شیعهو كوردو سوننه :نهخشهیەکی سیاسی ئاڵۆز
ریکالم
4
بەکڕینی مۆبایلێک بەشداربەلەبردنەوەی ئۆتۆمۆبیلێک وە چەندین خەاڵتی دیکە
www. awene.com
ژماره ()628 سێشەممە 2018/6/5
رۆژنامهیهكی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێن ه دهریدهکات
پۆستی سهرۆك كۆمار ،بۆ یهكێتیو لهناو یهكێتیشیدا بۆ ماڵی تاڵهبانییه
ریکالم
ریکالم
5
رۆژنامه ی ئاوێنه بهشێوهیهك ی كات ی رادهگیرێت
8ژماره ی 8الپهڕهیی تایبهت بهههڵبژاردنهكان ههفتانه باڵودهكاتهوه رۆژنام���هی ئاوێنه پاش 12س���ا ڵ بهردهوام ب���ونو باڵوكردنهوهی 927 ژمارهی 20الپهڕهیی ،بههۆی قهیرانی داراییهوه ناتوانێ���ت بهردهوام بێتو بهشێوهیهكی كاتی رادهگیرێت. لهماوهی چوار س���اڵی رابردودا كه ئاوێنه بهقهیرانێكی سهختی داراییدا تێپهڕیوه ،چهندان پێشنیاری هاوكاری كردنو پێدانی پارهی زۆری بهشێوهی ژێر بهژێرو ش���اراوه رهتكردوهتهوهو راگرتن���ی رۆژنامهكهی لهتهس���لیم كردنی بهالیهنو بهرپرسانی سیاسی پێباشتر بوه .ئاوێنه وهك میدیایهكی تهواو سهربهخۆ نهیویستوه زمانحاڵی هیچ دهس���هاڵتێكی سیاس���یو هیچ دهس���هاڵتێكی س���هرمایهو بازرگانی بێ���تو لهچاویلك���هی بهرژهوهن���دی ئهوانهوه لهروداوهكان بڕوانێو بهپێی خواستی ئهوان روماڵیان بكات. لهئهمڕۆوه ئاوێنه بهپێی گرێبهستێك كه لهگهڵ كونس���وڵخانهی گش���تی ئهمهری���كا لهههولێ���ر ئهنجامیداوه، 8ژم���ارهی 8الپهڕهی���ی تایب���هت بهههڵبژاردنهكانی عێراقو كوردستان باڵودهكاتهوه. لهكاتێكیشدا كه رۆژنامهی ئاوێنه رادهگیرێت ،ماڵپهڕی ئاوێنه بهردهوام دهب���ێو ههوڵ���دهدات لهئایندهیهكی نزیكدا بهدیزاینێكی نوێو بهشێوازی كاركردنێكی نوێ���وه ،بهرههمهكانی پێشكهش بكات.
هاواڵتییەک لەکاتی خوێندنەوەی ئاوێنەدا
مهال بهختیار: باڵیۆزی ئهمهریكا داوای لێكردوم ببم بهسهرۆك كۆمار
پاش تێپەڕینی 8ساڵ بەسهر روداوی ئاگركەوتنەوەکەی ئۆتێل سۆما
كوڕەكەی فەرەیدون عەبدولقادر حوكم دەدرێت پاش تێپهڕینی نزیكهی هەشت ساڵ بهسهر روداوی ئاگركەوتنەوەك���ەی ئۆتێل س���ۆما لەش���اری سلێمانی ،دادگا سزای چوار ساڵ زیندانی بەس���ەر تۆمەتبارێكی كەیسەكەدا سەپاندوە كه كوڕی فهرهیدون عهبدولقادر ی ئهندام���ی پێش���وی مهكتهب��� ی سیاس���ی یهكێتیی���ە ،بەاڵم دو تۆمەتب���اری دیكەی
منو ئاسۆس ههردیو ئاوێنه
8
كەیس���ەكە كە بەپێی بۆچونی پێش���تری دادگای تەمی���ز دەبو حوك���م بدرانایە ،بێ سزا دەرچون و دواتر دادگای تەمیزیش لەو بۆچونەی پاشگەزبۆتەوە. ئاوێنە ،سلێمانی :عوسمان سدیق ،پارێزەری قوربانیانی كەیسی ئاگركهوتنهوهكه ی ئوتێل سۆما ،بهئاوێنهی راگهیاند لەساڵی 2013دا
جواڵنەوەی نەوەی نوێ نوێنەرایەتی کێ دەکات؟ 6
دادگای تاوانەكان���ی س���لێمانی ،بڕی���اری ب .ع ،).بەرپرس���ی ئی���دارەی ئۆتێلەكە. ئازادكردنی س���ێ تۆمەتباری س���ەرەكیی (ن .ع .أ ).و (ع .ق .ر ).ك���ە هەردوكیان كەیس���ەكە ی دهرك���ردوه ،ب���ەاڵم دواتر لە خاوەنی مۆڵكو بینای ئۆتێلەكەن. بەپێ���ی زانیارییەكانی ئاوێنە( ،ش .ب. 2015/4/20بڕیارەكەی دادگای تاوانەكانی س���لێمانی لەالی���ەن دادگای تەمی���زەوە ع ،).كوڕی فەرەیدون عەبدولقادر ،ئەندامی هەڵوەشێنراوهتهوهو داوا ی كردوه ئەو سێ پێشوی مەكتەبی سیاسی یەكێتییە. عوس���مان س���دیق وتی "بەاڵم دادگاكە تۆمەتبارە حوكم بدرێن كە بریتین لە(ش.
سهرۆكایهت ی كۆمار ناوێك ی بێ دهسهاڵت 4
ئهنجام ی ههڵبژاردن ئاگر لهسلێمان ی بهردهدات؟ 3
فۆتۆ :ئاوێنە
لە 2017بڕیاری���داوە بەئازادكردنی هەردو تۆمەتبار (ن .ع .أ ).و (ع .ق .ر).و تەنیا (ش .ب .ع).ی حوكم���داوە بەچوار س���اڵ زیندانی بەشێوەی غیابی ،دواتریش لەالیەن دادگای تەمی���زەوە ئەو حوكمە پاڵپش���تی كراوە".
2
گرتنهوهی ئاو مشتومڕی سهدر رو لهعێراقیهكانو پشت لهئهمریكیو لهسهر ههڵبژاردن 3ئێرانیهكان كز نهكرد 2
ئاوێنە ئەم هەشت الپەڕەیەی تایبەت بەهەڵبژاردن بەهاوکاریی کونسوڵخانەی گشتیی ئەمەریکا لەهەولێر چاپو باڵودەکاتەوە ناونیشان :سلێامنی تهالری زارا -نهۆمی سێیهم -شوقهی ژمار ه 32
تهلهفۆن 3202416 :
بهشی ریکالم 07700600659 :ـ 07500600659
4
کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 500دینار
) )628سێشهممه 2018/6/5
2
دوای نزیكەی 8ساڵ لەروداوی ئاگركەوتنەوەی ئۆتێل سۆما لەسلێمانی
لەسێ تۆمەتباری سەرەكی روداوەكە دادگا تەنیا حوكمی كوڕەكەی فەرەیدون عەبدولقادر دەدات ئا :نیاز محەمەد
دوای نزیكەی هەشت ساڵ لەروداوی ئاگركەوتنەوەكەی ئۆتێل سۆما لەشاری سلێمانی ،دادگا سزای چوار ساڵ زیندانی بەسەر تۆمەتبارێكی كەیسەكەدا بەهۆی كەمتەرخەمییەوە سەپاندوە بەاڵم دو تۆمەتباری دیكەی كەیسەكە كە بەپێی بۆچونی پێشتری دادگای تەمیز دەبو حوكم بدرانایە ،بێ سزا دەرچونو دواتر دادگای تەمیزیش لەو بۆچونەی پاشگەزبۆتەوە. لەشەوێكی س���اڵی 2010دا لەئۆتێل سۆما لەشەقامی سالمی شاری سلێمانی روداوێكی ئاگركەوتن���ەوە ،كارەس���اتێكی گ���ەورەی لێكەوت���ەوەو تێیدا 27ك���ەس كە نیوەیان بیانی بون گیانیان لەدەس���تداو زیاتر لە20 كەس���ی دیكەش لەكاتی خۆدەربازكردنیاندا بریندارب���ون ك���ە ئێس���تا بەش���ێكیان كەمئەندامن. بەپێ���ی قس���ەی عوس���مان س���دیق ،كە پارێ���زەری بەش���ێكی زۆر لەقوربانیان���ی كەیس���ەكە ،لەقۆناغی لێكۆڵینەوەدا بەهۆی
ئ���ەوەی روداوەكە هێش���تا گەرم���او گەرم ب���و ،هەم���و دەزگا حكوم���یو قەزائییەكان هاتنە س���ەر خ���ەتو لێكۆڵینەوەیەكی باش لەكەیس���ەكەدا كراو دواتر كەیسەكە نێردرا ب���ۆ دادگای تاوانەكان���ی س���لێمانی .بەاڵم لەمانگ���ی 12ی 2013دا بەبڕی���اری ژم���ارە /371ج 2012/دادگای تاوانەكانی سلێمانی، بڕی���اری ئازادكردنی هەر س���ێ تۆمەتبارە سەرەكییەكەی كەیسەكە دراوە بەو پاساوەی كەسیان كەمتەرخەم نەبون لەروداوەكەدا. عوسمان سدیق بەئاوێنەی وت"لەقۆناغی یەكەمی دادگاییكردندا ،دادگا كەس���ی بەوە تۆمەتبار نەكرد كەموك���وڕی هەبوبێت لەو روداوەداو هەمویان���ی ئازادك���رد ،لەكاتێكدا لەقۆناغ���ی لێكۆڵین���ەوەدا چەندی���ن بەڵگە خرابون���ەڕو كە كەموك���وڕیو كەمتەرخەمی هەب���وە لەالیەن خاوەنی ئۆتێلەكەو ئیدارەی ئۆتێلەكەوەو بڕیاری دادگا هیچ یەك لەمانەی لەبەرچاو نەگرتب���وو كەموكوڕییەكەی تەنیا خس���تبوە س���ەر الیەنە پەیوەندیدارەكانی حكوم���ەت ك���ە درەن���گ چ���ون ب���ەدەم ئاگركەوتنەوەكەوە". عوس���مان باس���ی لەوەش كرد كە دوایی
ئوتێل سۆما ئەوان لەدادگای تەمیزی هەرێمی كوردستان ئەو بڕیارەی دادگای تاوانەكانی س���لێمانی تەمیزدەكەنەوەو دادوەرانی دادگای تەمیزیش سەرجەمیان چاو بەدۆسیەكەدا دەخشێننەوەو ل���ەڕۆژی 2015/4/20بەزۆرین���ەی دەن���گ بڕیاریدەدەن بەهەڵوەشاندنەوەی بڕیارەكەی دادگای تاوانەكانی س���لێمانیو گەڕاندنەوەی دۆس���یەكە بۆ ئ���ەو دادگایە ت���ا هەر یەك لەس���ێ تۆمەتباری كەیس���ەكە حوكم بدرێن
ك���ە بریتین ل���ە(ش .ب .ع ،).بەرپرس���ی ئیدارەی ئۆتێلەك���ە( .ن .ع .أ).و (ع .ق. ر ).كە هەردوكی���ان خاوەنی مۆڵكو بینای ئۆتێلەكەنو س���ەراڕەی ئەوەش (ن .ع .أ). خاوەنی ئەو پێش���انگای كەلوپەلی ناوماڵە بوە كە لەژێ���ر ئۆتێلەكەدا ب���وەو ئاگرەكە لەوێوە سەری هەڵداوە. بەپێی زانیارییەكان���ی ئاوێنە( ،ش .ب. ع ،).كوڕی فەرەیدون عەبدولقادر ،ئەندامی
كورد بهرلهو هی پێكهوه گفتوگۆ بكهن بۆ گفتوگۆ گهیشتنه بهغدا ئا :نیاز كورد دوای هەڵبژاردنی 12ی ئایار، پەرتەوازەتر دەردەكەوێت .یەكێتیو پارتی وێڕای ئەوەی داوای یەكڕیزی دەكەن ،خۆیان بەجیا بۆ گفتوگۆ چونە بەغدا .الیەنە ناڕازییەكانی هەرێمیش چاوەڕوانی دەرئەنجامی لێكۆڵینەوەكانن لەئەنجامی هەڵبژاردنەكانو لەئێستادا گفتوگۆ لەبارەی پێكهێنانی حكومەتی ئایندەی عێراقەوە رەتدەكەنەوە. ئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمان لە12ی ئایاری رابردو ،الیەنە كوردییەكانی بەسەر دو بەرەی تەواو ناكۆكدا دابەش���كردوە، یەكێتیو پارت���ی ك���ە تۆمەتباردەكرێن بەئەنجامدان���ی س���اختەكاری لەالیەكو الیەن���ە سیاس���ییەكانی دیك���ەش ك���ە چاوەڕوانی ئەنجامی تانەكانیان لەالیەكی دیكە. پارت���یو یەكێت���ی ،ك���ە زۆرین���ەی كورس���ییەكانیان لەنێ���و الیەنەكان���ی هەرێ���م بەدەس���تهێناوە ،ه���ەر لەدوای هەڵبژاردنەك���ەوە راس���تەوخۆ داوای یەكڕیزی الیەن���ە كوردییەكانیان كرد بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ بەغدا ،لەگەڵ ئەوەش هەر دوای راگەیاندن���ی ئەنجامی كۆتایی هەڵبژاردنەك���ە ،خۆیان بەدو وەفدی جیا رویان لەبەغدا كرد. هۆش���یار س���یوەیلی ،ئەندام���ی س���ەركردایەتی پارت���ی لەوبارەی���ەوە بەئاوێن���ەی راگەیان���د راس���تە وەفدی یەكێتیو پارتی بەجیا چونە بەغدا بەاڵم لەوێ یەكیان بینیو كۆبونەوە. ئەو جەختیشی كردەوە"پارتیو یەكێتی تاڕادەیەكی زۆر ئاگاداری دانیشتنەكانی یەكتر بونو ئێستاش گفتوگۆ لەنێوانیان بەردەوام���ە ب���ۆ پێكهێنان���ی وەفدێكی هاوب���ەش بۆ چون���ە بەغ���داو گفتوگۆو پەیوەندی نێوانیان نەپچڕاوە". لەالی خۆیش���ییەوە بێگ���ەرد تاڵەبانی بۆ ئاوێنە باس���ی لەوە ك���رد كە وەفدی پارتی بەر ل���ەوان چونەتە بەغداو بەاڵم وەفدەك���ەی یەكێت���ی كە چۆت���ە بەغدا یەكەم هەن���گاوی ئەوە ب���وە كە لەگەڵ وەفدی پارتی كۆببێتەوە بۆ ئەوەی دیدو بۆچونەكانیان یەك بخەن. جەختیشی كردەوە "سەردانی پێشوی وەفدەكانیش بەو ش���ێوەیەو بەجیا تەنیا بۆ گفتوگۆی س���ەرەتایی ب���وەو زانینی
پێشوی مەكتەبی سیاسی یەكێتییە. عوس���مان س���دیق ئاماژەی بەوەشدا كە دەبو كەیس���ەكە كاتێك گەڕای���ەوە دادگای تاوانەكانی سلێمانی حوكمی تێدا دەرچوایە بۆ ئەو س���ێ كەس���ە چونك���ە رێكارەكانی لێكۆڵین���ەوە هەم���وی تەواو بب���ون ،بەاڵم بەقس���ەی ئ���ەو دادگاكە ل���ە2017/5/22 بڕیاری���داوە بەئازادكردنی ه���ەردو تۆمەتبار (ن .ع .أ).و (ع .ق .ر).و تەنی���ا (ش. ب .ع).ی حوكمداوە بەچوار س���اڵ زیندانی بەشێوەی غیابی ،چونكە ناوبراو لەدەرەوەی واڵتە. وتیش���ی"ئێمە بەو حوكمە رازی نەبوین، چونك���ە بەبۆچون���ی ئێم���ە حوكمدان���ی ناوب���راو بەتەنی���ا ب���ۆ ئێمە ب���ەس نەبو، لەبەرئەوەی كەس���ێكە دەس���تگیرناكرێتو ل���ەدەرەوەی واڵت���ەو كوڕی بەرپرس���ێكی ب���ااڵی ئەم واڵتەیە .هەم ل���ەڕوی قەرەبوی مادیش���ەوە بۆ كەس���وكاری قوربانیان ئەو كەس���ە گەنجێكەو هیچی بەن���اوەوە نییە تا قەرەب���وی لێوەربگریت .واتە ئەو حوكمە بۆ كەسوكاری قەرەبوەكان ،حوكمێكە لەئاستی نەبوندایە ،چونكە هیچ بەهاو سودێكی نییە
"سهدر رو لهعێراقیهكانو پشت لهئهمریكیو ئێرانیهكان" ئا:ئومێد عومهر ئهندامێكی پهرلهمانی عێراق رایدهگهیهنێت، سهرهڕای ئهوهی بهشێكی زۆری ئهندامانی رهوتی سهدر بهتۆمهتی شهڕكردنیان لهگهڵ هێزهكانی ئهمریكا دهستگیركراونو لهنێو زیندانهكاندان ،بهاڵم هاوپهیمانیهكهی موقتهدا سهدر پلهی یهكهمی لهههڵبژارادنهكان بهدهستهێناوه. ئاماژه بهوهش دهكات موقتهدا سهدر رو لهعێراقیهكانو پشت له ئهمریكیو ئێرانیهكان لهگۆڕهپانی سیاسی عێراقدا رۆڵو كاریگهریی خۆی ههیه.
فازل میرانیو نوری مالکی بۆچون���ی الیەن���ە سیاس���ییە عێراقییە براوەكان بوە". ئێس���تاو پاش سەردانی وەفدی هەردو الیان بۆ بەغدا ،ئ���ەو دو حزبەبەتایبەت یەكێتی چاوی لەوەیە دەس���ت بەگفتوگۆ لەگەڵ الیەنەكانی هەرێم دەس���تپێبكات. ب���ەاڵم ناڕەزایەت���ی الیەنەكان���ی دیكە لەئەنجام���ی هەڵبژاردن���ەكان بۆت���ە كۆس���پ لەبەردەم دەس���تپێكردنی ئەو گفتوگۆیانەدا. رەئوف عوس���مان ،س���ەرۆكی جڤاتی گش���تی بزوتنەوەی گ���ۆڕان بەئاوێنەی راگەیان���د "لە كەش���وهەوایەكی وادا كە هەم���و پیالنێكی دژ بەت���ۆ گێڕدراوە ،چ مانای���ەك دەمێنێتەوە بۆ ئ���ەوەی ئێمە لەبەغدا یەكڕیز بین". جەختیش���ی كردەوە "یەكڕیزی دەبێت لێرەوە دەستپێبكات ،بەاڵم كاتێك ئەمانە لێرە بەم شێوەیە مامەڵەت لەگەڵ دەكەن ت���ۆش تێدەگەیت ئەو یەكڕیزییەی ئەوان داوای دەك���ەن ،یەكڕیزیی���ەك نیی���ە بۆ بەرژەوەندی ك���ورد ،بەڵكو بۆ كۆمەڵێك پۆس���تو پلەو پایەو بەرژەوەندی حزبی خۆیانە". یەكێتی نیش���تمانی كوردس���تان لەدوا كۆبونەوەی ئەنجومەنی س���ەركردایەتی بڕیاری���دا هەوڵەكانی ب���ۆ گفتوگۆ لەگەڵ الیەنەكانی هەرێم دەست پێبكات بەاڵم، رەئوف عوسمان رەتیدەكردەوە ئامادەبن پێش���وازی لەوەف���دی ئ���ەو حزبەبكەنو وتیشی"پێشوازی چۆن بكەین لەكاتێكدا
یەكێت���ی هاتۆت���ە س���ەرمانو تەق���ەی لێكردوینو خەڵكی ل���ێ برینداركردوینو هیچ داوای لێبوردنو رونكردنەوەیەكیشی نەبوە". وتیشی"ئێمە جارێ چاوەڕێی ئەنجامی تانەكانی���ن بزانین بەچ���ی دەگاتو پاش ئەوە لەگەڵ الیەنەكانی دیكە پێكەوە قسە لەسەر بابەتی بەشداریكردن لەحكومەت یان بایكۆت دەكەین". الی خۆیش���ییەوە عوم���ەر محەم���ەد، ئەندام���ی ئەنجومەن���ی جێبەجێكردن���ی یەكگرت���و لەلێداونێكدا بۆ ئاوێنەی داوای یەكڕی���زی لەالیەن پارت���یو یەكێتییەوە بە"قس���ەیەكی روت" ناودەب���ات كاتێك بەقس���ەی ئ���ەو ،ئ���ەو دو حزبەدەنگی خەڵكو الیەنەكانیان "دزیوە". وتیش���ی"ئەو داوای���ەی ئ���ەوان وەك ئەوەیە پێمان بڵێن دوامان بكەونو ببنە پاش���كۆمان نەك یەكڕیزی���ی .ئەوان بەو مامەڵەیەیان یەكڕیزی كوردیان لەگۆڕنا، تەنان���ەت ئەوان نەیانتوانی���وە یەكڕیزی نێو حزبەكەی خۆیش���یان بپارێزن ،چۆن دەتوان���ن داوای یەكڕی���زی هەمو كورد بكەن". ئەویش وەك رەئوف عوسمان جەخت دەكات���ەوە كە ل���ەم كات���ەدا چاوەڕێی ئەنجام���ی ئەو تانەو رێكارانەی لەس���ەر هەڵبژاردن���ەكان گرتویاننەت���ە ب���ەر ،تا ئەنجامی ئەوەش وەرنەگرنەوە هیچ جۆرە گفتوگۆو دانیشتنێك لەبارەی چونە بەغدا بەگونجاو نابینن.
وێ���ڕای قس���ەی الیەن���ە ناڕازییەكان، بێگەرد تاڵەبانی جەخ���ت دەكاتەوە كە ئ���ەوان وەك یەكێتی هەم���و هەوڵەكانی خۆیان بۆ دروستكردنی یەكدەنگی كورد دەخەنەگ���ەڕو وتی "چونكە ئەوەی كورد دەیەوێت لەناو عێراقدا تەنیا بەیەكدەنگی دەتوانێت بەدەستی بهێنێت". لەگ���ەڵ ئ���ەوەش وت���ی "ل���ەدوای هەڵبژاردنەكان دۆخێ���ك هاتۆتە ئاراوە، ناتوانین بڵێین ئاس���تەنگ لەبەردەم ئەو كۆدەنگییەدا نییە". جەختیش���ی ك���ردەوە ئەگ���ەر ئ���ەو یەكدەنگیی���ە لەنێ���و هەم���و الیەنەكان دروس���ت نەبو ،ئەو كاتە یەكێتیو پارتی "وەك���و دو هێزی سیاس���ی كاریگەر كە زۆرین���ەی كورس���ییەكانیان لەالی���ە بۆ بەرژەوەن���دی كورد بەی���ەك وەفد بڕۆنە بەغدا بۆ دانوستان". هۆش���یار س���یوەیلی-ش یەكالی���ی نەبونەوەی الیەنە ناڕازییەكان بەكێشەی بەردەم گفتوگۆی نێوان الیەنەكانی هەرێم زانیو وتی "بۆیە لەئێس���تا رەنگە ئاسان نەبێت گفتوگۆكان بۆ دروستكردنی وەفدی هاوبەش بۆ بەغدا دەست پێبكەین". ئەویش وەك بێگەرد تاڵەبانی جەخت دەكات���ەوە كە پارتیو یەكێتی دو الیەنی س���ەرەكیو بنەڕەتین بۆ گفتوگۆ لەگەڵ بەغدا كە بەقس���ەی ئ���ەو لەنێو ئەم دو الیەن���ەش تاڕادەیەكی زۆر تێگەیش���تنی هاوبەش هەیە بۆ ئەوەی بەش���ێوەیەكی هاوبەش گفتوگۆ لەگەڵ بەغدا بكەن.
بۆ ئەوان .لەبەرامبەریش���دا ئازادكردنی ئەو دو كەس���ەی تر كە خاوەنی ئۆتێلەكە بون، لەبەردەستدانو س���ەرمایەدارنو دەیانتوانی قەرەبوی كەسوكاری قوربانیان بكەنەوە". پارێ���زەری كەس���وكاری قوربانییەكان، ئاماژەی بەوەش���دا كە لەب���ەر ئەو هۆكارانە جارێكی دیكە تانەیان لەبڕیارەكەی دادگای تاوانەكانی س���لێمانی داوە لەدادگای تەمیز، ب���ەاڵم لەكاتێك���دا پێش���تر دادگای تەمیز بەزۆرین���ەی دەنگ بۆچونی وابو ئەو س���ێ كەس���ە حوكم بدرێن نەك یەك كەس���یان، كەچی ئەمجارە بۆچونەكەی خۆی گۆڕیوەو ل���ە 2018/4/17ئ���ەو دادگایە پاڵپش���تی لەبڕیارەكەی دادگای تاوانەكانی س���لێمانی كردوە. بەپێی قس���ەی ئەو دەرچونی بڕیارەكەی دادگای س���لێمانیو پاڵپشتیكردنیش���ی لەالی���ەن دادگای تەمیزەوە لەكاتێكدایە هیچ گۆڕانكارییەك لەرێكارەكان���ی لێكۆڵنەوەدا نەبوەو هیچ بەڵگەیەك���ی نوێ نەهێنراوەتە پێشەوەو تا دادگای تەمیز بۆچونەكەی خۆی بگۆڕێ���تو تەنانەت یەك دێڕ بۆ كەیس���ەكە زیاد نەكراوە.
ئهندامی پهرلهمانی عێراق ،كاوه محهمهد لهبارهی جوڵهو ههنگاوهكانی موقتهدا سهدر بهتایبهت لهدوای ههڵبژاردنی 12ی ئایاری ئهمس���اڵ ب���ه ئاوێنهی راگهیاند پرۆس���هی ههڵبژاردن���ی پهرلهمانی عێ���راق دۆخێكی ئاڵۆزی بهدوای خۆیدا هێناوهو جیاواز لهرابردو نێوماڵی شیعهی توشی پهرتهوازهیی كردوه. ئهو وتی "موقتهدا سهدر جیاواز لهسهركرده عێراقیهكانی دیكه پش���ت ب���ه جهماوهری خ���ۆی دهبهس���تێتو ههموانی���ش دهزانین ژمارهیهكی بێش���ومار الیهنگ���رو جهماوهری خۆی ههی���ه .جیاوازی موقت���هدا لهوهدایه لهدوای پرۆس���هی ئازادی لهساڵی 2003نه لهگ���هڵ ئێرانیهكان گهڕاوهتهوه بۆ عێراق نه لهگ���هڵ ئهمریكییهكان ،ئهو خۆی ههر لهناو عێراق بوهو ژیاوه .سهدر كاریگهرییهكی زۆر ههیه لهعێراق .من پێموایه ئهگهر س���هرۆك وهزیرانیش لهوان نهبێت ئهوا بۆ دانانی ههر سهرۆك وهزیرانێكی دیكه كاریگهریی زۆری دهبێت". ههروهه���ا بهختی���ار ش���اوهیس ئهندامی پهرلهمان���ی عێ���راق ئاماژه ب���هوه دهكات هاوپهیمانی س���ائیرون كه موقتهدا س���هدر س���هرۆكایهتی دهكات ،ناتوانێ���ت به تهنها حكوم���هت پێكبهێنێ���تو پێویس���تی ب���ه هاوپهیمانیو لیس���تهكانی دیكهش دهبێت. راشیدهگهیهنێت ههریهك له ئهمریكاو ئێران رۆڵی گرنگیان دهبێت لهعێراق .ش���اوهیس پێی وایه موقتهدا سهدر توانای ئهوهی نیه كۆتایی بهرۆڵی ئهو دو واڵته بهێنێت ،بهاڵم "بههۆی پشتیوانیی بهشێكی زۆری شهقامی عێراقی لهسیاس���هتهكانی موقتهدا ،رهنگه تاڕادهی���هك رۆڵو كاریگهری���ی ئهمریك���یو ئێرانی���هكان گۆڕانی بهس���هردا بێت یاخود كهمتر ببنهوه".
ئ���هو وتی "ئاماژهكان ئهوهمان پێ دهڵێن موقتهدا س���هدر كاندیدی سائیرون نابێت بۆ بون بهس���هرۆك وهزیران .پێشتریش چهند جارێك باس���ی لهوه كردوه كه ئهو به چهند مهرجێك پشتیوانی لهدوباره كاندیدكردنهوهی حهیدهر عهبادی دهكات���هوه ،مهرجهكانیش زیاتر لهوهدا خۆی دهبینێتهوه حكومهتێكی تهكنۆك���رات بێ���تو خزمهتگوزارییهكان بۆ هاواڵتیان دابین بكرێت". لهبارهی رهتكردنهوهی دیداروچاوپێكهوتنی لهگهڵ برێت مهكگۆرك ،نێ���ردهی تایبهتی س���هرۆكی ئهمریكا لههاوپهیمانی ش���هری دژی داعش ،ئ���هو پهرلهمانتارهی عێراق به ئاوێنهی وت "موقتهدا س���هدر بهوه ناسراوه لهگهڵ ئهمریكیو ئێرانیهكان پهیوهندییهكی باش���ی نیه ،بهتایبهت لهگهڵ ئهمریكیهكان، بۆی���ه رهتكردنهوهی دی���داری ئهمریكیهكان لهالی���هن موقتهداوه ش���تێك نی���ه جێگهی سهرسورمان بێت". لهالیهكی دیكهوه پهرلهمانتارێكی دیكهی عێ���راق ،ئهش���واق ج���اف رایدهگهیهنێ���ت ههڵوێس���تی موقت���هدا س���هدر لهبهرامبهر ئهمریكیو ئێرانیهكان لهدوای بهدهستهێنانی ئهو كورس���یانه نیه كه هاوپیمانی سائیرون بهدهس���تی هێناون .ئهو وتی "هێندهی من ئاگاداربمو لهو ماوهیهی لهپهرلهمانی عێراق ب���وم ئهوهیه موقتهدا س���هدر به نهێنیو به ئاش���كرا دژی دهس���تی ئهمری���كاو ئێرانه لهعێراق .ئهو زۆر نیگهرانه لهو بااڵدهستییهی ئهمریكاو ئێرانو دهڵێت دهبێت عێراقییهكان خۆی���ان خاوهنی دهس���هاڵتو بڕیاردان بن. پێش���تر هێزهكانی موقتهدا سهدر شهڕیان لهگ���هڵ ئهمریكیی���هكان ك���ردوه ،من خۆم كه لهلیژن���هی مافی مرۆڤ بوم س���هردانی زیندانهكانم كردوه ،زۆرب���هی زیندانییهكان س���هر به رهوتهكهی سهدر بونو به تۆمهتی ش���هڕكردن لهگهڵ هێزهكانی ئهمریكا حوكم دراون". عهبدواڵ وهرتێ ئهندامی مهكتهبی سیاسی بزوتنهوهی ئیس�ل�امیش پێی وایه موقتهدا س���هدر دژی دروس���تكردنی حكومهتێك���ی تائیفیو مهزههبیه .ئهو وتی "به تێگهیشتنی ئێمه موقتهدا س���هدر دهیهوێت عێراقیهكان خۆیان دهسهاڵتی راستهقینهیان بهدهستهوه بێ���ت .ئهو دهیهوێ���ت لهكات���ی پێكهێنانی حكومهت���ی عێراقدا رهچ���اوی مافی ههمو پێكهاته نهتهوهییو ئاین���یو مهزههبیهكان بكرێ���تو دژی فهرامۆش���كردنی پێكهاتهو الیهنهكانه".
) )628سێشهممه 2018/6/5
ئایا ئهنجامی ههڵبژاردنهكان ئاگر لهسلێمانی بهردهدات؟
3
گۆڕان :خۆمان بۆ هەمو ئەگەرێك ئامادە كردوە ئا :نیاز محەمەد
هۆش���داریدەدرێت لەب���ارەی كەوتن���ەوەی توندوتی���ژیو ش���ەڕ لەناوچەكان���ی ژێ���ر دەس���ەاڵتی یەكێتی لەئەگەری سەرگرتنی هەوڵ���ی الیەن���ە ناڕازییەكان���ی هەرێم���ی كوردستاندا بۆ هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامی هەڵبژاردن���ی خولی چوارەم���ی پەرلەمانی عێ���راق .ئەندامێك���ی خان���ەی راپەڕاندنی گۆڕان دەڵێت"خۆمان ب���ۆ هەمو ئەگەرێك ئامادەكردوە".
لەئەنجام���ی هەڵبژاردن���ەكان ش���ەش الیەنی هەرێمی كوردس���تان (بزوتنەوەی گ���ۆڕان ،كۆمەڵی ئیس�ل�امی ،یەكگرتوی ئیس�ل�امی ،هاوپەیمانی بۆ دیموكراسیو دادپەروەری ،بزوتنەوەی ئیسالمی ،حزبی ش���یوعی كوردس���تان) تۆمەتبار دەكات بەوەی ل���ەدوای راگەیاندنی ئەنجامەكانی بەهەڵوێس���تەكانیان هەڵبژاردن���ەوە "ش���ەڕەكەیان كرد بەشەڕی یەكێتیو ئەو هێزانەی دەرەوەی دەسەاڵت ،وهك ئهوهی لهدهۆكو ههولێرو موسڵ شامی شهریف بێتو هیچ روی نهدابێت". جەختیش���ی كردەوە"ئهگ���هر ئهنجامی ههڵبژاردن���ی عێ���راق ههڵبوهش���ێتهوه شهڕێكی خوێناوی لهزۆنی سهوز لهنێوان ئهم هێزانه دروس���ت دەبێتو باجهكهشی زۆر زۆر قورسه".
ل���ەدوای راگەیاندنی ئەنجامی رەس���می هەڵبژاردنە پەرلەمانییەكەی عێراق لەالیەن كۆمسیۆنەوە ،ژمارەیەك الیەنی سیاسی هەرێم ئەنجامی ئەو هەڵبژاردنەیان رەتكردەوەو دو حزبەكەی دەسەاڵتیان لەهەرێمی كوردستان تۆمەتبار كرد بەئەنجامدانی "ساختەكاریو دزینی دەنگەكانیان"و بۆ ئەوەش لەڕێگەی ئەمە لەکاتێکدایە لەپارێزگای س���لێمانی پەرلەمانی عێ���راقو كۆمس���یۆنو دادگای ئەنجام���ی هەڵبژاردنەکان هەڵبوەش���ێتەوە فیدرالییەوە كاریان لەسەر هەڵوەشاندنەوەی هەر وەی ،هەڵنەوەشێتەوە هەر وەی. ئەنجامەكان كرد. لەوچوارچێوەی ئەو هەواڵنەش���دا لەگەڵ بەاڵم ش���ۆڕش حاجی ،ئەندامی خانەی بەشێكی دیكەی الیەنە عێراقییەكان توانیان راپەڕاندنی بزوتنەوەی گۆڕان لەوبارەیەوە هەفت���ەی رابردو لەدانیش���تنی نائاس���ایی بەئاوێن���ەی راگەیان���د كە ئ���ەوان لەگەڵ پەرلەمانی عێراقدا بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی ئ���ەو الیەنە سیاس���یانەی دیك���ەی هەرێم دەنگەكان���ی دەرەوەی واڵتو دەنگدان���ی ئەنجامەكانی هەڵبژاردنیان رەتكردۆتەوەو مەرج���دار ب���دەنو هەروەه���ا بریارب���دەن لەڕێگ���ەی یاس���ایی تۆماركردنی س���كااڵو بەژماردن���ەوەی لەس���ەدا 10ی دەنگەكانی پێشكەش���كردنی بەڵگ���ەكان وهەروەه���ا هەمو پارێزگاكانی عێراق بەدەست. لەڕێگە سیاسیو دیپلۆماتییەكانەوە كاریان ه���ەر ل���ەو چوارچێوەی���ەدا رۆژی بۆ هەڵوەش���اندنەوەی ئەنجامەكان كردوە پێنجش���ەممەی راب���ردو راس���پێردراوانی بەمەبەستی گێڕانەوەی دەنگی راستەقینەی بزوتنەوەی گ���ۆڕانو هاوپەیمانی ،لەبەغدا خەڵك. تانەی���ان لەئەنجامی هەڵبژاردن���ەكان داو لەبارەی ئەوەی كە ئەگەر س���ەرئەنجامی هەمو بەڵگەو دیكۆمێنتانەیان پێشكەشكرد هەوڵەكانیان ببێتە هۆی هەڵوەشاندنەوەی ك���ە پێكەوە لەگ���ەڵ یەكگرت���و ،كۆمەڵی ئەنجامەكان���ی هەڵبژاردن ئایا پێش���بینی ئیسالمیو حزبی شیوعی كوردستاندا لەسەر رودانی ش���ەڕو توندوتیژی دەكەن ،شۆڕش "ساختەكاری"یەكان ئامادەیان كردبون. حاجی وتی"بڕیاری توندوتیژی الی ئێمەوە عەتا س���ەراوی ،ئەندام���ی ئەنجومەنی نییە .بەاڵم ئێمە خۆمان بۆ هەمو ئەگەرەكان ناوەندی یەكێتی لەبارەی ناڕەزایەتییەكان ئامادە كردوە لەكاتێك���دا ئەگەر كارەكەی
لەپارێزگای سلێمانی ئەنجامی هەڵبژاردنەکان هەڵبوەشێتەوە هەر وەی هەڵنەوەشێتەوە هەر وەی پرۆسەی دەنگدانی تایبەت ئێمە ب���ۆ هەڵوەش���اندنەوەی ئەنجامەكان سەری گرت". شۆڕش حاجی ئەو بانگەشانەی یەكێتی رەتك���ردەوە كە گوایە الیەن���ە ناڕازییەكان زیات���ر س���ەرنجیان لەس���ەر یەكێتیو ئەو حزبەی���ان لەناڕەزایەتییەكانیان كردۆتەوە ئامانجو ئاوڕ لەناوچەكانی ژێر دەس���ەاڵتی پارتی نادەن���ەوە .ئەو وتی"ئەوانەی دەڵێن سەرنجی ئێمە لەسكااڵكانماندا زیاتر لەسەر ئەو ناوچانەیە كە یەكێتی تێیدا بااڵدەستە راس���ت ناكەن ،ئەوە چەواشەكارییەو ئێمە بەهەمان ش���ێوەی س���لێمانی ،لەهەولێرو دهۆكیش سكااڵمان تۆماركردوە". بەاڵم رەهبەر س���ەید ئیبراهیم ،ئەندامی س���ەركردایەتی یەكێتی ،بەپێچەوانەی عەتا سەراوی-ەوە بەدوری زانی هەڵوەشاندنەوەی
ئەنجام���ی هەڵبژاردنەكە ببێتە هۆی رودانی توندوتیژیو شەڕ لەناوچەكانی ژێر دەستی یەكێت���یو جەختیش���ی كردەوە"بڕواناكەم یەكێتی توندوتیژی بەكاربهێنێت". ئ���ەوەش لەكاتێكدا لەگەڵ ئاش���كرابونی ئەنجامەكان���ی دەنگدان لەئێ���وارەی رۆژی دەنگدانی گشتیدا لە12ی ئایار ،بزوتنەوەی گ���ۆڕان رایگەیان���د هێزێك���ی یەكێت���ی هەڵیانكوتاوەتە س���ەر مەكۆی س���ەرەكی بزوتن���ەوەی گ���ۆڕان لەگ���ردی زەرگەتەی ش���اری س���لێمانیو تەقەیان كردوە ،بەاڵم دواتر یەكێت���ی رەتیكردەوە كە ئەو روداوە بەبەرنام���ە بوبێ���ت ،بەڵك���و لەئەنجام���ی دەمەقاڵێی تەلەفۆنی نێوان بەرپرس���ێكی گۆڕانو بەرپرسێكی یەكێتیدا هاتۆتەئاراوە. ئێستا ش���ەڕ لەسەر پەسەندكردن یاخود
هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامەكانی هەڵبژاردن لەبەغدایە .كۆمسیۆن بڕیارەكەی پەرلەمان لەب���ارەی ئەنجامەكان���ی هەڵبژاردنەكەوە جێبەجێ ناكات ،بەو پاساوەی چاوەڕوانی بۆچون���ی دادگای ب���ااڵی فیدراڵییە چونكە بڕیارەك���ەی پەرلەم���ان لەالیەن س���ەرۆك كۆم���اری عێراق���ەوە تان���ەی لێ���دراوەو داوای بۆچون���ی دادگاكەی كردوە لەس���ەر دەس���توریبونی ی���ان نەبون���ی بڕیارەكەی پەرلەمانی عێراق. لەالیەكی دیكەش���ەوە الیەنە ناڕازییەكان سورن لەسەر ئەوەی لەڕێگەی پەرلەمانەوە یاس���ای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێ���راق هەم���وار بكەن���ەوە بەش���ێوەیەك دەس���ەاڵتیان بەس���ەر بڕیارەكان���ی كۆمس���یۆندا بش���كێت ،بۆ ئەوەش بڕیارە
سبەی(چوارش���ەممە) ،ئەگ���ەر نیس���ابی یاس���اییان پێ تەواو بكرێت ،دەنگ لەسەر پەسەندكردنی هەموارەكە بدەن. رەهبەر س���ەید ئیبراهیم رەتیشیكردەوە حزبەك���ەی هی���چ س���اختەكارییەكی لەهەڵبژاردنەكاندا كردبێتو وتیش���ی"ئێمە لەئەنجومەن���ی س���ەركردایەتی قس���ەمان لەس���ەر ئەو بابەتە كردوە .كۆمسیۆن یان دادگای فیدراڵ���ی چ بریارێك بدات لەبارەی ئەنجامی هەڵب���ژاردنو تانەكانەوە ،یەكێتی پابەند دەبێت پێوەیو ئێمە لەبەرامبەر ئەو هەمو ناڕەزایەتییەی هەیە تا ئێس���تا هیچ كاردانەوەیەكمان نەب���وەو چاوەڕێی الیەنە پەیوەندیدارەكانی���ن ب���ۆ یەكالكردن���ەوەی بابەتەكە".
گرتنهوه ی ئاو ،مشتومڕ ی لهسهر ئهنجامهكان ی ههڵبژاردن كز نهكرد
"ناوهڕاستو باشور ی عێراق بارێكی گرانن لهسهر سهرچاو ه ئاوییهكانی ههرێم" ئا :ئومێد محهمهد گرتنهوهی ئاوی ئهو چهمو روبارانهی لهتوركیاو ئێرانهوه دێنه كوردستانو عێراق ،پرسی ئاسایشی ئاوی كرده بابهتی گهرمی رۆژ ،بهجۆرێك لهمیدیاكاندا پێش ههواڵی ههڵبژاردنو پێكهێنانی حكومهتی نوێی عێراق دهكهوێت .ئهگهرچی شارهزایهكی سیاسهتی ئاوی بەدوری نازانێت ئهم بڕیاره هاوكاتهی توركیاو ئێران پهیوهندیی بەروداوه سیاسییهكانهوه ههبێت ،ئێران دهیهوێ وهك ئامڕازێكی گوشار بهكاریبهێنێت بۆ قبوڵكردنی ئهنجامی ههڵبژاردنهكانو توركیاش دهیهوێ سهرنجهكان لهسهر لهشكركێشی سوپاكهی بۆ ناو خاكی ههرێم دوربخاتهوه ،بهاڵم ئهندامێكی پهرلهمانی عێراق رایدهگهیهنێت گرتنهوهو وشكردنی سهرچاوهی ئاوی دیجلهو فورات بابهتێكی زۆر جدییهو پێویسته پهرلهمانو حكومهتی عێراق بەپهله چارهسهری بكهن.
ئێران دهیهو ێ گرتنەوەی ئاو وهك ئامڕازێكی گوشار بهكاریبهێنێت بۆ قبوڵكردنی ئهنجامی ههڵبژاردنهكانو توركیاش دهیهوێ سهرنجهكان لهسهر لهشكركێشی سوپاكهی بۆ ناو خاكی ههرێم دوربخاتهوه
ل���هو بارهی���هوه نهجیبەنهجیب ئهندامی پهرلهمان���ی عێ���راقو لیژن���هی ئاب���وری ،نزی���ك بە 10ج���ار كۆبونهوهو دانیش���تن ی بەئاوێن���هی راگهیاند بابهت���ی گرتنهوهی پهرلهم���ان بابهتی گرتنهوهی ئاوی عێراقو ئاوی دیجلهو فورات زۆر جددیهو پهرلهمان ههرێمی كوردس���تانی خستوهته بهرباس. لهدانیش���تنی خۆی���دا وهزیری س���هرچاوه پێشی وایه "گرتنهوهی ئاوی روباری دیجله جهختیش دهكاتهوه "لهماوهی س���ااڵنی ئاوییهكان���ی عێراقی بانگێش���تكردوه بۆ لهئێس���تادا جێی ههڵوهسته لهسهركردنه. قس���هكردن لهس���هر كێش���هكه .ئهو وتی پێش���تر بهه���ۆی گرتنهوهی ئ���او لهالیهن رابردودا حكومهتی عێراق وهك پێویس���ت "چارهس���هركردنی ئ���هم بابهت���ه تهنه���ا توركی���اوه زۆر جار كێش���ه ب���ۆ خواروی نهیتوانیوه عێراق لهمهترس���ی كهم ئاویو لهئهس���تۆی وهزیری سهرچاوه ئاوییهكانو عێراق دروست دهبو ،بهاڵم ئێستا كێشهكه ههرهش���هو فش���ارهكانی واڵتانی ههرێمی پهرلهمانی عێ���راق نیه ،دهبێت حكومهتی ههڵكش���اوه بۆ ناوهڕاستو تهنانهت شاری بپارێزێ���تو توركی���ا ناچار ب���هوه بكات پابهندی رێكهوتنامه نێودهوڵهتیهكهی بێت عێراقو سهرۆكایهتی كۆماریش ههوڵهكانیان موسڵیش". بخهنهگهر لهپێناو وشك نهبونی سهرچاوه لهگهڵ ئهوهشدا پێی وانیه بتوانێت پرسی لهبواری ئاودا". عێراقی���هكان ،دهبێت وهزی���ری دهرهوهی ههڵب���ژاردنو پێكهێنان���ی حكومهت لهبیر الی خۆیهوه سهربهست عوسمان شارهزا عێراق بهرێز ئیبراهیم جهعفهری لهرێگهی حیربهكان بباتهوه" ،بهتایبهت لهئێس���تادا پهیوهندییهكانی���هوه ههوڵهكان���ی خ���ۆی الیهن���ه عێراقی���هكان ههم���و چاوهكانیان لهبواری سیاسهتی سهرچاوه ئاوییهكاندا، بخاتهگهر". لهس���هر ژمارهی كورسیو بهركهوتهكانیانه بەئاوێنهی راگهیاند ئ���هو ناتوانێت نكۆڵی لهكابین���هی نوێ���ی حكومهت���ی عێراقدا .لهوه بكات كه دهش���ێت ئهوهی رودهدات ئام���اژه ب���هوهش دهكات لهم���اوهی الیهن���ه عێراقی���هكان هێن���دهی لهخهمی بابهتێكی سیاس���ی بێت بۆ سهرقاڵكردنی كاركردنیدا وهك ئهندامی پهرلهمانی عێراق ئهنجامی ههڵبژاردنو كورسیو پۆستهكانی هاواڵتیان���ی عێ���راق تا ئهنجامو پرس���هی خۆیان���دان ،نی���و هێن���ده لهخهم���ی ئهم مهترس���ییهدا نین كه روبهروی هاواڵتیانی عێراق دهبێتهوه".
گرتنەوەی ئاوی دجلە ههڵبژاردنیان لهبیر بباتهوه .چونكه بەوتهی "لهسیاسهتدا ههمو شتێك چاوهروانكراوه. جاران بۆ ئهوهی هاواڵتیان سهرقاڵ بكرێن دۆشاوی تهماتهو گهنمی ژههراوییان دهكرد بەئهزمهو كێش���ه ی گهوره ،خهڵك هێنده پێیهوه س���هرقاڵ دهب���و ،بابهتی گرنگترو گهورهتری لهبیر دهچویهوه". پێشی وایه لهئێس���تادا بههۆی زۆربونی ژمارهی دانیش���توانو گۆڕانی كهشوههواو بهرزبونهوهی پلهكان���ی گهرماوه ههریهك لهتوركی���او ئێرانیش كێش���هی ئاویان بۆ دروس���تبوهو كار ب���ۆ چارهس���هر كردنی دهك���هن .یهكێ���ك ل���هو رێگایان���هی بۆ چارهسهر كردنی كێشهی كهمی ئاو پهنای بۆ دهبرێت دروستكردنی بهنداوه ،ئهمهش راس���تهوخۆ كار دهكاته سهر كهمبونهوهی سهرچاوهكانی ئاوی شیرین لهعێراق.
سهربهست عوس���مان رونی كردهوه كه كوردستان هێنده زۆره كه بەملیۆنان مهتر لهم س���هردهمهدا ئاو ب���وه بەفاكتهرێكی سێجا مهزهنده دهكرێت ،بهاڵم نایشارمهوه سیاس���یی "ئێ���رانو توركیا ب���هو ئاوهی تا ئێس���تاش حكومهتی ههرێم نهیتوانیوه ههیانه سیاس���هت دهك���هن .دهوڵهتێكی بهش���ێوهیهكی باشو زانس���تیانه سودی وهك توركی���ا نهوت���ی نیه ،ب���هاڵم بەئاو لێوهربگرێ���ت .دهبێ���ت دواین ج���ار پهنا دهوڵهمهنده .ئاو دهدات���ه عێراقێك ئاوی ب���ۆ ئاوی ژێر زهوی ببهی���ن ،ههوڵ بدهین نیهو بەن���هوت دهوڵهمهنده .لهم حاڵهتهدا ئهو ئ���اوی س���هر زهویی���هی ههمانه بهم توركیا نایهوێت بهب���ێ بهرامبهر ئاو بدات شێوه ناڕێكهی ئێس���تا بهفیڕۆی نهدهین. ههرچهنده رێكهوتننام���هی نێو دهوڵهتیی ئهوهی ئێستا بارگرانییهكی قورسه لهسهر س���هرچاوه ئاوییهكانی ههرێم ،ناوهڕاستو لهبواری ئاودا واژۆكردوه". باش���وری عێراق���ه .ئێم���ه خاوهن���ی دو پێش���ی وایه لهئهگ���هری بهردهوامبونی بهنداوی گرنگین لهس���لێمانی كه ئهوانیش گرتنهوهی ئاو لهالیهن واڵتانی دراوس���ێی دهربهندیخانو دوكانن .خۆی دهبێت ئاوی عێراق���هوه ،زهرهرمهندی یهكهم باش���ورو بهنداوێك بهشی 3ساڵی ئاوی خواردنهوهو ناوهراس���ت ی عێراق دهبێت .ئ���هو دهڵێت كش���توكاڵو سامانی ماس���ی بكات ،بهاڵم ههرێم ی كوردس���تان توش���ی كارهساتو وهك وت���م ناوهڕاس���تو باش���وری عێراق كێش هی ئاو نابێت ،چونكه وهك ئهو دهڵێت بارگرانییهكی زۆریان لهسهر ئهو دو بهنداوه "سوپاس بۆ خوا ئاوی ژێر زهوی ههرێمی دروستكردوه".
4
) )628سێشهممه 2018/6/5
سهرۆكایهتی كۆمار ناوێك ی بێ دهسهاڵت
"دهبێت كورد پێداگر بێ لهسهر زیادكردنی دهسهاڵتهكانی سهرۆك كۆمار" ئا :ئومێد عومهر بههۆی ئهو رێكهوتنه سیاسیهی لهنێوان پێكهاتهكانی عێراق ئهنجامدراوه ،پۆستی سهرۆك كۆماری عێراق پشكی كورده. پهرلهمانتارێكی خولی پێشوی پهرلهمانی عێراقیش داوا لهالیهنی كوردی دهكات پێداگربن لهسهر ههمواركردنهوهی دهسهاڵتهكانی سهرۆك كۆمار .ئهو پێی وایه ئهو پۆسته پۆستێكی تهشریفاتیهو وهك سهرۆكی پهرلهمانو سهرۆك وهزیرانی عێراق كه بهركهوتهی سوننهو شیعهن توانای بڕیاردانی نیه ،ئاماژه بهوهش دهكات لهدوای مام جهاللهوه، هیچ سهرۆك كۆمارێكی دیكه ناتوانێت قورساییو سهنگ بدات بهكورسیهكهی. لهو بارهیهوه ئازاد چاالك ئهندامی پێشوی پهرلهمانی عێراق بەئاوێنه ی راگهیاند بهپێی دهستوری عێراق كه كورد رۆڵی گرنگی لهنوس����ینهوهیدا بینیوه ،پۆستی س����هرۆك كۆماری عێ����راق پۆس����تێكی تهش����ریفاتیهو دهس����هاڵتی بریاردان����ی نی����ه وهك پۆسته سیادییهكانی دیكه .پێشی وایه س����وربونی كوردیش لهس����هر وهرگرتنهوهی ئهو پۆس����ته لهپێناو ئهوهدای����ه وهك پێكهاتهیهك����ی س����هرهكی بەالیهنهكانی دیكه بڵێت ئێمهش خاوهنی پۆستی سیادین. ئهو وتی "پێكهاتهی شیعه بههۆی زۆری ژمارهیهوه پۆسته گرنگهكه ی عێراقی ،بۆخۆی مس����ۆگهر كردوه، ك����ه كورس����ی س����هرۆك وهزیرانه، بههیچ شێوهیهكیش دهستبهرداری نابێ����ت .ئهگ����هر ههم����و الیهن����ه كوردیی����هكان بهی����هك لیس����تیش بهش����دارییان بكردای����هو ببونای����ه بەیهكهم كوتل����هی پهرلهمان لهروی ژم����ارهی كورس����یهكانیهوهو پێش هاوپهیمانی س����ائیرونی س����هدریش بكهوتنایه ،ئهوا بهدڵنیاییهوه ههمو رهوتو كوتله ش����یعیهكان بهههمو ناكۆكیو جیاوازییهكانیانهوه یهكیان دهگ����رتو رێگهیان ن����هدهدا كورد پۆس����تی س����هرۆك وهزیرانی عێراق وهربگرێت .ئێستا وهرگرتنی پۆستی س����هرۆك وهزیران یهكالبوهتهوه بۆ
ئهم جاره دهبێت كورد پێداگربێت لهسهر وهرگرتنی پۆستێك كه خاوهنی بڕیار بێت نهك تهنها پۆستێكی تهشریفاتی بێتو بهس
شیعهكان ،ئهوهی ماوهتهوه ههردو پۆستی س����هرۆك كۆمارو سهرۆك ی پهرلهمانی عێراق����ه لهنێوان كوردو س����وننهدا دابهش بكرێ����ت ،كه زۆر ج����ار گوێمان لێ دهبێت كورد باس لهپۆستی سهرۆكی پهرلهمان دهكات نهك سهرۆك كۆمار". راش����یدهگهیهنێت ئ����هو نایهوێت لهههیب����هتو كهس����ایهتی د.ف����واد مهعسوم ،بهاڵم پێشی وایه "لهنێوان ئهدای مام جهاللو فواد مهعسومدا جیاوازی����ی زۆر ههی����ه" .ئام����اژه ب����هوهش دهكات س����هرۆك كۆماری ئێستا خۆش����ی دان بهوهدا دهنێتو دهزانێ����ت كه م����ام ج����هالل وهك كهس����ایهتیو كاریزم����ا لهگۆرهپانی سیاسی كوردس����تانو عێراقدا رۆڵی گهورهتری بینوهو چارهس����هری بۆ كێش����ه گهورهكان دۆزیوهتهوه .ئهو وتی "مام ج����هالل بهردهوام ههوڵی چارهسهركردنی كێش����هكانی نێوان ههولێرو بهغدای داوه ،تهنانهت رۆڵی بهرچاوی ههبوه ب����ۆ نهتهقینهوهو چارهسهركردنی كێش����هكانی نێوان شیعهو سوننه ،عهرهبو توركمان، كوردو ع����هرهبو توركمانهكان .ههر ئهمهش����ه وادهكات بڵێم رۆڵی مام
ج����هالل جیاوازی ههی ه لهگهڵ بهرێز د.فواد مهعسومو ههر بهرێزێكی تر كه دواتر دهبێته س����هرۆك كۆماری عێراق". ههروهها مههاباد شێخ موحهمهد ئهندامی پێشوتری پهرلهمانی عێراق لهبارهی پۆستی س����هرۆك كۆماری عێراق����هوه بەئاوێن����هی راگهیان����د "ههرچهنده پۆستی سهرۆك كۆمار س����یادییهو پش����كی كورده ،بهاڵم ههمو الیهك ئهو راس����تیه دهزانێت كه پۆس����تهكه تهشریفاتیه" .پێشی وایه كاتی خۆی ئهگهر پۆس����تهكه رۆڵو كاریگهریی لهعێراق ههبوبێت ی مام جهلهوه پهیوهندی بەكهسایهت ههبوه كه ههیبهتی بەكورس����یهكه بهخشیوه ،نهك كورسیهكه ههیبهتو رۆڵ بهو ببهخشێت .راشیدهگهیهنێت "بهپێی ئهنجامی دوایین ههڵبژاردن، جارێكی دیكه ئهو پۆسته دهدرێتهوه بەكورد". وتیش����ی "ئهم جاره دهبێت كورد پێداگربێ����ت لهس����هر وهرگرتن���� ی پۆستێك كه خاوهنی بڕیار بێت نهك تهنها پۆس����تێكی تهشریفاتی بێتو بهس .پۆس����تێك وهربگرێت توانای جێبهجێگردنی ماده دهستورییهكانی عێراقی ههبێت تا گهلی كوردستان بتوانێ����ت لهرێگ����هی دهس����تورهوه س����نوری م����ادهی 140دیاری����ی بكات .دهبێت الیهن���� ه كوردییهكان پێداگربن لهس����هر ههمواركردنهوهی دهس����هاڵتهكانی س����هرۆك كۆمارو زیادكردنی دهسهاڵتهكانی". داواش دهكات ههم����و الیهنهكانی كوردس����تان بەتهواوی بیروبۆچون ی جیاوازیان����هوه پۆس����تی س����هرۆك كۆمار وهك مافی گهلی كوردستانو پۆس����تی كورد ببینن نهك پۆستی حزبێك .لهوهاڵمی ئهو پرس����یارهی ئایا كهس شوێنی تواناو رۆڵی مام جهالل دهگرێت����هوه بۆ پركردنهوهی ئ����هو پۆس����ته ،ئهو وت����ی "من لهو بڕوای����هدام ك����هس ناتوانێت وهك مام جهالل ئهو پۆس����ته لهئهس����تۆ بگرێ����تو بهكاریش����ی بهێنێ����ت بۆ چارهس����هركردنی كێش����هكان .مام ج����هالل جیاوازی زۆری ههیه لهگهڵ س����هرۆك كۆماره كوردهكانی دوای خۆی".
کێ دەبێت بەسەرۆک :لە
محهمهد سابیر :ههر کەسێ وابزانێ من ئا دو رۆژییهكهی س����ەرکردایەتی یهكێتی نهیتوانی كاندیدهكهی بۆ پۆستی سهرۆك كۆمار یهكالیی بكاتهوه ،كه وهك خۆیان دهڵێن "ئهو پۆس����ته لهپشكی یهكێتی دهبێت ئهمجارهش" .
ئا :ئاوێنه یهكێتی بۆ جاری چوارهم چاوی لهسهر وهرگرتنی پۆستی سهرۆك كۆماری عێراقه ،لهنێو یهكێتیشیدا دو كهس كه ئاوهڵزاوای مام جهاللن چاویان لهسهر وهرگرتنی ئهو پۆستهیه. د .لهتیف رهشید كه هاوسهری شاناز ئیبراهیم ئهحمهدو د .محهمهد س����ابیر كه هاوسهری ههتاو ئیبراهیم ئهحمهده، لهههوڵ����ی ئ����هوهدان ببن����ه كاندی����دی سهرهكی یهكێتی بۆ وهرگرتنی پۆستی سهرۆك كۆمار .لهچوار خولی رابردودا، یهكێت����ی نیش����تمانی كوردس����تان ئهو پۆسته سیادیهی لهبهغدا وهرگرتوه ،دو خولیان جهالل تاڵهبانی سهرۆك كۆمار بوهو لهچوار س����اڵی رابردوشدا د.فوئاد مهعسوم بوه. ههرچهنده ناوی زۆر كهسی دهرهوهی یهكێت����ی ب����ۆ وهرگرتنی ئهو پۆس����ت ه دههێنرێت وهك فازل میرانیو هوش����یار زێباریو چهند كهسایهتییهكی سهربهخۆ، بهاڵم چانسی بهدهستهێنانی ئهو پۆسته بۆ كاندیدی یهكێتی زیاتره ،بهتایبهتی ئهگ����هر الیهن����ه عێراقی����هكان یهكالیی ببنهوه لهس����هر ئهوهی ئهو پۆس����ته بۆ كورد دهبێو پاش����ان لهئاس����تی الیهنه كوردییهكاندا یهكێتی بۆ وهرگرتنی ئهو پۆس����ته رێككهوتنی پێشوهخت لهگهڵ پارتی بكات . ههرچهنده جوان ئیحس����ان ،ئهندامی ئهنجومهن����ی س����هركردایهتی یهكێت���� ی نیشتمانی كوردس����تان رایگهیاندوه كه "تهوهرێك����ی س����هرهكی گفتوگۆكان����ی كۆبونهوهی ئهنجومهنی س����هركردایهتی یهكێت����ی س����هبارهت بهدیارێكردن����ی كاندیدێ����ك بوه بۆ وهرگرتنی پۆس����تی سهرۆك كۆماری عێراق" ،بهاڵم كۆبونهوه
لهتیف رهشید د .لهتیف جهمال رهش����ید ،سهرۆكی دهس����تهی راوێژكارانی سهرۆك كۆماری عێراقه ،تهمهنی 72ساڵه ،لهسلێمانی لهدایكب����وهو زمانهكان����ی عهرهب����یو ئینگلیزی دهزانێو بڕوانامهی ماس����تهرو دكتۆرای لهبواری ئهندازیاریدا لهبهریتانیا بهدهس����تهێناوه .لهههشتاكانی سهدهی راب����ردودا وهك ئهندازی����ار لهرێكخراوی فاوی س����هر بهنهت����هوه یهكگرتوهكان كاری ك����ردوهو بهڕێوهب����هری چهندین پ����ڕۆژهی پهرهپێدانی ب����واری خۆراكو كش����توكاڵ ب����وه لهس����عودیهو یهمهن. لهس����اڵی 2003هوه ت����ا 2010وهزی����ری سهرچاوهكانی ئاوی عێراق بوهو پاشان بوه بهراوێژكاری پێش����كهوتوی سهرۆك كۆمار "تاڵهبانیو فوئاد مهعسوم". لهتیف رهش����ید پێش ئ����هوهی ببێت بهئاوهڵ����زاوای مام ج����هالل ،پهیوهندی هاوڕێیهتیو دۆستایهتی لهگهڵ تاڵهبانی گهرم ب����وه ،كه ماڵهك����هی لهبهریتانیا یهكێ����ك بوه لهویس����تگهكانی مانهوهی لهگاتی گهشت كردنیدا بۆ ئهو واڵته. پێش����بینی دهكرێ لهتیف رهشید بۆ وهرگرتن����ی پۆس����تی س����هرۆك كۆمار، بهر ڤیت����ۆی "ماڵی بارزان����ی" بكهوێ. یهكهم ،لهبهرئهوهی هاوس����هری شاناز ئیبراهیم ئهحمهده ،كه شاناز بهڕهخنه توندهكانی لهپارتیو بنهماڵهی یارزانی ناسراوه ،لهبهرئهوه پێش����بینی ناكرێ
پارتی بهئاسانی رهزامهندی لهسهر ئهوه بنوێنێت كه "ش����اناز ئیبراهیم ئهحمهد" ببێت بهخانمی یهكهمی عێراق . دوهم ،لهبهرئهوهی ماوهی سێ ساڵه راگهیاندنهكانی سهر بهپارتی بهردهوام قسه لهس����هر ئهوه دهكهن كه "لهتیف رهشید"و "عادل موراد" دهستیان ههبوه لهبڕین����ی موچ����هو بودج����هی ههرێمی كوردستانداو ئهوان ئهو پێشنیارهیان بۆ نوری مالیكی كردوه. ههرچهن����ده لهتی����ف رهش����ید لهدوا كۆڕیدا بهناونیش����انی "ههڵبژاردنهكانی ئهنجومهن����ی نوێنهرانی عێ����راقو كورد لهئاین����دهی پرۆس����هی سیاس����یدا"، لهبارهی نوێنهرایهتی كوردهوه لهبهغدا رایگهیان����دوه "ههر یهكێت����ی دهتوانێت نوێنهرایهتی ههرێم بكات لهبهغدا ،چونكه پهیوهندییهكان����ی لهگ����هڵ ههمو الیهنه عێراقییهكاندا پتهوه" ،بهاڵم بهئهنجامی ههڵبژاردن����هكانو رهوت����ی گفتوگۆكانی بهغ����داو كوردس����تانهوه دهردهكهوێ،
سهرۆكایهتی لهنێوان فوئاد م
مهال بهختیار :باڵیۆزی ئهمه مەال بەختیار
لهكاتێكدا ،دو ئاوهڵزاوای تاڵهبان���ی داوایان كردوه ببن ه كاندیدی یهكێتی بۆ پۆس���تی س���هرۆك كۆمار ،فوئاد مهعس���وم بهنیازه بۆ خولی دوهم لهپۆستهكهیدا بمێنێتهوهو مهال بهختیاریش رایگهیاندوه "باڵوێزی ئهمهریكا داوای لێكردوه ببێت بهسهرۆك كۆمار".
بهپێی گرت ه كارگێڕی مهك تایبهت بهحیز هاتوهت���ه ژو كوردس���تانو
شیعهو كوردو سوننه :نهخش ئا :نیاز محەمەد دابەشبونو پەرتبونی نێو ماڵی سێ پێكهاتە سەرەكییەكەی عێراق لەم هەڵبژاردنەی دوایی عێراقدا دۆخێكی ئاڵۆزی هێناوەتە ئاراوەو كە ئەوەش پكێهێنانی حكومەتی نوێی عێراقو نەخشەی سیاسی عێراقی ئاڵۆزتر كردوە.
کۆشکی سەرۆکایەتی کۆمار ـ بەغدا
ئهمه لهكاتێكدایه دو ئاوهڵزاواكهی مام جهالل ،د .محهمهد س����ابیرو د .لهتیف رهش����ید ههردوكیان داوایان پێشكهش كردوه بۆ ئهوهی ببن بهسهرۆك كۆمار.
س����ێ پێكهاتە س����ەرەكییەكەی عێراق؛ شیعە ،س����وننەو كورد بەپێی ئەنجامەكانی هەڵبژاردن����ی خولی چوارەم����ی پەرلەمانی عێراق بەسەر چەندین لیستو هاوپەیمانیو ق����ەوارەی جیاجیادا دابەش����بون .ئەوەش وایكردوە پرۆسەی سیاسیو پێكهێنانی نوێی حكومەت بەدۆخێكی ئاڵۆزدا تێپەڕێت. شیعەكان لەم هەڵبژاردنەدا زیاتر بەسەر پێنج لیس����تی دیاردا دابەشبون كە بریتین لە؛ سائرون بەرابەرایەتی موقتەدا سەدر كە خاوەنی 54كورسی ،فەتح بەسەرۆكایەتی هادی عامری كە خاوەنی 47كورس����ییە، نەسر بەس����ەرۆكایەتی حەیدەر عەبادی كە خاوەن����ی 42كورس����ییە ،دەوڵەتی یاس����ا بەس����ەرۆكایەتی نوری مالیكی كە خاوەنی
25كورسییە ،حیكمە بەسەرۆكایەتی عەمار حەكیم كە خاوەنی 19كورسییە. هەرچی س����وننەكانن لیس����تە دیارەكانی ئەم هەلبژاردنەی����ان بریتی بون لە؛ وتەنیە بەسەرۆكایەتی ئەیاد عەالوی كە خاوەنی 21 كورس����یە ،تەحالوفی قەرار بەسەرۆكایەتی ئوسامە نوجێفی كە خاوەنی 14كورسییەو هەروەها ئیئتیالفەكەی جەمال كەربول كە خاوەنی 10كورسییە. كوردی����ش خاوەن����ی چەندی����ن لیس����ت ب����ون ب����ەاڵم دیارترین پارت����ی كەخاوەنی 25كورس����یو یەكێت����ی ك����ە خاوەنی 18 كورسیو بزوتنەوەی گۆڕانە كە خاوەنی 5 كورسییە. عەرەفات كەرەم ،س����ەرۆكی فراكسیۆنی پارت����ی لەپەرلەمان����ی عێراق ب����ۆ ئاوێنە باس����ی لەوە ك����رد كە ل����ەو پەرتەوازەییو ناكۆكیی����ەی ئێس����تا لەناو س����ێ پێكهاتە س����ەرەكییەكەی عێراق هەی����ە ،ئەوەی ناو ماڵی ش����یعە لەهەمویان توندترە بەتایبەت لەسەر كێشەی سەرۆك وەزیران كە لیستی سائرون كە پلەی یەكەمی هەڵبژاردنەكەی بەدەس����تهێناوە بەماف����ی خ����ۆی دەزانێت سەرۆك وەزیران ئەوان دیاری بكەن.
بەپێی قس����ەی عەرەفات لەگەڵ ئەوەی هەوڵ����ەكان بەردەوامن بۆ دروس����تكردنی فراكسیۆنە گەورەكەی نێو پەرلەمان بەاڵم ئ����ەوە پرۆس����ەیەكی زۆر زۆر زەحمەت����ە، چونكە هاوشان لەگەڵ ئەوەدا گومان لەسەر پرۆس����ەی هەڵبژاردنەك����ەو ئەنجامەكان����ی هەیەو هەوڵ هەیە بۆ هەڵوەش����اندنەوەیو وتیشی"بۆیە دۆخەكە زۆر ئاڵۆزە". ئەو پێش����ی وایە س����وننەكانیش هەمان كێش����ەی پەرتەوازەییان هەی����ەو كوردیش
) )628سێشهممه 2018/6/5
5
ەتیف رەشید یان محەمەد سابیر؟
اوەڵزاوای مام جەاللم ،بۆیە لەپێشەوەم ،باهەروا بزانێ! هێرۆ ئیبراهیمو بافڵ تاڵەبانی
لهتیف رهشید كه نادیدهگرتنی رۆڵ����ی پارتی لهبهغدا له 2013تا 2016نوێنهری ههمیش����هیی زهحمهته ،سهڕهرای ههمو ئهوهی رویدا عێراق لهنهتهوه یهكگرتوهكان بوه. ههرچهن����ده وا بڕی����ار ب����و ك����ه لهم هێشتا دۆستایهتی پارتی لهبهغدا لهگهڵ سوننهو شیعهشدا بههێزتره تا یهكێتی ،ههڵبژاردن����هی عێراق����دا ،محهم����هد هێش����تا دۆس����تایهتی پارت����ی لهگهڵ س����ابیر سهرۆكی لیس����تی یهكێتی بێت ئهمهری����كاو رۆژئاواش����دا بههێزتره تا لهس����لێمانی ،ب����هاڵم ناوب����راو ئام����اده یهكێتی ،ناكرێت لهدیاریكردنی پۆس����ته نهب����و ئهو بهرپرس����یارێتییه وهربگرێو ی پارتی كشایهوه. س����یادییهكهدا ب����ۆ ك����ورد را محهمهد س����ابیر كه لهچهندین بۆنهدا وهرنهگیرێت. وتویهتی "پێمخۆشه لهبهغداوه خزمهتی یهكێت����ی بك����هم" ،لهچاوپێكهوتنێكی محهمهد سابیر د .محهم����هد س����ابیر ،ئهندام����ی پێش����تری تایبهت بهئاوێنهدا سهبارهت ی نیشتمانی بهوهی رهخنهی لێدهگیرێت لهبهرئهوهی ئهنجومهنی ناوهندی یهكێت كوردستانه ،تهمهنی 71ساڵه ،خاوهنی لهبنهماڵ����هی تاڵهبانیی����هوه نزیكی����تو ی ئهتۆمییه لهزانكۆی پۆس����تت وهرگرت����وه ،رایگهیاند "تەنها بڕوانامەی فیزی����ا س����تكهۆڵم ،لهنێوان س����ااڵنی 1977تا لەبەرئەوەی من ئاوەڵزاوای مام جەاللم، 1992لێپرسراوی لقی ئهوروپای یهكێتی ئەگەرنا جگە لەنەوش����یروان مس����تەفاو نیشتمانی كوردستان بوه .لهساڵی 1993ی����ەک دوانێک����ی تر نەبێ����ت ،هیچ کام تا 2001نوێنهری حكومهتی ههرێم بوه لەبەرپرس����انی ب����ااڵی یەکێتی نەپێش لهفهرهنسا پاشان لهئهمهریكا ،له 2004من هاتون ،نەهێن����دەی بەندە خەباتی ت����ا 2010باڵیۆزی عێ����راق بوه لهچین ،سیاس����ییان هەیە .ئیتر گوناهم چییە؟
محهمهد سابیر لەبڕوانامەوە دەڵێیت نەک لەکوردستان، بەڵکو لەسەر ئاس����تی عێراق بەرزترین بڕوانام����ەم هەیە ،پێنج زم����ان دەزانم. لە١٣ساڵییەوە لەخەباتدا بەشدارم". "لەدروس����تبونی راش����یگهیاند کۆمەڵەشەوە بەرپرسی سلێمانی کۆمەڵە بوم تاساڵی .١٩٧٤ئەوکاتەی پاراستن (عومەری سەید عەلی)یان رفاند ،کاک عومەر ئەوکاتە مامۆس����تا بو لەگوندی هەیاسی ،لەکاتی گەڕانەوەیدا بۆ ماڵەوە هەڤ����اڵ جوجەڵە رفان����دی ،تا ئەوکات من بەرپرس����ی س����لێمانی کۆمەڵە بوم. پاش����تر بەرپرس����ی کۆمەڵەو پاشانیش بەرپرسی یەکێتی بوم لەدەرەوەی واڵت. دواتریش دامەزراندنی یەکێتیو قۆناغە جیاوازەکانی هەمیش����ە لەنزیکەوە بوم، بەاڵم هەرگیز حەزم لەخۆدەرخس����تنو خ����ۆ بردنەپێش����ەوە نەب����وە! ئەگ����ەر کەس����ێ بیەوێت بەناوی ئ����ەوەی گوایە من ئاوەڵ����زاوای م����ام جەالل����م ،بۆیە لەپێشەوەم ،باهەروا بزانێ!".
پێشبینی دهكرێ لهتیف رهشید بۆ وهرگرتن ی پۆست ی سهرۆك كۆمار ،بهر ڤیتۆ ی "ماڵی بارزانی" بكهو ێ لهبهرئهوهی هاوسهر ی شاناز ئیبراهیم ئهحمهده ،كه بهڕهخن ه توندهكانی لهپارتیو یارزانی ناسراوه
مهعسومو مهال بهختیاردا!
هریكا داوای لێكردوم ببم بهسهرۆك كۆمار
هیهكی ڤیدیۆیی كه دهست ئاوێن ه كهوتوه ،مهال بهختیار كتهبی سیاس���ی یهكێتی لهمیان���ی وتارخوێندنهوهیهكی زبهكهیدا دهڵێت "باڵوێزی ئهمهریكا لهعێراق بهتایبهتی ورهكهم لهبینای مهكتهبی سیاس���ی یهكێتی نیش���تمانی و داوای لێكردوم ببم بهس���هرۆك كۆمار ،بهالم من رازی
نهبوم". ه���اوكات ،بهپێ���ی زانیارییهكانی ئاوێن���ه ئهوانهی ل���هد .فوئاد مهعس���ومهوه نزیكن ئاماژه بهوه دهدهن كه ناوبراو بهنیازه بۆ خولی دوهم لهو پۆستهدا بمێنێتهوه.
مەعسوم
پۆستی سهرۆك كۆمار ،بۆ یهكێتیو لهناو یهكێتیشیدا بۆ ماڵی تاڵهبانییه ئایا كچێكی دیكهی ئیبراهیم ئهحمهد دەبێت ه خانم ی یهكهمی عێراق؟ تاڵهبانی باوك دو خول س���هرۆك كۆم���اری عێ���راق ب���وه ،فوئ���اد ی سێههمدا بو، مهعسومیش لهخول ی بهسهرۆك كۆمار ك ه متمانهپێكراو ی تاڵهبانییه ،پێدهچێت سێههم ماڵ س���هرۆك كۆماری���ش ن���هك ه���هر نوێن���هری كوردو یهكێت���ی ،بهڵكو ی نوێن���هرو متمانه پێك���راوی ماڵ ی بێت. تاڵهبان ی ئاوێنه، بهپێ���ی زانیارییهكان��� ی ی سهرۆكایهت لهچوار ساڵی رابردو "فوئاد مهعسومدا" ،سهرۆك كۆمار بهب���ێ رهزامهن���دیو گهڕانهوه بۆ ی "هێرۆ ئیبراهیم ئهحمهد" ،پهنجه نهك���ردوه بهئ���اوداو هی���چ بڕیارو ههڵوێستێكی رانەگەیاندوە. ی 2005هوه ت���ا ئێس���تا، لهس���اڵ ی رۆڵ���ی گرن���گو ی تاڵهبان��� ماڵ��� یهكالكهرهوهی���ان ل���هم پۆس���ت ه ی عێراقدا بینیوه ،چوار س���یادییه س���اڵ لهمهوبهر د .بهرههم س���اڵح ی ی س���كرتێر ك���ه جێگ���ری دوهم یهكێتی ب���و ،چهن���د ههوڵیدا ئهو پۆست ه بهدهس���تبهێنێت ،بهاڵم بهر
ی ی تاڵهبان بهرههڵس���تی توندی ماڵ كهوتو س���هرهنجام ك���هوت .فوئاد ی مهعس���وم دیاریك���را لهبهرئهوه ی ی یهك���هم ،كهس���ێك بهپل���ه متمانهپێك���راوی ئ���هو ماڵ���ه بو، ی مهعسوم هیچ س���وریش دهیانزان كێشهیهكیان لهبهغداوه بۆ دروست ناكات. ی تاڵهبانی ،م���اوهی دوانزه ماڵ��� ی یهكالكهرهوه دهبینن س���اڵه رۆڵ ی ی ههمو كارمهندهكان لهدیاریكردن��� س���هرۆكایهتیو راوێژكارهكان���ی، ی كێ ل���هوێ دادهمهزرێ پێویس���ت ی ئهوان���ه .ئ���هو بهرهزامهن���د ی ی لهبهغداش پاس���هوان لیوایان���ه كۆش���كی س���هرۆكایهتی كۆم���ارو س���هرۆك كۆمارن ،لیواكانی س���هر ی تاڵهبانین ،ههمو ئهم بهسكرتاریهت سهرۆكو كارمهندو راوێژكارو لیوایان ه ماڵی تاڵهبانی مهرجهعیانه. ی كهواته ئهمجارهش ئهگهر پۆست س���هرۆك كۆمار بهر ك���وردو لهناو ی بكهوێت، كوردیش���دا بهر یهكێت��� ماڵ���ی تاڵهبان���ی رۆڵی س���هرهكی لهدیاریكردنیدا نابینین؟
ی سیاسی ئاڵۆزی عێراق شه
جیاکردنەوەی دەنگەکان پەرتەوازەیە بەاڵم دۆخی كورد لەهەمویان باش����ترە بەهۆی ئەوەی زۆربەی دەنگەكان لەالیەن دو حزبەدەسەاڵتدارەكەی هەرێمەوە بەدەستهاتون. ئ����ەو پێش����ی وای����ە ئەگ����ەر كێش����ەی هەڵبژاردن لەڕێگ����ەی دادگای فیدراڵییەوە چارەس����ەرنەكرێت لەوانەیە عێراق روبەڕوی گ����رژیو ئاڵۆزییەك����ی گەورەت����ر ببێتەوەو تەنانەت بگاتە ئاس����تی ش����ەڕی ناوخۆش. بۆیە وتی"كۆمس����یۆنو پەرلەم����ان ناتوانن
ئەو كێشەیە یەكالبكەنەوە .ئەگەر كێشەی هەڵب����ژاردن لەالی����ەن دادگای فیدراڵییەوە چارەسەر بكرێت ئەوە كێشەی دروستكردنی فراكس����یۆنە گەورەكەش ئاس����ان دەبێتو بەدواشیدا كێشەكانی دیكە ". ه����ەروەك بەب����ڕوای ئەو دەس����توەردانە ناوچەییو جیهانییەكانیش كاریگەری خۆیان هەیە ،ئاماژەی بەوەشداوە كە ئەو كێشەی ئ����اوەی هەی����ە ،پەیوەن����دی بەپێكهێنانی حكومەتەوە هەیە.
بەاڵم شوان داودی ،پەرلەمانتاری یەكێتی بۆ ئاوێنە باسی لەوە كرد كە ئەو ئاڵۆزییەی لەعێراق����دا هەی����ە ،ئەوەن����دەی پەیوەندی بەهاوكێشە ناوچەییو نێودەوڵەتییەكانەوە هەی����ە ،هێن����دە پەیوەندی بەكێش����ەكانی ناوخۆیەوە نییە. جەختیش����ی كردەوە"ئەو هاوكێش����ەیەی عێراق����ی راگرت����وە وەك دەوڵ����ەتو وەك پرۆسەی سیاسی ،لەهەڵبژاردنی ئەم خولەی پەرلەمان����دا گۆڕانكاری گەورەی بەس����ەردا
هاتوە ،بەتایبەت دوای كشانەوەی ئەمریكا پێكهێنانی فراكس����یۆنی گەورەی پەرلەمان لەرێككەوتن����ی ئەتۆمی ئێ����ران .ئەمجارە ببێتە سەنتەرێك بۆ كۆكردنەوەیان". وەك ئەو ئاماژەی پێدا ئێس����تا خاوەنی ئێ����رانو ئەمریكا زۆر نزی����ك نین لەیەكەوە وەك جارەكانی دیك����ە لەعێراقدا ،پێموایە زۆرترین كورس����ی كە هاوپەیمانی سائرونە ئەنجامی ئ����ەم هەلبژاردنەش رەنگدانەوەی بە 54كورس����ی دەكاتە لەس����ەدا 16.5ی ئ����ەو دۆخە ئیقلیم����یو نێودەوڵەتییەیە كە كورس����ییەكانی پەرلەم����ان ،لەكاتێكدا بۆ تێپەڕاندن����ی حكومەت پێویس����تت بە1+50 ناوچەكەدا هەیە". لەگەڵ ئەوەی پێی وایە دۆخەكە ئاڵۆزە هەی����ەو ب����ۆ هەڵبژاردنی س����ەرۆك كۆمار بەاڵم باسی لەوەشكرد كە تا ئێستا ئێرانو پێویس����تت ب����ەدو لەس����ەر س����ێی دەنگی ئەمریكا نایانەوێت توش����ی روبەڕوبونەوەی پەرلەمانە. هەروەك باسی لەوەشكرد وتیشی"ناكۆكی راس����تەوخۆ ببن لەعێراقداو پێشی وایە لەم قۆناغەدا هێشتا زوە بۆئەوەی بڵێین دەگەنە نێ����و ماڵ����ی ش����یعە یەكێك����ی دیكەی����ە خاڵی روبەڕوبونەوەو بەڵكو هێشتا هەوڵی لەكێش����ەكانو لیس����تی دوەم ك����ە فەتحە ئەوە هەیە بگەنە ش����ێوەیەك لەشێوەكانی لەگەڵ سائرون زۆر بەریەككەوتنیان هەیە، لەكاتێكدا ئەو لیس����تە ئەگەر بەڕاستی لێی تەوافوق بۆ چوار ساڵی ئایندەی عێراق. یاسین تەها ،لێكۆڵەرو چاودێری سیاسی بڕوانیت هێزێكی چەكدارەو ناكرێت پەراوێز دو ه����ۆكاری س����ەرەكی بۆ ئ����ەم دۆخەی بخرێت ئەگەر س����ائرونو نەسر كە سێیەمە ئێستای عێراق دیاری دەكات كە یەكەمیان رێككبكەونو حەش����دی شەعبی بەجێبهێڵن "ئەو هەاڵو هۆس����ەیەیە كە لەسەر ئەنجامی ش����تی وا نابێت ،چونكە چەك����دار نابێتە هەڵبژاردنەكە دروست بوە .لەالیەكی دیكە ئۆپۆزسیۆن". بەاڵم یاس����ین ب����ەدوری دەزانێت عێراق ئەنجامەكانی هەڵبژاردنەكە بەجۆرێك ئاڵۆزو پەرتە وەك جاران نییە كە لیستێك بەتەنیا روبەڕوی شەڕی ناوخۆو توندوتیژی ببێتەوە 90ت����ا 100كورس����ی دەهێن����او ئەو دەچو بەهۆی ئەوەی ئەمریكاو ئێرانو س����عودیە دانوستان لەگەڵ الیەنەكانی دیكە دەكرد بۆ نایانەوێت.
ناكۆكی نێو ماڵی شیعە یەكێكی دیكەیە لەكێشەكانو لیستی دوەم كە فەتحە لەگەڵ سائرون زۆر بەریەككەوتنیان هەیە
6
) )628سێشهممه 2018/6/5
جواڵنەوەی نەوەی نوێ نوێنەرایەتی کێ دەکات؟ کاوە عوسمان دی���اردەی جواڵنەوەی ن���ەوەی نوێ ش���تێکی نامۆ نیە ،بەڵکو زادەی ئەو ب���ێ س���ەروبەری سیاس���یو نەبوونی بزوتنەوەی شۆڕش���گێری س���ەرکردەو پاش���اگەردانی میدیای بەناو مۆدێرنە. گەر ئەم بزوتنەوەیەش نەبێت ،چەندین وردە ب���ۆرژوازو بازرگانی سیاس���یو خ���اوەن کۆمپانی���او بەرهەمهێن���ەری گومان���اوی ت���ر ه���ەن کە ل���ەم الو ئەوال ،لەپەراوێ���زی لێکپچرانی بەندی کۆمەاڵیەت���یو تێکش���کانی بازن���ەی ئاسایش���ی نیش���تمانیو لەنەبوون���ی پارتی سەرکردەی شۆشڕگێر ،مۆڵگەو کۆمپانی���ای سیاس���ی دانێ���ت .پارتە سیاسسیە دەسەاڵتدارەکان پێش بوونی ئ���ەم جواڵنەوەیەش بونەتە کۆمپانیای خۆ دەوڵەمەن���د ک���ردنو ڕاپەراندنی بەرژەوەن���دی بنەماڵ���ەکان .میدیای حیزب���ی ئەو پارتە دەس���ەاڵتدارانەش هەر زۆر پێش کەناڵەکانی س���ەرۆکی جواڵنەوەی نوێ بونەتە ئۆرکس���ترای ڕەواکردنی حوکم���ی نەوەکانی خێزانە حکوم���دارەکان .داگیرکردنی ش���اخو دابڕین���ی دۆڵەکانی کەنار ش���ارەکانو هەڵچنینی دەیان بینای بەرز لەس���ەر ئێس���کو پڕوس���کی هەزاران بێ النەو منداڵە ش���ەهیدەکان ه���ەر زۆر پێش پ���ڕۆژەی دیزنیالن���دی چاڤیالندەکان، لەالیان دەستەو تاقمی دوو پارتە بنه ماڵەکراوەکە دەستی پێکردوە. ب���ەاڵم پ���رۆژەی ن���ەوەی ن���وێ تا ڕادەیەک نوێی���ە لەچەندین الیەنەوە. بەپێچەوانەی ئەوەی تا ئێس���تا باوبوە لەنێو کەڵتوری سیاس���ەتکردنی پارتە کالس���یکیە کۆنەکان ،ئەم جواڵنەوەیە نە خ���ۆی ئەناس���ێنێ وەک پارتێکی نەتەوەیی ،نە گرنگە الی باس���ەکانی وەک دیاریکردن���ی ماف���ی چ���ارەی خۆنوسین ،یاخود مادەی سەدو چلو تراژیدیای ئەنفالو کیمیاییو هەڵەبجە، نە کێش���ەیەتی خەبات���ی چینایەتیو ن���ە خەم���ی یەکخس���تنی پاڕچەکانی کوردستانەو نە پیرۆزیشە الی مارشی نیش���تمانیو ن���ە کەرکوکی���ش وەک قودسو دڵی کوردستان پێناس ئەکا، کە ئەمان���ە هەرچەن���دە گوڵبژێرێکی ئ���ەو چەمک���ە ڕەوایەن کە س���ەدان هەزار کوردیان لەپێناو ش���ەهید کرا، بەاڵم ه���ەر زوو بوونەتە کااڵی هەرزان فڕۆش���ی بازرگانەکانی جەنگو مافیا گەندەڵەکانی پارتە کالسیکەکان .هەر بۆیەکیشە چیتر الی ئەم جواڵنەوەیەش وەک م���ادەی باش���ی بازرگانی کردنی سیاسەت بەهای نەماوە. ئ���ەم جواڵنەوەی���ە ،کە ه���ەر چوار ڕێچک���ەی هەیکەلیەت���ی ڕێکخراوەیی لەسەر میدیای الڕێ البەرو چەواشەکار
دام���ەزراوە زۆر ب���اش کار لەس���ەر س���ایکۆلۆژی پەس���تێناوی خەڵک���ی کۆیلەکراوی کوردس���تان ئ���ەکات بۆ دەن���گو ڕەنگ���ی جی���اواز ،هەرچەند چەواش���ەکاریش ب���ێ .میدی���ای ئەم جواڵنەوەی���ە ،ک���ە وەک هاوتەری���بو کۆپ���ی میدی���ای بزوتن���ەوەی گۆران کار ئ���ەکا ،لەالی���ەک درۆ گەورەکانی پارت���ە گەندەڵک���راوەکان بەیان ئەکا لەبەکااڵکردنی���ان ب���ۆ هەموو پرس���ە نیش���تمانیو نەتەوەییەکان ،لەالیەکی تریش ئەڵتەرناتیڤی نانیشتمانی بوونو خاڵیکردنەوی هەس���تی بەرپرسیارێتی بەڕباڵو ئەکات ،تەنانەت پێشەنگیش���ە لەباڵوکردنەوەی ئایدۆلۆجی عێراقچیەت لەن���او چەقی ش���اری س���لێمانی کە مەڵبەن���دی مێژووینی خەباتو النکەی شۆڕش���گێری نیش���تمانی ب���وە .ئەم جواڵنەوە بێ ئایدۆلۆجیای نیش���تمانی یان هەر بەرنامەیەکی تری کۆمەاڵیەتی بۆ دادوەریو چاکس���ازی ،خۆی وەک ئەڵتەرناتی���ڤ ب���ۆ گەندەڵ���ی نمایش ئ���ەکا لەکاتێکا خ���ودی بونیادی ئەم جواڵنەوەیە لەسەر تەخشانو پەخشانی زەویو زاری پارێ���زگای س���لێمانی دروست بوە .هەر خودی جواڵنەوەکە پێشەنگە لەنادادپەروەری کۆمەاڵیەتیو نایەکسانیو بردنی سامانی گشتی .ئەم ڕێکخراوە میدیا بۆرژوائاسایە لەبۆشایی دەسەاڵتی سیاسی لەس���لێمانی هاتە مەی���دان ،لەکاتێکا کە بازارەکان قۆرخ کران لەالیەن دەستەو گروپی گوماناوی بەن���اوی بازرگان���یو بەرهەمهێنان���ی مافیاگەری شاراوەو ئەمەش بەهاوکاری کۆمپانیا حیزبیەکانی شاری سلێمانی ب���وو لەس���ااڵنی ن���ەوەدەکانو دوو هەزارەکان .هەر گەندەڵەکانی مەکتەب سیاسیەکان خۆیان بوون کە لەپشکی ش���ێری دزین���ی زەویو بازرگانی���ە گوماناوی���ەکان س���ەرکردەکانی ئ���ەم جواڵنەوەیان کردە شەریکو هاوبەشی بەرژەوەندی ژێر بەژێ���ری گوماناویو هەر خۆش���یان بۆ ئەجین���دای نادیار لەداهاتوودا کردویانەتە سوڵتانێکی تر بەسەر شانی خەڵکی بێموچەو خاکو زەویو نەوت دزراو. كۆمیدیاک���ە لەوەدای���ە لەکاتێ���کا جواڵنەوەک���ە گ���ەر ب���ۆی بێت���ە دی کۆمەڵگایەکی کەمینە ب���ۆرژوازی بێ م���ۆراڵو بێ شوناس���ی نیش���تمانیو پڕ کێشمەکێش���ی چینایەتی دروست ئ���ەکات ،خ���ۆی بەنوێن���ەری خەڵکی بەشخوراو ئەناس���ێنێ .سکرتێری ئەم جواڵنەوەیە لەغیابی س���ەرکردەیەکی بوێری وەک نەوش���یروانو لەبۆش���ایی نەبوون���ی ئەڵتەرناتیڤی شۆڕش���گێڕی ڕاس���تەقینە ،خۆی وەک فریادڕەسو بەدیل���ی س���ەرکردە تێکش���کاوو دۆڕاوەکانی پارتە سیاسیەکان پێناس ئ���ەکا .پڕۆس���ەی خۆناس���ینەکەش ن���ە پێویس���تی بەزیندانی ب���وونو نە
ئەم جواڵنەوەیە نە خۆی ئەناسێنێ وەک پارتێکی نەتەوەیی ،نە گرنگە الی باسەکانی وەک دیاریکردنی مافی چارەی خۆنوسین، یاخود مادەی 140 نە کێشەیەتی خەباتی چینایەتیو نە خەمی یەکخستنی پاڕچەکانی کوردستانە
خەباتی شاخو نە شەهادەی ئەکادیمی بەرز هەیە ،بەڵک���و تەنها میدیایەکی ئاڕاس���تەکراو بەتێرکردن���ی ح���ەزە خەفەکراوەکانی گەنجو دروست کردنی جیهانێ���ک لەوەهمی درۆو خەیاڵپاڵوی تاکێتی نا بەرپرس���یارو باڵوکردنەوەی ئایدۆلۆجی خودپەرستی نانیشتمانیو پەیوەستبوونیش بۆ عێراقچێتی نوێ. بۆ خۆ نمایش���کردن بەپاڵەوانیش الی س���ەرکردەکانی ئەم جواڵنەوەیە تەنها پێویس���تی بەچەند دەرکەوتنێکی ژێر زوومی کامێرا زۆرەکانی جواڵنەوەکەیە وەک لێدراوو گیراوو تەقە لێکراو ،یان هییچ نەبێ سیناریۆی سوتانی ستۆدیۆو گرتنو فڕانی پەرلەمەنتارو س���ەرکردە خۆ بەڕۆبین هودەکانیان .هاوکێش���ەی ئێش���بەتاڵکردنی توانای شۆڕشی ترو نەهێشتنی باوەڕبەمەسەلە نیشتمانیو بابەتەکان���ی تری تایب���ەت بەئازادیو داد پەروەری تەنها باس���ی گەرمی ناو ژورە پ���ڕ زومەکانی ن���او کەناڵەکانی جواڵنەوەی نەوەی ن���وێ نیە ،بەڵکو ئ���ەم میدیا ی���ەش میراتگ���ری میدیا چەواش���ەکارەکانی پارتەگەندەڵەکانە ک���ە کەناڵەکانی���ان بوەتە ش���وێنی دروس���ت کردنی پاڵەوان���ی کارتۆنی کوڕو کوڕەزاکانو خاڵۆزاکان کە لەریی میدیای زەبەالحی نەوتەوە بەردەوامن لەبنیاتنان���ی وەهم���ی س���ەرکەوتنی ساختەو شکۆی درۆ. بەاڵم میدیای جواڵنەوەی نەوەی نوێ
عهقڵیهت ی ههڕهمهكیو كولتوری فڕكان فڕكان ئهلبێرت عیسا پالن���ی مەترس���یدارتری لەئەجیندایە، ئەویش بەباینووی پیشاندانی ڕوخساری گەندەڵو ناشرینی دوو پارتە گەندەڵەکە، خەریکە الوی ئەم واڵتە بەرەو بێئاگایی سیاس���یو نابەرپرس���یاریکردنیان تا ڕادەی گەمژاندنی���ان ئەب���ات .ئەمەش بەڕوونی دی���ارە لەبەگاڵتەجاریکردنی پرسی نیش���تمانیو مافی چارەنووس، هەرچەن���دە پارتە گەندەڵو دۆڕاوەکان پێش ئەم جواڵنەوەی���ە ئەو ئەرکەیان ب���اش بەجێهێن���ا .ب���ەاڵم میدی���ای جواڵن���ەوەی نوێ زیاتر مەبەس���تێتی توان���ای بەرەنگاریو شۆڕش���گێڕیەتی الی الوان بەت���اڵ کات���ەوە ،ئەوی���ش بەئاوێتەکردنی هەموو پڕۆژە نەتەوەییو نیشتمانیەکان لەئەجیندای دوو پارتە گەورە گەندەڵەکەو پاش���ان ناش���رین ک���ردنو بێبەهاکردنی هەموو پرس���ە نیشتمانیە ڕەواکان. ئەم جواڵنەوەیە ئامانجێتی الوی کورد لەهەموو پەیوەس���تبوونی نیشتمانیو بەرپرس���یارێتی بەرامب���ەر ئەرک���ی مۆڕاڵی خ���ۆی لەگۆڕانی کۆمەاڵیەتیو شۆڕشی دادی کۆمەاڵیەتی دابڕێ .ئەم جواڵنەوەیە لەهەموو الیەکەوە لەخزمەتی ئەجیندای پارتە گەندەڵەکان هاتوەتە ئاراوە بەوەی هەموو پرسە نیشتمانیو چینایەتی���ەکان ئەکاتە موڵکی ئەوانی دۆڕاو لەبەرەکانی جەنگ .لەبەرامبەردا میدیای ئ���ەم جواڵنەوەی���ە بیرۆکەی بێ هەڵوێس���تگەریو نابەرپرسیارێتی ئەکات���ە تاک���ە چارەس���ەر .ئ���ەم سیاسەتەش لەالیەن ئەم جواڵنەوەیەوە ب���ەڕێ ئەکرێ لەڕێی لەخش���تەبردنو گەندەڵکردن���ی مێش���کی الوی کورد بەمەسەلە هەرزانەکانی سەردەم وەک وروژاندنی حەزو ئارەزووە کپکراوەکان لەڕێ���ی میدیای ه���ەرزانو بێبەها کە زۆرتر گرنگی ئەدا بەفاشیۆنو ستایلو میتۆدی ب���ازاڕی گەندەڵ���ی بۆرژوای س���ەردەم .بەم���ەش گەن���جو الوانی واڵت ل���ەڕێ الئەبرێ���ن لەهەڵوێس���تە وەرگرتن بەرامبەر ئەرکە نیش���تمانیو چینایەتی���ەکانو خەری���ک کردنی���ان بەش���تە تەرفیهیو کات بەس���ەربردنە بێ ماناو هەرزانەکانی ناو ئامادەسازی میدیایەکی هەرزانی بۆرژوای بێئەتیکی مرۆڤایەت���یو بێمۆڕاڵ���ی کۆمەاڵیەتیو نابەرپرس���یاری نیش���تمانی .بەمەش خاڵیکردن���ەوەی وزەی ش���ۆڕش ب���ۆ ڕاپەڕینی نوێ. پڕۆژەی جواڵنەوەی نەوەی نوێ دوا ه���ەوڵ نیەو لەم س���ااڵنی ترا چەندین هەوڵی تر دێت���ە ئاراوە ،ئەم دیاردەی س���ەرمایەدارو بازرگان���ی سیاس���یە، کە لەترەمپی���زمو فەلس���ەفەی نوێی س���ەرمایەداری بێمۆراڵ���ی سیاس���ی س���ەریهەڵداوە ،بەجۆرێک���ی پێچەوانە بەبەرژەوەندی نیش���تمانی کوردستان، خزمەتی ئەجیندای واڵتە داگیرکەرانی کوردس���تانو زلهێزەکان���ی دژ
بەبەرژەوەندی نەتەوەیی کورد ئەکات. ترەمپیزم کە ڕێ���ک باوکە مۆدێلەکەی ن���ەوەی ن���وێو بزوتن���ەوە نوێکانی ڕۆژهەاڵت���ی ناویە ،خۆی بەرجەس���تە ئ���ەکات لەتۆکمەکردن���ی س���نوری ئەوروپ���او ئەمری���کاو ڕەنگدان���ەوەی کۆنس���ێرڤەتیڤی تەش���ەنەکردنی پۆپۆلیستیشە ،کە ئامانجی جیاکاری نەتەوەییو ئەتنیکیو پاراستنی ئابوری س���نوردارکراوە .لەکوردس���تان ئ���ەم جواڵنەوەیە ،هەرچەن���دە بازرگانێکی بچووکتر لەترەمپ ،بەاڵم ڕێک وەک ئەو سەرمایەدارە بازرگانە ،بەرگی سیاسی پۆش���یوە بەهۆی هێزی پارەو میدیای ڕێکخراو ،بەاڵم ه���ەر ڕێک پێچەوانەی ئەجیندای ترەمپی���زم ،جواڵنەوەکەی دژ بەبەرژەوەندی ئابوریو ئاسایش���ی نەتەوەی���ە! خ���ودی جواڵنەوەک���ە لەکوردس���تان کاری ش���یتاڵکردنو ش���یکردنەوەی تەون���ی نیش���تمانیو نەتەوەی���یو کۆمەاڵیەتی کوردس���تانە بەهێنان���ە ئ���ارای ئەڵتەرناتیڤ���ی پانعێراقی���زم ،ئەویش ب���ەکااڵ کردنی زەمینی پانو بەرینی سلێمانی بەناوی پڕۆژەی بەرهەمهێنان ،کە بوەتە هێنانی دەیان ه���ەزار عەرەبی چینی بۆرژوای کۆنسەرڤاتیڤو دەمارگیر بەعێراقیزم، نەک هەر ئەوەندە ،ئەجیندای شاراوەی سیاس���ی ئەم جواڵنەوەیە کار لەسەر ئەوە ئەکات کە جواڵنەوەی سیاس���ی لۆکاڵی کوردستانی نەهێڵێو ئەجیندای عێراقچێتی لەڕێی ئەن���دام پەرلەمانو هەوادارانی فرە هەڵوێس���تی سیاسیو بەرژەوەند خوازەکانەوە یەکانگیرکات لەگەڵ بەرژەوەندی گەورەی ئەجیندای پ���ڕۆژە گەورەکەی واڵت���ە زلهێزەکانو ناوچەییەکان بۆ دروس���ت کردنەوەی عێراقێک���ی بەهێ���زی بەن���او عهلمانی تا ڕادەیەک پۆلیس���ی ،ب���ەاڵم نزیک لەئەجیندای زلهێزەکانەوە .لەمەش���دا ئەجینداکەی یاکانگی���رو هەمئاهەنگە لەگەڵ بیرو بۆچوونی هەندێک لەئەندام پەرلەمانێک���ی گ���ۆڕان ،ی���ان ئەوانی تر ،ک���ە ئینتیمای کوردس���تانبونیان نی���ەو نزیکیش���ن لەک���ەسو ڕێبازی ئەم جواڵن���ەوە نوێیە .ئ���ەوەی جێی س���ەرنجە هێزە گەورەکان ،بەتایبەتی بەریتانیا ،پارێزەرێکو پش���تگیرێکی سەرسەختی ئەم جواڵنەوەیە ،چونکە مەرگی بزوتنەوەی نیشتمانی کوردی، تەنه���ا بەڕس���وابوونو دۆڕاندنی پارتە دەسەاڵتدارەکان بەدی نەهات ،بەڵکو لەڕێ���ی هێنان���ە دی جواڵنەوەیەک���ی بەناو ک���وردی کە لەڕێ���گای میدیای نانیش���تمانیو ئەجێندەک���راوی بە بەگەڕخستنی پرۆژەی بەرهەمهێنانی گوماناوی ئەوا دوا بزمار لەکفنی پڕۆژەی نیشتمانی کوردستان لێ ئەدرێ ،نەک ه���ەر ئەوەن���دە ،بەڵک���و لەناوبردنی چانس���ی هێنانەدی پڕۆژەی شۆڕشی ڕادیکاڵی خەڵکی کۆیلەکراویش.
ههڵبژاردنهكان���ی دوان���زهی مایس تۆمار كران لهناو الپ���هڕه ئابڕوبهرهكانی مێژوو ی ئ���هو حیزبان���هی ك ه ب���ۆ چهندین س���اڵ حوكم���ی كوردس���تانیان كردوه .دهش��� ێ بەبێ هی���چ گومانێك بوترێ ك���ه ههرگیز ڕووین���هداوه لهمێژووی ڕژێم���ه دیموكراتی ه ههڵبژاردهییهكان ،بهو ش���ێوهیه پرۆسه ی ههڵب���ژاردن ئهت���ك بكرێت .لهپش���ت ئهم ههڵس���وكهوته نایاس���اییو نامهدهنی���ه، عهقڵیهتێ���كو كولتورێك خۆیان حهش���ار داوه ك��� ه بۆ چهندین س���اڵ كهڵهكه بوونو بوون بەخهسڵهتی بنچینهیی ئهم حیزبانه. زیرهكیهك��� ی بێ هاوت���ا لهمێتۆد ی تهزویرو فرتو فێڵو ساختهكاریی ،بهاڵم عهقڵیهتێك ی ههڕهمهك���ی لهئهنجام���دان .عهقڵیهت��� ی ههڕهمهك���ی زیرهك���ه ،بگ���ره زۆر زیرهكو ووریایه لهدۆزینهوه ی ڕێگهی چهوتو فرتو فێ���ڵ ،بهاڵم بێ ئاگایه ل���هوه ی ك ه ئهوان ی دیكه لهنیوهی ڕێگا دهیگرنو ئابڕوی دهبهن. عهقڵیهتی ههڕهمهك ی بێ باكه لهههڵوێست ی میللهت .دهنگی میللهت ب���ۆ ئهو ،ئیرادهو ویست نیه ،بهڵكو دهنگ ی مێگهله كه ،بیهو ێ نهیهوێ ،دهبێ "لێبخ���وڕدرێ" .میللهت بۆ عهقڵیهتی ههڕهمهكی" ،شتێكه" كه دهبێ، بەشێوهیهك ی گهڕهالوژێییو بێنهو بردهیی، پهروهرده بكرێ لهسهر بناغهی كولتورێك ی فڕكان فڕكان ،واتا كولتورێك ی خۆخۆیی ك ه س���اختهكاریو فرتو فێ���ڵو ڕێگه ی چهوت دادهنێ بەبههایهكی بهرزو پۆزهتیڤ .لهبهر ئ���هوه ،كولت���وری فڕكان ف���ڕكان بێ باك ه لهپرینسیپهكان ی ڕاستگۆییو ماف ی مرۆڤو دهستاودهستكردنی دهس���هاڵت .كولتور ی ف���ڕكان فڕكان گ���وێ ناداته ش���هرعیهتو ناش���هرعیهت ،یاساییو نایاس���ایی ،ه هقو ناه���هق ،چونكه ش���هرعیهتو بههای بهرز بەالی ئ���هو بوونی نیه .ئهوه ی بوونی ههی ه بریتی���ه ل���هوهی ك ه ههر كهس���ێك بتوان ێ لهڕێگهی چ���هوتو س���اختهكاریهوه بگات ه ئ���هوه ی دهخوازێو گیرفانی خۆی پڕ بكات بەب��� ێ گوێدانه ئهوانی دیك���هو هیچ ڕێزێك ناگرێ لهماف ی ئهوان��� ی دیكهو ،بهالی ئهو، گرن���گ ئهوهی ه ههتا بتوانێ خۆی تێر بكات لهس���هر حیسابی برس���یهت ی ئهوان ی دیكه. لهسروش���تیدا ،ناتوانێ تێبگات لهوه ی ك ه دهب ێ ملكهچ بێت بۆ یاس���او دهستبهردار ی دهس���هاڵت بێتو لهالی نهنگ��� ه ڕێگه بدات بهوانی دیكه لهڕێگهی دهنگدانی ش���هرع ی نوێنهرایهت ی میللهت بكهن .ئهگهر مێتۆد ی فرتو فێڵو س���اختهكاری س���هر نهگرێت، ئامادهی���ه چهندین ئامرازی دیكه بدۆزێتهوه لهپێناو بهردهوامیدان بەدهس���هاڵتو ئهگهر لهمهش���دا شكس���تی هێنا ،ئامادهی ه بهكار هێنان ی هێزو توندو تی���ژی بكات بەئامانج بۆ گۆڕین ی ههموو بارو دۆخێكی ناش���یاو. لهم حاڵهت���هدا بهرژهوهن���د ی میللهت چ ی ل���ێ دێ���ت؟ ئۆنتۆلۆجیهت���ی عهقڵیهت��� ی ههڕهمهكیو كولتووری فڕكان فڕكان ،خۆ ی لهخۆیدا ،بەڕوكهش بهرگری لهبهرژهوهند ی گش���تی دهكاتو لهناوهرۆكدا بهرگریكارێك ی سهرس���هخته بۆ بهرژهوهندی حیزبیو شهخ سی.
دیموكراسی تەلبەند نەجات نوری هەڵبژاردنی 2018/5/12لەم هەرێمەدا ئەو دەرگایەی لەس���ەر پالنی هێنانەكایەی دوو میرنش���ینی خێزانی كردەوە ،كە پێدەچێت ببێتە ه���ۆكاری هێنانەكای���ەی رۆژگارێكی تۆقێن���ەرو لێكهەڵوەش���اندنەوەی هەم���وو بەهاكانی حیزبو دەسەاڵتدارێتی ...ئەوەی ل���ەو رۆژەدا بینرا بەتەنی���ا دزینی دەنگی هاواڵتیان نەب���و ،بەڵكو گەڕان���ەوە بو بۆ خواستی ئەو عەقاڵنەی كە ئەم هەرێمەیان وەها دەوێ���ت جگە لەخۆی���ان نابێت هیچ هێزێكی تر بێتە نزیك دەسەاڵتەكەیش���یان، ئەم���ەش دەكاتە زبڵدانی سیاس���ەت نەك شتێكی تر ،دەبێتە (دیموكراسی تەلبەند) ب���ەو مانای���ەی ك���ە رێگە بەهی���چ دەنگو ناوێكی تر نادرێت بەشداربێت لەسیاسەتو دەس���ەاڵتدارێتیدا جگە لەدو هێزی خێزانی كە هەرێمەكەی���ان وەكو برابەش بەس���ەر خۆیاندا دابەشكردوە. دوای بێن���رخ كردنی دەنگ���ی هاواڵتیان دەهۆڵ���ی رۆژگارێكی تاریكو س���تەمكاری لێدەدرێ���تو ئیتر ئ���ەم هەرێم���ە لەالیەن
یەكێتیو پارتی���ەوە بۆ هەمو داخوازیەكانی خەڵك تەلبەندكراوە ،لەم تەلبەندەدا ئەوەی لەگەڵ خواس���تو ئامانجی س���تەمكارانەی ئ���ەم دو هێ���زەدا نەیەت���ەوە ن���ەك قوتو ویس���تەكانی بەڵكو دەنگیشی لێدەدزرێت. بەم پێیە روداوە مێژویەكان بۆ دەس���ەاڵتی دیكتاتۆریانەو مەرگو تااڵنی نەبۆتە وانەیەك بۆ ئەم دەس���ەاڵتدارانەی ئێم���ە ،بەهەمان ئ���ەو مێژوە رەش���ەوە لێرەش دەس���ەاڵتی س���ەركوتكارانەی ئەم دو هێزە پێی ناوەتە قۆناغێكی ترسناكەوەو بۆ مانەوەی خۆیان گەم���ە بەدوا س���اتەكانی خەڵ���ك دەكەنو پەالماری هەموو نەیارەكانیان دەدەن .ئەمە ئەوە دەردەخات كە لێرە هەچ كاتێك هێزە بەناو شۆڕش���گێڕەكان كاتی داڕمانیان دێت ئیتر بەرگی فاشیەتو ستەمكاری دەپۆشن، وەكو ئەمجارە لەم هەڵبژاردنەدا هاواڵتیانی ئێمە روبەڕوی بون���ەوە .كارە تۆقێنەرەكە لەوەدایە كە دواجار نەك (پارتی) ش���وێن هەنگاوەكان���ی یەكێتی نەكەوت بەڵكو رێك (یەكێتی) شوێن هەنگاوەكانی پارتی كەوت لەتەزویرك���ردنو بەكارهێنان���ی هێز لەدژی نەیارەكانی ،ئیتر لێرەوە بەمجۆرە یەكێتیش دژی نەیارەكانی نەیتوانی بەرگەی كەوتنو
دۆڕان���دن بگرێتو بۆ مان���ەوەی خۆی هات دەڤ���ەری س���لێمانی تەلبەندك���ردو لەژێر ناوی دیموكراس���یدا دەنگی خەڵكی بەتااڵن بردو ش���ەرمی لەپەیامو ئامانجەكانی خۆی نەك���رد تا بەم رەفتارانەی بوە هاوبەش���ی دەسەاڵتێكی تۆقێنەری وەكو پارتی. بەم هاوكێش���ەیە ئێستا ئەم هەرێمە ئیتر سیستەمی سیاس���ی تێیدا بۆتە ناوەندێكی دیكتاتۆریانەو ت���ا زەمەنێكی تر هاواڵتیان دەبن���ە قوربانی ئەم رەوتە س���ەربازیانەی پارتیو یەكێتیو لەگۆڕەپانی سیاس���ەتێكی پیسو زبڵدان ئاسادا كۆمەڵگا لەتەلبەندێكی تۆقێنەردا دەهێڵدرێتەوە .بەدیوێكی تریشدا پێدەچێت گەیشتن بەم قوناغە ئەم هەرێمە بخاتە بەردەم جەنگێكی كوشندەوە لەنێوان هاواڵتی���انو ئ���ەم دو هێزە س���تەمكارەدا. ئەمە دابەش���بوونی ئەم هەرێمەیە بەس���ەر دەس���ەاڵتی دو خێزاندا كە پێدەچێت هیچ ماناو بەهایەكیان ب���ۆ خەڵك نەهێاڵبێتەوە جگە لەبەرژەوەندی���ە مادییەكانی خۆیان، ب���ەم تەرح���ە مرۆڤی ئێمە ئیت���ر بۆ خۆی خاوەن���ی هیچ ش���تێكی خۆی نی���ە ،لەم تەلبەندەدا كە لەژێر ناوی دیموكراس���یدایە دەبێ���ت بچێ���ت لەهەڵبژاردنەكان���دا دەنگ
بەتاكەكانی ئ���ەم دو خێزانە بدات ،دەبێت ئیت���ر دەن���گ هەڵنەبڕێ���ت بۆ ن���انو ئاوو ئازادیەكانی ،دەبێت وەكو سەردەمی شومی دەس���ەاڵتەدارە تۆقێنەرەكانی ئەم ناوچەیە لەهەمو س���اتو كاتێكدا لەوە بترسێت كە كەرامەتی خۆیو خێزانەكەی لەژێر پەالمارو مەرگدای���ە .ئەمە ئ���ەو هەرێمەیە كە دوای 5/12بۆتە سەربازگەی مەرگو مرۆڤ تێیدا ئیتر بەنی���ازی مەرگو ت���رس تێیدا دەژی نەك بەنیازی ئازادیو گەیشتن بەدونیایەكی باشتر .ئەمە مێژووە تا دەسەاڵتدارەكان لەم ناوچەیەدا بەرەو داڕمان بڕۆن زیاتر كۆمەڵگا دەكەن���ە كۆمەڵگایەك���ی دەستبەس���ەرو دەس���ەاڵتێكی س���تەمكارانەی تێدا پەیڕەو دەك���ەن .ئەمە ئەو لێقەومانە گەورانەیە كە كۆمەڵگای ئێمە لەسەر دەستی بەناو هێزە مۆدرێنو سۆسیالزمو نەتەوەیەكاندا توشی دەبێ���ت ،كاتێ���ك بەرپرس���ە حیزبیەكانی ناو ئەم هێ���زە بەناو شۆڕش���گێڕانە چەند خۆیش���یان بەدیموك���راتو ئازادیخ���واز نیش���ان بدەن كە ئیتر دەزانن لەپای كارە ناموبارەكەكانی���ان لەناو هاواڵتیاندا دۆڕاون ئەمانە لەهەم���و كەس زیاتر دەبنە دڕندەی ناو كای���ە سیاس���یەكەو ب���ەرەی جەنگی
س���تەمكارانە دژی دەنگدەرانو ئومێدەكانی خەڵك دەكەنەوە. وەكو لەم هەڵبژاردنەدا بینیمان یەكێتیو پارت���ی بەهەمو دەموچ���اوە تۆقێنەرەكانی ناویان���ەوە كە لەبەرامبەر ئی���رادەی نەدارو برسیەكاندا داڕمابون وەكو یەك هاواڵتیانیان خستە ناو تەلبەندێكەوەو هەرێمەكەیان كرد بەهەرێمێك���ی تاریكو س���تەمكارانە .لەم تەلبەندە بەناو دیموكراسیەدا هەر سیاسیە دۆڕاوەكان���ی ناو ئەم دو هێ���زە نەبوونەتە پارێ���زەری ئ���ەم بەربەریەت���ە بەڵكو زۆر لەبەناو رۆش���نبیرو بەناو نوسەرەكانیشیان وەكو كۆیلە بەربونەت���ە گیانی هاواڵتیانو پارێ���زگاری لەم هەلومەرجە س���اختەكاریە دەكەنو مافی ئەوە بەسیاسیە دۆڕاوەكانیان دەدەن تا زیاتر گەمە بەداخوازی هاواڵتیان بك���ەن .ئیتر بەمجۆرە ئێس���تا ئەم هەرێمە كە كراوەتە تەلبەندێكی تۆقێنەرو دو هێزی ترس���ناك دور لەهەم���وو بەه���ا مرۆیەكان لەناوی���دا هاواڵتی���ان رۆژ ب���ەرۆژ دەكەنە قوربانی ویستو داوا نەخۆشەكانی خۆیانو لێناگەڕێن مرۆڤی ئێمە بەئومێدەكانی خۆی بگات ...ئیتر ئێرە هەرێمێكی كوشندیە بۆ مرۆڤو دەسەاڵتی ساختەکار تێیدا رابەرە.
دوای بێنرخ كردنی دەنگی هاواڵتیان دەهۆڵی رۆژگارێكی تاریكو ستەمكاری لێدەدرێتو ئیتر ئەم هەرێمە لەالیەن یەكێتیو پارتیەوە بۆ هەمو داخوازیەكانی خەڵك تەلبەندكراوە
) )628سێشهممه 2018/6/5
ههمو شتێک لهبارهی کوردستانو عێراقهوه
www. niqash. org
7
ئهم الپهڕهیه بهسپۆنسهری رێکخراوی راگهیاندن لهههماههنگیو گواستنهوه، ئهکادیمیای راگهیاندنی ئهڵامنی
كورد "دهستكهوته نوستوهك هی" خهبهرنهكردهوه
ن ه كورد باس ی دهكاتو نه بهغداش دهیهوێت گوێی لهریفراندۆم بێت نیقاش ،ههستیار قادر لهگهڕی یهكهمی دانوستانهكانی هێزه كوردیو عێراقییهكان ،ریفراندۆمی سهربهخۆیی كوردستان پشت گوێ خرا، وهك ئهوهی ههردووال بیانهوێ بهردێك لهسهر ئهو باسه دابنێن. راگهیاندنی دهرهنجام���ی ههڵبژاردنهكانی پهرلهمانی عێ���راق بۆجارێكی تر هاتوچۆ ی فڕۆكهی وهفده حزبیهكانی لهنێوان ههرێمی كوردستانو بهغدا گهرمكردهوه. له 22ی ئایاردا وهفدی پارتی دیموكراتی كوردس���تان لهههولێرهوه خ���ۆی گهیانده بهغداو ب���ۆ رۆژی دواتریش وهفدی یهكێتی نیش���تیمانی كوردس���تان لهس���لێمانیهوه گهیش���ته پایتهخت كه ههردووكیان بهدوو جهمسهری سهرهكی بهڕێوهبردنی ئیدارییو سیاس���ی ههرێم دادهنرێ���تو پلهی یهكهمو دووهمی سهركهتووهكانی ههڵبژاردنی 12ی ئایاریان بهدهستهێنابوو. باڵوبوون���هوهی وێنهی دی���داری ئهو دوو حزبەلهگ���هڵ الیهن���ه عێراقیهكان���دا تۆڕه كۆمهاڵیهتیهكانی ههرێمی كوردستانی گهرم كردو چهندین هاش���تاگی گاڵت���ه ئامێزیان باڵوكردهوه. "یهكهم واڵت كه بهپاسپۆرتی كوردستان گهشتی بۆ دهكهیت كوێیه؟" ئهم پرسیاره دووباره لهالیهن لهپهیجه گشتیو كهسیهكانی تۆڕی كۆمهاڵیهتیهوه شهیركرایهوه. ئهوان���هی لهناوخ���ۆی كوردس���تان دژی ریفراندۆم بوون ،ئهم رس���تهیهی س���هرهوه وهك جۆرێك لهگاڵتهجاڕی باس دهكهنهوه، چیرۆكهكهش���ی ب���ۆ چهن���د رۆژێ���ك بهر لهریفراندۆم دهگهڕێتهوه ،ئهو دهمه كهناڵی رووداوی س���هر بهنێچیرڤ���ان بارزان���ی ئهو رس���تهیهی لهسۆش���یال میدیا باڵوكردهوه
گوایه مهسهلهی پێكهێنانی دهوڵهتی كوردی یهكالیی بۆتهوهو نۆرهی ئامادهسازییهی بۆ پاسپۆرتهكهی. ئهمجاره الیهن���ه سیاس���ییهكانی ههرێم دهرهنجام���ی ریفراندۆمیان لهگ���هڵ خۆیان نهبرد ب���ۆ بهغدا كه ل���هدوای ئهنجامدانی، حكومهتی ناوهندی گوش���ارهكانی بۆ س���هر ههرێم خس���تهكارو ههرێم س���نوری ناوچه جێناكۆك���هكان بهش���ێك لهو دهس���هاڵته ئیدارییو ئابوریانهشی لهدهستدا كه لهدوای ساڵی 2003هوه بهدهستیهوه بوون. لهگهڕی یهكهمی دانوس���تانهكاندا الیهنه كوردیی���هكان نهیانتوان���ی باس لهپرس���ی ریفراندۆم بكهن ئهگهرچی تیایدا لهس���نوری ههرێم���ی كوردس���تاندا زیات���ر ل���ه%90ی هاواڵتیان دهنگی���ان بهبهڵێ بۆ جیابوونهوه ل���هو بهغدایهدا ك���ه لهدوای ن���ۆ مانگ بۆ جارێكی تر كورد چ���ووهوه بۆ ئهوهی رۆڵ لهنهخش���هی ئیداریی نوێدا ببینێت بۆ چوار ساڵی داهاتوو. خهسرهو گۆران ئهندامی وهفدی پارتی بۆ بهغدا به"نیقاش"ی وت "پرسی ریفراندۆم لهو دانوس���تانهكاندا باس نهكرا تهنیا بهراگوزهر نهبێتو تهنیا باس لهچۆنێتی جێبهجێكردنی دهس���تور كراو ئێمهش باسمان لهوه نهكرد كه پێویسته ئهو الیهنانه ئهنجامی ریفراندۆم لهبهرچاو بگرن". ئهوه یهكهمجار ب���وو وهفدی كوردی بهر لهپێكهێنان���ی حكومهتێكی ن���وێ لهعێراق لهپاش ههڵبژاردن كارتی جیابوونهوه نهخاته جانتای دانوستانهكانیهوه بۆ بهغداو نهیبرده سهر مێزی گفتوگۆ لهگهڵ الیهنه عێراقییهكان كه لهدوای روخانی رژێمی حزبی بهعس���هوه له2003و لهسێ خولی رابردوودا هاوكێشهی گوشارهكانی پێ یهكالیی دهكردهوه. لهوانهی���ه ترس���ی الیهن���ه عێراقییهكان لهجیابوون���هوهی ك���ورد بهئهنجامدان���ی
وێنه :حمه سور ریفران���دۆم بهت���اڵ بوبێتهوه ،ب���هو پێیهی دهرهنجامهكانیش���ی بههێ���ز ب���ۆ بهغ���داو پاشهكشێ بۆ ههرێم شكایهوه. لهوهدهچێ���ت حزبەب���ااڵ دهس���تهكانی ههرێمی���ش ئهوهی���ان لهبهرچ���او بێ���ت ك���ه باس���كردنی ریفراندۆم ل���هالی الیهنه عێراقییهكان لهئێس���تادا "بڤه" بێت چونكه ش���كاندنی یهكپارچهیی عێ���راق بهالیانهوه هیڵی سوره. دوورنی���ه كێش���هكه ل���هوهش گهورهتر بێ���ت بۆ الیهن���ه كوردیی���هكان لهبهغدا بۆ گهڕهكان���ی داهات���ووی دانوس���تان لهگهڵ الیهنه عێراقییهكان بەشیعهو سونهشهوه كه لهالیهك كارتی جیابوونهوهیان لهدهستداوهو لهالیهكی تریش���هوه ئهنجامدانی ریفراندۆم پێگهی لهوێ بیهێزكردوون. خالید ش���وانی ئهندامی وهفدی یهكێتی بۆ دانوس���تان لهگهڵ الیهن���ه عێراقییهكان ب���ڕوای وای���ه دانوس���تانی ئهمج���اره بۆ پێكهێنانی حكومهتی نوێی عێراق جیاوازه
خهباتی نهێنی لهپێناو مهستبووندا
لهخولهكانی رابردوو بهوپێیهی بەوتهی ئهو كورد لهشهش مانگی رابردوودا بەخراپترین بارودۆخی سیاسیدا خۆیدا رۆیشتووه لهگهڵ بهغدا. خالی���د ش���وانی به"نیق���اش"ی وت "بۆ قۆناغ���ی داهاتووی دانوس���تانهكان كارتی ریفراندۆمو جیابوونهوه بههێز نابن بهدهست كوردهوه ،چونكه پێگهی كورد لهئێس���تادا وهك پێگ���هی ك���ورد نیی���ه لهخولهكانی رابردووداو بههۆی شكس���تهێنانی پرۆسهی ریفراندۆمهوه بارودۆخهكان تهواو گۆڕاون". بێدهنگی وهف���دی ك���وردی لهریفراندۆم لهبهغدا هاوتای ویستی الیهنه عێراقیهكانیش ب���وو بۆ ئهوهی گوێیان لهو دهس���تهواژهیه نهبێت كه لهس���اڵی راب���ردوودا گهورهترین قهیرانی سیاس���یو ئاڵۆزی ئهمنی لهنێوان زۆرین���هی ش���یعهی فهرمان���ڕهوای عێراقو كوردا دروستكرد كه لهدوای ساڵی 2003هوه بهخۆیان دهوت "هاوپهیمانی ههمیشهیی". ئهحم���هد ئهس���هدی ئهندام���ی وهفدی
دانوستانكاری لیستی فەتح چوونی وهفدی یهكێتیو پارت���ی بۆ بهغدا وهك ئاماژهیهك دهزانێت بۆ جهختكردنهوه لهپهیوهستبونیان بهدهوڵهتی عێراقهوهو دهشڵێت "قسهكردن لهبارهی ریفراندۆمهوه بێسود بووه ،چونكه دادگای فیدراڵی ههڵیوهشاندووهتهوه". ئهس���هدی به"نیق���اش"ی وت "ریفراندۆم ئهڵقهیهك���ی زیانبهخش بوو بۆ س���هرجهم عێراقییهكانو خستومانهته پشت خۆمانهوه بۆ قۆناغهكان���ی داهاتووی دانوس���تانیش ئهو پرس���ه بهش���ێك نابێ���ت لهئهجێندای دانوستانهكان". ئهو پرسه لهپشت وهفده كوردیهكهشهوه كێش���هیهكی تر بهجێدههێڵێ���ت كه چۆن وهاڵمی پرسیاری زیاتر له%90ی هاواڵتیانی ههرێم دهدهنهوه كه پاڵپشتی جیابوونهوهیان ك���رد لهعێ���راق ك���ه تائێس���تاش ههرێمی كوردستان ههڵوهش���اندنهوهی دهرهنجامی ئ���هو ریفراندۆمهی رانهگهیاندووه ههرچهنده رادهس���تی ئ���هو رێوشوێنانهش���بوو ك���ه
حكومهتی ناوهندی بههۆی ئهو پرۆسهیهوه لهدژی گرتیهبهر. عهب���دواڵ وهرت���ێ یهكێ���ك لهئهندامانی ئهنجومهن���ی ب���ااڵی ههڵوهش���اوهی ریفران���دۆم پێیوایه دهرهنجام���ی ریفراندۆم "دهس���تكهوتێكی خهوتووه" كه ههركاتێك پێویست بوو گۆڵی خۆی دهكات. عهبدواڵ وهرتێ به"نیقاش"ی وت "ئهگهر ش���اندی كورد بۆ بهغ���دا الوازبوو ناتوانێت كارت���ی ریفراندۆم ب���هكار بهێنێتو دهبێت ئهوانهی دهسهاڵتی سیاسیان بهدهستهوهیه لهههرێم پارێ���زگاری لهو دهنگانه بكهن كه پاڵپشتی س���هربهخۆییان كردووهو بهكاری بهێنن لهكاتی دانوستاندا ئهگهرنا كاریگهری خراپی دهبێت لهسهر رای گشتی لهههرێمو رۆحی نهتهوهیی هاواڵتیان دهتۆرێنێت". له ئێس���تادا الیهنه سیاسییهكانی ههرێم بەچوونیان بۆ بهغدا كهوتوونهته نێوان دوو بهرداش���هوه ،لهالیهك گوشاری جهماوهری ههرێمی كوردس���تانیان لهسهره سهبارهت بەس���ودی دهرهنجامی ئ���هو ریفراندۆمهی ئهنجام���دراو دهنگی���ان بەس���هربهخۆییدا، لهالیهكی تریش���هوه لهبهغ���دا رووبهڕووی گوش���اری الیهن���ه عێراقیی���هكان دهبنهوه بهوهی خۆیان دهپارێزن لهباس���كردنی ئهو پرسه. ئیحس���ان ش���مهری لێكۆڵهری سیاسیو مامۆس���تای زانسته سیاسییهكان لهزانكۆی بهغ���دا به"نیق���اش"ی وت "ئام���اژهكان بۆ ئ���هوهن ب���ۆ قۆناغهكانی داهاتوو پرس���ی جیابوونهوهو باسكردنی ئهنجامی ریفراندۆم چاوهڕوانكراو نهبێت ،چونكه چونی وهفدی حزبەكوردییهكان ب���ۆ بهغدا بۆ پتهوكردنی بیرۆك���هی یهكپارچهیی خاك���ی عێراقهو بۆ داهاتوش حزبهكان���ی ههرێم لهبهغدا داوای مافهكان���ی ههرێم دهك���هن لهچوارچێوهی دهستوری عێراقدا".
رهمهزان نهیتوانیوە رێ لهفرۆشتنو خواردنەوەی كهول بگرێت نیقاش ،مەعاز فەرحان چاودێری چهند كهسێك دهكهم ناوبهناو ئۆتۆمبێلێك لهبهردهمیاندا دهوهستێتو دوای چهند خولهكێك كیسهیهكی پڕی پێدهدهنو دهڕوات ،هێشتا روون نییە چی دەگوزەرێت ،هەموو شەوێکی رەمەزان هەمان دیمەن دووبارە دەبێتەوە دواتر لهشوێنهكه نزیك دهبمهوه ،لهسهر ش����هقامێكی خێرایی شاری س����لێمانی3 ، گهنج ئۆتۆمبێلهكان رایی دهكهن ،نه دوكان نهفرۆش����گه هیچیان كراوه نین ،لهبهردهم زهوییهك����ی پڕ لهچاڵو چۆڵ����داو دهوردراو بەچهند تهپۆڵكهیهكو لهناو گیایی بههاردا كهولهكه شاردراوهتهوه ،بهشێكیشی لهناو سهتڵێكی گهورهی خۆڵ دانراوه. ههر كڕیارێك دێت دوای ئهوهی جۆرهكهی دیاری����دهكات ،فرۆش����یارهكان دهچنه ناو پارچه زهوییهكهو كهولیان بۆ دههێنن. مههدی كهریم_ ناوێكی خوازراوه_ پێنج ساڵه كهول دهفرۆشێت ،گهنجێكی ئهسمهر ریش����ێكی كورتی هێشتوهتهوه ،ئهو ئیشی كڕیارهكان رایی دهكات" ،ئیش����هكهی ئێمه ئێس����تا بهش����ێوهی قاچاخه دوكانمان نیه بهشێوهی دهس����تگێڕ دهیفرۆشین ،ههموو
جۆره كهسێك دێت بۆ مهشروب لهعهرهبو كوردو ههموو چینو توێژێك دێن بۆ المان، مههد ی وا ی وت. مههدیو هاوكارهكانی لهمانگی ڕهمهزاندا بهش����ێوهی نهێنی شهوانه كهول دهفرۆشن، پێیباشه لهم مانگهشدا كهول فرۆشتن رێگه پێدراوبێتو ش����وێنی تایبهتی����ان بۆ دابین بكرێت. ئهو كڕیارانهی دێنه الی مههدی عارهقو ویسكیو بیره دهبهن ،لهبهرئهوهی بەقاچاخ دهفرۆشرێت نرخی ههر بوتڵێك 250دیناری لهڕهمهزاندا چوهتهس����هر ،مههدی نیگهرانه "ئهم ڕهمهزانه دوو وهجبهی مهش����روبمان لهالیهن لیژنهكانی قایمقامیهتهوه گیراوه". له كوردستان ههموو ساڵێك لهگهڵ هاتنی مانگی ڕهمهزان����دا س����هرجهم دوكانهكانی فرۆش����تنی كه����ول دهداخرێ����ن ،لهئوتێله چوار ئهس����تێرهو پێنج ئهستێرهكاندا رێگه بهخواردن����هوهی كه����ول دهدرێ����ت ،بهاڵم بهشێك لهمهشروب خۆرهكان لهو مانگهشدا دهستبهرداری خواردنهوه نابن ،بهشێكیان پێش هاتنی مانگی ڕهمهزان بهشی مانگهكه كه����ول دهك����ڕنو ههڵیدهگرنو بهش����ێكی دیكهش����یان لهرێگ���� هی دهس����تگێڕهكانی سهر ش����هقامهكانهوه كه بهشێوهی نهێنی دهردهكهون كهولیان دهستدهكهوێت.
بهه����هردوو بهری ش����هقامی چهق چهق لهس����لێمانی پێش ڕهم����هزان لهش����هواندا پڕدهبێت لهمهش����روی خۆر ،لهئێس����تاداش ت����اكو تهرا خهڵ����ك دهبینرێن دانیش����تون دهخۆنهوه. لهپشت ئۆتۆمبیلێكی دهبڵ نیسان ،دوو پیاو دانیش����تونو س����هرقاڵی خواردنهوهی ڤ����ۆدگان ،خالی����د محهم����هد _ناوێك����ی خوازراوه_ ( 53س����اڵ) لهساڵی 1984هوه دهستی بهخواردنهوه كردوه لهڕهمهزانیشدا دهستبهردار ی خواردنهوه نهبووه. خالی����د بهش����ێوه ی قاچ����اخ كهول����ی دهس����تكهوتووه ،بهو مهرجه قس����ه دهكات ن����اوی راس����تهقینهوهی نهنوس����رێت" ،من بهبیروب����اوهڕ چ����هپو عهلمانی����م رێزم بۆ ههم����وو بیروباوهڕێك ههی����ه ،بهاڵم دهبێت رێگهم پێبدرێت بەئازادی مومارهسهی خۆم بكهم ،دین ناتوانێت مهش����روب خواردنهوه بەمن تهرك بكاتو قایمقامیهتیش دهیهوێت دڵ����ی حزب����هكان ڕازی ب����كات بۆی����ه ئهم بڕیارهیداوه". خالید زیات����ر وت ی "من ههم����وو كاتێك مهشروب دهخۆمهوهو ئهوهی دهیكهم بڕوام پێیهتیو بۆ ئهوهش دهخۆمهوه پشوویهك بەرۆح ب����دهمو بتوانم ئیش����وكاری رۆژانهم بهباشی بهڕێبكهم".
هەرێمی کوردستان /عێراق ژمارە /268ب2018/ ئەنجومەنی دادوەری بەروار2018/5/29 : دادگای بەرایی سلێمانی5/ ئاگاداری داواکار /بانو حمەعلی رسول داوالەسەرکراو /بکر قادر خضر داواکار (بان������و حمەعل������ی رس������ول) داوای ژمارە (/268ب )2018/لەس������ەرت تۆمار کردوە لەدادگای بەرایی س������لێمانی 5 /ک������ە تیایدا داوا دەکات بەگەڕاندنەوەی بڕی 9.000.000نۆ ملیۆن دیناری عێراقی کە وەکو دەستی قەرز وەرت گرتوە لێی ئامادە نیت بۆی بگەڕێنیتەوە. لەبەرئەوەی شوێنی نیشتەجێبونت نادیارە ،بەپێی واژۆو مۆری موختاری گەڕەکی (119ی سەرچنار) بۆیە ئەم دادگایە بریاری دا بەئاگادارکردنەوەت لەڕێگەی دوو رۆژنامەی رۆژانەی نێوخۆیی بۆ ئامادەبوونت بەخۆت یاخود لەڕێگەی بریکارێکی یاسایی لەدادگا لەڕۆژی دادبینی کە دەکاتە رۆژی ( )2018/7/1کاتژمێر ( )9:10سەرلەبەیانی ،بەپێچەوانەوە دادگا نائامادەیی بڕیار دەردەکات بەرامبەرت. دادوەر د .ماجد رشاد محمد
خالید بڕیاری قهدهغهكردنی فرۆش����تنو خواردنهوهی كه����ول لهڕهمهزاندا بهكارێك ی باش نازانێ����ت" ،كه دهخۆمهوه پێش����ێلی ئازادی كهس ناكهمو سهرئێش����ه بۆ كهس دروست ناكهم ،بهالشمهوه ئاساییه لهسهر مهشروب خواردنهوه دهستگیربكرێم". خالی����د ،لهگ����هڵ ئهوهدای����ه لهڕهمهزاندا جێگ����هی تایب����هت ههبێ����ت بۆ مهش����روب خواردن����هوه كه لهگ����هڵ داهات����ی ئهواندا بگونجێ����ت .خواردن����هوه لهئوتێ����ل پێنج ئهستێرهكان لهكوردستان ،لهتوانای خالیدو ئهو كهس����انهدا نیه كه داهاتی مانگانهیان لهدهوروبهر ی 300بۆ 400دۆالردایه. ش����كار ئهحمهد ( 26ساڵ) خوێندكاری قۆناغ����ی چوارهم����ی زانكۆی����ه ،لهمانگ����ی ڕهمهزانیش����دا ههر كاتێك بیهوێت لهبهشه ناوخۆییهكهی دێت����ه دهرهوهو دهخواتهوه. ش����كار پاڵی داوهتهوه بەئۆتۆمبێلهكهیداو چهن����د قتوی����هك بی����ره لهبهردهمی����دان، به"نیق����اش"ی وت "بهپێی كاتو جهوهكهی پێش ڕهم����هزان دهمخواردهوه ،ئێس����تاش ك����ه ڕهمهزانه ه����هر كاتێ����ك بێتاقهت بم دێ����م دهخۆم����هوه،ئهگهر لەڕهمهزانیش����دا رێگهپێدراوبێت باشتره چونكه خهڵك ههیه حهز ی لێیهتی". شكار پێشتر لهڕهمهزاندا نهیخواردوهتهوه،
"بهاڵم لهبهرئ����هوهی بیروب����اوهڕم گۆڕانی بهس����هردا هاتووه ئێس����تا لهڕهمهزانیشدا دهخۆمهوه". لهئاینی ئیس��ل�امدا خواردن����هوهی كهول لهههم����وو كاتێك����دا حهرام ك����راوه ،بهاڵم لهكوردس����تان لهكاتهكانی دیكهی س����اڵدا جگه لهڕهمهزان بەئازادانه دهفرۆش����رێتو دهخورێت����هوه ،كاتێ����ك مانگ����ی ڕهمهزان دێت قایمقامی س����لێمانی لهگهڵ دهركردنی كۆمهڵێك رێنمایی بۆ رێكخستنی كاروباری هاواڵتیانو بازاڕ ،بڕیاری داخستنی سهرجهم دوكانهكانی م هی فرۆشیش دهدات. گ����ۆران ق����ادر ،س����هرۆكی لیژنهكان����ی قایمقامی����هت ،بە"نیق����اش"ی وت "بهڕهچاوكردنی ئهوهی بهپێی دهس����توری عێراق ئیسالم ئاینی سهرهكی خهڵكهو وهك ش����كۆیهك بۆ مانگی ڕهمهزان فرۆشگاكانی م ه ی دادهخرێن". بهوت����هی گۆران ،ئهم����هش الی ههندێك لهخ����اوهن فرۆش����گاكان وهك����و نهریتێكی لێهات����ووهو خۆی����ان بهئارهزومهندان����ه نایكهینهوه ،مهس����یحیهكانی س����لێمانیش ههموو ڕهمهزانێك فرۆشگاكانیان ناكهنهوه. س����هرۆكی لیژنهكان����ی قایمقامی����هت دانبهوهدانێ����ت ،رێكارهكانی ئ����هوان لهالی ههندێ����ك كهس دهقۆزرێتهوهو بهش����ێوهی
نایاس����اییو بێ مۆڵهت كه����ول بەنرخێكی گرانتر دهفرۆشن ،وتیشی "له ئوتێلی چوار ئهستێرهو پێنج ئهستێره دۆخهكه ئاساییه، چونكه خهڵكی بیانی دهچێته ئهو شوێنانه كه ههڵگری ئاینو بیروباوهڕی جیاوازن". دالوهر ڕهحی����م ،نوس����هرێكی ك����ورده لهفهرهنس����ا دهژی پێش ئهوهی بچێته ئهو واڵته لهههولێ����ر ژیاوه ،ناو بهن����او وێنهی خۆی لهكات����ی خواردنهوهدا لهفهیس����بوك باڵودهكاتهوه. رهحیمی ،بە"نیقاش"ی وت "ئهم پرس����ه ڕوویهكی كۆمهاڵیهتی ههیه ئهویش ئهوهیه كه ههندێك لهمهشروبخۆرهكان خۆیان پشتی یاساو رێنماییهكان دهگرن بهكردارهكانیان، بهناوی ڕێزگرتن لهڕهمهزانو دین". بهب����ڕوای دالوهر قهدهغ����هی فرۆش����تنو خواردن����هوهی كهول لهڕهمهزان����دا" ،جگه لهپێش����ێلكردنی ئ����ازادی ت����اك ،تهنانهت پێشێلكردنی ئازادی گروپێكی گهورهی وهك كریس����تانو دینهكانی تریشه ،پێشێلكردنی كارو پیشهی سهدان كهسه". دالوهر ك����ه مهش����روب خواردنهوه وهك ش����یعر نووس����ینو موزیك چاو لێدهكات، پێیباش����ه یاس����اكان ههموار بكرێنهوه ،بۆ ئهوهی چیتر مهشروب خۆرهكان ڕووبهڕووی كێش ه نهبنهوه.
هەرێمی کوردستان /عێراق ئەنجومەنی دادوەری دادگای باری کەسێتی سلێمانی3/ ئاگاداری داواکار /بانو حمەعلی رسول داوالەسەرکراو /بکر قادر خضر داواکار (بانو حمەعلی رسول) داوای ژمارە (/5236ش)2017/وە دادگا لەبەرواری ( )2018/5/29لەم دادگایە تۆمارکردوە لەسەرت بژێویت نەکێشاوە لەرابردودا لەبەرئەوەی ش������وێنی نیش������تەجێبونت نادیارە ،بۆیە ئەم دادگایە بریاری دا بەئاگادارکردنەوەت لەڕێگەی دوو رۆژنامەی رۆژانەی نێوخۆیی بەمەبەستی ئاگادارکردنت������ان لەبەرواری 2018/6/26کاتژمێر 10،40ی س������ەرلەبەیانی بەپێچەوانە خۆتان ئامادە نەبن ی������ان برێکارێک نەنێرن ئەوا دادگا داواکە ئەبینێ بەپێی یاسا. دادوەر قادر بارام فتاح ژمارە /5236ش2017/ بەروار2018/5/29 :
Awene
خاوهنی ئیمتیاز :کۆمپانیای ئاوێنه سهرنوسهر :سهردار محهمهد
منو ئاسۆس ههردیو ئاوێنه سهردار محهمهد ئهمڕۆ كه راگرتن����ی رۆژنامهی ئاوێن ه رادهگهیهنرێ����تو دهگهڕێم����هوه ب����ۆ بیرهوهریی����ه دورهكانو ئ����اوڕ ل����ه12 س����اڵی كاركردن����ی راب����ردوی ئ����هم رۆژنامهیه ئهدهمهوه ،چهندان وێنهی رونو تاریك ،روداوی تاڵو ش����یرین، س����یمای جوانو دزێو ،لهیادهوهریمدا دێنو دهچن. لهو ئێواره پایزانهی سههۆڵهكهو ژوره پ����ڕ لهخرتكهو پرتكهكانی "س����ۆران عومهر"هوه بگره كه خهونو خولیای ب����ڕهودان بهئهزمونی میدی����ای ئازاد هاندهرمان بو بۆ ئهوهی ههرچییه زوه دهس����تپێبكهین ،تا دهگات بهو خانوه خنجیالنه پڕ لهجموجۆڵهی بهرامبهر ئامادهیی بازرگانی كچان كه جێگهی ههمومانی بهباش����ی تیا نهدهبۆوه .تا بینا گهورهك����هی پهنا ژوری بازرگانی ك����ه لهیهككاتدا پڕ ب����و لهداهاتو پڕ بو لهكێش����مهكێشو زۆرانبازیش ،ئهو ش����وێنهی ب����وه مهك����ۆی لێكترازانی ستافهكهو سهرهتای داكشانی ئاوێنه. ت����ا ئهو بینایهی بهرامب����هر ئامادهیی ش����ۆڕش كه بێ پارهیی تهواو تهنگی پێههڵچنینو هێواش هێواش ئاوێنهی چ����ۆڵو ك����شو م����ات كرد .ت����ا ئهم شوقهیهی سهر سۆپهرماركێتی زارا كه بێهوده چنگهكڕێمان كرد بۆ مانهوهی رۆژنامهكهو بهردهوام بونی. لهماوهی ئ����هم 12س����اڵهدا ،زۆرێك هات����نو زۆرێكی����ش چ����ون ،ههبون ئاوێنهیان بۆ دهس����كهوتو مهرامێكی تایبهت����ی بهكارهێنا ،ههش����بون جگه لههیالك����یو ش����هونخونی هیچیتریان لهئاوێنه نهدی!
ریکالم
بهدرێژای����ی ئ����هم 12س����اڵهو لهنێو ئ����هم ههم����و س����یمایانهی لهئاوێنهدا دهركهوتنو رۆشتن ،ههر لهسهرهتای دامهزراندنی����هوه تا ئهم����ڕۆ دو كهس بێ دابڕان لهگ����هڵ ئاوێنه مانهوه ،كه منو ئاسۆس ههردی بوین .لهبهرئهوه "الفو گهزاف" نییه كه بڵێم پش����كی شێری هۆكاری مانهوهو بهسهربهخۆیی هێشتنهوهیو بهردهوام بونی تا ئێستا بهر ئاس����ۆس ههردیو من دهكهوێ، ههروهك چۆن بهههمانش����ێوه پشكی ش����ێری خاڵه الوازهكانیشی ههر بهر منو ئاسۆس ههردی دهكهوێ. لهم 12ساڵهدا ،منو ئاسۆس ههردی سهبارهت بهچهندان كێشهی ههستیارو بڕگ����هی جی����اواز رامان جی����اواز بو، دهنگدانیشمان بۆ یهكالیی كردنهوهی زۆرێك لهو كێش����انه تهواو پێچهوانهو دژ بهی����هك بو ،بهاڵم ههم����و ئهوانه تۆزقاڵێك كاریگهریی خراپیان لهسهر پهیوهندی دۆس����تانهی منو ئاسۆس ههردی نهبو ،چونكه بڕوای تهواوم بهوه بوه ئاس����ۆس ههردی "مهعدهنهكهی ئهوهنده پ����اكو بێگهرده" ههرچۆنێك وهس����فی بكهی كهمه ،بهكوردییهكهی خۆمان "ئاسۆس لهو جۆره پیاوانهیه كه بهژههرهوه دهخورێن". لێرهدا كه لهناخی دڵهوه سوپاسی ئهم برا ئازی����زهم دهكهم بهدرێژایی ماوهی سهرنوس����هریم ،بهردهوام پشتیوانو هاوكارم ب����وه ،دهمهوێ ئهوهش بڵێم "بهداخ����هوه هۆكارێك����ی س����هرهكی گهیاندن����ی ئاوێنه ب����هم رۆژه ،خراپی بهڕێوهبردنی بوه". لهكاتێكیش����دا ئێم����ه ك����ه ئ����هوه ناش����ارینهوه لهماوهی ئهم 12ساڵهدا
لهراپهڕاندن����ی كارهكانماندا نمونهییو بێ کێش����ەو بێ کەموک����وڕی نهبوین، بهاڵم ههمو ئهمانهو هیچ ش����تێك ئهو راس����تیهی پێناشاردرێتهوه كه ئاوێنه دهتوانێ شانازی بكات بهوهی یهكێك لهگرنگترین ئهزمونه س����هربهخۆكانی میدیای كوردی بوه. ئاوێنه ماوهی 12س����اڵه لهخانویهك ی كرێوه دهردهكرێو دهچێته خانویهكی ت����ری كرێوه ،بهههزار چهرمهس����هری زانیاریو داهاتی خۆی دابین دهكا ،بێ ئهوهی بهخش����ینهوهی پارهو پۆستو ئیمتی����از لهگهیاندن����ی راس����تیهكان بێدهنگ����ی بكات ،ههر ئهم پیش����هیی بونو راستگۆییو سهربهخۆبونهشی، متمانهو سهرمایهیهكی رهمزی گهورهی پێبهخشی. بۆیه ئێس����تا كه ههر كاربهدهستێكی سیاس����یو بازرگانێكی گ����هورهی ئهم واڵته دهی����هوێ رۆژنام����هو ماڵپهڕی گوێڕای����هڵو زمانحاڵی تایبهت بهخۆی ههبێت ،راگرتن����ی ئاوێنه ئاماژهیهكی مهترس����یداره بۆ لهدهستدانی یهكێك لهگرنگتری����ن روب����هره ئازادهكان����ی كۆمهڵگ����هی كوردی .ئاوێن����ه لهبری ئ����هوهی نوێنهرایهت����ی بهرژهوهندی سیاسیو ئابوری چهند ماڵباتێك بكاو میدیای فاڵنه كاربهدهس����تو فیساره بازرگان بێ����ت ،بڵندگۆی ئهو دهنگانه بوه كه لهكۆمهڵگهی ئێمهدا پهراوێزو خهفه ك����راون ،ههر ئهمهش وایكردوه توش����ی چهندان كێش����هو ههڕهش����ه بێتهوه. س����هرباری ئهوهش ئاوێنه هیچ كاتێك بهرامب����هر بهپێش����ێلكاریهكانی مافی مرۆڤو ئازادییهكانو لهدهرخس����تنی
ی ئایی����نو ئاینزا جی����اوازهكان كردوهو دۆس����یهكانی گهندهڵییدا ،میدیایهك ش����هرمنو بێدهنگ نهب����وه ،تهنانهت ههوڵی����داوه كلت����وری لێبوردهی����ی ئهگهر بهزیانی خۆش����ی شكابێتهوه .لهكوردستان قوڵتر بكاتهوه. له 2س����اڵی راب����ردودا ،ئاوێنه لهنێو ههمو میدیا بینراوو نوسراوو بیستراوو بهدڵنیایی ههر ئهم شێوه كاركردنهش ئهلكترۆنیهكانی ههرێمی كوردستاندا ،وایك����ردوه ك����ه لهدی����دی "دۆس����تو زۆرتری����ن كاری لهس����هر دۆس����یهی دوژمن"هوه ئاوێنه وهك رۆژنامهیهكی گهندهڵ����یو پێش����ێلكردنی یاس����ایی س����هنگینو كاریگهر س����هیر بكرێت. ك����ردوهو لهپلهی یهكهمدا بوه ،بهپێی هۆكاری س����هرهكی ئ����هوهش بوه كه ئهو روماڵهی لهالیهن رێكخراوی ستۆپ ساڵی 2008ئاسۆس ههردی خهاڵتی بۆ دژه گهندهڵی بههاوكاری رێكخراوی "جوب����ران توینی" پێببهخش����رێت كه NEDی ئهمهریك����ی ك����راوه .بهپێی یهكێكه لهخهاڵته دی����ارو گرنگهكانی راپرس����ییهكی مهیدانیش كه لهالیهن ئازادی رۆژنامهگهریو منیش لهساڵی رێكخ����راوی IMSی دانیماركیی����هوه 2014دا وهك یهكێك له" 100پاڵهوانی لهكوردستان ئهنجامدراوه ،رۆژنامهی زانیاری لهجیهاندا" لهالیهن رێكخراوی ئاوێنه ل����هروی خوێن����هرهوه لهپلهی پهیامنێران����ی بێس����نورهوه بهبۆنهی یهكهمدا ب����وهو زۆرتری����ن خوێنهری یادی ئ����ازادی رۆژنامهوانی جیهانیهوه دیاریبكرێم. ههبوه. ئاوێن����ه وهك رۆژنامهیهكی س����هنگین ی رای ههرگیز كاری لهس����هر گهمژاندن گشتی نهكردوه ،وهك ئهو میدیایانهی ئهوهن����ده رویان قایمه "پرۆفش����نالی بون" دهكهنه پهردهیهك بۆ داپۆشینی الیهنگرییانو ش����اردنهوهی ئهجندای حزبیو سیاس����ییان .ئاوێنه لهپرسه نیشتمانیهكانو لهو جهنگه گهورانهدا ك����ه س����هدان س����اڵه ل����هدژی كورد بهردهوام����ن ،س����هربازی داكۆكیكردن لهماف����ه پێش����ێلكراوهكانی گهل����ی كوردس����تان بوه .ئاوێنه ب����هردهوام بڵندگۆی ئهو هێ����زه كۆمهاڵتیانه بوه بهبزوێن����هری گۆڕانكاری����ی دادهنرێن لهجیهانی ئهمڕۆدا كه گهنجانو ژناننو خوازیاری س����هرلهنوێ بنیاتنانهوهی كوردستانن لهسهر بنهمای یهكسانیو دادپهروهریو دیموكراس����یو ئازادی. ه����اوكات ئاوێنه ههمیش����ه كاری بۆ پێكهوهژیان����ی ئاش����تیانهی نهتهوهو
ئێس����تا لهم پهنجهرهی����هوهو لهم دوا ههناس����انهی ئاوێنهدا راس����تگۆیانهو بهگهرمیی����هوه بهههم����و ئهوانهی لهم 12س����اڵهدا هاوكارم����ان بون دهڵێم: سوپاس. سوپاس بۆ خوێنهرانی ئاوێنه... س����وپاس بۆ ههوڵو كۆشش����ی ههمو ئهو ه����اوڕێ رۆژنامهنوسو پهیامنێرو ههواڵس����ازو دیزاین����هرو ههڵهچ����نو پارێزهرانهی لهسهرهتای دامهزراندنی ئاوێن����هوه تا ئهم����ڕۆ لهچهند قۆناغی جی����اوازدا لهئاوێن����ه كاری����ان كردو درێژهیان دا بهژیانی ئهم رۆژنامهیه. س����وپاس بۆ ههمو ئهو نوسهره دیارو نادیارانهی بهوتارو ش����یكاریهكانیان ئاوێنهی����ان گهورهت����ر كردو ش����كۆو قورساییهكی زیاتریان پێبهخشی. س����وپاس بۆ ئهو بهڕێزانهی لهسااڵنی رابردودا ،خۆبهخش����انه بونه ئهندامی بۆردی چاودێری ئاوێنهو مهبهس����تیان
بو ئاوێنه پێش����بكهوێو سهربهخۆیی خۆشی لهدهستنهدات. سوپاس بۆ ههمو كارمهندانی بهڕێزی چاپخان����هی كوردس����تان ك����ه چهند س����اڵێكه ههمو شهوانی دوشهممانێك بهدی����ار دواكهوتن����ی ئامادهكردن����ی دوا الپهڕهكان����ی ئاوێن����هوه ئ����ازاری چاوهڕوانیو ش����هونخونی دهكێش����نو قهرزاریشیان بوین. س����وپاس بۆ ههمو ئەو كهس����ایهتییه بهڕێزانهی لهدو ساڵی رابردودا هاتنه نێو پ����ڕۆژهی هاوڕێیان����ی ئاوێنهوهو خوازی����اری ئ����هوه ب����ون لهرێگ����هی هاوكارییهكانیان����هوه ئ����هم پهراوێزه لهئازادی بپارێزن. لێرهدا بهپێویستیش����ی دهزانم پۆزش بۆ ههمو ئهو بهڕێزان����ه بهێنمهوه كه ستافی ئاوێنه بونو لهم چهند ساڵهی راب����ردودا رۆژێك لهرۆژان بهرامبهریان توند بوبێت����م ..لهڕاس����تیدا مانهوهو بهردهوامبونی ئاوێنه بهستافێكی زۆر ك همو بهتوانایهكی ناچیزو لهدۆخێكی ناتهندروس����تو لهههلومهرجێك����ی نایهكس����اندا ب����ۆ كێبڕك����ێ لهگ���� هڵ میدیاكانی تردا ،بهرپرس����یارێتییهكی ئهوهنده گ����هوره بوه كه ب����هردهوام ی نهكردن لههیچ پێویستی بهچاوپۆش جۆره كهمتهرخهمییهك بوه.
ریکالم