Awene 629

‫ریکالم‬

‫هیچ بانگخوازو‬ ‫مامۆستایه‌كی‌ ئایین ‌ی‬ ‫نه‌بون به‌په‌رله‌مانتار‬

‫بە‌کڕینی مۆبایلێک‬ ‫بەشداربە‌لەبردنەوەی‬ ‫ئۆتۆمۆبیلێک‬ ‫وە چەندین خەاڵتی دیکە‬ ‫ژماره‌ (‪)629‬‬ ‫سێشەممە ‪2018/6/12‬‬

‫‪3‬‬

‫‪www. awene.com‬‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫قیامه‌تم‬ ‫بینی‌‬

‫‪4‬‬

‫تارمایی گزی بەسەر هەڵبژاردنەکانی عێراقەوە‬

‫ئاگربەردان لەدیموکراسی‬

‫‪5 -4 - 2‬‬ ‫تا دێت سوپای توركیا ئه‌نجامی‌ هەڵبژاردن بۆچی یه‌كێتی‌‌و پارت ‌ی رۆژهه‌اڵت ‌ی‬ ‫ناوه‌ڕاستێکی‬ ‫هێزی زیاتر ره‌وانه‌ی لەكەركوك كوردی کرد له‌ژماردنه‌وه‌ی‌‬ ‫برادۆست ده‌كات بە دو بەرەی ناکۆکەوە ده‌نگه‌كان ده‌ترسن؟ گڕگرتوتر‬

‫‪2‬‬

‫‪3‬‬

‫‪5‬‬

‫وانه‌یه‌ك بۆ فێربون‪:‬‬ ‫سێ‌ واڵت‌و سێ‌‬ ‫ئه‌زمونی‌ ساخته‌كاری‌ عێراقیه‌كان ته‌زویر‬ ‫قبوڵ‌ ناكه‌ن‬ ‫هه‌ڵبژاردن‬

‫‪6‬‬

‫‪6‬‬

‫ئاوێنە ئەم هەشت الپەڕەیەی تایبەت بەهەڵبژاردن بەهاوکاریی کونسوڵخانەی گشتیی ئەمەریکا لەهەولێر چاپ‌و باڵودەکاتەوە‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژمار ‌ه ‪32‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫به‌شی ریکالم ‪ 07700600659 :‬ـ ‪ 07500600659‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 500‬دینار‬

‫‪8‬‬

‫‪2‬‬

‫)‪ )629‬سێشه‌ممه ‪2018/6/12‬‬

‫تا دێت سوپای توركیا هێزی زیاتر‬ ‫ره‌وانه‌ی برادۆست ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬سیروان برادۆستی‬

‫به‌كێشكردنی‌ هێزی‌ زیاتر له‌الیه‌ن‬ ‫سوپای‌ توركیاوه‌ بۆ ناو خاكی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪ ،‬موختاری‌ گوندی‌ به‌رمیزه‌‬ ‫كه‌ سوپای‌ توركیای‌ لێجێگیر بوه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "ژیانمان ته‌واو لێشێواوه‌"‪.‬‬ ‫سوپای‌ توركیا ماوه‌ی‌ زیاتر له‌س ‌‬ ‫ێ‬ ‫مانگ����ه‌ له‌جموجۆڵدای����ه‌ ب����ه‌ره‌و ناو‬ ‫خاكی‌ هه‌رێم‌و زیات����ر له‌‪ 30‬كیلۆمه‌تر‬ ‫هاتوه‌ته‌ ناو هه‌رێمی‌ كوردس����تانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆغانی‌ س����ه‌رۆكی‌‬ ‫توركی����ا له‌دوا لێدوانی����دا رایگه‌یاندوه‌‬ ‫كه‌ ئامان����ج له ‌له‌شكریكێش����یه‌كه‌یان‬ ‫ب����ۆ ناو خاك����ی‌ هه‌رێ����م داگیركردنی‌‬ ‫به‌رزاییه‌كانی‌ قه‌ندیله‌‪ ،‬ئه‌و رایگه‌یاندوه‌‬ ‫"هه‌روه‌ك چۆن له‌عه‌فرین چیمان كرد‬ ‫به‌هه‌مانش����ێوه‌ له‌قه‌ندیل‌و ش����ه‌نگال‌و‬ ‫مه‌خموریش دوب����اره‌ی‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ب����ه‌و پێیه‌ی‌ ئ����ه‌و ناوچان����ه‌ بنكه‌ی‌‬ ‫گه‌ریالكانی‌ په‌كه‌كه‌یان تێدا جێگیره‌‪.‬‬ ‫ئه‌رۆغ����ان راش����یگه‌یاندوه‌ "له‌گه‌ڵ‌‬ ‫كاربه‌ده‌س����تانی‌ به‌غدا هه‌ماهه‌نگیمان‬ ‫كردوه‌و من له‌گه‌ ‌ڵ حه‌س����ه‌نی‌ روحانی‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ ئێرانیش له‌مباره‌وه‌ قسه‌م‬ ‫ك����ردوه‌و ره‌نگ����ه‌ ش����ه‌وێك له‌ناكاو‬ ‫هه‌ڵكوتینه‌ سه‌ر قه‌ندیل‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مه‌‬ ‫ئامانجی‌ ستراتیژی‌ ئێمه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ له‌كاتێكدایه‌ ك����ه‌ هێزه‌كانی‌‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنی‌ توركیا‪ ،‬پاگه‌نده‌ی‌ هێرش‬ ‫كردنه‌ سه‌ر قه‌ندیل وه‌ك سه‌ره‌نێزه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌ردۆغان سه‌یر‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ ده‌نگ����ی‌ زیاتری‌‬ ‫توركه‌كان به‌ده‌ستبهێنێت‌و پێیانوایه‌‬ ‫"ترسان له‌شكست وایكردوه‌ ئه‌ردۆغان‬ ‫روبكاته‌ قه‌ندی����ل"‌و وه‌ك گه‌مه‌یه‌كی‌‬ ‫سیاس����ی‌ له‌الی����ه‌ن ركه‌به‌ره‌كانیه‌وه‌‬ ‫لێكده‌درێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌نقه‌ره‌ به‌بێ‌‬ ‫لێكتێگه‌یشتن له‌گ ‌هڵ‌ واشنتۆن‌و تاران‬ ‫توانای‌ ئه‌نجامدانی‌ ئه‌و كاره‌ی‌ نابێت‪.‬‬ ‫س����وپای توركیا هه‌فت����ه‌ی رابردو‪،‬‬

‫سوپای تورکیا لەناو خاکی هەرێم‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ خه‌ڵك����ی گون����دی به‌رمیزه‌‬ ‫له‌ده‌ڤه‌ری برادۆس����ت كۆبونه‌وه‌ وه‌ك‬ ‫له‌وێن����ه‌و گرت����ه‌ ڤیدیۆی����ه‌كان كه‌وا‬ ‫له‌تۆره‌ كۆمه‌اڵتیه‌كان باڵوكراونه‌ته‌وه‌‬ ‫ده‌رده‌ك����ه‌وێ‌‪ ،‬كاتێ����ك هێزێك����ی‬ ‫زۆری‌ س����وپای توركی����ا هاتونه‌ته‌ ناو‬ ‫گونده‌كه‌‪ .‬وه‌ك له‌گرت����ه‌ ڤیدیۆیه‌كدا‬

‫به‌رپرس����ێكی هێزه‌ س����ه‌ربازیه‌كانی‬ ‫س����وپای توركیا قس����ه‌ بۆ ژماره‌یه‌ك‬ ‫دانیش����توانی گونده‌كه‌ ده‌كات‌و پێیان‬ ‫دەڵێت "بۆ لێدان����ی پارتی كرێكارانی‬ ‫كوردستان په‌كه‌كه‌ هاتوین"‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫بە‌خەڵک����ی گونده‌كه‌ی����ان وت����وه‌ "بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌ك له‌ده‌وروبه‌ری گوندی به‌رمیزه‌‬

‫ده‌مێننه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌ب����ێ ئ����ه‌وه‌ی‌ كات����ی مانه‌وه‌یان‬ ‫دیاری بك ‌هن‌و تا ئێستاش حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان هیچ هه‌ڵوێستێكی‬ ‫نه‌بو‌ه سه‌ڕه‌رای ئه‌وه‌ی‌ سوپای توركیا‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 30‬كیلۆمه‌تر س����نوری‌ خاكی‬ ‫هه‌رێمی كوردستانی به‌زاندوه‌‪.‬‬

‫موختاری گوندی به‌رمیزه‌ له‌ده‌ڤه‌ری‬ ‫برادۆس����ت‪ ،‬عه‌بدول����ره‌زاق به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند "هاتنی س����وپای توركیا بۆ‬ ‫گون����دی ئێمه‌ زۆر ناخۆش����ه‌ ناتوانین‬ ‫له‌گوند بچین����ه‌ده‌رێ‌ كه‌ چه‌ند كیلۆ‬ ‫مه‌ترێك له‌سنوری توركیاوه‌ دوره‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێمه‌ زه‌ره‌رمه‌ندی سه‌ره‌كین‬

‫له‌م بۆردومان‌و تۆپبارانه‌دا‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ناش����توانین م����ه‌ڕو مااڵت����ی خۆمان‬ ‫بله‌وه‌ڕێنین"‪.‬‬ ‫موختاری گوندی به‌رمیزه‌ ئاماژه‌ی‌‬ ‫ب����ه‌وه‌ دا ك����ه‌ داواكارن له‌الیه‌ن����ه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان هه‌وڵی‌ راگرتنی‌ ئه‌و‬ ‫شه‌ره‌ بده‌ن كه‌ خه‌ریكه‌ ماڵ‌‌و ژیانیان‬ ‫ده‌س����وتێنێت‪ ،‬ئه‌و وت����ی‌ "بارودۆخی‌‬ ‫گوندی ئێمه‌ زۆر ناخۆش بوه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ زانیاریه‌كان����ی‌ ئاوێن����ه‌‪،‬‬ ‫ئێس����تا بنكه‌یه‌كی‌ س����ه‌ربازی‌ توركیا‬ ‫له‌"چیادێل" جێگیر كراوه‌‪ ،‬كه‌ نزیكی‬ ‫گوندی "لێلكان"ه‌ له‌ده‌ڤه‌ری برادۆست‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش وه‌ك هاواڵتیان ئاماژه‌یان بۆ‬ ‫كرد ژیان‌و گوزه‌رانی ئه‌وانی‌ تێكداوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هی����چ كاتێك بە‌ئارامی ناتوانن‬ ‫له‌ماڵی خۆیان دابنیشن‪.‬‬ ‫هاواڵتیه‌ك به‌ناوی ئه‌میر خه‌لیفانی‬ ‫ك����ه‌وا خەڵک����ی گون����دی خه‌لیفان����ه‌‬ ‫بە‌ئاوێن����ه‌ی راگه‌یان����د "هه‌م����وو‬ ‫كاتێك چاوه‌ڕێی هه‌اڵتنین له‌ترس����ی‬ ‫بۆردومانه‌كانی فرۆك����ه‌ جه‌نگیه‌كانی‬ ‫توركیا‪ ،‬به‌راستی ژیانمان زۆر ناخۆش‬ ‫ب����وه‌‪ ،‬بێزاربوین ل����ه‌وه‌ی هه‌و رۆژێك‬ ‫هه‌ڵبێین ناتوانین ئیش‌و كاری رۆژانه‌ی‬ ‫خۆم����ان ئه‌نجامبده‌ین‌و بۆردومانه‌كان‬ ‫زیانی زۆرگه‌یاندوه‌ به‌ئاژه‌له‌كانمان"‪.‬‬ ‫هه‌ورین ره‌حیم‪ ،‬كه‌ هاواڵتیه‌كی تری‌‬ ‫گوندی خه‌لیفان����ه‌‪ ،‬بە‌ئاوێنه‌ راگه‌یاند‬ ‫"هه‌م����وو كات تەنها ده‌نگ����ی ته‌قه‌و‬ ‫ت����ۆپ‌و فرۆكه ‌جه‌نگیه‌كان����ی توركیا‬ ‫ده‌بیستین‪ ،‬ش����ه‌و ناتوانین به‌ئارامی‬ ‫بخه‌وی����ن‪ ،‬منداڵه‌كان����م هه‌ندێ كات‬ ‫تا به‌یانی له‌ترس����ی ده‌نگی فرۆكه‌ی‬ ‫جه‌نگی توركیا ناخه‌ون"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌ ئاوێنه‌ به‌رده‌وام‬ ‫ش����ه‌ڕ له‌نێ����وان گه‌ریالكانی‌ په‌كه‌كه‌و‬ ‫سوپای توركیا رووده‌دات له‌"چیادێل"‬ ‫نزی����ك گون����دی لێل����كان له‌ده‌ڤه‌ری‬ ‫برادۆس����ت‪ ،‬ماوه‌ی س����ێ‌ رۆژ ده‌بێت‬ ‫ئاگ����ر له‌چیادێل كه‌وتۆت����ه‌وه‌و زیانی‬ ‫به‌ژینگه‌ی ناوچه‌كه‌ گه‌یاندوه‌‪.‬‬

‫متمان ‌ه به‌ژماردن ‌ی دەنگی نێو سندوقه‌كانیش نه‌ماوه‌‬

‫حاكم شێخ له‌تیف‪ :‬عێراق بەرەو پشێوی دەڕوات‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محه‌مه‌د‬ ‫ئەنجامی هەڵبژاردنە پەرلەمانییەكەی‬ ‫عێراق‪ ،‬الیەنە سیاسییەكانی‬ ‫لەسەرتاسەری واڵت بەسەر دو بەرەدا‬ ‫دابەشكردوەو دادوەرێكی كوردیش‬ ‫هۆشداریدەدات كە ئەگەر هەڵبژاردنەكە‬ ‫رەتنەكرێتەوە ئەوا عێراق بەرەو‬ ‫پشێوی دەڕوات‪.‬‬ ‫پاش ئەوەی رۆژی یەكشەممەی رابردو‬ ‫س����وتاندنی كۆگایەكی س����ندوقەكانی‬ ‫دەنگدان لە‌رەسافەی بەغدا ناكۆكییەكانی‬ ‫زیاتر پەرەپێدا‪ ،‬بەش����ێوەیەك ئێس����تا‬ ‫بەش����ێكی زۆری الیەن����ە ناڕازیی����ەكان‬ ‫داوای هەڵوەش����اندنەوەی س����ەرلەبەری‬ ‫هەڵبژاردنەكە‌و ئەنجامدانەوەی دەكەن‪.‬‬ ‫بەپێی قسەی حاكم شێخ لەتیف مستەفا‪،‬‬ ‫كە پێش����تر ئەندامی پەرلەمانی عێراق‬ ‫بوە عێراق دوای هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ به‌س����ه‌ر‬ ‫دو به‌ره‌دا دابه‌ش����بوه‌‌‪ ،‬به‌ره‌یه‌ك رازی‬ ‫بە‌هه‌ڵبژاردنه‌ك����ه‌و به‌ره‌یه‌كیش ناڕازی‌و‬ ‫پێش����ی وایە بڕیاره‌كان����ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ب����ااڵی دادوه‌ری كە بەپێ����ی هەمواری‬ ‫یاس����اكەی پەرلەمان ئەركی راپەراندنی‬ ‫كارەكانی كۆمس����یۆنی پێ سپێردراوە‪‌،‬‬ ‫به‌هه‌ریه‌الیه‌ك����دا بن‪ ،‬ناڕه‌زایه‌تی یه‌كێك‬ ‫له‌و دو به‌ره‌یه‌ی لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بەپێی هەمواری یاس����ای هەڵبژاردنی‬ ‫پەرلەمانی عێراق‪ ،‬ئەنجومەنی دادوەری‬ ‫دەستی كردوە بە‌ئەنجامدانی رێكارەكان‬ ‫بۆ راپەڕاندن����ی ژماردنەوەی دەنگەكان‬ ‫بە‌دەست‪ .‬بەاڵم حاكم شێخ لەتیف پێی‬ ‫وایە یه‌كێك له‌مه‌رجه‌كانی جیاكردنه‌وه‌و‬ ‫ژماردنی ده‌نگی ه����ه‌ر هه‌ڵبژاردنێك كه‌‬

‫گواستنەوەی سندوقە سوتاوەکان‬ ‫بەاڵم بەپێی قسەی ئەو ئێستا كاتێك متمان����ه‌ بەدەنگی نێو ئەو س����ندوقانە‬ ‫بتوانرێ����ت پێی بوترێت ئه‌م پرۆس����ه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ه‌ پ����اك‌و بێگ����ه‌رده‌ ئه‌وه‌یه‌ یەك مانگ به‌سه‌ر ده‌نگداندا تێپه‌ڕیوه‌و نەمێنێت‪ .‬لەسەر ئەو بنەمایە حاكم شێخ‬ ‫ك����ه‌ ژم����اردن‌و جیاكردن����ه‌وه‌ی ده‌نگ كاتێ����ك ده‌بینین س����ندوقی ده‌نگه‌كان لەتیف پێی وایە ژماردنەوەی دەنگەكان‬ ‫ده‌بێ����ت له‌هه‌مان رۆژی ده‌نگدان‌و له‌نێو له‌س����ه‌رجادەو‌ له‌پش����ت ئۆتۆمبێ����ل‌و ناتوانێت متمان����ەو دڵپاكی لەنێوان ئەو‬ ‫به‌ده‌س����ت خه‌ڵكه‌وه‌ن‌ ئ����ەوە وا دەكات دو بەرەی����ەی الیەن����ە سیاس����ییەكاندا‬ ‫وێستگه‌كاندا ئەنجام بدرێت‪.‬‬

‫دروست بكاتەوە‪.‬‬ ‫حاكم ش����ێخ لەتیف پێشی وایە تاكە‬ ‫چارەسەر بۆ ئەو دۆخەی ئێستا بەتایبەت‬ ‫دوای س����وتانی كۆگای س����ندوقه‌كانی‬ ‫ده‌نگدانی س����ه‌ر به‌كۆمسیۆن له‌ره‌سافه‬ ‫بەش����ێوەیەك ك����ە جێ����ی ره‌زامه‌ندی‬ ‫ه����ه‌ردو به‌ره‌كه‌ بێت ئه‌وه‌یه‌ كه‌ دادگای‬ ‫فیدراڵی ده‌رئه‌نجام����ه‌كان ره‌تبكاته‌وه‌و‬ ‫په‌س����ه‌ندیان ن����ه‌كات‌و له‌ئاكامیش����دا‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ه‌ په‌رله‌مانییه‌ك����ه‌ له‌كۆتایی‬ ‫ئه‌مساڵدا له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكاندا ئه‌نجام بدرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫وتیشی"جگه‌له‌وه‌ هه‌ر بڕیارێكی دیكه‌‬ ‫بدرێت‪ ،‬الیه‌ك یان به‌ره‌یه‌ك پێی ناڕازی‬ ‫ده‌بێ����ت كه‌ ه����ه‌ردو به‌ره‌كه‌ش هیچیان‬ ‫كه‌مین����ه‌ نین‌و ل����ه‌ڕوی پێگ����ه‌وه‌ له‌ناو‬ ‫عێراق خاوه‌ن پێگه‌ی جه‌ماوه‌ریی نزیكن‬ ‫له‌یه‌كت����ره‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ناڕه‌زایه‌تی هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌و دو به‌ره‌یه‌ عێراق روبه‌ڕوی پشێوی‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪".‬‬ ‫لەگ����ەڵ ئ����ەوەش پێی وایە هێش����تا‬ ‫زوە بۆ ئ����ه‌وه‌ی دادگای فیدراڵی بڕیار‬ ‫لەسەر دۆخەكە بدات‪ ،‬چونكه‌ له‌ئێستادا‬ ‫هێشتا تانه‌دان له‌پرۆسه‌كه‌‌و بڕیاره‌كان‬ ‫هه‌یه‌و دادگاكه‌ش نابێ����ت وا به‌خێرایی‬ ‫بڕیاربدات‪.‬‬ ‫س����ەبارەت بەوەی كە ئایا دواكەوتنی‬ ‫یەكالكردنەوەی پرس����ەكە نابێتە هۆی‬ ‫دروس����تبونی بۆش����ایی دەس����توری‌و‬ ‫یاسایی‪ ،‬حاكم شێخ لەتیف وتی"بۆشایی‬ ‫ده‌ستوری‌و یاسایی بێگومان له‌دوای ‪1‬ی‬ ‫ته‌مموزه‌وه‌ كه‌ ئ����ه‌م خوله‌ی په‌رله‌مان‬ ‫كۆتایی دێت دروست ده‌بێت‪ .‬به‌اڵم له‌م‬ ‫دۆخه‌دا ده‌بێت چاوت له‌سه‌ر ئەوە بێت‬ ‫كە گرنگ����ە‪ ،‬ئایا ده‌ته‌وێت پرۆس����ه‌ی‬

‫سیاس����ی چوار س����اڵی داهاتو له‌سه‌ر‬ ‫گوم����ان‌و ناس����ه‌قامگیری بونیاد بنێیت‬ ‫یان پرۆس����ه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌ك����ه‌ دوباره‌‬ ‫بكه‌یته‌وه‌؟ ده‌بێت ئه‌وه‌شمان له‌به‌رچاو‬ ‫بێ����ت كه‌ هه‌م����و خولێك����ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌عێراق‌و پرۆس����ه‌كه‌ كاتی زۆر پێچوه‌و‬ ‫بۆی����ه‌ ئه‌مه‌ی پێ����ی ده‌ڵێن بۆش����ایی‬ ‫ده‌س����توری هه‌م����و جارێ����ك له‌كۆتایی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كاندا به‌شێوه‌یه‌ك له‌شێوه‌كان‬ ‫رویداوه‌‪ ،‬من مه‌به‌ستم نییه‌ بڵێم شتێكی‬ ‫باش����ه‌ ئه‌وه‌ روبدات به‌اڵم هه‌مو جارێك‬ ‫پابه‌ندبون بە‌واده‌كانه‌وه‌ نه‌بوه‌‪".‬‬ ‫بەپێی قس����ەی ئەو دادوەرە دادگای‬ ‫فیدراڵی دەتوانێت بە‌پاس����اوی ئه‌وه‌ی‬ ‫گوم����ان لەس����ەر پرۆس����ەكە هەی����ەو‬ ‫ش����ه‌قامی عێراقی دابه‌شبوه‌و هەروەها‬ ‫كۆگای سندوقه‌كان س����وتاون‌و سندوق‬ ‫له‌س����ه‌رجاده‌ن‪ ،‬بڕیار بدات ئەنجامەكان‬ ‫پەس����ەند ن����ەكات ب����ەوەش خۆبەخۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ هه‌ڵده‌وه‌شێته‌وه‌‪.‬‬ ‫لەب����ارەی ئ����ەوەی ك����ە ئای����ا‬ ‫هەڵوەش����اندنەوەی هەڵبژاردنەك����ەش‬ ‫پش����ێوی لێ ناكەوێتەوە‪ ،‬حاكم ش����ێخ‬ ‫لەتی����ف وت����ی "به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌ ئه‌وه‌‬ ‫كێش����ه‌كه‌ چاره‌س����ه‌ر ئه‌كات‪ .‬ئێس����تا‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ئه‌نجام����ه‌كان وه‌ك خۆی����ان‬ ‫بمێننه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و الیه‌نانه‌ی كه‌ زۆرینه‌یان‬ ‫دروس����تكرد له‌په‌رله‌م����ان‌و هه‌م����واری‬ ‫یاس����ای هه‌ڵبژاردنیان ده‌رك����رد‪ ،‬رازی‬ ‫نابن‪ ،‬كه‌ ئه‌وانەش‌ كه‌م نین‪ .‬ئه‌گه‌ر ئه‌م‬ ‫هه‌مواره‌ی پەرلەمان ئیشی پێ بكرێت‌و‬ ‫ده‌رئه‌نجام����ه‌كان بژمێردرێن����ه‌وه‌‪ ،‬تازه‌‬ ‫یه‌كێ����ك له‌و دو به‌ره‌یه‌ رازی نابن پێی‪.‬‬ ‫به‌هه‌ردو دیودا نیوه‌ی عێراق رازی نابێت‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ش پشێوی لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪".‬‬

‫)‪ )629‬سێشه‌ممه ‪2018/6/12‬‬

‫‪3‬‬

‫ئه‌نجامی‌ هەڵبژاردن لەكەركوك‬ ‫كوردی کرد بە دو بەرەی ناکۆک‌و دژبەیەک‬

‫"ساخته‌كاری لەهەر شوێنێك‌و بەهەر بیانویەك كرابێت‪ ،‬هەر ساختەكارییە"‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫الیەنە كوردییەكان لەسەر هەڵبژاردن‬ ‫لەكەركوك ناكۆكن‌و یەكێتی الیەنە‬ ‫ناڕازییەكان تۆمەتبار دەكات بەوەی‬ ‫كە چونەتە ریزی بەرەی توركمانی‌و‬ ‫دژ بە‌یەكێتی سەنگاریان گرتوەو‬ ‫پەرلەمانتارێكی گۆڕانیش دەڵێت‬ ‫"دزینی ئیرادەی خەڵك كوردایەتی‬ ‫نییە‪ .‬ساختەكاریی لە‌هەر شوێنێك‌و‬ ‫بەهەر بیانویەكیش بێت جگەلەوەی‬ ‫دزی‌و خیانەتە هیچ مانایەكی دیكە‬ ‫هەڵناگرێت‪".‬‬

‫الیه‌نه‌ ناڕازییەکان‬ ‫به‌پالن ده‌یانه‌وێت‬ ‫ده‌نگدانی ناوچ ‌ه‬ ‫دابڕێنراوه‌كان‬ ‫هه‌ڵبوه‌شێته‌وه‌و‬ ‫لێدوانه‌كانیان هیچ‬ ‫جیاوازی نییه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫لێدوانه‌كانی به‌ره‌ی‬ ‫توركمانیدا‬

‫پ���اش مانگێ���ك لە‌ئەنجامدان���ی‬ ‫دەنگدان‪ ،‬تا دێت ناكۆكییەكان لەسەر‬ ‫ئەنجامی هەڵبژاردنی خولی چوارەمی‬ ‫پەرلەمانی عێ���راق‪ ،‬لەنێو هێزو الیەنە‬ ‫سیاس���ییەكاندا توندت���ر دەبێتەوەو‬ ‫هێش���تا هیچ هەنگاوێك���ی دیاریش بۆ‬ ‫پێكهێنان���ی حكوم���ەت‌و رێككەوتنی‬ ‫الیەنەکان نەنراوە‪.‬‬ ‫الیەن���ە ناڕازیی���ەكان بە‌ئەنجام���ی‬ ‫هەڵبژاردنەكە كە پێشتر تانەو سكااڵیان‬ ‫تۆماردەكرد ئێس���تا پاش تێپەڕاندنی‬ ‫هەم���واری یاس���ای هەڵبژاردن���ەكان‬ ‫لەپەرلەمانی عێراق كە تێیدا بڕیاردراوە‬ ‫دەنگەكان���ی سەرتاس���ەری عێ���راق‬ ‫بەدەست بژمێردرێنەوە‪ ،‬لەالیەن الیەنە‬ ‫رازییەكان بە‌ئەنجامی هەڵبژاردنەكەوە‬ ‫تانە دژ بە‌بڕیارەكانیان تۆماردەكرێت‪.‬‬ ‫ئەنجام���ی هەڵبژاردنەكان���ی خولی‬ ‫چوارەمی پەرلەمانی عێراق لەكەركوك‪،‬‬ ‫هەر ناكۆكی لەنێو پێكهاتە جیاوازەكانی‬ ‫ش���ارەكەدا دروس���ت نەكردوە بەڵكو‬ ‫ئەمجارە كوردیشی لەسەر ئەنجامەكانی‬ ‫ئەو ش���ارە پەرت���ەوازە ك���ردوە‪ ،‬كە‬ ‫تێیدا یەكێتی نیش���تمانی كوردستان‬ ‫بە‌بەدەستهێنانی شەش كورسی‪ ،‬تاكە‬ ‫الیەنە كورس���ی ك���وردی لە‌پارێزگاكە‬ ‫بردبێتەوە‪.‬‬ ‫ئەوەش لەكاتێكدایە كە كۆمس���یۆن‬ ‫دات���ا‌و زانیارییەكان���ی دەنگدان���ی‬ ‫كەركوكی پشتڕاس���تنەكردەوە بەهۆی‬ ‫ئەوەی سندوقەكانی دەنگدان لەالیەن‬ ‫چەند الیەنێكەوە دەس���تیان بەسەردا‬ ‫گیراوە‪.‬‬ ‫ره‌وه‌ن���د م���ەال مەحم���ود‪ ،‬جێگری‬ ‫لێپرسراوی مەڵبەندی كەركوكی یەكێتی‬ ‫لە‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنە پێی وایە پالن‬ ‫دژی كه‌ركوك هه‌یه‌و پالنه‌كه‌ش له‌وێوه‌‬ ‫ده‌ست پێده‌كات كه‌ رۆژی راگه‌یاندنی‬

‫پاسەوانێک لەکەرکوک‬ ‫ده‌نگه‌كان كۆمه‌ڵێك میلیشیای چه‌كدار‬ ‫ده‌س���تیان گرتوه‌ به‌سه‌ر سندوقه‌كانی‬ ‫ده‌نگدان���دا له‌كه‌ركوك كه‌ به‌ش���ێكی‬ ‫زۆری دەنگ���ەكان ل���ه‌و رۆژه‌وه‌ لەژێر‬ ‫دەستی چه‌كدارانی حه‌شدی شه‌عبی‌و‬ ‫چه‌كدارانی به‌ره‌ی توركمانیدایه‌‪.‬‬ ‫وتیشی "ئێمە ئێستا گومانمان هەیە‬ ‫ده‌نگی ناو ئه‌و س���ندوقانه‌ پڕكرابێت‬ ‫له‌ده‌نگی ساخته‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وه‌ نیگه‌رانی‬ ‫الی خه‌ڵكی كه‌ركوك دروستكردوه‌‪".‬‬ ‫ئەو باس���ی لەوە كرد كە لەبەر ئەو‬ ‫هۆكارە ئەمان رازی نین بە‌ژماردنەوەی‬ ‫دەنگەكانی كەركوك بەدەست چونكە‬ ‫گومانی���ان هەیە دەس���تكاری كرابن‪،‬‬ ‫ئەگەرن���ا دڵنی���ان ل���ەو دەنگان���ەی‬ ‫هێناویانە ئەگەرچی دەنگەكانیش���یان‬ ‫لەچ���او هەڵبژاردنی راب���ردو كەمیان‬ ‫كردوە‪.‬‬ ‫بەاڵم الیەنە كوردییە ناڕازییەكانیشی‬

‫تۆمەتب���ار ك���رد بەوەی ك���ە دەنگی‬ ‫خۆی���ان لەكەرك���وك خس���تۆتە پاڵ‬ ‫بەرەی توركمانی بۆ ئەوەی كێشە بۆ‬ ‫دەنگەكانی یەكێتی دروست بكەن‪.‬‬ ‫بەپێ���ی قس���ەی رەوەن���د ئ���ەوان‬ ‫لەهەڵبژاردن���ی پێش���ودا ‪ 214‬هەزار‬ ‫دەنگی���ان هەب���وەو هەم���و دەنگ���ی‬ ‫كوردیش ‪ 300‬هەزار بوە بەاڵم ئەمجارە‬ ‫دەنگەكانی���ان دابەزیوە بۆ ‪ 184‬هەزار‬ ‫دەن���گ لەكاتێكدا دەنگ���ی توركمان‌و‬ ‫عەرەبەكان زیادی كردوە‪.‬‬ ‫وتیشی"ئەو الیەنە كوردیانە بۆ نایەن‬ ‫قسە لەسەر ئەوە بكەن كە سندوقەكان‬ ‫لەالی���ەن توركمانەكان���ەوە دەس���تی‬ ‫بەس���ەردا گیراوە‪ .‬به‌داخ���ه‌وه‌ لەبری‬ ‫ئ���ەوە‌ی به‌رگ���ری له‌ده‌نگه‌كانی كورد‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌یت‌و بالۆره‌ی ئه‌وه‌ لێده‌ده‌ن‬ ‫كه‌ یه‌كێتی له‌كه‌ركوك س���اخته‌كاریی‬ ‫كردوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا یه‌كێتی له‌كه‌ركوك‬

‫به‌رگ���ری له‌كورد ك���ردوه‌‌و ده‌بو ئه‌و‬ ‫الیه‌نانه‌ پشتیوانی یه‌كێتی بونایه‌ نه‌ك‬ ‫كێشه‌ی بۆ دروست بكه‌ن‪".‬‬ ‫جەختیش���ی كردەوە"ئ���ه‌و الیه‌نانه‌‬ ‫به‌پالن ده‌یانه‌وێ���ت ده‌نگدانی ناوچه‌‬ ‫دابڕێن���راوه‌كان هه‌ڵبوه‌ش���ێته‌وه‌و‬ ‫لێدوانه‌كانیان هیچ جیاوازی نییه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫لێدوانه‌كانی به‌ره‌ی توركمانیدا‪".‬‬ ‫لەبەرامبەر ئەو قس���انەدا‪ ،‬مەحمود‬ ‫رەزا‪ ،‬پەرلەمانتاری گۆڕان لەپەرلەمانی‬ ‫عێ���راق بە‌ئاوێن���ەی راگەیان���د ئەگەر‬ ‫یەكێت���ی س���اختەكاری نەك���ردوە بۆ‬ ‫رازی نیی���ە دەنگ���ەكان بە‌دەس���ت‬ ‫جیابكرێنەوە‪.‬‬ ‫سەبارەت بەوەش كە یەكێتی ترسی‬ ‫ئەوەی هەبێت دەنگی نێو سندوقەكان‬ ‫دەس���تكاریان كرابێت ئەو وتی "ئەوە‬ ‫بیانوە ب���ۆ چەواش���ەكردنی خەڵك‪،‬‬ ‫ئەگەرنا ترسیان لە‌س���اختەكارییەكە‬

‫هەی���ە‪ .‬ئەگەر وایە خۆ لە‌س���لێمانی‌و‬ ‫هەولێر س���ندوقەكان لەژێر دەس���تی‬ ‫خۆیاندایە‪ ،‬بۆچی نایژمێرنه‌وه‌‪".‬‬ ‫جەختیش���ی كردەوە"ئێمە پێمانوایە‬ ‫لە‌هی���چ ش���وێنێك ك���ورد بە‌گ���زی‬ ‫سەرناكەوێت بەڵكو بە‌حوكمی رەشیدو‬ ‫رێزگرتنی نەتەوەكانی تر سەردەكەوێت‪.‬‬ ‫ئەمان���ەی ئ���ەم دو حزبە‌دوب���ارەی‬ ‫دەكەنەوە ئەزمونەكانی حزبی بەعسن‬ ‫چ لە‌هەرێمی كوردس���تان‌و چ لە‌ناوچە‬ ‫جێناكۆكەكان‌و بەعس چەند قازانجی‬ ‫لەو سیاس���ەتانەی كرد ئەگەر ئێمەش‬ ‫بە‌عەقڵی پارتی‌و یەكێتی بەڕێوەبچین‬ ‫هەر ئەوەندە قازانج دەكەین‪".‬‬ ‫دزین���ی‬ ‫وتیش���ی"تااڵنكردن‌و‬ ‫ئیرادەی خەڵ���ك نابێت بە‌كوردایەتی‪.‬‬ ‫ساختەكاریی لە‌هەر شوێنێك بیكەیت‬ ‫بەهەر بیانویەكی���ش بێت جگەلەوەی‬ ‫دزی‌و خیانەتە هی���چ مانایەكی دیكە‬

‫هەڵناگرێ���ت‌و دزی‌و خیانەتیش لە‌هیچ‬ ‫شوێنێك قبوڵ ناكرێت‪".‬‬ ‫الی خۆیش���ییەوە رێب���وار كەریم‪،‬‬ ‫وتەبێ���ژی هاوپەیمان���ی بەئاوێن���ەی‬ ‫راگەیان���د ك���ە ئ���ەوان له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫تا ئێس���تا كۆمس���یۆن داتاو زانیاری‬ ‫س���ندوقه‌كانی كه‌ركوك���ی نه‌داونه‌تێ‬ ‫بۆیه‌ هیچ تانه‌یه‌كیان له‌سه‌ر كه‌ركوك‬ ‫پێشكه‌ش نه‌كردوه‌‌‪.‬‬ ‫وتیش���ی"بۆیه‌ ئه‌وه‌ی ده‌ڵێت ئێمه‌‬ ‫كارمان كردوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ده‌نگی كورد‬ ‫له‌كه‌ركوك كه‌م بكات‪ ،‬ئەوە قسەیەكی‬ ‫ریاكارانه‌و درۆزنانه دەكات بۆئه‌وه‌ی كه‌‬ ‫ساخته‌كارییه‌كه‌ی بەبابەتی نه‌ته‌وه‌یی‌و‬ ‫كوردی بشارێته‌وه‌‪".‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەش جەختی كردەوە كە‬ ‫ئەوان پێیانوایە س���اخته‌كاری لە‌هەر‬ ‫ش���وێنێك‌و بە‌هەر بیانویەك كرابێت‪،‬‬ ‫هەر ساختەكارییە‪.‬‬

‫هیچ بانگخوازو مامۆستایه‌ك ‌ی ئایینی‌ نه‌بون به‌په‌رله‌مانتار‬ ‫بانگخوازێكی كاندید بۆ په‌رله‌مانی عێراق‪ :‬ئه‌گه‌ر گزی‌‌و دزی‌ نه‌بوایه‌ ده‌رده‌چوین‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬ ‫به‌راورد بە‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ پێشو‬ ‫ئه‌مساڵ هیچ بانگخواز‌و مه‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاینی‌ نه‌یانتوانی‌ متمانه‌ی‌ ده‌نگی‌‬ ‫ده‌نگده‌ران به‌ده‌ست بهێنن‌و ببن‬ ‫بە‌ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق‪.‬‬ ‫بانگخوزێك ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر گزی‌‌و‬ ‫دزی‌ نه‌بوایه‌ ده‌رده‌چوین"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا ژنه‌ كاندیدێك‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت "بانگخواز‌و مه‌الیانی‌‬ ‫ئاینی‌ له‌كورده‌ی‌ هه‌ردو جه‌ژن بون‪،‬‬ ‫ئه‌ویشیان چو ئه‌میشیان چو"‪.‬‬ ‫حاج����ی‌ كاروان بانگخوازی‌ ئایینی‌‌و‬ ‫كاندی����دی‌ یه‌كگرت����وی‌ ئیس��ل�ام ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس����تان بۆ په‌رله‌مان����ی‌ عێراق‪،‬‬ ‫بە‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د ج����ارێ‌ زوه‌‬ ‫بوترێ����ت هی����چ م����ه‌ال‌و بانگخوازێكی‌‬

‫ئاین����ی‌ س����ه‌ركه‌وتو نه‌بون‪ .‬پێش����ی‌ مه‌الیان����ی‌ ئاینی����ه‌وه‌ بە‌ئاوێن����ه‌ی‌‬ ‫وای����ه‌ ده‌رنه‌چونی����ان په‌یوه‌ن����دی‌ راگه‌یاند‪ ،‬ئه‌گه‌ر ده‌ستكاری‌ ئه‌نجام ‌‬ ‫ی‬ ‫بە‌ساخته‌كاری‌‌و گۆرینی‌ ئه‌نجامه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردن نه‌كرای����ه‌ بێگومان ده‌نگی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ه‌وه‌ هه‌ی����ه‌‪ .‬ئ����ه‌و وت����ی‌ زیاتریان ده‌هێناو س����ه‌رده‌كه‌وتن بۆ‬ ‫"له‌هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستاندا ئه‌وه‌ی‌ ببنه‌ نوێنه‌ری‌ راس����ته‌قینه‌ی‌‬ ‫من وه‌ك حاجی‌ كاروان له‌شاری‌ هه‌ولێر گه‌لی‌ كوردس����تان له‌نێو ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫‪ 25‬ه����ه‌زار ده‌نگم هێنابو‪ ،‬له‌س����ه‌دا نوێنه‌رانی‌ عێراق‪ .‬ئه‌و وتی‌ "من نازانم‬ ‫س����ه‌د دڵنی����ام ده‌نگه‌كانی‌ ئێس����تام له‌ناو لیس����ت‌و قه‌واره‌كان����ی‌ دیكه‌دا‬ ‫بۆ په‌رله‌مانی‌ عێ����راق له‌و ‪ 25‬هه‌زار چه‌ند مه‌ال‌و بانگخوازی‌ ئاینی‌ خۆیان‬ ‫ده‌نگه‌ی‌ پێش����و زیاتره‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر كاندیدك����ردوه‌‌و ده‌رنه‌چ����ون‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫م����ن وه‌ك خۆم له‌ناو چ����وار كاندیده‌‬ ‫گزی‌‌و دزی‌ نه‌بوایه‌ ده‌رده‌چوین"‪.‬‬ ‫ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات دوب����اره‌ ده‌رچوه‌ك����ه‌ی‌ بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گ����ۆران‬ ‫هه‌ژماركردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگه‌كان به‌ده‌ست‌و یه‌كێكم له‌ده‌رچوه‌كان‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫گیرانه‌وه‌ی‌ ده‌نگی‌ راس����تی‌ الیه‌نه‌كان بونی‌ كۆت����ا كاندیدێك����ی‌ ژن چوه‌ته‌‬ ‫دی����اری‌ ده‌كات ك����ه‌ ئای����ا بانگخواز‌و شوێنه‌كه‌ی‌ من‪ .‬ئێستا یه‌كه‌م یه‌ده‌گم‬ ‫بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ ه����ه‌ر گۆڕانكارییه‌ك رو‬ ‫مه‌الیانی‌ ئاینی‌ سه‌كه‌وتون یان نا‪.‬‬ ‫بدات‌و ده‌نگه‌كانم����ان بۆ بگه‌رێته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها مامۆس����تا م����ه‌ال كامه‌ران سه‌ركه‌وم‌و ببم بە‌ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مان"‪.‬‬ ‫راش����یده‌گه‌یه‌نێت بە‌ته‌نه����ا م����ه‌ال‬ ‫كاندیدی‌ بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆران له‌باره‌ی‌‬ ‫ده‌رنه‌چون����ی‌ هی����چ كام له‌بانگخواز‌و ب����ون به‌س نیه‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ متمانه‌ی‌‬

‫ده‌نگده‌ران به‌ده‌س����ت بهێنیت‌و ببیت‬ ‫بە‌په‌رله‌مانتار یان هه‌ر پله‌‌و پۆستێك ‌‬ ‫ی‬ ‫دیكه‌ كه‌ له‌رێگه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ بێت‪،‬‬ ‫ئه‌و پێی‌ وایه‌ به‌شداریكردنی‌ بانگخواز‌و‬ ‫مه‌الی‌ ئاینی‌ له‌ك����ۆڕ‌و كۆبونه‌وه‌كان‌و‬ ‫له‌راگه‌یاندن‌و روداوه‌كان یارمه‌تیده‌ری‌‬ ‫باش����ن بۆ به‌ده‌س����تهێنانی‌ متمانه‌ی‌‬ ‫هاواڵتیان‪.‬‬ ‫ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات ئ����ه‌و‬ ‫چاوه‌ڕوانی‌ ئه‌نجام����ی‌ كۆتایی‌ دوباره‌‬ ‫ژماردن����ه‌وه‌ی‌ ده‌نگه‌كانی‌ ده‌نگده‌رانه‌‬ ‫به‌ده‌ست‪ .‬پێشی‌ وایه‌ له‌و پرۆسه‌یه‌دا‬ ‫ده‌نگه‌كانیان زیات����ر ده‌بێت‌و ئه‌ویش‬ ‫وه‌ك یه‌ك����ه‌م ی����ه‌ده‌گ ده‌چێت����ه‌‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا شلێر عه‌بدولمه‌جید‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ لیس����تی‌ حزبی‌ ش����یوعی‌‬ ‫كوردس����تان پێ����ی‌ وای����ه‌ خه‌ڵك����ی‌‬ ‫كوردس����تان زۆر له‌وه‌ هۆش����یار تره‌‬

‫هه‌ندێ����ك م���� ‌هال‌و بانگخ����وازی‌ ئاین ‌‬ ‫ی‬ ‫فری����وی‌ ب����ده‌ن ت����ا نوێنه‌رایه‌تی����ان‬ ‫بكات‪ .‬ئ����ه‌و وتی‌ "م���� ‌هال‌و بانگخوازه‌‬ ‫ئاینی����ه‌كان نه‌یان توانیوه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫به‌رنامه‌‌و ئیمانه‌ی‌ خۆیان راستگۆبن‌و‬ ‫شكستیش����یان هێناوه‌ له‌وه‌ی‌ ده‌نگ‌و‬ ‫متمان����ه‌ی‌ ده‌نگ����ده‌ران به‌ده‌س����ت‬ ‫بهێن����ن‪ .‬هه‌ندێك له‌وانه‌ ن����ه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌رنامه‌كه‌ی����ان راس����تگۆن نه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌ڵكیش‪ .‬ئێستاش كه‌ وایان به‌سه‌ر‬ ‫هاتوه‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌و په‌نده‌ كوردیه‌ دێنه‌‬ ‫پێش چ����او كه‌ ده‌ڵێ����ت له‌كورده‌ی‌‬ ‫ه����ه‌ردو جه‌ژن بون‪ ،‬ئه‌ویش����یان چو‬ ‫ئه‌میشیان چو"‪.‬‬ ‫پێش����ی‌ وای����ه‌ هه‌ندێك ل����ه‌و مه‌الو‬ ‫بانگخوازانه‌ی‌ پێشتر له‌په‌رله‌مان بون‪،‬‬ ‫نه‌ی����ان توانیوه‌ خزمه‌ت����ی‌ هاواڵتیان‬ ‫بك ‌هن‌و ته‌نها له‌پێناو گیرفان پڕكردن‌و‬ ‫خ����ۆ ده‌وڵه‌مه‌ن����د كردنی����ان بونه‌ته‌‬ ‫په‌رله‌مانتار‪.‬‬

‫مەال کامەران‪:‬‬ ‫چاوه‌ڕوانی‌ دوبار‌ه‬ ‫ژماردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگه‌كان‌م‬ ‫به‌ده‌ست پێموایە له‌و‬ ‫پرۆسه‌یه‌دا ده‌نگه‌كانمان‬ ‫زیاتر ده‌بێت‌و منیش‬ ‫وه‌ك یه‌كه‌م یه‌ده‌گ‬ ‫ده‌چم ‌ه په‌رله‌مانه‌وه‬

‫‪4‬‬

‫)‪ )629‬سێشه‌ممه ‪2018/6/12‬‬

‫پێتوای ‌ه‬ ‫هه‌ژماركردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ده‌نگه‌كان‬ ‫به‌ده‌ست‪،‬‬ ‫ئه‌نجامه‌كان ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‬ ‫ده‌گۆرێت؟‬

‫په‌رله‌مانتارێك ‌ی كورد ك ‌ه چوه‌ت ‌ه ناو جه‌مه‌لۆن ‌ی سندوق ‌ه س‬

‫قیامه‌تم بینی‌‬

‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌‪ ،‬نوسه‌ر‌و چاودێری‌‬ ‫سیاسی‌‪:‬‬ ‫به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ ده‌یگۆرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پرسیاره‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ ئایا رێگه‌ ده‌درێت‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ ته‌ندروس���ت پرۆسه‌ی‌‬ ‫هه‌ژماركردنه‌وه‌ك���ه‌ به‌رێ���وه‌ بچێت‪،‬‬ ‫هه‌م���و الیه‌ك ترس���ی‌ ئه‌وه‌یان هه‌یه‌‬ ‫هه‌ندێك الی ‌هن‌و ره‌وتی‌ عێراقی‌ كێشه‌‬ ‫بۆ پرۆسه‌كه‌ دروست بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د عارف‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ی‌ دێرین‌و‬ ‫زیندانی‌ سیاسی‌‪:‬‬ ‫من دژی‌ هه‌ژماركردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگه‌كانم‬ ‫به‌پێویستی‌ ده‌زانم سه‌رله‌نوێ‌ جارێكی‌‬ ‫دیكه‌ هه‌ڵب���ژاردن بكرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئێس���تا رو ده‌دات ئام���اژه‌ی‌ خێ���ر‌و‬ ‫چاكه‌ی‌ تێدا نیه‌ بۆ پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫مانای‌ هه‌ڵب���ژاردن‪ ،‬هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌م‬ ‫ج���اره‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ عێ���راق پراوپره‌‬ ‫له‌كه‌موكوری‌‌و ته‌مومژاویه‌‪.‬‬ ‫بااڵ ده‌روێش‪ ،‬خوێنكاری‌ زانكۆ‪:‬‬ ‫هه‌ژماركردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگی‌ ده‌نگده‌ران‬ ‫به‌ده‌ست الی‌ من هیچ مانا‌و بایه‌خێكی‌‬ ‫نیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ته‌نها بۆ خۆڵكردنه‌ چاوی‌‬ ‫رای‌ گش���تی‌‌و ده‌نگده‌رانه‌‪ ،‬باوه‌ریشم‬ ‫وایه‌ ناتوانێت هیچ گۆرانكارییه‌ك بكات‬ ‫له‌و ئه‌نجامه‌ی‌ كه‌ پێشتر راگه‌یه‌نراوه‌‪،‬‬ ‫ئێم���ه‌ زۆرمان ماوه‌ بە‌دیموكراس���ی‌‌و‬ ‫ئازادی‌ راده‌ربرین بگه‌ین‪.‬‬ ‫سامان كریم‪ ،‬لێپرسراوی‌ گشتی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ كه‌مئه‌ندامانی‌ كوردستان‪:‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر چه‌ن���د جارێك���ی‌ دیكه‌ش‬ ‫ده‌نگه‌كان به‌ده‌ست هه‌ژمار بكرێنه‌وه‌‬ ‫هیچ گۆرانكارییه‌ك دروس���ت ناكات‌و‬ ‫هه‌مان ئه‌و ئه‌نجام���ه‌ ده‌ر ده‌چێته‌وه‌‬ ‫كه‌ ئێس���تا راگه‌یه‌نراوه‌‪ ،‬من پێموایه‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر هه‌ژماركردنه‌وه‌كه‌ گۆرانكاری‌‬ ‫دروست بكات مانای‌ وایه‌ كۆتایی‌ به‌م‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و عه‌قڵیه‌ته‌ دێت‪ ،‬خۆشمان‬ ‫ده‌زانین ئه‌م جۆره‌ ده‌سه‌اڵت‌و عه‌قڵه‌‬ ‫له‌پێناو مانه‌وه‌یان ئاماده‌ن گه‌وره‌ترین‬ ‫جه‌نگ هه‌ڵگیرسێنن‪.‬‬ ‫ئارام جه‌مال‪ ،‬به‌رپرسی‌ په‌یمانگای‌‬ ‫كوری‌ بۆ هه‌ڵبژاردن‪:‬‬ ‫ناتوانم فاڵ بگرم���ه‌وه‌ بۆ ئه‌نجامی‌‬ ‫هه‌ژماركردن���ه‌وه‌ ده‌س���تیه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫باش���ترین رێگا ب���ۆ ده‌رچ���ون له‌م‬ ‫دۆخ���ه‌‌و كۆتاییهێنان به‌مش���تومری‌‬ ‫بونی‌ س���اخته‌كاری‌‌و ده‌ستكاریكردنی‌‬ ‫ئه‌نجام���ی‌ هه‌ڵب���ژاردن س���ه‌رله‌نوێ‌‬ ‫به‌ده‌س���ت جیاكردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگه‌كانه‌‪،‬‬ ‫به‌مه‌رجێ���ك پرۆس���ه‌كه‌ دور بێ���ت‬ ‫له‌ده‌س���تێوه‌ردانی‌ حزب���ی‌‌و الیه‌ن���ه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتداره‌كانی‌ عێراق‪.‬‬ ‫برزۆ عه‌لی‌ هه‌ژار‪ ،‬كوری‌ شه‌هید‪:‬‬ ‫به‌ش���ێكی‌ س���ندوقه‌كانی‌ ده‌نگان‬ ‫س���وتێنراون‪ ،‬من تێناگه‌م ده‌یانه‌وێت‬ ‫به‌ده‌س���ت هه‌ژم���اری‌ كام ده‌نگان���ه‌‬ ‫بكه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ی‌ چاره‌نوس���ی‌ ده‌نگه‌‬ ‫س���وتێنراوه‌كان چ���ۆن ده‌بێ���ت‪،‬‬ ‫ده‌بێت هه‌م���و الیه‌نه‌ كوردس���تانی‌‌و‬ ‫عێراقی���ه‌كان ئه‌و ئه‌نجام���ه‌ی‌ هه‌یه‌‬ ‫قبوڵی‌ بكه‌ن‌و به‌رێكه‌وتنێكی‌ سیاسی‌‬ ‫نێ���وان پێكهاته‌‌و هێزه‌ سیاس���یه‌كان‬ ‫به‌رده‌وامی‌ بە‌پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌ بده‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ پێی‌ وتین رێكه‌وتنی‌‬ ‫سیاس���ی‌ له‌پرۆس���ه‌ی‌ هه‌ڵب���ژاردن‬ ‫كاریگه‌رتره‌‪.‬‬

‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫عادل نوری‪ ،‬سەرۆكی لیژنەی‬ ‫بەدواداچونی راستییەكان لەپەرلەمانی‬ ‫عێراق دیمەنەكانی روداوی‬ ‫ئاگركەوتنەوەی نێو كۆگاكەی كۆمسیۆن‬ ‫لە‌رەسافە كە خۆی ئەو رۆژە سەردانی‬ ‫شوێنەكەی كردوە بۆ ئاوێنە دەگێڕێتەوە‬ ‫كە بەچاوی خۆی بینیونی‪ .‬ئەو روداوەكە‬ ‫بە‌"كارەساتێكی قێزەون" ناودەبات‌و‬ ‫باس لەوە دەكات كە كۆگاكەی رەسافە‬ ‫لە‌شەش جەمەلۆن پێكهاتوەو سیانیان‬ ‫بە‌سندوقەكانی ناویانەوە بەتەواوەتی‬ ‫سوتاون‪.‬‬ ‫بەپێی قس����ەی ع����ادل ن����وری روداوی‬ ‫ئاگركەوتنەوەك����ەی نێ����و ئ����ەو كۆگایەی‬ ‫دەنگ����ەكان ك����ە بەگەورەتری����ن ك����ۆگای‬ ‫دەنگ����ەكان لەسەرتاس����ەری عێ����راق‬

‫دەژمێردرێ����ت دوای ئەو هەواڵنە هاتوە كە‬ ‫لەالیەن لیژنەك����ەی پەرلەمان‌و لیژنەكەی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیرانەوە دران بۆ لێكۆڵینەوە‬ ‫لەراستی هەڵبژاردنەكان‌و تێیدا دەركەوتوە‬ ‫كە كۆمس����یۆن لەپشت دەس����تكاریكردن‌و‬ ‫ساختەكاری ناو هەڵبژاردنەكانەوەیە‪.‬‬ ‫ئەو باسی لەوەش����كرد هەر لەسەر ئەو‬ ‫بنەمای����ە لە‌پەرلەم����ان هەمواری یاس����ای‬ ‫هەڵبژاردن����ی ئەنجومەن����ی نوێنەرانی����ان‬ ‫پەس����ەندكردوە بۆ ئەوەی رێكاری یاسایی‬ ‫دژ بە‌كۆمس����یۆن بگیرێتە بەر كە ئەوەش‬ ‫ناڕەزایەتی زۆرێك����ی لێكەوتۆتەوە هەوڵی‬ ‫زۆریانداوە شكست بەوە بهێنن رێكارەكانی‬ ‫پەرلەمان جێبەجێ بكرێن بەاڵم هەوڵەكانی‬ ‫ئەو كەس����انە شكس����تیان هێناوە كاتێك‬ ‫ئەنجومەنی ب����ااڵی دادوەری عێراق رۆژی‬ ‫یەكشەممە دەستی كردوە بەجێبەجێكردنی‬ ‫هەمواری یاس����اكەو لەیەكەم هەنگاویشدا‬ ‫كۆمسیارانیان لە‌كۆمسیۆن كردۆتە دەرەوەو‬ ‫ئەركەكانیان بە‌دادوەرەكان سپاردوە‪ .‬ب‬

‫وتیش����ی"بۆیە یەك كاتژمێر‌و نیو دوای بەربەستە كۆنكرێتییەكان‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم عادل ن����وری هەر س����وردەبێت‬ ‫ئ����ەوەی ئەوان����ە لە‌كۆمس����یۆن دەركران‌و‬ ‫لەجێیان دادوەرەكان دەستبەكاربون‪ ،‬ئەو لەس����ەر ئەوەی بچێتە ش����وێنی ئاگرەكەو‬ ‫كۆگا گەورەیەی دەنگەكان كە گەورەترین بەربەرس����تە كۆنكرێتییەكان تێپەڕێنێت‌و‬ ‫ئەوەش����ی لەڕێگەی كارمەندێكی بەرگری‬ ‫كۆگایە لەعێراقدا سوتێنرا‪".‬‬ ‫بەپێی قس����ەی عادل نوری خۆی هەركە شارس����تانییەوە ب����ۆ مەیس����ەر دەبێ����ت‪،‬‬ ‫هەواڵی ئاگرەكە لەتەلەفزیۆنەوە دەبیستێت پ����اش ئەوەی ئ����ەو كارمەن����دە دەبینێت‬ ‫دەس����تبەجێ لەگ����ەڵ دو پەرلەمانت����اری دەموچاوی رەشهەڵگەڕاوەو داوای لێدەكات‬ ‫دیكەی ئافرەتدا دەچنە شوێنی روداوەكەو رێگەیەكی پیش����ان بدات بۆ چونە ئەودیو‬ ‫وتیشی"كاتێك گەیش����تینە ئەوێ بینیمان بەربەرستەكان‪.‬‬ ‫وتیشی"لەو ش����وێنەوە كە پاسەوانەكان‬ ‫تەوقێك����ی ئەمن����ی گەورە دروس����تكراوە‬ ‫لەدەوری ش����وێنەكەو ئەو شوێنانەی سوتا لێوەی هاتوچۆ دەكەن چومە ئەو دیو بەاڵم‬ ‫بو بە‌بەربەرستی كۆنكرێتی دایانبڕی بو‪ ".‬لەوێ قیامەتم بینی‪ .‬نەك س����ندوقەكانی‬ ‫ع����ادل نوری پ����اش ئ����ەوە داوا دەكات دەنگدان تەنانەت هەمو جەمەلۆن‌و شیش‌و‬ ‫بچێتە ئەو دیو بەربەس����تە كۆنكرێتییەكان شێلمانەكانیش توابونەوە‪ .‬بۆیە تا توانیم‬ ‫بەاڵم س����ەرەتا رێگەی پێنادەن بەبیانوی وێنەی شوێنەكەم گرت‪".‬‬ ‫عادل بەقس����ەی خۆی ل����ەوێ هێندەی‬ ‫بونی مەترس����ییەوە‪ .‬سەیریش����ی لێ دێت‬ ‫كە بەرپرس����ە ئەمنییەكان����ی دیوە لێدوان دیكە س����ەری لە‌لێدوانەكانی بەرپرس����انی‬ ‫دەدەن لەب����ارەی ئەوەی كە هیچ دەنگێك ئەمنی س����وڕماوە كە ل����ەدەرەوە نكۆڵیان‬ ‫نەس����وتاوە‪ ،‬بەبێ ئەوەی بچن����ە ئەودیو لە‌سوتانی دەنگەكان كردوە‪.‬‬

‫وتشی"هەمو كۆگاكە شەش جەمەلۆنە‪،‬‬ ‫لەوانە س����یانیان بەتەواوی توابونەوە نەك‬ ‫س����وتابون‪ .‬بەوەدا دەردەكەوێت ئاگرەكە‬ ‫ئاگرێكی ئاس����ایی نەبوە‪ .‬ك����ە چومە ناو‬ ‫دوكەڵ‌و ش����تەكەم فۆرمەكان����ی دەنگدانم‬ ‫بە‌س����وتاوی بینی زۆریش ب����ون‪ .‬تەنانەت‬ ‫ل����ەو جەمەلۆنەش كە نزیك بو لەم س����ێ‬ ‫جەمەلۆن����ە س����وتاوەوە‪ ،‬س����ندوقەكانی‬ ‫دەنگدان رەش ببون‌و هەندێك تەنیا ئاوی‬ ‫رەشیان تێدابو‪ ،‬وەرەقەی دەنگدانیان تێدا‬ ‫نەبو‌و سەیرم لێدەهات ئایا ئەو سندوقانە‬ ‫بەبەتاڵی چیان كردوە لەوێ‪".‬‬ ‫بەاڵم باسی لەوەش����كرد بەهۆی ئەوەی‬ ‫هێشتا زانیاری تەواو نەدراوەتە لیژنەكەیان‬ ‫لەسەر ئەوەی ئەو ش����وێنە چەند دەنگی‬ ‫تێ����دا بوە بۆیە زانیاری تەواویان هێش����تا‬ ‫نییەو ناش����زانن زیات����ر دەنگی كوێ بون‪.‬‬ ‫سەریش����ی لەو لێدوانەی وەزیری ناوخۆی‬ ‫سوڕدەمێنێت كە چۆن لەخۆیەوە وتویەتی‬ ‫تەنیا هەشت هەزار دەنگ سوتاون ئەوەش‬

‫"هیچ الیه‌نێك ‌ی سیاسی‌ بۆی‌ نیه‌ ده‌ستوه‌ربدات ‌ه پرۆسه‌ی هه‌ژمارکرد‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬ ‫هه‌ژماركردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگی‌ ده‌نگده‌ران‬ ‫بە‌ده‌ست بابه‌تی‌ گه‌رمی‌ رۆژه‌‪ ،‬له‌م‬ ‫چوار چێوه‌یه‌دا ئه‌نجومه‌نی‌ دادوه‌ری‌‬ ‫عێراق ‪ 27‬دادوه‌ری‌ له‌نه‌ته‌وه‌ی‌ كورد‌و‬ ‫عه‌ره‌ب‌و توركمان‌و شیعه‌‌و سوننه‌ بۆ‬ ‫پرۆسه‌كه‌ ده‌ستنیشانكردوه‌‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫‪ 9‬دادوه‌ر ئیشوكاره‌كانی‌ كۆمسیاران‬ ‫ده‌گرنه‌ ده‌ست‌و ‪ 18‬دادوه‌ری‌ دیكه‌ش‬ ‫به‌سه‌ر سه‌رجه‌م پارێزگاكانی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‌و عێراقدا دابه‌ش ده‌كرێن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌ هه‌وڵی����دا وت����ه‌ی‌ ئه‌ندام����ی‬

‫ئه‌نجومه‌ن����ی‌ كۆمیس����یارانی‌ س����ه‌ر‬ ‫بە‌كۆمس����یۆنی‌ ب����ااڵی‌ س����ه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ عێراق‪ ،‬سه‌عید كاكه‌یی‌‬ ‫سه‌باره‌ت بە‌ش����وێنگرتنه‌وه‌یان له‌الیه‌ن‬ ‫دادوه‌ره‌كانه‌وه‌ وه‌ربگرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌و بابه‌ته‌ سپێردراوه‌ بە‌دادوه‌ره‌‬ ‫به‌رێ����زه‌كان‌و ئه‌وان له‌بری‌ كۆمس����یۆن‬ ‫پرۆس����ه‌ی‌ جیاكردن����ه‌وه‌ی‌ ده‌نگ����ه‌كان‬ ‫به‌ده‌س����تی‌ ئه‌نج����ام ده‌ده‌ن‪ .‬ئێمه‌ له‌م‬ ‫كات����ه‌دا به‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ك ئ����اگاداری‌‬ ‫ئیشوكاره‌كانیان نین‪ ،‬بە‌گونجاوی‌ نازانین‬ ‫لێدوان له‌س����ه‌ر چۆنیه‌تی‌ به‌رێوه‌چونی‌‬ ‫پرۆسه‌كه‌ بده‌ین"‪.‬‬

‫هه‌روه‌ه����ا د‪.‬بڕیار ره‌ش����ید وته‌بێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌زگای‌ هه‌ڵبژاردنی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌‬ ‫كوردس����تان له‌باره‌ی‌ هه‌ژماركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌نگ����ه‌كان به‌ده‌س����تی‌‌و ئه‌نجامدان����ی‌‬ ‫پرۆس����ه‌كه‌ له‌الی����ه‌ن ئ����ه‌و دادوه‌رانه‌ی‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌نجومه‌نی‌ دادوه‌ری‌ عێراقه‌وه‌‬ ‫ده‌ستنیش����ان ك����راون‪ ،‬بە‌ئاوێنه‌ی‌ وت‬ ‫"ئێم����ه‌ پێم����ان وا نیه‌ به‌ب����ێ‌ بڕیاری‌‬ ‫دادگای‌ فیدراڵ����ی‌ عێراق ده‌س����ت ببه‌ن‬ ‫بۆ پرۆس����ه‌ی‌ جیاكردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگه‌كان‬ ‫به‌ده‌ستی‌‪ .‬پێویسته‌ چاوه‌ڕوانی‌ بڕیاری‌‬ ‫كۆتایی‌ دادگای‌ فیدراڵی‌ بكرێت‪ ،‬به‌وه‌ی‌‬ ‫ئای����ا بڕیاره‌ك����ه‌ی‌ په‌رله‌م����ان قابیلی‌‬

‫جێبه‌جێكردنه‌ یاخود به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ره‌ت‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫راش����یگه‌یاند به‌پێی‌ ئه‌و به‌رنامه‌یه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ دادوه‌ری‌ ئاشكرایكردوه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫پارێزگایه‌ك دادوه‌رێكی‌ بۆ دیاریده‌كرێت‪،‬‬ ‫‪ 9‬دادوه‌ری‌ دیك����ه‌ش له‌بری‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫كۆمسیاران ئیشوكاره‌كان رایی‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫د‪.‬بڕیار ئاماژه‌ی به‌وه‌ش كرد‪ ،‬بە‌پێی‌ ئه‌و‬ ‫زانیاریانه‌ی‌ به‌ده‌س����ت ئه‌وان گه‌یشتوه‌‬ ‫هه‌ڵب����ژاردن‌و دیاریكردنی‌ داده‌وه‌ره‌كان‬ ‫له‌نێو ش����اره‌كان خۆی����ان ده‌بن‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ دادوه‌ری‌ پارێزگایه‌ك����ی‌ دیكه‌‬ ‫به‌شداری‌ پرۆس����ه‌ی‌ پارێزگایه‌كی‌ دیكه‌‬

‫هه‌رێم‌و عێراق بێت‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك����ی‌ دیك����ه‌وه‌ نه‌وزاد س����اڵح‬ ‫ئه‌ندام����ی‌ دام����ه‌زراوه‌ی‌ هه‌ڵب����ژاردن‌و‬ ‫ئام����اری‌ هاوپه‌یمانی‌ بۆ دیموكراس����ی‌‌و‬ ‫دادپ����ه‌روه‌ری‌‪ ،‬بە‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ دادوه‌ری‌ هه‌مو رێوش����وێنه‌‬ ‫پێویس����ته‌كانی‌ گرتوه‌تبه‌ر ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پرۆس����ه‌ی‌ جیاكردن����ه‌وه‌ی‌ ده‌نگ����دان‬ ‫بە‌ده‌ست به‌سه‌كه‌وتویی‌ به‌رێوه‌ بچێت‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و وتی‌ "به‌ده‌ر له‌رێكخ����راوی‌ نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرت����وه‌كان‪ ،‬هیچ ح����زب‌و الیه‌نێكی‌‬ ‫سیاس����ی‌ كوردستانی‌‌و عێراقی‌ بۆی‌ نیه‌‬ ‫ده‌س����توه‌ربداته‌ كاروباری‌ پرۆس����ه‌كه‌"‪.‬‬

‫)‪ )629‬سێشه‌ممه ‪2018/6/12‬‬

‫سوتاوه‌كان ‌ی ره‌سافه‌وه‌‪:‬‬

‫‪5‬‬

‫بۆچی یه‌كێتی‌‌و پارت ‌ی‬ ‫له‌ژماردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگه‌كان ده‌ترسن؟‬

‫زیاتر له‌‪%70‬ی‌ كورسیه‌كانی‌ كوردییان مسۆگەر کردوە‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‪ ،‬له‌م هه‌ڵبژاردنه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراقدا گه‌وره‌ترین‬ ‫براوه‌ن‪ ،‬ك ‌ه پێكه‌و‌ه ‪ 43‬كورسییان له‌كۆ ‌ی‬ ‫‪ 56‬كورسی‌ كورد له‌ئه‌نجومه‌ن ‌ی نوێنه‌ران ‌ی‬ ‫عێراقدا به‌ده‌ستهێناوه‌‪ ،‬الیه‌نه‌كان ‌ی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن پێانوایه‌ یه‌كێتی‌‌و پارت ‌ی‬ ‫به‌هۆی‌ بردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و رێژه‌ زۆره‌ ‌ی‬ ‫كورسییه‌كانه‌و‌ه له‌گه‌ڵ‌ ژماردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ده‌نگه‌كان نین به‌ده‌ست‪ ،‬به‌اڵم ئه‌ندامێك ‌ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ ده‌ڵێت "ئێمه‌و‌ه‬ ‫وه‌ك یه‌كێتی‌ بۆ له‌هه‌ژماركردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ده‌نگه‌كان به‌ده‌ست بترسین له‌كاتێكدا‬ ‫ده‌نگه‌كانمان كه‌می‌ كردوه‌؟"‪.‬‬ ‫ئاژانس���ی‌ فارس��� ‌ی ئێران ‌ی له‌هه‌واڵێكدا‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌و‌ه ده‌كات كه‌ كاربه‌ده‌س���تان ‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارت��� ‌ی له‌نامه‌یه‌كدا كه‌ داویانه‌ت ‌ه‬ ‫ده‌س���ت باڵوێ���ز ‌ی ئه‌مه‌ری���كا له‌عێ���راق‬ ‫"دۆگالس سیلیمان"‪ ،‬رایانگه‌یاندو‌ه له‌حاڵ ‌ی‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ ‌ی كورسییه‌كانیان له‌ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫نوێ��� ‌ی نوێنه‌ران���دا به‌ه���ۆی‌ ژماردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ده‌نگه‌كانیان به‌ش���ێوه‌ی‌ ده‌س���تی‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫له‌پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌ عێراق ده‌كشێنه‌وه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫په‌یامه‌ له‌الیه‌ن چاودێران���ه‌وه‌ لێكدانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ب���ۆ ده‌كر ‌ێ كه‌ "یه‌كێت���ی‌‌و پارت ‌ی‬ ‫ده‌یانه‌و ‌ێ به‌هه‌ر نرخ‌و كارێك بو‌ه ئه‌نجام ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ك���ه‌ بپارێ���زن‌و وه‌ك���و ئه‌وه‌ ‌ی‬

‫راگه‌یاندراو‌ه بهێڵنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌م قسه‌و باسانه‌دا‪ ،‬ئه‌ندام ‌ی‬ ‫سه‌ركردایه‌ت ‌ی یه‌كێت ‌ی نیشتمانی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫ره‌هبه‌ر ‌ی سه‌ید ئیبراهیم بە‌ئاوێنه‌ ‌ی راگه‌یاند‬ ‫ئه‌وان به‌هیچ شێوه‌یه‌ك له‌هه‌ژماركردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ده‌س���تی‌ ده‌نگه‌كان ناترس���ن‪ ،‬ئ���ه‌و وت ‌ی‬ ‫"ئێمه‌وه‌ وه‌ك یه‌كێتی‌ بۆ له‌هه‌ژماركردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ده‌نگه‌كان به‌ده‌س���ت بترس���ین له‌كاتێكدا‬ ‫ده‌نگه‌كانم���ان كه‌می‌ ك���ردوه‌‪ ،‬من پێموای ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر ده‌نگی‌ پێشمه‌رگه‌‌و ناوخۆ‌و تایبه‌ت‬ ‫هه‌ڵنه‌وه‌ش���ێنرێته‌وه‌‪ ،‬ده‌نگه‌كانم���ان زیاتر‬ ‫ده‌بێت نه‌ك كه‌متر"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌كات له‌قه‌زای‌ كۆیه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ه���اوكات ئ���ه‌و به‌رپرس��� ‌ی مه‌ڵبه‌ند ‌ی‬ ‫حزبه‌كه‌یه‌ت ‌ی له‌و س���نور‌ه به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫ته‌زویرنه‌ك���راوه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌ی "بروا بكه‌ن رۆژ ‌ی‬ ‫ده‌نگدان له‌خه‌می‌ ئه‌وه‌دا بوم بتوانم ده‌نگ ‌ی‬ ‫خۆم ب���ده‌م‌و ده‌نگه‌ك���ه‌م نه‌فه‌وتێت‌و زۆر‬ ‫بە‌زه‌حم���ه‌ت توانیوم���ه‌ ده‌نگ ‌ی خۆم بده‌م‪،‬‬ ‫ئێمه‌ ب���اش له‌حزب���ە‌دۆراوه‌كان تێده‌گه‌ین‬ ‫ده‌زانین كوێی���ان ژان ده‌كات هه‌ر ئه‌وانیش‬ ‫ئه‌م بوختانان ‌ه بۆ یه‌كێتی‌ ده‌كه‌ن ك ‌ه گوای ‌ه‬ ‫ئێم ‌ه له‌هه‌ژماركردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگه‌كان به‌ده‌ست‬ ‫ده‌ترس���ین‪ ،‬ئێمه‌ نه‌ك ناترسین پێمان وای ‌ه‬ ‫ده‌نگه‌كانمان زیاتر ده‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا كارگێر‌و به‌رپرس���ی‌ مه‌كته‌ب ‌ی‬ ‫راگه‌یان���ی‌ لق��� ‌ی ‪ 4‬ی‌ پارت���ی‌ دیموكرات ‌ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬دانای‌ شه‌هید جه‌زا بە‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یان���د پێ���ش ئ���ه‌وه‌ی‌ هی���چ بریارێك‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ی‌ عێ���راق ده‌ربچێت‌و به‌ره‌یه‌ك‬

‫له‌دژ ‌ی ئه‌نجامه‌كان دروست ببێت‪ ،‬حزبه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌و رایگه‌یاندوه‌ درك به‌وه‌ ده‌كه‌ن له‌چه‌ند‬ ‫ناوچه‌یه‌ك ده‌نگه‌كانیان ده‌س���تكاری‌ كراو‌ه‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌سنوری‌ س���لێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌‌و‬ ‫ده‌زگا ‌ی هه‌ڵبژاردنیان سكااڵ ‌ی له‌كۆمسیۆن‬ ‫تۆمار كردو‌ه ‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬ ‫یه‌كه‌م الیه‌ن ب���وه‌ داوا ‌ی هه‌ژماركردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ده‌نگه‌كانی‌ كردو‌ه به‌ده‌ستی‌‪ ،‬به‌اڵم له‌دژ ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ی���ن پرۆس���ه‌ك ‌ه بە‌نایاس���ای ‌ی بكرێت‪،‬‬ ‫نابێت هیچ ده‌نگێكیش هه‌ڵوه‌ش���ێنرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئیتر ده‌نگ ‌ی تایبه‌ت بێت‪ ،‬پێش���مه‌رگ ‌ه یان‬ ‫ناوخۆ بێت له‌به‌س���ره‌ بێت ی���ان له‌ئه‌نبار‬ ‫یان له‌كوردس���تان‪ ،‬پێم س���ه‌یره‌ هه‌ندێك‬ ‫الیه‌ن ئه‌و جورئه‌ته‌یان هه‌یه‌‌و ده‌ڵێن پارت ‌ی‬ ‫له‌هه‌ژماركردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگه‌كان ده‌ترس���ێت‪،‬‬ ‫هیچ راگه‌یه‌ن���راو‌و لێدوانێك ‌ی به‌رپرس���ان ‌ی‬ ‫پارتی‌ دژ ‌ی هه‌ژماركردنه‌وه‌ نه‌بوه‌‪ ،‬وه‌ك وتم‬ ‫پێشتر ئه‌وه‌ داوای‌ پارتی‌ خۆی‌ بوه‌"‪.‬‬ ‫پێش��� ‌ی وایه‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئێس���تا رو ده‌دات‬ ‫له‌ب���اره‌ ‌ی هه‌ژماركردن���ه‌وه‌ی‌ ده‌نگ���ه‌كان‬ ‫بە‌سیاس���ی‌ كراوه‌‌و ده‌ڵێت "ئێم ‌ه ده‌پرسین‬ ‫باش���ه‌ ب���ۆ ده‌نگ���ی‌ ئاواره‌كانی‌ موس���ڵ‬ ‫هه‌ڵده‌وه‌ش���ێنرێته‌وه‌ ب���ه‌اڵم ئاواره‌كان��� ‌ی‬ ‫كه‌رك���وك ده‌س���تكاری‌ ناكرێ���ت‪ ،‬ده‌نگی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ كوردس���تان هه‌ژمار ناكه‌ن به‌اڵم‬ ‫ده‌نگی‌ تایبه‌تی‌ ت���ه‌واوی‌ پارێزگاكانی‌ تر ‌ی‬ ‫عێراق هه‌ژمار ده‌كرێ���ت‪ ،‬پیاده‌كردنی‌ ئه‌م‬ ‫جۆره‌ سیاس���ه‌ته‌یه‌ كه‌ ئێم���ه‌‌و خه‌ڵكان ‌ی‬ ‫دیكه‌ش ‌ی خستوه‌ت ‌ه گومانه‌وه‌"‪.‬‬

‫یه‌كێتی‌‌و پارت ‌ی‬ ‫له‌نامه‌یه‌كدا ك ‌ه‬ ‫داویانه‌ته‌ ده‌ست‬ ‫باڵوێزی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌عێراق رایانگه‌یاندو‌ه‬ ‫له‌حاڵ ‌ی كه‌مكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫كورسییه‌كانیان‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫نوێی‌ نوێنه‌راندا‬ ‫به‌هۆی‌ ژماردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ده‌نگه‌كانیان به‌شێوه‌ ‌ی‬ ‫ده‌ستی‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫له‌پرۆسه‌ی‌ سیاس ‌ی‬ ‫عێراق ده‌كشێنه‌وه‌‬

‫"له‌چه‌ند ناوه‌ندێك ‌ی ده‌نگدان كڕین‌و‬ ‫فرۆشتن به‌ده‌نگ ‌ی ده‌نگده‌رانه‌و ‌ه كراوه‌"‬ ‫پۆلیسێک هەوڵی رزگارکردنی سندوقەکانی دەنگدان دەدات لەڕسافە‬ ‫لەكاتێكدای����ە ك����ە پێش����تر وتویەتی هیچ‬ ‫دەنگێك نەسوتاوە‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشدا كە لەو شوێنە كۆمەڵێك‬ ‫كەس����ی نائاسایی دیوە كە بە‌چونی ئەمان‬ ‫بۆ شوێنەكە قەڵس بون‌و وێنەشی گرتون‌و‬ ‫وتیشی"گومان دەكەم ئەوانە سەرەداوێكی‬ ‫باش بن ب����ۆ لێكۆڵینەوەی ئێمە‪ .‬وێنەیانم‬ ‫الیە‪ ،‬بەتایبەت یەكێك لەوانە لە‌دو س����ێ‬ ‫ك����ردەوەی تاوانكاری����ی دیكەدا پێش����تر‬ ‫لەبەغدا لە‌وێنەكاندا دەرچوە‪".‬‬ ‫بەقسەی خۆی پاش ئەوەی لە‌شوێنەكە‬ ‫هاتۆتەوە دەرەوە هیچ كەس����ێكی ئەمنی‬ ‫لەشوێنی روداوەكە نەماوەو تەنانەت یەك‬ ‫بەرپرس‌و كارمەندی كۆمس����یۆنیش لەوێ‬ ‫نەبون‪.‬‬ ‫باسی لەوەكرد تەنیا كەسانێكی مەدەنی‬ ‫بینی����وە ك����ە لە‌جەمەلۆن����ی چوارەمەوە‬ ‫سندوقەكان دەهێنن‌و دەبەن بەبێ ئەوەی‬ ‫كەسێك‌و بەرپرس����ێك هەبێت بڵێت ئەوە‬ ‫چی دەكەن‪.‬‬

‫ع����ادل ن����وری لێ����ی پرس����یون بەاڵم‬ ‫وەاڵمی����ان نەداوەتەوەو مۆڕەیان لێكردوەو‬ ‫وتیش����ی"دیار بو سەر بە‌الیەنێكی سیاسی‬ ‫بون‪".‬‬ ‫لەبارەی ئەوەی ئایا لێكۆڵینەوەكان لەو‬ ‫روداوە دەگەنە ئەنجام‪ ،‬ئەو وتی"بەبڕوای‬ ‫م����ن لێكۆڵین����ەوەی دەزگا حكومییەكان‬ ‫هیچ ئەنجامێك����ی نابێت ئەگەر ئێمە وەك‬ ‫پەرلەمان لێبگەڕێی����ن‪ ،‬چونكە دەیانەوێت‬ ‫پەردەپۆشی روداوەكە بكەن‪".‬‬ ‫ئەو روداوەكەش ب����ە‌"دوا زنجیرەی ئەو‬ ‫گاڵتەجاڕیی����ە" ناودەبات ك����ە ناویان ناوە‬ ‫هەڵبژاردن‪.‬‬ ‫وتیش����ی"ئەو كەس����انە لەپش����ت ئ����ەم‬ ‫روداوەوەن ك����ە دژی هەژماركردن����ەوەی‬ ‫دەنگەكانن بەدەست‌و ئەویش ئەوانەن كە‬ ‫س����اختەكاریان ئەنجامداوەو حكومەتیش‬ ‫دان����ی بەوەدا ن����اوە كە الیەنێ����ك ئەوەی‬ ‫ئەنجام����داوە ب����ەاڵم ماوەت����ەوە الیەنەكە‬ ‫كەشف بكرێت‪".‬‬

‫دنه‌وه‌ی ده‌نگه‌كان"‬ ‫جه‌ختیشی كرده‌وه‌ "هه‌ژمار كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌نگی‌ ده‌نگده‌ران به‌ده‌س����ت‪ ،‬شكۆ بۆ‬ ‫ده‌نگی‌ هاواڵتی‌‌و پرۆس����ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫دیموكراسی‌ ده‌گێرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫نه‌وزاد س����اڵح رایش����ی گه‌یاند بە‌پێی‌‬ ‫زانیارییه‌كان����ی‌ ئ����ه‌وان ئه‌نجومه‌ن���� ‌‬ ‫ی‬ ‫دادوه‌ری‌‌و نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان‌و نوێنه‌ری‌‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان ئاماده‌ی‌ سه‌رله‌نوێ‌‬ ‫جیاكردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگه‌كان ده‌بن‪ ،‬ئه‌گه‌ری‌‬ ‫ئه‌وه‌ش به‌هێزه‌ پرۆسه‌كه‌ ماوه‌ی‌ ‪ 10‬رۆژ‬ ‫بخایه‌نێت‪.‬‬ ‫رۆژی‌ ‪12‬ی‌ ئایاری‌ ئه‌مساڵ پرۆسه‌ی‌‬

‫هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تان‌و عێراق ئه‌نجام����درا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ر ل����ه‌دوای‌ چه‌ن����د كاتژمێرێكی‌ كه‌م‬ ‫له‌داخس����تنی‌ بنك����ه‌كان‌و راگه‌یاندن����ی‌‬ ‫ئه‌نجامه‌ سه‌ره‌تاییه‌كان‪ ،‬گرژی‌‌و ئاڵۆزی‌‬ ‫له‌نێوان الیه‌نه‌ به‌شداربوه‌كان دروستبو‪.‬‬ ‫به‌ش����ێكی‌ زۆری‌ حیزبە‌كوردس����تانی‌‌و‬ ‫عێراقییه‌كان كۆمسیۆنی‌ بااڵی‌ سه‌ربه‌خۆی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانیان بە‌"سه‌ربه‌خۆ نه‌بون‌و‬ ‫الیه‌نگری" تۆمه‌تباركرد‪ .‬رایشیان گه‌یاند‬ ‫ده‌س����تكاری‌ ئه‌نجام����ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‬ ‫كراوه‌‪ ،‬داواش����یان كرد ی����ا هه‌ڵبژاردن‬ ‫دوباره‌ بكرێت����ه‌وه‌‪ ،‬یا دوباره‌ ده‌نگه‌كان‬ ‫بە‌ده‌ست هه‌ژمار بكرێنه‌وه‌‪.‬‬

‫ئا‪ :‬ئومێد‬ ‫مه‌شعان جبوری‌ ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌رانی‌ عێراق له‌به‌رنامه‌یه‌كی‬ ‫ته‌له‌فزیۆنیدا رایگه‌یاند "سندوقه‌كانی‌‬ ‫ره‌وه‌ندی‌ عێراق كڕین‌و فرۆشتنیان پێوه‌‬ ‫كراوه‌‪ ،‬له‌ئوتێله‌كه‌ی من له‌دیمه‌شقی‌‬ ‫پایته‌ختی‌ سوریا سه‌رۆكی‌ هاوپه‌یمانییه‌ك‬ ‫كورسی‌ په‌رله‌مانی‌ له‌به‌رپرسێكی‌‬ ‫كۆمسیۆن كڕیوه‌"‪ .‬ئه‌م وتانه‌ له‌میدیای‬ ‫عێراقی‌و ناوه‌نده‌ سیاسییه‌كاندا هه‌رایه‌كی‬ ‫گه‌وره‌ی نایه‌وه‌‪ .‬ناڕازییه‌كان وه‌ك‬ ‫به‌ڵگه‌ی ساخته‌كاری‌و براوه‌كانیش وه‌ك‬ ‫پروپاگه‌نده‌‌و چه‌واشه‌كاریی دۆڕاوه‌كان‬ ‫له‌قه‌ڵه‌میان دا‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی بانگه‌شه‌كانی مه‌شعان جبورییه‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌كه‌ناڵی‌ شه‌رقیه‌وه‌ باڵوكرایه‌وه‌‪ ،‬شوان‬ ‫داودی‌ ئه‌ندام����ی په‌رله‌مانی عێراق له‌س����ه‌ر‬ ‫لیس����یتی یه‌كێت����ی‪ ،‬بە‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫شتێكی‌ ئاش����كرایه‌ الی‌ هاواڵتیانی‌ عێراق‪،‬‬ ‫دۆڕاوه‌كان هه‌میشه‌ بیانوی‌ سه‌یر‌و سه‌مه‌ره‌‬ ‫ده‌هێننه‌وه‌‪" ،‬مه‌ش����عان جبوری‌ كه‌س����ێكی‌‬ ‫نه‌ناس����راو نیه‌‌و هه‌مومان تێگه‌یشتوین ئه‌و‬ ‫وه‌ك نیسك به‌ر‌و پشتی‌ نیه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و په‌رله‌مانت����اره‌ رایده‌گه‌یه‌نێ����ت له‌م‬ ‫واڵته‌دا هه‌مو ش����تێك رێی‌ تێده‌چێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ الی‌ م����ن گرنگ ‌ه كه‌ خ����ۆم نزیكم‬ ‫له‌روداوه‌كان‌و ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانیشم ئه‌وه‌یه‌‬ ‫"كاتی‌ خۆی‌ كه‌ یاس����ای‌ هه‌ڵبژاردن هه‌موار‬ ‫كرایه‌وه‌‪ ،‬ئ����ه‌و براده‌رانه‌ی‌ ئیس����تا ناڕازین‬ ‫پێداگربون له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ ده‌بێت پرۆسه‌كه‌‬ ‫به‌ت����ه‌واوی‌ ئه‌لیكترۆنی‌ بێ����ت‪ .‬وتم ئه‌گه‌ر‬ ‫كێشه‌یه‌كی‌ هونه‌ری‌ رویدا چۆن چاره‌سه‌ری‌‬ ‫بكه‌ین؟ با رێگای‌ دیكه‌ به‌كار بهێنین‪ .‬ئه‌وان‬ ‫وتیان بڕیاری‌ كۆتاییه‌‌و به‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ك‬ ‫نابێت رێگای‌ ده‌ستی‌ به‌كار بهێنرێت‪ ،‬ته‌نها‌و‬ ‫ته‌نها ده‌بێ����ت ئه‌لیكترۆنی‌ بێت‪ .‬هه‌تا رۆژی‌‬ ‫‪12‬ی‌ ‪5‬و رۆژی‌ هه‌ڵبژاردنه‌ك����ه‌ بانگه‌ش����ه‌ی‌‬ ‫پاك‌و بێگه‌ردی‌ پرۆسه‌كه‌یان ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ئام����اژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات ل����ه‌دوای‌ كۆتایی‌‬ ‫هاتنی‌ پرۆس����ه‌ی‌ ده‌نگدانه‌كه‌‌و راگه‌یاندنی‌‬ ‫ئه‌نجامه‌ به‌راییه‌كان‪ ،‬هه‌اڵیه‌كی‌ زۆر دروستكرا‬ ‫به‌وه‌ی‌ ده‌س����تكاری‌ ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‬ ‫كراوه‌‪ .‬ئێس����تا ئه‌و الیه‌نانه‌ی‌ ئه‌نجامه‌كه‌یان‬ ‫به‌دڵ نی����ه‌ هه‌رجاره‌ی‌ تۆمه‌تێك دروس����ت‬

‫ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬كڕین����ی‌ كورس����ی ‌ی په‌رله‌مانیش‬ ‫ده‌چێته‌ ئه‌و چوار چێوه‌یه‌وه‌‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "یه‌كێ����ك له‌گرفته‌كان����ی‌ ئ����ه‌م‬ ‫پرۆسه‌یه‌ ئه‌وه‌یه‌ زیاتر له‌‪ 120‬په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫خوله‌كانی‌ پێش����و خۆیان كاندید كردبوه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌و ژماره‌یه‌ نزیكی‌ ‪ 90‬كاندیدی‌ ده‌رنه‌چوه‌‪.‬‬ ‫له‌ناو ده‌رنه‌چوه‌كانیش سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‌و‬ ‫جێگری‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان هه‌یه‌‪ .‬پێشی‌ وایه‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ تۆمه‌ت ده‌به‌شنه‌وه‌‬ ‫كاندی����ده‌ دۆراوه‌كان����ن‪ .‬باڵوكردن����ه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌نگۆی‌ كڕینی‌ كورس����ی‌ په‌رله‌مان له‌الیه‌ن‬ ‫كاندیده‌كانه‌وه‌ چه‌واشه‌كارییه‌كی‌ دیكه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫جۆره‌ كه‌س����انه‌یه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت كه‌سێكی‌ وه‌ك‬ ‫مه‌شعان جبوری‌ كه‌ پێموایه‌ قسه‌ ‌ی ناچێته‌‬ ‫گیرفانی‌ هیچ كه‌سێكه‌وه‌"‪.‬‬ ‫راش����یده‌گه‌یه‌نێت ئه‌گه‌ر س����اخته‌كاریش‬ ‫ئه‌نجام درابێت ئه‌وا له‌هه‌ندێك له‌و ناوچانه‌ی‌‬ ‫ئاواره‌كانی‌ تێدانیش����ته‌جێن‪ ،‬له‌گه‌ڵ ده‌نگی‌‬ ‫ره‌وه‌ندی‌ عێراق له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت رویان داوه‌‪.‬‬ ‫پێشی‌ وایه‌ بۆ چاره‌س����ه‌ركردنی‌ كێشه‌كان‬ ‫رێكاری یاس����ایی‌ هه‌یه‌‪ .‬ئه‌و وتی‌ "به‌س����ه‌ر‬ ‫هه‌م����و ناوه‌ن����د‌و ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌كاندا‬ ‫ب����ازدراوه‌و كار ده‌كرێت بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ بە‌هه‌ر‬ ‫نرخێك بوه‌ پرۆس����ه‌كه‌ هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫م����ن پێموای����ه‌ ئه‌گه‌ر عێ����راق له‌رێ����ره‌وی‌‬ ‫دامه‌زراوه‌ یاساییه‌كان‌و ده‌ستور ده‌ربچێت‪،‬‬ ‫زۆر زه‌حم����ه‌ت ده‌بێت بگه‌رێته‌وه‌ بۆ س����ه‌ر‬ ‫رێچكه‌ی‌ خۆی‌"‪.‬‬ ‫مه‌ش����عان جه‌بوری‌ ئاماژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌ داوه‌‬ ‫ك����ه‌ به‌ڵگه‌ی‌ الی����ه‌ ش����ه‌ش په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫ده‌رچ����و ملیۆنه‌ها دۆالری‌ان داوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردندا براوه‌ بن‪ ،‬كه‌ وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"یه‌كێكیان ئااڵ تاڵه‌بانییه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌حم����ه‌دی‌ حاج����ی‌ ره‌ش����ید ئه‌ندام����ی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێراق‪ ،‬له‌س����ه‌ر لیستی كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی له‌مباره‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ وت "به‌پێی‌‬ ‫ئه‌و به‌ڵگه‌ نامانه‌ی‌ له‌به‌رده‌س����تن‪ ،‬له‌چه‌ند‬ ‫ناوه‌ندێك����ی‌ ده‌نگ����دان كڕی����ن‌و فرۆش����تن‬ ‫به‌ده‌نگی‌ ده‌نگده‌رانه‌وه‌ كراوه‌‪ .‬پرۆس����ه‌كه‌‬ ‫ته‌واو ناش����ه‌فاف‌و پێچه‌وانه‌ی‌ پرنسیپه‌كانی‌‬ ‫دیموكراس����ی‌ بوه‌"‪ .‬له‌ب����اره‌ی‌ لێدوانه‌كانی‌‬ ‫مه‌شعان جبوری‌ كه‌ جه‌خت له‌سه‌ر فرۆشتنی‌‬ ‫كورسی‌ په‌رله‌مان ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌ناو‬ ‫ئه‌نجومه‌ن����ی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراق‪ ،‬مه‌ش����عان‬ ‫جبوری‌ ب����ه‌وردی‌‌و زۆر بە‌ره‌وانی‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫به‌ڵگه‌ی‌ خسته‌رو‪ .‬دواتر وه‌ك شاهیدێك چوه‌‬

‫شوێنی سوتانی سندوقەکانی دەنگدان‬ ‫داداگا‌و وه‌ك ش����اهیدێكی‌ زیندو به‌ڵگه‌كانی‌‬ ‫خسته‌ڕو‪ .‬هێنده‌ی‌ من ئاگاداربم له‌ئه‌ڵمانیا‌و‬ ‫س����وریا‌و ئوردون‌و چه‌ند وێستگه‌یه‌كی‌ تری‌‬ ‫ده‌نگدان له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ عێراق‪ ،‬كڕین‌و فرۆشتن‬ ‫بە‌ده‌نگی‌ ده‌نگده‌رانه‌وه‌ كراوه‌"‪.‬‬ ‫راش����یده‌گه‌یه‌نێت ئێستا مه‌شعان جبوری‌‬

‫وه‌ك ش����ایه‌تحاڵێكی‌ كڕی����ن‌و فرۆش����تنی‌‬ ‫كورسی‌ په‌رله‌مان بە‌لیس����ت‌و هاوپه‌یمانی‌‌و‬ ‫كاندیده‌كان‪ ،‬به‌ڵگه‌كانی‌ پێشكه‌ش����كردوه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵوه‌ش����اندنه‌وه‌ی‌ ته‌واوه‌ت����ی‌ ده‌نگدان����ی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ عێ����راق له‌و چوار چێوه‌یه‌دا خۆی‌‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌‪.‬‬

‫)‪ )629‬سێشه‌ممه ‪2018/6/12‬‬

‫‪6‬‬

‫رۆژهه‌اڵت ‌ی ناوه‌ڕاستێکی گڕگرتوتر‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬

‫ی‬ ‫گرێكوێره‌ی‌ نه‌كراوه‌ی‌ ئه‌نجام ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ عێراق‪ ،‬كشانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا له‌رێككه‌وتننامه‌ ‌‬ ‫ئه‌تۆمی‌ واڵتانی‌ رۆژئاوا له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ئێران‪ ،‬زۆرانبازی‌ ئێران‌و ئیسرائیل‬ ‫ی توركیا بۆ‬ ‫له‌سوریا‪ ،‬هه‌ڕه‌شه‌كان ‌‬ ‫هێرشكردن ‌ه سه‌ر بناری‌ قه‌ندیل‌و‬ ‫شنگال‌و مه‌خمور‪ ،‬ئاماژه‌ن بۆ‬ ‫ئاڕاسته‌كردنی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست‬ ‫ی‬ ‫به‌ره‌و عه‌سكه‌رتاریاو جه‌نگ‌و نائارام ‌‬ ‫زیاتر‪.‬‬ ‫ی‬ ‫دۆنال���د ترام���پ‪ ،‬ب���ه‌و قه‌ڵه‌م���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ واژۆی‌ له‌س���ه‌ر گواس���تنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكا له‌ته‌لئه‌بیبه‌و‌ه‬ ‫باڵوێزخانه‌ ‌‬ ‫بۆ ق���ودس ك���رد‪ ،‬به‌هه‌م���ان قه‌ڵه‌م‬ ‫واژۆی‌ له‌س���ه‌ر كش���انه‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌رێككه‌وتنی‌ ئه‌تۆمی‌ واڵتانی‌ رۆژئاوا‬ ‫ی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ ئێران كرد‪ .‬چون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا له‌رێككه‌وتنی‌ ئه‌تۆمیه‌كه‌‪،‬‬ ‫ی ناكۆكی‌ نێ���وان تاران‌و‬ ‫جگه‌ ل���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫واشنتۆن توندتر ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬په‌یامێك ‌‬ ‫وێرانكاری���ی‌ زیات���ری‌ له‌گ���ه‌ ‌ڵ خۆیدا‬ ‫ی ناوه‌ڕاس���ت‬ ‫بۆ ناوچ���ه‌ی‌ رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ی كه‌ ئێران‌و‬ ‫هه‌ڵگرتوه‌‪ ،‬ئه‌و ناوچه‌یه‌ ‌‬ ‫ی گرنگ‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا وه‌ك دو ئه‌كت���ه‌ر ‌‬ ‫گه‌م���ه‌ی‌ تێدا ده‌ك���ه‌ن‪ .‬بێگومان له‌م‬ ‫ی‬ ‫نێوه‌دا ناكرێت له‌پال كێشمه‌كێش��� ‌‬ ‫ئێ���ران‌و ئه‌مه‌ریكدا رۆڵی‌ س���عودیه‌و‬ ‫ئیسرائیل‌و توركیا نادید‌ه بگیرێت‪.‬‬ ‫كشانه‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌رێككه‌وتنه‌كه‌‪،‬‬ ‫كاریگه‌ری‌ راسته‌وخۆی‌ له‌سه‌ر سوریا‌و‬ ‫عێ���راق‌و ئه‌فغانس���تان ده‌بێ���ت ك ‌ه‬ ‫هێزه‌كان���ی‌ ئه‌مه‌ریكا ل���ه‌و ناوچانه‌دا‬ ‫ی گرنگیان تێدا‬ ‫جێگرن‌و ئێران رۆڵێك ‌‬ ‫ی ئێران‬ ‫ده‌بینێت‪ .‬پشتیوانی‌ به‌رده‌وام ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د‪ ،‬پێگه‌ی‌ سوپا ‌‬ ‫پاسدارانی‌ له‌س���وریادا به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی نیگه‌ران ‌‬ ‫پته‌وك���ردوه‌ ك���ه‌ مای���ه‌ ‌‬

‫دەرهێنانی نەوت بەقاچاخ لەسوریا‬ ‫ی‬ ‫ی موش���ه‌ك‌و هێرش��� ‌‬ ‫ی هه‌ر ئێران‌و ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬به‌ڵكو روسیاو ده‌كاو له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ئیس���رائیل‌و س���عودیه‌یه‌‪ .‬په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی كه‌س شاراو‌ه ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬روس���یاو حزبواڵی‌ لوبنان‪ ،‬ئاس���مانییه‌وه‌ به‌ره‌نگاریان ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫نزیكی‌ تاران‌و به‌غدا ال ‌‬ ‫ی ئێران‌و ئیسرائیل‪ ،‬سعودیه‌و ئیسرائیل‪ ،‬س���ه‌ركرده‌ سیاس���ی‌‌و فه‌رمان���د‌ه‬ ‫نییه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندی دۆس���تانه‌ی‌ كۆمار ‌‬ ‫ی مه‌یدانی‌ ملمالنێی‌ توركیا‌و س���ه‌ربازییه‌كانی‌ ئ���ه‌و دو واڵت ‌ه رۆژ‬ ‫ئیسالمی‌ له‌گه‌ ‌ڵ زۆرێك له‌هێز‌ه شیعی‌‌و جگ ‌ه له‌وه‌ ‌‬ ‫نییه‌ ل���ه‌دژی‌ یه‌كتر لێ���دوان نه‌ده‌ن‪،‬‬ ‫ی كوردو سوننه‌و شیعه‌یه‌‪.‬‬ ‫كوردییه‌كان���دا‪ ،‬له‌په‌یوه‌ندییه‌ك��� ‌‬ ‫ئیس���رائیل به‌رده‌وام چاوی‌ له‌سه‌ر ئیسرائیل له‌وه‌ ده‌ترسێت ئێران ببێت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی تێپه‌ڕاندوه‌‪ .‬ئێران به‌حوكم ‌‬ ‫ئاس���ای ‌‬ ‫ی خاوه‌نی‌ موش���ه‌كی‌ ئه‌تۆمی‌‌و هه‌ڕه‌ش ‌ه‬ ‫هه‌ڵكه‌وته‌ی‌ جوگرافیا‌و بونی‌ س���ه‌دان س���وریایه‌‪ ،‬ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ س���وپا ‌‬ ‫ی له‌بونی‌ ق���ه‌واره‌ی‌ جوله‌كه‌كان بكات‪.‬‬ ‫ی لوبنان پێگه‌ ‌‬ ‫ی پاس���داران‌و حزبواڵ ‌‬ ‫ه���ه‌زار ئ���اواره‌ی‌ ئه‌فغانی‌ ده‌س���ت ‌‬ ‫ی لێده‌كرێ‌ هه‌ر‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی جۆالندا قایم ئه‌مه‌ش مه‌ترس ‌‬ ‫له‌ئه‌فغانستاندا كراوه‌یه‌و هه‌مو كاتێك خۆی���ان له‌به‌رزاییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌وره‌ ‌‬ ‫ی ساتێك پریشكی‌ ش���ه‌ڕێك ‌‬ ‫ی نه‌ك���ه‌ن‌و نه‌بنه‌ جێی‌ مه‌ترس���ییه‌ك ‌‬ ‫ده‌توان���ێ‌ سه‌رئێش���ه‌ ب���ۆ هێزه‌كان ‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كاو رۆژئ���اوا ل���ه‌و واڵت���ه‌دا دیك ‌ه بۆ هێرشكردن ‌ه سه‌ر ئه‌و واڵته‌‌و لێبكه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی زیاد‬ ‫س���عودیه‌ یه‌كێكه‌ له‌و واڵتانه‌ ‌‬ ‫ی لوبنان له‌س���وریادا‬ ‫ی تر ‌‬ ‫باش���ورێك ‌‬ ‫دروستبكات‪.‬‬ ‫س���وریا یه‌كێك��� ‌ه له‌گۆڕه‌پان��� ‌ه دروست نه‌كه‌ن‪ ،‬ئیس���رائیل به‌رده‌وام له‌گۆڕه‌پانێك���دا ملمالنێیه‌ت���ی‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌ زۆرانبازی‌ نێوان نه‌ك چاودێ���ری‌ ئێرانی���ه‌كان له‌س���وریا ئێ���ران‪ ،‬له‌یه‌مه‌ن‌و س���وریا‌و عێراق‌و‬

‫لوبنان‌و به‌حرێن ئه‌م ملمالنێیه‌ گه‌رمه‌‪،‬‬ ‫جێنشین ‌ه گه‌نجه‌كه‌ی‌ سعودی ‌ه "محه‌مه‌د‬ ‫ی‬ ‫ب���ن س���ه‌لمان"‪ ،‬خامه‌نه‌ئ���ی‌ رابه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێران به‌"هیتله‌ر ‌‬ ‫كۆماری‌ ئیس�ل�ام ‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست" ناو ده‌بات‪.‬‬ ‫هه‌مو ئ���ه‌م ملمالنێیانه‌ له‌كاتێكدای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ساخته‌كار ‌‬ ‫كه‌ عێراق به‌هۆی‌ كێشه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردنه‌كاندا خه‌ریك ‌ه‬ ‫له‌ئه‌نجام��� ‌‬ ‫پێده‌نێت��� ‌ه قه‌یرانێك���ی‌ گ���ه‌وره‌و‬ ‫ی ئاسان‬ ‫گرێكوێره‌یه‌كه‌و‌ه ك ‌ه كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬توندبون���ه‌وه‌ی‌ ملمالنێكان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراقیش روخساری‌ گڕگرتوی‌ ئێستا ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژهه‌اڵت���ی‌ ناوه‌ڕاس���ت‌و زۆرانباز ‌‬ ‫هێزه‌كانی‌ به‌رجه‌سته‌ ده‌كات‪.‬‬

‫کشانەوەی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌رێككه‌وتنی‌ ئه‌تۆمی‬ ‫په‌یامێكی‌ وێرانكاریی‌‬ ‫زیاتری‌ له‌گه‌ڵ‌ خۆیدا‬ ‫بۆ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست‬ ‫هه‌ڵگرتوه‌‬

‫سعودی ‌ه‬ ‫هه‌وڵده‌دات سوننه‌كان‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫س ‌ێ واڵت‌و سێ‌ ئه‌زمونی‌ ساخته‌كار ‌‬ ‫له‌هاوپه‌یمانیه‌كدا كۆبكاته‌وه‌‬

‫عێراق‌و ئێران‌و ئه‌فغانستان‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ ئه‌و ملمالنێیه‌ی‌ سعودی ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئێراندا هه‌یه‌تی‌‪ ،‬خوازیار ‌ی‬ ‫یه‌كڕیزی‌ سوننه‌كانه‌ له‌عێراق‌و لوبنان‪،‬‬ ‫كه‌ له‌ماوه‌ ‌ی هه‌فته‌یەکدا هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌هه‌ردو واڵتدا ئه‌نجامدرا‪ ،‬به‌هۆی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌واڵنه‌و‌ه حكومه‌تی‌ عێراق دیبلۆماتێك ‌ی‬ ‫سعودی‌ له‌به‌غدا ده‌رده‌كات‪.‬‬ ‫یه‌حیا ش���ه‌راحیلی‌ ك ‌ه سه‌ركونس���ول ‌ی‬ ‫س���عودی ‌ه له‌ئ���ه‌رده‌ن‌و یاری���ده‌ده‌ر ‌ی‬ ‫س���امر س���ه‌بهان ‌ی وه‌زی���ری‌ كاروب���ار ‌ی‬ ‫كه‌ن���داوه‌ له‌س���عودیه‌‪ ،‬پ���اش مانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫س��� ‌ێ هه‌فت ‌ه له‌به‌غدا له‌الیه‌ن حكومه‌ت ‌ی‬ ‫عه‌بادیی���ه‌وه‌ ئاگادار كرای���ه‌وه‌ ك ‌ه به‌غدا‬ ‫به‌جێبهێڵێت به‌ه���ۆ ‌ی جموجۆڵه‌كانیه‌و‌ه‬ ‫به‌مه‌به‌س���ت ‌ی كۆكردنه‌وه‌ی‌ س���وننه‌كان‬ ‫له‌هاوپه‌یمانیه‌كدا‪.‬‬ ‫ش���ه‌راحیلی‌ مانگ���ی‌ راب���ردو‪ ،‬پ���اش‬ ‫ئه‌نجامدان��� ‌ی هه‌ڵبژاردن���ی‌ ئه‌نجومه‌ن��� ‌ی‬ ‫نوێنه‌رانی‌ عێ���راق‪ ،‬له‌ئه‌رده‌نه‌وه‌ هاتبو‌ه‬ ‫عێ���راق‌و به‌درێژای���ی‌ مان���ه‌وه‌ ‌ی له‌به‌غدا‬ ‫س���ه‌رقاڵی‌ ئه‌نجامدانی‌ دی���دارو گفتوگۆ‬ ‫ك���ردن له‌گ���ه‌ڵ‌ الیه‌نه‌ س���وننیه‌كان ببو‬ ‫له‌باڵوێزخانه‌ی‌ سعودیه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كان ‌ی هه‌واڵ‌ ئام���اژه‌ به‌و‌ه‬ ‫ده‌كات ك ‌ه ئه‌م جموجۆڵه‌ی‌ ش���ه‌راحیل ‌ی‬ ‫له‌سه‌ر راسپارده‌ی‌ سامر سه‌بهان بوه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫به‌دوژمن ‌ی سه‌رسه‌خت ‌ی كۆماری‌ ئیسالم ‌ی‬ ‫ئێ���ران‌و حزب���واڵ ‌ی لوبنان‌و حه‌ش���د ‌ی‬ ‫شه‌عبی‌ داده‌نرێت‪ .‬س���عودیه‌ خوازیار ‌ی‬ ‫ئه‌و‌ه بوه‌ س���وننه‌كان وادار بكات به‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی‌ هاوپه‌یمانێتییه‌ك���دا‬ ‫كۆببنه‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ی‌ س���ه‌نگ‌و قورسای ‌ی‬ ‫زیاتریان هه‌بێت‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی‌ شیعه‌كان‬ ‫به‌س���ه‌ر چه‌ندین هاوپه‌یمان��� ‌ی ناكۆكدا‬ ‫په‌رت���ه‌وازه‌و دابه‌ش بون‪ .‬س���عودی ‌ه بۆ‬ ‫ئه‌م مه‌به‌ست ‌ه به‌ڵێن ‌ی هه‌مو هاوكارییه‌ك ‌ی‬ ‫دارایی‌‌و سیاس ‌ی به‌هێز‌ه سوننه‌كان داوه‌‪،‬‬ ‫تا له‌پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌ داهاتوی‌ عێراقدا‬ ‫رۆڵی‌ گرنگیان هه‌بێت‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ ش���ه‌راحیلی‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫جه‌مال كه‌ربولی‌ س���ه‌رۆك ‌ی هاوپه‌یمان ‌ی‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬

‫ئه‌یاد عه‌الوی‌‌و سه‌لیم‬ ‫جه‌بور ‌ی پێداگرییان‬ ‫كردوه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ پێویست ‌ه‬ ‫هه‌مو ئه‌م گروپانه‌‬ ‫له‌ژێر سه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ وه‌ته‌نیه‌دا‬ ‫بن‪ ،‬چونك ‌ه جه‌مال‬ ‫كه‌ربولی‌‌و ئه‌بومازن‬ ‫جێی‌ متمانه‌ نین‌و سه‌ر‬ ‫به‌نوری‌ مالكین‬ ‫ح���ه‌ل‌و ئه‌حم���ه‌د جه‌ب���وری‌ س���ه‌رۆك ‌ی‬ ‫هاوپه‌یمان���ی‌ جه‌ماوه‌ری‌ س���ه‌الحه‌دین‌و‬ ‫ئه‌ی���اد ع���ه‌الوی‌ س���ه‌رۆك ‌ی هاوپه‌یمان ‌ی‬ ‫وه‌ته‌نی ‌ه كۆبوه‌ته‌وه‌و هه‌وڵیداوه‌ واداریان‬ ‫بكات ب���ه‌وه‌ی‌ پێك���ه‌وه‌ هاوپه‌یمانیه‌ك ‌ی‬ ‫نوێ‌‌و گ���ه‌وره‌ پێكبهێنن‪ .‬ب���ه‌اڵم به‌پێ ‌ی‬ ‫هه‌واڵ���ه‌كان ئه‌ی���اد عه‌الوی‌‌و س���ه‌لیم‬ ‫جه‌بوری‌ پێداگرییان كردوه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫كه‌ پێویس���ت ‌ه هه‌مو ئ���ه‌م گروپانه‌ له‌ژێر‬ ‫سه‌ركردایه‌ت ‌ی هاوپه‌یمانی‌ وه‌ته‌نیه‌دا بن‪،‬‬ ‫چونكه‌ جه‌مال كه‌ربولی‌‌و ئه‌بومازن جێ ‌ی‬ ‫متمانه‌ نین‌و سه‌ر به‌نوری‌ مالكین‪.‬‬ ‫پاش ئه‌وه‌ ‌ی حكومه‌ت ‌ی عێراق نیگه‌ران ‌ی‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌جموجۆڵ ‌ی ئه‌م دیپلۆماتکارە‬ ‫ده‌ربڕیوه‌ له‌الی���ه‌ن عه‌بادییه‌وه‌ داواكراو‌ه‬ ‫عێراق به‌جێبهێلێت‪.‬‬ ‫ش���ه‌راحیلی‌ پێشتر له‌س���ااڵن ‌ی ‪‌2015‬و‬ ‫‪ 2016‬وه‌ك دیبلۆم���ات له‌عێ���راق كار ‌ی‬ ‫ك���ردوه‌ـ ب���ه‌اڵم دواتر له‌الی���ه‌ن ریازه‌و‌ه‬ ‫گواستراوه‌ته‌و‌ه بۆ ئه‌رده‌ن‬

‫ێ‬ ‫عێراق‌و ئێران‌و ئه‌فغانستان‪ ،‬س ‌‬ ‫ی شان به‌شانی‌ یه‌كترن‪،‬‬ ‫ی دراوسێ ‌‬ ‫واڵت ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی رابردودا‪ ،‬س ‌‬ ‫ی ‪ 10‬ساڵ ‌‬ ‫له‌ماوه‌ ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ پڕ له‌ساخته‌كاریان‬ ‫ئه‌زمون كردوه‌ كه‌ هه‌رای‌ ناوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���د‌ه ئێ���ران‌و عێ���راق‌و‬ ‫ی كلتوری���ی‌و‬ ‫ئه‌فغانس���تان ل���ه‌ڕو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دانیش���توان‌و ئاست ‌‬ ‫پێكهاته‌و ژماره‌ ‌‬ ‫پێشكه‌وتنی‌ ئابورییه‌و‌ه جیاوازن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌رسێكیان پرۆس���ه‌ی‌ دیموكراسییان‬ ‫ئه‌زمون نه‌كردوه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ هه‌میش��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی���ان هاوش���ێوه‌‌و جێ ‌‬ ‫ی‬ ‫گومان‌و پرس���یاره‌و ب���اس له‌هه‌بون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كرێت‪ ،‬له‌ماوه‌ ‌‬ ‫گزی‌‌و س���اخته‌كار ‌‬ ‫ێ هه‌ڵبژاردن له‌م‬ ‫ی رابردودا‪ ،‬س ‌‬ ‫‪ 10‬ساڵ ‌‬ ‫سێ‌ واڵته‌دا هه‌رای‌ ناوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌حمه‌دی‌ نه‌ژاد بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪2009‬دا‌و له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫خولی‌ دوه‌م له‌ساڵ ‌‬ ‫س���اخته‌كارییه‌وه‌‪ ،‬ئێران���ی‌ هه‌ژان���د‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و واڵته‌ بۆ پشتیوان ‌‬ ‫هه‌زاران گه‌نج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌روبی‌‌و موحسین ‌‬ ‫كردن له‌حه‌سه‌ن ‌‬ ‫ی رژان��� ‌ه سه‌رش���ه‌قامه‌كان‌و‬ ‫كه‌ڕوب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌وز" سه‌ریهه‌ڵدا‪ ،‬جنبش ‌‬ ‫"جنبش ‌‬ ‫س���ه‌وز بو به‌یه‌كێك ل���ه‌روداو‌ه گرنگ ‌ه‬ ‫ی ناوڕاس���ت‌و‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫سیاس���یه‌كان ‌‬ ‫جێی‌ بایه‌خی‌ هه‌مو جیهان بو‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی حامد كارزا ‌‬ ‫له‌ئه‌فغانستان‪ ،‬بردنه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌عه‌بدواڵ عه‌ب���دواڵ له‌هه‌ڵبژاردنێكیان‌و‬ ‫ی‬ ‫پاش���ان بردن���ه‌وه‌ی‌ ئه‌ش���ره‌ف غه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ركرده‌ ‌‬ ‫له‌عه‌ب���دواڵ عه‌ب���دواڵ ‌‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن له‌هه‌ڵبژاردنێكی‌ دیكه‌دا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌رای‌ له‌و واڵته‌دا نایه‌وه‌‌و ش���ه‌پۆل ‌‬ ‫خۆپیش���انده‌رانی‌ گه‌نج���ان‌و ژنان له‌و‬ ‫واڵته‌دا ده‌ستیپێكرد‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌و هه‌ڵبژاردنانه‌دا هه‌زاران به‌ڵگه‌ ‌‬ ‫ی له‌ئێران‌و ئه‌فغانستانیش‬ ‫ساخته‌كاری ‌‬ ‫ی‬ ‫خرانه‌ڕو‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌ندازیاران ‌‬ ‫ساخته‌كاریی‌ ده‌سه‌اڵتدارانی‌ واڵت بون‪،‬‬ ‫س���ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ ك ‌ه مه‌شروعیه‌تیان‬ ‫ی‬ ‫كه‌وت ‌ه ژێر پرسیاره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌نجام ‌‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ره‌تنه‌كرانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌واو له‌ساخته‌كاری ‌‬ ‫ی كردن ‌‬ ‫رێگری ‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���دا‪ ،‬له‌س���ای ‌هی‌ ئه‌م جۆر‌ه‬ ‫رژێم‌و سیس���ته‌مانه‌دا كارێكی‌ ئاس���ان‬ ‫ی‬ ‫نییه‌‪ ،‬كه‌ س���ه‌ره‌نجام ك���ه‌س روبه‌رو ‌‬ ‫لێپێچینه‌وه‌و س���زادان نابێته‌و‌ه له‌سه‌ر‬ ‫ی ساخته‌كاری‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئێس���تا پێده‌چێ���ت وه‌ك الیه‌ن��� ‌ه‬ ‫ناڕازییه‌كان ده‌ڵێن عێراقیش به‌هه‌مان‬ ‫ی‬ ‫ئه‌زمون���دا تێپه‌ڕێ���ت‪ ،‬ك���ه‌ به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ئه‌نجامدان���ی‌ س���اخته‌كارییه‌و‌ه واڵت‬ ‫ی‬ ‫رۆژگارێك���ی‌ پ���ڕ له‌گ���رژی‌‌و ئاڵۆزی ‌‬ ‫ی عێراقی‬ ‫به‌ڕێده‌كا‌و ئاش���تی‌‌و ئارام��� ‌‬ ‫خستوه‌ت ‌ه مه‌ترسییه‌وه‌‪.‬‬

‫رێگریی‌ كردنی‌ ته‌واو‬ ‫له‌ساخته‌كاری ‌ی‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردندا‪،‬‬ ‫له‌سایه‌ی‌ ئه‌م جۆر‌ه‬ ‫رژێم‌و سیسته‌مانه‌دا‬ ‫كارێكی‌ ئاسان نییه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه سه‌ره‌نجام كه‌س‬ ‫روبه‌رو ‌ی لێپێچینه‌وه‌و‬ ‫سزادان نابێته‌وه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی ساخته‌كار ‌ی‬ ‫كردوه‬ ‫خۆپیشاندەرێک لەتاران داوای هەڵوەشاندنەوەی هەڵبژاردن دەکات‬

‫)‪ )629‬سێشه‌ممه ‪2018/6/12‬‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www. niqash. org‬‬

‫‪7‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫براوه‌كان ماراسۆنێكی دوور‌ودرێژیان له‌پێشه‌‬

‫سێ سیناریۆی ئاڵۆز بۆ پێكهێنانی حكومه‌تی نوێی عێراق‬ ‫نیقاش‪ ،‬موسته‌فا حه‌بیب‬ ‫حزبە‌عێراقییه‌كانی براوه‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫خولێكی دانوستانیان بۆ پێكهێنانی‬ ‫حكومه‌ت به‌بێ ئه‌نجام ته‌واو كرد‪،‬‬ ‫هۆكاره‌كه‌ش ئه‌وه‌یه‌ ‪ 10‬هاوپه‌یمانی‬ ‫كورسییه‌كانیان بردووه‌ته‌وه‌‌و براوه‌یه‌كی‬ ‫به‌هێزیان تێدا نییه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و گفتوگۆ چڕوپ���ڕه‌ی حزبە‌براوه‌كان‬ ‫له‌دوای راگه‌یاندنی ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‬ ‫ده‌س���تیانپێكرد‪ ،‬هه‌فت���ه‌ی راب���ردوو‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ زیادبوونی تۆمه‌ته‌كان س���ه‌باره‌ت‬ ‫بە‌س���اخته‌كاری هه‌ڵبژاردن دوای بڕیارێكی‬ ‫جێمشتومڕی په‌رله‌مان بۆ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‬ ‫به‌ش���ێك له‌ئه‌نجامه‌كان���ی هه‌ڵب���ژاردن‬ ‫راوه‌س���تا‪ ،‬هاوكات هه‌م���ووان چاوه‌ڕوانی‬ ‫بڕیارێك���ی یه‌كالك���ه‌ره‌وه‌ی دادگای بااڵی‬ ‫فیدراڵ���ی ده‌كه‌ن ب���ۆ یه‌كالكردنه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫مش���تومڕه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك قه‌یرانی وشكه‌ساڵی‬ ‫ك���ه‌ واڵت���ی گرتووه‌ته‌وه‌‌و خۆپیش���اندانه‌‬ ‫توڕه‌كان له‌به‌رامبه‌ر كه‌مبوونه‌وه‌ی پێدانی‬ ‫كاره‌با له‌مه‌س���ه‌له‌ی پێكهێنانی حكومه‌ت‬ ‫زیاتر بایه‌خی هه‌مووانیان داگیركردووه‌‪.‬‬ ‫ده‌ هاوپه‌یمانی سه‌ره‌كی براوه‌ی زۆرترین‬ ‫كورسی په‌رله‌مانن له‌كاتێكدا له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫پێش���وودا له‌چوار یان پێن���ج هاوپه‌یمانی‬ ‫تێنه‌ده‌په‌ڕین‪ ،‬ئه‌و هاوپه‌یمانیانه‌ش بریتین‬ ‫له‌‪ :‬هاوپه‌یمانی "سائیرون" (‪ 54‬كورسی)‪،‬‬ ‫هاوپه‌یمان���ی "فه‌ت���ح" (‪ 47‬كورس���ی)‪،‬‬ ‫"هاوپه‌یمان���ی "نه‌س���ر" (‪ 42‬كورس���ی)‪،‬‬ ‫"ده‌وڵه‌تی یاس���ا" (‪ 25‬كورسی)‪" ،‬پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردس���تان" (‪ 24‬كورس���ی)‪،‬‬ ‫"وه‌ته‌نییه‌" (‪ 22‬كورسی)‪" ،‬حیكمه‌" (‪19‬‬ ‫كورسی)‪" ،‬یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان"‬ ‫(‪ 18‬كورس���ی)‪" ،‬ق���ه‌راری عێراقی" (‪14‬‬ ‫كورس���ی)‪" ،‬عێ���راق ناس���نامه‌مانه‌" (‪10‬‬ ‫كورسی)‪.‬‬ ‫ده‌رئه‌نجامی ئ���ه‌و دانوس���تانانه‌ش كه‌‬ ‫حزبە‌ب���راوه‌كان ئه‌نجامی���ان داوه‌ ئام���اژه‌‬ ‫ب���ۆ س���ێ س���یناریۆی چاوه‌ڕوانك���راو بۆ‬ ‫پێكهێنانی حكومه‌تی ن���وێ‌و هه‌ڵبژاردنی‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیران ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم هه‌موویان‬ ‫ئاڵ���ۆزن‌و ره‌نگه‌ چه‌ن���د مانگێك بخایه‌نن‪،‬‬ ‫س���یناریۆكانیش له‌گه‌ڵ ده‌ستنیشانكردنی‬ ‫سه‌رۆكی نوێی په‌رله‌مان‌و پاشان سه‌رۆك‬

‫‪2010‬یش���دا كابینه‌كه‌ بچووككرایه‌وه‌ بۆ ‪32‬‬ ‫وه‌زاره‌ت‪.‬‬

‫كۆمار كه‌ گه‌وره‌تری���ن كوتله‌ی په‌رله‌مان‬ ‫له‌ڕووی ژماره‌وه‌ راده‌سپێرێت بۆ پێكهێنانی‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬ده‌ستپێده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫سیناریۆكان ئاڵۆزن‬ ‫یه‌ك���ه‌م س���یناریۆ ته‌قلیدی���ه‌‌و خ���ۆی‬ ‫له‌به‌رده‌وامبوون���ی هه‌ژموونی س���ێ هێزه‌‬ ‫س���ه‌ره‌كییه‌كه‌ی ش���یعه‌‌و س���وننه‌‌و كورد‬ ‫به‌س���ه‌ر حكومه‌ت���دا ده‌بینێت���ه‌وه‌ به‌پێی‬ ‫سیستمی پشككاری‪ ،‬ئه‌مه‌ش مانای ئه‌وه‌یه‌‬ ‫جه‌مسه‌رگیری تایفی‌و پشككاری مه‌زهه‌بی‬ ‫كه‌ پ���ۆل بریمه‌ر حاكمی مه‌ده‌نی ئه‌مریكی‬ ‫له‌كاتی به‌ڕێوه‌بردنی عێراق له‌ساڵی ‪2003‬دا‬ ‫بنه‌ماكه‌ی دانا‪ ،‬به‌ئاس���انی ده‌ستبه‌رداری‬ ‫واڵت نابێت‪.‬‬ ‫سیناریۆكه‌ پش���ت بە‌ته‌وافوقی هه‌ر ‪10‬‬ ‫حزبە‌ش���یعه‌‌و س���وننه‌‌و كودییه‌ براوه‌كه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ده‌به‌س���تێت بۆ دابه‌ش���كردنی‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كانی حكومه‌تی نوێ‌و هه‌ڵبژاردنی‬ ‫س���ه‌رۆكی نوێی حكومه‌ت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ش‬ ‫حكومه‌تێكی الواز دێنێت���ه‌ ئاراوه‌ به‌هۆی‬ ‫ملمالنێ���ی نێ���وان حزب���ه‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫ملمالنێك���ه‌ ده‌گوازرێته‌وه‌ بۆ په‌رله‌مان كه‌‬ ‫كوتله‌ی ئۆپۆزسیۆنی تێدا نابێت پیشه‌ییانه‌‬ ‫چاودێ���ری حكومه‌ت بكات‪ ،‬چونكه‌ هه‌موو‬ ‫كوتله‌كان وه‌زاره‌تیان له‌حكومه‌تدا ده‌بێت‪.‬‬ ‫به‌اڵم وادیاره‌ به‌دیهاتنی ئه‌م سیناریۆیه‌‬ ‫ئاسان نابێت وه‌كو سااڵنی رابردوو‪ ،‬چونكه‌‬ ‫وادیاره‌ ناكۆكییه‌كان قووڵن‌و شۆڕبوونه‌ته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ ن���او حزبە‌ش���یعه‌كان‪ ،‬به‌تایبه‌تی كه‌‬ ‫دوو گرووپ���ی دژبه‌یه‌ك ه���ه‌ن یه‌كه‌میان‬ ‫"سائیرون" به‌سه‌رۆكایه‌تی موقته‌دا سه‌در‬ ‫له‌گه‌ڵ "نه‌س���ر" به‌س���ه‌رۆكایه‌تی حه‌یده‌ر‬ ‫عه‌بادی‪ ،‬دووه‌میش���یان "ده‌وڵه‌تی یاس���ا"‬ ‫بە‌س���ه‌رۆكایه‌تی ن���وری مالك���ی له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫"فه‌ت���ح" به‌س���ه‌رۆكایه‌تی ه���ادی عامری‬ ‫له‌خۆده‌گرێت‪.‬‬ ‫هه‌رچ���ی حزبە‌سوننه‌كانیش���ه‌ ئ���ه‌وا‬ ‫ئه‌وانیش زیاتر دابه‌ش���بوون به‌س���ه‌ر دوو‬ ‫گرووپدا‪ ،‬یه‌كه‌میان له‌الی���ه‌ن هاوپه‌یمانی‬ ‫"وه‌ته‌نیی���ه‌" به‌س���ه‌رۆكایه‌تی ئه‌ی���اد‬ ‫ع���ه‌الوی له‌گ���ه‌ڵ هاوپه‌یمان���ی "قه‌راری‬ ‫عێراقی" بە‌س���ه‌رۆكایه‌تی ئوسامه‌ نوجێفی‬ ‫رێبه‌رایه‌تی ده‌كرێ���ت‪ ،‬گرووپی دووه‌میش‬ ‫له‌الیه‌ن بزووتنه‌وه‌ی "حه‌ل" بە‌سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫جه‌م���ال كه‌ربول���ی رێبه‌رایه‌ت���ی ده‌كرێت‬

‫له‌حكومه‌ت���ی ‪2014‬یش���دا س���ه‌ره‌تا‬ ‫كه‌مكرایه‌وه‌ ب���ۆ ‪ 29‬وه‌زاره‌ت‪ ،‬به‌اڵم دوای‬ ‫چه‌ند مانگێ���ك له‌كاری ئ���ه‌و حكومه‌ته‌‌و‬ ‫به‌هۆی قه‌یران���ی دارایی‌و خۆپیش���اندانه‌‬ ‫جه‌ماوه‌رییه‌كان ك���ه‌ ره‌خنه‌یان له‌مووچه‌‌و‬ ‫ده‌رماڵ���ه‌ی پۆس���ته‌ وه‌زاریی���ه‌ زۆره‌كان‬ ‫ده‌گرت‪ ،‬حه‌یده‌ر عه‌بادی سه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫بڕی���اری دا وه‌زاره‌ته‌كان ب���ۆ ‪ 25‬وه‌زاره‌ت‬ ‫كه‌مبكاته‌وه‌‌و پۆس���تی سێ جێگره‌كه‌شی‬ ‫هه‌ڵبوه‌شێنێته‌وه‌‪.‬‬

‫دانشتنێکی پەرلەمانی عیراق‬ ‫ك���ه‌ هاوپه‌یمانی "عێراق ناس���نامه‌مانه‌"ی‬ ‫دامه‌زراندووه‌‪.‬‬ ‫حزبە‌كوردییه‌كانیش به‌هه‌مان ش���ێوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هاوپه‌یمانی مێژوویی نێوان هه‌ردوو‬ ‫حزبە‌گه‌وره‌ك���ه‌ "یه‌كێتی���ی نیش���تمانیی‬ ‫كوردس���تان"‌و "پارت���ی دیموكرات���ی‬ ‫كوردس���تان" له‌دوای ریفراندۆمی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان له‌ئه‌یلولی ‪ 2017‬هه‌ره‌سی هێنا‌و‬ ‫ویالیه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كان هه‌وڵی سه‌رله‌نوێ‬ ‫یه‌كخستنه‌وه‌ی ده‌دات‪.‬‬ ‫سیناریۆی دووه‌میش پشت بە‌هاوپه‌یمانی‬ ‫حزبە‌نه‌یاره‌كان���ی ئێ���ران ل���ه‌دژی‬ ‫حزبە‌نزیكه‌كان���ی ئه‌و واڵته‌ ده‌به‌س���تێت‌و‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌"س���ائیرون" (‪ 54‬كورس���ی)‪،‬‬ ‫"نه‌س���ر" (‪ 42‬كورس���ی)‪" ،‬حیكمه‌" (‪19‬‬ ‫كورس���ی)‪" ،‬وه‌ته‌نییه‌" (‪ 22‬كورس���ی)‪،‬‬ ‫"قه‌راری عێراقی"(‪ 14‬كورس���ی)‌و "پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردس���تان" (‪ 24‬كورس���ی)‬ ‫له‌خۆده‌گرێ���ت‪ ،‬كۆی كورس���ییه‌كانی ئه‌م‬ ‫كوتله‌ی���ه‌ش ده‌كاته‌ (‪ 175‬كورس���ی) كه‌‬ ‫به‌ش���ی هه‌ڵبژاردن���ی س���ه‌رۆك وه‌زیران‌و‬ ‫پێكهێنانی حكومه‌ت ده‌كات‪.‬‬ ‫بڕگ���ه‌ی یه‌ك���ه‌م له‌م���ادده‌ی (‪)76‬‬ ‫ی ده‌س���توور ده‌ڵێ���ت‪" :‬س���ه‌رۆك كۆمار‬ ‫كاندی���دی فراكس���یۆنی په‌رله‌مانی خاوه‌ن‬ ‫زۆرتری���ن كورس���ی راده‌س���پێرێت ب���ۆ‬ ‫پێكهێنانی ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیران له‌ماوه‌ی‬ ‫‪ 15‬رۆژدا له‌به‌رواری هه‌ڵبژاردنی س���ه‌رۆك‬

‫كۆماره‌وه‌"‪ .‬بڕگ���ه‌ی چواره‌میش ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫"سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی راسپێردراو‬ ‫ن���اوی ئه‌ندامانی كابینه‌ك���ه‌ی‌و په‌یڕه‌وی‬ ‫وه‌زاره‌ته‌ك���ه‌ی پێش���كه‌ش بە‌ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌ران ده‌كات‌و بە‌متمانه‌ پێدراو داده‌نرێت‬ ‫له‌كات���ی ره‌زامه‌ن���دی زۆرین���ه‌ی ره‌های‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌كه‌دا" واته‌ بە‌ره‌زامه‌ندی (‪165‬‬ ‫په‌رله‌مانتار) نیوه‌ی ژماره‌ی كورسییه‌كانی‬ ‫په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫ل���ه‌ بارێك���دا ئه‌گ���ه‌ر ئه‌م س���یناریۆیه‌‬ ‫جێبه‌جێبكرێ���ت ئ���ه‌وا ئ���ه‌و كوتالن���ه‌ی‬ ‫بە‌نزیكیی���ان له‌ئێ���ران ناس���راون ك���ه‌‬ ‫ئه‌وانیش بریتین له‌"فه‌تح" (‪ 47‬كورس���ی)‬ ‫بە‌ئه‌ندامێتی گرووپه‌ شیعه‌كان‪" ،‬ده‌وڵه‌تی‬ ‫یاسا" (‪ 25‬كورسی)‌و "یه‌كێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردس���تان" (‪ 18‬كورس���ی) له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫حكوم ‌هت‌و له‌خانه‌ی ئۆپۆزسیۆندا ده‌بن‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م س���یناریۆیه‌ چه‌ندین مه‌ترسی‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬چونكه‌ چاودێران له‌وه‌ ده‌ترس���ن‬ ‫كوتله‌كانی ئۆپۆزسیۆن كار بۆ په‌كخستنی‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و وروژاندنی جه‌م���اوه‌ر له‌دژی‬ ‫بكه‌ن له‌ڕێی خۆپیشاندانه‌وه‌‪ ،‬ترسیش له‌وه‌‬ ‫هه‌ی���ه‌ كه‌ هه‌ندێك ل���ه‌و هاوپه‌یمانیانه‌ كه‌‬ ‫دیارترینی���ان "فه‌تح"ه‌ گرووپی چه‌كداریان‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ خاوه‌نی چه‌كی قورس���ن‌و ره‌نگه‌‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌ی ته‌قاندن���ه‌وه‌ی ره‌وش���ه‌كه‌‬ ‫له‌شه‌قامی عێراقیدا بكه‌ن‪.‬‬ ‫سیناریۆی س���ێیه‌میش پشت بە‌بنه‌مای‬

‫"هاوپه‌یمان���ی به‌هێ���زه‌كان" ده‌به‌س���تێت‬ ‫له‌ڕێی رێككه‌وتنی نێوان گه‌وره‌ترین كوتل ‌ه‬ ‫براوه‌كانی هه‌ڵبژاردن كه‌ به‌ش���ی ده‌نگدان‬ ‫به‌حكوم���ه‌ت له‌په‌رله‌مان ده‌كات‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫بریتین له‌"س���ائیرون"‪" ،‬فه‌تح"‪" ،‬نه‌سر"‪،‬‬ ‫"پارتی دیموكراتی كوردستان"‌و "وه‌ته‌نییه‌"‬ ‫كۆی كورسییه‌كانیش���یان پێكه‌وه‌ (‪189‬‬ ‫كورس���یه‌) كه‌ به‌ئاسانی به‌شی پێكهێنانی‬ ‫حكومه‌ت ده‌كات‪.‬‬ ‫پێده‌چێت ئه‌م س���یناریۆیه‌ به‌رده‌ست‬ ‫بێ���ت‪ ،‬چونكه‌ له‌گ���ه‌ڵ به‌ش���داری"فه‌تح"‬ ‫له‌حكومه‌تدا هه‌ستیاری ئێران ناوروژێنێت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها "ده‌وڵه‌تی یاسا"ش به‌سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫مالكی دوورده‌خاته‌وه‌ بۆ رازیكردنی موقته‌دا‬ ‫س���ه‌دری نه‌یاری‪ ،‬هه‌روه‌ك هێزی سوننه‌‌و‬ ‫كوردیش���ی تێدا ت���ا حكومه‌ت���ه‌ نوێیه‌كه‌‬ ‫بە‌په‌راوێزخس���تنی تایف���ه‌‌و نه‌ت���ه‌وه‌كان‬ ‫تۆمه‌تبار نه‌كرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م سیناریۆیه‌ش پشت به‌وه‌ ده‌به‌ستێت‬ ‫كه‌ كارێكی سه‌خته‌ هه‌موو حزبە‌براوه‌كانی‬ ‫هه‌ڵبژاردن به‌ش���داری له‌حكومه‌تدا بكه‌ن‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌وه‌نده‌ پۆستی وه‌زاری نییه‌‬ ‫به‌ش���ی هه‌موویان بكات‪ ،‬چونكه‌ له‌یه‌كه‌م‬ ‫حكومه‌ت���دا كه‌ له‌دوای داگیركاری ئه‌مریكا‬ ‫له‌س���اڵی ‪ 2006‬پێكهێنرا‪ ،‬حزبه‌كان ناچار‬ ‫بوون ‪ 37‬پۆستی وه‌زاری‌و هه‌ردوو پۆستی‬ ‫جێگرانی سه‌رۆك وه‌زیران بدۆزنه‌وه‌ بۆئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌م���ووان تێیدا به‌ش���داربن‪ ،‬له‌حكومه‌تی‬

‫ماراسۆنێكی دوور‌ودرێژ‬ ‫هێش���تا رێ���گای ب���ه‌رده‌م هه‌ڵبژاردنی‬ ‫حكومه‌تی نوێی عێراق دوور‌ودرێژه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنی ئه‌م جاره‌ ئاڵۆز بوو‪،‬‬ ‫براوه‌یه‌كی به‌هێزی لێ نه‌كه‌وته‌وه‌‪ ،‬جیاوازی‬ ‫نێوان حزبە‌براوه‌كانیش له‌چه‌ند كورسییه‌ك‬ ‫تێناپه‌ڕێ���ت‌و هاوپه‌یمانی "س���ائیرون" كه‌‬ ‫پله‌ی یه‌كه‌می به‌ده‌س���تهێناوه‌ ته‌نیا (‪54‬‬ ‫كورسی) بردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا پێكهێنانی‬ ‫حكومه‌ت پێویستی بە‌(‪ 165‬كورسی)یه‌‪.‬‬ ‫پرۆسه‌ی پێكهێنانی حكومه‌تیش بە‌چه‌ند‬ ‫رێوشوێنێكی ئاڵۆزدا تێده‌په‌ڕێت‪ ،‬سه‌ره‌تا‬ ‫پێویسته‌ س���ه‌رۆك كۆماری ئێستا به‌پێی‬ ‫مادده‌ی (‪ )54‬له‌ده‌ستوور بە‌مه‌رسومێكی‬ ‫كۆم���اری له‌م���اوه‌ی ‪ 15‬رۆژ له‌ب���ه‌رواری‬ ‫په‌سه‌ندكردنی ئه‌نجامی گشتی هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌الیه‌ن دادگای فیدراڵیه‌وه‌‪ ،‬بانگهێش���تی‬ ‫په‌رله‌مانی نوێ بكات بۆ كۆبوونه‌وه‌‪ ،‬یه‌كه‌م‬ ‫دانیش���تنی په‌رله‌مانیش بە‌س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫به‌ته‌مه‌نترین ئه‌ندامی ده‌بێت بۆ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫سه‌رۆكی په‌رله‌مان‌و دوو جێگره‌كه‌ی‪.‬‬ ‫پاش���ان په‌رله‌مان���ی ن���وێ له‌نێ���و‬ ‫كاندیده‌كان���دا س���ه‌رۆك كۆم���اری ن���وێ‬ ‫هه‌ڵده‌بژێرێت بە‌زۆرینه‌ی سێیه‌كی ژماره‌ی‬ ‫ئه‌ندامانی واته‌ (‪ 219‬په‌رله‌مانتار) به‌پێی‬ ‫مادده‌ی (‪)70‬ی ده‌س���توور‪ ،‬دوای ئه‌وه‌ش‬ ‫سه‌رۆك كۆماری نوێ كاندیدی فراكسیۆنی‬ ‫په‌رله‌مان���ی خاوه‌ن زۆرتری���ن په‌رله‌مانتار‬ ‫راده‌س���پێرێت بۆ پێكهێنان���ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫وه‌زی���ران له‌م���اوه‌ی ‪ 15‬رۆژدا له‌به‌رواری‬ ‫هه‌ڵبژاردنی س���ه‌رۆك كۆم���اره‌وه‌ به‌پێی‬ ‫مادده‌ی (‪ )76‬ی ده‌ستوور‪.‬‬

‫کێشەیەکی چاوەڕوانکراو‬ ‫كه‌ركوك یەکەم خاڵی ناکۆکی پەرلەمانی داهاتووی عێراق دەبێت‬ ‫نیقاش‪ ،‬شااڵو محەمەد‬ ‫چاوەڕوانکراوە‪ ،‬نۆرەی بەجێهێنانی‬ ‫بەڵێنەکانی هەڵبژاردنەوە بەوەش‬ ‫دۆسیەی پارێزگای كه‌ركوك لەنێوان‬ ‫ناوه‌ندو هه‌رێم دەبێتە یەکەم ناکۆکی‬ ‫هەرە دیاری پەرله‌مانی داهاتوویی‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫یه‌كێت���ی نیش���تمانی كوردس���تان كه‌‬ ‫خاوه‌ن���ی زۆرتری���ن ده‌نگ���ی كه‌ركوك ‌ه‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌ك���ه‌ی ئای���اری ئه‌مس���اڵدا‬ ‫بەڵێنی ئەوەی���دا بە‌ده‌نگده‌ره‌كانیان کە‬ ‫دۆسیەی كه‌ركوك جارێكی تر بککاتەوە‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش دوای پێکهێنان���ی پەرلەمان‌و‬ ‫حکومەت دوای هەڵبژاردنی مانگی ئایار‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها رایگه‌یاند كه‌ س���ورده‌بن لەسەر‬ ‫جێبەجێکردن���ی م���ادەی ‪ ،140‬لەهەمان‬ ‫کاتدا بەرپرسەکانی عه‌ره‌ب‌و توركمان كه‌‬ ‫رێژه‌یی كورسییه‌كانیان هاوتای یه‌ك بوون‬ ‫دەیانەوێ ئەو مادەیە دەس���کاری بکەن‬ ‫وش���ەی ناوچە جێناکۆکەکان هەڵگرن‪،‬‬ ‫چونکە پێیانوایە ل���ه‌دوای رووداوه‌كانی‬ ‫‪16‬ی ئۆكتۆبه‌ری س���اڵی ‪ 2017‬ئیداره‌ی‬ ‫ش���اره‌كه‌ لەالیەن حکومەتی ئیتحادیەوە‬ ‫یەکالیكراوه‌ته‌وه ل���ه‌رووی به‌رێوه‌بردن‌و‬ ‫بااڵده‌ستی ناوه‌ند له‌پارێزگاكه‌دا‪.‬‬ ‫ناوچ���ه‌ جێناكۆكه‌كانی نێوان هەولێرو‬

‫کەرکوک‬ ‫بەغدا زۆرن‪ ،‬بەاڵم کەرکوک دیارترینیانەو‬ ‫لەنێو هەموو دانیشتنەکانی کوردو بەغدا‬ ‫خاڵێکی دیاری ناکۆکییەکان بووە‪.‬‬ ‫رێب���وار ته‌ه���ا ئه‌ندام���ی په‌رله‌مانی‬ ‫عێراق له‌س���ه‌ر پشكی یه‌كێتی نیشتمانی‬ ‫كوردس���تان بە‌"نیق���اش"ی وت "كاری‬ ‫په‌رله‌مانی داهاتوو ئه‌سته‌م‌و چاره‌نووساز‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ چه‌ندی���ن كێش���ه‌ی‬ ‫هه‌ڵپه‌سێردراو هه‌یه‌ یه‌كالی نه‌كراوه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ده‌بێت بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‬ ‫كێش���ه‌كان پێكه‌وه‌یی كارك���ردن بكرێته‌‬

‫پێوه‌ر كه‌ئه‌وه‌ش له‌م قۆناغه‌دا ئه‌سته‌م‬ ‫بووه‌‪".‬‬ ‫وتیشی ‪":‬بۆ چاره‌س���ه‌كردنی كێشه‌ی‬ ‫كه‌رك���وك ده‌بێ���ت بگه‌رێین���ه‌وه‌ ب���ۆ‬ ‫جێبه‌جێكردنی ماده‌ی ‪140‬ی ده‌س���توور‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌و ماده‌ ده‌س���توورییه‌ بە‌ووردی‬ ‫باس له‌چاره‌س���ه‌رو هه‌نگاون���ان ده‌كات‬ ‫ب���ۆ دیاریكردن���ی س���نوورو ئاین���ده‌ی‬ ‫پارێزگاكه‌‪".‬‬ ‫دەس���توری عێراقی کە لەساڵی ‪2005‬‬ ‫پەس���ەندکرا‪ ،‬بریار بوو لەرێگەی مادەی‬

‫وێنە‪ :‬شوان نەوزاد‬

‫‪140‬ی ئه‌و ده‌ستووره‌وه‌ له‌ماوه‌ی دووساڵدا‬ ‫چاره‌نوسی ش���اره‌كه‌ یه‌كالی بكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو مادەیە جێبەجێ نەکرا بەهۆی‬ ‫کێش���ە سیاس���ییه‌کان كه‌ دیاریترینان‌‬ ‫تۆمەتبارکردن���ی حكومه‌ت���ی هه‌رێم بوو‬ ‫لەالیەن بەغ���داوە کە گوایه‌ دیموگرافیای‬ ‫ناوچەکەی گۆڕیوە لەبەرژەوەندی خۆی‌و‬ ‫هاواڵت���ی عەرەبی دەرک���ردووەو کوردی‬ ‫لەشوێنیان نیش���تەجێکردووە‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تانیش حكومه‌ت���ی‬ ‫ناوه‌ندی تۆمه‌بتار ده‌ركرد به‌وه‌ی نایه‌وێت‬

‫ماده‌یه‌كی ده‌س���تووری جێبه‌جێ بكرێت‬ ‫كه‌ ئاینده‌ی كه‌ركوكی پێوه‌ گرێدراوه‌‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تایی باڵوكردنه‌وه‌ی ئه‌نجامی‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‪ ،‬ده‌ركه‌وت���ووه‌ كاری‬ ‫په‌رله‌مان���ی دا‌هات���وو ئه‌س���ته‌م ده‌بێت‬ ‫ئه‌وه‌ش بۆ ناته‌بایی نوێنه‌ری پێكهاته‌كانی‬ ‫كه‌ركوك‪ ،‬به‌تایبه‌ت كه‌ له‌ئێستادا گروپی‬ ‫عه‌ره‌بی له‌ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك‌و‬ ‫به‌ره‌ی توركمانی عێراقی ناڕا‌زاین‌و كورد‬ ‫تۆمه‌تبارده‌ك���ه‌ن به‌س���اخته‌كاری‪ ‌،‬تاكو‬ ‫ئێس���تاش خۆپیش���اندانی ئه‌و دوو هێزه‌‬ ‫له‌كه‌رك���وك بۆ ژماردن���ه‌وه‌ی ده‌نگه‌كان‬ ‫به‌ده‌ست به‌رده‌وامی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫حه‌س���ه‌ن تۆران ئه‌ندام���ی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس���ی ب���ه‌ره‌ی توركمان���ی عێ���راق‬ ‫به‌"نیق���اش"ی وت "به‌س���اخته‌كاری‬ ‫گۆران���كاری له‌ژماره‌ی ده‌نگ‌و كورس���ی‬ ‫له‌نوێنه‌رایه‌تیه‌كان���ی كه‌رك���وك رویداوه‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ جگه‌ ل���ه‌وه‌ی دۆخی سیاس���ی‌و‬ ‫ئابوری ئێستای كه‌ركوك جیاوازه‌ له‌پێش‬ ‫روداوه‌كان���ی ‪16‬ی ئۆكتۆبه‌ری س���اڵی‬ ‫رابردوو بۆیه‌ پێشبینی ده‌كرێت زۆرترین‬ ‫قس���ه‌و پالن���ی په‌رله‌مان���ی داهاتوو بۆ‬ ‫یه‌كالیكردنه‌وه‌ی دۆخی كه‌ركوك بێت‪".‬‬ ‫تۆران ئه‌وه‌شی خس���ته‌ڕوو ‪ ":‬یه‌كێك‬ ‫له‌دیارتری���ن ئه‌و گرفتان���ه‌ی رووبه‌رووی‬ ‫په‌رله‌مانی دا‌هاتوو ده‌بێته‌وه‌ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگای كه‌ركوك���ه‌ كه‌‬

‫بڕی���اره‌ له‌كۆتایی ئه‌مس���اڵدا بكرێت كه‌‬ ‫له‌یاس���اكه‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگا باس���ی‬ ‫دابه‌ش���كردنه‌وه‌ی پۆس���ته‌كان نه‌كراوه‪‌،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ش گرفتێكه‌‌و ده‌بێ���ت لیژنه‌یه‌كی‬ ‫په‌رله‌مانی چاره‌سه‌ر بكات‪".‬‬ ‫بە‌ووته‌ی به‌شێك له‌به‌رپرسانی عه‌ره‌بی‬ ‫كه‌رك���وك ش���ه‌ڕی ئاین���ده‌ی كه‌ركوك‬ ‫له‌په‌رله‌مانی ئه‌مج���اره‌ی عێراق ده‌كرێت‬ ‫بە‌تایب���ه‌ت دوای داخڵكردن���ی پارێزگای‬ ‫كه‌ركوك له‌ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆمی هه‌رێم‬ ‫بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی‌و كشانه‌وه‌ی پێشمه‌رگه‌‬ ‫به‌هۆی هێرشی هێزه‌ عێراقییه‌كان له‌‪16‬ی‬ ‫ئۆكتۆبه‌ری ساڵی ‪.2017‬‬ ‫بورهان عاس���ی ئه‌ندامی گردبونه‌وه‌ی‬ ‫عه‌ره‌بی له‌ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك‬ ‫به‌"نیقاش"ی راگه‌یاند ‪ ":‬ئه‌و ئۆپەڕاسیونە‬ ‫سەربازیە گەورەیەی کە حکومەتی عیراق‬ ‫ئه‌نجامیدا بە‌بەشداری کردنی دەیان هەزار‬ ‫سەربازو بەپاڵپشتی هێزی ئاسمانی بوە‬ ‫ه���ۆی دەرکردنی ئه‌و هێ���زه‌ ئه‌منیانه‌ی‬ ‫ده‌یانوویس���ت كه‌رك���وك له‌خاكی عێراق‬ ‫داببڕن‪ ،‬بۆیه‌ له‌ناوه‌راس���تی ئۆكتۆبه‌ری‬ ‫‪ 2017‬كه‌ركوك دۆخی ئاس���ایی بۆته‌وه‌و‬ ‫گه‌راوه‌ته‌وه‌ بۆ ساڵی ‪."2004-2003‬‬ ‫ووتیش���ی ‪ ":‬كارده‌كه‌ی���ن له‌په‌رله‌مان‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ی دۆخی كه‌رك���وك به‌و دۆخی‬ ‫ئاساییه‌ی ئێستا بمێنێته‌وه‌ تاكو ته‌واوی‬ ‫پێكهاته‌كان ژیانیان پارێزراو بێت"‪.‬‬

‫په‌رله‌مان ‪‌ 018‬‬ ‫‪2‬‬ ‫وانه‌یه‌ك ده‌شێت لێو‌ه ‌ی فێربین‪:‬‬ ‫عێراقیه‌كان ته‌زویر قبوڵ‌ ناكه‌ن‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬

‫‪Awene‬‬

‫رێژه‌ن كه‌ریم‬ ‫م���اوه‌ ‌ی زیاد له‌مانگێك ‌ه هه‌ڵبژاردن ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی نوێنه‌ران ‌ی عێراق ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هێشتا رۆژ به‌ڕۆژ كێشمه‌كێش له‌سه‌ر ئه‌نجامه‌كان ‌ی گه‌رمتر ده‌بێت‪ .‬‬ ‫مشتومڕ‌و ناكۆك ‌ی توند ‌ی هاواڵتیان‌و هێز‌ه سیاسیه‌كان له‌سه‌ر ئه‌نجامه‌كان ‌ی هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫گرنگترین روداو ‌ی سیاس���یی ‌ه عێراق له‌دوا ‌ی تێكشكاندن ‌ی داعشه‌و‌ه به‌خۆیه‌و‌ه ده‌بینێت‪.‬‬ ‫دور نی ‌ه ئه‌م مش���تومڕ‌ه تونده‌ش ببێت ‌ه مایه‌ ‌ی س���ه‌رهه‌ڵدان ‌ی ته‌نگه‌ژه‌یه‌ك ‌ی ئه‌من ‌ی ك ‌ه‬ ‫كه‌س ناتوان ‌ێ پێشبین ‌ی ئاقیبه‌ته‌كه‌ ‌ی بكات‪.‬‬ ‫وه‌ك ده‌رده‌ك���ه‌و ‌ێ یاریكردن به‌ده‌نگ ‌ی خه‌ڵك‌و گ���ز ‌ی كردن له‌هه‌ڵبژاردندا ك ‌ه مایه‌ ‌ی‬ ‫توڕه‌ی ‌ی عێراقیه‌كانه‌‪ ،‬پێناچێت هه‌روا به‌قڕ‌و كپ ‌ی تێپه‌ڕێت‪ .‬هاتنه‌ده‌نگ ‌ی هاواڵتیان له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م گزی‌‌و س���اخته‌كارییه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه ده‌سه‌لمێن ‌ی ك ‌ه عێراقیه‌كان هه‌رچه‌ند‌ه كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫پاش���كه‌وتو ‌ی جه‌نگ زه‌ده‌ش بن‪ ،‬به‌اڵم هێش���تا به‌ش ‌ی ئه‌و‌ه زیندون ك ‌ه ساخته‌كارییان‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردندا پێقبوڵ‌ نه‌كرێ‌‪.‬‬ ‫ئێستا هه‌مو عێراقیه‌كان درك به‌و راستیی ‌ه ده‌كه‌ن ك ‌ه ئه‌نجامدان ‌ی ساخته‌كاری ‌ی خه‌ریك ‌ه‬ ‫هه‌مو پای ‌ه سیاسی‌‌و ئه‌منیه‌كان ‌ی ئه‌م واڵت ‌ه هه‌ڵده‌ته‌كێنی‌‪ .‬هاوالتیان خۆیان به‌قوربان ‌ی‬ ‫سه‌ره‌ك ‌ی ده‌زانن له‌م پرۆس���ه‌یه‌دا ك ‌ه ده‌نگه‌كانیان دزاوه‌‪ .‬هیچ هه‌ڵبژاردنێك له‌عێراقدا‬ ‫به‌ئه‌ندازه‌ ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی ئه‌م جار‌ه ناكۆكی‌‌و كێش���ه‌ ‌ی س���از نه‌ك���ردوه‌‌و روبه‌ڕو ‌ی تانه‌و‬ ‫ره‌خن ‌ه نه‌بوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هاواڵتیان‌و كاندیده‌كان‪ ،‬لیس���ت‌و هێز‌ه سیاسیه‌كان‪ ،‬په‌رله‌مانتاران ‌ی‬ ‫ك���ۆن‌و نوێ هه‌ر هه‌مویان به‌رده‌وام كێشمه‌كێش���یانه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت كار گه‌یش���تو‌ه به‌وه‌ ‌ی‬ ‫جه‌ن���د جارێك په‌رله‌مان كۆبونه‌وه‌ ‌ی نائاس���ای ‌ی بكات‌و بڕیاری‌ ژماردنه‌وه‌ ‌ی ده‌نگه‌كان‬ ‫به‌شێوه‌ ‌ی ده‌ست ‌ی بدات‪.‬‬ ‫ئایا عێراق به‌ره‌و قه‌یرانێك ‌ی گه‌وره‌تر ده‌چێت؟ زۆربه‌ ‌ی ئاماژه‌كان ئه‌و‌ه ده‌سه‌لمێنن‪.‬‬ ‫زه‌مینه‌ ‌ی س���ه‌رهه‌ڵدان ‌ی قه‌یرانێك ‌ی گه‌وره‌ش له‌ئاس���ت ‌ی ناوخۆو ده‌ره‌كیشدا له‌ئارادایه‌‪،‬‬ ‫ئێس���تا عێراق به‌ڕو ‌ی هه‌مو ئه‌گه‌رێكدا كراوه‌یه‌‪ ،‬ئ���ه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه به‌خاڵی‌ وه‌رچه‌رخان‬ ‫له‌مێژو ‌ی سیاس��� ‌ی عێراق���دا داده‌نرێ‌‪ ،‬ئه‌و هه‌رایه‌ ‌ی له‌س���ه‌ر س���ندوقه‌كان ‌ی ده‌نگدان‬ ‫س���ه‌ریهه‌ڵداوه‌‪ ،‬چاوه‌ڕوان ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی لێده‌كر ‌ێ ببێت ‌ه زاده‌ ‌ی قه‌یرانێك ‌ی ترسناك‌و گه‌وره‌تر‬ ‫ل���ه‌م عێراقه‌دا‪ ،‬ك ‌ه ئاگر به‌ردان له‌ده‌نگ ‌ی خه‌ڵك‌و گرنگترین ره‌گه‌ز ‌ی دیموكراس��� ‌ی ك ‌ه‬ ‫ئه‌ویش هه‌ڵبژاردنه‌‪ ،‬چاوه‌ڕوان ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی لێده‌كر ‌ێ ئاگر له‌زۆر شت ‌ی دیكه‌ش به‌ربدات‪.‬‬ ‫ئێس���تا عێراق بۆ ده‌رچ���ون له‌م قه‌یرانه‌ ‌ی تێیكه‌وتو‌ه له‌ب���ه‌رده‌م دوڕیانێكدایه‌‪ :‬هه‌ر‬ ‫رێگه‌كه‌یان بگرێته‌به‌ر‪ ،‬مه‌ترس��� ‌ی گه‌وره‌ ‌ی به‌دواوه‌یه‌‪ .‬رێگه‌یه‌كیان هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌نجام ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان‌و دوباره‌كردنه‌وه‌ ‌ی پرۆسه‌ ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌‪ ،‬ك ‌ه نه‌ك هیچ گرفتێك‬ ‫چاره‌س���ه‌ر ناكات‪ ،‬به‌ڵكو كێشه‌و گرفتێك ‌ی تر بۆ پرۆسه‌ ‌ی سیاس ‌ی عێراق زیاد ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌ی له‌م هه‌لومه‌رجه‌دا ك ‌ه زه‌مینه‌ساز ‌ی بۆ تێكدان ‌ی بار ‌ی ئه‌من ‌ی ده‌كرێ‌‌و هێشتا‬ ‫تارمای ‌ی تیرۆریزم به‌ته‌واو ‌ی نه‌ڕه‌ویوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه عێراق له‌پاشاگه‌ردانی‌‌و ئاژاوه‌دا نغرۆ‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫رێگه‌ ‌ی دوه‌میش���یان‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ڵبژاردنیش هه‌ڵنه‌وه‌ش���ێته‌وه‌‌و ئ���ه‌م ئه‌نجامان ‌ه وه‌ك‬ ‫راگه‌یه‌ندراون بس���ه‌پێنرێن‪ ،‬ئه‌وا شه‌رعیه‌ت ‌ی حكومه‌ت‌و په‌رله‌مان ‌ی نوێ ‌ی عێراق ده‌كه‌ون ‌ه‬ ‫ژێر پرس���یاره‌وه‌‌و پێشبین ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی لێده‌كر ‌ێ دیسان عێراق نائارام‌و ناسه‌قامگیرتر بكا‌و‬ ‫ئاسۆیه‌ك ‌ی روناك بۆ ئه‌م واڵت ‌ه به‌دیناكرێ‌‪.‬‬ ‫ئێس���تا زۆرێك له‌هاواڵتیان ‌ی عێراق پێیانوای ‌ه ده‌نگه‌كانیان دزراوه‌و كاربه‌ده‌س���تان‌و‬ ‫كۆمیس���یۆن‌و واڵتان ‌ی ده‌وروبه‌ر به‌ئه‌ندازیار ‌ی س���اخته‌كاریه‌ك ‌ه ده‌زان���ن‪ .‬له‌هه‌مو ئه‌م‬ ‫رودانه‌وانه‌شدا گرنگ ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ئێمه‌ ‌ی كورد وانه‌یه‌ك فێر بین‪ :‬ئه‌ویش قبو ‌ڵ نه‌كردن ‌ی‬ ‫ئه‌نجامدان ‌ی ته‌زویر‌ه له‌هه‌ڵبژاردندا‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬