Retrospektiva Žaba ili ajkula...a možda vanzemaljci

Retrospektiva Tamić-sirotinska majka

Darko Popović

Ovih dana su dosta pominjani vanzemaljci. Čudna meteorska kiša, koja je pogodila neke djelove Rusije, pokazala je koliko smo kao planeta ranjivi, ali i da nismo sami u svemiru. To je potvrdio nedavno i ruski premijer, Dmitri Medvedev, na svjetskom ekonomskom forumu u Švajcarskoj. On je pozvao Ameriku da otkriju sve što znaju o vanzemaljcima i njihovoj posjeti Zemlji, u suprotnom će to učiniti Rusija.

U februaru ove godine, primijećen je NLO u obliku cigare, iznad Holivuda, baš u sred oluje. Stiven Spilberg, čuveni reditelj mnogih poznatih filmova o vanzemaljcima, nije imao priliku da vidi tu nesvakidašnju pojavu. Zamolio je slavnog voditelja, Lari Kinga, da pomogne otkrivanje NLO tajni koje krije američka vlada.

Čemu ova priča u časopisu o automobilima?

Na sajmu automobila u Parizu, 1955. godine, kao da su između ostalih zemalja, izlagali i vanzemaljci, maskirani u Citroen DS 19. To je bio simbol francuske genijalnosti. U odnosu na druge, kao da je pao sa neba. Dizajn je odradio Italijan Flaminio Bertoni, i francuski vazduhoplovni inženjer, Andre Lefebre.

Njegov prethodnik je bio Citroen Traction Avant (vuča od naprijed), koji se proizvodio od 1934. do 1957. godine. Zanimljivo je da je Citroen , kao najveća fabrika automobila u Evropi, bankrotirao te 1934. godine. Kupio ga je Michelin, koji je bio vlasnik do 1976. godine.

Ogroman i nažalost, u istoriji automobila, neponovljiv iskorak, učinio je DS 19 te 1955. godine. Kada je otkriven izazvao je nevjericu svih prisutnih ne navikli na dizajnerske revolucionarne promjene. Neobično spušten, sa velikim, okruglim farovima, mnogima je ličio na žabu. Prava transformacija se dogodila kada ga je vozač startovao. Čim je motor počeo da radi, hidraulični sistem vješanja je podigao karoseriju na normalnu visinu. Odjednom je to bio drugačiji automobil, više nalik ajkuli. Još veće iznenađenje izazvao je vozač kada je skinuo jedan točak, a DS 19 je nesmetano nastavio sa vožnjom. To je omogućilo hidraulično, nezavisno ogibljenje, gdje svaki točak ima svoju hidropneumatsku kuglu, koja pumpa ulje, da bi automobil bio stabilniji i udobniji. Ostale tri pumpe su u ovom slučaju dodatno bile opterećene i auto držale uspravnim.

Elegantni volan sa jednim krakom bio je bezbjedniji i u slučaju sudara. Krov je bio od fiberglasa, a hauba od aluminijuma. Svi paneli su bili pričvršćeni šrafovima, što je olakšavalo popravku. Krajem 60-tih godina izvršene su i neke izmjene, kao pokretni farovi, koji su se kretali u zavisnosti od položaja volana. Poslije 1974. godine i proizvedenih 1.220.000 vozila, prestala je proizvodnja. Zašto? Možda su opet vanzemaljci umiješali svoje prste (ili šta već imaju)? Zašto se nije nastavilo sa sličnim rješenjima? To je jedini automobil koji se kao umjetnički eksponat nalazi u muzeju, a 1999. godine je proglašen za najljepši automobil svih vremena od „Sports Car“ magazina.

Da li će se neko odvažiti da napravi novi, revolucionarni iskorak kao tad? Zašto moraju svi automobili da liče? Možda je izlazak iz krize baš u revolucionarnim rješenjima? Možda odgovore znaju mudri vanzemaljci...