321

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی‬ ‫سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)321‬‬ ‫سێشەممە‪2012/4/10‬‬

‫فڕۆکەخانەی کشتوکاڵی عەربەت‬ ‫پێنج ساڵ کاری بێ بەرهەم‪ ،‬بەبێ‬ ‫دەسەاڵتی فڕین‪ ،‬هەرێم فڕۆکە دەکڕێت‬

‫»» ‪73‬‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫تراژیدیای ئەنفال‬ ‫ئەنفالی دوای ئەنفال دەیان کێشەی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و ئابوری‌و دەرونی بەجێهێشتوە‬

‫‪12‬‬ ‫»»‬ ‫»»‪17‬‬ ‫‪16‬‬

‫بەختیار عەلی‬

‫»» ‪5‬‬

‫بۆ دەوڵەتی‬ ‫لیبرال پایەدارترە؟‬

‫کابینەی حەوت‬

‫»» ‪7‬‬

‫بە ‪ 45‬رۆژ‬ ‫ناوخۆو دارایی یەکدەگرێتەوە؟‬

‫تاڵه‌بان ‌ی له‌سه‌ر ده‌ستگیركردنی‌ قایمقام ته‌له‌فون بۆ ئاسایش ده‌كات‬ ‫داواكاری‌ گشتی‌ سلێمانی‌‪ :‬ئه‌م دۆسیه‌یه‌ به‌هیچ جۆرێك سیاسیی‌ نییه‌‬ ‫ی نهێنیی���ه‌و‌ه‬ ‫له‌الی���ه‌ن هه‌واڵگرییه‌ك��� ‌‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك زانیاریمان پێگه‌یش���ت ك ‌ه‬ ‫ی پێنج ده‌فته‌ر‬ ‫باس له‌و‌ه ده‌كات ب���ڕ ‌‬ ‫دۆالر وه‌ك‌به‌رتی���ل دراوه‌ به‌كه‌س���ێك‬ ‫ی ل���ه‌و ئیجرائات ‌ه نایاس���ایی ‌ه‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بێده‌نگبێت له‌م���ه‌ڕ هه‌ندێك ورده‌كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قوله‌ره‌یس ‌‬ ‫ی دێ ‌‬ ‫ی سنور ‌‬ ‫كه‌ ده‌ربار‌ه ‌‬ ‫ی سلێمانی‌ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ی شار ‌‬ ‫رۆژئاوا ‌‬ ‫ناوبراو جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه ئه‌وان وه‌كو داواكاری‌ گشتی‌‌و دادگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لێكۆڵین���ه‌وه‌ ‌‬ ‫س���لێمانی‌‌و دادوه‌ر ‌‬ ‫ی هی���چ كاتێ���ك‬ ‫ئاسایش���ی‌ س���لێمان ‌‬ ‫به‌ش���ێكنین له‌و عه‌مه‌لی���ه‌‌و ملمالنێی ‌ه‬ ‫ی خۆمان‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫سیاس���ییه‌و رێوشوێن ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌دۆس���یه‌كه‌دا گرتۆته‌به‌ر‪ .‬دۆس���یه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تگیركردنی‌ زانا حه‌مه‌س���اڵح‪‌ -‬‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس���ی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫قایمق���ام‪ ،‬مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی له‌ناوخۆیدا‬ ‫نیش���تمانی‌ كوردس���تان ‌‬ ‫كردوو‌ه به‌دوو به‌ش���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ش���ێكیان‬ ‫ی له‌زانا‬ ‫راسته‌وخۆ‌و ناڕاسته‌وخۆ داكۆك ‌‬ ‫حه‌مه‌س���اڵح ده‌ك ‌هن‌و ده‌یانه‌وێت دادگا‬ ‫ی تریشیان‬ ‫ی بۆ بكات‪ ،‬به‌شێك ‌‬ ‫كارئاسان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاسای ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان دادگا رێچك ‌ه ‌‬ ‫ی بگرێت‌و پێیانوای��� ‌ه ناوبراو له‌و‬ ‫خ���ۆ ‌‬ ‫دۆس���یه‌یه‌و‌ه گالوه‌‪ .‬ئەمە لەکاتێکدایە‬ ‫ک���ە قایمقامی عەرب���ەت بەناوی حاکم‬ ‫هوش���یارەوە بەکاتی کرا بە قایمقامی‬ ‫سلێمانی‪.‬‬

‫له‌دۆس���یه‌كه‌دا ده‌كات‌و ئاماژه‌كردن بۆ‬ ‫ی ك��� ‌ه "له‌كاتی‌ گرتنیدا له‌قایمقام‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌ئاس���ایش گیراوه‌"‪،‬‬ ‫دراوه‌‌و بۆچ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌س��� ‌ه بۆئ���ه‌وه‌ی‌ بزانرێ���ت تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دۆسیه‌كه‌دا وه‌ستاوه‌‌و داكۆك ‌‬ ‫له‌كوێ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كێ‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌و سه‌رچاوه‌ی ‌ه ئه‌وه‌ ‌‬ ‫نه‌ش���ارده‌وه‌ ك���ه‌ هه‌م���وو به‌رپرس��� ‌ه‬ ‫ی "له‌و‌ه تێده‌گه‌ن ك ‌ه‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫كۆنه‌كان��� ‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ ته‌نها وشه‌یه‌كیش بدركێنێت‪،‬‬ ‫ی چییه‌‌و چی‬ ‫ده‌زان���ن ك��� ‌ه مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫پێویسته‌ له‌سه‌ریان بیكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی پشتڕاس���تكردنه‌و‌هی‌ ئه‌و‬ ‫به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی تاڵه‌بان���ی‬ ‫په‌یوه‌ندیی��� ‌ه ته‌له‌فونی��� ‌ه ‌‬ ‫ب���ه‌و دوو به‌رپرس��� ‌هی‌ ئاسایش���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن���ه‌ په‌یوه‌ندیكرد به‌س���كرتاریه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناس���راو ‌‬ ‫تاڵه‌بانییه‌وه‌‌و دوو كه‌س��� ‌‬ ‫س���كرتاریه‌ت كه‌ نه‌یانویس���ت ناویان‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنە ـ ئەرشیف بهێنرێت ب���ه‌ ئاوێنه‌ی���ان راگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ ‬ ‫تاڵەبانی خۆی دەخاتە نێو کێشەی دەستگیرکردنی قایمقامەوە‬ ‫"مام ج���ه‌الل ئ���ه‌و دوو په‌یوه‌ندییه‌ی‬ ‫ی گرتنی���دا له‌قایمق���ام دراوه‌‌و بۆچ��� ‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ له‌سه‌ر ده‌س���تگیركردنی‌ زانا سلێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬پاش ده‌ستگیركردن ‌‬ ‫ی ب���ه‌ حاكم قادر حه‌مه‌ج���ان‌و لیوا دلێر‬ ‫‌؟"‪.‬‬ ‫ه‬ ‫‌ستگیركراو‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌ئاسایش‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌ساڵح)‬ ‫ی (زانا حه‌مه‬ ‫حه‌مه‌س���اڵح‪-‬ی‌ قایمقام���ی‌ س���لێمانی‌ قایمقامی‌ س���لێمان ‌‬ ‫ئه‌حمه‌د مه‌جیده‌وه‌ ك���ردووه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ئاماژ‬ ‫ئاگادار‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫یاسای‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌رچاو‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫كۆمار‬ ‫‌رۆك‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫ته‌له‌ف���ون ب���ۆ دوو به‌رپرس���ی‌ بااڵی‌ له‌الیه‌ن ئاسایش���ه‌و‬ ‫ی س���كرتاریه‌ت‌و‬ ‫ی وا له‌ال ‌‬ ‫زانیارییه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ستگیركردن‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كات‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫كرد‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫بۆ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كێت‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گش���ت‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ئاسایش���ی‌ گش���تی‌ ده‌كات‪ ،‬مه‌كته‌بی‌ عێ���راق‌و س���كرتێر‬ ‫ی مام جه‌اللی���ش وترابوو ك ‌ه‬ ‫به‌جه‌ناب��� ‌‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌دراو‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫ئازار‬ ‫جۆرێك‬ ‫‌هیچ‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫قایمقامدا‬ ‫بۆ‬ ‫‌ف���ون‬ ‫ه‬ ‫‌ل‬ ‫ه‬ ‫ت‬ ‫كوردس���تان‬ ‫سیاس���ی‌ یه‌كێتیش خه‌ریكه‌ دۆسیه‌كه‌ نیش���تمانی‌‬ ‫ی قایمقام���دا‬ ‫ی ده‌س���تگیركردن ‌‬ ‫له‌كات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌فونیی‬ ‫ه‬ ‫‌ل‬ ‫ه‬ ‫ت‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ندی‬ ‫ه‬ ‫‌یو‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫دوو‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌اڵم‬ ‫ه‬ ‫"ب‬ ‫(حاكم‬ ‫ئاسایش‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گش���ت‬ ‫ی‬ ‫به‌سیاس���ی‌ ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌ده‌ست به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ئازاریان داوه‌‌و س���ه‌ریان ش���كاندووه‌‌و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئاسایش‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌رپرس‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫دوو‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫‌بان‬ ‫ه‬ ‫تاڵ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫‌ب‬ ‫ه‬ ‫‌ڕێو‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫جێگر‬ ‫‌و‬ ‫)‬ ‫‌جان‬ ‫دادگای‌ ده‌ربكه‌ن‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ داواكاری‌ قادر حه‌مه‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ندووه‌‌و ال ‌‬ ‫ئاس���ایش له‌پۆلیس ‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌فونكردن‬ ‫ه‬ ‫‌ل‬ ‫ه‬ ‫ت‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫بۆ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌جید)‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫‌حم���‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫دلێر‬ ‫(لیوا‬ ‫ی‬ ‫گشتیی سلێمانیش ده‌ڵێت "ئه‌م دۆسیه‌یه‌ گش���ت ‌‬ ‫خۆیان زیندانیان كردووه‌"‪.‬‬ ‫‌خول‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫ت‬ ‫ناوبراو‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك���‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫لێكبدرێت‬ ‫وا‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كات‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫"بۆچ‬ ‫‌ڵێت‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫پێی���ان‬ ‫ده‌كات‌و‬ ‫به‌هیچ جۆرێك سیاسی‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌مه‌به‌س���تی‌ په‌یوه‌ندیی ‌ه‬

‫ی‬ ‫ته‌له‌فونییه‌كه‌ش‪ ،‬ئه‌و دوو سه‌رچاوه‌ی ‌ه ‌‬ ‫س���كرتاریه‌ت جه‌ختیان له‌س���ه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫كرده‌وه‌ كه‌ تاڵه‌بانی‌ له‌و په‌یوه‌ندیانه‌دا‬ ‫ی یاسا‌و‬ ‫ته‌نها مه‌به‌س���تی‌ جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی مرۆڤ ‌ه "پێشتریش‬ ‫ی مافه‌كان ‌‬ ‫پاراستن ‌‬ ‫ی راگه‌یاندوو‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌م دۆسیه‌یه‌دا ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بدات‌و‬ ‫ی كۆتای ‌‬ ‫پێویست ‌ه دادگا حوكم ‌‬ ‫من دژایه‌تی‌ گه‌نده‌ڵی‌ ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫سه‌رچاوه‌ یاساییه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ جه‌خت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ ك ‌ه مه‌س���ه‌له‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قایمقامی‌ س���لێمان ‌‬ ‫ده‌س���تگیركردن ‌‬ ‫ی رابردوودا‬ ‫زۆر گه‌وره‌ كراوه‌‪ ،‬له‌س���ااڵن ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ه���ه‌ر دۆس���یه‌یه‌كدا‪ ،‬دادگا تاڵه‌بان ‌‬ ‫یان نه‌وش���یروان مس���ته‌فا یان گه‌ور‌ه‬ ‫ی حكوم���ی‌ داواكردبێت‪،‬‬ ‫به‌رپرس���ێك ‌‬ ‫ئ���ه‌وان چونه‌ت���ه‌ ب���ه‌رده‌م دادگا یان‬ ‫پارێزه‌ره‌كانی���ان ناردووه‌‌و یاس���اییان ‌ه‬ ‫ی "خێر‌ه‬ ‫ی كردووه‌‌و وت ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫دادگا كار ‌‬ ‫ئێستا ده‌ستگیركردنی‌ قایمقامێك ئه‌م‬ ‫ی ناوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌موو سه‌رئێشه‌‌و فه‌وزایه‌ ‌‬ ‫ئایا قایمقامێك له‌تاڵه‌بانی‌‌و نه‌‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا گه‌وره‌تره‌؟"‪.‬‬ ‫ی كێشه‌كه‌‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌سیاس���یكردن ‌‬ ‫ی داواكاری‌ گش���تی‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫فه‌ره���اد حات���ه‌م رایگه‌یان���د "ئ���ه‌و‬ ‫ی نییه‌‌و‬ ‫كێشه‌یه‌ به‌هیچ جۆرێك سیاس ‌‬ ‫ی ‪2011‬و‌ه‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫ی ‪‌ 12‬‬ ‫ی مانگ ‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ئێمه‌ ئیشی‌ له‌س���ه‌ر ده‌كه‌ین‪ ،‬سه‌ره‌تا‬

‫ده‌رهێنانی‌ نه‌وت له‌كوردستان‬ ‫زۆربه‌ی‌ له‌الیه‌ن پارتییه‌وه‌ كۆنترۆڵ كراوه‌‬

‫مەریوان وریا قانیع‪:‬‬ ‫کێ‌و چی ئەمانکات بە کورد؟‬ ‫‪..‬ل‪12‬‬

‫‌كاربكێشنه‌و‌كانه‌‪.‬وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌ سەردار عەزیز‪:‬‬ ‫به‌پێی‌ چه‌ندین دۆكیۆمێنت‌و زانیاریی‌‪ ،‬ده‌بێ����ت وه‌زیر بریكاری‌ هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم كه‌ پێویسته‌ ئه‌م وه‌زاره‌ته‌ به‌م شێوه‌ ده‌ستله‬ ‫به‌شی زۆری‌ كه‌رت ‌‬ ‫ی نه‌وت له‌كوردستان به‌پێی‌ به‌ڵگه‌كان تائێس����تا وه‌زیر هیچ به‌ڕێوه‌نه‌برێت‌و كۆتایی‌ به‌م بارودۆخه‌ به‌پێی‌ زانیاری����ه‬ ‫له‌الی����ه‌ن پارتیی����ه‌وه‌ كۆنترۆڵكراوه‌و بریكارێكی نییه‌ به‌ڕه‌سمیی‌‪ ،‬له‌كاتێكدا بهێنرێت‪.‬‬ ‫ئیداره‌ی‌ س����لێمانی‌ ره‌خنه‌ی‌ توندیان‬ ‫���تییهه‌وت‌كانی‌ بەدەوڵەت بوون‪ ..‬ئەزمونی کوردی‬ ‫له‌ك����ۆی‌ ‪ 52‬بلۆك����ی ن����ه‌وت ‪46‬ی‌ پێویس����تبوو ئ����ه‌و بری����كاره‌ به‌پێی‌ به‌پێی‌ ئه‌و به‌ڵگه‌نامانه‌ی‌ له‌به‌رده‌ست له‌وه‌زاره‌تی‌ س����امانه‌ سروش�‬ ‫له‌الی����ه‌ن پارتیی����ه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ده‌برێت‌و رێككه‌وتنی‌ نێ����وان یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‪ ،‬ئاوێنه‌دایه‌‪ ،‬كادیرانی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ گرتوه‌ كه‌ داهاتی‌ به‌رهه‌مه‌كانی‌ ن‬ ‫نه‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‌و نه‌ په‌رله‌مان له‌یه‌كێتی‌ نیش����تیمانی‌ كوردس����تان له‌ناو وه‌زاره‌ت به‌ته‌واوی‌ په‌راوێزخراون‌و س����نوری‌ س����لێمانی‌ بۆخۆی‌ ده‌بات‌و‬ ‫‪..‬ل‪14‬‬ ‫زانیاری‌ وردیان له‌س����ه‌ر وه‌زاره‌ته‌كه‌ بێت‪ ،‬به‌اڵم تائێس����تا هیچ كه‌س����ێك هه‌م����وو جومگه‌كانی‌ ئ����ه‌م وه‌زاره‌ته‌ خه‌رجی فه‌رمانگه‌كان����ی‌ ناوچه‌كه‌ش‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫دانه‌ن����راوه‌ س����ه‌ره‌ڕای‌ هه‌وڵی‌ زۆر بۆ له‌الیه‌ن چه‌ند كه‌سێكی دیاریكراوه‌وه‌ ناكات‌و له‌س����ه‌ر ئیداره‌ی‌ سلێمانییه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ نوس����راویان ك����ردووه‌ خه‌رجی‬ ‫فه‌رمانگه‌كانی‌ ناوچه‌كه‌ بكه‌وێته‌ سه‌ر‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ س����امانه‌ سروش����تییه‌كان‬ ‫به‌پێی‌ یاسا‪.‬‬ ‫بابه‌تێك له‌الپه‌ڕ (‪)7‬دا له‌ئاماده‌كردنی‌‬ ‫رۆژنامه‌ن����وس س����ه‌رتیپ جه‌وه����ه‌ر‬ ‫بخوێنه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫»»‪7‬‬

‫دوو لیژن ‌ه ‌ی په‌رله‌مان ‌ی‬ ‫كوردستان بێ‌ سه‌رۆكن‬

‫په‌رله‌مانتارێك ‌ی پێشوو ‌ی یه‌كگرتوو داوایه‌ك ده‌دۆڕێنێ‌‬

‫دوو لیژن���ه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌بێ‌ س���ه‌رۆك ماونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬وته‌بێژی‌‬ ‫فراكس���یۆنی‌ كوردس���تانی‌‪-‬ش ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌گه‌ر فراكس���یۆنی‌ گۆڕان ئاماده‌یی‌‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وا جارێكی‌ تر به‌س���ه‌ر‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌كاندا ده‌چینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬ه���ه‌ردوو لیژنه‌ی‌‬ ‫(یاس���ایی‌‌و نه‌زاه���ه‌) به‌بێ‌ س���ه‌رۆك‬ ‫ماونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ لیژن���ه‌ی‌‬ ‫نه‌زاه���ه‌ (د‪.‬ره‌فیق س���ابیر) له‌ماوه‌ی‌‬ ‫راب���ردودا ده‌س���تی‌ له‌كاركێش���ایه‌وه‌‌و‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ یاساییش (شیروان‬ ‫حه‌یده‌ری‌) له‌مانگی‌ رابردودا ده‌س���تی‌‬ ‫له‌كاركێش���ایه‌وه‌ ك���ه‌ هه‌ردووكی���ان‬ ‫له‌فراكسیۆنی‌ كوردستانی‌ بوون‪.‬‬ ‫له‌مباره‌ی���ه‌وه‌ وته‌بێژی‌ فراكس���یۆنی‌‬ ‫كوردس���تانی‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪،‬‬

‫ئاس���ۆ كه‌ری���م به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ س���ه‌رۆكی‌ ئه‌و لیژنانه‌ ده‌س���تیان‬ ‫له‌كاركێشاوه‌ته‌وه‌‌و هه‌ردوو لیژنه‌كه‌ش‬ ‫به‌بێ‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ ماونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ چاره‌سه‌ركردنه‌كه‌ش���ی‌‬ ‫ئ���ه‌و په‌رله‌مانت���اره‌ وت���ی‌ "ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫فراكس���یۆنی‌ گۆڕان ئاماده‌یی‌ هه‌بێت‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی‌ سه‌رۆكی‌ لیژنه‌كان‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ده‌كرێت جارێكیتر س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌كان‬ ‫گۆڕانكارییان به‌س���ه‌ردا بێت"‪ ،‬ناوبراو‬ ‫وتیشی‌ "ده‌كرێت س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌كان‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئیس���تحقاقی‌ هه‌ڵب���ژاردن‬ ‫دی���اری‌ بكرێ���ت‪ ،‬ئه‌گه‌رن���ا له‌كات���ی‌‬ ‫ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ لیژنه‌‬ ‫ئه‌وا راسته‌وخۆ به‌ده‌نگدانی‌ ئه‌ندامانی‌‬ ‫لیژنه‌ك���ه‌ بڕی���ارده‌ری‌ لیژن���ه‌ ده‌بێته‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌كه‌"‪.‬‬

‫ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫هه‌ولێ����ر‪ ،‬ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌پێ����ی‌ ئ����ه‌و خس����تنه‌ڕووی‌ كێش����ه‌كانی‌ وه‌زاره‌ت‌و‬ ‫دۆكیۆمێنتانه‌‪ ،‬وه‌زیری‌ ئه‌م وه‌زاره‌ته‌ پێویس����تی‌ پڕكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و كه‌لێنه‌و‬ ‫(ئاشتی‌ هه‌ورامی‌) مه‌گه‌ر له‌موناسه‌به‌و كۆتاییهێن����ان به‌قۆرخكاریی‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫كۆنگ����ره‌ی‌ رۆژنامه‌وانیه‌كاندا ببینرێت ت����ا ئێس����تا بێس����وود ب����ووه‌‪ ،‬له‌دوا‬ ‫ئه‌گه‌رنا زۆربه‌ی‌ كاته‌كانی‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ كۆبون����ه‌وه‌ی‌ به‌رله‌س����وێندخواردنی‬ ‫واڵت����ه‌‪ ،‬هۆكاری‌ ئ����ه‌و چوونه‌ ده‌ره‌وه‌ كابینه‌ی‌ نوێش‪ ،‬چه‌ند په‌رله‌مانتارێكی‬ ‫زۆره‌ش تا ئێستا نه‌زانراوه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێت����ی‌ له‌كۆبونه‌وه‌یه‌ك����دا ئ����ه‌و‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ به‌پێی‌ یاس����ای‌ وه‌زاره‌ت راستییه‌یان به‌نێچیرڤان بارزانی‌ وتبوو‬

‫په‌رله‌مانتارێكی‌ پێش����وی‌ یه‌كگرتو ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیسالمی‌ له‌په‌رله‌مانی‌ عێراق داوایه‌كی‌‬ ‫یاسایی‌ به‌رامبه‌ر به‌ كه‌سێك دۆڕاند‬ ‫كه‌ ناونوس����ی‌ كردووه‌ به‌ پاسه‌وانی‌‬ ‫خۆی‌‌و به‌اڵم پاره‌كه‌ی‌ پێ‌ نه‌داوه‌‪.‬‬ ‫س����لێمانی‌‪ ،‬ئاوێن����ه‌‪ :‬هاوواڵتییه‌ك‬ ‫به‌ناوی‌ (ئاكام عه‌بدوڵاڵ) له‌دادگای‌‬ ‫سلێمانی‌ سكااڵی‌ له‌سه‌ر په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫پێش����ووی‌ عێراق‪ ،‬ئه‌س����مه‌ر حسێن‬ ‫ئه‌حمه‌د له‌فراكس����یۆنی‌ یه‌كگرتوو‬ ‫تۆماركردوه‌‌و تۆمه‌ته‌كه‌شی‌ ئه‌وه‌بووه‌‬

‫كه‌ ماوه‌ی‌ چوار س����اڵ پاس����ه‌وان ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ك����ه‌ ب����ووه‌‌و "موچه‌ی‌‬ ‫پێنه‌دراوه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ به‌دواداچونه‌كانی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬ئاكام‬ ‫داوای‌ ‪ 500‬ه����ه‌زار دین����اری‌ كردوه‌‌و‬ ‫دادگاش كێش����ه‌كه‌ی‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫(ئ����اكام) كۆتایی‌ پێهێن����اوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌سمه‌ر حسێن "تانه‌"ی‌ له‌بڕیاره‌كه‌‬ ‫داوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌مباره‌ی����ه‌وه‌ ئه‌س����مه‌ر حس����ێن‬ ‫له‌لێدوانێك����دا به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‬

‫كۆنترۆڵكراوه‌و رێگه‌ به‌هیچ كه‌س����ێك‬ ‫نادرێت زانیاری‌ له‌سه‌ر وه‌زاره‌ت بزانێت‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌یه‌ك له‌یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌‬ ‫كوردس����تانه‌وه‌ ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ده‌كات‬ ‫ك����ه‌ ناڕه‌زاییه‌كان له‌س����ه‌ر وه‌زاره‌تی‌‬ ‫س����امانه‌ سروش����تییه‌كان گه‌یشتۆته‌‬ ‫ئاس����تێك ره‌نگ����ه‌ ئ����ه‌و به‌ڕێوه‌به‌رو‬ ‫كادیرانه‌ی‌ یه‌كێتی‌ به‌ده‌س����ته‌جه‌معی‬

‫كه‌ له‌ناو یه‌كگرتوودا هه‌ر كه‌س����ێك‬ ‫پۆس����تێكی‌ بااڵ وه‌ربگرێ����ت ‪‌ %50‬‬ ‫ی‬ ‫موچه‌‌و ئیمتیازاتی‌ بۆ سندوقی‌ حیزب‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ئه‌ویش وه‌ك كه‌س����ێك كه‌‬ ‫ئه‌و پۆسته‌ی‌ پێدراوه‌ ‪%50‬ی‌ موچه‌‌و‬ ‫ئیمتیازاتی‌ داوه‌ به‌سندوقی‌ حیزب‌و‬ ‫حیزبیش ناوی‌ ‪ 30‬پاسه‌وانی‌ پێداوه‌‬ ‫كه‌ وه‌ك پاسه‌وانی‌ خۆی‌ ناویان بدات‬ ‫به‌به‌غدا‪.‬‬ ‫ناوبراو وتی‌ "كاك ئاكام‪-‬یش یه‌كێك‬ ‫بووه‌ له‌و ‪ 30‬كه‌س����ه‌‌و ئه‌و كێش����ه‌ی‌‬

‫له‌گه‌ڵ حیزب هه‌یه‌ نه‌ك من"‪ .‬ئه‌سمه‌ر‬ ‫نه‌یشارده‌وه‌ كه‌ دادگا له‌به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ����اكام بڕیاریداوه‌‌و وت����ی‌ "به‌اڵم من‬ ‫تانه‌م له‌بڕیاره‌كه‌ داوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ژماره‌یه‌كی‌ به‌رچاو له‌په‌رله‌مانتارانی‌‬ ‫عێراق به‌ كورده‌كانیش����ه‌وه‌ نانونسی‌‬ ‫ژماره‌ی����ه‌ك پاس����ه‌وان ده‌ك����ه‌ن‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم موچه‌كانیان ب����ۆ خۆیان یان‬ ‫ب����ۆ حیزبه‌كانیان وه‌رده‌گ����رن‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌پێی‌ یاس����ا ئه‌مه‌ ده‌چێته‌ خانه‌ی‌‬ ‫سه‌رپێچییه‌وه‌‪.‬‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪07504531388 :‬‬

‫نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪2‬‬

‫)‪ )321‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/10‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫له‌ژێر فشاری په‌رله‌مانتاران‬ ‫كامێراكانی چاودێری ناو په‌رله‌مان هه‌ڵده‌گیرێن‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان له‌ژێر فش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانتاران���دا بڕیاریدا به‌البردنی‌ ئه‌و‬ ‫كامێرایانه‌ی‌ كه‌ ب���ۆ چاودێریكردنی‌ ناو‬ ‫په‌رله‌مان له‌سه‌رده‌می‌ سه‌رۆكی‌ پێشوی‌‬ ‫په‌رله‌ماندا دانرابوون‪.‬‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬دوای ئه‌وه‌ی سه‌رۆكی‬ ‫پێشووی په‌رله‌مان (كه‌مال كه‌ركوكی)‬ ‫ماوه‌یه‌كی كه‌م به‌ر له‌ڕۆیشتنی له‌ڕێگه‌ی‬ ‫كۆمپانیایه‌ك���ه‌وه‌ باڵه‌خانه‌ی په‌رله‌مانی‬ ‫پڕ كرد له‌كامێ���رای چاودێری‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫بووه‌ هۆی‌ دروس���تبوونی‌ ناڕه‌زایی‌ الی‌‬ ‫په‌رله‌مانتارانی‌ سه‌رجه‌م فراكسیۆنه‌كان‌و‬ ‫دوات���ر له‌یاداش���تێكدا داوای البردن���ی‬ ‫كامێراكانی���ان ك���رد‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬

‫ئ���اگادار له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یان���د كه‌ س���ه‌رۆكی‬ ‫نوێ���ی‌ په‌رله‌م���ان (ئه‌رس���ه‌الن بایز)‬ ‫له‌س���ه‌ر داوای په‌رله‌مانتاران بڕیاریداوه‌‬ ‫كامێراكانی چاودێری له‌ناو رێڕه‌وه‌كانی‬ ‫ژوری په‌رله‌مانتاراندا هه‌ڵبگرێت‌و ته‌نیا‬ ‫له‌چه‌ند شوێنێكی گش���تی بمێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ وتی "ئه‌و رۆژه‌ی كه‌مال‬ ‫كه‌ركوك���ی پۆس���ته‌كه‌ی جێهێش���ت‬ ‫په‌رله‌مانتار هه‌بوو به‌ده‌س���كی ماسیحه‌‬ ‫كامێراكه‌ی هێناوه‌ته‌ خواره‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ س���ه‌رۆكی فراكس���ۆنی‬ ‫كوردس���تانی‪ ،‬س���ۆزان خاڵه‌ ش���ه‌هاب‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یان���د ك���ه‌ "بڕی���اری‬

‫دانانی كامێراكان له‌س���ه‌رده‌می كه‌مال‬ ‫كه‌ركوكی���دا بووه‌‪ ،‬به‌اڵم د‪.‬ئه‌رس���ه‌الن‬ ‫بایز بڕیاری���داوه‌ الببرێن‌و ته‌نیا له‌چه‌ند‬ ‫ش���وێنێكدا بمێنێته‌وه‌ كه‌ پێویسته‌ لێی‬ ‫هه‌بێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌ ئه‌وان‬ ‫ب���ه‌و كاره‌ی‌ كه‌ركوك���ی‌ ناڕه‌زایه‌تییان‬ ‫ده‌ربڕی���وه‌‌و پێیانوایه‌ ته‌نیا له‌مه‌دخه‌لی‬ ‫س���ه‌ره‌كی په‌رله‌مان پێویس���ته‌ كامێرا‬ ‫دابنرێت‌و رێ���ڕه‌وی ژوری په‌رله‌مانتاران‬ ‫پێویس���تی پێ نییه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌ڕێره‌وی‬ ‫ژوری په‌رله‌مانت���اران‌و هه‌ر پێنج نهۆمی‌‬ ‫باڵه‌خانه‌كه‌ كامێرا دانراوه‌‪.‬‬ ‫له‌كاتێك���دا باس ل���ه‌وه‌ ده‌كرێت كه‌‬

‫ئه‌و كۆمپانیایه‌ی كامێراكانی به‌س���توه‌‪ ،‬چونك���ه‌ نابێت په‌رله‌مانت���ار چاودێری‬ ‫ب���ڕی یه‌ك ملی���ۆن دۆالری وه‌رگرتووه‌‪ ،‬بكرێ���ت‪ ،‬به‌ڵك���و ده‌بێ���ت ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫به‌اڵم سه‌رۆكی فراكسیۆنی كوردستانی په‌رله‌مان له‌ژێر چاودێریدا بێت"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی بڕی تێچ���ووی كامێراكان‪،‬‬ ‫بێئاگای���ی خ���ۆی ده‌رده‌بڕێ���ت ل���ه‌و‬ ‫گرێبه‌س���ته‌و ده‌ڵێت "به‌هیچ شێوه‌یه‌ك عوم���ه‌ر عه‌بدولعه‌زی���ز جه‌ختیكرده‌وه‌‬ ‫ئاگاداری ئه‌و گرێبه‌سته‌ نین‌و ناشزانین ك���ه‌ یه‌كێ���ك له‌گله‌ییه‌كان���ی ئ���ه‌وان‬ ‫له‌س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌م���ان ئه‌وه‌ی���ه‌‬ ‫هۆكاره‌كه‌ی چییه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا س���ه‌رۆكی فراكس���یۆنی له‌سه‌رجه‌م كاره‌كانی په‌یوه‌ست به‌كڕین‌و‬ ‫یه‌كگرتووی‌ ئیس�ل�امی‌ (ئۆپۆزسیۆن)‪ ،‬گرێبه‌ستی بازرگانی په‌رله‌مانتاران ئاگادار‬ ‫عوم���ه‌ر عه‌بدولعه‌زی���ز ناڕه‌زایی خۆی نی���ن‌و هه‌مووی له‌ڕێ���ی لیژنه‌ی تایبه‌ت‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر دانان���ی كامێراكان ده‌ربڕی‌و له‌نێوان س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان‌و چه‌ند‬ ‫رایگه‌یان���د كه‌ ئ���ه‌وان وه‌ك ژماره‌یه‌كی به‌ڕێوه‌به‌رێكی گشتی‌و الیه‌نی كۆمپانیا‬ ‫زۆر له‌په‌رله‌مانت���اران واژۆیان كردووه‌‌و ئه‌نجام ده‌درێ���ت‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت له‌كڕینی‬ ‫داوایانكردووه‌ ئ���ه‌و كامێرایانه‌ الببرێن‪ ،‬خانووه‌كانیشدا ئاگادار نه‌بوون‪.‬‬

‫ی بۆ ئه‌و‬ ‫ی هیچ كه‌سێك ‌‬ ‫ی تائێس���تا پارت ‌‬ ‫له‌كابینه‌ی‌ حه‌وته‌م جێگری‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی نه‌كردووه‌‪.‬‬ ‫ی په‌رله‌مانتار پۆست ‌ه دیار ‌‬ ‫ی كوردس���تان ‌‬ ‫فراكسیۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فراكسیۆن ‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬وته‌بێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زی���ر ‌‬ ‫دڵش���اد ش���ه‌هاب پۆس���ت ‌‬ ‫ی له‌لیس���تی‌ پارتی‌‪ ،‬ئاسۆ‬ ‫شاره‌وانی‌‌و گه‌شتوگوزاری‌ پێدرا‪ ،‬به‌اڵم كوردس���تان ‌‬

‫نه‌وزاد هادی وه‌ك‬ ‫پارێزگاری هه‌ولێر‬ ‫مانگ ‌ی داهاتوو تۆماركردن ‌ی‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه وا بڕیاربوو پارێزگاری‌ هه‌ولێر‬ ‫ی‬ ‫(نه‌وزاد هادی‌) پۆستی‌ سه‌رۆكی‌ دیوان ‌‬ ‫ی وه‌زیران له‌كابین ‌هی‌ حه‌وته‌م‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ربگرێ‌‪ ،‬به‌اڵم ناوبراو له‌پۆس���ته‌كه‌ ‌‬ ‫خۆیدا ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‬ ‫نزیك له‌سه‌ركردایه‌تی پارتی به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند ك���ه‌ پارتی ل���ه‌و باوه‌ڕه‌دای ‌ه‬ ‫له‌ئێس���تادا نه‌وزاد هادی باش���ترین‬ ‫كه‌س ‌ه بۆ پۆستی پارێزگاریی‪ ،‬بۆیه‌ له‌و‬ ‫پۆسته‌ی ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی هه‌ولێر‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌و باره‌یه‌و‌ه پارێزگار ‌‬ ‫ن���ه‌وزاد هادی له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫ئه‌و هه‌وااڵن���ه‌ی ره‌تكرده‌وه‌ ك ‌ه ده‌بێت ‌ه‬ ‫ی دیوانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‌و‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫وتی‌ "ئه‌وه‌ی هه‌بوو‌ه ته‌نیا قسه‌ بووه‌‌و‬ ‫به‌فه‌رمی هیچ ش���تێكی له‌م ش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫له‌ئ���ارادا نیی���ه‌‪ ،‬من ه���ه‌ر پارێزگاری‬ ‫هه‌ولێرم"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی فرانسۆ هه‌ریر ‌‬ ‫له‌ئێس���تادا فه‌وز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیوانه‌‌و به‌وته‌ ‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی تا‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ی پارت���ی‪ ،‬هه‌ری���ر ‌‬ ‫چه‌ند مانگێكی‌ دیكه‌ش له‌شوێنی خۆی‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‌و ره‌نگ ‌ه دواتر بگۆڕدرێت‪.‬‬ ‫ریکالم‬

‫قه‌وار‌ه سیاسییه‌كان ‌ی‬ ‫به‌شداربوو ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی پارێزگاكان ده‌ستپێده‌كات‬

‫به‌رپرس���ێكی‌ كۆمس���یۆنی‌ ب���ااڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ك���ه‌ له‌س���ه‌ره‌تای‌ مانگ���ی‌ داهاتوودا‬ ‫تۆماركردن���ی‌ قه‌واره‌ سیاس���ییه‌كان بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگاكانی‌‬ ‫هه‌رێم ده‌سپێده‌كات‌و ماوه‌ی‌ ‪ 20‬رۆژیش‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بێت‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬لێپرس���راوی‌‬

‫په‌یوه‌ندییه‌ جه‌ماوه‌رییه‌كانی‌ كۆمسیۆنی‌‬ ‫ب���ااڵی‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‪،‬‬ ‫عه‌بدولڕه‌حمان خه‌لیفه‌ له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند كه‌ ده‌س���تیانكردووه‌‬ ‫به‌ئام���اده‌كاری‌ ب���ۆ هه‌ڵبژاردن���ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكانی‌ هه‌رێم كه‌ بڕیار‬ ‫وایه‌ له‌مانگی‌ ئه‌یلولی‌ ئه‌مساڵدا به‌ڕێوه‌‬ ‫بچێت‪.‬‬

‫ناوبراو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ له‌مانگی‌‬ ‫داهاتووه‌وه‌ ده‌ستده‌كرێت به‌تۆماركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قه‌واره‌ سیاسیه‌كانی‌ به‌شداربووی‌‬ ‫ناو ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن‌و پڕۆسه‌كه‌ش ‪ 20‬رۆژ به‌رده‌وام‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬له‌سه‌ره‌تای‌ مانگی‌ ئایاریشه‌وه‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ران���ی‌ ناوه‌ن���دی‌ تۆماركردنی‌‬ ‫ده‌نگده‌ران ده‌ستبه‌كار ده‌بن‪.‬‬ ‫خه‌لیفه‌ ئاش���كرایكرد ك���ه‌ هه‌ڵمه‌تی‬

‫زه‌و ‌ی ده‌درێت به‌گه‌نجێك ‌ی بێ هاوسه‌ر‬ ‫به‌پێ���ی‌ نوس���راوێكی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت��� ‌ی‬ ‫گشتیی‌ ش���اره‌وانییه‌كانی‌ س���لێمانی‌ كه‌‬ ‫له‌به‌ر رۆشنایی‌ نوسراوێكی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫گش���تیی‌ دیوان���ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیران‬ ‫كراوه‌‪ ،‬گه‌نجێكی‌ بێ هاوسه‌ری‌ نیشته‌جێی‌‬ ‫قه‌زای‌ ش���اره‌زوور له‌س���نوری‌ شاره‌وانی‌‬ ‫ده‌ربه‌ندیخان زه‌وی‌ پێده‌درێت‪.‬‬

‫ش���اره‌زوور‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬به‌پێی‌ نوسراوێكی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گش���تی شاره‌وانییه‌كان ‌ی‬ ‫سلێمانی‌ كه‌ له‌‪2011/8/11‬دا ده‌رچووه‌‪،‬‬ ‫ره‌زامه‌ندیی‌ دراوه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ زه‌وی‌‬ ‫ژماره‌ ‪ 48/294‬كه‌رتی‌ ‪ 29‬كانی‌ س���ارد‬ ‫له‌سنوری‌ شاره‌وانی‌ ده‌ربه‌ندیخان بدرێت‬ ‫به‌هاوواڵتی‌ (سه‌ردار نامیق) كه‌ هاوسه‌ری‬

‫نییه‌‪ .‬ئه‌م زه‌وییه‌ رووبه‌ره‌كه‌ی‌ ‪ 200‬م‪2‬یه‌‌و‬ ‫‪ 150‬مه‌تری‌ به‌نرخی‌ مه‌ركه‌زی‌ پێیدراوه‌‌و‬ ‫ئه‌ویتریش���ی‌ به‌نرخ���ی‌ خه‌مڵێن���راو بۆ‬ ‫حسابكراوه‌‪ .‬ئه‌م گه‌نجه‌ كه‌ سه‌رنوسه‌ری‌‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك���ی‌ لۆكاڵییه‌ له‌ش���ارۆچكه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌ی‌ ت���ازه‌‪ ،‬له‌ڕونكردنه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫نوسراودا كه‌ له‌باره‌ی‌ وه‌رگرتنی‌ ئه‌م زه‌وییه‌‬

‫حكومه‌تی كوردستان جدی نیی ‌ه‬ ‫له‌به‌جینۆساید ناساندنی ئه‌نفال‬ ‫چاالكوانێكی بواری پرس���ی جینۆس���اید‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫ته‌نها به‌مه‌راس���یمی سۆزدارانه‌و پاڕانه‌وه‌‬ ‫ده‌یه‌وێت ئه‌نفال به‌جینۆساید بناسێنێت‌و‬ ‫نایه‌وێت رێگه‌ی‌ عه‌مه‌لی بگرێته‌ به‌ر‪.‬‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬رێكخراوی چاودێری‬ ‫كوردۆس���اید ناوی‌ ‪ 423‬تاوانباری‌ ئه‌نفال‬ ‫هاوپێ���چ له‌گه‌ڵ‌ به‌یانامه‌ی���ه‌ك به‌زمانی‬ ‫ئینگلی���زی‌و عه‌ره‌ب���ی باڵوده‌كات���ه‌وه‌و‬ ‫ره‌وانه‌ی هه‌ریه‌ك له‌پۆلیسی ئینته‌رپول‌و‬ ‫پۆلیسی یه‌كێتی ئه‌وروپاو دادگای تاوانی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌و رێكخ���راوه‌ جیهانییه‌كانی‬ ‫تایب���ه‌ت به‌جینۆس���ایدو تاوانی جه‌نگ‌و‬ ‫تاوان���ی دژ به‌مرۆڤایه‌ت���ی‌و پۆلیس���ی‬ ‫تاوانی جه‌نگی واڵتانی ئه‌وروپای ده‌كات‪،‬‬ ‫پۆلیس���ی ئینته‌رپول به‌نامه‌یه‌ك له‌‪12‬ی‬ ‫س���ێپته‌مبه‌ری ‪ ،2007‬به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‬ ‫پۆلیسی عه‌ره‌بی‌و نێو ده‌وڵه‌تی‌و دادگای‬ ‫ب���ااڵی تاوانه‌كان ل���ه‌و ناوانه‌ ئ���اگادار‬ ‫ده‌كات���ه‌وه‌و دادگای بااڵی تاوانه‌كانیش‬ ‫له‌‪10‬ی ئۆكتۆبه‌ری هه‌مان ساڵ نامه‌كه‌ بۆ‬ ‫لقه‌كانی خۆی له‌ كوردستان ده‌نێرێت‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی ئاگادار له‌دادگای بااڵی‬ ‫تاوانه‌كان رایگه‌یان���د "ناردنی ئه‌و ناوانه‌‬ ‫بۆ پۆلیس���ی ئینته‌رپول كاری وه‌زاره‌تی‬ ‫دادی كوردس���تان ی���ان ناوخۆی���ه‌‪ ،‬ئایا‬

‫وه‌زاره‌تی ناوخۆی كوردس���تان ئاماده‌یه‌‬ ‫ناوی تاوانبارانی ئاس���ایی بداته‌ پۆلیسی‬ ‫ئینت���ه‌ر پول‪ ,‬به‌اڵم ئام���اده‌ نییه‌ ناوی‬ ‫تاوانبارانی جینۆس���اید بداته‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫بڕی���اری گرتنیان ده‌رب���كات‪ ,‬له‌كاتێكدا‬ ‫له‌ك���ۆی ‪ 423‬تاوانباری���ان ژماره‌یه‌ك���ی‬ ‫زۆریان له‌واڵتانی ده‌ره‌وه‌ن"‪.‬‬ ‫چاالكوانێكی بواری پرس���ی جینۆساید‬ ‫له‌ڕێكخ���راوی چاودێ���ری كوردۆس���اید‬ ‫پێیوایه‌ دادگاییكردن���ی هه‌ر یه‌كێك له‌و‬ ‫تاوانكارانه‌ پرسی جینۆساید له‌ده‌ره‌وه‌ به‌‬ ‫فه‌رمی ده‌ناسێنێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و تاوانبارانه‌‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫سیاسه‌ت‬ ‫به‌تامی‬ ‫شه‌ڕه‌ جنێو‬ ‫هۆشیار عه‌بدوڵاڵ‬

‫یه‌کێک س���ه‌یری لێدوان ‌ه ئه‌گرینه‌کانی‬ ‫بارزانی بکات‌و گوێی له‌قسه‌ ره‌قه‌کانی‬ ‫مالیکی بێ���ت‪ ،‬وا ده‌زانێت ده‌بێ دوو‬ ‫رۆژی تر ش���ه‌ڕی نێوان کورد‌و عه‌ره‌ب‬ ‫ش‬ ‫هه‌ڵبگیرسێت‪ ،‬سه‌یری ئه‌و سایتانه‌ ‌‬ ‫بکه‌ی���ت ک���ه‌ نزیک���ن له‌مالیکی چۆن‬ ‫سه‌رکرده‌کانی کورد ده‌که‌نه‌ کاریکاتێر‌و‬ ‫کیسی دۆالره‌کانیان له‌بودجه‌ی هه‌رێم‬ ‫پڕ ده‌که‌ن‪ ،‬له‌والشه‌و‌ه سه‌یری لێدوانی‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌کان���ی پارت���ی بکه‌یت‌و‬ ‫گوێ له‌ڕاگه‌یاندنه‌کانیان بگریت چۆن‬ ‫مالیک���ی ده‌که‌ن به‌ برازای س���ه‌دام‪،‬‬ ‫ده‌بێت گومانت ل���ه‌و‌ه نه‌بێت مالیکی‬ ‫بودج���ه‌ی هه‌رێم ده‌بڕێ���ت‌و بارزانیش‬ ‫به‌و پێیه‌ی هه‌ر خۆی فه‌رمانده‌ی هێز‌ه‬ ‫‌کانه هێز له‌که‌ڵه‌کی یاس���ین‬ ‫ئه‌و پۆس���ته‌ ه��� ‌ی پارتیی���ه‌‪ ،‬ده‌بێت چه‌کداره ‌‌‬ ‫ی پارتی‌‌و سه‌ركردایه‌ت ‌ی پارتی‌‪ ،‬ئاغا ک���ۆ ده‌کاته‌وه‌ ب���ۆ ئازادکردنی‬ ‫كوتله‌ ‌‬ ‫ی عیراق‪.‬‬ ‫ی فراكس���یۆنه‌ك ‌ه بۆ جێگر ‌‬ ‫ئه‌ندامێك ‌‬ ‫که‌س���ێکیش بڕوانێت���ه‌ هه‌وڵه‌کان���ی‬ ‫ی بكه‌ن‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ فراكسیۆن دیار ‌‬ ‫تاڵه‌بان���ی ک���ه‌ زوو زوو مالیکی الی‬ ‫خۆی���ه‌وه‌ دائه‌نێت‌و ق���اوه‌ی عه‌ره‌بی‬ ‫له‌به‌غداد ده‌رخوارد ده‌دات‌و هه‌وڵیش‬ ‫ئه‌دات له‌هه‌ولێر بارزانی زوو بگه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫له‌س���ه‌فه‌ره‌که‌ی تا قس���ه‌یه‌کی خێر‬ ‫له‌نیوان ئه‌و دوو زاته‌د‌ا بکات ده‌ڵێیت‬ ‫هێشتا ماویه‌تی بقه‌ومێت‪.‬‬ ‫سیاس���ییه‌ک پێی وت���م ئه‌وه‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ته‌نها شه‌ڕه‌ جنێوه‌‌و له‌کلتوری کوردی‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنیش له‌‪9/10‬وه‌ ده‌ستپێده‌كات عه‌ره‌بیش���دا ب��� ‌ه تایبه‌ت له‌ئاس���ته‌‬ ‫ت���ا ‪ 48‬كاتژمێ���ر پێش هه‌ڵب���ژاردن‌و سیاسیه‌که‌ی جنێو قیمه‌تی نییه‌‪.‬‬ ‫راگه‌یاندن���ی‌ ئه‌نجام���ه‌ به‌رایی���ه‌كان‌و باس���ی ئه‌وه‌ی بۆ کردم که‌ جنێودان‬ ‫له‌‪10/1‬ش���دا ئه‌نجام���ی‌ كۆتای���ی‌و به‌شێکی گه‌وره‌ی ش���ه‌ڕ‌ه له‌کولتوری‬ ‫له‌‪10/10‬ش���دا ئه‌نجام���ی‌ كۆتایی دوای‌‬ ‫وه‌رگرتن���ی‌ تانه‌‌و س���كااڵكانی‌ قه‌واره‌ عه‌ره‌بیداو ته‌نانه‌ت وتی دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫سیاس���ییه‌كان‌و په‌سه‌ندكردنیش���ی‌ دوو که‌س���ی عه‌ره‌ب له‌عێراقدا ش���ه‌ڕ‬ ‫ئه‌ک���ه‌ن‌و دوایی یه‌کێکیان‌ ش���ه‌ڕه‌ک ‌ه‬ ‫له‌‪10/30‬دا ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌گێڕێته‌وه‌ ئه‌ڵی فاڵنم س���ه‌ربڕی هه‌ر‬ ‫به‌ س���ه‌ربڕین دوای���ش ده‌رده‌که‌وێت‬ ‫ه���ه‌ر دوو جنێوی داوه‌‪ ،‬پێویس���تیش‬ ‫ناکات له‌ئاس���ته‌ کوردیه‌ک���ه‌ ئه‌وه‌ ب ‌ه‬ ‫بیری خوێنه‌ر بێنم���ه‌و‌ه که‌ یه‌کێتی‌و‬ ‫پارتی له‌ش���ه‌ڕی ناوخۆ فه‌رهه‌نگێکی‬ ‫نوسیویه‌تی‌‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ئه‌وانه‌ی‌ تایبه‌تی جنێویان داهێنا‌و ئێس���تاش‬ ‫ره‌خنه‌ ده‌گ���رن له‌وه‌رگرتنی‌ ئه‌و زه‌وییه‌ رێککه‌وتننام���ه‌ی س���تراتیژی وای‬ ‫"به‌دواداچونی���ان نه‌كردووه‌‌و نازانن به‌نده‌ لێک���ردون ئه‌ڵێی س���ێوێکن کراون به‌‬ ‫ئه‌مری‌ وه‌رگرتنی‌ زه‌ویم له‌ساڵی‌ چه‌نده‌وه‌ دوو که‌رت���ه‌وه‌‪ ،‬هێن���د‌ه نه‌بێت پارتی‬ ‫هه‌یه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت "پێویست ناكات له‌ته‌که‌ی خۆی پێ گه‌وره‌تره‌‪.‬‬ ‫من وه‌اڵمی‌ ئه‌مه‌ بده‌مه‌وه‌‌و با س���ه‌رۆكی‌ ‌ هی���چ دور نیی���ه‌ جارێک���ی تری���ش‬ ‫مالیک���ی الی بارزان���ی ببێته‌و‌ه ب ‌ه برا‬ ‫شاره‌وانی‌ وه‌اڵم بداته‌وه‌"‪.‬‬ ‫حه‌کیمه‌که‌ی جاران که‌ س���ه‌رۆکایه‌تی‬ ‫حکومه‌ت هه‌ر له‌خۆی بێت‌و بارزانیش‬ ‫الی مالیکی ببێت���ه‌وه‌ به‌و ئه‌خه‌ی ک ‌ه‬ ‫چه‌تری عێراقیه‌کانه‌‪.‬‬ ‫مێژویه‌ک���ی دور نیی���ه‌ ک��� ‌ه مالیکی‬ ‫سه‌به‌ته‌ی به‌شی کوردی له‌حکومه‌ته‌که‌ی‬ ‫له‌به‌رده‌ست بارزانی دانا تا خۆی چۆن‬ ‫حه‌ز بکات وا دابه‌شی بکات‌و بارزانیش‬ ‫نه‌یهێشت گۆڕان به‌ش���داری بکات ک ‌ه‬ ‫راس���تیه‌که‌ی حه‌ق���ه‌ ئێس���تا گۆڕان‬ ‫سوپاسی کاکه‌ مه‌سعود بکات که‌ له‌و‬ ‫حکومه‌ته‌ جوانه‌ بێ به‌شی کرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پرس���یار ئه‌وه‌ی ‌ه وا گریمان تاڵه‌بانی‬ ‫به‌ هه‌وڵی ئه‌مه‌ریکا که‌ ئێس���تا نزیکی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌‌و کێشه‌ی ناوێت له‌عێراقدا‬ ‫ئه‌مج���اره‌ش رێکی خس���تنه‌وه‪ ،‬ئایا‬ ‫جارێکی تر ئه‌و دوو س���ه‌رکرد‌ه تاک‌و‬ ‫ته‌نهایه‌ ئ���ه‌و له‌به‌غداد‌و ئه‌و له‌هه‌ولێر‬ ‫له‌سه‌ر چی تێک بچنه‌وه‌؟!‪ ،‬ئاخر خۆ‬ ‫کورد ده‌مێکه‌ وا ده‌بێژێ‪ :‬من ئاغا‌و تۆ‬ ‫ئاغا کێ جێگامان بۆ داخا‪.‬‬ ‫جارێک داوایان له‌گه‌وره‌ی بنه‌ماڵه‌یه‌ک‬ ‫ک���رد ک���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ ف�ڵ�ان بنه‌ماڵه‌ی‬ ‫له‌واڵتان���ی ئه‌وروپا بن‌و ناوی���ان بدرێته‌ خزمیان‌ ئاش���ت ببنه‌وه‌‪ ،‬کابرا وتی‪:‬‬ ‫پۆلیس���ی ئینته‌رپول‪ ،‬ئه‌وا ئه‌و واڵتانه‌ی ئاشتبونه‌وه‌ ئاسانه‪ ‌،‬به‌اڵم له‌ئێستاو‌ه‬ ‫نیش���ته‌جێن لێی یاخود ئێستا هاوواڵتین بی���ر له‌و‌ه بکه‌نه‌وه‌ له‌س���ه‌ر چی تێک‬ ‫ده‌بێت ئه‌و كه‌سه‌ دادگایی‌ بكات‪.‬‬ ‫بچینه‌وه‪‌،‬چونکه‌ ئێمه‌ له‌وه‌ته‌ی هه‌ین‬ ‫ئ���ه‌م چاالكوانه‌ سه‌رس���وڕمانی‌ خۆی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌وه‌ ده‌ربڕی‌ كه‌ "هێش���تا ناوی هه‌ر وا ناک���ۆک هێناومانه‌‪ ،‬به‌ فکری‬ ‫تاری���ق ره‌مه‌زانیش نه‌دراوه‌ته‌ پۆلیس���ی من په‌یوه‌ندی بارزانی‌و مالیکیش هه‌ر‬ ‫ئینته‌رپ���ول"و وتی "حكومه‌ت���ی هه‌رێم واده‌بێت‪ ،‬پێویست ‌ه له‌ئێستاو‌ه بزانین‬ ‫ته‌نها به‌مه‌راس���یمی سۆزدارانه‌و پاڕانه‌وه‌ له‌سه‌ر چی تێک ئه‌چنه‌و‌ه جا ئه‌کسۆن‬ ‫ده‌یه‌وێت ئه‌نفال به‌جینۆساید بناسێنێت‪ ،‬مۆبێل���ه‌ی���ان س���ه‌به‌ته‌ی حکومه‌تی‬ ‫نایه‌وێ���ت ئه‌م رێگای���ه‌ بگرێته‌ب���ه‌ر كه‌ داهاتوو یان هه‌ر جێگا داخس���تنه‌که‌‪،‬‬ ‫نازانم؟!‪‌.‬‬ ‫عه‌مه‌لی‌و ئه‌نجامگیره‌"‪.‬‬

‫پارتی‌‪ ،‬كه‌س ‌ی بۆ جێگر ‌ی‬ ‫سه‌رۆك ‌ی فراكسیۆن ‌ی كوردستان ‌ی دیاری‌ نه‌كردوه‌‬ ‫ی راگه‌یان���د ك��� ‌ه‬ ‫كه‌ری���م به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فراكسیۆن ‌‬ ‫تائێس���تا جێگری‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی دیاری‌ نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫كوردستان ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوبراو رونیك���رده‌وه‌ ك ‌ه به‌و پێی ‌ه ‌‬

‫هه‌واڵ‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )321‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/10‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫تاڵه‌بان ‌ی دێت ‌ه ناو كێشه‌ ‌ی ده‌ستگیركردن ‌ی قایمقامه‌وه‌‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ له‌سه‌ر دۆسییه‌ی‌‬ ‫ده‌ستگیركردنی‌ قایمقامی‌ سلێمان ‌ی‬ ‫دووجار په‌یوه‌ندی‌ به‌ ئاسایشی‌ گشتی‌‬ ‫(سلێمانی)یه‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫ناوه‌ندی‌ یاسایی‌ پێیانوایه‌ ئه‌م كاره‌ی‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ ده‌ستوه‌ردان‌و گوشارخستنه‌‬ ‫سه‌ر دادگایه‌‪ ،‬سه‌رچاوه‌یه‌ك‬ ‫له‌سكرتاریه‌تی‌ تاڵه‌بانی ئه‌وه‌‬ ‫ره‌تده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌مه‌ ده‌ستوره‌دان بێت‬ ‫له‌كاروباری‌ دادگا‪.‬‬ ‫پاش هه‌فته‌ی���ه‌ك له‌ده‌رچوونی‌ بڕیاری‌‬ ‫ده‌س���تگیركردنی‌‪ ،‬زان���ا حه‌مه‌س���اڵح‬ ‫قایمقامی‌ س���لێمانی‌ له‌س���ه‌ر "وه‌رگرتنی‌‬ ‫به‌رتیل"‪ ،‬رۆژی‌ ‪8‬ی‌ نیسان به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫نا ئاس���ایی‌‌و له‌گه‌ڵ نزیك���ه‌ی‌ ‪ 500‬كه‌س‬ ‫له‌خزم‌و ناس���یاوی‌ خۆی‌ چ���ووه‌ به‌رده‌م‬ ‫دادگای‌ س���لێمانی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ه���ۆی‌ ئه‌و‬ ‫پشێوه‌یه‌ی‌ له‌ناو دادگا‌و له‌به‌رده‌م دادگادا‬ ‫دروس���تبوو‪ ،‬دادوه‌ری‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاس���ایش بڕیاریدا لێكۆڵینه‌وه‌ له‌قایمقام‬ ‫بگوازێته‌وه‌ بۆ ئاسایش‪ ،‬به‌اڵم كه‌سوكاری‌‬ ‫قایمقام هه‌وڵی‌ رێگرییاندا له‌گواستنه‌وه‌ی‌‬ ‫قایمقام‌و له‌ئه‌نجامدا پشێوی‌ له‌ناو دادگا‌و‬ ‫له‌سه‌ر شه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌ به‌رده‌م دادگای‌‬ ‫سلێمانی‌ دروستبوو‪ ،‬ناچار په‌نا برایه‌ به‌ر‬ ‫هێنانی‌ هێزی‌ ئاس���ایش‌و پاش ماوه‌یه‌ك‬ ‫ئاس���ایش به‌تاكتیكێ���ك دوور له‌چ���اوی‌‬ ‫كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌‪ ،‬زان���ای‌ قایمقامیان به‌‬ ‫زیندانی‌ گواس���ته‌وه‌ بۆ ئاسایشی‌ گشتی‌‬ ‫له‌گه‌ڕه‌ك���ی‌ ئیبراهیم پاش���ا‪ ،‬هاوكات بۆ‬ ‫به‌رگرتن له‌فشاری‌ كه‌س���وكاری‌ قایمقام‬ ‫ك���ه‌ رژابوونه‌ ناو دادگای‌ س���لێمانییه‌وه‌‪،‬‬ ‫پۆلیس���ێك چه‌ند فیش���ه‌كێكی‌ به‌ هه‌وادا‬ ‫ته‌قان���د‪ ،‬دوات���ر خه‌ڵكه‌ك���ه‌ له‌ب���ه‌رده‌م‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی‌ س���لێمانی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌‬ ‫كوردستان گردبوونه‌وه‌‌و رێگای‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫ناوش���اریان گرت‌و داوایان له‌یه‌كێتی‌ كرد‬ ‫ك���ه‌ ته‌ده‌خول بكات له‌كاروباری‌ دادگادا‌و‬ ‫نه‌هێڵێ���ت دۆس���یه‌كه‌ بچێت���ه‌ ب���ه‌رده‌م‬ ‫ئاسایش‌و له‌پۆلیس بمێنێته‌وه‌‪ ،‬هێزه‌كانی‌‬ ‫ناوخۆ ئ���ه‌م گردبوونه‌وه‌یه‌ش���یان باڵوه‌‬ ‫پێكرد‪.‬‬ ‫تاڵه‌بانی‌ دێته‌ سه‌ر خه‌ت‌و‬ ‫دوو په‌یوه‌ندی‌ ته‌له‌فونی‌ ده‌كات‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار ب���ه‌ ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د س���ه‌رۆك كۆم���اری‌ عێ���راق‌و‬ ‫س���كرتێری‌ گش���تی‌ یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬تاڵه‌بانی‌ نی���وه‌ڕۆی‌ هه‌مان‬ ‫رۆژ كه‌ زانای‌ قایمقام ده‌ستگیرده‌كرێت‪،‬‬ ‫له‌ڕێ���گای‌ دوو په‌یوه‌ن���دی‌ ته‌له‌فونییه‌وه‌‬ ‫خۆی‌ ده‌خاته‌ نێو كێش���ه‌كه‌وه‌‌و ته‌له‌فون‬ ‫بۆ دوو به‌رپرسی‌ بااڵی‌ ئاسایش ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و زانیاریانه‌ی‌ له‌و سه‌رچاوه‌یه‌وه‌‬ ‫ده‌س���ت ئاوێنه‌ كه‌وت���ووه‌‪ ،‬تاڵه‌بانی‌ له‌و‬ ‫دوو په‌یوه‌ندیی���ه‌ ته‌له‌فونییه‌دا به‌م دوو‬ ‫به‌رپرسه‌ی‌ ئاسایشی‌ وتووه‌ "بۆچی‌ زانای‌‬ ‫قایمقام له‌ئاسایش ده‌س���تگیركراوه‌‪ ،‬من‬

‫مه‌ال به‌ختیار پێی‌ وتم كه‌ له‌كاتی‌ گرتنیدا‬ ‫ئازارتان داوه‌‌و سه‌رتان شكاندووه‌"‪.‬‬ ‫"ئه‌م په‌یوه‌ندییه‌ ته‌له‌فونیانه‌ی‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫ده‌ستوه‌ردانه‌ له‌كاروباری‌ دادگا"‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ یاس���ایی‌ كه‌ نه‌یویست‬ ‫ناوی‌ خۆی‌ ئاش���كرا بكات ب���ه‌ ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د ك���ه‌ ته‌نه���ا په‌یوه‌ندیكردنی‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ به‌و دوو به‌رپرسه‌ی‌ ئاسایشه‌وه‌‬ ‫به‌س���ه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ كه‌ ئ���ه‌م ته‌له‌فونكردنه‌‬ ‫وا لێكبدرێت���ه‌وه‌ كه‌ ناوب���راو ته‌ده‌خول‬ ‫له‌دۆس���یه‌كه‌دا ده‌كات‌و ئاماژه‌ك���ردن بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ "له‌كاتی‌ گرتنی���دا له‌قایمقام‬ ‫دراوه‌‌و بۆچ���ی‌ له‌ئاس���ایش گی���راوه‌"‪،‬‬ ‫به‌س���ه‌ بۆئ���ه‌وه‌ی‌ بزانرێ���ت تاڵه‌بان���ی‌‬ ‫له‌كوێی‌ دۆسیه‌كه‌دا وه‌س���تاوه‌‌و داكۆكی‌‬ ‫له‌ك���ێ‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌و س���ه‌رچاوه‌یه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ فۆتۆ‪ :‬ره‌حمان غه‌ریب‬ ‫نه‌شارده‌وه‌ كه‌ هه‌موو به‌رپرسه‌ كۆنه‌كانی‌ چه‌ند که‌سوکارێکی قایمقام له‌به‌رده‌م مه‌ڵبه‌ندی یه‌کێتی له‌سلێمانی‬ ‫یه‌كێتی‌ "ل���ه‌وه‌ تێده‌گه‌ن ك���ه‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫ته‌نها وشه‌یه‌كیش بدركێنێت‪ ،‬ده‌زانن كه‌ له‌سه‌ر ئه‌م دۆسیه‌یه‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ هه‌موو سه‌رئێش���ه‌‌و فه‌وزایه‌ی‌ ناوه‌ته‌وه‌‪ ،‬وای‌ خواستوه‌ كه‌ دادوه‌ری‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌‬ ‫مه‌به‌ستی‌ چییه‌‌و چی پێویسته‌ له‌سه‌ریان‬ ‫یه‌كێتی‌ ده‌بێت به‌دوو به‌شه‌وه‌‬ ‫ئایا قایمقامێك له‌تاڵه‌بانی‌‌و نه‌‌وش���یروان ئاسایشی‌ سلێمانی‌ بڕیاری‌ ده‌ستگیركردن‬ ‫بیكه‌ن"‪.‬‬ ‫ده‌ركات بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ ناویان هاتووه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئاوێنه‌ زانیاری‌ وردی‌ الیه‌ كه‌ مسته‌فا گه‌وره‌تره‌؟"‪.‬‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌ له‌م دۆسیه‌یه‌دا‬ ‫ئیتر من هیچ ملمالنێیه‌كی‌ سیاس���ی‌ له‌م‬ ‫"په‌یوه‌ندییه‌ ته‌له‌فونیه‌كانی‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫بوون به‌دوو به‌شه‌وه‌‪ ،‬به‌ره‌یه‌كی مه‌كته‌بی‌ سه‌رۆكی‌ داواكاری‌ گشتی‌ سلێمانی‌‪ :‬ئه‌م مه‌وزوع���ه‌دا نابینم‪ ،‬به‌داخ���ه‌وه‌ هه‌ندێك‬ ‫له‌پێناو جێبه‌جێكردنی‌ یاسادایه‌"‬ ‫سیاسی‌ راسته‌وخۆ‌و هه‌ندێكیان له‌پشته‌وه‌ دۆسیه‌یه‌ به‌هیچ جۆرێك سیاسیی نییه‌ الیه‌نی‌ ئیعالمی‌ ده‌یانه‌وێت مه‌وزوعه‌كه‌ بۆ‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ پشتڕاس���تكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫داكۆك���ی‌ له‌زان���ا حه‌مه‌س���اڵحی‌ قایمقام‬ ‫سه‌رۆكی‌ داواكاری‌ گش���تی‌ سلێمانی‌‪ ،‬ئه‌و ئاراسته‌یه‌ به‌رن"‪.‬‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌بانی‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ه‌ ته‌له‌فونیانه‌ی‌ تاڵه‬ ‫ناوبراو جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‌و به‌كه‌سێكی‌ پاكی‌ ناوزه‌د ده‌كه‌ن‪ ،‬فه‌رهاد حاته‌م رایگه‌یاند "ئه‌و كێش���ه‌یه‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ئاوێن���‬ ‫دوو به‌رپرس���ه‌ی‌ ئاسایش���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ره‌كه‌ی‌ تریان زانا حه‌مه‌ساڵح به‌كه‌سێكی‌ به‌هی���چ جۆرێ���ك سیاس���یی‌ نیی���ه‌‌و كه‌ ئه‌وان وه‌كو داواكاری‌ گشتی‌‌و دادگای‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌بانیی‬ ‫په‌یوه‌ندیكرد به‌سكرتاریه‌تی‌ تاڵه‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای‌ مانگی‌ ‪12‬ی‌ ساڵی‌ ‪2011‬وه‌ س���لێمانی‌‌و لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‌ ئاسایش���ی‌‬ ‫"گه‌نده‌ڵ‌و به‌رتیلخۆر داده‌نێن"‪.‬‬ ‫دوو كه‌س���ی‌ ناسراوی‌ س���كرتاریه‌ت كه‌‬ ‫ئاوێن���ه‌ له‌م ژماره‌یه‌دا ن���اوی‌ ئه‌و دوو ئێمه‌ ئیش���ی‌ له‌س���ه‌ر ده‌كه‌ین‪ ،‬سه‌ره‌تا س���لێمانی‌ هیچ كاتێك به‌ش���ێك نین له‌و‬ ‫نه‌یانویست ناویان بهێنرێت به‌ ئاوێنه‌یان به‌ره‌یه‌ی‌ ك���ه‌ له‌ناو مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ له‌الی���ه‌ن هه‌واڵگرییه‌ك���ی‌ نهێنیی���ه‌وه‌ عه‌مه‌لیه‌و ملمالنێیه‌‌و ده‌ڵێت "ئێمه‌ ته‌نها‬ ‫راگه‌یاند كه‌ "به‌ڕێ���ز جه‌نابی‌ مام جه‌الل یه‌كێتیدا له‌سه‌ر ئه‌م دۆسیه‌یه‌ دروستبووه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێك زانیاریمان پێگه‌یش���ت كه‌ باس رێڕه‌وی‌ لێكۆڵینه‌وه‌مان له‌ال مه‌به‌س���ته‌‌و‬ ‫ئ���ه‌و دوو په‌یوه‌ندییه‌ی ب���ه‌ حاكم قادر ئاشكرا ناكات‪ ،‬چونكه‌ پشت ئه‌ستور نییه‌ ل���ه‌وه‌ ده‌كات بڕی‌ پێن���ج ده‌فته‌ر دۆالر چ���ی‌ بخوازێ���ت بڕیار ده‌درێ���ت‌و ده‌بێت‬ ‫حه‌مه‌جان‌و لیوا دلێر ئه‌حمه‌د مه‌جیده‌وه‌ به‌دۆكیۆمێنت‌و لێدوانی‌ هه‌ردوو الیه‌نه‌كه‌‪ ،‬دراوه‌ به‌به‌رتیل به‌كه‌س���ێك بۆئه‌وه‌ی‌ له‌و جێبه‌جێبكرێت"‪.‬‬ ‫فه‌رهاد حاته‌م باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬چونك���ه‌ زانیارییه‌كی‌ وا له‌الی‌ ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی‌ روون���ه‌و وه‌ك له‌ژماره‌ی‌ ئیجرائات���ه‌ نایاس���اییه‌ بێده‌نگبێت له‌مه‌ڕ‬ ‫س���كرتاریه‌ت ب���وو كه‌ ب���ه‌ جه‌نابی‌ مام ‪4/9‬ی‌ رۆژنام���ه‌ی‌ چاودێ���ر ك���ه‌ خاوه‌ن هه‌ندێك ورده‌كاری‌ ده‌رباره‌ی‌ سنوری‌ دێی‌ له‌‪1‬ی‌ نیس���انه‌وه‌ بڕیاری‌ ده‌ستگیركردنی‌‬ ‫جه‌اللیش���یان وتبوو ك���ه‌ له‌كاتی‌ گرتنی‌ ئیمتیازه‌ك���ه‌ی‌‌و سه‌رنوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ مه‌ال قوله‌ره‌یسی‌‪ ،‬ئه‌و دێیه‌ی‌ كه‌ دوایی‌ داخڵی‌ ب���ۆ ئه‌و به‌ڕێزانه‌ ده‌ركراوه‌ كه‌ تۆمه‌تبارن‬ ‫له‌و كێش���ه‌یه‌دا‪ ،‬به‌اڵم رۆژی‌ یه‌كشه‌ممه‌‬ ‫قایمقام���دا ئازاری���ان داوه‌‌و س���ه‌ریان به‌ختیار (به‌رپرس���ی‌ ده‌سته‌ی‌ كارگێڕی‌ سنوری‌ شاره‌وانی‌ سلێمانی‌ كراوه‌"‪.‬‬ ‫له‌درێ���ژه‌ی‌ قس���ه‌كانیدا س���ه‌رۆكی‌ ‪ 500‬ت���ا ‪ 600‬ك���ه‌س روی���ان كردۆت���ه‌‬ ‫شكاندووه‌‌و ئاسایش له‌پۆلیسی‌ سه‌ندووه‌‌و مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌ یه‌كێتی)ی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌‬ ‫الی‌ خۆیان زیندانیان كردووه‌"‪.‬‬ ‫مانش���ێتێكی‌ گه‌وره‌ نوسیویه‌تی‌ "كه‌یسی‌ داواكاری‌ گش���تی‌ وتی‌ "ئ���ه‌وه‌ی‌ جێگه‌ی‌ مه‌حكه‌مه‌و به‌شێوازێكی‌ زۆر ناشارستانی‌‬ ‫‌كێكیان‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫هه‌ردوو س���ه‌رچاوه‌كه‌ ك���ه‌‬ ‫قایمقامی‌ س���لێمانی‌ تێك���ه‌ڵ به‌ملمالنێی‌ گومانه‌‌و ئێس���تا ئیشی‌ له‌س���ه‌ر ده‌كه‌ین رێگه‌ی���ان له‌ئیش���كردنی‌ ته‌حقیق گرت‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫بوو‬ ‫‌بانی‬ ‫ه‬ ‫تاڵ‬ ‫به‌ته‌واوی‌ ئاگاداری‌ قسه‌كانی‌‬ ‫سیاس���ی‌ ك���راوه‌"‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش ئاماژه‌ی���ه‌ ك���ه‌ فراوانكردنی‌ ئه‌و دێیه‌ ره‌نگه‌ له‌ڕووی‌ به‌جۆرێك كه‌ دادوه‌ری‌ لێكۆڵینه‌وه‌‌و ئێمه‌‬ ‫‌دا‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌فونیی‬ ‫ه‬ ‫‌ل‬ ‫ه‬ ‫له‌كاتی‌ په‌یوه‌ندیكردن���ه‌ ت‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ ناوبراو ل���ه‌و به‌ره‌یه‌یه‌ كه‌ یاساییه‌وه‌ زۆر پێویست نه‌بوبێت له‌كاتی‌ ته‌نانه‌ت نه‌مانتوانی‌ وته‌ی‌ تۆمه‌تباره‌كه‌ش‬ ‫خۆیدا‪ ،‬ب���ه‌اڵم جۆرێك له‌ڕێككه‌وتن هه‌یه‌ وه‌رگری���ن‪ ،‬بۆیه‌ ناچ���ار گه‌ڕاندمانه‌وه‌ بۆ‬ ‫وت���ی‌ "مه‌به‌س���تی‌ جه‌نابی‌ م���ام جه‌الل داكۆكی‌ له‌قایمقام ده‌كات‪.‬‬ ‫ده‌س���توه‌ردان نه‌بووه‌ له‌كاروباری‌ دادگا‌و‬ ‫سه‌رچاوه‌ یاساییه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ ئاماژه‌ی‌ له‌نێوان چه‌ند كه‌س���ێكی‌ چه‌ند الیه‌نێكدا ئاس���ایش‪ ،‬ئه‌و ش���وێنه‌ی‌ كه‌ تایبه‌ته‌ بۆ‬ ‫بگره‌ ئ���ه‌و له‌و په‌یوه‌ندییه‌ ته‌له‌فونییه‌دا‌و ب���ۆ ئه‌وه‌ كرد خه‌ریكه‌ ئه‌م دۆس���یه‌یه‌ش (ش���اره‌وانی‌‌و كش���توكاڵ‌‌و قایمقامیه‌ت‌و راگرتن���ی‌ تۆمه‌تباره‌ك���ه‌و به‌وپێیه‌ی‌ كه‌‬ ‫پێش���تریش له‌و دۆسیه‌دا جه‌ختی‌ له‌سه‌ر ك���ه‌ تایبه‌ت���ه‌ ب���ه‌زه‌وی‌‌و زارو ك���ه‌س پارێ���زگا)‌و چه‌ندی���ن رێگ���ری‌ له‌به‌رده‌م دادوه‌ری‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ئاسایش ته‌حقیق‬ ‫ئ���ه‌وه‌ كردۆته‌وه‌ كه‌ پێویس���ته‌ یاس���ا‌و له‌كوردس���تاندا گومانی‌ نیی���ه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ خه‌ڵكدا دروس���تكراوه‌‌و ناچار خه‌ڵكه‌كه‌ ده‌كات له‌و كێشه‌یه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و وتان���ه‌ی‌ باس ده‌كرێت‬ ‫حوكم���ی‌ دادوه‌ر س���ه‌روه‌ربێت‪ ،‬به‌ڕێزی‌ مه‌س���ه‌له‌ی‌ ئیفرازك���ردن‌و پێدانی‌ زه‌وی‌‌و بۆئ���ه‌وه‌ی‌ كاره‌كه‌یان ب���ڕوات به‌رتیلیان‬ ‫كه‌ بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ كێشه‌كه‌ له‌ئاسایشه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ دژایه‌تیكردنی‌ گه‌نده‌ڵیدایه‌‌و ده‌بێت زار گه‌نده‌ڵییه‌ك���ی‌ زۆری‌ تێدایه‌‪ ،‬ده‌كرێت داوه‌"‪.‬‬ ‫له‌ڕێگای‌ یاساوه‌ چاره‌سه‌ربكرێت"‪.‬‬ ‫به‌قوربان���ی‌ ملمالنێ‌ سیاس���ییه‌كه‌‌و رێگا‬ ‫ناوبراو ده‌ڵێ���ت "له‌ئه‌نجام���ی‌ ئیفاده‌ ده‌ڵێت "تێنه‌گه‌یش���تنێك هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌مه‌به‌س���تی‌ په‌یوه‌ندییه‌ نادرێ���ت دادگا رێچكه‌ی‌ ئاس���ایی‌ خۆی‌ وه‌رگرتنی ئه‌و جۆره‌ كه‌سانه‌دا كۆمه‌ڵێك دادگاییك���ردن ته‌نه���ا له‌الی���ه‌ن دادگای‬ ‫ناو هاتۆت���ه‌ ناو كه‌یس���ه‌كه‌وه‌ كه‌ له‌ناو جینایه‌ت���ی‌ س���لێمانی‌ ده‌كرێ���ت‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ته‌له‌فونییه‌كه‌ش‪ ،‬ئه‌و دوو سه‌رچاوه‌یه‌ی‌ بگرێته‌به‌ر‪.‬‬ ‫س���كرتاریه‌ت جه‌ختی���ان له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ئ���ه‌و س���ه‌رچاوه‌یه‌ جه‌ختی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وانه‌دا به‌ڕێوبه‌ری‌ به‌ش���ی‌ زه‌وی‌و زاری‌ له‌ئاس���ایش‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ له‌ئاسایش ده‌كرێت‬ ‫‌دا‬ ‫كرده‌وه‌ كه‌ تاڵه‌بانی‌ ل���ه‌و په‌یوه‌ندیانه‬ ‫ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ له‌س���ااڵنی‌ رابردوودا له‌هه‌ر س���لێمانی‌‌و خودی‌ قایمقامی‌ س���لێمانی‌ ته‌نه���ا لێكۆڵینه‌وه‌ی���ه‌ له‌دۆس���یه‌كه‌‌و‬ ‫‌و‬ ‫ا‬ ‫‌‬ ‫ته‌نها مه‌به‌س���تی‌ جێبه‌جێكردنی‌ یاس���‬ ‫دۆسیه‌یه‌كدا دادگا تاڵه‌بانی‌ یان نه‌وشیروان ك���ه‌ به‌وت���ه‌ی‌ خۆیان به‌ڵگه‌م���ان هه‌یه‌‌و به‌ڵگ���ه‌كان كۆده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌ ته‌واوبوو‬ ‫پاراس���تنی‌ مافه‌كانی‌ مرۆڤه‌ "پێشتریش مس���ته‌فا یان گه‌وره‌ به‌رپرسێكی‌ حوكمی‌ له‌به‌رده‌س���تدایه‌‌و ئیفاده‌یان داوه‌ كه‌ ‪ 40‬حه‌واڵ���ه‌ی‌ دادگای‌ جینای���ی‌ س���لێمانی‌‬ ‫له‌م دۆس���یه‌یه‌دا ئه‌وه‌ی‌ راگه‌یاندووه‌ كه‌ داواكردبێت‪ ،‬ئه‌وان چونه‌ته‌ به‌رده‌م دادگا پارچه‌ زه‌وییان فرۆش���تووه‌‌و پاره‌كه‌یان ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ دۆسیه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌كه‌ كه‌‬ ‫پێویسته‌ دادگا حوكمی‌ كۆتایی‌ بدات‌و من یان پارێزه‌ره‌كانیان ناردووه‌‌و یاس���اییانه‌ به‌ده‌ستی‌ خۆیان پێداوه‌"‪.‬‬ ‫دژایه‌تی‌ گه‌نده‌ڵی‌ ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫دادگا كاری‌ خ���ۆی‌ ك���ردووه‌‪" ،‬خێ���ره‌‬ ‫فه‌ره���اد حات���م جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ بۆ له‌ئاسایشه‌‪ ،‬سه‌رۆكی‌ داواكاری‌ گشتی‌‬ ‫ئێستا ده‌س���تگیركردنی‌ قایمقامێك ئه‌م ده‌كاته‌وه‌ "له‌ئه‌نجامی‌ ئ���ه‌و ورده‌كاریانه‌ وتی‌ "سه‌ره‌تا دۆس���یه‌كه‌ هه‌ر له‌ئاسایش‬

‫‪3‬‬

‫ب���ووه‌ له‌ب���ه‌ر ئه‌هه‌میه‌ت���ی‌ قه‌زیه‌ك���ه‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ جگه‌ له‌م مه‌وزوعه‌ ته‌زویریش ‌ی‬ ‫تیایه‌‪ ،‬جگ���ه‌ له‌مه‌ش الیه‌نێك���ی‌ ئه‌منی‌‬ ‫تیایه‌‪ ،‬هه‌ر دوێنێ‌ ئ���ه‌و گردبوونه‌وه‌یه‌ی‌‬ ‫ب���ه‌رده‌م دادگا باش���ترین به‌ڵگه‌بوو كه‌‬ ‫مه‌ترسییه‌كی‌ ئه‌منی‌ دروستكرد"‪.‬‬ ‫ناوبراو درێژه‌ی‌ به‌قس���ه‌كانی‌ داو وتی‌‬ ‫"له‌گ���ه‌ڵ‌ رێزمان���دا بۆ توان���او قودره‌تی‌‬ ‫پۆلیس‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ئیمكانیه‌ت‌و پاڵپشته‌‬ ‫م���ادی‌‌و مه‌عنه‌ویه‌ی‌ بۆ ئاس���ایش هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ره‌نگه‌ الی‌ پۆلیس نه‌بێت‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و باره‌ی‌‬ ‫كه‌ دوێنێ‌ دروس���تبوو ئه‌گه‌ر ئاسایش���ی‌‬ ‫س���لێمانی‌‌و ئاسایشی‌ گش���تی‌ نه‌بوایه‌‪،‬‬ ‫ره‌نگه‌ كاره‌ساتی‌ لێبكه‌وتایه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و م���اد‌ه یاس���اییه‌ی‌ كه‌‬ ‫تۆمه‌تبارانی‌ پێ ده‌ستگیركراون‌و ماده‌ی‌‬ ‫‪307‬ـ���ه‌ ئای���ا كه‌فال���ه‌ت ده‌یگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ داواكاری‌ گشتی‌ ده‌ڵێت "ئێمه‌‬ ‫له‌كوردس���تاندا كۆمه‌ڵێك ئیشكالیه‌تمان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬خ���ۆی‌ ماده‌ك���ه‌ كه‌فاله‌تی‌ تیایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم كاتی‌ خ���ۆی‌ بڕیارێكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫قیاده‌ س���ه‌وره‌ی‌ پێشوو ده‌رچوو كه‌ ئه‌م‬ ‫جۆره‌ تاوانانه‌ ش���مولی‌ كه‌فاله‌ت نه‌كات‪،‬‬ ‫ی ئێمه‌ جێبه‌جێ‌‬ ‫به‌اڵم ئایا ئه‌م بڕیاره‌ ال ‌‬ ‫ده‌كرێت ئه‌م���ه‌ش جێگ���ه‌ی‌ گفتوگۆیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌ حاكمیش ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫خۆی‌ هه‌ی���ه‌ له‌و بواره‌دا‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ موتابه‌ع���ه‌ی‌ ئ���ه‌م مه‌وزوعانه‌ بكات‬ ‫ده‌س���تمان قورس ده‌بێت له‌به‌ر قورسی‌‬ ‫تاوانه‌ك���ه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئه‌گ���ه‌ر به‌ڵگه‌كان‬ ‫به‌ره‌و ئه‌و ئاراس���ته‌یه‌ ب���ڕۆن كه‌ ده‌لیلی‌‬ ‫ئیدانه‌ی‌ تێدابێت كه‌ بیسه‌لمێنێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ل���ه‌و كاته‌دا بزانی���ن ده‌لیل���ه‌كان هێنده‌‬ ‫به‌هێزه‌ ترسی‌ راكردنمان ده‌بێت‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫دادگای‌ لێكۆڵینه‌وه‌ زه‌مانی‌ ئاماده‌بوونی‌‬ ‫ب���كات له‌ب���ه‌رده‌م دادگای‌ تاوان���ه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سوڵته‌ی‌ ته‌قدیری‌‬ ‫حاكم"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ داواكاری‌ گش���تی‌ داوای‌‬ ‫پشتگیریی‌ هه‌موو الیه‌ك ده‌كات‌و ده‌ڵێت‬ ‫"داواكارین خه‌ڵ���ك هاوكارمان بێت‌و به‌و‬ ‫ی ئێمه‌ش بتوانین‬ ‫هه‌واڵنه‌ بزانێت‪ ،‬بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫بگه‌ین���ه‌ ئه‌نجام پێویس���تمان به‌ده‌عمی‌‬ ‫مه‌عنه‌وی‌ هه‌موو الی���ه‌ك هه‌یه‌ بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫یاسا سه‌روه‌ربێت"‪.‬‬ ‫فه‌ره���اد حاته‌م له‌كۆتایی‌ قس���ه‌كانیدا‬ ‫جه‌ختی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ نابێت‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وكه‌سه‌ی‌ كه‌ پاره‌ی‌ وه‌رگرتووه‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ مه‌سئوله‌ ده‌ستمان سوكبێت‪،‬‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ش���ی‌ كه‌ پاره‌ی‌ داوه‌ ده‌ستمان‬ ‫قورسبێت‪.‬‬ ‫سه‌ره‌تای‌ ئه‌م كێشه‌ی به‌رتیل پێدان‌و‬ ‫وه‌رگرتن���ه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆس���اڵی‌ ‪2006‬‬ ‫له‌ناوچه‌ی‌ قوله‌ره‌یسی‌ رۆژئاوای‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌و كاته‌دا نه‌خش���ه‌ پێشكه‌ش���كراوه‌‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك ش���وێن له‌چوارچێ���وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫زه‌ویان���ه‌دا نه‌ب���ووه‌ كه‌ ده‌خرێنه‌ س���ه‌ر‬ ‫سنوری‌ سلێمانی‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر نه‌خشه‌كه‌‬ ‫فراون كراوه‌ كه‌ ره‌نگه‌ پێویس���ت نه‌بێت‌و‬ ‫هه‌ر له‌و كاته‌ش���دا پاره‌یه‌كی‌ باش وه‌ك‬ ‫به‌رتیل دراوه‌‪.‬‬

‫فڕۆكه‌خانه‌ ‌ی كشتوكاڵی‌ عه‌ربه‌ت پێنج ساڵ كاری‌ بێ‌ به‌رهه‌م‬ ‫به‌بێ ده‌سه‌اڵتی‌ فڕین‪ ،‬هه‌رێم ده‌ستده‌كات به‌ فڕۆكه‌ كڕین‬

‫ ئا‪ :‬یاسین ته‌ها‬ ‫فڕۆكه‌خانه‌ی‌ كشتوكاڵی‌ عه‌ربه‌ت پێنج‬ ‫ساڵه‌ دامه‌زراوه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا هیچ‬ ‫فڕۆكه‌وانێكی‌ كورد فێری‌ فڕۆكه‌وانی‌‬ ‫نه‌بووه‌‌و له‌سه‌ره‌تای‌ دروستبوونی‌‬ ‫فڕۆكه‌خانه‌كه‌شه‌وه‌ ته‌نها ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫كه‌م ده‌رمانی‌ كشتوكاڵی‌ رێژراوه‌‪،‬‬ ‫ئێستا فڕۆكه‌خانه‌كه‌ جگه‌ له‌و پێنج‬ ‫فڕۆكه‌ كشتوكاڵییه‌ بچوكه‌ی‌ له‌هۆڵێكی‌‬ ‫گه‌وره‌دا هه‌ڵگیراون‪ ،‬وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ‌و‬ ‫ته‌ندروستیش هه‌ر یه‌ك الی‌ خۆیانه‌وه‌‬ ‫سه‌رقاڵی‌ كڕینی‌ فڕۆكه‌ی‌ بچووك‌و‬ ‫خزمه‌تگوزارین‪ ،‬بێئه‌وه‌ی‌ ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫فڕین‌و ته‌نانه‌ت لیژنه‌یه‌كی‌ بااڵی‌‬ ‫راوێژكاری ئه‌م بواره‌ له‌هه‌رێمدا هه‌بێت‪.‬‬

‫ فۆتۆ‪ :‬یاسین‬ ‫دیمه‌نێکی یه‌کێک له‌فڕۆکه‌ کشتوکاڵییه‌کان‬

‫له‌پ���اش رووخان���ی‌ به‌عس ل���ه‌‪2003‬‬ ‫ب���ۆ یه‌كه‌مج���ار ده‌رگا له‌ب���ه‌رده‌م كار ‌‬ ‫ی‬ ‫فڕۆكه‌وانیدا كرایه‌وه‌ له‌كوردستان‪ ،‬ئێستا‬ ‫جگ���ه‌ له‌فڕۆكه‌خان���ه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كانی‌‬ ‫هه‌ولێ���ر‌و س���لێمانی‌‪ ،‬فڕۆكه‌خانه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫بچوكی‌ كشتوكاڵیش له‌نزیك شارۆچكه‌ی‌‬ ‫عه‌رب���ه‌ت‌و له‌ده‌ڤ���ه‌ری‌ ش���اره‌زوور‬ ‫له‌نه‌خشه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌تیدا تۆماره‌‪ ،‬ئامانج‬ ‫له‌دروس���تكردنی‌ ئ���ه‌م فڕۆكه‌خانه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫پێگه‌یان���دن‌و فێركردنی‌ فڕۆكه‌وانه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫رش���تنی‌ ده‌رمان بۆ قه‌اڵچوڵكردنی‌ ئه‌و‬ ‫نه‌خۆش���یانه‌ی‌ رووده‌ك���ه‌ن به‌روبووم���ه‌‬ ‫كش���توكاڵییه‌كان‪ .‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ ئ���ه‌م‬

‫به‌ڕێوه‌چوون���ی‌ كاره‌كانی‌ پێش���كه‌وتنی‌‬ ‫فڕۆكه‌خانه‌ بچوكه‌ تاقانه‌كه‌ی‌ كوردستان ‌ی‬ ‫گێڕایه‌وه‌ بۆ "ده‌ستی‌ تێكده‌ری‌ ناوخۆ"‌و‬ ‫هه‌ندێكجاریش رێگریی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ فڕینی‌‬ ‫مه‌ده‌نی‌ به‌غدا‪ ،‬دواتر له‌پڕدا قس���ه‌كه‌ی‌‬ ‫ب���ڕی‌‌و له‌ڕاڤ���ه‌ی‌ "ده‌س���ته‌ تێكده‌ره‌كه‌"‬ ‫دا وت���ی‌‪ :‬له‌ن���او ده‌س���ه‌اڵت‌و حكومه‌تدا‬ ‫نییه‌‌و كه‌س���ی‌ وا هه‌یه‌ ه���ه‌ر له‌خۆیه‌وه‌‬ ‫پێی‌ ناخۆش���ه‌ ئه‌م فڕۆكه‌خانه‌یه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫سه‌رباری‌ ئه‌مه‌ش نایشارێته‌وه‌ كه‌ له‌كڕینی‌‬ ‫هه‌لیكۆپته‌ردا دواخستن هه‌بووه‌‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫بوه‌ته‌هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ فڕۆكه‌خانه‌كه‌ پێش‬ ‫نه‌كه‌وێت‌و فێرخوازانی‌ فڕۆكه‌وانیش قۆناغ‬

‫فڕۆكه‌خانه‌ی���ه‌ ك���ه‌ ‪ 600‬ه���ه‌زار دۆالر‬ ‫له‌بنیاتنانی���دا خه‌رجك���راوه‌‪ ،‬دان ده‌نێت‬ ‫به‌وه‌ی‌ كه‌ كه‌موكوڕی���ی‌ تێدا هه‌یه‌‌و ئه‌و‬ ‫ئه‌نجامانه‌ی‌ به‌ده‌ستنه‌هێناوه‌ كه‌ سه‌ره‌تا‬ ‫لێی‌ چاوه‌ڕوان ده‌كرا‪ .‬به‌ڕێوبه‌ر (نه‌ورۆز‬ ‫عه‌بدولق���ادر محێدی���ن) ك���ه‌ ئه‌ندازیاری‌‬ ‫راوێژكاری‌ فڕۆكه‌وانییه‌‪ ،‬له‌ئۆفیس���ه‌كه‌ی‌‬ ‫خ���ۆی‌ له‌فڕۆكه‌خان���ه‌ی‌ عه‌رب���ه‌ت ب���ۆ‬ ‫ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌‪ ،‬ده‌كرا زۆر له‌ئێس���تا‬ ‫باش���تر په‌ره‌ به‌بواری‌ فڕۆكه‌وانی‌ بدرایه‌‬ ‫له‌كوردس���تان‪" ،‬به‌اڵم ئیش���یش كراوه‌‌و‬ ‫به‌ردی‌ بناغه‌ ل���ه‌م بواره‌دا دانراوه‌"‪ .‬ئه‌م‬ ‫ئه‌ندازیاره‌ فڕۆكه‌وانییه‌ هۆكاری‌ سس���ت‬

‫نه‌بڕن‪ .‬له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌و بۆچونانه‌ش���ی‌ كه‌‬ ‫بێهیوایی‌ له‌فڕۆكه‌خانه‌ كش���توكاڵییه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌ربه‌ت ده‌رده‌بڕن‪ ،‬ن���ه‌ورۆز عه‌بدولقادر‬ ‫ده‌ڵێت "راسته‌ فڕۆكه‌كانی‌ الواز‌و بچوكن‌و‬ ‫به‌شی‌ هه‌موو كوردس���تان ناكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گرن���گ ئه‌وه‌ی���ه‌ ئێس���تا فڕۆكه‌خانه‌كه‌‬ ‫مۆڵه‌تی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ هه‌یه‌‌و له‌س���ه‌رجه‌م‬ ‫نه‌خشه‌ ئاسمانییه‌كاندا تۆماره‌"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫سووره‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌شی‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌‪-2006‬‬ ‫‪ 2007‬ئ���ه‌م فڕۆكه‌خانه‌ی���ه‌ نه‌كرایه‌ته‌وه‌‬ ‫"ئه‌وه‌ به‌دڵنیایی‌ ئێستا نه‌ده‌كرا‌و باشتره‌‬ ‫له‌بری‌ ره‌خنه‌گرتن ل���ه‌م بناغه‌یه‌ هه‌وڵی‌‬ ‫په‌ره‌پێدان‌و چاكتركردنی‌ بدرێت"‪ .‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌مه‌ش���دا به‌ده‌م���ی‌ خ���ۆی‌ دان ده‌نێت‬ ‫به‌وه‌ی‌ "كاره‌كان به‌ش���ێوه‌ی‌ پێویس���ت‬ ‫نه‌ڕۆش���توون‌و راسته‌ ده‌بوایه‌ له‌م بواره‌دا‬ ‫زیاتر هه‌وڵبدرایه‌"‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای‌ كردنه‌وه‌ی‌ فڕۆكه‌خانه‌ی‌‬ ‫عه‌ره‌به‌ت���دا له‌س���اڵی‌ ‪ 2007‬ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫‪ 25‬فێرخ���واز كه‌ به‌ش���ێكیان له‌ڕه‌گه‌زی‌‬ ‫مێینه‌ب���وون خرانه‌ خوله‌وه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ببنه‌ فڕۆكه‌وان‪ ،‬پاش بینینی‌ خوله‌كانی‌‪:‬‬ ‫تیۆری‌‪ ،‬زه‌وی‌‪ ،‬پراكتیكی‌‪ 6 ،‬فێرخوازیان‬ ‫به‌رده‌وام بوون‌و گه‌شتنه‌ دوا قۆناغ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێستا هیچیان مۆڵه‌تیان وه‌رنه‌گرتووه‌‌و‬ ‫نه‌بوون به‌فڕۆكه‌وان‪ .‬نه‌ورۆز عه‌بدولقادر‪،‬‬ ‫رونیده‌كاته‌وه‌ كه‌ په‌ككه‌وتنی‌ قۆناغ بڕینی‌‬ ‫خوازیاره‌كان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫فڕۆكه‌وان���ی‌ عێراق���ی‌‌و ده‌ڵێ���ت "ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ئێم���ه‌ كرابێ���ت درێغیم���ان نه‌كردووه‌‬

‫بۆیان‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌جێگایه‌ك كاریان په‌كی‌‬ ‫كه‌وتووه‌ كه‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ ئێمه‌ی‌ به‌سه‌ردا‬ ‫ناڕوات"‪ .‬ناوب���راو نمونه‌ی‌ به‌وه‌ هێنایه‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ پش���كنینی‌ پزیش���كی‌ كۆتایی‌ ئه‌و‬ ‫فێرخوازان���ه‌ی‌ فڕۆكه‌وان���ی‌ له‌الی���ه‌ن‬ ‫پزیش���كێكه‌وه‌ ده‌كرێت ك���ه‌ ته‌نها یه‌ك‬ ‫دانه‌ هه‌یه‌ له‌سه‌رانسه‌ری‌ عێراق‌و "هه‌موو‬ ‫ئه‌مانه‌ش كێش���ه‌ن‌و ناهێڵ���ن فڕۆكه‌وانی‌‬ ‫نوێمان بۆ دروست ببێت له‌كوردستان"‪ .‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ فڕۆكه‌خان���ه‌ی‌ عه‌ربه‌ت‪،‬‬ ‫رونیكرده‌وه‌ "له‌كوردستاندا كه‌س ناتوانێت‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ فڕین‌و دروس���تكردنی‌ فڕۆكه‌‬ ‫به‌كه‌س بدات"‪ .‬هه‌روه‌ها رونیش���یكرده‌وه‌‬ ‫ئه‌و یاس���ایه‌ی‌ تائێستا ده‌سه‌اڵتی‌ فڕینی‌‬ ‫عێراق���ی‌ كاری‌ پێده‌كات یاس���ای‌ ‪148‬ی‌‬ ‫س���اڵی‌ ‪1984‬ی‌ س���ه‌رده‌می‌ به‌ع���س‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ مه‌ركه‌زییه‌ "ده‌بوایه‌ ئێس���تا‬ ‫هه‌م���وار بكرێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و یاس���ایه‌‬ ‫كاتێك بووه‌‪ ،‬فیدرالی���زم نه‌بووه‌‌و عێراق‬ ‫مه‌ركه‌زییه‌ت ب���ووه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها هه‌ندێك‬ ‫نوسراوی‌ پیشانی‌ ئاوێنه‌دا كه‌ له‌ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫فڕۆكه‌وانی عێراقه‌وه‌ ئاراس���ته‌یان كراوه‌‌و‬ ‫له‌سه‌ریان ده‌نوسرێت‪ :‬پارێزگای‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫فڕۆكه‌خان���ه‌ی‌ عه‌ربه‌ت‪ ،‬به‌ب���ێ ناوبردنی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان‪ .‬هه‌روه‌ها ره‌خنه‌ی‌‬ ‫گرت له‌وه‌ی‌ له‌كاتێكدا كه‌ ده‌سه‌اڵتی‌ فڕین‬ ‫نییه‌ له‌كوردستان‪ ،‬كه‌چی‌ لیژنه‌یه‌كی‌ بااڵی‌‬ ‫راوێژكاریی‌‌و هاوئاهه‌نگیش پێك ناهێنرێت‬ ‫بۆ ئه‌م بواره‌‌و ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌كرد ئه‌وان‬ ‫پێش���نیازی‌ ئه‌وه‌یان كردووه‌ ئه‌و لیژنه‌یه‌‬

‫دروس���ت بكرێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر له‌مه‌وال‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كان���ی‌ ناوخ���ۆ‪ ،‬ته‌ندروس���تی‌‪،‬‬ ‫كشتوكاڵ‪ ،‬تاك الیه‌نه‌و له‌خۆیانه‌وه‌ فڕۆكه‌‬ ‫بكڕن‪ ،‬ئه‌وه‌ بێس���ه‌روبه‌ره‌یی‌ روو ده‌دات‌و‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌ر هیچ نه‌بێت ده‌كرێت له‌ڕێگای‌‬ ‫ئه‌و لیژنه‌یه‌وه‌ كۆمه‌ڵێك فڕۆكه‌ بكڕدرێن‬ ‫كه‌ له‌یه‌كه‌وه‌ نزیكبن‌و س���تافێك دروست‬ ‫بكرێ���ت ب���ۆ س���یانه‌كردنیان"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئاماده‌ی���ی‌ فڕۆكه‌خانه‌كه‌ی���ان پیش���ان‬ ‫ده‌دات بۆ مه‌ش���ق‌و راهێنانی‌ فڕۆكه‌وانی‌‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌ جۆره‌كان ‌ی ئاگركوژێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئیسعاف‪ ،‬كش���توكاڵی‌‪ ،‬هاتوچۆ‌و‪...‬هتد‌و‬ ‫ده‌ڵێت "له‌س���اڵێكدا ئه‌وپ���ه‌ڕی‌ ‪ 10‬رۆژ‬ ‫كاری‌ فڕۆكه‌وانی‌ كش���توكاڵی‌ هه‌یه‌‌و ئیتر‬ ‫بۆچی‌ ئه‌م فڕۆكه‌خانه‌ی���ه‌ ته‌نها تایبه‌ت‬ ‫بێت به‌كشتوكاڵ"‪.‬‬ ‫له‌میانه‌ی‌ خس���تنه‌ڕووی‌ كێش���ه‌كانی‌‬ ‫فڕۆكه‌وانیشدا له‌كوردستان‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫فڕۆكه‌خان���ه‌ی‌ عه‌رب���ه‌ت‪ ،‬رونیك���رده‌وه‌‬ ‫"ئه‌گه‌ر ئێمه‌ س���به‌ینێش س���ه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫وه‌رگرین ئه‌وه‌ ده‌بێت تا ‪ 10‬س���اڵ له‌ژێر‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ فڕۆكه‌وانی‌ عێراقدابین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫گۆڕینی‌ یاس���او نه‌خش���ه‌‌و داتاكانی‌ ئه‌م‬ ‫بواره‌ له‌ئاس���تی‌ جیهان���دا ده‌وروبه‌ری‌ ‪8‬‬ ‫س���اڵ جارێك ده‌كرێت"‪ .‬له‌كۆتاییش���دا‬ ‫جه‌غتی‌ له‌وه‌ك���رده‌وه‌ "ئه‌گ���ه‌ر له‌‪2008‬‬ ‫هه‌لیكۆپته‌رم بۆ بكڕدرایه‌ ئه‌وه‌ ئێس���تا‬ ‫فڕۆكه‌وانه‌كانم له‌س���ه‌ر فڕۆكه‌ ده‌بوون‌و‬ ‫چه‌ندین فڕۆكه‌وانی‌ نوێمان ده‌بوو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫چی‌ بكه‌ین نه‌كرا"‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫)‪ )321‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/10‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫هەنوکە‬

‫"چونه‌ سه‌ر دادگا له‌الیه‌ن كه‌سوكاری‌ قایمقامی‌ سلێمانییه‌وه‌‪ ،‬تاوانه‌"‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫چاالكوانانی‌ كۆمه‌ڵی‌ مه‌ده‌نی‌‌و‬ ‫پارێزه‌ران ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌ی‌ كه‌سوكاری‌ قایمقامی‌ سلێمانی‌‬ ‫له‌دادگای‌ سلێمانی‌ ئه‌نجامیاندا‬ ‫"تاوان"ه‌‪ ،‬داواكاری‌ گشتیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ ئه‌و كاره‌ "به‌پیالن"‬ ‫كراوه‌‌و ئیجرائات له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و كه‌سانه‌دا‬ ‫ده‌كرێ‌‪ ،‬كه‌سوكاریشی‌ ئاماده‌ نین‬ ‫لێدوان بده‌ن‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌ له‌ژماره‌ی‌‬ ‫راب���ردودا كه‌یس���ی‌ تۆمه‌تباركردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫قایمقام���ی‌ مه‌ركه‌زی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬زانا‬ ‫حه‌مه‌ساڵح‪-‬ی‌ باڵوكرده‌وه‌ كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫داواكاری‌ گش���تییه‌وه‌ "تۆمه‌تباركراوه‌‬ ‫به‌به‌رتیل وه‌رگرتن" رۆژی‌ یه‌كشه‌ممه‌ی‌‬ ‫راب���ردوو قایمق���ام ب���ۆ وه‌رگرتن���ی‌‬ ‫وت���ه‌ی‌ چووه‌ ب���ه‌رده‌م دادوه‌ر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ه���ۆی‌ كۆبون���ه‌وه‌ی‌ ژماره‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫له‌كه‌س���وكاری‌ ك���ه‌ به‌س���ه‌دان كه‌س‬ ‫مه‌زه‌نده‌ ده‌كرا‪ ،‬دادوه‌ر نه‌یتوانی‌ وته‌ی‌‬ ‫وه‌ربگرێ‌‌و گواس���ترایه‌وه‌ بۆ ئاسایشی‌‬ ‫س���لێمانی‌‌و هه‌ر به‌ه���ۆی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌س���وكارییه‌وه‌ له‌ن���او دادگادا‪،‬‬ ‫هێزه‌كانی‌ (ئام���اده‌) به‌ته‌قه‌ باڵوه‌یان‬ ‫پێكردن‪ ،‬دواتریش كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ بۆ‬ ‫ماوه‌ی���ه‌ك چونه‌ ب���ه‌رده‌م مه‌ڵبه‌ندی‌‬ ‫رێكخستنی‌ یه‌كێتی‌‌و شه‌قامی‌ به‌رده‌م‬ ‫مه‌ڵبه‌ندیان داخست‪.‬‬ ‫كه‌س���وكاری‌ قایمق���ام داوایان ده‌كرد‬ ‫ك���ه‌ دۆس���یه‌كه‌ی‌ زانا حه‌مه‌س���اڵح‬ ‫له‌ئاسایشه‌وه‌ بگوازرێته‌وه‌ بۆ پۆلیس‌و‬ ‫ئه‌و ماده‌ی���ه‌ی‌ پێی‌ ده‌س���تگیركراوه‌‬ ‫بگۆڕدرێت‪.‬‬ ‫قایمقامی‌ س���لێمانی‌ ده‌رچووی‌ به‌شی‌‬ ‫یاس���ایه‌و تۆمه‌تب���اره‌ به‌وه‌رگرتن���ی‌‬ ‫"به‌رتیل" له‌دابه‌ش���كردنی‌ زه‌وییه‌كانی‌‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ شاری‌ سلێمانی له‌ناوچه‌ی‌‬ ‫قوله‌ره‌یس���ی‌‌ ك���ه‌ به‌م���اده‌ی‌ (‪)307‬‬ ‫ده‌س���تگیركراوه‌ كه‌ هه‌ر تۆمه‌تبارێك‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و ماده‌یه‌ ده‌س���تگیر بكرێت‪،‬‬ ‫ئازادكردن به‌كه‌فاله‌ت نایگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫چاالكوانان���ی‌ كۆمه‌ڵ���ی‌ مه‌ده‌ن���ی‌‌و‬ ‫پارێزه‌ران پێیانوایه‌ ك���ه‌ كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ژماره‌یه‌كی‌ زۆر له‌كه‌سوكاری‌ قایمقام‬ ‫له‌ناو دادگادا كارێكی‌ "ناشارستانییه‌"‌و‬ ‫به‌ئه‌نجامدان���ی‌ "ت���اوان" هه‌ژم���ار‬

‫"ك ‌ه هێز بااڵده‌ست بوو‪ ،‬سه‌روه‌ری یاسا چی ده‌گه‌یه‌نێت؟"‬

‫كاتێك تۆمه‌تی‬ ‫گه‌نده‌ڵی یان هه‌ر‬ ‫تۆمه‌تێكی تر ده‌درێت ‌ه‬ ‫پاڵ به‌رپرسێك‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫گه‌وره‌ترین گرفت بۆ‬ ‫سه‌روه‌ری یاسا‌و دادگا‬ ‫دروست ده‌كه‌ن‬

‫کۆبونەوەی کەسوکاری قایمقامی‌ سلێمانی‌ لەبەردەم مەڵبەندی یەکی سلێمانی‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی مه‌ده‌نی‌‪،‬‬ ‫پارێزه‌ر‌و چاالكوانی‌ كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ف���ه‌الح مورادخ���ان له‌لێدوانێك���دا بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌ هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تای‌‬ ‫دادگاییكردن���ه‌وه‌ی‌ دی���ار ب���ووه‌ كه‌‬ ‫خه‌ڵكانێك ویس���تویانه‌ به‌ "مه‌به‌ست"‬ ‫كێشه‌ بۆ یاسا دروست بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫وه‌ك ئ���ه‌و وت���ی‌ "كۆبون���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫خه‌ڵكانه‌ به‌ڵگه‌یه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫رێگه‌ نادرێ‌ عه‌دال���ه‌ت ته‌حقیق بێت‪،‬‬ ‫له‌كاتێك���دا پۆس���تی‌ قایمق���ام دوای‌‬ ‫پارێزگاره‌ كه‌ به‌رپرسه‌ له‌جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫پالنی‌ حكومه‌ت‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا خۆی‌‌و‬ ‫كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ یه‌كه‌م كه‌سن سه‌روه‌ری‌‬ ‫یاسا ده‌شكێنن"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ ئ���ه‌و پارێزه‌ره‌ ئه‌و كاره‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن كه‌س���وكاری‌ قایمقامه‌وه‌ له‌ناو‬ ‫دادگادا ئه‌نجام���درا‌و دادوه‌ریان ناچار‬ ‫كرد دادگا جێبهێڵێ‌ "تاوانێكی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیه‌"‌و ده‌كرێ‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫ئه‌و كاره‌یان كردووه‌ "داوای‌ یاساییان‬ ‫له‌س���ه‌ر تۆم���ار بكرێ‌‌و س���زا بدرێن‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئه‌گه‌ر وا نه‌بێ���ت مانای‌ وایه‌‬

‫ی‬ ‫ی گشتی‌‪ :‬ئه‌و كاره‌ی‌ كه‌سوكار ‌‬ ‫داواكار ‌‬ ‫قایمق���ام به‌پیالن ب���ووه‌‌و ئیجرائاتیان‬ ‫به‌رامبه‌ر ده‌كرێت‬ ‫هه‌رێم له‌وپه‌ڕی‌ ناعه‌داله‌تیدایه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتیشی‌ "ده‌بێت ئه‌وه‌ بزانین‬ ‫كه‌ تائێس���تاش قایمق���ام تۆمه‌تباره‌‬ ‫نه‌ك تاوانبار‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و جۆره‌ كاره‌ی‌‬ ‫كه‌سوكاره‌كه‌ی‌‪ ،‬س���ومعه‌ی‌ قایمقام‌و‬ ‫كه‌سوكاره‌كه‌ی‌‌و وشه‌ی‌ خۆپیشاندان‌و‬ ‫ناڕه‌زاییش ناشرین ده‌كات"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و رووه‌وه‌ سه‌رۆكی‌ فه‌رمانگه‌ی‌‬ ‫داواكاری‌ گش���تی‌ له‌سلێمانی‌‪ ،‬فه‌رهاد‬ ‫حاته‌م به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ ئێس���تا‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ ل���ه‌و رووداوه‌ ده‌ك��� ‌هن‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌گ���ه‌ر بۆمان بس���ه‌لمێنرێت‌و‬ ‫پێش���بینیش ده‌كه‌م به‌ڵگه‌كان به‌ره‌و‬ ‫ئه‌و ئاڕاس���ته‌یه‌دا بڕۆن كه‌ مه‌سه‌له‌كه‌‬ ‫به‌پیالن بووه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ فش���ار بخه‌نه‌‬ ‫ی دادگا"‪.‬‬ ‫سه‌ر بڕیار ‌‬

‫ناوب���راو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا "ئه‌مه‌ش‬ ‫خۆی‌ بۆ خۆی‌ ته‌شكیلی‌ جه‌ریمه‌یه‌ك‬ ‫ده‌كات‌و حه‌تمه‌ن ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ له‌و‬ ‫رووداوه‌دا بوون ده‌بێت دۆسیه‌یه‌كیان‬ ‫له‌س���ه‌ر بكرێته‌وه‌‌و ئیجرائاتیش���یان‬ ‫له‌گه‌ڵدا بكرێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ داواكاری‌‬ ‫گش���تی‌ ده‌بێ���ت له‌كه‌ش���وهه‌وایه‌كدا‬ ‫ئیف���اده‌ی‌ تۆمه‌تبار وه‌ربگرێت كه‌ زۆر‬ ‫هێمن بێ���ت‌و هه‌ڵچونی‌ تیا دروس���ت‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‌ خات���ری‌ تۆمه‌تبار‬ ‫نه‌گرێ‌و دژیش���ی‌ نه‌وه‌س���تێ‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێمه‌ به‌و جۆره‌ ئیفاده‌مان وه‌ربگرتایه‌‬ ‫ره‌نگه‌ هیچ س���ودێكمان له‌و دۆسیه‌یه‌‬ ‫نه‌كردایه‌"‪.‬‬ ‫فه‌رهاد حاته‌م وتیشی‌ "هه‌ر له‌به‌ر ئه‌و‬ ‫هۆیانه‌ش ئێمه‌ بڕیارماندا لێكۆڵینه‌وه‌كه‌‬

‫له‌ئاس���ایش بك���رێ‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئ���ه‌و‬ ‫بڕیارانه‌ی‌ له‌الیه‌ن دادوه‌ره‌وه‌ ده‌درێ‌ چ‬ ‫ئاسایش بێت یاخود دادوه‌ری‌ گشتی‌‪،‬‬ ‫جیاوازییان نییه‌"‪.‬‬ ‫رێكخراوه‌كانی‌ كۆمه‌ڵ���ی‌ مه‌ده‌نی‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌ی‌ كه‌س���وكاری‌ قایمق���ام ئیدانه‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‌و پێیانوایه‌ ك���ه‌ "تاوان"یان‬ ‫ك���ردوه‌‪ ،‬ل���ه‌و رووه‌وه‌ س���ه‌نته‌ری‌‬ ‫په‌ره‌پێدانی‌ دیموكراسی‌‌و مافی‌ مرۆڤ‬ ‫له‌به‌یاننامه‌یه‌ك���دا ك���ه‌ وێنه‌یه‌كی‌ بۆ‬ ‫ئاوێن���ه‌ نێردراوه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌ ئیدانه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و كاره‌ ده‌كات‪ ،‬هات���ووه‌ "له‌ڕووی‬ ‫یاس���اییه‌وه‌ تاوان���ه‌‌و تێكدان���ی باری‬ ‫ئاسایش���ی ن���او دادگای���ه‌‪ ،‬ئیتر هه‌ر‬ ‫ك��� ‌هس‌و الیه‌نێك به‌ه���ه‌ر به‌هانه‌یه‌ك‬ ‫ئه‌نجام���ی دابێت كه‌ ده‌ك���را تۆمه‌تبار‬ ‫ته‌نها به‌ئاماده‌بوون���ی‌ پارێزه‌ره‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫دادگای له‌و بارگرژییه‌ بپاراستایه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاره‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی ئاسایی‌و یاسایی‬ ‫به‌ڕێوه‌ بچوایه‌‌و به‌رگری له‌و تۆمه‌تانه‌‬ ‫بكردایه‌ كه‌ خراوه‌ته‌ پاڵی"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌به‌یاننامه‌كه‌دا باسیان له‌وه‌كردوه‌‬ ‫كه‌ گرفتی سستمی سیاسی‌و ئیداری‬

‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان له‌وه‌دایه‌ "كاتێك‬ ‫تۆمه‌تی گه‌نده‌ڵی یان هه‌ر تۆمه‌تێكی‬ ‫تر ده‌درێت���ه‌ پاڵ به‌رپرس���ێك‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫گه‌وره‌تری���ن گرف���ت بۆ س���ه‌روه‌ری‬ ‫یاس���ا‌و دادگا دروس���ت ده‌كه‌ن‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌وان له‌س���ه‌روی‌ یاس���ا بن‌و‬ ‫ته‌نها دادگاكان بۆ هاوواڵتی ئاس���ایی‬ ‫دروستكرابێت‪ ،‬به‌پێی هه‌موو ئاماژه‌‌و‬ ‫راپۆرت���ه‌ جیهان���ی‌و ناوخۆیی���ه‌كان‌و‬ ‫دۆس���یه‌كانی به‌رده‌م داواكاری گشتی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‌و عێراق له‌پێشه‌وه‌ی‌‬ ‫واڵته‌ گه‌نده‌ڵه‌كانن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها نوس���یویانه‌ "ئێمه‌ ده‌پرسین‬ ‫ئایا ناكرێت به‌رپرس���ێك به‌و تۆمه‌ته‌‬ ‫دادگای���ی بكرێت‌و یاس���ا رۆڵی خۆی‬ ‫ببینێ���ت‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌ پێش���تر‬ ‫به‌تۆمه‌تی‌ كوشتنی هاوواڵتیان بڕیاری‬ ‫ده‌س���تگیركردن بۆ چه‌ند به‌رپرسێكی‬ ‫حیزبی ده‌ركراوه‌‌و تاكو ئێستا جێبه‌جێ‬ ‫نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ هه‌وڵی���دا رای‌ كه‌س���وكاری‌‬ ‫قایمقامی‌ س���لێمانی‌ وه‌ربگرێ‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئاماده‌نه‌بوون هیچ لێدوانێك بده‌ن‪.‬‬

‫ی نوێ‌ ب ‌ه ‪ 45‬رۆژ (ناوخۆ‌و دارایی‌) پێیه‌كده‌خرێته‌وه‌؟‬ ‫كابینه‌ ‌‬

‫په‌رله‌مانتارێك‪ :‬ئه‌گه‌ر یه‌كنه‌گرنه‌وه هه‌ڵوێستمان ده‌بێت‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬

‫حكومه‌تی‌ نوێی‌ هه‌رێم له‌یه‌كه‌م‬ ‫كۆبونه‌وه‌یدا بڕیاریدا به‌یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كانی‌ (ناوخۆ‌و دارایی‌)‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ‪ 45‬رۆژدا‪ ،‬په‌رله‌مانتارانیش‬ ‫بۆچونیان وایه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر "نیه‌ت"‬ ‫هه‌بێت ده‌توانرێت یه‌كبگرنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ ئۆپۆزسیۆن ده‌ڵێت‬ ‫"واقیعی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ رێگره‌‬ ‫له‌به‌رده‌م ئه‌و یه‌كگرتنه‌وه‌یه‌"‪.‬‬

‫له‌ماوه‌ی‌ رابردودا ك ‌ه‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ حكومه‌ت���ی‌ یه‌كگرت���وی‌ وه‌زاره‌ته‌كان یه‌كیان‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان له‌كابین���ه‌ی‌ نه‌گرتبۆوه‪ ‌،‬په‌رله‌مان‬ ‫پێنجه‌م���ه‌وه‌ ل���ه‌‪2006‬ه‌وه‌ پێكهێن���را‬ ‫ی چی‌ بووه‌‪،‬‬ ‫‌اڵم هه‌ڵوێست ‌‬ ‫به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ نێچیرڤان بارزانی‌‪ ،‬به‬ ‫‌و‬ ‫ۆ‬ ‫(ناوخ‬ ‫له‌و كاته‌ش���دا وه‌زاره‬ ‫‌رگه‌ت‌‌وه‌كانداد)ی‌ له‌ئیداره‌ی‌ له‌مه‌ودواش هه‌ر ئه‌و‬ ‫دارای���ی‌‌و پێش���مه‬ ‫(هه‌ولێر‌و سلێمانی‌) یه‌كیان نه‌گرته‌وه‌‌و هه‌ڵوێسته‌ی‌ ده‌بێت‬

‫دواتر (داد) یه‌كیگرته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ‌‬ ‫تێپه‌ڕینی‌ كابینه‌ی‌ شه‌ش���ی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێمی���ش به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ (به‌رهه‌م‬ ‫ساڵح) كه‌ دوو ساڵ‌‌و نیو ته‌مه‌نی‌ بوو‪،‬‬ ‫ئه‌و سێ‌ وه‌زاره‌ته‌ هه‌ر به‌یه‌كنه‌گرتویی‌‬ ‫مابوونه‌وه‌‪ ،‬پاشان پێرێ‌ (یه‌كشه‌ممه‌)‬ ‫له‌یه‌كه‌م كۆبونه‌وه‌ی‌ كابینه‌ی‌ حه‌وته‌می‌‬ ‫حكومه‌تدا بڕی���اری‌ یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫وه‌زاره‌تان���ه‌ دراوه‌‌و ب���ۆ یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ (پێش���مه‌رگه‌)ش چاوه‌ڕێی‌‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بارزانی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێمن‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‪.‬‬ ‫یه‌كنه‌گرتنه‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌ته‌كانی‌ (ناوخۆ‌و‬ ‫پێشمه‌رگه‌‌و دارایی‌) له‌كاتێكدایه‌ كه‌ هه‌تا‬ ‫ئێس���تا بودجه‌ی‌ هه‌رێم ده‌كرێت به‌دوو‬ ‫له‌ته‌وه‌ بۆ ئیداره‌كانی‌ پێشوی‌ (هه‌ولێر‌و‬ ‫س���لێمانی‌) كه‌ به‌هۆی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆی‬ ‫(یه‌كێت���ی‌‌و پارتی‌)یه‌وه‌ دروس���تبون‌و‬ ‫هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌‌و ئاسایشیش هه‌ر‬ ‫به‌دوو له‌تییه‌وه‌ ماونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاران���ی‌ كوردس���تان چاوه‌ڕێی‌‬

‫یەکەم کۆبونەوەی کابینەی حەوتەمی حکومەتی هەرێمی کوردستان‬

‫بڕیاره‌كه‌ی‌ حكومه‌تی‌ نوێی‌ هه‌رێمن بۆ پێشتریشدا كاری‌ بۆ كراوه‌"‪.‬‬ ‫یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌ ئه‌و وه‌زاره‌تانه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌گه‌ر هاتوو ئه‌و‬ ‫بڕیاره‌ ل���ه‌و ماوه‌ی���ه‌دا جێبه‌جێنه‌كرا‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ پارتی‌‪:‬‬ ‫ئه‌وان وه‌ك په‌رله‌مانتاران هه‌ڵوێستیان‬ ‫گه‌شبینم به‌و بڕیاره‌‬ ‫چ���ی‌ ده‌بێت؟‪ ،‬ژیان وت���ی‌ "ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ كوردستانی‌ له‌په‌رله‌مانی‌ به‌ڵێنه‌ی���ان نه‌برده‌ س���ه‌ر ئ���ه‌وا لێیان‬ ‫كوردستان له‌لیستی‌ پارتی‌‪ ،‬ژیان عومه‌ر ده‌پرس���ینه‌وه‌ كه‌ بۆچی‌ ئه‌و به‌ڵێنه‌یان‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن��� ‌ه رایگه‌یاند كه‌ داوه‌ به‌هاوواڵتیان"‪.‬‬ ‫گه‌شبینه‌ به‌یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌ته‌كانی‌‬ ‫(ناوخ���ۆ‌و دارایی‌) ل���ه‌و ماوه‌یه‌ی‌ بۆی‌‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ یه‌كگرتوو‪:‬‬ ‫ده‌ستنیش���انكراوه‌‪ ،‬چونك���ه‌ وه‌ك ئه‌و‬ ‫واقیعی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ رێگره‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ پێ���دا‪ ،‬وه‌زی���ره‌كان وتبویان په‌رله‌مانتاری‌ فراكس���یۆنی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ مانگێكی���دا وه‌زاره‌ت���ه‌كان ئیس�ل�امی‌ كوردستان‪ ،‬س���ه‌میر سه‌لیم‬ ‫یه‌كده‌گرنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‌و كه‌ فراكس���یۆنه‌كه‌ی‌ دووه‌م گه‌وره‌ترین‬ ‫جێگره‌ی‌ ماوه‌ی‌ ‪ 45‬رۆژیان پێدان‪.‬‬ ‫فراكس���یۆنی‌ ئۆپۆزس���یۆنه‌‪ ،‬پێیوای���ه‌‬ ‫ناوب���راو جه‌ختیك���رده‌وه‌ ك���ه‌ ئه‌گه‌ر كه‌ نیه‌ت هه‌یه‌ ب���ۆ یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ئی���راده‌ به‌هێ���ز بێت هه‌موو ش���تێك دوو وه‌زاره‌ته‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم واقیعی‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫ده‌بێت‌و وتی‌ "دیاره‌ ئه‌وه‌ش به‌ش���ێكه‌ پارت���ی‌ رێگرن له‌و یه‌كگرتنه‌وه‌یه‌‌و وتی‌‬ ‫له‌ده‌س���تكه‌وته‌كانی‌ كابینه‌ی‌ حه‌وته‌م‌و "هه‌تا ئێستاش واقیعی‌ ئه‌و دوو حیزبه‌‬ ‫گه‌شبینم به‌و بڕیاره‌‪ ،‬چونكه‌ له‌كابینه‌ی‌ نه‌گه‌یشتۆته‌ ئاستێك كه‌ ئه‌و وه‌زاره‌تانه‌‬

‫ی رێگرن‬ ‫ی یه‌كێتی‌‌و پارت ‌‬ ‫"واقیع ‌‬ ‫له‌به‌رده‌م ئه‌و یه‌كگرتنه‌وه‌یه‌"‬

‫یه‌كبخه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ له‌ماوه‌ی‌ چه‌ند ده‌بێ���ت ئه‌و وه‌زاره‌تان���ه‌ یه‌كبگرنه‌وه‌‪،‬‬ ‫س���اڵی‌ راب���ردودا كێش���ه‌كانی‌ ئ���ه‌و به‌اڵم كێشه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ له‌واقیعدا یه‌كیان‬ ‫وه‌زاره‌تانه‌ كه‌ڵه‌كه‌ بوون"‪.‬‬ ‫نه‌گرتۆته‌وه‌ كه‌ ئه‌وه‌ش نیش���انه‌ی‌ دوو‬ ‫ناوبراو هه‌مانكات "ره‌شبین‌و گه‌شبین"ـه‌ ئیداره‌ییه‌‪.‬‬ ‫به‌جێبه‌جێكردنی‌ ئ���ه‌و بڕیاره‌‌و ده‌ڵێت ناوب���راو كه‌ ئه‌ندامی‌ لیژن���ه‌ی‌ دارایی‌‌و‬ ‫"ئاسان نییه‌‌و مه‌حاڵیش نییه‌"‪.‬‬ ‫ئابوریشه‌ له‌په‌رله‌مان‪ ،‬ئاشكرایكرد كه‌‬ ‫س���اڵی‌ رابردوو له‌بودجه‌دا ویستویانه‌‬ ‫بودجه‌ی‌ ئ���ه‌و وه‌زاره‌تانه‌ ن���ه‌ده‌ن كه‌‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ گۆڕان‪:‬‬ ‫یه‌كی���ان نه‌گرتۆت���ه‌وه‌‌و وت���ی‌ "به‌اڵم‬ ‫یه‌كنه‌گرنه‌وه‌ هه‌ڵوێستمان ده‌بێت‬ ‫سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌ گۆڕان له‌په‌رله‌مانی‌ یه‌كێك له‌كێش���ه‌كانی‌ په‌رله‌مان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬كاردۆ محه‌مه‌د به‌ئاوێنه‌ی‌ تائێستا حكومه‌ت یاساكانی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ حكومه‌ت بۆ هه‌ر پڕۆژه‌یه‌ك جێبه‌جێ نه‌كردوه‌‌و حه‌تمه‌ن ئه‌مساڵیش‬ ‫كه‌ جێبه‌جێی‌ بكات ده‌بێت میكانیزمی‌ ئ���ه‌و بابه‌ته‌ دێته‌ پێش���ه‌وه‌ كه‌ بۆچی‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ كاره‌كه‌ ئاس���ان نییه‌‪ ،‬ئیجرائ���ات نه‌ك���راوه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ له‌ڕۆژانی‌‬ ‫ئام���اژ‌هی‌ به‌وه‌ش���دا كه‌ به‌پێی‌ یاس���ا ئاینده‌دا ئه‌و هه‌ڵوێس���ته‌مان ده‌بێت كه‌‬

‫بزانین حكوم���ه‌ت بۆ ئه‌م بڕیاره‌ی‌ چی‬ ‫كردووه‌"‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵ‌‪:‬‬ ‫یه‌كگرتنه‌وه‌كه‌ ته‌نها بڕیاری‌ ده‌و ‌‬ ‫ێ‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ فراكس���یۆنی‌ كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیسالمی‌ (ئۆپۆزسیۆن)‪ ،‬بیالل سڵێمان‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و وه‌زاره‌تانه‌‬ ‫له‌ڕووی‌ ش���كڵییه‌وه‌ "كێشه‌"یان نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و ته‌نها "بڕیار"ێكی���ان ده‌وێ‌ بۆ‬ ‫یه‌كگرتنه‌وه‌ی���ان‪ ،‬بۆی���ه‌ بڕیاره‌ك���ه‌ی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ به‌په‌س���ه‌ند وه‌س���فكرد بۆ‬ ‫یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌ته‌كان‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ هه‌ڵوێس���تیان ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫حكوم���ه‌ت به‌ڵێنه‌كه‌ی‌ نه‌برده‌س���ه‌ر‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی‌ كۆمه‌ڵ‌ وتی‌ "له‌ماوه‌ی‌‬ ‫راب���ردودا ك���ه‌ وه‌زاره‌ت���ه‌كان یه‌كیان‬ ‫نه‌گرتبۆوه‌‪ ،‬په‌رله‌مان هه‌ڵوێس���تی‌ چی‌‬ ‫بووه‌‪ ،‬له‌مه‌ودواش هه‌ر ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ی‌‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬

‫کوردستانی ‪kurdistany.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )321‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/10‬‬

‫ئایا په‌كه‌ك ‌ه له‌خزمه‌ت ‌ی به‌شار ئه‌سه‌ددایه‌؟‬ ‫پاگه‌نده‌ی‌ ئه‌وه‌ ده‌كرێ‌ كه‌ رژێمی‌‬ ‫سوریا له‌پێناو مانه‌وه‌ی‌ خۆیدا‬ ‫پشت به‌پارتی‌ كرێكارنی‌ كوردستان‬ ‫"په‌كه‌كه‌" ده‌به‌ستێت‪ ،‬كه‌ چه‌ند‬ ‫به‌شێكی‌ سه‌رسنووری‌ توركیای‌‬ ‫كۆنتڕۆڵ كردووه‌‪ ،‬په‌كه‌كه‌ش ئه‌و‬ ‫پاگه‌ندانه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫‪ 250‬كوردی‌ س���وریا په‌نایان بردووه‌ت ‌ه‬ ‫به‌ر خاك���ی‌ عێراق‌و له‌نزی���ك ناوچه‌ی‌‬ ‫دومی���ز كه‌ ‪ 120‬كیلۆمه‌تر له‌س���نووری‌‬ ‫س���وریاوه‌ دووره‌‪ ،‬جێگ���ه‌و رێگه‌ی���ان‬ ‫بۆ فه‌راه���ه‌م كراوه‌‪ ،‬ئ���ه‌وان چیرۆكی‌‬ ‫هه‌اڵتنیان ده‌گێڕن���ه‌وه‌‪" .‬رۆژ" یه‌كێكه‌‬ ‫ل���ه‌وان‪ ،‬ك���ه‌ پیاوێكی‌ ‪ 30‬س���اڵه‌یه‌‌و‬ ‫له‌شاری‌ كوردنشینی‌ قامشلی‌ به‌شداری‌‬ ‫له‌خۆپیش���اندانی‌ دژ به‌به‌ش���ار ئه‌سه‌د‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫"رۆژ" ده‌ڵێ���ت س���ه‌رباری‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫س���اڵه‌های‌ س���اڵه‌ خزمه‌تی‌ سه‌ربازیی‌‬ ‫ئه‌نجامداوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌دوای‌ هه‌ڵگیرسانی‌‬ ‫نائارامییه‌كاندا دووباره‌ بانگكراوه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ خزمه‌تی‌ سه‌ربازیی‌‌و ئه‌میش له‌ترسدا‬ ‫رایكردووه‌‪ .‬له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ نه‌با ناچار‬ ‫كرێت ل���ه‌دژی‌ نه‌یارانی‌ حكومه‌ت ته‌قه‌‬ ‫ب���كات‪" .‬رۆژ" پاره‌ی‌ به‌قاچاخچی‌ داوه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌سنوور بیپه‌ڕێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫"رۆژ" ده‌ڵێت ئۆپۆزیس���یۆن له‌س���وریا‬ ‫یه‌كگرت���وو نی���ن‌و زۆرب���ه‌ی‌ گروپ���ه‌‬ ‫كورده‌كان الوازن‪ .‬به‌قس���ه‌ی‌ ئه‌و‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئه‌مه‌ش توانای‌ ئه‌وه‌ی‌ پارتی‌ كرێكارانی‌‬ ‫توركیا داوه‌ تا سوود له‌هه‌لومه‌رجه‌كه‌‬ ‫وه‌رگ���رن له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ خۆیان‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌یان س���اڵه‌ له‌دژی‌ حكومه‌تی‌ توركیا‬ ‫ده‌جه‌نگێت‪.‬‬ ‫عه‌ب���دواڵ ئۆجه‌الن‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ پارتی‌‬ ‫كرێكاران���ی‌ كوردس���تان س���ااڵنێكی‌‬ ‫درێژخایه‌ن له‌سایه‌ی‌ حكومه‌تی‌ سوریادا‬ ‫له‌دژی‌ توركیا جه‌نگا تا كۆتایی‌ ده‌یه‌ی‌‬ ‫‪ 1990‬كه‌ س���وریا ئه‌وی‌ له‌سه‌ر خاكی‌‬ ‫خ���ۆی‌ ده‌رپه‌ڕان���د‌و له‌جوگرافیایه‌كی‌‬ ‫فراوانی‌ جیهاندا ئ���اواره‌ بوو‪ .‬عه‌بدواڵ‬ ‫ئۆجه‌الن س���ه‌ره‌نجام له‌كینسا كه‌وته‌‬ ‫ده‌ست هێزه‌ ئه‌منیه‌كانی‌ توركیاوه‌‪.‬‬ ‫له‌وكاته‌وه‌ هێزه‌كانی‌ په‌كه‌كه‌ په‌نایان‬ ‫ب���رده‌ ب���ه‌ر كه‌ژوكێوه‌ س���ه‌خته‌كانی‌‬ ‫"باكوری‌ عێراق"‌و له‌وێوه‌ هێرش���ه‌كانی‌‬ ‫خۆی���ان ب���ۆ س���ه‌ر توركی���ا‌و ئێران‬ ‫رێكخست‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ راپۆرتی‌ سایتی‌ ئه‌ڵمانی‌ "تاگس‬ ‫ش���او"‪ ،‬هاوكات له‌گه‌ڵ س���ه‌رهه‌ڵدانی‌‬ ‫ناڕه‌زایه‌تییه‌كان���ی‌ س���وریادا‪ ،‬نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 1200‬تا ‪ 1500‬گه‌ریالی‌ په‌كه‌كه‌ چوونه‌ته‌‬ ‫ناو خاك���ی‌ س���وریاوه‌‌و ئه‌م���كاره‌ش‬ ‫به‌ڕه‌زامه‌ندی‌ به‌شار ئه‌سه‌د بووه‌‪.‬‬ ‫"رۆژ" ده‌ڵێ���ت له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ هه‌س���ت‬ ‫به‌ئاماده‌بوون���ی‌ هێزه‌كان���ی‌ په‌كه‌ك���ه‌‬ ‫نه‌ده‌كرا‪ ،‬به‌اڵم دوای‌ ماوه‌یه‌ك ده‌ستیان‬ ‫كرد به‌چاالكی‌‪ .‬هه‌روه‌ها پاگه‌نده‌ی‌ ئه‌وه‌‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫بۆ دەوڵەتی لیبرال پایەدارترە؟‬

‫خێزانێکی کورد لەکەمپی ئاوارە کوردەکانی سوریا لەنزیک زاخۆ‬ ‫ده‌كرێت كه‌ رژێمی‌ دیمه‌ش���ق كاروبار ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ش���ێك له‌سیاس���ه‌تی‌ توندوتی���ژی‌‌و‬ ‫سه‌ركوتكردنی‌ به‌"په‌كه‌كه‌" سپاردووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م پارته‌ خاوه‌نی‌ قوتابخانه‌و دادگای‌‬ ‫تایبه‌ت���ی‌ خۆیه‌تی‌‌و ته‌نانه‌ت ده‌س���ت‬ ‫بۆ س���زادانی‌ ئه‌و كوردانه‌ی‌ سوریاش‬ ‫ده‌بات گه‌ر به‌ش���داری‌ له‌ناڕه‌زاییه‌كانی‌‬ ‫دژ به‌ئه‌سه‌ددا بكه‌ن‪.‬‬ ‫"فارس ته‌مۆ"ی‌ كوڕی‌ "مشعه‌ل ته‌مۆ" كه‌‬ ‫یه‌كێك بوو له‌سه‌ركرده‌كانی‌ كوردستانی‌‬ ‫سوریا‌و ساڵی‌ رابردوو به‌ماوه‌یه‌كی‌ كه‌م‬ ‫دوای‌ ئازادكردن���ی‌ له‌زیندان تیرۆر كرا‪،‬‬ ‫ئه‌م پاگه‌نده‌یه‌ پشتڕاس���ت ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و كه‌ له‌هه‌ولێری‌ پایته‌ختی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان په‌نابه‌ره‌‪ ،‬ده‌ڵێت "باوكم‬ ‫نوێن���ه‌ری‌ بزاڤی‌ ئاینده‌ی‌ كوردس���تان‬ ‫بوو له‌ئه‌نجومه‌نی‌ نیش���تمانی‌ سوریا"‪.‬‬ ‫به‌قس���ه‌ی‌ "فارس ته‌مۆ"‪ ،‬باوكی‌ ته‌نها‬ ‫كه‌سێك بوو كه‌ ده‌یتوانی‌ كورد له‌دژی‌‬ ‫په‌كه‌ك���ه‌ یه‌كخات‌و ه���ه‌ر له‌به‌رئه‌وه‌ش‬ ‫به‌فه‌رمانی‌ ئه‌سه‌دو به‌ده‌ستی‌ ئه‌ندامانی‌‬ ‫"په‌كه‌كه‌" یان ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌م پارته‌وه‌‬ ‫نزیكن كوژرا‪.‬‬ ‫ س���ات‌و س���ه‌ودای‌ رژێمی‌ س���وریا‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ په‌كه‌كه‌ سوودی‌ بۆ هه‌ردووالیان‬ ‫تێدایه‌‪ .‬حكومه‌ت كۆنترۆڵكردنی‌ ناوچه‌ هه‌موو شتێك له‌ده‌ست"‪"PYD‬دایه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫سنوورییه‌كانی‌ سوریا به‌وان ده‌سپێرێ‌‌و جه‌غت ده‌كاته‌وه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ پارته‌كه‌یان‬ ‫خۆی‌ به‌وپه‌ڕی‌ بێخه‌مییه‌وه‌ ده‌ستكراوه‌‌و بۆ به‌رگریكردن له‌خۆیان س���ڵ‌ له‌هیچ‬ ‫توندوتیژیی���ه‌ك ناكه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ته‌‬ ‫سه‌رگه‌رمی‌ ناوچه‌كانی‌ تر ده‌بێت‪.‬‬ ‫"ئیبراهیك كه‌وسه‌ر" نوێنه‌ری‌ (پارتی‌ ته‌نها "ب���ۆ به‌رگریك���ردن له‌خۆیان"‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ دیموكراتی‌) لقی‌ سوریای‌ په‌كه‌كه‌ گه‌رنا پارتێكی‌ ئاش���تیخواز‌و الیه‌نگری‌‬ ‫"‪ "PYD‬ئ���ه‌م پاگه‌ندانه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌‪ .‬حكومه‌تێكی‌ دیموكراتین‪.‬‬ ‫ئه‌و ك���ه‌ نیش���ته‌جێی‌ هه‌ولێره‌ ده‌ڵێت كورده‌كانی‌ عێراق قسه‌كانی‌ "ئیبراهیم‬ ‫"په‌كه‌كه‌ له‌س���وریادا چاالك���ی‌ نییه‌‌و كه‌وس���ه‌ر" به‌ئاوه‌ژووكردنه‌وه‌ی‌ راستی‌ سه‌رچاوه‌‪DW :‬‬

‫كورده‌كانی‌ عێراق‬ ‫نیگه‌رانی‌ ئه‌وه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی روخان ‌‬ ‫كه‌ له‌دوا ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ ئه‌سه‌د‬ ‫ی‬ ‫لەكوردستان ‌‬ ‫ی ناوخۆ‬ ‫سوریا شه‌ڕ ‌‬ ‫هه‌ڵگیرسێت‬

‫ده‌زانن‪ .‬ئ���ه‌م كوردانه‌ ك���ه‌ نایانه‌و ‌‬ ‫ێ‬ ‫ناویان ئاشكرا بكرێت‪ ،‬پێیان وایه‌ هیچ‬ ‫جیاوازییه‌ك له‌نێوان "‪‌"PKK‬و "‪"PYD‬دا‬ ‫نییه‌‪ .‬به‌قسه‌ی‌ ئه‌وان ماوه‌یه‌كه‌ هه‌زاران‬ ‫گه‌ریالی‌ په‌كه‌كه‌ ده‌ستیان خستووه‌ته‌‬ ‫ناو ده‌ستی‌ رژێمی‌ سوریاوه‌‪ .‬كورده‌كانی‌‬ ‫عێ���راق هوش���یاری‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌ده‌ن كه‌‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ زۆره‌ "رژێمی‌ ئه‌سه‌د تا شه‌ش‬ ‫مانگ���ی‌ دیكه‌ به‌رده‌وام نابێت‌و ئه‌وكات‬ ‫ئه‌ندامانی‌ په‌كه‌كه‌ وه‌ك خائین له‌الیه‌ن‬ ‫كورده‌كانی‌ سوریاوه‌ به‌سزای‌ ره‌فتاری‌‬ ‫خۆیان ده‌گه‌یه‌نرێن"‪.‬‬ ‫كورده‌كان���ی‌ عێ���راق نیگه‌رانی‌ ئه‌وه‌ن‬ ‫كه‌ له‌دوای‌ روخانی‌ حكومه‌تی‌ ئه‌س���ه‌د‬ ‫له‌ناوچه‌كانی‌ كوردستانی‌ سوریا شه‌ڕی‌‬ ‫ناوخۆ هه‌ڵگیرسێت‌و ئه‌مه‌ش ده‌رفه‌تی‌‬ ‫ده‌ستێوه‌ردان به‌سوپای‌ توركیا له‌وێدا‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ هه‌موو ش���ته‌كان به‌پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫ئه‌م پێشبینی‌‌و گومانانه‌وه‌ به‌ره‌و پێش‬ ‫ب���ڕۆن‪ .‬ره‌نگه‌ په‌كه‌كه‌ له‌دوای‌ روخانی‌‬ ‫رژێمی‌ ئه‌س���ه‌د هه‌وڵی‌ خۆی‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫بخاته‌ گ���ه‌ڕ كه‌ ده‌مامكی‌ فریش���ته‌ی‌‬ ‫رزگاری‌ بكاته‌ روخس���اری‌ خۆی‌‪ .‬به‌و‬ ‫مانای���ه‌ی‌ له‌حاڵی‌ روودان���ی‌ جه‌نگێكی‌‬ ‫ناوخۆییدا خۆی‌ به‌پارێزه‌ری‌ كورده‌كانی‌‬ ‫س���وریا له‌قه‌ڵه‌مبدات‪ .‬ئه‌م���ه‌ كاتێكی‌‬ ‫گونجاوه‌ بۆ حیزبێك كه‌ چه‌ند ساڵێكه‌‬ ‫پێگه‌ی‌ خۆی‌ له‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫رۆژ‌و نمونه‌كانی‌ ئ���ه‌و ته‌نها خوازیاری‌‬ ‫ی���ه‌ك ش���تن‪ :‬گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ئاش���تی‌ بۆ‬ ‫سوریا!‬

‫ فۆتۆ‪ :‬ئاسۆ عەبدوللەتیف‬ ‫ئاهەنگ گێڕانی پژاک لەبناری قەندیل بەبۆنەی ساڵیادی دامەزراندنیەوە‬

‫پژاك یادی هه‌شت ساڵه‌ی دامه‌زراندنی خۆی پیرۆزكرد‬

‫ژماره‌یه‌ك���ی زۆر له‌نوێن���ه‌ری الیه‌ن��� ‌ه‬ ‫ ئاسۆ عه‌بدولله‌تیف ‪ -‬قه‌ندیل‬ ‫سیاس���یه‌كانی س���ه‌رجه‌م پارچه‌كانی‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی پیرۆزكردن���ی یاده‌وه‌ری كوردستان‌و رۆژنامه‌وانان‌و میدیاكارانی‬ ‫هه‌شت ساڵه‌ی دامه‌زراندنی پارتی ژیانی بیان���ی‌و ناوخۆی���ی‌و رێكخراوه‌كان���ی‬ ‫ئازادی كوردستان (پژاك)‌و رۆژبوونی كۆمه‌ڵی مه‌ده‌ن���ی‌و میوانگه‌لێكی زۆرو‬ ‫سه‌رۆكی پارتی كرێكارانی كوردستان‪ ،‬ده‌یان س���ه‌ركرده‌ی سه‌ربازی‌و جڤاكی‬ ‫عه‌بدواڵ ئۆچ ئ���اران‪ ،‬رۆژی ‪ 2012/4/6‬كۆما جڤاكێن كوردس���تان (كه‌جه‌كه‌)‬ ‫له‌بن���اری قه‌ندی���ل ب��� ‌ه ئاماده‌بوونی و پ���ژاك‪ ،‬رێوڕه‌س���مێكی تایبه‌ت���ی‌و‬

‫نیوه‌ڕۆخوانێكی كورده‌واریان ‌ه له‌و بنار‌ه‬ ‫دڵگیرو كورد په‌روه‌ره‌دا به‌ڕێوه‌چوو ك ‌ه‬ ‫تیایدا به‌هارو گه‌ریالو به‌فرو ش���ۆڕش‌و‬ ‫دایك‌و هه‌س���ت‌و قوربانیدان‌و نه‌به‌زین‌و‬ ‫رۆحی گه‌ل پێكه‌و‌ه ده‌بینران‪ .‬سه‌ره‌تا‬ ‫رێزان جاوید‪ ،‬سه‌ركرده‌ی دیاری پژاك‬ ‫سیاس���ه‌تی ئه‌مڕۆی پارت���ی ناوبراوو‬ ‫چۆنێتی س���ه‌رهه‌ڵدانی دۆخی نوێی بۆ‬

‫ئاماده‌ب���ووان ش���یكرده‌وه‌و وتی به‌بێ‬ ‫بوونی كورد دیموكراس���ی له‌ڕۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوی���ن چ���ێ نابێ���ت‌و پێویس���ت ‌ه رێز‬ ‫له‌ش���وناس‌و ئی���راده‌ی میلله‌تی كورد‬ ‫بگیرێت به‌ره‌و به‌ده‌س���تهێنانی ئامانج ‌ه‬ ‫نه‌ته‌وایه‌تی���ه‌كان‌و دواتری���ش چه‌ندین‬ ‫نمایش‌و چاالكی‌و گفتوگۆی سیاسیانه‌و‬ ‫وتار پێشكه‌ش كران‪.‬‬

‫لەالی میش���ال فۆکۆ‌و له‌یەکێک له‌وانەکانی‬ ‫"کۆلێ���ژ دی فران���س"دا پێناس���ەیەکی‬ ‫س���ەرنجڕاکێش بۆ دەوڵ���ەت دەبینین کە‬ ‫شایەنی تێڕامانە‪ .‬فۆکۆ دەڵێت «دەوڵەت‪،‬‬ ‫نە کارێکی گش���تییە‪ ،‬نە س���ەرچاوەیەکی‬ ‫س���ەربەخۆی قودرەت���ە‪ .‬دەوڵ���ەت هی���چ‬ ‫نییە جگ���ە له‌پرۆفایلێکی نیو روخس���ار‪،‬‬ ‫وێنەیەکی جواڵو بۆ پرۆسەی دەوڵەتسازی‌و‬ ‫دەوڵەتسازی بەردەوام‪ .‬یان بە تەعبیرێکی‬ ‫دیکە‪ ،‬دەوڵەت بریتیی���ە له‌کاری نێوکۆیی‬ ‫ب���ەردەوام‪ ،‬ک���ە س���ەرچاوەکانی دارایی‪،‬‬ ‫جۆرەکانی س���ەرمایەگوزاری‪ ،‬ناوەندەکانی‬ ‫بڕی���ار‪ ،‬ش���ێواز‌و چەش���نەکانی کۆنترۆل‪،‬‬ ‫پەیوەن���دی نێوان دەس���ەاڵتە لۆکاڵەکان‪،‬‬ ‫س���االرگەرایی ناوەن���د دەگۆڕێ���ت‪ ،‬ی���ان‬ ‫دەس���تکاریاندەکات‪ ،‬تون���د له‌ڕیش���ەیان‬ ‫دەردەهێنێت یان بێدەنگ ئاڵوگۆڕیان تێدا‬ ‫ئەنجامدەدات‪ .‬ب���ە کورتی‌و وەک بە روونی‬ ‫بۆمان بەیان���ە‪ ،‬دەوڵەت دڵ���ی نییە‪ ،‬بەو‬ ‫مانایە نا کە هەس���تی باش‌و خراپی نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو بەو مانایەی هیچ شوێنێکی دەرونی‌و‬ ‫ناوەکی نییە‪ .‬دەوڵەت کارکردێکە له‌بزاڤ‌و‬ ‫جوڵ���ەدا‪ ،‬سیس���تمێکە له‌چەندین ش���ێوە‬ ‫حکومەتداری���ی»‪ .‬ئەمجۆرە تێگەیش����تنە‬ ‫لەدەوڵ����ەت‪ ،‬وەک ئامێرێک ک����ە له‌جوڵەی‬ ‫بەردەوامدای����ە‪ ،‬ناوکەیەک����ی رەق����ی نییە‪،‬‬ ‫بەڵک����و کۆمەڵێک ئیش‌و ب����زاڤ‌و فەرمانە‬ ‫لەگ����ەڵ ئەزموونی ئێمەی خۆرهەاڵتیدا تەبا‬ ‫نایەت����ەوە‪ ،‬کە دەوڵەت هەمیش����ە ئاماژەیە‬ ‫بۆ سەنتەرێک‪ ،‬بۆ دڵێک‪ ،‬بۆ ئیمپراتۆرێک‪،‬‬ ‫بۆ دیکتاتۆرێک‪ ،‬بۆ کۆمەڵێک ئامۆژگاریی‌و‬ ‫رێنمایی ئایدۆلۆژی‪ .‬له‌ڕاستیدا فۆکۆ لەسەر‬ ‫دەوڵەت بەمانا لیبرالەکەی قس����ە دەکات‪،‬‬ ‫دەوڵ����ەت وەک ئامێرێ����ک ک����ە خاوەنێکی‬ ‫دیاریکراو‌و ئەبەدی نییە‪ ،‬وەک ماش����ێنێکی‬ ‫وەزیف����ەدار کە لەس����ەر فۆرم����ی قودرەت‌و‬ ‫پەیوەندییەکانی دەس����ەاڵت ئیش����دەکات‪،‬‬ ‫وەک رێکخ����ەری تەواوی ئەو ک����ردە ورد‌و‬ ‫کۆییانەی لەس����ەرجەمی کۆمەڵ����گادا پنتە‬ ‫جیاوازەکان����ی دەس����ەاڵت له‌سیس����تمێکدا‬ ‫رێکدەخات‪ .‬دەوڵەت بەمان����ا مۆدێرنەکەی‬ ‫وەک دەزگای����ەک بەوەزیفەی رێکخس����تن‌و‬ ‫کۆنترۆڵ����ەوە‪ ،‬بێئ����ەوەی هێزگەلێ����ک کە‬ ‫دەوڵەت دەگرێتە دەس����ت بتوانێت تەواوی‬ ‫ماش����ێنەکە‌و وەزیفەکانی ب����کات بە ناوی‬ ‫خۆیەوە‪ ،‬وەک ماشێنێکی بێخاوەن‪ ،‬کە هەر‬ ‫کات دەکەوێتە دەس����ت هەر هێزێک‪ ،‬له‌بری‬ ‫ئ����ەوەی ئەو بتوانێت دەوڵ����ەت ناچاربکات‬ ‫وەک خ����ۆی بێت‪ ،‬دەوڵ����ەت ناچاریدەکات‬ ‫تەس����لیمی یاس����اکانی ئەو بێ����ت‪ ،‬بەپێی‬ ‫یاس����ا‌و رێس����ا‌و کولتووری ئەو بجوڵێتەوە‪.‬‬ ‫لێ����رەدا دەبێ����ت جیاوازیبکەی����ن له‌نێوان‬ ‫پرۆسەی «دەوڵەتس����ازی بەردەوام» وەک‬ ‫فۆکۆ ئاماژەی پێدەدات‪ ،‬لەگەڵ پرۆس����ەی‬ ‫«دەسەاڵتس����ازی» ک����ە تێی����دا دەوڵەت‬ ‫لۆژیکی خۆی لەدەستدەدات‪ ،‬لەوەدەکەوێت‬ ‫یاسای ناوەکی خۆی پیادەبکات‪ ،‬دڵێکی بۆ‬ ‫دروس����تدەبێت کە کۆنترۆڵیدەکات‪ ،‬دەبێت‬ ‫بەخاوەن����ی دەرونێک‪ ،‬بە س����ەنتەرێک کە‬ ‫چاوەدێریدەکات‪ ،‬س����ەنتەرێک له‌دەرەوەی‬ ‫خ����ودی دەوڵەتە‪ ،‬دەسەاڵتیش����ی پابەندی‬ ‫رکێفکردنێتی بۆ دەوڵەت‪ .‬له‌فۆرمی لیبراڵدا‬ ‫دەس����ەاڵت هەر ئەوەیە کە له‌ن����او هەناوی‬ ‫دەوڵ����ەت‌و ئۆرگانەکانی����دا له‌دایکدەبێ����ت‌و‬ ‫ش����ەرعییەت وەردەگرێ����ت‪ ،‬لێ����رەوە‬ ‫«دەسەاڵتی ناشەرعی» له‌دەوڵەتی لیبراڵدا‬ ‫ی����ان نییە یاخود زۆر ک����ەم‌و بچوکە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫له‌دەوڵەتی ستەمکاردا‪ ،‬دەوڵەت‌و دەسەاڵت‬ ‫قابیلی لێکترازانن‪ ،‬پادش����ا‪ ،‬بنەماڵە‪ ،‬خێڵ‪،‬‬ ‫حیزب‪ ،‬گروپێک ئەفسەر دەتوانن لەدەوڵەت‬ ‫دەس����ەاڵتدارتر بن‪ ...‬بۆیە ب����ە بڕوای من‬ ‫س����یفەتی س����ەرەکی حکومەت����ی لیبرال‪،‬‬ ‫کەمبوون����ەوەی ئ����ەو درزەیە ک����ە له‌نێوان‬ ‫دەوڵەت‌و دەسەاڵتدا هەیە‪ ،‬له‌کاتێکدا سیفەتی‬ ‫سەرەکی دەوڵەتی س����تەمکار گەورەبوونی‬ ‫ئەو درزەیە‪ .‬له‌فۆرمی ستەمکاری‌و تەقلیدی‬ ‫دەوڵەتدا بەوجۆرەی ک����ە لەواڵتانی ئێمەدا‬ ‫بااڵدەس����تە‪ ،‬هەموو رکێفکردنێکی دەوڵەت‬ ‫له‌ب����ری ب����ە بەهێزکردنی خ����ودی دەوڵەت‬ ‫تەواوبێت‪ ،‬بە چەسپاندنی جۆرە قودرەتێکی‬ ‫ناوەکی له‌ناودەوڵەتدا تەواودەبێت‪ ،‬لێرەوە‬ ‫فۆرمی دەوڵەت له‌ناو دەوڵەتدا دیاردەیەکی‬ ‫هەمیش����ەیی‌و دووب����ارە‌و بەرچ����اوی ژیانی‬ ‫سیاسی واڵتانی ئێمەیە‪ .‬لێرەدا دەوڵەت بە‬ ‫پرۆس����ەی دەوڵەتسازیدا تێناپەڕێت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫هەم����وو پرۆس����ە کۆمەاڵیەت����ی‌و ئابووری‌و‬ ‫سیاس����ییەکانی دەوڵ����ەت پرۆس����ەن ب����ۆ‬ ‫سەپاندنی شوناسێک‌و ناوێک‌و چەسپێک بە‬ ‫دەوڵەتەوە‪ ،‬کە بیکات بە موڵکی کەس����ێک‬ ‫ی����ان بنەماڵەی����ەک ی����ان ئایدۆلۆژیایەک‪.‬‬ ‫دەوڵەتی ستەمکار خۆی هیچ نییە‪ ،‬هەمیشە‬ ‫ئیله����ام بەخش����ی هەیە‪ ،‬ب����ەاڵم دەوڵەتی‬ ‫مۆدێرن تەنیا کاتێ����ک دەتوانێت کارابێت‪،‬‬ ‫کە لەخاوەندارێتی‌و چەس����پی شەخس����ی‌و‬ ‫ئایدۆل����ۆژی دەربچێ����ت‪ .‬وات����ە وەک دەزگا‬ ‫وەزیفە‌و شوناس����ی له‌هێزێکی دیاریکراوەوە‬ ‫وەرنەگرێت‪ ،‬بەڵکو له‌سروشتی ئەو کردار‌و‬ ‫ئەکتانەوە وەریانبگرێت کە کۆی پرۆس����ەی‬ ‫سیاسی‌و ئابووری‌و کولتووری له‌کۆمەڵگادا‬ ‫تیادەژین‌و پێویستیان پێیەتی‪ ...‬جیاوازی‬

‫نێ����وان دەوڵەت بەمان����ا لیبراڵەکەی لەگەڵ‬ ‫دەوڵەت بە مانا ئایدۆلۆژییەکەیدا ئەوەیە کە‬ ‫دەوڵەتی لیبراڵی نابێت بەموڵکییەتی هێزێکی‬ ‫سیاسی دیاریکراو‪ ،‬بەڵکو دەبێتە کەرەستەی‬ ‫ئ����ەو جیهانبینییە ئابووری‌و سیاس����ییەی‬ ‫له‌کۆمەڵ����گادا حاکمە‪ ،‬لێ����رەدا چ باش یان‬ ‫خراپ دەوڵەت کەرەس����تەی ئەو لۆژیکەیە‬ ‫کە ب����ازاڕ‌و کولتوور‌و دەس����ەاڵت له‌هەموو‬ ‫پنتەکان����دا پێکەوە رێکدەخ����ات‌و پێکەوە‬ ‫گرێیان����دەدات‪ .‬لەدەوڵەتی لیبرالدا دەوڵەت‬ ‫وەزیفە‌و کردار‌و فەرمانە‪ ،‬ئیش����ێکی نێوبڕە‬ ‫کە کای����ەکان تێکەڵ����دەکات‌و دەیانگۆڕێت‌و‬ ‫پێکیانەوە دەبەستێت‪ ،‬وەزیفەیەتی توانای‬ ‫چاالکی هەموو دەزگا ئەکتیڤەکان لەبااڵترین‬ ‫ئاستدا رابگرێت‪ ،‬وەزیفەیەتی وزەو ئەنێرژی‬ ‫هەموو ئۆرگانەکان بگەێنێتە ئاستێکی بااڵتر‬ ‫له‌بەرهەمهێنان‪ ،‬واتە ئیش����ی ئەکتیڤکردن‪،‬‬ ‫خێراکردن‪ ،‬رێکخس����تن‪ ،‬گونجاندنە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەوڵەت له‌سیستمی س����تەمکاردا‪ ،‬تەواوی‬ ‫ئەو دینامیکییەتەی خۆی لەدەس����تدەدات‪،‬‬ ‫تەس����لیمی عەقڵییەتی حوکم����دار دەبێت‪،‬‬ ‫دەبێت بە کەرەس����تە ب����ۆ خەونەکانی ئەو‪.‬‬ ‫واتە ل����ەوە دەکەوێت بەپێی پێداویس����تی‬ ‫مێژووی����ی‌و ئابووری‌و کولت����ووری کۆمەڵگا‬ ‫ئیشبکات‪ ،‬دەکەوێتە ژێر رکێفی خەونەکانی‬ ‫دیکتاتۆرێ����ک ی����ان ئایدۆلۆژیایەک����ەوە‪.‬‬ ‫له‌ڕاس����تیدا توانای دەوڵەتی لیبرال لەسەر‬ ‫مانەوە‪ ،‬ناگەڕێتەوە بۆ ئەوەی دادپەروەرترە‬ ‫یان مرۆڤدۆس����تترە‪ ،‬بەڵک����و دەگەڕێتەوە‬ ‫ب����ۆ ئەو س����ەربەخۆییەی ک����ە له‌تاکەکان‌و‬ ‫ئایدۆلۆژیی����ەکان وەریدەگرێ����ت‪ ،‬واتە لەوە‬ ‫دەکەوێ����ت کەرەس����تەی هێنان����ەدی هیچ‬ ‫خەونێک بێت‌و دەبێتە کەرەستەی بەرخورد‬ ‫لەگەڵ کێشە واقعییەکاندا‪ .‬دەوڵەت لێرەدا‬ ‫بەڕێوەب����ەری هەیە‪ ،‬نەوەک حاکم‪ .‬ئیش����ی‬ ‫بەڕێوەب����ەر ئەوە نییە ک����ە خەونی خۆی‪،‬‬ ‫شوناس����ی خۆی‪ ،‬خواس����تی خۆی بەسەر‬ ‫دەزگاکان����دا بس����ەپێنێت‪ ،‬ئیش����ی ئەوەیە‬ ‫کە کردارێ����ک یان خەونێک چ����ووە بواری‬ ‫پراکتیکەوە رێگای بۆبکات����ەوە‪ .‬له‌واڵتانی‬ ‫ئێم����ەدا دەوڵەت بەن����اوی دەوڵەتەوە ئیش‬ ‫ن����اکات‪ ،‬بەڵکو بە ناوی رابەر‌و س����ەرۆک‌و‬ ‫حی����زب‌و بنەماڵ����ەوە کاردەکات‪ ...‬ئەوەی‬ ‫دەوڵ����ەت دەجوڵێنێ����ت مۆتی����ڤ‌و دینەمۆ‬ ‫ناوەکییەکان����ی نیی����ە‪ ،‬بەڵک����و ئی����رادەو‬ ‫خواس����تی رابەرە‪ ،‬خەونە ئایدۆلۆژییەکانە‪،‬‬ ‫شوناسە س����ەپێنراوەکانە‪ .‬لێرەدا دەوڵەت‬ ‫ب����ە پلەی یەک مەکینەیەک����ی پروپاگەندە‌و‬ ‫س����ەرکوتکردنە‪ ...‬دەوڵەت����ی س����تەمکار‬ ‫ناتوانێت ژێرخانێکی پت����ەوی هەبێت‪ ،‬ئەو‬ ‫توان����ای بزاڤ‌و جوڵەیەی نییە کە دەوڵەتی‬ ‫لیبرال هەیەتی‪ ،‬چونکە دەوڵەتی ئایدۆلۆژی‬ ‫له‌بنەڕەتدا ب����ەدوای موعجیزەدا دەگەڕێت‪،‬‬ ‫هەم����وو دەوڵەتە س����تەمکارەکان عەوداڵی‬ ‫تۆمارکردن����ی موعجیزەیەک����ن‪ ،‬پرۆس����ەی‬ ‫دەوڵەتس����ازی پەکدەخەن ت����ا له‌بری ئەوە‬ ‫موعجی����زە ئایدۆل����ۆژی‌و تایبەتییەک����ەی‬ ‫خۆی����ان پیادەبکەن‪ .‬هێزی دەوڵەتی لیبرال‬ ‫لەوەدای����ە ک����ە دەس����توەردانی له‌کایەکان‬ ‫بەجۆرێ����ک دینامیک����ی‌و ناراس����تەوخۆن‪،‬‬ ‫تەنیا وەک پش����تگیری کارکردی ئەو وزەیە‬ ‫دەردەکەوێت کە لەو کایانەدا ئیش����دەکەن‪.‬‬ ‫لێرەدا دەوڵەت فەزای گش����تی بیرکردنەوە‌و‬ ‫تێڕوانی����ن دەستنیش����اندەکات‪ ،‬بێئ����ەوەی‬ ‫دەس����ت ب����ۆ وردەکاریی����ەکان بەرێ����ت‪...‬‬ ‫لەدەوڵەتی لیبرالدا وەزیفەی سەرکوتکردن‌و‬ ‫پروپاگەندە له‌جێ����گای خۆیەتی‪ ،‬دەوڵەتی‬ ‫لیبرال ل����ەو رووەوە جیاوازییەکی ئەوتۆی‬ ‫لەگ����ەڵ فۆرمەکانی دەوڵەت����دا نییە‪ ،‬هێند‬ ‫هەیە ئەمجۆرە وەزیفەیە له‌خزمەتی هێزێکی‬ ‫سیاس����ی دیاریک����راودا نییە‪ ،‬ب����ۆ قازانجی‬ ‫س����ەرۆکێک نییە‪ ،‬بەڵکو له‌خزمەتی خودی‬ ‫دەوڵەتدای����ە وەک هێزێک����ی ئۆرگانیزەکەر‪،‬‬ ‫هێ����زی دەوڵەت����ی لیب����رال له‌خ����ودی‬ ‫دەوڵەتەوەیە‌و ب����ۆ خودی دەوڵەتە‪ ،‬لێرەوە‬ ‫سیاسی الواز‌و حیزبی الواز‌و کایەی ئابووری‬ ‫یان کولتووری الواز راستەوخۆ‌و ئۆتۆماتیک‬ ‫ناب����ن بەالوازیی بۆ دەوڵ����ەت‪ .‬الوازی هیچ‬ ‫ک����ەس‌و هی����چ دەزگای����ەک الوازی دەوڵەت‬ ‫ناگەێنێ����ت‪ .‬ئەوە ب����ە پێچەوانەی دەوڵەتی‬ ‫ستەمکارەوە کە نەخۆش����ی دیکتاتۆر‪ ،‬یان‬ ‫هەڵگەڕانەوەی ئەفس����ەرێک تەواوی فۆرم‌و‬ ‫مان����ای دەخات����ە مەترس����ییەوە‪ .‬دەوڵەتی‬ ‫لیبرال سروش����تێکی تارمایی ئاسای هەیە‪،‬‬ ‫لێرەوە دژایەتیکردنی سەختترە‪ .‬لەدەوڵەتی‬ ‫مەرکەزی����دا دژایەت����ی دیکتات����ۆر دژایەتی‬ ‫تەواوی سیستمەکەش����ە‪ ،‬بەاڵم له‌دەوڵەتی‬ ‫لیبرالدا دەموچاوەکان نرخیان نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫میکانیزمەکان گرنگ����ن‪ ...‬میکانیزمەکانیش‬ ‫له‌هەموو جێگایەکن‪ ،‬نوێنەری دیاریکراویان‬ ‫نییە‪ ،‬لەسەر لۆژیکێکی تایبەت ئیشدەکەن‬ ‫کە پشت بە تەنیا تێڕوانین‌و تاکە نیگایەک‬ ‫نابەستێت‪ .‬لێرەوە شەڕکردن لەگەڵ دەوڵەتی‬ ‫لیبرالدا وەک شەڕکردن نییە لەگەڵ دەوڵەتی‬ ‫دیکتات����ۆری‌و تەقلیدیدا‪ ،‬لێرەدا دەس����ەاڵت‬ ‫الی سەرۆکەکان نییە‪ ،‬بەڵکو له‌جێگایەکی‬ ‫نادیاردای����ە‪ ،‬له‌زیاد له‌ش����وێنێک‌و پنتێکدا‬ ‫ش����اردراوەتەوە‪ ،‬بەجۆرێ����ک بەش����کراوە‌و‬ ‫وردکراوە‌و بێسەنتەر کراوە گرتن‌و شەڕکردن‬ ‫لەگەڵیدا بۆتە ئەستەم‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )321‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/10‬‬

‫"كرانه‌وه‌"ك ‌هی‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌ی په‌رله‌مان به‌رده‌وام ده‌بێت؟‬ ‫"ده‌مانه‌وێت وه‌ك چۆن سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان هه‌وڵ ده‌دات‪ ،‬ده‌سه‌اڵتیشی‌ له‌ئاست هه‌وڵه‌كانیدا بێت"‬ ‫ ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ ئۆپۆزسیۆن پێیانوایه‌‬ ‫كه‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫د‪.‬ئه‌رسه‌الن بایز له‌هه‌وڵدایه‌‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ كرانه‌وه‌یه‌ك بكات به‌ڕووی‌ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌ماندا‪ ،‬راوێژكاری‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانیش رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫كه‌ ئه‌و كرانه‌وه‌یه‌ی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مان به‌شێكه‌ له‌به‌ڵێنه‌كانی‌‪.‬‬

‫به‌شێك‬ ‫له‌سه‌ردانه‌كان‬ ‫ی‬ ‫بۆ دۆزینه‌و‌ه ‌‬ ‫رێگه‌یه‌كه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫ش����ه‌ممه‌ی‌ رابردوو له‌س����ه‌ردانێكی‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫پێش����تر رانه‌گه‌یه‌ن����راودا‪ ،‬س����ه‌رۆك‬ ‫ی‬ ‫پڕۆژه‌ یاسایان ‌ه ‌‬ ‫په‌رله‌مان����ی‌ كوردس����تان‪ ،‬ئه‌رس����ه‌الن‬ ‫بایز به‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌ وه‌فدێكی‌ جیاواز‬ ‫ی‬ ‫ره‌هه‌ند ‌‬ ‫فراكس����یۆنه‌كانی‌ په‌رله‌مان‪ ،‬سه‌ردانی‌‬ ‫مه‌كۆی‌ س����ه‌ره‌كی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانی‌ بۆ یه‌که‌مجار سه‌رۆکی په‌رله‌مان‌و رێکخه‌ری گشتی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان کۆبوونه‌وه‌‬ ‫ فۆتۆ‪ :‬زریان محه‌مه‌د نیشتمانییان هه‌یه‌‬ ‫له‌شاری‌ سلێمانی‌ كرد‌و له‌گه‌ڵ‌ رێكخه‌ری‌‬ ‫گش����تی‌ بزوتنه‌وه‌ك����ه‌‪ ،‬نه‌وش����یروان‬ ‫مسته‌فا كۆبووه‌وه‌ كه‌ به‌وته‌ی‌ وته‌بێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڕان "سه‌ردانه‌كه‌ ئیجابی‌ بووه‌"‪.‬‬ ‫سه‌ردانكردنی‌ س����ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬دوای‌ ئ����ه‌وه‌ دێ����ت كه‌‬ ‫له‌چه‌ن����د مانگ����ی‌ راب����ردودا‌و به‌پێی‌‬ ‫رێككه‌وتنی‌ ستراتیژی‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‬ ‫ئه‌و پۆس����ته‌ی‌ وه‌رگرت‌و له‌س����ه‌ره‌تای‌‬ ‫ده‌ستبه‌كاربونیش����دا به‌ڵێنی����دا ك����ه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ی‌ بگۆڕێت له‌گه‌ڵ‌ فراكسیۆنه‌كانی‌‬ ‫په‌رله‌م����ان‌و الیه‌ن����ه‌ سیاس����ییه‌كاندا‪،‬‬ ‫به‌دیوێك����ی‌ دیكه‌ش����دا ئه‌م س����ه‌ردانه‌‬ ‫به‌یه‌كه‌م سه‌ردانی‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‬ ‫داده‌نرێ����ت ب����ۆ الی‌ گه‌وره‌ترین پارتی‌‬ ‫ئۆپۆزس����یۆن ل����ه‌دوای‌ دروس����تبوونی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌وه‌ له‌كوردستان‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ ،‬د‪.‬شاهۆ‬ ‫سه‌عید له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند‬ ‫كه‌ له‌و سه‌ردانه‌دا سێ‌ ته‌وه‌ر باسكراون‬ ‫(سیاس����ه‌تی‌ ته‌شریعی‌‌و ره‌قابی‌‌و كار‌و‬ ‫ره‌فتاری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان)‪.‬‬ ‫ناوب����راو رونیك����رده‌وه‌ له‌ت����ه‌وه‌ری‌‬ ‫یه‌كه‌مدا گ����ۆڕان پێیوابوو كه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫راب����ردودا هه‌ندێك یاس����ا تێپه‌ڕێنراون‬ ‫كه‌ ره‌هه‌ن����دی‌ نیش����تمانییان هه‌بووه‌‬ ‫له‌وانه‌ (ده‌س����توری‌ هه‌رێم‌و یاس����ای‌‬

‫ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان پێشتریش‬ ‫ سه‌ردانی‌ یه‌كگرتو‌و كۆمه‌ڵی‌ كرد‬ ‫خۆپیش����اندانه‌كان‌و ده‌زگای‌ ئاسایش‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌ن����ی‌ ئاس����ایش)‌و پێویس����ت ‌ه‬ ‫بگه‌ڕێنرێنه‌وه‌ بۆ په‌رله‌مان‌و به‌شێوه‌ی‌‬ ‫ته‌وافوق په‌سه‌ند بكرێن‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش‬ ‫هه‌ندێك یاس����ای‌ دیك����ه‌ی‌ هه‌ن وه‌ك‬ ‫(دیاریكردنی‌ ده‌س����ه‌اڵتی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگاكان‌و كۆمس����یۆنی‌ هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫مینح����ه‌ی‌ حیزبه‌كان) ك����ه‌ له‌ئاینده‌دا‬ ‫په‌س����ه‌ند ده‌كرێن‌و ده‌بێ����ت كۆده‌نگی‌‬ ‫نیشتمانییان له‌سه‌ر بێت‪.‬‬ ‫له‌ته‌وه‌ری‌ چاودێریكردنی‌ په‌رله‌مانیش‬ ‫بۆ كاره‌كانی‌ حكومه‌ت‪ ،‬د‪.‬شاهۆ باسی‌‬ ‫له‌وه‌كرد ك����ه‌ گۆڕان جه‌ختیكردوه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان رۆڵێكی‌ چاودێریكردنی‌‬ ‫باش����ی‌ ده‌زگاكانی‌ حكومه‌ت ببینێت‪،‬‬ ‫ته‌وه‌ری‌ س����ێیه‌میش پێویس����ته‌ كاری‌‬ ‫س����ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان دیموكراتیزه‌‬ ‫بكرێ‌‌و هه‌ماهه‌نگی‌ نێوان فراكسیۆنه‌كان‬ ‫باش بكرێت‌و نه‌بێته‌ "الیه‌ن" له‌ملمالنێی‌‬ ‫نێ����وان فراكس����یۆنه‌كاندا‪ ،‬س����ه‌باره‌ت‬

‫به‌وه‌اڵمی‌ په‌رله‌مانیش‪ ،‬وتی‌ "ئه‌وانیش‬ ‫وه‌اڵمیان ئیجابی‌ بوو"‪.‬‬ ‫سه‌ردانه‌كه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان بۆ الی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ ،‬كاردانه‌وه‌ی‌ جیاوازی‌‬ ‫الی‌ په‌رله‌مانت����اران دروس����تكردووه‌‪،‬‬ ‫له‌و رووه‌وه‌ په‌رله‌مانتاری‌ فراكس����یۆنی‌‬ ‫كوردستان له‌لیستی‌ (یه‌كێتی‌)‪ ،‬د‪.‬دانا‬ ‫سه‌عید سۆفی‌ بۆ ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ ئێس����تا جۆره‌ كرانه‌وه‌ی����ه‌ك هه‌یه‌‬ ‫له‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌م����ان‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫جێی‌ دڵخۆش����ییانه‌‪ ،‬چونكه‌ پێش����تر‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ به‌ڵێنیان داوه‌ به‌رنامه‌ی‌‬ ‫كار‌و هه‌ندێك ش����تی‌ دیكه‌ به‌ته‌وافوق‬ ‫ی به‌‬ ‫بكرێ����ت‪ ،‬بۆیه‌ ناوبراو ئ����ه‌و كاره‌ ‌‬ ‫"ده‌ستپێش����خه‌رییه‌كی‌ ب����اش" زانی‌‌و‬ ‫وتی‌ "له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ یه‌كێك له‌گرفته‌كان‬ ‫ئه‌وه‌ بوو كه‌ به‌شێوه‌ی‌ ته‌وافوق ئیش‬ ‫نه‌ده‌ك����را‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گ����ه‌ر به‌به‌رده‌وامی‌‬ ‫كار به‌م سیس����ته‌مه‌ی‌ ئێس����تا بكرێت‬ ‫باشه‌‌و ئێستا كه‌شوهه‌وایه‌كی‌ باشیش‬

‫له‌نێو فراكسیۆنه‌كاندا خوڵقاوه‌‌و ئومێد‬ ‫ده‌كه‌ین به‌رده‌وام بێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌فراكسیۆن ‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫به‌اڵم په‌رله‌مانتار ‌‬ ‫كوردستانی‌‪ ،‬فازیڵ‌ به‌شاره‌تی‌ جه‌خت‬ ‫ده‌كات����ه‌وه‌ ك����ه‌ په‌رله‌مان هه‌میش����ه‌‬ ‫جموجوڵی‌ هه‌بووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئۆپۆزسیۆن‬ ‫شیعارێكیان هه‌یه‌‌و به‌رده‌وامن له‌سه‌ری‌‬ ‫ئه‌وی����ش "هاوكارینه‌كردنی‌ حكومه‌ت‌و‬ ‫ده‌س����ه‌اڵته‌"‌و وتی‌ "ئه‌وه‌ش په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌خۆیانه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گینا له‌م ماوه‌یه‌ی‌‬ ‫رابردوودا باره‌گاكانی‌ ئۆپۆزسیۆن له‌به‌ر‬ ‫س����ه‌ردانكردنی‌ الیه‌نه‌كانی‌ ده‌س����ه‌اڵت‬ ‫به‌رنه‌ده‌ك����ه‌وت"‪ ،‬هه‌روه‌ه����ا وتیش����ی‌‬ ‫"ئۆپۆزسیۆن الیه‌نی‌ ئیجابییان نیشان‬ ‫نه‌داوه‌‪ ،‬ئه‌گینا هاتوچۆكردن له‌ڕابردوودا‬ ‫هه‌ر بووه‌‌و ده‌شبێت‪ ،‬بۆیه‌ پێمان باشه‌‬ ‫هاتوچۆكردن هه‌ر هه‌بێت بۆ پاراستنی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌ گه‌له‌كه‌مان"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاران����ی‌ ئۆپۆزس����یۆنیش‬ ‫ئاماژه‌ به‌ئه‌كتیڤبوونی‌ س����ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫په‌رله‌م����ان ده‌ك����ه‌ن ل����ه‌م ماوه‌ی����ه‌ی‌‬ ‫رابردوودا‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‌ فراكس����یۆنی‌‬ ‫یه‌كگرتووی‌ ئیس��ل�امی‌‪ ،‬ناسك تۆفیق‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ س����ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌م����ان هه‌وڵده‌دات ئه‌كتیڤ ببێت‌و‬ ‫ئه‌وه‌شی‌ تیا ده‌رده‌كه‌وێت‌و وتی‌ "ئێمه‌‬

‫ده‌مانه‌وێ����ت وه‌ك چۆن هه‌وڵ ده‌دات‪،‬‬ ‫ده‌سه‌اڵتیش����ی‌ له‌ئاس����ت هه‌وڵه‌كانیدا‬ ‫بێت‪ ،‬چونكه‌ ئێس����تا به‌ئاشكرا هه‌ست‬ ‫به‌جموجوڵی‌ س����ه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كرێت‌و‬ ‫هه‌ماهه‌نگی‌ فراكسیۆنه‌كانیش باشه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا راوێژكاری‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪ ،‬تاریق‬ ‫جه‌وه����ه‌ر به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د كه‌‬ ‫كرانه‌وه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان به‌شێكه‌و‬ ‫ل����ه‌و به‌ڵێنان����ه‌ی‌ ك����ه‌ له‌س����ه‌ره‌تای‌‬ ‫ده‌س����تبه‌كاربوونی‌ وه‌ك س����ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌م����ان به‌الیه‌ن����ه‌ سیاس����ییه‌كانی‌‬ ‫دابوو‪ ،‬بۆیه‌ س����ه‌ردانی‌ حیزب‌و الیه‌نه‌‬ ‫سیاسییه‌كانی‌ به‌شداربووی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫ك����رد‌و دوایه‌مین سه‌ردانیش����ی‌ بۆ الی‌‬ ‫نه‌وش����یروان مس����ته‌فا ب����وو‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پێویس����تی‌ به‌هه‌ماهه‌نگ����ی‌ الیه‌ن����ه‌‬ ‫سیاس����ییه‌كان هه‌یه‌ بۆ به‌رنامه‌ی‌ كه‌‬ ‫پێشتر رایگه‌یاندبوو‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ به‌شێكی‌‬ ‫دیكه‌ له‌و س����ه‌ردانانه‌ ب����ۆ دۆزینه‌وه‌ی‌‬ ‫رێگه‌یه‌كی‌ هاوبه‌ش����ه‌ بۆ ئ����ه‌و پڕۆژه‌‬ ‫یاس����ایانه‌ی‌ كه‌ ره‌هه‌ندی‌ نیشتمانییان‬ ‫هه‌ی����ه‌‌و گفتوگۆی زیاتری����ان له‌باره‌وه‌‬ ‫بكرێ����ت‌و هه‌وڵی����ش ده‌دات بۆچون����ه‌‬ ‫جیاوازه‌كان له‌یه‌كتری‌ نزیك بكاته‌وه‌‪.‬‬

‫داوا له‌كابینه‌ی‌ نوێ‌ ده‌كرێت جاش‌و موسته‌شاره‌كان ده‌ستگیر بكات‬ ‫ ئا‪ :‬كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌ستبه‌كاربوونی‌ كابینه‌ی‌‬ ‫حه‌وتی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫نزیكبوونه‌وه‌ی‌ ساڵڕۆژی‌ كاره‌ساتی‌‬ ‫ئه‌نفالدا‪ ،‬كه‌سوكاری‌ قوربانیانی‌‬ ‫ئه‌نفالكراوان داوا له‌كابینه‌ی‌ نوێی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم ده‌كه‌ن جاش‌و‬ ‫موسته‌شاره‌كان ده‌ستگیر بكات‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ دادگای‌ بااڵی‌ تاوانه‌كانی‌‬ ‫عێراق فه‌رمانی‌ ده‌ستگیركردنی‌ (‪)258‬‬ ‫تۆمه‌تب���اری‌ كه‌یس���ی ئه‌نفالی‌ ده‌ركرد‪،‬‬ ‫به‌پێی نوس���راوی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیرانی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تانیش به‌ژماره‌ (‪61‬‬ ‫‪‌)42،‬و ك���ه‌ له‌مانگی‌ نیس���انی‌ س���اڵی‬ ‫رابردودا گه‌شتبووه‌ ئه‌نجومه‌نی‌ دادوه‌ری‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‌و بۆ جێبه‌جێكردنیشی‌‬ ‫ئاڕاسته‌ی‌ دادگاكان كراوه‌‪ ،‬ئه‌و فه‌رمانه‌ش‬ ‫گه‌یشتوه‌ته‌ فه‌رمانگه‌ی‌ داواكاری‌ گشتی‌‬ ‫که‌سوکاری ئه‌نفالکراوه‌کان‪ :‬ئه‌گه‌ر ئه‌م کابینه‌یه‌ جاش‌و موسته‌شاره‌کان نه‌گرێت متمانه‌مان پێی نامێنێت فۆتۆ‪ :‬کاوه‌‬ ‫له‌گه‌رمیان‪.‬‬ ‫شه‌ش جێبه‌جێی‌ نه‌كرد‌و چاوه‌ڕێی‌‬ ‫حه‌وتن‬ ‫نه‌س���رین محه‌م���ه‌د ژنێك���ی‌ قوربانی‌‬ ‫ئه‌نفال���ه‌‌و له‌ڕوخس���اری‌ خه‌مێكی‌ قوڵ‬ ‫به‌دیده‌ك���را‪ ،‬بۆی���ه‌ دوای‌ هه‌ناس���ه‌‬ ‫هه‌ڵكێشانێكی‌ قوڵ‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌‬ ‫ماوه‌ی‌ ساڵێكه‌ فه‌رمانی‌ ده‌ستگیركردنی‌‬ ‫جاش‌و موسته‌شاره‌كان ده‌رچووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك ئ���ه‌و وت���ی‌ "به‌داخ���ه‌وه‌ كابینه‌ی‌‬ ‫ش���ه‌ش كۆتایی هات‌و نه‌یتوانی‌ جاش‌و‬ ‫موسته‌شاره‌كان ده‌س���تگیربكات‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫له‌بری‌ ده‌س���تگیركرنیان‪ ،‬كوردس���تان‬ ‫بووه‌ته‌ پایته‌ختێكی‌ خۆش���گوزه‌ران بۆ‬ ‫ئه‌و جاش‌و موسته‌ش���ارانه‌ی‌ ده‌ستیان‬ ‫له‌تاوانی‌ ئه‌نفالدا هه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو داوای‌ له‌كابین���ه‌ی‌ حه‌وته‌می‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم كرد ك���ه‌ لێپێچینه‌وه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ج���اش‌و موسته‌ش���اره‌كاندا‬ ‫بكات‌و ده‌س���تگیریان ب���كات "ئه‌گه‌ر نا‬ ‫هی���چ متمانه‌یه‌كمان ب���ه‌م كابینه‌یه‌ش‬ ‫نامێنێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا مه‌لیحه‌ عه‌ل���ی ئافره‌تێكی‌‬

‫دیك���ه‌ی‌ قوربان���ی‌ ئه‌نفاله‌ كه‌ هێش���تا‬ ‫ماندوبوون���ی‌ كاره‌س���اتی‌ ئه‌نف���ال‬ ‫به‌ڕوخس���اریه‌وه‌ دیاره‌‌و باسی‌ له‌وه‌كرد‬ ‫كه‌ له‌ئێستاش���دا به‌ش���ێك له‌به‌رپرسه‌‬ ‫كورده‌كان داڵ���ده‌ی‌ چه‌ندین تاوانباریان‬ ‫داوه‌ ك���ه‌ ده‌س���تیان له‌و كاره‌س���اته‌دا‬ ‫هه‌ب���ووه‌‌و وت���ی‌ "ده‌بێت ئه‌و كه‌س���انه‌‬ ‫ده‌ستگیر بكرێن كه‌ كه‌سوكاری‌ ئێمه‌یان‬ ‫زینده‌به‌چ���اڵ كردووه‌‌و رۆژانه‌ش له‌پێش‬ ‫چاوماندا ده‌سوڕێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫چاك‪ :‬وه‌ك شه‌خس له‌و تاوانبارانه‌‬ ‫نابورین‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌دوای‌ راپه‌ڕینه‌كه‌ی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان له‌‪1991‬دا به‌ره‌ی‌ كوردستانی‌‬ ‫ئه‌وكات���ه‌ لێبوردنێكی‌ سیاس���ی‌ بۆ ئه‌و‬ ‫تۆمه‌تبارانه‌ ده‌ركرد‪ ،‬به‌اڵم رێكخراوێكی‌‬ ‫داكۆكیكار له‌كه‌س���وكاری‌ ئه‌نفالكراوان‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌وه‌ لێبوردنی‌ سیاسییه‌‌و وه‌ك‬ ‫شه‌خس لێیان نابورین"‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ی نوس���ینگه‌ی‌ باش���وری‌‬ ‫رێكخ���راوی‌ چاودێ���ری‌ كوردۆس���اید‬

‫(چاك)‪ ،‬ئه‌حمه‌د مه‌جی���د رونیكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ ئ���ه‌وه‌ لێبوردنی‌ سیاس���ییه‌ كه‌ بۆ‬ ‫جاش‌و موسته‌شاره‌كان ده‌ركراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان ماف���ی‌ "شه‌خس���ی‌"یان الی‌ ئه‌و‬ ‫"تاوانبارانه‌یه‌"‌و پێویس���ته‌ بچنه‌ به‌رده‌م‬ ‫دادگا‌و هیچ كه‌سیش ناتوانێت رێگرییان‬ ‫لێبكات‪.‬‬ ‫ناوب���راو جه‌ختیك���رده‌وه‌ كه‌ خه‌ڵك‬ ‫داوای‌ ماف���ی خۆی له‌وان���ه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫مافی���ان له‌الیان���ه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی‌ جاش‌و‬ ‫موسته‌ش���اره‌كان ك���ه‌ "تاوانب���ارن"‬ ‫به‌ئه‌نفالكردن���ی‌ خه‌ڵكی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "موسته‌ش���ار هه‌ی���ه‌ چه‌ندین‬ ‫پاس���ه‌وانی‌ ب���ۆ دابینك���راوه‌و موچه‌ی‌‬ ‫باشیش له‌حكومه‌ت وه‌رده‌گرێت"‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ه‌كه‌ی‌ نوس���ینگه‌ی‌ باشوری‌‬ ‫كوردۆس���اید هیوای‌ خواس���ت كابینه‌ی‌‬ ‫ن���وێ‌ بتوانێت ئه‌و فه‌رمان���ه‌ی‌ دادگای‌‬ ‫ب���ااڵی‌ تاوانه‌كانی‌ عێ���راق كه‌ ده‌رچووه‌‬ ‫جێبه‌جێبكات‪ ،‬بۆیه‌ داوای‌ له‌س���ه‌رۆكی‌‬ ‫حكوم���ه‌ت‪ ،‬نێچیرڤ���ان بارزان���ی‌‬ ‫كرد ك���ه‌ فه‌رمان���ی‌ ده‌س���تگیركردنی‌‬

‫موسته‌شار هه‌ی ‌ه‬ ‫ی بۆ‬ ‫چه‌ندین پاسه‌وان ‌‬ ‫ی‬ ‫دابینكراوه‌و موچ ‌ه ‌‬ ‫باشیش له‌حكومه‌ت‬ ‫وه‌رده‌گرێت‬ ‫(‪ )258‬تۆمه‌تب���اری‌ كه‌یس���ی ئه‌نف���ال‬ ‫جێبه‌جێبكات‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د مه‌جید كه‌ (‪ )10‬خوشك‌و براو‬ ‫(‪ )150‬كه‌سی خانه‌واده‌كه‌ی‌ به‌ر شااڵوی‌‬ ‫ئه‌نفال كه‌وتوون‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شكرد كه‌‬ ‫له‌ڕۆژی‌ ‪4/14‬دا ب���ۆ به‌دادگاییگه‌یاندنی‌‬ ‫كه‌یس���ی ئه‌نفال به‌ش���ێك له‌ده‌س���ته‌ی‌‬

‫كارگێڕی رێكخراوه‌كه‌یان خۆپیشاندانێك‬ ‫ب���ۆ ب���ه‌رده‌م په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان‬ ‫ئه‌نجامده‌ده‌ن‌و جارێكی‌ دیكه‌ به‌یاداشتێك‬ ‫ئه‌و داواكارییه‌ پێش���كه‌ش به‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان ده‌كه‌ن بۆ ده‌ستگیركردنی‌‬ ‫"تاوانباران"ی‌ كه‌یسی ئه‌نفال‌و وتیشی"‬ ‫داوامان كردووه‌ یاسای لێبوردنی‌ گشتیی‬ ‫تاوانبارانی‌ كه‌یس���ی ئه‌نفال‌و كیمیاباران‬ ‫نه‌گرێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵك���و ئ���ه‌و تاوانبارانه‌‬ ‫به‌سزای‌ خۆیان بگه‌ین"‪.‬‬ ‫داواكاری‌ گشتی‌ چاوه‌ڕێی‌ چی‌ ده‌كات؟‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ جێبه‌جێنه‌كردنی‌ فه‌رمانی‌‬ ‫ده‌س���تگیركردنی‌ (‪ )258‬تۆمه‌تب���اری‌‬ ‫كه‌یس���ی ئه‌نفال‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ داواكاری‌‬ ‫گش���تی‌ له‌گه‌رمی���ان‪ ،‬ن���زار حه‌س���ه‌ن‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫فه‌رمانی‌ ده‌ستگیركردنه‌كه‌ له‌به‌غداده‌وه‌‬ ‫ده‌رچووه‌‌و هاتۆته‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫ئه‌وانیش له‌ڕێگای‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ داواكاری‌‬ ‫گش���تییه‌وه‌ ئه‌و نوس���راوه‌یان به‌ده‌ست‬ ‫گه‌یش���تووه‌‌و راس���ته‌وخۆش ناردویانه‌‬ ‫بۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ پۆلیس���ی گه‌رمیان‌و‬ ‫ئاس���ایش ب���ۆ جێبه‌جێك���ردن‌و وت���ی‌‬ ‫"ب���ه‌اڵم ده‌بێت ه���ه‌ر فه‌رمانی‌ گرتنێك‬ ‫ه���ات بیخه‌یته‌ ب���ه‌ر ده‌س���ت دادوه‌ری‌‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و ش���وێنه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫جێبه‌جێبكات"‪.‬‬ ‫ناوب���راو جه‌ختیكرده‌وه‌ ك���ه‌ كاتێك‬ ‫لیس���تی‌ ن���اوی‌ تۆمه‌تبارانی كه‌یس���ی‬ ‫ئه‌نفالیان خس���تۆته‌ ب���ه‌رده‌م دادوه‌ری‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ك���ه‌الر‪ ،‬وه‌ك هه‌نگاوێكی‌‬ ‫یاس���ایی‌ داوای‌ یاداش���تی‌ فه‌رمان���ی‌‬ ‫گرتنه‌كه‌یان كردووه‌‌و وتیش���ی "ئێس���تا‬ ‫داوام���ان له‌هه‌ولێ���ر كردووه‌ یاداش���تی‌‬ ‫فه‌رمانی‌ ده‌ستگیركردنه‌كه‌مان بۆ بنێرن‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ جێبه‌جێبكرێت‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫نه‌گه‌یشتوته‌ ده‌ستمان‌و ئه‌وانیش ده‌ڵێن‬ ‫الی ئێمه‌ نییه‌‌و داوامان له‌وه‌زاره‌تی‌ داد‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ دادوه‌ری‌ كردوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫وێن���ه‌ی‌ ئه‌و فه‌رمانه‌مان ب���ۆ بنێرن كه‌‬ ‫له‌به‌غداده‌وه‌ هاتووه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ بیده‌ینه‌‬ ‫دادگاكان‌و چاوه‌ڕوان���ی‌ وه‌اڵمی���ن‪ ،‬هه‌ر‬ ‫كاتێك بگات لێی‌ ناوه‌ستین"‪.‬‬

‫دۆزینه‌وه‌ی‬ ‫كلیله‌كه‌‬

‫‪22‬‬

‫س���ه‌رۆكی هه‌رێم گه‌یش���ته‌ ئه‌مه‌ریكا‪..‬‬ ‫ب���ه‌ر له‌به‌ڕێكه‌وتن���ی به‌وتارێك زه‌ینی‬ ‫هه‌موومان���ی ب���ۆ (م���ژده‌ی ده‌وڵه‌ت)‬ ‫كه‌مه‌ندكێشكرد‪ ..‬ئه‌مه‌ وایكرد ره‌هه‌ندی‬ ‫دیكه‌ به‌س���ه‌ردانی ئه‌مج���اره‌ی بدرێ‪،‬‬ ‫وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی چ���ووه‌ كلیل���ی ده‌رگای‬ ‫ده‌وڵه‌تم���ان بۆ بێنێت���ه‌وه‌!‪ ..‬بێگومان‬ ‫ئه‌گه‌ر سه‌ردانه‌كه‌ ره‌هه‌ندی سه‌رباریشی‬ ‫نه‌ب���ێ‪ ،‬ئه‌وا ده‌بێ بزانین كه‌ ئه‌مه‌ریكای‬ ‫دوای شۆڕش���ه‌كانی ناوچه‌ك���ه‌‪ ،‬جیایه‌‬ ‫له‌ئه‌مه‌ری���كای پێش���تر‪ ..‬وه‌ك ئه‌وه‌ی‬ ‫هێنری كیس���نجه‌ری عه‌رابی سیاسه‌تی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ له‌دوایین وتاریدا نووس���یویه‌تی‬ ‫شۆڕشه‌كان پره‌نس���یپه‌كانی سیاسه‌تی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكایان خسته‌وه‌ به‌رده‌م‬ ‫پێناس���ه‌كردنه‌وه‌وه‌‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی روونترین‬ ‫ده‌ربڕینیش بوو له‌و پێناسه‌كردنه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫وتاره‌ به‌ناوبانگه‌كه‌ی سه‌رۆك ئۆباما بوو‬ ‫ك ‌ه له‌‪-19‬ی ئایاری ساڵی پار‌و به‌بۆنه‌ی‬ ‫شۆڕشه‌كان‪-‬ه‌وه‌ پێشكه‌شیكرد‪ .‬وتارێك‬ ‫كه‌ له‌و باوه‌ڕه‌دام له‌نێو س���ه‌ركردایه‌تیی‬ ‫كورددا‪ ،‬ئه‌وانه‌ی به‌چاوی موش���ته‌ریی‪-‬‬ ‫ه‌وه‌ خوێندوویانه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬یان نین یانیش‬ ‫ده‌گمه‌ن���ن‪ .‬ئۆباما ل���ه‌و وتاره‌یدا یه‌ك‬ ‫جاریش ناوی ك���وردی نه‌هێناوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر سیاس���ه‌ت بكه‌ین‪ ،‬زۆری بۆ ئێمه‌‬ ‫تێدای���ه‌‪ .‬ئاخر ئ���ه‌و به‌ئاش���كرا ده‌ڵێ‪:‬‬ ‫"چیرۆك���ی مافی چاره‌ی خۆنووس���ینی‬ ‫گ���ه‌الن له‌تون���س‪-‬ه‌وه‌ ده‌س���تیپێكرد‪..‬‬ ‫ناب���ێ ك���ه‌س گوم���ان له‌وه‌ ب���كات كه‌‬ ‫واڵته‌ یه‌كگرت���ووه‌كان پێش���وازیی له‌و‬ ‫گۆڕان���ه‌ ده‌كات كه‌ به‌ئاراس���ته‌ی مافی‬ ‫چاره‌نووس���ه‌"‪ ..‬له‌بڕگه‌یه‌ك���ی دیكه‌دا‬ ‫ب���ۆ جه‌نگ���ی س���ه‌ربه‌خۆیی واڵته‌كه‌ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‌و ئیلهام���ی وتاره‌كه‌ی لێ‬ ‫ورده‌گرێ‌و ده‌ڵێ‪" :‬واڵته‌ یه‌كگرتووه‌كان‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و باوه‌ڕه‌ دامه‌زرا كه‌ گه‌الن خۆیان‬ ‫حوكم���ی خۆیان بكه‌ن"‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌موو‬ ‫ئه‌مانه‌ ل���ه‌و چوارچێوه‌یه‌دا باس ده‌كات‬ ‫كه‌ ده‌بێ حكومه‌ته‌كان رێز له‌كه‌رامه‌ت‌و‬ ‫ئازادییه‌كان���ی هاوواڵتییه‌كانیان بگرن‌و‬ ‫چاكسازیی سیاسی‌و ئابووریی بكه‌ن‪ .‬واته‌‬ ‫له‌هه‌م���وو حاڵه‌ته‌كاندا ئه‌مه‌ریكای دوای‬ ‫خۆس���ووتاندنی (بوعه‌زیزی)‪ ،‬میلله‌تان‬ ‫ده‌كات���ه‌ ت���ه‌وه‌ری پێناس���ه‌كردنه‌وه‌ی‬ ‫سیاس���ه‌ته‌ ده‌ره‌كییه‌كان���ی‪ ،‬نه‌ك وه‌ك‬ ‫ج���اران هه‌ر ل���ه‌ده‌وری ده‌س���ه‌اڵتداره‌‬ ‫خۆسه‌پێن‌و ته‌مه‌ندرێژه‌كاندا بخولێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ پێویس���ته‌ ئ���ه‌وه‌ بزانین كه‌ كلیلی‬ ‫ده‌رگای ئ���ه‌و ده‌وڵه‌ت���ه‌ی به‌ته‌مای���ن‬ ‫له‌كۆش���كی س���پی وه‌ریبگری���ن‪ ،‬ده‌بێ‬ ‫پێش���وه‌خت الی خۆم���ان قاڵبه‌كه‌یمان‬ ‫داڕش���تبێ‪ ،‬ئه‌گینا هه‌ر به‌ده‌ستبه‌تاڵیی‬ ‫له‌وێ ده‌گه‌ڕێینه‌وه‌‪.‬‬ ‫جی���ا ل���ه‌و هه‌ڵكۆڵین���ه‌ی ده‌ب���ێ‬ ‫له‌وتاره‌كه‌ی ئۆبامادا بیكه‌ین‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫خاوه‌ن عه‌قڵێكی لۆبیگ���ه‌راش بین له‌و‬ ‫ئه‌مه‌ریكایه‌ی سه‌قفی بڕیاره‌كانی له‌سه‌ر‬ ‫دینگه‌ی چه‌ند لۆبییه‌ك وه‌ستاوه‌‪ .‬بۆئه‌وه‌ی‬ ‫كار بۆ به‌هێزكردنی ئه‌و ده‌نگانه‌ بكه‌ین‬ ‫كه‌ له‌ناوه‌نده‌ ستراتیژییه‌كانی ئه‌مه‌ریكادا‬ ‫ه���ه‌ن‌و پێیانوایه‌ ك���ورد هاوپه‌یمانێكی‬ ‫نموونه‌یی ده‌بێت ب���ۆ ئه‌مه‌ریكایه‌ك كه‌‬ ‫له‌س���ه‌رده‌می هه‌ڵوه‌رین���ی هاوپه‌یمانه‌‬ ‫ته‌قلیدییه‌كانی���دا ده‌ژیێ���ت‪ .‬ئاخر كورد‬ ‫ته‌نیا س���ه‌ركردایه‌تیه‌كه‌ی هاوس���ۆزی‬ ‫واشنتۆن نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌ئاستی میللیشدا‬ ‫هاوس���ۆزییه‌ ئه‌مه‌ریكاییه‌كه‌ی به‌هێزه‌‪.‬‬ ‫له‌پاڵ ئه‌مه‌ش‪ ،‬ك���ورد له‌ناوچه‌یه‌كدایه‌‬ ‫ك���ه‌ ده‌مارگیریی نه‌ته‌وه‌ی���ی‌و ئایینی‌و‬ ‫مه‌زهه‌بی���ی تێ���دا زاڵ���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم كورد‬ ‫له‌س���ه‌رچاوه‌ی ئ���ه‌و ده‌مارگیرییان���ه‌‬ ‫به‌دووره‌‌و ده‌كرێ له‌ئاینده‌دا ناوه‌ندێكی‬ ‫عه‌لمانی���ی میانڕه‌و پێكبێنێ كه‌ توخمی‬ ‫پێكه‌وه‌ژیانی له‌ده‌وروبه‌ره‌كه‌ی به‌هێزتر‬ ‫بێت‪ .‬ئه‌مانه‌ ئ���ه‌و فاكته‌رانه‌ن كه‌ كورد‬ ‫ده‌توان���ێ له‌ن���او ده‌ریای پڕ ش���ه‌پۆلی‬ ‫گۆڕانكارییه‌كان���دا‪ ،‬بیانكات���ه‌ به‌له‌م���ی‬ ‫نه‌ج���ات‌و به‌ئاراس���ته‌ی له‌دایكبوون���ی‬ ‫ده‌وڵه‌تێك���دا بیب���ات ك���ه‌ له‌جیات���ی‬ ‫دڵه‌ڕاوكێ‪ ،‬دڵنیایی به‌خۆرئاوا ببه‌خشێ‌و‬ ‫له‌ترس‌و نیگه‌رانیی ده‌وروبه‌ره‌كه‌یش���ی‬ ‫كه‌مبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫جا ئه‌گه‌ر ئۆباما بۆ باشتر گه‌یاندنی‬ ‫مه‌س���یجه‌كانی‪ ،‬وتاره‌ك���ه‌ی له‌و هۆڵه‌ی‬ ‫وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌دا پێشكه‌شكرد كه‌ ناوی‬ ‫(بنیامین فرانكلین)ی به‌س���ه‌ره‌وه‌یه‌‪..‬‬ ‫ئێم���ه‌ش ده‌توانی���ن ب���ۆ بڕیاره‌كان���ی‬ ‫داهاتوومان ئیله���ام له‌وته‌یه‌كی هه‌مان‬ ‫ئه‌و گه‌وره‌ پیاوه‌ی مێ���ژووی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫وه‌ربگرین كه‌ وتوویه‌تی‪" :‬هه‌ر زوو فێری‬ ‫ئ���ه‌وه‌ بووم كه‌ هه‌ق به‌و كه‌س���ه‌ نادرێ‬ ‫لێی بێده‌نگه‌‪ ."..‬‬ ‫‪kawamuhamad@yahoo.com‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )321‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/10‬‬

‫‪7‬‬

‫كاتێك داوا ‌ی ده‌وڵه‌ت بكه‌ین ك ‌ه وه‌زاره‌تێكی شه‌فاف ‌ی‬ ‫سامان ‌ه سروشتییه‌كانمان هه‌بێت‌و داهاته‌كه‌ش ‌ی ئاشكرابێت‬ ‫ سه‌رتیپ جه‌وهه‌ر‬ ‫ئه‌گه‌ر ن���ه‌وت ك ‌ه ئێس���تا كااڵیه‌كی زۆر‬ ‫به‌نرخ ‌ه بۆ هه‌موو واڵتان ‌ی جیهان (به‌وانه‌ ‌ی‬ ‫هه‌یانه‌و ده‌یفرۆش���ن‌و به‌وانه‌یشی نیانه‌و‬ ‫ده‌یك���ڕن) كاریگه‌ر ‌ی ئاب���ور ‌ی گه‌وره‌ی‬ ‫هه‌بێت له‌ڕوو ‌ی ئابوریی���ه‌و‌ه به‌و پێیه‌ ‌ی‬ ‫وزه‌یه‌و داینه‌مۆ ‌ی پێش���كه‌وتنه‌‪ ،‬ئه‌وا بۆ‬ ‫كوردس���تان ره‌هه‌ندێكی دیكه‌ ‌ی هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ن���دی به‌س���تراتیژیه‌ت ‌ی قه‌ومییه‌و‌ه‬ ‫هه‌ی���ه‌و تاك ‌ه ه���ۆكار ‌ی خۆ‌پێشخس���تن ‌ه‬ ‫له‌دونیا ‌ی ئێستا‪.‬‬ ‫ده‌مێك ‌ه وتومان ‌ه هه‌ركاتێك به‌رژه‌وه‌ندیمان‬ ‫گرێ���دراو ‌ی به‌رژه‌وه‌ن���دی واڵتان ‌ی زلهێزو‬ ‫گه‌وره‌بوو‪ ،‬ئه‌وكات ‌ه ئاسۆ ‌ی دروستكردنی‬ ‫ده‌وڵه‌ت‌و دروستكردنی لۆب ‌ی بۆ راگه‌یاندنی‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت رونتر ده‌بێ���ت‪ ،‬تاك ‌ه فاكته‌ر ‌ی‬ ‫به‌هێزیش بۆ به‌س���تنه‌وه‌ ‌ی به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫واڵت���ان به‌به‌رژه‌وه‌ن���دی كوردس���تان‪،‬‬ ‫مه‌سه‌له‌ ‌ی نه‌وته‌‪ ،‬زه‌مانه‌تێكی زۆر باش ‌ه‬ ‫بۆی��� ‌ه ده‌كرێ���ت بڵێین ن���ه‌وت فاكته‌ر ‌ی‬ ‫ستراتیژیی ‌ه بۆ ئاینده‌ ‌ی كوردستان ئه‌گه‌ر‬ ‫بزانین چۆن مامه‌ڵه‌ ‌ی له‌گه‌ڵدا بكه‌ین‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌م ئیداره‌یه‌ ‌ی ئێس���تاو بارودۆخ ‌ه‬ ‫نه‌خوازراوه‌ ‌ی سیاسه‌ت ‌ی نه‌وت‌و بارودۆخی‬ ‫ناو وه‌زاره‌ت ‌ی س���امان ‌ه سروشتییه‌كان ك ‌ه‬ ‫عیباره‌ت��� ‌ه له‌وه‌زاره‌ت ‌ی ن���ه‌وت‪ ،‬بێئومێد‬ ‫ده‌بی���ن‌و خۆزگ ‌ه ده‌خوازی���ن ن ‌ه نه‌وتمان‬ ‫هه‌بوایه‌و ن��� ‌ه وه‌زاره‌تێكی ئاوهاش���مان‬ ‫هه‌بوایه‌‪ ،‬ئه‌م نوس���ینه‌ ‌ی من له‌كاتێكدای ‌ه‬ ‫كێش���ه‌و ئاڵۆزییه‌كی زۆر له‌نێوان هه‌رێم‌و‬ ‫به‌غدا هه‌یه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه باس���كردنی له‌ئێستا‬ ‫ده‌رفه‌تێكی زۆرب���اش بێت بۆئه‌وه‌ ‌ی ئه‌م‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ه دروس���تبكرێته‌و‌ه له‌سه‌ربنه‌ما ‌ی‬ ‫شه‌فافییه‌ت‌و دور له‌سه‌رپێچی‌‪.‬‬ ‫هه‌مووم���ان فیلمی هیندیم���ان بینیوه‌‪،‬‬ ‫جاران له‌كوردس���تان جه‌ماوه‌رێكی زۆرو‬ ‫تایبه‌تی��� ‌ی هه‌ب���وو‪ ،‬هه‌م���وو فیلمه‌كان‬ ‫س���یناریۆیان لێك نزیك ب���وو به‌رله‌وه‌ ‌ی‬ ‫فیلمه‌ك��� ‌ه ده‌س���تپێبكات ده‌مانزان ‌ی چی‬ ‫روده‌دات‌و ئه‌نجامه‌كه‌یش���ی چی ده‌بێت‪،‬‬ ‫هاوكات ئه‌وه‌ ‌ی ناش���ێت له‌واقع‪ ،‬له‌فیلمی‬ ‫هین���د ‌ی ده‌ش��� ‌ێ روبدات‪ ،‬بۆی��� ‌ه هه‌موو‬ ‫كاتێك دیارده‌و بارودۆخێكی س���ه‌یرمان‬ ‫ببینیای ‌ه ده‌مانوت (فیلمی هیندییه‌؟!)‪.‬‬ ‫ره‌نگ ‌ه لێكچونێك���ی زۆر هه‌بێت له‌نێوان‬ ‫فیلم���ی هن���دی‌و وه‌زاره‌ت��� ‌ی س���امان ‌ه‬ ‫سروشتییه‌كان‪ ،‬له‌الیه‌ك هه‌موو ده‌زانین‬ ‫چی هه‌یه‌و چ���ی ده‌گوزه‌رێت‌و له‌الیه‌كی‬ ‫دیكه‌ش ئ���ه‌وه‌ ‌ی (نه‌مانبینیوه‌و نابێت)‬ ‫له‌م وه‌زاره‌ت ‌ه روده‌دات‌و هیچ كێشه‌یه‌كیش‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ ‌ی ن ‌ه با بێت‌و ن ‌ه باران‬ ‫ئاش���ه‌ك ‌ه ده‌سوڕێت‌و باراش��� ‌ی خۆیشی‬ ‫لێده‌كات‪ .‬له‌وانه‌ی ‌ه زانیارییه‌كان ‌ی من له‌چاو‬ ‫روداوو نهێنییه‌كان ‌ی ناو وه‌زاره‌ت ‌ی سامان ‌ه‬ ‫سروش���تییه‌كان ئه‌وه‌ن���د‌ه نه‌بێت‪ ،‬یان‬ ‫رونتر بڵێم ره‌نگ ‌ه ئه‌وانه‌ ‌ی نهێنییه‌كانیان‬ ‫الیه‌و نایانه‌و ‌ێ ده‌ست ‌ی كه‌سی بگات ‌ێ زۆر‬ ‫سوپاس���گوزاربن هه‌ر ئه‌وه‌ند‌ه زانیاریه‌م‬ ‫الیه‌‪ ،‬چونك ‌ه زانیاری��� ‌ی زۆر له‌و‌ه زیاترو‬ ‫زۆر مه‌ترسیدارتر له‌كه‌لێن‌و ناو میمۆری‌‌و‬ ‫جانتا دیبلۆماتیی���ه‌كان هه‌ڵگیراوه‌و هیچ‬ ‫كه‌س���ێك ده‌س���تی‌ پێناگات ته‌نها چه‌ند‬ ‫كه‌سێكی دیاریكراو نه‌بێت‪.‬‬ ‫وه‌زیر ‌ی ئه‌م وه‌زاره‌ت ‌ه مه‌گه‌ر له‌موناسه‌به‌و‬ ‫كۆنگ���ره‌ ‌ی رۆژنامه‌وانی ‌ی بیبین ‌ی ئه‌گه‌رنا‬ ‫زۆرب���ه‌ ‌ی كاته‌كان ‌ی ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ ‌ی واڵته‌‪،‬‬ ‫ناشزانرێت بۆ له‌ده‌ره‌وه‌ ‌ی واڵته‌‪ ،‬وه‌زیر ‌ی‬ ‫نه‌وت��� ‌ی هی���چ حكوم���ه‌ت‌و ده‌وڵه‌تێ���ك‬ ‫نه‌ب���وو‌ه ئه‌وه‌ند‌ه ل���ه‌ده‌ره‌و‌ه بێت وه‌ك‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌ی ئیش���وكار ‌ی ئه‌و وه‌زی���ر‌ه لێر‌ه‬ ‫نه‌بێت‌و له‌ده‌ره‌و‌ه بێت‪ ،‬تائێس���تاش هیچ‬ ‫بریكارێك���ی نیی ‌ه به‌ڕه‌س���میی‌‌و له‌س���ه‌ر‬ ‫می�ل�اك‪ ،‬ه���ه‌روه‌ك له‌یاس���ا ‌ی وه‌زاره‌ت‬ ‫به‌ڕوون��� ‌ی ب���اس له‌بریكارێ���ك ده‌كات‬ ‫ك ‌ه جێگ���ه‌ ‌ی وه‌زیر ده‌گرێت���ه‌وه‌و وه‌زیر‬ ‫به‌شێك له‌ده‌سه‌اڵته‌كان ‌ی خۆ ‌ی پێده‌دات‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا پێویس���تبوو ئ���ه‌و بریكار‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌پێ ‌ی رێككه‌وتن ‌ی نێوان(یه‌كێتی‌‌و پارت ‌ی‬ ‫له‌یه‌كێت ‌ی نیش���تیمان ‌ی كوردستان) بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم تائێس���تا هیچ كه‌س���ێك دانه‌نراو‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌ڕا ‌ی هه‌وڵ��� ‌ی زۆر له‌الیه‌ن ‌ی جیاواز‬ ‫بۆ خس���تنه‌ڕوو ‌ی كێش���ه‌كان ‌ی وه‌زاره‌ت‌و‬ ‫پێویس���ت ‌ی پڕكردنه‌وه‌ ‌ی ئ���ه‌و كه‌لێنه‌و‬ ‫كۆتاییهێن���ان به‌قۆرخكاری��� ‌ی وه‌زاره‌ت‪،‬‬ ‫له‌دوا كۆبونه‌وه‌ ‌ی به‌رله‌س���وێندخواردنی‬ ‫كابین���ه‌ ‌ی نوێش چه‌ن���د په‌رله‌مانتارێكی‬ ‫یه‌كێت ‌ی له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كدا ئه‌و راستییه‌یان‬ ‫به‌نێچیرڤان بارزان ‌ی وتبو ك ‌ه پێویس���ت ‌ه‬ ‫ئه‌م وه‌زاره‌ت ‌ه به‌مشێوه‌ی ‌ه به‌ڕێوه‌نه‌برێت‌و‬ ‫كۆتای ‌ی به‌م بارودۆخ ‌ه بهێنرێت‪.‬‬ ‫زۆرب���ه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ورامی��� ‌ی‬ ‫ئاش���ت ‌ی‬ ‫(ده‌سه‌اڵته‌كانی‌) خۆ ‌ی داوه‌ت ‌ه (سیروان‬ ‫ئه‌بوبه‌كر) راوێ���ژكار ‌ی وه‌زاره‌ت‌و له‌بر ‌ی‬

‫بیرە نەوتێک لەکوردستان‬ ‫وه‌زیر زۆربه‌ ‌ی هه‌ره‌زۆر ‌ی كاره‌كان ده‌كات‬ ‫تا كارگه‌یش���تۆت ‌ه ئه‌وه‌ ‌ی به‌ش���ی هه‌ر‌ه‬ ‫زۆر ‌ی ئیش���ی به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه گش���تییه‌كان ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت ده‌كات‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش له‌پێن���او‬ ‫به‌رته‌س���ككردنه‌وه‌ ‌ی ده‌رف���ه‌ت له‌ه���ه‌ر‬ ‫كه‌س���ێك بۆ ئاگاداربوون له‌به‌شداربوون‬ ‫له‌بڕیارو به‌ڕێوه‌بردنی وه‌زاره‌ت‪.‬‬ ‫دوو به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌ی گش���تی ‌ی له‌كۆ ‌ی پێنج‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی گشتی ‌ی دراو‌ه به‌یه‌كێتی‪،‬‬ ‫ك ‌ه هه‌ردووكی���ان زۆر گرنگن‪ ،‬یه‌كه‌میان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی كاروب���ار ‌ی هونه‌ریی��� ‌ه‬ ‫كاره‌كانی له‌الیه‌ن س���یروانه‌و‌ه ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ده‌كر ‌ێ بڵێین هه‌موو كاره‌كان ‌ی په‌یوه‌ست‬ ‫به‌كاروب���ار ‌ی ته‌كنیك���ی ك ‌ه پێویس���ت ‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی گشتی ‌ی هونه‌ر ‌ی یان ته‌كنیكی‬ ‫بیزانێت‌و ئیمزا ‌ی له‌سه‌ر بكات‪ ،‬راسته‌وخۆ‬ ‫له‌الی���ه‌ن س���یروان ئه‌بوبه‌ك���ره‌و‌ه ئیمزا‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت هه‌ن���د ‌ێ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی‬ ‫فه‌رمانگه‌كان ‌ی س���ه‌ر ب ‌ه به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی‬ ‫گش���تی ‌ی هونه‌ری ‌ی تائێس���تا به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه‬ ‫گشتییه‌كه‌یان ناناسن‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی ‌ی دووه‌م ك ‌ه له‌الی‬ ‫یه‌كێتییه‌و به‌ده‌س���ت بێده‌س���ه‌اڵتییه‌و‌ه‬ ‫گیرۆد‌ه بووه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گش���تی ‌ی‬ ‫چاودێری‌و پش���كنین ‌ی وه‌زاره‌ته‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ده‌كرێت بڵێین به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی گش���تی ‌ی ئه‌و‬ ‫فه‌رمانگه‌ی ‌ه ئاگادار ‌ی هی���چ كاروبارێكی‬ ‫وه‌زاره‌ت نیی���ه‌و بۆ ‌ی نیی��� ‌ه هیچ كارێك‬ ‫بكات‪ ،‬چونك��� ‌ه ده‌س���ه‌اڵتێكی ئه‌وتۆ ‌ی‬ ‫پێنه‌دراوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه هیچ پشكنینێك له‌الیه‌ن‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رابه‌ت��� ‌ی گش���تی ‌ی پش���كنین‌و‬ ‫به‌دواداچون ناكرێت‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌كر ‌ێ بڵێین‬ ‫چۆن ده‌كر ‌ێ ئه‌م وه‌زاره‌ت ‌ه به‌مش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫ناش���ه‌فاف بێت‌و نهێن���ی‌و زانیاریه‌كان ‌ی‬ ‫به‌مش���ێوه‌ی ‌ه بش���اردرێته‌وه‌و ته‌نان���ه‌ت‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه گشتییه‌كانیش لێ ‌ی بێئاگابن‪.‬‬ ‫به‌پێ��� ‌ی زانیاریی���ه‌كان‌و به‌دواداچون���م‪،‬‬ ‫هه‌موو ئ���ه‌و زانیاریان���ه‌ ‌ی په‌یوه‌ندییان‬ ‫به‌گرێبه‌س���ته‌كان ‌ی ن���ه‌وت له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫كۆمپانیاكان��� ‌ی ن���ه‌وت له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌و‬ ‫گرێبه‌ستانه‌ ‌ی له‌گه‌ڵ كۆمپانیا الوه‌كییه‌كان‬ ‫ك ‌ه كار ‌ی خزمه‌تگوزاری ‌ی بۆ كۆمپانیاكان ‌ی‬ ‫نه‌وت ده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ مه‌س���ه‌له‌ ‌ی پێدان ‌ی‬ ‫مۆڵ���ه‌ت‌و دامه‌زراندن���ی ه���ه‌ر كارگ���ه‌و‬ ‫كاروبارێك���ی وه‌زاره‌ت‌و خه‌رجی���ی‌و‬ ‫داهات��� ‌ی كۆمپانی���اكان‌و دانان��� ‌ی لیژنه‌و‬ ‫ورده‌كارییه‌كان ‌ی ناو وه‌زاره‌ت‪ ،‬ته‌نها ال ‌ی‬ ‫راوێژكار ‌ی یه‌كه‌م (سیروان ئه‌بوبه‌كر)ه‌و‬ ‫وه‌زیر ‌ی سامان ‌ه سروشتییه‌كان به‌ڕه‌سمی ‌ی‬ ‫زۆربه‌ ‌ی هه‌ره‌زۆر ‌ی ده‌سه‌اڵته‌كان ‌ی داوه‌ت ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆت��� ‌ه جێ��� ‌ی ناڕه‌زایی‌‌و‬ ‫كێش���ه‌یه‌كی گ���ه‌ور‌ه له‌ن���او وه‌زاره‌ت‌و‬ ‫تائێستا به‌مشێوه‌ی ‌ه به‌رده‌وامه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ئێستا قس ‌ه له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كرێت كادران ‌ی‬ ‫یه‌كێت ‌ی له‌و وه‌زاره‌ت ‌ه ب ‌ه ده‌س���ته‌جه‌معی‬ ‫ده‌ستله‌كاربكێش���نه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم چاوه‌ڕێ ‌ی‬ ‫چه‌ند گۆڕانكارییه‌كن له‌كابینه‌ی‌ نوێ‌‪.‬‬ ‫به‌پێ��� ‌ی یاس���ا ‌ی وه‌زاره‌ت��� ‌ی س���امانه‌‬ ‫سروشتییه‌كان (بڕگه‌ ‌ی چوار) پێویست ‌ه‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌ی وه‌زاره‌ت پێكبهێنرێ���ت‬ ‫ك��� ‌ه س���ه‌رۆكه‌كه‌ ‌ی وه‌زی���ر ‌ی س���امان ‌ه‬ ‫سروش���تییه‌كان‌و ئه‌ندامێت ‌ی به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه‬ ‫گش���تییه‌كان‌و ژماره‌ی���ه‌ك له‌ڕاوێژكاران ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت ده‌بێ���ت‪ ،‬كه‌چی تائێس���تا ئه‌م‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ه پێكنه‌هێنراوه‌و ته‌نانه‌ت یه‌ك‬ ‫كۆبونه‌وه‌ش نه‌كراو‌ه به‌ناو ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت له‌وه‌ته‌ ‌ی ئه‌م وه‌زاره‌ت ‌ه دامه‌زراوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش چه‌ند پرس���یارێك دێنێت ‌ه پێش‪،‬‬ ‫بۆچ ‌ی وه‌زیر ‌ی س���امان ‌ه سروش���تییه‌كان‬ ‫ئه‌م ئه‌نجومه‌ن��� ‌ه پێكناهێنێت ك ‌ه ئه‌ركی‬

‫ئیداره‌ ‌ی ئه‌م وه‌زاره‌ت ‌ه‬ ‫له‌چیرۆكی ناو فیلم ‌ه‬ ‫هیندییه‌كان ده‌چێت ك ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی ناشێت ببێت‪،‬‬ ‫له‌و ‌ێ ده‌بێت‬ ‫سه‌روكاركردنی وه‌زاره‌ته‌؟ پێكنه‌هێنان ‌ی‬ ‫ئه‌م ئه‌نجومه‌ن��� ‌ه له‌پێن���او قۆرخكردنی‬ ‫كاروبار ‌ی وه‌زاره‌ت‌و شاردنه‌وه‌ی‌ زانیاریی‌‌و‬ ‫ناش���ه‌فافییه‌ت هێش���تنه‌وه‌ ‌ی كاروبار ‌ی‬ ‫نه‌وت ‌ه له‌كوردس���تان؟ ئه‌ ‌ی بۆ په‌رله‌مان‌و‬ ‫چاودێری ‌ی دارای���ی‌‌و ته‌نانه‌ت ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫وه‌زیرانیش له‌م بارودۆخ ‌ه بێده‌نگن؟‬ ‫بێگومان به‌ش���ێك له‌و قسانه‌ ‌ی ده‌یكه‌م‬ ‫دۆكیۆمێنت��� ‌ی ره‌س���می به‌رده‌س���ت‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬وات ‌ه به‌ڵگ ‌ه ده‌یس���ه‌لمێن ‌ێ كه‌س‬ ‫به‌زانیارییه‌كان��� ‌ی وه‌زاره‌ت نازانێت چه‌ند‬ ‫كه‌س���ێكی دیاریك���راو نه‌بێ���ت‪ ،‬به‌پێ ‌ی‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك ك ‌ه یاداش���تێك ‌ه له‌س���اڵ ‌ی‬ ‫‪ 2010‬له‌الیه‌ن یه‌كێك له‌لێپرسراو‌ه بااڵكان ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت وه‌ك ناڕه‌زای ‌ی دراوه‌ته‌ ئاش���ت ‌ی‬ ‫هه‌ورامی وه‌زیر ‌ی سامان ‌ه سروشتییه‌كان‌و‬ ‫له‌و یاداش���ته‌دا چه‌ندین پرس باسكراوه‌‪،‬‬ ‫له‌یه‌كێك له‌بڕگه‌كاندا ده‌ڵێت پێویس���ت ‌ه‬ ‫كار‌ه داراییه‌كان��� ‌ی نێ���وان كۆمپانیاكان‌و‬ ‫حكوم���ه‌ت رێكبخرێ���ت ه���ه‌روه‌ك چۆن‬ ‫له‌گرێبه‌س���ته‌كاندا هاتووه‌‪ ،‬كه‌واته‌ ئه‌م ‌ه‬ ‫ده‌یسه‌لمێن ‌ێ ئه‌م كاروبار‌ه رێكنه‌خراوه‌و‬ ‫ك���ه‌س نایزانێ���ت چۆن���ه‌؟ ه���اوكات‬ ‫له‌بڕگه‌یه‌ك���ی دیك���ه‌دا ده‌ڵێ���ت له‌كات ‌ی‬ ‫ئاماده‌كردن���ی راپۆرت��� ‌ی دارای ‌ی له‌الیه‌ن‬ ‫كۆمپانیاكان���ه‌و‌ه بۆ وه‌زاره‌ت پێویس���ت ‌ه‬ ‫شێوه‌ ‌ی سه‌رفكردنه‌ك ‌ه دیاریبكرێت له‌گه‌ڵ‬ ‫پسوڵه‌كان بۆئه‌وه‌ ‌ی به‌رچاوڕون ‌ی هه‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ئه‌و‌ه ده‌گه‌یه‌ن ‌ێ ك ‌ه به‌رچاوڕون ‌ی‬ ‫له‌س���ه‌رفكردنی پاره‌دا نیی ‌ه ك ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫كۆمپانیاكانه‌و‌ه خه‌رجده‌كرێت‪ ،‬دیسانه‌و‌ه‬ ‫ئه‌م ‌ه كاره‌س���اتێكی گه‌وره‌ی���ه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌و پاران���ه‌ ‌ی له‌الی���ه‌ن كۆمپانیاكانه‌و‌ه‬ ‫خه‌رجده‌كرێت‪ ،‬دواتر له‌فرۆشتن ‌ی نه‌وتدا‬ ‫ده‌گێڕدرێته‌وه‌‪ ،‬پاره‌ ‌ی ئ���ه‌م میلله‌ته‌یه‌و‬ ‫پێویست ‌ه بزانین چی لێدێت‪.‬‬ ‫ئه‌م قس���انه‌ ‌ی م���ن له‌كاتێكدای��� ‌ه ده‌یان‬ ‫كۆمپانیا ‌ی نه‌وت له‌كوردستان كارده‌كه‌ن‌و‬ ‫له‌الی���ه‌ك هه‌رێم���ی كوردس���تان توانای‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنان��� ‌ی نه‌وت ‌ی له‌س���ه‌روی‌ ‪175‬‬ ‫هه‌زار به‌رمیله‌و رۆژان���ه‌ش له‌زیادبوونه‌‪،‬‬ ‫ئێس���تا ‪ 52‬ناوچ��� ‌ه یان بلۆك���ی نه‌وت‬ ‫له‌كوردس���تان هه‌یه‌‪ ،‬كۆمپانیاكان ‌ی نه‌وت‬ ‫له‌و ناوچان ‌ه ب���ه‌دوا ‌ی گه‌ڕان‌و ده‌رهێنان ‌ی‬ ‫نه‌وتن‪ ،‬گرێبه‌ست له‌گه‌ڵ ده‌یان كۆمپانیادا‬ ‫كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم هیچ شتێك روون نییه‌و كه‌س‬ ‫نایزانێت (ته‌نها كه‌سانێكی زۆر دیاریكراو‬ ‫نه‌بێت)‪ ،‬س��� ‌ێ ناوچ ‌ه ب���وو‌ه ب ‌ه كێڵگه‌ ‌ی‬ ‫ن���ه‌وت‌و دڵنیان ل���ه‌وه‌ ‌ی نه‌وتێكی زۆر ‌ی‬ ‫تێدایه‌و ئێس���تا نه‌وت ‌ی ل ‌ێ ده‌رده‌هێنرێت‬ ‫(تاوك ‌ێ له‌زاخۆ توانا ‌ی ‪ 50‬هه‌زار به‌رمیل‬ ‫نه‌وت ‌ی هه‌یه‌‪ ،‬شیواش���ۆك له‌كۆی ‌ه توانا ‌ی‬ ‫‪ 100‬هه‌زار به‌رمیل‪ ،‬خورماڵه‌ش دیار نییه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه به‌بۆر ‌ی ده‌چێت ‌ه پااڵوگه‌ ‌ی كه‌له‌ك‬ ‫له‌س���ه‌ر زێ ‌ی گه‌وره‌‪ ،‬به‌اڵم قس��� ‌ه له‌سه‌ر‬

‫ناوی بلۆکەکانی نەوت‌و بەرپرسەکانیان‬ ‫‪ 40‬هه‌زار به‌رمیل ده‌كرێ���ت له‌ڕۆژێكدا)‪،‬‬ ‫ه���اوكات به‌رهه‌مهێنان��� ‌ی گاز له‌الی���ه‌ن‬ ‫كۆمپانی���ا ‌ی دان ‌ه گاز بۆ وێس���تگه‌كان ‌ی‬ ‫كاره‌با له‌هه‌ولێرو سلێمانی‌‪.‬‬ ‫له‌و ‪ 52‬بلۆكی نه‌وته‌‪ 24 ،‬بلۆك ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫سنور ‌ی سه‌وز ‌ی جاران‌و ‪28‬یان ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫سنور ‌ی هه‌ولێرو نفوز ‌ی پارت ‌ی دیموكرات ‌ی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬به‌اڵم رێژه‌و كوالێت ‌ی نه‌وت ‌ی‬ ‫ناوچ���ه‌ ‌ی س���ه‌وز زۆر زیات���رو به‌رزتره‌‪،‬‬ ‫له‌نه‌وت ‌ی شیواشۆك ‪ API‬نه‌وت گه‌یشتۆت ‌ه‬ ‫‪ 47‬ك��� ‌ه له‌هیچ بیر‌ه نه‌وتێكی عێراق ئه‌م‬ ‫جۆر‌ه باشه‌ ‌ی نه‌وت نییه‌و باشترین نه‌وت ‌ی‬ ‫ی گه‌یش���تۆت ‌ه ‪API 37‬‬ ‫كه‌ركوك رێژه‌كه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه پێوه‌ر‌ه بۆ كوالێتی‌ نه‌وت‪.‬‬ ‫بۆ ه���ه‌ر بلۆكێكی ن���ه‌وت لیژنه‌یه‌ك یان‬ ‫كۆمیته‌یه‌ك هه‌ی ‌ه سه‌رپه‌رش���ت ‌ی ده‌كات‪،‬‬ ‫ك��� ‌ه پێكدێت له‌دوو ئه‌ندامی كۆمپانیاكه‌و‬ ‫دوو فه‌رمانب���ه‌ر ‌ی وه‌زاره‌ت‌و ئه‌ندامێكی‬ ‫كۆمپانیا ‌ی نیشتیمانی ‌ی نه‌وت ‌ی كوردستان‬ ‫ك ‌ه تائێستا پێكنه‌هێنراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و پێنج ئه‌ندام ‌ه به‌رپرسن له‌ئیشوكار ‌ی‬ ‫ه���ه‌ر بلۆكێك���ی نه‌وت‌و ه���ه‌ر خه‌رجی‌و‬ ‫گۆڕانكارییه‌ك��� ‌ی بلۆك���ه‌كان‪ ،‬س���ه‌رۆكی‬ ‫كۆمیت���ه‌كان له‌الی���ه‌ن وه‌زاره‌ت���ه‌و‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌برێ���ت‪ ،‬له‌كۆ ‌ی ئه‌و ‪ 52‬بلۆكه‌ ‌ی‬ ‫ن���ه‌وت‪ ،‬كادیران ‌ی پارت ‌ی س���ه‌رۆكایه‌ت ‌ی‬ ‫‪ 46‬بل���ۆك ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ل���ه‌و ژماره‌ی���ه‌ش‬ ‫‪ 25‬بل���ۆك ته‌نها له‌الی ئه‌م (س���یروان)‬ ‫ه‌و‌ه س���ه‌رۆكایه‌ت ‌ی ده‌كرێ���ت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش‬ ‫پرس���یارێكی گرن���گ ده‌وروژێنێ‌‪ :‬بۆچ ‌ی‬ ‫زۆرب���ه‌ ‌ی بلۆك���ه‌كان به‌ده‌س���ت ی���ه‌ك‬ ‫كه‌س���ه‌وه‌ی ‌ه له‌كاتێك���دا وه‌زاره‌ت كادرو‬ ‫پسپۆڕی زۆر ‌ی هه‌یه‌؟‬ ‫خه‌رجی ‌ی بلۆكه‌كان ‌ی نه‌وت‌و هێنان‌و هه‌ر‬ ‫گۆڕانكاریی‌‌و پێویس���تییه‌كی ئه‌و ناوچ ‌ه‬ ‫نه‌وتیان ‌ه له‌الی���ه‌ن كۆمیته‌كان ‌ی نه‌وته‌و‌ه‬ ‫ئیمزاده‌كرێ���ت‪ ،‬بۆی��� ‌ه ئ���ه‌م كار‌ه زۆر‬ ‫هه‌س���تیاره‌و په‌یوه‌ن���دی به‌خه‌رجكردنی‬ ‫س���ه‌دان‌و بگر‌ه ملیاره‌ها دۆالره‌و‌ه هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه كۆمپانیاكان بۆ گه‌ڕان‌و دۆزینه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ن���ه‌وت‌و ده‌رهێن���ان‌و ره‌وانه‌كردنی نه‌وت‬ ‫پاره‌یه‌ك���ی ئێج���گار زۆر خه‌رجده‌كه‌ن‌و‬ ‫ئه‌و خه‌رجیان��� ‌ه له‌الیه‌ن ئه‌و كۆمیته‌یه‌ ‌ی‬ ‫سه‌رپه‌رش���ت ‌ی هه‌ر بلۆكێك ده‌كات ئیمزا‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬دوات���ر ئه‌گ���ه‌ر كۆمپانیاك ‌ه‬ ‫نه‌وت��� ‌ی دۆزیی���ه‌وه‌و نه‌وته‌ك ‌ه فرۆش���را‪،‬‬ ‫ئه‌وا له‌فرۆش��� ‌ی ن���ه‌وت ده‌گێڕدرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه ه���ه‌ر زیاد‌ه خه‌رجیی���ه‌ك یان هه‌ر‬ ‫سه‌رپێچییه‌ك هه‌بێت ئه‌و كۆمیته‌ی ‌ه لێ ‌ی‬ ‫به‌رپرس���ه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه س���ه‌ربار ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی هه‌ر‬ ‫كۆمیته‌یه‌ك به‌رپرس��� ‌ه له‌و گرێبه‌س���ت ‌ه‬ ‫الوه‌كیان ‌ه ك ‌ه كۆمپانیاكان ئیمزا ‌ی ده‌كه‌ن‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌ڵێن���ده‌رو كۆمپانیا الوه‌كییه‌كان‬ ‫ك��� ‌ه خزمه‌تگوزاریی��� ‌ه جی���اوازه‌كان بۆ‬ ‫بلۆكه‌كان ‌ی ن���ه‌وت دابینده‌ك���ه‌ن له‌وان ‌ه‬ ‫هێنان ‌ی كه‌لوپه‌ل‌و راكێش���ان ‌ی رێگاوبان‌و‬ ‫ه���ه‌ر خزمه‌تگوزارییه‌ك���ی دیك���ه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ه���ه‌ر س���ه‌رپێچییه‌ک له‌و گرێبه‌س���تان ‌ه‬ ‫ببێت‪ ،‬ئه‌و كۆمیته‌ی ‌ه لێ ‌ی به‌رپرس��� ‌ه ك ‌ه‬ ‫ئه‌رك���ی سه‌رپه‌رش���تیكردنی بلۆكه‌كه‌ ‌ی‬ ‫له‌ئه‌ستۆدایه‌‪ ،‬بۆی ‌ه پرس���یار ئه‌وه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫ته‌نها كه‌س���ێك س���ه‌رۆكایه‌ت ‌ی ‪ 25‬بلۆك‬ ‫بكات له‌كاتێكدا به‌رپرس���ێت ‌ی كۆمیته‌ ‌ی‬ ‫سه‌رپه‌رشتیكردنی بلۆكی نه‌وت ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫هه‌س���تیاره‌و په‌یوه‌ن���دی به‌خه‌رجكردنی‬ ‫پاره‌و‌ه هه‌یه‌؟ ك ‌ێ پشكنین‌و به‌دواداچوون‬ ‫ده‌كات له‌كاروب���ار ‌ی ئ���ه‌م كۆمیتان���ه‌و‬ ‫لێپرس���ینه‌و‌ه ده‌كات له‌هه‌ر كه‌موكوڕی‌‌و‬ ‫سه‌رپێچییه‌ک ئه‌گه‌ر هه‌بوو؟‬ ‫به‌پێ ‌ی زانیاریی���ه‌كان هه‌ر كۆمپانیایه‌كی‬

‫الوه‌كی ك ‌ه له‌س���نور ‌ی س���لێمان ‌ی كار ‌ی‬ ‫خزمه‌تگوزاری ‌ی ب���ۆ كۆمپانیاكان ‌ی نه‌وت‬ ‫ده‌كات‪ ،‬رێگه‌ ‌ی پێنادرێت له‌سنور ‌ی هه‌ولێر‬ ‫ئیشبكات‪ ،‬ئه‌مه‌ش جێگه‌ ‌ی پرسیاره‌‪ :‬بۆ‬ ‫رێگه‌یان پێنادرێت له‌وناوچان ‌ه كاربكه‌ن؟‬ ‫هه‌ر كۆمپانیایه‌كی الوه‌كی (س���انه‌وی‌)‬ ‫بیه‌وێت گرێبه‌س���ت له‌گه‌ڵ كۆمپانیاكان ‌ی‬ ‫نه‌وت بكات یان بچێت ‌ه لیست ‌ی كێبڕك ‌ێ بۆ‬ ‫وه‌رگرتن ‌ی ته‌نده‌ر ‌ی ئیش ‌ی كۆمپانیاكان ‌ی‬ ‫نه‌وت له‌كوردستان‪ ،‬پێویست ‌ه له‌وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫س���امان ‌ه سروش���تییه‌كان تۆماربكرێـت‪،‬‬ ‫لێپرسراو ‌ی تۆماركردن‌و گرێبه‌ستكردنیش‬ ‫خوشكه‌زایه‌ك ‌ی (سیروان ئه‌بوبه‌كر عه‌زیز)‬ ‫‌ه ئه‌م���ه‌ش جێ ‌ی پرس���یاره‌؟ له‌كاتێكدا‬ ‫ئه‌و خوش���كه‌زایه‌ ‌ی به‌ناو ‌ی (راژان دلێر‬ ‫عه‌زی���ز) به‌پێ��� ‌ی چه‌ن���د دۆكیۆمێنتێك‬ ‫هه‌ڵگ���ر ‌ی بڕوانامه‌ ‌ی ماس���ته‌ر‌ه له‌بوار ‌ی‬ ‫ماتماتی���ك‌و هی���چ په‌یوه‌ندییه‌ك���ی‬ ‫به‌كاروب���ار ‌ی ن���ه‌وت‌و گرێبه‌س���تكردن‌و‬ ‫تۆماركردنی كۆمپانی���او‌ه نییه‌‪ .‬چیرۆكی‬ ‫ئه‌و خزم ‌ه نزیكه‌ ‌ی (س���یروان ئه‌بوبه‌كر)‬ ‫له‌وه‌و‌ه ده‌ستپێده‌كات ك ‌ه خوشكه‌زاكه‌ ‌ی‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ ‌ی واڵت ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه نوسراوێكی‬ ‫بۆ ده‌كات (‪ 7964‬ل���ه‌‪ )2010/10/21‬بۆ‬ ‫د‪.‬به‌رهه‌م س���اڵح تاوه‌كو به‌ناونیش���ان ‌ی‬ ‫(شاره‌زا) له‌وه‌زاره‌ت دایبمه‌زرێنێ‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫د‪.‬به‌ره���ه‌م ره‌تیده‌كات���ه‌و‌ه ناوبراو به‌و‬ ‫ناونیشان ‌ه دابمه‌زرێنێ‌‌و ره‌زامه‌ندی ده‌دات‬ ‫به‌پێ ‌ی زنجیره‌و پله‌به‌ندی یاسای‌ خزمه‌ت ‌ی‬ ‫مه‌ده‌نی دابمه‌زرێت‪ ،‬دواتر هه‌مان وێنه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌و نوسراوه‌ ‌ی بۆ د‪.‬به‌رهه‌م ره‌وانه‌كراو‌ه‬ ‫جارێكی دیك��� ‌ه ده‌درێت به‌ئازاد به‌رواری‬ ‫جێگر ‌ی سه‌رۆكی حكومه‌ت‌و له‌‪2011/3/3‬‬ ‫فه‌رمانێكی نو ‌ێ ده‌رده‌چێت به‌دامه‌زراندنی‬ ‫ناوبراو به‌ناونیش���ان ‌ی (ش���اره‌زا)‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نوكته‌ك��� ‌ه له‌وه‌دای ‌ه فه‌رمان ‌ی دامه‌زراندن ‌ی‬ ‫ئه‌و كه‌س ‌ه له‌‪2011/3/3‬یه‌‪ ،‬كه‌چی به‌پێ ‌ی‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌كان فه‌رمانێك ده‌رچوو‌ه (‪3025‬‬ ‫له‌‪ )2011/4/25‬له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت ‌ی سامان ‌ه‬ ‫سروش���تییه‌كانه‌و‌ه ده‌س���تبه‌كاربوون ‌ی‬ ‫(راژان عه‌زی���ز) له‌ئۆكتۆب���ه‌ر ‌ی ‪2010‬و‌ه‬ ‫حیس���ابده‌كات‪ ،‬وات ‌ه ناوبراو شه‌ش مانگ‬ ‫به‌رله‌ده‌رچون��� ‌ی فه‌رمان��� ‌ی دامه‌زراندنی‬ ‫ده‌س���تبه‌كاربوو‌ه ل���ه‌وه‌زاره‌ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫نه‌هیچ مه‌نتقێك قه‌بوڵ ‌ی ده‌كات‌و نه‌له‌هیچ‬ ‫قاموس���ێك ‌ی ئیداری���دا هه‌یه‌‪ ،‬كه‌س���ێك‬ ‫فه‌رمان ‌ی ده‌ستبه‌كاربوون ‌ی به‌ر له‌فه‌رمانی‌‬ ‫دامه‌زراندنی بێت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی س���ه‌یر‌ه یه‌ك كۆمپانیا ‌ی الوه‌كی‬ ‫ك��� ‌ه له‌س���نور ‌ی یه‌كێت��� ‌ی كارده‌كات‬ ‫له‌س���نور ‌ی زه‌رددا كارن���اكات‌و رێگ���ه‌ ‌ی‬ ‫پێنادرێت كارب���كات‪ ،‬به‌پێ ‌ی زانیاریه‌كان‬ ‫هیچ گرێبه‌ستێك یان ته‌نده‌رێك ‌ی سنور ‌ی‬ ‫پارت��� ‌ی نادرێت ب���ه‌و كۆمپانیایانه‌ ‌ی ك ‌ه‬ ‫له‌س���نور ‌ی یه‌كێت ‌ی كارده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫پرس���یارێك ‌ه پێویس���ت ‌ه بكرێت‪ :‬ئه‌م ‌ه بۆ‬ ‫ده‌كرێت ئه‌م قۆرخكارییه‌؟‬ ‫به‌پێ ‌ی زانیارییه‌كان س���یروان ئه‌بوبه‌كر‬ ‫ك ‌ه كادری پارتییه‌‌و ده‌سه‌اڵتێكی ره‌ها ‌ی‬ ‫هه‌ی��� ‌ه له‌وه‌زاره‌ت‌و هه‌م���وو نهێنییه‌كان ‌ی‬ ‫ئ���ه‌و وه‌زاره‌ت��� ‌ه ال ‌ی ئ���ه‌وه‌‪ ،‬رێگه‌نادات‬ ‫كادران ‌ی یه‌كێت ‌ی ی���ان هه‌ر فه‌رمانبه‌رێك‬ ‫بۆن��� ‌ی یه‌كێـت ‌ی لێبێت ل���ه‌و ‌ێ دابمه‌زر ‌ێ‬ ‫یان بگوێزرێته‌و‌ه بۆ ئه‌و وه‌زاره‌ته‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ژماره‌یه‌ك فه‌رمانبه‌ر ‌ی سه‌ر به‌وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫س���امان ‌ه سروش���تییه‌كان له‌كۆی��� ‌ه‬ ‫به‌فه‌رمانێك���ی ره‌س���می ‌ی گوێزرانه‌وه‌ بۆ‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی س���امان سروشتییه‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌پێ ‌ی زانیارییه‌كان س���یروان ئه‌بوبه‌كر‬ ‫نه‌یهێش���ت یه‌ك فه‌رمانبه‌ریش بێت ‌ه ناو‬

‫دیوان��� ‌ی وه‌زاره‌ت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش له‌پێن���او ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی نهێنیه‌كان ‌ی وه‌زاره‌ت دز‌ه نه‌كه‌ن‌و‬ ‫به‌مشێوه‌ ناشه‌فاف ‌ه بمێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی دیك���ه‌و‌ه به‌پێ ‌ی زانیاری ‌ی نوێ‌‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌ت��� ‌ی دارای��� ‌ی ئیداره‌ ‌ی س���لێمان ‌ی‬ ‫به‌ڕه‌سمی نوسراوی كردوو‌ه بۆ وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫سامان ‌ه سروشتییه‌كان‌و ناڕه‌زای ‌ی توندی‬ ‫ده‌ربڕی���و‌ه به‌رامب���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ‌ی هه‌رچی‬ ‫داهات ‌ی نه‌وت‌و سوته‌مه‌نیی ‌ه دێت ‌ه دیوان ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی سامان ‌ه سروشتیه‌كان‌و هاوكات‬ ‫خه‌رجی فه‌رمانگه‌كان ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی سامان ‌ه‬ ‫سروش���تییه‌كان له‌س���لێمان ‌ی له‌الی���ه‌ن‬ ‫ئی���داره‌ ‌ی س���لێمانییه‌و‌ه ده‌كرێت‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫داوایانك���ردوو‌ه خه‌رج���ی فه‌رمانگه‌كان ‌ی‬ ‫ئیداره‌ ‌ی س���نور ‌ی گه‌رمیان‌و س���لێمان ‌ی‬ ‫بكه‌وێت ‌ه س���ه‌ر داهات ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی سامان ‌ه‬ ‫سروش���تییه‌كان‪ ،‬له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كیش���دا‬ ‫له‌گه‌ڵ ئاش���ت ‌ی هه‌ورامی‪ ،‬لێپرس���راوان ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت��� ‌ی دارای ‌ی ئیداره‌ ‌ی س���لێمانی ‌ی‬ ‫به‌توندی ره‌خنه‌یان له‌س���یروان ئه‌بوبه‌كر‬ ‫گرتو‌ه ك��� ‌ه به‌مش���ێوه‌ی ‌ه مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ئیداره‌ ‌ی سلێمان ‌ی ده‌كات‪.‬‬ ‫یه‌كێك���ی دیك���ه‌ ‌ی گه‌نده‌ڵییه‌كان��� ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت��� ‌ی س���امان ‌ه سروش���تییه‌كان‪،‬‬ ‫له‌ماوه‌ ‌ی زیاتر له‌پێنج س���اڵ ‌ی ده‌رچون ‌ی‬ ‫یاسا ‌ی نه‌وت‌و گاز له‌كوردستان تائێستا‬ ‫جێبه‌جێنه‌كراوه‌‪ ،‬به‌پێ ‌ی یاساك ‌ه (به‌شی‬ ‫پێنجه‌م م���ادده‌ ‌ی چواره‌م) له‌م ماوه‌یه‌دا‬ ‫پێویس���تبوو چوار كۆمپانیا ‌ی نیشتیمان ‌ی‬ ‫نه‌وت پێكبهێنرێت‪:‬‬ ‫كۆمپانیا ‌ی كوردس���تان ب���ۆ دۆزینه‌وه‌و‬ ‫وه‌به‌رهێنانی‌ نه‌وت (‪.)KEPCO‬‬ ‫كۆمپانیا ‌ی كوردستانی نیشتیمان ‌ی نه‌وت‬ ‫(‪.)KNOC‬‬ ‫كۆمپانیا ‌ی كوردس���تان ب���ۆ بازاڕكردنی‬ ‫نه‌وت (‪.)KOMO‬‬ ‫كۆمپانیا ‌ی كوردس���تان بۆ پرۆس���ه‌كان ‌ی‬ ‫پااڵوتن‌و پاش���كۆكان ‌ی (‪.)KODO‬‬ ‫تائێس���تا هی���چ كام ل���ه‌و كۆمپانیایان ‌ه‬ ‫پێكنه‌هێن���راوه‌و به‌پێ��� ‌ی یاس���اكه‌ش‬ ‫كۆمپانی���ا ‌ی كوردس���تان ‌ی نیش���تیمان ‌ی‬ ‫نه‌وت به‌شی ده‌بێت له‌ده‌رهێنانی‌ نه‌وت‌و‬ ‫ئه‌ندامێكیش���ی ده‌بێت ل���ه‌و كۆمیتانه‌ ‌ی‬ ‫سه‌رپه‌رش���ت ‌ی بلۆكه‌كان ‌ی نه‌وت ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم تائێس���تا هیچ ش���تێك دیارنییه‌و‬ ‫نه‌ك���راوه‌‪ ،‬به‌پێ��� ‌ی یاس���اك ‌ه پێویس���ته‌‬ ‫سندوقێك هه‌بێت بۆ تێكردنی داهاته‌كان ‌ی‬ ‫نه‌وت به‌ناو ‌ی س���ندوقی كوردس���تان بۆ‬ ‫داهاته‌ نه‌وتییه‌كان ‪.KOTO‬‬ ‫هه‌ر ل���ه‌م وه‌زاره‌ت ‌ه لیژنه‌كان ‌ی زیادكردن‌و‬ ‫كه‌مكردن���ه‌وه‌و لیژن���ه‌ ‌ی ئیحاله‌كردن���ی‬ ‫ته‌نده‌ر ك ‌ه به‌به‌رده‌وامی له‌وه‌زاره‌ت هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆ فرۆشتن‌و گواستنه‌وه‌ ‌ی به‌رهه‌مه‌كان ‌ی‬ ‫نه‌وت‌و سوته‌مه‌نی ‌ی جێگیرن‌و ناگۆڕدرێن‬ ‫ته‌نها جێگۆڕكێی���ان پێده‌كرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ته‌نه���ا له‌پێناو هێش���تنه‌وه‌ ‌ی زانیاریی‌‌و‬ ‫نهێنییه‌كان ‌ی وه‌زاره‌ت‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی دیك���ه‌و‌ه به‌پێ��� ‌ی فه‌رمانێكی‬ ‫وه‌زیر ‌ی سامان ‌ه سروشتییه‌كان لیژنه‌یه‌كی‬ ‫تایب���ه‌ت ب���ۆ تواناس���ازی ‌ی پێكهێنراوه‌‪،‬‬ ‫كه‌چی سیروان ئه‌بوبه‌كر ب ‌ێ گوێدان ‌ه ئه‌م‬ ‫لیژنه‌ی ‌ه لیژنه‌یه‌كی دیك���ه‌ ‌ی پێكهێناوه‌و‬ ‫كورسیه‌كان ‌ی تواناسازی ‌ی پڕده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌وه‌ش خراپت���ر به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی كارگێڕی‌‌و‬ ‫ژمێری���ار ‌ی وه‌زاره‌ت ك��� ‌ه به‌گرنگتری���ن‌و‬ ‫هه‌س���تیارترین وه‌زاره‌ت داده‌نرێ���ت‪،‬‬ ‫یه‌كێكی���ان بڕوانام���ه‌ ‌ی س���ه‌ره‌تایی‌‌و‬ ‫ئه‌ویتریش���یان بڕوانام���ه‌ ‌ی په‌یمان���گا ‌ی‬ ‫ته‌كنیك���ی هه‌یه‌و بڕوانامه‌ ‌ی پس���پۆڕی ‌ی‬ ‫كار ‌ی ژمێریاریی‌ نییه‌‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪aburi.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )321‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/10‬‬

‫ئابووری‬

‫ئەم الپەڕەیە بە سپۆنسەری ژووری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی چاپ‌و باڵودەکرێتەوە‬

‫له‌مساڵدا حكومه‌ت ‪ 5‬هه‌زار شوقه‌ دروست ده‌كات‬ ‫‪%50‬ی بۆ فه‌رمانبه‌رانه‌‌و زۆرترینی‌ به‌ر سلێمانی‌ ده‌كه‌وێت‬

‫ئاوێنه‌‪ ،‬ورده‌كاری‌ دابه‌شكردنه‌كه‌ی‌ داخاته‌ڕوو‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫له‌گفتوگۆیه‌كی‌ تایبه‌تدا به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫گشتی‌ پالندانان له‌وه‌زاره‌تی‌ شاره‌وانی‌‌و‬ ‫گه‌شتوگوزار‪ ،‬ئه‌ندازیار زانا عوزێری‌‬ ‫ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات‪ 1200 ،‬یه‌كه‌ی‌‬ ‫نیشته‌جێبوون له‌قۆناغی‌ ته‌واوبووندایه‌‬ ‫بۆ هه‌رسێ‌ پارێزگاكه‌ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬هه‌روه‌ها ‪ 5‬هه‌زار شوقه‌ی‌‬ ‫تریش له‌مساڵدا دروست ده‌كه‌ن‬ ‫بۆ فه‌رمانبه‌ران‌و هاوواڵتیانی‌ كه‌م‬ ‫ده‌رامه‌ت‪ ،‬كه‌ به‌شێوه‌ی‌ قیستی‌‬ ‫درێژخایه‌ن به‌ماوه‌ی‌ ‪ 25‬ساڵ پاره‌كه‌ی‌‬ ‫وه‌رده‌گرنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ یاس���ای‌ ژم���اره‌ (‪)7‬ی‌ س���اڵی‌‬ ‫‪ 2008‬ك���ه‌ له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫ده‌رچووه‌‪ ،‬له‌‪ 2010‬ئه‌و یاس���ایه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستان جارێكی‌ تر هه‌موار‬ ‫كرای���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ تێیدا ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌كراوه‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبوون بۆ‬ ‫هاوواڵتیانی‌ كه‌م ده‌رامه‌ت‌و فه‌رمانبه‌ران‬ ‫له‌ش���ار‌و قه‌زا‌و ناحیه‌كان ب���ه‌ به‌رنامه‌‌و‬ ‫پالنی‌ وه‌زاره‌تی‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌ندازیار زانا عوزێری‌‪ ،‬باس���ی‌ له‌وه‌ كرد‬ ‫كه‌ له‌‪2011‬دا ده‌ستیان به‌‌و كاره‌ كردوه‌‌و‬ ‫وه‌ك خۆش���ی‌ وتی‌ "تائێستا‪ 2 ،‬هه‌زار‌و‬ ‫دووسه‌د شوقه‌ له‌ژێر ته‌واوبووندان بۆ هه‌ر‬ ‫سێ‌ پارێزگاكه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ چۆنیه‌تی‌ دابه‌ش���كردنی‌‬ ‫شوقه‌كانیش به‌سه‌ر هه‌ر سێ‌ پارێزگاكای‌‬ ‫هه‌رێم���دا ئ���ه‌و وت���ی‌ "‪ 500‬ش���وقه‌ بۆ‬ ‫س���لێمانی‌‌و ‪ 400‬ش���وقه‌ بۆ هه‌ولێر‌و ‪300‬‬ ‫ش���وقه‌ش بۆ هۆك ده‌بێت‌و ئێس���تاش‬ ‫له‌قۆناغی‌ ته‌واوبووندایه‌"‪.‬‬ ‫له‌درێژه‌ی‌ (هه‌ڵمه‌تی‌ نیش���ته‌جێبوون)‬ ‫دا‪ ،‬بڕی���اره‌ له‌مس���اڵدا وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌‌و گه‌ش���توگوزار ‪ 5‬هه‌زار‬ ‫ش���وقه‌ی‌ تر دروس���ت ب���كات‪ ،‬له‌باره‌ی‌‬ ‫به‌رواری‌ ده‌ستبه‌كاربوونی‌ ئه‌و شوقانه‌‪،‬‬ ‫عوزێری‌ وتی‌ "بودجه‌ی‌ بۆ ته‌رخانكراوه‌‌و‬ ‫له‌ئاینده‌یه‌كی‌ نزیكدا ده‌ست به‌كاره‌كانمان‬

‫فۆتۆ‪ :‬شاخەوان مەحمود‬

‫ئه‌ندازیار زانا عوزێری‬

‫چەند خانوییەکی نیشتەجێبوون لەسلێمانی ‬

‫ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ ئاش���كرا كرد‬ ‫ك���ه‌ نیوه‌ی‌ ئ���ه‌و ‪ 5‬هه‌زار ش���وقه‌یه‌ بۆ‬ ‫فه‌رمانبه‌ران ده‌بێت "‪%50‬ی‌ ش���وقه‌كان‬ ‫بۆ فه‌رمانبه‌ران‌و ‪%50‬شی‌ بۆ هاوواڵتیانی‌‬ ‫كه‌م ده‌رامه‌ت ده‌بێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ چۆنیه‌تی‌ دابه‌شكردنی‌ شوقه‌كان‬ ‫به‌سه‌ر پارێزگاكاندا ئه‌و ئه‌ندازیاره‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خسته‌ڕوو كه‌ به‌پێی‌ ژماره‌ی‌ دانیشتوان‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬بۆ پارێزگای‌ سلێمانی‌‌و گه‌رمیان‬ ‫‪‌%43‬و ب���ۆ هه‌ولێ���ر ‪ %34‬بۆ دهۆك‪-‬یش‬ ‫‪ %23‬دی���اری‌ كراوه‌ به‌م ج���ۆره‌ له‌و ‪5‬‬ ‫هه‌زار ش���وقه‌یه‌ "‪2‬هه‌زار‌و ‪ 150‬شوقه‌ی‌‬ ‫بۆ س���لێمانی‌‌و گه‌رمیان‌و هه‌زار‌و ‪ 700‬بۆ‬ ‫هه‌ولێر‌و هه‌زار‌و ‪150‬ش بۆ دهۆك ده‌بێت"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ تائێستا رێنماییه‌كانی‌ پێدانی‌‬ ‫شوقه‌كان ته‌واو نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك ئه‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌ ئاشكرای‌ ده‌كات‪ ،‬پێدانه‌وه‌ی‌‬ ‫پاره‌كه‌ ب���ه‌ قه‌رزێك���ی‌ درێژخایه‌نی‌ ‪25‬‬ ‫ساڵ ‌ی ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌ ئ���ه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو‬ ‫ك���ه‌ پ���رۆژه‌ی‌ دروس���تكردنی‌ یه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫نیشته‌جێبوون به‌رده‌وام ده‌بێت‪ ،‬به‌هۆی‌‬ ‫كردنه‌وه‌ی‌ سندوقی‌ یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبوون‪،‬‬ ‫ك���ه‌ ئ���ه‌و پاره‌ی���ه‌ی‌ وه‌رده‌گیرێت���ه‌وه‌‬ ‫ش���ێوازێكه‌ بۆ به‌رده‌وامبوونی‌ حكومه‌ت‬ ‫له‌دروستكردنی‌ "یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبوون"‪.‬‬

‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ی‌ چ كاتێك ده‌س���ت نیش���ته‌جێبوونانه‌ی‌ كه‌ له‌الیه‌ن كه‌رتی‌ س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وانه‌ش عوزێر وتی‌ "ئێستا‬ ‫ده‌كه‌ن به‌ وه‌رگرتنی‌ پاره‌ی‌ قس���ته‌كه‌‪ ،‬تایبه‌ت���ه‌وه‌ له‌ڕێ���گای‌ وه‌به‌رهێنان���ه‌وه‌ بژێوی‌ خه‌ڵك باش بووه‌‌و دوو برا ناتوانن‬ ‫عوزێ���ری‌ وتی‌ "ئ���ه‌و كات���ه‌ی‌ هاوواڵتی‌ دروس���ت ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "هه‌موو ئه‌و له‌یه‌ك خانو ژیان بكه‌ن‌و هه‌ریه‌كه‌‌و به‌جیا‬ ‫كلیل���ی‌ ش���وقه‌كه‌ی‌ وه‌رگرت قیس���تی‌ باڵه‌خان���ه‌‌و پرۆژانه‌ی‌ كه‌ له‌الیه‌ن كه‌رتی‌ ده‌یه‌وێت ژی���ان بكات‪ ،‬بۆی���ه‌ ده‌بینین‬ ‫لێوه‌رده‌گیرێ���ت‪ ،‬وات���ه‌ هه‌تاك���و كلیلی‌ تایبه‌ت دروس���ت ده‌كرێت‪ ،‬ئێمه‌ تێكه‌ڵی‌ به‌رده‌وام قه‌یرانی‌ یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبوون‬ ‫شوقه‌كه‌ی‌ وه‌رنه‌گرێت هیچ بڕه‌ پاره‌یه‌ك نابین‌و په‌یوه‌ندی‌ ب���ه‌ وه‌زاره‌تی‌ ئێمه‌وه‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ ئ���ه‌وه‌ش رونده‌كاته‌وه‌‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫نادات"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ئه‌و به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌ ئاماژه‌ بۆ عوزێری‌ وتیشی‌ "دروس���تكردنی‌ یه‌كه‌ی‌ كه‌ یه‌كه‌ی‌ نیش���ته‌جێبونه‌كان هه‌مووی‌‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات كه‌ وه‌كو وه‌زاره‌تی‌ شاره‌وانی‌‌و نیش���ته‌جێبوون دابه‌ش���كراوه‌ به‌ س���ه‌ر ده‌درێت به‌ پارێزگاكان‌و له‌الیه‌ن پارێزگاو‬ ‫گه‌شتوگوزار ته‌نها یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبوون سێ‌ به‌شی‌ (كه‌م ده‌رامه‌ت‪ ،‬مامناوه‌ند‪ ،‬لیژنه‌یه‌ك دابه‌ش ده‌كرێت‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك‬ ‫بۆ هاوواڵتیانی‌ كه‌م ده‌رامه‌ت دروس���ت زه‌نگین)‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌ مامناوه‌نده‌‌و زه‌نگینه‌ خۆی‌ ده‌ڵێت "ئه‌وان شاره‌زاترن كه‌ كه‌م‬ ‫ده‌ك���ه‌ن له‌س���ه‌ر بودج���ه‌ی‌ حكومه‌تی‌ ده‌س���ته‌ی‌ وه‌به‌رهێنان نیشته‌جێبوونیان ده‌رامه‌ت كێیه‌‪ ،‬لیژنه‌یه‌كی‌ هاوبه‌ش���یش‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ش ئاشكرا ده‌كات كه‌ بۆ ده‌كات‌و وه‌زاره‌تی‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ نه‌ ده‌بێت"‪.‬‬ ‫فه‌رمانبه‌رانیش سودمه‌ند ده‌بن‪ ،‬چونكه‌ پالنی‌ بۆی‌ هه‌یه‌‌و نه‌پالنیشی‌ بۆ داناوه‌‪ ،‬ئه‌ندازی���ار زانا‪ ،‬به‌پێویستیش���ی‌ ده‌زانێ‌‬ ‫وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت "هی���چ فه‌رمانبه‌رێك ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌م ده‌رامه‌ت���ه‌ یه‌كه‌ی‌ ك���ه‌ دروس���تكردنی‌ ش���وقه‌‌و باڵه‌خانه‌‌و‬ ‫ئێس���تا ناتوانێت به‌ه���ۆی‌ موچه‌كه‌یه‌وه‌ نیش���ته‌جێبوونیان ده‌كه‌وێـته‌ ئه‌ستۆی‌ یه‌كه‌ی‌ نیش���ته‌جێبوون به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫س���تونی‌ بێت‪ ،‬ئه‌وی���ش وه‌ك خۆی‌ وتی‌‬ ‫خانو دروس���ت بكات‪ ،‬یاخ���ود بیكڕێت‪ ،‬ئێمه‌"‪.‬‬ ‫بۆی���ه‌ ‪%50‬ی‌ ئه‌و ش���وقانه‌ی‌ دروس���ت ئه‌و به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌ هێمای‌ به‌وه‌ش���دا كه‌ له‌ب���ه‌ر دوو هۆكار "یه‌كه‌می���ان ده‌توانی‌‬ ‫له‌هی���چ واڵتێكی‌ دنیا نه‌توانراوه‌ قه‌یرانی‌ ئ���ه‌و زه‌ویانه‌ی‌ هه‌یه‌ بیانپارێزی‌‌و په‌رت‌و‬ ‫ده‌كرێن ته‌رخانكراوه‌ بۆ فه‌رمانبه‌ران"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌ م���اوه‌ی‌ ته‌واوبوون���ی‌ نیش���ته‌جێكردن ‪%100‬چاره‌سه‌ر بكرێت‪ .‬ب�ڵ�اوی‌ نه‌كه‌ی���ن‪ ،‬دووه‌می���ش زۆرترین‬ ‫ش���وقه‌كان ئه‌ندازیار زان���ا وتی‌ "به‌هۆی‌ ده‌ربار‌ه ‌ی هۆكاره‌كانیش ده‌ڵێت "خه‌ڵكێك ‌ی خزمه‌تگ���وزاری‌ ده‌گه‌یه‌نین���ه‌ زۆرتری���ن‬ ‫سیس���تمی‌ نوێ‌و ئامێری‌ پێش���كه‌وتوو زۆر له‌ناوه‌ڕاس���ت‌و خواروی‌ عێراق دێ‪ ،‬هاوواڵتی‌ له‌سنورێكی‌ بچوكدا"‪.‬‬ ‫ئه‌و‌هی‌ له‌ماوه‌ی‌ ‪ 6‬س���اڵ ته‌واو ده‌بوو‪ ،‬له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان نیشته‌جێ ده‌بن له‌كۆتایی‌ قسه‌كانیدا به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌‬ ‫ئێس���تا له‌ماو‌هی‌ ‪ 2‬ساڵدا ته‌واو ده‌بێت‪ ،‬به‌ه���ۆی‌ نا ئارامی‌ ناوچه‌كه‌یان‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ پالندانان وتی‌ "له‌هه‌موو دنیادا ئێس���تا‬ ‫بۆیه‌ پێشبینی‌ ئه‌وه‌ ده‌كه‌م له‌ماوه‌یه‌كی‌ له‌نه‌وه‌ده‌كان به‌هۆی‌ خراپی‌ باری‌ ئابوری‌ یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبوون به‌ ستونییه‌‪ ،‬دواتر‬ ‫رۆیشتن ئێس���تا ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ هه‌رێم ‌ی سیمایه‌كی‌ جوان ده‌دات به‌ شار‌و مۆدێلی‌‬ ‫كورتدا هه‌موو شوقه‌كان ته‌واو ببن"‪.‬‬ ‫شێوه‌ی‌ ئاسۆیی‌ نه‌ماوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ په‌یوه‌ندییان ب���ه‌و یه‌ك ‌ه كوردستان"‪.‬‬

‫بانك ‌ی ناوه‌ندییش‬ ‫كه‌وت ‌ه ژێر چنگ ‌ی‬ ‫مالیكی‌‬ ‫ی‬ ‫به‌پێی‌ نوسراوێكی‌ ئه‌میندارێتی‌ گشتی ‌‬ ‫ی عێراق‪ ،‬سه‌رجه‌م‬ ‫ی وه‌زیران ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاسه‌ت ‌ه داراییه‌كانی‌ بانكی‌ ناوه‌ندی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌میندارێت ‌‬ ‫ی خواس���ت ‌‬ ‫عێراق ملكه‌چ ‌‬ ‫ی وه‌زیران ‌ه له‌كاتێكدا‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫گشتی ‌‬ ‫ی ده‌س���تور ده‌بێت ئ���ه‌م ده‌زگای ‌ه‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆ بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ش���ه‌فه‌ق نی���وز‪ :‬به‌پێی‌ نوس���راوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گش���تی ‌‬ ‫فه‌رم���ی‌ ك���ه‌ له‌ئه‌میندارێت ‌‬ ‫ی وه‌زیران���ه‌وه‌ ده‌رچووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫سه‌رجه‌م سیاس���ه‌ته‌ داراییه‌كانی‌ واڵت‬ ‫له‌ده‌س���تی‌ بانك���ی‌ ناوه‌ندی���ی‌ عێراق‬ ‫ی‬ ‫ده‌رهێنراوه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندیی‌ ئه‌میندارێت ‌‬ ‫ی وه‌زی���ران ك ‌ه له‌ده‌س���ت‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ستافه‌ك ‌هی‌ نوری‌ مالیكیدایه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫ی ده‌ستور پێویست ‌ه ئه‌م ده‌زگای ‌ه‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌موو هه‌ژمونێكی‌ ئیداری‌‌و سیاس ‌‬ ‫ی په‌رله‌ماندا‬ ‫به‌دووربێت‌و له‌ژێر چاودێری ‌‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ئه‌م نوسراوه‌ جه‌خت له‌وه‌ش ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی ناوه‌ندی‌ هیچ یاسایه‌ك‬ ‫ك ‌ه نابێت بانك ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌اڵڵ���ه‌ ب���كات تایبه‌ت به‌سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫ی به‌بێ گه‌ڕانه‌و‌ه بۆ حكومه‌ت‌و‬ ‫نه‌ختینه‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك په‌رله‌مانت���ار‌و چاودێ���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆش ئه‌م ‌ه به‌ده‌س���تێوه‌ردان ‌‬ ‫ی ده‌زگا س���ه‌ربه‌خۆكان‬ ‫ده‌وڵه‌ت له‌كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ده‌ن ‌ه قه‌ڵه‌م به‌تایب���ه‌ت ده‌زگایه‌ك ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫هه‌س���تیاری‌ وه‌كو بانك���ی‌ ناوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاسه‌تی‌ نه‌ختیه‌نه‌ی ‌‬ ‫سامان‌و دارای ‌‬ ‫واڵتی‌ له‌ئه‌ستۆدایه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م نوس���راوه‌ی‌ حكومه‌ت ب���ه‌دوا ‌‬ ‫ی ئیتیحادی���دا دێت ك ‌ه‬ ‫ی دادگا ‌‬ ‫بڕی���ار ‌‬ ‫ی دووه‌م���ی‌ رابردوودا‬ ‫ی كانون��� ‌‬ ‫ل���ه‌‪‌ 18‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌ریك���ردووه‌‌و ده‌زگا س���ه‌ربه‌خۆكان ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق ده‌به‌ستێته‌و‌ه به‌س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫وه‌زیران نه‌ك س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ی ك ‌ه له‌ده‌س���توردا هاتووه‌‌و‬ ‫وه‌ك ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌وره‌ ‌‬ ‫ئه‌مه‌ش نیشانه‌ی‌ پرس���یار ‌‬ ‫خسته‌سه‌ر ئه‌م دادگایه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رپه‌رش���تیار ‌‬ ‫بانك���ی‌ ناوه‌ن���د ‌‬ ‫ی عێراق ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی نه‌ختینه‌ی ‌‬ ‫یه‌ده‌گ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێوه‌ په‌یوه‌سته‌‌و به‌پێ ‌‬ ‫به‌های‌ دینار ‌‬ ‫ی ‪‌102‬و ‪ 103‬ده‌ستور پێویست‬ ‫ماده‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات س���ه‌ربه‌خۆبێت‪ ،‬ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت نه‌توانێت ده‌ست بۆ یه‌ده‌گ ‌‬ ‫ی ببات‪.‬‬ ‫نه‌ختینه‌ی ‌‬

‫ناوی ئەو پیشەوەرانەی لەناوچەی پیشەسازی یەک‪ ،‬زەوی وەردەگرن‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )321‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/10‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫پار‌ه به‌ناو ‌ی كۆمه‌ڵێك كچ ‌ه خوێندكاره‌و‌ه وه‌رده‌گیرێت‌و پێیان نادرێت‬ ‫ ئا‪ :‬نزار گزالی‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫ی ساڵێك زیاتر‌ه مانگان ‌ه كرێی‬ ‫ماو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هاتوچۆی‌ كۆمه‌ڵه‌خوێندكارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ر به‌ناحی ‌ه ‌‬ ‫ی كامپی‌ كاو‌ه ‌‬ ‫كچ ‌‬ ‫ی‬ ‫قوشته‌په‌ له‌وه‌زاره‌تی‌ دارای ‌‬ ‫وه‌رده‌گیرێت‌و خوێندكاره‌كانیش جه‌غت‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌ "تائێستا ئه‌و پاره‌یه‌یان‬ ‫نه‌بینیوه‌‌و به‌پێ هاتوچۆ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌نوس���راوێكدا ك��� ‌ه ب��� ‌ه ژم���ار‌ه‬ ‫(‪ )2142/3/2‬له‌ڕێكه‌وت���ی ‪2011/3/3‬‬ ‫ده‌رچووه‌‌و واژۆی وه‌زیری رۆش���نبیری‬ ‫ی ره‌زامه‌ندی‬ ‫له‌سه‌ره‌‪ ،‬له‌به‌ر رۆش���نای ‌‬ ‫دارای���ی‌و ئاب���وری ژم���ار‌ه ‪3759‬‬ ‫له‌‪ 2011/2/27‬بڕی���اردراو‌ه ب ‌ه به‌كرێ‬ ‫ی كۆس���ته‌ر‬ ‫ی جۆر ‌‬ ‫گرتنی‪ ،‬ئوتومبیلێك ‌‬ ‫بۆ گواس���تنه‌وه‌ی كوڕو كچی ئاواره‌ی‬ ‫كه‌مپی كاو‌ه مانگان ‌ه به‌برێ ‪ 800‬هه‌زار‬ ‫دینار ل���ه‌‪ 2011/2/1‬تا ‪،2011/12/31‬‬ ‫به‌پێ���ی نوس���راوی س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیران ژم���ار‌ه ‪،1869‬‬ ‫ئه‌م بڕ‌ه پاره‌ی ‌ه له‌‪ 2011/2/16‬له‌س���ه‌ر‬ ‫بودج���ه‌ی وه‌زاره‌تی دارای���ی‌و ئابوری‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گش���تی دارایی خه‌رج‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم فه‌ریده‌خان ك ‌ه دایك ‌‬ ‫دوو ل���ه‌و كچ��� ‌ه خوێندكارانه‌ی��� ‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌كامپه‌ك���ه‌و‌ه به‌پێ هاتوچۆ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی رونك���رده‌و‌ه "كچه‌كانمان‬ ‫ب���ۆ ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫به‌پێ هاتوچ���ۆ ده‌كه‌ن‌و هی���چ پاره‌و‬ ‫ی هاتوچۆی���ان بۆ دابین‬ ‫ئوتومبیلێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌ك���راوه‌"‪ .‬ناوب���راو پارتی ئ���ازاد‪‌ -‬‬ ‫ی "مانگان ‌ه پاره‌ك ‌ه‬ ‫تۆمه‌تباركرد ب���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ده‌ب���ات‌و نایدات‬ ‫ب���ۆ حیزبه‌كه‌ی خۆ ‌‬ ‫ی ئێم ‌ه تا‬ ‫به‌قوتاب���ی‌‌و خوێندكاره‌كان��� ‌‬ ‫ی پێ بك���ه‌ن"‪ .‬ناوب���راو ك ‌ه‬ ‫هاتوچ���ۆ ‌‬ ‫ی له‌وه‌شكرد‬ ‫ی ‪ 45‬س���اڵ ‌ه باس��� ‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‌‬ ‫"هه‌م���وو ئ���ه‌و كچانه‌ی كه‌مپ���ی كاو‌ه‬ ‫رۆژان ‌ه چه‌ند كیلۆمه‌ترێك به‌پێ ده‌بڕن‌و‬ ‫ده‌چن ‌ه قوشته‌په‌‪ .‬هه‌مووشیان منداڵ ‌ه‬ ‫هه‌ژاری ئ���ه‌و كه‌مپ���ه‌ن‌و باوكه‌كانیان‬ ‫یان ئه‌وه‌ت��� ‌ه بێكارن ی���ان كارمه‌ندی‬ ‫پاككه‌ره‌وه‌ن له‌شاره‌وانی‪ ،‬ئیتر خوداش‬ ‫قه‌بوڵ ناكات به‌م ش���ێوه‌ی ‌ه پاره‌كه‌یان‬ ‫بخورێت"‪.‬‬ ‫كه‌مپ���ی كاو‌ه س���ه‌ر به‌ق���ه‌زای‬ ‫قوشته‌په‌یه‌و له‌س���اڵی ‪ 2006‬به‌دوری‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫ئه‌و شته‌ی‌ گوێ ‌ی‬ ‫پێنادرێت تاقیگه‌ی‌‬ ‫خوێندنگاكانه‌‬ ‫ به‌ڕێز عه‌باس‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری ناحی ‌ه‬ ‫ده‌ری كردین ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌و ده‌یوت‬ ‫ئه‌و پاره‌یه‌ی‬ ‫كه‌ خوراو‌ه هی‬ ‫حكومه‌ت ‌ه خۆ هی‬ ‫ئێوه‌ نییه‌‬ ‫ فۆتۆ‪ :‬نزار‬ ‫کۆمه‌ڵێک له‌و خوێندکارانه‌ی که‌ پاره‌یان به‌ناوه‌وه‌ وه‌رگیراوه‌‬ ‫‪25‬كم له‌باشوری شاری هه‌ولێر له‌الیه‌ن‬ ‫(‪ )UNHCR‬بۆ ئاواره‌كانی كوردستانی‬ ‫رۆژهه‌اڵت دروس���تكراوه‌‪ .‬له‌م كامپه‌دا‬ ‫‪ 240‬م���اڵ ژی���ان ده‌گوزه‌رێنن‌و به‌هۆی‬ ‫نه‌بونی به‌ش���ی زانس���تی له‌ئاماده‌یی‬ ‫كه‌مپه‌كه‌دا‪ ،‬ئێستا ‪ 18‬كچ ‌ه خوێندكاری‬ ‫ئ���ه‌و كه‌مپ ‌ه ك ‌ه له‌پۆڵه‌كانی (‪‌11‬و ‪)12‬‬ ‫ی ئاماده‌یین رۆژان��� ‌ه به‌پێ هاتوچۆی‬ ‫ناحیه‌ی قوشته‌په‌كه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫س���ه‌ردانكردنی‬ ‫له‌كات���ی‬ ‫رۆژنامه‌نوسه‌كه‌ی ئاوێن ‌ه بۆ ئه‌و كه‌مپ ‌ه‬ ‫كچ ‌ه خوێندكاره‌كان ك ‌ه ژماره‌یان (‪)18‬‬ ‫ی‬ ‫خوێن���دكاره‌و له‌پۆله‌كانی (‪‌11‬و ‪‌ )12‬‬ ‫ئاماده‌یی درێژ‌ه ب��� ‌ه خوێندن ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌و رۆژ‌ه هه‌موویان كۆبوونه‌وه‌‌و باسیان‬ ‫له‌وه‌ده‌ك���رد ك ‌ه رۆژی ‪ 4/4‬س���ه‌ردانی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی دارای���ی هه‌ولێریان‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری خه‌رجیه‌كانی‬ ‫وه‌زاره‌تی���ش پێ���ی راگه‌یاندی���ن‬ ‫له‌پارس���اڵه‌و‌ه ت���ا مانگ���ی ‪2012/3‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری په‌یوه‌ندیه‌كان���ی پارتی‬ ‫ئازادی هه‌ڵۆ ئه‌و پاره‌یه‌یان وه‌رگرتوو‌ه‬

‫ك ‌ه بۆ هه‌رمانگێك (‪ )800‬هه‌زار دینار‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م���ان هیچیان نه‌دیوه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌وه‌ش‬ ‫ئه‌م كچ��� ‌ه خوێندكاران ‌ه داوا ‌‬ ‫ده‌كه‌ن له‌الیه‌ن ‌ه په‌یوه‌ندیداره‌كان "ئه‌م‬ ‫ناهه‌قی ‌ه قبوڵ نه‌كه‌ن"‌و جه‌غتیش���یان‬ ‫كرده‌و‌ه "ئێمه‌ش ل���ه‌و مافه‌ی خۆمان‬ ‫بێده‌نگ نابین‌و داواش���مان له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫كه‌س���ان ‌ه تۆمار كردوو‌ه ك ‌ه ده‌س���تیان‬ ‫هه‌یه‌ له‌و پاره‌ خواردنه‌"‪.‬‬ ‫له‌یال عیشمه‌ت‪ ،‬ك ‌ه نوێنه‌ری ئه‌و كچ ‌ه‬ ‫ی ئاماده‌ییه‌‪،‬‬ ‫خوێنكارانه‌یه‌‌و له‌پۆلی ‪‌ 12‬‬ ‫باس له‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه س���ه‌ره‌تای ساڵی‬ ‫‪ 2011‬نوێنه‌ری پارتی ئازاد‪ ،‬هاتۆت ‌ه الی‬ ‫ئه‌وو داوای كردوه‌‪ ،‬كچ ‌ه خوێندكاره‌كان‬ ‫ی‬ ‫واژۆ له‌سه‌ر نوسراوێك بكه‌ن بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئوتومبیلیان ب���ۆ دابین بكه‌ن "ئێمه‌ش‬ ‫له‌قوتابخان ‌ه ئیمزاكانم���ان كۆكرده‌وه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی پارت��� ‌‬ ‫دامان���ه‌و‌ه به‌رپرس���ه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ئ���ازاد‌و دوای ئه‌و‌ه به‌ن���اوی نوێنه‌ری‬ ‫كه‌مپ���ی كاوه‌و‌ه پاره‌ك��� ‌ه وه‌رگیراوه‌"‪.‬‬ ‫له‌ی�ل�ا رونیش���یكرده‌و‌ه دوای ئه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫پاره‌كه‌یان وه‌رگرت���و‌ه ته‌نها له‌‪ 4/1‬تا‬

‫‪ 2011/5/20‬پاس���ێكیان ب���ۆ گرتوون‌و‬ ‫دوای ئ���ه‌و‌ه داوایان لێك���ردوون ببن ‌ه‬ ‫ئه‌ندامی پارته‌كه‌یان "ك ‌ه ئێمه‌ش رازی‬ ‫نه‌بوین ئیتر سه‌یاره‌یان بۆ نه‌گرتینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێس���تاش ك ‌ه دوایان لێده‌كه‌ین‪ ،‬ده‌ڵێن‬ ‫بڕۆن هیچتان بۆ ناكرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و كچ ‌ه خوێندكار‌ه رونیشیكرده‌و‌ه‬ ‫ئێس���تا س���ه‌ردانی وه‌زاره‌تی داراییان‬ ‫ك���ردووه‌‌و هه‌وڵیان داو‌ه كێش���ه‌كه‌یان‬ ‫بگه‌یه‌نن��� ‌ه به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ناحی���ه‌ی‬ ‫قوش���تــــــه‌په‌‌و ده‌ڵێت "به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ناحی��� ‌ه ده‌ری كردین ‌ه ده‌ره‌وه‌و ده‌یوت‬ ‫ئه‌و پاره‌یه‌ی ك ‌ه خوراو‌ه هی حكومه‌ت ‌ه‬ ‫خۆ هی ئێو‌ه نییه‌‪ ،‬ده‌شیوت هــــه‌موو‬ ‫شتێكتان بۆ كراو‌ه ئیتر چیتان ده‌وێت‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه ئێم ‌ه ئه‌و رۆژ‌ه زۆر دڵگران بوین"‪.‬‬ ‫ئاوێن ‌ه چه‌ند جــــــارێك په‌یوه‌ندیكرد‬ ‫ب��� ‌ه به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری خه‌رجی���ه‌كان‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی دارایی‌و ناوبراو‬ ‫وتی "من سه‌اڵحیه‌تی ئه‌وه‌م نیی ‌ه قس ‌ه‬ ‫له‌و باره‌یه‌و‌ه بكه‌م"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا چه‌ندین جار په‌یوه‌ندی ب ‌ه‬

‫ی ئازاده‌و‌ه‬ ‫ی پارت��� ‌‬ ‫بــــــــه‌رپرس���ه‌ك ‌ه ‌‬ ‫كرد‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌اڵم���ی په‌یوه‌ندیه‌كانی‬ ‫نه‌دایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌الی خۆی���ه‌و‌ه به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كان���ی پارتی ئ���ازاد‪ ،‬رزگار‬ ‫عه‌باس به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "راست ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫پــــــــارس���اڵ ته‌نانه‌ت له‌مانگی ‪‌2‬و ‪3‬‬ ‫ئه‌و پاره‌یــــــــه‌مان وه‌رگرتووه‌‪ ،‬دواتر‬ ‫به‌زی���اده‌وه‌ش بۆمـــان س���ه‌رفكردون‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وان كۆمه‌ڵێك كێش���ه‌ی خۆیان‬ ‫هه‌ب���ووه‌و نه‌یانویس���توه‌‪ ،‬ئێم���ه‌ش‬ ‫بابه‌ته‌كه‌مان راگرتوه‌‪ .‬ته‌نانه‌ت ده‌یان‬ ‫خزمه‌تگوزاری دیكـــــه‌م���ان له‌بواری‬ ‫دیك ‌ه ب���ۆ خه‌رجكردون‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌یان‬ ‫ی‬ ‫له‌ب���ه‌ر چاو نه‌بووه‌"‪ .‬ناوبراو وتیش��� ‌‬ ‫"هه‌س���ت ده‌كه‌ین ئ���ه‌و‌ه خه‌ڵكانێكن‬ ‫هانده‌درێن بۆ گرژی‌و ئاڵۆزی خسته‌ن ‌ه‬ ‫ناو حیزبه‌كان‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی به‌ڵگه‌یه‌ك‬ ‫باڵوببێته‌و‌ه ك��� ‌ه حكومه‌تی هه‌رێم یان‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زی���ران یان به‌ش���ێكی‬ ‫ئه‌و ده‌س���ه‌اڵت ‌ه یارمه‌تی ئه‌و حیزبان ‌ه‬ ‫ده‌دات"‪.‬‬

‫وه‌‌زیری ده‌وڵه‌ت بۆ كاروباری خوێندنی بااڵ له‌حكومه‌تی به‌ریتانی‪:‬‬ ‫كتێبی ریفۆرمی خوێندنی بااڵ له‌هه‌رێم ده‌خه‌ینه‌ سه‌ر ماڵپه‌ڕی ئه‌مه‌زۆنی جیهانی‬ ‫ ئا‪ :‬كامه‌ران محه‌مه‌د‬ ‫داڤید ویلتس وه‌زیری ده‌وڵه‌ت بۆ‬ ‫زانست‌و خوێندنی بااڵ له‌حكومه‌تی‬ ‫به‌ریتانی‪ ،‬كه‌ له‌گه‌ڵ شاندێكی‬ ‫گه‌وره‌ی زانكۆكانی به‌ریتانی سه‌ردانی‬ ‫كوردستانیان كرد‪ ،‬له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ له‌باره‌ی كێشه‌ی خوێندكارانی‬ ‫تواناسازی‌و ئاسانكاری واڵتی‬ ‫به‌ریتانیا بۆیان ئاماژه‌ی به‌و‌ه كرد‪،‬‬ ‫ك ‌ه‌زانكۆكانی به‌ریتانیا خزمه‌تگوزاری‬ ‫ته‌واویان خستۆته‌ به‌رده‌م قوتابیانی‬ ‫ماسته‌رو دكتۆرا‌‪ ،‬وتیشی "ئێم ‌ه‬ ‫وه‌كو حكومه‌تی به‌ریتانی ئاگاداری‬ ‫ئه‌وه‌ین‪ ،‬كه‌ له‌هه‌رێمی كوردستان‬ ‫هه‌نگاوی باشیان به‌ره‌و گۆڕانكاری‌و‬ ‫ریفۆرم هه‌ڵهێناوه‌و هه‌موو ئاسانكاری‌و‬ ‫هاوكارییه‌كی ئه‌و ریفۆرمه‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫ته‌خته‌ره‌ش‬

‫‪9‬‬

‫‪%99‬ی قوتابیانی‬ ‫تواناسازی‬ ‫له‌زانكۆكانی‬ ‫به‌ریتانیا به‌بێ‬ ‫كێشه‌ وه‌رگیراون‌و‬ ‫ره‌فزیان بۆ‬ ‫نه‌هاتۆته‌وه‬

‫رۆژی ‪ 2012/4/4‬له‌هوتێ���ل رۆتان���ا‬ ‫له‌ش���اری هه‌ولێر س���مینارێك له‌باره‌ی‬ ‫ئاڵوگۆڕكردنی زانست له‌گه‌ڵ زانكۆكانی كوردس���تان‌و گیروگازو ئاسته‌نگه‌کانی‬ ‫واڵت���ی به‌ریتانیا رێكخ���را‪ ،‬ك ‌ه له‌الیه‌ن ‌به‌رده‌م پێش���كه‌وتنی بواری زانس���ت‌و‬ ‫كونسوڵگه‌ری گشتی به‌ریتانیا له‌هه‌ولێر ته‌كنه‌لۆژی���ا‪ .‬هه‌روه‌ها دواتر تیش���كی‬ ‫رێكخرابوو‪ .‬ل ‌هال‌یه‌ن هه‌رێمه‌و‌ه هه‌ریه‌ك ‌ه خسته‌س���ه‌ر م���اوه‌ی ‪ 2‬س���اڵ كارو‬ ‫له‌وه‌زی���ری خوێندنی بااڵو توێژینه‌وه‌ی چاالكییه‌كانی وه‌زاره‌ت‌و ئه‌و شۆڕش��� ‌ه‬ ‫زانس���تی‌و وه‌زیری په‌روه‌رده‌و وه‌زیری گه‌وره‌ی ب���واری ریفۆرم���ی خوێندنی‬ ‫كارو كاروب���اری كۆمه‌اڵیه‌تی‌و وه‌زیری بااڵو جۆش���دانی ب���واری توێژینه‌وه‌ی‬ ‫ش���ه‌هیدان‌و كاروب���اری ئه‌نفالكراوان‌و زانستی له‌هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی ده‌ستنیش���انكردنی نه‌خش��� ‌ه رێگایه‌ك‬ ‫چه‌ند وه‌زیرێكی تاز‌ه ده‌ستبه‌كاربوو ‌‬ ‫كابینه‌ی نوێ���ی حكومه‌ت���ی هه‌رێمی ب���ه‌ره‌و هه‌نگاونان ب���ۆ به‌رزكردنه‌وه‌ی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬به‌ش���دارییان تێدا كرد‪ .‬ئاس���تی كوالێت���ی زانك���ۆ‌و بڕوانامه‌‌و‬ ‫له‌الی���ه‌ن حكومه‌ت���ی به‌ریتانیش جگ ‌ه گه‌ڕان���ه‌وه‌ی هه‌یبه‌ت‌و ش���انازی مه‌زن‬ ‫له‌وه‌زیری ده‌وڵه‌ت ب���ۆ خوێندنی بااڵو له‌س���ه‌ر ئاس���تی ناوچه‌ك���ه‌‌و جیهان‬ ‫كونسوڵی گش���تی به‌ریتانی‪ ،‬شاندێكی ب���ۆ زانكۆكانی هه‌رێ���م‪ .‬داڤید ویلتس‬ ‫گ���ه‌وره‌ی زانكۆكان���ی به‌ریتان���ی ك ‌ه له‌الیه‌ن خۆیه‌و‌ه ستایش���ی ئه‌و گۆڕان‌و‬ ‫هه‌ندێكیان سه‌رۆك زانكۆو هه‌ندێكیان ریفۆرمان���ه‌ی‌كه‌رت���ی خوێندنی بااڵی‬ ‫كرد‌و ب ‌ه شۆڕشێكی زانستی مه‌زنی دای ‌ه‬ ‫نوێنه‌ر بوون‪ ،‬به‌شدارییان كرد‪.‬‬ ‫له‌میان���ی س���میناره‌كه‌دا‪ ،‬د‪.‬دالوه‌ر قه‌ڵه‌م ب��� ‌ه درێژایی مێژووی حكومڕانی‬ ‫عه‌بدولعه‌زیز عه‌الئه‌دی���ن له‌و‌ته‌یه‌كیدا حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬وتیشی‬ ‫تیش���كی خسته‌سه‌ر سیس���تمی كۆنی ‌"ئه‌و نه‌خش��� ‌ه رێگایه‌ی ك ‌ه له‌دووتوێی‬ ‫خوێندن���ی ب���ااڵ له‌عێ���راق‌و هه‌رێمی كتێبێك���دا ئاماده‌ك���راوه‌و خراوه‌ته‌و‌ه‬

‫ فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫سیمیناری وه‌زیری خوێندنی بااڵی هه‌رێم‌و خوێندنی بااڵی به‌ریتانی‬ ‫به‌رده‌س���ت‪ ،‬ب ‌ه میتۆدێكی زانس���تی‌و‬ ‫ئه‌كادیمی باش���ی ده‌زانم بۆ ئێس���تاو‬ ‫ئاینده‌ی عێراق‌و هه‌رێمی كوردس���تان‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه ئێم���ه‌ش وه‌كو واڵت���ی به‌ریتانیا‬ ‫له‌پێناو س���وودی گش���تی ئه‌م كتێب ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر ماڵپه‌ڕی ئه‌مه‌زۆن���ی جیهانی‬ ‫باڵو ده‌كه‌ینه‌وه‪ ،‬ك ‌ه تایبه‌ت ب ‌ه گه‌ڕان‌و‬ ‫كڕینی كتێبی گرن���گ‌و فیلم‌و مۆزیكی‬ ‫به‌ناوبانگی جیهانی"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌ده‌رباره‌ی س���ه‌ردانه‌كه‌یان‬ ‫وتی‪ ،‬ئێم ‌ه له‌گه‌ڵ ‪ 21‬زانكۆی به‌ریتانی‬ ‫هاتووین‪ ،‬تا بتوانین خزمه‌ت بگه‌یه‌نین‬ ‫ب��� ‌ه زانكۆكانی هه‌رێمی كوردس���تان‌و‬ ‫هه‌روه‌ها گفتوگۆكردن له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تی‬ ‫خوێندنی ب���ااڵ‪ ،‬له‌م���ه‌ڕ گرنگیدان ب ‌ه‬ ‫كاندیداكان���ی به‌رنامه‌ی تواناس���ازی‌و‬ ‫خوێندكاران���ی ماس���ته‌رو دكت���ۆرا‬ ‫له‌هه‌رێم‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌كات���ی س���میناره‌كه‌دا د‪.‬عه‌لی‬ ‫س���ه‌عید س���ه‌رۆكی زانكۆی سلێمانی‌و‬ ‫وه‌زیری تاز‌ه ده‌ستبه‌كاربوو ب ‌ۆ كابینه‌ی‬

‫تازه‌ی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫وتارێك���ی پێشكه‌ش���ی ئاماده‌ب���ووان‬ ‫كرد‪ .‬له‌وته‌یه‌كیدا‪ ،‬تیشكی خسته‌سه‌ر‬ ‫گرنگی س���ه‌ردانیكردنی ش���اندێكی وا‬ ‫گه‌وره‌و ئاماده‌كردنی س���یمیناری له‌م‬ ‫جۆر‌ه له‌پێن���او گرنگیدانی كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫نێونه‌ته‌وه‌یی ب ‌ه ریفۆرمی خوێندنی بااڵ‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس���تان‌و هه‌روه‌ها ئه‌و‬ ‫هاوكاریی ‌ه مه‌زنه‌ی ك ‌ه زانكۆكانی واڵتی‬ ‫به‌ریتانیا پێشكه‌ش���ی ره‌وتی خوێندنی‬ ‫بااڵ‌و توێژینه‌وه‌ی زانستی ده‌كات‪.‬‬ ‫كری���س ب���اوه‌رز كونس���وڵی گش���تی‬ ‫به‌ریتانی���ا له‌هه‌رێم���ی كوردس���تان‬ ‫له‌لێدوانێکی تایبه‌تدا بۆ ئاوێن ‌ه جه‌ختی‬ ‫له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و‌ه ك���رده‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه ئ���ه‌وا ‌ن‬ ‫له‌نزیك���ه‌و‌ه ئ���اگاداری هه‌نگاوه‌كان���ی‬ ‫حكومه‌ت���ی هه‌رێمن‌و له‌نێوانیانیش���ان‬ ‫ره‌وتی ریفۆرمی خوێندنی بااڵیه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫دڵخۆش���ین‌و پێمانوایه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫گۆڕانكاریان ‌ه به‌رده‌وامیی پێی بدرێت‪،‬‬ ‫دواڕۆژێكی گه‌ش چاوه‌ڕیێی زانكۆكانی‬

‫هه‌رێم ده‌كات‌و وتیش���ی "بۆ قوتابیانی‬ ‫تواناسازی‪ ،‬ئێم ‌ه ئاس���انكاری زۆرمان‬ ‫كردووه‌‌و ئێستا ڤیزاكه‌یان له‌كوردستان‬ ‫پێده‌درێ���ت‪ ،‬ده‌توانن���م بڵێ���م ‪%99‬ی‬ ‫قوتابیان���ی تواناس���ازی له‌زانكۆكانی‬ ‫به‌ریتانی���ا به‌ب���ێ كێش��� ‌ه وه‌رگیراون‌و‬ ‫ره‌فزیان بۆ نه‌هاتۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی كێش���ه‌ی زانكۆی ش���اهانه‌ی‬ ‫به‌ریتانییه‌وه‪ ،‬ك ‌ه له‌هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ب ‌ه بڕی���اری وه‌زاره‌ت���ی خوێندنی بااڵ‬ ‫داخرا‌و له‌دادگاش نه‌یتوانی شه‌رعیه‌تی‬ ‫ناوه‌ك���ه‌ی بس���ه‌لمێنێ‪ ،‬ب���اوه‌رز وتی‬ ‫"زانك���ۆی ش���اهانه‌ی به‌ریتانی به‌هیچ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك س���ه‌ر ب ‌ه به‌ریتانی‌ا نییه‌‪،‬‬ ‫شاهانه‌ش نییه‌‌و شه‌رعیه‌تی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫نییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه كێشه‌كه‌ی له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تی‬ ‫خوێندنی بااڵی هه‌رێمی كوردس���تانه‌‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی ب��� ‌ه ئێمه‌و‌ه نیی���ه‌‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وان بیانه‌وێت به‌و ناوه‌وه‌ كاربكه‌ن‪،‬‬ ‫ده‌بێت له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تی خۆیان قس��� ‌ه‬ ‫بكه‌ن‌و مۆڵه‌ت وه‌ربگرن"‪.‬‬

‫یه‌كێ���ك له‌وگرفتان��� ‌هی‌ ك���ه‌ له‌ئه‌زموونی‌‬ ‫مامۆس���تایه‌تی‌ خۆمان���دا هه‌س���تمان‬ ‫پێك���ردوه‌‪ ،‬گرفت���ی‌ نه‌ب���وون‌و چۆنێتی‌‬ ‫به‌كارهێنان���ی‌ تاقیگ��� ‌هی‌ خوێندنگاكانی‌‬ ‫ئه‌مڕۆی���ه‌‪ .‬ئاش���كرایه‌ له‌دونی���ای‌ تازه‌دا‬ ‫زانسته‌كانی‌ فیزیاو كیمیاو زینده‌وه‌رزانی‌‌و‬ ‫جوگرافیا به‌بێ‌ وان ‌هی‌ پراكتیكی‌ ئامانجی‌‬ ‫خۆی���ان ناپێك���ن‌و به‌ته‌نها پشتبه‌س���تن‬ ‫به‌وتنه‌و‌هی‌ وان��� ‌هی‌ تیۆری‌ بابه‌ته‌كه‌ وه‌ك‬ ‫خ���ۆی‌ ناگه‌یه‌نرێت‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ خوێندكاری‌‬ ‫الی‌ ئێمه‌ كاتێ���ك ئاماده‌یی‌ ته‌واو ده‌كه‌ن‬ ‫ئ���ه‌و وانان��� ‌هی‌ كه‌خوێندویه‌ت���ی‌ هیچی‌‬ ‫له‌بیرنامێنێت‪ .‬یه‌ك له‌هۆكاره‌كان نه‌بوونی‌‬ ‫تاقیگه‌یه‌ ی���ان به‌كارنه‌هێنانیه‌تی‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئ���ه‌و وانانه‌ له‌جه‌وهه‌ردا وان ‌هی‌ پراكتیكین‬ ‫ن���ه‌ك ئ���ه‌و‌هی‌ وه‌كو توت���ی‌ به‌خوێندكار‬ ‫بوترێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌بۆچون���ی‌ ئێمه‌ ك���ه‌م خوێندنگایه‌ك‬ ‫هه‌یه‌ تاقیگ ‌هی‌ هه‌ر چوار ئه‌و زانس���ت ‌هی‌‬ ‫تێدابێ���ت ك���ه‌ له‌س���ه‌ره‌وه‌ ئاماژه‌م���ان‬ ‫پێكرد‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدا پێویس���ته‌ هه‌موو‬ ‫خوێندنگایه‌ك تاقیگ ‌هی‌ ئه‌و زانس���تان ‌هی‌‬ ‫تێدابێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌داخ���ه‌وه‌ زۆرێ���ك‬ ‫له‌خوێندن���گاكان یان تاقیگه‌ی���ان نییه‌‪،‬‬ ‫یان گه‌ر هه‌ندێك خوێندنگا هه‌ش���یانبێت‬ ‫به‌كاری‌ ناهێنن (به‌شێكیان چینێكی‌ باش‬ ‫تۆزیان لێ‌ نیشتووه‌)‪ .‬ئه‌وخوێندنگایان ‌هی‌‬ ‫تاقیگه‌ی���ان نیی���ه‌ یان به‌ه���ۆی‌ نه‌بوونی‌‬ ‫جێگاوه‌ی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ ئ���ه‌و خوێندنگایانه‌‬ ‫كۆن دروس���تكراون‪ ،‬یان شوێنیان هه‌یه‌و‬ ‫بۆشتیتر به‌كارده‌هێنرێت‪ ،‬یان به‌رپرسانی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ په‌روه‌رده‌ وه‌كو به‌رپرس���انی‌‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كانیتر بایه‌خ به‌هه‌ندێك خوێندنگا‬ ‫ده‌ده‌ن‌و هه‌ندێكیت���ری‌ په‌راوێ���ز ده‌خه‌ن!‬ ‫(له‌سه‌ر بنه‌مای‌ خزمایه‌تی‌‌و هاوڕێیه‌تی‌‌و‬ ‫حیزبایه‌ت���ی‌)‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا خوێندن���گای‌‬ ‫گون���ده‌كان له‌وانه‌ی���ه‌ خوێندكاره‌كانیان‬ ‫هه‌رنه‌زانن تاقیگه‌ چییه‌‪.‬‬ ‫پرسیار ئه‌وه‌یه‌ ئ ‌هی‌ ئه‌و خوێندنگایان ‌هی‌‬ ‫تاقیگه‌یان هه‌ی���ه‌ بۆچی‌ به‌كاری‌ ناهێنن؟‬ ‫ئه‌مه‌ش���یان چه‌ن���د هۆكارێك���ی‌ هه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫له‌وان���ه‌‪ :‬ئه‌وخوێندكاران ‌هی‌ ئێس���تا زانكۆ‬ ‫ته‌واوده‌ك���ه‌ن‌و ده‌بنه‌ مامۆس���تا (دیاره‌‬ ‫زیاتر مه‌به‌س���تمان ئه‌و مامۆس���تایانه‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌كۆلێژه‌ تازه‌كراوه‌كانه‌وه‌ ده‌رده‌چن)‬ ‫ئه‌وئامێرانانه‌ی���ان نه‌بینی���وه‌و نازان���ن‬ ‫ب���ه‌كاری‌ بهێنن‪ ،‬یان گه‌ر بینیبێتیش���یان‬ ‫ئ���ه‌و ئامێران ‌هی‌ كه‌ له‌زانك���ۆ ده‌یخوێنن‪،‬‬ ‫هه‌م���ان ئه‌و ئامێران���ه‌ن له‌خوێندنگاكاندا‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها هه‌ندێ���ك له‌ئامێره‌كانی‌‬ ‫ئه‌وخوێندنگایان ‌هی‌ كه‌ تاقیگه‌یان تێدایه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌ناوه‌ڕۆكی‌ كتێبه‌كه‌وه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫واته‌ باس���ه‌كانی‌ ناو كتێبه‌كه‌ ش���تێكه‌و‬ ‫ئه‌وئامێران��� ‌هی‌ كه‌ وه‌زاره‌ت دابینی‌ كردوه‌‬ ‫ش���تێكی تره‌! دیاره‌ الیه‌نی‌ په‌یوه‌ندیدار‬ ‫پێش ئه‌و‌هی‌ س���ه‌یری‌ پرۆگرامی‌ كتێبیان‬ ‫كردبێ���ت ده‌س���تیان ك���ردوه‌ به‌ئامێ���ر‬ ‫كڕین! هه‌روه‌ها خوێندن���گای‌ واهه‌یه‌ ئه‌و‬ ‫مادان ‌هی‌ كه‌ له‌تاقیكردنه‌وه‌دا پێویس���تن‌و‬ ‫له‌تاقیگه‌كه‌یاندا هه‌یه‌‪ ،‬به‌س���ه‌رچون‌و بۆ‬ ‫به‌كارهێن���ان ده‌س���ت ن���اده‌ن‪ .‬له‌هه‌ندێ‌‬ ‫باریش���دا گه‌ر ئ���ه‌و گیروگرفتان��� ‌هی‌ كه‌‬ ‫له‌سه‌ره‌وه‌ باسمانكردن له‌هه‌ندێ‌ خوێندنگا‬ ‫نه‌بێ���ت‌و تاقیگ��� ‌هی‌ باش‌و ته‌واویش���یان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬زۆرێك له‌مامۆس���تاكانی‌ به‌كاری‌‬ ‫ناهێن���ن‌و تاقیكردن���ه‌و‌هی‌ پراكتیك���ی‌‬ ‫بۆخوێندكاره‌كانیان ئه‌نجام ناده‌ن‌و تاقه‌تیان‬ ‫نییه‌ ب���ه‌كاری‌ بهێنن! جگه‌له‌وه‌ش زۆرێك‬ ‫له‌سه‌رپه‌رش���تیارانی‌ بابه‌ته‌ زانستیه‌كان‬ ‫كاتێك س���ه‌ردانی‌ مامۆستاكانیان ده‌كه‌ن‬ ‫(گوای���ه‌) هه‌ڵس���ه‌نگاندنیان بۆده‌ك���ه‌ن‬ ‫ئ���ه‌و‌هی‌ نایبین���ن تاقیگه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫ده‌بێ���ت سه‌رپه‌رش���تیاره‌كان ب���ه‌وردی‌‬ ‫چاودێری‌ مامۆس���تاكانیان بك���ه‌ن‌و ئێمه‌‬ ‫پێمانوای���ه‌ باش���تروایه‌ زۆرتری���ن نمر‌هی‌‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندنه‌كانیان له‌س���ه‌ر چۆنێتی‌‬ ‫به‌كارهێنانی‌ تاقیگه‌كان بۆدابنێن‪.‬‬ ‫كێشه‌یه‌كیتری‌ سه‌ره‌كیی‌ به‌كارنه‌هێنانی‌‬ ‫تاقیگه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌و‌هی‌ له‌به‌ش���ێك‬ ‫له‌خوێندنگاكاندا كاره‌با نییه‌‌و به‌م هۆیه‌وه‌‬ ‫نه‌ك هه‌ر تاقیگ���ه‌كان‪ ،‬به‌ڵكه‌ هۆڵه‌كانی‌‬ ‫كۆمپیوته‌ری���ش كارناكه‌ن‌و ب���ه‌م هۆیه‌وه‌‬ ‫س���ه‌رجه‌م ئ���ه‌و خ���ه‌رج‌و تێچونان ‌هی‌ بۆ‬ ‫دابینكردن���ی‌ كۆمپیوت���ه‌ر‌و كڕینی‌ ئامێر‬ ‫ته‌رخانكراون كه‌ڕه‌تی‌ سفر ده‌كرێن‌و به‌با‬ ‫ده‌ڕۆن‪ .‬ئاخر مه‌عقول���ه‌ له‌خوێندنگاكاندا‬ ‫كاره‌بای‌ تاقیگ���ه‌و هۆڵه‌كانی‌ كۆمپیوته‌ر‬ ‫په‌یوه‌س���ت بێت به‌كاره‌بای‌ ئاس���اییه‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ زۆرجار وا رێده‌كه‌وێ���ت كه‌ به‌یانیان‬ ‫یان له‌كاته‌كانی‌ ده‌وامی‌ ئاس���اییدا كاره‌با‬ ‫نه‌بێت‌و به‌م هۆیه‌شه‌وه‌ مامۆستای‌ وان ‌هی‌‬ ‫كۆمپیوته‌ر ی���ان وانه‌ ته‌رخانكراوه‌كان بۆ‬ ‫پراكتی���ك ناچار ده‌بێ���ت خوێندكاره‌كان‬ ‫بكاته‌ ده‌ره‌وه‌‌و وانه‌كه‌ نه‌خوێنێت!‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )321‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/10‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫له‌فه‌یسبووك‪ ،‬ئافره‌تان پێش پیاوان ده‌كه‌ون‬

‫ی هاوڕێ‌‬ ‫ئافره‌تێك‪ :‬ئه‌گه‌ر وێن ‌هی‌ خۆم دابنێم‪ ،‬ئه‌وا ده‌بێت سكرتێرێك بگرم بۆ وه‌اڵم‌و وه‌رگرتن ‌‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫ی دیك ‌ه‬ ‫كچ ‌ه رۆژنامه‌نوسه‌كان‌و به‌شێك ‌‬ ‫له‌ئافره‌تان ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫ی دانانی‌ وێنه‌‪ ،‬یاخود دوو‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی له‌فه‌یسبووك‪ ،‬ته‌نها‬ ‫رست ‌هی‌ ئاسای ‌‬ ‫بۆ موجامه‌له‌كردن چه‌ندین الیك‌و‬ ‫كۆمێنتیان بۆ دێت‪ ،‬كوڕێكی‌ گه‌نجیش‬ ‫ده‌ڵێت "له‌فه‌یسبووك الیك‌و كۆمێنت‬ ‫بۆ ئافره‌ت هه‌ژمار ناكرێت"‪.‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫له‌سه‌یرانیشدا هه‌ر ژنان ماندون‬

‫"بۆ زۆرێك له‌ژنان سه‌یرانكردن‪ ،‬وه‌ك ئاواره‌بوون وایه‌"‬

‫ی‬ ‫خه‌ڵكێك ‌‬ ‫زۆر ته‌نها بۆ‬ ‫ی‬ ‫بێزاركردن‌و كار ‌‬ ‫ی به‌ش���ێك له‌خێزان���ه‌كان‪،‬‬ ‫ل���ه‌ال ‌‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌گه‌ش���ت‌و سه‌یرانه‌كانیشدا‪،‬‬ ‫نه‌شیاو فه‬ ‫ی خواردن له‌س���ه‌ر‬ ‫ی ئاماده‌كردن��� ‌‬ ‫‌یسبووك كار ‌‬ ‫ی به‌ش���ێك‬ ‫ژنانه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش بێزاریی‌ له‌ال ‌‬ ‫به‌كارده‌هێنن‪،‬‬ ‫له‌ژنان دروستكردوه‌‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌شه‌و‌ه‬ ‫ی تر له‌ژنان ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌شێك ‌‬ ‫چونك ‌ه ناو‌و وێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماده‌كردن ‌‬ ‫ی ك ‌ه له‌سه‌یرانكردندا ئه‌رك ‌‬ ‫خواردنیان له‌كۆڵبۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫خۆیان دانه‌ناوه‌‬

‫كچه‌ رۆژنامه‌نوسێك‪:‬‬ ‫ی‬ ‫بۆ یه‌ك وێنه‌ ‌‬ ‫ئاسایی‌ زیاتر‬ ‫له‌هه‌زار الیك‌و‬ ‫پێنجسه‌د كۆمێنتم‬ ‫بۆ هاتووه‌‬

‫ی به‌كارهێناو‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ن���اوی‌ خ���وازراو ‌‬ ‫وێنه‌یه‌ك���ی‌ ت���ر‪ ،‬ئ���ه‌و به‌پێكه‌نینه‌و‌ه‬ ‫ی خ���ۆم دانه‌ناو‌ه‬ ‫ده‌یوت "وێن���ه‌‌و ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫بێزاربوم له‌موجامه‌ل���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر وێنه‌ ‌‬ ‫خۆم دابنێم ئه‌و‌ه ده‌بێت س���كرتێریه‌ك‬ ‫بگرم ب���ۆ وه‌اڵم‌و وه‌رگرتن���ی‌ هاوڕێ‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چونكه‌ رۆژان���ه‌ ‪ 5‬بۆ ‪ 10‬كه‌س داوا ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫هاوڕێیه‌ت ‌‬ ‫ئ���ه‌و ئافره‌ت���ه‌ نایش���ارێته‌و‌ه ك��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئاس���ای ‌‬ ‫هه‌ندێكج���ار وێنه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داناوه‌‪ ،‬یاخود قسه‌یه‌ك ‌‬ ‫سروش���ت‪‌ -‬‬ ‫بۆ هاتووه‌‌و نوسیویه‌تی‌ ئه‌وا راسته‌وخۆ‬ ‫ی بۆ هاتوه‌‪،‬‬ ‫به‌ده‌ی���ان الیك‌و كۆمێنت��� ‌‬ ‫ی ده‌ڵێت "وێن ‌هی‌ هاوڕێیه‌كم‬ ‫وه‌ك خ���ۆ ‌‬ ‫ی خ���ۆم داناوه‌‪،‬‬ ‫وه‌رگ���رت‌و له‌په‌یج��� ‌‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ كاتژمێرێك���دا زیات���ر له‌‪20‬‬ ‫كۆمێن���ت‌و ‪ 30‬الیكم بۆ ه���ات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هاوڕێك���ه‌م‪ ،‬چونكه‌ ك���وڕ بوو ته‌نها ‪4‬‬ ‫الیكی‌ بۆ هاتبوو"‪.‬‬

‫ی گۆشت برژاندن ئیسراحه‌تن‬ ‫كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌مه‌ن��� ‌‬ ‫ی ش���نۆ‪‌ -‬‬ ‫خێزانه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ین ‌‬ ‫‪ 43‬س���اڵ‪ ،‬زۆرب���ه‌ی‌ رۆژان��� ‌‬ ‫ی به‌ه���ار‌و هاوی���ن ده‌چن ‌ه‬ ‫وه‌رزه‌كان��� ‌‬ ‫ی "هه‌ر‬ ‫ی وت��� ‌‬ ‫س���ه‌یران‪ ،‬وه‌ك خۆش��� ‌‬ ‫ی گه‌شتیاری‌"‪.‬‬ ‫جاره‌‌و ده‌چن ‌ه ناوچه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئه‌و هه‌رچه‌ند‌ه به‌‌و گه‌ش���تان ‌ه گه‌لێك‬ ‫دڵخۆش���ه‌‪ ،‬به‌اڵم بێزایش��� ‌ه له‌و ئه‌رك ‌ه‬ ‫ی له‌ئاماده‌كردن���ی‌ خواردن���دا‬ ‫زۆره‌ ‌‬ ‫ده‌كه‌وێت ‌ه سه‌رش���انی‌ خۆی‌‌و دووكچ ‌ه‬ ‫گه‌وره‌ك��� ‌هی‌‪ .‬ئه‌و ده‌ڵێ���ت "مێره‌كه‌م‪،‬‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫هه‌میش ‌ه ده‌ڵێت هه‌ر كڕینه‌كه‌ ‌‬ ‫منه‌‪ ،‬خۆ بۆش���تان لێنانێم"‪ .‬تانیا ك ‌ه‬ ‫ی ‪19‬‬ ‫ی ش���نۆیه‌‌و ته‌مه‌ن ‌‬ ‫كچه‌ گ���ه‌وره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سفره‌یه‌ك ‌‬ ‫ساڵه‌‪ ،‬به‌ده‌م كۆكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫سه‌فه‌رییه‌وه‌‪ ،‬باسی‌ له‌وه‌كرد‪ ،‬ته‌نها ئه‌و‬ ‫ژه‌م ‌ه خواردنان ‌ه ئه‌وان حه‌س���اوه‌ن‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی گۆشت ده‌برژێنن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫باوكی‌و براكان ‌‬ ‫ی‬ ‫وتی‌ "هه‌رچه‌ند زۆر حه‌زم له‌گۆش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫برژاویش نییه‌‪ ،‬به‌اڵم چونك ‌ه ئه‌ركه‌كه‌ ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئێم���ه‌ نیی���ه‌‪ ،‬ح���ه‌ز ده‌كه‌م‬ ‫به‌به‌رده‌وام خواردنی‌ س���ه‌یرانه‌كانمان‬ ‫ی برژاو بێت"‪.‬‬ ‫گۆشت ‌‬

‫ی زۆر باشم داناوه‌‌و‬ ‫كوڕێك‪ :‬بابه‌ت ‌‬ ‫كۆمێنت‌و الیكم بۆ نه‌هاتوه‌‬ ‫شوێنێك بۆ حه‌وانه‌وه‌‪ ،‬نه‌ك هه‌ر‬ ‫ی ئافره‌تان���ه‌وه‌‪ ،‬كاو‌ه‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌ ‌‬ ‫كاركردن‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌عید كه‌ خوێندكاره‌ له‌زانكۆیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تر له‌خێزانه‌كان خواردن ‌‬ ‫به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌ختیكرده‌و‌ه كه‌ زۆرجار بابه‌ت ‌‬ ‫ئه‌هل ‌‬ ‫ی یه‌ك سه‌یرانه‌كانیان له‌ماڵه‌و‌ه ئاماد‌ه ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ب���اش هه‌بووه‌‌و داین���اوه‌‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ی بۆ ئه‌و‌ه ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی بۆ نه‌هاتووه‌‪ ،‬به‌اڵم ك ‌ه هۆكاره‌ش ‌‬ ‫الیك‌و كۆمێنت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئافره‌تێك وێنه‌یه‌ك داده‌نێت "الیك به‌ر س���ه‌یرانكردن بۆ حه‌وانه‌‌و به‌سه‌ربردن ‌‬ ‫ی خۆش���ه‌‪ ،‬ن���ه‌ك ش���وێنێك‬ ‫ی كۆمێنت نوسین كاتێك��� ‌‬ ‫الیك ده‌كه‌وێت‪ ،‬فریا ‌‬ ‫ی گه‌نج‌و بۆ كارك���ردن‪ ،‬له‌مباره‌ی���ه‌وه‌ چیمه‌ن‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ناكه‌وی‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌هۆ ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪ 32‬ساڵ كه‌ خۆی‌‌و‬ ‫پیاوی‌ ك���ورد‪ ،‬ته‌نها له‌ی���ه‌ك رووه‌و‌ه جه‌عفه‌ر‪‌ -‬‬ ‫منداڵ ‌ه ‪ 4‬س���اڵه‌كه‌ی‌‌و مێرده‌كه‌ی‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئافره‌ت ده‌بینێت"‪.‬‬

‫له‌ماڵه‌وه‌ هه‌ر‬ ‫خه‌ریكی‌ ئیشم‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌سه‌یرانیش‬ ‫ی ئیش‬ ‫هه‌ر خه‌ریك ‌‬ ‫ی‬ ‫بم‪ ،‬كه‌وات ‌ه بۆچ ‌‬ ‫ده‌چم ‌ه سه‌یران؟‬ ‫ ‬ ‫ژنان له‌زۆرێک له‌خێزانه‌کاندا له‌کاتی‌سه‌یرانیشدا هه‌ر له‌خزمه‌تی پیاواندان‬ ‫س���ه‌یرانكردن چوبوون ‌ه (شاخ ‌ه سور)‬ ‫ی به‌وه‌دا‪،‬‬ ‫ی شارباژێڕ‪ ،‬ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی ناوچ ‌ه ‌‬ ‫‌‬ ‫ك ‌ه هه‌ركاتێك بچن ‌ه س���ه‌یران له‌ماڵه‌و‌ه‬ ‫ت���ه‌واوی‌ پێداویس���تی‌‌و خواردن���ه‌كان‬ ‫ئام���اده‌ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬چیم���ه‌ن ده‌ڵێ���ت‬ ‫"له‌ماڵه‌وه‌ هه‌ر خه‌ریكی‌ ئیش���م‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ی ئیش بم‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌یرانیش هه‌ر خه‌ریك ‌‬ ‫كه‌واته‌ بۆچی‌ ده‌چمه‌ سه‌یران" چیمه‌ن‬ ‫ی ئاماده‌یی ‌ه‬ ‫ی مامۆس���تا ‌‬ ‫ك���ه‌ پیش���ه‌ ‌‬ ‫ی جار‬ ‫ئه‌وه‌ش ئاش���كرا ده‌كات‪ ،‬زۆربه‌ ‌‬ ‫پێش هاتنیان بۆ س���ه‌یران‪ ،‬له‌ماڵه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫مێرده‌ك���ه‌ی‌ له‌ئاماده‌كردن���ی‌ خواردن ‌‬ ‫ی ده‌كات‪،‬‬ ‫س���ه‌یراندا هاوكارییه‌كی‌ باش ‌‬ ‫ی "ك ‌ه دێینه‌ سه‌یران جۆر‌ه‬ ‫ئه‌و وتیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫خواردنێك ناهێنین ك��� ‌ه ئاماده‌كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆر ماندوم���ان بكات‪ ،‬لێر‌ه هه‌ر گه‌رم ‌‬ ‫ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه به‌هه‌مانشێو‌ه پیشه‌ ‌‬ ‫مێره‌كه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫مامۆس���تای ‌ه به‌ن���اوی‌ محه‌م���ه‌د خۆ ‌‬ ‫ناس���اند‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ روونكرده‌و‌ه كه‌ ئه‌وان‬ ‫ی ناكه‌ن"‪،‬‬ ‫سه‌یران "به‌شێو‌ه ته‌قلیدیه‌كه‌ ‌‬

‫كچێك ‌ی خانه‌ ‌ی نه‌وجه‌وانان‪ :‬خۆزگ ‌ه شه‌وێك له‌گه‌ ‌ڵ دایكم ده‌خه‌وتمه‌وه‌‬

‫س���اوێن‌و ئه‌وین كه‌ دوو خوش���كن‌و‬ ‫ی كوڕان���ن جارجار‌ه‬ ‫براكانیان له‌به‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ردانی‌ یه‌كتر ده‌كه‌ن‌و وه‌ك ئه‌وین ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌ن د‌ه س���اڵ باس���یكرد زۆرینه‌ ‌‬ ‫ش���ه‌وان له‌گ��� ‌هڵ‌ دایكی���دا پێك���ه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫خه‌وت���ون‪ ،‬بۆیه‌ له‌ئێستاش���دا زۆربه‌ ‌‬ ‫ش���ه‌وان خه‌وی‌ پێ���و‌ه ده‌بینێ‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫كاتێك رۆژ ده‌بێته‌و‌ه ئ���ه‌و خه‌ونانه‌ ‌‬ ‫به‌ت���ا ‌ڵ ده‌بن���ه‌وه‌‌و كه‌ س���ه‌یر ده‌كات‬ ‫ی كچانه‌‪ ،‬ب���ه‌و‌ه زۆر خه‌فه‌ت‬ ‫له‌خان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌خوات‌و خۆزگ ‌ه ده‌خوازێ خه‌ونه‌كه‌ ‌‬ ‫ببێت ‌ه راستی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كچان له‌سلێمان ‌‬ ‫ی نه‌وجه‌وانان ‌‬ ‫خانه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 31‬ساڵ ‌ه دامه‌زراوه‌‌و له‌ئێستاشدا‬ ‫ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ر به‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌ چاودێ���ر ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌‪ ،‬ئه‌م خانه‌ی ‌ه ئه‌و كچان ‌ه‬ ‫له‌خۆ ده‌گرێت ك ‌ه بێسه‌رپه‌رش���تیارن‌و‬ ‫ته‌مه‌نی���ان له‌نێ���وان (‪ 6‬ب���ۆ ‪)18‬‬ ‫ی‬ ‫ساڵیدایه‌‌و هیچ كه‌س���ێك نیی ‌ه ئه‌رك ‌‬ ‫به‌خێوكردنیان بگرێته‌ ئه‌ستۆ‪.‬‬ ‫ی دێت ‌ه ئه‌م خانه‌ی ‌ه‬ ‫مه‌رج ‌ه ئه‌و كچه‌ ‌‬ ‫ی جه‌سته‌و ده‌رونییه‌و‌ه ته‌ندروست‬ ‫له‌ڕو ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫بێت‌و خوێندكاریش بێت‪ ،‬به‌هاتنیش ‌‬

‫به‌رهه‌م محه‌مه‌د‬

‫"لێره‌ش هه‌ر پیاوه‌كان حه‌ساوه‌ن"‪.‬‬ ‫ی رابردوو‬ ‫شنۆ بایز‪ ،‬ك ‌ه هه‌ین ‌‬ ‫ی شارباژێڕ له‌سه‌یران بوو‪،‬‬ ‫له‌ناوچه‌ ‌‬ ‫به‌ده‌م زه‌اڵته‌كردنه‌و‌ه به‌وجۆر‌ه دوا‪.‬‬

‫"به‌وێنه‌یه‌كی‌ ئاسایی‌‪ ،‬زیاتر‬ ‫له‌‪1000‬الیك‌و ‪ 500‬كۆمێنتم بۆ هاتووه‌"‬ ‫ی‬ ‫خ���اوه‌ن ئیمتی���از‌و سه‌رنوس���ه‌ر ‌‬ ‫ئاژانس���ی‌ "كوردس���تان ئۆنالی���ن" بۆ‬ ‫ی به‌وه‌دا‬ ‫هه‌واڵ‪ ،‬چیمه‌ن س���اڵح ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ر وێنه‌یه‌ك‪ ،‬یان‬ ‫ی دانان ‌‬ ‫كه‌ له‌كات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 10‬خوله‌ك نزیكه‌ ‌‬ ‫هه‌واڵێكدا له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی بۆ دێت‪،‬‬ ‫‪ 300‬تا‪ 400‬الی���ك‌و كۆمێنت ‌‬ ‫ی خۆم‬ ‫ی ئاسای ‌‬ ‫ی "وێنه‌یه‌ك ‌‬ ‫چیمه‌ن وتیش ‌‬ ‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬ ‫داناو‌ه له‌په‌یجه‌كه‌م زیاتر له‌‪1000‬الیك‌و له‌فه‌یسبووک کچان بازاڕی هاوڕێیه‌تی‌و الیکیان گه‌رمتر‌ه له‌پیاوان ‬ ‫‪ 500‬كۆمێنتم بۆ هاتووه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫داده‌به‌زێنیت دونیای���ه‌ك پێداهه‌ڵدان‌و جۆر‌ه كه‌س ‌ه وه‌ربگرێ‌‌و وتی‌ "خه‌ڵكێك ‌‬ ‫ئ���ه‌و‪ ،‬به‌ش���ێك له‌ه���ۆكاری‌ الیك‌و‬ ‫ی نه‌شیاو‬ ‫كۆمێنت‌و الیكت ب���ۆ دێت كه‌ ئه‌مه‌ش زۆر ته‌نها بۆ بێزاركردن‌و كار ‌‬ ‫كۆمێنته‌كان ده‌گه‌ڕێنێت���ه‌و‌ه بۆ "وێب‬ ‫ی فه‌یس���بووك به‌كارده‌هێن���ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ی نیگه‌رانییه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫جێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫سایته‌كه‌ی"‪ ،‬چونك ‌ه به‌ش���داربویه‌ك ‌‬ ‫ی داناوه‌‌و‬ ‫ی بریقه‌دارین به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ن ‌ه وێنه‌ی‌ خۆ ‌‬ ‫ی موجامه‌له‌‌و قسه‌ ‌‬ ‫خه‌ریك ‌‬ ‫زۆر هه‌ی���ه‌‌و له‌هه‌مانكاتیش���دا ده‌ڵێت‬ ‫ی ناوی‌ خۆیه‌تی‌"‪.‬‬ ‫ن ‌ه ناوه‌كه‌ش ‌‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه سود ب ‌ه یه‌كتر ناگه‌یه‌نین"‪.‬‬ ‫ی بۆ موجامه‌له‌كردن‬ ‫"ره‌نگ ‌ه به‌شێكیش ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و كچ���ه‌ رۆژنامه‌نوس��� ‌ه ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاڤان وتیش���ی‌ "خۆزگ��� ‌ه ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌س���انیتر‌و به‌وه‌كرد ك ‌ه كه‌سانێك ته‌نها به‌بینین ‌‬ ‫خۆمان ده‌كه‌ین به‌خاوه‌ن ‌‬ ‫ناوب���راو رونیك���رده‌و‌ه كه‌ ئێس���تا‬ ‫ی ج���وان راس���ته‌وخۆ‬ ‫ده‌بی���ن به‌چاودێ���ر به‌س���ه‌ریانه‌وه‌‪ ،‬وێن���ه‌ی‌ كچێك ‌‬ ‫له‌نێو په‌یجه‌كه‌ی���دا زیاتر له‌هه‌زار نام ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی بزانێت كه‌س���ایه‌ت ‌‬ ‫ێ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ش بیرم���ان له‌خۆم���ان به‌ب��� ‌‬ ‫ی نه‌داونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و وه‌اڵم ‌‬ ‫ی ده‌كات‌و‬ ‫ی هاوڕێیه‌ت ‌‬ ‫كچه‌ چۆن���ه‌ داوا ‌‬ ‫بكردایه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ده‌ڵێت "رۆژان ‌ه چه‌ندین نامه‌م بۆ دێت‬ ‫ی ناسینیش���دا راسته‌وخۆ‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ته‌نها ئه‌و نامان��� ‌ه وه‌اڵم ده‌ده‌مه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی زۆر ته‌نها بۆ بێزاركردن‌و "ده‌س���ت ده‌كات به‌موجامه‌له‌كردن ك ‌ه‬ ‫"خه‌ڵكێك ‌‬ ‫كه‌س���ه‌ك ‌ه بناسم‪ ،‬به‌اڵم بۆ هاوڕێیه‌تی‌‌و‬ ‫ی به‌دی ناكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌م ‌ه ته‌نها له‌گه‌نجه‌كان ‌‬ ‫ی نه‌شیاو فه‌یسبووك‬ ‫كار ‌‬ ‫ێ‬ ‫وێب سایته‌ك ‌ه هه‌موو كه‌س وه‌ك هاوڕ ‌‬ ‫ی به‌ته‌مه‌ن‌و به‌رپرس���یش‬ ‫به‌ڵكو پیاو ‌‬ ‫به‌كارده‌هێنن"‬ ‫قبوڵ ده‌كه‌م"‪ ،‬به‌اڵم بۆ موجامه‌له‌كردن‌و‬ ‫ی كچ‌و ژنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫رۆژنامه‌نوس سانا س���ڵێمان سه‌فار هه‌ی ‌ه ته‌نها به‌دوای‌ ناو ‌‬ ‫پیاهه‌ڵدان‌و هۆكاری‌ زۆری‌ كۆمێنته‌كان‪،‬‬ ‫ی ببنه‌ هاوڕێی‌"‪.‬‬ ‫ێ ساڵه‌ رۆژان ‌ه بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی گواڵن ماوه‌ی‌ س ‌‬ ‫له‌سایت ‌‬ ‫چیمه‌ن ده‌ڵێت "ته‌نها یه‌كجار كه‌سێكم‬ ‫ی له‌وه‌كرد ك ‌ه فه‌یسبووك فه‌یس���بووك به‌كارده‌هێنێ���ت به‌وێنه‌‌و‬ ‫بل���ۆك ك���ردوه‌‪ ،‬چونك ‌ه هه‌س���تمكرد خه‌ندان باس ‌‬ ‫ی دانه‌ناوه‌"‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫"ناو‌و وێنه‌ ‌‬ ‫ی خۆیه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه پێیوای ‌ه‬ ‫ی ته‌واو ‌‬ ‫ی ناو ‌‬ ‫له‌ماوه‌یه‌ك���ی‌ زۆر كه‌مدا كه‌س���ایه‌ت ‌‬ ‫ی نازانێت"‪.‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫سنور ‌‬ ‫ی ‪35‬‬ ‫ش���اجوان مه‌ن���اف ئافره‌تێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوی‌ ته‌واوی‌ خۆی‌‌و وێنه‌ ‌‬ ‫به‌هێزتری���ن كه‌س���ت ب���ۆ ده‌رده‌خات ئه‌و كه‌س ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���اڵه‌‌و به‌وت ‌هی‌ خۆی‌‪ ،‬ن���او‌و وێنه‌ ‌‬ ‫ی دانه‌نێت‪" ،‬درۆ" له‌گه‌ڵ كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫ی كه‌م خۆ ‌‬ ‫ی نیگه‌رانییه‌" "ئه‌و كاته‌ی‌ له‌چه‌ن���د چركه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی زۆر جێ ‌‬ ‫"الیك‌و كۆمێنت ‌‬ ‫ی له‌فه‌یس���بووك دانه‌ناوه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ێ ئه‌و خۆ ‌‬ ‫ی ده‌كات‌و ناتوانێت وه‌ك هاوڕ ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی ئاس���ای ‌‬ ‫ی وێنه‌یه‌ك‪ ،‬یان دوو وش��� ‌ه ‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس ئاڤان فارس له‌ده‌زگا ‌‬

‫ی ئه‌و‬ ‫ی شه‌وان به‌یاد ‌‬ ‫ئه‌وین زۆربه‌ ‌‬ ‫كاتانه‌و‌ه سه‌ر ده‌خات ‌ه سه‌ر سه‌رین ك ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ دایكیدا پێكه‌و‌ه خه‌وتون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫كاتێك رۆژ ده‌بێته‌و‌ه ئه‌و خه‌ونانه‌ ‌‬ ‫به‌تا ‌ڵ ده‌بنه‌وه‌‌و ك ‌ه سه‌یر ده‌كات‬ ‫ی كچانه‌‪ ،‬به‌و‌ه زۆر خه‌فه‌ت‬ ‫له‌خان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌خوات‌و خۆزگ ‌ه ده‌خوازێ خه‌ونه‌كه‌ ‌‬ ‫ببێت ‌ه راستی‌‪.‬‬

‫)‪ )321‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/10‬‬

‫ئا‪ :‬شكۆ‬

‫ی فه‌یس���بووك‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت��� ‌‬ ‫ت���ۆڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ماوه‌یه‌ك���ی‌ زۆر كورت���دا توانیویه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌نته‌رنێ���ت‬ ‫زۆرتری���ن به‌كارهێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی كۆبكاته‌وه‌‌و ببێته‌ باش���ترین‬ ‫له‌خ���ۆ ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ندی‌‪ ،‬هه‌مانكاتیش به‌شێك‬ ‫تۆڕ ‌‬ ‫ی به‌ش���داربوو ئام���اژ‌ه بۆ‬ ‫له‌ئافره‌تان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌كه‌ن ك ‌ه ناتوان���ن وێنه‌‌و ناو ‌‬ ‫ی خۆی���ان له‌په‌یجه‌كه‌یان‬ ‫راس���ته‌قینه‌ ‌‬ ‫ی موجامه‌له‌‌و بێزاركردنیان‬ ‫دابنێن به‌هۆ ‌‬ ‫له‌الیه‌ن به‌شێك له‌پیاوانه‌وه‌‪.‬‬

‫ئا‪ :‬كوردستان عه‌بدولكه‌ریم‬

‫‪11‬‬ ‫كه‌م ئه‌ندام‌و‬ ‫كارگوزار‬

‫ی رۆژانه‌و‬ ‫خانه‌ك ‌ه هه‌موو پێداویستییه‌كان ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌ك ‌ه‬ ‫ژیانیان له‌ئه‌ستۆ ‌‬ ‫ی هه‌ژد‌ه ساڵی‌‪،‬‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ده‌بێت‌و تا دوا ‌‬ ‫ی زانكۆو‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ئه‌و كچ���ه‌ له‌قوناغ��� ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫په‌یمان���گا بێت بڕه‌ پاره‌یه‌كیش��� ‌‬ ‫خه‌رج ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی باریكه‌له‌یه‌‌و‬ ‫ی ئه‌سمه‌ر ‌‬ ‫ئه‌وین كچێك ‌‬ ‫ی هه‌ریه‌ك‬ ‫ی به‌وه‌دا ك���ه‌ ئاوات ‌‬ ‫ئام���اژه‌ ‌‬ ‫ی دیك ‌ه‬ ‫له‌منداڵ���ه‌كان ئه‌وه‌ی��� ‌ه رۆژێك ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ دایكیان پێكه‌و‌ه دانیشن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ر زوو خۆیش���یان وه‌اڵم���ی خۆیان‬ ‫ده‌ده‌نه‌وه‌‌و ده‌ڵێن "به‌خوا ئه‌م ئاواته‌مان‬ ‫ی‬ ‫ی ئێمه‌ ئاوات ‌‬ ‫قه‌ت نایه‌ته‌دی‌‪ ،‬هاوڕێ��� ‌‬ ‫جلی‌ جوان‌و یاریی���ه‌‌و ئێمه‌ش ته‌مه‌ننا‬ ‫بۆ خێزانێك ده‌خوازی���ن ك ‌ه دایكمان‬ ‫له‌گه‌ڵدا بێت"‪.‬‬ ‫ی دیك���ه‌ی‬ ‫ئه‌ح�ل�ام عه‌ل���ی‌ كچێك��� ‌‬ ‫خانه‌كه‌ی���ه‌‌و ته‌مه‌ن���ی‌ یانزه‌ س���اڵه‌و‬ ‫ی ناوه‌ندییه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌ڕه‌گ���ه‌ز له‌قۆناغ��� ‌‬ ‫له‌ئێس���تادا ته‌نها ئه‌و دوو برایه‌ ش���ك‬ ‫ده‌بات كه‌ له‌پاش كۆچی‌ دوایی‌ دایك‌و‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ژیاندا ماون‌و ئێس���تا له‌به‌ش ‌‬ ‫باوك ‌‬ ‫ی بێداڵده‌دارانی‌ كوڕانن‪.‬‬ ‫خانه‌ ‌‬ ‫ی له‌خانه‌دا‬ ‫ی ئه‌حالم‌و براكانیش��� ‌‬ ‫ژیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ب���ۆ ئه‌و كات ‌هی‌ كه‌ باوك ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ند ساڵێك پێش ئێستا به‌نه‌خۆش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ده‌س���تداوه‌‌و دوا ‌‬ ‫دڵ گیان��� ‌‬ ‫ی دیكه‌‪ ،‬دایكیشیان‬ ‫نزیكه‌ی‌ دوو س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گیان��� ‌‬ ‫به‌نه‌خۆش���ی‌ ش���ێرپه‌نج ‌ه ‌‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌‪ ،‬دواتر بێكه‌س ده‌مێننه‌وه‌‌و‬ ‫ی دایكیان ده‌یانهێنێت بۆ ئه‌و‬ ‫هاوڕێیه‌ك ‌‬ ‫دوو خانه‌ی���ه‌‌و له‌ئێستاش���دا ته‌نها ئه‌و‬ ‫سه‌ردانیان ده‌كات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌حالم له‌گ���ه‌ ‌ڵ منداڵه‌كان ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬

‫كچه‌كان خه‌فه‌ت‬ ‫ده‌خۆن كاتێك‬ ‫دایكانیان ده‌ڵێن‬ ‫رۆژانی‌ هه‌ینی‌ دێین بۆ‬ ‫ ‬ ‫بینای خانه‌ی نه‌وجه‌وانان‪ ،‬ئه‌و بینایه‌ی ب ‌ه ده‌یان منداڵی گرتۆت ‌ه خۆی‬ ‫الیان‌و دواتریش نایه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی جیابون���ه‌وه‌‌و توندوتی���ژ ‌‬ ‫ئاس���ت ‌‬ ‫ی خانه‌كان گۆڕاون‌و‬ ‫دیك���ه‌ له‌و خانه‌ی��� ‌ه جیاده‌كاته‌و‌ه دوو خێزانی‌‪ ،‬سیس���تم ‌‬ ‫خاڵه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان منداڵه‌كان به‌سه‌ردان ئه‌و مندااڵنه‌ش له‌خۆده‌گرێت ك ‌ه باوك‌و‬ ‫ی كه‌س���وكاریان‪ ،‬به‌اڵم دایكی���ان ماون‪ ،‬ب���ه‌اڵم جیابونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌چن���ه‌وه‌ ماڵ ‌‬ ‫ی بۆی ‌ه ئێس���تا له‌ناو خانه‌كه‌دا یانز‌ه كچ‌و‬ ‫ئه‌وان هه‌میش ‌ه له‌خانه‌ن‌و ته‌نها هاوین ‌‬ ‫ی له‌ده‌ره‌وه‌ش چل‌و پێنج كچیان هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫رابردوو به‌س���ه‌ردانێك چونه‌ته‌و‌ه ماڵ ‌‬ ‫خاڵیان له‌به‌غداد‪ ،‬دووه‌میش سه‌رجه‌م ئه‌ركی‌ چاودێریكردنیان له‌سه‌ر ئه‌وانه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو رونیكرده‌وه‌ ك��� ‌ه ئه‌و كچان ‌ه‬ ‫ی دیكه‌ ئاواتی���ان ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫منداڵه‌كان��� ‌‬ ‫ی قه‌زاو ناحییه‌كانن‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫جارێكی دیك ‌ه له‌گه‌ڵ دایكیان بژینه‌وه‌‪ ،‬زیاتر خه‌ڵك ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه بێت (جیابونه‌وه‌و‬ ‫ی ئه‌حالم زۆر له‌و‌ه بچوكتره‌‌و هۆیه‌كه‌ش��� ‌‬ ‫به‌اڵم ئاوات ‌‬ ‫ی رۆشنبیری‌)‬ ‫ی ئاست ‌‬ ‫ێ زوو زوو براكانی‌ ببینێت په‌رته‌وازیی‌‌و كه‌م ‌‬ ‫ته‌نها ده‌یه‌و ‌‬ ‫ی كوڕان‌و پێكه‌و‌ه چه‌ند شه‌وێك ئه‌و ناوچان ‌ه زیاتر بن‪ ،‬یان هه‌ندێجار ك ‌ه‬ ‫له‌به‌ش ‌‬ ‫باوك‌و دایك له‌و شوێنان ‌ه جیاده‌بنه‌و‌ه‬ ‫بخه‌ون‪.‬‬ ‫ی به‌خێو‬ ‫ی دایكه‌ك ‌ه ده‌یه‌وێ���ت منداڵه‌كه‌ ‌‬ ‫ی خان���ه‌ ‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌بیانو ‌‬ ‫ی كچان‪ ،‬نی���ان ئیبراهیم بكات‪ ،‬ب���ه‌اڵم كه‌س���وكار ‌‬ ‫نه‌وجه‌وانان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵكه‌ ناهێڵن به‌خێو ‌‬ ‫ی منداڵ ‌‬ ‫خه‌ی���ات له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن��� ‌ه ئه‌وه‌ ‌‬ ‫رایگه‌یان���د ك ‌ه س���ه‌ره‌تا ئ���ه‌و خانان ‌ه ب���كات‌و ده‌ینێرنه‌و‌ه بۆ باوكی‌‌و ئه‌ویش‬ ‫ی له‌خۆ ده‌گرت ك ‌ه پێی به‌خێو ناكرێت‌و ده‌یهێنێت ‌ه ئێره‌‪.‬‬ ‫ته‌نها ئ���ه‌و مندااڵن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫نی���ان ئیبراهی���م ك��� ‌ه توێ���ژه‌ر ‌‬ ‫باوك‌و دایكیان گیانیان له‌ده‌ستدابوو‪،‬‬ ‫ی به‌وه‌ك���رد‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تیش��� ‌ه ئام���اژه‌ ‌‬ ‫ی زۆربوون ‌‬ ‫به‌اڵم له‌ئێس���تادا‌و به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌وان وه‌ك توێژه‌ ‌‬ ‫ی ك���ه‌ كێش���ه‌ ‌‬ ‫كێش ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‌و به‌رزبونه‌و‌ه ‌‬

‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و خان��� ‌ه ئه‌وه‌ی��� ‌ه ك��� ‌ه‬ ‫زۆرجار باوكه‌ك��� ‌ه له‌زیندان ‌ه یان به‌هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی بێت گیان ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت��� ‌‬ ‫كێش���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌‌و كاتێك دایكه‌ك ‌ه ده‌یه‌وێت‬ ‫ێ ی���ان منداڵه‌ك ‌ه‬ ‫منداڵه‌ك���ه‌ی‌ بیبین��� ‌‬ ‫ی كاتی‌‌و له‌و‬ ‫ی بۆ ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫بڕوات���ه‌و‌ه ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێ ‌‬ ‫ی باوك ‌‬ ‫كاته‌ش���دا ك ‌ه كه‌س���وكار ‌‬ ‫ده‌زان���ن دێن ‌ه الیان‌و ده‌بێت به‌كێش��� ‌ه‬ ‫بۆیان‪ ،‬بۆی���ه‌ له‌و كات���ه‌دا منداڵه‌كان‬ ‫ی دایك‌و‬ ‫ده‌ب���ن به‌قوربانی‌ كێش���ه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌ردووال‪ ،‬له‌و روه‌و‌ه‬ ‫باوك‌و كه‌سوكار ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ده‌ده‌ین‬ ‫ی "ئێم ‌ه ه���ه‌ر هه‌وڵ ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی ئ���ه‌و مندااڵن ‌ه‬ ‫كێش��� ‌ه ‌‬ ‫چاره‌سه‌ر بكه‌ین‌و بیانگێڕینه‌و‌ه بۆ ناو‬ ‫خێزانه‌كانیان‪ ،‬چونك��� ‌ه ئێم ‌ه ناتوانین‬ ‫ی خۆمان‬ ‫له‌سه‌رو ته‌مه‌ن ‪ 18‬ساڵه‌و‌ه ال ‌‬ ‫بیانهێڵینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫نیان ئاش���كرایكرد ك ‌ه رۆژان ‌ه خه‌ڵك‬ ‫س���ه‌ردانیان ده‌كه‌ن بۆئ���ه‌وه‌ی‌ كچیان‬ ‫ی‬ ‫ی بك���ه‌ن‌و وت ‌‬ ‫لێوه‌ربگ���رن‌و به‌خێ���و ‌‬ ‫ی ده‌وڵه‌مه‌ند هاتوو‌ه‬ ‫"ته‌نانه‌ت خه‌ڵك��� ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬کوردستان‬

‫ی چه‌ند سه‌روه‌تم هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆ المان وتویه‌ت ‌‬ ‫ده‌یكه‌م به‌ناویه‌و‌ه به‌س كچێكم پێبده‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێم��� ‌ه ناتوانین ئه‌و كار‌ه بكه‌ین‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌بێت چه‌ند ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر كه‌سوكاریش��� ‌‬ ‫ی ده‌كات به‌خاوه‌نی‌"‪.‬‬ ‫ی تر خۆ ‌‬ ‫كه‌س ‌‬ ‫ی كارمه‌ندی‌ ئه‌م خانه‌ی ‌ه (داد‌ه‬ ‫به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ش���لێر) ك ‌ه ژنێكی‌ ته‌مه‌ن چل س���اڵه‌‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫رۆژان ‌ه هه‌روه‌ك ماڵه‌وه‌ خواردنی‌ س��� ‌‬ ‫ژه‌م ئام���اد‌ه ده‌كرێت ب���ۆ ئه‌و كچانه‌‌و‬ ‫زۆرجاریش ئه‌گ���ه‌ر خواردنێكیان به‌دڵ‬ ‫نه‌بێت ش���تی‌ تریان بۆ ئاماد‌ه ده‌كه‌ن‌و‬ ‫ی ناوه‌ندین‬ ‫ی له‌قۆناغ��� ‌‬ ‫ئه‌و مندااڵن���ه‌ ‌‬ ‫خۆیان ده‌توانن خۆیان بش���ۆن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی س���ه‌ره‌تاین خۆیان‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ له‌قۆناغ ‌‬ ‫ده‌یانش���ۆن‪ ،‬چونكه‌ ناتوان���ن خۆیان‬ ‫بشۆن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها شیرین محه‌مه‌د ك ‌ه مامۆستای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ڕان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ل���ه‌و خانه‌ی���ه‌‌و له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫كچ���ه‌كان له‌خوێندنگا‪ ،‬سه‌رپه‌رش���ت ‌‬ ‫ی له‌وه‌كرد‬ ‫خوێندنه‌كه‌یان ده‌كات‪ ،‬باس ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ك���ه‌ كێش��� ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان��� ‌‬

‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫مندااڵن���ه‌ ره‌نگدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫خوێندنه‌كانیان هه‌ی��� ‌ه به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫مندااڵن��� ‌هی‌ دای���ك‌و باوكی���ان له‌یه‌ك‬ ‫جیابونه‌ته‌و‌ه یان گیانیان له‌ده‌ستداوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫یاخ���ود هه‌ریه‌كه‌یان چونه‌ت��� ‌ه ژیان ‌‬ ‫هاوس���ه‌رییه‌وه‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه ئ���ه‌و مندااڵن ‌ه‬ ‫زیاتر خۆماندوكردن‌و چاودێریكردنیان‬ ‫ده‌وێت‪.‬‬ ‫ی مامۆس���تا ش���یرین‬ ‫ب���ه‌و پێی��� ‌ه ‌‬ ‫ی نزیك��� ‌ه لێیان���ه‌وه‌‌و هه‌موو‬ ‫كه‌س���ێك ‌‬ ‫ی س���ه‌عیكردندا له‌گه‌ڵیانه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی الیه‌‪،‬‬ ‫ی ئ���ه‌و كچانه‌ ‌‬ ‫زۆرترین چیرۆك ‌‬ ‫ی گێڕایه‌و‌ه‬ ‫ی یه‌كێ���ك له‌كچه‌كان ‌‬ ‫چیرۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌مه‌ن هه‌شت سا ‌ڵ بۆ ‌‬ ‫ك ‌ه (رێزان) ‌‬ ‫گێڕاوه‌ته‌وه‌ كاتێك ته‌مه‌نی‌ شه‌ش ساڵ‬ ‫ی چاویه‌وه‌‌و‬ ‫ی به‌به‌رچ���او ‌‬ ‫بووه‌‌و باپیر ‌‬ ‫ی شه‌ره‌فه‌وه‌ دایكی‌ كوشتوه‌‪.‬‬ ‫به‌بیانو ‌‬ ‫ی ئه‌م مامۆس���تای ‌ه‬ ‫ی دیكه‌ ‌‬ ‫خه‌مێك��� ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه زۆرجار دایكه‌كانیان به‌ڵێن‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ین ‌‬ ‫به‌منداڵ���ه‌كان ده‌ده‌ن رۆژان��� ‌‬ ‫دێن به‌ش���وێنیاندا‪ ،‬ئیتر ئ���ه‌و منداڵ ‌ه‬ ‫ی چوارشه‌ممه‌و‌ه له‌مامۆستاكه‌یان‬ ‫له‌ڕۆژ ‌‬ ‫ده‌پرسن ك ‌هی‌ "هه‌ینی‌" دێت‌و خه‌یاڵیان‬ ‫ی ئه‌و كاته‌ی ‌ه ك ‌ه دایكیان دێت‬ ‫ه���ه‌ر ال ‌‬ ‫به‌ش���وێنیاندا‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاتێ���ك ناڕۆن‬ ‫به‌ش���وێنیاندا‪ ،‬منداڵه‌ك ‌ه هه‌ر پرسیار‬ ‫ی نایه‌ن به‌ش���وێنیاندا‪،‬‬ ‫ده‌كات كه‌ بۆچ ‌‬ ‫ی دیكه‌ی‌ منداڵه‌كان‬ ‫هه‌روه‌ها كێشه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ك��� ‌ه زۆرجار له‌خوێندنگا پێیان‬ ‫ناخۆش ‌ه بڵێن له‌"خانه‌" ده‌ژین‪ ،‬بۆیه‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م مامۆستایه‌ ده‌چێت بۆ كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫دایك‌و ب���اوكان‪ ،‬كچ���ه‌كان پێیده‌ڵێن‬ ‫ی قوتابخانه‌كه‌م‬ ‫"توخوا به‌مامۆستاكان ‌‬ ‫مه‌ڵێ له‌خانه‌ین"‪.‬‬

‫ی "زۆرب ‌هی‌ كات‬ ‫به‌ڵكو وه‌ك خ���ۆی‌ وت ‌‬ ‫پاش���نیوه‌ڕوان ده‌چین��� ‌ه س���ه‌یران‪،‬‬ ‫له‌ماڵیش���ه‌و‌ه خواردن ئاماده‌ ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫به‌ڕاستی‌ من‌و هاوسه‌ره‌كه‌شم ده‌مانه‌و ‌‬ ‫كاتێكی‌ خۆش دوور له‌ماندوبوون به‌سه‌ر‬ ‫ببه‌ین ن���ه‌ك لێره‌ش ه���ه‌ر ماندوبین‪،‬‬ ‫ی زۆر‬ ‫ێ ج���ار خواردن ‌‬ ‫بڕوابك���ه‌‪ ،‬هه‌ند ‌‬ ‫س���اده‌ ده‌هێنین‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌ك ده‌ڵێن‬ ‫ی زۆر خۆش دروست ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫جه‌وێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌و یاپراخ ‌‬ ‫تا كاتژمێر دوو ‌‬ ‫پێچاوه‌ته‌وه‌‬ ‫ی ت���ر له‌خێزان���ه‌كان‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫هه‌ندێك ‌‬ ‫روونده‌كه‌ن���ه‌و‌ه كه‌ پێش چونیش���یان‬ ‫ی‬ ‫ی ماندوبوونێك ‌‬ ‫ب���ۆ س���ه‌یران‪ ،‬توش��� ‌‬ ‫زۆر ده‌بن‪ ،‬كه‌ژاڵ ن���ادر‪-‬ی‌ ته‌مه‌ن ‪28‬‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێكی‌ تر‌ه له‌و ژنانه‌ ‌‬ ‫ساڵ‪ ،‬نمونه‌ ‌‬ ‫ی بۆ سه‌یران‬ ‫ی چوونی‌ خێزانه‌كه‌ ‌‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی ماندوبوونێكی‌ زۆر ده‌بێ‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫توش��� ‌‬ ‫ی هه‌ینی‌ رابردوو‬ ‫ك ‌ه له‌گ���ه‌ڵ خێزانه‌كه‌ ‌‬

‫چوبوو‌ه س���ه‌یران‪ ،‬باسی‌ له‌وه‌كرد‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی چوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌و شه‌و‌هی‌ كه‌ بۆ به‌یانیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌و خه‌ریك ‌‬ ‫سه‌یران‪ ،‬تا كاتژمێر ‪‌ 2‬‬ ‫یاپ���راخ پێچان���ه‌و‌ه ب���وو‪ ،‬له‌كاتژمێر‬ ‫ی‬ ‫پێنجی‌ به‌یانیشه‌وه‌ هه‌ستاو‌ه خه‌ریك ‌‬ ‫ی به‌یانیش‬ ‫یاپراخ كواڵندن بوو هه‌ش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماژه‌ ‌‬ ‫چۆت ‌ه س���ه‌یران‪ .‬وه‌ك خۆش ‌‬ ‫ی‬ ‫پێ���ده‌كات‌و ده‌ڵێت "له‌وێ���ش كاتێك ‌‬ ‫زۆر خه‌ریكی‌ گۆش���ت جنی���ن بووم‪،‬‬ ‫به‌اڵم گرنگ ئه‌وه‌یه‌ ئاس���وده‌ییه‌ك بۆ‬ ‫ماڵ‌و منداڵه‌كه‌م دروس���ت بكه‌م‪ ،‬چش‬ ‫ی‬ ‫ی خۆم"‪ .‬ك���ه‌ژاڵ هێما ‌‬ ‫له‌ماندوبون��� ‌‬ ‫به‌وه‌شدا ك ‌ه ته‌نها له‌كاتی‌ هاتنی‌‌و له‌ناو‬ ‫ێ كاره‌و داده‌نیشێ‌‪،‬‬ ‫ئوتومبیله‌كه‌یاندا ب ‌‬ ‫ی "بۆ زۆرێك‬ ‫ئه‌و به‌پێكه‌نینه‌و‌ه وتیش��� ‌‬ ‫له‌ژنان س���ه‌یرانكردن وه‌ك ئاواره‌بوون‬ ‫وایه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ی ژنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌هاوكاریكردن ‌‬ ‫ته‌علیق ده‌بێته‌وه‌‬ ‫ی ت���ر له‌خێزانه‌كان‪،‬‬ ‫له‌الی‌ به‌ش���ێك ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬فه‌ریق هه‌ڵه‌بجه‌یی‬ ‫ێ‬ ‫ی "ناكر ‌‬ ‫ی س���ه‌لماندو وت ‌‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫له‌سه‌یرانیشدا ماندوبوون هه‌ر بۆ ژنان‬ ‫بێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌ویش وه‌ك من حه‌ز ب ‌ه‬ ‫ی خۆش ده‌كات"‪.‬‬ ‫ی كاتێك ‌‬ ‫به‌سه‌ربردن ‌‬

‫ی س���ه‌یران‪،‬‬ ‫ی خواردن��� ‌‬ ‫ئاماده‌كردن��� ‌‬ ‫به‌هاوبه‌ش���ییه‌‌و پیاوانی���ش به‌ش���ێك‬ ‫له‌ئه‌رك���ی‌ ئاماده‌كردن���ی‌ خواردنی���ان‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ سه‌رشان‪ ،‬سه‌وسه‌ن مسته‌فا‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 25‬ساڵ‪ ،‬كه‌ وه‌ك خۆی‌ باس ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆچون ‌‬ ‫ی رۆژ‌ه پش���وه‌كان‬ ‫ده‌كات زۆرین��� ‌ه ‌‬ ‫توێژه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫ده‌چن ‌ه ده‌ره‌و‌ه بۆ س���ه‌یرانكردن‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪،‬‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ توێژه‌رێك��� ‌‬ ‫روونده‌كات���ه‌و‌ه ك ‌ه مێره‌كه‌ش���ی‌ وه‌ك‬ ‫ی ژنان له‌سه‌یرانه‌كاندا‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ی له‌ئاماده‌كردنی‌ خواردنی‌ سه‌یراندا به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی خواردنیان له‌كۆڵ‬ ‫ی ئاماده‌كردن ‌‬ ‫ماندوده‌بێ‌‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "به‌تایبه‌ت ئه‌و ئه‌رك ‌‬ ‫ی ئازاد‬ ‫كاتان���ه‌ی‌ خواردنه‌كه‌ گۆش���تی‌ برژاو بۆت���ه‌وه‌‪ ،‬توێ���ژه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ده‌بێ‌‪ ،‬من ته‌نها خواردنه‌كه‌یم له‌سه‌ره‌"‪ .‬ج���ه‌الل له‌مباره‌ی���ه‌و‌ه ده‌ڵێ���ت "بۆی ‌ه‬ ‫ئه‌و جه‌خت له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه زیات���ر ژنان حه‌زیان له‌س���ه‌یرانكردنه‌"‬ ‫مێره‌كه‌ی‌ ن���ه‌ك له‌س���ه‌یراندا‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ی گشتی‌ له‌س���ه‌یرانه‌كاندا‬ ‫ی ناوماڵیشدا به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی له‌كار ‌‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ده‌كات‪ .‬بۆی ‌ه ده‌ڵێت "له‌سه‌ر به‌زۆری���ی‌ ئه‌ركی‌ ئاماده‌كردنی‌ خواردن‬ ‫هاوكار ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش زۆرجار رووب���ه‌ڕووی‌ ته‌علیق له‌س���ه‌ر پیاوان���ه‌‪ ،‬ئه‌و نمون���ه‌ی‌ به‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌یران به‌زۆر ‌‬ ‫ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌ك مێرده‌ك���ه‌م هێنایه‌وه‌ ك ‌ه خواردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گۆشت ‌‬ ‫ی برژاوه‌‪" ،‬ئاماده‌كردن ‌‬ ‫خۆی‌ ده‌ڵێت ب���ڕوام به‌و هاوكاریكردن ‌ه گۆش ‌‬ ‫ی پیاوانه‌ نه‌ك‬ ‫ی ئه‌حمه‌د ته‌مه‌ن ‪ 30‬ساڵ‪ ،‬برژاوی���ش زیاتر ئه‌رك��� ‌‬ ‫هه‌یه‌"‪ .‬دیار ‌‬ ‫ی ژنان"‪.‬‬ ‫ی قسه‌كان ‌‬ ‫هاوسه‌ری‌ سه‌وسه‌ن‪ ،‬راست ‌‬

‫"كوڕه‌ ‪ 12‬ساڵیه‌كه‌م له‌به‌ر خوێندن ده‌رهێناو‬ ‫كردمه‌ كارمه‌ندی پاككه‌ره‌وه‌ له‌شاره‌وانی"‬ ‫گرفته‌كان���ی زیاتر ب���وون‌و هه‌ر له‌وێ‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تی داوه‌ته‌ كرێكاری ب���ۆ بژێو ‌‬ ‫ی هێناو‌ه‬ ‫په‌یداك���ردن‪ ،‬دواتری���ش ژن��� ‌‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت له‌تاو‬ ‫پیاوێكی‌ كوردستان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌وه‌و‌ه ئه‌رك ‌‬ ‫منداڵیان بووه‌‪ ،‬ئی���د ‌‬ ‫نه‌خۆشی‌‌و بێكاریی‌‪ ،‬كوڕه‌ دوانز‌ه‬ ‫ئه‌م پی���او‌ه قورس���تر ب���ووه‌‌و ژیان‌و‬ ‫ی‬ ‫سااڵنه‌ك ‌هی‌ كردوه‌ت ‌ه كارمه‌ند ‌‬ ‫ماناكان���ی كاڵتربوونه‌ته‌وه‌ الی‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫شاره‌وانی‌‌و دوو منداڵی‌ دیكه‌ش ‌‬ ‫ی دڵخۆش‬ ‫ئه‌وه‌شدا به‌بینینی منداڵه‌كان ‌‬ ‫قوتابین‪ ،‬هه‌روه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت‬ ‫بووه‌‪.‬‬ ‫"كۆمسیاری نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان‌و‬ ‫(‪ )2005/11/12‬رۆژێكی‌ به‌دبه‌ختیی ‌ه‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمیش هیچمان بۆ‬ ‫ی ئ���ه‌م پی���اوه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه هه‌م���وو‬ ‫ناكه‌ن‌و رۆشناییه‌ك نابینم تا دڵم پێی ال ‌‬ ‫رۆژه‌كانی تر له‌ماڵه‌وه‌ هاتۆته‌ ده‌ره‌و‌ه‬ ‫خۆش بێت"‪.‬‬ ‫ب���ه‌ره‌و ئه‌و ش���وێنه‌ی ك��� ‌ه له‌ڕومادی‬ ‫عه‌لی ره‌حیم غه‌فور پیاوێكی ته‌مه‌ن كرێكاری تیا كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مجاره‌یان‬ ‫‪ 52‬ساڵه‌ی خه‌ڵكی سه‌رپێڵی زه‌هاوی جی���اواز له‌ڕۆژه‌كان���ی دی‪ ،‬خ���ۆی‬ ‫ی "له‌ناو‬ ‫كرماش���انه‌‪ ،‬ئ���ه‌و پی���اوه‌ خێزانداره‌و له‌نه‌خۆشخانه‌ بینیوه‌ته‌وه‌‌و وت ‌‬ ‫خاوه‌ن���ی ‪ 3‬كچ‌و كوڕێكه‌‌و گه‌وره‌كه‌یان كۆس���ته‌رێكی مۆدێل هه‌شتاكان بووم‌و‬ ‫ی به‌ره‌و ش���وێنی كاركردنه‌كه‌م ده‌چووم‬ ‫ته‌مه‌نی ‪ 14‬س���اڵه‌‪ ،‬ئه‌و پیاو‌ه ماوه‌ ‌‬ ‫‪ 33‬س���اڵ ‌ه ئاواره‌ی كوردستانی باشور ك ‌ه كرێكاری بیناس���ازی بووم‪ ،‬كاته‌ك ‌ه‬ ‫ی عه‌ربه‌ت به‌ره‌به‌یان بوو‪ ،‬ناو كۆسته‌ركه‌ش پڕبوو‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌تا له‌ناحی���ه‌ ‌‬ ‫نیش���ته‌جێبووه‌‌و دواتر له‌الیه‌ن رژێمی له‌كرێكار‌و خه‌ڵكی ئاسایی‪ ،‬هه‌ر هێند‌ه‬ ‫به‌عسه‌وه‌ گواس���تراونه‌ته‌وه‌ بۆ شاری گوێبیس���تی ده‌نگێكی به‌رز بووم‌و ئیتر‬ ‫رومادی‌و ‪ 25‬س���اڵیش ل���ه‌وێ ژیاوه‌‪ ،‬ئاگام له‌دونیا نه‌م���ا‪ ،‬دوای ئه‌و‌ه خۆم‬ ‫له‌‪2006‬یشدا هاتۆته‌ هه‌رێمی كوردستان‌و له‌نه‌خۆش���خانه‌ بینییه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌نجام‬ ‫ئێستا له‌كه‌مپی كاوه‌ی سه‌ر به‌ناحیه‌ی قاچێك���م له‌كارك���ه‌وت‌و ده‌مارێك���ی‬ ‫قوشته‌په‌ی شاری هه‌ولێر نیشته‌جێیه‌‪ .‬سه‌ریشم س���اچمه‌ی به‌ركه‌وت‌و ئێستا‬ ‫ی كات هه‌ر كاری كردۆت��� ‌ه س���ه‌ر ده‌م‌و ده‌س���ت‌و‬ ‫ی ئه‌م پی���او‌ه زۆربه‌ ‌‬ ‫ژیان ‌‬ ‫ی بووه‌‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تای‌ ژیانیدا پشتیش���م‪ ،‬بۆی ‌ه ل���ه‌و رۆژه‌و‌ه كارم بۆ‬ ‫كرێكاری��� ‌‬ ‫به‌ه���ۆی بی���روڕای سیاس���ی جیاواز‪ ،‬ناكرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و پی���اوه‌ ك ‌ه ئێس���تا په‌ككه‌وته‌و‬ ‫كوردس���تانی رۆژهه‌اڵتی جێهێش���توه‌‌و‬ ‫له‌ده‌ست رژێمی ئێران هه‌ڵهاتوه‌‪ ،‬دواتر كه‌مئه‌ن���دام بووه‌‪ ،‬له‌ماڵێكی س���اده‌و‬ ‫له‌باش���وری عێراق‌و له‌ش���اری رومادی بێن���ازی كه‌مپی كاوه‌ گ���وزه‌ر ده‌كات‌و‬

‫كۆمسیاری‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان‌و‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمیش‬ ‫هیچمان بۆ ناكه‌ن‌و‬ ‫رۆشناییه‌ك نابینم تا‬ ‫دڵم پێی خۆش بێت‬

‫وه‌كخۆی باسی لێوه‌كرد "ته‌نها چاوه‌ڕێی‬ ‫مردنه‌"‪ ،‬عه‌لی ئێستا به‌ته‌واوی قسه‌ی‬ ‫ب���ۆ ناكرێت‌و رۆشتنیش���ی ته‌واو نییه‌‪،‬‬ ‫جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ش خاوه‌ن���ی ‪ 4‬منداڵه‌‌و‬ ‫گه‌وره‌كه‌یان كاروانی ‪ 16‬س���ااڵنه‌‪ ،‬دوو‬ ‫كچیش���ی به‌ناوه‌كانی (كاس���او سیما)‬

‫ئێستا قوتابی بنه‌ڕه‌تین‪.‬‬ ‫ئه‌و‪ ،‬وێ���ڕای ئه‌وه‌ی ك ‌ه پێویس���تی‬ ‫به‌چه‌ندین نه‌شته‌رگه‌رییه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‬ ‫نه‌بوونیی���ه‌وه‌‪ ،‬چاره‌س���ه‌ری خۆی بۆ‬ ‫ناكرێت‌و ده‌ڵێت "چاره‌س���ه‌ره‌كه‌ی من‬ ‫هه‌ر لێگه‌ڕی‪ ،‬به‌اڵم خۆزگه‌ منداڵه‌كانم‬ ‫وه‌كو پێویس���ت بۆ به‌خێ���و ده‌كران‪،‬‬ ‫داهاتی مانگانه‌ی خێزانه‌كه‌م ‪ 200‬هه‌زار‬ ‫دیناره‌‌و ‪ 2‬منداڵیش���م خوێندكارن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫‪ 200‬هه‌زاره‌ش كاروانی كوڕم به‌كرێكاری‬ ‫په‌یدای ده‌كات‪ ،‬چونكه‌ نه‌هامه‌تیه‌كان‬ ‫وایان لێكردم كوڕ‌ه ‪ 12‬ساڵیه‌كه‌م له‌به‌ر‬ ‫خوێندن ده‌رهێناو كردم��� ‌ه كارمه‌ندی‬ ‫پاكك���ه‌ره‌وه‌ له‌ش���اره‌وانی‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت‬ ‫ئه‌و سه‌رپه‌رش���تیاره‌ی كاری پێده‌كات‬ ‫دڵی پێمان س���وتابوو بۆیه‌ الی خۆی‬ ‫وه‌ریگرتب���و‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و منداڵه‌‪ ،‬ئیدی‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ژیانی من"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ی ره‌حیم ك ‌ه خه‌ڵك ‌‬ ‫عه‌ل��� ‌‬ ‫كوردستان ‌ه ده‌یوت "من كوردم‌و كه‌سێكی‬ ‫ئاسایی نیم‪ ،‬كه‌مئه‌ندامم‪ ،‬لێره‌ به‌ئاوار‌ه‬ ‫س���ه‌یر ده‌كرێم ك���ه‌ هه‌رچه‌ند‌ه ده‌بێت‬ ‫له‌كوردستان وا سه‌یرم نه‌كرێم‪ ،‬منداڵی‬ ‫خه‌ڵكی له‌خۆش���یدان‪ ،‬منداڵی منیش‬ ‫كرێكاری شاره‌وانییه‌‪ ،‬كۆمسیاری بااڵی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرت���ووه‌كان ب���ۆ كاروباری‬ ‫په‌نابه‌ران هیچمان بۆ ناكات‪ ،‬حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی���ش ئێمه‌ی به‌س���ه‌ر بۆت ‌ه بار‪،‬‬ ‫به‌هه‌مان ش���ێو‌ه هیچمان ب���ۆ ناكات‌و‬ ‫رۆشناییه‌ك نابینیم تا دڵم پێی خۆش‬ ‫بێت"‪.‬‬

‫ره‌نگه‌ ناونیشانی ئه‌م بابه‌ته‌ به‌التانه‌و‌ه‬ ‫س���ه‌یر بێت له‌وه‌دا كه‌ چی شتێك ئه‌م‬ ‫دوو ج���ۆره‌ كه‌س���ایه‌تییه‌ به‌یه‌ك���ه‌وه‌‬ ‫ده‌به‌س���تێته‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌ی���ه‌ بڵێن كه‌م‬ ‫ئه‌ندام توێ���ژه‌و كارگوزار چینه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫با ئێمه‌ له‌دید‌و تێڕوانینی ئه‌و خه‌ڵكه‌ی‬ ‫كه‌ له‌هه‌ردوو الیان به‌ده‌رن سه‌یری ئه‌م‬ ‫دوو جۆره‌ له‌كه‌سایه‌تی بكه‌ین‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵ���گا ئ���ه‌و یه‌ك���ه‌ گه‌وره‌یه‌یه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌جۆره‌ها چین‌و توێ���ژو یه‌كه‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی پێكهات���ووه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫پێكه‌وه‌ی���ان ده‌به‌س���تێته‌وه‌ بریتییه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫له‌هه‌ڵس���وكه‌وتكردنیان‬ ‫یه‌كتردا‪ ،‬زانراویش���ه‌ الی هه‌مووان هه‌ر‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌ك له‌كۆمه‌ڵگه‌یه‌كدا رۆڵی‬ ‫خۆی ده‌گێڕێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت كه‌سایه‌تییه‌‬ ‫س���لبیه‌كانیش رۆڵ���ی خۆی���ان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌وان نه‌بن نرخی كه‌سه‌‬ ‫ئیجابیه‌كانی���ش نازانرێ���ت‪ ،‬چ ج���ای‬ ‫كه‌سێك خزمه‌ت به‌ به‌رژه‌وه‌ندی گشتی‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫لێره‌و له‌وێ ده‌بیستین‌و ده‌بینین كه‌‬ ‫چۆن له‌واڵتانی دی رێز له‌و كه‌س���انه‌‬ ‫ده‌گیرێت كه‌ خزمه‌تگوزاری‌و كارگوزاری‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬بۆ نموون���ه‌ له‌واڵتێكی وه‌ك‬ ‫یابان به‌ ئه‌ندازیاری ژینگه‌ ناو ده‌برێن‬ ‫بۆئه‌وه‌ی خۆشه‌ویستییان بۆ كاره‌كه‌یان‬ ‫هه‌بێت‌و له‌بایه‌خیان كه‌م نه‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫الی خۆش���مان ب���ه‌رده‌وام ب���اس‬ ‫له‌ڕێزگرتن له‌و كه‌س���ایه‌تیانه‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم مه‌خابن ئ���ه‌و رێزگرتنه‌ هه‌رگیز‬ ‫له‌ك���رداردا نابینین‪ ،‬بۆ نموونه‌ هه‌رگیز‬ ‫باوكێك ش���انازی به‌و كوڕه‌یه‌وه‌ ناكات‬ ‫كه‌ كارگ���وزاره‌‪ ،‬وێڕای ئ���ه‌وه‌ش ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ی كه‌ خزمه‌ت پێشكه‌ش ده‌كات‬ ‫به‌ چاوێكی كه‌متر ته‌ماشا ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫تێڕوانین ‌ه له‌فه‌رمانگه‌كانی حكومه‌ته‌وه‌‬ ‫هه‌تا كه‌رته‌ تایبه‌ته‌كانیش ده‌گرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌چ���ی ب���ه‌رده‌وام له‌ناوه‌نده‌كان���ی‬ ‫راگه‌یاندن���ه‌وه‌ ب���اس له‌پای���ه‌و رێزی‬ ‫كارگوزار‌و پیرۆزی كاره‌كه‌یان ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌م چین���ه‌ به‌رخ���ورد له‌گ���ه‌ڵ دوو‬ ‫تێڕوانینی جیاوازدا ده‌كه‌ن له‌الیه‌كه‌وه‌‬ ‫به‌ سووك ته‌ماشاكردنی له‌و شوێنه‌ی‬ ‫كه‌ كاری تێدا ده‌كات‪ ،‬له‌الیه‌كی تره‌وه‌‬ ‫ئه‌و قسه‌ زالنه‌ی سه‌باره‌ت به‌ گه‌وره‌یی‬ ‫خۆی‌و كاره‌ك���ه‌ی ده‌كرێت‪ ،‬دیاره‌ كه‌م‬ ‫ئه‌ندامیش به‌هه‌مان شێوه‌ رووبه‌ڕووی‬ ‫هه‌م���ان واقیع ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كاته‌ی‬ ‫قسه‌ له‌سه‌ر مافه‌كانی‌و خودی به‌هره‌و‬ ‫تواناكانی ت���ا راده‌ی له‌خۆباییكردنیان‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم ل���ه‌ڕووی پراكتیكه‌وه‌‬ ‫به‌هه‌موو ش���ێوه‌یه‌ك ره‌ت ده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ رۆژانه‌ به‌ جۆره‌ها ش���ێوه‌‬ ‫هه‌س���تی بریندار ده‌كات‪ ،‬هه‌ر له‌ساتی‬ ‫له‌دایكبوونیی���ه‌وه‌ خێ���زان ب���ه‌ خه‌م‌و‬ ‫خه‌فه‌ته‌وه‌ پێشوازی لێ ده‌كات‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫زیادوتنیش نه‌بێت كه‌ به‌ له‌دایكبوونی‬ ‫مه‌رگێكی له‌به‌رچ���او دابنرێت‪ ،‬وێڕای‬ ‫ئه‌مه‌ش وه‌كو په‌ڵه‌یه‌كی ره‌ش ده‌بێت‬ ‫به‌س���ه‌ر ئ���ه‌و خێزان���ه‌وه‌‌و كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫له‌كات���ی تێكه‌اڵوب���وون له‌گه‌ڵیان لێی‬ ‫ده‌س���ڵه‌مێته‌وه‌‪ ،‬پاش���انیش له‌شوێنه‌‬ ‫گش���تییه‌كاندا هی���چ حس���ابێكی بۆ‬ ‫ناكرێ���ت‪ ،‬به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌ی بابای‬ ‫كارگوزار‌و بگره‌ خراپتریش رووبه‌ڕووی‬ ‫قبوڵنه‌ك���ردن ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ جێگه‌ی‬ ‫خۆیه‌ت���ی بووترێت پێویس���ته‌ الیه‌نه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی���داره‌كان‌و كۆمه‌ڵگ���ه‌ بیرێك‬ ‫له‌م دوو یه‌كه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌ بكه‌نه‌وه‌‌و‬ ‫خۆیان یه‌كالی���ی بكه‌نه‌وه‌ ئایا به‌ڕێزن‬ ‫یان بێ رێز‪ ،‬ئای���ا هه‌بوونیان بایه‌خی‬ ‫هه‌ی���ه‌ بۆ كۆمه‌ڵگه‌ یاخود نا‪ ،‬ئایا ئه‌و‬ ‫به‌كه‌م ته‌ماشاكردنه‌ له‌به‌رژوه‌ندی ئه‌و‬ ‫دوو پێكهاته‌ی���ه‌ی كۆمه‌ڵگایه‌ یان ئه‌و‬ ‫ج���ۆره‌ تێڕوانینه‌ خزم���ه‌ت به‌ چین‌و‬ ‫توێژه‌كانی دیكه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ ده‌كات؟!‬ ‫پاشان پێویس���ته‌ زمان‌و كردار یه‌ك‬ ‫بخرێت‪ ،‬په‌روه‌رده‌یه‌كی دروس���ت هه‌ر‬ ‫له‌باخچه‌ی ساوایانه‌وه‌ هه‌تا خوێندنی‬ ‫بااڵ دابنرێت بۆ نه‌هێشتنی ئیزدواجییه‌تی‬ ‫شه‌خسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬بۆیه‌ داواكارم‬ ‫راگه‌یاندنكاران له‌موناعات‌و كێشه‌كانی‬ ‫كارگوزارانیش بپرسنه‌وه‌‪ ،‬تاوه‌كو ئه‌م‬ ‫قس���انه‌ی من بس���ه‌لمێت‪ ،‬زیندووترین‬ ‫به‌ڵگ���ه‌ش به‌راوردكردن���ی موچ���ه‌ی‬ ‫كارگ���وزار‌و به‌ڕێوه‌به‌رێك���ه‌ له‌ه���ه‌ر‬ ‫فه‌رمانگ���ه‌‌و ناوه‌ندێك���ی كاركردن���دا‪،‬‬ ‫س���ه‌رنج بدرێ���ت ئای���ا كاری كامیان‬ ‫زیاتر‌و قورستر‌و تاقه‌ت پڕوكێنه‌رتره‌؟‬ ‫دوات���ر ئه‌م���ه‌ ده‌بێت���ه‌ دانپێدانانێكی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و هه‌م���ووان بۆئه‌وه‌ هه‌وڵ‬ ‫ناده‌ین ببینه‌ به‌ڕێوه‌به‌ر‪ ،‬ئه‌و وته‌یه‌ش‬ ‫ده‌كه‌وێت���ه‌ ب���واری پراكتیكییه‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬به‌رپرس خزمه‌تكاره‌‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )321‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/10‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫له‌فه‌یسبووك‪ ،‬ئافره‌تان پێش پیاوان ده‌كه‌ون‬

‫ی هاوڕێ‌‬ ‫ئافره‌تێك‪ :‬ئه‌گه‌ر وێن ‌هی‌ خۆم دابنێم‪ ،‬ئه‌وا ده‌بێت سكرتێرێك بگرم بۆ وه‌اڵم‌و وه‌رگرتن ‌‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫ی دیك ‌ه‬ ‫كچ ‌ه رۆژنامه‌نوسه‌كان‌و به‌شێك ‌‬ ‫له‌ئافره‌تان ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫ی دانانی‌ وێنه‌‪ ،‬یاخود دوو‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی له‌فه‌یسبووك‪ ،‬ته‌نها‬ ‫رست ‌هی‌ ئاسای ‌‬ ‫بۆ موجامه‌له‌كردن چه‌ندین الیك‌و‬ ‫كۆمێنتیان بۆ دێت‪ ،‬كوڕێكی‌ گه‌نجیش‬ ‫ده‌ڵێت "له‌فه‌یسبووك الیك‌و كۆمێنت‬ ‫بۆ ئافره‌ت هه‌ژمار ناكرێت"‪.‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫له‌سه‌یرانیشدا هه‌ر ژنان ماندون‬

‫"بۆ زۆرێك له‌ژنان سه‌یرانكردن‪ ،‬وه‌ك ئاواره‌بوون وایه‌"‬

‫ی‬ ‫خه‌ڵكێك ‌‬ ‫زۆر ته‌نها بۆ‬ ‫ی‬ ‫بێزاركردن‌و كار ‌‬ ‫ی به‌ش���ێك له‌خێزان���ه‌كان‪،‬‬ ‫ل���ه‌ال ‌‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌گه‌ش���ت‌و سه‌یرانه‌كانیشدا‪،‬‬ ‫نه‌شیاو فه‬ ‫ی خواردن له‌س���ه‌ر‬ ‫ی ئاماده‌كردن��� ‌‬ ‫‌یسبووك كار ‌‬ ‫ی به‌ش���ێك‬ ‫ژنانه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش بێزاریی‌ له‌ال ‌‬ ‫به‌كارده‌هێنن‪،‬‬ ‫له‌ژنان دروستكردوه‌‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌شه‌و‌ه‬ ‫ی تر له‌ژنان ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌شێك ‌‬ ‫چونك ‌ه ناو‌و وێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماده‌كردن ‌‬ ‫ی ك ‌ه له‌سه‌یرانكردندا ئه‌رك ‌‬ ‫خواردنیان له‌كۆڵبۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫خۆیان دانه‌ناوه‌‬

‫كچه‌ رۆژنامه‌نوسێك‪:‬‬ ‫ی‬ ‫بۆ یه‌ك وێنه‌ ‌‬ ‫ئاسایی‌ زیاتر‬ ‫له‌هه‌زار الیك‌و‬ ‫پێنجسه‌د كۆمێنتم‬ ‫بۆ هاتووه‌‬

‫ی به‌كارهێناو‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ن���اوی‌ خ���وازراو ‌‬ ‫وێنه‌یه‌ك���ی‌ ت���ر‪ ،‬ئ���ه‌و به‌پێكه‌نینه‌و‌ه‬ ‫ی خ���ۆم دانه‌ناو‌ه‬ ‫ده‌یوت "وێن���ه‌‌و ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫بێزاربوم له‌موجامه‌ل���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر وێنه‌ ‌‬ ‫خۆم دابنێم ئه‌و‌ه ده‌بێت س���كرتێریه‌ك‬ ‫بگرم ب���ۆ وه‌اڵم‌و وه‌رگرتن���ی‌ هاوڕێ‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چونكه‌ رۆژان���ه‌ ‪ 5‬بۆ ‪ 10‬كه‌س داوا ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫هاوڕێیه‌ت ‌‬ ‫ئ���ه‌و ئافره‌ت���ه‌ نایش���ارێته‌و‌ه ك��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئاس���ای ‌‬ ‫هه‌ندێكج���ار وێنه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داناوه‌‪ ،‬یاخود قسه‌یه‌ك ‌‬ ‫سروش���ت‪‌ -‬‬ ‫بۆ هاتووه‌‌و نوسیویه‌تی‌ ئه‌وا راسته‌وخۆ‬ ‫ی بۆ هاتوه‌‪،‬‬ ‫به‌ده‌ی���ان الیك‌و كۆمێنت��� ‌‬ ‫ی ده‌ڵێت "وێن ‌هی‌ هاوڕێیه‌كم‬ ‫وه‌ك خ���ۆ ‌‬ ‫ی خ���ۆم داناوه‌‪،‬‬ ‫وه‌رگ���رت‌و له‌په‌یج��� ‌‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ كاتژمێرێك���دا زیات���ر له‌‪20‬‬ ‫كۆمێن���ت‌و ‪ 30‬الیكم بۆ ه���ات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هاوڕێك���ه‌م‪ ،‬چونكه‌ ك���وڕ بوو ته‌نها ‪4‬‬ ‫الیكی‌ بۆ هاتبوو"‪.‬‬

‫ی گۆشت برژاندن ئیسراحه‌تن‬ ‫كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌مه‌ن��� ‌‬ ‫ی ش���نۆ‪‌ -‬‬ ‫خێزانه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ین ‌‬ ‫‪ 43‬س���اڵ‪ ،‬زۆرب���ه‌ی‌ رۆژان��� ‌‬ ‫ی به‌ه���ار‌و هاوی���ن ده‌چن ‌ه‬ ‫وه‌رزه‌كان��� ‌‬ ‫ی "هه‌ر‬ ‫ی وت��� ‌‬ ‫س���ه‌یران‪ ،‬وه‌ك خۆش��� ‌‬ ‫ی گه‌شتیاری‌"‪.‬‬ ‫جاره‌‌و ده‌چن ‌ه ناوچه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئه‌و هه‌رچه‌ند‌ه به‌‌و گه‌ش���تان ‌ه گه‌لێك‬ ‫دڵخۆش���ه‌‪ ،‬به‌اڵم بێزایش��� ‌ه له‌و ئه‌رك ‌ه‬ ‫ی له‌ئاماده‌كردن���ی‌ خواردن���دا‬ ‫زۆره‌ ‌‬ ‫ده‌كه‌وێت ‌ه سه‌رش���انی‌ خۆی‌‌و دووكچ ‌ه‬ ‫گه‌وره‌ك��� ‌هی‌‪ .‬ئه‌و ده‌ڵێ���ت "مێره‌كه‌م‪،‬‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫هه‌میش ‌ه ده‌ڵێت هه‌ر كڕینه‌كه‌ ‌‬ ‫منه‌‪ ،‬خۆ بۆش���تان لێنانێم"‪ .‬تانیا ك ‌ه‬ ‫ی ‪19‬‬ ‫ی ش���نۆیه‌‌و ته‌مه‌ن ‌‬ ‫كچه‌ گ���ه‌وره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سفره‌یه‌ك ‌‬ ‫ساڵه‌‪ ،‬به‌ده‌م كۆكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫سه‌فه‌رییه‌وه‌‪ ،‬باسی‌ له‌وه‌كرد‪ ،‬ته‌نها ئه‌و‬ ‫ژه‌م ‌ه خواردنان ‌ه ئه‌وان حه‌س���اوه‌ن‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی گۆشت ده‌برژێنن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫باوكی‌و براكان ‌‬ ‫ی‬ ‫وتی‌ "هه‌رچه‌ند زۆر حه‌زم له‌گۆش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫برژاویش نییه‌‪ ،‬به‌اڵم چونك ‌ه ئه‌ركه‌كه‌ ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئێم���ه‌ نیی���ه‌‪ ،‬ح���ه‌ز ده‌كه‌م‬ ‫به‌به‌رده‌وام خواردنی‌ س���ه‌یرانه‌كانمان‬ ‫ی برژاو بێت"‪.‬‬ ‫گۆشت ‌‬

‫ی زۆر باشم داناوه‌‌و‬ ‫كوڕێك‪ :‬بابه‌ت ‌‬ ‫كۆمێنت‌و الیكم بۆ نه‌هاتوه‌‬ ‫شوێنێك بۆ حه‌وانه‌وه‌‪ ،‬نه‌ك هه‌ر‬ ‫ی ئافره‌تان���ه‌وه‌‪ ،‬كاو‌ه‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌ ‌‬ ‫كاركردن‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌عید كه‌ خوێندكاره‌ له‌زانكۆیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تر له‌خێزانه‌كان خواردن ‌‬ ‫به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌ختیكرده‌و‌ه كه‌ زۆرجار بابه‌ت ‌‬ ‫ئه‌هل ‌‬ ‫ی یه‌ك سه‌یرانه‌كانیان له‌ماڵه‌و‌ه ئاماد‌ه ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ب���اش هه‌بووه‌‌و داین���اوه‌‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ی بۆ ئه‌و‌ه ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی بۆ نه‌هاتووه‌‪ ،‬به‌اڵم ك ‌ه هۆكاره‌ش ‌‬ ‫الیك‌و كۆمێنت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئافره‌تێك وێنه‌یه‌ك داده‌نێت "الیك به‌ر س���ه‌یرانكردن بۆ حه‌وانه‌‌و به‌سه‌ربردن ‌‬ ‫ی خۆش���ه‌‪ ،‬ن���ه‌ك ش���وێنێك‬ ‫ی كۆمێنت نوسین كاتێك��� ‌‬ ‫الیك ده‌كه‌وێت‪ ،‬فریا ‌‬ ‫ی گه‌نج‌و بۆ كارك���ردن‪ ،‬له‌مباره‌ی���ه‌وه‌ چیمه‌ن‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ناكه‌وی‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌هۆ ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪ 32‬ساڵ كه‌ خۆی‌‌و‬ ‫پیاوی‌ ك���ورد‪ ،‬ته‌نها له‌ی���ه‌ك رووه‌و‌ه جه‌عفه‌ر‪‌ -‬‬ ‫منداڵ ‌ه ‪ 4‬س���اڵه‌كه‌ی‌‌و مێرده‌كه‌ی‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئافره‌ت ده‌بینێت"‪.‬‬

‫له‌ماڵه‌وه‌ هه‌ر‬ ‫خه‌ریكی‌ ئیشم‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌سه‌یرانیش‬ ‫ی ئیش‬ ‫هه‌ر خه‌ریك ‌‬ ‫ی‬ ‫بم‪ ،‬كه‌وات ‌ه بۆچ ‌‬ ‫ده‌چم ‌ه سه‌یران؟‬ ‫ ‬ ‫ژنان له‌زۆرێک له‌خێزانه‌کاندا له‌کاتی‌سه‌یرانیشدا هه‌ر له‌خزمه‌تی پیاواندان‬ ‫س���ه‌یرانكردن چوبوون ‌ه (شاخ ‌ه سور)‬ ‫ی به‌وه‌دا‪،‬‬ ‫ی شارباژێڕ‪ ،‬ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی ناوچ ‌ه ‌‬ ‫‌‬ ‫ك ‌ه هه‌ركاتێك بچن ‌ه س���ه‌یران له‌ماڵه‌و‌ه‬ ‫ت���ه‌واوی‌ پێداویس���تی‌‌و خواردن���ه‌كان‬ ‫ئام���اده‌ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬چیم���ه‌ن ده‌ڵێ���ت‬ ‫"له‌ماڵه‌وه‌ هه‌ر خه‌ریكی‌ ئیش���م‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ی ئیش بم‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌یرانیش هه‌ر خه‌ریك ‌‬ ‫كه‌واته‌ بۆچی‌ ده‌چمه‌ سه‌یران" چیمه‌ن‬ ‫ی ئاماده‌یی ‌ه‬ ‫ی مامۆس���تا ‌‬ ‫ك���ه‌ پیش���ه‌ ‌‬ ‫ی جار‬ ‫ئه‌وه‌ش ئاش���كرا ده‌كات‪ ،‬زۆربه‌ ‌‬ ‫پێش هاتنیان بۆ س���ه‌یران‪ ،‬له‌ماڵه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫مێرده‌ك���ه‌ی‌ له‌ئاماده‌كردن���ی‌ خواردن ‌‬ ‫ی ده‌كات‪،‬‬ ‫س���ه‌یراندا هاوكارییه‌كی‌ باش ‌‬ ‫ی "ك ‌ه دێینه‌ سه‌یران جۆر‌ه‬ ‫ئه‌و وتیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫خواردنێك ناهێنین ك��� ‌ه ئاماده‌كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆر ماندوم���ان بكات‪ ،‬لێر‌ه هه‌ر گه‌رم ‌‬ ‫ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه به‌هه‌مانشێو‌ه پیشه‌ ‌‬ ‫مێره‌كه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫مامۆس���تای ‌ه به‌ن���اوی‌ محه‌م���ه‌د خۆ ‌‬ ‫ناس���اند‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ روونكرده‌و‌ه كه‌ ئه‌وان‬ ‫ی ناكه‌ن"‪،‬‬ ‫سه‌یران "به‌شێو‌ه ته‌قلیدیه‌كه‌ ‌‬

‫كچێك ‌ی خانه‌ ‌ی نه‌وجه‌وانان‪ :‬خۆزگ ‌ه شه‌وێك له‌گه‌ ‌ڵ دایكم ده‌خه‌وتمه‌وه‌‬

‫س���اوێن‌و ئه‌وین كه‌ دوو خوش���كن‌و‬ ‫ی كوڕان���ن جارجار‌ه‬ ‫براكانیان له‌به‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ردانی‌ یه‌كتر ده‌كه‌ن‌و وه‌ك ئه‌وین ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌ن د‌ه س���اڵ باس���یكرد زۆرینه‌ ‌‬ ‫ش���ه‌وان له‌گ��� ‌هڵ‌ دایكی���دا پێك���ه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫خه‌وت���ون‪ ،‬بۆیه‌ له‌ئێستاش���دا زۆربه‌ ‌‬ ‫ش���ه‌وان خه‌وی‌ پێ���و‌ه ده‌بینێ‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫كاتێك رۆژ ده‌بێته‌و‌ه ئ���ه‌و خه‌ونانه‌ ‌‬ ‫به‌ت���ا ‌ڵ ده‌بن���ه‌وه‌‌و كه‌ س���ه‌یر ده‌كات‬ ‫ی كچانه‌‪ ،‬ب���ه‌و‌ه زۆر خه‌فه‌ت‬ ‫له‌خان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌خوات‌و خۆزگ ‌ه ده‌خوازێ خه‌ونه‌كه‌ ‌‬ ‫ببێت ‌ه راستی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كچان له‌سلێمان ‌‬ ‫ی نه‌وجه‌وانان ‌‬ ‫خانه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 31‬ساڵ ‌ه دامه‌زراوه‌‌و له‌ئێستاشدا‬ ‫ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ر به‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌ چاودێ���ر ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌‪ ،‬ئه‌م خانه‌ی ‌ه ئه‌و كچان ‌ه‬ ‫له‌خۆ ده‌گرێت ك ‌ه بێسه‌رپه‌رش���تیارن‌و‬ ‫ته‌مه‌نی���ان له‌نێ���وان (‪ 6‬ب���ۆ ‪)18‬‬ ‫ی‬ ‫ساڵیدایه‌‌و هیچ كه‌س���ێك نیی ‌ه ئه‌رك ‌‬ ‫به‌خێوكردنیان بگرێته‌ ئه‌ستۆ‪.‬‬ ‫ی دێت ‌ه ئه‌م خانه‌ی ‌ه‬ ‫مه‌رج ‌ه ئه‌و كچه‌ ‌‬ ‫ی جه‌سته‌و ده‌رونییه‌و‌ه ته‌ندروست‬ ‫له‌ڕو ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫بێت‌و خوێندكاریش بێت‪ ،‬به‌هاتنیش ‌‬

‫به‌رهه‌م محه‌مه‌د‬

‫"لێره‌ش هه‌ر پیاوه‌كان حه‌ساوه‌ن"‪.‬‬ ‫ی رابردوو‬ ‫شنۆ بایز‪ ،‬ك ‌ه هه‌ین ‌‬ ‫ی شارباژێڕ له‌سه‌یران بوو‪،‬‬ ‫له‌ناوچه‌ ‌‬ ‫به‌ده‌م زه‌اڵته‌كردنه‌و‌ه به‌وجۆر‌ه دوا‪.‬‬

‫"به‌وێنه‌یه‌كی‌ ئاسایی‌‪ ،‬زیاتر‬ ‫له‌‪1000‬الیك‌و ‪ 500‬كۆمێنتم بۆ هاتووه‌"‬ ‫ی‬ ‫خ���اوه‌ن ئیمتی���از‌و سه‌رنوس���ه‌ر ‌‬ ‫ئاژانس���ی‌ "كوردس���تان ئۆنالی���ن" بۆ‬ ‫ی به‌وه‌دا‬ ‫هه‌واڵ‪ ،‬چیمه‌ن س���اڵح ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ر وێنه‌یه‌ك‪ ،‬یان‬ ‫ی دانان ‌‬ ‫كه‌ له‌كات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 10‬خوله‌ك نزیكه‌ ‌‬ ‫هه‌واڵێكدا له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی بۆ دێت‪،‬‬ ‫‪ 300‬تا‪ 400‬الی���ك‌و كۆمێنت ‌‬ ‫ی خۆم‬ ‫ی ئاسای ‌‬ ‫ی "وێنه‌یه‌ك ‌‬ ‫چیمه‌ن وتیش ‌‬ ‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬ ‫داناو‌ه له‌په‌یجه‌كه‌م زیاتر له‌‪1000‬الیك‌و له‌فه‌یسبووک کچان بازاڕی هاوڕێیه‌تی‌و الیکیان گه‌رمتر‌ه له‌پیاوان ‬ ‫‪ 500‬كۆمێنتم بۆ هاتووه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫داده‌به‌زێنیت دونیای���ه‌ك پێداهه‌ڵدان‌و جۆر‌ه كه‌س ‌ه وه‌ربگرێ‌‌و وتی‌ "خه‌ڵكێك ‌‬ ‫ئ���ه‌و‪ ،‬به‌ش���ێك له‌ه���ۆكاری‌ الیك‌و‬ ‫ی نه‌شیاو‬ ‫كۆمێنت‌و الیكت ب���ۆ دێت كه‌ ئه‌مه‌ش زۆر ته‌نها بۆ بێزاركردن‌و كار ‌‬ ‫كۆمێنته‌كان ده‌گه‌ڕێنێت���ه‌و‌ه بۆ "وێب‬ ‫ی فه‌یس���بووك به‌كارده‌هێن���ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ی نیگه‌رانییه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫جێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫سایته‌كه‌ی"‪ ،‬چونك ‌ه به‌ش���داربویه‌ك ‌‬ ‫ی داناوه‌‌و‬ ‫ی بریقه‌دارین به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ن ‌ه وێنه‌ی‌ خۆ ‌‬ ‫ی موجامه‌له‌‌و قسه‌ ‌‬ ‫خه‌ریك ‌‬ ‫زۆر هه‌ی���ه‌‌و له‌هه‌مانكاتیش���دا ده‌ڵێت‬ ‫ی ناوی‌ خۆیه‌تی‌"‪.‬‬ ‫ن ‌ه ناوه‌كه‌ش ‌‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه سود ب ‌ه یه‌كتر ناگه‌یه‌نین"‪.‬‬ ‫ی بۆ موجامه‌له‌كردن‬ ‫"ره‌نگ ‌ه به‌شێكیش ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و كچ���ه‌ رۆژنامه‌نوس��� ‌ه ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاڤان وتیش���ی‌ "خۆزگ��� ‌ه ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌س���انیتر‌و به‌وه‌كرد ك ‌ه كه‌سانێك ته‌نها به‌بینین ‌‬ ‫خۆمان ده‌كه‌ین به‌خاوه‌ن ‌‬ ‫ناوب���راو رونیك���رده‌و‌ه كه‌ ئێس���تا‬ ‫ی ج���وان راس���ته‌وخۆ‬ ‫ده‌بی���ن به‌چاودێ���ر به‌س���ه‌ریانه‌وه‌‪ ،‬وێن���ه‌ی‌ كچێك ‌‬ ‫له‌نێو په‌یجه‌كه‌ی���دا زیاتر له‌هه‌زار نام ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی بزانێت كه‌س���ایه‌ت ‌‬ ‫ێ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ش بیرم���ان له‌خۆم���ان به‌ب��� ‌‬ ‫ی نه‌داونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و وه‌اڵم ‌‬ ‫ی ده‌كات‌و‬ ‫ی هاوڕێیه‌ت ‌‬ ‫كچه‌ چۆن���ه‌ داوا ‌‬ ‫بكردایه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ده‌ڵێت "رۆژان ‌ه چه‌ندین نامه‌م بۆ دێت‬ ‫ی ناسینیش���دا راسته‌وخۆ‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ته‌نها ئه‌و نامان��� ‌ه وه‌اڵم ده‌ده‌مه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی زۆر ته‌نها بۆ بێزاركردن‌و "ده‌س���ت ده‌كات به‌موجامه‌له‌كردن ك ‌ه‬ ‫"خه‌ڵكێك ‌‬ ‫كه‌س���ه‌ك ‌ه بناسم‪ ،‬به‌اڵم بۆ هاوڕێیه‌تی‌‌و‬ ‫ی به‌دی ناكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌م ‌ه ته‌نها له‌گه‌نجه‌كان ‌‬ ‫ی نه‌شیاو فه‌یسبووك‬ ‫كار ‌‬ ‫ێ‬ ‫وێب سایته‌ك ‌ه هه‌موو كه‌س وه‌ك هاوڕ ‌‬ ‫ی به‌ته‌مه‌ن‌و به‌رپرس���یش‬ ‫به‌ڵكو پیاو ‌‬ ‫به‌كارده‌هێنن"‬ ‫قبوڵ ده‌كه‌م"‪ ،‬به‌اڵم بۆ موجامه‌له‌كردن‌و‬ ‫ی كچ‌و ژنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫رۆژنامه‌نوس سانا س���ڵێمان سه‌فار هه‌ی ‌ه ته‌نها به‌دوای‌ ناو ‌‬ ‫پیاهه‌ڵدان‌و هۆكاری‌ زۆری‌ كۆمێنته‌كان‪،‬‬ ‫ی ببنه‌ هاوڕێی‌"‪.‬‬ ‫ێ ساڵه‌ رۆژان ‌ه بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی گواڵن ماوه‌ی‌ س ‌‬ ‫له‌سایت ‌‬ ‫چیمه‌ن ده‌ڵێت "ته‌نها یه‌كجار كه‌سێكم‬ ‫ی له‌وه‌كرد ك ‌ه فه‌یسبووك فه‌یس���بووك به‌كارده‌هێنێ���ت به‌وێنه‌‌و‬ ‫بل���ۆك ك���ردوه‌‪ ،‬چونك ‌ه هه‌س���تمكرد خه‌ندان باس ‌‬ ‫ی دانه‌ناوه‌"‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫"ناو‌و وێنه‌ ‌‬ ‫ی خۆیه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه پێیوای ‌ه‬ ‫ی ته‌واو ‌‬ ‫ی ناو ‌‬ ‫له‌ماوه‌یه‌ك���ی‌ زۆر كه‌مدا كه‌س���ایه‌ت ‌‬ ‫ی نازانێت"‪.‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫سنور ‌‬ ‫ی ‪35‬‬ ‫ش���اجوان مه‌ن���اف ئافره‌تێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوی‌ ته‌واوی‌ خۆی‌‌و وێنه‌ ‌‬ ‫به‌هێزتری���ن كه‌س���ت ب���ۆ ده‌رده‌خات ئه‌و كه‌س ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���اڵه‌‌و به‌وت ‌هی‌ خۆی‌‪ ،‬ن���او‌و وێنه‌ ‌‬ ‫ی دانه‌نێت‪" ،‬درۆ" له‌گه‌ڵ كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫ی كه‌م خۆ ‌‬ ‫ی نیگه‌رانییه‌" "ئه‌و كاته‌ی‌ له‌چه‌ن���د چركه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی زۆر جێ ‌‬ ‫"الیك‌و كۆمێنت ‌‬ ‫ی له‌فه‌یس���بووك دانه‌ناوه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ێ ئه‌و خۆ ‌‬ ‫ی ده‌كات‌و ناتوانێت وه‌ك هاوڕ ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی ئاس���ای ‌‬ ‫ی وێنه‌یه‌ك‪ ،‬یان دوو وش��� ‌ه ‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس ئاڤان فارس له‌ده‌زگا ‌‬

‫ی ئه‌و‬ ‫ی شه‌وان به‌یاد ‌‬ ‫ئه‌وین زۆربه‌ ‌‬ ‫كاتانه‌و‌ه سه‌ر ده‌خات ‌ه سه‌ر سه‌رین ك ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ دایكیدا پێكه‌و‌ه خه‌وتون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫كاتێك رۆژ ده‌بێته‌و‌ه ئه‌و خه‌ونانه‌ ‌‬ ‫به‌تا ‌ڵ ده‌بنه‌وه‌‌و ك ‌ه سه‌یر ده‌كات‬ ‫ی كچانه‌‪ ،‬به‌و‌ه زۆر خه‌فه‌ت‬ ‫له‌خان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌خوات‌و خۆزگ ‌ه ده‌خوازێ خه‌ونه‌كه‌ ‌‬ ‫ببێت ‌ه راستی‌‪.‬‬

‫)‪ )321‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/10‬‬

‫ئا‪ :‬شكۆ‬

‫ی فه‌یس���بووك‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت��� ‌‬ ‫ت���ۆڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ماوه‌یه‌ك���ی‌ زۆر كورت���دا توانیویه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌نته‌رنێ���ت‬ ‫زۆرتری���ن به‌كارهێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی كۆبكاته‌وه‌‌و ببێته‌ باش���ترین‬ ‫له‌خ���ۆ ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ندی‌‪ ،‬هه‌مانكاتیش به‌شێك‬ ‫تۆڕ ‌‬ ‫ی به‌ش���داربوو ئام���اژ‌ه بۆ‬ ‫له‌ئافره‌تان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌كه‌ن ك ‌ه ناتوان���ن وێنه‌‌و ناو ‌‬ ‫ی خۆی���ان له‌په‌یجه‌كه‌یان‬ ‫راس���ته‌قینه‌ ‌‬ ‫ی موجامه‌له‌‌و بێزاركردنیان‬ ‫دابنێن به‌هۆ ‌‬ ‫له‌الیه‌ن به‌شێك له‌پیاوانه‌وه‌‪.‬‬

‫ئا‪ :‬كوردستان عه‌بدولكه‌ریم‬

‫‪11‬‬ ‫كه‌م ئه‌ندام‌و‬ ‫كارگوزار‬

‫ی رۆژانه‌و‬ ‫خانه‌ك ‌ه هه‌موو پێداویستییه‌كان ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌ك ‌ه‬ ‫ژیانیان له‌ئه‌ستۆ ‌‬ ‫ی هه‌ژد‌ه ساڵی‌‪،‬‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ده‌بێت‌و تا دوا ‌‬ ‫ی زانكۆو‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ئه‌و كچ���ه‌ له‌قوناغ��� ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫په‌یمان���گا بێت بڕه‌ پاره‌یه‌كیش��� ‌‬ ‫خه‌رج ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی باریكه‌له‌یه‌‌و‬ ‫ی ئه‌سمه‌ر ‌‬ ‫ئه‌وین كچێك ‌‬ ‫ی هه‌ریه‌ك‬ ‫ی به‌وه‌دا ك���ه‌ ئاوات ‌‬ ‫ئام���اژه‌ ‌‬ ‫ی دیك ‌ه‬ ‫له‌منداڵ���ه‌كان ئه‌وه‌ی��� ‌ه رۆژێك ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ دایكیان پێكه‌و‌ه دانیشن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ر زوو خۆیش���یان وه‌اڵم���ی خۆیان‬ ‫ده‌ده‌نه‌وه‌‌و ده‌ڵێن "به‌خوا ئه‌م ئاواته‌مان‬ ‫ی‬ ‫ی ئێمه‌ ئاوات ‌‬ ‫قه‌ت نایه‌ته‌دی‌‪ ،‬هاوڕێ��� ‌‬ ‫جلی‌ جوان‌و یاریی���ه‌‌و ئێمه‌ش ته‌مه‌ننا‬ ‫بۆ خێزانێك ده‌خوازی���ن ك ‌ه دایكمان‬ ‫له‌گه‌ڵدا بێت"‪.‬‬ ‫ی دیك���ه‌ی‬ ‫ئه‌ح�ل�ام عه‌ل���ی‌ كچێك��� ‌‬ ‫خانه‌كه‌ی���ه‌‌و ته‌مه‌ن���ی‌ یانزه‌ س���اڵه‌و‬ ‫ی ناوه‌ندییه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌ڕه‌گ���ه‌ز له‌قۆناغ��� ‌‬ ‫له‌ئێس���تادا ته‌نها ئه‌و دوو برایه‌ ش���ك‬ ‫ده‌بات كه‌ له‌پاش كۆچی‌ دوایی‌ دایك‌و‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ژیاندا ماون‌و ئێس���تا له‌به‌ش ‌‬ ‫باوك ‌‬ ‫ی بێداڵده‌دارانی‌ كوڕانن‪.‬‬ ‫خانه‌ ‌‬ ‫ی له‌خانه‌دا‬ ‫ی ئه‌حالم‌و براكانیش��� ‌‬ ‫ژیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ب���ۆ ئه‌و كات ‌هی‌ كه‌ باوك ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ند ساڵێك پێش ئێستا به‌نه‌خۆش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ده‌س���تداوه‌‌و دوا ‌‬ ‫دڵ گیان��� ‌‬ ‫ی دیكه‌‪ ،‬دایكیشیان‬ ‫نزیكه‌ی‌ دوو س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گیان��� ‌‬ ‫به‌نه‌خۆش���ی‌ ش���ێرپه‌نج ‌ه ‌‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌‪ ،‬دواتر بێكه‌س ده‌مێننه‌وه‌‌و‬ ‫ی دایكیان ده‌یانهێنێت بۆ ئه‌و‬ ‫هاوڕێیه‌ك ‌‬ ‫دوو خانه‌ی���ه‌‌و له‌ئێستاش���دا ته‌نها ئه‌و‬ ‫سه‌ردانیان ده‌كات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌حالم له‌گ���ه‌ ‌ڵ منداڵه‌كان ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬

‫كچه‌كان خه‌فه‌ت‬ ‫ده‌خۆن كاتێك‬ ‫دایكانیان ده‌ڵێن‬ ‫رۆژانی‌ هه‌ینی‌ دێین بۆ‬ ‫ ‬ ‫بینای خانه‌ی نه‌وجه‌وانان‪ ،‬ئه‌و بینایه‌ی ب ‌ه ده‌یان منداڵی گرتۆت ‌ه خۆی‬ ‫الیان‌و دواتریش نایه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی جیابون���ه‌وه‌‌و توندوتی���ژ ‌‬ ‫ئاس���ت ‌‬ ‫ی خانه‌كان گۆڕاون‌و‬ ‫دیك���ه‌ له‌و خانه‌ی��� ‌ه جیاده‌كاته‌و‌ه دوو خێزانی‌‪ ،‬سیس���تم ‌‬ ‫خاڵه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان منداڵه‌كان به‌سه‌ردان ئه‌و مندااڵنه‌ش له‌خۆده‌گرێت ك ‌ه باوك‌و‬ ‫ی كه‌س���وكاریان‪ ،‬به‌اڵم دایكی���ان ماون‪ ،‬ب���ه‌اڵم جیابونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌چن���ه‌وه‌ ماڵ ‌‬ ‫ی بۆی ‌ه ئێس���تا له‌ناو خانه‌كه‌دا یانز‌ه كچ‌و‬ ‫ئه‌وان هه‌میش ‌ه له‌خانه‌ن‌و ته‌نها هاوین ‌‬ ‫ی له‌ده‌ره‌وه‌ش چل‌و پێنج كچیان هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫رابردوو به‌س���ه‌ردانێك چونه‌ته‌و‌ه ماڵ ‌‬ ‫خاڵیان له‌به‌غداد‪ ،‬دووه‌میش سه‌رجه‌م ئه‌ركی‌ چاودێریكردنیان له‌سه‌ر ئه‌وانه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو رونیكرده‌وه‌ ك��� ‌ه ئه‌و كچان ‌ه‬ ‫ی دیكه‌ ئاواتی���ان ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫منداڵه‌كان��� ‌‬ ‫ی قه‌زاو ناحییه‌كانن‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫جارێكی دیك ‌ه له‌گه‌ڵ دایكیان بژینه‌وه‌‪ ،‬زیاتر خه‌ڵك ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه بێت (جیابونه‌وه‌و‬ ‫ی ئه‌حالم زۆر له‌و‌ه بچوكتره‌‌و هۆیه‌كه‌ش��� ‌‬ ‫به‌اڵم ئاوات ‌‬ ‫ی رۆشنبیری‌)‬ ‫ی ئاست ‌‬ ‫ێ زوو زوو براكانی‌ ببینێت په‌رته‌وازیی‌‌و كه‌م ‌‬ ‫ته‌نها ده‌یه‌و ‌‬ ‫ی كوڕان‌و پێكه‌و‌ه چه‌ند شه‌وێك ئه‌و ناوچان ‌ه زیاتر بن‪ ،‬یان هه‌ندێجار ك ‌ه‬ ‫له‌به‌ش ‌‬ ‫باوك‌و دایك له‌و شوێنان ‌ه جیاده‌بنه‌و‌ه‬ ‫بخه‌ون‪.‬‬ ‫ی به‌خێو‬ ‫ی دایكه‌ك ‌ه ده‌یه‌وێ���ت منداڵه‌كه‌ ‌‬ ‫ی خان���ه‌ ‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌بیانو ‌‬ ‫ی كچان‪ ،‬نی���ان ئیبراهیم بكات‪ ،‬ب���ه‌اڵم كه‌س���وكار ‌‬ ‫نه‌وجه‌وانان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵكه‌ ناهێڵن به‌خێو ‌‬ ‫ی منداڵ ‌‬ ‫خه‌ی���ات له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن��� ‌ه ئه‌وه‌ ‌‬ ‫رایگه‌یان���د ك ‌ه س���ه‌ره‌تا ئ���ه‌و خانان ‌ه ب���كات‌و ده‌ینێرنه‌و‌ه بۆ باوكی‌‌و ئه‌ویش‬ ‫ی له‌خۆ ده‌گرت ك ‌ه پێی به‌خێو ناكرێت‌و ده‌یهێنێت ‌ه ئێره‌‪.‬‬ ‫ته‌نها ئ���ه‌و مندااڵن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫نی���ان ئیبراهی���م ك��� ‌ه توێ���ژه‌ر ‌‬ ‫باوك‌و دایكیان گیانیان له‌ده‌ستدابوو‪،‬‬ ‫ی به‌وه‌ك���رد‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تیش��� ‌ه ئام���اژه‌ ‌‬ ‫ی زۆربوون ‌‬ ‫به‌اڵم له‌ئێس���تادا‌و به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌وان وه‌ك توێژه‌ ‌‬ ‫ی ك���ه‌ كێش���ه‌ ‌‬ ‫كێش ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‌و به‌رزبونه‌و‌ه ‌‬

‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و خان��� ‌ه ئه‌وه‌ی��� ‌ه ك��� ‌ه‬ ‫زۆرجار باوكه‌ك��� ‌ه له‌زیندان ‌ه یان به‌هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی بێت گیان ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت��� ‌‬ ‫كێش���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌‌و كاتێك دایكه‌ك ‌ه ده‌یه‌وێت‬ ‫ێ ی���ان منداڵه‌ك ‌ه‬ ‫منداڵه‌ك���ه‌ی‌ بیبین��� ‌‬ ‫ی كاتی‌‌و له‌و‬ ‫ی بۆ ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫بڕوات���ه‌و‌ه ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێ ‌‬ ‫ی باوك ‌‬ ‫كاته‌ش���دا ك ‌ه كه‌س���وكار ‌‬ ‫ده‌زان���ن دێن ‌ه الیان‌و ده‌بێت به‌كێش��� ‌ه‬ ‫بۆیان‪ ،‬بۆی���ه‌ له‌و كات���ه‌دا منداڵه‌كان‬ ‫ی دایك‌و‬ ‫ده‌ب���ن به‌قوربانی‌ كێش���ه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌ردووال‪ ،‬له‌و روه‌و‌ه‬ ‫باوك‌و كه‌سوكار ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ده‌ده‌ین‬ ‫ی "ئێم ‌ه ه���ه‌ر هه‌وڵ ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی ئ���ه‌و مندااڵن ‌ه‬ ‫كێش��� ‌ه ‌‬ ‫چاره‌سه‌ر بكه‌ین‌و بیانگێڕینه‌و‌ه بۆ ناو‬ ‫خێزانه‌كانیان‪ ،‬چونك��� ‌ه ئێم ‌ه ناتوانین‬ ‫ی خۆمان‬ ‫له‌سه‌رو ته‌مه‌ن ‪ 18‬ساڵه‌و‌ه ال ‌‬ ‫بیانهێڵینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫نیان ئاش���كرایكرد ك ‌ه رۆژان ‌ه خه‌ڵك‬ ‫س���ه‌ردانیان ده‌كه‌ن بۆئ���ه‌وه‌ی‌ كچیان‬ ‫ی‬ ‫ی بك���ه‌ن‌و وت ‌‬ ‫لێوه‌ربگ���رن‌و به‌خێ���و ‌‬ ‫ی ده‌وڵه‌مه‌ند هاتوو‌ه‬ ‫"ته‌نانه‌ت خه‌ڵك��� ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬کوردستان‬

‫ی چه‌ند سه‌روه‌تم هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆ المان وتویه‌ت ‌‬ ‫ده‌یكه‌م به‌ناویه‌و‌ه به‌س كچێكم پێبده‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێم��� ‌ه ناتوانین ئه‌و كار‌ه بكه‌ین‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌بێت چه‌ند ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر كه‌سوكاریش��� ‌‬ ‫ی ده‌كات به‌خاوه‌نی‌"‪.‬‬ ‫ی تر خۆ ‌‬ ‫كه‌س ‌‬ ‫ی كارمه‌ندی‌ ئه‌م خانه‌ی ‌ه (داد‌ه‬ ‫به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ش���لێر) ك ‌ه ژنێكی‌ ته‌مه‌ن چل س���اڵه‌‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫رۆژان ‌ه هه‌روه‌ك ماڵه‌وه‌ خواردنی‌ س��� ‌‬ ‫ژه‌م ئام���اد‌ه ده‌كرێت ب���ۆ ئه‌و كچانه‌‌و‬ ‫زۆرجاریش ئه‌گ���ه‌ر خواردنێكیان به‌دڵ‬ ‫نه‌بێت ش���تی‌ تریان بۆ ئاماد‌ه ده‌كه‌ن‌و‬ ‫ی ناوه‌ندین‬ ‫ی له‌قۆناغ��� ‌‬ ‫ئه‌و مندااڵن���ه‌ ‌‬ ‫خۆیان ده‌توانن خۆیان بش���ۆن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی س���ه‌ره‌تاین خۆیان‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ له‌قۆناغ ‌‬ ‫ده‌یانش���ۆن‪ ،‬چونكه‌ ناتوان���ن خۆیان‬ ‫بشۆن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها شیرین محه‌مه‌د ك ‌ه مامۆستای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ڕان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ل���ه‌و خانه‌ی���ه‌‌و له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫كچ���ه‌كان له‌خوێندنگا‪ ،‬سه‌رپه‌رش���ت ‌‬ ‫ی له‌وه‌كرد‬ ‫خوێندنه‌كه‌یان ده‌كات‪ ،‬باس ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ك���ه‌ كێش��� ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان��� ‌‬

‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫مندااڵن���ه‌ ره‌نگدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫خوێندنه‌كانیان هه‌ی��� ‌ه به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫مندااڵن��� ‌هی‌ دای���ك‌و باوكی���ان له‌یه‌ك‬ ‫جیابونه‌ته‌و‌ه یان گیانیان له‌ده‌ستداوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫یاخ���ود هه‌ریه‌كه‌یان چونه‌ت��� ‌ه ژیان ‌‬ ‫هاوس���ه‌رییه‌وه‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه ئ���ه‌و مندااڵن ‌ه‬ ‫زیاتر خۆماندوكردن‌و چاودێریكردنیان‬ ‫ده‌وێت‪.‬‬ ‫ی مامۆس���تا ش���یرین‬ ‫ب���ه‌و پێی��� ‌ه ‌‬ ‫ی نزیك��� ‌ه لێیان���ه‌وه‌‌و هه‌موو‬ ‫كه‌س���ێك ‌‬ ‫ی س���ه‌عیكردندا له‌گه‌ڵیانه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی الیه‌‪،‬‬ ‫ی ئ���ه‌و كچانه‌ ‌‬ ‫زۆرترین چیرۆك ‌‬ ‫ی گێڕایه‌و‌ه‬ ‫ی یه‌كێ���ك له‌كچه‌كان ‌‬ ‫چیرۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌مه‌ن هه‌شت سا ‌ڵ بۆ ‌‬ ‫ك ‌ه (رێزان) ‌‬ ‫گێڕاوه‌ته‌وه‌ كاتێك ته‌مه‌نی‌ شه‌ش ساڵ‬ ‫ی چاویه‌وه‌‌و‬ ‫ی به‌به‌رچ���او ‌‬ ‫بووه‌‌و باپیر ‌‬ ‫ی شه‌ره‌فه‌وه‌ دایكی‌ كوشتوه‌‪.‬‬ ‫به‌بیانو ‌‬ ‫ی ئه‌م مامۆس���تای ‌ه‬ ‫ی دیكه‌ ‌‬ ‫خه‌مێك��� ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه زۆرجار دایكه‌كانیان به‌ڵێن‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ین ‌‬ ‫به‌منداڵ���ه‌كان ده‌ده‌ن رۆژان��� ‌‬ ‫دێن به‌ش���وێنیاندا‪ ،‬ئیتر ئ���ه‌و منداڵ ‌ه‬ ‫ی چوارشه‌ممه‌و‌ه له‌مامۆستاكه‌یان‬ ‫له‌ڕۆژ ‌‬ ‫ده‌پرسن ك ‌هی‌ "هه‌ینی‌" دێت‌و خه‌یاڵیان‬ ‫ی ئه‌و كاته‌ی ‌ه ك ‌ه دایكیان دێت‬ ‫ه���ه‌ر ال ‌‬ ‫به‌ش���وێنیاندا‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاتێ���ك ناڕۆن‬ ‫به‌ش���وێنیاندا‪ ،‬منداڵه‌ك ‌ه هه‌ر پرسیار‬ ‫ی نایه‌ن به‌ش���وێنیاندا‪،‬‬ ‫ده‌كات كه‌ بۆچ ‌‬ ‫ی دیكه‌ی‌ منداڵه‌كان‬ ‫هه‌روه‌ها كێشه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ك��� ‌ه زۆرجار له‌خوێندنگا پێیان‬ ‫ناخۆش ‌ه بڵێن له‌"خانه‌" ده‌ژین‪ ،‬بۆیه‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م مامۆستایه‌ ده‌چێت بۆ كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫دایك‌و ب���اوكان‪ ،‬كچ���ه‌كان پێیده‌ڵێن‬ ‫ی قوتابخانه‌كه‌م‬ ‫"توخوا به‌مامۆستاكان ‌‬ ‫مه‌ڵێ له‌خانه‌ین"‪.‬‬

‫ی "زۆرب ‌هی‌ كات‬ ‫به‌ڵكو وه‌ك خ���ۆی‌ وت ‌‬ ‫پاش���نیوه‌ڕوان ده‌چین��� ‌ه س���ه‌یران‪،‬‬ ‫له‌ماڵیش���ه‌و‌ه خواردن ئاماده‌ ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫به‌ڕاستی‌ من‌و هاوسه‌ره‌كه‌شم ده‌مانه‌و ‌‬ ‫كاتێكی‌ خۆش دوور له‌ماندوبوون به‌سه‌ر‬ ‫ببه‌ین ن���ه‌ك لێره‌ش ه���ه‌ر ماندوبین‪،‬‬ ‫ی زۆر‬ ‫ێ ج���ار خواردن ‌‬ ‫بڕوابك���ه‌‪ ،‬هه‌ند ‌‬ ‫س���اده‌ ده‌هێنین‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌ك ده‌ڵێن‬ ‫ی زۆر خۆش دروست ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫جه‌وێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌و یاپراخ ‌‬ ‫تا كاتژمێر دوو ‌‬ ‫پێچاوه‌ته‌وه‌‬ ‫ی ت���ر له‌خێزان���ه‌كان‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫هه‌ندێك ‌‬ ‫روونده‌كه‌ن���ه‌و‌ه كه‌ پێش چونیش���یان‬ ‫ی‬ ‫ی ماندوبوونێك ‌‬ ‫ب���ۆ س���ه‌یران‪ ،‬توش��� ‌‬ ‫زۆر ده‌بن‪ ،‬كه‌ژاڵ ن���ادر‪-‬ی‌ ته‌مه‌ن ‪28‬‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێكی‌ تر‌ه له‌و ژنانه‌ ‌‬ ‫ساڵ‪ ،‬نمونه‌ ‌‬ ‫ی بۆ سه‌یران‬ ‫ی چوونی‌ خێزانه‌كه‌ ‌‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی ماندوبوونێكی‌ زۆر ده‌بێ‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫توش��� ‌‬ ‫ی هه‌ینی‌ رابردوو‬ ‫ك ‌ه له‌گ���ه‌ڵ خێزانه‌كه‌ ‌‬

‫چوبوو‌ه س���ه‌یران‪ ،‬باسی‌ له‌وه‌كرد‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی چوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌و شه‌و‌هی‌ كه‌ بۆ به‌یانیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌و خه‌ریك ‌‬ ‫سه‌یران‪ ،‬تا كاتژمێر ‪‌ 2‬‬ ‫یاپ���راخ پێچان���ه‌و‌ه ب���وو‪ ،‬له‌كاتژمێر‬ ‫ی‬ ‫پێنجی‌ به‌یانیشه‌وه‌ هه‌ستاو‌ه خه‌ریك ‌‬ ‫ی به‌یانیش‬ ‫یاپراخ كواڵندن بوو هه‌ش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماژه‌ ‌‬ ‫چۆت ‌ه س���ه‌یران‪ .‬وه‌ك خۆش ‌‬ ‫ی‬ ‫پێ���ده‌كات‌و ده‌ڵێت "له‌وێ���ش كاتێك ‌‬ ‫زۆر خه‌ریكی‌ گۆش���ت جنی���ن بووم‪،‬‬ ‫به‌اڵم گرنگ ئه‌وه‌یه‌ ئاس���وده‌ییه‌ك بۆ‬ ‫ماڵ‌و منداڵه‌كه‌م دروس���ت بكه‌م‪ ،‬چش‬ ‫ی‬ ‫ی خۆم"‪ .‬ك���ه‌ژاڵ هێما ‌‬ ‫له‌ماندوبون��� ‌‬ ‫به‌وه‌شدا ك ‌ه ته‌نها له‌كاتی‌ هاتنی‌‌و له‌ناو‬ ‫ێ كاره‌و داده‌نیشێ‌‪،‬‬ ‫ئوتومبیله‌كه‌یاندا ب ‌‬ ‫ی "بۆ زۆرێك‬ ‫ئه‌و به‌پێكه‌نینه‌و‌ه وتیش��� ‌‬ ‫له‌ژنان س���ه‌یرانكردن وه‌ك ئاواره‌بوون‬ ‫وایه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ی ژنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌هاوكاریكردن ‌‬ ‫ته‌علیق ده‌بێته‌وه‌‬ ‫ی ت���ر له‌خێزانه‌كان‪،‬‬ ‫له‌الی‌ به‌ش���ێك ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬فه‌ریق هه‌ڵه‌بجه‌یی‬ ‫ێ‬ ‫ی "ناكر ‌‬ ‫ی س���ه‌لماندو وت ‌‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫له‌سه‌یرانیشدا ماندوبوون هه‌ر بۆ ژنان‬ ‫بێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌ویش وه‌ك من حه‌ز ب ‌ه‬ ‫ی خۆش ده‌كات"‪.‬‬ ‫ی كاتێك ‌‬ ‫به‌سه‌ربردن ‌‬

‫ی س���ه‌یران‪،‬‬ ‫ی خواردن��� ‌‬ ‫ئاماده‌كردن��� ‌‬ ‫به‌هاوبه‌ش���ییه‌‌و پیاوانی���ش به‌ش���ێك‬ ‫له‌ئه‌رك���ی‌ ئاماده‌كردن���ی‌ خواردنی���ان‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ سه‌رشان‪ ،‬سه‌وسه‌ن مسته‌فا‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 25‬ساڵ‪ ،‬كه‌ وه‌ك خۆی‌ باس ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆچون ‌‬ ‫ی رۆژ‌ه پش���وه‌كان‬ ‫ده‌كات زۆرین��� ‌ه ‌‬ ‫توێژه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫ده‌چن ‌ه ده‌ره‌و‌ه بۆ س���ه‌یرانكردن‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪،‬‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ توێژه‌رێك��� ‌‬ ‫روونده‌كات���ه‌و‌ه ك ‌ه مێره‌كه‌ش���ی‌ وه‌ك‬ ‫ی ژنان له‌سه‌یرانه‌كاندا‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ی له‌ئاماده‌كردنی‌ خواردنی‌ سه‌یراندا به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی خواردنیان له‌كۆڵ‬ ‫ی ئاماده‌كردن ‌‬ ‫ماندوده‌بێ‌‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "به‌تایبه‌ت ئه‌و ئه‌رك ‌‬ ‫ی ئازاد‬ ‫كاتان���ه‌ی‌ خواردنه‌كه‌ گۆش���تی‌ برژاو بۆت���ه‌وه‌‪ ،‬توێ���ژه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ده‌بێ‌‪ ،‬من ته‌نها خواردنه‌كه‌یم له‌سه‌ره‌"‪ .‬ج���ه‌الل له‌مباره‌ی���ه‌و‌ه ده‌ڵێ���ت "بۆی ‌ه‬ ‫ئه‌و جه‌خت له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه زیات���ر ژنان حه‌زیان له‌س���ه‌یرانكردنه‌"‬ ‫مێره‌كه‌ی‌ ن���ه‌ك له‌س���ه‌یراندا‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ی گشتی‌ له‌س���ه‌یرانه‌كاندا‬ ‫ی ناوماڵیشدا به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی له‌كار ‌‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ده‌كات‪ .‬بۆی ‌ه ده‌ڵێت "له‌سه‌ر به‌زۆری���ی‌ ئه‌ركی‌ ئاماده‌كردنی‌ خواردن‬ ‫هاوكار ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش زۆرجار رووب���ه‌ڕووی‌ ته‌علیق له‌س���ه‌ر پیاوان���ه‌‪ ،‬ئه‌و نمون���ه‌ی‌ به‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌یران به‌زۆر ‌‬ ‫ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌ك مێرده‌ك���ه‌م هێنایه‌وه‌ ك ‌ه خواردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گۆشت ‌‬ ‫ی برژاوه‌‪" ،‬ئاماده‌كردن ‌‬ ‫خۆی‌ ده‌ڵێت ب���ڕوام به‌و هاوكاریكردن ‌ه گۆش ‌‬ ‫ی پیاوانه‌ نه‌ك‬ ‫ی ئه‌حمه‌د ته‌مه‌ن ‪ 30‬ساڵ‪ ،‬برژاوی���ش زیاتر ئه‌رك��� ‌‬ ‫هه‌یه‌"‪ .‬دیار ‌‬ ‫ی ژنان"‪.‬‬ ‫ی قسه‌كان ‌‬ ‫هاوسه‌ری‌ سه‌وسه‌ن‪ ،‬راست ‌‬

‫"كوڕه‌ ‪ 12‬ساڵیه‌كه‌م له‌به‌ر خوێندن ده‌رهێناو‬ ‫كردمه‌ كارمه‌ندی پاككه‌ره‌وه‌ له‌شاره‌وانی"‬ ‫گرفته‌كان���ی زیاتر ب���وون‌و هه‌ر له‌وێ‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تی داوه‌ته‌ كرێكاری ب���ۆ بژێو ‌‬ ‫ی هێناو‌ه‬ ‫په‌یداك���ردن‪ ،‬دواتری���ش ژن��� ‌‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت له‌تاو‬ ‫پیاوێكی‌ كوردستان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌وه‌و‌ه ئه‌رك ‌‬ ‫منداڵیان بووه‌‪ ،‬ئی���د ‌‬ ‫نه‌خۆشی‌‌و بێكاریی‌‪ ،‬كوڕه‌ دوانز‌ه‬ ‫ئه‌م پی���او‌ه قورس���تر ب���ووه‌‌و ژیان‌و‬ ‫ی‬ ‫سااڵنه‌ك ‌هی‌ كردوه‌ت ‌ه كارمه‌ند ‌‬ ‫ماناكان���ی كاڵتربوونه‌ته‌وه‌ الی‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫شاره‌وانی‌‌و دوو منداڵی‌ دیكه‌ش ‌‬ ‫ی دڵخۆش‬ ‫ئه‌وه‌شدا به‌بینینی منداڵه‌كان ‌‬ ‫قوتابین‪ ،‬هه‌روه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت‬ ‫بووه‌‪.‬‬ ‫"كۆمسیاری نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان‌و‬ ‫(‪ )2005/11/12‬رۆژێكی‌ به‌دبه‌ختیی ‌ه‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمیش هیچمان بۆ‬ ‫ی ئ���ه‌م پی���اوه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه هه‌م���وو‬ ‫ناكه‌ن‌و رۆشناییه‌ك نابینم تا دڵم پێی ال ‌‬ ‫رۆژه‌كانی تر له‌ماڵه‌وه‌ هاتۆته‌ ده‌ره‌و‌ه‬ ‫خۆش بێت"‪.‬‬ ‫ب���ه‌ره‌و ئه‌و ش���وێنه‌ی ك��� ‌ه له‌ڕومادی‬ ‫عه‌لی ره‌حیم غه‌فور پیاوێكی ته‌مه‌ن كرێكاری تیا كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مجاره‌یان‬ ‫‪ 52‬ساڵه‌ی خه‌ڵكی سه‌رپێڵی زه‌هاوی جی���اواز له‌ڕۆژه‌كان���ی دی‪ ،‬خ���ۆی‬ ‫ی "له‌ناو‬ ‫كرماش���انه‌‪ ،‬ئ���ه‌و پی���اوه‌ خێزانداره‌و له‌نه‌خۆشخانه‌ بینیوه‌ته‌وه‌‌و وت ‌‬ ‫خاوه‌ن���ی ‪ 3‬كچ‌و كوڕێكه‌‌و گه‌وره‌كه‌یان كۆس���ته‌رێكی مۆدێل هه‌شتاكان بووم‌و‬ ‫ی به‌ره‌و ش���وێنی كاركردنه‌كه‌م ده‌چووم‬ ‫ته‌مه‌نی ‪ 14‬س���اڵه‌‪ ،‬ئه‌و پیاو‌ه ماوه‌ ‌‬ ‫‪ 33‬س���اڵ ‌ه ئاواره‌ی كوردستانی باشور ك ‌ه كرێكاری بیناس���ازی بووم‪ ،‬كاته‌ك ‌ه‬ ‫ی عه‌ربه‌ت به‌ره‌به‌یان بوو‪ ،‬ناو كۆسته‌ركه‌ش پڕبوو‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌تا له‌ناحی���ه‌ ‌‬ ‫نیش���ته‌جێبووه‌‌و دواتر له‌الیه‌ن رژێمی له‌كرێكار‌و خه‌ڵكی ئاسایی‪ ،‬هه‌ر هێند‌ه‬ ‫به‌عسه‌وه‌ گواس���تراونه‌ته‌وه‌ بۆ شاری گوێبیس���تی ده‌نگێكی به‌رز بووم‌و ئیتر‬ ‫رومادی‌و ‪ 25‬س���اڵیش ل���ه‌وێ ژیاوه‌‪ ،‬ئاگام له‌دونیا نه‌م���ا‪ ،‬دوای ئه‌و‌ه خۆم‬ ‫له‌‪2006‬یشدا هاتۆته‌ هه‌رێمی كوردستان‌و له‌نه‌خۆش���خانه‌ بینییه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌نجام‬ ‫ئێستا له‌كه‌مپی كاوه‌ی سه‌ر به‌ناحیه‌ی قاچێك���م له‌كارك���ه‌وت‌و ده‌مارێك���ی‬ ‫قوشته‌په‌ی شاری هه‌ولێر نیشته‌جێیه‌‪ .‬سه‌ریشم س���اچمه‌ی به‌ركه‌وت‌و ئێستا‬ ‫ی كات هه‌ر كاری كردۆت��� ‌ه س���ه‌ر ده‌م‌و ده‌س���ت‌و‬ ‫ی ئه‌م پی���او‌ه زۆربه‌ ‌‬ ‫ژیان ‌‬ ‫ی بووه‌‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تای‌ ژیانیدا پشتیش���م‪ ،‬بۆی ‌ه ل���ه‌و رۆژه‌و‌ه كارم بۆ‬ ‫كرێكاری��� ‌‬ ‫به‌ه���ۆی بی���روڕای سیاس���ی جیاواز‪ ،‬ناكرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و پی���اوه‌ ك ‌ه ئێس���تا په‌ككه‌وته‌و‬ ‫كوردس���تانی رۆژهه‌اڵتی جێهێش���توه‌‌و‬ ‫له‌ده‌ست رژێمی ئێران هه‌ڵهاتوه‌‪ ،‬دواتر كه‌مئه‌ن���دام بووه‌‪ ،‬له‌ماڵێكی س���اده‌و‬ ‫له‌باش���وری عێراق‌و له‌ش���اری رومادی بێن���ازی كه‌مپی كاوه‌ گ���وزه‌ر ده‌كات‌و‬

‫كۆمسیاری‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان‌و‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمیش‬ ‫هیچمان بۆ ناكه‌ن‌و‬ ‫رۆشناییه‌ك نابینم تا‬ ‫دڵم پێی خۆش بێت‬

‫وه‌كخۆی باسی لێوه‌كرد "ته‌نها چاوه‌ڕێی‬ ‫مردنه‌"‪ ،‬عه‌لی ئێستا به‌ته‌واوی قسه‌ی‬ ‫ب���ۆ ناكرێت‌و رۆشتنیش���ی ته‌واو نییه‌‪،‬‬ ‫جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ش خاوه‌ن���ی ‪ 4‬منداڵه‌‌و‬ ‫گه‌وره‌كه‌یان كاروانی ‪ 16‬س���ااڵنه‌‪ ،‬دوو‬ ‫كچیش���ی به‌ناوه‌كانی (كاس���او سیما)‬

‫ئێستا قوتابی بنه‌ڕه‌تین‪.‬‬ ‫ئه‌و‪ ،‬وێ���ڕای ئه‌وه‌ی ك ‌ه پێویس���تی‬ ‫به‌چه‌ندین نه‌شته‌رگه‌رییه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‬ ‫نه‌بوونیی���ه‌وه‌‪ ،‬چاره‌س���ه‌ری خۆی بۆ‬ ‫ناكرێت‌و ده‌ڵێت "چاره‌س���ه‌ره‌كه‌ی من‬ ‫هه‌ر لێگه‌ڕی‪ ،‬به‌اڵم خۆزگه‌ منداڵه‌كانم‬ ‫وه‌كو پێویس���ت بۆ به‌خێ���و ده‌كران‪،‬‬ ‫داهاتی مانگانه‌ی خێزانه‌كه‌م ‪ 200‬هه‌زار‬ ‫دیناره‌‌و ‪ 2‬منداڵیش���م خوێندكارن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫‪ 200‬هه‌زاره‌ش كاروانی كوڕم به‌كرێكاری‬ ‫په‌یدای ده‌كات‪ ،‬چونكه‌ نه‌هامه‌تیه‌كان‬ ‫وایان لێكردم كوڕ‌ه ‪ 12‬ساڵیه‌كه‌م له‌به‌ر‬ ‫خوێندن ده‌رهێناو كردم��� ‌ه كارمه‌ندی‬ ‫پاكك���ه‌ره‌وه‌ له‌ش���اره‌وانی‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت‬ ‫ئه‌و سه‌رپه‌رش���تیاره‌ی كاری پێده‌كات‬ ‫دڵی پێمان س���وتابوو بۆیه‌ الی خۆی‬ ‫وه‌ریگرتب���و‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و منداڵه‌‪ ،‬ئیدی‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ژیانی من"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ی ره‌حیم ك ‌ه خه‌ڵك ‌‬ ‫عه‌ل��� ‌‬ ‫كوردستان ‌ه ده‌یوت "من كوردم‌و كه‌سێكی‬ ‫ئاسایی نیم‪ ،‬كه‌مئه‌ندامم‪ ،‬لێره‌ به‌ئاوار‌ه‬ ‫س���ه‌یر ده‌كرێم ك���ه‌ هه‌رچه‌ند‌ه ده‌بێت‬ ‫له‌كوردستان وا سه‌یرم نه‌كرێم‪ ،‬منداڵی‬ ‫خه‌ڵكی له‌خۆش���یدان‪ ،‬منداڵی منیش‬ ‫كرێكاری شاره‌وانییه‌‪ ،‬كۆمسیاری بااڵی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرت���ووه‌كان ب���ۆ كاروباری‬ ‫په‌نابه‌ران هیچمان بۆ ناكات‪ ،‬حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی���ش ئێمه‌ی به‌س���ه‌ر بۆت ‌ه بار‪،‬‬ ‫به‌هه‌مان ش���ێو‌ه هیچمان ب���ۆ ناكات‌و‬ ‫رۆشناییه‌ك نابینیم تا دڵم پێی خۆش‬ ‫بێت"‪.‬‬

‫ره‌نگه‌ ناونیشانی ئه‌م بابه‌ته‌ به‌التانه‌و‌ه‬ ‫س���ه‌یر بێت له‌وه‌دا كه‌ چی شتێك ئه‌م‬ ‫دوو ج���ۆره‌ كه‌س���ایه‌تییه‌ به‌یه‌ك���ه‌وه‌‬ ‫ده‌به‌س���تێته‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌ی���ه‌ بڵێن كه‌م‬ ‫ئه‌ندام توێ���ژه‌و كارگوزار چینه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫با ئێمه‌ له‌دید‌و تێڕوانینی ئه‌و خه‌ڵكه‌ی‬ ‫كه‌ له‌هه‌ردوو الیان به‌ده‌رن سه‌یری ئه‌م‬ ‫دوو جۆره‌ له‌كه‌سایه‌تی بكه‌ین‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵ���گا ئ���ه‌و یه‌ك���ه‌ گه‌وره‌یه‌یه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌جۆره‌ها چین‌و توێ���ژو یه‌كه‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی پێكهات���ووه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫پێكه‌وه‌ی���ان ده‌به‌س���تێته‌وه‌ بریتییه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫له‌هه‌ڵس���وكه‌وتكردنیان‬ ‫یه‌كتردا‪ ،‬زانراویش���ه‌ الی هه‌مووان هه‌ر‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌ك له‌كۆمه‌ڵگه‌یه‌كدا رۆڵی‬ ‫خۆی ده‌گێڕێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت كه‌سایه‌تییه‌‬ ‫س���لبیه‌كانیش رۆڵ���ی خۆی���ان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌وان نه‌بن نرخی كه‌سه‌‬ ‫ئیجابیه‌كانی���ش نازانرێ���ت‪ ،‬چ ج���ای‬ ‫كه‌سێك خزمه‌ت به‌ به‌رژه‌وه‌ندی گشتی‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫لێره‌و له‌وێ ده‌بیستین‌و ده‌بینین كه‌‬ ‫چۆن له‌واڵتانی دی رێز له‌و كه‌س���انه‌‬ ‫ده‌گیرێت كه‌ خزمه‌تگوزاری‌و كارگوزاری‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬بۆ نموون���ه‌ له‌واڵتێكی وه‌ك‬ ‫یابان به‌ ئه‌ندازیاری ژینگه‌ ناو ده‌برێن‬ ‫بۆئه‌وه‌ی خۆشه‌ویستییان بۆ كاره‌كه‌یان‬ ‫هه‌بێت‌و له‌بایه‌خیان كه‌م نه‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫الی خۆش���مان ب���ه‌رده‌وام ب���اس‬ ‫له‌ڕێزگرتن له‌و كه‌س���ایه‌تیانه‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم مه‌خابن ئ���ه‌و رێزگرتنه‌ هه‌رگیز‬ ‫له‌ك���رداردا نابینین‪ ،‬بۆ نموونه‌ هه‌رگیز‬ ‫باوكێك ش���انازی به‌و كوڕه‌یه‌وه‌ ناكات‬ ‫كه‌ كارگ���وزاره‌‪ ،‬وێڕای ئ���ه‌وه‌ش ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ی كه‌ خزمه‌ت پێشكه‌ش ده‌كات‬ ‫به‌ چاوێكی كه‌متر ته‌ماشا ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫تێڕوانین ‌ه له‌فه‌رمانگه‌كانی حكومه‌ته‌وه‌‬ ‫هه‌تا كه‌رته‌ تایبه‌ته‌كانیش ده‌گرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌چ���ی ب���ه‌رده‌وام له‌ناوه‌نده‌كان���ی‬ ‫راگه‌یاندن���ه‌وه‌ ب���اس له‌پای���ه‌و رێزی‬ ‫كارگوزار‌و پیرۆزی كاره‌كه‌یان ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌م چین���ه‌ به‌رخ���ورد له‌گ���ه‌ڵ دوو‬ ‫تێڕوانینی جیاوازدا ده‌كه‌ن له‌الیه‌كه‌وه‌‬ ‫به‌ سووك ته‌ماشاكردنی له‌و شوێنه‌ی‬ ‫كه‌ كاری تێدا ده‌كات‪ ،‬له‌الیه‌كی تره‌وه‌‬ ‫ئه‌و قسه‌ زالنه‌ی سه‌باره‌ت به‌ گه‌وره‌یی‬ ‫خۆی‌و كاره‌ك���ه‌ی ده‌كرێت‪ ،‬دیاره‌ كه‌م‬ ‫ئه‌ندامیش به‌هه‌مان شێوه‌ رووبه‌ڕووی‬ ‫هه‌م���ان واقیع ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كاته‌ی‬ ‫قسه‌ له‌سه‌ر مافه‌كانی‌و خودی به‌هره‌و‬ ‫تواناكانی ت���ا راده‌ی له‌خۆباییكردنیان‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم ل���ه‌ڕووی پراكتیكه‌وه‌‬ ‫به‌هه‌موو ش���ێوه‌یه‌ك ره‌ت ده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ رۆژانه‌ به‌ جۆره‌ها ش���ێوه‌‬ ‫هه‌س���تی بریندار ده‌كات‪ ،‬هه‌ر له‌ساتی‬ ‫له‌دایكبوونیی���ه‌وه‌ خێ���زان ب���ه‌ خه‌م‌و‬ ‫خه‌فه‌ته‌وه‌ پێشوازی لێ ده‌كات‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫زیادوتنیش نه‌بێت كه‌ به‌ له‌دایكبوونی‬ ‫مه‌رگێكی له‌به‌رچ���او دابنرێت‪ ،‬وێڕای‬ ‫ئه‌مه‌ش وه‌كو په‌ڵه‌یه‌كی ره‌ش ده‌بێت‬ ‫به‌س���ه‌ر ئ���ه‌و خێزان���ه‌وه‌‌و كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫له‌كات���ی تێكه‌اڵوب���وون له‌گه‌ڵیان لێی‬ ‫ده‌س���ڵه‌مێته‌وه‌‪ ،‬پاش���انیش له‌شوێنه‌‬ ‫گش���تییه‌كاندا هی���چ حس���ابێكی بۆ‬ ‫ناكرێ���ت‪ ،‬به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌ی بابای‬ ‫كارگوزار‌و بگره‌ خراپتریش رووبه‌ڕووی‬ ‫قبوڵنه‌ك���ردن ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ جێگه‌ی‬ ‫خۆیه‌ت���ی بووترێت پێویس���ته‌ الیه‌نه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی���داره‌كان‌و كۆمه‌ڵگ���ه‌ بیرێك‬ ‫له‌م دوو یه‌كه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌ بكه‌نه‌وه‌‌و‬ ‫خۆیان یه‌كالی���ی بكه‌نه‌وه‌ ئایا به‌ڕێزن‬ ‫یان بێ رێز‪ ،‬ئای���ا هه‌بوونیان بایه‌خی‬ ‫هه‌ی���ه‌ بۆ كۆمه‌ڵگه‌ یاخود نا‪ ،‬ئایا ئه‌و‬ ‫به‌كه‌م ته‌ماشاكردنه‌ له‌به‌رژوه‌ندی ئه‌و‬ ‫دوو پێكهاته‌ی���ه‌ی كۆمه‌ڵگایه‌ یان ئه‌و‬ ‫ج���ۆره‌ تێڕوانینه‌ خزم���ه‌ت به‌ چین‌و‬ ‫توێژه‌كانی دیكه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ ده‌كات؟!‬ ‫پاشان پێویس���ته‌ زمان‌و كردار یه‌ك‬ ‫بخرێت‪ ،‬په‌روه‌رده‌یه‌كی دروس���ت هه‌ر‬ ‫له‌باخچه‌ی ساوایانه‌وه‌ هه‌تا خوێندنی‬ ‫بااڵ دابنرێت بۆ نه‌هێشتنی ئیزدواجییه‌تی‬ ‫شه‌خسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬بۆیه‌ داواكارم‬ ‫راگه‌یاندنكاران له‌موناعات‌و كێشه‌كانی‬ ‫كارگوزارانیش بپرسنه‌وه‌‪ ،‬تاوه‌كو ئه‌م‬ ‫قس���انه‌ی من بس���ه‌لمێت‪ ،‬زیندووترین‬ ‫به‌ڵگ���ه‌ش به‌راوردكردن���ی موچ���ه‌ی‬ ‫كارگ���وزار‌و به‌ڕێوه‌به‌رێك���ه‌ له‌ه���ه‌ر‬ ‫فه‌رمانگ���ه‌‌و ناوه‌ندێك���ی كاركردن���دا‪،‬‬ ‫س���ه‌رنج بدرێ���ت ئای���ا كاری كامیان‬ ‫زیاتر‌و قورستر‌و تاقه‌ت پڕوكێنه‌رتره‌؟‬ ‫دوات���ر ئه‌م���ه‌ ده‌بێت���ه‌ دانپێدانانێكی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و هه‌م���ووان بۆئه‌وه‌ هه‌وڵ‬ ‫ناده‌ین ببینه‌ به‌ڕێوه‌به‌ر‪ ،‬ئه‌و وته‌یه‌ش‬ ‫ده‌كه‌وێت���ه‌ ب���واری پراكتیكییه‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬به‌رپرس خزمه‌تكاره‌‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )321‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/10‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫کێ‌و چی ئەمانکات بە کورد؟‬ ‫مەریوان وریا قانیع‬

‫سەرەتا‬ ‫لەمڕۆدا شوناسی نەتەوەیی ئێمە لەزیاد‬ ‫له‌ڕووبەرێک���ی سیاس���ی‌و کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫رەمزیدا دروستدەکرێت‪ ،‬زیاد له‌هێزێکی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و سیاس���ی خەریک���ی‬ ‫دروس���تکردن‌و باڵوکردن���ەوەی ئ���ەم‬ ‫شوناس���ەیە‪ .‬دەکرێت ئەو رووبەرانەی‬ ‫ئەم شوناسەیان تیادا دروستدەکرێت بۆ‬ ‫دوو رووبەر دابەشبکەین‪ .‬یەکەمیان ئەو‬ ‫"رووب���ەرە ناوەکی"یەیە کە تیایدا کورد‬ ‫خۆی دروس���تکەری شوناسی خۆیەتی‪،‬‬ ‫دووهەمیان ئەو "رووبەرە دەرەکی"یەیە‬ ‫ک���ە تیایدا ناح���ەزان یان هێ���زە دژە‬ ‫ک���وردەکان شوناس���ی ک���وردی تیادا‬ ‫دروس���تدەکەن‪ .‬لەیەکەمیان���دا چەندان‬ ‫رۆش���نبر‌و خوێن���دەوار‌و هونەرمەن���د‌و‬ ‫وەرزشکار‌و سیاس���ی‌و حیزب‌و گروهی‬ ‫رێکخراو‌و رێکنەخراو هەن کە پرۆسەی‬ ‫دروس���تکردنی شوناس���ی ک���وردی‬ ‫رێکدەخ���ەن‌و بەڕێوەدەب���ەن‪ .‬بێگومان‬ ‫هەریەک���ە ب���ۆ مەبەس���تێک‌و هەریەکە‬ ‫له‌گۆش���ەنیگایەکی تایبەت���ەوە‪ .‬ل���ەم‬ ‫ئاس���تە ناوەکییەدا هەوڵئ���ەدەم چوار‬ ‫قۆناغ���ی دروس���تکردن‌و باڵوکردنەوەی‬ ‫ئەم شوناس���ە لەیەکتری جیابکەمەوە‪.‬‬ ‫قۆناع���ی ش���یعر ک���ە له‌کۆتاییەکانی‬ ‫سەدەی نۆزدەهەمەوە دەستپێدەکات تا‬ ‫ناوەڕاستی پەنجاکانی سەدەی بیستەم‪،‬‬ ‫قۆناغ���ی دووه���ەم قۆناغ���ی "هاتنی‬ ‫رادیۆ"‪ ،‬له‌ناوەڕاس���تی پەنجاکانەوە تا‬ ‫ئەم���ڕۆ‪ ،‬قۆناغی س���ێهەمیش قۆناغی‬ ‫دروستبوونی "تەلەفیزۆنی سه‌ته‌الیت"ە‬ ‫ک���ە له‌ناوەڕاس���تی نەوەدەکان���ەوە‬ ‫دەس���تپێدەکات‌و قۆناغ���ی چوارەمیش‬ ‫قۆناعی هاتنی "ئینتەرنێت‌و فەیسبووک‌و‬ ‫میدیای کۆمەاڵیەتی"یە‪ ،‬کە له‌سەرەتای‬ ‫س���ااڵنی دووهەزارەوە دەستپێدەکات‪.‬‬ ‫لەهەموو ئ���ەم دۆخان���ەدا کورد خۆی‬ ‫وێنەیەک���ی پۆزەتی���ڤ ب���ۆ کوردبوون‬ ‫دروس���تدەکات کە تیای���دا خۆی وەک‬ ‫نەتەوەیەکی ئازا‌و قارەم���ان‌و نەبەرد‌و‬ ‫کۆڵنەدەر‌و وەک نەتەوەیەکی ئازارچێژ‌و‬ ‫غەدرلێکراو نمایشدەکات‪.‬‬ ‫بەدی���وی ئەودی���ودا‌و له‌"رووب���ەرە‬ ‫دەرەکی"ەکەش���دا وێنەی���ەک ب���ۆ‬ ‫کوردب���وون دروس���تدەکرێت کە کورد‬ ‫خۆی دروس���تکەر‌و باڵوکەرەوەی نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو ئەو هێ���زە کۆمەاڵیەتی‌و گروپە‬ ‫ئەتنی‌و دینی‌و کولتوریانە دروستکەرین‬ ‫ک���ە کورد لەگەڵیاندا دەژی‪ ،‬ئەمە جگە‬ ‫لەو میللەتە سەردەس���تانەی کە کورد‬ ‫وەک کەمایەتیی���ەک لەپاڵیاندا دەژی‪.‬‬ ‫ئەمانەش وێنەیەکی کوردبوون دروست‌و‬ ‫باڵودەکەن���ەوە ک���ە ل���ەزۆر رووەوە‬ ‫ناکۆک���ە بەو وێنەیەی کە کورد بۆخۆی‬ ‫دروس���تیدەکات‪ .‬ئەم وێنەیە وێنەیەکی‬ ‫نێگەتیڤ���ە‌و کوردبوون وەک کێش���ە‌و‬ ‫تەحەدایەکی سیاس���ی‌و مەترسییەکی‬ ‫گەورە وێن���ادەکات‪ .‬لەم نووس���ینەدا‬ ‫هەوڵدەدەم لەه���ەردوو دیوی وێنەکانی‬ ‫کوردب���وون بڕوان���م‌و قۆناغەکانی���ان‬ ‫لەیەکتری جیابکەمەوە‪.‬‬ ‫‪-١‬کوردبوون‌و شیعر‬ ‫لەسەرەتاکانی دروستبوونیدا کوردبوون‬ ‫وەک شوناس���ێکی کولتوری‌و سیاس���ی‬ ‫تایبەت له‌شیعردا دروستدەبێت‌و له‌ڕێگای‬ ‫نووس���ین‌و لەبەرک���ردن‌و خوێندنەوە‌و‬ ‫باڵوکردنەوەی ش���یعرەوە بەناو فەزای‬ ‫گشتی کۆمەاڵیەتیدا‪ ،‬باڵودەبێتەوە‪ .‬لەم‬ ‫قۆناغەدا پێداگرتن لەس���ەر زمان وەک‬ ‫ئامرازی سەرەکی شوناس‌و وەک بنەمای‬ ‫کولتور‌و وەک کۆڵەکەی دروس���تبوونی‬ ‫نەتەوە دەردەکەوێت‪ .‬پێداگرتن لەسەر‬ ‫زمان الی حاجی ق���ادر دەبێتە بنەمای‬ ‫هەرە سەرەکی شوناسی دەستەجەمعی‬ ‫ک���ورد‌و کوردب���وون له‌عەرەبب���وون‌و‬ ‫له‌فارسبوون‌و له‌تورکبوون جیادەکاتەوە‪.‬‬ ‫حاج���ی ق���ادر زمان���ی ک���وردی وەک‬ ‫ش���ەهیدێک نمایش���دەکات کە لەالیەن‬ ‫هەژموونی زمانەکانی ترەوە لەناوبراوە‪،‬‬ ‫حاجی قادر هاوکات رەهەندێکی دێرین‌و‬ ‫موقەدەس بە زمانی کوردی دەبەخشێت‬ ‫لەڕێ���گای ئەوەوە کە دەیکات بە زمانی‬ ‫ن���وح پێغەمب���ەر ی���ان نەوەکانی نوح‬ ‫پێغەمبەر‌و لەناوچوون‌و شەهیدبوونیشی‬ ‫وەک تاوانێکی گەورە وێنادەکات‪)١(.‬‬ ‫لەپ���اڵ نمایش���کردنی زمان���دا وەک‬ ‫شەهید‪ ،‬حاجی قادر وێنەیەکی گرنگی‬ ‫تر دروس���تدەکات ک���ە رۆڵێکی گرنگ‬ ‫له‌دروستکردنی شوناس���ی نەتەوەییدا‬ ‫دەگێڕێ���ت‪ ،‬وێن���ەی ک���وردە وەک‬

‫نەتەوەیەک���ی نووس���توو لەدونیایەکی‬ ‫ت���ازە‌و پێش���کەوتو‌و پڕ مەترس���یدا‪،‬‬ ‫نەتەوەیەک گیرۆدە بەدەستی خەوێکی‬ ‫قووڵەوە کە پێویستە بەخەبەربێتەوە‌و‬ ‫پێش���بکەوێت‌و گەش���ەبکات‌و بتوانێت‬ ‫خۆی خ���ۆی بپارێزێت‪ .‬ئەو ئامرازانەش‬ ‫کە کورد دەتوانێت ئەم لەخەوهەستانەی‬ ‫پێ ئەنجمابدات بریتین له‌"عیلم‌و فەن"‌و‬ ‫"سیالح‌و ش���یر"‌و "ئیتیحاد‌و ئیتیفاق"‪.‬‬ ‫لەدیدی حاج���ی ق���ادر‪-‬دا ئەنجامدانی‬ ‫هەموو ئەمانە بەبێ گەڕانەوە بۆ زمان‌و‬ ‫زیندووکردنەوە‌و گەشەپێدانی مەحاڵە‪.‬‬ ‫ئەو ئامرازەشی کە لەبەردەستی حاجی‬ ‫قادر‪-‬دایە بۆ سەرخستنی ئەم پرۆژەیە‬ ‫بریتییە له‌ش���یعر‪ .‬هەر لەم ئاس���تەدا‬ ‫حاج���ی قادر س���ێ رەمزی س���ەرەکی‬ ‫بەکاردەهێنێ���ت بۆ باس���کردنی گرنگی‬ ‫ئەم پرۆژەی هەس���تانەوەیە کە بریتین‬ ‫له‌"قەڵەم"‌و "ش���یر"‌و "هەنگ"‪ .‬قەڵەم‬ ‫وەک رەمزی نووس���ین‌و بەرهەمهێنانی‬ ‫زانی���ن‌و پێش���کەوتنی کولت���وری‌و‬ ‫مەعریف���ی‌و عەقڵ���ی‪ .‬ش���یر‪ ،‬وەک‬ ‫رەمزی هێ���ز‌و ئامرازێک ب���ۆ بەرگری‌و‬ ‫خۆپاراس���تن له‌هەڕەش���ەی دەرەکی‌و‬ ‫ناوەکی‪ .‬هەنگیش وەک رەمزی چاالکی‌و‬ ‫کارکردن‌و ماندونەبوون‌و وەک رەمزێک‬ ‫بۆ دروس���تکردنی هاری���کاری ناوەکی‌و‬ ‫گەورەکردنی رۆحی خۆفیداکاری‪ .‬وەک‬ ‫وتیشم ئەو کەرەستە سەرەکییەی ئەم‬ ‫پرۆژەیە هەڵدەگرێ���ت‌و باڵویدەکاتەوە‪،‬‬ ‫شیعر‪-‬ە‪.‬‬

‫زمان تەنها باسی‬ ‫نەتەوە ناکات‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لەناو ئینسانەکاندا‬ ‫نەتەوە دروستدەکات‬ ‫هەم���وو ناس���یۆنالیزمە گەورەکان���ی‬ ‫ناوچەکە له‌نیوەی دووهەمی س���ەدەی‬ ‫نۆزدەهەم���دا له‌فۆرمێک���ی کولتوری���دا‬ ‫لەدایکدەبن‌و هەموویان بەش���ێوەیەکی‬ ‫بەرف���راوان پ���ێ لەس���ەر گرنگی زمان‬ ‫بەگش���تی‌و دروس���تکردنی زمانێک���ی‬ ‫نەتەوەیی بەتایبەتی دادەگرن‪ .‬هاوکات‬ ‫دروس���تکردنی ئەم زمانە وەک ئەرکی‬ ‫سەرەکی هێزە خوێندەوارەکانی خۆیان‬ ‫له‌ن���او چوارچێ���وەی ئیمپراتۆریەت���ی‬ ‫عوسمانیدا دەبینن‪ .‬له‌نیوەی دووهەمی‬ ‫س���ەدەی نۆزدەهەمدا زمان‌و ئەدەبیات‬ ‫تادێت زیاتر‌و زیاتر بە سیاسیدەکرێت‌و‬ ‫تادێ���ت زیاتر وەک بنەمای س���ەرەکی‬ ‫شوناس���ێکی کولت���وری تایب���ەت‪،‬‬ ‫نمایش���دەکرێت‪ .‬ش���یعر‌و ئەدەبی���ات‬ ‫بەگش���تی‌و رۆژنامەگ���ەری بەتایبەتی‬ ‫رۆڵێک���ی هێج���گار گرن���گ دەبین���ن‬ ‫له‌دروستکردن‌و رێکخس���تنی شوناسی‬ ‫نەتەوەی���ی ئ���ەو نەتەوانەی تریش���دا‪.‬‬ ‫زۆربەی ملمالنێ ئەتنی‌و دینییەکان بەناو‬ ‫ملمالنێی نێوان زمانەکاندا تێدەپەڕێت‪،‬‬ ‫تەنان���ەت خۆپێناس���ەکردنی کولتوری‬ ‫نەتەوەکان‌و هەوڵدانیان بۆ خۆ لەیەکدی‬ ‫جیاکردنەوە دیس���انەوە ب���ە پێداگرتن‬ ‫لەسەر جیاوازی زماندا تێدەپەڕێت‪)٢(.‬‬ ‫بەم مانایە له‌نیوەی دووهەمی سەدەی‬ ‫نۆزدەهەم���دا زمان بۆ یەکەمجار دەبێت‬ ‫بە ئامرازێکی ئایدیۆل���ۆژی‌و کۆمەڵێک‬ ‫مانای پێدەبەخشرێت کە له‌قۆناغەکانی‬ ‫تردا نەیب���ووە‪ .‬رەگ���ە کولتورییەکانی‬ ‫ناس���یۆنالیزم له‌س���ەدەی نۆزدەهەمدا‬ ‫دەگەڕێت���ەوە ب���ۆ ئ���ەم گرنگیدانە بە‬ ‫زمان‌و وەک وتیش���م یەکێک له‌ش���وێنە‬ ‫هەرە س���ەرەکییەکانی دروس���تکردنی‬ ‫ئ���ەم زمان���ی ئەدەبیات���ە‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫ش���یعر‪ ،‬ئەم���ە چ الی ک���ورد‌و چ الی‬ ‫نەتەوە‌و گروپ���ە ئەتنییەکانی تری ناو‬ ‫ئیمپراتۆریەتی عوس���مانی‪ .‬رەنگە ئەو‬ ‫خاڵەی لەم ئاس���تەدا ناس���یۆنالیزمی‬ ‫کوردی له‌ناس���یۆنالیزمەکانی دراوسێی‬ ‫جیابکات���ەوە ئەوەبێت ک���ە گرنگیدان‬

‫ب���ە زمان له‌ناس���یۆنالیزمی کوردیدا بە‬ ‫پلەی یەک���ەم دەبێتە ئەرکی ش���یعر‌و‬ ‫ئەرک���ی ش���اعیران‪ ،‬وات���ە پرۆس���ەی‬ ‫دروس���تکردنی نەتەوە بە پلەی یەکەم‬ ‫دەخرێتە سەر شانی شاعیران‪ .‬له‌حاجی‬ ‫ق���ادری کۆیی‪-‬ـەوە یەکێ���ک له‌ئەرکە‬ ‫سەرەکییەکانی شیعری کوردی بریتییە‬ ‫له‌دروس���تکردنی نەت���ەوە له‌ش���یعردا‪،‬‬ ‫ب���ە زمانێکیش هەموو ک���ەس بتوانێت‬ ‫تێیبگات‌و ماناکانی بناسێت‪ ،‬زۆرجاریش‬ ‫لەڕێگای رۆژنامەگەری ئازاد‌و نهێنییەوە‬ ‫له‌کوردستاندا‪.‬‬

‫یەکێک له‌خەسڵەتە‬ ‫سەرەکییەکانی‬ ‫ئینتەرنێت ئەوەیە‬ ‫جارێکی دیکە‬ ‫‪-٢‬کوردبوون‌و رادیۆ‬ ‫له‌قۆناغ���ی رادیۆ‌و کاس���ێت‪-‬دا ش���یعر نەتەوە تاڕادەیەکی‬ ‫گرنگی خۆی لەدروس���تکردنی‬ ‫نەتەوەدا زۆر دەکاتەوە بە‬ ‫لەدەس���تنادات‪ ،‬بەڵکو لەپاڵ ش���یعردا‬ ‫نەت���ەوە لەناو نووس���ینی حەماس���ی‬ ‫مۆسیقاشدا‌و دیاردەیەکی نووسراو‬ ‫هەواڵ‌و پەخش���ان‌و سرود‌و‬

‫دروس���تدەکرێت‌و باڵودەکرێت���ەوە‪ .‬ئەو‬ ‫خاڵەی کە گۆڕانێکی گرنگ‌و ریش���ەیی‬ ‫بەس���ەردادێت ئەوەیە لێ���رەدا نەتەوە‬ ‫چیدی تەنها لەڕێ���گای "خوێندنەوە"وە‬ ‫دروستناکرێت‪ ،‬بەڵکو لەڕێگای "بیستن"و‬ ‫"گوێگرت���ن"ەوە دروس���تدەکرێت‪ .‬ئەم‬ ‫گۆڕان���ەش گۆڕانێکی گرنگ���ە‪ ،‬چونکە‬ ‫لەمەبەدوا تەنها کەرتە خوێندەوارەکان‬ ‫توانای "بینین"ی نەتەوەیان نییە‪ ،‬بینینی‬ ‫نەتەوە لەناو تێکس���تە نووسراوەکاندا‪،‬‬ ‫بەڵک���و کەرت���ە نەخوێندەوارەکانیش‬ ‫توانای "بیس���تن"ی نەتەوەیان دەبێت‪.‬‬ ‫له‌شیعری نووسراودا وێنەیەکی نەتەوە‬ ‫دەکێش���رێت کە نووس���ین‌و خوێندنەوە‬ ‫مەودای وێناکردنی دەسنیش���اندەکات‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم له‌ڕادی���ۆدا نەت���ەوە دەبێت���ە‬ ‫دیاردەیەک���ی دەنگ���ی‪ ،‬پەیوەندییەکی‬ ‫راس���تەوخۆ لەنێوان نەتەوە‌و گوێگرتن‌و‬ ‫نەتەوە‌و قس���ەکردندا دروس���تدەبێت‪.‬‬ ‫لێ���رەدا نەت���ەوە دەبیس���ترێت‪ ،‬گوێ‬ ‫له‌ئ���ازار‌و کارەس���اتەکانی دەگیرێ���ت‪،‬‬ ‫هەواڵی سەرکەوتن‌و قارەمانیەتییەکانی‬ ‫دەبیس���ترێت‪ ،‬رۆحیەت���ی گیانفیدایی‌و‬ ‫چاونەترس���ی پێش���مەرگەکانی دەگاتە‬ ‫هەموو گوێچکەیەک‪ ،‬هەواڵی دوژمنان‌و‬ ‫ناحەزانیشی باڵودەبێتەوە‌و دەبیسترێت‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی رادی���ۆش دەکات���ە ئامرازێکی‬ ‫گرنگی دروس���تکردنی نەتەوە‪ ،‬نەتەوە‬ ‫وەک دیاردەیەک���ی دەنگ���ی‪ ،‬توان���ای‬ ‫گەیش���تنی رادیۆیە ب���ە ناوچە جیاواز‌و‬ ‫دوورەکان���ی نیش���تیمان‪ .‬وردتر بدوێم‬ ‫بیسەران لەڕێگای گوێگرتنەوە له‌شیعر‌و‬ ‫پەخش���ان‌و هەواڵ‌و مۆسیقاوە‪ ،‬نەتەوە‬ ‫دەبیس���تن‌و وەک دیاردەیەک���ی دەنگی‬ ‫وێنادەکەن‪ ،‬هاوکات گوێگرتنەکەشیان‬ ‫دەبێتە هێزی دروستکردن‌و گەشەدان بە‬ ‫نەتەوە لەناو خۆیاندا‪ .‬لەم ئاستەدا زمان‬ ‫بەو ئەرکە "دروس���تکەرە" هەڵدەستێت‬ ‫کە (ج���ودت بوتل���ەر) ن���اوی توانای‬ ‫"پێرفۆرماتیڤی" لێدەنێت‪ .‬پێرفۆرماتیڤ‬ ‫مانای توانای دروستکردنی ئەو شتانەی‬ ‫ک���ە زمان باس���یان دەکات‪ ،‬واتە زمان‬ ‫تەنها باسی نەتەوە ناکات‪ ،‬بەڵکو لەناو‬ ‫ئینس���انەکاندا نەتەوە دروس���تدەکات‪.‬‬ ‫زمان تەنها باسی ئافرەت‌و پیاو ناکات‪،‬‬ ‫بەڵک���و ئافرەتب���وون‌و پیاوبوونی���ش‬ ‫دروستدەکات‪)٣(.‬‬ ‫فراوانبوونی رۆڵی رادی���ۆ‌و بەرپابوونی‬ ‫خەباتی چەکدار له‌کوردستاندا هاوکات‌و‬ ‫هاوش���انن‪ .‬ه���ەر لەس���ەرەتاوە رادیۆ‬ ‫یەکێکە له‌ئامرازە گرنگەکانی گەیاندنی‬ ‫وردەکاری‌و هەواڵەکان���ی شۆڕش���ی‬ ‫کوردس���تان بە خەڵکی کوردس���تان‪.‬‬ ‫ئەوەی ل���ەم قۆناغ���ەدا رۆڵێکی گرنگ‬ ‫لەدروس���تبوونی نەت���ەوەدا دەبینێ���ت‬ ‫س���رودە‪ ،‬بەدەگمەن ش���اعیرێکی کورد‬ ‫ئەدۆزینەوە کۆمەڵێک ش���یعری سرودی‬ ‫نەنووسیبێت‌و بەدەگمەن گۆرانیبێژێکی‬ ‫ئەو قۆناغەش ئەدۆزینەوە کە س���رودی‬ ‫نەگوتبێ���ت‪ .‬س���رود وادەکات توان���ای‬ ‫بیس���تن‌و گوێگرتن له‌نەت���ەوە بەهێز‌و‬ ‫بەرف���راوان ببێ���ت‪ ،‬بەتایبەتی لەدوای‬ ‫داهێنان���ی کاس���تێی تەس���جیل‪-‬ـەوە‬ ‫کە توان���ای بردنی س���رودەکان بۆ ناو‬ ‫هەم���وو ماڵێ���ک‌و گوێگرتن���ی رۆژانە‬ ‫لێیان گەورەدەکات‪ .‬رادیۆکانی شۆڕش‬ ‫رۆژانە وێنەیەک���ی تایبەتی نەتەوەیان‬ ‫بەرهەمدەهێن���ا‌و باڵودەک���ردەوە‪ ،‬ئەم‬ ‫وێنەیە دەچووە ناو خەیاڵ‌و عەقڵیەتی‬ ‫ئەو گوێگرانەوە کە زۆرجار بەپەرۆشێکی‬ ‫زۆرەوە بەدوای هەواڵەکانی شۆڕش���دا‬ ‫دەگ���ەڕان‪ .‬لەڕاس���تیدا گوێگرت���ن‬ ‫له‌ڕادیۆکانی ش���ۆڕش سروت‌و کەشێکی‬ ‫دەرون���ی‌و سیاس���ی تایبەتی���ان الی‬ ‫گوێگرەکان دروستدەکرد کە تیایدا ئەو‬ ‫گوێگرانە بەشێوەیەکی رۆژانە بەشێکی‬ ‫گرنگی شوناس���ی ئەتن���ی‌و نەتەوەیی‌و‬ ‫سیاسی خۆیان دروستدەکرد‪.‬‬ ‫تەنانەت ئ���ەو رادیۆیانەی کە دەوڵەتە‬ ‫مەرکەزیی���ەکان ب���ۆ پڕوپاگەندەکردن‬

‫ب���ۆ خۆی���ان‌و سیاس���ەتەکانیان‬ ‫دروس���تیاندەکرد‪ ،‬بەبێ خواس���تی ئەو‬ ‫دەوڵەتان���ە‪ ،‬پەراوێزێک���ی تایبەتی���ان‬ ‫ب���ۆ دروس���تبوون‌و بەهێزبوونی نەتەوە‬ ‫فەراهە‌م دەکرد‪ .‬لەڕێگای خوێندنەوەی‬ ‫شیعر‌و پەخشکردنی گۆرانی‌و مۆسیقا‌و‬ ‫گێڕان���ەوەی بەس���ەرهاتی مێژووی���ی‌و‬ ‫کەلەپ���وری‌و فۆلکلۆری تایبەتەوە‪ ،‬ئەم‬ ‫رادیۆیانەش هەندێک رەهەندی کولتوری‬ ‫گرنگی نەتەوەیان دروستدەکرد‪ .‬واتە ئەم‬ ‫رادیۆیانە بەش���داربوون له‌دروستکردنی‬ ‫نەت���ەوەدا له‌ئاس���تە کولتورییەکەیدا‪،‬‬ ‫گەرچی مەبەستی سەرەکییان رێگرتنبوو‬ ‫له‌دروستبوونی نەتەوە وەک یەکەیەکی‬ ‫سیاس���ی‪ .‬لەه���ەردوو دۆخەکەدا رۆڵی‬ ‫رادیۆ له‌دروستبوونی نەتەوەدا رۆڵێکی‬ ‫گرنگ‌و بەرچاوە‪)٤(.‬‬ ‫‪-٣‬کوردبوون‌و سه‌ته‌الیت‬ ‫قۆناغی تەلەفیزۆن بەگشتی‌و تەلەفیزۆنی‬ ‫س���ه‌ته‌الیت ب���ە تایبەت���ی‪ ،‬قۆناغێکی‬ ‫گرنگ���ە له‌دروس���تکردن‌و بەهێزکردن‌و‬ ‫باڵوکردن���ەوەی شوناس���ی نەتەوەییدا‪.‬‬ ‫لەبەر نەبوونی کات‌و ش���وێن من لێرەدا‬ ‫زیاتر قسە له‌قۆناغی سه‌ته‌الیت دەکەم‪.‬‬ ‫قۆناع���ی س���ه‌ته‌الیت‌و تەکنۆلۆژی���ای‬ ‫مۆدێرن���ی پەیوەندیک���ردن قۆناغ���ی‬ ‫گەش���ەکردن‌و ژیانەوە‌و قووڵبوونەوەی‬ ‫شوناس���ی ئەتنی‌و نەتەوەی���ی‌و دینی‬ ‫زۆرێ���ک له‌نەت���ەوە‌و گروپ���ە ئەتنی‌و‬ ‫دینییە چەوساوە‌و بێمافەکانە‪ ،‬چونکە‬ ‫ئەم نەت���ەوە‌و گروپانە دەتوانن بەهۆی‬ ‫تواناکان���ی پەیوەن���دی ئەلکترۆنییەوە‬ ‫تەح���ەدای سیاس���ەت‌و سانس���ۆر‌و‬ ‫رێگرییەکانی ئ���ەو دەوڵەتانە بکەن کە‬ ‫رێ له‌گەشەکردنی شوناسی نەتەوەیی‌و‬ ‫ئەتنی ئ���ەوان دەگ���رن‪ .‬ب���ەم مانایە‬ ‫سەردەمی سه‌ته‌الیت سەردەمێکی نوێیە‬ ‫له‌توانا‌و مەودای دروستکردنی نەتەوەدا‪،‬‬ ‫سەردەمی بەخشینی توانایەکی گەورە‌و‬ ‫بەرفراوان���ە بە گروپ���ە ئەتنی‌و دینی‌و‬ ‫کولتورییەکان بۆئەوەی بتوانن فشاری‬ ‫دەوڵەت���ە مەرکەزیی���ەکان تێپەڕێنن‌و‬ ‫له‌ف���ەزای ئەلیکترۆنی���دا شوناس���ێکی‬ ‫تایبەت‪ ،‬تەنانەت نەتەوەیەک بە "وێنە"‬ ‫دروستبکەن‪)٥(.‬‬ ‫لەب���ەردەم تەکنۆلۆژی���ای پەیوەن���دی‬ ‫ئەلکترۆنی س���ه‌ته‌الیتدا وێنەی جواڵو‪،‬‬ ‫فلیم‌و گۆران���ی‪ ،‬دیمەنی نیش���تیمان‌و‬ ‫بۆنە‌و ئاهەنگ���ە نەتەوەییەکان‪ ،‬وێنەی‬ ‫کارەسات‌و تراژیدیا گەورەکان دەبینرێن‌و‬ ‫هتد‪ ..‬نەتەوە دەبێت بە "شتێکی بینراو"‪.‬‬ ‫ئەگەر شیعر نەتەوە بکاتە بوونەوەرێکی‬ ‫فانتازیاکراو‌و رادیۆ بیکاتە بوونەوەرێکی‬ ‫بیس���تراو‪ ،‬ئ���ەوا تەلەفی���زۆن دەیکاتە‬ ‫بوونەوەرێکی بین���راو‪ .‬نەتەوە دەبێتە‬ ‫وێن���ە‌و دیمەن‌و فلی���م‌و دەنگ‌و رەنگ‌و‬ ‫جوڵە‌و کۆبوونەوە‌و ئاهەنگ‌و ش���یوەنی‬ ‫بینراو‪ .‬تەلەفیزۆنی س���ه‌ته‌الیت نەتەوە‬ ‫له‌"بوونێکی تێکستئاسا"وە دەگوازێتەوە‬ ‫بۆ "بوونێکی دیمەنئاسا"‪ .‬نەتەوە لەناو‬ ‫دێڕ‌و نوقتە‌و فاریزەکانەوە دەگوازێتەوە‬ ‫بۆ سەر فیلم‪ .‬بەمەش تواناکانی بینینی‬ ‫نەتەوە وەک دیاردەیەکی بەرجەستەکراو‬ ‫گەورەتردەکات‪ .‬نەتەوە لەباتی ئەوەی‬ ‫وەک بەنەدی���ک ئەندرس���ۆن ئەڵێ���ت‬ ‫"وێنابکرێت"‪ ،‬دەبینرێت‪)٦(.‬‬ ‫له‌ئەزموون���ی ناس���یۆنالیزمی کوردیدا‬ ‫پەیوەن���دی نێوان نەتەوە‌و س���ه‌ته‌الیت‬ ‫بە ئەزموونی مێد تیڤی لەناوەڕاس���تی‬ ‫نەوەدەکاندا دەستپێدەکات‌و له‌ئێستاشدا‬ ‫چەندان تەلەفیزۆنی سه‌ته‌الیتی تر هەیە‬ ‫کە درێژە بەم کەلەپورە ئەدات‪ .‬ئەزموونی‬ ‫مێ���د تی ڤی له‌ئەزموون���ی کۆچبەرانی‬ ‫کورد بۆ دەرەوەی کوردستان دانابڕێت‪،‬‬ ‫بەتایبەت���ی ئەزموون���ی کۆچبەران���ی‬ ‫کوردس���تانی باکور بۆ هەندێک له‌واڵتە‬ ‫ئەورپیی���ەکان‪ .‬ئەم کۆچە ئەو فۆرمەی‬ ‫له‌ناسیۆنالیزم دروستکرد کە بەنەدیکت‬ ‫ئەندرسۆن ناوی دەنێت "ناسیۆنالیزمی‬

‫دوورم���ەودا"‪ )٧(.‬واتە دروس���تبوونی‬ ‫ناس���یۆنالیزم لەدەرەوەی نیش���تیمانی‬ ‫رەسەن یان نیش���تیمانی یەکەمدا‪ .‬لەم‬ ‫ئاس���تەدا ئەم تەلەفیزۆنە سه‌ته‌الیتییە‬ ‫ک���وردی وەک "نەتەوەیەک���ی بینراو"ی‬ ‫له‌ئەوروپ���ا بەرهەمدەهێن���او لەڕێگای‬ ‫تەکنۆلۆژیای پەیوەندییەوە دەیناردەوە‬ ‫بۆ کوردس���تان‌و بۆ هەمووش���وێنێکی‬ ‫تریش له‌دونیادا کە کوردی تێدابژی‪.‬‬ ‫ئەمڕۆکە تەلەفیزۆنە س���ه‌ته‌الیتییەکانی‬ ‫ت���ری کوردس���تان ئەم ئاراس���تەیەیان‬ ‫پێچەوانەکردۆتەوە‌و نەتەوەیەکی بینراو‬ ‫له‌کوردستاندا دروستدەکەن‌و بە دونیادا‬ ‫باڵویدەکەن���ەوە‪ .‬بێگومان نەتەوەیەکی‬ ‫حیزبی���ی دیاریکراو کە بەش���ێوەیەکی‬ ‫بەرچاو س���نوورەکانی بۆ سنوورەکانی‬ ‫ئەو حیزبە کورتکراوەتەوە کە خاوەنی‬ ‫تەلەفیزۆنە سه‌ته‌الیتییەکەیە‪.‬‬ ‫‪-٤‬کوردبوون‌و ئینتەرنێت‬ ‫ئینتەرنێت ئامرازی هەرەس���ەرەکی ئەو‬ ‫س���ەردەمەیە له‌مێژووی هاوچەرخدا کە‬ ‫ناوی "سەردەمی زانیاری"یە‪ .‬ئینتەرنێت‬ ‫بەش���ێوەیەکی بەرف���راوان بەش���ە‬ ‫جیاوازەکانی دونیا بەیەکەوە گرئێئەدات‪.‬‬ ‫لەدوای هاتن���ی ئینتەرنێتەوە دەکرێت‬ ‫باس له‌ش���ێوازێکی نوێی ناس���یۆنالیزم‬ ‫بکەین کە بە "ناسیۆنالیزمی ئینتەرنێت"‬ ‫ناوی ببەین‪ ،‬ناس���یۆنالیزمێک کە لەناو‬ ‫ئیمەی���ل‌و بل���ۆگ‌و س���اید‌و ژورەکانی‬ ‫چاتک���ردن‌و الپەڕەکانی فەیس���بووکدا‬ ‫دروس���تدەبن‪ .‬ئ���ەم ناس���یۆنالیزمە‬ ‫ئینتەرنێتییە ناسیۆنالیزمێکی فرەجۆرە‪،‬‬ ‫له‌ناس���یۆنالیزمی کەمایەتییەکان���ەوە‬ ‫بیگرە‪ ،‬بۆ ناسیۆنالیزمە زۆرایه‌تییەکان‌و‬ ‫لەوانیشەوە بۆ ناسیۆنالیزمی کۆچبەران‌و‬ ‫حکومەتەکان‪)٨(.‬‬ ‫یەکێک له‌خەس���ڵەتە س���ەرەکییەکانی‬ ‫ئینتەرنێ���ت ئەوەی���ە جارێک���ی دیکە‬ ‫نەتەوە تاڕادەیەک���ی زۆر دەکاتەوە بە‬ ‫دیاردەیەکی نووسراو‪ ،‬راستە هەم وێنە‌و‬ ‫هەم دەن���گ له‌ئینتەرنێت���دا ئامادەن‪،‬‬ ‫له‌ژورەکانی چاتکردندا قسەوباس���ێکی‬ ‫زۆر دەکرێ���ت‪ ،‬ب���ەاڵم بەب���ەراورد بە‬ ‫نووس���ین‪ ،‬وێنە‌و دەنگ‪ ،‬دوو رەگەزی‬ ‫الوەکین له‌ئینتەرنێتدا‪ .‬ئەوەی وایکردوە‬ ‫ئینتەرنێ���ت ببێتە فەزایەکی ئەلکترۆنی‬ ‫گرنگ بۆ دروستکردنی نەتەوە‌و گەیاندنی‬ ‫خواست‌و حەز‌و چاوەڕوانییەکانی نەتەوە‪،‬‬ ‫هەرزان���ی بەکارهێنان���ی ئینتەرنێت���ە‪.‬‬ ‫دروس���تکردنی ژورەکان���ی چاتکردن‌و‬ ‫بل���ۆگ‌و الپەڕەی تایبەت‌و س���ایتی زۆر‬ ‫پێویس���تیان بەو س���ەرمایە زۆرە نییە‬ ‫کە بۆ نموونە دروس���تکردنی سه‌ته‌الیت‬ ‫پێویس���تی پێیەتی‪ .‬بۆی���ە تۆڕەکانی‬ ‫ئینتەرنێ���ت تەنها لەالی���ەن حکومەت‌و‬ ‫حیزب���ە سیاس���ییە گ���ەورە‌و بەهێز‌و‬ ‫دەوڵەمەندەکانەوە بەکارنایەت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لەالیەن هەموو ئەو گروپ‌و هێزانەشەوە‬ ‫بەکاردێت کە بەدوای ئامرازێکدا دەگەڕێن‬ ‫بۆ تەعبیک���ردن له‌کوردبوونی خۆیان‪.‬‬

‫وەک پێناس���ێکی نێگەتی���ڤ‌و خراپ‌و‬ ‫هەڕەش���ەکەر‌و تاوانب���ار‌و قابیل���ی‬ ‫باوەڕپێکردن وێنادەکەن‌و باڵودەکەنەوە‪.‬‬ ‫لەمەش���دا ئەم هێزە دژەکوردانە کورد‬ ‫وەک گروپێکی بێجیاوازی‌و لێکچوو‪ ،‬وەک‬ ‫کۆمەڵێک خەڵکی هاوشێوە وێنادەکەن‪.‬‬ ‫واتە رێک وەکچۆن ناسیۆنالیزم وێنەیەکی‬ ‫هاوش���ێوە‌و بێجی���اوازی ب���ۆ نەت���ەوە‬ ‫دروس���تدەکات‪ ،‬ناحەزان���ی نەتەوەش‪،‬‬ ‫یان ئەوانەی نەتەوە لەگەڵیاندا دەژی‌و‬ ‫پەیوه‌ندییەک���ی رۆژان���ەی پڕ ملمالنێی‬ ‫لەگەڵیاندا هەی���ە‪ ،‬ئەوانیش وێنەیەکی‬ ‫هاوش���ێوە‌و بێجیاوازی ئ���ەو نەتەوەیە‬ ‫دروس���تدەکەن‪ ،‬بەاڵم بە جیاوازییەکی‬ ‫بنەڕەتیی���ەوە‪ :‬ئەو وێنەی���ەی نەتەوە‬ ‫لەسەرخۆی دروس���تیدەکات وێنەیەکی‬ ‫پۆزەتیڤ���ە‌و ئ���ەوەی ناحەزانی نەتەوە‬ ‫دروستیدەکەن وێنەیەکی نێگەتیڤە‪.‬‬ ‫راس���تە هێزە دژەکوردەکان پێناس���ە‬ ‫گش���تییەکانیان لەسەر بنەمای سیفەت‬ ‫ی���ان ئاکارێک���ی نێگەتیڤ ب���ۆ کورد‬ ‫دروستدەکەن‪ ،‬کورد وەک ناپاک‌و نەفام‬ ‫کەلەڕەق‌و بێکولتور‌و تێکدەر‌و توندوتیژ‌و‬ ‫نەخوێندەوار‌و دواکەوتو‌و زۆر شتی تری‬ ‫لەم ش���ێوەیە وێنادەکەن‪ ،‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫لەپش���تی ئەم س���یفەتە نێگەتیڤانەوە‬ ‫دەمێنێت���ەوە‪ ،‬ئ���ەو گش���تیبوون‌و‬ ‫یەکبوونەیە کە بە کوردی ئەدەن‪ ،‬بینین‌و‬ ‫پێناس���ەکردنی ک���وردە وەک میللەت‬ ‫ی���ان نەتەوەیەکی تایب���ەت‪ .‬ئەمجۆرە‬ ‫مامەڵەکردن���ە‪ ،‬وەک لێکۆڵەرەوەیەکی‬ ‫سیاس���ی دەڵێ���ت‪ ،‬هەڵگ���ری جۆرێک‬ ‫له‌ئیعترافکردن‪ ،‬یان دانپیانانە‪ ،‬بەوەدا‬ ‫کە ک���وردەکان لێکدەچ���ن‪ ،‬گروپێکی‬ ‫هاوشێوەن‪ ،‬جیاوازن لەوانیتر‪ ،‬بەاڵم ئەم‬ ‫دانپیانانە "دانپیانانێکی قبووڵنەکەرە"‪،‬‬ ‫دانپیانانێک���ە ک���ورد وەک گروپێک���ی‬ ‫وێکچوو دروس���تدەکات‪ ،‬ب���ەاڵم توڕی‬ ‫ئەدات���ە دەرەوەی چوارچێوەکانی ئەو‬ ‫شوناسە سەرەکییەوە کە ئەو دەوڵەت‌و‬ ‫کۆمەڵگایان���ەی کورد لەگەڵیاندا ئەژی‪،‬‬ ‫بۆ ناس���اندنی خۆیان دروستیانکردوە‪.‬‬ ‫وات���ە وەک بەش���ێک ل���ەو شوناس���ە‬ ‫قبووڵیناکات‪)٩(.‬‬ ‫ئ���ەم گوتارە م���ەرج نیی���ە گوتارێکی‬ ‫ئاراس���تەکراو بێ���ت لەالی���ەن ئ���ەو‬ ‫دەوڵەتان���ەوە ک���ە کە ک���ورد تیایاندا‬ ‫دەژی‪ ،‬وات���ە م���ەرج نییە سیاس���ەتی‬ ‫حکومەتەکانی لەپش���تەوەبێت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دەش���ێت بەش���ێکبێت له‌گوتارێک���ی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و کولت���وری کە لەس���ەر‬ ‫دروس���تکردن‌و باڵوکردن���ەوەی وێنەی‬ ‫نێگەتیڤی کورد کاربکات‪ .‬هاوکات مەرج‬ ‫نییە بەشێکبێت له‌کۆمەڵێک گۆڕانکاری‬ ‫سیاس���ی گەورە کە تیایدا کورد خۆی‬ ‫وەک بکەرێکی گرنگ سەپاندبێت‌و ئەم‬ ‫گوتارە دژایەتی ئەو مەس���ەلەیە بکات‪،‬‬ ‫بەڵک���و بەش���ێکە له‌دووبارەبوونەوەی‬ ‫بەردەوام���ی ئ���ەو وێن���ە نێگەتیڤانەی‬ ‫ک���ە زۆرایه‌تییەک���ی ئەتن���ی لەس���ەر‬ ‫کەمایەتییەکی ئەتنی دروستیاندەکات‪.‬‬

‫سەردەمی سه‌ته‌الیت سەردەمێکی‬ ‫نوێیە له‌توانا‌و مەودای دروستکردنی‬ ‫نەتەوەدا‬ ‫بەم مانایە فەزای ئەلکترۆنی‌و تۆڕەکانی‬ ‫ئینتەرنێت ئاکارێکی دیموکراس���یتریان‬ ‫هەیە له‌سه‌ته‌الیتەکان‌و زۆرجاریش زۆر‬ ‫وێنەی جیاوازی کوردبوون نیشانئەدەن‪،‬‬ ‫بەبەراورد بەو وێنانەی کە س���ه‌ته‌الیتە‬ ‫ئاراستەکراوەکان نیشانیان ئەدەن‪.‬‬ ‫ئینتەرنێت توانا بەو هێزانە دەبەخشێت‬ ‫ک���ە دەیانەوێ���ت ملمالن���ێ لەگ���ەڵ‬ ‫وێنە باو‌و بااڵده‌س���تەکانی شوناس���ی‬ ‫نەتەوەییدا بکەن‪ ،‬ئەوانەی لەگەڵ وێنە‬ ‫رەس���مییەکان‌و گوتارە رەسمییەکاندا‬ ‫دەکەونە ملمالنێ���وە‪ .‬وەکچۆن بەدیوی‬ ‫ئەودیویش���دا دەتوان���ن توانا‌و ئەگەری‬ ‫راگۆڕک���ێ‌و دیال���ۆگ‌و قس���ەکردن‌و‬ ‫وەاڵمدان���ەوە لەنێ���وان هێ���ز‌و ناوچە‬ ‫جیاوازەکاندا دروستبکەن‪.‬‬ ‫‪-٥‬کوردبوون لەدەرەوەڕا‬ ‫ئەو سەرچاوانەی کە کوردبوونیان تیادا‬ ‫دروس���تدەبێت‌و تائێس���تا باسمکردن‪،‬‬ ‫س���ەرچاوە ناوەکییەکانی دروستبوونی‬ ‫شوناسی نەتەوەییە‪ ،‬بەاڵم ئەوە هەموو‬ ‫سەرچاوەکانی دروس���تبوونی شوناسی‬ ‫نەتەوەیی ئێم���ە نییە‪ .‬هەم���وو مانا‌و‬ ‫پێناس���ەکانی کوردبوون لەم پرۆس���ە‬ ‫ناوەکییەی کۆمەڵگای کوردی خۆیەوە‬ ‫نایەت‪ ،‬بەڵکو بەش���ێکی تری لەڕێگای‬ ‫ئەو وێنە‌و پێناسانەوە دێت کە ناحەزانی‬ ‫کورد ب���ۆ کوردی دروس���تدەکەن‪ .‬ئەو‬ ‫هێ���زە دژەکوردان���ەی ک���ە کوردبوون‬

‫‪-٦‬دەرەنجام‬ ‫وەک دەبینی���ن شوناس���ی نەتەوەی���ی‬ ‫له‌س���ەردەم‌و قۆناغ���ی مێژووی���ی‬ ‫جیاوازدا بەش���ێوەی جیاواز‌و لەڕێگای‬ ‫بەرهەمدەهێنرێ���ت‌و‬ ‫جی���اوازەوە‬ ‫باڵودەکرێت���ەوە‪ .‬ئەگەر ئەم شوناس���ە‬ ‫له‌س���ەدەی نۆزدەه���ەم‌و بڕێکی زۆری‬ ‫س���اڵەکانی سەدەی بیس���تەمدا شیعر‌و‬ ‫س���رود دروس���تیانکردبێت‪ ،‬ئەوا ئەمڕۆ‬ ‫تەکنۆلۆژیای پەیوەندیکردن‪ ،‬چ له‌فۆرمی‬ ‫تەلەفیزۆن���ی س���ه‌ته‌الیت‌و چ له‌فۆرمی‬ ‫توانا زۆرەکان���ی ئینتەرنێتدا‪ ،‬بەوکارە‬ ‫هەڵدەس���تێت‪ .‬کاریگەری تەکنۆلۆژیای‬ ‫پەیوەندیکردن لەس���ەر دروس���تکردنی‬ ‫شوناس���ی نەتەوەی���ی‌و باڵوکردنەوەی‬ ‫کارگەرییەک���ی گ���ەورە‌و فرەالیەن���ە‪.‬‬ ‫ئەمە مەس���ەلەیەکە قابیلی نکۆڵیکردن‬ ‫نییە‪ ،‬ب���ەاڵم بەبۆچوون���ی من زۆربەی‬ ‫ئەوانەی لەسەر تواناکانی تەکنۆلۆژیای‬ ‫پەیوەندی لەسەر دروستکردنی شوناسی‬ ‫نەتەوەیی دەنووس���ن‪ ،‬النیکەم له‌دۆخی‬ ‫کوردا‪ ،‬تەنها یەک دیوی ئەم مەسەلەیە‬ ‫دەبینن‪ .‬واتە تەنها دیوی دروستکردن‌و‬ ‫پاراس���تن‌و باڵوکردنەوەی ئەو شوناسە‬ ‫دەبین���ن‪ ،‬تەنها ئەو دی���وە دەبینن کە‬ ‫پ���ێ لەس���ەر تایبەتمەندییەکانی ئەم‬ ‫شوناس���ە‌و یەکگرتووی���ی لەبەرامب���ەر‬ ‫شوناسە دەرەکییەکاندا دادەگرێت‪.‬‬ ‫»»‪19‬‬

‫بیروڕا‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫ده‌رباره‌ ‌ی وه‌اڵمدانه‌وه‌و پرسیاركردن‬ ‫هیمداد شاهین‬

‫دیاره‌ ك����ه‌ وه‌اڵمدانه‌وه‌‌و پرس����یاركردن‬ ‫له‌فۆرم����دا دوو چه‌مك����ی‌ زۆر جی����اواز‬ ‫له‌یه‌كترن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌شێت له‌چركه‌ساتێكدا‬ ‫پرس����یارێك وه‌اڵم بێت بۆ پرسیارێكی‌‬ ‫ت����ر‌و وه‌اڵمدانه‌وه‌یه‌كی����ش ببێته‌ هۆی‌‬ ‫له‌دایكبوونی‌ پرسیارێك یان له‌پرسیارێك‬ ‫زیات����ر‪ ،‬ئینس����ان كائینێك����ه‌ بۆخۆی‌‬ ‫چركه‌س����اتی‌ گه‌وره‌ی‌ له‌ژیان����دا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا ده‌ش����ێت بڵێین كه‌ زۆرینه‌ی‌‬ ‫چركه‌ساته‌كان دوو هۆكاری‌ گرنگ هه‌ن بۆ‬ ‫ده‌ركه‌وتنیان‪ ،‬بۆ په‌یدابوونیان‪ ،‬له‌پله‌ی‌‬ ‫یه‌ك����ه‌م‌و یه‌كه‌م هۆكار پرس����یاركردن‌و‬ ‫دووه‌م هۆكار وه‌اڵمدانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و زه‌مه‌نه‌ی‌‬ ‫كه‌ پرسیاری‌ تیادا ئه‌كرێت له‌گه‌ڵیشیدا‬ ‫چركه‌س����ات به‌ دوای‌ خۆیدا ئه‌هێنێت‪،‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر زه‌مه‌ن پرس����یاری‌ گه‌وره‌ی‌ تیا‬ ‫ك����را‪ ،‬چركه‌س����اتی‌ گ����ه‌وره‌ش له‌دایك‬ ‫ئه‌بێت‪ ،‬هه‌ركاتێك پرس����یاره‌كان بچوك‬ ‫بوون ئه‌وا چركه‌ساته‌كانیش به‌ بچوكی‌‬ ‫له‌دایك ئه‌بن‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌گه‌ر وه‌اڵمه‌كان‬ ‫بچوك بوون‪ ،‬ئه‌وا چركه‌ساته‌كانیش به‌‬ ‫بچوكی‌‌و ناته‌واوی‌ یان به‌ معه‌وه‌قی‌ دێنه‌‬ ‫بوون‪ ،‬ئه‌گه‌ر وه‌اڵمدانه‌وه‌كانیش گه‌وره‌‬ ‫ب����وون‪ ،‬چركه‌س����اته‌كانیش گ����ه‌وره‌ن‌و‬ ‫ب����ه‌ گه‌وره‌یی‌ دێنه‌ دونی����ا‌و زه‌مه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ پێچه‌وانه‌ش����ه‌وه‌ ئه‌گ����ه‌ر وه‌اڵمه‌كان‬ ‫بچوك ب����ن چركه‌س����اته‌كانیش هه‌ر به‌‬ ‫بچوكی‌ ئه‌بن����ه‌ میكانیزم ب����ۆ گۆڕینی‌‬ ‫ژیان له‌دۆخێك����ه‌وه‌ به‌ره‌و دۆخێكی‌ تر‪،‬‬ ‫بۆخ����ۆی‌ وه‌اڵمدان����ه‌وه‌ش هه‌ڵگری‌ زیاد‬ ‫له‌مان����ا‌و ده‌الله‌تێك����ه‌‪ ،‬وه‌اڵمدانه‌وه‌یه‌ك‬ ‫ره‌نگه‌ كاره‌ساتێكی‌ گه‌وره‌ بخوڵقێنێت‪،‬‬ ‫ره‌نگ����ه‌ وه‌اڵمدانه‌وه‌یه‌كی����ش ژی����ان‬ ‫بگه‌یه‌نێت����ه‌ ئه‌وپ����ه‌ڕی‌ خۆش����به‌ختی‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵب����ه‌ت وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‌ به‌ به‌ڵێ‌ یان به‌‬ ‫نه‌خێر نا‪ ،‬وه‌اڵمدان����ه‌وه‌ به‌ مانا قوڵی‌‌و‬ ‫جه‌وهه‌ریه‌ك����ه‌ی‌‪ ،‬وه‌اڵمدانه‌وه‌ی����ه‌ك كه‌‬ ‫به‌رامبه‌ر توش����ی‌ الڵ‪-‬بوون بێت‌و ئیدی‌‬ ‫نه‌توانێت جارێكی‌ تر پرسیار بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌توانێ����ت ئی����دی‌ زاتی‌ پرس����یارێكی‌‬

‫تریش����ی‌ هه‌بێت‪ ،‬پرس����یار‌و وه‌اڵم هیچ‬ ‫كات بوونێكی‌ س����ه‌ربه‌خۆیان نییه‌‪ ،‬هیچ‬ ‫كات ئه‌می����ان له‌ش����وێنێك‌و ئه‌ویتریان‬ ‫له‌ش����وێنێكی‌ ت����ر نیی����ه‌‪ ،‬له‌وێناكردنی‌‬ ‫هه‌ر پرس����یارێكی‌ بچوكه‌وه‌ گه‌ش����تێك‬ ‫له‌وه‌اڵمدان����ه‌وه‌ ئاماده‌یه‌‪ ،‬له‌واقیعی‌ هه‌ر‬ ‫پرس����یارێكه‌و‌ه حه‌قیقه‌تێ����ك ل����ه‌وه‌اڵم‬ ‫ئاماده‌یه‌‪ ،‬لێره‌وه‌ ئه‌ژنۆی‌ پرسیاركردن‌و‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌ ئه‌ش����كێت كه‌ تۆ هه‌ست به‌‬ ‫ئه‌شێ‌‌و ناش����ێ‌‪-‬یه‌كانی‌ خۆت نه‌كه‌یت‪،‬‬ ‫پێموایه‌ هه‌م����وو ماج����ه‌رای‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫ئێمه‌ پرسیارێكی‌ جددی‌ تیانابینیته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌اڵمێك����ی‌ ج����ددی‌ تی����ا نابینیته‌وه‌‪،‬‬ ‫وات����ا نه‌ته‌وه‌ی‌ م����ن نه‌ته‌وه‌یه‌كه‌ خاڵی‌‬ ‫له‌پرس����یاركردن‌و خاڵی‌ له‌وه‌اڵمدانه‌وه‌‪،‬‬ ‫كاتێك كه‌ وه‌اڵمدانه‌وه‌ش نابه‌سترێته‌وه‌‬ ‫ب����ه‌ س����نوری‌ پرس����یاركردنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫ل����ه‌وه‌ ئه‌كه‌وێت ك����ه‌ وه‌اڵمدانه‌وه‌ بێت‪،‬‬ ‫م����ن هه‌میش����ه‌ وا بیر ده‌كه‌م����ه‌وه‌ كه‌‬ ‫مرۆڤی‌ كورد بێ‌ چركه‌س����اتترین مرۆڤه‌‬ ‫له‌دونیادا‪ ،‬مرۆڤی‌ ئێمه‌ جۆرێكه‌ له‌مرۆڤ‬ ‫كه‌ هه‌میش����ه‌ پێ����ش چركه‌س����اته‌كان‬ ‫ئه‌كه‌وێت‪ ،‬هه‌میش����ه‌ چركه‌س����اته‌كان‬ ‫ل����ه‌دوای‌ ئ����ه‌وه‌وه‌ن‪ ،‬نه‌ت����ه‌وه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫هێنده‌ ده‌س����تكورته‌ له‌پرس����یاركردن‌و‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌‪ ،‬كه‌ تا ئێستاش نه‌یتوانیوه‌‬ ‫بچوكترین چركه‌س����ات دروس����ت بكات‪،‬‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی����ه‌ك ك����ه‌ رۆش����نبیره‌كانی‌ تا‬ ‫ئێستا نه‌یانتوانیوه‌ تێپه‌ڕێنن‌و له‌دۆخی‌‬ ‫مانه‌وه‌دان‪ ،‬بێ‌ میتۆدترین رۆش����نبیری‌‬ ‫دونیا رۆشنبیره‌كانی‌ ئه‌م نه‌ته‌وه‌یه‌ن به‌‬ ‫خۆش����مه‌وه‌‪ ،‬نه‌ته‌وه‌یه‌ك هێنده‌ هه‌ژاره‌‬ ‫كه‌ ته‌نه����ا گ����وزارش‪ ،‬چواندنیه‌تی‌ به‌‬ ‫فابریكه‌یه‌كی‌ بێ‌ به‌رهه‌م‪ ،‬كه‌ بچوكترین‬ ‫به‌رهه‌می‌ نییه‌ نه‌ بۆ خۆی‌‌و نه‌ بۆ دوای‌‬ ‫خ����ۆی‌‪ ،‬وا دێت����ه‌ به‌رچاو ك����ه‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫ده‌نگ����ه‌كان له‌ئاس����ته‌ فۆنه‌تیكیه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫ئاس����ته‌ مۆرفۆلۆژیه‌كه‌ی‌ له‌الی‌ مرۆڤی‌‬ ‫ئێم����ه‌ بوونی‌ نییه‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت له‌ئاس����ته‌‬ ‫هه‌ستپێكردنه‌كه‌ش����ی‌ هه‌ر بوونی‌ نییه‌‪،‬‬

‫خێرایی‌ وه‌ك كه‌لتور‬ ‫عه‌زیز ره‌ئوف‬

‫‪Azizrauf75@yahoo.com‬‬

‫فه‌زایه‌ك بۆ خێرایی‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ئێمه‌دا‬ ‫ب���ه‌دی‌ ده‌كرێت‪ ،‬فه‌زایه‌ك كه‌ وه‌س���تانی‌‬ ‫ب���ۆ نیی���ه‌‌و به‌ جۆرێ���ك ك���ه‌ هه‌ندێجار‬ ‫ئ���ه‌م خێرایی���ه‌ ده‌گاته‌ ئاس���تی‌ مردن‌و‬ ‫هه‌ندێجاریش شێوه‌ی‌ مرۆڤه‌كان ده‌گۆڕێت‌و‬ ‫له‌زۆر جاریشدا مرۆڤ به‌هۆی‌ خێراییه‌وه‌‬ ‫رابردووی‌ خۆی‌ فه‌رام���ۆش ده‌كات‪ .‬ئه‌م‬ ‫خێرایی���ه‌ له‌كۆمه‌ڵگ���ه‌دا كه‌ م���ن ئه‌گه‌ر‬ ‫دروست بێت به‌ كه‌لتوری‌ خێرایی‌ ناوزه‌دی‌‬ ‫ده‌كه‌م‪ ،‬خێراییه‌كه‌ س���ه‌رجه‌م الیه‌نه‌كانی‌‬ ‫ژیانی‌ ئێمه‌ی‌ داگیرك���ردووه‌‌و بێ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌س���تی‌ پێ بكه‌ین كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كردۆته‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌ ج���واڵوی‌ بێ بیركردنه‌وه‌‌و‬ ‫به‌بێ رۆچوون به‌ ناو نهێنییه‌كانی‌ ئارامی‌‬ ‫رۆحدا‪.‬‬ ‫ئۆتۆمبیل���ه‌كان ب���ه‌ خێرای���ی‌ ده‌ڕۆن‪،‬‬ ‫سه‌رنش���ینان‌و لێخ���وڕ ده‌یانه‌وێت بگه‌نه‌‬ ‫ش���وێنێك‪ ،‬ئه‌ش���گه‌ن كه‌چ���ی‌ ه���ه‌ر‬ ‫نه‌گه‌یش���توون‪ .‬خێرای���ی‌ ئۆتۆمبیل وه‌ك‬ ‫به‌رهه‌مێك���ی‌ مۆدێرنه‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردی‌‬ ‫كردۆت���ه‌ مه‌خلوقگه‌لێك كه‌ ئ���اره‌زووی‌‬ ‫گه‌یشتن به‌ شوێن ده‌ك ‌هن‌و ناگه‌ن‪.‬‬ ‫خێراییه‌ك هه‌یه‌ له‌س���ه‌ر ئاستی‌ هونه‌ر‌و‬ ‫گۆرانی‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ئێمه‌دا به‌دی‌‬ ‫ده‌كرێت له‌یادكرنه‌وه‌‌و س���ه‌یران‌و كوچه‌‌و‬ ‫كۆاڵن‌و ته‌نانه‌ت ن���او ئۆتۆمبیله‌كانیش‪،‬‬ ‫گۆرانیی���ه‌ به‌ ریتمی‌ خێرا‪ ،‬كه‌ ده‌س���تی‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌كوش���تنی‌ رۆحیه‌تێك���ی‌ هێمن‌و‬ ‫ئارام‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ئێمه‌دا به‌دی‌‬ ‫ده‌كرێت ئ���اره‌زووی‌ زۆرێك له‌خه‌ڵكه‌ بۆ‬ ‫گوێگرتن له‌گۆران���ی‌ ریتمی‌ خێرا‌و كه‌س‬ ‫گوێ له‌مۆس���یقایه‌كی‌ هێم���ن ناگرێت كه‌‬ ‫ده‌روون ئارام ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵپه‌ڕكێیه‌ك���ی‌ خێ���را ده‌بینی���ن‪ .‬ب���ه‌‬ ‫هه‌ڵپه‌ڕكێك���ه‌وه‌ دی���اره‌ ك���ه‌ ده‌روون���ی‌‬ ‫خه‌ڵك نائارامه‌‌و ده‌یانه‌وێت به‌ هه‌ڵپه‌ڕین‬ ‫ده‌روون ئارام بكه‌نه‌وه‌‌و ناتوانن‪ .‬جوڵه‌ی‌‬

‫خێراییه‌كان ب ‌ه هه‌موو‬ ‫شتێكمان ئاشنا‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬جوانییه‌كان ‌‬ ‫ژیان نه‌بێت‬

‫به‌رده‌وامی‌ جه‌سته‌ بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ئارامییه‌‬ ‫بۆ رۆح‪ ،‬به‌اڵم بێهووده‌ له‌ڕوخس���ارماندا‬ ‫دیاره‌ كه‌ به‌ هه‌ڵپه‌ڕكێ ده‌مانه‌وێت دڵمان‬ ‫خ���ۆش بكه‌ین‪ .‬كه‌س ب���ه‌ هێمنی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫رۆحی‌ خۆیدا س���ه‌ما ناكات‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌‬ ‫جوڵه‌یه‌كی‌ خێرایه‌ له‌گ���ه‌ڵ میلۆدییه‌كی‌‬ ‫خێراتر كه‌ ته‌واو ده‌س���تی‌ له‌كوش���تنی‌‬ ‫سۆزدا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ئێم���ه‌دا ده‌بینرێت‬ ‫خێرای���ی به‌رزبوون���ه‌وه‌ی‌ بین���اكان‌و‬ ‫نزمبوون���ه‌وه‌ی‌ رۆح���ی‌ چێژوه‌رگرتن���ه‌‬ ‫له‌ژی���ان‪ .‬خێراییه‌ك هه‌یه‌ بۆ فراوانبوونی‌‬ ‫شاره‌كان‌و س���ڕینه‌وه‌ی‌ سروشت‌و مه‌رگی‌‬ ‫یاده‌وه‌ریه‌كان‪ .‬ئێس���تا فه‌زای���ه‌ك هه‌یه‌‬ ‫بۆ له‌بیركردنی‌ ی���اده‌وه‌ری‪ .‬رووداوه‌كان‬ ‫هێنده‌ به‌ خێرای���ی‌ تێده‌په‌ڕن‪ ،‬زۆرێكمان‬ ‫رابردوو یان یاده‌وه‌رییه‌كانمان به‌ ئاسانی‌‬ ‫فه‌رام���ۆش ده‌كه‌ی���ن‪ .‬ئێمه‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫ماڵئاواییمان له‌ته‌ماش���اكردنی‌ ئه‌لبوومی‌‬ ‫وێنه‌كان كردووه‌‪ ،‬وێنه‌كان له‌ناو فۆڵده‌ری‌‬ ‫كۆمپیوته‌ره‌كانماندان‌و ئه‌گه‌ری‌ ئه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫ڤایرۆسێك سه‌رجه‌م وێنه‌كان بسڕێته‌وه‌‌و‬ ‫بمانكاته‌ مه‌خلوقگه‌لێك���ی‌ بێ ئه‌لبوومی‌‬ ‫وێنه‌‌و بێ یاده‌وه‌ری‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫هه‌میش ‌ه دیوێك ‌‬ ‫پرسیاره‌كان گوزارش ‌ه‬ ‫له‌میتافیزیكیا‌و‬ ‫ی‬ ‫له‌خزمه‌تی‌ وه‌سفكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫میتافیزیكیادا خۆ ‌‬ ‫به‌رجه‌سته‌ ئه‌كات‬ ‫بۆیه‌ ئه‌و چركه‌س����اته‌كه‌ی‌ كه‌ تۆی‌ تیا‬ ‫ئه‌بی����ت به‌ رۆش����نبیرو تیایدا ئه‌بیت به‌‬ ‫شۆڕش����گێڕانە‪ ،‬له‌م����ه‌وه‌ گرنگه‌ وه‌كو‬ ‫كاره‌كته‌ری‌ ش����ۆڕگێڕ وه‌اڵمی‌ گه‌وره‌مان‬ ‫هه‌بێت بۆ هه‌ر پرسیارێكی‌ بچوك‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پرس����یاری‌ بچوك هه‌میشه‌ پێویستی‌ به‌‬ ‫وه‌اڵمی‌ گه‌وره‌یه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ پرس����یاره‌ گ����ه‌وره‌كان زۆربه‌یان بێ‌‬ ‫وه‌اڵمن‪ ،‬لێره‌دا مه‌به‌س����تم له‌پرس����یاره‌‬ ‫گه‌ردوونییه‌كانه‌‪ ،‬واتا گه‌وره‌یش جۆری‌‬ ‫هه‌یه‌‌و من لێره‌ مه‌به‌س����تمه‌ بڵێم گه‌وره‌‬ ‫به‌ دی����وه‌ گه‌ردونییه‌كه‌ی‌‪ ،‬شۆڕش����گێڕ‬ ‫پێویس����ته‌ كاره‌كته‌رێكی‌ خاوه‌ن وه‌اڵم‬ ‫بێ����ت‪ ،‬وه‌اڵم����ی‌ هه‌بێ����ت ب����ۆ هه‌موو‬ ‫زه‌مه‌نه‌كان‪ ،‬زه‌مه‌نه‌ پڕ له‌ش����كۆكانی‌‌و‬ ‫زه‌مه‌نه‌ پڕ له‌شكسته‌كانی‌‪ ،‬شۆڕشگێڕی‌‬ ‫بێ‌ وه‌اڵم هیچ نییه‌ جگه‌ له‌ئینس����انێكی‌‬ ‫میكانیك����ی‌‌و چه‌ك به‌ده‌س����تێكی‌ له‌خۆ‬ ‫بێزار‌و له‌نیش����تیمان بێزار‌و په‌نابه‌رێكی‌‬ ‫ش����اخیی‌ له‌مێ����ژوودا‪ ،‬له‌پڕێك����دا ك����ه‌‬ ‫ئه‌چێته‌ س����ه‌ر هه‌ڕه‌مه‌كه‌‌و ئیدی‌ ده‌می‌‬

‫ئه‌به‌سترێت‌و ئه‌بێته‌ كائینێكی‌ بێ‌ وه‌اڵم‌و‬ ‫خامۆش ئه‌بێت‪ ،‬به‌ هه‌مانشێوه‌ رۆشنبیر‬ ‫جنس����ێكه‌ وا پێویسته‌ پرسیاری‌ گه‌وره‌‬ ‫به‌ مانا سیاسی‌‌و دیوه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫فیك����ری‌و فه‌رهه‌نگیه‌ك����ه‌ی‌ ب����كات تا‬ ‫وه‌اڵمی‌ جددی‌ وه‌ربگرێته‌وه‌‪ ،‬له‌ئێستادا‬ ‫نه‌ پرس����یار هه‌یه‌‌و نه‌ وه‌اڵم‪ ،‬ئه‌ش����ێت‬ ‫له‌باش����ترین دۆخدا له‌كایه‌ی‌ رۆشنبیریدا‬ ‫چه‌ند پرس����یارێكی‌ كه‌م‌و س����اوا هه‌بن‪،‬‬ ‫به‌اڵم هی����چ كات نه‌یانتوانیوه‌ گوزارش‬ ‫له‌پرس����یاری‌ واقیعی‌ بكه‌ن‪ ،‬هه‌میش����ه‌‬ ‫دیوێك����ی‌ پرس����یاره‌كان گوزارش����ه‌‬ ‫له‌میتافیزیكیا‌و له‌خزمه‌تی‌ وه‌سفكردنی‌‬ ‫میتافیزیكیادا خۆی‌ به‌رجه‌سته‌ ئه‌كات‪،‬‬ ‫له‌ش����وێنگه‌ی‌ مه‌عریفی����دا زیهنییه‌ت����ی‌‬ ‫مش����ه‌وه‌ش میكانیزم����ی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫جوڵه‌و وته‌ی‌ بێ‌ مانای����ه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئێم����ه‌ زۆرینه‌م����ان زیهنییه‌تم����ان‬ ‫مشه‌وه‌ش����ه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ئی����دی‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫ش����ته‌كان هه‌ر به‌بێ‌ وه‌اڵمی‌ ئه‌مێننه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ی‌ ئه‌مه‌ باش نییه‌ "كه‌وایه‌ هه‌ر ئه‌وه‌‬

‫باشه‌ كه‌ وه‌اڵمی‌ پرس����یاره‌ بچوكه‌كان‬ ‫به‌ وه‌اڵمی‌ زۆر گ����ه‌وره‌ بده‌ینه‌وه‌‪ ،‬پێم‬ ‫وابێ����ت بێ‌ وه‌اڵمتری����ن كائین له‌دونیای‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتیی����ه‌كان‌و ئێم����ه‌ ب����ه‌ تایبه‌ت‪،‬‬ ‫شۆڕش����گێڕه‌كانن" له‌گه‌ڵ ئ����ه‌وه‌ی‌ بێ‌‬ ‫پرسیارترینیش����مان رۆش����نبیره‌كانن‪،‬‬ ‫له‌كاتێك����دا ئ����ه‌م دوو كائین����ه‌ دوو‬ ‫بااڵده‌ستترینی‌ ناو كۆمه‌ڵگان‌و كۆمه‌ڵگای‌‬ ‫ئێمه‌ قانگ دراون به‌م دوو كائینه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا ب����ێ‌ زمانترین كائینی‌ ناو‬ ‫كۆمه‌ڵ����گان‪ ،‬هه‌رچه‌ن����ده‌ ئه‌مه‌ هه‌موو‬ ‫وێنای‌ من نییه‌ بۆ ناس����ینی‌ كۆمه‌ڵگای‌‬ ‫رۆژهه‌اڵت����ی‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت من له‌ش����وێنێكی‌‬ ‫تر‌و له‌زه‌مه‌نێكی‌ تردا له‌س����ه‌ر به‌شێكی‌‬ ‫گه‌وره‌تری‌ ئه‌م وێنا نیوه‌یه‌ ده‌وه‌س����تم‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌ ده‌ش����ێت به‌ش����ێكی‌ گرنگی‌‬ ‫سایكۆلۆژیای‌ كه‌سی‌ رۆژهه‌اڵتی‌‌و كورد‬ ‫به‌ تایبه‌تی‌ بێت‪ ،‬هه‌ر كاتێك ئێمه‌ ئه‌م‬ ‫دوو بوونه‌وه‌ره‌م����ان ناس����ی‌ وه‌كو دوو‬ ‫بوون����ه‌وه‌ری‌ بێ‌ زمان‪ ،‬ئی����دی‌ ئه‌و دوو‬ ‫بوونه‌وه‌ره‌ له‌وه‌ ئه‌كه‌ون خاوه‌نی‌ شوناس‌و‬

‫)‪ )321‬سێشه‌ممە‌ ‪2012/4/10‬‬

‫‪13‬‬

‫پێناس����ی‌ خۆیان بن ك����ه‌ ده‌بێت وابن‪،‬‬ ‫هه‌ركاتێك پرس����یاركردن‌و وه‌اڵمدانه‌وه‌‬ ‫نه‌ب����وو‪ ،‬چاوه‌ڕوانیی����ش نیی����ه‌ نامۆیی‬ ‫وجوودی‌ ئینسان له‌وێوه‌ ده‌ستپێده‌كات‬ ‫كه‌ توانای‌ پرسیاركردن‌و وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌بێ����ت‪ ،‬الج����ه‌ره‌م پرس����یاركردن‌و‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌ له‌و دیو سنوره‌كانی‌ زانین‌و‬ ‫دركپێكردنی‌ مرۆڤه‌وه‌ نین‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌و‬ ‫دیو سنوره‌كانی‌ توانای‌ مرۆڤیشه‌وه‌ نین‪،‬‬ ‫تا نه‌زانرێت‌و نه‌توانرێت پرسیار بكرێت‪،‬‬ ‫یان وه‌اڵمبدرێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ردووكیان له‌ودیو‬ ‫ویستی‌ مرۆڤیشه‌وه‌ نین‪ ،‬مرۆڤ ده‌كرێت‌و‬ ‫ده‌ش����ێت هه‌م پرس����یار ب����كات‌و هه‌م‬ ‫وه‌اڵمیش بداته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌ (نایه‌وێت)‬ ‫هه‌ر ئه‌مه‌یه‌ كێش����ه‌كه‌‪ ،‬ئیش����كالیه‌تی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ ئینسان ئه‌وكاته‌ ده‌ستپێناكات‬ ‫كه‌ ناتوانێت یان نازانێت پرسیار بكات‌و‬ ‫وه‌اڵم بدات����ه‌وه‌‪ ،‬بگره‌ ئیش����كالیه‌ته‌كه‌‬ ‫له‌وێوه‌ ده‌س����تپێئه‌كات ك����ه‌ نه‌یه‌وێت‬ ‫پرس����یار بكات‌و نه‌یه‌وێت وه‌اڵمبداته‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت نه‌یه‌وێ����ت حه‌رفێكیش بزانێت‬ ‫له‌سه‌ر هه‌ریه‌ك له‌و دوو چه‌مكه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ئێستادا گرنگه‌ من له‌سه‌ری‌ بووه‌ستم‪،‬‬ ‫چه‌مكی‌ رۆش����نبیره‌ تا ئه‌وه‌ی‌ چه‌مكی‌‬ ‫ش����ۆڕگێڕ بێت‪ ،‬من له‌ش����وێنێكی‌ تردا‬ ‫هه‌وڵده‌ده‌م به‌ وردی‌ له‌سه‌ر كاره‌كته‌ری‌‬ ‫شۆڕشگێڕ قس����ه‌ بكه‌م‪ ،‬به‌اڵم بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫زیات����ر هێڵه‌گش����تیه‌كانی‌ وه‌زیف����ه‌ی‌‬ ‫رۆش����نبیر دیاری بكه‌ین‪ ،‬ئه‌وا پێویسته‌‬ ‫ب����ێ‌ ئه‌ندازه‌ ق����وڵ رۆبچین����ه‌ نێو ئه‌و‬ ‫مانایه‌ی‌ كه‌ ناوی‌ رۆش����نبیره‌‪ ،‬ئه‌و مانا‬ ‫میكانیكیه‌ی‌ كه‌ تا ئێس����تاش كه‌سێك‬ ‫وتارێكی‌ باش بنوس����ێت رۆش����نبیره‌‪،‬‬ ‫كه‌س����ێك توانای‌ قس����ه‌كردنی‌ باشبوو‬ ‫رۆشنبیره‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌پاڵ ئه‌م هه‌وڵه‌مه‌وه‌‬ ‫من له‌وتاری‌ ئاینده‌مدا به‌ وردی‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫رۆڵی‌ رۆشنبیر قسه‌ ئه‌كه‌م‌و هه‌وڵده‌ده‌م‬ ‫هه‌ندێك راستی‌ تاڵ‌و حه‌قیقه‌تی‌ په‌نهان‬ ‫ده‌ربخ����ه‌م وه‌كو س����ه‌ره‌تایه‌كی‌ كورت‬ ‫بۆ پڕۆژه‌یه‌كی‌ گ����ه‌وره‌‪ ،‬وتاری‌ ئاینده‌م‬ ‫كاركردنه‌ ب����ۆ په‌یدابوونی‌ شه‌مس����ێك‬ ‫تا بتوانێت پرس����یاری‌ گ����ه‌وره‌ بكات‌و‬ ‫هه‌مووم����ان بریندار بكات‌و له‌س����ینه‌ی‌‬ ‫زۆربه‌ماندا تۆفان دروستبكات‪ ،‬وتاره‌كه‌‬ ‫له‌ژێ����ر ناونیش����انی‌ (له‌چاوه‌ڕوانی����ی‌‬ ‫شه‌مسدا)‪.‬‬

‫کورد‪ ،‬نه‌ته‌وه‌‪ ،‬ده‌وڵه‌ت‬

‫به‌ خێرایی‌ ئه‌وه‌ی‌ ده‌مانه‌وێت به‌ده‌ستمان‬ ‫ده‌گات‪ .‬ئه‌مه‌ش هه‌ڵكه‌نین‌و فڕێدانی‌ مرۆڤه‌‬ ‫حەمە گۆپاڵە‬ ‫له‌قۆناغێك كه‌ پش���تی‌ به‌ هێز‌و ده‌ست‌و‬ ‫بازووی‌ خۆی‌ ده‌به‌ست به‌ره‌و قۆناغێك كه‌‬ ‫بووه‌ته‌ مرۆڤێك���ی‌ بێ به‌رهه‌می‌ به‌رخۆر‪.‬‬ ‫فراوانبوون���ی‌ ش���اره‌كان ب���ه‌ خێرایی‌‌و‬ ‫فه‌رامۆشكردنی‌ یاده‌وره‌ییه‌كان فه‌زایه‌كه‌ نه‌ته‌وه له‌و که‌سانه‌ پێکدێت که‌وا خاکێکی‬ ‫بۆ پشتكردنه‌ جوانیه‌كان‌و راكردن به‌دوای‌ هاوبه‌ش‪ ،‬مێژوویه‌کی هاوبه‌ش‪ ،‬زمانێکی‬ ‫مۆدێله‌كان���دا‌و راكێش���انی‌ حه‌زم���ان هاوبه‌ش‪ ،‬ته‌نان����ه‌ت ئاین‌و فه‌رهه‌نگێکی‬ ‫ب���ۆ ش���ته‌كان له‌س���ه‌رده‌می‌ مۆدێرنه‌دا‪ ،‬هاوبه‌ش کۆی����ان ده‌کات����ه‌وه‌‪ ،‬چه‌مکی‬ ‫ده‌مانه‌وێت ده‌روونمان ئارام بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم نه‌ت����ه‌وه س����ه‌ره‌تا له‌الی����ه‌ن بیرمه‌ندان‬ ‫به‌ نائارامی‌ ده‌مێنینه‌وه‌ رۆحمان تا دێت نوس����ه‌ران‌و رۆش����نبیرانه‌وه له‌‌فه‌ڕه‌نسا‬ ‫تێكشكاوتر‌و بێزه‌وقتر ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫س����اڵی ‪ ١‌ ٧٨٩‬ته‌رح‌و گفتوگۆی له‌سه‌ر‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌ی���‬ ‫خێ���را ده‌وڵه‌مه‌ندبوون���ی‌ نوخبه‬ ‫کرا‪ ،‬پاش����ان له‌الیه‌ن جه‌ماوه‌ره‌وه رۆژ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ست‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫له‌سیاس���ه‌كان‌و پیاوانی‌ شۆڕش‪،‬‬ ‫ل����ه‌دوای رۆژ ‌پێش����وازییه‌کی گ����ه‌رم‌و‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ونكردن‬ ‫هه‌یه‌ له‌خێرا فه‌رامۆشكردن‌و قێزه‬ ‫گ����وڕی ل����ێ ک����را‪ ،‬نه‌ته‌وایه‌ت����ی کرایه‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫‌كت‬ ‫ه‬ ‫كار‬ ‫راب���ردووی‌ ش���ۆڕش‪ .‬ئ���ه‌و‬ ‫‌پێداویستی سه‌ره‌کی خه‌ڵک‌و به‌رده‌وام‬ ‫‌ند‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫‌وڵ‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫خێ���را‬ ‫سیاس���یه‌ی‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫له‌جیهاندا گه‌شه‌ی سه‌ند‪ ،‬مارکسیه‌کان‬ ‫بكات‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫خۆ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ب‬ ‫‌س���ت‬ ‫بێت‪ ،‬بێ ئه‌وه‌ی‌ هه‬ ‫س����ه‌رهه‌ڵدان‌و ده‌رکه‌وتنی ناسیۆنالیزم‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫بێت‬ ‫‌رب���از‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫خێرای‬ ‫ده‌یه‌وێت ب���ه‌‬ ‫ده‌گێڕنه‌وه ‌بۆ قۆناغی س����ه‌رمایه‌داری‪،‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫س���یمبوڵ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫جوانان���‬ ‫چركه‌س���اته‌‬ ‫به‌هۆی گه‌ش����ه‌کردن‌و یه‌کگرتنی بازاڕو‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫‌تێك‬ ‫ه‬ ‫میلل‬ ‫به‌رخۆدانی‌‬ ‫پیشه‌سازییه‌وه‪.‬‬ ‫‌ڕێت‪.‬‬ ‫ه‬ ‫‌پ‬ ‫ه‬ ‫تێد‬ ‫عومر‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫خێرای‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ب‬ ‫‌ئێس���تادا‬ ‫له‬ ‫له‌نێوان س����ااڵنی ‪ ١٩١٩‬تاوه‌کو ‪١٩٣٩‬‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌بین‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫رێك‬ ‫‌ژن‬ ‫ه‬ ‫ب���‬ ‫‌و‬ ‫ك‬ ‫باری‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌مرۆڤ���‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ته‌نها ‪ ٥٤‬ده‌وڵه‌ت ئه‌ندام بوون له‌کۆمه‌ڵه‌ی‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫سوهراب‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ڵ‬ ‫ه‬ ‫ق‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌لێك‬ ‫ه‬ ‫‌رگ‬ ‫ه‬ ‫‌كت‬ ‫ه‬ ‫كار‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌کگرتووه‌کان‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مڕۆ زیاد‬ ‫س���ه‌پهیری‌ ده‌ڵێت‪ ،‬ده‌بێ���ت دره‬ ‫‌ختێك له‌‌سێ هه‌زار نه‌ته‌وه‌هه‌ن له‌جیهاندا که‌وا‬ ‫له‌ته‌نیشتمانه‌وه‌ بنێژین تاكو ژینگه‌ خاوێن‬ ‫بكه‌ین���ه‌وه‌‪ .‬خێراییه‌ك هه‌یه‌ بۆ تێپه‌ڕینی‌ ‌به‌سه‌ر ‪ ٢٠٠‬ده‌وڵه‌ت‌و ‪ ٢٦٤‬زماندا دابه‌ش‬ ‫ته‌مه‌ن‌و بازدان به‌سه‌ر جوانیه‌كانی‌ ژیاندا‪ .‬بوون‪ ،‬وه‌ک بیروباوه‌ڕیش‌ناس����یۆنالیزم‬ ‫خێراییه‌ك هه‌ی���ه‌ له‌خواردندا بێ ئه‌وه‌ی‌ به‌ هه‌مانش����ێوه‌ هاوکاته‌له‌‌گه‌ڵ شۆڕشه‬ ‫‌گه‌وره‌که‌ی فه‌ڕه‌نسا له‌ساڵی ‪.١٧٨٩‬‬ ‫چێژ له‌خواردن ببینین‪.‬‬ ‫خێراییه‌كان به‌ هه‌موو ش���تێكمان ئاشنا هۆکاری س����ه‌ره‌کی لێکترازان‌و ش����ه‌ڕو‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬جوانییه‌كانی‌ ژیان نه‌بێت‪ .‬ئه‌م پێکدادان‌و جیابون����ه‌وه‌ی نه‌ته‌وه‌کانیش‬ ‫هه‌م���وو خێرایی���ه‌ كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ كردۆته‌ له‌جیهان����دا جگ����ه‌له‌‌ه����ۆکاره ئابوری‌و‬ ‫ش���وێنێك ب���ۆ جوڵ���ه‌ی‌ ب���ێ به‌ره ‌هم‌و ‌سیاسیه‌کان ئه‌و پێنج خاڵه‌هاوبه‌شه‌یه‌‬ ‫مه‌خلوقگه‌ل���ی‌ نائارام ك���ه‌ ده‌یه‌وێت به‌ ک����ه ‌نه‌ت����ه‌وه‌ی پ����ێ ده‌ناس����رێته‌وه‬ ‫ئامێره‌كان���ی‌ ته‌كنه‌لۆژی���ا خۆی‌ دڵخۆش ‌(جوگرافی����ا‪ ،‬زم����ان‪ ،‬ئای����ن‪ ،‬مێژوو‪،‬‬ ‫بكات‪ ،‬به‌اڵم بێ ئه‌وه‌ی‌ هه‌س���ت به‌ خۆی‌ که‌لتور)‪.‬‬ ‫زانسته‌سیاسیه‌کان ئه‌وه‌یان سه‌لماندوه‬ ‫بكات‪ ،‬تا دێت رۆحی‌ ماندوتر ده‌بێت‪.‬‬ ‫خێرایی���ه‌ك هه‌یه‌ نایه‌ڵێ���ت چێژ له‌ژیان ‌نه‌ت����ه‌وه ‌ب����ێ گ����ه‌ل ن����اژی‪ ،‬گه‌لیش‬ ‫ببینی���ن‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر ئ���ه‌م خێرایی���ه‌ كه‌م پێویس����تی به ‌ده‌وڵه‌ته ‌بۆ دابینکردن‌و‬ ‫نه‌كه‌ینه‌وه‌‌و نه‌گه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ رۆحی‌ خۆمان‪ ،‬داکۆکیک����ردن له‌مافه‌کانی����ان‪ ،‬له‌هه‌موو‬ ‫مه‌ترس����ییه‌ ناوه‌ک����ی‌و ده‌ره‌کی����ه‌کان‪،‬‬ ‫ئه‌وا بێشك خێرایی‌ ده‌مانكوژێت‪.‬‬

‫ده‌سه‌اڵتی کوردی‬ ‫چه‌ندین ساڵه‌ ب ‌ه هۆی‬ ‫په‌یڕه‌وکردنی سیاسه‌تی‬ ‫هه‌ڵه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫گه‌له‌که‌یان هه‌ستی‬ ‫نه‌ته‌وایه‌تی له‌ناخی‬ ‫خه‌ڵکدا ئه‌کوژن‌و کاڵی‬ ‫ده‌که‌نه‌وه‬

‫زۆرجار ده‌وڵ����ه‌ت خۆی ده‌بێته‌ ده‌زگای‬ ‫س����ه‌رکوتکه‌رو مه‌ترس����یدار به‌س����ه‌ر‬ ‫هاوواڵتیانه‌وه‌‪ ،‬س����اڵی ‪ ١٧٩٥‬واتا پاش‬ ‫چه‌ند س����اڵێکی که‌م له‌‌شۆڕشه‌گرنگ‌و‬ ‫به‌ناوبانگه‌ک����ه‌ی فه‌ڕه‌نس����ا گه‌وره‌ترین‬ ‫ده‌س����تکه‌وت بۆ گه‌النی جیهان هاته‌دی‬ ‫که‌وا هه‌ر میلله‌تێک ژماره‌ی دانیشتوان‌و‬ ‫پێوان����ه‌ی خاکه‌ک����ه‌ی هه‌رچه‌ند بێت‪،‬‬ ‫مافی سه‌ربه‌خۆیی‌و پێکهێنانی ده‌وڵه‌تی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌و سه‌ربه‌خۆی هه‌یه‪.‬‬ ‫س����ه‌ده‌ی ن����ۆزده‌و بیس����ت س����ه‌ده‌ی‬ ‫سه‌رهه‌ڵدان‌و به‌هێزبوونی دیموکراسی‪،‬‬ ‫لیبرالیزم‪ ،‬ناس����یۆنالیزم‪ ،‬سۆس����یالیزم‬ ‫بوو‪ ،‬چه‌مکی نه‌ته‌وه‌ش‌خاڵی هاوبه‌شی‬ ‫س����ه‌رجه‌م قۆن����اغ‌و سیس����ته‌مه‌کانه‬ ‫له‌ڕابردودا‌‪.‬‬

‫ساڵی ‪ ١٨٨٠ -١٨٣٠‬به‌ساڵ‌و سه‌رده‌می‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی����ی‌و ش����ۆڕش ده‌ژمێردرێ����ت‬ ‫له‌جیهان����دا‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه ‌بۆ‬ ‫گه‌ش����ه‌کردن‌و به‌هێزبوونی په‌یوه‌ندی‌و‬ ‫هۆکاره ‌ئابوری‪ ،‬سیاسی‪ ،‬کۆمه‌اڵیه‌تی‪،‬‬ ‫فه‌رهه‌نگی����ه‌کان‌و له‌دایکبوون����ی چینی‬ ‫ب����ۆرژوا له‌‌نێ����و منداڵدان����ی فیودالیزم‬ ‫(قۆناغی ده‌ره‌به‌گ����ی)دا‪ ،‬واتا قۆناغی‬ ‫س����ه‌رمایه‌داری هاوکات����ه ‌له‌‌گ����ه‌ڵ‬ ‫دروستبوونی س����ه‌رده‌می ناسیۆنالیزم‌و‬ ‫گه‌شه‌سه‌ندنی هه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تی‪.‬‬ ‫ده‌سه‌اڵتی کوردی چه‌ندین ساڵه‌ به‌ هۆی‬ ‫په‌یڕه‌وکردنی سیاسه‌تی هه‌ڵه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫گه‌له‌که‌یان هه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تی له‌ناخی‬ ‫خه‌ڵکدا ئه‌ک����وژن‌و کاڵ����ی ده‌که‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌ر شوێنێکیش هه‌ستی نه‌ته‌‌وایه‌تی‬ ‫ک����وژرا‪ ،‬زه‌حمه‌ت����ه‌ ئه‌و گه‌ل����ه‌ متمانه‌‬ ‫یاخ����ود داکۆکی له‌و ده‌س����ه‌اڵته‌ بکات‬ ‫که‌وا ئیعالنی ده‌وڵه‌تی کوردی بکات‪ ،‬به‌‬ ‫تایب����ه‌ت له‌وه‌زعێکی وه‌ک ئه‌مڕۆدا که‌وا‬ ‫گاپ (که‌لێن)‌ یاخود بێمتمانه‌ییه‌کی زۆر‬ ‫هه‌یه‌ له‌نێوان ده‌سه‌اڵت‌و جه‌ماوه‌ردا‪ ،‬به‌‬ ‫بڕوای من‌ سه‌رۆکی هه‌رێمی کوردستان‬ ‫هیچ ئاماده‌کارییه‌کی ئه‌نجام نه‌داوه‌ بۆ‬ ‫راگه‌یاندنی ده‌وڵه‌تی کوردی‌و پرۆسه‌ی‬ ‫به‌ده‌وڵه‌تبوونیش به‌ خیتابێک‌و له‌شه‌وو‬ ‫رۆژێکدا نایه‌ته‌ دی‪ ،‬به‌ڵکو پێویستی به‌‬ ‫ده‌س����ته‌جه‌معییه‌کی سیاس����یه‌ له‌نێوان‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت‌و ئۆپۆزس����یۆن له‌الی����ه‌ک‌و‬ ‫جه‌م����اوه‌ر له‌الک����ه‌ی ت����ره‌وه‌‪ ،‬ده‌وڵه‌ت‬ ‫ئه‌بێت جه‌م����اوه‌رو که‌ره‌س����ته‌کانی بۆ‬ ‫ئاماده‌بکه‌ی����ت‌و ئینج����ا رای بگه‌یه‌نیت‪،‬‬ ‫لێره‌دا به‌ نیسبه‌ت گه‌لی کورده‌وه‌ ته‌نها‬ ‫که‌ره‌س����ته‌ س����ه‌ره‌کیه‌کانی وه‌ک خاک‪،‬‬ ‫زمان‪ ،‬ئاین‪ ،‬مێ����ژوو‪ ،‬که‌لتور به‌س نین‌‬ ‫بۆ ئیعالنی ده‌وڵه‌ت‪ ،‬به‌ڵکو پێویستمان‬ ‫به‌ پشتگیری نێوده‌وڵه‌تی‌و ده‌سه‌اڵتێکی‬ ‫سیاس����ه‌تێکی‬ ‫نیش����تیمانپه‌روه‌رو‬ ‫حه‌کیمانه‌و بوونی هه‌س����تێکی پۆاڵینی‬ ‫نه‌ته‌وایه‌تیی����ه‌ له‌نێو جه‌م����اوه‌ردا که‌وا‬ ‫ئه‌مڕۆ یه‌کێتی‌و پارتی به‌ده‌ستی خۆیان‬ ‫وه‌ک مه‌سیح له‌خاچیان داوه‌‪‌.‬‬

‫خوێنەرانی بەڕێزی گۆشەی "لەنزیکەوە"ی نوسەر رێبین هەردی ئاگادار دەکەینەوە کە لەم ژمارەیەدا بەهۆی کاری تایبەتیی بەڕێزیانەوە ستونەکەی دانابەزێت‪.‬‬ ‫لەگەڵ داوای لێبوردندا‬

‫بەشی بیرورا‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )321‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/10‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیرورا‬

‫ده‌سه‌اڵت ‌ی كوردی‌‌و پشتگیریكردنی‌ ئه‌نفالچیه‌كان‬ ‫ده‌ینوسێت‬

‫عه‌دنان عه‌لی‌‬

‫به ده‌وڵه‌تبوون‪ :‬ئه‌زموونی کوردی‬ ‫ک���ورد نابێت به ده‌وڵ���ه‌ت ئه‌گه‌‌ر ئه‌وانی‬ ‫تر رازی نه‌بن‪ .‬ئه‌م���ه ئه‌زموونێکی نوێیه‬ ‫له‌پرۆسه‌ی به ده‌وڵه‌تبووندا‪ .‬به مانایه‌كی‬ ‫ت���ر ک���ورد نابێته خاوه‌ن ژی���اری خۆی‪،‬‬ ‫خاک���ی خۆی‪ ،‬چاره‌نوس���ی خۆی‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌وانیتر ره‌زامه‌ندیی ده‌رنه‌بڕن‪ .‬ئه‌م دیده‬ ‫وه‌ک په‌تا هه‌موو کوردێکی گرتوه‌ته‌وه‪ .‬به‬ ‫مانایه‌كی تر ده‌وڵه‌تی کوردی هاورده‌‌‌یه‌كی‬ ‫ده‌ره‌كیی���ه‪ .‬کااڵیه‌که وه‌ک ئ���ه‌و هه‌موو‬ ‫کااڵیانه که دێته واڵته‌وه‪ .‬هاتنی ده‌وڵه‌ت‬ ‫وه‌ک کااڵیه‌ک‪ ،‬ک���ه خزمه‌تی به‌دیهێنانی‬ ‫خه‌ونێک ئه‌کات‪ ،‬که ره‌نگه له‌به‌دیهێنانیدا‬ ‫ببێته مۆته‌که‪.‬‬ ‫ئه‌زموون���ی واڵتان���ی جیهانی س���ێیه‌م‬ ‫ئه‌وه‌م���ان پێده‌ڵێن که ده‌وڵه‌ت له‌ده‌ره‌وه‬ ‫نای���ه‌ت‪ ،‬ی���ان ده‌وڵ���ه‌ت به خواس���تی‬ ‫ده‌ره‌کی ناس���ه‌پێنرێت‪ ،‬ئه‌مه‌یه هۆکاری‬ ‫ئه‌وه‌ی زۆرینه‌ی زۆری ئ���ه‌و ده‌وڵه‌تانه‌ی‬ ‫که له‌جیهانی س���ێیه‌مدا ه���ه‌ن ده‌وڵه‌تی‬ ‫شکس���تخواردوون‪ ،‬چونک���ه ره‌گی���ان‬ ‫له‌کۆمه‌ڵگای خۆیاندا نییه‌و ره‌نگدانه‌وه‌ی‬ ‫کۆمه‌ڵگای خۆیان نییه‪ ،‬وه‌ک سیسته‌مێکی‬ ‫ده‌ره‌کی‪ ،‬ده‌ره‌کیان���ه کۆمه‌ڵگای خۆیان‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫ئێمه له‌ب���ه‌رده‌م دیدێک���ی وه‌هادا دوو‬ ‫رێگامان هه‌یه‪ :‬رێ���گای یه‌که‌م بڕواهێنانه‬ ‫به‌وه‌ی ته‌نها ره‌زامه‌ندی هێزه ده‌ره‌کیه‌كان‬ ‫ده‌وڵه‌ت بۆ ئێمه دێنێت���ه ئاراوه‪ ،‬رێگای‬ ‫دووه‌م ئه‌وه‌یه که رووبه‌ڕووی دیدێکی وه‌ها‬ ‫ببینه‌وه‪ ،‬به‌وه‌ی ده‌وڵه‌ت وه‌ک ده‌زگایه‌كی‬ ‫بااڵ ببینین ب���ۆ به‌ڕێوه‌بردنی خۆمان‪ .‬با‬ ‫هه‌ردوو دیده‌که تۆزێک زیاتر راڤه‌که‌ین‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر واڵتانی ده‌وروب���ه‌ر‌و زلهێزه‌كانی‬ ‫جیهان رازیبوون به به‌ده‌وڵه‌تبوونی ئێمه‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه یانی ده‌وڵه‌ت دێ���ت به ره‌زامه‌ندی‬ ‫ئه‌وانیت���ر‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌رگی���ز رووینه‌داوه‬ ‫له‌مێژووی مرۆڤایه‌تیدا که هێزێکی ده‌ره‌کی‬ ‫به‌بێ به‌رژه‌وه‌ندی خ���ۆی ده‌وڵه‌تێک‪ ،‬که‬ ‫مانای ئازادی‌و س���ه‌رفرازی سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫ده‌گه‌ێنێت‪ ،‬ببه‌خشێته گه‌لێکی تر‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ر واڵتێکی ده‌ره‌كی ده‌س���تی هه‌بووبێت‬ ‫له‌هاتنه‌ئ���ارای واڵتێکی ت���ردا‪ ،‬ئه‌وا پێش‬ ‫هه‌موو شتێک به‌رژه‌وه‌ندی خۆی له‌به‌رچاو‬ ‫گرت���ووه‪ .‬تیوره‌کان���ی په‌راوێزب���وون‌و‬ ‫مش���ه‌خۆری‌و ناهاوتایی ئابوری هه‌موو به‬ ‫روونی پێشانی ئه‌ده‌ن که ده‌وڵه‌ت له‌پاش‬ ‫هاتنه‌ئ���ارای نه‌بووه‌ته مایه‌ی گه‌ش���ه‌ی‬ ‫کۆمه‌ڵگاکه‌ی���ان‪ .‬ب���ه زمانێکی س���اده‌تر‬ ‫قس���ه‌بکه‌ین ئه‌گه‌ر چاوه‌ڕێ���ی ئه‌وه‌بێت‬ ‫ک���ه ده‌وڵه‌تی ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ بۆبێ���ت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئه‌وه‌ی دێت تراویلکه‌ی ده‌وڵه‌ته‌و هه‌رگیز‬ ‫له‌خزمه‌تی هاتنه‌دی ئ���اوات‌و خه‌ونه‌کانی‬ ‫مرۆڤی کورددا نیی���ه‪ .‬دیاره الیه‌نێکی تر‬ ‫هه‌ی���ه بۆ ئه‌م دی���ده‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌وه‌یه که‬ ‫ئێم���ه ئاماده‌ین بۆ ئه‌وه‌ی جاڕی ده‌وڵه‌‌ت‬ ‫بده‌ین‪ ،‬ب���ه‌اڵم به دوای س���اته‌وه‌ختێکی‬ ‫گونجاودا ده‌گه‌ڕێی���ن هه‌تا ببینه ئه‌ندامی‬ ‫کۆمه‌ڵ���گای نێوده‌وڵه‌ت���ی‪ .‬ئه‌م���ه یانی‬ ‫کوردس���تان له‌ناوخۆی���دا پێکهاته‌کان���ی‬ ‫ده‌وڵه‌تی بونیادن���اوه‌و هه‌ر هێنده‌ی ماوه‬ ‫جاڕ بدرێت‪ .‬دیاره لێره‌دا پێویسته ساتێک‬ ‫قس���ه له‌س���ه‌ر چیه‌تی ده‌وڵه‌ت بکه‌ین‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌ت هاتنه‌ئارای‪ ،‬بونیادنانی‪ ،‬گه‌شه‌ی‪،‬‬ ‫زۆر زۆر له‌هه‌موو ش���تێکی تر ئاڵۆزتره‪.‬‬ ‫زۆر زیاتر له‌فیزی���ای ئه‌تۆمی‪ .‬تراژیدیای‬ ‫کورد له‌وه‌دابووه که هه‌رگیز ده‌رکی به‌وه‌‬ ‫نه‌كردووه که ده‌وڵه‌ت چه‌‌ندێک س���ه‌خته‬ ‫بۆئه‌وه‌ی بێته ئاراوه‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌ت وه‌ك چه‌ترێک وایه که له‌ژێریدا‬ ‫کۆمه‌ڵێکی زۆر ش���تی ئاڵ���ۆزی‪ ،‬زۆرجار‬ ‫دژ به‌یه‌ک‪ ،‬کۆکراوه‌ته‌وه‪ .‬ئه‌م پرۆس���ه‌ی‬ ‫پێکه‌وه‌گرێدان���ه‪ ،‬کۆکردن���ه‌وه بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌بری ئه‌وه‌ی داڕمێ گه‌ش���ه بکات‪ ،‬هه‌تا‬ ‫ئێستا به ده‌گمه‌ن سه‌رکه‌وتوو بووه‪ .‬هه‌ر‬ ‫ئه‌مه‌یه وه‌هایک���ردووه که یه‌کێک له‌دیده‬ ‫باڵوه‌کانی ده‌وڵ���ه‌ت ئه‌وه‌یه که جیاوازی‬ ‫نه‌هێڵێت‪ ،‬یان هیچ جۆره پێکه‌وه‌بوونێکی‬ ‫تر‪ ،‬جگه له‌وه‌ی ده‌وڵه‌ت‪ ،‬رێگه‌ پێنه‌دات؛‬ ‫ئه‌مه ه���ه‌ر له‌ئه‌فالتون‪-‬ـ���ه‌وه باوه هه‌تا‬ ‫الی مارکس ده‌بێته بااڵترین ش���ێواز‪ .‬له‌م‬ ‫ش���ێوازه‌دا ده‌وڵه‌ت ده‌بێته هۆی دژایه‌تی‬ ‫هه‌موو رێکخس���تنێکی تری کۆمه‌اڵیه‌تی‪.‬‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدانی تاکایه‌ت���ی له‌ڕۆژئاوا له‌به‌ر‬ ‫ئازادی تاک نییه‪ ،‬به‌ڵکو بۆ بچوککردنه‌وه‌و‬ ‫الوازکردنی تاکه هه‌تا به ئاسانی کۆنترۆڵ‬ ‫بکرێت‌و ببێته نێچیری بازاڕ‪.‬‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت یانی رێکخس���تنی هێز‪ .‬ئه‌مه‬ ‫له‌بواری په‌یوه‌ندیی مه‌ده‌نی‌و س���ه‌ربازیدا‬ ‫خه‌رمانێک ئه‌ده‌بیاتی له‌س���ه‌ر نوسراوه‪.‬‬ ‫چۆن هێزێک دێته ئاراوه که بااڵترین هێز‬ ‫بێت‪ ،‬به جۆرێک هیچ هێزێکی تر نه‌هێڵێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم خۆی نه‌بێت به‌ هێزی بااڵ‪ .‬له‌مێژوودا‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ه‌کان هه‌میش���ه خاوه‌نی هێزێک‬ ‫بوون که هی���چ په‌یوه‌ندیی به کۆمه‌ڵگاوه‬

‫نه‌بووه‪ ،‬جۆرێک له‌جانیس���اری سه‌رده‌می‬ ‫عوسمانیه‌کان‪ .‬کورد له‌به‌رئه‌وه‌ی نه‌ته‌وه‬ ‫نییه بێباکانه رووبه‌ڕووی یه‌کتر ده‌بنه‌وه‌و‬ ‫دڕندانه یه‌کتر ئه‌کوژن (شه‌ڕی یه‌کترکوژی‬ ‫دواین نموونه بوو)‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌ت یانی ده‌زگا‪ .‬ده‌زگا ئه‌و شته‌یه‬ ‫که کورد پێی نامۆیه‪ .‬ده‌زگاناسی بۆخۆی‬ ‫زانس���تێکی ئاڵۆزه‪ ،‬به‌اڵم ئێم���ه لێره‌دا‬ ‫ته‌نها پێناس���ه‌یه‌ک وه‌رده‌گرین له‌یه‌كێک‬ ‫له‌هه‌ره ده‌زگاناس���ه باش���ه‌کانی جیهان‪،‬‬ ‫ئه‌وی���ش س���امۆئیل هه‌نتگتۆنه‪ .‬الی ئه‌م‬ ‫ده‌زگا جۆرێک له‌هه‌ڵس���وکه‌وتی جێگیری‬ ‫س���ه‌قامگیری‌و به‌نرخی دووباره‌بووه‌وه‌یه‪.‬‬ ‫س���اده‌یی ئ���ه‌م پێناس���ه‌یه نیش���انه‌ی‬ ‫ئاڵۆزییه‌تی‪ .‬ده‌زگای���ه‌ک بۆئه‌وه‌ی نرخی‬ ‫هه‌بێت ده‌بێت الی هه‌موان رێزی هه‌بێت‪،‬‬ ‫رێز کاتێک الی هه‌م���وان دێته ئاراوه که‬ ‫ئ���ه‌و ده‌زگایه وه‌ک یه‌ک له‌گه‌ڵ هه‌موواندا‬ ‫مامه‌ڵ���ه بکات‪ .‬که‌وات���ه مه‌رجی یه‌که‌می‬ ‫ده‌زگا ئه‌وه‌یه‌ ک���ه دووربێت له‌ئاره‌زووی‬ ‫که‌سی سه‌رکرده‌و به‌ڕێوه‌به‌ر‌و فه‌رمانبه‌ر‪.‬‬

‫یاسا ده‌سه‌پێنرێت‬ ‫بۆ ئامانجی‬ ‫سیاسی؛ بۆ‬ ‫نموونه یاسا‬ ‫هه‌یه بۆ گرتنی‬ ‫رۆژنامه‌نوس‪،‬‬ ‫به‌اڵم یاسا نییه بۆ‬ ‫گرتنی که‌سێک که‬ ‫مه‌وادی ژه‌هراوی‬ ‫دێنێته کوردستان‬ ‫له‌هه‌مانکات���دا ده‌زگای���ه‌ک ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫به‌رده‌وام���ی هه‌بێت‪ ،‬ده‌بێت له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫بنه‌مایان���ه هاتبێت���ه ئاراوه ک���ه ره‌گیان‬ ‫هه‌یه الی زۆرین���ه‌ی خه‌ڵکی‌و له‌ئه‌نجامدا‬ ‫بوونه‌ته یاسا‪ ،‬یاس���اکه‌ش وه‌ک یه‌ک به‬ ‫س���ه‌ر هه‌موواندا ده‌سه‌پێت‪ .‬لێره‌وه به‌بێ‬ ‫بوونی ده‌زگا‪ ،‬حکومی یاسا یان سه‌روه‌ری‬ ‫یاس���ا نایه‌ته ئاراوه‪ .‬ئه‌گه‌ر یاسا سه‌روه‌ر‬ ‫نه‌ب���وو‪ ،‬ئه‌وا ئێمه ده‌وڵه‌تم���ان نییه به‌و‬ ‫مانایه که ده‌زگایه‌ک بێت بۆ به‌ڕێوه‌بردنی‬ ‫کۆمه‌ڵگا‪ ،‬به‌ڵک���و ده‌زگایه‌کمان هه‌یه به‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن���ی به‌رژه‌وه‌ندی که‌س���انێکی‬ ‫تایب���ه‌ت له‌واڵت���دا‪ .‬الی فۆکۆیاما که له‌م‬ ‫دوایانه‌دا کتێبێکی ‪ ٥٠٠‬الپه‌ڕه‌یی له‌س���ه‌ر‬ ‫مێژووی ده‌وڵه‌ت نوس���یوه‪ ،‬حکومی یاسا‬ ‫به‌یه‌کێک له‌بنه‌ما سه‌ره‌كیه‌كانی ده‌وڵه‌ت‬ ‫دائه‌نێت‪ .‬حکومی یاسا بریتی نییه له‌وه‌ی‬ ‫پۆلی���س‌و ئاسایش���ێکی به‌هێز هه‌بێت که‬ ‫یاس���ا به‌رقه‌راکه‌ن‪ ،‬چونکه ئه‌گه‌ر هاتوو‬ ‫یاس���ا به زه‌بری هێز له‌الیه‌ن ده‌وڵه‌ته‌وه‬ ‫س���ه‌پێنرا‪ ،‬ئه‌وا دوودڵی ئه‌وه دێته ئاراوه‬ ‫که ئه‌وه‌ی ده‌توانێت یاس���ا بس���ه‌پێنێت‬ ‫له‌هه‌مانکاتدا ده‌توانێت پێشێلیکات‪ .‬به‌م‬ ‫پێیه حکومی یاسا یانی هه‌ڵسوکه‌وتکردنی‬ ‫ئه‌و که‌سه‌ی که یاسا جێبه‌جێئه‌کات له‌نێو‬ ‫یاس���ادا‪ .‬له‌کوردستان یاسا ده‌سه‌پێنرێت‬ ‫بۆ ئامانجی سیاسی؛ بۆ نموونه یاسا هه‌یه‬ ‫بۆ گرتنی رۆژنامه‌نوس‪ ،‬به‌اڵم یاس���ا نییه‬ ‫بۆ گرتنی که‌س���ێک که مه‌وادی ژه‌هراوی‬ ‫دێنێته کوردس���تان‪ .‬ئ���ه‌م دیاریده‌یه که‬ ‫هێنده‌ی ده‌رمانی ژه‌هراوی زیانبه‌خشه بۆ‬ ‫کۆمه‌ڵگا‪ ،‬پێمانده‌ڵێت که حکومی یاس���ا‬ ‫به هیچ ش���ێوه‌یه‌‌ک له‌کوردستان به‌رقه‌رار‬ ‫نییه‪ .‬یاسا به چه‌ندین قۆناغ دێته ئاراوه‌و‬ ‫به چه‌ندی���ن ده‌زگای تر به‌رده‌‌‌وامی خۆی‬ ‫ده‌پارێزێت‪ :‬که بریتین له‌خوێندنی یاسا‪،‬‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی یاس���ا‪ ،‬س���ه‌پاندنی یاسا‪،‬‬ ‫پیاچونه‌وه‌ی یاسا‪ ،‬راڤه‌کردنی یاسا‪.‬‬ ‫دی���اره س���ه‌رباری ئه‌مان���ه ئه‌گ���ه‌‌ری‬ ‫دروس���تبوونی ده‌وڵه‌تێ���ک ب���ۆ ک���ورد‬ ‫له‌باشوری کوردس���تان له‌ئارادایه‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هاتنه‌ئارای ئ���ه‌و ده‌وڵه‌ته هیچ په‌یوه‌ندی‬ ‫به گه‌لی کورده‌وه نییه‪ ،‬به‌ڵکو راسته‌خۆ‬ ‫په‌یوه‌ندی به ئامانجه بااڵکانی حکومه‌تی‬ ‫تورکیاوه هه‌یه له‌ناوچه‌که‌دا‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی ‪ 24‬س���اڵه‌ ‌‬ ‫ی تر یاد ‌‬ ‫چه‌ن���د رۆژێك ‌‬ ‫ی ئه‌نفال ده‌كرێته‌و‌ه ك ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫كاره‌سات ‌‬ ‫ی خوێنڕێژ‌و شۆڤێنی‌‌و‬ ‫ی رژێمێك ‌‬ ‫ده‌س���ت ‌‬ ‫ی كورددا هێنرا‪،‬‬ ‫تۆتالیتاردا به‌سه‌ر گه‌ل ‌‬ ‫ی هێند‌ه س���ه‌خت‌و دژوار‬ ‫كاره‌س���اتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه مه‌حاڵ ‌ه كاریگه‌ریی ئاس���ه‌واره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر كه‌سوكاری‌ قوربانیه‌كان كۆتای ‌‬ ‫بێت‌و بسڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ته‌نها دوای‌ سێ‌ ساڵ له‌كاره‌ساته‌كه‌ش‪،‬‬ ‫ی كوردس���تان له‌ده‌ستی‌ ئه‌و‬ ‫به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆماڵ ‌‬ ‫رژێم��� ‌ه ئازادكرا‌و ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی ‪21‬‬ ‫كوردی‌ پێكهێنرا‪ ،‬ئێس���تاش دوا ‌‬ ‫ساڵ له‌دروستبوونی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫ی خۆمان ‌ه‬ ‫ی ئه‌نف���ال حه‌ق ‌‬ ‫ئێمه‌ی‌ نه‌و‌ه ‌‬ ‫ی هه‌رێم بگرین ك ‌ه‬ ‫ره‌خن ‌ه له‌حكومه‌ت��� ‌‬ ‫تا ئێستا جگ ‌ه له‌چه‌ند هه‌وڵێكی‌ كه‌م‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ئاس���ت گه‌وره‌ی ‌‬ ‫ی ئه‌وتۆ ‌‬ ‫كارێك��� ‌‬ ‫كاره‌س���اته‌كه‌دا نه‌كردووه‌‪ ،‬تا ئێس���تا‬ ‫ی‬ ‫ی قوربانیان��� ‌‬ ‫ئام���اری‌ راس���ته‌قینه‌ ‌‬ ‫ی نه‌ك���ردووه‌‌و نازانرێ‌ چه‌نده‌‪،‬‬ ‫ئه‌نفال��� ‌‬ ‫تائێس���تا ك ‌ه ‪ 24‬س���اڵ به‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫كاره‌س���اته‌‌و ‪ 9‬ساڵ به‌س���ه‌ر رووخان ‌‬ ‫ی‬ ‫رژێمی‌ به‌عس���دا تێده‌پ���ه‌ڕێ‌‪ ،‬روفات ‌‬ ‫ی كاره‌ساته‌ك ‌ه‬ ‫ی زۆر له‌قوربانیان ‌‬ ‫به‌شێك ‌‬ ‫ی عێراق���دا‬ ‫له‌ناوچه‌كان���ی‌ باش���ور ‌‬ ‫ده‌رنه‌هێنراون له‌كاتێكدا كه‌س���وكاریان‬ ‫ی ئێس���ك‌و پروسكه‌كانیانه‌‪ ،‬تا‬ ‫چاوه‌ڕێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێستاش ئه‌و مسته‌شارو ئه‌نفالچیانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وا گه‌وره‌ن له‌ال ‌‬ ‫ی تاوانێك ‌‬ ‫تۆمه‌تبار ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫حیزبه‌ ده‌س���ه‌اڵتداره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ دادگای ‌‬ ‫داڵده‌درێن‌و رێگرن له‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بكرێن له‌كاتێكدا له‌الیه‌ن دادگای‌ بااڵ ‌‬ ‫ی عێراق���ه‌و‌ه چه‌ند جارێك‬ ‫تاوانه‌كان��� ‌‬ ‫داواكراون‪.‬‬ ‫ی نیگه‌رانیی‌ ئێمه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی ك���ه‌ جێ ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ك���ه‌ ئه‌و ئه‌نفالچیان���ه‌ زۆر ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئازادانه‌ له‌م كوردستانه‌دا ب ‌ه به‌رچاو ‌‬ ‫كه‌س���وكار‌و نه‌وه‌كانی‌ ئه‌نفاله‌و‌ه دێن‌و‬ ‫ێ ن ‌ه‬ ‫ده‌چن وه‌ك ئه‌و‌هی‌ «ن ‌ه بایان دی‌ ب ‌‬

‫گه‌ر ده‌سه‌اڵتی‬ ‫کوردی گه‌ره‌کیه‌تی‬ ‫چاکسازی‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵتی‬ ‫دادپه‌روه‌ریدا‬ ‫بکات ئه‌وا ده‌بێت‬ ‫ئه‌نفالچییه‌کان‬ ‫بدرێنه‌ دادگا‬ ‫باران» ته‌نانه‌ت هه‌ندێكیان پله‌و پۆست‌و‬ ‫ئیمتیازاتی‌ تایبه‌تیان پێبه‌خش���راوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتێك���دا ده‌بوو ده‌س���ه‌اڵتی‌ كورد ‌‬ ‫ی بااڵو‬ ‫ی كوردستاندا دادگایه‌ك ‌‬ ‫له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی دابمه‌زراندایه‌و ئه‌وه‌ی‌ رۆژێك‬ ‫بێالیه‌ن ‌‬ ‫له‌ڕۆژان خیانه‌تی‌ له‌م نیشتمانه‌ كردوو‌ه‬ ‫له‌ناو ئه‌وانه‌ش���ه‌دا موسته‌ش���اره‌كان‌و‬ ‫ی ئه‌نف���ال دادگایی بكرێن‪،‬‬ ‫تۆمه‌تباران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی كه‌م هاوكاری��� ‌‬ ‫یان الن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بكردای ‌ه تاوه‌كو ئه‌و كه‌سانه‌ ‌‬ ‫عێراقی ‌‬ ‫ی‬ ‫داواكراون ببرێنه‌ به‌رده‌م دادگا‌و سزا ‌‬ ‫یاسایی‌ خۆیان وه‌ربگرن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ره‌كیه‌ت ‌‬ ‫گه‌ر ده‌س���ه‌اڵتی‌ كورد ‌‬ ‫ی له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ دادوه‌ری���دا‬ ‫چاكس���از ‌‬ ‫ب���كات‌و بیه‌وێت یاس���ا س���ه‌روه‌ر بێ‌‪،‬‬ ‫ئه‌وا ده‌بێ‌ س���ه‌ره‌تا ئ���ه‌و ئه‌نفالچیان ‌ه‬ ‫بدرێن ‌ه دادگا‌و سزای خۆیان وه‌ربگرن‪،‬‬ ‫ی س���ه‌ره‌كی‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌و كات���ه‌ش رۆڵ��� ‌‬

‫ ‬ ‫که‌سوکاری یه‌کێک له‌قوربانیانی ئه‌نفال‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‪ ،‬ئه‌رشیف‬

‫ی‬ ‫ی ب ‌ه جینۆسایدناساندن ‌‬ ‫ی به‌ ئاڕاس���ته‌ ‌‬ ‫دادگاكان ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‌و ده‌بێته‌ خاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌یسی‌ ئه‌نفال گه‌ر ده‌سه‌اڵتی‌ كورد ‌‬ ‫ده‌س���تپێكردن‌و ب���ه‌ س���زاگه‌یاندن ‌‬ ‫ئه‌وان���ه‌ش ك��� ‌ه له‌یاس���ا الیان���داوه‌‌و بیه‌وێت‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌ش���ه‌و‌ه داڵده‌دان‌و‬ ‫ی‬ ‫به‌تۆمه‌تی‌ جیاجیای‌ تر له‌الیه‌ن دادگاو‌ه پش���تگیریكردنیان‪ ،‬جگ��� ‌ه ل���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌س���وكار ‌‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫كه‌ پێش���ێلكردن ‌‬ ‫داواكراون‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نفاله‌كانه‌‪ ،‬پێش���ێلكردنی‌ سه‌روه‌ر ‌‬ ‫ی تۆمه‌تباران ‌‬ ‫دادگاییكردنی‌ ت���ه‌واو ‌‬ ‫ی ئه‌نفال به‌تایبه‌ت موسته‌شار‌ه یاساش���ه‌ له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫كاره‌سات ‌‬ ‫ی ده‌سه‌اڵتی‌ كوردیدا‪.‬‬ ‫ی گرنگ ‌ه له‌سای ‌ه ‌‬ ‫ئه‌نفالچیه‌كانی‌ كورد‪ ،‬هه‌نگاوێك ‌‬

‫هه‌رێم ‌ی كوردستان له‌نێوان‬ ‫گوندی‌ به‌كاربه‌ر‌و گوندی‌ به‌رهه‌مهێندا‬ ‫مافناس‪ :‬عه‌بدولقادر ساڵح‬ ‫له‌م ماوه‌ی���ه‌دا ب ‌ه كارێ���ك رێم كه‌وت ‌ه‬ ‫ی س���ورێن‪،‬‬ ‫یه‌كێك له‌گونده‌كانی‌ بنار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خزمه‌تگوزاریه‌كان ‌‬ ‫ئه‌و گوند‌ه ته‌واو ‌‬ ‫ی قیرتاوكراو‬ ‫بۆ دابینكراب���وو‪ ،‬له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی گه‌وره‌و‬ ‫تا ن���او گونده‌كه‌‌و خوێندنگه‌ ‌‬ ‫زۆرب���اش‌و بنك���ه‌ی‌ ته‌ندروس���تی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫مزگ���ه‌وت‌و پڕۆژه‌ی‌ كاره‌ب���ا‌و خانوو ‌‬ ‫ی پرسه‌‌و پڕۆژه‌ی‌ ئاو‪،‬‬ ‫كارمه‌ندان‌و هۆڵ ‌‬ ‫ی گونده‌ك ‌ه‬ ‫به‌ كورت���ی‌ وه‌ك ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫وت���ی‌ هیچ ش���تێكمان نه‌م���اوه‌ داوا ‌‬ ‫بكه‌ین له‌حكوم���ه‌ت بۆمان دابینبكات‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ جێگه‌ی‌ دڵخۆش���ییه‌ گوندێك له‌م‬ ‫ی چوار كیلۆمه‌تر‬ ‫هه‌رێمه‌دا كه‌ نزیك���ه‌ ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌كییه‌وه‌ دووره‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی بۆ دابینكرابێت‌و‬ ‫ئه‌و خومه‌تگوزارییانه‌ ‌‬ ‫وه‌ك ش���ارو ش���ارۆچكه‌كان چێژ له‌و‬ ‫ی‬ ‫خزمه‌تگوزارییان��� ‌ه وه‌ربگ���رن‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫لێره‌دا ده‌مه‌وێت هه‌ڵوێس���ته‌ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫بكه‌م باس���كردن نیی���ه‌ له‌دابینكردن ‌‬ ‫هه‌موو ئ���ه‌و خزمه‌تگوزارییانه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫له‌ته‌نیشتی‌ ئه‌م گونده‌دا ده‌یان‌و سه‌دان‬ ‫گوندی‌ دیكه‌ش هه‌یه‌ ك ‌ه سه‌ره‌تاییترین‬ ‫خزمه‌تگوزارییان نییه‌‌و به‌و هۆیه‌شه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫چۆڵك���راوه‌‌و هه‌موو دانیش���توانه‌كه‌ ‌‬ ‫روویان له‌شار‌و شارۆچكه‌كان كردووه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ك گه‌یاندن���ی‌ خزمه‌تگوزاریه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رش���ان ‌‬ ‫ب���ۆ گونده‌كانیش ئه‌رك ‌‬ ‫ی خۆیان���ه‌‌و هه‌ر هیچ‬ ‫حكومه‌ت���ه‌و ماف ‌‬ ‫نه‌بێت وه‌ك وه‌فای���ه‌ك بۆ هه‌موو ئه‌و‬ ‫ی ك ‌ه پێشكه‌ش���یان كردوو‌ه‬ ‫خزمه‌ت���ه‌ ‌‬ ‫به‌ شۆڕش���ی‌ ك���ورد شایس���ته‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ی من ده‌مه‌وێت‬ ‫خزمه‌تگوزاریانه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر بكه‌م دوو پرس ‌‬ ‫هه‌ڵوێسته‌ ‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌‪:‬‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ :‬ئایا دابینكردن ‌‬ ‫خزمه‌تگوزاریانه‌ وایكردووه‌ كه‌ گونده‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب ‌ه ئاوه‌دانی‌ بمێنێت���ه‌وه‌‌و خه‌ڵكه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ك���ۆچ نه‌كه‌ن ب���ه‌ره‌و ش���اره‌كان‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫واتایه‌كی‌ تر ئ���ه‌و خزمه‌تگوزاریانه‌ تا‬ ‫ی‬ ‫چه‌ند خزمه‌تیك���ردوو‌ه ب��� ‌ه ئاوه‌دان ‌‬ ‫گونده‌كه‌؟‬ ‫دووه‌م‪ :‬ئای���ا ئ���ه‌و خزمه‌تگوزاریان ‌ه‬

‫ی په‌ره‌پێدان‬ ‫ت���ا چه‌ند بووه‌ت���ه‌ ه���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كش���توكاڵی‌‌و ئاژه‌ڵی ‌‬ ‫به‌ به‌رهه‌م��� ‌‬ ‫له‌گونده‌كه‌دا‌و بوونه‌ت ‌ه سه‌رچاوه‌یه‌ك بۆ‬ ‫ی‬ ‫دابینكردنی‌ به‌شێك له‌به‌رهه‌می‌ خۆماڵ ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫بۆ بازاڕی‌ ش���اره‌كانی‌ ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫گوندانه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی راكێشام له‌گوته‌ ‌‬ ‫ئه‌و‌هی‌ سه‌رنج ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ئ���ه‌و گونده‌و‌ه ئه‌وه‌بوو ك ‌ه‬ ‫باری‌ گونده‌كه‌ گه‌یشتۆت ‌ه ئاستێك هیچ‬ ‫كه‌س ئاماد‌ه نییه‌ كار بكات‌و كشتوكاڵ‌و‬ ‫ی‬ ‫ئاژه‌ڵ���داری‌ ب���كات‪ ،‬چونك���ه‌ زۆربه‌ ‌‬ ‫زۆری‌ گه‌نجه‌كان���ی‌ گونده‌ك��� ‌ه بوونه‌ت ‌ه‬ ‫پۆلیسی‌ دارستان‌و پێشمه‌رگه‌‌و وازیان‬ ‫هێناوه‌ له‌كرێكاری‌‌و كاری‌ كشتوكاڵی‌‪،‬‬ ‫ی به‌شێكی‌ زۆریان‬ ‫خه‌ڵكه‌كه‌ی‌ دیكه‌ش ‌‬ ‫ی حیزبییه‌و‌ه‬ ‫ب���ه‌ ن���اوی‌ خانه‌نش���ین ‌‬

‫ی‬ ‫خانه‌نشینكردن ‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی خزمه‌ت ‌‬ ‫ناو ‌‬ ‫پێشمه‌رگایه‌تی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫پشتگوێخستن ‌‬ ‫باری‌ كشتوكاڵی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ئاژه‌ڵدار ‌‬ ‫گونده‌كان‬ ‫ی خۆیان هه‌یه‌‌و ك���ه‌س ئاماد‌ه‬ ‫داهات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رقاڵ بكات ب ‌ه كار ‌‬ ‫نیی ‌ه كه‌ خۆ ‌‬ ‫كشتوكاڵی‌ یا ئاژه‌ڵدارییه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه‬ ‫گه‌ر بێت���و ب���ارت الرببێت���ه‌وه‌ له‌ناو‬ ‫گونده‌كه‌دا كه‌س���ێك نییه‌ ده‌ستبارت‬

‫بكات‌و باره‌كه‌ت بۆ راستبكاته‌وه‌‪..‬‬ ‫ی‬ ‫ی هاندان ‌‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا به‌ هۆی‌ نه‌بوون ‌‬ ‫جووتی���اران له‌الی���ه‌ن حكومه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫ی‬ ‫كاری‌ كشتوكاڵی‌‌و ئاژه‌ڵداری‌‌و نه‌بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ازاڕی‌ گونج���او بۆ س���اغكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانیان‪ ،‬ئه‌وا ئه‌و خه‌ڵكه‌ش ‌‬ ‫ی كشتوكاڵی‌‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫س���ه‌رقاڵبوون ب ‌ه كار ‌‬ ‫ته‌واوی‌ دڵساردن‌و سه‌رئێشه‌ بۆخۆیان‬ ‫ی دامه‌زراندن‌و‬ ‫دروس���تناكه‌ن‌و ب��� ‌ه دوا ‌‬ ‫كاری‌ تردا ده‌گه‌ڕێن‪.‬‬ ‫به‌س���ه‌رنجدان ب���ه‌و بارودۆخه‌ی‌ له‌و‬ ‫ی دیك���ه‌دا‬ ‫گون���ده‌‌و چه‌ندی���ن گون���د ‌‬ ‫ده‌گوزه‌رێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ روونده‌بێت���ه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م له‌ڕێگ���ه‌ ‌‬ ‫ی خه‌ڵك���ی‌ ب���ه‌ پۆلیس‌و‬ ‫دامه‌زراندن��� ‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌‌و هه‌روه‌ه���ا گرنگی نه‌دان‬ ‫ی بۆ‬ ‫ب ‌ه س���اغكردنه‌وه‌‌و بازاڕپه‌یداكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانیان‪ ،‬وایكردوو‌ه به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی خه‌ڵكی‌ گونده‌كان ده‌س���تنه‌به‌ن‬ ‫زۆر ‌‬ ‫ی كشتوكاڵ یا ئاژه‌ڵداری‌‌و زیاتر‬ ‫بۆ كار ‌‬ ‫ی یان‬ ‫خۆیان سه‌رقاڵ بكه‌ن ب ‌ه پۆلیس ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش���مه‌گایه‌تی‌‌و ئه‌مه‌ش بووه‌ت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ئه‌و‌هی‌ كه‌ ئه‌وانه‌ی‌ ده‌توانن له‌ش���اردا‬ ‫خانووی���ان ده‌س���ت بكه‌وێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وا‬ ‫ی دیكه‌شیان‬ ‫ده‌چن ‌ه ناو ش���ار‌و ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫كه‌ ناچارن له‌گون���دا بمێننه‌وه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك موچه‌خ���ۆر ماونه‌ت���ه‌وه‌‌و له‌بار ‌‬ ‫كش���توكاڵ‌و ئاژه‌ڵ���داری‌ ره‌ش ناخه‌ن ‌ه‬ ‫سه‌ر سپی‌‪.‬‬ ‫لێره‌و‌ه ده‌گه‌ینه‌ ئه‌و راس���تیی ‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫ی هه‌رێم نه‌یتوانیو‌ه‬ ‫تا ئێس���تا حكومه‌ت ‌‬ ‫ی دروس���ت له‌گ���ه‌ڵ ئه‌م‬ ‫مامه‌ڵه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫كێش���ه‌یه‌دا ب���كات‪ ،‬چونك���ه‌ له‌الیه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت له‌ڕێگ��� ‌هی‌ خه‌رجكردن��� ‌‬ ‫ی خانووبه‌ره‌وه‌ به‌ گونده‌كان‪،‬‬ ‫پێشینه‌ ‌‬ ‫خزمه‌ت ب ‌ه گوندنش���ینان بكات (دیار‌ه‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫به‌ هه‌موو ئ���ه‌و تێبینییانه‌ ‌‬ ‫ئه‌م بواره‌ هه‌ب���وو)‌و له‌الیه‌كی‌ دیكه‌ش‬ ‫ی دامه‌زران���دن وه‌ك پۆلیس‌و‬ ‫ب ‌ه ن���او ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌‌و خانه‌نشینكردنی‌ خه‌ڵك ‌‬ ‫ب ‌ه ن���اوی‌ خزمه‌تی‌ پێش���مه‌رگایه‌تی‌‌و‬ ‫ی باری‌ كش���توكاڵی‌‌و‬ ‫پشتگوێخس���تن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاژه‌ڵ���داری‌ گون���ده‌كان‪ ،‬ب ‌ه ت���ه‌واو ‌‬ ‫گونده‌كان���ی‌ وێرانك���ردووه‌‌و س���یما‌و‬

‫ی‬ ‫له‌چه‌ند ساڵ ‌‬ ‫داهاتوودا‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫چۆن خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌میلله‌تێك ‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫كردۆته‌ میلله‌تێك ‌‬ ‫به‌كارب ‌هر‌و مفته‌خۆر‬ ‫ی له‌م‬ ‫ی راس���ته‌قینه‌ ‌‬ ‫تام‌وچێ���ژی‌ گوند ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم���ه‌دا نه‌هێش���تۆته‌وه‌‪ .‬هاندان��� ‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ له‌سه‌ر دامه‌زراندن وه‌ك پۆلیس‬ ‫ی‬ ‫ی خانه‌نشین ‌‬ ‫یان پێشمه‌رگه‌‌و بڕینه‌وه‌ ‌‬ ‫پێش���مه‌رگایه‌تی‌ ب ‌ه مه‌بله‌غی‌ س���ه‌یر‌و‬ ‫ی له‌ڕاستیدا‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫سه‌مه‌ره‌‪ ،‬بووت ‌ه هۆ ‌‬ ‫گونده‌كان وێران ب���كات‌و خه‌ڵكی‌ ئاوڕ‬ ‫له‌كش���توكاڵكردن نه‌ده‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫وایك���ردوو‌ه ناچ���ار ببی���ن له‌هه‌رێمه‌‌و‬ ‫به‌هه‌م���وو ئ���ه‌و زه‌ویی��� ‌ه پ���ڕ پیت‌و‬ ‫ی ك ‌ه هه‌مانه‌‌و به‌و سه‌روه‌ت ‌ه‬ ‫به‌ره‌كه‌تان ‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه هه‌یه‌‪ ،‬چاوه‌ڕێی‌ سه‌وزه‌و‬ ‫ئاژه‌ڵیانه‌ ‌‬ ‫میوه‌‌و ماس���تی‌ ئێ���ران‌و توركیا بین‌و‬ ‫نه‌توانین متمان ‌ه بكه‌ینه‌ سه‌ر خۆمان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م سیاس���ه‌ت ‌ه ‌‬ ‫ی خراپ ‌‬ ‫ئاس���ه‌وار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێمیش له‌چه‌ند س���اڵ ‌‬ ‫حكومه‌ت��� ‌‬ ‫داهات���وودا ده‌رده‌كه‌وێ���ت ك��� ‌ه چۆن‬ ‫ی‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ ئه‌م هه‌رێم���ه‌ی‌ له‌میلله‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رهه‌مهێن���ه‌و‌ه كردۆت���ه‌ میلله‌تێك��� ‌‬ ‫به‌كارب ‌هر‌و مفته‌خۆر ك ‌ه بۆ س���اده‌ترین‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌بێت چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫ی رۆژان ‌ه ‌‬ ‫پێداویست ‌‬ ‫ی بكات‪.‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫واڵتان ‌‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )321‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/10‬‬

‫كاوبۆ ته‌سكه‌كان‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ن بۆ سه‌ر‬ ‫نه‌زۆكی پیاوو ژن‬ ‫شاره‌زایه‌كی نه‌خۆشییه‌كانی زۆربوون‬ ‫پیاوان وریا ده‌كاته‌وه‌ له‌له‌به‌ركردنی‬ ‫كابۆی ته‌سك‪.‬‬ ‫له‌به‌ركردنی ئه‌و جۆره‌ كاوبۆ ته‌سكانه‌‬ ‫په‌ستان ده‌خاته‌ سه‌ر (گونه‌كان)‌و‬ ‫ئه‌گه‌ری زۆری هه‌یه‌ كه‌سی‌ به‌كارهێنه‌ر‬ ‫تووشی نه‌زۆكی ببێت‪.‬‬ ‫د‪.‬عه‌بدولسه‌الم ئه‌لزه‌واهیری‌ مامۆستای‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌كانی پێس���ت‌و زۆرب���وون‬ ‫له‌لێدوانێكی���دا ب���ۆ س���ایتی (‪mbc.‬‬ ‫‪ )net‬رایگه‌یان���دوه‌ كه‌ گون���ه‌كان له‌ناو‬ ‫توره‌كه‌دان له‌ ده‌ره‌وه‌ی الش���ه‌ی مرۆڤ‬ ‫بۆی���ه‌ پێویس���تیان به‌پله‌یه‌كی گه‌رمی‬ ‫كه‌مت���ر هه‌یه‌ له‌ جه‌س���ته‌ به‌ دوو پله‌‪,‬‬ ‫به‌اڵم له‌كاتی له‌به‌ركردنی ئه‌و جۆره‌ كابۆ‬ ‫ته‌س���كانه‌دا گونه‌كان به‌ر له‌ش ده‌كه‌ون‬ ‫و پله‌ی گه‌رمییه‌كه‌ی ب���ه‌رز ده‌بێته‌وه‌و‬ ‫به‌خراپ���ی‌ كارده‌كات���ه‌ س���ه‌ر توان���ای‬ ‫دروستكردنی تۆوه‌كان‪.‬‬ ‫ناوبراو رونیكردۆته‌وه‌ كه‌ كابۆ ته‌سكه‌كان‬ ‫په‌ستانی زۆر ده‌خه‌نه‌ سه‌ر گونه‌كان‌و ئه‌و‬ ‫په‌س���تانه‌ زۆره‌ش هۆكار ده‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫كه‌م چاالكی تۆوه‌ دروستبوه‌كان‪.‬‬ ‫ئه‌لزه‌واهیری‌ باسی‌ له‌و نیشانه‌ په‌یدابوانه‌‬ ‫كردوه‌ ك���ه‌ به‌ه���ۆی له‌به‌ركردنی كابۆ‬

‫نه‌شته‌ر‬ ‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫نیشانە‬ ‫تەندروستیەکانی‬ ‫هەاڵمەتی سیاسیی‬

‫ته‌سكه‌كانه‌وه‌ ده‌رده‌كه‌ون‌و به‌تێپه‌ڕبوونی‬ ‫كات مرۆڤ كه‌ به‌رده‌وامه‌ له‌له‌به‌ركردنی‪،‬‬ ‫ده‌بێته‌هۆی ده‌ركه‌وتنی كه‌موكوڕی دیكه‌‬ ‫تا ده‌گاته‌ نه‌زۆكی‪.‬‬ ‫له‌لێكۆڵینه‌وه‌كان���ی پێشتریش���دا ك���ه‌‬ ‫شاره‌زایان له‌یه‌كێك له‌نه‌خۆشخانه‌كانی‬ ‫كه‌نه‌دا ئه‌نجامیانداوه‌ بۆیان ده‌ركه‌وتوه‌‬ ‫كه‌ ئه‌و جله‌ ته‌سكانه‌ی هه‌ندێك خه‌ڵك‬ ‫له‌الیان په‌سه‌نده‌‪ ,‬كچان تووشی چه‌ندین‬ ‫كێش���ه‌ی ته‌ندروس���تی ده‌كات ئه‌ویش‬ ‫به‌له‌ناوبردنی ده‌ماره‌كان ده‌سپێده‌كان‌و‬ ‫به‌له‌ده‌ستدانی توانای منداڵبوون دوایی‌‬ ‫دێت‪.‬‬ ‫لێكۆڵه‌ره‌وه‌كان له‌ نه‌خۆشخانه‌ی (تیمیس‬ ‫ئه‌ند دیس���تریكت) له‌ش���اری ئۆنتاریۆ‬ ‫له‌كه‌نه‌دا رونیانكردۆته‌وه‌ كه‌ له‌به‌ركردنی‬ ‫جل���ی ته‌س���ك له‌م���اوه‌ی هه‌رزه‌كاریدا‬ ‫ده‌بێته‌هۆی په‌یدابونی‌ نه‌خۆشییه‌ك كه‌‬ ‫پێیده‌ڵێن هه‌وكردنی ناوپۆشی منداڵدان‬ ‫ئه‌وه‌ش حاڵه‌تێكی به‌ئازاره‌و ده‌بێته‌هۆی‬ ‫نه‌زۆكی الی ژنان‪ .‬ئه‌و په‌ستانه‌ زۆره‌ش‬ ‫ك���ه‌ له‌ئه‌نجام���ی له‌به‌ركردن���ی‌ جل���ی‬ ‫ته‌س���كه‌وه‌ په‌یدا ده‌بێ���ت‪ ،‬ده‌بێته‌هۆی‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ و كه‌ڵه‌كه‌بوون���ی خانه‌كانی‬ ‫ناوپۆش���ی منداڵدان له‌ناوچه‌یه‌كی تردا‬ ‫له‌له‌ش‌و ده‌بێته‌ هۆی هه‌وكردن‪.‬‬

‫ئاگاداری زۆر دانیشتن به‌‬ ‫كوله‌كه‌ باشترین خۆراكه‌ بۆ قه‌بزی‌ ‬ ‫ی‬ ‫خه‌می���س رایگه‌یاندو‌ه ك���ه‌ خواردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌نته‌ر ‌‬ ‫به‌پێی‌ لێكوڵینه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یارمه‌ت ‌‬ ‫ی بۆ خۆراك‪ ،‬ئاشكرایان كردو‌ه كوله‌ك���ه‌ به‌تایبه‌تی‌ به‌كاڵ��� ‌‬ ‫یه‌مه‌ن ‌‬ ‫ی ده‌دات‌و یه‌كێك ‌ه‬ ‫نه‌هێش���تنی‌ قه‌ب���ز ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ كوله‌كه‌ یه‌كێكه‌ له‌و خواردنانه‌ ‌‬ ‫ی ك���ه‌ ده‌وڵه‌مه‌ند‌ه‬ ‫ی ل���ه‌و خواردنان���ه‌ ‌‬ ‫ی زۆر كانزا‌و چه‌ند پێكهاته‌یه‌ك ‌‬ ‫بڕێك ‌‬ ‫ی ناسراو‬ ‫ی زوو میزكردن به‌كالس���یۆم‌و چه‌ند كانزایه‌ك ‌‬ ‫تری‌ تێدای ‌ه ك ‌ه یارمه‌ت ‌‬ ‫ی په‌ستانی‌ خوێن‬ ‫ی دابه‌زاندن ‌‬ ‫ك ‌ه یارمه‌ت ‌‬ ‫ده‌دات‌و به‌سوده‌ بۆ نه‌هێشتنی‌ تا‪.‬‬ ‫ده‌دات‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ئ���ه‌و لێكۆڵینه‌وان��� ‌ه ئاماژه‌یان ناوب���راو جه‌خیكردۆت���ه‌وه‌‪ ،‬كوله‌ك��� ‌ه‬ ‫ی ده‌وڵه‌مه‌ن���ده‌ به‌مادده‌یه‌ك كه‌ خۆراك ‌ه‬ ‫ی ده‌وڵه‌مه‌ندی ‌‬ ‫به‌وه‌داو‌ه ك���ه‌ به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئازار ‌‬ ‫كوله‌كه‌ به‌چه‌ند مادده‌یه‌كی‌ به‌سود بۆ بۆ جومگ���ه‌كان‌و كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌ش‪ ،‬به‌یه‌كێك له‌سه‌وز‌ه كۆئه‌ندام���ی‌ میزو می���زه‌ڕۆ‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ی دژه‌ ئۆكس���ان‌و كولیسترۆڵی‌‌و‬ ‫ی به‌ه���ارو هاوی���ن مادده‌ ‌‬ ‫ه���ه‌ر‌ه گرنگه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تر ك��� ‌ه یارمه‌ت ‌‬ ‫چه‌ن���د مادده‌یه‌ك ‌‬ ‫داده‌نرێت‪.‬‬ ‫ئه‌و لێكۆڵینه‌وانه‌ له‌یه‌مه‌ن ئه‌نجامدراوه‌و نه‌هێشتنی‌ كرم ده‌دات‌و وزه‌ به‌خشیش ‌ه‬ ‫ی لێكۆڵینه‌وه‌ك ‌ه د‪ .‬حه‌س���ه‌ن بۆ له‌ش‌و مێشك‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬

‫‪15‬‬

‫گرنگه‌ كاریگه‌رییه‌كانی دانیشتن له‌سه‌ر‬ ‫ته‌ندروستی مرۆڤ بزانرێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌ژیانی رۆژانه‌ماندا ره‌نگه‌ زۆربه‌مان‬ ‫به‌دانیشتن له‌ئۆفیس یان هه‌ر شوێنێکی‬ ‫تر به‌سه‌ری به‌رین‪ ،‬له‌پاش ئه‌نجامدانی‬ ‫چه‌ند لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك له‌و بواره‌دا‪،‬‬ ‫ده‌ركه‌وتوه‌ دانیشتنی درێژخایه‌ن‬

‫توێژه‌ران له‌زانكۆی میسۆری له‌ئه‌مریكا‬ ‫بۆی���ان ده‌ركه‌وت���ووه‌ ك���ه‌ دانیش���تنی‬ ‫درێژخای���ه‌ن كه‌س���ه‌كان ده‌خات���ه‌‬ ‫مه‌ترس���ییه‌وه‌ بۆ توش���بون به‌نه‌خۆشی‬ ‫ش���ه‌كره‌‌و قه‌ڵه‌وی‌و زیادبوونی چه‌وری‬ ‫له‌ناو جگه‌ری مرۆڤ‪.‬‬ ‫‪.2‬مه‌ترسی مردن زیاد ده‌كات‪:‬‬ ‫له‌توێژینه‌وه‌یه‌ك���ی پزیش���كی تایبه‌تدا‬ ‫له‌ئه‌مری���كا ده‌ركه‌وتووه‌ كه‌ ئه‌و ژنانه‌ی‬ ‫ش���ه‌ش كاتژمێ���ر زیات���ر داده‌نیش���ن‬ ‫له‌ڕۆژێكدا له‌س���ه‌دا ‪ 40‬یان زووتر گیان‬ ‫له‌ده‌ستده‌ده‌ن بەبه‌راورد به‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫‪ 3‬كاتژمێر كه‌متر داده‌نیش���ن‪ ،‬به‌اڵم بۆ‬ ‫پیاوان له‌سه‌دا ‪ 18‬زیاتره‌‪.‬‬ ‫‪.3‬په‌یوه‌ندی هه‌یه‌ به‌شێرپه‌نجه‌وه‌‪:‬‬ ‫دانیشتن سااڵنه‌ هۆكاره‌ بۆ توشبون به‌م‬ ‫نه‌خۆشییه‌ كه‌ سااڵنه‌ ‪ 170,000‬حاڵه‌ت‬ ‫تۆم���ار ده‌كرێت به‌هۆی دانیش���تنه‌وه‌‪،‬‬ ‫رۆژانه‌ش ‪ 30‬خوله‌ك رۆش���تن مه‌ترسی‬ ‫ئه‌م نه‌خۆشیه‌ كه‌مده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪.4‬مه‌ترسی نه‌خۆشی دڵ زیاد ده‌كات‪:‬‬ ‫چه‌ند پزیش���كێكی لێكۆڵیار له‌لویزیانا‪-‬‬ ‫بۆ چه‌ند كاتژمێرێك زیانی بۆ سه‌ر‬ ‫ئه‌مری���كا‪ ،‬ده‌ریانخس���تووه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌و‬ ‫ته‌ندروستی مرۆڤ ده‌بێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێویسته‌ له‌كاتی ئیشكردندا ماوه‌ ماوه‌ كه‌س���انه‌ی زۆر داده‌نیش���ن به‌رێ���ژه‌ی‬ ‫له‌جێگاكه‌ت هه‌ستیت‌و چه‌ند خوله‌كێك ل���ه‌(‪ )%54‬له‌مه‌ترس���یدان ب���ۆ مردن‬ ‫به‌جه‌ڵ���ده‌ی دڵ‪ ،‬دانیش���تن هۆكارێكی‬ ‫به‌پێ بڕۆیت‪ ،‬چونكه‌ دانیشتنی زۆر‪:‬‬ ‫‪.1‬مه‌ترس���ی نه‌خۆش���ی ش���ه‌كره‌ زیاد مه‌ترسیداره‌ بۆ توشبوون به‌ نه‌خۆشییه‌‬ ‫جیاوازه‌كانی دڵ‪.‬‬ ‫ده‌كات‪:‬‬

‫مندااڵن ‌ی خوار پێنج ساڵ توشی‌ هه‌وكردن ‌ی گوێ ‌ی ناوه‌راست ده‌بن‬ ‫لێكوڵینه‌وه‌ نوێیه‌كان ده‌ریانخستوه‌‬ ‫كه‌ هیچ منداڵێك نییه‌ له‌خوار ته‌مه‌ن‬ ‫پێنج ساڵیه‌وه‌ توشی‌ هه‌وكردنی‌ گویێ‌‬ ‫ناوه‌ڕاست نه‌بێت ئه‌مه‌ش له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫زیادبونی‌ كێشه‌كانی‌ هه‌وكردنی‌‬ ‫كۆئه‌ندامی‌ هه‌ناسه‌وه‌ روده‌دات‪.‬‬

‫هۆکارەکانی ئەم‬ ‫نەخۆشییە‪ :‬هه‌ڵمژین ‌ی‬ ‫د‪ .‬مس���ته‌فا ئه‌لهوده���ود‬ ‫پزیش���كی‌ی‌ دوكه‌ڵ ‌ی جگه‌ره‌ ‌ی‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ من���دااڵن له‌زانكۆ‬ ‫(عی���ن الش���مس) رایگه‌یان���دوه‌ ك���ه‌ كه‌سان ‌ی دیكه‌‌و پیسبون ‌ی‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ هه‌وكردن���ی‌ گوێ���‬ ‫‌خۆش���یه‌ی‌ ژینگه‌و قه‌ره‌باڵغ ‌ی‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت به‌یه‌كێ���ك له‌نه‬ ‫‌نرێت‬ ‫ه‬ ‫داد‬ ‫میكرۆبیه‌ باوه‌كانی‌ مندااڵن‬ ‫‌ترس���یداریش ده‌بێت له‌شوێنی‌ داخراو یان‬ ‫كه‌ زۆر باڵوه‌و مه‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ئاكامێك‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌خۆش���یی‬ ‫كاتێك نه‬ ‫شوێنی‌ پیس‬ ‫خراپتر ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫ناوبراو باسی‌ له‌نیشانه‌كانی‌ نه‌خۆشیه‌ك ‌ه‬ ‫كردوه‌ كه‌ بریتیه‌ له‌به‌رزبونه‌وه‌ی‌ پله‌ی‬ ‫گەرمی‌ له‌ش���ی‌ منداڵه‌كه‌ بۆ سه‌رو ‪40‬‬ ‫پل���ه‌‌و زۆرجاری���ش منداڵه‌ك���ه‌ ئاماژه‌‬ ‫به‌ئازاریی‌ گوێیه‌كان ناكات‌و گریانێكی‌‬ ‫زۆر ده‌كات‌و ل���ه‌و كاته‌ش���دا ته‌نه���ا‬ ‫پزیشك هه‌س���تی‌ پێده‌كات كه‌ ئازاریی‌‬ ‫گوێیه‌كانێت���ی‌‪ ،‬هه‌ندێجاری���ش ك���ون‬

‫له‌پ���ه‌رده‌ی‌ گوێی‌ ده‌بێت‌و ش���له‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫لێدێت‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش هه‌ندێجاری‌ دیكه‌‬ ‫پله‌ی‌ له‌ش���ی‌ داده‌به‌زێت كه‌ دایكه‌كه‌‬ ‫وا هه‌ست ده‌كات نیش���انه‌كانی‌ به‌ره‌و‬ ‫چاكبون ده‌ڕوات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ نیشانه‌ی‌‬ ‫زیادبوونی‌ هه‌وكردن���ی‌ میكرۆبه‌كه‌یه‌و‬ ‫نزیكبۆته‌وه‌ له‌هه‌وكردنێكی‌ درێژخایه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌و پسپۆره‌ی‌ بواری‌ مندااڵن له‌ئاكامه‌‬

‫خراپه‌كان���ی‌ ئه‌م نه‌خۆش���یه‌ دواوه‌ ك ‌ه‬ ‫به‌هۆی‌ رێژه‌ی‌ به‌رزبونه‌وه‌و درێژخایه‌نی‌‬ ‫هه‌وكردنه‌كه‌وه‌ روده‌دات‌و میكرۆب به‌ناو‬ ‫خوێن���دا باڵوده‌بێت���ه‌وه‌‌و ده‌بێته‌هۆی‌‬ ‫ژه‌هراویبوون یان ده‌گات���ه‌ كۆئه‌ندامی‌‬ ‫مێشك‌و هه‌وكردنی‌ په‌رده‌ی‌ مێشك یان‬ ‫دروستبونی‌ دومه‌ڵێك له‌مێشك یاخود‬ ‫هه‌وكردن���ی‌ ئێس���كه‌كانی‌ ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫گوێ‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌گه‌ڵ دوباره‌بوونه‌وه‌ی‌‬ ‫رۆڵ���ی‌ میكرۆبه‌كه‌ش���دا ده‌بێته‌ه���ۆی‌‬ ‫له‌ده‌ستانی‌ هه‌ستی‌ بیستن (كه‌ڕبوون)‬ ‫له‌منداڵ‪.‬‬ ‫د‪ .‬مس���ته‌فا دوو هۆكاری‌ باسكردووه‌‬ ‫كه‌ ده‌بنه‌هۆی‌ هه‌وكردنه‌كه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان‬ ‫ناوه‌كیه‌ كه‌ له‌خودی‌ منداڵه‌كه‌ خۆیدایه‌‬ ‫وه‌ك كه‌می‌ به‌رگری‌ ل ‌هش‌و به‌دخۆراكی‌‌و‬ ‫نه‌خۆش���یه‌ درێژخایه‌نه‌كان‌و هه‌وكردنی‌‬ ‫كۆئه‌ندام���ی‌ هه‌ناس���ه‌و وه‌رنه‌گرتن���ی‌‬ ‫كوتان���ه‌كان به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ب���اش‪،‬‬ ‫دووه‌میش���یان ك���ه‌ بریتی���ه‌ له‌هۆكاره‌‬ ‫ده‌ره‌كییه‌كانی‌ وه‌ك هه‌ڵمژینی‌ دوكه‌ڵه‌‬ ‫جگه‌ره‌ی‌ كه‌س���انی‌ دیكه‌‌و پیس���بونی‌‬ ‫ژینگ���ه‌و قه‌ره‌باڵغی‌ له‌ش���وێنی‌ داخراو‬ ‫یان شوێنی‌ پیس‪.‬‬

‫هێزە سیاس���یەکان بۆ چارەس���ەرکردنی‬ ‫دەردەکان���ی سیس���تمی تەندروس���تی‪،‬‬ ‫له‌سەرەتای کابینەی پێنجەمەوە هاواریان‬ ‫بۆ س���ێ جۆر پزیش���ک بردووە‪ .‬سەرەتا‬ ‫پزیشكێکی پسپۆڕی هەناوییان له‌دەرەوە‬ ‫هێنایەوە‌و دواتر پەنایان بۆ نەش���تەرێکی‬ ‫خۆماڵیی برد‪ .‬لەم کابینەیە تازەیەش���دا‪،‬‬ ‫پزیشکێکی پس���پۆڕی قورگ‌و گوێ‌و لوت‬ ‫راس���پێردرا بۆ دەرمانکردنی سیستمێکی‬ ‫بریندار‌و نەخۆش‪ .‬ل���ەم هەڵپەیە بەدوای‬ ‫دەرمانێک���ی کاریگ���ەردا‪ ،‬سیس���تمی‬ ‫تەندروس���تی کت‌و مت له‌نەخۆش���ەکانی‬ ‫کوردس���تان دەچێت‪ .‬نەخۆشگەلێک‪ ،‬بە‬ ‫دوای دەرماندا‪ ،‬لەم پزیش���کەوە بۆ ئەوی‬ ‫تریان س���ەرگەردانن‌و وەکو نەخۆشەکانی‬ ‫کوردستانیش‪ ،‬سیستمەکە له‌سەرلێشواوی‌و‬ ‫ب���ێ س���ەروبەری‌و عەالگە چارەس���ەری‬ ‫بێکاریگەر زیاتر‪ ،‬دەرئەنجامێکی ئەوتۆی‬ ‫نەدووریوەتەوە‪.‬‬ ‫پێش هەموو شتێک دەبێت ئەوە بووترێت‬ ‫کە هەموو ئەو پزیشکە بەڕێزانە پزیشکی‬ ‫پس���پۆڕ‌و مامۆس���تای ش���ارەزاو زیرەکن‬ ‫له‌بوارەکانی خۆیاندا‪ .‬قس���ەکردن لەسەر‬ ‫ئەوان‪ ،‬قسەکردن نییە لەسەر کەسایەتی‌و‬ ‫ناوبان���گ‌و قورس���ایی کۆمەاڵیەتیان‪ ،‬بە‬ ‫قەدەر ئەوەی قس���ەیە لەس���ەر توانایان‬ ‫ب���ۆ جێبەجێکردن���ی ئەرکێکی گش���تی‌و‬ ‫بەپرسیارێتیەکی سیاسی‪ .‬ئەگەر مرۆڤیش‬ ‫تۆزێک بابەتیانە بیربکاتەوە‪ ،‬دەبینێت کە‬ ‫ئەم وەزیرە تازەیەیان‪ ،‬جیاوازییەکی لەگەڵ‬ ‫ئەوانەی پێشوودا هەیە‪ .‬ئەمیان گەنجترە‌و‬ ‫پێ دەچێت پاڵپشتییەکی فراوانتری له‌ناو‬ ‫پزیش���کاندا هەبێ���ت‌و ئەزموونێکی کەمی‬ ‫نییە له‌ب���واری کارگێڕی تەندروس���تیدا‪،‬‬ ‫بەاڵم هەر کە تیژتر له‌ڕاستیە دڵڕەقەکانی‬ ‫سەر ئەرز دەڕوانیت‪ ،‬تامێکی تاڵ له‌زاری‬ ‫مرۆڤدا دروس���ت دەبێت سەبارەت بە دوو‬ ‫ساڵی داهاتووی نەخۆشیەکانی سیستمی‬ ‫تەندروس���تی‪ .‬لەماوەی دەستبەکاربوونی‬ ‫وەزیری تازە وەکو بەڕێوەبەری بە وەکالەتی‬ ‫فەرمانگەی تەندروستی سلێمانی‪ ،‬یەکێک‬ ‫له‌هەرە ترسناکترین تاوانەکانی گەندەڵی‬ ‫له‌سیس���تمی تەندروس���تی کوردس���تاندا‬ ‫بە پێ���ش چاویەوە روودەدات‪ .‬دەش���ێت‬ ‫پێویس���ت نەکات ناوی نەخۆش���خانە ‪٤٠٠‬‬ ‫قەره‌وێڵەییەکە بهێنێت بۆ ئەوەی حاڵیی‬ ‫بیت کە باسی چی دەکەین‪ .‬وەزیری تازە‌و‬ ‫بەڕێوەب���ەری ئەو دەم���ە‪ ،‬نەک هیچی بۆ‬ ‫چارەسەرکردنی ئەو کێشەیە نەکرد‪ ،‬بەڵکو‬ ‫وا خەریکە دوو ساڵ بەسەر بەڵێنەکانی بۆ‬ ‫تەواوکردنی پرۆژەکە تێپەڕ دەبێت‌و شوێن‬ ‫دەستی ئەو ملیۆنان دۆالرە دیار نییە کە‬ ‫خرانەوە گیرفان���ە دڕاوەکانی پرۆژەکەوە‪.‬‬ ‫ل���ەو ماوەیەدا‪ ،‬فەرمانگەی تەندروس���تی‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬بەرجەس���تەی تێکەڵەییەکی‬ ‫کوشندە‌و شێرپەنجەیی حیزب‌و سیستمی‬ ‫تەندروس���تی ب���وو‪ .‬بەڕێوەب���ەری ئ���ەو‬ ‫کات‌و وەزی���ری ئێس���تا‪ ،‬بەڕێوەبەرێک���ی‬ ‫ب���ە وەکالەت���ی فەرمانگەیەکی حکومیی‌و‬ ‫بەڕێوەبەرێکی راس���تەقینەی دەزگایەکی‬ ‫تەندروس���تی حیزبیی بوو‪ .‬ئەم تێکەڵییە‬ ‫هی���چ نیی���ە جگ���ە له‌زیندەبەچاڵکردنی‬ ‫خەونەکان���ی کاڵکردنەوەی بااڵدەس���تی‬ ‫حیزب له‌سیستمی تەندروستیدا‪.‬‬ ‫لەسەر ئاستی سیاسیشدا‪ ،‬وەزیری تازە‪،‬‬ ‫له‌دۆخێکدا وەزارەتێکی ماندوو وەردەگرێت‪،‬‬ ‫ک���ە رۆژ دوای رۆژ ئاڵۆزی���ی‌و ناڕێک���ی‌و‬ ‫ملمالنێکان���ی حیزبەکەی خ���ۆی‌و حیزبە‬ ‫هاوپەیمانەکەی له‌هەڵکشاندان‪ .‬ملمالنێەک‬ ‫کە دەرکەوتەکانی له‌کۆتاییەکانی کابینەی‬ ‫شەش���ەمدا دەبینرا‪ .‬پارت���ی هاوپەیمانی‬ ‫وه‌زیری تازە‪ ،‬کەموکورتی‌و گەندەڵیەکانی‬ ‫وەزارەتی رابردووی قۆس���تەوە بۆئەوەی‬ ‫لەس���ەرێکەوە سەرزەنش���تی وەزیرێک���ی‬ ‫هاوپەیمان بکات‌و لەس���ەرێکی تریشەوە‬ ‫دەسەاڵتەکانی له‌فەرمانگە تەندروستیەکانی‬ ‫ژێر دەس���ەاڵتی خ���ۆی‪ ،‬قایمت���ر بکات‪.‬‬ ‫پارت���ی هاوپەیم���ان‪ ،‬بێ گەڕان���ەوە بۆ‬ ‫وەزیری پێش���وو‪ ،‬چەن���د گۆڕانکارییەکی‬ ‫کرد‌و له‌هەندێک نموونەش���دا بڕیارەکانی‬ ‫وەزیری پێش���ووی پوچەڵ کردەوە‪ .‬هیچ‬ ‫ئاماژەیەکیش له‌گ���ۆڕێ نییە کە کابینەی‬ ‫تازە جیاواز دەبێت‪ .‬دەردەکانی سیستمی‬ ‫تەندروستی کوردس���تان‪ ،‬نەخۆشی دڵ‌و‬ ‫فتق‌و هەاڵمەت نین‪ ،‬بۆ ئەوەی پێویستیان‬ ‫بە پسپۆڕی هەناو‌و نەشتەرگەری‌و قوڕگ‌و‬ ‫لوت‌و گوێ ببێت‪ .‬سیس���تمی تەندروستی‬ ‫هاوار له‌دەس���ت نەبوونی بیرۆکە‌و پرۆژە‌و‬ ‫پ�ل�ان دەکات‪ .‬له‌بات���ی گ���ەڕان بەدوای‬ ‫فریادڕەس���ێک ک���ە ل���ه‌دوا س���اتەکانی‬ ‫گیانەاڵدا فریا بکەوێت‪ ،‬باش���تر وایە هێزە‬ ‫سیاسیەکان کاتێکی زۆرتر بۆ بیرکردنەوە‬ ‫له‌دەستنیش���انکردنی دەردە ئاب���وری‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و سیاس���یەکانی سیستمەکە‬ ‫تەرخ���ان بکەن‪ .‬کە ئەوەی���ان کرد‪ ،‬هەر‬ ‫کەس���ێک دەکارێت وەزیرێکی تەندروستی‬ ‫سەرکەوتوو بێت‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫ه ئه‌نفال‬ ‫تایبه‌ت ب ‌‬

‫)‪ )321‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/10‬‬

‫تراژیدیای ئه‌نفال‬ ‫عه‌بدوڵاڵ كه‌ریم مه‌حمود‬ ‫ئه‌نفالی دوای ئه‌نفال‪ ،‬ده‌یان كێش���ه‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌و ئاب���ووری‌و ده‌روون���ی‬ ‫له‌دوای خ���ۆی به‌جێهێش���تووه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫‪ 21‬ساڵ ‌ه تائێستا نه‌توانراو‌ه پسپۆڕی‬ ‫بواری كۆمه‌اڵیه‌تی‌و ئابووری‌و ده‌روونی‬ ‫دیاریبكرێ���ت‪ ،‬له‌و ب���وار‌ه جیاجیانه‌دا‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ی وردو چ���ڕو ق���ووڵ‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬دواتر نه‌خش���ه‌و پالنی زانستی‬ ‫عه‌قاڵن���ی دابنێن‌و بۆ ئه‌وه‌ی كێش���ه‌ی‬ ‫ژێرخانی ئابووری كوردستان‪ ،‬كێشه‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی خان���ه‌واده‌كان‪ ،‬كێش��� ‌ه‬ ‫ئاڵۆزه‌كانی دڵه‌ڕاوكێ‪ ،‬ترس‌و تۆقاندن‪،‬‬ ‫خه‌مۆكی‌و نه‌خۆش���ییه‌ ده‌رونییه‌كان‌و‬ ‫گرێ ئاڵۆزه‌كانی كه‌سوكاری ئه‌نفاله‌كان‬ ‫كه‌متر بكرێنه‌وه‌‪..‬‬ ‫بنه‌مایه‌ك���ی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی داڕێژراو‪،‬‬ ‫ژیانێكی نوێ‪ ،‬ته‌كنه‌لۆژیای كشتوكاڵی‬ ‫نوێیان ب���ۆ دابنرێ تا گرێ���ی ئاڵۆزی‬ ‫مه‌رگه‌س���اته‌كان كاڵببنه‌وه‌‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‬ ‫نه‌وه‌یه‌ك���ی نوێ���ی به‌رهه‌مهێنه‌ر رۆڵی‬ ‫كاریگ���ه‌ر بگێڕن بۆ ئاینده‌یه‌كی نوێتر‪،‬‬ ‫با له‌م چیرۆكانه‌و‌ه بڕوانین ‌ه كێش���ه‌ی‬ ‫كه‌س‌و كاری ئه‌نفاله‌كان‪.‬‬ ‫كه‌ریم حه‌سه‌ن‪ :‬ده‌بێت هاوسه‌رو‬ ‫منداڵه‌كانم له‌كام گۆڕی به‌كۆمه‌ڵدابن؟‬ ‫كه‌ریم حه‌س���ه‌ن شاس���وار له‌ساڵی‬ ‫‪ 1937‬له‌گون���دی به‌له‌ك���ه‌ی گ���ه‌ور‌ه‬ ‫له‌دایكبووه‌‪ ،‬پێش ئه‌نفاله‌كان هه‌موویان‬ ‫سه‌رقاڵی كاری كشتوكاڵی‌و ئاژه‌ڵداری‬ ‫ب���وون‪ ،‬له‌كاتی ئه‌نفاله‌كاندا س���وپای‬ ‫عێراق‌و گه‌له‌جاش له‌زیندانه‌ی گه‌وره‌و‬ ‫ئۆمه‌رمل���ه‌و‌ه به‌ده‌باب���ه‌و كۆپته‌ره‌و‌ه‬ ‫له‌هه‌م���وو قۆڵه‌كان���ه‌و‌ه هێرش���یان‬ ‫كرده‌سه‌ر به‌له‌كه‌ی گه‌وره‌و گونده‌كانی‬ ‫ده‌وروب���ه‌ری‪ ،‬تۆپباران���ی گونده‌كه‌یان‬ ‫كرد‪ ،‬كه‌ریم ده‌ڵێ‪ :‬ئێم ‌ه له‌گه‌ڵ خه‌ڵكی‬ ‫گونده‌كه‌مان روومانكرد‌ه هه‌رده‌ی گوڵم‬ ‫كه‌وه‌‪ ،‬س���وپاو گه‌له‌جاش گه‌یش���تن ‌ه‬ ‫نزیك ئه‌وێ‪ ،‬به‌ش���پرزه‌یی رومانكرد‌ه‬ ‫كارێ���زه‌‪-‬ی الی كفری‪ ،‬له‌وێ س���وپای‬ ‫عێراق‌و جاش���ه‌ كورده‌كان ئابڵوقه‌یان‬ ‫دای���ن‌و ده‌س���تگیریان كردی���ن‪ ،‬له‌وێ‬ ‫هه‌ندێكمان فرسه‌تی هێنا رایكرد‪.‬‬ ‫س���ه‌عات ‪9‬ی ش���ه‌و من روومكرد‌ه‬ ‫كارێزه‌‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی رێگایه‌ك بدۆزمه‌وه‌‪،‬‬ ‫هاوسه‌رو جگه‌ر گۆشه‌كانم له‌ئابڵوقه‌ی‬ ‫ئه‌و سوپا گه‌وره‌و فراوان ‌ه قوتار بكه‌م‪.‬‬ ‫هاوس���ه‌رو منداڵه‌كان���م له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫خه‌ڵك���ی گوندی زیندان���ه‌ ده‌مه‌وبه‌یان‬ ‫روویانكردب���وو‌ه بان ج���اده‌ی كارێزه‌و‬ ‫له‌وێ ده‌ستگیركرابوون‌و هه‌ر هه‌موویان‬ ‫بردبوون بۆ قۆره‌توو دواتر گوێزرانه‌و‌ه‬ ‫بۆ تۆپزاوه‌‪ ،‬من به‌س���ه‌ڵتی روومكرد‌ه‬ ‫(ئه‌لبوعه‌نام) له‌وێ له‌ماڵی دۆس���تێكم‬ ‫خۆم ش���ارده‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ماوه‌ی ‌ه هێزێكی‬ ‫تایبه‌تی سه‌ر به‌ئه‌من ده‌گه‌ڕان به‌شوێن‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ی ك ‌ه خه‌ڵكی گونده‌كان‬ ‫بوون‌و له‌ت���ۆڕی ئه‌نفالچییه‌كان قوتار‬ ‫بب���وون‪ ،‬دوای لێبوردنه‌ك��� ‌ه خ���ۆم‬ ‫ته‌س���لیم به‌به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ی سمود‬ ‫كرد‪ ،‬پاش���ان له‌وێ چه‌ندان كه‌س���ی‬ ‫تریش���م بین���ی خۆیان ته‌س���لیمكرد‪،‬‬ ‫هه‌موومانیان گواس���ته‌و‌ه بۆ عه‌ربه‌ت‪،‬‬ ‫له‌وێ وه‌ره‌قه‌یه‌كیان پێداین‌و گه‌ڕاینه‌و‌ه‬ ‫بۆ س���مود‪ ،‬له‌وكاته‌و‌ه تائێس���تا هیچ‬ ‫س���ۆراخێكی ژن‌و منداڵه‌كان���م نازانم‪،‬‬ ‫ت���ا تێكش���كانی رژێمی عێ���راق هه‌ر‬ ‫چاوه‌ڕوانی���ان ب���ووم رۆژێ ل���ه‌ڕۆژان‬ ‫بگه‌ڕێن���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دوای دۆزینه‌وه‌ی‬ ‫گ���ۆڕ‌ه به‌كۆمه‌ڵ���ه‌كان له‌س���ه‌راپای‬ ‫بیابانه‌كانی خواروو ناوه‌ڕاستی عێراق‪،‬‬ ‫ئێس���تا دڵنی���ام ئێس���ك‌و پروس���كی‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌م‌و منداڵه‌كانم‌و ژن‌و منداڵ‌و‬ ‫گه‌نج‌و پی���رو پیاوی گه‌رمیانه‌كه‌م‪ ،‬له‌و‬ ‫گۆڕ‌ه به‌كۆمه‌اڵنه‌ی ئه‌و بیابانه‌دان‪ ،‬بێ‬ ‫ناونیش���ان‪ ،‬له‌و كاته‌وه‌ له‌كفری بووم‬ ‫به‌شوان‪.‬‬ ‫* ره‌س���میه‌ ئه‌حم���ه‌د كاكی له‌گه‌ڵ‬ ‫ی مێردی‌و‬ ‫عوم���ه‌ر كه‌ری���م حه‌س���ه‌ن ‌‬ ‫چه‌ندان كه‌سی تر له‌بان جاده‌ی كارێز‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن هێزه‌كانی س���وپای عێراقه‌و‌ه‬ ‫ده‌ستگیركران‌و گوێزرانه‌و‌ه بۆ قۆره‌توو‪،‬‬ ‫دوو رۆژ له‌وێ مانه‌وه‌و ره‌وانه‌ی تۆپزاو‌ه‬ ‫ك���ران‪ ،‬ئه‌وكاته‌ ئه‌س���كه‌نده‌ری كوڕی‬ ‫ته‌مه‌نی س���اڵێك بوو‪ ،‬س���كی هه‌بوو‪،‬‬ ‫كچێك���ی له‌تۆپ���زاوه‌ له‌دایكبوو‪ ،‬ناوی‬ ‫ن���ا (دیمه‌ن)‪ ،‬هه‌ر ئ���ه‌و ده‌مانه‌ی ك ‌ه‬ ‫گه‌یشتین ‌ه تۆپزاوه‌ مێرده‌كه‌ی له‌ئه‌وان‬ ‫جیاكرای���ه‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ هه‌زاران كه‌س���ی‬ ‫تردا بێ سه‌روشوێن كران‪.‬‬ ‫ره‌سمیه‌ ده‌ڵێ‪ :‬ماڵی باوكم له‌مله‌سور‌ه‬ ‫ده‌س���تگیركران‌و ه���ه‌ر هه‌موویان بێ‬ ‫سه‌روشوێن كران‪.‬‬

‫ ‬ ‫قوربانییه‌کی که‌سوکاری ئه‌نفاله‌کان له‌کاتی هێنانه‌وه‌ی ته‌رمی که‌سوکاره‌که‌یدا‬ ‫‪-1‬ئه‌حمه‌د كاكی‬ ‫‪-2‬سێو‌ه ئه‌حمه‌د كاكی ‪1971‬‬ ‫مه‌رگێكی به‌رده‌وام‬ ‫عه‌زیز ئه‌مین قازی له‌س���اڵی ‪1930‬‬ ‫له‌گون���دی توكن له‌دایكب���ووه‌‪ ،‬له‌كاتی‬ ‫ئه‌نفاله‌كان���دا ك��� ‌ه س���وپای عێ���راق‌و‬ ‫گه‌له‌ج���اش به‌پاڵپش���تی ته‌كنه‌لۆژیای‬ ‫عه‌س���كه‌ری له‌هه‌م���وو قۆڵه‌كان���ه‌و‌ه‬ ‫په‌الماری س���ه‌راپا گه‌رمی���ان‌و گوندی‬ ‫توكن‪-‬ی���ان دا‪ ،‬تۆپبارانی گونده‌كه‌یان‬ ‫ك���را‪ ،‬ئه‌م���ان روویان ك���رد‌ه هه‌رده‌ی‬ ‫بنه‌كه‌‪ ،‬دواتر روویانكرده‌ مله‌س���ووره‌و‬ ‫له‌وێ ده‌س���تگیركران‌و ‪ 130‬سه‌ر مه‌ڕو‬ ‫بزنیان له‌الیه‌ن ئه‌فسه‌رو سه‌ربازه‌كانه‌و‌ه‬ ‫تااڵنكرا‪.‬‬

‫كچمیان له‌دایكی جیاكرده‌وه‌‪ ،‬به‌چاوی‬ ‫خۆم بۆنكڕوزی هه‌ناسه‌ی سه‌یرانی ژنم‬ ‫بینی‪ ،‬له‌ت���او كچه‌كه‌یدا چۆن روووه‌و‌ه‬ ‫ئاسمان به‌رز ده‌بووه‌وه‌ كه‌س گوێی له‌و‬ ‫سۆزو داده‌ی نه‌ده‌گرت‪ ،‬له‌گه‌ڵ گریانی‬ ‫پڕ له‌قیژو هاواری دلبه‌ری كچم‪.‬‬ ‫له‌والتره‌وه‌ ئه‌و گریانه‌ به‌كوڵه‌ی كافی ‌ه‬ ‫حه‌س���ه‌ن ئه‌مین‪-‬ی بوكم كه‌ هاوسه‌ری‬ ‫ئه‌حمه‌د كوڕم بوو به‌ردی ده‌كرد به‌ئاو‬ ‫له‌تاو ئه‌وه‌ی ك ‌ه شه‌هاب‪-‬ی ته‌مه‌نی ‪4‬‬ ‫س���اڵی كوڕیان لێ جیاكرده‌وه‌‪ ،‬دواتر‬ ‫پوره‌ س���ه‌یران وتی‪ :‬دلب���ه‌ری كچم‌و‬ ‫كافیه‌ی بوكمی���ان له‌ئێم ‌ه جیاكرده‌وه‌و‬ ‫نه‌مان بینینه‌وه‌‪ ،‬من‌و عه‌زیزی مێردمیان‬ ‫له‌گه‌ڵ چه‌ندان كه‌س���ی ت���ردا به‌پاس‬ ‫گواس���ته‌وه‌ بۆ نوگره‌س���ه‌لمان‪ ،‬رۆژان ‌ه‬ ‫له‌وێ چه‌ندان كه‌س له‌برس���ا ده‌مردن‪،‬‬ ‫له‌وێ له‌س���ه‌ر چیمه‌نت���ۆ ده‌خه‌وتین‪،‬‬ ‫فرودی كوڕم نه‌خۆش بوو‪ ،‬برسی بوو‪،‬‬ ‫ده‌رزیان لێداو مرد‪.‬‬ ‫* هی�ل�ال جه‌الل جه‌وهه‌ر له‌س���اڵی‬ ‫‪ 1964‬له‌توك���ن له‌دایكبووه‌‪ ،‬وتی‪ :‬من‌و‬ ‫حه‌ی���ات مه‌جید عه‌زیزی هاوس���ه‌رم‌و‬ ‫منداڵه‌كان���م نه‌ب���ات (‪ )5‬س���اڵ‪،‬‬ ‫دڵش���اد (‪ )3‬س���اڵ‪ ،‬به‌ناز (‪ )6‬مانگ‬ ‫نه‌مانده‌زانی روو بكه‌ین ‌ه كوێ‪ ،‬كۆپته‌ر‬ ‫له‌ئاس���مانه‌و‌ه ئاگربارانیان ده‌كردین‪،‬‬ ‫له‌هه‌موو الیه‌كیشه‌و‌ه تۆپباران ده‌كراین‪،‬‬ ‫هاوسه‌رو منداڵه‌كانم به‌مامه‌ (محه‌مه‌د)‬ ‫س���پارد‪ ،‬ئه‌وان روویانكرده‌ مله‌سووره‌‪،‬‬ ‫له‌وێ ده‌ستگیركران‪.‬‬ ‫م���ن له‌گه‌ڵ هه‌ردوو ئامۆزاكه‌م فازڵ‌و‬ ‫جاس���م‪ ،‬به‌ڕانه‌كانمان���ه‌وه‌ به‌نهێن���ی‬ ‫خۆمان كرد به‌سمود‪-‬دا‪ ،‬له‌وێ له‌ماڵی‬ ‫حاجی سه‌مین خۆمان حه‌شاردا‪ ،‬دوای‬ ‫لێبوردنه‌ك ‌ه خۆمان ته‌سلیم كردو كراین‬ ‫به‌س���ه‌رباز‪ ،‬له‌وكاته‌و‌ه تائێس���تا هیچ‬ ‫هه‌واڵێكی هاوسه‌رو منداڵه‌كانم نازانم‪.‬‬

‫محه‌مه‌د ره‌شید‪،‬‬ ‫که‌‌سه‌رباز بوو‪،‬‬ ‫چووه‌‌ ئه‌منی به‌غدا‬ ‫له‌وێ پێی وتبوون‬ ‫من سه‌ربازم‪،‬‬ ‫هاوسه‌رو منداڵه‌كه‌م‬ ‫له‌ئه‌نفاله‌كاندا‬ ‫ده‌ستگیركراوه‌‪،‬‬ ‫له‌تۆپزاوه‌ زیندانین‪،‬‬ ‫به‌ڵكو نووسراوێكم‬ ‫تراژیدیاکه‌ به‌رده‌وامه‌‬ ‫*عه‌ل���ی مه‌جید ئه‌حمه‌د له‌س���اڵی‬ ‫بۆ بكه‌ن بۆئه‌وه‌ی‬ ‫‪ 1926‬له‌گون���دی توك���ن له‌دایكبووه‌‪،‬‬ ‫مواجه‌هه‌یان بكه‌م‪،‬‬ ‫وت���ی‪ :‬له‌كاتێك���دا ك��� ‌ه چ���وارده‌وری‬ ‫گه‌رمیان به‌سوپاو جاش گیرابوو‪ ،‬هیچ‬ ‫که‌چی ئه‌ویشیان‬ ‫بوارێكمان له‌به‌رده‌ما نه‌مابوو‪ ،‬رومانكرد‌ه‬ ‫مله‌سوره‌‪ ،‬ش���ه‌وه‌كه‌ی به‌نهێنی به‌ره‌و‬ ‫ده‌ستگیركردو بێ‬ ‫كه‌الر كه‌وتینه‌ڕێ له‌نزیك كه‌الر گیراین‪،‬‬ ‫ئه‌وكات���ه‌م ق���ه‌د له‌بیر ناچێت���ه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫سه‌روشوێنیان كرد‬ ‫منداڵه‌كان���م (ئازاد‪ ،‬نه‌جیبه‌‪ ،‬جه‌میله‌‪،‬‬ ‫مام عه‌زیز ده‌ڵ���ێ‪ :‬له‌وكاته‌دا مه‌رگم‬ ‫به‌ئاوات ده‌خواس���ت‪ ،‬چونكه‌ سه‌یران‬ ‫ئه‌حمه‌دی هاوس���ه‌رم ك ‌ه له‌دایكبووی‬ ‫‪1940‬ه‌و له‌گه‌ڵ جگه‌ر گۆشه‌كانم له‌گه‌ڵ‬ ‫داگیران ك���ه‌ بریتیب���وون له‌دلبه‌ر ك ‌ه‬ ‫ته‌مه‌نی ‪ 16‬ساڵ‌و محه‌مه‌د ته‌مه‌نی ‪12‬‬ ‫ساڵ‌و مه‌حمود ‪ 10‬ساڵ‌و مژد‌ه ‪ 9‬ساڵ‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر هه‌موومانی���ان گواس���ته‌وه‌ بۆ‬ ‫قۆره‌ت���وو دوات���ر براین ب���ۆ تۆپزاوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و رۆژ‌ه ب���اران ده‌ب���اری‪ ،‬كزه‌یه‌كی‬ ‫س���ارد هه‌ڵی كرد‪ ،‬هه‌موومان له‌برساو‬ ‫له‌به‌ر س���ه‌رما ده‌له‌رزی���ن‪ ،‬ئه‌و دیمه‌ن ‌ه‬ ‫دڵته‌زێنه‌م قه‌د له‌یاد ناچێ كه‌ دولبه‌ری‬

‫رێ���ژاو) له‌به‌رچ���اوم په‌لبه‌س���تكران‌و‬ ‫له‌ب���ه‌ر ئ���ه‌و باران��� ‌ه هه‌ڵده‌له‌رزی���ن‌و‬ ‫ه���ه‌ر هه‌موومانی���ان خس���ت ‌ه ئیڤ���ای‬ ‫عه‌س���كه‌رییه‌وه‌‪ ،‬بردینیان بۆ قۆره‌توو‬ ‫پاش���ان بۆ تۆپزاوه‌‪ ،‬ل���ه‌وێ ئه‌وانیان‬ ‫له‌ئێم��� ‌ه جیاك���رده‌وه‌و منی���ان له‌گه‌ڵ‬ ‫چه‌ندان كه‌سی تر برد بۆ نوگره‌سه‌لمان‪،‬‬ ‫له‌وكات���ه‌وه‌ هیچ هه‌واڵێكی���ان نازانم‪،‬‬ ‫ژیانم���ان له‌نوگره‌س���ه‌لمان مه‌رگێكی‬ ‫به‌رده‌وام بوو‪ ،‬له‌وێ هه‌موو شتێك هه‌ر‬ ‫برسێتی‪ ،‬تینویه‌تی‪ ،‬گومان‌و ترس بوو‪،‬‬ ‫هه‌موو ش���تێك قه‌ده‌غه‌ بوو‪ ،‬حاج ئه‌و‬ ‫دڕنده‌یه‌بوو‪ ،‬چێ���ژی له‌ئازاردانی ئێم ‌ه‬ ‫ده‌بینی‪ ،‬ئه‌وكات ‌ه ده‌رونی ئاسود‌ه ده‌بوو‬ ‫ك ‌ه یه‌كێك له‌زیندانییه‌كانی ئه‌شكه‌نجه‌دا‬

‫فۆتۆ‪ :‬شوان محه‌مه‌د‬

‫یا به‌ده‌ستی خۆی ده‌كوشت‪.‬‬ ‫من‌و ژنه‌كه‌میان له‌گه‌ڵ چه‌ندان كه‌سی خۆم كرد به‌س���ه‌ر قه‌اڵدا‪ ،‬له‌ماڵی مه‌ال‬ ‫تردا ره‌وانه‌ی نوگره‌سه‌لمان كرد‪ ،‬له‌وێ ره‌ش���ید خۆم حه‌ش���اردا‪ ،‬له‌وێ پێیان‬ ‫ژنه‌كه‌م له‌برساو له‌به‌ر نه‌خۆشی مرد‪ .‬وت���م‪ :‬خانه‌واده‌كه‌ت‌و خه‌ڵكی گه‌رمیان‬ ‫حه‌جاجی جه‌الد چیکرد‬ ‫ده‌س���تگیركران‌و گوێزراونه‌ت���ه‌وه‌ ب���ۆ‬ ‫* حه‌جاج شێخ س���اڵحی‪ ،‬خه‌ڵكی‬ ‫قۆره‌ت���وو‪ ،‬دواتر براون ب���ۆ تۆپزاوه‌و‬ ‫سه‌ربازێك‪ :‬به‌نووسراوێك داوای‬ ‫سماقی به‌كێبڵ داگرته‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆژێكیان كوڕێك���ی گه‌نجی خه‌ڵكی چاره‌نووسی جگه‌رگۆشه‌كانی ده‌كرد دب���س‪ ،‬هی���چ هه‌واڵێكم���ان نیی���ه‌و‬ ‫عیزه‌دین محه‌مه‌د س���ه‌عید له‌ساڵی چاره‌نووسیان ونه‌‪.‬‬ ‫وه‌ل���ی هه‌یه‌ر ئ���اوی له‌ته‌نكییه‌ گه‌ور‌ه‬ ‫ئه‌و ده‌مانه‌ ئه‌منی كه‌الر ناوبه‌ناو ماڵ‬ ‫گه‌رمه‌كه‌ی ناو حه‌وش���ه‌ك ‌ه تێده‌كرد‪ 1945 ،‬له‌گون���دی قولیجانی س���ه‌رحه‌د‬ ‫حه‌جاج به‌پڕتاو گه‌یشته‌سه‌ری‪ ،‬ته‌نه‌ك ‌ه له‌دایكب���ووه‌‪ ،‬پێ���ش ئه‌نفال���ه‌كان‪ ،‬به‌ماڵ ده‌گه‌ڕانه‌و‌ه بۆ ده‌س���تگیركردنی‬ ‫قوپاوه‌كه‌ی شكاند‪ ،‬به‌كێبڵ كوڕه‌كه‌ی گونده‌كه‌ی���ان ‪ 30‬م���اڵ ده‌ب���وو‪ ،‬خه‌ڵك���ی گون���ده‌كان‪ ،‬منی���ش له‌ناو‬ ‫داگرته‌و‌ه تا دوا هه‌ناس���ه‌ی لێ نه‌بڕی ئه‌وكاتانه‌ی س���وپای عێراق به‌هاوكاری حه‌وش���ه‌كه‌ی ماڵی مامۆس���تا ره‌شید‬ ‫گه‌له‌ج���اش به‌پاڵپش���تی ئ���ه‌و هه‌موو كونێك���م ك���رد‪ ،‬زه‌ویه‌ك���ه‌م به‌قازم ‌ه‬ ‫ده‌ستبه‌رداری نه‌بوو‪.‬‬ ‫* عه‌ب���دی ره‌حیم خه‌ڵكی كۆش���ك چه‌ك ‌ه قورس���انه‌و كۆپته‌ر له‌قۆڵه‌كانی هه‌ڵدڕی‌و به‌پارچه‌ له‌وحێك سه‌ره‌كه‌یم‬ ‫بوو‪ ،‬ئه‌وكاته‌ ك��� ‌ه ئازادكراین‪ ،‬خه‌ریك دوزخورماتو‪ ،‬كفری‪ ،‬س���ه‌رقه‌اڵ‪ ،‬كه‌الر‪ ،‬داپۆش���ی‪ ،‬هه‌ركات���ێ هه‌واڵ���م پ���ێ‬ ‫بوو سواری پاس���ه‌كه‌ ده‌بوو‪ ،‬حه‌جاج باوه‌ن���ور‪ ،‬ده‌ربه‌ندیخ���ان‪ ،‬ق���ه‌ره‌داغ‪ ،‬بگه‌یشتای ‌ه ئه‌من‌و ئیستخبارات ماڵه‌كان‬ ‫له‌وكات���ه‌دا بانگ���ی كرد وت���ی‪ :‬عه‌بد سه‌نگاو ئابڵوقه‌ی گه‌رمیانیاندا‪ ،‬به‌شی ده‌پشكنن‪ ،‬ده‌چووم ‌ه ناو ئه‌و كونه‌وه‌‪،‬‬ ‫تۆ داب���ه‌زه‌ مه‌ڕۆ‪ ،‬ئه‌ویش ده‌یویس���ت تۆپخانه‌ی رژێ���م له‌هه‌موو قۆڵه‌كانه‌و‌ه سه‌ری كونه‌كه‌ش���م به‌جۆرێك گرتبوو‬ ‫له‌جه‌هه‌نه‌م���ی نوگره‌س���ه‌لمان ده‌رباز تۆپبارانی سه‌راپا گونده‌كانی گه‌رمیانی بۆئه‌وه‌ی به‌شوێنه‌كه‌م نه‌زانن‪.‬‬ ‫من‌و ژماره‌یه‌كی زۆر خه‌ڵكی گونده‌كانی‬ ‫بێت‪ ،‬له‌خۆش���ی ئ���ه‌و به‌ربونه‌دا گوێی ده‌كرد‪ ،‬عیزه‌دین ده‌ڵ���ێ كاتێك ئێم ‌ه‬ ‫به‌قس���ه‌و بڕیاره‌ك���ه‌ی حه‌ج���اج نه‌دا‪ ،‬له‌گه‌ڵ خه‌ڵكی گونده‌كه‌مان‌و گونده‌كانی گه‌رمی���ان توانیبووم���ان له‌تۆڕی دام‌و‬ ‫حه‌ج���اج به‌تون���دی یه‌خ���ه‌ی گ���رت‌و تری گه‌رمیان روومانكرد‌ه مله‌س���ووره‌‪ ،‬ده‌زگاكان���ی عێراق ده‌رب���از ببین‌و له‌و‬ ‫له‌پاس���ه‌كه‌ هێنای ‌ه خواره‌وه‌‪ ،‬به‌هه‌موو ك ‌ه گه‌یش���تین ‌ه ئه‌وێ ئه‌وه‌نده‌ خه‌ڵكی ماوه‌ زۆر زه‌حم���ه‌ت‌و دژواره‌دا خۆمان‬ ‫هێزی به‌كێبڵه‌كه‌ی ده‌س���تی ئه‌و پیاو‌ه لێبوو‪ ،‬هی���چ جێگای���ه‌ك نه‌مابوو تیا حه‌ش���اردا له‌س���مود‪ ،‬هه‌ر ك ‌ه هه‌واڵی‬ ‫پیره‌ی داگرته‌وه‌‪ ،‬تا دوا هه‌ناسه‌ی لێ بحه‌وێینه‌وه‌‪ ،‬زۆربه‌مان له‌مله‌س���ووره‌و لێبوردنه‌كه‌م پێ گه‌یش���ت ته‌سلیم ب ‌ه‬ ‫ق���ه‌اڵ قۆچاڵ���ی ده‌س���تگیركراین‪ ،‬رژێم بووینه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر هه‌موومانیان كرد‬ ‫نه‌بڕی ده‌ستبه‌رداری نه‌بوو‪.‬‬ ‫ره‌ش���ه‌واڵخه‌كانمان به‌سه‌رباز له‌سلێمانی‌و فایده‌و زیقار‪.‬‬ ‫*رۆژێكی���ان حه‌ج���اج به‌هۆڵه‌كاندا مه‌ڕوم���ااڵت‌و‬ ‫*محه‌مه‌د ره‌ش���ید چه‌له‌بی‪ ،‬ته‌سلیم‬ ‫ده‌گ���ه‌ڕا‪ ،‬ئه‌و رۆژه‌ كه‌س���ی ده‌س���ت تااڵنكران‪.‬‬ ‫ماڵ���ی ئێم���ه‌ بریتیب���وون له‌فه‌یم ‌ه به‌ڕژێ���م ب���ووه‌وه‌و ك���را به‌س���ه‌رباز‪،‬‬ ‫نه‌ك���ه‌وت بیانووی پێ بگرێت‪ ،‬بێ هیچ‬ ‫ش���تێك له‌ن���اكاو به‌كێبڵه‌كه‌ی حاجی حه‌مه‌ڕه‌ش���ید چه‌له‌ب���ی هاوس���ه‌رم‌و رۆژێكی���ان روویك���رده‌ ئه‌من���ی به‌غدا‬ ‫حه‌میدی داگرت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ دڕندان ‌ه جگه‌رگۆش���ه‌كانم (به‌ی���ان عیزه‌دی���ن ل���ه‌وێ پێی وتب���وون من س���ه‌ربازی‬ ‫لێی ده‌دا‪ ،‬هه‌موو به‌هاو مانای پیرۆزیی ‪ ،1978‬ن���ازدار عیزه‌دین ‪ ،1979‬جه‌زا كۆماری عێراقم‪ ،‬هاوس���ه‌رو منداڵه‌كه‌م‬ ‫ده‌س���تگیركراوه‌‪،‬‬ ‫م���رۆڤ‌و ژیانمان له‌به‌رچ���او ده‌كه‌وت‪ ،‬عیزه‌دی���ن ‪ ،1982‬خه‌ی���اڵ عیزه‌دی���ن له‌ئه‌نفاله‌كان���دا‬ ‫هه‌س���تمان ده‌ك���رد ك���ه‌ كه‌رامه‌تمان ‪ ،1986‬ج���ه‌زا عیزه‌دی���ن ‪ ،)1987‬له‌تۆپزاوه‌ زیندانین‪ ،‬به‌ڵكو نووسراوێكم‬ ‫به‌پێ���ی مه‌زاجی حه‌جاج ده‌كه‌وێت ‌ه ژێر له‌مله‌س���ووره‌وه‌ روویانك���رد‌ه ق���ه‌اڵ بۆ بكه‌ن بۆئه‌وه‌ی مواجه‌هه‌یان بكه‌م‪،‬‬ ‫پۆستاڵه‌كانیه‌وه‌‪ ،‬مه‌رگمان به‌ژیانێكی قوچاڵی‌و له‌وێ ده‌ستگیركران‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وانیش نووسراوێكیان بۆ كردبوو‪ ،‬هه‌ر‬ ‫نوێ ده‌خواست‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی له‌و ژیانه‌ پڕ چه‌ن���دان خان���ه‌واده‌ی تردا ب���ران بۆ ك ‌ه گه‌یش���تبوو‌ه ئه‌وێ‌و نووسراوه‌كه‌ی‬ ‫قۆره‌توو‪ ،‬خۆم له‌گه‌ڵ (‪ )300‬سه‌ر مه‌ڕو دابوو به‌لێپرس���راوی زیندانی تۆپزاوه‌‪،‬‬ ‫له‌ئه‌شكه‌نجه‌یه‌ ئازادبین‪.‬‬ ‫*عه‌لی قادر س���اڵح له‌ساڵی ‪ 1942‬بزنی گونده‌كه‌ماندا روومكرد‌ه جه‌وه‌ڵی محه‌مه‌دی���ان ده‌س���تگیركردو ب���ێ‬ ‫له‌توكن له‌دایكبووه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ش���وكری مله‌س���ووره‌‪ ،‬له‌وێ س���ه‌رگه‌ردان‌و بێ سه‌روشوێنیان كرد‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د ره‌ش���ید چه‌له‌ب���ی دوو ژنی‬ ‫حه‌مید سه‌عیدی هاوسه‌ری‌و منداڵه‌كانی النه‌و بێ ج���ێ ماینه‌وه‌‪ ،‬مانگێك زیاتر‬ ‫(گوڵ پایز‪ ،‬عومه‌ر‪ ،‬عوسمان‪ ،‬ئه‌كبه‌ر‪ ،‬له‌گه‌ڵ (حه‌مه‌ قه‌اڵیی‪ ،‬سیروان عه‌لی‪ ،‬هه‌بوو‪ ،‬ژنه‌ گه‌وره‌كه‌ی ناوی عیسمه‌ت‬ ‫منی���ر) رووی���ان ك���رد‌ه مله‌س���ووره‌و محه‌مه‌د سه‌عید) له‌و جه‌وه‌اڵنه‌دا ئاردو عه‌بدوڵ�ڵ�ا محه‌مه‌د س���ه‌عیدو ش���ه‌ش‬ ‫له‌وێ ده‌س���تگیركران‪ ،‬گوێزراینه‌و‌ه بۆ نانه‌ ره‌قه‌مان كۆده‌كرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكاتان ‌ه منداڵ���ی لێی هه‌بوو‪ ،‬ژن���ه‌ بچوكه‌كه‌ی‬ ‫قۆره‌ت���وو‪ ،‬دواتر بۆ تۆپ���زاوه‌‪ ،‬له‌وێ هیچ ئاگام���ان له‌خانه‌واده‌كه‌م‌و خه‌ڵكی ناوی حه‌پس���ه‌ حه‌مید چه‌له‌بییه‌و سێ‬ ‫منداڵی لێی هه‌بوو‪.‬‬ ‫له‌یه‌كتریان جیاكردینه‌وه‌‪ ،‬عه‌لی ده‌ڵێ گونده‌كه‌مان‌و گه‌رمیان نه‌مابوو‪.‬‬ ‫عیزه‌دی���ن محه‌م���ه‌د ده‌ڵ���ێ‪:‬‬ ‫گوانی ئاژه‌ڵه‌كانی پڕ ببوون له‌شیرو‬ ‫هاوس���ه‌رو منداڵه‌كه‌میان ل���ێ دابڕیم‪،‬‬ ‫نه‌مزانی ب���ۆ كوێیان برد‪ ،‬منیش���یان ئاوس���ابوون‪ ،‬كه‌س نه‌بوو بیاندۆشێ‪ ،‬مووچه‌كه‌مان كه‌مه‌و به‌ش���مان ناكات‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ چه‌ندان كه‌س���ی تردا گواسته‌و‌ه گ���ه‌ر ئه‌و ش���یر‌ه بۆ م���اوه‌ی ‪ 20‬رۆژ خانوویان دابه‌شكرد‪ ،‬ئێمه‌ی نه‌گرته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ۆ نوگره‌س���ه‌لمان‪ ،‬ل���ه‌وێ نه‌خۆش له‌ناو گوانیاندا بمێنێته‌و‌ه (ئه‌ماس���ێ) له‌كوخێكدا ده‌ژن‪ ،‬ته‌مه‌نم ‪ 60‬س���اڵه‌و‬ ‫كه‌وت���م‪ ،‬به‌به‌رده‌وامی س���ه‌رم ئازاری ئه‌مه‌یه‌ت‌و ته‌س���ه‌موم ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌مه‌ش رۆژان ‌ه كرێكاری ده‌ك���ه‌م‪ ،‬ژیانمان زۆر‬ ‫ده‌هات‪ ،‬تووش���ی سه‌ریه‌شه‌یه‌كی توند ژماره‌یه‌ك���ی زۆری���ان م���ردار بوونه‌و‌ه قورسه‌‪.‬‬ ‫بووم‪ ،‬دوایی ك ‌ه ئازاد كرام س���ه‌ردانی بۆئه‌وه‌ی به‌هۆی مه‌ڕومااڵته‌كه‌و‌ه پێمان‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كانی‬ ‫پزیشكم كرد پێیان وتم توشی نه‌خۆشی نه‌زان���ن‪ ،‬له‌جه‌وه‌ڵه‌ك���ه‌ی چاڵ���ه‌ڕه‌ش‬ ‫دێی قولی جان‪-‬ی سه‌رحه‌د‬ ‫دڵ بویت‪ ،‬له‌وكاته‌و‌ه تائێس���تا به‌ته‌نیا ئاژه‌ڵه‌كانم به‌ره‌ڵاڵ كرد‪ ،‬دوای بیس���ت‬ ‫‪ -1‬سمكۆ عه‌لی محه‌مه‌د‬ ‫به‌و مووچه‌ كه‌مه‌وه‌‪ ،‬رۆژانی نه‌خۆشی رۆژ روومكرده‌ ن���او چاڵه‌ڕه‌ش‪ ،‬به‌ڕۆژ‬ ‫‪ -2‬سیروان عه‌لی محه‌مه‌د‬ ‫له‌ن���او چه‌مه‌ك���ه‌دا خۆمان حه‌ش���ار‬ ‫دوایی ته‌مه‌نم به‌ڕێده‌كه‌م‪.‬‬ ‫‪ -3‬عه‌لی محه‌مه‌د سه‌عید‬ ‫*ئه‌حمه‌د حسێن ساڵح ده‌ڵێ‪ :‬خۆم‌و ده‌دا‪ ،‬به‌ش���ه‌ویش روومان ده‌كرد‌ه ناو‬ ‫‪ -4‬مه‌له‌ك سه‌عید ئاڵی به‌ی‬ ‫حه‌بیبه‌ حه‌مید س���ه‌عیدی هاوسه‌رم‌و چاڵ���ه‌ڕه‌ش‪ ،‬ئه‌و گون���ده‌ وه‌ك خۆی‬ ‫‪ -5‬تاوس عه‌لی محه‌مه‌د‬ ‫جگه‌رگۆش���ه‌كانم (حه‌سه‌ن‪ ،‬عه‌باس‪ ،‬مابووه‌وه‌‪ ،‬هێش���تا نه‌ڕوخابوو‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫‪ -6‬ته‌ڵیعه‌ عه‌لی محه‌مه‌د‬ ‫عه‌زی���ز‪ ،‬حه‌س���یب‪ ،‬فك���ری) له‌الیه‌ن جاده‌ی س���لێمانی‪-‬ده‌ربه‌ندیخان بوو‪،‬‬ ‫‪ -7‬خه‌جێ عه‌لی محه‌مه‌د‬ ‫س���وپای عێراقه‌و‌ه ده‌س���تگیركراین‌و خه‌ڵكی گونده‌كه‌ چه‌كداری رژێم بوون‬ ‫‪ -8‬سامان عه‌لی محه‌مه‌د‬ ‫گوێزراین���ه‌وه‌ ب���ۆ تۆپ���زاوه‌‪ ،‬ل���ه‌وێ له‌ناو گونده‌كه‌دا مابوونه‌وه‌‪ ،‬ترس���یان‬ ‫‪ -9‬هه‌اڵڵه‌ عه‌لی محه‌مه‌د‬ ‫هه‌رچوار منداڵه‌كه‌می���ان جیاكرده‌وه‌‪ ،‬نه‌ب���وو‪ ،‬دوای دوو مان���گ به‌نهێن���ی‬ ‫‪ -10‬ئاالن عه‌لی محه‌مه‌د‬ ‫له‌وكات���ه‌و‌ه هیچ هه‌واڵێكی���ان نازانم‪ ،‬به‌ن���او ئه‌و گردۆڵكه‌و ش���یوو باخانه‌دا‬

‫وەرزش‬

‫)‪ )321‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/10‬‬

‫خولی‌ ئیسپانیا‪ ..‬ئه‌مڕۆ هه‌فته‌یه‌كی‌ نوێ ده‌ستپێده‌كاته‌وه‌‬ ‫یانه‌ی‌ به‌رش����ه‌لۆنه‌ له‌یاریگای‌ كامپ‬ ‫نۆ میوانداری‌ یانه‌ی‌ خیتافی‌ ده‌كات‌و‬ ‫له‌ی����اری‌ لوتكه‌ش����دا‪ ،‬یان����ه‌ی‌ ریاڵ‬ ‫مه‌درید روبه‌ڕوی‌ ئه‌تله‌تیكۆ مه‌درید‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫راپۆرت‪ ،‬گۆران فارس‪ :‬پاش كۆتایی‌‬ ‫هاتن����ی‌ یارییه‌كان����ی‌ هه‌فته‌ی‌ ‪32‬ی‌‬ ‫خولی‌ پله‌ یه‌كی‌ تۆپی‌ پێی‌ ئیسپانیا‌و‬ ‫كه‌مبون����ه‌وه‌ی‌ جی����اوازی‌ نێوان دوو‬ ‫یانه‌ زلهێزه‌كه‌ ب����ۆ ‪ 4‬خاڵ‪ ،‬ئه‌مڕۆ‌و‬ ‫رۆژانی‌ داهاتوو سه‌رجه‌م یارییه‌كانی‌‬ ‫هه‌فته‌ی‌ ‪33‬ش ئه‌نجامده‌درێن‪.‬‬ ‫له‌یاریگای‌ كامپ نۆی‌ تایبه‌ت به‌یانه‌ی‌‬ ‫به‌رشه‌لۆنه‌‪ ،‬ئه‌م یانه‌یه‌ له‌م هه‌فته‌یه‌دا‬ ‫میوانداری‌ یان����ه‌ی‌ خیتافی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫گواردیۆالی‌ راهێنه‌ری‌ كه‌ته‌لۆنیه‌كان‬ ‫دڵخۆش����ه‌ به‌كه‌مبوونەوه‌ی‌ جیاوازی‌‬ ‫خاڵه‌كانی‌ له‌گه‌ڵ یانه‌ی‌ ریاڵ مه‌درید‬ ‫قۆناغی‌ (‪)33‬ی‌ خولی‌ ئیسپانیا‪:‬‬ ‫سێشه‌ممه‌‪2012/4/10 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪9‬ی‌ شه‌و‬ ‫ئۆساسۆنا × ئیسپانیۆڵ‬ ‫ریاڵ سۆسیداد × ریاڵ بیتیس‬

‫كاتژمێر ‪10‬ی‌ شه‌و‬ ‫به‌رشه‌لۆنه‌ × خیتاف ‌‬ ‫ی‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2012/4/11 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪9‬ی‌ شه‌و‬

‫ڤاالنسیا × رایۆ ڤالیكانۆ‬ ‫سپۆرتینگ خیخۆن × لیڤانتی‌‬ ‫غه‌رناته‌ × ئه‌تله‌تیك بیلباو‬ ‫كاتژمێر ‪11‬ی‌ شه‌و‬

‫یاریزانانی یانەی یۆڤانتۆس‬

‫خولی‌ ئیتاڵیا‪ ..‬هه‌ڵبه‌ز‌و دابه‌ز ‌ی‬ ‫میالن‌و یۆڤانتۆس به‌رده‌وامه‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیتاڵیا‪ ،‬یانه‌ ‌‬ ‫ی ‪32‬ی‌ خول ‌‬ ‫له‌هه‌فته‌ ‌‬ ‫ی یانه‌ی‌ چیڤۆ‌و‬ ‫می�ل�ان ده‌بێت ‌ه میوان��� ‌‬ ‫ی لوتكه‌ش���دا‪ ،‬یان ‌هی‌ یۆڤانتۆس‬ ‫له‌یار ‌‬ ‫ی یانه‌ی‌ الزیۆ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫روبه‌ڕو ‌‬ ‫ی هه‌ردوو‬ ‫راپ���ۆرت‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬پاش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌م وه‌رزه‌ی‌ خول ‌‬ ‫یان��� ‌ه زلهێزه‌كه‌ ‌‬ ‫ی میالن‌و یۆڤانتۆس‪،‬‬ ‫ی س��� ‌‬ ‫ئیتاڵیا‪ ،‬ئه‌ ‌‬ ‫ی به‌هێزیان بۆ‬ ‫كێبڕكێیه‌ك���ی‌ خوێن���او ‌‬ ‫ی یه‌كه‌می‌ خوله‌كه‌ په‌یڕه‌و‬ ‫وه‌رگرتنی‌ پل ‌ه ‌‬ ‫كردووه‌‪ ،‬ك���ه‌ هه‌ر ج���اره‌‌و یه‌كێكیان‬ ‫ی ده‌بینرێت‪ .‬ئه‌م‬ ‫ی ریزبه‌ن���د ‌‬ ‫له‌س���ه‌رو ‌‬

‫ی‬ ‫ی لوتكه‌ ‌‬ ‫ی چوارش���ه‌ممه‌ش یار ‌‬ ‫ی سبه‌ ‌‬ ‫هه‌فته‌یه‌ش چاوه‌ڕوان ده‌كرێت جارێك ‌‬ ‫ی ئه‌م هه‌فته‌ی���ه‌ش له‌یاریگای‌ یۆڤانتۆس‬ ‫ت���ر گۆڕان���كاری‌ له‌پێش���ه‌نگدا به‌د ‌‬ ‫ئه‌رینا له‌نێوان یانه‌ی‌ یۆڤانتۆس‌و الزیۆ‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫ی یۆڤانتۆس ك ‌ه‬ ‫ئه‌م���ڕۆ‌و رۆژانی‌ داهاتووش س���ه‌رجه‌م ئه‌نج���ام ده‌درێت‪ .‬یانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪32‬ی‌ خوله‌ك ‌ه تا ئێستا یاری‌ نه‌دۆڕاند‌وەو چوار یار ‌‬ ‫ی هه‌فت��� ‌ه ‌‬ ‫یارییه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر یه‌كی‌ بردووه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌پله‌ ‌‬ ‫ی س��� ‌‬ ‫ی ئ��� ‌ه ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چ���ن‪ .‬یان���ه‌ ‌‬ ‫ی رابردوودا یه‌كه‌مدایه‌‪.‬‬ ‫می�ل�ان‪ ،‬ك ‌ه له‌دوو هه‌فت��� ‌ه ‌‬ ‫ی به‌هێ���زی‌ تردا یانه‌ی‌ رۆما‬ ‫ی هه‌یه‌‌و به‌م له‌یارییه‌ك ‌‬ ‫یه‌كسانبوونێك‌و دۆڕاندنێك ‌‬ ‫ی ئۆده‌نیزی‌ ده‌كات‌و‬ ‫ی یان���ه‌ ‌‬ ‫ی له‌ده‌ستدا‪ ،‬میواندار ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫هۆیه‌ش���ه‌وه‌ پل ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یانه‌ ‌‬ ‫ی ده‌بێت ‌ه یانه‌ی‌ ئینته‌رمیالنیش روبه‌ڕو ‌‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫ی یاریگا ‌‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫سێنا ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی چیڤۆ فیرۆنا‪.‬‬ ‫ی یانه‌ ‌‬ ‫میوان ‌‬

‫هه‌فته‌ی‌ (‪)32‬ی‌ خولی‌ ئیتاڵیا‪:‬‬ ‫سێشه‌ممه‌‪2012/4/10 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪9:45‬ی‌ شه‌و‬ ‫چیڤۆ × میالن‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2012/4/11 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪9:45‬ی‌ شه‌و‬

‫كاتژمێر ‪10‬ی‌ شه‌و‬ ‫راسینگ سانتاندرێر × ریاڵ مایۆركا‬ ‫كاتژمێر ‪11‬ی‌ شه‌و‬ ‫سیڤیلیه‌ × ریاڵ زه‌ره‌گۆزه‌‬

‫ی ئینگلته‌را‪..‬‬ ‫خول ‌‬ ‫مان یونایتد له‌نازناوه‌ك ‌ه‬ ‫نزیك ده‌بێته‌وه‌‬

‫ئینته‌رمیالن × سێنا‬ ‫یۆڤانتۆس × الزیۆ‬ ‫پارما × نۆڤارا‬ ‫رۆما × ئۆده‌نیزی‌‬ ‫ناپۆلی‌ × ئه‌تاالنتا‬ ‫جه‌نه‌وا × چیزینا‬

‫كاتانیا × لیچی‌‬ ‫فیرۆنتینا × پالێرمۆ‬ ‫پێنجشه‌ممه‌‪2012/4/12 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪9:45‬ی‌ شه‌و‬ ‫بۆڵۆنیا × كالیاری‌‬

‫یانه‌ی‌ مانچسته‌ر یونایتد له‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫یاریگای‌ خ����ۆی‌ ده‌بێته‌ میوانی‌ یانه‌ی‌‬ ‫ویگان ئه‌تله‌تیك‌و یانه‌ی‌ مان سیتیش‬ ‫روبه‌ڕوی‌ یانه‌ی‌ وێست برۆمیچ ئه‌لبیۆن‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫راپ����ۆرت‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬پاش ئه‌وه‌ی‌ دوێنێ‬ ‫دووشه‌ممه‌‪ ،‬چه‌ند یارییه‌ك له‌هه‌فته‌ی‌‬ ‫‪33‬ی‌ خول����ی‌ نایاب����ی‌ تۆپ����ی‌ پێ����ی‌‬ ‫ئینگلته‌را ئه‌نجامدران‪ ،‬ئه‌مڕۆ‌و سبه‌ی‌‬ ‫س����ه‌رجه‌م یارییه‌كانی‌ ت����ری‌ هه‌مان‬ ‫هه‌فته‌ به‌ڕێوه‌ده‌چن‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ سێش����ه‌ممه‌‪ ،‬یانه‌ی‌ لیڤه‌رپوڵ‪،‬‬ ‫كه‌ له‌‪ 9‬هه‌فته‌ی‌ رابردوودا ته‌نیا یه‌ك‬ ‫یاری‌ بردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ یاریگای‌‬ ‫خۆی‌ روبه‌ڕوی‌ یانه‌ی‌ بالكبێرن روفه‌رز‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫س����به‌ی‌ چوارش����ه‌ممه‌ش‪ ،‬یان����ه‌ی‌‬ ‫مانچس����ته‌ر یونایتد‪ ،‬ك����ه‌ به‌جیاوازی‌‬ ‫‪ 8‬خ����اڵ له‌پێش یانه‌ی‌ مان س����یتی‌‬ ‫خاوه‌ن����ی‌ پله‌ی‌ دووه‌م����ی‌ خوله‌كه‌وه‌‬ ‫دێ����ت‌و له‌به‌ده‌س����تهێنانی‌ نازناوه‌كه‌‬ ‫نزیك ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ یاریگای‌‬ ‫خ����ۆی‌ ده‌بێته‌ میوان����ی‌ یانه‌ی‌ ویگان‬ ‫ئه‌تله‌تی����ك‪ .‬هه‌رچ����ی‌ یان����ه‌ی‌ م����ان‬ ‫سیتیش����ه‌‪ ،‬ك����ه‌ مان����ه‌وه‌ی‌ رۆبه‌رتۆ‬ ‫مانچینی‌ له‌پۆس����ته‌كه‌یدا‪ ،‬په‌یوه‌سته‌‬ ‫به‌بردن����ه‌وه‌ی‌ نازناوه‌كه‌وه‌‪ ،‬له‌یاریگای‌‬ ‫ئیتحاد میوانداری‌ یانه‌ی‌ وێست برۆمیچ‬ ‫ئه‌لبیۆن ده‌كات‪.‬‬

‫فێرگسۆن‬ ‫هه‌فته‌ی‌ (‪)33‬ی‌ خولی‌ ئینگلته‌را‪:‬‬ ‫سێشه‌ممه‌‪2012/4/10 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪10‬ی‌ شه‌و‬ ‫بالكبێرن × لیڤه‌رپوڵ‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2012/4/11 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪9:45‬ی‌ شه‌و‬ ‫مان سیتی‌ × وێست برۆمیچ‬ ‫ویگان ئه‌تله‌تیك × مان یونایتد‬ ‫وڵفرهامپتۆن × ئارسناڵ‬ ‫كاتژمێر ‪10‬ی‌ شه‌و‬ ‫پارك رینجه‌رز × سوانزی‌ سیتی‌‬

‫زیكۆ پێكهاته‌ ‌ی عێراقی‌ راگه‌یاند هه‌ڵبژارده‌ ‌ی كوردستان خه‌ون‌و ئامانجه‌‬

‫قۆناغی‌ پاشكۆی‌ پااڵوتنی‌ نه‌ته‌وه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاسیا بۆ سه‌ركه‌وتن بۆ جامی‌ جیهانی‌‬ ‫‪2014‬ی‌ به‌ڕازیل‪.‬‬ ‫بڕیاریش���ه‌ پێ���ش ئه‌نجامدانی‌ یه‌كه‌م‬ ‫یاری‌ هه‌ڵبژارده‌كه‌ له‌قۆناغی‌ پاشكۆی‌‬ ‫پااڵوتن���ه‌كان به‌رامب���ه‌ر هه‌ڵبژارده‌ی‌‬ ‫ئ���وردن‪ ،‬هه‌ڵبژارده‌ی‌ عێراق كه‌مپێکی‌‬ ‫مه‌ش���ق‌و راهێنان له‌ناوه‌ڕاستی‌ مانگی‌‬ ‫پێنج���ی‌ داهات���وو له‌واڵت���ی‌ توركیا‬ ‫ئه‌نجامبدات‪ ،‬هه‌ر بۆ خۆئاماده‌كردن بۆ‬ ‫یارییه‌كانی‌ پااڵوتن‪ ،‬كه‌ عێراق له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ڵبژارده‌كان���ی‌ ژاپۆن‌و ئوس���ترالیا‌و‬ ‫عومان‌و ئوردن‪ ،‬كه‌وتووه‌ته‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌‬ ‫زیکۆ‬ ‫دووه‌مه‌وه‌‪.‬‬ ‫زیك���ۆی‌ راهێن���ه‌ری‌ هه‌ڵب���ژارده‌ی‌ ئه‌و ‪ 23‬یاریزانه‌ی‌ كه‌ زیكۆ بانگهێشتی‌‬ ‫عێ���راق ن���اوی‌ ‪ 23‬یاریزانی‌ ئاش���كرا هه‌ڵبژارده‌كه‌ی‌ كردوون بریتین له‌(نور‬ ‫كرد‪ ،‬ك���ه‌ له‌یاریی���ه‌ دۆس���تانه‌كه‌ی‌ س���ه‌بری‌‪ ،‬محه‌م���ه‌د گاس���د‪ ،‬مه‌هدی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر هه‌ڵبژارده‌ی‌ میس���ر پشتیان كه‌ریم‪ ،‬عه‌لی‌ حس���ێن ره‌حیمه‌‪ ،‬سه‌الم‬ ‫پێده‌به‌ستێت‪.‬‬ ‫شاكر‪ ،‬ئه‌حمه‌د ئیبراهیم‪ ،‬وه‌لید به‌حر‪،‬‬ ‫ئاژانسه‌كان‪ :‬یه‌كێتی‌ تۆپ ‌‬ ‫ی پێی‌ عێراق باسم عه‌باس‪ ،‬حس���ام كازم‪ ،‬موسه‌نا‬ ‫پێكهاته‌ی‌ هه‌ڵبژارده‌ی‌ عێراق راگه‌یاند‪ ،‬خالید‪ ،‬قوسه‌ی‌ مونیر‪ ،‬ساماڵ سه‌عید‪،‬‬ ‫ك���ه‌ له‌الی���ه‌ن زیك���ۆی‌ به‌ڕازیلی���ه‌وه‌ س���ه‌عد عه‌بدولئه‌میر‪ ،‬ئیبراهیم كامل‪،‬‬ ‫پێكهێن���راوه‌ بۆ یاریی���ه‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌ ع���ه‌ال عه‌بدولزه‌هره‌‪ ،‬كه‌رار جاس���م‪،‬‬ ‫دۆس���تانه‌كه‌ی‌ به‌رامبه‌ر هه‌ڵبژارده‌ ‌‬ ‫ی هاوار مه‌ال محه‌مه‌د‪ ،‬مس���ته‌فا كه‌ریم‪،‬‬ ‫میسر‪ ،‬كه‌ بڕیاره‌ له‌‪17‬ی‌ ئه‌م مانگه‌دا‪ ،‬نه‌ش���ئه‌ت ئه‌كره‌م‪ ،‬لوئه‌ی‌ س���ه‌اڵح‪،‬‬ ‫له‌ش���اری‌ دوب���ه‌ی‌ به‌ڕێوه‌بچێ���ت كه‌ یون���س مه‌حم���ود‪ ،‬عیم���اد محه‌مه‌د‌و‬ ‫ی ئه‌حمه‌د)‪.‬‬ ‫ئه‌م یارییه‌ش ب���ۆ خۆئاماده‌كردنه‌ بۆ حه‌ماد ‌‬

‫ئیداره‌دانی‌ تیپه‌كه‌ش پێویسته‌‌و له‌سه‌ر‬ ‫ئاكۆ عارف‬ ‫پێراگرتن‌و ئیداره‌دانی‌ ئه‌و تیپه‌ ده‌بێته‌‬ ‫به‌درێژایی‌ س���ااڵنی‌ رابردوو له‌هه‌موو ئه‌ركێكی‌ مێژووی‌‌و نیشتمانی‌‪ ،‬ته‌ریب‬ ‫قۆن���اغ‌و س���ه‌رده‌م‌و س���اتێكیدا به‌وه‌ش به‌ڕێوه‌چونی‌ یارییه‌كانی‌ جامی‌‬ ‫دروس���تبوونی‌ هه‌ڵبژارده‌ی‌ كوردستان ڤیڤا به‌س���ه‌ركه‌وتووی‌ ل���ه‌م قۆناغه‌دا‬ ‫یه‌كێك ب���ووه‌ له‌خه‌ون‌و ئامانجه‌كانی‌ ئه‌ركێكی‌ گه‌وره‌ی‌ ت���ره‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێت‬ ‫كۆی‌ ت���ه‌واوی‌ تاكه‌كان���ی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ هه‌ڵب���ژارده‌ی‌ كوردس���تان س���یمای‌‬ ‫كوردی‌‪ ،‬له‌هه‌ندێ���ك قۆناغی‌ مێژوویدا ناوچه‌گ���ه‌ری‌‌و ش���ارچێتی‌ پێوه‌ دیار‬ ‫هه‌ڵب���ژارده‌ی‌ كوردس���تان گ���ه‌ر بۆ نه‌بێت‌و پاڵه‌وانێتی‌ ڤیڤاش وێستگه‌ی‌‬ ‫تاكه‌ یارییه‌كیش بوبێ���ت دامه‌زراوه‌‪ ،‬وه‌رچه‌رخانبێ���ت بۆ هه‌ڵبژارده‌كه‌مان‌و‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌هه‌م���وو كاته‌كان���دا تیپه‌كه‌ بۆ وه‌رزشی‌ كوردستانیش‪.‬‬ ‫ته‌مه‌نێك���ی‌ كورتی‌ هه‌بووه‌‪ ،‬له‌م چه‌ند له‌دامه‌زران���دن یاخ���ود له‌پێكهێنان‌و‬ ‫ساڵه‌ نزیكه‌ی‌ پێش���وودا هه‌ڵبژارده‌ی‌ دروس���تكردنه‌وه‌ی‌ تیپی‌ هه‌ڵبژارده‌ی‌‬ ‫دیاریك���ردن‌و‬ ‫كوردس���تان پێكهێندرایه‌وه‌و به‌شداری‌ كوردس���تاندا‪،‬‬ ‫پاڵه‌وانێتی‌ جامی‌ جیهانی‌ ڤیڤای‌ كرد‌و ده‌ستنیشانكردنی‌ راهێنه‌ر‌و یاریزانانی‌‬ ‫له‌دوای‌ ئه‌و به‌شداریكردنه‌‌و به‌هۆیه‌وه‌ تیپه‌ك���ه‌ ده‌بێت���ه‌ پ���رس‌و خه‌مێكی‌‬ ‫ئێس���تاش ئه‌وه‌تا بڕیاره‌ له‌كوردستان گ���ه‌وره‌‪ ،‬بۆ ئ���ه‌و پرس���ه‌ش ده‌بێت‬ ‫پاڵه‌وانێتی‌ ڤیڤا رێكبخرێت‌و هه‌روه‌ك مه‌ودای‌ ئه‌رك‌و كاره‌كان به‌پشتبه‌ستن‬ ‫ده‌زانیین هه‌ڵبژارده‌ی‌ كوردس���تانیش به‌پێوه‌ره‌ وه‌رزشیه‌كان بێت‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫به‌ش���داربوویه‌كی‌ سه‌ره‌كی‌‌و پله‌ یه‌كی‌ ده‌بێت ئ���ه‌وه‌ش بزانیین كه‌ راهێنه‌ر‌و‬ ‫یاریزانان���ی‌ تیپه‌ك���ه‌ ده‌بن���ه‌ موڵكی‌‬ ‫پاڵه‌وانێتییه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئێس���تا ك���ه‌ جارێكیتر هه‌ڵب���ژارده‌ی‌ كۆمه‌اڵنی‌ خه‌ڵكی‌ كوردس���تان‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫كوردس���تان ده‌بێته‌وه‌ ئامانج‪ ،‬به‌قه‌د ئه‌وه‌ی‌ گرنگه‌ الی‌ هه‌موومان بێگومان‬ ‫گه‌وره‌ی���ی‌ ئامان���ج‌و به‌ق���ه‌د پیرۆزی‌ ده‌بێت خه‌می‌ پله‌ ی���ه‌ك بێت ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ی كه‌ بناغه‌ی‌ تیپه‌كه‌ له‌ئێستاوه‌ له‌سه‌ر‬ ‫خه‌ونی‌ دروس���تبوونی‌ هه‌ڵب���ژارده‌ ‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬له‌س���ه‌ر پ���ێ‌ راگرتن‌و پایه‌كانی‌ عه‌قڵ‌و زانست‌و لێوه‌شاوه‌یی‌‬

‫راهێنه‌ر یان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ هونه‌ری‌؟‬ ‫ئه‌حمه‌د سه‌نگاوی‌‬

‫بۆ ‪ 4‬خاڵ‌و به‌نی����ازه‌ بۆ ئه‌م یارییه‌‬ ‫پێكهاته‌یه‌كی‌ تۆكمه‌ دابڕێژێت‪ ،‬تاكو‬ ‫بتوانێت ئه‌گه‌ر به‌شێوه‌یه‌كی‌ كاتیش‬ ‫بێت جی����اوازی‌ خاڵه‌كان����ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫یانه‌ی‌ مه‌له‌كی‌ بۆ ته‌نیا خاڵێك كه‌م‬ ‫بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫سبه‌ی‌ چوارشه‌ممه‌ش چه‌ند یارییه‌كی‌‬ ‫ت����ری‌ هه‌فته‌ك����ه‌ به‌ڕێوه‌ده‌چ����ن‪.‬‬ ‫له‌گرنگترین یاریدا‪ ،‬یانه‌ی‌ ئه‌تله‌تیكۆ‬ ‫مه‌درید‪ ،‬كه‌ هه‌فته‌ی‌ پێش����وو به‌دوو‬ ‫گۆڵی‌ بێ به‌رامبه‌ر به‌یانه‌ی‌ لیڤانتی‌‬ ‫دۆڕا‪ ،‬له‌یاریگای‌ فیس����نتی‌ كالدیرۆن‬ ‫میوان����داری‌ یان����ه‌ی‌ ری����اڵ مه‌درید‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ك����ه‌ ئه‌می����ش له‌هه‌فت����ه‌ی‌‬ ‫پێش����وودا توانی‌ ته‌نی����ا یه‌ك خاڵ‬ ‫به‌ده‌س����تبهێنێت‪ ،‬پ����اش ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌یاری����گای‌ خۆیدا به‌بێ گۆڵ له‌گه‌ڵ‬ ‫ڤاالنسیا به‌رامبه‌ر بوو‪.‬‬ ‫کریستیانۆ رۆناڵدۆ لەیارییەکەی بەرامبەر ڤاالنسیا‬ ‫ئه‌تله‌تیكۆ مه‌درید × ریاڵ مه‌درید‬ ‫پێنجشه‌ممه‌‪2012/4/12 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪9‬ی‌ شه‌و‬ ‫ڤیاڕیاڵ × ماالگه‌‬

‫‪17‬‬

‫بینابكرێت‪.‬‬ ‫له‌كوردس���تاندا‌و له‌زاخۆوه‌ تا خانه‌قین‬ ‫تیپ گه‌لێكی‌ چ���اك‌و یاریزان گه‌لێكی‌‬ ‫به‌توانا‌و راهێنه‌ری‌ باش‌و كه‌س���انێكی‌‬ ‫ش���اره‌زا له‌وه‌رزشمان هه‌یه‌ كه‌ هه‌موو‬ ‫ئه‌مانه‌ سه‌رله‌نوێ‌ ده‌بێت به‌فلته‌ره‌كانی‌‬ ‫پااڵوتن‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندندا بڕۆنه‌وه‌ تا‬ ‫به‌پشتبه‌س���تن به‌وان هه‌ڵبژارده‌یه‌كی‌‬ ‫تۆكم���ه‌ دابمه‌زرێنین‪ ،‬ده‌بێت س���یفی‌‬ ‫یاریزانان‌و هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ راهێنه‌رانی‌‬ ‫یانه‌كانی‌ كوردس���تان فیزه‌ی‌ گه‌یشتن‬ ‫به‌هه‌ڵبژارده‌كه‌ بێت‪.‬‬ ‫ده‌خوازی���ن تیپ���ی‌ هه‌ڵب���ژارده‌ی‌‬ ‫كوردس���تان له‌س���ه‌ر ئ���ه‌رزی‌ واق���ع‬ ‫له‌هه‌م���وو قۆناغه‌كاندا بوونی‌ هه‌بێت‌و‬ ‫هه‌ڵبژارده‌ی‌ راسته‌قینه‌ی‌ كوردستانیان‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌م تیپه‌ نابێت بكرێته‌ قوربانی‌‬ ‫هیچ به‌رنامه‌‌و فكر‌و ش���ار‌و یانه‌ی ‌هك‌و‬ ‫له‌هه‌موو ساتێكدا ئه‌وه‌مان له‌یادبێت كه‌‬ ‫به‌رپرسیارێتیه‌كانی‌ له‌ئه‌ستۆگرتنی‌ ئه‌م‬ ‫تیپه‌ قورس‌و گه‌وره‌یه‌و له‌به‌ربه‌س���ت‌و‬ ‫شكس���ت پێهێنانیدا هیچ تاكێك‌و هیچ‬ ‫وه‌رزشكار‌و وه‌رزش دۆستێك‌و ته‌واوی‌‬ ‫كۆمه‌اڵن���ی‌ خه‌ڵكیش چ���او داناخه‌ن‌و‬ ‫دواجاریش مێ���ژوو رووداوه‌كان وه‌ك‬ ‫خۆی‌ تۆمارده‌كات‪.‬‬

‫له‌سه‌ره‌تای‌ سه‌رهه‌ڵدانی‌ تۆپی‌ پێ مه‌شق‌و‬ ‫راهێنان نه‌ده‌كرا‪ ،‬ته‌نه���ا ئه‌وه‌ گرنگ بوو‬ ‫هه‌ردووال به‌ر له‌ده‌س���تپێكردنی‌ یاری‌ رێك‬ ‫ده‌كه‌وتن له‌س���ه‌ر چۆنیه‌تی‌ دابه‌شكردنی‌‬ ‫یاریزان به‌سه‌ر هه‌ردوو تیپدا له‌نێو یاریگا‪،‬‬ ‫له‌م دۆخه‌دا قورس���ترین به‌رپرسیارییه‌تی‌‬ ‫ده‌كه‌وت���ه‌ ئه‌س���تۆی‌ كاپتن���ی‌ تیپه‌كان‬ ‫له‌چۆنیه‌ت���ی‌ ئاراس���ته‌كردنی‌ یاریزان���ان‌و‬ ‫ده‌گه‌ڕان باشترین‌و به‌ئه‌زموونترینی‌ تیپیان‬ ‫هه‌ڵده‌بژارد وه‌ك رابه‌ر بۆ ئاراس���ته‌كردن‌و‬ ‫نه‌خشه‌دانان‌و پابه‌ندكردنی‌ یاریزان به‌شوێن‌و‬ ‫جێگای‌ یاریكردنه‌وه‌‪ ،‬به‌پێی‌ ئه‌و ئه‌زموون‌و‬ ‫ش���اره‌زاییه‌ی‌ كه‌ له‌بواره‌ك���ه‌دا هه‌یه‌تی‌‪.‬‬ ‫ئێستا با بپرسین جیاوازییه‌ك هه‌یه‌ له‌نێوان‬ ‫راهێنه‌رو به‌ڕێوه‌به‌ری‌ هونه‌ری‌؟ ئاخۆ له‌م‬ ‫س���ه‌رده‌می‌ تازه‌گه‌رییه‌ی‌ نێو تۆپی‌ پێدا‬ ‫زاراوه‌ی‌ بەڕێوه‌ب���ه‌ری‌ هونه‌ری‌ ش���یاوتر‬ ‫نییه‌؟ وه‌ك له‌ده‌سته‌واژه‌ی‌ راهێنه‌ر؟ كۆی‌‬ ‫ئه‌م لقان���ه‌ی‌ له‌خواره‌وه‌ باس���ی‌ ده‌كه‌ین‬ ‫له‌ژێر فه‌رمانی‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ هونه‌ریدان‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ هونه‌ری‌ له‌نموونه‌ی‌ مۆرینهۆ‪،‬‬ ‫گواردیۆال‌و‪ ...‬تاد‪.‬‬ ‫* راهێنه‌ری‌ گش���تی‌‪ :‬ئه‌ركی‌ مه‌ش���ق‌و‬ ‫ڕاهێنان���ه‌ به‌تیپه‌ك���ه‌‪ ،‬به‌تایب���ه‌ت ئ���ه‌و‬ ‫پێداویس���تییانه‌ی‌ ك���ه‌ گرنگ���ی‌ هه‌یه‌ بۆ‬ ‫گه‌شه‌كردنی‌ ئاستی‌ یاریزان‪ ،‬هه‌ر له‌ڕووی‌‬ ‫هونه‌ریی‌‌و به‌هێزكردنی‌ توانای‌ جه‌سته‌یی‌‌و‬ ‫مه‌ش���قپێكردن به‌تۆپ‌و به‌بێ تۆپ‌و دانی‌‬ ‫زانیاری‌ به‌یاریزانان‌و وتنه‌وه‌ی‌ وانه‌ی‌ تێوری‌‬ ‫پراكتیی‌ پێی���ان‌و جێبه‌جێكردنی‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ئه‌م ئه‌ركانه‌ له‌ژێ���ر فه‌رمانی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫هونه‌ریدا به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪.‬‬ ‫* یاریده‌ده‌ری‌ راهێنه‌ری‌ گشتی‌‪ :‬زۆربه‌ی‌‬ ‫جار راهێنه‌رێكی‌ الو ده‌ستنیشان ده‌كرێت‬ ‫بۆ له‌ئه‌س���تۆگرتنی‌ ئه‌م ئه‌ركه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫ئه‌و یاریزانان���ه‌ی‌ واز له‌یاریكردن ده‌هێنن‬ ‫بۆ په‌یداكردن���ی‌ ئه‌زموونی‌ زیاتر‪ ،‬بۆ وێنه‌‬ ‫پێش���ووتر (گواردیۆال‪ ،‬لوی���س ئه‌نریكی‌)‬ ‫ئه‌م قۆناغه‌یان ئه‌زموونك���ردووه‌‌و لێره‌وه‌‬ ‫ده‌س���تییان پێك���رد‪ ،‬بۆ س���وودوه‌رگرتن‬ ‫له‌ته‌جرووب���ه‌ی‌ راهێنه‌ر‌و دروس���تكردنی‌‬ ‫بنه‌مایه‌كی‌ گرنگ له‌كاری‌ راهێنه‌رایه‌تیدا‪.‬‬ ‫* راهێنه‌ری‌ گۆڵچ���ی‌‪ :‬ئه‌ركی‌ بنچینه‌یی‌‬ ‫به‌هاوئاهه‌نگ���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫هونه‌ری‌ مه‌شق‌و راهێنانكردنه‌ به‌گۆڵپارێز‌و‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ چ���اك ئام���اده‌ی‌ ده‌كه‌ن‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی‌ به‌باش���ی‌ بتوانێ���ت به‌رگ���ری‌‬ ‫له‌ده‌ریڤه‌ی‌ تیپه‌كه‌ بكات‪.‬‬ ‫* پس���پۆڕی‌ پزیش���كی‌‪ :‬ته‌رخانك���راوی‌‬ ‫تیپ���ه‌ ب���ۆ چاودێریكردن���ی‌ پێكرانی‌ تاك‬ ‫به‌تاك���ی‌ یاریزانان ئه‌نجامدانی‌ پش���كنین‬ ‫به‌به‌رده‌وامی‌‪ ،‬بۆ نموونه‌ یاریزانێك تووشی‌‬ ‫ش���كاندن‌و پێكران‪ ،‬ده‌بێت ئه‌م پس���پۆڕه‌‬ ‫م���اوه‌ی‌ دووركه‌وتن���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و یاریزانه‌‬ ‫له‌یاریگا دیاری بكات‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌بێت زۆر‬ ‫ش���اره‌زا‌و لێهاتوو بێت له‌چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫خێرای‌ یاریزاناندا‌و پێویستیشه‌ ئاماده‌كاری‌‬ ‫ته‌واو بۆ یاریزانان بكات‪.‬‬ ‫* پس���پۆڕی‌ ده‌روون���ی‌‪ :‬پێكهێنه‌رێك���ی‌‬ ‫گرنگه‌ ب���ۆ یاریزانان له‌چاره‌س���ه‌ركردنی‌‬ ‫گرفتی‌ ده‌روونی‌‪ ،‬یارمه‌تی‌ یاریزانان ده‌دات‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی‌ ڕزگاریان بێ���ت له‌گرێكوێره‌ی‌‬ ‫ده‌روون���ی‌‌و ش���ێواندنی‌ ب���اری‌ ده‌روونی‌‪.‬‬ ‫گرنگتری���ن كارێ���ك پس���پۆڕی‌ ده‌روونی‌‬ ‫ئه‌نجامی‌ بدات ئاماده‌كردن���ی‌ یاریزانه‌ بۆ‬ ‫دۆخێ���ك كه‌ تێیی‌ ده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬بۆ نموونه‌‬ ‫تیپێك له‌ده‌س���تپێكی‌ یارییه‌كه‌دا گۆڵیان‬ ‫لێده‌كرێت یان یاریزانێك ده‌رفه‌تێكی‌ زێڕین‬ ‫له‌ده‌س���ت ده‌دات ی���ان هه‌وادارانی‌ دژبه‌ر‬ ‫تانه‌‌و ته‌ش���ه‌ر له‌و یاریزانه‌ ده‌ده‌ن‪ ،‬یاخود‬ ‫یاریزان له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ یاریگا گرفتێكی‌ دێته‌‬ ‫پێش‪ ،‬پێویسته‌ له‌سه‌ر پسپۆری‌ ده‌روونی‌‬ ‫یاریزانه‌كه‌ بگه‌ڕێنێته‌وه‌ دۆخی‌ ئاسایی‌‪.‬‬ ‫* وته‌بێ���ژی‌ فه‌رم���ی‌‪ :‬ئه‌رك���ی‌ وته‌بێ���ژ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ببێت���ه‌ پردی‌ په‌یوه‌ندی‌ نێوان‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ هونه‌ری‌‌و یاریزان���ان‪ ،‬له‌الیه‌كی‌‬ ‫دیك���ه‌وه‌ ده‌بێ���ت ته‌ماهیه‌ك���ی‌ پت���ه‌وی‌‬ ‫هه‌بێت له‌گ���ه‌ڵ به‌ڕێوه‌به‌ران���ی‌ یانه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫گرنگه‌ ئه‌و كه‌س���ایه‌تییه‌ی‌ وه‌ها ئه‌ركێكی‌‬ ‫پێده‌س���پێردرێت خاوه‌ن���ی‌ كه‌س���ێتیه‌كی‌‬ ‫به‌هێز بێت‌و س���ه‌نگ‌و قورس���ایی‌ هه‌بێت‌و‬ ‫ڕێ���ز له‌بڕیاره‌كانی‌ بگیرێت‪ .‬گرنگه‌ له‌كاتی‌‬ ‫به‌ڕێكردن���ی‌ ئی���ش‌و كاره‌كان���ی‌ یانه‌كه‌دا‬ ‫به‌هه‌ماهه‌نگ���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ به‌رپرس���ی‌ یانه‌‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ هونه‌ری���دا گرێبه‌ند له‌گه‌ڵ‬ ‫یاریزاناندا واژۆ بك���ه‌ن‪ .‬گرنگه‌ كارامه‌بێت‬ ‫له‌چۆنیه‌ت���ی‌ مامه‌ڵه‌كردن���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫ده‌زگاكانی‌ راگه‌یاندن‌و به‌وپه‌ڕی‌ لێزانییه‌وه‌‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ی‌ پێویس���ت ب���دات له‌باره‌ی‌‬ ‫بیرو بۆچوونه‌كانی‌ راهێنه‌ر‌و یاریزانانه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ئه‌و كاتانه‌ی‌ یاریزان یان ڕاهێنه‌ر‬ ‫ب���اس له‌نوێنه‌كردنه‌وه‌ی‌ گرێبه‌س���ته‌كان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬هه‌روه‌ها چه‌ندین ئه‌ركی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬له‌وانه‌ ئاشكراكردنی‌ یاریزانی‌ نوێ‌و‬ ‫تازه‌پێگه‌یش���توو‌و دۆزینه‌وه‌ی‌ ئه‌ستێره‌ی‌‬ ‫ن���وێ له‌یانه‌كان���ی‌ دیك���ه‌ له‌س���ه‌رجه‌م‬ ‫كیش���وه‌ره‌كان‪ .‬ئ���ه‌م وته‌بێژان���ه‌ كاری‌‬ ‫س���ه‌ره‌كییان دۆزینه‌وه‌ی‌ الوی‌ به‌هره‌داره‌‪.‬‬ ‫هه‌موو ئه‌م به‌رپرس‌و راهێنه‌ر‌و پیس���پۆڕ‌و‬ ‫پزیش���كانه‌ له‌ژێر كۆنتڕۆڵ���ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫هونه‌ریدایه‌‪ .‬به‌كورتی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌ئه‌مڕۆدا‬ ‫پێی‌ ده‌وترێت راهێنه‌ر دووره‌ لەڕاستییه‌وه‌‌و‬ ‫ده‌سته‌واژه‌یه‌كی‌ ناته‌واوه‌‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫ره‌نگاڵه‌‬

‫)‪ )321‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/10‬‬

‫کاوڕ‬ ‫ی پێش���ووت یارمه‌تیت ده‌دات‬ ‫هاورێیه‌ك ‌‬ ‫قبوڵی‌ بكه‌‪ ،‬ئه‌و دڵه‌ڕاوكێ‌و بێمتمانه‌ییه‌ت‬ ‫ی خۆش به‌س���ه‌ر‬ ‫كۆتایی‌ دێت‪ ،‬كاتێك ‌‬ ‫ده‌به‌ی���ت له‌گه‌ڵ خۆشه‌ویس���ته‌که‌تدا‪.‬‬ ‫ی رۆژی به‌ختته‌‪.‬‬ ‫هه‌ین ‌‬

‫گا‬ ‫ی‬ ‫ی خۆت ب���ه‌‪ ،‬ئه‌و ش���تانه‌ ‌‬ ‫ئ���اگادار ‌‬ ‫ی روخان‬ ‫له‌ده‌س���تت داون‌تۆی‌ توش��� ‌‬ ‫ت‬ ‫كردووه‌‪ ،‬پێویس���ت به‌و‌ه ناكات خۆ ‌‬ ‫دڵگ���ران بكه‌یت‪ ،‬چوارش���ه‌مم ‌ه رۆژی‬ ‫به‌ختته‌‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫ئ����اگاداری‌ باری‌ ته‌ندروس����تیت به‌‪،‬‬ ‫كاره‌كان����ت ب����ه‌ باش����تر راپه‌ڕێنه‌‪،‬‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك����ی‌ گونج����اوه‌ ب����ۆ‬ ‫خۆشه‌ویستی‌‪ ،‬چوارش����ه‌ممه‌ رۆژی‌‬ ‫به‌ختته‌‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫ێ ب���دۆزه‌ره‌وه‌ بۆ ئه‌و كار‌ه‬ ‫ی نو ‌‬ ‫پالنێك ‌‬ ‫نوێیه‌ی‌ ده‌مێك��� ‌ه ب���ه‌ ئاواتییه‌وه‌یت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵمه‌چۆ له‌ئیش���ی‌ رۆژانه‌تاو به‌ باش ‌‬ ‫ی‬ ‫كاره‌كانت رابپه‌ڕێنه‌‪ .‬دووشه‌مم ‌ه رۆژ ‌‬ ‫به‌ختته‌‪.‬‬

‫شێر‬ ‫هه‌فته‌یه‌كی‌ گونجاو ده‌بێت بۆ خۆشه‌ویستی‌‪،‬‬ ‫گه‌شتكردن كاری‌ باش ‌ه بۆئه‌وه‌ ‌ی پشویه‌ك‬ ‫بده‌ی���ت ب���ه‌ مێش���كت‪ ،‬ئ���اگاداری‌ بار ‌ی‬ ‫ته‌ندروس���تیت به‌و هه‌م���وو كارێك به‌گران‬ ‫مه‌زانه‌‪ ،‬شه‌ممه‌ رۆژی‌ به‌ختته‌‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ی ناڕه‌وا ك���ه‌ ده‌كرێت‬ ‫هه‌م���وو كارێك��� ‌‬ ‫ی ده‌شكێته‌و‌ه بۆت‬ ‫به‌رامبه‌رت ب ‌ه باش��� ‌‬ ‫ی زیره‌ك���ی‌‌و وریایته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه زۆر‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫پێویس���ت ‌ه وریایان ‌ه تر مامه‌ڵ ‌ه بكه‌یت‪.‬‬ ‫سێشه‌مم ‌ه رۆژی‌ به‌ختته‌‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر گونجاو‌ه بۆ راپه‌ڕاندن ‌‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بار ‌‬ ‫كاره‌كانت‌و ب���ه‌ره‌و پێش���بردن ‌‬ ‫ی‬ ‫دارایت‪ ،‬هه‌واڵێكت پێده‌گات له‌خزمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی واڵت‪ .‬یه‌كش���ه‌مم ‌ه رۆژ ‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫به‌ختته‌‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫باری‌ ده‌رونیت واتلێده‌كات خۆت به‌كه‌سێكی‌‬ ‫الواز بزانیت‪ ،‬هه‌ست‌و سۆزت بۆ ئه‌و كه‌سان ‌ه‬ ‫ده‌رببڕه‌ كه‌ له‌ده‌س����تت ده‌رنه‌چوون چونكه‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌ بۆ رابردوو كارێكه‌ سودی‌ نابێت‬ ‫بۆت‪ ،‬چوارشه‌ممه‌ رۆژی‌ به‌ختته‌‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫ئه‌م ماوه‌یه‌ هه‌س���ت به‌وه‌ ده‌كه‌یت ك ‌ه‬ ‫هیچت بۆ نابێت ك ‌ه له‌ڕاستیشدا هه‌موو‬ ‫كارێك���ت راده‌په‌ڕێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌موو‬ ‫ی‬ ‫كارێكت ب ‌ه هێواشی‌ بۆ ده‌بێت‪ ،‬هه‌ین ‌‬ ‫رۆژی‌ به‌ختت ده‌بێت‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫به‌وردی ئ����اگاداری‌ چوارده‌وره‌كه‌ت به‌‌‪،‬‬ ‫هه‌لێكی‌ باشت ده‌بێت بۆ خۆشه‌ویستی‌‪،‬‬ ‫دوربكه‌وه‌ره‌وه‌ له‌و هه‌اڵنه‌ی‌ كه‌ ده‌یكه‌یت‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌لی‌ سه‌ركه‌وتنت باشتر ده‌بێت‬ ‫له‌كاره‌كانت‪ ،‬سێشه‌ممه‌ رۆژی‌ به‌ختته‌‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫دوامه‌كه‌وه‌ له‌به‌كارهێنانی‌ ئه‌و توانایه‌ی‌ هه‌ته‌‬ ‫له‌ڕاكێشانی‌ سه‌رنجی‌ چوارده‌ورت‌‪ ،‬له‌مكاته‌دا‬ ‫به‌ ویس���ت‌و ئاره‌زوی‌ خۆت هه‌ڵس���وكه‌وت‬ ‫بكه‌یت ناتوانی���ت به‌ره‌نگاری‌ هه‌موو كارێك‬ ‫ببیته‌وه‌‪ ،‬شه‌ممه‌ رۆژی‌ به‌ختته‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫یاری‌ به‌ئاگر مه‌كه‌‪ ،‬ته‌نها ده‌س����تی‌ خۆت‬ ‫نا‌س����وتێنێت‪ ،‬به‌ڵكو چوارده‌وره‌كه‌ش����ت‬ ‫پێوه‌ی‌ زه‌ره‌رمه‌ند ده‌بن‪ ،‬ده‌بێت خۆڕاگرتر‬ ‫بی����ت له‌و قورس����اییانه‌ی‌ ك����ه‌ روبه‌ڕوت‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬دوو شه‌ممه‌ رۆژی‌ به‌ختته‌‪.‬‬

‫شاجوانی عــــه‌ره‌ب له‌ئیسرائیل‬ ‫له‌پێناو ده‌رخستنی‌ جوانییان‌و گه‌یشتن‬ ‫ی شاجوانی‌‪ ،‬كیژانی‌ عه‌ره‌ب‬ ‫به‌ پێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌شدارییانكرد له‌پێشبڕكێی‌ دیاریكردن ‌‬ ‫ی ‪ 2012‬له‌ئیسرائیل‪،‬‬ ‫ی جیهان بۆ ساڵ ‌‬ ‫شاجوان ‌‬ ‫(لینا مه‌خولی‌) له‌نمون ‌هی‌ ئه‌و كچانه‌یه‌و‬ ‫له‌پێشبڕكێكه‌دا پله‌ی‌ دووه‌می‌ به‌ده‌ست هێنا‪.‬‬

‫ی ‪ 15‬ساڵ به‌سه‌ر‬ ‫پاش تێپه‌ڕبوون ‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ فیلمی‌ تایتانیك‌و ‪ 100‬ساڵ‬ ‫ی‬ ‫به‌سه‌ر رووداوه‌كه‌دا‪ ،‬جیمس كامیرۆن ‌‬ ‫ی پارامۆنت‪،‬‬ ‫ده‌رهێنه‌ر به‌هاوكاری‌ كۆمپانیا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیكه‌ هه‌مان فیلم به‌شێوه‌ ‌‬ ‫بڕیاریدا جارێك ‌‬ ‫ی (‪ )3d‬به‌رهه‌م بهێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ێ ره‌هه‌ند ‌‬ ‫س‌‬

‫یارییه‌كی‌ ئایفۆن قه‌ده‌غه‌كرا‬ ‫به‌پێی‌ بڕیارێكی‌ حكومه‌تی‌ س���عودیه‌‪،‬‬ ‫به‌كارهێنان���ی‌ (‪ )Shoe Wars‬ك���ه‌‬ ‫یارییه‌كی‌ تایبه‌ته‌ ب���ه‌ هاندی‌ ئایفۆن‪،‬‬ ‫قه‌ده‌غه‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ س���عودیه‌ ه���ۆكاری‌‬ ‫قه‌ده‌غه‌كردن���ی‌ ئ���ه‌و یارییه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌گێڕن���ه‌وه‌ ك���ه‌ پاڵه‌وانی‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫یارییه‌كه‌ (كه‌ كچه‌) له‌كاتی‌ یاریكردندا‬ ‫ده‌ن���گ‌و ناڵه‌ ناڵی‌ سێكس���ی‌ هه‌یه‌ به‌‬ ‫راده‌یه‌ك كه‌ رێگه‌ی‌ پێ‌ نه‌دراوه‌‪.‬‬ ‫به‌ه���ۆی‌ ئه‌م بڕیاره‌ش���ه‌وه‌ پێش���بینی‌‬ ‫كه‌مبوونه‌وه‌ی‌ سه‌دان هه‌زار به‌كارهێنه‌ری‌‬

‫تایتانیک دوبار‌ه ده‌بێته‌وه‌‬

‫مامۆستایه‌ك شاربه‌ده‌ر ده‌كرێت‬ ‫ئه‌م ج���ۆره‌ له‌هاند له‌واڵتی‌ س���عودی ‌ه‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬له‌پێناو ئه‌مه‌ش���دا كۆمپانیای‌‬ ‫ئه‌پڵ به‌نیازه‌ شێوازێكی‌ نوێ‌ له‌م یارییه‌‬ ‫به‌رهه‌م بهێنێت تایبه‌ت به‌ س���عودیه‌‪،‬‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك كه‌ له‌گه‌ڵ داب‌و نه‌ریتی‌‬ ‫ئه‌و واڵت���ه‌دا بگونجێ���ت‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫ماڵپه‌ری‌ (كیبریبورت) كه‌ ئه‌م هه‌واڵه‌ی‌‬ ‫باڵوكردۆته‌وه‌‪ ،‬ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ داوه‌ كه‌‬ ‫به‌هۆی‌ ئ���ه‌م گۆڕانكاریی���ه‌وه‌و له‌كاتی‌‬ ‫البردنی‌ ده‌نگی‌ سێكسی‌ پاڵه‌وانه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫ئه‌و یارییه‌ سه‌رنجڕاكێشی‌‌و ره‌سه‌نایه‌تی‌‬ ‫خۆی‌ له‌ده‌ست ده‌دات‪.‬‬

‫ی سینه‌ماییدا‬ ‫ی له‌به‌رهه‌مێك ‌‬ ‫عیسام شه‌وال ‌‬ ‫ی به‌ناوبانگ (عیسام‬ ‫بێژه‌ری‌ وه‌رزش��� ‌‬ ‫ش���ه‌والی‌) به‌ڕه‌گه‌ز تونسی‌‪ ،‬رایگه‌یاند‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه به‌نی���از‌ه به‌ش���داریی‌ له‌فیلمێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (خه‌وێك ‌‬ ‫سینه‌ماییدا بكات ب ‌ه ناو ‌‬ ‫خۆش)‪.‬‬ ‫ل���ه‌م فیلم���ه‌دا ش���ه‌والی‌ به‌هه‌م���ان‬ ‫ی‬ ‫شێو‌هی‌ پیشه‌ س���ه‌ره‌كییه‌كه‌ی‌ رۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌بینێت‪ ،‬چیرۆك ‌‬ ‫ی وه‌رزش ‌‬ ‫بێژه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پیاوێك��� ‌‬ ‫فیلمه‌ك���ه‌ش ده‌رب���ار‌ه ‌‬ ‫ی ده‌خات ‌ه‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ئه‌نانییه‌ كه‌ به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫پێ���ش هه‌م���وو ش���تێكه‌وه‌‪ ،‬له‌پێناو‬ ‫ی‬ ‫گه‌یشتنیش���ی‌ ب ‌ه ئامانجه‌كانیدا درێغ ‌‬ ‫ی ه���ه‌ر رێگه‌یه‌كدا‬ ‫ناكات له‌گرتنه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌سان ‌‬ ‫ێ گوێدان ‌ه هه‌ست‌و سۆز ‌‬ ‫به‌ب ‌‬ ‫دیكه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی له‌فیلم��� ‌‬ ‫ده‌رب���ار‌هی‌ رۆڵبینین��� ‌‬ ‫ی رایگه‌یان���د‬ ‫س���ینه‌ماییدا ش���ه‌وال ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆڵبینین ل���ه‌م فیلم���ه‌دا له‌كاره‌كه‌ ‌‬ ‫خۆی‌ به‌س���ه‌ختتر ده‌زانێ���ت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی ناو فیلم په‌یوه‌سته‌ به‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫رۆڵ ‌‬ ‫ی دیاریكراوه‌وه‌ كه‌ په‌یوه‌ست ‌ه ب ‌ه‬ ‫رێكار ‌‬ ‫ی البدرێت‪.‬‬ ‫فیلمه‌كه‌وه‌و نابێت لێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌ك هه‌واڵێك ‌‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه رۆڵبینین ‌‬ ‫س���ه‌رنجڕاكێش باس���ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌رزش��� ‌‬ ‫ش���ه‌والی‌ یه‌ك���ه‌م بێژه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ع���ه‌ره‌ب نییه‌ ك ‌ه به‌ش���داری‌ له‌فیلم ‌‬ ‫س���ینه‌ماییدا ده‌كات‪ ،‬ب���ه‌ر له‌ئ���ه‌م‪،‬‬ ‫ی‬ ‫(محه‌م���ه‌د له‌تی���ف) ك��� ‌ه بێژه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌فیلم ‌‬ ‫وه‌رزشی‌ میسرییه‌‪ ،‬به‌شدار ‌‬ ‫سینه‌ماییدا كردووه‌‪.‬‬

‫پیرێژنێك ‪ 50‬پاو ره‌فز ده‌كات!‬ ‫ی (فاتمه‌ حه‌س���ه‌ن)‬ ‫ئافره‌تێكی‌ یه‌مه‌ن ‌‬ ‫ی ‪ 85‬ساڵه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫كه‌ ئێس���تا ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی ره‌تكردۆت���ه‌وه‌ ك ‌ه بۆ‬ ‫ئ���ه‌و داوایان ‌ه ‌‬ ‫ی لێ���ی‌ ك���راوه‌‪ ،‬ئاماژ‌ه‬ ‫هاوس���ه‌رگیر ‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ش ده‌كات ك���ه‌ ژم���اره‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ێ‬ ‫ی هاوس���ه‌رگیرییان ل ‌‬ ‫ی داوا ‌‬ ‫كه‌سانه‌ ‌‬ ‫كردووه‌ له‌‪ 50‬كه‌س زیاتر بوون‪.‬‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی ره‌تكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫فاتم ‌ه ه���ۆكار ‌‬ ‫داوایان ‌ه وه‌ك وه‌فایه‌ك بۆ هاوس���ه‌ر‌ه‬ ‫ی‬ ‫كۆچكردووه‌ك��� ‌هی‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫ی ‪15‬‬ ‫ی فاتم��� ‌ه له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫وته‌كان��� ‌‬

‫ی‬ ‫س���اڵیدا له‌گه‌ڵ پیاوێكی‌ هاوش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ناوی‌ (سه‌عید ئه‌حمه‌د) ژیان ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫هاوس���ه‌رییان پێكهێن���اوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫ژیانه‌یان له‌یه‌ك رۆژ زیاتری‌ نه‌خایاندو‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ له‌ده‌ری���ادا خن���كا‪،‬‬ ‫ی ‪ 70‬ساڵ له‌و رووداوه‌‪،‬‬ ‫له‌ئێستاداو دوا ‌‬ ‫وه‌ك وه‌فادارییه‌ك بۆ س���ه‌عید‪ ،‬فاتم ‌ه‬ ‫هێش���تا ئاماده‌نییه‌ هیچ پیاوێك قبوڵ‬ ‫بكات‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه زیاتر له‌‪ 50‬پیاو ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫پێش���نیاره‌یان بۆ كردووه‌ ك ‌ه پیاوان ‌‬ ‫ناودارو پله‌به‌رزیشیان تێدا بووه‌‪.‬‬

‫ی دوبه‌ی‌ بڕیاریدا ب ‌ه ‪10‬‬ ‫ی تاوان ‌‬ ‫دادگا ‌‬ ‫ی مامۆستایه‌ك ب ‌ه‬ ‫س���اڵ زیندانیكردن ‌‬ ‫ی بۆسه‌ر‬ ‫تاوانی‌ ده‌س���تدرێژی‌ سێكس ‌‬ ‫ی خۆی‌‪ ،‬هه‌ر به‌پێی‌ ئه‌م‬ ‫خوێندكارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌واوكردن���ی‌ ماوه‌ ‌‬ ‫بڕی���اره‌‪ ،‬دوا ‌‬ ‫زیندانییه‌ك ‌هی‌‪ ،‬ده‌بێت ئه‌م مامۆستای ‌ه‬ ‫ێ بهێڵێت‪.‬‬ ‫واڵت به‌ج ‌‬ ‫ی (البی���ان) رایگه‌یان���د‬ ‫رۆژنام���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫تاوانباره‌ك��� ‌ه مامۆس���تای‌ تایبه‌ت��� ‌‬ ‫ی وان ‌ه‬ ‫ئه‌و خوێندكاره‌ ب���ووه‌و له‌كات ‌‬ ‫ی خوێندكاره‌كه‌‪،‬‬ ‫وتن���ه‌وه‌دا له‌ماڵ��� ‌‬

‫ی كردۆت ‌ه سه‌ر‬ ‫ی سێكس��� ‌‬ ‫ده‌ستدرێژ ‌‬ ‫خوێندكاره‌ك ‌هی‌ كه‌ به‌ته‌مه‌ن منداڵه‌‪.‬‬ ‫ئاش���كرابوونی‌ تاوانه‌كه‌ش له‌و كاته‌دا‬ ‫ب���وو‌ه ك ‌ه دایكی‌ منداڵ��� ‌ه خوێندكار‌ه‬ ‫ی ب���ۆ ب���ردوون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كوپێ���ك چا ‌‬ ‫ده‌بینێت مامۆس���تاك ‌ه (ته‌حه‌ڕوش)‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬له‌كات��� ‌‬ ‫ب���ه‌ منداڵه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاش���كرابوونیدا مامۆس���تاكه‌ له‌ماڵ ‌‬ ‫خوێندكاره‌ك ‌ه هه‌ڵدێ���ت‪ ،‬به‌اڵم دواتر‬ ‫له‌الیه‌ن پۆلیسه‌و‌ه ده‌ستگیر ده‌كرێت‌و‬ ‫ی ده‌دات‪.‬‬ ‫دادگا سزا ‌‬

‫مه‌سعه‌د بۆ سه‌گ ‌ه قه‌ڵه‌وه‌كان‬ ‫دروستده‌كرێت‬ ‫ی‬ ‫كۆمپانی���ای‌ (م���ور زان)ی‌ به‌ریتان ‌‬ ‫ی راگه‌یاند كه‌ بریتیی ‌ه‬ ‫ی نوێ ‌‬ ‫داهێنێك ‌‬ ‫له‌دانانی‌ مه‌س���عه‌د بۆ س���ه‌گ له‌نێو‬ ‫ی‬ ‫باڵه‌خانه‌كان���دا‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی رێژ‌هی‌ قه‌ڵه‌وی‌ سه‌گ له‌و‬ ‫زیادبوون ‌‬ ‫ی‬ ‫واڵته‌دا ك ‌ه پێشبینی‌ ده‌كرێت له‌ساڵ ‌‬ ‫‪2022‬دا بگات ‌ه ‪.%52‬‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمپانیا ‌‬ ‫به‌پێ���ی‌ راگه‌یه‌نراوێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كرێت نرخ ‌‬ ‫ناوب���راو‪ ،‬پێش���بین ‌‬ ‫هه‌ریه‌كێ���ك له‌م مه‌س���عه‌دانه‌ بگات ‌ه‬ ‫نزیك ‌هی‌ پێنج هه‌زار دۆالر‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫)‪ )321‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/10‬‬

‫‪19‬‬

‫ی‬ ‫ڵ ب ‌ه ماڵ ‌‬ ‫ی كوتان له‌گش���ت مه‌ڵبه‌ند‌و بنك ‌ه ته‌ندروس���تییه‌كاندا ئه‌نجام ده‌درێت‪ ،‬تیم ‌ه گه‌ڕۆكه‌كانیش له‌و ماوه‌یه‌دا ما ‌‬ ‫ی به‌رێز‪ ..‬هه‌ڵمه‌ت ‌‬ ‫هاواڵت ‌‬ ‫گه‌ڕه‌كه‌كانتان ده‌گه‌ڕێن‪.‬‬

‫ ‬ ‫ی مندااڵن ‪ 8‬تا ‪2012/4/13‬‬ ‫ی نه‌خۆشی‌ ئیفلیج ‌‬ ‫هه‌ڵمه‌تی‌ كوتان دژ ‌‬

‫پیرۆزبایی‬

‫ونبون‬

‫ی‬ ‫ی هه‌نگوینی‌ خاتو سارا قادری‌ ئه‌ندام ‌‬ ‫ی چوونه‌ ناو كه‌ژاوه‌ی‌ مانگ ‌‬ ‫به‌بۆنه‌ ‌‬ ‫ی ئاوێنه‌‌و هاوكارمان كاك رێبین هه‌ردییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی رۆژنام ‌ه ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ نوسین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌رمیان لێده‌كه‌ین‌و هیوادارین له‌ژیانێك ‌‬ ‫له‌كانگای‌ دڵمانه‌و‌ه پیرۆزباییه‌ك ‌‬ ‫ئارام‌و ئاسوده‌دا بژین‌و هه‌میشه‌ له‌به‌ختیاریدا بن‪.‬‬ ‫ی رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌‬ ‫ستاف ‌‬

‫پرسه‌نامه‌‬

‫ی ئازیزم كاك ‌ه سه‌ركه‌وت سابیر‌و بنه‌ماڵه‌كه‌ی‌ ده‌كه‌ین ك ‌ه‬ ‫ی هاورێ ‌‬ ‫ی خه‌م ‌‬ ‫به‌شدار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئازیزیان خاتو خانم كاكل ماڵئا‌وای ‌‬ ‫له‌چه‌ند رۆژی‌ راب���ردوودا بۆ دواجار دایك ‌‬ ‫لێكردن‪ ،‬هیوادارین ئه‌م ‌ه دوا خه‌میان بێت‪.‬‬ ‫شوان محه‌مه‌د‬

‫كۆڕێك بۆ مامۆستایانی‌ سه‌ربه‌خۆ‬ ‫ی س���ه‌ربه‌خۆ‬ ‫ی كراو‌ه بۆ مامۆس���تایان ‌‬ ‫ی گفتوگۆیه‌ك ‌‬ ‫ی كه‌لتور ‌‬ ‫قاوه‌خان��� ‌ه ‌‬ ‫ی رۆڵی‌ مامۆستا"‪،‬‬ ‫ساز ده‌كات به‌ناونیش���انی‌ "‪ 4/10‬رۆژێك بۆ كارا كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆپیشاندان ‌‬ ‫ی سازكردن ‌‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌دا یاسین ته‌ها له‌س���ه‌ر چۆنیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ی فه‌تاح له‌س���ه‌ر دوا كۆنگره‌ ‌‬ ‫مامۆس���تایان له‌‪ ،2005/4/10‬عه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫مامۆس���تایان‪ ،‬نه‌وش���یروان حه‌مه‌غه‌ریب له‌س���ه‌ر گرفته‌كان���ی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی عه‌بدولقادر له‌سه‌ر سیس���ته‌می‌ په‌روه‌رده‌ ده‌دوێن‪.‬‬ ‫مامۆس���تایان‪ ،‬دیار ‌‬ ‫رۆژی‌ سێشه‌م ‌ه ‪ - 4/10‬كاتژمێر ‪5‬ی‌ ئێواره‌‪.‬‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪ /‬عێراق‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ دادوه‌ری‌ ‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ دادگای‌ تێهه‌ڵچونه‌وه‌ی‌ ناوچه‌ی‌ سلێمان ‌‬ ‫دادگای‌ به‌رای دوكان‬

‫ژمار‌ه ‪ 13‬ب ‪2012‬‬ ‫رۆژ ‪2012/4/4‬‬

‫‌‪....‬ه‌‬ ‫ئاگانام‬ ‫داواكار (به‌ختیار قادر حه‌سه‌ن) دانیشتوی‬

‫ی شارستانی‌ لودوكان وێڕای‌ كاره‌كه‌ی‌‬ ‫ی بار ‌‬ ‫ی تۆمار ‌‬ ‫داوالێكراو‪ /‬راستگر ‌‬ ‫داواكار (به‌ختی���ار قادر حه‌س���ه‌ن)) داوای‌ ژماره‌ی‌ س���ه‌ره‌وه‌ی‌ له‌دادگاكه‌مان‬ ‫ی كوڕه‌كه‌ی‌ ل ‌ه (كۆمار)ه‌وه‌ بۆ (شادیار) بۆی ‌ه بڕیارماندا‬ ‫تۆماركردووه‌ بۆ ناوگۆڕین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بار ‌‬ ‫ی ‪ 21‬له‌یاس���ا ‌‬ ‫به‌باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌ له‌رۆژنامه‌یه‌كی‌ ناوخۆییدا به‌پێی‌ ماده‌ ‌‬ ‫ی (‪ )10‬رۆژدا‬ ‫ی رێگرتن (اعتراچ) هه‌یه‌ له‌ماو‌ه ‌‬ ‫شارستانی‌‪ .‬جا هه‌ر كه‌سێك ماف ‌‬ ‫له‌دوای‌ باڵوبوونه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگانامه‌ی ‌ه سه‌ردانی‌ دادگاكه‌مان بكات به‌پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی یاسا‪.‬‬ ‫داواكه‌ی‌ ئه‌بینرێ‌ به‌پێ ‌‬ ‫دادوه‌ر‬ ‫جه‌بار ره‌زا ئه‌حمه‌د‬

‫ئاگاداری‌‬

‫به‌پێ���ی‌ ئه‌و داوای���ه‌ی‌ ك ‌ه له‌الیه‌ن داواكار پێش���كه‌ش ب���ه‌م فه‌رمانگه‌ی ‌ه كراو‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن (كامل عارف ئه‌مین_ئارام له‌تیف مه‌حمود_ توفیق حس���ێن مه‌حمود)‬ ‫ی‬ ‫ی (ئارام بۆ دروس���ت كردنی‌ ده‌فته‌ر) داوا ‌‬ ‫ی كارگه‌ ‌‬ ‫ل���ه‌(‪ )2012/3/28‬خاوه‌ن ‌‬ ‫تۆماركردنی‌ ئه‌و ئامێرانه‌ی‌ كردووه‌ كه‌ له‌(سلێمانی‌‪ -‬ن ‪/‬پ ‪)2‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئامێر ‌‬ ‫ی په‌ی���ڕه‌و ‌‬ ‫دان���راون‌و ئامێره‌كانی���ان له‌خواره‌وه‌ دی���اری‌ كراوه‌ به‌پێ ‌‬ ‫ێ خۆی‌ ب ‌ه‬ ‫ی (‪ )1952‬باڵوی‌ ده‌كه‌ینه‌و‌ه هه‌ر كه‌س��� ‌‬ ‫میكانیكی‌ ژماره‌(‪ )65‬س���اڵ ‌‬ ‫ی (‪ )15‬پانز‌ه‬ ‫ی هه‌ریه‌ك له‌و ئامێران ‌ه داده‌نێ‌ له‌م���اوه‌ ‌‬ ‫په‌یوه‌ندی���دار یا خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ی داواكاره‌وه‌ تۆمار‬ ‫رۆژ س���ه‌ردانی‌ ئه‌م فه‌رمانگه‌یه‌ بكات‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه به‌ ناو ‌‬ ‫ده‌كرێت‌و بروانام ‌هی‌ پێده‌درێت‪.‬‬ ‫ئامێره‌كان‪:‬‬ ‫ی ده‌فته‌ر ‪/11035/‬صینی‌ ‪/2011/‬‬ ‫‪-1‬هێلێكی‌ ته‌واو بۆ رێكخستن و ئاماد‌ه كردن ‌‬ ‫كاره‌با‪.‬‬ ‫ی ‪/2011/‬كاره‌با ‪.‬‬ ‫ێ ژماره‌‪ /‬صین ‌‬ ‫‪-2‬هێلێكی‌ ته‌واو بۆ كه‌ به‌رگ به‌ نایلۆن ‪/‬ب ‌‬ ‫‪-3‬ئامێری‌ تغلیف كردنی‌ ده‌فته‌ر‪/201110-646/‬سوق ئه‌وروپی‌‪/2011/‬كاره‌با‬ ‫ی كه‌بسكردن ‌ه شه‌ده‌ی‌ ده‌فته‌ر ‪/02150/‬سوق ئه‌وروپی‌‪/2011/‬كاره‌با‪.‬‬ ‫‪ -4‬ئامێر ‌‬ ‫ی ‪/2011/‬كاره‌با‪.‬‬ ‫ێ ژماره‌‪/‬صین ‌‬ ‫‪-5‬ئامێری‌ لێدانی‌ قه‌یدی‌ كارتۆنه‌كان‪/‬ب ‌‬ ‫‪-6‬رافیع ‌هی‌ كۆماتسۆ‪/142139/‬یابانی‌‪/‬گاز‪ 2.5/‬ته‌ن‬ ‫ی ‪1/‬‬ ‫دادنوس‪ /‬دادنوسی‌ سلێمان ‌‬ ‫فاروق كالن شه‌ریف‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی ته‌ندروستی‌ ‬ ‫ی خۆپاراستن ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێت ‌‬

‫داواكار‪ :‬گوڵه‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���لێمان ‌‬ ‫داوا له‌س���ه‌ركراو‪ :‬به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ ره‌گه‌زنامه‌و باری‌ شارس���تان ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌وه‌ له‌م دادگای‬ ‫ی ب ‌ه ژماره‌ ‌‬ ‫ی به‌رای ‌‬ ‫ی كاره‌كه‌ی‌‪ ..‬داواكار داوا ‌‬ ‫س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوی‌(خۆی‌) له‌(گوله‌) بۆ(هه‌ناس���ه‌) به‌پێی‌ مادده‌ ‌‬ ‫تۆم���ار كردو‌ه بۆ گۆڕین ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگاداریی ‌ه‬ ‫ی دادگا بڕیاریدا ب ‌ه باڵوكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی شارستان ‌‬ ‫ی بار ‌‬ ‫(‪ )21‬له‌یاسا ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌یه‌كێ���ك له‌ڕۆژنام ‌ه رۆژان ‌ه ناوخۆییه‌كان هه‌ر ك���ه‌س‌و الیه‌نێك مافی‌ رێگرتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاس���ایی‌ له‌بر ‌‬ ‫ی بكات به‌م دادگایه‌و‌ه یان بڕیارێك ‌‬ ‫هه‌ی��� ‌ه له‌م داوایه‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫خ���ۆی‌ بنێرێت له‌ماوه‌(‪ )10‬رۆژدا له‌باڵوكردنه‌و‌هی‌ ئه‌م ئاگاداریی ‌ه ب ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی یاسا‪.‬‬ ‫ئه‌م داوایه‌ ئه‌بینرێت به‌ گوێر‌ه ‌‬ ‫دادوه‌ر‬ ‫ی سورانی‌‬ ‫كاروان وریا عه‌ل ‌‬

‫ی ونبو‌ه‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی (گۆران عوس���مان حس���ن)‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی ونبو‌ه‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی (س���ۆران له‌تی���ف محه‌مه‌د)‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بازرگان��� ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی (محه‌مه‌د حه‌مه‌ ئه‌مین)‬ ‫ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی ونبو‌ه‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی (عوس���مان عه‌بدوڵاڵ ئه‌مین)‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ژور ‌‬ ‫* ده‌فته‌رێك���ی‌ چون ‌ه ده‌ره‌وه‌ ونبو‌ه‬ ‫ی (ئ���ارام غه‌ری���ب عه‌ل���ی‌)‬ ‫به‌ن���او ‌‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫نوسینگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* مۆڵه‌تێک���ی ش���ۆفێری به‌ن���اوی‬ ‫(وه‌رزێ���ر محه‌مه‌د ق���ادر) ونبووه‌‪،‬‬ ‫هه‌رکه‌س���ێک دۆزیی���ه‌وه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫بکات ب ‌ه ژم���اره‌‪07701485185 :‬‬ ‫ی���ان بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ نوس���ینگه‌ی‬ ‫رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* سویچێکی ئۆتۆمبێلی جۆری ڤۆڵگس‬ ‫واگن له‌ناو ته‌کسییه‌کدا ونبووه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫به‌ڕێزێ���ک دۆزییه‌وه‌ په‌یوه‌ندی بکات‬ ‫ب ‌ه ژمار‌ه مۆبایل���ی ‪07701526817‬‬ ‫یان ‪07701539162‬‬

‫ی خۆشه‌ویست‪..‬‬ ‫دایك ‌‬ ‫باوكی‌ به‌ڕێز‪..‬‬ ‫ی حاڵه‌تی‌ تووش بوون ب ‌ه‬ ‫ده‌ركه‌وتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیفلیجی‌ مندااڵن له‌واڵته‌ دراوسێكان ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق���دا هه‌مووم���ان رووب���ه‌ڕوو ‌‬ ‫ی هاوب���ه‌ش ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫لێپرس���راوێت ‌‬ ‫بۆ پاراس���تنی‌ ته‌ندروس���تی‌ جگه‌ر‬ ‫گۆسه‌كانمان‪..‬‬

‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێتی‌ خۆپاراستن ‌‬ ‫ته‌ندروستی‌‬

‫ی‬ ‫هه‌ڵمه‌تی‌ كوتان دژی‌ نه‌خۆش ‌‬ ‫ی مندااڵن ‪ 8‬تا ‪2012/4/13‬‬ ‫ئیفلیج ‌‬

‫هه‌لی‌ كار له‌گروپه‌كانی‌ كۆمپانیای‌ كاسۆ‬ ‫ی ژمێریاری‌و دارایی‬ ‫‪ )1‬پۆست‪ :‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬

‫مه‌رجه‌كانی‌ وه‌رگرتن‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌كالۆریۆس له‌(ژمیریاری) بێت‪ ،‬ب ‌ه الیه‌نی‌ كه‌مه‌و‌ه ئه‌گه‌ر بڕوانامه‌ ‌‬ ‫‪ .1‬خاوه‌نی‌ بڕوانامه‌ ‌‬ ‫(‪ )CPA ، MBA‬بێت باشتره‌‪.‬‬ ‫ی (‪ )10 - 5‬ساڵ كاركردنی‌ له‌بواره‌كه‌دا هه‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .2‬شاره‌زایی‌و ئه‌زموون ‌‬ ‫ی (كوردی‌و ئینگلیزی‌و عه‌ره‌بی) زۆرباش بێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬زمان ‌‬ ‫ی ژمێریاریی‌و داواكارییه‌ ژمێریارییه‌كاندا‪.‬‬ ‫‪ .4‬شاره‌زایی هه‌بێت له‌كۆد ‌‬ ‫ی ‪ERP‬دا هه‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .5‬شاره‌زایی له‌سیستم ‌‬ ‫‪ .6‬ته‌مه‌نی‌ له‌(‪ )35‬ساڵ زیاتر نه‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .7‬هه‌ركه‌سێك له‌خۆیدا رائه‌بینێ‌ تكای ‌ه ‪ CV‬خۆی‌ بنێرێت بۆ ئه‌م ئیمه‌یله‪:‬‬ ‫‌ ‪ ، info@kaso-group.com‬ی���ان‌ ده‌توانی���ت ب���ه‌م ژم���ار‌ه ته‌له‌فۆن��� ‌ه په‌یوه‌ندی بكات‪.‬‬ ‫(‪ )07702484563‬ئه‌ندازیار نه‌به‌ز عه‌لی‪‌.‬‬ ‫ی ‪ 2012/4/12‬تــــا ‪ 2012/4/26‬به‌رده‌وام ده‌بێت‪.‬‬ ‫ی ‪ CV‬له‌به‌روار ‌‬ ‫‪ .8‬وه‌رگرتن ‌‬

‫‪ )2‬پۆست‪ :‬سكرتێر‌ه‬ ‫مه‌رجه‌كانی‌ وه‌رگرتن‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ی اعمال) یاخود به‌كالۆریۆس له‌زمان ‌‬ ‫ی به‌كالۆریۆس بێت ل��� ‌ه (اداره‌ ‌‬ ‫ی بڕوانامه‌ ‌‬ ‫‪ .1‬خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ئینگلیزی‌‪.‬‬ ‫ی (‪ 2‬تا ‪ 4‬ساڵ) كاركردنی‌ له‌بواره‌كه‌دا هه‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .2‬شاره‌زایی‌و ئه‌زموون ‌‬ ‫ی ئینگلیزی‌و عه‌ربیدا هه‌بێت‪.‬‬ ‫ی باشی‌ له‌زمان ‌‬ ‫‪ .3‬شاره‌زاییه‌ك ‌‬ ‫‪ .4‬ته‌مه‌نی‌ له‌(‪ 35‬ساڵ) زیاتر نه‌بێت‪.‬‬ ‫ی بنێرێت بۆ ئه‌م ئیمه‌یڵه‌‪:‬‬ ‫‪ .5‬هه‌ر كه‌سێك له‌خۆیدا ڕائه‌ببینێت تكای ‌ه ‪ CV‬خۆ ‌‬ ‫ی ب���كات ب���ه‌م ژم���اره‌ ته‌له‌فۆن���ه‌و‌ه‬ ‫(‪ ‌،)info@kaso-group.com‬ده‌توانێ���ت په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫(‪ )07702484563‬ئه‌ندازیار نه‌به‌ز عـه‌لی‪.‬‬ ‫ی تـــــا (‪ )5‬پاش‬ ‫تێبینی‪ :‬شوێنی كاره‌كان ئه‌كه‌وێت ‌ه ناوچ ‌هی‌ بازیان له‌كاتژمێر (‪ )8‬به‌یان ‌‬ ‫نیوه‌ڕۆ‪.‬‬

‫کێ‌و چی ئەمانکات بە کورد؟‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫بەم کارەشیان ئەو دیوە نابینن چۆن‬ ‫باڵوبوونەوەی ئ���ەم تەکنۆلۆژیا تازانە‬ ‫شوناسی نەتەوەیی پارچەپارچەدەکەن‪،‬‬ ‫رێ له‌دروس���تبوونی چوارچێوەیەک���ی‬ ‫گشتی بۆ دروس���تکردنی ئەو شوناسە‬ ‫دەگرن‌و لەناوەوەڕا چەندان دابەشکردنی‬ ‫نوێ دروستدەکەن‪.‬‬ ‫لەدۆخ���ی کورد‪-‬دا ئەو شوناس���ەی بۆ‬ ‫نموون���ە تەلەفیزۆنە س���ه‌ته‌الیتییەکان‬ ‫دروس���تیدەکەن ب���ە پل���ەی یەک���ەم‬ ‫شوناس���ێکی حیزب���ی‌و داخ���راوە‪،‬‬ ‫ناوچەییە‪ ،‬ئەویترنەفیکەرە‪ ،‬بارگاوییە‬ ‫بە دابەش���بوونی سیاس���ی‌و دابەش���ە‬ ‫بەس���ەر چەن���د س���ەرکردە‌و خێزان‌و‬ ‫کەس���ایەتییەکی سیاس���ی ناتەب���ا‌و‬ ‫ناکۆکدا‪ .‬س���ەرجەمی ئەو تەلەفیزۆنە‬ ‫س���ه‌ته‌الیتیانەی ئەمڕۆکە شوناس���ی‬ ‫کوردبوونیان پێدروستدەکرێت‪ ،‬دەزگا‌و‬ ‫ئامرازی حیزبین‌و تاکەکەسی تایبەتن‪،‬‬ ‫زۆربەشیان له‌پەیوەندییەکی نەفیکەردان‬ ‫لەگەڵ حی���زب‌و کەس‌و هێزەکانی تری‬ ‫ناو کۆمەڵگای کوردیدا‪ .‬لەزۆر رووەوە‬ ‫ئەو دابەش���بوونانەی کە تەکنۆلۆژیای‬ ‫پەیوەندیکردن لەمڕۆدا لەناو شوناسی‬ ‫کوردبووندا دروستیکردون زۆر قووڵتر‌و‬ ‫بەرفروانتر‌و باڵوترە لەو دابەشبوونانەی‬ ‫کە له‌قۆناغی ش���یعر‌و رادیۆدا هەبوون‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی ئەم���ڕۆ ل���ەو وێن���ە‌و دەنگ‌و‬ ‫رەنگانەی کوردبوون رابمێنێت کە لەناو‬ ‫سایتەکانی ئینتەرنێت‌و لەسەر شاشەی‬ ‫تەلەفیزۆنە سه‌ته‌الیتییەکان دەبینرێن‪،‬‬ ‫تێ���دەگات کوردب���وون لەب���ەردەم چ‬ ‫دیمەنێک���ی پارچەپارچە‌و بێپەیوەندیدا‬ ‫ئامادەی���ە‪ .‬بەش���ە جیاوازەکانی ئەم‬ ‫ماش���ێنە گەورەی���ەی دروس���تکردنی‬ ‫ش���وناس هەریەکێکی���ان وێنەیەک���ی‬ ‫کوردبوون دەکێش���ێت تەواو ناکۆک بە‬ ‫وێنەکانی ت���ر‌و پەیوەندییەکی نەفیکەر‬

‫لەنێوانیان���دا پێش���نیاردەکات‪ .‬رەنگە‬ ‫ئەم ناکۆکبوونە کێش���ە نەبووایە گەر‬ ‫چوارچێوەیەکی گش���تی‌و هاوبەش���ی‬ ‫خودپێناس���ی‌و خودس���ازی نەتەوەیی‬ ‫هەبووای���ە ک���ە بیتوانیای���ە النیک���ەم‬ ‫ئاراس���تەیەکی گش���تی بە کوردبوون‬ ‫ببەخش���ێت‪ ،‬لەو دۆخی تەقسیمبوون‌و‬ ‫دابەش���بوونە ناوەکییە بیپارێزێت‪ ،‬یان‬ ‫النیک���ەم بەه���ا‌و یاس���ای ئەخالقێکی‬ ‫هاوبەش بۆ ملمالنێی نێوان ئەو شێوازە‬ ‫جیاوازانەی کوردب���وون دابنایە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫له‌غیابی ئەمان���ەدا رۆڵی تەکنۆلۆژیای‬ ‫پەیوەن���دی مۆدێ���رن له‌دابەش���بوونی‬ ‫پارچەپارچەکردن���ی‬ ‫نەتەوەی���ی‌و‬ ‫زیاتری بوون���ی نەتەوەییدا کەمتر نییە‬ ‫له‌ڕۆڵی ئەو له‌کۆکردنەوە‌و رێکخستن‌و‬ ‫یەکخستنی ئەو شوناسەدا‪.‬‬ ‫سەرچاوەکان‪:‬‬ ‫‪ -١‬بۆ نمایش���کردنی زمان وەک شەهید‬ ‫بڕوانە نامەی دکتۆراکەی من بە زمانی‬ ‫هۆڵەندی‪:‬‬

‫‪Mariwan Kanie (2010).‬‬ ‫‪Martelaarschap russen natie en‬‬ ‫‪religie, politieke liefde, poezie‬‬ ‫‪en zelfopoffering in Koerdisch‬‬ ‫‪ .nationalisme‬بەتایبەتی فەس���ڵی‬

‫چوارەم‪.‬‬

‫‪ -٢‬ب���ۆ پەیوەن���دی نێ���وان زم���ان‌و‬ ‫ناسیۆنالیزم له‌نیوەی دووهەمی سەدەی‬ ‫نۆزدەهەمدا بڕوانە‪Suleiman, Yasir :‬‬

‫‪(2003) The Arabic Language‬‬ ‫‪and National Identity: A Study in‬‬ ‫‪Edinburgh: Edinburgh Ideology‬‬ ‫‪.University Press, 2003‬‬

‫‪ -٣‬ب���ۆ زانیاری زیاتر لەس���ەر توانای‬

‫دروستکردن له‌زماندا الی بوتلەر بڕوانە‬ ‫ئەم دوو کتێبەی جودت بوتلەر‪:‬‬

‫‪Butler, J. (1990). Gender‬‬ ‫‪Trouble: Feminism and the‬‬ ‫‪Subversion of Identity. London,‬‬ ‫‪.Routledge‬‬ ‫‪Butler, J. (1993). Bodies that‬‬ ‫‪matter: On the discursieve limits‬‬ ‫‪.of "sex". London, Routledge‬‬

‫‪ -٤‬بۆ زانیاری زیاتر دەربارەی پەیوەندی‬ ‫نێوان رادیۆ‌و ناسیۆنالیزم بڕوانە‪:‬‬

‫‪SqUier, Sausan Merrill (2003).‬‬ ‫‪Communities of the air: radio‬‬ ‫‪century, radio culture. Duke‬‬ ‫‪ .University Press‬بەتایبەتی ل ‪٩٣‬‬

‫بۆ ل ‪.١٠٩‬‬

‫‪ -٥‬بڕوانە‪Anderson, B. R. O. G. :‬‬ ‫‪(1991). Imagined communities:‬‬ ‫‪reflections on the origin and‬‬ ‫‪spread of nationalism. London,‬‬ ‫‪.New York, Verso‬‬

‫‪ -٦‬بۆ کاریگەری میدیای نوێ لەس���ەر‬ ‫دروس���تکردن‌و باڵوکردنەوەی شوناسی‬ ‫نەتەوەیی بڕوانە‪:‬‬ ‫مەری���وان وری���ا قانی���ع (‪.)٢٠٠٦‬‬ ‫ناس���یۆنالیزم‌و س���ەفەر‪ .‬س���لێمانی‪،‬‬ ‫چاپخانەی رەنج‪.‬‬ ‫‪Jaffer‬‬ ‫بڕوان���ە‪:‬‬ ‫هەروەه���ا‬ ‫‪Sheyholislami (2011). Kurdish‬‬ ‫‪Identity, Discourse, and New‬‬ ‫‪Media, New York: Palgrave‬‬ ‫‪.Macmillan‬‬

‫هەروەها بڕوانە‪:‬‬

‫‪Romano, David (2002). <Modern‬‬ ‫‪Communications Technology in‬‬

‫‪Ethnic Nationalist Hands: The‬‬ ‫‪Case of the Kurds>. Canadian‬‬ ‫‪Journal of Political Science/‬‬ ‫‪Revue canadienne de science‬‬ ‫‪-politique (2002), 35 : pp 127‬‬ ‫‪149‬‬

‫هەروەها بڕوانە‪:‬‬

‫‪Hassanpour, A. (1998, May).‬‬ ‫‪<Majority Censorship, minority‬‬ ‫‪broadcasting>.‬‬ ‫‪Retrieved‬‬ ‫‪February‬‬ ‫‪23,‬‬ ‫‪2010‬‬ ‫‪from‬‬ ‫‪Videaz4‬‬ ‫‪(Conference:‬‬ ‫‪the‬‬ ‫‪right to communicate and the‬‬ ‫‪:)communication of rights‬‬

‫‪-٧‬بۆ زانیاری زیاتر لەسەر ناسیۆنالیزمی‬ ‫دوورمەودا الی ئەندرسۆن‌و رەخنەکردنی‬ ‫هەندێک له‌بۆچوونەکانی ئەندرس���ۆن‪،‬‬ ‫بڕوانە مەریوان وری���ا قانیع (‪.)٢٠٠٦‬‬ ‫ناس���یۆنالیزم‌و س���ەفەر‪ .‬س���لێمانی‪،‬‬ ‫چاپخانەی رەنج‪.‬‬ ‫‪ -٨‬بۆ زانیاری زیاتر لەسەر پەیوەندی‬ ‫نێوان ناسیۆنالیزم‌و ئینتەرنێت بڕوانە‪:‬‬

‫‪Drezner,‬‬ ‫‪Daniel‬‬ ‫‪(2005).‬‬ ‫‪<Weighing the Scales: The‬‬ ‫‪Internet>s Effect on State-Society‬‬ ‫‪Relations>. Paper presented at‬‬ ‫‪.the University of Chicago‬‬

‫‪ -٩‬بۆ زانیاری زیاتر لەس���ەر "دانپیانی‬ ‫قبووڵنەکەر"‪ ،‬بڕوانە‪:‬‬

‫‪Saracoglu, Cenk (2010). Kurds‬‬ ‫‪of Modern Turkey: Migration.‬‬ ‫‪Neoliberalism and Exclusion in‬‬ ‫‪Turkish Society. Tauris Academic‬‬ ‫‪.Studies‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬شوان محه‌مه‌د‬ ‫جێگری سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫نیشتیمانێكی‌ ته‌لبه‌ندكراو‬ ‫عه‌بدولڕه‌زاق شه‌ریف‬

‫‪www.‬‬

‫‪w‬‬

‫‪w‬‬ ‫ریکالم‬

‫‪awene.com‬‬

‫كێش���ه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌و نه‌خۆشییه‌كی‌ ترس���ناك‌و درێژخایه‌نی‌ ئه‌م عێراق‌و هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردس���تانه‌‪ ،‬كێش���ه‌ی موڵكدارێتی‌ زه‌ویی���ه‌‪ ،‬زه‌وی‌‪ ،‬ئه‌و خاكه‌ی‌ كه‌ س���ه‌دان‬ ‫س���اڵه‌ كورد‪ ،‬له‌پێناویدا له‌شه‌ڕو ش���ۆڕو ماڵوێرانیدایه‌‪ .‬چه‌رخه‌كانی‌ ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫عوس���مانیه‌كان‪ ،‬پاش���ایه‌تی‌‪ ،‬كۆماری‌‪ ،‬تا ده‌گاته‌ حوكم���ی‌ خۆماڵی‌ كورد‪ ،‬ئه‌م‬ ‫كێش���ه‌یه‌ی‌ چاره‌س���ه‌رنه‌كردووه‌‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ تادێ‌ زیاتر ئاڵۆزو پڕ گرێوگۆڵ‬ ‫ده‌بێت‪ .‬پێش���ترو داگیركه‌ران‪ ،‬هه‌ندێ‌ نه‌خش���ه‌‪ ،‬ناو‌و ژم���اره‌ی‌ زه‌وی‌‪ ،‬ئه‌وراق‌و‬ ‫پس���وڵه‌ی‌ خاوه‌ندارێتی‌ ئه‌م خاكی‌ كوردس���تانه‌یان به‌میراتی‌ جێهێشتووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌م س���ه‌رده‌مه‌ی‌ ته‌كنه‌لۆجیاو حوكمی‌ كورده‌واریدا‪ ،‬كه‌ ئاسانتر ئه‌و كارانه‌ دێنه‌‬ ‫ده‌س���ت‪ ،‬نه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ هه‌شبووه‌ ش���ێوێنراوه‌و تێكدراوه‌‪ .‬زه‌وی‌ كشتوكاڵی‌‪،‬‬ ‫به‌ومانه‌ی���ه‌ی‌ كه‌ له‌میراته‌كه‌ماندا نوس���راوه‌و دیاریكراوه‌‪ ،‬گش���ت ئ���ه‌و زه‌ویانه‌‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬له‌ش���ارو شارۆچكه‌كاندا كه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ش���وێنه‌كانی‌ نیشته‌جێبونی‌‬ ‫هاوواڵتیانن‪ ،‬به‌ دۆنم زه‌وی‌ به‌رده‌اڵن‪‌،‬وش���كه‌اڵن‪ ،‬به‌راو‪ ،‬به‌دروستی‌‌و نادروستی‌‬ ‫ده‌ستنیش���انكراوه‌‪ ،‬وه‌ك موڵكی‌ وه‌زاره‌ته‌كانی‌ دارایی‌‪ ،‬كش���توكاڵ‪ ،‬هه‌ندێكجار‬ ‫ئه‌وق���اف‌و داد‪...‬هتد‪ ،‬تۆمارك���راون‪ .‬ل���ه‌دوای‌ ‪1992‬ه‌وه‌‪ ،‬حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‌و وه‌زاره‌ته‌كانی‌‪ ،‬میراتگری‌ ش���ه‌رعی‌‌و قانونی‌ ده‌سته‌ودایه‌ره‌ كشاوه‌و‬ ‫روخاوه‌كه‌ی‌ حكومه‌تی‌ عێراقی‌ بووه‌‪ ،‬به‌كارو كردار‪ ،‬ئه‌م ئاڵوگۆڕه‌ی‌ خاوه‌ندارێتیه‌‬ ‫جێبه‌جێكراوه‌‪ ،‬سه‌رجه‌م زه‌ویه‌ كشتوكاڵیه‌كان بون به‌ موڵكی‌ گشتی‌ هاوواڵتیانی‌‬ ‫ئه‌م هه‌رێمی‌ كوردس���تانه‌‪ ،‬به‌ داخ���ه‌وه‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێ���م‪ ،‬نه‌دیوبدی‌ ره‌فتاری‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌م خاوه‌ندارێتیه‌دا ك���رد‪ ،‬به‌بیانو‌و به‌هانه‌ی‌ س���ه‌وزكردنی‌ خاكی‌ واڵت‬ ‫خه‌رمانی‌ كێش���ه‌كه‌ی‌ س���ه‌دهێنده‌ كه‌ڵه‌كه‌كرد‪ ،‬به‌وه‌ش‪ ،‬ئاسایش���ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‬ ‫ی له‌مه‌ترس���ییه‌كی‌ ج���دی‌‌و گه‌وره‌‬ ‫نیش���تیمانی‌ دانیش���توانی‌ ئ���ه‌م هه‌رێمه‌ روو ‌‬ ‫كردووه‌‪ .‬نیشتیمانێكی‌ ته‌لبه‌ندكراوی‌ پێشكه‌ش���كردوین‪ .‬به‌بیانوی‌ بوژاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫بواری‌ كش���توكاڵیه‌وه‌‪ ،‬هه‌زاران مه‌له‌وانگه‌و كۆشك‌و ڤێالی‌ شاهانه‌مان بۆ نمایش‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌س���ه‌ر ئه‌و س���ه‌وزاییه‌‪ ،‬كوته‌ك‌و گولله‌ی‌ خوارزاو ئامۆزاكان‪ ،‬به‌ره‌وڕوو‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئاڵوگۆڕی‌ كڕین‌و فرۆش���تن‌و س���پیكردنه‌وه‌ی‌ پاره‌ی‌ ره‌شی‌ قاچاخی‌‬ ‫ئه‌م گۆی‌ زه‌ویه‌ی‌ هێناوه‌ته‌ ئه‌م واڵته‌و رۆژانه‌ به‌ موڵكی‌ گش���تییه‌وه‌ ئاڵتموساتم‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬به‌بێ‌ بنه‌مایه‌كی‌ یاس���ایی‌‌و بیگوێدانه‌ پره‌نسیپ‌و رێنمایی‌‪ ،‬بێئاگاداری‌‬ ‫به‌ڕێوبه‌رایه‌تیه‌كانی‌ ش���اره‌وانی‌‌و كشتوكاڵ‪ ،‬جێگه‌ سه‌وزه‌و خۆراكی‌ ئه‌م واڵته‌ به‌‬ ‫گوریس له‌ت له‌ت ده‌كرێت‌و ده‌فرۆش���رێت‪ ،‬سه‌روه‌ریه‌كانی‌ خاك‌و جێگه‌ سه‌یران‌و‬ ‫گه‌شت‌و ش���ادی‌ خه‌ڵك‪ ،‬ته‌لبه‌ند ده‌كرێت‪ ،‬هاوسه‌نگی‌ سروشت‌و ته‌نانه‌ت ژیانی‌‬ ‫گیانداران���ی‌ كێویش كه‌وتۆته‌ به‌ر مه‌ترس���ییه‌كی‌ به‌رده‌وام‪ ،‬گوندنش���ین‌و خێڵ‌و‬ ‫عه‌ش���ره‌ت‪ ،‬الیان بووه‌ به‌ راس���تی‌‪ ،‬كه‌ ئه‌و زه‌ویانه‌ موڵك���ی‌ باوباپیرانه‌و مافی‌‬ ‫هیچ كه‌سی‌ به‌س���ه‌ره‌وه‌ نییه‌‪ ،‬شه‌ڕه‌ تفه‌نگی‌ له‌سه‌ر ئه‌كه‌ن‪ ،‬سوڵحی‌ عه‌شایه‌ری‌‬ ‫بۆ ده‌كه‌ن‪ .‬له‌ناوه‌نده‌كانی‌ كارگێڕی‌ دام‌و ده‌زگا تایبه‌تمه‌نده‌كانی‌ حكومه‌تیش���دا‪،‬‬ ‫كێش���ه‌ی‌ زۆری‌ گه‌نده‌ڵی‌‌و مه‌حسوبیه‌تی‌ دروستكردووه‌‪ ،‬گه‌ر به‌پێودانگی‌ قانونی‌‬ ‫به‌كارو بڕیاره‌كانیاندا بچیته‌وه‌‪ ،‬به‌ده‌گمه‌ن‌و به‌ زه‌حمه‌ت ده‌سته‌بژێرێكی‌ به‌رپرسه‌‬ ‫حكومیه‌كان ئه‌دۆزیته‌وه‌ له‌وكێش���ه‌و گرفتانه‌وه‌ نه‌ئااڵبن‪ .‬تازه‌ترین نمونه‌ كه‌یسی‌‬ ‫(قایمقامی‌ س���لێمانی‌)‌و گوندی‌ (قوله‌ره‌یس���ی‌) یه‌‪ ،‬دڵنیام نمونه‌یه‌كه‌ له‌سه‌دان‬ ‫ی كه‌ له‌ده‌وروبه‌ری‌ شاری‌ سلێمانی‌ رویداوه‌و نامه‌سئوالنه‌‬ ‫نمونه‌ی‌ هاوشێوه‌ی‌ خۆ ‌‬ ‫ره‌فتاری‌ له‌گه‌ڵداكراوه‌‪.‬‬ ‫ئایا حكومه‌ت ده‌زانێ‌ باش���ترین سونفی‌ ئه‌و زه‌ویانه‌‪ ،‬كه‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ تاپۆ‬ ‫تۆماركراوه‌‪ ،‬موڵكی‌ ده‌وڵه‌ت‌و موڵكی‌ خه‌ڵكی‌ ئه‌م هه‌رێمی‌ كوردس���تانه‌یه‌؟ ئایا‬ ‫ده‌زانن‪ ،‬خاوه‌نی‌ ره‌فتار له‌س���ه‌ر ئه‌و زه‌ویانه‌‪ ،‬گه‌ر س���اڵێك به‌رهه‌می‌ كشتوكاڵی‌‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬حكومه‌ت مافی‌ لێس���ه‌ندنه‌وه‌ی‌ زه‌ویه‌ك���ه‌ی‌ هه‌یه‌؟ یان جوتیاری‌ خاوه‌ن‬ ‫په‌یوه‌س���تنامه‌ی‌ كش���توكاڵی‌ بۆی نییه‌ دۆنم به‌ دۆالر ب���كات‪ ،‬گه‌ر ئه‌مه‌ نه‌زانن‬ ‫بێگومان ناشزانن كه‌ نیش���تیمانێكی‌ ته‌لبه‌ندكراو‪ ،‬روو له‌ئاینده‌یه‌كی‌ مه‌ترسیدار‬ ‫ده‌كات‪.‬‬

‫‪m‬‬

‫‪o‬‬

‫‪c‬‬

‫‪.‬‬

‫‪e‬‬

‫‪n‬‬

‫‪e‬‬

‫‪w‬‬

‫‪a‬‬

‫‪.‬‬

‫‪w‬‬

‫‪Awene‬‬

‫ریکالم‬