NUMMER
PLATFORM VOOR DE AUTOBRANCHE / JAARGANG 20 / 13 FEBRUARI 2015
2
DOSSIER ELEKTRISCHE SYSTEMEN
Elektrificering vraagt andere kennis
DE SPANNING LOOPT OP SMELTEN
Een bevroren kilometerteller en een gesloten stekker zorgen voor hoofdpijn bij het stellen van een diagnose.
5
GV-p01 AUW02 cover.indd 1
DURE HOBBY
Leon Bakkers is dol op equipment en gereedschap. ‘Diagnose testers heb je nooit genoeg.’
6
LEKKENDE CACTUS
De kussens helpen de C4 niet tegen lekken: hij maakt op sommige plekken water. Ter controle staat hij op de brug.
20
06-02-15 11:17
DE BANEN LIGGEN NIET VOOR HET OPRAPEN. JE MOET ER OP KLIKKEN.
3
DE VAcATuREsITE VOOR DE AuTOBRANcHE.
Vacaturesite Jobmotive is geheel vernieuwd. Met meer zoekfuncties, de mogelijkheid je cv te uploaden en het instellen van een jobalert, is het nu nog eenvoudiger om snel jouw ideale baan te vinden. Ga naar Jobmotive.nl en ontdek de vacatures van ruim 3.000 aangesloten bedrijven. Het grootste aanbod vacatures in de branche Alle soorten functies en niveaus Veel zoekfuncties
Gemakkelijk een profiel aanmaken en je CV uploaden Mogelijkheid geschikte vacatures per mail te ontvangen Meer dan 3.000 aangesloten bedrijven
ACTUEEL
IN DIT NUMMER Actueel Diagnose In de werkplaats Elektrische systemen Column Van Bussel Elektrische storingen EV-training Op de brug Tenslotte Colofon
3 5 6 11 13 15 18 20 22 22
KENTEKENLOKET VOOR EXTRA OMZET Grossiersketen Brezan rolt dit jaar een netwerk van zo’n duizend kentekenloketten uit onder autobedrijven die klant zijn. Wat levert deze loketfunctie op?
A
ls het aan Brezan ligt, is er vanaf april dit jaar in iedere Nederlandse gemeente – Nederland telt er 400 – een autobedrijf ingericht om kentekenbewijzen over te schrijven voor consumenten die auto’s aan elkaar verkopen. Autobedrijven met een bestaande RDW-erkenning Tenaamstelling Voertuigen (TV) kunnen bij de verkoop van een voertuig uit de bedrijfsvoorraad de tenaamstelling zelf uitvoeren, maar niet bij een verkoop tussen particulieren: zij kunnen hiervoor alleen bij het postkantoor en de RDW terecht. Er worden jaarlijks ongeveer 1 miljoen voertuigen door consumenten op ken-
teken gezet. Bij duizend door Brezan aangesloten loketten beslaat het totaal aantal loketten voor TV uit 1.900 (er zijn 900 postloketten). Dat betekent een gemiddeld marktpotentieel van 527 kentekeningen per loket. Een autobedrijf betaalt 500 euro per jaar aan Brezan om deze TV te mogen uitvoeren. Het wettelijk vastgestelde tarief bedraagt 9,83 euro, waarbij 2,17 euro voor de garagist is. Maar, zo stelt Brezan, de waarde van het loketschap zit ook niet in die paar eurootjes die je krijgt voor een tenaamstelling: die zit vooral in het feit dat zich potentiële klanten aandienen. Met een gemiddeld onderhoudsbedrag dat per voertuig op ongeveer 550 euro ligt, is een garagist met 1 extra klant al uit de kosten. Het kentekenloket levert Brezan 500 duizend euro op; dit geld voor gestoken in reclame en marketing voor het kentekenloket. //
3
> Met één extra klant ben je al uit de kosten.
ARNO CLOOSTERMAN,
BRANCHEMANAGER BOVAG ONAFHANKELIJKE AUTOBEDRIJVEN
U was directeur van de Autolease Alliance (ALA), een samenwerkingsverband van negentien kleinere leasemaatschappijen, en u bent voorzitter van de vereniging voor autohandelaren, Dutch Car Traders. Is de stap naar Bovag-branchemanager een logische? Zowel ALA, Dutch Car Traders als Bovag hebben te maken met een verenigingsstructuur. Wat dat betreft heb ik ervaring in de branche, en met leden. Alleen heeft de Bovag-afdeling Onafhankelijke Autobedrijven 3.200 leden en waren dat er bij ALA negentien. Dat is een veel groter speelveld, maar het is dus wel een logische stap.
OPSCHAKELEN
Hoe gaat u dat aanpakken? Ik begin met een ronde langs het bestuur en de leden. Ik ben geen onbekende in de branche, maar een deel van de materie is nieuw voor me. Daarnaast gaan we de komende tijd kijken naar de missie en visie van de afdeling. De input daarvoor halen we op bij de leden.
Waarom een nieuwe koers voor de afdeling? De markt verandert en ondernemers veranderen. Voor sommige ondernemers is het in deze tijd moeilijk om het hoofd boven water te houden. Die moeten we helpen, maar nieuwe problemen en nieuwe uitdagingen vragen om een nieuwe aanpak.
AUTOMOTIVE / 13 FEBRUARI 2015 Naamloos-1 3
06-02-15 08:58
Een exclusieve formule voor autobedrijven die alleen maar méér willen en kunnen! AUTOEXCELLENT is een premium full service werkplaatsformule voor autobedrijven die in alle merken gespecialiseerd zijn. Dit internationale garageconcept wil de klanten van het autobedrijf een eenduidige service- en kwaliteitsniveau bieden. Als AUTOEXCELLENT autobedrijf wordt er veel van u gevraagd en verwacht. Zo worden er eisen gesteld op het gebied van technische kennis, apparatuur, kwaliteit van de dienstverlening en uitstraling. Niet voor niets is AUTOEXCELLENT een premium en exclusieve formule voor autobedrijven die alleen maar méér willen en kunnen. Dit alles voor een hoge klanttevredenheid en een optimale dienstverlening. Zo bent u als deelnemer ervan verzekerd dat u zich met recht de multimerken specialist kan en blijven noemen. En dat zonder uw onafhankelijkheid als ondernemer te verliezen.
De voordelen U kunt als AUTOEXCELLENT deelnemer gebruik maken van de omvangrijke (technische) kennis, ondersteuning bij uw bedrijfsvoering, trainingsmogelijkheden en marketingondersteuning. Tot slot profiteert u van diverse collectieve voordelen op diverse diensten en het sterke netwerk van AUTOEXCELLENT.
AUTOEXCELLENT le een exclusieve formu ven die voor autobedrij n kunnen e n le il w s e ll a in excelleren!
Voor meer informatie
www.autoexcellent.nl Of informeer vrijblijvend via info@autoexcellent.nl Of via tel. 035-3030979
GroupAuto Nederland is exclusief voor Nederland de licentiehouder van de internationaal actieve formule AUTOEXCELLENT. basisalgemeenadv.indd 1
08-10-14 14:43
DIAGNOSE DOSSIER REVISIE
Open pijp
> De koppeling was versleten tot op de klinknagels. Het vliegwiel moest eraf gedraaid worden om de groeven eruit te krijgen.
Beide uitlaatspruitstukken lekten op de aansluitingen met de cilinder-
Zekering voor het onzekerekoppen en de uitlaat, of liever gezegd: de katalysator verdient aandacht.
KORTSLUITING
Katalysatoren verliezen na verloop van tijd een groot deel van hun reinigend vermogen en raken mettertijd ook letterlijk verstopt. Naast het afnemen van de reinigende werking ontstaat er een forse warmteontwikkeling die uitstraalt naar buiten. De katalysator kan vervangen worden door een nieuwe. Een andere optie is om de katalysator te laten vervallen en een vervangend uitlaatdeel (open pijp) te monteren. Met zo’n open > Omdat het octaangepijp komt de afstelling van de motor om aan de apk-eisen (CO uitstoot) te tal van de benzine bij voldoen wel heel erg nauw. Afstellen op CO is per definitie niet optimaal ons hoger is dan in de voor de motorloop en prestaties. De gulden middenweg is het monteren VS, kan de Fuel Quality van een moderne sportkat. Zo’n katalysator laat praktisch net zoveel Switch in het motorlucht door als een open pijp maar reinigt die lucht wel. Dankzij de goede management worden TEKST: ASIM SAGLAM/AUTODIAGNOSE.EU doorstroom is er bovendien minder warmteontwikkeling. Het wordt een aangepast voor betere maatwerkuitlaat waar de motor en de prestaties bij gebaat zijn. prestaties.
Een Audi A2 vertoont vreemde storingen nadat de eigenaar een foto van het dashboard maakte. De oorzaak blijkt minder mysterieus.
xer age.
W
e schreven medio 2012 al eens over deze Audi A2 Op basis van deze meldingen richten we ons eerst op het falen met 1,4-liter 16V motor (motorcode: AUA), nu keert van de stuurbekrachtiging. Onderzoek wijst uit dat de voeding deze(bij oude met een nieuwe storing. de regeleenheid ontbreekt. Omdatmeer uit het schema blijkt dat voor het schakelmechanisme de bekende pook) bijterug elkaar. Buiten het kingstimingvoor te vervroegen en in bepaalde situaties brandDe eigenaar merkte dateigenlijk de kilometerteller 200.002 de voedingsvoorziening viapositieve zekering uitwerking 38 loopt, wordt verbeterde schakelgedrag om is het een koopje op voor zo’n km stofwas toe te voegen, met uiteraard een op deze geconvastgelopen daarna van troleerd. De zekering Nadatenhijhet is vervangen, leuke, originele upgrade. en dat snelheidsmeter was uitgevallen. Kortefficiency de verbranding en blijkt op hetgesprongen. motorvermogen werkte ook de stuurbekrachtiging niet meer. Bij de intake verwerkt de stuurbekrachtiging weer naar geleverde koppel. Buiten de softwareverschillen ombehoren heeft de– net als de kilometerteller snelheidsmeter. meldde de eigenaar dat er daarnaast regelmatig een melding Amerikaanse uitvoering ookenandere zuigers en een iets lagere Octaangetal OmdatEen zekeringen niet zomaar springen, we uit waar de oliesensor het instrumentenpaneel leuke bijkomstigheid is dat doorzoeken de lagere Om de Porschevan helemaal voor teinbereiden op zijn verblijf in verschijnt, Neder- eindcompressie. nog meer voor wordtmotortoeren gebruikt. Het blijkt dat te hij ook ondereen In correct oliepeil. Bij het uitlezen vanzit de regeleenhecompressiedeze de verbranding bij hoge tallen beter land is echter ondanks meer nodig. de motormanagementcomputer deSwitch). volgendeDemeldingen: het aircosysteem, devermogen noodknipperlichtinstallatie, de en/ofvan te optimaliseren is. Het kan een chip en deden FQSverschijnen (Fuel Quality chip lezen‘051D we uitRegeleenheid voor controlerendelen stuurbekrachtiging Geblokkeerdis.ofOmdat zonderde spanning’ en zonder stoelverwarming en de mobiele van stroom voorziet. hierdoor risico iets opgekrikt wordentelefoon en het maximum software optimalisatie als de autocomp. weer opgebouwd ‘0232per Motorolie sensor onderbreking/plussluiting, Om200 vasttoeren te stellen welke van de verdachten de zekering heeft toerental met verhoogd. brandstofkwaliteit land nogal varieert, is er een FQS-schake-massasluiting en signaal niet logisch’. laten springen, bedienen we al deze onderdelen een paar keer laar in de computer gebouwd waarmee de motoraansturing aangepast wordt aan de kwaliteit van de brandstof. In Amerika heeft Werken om zo de veroorzaker van de defecte zekering te achterhalen. De zekering is houdt zichleuk echter daarnateconcentreren we de benzine een lager octaangetal dan in Nederland en omliggende Na de werkzaamheden het erg om goed, het verschil op de melding over derond oliesensor. landen. Het hogere octaangetal maakt het mogelijk om de ontste- ervaren. Deons motor loopt weer keurig en levert feilloos zijn Nadat we de bodemplaat hebben vermogen. Het schakelen gaat ook weer naar verwijderd behoren, alvalt is meteen op dat connector vanuitdedeoliesensor er opmerkelijk uitziet: schakelen indeeen sportauto jaren tachtig uiteraard niet te de massadraad, ingestoken op deauto’s; middelste van de stekvergelijken met dat indie deishuidige generatie het ispositie werken. ker,ingeburgerd is dusdanigen naar gewerkt datrondrijden het afdichtrubber en Het elfje is nu zalbuiten hopelijk nog lang een gedeelte van//het ongeïsoleerde contact zichtbaar zijn (zie op de Nederlandse wegen. foto). Na het loshalen van de connector blijkt dat deze gesmolten is door een kortsluiting in de oliesensor. Controle van de voeding, massa en van de sensor wijst uit dat ook deze voeding via zekering 38 loopt; waarmee de verklaring is gevonden voor het springen van deze zekering. Nadat de oliesensor is vervangen en er een nieuwe connector is geplaatst, is de A2 weer storingsvrij. Op naar de 300.000 kilometer. // > De dader: een gesmolten stekker.
5 17
Amerikanen zijn zo gewend aan auto’s met een automatische versnellingsbak dat het hanteren van een handgeschakelde auto nogal eens tot vergissingen leidt.
I N G E Z O NN DD EE NN M MEEDDEEDDEELLIINNGGEENN
Dé TURBO specialisTen van neDeRlanD sinDs 1985 Hét klantencontactsysteem nieUw - RUil - Revisie voor de autobranche! www.turbochargers.nl www.inmotiv.nl T. 033 - 46 55 379
een product van
Zilverblauw
AUW1301_werkplaats_dossier.indd 17 11-13 13:07 Naamloos-2 5
Digitaal ondertekend door Zilverblauw DN: cn=Zilverblauw, o, ou, email=casper@zilverblauw.nl, c=NL Datum: 2015.02.02 09:03:10 +01'00'
Transmissie Service Center SpecialiSt reviSie en reparatie automaten | DSG | Handbakken | Differentiëlen T:0317-616900 • transmissiecenter.nl
20
ar
ja
g
in
ar
v er
AUTOMOTIVE/ /13 15FEBRUARI NOVEMBER 2013 AUTOMOTIVE 2015 08-11-13 13:07 06-02-15 08:59
IN DE WERKPLAATS / AUTOBEDRIJF BAKKERS
Carprof Bakkers in Hank stuurt op cijfers
ALLES ONDER CONTROLE
Autobedrijf Bakkers in het Brabantse Hank groeide in de afgelopen vijf jaar uit van een kleine dorpsgarage tot een professioneel, modern bedrijf. Inmiddels heeft de tweede generatie de leiding. Leon Bakkers (33) stuurt scherp op cijfers en sinds dit jaar maakt het bedrijf deel uit van Carprof, de hooggepositioneerde garageformule van AD Benelux. TEKST: PAUL VAN DEN BOGAARD, BEELD: ASSIÉ FOTOGRAFIE
6
t s s B T h G B e l t h l g j d k
D
D E k n w m w
DE KENGETALLEN
AUTOBEDRIJF BAKKERS // AANTAL MEDEWERKERS: 5 // AANTAL HEFBRUGGEN: 4 // AANTAL DOORGANGEN: 45 PER WEEK // AANTAL VERKOCHTE AUTO’S: 80 PER JAAR, WAARVAN 16 NIEUW // LITERS OLIE: 4.000 LITER PER JAAR // BANDEN: 700 PER JAAR
Naamloos-3 6
L
06-02-15 09:01
w p t H e n r s v v l v M a m h
L
eon Bakkers (33) is dol op mooi gereedschap en equipment. “In de meeste gevallen vergroten die de efficiency in de werkplaats, maar we moeten af en toe wel oppassen dat we er niet in doorschieten. We struinen graag de vakbeurzen af op zoek naar nieuwe, slimme hulpmiddelen.” In de werkplaats van Autobedrijf Bakkers staan kasten die met teksten als: Diagnose, Timing, Electro en Airco op de deuren geen onduidelijkheid laten bestaan over hetgeen er in zit. Naast een G-scan, Autodiag, Vag-com, Op-com en een scope, heeft Bakkers ook handige hulpmiddelen als een rookmachine en een inductieheater. “Die rookmachine is ideaal om lekkages aan moeilijk bereikbare leidingen en slangen op te sporen. Vrijwel alle problemen met mengselvorming hebben te maken met luchtlekkages in het inlaat- of uitlaattraject. Met een rookmachine heb je het lek snel gevonden, ook op plaatsen die je niet kunt zien. Het geeft je in ieder geval een richting waarin je moet zoeken zonder dat je eerst van alles uit moet bouwen om er bij te kunnen komen.”
R
E
Drie keer gebruikt Diagnosetesters heb je volgens Bakkers nooit genoeg. Een apparaat dat goed met Mercedessen uit de voeten kan, staat hoog op het verlanglijstje van de jonge ondernemer, maar de aanschaf is uitgesteld. “We dachten dat we veel auto’s van dit merk in onze werkplaats hadden, maar een analyse van ons klantenbestand wijst uit dat we juist behoefte hebben aan een PSA-tester, daar zijn
‘Je kunt nooit genoeg diagnosetesters in huis hebben.’
Leon Bakkers bouwjaar 1982 opleiding mbo motorvoertuigen, technisch specialist loopbaan Renova, Autobedrijf Bakkers (sinds 2004) thuis vriendin, eerste kind op komst
Neuzen naar elkaar Het grootste struikelblok is volgens hem de ruimte. De familie Bakkers koos voor een opstelling waarin er zo’n zes auto’s tegelijk binnen kunnen staan met de neuzen naar elkaar en genoeg ruimte in het midden om te manoeuvreren. Het nieuwe pand werd destijds op een ruim perceel neergezet, waar voldoende ruimte is voor toekomstige uitbreidingen; de fundering voor een showroom en de vloer voor een wasstraat en een wasbox lig-
we nu naar op zoek.” Een van de meest recente aankopen is een TPMS-tool van Ateq. “We hebben hem pas twee weken in huis en tot nu toe is hij drie keer gebruikt. Het is een duur ding en redelijk uitgebreid, maar ook enorm gebruiksvriendelijk. Ik wil hier aan alle auto’s kunnen werken, hoe nieuw ze ook zijn. Dan moet je investeren in dergelijke apparatuur.” Ook speciaal gereedschap schaft Bakkers liever zelf aan dan dat hij het leent van termarket is de Seat Cupra Werkplaatsreceptioniste Sabine Koopaar object, want er zijn dui-leverancier APS. Zo liggen er kits in de vaste kast voor het man Sabine Koopman gooit hoge ogen in cessoires voor de auto vervan dubbelmassa-vliegwielen en DSG-koppeonze verkiezing van Miss Mechanic 2010, Autokompas neemt vervangen u mee %UDNH want zijvijftien restaureert in %UDNH haar vrije tijd chiedenis van dit feestbeest. lingen. Ook het distributiegereedschap voor zo’n eigenhandig een Volkswagen bestelbus. SDUWV SDUWV verschillende Opels, VW’s, Renaults, de PSA-merken en 11 pagina 9 Lees meer op pagina e KoopKoop- Mini ligt voor het grijpen. “Ik vind het belangrijk dat je Rogen ogen in in altijd verder kunt”, legt Bakkers uit. “Het gereedschap moet anders gebracht en gehaald worden en wellicht is nic ic 2010, 2010, het net uitgeleend, dat schiet niet op.”
MET SEAT IBIZA CUPRA
‘WERKEN MET MANNEN IS GEWELDIG’
rije rije tijd tijd telbus. telbus.
DEF_p06 AUW02 in de werkplaats.indd 7 ER 12 • 1 oktober 2010 • 22e jaargang • verschijnt 16 x per jaar • www.autokompas.nl
7
Bakkers schaft alle equipment aan bij Rema Tip Top via grossier APS. De vierkoloms hefbrug, de drie tweekolommers en de schaarhefbrug komen dan ook bij het bedrijf in Ede vandaan. In de speciaal daarvoor ingerichte bandenhoek staan een bandenapparaat en balanceerapparaat van Du Quesne. “Het bandenapparaat was pas twee jaar oud toen we vijf jaar geleden verhuisden, dus dat ging mee, maar verder hebben we alles nieuw aangeschaft. Met het automatische balanceerapparaat met laser bespaar je al snel vijf minuten per wiel. Zeker in het wisselseizoen zijn dat kostbare minuten.” Voor de volledigheid moet er ook nog een uitlijnbrug bij komen, vindt Bakkers.
%UDNH SDUWV
INGEZONDEN MEDEDELING
6WHHULQJ 6WHHULQJ VXVSHQVLRQ VXVSHQVLRQ SDUWV SDUWV
6WHHULQJ VXVSHQVLRQ SDUWV
:KHHO EHDULQJ NLWV
:KHHO :KHHO EHDULQJ EHDULQJ NLWV NLWV 025( 7+$1 -867 %5$.(6
More than just brakes
VAN WEES OIL ALS DAVID TEGEN DE GOLIATHS AUTOMOTIVE / 13 FEBRUARI 2015 06-02-15 09:52
IN DE WERKPLAATS / AUTOBEDRIJF BAKKERS
> Over werk heeft Bakkers niet te klagen.
8
gen al klaar. “Destijds wilden we alvast de mogelijkheid hebben de showroom uit te breiden, maar gezien de huidige marktontwikkelingen zal het eerder een uitbreiding van de werkplaats worden. Waar we ook niet op gerekend hadden was de sterke groei van de winterbandenverkoop en de bijbehorende wissels.” In de wisselmaanden heeft Bakkers twee tot drie weekenden achter elkaar inloop zonder afspraak. In een paar dagen tijd worden dan alle wielensets van klanten gewisseld en is de werkplaatsbezetting opgeschaald tot tien man. “Binnen twintig minuten per auto zijn we klaar. Voordeel is dat je in een korte periode van alle stapels banden op de werkvloer af bent en de rest van de werkzaamheden er doordeweeks niet onder lijden, want rijk word je er niet van.”
Wesp Om erachter te komen waar hij wél rijk van wordt, besloot Bakkers begin vorig jaar gebruik te gaan maken van Verbeterservice van Werkplaats Service Provider (Wesp). Hieruit vloeide begin dit jaar de aansluiting bij Carprof voort. De universele garageformule van AD Benelux werkt intensief samen met Wesp en alle aangesloten bedrijven maken gebruik van Verbeterservice. “Iedere week stromen onze cijfers in het systeem van Verbeterservice en worden door hen geanalyseerd en met de rest van de deelnemers en het landelijk gemiddelde vergeleken. De omzet wordt in rubrieken opgesplitst en zo kun je precies achterhalen waar het rendement van je werkplaats zit, of waar juist niet. Breng je voldoende uren in rekening? Hoe kun je het bedrag per werkorder vergroten? Waar laat je kansen liggen? Waar zitten je kosten? We zijn kritischer gaan kijken naar het aantal uren dat we werken aan een auto en wat we in rekening brengen. We klokken allemaal in en houden de uren bij met Driver van Mivar.” Uit de analyses van Verbeterservice blijkt dat Bakkers goed presteert met de verkoop van remvloeistof. De
DEF_p06 AUW02 in de werkplaats.indd 8
verversingstermijnen van de autofabrikanten worden strikt aangehouden. Met remblokken en schijven doet het Hankse bedrijf het wat minder dan de rest. “We zijn nog te veel geneigd om bij klanten aan te geven dat vervanging er aan zit te komen in plaats van ze actief te benaderen om ze nu alvast te vervangen nu de auto toch hier staat. In de meeste gevallen komen ze na een half jaar daadwerkelijk terug, maar daardoor vallen de bedragen per werkorder wel wat tegen. Overigens werken we niet met budgetlijnen, vaak omdat we de kwaliteit niet voldoende vinden. En om hetzelfde resultaat te behalen als met een A-merk moet je er bijna het dubbele van verkopen.” Hoewel Autobedrijf Bakkers over werk niet te klagen heeft, wil Bakkers de neerwaartse spiraal in de rest van de branche voorblijven door aan te sluiten bij Carprof. “Het is de bedoeling dat ik me vijftig procent van de tijd bezig houd met ondernemen, marketing en klanten. De rest van de tijd werk ik mee in de werkplaats. Door de drukte ligt de verhouding nu op 80 procent sleutelen. Het runnen van het bedrijf en het contact met de klanten mag daar niet onder lijden. Door de marketing en het regelen van trainingen uit te besteden, heb ik mijn handen voor een deel weer vrij en kunnen we makkelijker groeien en een extra monteur aannemen.” //
Autobedrijf Bakkers werd 28 jaar geleden opgericht door de ouders van
Leon Bakkers. Vijf jaar geleden verhuisde het bedrijf van het centrum van Hank naar een nieuw pand langs de A27. Leon werkte jarenlang bij BMW- en Mini-dealer Renova en daarnaast deels in het bedrijf van zijn ouders; sinds 2004 werkt hij fulltime en als mede-eigenaar in het familiebedrijf. Autobedrijf Bakkers is van oudsher goed thuis in Opel, maar ziet het werk aan dit merk de laatste jaren teruglopen. De PSA-merken komen steeds vaker voor.
06-02-15 12:56
De technologie in de meest betrouwbare auto’s ter wereld. Wie heeft het gestart ?
W
U NIE
Het nieuwe automotive productgamma van VARTAÂŽ is samengesteld om de huidige automarkt te bedienen en de juiste batterij voor elk type auto te bieden. VARTA SILVER AGM- en BLUE EFB-batterijen zijn de nieuwste toevoegingen aan ons assortiment. Beiden hebben een hoog startvermogen, een langere levensduur en zijn bovendien tot drie keer meer cyclusvast dan conventionele batterijen. Ons schoon fabricageproces waarborgt ook nog eens dat ze milieuvriendelijk zijn. Upgrade naar VARTA AGM-en EFB-batterijen als u hoogwaardige batterijen met superieur startvermogen en hoge betrouwbaarheid nodig hebt. Ga voor meer informatie naar www.varta-automotive.nl
It all starts with
De razendsnelle
SoftCare Pro Classic RACE
in 3 minuut superschoon
Door sneller verloop van topprogramma’s meer wassingen per uur én hogere gemiddelde wasprijzen Door sneller verloop van topprogramma’s meer wassingen per uur én hogere gemiddelde wasprijzen Tuning voor het autowasbedrijf Race-Design leverbaar Tuning voor het autowasbedrijf Race-Design leverbaar High-Quality in High-Speed in drie kleuren High-Quality in High-Speed in drie kleuren Recordtijd! PowerJet V met zes oscillerende Recordtijd! PowerJet V met zes oscillerende Schoon aan de Finish! hogedruksproeiers Schoon aan de Finish! hogedruksproeiers WashTec Benelux NV Humaniteitslaan / Bld. de l’Humanité 415 B -1190 Brussel / Bruxelles Tel. +32 (0)2 376 00 35 www.washtec.be WashTec Benelux NV Humaniteitslaan / Bld. de l’Humanité 415 B -1190 Brussel / Bruxelles Tel. +32 (0)2 376 00 35 www.washtec.be
DOSSIER ELEKTRISCHE SYSTEMEN
12 HERGEBRUIK STORINGEN EN
IS VAAK BETER DAN NIEUW
FOUTCODES IN BEDRADING 14
18 TRAININGEN
WERK AAN EV’S EN HYBRIDES
11 Repareren of reviseren soms beter dan nieuw
TWEEDE KANS VOOR KAPOTTE ELEKTRONICA Het oplossen van storingen aan elektrische systemen neemt steeds meer werkplaatstijd in beslag. De conclusie ‘computer kapot’, is aan de hand van foutcodes snel getrokken. Voor het vervangen van kapotte componenten door nieuwe zijn er verschillende alternatieven. TEKST: PAUL VAN DEN BOGAARD
B
ij mechanische onderdelen en bij slijtdelen als remblokken of filters is de meest logische gang van zaken om een defect onderdeel te vervangen door een nieuw. Bij een elektronisch component ligt dit minder voor de hand, zeker wanneer achteraf blijkt dat de oorzaak van de storing niet bij het bestelde onderdeel lag. Vooral ECU’s en displays of instrumentenpanelen willen na verloop van jaren nog wel eens problemen opleveren. Dat zijn dure onderdelen in de aanschaf, maar er
zit ook veel extra werk aan. Zo moeten de oorspronkelijke instellingen van de auto worden overgenomen, moet de beveiliging worden geregeld en bij een instrumentenpaneel bijvoorbeeld de oorspronkelijke kilometerstand worden ingevoerd voor de NAP. Als universeel moet je over behoorlijk geavanceerde, meestal merkspecifieke diagnoseapparatuur beschikken om dit zelf voor elkaar te krijgen; bovendien moet je zeer bedreven zijn in Pass Thru. Een bezoek
aan de dealer is in de meeste gevallen onvermijdelijk. Door elektronische componenten te repareren of vervangen door gebruikte delen kunnen veel van deze werkzaamheden achterwege blijven. ACTronics in Almelo is een van de grootste bedrijven in Nederland en ver daarbuiten op het gebied van reparatie en revisie. Verdeeld over zo’n vijf onderdeelgroepen bieden zij revisieoplossingen aan voor de meest voorkomende storingen bij de populairste automerken en -modellen.
AUTOMOTIVE / 13 FEBRUARI 2015 DEF_p11 AUW02 dossier eleksyst.indd 11
06-02-15 09:55
DOSSIER ELEKTRISCHE SYSTEMEN / REPAREREN VERSUS VERVANGEN
12
> Z o komen de gebruikte onderdelen binnen bij Autotronics.
Veel voor komende storingen: - Motor-ECU (verbindingen stuk). - ABS-ECU (vocht en verbindingen stuk). - Interieurcomputer (verbindingen stuk). - Klokkenpaneel (uitvallende of onleesbare displays). - Gasklephuis (koolstof geleidestrip en lagerbussen).
Naamloos-4 12
viseerd. Nadat het onderdeel is binnengekomen wordt het uitgebreid getest om te achterhalen wat er aan mankeert. Pas daarna volgen demontage en reparatie. Alleen het openmaken van een ECU zonder het onderdeel onbruikbaar te maken is een hele kunst. Zo wordt de kunststof behuizing van een Bosch Motor-ECU in Almelo op een CNC-machine opengefreesd. Na reparatie komt er een door ACTronics zelf ontwikkeld aluminium dekseltje voor terug waarmee het onderdeel niet van nieuw te onderscheiden is. Soms is reparatie niet meer mogelijk. “We krijgen hier wel eens klokkenpanelen binnen die in een envelop zijn gestopt, soms met meerdere tegelijk. Als zo’n onderdeel de halve wereld is over geweest, is er niet veel meer van over. Daar begeleiden we klanten nu ook in. Sinds kort reviseren we ook mechatronic-units van DSG-versnellingsbakken. We hebben een speciale verzendkist ontwikkeld die we leeg naar de klant opsturen. Het risico is anders te groot dat het onbruikbaar beschadigd hier Motor-ECU’s, ABS-ECU’s, combi-ECU’s, intsrumenten- aankomt. Verder zie je regelmatig dat een ECU onder panelen en gasklephuizen zijn op volgorde van popula- water heeft gestaan, dan is het meestal ook einde verriteit de onderdelen die ACTronics reviseert. Wekelijks haal.” rollen er zo’n 700 onderdelen door de reparatieafdeEchte hardlopers bij ACTronics zijn door Opel toegelingen op de hoofdvestiging in Almelo. Daarnaast heeft paste motor-ECU’s die op het motorblok gemonteerd ACTronics vestigingen in Groot-Brittannië, Duitsland, zitten. Door de trillingen en de grote temperatuurverItalië, Frankrijk, Zweden en Noorwegen. Alleen van schillen breken de minuscule draadjes in de printplaeen aantal motormanagementcomputers houdt het ten en werkt het apparaat niet meer. Bij ACTronics bedrijf een voorraad aan. Vrijwel elk ander onderdeel worden er met computergestuurde machines nieuwe wordt indien mogelijk gerepareerd, waarna de klant draadjes in gesoldeerd, waarna de ECU er weer jaren zijn eigen onderdeel terugkrijgt. “Het voordeel hiervan tegenaan kan. Volkswagen daarentegen monteert een is dat je de computer niet eerst helemaal leeg hoeft te ECU tegen de paravaan, waar hij veel water en vuil maken en daarna van begin tot eind opnieuw moet voor zijn kiezen krijgt. Ook die ECU’s komen vaak bij programmeren”, legt Sander Speek, cco van ACTronics ACTronic langs, maar meestal zijn ze reddeloos verlouit. “Bovendien hoef je geen core in te kopen en op ren. voorraad te leggen. Dat scheelt ruimte en investeringen. We proberen een dienst te verkopen, geen proHergebruik duct. Op die manier willen we ons onderscheiden van Een andere aanpak is die van Autotronics, een begin andere onderdelenaanbieders. Daarom begeleiden we vorig jaar gestart samenwerkingsverband tussen Sereen autobedrijf ook vanaf het begin van de aanvraag. goyne Diagnostics en De Jong Recuparts in België en We lopen samen de handelingen door om na te gaan Rhenoy in Nederland. Het uitgangspunt is hier om juist of de juiste diagnose is gesteld en of het daadwerkelijk wel gebruikte onderdelen aan te bieden die opnieuw nodig is om het onderdeel op te sturen. Zo proberen geprogrammeerd en beveiligd zijn om in een andere we kostbare tijd van de monteur en van onszelf te auto te kunnen worden gemonteerd. In een aparte besparen.” ruimte achter Sergoyne Diagnostics en Car Parts is een werkplaats ingericht waar honderden gebruikte ECU’s en instrumentenpanelen wachten op behandeling en Acceptabele kosten montage in een gestrand voertuig. Het vinden van volNiet ieder onderdeel voor elke auto kan bij ACTronics gerepareerd worden. Op basis van de vraag vanuit doende gebruikte onderdelen blijkt lastiger dan aangaragisten wordt besloten of het wel of niet de moeite vankelijk gedacht, weet Jeroen Vertongen van Seris om een revisiemethode te ontwikkelen voor een goyne Diagnostics. “We zijn op kleine schaal begonnen onderdeel. Daarna gaat de R&D-afdeling aan de slag en bouwen ons aanbod gestaag uit. Maar een voorom te kijken of het überhaupt mogelijk is om het raad opbouwen van alle gevraagde onderdelen is vrijonderdeel te repareren tegen acceptabele kosten. Ver- wel onmogelijk. We willen daarom meer toe naar de begeleiding van autobedrijven bij het geschikt maken volgens worden onderdelen ontwikkeld of ingekocht, softwareprogramma’s geschreven voor de machines en voor hergebruik van door hen zelf gekochte onderdeeventueel machines aangeschaft waarmee wordt gere- len en de programmering ervan als het onderdeel in
06-02-15 09:04
d n D u g o o m c w f n w
M
V d h 8 g w g b n
>
DOSSIER ELEKTRISCHE SYSTEMEN
‘Reparatie scheelt veel programmeerwerk.’ de auto zit. Dat kan telefonisch, bij ons, bij een van onze partners in de werkplaats of online op afstand.” De belangrijkste bezigheid van het jonge bedrijf, dat bestaat uit twee vaste medewerkers en personeel dat af en toe geleend wordt bij een van de drie bedrijven, bestaat uit het ontwikkelen van methodes om de computers leeg te maken en opnieuw te programmeren. “Met name in dat laatste zit de moeilijkheid”, zegt Vertongen. “In het grijze circuit zijn wel computers verkrijgbaar die je opnieuw kunt gebruiken, maar wat wij willen is dat alle functies en beveiligingen die vanaf de fabriek in de auto zaten er weer in komen. Alles moet functioneren en de geschiedenis van de auto moet er in overgezet worden, inclusief de kilometerstand.”
Minder kosten, minder werk Voor de werkwijze van zowel ACTronics als Autotronics geldt dat de kosten voor de autobezitter lager zijn en de risico’s voor het autobedrijf kleiner. Een nieuwe motor-ECU kost tussen de 800 en 1.500 euro. Reparatie kost gemiddeld genomen nog geen kwart van dat bedrag. Wanneer een nieuwe computer wordt besteld en geïnstalleerd, is terugsturen in de meeste gevallen niet mogelijk als de storing blijft. In rekening brengen bij de klant en verder zoeken is lastig uit te leggen. Zeker wanneer de echte storing niet gevonden wordt. //
> De motor- en abs ECU’s liggen klaar voor hergebruik.
VAN BUSSEL In Memoriam The Alwaysbemobile Company is er niet meer. Heet weer Profile International, net als vroeger. De website geeft nog geen blijk van de verandering, maar de inspirerende visie over zorgeloze mobiliteit voor particuliere en zakelijke rijders is voorbij. Op de dag van de mededeling dat de naam werd teruggebracht naar Profile, was ik aanwezig op een bijeenkomst van Bouwend Nederland voor een lezing over mijn eerste boek Infarct, de naderende stilstand van Nederland. Het werd een presentatie over de tragische herkomst van de files in Nederland en de oplossingen voor de korte en lange termijn. The Alwaysbemobile Company vond anno 2007 in de bestrijding van files zijn maatschappelijke betrokkenheid. De naam weerspiegelde de grootste wens van alle klanten: altijd kunnen rijden. De hoogtepunten van de filebestrijding werden de oprichting van de Partij van de Filerijder in 2007, de organisatie van het eerste Nationaal File Forum in ’t Spant in Bussum in 2008, de driejarige samenwerking met Mark Rutte en Paul de Krom tegen de files en de lancering van het fileboek Infarct. De lezing over dit boek voor de leden van Bouwend Nederland viel dus samen met de aankondiging van het einde van The Alwaysbemobile Company. Bij thuiskomst las ik de volgende reactie van de heer L. Bergsma op een automotive website: ‘En zo kwam er een definitief eind aan Luc van Bussels megalomane marketinggedrocht. Wat zonde dat al die hardwerkende franchisenemers jarenlang hun zuurverdiende centen hebben laten verbranden door zo’n mafkees. Bijna terug bij af.... de verstandige Profilers houden het bij banden, daar zijn ze groot mee geworden en daar hebben ze verstand van. En Van Bussel? Die heeft de autobranche gehad en rooft nu elders lekker verder... l’histoire se repete...!’ Ik heb deze reactie nu een paar keren gelezen en probeer te achterhalen waar deze scheldpartij is geworteld. Het lukte mij niet helemaal, maar een goede vriend zei: ‘De kracht van jaloezie is groter dan die van succes!’ Gelukkig waren de hardwerkende franchisenemers al die jaren ook de aandeelhouders en toezichthouders. Ze hebben –voor zover ik weet – alle besluiten in volle vertrouwen en met volle verstand genomen. Gelukkig maar.
13
De kracht van jaloezie is groter dan die van succes.
LUC VAN BUSSEL IS VOORMALIG CEO VAN THE ALWAYSBEMOBILE COMPANY EN NU BRAIN AGENT EN INNOVATOR. AUTOMOTIVE / 13 FEBRUARI 2015
Naamloos-4 13
06-02-15 09:04
ADVERTORIAL
> Met accu-onderhoud 50 procent minder voertuiguitval als gevolg van een lege accu.
ONDERHOUD ACCU’S IS VAN LEVENSBELANG Regelmatig testen en laden kan zorgen dat accu’s in goede Dertig procent minder kosten conditie blijven. Juist bij hulpverleningsvoertuigen is dit van Omdat de accu’s door de Midtronics accumanagementsystemen tevens in optimale levensbelang. conditie gehouden worden, vernieuwde het Het is een gegeven dat accu’s altijd leeg lopen. Als je ze niet regelmatig test en weer laadt, kunnen ze te lang in ontladen toestand zijn. Uiteindelijk gaan ze daardoor kapot. Juist bij hulpverleningsvoertuigen, zoals brandweerauto’s, kan dit gebeuren. Die staan immers meer stil dan dat ze rijden. De accu wordt tijdens de korte ritten onvoldoende geladen. Daarom is het voor deze auto’s van levensbelang dat hun accu’s regelmatig worden onderhouden, zodat ze op elk moment van de dag (en nacht) in goede conditie zijn. De accu’s in een brandweerauto doen meer dan alleen de motor starten. Ze starten bijvoorbeeld ook de pomp en de aandrijving van de ladder, maar ze zorgen ook dat de communicatietechniek functioneert. In een brandweerauto zijn goed functionerende accu’s dus cruciaal. Voor het onderhoud van accu’s die niet dagelijks door het rijdende voertuig opgeladen worden, heeft Midtronics een lader met power supply ontwikkeld. De laatste zorgt voor toevoer van stroom tijdens het servicen van het voertuig en de eerste voor laden na langdurige stilstand. Op deze manier is de
adv. midtronics auw 2.indd 38
accu altijd optimaal geladen en zijn de prestaties maximaal verzekerd.
Vijftig procent minder voertuiguitval Het brandweerkorps in het Engelse Wiltshire gebruikt de accumanagementsystemen van Midtronics sinds augustus 2010. Midtronics ontwikkelde speciaal voor wagenparkbeheerders de EXP-1000 HD accutester. Deze tester is geoptimaliseerd voor het analyseren van de prestaties van heavy-duty accu’s en maakt gebruik van een nieuwe technologie met uitgebreide diagnosemogelijkheden. Met de EXP-1000 HD kunnen zowel de accu, de wstartmotor en startcapaciteit bij koude start, het laadsysteem (dynamo) en eventuele lekstromen gemeten worden. De Wiltshire Fire Brigade testte sinds de ingebruikname van de systemen tot maart 2014 in totaal 3.551 accu’s en analyseerde de gegevens. De meeste auto’s van het korps rijden niet meer dan vier tot vijf kilometer per week. Sinds de introductie van de Midtronics accumanagementsystemen is er 50 procent minder voertuiguitval als gevolg van een lege accu.
korps 30 procent minder accu’s. In het geval van de Wiltshire Fire Brigade bedroeg de kostenverlaging maar liefst 7.500 euro per jaar. Investeren in accumanagementsystemen is niet alleen belangrijk en kostenverlagend voor hulpverleningsvoertuigen. Ook de prestaties en levensduur van accu’s in andere voertuigen die weinig rijden, wordt beter. De kosten voor vervanging van defecte accu’s worden significant lager.
Accu-onderhoud: tevreden klant Goed accu-onderhoud is dus van levensbelang voor mens en machine. Dat onderhoud begint al op het moment dat de accu na productie voor de eerste keer geladen wordt. Alle motorvoertuigen gebruiken accu’s en iedereen wil dat zijn accu het doet op het moment dat hij hem nodig heeft. Ook wil je niet onnodig voor hoge kosten voor een nieuwe accu komen te staan. Daarom is het van groot belang dat de accu vanaf zijn eerste ingebruikname regelmatig wordt onderhouden. Door de accu’s van voertuigen preventief te testen en laden blijven ze in optimale conditie en blijft uw klant een tevreden klant.
06-02-15 12:50
DOSSIER ELEKTRISCHE SYSTEMEN
Veelvoorkomende storingen en foutcodes
STEEDS VAKER EEN DRAADJE LOS
15
Storingen aan elektrische systemen staan al jaren bovenaan in de lijst van meest voorkomende defecten. Dat blijkt uit de meest recente gegevens van garantieverzekeraar Cargarantie. Wat gaat er mis? TEKST: PAUL VAN DEN BOGAARD
V
rijwel ieder onderdeel van de nieuwe auto’s die nu op de markt zijn, is gekoppeld aan een computer. Niet zo verrassend dus dat storingen aan elektrische systemen steeds vaker voorkomen. Bij nieuwe auto’s is 17,5 procent van alle
geclaimde reparaties aan het elektrisch systeem en neemt daarbij plaats twee in achter het brandstofsysteem (18,2 procent). Bij gebruikte auto’s is het precies andersom en staan elektronische systemen op de eerste plaats. In 20,3 procent van de reparatie-
gevallen is het elektrische systeem de oorzaak. Jarenlang voerden motorschades de schaderanglijsten van garantieverzekeraars aan, maar inmiddels komen ze niet verder dan plaats zes bij nieuwe auto’s en vier bij gebruikte auto’s. Basis van het onderzoek vormen ruim 614 duizend occasions met een garantieverzekering en bijna 342 duizend nieuwe auto’s. Cargarantie kijkt alleen naar onderdeelgroepen, niet naar specifieke problemen. Automotive Werkplaats vroeg daarom een reeks aan specialisten de grootste elektrische probleemgevallen op een rij te zetten.
AUTOMOTIVE / 13 FEBRUARI 2015 Naamloos-5 15
06-02-15 09:08
DOSSIER ELEKTRISCHE SYSTEMEN / STORINGEN
Veel werkplaatsuren gaan zitten in het opsporen van storingen in de bedrading. Bedrading
16
In plaats van dure elektronische componenten die stuk zijn, blijken de meeste elektronische storingen te ontstaan door beschadigde bedrading. Veel werkplaatsuren gaan zitten in het opsporen van dit soort storingen. De beschadigingen kunnen zijn ontstaan door het niet op een juiste plek terugleggen van een kabelboom na een reparatie waarvoor de kabelboom aan de kant gelegd moest worden. Maar ook door beschadiging van de buitenmantel van bedrading omdat deze doorgeprikt wordt om metingen uit te voeren en daarna niet hersteld is. De buitenmantel van de bedrading kan ook beschadigd zijn doordat deze is blootgesteld aan olie of warmte bijvoorbeeld waardoor de buitenmantel verbrokkelt.
Meest voorkomende defecte componenten* Componenten die wel echt stuk gaan, zijn bijvoorbeeld door roest gebroken ABS-ringen. Een regelmatig voorkomend defect dat veel storingen veroorzaakt. Relais die allerhande onverklaarbare storingen veroorzaken worden vaak onterecht voor een
defecte motorregeleenheid aangezien. Krukas- en nokkenassensoren en luchtmassameters geven ook vaak de geest en veroorzaken storingen, net als lekkende magneetventielen voor luchtaansturingen en pen-bobines.
Motor-ECU
Een dure en veel voorkomende klant is het motormanagement of motor-ECU. Storingen zijn te herkennen aan het uitvallen van een of meerdere cilinders, slecht of niet starten van de motor en minder vermogen.
ABS
Bij een storing aan het ABS-systeem vallen de modules die op de pomp zitten uit. Te herkennen aan oplichtende dashboardlampjes. Maar ook andere functies zoals de kilometerteller en cruise control kunnen uitvallen als gevolg van een abs-storing. De foutmeldingen zijn meestal: geen communicatie mogelijk met ABS-module, geen signaal van een de wielsnelheid-sensoren of pomp buiten specificatie.
Body control module
Deze modules vallen vaak uit met storingen als dienstweigerende richtingaanwijzers en centrale deurvergrendeling en niet meer willen starten.
*OVERZICHT SAMENGESTELD OP BASIS VAN NAVRAAG ONDER DIAGNOSESPECIALISTEN. DOOR MERKDEALERS EN IMPORTEURS AFGEHANDELDE GARANTIEGEVALLEN ZIJN NIET MEEGENOMEN IN DIT OVERZICHT.
Naamloos-5 16
06-02-15 09:08
DOSSIER ELEKTRISCHE SYSTEMEN
Cruise control
Naast de regelunits zelf, kunnen ook de schakelaars van de cruise control bij de pedalen en het stuur problemen veroorzaken.
Lekstroom
In de rubriek ‘Diagnosepraktijk’ van Automotive Werkplaats komt hij regelmatig voorbij: lekstroom. Bij nieuwere voertuigen (gemiddeld genomen vanaf bouwjaar 2006) zorgen lekstroomproblemen voor een lege accu. Dit doordat een van de deelnemers in het netwerk niet goed in slaap valt en de rest wakker houdt. Een algemene oplossing voor het vinden van de oorzaak is er niet. De opties zijn draad voor draad meten vanaf de pluspool van de accu en eventueel een lekstroommeting over een langere periode afhankelijk van de tijd die het duurt dat de accu leegloopt.
Gasklephuis
Problemen aan het gasklephuis zijn te herkennen aan onregelmatig stationair lopen, afslaan en geen reactie op het gaspedaal. In het begin is resetten vaak voldoende om de storing op te lossen, maar op termijn zal de storing steeds sneller terugkomen. Vervangen is de enige oplossing.
Instrumentenpaneel
Tellerclusters en displays die knipperen of uitvallen zijn een veelvoorkomend probleem en worden vrijwel altijd veroorzaakt door de panelen zelf. Reparatie door specialisten is meestal de enige optie.
17
Bij nieuwere voertuigen zorgen lekstroomproblemen voor een lege accu.
AUTOMOTIVE / 13 FEBRUARI 2015 Naamloos-5 17
06-02-15 09:08
DOSSIER ELEKTRISCHE SYSTEMEN / TRAININGEN
‘EV’s en hybrides hebben eigenlijk niet zoveel geheimen’
GEBRUIK JE VERSTAND Werken aan een hybride of elektrische auto is nog lang niet voor elke monteur gesneden koek. Autobedrijven die voorop willen lopen in de nieuwe ontwikkelingen, sturen hun mensen op training. Niet alleen om veilig te werken, maar ook om dieper op de techniek in te gaan. TEKST: MARK LITJENS
O m t g e o h n p e l
G den. De trainingsmarkt springt daar – mondjesmaat – op in en sinds een jaar zijn er ook twee normeringen voor het werken aan de mobiele ‘elektriciteitskastjes’: de NEN 9140 en de Bovag-variant ‘Veilig werken aan elektrische voertuigen en hybride elektrische voertuigen in garagewerkplaatsen’ (zie kader). Hoewel beide normeringen van elkaar verschillen, dienen ze hetzelfde doel: veilig werken aan hybride en elektrische voertuigen.
18
Veiligheid voor alles
E
V’s en hybrideauto’s zijn aan een flinke opmars bezig (131.348 hybrideauto’s en 4.141 EV’s in het Nederlandse wagenpark in 2014, tegen respectievelijk 91.196 en 1.904 in 2013, aldus cijfers van Bovag/ Rai), maar de meeste exemplaren hebben nog geen werkplaats van binnen gezien. De kans dat er eentje binnenrijdt, wordt echter steeds groter en daar moeten autobedrijven zich op voorberei-
NEN of Bovag?
Het belangrijkste verschil tussen de NEN 9140- en de Bovag-norm is dat de Bovag-norm gratis is te implementeren. Bovendien is deze meer toegespitst op het werken in een werkplaats, waar de NEN-norm ook voor hulpdiensten zoals ANWB en brandweer richtlijnen heeft opgesteld. De keuze is vooralsnog aan het autobedrijf, er is immers (nog) geen verplichting. Wel controleert de Arbeidsinspectie in geval van een bedrijfsongeval of er volgens een van de normen is gewerkt. Is dit niet het geval, kan dit gevolgen hebben voor de afwikkeling van de zaak.
Naamloos-6 18
De meeste trainingen benadrukken vooral veilig werken. “Het is echt belangrijk om eerst de spanning van een auto te halen”, zegt Lennert Kappert, docent autotechniek en oprichter van het Hybride Kennis Centrum. “Ook bij reparaties die niet direct met het hybridesysteem te maken hebben, bijvoorbeeld aan het koelsysteem, is spanningsvrij maken belangrijk. Er kan immers al snel iets mis gaan. Denk aan een steeksleutel die uit een borstzak valt en kortsluiting maakt. Letsel of brand ontstaat snel, dat wil je niet meemaken. Vaak wordt onderschat wat er mis kan gaan. Daarom leggen we er in trainingen zo’n nadruk op.” Ook de trainingen die bedoeld zijn om de kennis in de werkplaats bij te spijkeren leggen het accent op veilig werken. Gilbert Nouwens, trainer bij Innovam, legt uit dat de trainingen drie delen worden verdeeld. “Veilig werken, het werken met hybrides en EV’s en een training voor gevorderden. Bij die tweede cursus leer je de basis en daar kun je met die laatste training op verder bouwen. Want goede kennis van hoe zo’n systeem werkt, is onontbeerlijk. Daarna kun je pas leren hoe je storingen moet interpreteren. En dat is voor de gemiddelde technicus in een dag zeker te leren.”
06-02-15 09:10
N l o d z m
D
DOSSIER ELEKTRISCHE SYSTEMEN
Waar kiest u voor ? Omdat EV’s en hybride auto’s nog maar zo kort met hun opmars bezig zijn, is er volgens beide trainers nog weinig te zeggen over welke storingen het meest voorkomen. “Ik kom nog wel eens een doorgebrande elektromotor tegen en ook de koeling laat het wel eens afweten. De hoge spanning heeft immers goede koeling nodig, dus als die niet optimaal is, ontstaan er problemen. Ook softwarematig wil er nog wel eens iets misgaan, maar dit is vaak snel op te lossen”, weet Kappert.
Grootste probleem Nouwens ziet vooral problemen rondom de isolatie (spanningslekken), batterijlader en de omvormers naar 12 Volt en richt zich hier op tijdens de cursusdagen: “Maar zo lang iedereen zijn gezonde verstand gebruikt en weet waarmee hij bezig is, dan heeft een EV of hybride
Wie, wat, waar?
De meeste cursussen op EV-/ hybride-gebied voor monteurs duren een dag(deel) en worden zowel gegeven op een vaste locatie van de trainingsorganisatie als bij de klant ‘in huis’. De inhoud varieert van echte basiskennis en veiligheid tot diepgaande storingsoplossing. Enkele aanbieders zijn:
Innovam Heeft drie trainingen voor autotechnici: ‘Veilig werken aan elektrische & hybride voertuigen’ is er voor de autotechnicus, docent, eerste autotechnicus en technisch specialist. De training duurt een dagdeel, voorafgegaan door een online training. Voor dezelfde doelgroep plus werkplaatchefs is er de training ‘Hybide Techniek basis’. Wie deze eendaagse training volgt, hoeft eerder genoemde training niet te volgen. Tot slot is er nog een variant voor gevorderden. Ook deze training duurt een dag en is bestemd voor docent, eerste autotechnicus en technisch specialist. Meer info op: www.innovam.nl/hybride.
‘Vaak wordt onderschat wat er mis kan gaan.’
PLATENBANK
niet veel geheimen.” Grootste probleem is vooralsnog dat lang niet elke monteur regelmatig een EV of hybride onder handen heeft. “Soms een of twee keer per jaar. Daarom wordt een training ook op papier meegegeven”, aldus Nouwens. Kappert voegt daar aan toe dat het vooral de veiligheid is die in het geding kan komen. “Weten wat je moet doen voordat je gaat sleutelen. En de normeringen zijn daar niet altijd leidend in, omdat er geen verplichting is. Ik denk dat die regels nog wel aangescherpt worden in de toekomst.” //
Hybride Kennis Centrum Hier zijn – vooralsnog – twee trainingen mogelijk: een basistraining om de kennis over en het werken aan EV en hybride te vergroten. Daarnaast is er een zeer uitgebreide training, inclusief certificaat, muurschildje en de benodigde materialen en gereedschappen. Beide trainingen zijn geschikt voor elk opleidingsniveau en bespreken beide normeringen. Meer info op: www.hybridekenniscentrum.nl.
ATG
Wilt u voldoen aan de APK norm...
technische variant, hybride diagnose, op niveau 3/4 (1 dag) en de training Energiemanagement techniek (2 dagen) over werken aan alle moderne microhybridetechnieken, voor niveau 4. Meer info op: www.gmto.nl.
...of wilt u uw diensten meer (gemotiveerd) kunnen verkopen? Remmentest- en diagnosebanken
Autoniveau Autoniveau geeft in Eindhoven, Assen en Amsterdam - via verschillende grossiers (Cartal Rijsbergen, Staadegaard, Technische Centrale, Koskamp, APS) de eendaagse praktijktraining ‘Onderhoud en diagnose aan hybride voertuigen’, voorafgegaan door een anderhalf uur durende online training. Gericht op autotechnici op niveau 1, 2 en/of 5 jaar relevante praktijkervaring. Meer info op: www.autoniveau.nl.
Ook hier twee varianten: EV en Hybride 1 + e-learning en Hybride 2 Diagnose. De eerste training is een niveau 2-training. Hybride 2 Diagnose wordt gegeven op niveau 3 en gaat dieper op de materie in. In tegenstelling tot Hybride 1 is hiervoor wel basiskennis over hybridetechniek De meeste aanbieders besteden vereist. Meer info op: aandacht aan zowel de NEN- als www.atg.nl. de Bovag-norm en kunnen worGerichte Motortechnische den afgesloten met een certificaat of bewijs van deelname. Opleidingen (GMTO) GMTO biedt drie trainingen aan: een introductiecursus (1 avond) op niveau 2/3, een diepgaandere,
Advies nodig? BEL 0348 - 477000 Wij zijn niet alleen equipmentleverancier maar zijn nog liever uw partner in werkplaatsbusiness!
Vlasakker 11 • 3417 XT Montfoort
w w w. a u t e c - v l t . n l
Naamloos-6 19
aut-45x265 waar kiest u voor? AW.indd 1
10-01-14 10:00 06-02-15 09:10
OP DE BRUG / CITROËN C4 CACTUS 1.2 LITER PURETECH 82
> Klepje los en vervangen maar: het verwisselen van een interieurfilter is zo gedaan.
>
>
20
CACTUS MET PRIK De C4 Cactus is een spraakmakend model dat altijd een reactie uitlokt, positief of niet. Maar hoe houdt hij zich op de brug? TEKST EN BEELD: MARK LITJENS
D
e Citroën C4 Cactus valt niet alleen op vanwege zijn opvallende uiterlijk met de zachte kussens op de flanken. Hij is ook bijzonder omdat hij op de bodemplaat staat van de C3 en afmetingen heeft die precies tussen die van de C3 en C4 in vallen. En hoewel Citroën het model C4 noemt, is hij maar liefst 200 kilo lichter dan zijn grotere broer. Met dank aan gewichtsbesparende maatregelen, als een panoramisch glazen dak (-6 kilogram), een achterbank uit één deel (-6 kg), uitzetramen achter in plaats van elektrische of slingerramen (-11 kg) en natuurlijk het PF1-platform (-175 kg). Op de brug staat de driecilinder 1.2 liter PureTech 82. Deze motor, die debuteerde in 2012, is ook terug te vinden in de Citroëns C3 en DS3 en bijvoorbeeld de Peugeot 208. De drie-
cilinder klinkt lekker rauw, maar is dit zeker niet. Hij deelt de balansasconfiguratie met die van de ‘dikkere’ driecilinder puretechs 82 en 75 en voelt wat trillingen betreft als een normale viercilinder. Hij is meer dan krachtig genoeg om de 965 kilogram zware Cactus vlotjes vooruit te stuwen.
Start/stop Om het lage verbruik extra te stimuleren zijn er veel maatregelen genomen om frictieverlies te reduceren. Dit gebeurt onder andere door de montage van een natte distributieketting, DLC (Diamond Like Carbon)-coating van de zuigerpennen, ringen en stoterstangen en elektronische aansturing van de oliepomp om altijd de juiste smering te garanderen. Deze motor is ruim een kwart lichter dan de versie die hij heeft vervangen. De PureTech 82 is ook leverbaar met een ETG5 semi-automatisch transmissie, gecombineerd met een start/stopsysteem, dat de handgeschakelde versie ontbeert. Beide versies komen uit op een gemiddeld verbruik van 4,6 liter per 100 kilometer (fabrieksopgave). Dit aangename verbruik is natuurlijk prettig in het dagelijkse leven. Net zoals de gunstige wegenbelasting. //
TECHNISCHE GEGEVENS CITROËN PURETECH 82 / nieuwprijs (euro/v.a.): 16.490 / motortype: benzine met multipoint injectie / cilinders: 3 / Kleppen per cilinder: 4 / cilinderinhoud: 1.199 cc / boring x slag: 75 x 90,5 mm / transmissie: handgeschakeld, vijf versnellingen / max. vermogen: 60 kW/82 pk @ 5.750 tpm / max. koppel: 118 Nm @ 2.750 tpm.
Naamloos-7 20
O
06-02-15 09:13
>
F m v
ep0
> Veel stekkers liggen open en bloot; spatwater kan er eenvoudig bij komen.
> Oliefilter, multiriem en uitlaat - Erik Tappel kan overal gemakkelijk bij.
21 Op bezoek bij de lezer
Bij Autobedrijf Heijne in Zwanenburg verkent werkplaatschef en monteur Erik Tappel met een zaklamp de onderkant van de Cactus. “Veel zaken zitten mooi voor het grijpen. Het oliefilter draai je er zo uit en zelfs de multiriem is appeltje-eitje. Ik kan er zo met een schroevendraaier bij. De hele uitlaat ligt open en bloot, dus daar hoef je je bij het vervangen ook niet druk om te maken, en ook de katalysator is eenvoudig te bereiken”, somt Tappel op. Dan wijst hij op een plek linksvoor, net onder de koplamp. “Kijk, de regelmodule zit op de pomp zelf, met stekkertjes waar gewoon wat draden uitsteken. En hier, allemaal regenwater. Andere merken maken zulke plekken waterdicht.” Aan de achterkant vinden we trommelremmen. “Die komen steeds vaker terug op minder krachtige auto’s. Ze bieden genoeg remvermogen en zijn minder storingsgevoelig dan schijfremmen, waarvan de hevel voor de handrem nogal eens vast gaat zitten. Dit scheelt weer veel in onderhoud en reparatie.” Onder de motorkap wijst Tappel opnieuw naar een plasje regenwater bij een open stekker. “Er zit geen plaat onder het motorblok, dus er komt hier nog wel eens wat water.” Verder neuzend ziet hij de natte distributieketting. “Mooie keuze. Staat voor probleemloos en onderhoudsvrij. Ook de interieurfilters zijn eenvoudig te verwisselen. Dat zie ik wel eens anders. Bougies heb ik er ook zo uit: even de bobines losschroeven en je hebt ze te pakken. Als ik alles even bij elkaar optel, is dit een heel prettige auto voor ons om aan te werken.”
> Erik Tappel: alles ligt voor het grijpen.
FLATRATETIJDEN / Luchtfilter: 12 minuten / brandstoffilter: 30 minuten / bougies: 12 minuten / distributieriem: 180 minuten / multiriem: 24 minuten / interieurfilter: 12 minuten / vervangen van koplamp: 60 minuten / vervangen voorbumper: 120 minuten / twee voorschokbrekers vervangen: 210 minuten / onderhoudsinterval: elke 25.000km of elk jaar . AUTOMOTIVE / 13 FEBRUARI 2015 Naamloos-12 21
06-02-15 12:58
TENSLOTTE
ONLINE
IN DE BRANCHE
@RoelSchrein via Twitter:
IEDEREEN EEN EIGEN WERKPLAATS-COVER
Wiebes vindt dieselplan Mansveld ‘niet logisch’: als je van oude diesels af wil, moet je nieuwe niet duurder maken.
Je krijgt niet elke dag de kans om op de cover van hèt vakblad voor de aftermarket te staan. Behalve dan als bezoeker van de Autoprofessioneel & Schadeherstel Vakbeurs, die vorige week plaatsvond in Gorinchem. Ruim driehonderd monteurs, werkplaatschefs en aftersalesmanagers poseerden met ‘onze’ Angela voor een eigen cover. VIa Automotive-werkplaats.nl kun je ze allemaal zien.
@Min_IenM via Twitter:
Minister Schultz was vandaag bij BMW in München om Europees beleid zelfrijdende auto’s een boost te geven. Autobedrijf Hartendorp via Facebook:
22
Feest voor Jamshid, onze chef werkplaats. Uitreiking van het certificaat Professionele Subaru Service Adviseur door de heer Kaandorp, Subaru Benelux.
TARGET AUTOMOTIVE DIAGNOSE: IS ‘T NOU FAILLIET VERKLAARD JA OF NEE?
VAARTLAND START WEBSHOP
Importeur van onder meer aftermarket navigatiesystemen en radardetectoren Target Automotive in Soest is failliet verklaard. Het bedrijf blijft vooralsnog open en er wordt gewerkt aan een doorstart. De elektronische accessoires die Target importeert worden verkocht via autobedrijven. Volgens de curator Janina Maduro van Bosselaar & Strengers Advocaten is het faillissement door directie van het bedrijf zelf aangevraagd.
Occasionketen Vaartland heeft een webshop opgezet voor auto-accessoires. Via Autovoordeelshop.nl kunnen consumenten onder andere dakkoffers, fietsdragers, radio’s, smeermiddelen, maar ook banden en velgen kopen. Deze worden de volgende dag thuisbezorgd, worden opgehaald bij een van de negen vestigingen van Vaartland, of bij een servicepartner worden gemonteerd.
Denken leveranciers van universele diagnoseapparatuur echt dat hun bedrijfstak ten dode opschreven is? Wie onze Diagnosespecial van eind vorig jaar las, zou dat maar zo kunnen denken: de ja-tjes en de nee-tjes bij een stelling over diagnose stonden niet op de goede plek. We hebben de ja-tjes en neetjes in ‘De Stelling’ in onze online versie op de juiste plek gezet. Check www.automotive-werkplaats.nl.
Allround Service via Linkedin:
Geheel vernieuwde SSR Nederland (Smart Scratch Repair) aanwezig op autoprofessioneel te Gorinchem op stand 204.
COLOFON Automotive Werkplaats is een uitgave van Mobility Media bv, Naritaweg 14, 1043 BZ Amsterdam, Tel.: 020-5800966 UITGEVER Jelle Heidstra, jelle@mobilitymedia.nl REDACTIE Luberto van Buiten (hoofdredacteur), Bart Kuijpers (adjunct-hoofdredacteur), Paul van den Bogaard, Marieke Oosterom, Floor Vink, redactie@mobilitymedia.nl MEDEWERKERS Assié Fotografie, Luc van Bussel, Mark Litjens, Diederik Plug, Asim Saglam, Bas Snijder ADVERTENTIES Marc Krijnen, Hafid Ouchan sales@mobilitymedia.nl, 020-5800975 TRAFFIC Sebastiaan Dekker, traffic@mobilitymedia.nl
Naamloos-8 22
AGENDA
-> T hemamiddag ICE Powertrain, Automotive Campus Helmond, 3 maart. -> R emarketing Event, seminar over Remarketing, Hotel Van der Valk Almere, 26 maart.
-> A utoRAI, Amsterdam RAI, 17 – 26 april. -> M ontforter Oldtimer Treffen, Rozenhofje in Montforter, 2 mei. -> I nternationale Oldtimersbeurs, Autotron Rosmalen, 2 – 3 mei.
-> A utomotive Trade Show, aftermarket vakbeurs voor de Benelux, 13 – 16 april.
ONTWERP Curve, Haarlem OPMAAK Che* Ontwerpstudio, Vleuten DRUK Mediacenter Rotterdam ABONNEMENTEN Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel 0900-2265263 (€0,10 p.m.). Abonneren via www.bladenbox.nl, opzeggingen uiterlijk 8 wkn voor afloop abonnementsperiode via www.aboland.nl ADRESWIJZIGING doorgeven op adreswikkel en aan Abonnementenland retourneren, of via www.aboland.nl ABONNEMENTSPRIJS €129,- (icm. Management, excl. 6% btw) per jaar, Buitenland €164- per jaar. Losse nummers €16,-, Meerdere abonnementen? Neem contact op voor een scherpe aanbieding DISCLAIMER Hoewel de informatie in deze uit-
gave met zorg is uitgezocht en waar mogelijk is gecontroleerd, sluiten uitgever, redactie en auteurs uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheid en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens GEGEVENSBESCHERMING Automotive Werkplaats is een uitgave van Mobility Media. Mobility Media legt de gegevens van abonnees vast voor de uitvoering van de (abonnee)overeenkomst. Deze gegevens kunnen worden gebruikt om u te informeren over relevante andere producten, diensten en activiteiten van Mobility Media en zorgvuldig geselecteerde samenwerkende partners. Indien u geen prijs stelt op informatie van Automotive Werkplaats of indien u uw toestemming voor het gebruik van uw e-mailadres wilt intrekken, kunt u
een verzoek indienen bij Mobility Media, Naritaweg 14, 1043 BZ Amsterdam. Nadere informatie vindt u in het privacy statement op www.mobilitymedia.nl © Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
Mobility Media is aangesloten bij het HOI. Voor oplagegegevens verwijzen wij naar de reguliere HOI publicaties.
06-02-15 09:14
nummer
platform voor de autobranche / jaargang 20 / 13 februari 2015
2
wij zijn automotive. u ook?
Dossier Gorinchem
eigen cover?
Mail een foto met uw bedrijfsgegevens en een leuke koptekst naar eigencover@automotive-werkplaats.nl en ontvang binnen een week uw eigen werkplaats cover.
→→Nieuws →→Vakinformatie →→Onderzoeken →→Tests →→Events →→Jobs →→Inspiratie
wij zijn automotive. Automotive is het vakblad van en voor professionals in de Nederlandse autobranche. Ga naar Automotive-werkplaats.nl, sluit een abonnement af en word een automotive professional. Vanaf €129,- p.j.