DETAY BİLİŞİM
ARAMA MOTORUNA SORU SORABILMEK İnternet teknolojisinde çok büyük bir kırılım noktası yaratarak hem kendi payını büyüten hem de internet teknolojilerinde büyük değişim ve gelişimlere sebep olan Google, ihtiyaçlarınızda size tam anlamıyla yeterli geliyor mu? NESRİN AKKAŞ
Bu sorunun cevabı pek çoğunuz için hâlâ ‘evet’…
pazarda olan Yahoo’nun da yeni bir yapılanma
lere geçmişte olduğu kadar kolay bir şekilde ulaşa-
Ve hatta bu soru dünyadaki internet kullanıcısının
içerisinde olduğu kulaktan kulağa konuşuluyor.
mıyorlar. Ünaldı, arama motoru kullanıcılarından
yarısından fazlası için bile hâlâ ‘evet’. Ancak değişen
Tüm bu arama motorlarının iddiası, Google’un
bu konuda oldukça yüksek sesler çıkmaya başladı-
internet teknolojileri pek çok bilişim şirketinde de-
başaramadıklarını bulup kullanıcıya sağlamak.
ğının da altını çiziyor. Bu konu aslına bakılırsa pek
ğişimlere yol açtığı gibi arama teknolojilerinde de
çok kişinin üzerinde durduğu ortak noktalardan bir tanesi… Cuil.com’un finans yöneticisi ama
ya yeni iddialarla pek çok arama motoru çıkıyor. Bu
Google pazarı domine etmeyi başaran çok çetin
daha da önemlisi bir teknoloji girişimcisi Seval Öz
arama motorlarının büyük bir kısmı biz adını duy-
bir rakip elbette ve bu liderliğin tartışılmayacak
Özveren de Google’da arama yaptığınızda ortaya
madan pazarın hengâmesi içerisinde, kaybolup
başka pek çok sebebi var. İnternet stratejisti Atıf
koyduğu sonuçların; kullanıcıları geçmişte olduğu
gidiyor. Çünkü bu arama motorları Google gibi bir
Ünaldı’ya göre AltaVista’nın bıraktığı yerden
kadar tatmin etmediğinin altını önemle çiziyor.
dev yapıdan daha farklı, daha kullanışlı, daha basit
bayrağı devralan Google’un hızlı indeksleme ya-
Google’un bu zaafını güçlendirmek için çalıştığını
yeni bir teknoloji üretemiyorlar.
pan güçlü yapısı, şu ana kadar çok basit incelik-
ama kullanıcı alışkanlıklarının Google’u zamanla
Ancak Google’un ürkütücü büyüklüğü-
ler dışında neredeyse hiç değişmeyen ara yüzü,
hantallaştırdığının önemine değiniyor. Hızla
ne rağmen pazara cesurca giren yeni giren
borsaya kota olması, kendi geliştirdiği reklam ağı
değişen teknoloji ve tüketici ihtiyaçlarının bilgi
oyuncular da var. Geçtiğimiz yıl Amerika’da
vs… gibi bir çok nedenden ötürü Google’un tahtı
arayışlarının hızla ve en anlamlı şekilde karşı-
başlayan ve Google’un zaaflarını iyi bilen eski
sarsılamıyor. Bir de tabii Google’un, internet kulla-
lanmasının önümüzdeki dönemde çok daha
Google mühendislerinin kurduğu Cuil.com ve
nıcısının sadık olduğu bir marka olduğunu unut-
fazla önem kazanacağını belirten Öz’e göre,
Microsoft’un kurduğu Bing arama motoru bu
mamak gerekiyor. Ancak Ünaldı’ya göre Google
pazara giren yeni arama motorlarının bu bilgi
teknolojide öne çıkan markalar olarak görü-
kullanıcıları, her ne kadar sadık olsalar da sayfa
kalabalığı içerisinde anlamlı sonuçlar üreterek
lüyor. Bunun yanı sıra uzun yıllardan bu yana
sayılarının artması nedeniyle artık aradıkları bilgi-
Google’dan pazar payı çalabilmeleri mümkün.
Arama Motoru Tarihçesi
İlk arama motorunun 90’lı yıllarda sunulduğunu düşünürsek o günden bugüne hem ihtiyaçlar hem de arama motorlarının teknolojileri değişti.
038-039-arama motorlari.indd 2
1995
1993
1994
Google’un Tahtı Sarsılır mı?
1990
önemli beklentilere sebep oluyor. Bu nedenle orta-
Archie
Aliweb
Yahoo
Looksmart
1990 yılında McGill U i it iin M t l University Montreal öğrencisi Alan Emtage tarafından Archie adındaki ilk arama motoru kuruldu. Archie internette açık olan sunucularda bulunan dosyaları isimlerine göre aramaktan ibaretti.
Ekim 1993’te ALIWEB adında bir uygulama çıktı. Aliweb sitelerinin meta-tag bilgilerini kullanarak oluşturulmuş ilk arama motoru oldu.
Nisan 1994, David Filo and Jerry Yang Yahoo Directory’yi kendi kişisel sık kullanılanlar listelerinden oluşturdular. Liste büyüyünce içinde arama yapılabilir bir yapıya soktular. Bugün siteleri,directory’lerine para karşılığı alıyorlar.
1995 yılında Yahoo’ya rakip olmak için kuruldu. 2002 yılında tıklama başına öde yöntemi ile para kazanmaya başladı, hatta MSN ile anlaşmalara gitti. Ancak 2003 yılında Microsoft’un aldığı bir karar ile iş planları bozuldu.
7/29/09 3:36:19 AM
Pazardaki İddialı Oyuncular Bing ve Cuil yeni geliştirilen arama motorları arasında internet çevreleri tarafından en çok dikkate alınan arama motorlarından… Her ne kadar Bing, Amerika’daki pazarlama stratejisinde kendisini bir arama motoru olarak değil de karar motoru olarak konumlasa da bu pazardan pay almak çabasında olduğunu söylemek gerekiyor. Üstelik hem Microsoft’un hem de Cuil’in hemen hemen benzer noktalar üzerine basıyor olmaları da Google’un kullanıcı ihtiyaçlarını tam olarak karşılayamadığı gerçeğini su yüzüne çıkarıyor. Ancak Vadi Efe bu sitelerin yaptıkları çıkışın uygulamayla paralel olmadığını belirtiyor. Microsoft’un ilk aşamada dev bir pazarlama bütçesiyle KULLANICILAR bir başka site için bile arama motorunu kullanıyor.
yüksek bir kullanıcı oranı yakaladığına dikkat çeken Efe, Bing’in kullanım tecrübesi açısından son kullanıcıya Google’ı bırakması için sunduğu somut bir fayda göremediğini belirtiyor ve ayrıca, Bing’in kullanıcının işini
Arama Motorları Nereye Gidiyor?
nemde daha da önem kazanacak. Yani soruyu
kolaylaştıracak birtakım akıllı özellikleri ön
Teknolojide değişim kaçınılmaz. Üstelik içeriğin
anlamlandırıp, konunun karşılığını aramak…
plana çıkartabildiği sürece pazardan pay ala-
Kullanıcıların
her geçen gün arttığı internet teknolojilerinin
sorularının
anlamlandırılıp
bileceğinin altını çiziyor.
en çok kullanılan alanı arama motorlarında bu
cevaplanmasının önümüzdeki dönemde bu
Atıf Ünaldı da Microsoft’un arama motoru
değişim en üst seviyede kendini hissettiriyor.
teknolojide dönüm noktası olacağını belirten bir
teknolojisine hızlı uyum sağlayabildiğini dü-
Geçmişte Yahoo, AltaVista nasıl bir değişim
diğer isim Crenvo Danışmanlık Genel Müdürü ve
şünmediğini belirten Atıf Ünaldı Microsoft’un
ihtiyacının ardından çıktıysa, Google’da artık
Webrazzi.com’un kurucusu Arda Kutsal da bu
elindeki kullanıcı tecrübesinin bu yeni girişimde
Yahoo ve AltaVista’nın karşılayamadığı bir ih-
konuda üst düzey kullanıcıların ihtiyaçlarının
Microsoft’a büyük fayda sağlayacağı görüşünde.
tiyacı karşıladığı için büyük bir patlama yaptı.
karşılanmadığına dikkat çekiyor. Yeni arama mo-
Ünaldı bu nedenle Bing’in Google’dan belli bir kit-
Tüm internet çevrelerinin üzerinde hemfikir
torlarının bu konunun üzerine basarak çıkış yap-
leyi çalabileceğini düşünüyor.
olduğu konu ise arama motoru teknolojisinin
tıklarını belirten Kutsal, Google’un konuyla ilgili
değişmesi… Bu konuda iki farklı görüş oldu-
mutlaka bir çalışma yürüttüğünü düşünüyor.
Cuil’in semantik arama sözü vererek piyasaya çıkmasıyla ilk aşamada kendisine büyük bir çıkış sağladığını belirten, GROU.PS’un CEO’su
yakalanması için kullanıcının talep edeceği far-
Emre Sokullu da Cuil’in, Bing ve Google kadar iyi
na yansıdığını belirterek, arama motorlarının
kın analiz edilip sunulması gerektiğini söyleyen
sonuçlar getirmesini henüz sağlayamasa da gele-
hızlı akan gündemi aramayı rahat bulmaya
Vadi Efe’ye göre eğer kullanıcı “anahtar sözcük”
cek açısından umut verici bir çalışma olduğunu
başladıklarını belirtiyor. Diğer taraftan bilgi
girmek yerine arama motoruyla diyalog kurmak
belirtiyor. Endeksleme teknolojisinin çok iyi ol-
aramalarında gündem aramaların pek bir işe
istiyorsa, arama motorlarının kulağa çılgınca
duğunu belirten Sokullu, Cuil’in belki tek başına
yaramayacak olmasını belirten Ünaldı’ya göre
gelse de bu ihtiyacı karşılamaları gerektiğinin
değil ama bir satın almayla katılacağı gruba bü-
semantik arama yöntemleri önümüzdeki dö-
üzerinde önemle duruyor.
yük değer katacağı görüşünde.
2009
1999
1996
2008
Arama motorları arasında bir kırılım noktası
internetteki hızlı gelişimin arama motorları-
1998
ğunu belirten internet stratejisti Atıf Ünaldı,
Altavista Alta Al tavi vist sta a
Alltheweb
Cuil C il
Bing
Getirdiği yeniliklerle arama motorları arasında özel bir yere sahip oldu. 2003 yılında Overture tarafından satın alınmış, Yahoo’nun Overture’ı da satın alması ile birlikte artık bir test platformu haline dönüşmüş gibidir.
Larry Page ve Sergey Brin Ocak 1996’da BackRub adındaki arama motoru için çalışmaya başladılar. 2000 yılına gelindiğinde Google araç çubuğunu çıkardı. Daha sonra ise Adwords reklamlarını CPM bazında satmaya başladı.
AltaVista ile aynı kaderi paylaştılar. 1999 yılında kurulmuş, 2003’te Overture satın aldı, daha sonra Yahoo bünyesinde test platformu olarak kaldı.
Cuil, geçtiğimiz yıl Google’ın eski mühendisleri tarafından kuruldu. Hatta kuruluş aşamasında bir Türk de etkin rol aldı. Seval Öz Özveren… Cuil kullanıcılara semantik arama sözü vererek Google’ın tahtını sarsmak istediği mesajını veriyor.
Geçtiğimiz yıl arama motoru yaratan Microsoft’un çıkış noktası dünyanın ikinci bir arama motoruna ihtiyacı olmadığı şeklindeydi. Bu nedenle Bing kendini bir arama motoru olarak değil bir karar verme motoru olarak nitelendiriyor.
038-039-arama motorlari.indd 3
7/29/09 3:36:23 AM