ژماره‌ 404

‫هه‌مو خه‌ونێكم‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ باو باران‬ ‫خێمه‌كه‌مان‬ ‫هه‌ڵنه‌كه‌نێت‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫»» ‪17‬‬

‫بریکاری وه‌زیری ناوخۆ‪:‬‬

‫ی دۆخی‌ ئه‌منی‪،‬‬ ‫بۆ ئاساییبونه‌وه‌ ‌‬ ‫‌‪ 200‬پۆلیس بۆ سلێمانی‌ زیاد ده‌كرێت‬

‫‪12‬‬ ‫»» ‪17‬‬ ‫»»‪4‬‬

‫ژمار‌ه (‪)404‬‬ ‫سێشەممە ‪2013/11/26‬‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫ترسی به‌بنه‌ماڵه‌كردنی یه‌كێتی‬

‫»» ‪18‬‬

‫ریکالم‬

‫سلێمانی‌و ئاینده‌یه‌ك ‌ی تاریك!‬

‫‪12‬‬ ‫»»‬ ‫»»‪17‬‬ ‫‪12‬‬

‫هه‌ڵۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‪ :‬له‌الیه‌ن هه‌ندێك ناوه‌نده‌وه‌ ئه‌ركی گۆڕان‌و یه‌كێتی ئه‌وه‌ی ‌ه ئیتر خه‌ڵك ‌ی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ نه‌هێنن بیكه‌ن به‌حاكم ‌ی مو‌تڵه‌قی‌ شار‬ ‫به‌كارئه‌هێنرێت بۆ پێشخستنی ئامانجه‌كانیان‬

‫نه‌و‌شیروان مسته‌فا‪ ،‬پێكهێنانی‌ حكومه‌ت‬ ‫به‌ویژدان ‌ی نێچیرڤان بارزان ‌ی ده‌سپێرێت‬ ‫نه‌وش����یروان مس����ته‌فا‪ ،‬ئاس����ایی‬ ‫كردنه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ گۆڕان‌و‬ ‫پارت����ی‌‪ ،‬دۆس����یه‌كانی‌ ئاسایش����ی‌‬ ‫هه‌رێم‌و نه‌وت‌و پارێزگاری‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫ی سه‌ره‌كی‌‬ ‫ده‌ستور‪ ،‬ده‌كاته‌ ته‌وه‌ره‌ ‌‬ ‫گفتوگۆكانی‌ له‌گه‌ڵ‌ مه‌سعود بارزانی‌‪،‬‬ ‫نێچیرڤ����ان بارزانی����ش سه‌رپش����ك‬ ‫ده‌كات كه‌ به‌ویژدانه‌وه‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ئ����ه‌و لیژنه‌یه‌ ب����کات ک����ه‌ ئه‌رکی‌‬ ‫پێكهێنان����ی‌ حكومه‌تی‌ بنكه‌فراوان‌و‬ ‫دابه‌ش����كردنی‌ پۆسته‌ حكومیه‌كانی‬ ‫پێده‌سپێردرێت‪.‬‬

‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێ���ی‌‬ ‫ئه‌و زانیاریانه‌ی‌ ده‌س���ت ئاوێن ‌ه‬ ‫كه‌وت���ون‪ ،‬جگ���ه‌ له‌مه‌س���ه‌له‌ی‌‬ ‫پێكهێنانی‌ حكومه‌تی‌ بنكه‌فراوان‪،‬‬ ‫كێش���ه‌ی‌‬ ‫یه‌كالییكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫پارێزگاری‌ سلێمانی‌ ته‌وه‌ره‌یه‌كی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ گفتوگۆكانی‌ دوێنێی‌‬ ‫نه‌وشیروان مس���ته‌فا بوه‌ له‌گ ‌هڵ‌‬ ‫هه‌ری���ه‌ك له‌مه‌س���عود بارزانی‌‌و‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫"فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد" له‌لێدوانێكیدا‬

‫ب���ۆ ئاوێن���ه‌‪ ،‬پێش���بینی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ نه‌وش���یروان مسته‌فا‌و‬ ‫س���ه‌باره‌ت‬ ‫(بارزانی���ه‌كان)‬ ‫به‌كه‌یس���ی‌ پارێزگاری‌ سلێمانی‌‬ ‫له‌سه‌ر چاره‌سه‌رێكی‌ مامناوه‌ندی‌‬ ‫رێكه‌وتب���ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم هۆش���داری‌‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌دات ك���ه‌ "ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫كاره‌ به‌بێ‌ ره‌زامه‌ن���دی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫بكرێت ئه‌وا به‌دڵنیاییه‌وه‌ له‌دژی‌‬ ‫ده‌وه‌ستنه‌وه‌"‪.‬‬

‫»» ‪3‬‬

‫نێچیرڤان بارزانی‌‌و نه‌وشیروان مسته‌فا‬

‫ئاسایش برینداربون ‌ی كارمه‌ندێكی‌ خۆ ‌ی ده‌شارێته‌و‌ه‬

‫ئاوێنه‌ ورده‌كاری كوژراوه‌كانی‌ دۆسیه‌ی‌ جێگری به‌رپرسی‌ پاسه‌وانه‌كانی‌ تاڵه‌بانی‌ ئاشكراده‌كات‬

‫ئاوێن���ه‌ ورده‌كاری كوژراوه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫دۆس���یه‌ی‌ جێگ���ری به‌رپرس���ی‌‬ ‫پاسه‌وانه‌كانی‌ تاڵه‌بانی‌ ئاشكراده‌كات‪،‬‬ ‫به‌پێ���ی زانیاریی���ه‌کان كارمه‌ندێك���ی‌‬

‫دیكه‌ی‌ ئاسایش له‌و روداو‌ی‌ کوشتنی س���ه‌روه‌ت حه‌مه‌ره‌ش���ید‪ ،‬هێ���ز‌ه‬ ‫بکوژه‌ک���ه‌ی س���ه‌روه‌تدا برینداربوه‌و ئه‌منیه‌كان پاش چه‌ند لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫س���ه‌ره‌تایی‌‪ ،‬گومانیان ده‌چێته‌ س���ه‌ر‬ ‫شاردراوه‌ته‌وه‌‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‪ :‬دوای کوش���تنی كه‌سێك له‌گه‌ڕه‌كی‌ شێخ محێدین‪ .‬دوای‌‬

‫ئه‌وه‌ی‌ ده‌یانه‌وێت ده‌س���تگیری‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫كارمه‌ندێك���ی‌ ئاس���ایش ده‌كوژرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌پێ���ی‌ وته‌ی‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ ،‬كارمه‌ندێكی‌ دیكه‌ش‬

‫بریندارب���وه‌و به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ نهێن���ی‌ ده‌گێڕێته‌وه‌و ت���ه‌واوی‌ ورده‌كاریه‌كانی‌‬ ‫كوژرانی‌ س���ه‌رو‌هت‌و لوقمان‌و جوتیارو‬ ‫گوازراوه‌ته‌وه‌ بۆ نه‌خۆشخانه‌‪.‬‬ ‫ی كارمه‌نده‌ برینداره‌كه‌ش له‌الپه‌ڕه‌ (‪‌)4‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ ل���ه‌زاری‌ دراوس���ێكان ‌‬ ‫جوتی���اره‌وه‌ به‌ش���ێكی‌ ئ���ه‌و روداوه‌ باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش‪ -‬به‌رامبه‌ر ئاماده‌یی شۆڕشی کوڕان‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3201274 :‬‬

‫ ‬

‫ ‬ ‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫ ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫به‌فه‌رمان ‌ی نێچیرڤان بارزان ‌ی‬ ‫له‌سه‌ر پێدان ‌ی مۆڵه‌ت به‌خۆپیشاندانه‌كه‌ ‌ی به‌رده‌م‬ ‫كونسوڵخانه‌ ‌ی ئێران‪ ،‬به‌رێوه‌به‌رێك دورده‌خرێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌دژی‌ له‌سێداره‌دانی‌‬ ‫كوردان له‌الیه‌ن كۆماری‌ ئیسالمی‌‬ ‫ئێرانه‌وه‌ ژماره‌یه‌ك خۆپیشانده‌ری‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ كوردستان كونسوڵخانه‌ی‌‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێرانیان له‌هه‌ولێر‬ ‫به‌ردبارانكرد‪ ،‬ئه‌م كاره‌ نێچیرڤان‬ ‫بارزانی‌ سه‌رۆكی‌ كاربه‌ڕێكاری‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم توڕه‌ده‌كات‌و به‌م‬ ‫هۆیه‌شه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كاروباری‌‬ ‫ناوخۆ له‌پارێزگای‌ هه‌ولێر له‌كاره‌كه‌ی‌‬ ‫دورده‌خاته‌وه‌و ده‌ینرێته‌ ماڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار كه‌ نه‌یویست‬ ‫ناوی‌ بهێنرێ����ت به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند"‬ ‫به‌ردبارانكردنی‌ كونسوڵخانه‌ی‌ ئێران‬

‫وه‌فدێك ‌ی یه‌كێتی‌‌و‬ ‫بارزان ‌ی كۆده‌بنه‌وه‌‬

‫دوای‌ سه‌ردانه‌كه‌ی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫ب���ۆ الی‌ بارزان���ی‌‪ ،‬وه‌فدێك���ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ كۆبونه‌وه‌ له‌گ���ه‌ل ناوبراو‬ ‫سه‌ردانی‌ پیرمام ده‌كات‪ ،‬سه‌رچاوه‌یه‌ك‬ ‫له‌یه‌كێت���ی‌ ده‌ڵێ���ت "پارت���ی‌ ئێم���ه‌ی‌‬ ‫له‌ئیجابیبون���ی‌ كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ی‌ دوێنێی‌‬ ‫نێ���وان نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‌و بارزانی‌‬ ‫ئاگاداركردوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌ك‬ ‫له‌یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د كه‌ ب���ه‌ر ل���ه‌م كۆبونه‌وه‌یه‌ی‌‬ ‫له‌نێوان بارزانی‌‌و نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‬ ‫ئه‌نجامدرا‪ ،‬به‌ش���ێك له‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ پێیان باش بوه‌ كه‌ پێش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پارتی‌ له‌گه‌ل گۆڕان كۆبێته‌وه‌‪ ،‬یه‌كێتی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ گۆڕان دابنیشێ‌‌و په‌یوه‌ندیه‌كانی‌‬ ‫ئاسایی‌ بكاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌شێكی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ رێگه‌یان به‌ئاساییكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و په‌یوه‌ندییانه‌ نه‌داوه‌"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ وتی‌ "ئێستا ئه‌بێت ئێمه‌‬ ‫دوای‌ ئه‌وان بكه‌وین‌و بزانین ئه‌وان چی‌‌و‬ ‫چۆن ئه‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ جه‌غتی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش‬ ‫كرده‌وه‌ كه‌ دوای‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ دوێنێ‌‪،‬‬ ‫پارتی‌ به‌ره‌سمی‌ یه‌كێتیان له‌ئیجابیبونی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ دوێنێی‌ نێوان نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا‌و بارزانی‌ ئاگاداركردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "به‌گرنگ بۆیان وه‌سفكردوین"‪.‬‬

‫كاربه‌ڕێ����كاری‌ حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێ����م‬ ‫ت����وڕه‌ده‌كات‌و بۆ ئه‌و مه‌به‌س����ته‌ش‬ ‫په‌یوه‌ن����دی‌ ده‌كات به‌ن����ه‌وزاد هادی‌‬ ‫پارێ����زگای‌ هه‌ولێ����ره‌وه‌ ك����ه‌ بۆچی‌‬ ‫مۆڵه‌تی‌ به‌و خۆپیشاندانه‌ داوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ن����ه‌وزاد ه����ادی‌ پێیڕاده‌گه‌یه‌نێت كه‌‬ ‫ئه‌و رۆژه‌ ئه‌و له‌پارێزگا نه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌الیه‌ن عه‌قیدی‌ مافپه‌روه‌ر ( خالید‬ ‫كوره‌چی‌) مۆڵه‌ت به‌خۆپیشاندانه‌كه‌‬ ‫دراوه‌‪ ،‬هه‌ربۆی����ه‌ نێچیرڤ����ان بارزانی‌‬ ‫عه‌قی����د خالید ده‌نێرێت����ه‌وه‌ ماڵه‌وه‌و‬ ‫له‌جێگه‌ی‌ ئه‌ویش له‌ئێستادا كه‌سێك‬ ‫به‌ن����اوی‌ (حاجی‌ باوه‌ڕ) ك����ه‌ پل ‌هی‌‬ ‫رائیدی‌ هه‌یه‌ له‌جێگه‌ی‌ عه‌قید خالید‬ ‫داناوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ چه‌ندینج���ار په‌یوه‌ندی‌ كرد‬ ‫له‌الیه‌ن ژماره‌یه‌ك له‌خۆپیشانده‌ره‌و‌ه‬ ‫نێچیرڤ����ان بارزان����ی‌ س����ه‌رۆكی‌ به‌عه‌قید خالید‪ ،‬ب���ه‌اڵم ناوبراو‌وه‌اڵمی‌‬

‫په‌یوه‌ندیه‌ك���ه‌ی‌ نه‌دای���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئاوێن���ه‌ ‌ویس���تی‌ له‌رێگ���ه‌ی‌ چه‌ن���د‬ ‫كه‌س���ێكه‌وه‌ س���ه‌ردانی‌ ناوبراو بكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێیانراگه‌یاندی���ن كه‌ ئه‌و به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك قس���ه‌ له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌‬ ‫ناكات"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ ماوه‌ی‌ ‪10‬رۆژه‌‬ ‫عه‌قید خالی���د ده‌وام ناكات‌و له‌جێگه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و رائید ب���اوه‌ڕ له‌ئێس���تادا‌وه‌كو‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ لیژنه‌ی‌ كاروباری‌ ناوخۆی‌‬ ‫پارێزگای‌ هه‌ولێر ده‌وام ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئاوێن��� ‌ه چه‌ندینج���ار په‌یوه‌ندیك���رد‬ ‫ی هه‌ولێر‪،‬‬ ‫ی پارێ���زگا ‌‬ ‫به‌ن���ه‌وزاد ه���اد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یوه‌ندیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫به‌اڵم كه‌سێك ‌وه‌اڵم ‌‬ ‫ی پارێزگار‬ ‫دایه‌وه‌و رایگه‌یان���د "جه‌ناب ‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌یه‌"‪.‬‬

‫جێگه‌ی‌ ئاماژه‌ ب����ۆ كردنه‌ له‌رۆژی‌‬ ‫‪10/27‬ی‌ مانگ����ی‌ رابردو ك����ه‌ رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ینی‌ بو له‌دژی‌ سزای‌ له‌سێداره‌دان‬ ‫له‌الی����ه‌ن كۆم����اری‌ ئیس��ل�امی‌ ئێران‬ ‫چه‌ن����د چاالكوانێك����ی‌ مه‌ده‌ن����ی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵت����ی‌ كوردس����تان له‌ب����ه‌رده‌م‬ ‫پاركی‌ شانه‌ده‌ر خۆپیش����اندانێكیان‬ ‫س����ازكرد‪ ،‬به‌اڵم دواتر چه‌ند كه‌سێك‬ ‫ئاراس����ته‌ی‌ خۆپیش����اندانه‌كه‌یان بۆ‬ ‫ب����ه‌رده‌م كونس����وڵخانه‌ی‌ كۆم����اری‌‬ ‫ئیسالمی‌ ئێران گۆڕی‌و كونسوڵخانه‌ی‌‬ ‫ئێرانیان به‌ردبارانكرد‪ ،‬دواتر پۆلیسی‌‬ ‫هه‌ولێ����ر بانگێش����تی‌ رێكخه‌ران����ی‌‬ ‫خۆپیش����اندانه‌كه‌ی‌ كردو‪ ،‬تائێستاش‬ ‫ح����ه‌وت ك����ه‌س له‌رێكخه‌ران����ی‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌كه‌ ده‌ستگیركراون‌و ئازاد‬ ‫نه‌كراون"‪.‬‬

‫توركمان داوای‌ ئه‌وقاف‌و رۆشنبیریی‌‌و‬ ‫چه‌ند پۆستێك ‌ی تر ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌مه‌رجێك یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارت ‌ی كه‌سه‌كان ده‌ستنیشان نه‌كه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‬ ‫توركمانه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫كه‌ خاوه‌نی‌ پێنج كورسی‌‬ ‫په‌رله‌مانین به‌شێوه‌یه‌كی‌ كۆتا‪،‬‬ ‫داوا ده‌كه‌ن‌وه‌كو ئیستیحقاقی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌ مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫بكرێت‌و له‌بری‌ ته‌نیا‌وه‌زیرێك‬ ‫دو‌وه‌زیریان له‌كابینه‌ی‌ داهاتو‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬هه‌روه‌ها جێگری‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌تیش بۆ كاروباری‌ په‌رله‌مان‬ ‫‌وه‌كو پۆستێكی‌ سیادی‌ به‌وان‬ ‫بدرێت‌و جگه‌ له‌مانه‌ش داوا ده‌كه‌ن‬ ‫كاندید بۆ‌وه‌زاره‌تی‌‌وه‌زاری‌ له‌الیه‌ن‬ ‫خودی‌ الیه‌نه‌ توركمانیه‌كان بێت‬ ‫نه‌ك له‌الیه‌ن یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‬ ‫ده‌ستنیشان بكرێن‪.‬‬ ‫لیس���تی‌ هه‌ولێری‌ توركمانی‌ ك ‌ه‬ ‫خاوه‌نی‌ كورس���ییه‌كی‌ په‌رله‌مانییه‌‬ ‫له‌پێن���ج كورس���یه‌كه‌ی‌ كۆت���ای‌‬

‫ریکالم‬

‫توركم���ان داوا ده‌كه‌ن دو‌وه‌زاره‌ت‬ ‫به‌توركمانه‌كان بدرێت‌و كه‌س���یش‬ ‫ده‌ستنه‌خاته‌ كاروباریانه‌وه‌‪ ،‬شێردڵ‬ ‫ته‌حس���ین په‌رله‌مانت���اری‌ خولی‌‬ ‫پێش���وی‌ په‌رله‌مان له‌سه‌ر لیستی‌‬ ‫هه‌ولێری‌ توركمانی‌‌و هه‌ڵس���وڕاوی‌‬ ‫لیسته‌كه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ ‌وت" پێویسته‌‬ ‫چیتر كه‌سه‌كان‌و پۆسته‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتییه‌وه‌ به‌سه‌ر توركمان‬ ‫فه‌رز نه‌كرێت‪ ،‬چونكه‌ به‌وته‌ی‌ ئه‌و ‬ ‫ئه‌و توركمانه‌ی‌ كه‌ له‌الیه‌ن پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتیه‌وه‌ ده‌ستنیش���ان ده‌كرێت‌و‬ ‫پۆس���تێكی‌ ‌وه‌زاری‌ پێده‌درێ���ت‌و‬ ‫له‌سه‌ر توركمان حیساب ده‌كرێت‪،‬‬ ‫له‌راستیدا سه‌ر به‌یه‌كێتی‌‌و پارتیین‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییان به‌توركمانه‌وه‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫ش���ێردڵ ‌وتیش���ی‌"هه‌رچه‌نده‌‬ ‫زه‌حمه‌ت���ه‌ س���ه‌رجه‌م الیه‌ن���ه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر‬ ‫توركمانی���ه‌كان‬ ‫ده‌ستنیش���انكردنی‌ ی���ه‌ك كاندید‬ ‫ب���ۆ پۆس���تی‌وه‌زاری‌ رێبك���ه‌ون‪،‬‬

‫ب���ه‌اڵم پێویس���ته‌ س���ه‌رجه‌م‬ ‫الیه‌ن���ه‌ توركمانی���ه‌كان هه‌ریه‌كه‌و‬ ‫كاندیدێكیان بده‌ن ب���ه‌و لیژنه‌یه‌ی‌‬ ‫كه‌ هه‌ڵده‌ستێت به‌ته‌شكیلكردنی‌‬ ‫حكوم���ه‌ت‪ ،‬جا له‌كۆی‌ س���ه‌رجه‌م‬ ‫كاندی���ده‌كان لیژنه‌كه‌ كه‌س���ێكی‌‬ ‫لێهاتوو شاره‌زا بۆ پۆسته‌‌وه‌زاریه‌كه‌‬ ‫ده‌ستنیشان بكات"‪.‬‬ ‫ئایدن مه‌عروف سه‌رۆكی‌ لیستی‌‬ ‫ب���ه‌ره‌ی‌ توركمان���ی‌ له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان كه‌ بۆ یه‌ك���ه‌م جاره‌‬ ‫‌وه‌كو به‌ره‌ی‌ توركمانی‌ به‌ش���داری‌‬ ‫له‌حكومه‌تی‌ هه‌رێم ده‌كه‌ن‌و خاوه‌نی‌‬ ‫كورسییه‌كی‌ په‌رله‌مانین ‌وتی‌"ئێمه‌‬ ‫‌وه‌ك���و ب���ه‌ره‌ی‌ توركمان���ی‌ داوا‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌زاره‌تێكی‌ سیادی‌‬ ‫‌وه‌زاره‌تێكی‌ خزمه‌تگوزارییش‌وه‌كو‬ ‫‌وه‌زاره‌تی‌ شاره‌وانی‌ یان ‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫رۆش���نبیریمان پێبده‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫جێگرێكی‌ س���ه‌رۆك ‌وه‌زی���ران بۆ‬ ‫كاروباری‌ توركمانه‌كانمان پێبده‌ن‪،‬‬

‫ی���ان ‌وه‌زاره‌تێك دابنێ���ن به‌ناوی‌‬ ‫‌وه‌زاره‌تی‌ كاروب���اری‌ توركمان‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و‌وه‌زاره‌ته‌ هه‌ڵبس���ێت‬ ‫به‌داخوزاییه‌كانی‌ گه‌لی‌ توركمان"‪.‬‬ ‫هاوكات محه‌مه‌د ئیلخانلی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫لیس���تی‌ نوێبون���ه‌وه‌و توركمان كه‌‬ ‫خاوه‌نی‌ كورس���ییه‌كی‌ په‌رله‌مانیه‌‬ ‫له‌كۆی‌ پێنج كورس���یی ‌ه كۆتاكه‌ی‌‬ ‫توركمان‪ ،‬ده‌ڵێ���ت" له‌كابینه‌كانی‌‬ ‫رابردو ته‌نیا‌وه‌زاره‌تێك به‌توركمان‬ ‫دراوه‌و‪ ،‬ئ���ه‌و كه‌س���ه‌ش له‌الی���ه‌ن‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێتییه‌وه‌ دانراوه‌"‪.‬‬ ‫ئیلخانل���ی‌‌وتیش���ی‌" ئێمه‌‌وه‌كو‬ ‫توركمان پێمانوایه‌ ده‌بێت مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییمان له‌گ���ه‌ڵ بكرێت ‌وه‌كو‬ ‫دوه‌م نه‌ته‌وه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫به‌پێی‌ ئیس���تیحقاقی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ دو‬ ‫وه‌زاره‌تم���ان پێب���ده‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫جێگرێكی‌ توركمان بۆ پۆسته‌كانی‌‬ ‫په‌رله‌مان‌و حكومه‌ت‌و سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم دابنرێت"‪.‬‬

‫وه‌زیری رۆشنبیریی‪:‬‬ ‫گله‌ی ‌ی ئه‌وه‌م لێده‌كه‌ن هیچم بۆ شیوعییه‌کان نه‌كردوه‬ ‫ئا‪ :‬هه‌ولێر‪ ،‬به‌ختیار حسێن‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ رۆشنبیریی‌ بۆ‬ ‫ساڵی‌ دوه‌م ناوی‌ ده‌رچوانی‌ سندوقی‌‬ ‫كۆمه‌كی‌ به‌رهه‌می‌ كه‌لتوریی‌ راگه‌یاند‪،‬‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌ی‌ ساڵی‌ رابردو چه‌ندین‬ ‫ناڕه‌زایی‌‌و گردبونه‌وه‌ی‌ لێكه‌وته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌زیری‌ رۆشنبیریی‌‌و الوانیش له‌رێگه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌وه‌ وه‌اڵمی‌ ئه‌و ره‌خنه‌‌و گله‌ییانه‌‬ ‫ده‌داته‌وه‌‌و ده‌ڵێت‪" ،‬ئه‌وان بۆ به‌ڕێوه‌چونی‌‬ ‫پڕۆسه‌كه‌ لیژنه‌یه‌كی‌ پسپۆڕیان‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌ت پێكهێناوه‌"‪،‬‬ ‫پێشیوایه‌ ئه‌و هه‌نگاوه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫به‌هه‌ده‌ردانی‌ سامانی‌ گشتی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك���دا له‌گه‌ڵ ئاوێنه‌‪ ،‬د‪.‬‬ ‫كاوه‌ مه‌حم���ود‪ ،‬وه‌زیری‌ رۆش���نبیریی‌‌و‬ ‫الوان���ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌بودجه‌ی‌ ئه‌مساڵ‬ ‫بڕی‌ ‪ 3‬ملیار دینار بۆ سندوقی‌ كۆمه‌كی‌‬ ‫به‌رهه‌می‌ كه‌لتوری���ی‌ ته‌رخانكرابو‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ش���ی‌ كه‌ داواكارییان پێشكه‌ش‬ ‫كردبو بۆ ئه‌و كۆمه‌كه‌‪ ،‬زیاتر له‌‪ 4‬هه‌زار‬ ‫كه‌س ده‌بون له‌بواره‌ جیاجیاكان‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ مه‌حم���ود‪" ،‬چ���وار لیژن���ه‌‬ ‫پێكهێنراوه‌ كه‌ ژماره‌یان ‪ 21‬كه‌س بوه‌و‬ ‫هه‌مویان كه‌سانی‌ ش���اره‌زا‌و پسپۆڕبون‬ ‫له‌بوارێك���داو هه‌موش���یان ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬

‫وه‌زاره‌تی‌ رۆشنبیریی‌ بون‌و خه‌ڵكی‌ یه‌ك‬ ‫شار‌و یه‌ك شوێن نه‌بون"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان‪ ،‬ئ���ه‌و لیژنانه‌‪،‬‬ ‫چوار ه���ه‌زار كه‌س���ه‌كه‌یان پۆڵێنكردوه‌‬ ‫بۆ ئاس���ته‌كانی‌ (‪ ،)A.B.C‬لیژنه‌كانیش‬ ‫بریتیب���ون له‌لیژن��� ‌هی‌ هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌‬ ‫كتێب‌و ژماره‌ی���ان ‪ 5‬كه‌س بوه‌‪ ،‬لیژنه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌ كورت���ه‌ فیلم‌و ش���انۆ‬ ‫‪ 6‬ك���ه‌س‌و لیژن���ه‌ی‌ هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌‬ ‫كاری‌ ش���ێوه‌كاری‌ ‪ 5‬ك���ه‌س‌و لیژن���ه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌ میوزیكی���ش ‪ 5‬كه‌س‪.‬‬ ‫ئه‌و كه‌س���ان ‌هی‌ كه‌ به‌ (‪ )A‬پۆلێنكراون‬ ‫ئه‌وان���ه‌ن ك���ه‌ س���ودمه‌ند ده‌ب���ن له‌‌و‬ ‫هاوكاریه‌و ژماره‌یان نزیكه‌ی‌ ‪ 700‬كه‌سه‌‌و‬ ‫هه‌ریه‌كه‌ش���یان بڕی‌ ‪ 4‬ملیۆن دیناریان‬ ‫پێده‌درێت‪.‬‬ ‫د‪ .‬كاوه‌‪ ،‬ده‌رب���اره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ چه‌ند‬ ‫ناوێكی‌ دوب���اره‌ له‌لیس���ته‌كه‌دا بونیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬وه‌زیری‌ رۆش���نبیریی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د‪" ،‬راس���ته‌ كه‌ چه‌ن���د ناوێكی‌‬ ‫دوباره‌ له‌لیس���ته‌كه‌دا هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌‬ ‫مان���ای ئه‌وه‌ نیه‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ ناویان‬ ‫دوباره‌یه‌ دوجار پاره‌ وه‌رده‌گرن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئ���ه‌وان وه‌ك���و وه‌زاره‌ت پێداچونه‌وه‌ بۆ‬ ‫ناوه‌كان ده‌ك���ه‌ن‌و ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ دوباره‌ن‬ ‫یان ساڵی‌ پار سودمه‌ندبون له‌و كۆمه‌كه‌‪،‬‬ ‫ناوه‌كانیان الده‌درێت‌و ناتوانن كۆمه‌كه‌كه‌‬ ‫وه‌ربگرن"‪.‬‬

‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ش���ی‌ كه‌ زۆرێك له‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی‌ ناوه‌كانی���ان گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫وه‌رگرتن���ی‌ كۆمه‌كه‌كه‌ ش���یوعین‪ ،‬كاوه‌‬ ‫مه‌حمود وتی‌‪" ،‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك راست‬ ‫نیه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ كۆمه‌ڵێك كه‌س���ی‌ ناو‬ ‫حیزبی‌ شیوعی‌ ناوه‌كانیان نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫گله‌ی���ی‌ ئه‌وه‌م لێده‌ك���ه‌ن وه‌كو وه‌زیری‌‬ ‫رۆشنبیریی‌ هیچم بۆ ئه‌وان نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌به‌رده‌وامی‌ كۆمه‌كه‌كه‌ش‪،‬‬ ‫وه‌زی���ری‌ رۆش���نبیریی‌ وت���ی‌‪" ،‬دانانی‌‬ ‫بودجه‌ك���ه‌ له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ په‌رله‌ماندایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وانی���ش وه‌كو وه‌زاره‌تی‌ رۆش���نبیریی‌‬ ‫پێیان باشه‌ هاوكاریه‌كه‌ به‌رده‌وام بێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌وانه‌ی‌ ئه‌مساڵ‌و ساڵی‌ پار ناویان‬ ‫گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ س���اڵی‌ داهاتو ناتوانن ئه‌و‬ ‫كۆمه‌كه‌ وه‌ربگرن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م وتان���ه‌ی‌ وه‌زیری‌ رۆش���نبیریی‌‬ ‫له‌كاتێكدایه‌‪ ،‬س���اڵی‌ راب���ردوش به‌ناوی‌‬ ‫داهێنه‌ران���ه‌وه‌‪ ،‬زیات���ر ل���ه‌‪ 600‬ك���ه‌س‬ ‫به‌بڕێكی‌ دیاریكراوی‌ مادیی‌ خه‌اڵتكران‌و‬ ‫ئه‌مه‌ش ره‌خنه‌ی‌ زۆرێ���ك له‌هاواڵتیان‌و‬ ‫میدی���اكان‌و رێكخ���راوه‌ ناحكومیه‌كانی‌‬ ‫لێكه‌وت���ه‌وه‌و به‌هه‌نگاوێك���ی‌ دیك���ه‌ی‌‬ ‫به‌هه‌ده‌ردان���ی‌ س���امانی‌ گش���تییان‬ ‫وه‌س���فكرد‪ ،‬ئه‌مس���اڵیش ئه‌و كۆمه‌كه‌‬ ‫له‌ژێر ناوی‌ (سندوقی‌ كۆمه‌كی‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫كه‌لتوریی‌) به‌س���ه‌ر نزیكه‌ی‌ ‪ 700‬كه‌سی‌‬ ‫دیكه‌ دابه‌شده‌كرێت‪.‬‬

‫ئاوێنه‌ی رووداوه‌کان‬

‫كارەساتە‬ ‫ئەگەر یەکێتی‬ ‫دەسەاڵتداربێت!‬

‫ ‬

‫ دانا ئەمین‬ ‫لەخەڵ����ك‪،‬‬ ‫(دورکەوتن����ەوە‬ ‫بێعەدالەت����ی‪ ،‬تەش����ەنەکردنی‬ ‫گەندەڵی����ی‪ ،‬حوکمڕانیی حزبیی‪،‬‬ ‫پێشێلکردنی پره‌نسيپ‌و پەیڕەوی‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬بەبنەماڵەکردنی یەکێتی‪،‬‬ ‫لەدەس����تدانی بڕیاری سەربەخۆ‪،‬‬ ‫دەرپەڕاندن����ی کادر‪ ،‬کپکردن����ی‬ ‫دەنگ����ی ئازاد‪ ،‬دەس����تەمۆکردنی‬ ‫کادر‪ ،‬بەئەمنیکردنی دامەزراوەکان‪،‬‬ ‫پاوانکردن����ی بەرپرس����یارێتی‪،‬‬ ‫رێگرت����ن لەنوێبون����ەوە‪ ،‬غەدرو‬ ‫بێویژدانی بەرامبەر بەمامجەالل‌و ‬ ‫سیاس����ەتی دی����زە بەدەرخۆن����ە‬ ‫کردن)‪ ،‬ئەم دەستەواژانە قسەی‬ ‫پارت����ی دیموکراتی کوردس����تانی‬ ‫دوژمن����ی دێرین����ی یەکێتی نیە‪،‬‬ ‫هەروەها هی "گ����ۆڕان"ی نەیارو‬ ‫ڕکەبەری نیە‪ ،‬هی هێزە ئیسالمیە‬ ‫سیاسیەکانی هەرێمی کوردستان‬ ‫نیە‪ ،‬وتارو مانشێتی ڕۆژنامەنوس‌و ‬ ‫میدیای ئەهلیی‌و س����ەربەخۆش‬ ‫نی����ە‪ ،‬بەڵک����و ئەمان����ە قس����ەی‬ ‫دەس����تەیەك لەکادرو سەرکردەی‬ ‫ئێستای ناوخۆی یەکێتی خۆیەتی‬ ‫کە لەزاخۆوە تا گەرمیان له‌هەمو‬ ‫ناوچەو ئۆرگانەکانی یەکێتیدا کار‬ ‫ئەکەن‪.‬‬ ‫ئەگ����ەر ڕێبەرایەت����ی حزبێك‪،‬‬ ‫س����ودمەندەکانی‬ ‫بەرپرس����ە‬ ‫خۆی‪ ،‬ئ����ەم قس����انەی پێبڵێن‪،‬‬ ‫بەکام پێوەرە باس����ی تەجروبەی ‬ ‫دیموکراسی ئەکات؟‬ ‫حزبێ����ك بەئيعتراف����ی کادرو‬ ‫س����ەرکردەکانی خۆی گەندەڵ‌و ‬ ‫ل����ه‌کاری‬ ‫نادادپەروەربێ����ت‪،‬‬ ‫ڕێکخراوەی����ی‪ ،‬لەئیدارەدانی واڵت‬ ‫شکس����تیهێنابێت‪ ،‬باس����ی کام‬ ‫تەجروب����ەی حوکمڕان����ی ئەکات‬ ‫لەهەرێمی کوردستان؟‬ ‫حزبێ����ك پابەن����د نەبێ����ت‬ ‫بەمانفیس����تۆی خ����ۆی‌و بیکات‬ ‫بەحزب����ی بنەماڵ����ە‪ ،‬ئەب����ێ بەچ‬ ‫پێودانگێك مامەڵە لەگەڵ یاساو‬ ‫ڕێساکانی واڵتدا بکات؟‬ ‫حزبێ����ك کادرو دڵس����ۆزەکانی‬ ‫خۆی دەرپەڕێنێ����ت‪ ،‬ئەبێ چۆن‬ ‫مامەڵە لەگەڵ خەڵکی دەرەوەی‬ ‫حزبدا بکات؟‬ ‫حزبێ����ك دەنگ����ە ئازادەکان����ی‬ ‫ناوخ����ۆی کپبکات‌و پرەنس����یپی‬ ‫دەس����تەمۆکردن پەي����ڕەو بکات‪،‬‬ ‫ئەبێت بەچ عەقڵیەتێك س����ەیری‬ ‫خەڵك‌و چ����ۆن مامەڵ����ە لەگەڵ‬ ‫ڕکەبەرەکان����ی‌و میدیای ئازاددا‬ ‫بکات؟‬ ‫وەك ئ����ەو کادرانە ئەڵێن‪ ،‬گەر‬ ‫حزبێك غەدرو بێویژدانی بەرامبەر‬ ‫بەمامجەالل ب����کات‪ ،‬ئەبێ چەند‬ ‫بێویژدانانە دەست بۆ موقەدەراتی‬ ‫واڵت بەرێت؟‬ ‫حزبێ����ك بەقس����ەی کادرو‬ ‫س����ەرکردەکانی‪ ،‬دامەزراوەکانی‬ ‫خۆی بەئەمنی‌و بەحزبیی کردبێت‪ ،‬‬ ‫ئەب����ێ چ����ی له‌دامەزراوەکان����ی‬ ‫چ‬ ‫کردبێ����ت؟‬ ‫حکوم����ەت‬ ‫چاکەیەك بەخەڵکی کوردس����تان‬ ‫ئەفرۆشێتەوەو ش����انازی بەکوێی‬ ‫زیاتر له‌دو دەیەی حوکمڕانیییەوە‬ ‫ئەکات؟‬ ‫دواج����ار حزبێ����ك هەم����و ئەو‬ ‫ش����تە خراپان����ە بێت ک����ە کادرو‬ ‫س����ەرکردەکانی خۆی پێیئەڵێن‪،‬‬ ‫ئەب����ێ چ کارەس����اتێك دوچاری‬ ‫واڵتەکەم����ان بکات����ەوە‪ ،‬ئەگ����ەر‬ ‫ڕێگ����ەی پێبدرێ����ت وەك جاران‬ ‫حوکمڕان����ی کوردس����تان ی����ان‬ ‫بەشێکی کوردستان بێت؟‬ ‫ب����ەو هیوای����ەی ئەمجارەیان‬ ‫یەکێت����ی پێماننەڵێ����ت ئەو ‪٢٤‬‬ ‫کادرەی ئەو قسانه‌يان بەیەکێتی‬ ‫وتوه‌ لەحزب دەریان نەکات!‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫كاتژمێری‌ نه‌شیروان مسته‌فا له‌هه‌ولێر‬

‫‪3‬‬

‫په‌یوه‌ندییه‌كان ‌ی گۆڕان‌و پارت ‌ی ئاسای ‌ی ده‌كاته‌وه‌‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫دوێنێ‌ (‪ )11/25‬كاتژمێر ‪9‬ی‌‬ ‫سه‌رله‌به‌یانی‌‪ ،‬نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫رێكخه‌ری‌ گشتی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر داوه‌تی‌ مه‌سعود بارزانی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫له‌سلێمانیه‌وه‌ به‌ره‌و پیرمام‬ ‫به‌ڕێده‌كه‌وێت‪ ،‬كه‌ژاوه‌ی‌ ئوتومبێله‌كانی‌‬ ‫ته‌نها له‌سێ‌ الندكرۆزه‌ری‌ مۆدێل ‪2007‬‬ ‫پێكدێن‪ :‬ئوتومبێلی‌ یه‌كه‌میان ته‌نها‬ ‫رێكخه‌ری‌ گشتی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫سكرتێر‌و شۆفێره‌كه‌ی‌ له‌خۆده‌گرێت‌و‬ ‫ئوتومبێلی‌ دوه‌میشیان ‪ 5‬پاسه‌وانی‌‬ ‫تایبه‌تی‌‌و ئوتومبێلی‌ سێهه‌میشیان‬ ‫تیمێكی‌ ‪ 3‬كه‌سی‌ راگه‌یاندكاری‌ كه‌ناڵی‌‬ ‫‪.KNN‬‬ ‫پێ���ش كاتژمێ���ر ‪12‬ی‌ نی���وه‌ڕۆ‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ دیوانی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫(فوئاد حس���ێن)‪ ،‬ل���ه‌ده‌روازه‌ی‌ پیرمام‬ ‫پێش���وازی‌ له‌نه‌وشیروان مسته‌فا ده‌كات‬ ‫كه‌ ئه‌مجاره‌ی���ان به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ هه‌مو‬ ‫كۆبونه‌وه‌كانی‌ پێش���وییه‌وه‌‪ ،‬له‌بری‌ جله‌‬ ‫كه‌تافییه‌كان���ی‌‪ ،‬چاكه‌ت‌و پانتۆڵێكی‌ دو‬ ‫ره‌نگی‌ ساده‌و ساكاری‌ پۆشیوه‌‪ .‬پاشان‬ ‫پێكه‌وه‌ به‌ره‌و باره‌گای‌ بارزانی‌ له‌پیرمام‬ ‫به‌ڕێده‌كه‌ون‪.‬‬ ‫یه‌كت���ر بینینی‌ بارزانی‌‌و نه‌وش���یروان‬ ‫مس���ته‌فا وه‌ك ل���ه‌و تاك���ه‌ وێنه‌ی���ه‌وه‌‬ ‫باڵوكرای���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌رده‌كه‌وێت به‌بێ‌ یه‌كتر‬ ‫ماچكردن‌و جۆرێك له‌ساردی تێده‌په‌ڕێت‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌ ئاوێنه‌ هۆكاری‌ ئه‌م‬ ‫س���اردییه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ زویربونی‌‬

‫هه‌ردوالی���ان ك���ه‌ به‌درێژای���ی‌ م���اوه‌ی‌‬ ‫رابردو میدیاكانیان له‌ره‌خنه‌و هه‌ڵمه‌ت ‌ی‬ ‫راگه‌یاندن به‌رامبه‌ر به‌یه‌كتر نه‌كه‌وتون‌و‬ ‫ئه‌مه‌ش پله‌ی‌ س���اردی‌ په‌یوه‌ندیه‌كانی‌‬ ‫نێوانیان���ی‌ تا ئاس���تی‌ به‌س���تن بردوه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌ كه‌ ل���ه‌‪ 24‬كاتژمێ���ری‌ به‌ر‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ نێوانیاندا‪ ،‬كه‌ناڵه‌كانی‌‬ ‫راگه‌یاندن���ی‌ گ���ۆڕان ب���ه‌رده‌وام ناوی‌‬ ‫بارزانیان به‌"سه‌رۆكی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستان‌و سه‌رۆكی‌ ماوه‌ بۆ درێژكراوه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان" بردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ له‌ماوه‌ی‌ رابردودا‪،‬‬ ‫چه‌ندی���ن كه‌س���ایه‌تی‌ وه‌ك نێچیرڤ���ان‬ ‫بارزانی‌‌و دكتۆر مه‌حمود عوسمان‌و دكتۆر‬ ‫به‌رهه‌م س���اڵح‪ ،‬هه‌وڵێك���ی‌ زۆریانداوه‌‬ ‫رێگ���ه‌ بۆ ئه‌نجامدانی‌ ئ���ه‌م كۆبونه‌وه‌یه‌‬ ‫خۆشبكه‌ن به‌مه‌به‌ستی‌ ئاساییكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ نێوان س���ه‌ركرده‌ی‌ دو هێزه‌‬ ‫براوه‌كه‌ی‌ یه‌كه‌م‌و دوه‌می‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫ئه‌م هه‌واڵنه‌ش هاوكاته‌ له‌گه‌ڵ‌ په‌رۆشیی‌‬ ‫واڵتانی‌ ده‌وروب���ه‌ر به‌تایبه‌تی‌ ئێران بۆ‬ ‫راگرتنی‌ جۆره‌ هاوس���ه‌نگی‌و ئارامیه‌ك‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫له‌كاتژمێر ‪12‬ی‌ نی���وه‌ڕۆدا‪ ،‬بارزانی‌‌و‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فاو به‌ئاماده‌بونی‌ فوئاد‬ ‫حس���ێن‪ ،‬له‌پش���ت ده‌رگای‌ داخراوه‌وه‌‪،‬‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ی‌ نێوانیان ده‌س���تپێده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫فوئاد حس���ێن دوای‌ چه‌ند ده‌قیقه‌یه‌ك‬ ‫هه‌ردوكیان به‌ته‌نها جێده‌هێڵێت‌و ئه‌وان‬ ‫به‌ته‌نها ده‌س���ت به‌گفتوگۆی‌ دوقۆڵییان‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیاریی���ه‌كان مه‌س���ه‌له‌ی‌‬ ‫پێكهێنان���ی‌ حكومه‌ت���ی‌ داهات���و‬ ‫به‌ش���ێك له‌گفتوگۆكانی���ان ده‌بێ���ت‌و‬

‫پارتی‌‪ :‬دڵنیاكه‌ره‌وه‌ی‌ خه‌ڵك ‌ه‬ ‫ی ره‌وشه‌ك ‌ه ئارامه‌‬ ‫به‌وه‌ ‌‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬

‫پارتی‌ سه‌ردانه‌كه‌ی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫بۆ الی‌ بارزانی‌ به‌هه‌نگاوێكی‌ دڵنیاكه‌ره‌وه‌ ‌ی‬ ‫خه‌ڵك‌وه‌س���فده‌كات كه‌ "ره‌وشه‌كه‌ ئارامه‌‪.‬‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ عه‌ل���ی‌ عه‌ون���ی‌‪ ،‬ئه‌ندام���ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ پارتی به‌ ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند‪" ،‬ئه‌و س���ه‌ردانه‌ زۆر مه‌به‌س���تی‌‬ ‫تێدابو‪ ،‬دوربونی‌ دو حزبی‌ گه‌وره‌ له‌ساحه‌ی‌‬ ‫سیاس���ی‌ ته‌حه‌مول ناكرێت‪ ،‬به‌گش���تی‌ بۆ‬ ‫دڵنیاكردنه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان بوه‌ كه‌‬ ‫ره‌وشه‌كه‌ ره‌وشێكی‌ ئارامه‌"‪.‬‬ ‫عه‌ون���ی‌ پرس���یاری‌ ئ���ه‌وه‌ش ده‌كات‬

‫گۆڕان‪ :‬هه‌م‬ ‫ئاساییه‌و هه‌م‬ ‫نائاساییه‌‬

‫به‌ش���ێكی‌ سه‌ره‌كیش���ی‌ تایبه‌ت ده‌بێت‬ ‫به‌پێداچون���ه‌وه‌ به‌و هه‌ڵ���ه‌و گرفتانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌راب���ردودا په‌یوه‌ندیه‌كان���ی‌ نێوانیانی‌‬ ‫گ���رژ‌و ئاڵۆزكردوه‌‌و ده‌ش���ێت له‌مه‌ودوا‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان وه‌ك هێزی‌ دوه‌م‬ ‫له‌سه‌ر ئاس���تی‌ كوردستان‌و وه‌ك هێزی‌‬ ‫یه‌كه‌م له‌سه‌ر ئاستی‌ سلێمانی‌ مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ بكرێت‪.‬‬ ‫له‌جه‌غتكردن���ه‌وه‌‬ ‫جگ���ه‌‬ ‫له‌ئاس���اییكردنه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌‬ ‫نێوانی���ان‌و پێكهێنان���ی‌ حكوم���ه‌ت‪،‬‬ ‫دۆس���یه‌كانی‌ ئاسایش���ی‌ هه‌رێم‌و نه‌وت‌و‬ ‫كێشه‌ی‌ پارێزگاری‌ س���لێمانی‌‪ ،‬ته‌وه‌ری‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ گفتوگۆكانیان بوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫باس له‌مه‌سه‌له‌ی‌ ده‌س���توریش كراوه‌‪،‬‬ ‫به‌وپێیه‌ی‌ وه‌ك س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪" ،‬ئه‌گه‌ر نه‌وشیروان‬ ‫مس���ته‌فا پێش���مه‌رگه‌ بێت‌و ته‌نها یه‌ك‬ ‫گولل���ه‌ی‌ پێبمێنێت‪ ،‬ئ���ه‌وا ده‌ینێت به‌و‬ ‫ده‌ستوره‌وه‌ كه‌ هێشتا مشتومڕ له‌سه‌ری‌‬ ‫یه‌كالیی‌ نه‌بۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا دوای‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫دو كاتژمێر كۆبونه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌ مه‌س���عود‬ ‫بارزان���ی‌‪ ،‬له‌ده‌وروب���ه‌ری‌ كاتژمێر ‪2‬ی‌‬ ‫پاش���نیوه‌ڕۆ ده‌گاته‌ به‌رده‌م میوانخانه‌‬ ‫تایبه‌ته‌ك���ه‌ی‌ نێچیرڤ���ان بارزان���ی‌‬ ‫له‌هه‌ولێ���ر‌و دوای‌ پێش���وازیلێكردن‌و بارزانی‌و نه‌وشیروان مسته‌فا ‪ -‬پیرمام ‪ 11/25‬فۆتۆ‪ :‬بڕیار نامیق‬ ‫پرسیارو وه‌اڵمێكی‌ دۆس���تانه‌‪ ،‬له‌پشت‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و زانیاریان���ه‌ی‌ ده‌س���ت به‌ناوبراوی‌ وتوه‌ كه‌ "خۆت سه‌رپش���ك نه‌وش���یروان مس���ته‌فا به‌ره‌و سلێمانی‌‬ ‫ده‌رگای‌ داخ���راوه‌وه‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ی���ان‬ ‫ده‌س���تپێده‌كه‌ن‪ ،‬به‌هه‌مانش���ێوه‌ دكتۆر ئاوێنه‌ كه‌وتون‪ ،‬مه‌س���ه‌له‌ی‌ پێكهێنانی‌ ده‌كه‌ین به‌ویژدانه‌وه‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ لیژنه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬دوای‌ دو كاتژمێ���رو نیو‬ ‫فوئاد حس���ێن پاش چه‌ند ده‌قیقه‌یه‌ك حكومه‌ت��� ‌ی بنكه‌ف���راوان ت���ه‌وه‌ره‌ی‌ پێكهێنان���ی‌ حكومه‌ت���ی‌ بنكه‌ف���راوان‌و ده‌گاته‌ ناو ش���اری‌ س���لێمانی‌‪ ،‬ناوبراو‬ ‫ئاماده‌ب���ون‪ ،‬نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‌و س���ه‌ره‌كی‌ گفتوگۆكان���ی نێوانیان بوه‌‪ ،‬دابه‌ش���كردنی‌ پۆس���ته‌ حكومیی���ه‌كان له‌س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌ دوێنێی���دا ته‌نها س���ێ‌‬ ‫كاتژمێر له‌هه‌ولێر به‌سه‌رده‌بات‌و هه‌شت‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌ جێده‌هێڵێت‌و پێكه‌وه‌ له‌و چوارچێوه‌یه‌شدا نه‌وشیروان مسته‌فا بكه‌یت"‪.‬‬ ‫له‌دوای‌ كاتژمێر ‪3‬ی‌ پاشنیوه‌ڕۆشه‌وه‌‪ ،‬كاتژمێریش له‌نێو ئوتومبێلدا‪.‬‬ ‫به‌ر له‌جێهێش���تنی‌ نێچیرڤ���ان بارزانی‌‪،‬‬ ‫گفتوگۆی‌ دوقۆڵییان ده‌ستپێده‌كه‌ن‪.‬‬

‫ی‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‪ :‬بۆ پته‌وكردن ‌‬ ‫ێ الیه‌نه‌ك ‌ه بوه‌‬ ‫به‌رنامه‌كانی‌ س ‌‬

‫ده‌بێ���ت‬ ‫"ب���ۆ‬ ‫ك���ه‌‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیس��ل�امی‌ كوردس����تانیش‬ ‫دانیش���تنی‌ دو س���ه‌رۆك پێوایه‌ كۆبونه‌وه‌ دوقۆڵیه‌كه‌ی‌ نێوان‬ ‫حزب بۆ په‌راوێزخستن ‌ی الیه‌نه‌كان ‌ی رێكخه‌ری‌ گشتیی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫تر بێت؟" هه‌روه‌ها به‌پێویس���تی‌ س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪ ،‬بۆ "پته‌وكردنی‌‬ ‫ده‌زانێ���ت‪" ،‬هه‌م���و حزب���ه‌كان پ����ڕۆژه‌و به‌رنامه‌كانی‌ هه‌ر س����ێ‌‬ ‫په‌یوه‌ندیان له‌گه‌ڵ یه‌كتری‌ هه‌بێت‪ ،‬الیه‌نه‌كه‌ی ئۆپۆزسیۆن بوه‌"‪.‬‬ ‫ئینج���ا دو دوه‌ یان چ���وار چواره‌‪.‬‬ ‫له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ عه‌بدولس����تار‬ ‫ئێمه‌‌و یه‌كێتی‌ زۆر له‌یه‌كه‌وه‌ نزیكین‌و مه‌جی����د‪ ،‬ئه‌ندام����ی‌ مه‌كته‌ب����ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانمان زۆر ئاساییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ سیاس����ی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیس��ل�امی‌‬ ‫نائاس���اییه‌ دوربونێك له‌نێوان گۆڕان‌و كوردستان‪ ،‬ده‌ڵێت‪" ،‬ئێمه‌ له‌و‬ ‫پارتی‌ هه‌بوه‌‌"‪ .‬عه‌ونی‌ بێئاگایی‌ خۆی‌ سه‌ردانه‌ ئاگاداركراوینه‌ته‌وه‌و‬ ‫گفتوگۆی����ه‌ك‌و‬ ‫له‌وه‌ نیشاندا كه‌ "یه‌كێـتی‌ له‌و سه‌ردانه‌ ه����ه‌ر‬ ‫هه‌ستیارییه‌كی‌ ده‌ربڕیبێت"‪.‬‬ ‫س����ه‌ردانیكردنێك له‌باره‌ی‌‬

‫له‌ناو بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕاندا دو تێڕوانینی‌ جیاواز‬ ‫هه‌یه‌ بۆ ئه‌و س���ه‌ردانه‌ی‌ نه‌وش���یروان‪ ،‬الیه‌ك‬ ‫پێیوایه‌‪" ،‬زۆر ئاساییه‌ الیه‌نه‌ براوه‌كان به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫دابنیش���ن"‪ .‬الیه‌كه‌ی‌ تر پێیوایه‌‪" ،‬ده‌بو زیاتر‬ ‫له‌دو كه‌س له‌و كۆبونه‌وه‌یه‌دا به‌شداربونایه‌"‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د تۆفی���ق ره‌حیم‪ ،‬به‌رپرس���ی‌ ژوری‌‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌ سیاسیه‌كانی‌ گۆڕان به‌ئاوێنه‌ی‌‌وت‪،‬‬ ‫"سه‌ردانی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا بۆ الی‌ مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌ په‌یوه‌ندیه‌كی‌ ئاس���اییه"‪‌.‬وتیشی‌‪" ،‬ئه‌و‬

‫پرس����ه‌ سیاس����یه‌كان بێ����ت ی����ان‬ ‫حكوم����ه‌ت‬ ‫پێكهێنان����ی‌‬ ‫له‌س����ه‌ر‬ ‫یاخود بۆ سه‌قامگیركردنی‌ ره‌وشی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تان بێت‪ ،‬ئێمه‌ به‌ش����تێكی‌ باشی‌‬ ‫ده‌زانین‌و ئومێ����د ده‌كه‌ین ئه‌و س����ه‌ردانه‌‬ ‫به‌ئه‌نجامی‌ باش بگات"‪.‬‬ ‫عه‌بدولس����تار پێیوایه‌ ئه‌و سه‌ردانه‌ "بۆ‬ ‫پته‌وكردنی‌ پڕۆژه‌و به‌رنامه‌كانی‌ هه‌ر س����ێ‌‬ ‫الیه‌نه‌كه‌ی����ه‌ (گ����ۆڕان‪ ،‬یه‌كگرتوو كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیس��ل�امی‌)‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئێم����ه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫راب����ردودا كۆمه‌ڵێك به‌رنام����ه‌و پرۆژه‌مان‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬له‌سه‌ری‌ رێككه‌وتوین‌و بڕیارمانداوه‌‬ ‫پێداگریی‌ له‌سه‌ربكه‌ین"‪.‬‬

‫سه‌ردانه‌ به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك بۆ په‌راوێزخستنی‌‬ ‫یه‌كێت ‌ی نیه‌‌‪. .‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا عوسمان بانیمارانی‌‪ ،‬هه‌ڵسوڕاوی‌‬ ‫گۆڕان پێیوایه‌‪" ،‬من ئه‌و كۆبونه‌وه‌م پێی‌ باشه‌‬ ‫بۆ لێكتێگه‌یش���تن‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی‌ پێم خراپبو‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬دانیش���تنی‌ دو قۆڵ���ی‌ ئه‌نجامدراوه‌‪.‬‬ ‫حه‌زمده‌كرد ئه‌و نه‌ریته‌ كۆتایی‌ پێبێت له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌س���تی‌ گۆڕان ك���ه‌ ده‌بو زیاتر ل���ه‌دو كه‌س‬ ‫به‌شداربوایه‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فاو مه‌سعود بارزان ‌‬

‫یه‌كگرتو‪:‬‬ ‫بۆ متمان ‌ه‬ ‫دروستكردنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫له‌نێوان هه‌ردوالدا‬

‫نه‌شیروان مسته‌فاو مه‌سعود بارزانی‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ دو ئه‌كته‌ری‌ س���ه‌ره‌كی‌ ش���انۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاسی‌ ئێستای‌ كوردستانن‪ ،‬نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 50‬س���اڵ‌ ملمالنێی‌ سیاس���ی‌ له‌دوای‌‬ ‫خۆیان���ه‌وه‌ به‌جێده‌هێڵن‪ ،‬دوێنێ‌ ئه‌وان‬ ‫س���ه‌رنجی‌ هه‌مو میدیاكان‌و رای‌ گشتی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تانیان ب���ه‌ره‌و الی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ خۆیان راكێش كرد‪.‬‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فاو مه‌س���عود‬ ‫بارزانی‌‪ ،‬هه‌ردوكی���ان نه‌وه‌ی‌ رۆژگاری‌‬ ‫جه‌نگی‌ دوه‌می‌ جیهانین‪ ،‬نه‌وش���یروان‬

‫س���اڵێك ب���ه‌ر له‌كۆتایی‌ ئ���ه‌و جه‌نگه‌‬ ‫له‌س���لێمانی‌‌و بارزانیش ساڵێك دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆتاییهاتن���ی‌ له‌مه‌هاب���اد‪ ،‬هاتونه‌ته‌‬ ‫دنی���اوه‌‪ .‬هه‌ردوكی���ان له‌هه‌ڕه‌ت���ی‌‬ ‫هه‌رزه‌كاریی���ه‌وه‌ تێك���ه‌ڵ‌ ب���ه‌كاری‌‬ ‫سیاس���ی‌ بون‪ ،‬نه‌وش���یروان مسته‌فا‬ ‫له‌رێكخراوه‌ قوتابیه‌كاندا كاری‌ كردوه‌و‬ ‫له‌ناوه‌ڕاس���تی‌ ده‌ی���ه‌ی‌ ‪1960‬دا ب���وه‌‬ ‫له‌الیه‌نگری‌ باڵی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫له‌نزیكه‌وه‌ تاڵه‌بانی‌ ناسیوه‌‌و له‌كۆتایی‌‬ ‫ئه‌و ده‌یه‌ش���دا بوه‌ به‌خاوه‌ن ئیمتیازی‌‬ ‫گۆڤ���اری‌ (رزگاری‌)‌و رۆڵی‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫له‌ده‌ركردنی���دا بینیوه‌ ك���ه‌ ره‌خنه‌ی‌‬ ‫توندی‌ ئاراسته‌ی‌ پارتی‌‌و بارزانی‌ تێدا‬ ‫كراوه‌‪ .‬ساڵی‌ ‪ 1972‬به‌هۆی‌ تۆمه‌تێكه‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌الیه‌ن پارتییه‌وه‌ ده‌خرێته‌ پاڵی‌‌و‬ ‫وه‌ك ناڕه‌زای���ی‌ ده‌ربڕینێ���ك به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ده‌سه‌اڵتی‌ تاكڕه‌وانه‌ی‌ له‌كوردستاندا‪،‬‬ ‫روده‌كات���ه‌ نه‌مس���ا‌و ل���ه‌وێ‌ ده‌س���ت‬ ‫به‌خوێندن ده‌كات تا دوای‌ دامه‌زراندنی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و هه‌ڵگیرس���انه‌وه‌ی‌ ش���ۆڕش‪،‬‬

‫یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌ كوردس���تان كه‌‬ ‫تائێستا الیه‌نێكی‌ هاوبه‌شی‌ ده‌سه‌اڵت ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ پارتی‌‌و رێككه‌وتنی‌ ستراتیحی‌‬ ‫له‌نێوانیان���دا هه‌یه‌‪ ،‬ئ���ه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌‬ ‫به‌به‌ش���ێك له‌"رێكخس���تنه‌وه‌ی‌ كێشه‌‬ ‫ناوخۆیه‌كانی‌ هه‌رێم" ده‌زانێت‪.‬‬ ‫فه‌ری���د ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ ،‬ئه‌ندام���ی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت���ی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د‪" ،‬ئێم���ه‌ ل���ه‌و س���ه‌ردانه‌‬ ‫ئاگادارنه‌كراوینه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ته‌نی���ا ‌وه‌كو‬ ‫له‌راگه‌یاندنه‌كان���ه‌وه‌‬ ‫هاواڵتی���ان‬ ‫زانیومان���ه‌و ‌وه‌كو یه‌كێت���ی‌ نیگه‌ران‬ ‫نین له‌و كۆبونه‌وه‌یه‌و ئه‌وه‌ به‌ش���ێكه‌‬ ‫له‌رێكخستنه‌وه‌ی‌ كێشه‌ ناوخۆییه‌كانی‌‬

‫هه‌رێ���م‪ .‬ئێمه‌ پش���تگیری‌ ده‌كه‌ین‌و‪،‬‬ ‫تێكه‌ڵب���وه‌ به‌مه‌س���ه‌له‌ی‌ پێكهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ پێمانوانیه‌ دژ بێت‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی‌ یه‌كێتی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌تیه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫پێشبینی‌ ده‌كات له‌سه‌ر چاره‌سه‌رێكی‌‬ ‫مامناوه‌ن���دی‌ رێككه‌وتب���ن له‌س���ه‌ر‬ ‫كه‌یس���ی‌ پارێزگاری‌ س���لێمانی‌ ‌وه‌كو‬ ‫چۆن ئێس���تا ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگای‌‬ ‫س���لێمانی‌ هه‌وڵی‌ ب���ۆ ده‌دات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هۆش���داری‌ ئ���ه‌وه‌ش ده‌دات "ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ���ه‌و كاره‌ به‌بێ‌ ره‌زامه‌ن���دی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئ���ه‌وا به‌دڵنیاییه‌وه‌ ئێمه‌ دژی‌‬ ‫ده‌وه‌ستینه‌وه‌"‪.‬‬

‫یه‌كگرتوی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردستان كه‌ تا‬ ‫پێش هه‌ڵبژاردن���ه‌ په‌رله‌مانیه‌كه‌ی‌ ‪‌ 21‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌یل���ول‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ گۆڕان له‌ی���ه‌ك به‌ره‌ی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا بون‪ ،‬پێیوایه‌ ئه‌و كۆبونه‌وه‌‬ ‫دوقۆڵیه‌ پێویست بوه‌ بۆ دروستكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫متمانه‌ له‌نێوان پارتی‌‌و گۆڕان‪.‬‬ ‫له‌الی���ه‌ن خۆی���ه‌وه‌ ئه‌بوبه‌ك���ر عه‌لی‌‪،‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس��� ‌ی یه‌كگرتو‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪" ،‬ئه‌و دو هێزه‌ له‌روی‌‬

‫مێژوی���ه‌وه‌ تایبه‌تمه‌ندی‌ خۆی���ان هه‌یه‌‌و‬ ‫هه‌ندێكج���ار بێمتمانه‌یی‌‌و به‌دگومانییه‌ك ‌ی‬ ‫قوڵت���ر هه‌ی���ه‌ ل���ه‌و هێزانه‌ی‌ ت���ر‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێویستیان به‌ئیشكردنێك ‌ی زۆرتر هه‌یه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ متمانه‌ دروستبكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ پێیوایه‌ ئه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫بوه‌ كه‌ "متمانه‌ دروستبێته‌وه‌ له‌نێوان ئه‌و‬ ‫دو كه‌سه‌ (نه‌وشیروان مسته‌فا‌و بارزانی‌)‪،‬‬ ‫سه‌رئه‌نجام له‌نێوان ئه‌و دو هێزه‌دا"‪.‬‬

‫ی‬ ‫تاڵه‌بانی‌‪ ،‬ئه‌ڵق ‌ه ونبوه‌كه‌ ‌‬ ‫كۆبونه‌و ‌ه چاره‌نوسسازه‌كان‬

‫نه‌وه‌ی سه‌رده‌می جه‌نگی دوه‌می جیهانی‬ ‫كه‌ رۆڵێكی‌ كارا له‌هه‌ڵگیرس���انه‌وه‌یدا‬ ‫ده‌بینێت‌و به‌درێژایی‌ س���ااڵنی‌ ده‌یه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫‪‌1980‬و ‪‌1990‬و ت���ا س���اڵی‌ ‪ 2006‬وه‌ك‬ ‫كه‌سی‌ دوه‌می‌ ناو یه‌كێتی‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬له‌س���اڵی‌ ‪2009‬دا بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان داده‌مه‌زرێنێ���ت‌و له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ئه‌مدواییه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانیشدا ئه‌م‬ ‫بزوتنه‌وه‌یه‌ ده‌بێته‌ دوه‌م هێزی‌ سیاسی‌‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫مه‌سعود بارزانی‌‪ ،‬له‌هه‌ڕه‌تی‌ الوییه‌وه‌‬ ‫به‌حكوم���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كوڕی‌ مس���ته‌فا‬ ‫بارزان���ی‌ ب���وه‌‪ ،‬رۆڵی‌ گرنگ���ی‌ له‌ناو‬ ‫پارتیدا پێس���پێردراوه‌‪ ،‬له‌ناوه‌ڕاس���تی‌‬ ‫ده‌ی��� ‌هی‌ ‪1960‬دا ب���وه‌ به‌به‌رپرس���ی‌‬ ‫ده‌زگای‌ پاراس���تن‌و ل���ه‌‪1970‬دا ب���وه‌‬ ‫به‌ئه‌ندامی‌ كۆمیته‌ی‌ ناوه‌ندی‌‌و له‌دوای‌‬ ‫مردنی‌ مسته‌فا بارزانیشه‌وه‌ له‌‪1979‬دا‪،‬‬ ‫به‌س���ه‌رۆكی‌ پارتی‌ هه‌ڵبژێردراوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌یه‌كێك له‌میره‌كانی‌ ش���ه‌ڕی‌ ناوخۆی‌‬ ‫كوردستان داده‌نرێت‪ ،‬مه‌سعود بارزانی‌‬ ‫دو جار به‌سه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬

‫ی‬ ‫یه‌كێتی‌‪ :‬به‌شێك ‌ه له‌رێكخستنه‌وه‌ ‌‬ ‫كێشه‌ ناوخۆییه‌كانی‌ هه‌رێم‬

‫هه‌ڵبژێ���ردراوه‌‪ ،‬جارێكی���ان له‌الی���ه‌ن‬ ‫په‌رله‌مان���ه‌وه‌و ج���اری دوه‌میش���یان‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنێكی‌ گش���تیداو پارته‌كه‌ی‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌ ئه‌م دوایی���ه‌دا براوه‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌م بو‪.‬‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‌و مه‌س���عود‬ ‫بارزانی‌‪ ،‬به‌درێژایی‌ ‪ 50‬س���اڵی‌ رابردو‬ ‫ب���ه‌دو ئاڕاس���ته‌‌و ئامانج���ی‌ ناكۆك‌و‬ ‫پێچه‌وان���ه‌ كاریان كردوه‌‪ ،‬ئێس���تاش‬ ‫ملمالنێی ئه‌وه‌یانه‌ كه‌ كامیان خاوه‌نی‌‬ ‫بڕیاری‌ هه‌رێمی‌ كوردستان بن‪.‬‬

‫هه‌تا نزیك���ه‌ی‌ ‪ 11‬مانگ له‌مه‌وبه‌ر‪،‬‬ ‫ه���ه‌ركات پیرم���ام‌و س���ه‌اڵحه‌دین‬ ‫كۆبونه‌وه‌یه‌ك���ی‌ گرنگ���ی‌ به‌خ���ۆوه‌‬ ‫ببینیای���ه‌‪ ،‬تاڵه‌بانی‌ به‌ش���داربویه‌كی‌‬ ‫دیاری‌ ناوی‌ ده‌بو‪ ،‬هه‌ركاتیش بارزانی‌‬ ‫نیازی‌ بوایه‌ مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌ هه‌ستیاری‌‬ ‫ناوخۆی���ی‌‌و ده‌ره‌ك���ی‌ یه‌كالبكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌میشه‌ تاڵه‌بانی‌ كه‌س���ایه‌تی‌ ژماره‌‬ ‫یه‌ك بو بۆ كۆبونه‌وه‌ له‌گه‌ڵی‌‪.‬‬ ‫دوێنێ���ش له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌ دوقۆڵی‌‬ ‫بارزان���ی‌‌و نه‌وش���یروان مس���ته‌فادا‪،‬‬ ‫ك���ه‌ به‌ش���ێك له‌چاودێ���ران ب���ه‌‬ ‫"رێكخستنه‌وه‌ی‌ كێشه‌ ناوخۆییه‌كانی‌‬ ‫هه‌رێم" وه‌سفیانكرد‪ ،‬جه‌الل تاڵه‌بانی‌‬ ‫ئه‌ڵقه‌یه‌ك���ی‌ ونبوی‌ ناو ئ���ه‌و درامایه‌‬ ‫بو‪.‬‬ ‫به‌درێژای���ی‌ ‪ 22‬س���اڵی‌ حكومڕانی‌‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬هه‌میش���ه‌ ت���ه‌وه‌ری‌ كۆبونه‌وه‌‬ ‫چاره‌نوسسازه‌كان‪ ،‬كه‌سانی‌ یه‌كه‌می‌ ناو‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ بڕیاری‌ یه‌كالكه‌ره‌وه‌یان‬ ‫له‌س���ه‌ر داوه‌و هه‌میشه‌ش له‌پاڵ ناوی‌‬

‫بارزان���ی‌‪ ،‬تاڵه‌بانیش هات���وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێده‌چێ���ت له‌مه‌ودوا به‌هۆی‌ تێكچون ‌‬ ‫ی‬ ‫ریزبه‌ندیی‌ سیاسیی‌ هێزه‌كان له‌هه‌رێم‪،‬‬ ‫گۆڕان‌و نه‌وشیروان مسته‌فا ئه‌و جێگه‌یه‌‬ ‫پڕبكه‌نه‌وه‌ ك���ه‌ تاڵه‌بانی‌ ته‌مه‌ن (‪80‬‬ ‫ساڵ) به‌هۆی‌ نه‌خۆشكه‌وتنی‌ له‌ ‪17‬ی‌‬ ‫كانونی‌ یه‌كه‌می‌ ‪ 2012‬هه‌ولێرو به‌غدای‌‬ ‫ب���ه‌ره‌و نه‌خۆش���خانه‌یه‌كی‌ ئه‌ڵمانی���ا‬ ‫به‌جێیهێشتوه‌‪ .‬كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ دوێنێی‌‬ ‫پیرمامیش سه‌ره‌تای‌ ده‌ركه‌وتنی‌ ئه‌و‬ ‫قۆناغه‌یه‌‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫ی ده‌شارێته‌وه‌‬ ‫ئاسایش برینداربونی‌ كارمه‌ندێكی‌ خۆ ‌‬

‫ئاوێن ‌ه ورده‌كاری كوژراوه‌كان ‌ی دۆسیه‌ ‌ی‬ ‫به‌رپرسی‌ پاسه‌وانه‌كه‌ ‌ی تاڵه‌بان ‌ی ئاشكراده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫چوارشه‌ممه‌ی‌ رابردو‪ ،‬سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕوداوێكی‌ چاوه‌ڕواننه‌كراو رۆژ ‌ی‬ ‫كرده‌وه‌‪ ،‬كاتێك هه‌واڵی‌ كوشتنی‌‬ ‫به‌رپرسی‌ پاسه‌وانه‌كانی‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫له‌دۆخێكی‌ ته‌مومژاویدا باڵوكرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫رۆژێك دواتر ئاسایش كوشتنی‌ كه‌سێكی‌‬ ‫به‌گومانی‌ "تێوه‌گالن" له‌و روداوه‌دا‬ ‫باڵوكرده‌وه‌و له‌هه‌مانكاتدا كارمه‌ندێكی‌‬ ‫ئاسایش له‌و روبه‌روبونه‌وه‌یه‌دا كوژرا‪،‬‬ ‫زانیارییه‌كانی‌ ئاوێنه‌ش ئاشكرایده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ كارمه‌ندێكی‌ دیكه‌ی‌ ئاسایش له‌و‬ ‫روداوه‌ی‌ دواییدا برینداربوه‌‪.‬‬ ‫له‌دوای‌ س����ه‌عات ‪3‬ی‌ دوانیوه‌ش����ه‌وی‌‬ ‫چوارش����ه‌ممه‌ی‌ رابردو (‪،)2013/11/20‬‬ ‫سه‌روه‌ت حه‌مه‌ ره‌شید‪ ،‬به‌رپرسی‌ پاسه‌وانه‌‬ ‫تایبه‌تیه‌كانی‌ تاڵه‌بان����ی‌‪ ،‬له‌غه‌ڵبه‌غه‌ڵبی‌‬ ‫چه‌ند كه‌سێكی‌ نه‌ناسراوو ده‌مامكدار له‌ناو‬ ‫ماڵه‌كه‌ی‌ خۆیدا به‌خه‌به‌ردێت‪ .‬ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫دوانن‌و یه‌كێكیش له‌خواره‌وه‌ی‌ خانوه‌كه‌ی‌‬ ‫سه‌روه‌ت پاسه‌وانییان ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ زانیارییه‌كانی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬ئه‌و دو‬ ‫كه‌سه‌ له‌رێگه‌ی‌ په‌یژه‌یه‌كه‌وه‌ كه‌ به‌ته‌نیشت‬ ‫ال چۆڵه‌كه‌ی‌ ماڵی‌ سه‌روه‌تدا هه‌ڵواسراوه‌‪،‬‬ ‫س����ه‌ركه‌وتون‌و له‌په‌نجه‌ره‌یه‌كی‌ به‌ش����ی‌‬ ‫دواوه‌ی‌ خانوه‌ك����ه‌وه‌‪ ،‬چونه‌ت����ه‌ ناو ماڵی‌‬ ‫سه‌روه‌ت‪ .‬دو كه‌سه‌ نه‌ناسراوه‌كه‌ زانیاری‌‬ ‫ئه‌وه‌ی����ان هه‌بوه‌ كه‌ س����ه‌روه‌ت پاره‌یه‌كی‌‬ ‫زۆری‌ له‌الیه‌‪ ،‬بۆیه‌ سه‌ره‌تا داوای‌ لێده‌كه‌ن‬ ‫شوێنی‌ پاره‌كانی‌ پێبڵێت‪ ،‬به‌اڵم سه‌روه‌ت‬ ‫خۆی‌ ده‌چێت‌و جانتایه‌كیان بۆ ده‌هێنێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ر به‌گه‌یشتنی‌ جانتاكه‌ بۆ ده‌ستی‌‬ ‫دو كه‌س����ه‌كه‌‪ ،‬س����ه‌روه‌ت له‌الی����ه‌ن ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌وه‌ ده‌درێته‌ به‌ر چه‌قۆ به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫كوشتنی‌‪ ،‬ناوبراو ئه‌گه‌رچی‌ كه‌مێك به‌رگری‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ برینه‌كانیه‌وه‌ له‌هۆش‬ ‫خۆی‌ ده‌چێت‌و ده‌كه‌وێت به‌زه‌ویدا‪.‬‬ ‫روداوه‌ك����ه‌ لێ����ره‌دا كۆتای����ی نایه‌ت‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ ئه‌و دو كه‌س����ه‌ كاتێك جانتاكان‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ده‌بینن بڕێكی‌ زۆر كه‌م پاره‌ی‌‬ ‫تێدای����ه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌گه‌ڕێن����ه‌وه‌و ده‌یانه‌وێت‬ ‫شوێنی‌ راسته‌قینه‌ی‌ پاره‌كان به‌سه‌روه‌ت‬ ‫ئاشكرابكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ سه‌روه‌ت‬

‫له‌هۆش خۆی‌ چوه‌و كاتیش له‌به‌رژه‌وه‌ندیان‬ ‫نیه‌‪ 3 ،‬گولله‌ ده‌نێن به‌سه‌روه‌ته‌وه‌و له‌وێدا‬ ‫گیانله‌ده‌س����تده‌دات‪ ،‬تۆمه‌تباره‌كانی����ش‬ ‫هه‌ڵدێن‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌یانیه‌ سه‌روه‌ت به‌نیازبوه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌ڵمانیا بۆ ئه‌و نه‌خۆش����خانه‌یه‌ی‌ كه‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ ل����ێ ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم روداوی‌‬ ‫كوش����تنه‌كه‌ی‌ س����ه‌رده‌قی‌ هه‌واڵ‌و بابه‌ته‌‬ ‫میدیاییه‌كان����ی‌ ئ����ه‌و رۆژه‌ی‌ ش����كاندو‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ زۆر خێرا هه‌واڵی‌ كوشتنه‌كه‌‬ ‫باڵوبۆوه‌و چه‌ندین لێكدانه‌وه‌و گێڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫جیاجیای‌ بۆ كرا‪.‬‬ ‫كه‌س����وكاری‌ س����ه‌روه‌ت‪ ،‬به‌تایبه‌ت����ی‌‬ ‫ب����اوك‌و براكانی‌‪ ،‬وه‌ك خه‌ڵكی‌ ئاس����ایی‬ ‫روداوه‌كه‌یان بیس����توه‌و ئه‌وانیش شتێكی‌‬ ‫ئه‌وتۆ له‌وباره‌یه‌وه‌ نازانن‪ ،‬ته‌نیا ئه‌وه‌نده‌‬ ‫نه‌بێت ك����ه‌ پێیانوتراوه‌ ئه‌و مه‌س����ه‌له‌یه‌‬ ‫ب����ۆ حكومه‌ت جێبهێڵن‪ .‬حه‌مه‌ ره‌ش����ید‪،‬‬ ‫باوكی‌ س����ه‌روه‌ت‪ ،‬كه‌ پیاوێكی‌ به‌ته‌مه‌نه‌و‬ ‫ئاس����ه‌واری‌ خه‌مێك����ی‌ ق����وڵ به‌س����ه‌ر‬ ‫روخس����اریه‌وه‌ نیش����تبو‪ ،‬به‌تۆنێكی‌ نه‌رم‬ ‫وتی‌‪" ،‬سه‌عات ‪4‬ی‌ به‌یانی‌ بو‪ ،‬ته‌له‌فۆنیان‬ ‫بۆ كردی����ن‌و هه‌واڵه‌كه‌یان پێداین‪ ،‬كاتێك‬ ‫چوین‪ ،‬كوڕه‌كه‌مان له‌پزیش����كی‌ دادوه‌ریی‌‬ ‫بو"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م روداوه‌ كه‌ بۆ زۆرێ����ك له‌خه‌ڵكی‌‬ ‫س����لێمانی‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ ته‌مومژاوی����ی‌‬ ‫س����ه‌یرده‌كرا‪ ،‬پاش ‪ 24‬سه‌عات روداوێكی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ كوش����تنی‌ به‌دوای‌ خۆی����دا هێنا‪،‬‬ ‫ك����ه‌ ئه‌ڵقه‌یه‌كی‌ دیك����ه‌ ب����و له‌زنجیره‌ی‌‬ ‫روداوه‌ س����ه‌ره‌كیه‌كه‌‪ .‬ئه‌م����ه‌ی‌ دوایی����ان‬ ‫هه‌ر له‌س����لێمانی‌ بو‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڕه‌كێكی‌‬ ‫جیاواز‪.‬‬ ‫هێ����زه‌ ئه‌منی����ه‌كان پ����اش چه‌ن����د‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك����ی‌ س����ه‌ره‌تایی‌‪ ،‬گومانیان‬ ‫ده‌چێته‌ س����ه‌ر كه‌س����ێك به‌ناوی‌ جوتیار‬ ‫عومه‌ر‪ ،‬له‌گه‌ڕه‌كی‌ شێخ محێدین‪ .‬ناوبراو‬ ‫كه‌ ئه‌ندامی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‬ ‫بوه‌‪ ،‬هه‌س����تی‌ كردوه‌ چاودێریی‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌ویش ئاماده‌كاریی‌ خۆی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫رۆژی‌ دوای‌ كوش����تنه‌كه‌ی‌ س����ه‌روه‌ت‪،‬‬ ‫له‌كاتژمێ����ر ‪6‬ی‌ ئێ����واره‌وه‌ ت����ا نزیكه‌ی‌‬ ‫نیوه‌شه‌و چاودێریی‌ ماڵی‌ جوتیار ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌درێژایی‌ ئ����ه‌و هه‌مو ماوه‌یه‌‪ ،‬هیچ‬ ‫تروس����كه‌یه‌كی‌ روناكی‌ له‌ماڵ����ی‌ جوتیار‬

‫باوكی‌ سه‌روه‌ت‪:‬‬ ‫کاتژمێر ‪4‬ی‌ به‌یانی‌‬ ‫بو‪ ،‬ته‌له‌فۆنیان بۆ‬ ‫كردین‌و هه‌واڵه‌كه‌یان‬ ‫پێداین‪ ،‬كاتێك‬ ‫چوین‪ ،‬كوڕه‌كه‌مان‬ ‫له‌پزیشكی‌ دادوه‌ریی‌‬ ‫بو‬ ‫نابینرێ����ت‌و س����ویچی‌ كاره‌ب����ای‌ ماڵه‌كه‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ نهێن����ی‌ گوازراوه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫له‌شوێنی‌ سه‌ره‌كییه‌وه‌ دادراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ نه‌خۆشخانه‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌رگی‌ مه‌ده‌ن ‌ی‬ ‫له‌س����ه‌عات ‪11:30‬ی‌ ش����ه‌و‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی‌ له‌به‌رده‌كرێت‌و به‌ته‌كسی‌ ره‌وانه‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ ماڵ����ی‌ ناوبراو به‌هێزی‌ ئه‌منی‌ هۆكاری‌ شاردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و برینداره‌ش‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ده‌گیرێ����ت‪ ،‬دو تیم كه‌ ژماره‌یان هه‌ش����ت سه‌رچاوه‌كه‌ ده‌ڵێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫كه‌س ده‌بێت‌و یه‌كێكیان سه‌ربه‌ دژه‌تیرۆرو ك����ه‌ ئاس����ایش نه‌یویس����توه‌ بزانرێ����ت‪،‬‬ ‫ئه‌وی‌ دیكه‌یان هێزی‌ سواته‌ (هه‌ندێكجار له‌به‌رامبه‌ر كوشتنی‌ "تۆمه‌تبارێك"دا‪ ،‬دو‬ ‫به‌ج����ل ره‌ش����ه‌كان ناوده‌برێ����ن)‪ ،‬پ����اش كارمه‌ندی‌ ئاسایش به‌ركه‌وتون‪.‬‬ ‫كاتێك "تۆمه‌تباره‌ك����ه‌" ته‌قه‌ده‌كات‌و‬ ‫وه‌رگرتنی‌ بڕیاری‌ دادوه‌ر‪ ،‬ده‌چنه‌ س����ه‌ر‬ ‫ماڵی‌ جوتیار‪ .‬چوار ك����ه‌س كه‌ هه‌مویان دوان له‌كارمه‌ندانی‌ ئاس����ایش پێوه‌ده‌بن‪،‬‬ ‫س����ه‌ربه‌ جل ره‌ش����ه‌كانن‪ ،‬ده‌چنه‌ نهۆمی‌ هاوڕێكانی����ان به‌مه‌ زۆر نیگ����ه‌ران ده‌بن‪،‬‬ ‫س����ه‌ره‌وه‌و له‌ده‌رگای‌ پێشه‌وه‌ی‌ خانوه‌كه‌ به‌تایب����ه‌ت كاتێ����ك ده‌بین����ن لوقم����ان‬ ‫ده‌ده‌ن‪ .‬له‌دیوی‌ ناوه‌وه‌ جوتیار‪ ،‬كانتۆرێكی‌ ه����اواری‌ قۆڵ����ی‌ ده‌كات‌و ده‌كه‌وێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ناوه‌ به‌په‌نجه‌ره‌كه‌وه‌‪ ،‬كاتێك هه‌ستده‌كات ئه‌وانی����ش وه‌اڵمی‌ ته‌ق����ه‌كان ده‌ده‌نه‌وه‌و‬ ‫خه‌ریكه‌ ده‌رگای‌ مه‌دخه‌له‌كه‌ ده‌شكێنرێت‪ ،‬جوتی����ار به‌رده‌كه‌وێ����ت‌و هه‌رله‌وێ����دا‬ ‫كتوپڕ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ هه‌ڕه‌مه‌كی‌ ده‌ست گیانله‌ده‌ستده‌دات‪.‬‬ ‫لوقمان گولله‌یه‌ك به‌ر شانی‌ ده‌كه‌وێت‌و‬ ‫به‌ته‌قه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ����ی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ ئاسایش����ی‌ له‌وێشه‌وه‌ به‌شێك له‌ئه‌ندامه‌كانی‌ ناوسكی‌‬ ‫سلێمانی‌ له‌راگه‌یه‌نراوێكدا‪ ،‬واباڵویكرده‌وه‌ ده‌بڕێ����ت‪ .‬ئه‌و ش����ه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌و روداوه‌ی‌‬ ‫كه‌ ته‌نها یه‌كێك له‌كارمه‌ندانی‌ ئاس����ایش به‌س����ه‌ردادێت‪ ،‬بڕیاربوه‌ ب����ۆ به‌یانیه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌ناوی‌ (لوقمان حه‌مه‌ ره‌شید) كوژراوه‌‪ ،‬پشو وه‌ربگرێت‪ .‬هاوكات لوقمان كه‌سێكی‌‬ ‫به‌اڵم به‌پێی‌ وته‌ی‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت خۆشه‌ویستی‌ ناو هاوڕێكانی‌ بوه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌‪ ،‬كارمه‌ندێكی‌ دیكه‌ش برینداربوه‌و ئ����ه‌و راهێن����ه‌ری‌ به‌ش����ێك له‌هێزه‌كانی‌‬

‫سواتیش بوه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و زانیاریانه‌ی‌ به‌ئاوێنه‌ گه‌یش����تون‪،‬‬ ‫ئاش����كرایده‌كه‌ن‪ ،‬له‌ماڵه‌ك����ه‌ی‌ جوتیاردا‬ ‫ده‌س����تگیراوه‌ به‌س����ه‌ر نزیك����ه‌ی‌ ‪22‬‬ ‫س����یمكارت‌و چه‌ندین پارچ����ه‌ جلوبه‌رگی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌و پۆلیس‌و‬ ‫ئاسایش‪ .‬دوای‌ ئه‌و روداوه‌‪ ،‬كه‌سوكاره‌كه‌ی‌‬ ‫جوتیار باس����یان له‌وه‌ كرد ك����ه‌ "ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاس����ایش ده‌یڵێت راس����ت نیه‌و كوشتنی‌‬ ‫كوڕه‌كه‌ش����مان هیچ په‌یوه‌ندی‌ به‌سه‌روه‌ت‬ ‫حاجی‌ ره‌شیده‌وه‌ نیه‌‪ ،‬چونكه‌ جگه‌له‌وه‌ی‌‬ ‫خزمایه‌تیان له‌گه‌ڵیان هه‌یه‌‪ ،‬برای‌ شیری‌‬ ‫یه‌كتریشن"‪.‬‬ ‫ئه‌و ش����ه‌وه‌‪ ،‬ترس‌و دڵه‌ڕاوكێ ته‌واوی‌‬ ‫ماڵه‌ دراوس����ێكانی‌ جوتی����ار داده‌گرێت‌و‬ ‫به‌شێكیش����یان له‌ده‌نگ����ی‌ ته‌ق����ه‌كان‬ ‫به‌خه‌به‌ردێن����ه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم هیچ كه‌س����ێك‬ ‫نه‌یتوانی����وه‌ بێت����ه‌ده‌ره‌وه‌ بۆئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫بزانێ����ت چ����ی‌ روی����داوه‌‪ .‬ئافره‌تێك����ی‌‬ ‫ش����ایه‌تحاڵ كه‌ دراوس����ێی‌ ماڵی‌ جوتیاره‌‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‪" ،‬به‌ده‌نگی‌ ته‌قه‌كان‬ ‫به‌خه‌به‌رهاتی����ن‪ ،‬ب����ۆ م����اوه‌ی‌ ‪ 5‬خوله‌ك‬ ‫ته‌ق����ه‌كان به‌رده‌وامبو‪ ،‬ب����ه‌اڵم نه‌مانوێرا‬

‫بێین����ه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئێ����ره‌ به‌هێزێك ‌ی‬ ‫زۆری‌ ئه‌منی‌ ته‌نرابو"‪ .‬له‌باره‌ی‌ چۆنیه‌تی‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ی‌ رۆژان����ه‌ی‌ جوتیارو خێزانه‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫ئه‌و دراوس����ێیه‌یان وتی‌‪" ،‬ماوه‌ی‌ دو ساڵه‌‬ ‫جوتیارو خێزانه‌كه‌ی‌ لێره‌ن‌و زۆر تێكه‌ڵی‌‬ ‫دراوس����ێكان نه‌ده‌ب����ون‌و ش����تێكی‌ ئه‌وتۆ‬ ‫له‌باره‌یانه‌وه‌ نازانین"‪.‬‬ ‫پێشتر كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ جوتیار باسیان‬ ‫له‌وه‌ كرد كه‌ كوڕه‌كه‌یان شه‌وی‌ كوشتنه‌كه‌ی‌‬ ‫سه‌روه‌ت‪" ،‬له‌ماڵ بوه‌و نه‌چوه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌رێوڕه‌سمی‌ به‌خاكسپاردنی‌ سه‌روه‌تیشدا‬ ‫ئاماده‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ په‌یوه‌ندیكرد به‌عه‌مید حه‌سه‌ن‬ ‫نوری‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ئاسایش����ی‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم ناوبراو وت����ی‌‪" ،‬ئ����ه‌وه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌راگه‌یاندن����ی‌ پۆلیس����ه‌وه‌ هه‌یه‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وان قس����ه‌بكه‌ن"‪ .‬له‌الیه‌ن خۆیش����یه‌وه‌‬ ‫نه‌قی����ب س����ه‌ركه‌وت ئه‌حم����ه‌د‪ ،‬وته‌بێژی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت����ی‌ پۆلیس����ی‌ پارێ����زگای‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪" ،‬دۆسیه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌الی‌ ئێمه‌وه‌ چوه‌ته‌ الی‌ ئاسایش‌و ئه‌وان‬ ‫لێكۆڵین����ه‌وه‌ی‌ تێدا ده‌ك���� ‌هن‌و ئێمه‌ هیچ‬ ‫زانیاریه‌كمان نیه‌ له‌باره‌یه‌وه‌"‪.‬‬

‫"بۆ ئاساییبونه‌وه‌ی‌ دۆخی‌ ئه‌منی‪ 200 ‌،‬پۆلیس بۆ سلێمانی‌ زیاد ده‌كرێت"‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫بریكاری‌ وه‌زیری‌ ناوخۆ مامۆستا جه‌الل‬ ‫شێخ كه‌ریم له‌دیدارێكی‌ ئاوێنه‌دا تیشك‬ ‫ده‌خاته‌ سه‌ر دۆخی‌ ئه‌منی‌ ئێستای‌‬ ‫شاری‌ سلێمانی‌ ده‌ڵێت "من به‌شڵه‌ژاوی‌‬ ‫نابینم‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ له‌سلێمانیشدا‬ ‫روده‌دا ئاسایی‌ نییه‌"‪ .‬ئه‌و ئاشكراشی‌‬ ‫ده‌كات له‌پێناو جێگیربونه‌وه‌ی‌ دۆخی‌‬ ‫ئه‌منی‌ سلێمانی‌ ‪ 200‬پۆلیسی‌ تر بۆ ناو‬ ‫شار زیاد ده‌كه‌ن‪ .‬ناوبراو جه‌ختیش‬ ‫له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌‬ ‫سلێمانی‌ ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌یان نییه‌ كه‌ ئێستا‬ ‫پارێزگار بگۆڕن‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌نجومه‌نه‌كه‌ خۆی‌ ماوه‌ی‌ به‌سه‌رچوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ئێستادا باری‌ ئه‌منی‌ سلێمان ‌ی‬ ‫چ���ۆن ده‌بینی‌‪ ،‬ده‌كرێ���ت بڵێین دۆخێكی‌‬ ‫شڵه‌ژاوو ناجێگیره‌؟‬ ‫م‪.‬جه‌الل‪ :‬من به‌ش���ڵه‌ژاوی‌ نابینم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئاس���اییش نییه‌‪ ،‬هێ���زه‌ ئه‌منیه‌كان ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌وڵی‌ باش���تر بده‌ن كاری‌ باشتر ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌نمونه‌ نه‌مانی‌ دیارده‌ی‌ چه‌كداری‌ زۆرێك‬ ‫له‌گرفت���ه‌كان چاره‌س���ه‌ر ده‌كات‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫ده‌بین���ی‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێك هێ���زی‌ چه‌كداری‌ زۆر‬ ‫ه���ه‌ن حیزب���ه‌كان هه‌یانن‪ ،‬به‌رپرس���ه‌كان‬ ‫هه‌یانه‌‪ ،‬چه‌كداری‌ حكومه‌تی‌ عێراقی‌ لێره‌‬ ‫هه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌ئاسانی‌ كۆنتڕۆڵ ناكرێت‪،‬‬ ‫جگه‌ ل���ه‌وه‌ ئ���ه‌و ته‌قانه‌ی‌ ك���ه‌ ده‌كرێت‬ ‫زۆرێكی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ش���تی‌ شه‌خس���یه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ته‌قه‌ له‌بازرگانێك كراوه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌ روننه‌بۆته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم واقعه‌كه‌ی‌‬ ‫وادیاره‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ش���تی‌ شه‌خس���یه‌وه‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ته‌قه‌كردن له‌پاس���ه‌وانه‌كه‌ی‌ به‌ڕێز‬ ‫م���ام ج���ه‌الل ئ���ه‌وه‌ ده‌ركه‌وت چ���ی‌ بوه‌‬ ‫ئاس���ایش له‌وباره‌یه‌وه‌ رونكردنه‌وه‌ی‌ داوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نه‌دۆزراوه‌ته‌وه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ش���تی‌‬

‫ئه‌گه‌ر له‌ئێستادا‬ ‫ده‌سه‌اڵتیش‬ ‫وه‌ربگرن‪ ،‬گۆڕان‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌بردنی‌‬ ‫ئه‌منی‌ شاری‌‬ ‫سلێمانیدا‬ ‫سه‌ركه‌وتونابن‬ ‫شه‌خس���یه‌وه‌ هه‌بوه‌‪ ،‬له‌هه‌مو دنیاش ئه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ خۆ ناش���كرێت بۆ هه‌مو ماڵێك ئێم ‌ه‬ ‫پاسه‌وانێك دابنێین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌واته‌ به‌ب���ڕوای‌ تۆ ته‌قه‌كردن‬ ‫له‌خاوه‌نی‌ كۆمپانیا نالیا په‌یوه‌ندی‌ به‌شتی‌‬ ‫شه‌خسیه‌وه‌ هه‌بوه‌؟‬ ‫م‪.‬ج���ه‌الل‪ :‬من خ���ۆم وای‌ ب���ۆ ده‌چم‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ تائێس���تا ده‌رنه‌كه‌وت���ه‌وه‌‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم شاس���وار خۆی‌ پێشتر‬ ‫قس���ه‌ی‌ كردوه‌‪ ،‬ئه‌و روداوه‌ واده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫شتی‌ سه‌خس���ی‌ بێت‪ ،‬جا شتی‌ شه‌خسی‌‬ ‫چیی���ه‌؟ له‌وانه‌یه‌ گروپێك ی���ان الیه‌نێك‬ ‫رقی‌ شه‌خسی‌ له‌خۆی‌ بێت‪ ،‬نه‌ك دژایه‌تی‌‬ ‫ده‌زگاكه‌ی‌ بكرێت‪.‬‬

‫مامۆستا جه‌الل شێخ كه‌ریم‬

‫ئاوێن���ه‌‪ :‬خۆت ل���ه‌و دۆخه‌ی‌ ئێس���تای‌‬ ‫سلێمانی‌ رازیت؟‬ ‫م‪.‬ج���ه‌الل‪ :‬نه‌خێ���ر‪ ،‬له‌دۆخ���ی‌ ئه‌منی‌‬ ‫س���لێمانی‌ هه‌رگیز رازینی���م‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ له‌م‬ ‫هه‌فته‌یدا ‪ 200‬پۆلیس���ی‌ تر بۆ س���لێمانی‌‬ ‫زیاد ده‌كه‌ین‪ ،‬كه‌ هه‌مویان تازه‌ ده‌وره‌یان‬ ‫بینیوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌پێناو جێگیربونی‌ باری‌‬ ‫ئارامی‌ شار‪ ،‬ده‌مه‌وێت ئه‌وه‌ش بڵێم له‌ماوه‌ی‌‬ ‫‪11‬مانگ���ی‌ رابردودا له‌س���نوری‌ پۆلیس���ی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ س���لێمانی‌ له‌‪12‬حاڵه‌تی‌ كوشتن‬ ‫توانراوه‌ ‪ 11‬ئاش���كرا بكرێت‪ ،‬له‌س���نوری‌‬ ‫رۆژئاواش له‌‪ 15‬حاڵه‌تی‌ كوش���تن توانراوه‌‬ ‫‪ 13‬یان ئاشكرا بكرێت‪ ،‬واته‌ له‌‪27‬حاڵه‌تی‌‬ ‫كوشتنی‌ ‪11‬مانگی‌ رابردو پۆلیس توانیوێتی‌‬

‫‪ 24‬ئاش���كرا بكات له‌به‌رئه‌وه‌ بێ ویژدانیه‌‬ ‫بوترێ‌ پۆلیس هیچی‌ نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬دۆخی‌ ئه‌منی‌ قه‌زا‌و ناحیه‌كان‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت چه‌مچه‌ماڵ‪ ،‬له‌ئێستادا چۆنه‌؟‬ ‫م‪.‬ج���ه‌الل‪ :‬به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ گش���تی‌‬ ‫گرفتێكیان نیی���ه‌‪ ،‬چه‌مچه‌ماڵیش دۆخێكی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ هه‌یه‌‪ ،‬له‌په‌نجاكانه‌وه‌ وایه‌ به‌هیچ‬ ‫كه‌سێك كۆنتڕۆڵ‌ نه‌كراوه‌ تائێستاش‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ چه‌ند خه‌سڵه‌تێكی‌ هه‌یه‌ له‌وانه‌‬ ‫زیاتر له‌‪ 5‬جۆر عه‌شره‌تی‌ جیاوازی‌ تێدایه‌‪،‬‬ ‫له‌كه‌ركوك���ه‌وه‌ نزیكه‌‪ ،‬له‌زه‌مان���ی‌ رژێمدا‬ ‫چه‌ندین س���ه‌رۆك جاش‌و مسته‌شاری‌ تێدا‬ ‫بوه‌‪ ،‬ئێستا زۆر باش���ه‌‪ ،‬چونكه‌ ماوه‌یه‌ك‬ ‫هه‌ب���وه‌ حكوم���ه‌ت نه‌یتوانی���وه‌ هه‌ر هیچ‬ ‫بكات‪ ،‬ناڵێم له‌سه‌دا سه‌د كۆنتڕۆڵه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫باشه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هیچ كه‌س���ێك هه‌ی���ه‌ له‌دادگاوه‌‬ ‫داواكراو بێت‪ ،‬به‌اڵم ئێوه‌ نه‌توانن ده‌ستگیری‌‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬جا به‌هه‌ر هۆیه‌ك بێت؟‬ ‫م‪ .‬جه‌الل‪ :‬نه‌خێر‪ ،‬ب���ه‌اڵم كه‌س هه‌بوه‌‬ ‫س���ه‌رانه‌ی‌ له‌خه‌ڵك س���ه‌ندوه‌ یان ته‌قه‌ی‌‬ ‫له‌خه‌ڵك كردوه‌‪ ،‬نزیكه‌ی‌ ‪15‬جارم گرتوه‌و‬ ‫داومه‌ته‌ دادگا‪ ،‬به‌اڵم دادوه‌ره‌كان به‌كه‌فاله‌ت‬ ‫ئ���ازادی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬جار هه‌بوه‌ ‪25‬كه‌س���مان‬ ‫ن���اردوه‌ بۆ گرتنی‌ كه‌س���ێك‪ ،‬كه‌چی‌ پاش‬ ‫ماوه‌یه‌ك له‌دادگا ئازادیانكردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئاڵوگۆڕی‌ به‌شێك له‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫ناحی���ه‌‌و ق���ه‌زاكان له‌نێ���وان س���لێمانی‌‌و‬ ‫گه‌رمیان‌و هه‌ولێر‌و دهۆك به‌چی‌ گه‌یش���ت‪،‬‬ ‫كه‌ ماوه‌یه‌كی‌ زۆر باستان لێوه‌كرد؟‬ ‫م‪.‬جه‌الل‪ :‬س���ه‌ره‌تا ده‌بێ���ت ئه‌وه‌ بڵێم‪،‬‬ ‫له‌الی‌ ئێمه‌ له‌سلێمانی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ناحیه‌ی‌‬ ‫شیوعی‌‌و حسك‌و ئیسالمیشمان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫راسته‌ ئێمه‌ بڕیارماندابو چه‌ند به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫ناحی���ه‌و قه‌زایه‌ك ئاڵوگ���ۆڕ بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پ���اش هه‌وڵدانێك���ی‌ زۆر نه‌گه‌یش���تینه‌‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌و كاره‌‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ش ده‌وترێ‌ كه‌ كاك‬ ‫كه‌ریم س���نجاری‌ لێره‌ ده‌سه‌اڵتێكی‌ وه‌های‌‬ ‫نی���ه‌‌و‪ ،‬حاڵی‌ ت���ۆش له‌هه‌ولێ���ر‌و دهۆك‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌یه‌؟‬ ‫م‪.‬ج���ه‌الل‪ :‬نه‌خێر وا نی���ه‌‪ ،‬ئه‌و وه‌زیری‌‬ ‫ناوخۆی‌ هه‌ولێر‌و سلێمانی‌‌و دهۆك‌و گه‌رمیان‬ ‫هه‌مو كوردستانیشه‌‪ ،‬منیش وه‌كیل وه‌زاری‌‬ ‫ئیداره‌‌و دارایی‌‌و یاسایی‌ وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆم‌و‬ ‫به‌واقعیش هه‌ر وایه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬س���ه‌باره‌ت به‌پۆس���ته‌كه‌ی‌‬ ‫پارێزگاری‌ س���لێمانی‌ تۆ چی‌ ده‌ڵێیت‪ ،‬ئایا‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگا ده‌س���ه‌اڵتی‌ گۆڕینی‌‬ ‫پارێزگاری‌ هه‌یه‌؟‬ ‫م‪.‬جه‌الل‪ :‬سه‌ره‌تا ده‌بێت ئه‌وه‌ رونبێت‪،‬‬ ‫له‌ن���او ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگای‌ س���لێمانی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌‌و پارت���ی‌‌و كۆم���ه‌ڵ‌و یه‌كگرتوی‌‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬به‌اڵم ش���تێكی‌ تێ���دا نییه‌ به‌ناوی‌‬ ‫فراكس���یۆنی‌ گۆڕان‪ ،‬چونكه‌ ئ���ه‌و كاته‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێ���زگاكان‬ ‫كراوه‌‪ ،‬ئه‌وان بونی���ان نه‌بو‪ ،‬ده‌بو یه‌كێتی‌‬ ‫دوای‌ ‪2008‬وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و ئه‌ندمان���ه‌ی‌ كه‌ بون‬ ‫به‌گۆڕان‪ ،‬راس���ته‌وخۆ بیگۆڕیبایه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئ���ه‌وان به‌لیس���تی‌ ‪ 109‬ده‌رچ���ون ن���ه‌ك‬ ‫به‌ناوی‌ خۆیان‪ ،‬به‌راس���تی‌ له‌وه‌دا یه‌كێتی‌‬ ‫كه‌مته‌رخمی‌ ك���ردوه‌ كه‌ نه‌یگۆڕیون‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌وه‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا خۆیان له‌‪2009‬وه‌‬ ‫به‌سه‌رچون‪ ،‬ئیتر له‌كوێ‌ ده‌توانن خه‌ڵكی‌‬ ‫تر بگۆڕن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان ده‌ڵێن‪،‬‬ ‫پارێزگاره‌ك���ه‌ی‌ ئێوه‌ش هه‌ر به‌نایاس���ایی‌‬ ‫دانراوه‌؟‬ ‫م‪.‬ج���ه‌الل‪ :‬نا ئه‌وه‌ دو ش���تی‌ جیاوازن‪،‬‬ ‫پۆس���تی‌ پارێزگار بۆیه‌ ب���ه‌و جۆره‌ دانرا‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌و ئه‌نجومه‌نه‌ له‌روی‌ یاس���اییه‌وه‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ نه‌م���ا‪ ،‬ل���ه‌‪2009‬دا به‌تاڵیه‌ك‬ ‫دروست بو بۆ پۆس���تی‌ پارێزگارو ئه‌وه‌بو‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ یاس���ایی‌ ئ���ه‌و پۆس���ته‌‬

‫پڕكرایه‌وه‌‪ ،‬باش���ه‌ له‌ئێس���تادا كه‌ گۆڕان‬ ‫ده‌ڵێن دانانی‌ كاك به‌هرۆز نایاس���اییه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫له‌كۆبون���ه‌وه‌ی‌ دانانیدا‪ ،‬كاوه‌ی‌ مامه‌ عه‌به‌‬ ‫له‌ته‌نیشت د‪.‬به‌رهه‌م‌و پارێزگاره‌وه‌ وه‌ستا‬ ‫بۆ ئه‌وكاته‌ نه‌یوت دانانی‌ نایاساییه‌؟‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر گۆڕان ده‌سه‌اڵتی‌ سلێمانی‌‬ ‫وه‌رگرت‪ ،‬ئێوه‌ ئاماده‌ن مه‌له‌فی‌ ئه‌منییان‬ ‫راده‌ست بكه‌ن؟‬ ‫م‪.‬جه‌الل‪ :‬من پرس���یارێك له‌تۆ ده‌كه‌م‬ ‫ئای���ا براده‌رانی‌ گۆڕان ده‌توان���ن مه‌له‌فی‌‬ ‫ئه‌من���ی‌ ئێس���تای‌ س���لێمانی‌ وه‌ربگ���رن‌و‬ ‫به‌باشی‌ به‌ڕێوه‌ی‌ به‌رن؟ باشه‌ به‌چ هێزێك‬ ‫ده‌یبه‌ن به‌ڕێوه‌؟‪ ،‬با ل���ه‌‪%12‬ی‌ هێزه‌كانی‌‬ ‫ناوخۆ لێره‌ش له‌گه‌ڵ ئه‌وان بێت‪ ،‬ئایا به‌و‬ ‫له‌‪%12‬یه‌ به‌ڕێوه‌ی‌ ده‌به‌ن؟ بۆ كارێكی‌ وه‌ها‬ ‫النیك���ه‌م ده‌بێت له‌‪ %80‬ئه‌و هێزه‌ت له‌گه‌ڵ‬ ‫بێت ئه‌وكات ده‌توانی‌ ئ���ه‌و ئه‌ركه‌ بگریته‌‬ ‫ئه‌س���تۆ بۆیه‌ ئه‌گه‌ر ده‌سه‌اڵتیش وه‌ربگرن‬ ‫له‌ئێس���تادا‪ ،‬له‌به‌ڕێوه‌بردنی‌ ئه‌منی‌ شاری‌‬ ‫سلێمانیدا سه‌ركه‌وتونابن‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌اڵم به‌پێ���ی‌ ده‌ره‌نجامه‌كانی‌‬ ‫هه‌ڵب���ژارن زۆرین���ه‌ی‌ س���لێمانی‌ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫ئه‌واندایه‌؟‬ ‫م‪.‬جه‌الل‪ :‬راسته‌ ئه‌وان زۆرینه‌ی‌ خه‌ڵكیان‬ ‫له‌گه‌ڵه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆرینه‌ی‌ هێزه‌ ئه‌منیه‌كانیان‬ ‫له‌گه‌ڵ نییه‌‪ ،‬هه‌ركاتێك ئه‌وان به‌هه‌ڵبژاردن‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ ئه‌م پارێزگایه‌یان وه‌رگرت ئێمه‌‬ ‫ئاماده‌ین دۆس���یه‌ی‌ ئه‌منییان راده‌س���ت‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل���ه‌م قۆناغه‌ی‌ ئێس���تادا‬ ‫ده‌سه‌اڵتیشیان راده‌س���ت بكه‌ین دۆسیه‌ی‌‬ ‫ئه‌منییان بۆ به‌ڕێوه‌ نابرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بۆ خراپی���ی‌ دۆخ���ی‌ ئه‌منی‌‬ ‫سلێمانی‌ باس له‌گۆڕینی‌ چه‌ند به‌رپرسێكی‌‬ ‫ئه‌منی‌ ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ راسته‌؟‬ ‫م‪.‬ج���ه‌الل‪ :‬ره‌نگه‌ قس���ه‌ كرابێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێس���تا به‌فه‌رم���ی‌ هیچ بڕیارێ���ك نییه‌‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌‪.‬‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫عه‌بدواڵ ده‌میرباش‪:‬‬ ‫سه‌ردانه‌كه‌ ‌ی بارزان ‌ی بۆ ئامه‌د ئێمه‌ی‌ راچڵه‌كاند‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد گێله‌ره‌یی‌‬ ‫عه‌ب���دواڵ ده‌میرب���اش‪ ,‬س���ه‌رۆكی‬ ‫شاره‌وانیی سوری‌ ئامه‌دی‌ سه‌ر به‌(‪)DTP‬‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "واڵتانی‌‬ ‫ئێ���ران‌و عێراق‌و توركیا ده‌خوازن له‌نێوان‬ ‫خۆمان���دا ب���اش نه‌بین‪ ،‬س���نور له‌نێوان‬ ‫ئێمه‌دا دروس���ت ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم به‌باش���ی‬ ‫نابینین كوردان له‌نێوان خۆیاندا س���نور‬ ‫دروستبكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬یه‌كه‌م پرس���یارمان سه‌باره‌ت‬ ‫به‌تێڕوانینی تایبه‌تی‌ خۆیان بو سه‌باره‌ت‬ ‫به‌چون���ی‌ س���ه‌رۆك بارزانی‌ بۆ ش���اری‌‬ ‫ئامه‌د‌وه‌ك سه‌رۆك شاره‌وانییه‌ك؟‬ ‫ده‌میرب���اش‪ :‬به‌تایب���ه‌ت هاتنی‌ به‌ڕێز‬ ‫بارزان���ی‌ ب���ۆ ئێمه‌ گرنگ‌و‌واتابه‌خش���ه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هاتن���ی‌ ئه‌و به‌و ش���ێوه‌یه‌ ئێمه‌ی‌‬ ‫راچڵه‌كان���د‪ ،‬خۆزگ���ه‌ س���ه‌رۆك بارزانی‌‬ ‫بۆ ده‌عوه‌ت���ی‌ نه‌ورۆزی‌ پێش���و بهاتنایه‌‬ ‫یان ب���ۆ ده‌عوه‌تێكی كوردان���ه‌ بهاتنایه‌‬ ‫نه‌ك به‌ته‌نها ب���ۆ ده‌عوه‌تێكی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫ئه‌ردۆغ���ان‪ ،‬ئ���ا ئه‌مه‌ ئێم���ه‌ی‌ غه‌مگین‬ ‫ك���ردوه‌! له‌پایته‌ختی‌ كوردس���تان مرۆڤ‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێمی كوردس���تان ببینێت‪،‬‬ ‫كه‌یفخۆش���ی‌و دڵخۆش���ی‌و دڵگه‌رمیی���ه‌‬ ‫بۆ ئێم���ه‌و زۆریش گرنگ���ه‌و هه‌نگاوێكی‬ ‫مێژوییه‌‪ .‬ته‌بعه‌ن پێشتریش تێبینیی ئێمه‌‬ ‫هه‌بو‪ ،‬الی‌ ئێمه‌ سروش���تییه‌ گه‌ر تێكه‌ڵی‌‬ ‫نێوان بارزانی‌‌و ئه‌ردۆغان هه‌بێت؟! به‌اڵم‬ ‫كاتێك ئه‌و دێت بۆ ئامه‌د‪ ،‬ده‌بێت بزانێت‬ ‫له‌ناو ئام���ه‌د خۆیدا ئیراده‌یه‌ك هه‌یه‌‪ ،‬تۆ‬ ‫بێی���ت به‌ته‌نها حكوم���ه‌ت ببینیت‌و ئه‌و‬ ‫ئیراده‌یه‌ی‌ ئه‌وێ نه‌بینیت‪ ،‬ئه‌وه‌ به‌راستی‌‬ ‫بۆ ئێمه‌ نیگه‌رانییه‌و بنپێخستنی‌ ئیراده‌ی‌‬ ‫كورده‌‪ ،‬ئه‌وه‌ الی‌ ئێمه‌ راست نییه‌! ئێمه‌‬ ‫پێش���وازی خۆمان كرد ‌وه‌ك كورد ‌وه‌ك‬ ‫برایه‌كی كورد ئه‌و پێشوازییه‌ی‌ ئێمه‌ش‪،‬‬ ‫بینرا ئێوه‌ ده‌زانن سه‌رۆك بارزانی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رو س���ه‌رۆكی ش���اره‌وانی‌ ئامه‌د‬ ‫یه‌كتریان بینی‌‌و ئه‌وه‌ الی‌ ئێمه‌ ش���تێكی‬ ‫زۆر باشه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ پێویسته‌ بوترێت‪،‬‬ ‫خۆزگه‌ پێش ئ���ه‌وه‌ بهاتنایه‌ بۆ ئاهه‌نگی‬ ‫ن���ه‌ورۆز له‌ئام���ه‌د‪ ،‬پاش ئ���ه‌وه‌ش ئه‌م‬ ‫سه‌ردانه‌ ببوایه‌ هیچ شتێك نه‌ده‌بو! به‌اڵم‬ ‫دیس���انیش ئێمه‌ ده‌ڵێین هه‌ر هیچ نه‌بوه‌!‬ ‫ئێم���ه‌ هیوادارین ئه‌م هاتنه‌ی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫بارزان���ی‌ ببێت���ه‌ هۆی‌ یه‌كگرتن���ی‌ نێوان‬ ‫ك���وردان نه‌ك ببێت به‌ئاڵ���ۆزی‌و ناكۆكی‬ ‫له‌نێوان كوردان‪ ،‬ئه‌گه‌ر مرۆڤێك سه‌رۆك‬ ‫بێ���ت‌و بیه‌وێت ه���ه‌رده‌م خزمه‌تی‌ كوردو‬ ‫كوردس���تان بكات‌و ببێت���ه‌ خزمه‌تكاری‌‬ ‫یه‌كێتی‌ ك���وردان‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر هاتنی‌‬ ‫ئه‌و ناكۆكی دروس���تبكات ئه‌وه‌ بۆ ئێمه‌‬ ‫شتێكی باش نییه‌‪ ،‬ئێمه‌ هیوادارین هاتنی‌‬ ‫ئه‌و ببێته‌ ه���ۆی‌ یه‌كێتی‌ نێوان كوردان‪،‬‬ ‫به‌ڕێز سه‌رۆك بارزانی‌ ‌وتی‌ من گفتوگۆی‬ ‫ئاش���تی‌ زۆر گرنگ ده‌بینم‌و پش���تگیری‌‬ ‫ئ���ه‌و بكه‌ن ئه‌مه‌ش بۆ ئێمه‌ گرنگه‌‪ .‬ئێمه‌‬ ‫هیواداری���ن ئ���ه‌و هاتن���ه‌ی‌ به‌حكومه‌تی‌‬ ‫توركی���اوه‌ نه‌كه‌ن���ه‌ ه���ۆی‌ پارچه‌بونی‌‬ ‫كوردان بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬ئه‌گه‌ر بۆ ئه‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌ش هاتبێت ئه‌وه‌ نابێته‌ هۆی‌‬ ‫دروستكردنی‌ یه‌كێتییه‌ك له‌نێوان ئێمه‌ی‌‬ ‫كورد‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌م���ه‌ پارچه‌كردنی‌ نێوان‬ ‫كوردانه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم پارچه‌ ب���ون له‌نێوان‬ ‫ك���وردا بونی‌ هه‌یه‌‪ ..‬ئێس���تا باش���وری‌‬ ‫كوردس���تان دو پارچه‌یه‌‪ ،‬مامه‌ڵه‌ی‌ نێوان‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و رۆژئاوای‌ كوردستانیش‬ ‫باش نابینرێت‪ ،‬ئای���ا بارزانی‌ لێره‌ چۆن‬ ‫ده‌توانێت پرۆسه‌ی‌ ئاشتی‌ پێشبخات؟‬ ‫ده‌میرب���اش‪ :‬من حه‌زده‌كه‌م ش���تێك‬ ‫بڵێم‪ ،‬كورد ده‌بێ���ت جیاجیا بیربكه‌نه‌وه‌‬ ‫له‌بیردۆزی���ی خۆیان���دا جیاوازبن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ندی���ی نه‌ته‌وه‌یی‌ پێویس���ته‌‬ ‫هه‌مو یه‌كب���ن‪ ،‬چ رۆژهه‌اڵت چ رۆژئاوا چ‬ ‫باكور چ باش���ور هه‌موی ب���ۆ ئێمه‌‌وه‌ك‬ ‫یه‌ك���ن‪ ،‬حه‌زیش ده‌ك���ه‌م به‌تایبه‌تی‌ بڵێم‬ ‫بارزان���ی‌ له‌ناو ئامه‌ددا میوان نییه‌ به‌ڵكو‬ ‫خاوه‌ن ماڵ���ه‌‪ ،‬هه‌ولێر چه‌نده‌ هی ئێمه‌یه‌‬ ‫ئامه‌دیش هێنده‌ هی ئه‌وه‌‪ ،‬قامیش���لۆش‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌ هی هه‌موانه‌ مه‌هابادش هی‬ ‫هه‌مو كوردانه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تۆ پێتوایه‌ سه‌رۆكی هه‌رێمیش‬ ‫‌وه‌ك تۆ بیر بكاته‌وه‌؟!‬ ‫ده‌میرباش‪ :‬من ده‌ڵێم پێویس���ته‌ كورد‬ ‫هه‌موی���ان ئ���اوا بیربكه‌ن���ه‌وه‌‪‌ ،‬واڵتانی‌‬ ‫ئێ���ران‌و عێراق‌و توركیا ده‌خوازن له‌نێوان‬ ‫خۆمان���دا ب���اش نه‌بین‪ ،‬س���نور له‌نێوان‬ ‫ئێمه‌دا دروس���ت ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم به‌باش���ی‬ ‫نابینین كوردان له‌نێوان خۆیاندا س���نور‬ ‫دروس���تبكه‌ن‪ ،‬پێویسته‌ ئێمه‌ی‌ كورد ئه‌و‬ ‫سنورانه‌ راماڵین كه‌ داگیركه‌ر له‌نێوانماندا‬

‫عه‌بدواڵ ده‌میرباش‬ ‫دروس���تیانكردوه‌‪ ،‬ده‌وڵه‌ت���ی‌ توركی���ا‬ ‫له‌نێ���وان باك���ورو رۆژئاوای‌ كوردس���تان‬ ‫دی���واری‌ ش���ه‌رم دروس���ت ده‌كات ئه‌وه‌‬ ‫عه‌یب‌و شه‌رمه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و دیواره‌ی‌ داده‌نرێت‬ ‫له‌الیه‌ن داگیركه‌ران ناتوانێت بیركردنه‌وه‌و‬ ‫ئازادیی كوردان بپچڕێنێت ئه‌و س���نورانه‌‬ ‫له‌ناو دڵی ئێمه‌دا ده‌مێكه‌ تێكشكێنراون‪.‬‬ ‫گرتنی سنوری‌ (فیش خابورو سمێلكا)و‬ ‫داخس���تنیان دڵی‌ ئێمه‌ ده‌یه‌شێنێت‪ ،‬گه‌ر‬ ‫كورد له‌نێوان خۆیاندا س���نور دابنێن من‬ ‫‌وه‌ك كورد بۆی ده‌یه‌ش���ێم‪ ،‬من له‌توركیا‬ ‫تێده‌گه‌م كاتێك سنور داده‌خات‌و دیواریش‬ ‫دروست ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ تێی ناگه‌م‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ كورد له‌نێوان خۆیاندا س���نور‬ ‫دابنێ���ن‌و ده‌رگا له‌یه‌ك بگرن‪ ،‬پێویس���ته‌‬ ‫ئێمه‌ له‌ناو خۆماندا یه‌كێتیمان زیاتر بره‌و‬ ‫پێبده‌ین‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و س���نورانه‌ له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫یه‌كێتی‌ كوردو كوردستان ئاسته‌نگه‌و بێ‬ ‫مه‌عنایه‌و ده‌بێت یه‌كه‌مین ش���ت بێت كه‌‬ ‫الیببه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم هه‌تا ئێس���تاش سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم دروس���تكردنی‌ ئه‌و دیواره‌ی‌ نێوان‬ ‫باكورو رۆژئاوای‌ شه‌رمه‌زار نه‌كردوه‌؟!‬ ‫ده‌میرب���اش‪ :‬راس���ته‌‪ ،‬ئێم���ه‌ ه���ه‌ر‬ ‫هیوادارین ش���ه‌رمه‌زاری‌ بك���ه‌ن‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫خواستێكی ئێمه‌یه‌‪ ،‬خواستێكی خۆشمان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬كه‌ پێویس���ته‌ س���ه‌رۆك بارزانی‌‬ ‫له‌نه‌ورۆزی‌ ساڵی‌ (‪ )2014‬له‌شاری‌ ئامادو‬ ‫له‌میوانداری���ی ك���وردان ئام���اده‌ ببێت‌و‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ رۆژنام���ه‌ی‌ ئاوێنه‌وه‌ به‌و‬ ‫راده‌گه‌یه‌نم‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئیش���ه‌اڵ ته‌ندورستی‌‬ ‫تاڵه‌بانیش باش ب���و ئه‌ویش لێره‌ ئاماده‌‬ ‫ببێت‪ ،‬یان هه‌ركه‌س���ێك له‌سه‌ر ناوی‌ ئه‌و‬ ‫ئام���اده‌ ببێت‌و له‌ن���ه‌ورۆزی‌ ئامه‌د هه‌مو‬ ‫هێزه‌ كوردیه‌كان به‌ش���دارببن‪ .‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ نێ���وان خۆمان ل���ه‌و بۆنه‌یه‌دا‬ ‫نیشانی هه‌مو جیهان بده‌ین‪ ،‬فۆتۆگرافێكی‬ ‫یه‌كێتی‌ نێوان پارچه‌كان‌و سه‌رجه‌م پارته‌‬ ‫كوردیه‌كان باڵوبكه‌ین‌و ئ���ه‌و یه‌كێتییه‌ی‌‬ ‫نێوان پارته‌ كوردییه‌كان‌و ئه‌و یه‌كێتییه‌ی‌‬ ‫كوردان له‌نه‌ورۆزی ئامه‌ددا نیشانی هه‌مو‬ ‫جیهان بده‌ین‪ ،‬بانگ���ه‌وازی‌ من بۆ ئه‌وان‬ ‫ئه‌مه‌یه‌و پێویس���ته‌ چیتر ئه‌و سنورانه‌ی‌‬ ‫نێوانم���ان تێكبش���كێنین‪ .‬م���ن ده‌ڵێ���م‬ ‫نه‌ورۆزی كوردان له‌ساڵی‌ ‪ 2014‬پێویسته‌‬ ‫ببێته‌ نه‌ورۆزی یه‌كێتی‌ له‌نێوان كوردان‌و‬ ‫سه‌رجه‌م پارچه‌و پارت‌و كه‌سایه‌تییه‌كانی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵت‌و رۆژئاواو باشورو باكور‪ ،‬با بێن‬ ‫له‌وێ به‌یه‌ك ڕیز ده‌ستی‌ یه‌ك بگرین‌و با‬ ‫بڵێین ئێمه‌ی‌ ك���ورد یه‌كین‌و یه‌كێتییه‌ك‬ ‫له‌نێوان ئێمه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬لێره‌ (له‌ئام���ه‌د) ده‌نگۆیه‌ك‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ بارزانی‌ چه‌ند جارێك س���ه‌ردانی‌‬ ‫ئیمراڵی كردبێت بۆ بینینی‌ ئۆجه‌الن‪ ،‬ئایا‬ ‫ئه‌مه‌ راسته‌؟!‬ ‫ده‌میرب���اش‪ :‬نه‌خێ���ر ش���تی‌‌وا نییه‌‪.‬‬ ‫خۆزگه‌ شتێكی‌وه‌ها ببوایه‌‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌ بارزانیمان ده‌عوه‌تی‌ شاره‌وانی‌ كرد‬ ‫ئینج���ا ئه‌و هات‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئێمه‌ ده‌عوه‌تمان‬ ‫نه‌كردایه‌ به‌ته‌نها به‌هاتنی‌ بۆ الی‌ (‪)AKP‬‬ ‫رازی ده‌ب���و‪ .‬ئه‌وه‌ش بۆ ئێمه‌‌واتای‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت كه‌ من ئیراده‌ی‌ ئێوه‌ ناناسم‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و ئیراده‌ی‌ (‪ )AKP‬ده‌ناس���م‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ئیراده‌ی‌ كورد قبوڵ نه‌كات ئه‌وه‌ شتێكی‬ ‫راست نییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێس���تا ده‌نگۆی‌ ئه‌وه‌ باڵوه‌ كه‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ توركیا‌و پارت���ی‌ به‌هاوكاری‌‬ ‫چه‌ند كه‌سایه‌تییه‌كی‌ باكوری‌ كوردستان‬ ‫كار ده‌ك���ه‌ن ب���ۆ دامه‌زراندن���ی‌ (پارتی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان ـ توركیا) ده‌كات‪،‬‬

‫پاش ئه‌وه‌ی‌ ئێم ‌ه‬ ‫بارزانیمان ده‌عوه‌تی‌‬ ‫شاره‌وانی‌ كرد ئینجا‬ ‫ئه‌و هات‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێمه‌ ده‌عوه‌تمان‬ ‫نه‌كردایه‌ به‌ته‌نها‬ ‫به‌هاتنی‌ بۆ الی‌‬ ‫(‪ )AKP‬رازی‬ ‫ده‌بو‪ ،‬ئه‌وه‌ش بۆ‬ ‫ئێمه‌‌واتای‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت كه‌‬ ‫من ئیراده‌ی‌ ئێوه‌‬ ‫ناناسم‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئیراده‌ی‌ (‪)AKP‬‬ ‫ده‌ناسم‬ ‫ئای���ا هی���چ زانیارییه‌ك الی‌ ئێ���وه‌ هه‌یه‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌؟‬ ‫ده‌میرباش‪ :‬زانیارییه‌ك الی‌ ئێمه‌ هه‌یه‌‬ ‫ده‌خوازرێت پارتێكی كوردی له‌و شێوه‌یه‌‬ ‫لێره‌ دروست بكرێت‪ .‬ئه‌وه‌ بۆ پێشكه‌وتنی‌‬ ‫دیموكراسی ش���تێكی باشه‌‪ ،‬به‌اڵم كێشه‌‬ ‫كاتی‌ دروستكردنیه‌تی‌‪ ،‬خۆزگه‌ ئه‌و پارته‌‬ ‫له‌پێش هاتن���ی‌ بارزانی‌ دروس���تبكرایه‌‪،‬‬ ‫حكومه‌تی‌ توركی���او (‪ )PDK‬ده‌یانه‌وێت‬ ‫گۆڕانكاریی���ه‌ك له‌به‌رامبه‌ر كوردانی‌ ئێره‌‬ ‫دروس���تبكه‌ن‪ ،‬ماناكه‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫الی‌ ئێمه‌ راس���ت نییه‌!‪ .‬من دروستكردنی‌‬ ‫پارتێكی ك���وردی‌ به‌و ش���ێوه‌یه‌ به‌باش‬ ‫ده‌بینم‪ .‬هه‌تا جیاوازی له‌بیروڕای‌ ئێمه‌دا‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬دیموكراسی زیاتر پێشده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر به‌ده‌ستی‌ حكومه‌تی‌ توركیا‬ ‫‌وه‌ها پارتێك دروس���تببێت ئه‌وه‌ بۆ ئێمه‌‬ ‫زۆر ناخۆشه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌مو كه‌س هه‌ست‬ ‫ده‌كات له‌به‌رامب���ه‌ر (‪)PKK‬دا ئه‌و پارته‌‬ ‫دروس���تده‌كرێت‪ ،‬ئ���ا ئه‌م ج���ۆره‌ كارو‬ ‫بیركردنه‌وانه‌یه‌ ك���ه‌ ئێمه‌ پارچه‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫ئێمه‌ هیوادارین كه‌ ئینش���ائه‌اڵ ش���تی‌وا‬ ‫نه‌بێت‪ .‬ده‌بێت هه‌م���و پارتێكیش خه‌تی‌‬ ‫س���وری‌ هه‌بێت‪ ،‬ئ���ه‌و خه‌ته‌ س���وره‌ش‬ ‫بریتییه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندیی كوردو س���ه‌رجه‌م‬ ‫خه‌ڵكی كوردستان‪ ،‬من حه‌ز ده‌كه‌م بڵێم‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی كوردو كوردستان له‌سه‌روی‌‬ ‫هه‌مو پارته‌ كوردیه‌كانه‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫كورد الی‌ ئێمه‌ مه‌به‌ستی‌ یه‌كه‌مه‌ پاشان‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیی حیزبی‪ ،‬پێویس���ته‌ هه‌ر‌واش‬ ‫بی���ر بكه‌ینه‌وه‌‪ .‬هه‌ر ك���ه‌س بڵێت ته‌نها‬

‫پارته‌كه‌ی‌ خۆم‪ ،‬ئه‌وه‌ الی‌ ئێمه‌ راس���ت‬ ‫نییه‌!‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێش���بینیه‌ك ده‌كرێ���ت بۆ‬ ‫دروستكردنی‌ (توركیای‌ فیدراڵی)‪ ،‬له‌پاش‬ ‫هاتنی‌ باشوری‌ كوردستان بۆ سه‌ر توركیا‪،‬‬ ‫ئه‌وی���ش دوای‌ راپرس���یه‌كی جه‌ماوه‌ریی‬ ‫له‌باشوری‌ كوردستان‪ .‬ئێستا كار بۆ ئه‌و‬ ‫نه‌خشه‌یه‌ ده‌كرێت!‪ .‬ئه‌و پێشبینییه‌ الی‌‬ ‫ئێوه‌ راستییه‌كی هه‌یه‌؟!‪.‬‬ ‫ده‌میرباش‪ :‬پیالنێكی‌وا هه‌یه‌‪ ،‬سه‌رده‌می‬ ‫(سه‌رۆك ئۆزال)یش شتێكی‌وه‌ها هه‌بو‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ببوره‌ مه‌به‌س���تم ئه‌وه‌ بو‪ ،‬ئایا‬ ‫هاتن���ی‌ بارزانی‌ بۆ ئامه‌د هه‌نگاونان نییه‌‬ ‫بۆ ئه‌و نه‌خشه‌یه‌!؟‪.‬‬ ‫ده‌میرباش‪ :‬وه‌ك‌ وتم ئۆزالیش ده‌یوت‬ ‫پیالنێكی ئێم���ه‌ هه‌یه‌ بۆ نێوانی توركیاو‬ ‫ك���ورد كه‌ ببنه‌ فیدراس���یۆنێك‪ ،‬به‌اڵم بۆ‬ ‫ئه‌و مه‌به‌سته‌ ده‌بێت رۆژئاواش (ئه‌وروپا)‬ ‫قس���ه‌ی‌ خۆیان هه‌بێت‪ ،‬ئ���ه‌و كاته‌ نه‌ك‬ ‫فیدراس���یۆن به‌ڵك���و كۆنفیدراس���یۆنێك‬ ‫هه‌بێت له‌نێوان ك���وردو توركیادا هه‌م بۆ‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوین‌و هه‌م بۆ پرسی چاره‌سه‌ر‬ ‫كردنی‌ كێشه‌ی‌ كوردیش به‌گشتی‌ شتێكی‬ ‫باشه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬س���ه‌ردانه‌كانی‌ (‪ )BDP‬ب���ۆ‬ ‫قه‌ندی���ل‪ ،‬بۆ گفتوگۆكردن���ه‌ یان به‌هۆی‬ ‫هه‌بونی‌ جیاوازیی بیروڕایه‌؟‬ ‫ده‌میرب���اش‪‌:‬وه‌ك خۆت���ان ده‌زان���ن‬ ‫یه‌كالك���ه‌ره‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م كاران���ه‌ به‌ڕێ���ز‬ ‫ئۆجه‌الن���ه‌‪ ،‬ل���ه‌م گفتوگۆیان���ه‌دا به‌ڕێز‬ ‫ئۆجه‌الن هه‌مو شتێكی به‌رونی‌ خستوه‌ته‌‬ ‫رو به‌پێش���نیاره‌كانی‌ ئه‌و هه‌مو كاره‌كان‬ ‫به‌ڕێ���وه‌ ده‌چ���ن‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر پێش���نیارو‬ ‫ده‌ستپێخه‌ریه‌كانی‌ ئه‌و نه‌بونایه‌ سه‌رۆك‬ ‫بارزانیش نه‌یده‌توانی‌ بێت بۆ شاری‌ ئامه‌د‬ ‫(دیاربه‌كر)‪ ،‬ئه‌مڕۆش كه‌ حیزبێكی ‌وه‌ك‬ ‫(پدك) لێره‌ دروست ده‌بێت‪ ،‬ئه‌ویش هه‌ر‬ ‫له‌خێ���ر ‌ی گفتوگۆكانی‌ ئه‌ون‪ .‬هه‌مو كورد‬ ‫پێویسته‌ بزانن ئه‌گه‌ر ئه‌و موزه‌كه‌ره‌یه‌ی‌‬ ‫ئه‌و نه‌بوایه‌ ئێس���تا ئه‌م پێشكه‌وتنانه‌ش‬ ‫نه‌ده‌بون‪‌،‬واتا ئه‌مڕۆ له‌ئامه‌دی پایته‌ختی‌‬ ‫كوردس���تان ئه‌گه‌ر بارزان���ی‌‌و ئه‌ردۆغان‬ ‫بتوانن یه‌كتر ببینن ی���ان له‌پاش یازده‌‬ ‫مانگی ته‌واو له‌هیچ الیه‌ك ته‌نها مرۆڤێكیش‬ ‫نه‌كوژرێت‪ ،‬ده‌بێت بڵێین ئه‌وانه‌ش دیسان‬ ‫له‌خێره‌كانی‌ ده‌سپێش���خه‌رییه‌كه‌ی‌ به‌ڕێز‬ ‫ئۆجه‌النن‪ ..‬ئێمه‌ ده‌ڵێین ئه‌و گفتوگۆیانه‌‬ ‫چه‌ند قات پێش بكه‌وێت بۆ هه‌مو كوردو‬ ‫كوردستان باشه‌ پێویسته‌ هه‌مو كه‌سیش‬ ‫ئه‌و راستییه‌ باش بزانێت‪ ،‬به‌دژایه‌تیكردنی‌‬ ‫حیزبێ���ك‌و به‌دژایه‌تیكردنی‌ س���ه‌رۆكێك‪،‬‬ ‫سه‌ركه‌وتنێك به‌ده‌ست نایه‌ت‪..‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێ���وه‌ پێتانوای���ه‌ ئه‌ردۆغان‬ ‫راس���تگۆ بێ���ت له‌پرۆس���ه‌ی‌ ئاش���تیدا‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا ده‌بینین له‌و شوێنانه‌دا دیسان‬ ‫س���ه‌ربازگه‌و ره‌بایا دروس���ت ده‌كات كه‌‬ ‫په‌كه‌كه‌و گه‌ریال چۆڵی‌ كردون؟!‬ ‫ده‌میرب���اش‪ :‬حه‌ز ده‌ك���ه‌م ئه‌وه‌ بڵێم‬ ‫میكانیزم���ی‌ جواڵندن���ی‌ ئه‌م پرۆس���ه‌یه‌‬ ‫ئۆجه‌الن���ه‌ هه‌م ل���ه‌الی‌ قه‌ندی���ل‌و هه‌م‬ ‫له‌الی‌ (‪)BDP‬ش‪ ،‬به‌ه���ه‌ردوال گفتوگۆ‬ ‫ده‌كه‌ن ‪ ،‬به‌ده‌پ���ه‌ له‌قه‌ندیله‌وه‌ رێنمایی‌‬ ‫ناهێنێ���ت‪ ،‬به‌ڵكو له‌وێ گفتوگۆ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ به‌ده‌پ���ه‌ش له‌س���ه‌ر هه‌م���ان‬ ‫میكانی���زم ده‌ڕوات‌و له‌ن���او موزه‌كه‌ره‌ی‌‬ ‫ئۆجه‌الن���دا ئه‌وی���ش‌و قه‌ندیلیش بونیان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئێمه‌ به‌باوه‌ڕ ب���ون به‌حكومه‌ت‬ ‫رێكنه‌كه‌وتوین‪ ،‬ئێمه‌ به‌خۆمان‌و به‌گه‌لی‌‬ ‫خۆمان‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ خۆمان‌و س���ه‌رۆكی‬ ‫خۆمان متمانه‌مان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر باوه‌ڕمان‬ ‫به‌خۆمان نه‌بێ���ت ناتوانین چاره‌س���ه‌ر‬ ‫پێش���كه‌ش بكه‌ین‪ ..‬بۆچی‌ ده‌بێت ئێمه‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ده‌وڵ���ه‌ت‌و حكومه‌تی‌ تورك‬ ‫بێ باوه‌ڕیمان هه‌بێت!‪ ،‬چونكه‌ پێمان‌وایه‌‬ ‫گفتوگۆكردن له‌هه‌مو چاره‌سه‌رییه‌كی‌ تر‬ ‫باشتره‌! په‌كه‌كه‌ له‌شوێنێك پاشه‌ كشه‌‬ ‫بكات‌و له‌ش���وێنیان حكومه‌ت قه‌ره‌قول‬ ‫(س���ه‌ربازگه‌) دابمه‌زرێنێ���ت ب���ه‌الی‌‬ ‫ئێم���ه‌وه‌ كارێك���ی‌ باش نیی���ه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫مان���ای‌ ئ���ه‌وه‌ نییه‌ كه‌ ئێم���ه‌ باوه‌ڕمان‬ ‫به‌ئاشتی‌ نه‌مێنێت‪ ،‬به‌ڵكو به‌و ره‌فتارانه‌‬ ‫به‌رامبه‌ره‌كانمان خراپییه‌كانی‌ خۆیانمان‬ ‫نیشان ده‌ده‌ن‪ ،‬ئێمه‌ نامانه‌وێت له‌ئاشتی‌‌و‬ ‫ئازادی دور بكه‌وینه‌وه‌ چونكه‌ تێكۆشان‌و‬ ‫ئامانجی ئێمه‌ بۆ ئه‌وه‌یه‌‪ .‬پێده‌چێت ئه‌و‬ ‫پێیوابێت ئێمه‌ هه‌ڵده‌خه‌ڵه‌تێنێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێمه‌ باوه‌ڕمان به‌خۆم���ان هه‌یه‌ چونكه‌‬ ‫ئێس���تا ئێم���ه‌ هێزمان هه‌ی���ه‌و ئه‌ویش‬ ‫باوه‌ڕبونمان���ه‌ به‌گه‌لی‌ خۆمان‪ .‬ئێس���تا‬ ‫گه‌لی‌ كورد‌وه‌ك چل س���اڵ به‌ر له‌ئێستا‬ ‫نییه‌ بیخه‌ن���ه‌ ناو هه‌ڵ���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو چیتر‬ ‫كورد هه‌ڵناخه‌ڵه‌تێت‪ ..‬په‌ندێكی كوردی‌‬ ‫هه‌یه‌ ده‌ڵێ���ت‪" :‬ئیدی‌ دزو خودیێ ماڵێ‬ ‫به‌هه‌ردو حه‌سیایه‌"!‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫دەربارەی یەقین‌و گومان له‌نوسیندا‬ ‫نیتش���ە دەڵێت "زۆربەی بیریارەکان‬ ‫خراپ دەنوس���ن‪ ،‬لەبەرئ���ەوەی ئەوان‬ ‫تەنی���ا بیرکردن���ەوەی خۆیانم���ان بۆ‬ ‫ناگوێزن���ەوە‪ ،‬بەڵک���و بیرکردن���ەوەی‬ ‫بیرکردنەوەکانیشمان بۆ دەگوێزنەوە"‪.‬‬ ‫ئەم تێگەیش���تنەی نیتش���ە گرنگە بۆ‬ ‫تێگەیش���تن له‌هۆی گومان‪ ،‬دوودڵی‪،‬‬ ‫خۆنەگ���ری‪ ،‬دووبارەبوون���ەوەو ڕامان‬ ‫له‌نوسیندا‪ .‬بەبڕوای من هەموو نوسەرێک‬ ‫کە دەنوسێت خواستێتی شتێک له‌یەقین‬ ‫بگەێنێت‪ ،‬هیچ نوسەرێک نانوسێت گەر‬ ‫هەندێک بڕواو قەناعەتی نەبێت‪ .‬شتێک‬ ‫له‌ئیمان له‌پشت هەموو تێکستێکی ئەم‬ ‫دونیایەوەیە کە دەنوسرێت‪ .‬سااڵنێکی‬ ‫زۆرە له‌کولت���ووری ئێمەدا دەگووترێت‬ ‫کە دەبێت نوسەر خۆی له‌رەهاگەرایی‬ ‫بپارێزێ���ت‌و خۆی بەخاوەنی ڕاس���تی‬ ‫ی���ان یەقین نەزانێت‪ ،‬ئ���ەم تێزەیە کە‬ ‫تێزەیەک���ی ڕەوایە الی بەش���ی هەرە‬ ‫زۆری کۆلکە خوێندەوارو نیوفامەکان‪،‬‬ ‫بەجۆرێک���ی کۆمیدی���ی مامەڵ���ەی‬ ‫لەگەڵ دەکرێ���ت‪‌،‬وەک ئەوەی‌وەزیفەی‬ ‫نوس���ەربێت هەمیش���ە دوای ئ���ەوەی‬ ‫نوس���ینێکی تەواودەکات‪ ،‬له‌خوارەوە‬ ‫بنوس���ێت " ئەمە بڕوای من بوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەوانەیە هەڵەبم" یان بنوس���ێت "ئەمە‬ ‫قەناعەت���ی منە‪ ،‬ب���ەاڵم الل���ه أعلم"‪.‬‬ ‫ئەمج���ۆرە تێگەیش���تنە کۆمیدییە‪ ،‬بۆ‬ ‫چەمک���ی گومان‌و دوودڵی به‌ش���ێوەی‬ ‫نەخۆش���ییەکی کوش���ندە باڵوبۆتەوە‪.‬‬ ‫هەتا یەکێک لەو نوسەرانە جارێک ئەم‬ ‫کۆمیدیایەی گەیاندبووە ترۆپکی خۆی‌و‬ ‫نوس���یبووی نوسەری پۆس���تمۆدێرن‬ ‫نابێت باسی راست‌و هەڵە بکات‪ .‬من تا‬ ‫ئێس���تا هیچ کتێبێک یان هیچ وتارێکم‬ ‫نەدیوە‪ ،‬له‌هیچ بیریار‌و فەیلەسوفێکەوە‬ ‫ک���ە له‌کۆتایی���دا بنوس���ێت "بەڕێزان‪،‬‬ ‫ئەمە بۆچوونی من بوو‪ ،‬بەاڵم لەوانەیە‬ ‫دروس���تم نەگووتبێت" یان بنوس���ێت‬ ‫"جەنابی خوێنەر بڕۆ خۆت بگەڕێ‌و بڕوا‬ ‫به‌م���ن مەکە‪ ،‬چونکە هەموو حەقیقەت‬ ‫الی من نییە"‪ .‬هیچ نوسەرێک کارێکی‬ ‫وا پوچ‌و مندااڵنە ناکات‪ ،‬چونکە گومان‬ ‫له‌نوس���یندا بەمجۆرە نایەت���ە زمان‌و‬ ‫بەوشێوەیە دەرناکەوێت‪ .‬گومان له‌ناو‬ ‫بیرکردنەوەکانمان���دا نیی���ە بەڵکو لەو‬ ‫بەشەی دیدایە کە نیتشە ناوی دەنێت‬ ‫"بیرکردنەوەی بیرکردنەوەکانمان"‪ ،‬واتە‬ ‫کۆی ئەو دەرگا‌و هێ���ڵ‌و رێگا نادیار‌و‬ ‫نەبینراوان���ەی کە نوس���ین دەیکاتەوە‬ ‫بێئەوەی پێش���وەخت هیچ پالنێکی بۆ‬ ‫کێشرابێت‪ .‬هەموو نوسەرێک دەزانێت‬ ‫ئەو یەقینەی له‌ناو نوس���ینێکدا هەیە‬ ‫دواقسە‌و دواوێس���تگە نییە‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫یەقینە گرن���گ‌و بنەمایی‌و پێویس���تە‬ ‫تا بتوانین بنوس���ین‪ ،‬تا هەس���تبکەین‬ ‫ش���تێکمان هەیە بیگەێنی���ن‪ .‬پەیامی‬ ‫نوسین الی نوسەر لەو یەقینەیەدا کە‬ ‫هەڵیگرتووە‪ ،‬نەوەک لەو گومانەدا کە‬ ‫لەدەوری خۆی دروس���تی دەکات‪ ،‬هیچ‬ ‫تێکس���تێک نییە بنوس���رێت بۆئەوەی‬ ‫له‌بنەڕەتدا بیس���ەلمێنێت کە هەڵەیە‌و‬ ‫جێگای بڕوا نیی���ە‪ .‬یەقین بایەخێکی‬ ‫گرنگی هەیە تا نوسین مانای هەبێت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم یەقی���ن له‌تێکس���تدا هیچ کات‬ ‫بەرزنابێت���ەوە بۆ ئاس���تی یەقینێکی‬ ‫دینی یان بۆ پلەوپایەی موقەدەسێکی‬ ‫دەستلێنەدراو‪ ،‬بەڵکو هەمیشە یەقینە‬ ‫له‌دووڕیان���ی خۆگرت���ن‌و خۆنەگرتندا‪،‬‬ ‫له‌دووڕیانی پرس���یار‌و گوماندا‪ .‬نوسین‬ ‫هەڵهات���ن نییە له‌بڕوا‪ ،‬تەس���لیمبوون‬ ‫نیی���ە به‌گومانی رەه���ای بێبن‪ ،‬بەڵکو‬ ‫بەگەڕخس���تنی قەناعەتێکە تا بڕژێتە‬ ‫ن���او هێڵ���ە بەیەکداچووەکانی هەموو‬ ‫نوس���ین‌و بیرکردنەوەکانی تر‪ .‬یەقین‬ ‫ب���ەوە نابێتە گومان کە نوس���ەر خۆی‬ ‫گومانی لێبکات یان خوێنەرێکی مردوو‬ ‫له‌جوغزی تەس���کی خۆیەوە‌و تەنیا بۆ‬ ‫ئەوەی بڵێت م���ن گومانکارم دوودڵی‬ ‫لەدەور بچێنێت‪ .‬ئەمە گەمژەیی رووت‌و‬ ‫تێنەگەیش���تنی تەواوە له‌مانای گومان‬ ‫له‌پرۆس���ەی نوس���یندا‪ .‬گومان نوسەر‬ ‫خۆی خەلقی ناکات‪ ،‬گومان ئەو بەشەی‬ ‫نوس���ین دروس���تیدەکات کە پابەندی‬ ‫"بیرکردن���ەوەی بیرکردنەوەکان���ە"‪،‬‬ ‫پابەن���دی ئەوەی���ە گەر لەگ���ەڵ هەر‬ ‫ئایدیایەک���دا تا کۆتایی بڕۆین دەگەینە‬ ‫کوێ‪ .‬بیرکردن���ەوەی بیرکردنەوەکان‪،‬‬ ‫وات���ە کردن���ەوەی دەرگا لەس���ەر ئەو‬ ‫بەش���ەی بیرکردنەوە کە نوسین خۆی‬ ‫نەیتوانیوە بەرجەستەی بکات‪ .‬نوسەرە‬ ‫گەورەکان بۆیە خراپ دەنوسن چونکە‬ ‫هەمیشە جۆرە تێکستێک دادەهێنن کە‬

‫تا ئێستا هیچ‬ ‫کتێبێک یان هیچ‬ ‫وتارێکم نەدیوە‪،‬‬ ‫له‌هیچ بیریار‌و‬ ‫فەیلەسوفێکەوە‬ ‫کە له‌کۆتاییدا‬ ‫بنوسێت "بەڕێزان‪،‬‬ ‫ئەمە بۆچوونی‬ ‫من بوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەوانەیە دروستم‬ ‫نەگووتبێت"‬

‫پتر له‌خودی بیر‪ ،‬پرۆسەی بیرکردنەوە‬ ‫تێی���دا چاالکە‪ .‬بیر بەش���ە نوس���راو‌و‬ ‫ئام���ادە‌و بەرهەمهاتووەکەی���ە‪ ،‬یەقینە‬ ‫پێویستەکانە‪ ،‬ئەو پەیامە ئاشکرایەیە‬ ‫کە نوسین هەیەتی‪ ،‬بەاڵم بیرکردنەوە‬ ‫بریتییە لەو دوودڵی‌و پەشێوییەی دواتر‬ ‫دروس���تدەبێت‪ ،‬برتییە لەو بومەلەرزە‬ ‫نهێنیی���ە نادیارەی له‌ناو تێکس���تدایە‪،‬‬ ‫بریتییە ل���ەو نەگی���راو‌و نەگەێنراوەی‬ ‫ک���ە دەمێنێتەوە‌و تێکس���ت ناتوانێت‬ ‫ی���ان نەیویس���توە بیڵێ���ت‪ .‬به‌کورتی‬ ‫"بیرکردنەوەی بیرکردن���ەوە" بریتییە‬ ‫له‌هەموو ئەگەرەکانی مانا‌و ئاس���ۆکانی‬ ‫گەشەی تێکست کە دەکەوێتە ئەودیو‬ ‫زمان���ی نوس���ەرەوە‪ ".‬بیرکردن���ەوەی‬ ‫بیرکردن���ەوە" مۆڵگ���ەی گومانە‪ ،‬ئەو‬ ‫جێگایەیە کە نوس���ین بێویستی خۆی‬ ‫هەستدەکات هەموو شتێکی نەگووتووە‬ ‫‪ .‬نوس���ەر تەنیا دەس���ەاڵتی بەس���ەر‬ ‫ئ���ەو بیرکردنەوانەدا هەی���ە کە خۆی‬ ‫دەیگەێنێت‪ ،‬بەسەر دەربڕیندا‪ ،‬بەسەر‬ ‫ئەوەدا کە گەیاندوێتی‪ ،‬بەاڵم نوس���ین‬ ‫تەنیا لەو یەقینە ڕاگەیەنراوە دروس���ت‬ ‫نابێت‪ ،‬بەڵکو له‌ئاماژەیەکی نادیاریش‬ ‫بۆ ش���وێنێکی ت���ر‪ ،‬ئاماژەیەک رەنگە‬ ‫نوس���ەر خۆی دەرکی پێ بکات یاخود‬ ‫نەیکات‪ ،‬بەاڵم هەمیشە هەیە‌و تێکست‬ ‫بەدوای خۆیدا رادەکێش���ێت‪ .‬به‌کورتی‬ ‫گومان له‌تێکس���تدا له‌ڕێ���گای ئەوەوە‬ ‫دەرناکەوێت نوس���ەر ب���اس له‌گومان‬ ‫بکات له‌خۆی‪ ،‬بەڵکو له‌ڕێگای ئەوەوە‬ ‫کە ئاماژە ب���ۆ یەقینێکی ت���ر بکات‪.‬‬ ‫نوس���ین هەمیش���ە کاتێک دەکەوێتە‬ ‫تۆڕی گومانەوە کە تێکستەکەی تێکەڵ‬ ‫به‌جیهانی تێکس���تەکان‌و بڕواکانی تر‬ ‫دەبێ���ت‪ ،‬هیچ قەناعەتێ���ک خۆ به‌خۆ‬ ‫نامرێت یان دروس���ت نابێت بێئەوەی‬ ‫بچێت���ەوە ن���او توڕێک���ی گەورەترەوە‬ ‫له‌تێکس���ت‌و مانا‪ .‬گومان شتێک نییە‬ ‫کە ه���ەر دەبێت له‌خودی تێکس���تەوە‬ ‫هەڵبقوڵێت‪ ،‬بەڵکو گومان پەیوەندییە‪،‬‬ ‫لەو س���اتەدا چاالک دەبێت کە نوسین‬ ‫له‌ن���او ت���ۆری نوس���ینەکانی ت���ردا‪،‬‬ ‫له‌ناو پەیوەندیی���ە ئاڵۆزەکاندا‪ ،‬خۆی‬ ‫دەبینێتەوە‪ .‬هەموو نوسینێک کە ئێمە‬ ‫دەینوسین گومانە له‌نوسینێکی تر‪‌،‬وە‬ ‫هەموو نوسینێکی دیش کە دەنوسرێت‬ ‫گومانە له‌تێکستەکانی ئێمە‪ .‬بەوەدا هیچ‬ ‫تێکس���تێک ئەویدی دووبارە ناکاتەوە‪،‬‬ ‫کەوات���ە هی���چ بڕوایەکی���ش ئەویدی‬ ‫به‌تەواوی دووبارەناکاتەوە‪ .‬پێویس���ت‬ ‫ناکات نوسەران هێندە گەمژەبن خۆیان‬ ‫گومان له‌نوسینی خۆیان بکەن‪ ،‬بەڵکو‬ ‫بەسە کە بیرکردنەوەکان تێکەڵی یەک‬ ‫ب���ن‪ ،‬گووتارەکان لەگەڵ گووتاری تردا‬ ‫ڕیزبەند بن‪ ،‬ڕاس���تییەکان بەر راستی‬ ‫تر بک���ەون‪ ،‬کتێبەکان بچنە دیالۆگەوە‬ ‫لەگەڵ کتێبی تردا‪،‬‬

‫"" ‪19‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا‪:‬‬ ‫سه‌ركرده‌كانی‌ یه‌كێتی‌ به‌پله‌ی‌ حزبایه‌تیدا‬ ‫سه‌ركه‌وتون‪ ،‬به‌اڵم له‌پارتیدا خێزانێك بڕیارده‌دات‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا‬

‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫به‌پێی‌ به‌ڵگه‌نامه‌یه‌كی‌ نهێنی‌‬ ‫ویكیلیكس‪ ،‬نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫پاش وازهێنانی‌ له‌یه‌كێتی‌‪ ،‬هێشتا‬ ‫ئه‌و حزبه‌ی‌ به‌باشتر زانیوه‌ له‌پارتی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان له‌روی‌‬ ‫په‌یكه‌ره‌ی‌ رێكخراوه‌یی‌‌و سیاسه‌تی‌‬ ‫كاركردنه‌وه‌‪ ،‬كاتێك له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫تایبه‌تدا له‌گه‌ڵ دیپلۆماته‌‬ ‫ئه‌مریكیه‌كان‪ ،‬ناوبراو جیاوازیه‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تیه‌كانی‌ نێوان پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‬ ‫خستوه‌ته‌ڕوو پێیوایه‌ سه‌ركرده‌كانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ به‌پله‌ی‌ حزبایه‌تیدا‬ ‫سه‌ركه‌وتون بۆ سه‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ناو‬ ‫پارتیدا خێزانێك بڕیارده‌دات كێ‌ ببێت‬ ‫به‌سه‌ركرده‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ به‌ڵگه‌نامه‌ك���ه‌ كه‌ وێنه‌یه‌كی‌‬ ‫ده‌س���ت ئاوێنه‌ كه‌وت���وه‌و مێژوه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ س���ه‌روبه‌ندی‌‬ ‫ده‌ستله‌كاركێش���انه‌وه‌ی‌ نه‌وش���یروان‬ ‫مس���ته‌فا له‌ن���او یه‌كێتی���دا‪ ،‬ناوبراو‬ ‫رایگه‌یان���دوه‌‪" ،‬هی���چ جیاوازیه‌ك���ی‌‬ ‫ئایدۆل���ۆژی‌ راس���ته‌قینه‌ له‌نێ���وان‬ ‫پارت���ی‌‌و یه‌كێتیدا نیه‌‪ .‬ب���ه‌اڵم له‌روی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ندامانی‌ پارتی‌ زیاتر‬ ‫پێگه‌یه‌ك���ی‌ نوخبه‌ویان هه‌یه‌و س���ه‌ر‬ ‫به‌توێژێكی‌ ده‌وڵه‌مه‌ندن‪ .‬له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫یه‌كێت���ی‌ ژماره‌یه‌ك���ی‌ زۆر الیه‌نگری‌‬ ‫له‌چینه‌كان���ی‌ خواره‌وه‌و ناوه‌ڕاس���تی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌دا هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌شێكی‌ دیكه‌ی‌ ئه‌و به‌ڵگه‌نامه‌یه‌دا‬ ‫كه‌ هێمای‌ زۆر نهێنی‌ لێدراوه‌‪ ،‬له‌باره‌ی‌‬ ‫پارتی���ه‌وه‌ نه‌وش���یروان ده‌ڵێ���ت‪" ،‬‬ ‫له‌ناو پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تاندا‬ ‫س���ه‌ركه‌وتن زۆر ئاس���انه‌‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫پێكهاته‌ی‌ حزب له‌شێوه‌ی‌ خێزانێكدایه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر پارتی‌ پێویستی‌ به‌سه‌ركرده‌یه‌ك‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌نجومه‌نی‌ خێزان كۆده‌بێته‌وه‌‌و‬ ‫ئه‌ندامه‌كانی‌ كه‌سێك دیاریده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ تاڵه‌بانی‌‌و یه‌كێتیش���ه‌وه‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كردوه‌ كه‌ "سه‌ركرده‌كانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ به‌پله‌ حزبیه‌كاندا سه‌ركه‌وتون‬ ‫ب���ۆ ده‌س���ه‌اڵت‌و له‌الی���ه‌ن مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسیه‌وه‌ دیاریكراون یان له‌كۆنگره‌دا‬ ‫هه‌ڵبژێردراون‪.‬‬ ‫بۆ نمونه‌‪ ،‬جه‌الل تاڵه‌بانی‌ له‌ئێستادا‬ ‫س���ه‌ركرده‌یه‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ وه‌ك‬ ‫كه‌س���ێكی‌ زۆر كاریگه‌ر سه‌ریرده‌كرێت‬ ‫له‌ئیداره‌دان���ی‌ كاروب���اری‌ حزب���ی‌‌و‬ ‫مامه‌ڵه‌ك���ردن له‌گ���ه‌ڵ س���ه‌ركرده‌‬

‫سیاسیه‌كان له‌عێراق‌و ده‌ره‌وه‌ش"‪.‬‬ ‫ئه‌مریكی���ه‌كان له‌كۆمێنتی‌ خۆیاندا‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فایان به‌یه‌كێ���ك‬ ‫له‌دامه‌زرێنه‌ران���ی‌ هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌و‬ ‫یه‌كێتی‌‌و كه‌س���ێكی‌ ئه‌كادیمی‌‌و نوسه‌ر‬ ‫وه‌سفكردوه‌و نوس���یویانه‌ "نه‌وشیروان‬ ‫به‌ئاش���كرا درك به‌پێویس���تی‌‬ ‫ن���ه‌وه‌كان‌و‬ ‫پێكه‌وه‌به‌س���تنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاماده‌كردنی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌كات‬ ‫ب���ۆ كرانه‌وه‌یه‌كی‌ زیاتری‌ سیاس���یی‌‌و‬ ‫ئابوری‌‪ ،‬له‌دوای‌ روخانی‌ سه‌دام"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیاریه‌كان���ی‌ به‌ڵگه‌نامه‌كه‌‪،‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ هێ���زی‌ پێش���مه‌رگه‌وه‌‬ ‫نه‌وشیروان رایگه‌یاندوه‌‪" ،‬پێویسته‌ ئه‌و‬ ‫هێزانه‌ ببنه‌ هێزی‌ مۆدێرن‌و ناوه‌كانیان‬ ‫بگۆڕدرێن"‪ .‬له‌به‌رامبه‌ردا ئه‌مریكیه‌كان‬ ‫ئه‌و بۆچونه‌ی‌ مسته‌فایان به‌"لێدوانێكی‌‬ ‫س���ه‌رنجڕاكێش" وه‌س���فكردوه‌ ك���ه‌‬ ‫تائێس���تا له‌الیه‌ن سیاس���یه‌كی‌ كورد‌و‬ ‫پێشمه‌رگه‌یه‌كی‌ دێرینه‌وه‌ كرابێت‪.‬‬ ‫ده‌قی‌ به‌ڵگه‌نامه‌كه‌‪:‬‬

‫نه‌وش����یروان مس����ته‌فا كۆب����ۆو‌ه‬ ‫ی له‌سلێمانی‌‪.‬‬ ‫ی حه‌وانه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌ش����وێن ‌‬ ‫ی‬ ‫مس����ته‌فا كه‌س����ایه‌تیه‌كی‌ دێرین ‌‬ ‫ی جه‌ماوه‌ری‬ ‫سیاس����یه‌و پێگه‌یه‌ك���� ‌‬ ‫ی هه‌ی���� ‌ه له‌س����لێمانی‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫به‌هێز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گشتی ‌‬ ‫ی پێشوی‌ سكرتێر ‌‬ ‫جێگر ‌‬ ‫ی نیش����تمانی‌ كوردس����تانه‌و‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هێز ‌‬ ‫یه‌كێك���� ‌ه له‌دامه‌زرێنه‌ران���� ‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌و یه‌كێت����ی‌‌و ه����اوكات‬ ‫كه‌سێكی‌ ئه‌كادیمی‌‌و نوسه‌ریشه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌ به‌رامبه‌ر پارتی‌‪:‬‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا وت���ی‌‪ ،‬هیچ‬ ‫جیاوازیه‌ك���ی‌ ئایدۆلۆژی‌ راس���ته‌قینه‌‬ ‫له‌نێوان پارتی‌‌و یه‌كێتیدا نیه‌‪ .‬ئه‌و زیاتر‬ ‫ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌و جیاوازیه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌دا‬ ‫ك���ه‌ له‌نێوان ئ���ه‌و دو هێ���زه‌دا هه‌یه‌و‬ ‫رایگه‌یان���د‪ ،‬ئه‌ندامانی‌ پارت���ی‌ زیاتر‬ ‫پێگه‌یه‌ك���ی‌ نوخبه‌ویان هه‌یه‌و س���ه‌ر‬ ‫به‌توێژێكی‌ ده‌وڵه‌مه‌ندن‪ .‬له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫یه‌كێت���ی‌ ژماره‌یه‌ك���ی‌ زۆر الیه‌نگری‌‬ ‫ل���ه‌ چینه‌كانی‌ خواره‌وه‌و ناوه‌ڕاس���تی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌دا هه‌یه‌‪.‬‬

‫ئای‌ دی‌‪07BAGHDAD1039 :‬‬ ‫بابه‌ت‪ :‬سه‌ركرده‌ی‌ ریفۆرمخوازی‌‬ ‫مس���ته‌فا ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ش كرد‬ ‫ی حزبه‌كه‌ی‌ ك���ه‌ سیس���تمی‌ به‌ڕێوه‌بردن���ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ ره‌خنه‌ له‌سیاسه‌ت ‌‬ ‫پارێزگایانه‌ی‌ له‌ژێر ده‌س���تی‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫ده‌گرێت‬ ‫پارتی���دان‪ ،‬ره‌نگدان���ه‌وه‌ی‌ جی���اوازی‌‬ ‫سه‌رچاوه‌‪ :‬باڵیۆزخانه‌ی‌ ئه‌مریكا‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانن‪ .‬به‌جۆرێك له‌سلێمانی‌‪،‬‬ ‫له‌به‌غداد‬ ‫كه‌ له‌ژێر ده‌ستی‌ یه‌كێتیدایه‌‪ ،‬پێوه‌ره‌‬ ‫به‌روار‪26 :‬ی‌ ئازاری‌ ‪2007‬‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌كان تاڕاده‌یه‌ك���ی‌ زۆر‬ ‫پۆلێن‪ :‬زۆر نهێنی‌‬ ‫لیبڕالی���ن‪ ،‬بۆ نمونه‌‪ ،‬ژن���ان‌و گه‌نجان‬ ‫ی ئازادیه‌ك���ی‌ زیاتری���ان هه‌ی���ه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‪ ،‬كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫سیاسیی‌ كوردو یه‌كێك له‌دامه‌زرێنه‌رانی‌ له‌هه‌ولێر شێوازی‌ ژیان‌و په‌یوه‌ندیه‌كان‬ ‫یه‌كێت���ی‌ نیش���تمانی‌ كوردس���تان‪ ،‬زیاتر كۆنه‌پارێزیان پێوه‌ دیاره‌‪.‬‬ ‫پش���تگیری‌ خۆی‌ نیش���اندا ب���ۆ بونی‌‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا ئه‌وه‌ش���ی‌‬ ‫حكومه‌تێكی‌ ناوه‌ندی‌ به‌هێز له‌عێراق‌و‬ ‫هێزێكی‌ پێش���مه‌رگه‌ی‌ س���ه‌رده‌میانه‌و رونكرده‌وه‌ كه‌ سه‌ركرده‌یه‌كی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ‌و ناوه‌ندی توێژینه‌وه‌‪ ،‬كاتێ���ك ده‌بێته‌ خاوه‌ن ده‌س���ه‌اڵت‪،‬‬ ‫میدیا ‌‬ ‫وه‌ك پێویس���تیه‌ك ب���ۆ ئه‌نجامدان���ی‌ ئه‌ندامانی‌ خواره‌وه‌ وه‌ك باشترین كه‌س‬ ‫چاكس���ازی‌ سیاس���یی‌ له‌هه‌رێم���ی‌ لێیده‌ڕوانن‪ ،‬ئه‌وه‌ش نه‌ك له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫كوردستاندا‪ .‬نه‌وشیروان بڕوای‌ وایه‌ كه‌ له‌باش���ترین خێزان���ه‌وه‌ هات���وه‌ یان‬ ‫حكومه‌تی‌ ناوه‌ن���دی‌ به‌غداد ئاماده‌نیه‌ س���ه‌رمایه‌یه‌كی‌ زۆرو زه‌وه‌ندی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫بڕگه‌كانی‌ م���ادده‌ی‌ ‪ 140‬جێبه‌جێبكات ئه‌و ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ ك���رد كه‌ جه‌الل‬ ‫ك���ه‌ ب���اس له‌ئه‌نجامدان���ی‌ ریفراندۆم تاڵه‌بان���ی‌ له‌ئێس���تادا س���ه‌ركرده‌یه‌‬ ‫ده‌كات له‌ناوچه‌ ناكۆكی‌ له‌س���ه‌ره‌كان‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ وه‌ك كه‌س���ێكی‌ زۆر‬ ‫به‌كه‌ركوكیشه‌وه‌‪ ،‬پاشان ده‌ریده‌خات كاریگه‌ر سه‌ریرده‌كرێت له‌ ئیداره‌دانی‌‬ ‫كه‌ ئاخۆ كه‌ركوك ده‌بێت به‌به‌ش���ێك كاروب���اری‌ حزبی‌‌و مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ‬ ‫س���ه‌ركرده‌ سیاس���یه‌كان له‌عێ���راق‌و‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ده‌ره‌وه‌ش‪ .‬س���ه‌ركرده‌كانی‌ یه‌كێت���ی‌‬ ‫به‌پل���ه‌ حزبیه‌كان���دا س���ه‌ركه‌وتون‬ ‫باكگراوند‪:‬‬ ‫ی ب���ۆ ده‌س���ه‌اڵت‌و له‌الی���ه‌ن مه‌كته‌بی‌‬ ‫ی ‪ ،2007‬تیم ‌‬ ‫ی ‪5‬ی‌ ئ����ازار ‌‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫ی ئه‌مریكا له‌گه‌ڵ سیاسیه‌وه‌ دیاریكراون یان له‌كۆنگره‌دا‬ ‫ئاوه‌دانكردن����ه‌وه‌ ‌‬

‫نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا به‌ئاشكرا‬ ‫ی‬ ‫درك به‌پێویست ‌‬ ‫ی‬ ‫پێكه‌وه‌به‌ستنه‌وه‌ ‌‬ ‫نه‌وه‌كان‌و‬ ‫ی‬ ‫ئاماده‌كردن ‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ده‌كات بۆ‬ ‫ی‬ ‫كرانه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی سیاسیی‌‌و‬ ‫زیاتر ‌‬ ‫ئابوری‌‬

‫كوردستانی‌ عێراق‪ ،‬پێویسته‌ كاربكه‌ن‬ ‫بۆ سیس���تمێكی‌ فیدراڵیزمی‌ فراوان‪،‬‬ ‫نه‌ك به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ عێراق‪.‬‬ ‫مسته‌فا باسی‌ له‌وه‌ كرد كه‌ ئه‌و ناوه‌نده‌‬ ‫میدیایه‌ی‌ له‌ساڵی‌ ‪ 2006‬دایمه‌زراندوه‌‪،‬‬ ‫هاوش���ێوه‌ی‌ ناوه‌نده‌كانی‌ توێژینه‌وه‌ن‬ ‫له‌ رۆژئاوا‪ .‬ئه‌و جه‌ختیكرده‌وه‌ له‌سه‌ر‬ ‫پێویس���تی‌ ش���یكردنه‌وه‌ی‌ روداوه‌‬ ‫هه‌نوكه‌یی���ه‌كان له‌ب���ری‌ كاردانه‌وه‌ی‌‬ ‫ساده‌ له‌به‌رامبه‌ریان‪.‬‬ ‫ئاینده‌ی‌ پێشمه‌رگه‌‪:‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ پێش���مه‌رگه‌وه‌ كه‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌دامه‌زرێنه‌رانی‌‪ ،‬نه‌وش���یروان‬ ‫وتی‌‪ ،‬پێویس���ته‌ ئ���ه‌و هێزان���ه‌ ببنه‌‬ ‫هێزی‌ مۆدێرن‌و ناوه‌كانیان بگۆڕدرێن‪.‬‬ ‫(كۆمێن���ت‪ :‬ئه‌م���ه‌ لێدوانێك���ی‌‬ ‫سه‌رنجڕاكێش���ه‌ له‌الیه‌ن سیاس���یه‌كی‌‬ ‫ك���ورد‌و پێش���مه‌رگه‌یه‌كی‌ دێرین���ه‌وه‌‬ ‫بكرێت)‪ .‬مه‌شق‌و رێكخستنی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫پێویسته‌ ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ قۆناغه‌كه‌ بێت‬ ‫ب���ه‌وه‌ی‌ له‌جه‌نگاوه‌رانی‌ ئازادیه‌وه‌ ببن‬ ‫ب���ه‌ پارێزه‌ران���ی‌ نیش���تمانی‌‪ .‬له‌بری‌‬ ‫روخاندن���ی‌ ده‌وڵه‌ت‪ ،‬پێویس���ته‌ ببنه‌‬ ‫پیاوانی‌ ده‌وڵه‌ت‪.‬‬ ‫كه‌ركوك‌و ماده‌ی‌ ‪:140‬‬ ‫مس���ته‌فا وتی‌‪ ،‬حكومه‌تی‌ ناوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماده‌ نی���ه‌ بڕگه‌كانی‌ م���اده‌ی‌ ‪140‬‬ ‫جێبه‌جێبكات كه‌ تایبه‌ته‌ به‌ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ریفران���دۆم س���اغكردنه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ ئاخ���ۆ كه‌ركوك ده‌بێته‌ به‌ش���ێك‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان یان نا‪ .‬یه‌كێك‬ ‫له‌ئاس���ته‌نگه‌كان كه‌موكوڕی‌ داراییه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ وته‌ی‌ مسته‌فا‪ ،‬ئه‌گه‌ر حكومه‌تی‌‬ ‫به‌غ���داد پاره‌ نه‌دات ب���ه‌و خێزانانه‌ی‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا پرۆسه‌ی‌ ریفراندۆم‬ ‫ناچێته‌ پێشه‌وه‌‪.‬‬

‫هه‌ڵبژێردراون‪.‬‬ ‫نه‌وشیروان مس���ته‌فا باسی‌ له‌وه‌ش‬ ‫كرد ك���ه‌ له‌ن���او پارت���ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستاندا س���ه‌ركه‌وتن زۆر ئاسانه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ پێكهاته‌ی‌ حزب له‌ش���ێوه‌ی‌‬ ‫خێزانێكدایه‌‪ .‬وتیش���ی‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر پارتی‌‬ ‫پێویس���تی‌ به‌س���ه‌ركرده‌یه‌ك بێ���ت‪،‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ خێ���زان كۆده‌بێت���ه‌وه‌‌و‬ ‫كۆمێنت‪:‬‬ ‫ئه‌ندامه‌كانی‌ كه‌سێك دیاریده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا به‌ئاش���كرا‬ ‫درك به‌پێویس���تی‌ پێكه‌وه‌به‌ستنه‌وه‌ی‌‬ ‫حكومه‌تێكی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫ن���ه‌وه‌كان‌و ئاماده‌كردن���ی‌ هه‌رێم���ی‌‬ ‫دیموكراتی‌ به‌هێز‪:‬‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا به‌تیم���ی‌ كوردس���تان ده‌كات ب���ۆ كرانه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫ئاوادانكردنه‌وه‌ی‌ راگه‌یاند‪ ،‬حكومه‌تێكی‌ زیاتری‌ سیاس���یی‌‌و ئاب���وری‌‪ ،‬له‌دوای‌‬ ‫ناوه‌ن���دی‌ به‌هێز له‌عێ���راق گرنگه‌ بۆ روخانی‌ س���ه‌دام‪ .‬ئه‌و پش���تیوانیه‌كی‌‬ ‫به‌ره‌نگاربون���ه‌وه‌ی‌ گه‌نده‌ڵ���ی له‌ن���او به‌هێ���زی‌ جه‌م���اوه‌ری‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانی‌ یه‌كێتی���دا‌و واده‌كات له‌ناوه‌ن���دی‌ سیاس���یی‌ حزبه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫پێكهات���ه‌ی‌ رێكخراوه‌یی‌ ئ���ه‌و حزبه‌ ده‌ستیله‌كاركێش���اوه‌ته‌وه‌‪ .‬وازهێنانی‌‬ ‫گه‌شه‌بكات‪ .‬هه‌روه‌ها ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش نه‌وش���یروان مس���ته‌فا ره‌نگدانه‌وه‌ی‌‬ ‫كرد كه‌ سه‌قامگیری‌‌و ئاسایش له‌به‌غداد توڕه‌یی‌ خۆیه‌ت���ی‌ به‌رامبه‌ر ملنه‌دانی‌‬ ‫پێویس���تن بۆ گه‌شه‌سه‌ندنی‌ سیاسیی‌ یه‌كێت���ی‌ بۆ ئه‌نجامدانی‌ چاكس���ازیی‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪ .‬نه‌وه‌ی‌ نوێ‌ له‌ له‌ناوخۆی‌ حزبدا‪.‬‬

‫كوده‌تا له‌میسرو‬ ‫شین‌و باوكه‌رۆ‬ ‫له‌كوردستان‬ ‫له‌واڵتی ئێم����ه‌دا سیاس����یه‌كان هه‌مو‬‫ئه‌وان����ه‌ن جێگای����ان زیندانه‌ نه‌ك س����ه‌ر‬ ‫كه‌ناڵه‌كان����ی راگه‌یان����دن‌و گۆڕه‌پان����ی‬ ‫بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن‌و ده‌وڵه‌تمه‌داری‪.‬‬ ‫الپ����ه‌ڕه‌ هه‌ڵدان����ه‌وه‌ی راب����ردو ی����ه‌ك‬‫سیاس����ه‌تمه‌دار رزگاری نابێت له‌گه‌نده‌ڵی‌و‬ ‫ت����اوان‪ ،‬باش����تره‌ هه‌م����و ش����ه‌ریكبن‬ ‫له‌ش����اردنه‌وه‌یان‪ ،‬هه‌م����و كه‌م ی����ان زۆر‬ ‫گالونه‌ت����ه‌ گه‌نده‌ڵ����ی‪ ،‬هه‌م����و ده‌زانی����ن‬ ‫سیاس����ه‌تتان بۆ ك����وڕان‌و كچ����ان‌و زاواو‬ ‫خه‌زورانی خۆتان كردوه‌ نه‌ك بۆ ئێمه‌‪.‬‬ ‫ رێبی����ن هه‌ردی له‌به‌رده‌ركی س����ه‌را‬‫به‌ئه‌اڵهو ئه‌كب����ه‌ر له‌گه‌ڵ م����ه‌ال كامه‌ران‬ ‫ته‌كبی����ری ده‌وت����ه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم كاتێك رای‬ ‫جی����اوازی نیش����اندا له‌به‌رامب����ه‌ر الدانی‬ ‫محه‌م����ه‌د مورس����ی‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ی خ����راپ بو‬ ‫له‌الیه‌ن یه‌كگرتوی ئیسالمییه‌وه‌ پێی كرا‪،‬‬ ‫ده‌ستیان بڕۆیشتایه‌‌وه‌ك فه‌ره‌ج فوده‌یان‬ ‫لێده‌ك����رد‪ ،‬ئه‌مانه‌ن ده‌تانوت كوردس����تان‬ ‫ب����ه‌ره‌و دیموكراتی���� ‌هت‌و مه‌ده‌نیه‌ت ده‌به‌ن‬ ‫كاكه‌ رێبین؟!‬ ‫ محه‌مه‌د تۆفی����ق ره‌حیم كاتێك‌وتی‬‫پشتیوانی له‌الدانی مورسی ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫خراپبو له‌الیه‌ن كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتوه‌وه‌ پێی‬ ‫كرا‪6 ،‬س����اڵه‌ قس����ه‌ به‌ینك‌و پدك ده‌ڵێت‬ ‫به‌سته‌زمانه‌ هه‌زار یه‌كی ئه‌مه‌ی پێ نه‌كرا‪،‬‬ ‫خۆش هاوپه‌یمانیه‌تی‪.‬‬ ‫ ئ����ه‌و ش����یوه‌نه‌ی ئیس��ل�امییه‌كان‬‫له‌كوردس����تان بۆ كورسییه‌كه‌ی مورسییان‬ ‫گێڕا‪ ،‬بۆ ئه‌نفال‌و هه‌ڵه‌بجه‌یان بكردایه‌ نه‌ك‬ ‫جیهانی ئیسالمی بگره‌ ئیسرائیلیش له‌به‌ر‬ ‫به‌زه‌یی دانی به‌جینۆسایدی كورددا ده‌نا‪.‬‬ ‫ دوع����ای ئیخوانیش چوه‌ گینس����ه‌وه‌‪،‬‬‫كاتێك هه‌ڵه‌بجه‌‌و ئه‌نفال رویدا له‌گۆڕه‌پانی‬ ‫عه‌ده‌وی����ه‌ یه‌ك كه‌س دوع����ای بۆ كوردان‬ ‫نه‌ك����رد‪ ،‬ب����ه‌اڵم كاتێ����ك هه‌ڵمه‌تی دوعا‬ ‫ل����ه‌دژی سیس����ی له‌رابیع����ه‌ی عه‌ده‌وی����ه‌‬ ‫س����ازكرا‪ ،‬ئیس��ل�امییه‌كانی كوردستانیش‬ ‫لێره‌وه‌ به‌دوعاكانیان عه‌رش����ی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫عه‌سكه‌ریان له‌میسر له‌رزاند‪.‬‬ ‫ ئیس��ل�امییه‌كان ت����ا هه‌نوك����ه‌ هی����چ‬‫یه‌كێكی����ان بچوكترین خه‌اڵت����ی ئه‌ده‌بی‪،‬‬ ‫هون����ه‌ری‪ ،‬ئابوریان ‌وه‌رنه‌گرت����وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫باس����ی نۆبڵ مه‌كه‌ له‌ژیانیان مه‌رحه‌بایان‬ ‫ناكات‪ ،‬كه‌چی به‌نیازن له‌رێگای س����ازدانی‬ ‫گه‌وره‌ترین فت����اره‌وه‌ له‌گۆڕه‌پانی رابیعه‌ی‬ ‫عه‌ده‌وی����ه‌ بچن����ه‌ په‌رتوكی گینس����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫باش����تر نییه‌ به‌داهێنانێ����ك بچنه‌ مێژوی‬ ‫مرۆڤایه‌تییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ پێگ���ه‌ی فیداك���ی یا میس���ری دژ‬‫به‌ئیخوانییه‌كان ده‌نوس���ێت‪ :‬دو كه‌سی‬ ‫الیه‌نگ���ری مورس���ی له‌ڕێ���گای رابیعه‌‬ ‫عه‌ده‌ویه‌ كه‌‌وێنه‌كه‌شیان باڵوكراوه‌ته‌وه‌‬ ‫به‌خۆی���ان بڕێ���ك حه‌ش���یش‌و حه‌بی‬ ‫ترامادۆڵ���ه‌وه‌ گرت���ران‪‌،‬وتویان���ه‌ ب���ۆ‬ ‫ئه‌وه‌مان���ه‌ به‌رگریم���ان زیات���ر بێ���ت‪،‬‬ ‫كه‌چی پێگه‌ی ش���ه‌قامیش ده‌نوس���ێت‬ ‫"له‌رابیعه‌‪ ...‬ئه‌گه‌ر شتێكت‌ونكرد پاش‬ ‫چه‌ند ده‌قیقه‌یه‌ك له‌س���ه‌ر مه‌نه‌س���ه‌كه‌‬ ‫ده‌یدۆزیت���ه‌وه‌ ‪-‬له‌رابیعه‌‪ ...‬هه‌مو كه‌س‬ ‫پارچه‌یه‌ك په‌نی���ر یاخود نانی زیاده‌ی‬ ‫پێیه‌ ت���ا بیداته‌ ئه‌و برای���ه‌ی له‌پاڵیدا‬ ‫رۆژو ده‌شكێنێ ‪ -‬له‌رابیعه‌‪ ...‬به‌رده‌وام‬ ‫به‌پان���ی‌و به‌درێژی رێگای���ه‌ك كراوه‌یه‌‬ ‫له‌نێوان خۆپیش���انده‌ران بۆ رۆش���تنی‬ ‫ئۆتۆمبیلی فریاگ���وزاری ‪ -‬له‌رابیعه‌‪...‬‬ ‫وێنه‌گ���ره‌كان بێزاریی���ان ده‌ربڕی له‌و‬ ‫گلۆپ���ه‌ لێزه‌ران���ه‌ی به‌ده‌س���ت هه‌ندێ‬ ‫له‌خۆپیش���انده‌رانه‌وه‌ بو یه‌كجار داواكرا‬ ‫ك���ه‌ نه‌مێنێ���ت ئیت���ر نه‌مانبینیه‌وه‌‪...‬‬ ‫له‌رابیعه‌‪ ...‬ریزی نوێژه‌كان رێك‌و پێك‌و‬ ‫دڵ‌و ش���انه‌كان جوتن پێكه‌وه‌ هه‌روه‌ك‬ ‫مزگه‌وته‌كان ‪ -‬له‌رابیعه‌‪ ...‬پاك‌و خاوێنی‬ ‫ش���وێنه‌كه‌ خۆی باسی خۆی ده‌كات‪...‬‬ ‫له‌رابیعه‌‪ ...‬موس���وڵمانان جیهان فێری‬ ‫‌وانه‌یه‌ك���ی نوێی شارس���تانی ده‌كه‌ن‪..‬‬ ‫وانه‌یه‌كی نوێی راس���تی‌و دادپه‌روه‌ری‌و‬ ‫به‌ها بااڵكان ـ وه‌رگیراوه‌‪ :‬ش���ه‌قام))‪،‬‬ ‫مورس���ی تا له‌ده‌س���ه‌اڵتدا بو‌واڵت بوه‌‬ ‫زبڵدان‪ ،‬مه‌س���ره‌فی نوێژی هه‌ینیانی ‪3‬‬ ‫ملیۆن دۆالر بو‪ ،‬بێكاری زیادیكرد‌و گرانی‬ ‫روی له‌هاواڵتی���ان كرد‪ ،‬نه‌ك ش���ه‌وقی‬ ‫لێزه‌ر بگ���ره‌ كاره‌با نه‌ما‪ ،‬نانی گرانكرد‬ ‫نه‌ك په‌نیر دابه‌ش بكات‪ ،‬دزی زیادیكرد‬ ‫نه‌ك بنه‌بڕی ب���كات‪ ...‬یه‌كگرتو هێنده‌‬ ‫باسی رابیعه‌ عه‌ده‌ویه‌ی كرد هه‌مومانی‬ ‫ش���اره‌زای قاهیره‌ ك���رد‪‌ ،‬وای لێهاتوه‌‬ ‫خه‌ڵك ده‌ڵێ���ت له‌رابیعه‌ عه‌ده‌ویه‌ باران‬ ‫ببارێت له‌هه‌ولێرێ مامۆس���تا محه‌مه‌د‬ ‫فه‌ره‌ج چه‌تر هه‌ڵده‌كات‪ ،‬به‌اڵم شیوه‌نی‬ ‫ئه‌وان بۆ كوژانه‌وه‌یه‌ له‌ده‌بڵه‌كه‌وه‌‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫"لێپرسینه‌وه‌ ‌ی كاربه‌ده‌ستان ‌ی عێراق له‌پارله‌ماندا له‌جیهاندا ب ‌ێ وێنه‌یه‌"‬

‫ملمالنێكان‌و پێگه‌ی‌ پارله‌مان‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌ راپۆرته‌ك���ه‌ ته‌رخانكراو‌ه‬ ‫ب���ۆ باس���كردن ل���ه‌ رۆڵ���ی‌ پارله‌مانی‌‬ ‫راپۆرتی‌ رێكخراوێكی‌ مه‌ده‌نی‌‬ ‫عێ���راق‪ .‬ل���ه‌م بواره‌ش���دا رێكخراوه‌كه‌‬ ‫ئاشكرای‌ ده‌كات‪ ،‬له‌ماوه‌ی‌ یه‌ك‬ ‫پێیوایه‌ پارله‌مان ب���ه‌ره‌و ئه‌وه‌ ده‌چێت‬ ‫ساڵدا پارله‌مانی‌ عێراق ته‌نها یه‌ك‬ ‫ببێت���ه‌ "دامه‌زراوه‌یه‌ك���ی‌ په‌ككه‌وت���و"‪،‬‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی‌ به‌مه‌به‌ستی‌ لێپرسینه‌وه‌‬ ‫له‌كاربه‌ده‌ستانی‌ حكومه‌ت ئه‌نجامداوه‌ هۆكاره‌كه‌ش���ی‌ ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ "نه‌مانی‌‬ ‫"ئه‌مه‌ش داهێنراوی‌ پارله‌مانی‌ عێراقه‌و متمان���ه‌ له‌نێوان كوتله‌ سیاس���یه‌كاندا‪،‬‬ ‫ملمالنێ‌ تایه‌فی‌‌و حیزبی‌‌و چینایه‌تیه‌كان‪،‬‬ ‫له‌پارله‌مانه‌كانی‌ دیكه‌دا نمونه‌ی‌‬ ‫نه‌بون���ی‌ س���ازان‌و رێكه‌وت���ن له‌نێ���وان‬ ‫نییه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها ره‌خنه‌ له‌كاری‌‬ ‫الیه‌نه‌كاندا بۆ ده‌نگدان له‌سه‌ر یاساكان"‪.‬‬ ‫لیژنه‌كان پارله‌مان ده‌گرێت‌و لیستی‌‬ ‫بۆ به‌ڵگاندن���ی‌ وته‌كانیان‪ ،‬ئاماده‌كارانی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ قانونیش به‌وه‌ تۆمه‌تبار‬ ‫راپۆرته‌كه‌ ده‌ڵێن "ژماره‌ی‌ ئه‌و قانونانه‌ی‌‬ ‫ده‌كات هه‌وڵی‌ په‌كخستنی‌ پارله‌مان‬ ‫پارله‌مان له‌مس���اڵدا په‌سه‌ندیكردوه‌ زۆر‬ ‫ده‌دات‪.‬‬ ‫كه‌مه‌و له‌گه‌ڵ ماوه‌ی‌ ته‌مه‌نی كاركردنیدا‬ ‫په‌یمانگای‌ عێراقی‌ بۆ مافی‌ مرۆڤ‌و ناگونجێ‌"‪ .‬ئه‌مه‌ س���ه‌ره‌ڕای‌ دواخستنی‌‬ ‫ی ئه‌و قانونانه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ راس���ته‌وخۆی‌‬ ‫ئازادیی���ه‌كان له‌س���ێیه‌مین راپۆرت��� ‌‬ ‫خۆیدا‪ ،‬له‌باره‌ی‌ پارته‌ سیاس���یه‌كان‌و به‌ژیانی‌ هاواڵتیانه‌وه‌ هه‌یه‌و سه‌قامگیری‌‬ ‫ئ���ه‌دای‌ پارله‌مان���ی‌ عێ���راق له‌ماوه‌ی‌ پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌ له‌سه‌ر به‌نده‌‪.‬‬ ‫س���اڵی‌ رابردودا‪ ،‬ره‌خنه‌ له‌ ناڕۆشنی‌‬ ‫قانون‌و لێپرسینه‌وه‌‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‌و نادیاری‌ په‌یڕه‌وو‬ ‫له‌راپۆرته‌كه‌دا‪ ،‬به‌ئاشكرا ناوی‌ لیستی‌‬ ‫پرۆگرامی‌ پارته‌ سیاسیه‌كان ده‌گرێت‪،‬‬ ‫گازنده‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ش له‌پارله‌مان ده‌كات فه‌رمانڕه‌وای‌ عێ���راق "ده‌وڵه‌تی‌ قانون"‬ ‫ئ���ه‌و یاس���ایانه‌ی‌ ده‌رنه‌چوان���دوه‌ كه‌ هێن���راوه‌و تۆمه‌تبارك���راوه‌ به‌وه‌ی‌ كاری‌‬ ‫بۆ سستكردنی‌ پارله‌مان كردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌خزمه‌تی‌ جه‌ماوه‌ردایه‌‪.‬‬

‫له‌ڕێگای‌ كش���انه‌وه‌یان له‌ كۆبونه‌وه‌كانی‌‬ ‫پارله‌مان تاوه‌كو نیسابی‌ یاسایی‌ دروست‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ له‌كاتی‌ تاوتوێكردنی‌‬ ‫ئه‌و یاس���او بابه‌تانه‌ی‌ له‌گ���ه‌ڵ بۆچونی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ قانوندا ته‌با نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫له‌و راپۆرته‌دا‪ ،‬جه‌خت له‌وه‌ كراوه‌ته‌وه‌‬ ‫دابه‌شبونی‌ تایه‌فی‌ كوتله‌كانی‌ پارله‌مان‌و‬ ‫نه‌بونی‌ كوتله‌یه‌كی‌ هاوپه‌یمانی‌ كاریگه‌رو‬ ‫سازاو له‌س���ه‌ر چاره‌س���ه‌ری‌ گرنگترین‬ ‫پرسه‌ هه‌ڵواس���راوه‌كان‌و ده‌ستوه‌ردانی‌‬ ‫هه‌رێمایه‌تی‌‪ ،‬به‌ش���ێكی‌ دیك���ه‌و گرنگی‌‬ ‫هۆكاره‌كان���ی‌ په‌ككه‌وتن���ی‌ كاره‌كان���ی‌‬ ‫پارله‌مانه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێ���ك ل���ه‌ ئه‌ركه‌كان���ی‌ پارله‌مان‬ ‫داووده‌زگاكان���ی‌‬ ‫چاودێریكردن���ی‌‬ ‫حكومه‌ته‌‪ ،‬له‌ڕوی‌ پابه‌ندبونیان به‌یاساو‬ ‫خه‌رجكردن���ی‌ بودج���ه‌وه‌‪ ،‬له‌مباره‌یه‌وه‌‬ ‫راپۆرته‌ك���ه‌ رونیده‌كاته‌وه‌ له‌ماوه‌ی‌ یه‌ك‬ ‫س���اڵدا پارله‌مان ته‌نها یه‌ك كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ب���ۆ لێپرس���ینه‌و‌هی‌ كاربه‌ده‌س���تان‬ ‫ته‌رخانكردوه‌و (‪ )41‬دانیش���تنی‌ به‌ناوی‌‬ ‫میوانداری‌ كاربه‌ده‌ستانه‌وه‌ ئه‌نجامداوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ به‌ب���ڕوای‌ ئاماده‌كاران���ی‌ راپۆرته‌كه‌‬ ‫ئه‌و شێوه‌ دابه‌ش���كارییه‌ "داهێنراوێكی‌‬ ‫پارله‌مان���ی‌ عێراق���ه‌و له‌پارله‌مانه‌كانی‌‬

‫ئه‌وانی���ش كه‌وتونه‌ت���ه‌ ژێ���ر كاریگه‌ری‌‬ ‫دابه‌شبونه‌ سیاسی‌‌و تایه‌فیه‌كانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ به‌ته‌نه���ا كاری‌ لیژنه‌كان���ی‌‬ ‫پارله‌مان نییه‌ كه‌ راپۆرته‌كه‌ به‌"ناڕۆشن"‬ ‫ناودێ���ری‌ ده‌كات‪ ،‬به‌ڵك���و ژمێ���ره‌ی‌‬ ‫كۆتای���ی‌ پارله‌مانیش ده‌خات���ه‌ هه‌مان‬ ‫چوارچێ���وه‌و ده‌ڵێت "ژمێ���ره‌ی‌ كۆتایی‌‬ ‫پارله‌مان ناڕۆشنی‌ زۆری‌ تیایه‌‪ ،‬ده‌نگدان‬ ‫له‌سه‌ریش���ی‌ له‌كۆبونه‌وه‌كاندا له‌وپه‌ڕی‌‬ ‫ناشه‌فافیدایه‌"‪.‬‬ ‫په‌یڕه‌وێكی‌ نادیار‬ ‫له‌به‌شێكی‌ ئه‌و راپۆرته‌دا‪ ،‬په‌یمانگاكه‌‬ ‫سه‌رزه‌نش���تی‌ ژماره‌یه‌ك پارتی‌ سیاسی‌‬ ‫بااڵده‌ستی‌ عێراق ده‌كات‪ ،‬ك ‌ه له‌ پێگه‌ی‌‬ ‫فه‌رم���ی‌ خۆیاندا له‌ ئینته‌رنێت‪ ،‬په‌یڕه‌وو‬ ‫پرۆگرامه‌كانی���ان باڵونه‌كردۆت���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌دیاریكراویش ناوی‌ پارته‌كانی‌ ده‌عوه‌ی‌‬ ‫ئیسالمی‌‪ /‬رێكخستنی‌ ناوخۆ‪ ،‬ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫بااڵی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬ره‌وتی‌ سه‌در‪ ،‬حیزبی‌‬ ‫ئیسالمی‌ عێراقی‌‪ ،‬ده‌هێنێت‪.‬‬ ‫رێكخراوه‌ك���ه‌ ته‌نه���ا ره‌خن���ه‌ ل���ه‌‬ ‫باڵونه‌كردن���ه‌وه‌ی‌ به‌رنام���ه‌كان ناگرێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو هێما بۆ ئه‌وه‌ش���ده‌كات هه‌ریه‌كه‌‬ ‫ل���ه‌ حیزب���ی‌ فه‌زیله‌‪ ،‬ده‌ع���وه‌ به‌هه‌ردو‬ ‫ په‌رله‌مانی عێراق‬ ‫باڵه‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬ره‌وتی‌ س���ه‌در‪ ،‬ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫ب���ااڵ‪ ،‬به‌رنامه‌ی‌ سیاس���ی‌ ئاش���كرایان‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ جگه‌ل���ه‌وه‌ی‌ هه‌ریه‌كه‌ له‌‬ ‫ره‌وتی‌ س���ه‌در‪ ،‬موته‌حی���دون‌و كوتله‌ی‌‬ ‫دیكه‌دا نمون ‌هی‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫مه‌واتن به‌رنامه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنیان له‌س���ه‌ر‬ ‫غیابی‌ پارله‌مانتاران‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌رێ���ژه‌ی‌ ئاماده‌نه‌بون��� ‌ی سایته‌كه‌یان نییه‌‪.‬‬ ‫قه‌واره‌و پارله‌مانت���اران له‌كۆبونه‌وه‌كانی‌‬ ‫بۆچی‌ ته‌نها پارله‌مان؟‬ ‫پارله‌مان���دا‪ ،‬راپۆرته‌ك���ه‌ ئام���اژه‌ به‌وه‌‬ ‫په‌یمانگای‌ عێراقی‌ ب���ۆ مافی‌ مرۆڤ‌و‬ ‫ده‌كات له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌ لیس���ته‌كان‪،‬‬ ‫لیس���تی‌ هاوپه‌یمان���ی‌ یه‌كێت���ی‌ عێراق ئازادییه‌كان ساڵی‌ (‪ )1991‬له‌واشنتۆنی‌‬ ‫به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ وه‌زیری‌ پێشوی‌ ناوخۆ پایته‌خت���ی‌ ئه‌مریكا دامه‌زراوه‌‪ ،‬له‌ئایاری‌‬ ‫ج���ه‌واد پۆالنی‌ زۆرتری���ن غیابی‌ هه‌بوه‌ (‪ )2003‬نوسینگه‌ی‌ فه‌رمی‌ گواستۆته‌وه‌‬ ‫به‌رێ���ژه‌ی‌ (‪ ،)%13.7‬پاش���ان كوتله‌ی‌ ب���ۆ به‌غ���دا‌و بای���ه‌خ به‌ماف���ی‌ مرۆڤ‌و‬ ‫ویفاق به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌ی���اد عه‌الوی‌ ئازادییه‌كان ده‌دات‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ به‌ش���ی‌ پرۆس���ه‌كان‬ ‫به‌ڕێژه‌ی‌ (‪ )%3.8‬دێت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌و پارله‌مانتارانه‌ی‌ زۆرترین له‌په‌یمانگاك���ه‌ زه‌ف���اف جه‌راح���ی‌‪،‬‬ ‫رێژه‌ی‌ غیابی���ان هه‌بوه‌‪ ،‬له‌ راپۆرته‌كه‌دا رایده‌گه‌یه‌نێت دیموكراس���یه‌ت له‌عێراق‬ ‫هاتوه‌ "پارله‌مانتار فه‌الح نه‌قیب (‪ )119‬تائێس���تا هه‌نگاوه‌كان���ی‌ زۆر سس���ته‌‪،‬‬ ‫كۆبونه‌وه‌ ئاماده‌نه‌بوه‌‪ ،‬ئه‌حمه‌د چه‌له‌بی‌ به‌رپرسیارێتی‌ ئه‌و سستبونه‌ش ده‌خاته‌‬ ‫(‪ )51‬غیاب‌و حاچم حه‌س���ه‌نی‌ (‪‌)47‬و ئه‌ستۆی‌ هه‌ریه‌كه‌ له‌هاواڵتیان‌و حیزبه‌كان‌و‬ ‫عه‌جی���ل حه‌می���د ی���اوه‌ر (‪ )52‬غیابی‌ پارله‌مان‪ .‬س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و‌هی‌ بۆچی‌ له‌‬ ‫راپۆرته‌كانیان���دا زیات���ر جه‌ختده‌كه‌ن���ه‌‬ ‫هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌ر پارله‌م���ان‪ ،‬ده‌ڵێ���ت "چونك���ه‌‬ ‫ی ره‌زامه‌ندی‌‬ ‫كاره‌كانی‌ پارله‌م���ان جێگه‌ ‌‬ ‫كاری‌ لیژنه‌كان‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ كاره‌كان���ی‌ لیژنه‌كان���ی‌ خه‌ڵكی‌ نی���ه‌و الوازن‪ ،‬به‌به‌ڵگه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پارله‌مانه‌وه‌‪ ،‬راپۆرته‌كه‌ كاری‌ ئه‌و لیژنانه‌ زۆرین���ه‌ی‌ ئه‌و یایاس���انه‌ی‌ ده‌ریكردوه‌و‬ ‫به‌"زۆر ناڕۆشن" ناوده‌بات‌و ده‌ڵێت "هیچ ئه‌و بابه‌تانه‌ی‌ گفتوگۆی‌ كردوه‌ جێگه‌ی‌‬ ‫شتێك له‌باره‌ی‌ خشته‌ی‌ كاریان نازانرێت‪ ،‬بایه‌خی‌ هاواڵتیان نه‌بون"‪.‬‬

‫پارله‌مانتارێكی‌ لیستی‌ ده‌وڵه‌تی‌ قانون‪:‬‬ ‫هه‌ندێك له‌واڵتانی‌ هاوسێ‌ هاوپه‌یمانێتی ‌ه سیاسیه‌كان ‌ی عێراق رێكده‌خه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫دوای‌ ته‌واوبونی‌ ماوه‌ی‌ تۆماركردنی‌‬ ‫ناوی‌ قه‌واره‌ سیاسیه‌كان بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتوی‌ پارله‌مان‪،‬‬ ‫به‌شێك له‌ پارله‌مانتاران رایده‌گه‌یه‌نن‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ گۆڕانكاری‌ ریشه‌یی‌‬ ‫له‌نه‌خشه‌ی‌ سیاسی‌ عێراقدا ده‌هێنێته‌‬ ‫ئاراوه‌‪ ،‬به‌شێكی‌ دیكه‌ش پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫ئه‌و بۆچونه‌ن‌و هۆكاره‌كه‌ی‌ ده‌گێڕنه‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ هه‌ر پێكهاته‌یه‌و ده‌نگ‬ ‫به‌لیسته‌كانی‌ پێكهاته‌كه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫ده‌دات‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌ كۆمیسیۆنی‌ بااڵی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ عێراق‪ ،‬بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ خولی‌ نوێی‌ پارله‌مانی‌ عێراق‬ ‫كه‌ بڕیاروایه‌ له‌ (‪ )2014/4/30‬ئه‌نجام‬ ‫بدرێت‪ )250( ،‬قه‌واره‌و الیه‌نی‌ سیاسی‌‬ ‫ناوی‌ خۆیان تۆماركردوه‌‪ .‬ئه‌وه‌شی‌ له‌م‬ ‫قۆناغ���ه‌دا ده‌بینرێت هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و هاوپه‌یمانێتی���ه‌ سیاس���یانه‌ كه‌‬ ‫ئێس���تا له‌ئارادان‌و كۆنترۆڵی‌ پارله‌مان‌و‬ ‫حكومه‌تیان كردوه‌‪.‬‬ ‫پارله‌مانتارانی‌ عێراق باس له‌وه‌ده‌كه‌ن‬ ‫له‌گه‌ڵ نزیكبون���ه‌وه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‬ ‫ئه‌گ���ه‌ری‌ س���ه‌رهه‌ڵدانی‌ قه‌یرانی‌ نوێی‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و خراپتربونی‌ ره‌وشی‌ ئه‌منی‌‬ ‫له‌ئارادای���ه‌‪ ،‬بۆ دوای‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانیش‬ ‫پێشبینی‌ گۆڕانی‌ نه‌خشه‌ی‌ سیاسی‌ واڵت‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك له‌پارله‌مانتاران‬ ‫پێیانوایه‌ روداوه‌ سیاسیه‌كانی‌ ناوچه‌كه‌و‬ ‫هه‌ندێك له‌واڵتانی‌ هاوسێ‌ له‌و گۆڕانانه‌دا‬ ‫زیاتر رۆڵ ده‌گێڕن‪.‬‬ ‫پارله‌مانت���اری‌ لیس���تی‌ ده‌وڵه‌ت���ی‌‬ ‫قانون شاكر ده‌راجی‌‪ ،‬كه‌ لیسته‌كه‌یان‬

‫له‌ئێس���تادا س���ه‌رۆكایه‌تی‌ حكوم���ه‌ت‬ ‫ده‌كات‪ ،‬گۆڕانی‌ نه‌خش���ه‌ی‌ هاوپه‌یمان ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كان له‌هه‌ر خولێكی‌ هه‌ڵبژاردندا‬ ‫به‌"كارێكی‌ ئاس���ایی" ناوده‌بات‪ .‬به‌اڵم‬ ‫به‌وته‌ی‌ ده‌ڕاج���ی‌ روداوه‌ ئه‌منیه‌كان‌و‬ ‫ملمالنێ���ی‌ نێوان كوتله‌ سیاس���یه‌كان‌و‬ ‫جیاوازی‌ له‌بیروبۆچون له‌باره‌ی‌ روداوه‌‬ ‫ئه‌منیه‌كان���ه‌وه‌ "كاریگ���ه‌ری‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫له‌سه‌ر هاوپه‌یمانیه‌ سیاسیه‌كانی‌ داهاتو‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ل���ه‌ (‪)2010/3/10‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن بۆ خولی‌ ئێستای‌ پارله‌مان‬ ‫ئه‌نجامدرا‪ ،‬به‌ر له‌ پێكهێنانی‌ حكومه‌ت‪،‬‬ ‫به‌شێك له‌ لیسته‌كان رویانكرده‌ سوریاو‬ ‫ئێران‪ ،‬به‌شه‌كه‌ی‌ دیكه‌ش به‌ئاراسته‌ی‌‬ ‫توركیاو قه‌ته‌رو س���عودییه‌دا رۆیشتن‪.‬‬ ‫به‌بۆچون���ی‌ پارله‌مانتاره‌كه‌ی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫قانون تائێس���تاش ئه‌و دابه‌ش���كارییه‌‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت "ملمالنێ‌‬ ‫سیاس���یه‌كانی‌ ناوچه‌ك���ه‌‌و كاریگه‌ری‌‬ ‫هه‌ندێك ده‌وڵه‌ت���ی‌ ده‌ره‌كی‌‌و په‌یوه‌ند‬ ‫كوتله‌ سیاس���یه‌كان به‌و ده‌وڵه‌تانه‌وه‌‪،‬‬ ‫رۆڵی‌ گه‌وره‌ له‌هاوپه‌یمانیه‌ سیاسیه‌كانی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتودا ده‌گێڕن"‪.‬‬ ‫قانون����ی‌ هه‌ڵبژاردن����ی‌ پارله‌مان����ی‌‬ ‫ك����ه‌ دوای‌ ملمالنێیه‌كی‌ توالنی‌ نێوان‬ ‫لیس����ته‌كان په‌س����ه‌ندكرا‪ ،‬به‌ب����ڕوای‌‬ ‫هه‌ندێ����ك له‌پارله‌مانت����اران ده‌رچونی‌‬ ‫قانونه‌ك����ه‌ بوه‌ت����ه‌ ه����ۆی‌ رێگرت����ن‬ ‫له‌دواخس����تنی‌ ئ����ه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ی‌ كه‌‬ ‫ره‌نگه‌ نه‌خش����ه‌ی‌ هاوپه‌یمانێتی‌ نوێی‌‬ ‫سیاسی‌ بكێشێت‪.‬‬ ‫ی ئه‌حرار حسێن‬ ‫ی كوتل ‌ه ‌‬ ‫پارله‌مانتار ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���ه‌ریفی‌‪ ،‬ئاماژ‌ه ب���ه‌وه‌ده‌كات دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی پارله‌مان قانون��� ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫په‌س���ه‌ندكرد‌و هه‌مو الیه‌ن���ه‌كان كۆك‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌رێن ‌‬ ‫بون له‌س���ه‌ری‌‪ ،‬كاردان���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی عێراقی‌‌و‬ ‫هه‌ب���و‌ه له‌س���ه‌ر ش���ه‌قام ‌‬ ‫ی پارله‌مان‬ ‫ی سه‌ركه‌وتوان ‌ه ‌‬ ‫به‌هه‌نگاوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬چونك ‌ه "دواخس���تن ‌‬ ‫ناودێر ‌‬ ‫ی ده‌كرد‌ه‬ ‫ی نه‌رێن ‌‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی سیاسی‌ عێراق"‪.‬‬ ‫سه‌ر گۆڕه‌پان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئای���ا هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی بهێنێت ‌ه‬ ‫داهاتو ده‌توانێ���ت گۆڕانكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ڵێت "س���ندوق ‌‬ ‫ئاراوه‌‪ ،‬ش���ه‌ریف ‌‬ ‫ی هاوپه‌یمانی��� ‌ه‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن نه‌خش��� ‌ه ‌‬ ‫سیاسیه‌كانی‌ داهاتو ده‌كێشێ‌"‪.‬‬ ‫ی الیه‌ن��� ‌ه كوردییه‌كانه‌‪ ،‬وه‌كو‬ ‫هه‌رچ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫ی هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ی لیست ‌‬ ‫وته‌بێژ ‌‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬هه‌مو‬ ‫موئه‌یه‌د ته‌یب ئاشكرا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ به‌شدار ‌‬ ‫الیه‌نه‌كان به‌لیست ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ده‌ك���ه‌ن‪ .‬چونك ‌ه "هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ ناو ‌‬ ‫الیه‌نه‌و وه‌كو لیس���ت ‌‬ ‫ی له‌كۆمیس���یۆن تۆمارك���ردوه‌‪.‬‬ ‫خ���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماژه‌ی ‌ه بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫ئاراست ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پ���ارت‌و الیه‌ن ‌ه كوردییه‌كان به‌لیس���ت ‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆ به‌شداری‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و لێدوان��� ‌ه له‌كاتێكدای��� ‌ه رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناو ‌‬ ‫ی به‌تۆماركردن ‌‬ ‫(‪ )11/20‬كۆتای ‌‬ ‫ی‬ ‫قه‌وار‌ه سیاس���یه‌كان ب���ۆ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارله‌مان هات‪ .‬پارله‌مانتارێك ‌‬ ‫داهاتو ‌‬ ‫ی ده‌زانێ���ت ئ���ه‌و‬ ‫كوردی���ش ب���ه‌دور ‌‬ ‫ی دروست‬ ‫ی ریشه‌ی ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ه گۆڕانكار ‌‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫ی هاوپه‌یمان ‌‬ ‫پارله‌مانتار ‌‬ ‫ی ده‌زانێت‬ ‫ئازاد ئه‌بوبه‌كر زه‌ینه‌ڵ‪ ،‬به‌دور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی له‌نه‌خش ‌ه ‌‬ ‫ی ریشه‌ی ‌‬ ‫گۆڕانكار ‌‬ ‫ێ‬ ‫عێراق روبدات‪ ،‬راش���یده‌گه‌یه‌نێت س ‌‬ ‫ی عێراق "كورد‪،‬‬ ‫پێكهات ‌ه س���ه‌ره‌كیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی شیعه‌" وه‌كو‬ ‫ی سوننه‌‪ ،‬عه‌ره‌ب ‌‬ ‫عه‌ره‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیان ده‌مێننه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه "ده‌نگده‌ر ‌‬ ‫ك���ورد ده‌نگ ب ‌ه الیه‌ن��� ‌ه كوردییه‌كان‌و‬

‫ی‬ ‫ی س���ونن ‌ه ده‌نگ به‌لیس���ته‌كان ‌‬ ‫عه‌ره‌ب ‌‬ ‫سوننه‌و ش���یعه‌كانیش ده‌نگ به‌لیست ‌ه‬ ‫شیعیه‌كان ده‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی زه‌ین���ه‌ڵ‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر ‌‬ ‫به‌بۆچون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوپه‌یمانێت ‌‬ ‫لێكترازان‌و دروس���تبون ‌‬ ‫ی ش���یعی‌‌و‬ ‫ێ له‌نێ���وان له‌ناو ماڵ ‌‬ ‫ن���و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراقی ‌ه ده‌كرێت‪ .‬له‌بار‌ه ‌‬ ‫هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاسی‌‌و میدیای ‌‬ ‫ی دۆخێك ‌‬ ‫هاتن ‌ه ئارا ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪،‬‬ ‫گرژ له‌س���ه‌روبه‌ند ‌‬ ‫ی خراپه‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ئه‌و‌ه هه‌ڵكش���انێك ‌‬ ‫ی جه‌ماوه‌ر‬ ‫ی ده‌نگ��� ‌‬ ‫ب���ۆ كۆكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌كارده‌هێنرێت"‪.‬‬ ‫ی میدی���اكان‪،‬‬ ‫ی هه‌واڵ��� ‌‬ ‫به‌گوێ���ر‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ریه‌ك ‌ه ل��� ‌ه الیه‌ن ‌ه به‌ش���داربوه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كگرت���و ‌‬ ‫ن���او هاوپه‌یمانێت��� ‌‬ ‫ی عێراقیه‌‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫ش���یعه‌كان‌و هاوپه‌یمان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ربه‌خۆو جیاواز به‌شدار ‌‬ ‫لیست ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌كان ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ی ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بردنه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌پێن���او ‌‬ ‫كورسیه‌كانی‌ پارله‌مانی‌ داهاتو‪.‬‬ ‫ی عێراقی ‌ه وه‌لید‬ ‫ی لیس���ت ‌‬ ‫پارله‌مانتار ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌ب���ود‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێ���ت چاوه‌ڕوان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوپه‌یمانیه‌كان له‌هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫گۆڕان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫داهات���ودا ده‌كات‪ ،‬به‌ه���ۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫"كوتل��� ‌ه هاوپه‌یمان���ه‌كان له‌م���او‌ه ‌‬ ‫ی رابردوه‌وه‌‪ ،‬خاڵ ‌ه‬ ‫ی چوار ساڵ ‌‬ ‫كاركردن ‌‬ ‫ی نێوانی یه‌كتریان زانیوه‌و‬ ‫هاوبه‌شه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌و خاڵ ‌ه هاوبه‌شان ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر بنه‌ما ‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتی‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ی ناو‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌گۆڕانكارییه‌كان��� ‌‬ ‫ی عێراقی���ه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "ئه‌و‬ ‫هاوپه‌یمانێت ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڕانكارییان��� ‌ه ئاس���اییه‌‪ ،‬نه‌خش��� ‌ه ‌‬ ‫هاوپه‌یمانی��� ‌ه سیاس���یه‌كان ب���ه‌ر‬ ‫ی پارله‌م���ان ده‌گ���ۆڕێ‌‌و‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫لیسته‌كان هه‌ڵده‌وه‌شێنه‌وه‌و هاوپه‌یمان ‌‬ ‫نوێ‌ پێكدێت"‪.‬‬

‫ێ‬ ‫ملمالن ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاسیه‌كان ‌‬ ‫ناوچه‌كه‌‌و‬ ‫كاریگه‌ری‌ هه‌ندێك‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ ده‌ره‌كی‌‌و‬ ‫په‌یوه‌ند كوتل ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كان به‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تانه‌وه‌‪،‬‬ ‫رۆڵی‌ گه‌ور‌ه‬ ‫له‌هاوپه‌یمانی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫سیاسیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫داهاتودا ده‌گێڕن‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫باڵیۆزێكی‌ هه‌اڵهاتو‬

‫دوای‌ ته‌واوكردن���ی‌ دوو خولی‌ باڵیۆزی‌‬ ‫له‌ئ���وردن‌و تون���س‪ ،‬ئێس���تا ده‌یه‌وێ���ت‬ ‫ی ب���ۆ پارله‌مان‬ ‫بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ عێراق‌و خۆ ‌‬ ‫كاندید بكات‪ ،‬به‌اڵم ژماره‌یه‌ك دۆس���یه‌ی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌‌و تاوانكاری‌ له‌سه‌ره‌‪ ،‬له‌سه‌روی‌‬ ‫هه‌مویانه‌وه‌ كوش���تنی‌ سیاس���یه‌تكاری‌‬ ‫عێراقی‌ تاڵب سوهه‌یل‪.‬‬ ‫سه‌عد جاسم ش���ه‌هاب حیانی‌‪ ،‬ساڵی‌‬ ‫(‪ )1947‬له‌ش���اری‌ به‌غ���دا له‌دایكب���وه‌‪،‬‬ ‫بڕوانام���ه‌ی‌ دكتۆرای‌ له‌ب���واری‌ ئابوریدا‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬له‌س���ااڵنی‌ نه‌وه‌ده‌كانی‌ س���ه‌ده‌ی‌‬ ‫راب���ردوه‌وه‌ تا س���اڵی‌ (‪ ،)2003‬ئه‌ندامی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ كارگێڕی‌ بانكی‌ وه‌به‌رهێنانی‌‬ ‫عێراق بوه‌‪ .‬له‌دوای‌ روخانی‌ رژێم كراوه‌ته‌‬ ‫باڵیۆزی‌ عێراق له‌ئوردن‪ ،‬پاش���ان بوه‌ته‌‬ ‫بری���كاری‌ وه‌زیری‌ ده‌ره‌و‌ه ب���ۆ كاروباری‌‬ ‫كارگێڕی‌‪ ،‬دوا پۆستیشی‌ باڵیۆزی‌ عێراق‬ ‫بوه‌ له‌تونس‪ .‬به‌اڵم به‌وته‌ی‌ سه‌رچاوه‌كانی‌‬ ‫هه‌واڵ‪ ،‬له‌دوای‌ ته‌واوبونی‌ ماوه‌ی‌ كاره‌كه‌ی‌‬ ‫وه‌كو باڵیۆز‪ ،‬له‌تونس هه‌اڵتوه‌و ده‌نگۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ هه‌یه‌ خۆی‌ گه‌یاندبێته‌ ئوردن‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك له‌وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫عێراق‪ ،‬ئاش���كرای‌ كرد حیانی‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫دۆسیه‌ی‌ گه‌نده‌ڵی‌‌و كوشتنی‌ له‌سه‌ره‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫دوای‌ ته‌واوبون���ی‌ كاره‌ك ‌هی‌ نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬ ‫عێراق‪ .‬دیارترین دۆس���ی ‌هی‌ كوش���تن كه‌‬ ‫ناوبراو تۆمه‌تباره‌ له‌سه‌ری‌‪ ،‬به‌شداریكردنه‌‬ ‫له‌كوشتنی‌ سیاس���ه‌تكاری‌ عێراقی‌ تالب‬ ‫س���وهیڵ كه‌ باوكی‌ خانمه‌ پارله‌مانتاری‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆ سه‌فیه‌ سوهه‌یله‌‪.‬‬ ‫ئه‌و س���ه‌رچاوه‌یه‌‪ ،‬باس ل���ه‌وه‌ده‌كات‬ ‫باڵی���ۆزه‌ هه‌اڵتوه‌ك���ه‌ ده‌یه‌وێت له‌س���ه‌ر‬ ‫لیستی‌ موته‌حیدون كه‌ ئوسامه‌ نوجه‌یفی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ پارله‌مان سه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردن���ی‌ داهاتوی‌ پارله‌مان خۆی‌‬ ‫كاندی���د ب���كات‪ .‬بڕیاروای���ه‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌(‪ )2014/4/30‬ئه‌نجام بدرێت‪ .‬ئامانجی‌‬ ‫ل���ه‌و كاره‌ش وه‌رگرتن���ی‌ پارێزبه‌ن���دی‌‬ ‫یاساییه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ نه‌چێته‌ به‌رده‌م دادگاو‬ ‫خۆی‌ له‌شكات‌و شكاتكاری‌ بدزێته‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌فیه‌ س���وهه‌یل‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێ���ت‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك نوس���راو له‌نێ���وان لیژنه‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ پارله‌م���ان‌و‬ ‫ئه‌میندارێتی‌ گشتی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‌و‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كان���ی‌ ده‌ره‌وه‌و ناوخ���ۆ‌و دادگا‬ ‫ئاڵوگۆڕ كراوه‌‪ ،‬به‌مه‌به‌س���تی‌ ده‌ركردنی‌‬ ‫بڕیاری‌ ده‌ستگیركردنی‌ حه‌یالی‌‪ ،‬به‌تۆمه‌تی‌‬ ‫به‌ش���داری‌ له‌كوش���تنی‌ باوكیدا له‌ساڵی‌‬ ‫(‪ ،)1994‬ب���ه‌اڵم تائێس���تا فه‌رمانه‌ك���ه‌‬ ‫ده‌رنه‌چوه‌‪.‬‬ ‫كاتێك حیال���ی‌ له‌ ئ���ازاری‌ (‪،)2012‬‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ به‌ش���داریكردن ل���ه‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كانی‌ لوتكه‌ی‌ كۆمكاری‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ به‌غدا‪ ،‬س���وهه‌یل جارێكیتر‬ ‫دۆسیه‌ی‌ تیرۆركردنی‌ باوكی‌ وروژانده‌وه‌و‬ ‫داوای‌ له‌به‌رپرس���انی‌ عێراق ك���رد رێگه‌‬ ‫به‌گه‌شتكردنی‌ نه‌ده‌ن‌و ده‌ستگیری‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم داواك ‌هی‌ وه‌اڵم نه‌درایه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێستاش���دا كه‌ ده‌نگۆی‌ خۆپااڵوتنی‌‬ ‫حیالی‌ هه‌یه‌‪ ،‬سوهه‌یل داوا له‌ پارته‌كان‌و‬ ‫كۆمیس���یۆنی‌ ب���ااڵی‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌كان ده‌كات وردبینی‌ له‌ناوی‌‬ ‫پاڵێوراوه‌كاندا بكه‌ن‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ئه‌وانه‌یان‬ ‫كه‌ له‌الیه‌ن دادگاوه‌ داواكراون‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌بنه‌ ئامرازێك بۆ پاراس���تنی‌ داواكراوو‬ ‫هه‌اڵتوه‌كان‪.‬‬ ‫تالب عه‌لی‌ س���وهه‌یل ته‌میمی‌ یه‌كێك‬ ‫بو له‌ نه‌ی���اره‌ سه‌رس���ه‌خته‌كانی‌ رژێمی‌‬ ‫به‌ع���س‪ ،‬س���اڵی‌ (‪ )1930‬له‌دایكب���وه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێك ب���وه‌ له‌به‌ش���داربوه‌كانی‌ كوده‌تا‬ ‫شكس���تخواردوه‌ك ‌هی‌ ته‌م���وزی‌ (‪)1993‬‬ ‫له‌دژی‌ رژێمی‌ به‌عس‪ .‬دۆس���تێكی‌ نزیكی‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی‌ هاش���می‌ له‌عێراق‌و ئوردن بوه‌‪.‬‬ ‫له‌سه‌رده‌می‌ رژێمی‌ عه‌بدولكه‌ریم قاسمدا‬ ‫له‌س���اڵی‌ (‪ )1959‬زیندانی‌ كراوه‌‪ ،‬پاشان‬ ‫ئازادبونی‌ چوه‌ته‌ ئوردن‌و بوه‌ته‌ راوێژكاری‌‬ ‫كاروباری‌ عێراق له‌الی‌ شاحسێنی‌ پادشای‌‬ ‫ئوردن‪ .‬س���اڵی‌ (‪ )1968‬گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫ناوب���راو‪ ،‬ل���ه‌ (‪ )1994/4/12‬كاتێك‬ ‫به‌گه‌شتێكی‌ خێزانی‌ له‌ به‌یروتی‌ پایته‌ختی‌‬ ‫لوبن���ان بو‪ ،‬به‌مه‌به‌س���تی‌ ئام���اده‌كاری‌‬ ‫ئاهه‌نگی‌ هاوس���ه‌رگیری‌ كچه‌كه‌ی‌‪ ،‬له‌ناو‬ ‫ئه‌و خانوه‌ی‌ تیایدا ده‌ژیا به‌دو فیش���ه‌كی‌‬ ‫ده‌مانچه‌یه‌كی‌ بێده‌ن���گ كۆتایی‌ به‌ژیانی‌‬ ‫هێن���را‪ .‬دوای‌ روداوه‌ك���ه‌ش په‌نج���ه‌ی‌‬ ‫تۆمه‌ت ب���ۆ هه‌واڵگری‌ عێ���راق درێژكراو‬ ‫گوم���ان ده‌كرێت حیال���ی‌ یه‌كێك بوبێت‬ ‫له‌به‌شداربوانی‌ ئه‌و روداوی‌ كوشتنه‌‪.‬‬ ‫سه‌رۆك كۆماری‌ عێراق جه‌الل تاڵه‌بانی‌‬ ‫س���اڵی‌ (‪ ،)2007‬بڕیاری���دا له‌ده‌رماڵه‌ی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ كۆمار‪ ،‬موچه‌یه‌كی‌ مانگانه‌‬ ‫بۆ خێزانی‌ تالب سوهه‌یل ته‌رخانبكرێت‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫پارسه‌نگی توركیا‌و هه‌رێمی كوردستان له‌هاوكێشه‌ی نوێی وزه‌دا‬ ‫ د‪ .‬قه‌یوان سیوه‌یلی‬ ‫یه‌كێك له‌گرنگتری���ن بابه‌ته‌ ڕامیاریه‌‬ ‫ئابوریه‌كانی ئه‌مڕۆژان���ه‌ی نێو جه‌ده‌لی‬ ‫نوخبه‌ی هه‌رێم گفتوگۆ له‌سه‌ر گرێبه‌ستی‬ ‫ئابوری وزه‌ی نێ���وان هه‌رێم‌و توركیایه‌‪.‬‬ ‫هه‌ربۆی���ه‌ش ب���ۆ ش���یكردنه‌وه‌ی ئ���ه‌م‬ ‫بابه‌ته‌ چاوێك به‌س���ه‌ر گشت فاكته‌كانی‬ ‫نێو ئه‌م هاوكیش���ه‌ ئاڵ���ۆزه‌ی ڕامیاری‬ ‫جیۆپۆلیتیكی‌و وزه‌دا ده‌خشێنین‪.‬‬ ‫بۆ تێگه‌یشتن له‌هه‌ر دیارده‌یه‌كی ئابوری‬ ‫یاخود ڕامیاری پێویس���ته‌ له‌س���ه‌ره‌تادا‬ ‫گش���ت داتاو زانیارییه‌كان گه‌اڵله‌بكرێن‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر بڕیارێ���ك كه‌ له‌س���ه‌ر بنه‌مایه‌كی‬ ‫زانس���تی درا ئه‌وا تا ڕاده‌یه‌ك مه‌به‌ست‬ ‫ده‌پێكێت‪ .‬لێره‌دا كۆمه‌ڵ���ه‌ زانیاریه‌كی‬ ‫ب���واری وزه‌ی واڵتی توركی���ا‌و هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ده‌خه‌ینه‌ڕو تابتوانرێت بڕیار‬ ‫له‌سه‌ر شیكاری ئه‌م هاوكێشه‌ ئاڵۆزه‌ی‬ ‫وزه‌و جیۆپۆلیتیكه‌ ئاسانتر بدرێت‪.‬‬ ‫واڵتی توركیا ده‌وردراوه‌ به‌و واڵتانه‌ی‬ ‫كه‌ له‌س���ه‌رمایه‌ی هایدرۆكاربۆنی له‌سه‌ر‬ ‫ڕوی زه‌وی ده‌وڵه‌مه‌ن���دن‪ ،‬به‌اڵم خودی‬ ‫خ���ۆی له‌ڕوانگه‌ی س���امانی سروش���تی‬ ‫هایدۆكاربۆنی���ه‌وه‌ برس���یه‌و خاوه‌ن���ی‬ ‫س���ه‌رمایه‌یه‌كی زه‌خی���ره‌ی ژێ���رزه‌وی‬ ‫هایدرۆكاربونی به‌رچاو نییه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای‬ ‫ئه‌م���ه‌ ئه‌وه‌ نزیكه‌ی بیس���ت س���اڵێكه‌‬ ‫ك���ه‌ پیشه‌س���ازی‌و ئابوری ئ���ه‌م واڵته‌‬ ‫به‌ڕێژه‌یه‌ك���ی به‌رچ���او ب���ه‌ره‌و پێ���ش‬ ‫ده‌چێت‌و هه‌ڵس���وڕێنه‌ری چه‌رخی گشت‬ ‫پیشه‌سازیه‌كیش چ له‌بواری پیشه‌سازی‌و‬ ‫وزه‌و گواستنه‌وه‌دا له‌س���ه‌ر ڕوی زه‌وی‬ ‫سامانی سروش���تی هایدرۆكابۆنیه‌كانه‌‪،‬‬ ‫واته‌ نه‌وتی خاوو گازی سروشتی‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌م واڵته‌ پابه‌ندیه‌كی حاش���اهه‌ڵنه‌گری‬ ‫به‌هاورده‌كردنی ڕۆژان���ه‌ی نه‌وتی خاو‌و‬ ‫گازی سروش���تی‌و به‌رهه‌مه‌كان���ی دی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬جا ئه‌م هاورده‌كردنه‌ش له‌ڕێگه‌ی‬ ‫واڵتی هاوس���ێی ئێراق‪ ،‬ئێران‌و ڕوسیا‌و‬ ‫واڵته‌كانی كۆنی سۆفیه‌ته‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫واڵت���ی توركی���ا توان���ای ده‌رهێنانی‬ ‫ڕۆژانه‌ی ‪ 46‬هه‌زار به‌رمیل نه‌وتی خاوی‬ ‫هه‌یه‌ واته‌ سااڵنه‌ ته‌نها (‪16.8 ) mb/d‬‬ ‫ملی���ۆن به‌رمی���ل نه‌وتی خ���اوی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌الیه‌كی تره‌وه‌ پیشه‌س���ازی زه‌به‌الحی‬ ‫ئه‌م واڵته‌ س���ااڵنه‌ بڕی (‪145 )mb/d‬‬ ‫ملی���ۆن به‌رمیل نه‌وت هه‌ڵده‌لوش���ێت‌و‬ ‫به‌رده‌وام س���اڵ له‌دوای س���اڵ داواكاری‬

‫واڵتی توركیا ڕاست ‌ه‬ ‫یه‌كێك ‌ه له‌زلهێزه‌كانی‬ ‫ناوچه‌كه‌مان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌بواری دابینكردنی‬ ‫وزه‌ی ڕۆژانه‌ی خۆیدا‬ ‫زه‌لیلی ده‌ستی واڵتانی‬ ‫دراوسێیه‌تی‬ ‫نه‌خشه‌‪ :‬ستراكچه‌ری ته‌كنۆلۆجیای نه‌وت له‌توركیا‬ ‫ڕۆژانه‌ی پێویس���تی نه‌وت���ی خاوه‌كه‌ی‬ ‫هه‌ر به‌ره‌و س���ه‌ر هه‌ڵده‌كش���ێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بڕی هاورده‌كردنی به‌رهه‌مه‌نه‌وتییه‌كانی‬ ‫دیش ڕه‌چاوبكه‌ین ئ���ه‌وا‪ ،‬ئه‌م بڕه‌ زۆره‌‬ ‫پابه‌ندی ئه‌م واڵته‌ به‌نه‌وتی ده‌ره‌كیه‌وه‌‬ ‫نزیكه‌ی ‪ %100‬پێویس���تیه‌كه‌یه‌تی‪ .‬ئه‌م‬ ‫گرفته‌ هانده‌ری ئ���ه‌و واڵته‌یه‌ كه‌ ڕۆژانه‌‬ ‫ب���ۆ پاراس���تنی ئاسایش���ی نه‌ته‌ویی‌و‬ ‫س���ه‌قامگیری ئابوریه‌ك���ه‌ی ب���ه‌دوای‬ ‫ئه‌ڵته‌رناتیڤ���ی س���ه‌رچاوی وزه‌ی نوێ‌و‬ ‫سه‌رچاوه‌ی هه‌رزانی هاورده‌كردنی وزه‌ی‬ ‫نوێدا بگه‌ڕێت‪.‬‬ ‫(‪IEA:‬‬ ‫داتاكان���ی‬ ‫به‌پێ���ی‬ ‫‪)International Energy Agency‬‬ ‫واڵتی توركیا كۆی گشتی نه‌وتی خاوی‬ ‫خۆی به‌ب���ڕی ‪ %39‬له‌واڵتی ئێران‌و بڕی‬ ‫‪ %19‬له‌واڵت���ی ئێراق‌و بڕی ‪ %15‬له‌واڵتی‬ ‫عه‌ره‌بستانی سعودی‌و له‌كۆتایشدا ‪%11‬‬ ‫له‌ڕوس���یاوه‌ ه���اورده‌ ده‌كات‪ .‬به‌هه‌مان‬ ‫ش���ێوه‌ش به‌رهه‌مه‌كان���ی نه‌وت���ی خاو‬ ‫له‌واڵته‌ ئه‌وروپایه‌كان‌و روس���یاو كۆمه‌ڵه‌‬ ‫واڵتێكی دی هاورده‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر چاو به‌بارودۆخی گازی سروشتی‬ ‫توركیادا بخش���ێنین ئه‌م واڵته‌ پێوستی‬ ‫سااڵنه‌ی به‌بڕی (‪ 45 )bcm‬ملیارد مه‌تر‬ ‫سێجا گازی سروش���تی هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ته‌نها‬ ‫ب���ڕی (‪ 7 )mcm‬ملیۆن مه‌تر س���ێجا‬ ‫له‌نێوخۆی واڵته‌كیدا به‌رهه‌مده‌هێنرێت‪،‬‬

‫وات ‌ه به‌ڕێژه‌ی ‪ %100‬پیشه‌س���ازی واڵتی‬ ‫توركیا به‌هاورده‌كردنی گازی سروش���تی‬ ‫ده‌ره‌كی‌یه‌وه‌ به‌نده‌‪ .‬به‌پێی داتاكانی بی‬ ‫پی (‪ )BP‬سااڵنه‌ بڕی (‪24.5 )bcm‬‬ ‫ملی���ارد مه‌تر س���ێجا گازی سروش���تی‬ ‫له‌واڵتی ڕوس���یا‌و ب���ڕی (‪7.5 )bcm‬‬ ‫ملیارد مه‌تر س���ێجا له‌واڵتی ئێران‌و بڕی‬ ‫(‪ 2.9 )bcm‬ملیارد مه‌تر سێجا له‌واڵتی‬ ‫ئازه‌ربایجانه‌وه‌ هاورده‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫لێ���ره‌دا ب���ه‌و ئه‌نجام���ه‌ ده‌گه‌ین كه‌‬ ‫واڵت���ی توركی���ا به‌هۆی پێش���كه‌وتویی‬ ‫ب���واری ئابوریه‌ك���ه‌ی خ���ۆی بازاڕێكی‬ ‫مه‌زن���ی فرۆش���تن‌و به‌دراوكردنی وزه‌یه‌‬ ‫ب���ۆ دراوس���ێكانی‌‪ .‬ئ���ه‌و فاكتان���ه‌ی‬ ‫س���ه‌ره‌وه‌ ئه‌وه‌ش ده‌خه‌نه‌ڕو كه‌ واڵتی‬ ‫توركیا ڕاس���ته‌ یه‌كێك���ه‌ له‌زلهێزه‌كانی‬ ‫ناوچه‌كه‌مان‪ ،‬به‌اڵم له‌بواری دابینكردنی‬ ‫وزه‌ی ڕۆژان���ه‌ی خۆیدا زه‌لیلی ده‌س���تی‬ ‫واڵتان���ی دراوس���ێیه‌تی‪ .‬ئ���ه‌م پابه‌ندی‬ ‫‪ %100‬به‌وزه‌ی دراوسێكانییه‌وه‌ كارتێكی‬ ‫به‌هێزنیه‌ له‌ده‌س���ت توركه‌كان له‌س���ه‌ر‬ ‫مێزی گفتوگۆی وزه‌‪.‬‬ ‫له‌ڕوانگ���ه‌ی دابینكردنی ئاسایش���ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی���ه‌وه‌ ئه‌مه‌ گرفتێك���ی مه‌زنه‌‪،‬‬ ‫وات���ه‌ تاك���ه‌ گێژاوێكی سیاس���ی له‌نێو‬ ‫دراوس���ێكانی‌ ئه‌م واڵته‌دا ڕاس���ته‌وخۆ‬ ‫گاریگ���ه‌ری ده‌بێت‌و ئاب���وری ئه‌م واڵته‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ ژێر مه‌ترس���یه‌وه‌‪ ،‬له‌كه‌سمان‬

‫ش���اراوه‌ نییه‌ كه‌ ئ���ه‌و دروس���ێیانه‌ی‌‬ ‫توركی���اش كۆمه‌له‌واڵتێكی بێ كێش���ه‌و‬ ‫سه‌قامگیری سیاسی نین‪ ،‬به‌اڵم له‌دونیای‬ ‫پیشه‌سازی ئه‌مڕۆدا به‌هۆی دابه‌شبونی‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ سروش���تییه‌كان به‌س���ه‌ر‬ ‫كۆمه‌له‌ناوچه‌یه‌كی دیاریكراوی تایبه‌تیدا‬ ‫زۆر ل���ه‌و واڵت���ه‌ زلهێزه‌ئابوریه‌كانی ئه‌م‬ ‫كه‌ونه‌ به‌ده‌ست ئه‌م گرفته‌وه‌ ده‌ناڵێنن‪،‬‬ ‫ژاپ���ۆن‪ ،‬كۆریای باش���ور‌و ئه‌ڵمانیا‪....‬‬ ‫له‌ڕێ���زی پێش���ه‌وه‌ی ئ���ه‌و واڵتانه‌ن كه‌‬ ‫ڕۆژانه‌ ب���ه‌ده‌ردی هاورده‌كردنی بڕێكی‬ ‫زۆری سامانی سروش���تی نه‌وت‌و گازی‬ ‫سروشتیه‌وه‌‌و به‌نرخێكی گران ده‌ناڵێنن‪.‬‬ ‫كه‌واته‌ بۆ دابینكردنی ئاسایشی ئابوری‬ ‫واڵت كه‌ به‌شێكی لێكدانه‌بڕاوی ئاسایشی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییش���ه‌ ئ���ه‌م بابه‌ته‌ پێویس���تی‬ ‫به‌‌هه‌ڵوێس���ته‌ له‌س���ه‌ركردن‌و به‌هه‌زاران‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌‌و تۆێژینه‌وه‌ی له‌سه‌ر كراوه‌وه‌‬ ‫له‌داهاتوشدا هه‌رده‌م یه‌كێك بوه‌ له‌هه‌ره‌‬ ‫بابه‌ته‌ گرنگه‌كانی نێو جه‌ده‌لی توێژه‌رانی‬ ‫سیاسه‌تی دابینكردنی وزه‌‪.‬‬ ‫چاره‌س���ه‌رێكی گونجاوی گه‌یش���تنی‬ ‫ڕۆژانه‌ی ئه‌م دو س���امانه‌ سروش���تییه‌‬ ‫له‌داهات���ودا به‌به‌رده‌وام���ی‌و به‌نرخێكی‬ ‫گونجاو گه‌ره‌نتی به‌ره‌وپێشچونی ئابوری‬ ‫توركیایه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌مانكاتیش���دا خاكی توركیا‬ ‫وه‌كو پردی نێوان واڵته‌ خاوه‌نداره‌كانی‬

‫وزه‌‌و واڵته‌ به‌كاربه‌ره‌كانی وزه‌ كارتێكی‬ ‫گه‌لێ���ك به‌هێزه‌ كه‌ ده‌بێت حس���ابی بۆ‬ ‫بكرێ���ت‪ .‬هه‌رئه‌م به‌مه‌س���ته‌یه‌ كه‌ هانی‬ ‫واڵت���ی توكیا ده‌دات ك���ه‌ خاكه‌كه‌ی بۆ‬ ‫گوێزانه‌وه‌ی نه‌وتی خاو‌و گازی سروشتی‬ ‫ب���ۆ نێ���و بازاڕه‌كان���ی ئه‌وروپ���ا بخاته‌‬ ‫ئیختیاری هه‌ردو الیه‌ن���ی هاورده‌كه‌ری‬ ‫نه‌وتی خاو‌و گازی سروش���تی‌و واڵتانی‬ ‫هه‌نارده‌كه‌ری ئه‌م سامانه‌ سروشتیانه‌وه‌‪.‬‬ ‫تائه‌م���ڕۆش واڵتی توركی���ا به‌لێزانیه‌كی‬ ‫مه‌زن ئه‌م هاوكێش���ه‌یه‌ به‌سودی خۆی‬ ‫ده‌جوڵێنێ���ت‪ .‬لێره‌دا بو ك���ه‌ پڕۆژه‌ی‬ ‫نابۆكۆ (‪ ) Nabucco Project‬چاوی‬ ‫به‌دونی���ای وزه‌ دا هه‌ڵهێناو هه‌ر هۆكاره‌‬ ‫لۆجس���تیك‌و ڕامیاریه‌كان���ی وزه‌ش بو‬ ‫كه‌ ئه‌م بیرۆكه‌یه‌ی كرده‌ س���ه‌راب‪ .‬ئه‌م‬ ‫بابه‌ته‌ له‌كورتی ده‌بڕمه‌وه‌ هه‌ركه‌س���ێك‬ ‫خواس���تی خوێندنه‌وه‌ی زانیاری زیاتری‬ ‫هه‌یه‌ تكای���ه‌ بڕوانێته‌ نوێترین په‌رتوكی‬ ‫به‌نده‌ له‌ژێرناوی "هه‌رێمی كوردس���تان‌و‬ ‫پڕۆژه‌كانی گازی سروشتی"‪.‬‬ ‫لێ���ره‌دا ته‌نه���ا گرنگ���ی ده‌ده‌م‬ ‫به‌شیكردنه‌وه‌ی فاكته‌كانی واڵتی ئێراق‌و‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان بۆ دواڕۆژی ئابوری‬ ‫توركیا‪.‬‬ ‫هه‌رده‌م واڵتی توركیا به‌س���ه‌رنجه‌وه‌‬ ‫ته‌ماشای واڵتی ئه‌مرۆی ئێراقی كردوه‌‪،‬‬ ‫له‌ساڵه‌كانی سه‌ره‌تای سه‌ده‌ی بیسته‌م‬

‫پ���اش دۆزین���ه‌وه‌ی نه‌وت له‌س���نوری‬ ‫كه‌ن���دای فارس���ی ئێ���ران ئیمپراتۆری‬ ‫ئه‌وسای عوسمانی كه‌وته‌ هه‌وڵی خۆی‌و‬ ‫گرنگیه‌كی باش���ی به‌والیه‌ی ئه‌وس���ای‬ ‫موسڵی نێو چوارچێوه‌ی واڵتی ئه‌مڕۆی‬ ‫ئێ���راق دا‌و كۆمپانیای نه‌وت���ی توركیا‬ ‫(‪ ) TOC‬كه‌وت���ه‌ كاری به‌وداگ���ه‌ڕان‌و‬ ‫ڕوپێوكردن���ی زه‌وی ئ���ه‌م ده‌ڤ���ه‌ره‌و‬ ‫له‌ناوچه‌كان���ی شاخه‌س���و له‌دۆزینه‌وه‌ی‬ ‫نه‌وت سه‌ركه‌وتوبو‪.‬‬ ‫پاشان به‌هۆی جه‌نگی جیهانی یه‌كه‌م‌و‬ ‫لێكهه‌ڵوه‌شانی ئیمپراتۆریه‌تی عوسمانی‬ ‫دابه‌شبونی ئه‌و ئمپراتۆره‌‌و سه‌رهه‌ڵدانی‬ ‫كۆمارێكی الوازی واڵتی توركیا زۆربه‌ی‬ ‫ئاره‌زوه‌كان���ی ئه‌م واڵته‌ به‌ش���اراوه‌یی‬ ‫مانه‌وه‌ تائه‌مڕۆ كه‌ به‌ئاش���كرا خواستی‬ ‫لێپرس���راوانیان له‌ئاس���ت واڵته‌كان���ی‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌ دا به‌فۆرمێكی ن���وێ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هه‌مان به‌مه‌ستی كۆن ده‌رده‌بڕدرێت‪.‬‬ ‫ترۆپ���ی په‌یوه‌ندی بواری وزه‌ی نێوان‬ ‫كۆماری توركیاو ئێراق له‌س���اڵی ‪1977‬‬ ‫وه‌ ده‌س���تپێده‌كات ك���ه‌ لقێك���ی بۆری‬ ‫به‌تی���ره‌ی "‪ 46‬ئینج بۆ گه‌یاندنی نه‌وتی‬ ‫كه‌ركوك له‌رێگه‌ی خاكی توكیاوه‌ به‌بڕی‬ ‫‪700‬ه���ه‌زار به‌رمی���ل له‌ڕۆژێك���دا بۆنێو‬ ‫ترمیناڵ���ی نه‌وت وش���لدانه‌كانی به‌ندی‬ ‫جیهانی توركیا ته‌وابو‪ ،‬پاش���ان له‌ساڵی‬ ‫‪ 1987‬دا لقێك���ی دی بۆریه‌ك���ی "‪40‬‬ ‫ئینجی له‌ته‌نیش هه‌مان بۆری بۆ هه‌مان‬ ‫مه‌به‌س���ت خرایه‌گه‌ڕ كه‌ كۆی گش���تاین‬ ‫توانای گواستنه‌وه‌ی ‪ 1.5‬ملیۆن به‌رمیل‬ ‫نه‌وتی خاویان هه‌یه‌ له‌ڕۆژێكدا‪.‬‬ ‫توركیا هه‌میشه‌ به‌و ئاواته‌وه‌ ده‌رگای‬ ‫ب���ۆ بۆریه‌كانی ئێ���راق كردۆت���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫بتوانێت زۆربه‌ی نه‌وتی باكور‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫باشوری ئێراقیش له‌رێگه‌ی خاكه‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫بگوازێت���ه‌و بۆ نێ���و بازاڕه‌كانی جیهان‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ ده‌بێته‌ ه���ۆی وه‌رگرتنی نه‌وتی‬ ‫خ���او به‌نرخێك���ی هه‌رزان‌و پاش���انیش‬ ‫سودوه‌رگرتن له‌واڵته‌كه‌ی وه‌كو واڵتێكی‬ ‫ترانزیت كه‌ ئه‌مه‌ش له‌ڕوانگه‌ی ئابوری‌و‬ ‫ڕامیارییه‌وه‌ سودی تایبه‌تی خۆی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێ���ك له‌تایبه‌تمه‌ندیه‌كان���ی واڵتی‬ ‫توركیاش هه‌ر ئه‌وبوه‌ كه‌ بتوانێت وه‌كو‬ ‫واڵتێكی ترانزیت (‪) Transit country‬‬ ‫ڕێگه‌ به‌گواستنه‌وه‌ی گشت سه‌رچاوه‌كانی‬ ‫وزه‌ بۆ نێو بازاڕی پیشه‌س���ازی ئه‌وروپا‬ ‫بدات‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫هه‌ناری‌ هه‌ڵه‌بجه‌ به‌رهه‌مێكی‌ زۆر‌و سودێكی‌ كه‌م‬ ‫ ئا‪ :‬میهره‌بان سه‌الم‬ ‫هه‌ناری‌ ئه‌مساڵی‌ هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ به‌به‌راورد به‌سااڵن ‌‬ ‫ی‬ ‫پێشو به‌شێوه‌یه‌كی‌ به‌رچاو زیادی‌‬ ‫كردبو‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ زو به‌سه‌رچون‌و‬ ‫له‌ناوچونی‌ زۆرێكی‌ خاوه‌ن باخه‌كان‬ ‫وه‌ك خۆیان ده‌ڵێن "سودێكی‌ وه‌هایان‬ ‫لێنه‌بینیوه‌"‪ .‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كشتوكاڵی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ش رایده‌گه‌یه‌نێ‌‪ ،‬به‌هۆی‌‬ ‫نه‌بونی‌ (بودجه‌ی‌)ی‌ پێویسته‌وه‌‬ ‫بۆیاننه‌كراوه‌ وه‌ك سااڵنی‌ پێشو‬ ‫هاوكاری‌ خاوه‌ن باخه‌كان بكه‌ن‪.‬‬ ‫مه‌حم���ود عه‌بدواڵ كه‌ خاوه‌نی‌ ‪2‬دۆنم‬ ‫زه‌ویه‌ له‌س���نوری‌ بااڵمبۆ له‌هه‌ڵه‌بجه‌‌و‬ ‫س���ااڵنه‌ چ���وار بۆ پێنج ت���ۆن هه‌نار‬ ‫به‌رهه‌م ده‌هێنێت‪ ،‬به‌ده‌م لێكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ناره‌كان���ی‌ باخه‌كه‌ی���ه‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌مس���اڵ به‌هۆی‌‬ ‫زۆری‌ به‌روبومه‌ك���ه‌وه‌ فریانه‌كه‌وت���وه‌‬ ‫هه‌مو هه‌ناره‌كانی‌ باخه‌كه‌ی‌ لێبكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫"به‌ه���ۆی‌ بارانبارین���ه‌وه‌ نی���وه‌ی‌‬ ‫به‌روبومه‌ك���ه‌ به‌داره‌كان���ه‌وه‌ گه‌نیون‌و‬ ‫به‌كه‌ڵكی‌ خس���تنه‌ ناو ب���ازاڕ نه‌هاتن‪،‬‬ ‫به‌شێكیش���مان ك���ردوه‌ به‌دۆش���اوی‌‬ ‫هه‌نار مه‌گ���ه‌ر ب���ه‌وه‌ بتوانین كه‌مێك‬ ‫له‌زیانه‌كانمان كه‌م بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ڕازی‌ محم���د خ���اوه‌ن ب���اخ‬ ‫له‌س���نوری‌ قه‌زای‌ هه‌ڵه‌بجه‌ بۆچونێكی‌‬ ‫تر هه‌یه‌ ب���اس له‌باش���ی‌ به‌رهه‌مه‌كه‌‬ ‫ده‌كات ده‌ڵێت "هه‌ناری‌ ئه‌مساڵ له‌چاو‬ ‫س���ااڵنی‌ ڕابردودا هه‌م له‌ڕوی‌ ش���ێوه‌و‬ ‫له‌ڕوی‌ به‌رهه‌مه‌كه‌یه‌وه‌ جیاواری‌ زۆره‌و‬ ‫به‌رهه‌مه‌ك���ه‌ باش���تره‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌هیچ‬

‫جۆرێك له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌وه‌ هاوكاری‌‬ ‫ناكرێین بۆ گواس���تنه‌وه‌ی‌ به‌رهه‌مه‌ك ‌ه‬ ‫بۆ عه‌لوه‌‌و ده‌ره‌وه‌ی‌ ش���ار‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و‬ ‫قازانج���ه‌ی‌ ل���ێ ناكرێت كه‌ س���ه‌ره‌تا‬ ‫چاوه‌ڕوانی‌ بوین"‪ .‬ئه‌و باس���ی‌ له‌وه‌ش‬ ‫كرد كه‌ ئێس���تا ئه‌وان كیلۆیه‌ك هه‌نار‬ ‫به‌‪ 400‬دینار ده‌فرۆش���ن "ل���ه‌ كاتێكدا‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌ده‌ره‌وه‌ ه���اورده‌ بكرێت كیلۆ‬ ‫هه‌زار دیناریش زیات���ر ده‌كه‌وێت بۆیه‌‬ ‫پێویسته‌ له‌سه‌ر حكومه‌ت هاوكاریمان‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ ئه‌ندازی���اری‌ كش���توكاڵی‌‬ ‫ئومێد ئه‌حم���ه‌د تائێس���تا حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ���م پالنێك���ی‌ توندوتۆڵ���ی‌ نه‌بوه‌‬ ‫ب���ۆ پارێزگاریك���ردن له‌هه‌م���و جۆره‌‬ ‫به‌روبوم���ه‌كان‪ ،‬ئه‌و ئه‌ندازیاره‌ به‌نمونه‌‬ ‫باسی‌ له‌وه‌ كرد كه‌ تائێستا سیسته‌می‌‬ ‫به‌بازاڕكردنی‌ به‌روبومه‌ كشتوكاڵیه‌كان‬ ‫له‌هه‌رێم���دا بون���ی‌ نیی���ه‌‌و ه���اوكات‬ ‫نیزامی‌ س���اردكه‌ره‌وه‌ بۆ پاراس���تن‌و‬ ‫هه‌ڵگرتنی‌ به‌ربومه‌كان به‌هه‌مانش���ێوه‌‬ ‫بونی‌ نییه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "ئه‌وانه‌ بونه‌ته‌‬ ‫هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ زۆرب���ه‌ی‌ به‌روبومه‌كان‬ ‫له‌ناوبچ���ن‪ ،‬به‌جۆرێ���ك نه‌جوتی���ار‬ ‫نه‌هاواڵت���ی‌ س���ودیان لێده‌بینێ‌"‪ .‬ئه‌و‬ ‫نه‌شیشارده‌وه‌ كه‌ هه‌ندێجار جوتیاران‌و‬ ‫خاوه‌ن باخه‌كانیش گرنگی‌ به‌ڕێنماییه‌‬ ‫كش���توكاڵیه‌كان ن���اده‌ن "ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫هۆكارێكه‌ كه‌ ده‌بێته‌ هۆی‌ زیانگه‌یاندن‬ ‫به‌خۆیان‌و به‌روبومه‌كانیان"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫كش���توكاڵی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ س���تار مه‌حمود‬ ‫س���اڵح ئه‌وه‌ی‌ ئاشكرا كرد كه‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫‪7‬هه‌زار دۆن���م زه‌وی‌‌و باخداری‌ هه‌نار‬ ‫له‌هه‌ڵه‌بجه‌دا هه‌یه‌ كه‌ س���ااڵنه‌ نزیكه‌ی‌‬

‫ی ‪7‬هه‌زار‬ ‫نزیكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫دۆنم زه‌و ‌‬ ‫ی هه‌نار‬ ‫باخدار ‌‬ ‫له‌هه‌ڵه‌بجه‌دا‬ ‫ی‬ ‫هه‌یه‌‌و به‌رهه‌م ‌‬ ‫‌سااڵنه‌شیان‬ ‫(‪ )20‬هه‌زار‬ ‫تۆنه‬ ‫(‪ )20‬هه‌زار تۆن هه‌نار به‌رهه‌م ده‌هێنن‪،‬‬ ‫ئه‌و جه‌ختی‌ له‌وه‌ش كردوه‌ كه‌ ئه‌مساڵ‬ ‫جیاواز له‌سااڵنی‌ پێشو به‌روبومی‌ هه‌نار‬ ‫زۆر زی���ادی‌ كردبو‪ ،‬له‌ب���اره‌ی‌ ئه‌ركی‌‬ ‫ئه‌وانیش وت���ی‌ "كاری‌ ئێم���ه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ڕێنمایی‌ به‌خاوه‌ن به‌رهه‌مه‌كان بده‌ین‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك ئ���ه‌و ده‌رمانه‌ی‌ ده‌یانده‌ینێ‌‬ ‫به‌كاربهێنن تا له‌مێرو به‌دوربن‪ ،‬پاشان‬ ‫ڕێنماییان ده‌كه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی‌ باخه‌كانیان‬ ‫توشی‌ وشكبون نه‌بێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ ب���ۆ نه‌یانتوانیوه‌‬ ‫ه���اوكاری‌ خ���اوه‌ن باخ���ه‌كان بكه‌ن‪،‬‬

‫سااڵنی‌ پێشو‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانیانمان‬ ‫بۆ خاوه‌ن باخه‌كان‬ ‫ئه‌گواسته‌وه‌ یان‬ ‫كرێی‌ ئۆتۆمبیلمان‬ ‫بۆ خه‌رج ئه‌كردن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مساڵ‬ ‫ئه‌وه‌مان بۆ نه‌کرا‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كشتوكاڵی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ باسی‌‬ ‫له‌وه‌ كرد كه‌ نه‌بونی‌ بودجه‌ی‌ پێویست‬ ‫له‌م ساڵدا وایكردوه‌ نه‌توانن هاوكارییان‬ ‫بكه‌ن "سااڵنی‌ پێشو به‌رهه‌مه‌كانیانمان‬ ‫ب���ۆ ئه‌گواس���تنه‌وه‌ یاخ���ود كرێ���ی‌‬ ‫ئۆتۆمبیلم���ان بۆ خه‌رج ئه‌كردن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌مساڵ ڕێنماییه‌كان گۆڕدران‌و ئه‌ركی‌‬ ‫گواس���تنه‌وه‌ی‌ به‌روبوم���ه‌كان خرای���ه‌‬ ‫ئه‌س���تۆی‌ خاوه‌ن باخه‌كان‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫داتایه‌كی‌ وردمان له‌به‌رده‌س���ت نییه‌‪،‬‬ ‫تاوه‌كو ڕێژه‌ به‌رهه‌می‌ ئه‌مس���اڵ دیاری‌‬ ‫چه‌ند جوتیارێک له‌کاتی کۆکردنه‌وه‌ی به‌رهه‌می هه‌نار فۆتۆ‪ :‬میهره‌بان‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬

‫لۆکاڵ‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫‪9‬‬

‫كۆمپانیاكانی‌ نه‌وت ژینگه‌ی‌ كوردستان ده‌خه‌نه‌ مه‌ترسییه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫ناوچه‌ی‌ گه‌رمیان ده‌بێته‌ جێی‬ ‫بایه‌خی كۆمپانیا جیهانییه‌كان ‌ی‬ ‫بواری‌ نه‌وت‪ ،‬به‌اڵم به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك‬ ‫ژینگه‌یان خستوه‌ته‌ په‌راوێزی‬ ‫به‌راپرسیارێتییانه‌وه‌و ئامانجه‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كه‌یان ته‌نها دۆزینه‌وه‌و‬ ‫ده‌رهێنان‌و قازانجی گه‌وره‌یه‌‪ ،‬ئیداره‌ی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌ش كاری له‌سه‌ر نه‌كردوه‌و‬ ‫گرنگی پێنه‌داوه‌‪ ،‬پسپۆرێكی بواری‌‬ ‫ژینگه‌ش رایده‌گه‌یه‌نێت هۆشداری‌‬ ‫ده‌دات له‌مه‌ترسی ئێستاو ئایینده‌ی‌‬ ‫ژینگه‌ ناوچه‌كه‌ كه‌ نه‌توانرێت به‌ئاسانی‬ ‫چاره‌سه‌ربكرێت‪.‬‬ ‫له‌سه‌ردانێكی مه‌یدانیماندا بۆ كێڵگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌وتی حه‌سیره‌ ده‌ركه‌وت كه‌ كۆمپانیای‌‬ ‫ناوب����راو دو چاڵی‌ گه‌وره‌یان هه‌ڵكه‌ندوه‌‬ ‫هه‌رچ����ی پاش����ماوه‌ی‌ زبڵ‌و خاش����اكی‬ ‫كۆمپانیاكه‌و پاش����ماوه‌ی‌ نه‌وته‌كه‌ هه‌یه‌‬ ‫تێیدا فڕیده‌درێت‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ حس����ێن محه‌مه‌دی دانیشتوی‌‬ ‫گوندی حه‌س����یره‌ گونده‌كه‌ی����ان پێنج‬ ‫س����اله‌بیره‌ نه‌وتی تێ����دا هه‌ڵكه‌ندراوه‌و‬ ‫تائێس����تا له‌روی‌ ژینگه‌و س����ه‌وزاییه‌وه‌‬ ‫كۆمپانیاكانی‌ سنوره‌كه‌ هیچ خزمه‌تێكیان‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ب����ۆ ماوه‌یه‌ك نه‌وت‬ ‫ده‌رده‌هێنرا پاش����ماوه‌كه‌ی‌ فڕێده‌درایه‌‬ ‫چاڵێكی گه‌وره‌وه‌‪.‬‬ ‫پس����پۆرێكی ب����واری‌ ژینگ����ه‌ش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت به‌تێپه‌ڕبونی‌ كات ده‌بێته‌‬ ‫هۆی‌ له‌ده‌س����تدانی‌ خاكی‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌و‬ ‫زیادبونی‌ ئه‌گه‌ری‌ توشبونی‌ به‌دیارده‌ی‌‬ ‫به‌بیاب����ان ب����ون‌و تێكچونی‌ سیس����تمی‌‬ ‫ژینگ����ه‌و له‌ناوچون����ی‌ زین����ده‌وه‌ران‌و‬ ‫زیادبونی‌ ئه‌گ����ه‌ری‌ رودانی‌ بومه‌له‌رزه‌‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ك����ی‌ تره‌وه‌ پرۆس����ه‌ی‌ ده‌رهێنانی‌‬ ‫ن����ه‌وت پرۆس����ه‌یه‌كی‌ كۆمپلێكس����ه‌و‬ ‫پاش����ماوه‌یه‌كی‌ زۆری‌ هه‌یه‌ له‌قوڕولیته‌و‬ ‫ئاو‌وغازی‌ رادۆن‌و ماده‌ی‌ تیشكده‌ر‪.‬‬ ‫پس����پۆری ب����واری‌ ژینگ����ه‌و ئاودێری‬ ‫عه‌بدولموته‌ڵی����ب ره‌فع����ه‌ت ده‌ڵێ����ت‬ ‫"به‌داخه‌وه‌ تائیس����تا كه‌س نازانێت ئایا‬ ‫چی‌ ب����ه‌م هه‌مو پاش����ماوانه‌ ده‌كرێت؟‪،‬‬ ‫ئایا ب����ه‌ چ ش����ێوه‌یه‌ك له‌ناوده‌برێت؟‪،‬‬ ‫ئایا ‌وه‌كو پاشه‌رۆكانی‌ تر به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫هه‌ڕه‌مه‌كی‌ له‌ناوده‌برێت"‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی ماده‌ی ‪26‬ی یاس����ای نه‌وت‌و‬ ‫غازی هه‌رێمی كوردس����تان ده‌بێت ئه‌و‬ ‫كۆمپانیایانه‌ی له‌ناوچه‌كانی كوردستان‬ ‫مۆڵه‌ت����ی گ����ه‌ڕان‌و به‌رهه‌مهێنانی����ان‬ ‫پێده‌درێ����ت پابه‌ندب����ن به‌خزمه‌تكردنی‬ ‫ئ����ه‌و ناوچه‌ی����ه‌ی كاری تێداده‌ك����ه‌ن‬ ‫له‌"دابینكردن����ی س����ه‌المه‌تی ئه‌وان����ه‌ی‬ ‫له‌كه‌رته‌كه‌ كارده‌كه‌ن‪ ،‬پاراستنی ژینگه‌‪،‬‬

‫پاشماوه‌ی کۆمپانیا نه‌وتیه‌کان له‌گه‌رمیان‬

‫هاواڵتیان����ی هه‌رێم‌و عێ����راق له‌بارتربن‬ ‫له‌راهێنان‌و دامه‌زراندن‌و كاركردن‪ ،‬پرۆژه‌‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌كان"‪.‬‬ ‫هه‌رچی كۆمپانیای ب����واری‌ نه‌وته‌ كه‌‬ ‫له‌س����نوری‌ گه‌رمیاندا كارده‌كه‌ن به‌هیچ‬ ‫ش����ێوه‌یه‌ك كاری����ان له‌س����ه‌ر ژینگ����ه‌و‬ ‫پاكراگرتنی‌ ناوچه‌ك����ه‌ نه‌كردوه‌و ته‌نها‬ ‫دارێكیش له‌ده‌وروبه‌ریان نابینرێت‪.‬‬ ‫رێكخراوی‌ ژینگه‌دۆستانی‌ گه‌رمیانیش‬ ‫نیگه‌رانه‌ ل����ه‌و كۆمپانیایان����ه‌ كه‌ رێگه‌‬ ‫ناده‌ن هیچ كه‌س����ێك نزیكبێته‌وه‌ لێیان‬ ‫تاوه‌كو كاری‌ له‌سه‌ر بكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌رپرس����ی رێكخراوی‌ ژینگه‌دۆستانی‌‬ ‫گه‌رمی����ان ئازاد ئه‌حمه‌د له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ رونیده‌كات����ه‌وه‌ كه‌ ئه‌و ماده‌یه‌ی‬ ‫به‌كارده‌هێنرێ����ت ب����ۆ ده‌رهێنانی نه‌وت‬ ‫هێنده‌ مه‌ترس����یداره‌ نابێ����ت له‌و خاك‌و‬ ‫‌واڵت����ه‌دا بهێڵرێت����ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵك����و ده‌بێت‬ ‫به‌پێی گرێبه‌سته‌كان كۆمپانیاكه‌ بیباته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ ئ����ه‌و‌واڵت����ه‌‪ ،‬كاتی خۆی ئه‌و‬ ‫ماده‌یه‌ چه‌ندین ئاژه‌ڵی له‌ناوبردوه‌‪.‬‬ ‫له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ ئه‌و پس����پۆره‌ی بواری‌‬ ‫ژینگه‌ رونیده‌كات����ه‌وه‌ كه‌ كۆمپانیاكانی‌‬ ‫بواری‌ ن����ه‌وت له‌گه‌رمیان هیچ كارێكیان‬ ‫له‌س����ه‌ر ژینگ����ه‌ نه‌ك����ردوه‌‪ ،‬جگ����ه‌‬ ‫له‌ده‌رهێنانی‌ نه‌وت‌و تێكدانی‌ سروش����تی‌‬ ‫ناوچه‌ك����ه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا كۆمپانیاكانی‌ ئه‌و‬ ‫ب����واره‌ له‌جیهاندا سیس����تمی‌ تایبه‌تیان‬ ‫هه‌یه‌ بۆ پاراستنی‌ ژینگه‌‪.‬‬ ‫له‌مانگی راب����وردودا گروپێك گه‌نجی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئیحسان‬

‫حزبی شیوعی كوردس����تان له‌گه‌رمیان‬ ‫هه‌س����تان به‌ئه‌نجامدان����ی هه‌ڵمه‌ت����ی‬ ‫س����ه‌وزكردنی گه‌رمی����ان‌و نزیكه‌ی‌ ‪100‬‬ ‫نه‌مامیان له‌سنوری‌ گوندی حه‌سیره‌و نزیك‬ ‫كامپی كۆمپانیا نه‌وتییه‌كه‌ به‌مه‌به‌ستی‬ ‫پاكبونه‌وه‌ی‌ ژینگه‌ی‌ ناوچه‌كه‌ ناش����ت‪،‬‬ ‫به‌اڵم پاش چه‌ند كاتژمێرێك به‌هۆكاری‬ ‫نه‌شیاوی ش����وێنه‌كه‌ ئاسایشی سه‌رقه‌اڵ‬ ‫نه‌مامه‌كانی����ان هه‌ڵكه‌ن����د‪ ،‬ئه‌مه‌ ‌وته‌ی‌‬ ‫شه‌ماڵ ره‌وف ئه‌ندامی ئه‌و گروپه‌یه‌‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌فشاری ئیداره‌ی‌ ناوچه‌كه‌‬ ‫بۆ س����ه‌ر ئ����ه‌و كۆمپانیایان����ه‌‌وته‌بێژی‬ ‫ئی����داره‌ی‌ گه‌رمیان هه‌ڤاڵ ئیبراهیم‌وتی‬ ‫"وه‌كو ئیداره‌ی‌ گه‌رمیان له‌كۆبونه‌وه‌كاندا‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ كۆمپانیاكان����ی ئ����ه‌و ب����واره‌‬ ‫پێمانراگه‌یاندون ك����ه‌ ژینگه‌ی‌ ناوچه‌كه‌‬ ‫بپارێ����زن‌و ئه‌وله‌وییه‌ت����ی ژینگه‌ی����ی‌و‬ ‫ته‌ندروس����تی بۆ خه‌ڵكی ناوچه‌كه‌ بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم دیاره‌ سروشتی گه‌ڕان‌و دۆزینه‌وه‌و‬ ‫ده‌رهێنان����ی نه‌وت الی كۆمپانیاكان هه‌ر‬ ‫ئه‌م ش����ێوازه‌ بێت كه‌ پیاده‌ی‌ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫له‌هه‌مو دونیاشدا هه‌ر به‌و شێوه‌یه‌ نه‌وت‬ ‫ده‌رده‌هێنرێت"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری گش����تی كش����توكاڵی‬ ‫گه‌رمی����ان ره‌حیم حه‌می����د له‌لێدوانێكدا‬ ‫ب����ۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یان����د "كێڵگه‌ی‌ نه‌وت‌و‬ ‫پااڵوگه‌و سوتاندنی‌ غاز له‌هه‌ر روبه‌رێكدا‬ ‫بێ����ت له‌ده‌وروبه‌ریدا زیان����ی‌ ده‌بێت بۆ‬ ‫سه‌ر نه‌ش����ونمای‌ كێڵگه‌ی‌ كشتوكاڵی‌‌و‬ ‫سروشت‌و ژینگه‌"‪.‬‬

‫ئه‌وه‌ی پێویس����ته‌ له‌ئێس����تادا ده‌بێت‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم‌و‌وه‌زاره‌تی كش����توكاڵ‬ ‫كار له‌س����ه‌ر پاراس����تنی ژینگ����ه‌و‬ ‫كش����توكاڵی نزیك كێڵگ����ه‌ نه‌وتییه‌كان‬ ‫بكات‪ ،‬به‌رپرس����ه‌كه‌ی كشتوكاڵ ده‌ڵێت‬ ‫"چاره‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ی����ه‌ ده‌زگاكانی‌ ژینگه‌‬ ‫ئه‌و كۆمپانیان����ه‌ ئیجبار بكه‌ن دره‌خت‌و‬ ‫دارستان له‌و ناوچه‌یه‌دا بڕوێنن"‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی راپۆرتێكی‌وه‌زاره‌تی ژینگه‌ی‬ ‫عێ����راق له‌ژێر ناوی (پیشه‌س����ازی غاز‬ ‫له‌عێراق‪ ،‬ئێستاو به‌ربه‌سته‌كان ‌ی له‌سه‌ر‬ ‫ئایینده‌) ده‌رهێنانی نه‌وت كاریگه‌رییه‌كی‬ ‫خراپ����ی ده‌بێ����ت له‌س����ه‌ر به‌رهه‌م����ه‌‬ ‫سروشتی‌و پێكهاته‌ ژینگه‌ییه‌كانی سه‌رو‬ ‫ژێر زه‌وی‪.‬‬ ‫پزیش����كێكیش به‌ڵگه‌ی‌ مه‌ترسیداری‌‬ ‫پاشماوه‌ی‌ نه‌وت‌و دوكه‌ڵه‌كه‌ی‌ ده‌خاته‌ڕو‌و‬ ‫ده‌ڵێت ئه‌و ژه‌هرو پاشماوانه‌ی له‌ئه‌نجامی‬ ‫پرۆس����ه‌ی ده‌رهێنانه‌كه‌دا باڵوده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كاریگه‌ری خراپ‌و مه‌ترسیداریان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ پزیش����كی گشتی گۆران‬ ‫عه‌ب����دواڵ رایده‌گه‌یه‌نێ����ت توێژینه‌وه‌كان‬ ‫ده‌ریانخستوه‌ كه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی دانیشتوی‬ ‫ئه‌و ناوچانه‌ن كه‌ نه‌وتی لێده‌رده‌هێنرێت‬ ‫زیاتر له‌ناوچه‌ی دیكه‌ توشی شێرپه‌نجه‌‬ ‫ده‌بن‪ ،‬یه‌كێك له‌هۆكاره‌كانی توش����بونی‬ ‫ئه‌و كه‌س����انه‌ی له‌و ناوچانه‌ ده‌ژین ئه‌و‬ ‫ژه‌هریه‌ كه‌ له‌پرۆسه‌ی ده‌رهێنانی نه‌وت‌و‬ ‫غازه‌وه‌ دروستده‌بێت‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی زانیارییه‌كان����ی ماڵپ����ه‌ڕی‬

‫كوردئۆی����ڵ ‪ 57‬بلۆك����ی ن����ه‌وت‌و غ����از‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس����تاندا بونی هه‌یه‌و ‪12‬‬ ‫بلۆكیان ده‌كه‌وێته‌ ناوچه‌ی‌ گه‌رمیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ئێستاش����دا له‌و ناوچه‌یه‌ ‪ 11‬كۆمپانیا‬ ‫به‌دوای‌ نه‌وتدا ده‌گه‌ڕین‌و چه‌ندین بیریان‬ ‫دۆزیوه‌ته‌وه‌ له‌وانه‌ كۆمپانیاكانی تۆتاڵی‬ ‫فه‌ره‌نس����ی‌و زاگرۆس‌ویسترن‌و ئیكسۆن‬ ‫مۆبیل����ی ئه‌مریكی‌و گازبرۆمی روس����ی‌و‬ ‫گه‌نه‌ڵ ئینیرجی‌و بیونیڵی توركی‪.‬‬ ‫لێپرس����راوی فه‌رمانگ����ه‌ی‌ ژینگ����ه‌ی‌‬ ‫گه‌رمیان ئه‌كره‌م ساڵح ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات‬ ‫ك����ه‌ به‌پێی پالن����ی حكوم����ه‌ت له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆمپانیاكان پرس����ی ژینگ����ه‌ نه‌كراوه‌ته‌‬ ‫ئه‌وله‌وییه‌ت‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر گرفتێك روبدات‬ ‫له‌كات����ی هه‌ڵكه‌ن����دی بیره‌نه‌وتێك ئێمه‌‬ ‫لێی ئاگادار ده‌كرێینه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی ستانداردی جیهاتی گرێبه‌سته‌‬ ‫نه‌وتیی����ه‌كان ژینگ����ه‌و ته‌ندروس����تی‬ ‫له‌ئه‌وله‌وییه‌ت����ی كاره‌كاندای����ه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫ئ����ه‌و پس����پۆره‌ی‌ بواری‌ ژینگ����ه‌ ئاماژه‌‬ ‫به‌پشتگوێخس����تنی ئه‌و ب����واره‌ ده‌كات‬ ‫له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌وه‌و ده‌ڵێت له‌جیهاندا‬ ‫كۆمپانیاكان����ی‌ بواری‌ نه‌وت بودجه‌یه‌كی‌‬ ‫تایب����ه‌ت ته‌رخان ده‌كه‌ن بۆ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫پرۆژه‌ی‌ ژینگه‌یی‌ ئ����ه‌و ناوچانه‌ی‌ كاری‌‬ ‫تێداده‌ك����ه‌ن‌و ده‌بێ����ت له‌گرێبه‌س����ته‌‬ ‫نه‌وتییه‌كاندا ئاماژه‌ی‌ پێبكریت‪.‬‬ ‫ئه‌و لێپرسراوه‌ی‌ فه‌رمانگه‌ی‌ ژینگه‌ی‌‬ ‫گه‌رمیان رایده‌گه‌یه‌نێ����ت كه‌ تیمێكیان‬ ‫دروستكردوه‌ كار له‌سه‌ر ژینگه‌ به‌گشتی‬

‫ئه‌و ماده‌یه‌ی‬ ‫به‌كارده‌هێنرێت بۆ‬ ‫ده‌رهێنانی نه‌وت‬ ‫هێنده‌ مه‌ترسیداره‌‬ ‫نابێت له‌و خاك‌و‬ ‫‌واڵته‌دا بهێڵرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ده‌بێت به‌پێی‬ ‫گرێبه‌سته‌كان‬ ‫كۆمپانیاكه‌ بیباته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌و‌واڵته‬ ‫ده‌ك ‌هن‌و له‌ماوه‌ی‌ داهاتودا كار له‌س����ه‌ر‬ ‫بیره‌ن����ه‌وت‌و كۆمپانیاكانی ئ����ه‌و بوار‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬چونكه‌ به‌دڵنیاییه‌وه‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫له‌س����ه‌ر هه‌وا ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم ناكرێت به‌و‬ ‫هۆكاره‌وه‌ نه‌وت ده‌رنه‌هێنرێت‪.‬‬ ‫س����اڵح ب����اس له‌وه‌ش����ده‌كات ره‌نگه‌‬ ‫سیاسه‌تی حكومه‌ت ئه‌وه‌بێت بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆمپانی����اكان بێنه‌‌واڵته‌ك����ه‌وه‌ كاربكه‌ن‬ ‫مه‌رجی قورسیان له‌سه‌ر دانه‌نرێت‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتار له‌لیژنه‌ی‌ ته‌ندروس����تی‌و‬ ‫ژینگه‌ی‌ په‌رله‌مانی كوردس����تان هاوڕاز‬ ‫ش����ێخ ئه‌حمه‌د نیگه‌ران����ی لیژنه‌كه‌یانی‬ ‫له‌دادگاكانی‌ كوردس����تان ده‌ربڕی‌و‌وتی‬ ‫"كۆمپانیاكانی‌ نه‌وت كاریگه‌ری‌ خراپیان‬ ‫له‌سه‌ر ژینگه‌ هه‌یه‌و فشارمان خستوه‌ته‌‬ ‫سه‌ر ده‌سته‌ی‌ ژینگه‌ی‌ هه‌رێم‌و ئه‌وانیش‬ ‫چه‌ن����د كۆمپانیایه‌كی����ان داوه‌ته‌ دادگا‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم دادگاكان زۆر ده‌گم����ه‌ن هی����چ‬ ‫كۆمپانیایه‌كی����ان له‌كاركردن راگرتبێت‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ له‌كوردس����تان ته‌نه����ا بی����ر‬ ‫له‌ده‌رهێنان����ی ن����ه‌وت كراوه‌ته‌وه‌و نه‌ك‬ ‫ژینگه‌"‪.‬‬ ‫حكومه‌ت����ی هه‌رێمی كوردس����تان ‪10‬‬ ‫هه‌زارو ‪ 699‬ك����م‪ 2‬داوه‌ته‌ كۆمپانیاكان‬ ‫به‌مه‌به‌س����تی گه‌ڕان‌و پشكنین‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫بی����ره‌ ن����ه‌وت له‌س����نوری‌ گه‌رمی����ان‪-‬‬ ‫ناوچ����ه‌ كێشه‌له‌س����ه‌ره‌كان بونی هه‌یه‌و‬ ‫له‌سه‌رده‌می رژێمی پێشودا دۆزراوه‌ته‌وه‌و‬ ‫هه‌ڵكه‌ندراوه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ده‌رهێنانی نه‌وت‬ ‫تێیدا ئه‌نجامنادرێت‪.‬‬

‫له‌سلێمانی په‌نابردن بۆ ماده‌ هۆشبه‌ره‌كان له‌زیادبوندایه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاراس عوسمان‬ ‫په‌نابردن بۆ ماده‌ هۆشبه‌ره‌كان‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان به‌ره‌و‬ ‫زیادبون ده‌چێت‌و ئه‌گه‌ر پێشتر‬ ‫ی حاڵه‌ت‬ ‫فرۆشتن‌و به‌كارهێنان ‌‬ ‫بوبێت‪ ،‬ئێستا‌وه‌ك چاودێران‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێن بۆته‌ دیارده‌‪ .‬مامۆستایه‌ك ‌‬ ‫زانكۆش پێیوای ‌ه "سیاسه‌ت‌و هونه‌ر‬ ‫له‌رۆژهه‌اڵتی‌ كوردستان‪ ،‬هۆكارێك ‌ه‬ ‫بۆ گواستنه‌وه‌ی‌ ئه‌و ماده‌ی ‌ه بۆ‬ ‫ی كوردستان"‪ ،‬سه‌رچاوه‌یه‌كیش‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫بۆ ئاوێن ‌ه باس له‌زیادبونی‌ ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫له‌سلێمانی‌‌و به‌مه‌ترسیه‌كی‌ گه‌وره‌ ‌‬ ‫ده‌زانێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ااڵ له‌زیندان��� ‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی (مه‌عه‌سكه‌ر‬ ‫چاكسازی‌ گه‌ورانی‌ سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌الم)‪ ،‬بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند‪" ،‬ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌تلیاكه‌وه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬سزاك ‌ه ‌‬ ‫بازرگان ‌‬ ‫زیاتر له‌‪ 20‬ساڵه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌شی‌ ده‌یكێشن‬ ‫س���زاك ‌هی‌ له‌ش���ه‌ش مانگه‌و‌ه تا ساڵ‌و‬ ‫ی ئێس���تا له‌ناو‬ ‫نیوێك ده‌بێت‪ ،‬ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی مه‌عه‌سكه‌ر سه‌الم ماونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫زیندان ‌‬ ‫ی ماده‌ی‌ هۆش���به‌رن‌و‬ ‫فرۆش���یاره‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌و كه‌سان ‌ه‬ ‫به‌رده‌وام ده‌ستگیركردن ‌‬ ‫زیاد ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئێس���تا ئ���ه‌و كه‌س���انه‌ی به‌حه‌پی‬ ‫(رێگرتن له‌منداڵب���ون)ه‌و‌ه ده‌گیرێن‪،‬‬ ‫ج���ا به‌كاریبهێنن یان بیفرۆش���ن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ی ‪ ١٤‬س���زاده‌درێن‪ ،‬زیندانیه‌ك‬ ‫به‌ماده‌ ‌‬ ‫ی كوردس���تانه‌‌و‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ك���ه‌ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی ب���ه‌و ماده‌ی���ه‌و‌ه ك���ردوه‌و‬ ‫بازرگان��� ‌‬ ‫ئێس���تا له‌نێ���و زیندان���ه‌‪ ،‬ب���ۆ ئاوێن ‌ه‬

‫رایگه‌یاند‪"،‬رێ���ژه‌ی‌ گی���راوان به‌ماده‌ی‬ ‫‪ ١٤‬زیادی ك���ردوه‌‌و نزیكه‌ی ‪١٢٠‬كه‌س‬ ‫له‌سه‌ر ماده‌ی هۆشبه‌ر حوكمدراون‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫زیاتر له‌‪٧٠‬كه‌س���یان ئێرانین‌و هه‌روه‌ها‬ ‫‪٤٥‬كه‌سیان زیاتر له‌سه‌ر بازرگانیكردن‬ ‫به‌و ماده‌یه‌وه‌ گیراون‌و ئه‌وانی‌ دیك ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫‪ 50‬كه‌سن‪ ،‬هه‌مویان له‌سه‌ر به‌كارهێنان ‌‬ ‫له‌زیندانن"‪.‬‬ ‫لوقمان سیوه‌یلی‌‪ ،‬ماس���ته‌ر له‌ماد‌ه‬ ‫ی س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫هۆش���به‌ره‌كان له‌زانكۆ ‌‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ه���ۆكاری‌ به‌كارهێنانی‌ ئه‌و‬ ‫ماددان ‌ه له‌كوردس���تان بۆ ئاوێنه‌‌وتی‌‪:‬‬ ‫ی‬ ‫"په‌یژه‌ی‌ سیاسه‌ت‌و هونه‌ر له‌رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستانه‌و‌ه هۆكارێكه‌ بۆ گواستنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ئه‌و ماده‌یه‌و‌وایكردوه‌ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی هۆشبه‌ر به‌رن‪،‬‬ ‫كوردستان په‌نا بۆ ماده‌ ‌‬ ‫ی ده‌بن ‌ه نێچیر‌و راوده‌كرێن‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ش��� ‌‬ ‫چین���ی‌ گه‌نجان���ن ك��� ‌ه له‌ش���اره‌كان‬ ‫ی‬ ‫داده‌نیش���ن‌و له‌نێو هاورێی���ان‌و گروپ ‌‬ ‫قوتابخانه‌كاندان‪ ،‬ئاماره‌كانیش پێمان‬ ‫ده‌ڵێ���ن كه‌"رێژه‌كان له‌هه‌ڵكش���اندایه‌و‬ ‫بڕه‌كانیش له‌زیادبوندان"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها پێشتریش جه‌الل ئه‌مین به‌گ‪،‬‬ ‫ی ماده‌ هۆشبه‌ره‌كان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ هۆبه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی ئاسایش��� ‌‬ ‫له‌به‌رێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاندبو‪" ،‬له‌ش���ه‌ش مانگی‌ رابردو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪2013‬دا‪ 70 ،‬ك���ه‌س به‌تۆمه‌ت ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی تلیاك بوه‌"‪.‬‬ ‫كێش���ان‌و بازرگانیك���ردن به‌م���اده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاوێن��� ‌ه له‌زیندان ‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هۆشبه‌ره‌وه‌ ده‌س���تگیركراون‪ ،‬ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی مه‌عه‌س���كه‌ر س���ه‌الم‪ ،‬جه‌خت���ی‌ له‌و‌ه‬ ‫ئ���ه‌و كه‌س���انه‌ش له‌نێوان ‪18‬س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆس���ه‌ره‌وه‌یه‌و زۆربه‌ش���یان له‌الیه‌ن كرده‌وه‌"ئه‌و كه‌س���ان ‌هی‌ له‌سه‌ر ماده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كالكه‌ره‌وه‌یان بۆ هۆش���به‌ر ده‌س���تگیكراون‌و دانیشتو ‌‬ ‫دادگاو‌ه فه‌رمان��� ‌‬ ‫ی ‪ 20‬كه‌س‬ ‫ی س���لێمانین نزیكه‌ ‌‬ ‫ی ش���ار ‌‬ ‫ده‌رچوه‌‪ ،‬به‌زیندانیكردن یان غه‌رامه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌بن‪ ،‬پێش���موابێت له‌هه‌ندێك جێگا ‌‬ ‫دارایی‪ ،‬ماده‌كانی���ش به‌زۆری‌ له‌جۆر ‌‬

‫رێژه‌ی‌ گیراوان‬ ‫به‌ماده‌ی ‪ ١٤‬زیادی‬ ‫كردوه‌‌و نزیكه‌ی‬ ‫‪١٢٠‬كه‌س له‌سه‌ر‬ ‫ماده‌ی هۆشبه‌ر‬ ‫حوكمدراون‪ ،‬كه‌ زیاتر‬ ‫له‌‪٧٠‬كه‌سیان ئێرانین‌و‬ ‫‪٤٥‬كه‌سیان زیاتر‬ ‫له‌سه‌ر بازرگانیكردن‬ ‫به‌و ماده‌یه‌وه‌ گیراون‬

‫روه‌کی خاشخاش که‌ دیارترین ماده‌ هۆشبه‌ره‌کانی لێدروستده‌کرێت‬ ‫ی ماده‌ك ‌ه‬ ‫زۆر مه‌ترس���یدار له‌س���لێمان ‌‬ ‫ده‌كێش���رێت‪ ،‬له‌ن���او زیندانه‌كه‌ش���دا‬ ‫چه‌ندینجار ده‌س���تمانگرتو‌ه به‌س���ه‌ر‬ ‫ی ترامادۆڵ‌و‬ ‫ماده‌ی‌ هۆش���به‌ر‌و حه‌ب��� ‌‬ ‫هتد‪ ،...‬ئه‌مان���ه‌ش له‌رێگه‌ی‌ هه‌ندێك‬ ‫خه‌ڵك له‌ده‌ره‌و‌ه دز‌ه به‌و مادانه‌ ده‌كات‌و‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ ده‌كات بۆ زیندانه‌كان"‪.‬‬

‫ی ماده‌ی ‌ه به‌گرام ده‌ستگیركرابێت ئێستا‬ ‫ی سلێمانی‌ ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی زانكۆ ‌‬ ‫مامۆستاك ‌ه ‌‬ ‫به‌وه‌شكرد‪" ،‬هه‌ندێك راگه‌یاندن‌و فلیم‌و به‌كیلۆیه‌‪ ،‬یان پێشتر به‌پارچ ‌ه گیرابێت‬ ‫ریكالمه‌كان كه‌ له‌جگه‌ره‌و‌ه ده‌س���تپێ ئێستا به‌كارتۆنه‌‌و جیاواز له‌حه‌شیش‌و‬ ‫ی تلیاك ئێس���تا ماد‌هی‌ مه‌ترس���یدارتر‬ ‫ده‌كات ت���ا ئه‌وان���ی‌ دیكه‌‪ ،‬ه���ۆكار ‌‬ ‫باڵوبونه‌و‌هی‌ ئ���ه‌و ماده‌ی ‌ه ‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه هاتوه‌ت ‌ه پێش���ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر پێشتر‬ ‫ی حاڵه‌ت بوبێت‬ ‫رێژه‌ك���ه‌ ب���ه‌ره‌و زیادب���ون ده‌چێت‌و فرۆش���تن‌و به‌كارهێنان ‌‬ ‫جێگ ‌هی‌ مه‌ترس���یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر پێشتر ئه‌و ئێستا بۆته‌ دیارده‌"‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫ته‌مه‌نت‪ ...‬ته‌نها‬ ‫ژماره‌یه‌!‬

‫ ‬

‫‪m‬‬ ‫‪.co‬‬ ‫‪oo if‬‬ ‫‪h‬‬ ‫‪ya nAr‬‬ ‫‪if@ fee‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪.a Sa‬‬ ‫‪en‬‬ ‫@ ‪fe er‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪s it‬‬ ‫‪Tw‬‬

‫• گوێچك��� ‌ه یه‌كێك له‌و به‌ش���انه‌ی‬ ‫مرۆڤ ك��� ‌ه له‌گ���ه‌ڵ به‌س���ااڵچونی‬ ‫ته‌م���ه‌ن ناگۆڕێ���ت‌و ‌وه‌ك خ���ۆی‬ ‫ده‌مێنێت���ه‌وه‌‌و ئه‌م���ه‌ش ‌واده‌كات‬ ‫ده‌موچ���او بچوكبێته‌وه‌‌و گوێچكه‌كان‬ ‫گه‌ور‌ه ده‌ربكه‌ون‪ ,‬بۆ ش���اردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م باره‌ هه‌میش ‌ه پێویستت به‌دانانی‬ ‫گواره‌ی گه‌وره‌‌و بریقه‌داره‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫گوێچكه‌ت بچوكتر ده‌ربكه‌وێت‪.‬‬ ‫• كه‌مترین ش���ت لێ���ر‌ه ك ‌ه ببینرێت‬ ‫به‌س���تنی له‌چكه‌ بۆ خانمانی مۆد‌ه‬ ‫له‌به‌ر‪ ,‬به‌ستنی له‌چك به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫كالس���یكی یاخ���ود كردن���ه‌ ملتان‬ ‫ڕه‌ونه‌قێكی جوانتر‌و خانمانه‌تر ده‌دات‬ ‫پێتان بۆی ‌ه باشترینه‌ بۆ ئه‌م‌وه‌رزه‌‪.‬‬ ‫• خانم���ان ك���ه‌ ده‌چن���ه‌ ته‌مه‌نه‌و‌ه‬ ‫زۆر پش���ت به‌له‌پێكردن���ی پاپ���وچ‬ ‫ده‌به‌س���تن‪ ,‬كه‌ پاس���اوه‌كه‌ی ته‌نها‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ده‌ڵێن له‌پێكردنی خۆش���تر‌ه‬ ‫ب���ه‌اڵم ئاگاداربه‌پێاڵوی���ش هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫ته‌نه���ا به‌به‌رزایی پاپ���وچ‪ ,‬ئه‌مه‌ش‬ ‫هاوكارت ده‌بێت له‌نه‌قڵیشاندنی پێت‌و‬ ‫ده‌رنه‌كه‌وتنی‌و جوان ڕاگرتنی‪.‬‬

‫شاری هه‌ولێر‬ ‫ماڵپ���ه‌ڕی به‌ناوبانگ���ی ناش���یوناڵ ش���اری هه‌ولێری پایته‌ختی هه‌رێمی‬ ‫جیوگرافیک چه‌ند شوێنێکی جیهانی کوردس���تانه‌‪ .‬ماڵپه‌ڕه‌که‌ ده‌رباره‌ی‬ ‫دیارییکردوه‌ که‌ گه‌شتیاران له‌ساڵی هه‌ولێر نوس���یویه‌تی‪" :‬ئه‌م ش���اره‌‬ ‫نوێ���ی ‪ 2014‬س���ه‌ردانی بکه‌ن‪ .‬ئه‌و یه‌کێکه‌ له‌کۆنترین شاره‌کانی جیهان‬ ‫ش���وێنانه‌ی که‌ دیاریکراون‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ که‌ تا ئێس���تا ژیان تێیدا به‌رده‌وام‬ ‫نی���ن که‌ هه‌م���و ک���ه‌س له‌جیهاندا بێ���ت‪ .‬هه‌ولێر واتلێده‌کات هه‌مو ئه‌و‬ ‫ده‌یانه‌وێت بۆی بچن؛ وه‌ک پاریس‌و ش���تانه‌ له‌بیر بکه‌یت که‌ ده‌رباره‌ی‬ ‫له‌ن���ده‌ن‌و نیوی���ۆرک‌و دوب���ه‌ی‪ .‬عێراق بیستوته‌"‪.‬‬ ‫به‌ڵکو هه‌ندێک ش���وێنن ک ‌ه هێشتا هه‌روه‌ها ماڵپه‌ڕه‌که‌ باس له‌شوناسی‬ ‫ناوبانگی زۆریان نییه‌‪ ،‬به‌اڵم شایانی نه‌ته‌وه‌یی شاره‌که‌‌و قه‌اڵ ناوداره‌که‌شی‬ ‫س���ه‌ردانکردنن‪ .‬یه‌ک له‌و ش���وێنانه‌ ک���ردوه‌‪ .‬عه‌ینکاوه‌ش���ی به‌یه‌کێک‬

‫خواست له‌سه‌ر نێرگه‌ل ‌ه له‌هه‌ولێر رو له‌زیادبونه‌‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ نێرگه‌ل ‌ه زیاتر له‌جگه‌ر‌ه‬ ‫زیانی‌ له‌سه‌ر ته‌ندروستی‌ مرۆڤه‌كان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌ولێر خواست له‌سه‌ر‬ ‫ی نێرگه‌له‌ له‌ماڵ‌و كافتریاكان‬ ‫كێشان ‌‬ ‫زیاد ده‌كات‪.‬‬ ‫ی ئاماژه‌بۆكردن ‌ه نێرگه‌ل ‌ه ده‌بێت ‌ه‬ ‫جێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سێ‌ جۆر‌ه نه‌خۆش ‌‬ ‫ی دروستبون ‌‬ ‫هۆ ‌‬ ‫كه‌ یه‌كێكیان پێیده‌گوترێت نه‌خۆشی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ش���ێرپه‌نجه‌یه‌كان" وه‌كو شێرپه‌نجه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ناسه‌‌و ناوده‌م‌و‬ ‫س���ینگ‌و بۆریه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌رس‌و میزه‌ڵدان‪،‬‬ ‫زمان‌و كۆئه‌ندام��� ‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ نه‌خۆش���یه‌ درێژخایه‌نه‌كان‌و‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ئالوده‌بون به‌نێرگه‌له‌كه‌ زیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌ست ‌ه ده‌بێت‪ ،‬به‌وته‌ ‌‬ ‫هه‌مو به‌شه‌كان ‌‬ ‫ی نێرگه‌له‌كێشان‬ ‫پزیشكانیش زیانه‌كان ‌‬ ‫ی جگه‌ره‌كێشان‪،‬‬ ‫زۆر زیاتر‌ه له‌زیانه‌كان ‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك یه‌ك نێرگه‌ل ‌ه یه‌كس���ان ‌ه‬ ‫ب ‌ه ‪ 20‬جگ���ه‌ره‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن���د‌ه هه‌ندێك‬ ‫توێژینه‌و‌ه رایانگه‌یاندوه‌" یه‌ك نێرگه‌ل ‌ه‬ ‫یه‌كسان ‌ه به‌‪ 4‬پاكه‌ت واتا ‪ 80‬جگه‌ره‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی فرۆش���تن ‌‬ ‫حه‌مه‌د س���اڵح‪ ،‬له‌جیهان ‌‬ ‫نێرگه‌ل���ه‌ له‌هه‌ولێر ب���اس له‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ك ‌ه ئه‌وان چه‌ندی���ن جۆری‌ نێرگه‌له‌یان‬ ‫هه‌ی ‌ه ك ‌ه له‌د‌ه هه‌زار دیناره‌و‌ه ده‌س���ت‬ ‫ی‬ ‫پێده‌كات تا ‪ 120‬هه‌زار دینار‪ ،‬نێرگه‌له‌ ‌‬ ‫بابلیه‌كانیش باشترینه‌ له‌جۆره‌كان ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫زیاتر له‌كافتری���ا به‌ناوبانگه‌كان داوا ‌‬ ‫ئه‌و ج���ۆر‌ه نێرگه‌له‌ی ‌ه ده‌كه‌ن‪ ،‬حه‌مه‌د‬ ‫ئاماژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ش ده‌كات ك ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ی د‌ه س���اڵه‌ كار ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌وان نزیكه‌ ‌‬ ‫ی نێرگه‌له‌‌و پێداویستیه‌كانیان‬ ‫فرۆشتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم به‌به‌راورد به‌چه‌ند ساڵ ‌‬

‫کاوڕ‬

‫ی‬ ‫رابردو خواس���ت له‌سه‌ر كڕین‌و كێشان ‌‬ ‫نێرگه‌له‌ له‌الی���ه‌ن هاواڵتیانه‌و‌ه زۆربو‌ه‬ ‫ی یه‌كجار زۆر‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك خه‌ڵكێك��� ‌‬ ‫ی نێرگه‌ل ‌ه كردو‌ه‬ ‫ی له‌كڕین��� ‌‬ ‫ئێس���تا رو ‌‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌م���اڵ بیكێش���ێت‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫له‌ماڵه‌كانی���ش ئێس���تا كافتریاكانیش‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و نێرگه‌له‌فرۆش ‌ه به‌رێژه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ی نێرگه‌ل ‌ه زیادیكردوه‌‪،‬‬ ‫به‌رچاو كێش���ان ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ئه‌و نێرگه‌له‌فرۆش��� ‌ه هۆكاره‌كه‌ش ‌‬ ‫ی نێرگه‌ل ‌ه ده‌گه‌ڕێنێته‌و‌ه‬ ‫ی نرخ ‌‬ ‫هه‌رزان ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه هه‌مو خه‌ڵكێك ده‌توانێت به‌ئاسان ‌‬ ‫ی بكه‌وێت‌و بیكڕێت‌و بیباته‌و‌ه‬ ‫ده‌س���ت ‌‬ ‫ی نرخیان‬ ‫ی ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫بۆ ماڵه‌و‌ه به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫هه‌رزانه‌ ك ‌ه نرخه‌كانیان له‌‪ 10‬هه‌زارو ‪15‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌زار دینارن تێناپه‌ڕێت ك ‌ه نێرگه‌له‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ورین‪ ،‬كه‌ زۆرترین ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌‬ ‫نێرگه‌ل ‌ه ده‌كێشن گه‌نجه‌كانن‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‬ ‫و ته‌بێ���ژ ی‌‬ ‫و ه‌زار ه‌ت���ی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌‬ ‫حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌‬

‫ی بزانن‬ ‫له‌به‌رده‌س���تدانیه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی نێرگه‌له‌كێشان له‌كوردستان له‌چ‬ ‫رێژ‌ه ‌‬ ‫ئاس���تێكدایه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر سه‌یربكه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی نێرگه‌ل ‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و ش���وێنانه‌ ‌‬ ‫ژم���اره‌ ‌‬ ‫تێدا ده‌فرۆشرێت زیادیكردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه نێرگه‌له‌كێش���ان‬ ‫نیش���انه‌ ‌‬ ‫ی حكومه‌ت‬ ‫ی ك���ردوه‌‪ ،‬وته‌بێژه‌كه‌ ‌‬ ‫زیاد ‌‬ ‫ی‬ ‫تیش���كده‌خات ‌ه سه‌ر ئه‌وه‌ش كه‌ گرفت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وان له‌وه‌دای��� ‌ه ك ‌ه به‌پێ ‌‬ ‫س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی جگه‌ره‌كێشان‌و‬ ‫ی قه‌ده‌غه‌كردن ‌‬ ‫یاس���ا ‌‬ ‫نێرگه‌له‌كێش���ان له‌ش���وێنه‌ كراوه‌كان‬ ‫قه‌ده‌غ ‌ه نی ‌ه بۆی ‌ه ده‌بینن له‌و شوێنان ‌ه‬ ‫كێش���انیان زیادیك���ردوه‌‪ ،‬د‪ .‬خال���س‬ ‫داواش له‌گه‌نجان ده‌كات دوربكه‌ونه‌و‌ه‬ ‫ی جگه‌ره‌‌و نێرگه‌له‌‌و پێشیوایه‌"‬ ‫له‌كێشان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌كوردس���تان هه‌ی ‌ه به‌ش���ێك ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی به‌چاولێكه‌ریه‌و‌ه هه‌یه‌‌و‬ ‫زۆری‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫دوارۆژی‌ خۆیان ده‌سوتێنن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫نێرگه‌ل��� ‌ه ده‌بێت��� ‌ه هۆی‌ دروس���تبون ‌‬ ‫ێ ج���ۆر‌ه نه‌خۆش���ی‌ ك��� ‌ه‬ ‫س��� ‌‬ ‫یه‌كێكی���ان پێیده‌گوترێت نه‌خۆش���ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ش���ێرپه‌نجه‌یه‌كان" وه‌كو شێرپه‌نج ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ناسه‌‌و ناوده‌م‌و‬ ‫س���ینگ‌و بۆریه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌رس‌و میزه‌ڵدان‪،‬‬ ‫زمان‌و كۆئه‌ندام��� ‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ نه‌خۆش���ی ‌ه درێژخایه‌نه‌كان‌و‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫ئالوده‌بون به‌نێرگه‌ل ‌ه ك ‌ه زیان ‌‬ ‫ی جه‌س���ت ‌ه ده‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌م���و به‌ش���ه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پزیش���كانیش زیانه‌كان��� ‌‬ ‫به‌وت���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نێرگه‌له‌كێشان زۆر زیاتره‌ له‌زیانه‌كان ‌‬ ‫جگه‌ره‌كێشان‪.‬‬

‫كوردستانیش‬ ‫د‪ .‬خال���س قادر‪،‬‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت" ك ‌ه‬ ‫تاكو ئێس���تا وه‌كو‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ندروست ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی دروستیان‬ ‫ئامارێك ‌‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫ی بۆنه‌یه‌ك ئه‌م ماوه‌یه‌ روده‌دات‬ ‫ی ئه‌م خ���ۆ س���ه‌رقاڵكردنت به‌خول��� ‌ه هه‌رچ ‌‬ ‫ی ئه‌و بۆن���ه‌و ئاهه‌نگان ‌ه ‌‬ ‫به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی تێدا بكه‌یت‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی سه‌فه‌رت هه‌وڵبد‌ه به‌شدار ‌‬ ‫ی زۆر به‌رده‌وامه‌كان‌و ئه‌و شوێنانه‌ ‌‬ ‫هه‌فته‌ی��� ‌ه روده‌دات ماوه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی هه‌بێت‬ ‫ی له‌سه‌ره‌تادا تۆزێك ناره‌حه‌ت ‌‬ ‫ی باش س���ود ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ هاوڕێكانت ئه‌مێنیته‌وه‌و زیاتر بۆك���ردو‌ه تاراده‌یه‌ك��� ‌‬ ‫به‌اڵم دواتر سودمه‌ند ده‌بیت‪.‬‬ ‫ی ژیانت‪.‬‬ ‫لێده‌بینیت له‌بوار ‌‬ ‫ێ ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫بۆچونه‌كانتان تاوتو ‌‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫ناشیوناڵ جیوگرافیک‪ :‬سه‌ردانی هه‌ولێر بکه‌ن هونه‌رمه‌ندانی عه‌ره‌ب‬ ‫گۆرانیی بۆ کوردستان ده‌ڵێن‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬ ‫ی ‪fashion‬‬ ‫دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬ ‫"سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬

‫زۆرترین شت ك ‌ه خانمان لێیده‌ترسن‬ ‫ته‌مه‌ن ‌ه یاخود باسكردنی ته‌مه‌نیانه‌‪,‬‬ ‫بۆی���ه‌ زۆرج���ار ك���ه‌ پرس���یاریان‬ ‫لێده‌كه‌ی���ت‪ :‬ته‌مه‌ن���ت چه‌نده‌؟ گه‌ر‬ ‫ڕاستیش���ت پێبڵێ���ن به‌دڵنیایی���ه‌و‌ه‬ ‫هێش���تا كه‌موكورت���ی زۆره‌‪ ,‬به‌اڵم‬ ‫پێمانخۆش���ه‌ ئاگادارتانبكه‌ینه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ته‌مه‌ن ته‌نها ژماره‌یه‌كه‌‪ ,‬تۆی خانم‬ ‫ده‌توانیت به‌ش���ێوه‌یه‌كی زۆر جوان‌و‬ ‫ڕێ���ك‌و پێك خۆت ئاماده‌بكه‌یت‪ ,‬ك ‌ه‬ ‫تا گه‌وره‌بیت گه‌نج ببیته‌وه‌‪.‬‬ ‫خانم���ی ك���ورد یه‌كێك��� ‌ه له‌خانم ‌ه‬ ‫ده‌گمه‌نه‌كان���ی جیهان كه‌ هه‌میش��� ‌ه‬ ‫جوانیه‌كی تایبه‌تی هه‌ی ‌ه كه‌ ده‌چێت ‌ه‬ ‫ته‌مه‌نه‌وه‌‪ ,‬بۆیه‌ زۆرجار كه‌ ئافره‌تێكی‬ ‫خۆمان ده‌بینین ده‌ڵێین چه‌ند خان‌و‬ ‫مانه‌! ئه‌مان ‌ه زۆر كه‌مبۆته‌و‌ه له‌مڕۆدا‬ ‫به‌هۆی به‌كارهێنانی ماده‌ی كیمیایی‌و‬ ‫مكیاجێكی زۆر له‌الیه‌ن خانمانه‌وه‌‪,‬‬ ‫لێره‌و‌ه چه‌ند ڕێگه‌یه‌كتان فێرده‌كه‌ین‬ ‫تا بتوانی���ن كه‌مێ���ك هاوكاربین بۆ‬ ‫گه‌ڕاندن���ه‌وه‌ی ئ���ه‌و جوانی���ه‌ی ك ‌ه‬ ‫كه‌مبۆته‌وه‌‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫ی مه‌زاج‬ ‫هه‌س���ت به‌توڕه‌بون‌و ناڕه‌حه‌ت ‌‬ ‫ده‌كه‌ی���ت ئه‌ویش به‌هۆی‌ ئ���ه‌و هه‌مو‬ ‫ی به‌سه‌رش���انته‌وه‌ی ‌ه‬ ‫به‌رپرس���یارێتییه‌ ‌‬ ‫له‌كاره‌كانت‌و ماڵه‌وه‌تان‪.‬‬

‫له‌شوێنه‌ گه‌وره‌کانی مه‌سیحییه‌کان‬ ‫ناوزه‌ن���د ک���ردوه‌ له‌رۆژهه‌اڵت���ی‬ ‫ناوه‌ڕاس���تدا‪ .‬جگ���ه‌ له‌مانه‌ش وه‌ک‬ ‫رێبه‌ریی���ه‌ک بۆ ئه‌و گه‌ش���تیارانه‌ی‬ ‫ده‌یانه‌وێت بچن���ه‌ هه‌ولێر؛ ئاماژه‌ی‬ ‫به‌شێوازی هاتن‌و مانه‌وه‌و خواردنگه‌و‬ ‫ش���وێنه‌ ئاس���ه‌وارییه‌کان کردوه‌ که‌‬ ‫گه‌شتیاران پێویستیان پێیه‌تی‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ش���وێنه‌ی دیکه‌ ک���ه‌ به‌پێی‬ ‫ماڵپه‌ڕه‌که‌ باش���تروایه‌ گه‌ش���تیاران‬ ‫له‌س���اڵی ‪ 2014‬س���ه‌ردانی بک���ه‌ن‪،‬‬

‫هه‌ندێکی���ان ئه‌مانه‌ن‌‪ :‬داریس���تانی‬ ‫نوینگ���ی (ڕوان���دا)‪ ،‬هه‌رێم���ی‬ ‫باک���ور (ئوس���ترالیا)‪ ،‬لویس���یانا‬ ‫(ئه‌مری���کا)‪ ،‬پولی���ا (ئیتاڵی���ا)‪،‬‬ ‫کۆردۆبا (ئه‌رژه‌نتین)‪ ،‬کاپ ڤێدردی‬ ‫(کیش���وه‌ری ئه‌فه‌ریق���ا)‪ ،‬پارک���ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی ڕانس���مبۆر (هندستان)‪،‬‬ ‫س���اراییڤۆ (بۆس���نه‌و هه‌رس���ک)‪،‬‬ ‫کاسار (فه‌ڕه‌نسا)‪ ،‬پارکی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫شاخی به‌ردین (کۆلۆرادۆ)‪ ،‬سۆچی‬ ‫(ڕوسیا)‪ ،‬ریگا (التیڤیا)‪.‬‬

‫کران���ه‌وه‌ی ده‌رگاکان���ی هه‌رێمی‬ ‫کوردس���تان ب���ه‌ڕوی دونی���ای‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی خۆی���دا‪ ،‬ته‌نه���ا‬ ‫ب���واری بازرگانی���ی‌و ئابوری���ی‬ ‫نه‌گرتۆته‌وه‌‌؛ ته‌نها کۆمپانیاکان‌و‬ ‫س���ه‌رمایه‌داره‌کان نه‌هاتن���ه‌ ناو‬ ‫ش���اره‌کانه‌وه‌‪ .‬ئێس���تا ورده‌ورده‌‬ ‫ج���ۆره‌ کران���ه‌وه‌‌و تێکه‌ڵبونێکی‬ ‫دیک���ه‌ ده‌س���تپێده‌کات‪ .‬ره‌نگ���ه‌‬ ‫گه‌ر چه‌ند س���اڵێک پێش ئێستا‬ ‫که‌سێک بیگوتایه‌ "میاده‌ حناوی"‬ ‫گۆرانیی بۆ کوردس���تان ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا به‌که‌س���ێکی "خه‌یاڵپاڵو"‬ ‫له‌قه‌ڵ���ه‌م بدرایه‌‪ .‬به‌اڵم ئێس���تا‬ ‫ده‌مێک���ه‌ ئه‌وه‌ بوه‌ته‌ ڕاس���تیی‌و‬ ‫ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ ناوداره‌ سورییه‌‪،‬‬ ‫شیعره‌ به‌ناوبانگه‌که‌ی جه‌واهیریی‬ ‫کرده‌ گۆرانیی‌و به‌جلی کوردیشه‌وه‌‬ ‫کلیپی���ی ب���ۆ ک���رد‪ .‬له‌م���اوه‌ی‬ ‫ڕابردوشدا هونه‌رمه‌ندی مه‌غریبی‬ ‫"سه‌میره‌ سه‌عید" گۆرانییه‌کی بۆ‬ ‫هه‌ولێر گوت وه‌ک پاڵپش���تییه‌ک‬ ‫بۆ دیارییکردن���ی پایته‌خته‌که‌ی‬ ‫به‌پایته‌خت���ی‬ ‫کوردس���تان‬ ‫گه‌ش���تیاریی واڵتان���ی عه‌ره‌بی‪.‬‬ ‫جێی باس���ه‌ هه‌ردو ئه‌و گۆرانییه‌‬ ‫ئاوازو کاری مۆس���یقیی له‌الیه‌ن‬ ‫هونه‌رمه‌ند هه‌ڵکه‌وت زاهیره‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای ئ���ه‌وه‌ش به‌ش���ێکی‬

‫ێ‬ ‫س‬

‫ک‬ ‫د‬

‫ه‌‬ ‫ر‬ ‫ک‬

‫زۆری هونه‌رمه‌ن���ده‌ ناوداره‌کانی‬ ‫عه‌ره‌ب له‌ش���اره‌کانی کوردستان‬ ‫کۆنسێرتیان سازکردوه‌و ئه‌وه‌یان‬ ‫درکاندوه‌ که‌ نیازی گوتنی گۆرانیی‬ ‫کوردیان هه‌یه‌‪ .‬هه‌ندێکی دیکه‌شیان‬ ‫پ���رۆژه‌ی گ���ه‌وره‌ی بازرگانیی‌و‬ ‫وه‌به‌رهێنانه‌وه‌ له‌کوردس���تانیان‬ ‫به‌س���ه‌رکردوه‌ته‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی جێی‬ ‫سه‌رنجه‌و مایه‌ی پرسیاره‌ ئه‌وه‌یه‌؛‬ ‫ئایا خۆشه‌ویس���تیی کوردستان‌و‬ ‫هاواڵتیانییه‌ت���ی؛ وای ل���ه‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ندانه‌ کردوه‌ به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫له‌ناکاو ئه‌و هه‌مو گرنگییه‌‬ ‫به‌کوردستان بده‌ن‪ ،‬یاخود‬ ‫ڕژانی پاره‌یه‌کی زۆره‌‬ ‫ل���ه‌م هه‌رێم���ه‌دا‌و‬ ‫ئه‌وانیش به‌دوای‬ ‫به‌رژ ه‌و ه‌ندی‬ ‫خۆ یا ن���د ا‬ ‫وێڵن؟‬

‫‪Dallas Buyers Club.10‬‬ ‫‪years A Slave 12 .9‬‬ ‫‪Gravity .8‬‬ ‫‪7Bad GrandPa‬‬ ‫‪Free Birds .6‬‬ ‫‪Last Vigas .5‬‬ ‫‪Delivery Man .4‬‬

‫گۆرانیبێژی مه‌غریبی سه‌میره‌ سه‌عید‬

‫گوێ‌ به‌و ناكۆكیه‌ مه‌ده‌ كه‌ كه‌وتۆته‌ نێوان‬ ‫تۆو هاوكاره‌كانت‪ .‬به‌شێك له‌و ناڕه‌حه‌تیانه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌بۆچونی‌ جیاوازه‌وه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ كاره‌كه‌ت‪.‬‬

‫‪ .3‬بۆ یه‌كه‌مج���ار له‌دوای ته‌واوبونی‬ ‫به‌ش���ی یه‌كه‌م���ی (‪)The Best Man‬‬ ‫له‌دوای زیاتر له‌بیس���ت س���اڵ ته‌واوی‬ ‫به‌شی دوه‌می ئه‌م فیلمه‌ دابه‌زی به‌ناوی‬ ‫(‪ )The Best Man Holiday‬نمایشكرا‬ ‫كه‌ بڕی ت���ه‌واوی زیاتر له‌ (‪ )41‬ملیۆن‬ ‫دۆالری ئه‌مه‌ریكی گه‌ڕانده‌وه‌‪ ،‬ئه‌م فیلمه‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنێكی باش���ی هه‌بو له‌به‌شی‬ ‫یه‌كه‌مدا‪ ،‬چاوه‌ڕوانی س���ه‌ركه‌وتنی ئه‌م‬ ‫به‌ش���ه‌ش ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌م فیلمه‌ فیلمێكی‬ ‫دراما‌و كۆمیدی���ه‌‪ ،‬ته‌واوی فیلمه‌كه‌ بڕی‬ ‫(‪ )2:2‬دو كاتژمێر‌و دو ده‌قه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ته‌نها‬ ‫(‪ )17‬ملی���ۆن دۆالر تێچون���ی بوه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫فیلمه‌ فیلمێكی ش���یاوه‌ بۆ به‌سه‌ربردنی‬ ‫كاتێكی خۆش بۆ كه‌پڵه‌كان‪.‬‬

‫(‪)Thor: The Dark World‬‬ ‫‪.2‬‬ ‫بۆ هه‌فته‌ی سێیه‌م له‌پله‌یه‌ك هاته‌دواوه‌‬ ‫بۆ پله‌ی دوه‌م كه‌ جێ به‌فیلمی (‪Last‬‬ ‫‪ )Vigas‬نه‌هێش���ت ئه‌م فیلمه‌ تا ئه‌مڕۆ‬ ‫ب���ڕی زیاتر ل���ه‌(‪ )157‬ملی���ۆن دۆالری‬ ‫ئه‌مه‌ریك���ی گه‌ڕان���ده‌وه‌ ك���ه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫هێنده‌ی نه‌ماوه‌ بۆ گه‌ڕاندنه‌وه‌ی ته‌واوی‬ ‫پاره‌ك���ه‌‪ ،‬ده‌رهێنه‌ران���ی فیلمه‌ك���ه‌ بیر‬ ‫له‌به‌رهه‌مهێنانی به‌شێكی تری فیلمه‌كه‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌راستی به‌شێوازێكی جوان‬ ‫به‌رهه‌مهێنراوه‌‪ ،‬بۆ هه‌مو ئاره‌زومه‌ندانی‬ ‫ئاكشن‌و مغامرات ئه‌مه‌ باشترینه‌‪.‬‬

‫ه‬ ‫‌‬ ‫وت‬

‫ه‌‬ ‫و‬ ‫ه‌‬

‫که‌من ئ���ه‌و گۆرانیبێژان���ه‌ی له‌لوتکه‌و‌ه‬ ‫ده‌س���تپێده‌که‌ن‪ .‬ڕه‌نگ��� ‌ه "فرمێس���ک"‬ ‫یه‌کێک بێت ل���ه‌و هونه‌رمه‌ند‌ه که‌مانه‌‪.‬‬ ‫به‌گۆرانییه‌کی ئاس���تبه‌رز ده‌ستیپێکرد‌و‬ ‫به‌رده‌وامیش بو له‌س���ه‌ر ئه‌و ئاس���ته‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ت���ا نوس���ه‌ر مه‌ریوان وری���ا قانع‬ ‫له‌باره‌ی گۆرانی���ی یه‌که‌می ئه‌م خانم ‌ه‬ ‫هونه‌رمه‌نده‌وه‌ ک��� ‌ه گۆرانیی "مه‌ی"بو‪،‬‬ ‫نوس���یویه‌تی "یەکێک���ه‌ ل���ەو گۆرانییە‬ ‫کوردیی���ە ھەرە جوانان���ەی ئینس���ان‬ ‫دەکاتە بونەوەرێک���ی بێگوناھ‪ ،‬دەیکات‬ ‫بەدۆس���تی ژیان‌و دۆستی ئارەزوو چێژ‌و‬ ‫ئازارە بچوکەکان‪ .‬یەکێکه‌ لەو گۆرانییە‬ ‫جوانانەی ژیان وەک شوشەیەکی تەنک‌و‬ ‫قابیلی تێکش���کانی لەپ���ڕ‪ ،‬وێنادەکات‪.‬‬ ‫قابیلی گوێلێگرتنی بەردەوامە"‪.‬‬ ‫چه‌ند رۆژ ڕابردویش فرمێسک‌به‌رهه‌مێکی‬ ‫نوێی به‌ن���اوی "بێوه‌ف���ا" باڵوکرده‌وه‌و‬ ‫هه‌ر زو ب���و‌ه مایه‌ی سه‌رنجراکێش���انی‬ ‫هه‌وادارانی هونه‌ره‌که‌ی‪.‬‬

‫شێر‬

‫به‌ز‬ ‫(به‌ز) نوێترین به‌رهه‌مه‌كانی سینه‌ما‬ ‫ده‌خاته‌ به‌رده‌ستتان‬ ‫كه‌ ئه‌مڕۆ له‌جیهانی سینه‌مادا كراوه‌ن‌و‬ ‫بڕی زۆرترین بینه‌ریان‬ ‫هه‌یه‌و پێشكه‌ش به‌ئێوه‌ی خوێنه‌ر‬ ‫ده‌كرێن له‌پله‌ی ‪ 10‬بۆ ‪1‬‬ ‫(سینه‌مای ئه‌مڕۆی جیهان لێره‌دا‬ ‫بدۆه‌زه‌وه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك هه‌رگیز نه‌تدیبێت) ‬

‫له‌فه‌یسبوکه‌وه‌‬

‫ف‬ ‫ر‬ ‫م‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت ‌ه به‌سینه‌ما‬

‫‪The Hunger Game: Catching( .1‬‬ ‫‪ )Fire‬ئه‌توانی���ن ن���اوی بنێی���ن فیلم���ی‬ ‫چاوه‌ڕوانك���راوی ‌وه‌رز‪ ,‬ده‌توانین ناوی‬ ‫بنێی���ن فیلمی س���ه‌ركه‌وتی ئه‌مس���اڵ‪,‬‬ ‫له‌دوای س���ه‌ركه‌وتنی به‌ش���ی یه‌كه‌می‬ ‫(‪ )The Hunger Game‬له‌به‌شی دوه‌مدا‬ ‫(كادنیش) هه‌وڵده‌دات خوش���ه‌كه‌كه‌ی‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی تر ئازاد بكات‪( ,‬جێنفێر‬ ‫لۆران���س) دوای بردنه‌وه‌ی ئۆس���كار كه‌‬ ‫ئه‌كت���ه‌ری س���ه‌ره‌كی فیلمه‌كه‌یه‌ باوه‌ڕ‬ ‫ناكات به‌و سه‌ركه‌وتنانه‌ی كه‌ به‌ده‌ستی‬ ‫هێن���اوه‌ تا ئه‌مڕۆ ل���ه‌و ته‌مه‌نه‌دا‪ ,‬ئه‌م‬ ‫فیلمه‌ بڕی ته‌واوی (‪ )161‬ملیۆن دۆالری‬ ‫گه‌ڕان���ده‌وه‌ كه‌ ئه‌م���ه‌ش بڕێكی یه‌كجار‬ ‫ته‌واوه‌ بۆ هه‌فته‌ی یه‌كه‌م‪...‬‬

‫به‌هیوای كاتێكی خۆش‪...‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ركه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌ره‌ زۆر ‌‬ ‫ره‌نگ ‌ه به‌ش���ی ‌‬ ‫خێزانه‌كه‌ت بكه‌وێته‌ س���ه‌ر تۆ‪ .‬خۆت‬ ‫بگونجێنه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و ئه‌ركانه‌ی‌ ك ‌ه به‌تۆ‬ ‫سپێردراوه‌‌و خۆت پێو‌ه خه‌ریككردوه‌‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫دوپشک‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌و توانای ‌هی‌ ئێستا له‌به‌رده‌ست ‌ه له‌وانه‌یه‌ چه‌ن���د په‌یوه‌ندییه‌كی‌ ته‌له‌فۆنیت هه‌واڵی‌ ئه‌وه‌ت پێده‌گات كه‌ كه‌سێكی‌ نزیكت ئاگادارب ‌ه ره‌نگه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و سه‌رقاڵی ‌ه ‌‬ ‫خ���ۆت س���ه‌رقاڵكردوه‌ ب���ه‌و هه‌واڵ��� ‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ی به‌سود بكه‌یت بۆ به‌ده‌س���ت ب���گات به‌هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ ‌ی كه‌ ئه‌و به‌هۆی‌ نه‌خۆش���ییه‌كه‌وه‌ له‌نه‌خۆش���خانه‌ به‌سه‌رتدا كه‌وتو‌ه ته‌ركیزت له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫ی ك ‌ه روده‌ده‌ن ئه‌م مانگه‌‪ .‬ده‌توانیت زۆر ش���ت ‌‬ ‫سیاس���یان ‌ه ‌‬ ‫ی كه‌سانه‌ ماوه‌یه‌كه‌ لێت زویر بون‪ .‬هێوربه‌ره‌وه‌ خه‌وتبێت‪ .‬پێویس���ته‌ ئێ���وه‌ش هاوكاریان كاران ‌ه نه‌مێنێت ك ‌ه له‌به‌رده‌س���تتدان‪.‬‬ ‫ی خ���ۆت‌و خێزانه‌كانت���ان‪ .‬هه‌ینی‌ رۆژ ‌‬ ‫به‌پێی‌ پێویس���ت توانیوته‌ ئه‌ركه‌كان ‌‬ ‫ی له‌كه‌سێك بكه‌‪.‬‬ ‫ی یارمه‌ت ‌‬ ‫داوا ‌‬ ‫بكه‌ن چونكه‌ زۆر پێویستیان به‌تۆیه‌‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ندێكانت ئاسایی‌ بكه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ختی‌ ئه‌م بورجه‌یه‌‪.‬‬ ‫سه‌رشانت ته‌واو بكه‌یت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫باری‌ سۆزداریت هێوربۆته‌و‌ه خه‌ریك ‌ه‬ ‫كۆتای���ی‌ به‌ناخۆش���ێكانی‌ نێوان تۆ‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كه‌ت بێت‪ .‬هه‌وڵبد‌ه زیاتر‬ ‫ی بكه‌یت‪.‬‬ ‫ی راز ‌‬ ‫دڵ ‌‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫ته‌مه‌نت‪ ...‬ته‌نها‬ ‫ژماره‌یه‌!‬

‫ ‬

‫‪m‬‬ ‫‪.co‬‬ ‫‪oo if‬‬ ‫‪h‬‬ ‫‪ya nAr‬‬ ‫‪if@ fee‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪.a Sa‬‬ ‫‪en‬‬ ‫@ ‪fe er‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪s it‬‬ ‫‪Tw‬‬

‫• گوێچك��� ‌ه یه‌كێك له‌و به‌ش���انه‌ی‬ ‫مرۆڤ ك��� ‌ه له‌گ���ه‌ڵ به‌س���ااڵچونی‬ ‫ته‌م���ه‌ن ناگۆڕێ���ت‌و ‌وه‌ك خ���ۆی‬ ‫ده‌مێنێت���ه‌وه‌‌و ئه‌م���ه‌ش ‌واده‌كات‬ ‫ده‌موچ���او بچوكبێته‌وه‌‌و گوێچكه‌كان‬ ‫گه‌ور‌ه ده‌ربكه‌ون‪ ,‬بۆ ش���اردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م باره‌ هه‌میش ‌ه پێویستت به‌دانانی‬ ‫گواره‌ی گه‌وره‌‌و بریقه‌داره‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫گوێچكه‌ت بچوكتر ده‌ربكه‌وێت‪.‬‬ ‫• كه‌مترین ش���ت لێ���ر‌ه ك ‌ه ببینرێت‬ ‫به‌س���تنی له‌چكه‌ بۆ خانمانی مۆد‌ه‬ ‫له‌به‌ر‪ ,‬به‌ستنی له‌چك به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫كالس���یكی یاخ���ود كردن���ه‌ ملتان‬ ‫ڕه‌ونه‌قێكی جوانتر‌و خانمانه‌تر ده‌دات‬ ‫پێتان بۆی ‌ه باشترینه‌ بۆ ئه‌م‌وه‌رزه‌‪.‬‬ ‫• خانم���ان ك���ه‌ ده‌چن���ه‌ ته‌مه‌نه‌و‌ه‬ ‫زۆر پش���ت به‌له‌پێكردن���ی پاپ���وچ‬ ‫ده‌به‌س���تن‪ ,‬كه‌ پاس���اوه‌كه‌ی ته‌نها‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ده‌ڵێن له‌پێكردنی خۆش���تر‌ه‬ ‫ب���ه‌اڵم ئاگاداربه‌پێاڵوی���ش هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫ته‌نه���ا به‌به‌رزایی پاپ���وچ‪ ,‬ئه‌مه‌ش‬ ‫هاوكارت ده‌بێت له‌نه‌قڵیشاندنی پێت‌و‬ ‫ده‌رنه‌كه‌وتنی‌و جوان ڕاگرتنی‪.‬‬

‫شاری هه‌ولێر‬ ‫ماڵپ���ه‌ڕی به‌ناوبانگ���ی ناش���یوناڵ ش���اری هه‌ولێری پایته‌ختی هه‌رێمی‬ ‫جیوگرافیک چه‌ند شوێنێکی جیهانی کوردس���تانه‌‪ .‬ماڵپه‌ڕه‌که‌ ده‌رباره‌ی‬ ‫دیارییکردوه‌ که‌ گه‌شتیاران له‌ساڵی هه‌ولێر نوس���یویه‌تی‪" :‬ئه‌م ش���اره‌‬ ‫نوێ���ی ‪ 2014‬س���ه‌ردانی بکه‌ن‪ .‬ئه‌و یه‌کێکه‌ له‌کۆنترین شاره‌کانی جیهان‬ ‫ش���وێنانه‌ی که‌ دیاریکراون‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ که‌ تا ئێس���تا ژیان تێیدا به‌رده‌وام‬ ‫نی���ن که‌ هه‌م���و ک���ه‌س له‌جیهاندا بێ���ت‪ .‬هه‌ولێر واتلێده‌کات هه‌مو ئه‌و‬ ‫ده‌یانه‌وێت بۆی بچن؛ وه‌ک پاریس‌و ش���تانه‌ له‌بیر بکه‌یت که‌ ده‌رباره‌ی‬ ‫له‌ن���ده‌ن‌و نیوی���ۆرک‌و دوب���ه‌ی‪ .‬عێراق بیستوته‌"‪.‬‬ ‫به‌ڵکو هه‌ندێک ش���وێنن ک ‌ه هێشتا هه‌روه‌ها ماڵپه‌ڕه‌که‌ باس له‌شوناسی‬ ‫ناوبانگی زۆریان نییه‌‪ ،‬به‌اڵم شایانی نه‌ته‌وه‌یی شاره‌که‌‌و قه‌اڵ ناوداره‌که‌شی‬ ‫س���ه‌ردانکردنن‪ .‬یه‌ک له‌و ش���وێنانه‌ ک���ردوه‌‪ .‬عه‌ینکاوه‌ش���ی به‌یه‌کێک‬

‫خواست له‌سه‌ر نێرگه‌ل ‌ه له‌هه‌ولێر رو له‌زیادبونه‌‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ نێرگه‌ل ‌ه زیاتر له‌جگه‌ر‌ه‬ ‫زیانی‌ له‌سه‌ر ته‌ندروستی‌ مرۆڤه‌كان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌ولێر خواست له‌سه‌ر‬ ‫ی نێرگه‌له‌ له‌ماڵ‌و كافتریاكان‬ ‫كێشان ‌‬ ‫زیاد ده‌كات‪.‬‬ ‫ی ئاماژه‌بۆكردن ‌ه نێرگه‌ل ‌ه ده‌بێت ‌ه‬ ‫جێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سێ‌ جۆر‌ه نه‌خۆش ‌‬ ‫ی دروستبون ‌‬ ‫هۆ ‌‬ ‫كه‌ یه‌كێكیان پێیده‌گوترێت نه‌خۆشی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ش���ێرپه‌نجه‌یه‌كان" وه‌كو شێرپه‌نجه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ناسه‌‌و ناوده‌م‌و‬ ‫س���ینگ‌و بۆریه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌رس‌و میزه‌ڵدان‪،‬‬ ‫زمان‌و كۆئه‌ندام��� ‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ نه‌خۆش���یه‌ درێژخایه‌نه‌كان‌و‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ئالوده‌بون به‌نێرگه‌له‌كه‌ زیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌ست ‌ه ده‌بێت‪ ،‬به‌وته‌ ‌‬ ‫هه‌مو به‌شه‌كان ‌‬ ‫ی نێرگه‌له‌كێشان‬ ‫پزیشكانیش زیانه‌كان ‌‬ ‫ی جگه‌ره‌كێشان‪،‬‬ ‫زۆر زیاتر‌ه له‌زیانه‌كان ‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك یه‌ك نێرگه‌ل ‌ه یه‌كس���ان ‌ه‬ ‫ب ‌ه ‪ 20‬جگ���ه‌ره‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن���د‌ه هه‌ندێك‬ ‫توێژینه‌و‌ه رایانگه‌یاندوه‌" یه‌ك نێرگه‌ل ‌ه‬ ‫یه‌كسان ‌ه به‌‪ 4‬پاكه‌ت واتا ‪ 80‬جگه‌ره‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی فرۆش���تن ‌‬ ‫حه‌مه‌د س���اڵح‪ ،‬له‌جیهان ‌‬ ‫نێرگه‌ل���ه‌ له‌هه‌ولێر ب���اس له‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ك ‌ه ئه‌وان چه‌ندی���ن جۆری‌ نێرگه‌له‌یان‬ ‫هه‌ی ‌ه ك ‌ه له‌د‌ه هه‌زار دیناره‌و‌ه ده‌س���ت‬ ‫ی‬ ‫پێده‌كات تا ‪ 120‬هه‌زار دینار‪ ،‬نێرگه‌له‌ ‌‬ ‫بابلیه‌كانیش باشترینه‌ له‌جۆره‌كان ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫زیاتر له‌كافتری���ا به‌ناوبانگه‌كان داوا ‌‬ ‫ئه‌و ج���ۆر‌ه نێرگه‌له‌ی ‌ه ده‌كه‌ن‪ ،‬حه‌مه‌د‬ ‫ئاماژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ش ده‌كات ك ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ی د‌ه س���اڵه‌ كار ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌وان نزیكه‌ ‌‬ ‫ی نێرگه‌له‌‌و پێداویستیه‌كانیان‬ ‫فرۆشتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم به‌به‌راورد به‌چه‌ند ساڵ ‌‬

‫کاوڕ‬

‫ی‬ ‫رابردو خواس���ت له‌سه‌ر كڕین‌و كێشان ‌‬ ‫نێرگه‌له‌ له‌الی���ه‌ن هاواڵتیانه‌و‌ه زۆربو‌ه‬ ‫ی یه‌كجار زۆر‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك خه‌ڵكێك��� ‌‬ ‫ی نێرگه‌ل ‌ه كردو‌ه‬ ‫ی له‌كڕین��� ‌‬ ‫ئێس���تا رو ‌‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌م���اڵ بیكێش���ێت‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫له‌ماڵه‌كانی���ش ئێس���تا كافتریاكانیش‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و نێرگه‌له‌فرۆش ‌ه به‌رێژه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ی نێرگه‌ل ‌ه زیادیكردوه‌‪،‬‬ ‫به‌رچاو كێش���ان ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ئه‌و نێرگه‌له‌فرۆش��� ‌ه هۆكاره‌كه‌ش ‌‬ ‫ی نێرگه‌ل ‌ه ده‌گه‌ڕێنێته‌و‌ه‬ ‫ی نرخ ‌‬ ‫هه‌رزان ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه هه‌مو خه‌ڵكێك ده‌توانێت به‌ئاسان ‌‬ ‫ی بكه‌وێت‌و بیكڕێت‌و بیباته‌و‌ه‬ ‫ده‌س���ت ‌‬ ‫ی نرخیان‬ ‫ی ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫بۆ ماڵه‌و‌ه به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫هه‌رزانه‌ ك ‌ه نرخه‌كانیان له‌‪ 10‬هه‌زارو ‪15‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌زار دینارن تێناپه‌ڕێت ك ‌ه نێرگه‌له‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ورین‪ ،‬كه‌ زۆرترین ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌‬ ‫نێرگه‌ل ‌ه ده‌كێشن گه‌نجه‌كانن‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‬ ‫و ته‌بێ���ژ ی‌‬ ‫و ه‌زار ه‌ت���ی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌‬ ‫حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌‬

‫ی بزانن‬ ‫له‌به‌رده‌س���تدانیه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی نێرگه‌له‌كێشان له‌كوردستان له‌چ‬ ‫رێژ‌ه ‌‬ ‫ئاس���تێكدایه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر سه‌یربكه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی نێرگه‌ل ‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و ش���وێنانه‌ ‌‬ ‫ژم���اره‌ ‌‬ ‫تێدا ده‌فرۆشرێت زیادیكردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه نێرگه‌له‌كێش���ان‬ ‫نیش���انه‌ ‌‬ ‫ی حكومه‌ت‬ ‫ی ك���ردوه‌‪ ،‬وته‌بێژه‌كه‌ ‌‬ ‫زیاد ‌‬ ‫ی‬ ‫تیش���كده‌خات ‌ه سه‌ر ئه‌وه‌ش كه‌ گرفت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وان له‌وه‌دای��� ‌ه ك ‌ه به‌پێ ‌‬ ‫س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی جگه‌ره‌كێشان‌و‬ ‫ی قه‌ده‌غه‌كردن ‌‬ ‫یاس���ا ‌‬ ‫نێرگه‌له‌كێش���ان له‌ش���وێنه‌ كراوه‌كان‬ ‫قه‌ده‌غ ‌ه نی ‌ه بۆی ‌ه ده‌بینن له‌و شوێنان ‌ه‬ ‫كێش���انیان زیادیك���ردوه‌‪ ،‬د‪ .‬خال���س‬ ‫داواش له‌گه‌نجان ده‌كات دوربكه‌ونه‌و‌ه‬ ‫ی جگه‌ره‌‌و نێرگه‌له‌‌و پێشیوایه‌"‬ ‫له‌كێشان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌كوردس���تان هه‌ی ‌ه به‌ش���ێك ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی به‌چاولێكه‌ریه‌و‌ه هه‌یه‌‌و‬ ‫زۆری‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫دوارۆژی‌ خۆیان ده‌سوتێنن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫نێرگه‌ل��� ‌ه ده‌بێت��� ‌ه هۆی‌ دروس���تبون ‌‬ ‫ێ ج���ۆر‌ه نه‌خۆش���ی‌ ك��� ‌ه‬ ‫س��� ‌‬ ‫یه‌كێكی���ان پێیده‌گوترێت نه‌خۆش���ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ش���ێرپه‌نجه‌یه‌كان" وه‌كو شێرپه‌نج ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ناسه‌‌و ناوده‌م‌و‬ ‫س���ینگ‌و بۆریه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌رس‌و میزه‌ڵدان‪،‬‬ ‫زمان‌و كۆئه‌ندام��� ‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ نه‌خۆش���ی ‌ه درێژخایه‌نه‌كان‌و‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫ئالوده‌بون به‌نێرگه‌ل ‌ه ك ‌ه زیان ‌‬ ‫ی جه‌س���ت ‌ه ده‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌م���و به‌ش���ه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پزیش���كانیش زیانه‌كان��� ‌‬ ‫به‌وت���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نێرگه‌له‌كێشان زۆر زیاتره‌ له‌زیانه‌كان ‌‬ ‫جگه‌ره‌كێشان‪.‬‬

‫كوردستانیش‬ ‫د‪ .‬خال���س قادر‪،‬‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت" ك ‌ه‬ ‫تاكو ئێس���تا وه‌كو‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ندروست ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی دروستیان‬ ‫ئامارێك ‌‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫ی بۆنه‌یه‌ك ئه‌م ماوه‌یه‌ روده‌دات‬ ‫ی ئه‌م خ���ۆ س���ه‌رقاڵكردنت به‌خول��� ‌ه هه‌رچ ‌‬ ‫ی ئه‌و بۆن���ه‌و ئاهه‌نگان ‌ه ‌‬ ‫به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی تێدا بكه‌یت‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی سه‌فه‌رت هه‌وڵبد‌ه به‌شدار ‌‬ ‫ی زۆر به‌رده‌وامه‌كان‌و ئه‌و شوێنانه‌ ‌‬ ‫هه‌فته‌ی��� ‌ه روده‌دات ماوه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی هه‌بێت‬ ‫ی له‌سه‌ره‌تادا تۆزێك ناره‌حه‌ت ‌‬ ‫ی باش س���ود ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ هاوڕێكانت ئه‌مێنیته‌وه‌و زیاتر بۆك���ردو‌ه تاراده‌یه‌ك��� ‌‬ ‫به‌اڵم دواتر سودمه‌ند ده‌بیت‪.‬‬ ‫ی ژیانت‪.‬‬ ‫لێده‌بینیت له‌بوار ‌‬ ‫ێ ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫بۆچونه‌كانتان تاوتو ‌‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫ناشیوناڵ جیوگرافیک‪ :‬سه‌ردانی هه‌ولێر بکه‌ن هونه‌رمه‌ندانی عه‌ره‌ب‬ ‫گۆرانیی بۆ کوردستان ده‌ڵێن‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬ ‫ی ‪fashion‬‬ ‫دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬ ‫"سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬

‫زۆرترین شت ك ‌ه خانمان لێیده‌ترسن‬ ‫ته‌مه‌ن ‌ه یاخود باسكردنی ته‌مه‌نیانه‌‪,‬‬ ‫بۆی���ه‌ زۆرج���ار ك���ه‌ پرس���یاریان‬ ‫لێده‌كه‌ی���ت‪ :‬ته‌مه‌ن���ت چه‌نده‌؟ گه‌ر‬ ‫ڕاستیش���ت پێبڵێ���ن به‌دڵنیایی���ه‌و‌ه‬ ‫هێش���تا كه‌موكورت���ی زۆره‌‪ ,‬به‌اڵم‬ ‫پێمانخۆش���ه‌ ئاگادارتانبكه‌ینه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ته‌مه‌ن ته‌نها ژماره‌یه‌كه‌‪ ,‬تۆی خانم‬ ‫ده‌توانیت به‌ش���ێوه‌یه‌كی زۆر جوان‌و‬ ‫ڕێ���ك‌و پێك خۆت ئاماده‌بكه‌یت‪ ,‬ك ‌ه‬ ‫تا گه‌وره‌بیت گه‌نج ببیته‌وه‌‪.‬‬ ‫خانم���ی ك���ورد یه‌كێك��� ‌ه له‌خانم ‌ه‬ ‫ده‌گمه‌نه‌كان���ی جیهان كه‌ هه‌میش��� ‌ه‬ ‫جوانیه‌كی تایبه‌تی هه‌ی ‌ه كه‌ ده‌چێت ‌ه‬ ‫ته‌مه‌نه‌وه‌‪ ,‬بۆیه‌ زۆرجار كه‌ ئافره‌تێكی‬ ‫خۆمان ده‌بینین ده‌ڵێین چه‌ند خان‌و‬ ‫مانه‌! ئه‌مان ‌ه زۆر كه‌مبۆته‌و‌ه له‌مڕۆدا‬ ‫به‌هۆی به‌كارهێنانی ماده‌ی كیمیایی‌و‬ ‫مكیاجێكی زۆر له‌الیه‌ن خانمانه‌وه‌‪,‬‬ ‫لێره‌و‌ه چه‌ند ڕێگه‌یه‌كتان فێرده‌كه‌ین‬ ‫تا بتوانی���ن كه‌مێ���ك هاوكاربین بۆ‬ ‫گه‌ڕاندن���ه‌وه‌ی ئ���ه‌و جوانی���ه‌ی ك ‌ه‬ ‫كه‌مبۆته‌وه‌‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫ی مه‌زاج‬ ‫هه‌س���ت به‌توڕه‌بون‌و ناڕه‌حه‌ت ‌‬ ‫ده‌كه‌ی���ت ئه‌ویش به‌هۆی‌ ئ���ه‌و هه‌مو‬ ‫ی به‌سه‌رش���انته‌وه‌ی ‌ه‬ ‫به‌رپرس���یارێتییه‌ ‌‬ ‫له‌كاره‌كانت‌و ماڵه‌وه‌تان‪.‬‬

‫له‌شوێنه‌ گه‌وره‌کانی مه‌سیحییه‌کان‬ ‫ناوزه‌ن���د ک���ردوه‌ له‌رۆژهه‌اڵت���ی‬ ‫ناوه‌ڕاس���تدا‪ .‬جگ���ه‌ له‌مانه‌ش وه‌ک‬ ‫رێبه‌ریی���ه‌ک بۆ ئه‌و گه‌ش���تیارانه‌ی‬ ‫ده‌یانه‌وێت بچن���ه‌ هه‌ولێر؛ ئاماژه‌ی‬ ‫به‌شێوازی هاتن‌و مانه‌وه‌و خواردنگه‌و‬ ‫ش���وێنه‌ ئاس���ه‌وارییه‌کان کردوه‌ که‌‬ ‫گه‌شتیاران پێویستیان پێیه‌تی‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ش���وێنه‌ی دیکه‌ ک���ه‌ به‌پێی‬ ‫ماڵپه‌ڕه‌که‌ باش���تروایه‌ گه‌ش���تیاران‬ ‫له‌س���اڵی ‪ 2014‬س���ه‌ردانی بک���ه‌ن‪،‬‬

‫هه‌ندێکی���ان ئه‌مانه‌ن‌‪ :‬داریس���تانی‬ ‫نوینگ���ی (ڕوان���دا)‪ ،‬هه‌رێم���ی‬ ‫باک���ور (ئوس���ترالیا)‪ ،‬لویس���یانا‬ ‫(ئه‌مری���کا)‪ ،‬پولی���ا (ئیتاڵی���ا)‪،‬‬ ‫کۆردۆبا (ئه‌رژه‌نتین)‪ ،‬کاپ ڤێدردی‬ ‫(کیش���وه‌ری ئه‌فه‌ریق���ا)‪ ،‬پارک���ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی ڕانس���مبۆر (هندستان)‪،‬‬ ‫س���اراییڤۆ (بۆس���نه‌و هه‌رس���ک)‪،‬‬ ‫کاسار (فه‌ڕه‌نسا)‪ ،‬پارکی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫شاخی به‌ردین (کۆلۆرادۆ)‪ ،‬سۆچی‬ ‫(ڕوسیا)‪ ،‬ریگا (التیڤیا)‪.‬‬

‫کران���ه‌وه‌ی ده‌رگاکان���ی هه‌رێمی‬ ‫کوردس���تان ب���ه‌ڕوی دونی���ای‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی خۆی���دا‪ ،‬ته‌نه���ا‬ ‫ب���واری بازرگانی���ی‌و ئابوری���ی‬ ‫نه‌گرتۆته‌وه‌‌؛ ته‌نها کۆمپانیاکان‌و‬ ‫س���ه‌رمایه‌داره‌کان نه‌هاتن���ه‌ ناو‬ ‫ش���اره‌کانه‌وه‌‪ .‬ئێس���تا ورده‌ورده‌‬ ‫ج���ۆره‌ کران���ه‌وه‌‌و تێکه‌ڵبونێکی‬ ‫دیک���ه‌ ده‌س���تپێده‌کات‪ .‬ره‌نگ���ه‌‬ ‫گه‌ر چه‌ند س���اڵێک پێش ئێستا‬ ‫که‌سێک بیگوتایه‌ "میاده‌ حناوی"‬ ‫گۆرانیی بۆ کوردس���تان ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا به‌که‌س���ێکی "خه‌یاڵپاڵو"‬ ‫له‌قه‌ڵ���ه‌م بدرایه‌‪ .‬به‌اڵم ئێس���تا‬ ‫ده‌مێک���ه‌ ئه‌وه‌ بوه‌ته‌ ڕاس���تیی‌و‬ ‫ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ ناوداره‌ سورییه‌‪،‬‬ ‫شیعره‌ به‌ناوبانگه‌که‌ی جه‌واهیریی‬ ‫کرده‌ گۆرانیی‌و به‌جلی کوردیشه‌وه‌‬ ‫کلیپی���ی ب���ۆ ک���رد‪ .‬له‌م���اوه‌ی‬ ‫ڕابردوشدا هونه‌رمه‌ندی مه‌غریبی‬ ‫"سه‌میره‌ سه‌عید" گۆرانییه‌کی بۆ‬ ‫هه‌ولێر گوت وه‌ک پاڵپش���تییه‌ک‬ ‫بۆ دیارییکردن���ی پایته‌خته‌که‌ی‬ ‫به‌پایته‌خت���ی‬ ‫کوردس���تان‬ ‫گه‌ش���تیاریی واڵتان���ی عه‌ره‌بی‪.‬‬ ‫جێی باس���ه‌ هه‌ردو ئه‌و گۆرانییه‌‬ ‫ئاوازو کاری مۆس���یقیی له‌الیه‌ن‬ ‫هونه‌رمه‌ند هه‌ڵکه‌وت زاهیره‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای ئ���ه‌وه‌ش به‌ش���ێکی‬

‫ێ‬ ‫س‬

‫ک‬ ‫د‬

‫ه‌‬ ‫ر‬ ‫ک‬

‫زۆری هونه‌رمه‌ن���ده‌ ناوداره‌کانی‬ ‫عه‌ره‌ب له‌ش���اره‌کانی کوردستان‬ ‫کۆنسێرتیان سازکردوه‌و ئه‌وه‌یان‬ ‫درکاندوه‌ که‌ نیازی گوتنی گۆرانیی‬ ‫کوردیان هه‌یه‌‪ .‬هه‌ندێکی دیکه‌شیان‬ ‫پ���رۆژه‌ی گ���ه‌وره‌ی بازرگانیی‌و‬ ‫وه‌به‌رهێنانه‌وه‌ له‌کوردس���تانیان‬ ‫به‌س���ه‌رکردوه‌ته‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی جێی‬ ‫سه‌رنجه‌و مایه‌ی پرسیاره‌ ئه‌وه‌یه‌؛‬ ‫ئایا خۆشه‌ویس���تیی کوردستان‌و‬ ‫هاواڵتیانییه‌ت���ی؛ وای ل���ه‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ندانه‌ کردوه‌ به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫له‌ناکاو ئه‌و هه‌مو گرنگییه‌‬ ‫به‌کوردستان بده‌ن‪ ،‬یاخود‬ ‫ڕژانی پاره‌یه‌کی زۆره‌‬ ‫ل���ه‌م هه‌رێم���ه‌دا‌و‬ ‫ئه‌وانیش به‌دوای‬ ‫به‌رژ ه‌و ه‌ندی‬ ‫خۆ یا ن���د ا‬ ‫وێڵن؟‬

‫‪Dallas Buyers Club.10‬‬ ‫‪years A Slave 12 .9‬‬ ‫‪Gravity .8‬‬ ‫‪7Bad GrandPa‬‬ ‫‪Free Birds .6‬‬ ‫‪Last Vigas .5‬‬ ‫‪Delivery Man .4‬‬

‫گۆرانیبێژی مه‌غریبی سه‌میره‌ سه‌عید‬

‫گوێ‌ به‌و ناكۆكیه‌ مه‌ده‌ كه‌ كه‌وتۆته‌ نێوان‬ ‫تۆو هاوكاره‌كانت‪ .‬به‌شێك له‌و ناڕه‌حه‌تیانه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌بۆچونی‌ جیاوازه‌وه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ كاره‌كه‌ت‪.‬‬

‫‪ .3‬بۆ یه‌كه‌مج���ار له‌دوای ته‌واوبونی‬ ‫به‌ش���ی یه‌كه‌م���ی (‪)The Best Man‬‬ ‫له‌دوای زیاتر له‌بیس���ت س���اڵ ته‌واوی‬ ‫به‌شی دوه‌می ئه‌م فیلمه‌ دابه‌زی به‌ناوی‬ ‫(‪ )The Best Man Holiday‬نمایشكرا‬ ‫كه‌ بڕی ت���ه‌واوی زیاتر له‌ (‪ )41‬ملیۆن‬ ‫دۆالری ئه‌مه‌ریكی گه‌ڕانده‌وه‌‪ ،‬ئه‌م فیلمه‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنێكی باش���ی هه‌بو له‌به‌شی‬ ‫یه‌كه‌مدا‪ ،‬چاوه‌ڕوانی س���ه‌ركه‌وتنی ئه‌م‬ ‫به‌ش���ه‌ش ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌م فیلمه‌ فیلمێكی‬ ‫دراما‌و كۆمیدی���ه‌‪ ،‬ته‌واوی فیلمه‌كه‌ بڕی‬ ‫(‪ )2:2‬دو كاتژمێر‌و دو ده‌قه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ته‌نها‬ ‫(‪ )17‬ملی���ۆن دۆالر تێچون���ی بوه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫فیلمه‌ فیلمێكی ش���یاوه‌ بۆ به‌سه‌ربردنی‬ ‫كاتێكی خۆش بۆ كه‌پڵه‌كان‪.‬‬

‫(‪)Thor: The Dark World‬‬ ‫‪.2‬‬ ‫بۆ هه‌فته‌ی سێیه‌م له‌پله‌یه‌ك هاته‌دواوه‌‬ ‫بۆ پله‌ی دوه‌م كه‌ جێ به‌فیلمی (‪Last‬‬ ‫‪ )Vigas‬نه‌هێش���ت ئه‌م فیلمه‌ تا ئه‌مڕۆ‬ ‫ب���ڕی زیاتر ل���ه‌(‪ )157‬ملی���ۆن دۆالری‬ ‫ئه‌مه‌ریك���ی گه‌ڕان���ده‌وه‌ ك���ه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫هێنده‌ی نه‌ماوه‌ بۆ گه‌ڕاندنه‌وه‌ی ته‌واوی‬ ‫پاره‌ك���ه‌‪ ،‬ده‌رهێنه‌ران���ی فیلمه‌ك���ه‌ بیر‬ ‫له‌به‌رهه‌مهێنانی به‌شێكی تری فیلمه‌كه‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌راستی به‌شێوازێكی جوان‬ ‫به‌رهه‌مهێنراوه‌‪ ،‬بۆ هه‌مو ئاره‌زومه‌ندانی‬ ‫ئاكشن‌و مغامرات ئه‌مه‌ باشترینه‌‪.‬‬

‫ه‬ ‫‌‬ ‫وت‬

‫ه‌‬ ‫و‬ ‫ه‌‬

‫که‌من ئ���ه‌و گۆرانیبێژان���ه‌ی له‌لوتکه‌و‌ه‬ ‫ده‌س���تپێده‌که‌ن‪ .‬ڕه‌نگ��� ‌ه "فرمێس���ک"‬ ‫یه‌کێک بێت ل���ه‌و هونه‌رمه‌ند‌ه که‌مانه‌‪.‬‬ ‫به‌گۆرانییه‌کی ئاس���تبه‌رز ده‌ستیپێکرد‌و‬ ‫به‌رده‌وامیش بو له‌س���ه‌ر ئه‌و ئاس���ته‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ت���ا نوس���ه‌ر مه‌ریوان وری���ا قانع‬ ‫له‌باره‌ی گۆرانی���ی یه‌که‌می ئه‌م خانم ‌ه‬ ‫هونه‌رمه‌نده‌وه‌ ک��� ‌ه گۆرانیی "مه‌ی"بو‪،‬‬ ‫نوس���یویه‌تی "یەکێک���ه‌ ل���ەو گۆرانییە‬ ‫کوردیی���ە ھەرە جوانان���ەی ئینس���ان‬ ‫دەکاتە بونەوەرێک���ی بێگوناھ‪ ،‬دەیکات‬ ‫بەدۆس���تی ژیان‌و دۆستی ئارەزوو چێژ‌و‬ ‫ئازارە بچوکەکان‪ .‬یەکێکه‌ لەو گۆرانییە‬ ‫جوانانەی ژیان وەک شوشەیەکی تەنک‌و‬ ‫قابیلی تێکش���کانی لەپ���ڕ‪ ،‬وێنادەکات‪.‬‬ ‫قابیلی گوێلێگرتنی بەردەوامە"‪.‬‬ ‫چه‌ند رۆژ ڕابردویش فرمێسک‌به‌رهه‌مێکی‬ ‫نوێی به‌ن���اوی "بێوه‌ف���ا" باڵوکرده‌وه‌و‬ ‫هه‌ر زو ب���و‌ه مایه‌ی سه‌رنجراکێش���انی‬ ‫هه‌وادارانی هونه‌ره‌که‌ی‪.‬‬

‫شێر‬

‫به‌ز‬ ‫(به‌ز) نوێترین به‌رهه‌مه‌كانی سینه‌ما‬ ‫ده‌خاته‌ به‌رده‌ستتان‬ ‫كه‌ ئه‌مڕۆ له‌جیهانی سینه‌مادا كراوه‌ن‌و‬ ‫بڕی زۆرترین بینه‌ریان‬ ‫هه‌یه‌و پێشكه‌ش به‌ئێوه‌ی خوێنه‌ر‬ ‫ده‌كرێن له‌پله‌ی ‪ 10‬بۆ ‪1‬‬ ‫(سینه‌مای ئه‌مڕۆی جیهان لێره‌دا‬ ‫بدۆه‌زه‌وه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك هه‌رگیز نه‌تدیبێت) ‬

‫له‌فه‌یسبوکه‌وه‌‬

‫ف‬ ‫ر‬ ‫م‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت ‌ه به‌سینه‌ما‬

‫‪The Hunger Game: Catching( .1‬‬ ‫‪ )Fire‬ئه‌توانی���ن ن���اوی بنێی���ن فیلم���ی‬ ‫چاوه‌ڕوانك���راوی ‌وه‌رز‪ ,‬ده‌توانین ناوی‬ ‫بنێی���ن فیلمی س���ه‌ركه‌وتی ئه‌مس���اڵ‪,‬‬ ‫له‌دوای س���ه‌ركه‌وتنی به‌ش���ی یه‌كه‌می‬ ‫(‪ )The Hunger Game‬له‌به‌شی دوه‌مدا‬ ‫(كادنیش) هه‌وڵده‌دات خوش���ه‌كه‌كه‌ی‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی تر ئازاد بكات‪( ,‬جێنفێر‬ ‫لۆران���س) دوای بردنه‌وه‌ی ئۆس���كار كه‌‬ ‫ئه‌كت���ه‌ری س���ه‌ره‌كی فیلمه‌كه‌یه‌ باوه‌ڕ‬ ‫ناكات به‌و سه‌ركه‌وتنانه‌ی كه‌ به‌ده‌ستی‬ ‫هێن���اوه‌ تا ئه‌مڕۆ ل���ه‌و ته‌مه‌نه‌دا‪ ,‬ئه‌م‬ ‫فیلمه‌ بڕی ته‌واوی (‪ )161‬ملیۆن دۆالری‬ ‫گه‌ڕان���ده‌وه‌ كه‌ ئه‌م���ه‌ش بڕێكی یه‌كجار‬ ‫ته‌واوه‌ بۆ هه‌فته‌ی یه‌كه‌م‪...‬‬

‫به‌هیوای كاتێكی خۆش‪...‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ركه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌ره‌ زۆر ‌‬ ‫ره‌نگ ‌ه به‌ش���ی ‌‬ ‫خێزانه‌كه‌ت بكه‌وێته‌ س���ه‌ر تۆ‪ .‬خۆت‬ ‫بگونجێنه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و ئه‌ركانه‌ی‌ ك ‌ه به‌تۆ‬ ‫سپێردراوه‌‌و خۆت پێو‌ه خه‌ریككردوه‌‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫دوپشک‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌و توانای ‌هی‌ ئێستا له‌به‌رده‌ست ‌ه له‌وانه‌یه‌ چه‌ن���د په‌یوه‌ندییه‌كی‌ ته‌له‌فۆنیت هه‌واڵی‌ ئه‌وه‌ت پێده‌گات كه‌ كه‌سێكی‌ نزیكت ئاگادارب ‌ه ره‌نگه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و سه‌رقاڵی ‌ه ‌‬ ‫خ���ۆت س���ه‌رقاڵكردوه‌ ب���ه‌و هه‌واڵ��� ‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ی به‌سود بكه‌یت بۆ به‌ده‌س���ت ب���گات به‌هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ ‌ی كه‌ ئه‌و به‌هۆی‌ نه‌خۆش���ییه‌كه‌وه‌ له‌نه‌خۆش���خانه‌ به‌سه‌رتدا كه‌وتو‌ه ته‌ركیزت له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫ی ك ‌ه روده‌ده‌ن ئه‌م مانگه‌‪ .‬ده‌توانیت زۆر ش���ت ‌‬ ‫سیاس���یان ‌ه ‌‬ ‫ی كه‌سانه‌ ماوه‌یه‌كه‌ لێت زویر بون‪ .‬هێوربه‌ره‌وه‌ خه‌وتبێت‪ .‬پێویس���ته‌ ئێ���وه‌ش هاوكاریان كاران ‌ه نه‌مێنێت ك ‌ه له‌به‌رده‌س���تتدان‪.‬‬ ‫ی خ���ۆت‌و خێزانه‌كانت���ان‪ .‬هه‌ینی‌ رۆژ ‌‬ ‫به‌پێی‌ پێویس���ت توانیوته‌ ئه‌ركه‌كان ‌‬ ‫ی له‌كه‌سێك بكه‌‪.‬‬ ‫ی یارمه‌ت ‌‬ ‫داوا ‌‬ ‫بكه‌ن چونكه‌ زۆر پێویستیان به‌تۆیه‌‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ندێكانت ئاسایی‌ بكه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ختی‌ ئه‌م بورجه‌یه‌‪.‬‬ ‫سه‌رشانت ته‌واو بكه‌یت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫باری‌ سۆزداریت هێوربۆته‌و‌ه خه‌ریك ‌ه‬ ‫كۆتای���ی‌ به‌ناخۆش���ێكانی‌ نێوان تۆ‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كه‌ت بێت‪ .‬هه‌وڵبد‌ه زیاتر‬ ‫ی بكه‌یت‪.‬‬ ‫ی راز ‌‬ ‫دڵ ‌‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫سلێمانی‌و ئاینده‌یه‌ك ‌ی تاریك!‬ ‫دونیای عەرەب‬

‫زۆرێک هەن دونیای عەرەب کورتدەکەنەوە‬ ‫بۆ ئیسالم‌و ڕۆڵی ئیسالم لەو کۆمەڵگایانەدا‪.‬‬ ‫ئەم ڕوانین����ە له‌دەیان س����ەرەوە هەڵەیە‌و‬ ‫کورتکردنەوەیەکی کاریکاتێریانەی کێش����ە‬ ‫ئاڵۆزەکان����ی ئەو دونیای����ە بۆ چەند دێڕێک‬ ‫له‌"ئەحکامی شەرعی" دونیای عەرەب نەک‬ ‫تەنها دونیایەکی گەورەو ئاڵۆزو فرەکێشەیە‪،‬‬ ‫بەڵکو خاوەنی یەک ژینگەی سیاسی‌و یەک‬ ‫ژینگەی دینی‌و یەک ژینگەی فەرهەنگییش‬ ‫نیی����ەو لەهەر ش����وێنێکی ئ����ەو دونیایەدا‬ ‫هەریەکێ����ک ل����ەم ژینگانە ت����ەواو ئاڵۆزو‬ ‫فرەش����ێوەو جیاوازن‪ .‬ه����اوکات بڕو ڕادەی‬ ‫ئامێزانبون یان نائامێزانبونی کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫بەهێزیی‌و الوازیی س����ێکتاریزم‌و تائیفیەتی‬ ‫دینی‪ ،‬ئامادەگی کایەی سیاس����ی جیاواز‪،‬‬ ‫ڕادەی پرۆسەی تازەبونەوەی کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫فەرهەنگی‪ ،‬توانای ئابوری����ی‪ ،‬پەیوەندییە‬ ‫دەرەکیی����ەکان هت����د‪ ..‬لەه����ەر ‌واڵتێکی‬ ‫دونیای عەرەبی����دا جیاوازە‪ .‬وێناکردنی ئەم‬ ‫دونیایە ‌وەک دونیایەکی هاوشێوە‌و لێکچو‪،‬‬ ‫‌وەک ش����وێنێک کە ئیس��ل�ام‪ ،‬یەک ئیسالم‬ ‫نەک چەن����د ئیس��ل�امێک‪" ،‬جەوهەر"ەکەی‬ ‫دەستنیشاندەکات‪‌ ،‬وێنەیەکی تەواو سادە‌و‬ ‫ناڕاس����ت‌و ئایدیۆلۆژییە‪ .‬ئەم‌وێنە س����ادە‌و‬ ‫گش����تگیرە‪‌،‬وەک هەمو‌وێنە گشتگیرەکانی‬ ‫ت����ر‪ ،‬ئەوەن����دەی نەزانی����ن‌و نەناس����ین‬ ‫باڵودەکاتەوە‪ ،‬ئەوەن����دەی ڕێگرە لەبەردەم‬ ‫ناس����ینێکی ڕاس����تەقینەی دیاردەکانی ئەو‬ ‫دونیای����ەدا‪ ،‬دەیەکی ئ����ەوە زانیارییەکمان‬ ‫پێنابەخشێت بتوانین بەهۆیەوە له‌سادەترین‬ ‫دیاردەکانی ئەو دونیایە تێبگەین‪.‬‬ ‫با سەیرێکی خێرای دونیای "دوای بەهاری‬ ‫عەره‌بی" بکەی����ن‌و بزانین دەکرێت چی لەو‬ ‫دونیای����ەدا ببینی����ن‌و چ دیمەنێک����ی ئاڵۆز‌و‬ ‫فرەدەرکەوت ببینین‪ .‬بەبۆچونی من هەمو‬ ‫چاودێرێکی پله‌دو‌و پلەس����ێی ئەو ناوچەیە‬ ‫دەتوانێت کۆمەڵێک دەرکەوتی کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫سیاس����ی‌و فەرهەنگی ببینێ����ت کە ناکرێت‬ ‫کورتبکرێتەوە بۆ ڕۆڵی دین لەو ناوچەیەدا‪.‬‬ ‫با س����ەیرێکی ئەم دیمەنە جیاوازانەی دوای‬ ‫بەهاری عەرەبی بکەین‪.‬‬ ‫‪ :١‬ئامادەگ����ی س����وپاس‌وەک هێزێک����ی‬ ‫سیاسی بەهێز له‌دونیای عەرەبدا‪ .‬له‌سەرەتای‬ ‫پەنجاکانی سەدەی بیستەمەوە ڕۆڵی سوپا‬ ‫له‌سیاسەتی عەرەبی‌و له‌مۆدێلی حوکمڕانی‬ ‫ئ����ەو ناوچەیەدا بەرچ����او‌و گرنگە‪ .‬زۆربەی‬ ‫کات ئەفس����ەر‌و جەنەڕاڵەکان����ی س����وپاس‬ ‫حوکمڕانب����ون‪ .‬بەاڵم س����وپاکان له‌دونیای‬ ‫عەرەب����دا ه����ەم توانای جی����اواز‌و پێکهاتی‬ ‫جیاوازی����ان هەیە‪ ،‬هەم‌وێن����ەی جیاوازیش‬ ‫الی ئەوکۆمەڵگایان����ەی تیایان����دا ئامادەن‪.‬‬ ‫س����وپا له‌میس����ر ‌وەک بەش����ێک له‌خەڵک‬ ‫تەماش����ا دەکرێت‌و تەنانەت هەندێکجار‌وەک‬ ‫"پەن����اگای کۆمەڵگا" دەبینرێ����ت‌و ڕۆڵێکی‬ ‫سیاسی گرنگیش دەبینێت‪ ،‬بەاڵم له‌تونسدا‬ ‫هەم الوازت����رە‌و هەم ڕۆڵە سیاس����ییەکەی‬ ‫پەراوێزیت����رە‪ .‬له‌میس����ردا چۆنیەت����ی‬ ‫ڕێکخس����تنەوەی پەیوەندی نێوان کۆمەڵگا‌و‬ ‫لەش����کر‌و هێ����زە مەدەنی‌و سیاس����ییەکان‌و‬ ‫لەش����کر‪ ،‬له‌مەسەله‌ هەرە س����ەرەکییەکانی‬ ‫چۆنیەت����ی ڕێکخس����تنی ژیانی سیاس����ییە‬ ‫لەوواڵتەدا‪ ،‬لەکاتێکدا تونس ئەم کێشەیەی‬ ‫نییە‌و لەو‌واڵتەدا لەباتی ئەم ڕێکخستنی ئەم‬ ‫پەیوەندییە چۆنیەتی ڕێکخستنی پەیوەندی‬ ‫نێ����وان پارت����ە سیاس����ییە حوکمڕانەکان‌و‬ ‫پارتەکان����ی ئۆپۆزیس����یۆن س����ەرەکییە‪.‬‬ ‫ئ����ەو هێزە سیاس����ی‌و ئابورییەی لەش����کر‬ ‫له‌میس����ردا هەیەتی‪ ،‬له‌تون����س‌و مەغریب‌و‬ ‫‌واڵتانی خەلیجیش����دا نییەتی‪ .‬بۆیە ناکرێت‬ ‫بەو ش����ێوەیەی باس له‌هێزی سوپا دەکەین‬ ‫له‌میسردا‪ ،‬بەهەمانشێوە له‌تونس‌و مەغریب‌و‬ ‫سوریا‌و سعودیەدا باسیبکەین‪.‬‬ ‫‪ :٢‬الوازی هێ����ز‌و پارت����ە سیاس����ییە‬ ‫ڕێکخ����راوەکان له‌دونی����ای عەرەب����دا‪ .‬ئەم‬ ‫الوازیی����ەش الوازییەک����ی گش����تییە‪ ،‬پارتە‬ ‫چەپ‌و ڕاست‌و لیبرال‌و نالیبرال‌و نەتەوەیی‌و‬ ‫نانەتەوەیی����ەکان دەگرێت����ەوە‪ .‬بەمانایەک‬ ‫له‌ماناکان الوازی پارتی سیاس����یی ڕێکخراو‬ ‫دی����اردەی ه����ەرە س����ەرەکیی ن����او کایەی‬ ‫سیاسییە لەم بەشەی دونیادا‪.‬‬ ‫‪3‬ـئامادەگ����ی "فرەج����ۆر"‌و "بەهێ����ز"ی‬ ‫"ئیس��ل�امی سیاس����ی" له‌دونیای عەرەبیدا‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم هێزیی ئیس��ل�امی سیاس����یی هەم‬ ‫ڕێژەیی����ە‌و هەم ج����ۆر‌و ڕوانین‌و ش����ێوازی‬ ‫بیکردنەوە‌و تێگەیش����تنیان بۆ ئیسالم‌و بۆ‬ ‫ڕۆڵی دین له‌ژیانی سیاس����ی‌و کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫فەرهەنگیدا جیاوازە‪ .‬ئیس��ل�امی سیاس����یی‬ ‫خۆش����ی فره‌جۆرن‪ ،‬هێزە سەرەکییەکانیان‬ ‫بریتین له‌ئیخوانی موسلمین‌و هاوشێوەکانی‪،‬‬ ‫س����ەلەفیەتی دینی‪ ،‬گروپە س����وفییەکان‪.‬‬

‫کورتکردنەوەی‬ ‫گشت ئاڵۆزیه‌کان‬ ‫بۆ ئیسالم یان دین‪،‬‬ ‫ڕێگرێکی مەعریفی‬ ‫گەورەیە لەبەردەم‬ ‫بینینی کێشە‌و گرفتە‬ ‫ڕاستەقینەکانی‬ ‫ئەو کۆمەڵگایانە‌و‬ ‫بینینی هێز‌و توانا‌و‬ ‫ئەگەرەکانی گۆڕان‬ ‫لەناویاندا‬ ‫ئەمانەش هەم لەناو خۆیاندا فرەجۆرن هەم‬ ‫داواکاری جیاوازیش����یان هەیە‪ ،‬لەداواکردنی‬ ‫"دەوڵەت����ی دینی" یەوە بیگرە بۆ داواکاریی‬ ‫"دەوڵەت����ی مەدەن����ی" ی����ان "دەوڵەت����ی‬ ‫نیش����تیمانی"‪ ،‬لەپێداگرتن����ی جی����اوازەوە‬ ‫لەسەر ڕۆڵی ش����ەریعەت له‌ژیانی سیاسیدا‌و‬ ‫بۆ تێگەیشتنی جیاواز لەوشەریعەتەی هەر‬ ‫هێزێک له‌هێزەکان باسیدەکات‪‌.‬وێنەکە زۆر‬ ‫ئاڵۆزت����ر دەبێت کاتێ����ک دەزانین هەندێک‬ ‫له‌هێزە ئیس��ل�امییەکان لیبرالن‌و س����ەر بەو‬ ‫ش����ێوازە له‌ئیسالمی سیاس����ین کە ئۆلیڤەر‬ ‫ڕوا‌وئاسف بەیات ناوی "پۆست ئیسالمیزم"ی‬ ‫لێدەنێ����ن‪ .‬هێزێکی‌وەک ئیخوان‌وەربگرین‪،‬‬ ‫ڕوانینەکانی ئیخوان بۆ دەوڵەت‌و کۆمەڵگاو‬ ‫ڕۆڵی دین له‌میس����ردا جی����اوازە له‌تونس‌و‬ ‫ئەوانەی تونسیش جیاوازن لەوانەی سوریا‪.‬‬ ‫ئیخوانەکانی س����وریا‪ ،‬بۆ نمونە‪ ،‬هێزێکن تا‬ ‫ئەمڕۆشن نەیانتوانیوە نوخبەیەکی سیاسی‬ ‫دینی دروس����تبکەن‪ ،‬لەکاتێکدا له‌میس����ردا‬ ‫سااڵنێکی درێژە بەشێکن له‌دیمەنی سیاسی‬ ‫لەو‌واڵتەدا‪.‬‬ ‫‪ -٤‬ئامادەگ����ی پەیوەندی����ی خێڵەکی����ی‌و‬ ‫خزمخواهیی له‌دونیای عەرەبیدا‪ .‬پەیوەندیی‬ ‫خێڵەکیی بەش����ێکی گرنگ����ی پەیوەندییە‬ ‫کۆمەاڵیەتیی����ەکان‌و بەش����ێکی گرنگ����ی‬ ‫ڕێکخستنی کۆمەاڵیەتییە له‌دونیای عەرەبیدا‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەم پەیوەندییانەش له‌شوێنێکەوە بۆ‬ ‫ش����وێنکی تر جیاوازن‪ ،‬لەهەندێک شوێندا‬ ‫کاریگەریی ڕاستەوخۆ‌و بەهێزیان هەیە‪‌،‬وەک‬ ‫له‌یەمەن‌و لیبیا‪ ،‬بەاڵم له‌هەندێک شوێنیتردا‬ ‫ئ����ەو کاریگەرییەیان نیی����ە‪‌،‬وەک له‌تونس‌و‬ ‫مەغریب‪.‬‬ ‫‪ -٥‬ئامادەگ����ی "کۆمەڵ����گای مەدەن����ی"‬ ‫له‌دونی����ای عەرەبیدا‪ .‬کۆمەڵ����گای مەدەنی‬ ‫بەشێکی گرنگی ژیانی کۆمەاڵیەتی‌و سیاسی‌و‬ ‫فەرهەنگی دونیای عەرەبە‪ .‬لەهەندێک‌واڵتدا‬ ‫ئەو کۆمەڵگای����ە بەهێز‌و لەهەندێکی تریاندا‬ ‫الوازە‪ ،‬له‌تونس‌و مەغریبدا بەهێز‪ ،‬له‌میس����ر‬ ‫مامناوەن����دی‌و له‌س����عودیە‌و خەلیجدا الواز‌و‬ ‫کۆنترۆڵکراو‪ .‬له‌مەغریب‌و تونس بەش����ێکن‬ ‫له‌هێزە ش����اریی خوێندەوارەکان‌و سەر بەو‬ ‫چینە کۆمەاڵیەتییەن کە بەچینی ناوەڕاست‬ ‫ناودەبرێت‪.‬‬ ‫‪ -٦‬بون����ی "دەزگای مەدەنی" له‌هەندێک‬ ‫له‌واڵت����ە عەرەبییەکان����دا‪ .‬ئ����ەم دەزگایانە‬ ‫هەم دەس����ەاڵتی گرنگ‌و ه����ەم کاریگەریی‬ ‫گەورەشیان لەسەر ژیانی ئەو کۆمەڵگایانە‬ ‫هەیە‪ ،‬لەوانەش بۆ نمونە سیس����تمیدا وەری‬ ‫له‌میس����ردا‪ ،‬یان کاریگەریی میدیا له‌تونس‌و‬ ‫مەغریب����دا‪ .‬ئەم����ە جگە له‌ش����وێن‌و جێی‌و‬ ‫کاریگەریی جیاوازی ئافرەتان لەو‌واڵتانەدا‪.‬‬ ‫‪ -٧‬هەندێ����ک‌واڵت خاوەن����ی پەرلەمان‌و‬ ‫سیس����تمی فرەحیزبی����ن‪ ،‬ئەگەرچی ڕۆڵی‬ ‫پەرلەم����ان لەهەندێک ش����وێندا دیکۆریی‌و‬ ‫ش����کڵییە‪‌ ،‬وەک له‌میس����ری س����ەردەمی‬ ‫موبارەک����دا‪ ،‬بەاڵم لەهەندێک ش����وێنی تردا‬ ‫بەهێزترە‪‌،‬وەک له‌لوبنان‌و مەغریبدا‪.‬‬ ‫کورتکردن����ەوەی ئەم گش����تە ئاڵۆزە بۆ‬ ‫ئیس��ل�ام یان دی����ن‪ ،‬ڕێگرێک����ی مەعریفی‬ ‫گەورەیە لەبەردەم بینینی کێش����ە‌و گرفتە‬ ‫ڕاس����تەقینەکانی ئەو کۆمەڵگایانە‌و بینینی‬ ‫هێز‌و توانا‌و ئەگەرەکانی گۆڕان لەناویاندا‪.‬‬

‫سه‌اڵح ره‌شید‬ ‫له‌م رۆژانه‌دا به‌هێمنی‌‌و به‌ش����ه‌رمێكه‌و‌ه‬ ‫یادی‌ ‪ 229‬س����اڵه‌ی‌ ش����اری‌ س����لێمانی‌‬ ‫كرایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م یاده‌ له‌كاتێكدا ده‌كرێته‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ هاواڵتیانی‌ ئ����ه‌م ش����ار‌و ده‌ڤه‌ره‌‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌نجام����ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌یلولی‌‬ ‫ئه‌مساڵه‌وه‌ له‌نائارامیه‌ك‌و دڵه‌راوكێیه‌ك‌و‬ ‫نارونیه‌ك����دا ده‌ژی����ن كه‌ چاره‌نوس����ی‌‬ ‫به‌رێوه‌بردنی‌ ئیداره‌ی ش����اره‌كه‌ی‌ پێوه‌‬ ‫به‌ستراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م یاده‌ ده‌كرێته‌وه‌ له‌كاتێكیش����دای ‌ه‬ ‫كه‌ ئه‌م ش����اره‌ هه‌نگاو ب����ه‌ره‌و (قه‌زا)‬ ‫بون ده‌نێت زیندویی‌ جارانی‌ له‌ده‌س����ت‬ ‫ئه‌دات‌و ئ����ه‌م بچوكبونه‌وه‌یه‌ به‌یه‌كێك‬ ‫له‌به‌رهه‌مه‌كان����ی‌ یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌ هه‌ردو‬ ‫ئیداره‌ی‌ كوردی‌ دوای‌ ‪ 8‬ساڵ‌ دائه‌نرێت‪.‬‬ ‫ج����اران رۆژان����ه‌ ب����اس له‌گه‌وره‌ی����ی‌و‬ ‫گرنگی‌‌و پێشكه‌وتنی‌ سلێمانی‌ ده‌كراو‌و‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتدارانی‌ ئێره‌ش زۆر به‌پۆزه‌وه‌‬ ‫باس����یان ده‌كرد كه‌ ( پێویسته‌ هه‌ولێر‬ ‫چاو له‌سلێمانی‌ بكات)‪.‬‬ ‫الی‌ هه‌م����و الی����ه‌ك ئاش����كرایه‌ ك����ه‌‬ ‫سیسته‌می‌ حوكمرانی‌ له‌عێراقدا فیدرالیه‌‪،‬‬ ‫له‌م جۆره‌ سیس����ته‌مه‌دا‪ ،‬مه‌ركه‌زیه‌تی‌‬ ‫ئیداری‌ رۆڵ����ی‌ كاڵ‌ ده‌بێته‌وه‌‌و ئیداره‌ی‌‬ ‫هه‌رێم‌و ناوچه‌‌و شاره‌كان به‌هێزده‌بێت‌و‬ ‫هاواڵتیان����ی‌ هی����چ ناوچه‌یه‌ك هه‌س����ت‬ ‫به‌ك����ه‌م‌و ك����وری‌‌و ناعه‌داله‌ت����ی‌ ناكه‌ن‬ ‫ئه‌و هه‌س����ته‌یان ال دروس����ت نابێت كه‌‬ ‫له‌مه‌ركه‌زه‌وه‌ پشتگوێ‌ خرابن‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ ئێس����تا هه‌م����و هاواڵتیه‌ك‬ ‫به‌گش����تی‌‌و خه‌ڵكی‌ سلێمانی‌ به‌تایبه‌تی‌‬ ‫هه‌س����تی‌ پ����ێ‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫ش����اره‌ رۆژ ب����ه‌رۆژ ب����ه‌ره‌و ته‌همی����ش‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬ئه‌م پاشه‌كش����ێیه‌ له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫شێوه‌ی‌ ئیداره‌‌و به‌رێوه‌بردن‌و ملماڵنێ‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن����دی‌ حیزب����ی‌‌و فره‌كوێخایی‌و‬ ‫ته‌كه‌توالتی‌ ده‌سه‌اڵتداران‌و حوكمكردنی‬ ‫له‌الی����ه‌ن خه‌ڵكانی‌ غه‌یر س����لێمانیه‌وه‌‬ ‫هاتۆته‌ كایه‌وه‌‪.‬‬ ‫بێگوم����ان حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم����ی‬ ‫كوردس����تانیش به‌ش����ێكی‌ گه‌وره‌ی‌ ئه‌م‬ ‫دواكه‌وتن����ه‌ی‌ به‌رده‌كه‌وێ����ت‌و له‌جیاتی‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ كه‌ هه‌وڵی‌ ئ����ه‌وه‌ بدات به‌یه‌ك‬ ‫چاو س����ه‌یری‌ هه‌مو شار‌و شارۆچكه‌كان‬ ‫ب����كات‌و خ����ۆی‌ به‌به‌رپرس����یار بزانێت‬ ‫له‌دواكه‌وتن����ی‌ ئ����ه‌م ناوچان����ه‌‌و ئ����ه‌و‬ ‫راس����تیه‌ بزانێت كه‌ كوردستان ده‌سكه‌‬ ‫گوڵێكی بۆن خۆشی هه‌مه‌ره‌نگه‌‌و كاتێ‌‬ ‫هه‌وێنی‌ خۆشه‌ویس����تی‌ ب����ۆ پایته‌خت‬ ‫الی‌ هاواڵتیانی‌ هه‌رێم دروس����ت ده‌بێت‌و‬ ‫گه‌شه‌ ده‌كات كه‌ هه‌مو شاره‌كانی تری‌‬ ‫كوردس����تان به‌پێی‌ پێویس����ت گرنگیان‬ ‫پێ‌ بدرێت‌و ببن به‌ده‌س����ته‌ خوش����كی‌‬ ‫راسته‌قینه‌ی‌ پایته‌خت‪.‬‬ ‫پێویسته‌ پایته‌خت سیمای پایته‌ختی‬ ‫پێ���وه‌ دیاربێت‪ ،‬ج���وان‌و رازاوه‌‌و بینای‬ ‫گ���ه‌وره‌‌و ب���ه‌رز‌و قه‌ش���ه‌نگی تێدابێت‌و‬ ‫خانون‌و شه‌قام‌و بازاره‌كانی رازاوه‌ بێت‌و‬ ‫هیچ كه‌م‌و كوریه‌كی تێدا نه‌بێت‌و شوێنی‬ ‫كلتوری‌و فه‌رهه‌نگی‌و‌وه‌رزش���ی‌و ئابوری‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی گه‌وره‌‌و دیاری تێدا بێت‌و نه‌‬ ‫خه‌ڵكی ش���اره‌كه‌‌و نه‌ بێگانه‌كان هه‌ست‬ ‫به‌نامۆی���ی‌و كه‌م‌و كورتی‌ تێدا نه‌كه‌ن ‪..‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م سیمایان پێویسته‌ له‌شاره‌كانی‌‬ ‫تریش به‌شێوه‌ی‌ جیاواز ره‌نگ بداته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌م رۆژانه‌دا هه‌وڵدان بۆ دروستكردنی‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم���ی‌ بنك���ه‌ ف���راوان‬ ‫له‌ئارا‌دایه‌‪ ،‬ب���اش ده‌بێت كه‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كه‌ قورسایی‬ ‫كارو گه‌ش���ه‌كردنیان له‌م ناوچه‌یه‌دایه‌‪،‬‬ ‫به‌رنام���ه‌ی‌ تایبه‌تی‌ خۆی���ان ده‌رباره‌ی‌‬ ‫هه‌ڵس���انه‌وه‌ی‌ س���لێمانی‌ بۆ حكومه‌تی‌‬ ‫ئاین���ده‌ بخه‌ن���ه‌ رو‪ ،‬هه‌ر هی���چ نه‌بێت‬ ‫ده‌نگده‌رانی���ان به‌وه‌ دڵخ���ۆش كه‌ن كه‌‬ ‫ش���اره‌ حه‌یاته‌كه‌ خه‌مخ���ۆری‌ تایبه‌تی‌‬ ‫خۆی‌ هه‌یه‌‌و ناهیڵن سلێمانی‌ زیاد له‌مه‌‬ ‫پش���تگوێی‌ بخرێت‪ .‬ئه‌گینا گێرانه‌وه‌ی‌‬ ‫سه‌رگورش���ته‌ی كۆن كه‌ س���لێمانی بۆ‬ ‫(شار) دروست كراوه‌‌و النكه‌ی‌ رۆشنبیر‌و‬ ‫تێكۆش���ه‌ران‌و پێش���ه‌نگی مه‌یدان���ی‬ ‫رۆشنبیری‌و سیاس���ی بوه‌‌و یه‌كه‌م دام‌و‬

‫ده‌زگای ده‌وڵه‌تی‌و رۆشنبیری‌و سوپایی‬ ‫له‌س���لێمانی بوه‌‌و یه‌ك���ه‌م قوتابخانه‌ی‬ ‫كچان‌و یه‌كه‌م چاپخانه‌‌و یه‌كه‌م زانكۆی‬ ‫كوردی‌و یه‌كه‌م‌و یه‌كه‌م ‪ ..‬له‌س���لێمانی‬ ‫بوه‌‌و فاڵن‌و فیسار ش���ت له‌سلێمانیه‌وه‌‬ ‫س���ه‌ری هه‌ڵداوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ بوه‌ به‌به‌شێكه‌‬ ‫له‌مێژوی‌ ئه‌م شاره‌‪.‬‬ ‫له‌مێژودا زۆر ش���اری دی���ار‌و گه‌وره‌‌و‬ ‫گرن���گ‪ ،‬رۆڵی���ان نه‌ماوه‌‌و ب���ون به‌ژێر‬ ‫فش���اری گه‌ش���ه‌كردنی هه‌مه‌الیه‌نه‌وه‌‌و‬ ‫گۆڕانه‌ سیاسی‌و جوگرافی‌و ئابوریه‌كان‬ ‫چه‌نده‌ها شاریان خاپور كردوه‌‌و چه‌نده‌ها‬ ‫شاری نوێشیان دروستكردوه‌‪.‬‬ ‫چی‌ بكرێت باشه‌؟‬ ‫ئ���ه‌م چه‌ند دێ���ره‌ هه‌ن���دێ‌ تێبینی‌‌و‬ ‫بۆچونه‌ كه‌ چه‌نده‌ه���ا جار باس كراوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌و هیوایه‌ی‌ كه‌ به‌هه‌وڵ‌و توانای‌ هه‌مو‬ ‫الیه‌ك به‌تایبه‌تیش هێزه‌ سیاس���یه‌كان‌و‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و هه‌مو ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ زۆر‬ ‫باسی‌ سلێمانی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬بیرێك له‌دوارۆژی‌‬ ‫ئه‌م شاره‌ بكه‌نه‌وه‌‌و له‌م چه‌ق به‌ستوییه‌‬ ‫رزگاری‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫‪1‬ـ بواری ئیداری‌و حكومی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ كورد توشی‌ كێشه‌ی‌‬ ‫مۆراڵ‌ ده‌بن كه‌ كاتێ‌ باس���ی‌ فیدرالیه‌ت‬ ‫بۆ عێ���راق بك���ه‌ن‌و مه‌ركه‌زیه‌تی‌ ته‌واو‬ ‫له‌كوردستان جێبه‌جێ‌ بكه‌ن‪ ،‬كومه‌لێك‬ ‫نمونه‌ی‌‌واڵتان���ی‌ تر ه���ه‌ن كه‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم ئه‌توانێت چاویان لێبكات‪ ،‬له‌وانه‌‬ ‫توركیا ك���ه‌ پایته‌خت له‌ئه‌نقه‌ره‌یه‌ به‌اڵم‬ ‫ئه‌سته‌نبوڵ‌ گرنگترین شاری‌ ئه‌و‌واڵته‌یه‌‬ ‫یان سویس���را كه‌ پایته‌خته‌كه‌ی‌ ش���اری‌‬ ‫بێرنه‌ به‌اڵم چه‌نده‌ها شاری‌ تری‌ گرنگی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‌وه‌ك جنێ���ف‌و زویری���خ‌و لۆزان‪،‬‬ ‫ی���ان هۆڵه‌ندا ك���ه‌ پایته‌ختی‌ حكومه‌ت‬ ‫له‌دێنهاگ���ه‌ ب���ه‌اڵم ئه‌مس���تردام‌وه‌ك‬ ‫پایته‌ختی‌ گه‌شتیاری‌ ناسراوه‌‪..‬‬ ‫یاخود ئه‌ڵمانیا‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌‪‌1999‬وه‌‬ ‫پایته‌خته‌كه‌ی‌ له‌شاری‌ بۆنه‌وه‌ گوێزایه‌وه‌‬ ‫بۆ به‌رلین‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌پێناوی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫بۆنیش‌وه‌ك ش���ارێكی‌ زیندو بمێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫‪‌6‬وه‌زاره‌تی حكومه‌ت���ی ئه‌ڵمانیا له‌بۆن‬ ‫مایه‌وه‌‪ .‬سیس���ته‌می‌ فیدرالی‌‌واڵته‌كه‌‌وای‌‬ ‫خواس���توه‌ ك���ه‌ ده‌زگا حكومی���ه‌كان‬ ‫هه‌موی���ان له‌پایته‌خ���ت كۆنه‌بنه‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونه‌ ده‌زگایه‌كی گه‌وره‌ی حكومی‌وه‌ك‬ ‫پۆس���ت‌و ته‌له‌فۆن���ات‪ ،‬ی���ان رادوێی‌‌و‬ ‫ته‌له‌فزیۆنی‌ دۆیچ���ه‌ فیله‌‌و‪ 12‬رێكخراوی‬ ‫جیاوازی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان مه‌ركه‌زیان‬ ‫هاتۆته‌ بۆن‪ ،‬یاخ���ود مه‌ركه‌زی‌ بانكی‌‌و‬ ‫پ���اره‌ی‌ ئه‌ڵمانیا له‌ش���اری‌ فرانكفۆرته‌‬ ‫یان ده‌زگای‌ هه‌واڵگیری‌ ناوخۆی‌‌واڵته‌كه‌‬ ‫له‌ش���اری‌ كۆلن‌و به‌م شێوه‌یه‌ هه‌ر شاره‌‬ ‫س���یمایه‌كی‌ تایبه‌ت���ی‌ خۆی‌‌وه‌رگرتوه‌‌و‬ ‫هاواڵتیانی‌ ئه‌و شارانه‌ هه‌ست ناكه‌ن كه‌‬ ‫په‌راوێز خراون‪.‬‬ ‫نه‌ك ه���ه‌ر له‌ب���واری‌ ئیداریدا‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌بواری‌ ئابوری‌‌و بوجه‌ش���دا‪ ،‬سه‌ره‌رای‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌ر هه‌رێمێك له‌ئه‌ڵمانیا بوجه‌ی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ خ���ۆی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌رێمه‌كان‬ ‫جی���اوازن له‌ب���واری‌ به‌رهه‌مهێناندا‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونه‌ هه‌رێمه‌كانی‌ بایه‌ر‌و هێس���ن‌و بادن‬ ‫ڤوتن بێرگ‪ ،‬ك���ه‌ به‌هه‌رێمی‌ ده‌وڵه‌مه‌ند‬ ‫ده‌ژمێرێن‪ ،‬س���ااڵنه‌ یارمه‌ت���ی‌ به‌رچاوی‌‬ ‫هه‌رێمه‌ فه‌قیره‌كان ئه‌ده‌ن‌وه‌ك به‌رلین‌و‬ ‫برێمن ‪..‬‬ ‫بۆ نابێ���ت له‌كوردس���تان‪ ،‬مه‌ڵبه‌ندی‬ ‫س���ه‌ره‌كی چه‌ند ده‌زگایه‌ك���ی حكومی‬ ‫گرنگ بهێنرێته‌ سلێمانی‪ ،‬بۆ نمونه‌‌وه‌ك‬ ‫ده‌زگای به‌ره���ه‌م هێن���ان‪ ،‬مه‌حكه‌مه‌ی‬ ‫ته‌میز‪ ،‬ئاسایش���ی گشتی‪ ،‬گه‌شتوگوزار‬ ‫‪..‬یان ‪ ..‬یان‪...‬‬ ‫ی���ان كارئاس���انی ئی���داری بكرێ���ت‬ ‫ب���ۆ كاروب���اری حكوم���ی س���لێمانی‌و‬ ‫سیس���ته‌مێك بدۆزرێته‌وه‌ كه‌ پێویس���ت‬ ‫نه‌كات هاواڵتیانی‌ پارێزگای‌ س���لێمانی‌‬ ‫ی���ان دهۆك بۆ هه‌مو كارێكی ئیداری رو‬ ‫بكه‌نه‌ پایته‌خت‪ ،‬ب���ا هه‌مو‌وه‌زاره‌ته‌كان‬ ‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تیه‌كی‌ گشتی یان زیاتر كه‌‬ ‫بهێننه‌ ئه‌و شارانه‌‪.‬‬ ‫‪2‬ـ بواری سیاسی‬ ‫ گرنگه‌ كه‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‌و سه‌رۆكی‌‬‫ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیران‪ ،‬باره‌گایه‌كی‌ خۆیان‬ ‫له‌سلێمانی‌ هه‌بێت‌و ده‌وامی‌ راسته‌قینه‌ی‌‬ ‫تێ���دا بك���ه‌ن (ن���ه‌ك‌وه‌ك می���وان یان‬ ‫ب���ۆ رۆژێ���ك بمێنن���ه‌وه‌)‌و له‌نزیك���ه‌وه‌‬ ‫هاواڵتیان���ی‌ ئ���ه‌م ده‌ڤ���ه‌ره‌ش ببینن‌و‬ ‫گوێ‌ له‌خواست‌و‌ویست‌و ئێش‌و ئازاریان‬ ‫بگرن‪.‬‬ ‫ داوا له‌‌واڵت���ان بكرێ���ت ك���ه‌‬‫قونس���ولیه‌تیان له‌س���لێمانی بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا داوا له‌نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان‌و‬ ‫هه‌ندێ‌ رێكخ���راوی نێو ده‌وڵه‌تی بكرێت‬ ‫كه‌ باره‌گای س���ه‌ره‌كیان له‌پایته‌خته‌وه‌‬ ‫بهێننه‌ سلێمانی‪.‬‬ ‫ كۆبونه‌وه‌‌و كۆنفرانسی گرنگی كوردی‬‫یان عێراقی یان نێو ده‌وڵه‌تی له‌سلێمانی‬

‫ئه‌ركی لێپرسراوانی‬ ‫بزوتنه‌و‌هی‌ گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتی نیشتمانی‬ ‫به‌ده‌ره‌جه‌ی یه‌كه‌م‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ بیرێك‬ ‫له‌دوارۆژی ئه‌م‬ ‫شاره‌ بكه‌نه‌وه‌‌و‬ ‫خه‌ڵكه‌ك ‌هی‌‬ ‫په‌راوێزنه‌خه‌ن‌و ئیتر‬ ‫خه‌ڵكی‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫نه‌هێنن بیكه‌ن‬ ‫به‌حاكمی‌ مه‌تڵه‌قی‌‬ ‫شار‬ ‫بگیرێت‌و سلێمانی ببێت به‌خاڵێكی گرنگ‬ ‫له‌سه‌ردانی‌وه‌فدی جیاوازی‌ بێگانه‌دا ك ‌ه‬ ‫دێنه‌ كوردستان‪.‬‬ ‫‪3‬ـ بواری ئابوری‬ ‫ پێویس���ت ‌ه كه‌ حكومه‌ت كارئاسان ‌ی‬‫دیار بۆ كومپانی���ا بێگانه‌‌و ناوخۆیه‌كان‬ ‫بكات ( نه‌ك ته‌نها بۆ حیزبیه‌كان)‌و هه‌مو‬ ‫هه‌وڵێكیان له‌گه‌ڵ���دا بدرێت كه‌ پرۆژه‌ی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ به‌رهه‌م هێن���ان له‌م ناوچه‌یه‌دا‬ ‫ئه‌نجام بده‌ن‪‌،‬وه‌ك ئێستای‌ لێنه‌یه‌ت كه‌‬ ‫كومپانیا گه‌وره‌كان خۆیان له‌س���لێمانی‌‬ ‫دور ده‌خه‌نه‌وه‌‌و رو ده‌كه‌نه‌ ش���اره‌كانی‌‬ ‫تر‌و به‌تایبه‌تیش پایته‌خت ( ‪ 800‬له‌كۆی‌‬ ‫‪ 1061‬به‌ڵێنده‌ر له‌سلێمانی‪ ،‬شاره‌كه‌یان‬ ‫به‌جێ‌ هێشتوه‌ ـ روداو ‪)2013/11/18‬‬ ‫ داوا ل���ه‌و كومپانیایان���ه‌ بكرێت كه‌‬‫پ���رۆژه‌ی ئاب���وری ئیس���تراتیجیان‌وه‌ك‬ ‫ده‌رهێن���ان‌و پااڵوتن���ی‌ ن���ه‌وت‌و گاز‬ ‫له‌ناوچه‌كانی‌ چه‌مچه‌ماڵ‌‪ ،‬ده‌شتی كۆیه‌‌و‬ ‫گه‌رمی���ان هه‌ی���ه‌‪ ،‬كه‌ گرنگ���ی‌ به‌رچاو‬ ‫به‌م ناوچانه‌ ب���ده‌ن‌و به‌رنامه‌ دارێژن بۆ‬ ‫بنیادنان‌و پته‌وكردن���ی‌ ژێرخانی‌ ئابوری‌‬ ‫ئه‌و ناوچانه‌‪.‬‬ ‫ پرۆژه‌ دێرینه‌كه‌ ك���ه‌ چه‌نده‌ها جار‬‫ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ س���لێمانی‌ باسیان لێوه‌‬ ‫ك���ردوه‌‪ ،‬ئه‌ویش دروس���تكردنی‌ بازاری‌‬ ‫ئازاد ( فری زۆن) له‌س���لێمانی بكه‌وێته‌‬ ‫بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌ له‌پێناوی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و بازاره‌ ببێ���ت به‌مه‌ڵبه‌ندێكی‌ ئابوری‌‬ ‫گه‌وره‌‌و گرنگ كه‌ به‌سود بۆ كوردستان‌و‬ ‫عێراق‌و ناوچه‌كه‌ بگه‌رێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ هه‌وڵ‌بدرێ���ت ك���ه‌ لق���ی‌ هه‌ن���دێ‌‬‫بانك���ی بێگانه‌ بهێنرێته‌ ئ���ه‌م ناوچه‌یه‌‌و‬ ‫س���لێمانی رۆڵی گرنگ ببینێت له‌بواری‬ ‫بانكیدا‌و ببێت به‌پردێكی بانكی له‌نێوان‬ ‫كوردستان‌و عێراق‌و جیهان دا‪.‬‬ ‫ گرنگی‌ زیاتر به‌س���نوری باش���ماخ‬‫بدرێت‌و ئه‌م س���نوره‌ بكرێت به‌سنورێكی‌‬ ‫نێو ده‌وڵه‌تی بۆ هێنان‌و بردنی‌ كه‌لوپه‌ل‬ ‫له‌ئێرانه‌وه‌ س���یمای سنورێكی‌ ترانسێتی‌‬ ‫مۆدێرنی‌ پێ‌ بدرێت‪.‬‬ ‫ فرۆكه‌خان���ه‌ی س���لێمانی گرنگ���ی‬‫زیاتری پ���ێ‌ بدرێت‌و فراونت���ر بكرێت‌و‬ ‫ب���واری (كارگۆ) ی گه‌وره‌ت���ر‌و ئازاد تر‬ ‫بكرێت‪ ،‬ب���ۆ ئه‌وه‌ی س���لێمانی بتوانێت‬ ‫ببێت به‌مه‌ڵبه‌ندێك���ی هێنانی كه‌لوپه‌ل‬ ‫به‌فرۆكه‌ بۆ كوردستان‌و هه‌مو عێراق‪.‬‬ ‫‪4‬ـ بواره‌كان���ی‌ كلتوری‌‪ ،‬رۆش���نبیری‌‪،‬‬ ‫گه‌شت‌وگوزار‌و‌وه‌رزش ‪...‬‬ ‫ ناونیشانی‌ (س���لێمانی‌ پایته‌ختی‌‬‫رۆش���نبیری‌) بكه‌وێت���ه‌ ب���واری‌‬ ‫جێبه‌جێكردن���ه‌وه‌‌و ته‌نها‌وه‌ك دروش���م‬ ‫نه‌مێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌نگاوی‌ ج���دی‌ بۆ ئه‌م‬ ‫كاره‌ ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌‌وه‌زاره‌تی‌ رۆش���نبیری‌‬ ‫بگوێزرێته‌وه‌ بۆ سلێمانی‌‌و هه‌وڵبدرێت كه‌‬ ‫سلێمانی ببێت به‌مه‌ڵبه‌ندێكی رۆشنبیری‬ ‫گه‌وره‌‌و س���ااڵنه‌ گه‌وره‌ترین فیستیڤاڵی‬

‫هه‌مه‌ج���ۆری‌ گۆرانی‌و مۆس���یقا‌و فلیمی‌‬ ‫ك���وردی‌‌و نه‌ته‌وه‌كان���ی ت���ری عێراقی‌و‬ ‫جیهانی لێببه‌سترێت‪.‬‬ ‫ مه‌ڵبه‌ندی سه‌ره‌كی چه‌ند ده‌زگایه‌كی‬‫رۆشنبیری‌و هونه‌ری‌ بێته‌ سلێمانی‪‌،‬وه‌ك‬ ‫یه‌كێت���ی‌ نوس���ه‌ران‪ ،‬رۆژنامه‌نوس���ان‪،‬‬ ‫هونه‌رمه‌ندان‌و ‪..‬هتدد‬ ‫ گه‌وره‌تری���ن یاریگای‌‌وه‌رزش���ی‌‬‫له‌س���لێمانی بكرێت���ه‌وه‌‌و‌وای لێبێت كه‌‬ ‫زوربه‌ی یاریه‌ گرنگه‌كانی كوردس���تان‌و‬ ‫عێراق له‌س���لێمانی ئه‌نجام بدرێت‌و ئه‌م‬ ‫ش���اره‌ ببێت به‌شارێكی‌وه‌رزشی گرنگی‬ ‫له‌هه‌رێم دا نه‌ك‌وه‌ك ئێستا كه‌ دێرینترین‬ ‫یانه‌ی‌‌وه‌رزشی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬به‌هۆی‌ باری‌‬ ‫خراپ���ی‌ ئابوری���ه‌وه‌ بیر له‌داخس���تنی‌‬ ‫بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ پالن���ی گونج���ا‌و خێ���را دابنرێت بۆ‬‫بواری گه‌ش���ت‌و گوزار‌و كارئاسانی ته‌واو‬ ‫بكرێت بۆ كۆمپانیای بێگانه‌ی‌ تایبه‌تمه‌ند‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی له‌هه‌مو ئ���ه‌و ناوچانه‌ی كه‌‬ ‫ب���ۆ گه‌ش���توگوزار گونج���اون‪ ،‬پرۆژه‌ی‬ ‫هه‌مه‌الی���ه‌ن ئه‌نجام بدرێت‌و س���لێمانی‬ ‫له‌زس���تان‌و هاوین ببێ���ت به‌ناوچه‌یه‌كی‌‬ ‫گه‌شتوگوزار كه‌ هاواڵتیانی‌ كوردستان‌و‬ ‫عێراق‌و ده‌ره‌وه‌ رابكێشێت‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر گۆڕان���ی‌ بنه‌ره‌ت���ی‌ له‌هه‌مو‬ ‫بواره‌كان���دا به‌س���ه‌ر س���لێمانی‌ نه‌یه‌ت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا به‌دڵنیایی���ه‌وه‌‪ ،‬ش���اره‌كه‌ ده‌بێت‬ ‫به‌قه‌زایه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ نارێكوپێك‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هاواڵتی‌ پرس���یار ده‌كات‪ ،‬كه‌ ئه‌م شاره‌‬ ‫چ ‌ی پێشكه‌ش ده‌كات‌و خه‌ڵكی‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫چۆن راده‌كێش���ێت؟ ئایه‌ سلێمانی چی‬ ‫تێدایه‌ كه‌ هانی‌ هاواڵتیانی‌ ده‌ره‌وه‌ بدات‬ ‫بۆ هاتن‌و مانه‌وه‌؟ كوا ش���وێنه‌ مێژویی‌و‬ ‫كلت���وری‌‌و فه‌رهه‌نگیه‌كانی‌‌و كوا باخچه‌‌و‬ ‫هۆلی‌ شانۆ‌و سینه‌ماكانی‌ كوا‪ ..‬كوا‪..‬؟؟‬ ‫ئای���ه‌ ئ���ه‌م ش���اره‌ چه‌ن���د زه‌مینه‌ی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ ب���ۆ به‌ڵینده‌ر‌و كومپانیای‌‬ ‫ناوخ���ۆ‌و بێگانه‌ خۆش ك���ردوه‌ كه‌ بێن‌و‬ ‫بمێنه‌وه‌‌و كاری‌ تێ���دا بكه‌ن؟ به‌داخه‌وه‌‬ ‫ئه‌ب���ێ‌ هه‌م���وی‌ ئه‌مان���ه‌ به‌نه‌خێر‌وه‌اڵم‬ ‫بدرێت���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌واته‌ نه‌ ئێس���تا‌و نه‌ له‌دوا‬ ‫رۆژێكی نزیكیش دا سلێمانی (ئتراكتیڤ)‬ ‫نابێت بۆ خه‌ڵكانی ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بارودۆخی‌ كوردستان به‌گشتی‌‌و‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێ���م‌و بیركردنه‌وه‌ی‌ هێزه‌‬ ‫سیاس���یه‌كان‌وه‌ك ئێس���تا بمێنێته‌وه‌‌و‬ ‫گۆران���كاری بنه‌ره‌تی‌ به‌س���ه‌ردا نه‌یه‌ت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا به‌دڵنیایی���ه‌وه‌‪ ،‬پایته‌خ���ت زیاتر‬ ‫گه‌ش���ه‌ ده‌كات‌و به‌ره‌و پێشه‌وه‌ ده‌چێت‌و‬ ‫س���لێمانی‌و ش���اره‌كانی تر‌وه‌ك خۆیان‬ ‫ده‌مێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ركی س���ه‌رۆكی هه‌رێم‌و س���ه‌رۆكی‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و نوێنه‌ران���ی س���لێمانی‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ی كوردس���تان ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌‬ ‫چاوێ���ك ب���ه‌م بارودۆخه‌دا بخش���ێنن‌و‬ ‫هه‌ن���گاوی جدی‌و خێرا‌و هه‌مه‌الیه‌ن بنێن‬ ‫بۆ په‌راوێز نه‌خستنی سلێمانی‪.‬‬ ‫ئه‌ركی لێپرسراوانی بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتی نیش���تمانی به‌ده‌ره‌جه‌ی یه‌كه‌م‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ بیرێك له‌دوارۆژی ئه‌م ش���اره‌‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‌و خه‌ڵكه‌ك���ه‌ی‌ په‌راوێز نه‌خ ‌هن‌و‬ ‫ئیت���ر خه‌ڵك��� ‌ی ده‌ره‌وه‌ نه‌هێنن بیكه‌ن‬ ‫به‌حاكمی‌ مو‌تڵه‌قی‌ شار پێویسته‌ پرۆژه‌ی‬ ‫سیاس���ی‌و ئابوری‌و كلتوری‌و رۆشنبیری‬ ‫جیاوازی بۆ دابرێ���ژن‌و به‌دواداچونی‌ بۆ‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌رك���ی ئی���داره‌ی س���لێمانی‌و‬ ‫سیاس���ه‌تمدارانی‌و س���ه‌رمایه‌دارانی‌و‬ ‫رۆش���نبیرانی‌و رێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵگای‬ ‫مه‌ده‌نی‌و جه‌ماوه‌ری سلێمانیه‌ كه‌ بیرێك‬ ‫له‌دوارۆژی شاره‌كه‌یان بكه‌نه‌وه‌‌و به‌رێگای‬ ‫س���یڤیلی هه‌مه‌جۆر جه‌خت بخه‌نه‌ سه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵتی سیاس���ی‌و ئیداری بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ش���اره‌كه‌ زیاتر له‌ئێستا په‌راوێز‌و بچوك‬ ‫تر نه‌كرێته‌وه‌‪ ،‬به‌بچوكردنه‌وه‌ی سلێمانی‬ ‫ئه‌وانیش رۆڵیان بچوك ده‌بێته‌وه‌‪..‬‬ ‫ئه‌گه‌ر كار به‌م شێوه‌یه‌ی‌ ئێستا بڕوات‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا نه‌وه‌كان���ی داهاتوی ئه‌م ش���اره‌‪،‬‬ ‫رو ده‌كه‌ن���ه‌ هه‌مومان به‌گش���تی‌‌و هێزه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتداره‌كان به‌تایبه‌تی‌‌و ئه‌پرسن بۆ‬ ‫‌واتان له‌م شاره‌ كرد؟ كێ‌ به‌رپرسه‌ له‌م‬ ‫دواكه‌وتن‌و فه‌رامۆشكردنه‌؟ بۆ نه‌جواڵن؟‬ ‫بۆ كاتێ‌ رۆڵه‌ی‌ ئه‌م شاره‌تان له‌شۆڕش‌و‬ ‫گیانفیداكاری���دا پێویس���ت ب���و‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ئاش���تیدا پشتگوێتان خستن؟ یه‌كێتی‌‬ ‫نیش���تمانی‌ له‌ماوه‌ی‌ زیاتر له‌‪ 20‬س���اڵ‌‬ ‫حوكمرانی‌ ئه‌م ش���اره‌‪ ،‬توانیویه‌تی‌ چی‬ ‫پێش���كه‌ش بكات؟ كوا ش���وێن په‌نجه‌ی‌‬ ‫كومپانیاكانی‌؟ كوا پرۆژه‌ دیار‌و گه‌وره‌‌و‬ ‫ئیس���تراتیجیه‌كانی‌؟ رۆژێ‌ دێت خه‌ڵكی‌‬ ‫شار لێیان ئه‌پرسێته‌وه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫بۆچی‌ هه‌مو ئه‌و زه‌وی‌‌و زار‌و شاخ‌و گرد‌و‬ ‫دۆڵ‌‌و بینای‌ گه‌وره‌‌و گش���تی‌ حكومیه‌یان‬ ‫له‌س���ه‌ر خۆی���ان‌و كومپانیاكانیان تاپۆ‬ ‫كرد؟ ئه‌پرس���ن كه‌ سودتان نه‌بو بۆ ئه‌م‬ ‫شاره‌‪ ،‬بۆ ئه‌م زیانه‌تان لێدا؟‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫یاخیبونی‌ ساخته‌‬ ‫زانیار محه‌مه‌د‬ ‫ ‬ ‫ی‬ ‫گه‌له‌كج���ار كۆنه‌پارێ���زی‌‌و به‌رگر ‌‬ ‫هه‌روه‌ك یاخیبون خۆیان پیشانده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ی ئه‌م���ڕۆدا‪ ،‬دواكه‌وتویی‌و‬ ‫ل���ه‌ڕۆژگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌توانن له‌فۆرم ‌‬ ‫دۆگمایی‪ ،‬به‌ئاسان ‌‬ ‫نوێدا خۆیان وه‌ك یاخیگه‌ری‌‌و داهێنان‬ ‫نیش���انبده‌ن‪ .‬گه‌له‌ك دی���ارده‌و پارت‌و‬ ‫ی ئاڵۆزی‌‌و‬ ‫ش���اعیرو ڕۆشنبیر له‌پش���ت ‌‬ ‫ناڕونیی���ه‌و‌ه خۆیان حه‌ش���ارده‌ده‌ن‌و‬ ‫نه‌زان���ی‌‌و جه‌هلی���ان ده‌ش���ارنه‌وه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی نوێگ���ه‌ری‌‌و سه‌ركێش��� ‌‬ ‫بانگه‌ش��� ‌ه ‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‌و ئ���ه‌و ئاڵ���ۆزی‌‌و ناڕونیی��� ‌ه‬ ‫ده‌ستكرده‌‪ ،‬ناوده‌نێن یاخیبون‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ڕوكه‌ش��� ‌‬ ‫یاخیب���ون فۆرمێك��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫ێ قواڵی���ی‪ ،‬به‌ب��� ‌‬ ‫پێده‌درێ���ت‪ ،‬به‌ب��� ‌‬ ‫تێڕام���ان‌و هه‌ژاندن‪ .‬ئه‌م���ڕۆ ناوه‌ند‌ه‬ ‫ی زانكۆ‪،‬‬ ‫ئه‌كادیمییه‌كان‪ ،‬مامۆس���تایان ‌‬ ‫ی زۆر له‌ڕۆشنبیران‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬بڕێك ‌‬ ‫ی‬ ‫شاعیران‌و ڕۆژنامه‌نوسان‪ ،‬چاالكوانان ‌‬ ‫ی مه‌ده‌نی‌‪ ،‬مزگێنیی یاخیبون‬ ‫كۆمه‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫باڵوده‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬نه‌خوێندنه‌وه‌و بێباكی‌‌و‬ ‫ی ده‌ناسێنن‪.‬‬ ‫ڕق‌و كین ‌ه وه‌ك یاخیگه‌ر ‌‬ ‫ته‌نان���ه‌ت سیاس���یی ‌ه دێرینه‌كانی���ش‪،‬‬ ‫ی س���ه‌ركێش‌و‬ ‫خۆیان وه‌ك یاخیبویه‌ك ‌‬ ‫نوێخواز نمایش���ده‌كه‌ن‪ .‬ئه‌م چه‌ش���ن ‌ه‬ ‫یاخیبون��� ‌ه س���اختانه‌‪ ،‬ده‌ش���ێت ب���ۆ‬ ‫ماوه‌یه‌ك وه‌ك سه‌ركێشیی ڕاسته‌قین ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫خۆی���ان ده‌ربخه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاتین‌و ب ‌‬ ‫قواڵیی‌و بێ فیكرن‌و ئه‌به‌دی‌ نین‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی جنێودان به‌ئاین‌و باسكردن ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی���ی ده‌س���ه‌اڵت‌و نه‌چ���ون بۆ‬ ‫ی‬ ‫ده‌وام‌و خۆپیش���اندان‌و دروس���تكردن ‌‬

‫ی‬ ‫ی ڕۆشنبیری‌‌و ڕێكخراوو سازدان ‌‬ ‫ده‌زگا ‌‬ ‫ی بڕێك‬ ‫كه‌مپین‌و فیس���تیڤاڵ‪ ،‬نوس���ین ‌‬ ‫قه‌س���یده‌و به‌ناو توێژینه‌و‌ه به‌یاخیبون‬ ‫داده‌نێت‪ ،‬كه‌وتوه‌ته‌ هه‌ڵ ‌هی‌ گه‌وره‌وه‌‪.‬‬ ‫یاخیب���ون پێ���ش هه‌م���و ش���تێك‬ ‫ئیلتیزام���ه‌‪ ،‬ن���ه‌ك نابه‌رپرس���یاری‌‌و‬ ‫هه‌ڵهات���ن له‌به‌رپرس���یاری‌‪ .‬یاخیبون‬ ‫هه‌س���تكردن ‌ه به‌به‌رپرسیاری‌‌و جدیه‌ت‪.‬‬ ‫یاخیبون داهێنان‌و نوێگه‌ریی ‌ه له‌زمان‌و‬ ‫فیكرو زانس���تدا‪ .‬بڕێك له‌ڕۆشنبیران‌و‬ ‫ی بڕێك‬ ‫ش���اعیران دێن‌و به‌گوتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیتش���ه‌و ڕامبۆ‪ ،‬به‌دیتن ‌‬ ‫له‌گوته‌كان ‌‬ ‫ێ چوار فیلم‪ ،‬ده‌ڵێن یاخیبون‪ .‬ئه‌م‬ ‫س��� ‌‬ ‫یاخیبون ‌ه ساخته‌یه‌ش ده‌كه‌ن ‌ه پاساوێك‬ ‫بۆ ته‌نبه‌ڵ���ی‌‌و كارنه‌ك���ردن‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫بیرنه‌كردنه‌وه‌‪ .‬یاخیبون له‌كاركردنه‌و‌ه‬ ‫ده‌ستپێده‌كات‪.‬‬ ‫ناكرێت ئینسان هیچ كارێك نه‌كات‌و‬ ‫غه‌مگینی‌‌و ده‌قگرتن به‌خه‌مه‌و‌ه ناوبنێت‬ ‫یاخیب���ون‪ .‬ئه‌م ‌ه ته‌نبه‌ڵ���ی‌‌و بێباكی‌‌و‬ ‫نه‌خوێنده‌واریی���ه‌‪ ،‬نه‌ك سه‌ركێش���یی‬ ‫فیك���ری‌‪ .‬ئ���ه‌م یاخیبو‌ه س���اختانه‌‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫ی یاخیبون ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬وه‌ل ‌‬ ‫بانگه‌ش��� ‌ه ‌‬ ‫ی گه‌نده‌ڵن‪.‬‬ ‫ی ده‌زگایه‌ك��� ‌‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ر ‌‬ ‫ی بون���ه‌وه‌ران ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫داوا ‌‬ ‫وه‌ك سادقی‌ هیدایه‌ت ده‌ڵێت‪ ،‬گه‌ده‌یان‬ ‫ی گیانه‌وه‌ران‪ .‬له‌ته‌بایی‌و‬ ‫پڕ‌ه له‌گۆش���ت ‌‬ ‫ئاش���تییه‌كی‌ هه‌میشه‌یدا ده‌ژین له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌دا‪ .‬كاتێ���ك س���ه‌ركرده‌كان‬ ‫نه‌خۆشده‌كه‌ون‌و ده‌مرن‪ ،‬ئه‌م سه‌ركێش ‌ه‬ ‫ده‌مامك سازانه‌‪ ،‬ده‌كه‌ون ‌ه پاڕانه‌وه‌و نزا‬ ‫بۆ سه‌ركرد‌ه سیاس���یی ‌ه نه‌خۆشه‌كان‌و‬ ‫وه‌ك مه‌رجه‌ع دایانده‌نێن‌و فرمێسكیان‬ ‫ی حیزب‌و‬ ‫بۆ ده‌ڕێژن‪ .‬كاتێك مه‌كره‌م ‌ه ‌‬ ‫ێ وه‌زاره‌ت‌و حیزب‬ ‫كه‌رنه‌ڤاڵ‌و فیستیڤال ‌‬

‫ده‌كه‌وێت���ه‌كار‪ ،‬له‌پێ���ش هه‌موان���ه‌و‌ه‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ی به‌ش ‌‬ ‫ی داهێنانه‌و‌ه داوا ‌‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌درۆو ساخته‌و‌ه بانگه‌واز ‌‬ ‫ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌وان ‌ه‬ ‫یاخیب���ون ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬هێن���د‌ه ‌‬ ‫ترسناك‌و نه‌خوێنده‌وارن‪ ،‬ك ‌ه به‌ئاشكرا‬ ‫دژایه‌تیی نوێگ���ه‌ری‌‌و داهێنان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی یاخیب���ون‪،‬‬ ‫ی ڕاس���ته‌قین ‌ه ‌‬ ‫دوژمنان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫شاعیران‌و نوس���ه‌ران‌و ڕۆژنامه‌نوسان ‌‬ ‫بێبه‌ه���ره‌و گه‌م���ژه‌ن‪ ،‬ك��� ‌ه ئاڵۆزی‌‌و‬ ‫كارنه‌ك���ردن‌و گ���روپ دروس���تكردن‪،‬‬ ‫ناوده‌نێ���ن سه‌ركێش���ی‌‌و داب���ڕان‌و‬ ‫ڕه‌تدانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی فه‌ردییه‌و‬ ‫یاخیب���ون پرۆس���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌ناكامڵییه‌و‌ه ده‌ستپێده‌كات‌و یاخیبو‬ ‫ی داهێنان���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌یه‌وێ���ت‬ ‫له‌ڕێگ��� ‌ه ‌‬ ‫ی پڕبكات���ه‌وه‌‪ .‬یاخیبون‬ ‫ناكامڵییه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حیزبێ���ك‌و ڕه‌تكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫قبوڵكردن ‌‬ ‫ی دیك��� ‌ه نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵك���و‬ ‫حیزبێك��� ‌‬ ‫ی س���ه‌رجه‌م حیزبه‌كانه‌‪.‬‬ ‫ڕه‌تكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بڕێ���ك نه‌ریت‌و‬ ‫یاخیب���ون قبوڵكردن ‌‬ ‫ی دی نییه‌‪،‬‬ ‫ی بڕێ���ك نه‌ریت ‌‬ ‫ڕه‌تدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی سه‌رجه‌م نه‌ریت‌و‬ ‫بگر‌ه دژه‌وه‌ستانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ه���ا ته‌قلیدییه‌كانه‌‪ .‬یاخیبون له‌زات ‌‬ ‫ی ئاده‌میزاده‌وه‌‪،‬‬ ‫ئینسانه‌وه‌‪ ،‬له‌ناوه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌فیك���ره‌و‌ه ده‌س���تپێده‌كات‌و به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌و داهێنان���ه‌و‌ه به‌رده‌وام ‌‬ ‫به‌یاخیبونه‌ك ‌هی‌ ده‌دات‪.‬‬ ‫یاخیب���ون ش���تێك نیی��� ‌ه بیكه‌ین‌و‬ ‫له‌ش���وێنێكدا كۆتایی پێبێ���ت‪ .‬به‌ڵكو‬ ‫ی‬ ‫ئه‌به‌دیی���ه‌و مرۆڤ مه‌حكوم��� ‌ه به‌و‌ه ‌‬ ‫یاخیبێت‪ .‬هه‌روه‌ك د‪ .‬محه‌مه‌د كه‌مال‬ ‫ی "ب���ون‌و داهێنان"دا‬ ‫ی كتێب ‌‬ ‫له‌پایان��� ‌‬ ‫ی "م���رۆڤ هه‌یه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌بێت‬ ‫گوتویه‌ت ‌‬ ‫یاخی بێت"‪.‬‬

‫نامۆبون له‌خێراییدا‬ ‫یاخیبون قبوڵكردنی‌‬ ‫حیزبێك‌و‬ ‫ڕه‌تكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫حیزبێكی‌ دیكه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ڕه‌تكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫سه‌رجه‌م‬ ‫حیزبه‌كانه‌‪ ،‬یاخیبون‬ ‫قبوڵكردنی‌ بڕێك‬ ‫نه‌ریت‌و ڕه‌تدانه‌وه‌ی‌‬ ‫بڕێك نه‌ریتی‌‬ ‫دی نییه‌‪ ،‬بگره‌‬ ‫دژه‌وه‌ستانه‌وه‌ی‌‬ ‫سه‌رجه‌م نه‌ریت‌و‬ ‫به‌ها ته‌قلیدییه‌كانه‬

‫سه‌ردانێك بۆ تێپه‌ڕاندن‬

‫ی‬ ‫ فارس نه‌ورۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ر مه‌س���ه‌له‌یه‌ك كه‌‌ویسترا قس ‌ه ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر بكرێ���ت نابێت ته‌نی���ا له‌یه‌ك‬ ‫گۆش���ه‌و‌ه س���ه‌یر بكرێت‌و ئه‌بێت ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫مه‌سه‌له‌یاخود ڕوداو‌ه خوێندنه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بۆ بكرێت ك ‌ه چه‌ند‌ه له‌گه‌ڵ‌واقعدا‬ ‫چڕ ‌‬ ‫ی سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫دێته‌وه‌‪ ،‬سه‌ردانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی كوردس���تان‌و‬ ‫ی بۆ باكور ‌‬ ‫به‌ڕێز بارزان ‌‬ ‫ی له‌الیه‌ن سه‌رۆك‬ ‫ی به‌فه‌رم ‌‬ ‫پێشوازیكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫ی توركیا مانا ‌‬ ‫‌وه‌زیران��� ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه بۆ ئێم ‌ه‌وه‌كو كورد‌و بۆ ئه‌وانیش‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫‌وه‌كو تورك‪ ،‬س���ه‌ردانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی چه‌قبه‌ستو‬ ‫ی قۆناغێك ‌‬ ‫هه‌رێم تێپه‌ڕاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌ڕینه‌و‌ه بۆ قۆناغێك ‌‬ ‫بو به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫ت���ر‌و ئه‌كرێت له‌م���ه‌ودوا قۆناغ به‌ند ‌‬ ‫بۆ بكرێت بۆ ئ���ه‌و قۆناغ ‌ه‌وات ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی كورد‌و ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫قس���ه‌مان له‌په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و‬ ‫توركیا ك���رد له‌ئه‌ده‌بیات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردیدا بڵێی���ن قۆناغ ‌‬ ‫ڕاگه‌یاندن��� ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك چونك ‌ه‬ ‫ی س���ه‌ردانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئایدیۆلۆژیای ‌‬ ‫ی چه‌قبه‌س���تو ‌‬ ‫قۆناغ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تێپه‌ڕاند‪ ،‬سه‌ردانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫شۆڤێنیس���ت ‌‬ ‫ی ڕه‌ن���گاو ڕه‌نگ‬ ‫س���ه‌رۆك تابلۆیه‌ك��� ‌‬ ‫ی شڤان په‌روه‌ر‬ ‫بو‪ ،‬ده‌ستنیش���انكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆك په‌یام ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ش���انده‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هونه‌ری‌‌و شۆڕش���گێڕی‌‌و ئاشتبونه‌و‌ه ‌‬ ‫كورد‌و تورك��� ‌ه له‌ڕێگ��� ‌هی‌ هونه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ی سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا‌وتاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی نه‌بو به‌ڵكو‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫ته‌نیا په‌یامێك ‌‬ ‫ی بو ك ‌ه داوایكرد‬ ‫ی ئینس���ان ‌‬ ‫ڕه‌هه‌ندێك ‌‬ ‫با چیتر خوێ���ن له‌نێوان كورد‌و توركدا‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رقه‌راربێت‌و ئاماژ‌ه ‌‬ ‫نه‌ڕژێت‌و ئاشت ‌‬ ‫ی قورستره‌‌و‬ ‫ی ئاش���ت ‌‬ ‫به‌وه‌ش دا ك ‌ه ڕێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه ئه‌و ش���ه‌ڕ‌ه كۆتای ‌‬ ‫ته‌مه‌ننا ‌‬ ‫ی ئه‌و ش���ه‌ڕین‬ ‫پێبێ���ت‌و ئێم ‌ه ئاماد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاش���ت ‌‬ ‫له‌پێناو ئاش���تیدا‌وات ‌ه باج ‌‬ ‫ی‬ ‫بده‌ین له‌هه‌مانكاتدا ئه‌و سه‌ردان ‌ه ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی جوگرافیه‌و‌ه‬ ‫سه‌لماند كورد ئه‌گه‌ر له‌ڕو ‌‬ ‫ی س���ایكۆلۆجیه‌و‌ه‬ ‫دابه‌ش���كراو‌ه له‌ڕو ‌‬ ‫ی���ه‌ك نه‌ته‌وه‌ی��� ‌ه بۆی ‌ه ئه‌م س���ه‌ردان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌ییه‌‌و ده‌رگایه‌ك ‌‬ ‫ده‌ستكه‌وتێك ‌‬ ‫نوێی��� ‌ه بۆ هه‌مو كوردان بۆی ‌ه‌واباش��� ‌ه‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی حزب���ی‌‌و ئایدیۆلۆژ ‌‬ ‫خۆیندن���ه‌و‌ه ‌‬

‫ئه‌ردۆغان‌و بارزانی له‌ئامه‌د‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م سه‌ردان ‌ه نه‌كرێت به‌ڵكو به‌دیدێك ‌‬ ‫ی سه‌یر‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌یی‌‌و سیاس ‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئایدیۆلۆژ ‌‬ ‫بكرێت‌و نه‌درێت ‌ه به‌رتوانج ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی ئایدیۆلۆژ ‌‬ ‫چونك��� ‌ه خوێندن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫هه‌رمه‌س���ه‌له‌یه‌ك خه‌له‌ل��� ‌‬ ‫دروستده‌كات له‌به‌ر ئه‌و‌ه پێی‌‌وایه‌ هه‌مو‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫چاره‌سه‌ره‌كان له‌ال ‌‬ ‫ی كه‌متریان‬ ‫ئایدیۆلۆژیه‌كان ئاماده‌ییه‌ك ‌‬ ‫ی له‌گ���ه‌ڵ هه‌لومه‌رج ‌ه‬ ‫هه‌ی ‌ه ب���ۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫گ���ۆڕاوه‌كان بگونجێ���ت له‌بنه‌ڕه‌ت���دا‬ ‫ی ڕونتر ده‌بێت‌واقعیان ‌ه‬ ‫بۆی ‌ه بۆ ئاس���ۆ ‌‬ ‫ی ك ‌ه‌واقع‬ ‫مامه‌له‌بكرێ���ت به‌و ڕێس���ای ‌ه ‌‬ ‫ی‌وات ‌ه ئه‌بێت هه‌مو الیه‌ك له‌و‌ه‬ ‫هه‌یه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئایدیۆلۆژ ‌‬ ‫بگه‌ی���ن‌واق���ع به‌خه‌ون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بابه‌تیان ‌ه ‌‬ ‫ناگۆڕێ���ت‌و‌واقع‌و ڕێس���ا ‌‬ ‫خ���ۆی‌ هه‌ی ‌ه بۆی��� ‌ه ئه‌بێ���ت بابه‌تیان ‌ه‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندن بۆ سه‌ردانه‌ك ‌ه بكرێت‌و‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ه���اوكاری‌ هه‌نگاوه‌كان��� ‌‬ ‫هه‌رێ���م بین تابتوانێت ئ���ه‌و په‌یامه‌ش‬ ‫له‌مهاب���اد‌و قامیش���لو ڕابگه‌یه‌نێ���ت‌و‬ ‫ی تێكه‌ڵ به‌و‬ ‫ی حزب��� ‌‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫ملمالنێ��� ‌‬ ‫هه‌نگاو‌ه نه‌ته‌وه‌ییان ‌ه نه‌كرێت‪ ،‬ڕاس���ت ‌ه‬ ‫ی له‌توركیا له‌س���ه‌ره‌تادای ‌ه به‌اڵم‬ ‫ئاشت ‌‬

‫ی‬ ‫ی س���ایكۆلۆژیه‌و‌ه كورد ئاماده‌ی ‌‬ ‫له‌ڕو ‌‬ ‫ی زیاتر هه‌یه‌‌و هه‌ندێك‬ ‫ی بۆ خه‌بات ‌‬ ‫باش ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی گرنگ ڕویداو‌ه ئه‌گه‌ر دوێن ‌‬ ‫گۆڕانكار ‌‬ ‫ی بو‬ ‫ی ش���اخاو ‌‬ ‫له‌توركی���ا كورد تورك ‌‬ ‫ی برا باس ده‌كرێت‬ ‫ئه‌مڕۆ‌وه‌ك نه‌ته‌و‌ه ‌‬ ‫ی قاچاخ بو‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫ێ زمان ‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر دوێن ‌‬ ‫ی كوردس���تان له‌ئامه‌د‬ ‫ئه‌مڕۆ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی كوردان‬ ‫ی ب���اس له‌یه‌كێت��� ‌‬ ‫به‌ك���ورد ‌‬ ‫ئ���ه‌كات‪ ،‬كه‌وات ‌ه ئ���ه‌م پێش���كه‌وتن ‌ه‬ ‫سیاسی ‌ه ده‌رفه‌تێكه‌‌و پێویست ‌ه بتوانین‬ ‫ی‬ ‫ی گرێ ‌‬ ‫ی پێبده‌ین‌و تێكه‌ڵ ‌‬ ‫زیاتر گه‌ش ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌كه‌ین ئه‌م ‌ه چون ‌ه پێشه‌و‌ه ‌‬ ‫سیاس ‌‬ ‫ی نه‌كرێ���ت‌و‬ ‫هه‌موان���ه‌‌و ب���ا به‌حزب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌یی‌‌و نیش���تمان ‌‬ ‫لێكدانه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ هاتو‌ه‬ ‫ب���ۆ بكرێت چونك ‌ه كات ‌‬ ‫هه‌ندێ���ك ملمالنێ‌ هه‌ی��� ‌ه تێیپه‌ڕێنین‌و‬ ‫ی بكه‌ین‬ ‫ی ته‌واو نه‌ك���راو‌ه ته‌واو ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫ی ك ‌ه كراویش ‌ه گومان ‌‬ ‫نه‌ك ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی سه‌رۆك‬ ‫دروست بكه‌ین‪ ،‬ئه‌م سه‌ردان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌قبه‌س���تو ‌‬ ‫ی قۆناغێك ‌‬ ‫تێپه‌ڕاندن��� ‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و ئاب���وری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و‬ ‫ی توركیادا‬ ‫ی ب���و له‌كۆمه‌ڵگا ‌‬ ‫جیهانبین ‌‬ ‫ی كورد ‪.‬‬ ‫به‌رامبه‌ر مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬

‫‪13‬‬

‫ڕاسته‌ ئاشتی‌‬ ‫له‌توركیا‬ ‫له‌سه‌ره‌تادایه‌‬ ‫به‌اڵم له‌ڕوی‌‬ ‫سایكۆلۆژیه‌وه‌ كورد‬ ‫ئاماده‌یی‌ باشی‌ بۆ‬ ‫خه‌باتی‌ زیاتر هه‌یه‌‌و‬ ‫هه‌ندێك گۆڕانكاری‌‬ ‫گرنگ ڕویداوه‌‬

‫ ئاراس فه‌تاح‬ ‫مرۆڤی مۆدێرن کێشەی کاتی ھەیە‪.‬‬ ‫ئ���ەم مرۆڤ���ە به‌ش���ێوەیەکی گش���تی‬ ‫بەدەس���ت کەمیی کاتەوە دەناڵێنێت‌و‬ ‫خ���ەون به‌کات���ی زۆرەوە دەبینێ���ت‪.‬‬ ‫له‌ژیانی مرۆڤدا کات بەچەندین ش���ێواز‬ ‫ھەڵسوکەوتی لەگەڵدا دەکرێت‪ ،‬بۆنمونە‪:‬‬ ‫کات بەفیرۆدەدرێ���ت‪ ،‬پەیدادەکرێ���ت‪،‬‬ ‫دەس���تدەکەوێت‪،‬‬ ‫دەفەوتێ���ت‪،‬‬ ‫دەدزرێت‪،‬دەبەخش���رێت‪ ،‬تێپەڕدەبێت‪،‬‬ ‫دەکوژرێ���ت‪،‬‬ ‫لەدەس���تدەدرێت‪،‬‬ ‫دەکڕدرێتەوەو ھتد‪ .‬ھەرکاتێک مرۆڤی‬ ‫مۆدێ���رن کات���ی کەمدەبێت‪ ،‬س���ەری‬ ‫لێدێت���ەوە ی���ەک‪ ،‬ھەرکاتێکیش کاتی‬ ‫زۆربێت توشی مەلەل دەبێت‌و نازانێت‬ ‫کاتەک���ەی چ���ۆن بکوژێ���ت‪ .‬خێرایی‬ ‫خەس���ڵەتی س���ەرەکیی تێگەش���تنی‬ ‫مرۆڤ���ە بۆ کات‌و کەمیی کاتیش خەمی‬ ‫گەورەیەتی‪ .‬رۆبینسن گۆدبای رای‌وایە‬ ‫کە برسێتی چیدی برسێتی نییە لەبەر‬ ‫نەبونیخواردن‪ ،‬بەڵکو برسێتی مۆدێردن‬ ‫بریتییە له‌برسێتی کات‪ ،‬لەبەر نەبونی‬ ‫کات‪ .‬ئابوریناسی س���ویدیش شتافان‬ ‫ب‪ .‬لین���دەر رای‌وایە ک���ە کۆمەڵگاکان‬ ‫چەن���دە دەوڵەمەن���د‌و خۆش���نود بن‪،‬‬ ‫ئەوەندە کات لەو کۆمەڵگایانەدا کەمە‌و‬ ‫چەن���دەش ھەژار بن‪ ،‬ئەوەندە کات لەو‬ ‫کۆمەڵگایانەدا زۆرە‪ .‬بەم چەشنەمرۆڤی‬ ‫خۆش���گوزەران ئ���ەو مرۆڤەی���ە ک���ە‬ ‫خۆش���بەخت نیی���ە لەگەڵ ب���ڕی ئەو‬ ‫کاتەی بۆ ژی���ان ھەیەتی‪،‬چونکی‌وەکو‬ ‫سۆس���یۆلۆگی ئەڵمانی ھارتموند رۆزا‬ ‫له‌کتێبه‌بەناوبانگەکەیدا لەسەر خێرایی‌و‬ ‫نامۆبون دەڵێت‪ :‬خێرایی ژیانی کردوە‬ ‫به‌پرۆس���ەیەکی مەترس���یدار‌و چەمکی‬ ‫"ژیانی ب���اش"ی گۆڕیوە ب���ۆ رژێمێک‬ ‫له‌نامۆبون‪.‬‬ ‫کات‌و خێرایی دو کایەی گرنگی ژیانی‬ ‫مرۆڤی مۆدێرن پێکدەھێنن‪ .‬دیارە کەم‬ ‫نین ئەو بیریارانەیکە پرۆسەی مۆدێرنە‬ ‫به‌مێ���ژوی خێراییەوە دەبەس���تنەوە‌و‬ ‫رایان‌وای���ە بۆئ���ەوەی بتوانی���ن باس‬ ‫لەکۆمەڵگای مۆدێ���رن بکەین‪ ،‬دەبێت‬ ‫ب���اس له‌خێرای���ی بکەین‪ .‬له‌ئاس���تی‬ ‫ئابوریدا پرۆسەی دابەشکردنیکار مانای‬ ‫کەمکردنەوەی کاتە بۆ ژیان‌و زۆرکردنی‬ ‫کات���ە ب���ۆ بەرھەمھێنان‪ .‬له‌ئاس���تی‬ ‫تەکنیکداپرۆس���ەی داھێنانی نوێ بوە‬ ‫به‌ھۆکارێ���ک بۆ کورتبون���ەوەی کات‌و‬ ‫ش���وێن‪ ،‬لەئاس���تی ئیداریشداپرۆسەی‬ ‫بەعەقالنیک���ردن مان���ای خێراکردن���ی‬ ‫بەرھەمهێنان‪ ،‬کە لەپشتییەوە ئیرادەی‬ ‫کۆنترۆڵکردنیزەمەن‌و شوێن‌و سروشت‬ ‫کاردەکات‪.‬‬ ‫ل���ەم س���ەردەمەی ئەمڕۆمان���دا‬ ‫خێرای���ی دەس���تکارییەکی گ���ەورەی‬ ‫ماناکان���ی "کات"ی ک���ردوە‌و چی���دی‬ ‫ئەومان���ا‌و بەھایان���ەی ک���ە "کات"‬ ‫له‌قۆناغەکانی س���ەرەتای پرۆس���ەی‬ ‫بەپیشەس���ازیکردن ھەیب���و‪‌ ،‬وەک���و‬ ‫خۆینەماوە‌و گۆڕانی بەس���ەردا ھاتوە‪.‬‬ ‫ھارتمون���د رۆزا له‌چەندی���ن نوس���ین‌و‬ ‫باڵوکراوەی جیاجیادا لەس���ەرچەمکی‬ ‫خێرایی‌وەس���تاوە‌و‌وایدەبینێت گەرچی‬ ‫دابەش���کردنی کات بەس���ەر "کات بۆ‬ ‫ئیشکردن"‌و "کات بۆ ژیان" یەکێک بو لەو‬ ‫دابەشکردنە قواڵنەی کۆمەڵگا کە مرۆڤی‬ ‫مۆدێرن له‌رێگای عەقالنییەت‌وداھێنانی‬ ‫تەکنیکی مۆدێرنەوە دایدەھێنێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫مرۆڤی پۆست مۆدێرن چیدی جیاکاریی‬ ‫له‌نێ���وان کاتیئیش���کردن‌و کاتی ژیاندا‬ ‫ناکات‪ .‬بۆ نمونە خوێندنەوەی ئیمەیل‬ ‫یان‌وەرگرتن���ی تەلەفۆن‌وەاڵمدانەوەیان‬ ‫له‌ماڵەوە‪ ،‬بوە به‌پرۆسەیەکی ناوەکیی‬ ‫تێکەاڵوبونی جیھان���ی ژیان‌و جیھانی‬ ‫کار‌وکاڵبونەوەی سنورەکانی نێوانیان‪.‬‬ ‫مرۆڤی سەردەم "کات"ی کەمە‪ .‬پێش‬ ‫بەکاربردنی مۆبایل‌و ئینتەرنێت کاتمان‬ ‫زۆر ب���و بۆ یەکتر‪،‬بەاڵم له‌س���ەردەمی‬ ‫دیگیتالبونی پەیوەندییەکاندا کە خێرایی‬ ‫رۆڵێکی گەورەی تێدا دەبینێت‪ ،‬کاتمان‬ ‫بۆیەکت���ر کەمتربوەت���ەوە‌و تەنان���ەت‬ ‫گەشتۆتە ئاستێک کە باس له‌نەمانیشی‬ ‫بکەی���ن‪ .‬ھارتمون���د رۆزا رایوای���ە کە‬ ‫پەیوەندیی���ە مرۆیی���ەکان لەگەڵ ئەم‬ ‫خێراییەدا گۆڕانی جەوھەرییان بەسەردا‬ ‫ھاتوە‪ ،‬ب���ۆ نمونەکات���ی پێکەوەژیانی‬ ‫مرۆڤ���ەکان کەمیکردۆت���ەوە‌و گۆڕینی‬ ‫پەیوەندییەکانی���ش له‌زۆربون���دان‪.‬‬ ‫زەمەنیپێکەوەبون���ی ئینس���انەکان‬ ‫له‌پەیوەندییە کۆمەاڵیەتییەکاندا لەچاو‬ ‫سەردەمی پێش مۆدێرنەدا تەنانەتلەچاو‬ ‫سەردەمی پێش سەرھەڵدانی کەرەسە‬

‫خێرایی ژیانی کردوە‬ ‫به‌پرۆسەیەکی‬ ‫مەترسیدار‌و چەمکی‬ ‫"ژیانی باش"ی‬ ‫گۆڕیوە بۆ رژێمێک‬ ‫له‌نامۆبون‬ ‫مۆدێرنەکان���ی پەیوەندییش���دا کورتتر‬ ‫بوەت���ەوە‪ ،‬خواردنم���ان خێ���را بوە‌و‬ ‫فاس���ت فود بوە به‌کولتوری خواردنی‬ ‫مرۆڤ���ی مۆدێ���رن‪ ،‬لەب���ری ئ���ەوەی‬ ‫دابنیشێت‌و بەئیس���راحەت نانبخوات‪،‬‬ ‫بەڕێ���گاوە لەفەیەکی بەدەس���تەوەیە‌و‬ ‫بەدەس���تەکەی تریش���ی به‌مۆبای���ل‬ ‫قس���ەدەکات‪،‬کۆمپیوتەرەکان ت���ا دێت‬ ‫خێراتر دەب���ن کەچی بەرامبەر بەوەش‬ ‫تەمەنیان کورتتردەبێت���ەوە‪ .‬تەنانەت‬ ‫نوس���ەر‌و زانایانی���ش لەم���ڕۆدا زۆرتر‬ ‫دەنوس���ن‪ ،‬تاوەکو ش���وێنگەی خۆیان‬ ‫له‌شوێنی کار‌و روبەری گشتیدا لەدەست‬ ‫ن���ەدەن‪ .‬گفتوگ���ۆکان کورتبونەتەوە‌و‬ ‫له‌چاوپێکەوتنەکانیش���دا دەبێت خێرا‬ ‫قسەبکرێت‪،‬بۆئەوەی لەو ماوە کەمەی‬ ‫کە لەبەردەس���تدایە بتوانرێت زۆرترین‬ ‫زانیاریی بگەیەنرێتە بیسەران‌وبینەران‪.‬‬ ‫ئەم خێراییە مانای ئەوە نییە کە کاتمان‬ ‫زیاد دەبێت یان روبەری ئازادییەکانمان‬ ‫گەورەتر دەبێتەوە‪،‬بەڵکو‌وەکو ھارتموند‬ ‫رۆزا دەڵێت فۆرمێکی نوێی تۆتالیتاریزم‬ ‫بەڕێوەیە کە زەمەن‌و شوێنیمرۆڤەکان‬ ‫بچوکدەکات���ەوە‪ ،‬پەیام���ی ئەم فۆرمە‬ ‫له‌ژیان پێمان دەڵێت‪" :‬ئەوەی خێرایە‬ ‫دەیباتەوە‌وئ���ەوەی خ���اوە دەدۆڕێت‌و‬ ‫ئەوەی پەلەیەتی پێشدەکەوێت‌و ئەوەی‬ ‫خاوخلیچکە دوادەکەوێت‪ ".‬ئەم پەیامە‬ ‫بەھای نوێ بەرھەمدەھێنێت‪ ،‬بەھاگەلێک‬ ‫ک���ە چیدی رێز بۆ ئەو کەس‌و ش���تانە‬ ‫نامێنن کە ھێمنو لەس���ەرخۆن‪ .‬چیدی‬ ‫مرۆڤی پی���ر لەم س���ەردەمەی ئێمەدا‬ ‫جێگای رێ���ز نییە‪ ،‬بەڵک���و ھۆکارێکە‬ ‫بۆدواکەوت���ن‌و درەنگکەوتن‪ ،‬ئەگەرێکە‬ ‫بۆ دۆڕان‌و نەگەشتن به‌ئامانج‪ .‬خێرایی‬ ‫خەریک���ە له‌پ���ەل‌و پۆم���ان دەخات‌و‬ ‫لوش���ماندەدات‪ .‬لیس���تی ئەو شتانەی‬ ‫ک���ە دەبێ���ت رۆژانە بیکەی���ن تا دێت‬ ‫درێژتردەبێتەوە‪،‬دۆزین���ەوەی کاتی���ش‬ ‫ب���ۆ جێبەجێکردنی ئ���ەم "ئەبێت"انە‬ ‫تادێت بەرتەس���کتر دەبێت���ەوە‪ .‬ئێمە‬ ‫فریاناکەوین‪،‬کات���ی ئەوەم���ان نیی���ە‬ ‫س���ەری خۆم���ان بخورێنی���ن‪ ،‬چجای‬ ‫دەگاتە س���ەری خەڵکی ت���ر‪ .‬خێرایی‬ ‫بۆ ھارتمون���درۆزا پەیوەندی به‌رێژەی‬ ‫کات���ی کارکردن���ەوە نیی���ە‪ ،‬بەڵک���و‬ ‫له‌ج���ەوھەردا پەیوەندی به‌ژمارەی ئەو‬ ‫کردەکۆمەاڵیەتییان���ەوە ھەیە کە ئێمە‬ ‫له‌رۆژێک���دا دەبێ���ت جێبەجێیبکەین‪.‬‬ ‫پرۆسەی کردە کۆمەاڵیەتییەکانمان تا‬ ‫دێت زۆرتر دەبێت‌و ئەمەش‌وادەکات کە‬ ‫کاتمان بەبەردەوامی���ی کەمتربێتەوە‪.‬‬ ‫مرۆڤ لەوکاتانەداھەس���ت بەوەدەکات‬ ‫کە لەژێر فش���اری کاتدایە‪ ،‬کاتێک کە‬ ‫ئەو‌وەزیفان���ەی کە بەس���ەریەوەیە لەو‬ ‫ماوەدیاریک���راوەدا جێبەجێینەکات کە‬ ‫لەبەردەستیایەتی‪ .‬ھەر ئەم واقیعەشە‬ ‫‌وادەکات ک���ە زۆرینەی ئینس���انەکان‬ ‫لەکاتی پشوشدا بیر لەو شتانە بکەنەوە‬ ‫کە فریای جێبەجێکردنیان نەکەوتون‪.‬‬ ‫ئەمەش لەڕاستیدا مانای کوشتنی ھەمو‬ ‫ئەو روبەرانەی���ە کە مرۆڤ لەدەرەوەی‬ ‫شوێنی کارکردن بۆ ژیانھەیەتی‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫دور‬ ‫گۆشه‌یه‌که‬ ‫‌ سه‌ردار عه‌زیزو نیاز نه‌جمه‌دین‌ ده‌ینوسن‬

‫گه‌مه‌ك ‌ه لێره‌و‌ه ده‌ستپێده‌کات‬

‫نزیک شیکارێکی سیاسی بۆ بانگهێشتکردنی نەوشیروان مستەفا لەالیەن مەسعود بارزانییەوە‬ ‫ئاری ئەبوبەکر‬

‫به‌سعودیه‌كردنی هه‌رێم‪:‬‬ ‫ره‌هه‌ندی ده‌ره‌وه‬ ‫سه‌ردار عه‌زیز‬ ‫ئه‌و مۆدێله‌ی که به‌ڕێز کاک مه‌ریوانی‬ ‫وری���ا قانیع ده‌خوازێت به‌کاریبه‌رێت بۆ‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی مۆدێلی ده‌سه‌اڵت له‌هه‌رێم‬ ‫به‌گش���تی‌و الی پارت���ی دیموکرات���ی‬ ‫کوردس���تان به‌تایبه‌ت که ن���اوی ناوه‬ ‫مۆدێل���ی به‌س���عودیکردن پێویس���تی‬ ‫به‌ڕاڤه‌ی تیوری زیاتر هه‌یه‪ .‬دیاره ئه‌گه‌ر‬ ‫مۆدێله‌ك���ه ته‌نها وه‌ك ئاس���انکاریه‌ك‬ ‫بێت بۆ باش���تر تێگه‌یش���تن‪ ،‬نه‌ك بۆ‬ ‫تیورێزه‌کردنی سیس���ته‌می سیاس���ی‬ ‫هه‌رێم ئه‌وه جیایه‪ .‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر ئامانج‬ ‫تیوریزه‌کردنبێت ئه‌وا ده‌بێت زۆرێک له‬ ‫سه‌ر کێش���ه‌ی وه‌ك دوالیزمی‪ :‬مۆدێل‪/‬‬ ‫الس���ایی‪ ،‬مۆدێ���ل‪ /‬واقیع‌و ش���ێوازی‬ ‫پیاده‌ك���ردن‌و ته‌رجه‌مه‌كردن���ی مۆدێل‬ ‫بدوێین‪.‬‬ ‫دیاره مۆدێلی س���عودی‪ ،‬مۆدێلێکی‬ ‫تایبه‌ت نی���ه‪ .‬به‌مانای ئ���ه‌وه مۆدێلی‬ ‫ده‌سه‌اڵت له‌سعودیه مۆدێلێک نیه ته‌نها‬ ‫له‌س���عودیه هه‌بێت‪ ،‬به‌ڵکو مۆدێلێکی‬ ‫فراوانه له‌جێگاکانی تریش بونیان هه‌یه‪،‬‬ ‫ك چۆن له‌کوێت تایبه‌تمه‌ندی‬ ‫به‌اڵم وه‌ ‌‬ ‫جی���اوازی خ���ۆی هه‌ی���ه‪ ،‬له‌ئیمارات‬ ‫هه‌روه‌ها‪ ،‬له‌سعودیه‌ش به‌هه‌مانشێوه‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی کرۆکی ئه‌م مۆدێله‌یه له‌ده‌سه‌اڵت‬ ‫ئه‌وه‌یه که میشێل حه‌رب ناوی ده‌نێت‬ ‫هه‌مو له‌ناو خێزاندا‪ ،‬له‌کتێبێك به‌هه‌مان‬ ‫ناوه‌وه‪ .‬حه‌رب له‌سه‌ره‌تادا به‌راوردێک‬ ‫ده‌كات له‌نێ���وان لیبیاو کوێتدا؛ ش���ا‬ ‫ئیدری���س له‌لیبیا شکس���تیهێنا چونکه‬ ‫هی���چ کام له‌ئه‌ندامانی خێزان‌و خزمانی‬ ‫نه‌كرده ب ‌هر‌پرسی بااڵ له‌حکومه‌ته‌که‌یدا‪.‬‬ ‫هه‌رزو که پی���ری لێیدا وه‌ها ده‌رکه‌وت‬ ‫که الوازه‌و له‌زه‌تی هاتنه ده‌سه‌اڵتی الی‬ ‫عه‌قید قه‌زافی جواڵند‪ ،‬که ئه‌فسه‌رێکی‬ ‫الدێی خێوه‌تنش���ین بو؛ که‌وتبوه داوی‬ ‫کاریزمای جه‌مال عبدولناسره‌وه‪ .‬به‌اڵم‬ ‫له‌کوێت ده‌سه‌اڵت هه‌تا ئه‌مڕۆ درێژه‌ی‬ ‫هه‌ی���ه چونک���ه بنه‌ماڵه‌ی ئالس���ه‌باح‬ ‫سه‌رکه‌وتوبون له‌وه‌ی که به‌رپرسیارێتیه‬ ‫گرنگه‌كان له‌نێو خێزاندا بهێڵنه‌وه‪ .‬ئه‌م‬ ‫مانه‌وه‌ی سیسته‌می پاشایی بنه‌ماڵه‌یی‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌به‌رامب���ه‌ر هه‌ڵچونێكی و‌‌ك‬ ‫به‌هاری عه‌ر‌هی‌یدا ئه‌مڕۆ مایه‌ی رامانه‬ ‫له‌ناوه‌نده ئه‌کادیمیه‌کان‪ .‬خانه‌ی بیری‬ ‫ناس���راوی ئه‌ڵمانی گی���گا پرۆژه‌یه‌كی‬ ‫ل���ه‌م ب���اره‌وه هه‌ی���ه‪( .‬هه‌رچه‌ن���ده‬ ‫پرۆژه‌که مایه‌ی ره‌خنه‌یه‌كی زۆره‪ ،‬من‬ ‫لێکۆڵه‌ره‌وانی خانه‌ی بیره‌که ده‌ناسم‌و‬ ‫له‌کۆنفرانس���ێکی تایب���ه‌ت له‌ئه‌ڵمانیا‬ ‫پێکه‌وه‌بوین‪ ،‬خۆش���م له‌گی���گا بوم)‪.‬‬ ‫دی���اره ئه‌مڕۆ کوێ���ت له‌قه‌یراندایه‌ که‬ ‫ناتوانێ���ت دیموکراس���ی‌و پاش���ایه‌تی‬ ‫پێکه‌وه گرێبدات‪ .‬پاڵنه‌ری دیموکراسی‬ ‫له‌و واڵت���ه هۆکاره‌كه‌ی دراوس���ێیه‌تی‬ ‫عێراق‌و به‌هێزی���ی چینی بازرگانی ئه‌و‬ ‫واڵته‌یه‪ .‬ئه‌مانه چیمان پێده‌ڵێن‪ :‬ئه‌وه‌ی‬ ‫رون���ه ئه‌وه‌ی���ه که ئه‌گه‌ر ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی به‌رێوه‌ب���ردن له‌ده‌س���تی‬ ‫بنه‌ماڵ���ه‌دا بمێنێته‌وه ئ���ه‌وا حاکمێتی‬ ‫ده‌مێنێت���ه‌وه‪ .‬دیاره ب���ۆ به‌رێوه‌بردنی‬ ‫ئه‌م شێوازه له‌ده‌سه‌اڵت هه‌ر خێزانێکی‬ ‫حاکم شێوازی تایبه‌تی خۆی هه‌یه‪ .‬بۆ‬ ‫نموونه شا نشینی سعودیه پێنج بازنه‬ ‫به‌ڕێ���وه‌ی ده‌بات‪ ،‬وه‌ك س���عودیناس‬ ‫وه‌مزاوی ئه‌لره‌ش���ید پێمانده‌ڵێت؛ ئه‌م‬ ‫بازنان���ه بریتین له‌بازن���ه‌ی منداڵه‌كانی‬ ‫فه‌هد‪ ،‬عه‌بدواڵو منداڵه‌كانی‪ ،‬سوڵتان‪،‬‬ ‫سه‌لمان‪ .‬دیاره سیسته‌می دایکایه‌تیش‬ ‫رۆڵ ده‌بینێ���ت؛ ئه‌وان���ه‌ی که دایکیان‬ ‫س���دێریه له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وانیتردا‪ .‬به‌اڵم‬ ‫وه‌مزاوی ده‌ڵێت زیاتر ساته مێژوییه‌كه‬ ‫بڕی���ارده‌ره‪ .‬ده‌بێت ئاماژه به‌وه‌ بده‌ین‬ ‫ک���ه پێگ���ه‌ی حوکم داب���ه‌ش ده‌كرێت‬ ‫به‌س���ه‌ر دو به‌شدا‪ :‬به‌ش���ێک پێگه‌ی‬ ‫هه‌س���تیار‪ ،‬وه‌ك ئاس���اییش‌و پ���اره‪،‬‬ ‫به‌ش���ێکی ت���ر پێگ���ه‌ی ته‌کنیکی‪ .‬بۆ‬ ‫نمونه ته‌ماش���ی رۆڵی ئاشتی هه‌ورامی‬ ‫وه‌ك ته‌کنیککارێک���ی پێویس���ت بکه‬ ‫له‌پێگه‌ی ده‌سه‌اڵتی بنه‌ماڵه‌ییدا‪ .‬مێژوو‬ ‫شێوازی هاتنی ئاشتی هه‌ورامی بۆ نێو‬ ‫سیاسه‌تی هه‌‌رێم مایه‌ی سه‌رنجه‪.‬‬ ‫ئێمـ���ه له‌کوردس���تان هێش���تا‬ ‫له‌سه‌ره‌تاکانی حوکمی بنه‌ماڵه‌ییداین‪،‬‬ ‫ئایا چۆن ده‌ستاوده‌ستی (پشتاوپشتی)‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت له‌نێو خۆیاندا رێکده‌خه‌ن؟‬ ‫بۆ نمونه حی���زب چ رۆڵێک ده‌بینێت؟‬

‫مۆدێلی سعودی‪،‬‬ ‫مۆدێلێکی تایبه‌ت نیه‪.‬‬ ‫به‌مانای ئه‌وه مۆدێلی‬ ‫ده‌سه‌اڵت له‌سعودیه‬ ‫مۆدێلێک نیه ته‌نها‬ ‫له‌سعودیه هه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌ڵکو مۆدێلێکی‬ ‫فراوانه له‌جێگاکانی‬ ‫تریش بونیان هه‌یه‬ ‫ئایا حیزبێک���ی وه‌ك پارتی دیموکراتی‬ ‫کوردس���تان ته‌نها ئامرازێکه که له‌گه‌ڵ‬ ‫گه‌وره‌ب���ون‌و فرانبون���ی ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫بنه‌ماڵ���ه‌دا تا بێت رۆڵ���ی الوازده‌بێت‌و‬ ‫له‌ئه‌نجامدا ته‌نها کاری بچوک‌و هاکه‌زایی‬ ‫به‌ئه‌ندامانی حیزب ده‌سپێردرێت‪ .‬چونکه‬ ‫ئێمه لێره‌دا مێژویه‌كی جودامان هه‌یه‪.‬‬ ‫له‌واڵتان���ی که‌نداوی فارس���ی بنه‌ماڵ ‌ه‬ ‫‌له‌س���ه‌ره‌تاوه هه‌بوه‪ ،‬به‌اڵم لێره حیزب‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تاوه پاش���ان بنه‌ماڵه‪ ،‬ئینجا‬ ‫الوازی حیزب بۆ ره‌خس���اندنی ده‌رفه‌ت‬ ‫له‌به‌رده‌م ده‌س���ه‌اڵتی بنه‌ماڵه‌دا‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫مێژوی هه‌رێم مێژویه‌كی راس���ته‌هێڵی ‌‬ ‫نیه‪ .‬ده‌بینین کاتێک مه‌س���عود بارزانی‬ ‫ناچارده‌کرێت بچێت ب���ۆ ئامه‌دو له‌وێ‬ ‫پارتی دیموکراتی کوردس���تانی تورکیا‬ ‫ببوژێنێت���ه‌وه‪ ،‬له‌ئه‌نجام���دا روبه‌روی‬ ‫هێزێک���ی تۆکمه‌ی سه‌رس���ه‌ختی وه‌ك‬ ‫په‌كه‌كه ده‌بێت���ه‌وه‪ .‬روبه‌روبونه‌وه‌یه‌ک‬ ‫که کۆمه‌ڵیک ئه‌گ���ه‌ری نادیار به‌دوای‬ ‫خۆیدا ده‌هێنێت‪.‬‬ ‫لێره‌وه حه‌زده‌كه‌م بچمه سه‌ر ره‌هه‌ندی‬ ‫ده‌ره‌كی له‌به‌س���عودیبونی ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫پارت���ی له‌هه‌رێ���م‪ .‬دی���اره ره‌هه‌ندی‬ ‫ده‌ره‌ك���ی زۆر ئاڵۆزو فراوانه‪ .‬بۆ نمونه‬ ‫رۆڵی کۆمپانیا نه‌وتیه نێوده‌وڵه‌تیه‌كان‬ ‫له‌پرۆس���ه‌ی به‌بنه‌ماڵه‌بون���ی هه‌رێمی‬ ‫کوردس���تان چیه‪ .‬رۆڵێک که به‌باشی‬ ‫ئه‌ندازیاری ب���ۆ کراوه‪ .‬به‌س���تنه‌وه‌ی‬ ‫نه‌وت به‌بنه‌ماڵه‌وه ئامانجی س���ه‌ره‌كی‬ ‫ئاسایش���ی بنه‌ماڵه‌ی���ه‪ ،‬پێش ئابوری‪.‬‬ ‫ئێمه له‌داهاتودا قس���ه له‌س���ه‌ر مێژوی‬ ‫گه‌ش���ه‌ی نه‌وت���ی هه‌رێ���م ده‌که‌ین که‬ ‫له‌راس���تیدا تاڵه‌بان���ی‌و نه‌وش���یروان‬ ‫پێش���ه‌نگی گه‌ش���ه‌ی ئه‌م که‌رت ‌ه بون‬ ‫له‌بری ئه‌وانیتر‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی به‌کورت���ی لێ���ره‌دا وه‌ك‬ ‫نمونه‌ی���ه‌ك ب���ۆ رۆڵی ده‌ره‌وه باس���ی‬ ‫ده‌که‌م کۆنگر‌ه‌یه‌ك���ی کاریکاتێریه‪ ،‬که‬ ‫س���ااڵنه له‌ژێر ناوی کۆنگره‌ی جیهانی‬ ‫ئه‌کادیمی���ای ک���وردی ده‌به‌س���ترێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م کۆنگره‌یه ئه‌مس���اڵ له‌پایته‌ختی‬ ‫سویدی س���تۆکهۆڵم به‌س���ترا‪ .‬یه‌کێک‬ ‫له‌به‌ش���داربوان ناوی ش���لێر ئه‌مینیه‪،‬‬ ‫س���ه‌ربورده‌ی خ���ۆی ده‌گێڕیت���ه‌وه‪.‬‬ ‫ئه‌مینی پاش ئ���ه‌وه‌ی باس له‌ئه‌زمونی‬ ‫خۆی ده‌كات که له‌به‌رئه‌وه‌ی ره‌خنه‌ی‬ ‫گرتوه س���وکایه‌تی پێک���راوه له‌الیه‌ن‬ ‫فه‌الح موسته‌فاوه‪ .‬له‌هه‌مانکاتدا باسی‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات که چۆن که‌س���ێکی وه‌ك‬ ‫مایکڵ گونت���ه‌ر وه‌ها مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا‬ ‫ده‌كرێت که کڕاوه‪ .‬به‌اڵم کاتێک گونته‌ر‬ ‫به‌جورێک ده‌دوێت که له‌گه‌ڵ خواستی‬ ‫فه‌الح���دا ناگونجێت ئه‌وا خێرا ده‌درێته‬ ‫به‌ر تانه‌و ته‌ش���ه‌ر‪ .‬له‌ئه‌نجامدا گونته‌ر‬ ‫ده‌ڵێت من هه‌وڵم���دا لێکۆڵه‌ره‌وه‌یه‌كی‬ ‫بێالیه‌نبم‪ ،‬هاوڕێ راستیت پێده‌ڵێت نه‌ك‬ ‫پڕوپاگه‌نده‪ .‬ب���ه‌اڵم وه‌ك‌ده‌رده‌که‌وێت‬ ‫ئامان���ج له‌کۆنفرانس���ه‌كه پڕوپاگه‌نده‬ ‫بوه‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫س���ەیرنییە ک���ە پارت���ی له‌ڕێگ���ەی‬ ‫ڕاگەیاندنەکەیەوە( کوردس���تان ‪،TV‬‬ ‫به‌تیکەر(ئەو تێکستەی کە پێیدەوترێت‬ ‫ش���ریتی هەواڵ���ی‌و له‌خ���وارەوەی‬ ‫شاش���ەی تیڤیی���ەوە دەڕوات)‪ ،‬له‌کاتی‬ ‫هەڵبژاردن���دا‪ ،‬ئ���ەوە ڕابگەیەنێ���ت‪ ،‬کە‬ ‫وادەی به‌دادگاییکردن���ی نەوش���یروان‬ ‫مستەفا نزیکبۆتەوەو له‌ماوەیەکی کورتدا‬ ‫ئەنجامدەدرێت‪ ،‬به‌هۆی تێکدانی ئاسایشی‬ ‫هەرێم���ەوە‪ ،‬کەچ���ی دوای هەڵبژاردن‌و‬ ‫لەیەک���ه‌م کۆبونەوەی فەرم���ی پارتی‌و‬ ‫گۆڕاندا‪ ،‬مەس���عود بارزانی دەعوەتنامە‬ ‫دەنێرێ���ت بۆ ڕێکخەری گش���تی گۆڕان‌و‬ ‫داوای یەکتربینینی لێدەکات‪.‬‬ ‫دی���ارە داوای یەکتربینینی مەس���عود‬ ‫بارزانی له‌نەوش���یروان مستەفا‪ ،‬دەکرێت‬ ‫شیکارێکی سیاسی وردی بۆ بکرێت‪ ،‬کە‬ ‫هەڵگری کۆمەڵێک ئاماژەی سیاس���ییە‪،‬‬ ‫به‌تایبەتی کە ئێستا به‌هەمو پێوەرەکان‬ ‫ڕەنگ���ی نیلی توانیویەتی زۆنی س���ەوز‬ ‫بگۆڕێ���ت‌و نیل���ی زاڵبکات بەس���ەر ئەو‬ ‫ناوچان���ەدا‪ .‬ڕەنگ���ە ئەم���ە خوێندنەوە‬ ‫باوەکە بێت‪ ،‬کە هەموان دەیزانن‪.‬‬ ‫بەاڵم بەدەر لەمە‪ ،‬پارتی دەزانێت کە‬ ‫ئێران مۆتەکەیەکە‌و هەمیش���ە دەتوانێت‬ ‫وەک ڕێگر لەبەردەم حوکمڕانی پارتییدا‬ ‫هەڵبتۆقێت‪ ،‬پارتی ئ���ەوەش دەزانێت‪،‬‬ ‫ئێران پراگماتیکیانە سیاس���ەت دەکات‌و‬ ‫دەتوانێت ئەو پش���تگیرییەی له‌یەکێتی‬ ‫کردویەتی تا ئێستا‪ ،‬دەشێت له‌داهاتوی‬ ‫نزیک���دا دەس���تبەرداری یەکێتی ببێت‌و‬ ‫گ���ۆڕان بکاتە هاوپەیمان���ی خۆی‪ ،‬خۆ‬ ‫ئەگ���ەر له‌هیچدا کۆک نەب���ن‪ ،‬دەتوانن‬ ‫له‌دوژمنایەتی پارتیدا کۆکبن‌و به‌هەردو‬ ‫الیان بەڕەکە لەژێر پێی پارتیدا ڕابکێشن‪،‬‬ ‫هەتا ئەگ���ەر هەمو بەڕەک���ەش نەیەت‬ ‫بەدەس���تیانەوە‪ ،‬ئەوا مسۆگەر دەتوانن‬ ‫الیەکی ڕابکێش���ن‌و چوارساڵی داهاتوی‬

‫حکومڕان���ی پارتی پڕبک���ەن له‌هەوراز‌و‬ ‫س���ەختیی‪ ،‬بۆیە پارت���ی دەیەوێت هەر‬ ‫له‌ئێستاوە دەس���تی خۆی بوەشێنێت‌و‬ ‫دڵنیای���ی له‌گۆڕان وەربگرێ���ت‪ ،‬کە زۆر‬ ‫گوێ بۆ ئێ���ران ش���لنەکات‪ ،‬جا پارتی‬ ‫لەمەدا س���ەرکەوتو دەبێت یان نا‪ ،‬ئەوە‬ ‫پەیوەس���تە بەو سەروسەودایەی لەگەڵ‬ ‫گۆڕاندا دەیکات‪.‬‬ ‫به‌دیوێکی تریش���دا‪ ،‬پارتی دەخوازێت‬ ‫گ���ۆڕان بەکاربهێنێت بۆ دروس���تکردنی‬ ‫کۆدەنگ���ی نیش���تیمانی دژی پەکەکە‌و‬ ‫باڵ���ی پەکەکە له‌ڕۆژئاوای کوردس���تان‪،‬‬ ‫چونکە له‌ئێس���تادا ئ���ەوەی دەبینرێت‪،‬‬ ‫ملمالنێیەک���ی تون���د له‌نێ���وان پەکەکە‬ ‫به‌هەم���و باڵەکانیی���ەوە‌و پارتیدا هەیە‪،‬‬ ‫دیارە پارتی ل���ەوە حاڵی بوە‪ ،‬پەکەکە‬ ‫پارویەک���ی ئاس���ان نیی���ە‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫ک���ە یەکێتی‌و ت���ا ڕادەیەکی���ش هێزە‬ ‫ئیسالمییەکان هاوڕانین لەگەڵ پارتی بۆ‬ ‫دژایەتیکردنی پەکەکە‪ ،‬لەوەش گرنگتر‪،‬‬ ‫پەکەکە‌و گۆڕان ئەگەر نێوانیش���یان زۆر‬ ‫پت���ەو نەبێت‪ ،‬ئەوا گ���رژی له‌نێوانیاندا‬ ‫نییە‌و تاڕادەیەک بۆچونی هاوبەش���یان‬ ‫زۆرت���ر‌ه له‌خاڵی ناکۆک���ی‪ ،‬بۆیە پارتی‬ ‫ترسێکی هەیە‪ ،‬کە هێزی دوەمی هەرێمی‬ ‫کوردس���تان بکەوێتە ب���ەرەی دژییەوە‌و‬ ‫ئ���ەوکات به‌پەکەکە‌و گ���ۆڕان‌و یەکێتی‬ ‫النیک���ەم دەتوانن خەونی دەس���ەاڵتی‬ ‫داهاتوی پارتی بخەنە مەترسییەوەو ئەو‬ ‫س���ەفقە ئابورییانەی کە خەونی پارتین‬ ‫لەگەڵ تورکیادا بکەوێتە مەترس���ییەوە‪،‬‬ ‫بۆی���ە پارت���ی دەخوازێ���ت ک���ە گۆڕان‬ ‫دڵنیایی بداتێ ب���ەوەی کە له‌دژی ئەو‪،‬‬ ‫لەگەڵ پەکەکە ناچێتە بەرەیەکەوە‪.‬‬ ‫لەالیەکی ت���رەوە‪ ،‬پارت���ی دەیەوێت‬ ‫کۆمەڵێک پرۆسە تێپەڕێنێت بێسەرئێشەو‬ ‫گرفت‪ ،‬کە لەمەشدا گۆڕان تاکە هێزە کە‬ ‫پارتی ناتوانێت پەراوێزی بخات‌و له‌هەمو‬ ‫ئەگەرەکاندا گۆڕان دەتوانێت ئاستەنگی‬ ‫گ���ەورە گەورە بۆ پارتی دروس���تبکات‪،‬‬

‫لەو پرسە گرنگانەش‪ ،‬یەکەم‌و له‌هەموی‬ ‫گرنگتر مانەوەی مەسعود بارزانییە وەک‬ ‫سەرۆکی هەرێم‌و دەرچونەوەی له‌داهاتودا‪،‬‬ ‫کە ئەمە بۆ پارتی وات���ا مانەوە‪ ،‬دوەم‬ ‫تەواوبون���ی بۆرییە نەوتیی���ەکان بەرەو‬ ‫تورکی���ا له‌چوارس���اڵی داهات���ودا‪ ،‬کە‬ ‫ئەمەش وەک ڕەگی حەی���ات گرنگە بۆ‬ ‫دیوە ئابورییەکەی پارتی‪ .‬سەرۆکایەتی‬ ‫هەرێ���م‌و تەواوبون���ی بۆرییەکانی نەوت‬ ‫لەگەڵ تورکیا‪ ،‬هەس���تیارترین خاڵن بۆ‬ ‫پارت���ی‪ ،‬کە پێدەچی���ت پارتی بیه‌وێت‬ ‫بەه���ەر نرخێک بێت گۆڕان ڕازیبکات کە‬ ‫بەربەستی بۆ دروستنەکات‪.‬‬ ‫دواخ���اڵ ک���ە دەش���ێت ل���ەو‬ ‫دەعوەتنامەیەدا بخوێنرێت���ەوە‪ ،‬پارتی‬ ‫پێیوابێت یەکێتی داوای پەنجا به‌پەنجا‬ ‫دەکات له‌پۆستە حکومییەکاندا(به‌پێی‬ ‫ڕێکەوتنی س���تراتیژی)‪ ،‬بۆیە کۆبونەوە‬ ‫لەگەڵ گۆڕان دەکات���ە چەکێک تاوەکو‬ ‫به‌یەکێتی بڵێت‪ ،‬ئەگەر دەس���تبەرداری‬ ‫پەنج���ا به‌پەنج���ا نەب���ن‪ ،‬ئ���ەوا گۆڕان‬ ‫دەکەینە شەریک‪ ،‬بێگومان یەکێتی لەوە‬ ‫گەیشتوە‪ ،‬گەر له‌حکومەت‌و له‌دەسەالتی‬ ‫لۆکاڵی س���لێمانیدا بێبەش ببێت(ئەگەر‬ ‫هەڵبژاردنی پارێزگاکان ئەنجام بدرێت)‪،‬‬ ‫ئەوا مەرگی یەکێتی دەبێتە یەقین‪ ،‬بۆیە‬ ‫تەنها ناوهێنانی گۆڕان لەالیەن پارتییەوە‬ ‫وەک شەریکی ڕاستەقینە له‌حکومدا‪ ،‬ئەوا‬ ‫کەم���ەری یەکێتی دەش���کێت‌و ئامادەیە‬ ‫به‌هەمو مەرجەکانی پارتی ڕازیببێت‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ئایا گۆڕان‌و بەتایبەتیتر خودی‬ ‫ڕێکخەری گش���تی ئەو حزب���ە‪ ،‬تا چەند‬ ‫ملدەدەن بۆ ئ���ەو داخوازییانەی پارتی‌و‬ ‫تا چەند چی وەردەگ���رن لەبەرامبەردا‪،‬‬ ‫ئەمە دەکەوێتە سەر خودی گۆڕان‌و ئەو‬ ‫کارتە سیاس���ییانەی کە بەرامبەر پارتی‬ ‫بەکاریدەهێنیت‪.‬‬ ‫‪Ariabubaker@gmail.com‬‬

‫حه‌سه‌ن عه‌له‌وی‌‌و سوڵتان هاشم‬ ‫له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج‬

‫م����ن حه‌س����ه‌ن عه‌له‌وی����م له‌رێگ����ه‌ ‌ی‬ ‫كتێبه‌كانی����ه‌وه‌ ناس����یوه‌‪ ،‬له‌زۆربه‌ی‌ كتێب‌و‬ ‫نوس����ینه‌كانیدا باسی‌ ئه‌و سته‌مكاریه‌ ده‌كات‬ ‫ك���� ‌ه له‌س����ایه‌ی‌ به‌عس����دا له‌عێ����راق به‌ڕێوه‌‬ ‫ده‌چ����و‪ ،‬یه‌كێ‌ ل����ه‌و كتێبان����ه‌ی‌ عه‌له‌وی‌ كه‌‬ ‫تا ئێس����تا چه‌ن����د جارێك����م خوێندوه‌ته‌وه‌و‬ ‫بۆ من س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ باش����ی‌ ناسینی‌ ئه‌و‬ ‫س����ته‌مكاریه‌ بوه‌‪ ،‬كه‌ به‌عس����یه‌كان ده‌رهه‌ق‬ ‫ش����یعه‌ كردویانه‌‪ ،‬كتێبی‌ " شیعه‌و ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌ له‌عێراق"‪ .‬ئ����ه‌و له‌و كتێبه‌دا زۆر‬ ‫به‌‌وردی‌ هه‌ڵوه‌س����ته‌ له‌سه‌ر سته‌مكاریه‌كانی‌‬ ‫به‌ع����س ده‌كات ‪ ،‬ئه‌وه‌ش ده‌زانم ك ‌ه عه‌له‌وی‌‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ی‌ سیاسیه‌كی‌ ناسراوه‌‪ ،‬نوسه‌رێكی‌‬ ‫پڕ به‌رهه‌میشه‌و ماوه‌یه‌كی‌ زۆریشه‌ له‌هه‌ولێر‬ ‫خه‌ریك����ی‌ كتێبێكه‌ له‌س����ه‌ر پرس����ی‌ كوردو‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌‌و كوردی‌‌و ئاین����ده‌ی‌ كورد‪ ،‬ئه‌مانه‌‬ ‫بۆ م����ن هه‌مو الیه‌نه‌ ئه‌رێنیه‌كه‌ی‌ حه‌س����ه‌ن‬ ‫عه‌له‌وین‪ ،‬كه‌ ته‌نانه‌ت له‌سیاسه‌تكردنیش����دا‬ ‫حه‌زی‌ له‌جۆرێ����ك له‌ئازادی‌ سیاس����یه‌‪ ،‬من‬ ‫سه‌رس����امبوم ب����ه‌وه‌ی‌ له‌م����اوه‌ی‌ رابردودا‬ ‫عه‌له‌وی‌ له‌پایته‌ختی‌ هه‌رێمی‌ كوردس����تانه‌وه‌‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ عێراقی‌ له‌ئه‌گه‌ری‌ ده‌س����تبردن‬ ‫بۆ له‌سێداره‌دانی‌ س����وڵتان هاشم‌و حوسێن‬ ‫ره‌ش����ید ئاگاداركرده‌وه‌و ئه‌و كاره‌ی‌ به‌بڤه‌و‬ ‫ترسناك ناوبرد‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌كات‌و ساتی‌ دیكه‌شدا‬ ‫خه‌ڵك هه‌بون هه‌مان داوایانكردبو‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫حامی����د موتڵه‌گ‌و هه‌ندێ‌ نوس����ه‌رو پله‌داری‌‬ ‫سه‌ربازییش ك ‌ه له‌ده‌ره‌وه‌ نیشته‌جێن‌و جارجار‬ ‫ش����تێك ده‌نوسن یان قس����ه‌یه‌كی‌ له‌و جۆره‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆ من هه‌ركه‌س����ێكی‌ تر قسه‌ بكات‬ ‫ئاساییه‌ لێ‌ قسه‌كردنی‌ حه‌سه‌ن عه‌له‌وی‌ له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ هه‌ڵوه‌سته‌كردنی‌ گه‌ره‌كه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‬ ‫حه‌س����ه‌ن عه‌له‌وی‌ راشكاوانه‌ له‌گه‌ڵ سزادانی‌‬ ‫سته‌مكارانه‌و ده‌ڵێت من له‌گه‌ڵ ئازادكردنیان‬ ‫نیم ل����ێ‌ له‌گ����ه‌ڵ له‌سێداره‌دانیش����یان نیم‪،‬‬ ‫له‌كاتێك����دا ئ����ه‌وان له‌الی����ه‌ن "داگیركارانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكیه‌وه‌" گیراون‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت من‬ ‫له‌گه‌ڵ سزای‌ له‌س����ێداره‌دان نیم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌مه‌ هه‌مان دیدو بۆ چونی‌ مامۆس����تاكه‌مه‌"‬ ‫دكتۆر عه‌ل����ی‌ ‌وه‌ردی‌" له‌په‌یوه‌ندیه‌كیش����دا‬ ‫ك����ه‌ م����ن داوام له‌هاوڕێیه‌ك����ی‌ ك����رد ل����ه‌و‬ ‫باره‌ی����ه‌وه‌ رونكردنه‌وه‌ ب����دات چونكه‌ ره‌نگه‌‬ ‫لێ����ره‌ ك����ه‌س‌وكاری‌ قوربانیه‌كان����ی‌ ئه‌نفال‌و‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ ت����وڕه‌و نیگه‌ران بن‌و هه‌ر ئه‌وانیش‬ ‫نین پرسه‌كه‌ پرس����ی‌ هه‌مو كورده‌ حه‌سه‌ن‬ ‫عه‌له‌وی‌ وتبوی‌ " ئه‌م مه‌س����ه‌له‌یه‌ به‌سیاسی‌‬ ‫كراوه‌و هه‌ندێك ده‌نگی‌ بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كان پێ‌‬ ‫كۆده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وه‌م گوتوه‌" ئه‌م‌وه‌اڵمه‌‬ ‫ده‌توانێ‌ رازیم بكات یان نا‪ ،‬مه‌سه‌له‌كه‌ پرسی‌‬ ‫كوشتنی‌ به‌كۆمه‌ڵ‌و له‌ناودانی‌ خه‌ڵكی‌ سڤیله‌‪،‬‬ ‫كه‌ س����وڵتان هاشم هه‌میشه‌ جێبه‌جێكاربوه‌و‬ ‫له‌هی����چ كارێ����ك نه‌گه‌ڕاوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬دژایه‌تی‌‬

‫له‌س����ێداره‌دان كارێكی‌ ئه‌رێنیه‌‪ ،‬به‌اڵم ناكرێ‌‬ ‫هه‌مو دۆسیه‌كان تێكه‌ڵ بكرێن‪ ،‬له‌سێداره‌دان ‌ی‬ ‫كه‌س����ی‌ كۆمه‌ڵكوژ‌و جینۆس����ایدكار جیاوازه‌‬ ‫له‌له‌س����ێداره‌دانی‌ خه‌ڵكانی‌ سیاس‌و خاوه‌ن‬ ‫بیروب����اوه‌ڕی‌ جیاوازو ئازادیخواز‪ ،‬س����وڵتان‬ ‫هاش����م له‌ناو دادگاش����دا له‌هی����چ كارێك له‌و‬ ‫كارانه‌ی‌ كردبوی‌ په‌شیمان نیه‌!‬ ‫منیش بڕوام‌وایه‌ ده‌بێت سزای‌ سێداره‌دان‬ ‫نه‌مێنێ‌ به‌اڵم له‌دۆسیه‌ی‌ كۆمه‌ڵكوژی‌ عێراقدا‬ ‫نا‪ ،‬چونكه‌ گ����ه‌ر‌وابێت دادوه‌ریی‌ نایه‌ته‌دی‌‌و‬ ‫قوربانی‌ هه‌س����ت به‌وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ به‌ش����ێك‬ ‫له‌مافه‌كانی‌ ناكات‌و جه‌الدیش نابێته‌ عیبره‌ت‬ ‫بۆ ئه‌وانی‌ تر‪ ،‬راس����تیه‌كه‌ی‌‌واژونه‌كردنه‌كه‌ی‌‬ ‫مام جه‌اللیش بۆ س����زای‌ له‌سێداره‌دان بۆ من‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تادا مایه‌ی‌ قه‌بوڵ نه‌بو‪ ،‬به‌اڵم دواتر‬ ‫ده‌ركم ب����ه‌وه‌ كرد تاڵه‌بانی‌ بۆ نایه‌وێت‌وه‌ك‬ ‫كوردێك ئه‌وه‌ ب����كات‪ ،‬ئه‌مه‌یان دوربینیه‌كی‌‬ ‫ژیرانه‌ بو‪ ،‬كاتی‌ خ����ۆی‌ رامینی‌ جیهانبه‌گلو‬ ‫ئه‌وه‌ی‌‌وه‌ك كارێكی‌ تۆڵه‌سه‌رانه‌و جوامێرانه‌‬ ‫بین����ی‌‌و‌وتی‌ " ئ����ه‌وه‌ ترۆپك����ی‌ لێبورده‌ییه‌‬ ‫ك����ه‌ تا ئێس����تا له‌دنی����ادا كه‌موێنه‌یه‌" به‌اڵم‬ ‫ئه‌مه‌ كاتێ‌ حه‌س����ه‌ن عه‌ل����ه‌وی‌ ده‌یڵێت بۆ‬ ‫من جیاوازتره‌‪ ،‬راس����ته‌ ئه‌و چه‌ندین پاس����او‬ ‫دێنێته‌وه‌‪ ،‬پاس����اوه‌كان به‌س نین بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫دادوه‌ری����ی‌ نه‌یه‌ت����ه‌ دی‌ س����وڵتان هاش����م‌و‬ ‫هاوڕێكانیش����ی‌ كه‌س����انی‌ سیاس����ی‌ نی����ن‌و‬ ‫به‌بیانوی‌ سیاسی‌ دادگایی‌ نه‌كراون‌و سزایان‬ ‫به‌سه‌ردا نه‌س����ه‌پێنراوه‌‪ ،‬ئه‌وان له‌حوزه‌یرانی‌‬ ‫‪ 2007‬له‌سه‌ر ئه‌و س����ته‌مكاریه‌ دادگاییكراون‬ ‫كه‌ به‌س����ه‌ر خه‌ڵكی‌ سڤیلی‌ كورد‌و شیعه‌یان‬ ‫هێناوه‌‪ ،‬من بۆ مێژو قس����ه‌یه‌كی‌ شوارزكۆف‬ ‫بیر عه‌ل����ه‌وی‌ ده‌خه‌مه‌وه‌ كه‌ پێش����تر له‌ژێر‬ ‫خێمه‌ك����ه‌ی‌ س����ه‌فواندا له‌گ����ه‌ڵ س����وڵتان‬ ‫هاش����م ئه‌حمه‌د رێكه‌وتن����ی‌‌واژوكردو دواتر‬ ‫له‌بیره‌وه‌ریه‌كانی����دا ش����وارزكۆف كه‌ ده‌بینێ‌‬ ‫چ����ۆن س����ه‌ركوتی‌ راپه‌ڕینی‌ كوردو ش����یعه‌‬ ‫ده‌كرێت به‌هیلیكۆپته‌ر‪ ،‬ده‌ڵێت " ئه‌و كوڕی‌‬ ‫س����ه‌گه‌ فێڵی‌ لێكردین" دیاره‌ سوڵتان هاشم‬ ‫داوای‌ كردوه‌ هیلیكۆپته‌ر بۆ گواس����تنه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ل‌و پ����ه‌ل‌و س����ه‌ربازه‌كان به‌كاردێنن نه‌ك‬ ‫بۆ لێدانی‌ خه‌ڵك‪ ،‬س����وڵتان هاشم به‌و كاره‌‬ ‫ته‌مه‌نی‌ سه‌دام‌و ده‌سه‌اڵتی‌ به‌عسی‌ ‪ 12‬ساڵ‬ ‫درێژ كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫س����وڵتان هاشم له‌س����اڵی‌ ‪ 1964‬كۆلێژی‌‬ ‫سه‌ربازی‌ ته‌واوكردوه‌و كۆلێژی‌ ئه‌ركان ‪1976‬‬ ‫له‌و كاتانه‌وه‌ تا رۆژی‌ دادگاییكردنی‌ ئه‌و‌وه‌ك‬ ‫ئه‌فسه‌رێكی‌ نیش����تمانپه‌روه‌ر ده‌رنه‌كه‌وتوه‌و‬ ‫رێكنه‌كه‌وتوه‌ یه‌كجار له‌فه‌رمانه‌كانی‌ س����ه‌دام‬ ‫یاخ����ی‌ بێ����ت‪ ،‬له‌س����اڵی‌ ‪ 1980‬بۆ س����اڵی‌‬ ‫‪ 1988‬یش ده‌یان پله‌و پۆس����تی‌ س����ه‌ربازی‌‬ ‫‌وه‌رگرتوه‌و هه‌رچی‌ له‌ده‌ستی‌ هاتوه‌ به‌رانبه‌ر‬ ‫به‌ك����ورد كردویه‌تی‌ له‌و س����ااڵنه‌دا س����ه‌ره‌تا‬ ‫فه‌رمانده‌ی‌ فیرقه‌ی‌ چوار‌و دواتر فه‌رمانده‌ی‌‬ ‫فه‌یله‌قه‌كان����ی‌ پێن����ج‌و یه‌ك ب����وه‌‪ ،‬ئه‌و دو‬

‫فه‌یله‌قه‌ له‌س����ه‌ركوتكردنی‌ كوردو ش����یعه‌دا‬ ‫هه‌میشه‌ پێشه‌نگ بون‪.‬‬ ‫ته‌نان����ه‌ت س����وڵتان هاش����م نه‌خش����ه‌ی‌‬ ‫س����ڕینه‌وه‌ی‌ زۆربه‌ی‌ ناوچه‌كانی‌ كوردستانی‌‬ ‫كێش����اوه‌و خۆی‌ سه‌رپه‌رش����تی‌ كردوه‌ ئه‌وه‌‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ی‌ ده‌س����تی‌ هه‌ب����وه‌ له‌روخاندنی‌‬ ‫دورترین گوندی‌ كوردستاندا‪ ،‬ئه‌مانه‌ش هه‌مو‬ ‫به‌به‌ڵگه‌وه‌ هه‌ن‪.‬‬

‫بۆچی سوڵتان هاشم‬ ‫له‌نێو قه‌فه‌سه‌كه‌شدا‬ ‫داوای‌ لێبوردنی‌‬ ‫نه‌كرد؟! ئایا ئه‌و‬ ‫خه‌ڵكانه‌ی‌ سوڵتان‬ ‫هاشم به‌فه‌رمانی‌‬ ‫سه‌دام كوشت‌و بڕی‌‬ ‫كردن به‌و راده‌یه‌‬ ‫شایانی‌ كوشتن بون تا‬ ‫دواتریش مرۆڤ لێی‬ ‫په‌شیمان نه‌بێته‌وه‬ ‫س����زادانی‌ تاوانبارانی‌ ئه‌نف����ال‌و هه‌ڵه‌بجه‌و‬ ‫كۆمه‌ڵكوژی����ه‌كان‪ ،‬به‌له‌س����ێداره‌دان‪ ،‬ب����ا‬ ‫له‌ناخیش����ه‌وه‌ له‌گه‌ڵ سزای‌ له‌س����ێداره‌دان‬ ‫نه‌بی����ن‪ ،‬لێ‌ ئه‌وه‌ خواس����تی‌ ك���� ‌هس‌و كاری‌‬ ‫س����ه‌دان ه����ه‌زار كه‌س����ه‌‪ ،‬ك����ه‌ تا ئێس����تا‬ ‫زۆرێ����ك له‌ئازیزترینه‌كانی����ان له‌نێ����و گۆڕه‌‬ ‫به‌كۆمه‌ڵه‌كاندان‪ ،‬حه‌سه‌ن عه‌له‌وی‌ بۆ داكۆكی‌‬ ‫له‌بی����رو بڕواكه‌ی‌ له‌و باره‌ی����ه‌وه‌ په‌نا ده‌باته‌‬ ‫ب����ه‌ر ده‌قی‌ قورئانی‌‌و ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌بیر ده‌چێت‬ ‫كه‌ هه‌ركه‌س كه‌سێكی‌ بێتاوان ‌ی كوشت‌وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ وایه‌ هه‌مو مرۆڤایه‌تی‌ كوش����تبێت‪ ،‬جا‬ ‫خۆ ئه‌مه‌ش ده‌ق����ی‌ قورئانه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ هه‌زاران‬ ‫كه‌س����یان بێت����اوان كرده‌ ژێر گڵ����ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫شایانی‌ سزادانن‪.‬‬ ‫ئێم����ه‌ له‌ناوخۆم����ان‌وه‌ك ك����ورد زۆرجار‬ ‫ده‌ڵێی����ن ره‌نگ����ه‌ داوای‌ لێبوردنكردنێ����ك‬

‫پارتی دەزانێت کە‬ ‫ئێران مۆتەکەیەکە‌و‬ ‫هەمیشە دەتوانێت‬ ‫وەک ڕێگر لەبەردەم‬ ‫حوکمڕانی پارتییدا‬ ‫هەڵبتۆقێت‪ ،‬پارتی‬ ‫ئەوەش دەزانێت‪،‬‬ ‫ئێران پراگماتیکیانە‬ ‫سیاسەت دەکات‌و‬ ‫دەتوانێت ئەو‬ ‫پشتگیرییەی له‌یەکێتی‬ ‫کردویەتی تا ئێستا‪،‬‬ ‫دەشێت له‌داهاتوی‬ ‫نزیکدا دەستبەرداری‬ ‫یەکێتی ببێت‌و گۆڕان‬ ‫بکاتە هاوپەیمانی‬ ‫خۆی‬

‫ب����ه‌س بێت بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌تاوانباران ببورین‪،‬‬ ‫ل����ه‌و روه‌وه‌ ده‌مه‌وێ‌ ئه‌و راس����تیه‌ بڵێم كه‌‬ ‫هێش����تا لێبورده‌یی‌ له‌كلت����وری‌ كوردیدا زۆر‬ ‫هه‌ڵوه‌سته‌ی‌ له‌س����ه‌ر نه‌كراوه‌‪ ،‬ده‌نا جاره‌ها‬ ‫جار له‌مێژودا ئه‌و لێخۆش����بونه‌ رویداوه‌‪ ،‬لێ‌‬ ‫ئێمه‌ پێش چه‌ند س����ه‌ده‌ له‌مه‌وبه‌ر كه‌سمان‬ ‫نه‌بوه‌ قس����ه‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ بكات‌وه‌ك ئه‌وه‌ی‌‬ ‫جۆن لۆك هه‌بوه‌‪ ،‬من له‌گه‌ڵ ئه‌و قس����ه‌یه‌ی‌‬ ‫كه‌نعان مه‌كیه‌ نیم كه‌ ده‌یه‌وێت‌وا نیشانبدات‬ ‫له‌رۆژه����ه‌اڵت‌و دنی����ای‌ ئێم����ه‌دا لێب����وردن‌و‬ ‫لێخۆشبون نیه‌‪ ،‬ناكرێ‌ ده‌ستبكه‌ین به‌چیرۆك‬ ‫ریزك����ردن‪ ،‬كه‌م‌وكوڕیی‌ هه‌ی����ه‌ به‌ڵێ‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێش نزیكه‌ی‌ س����ه‌د س����اڵ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫له‌كاتی‌ شكانی‌ سوپای‌ عوسمانیدا له‌به‌رده‌م‬ ‫ئینگلی����ز‪ ،‬له‌س����نوری‌ عه‌ره‌ب����ی‌ عێراقی����دا‬ ‫س����وپاكه‌ له‌الیه‌ن عه‌ره‌به‌كان����ه‌وه‌ ده‌كوژران‬ ‫بۆ لیره‌كانیان كه‌چی‌ له‌س����نوری‌ كوردستاندا‬ ‫خواردنی����ان ده‌درایه‌و ه����اوكاری‌ ده‌كران بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ش����وێنی‌ خۆیان‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئه‌و سوپای‌ عوسمانیه‌ی‌ پێشتر زه‌بروزه‌نگی‌‬ ‫ده‌رهه‌ق ك����ورد به‌كارده‌هێناو ده‌یكوش����تن‌و‬ ‫تااڵنی‌ ده‌كردن‌و ته‌تریكی‌‌واڵته‌كه‌یانی‌ ده‌كرد‪،‬‬ ‫نمونه‌یه‌كی‌ زۆر نزیكتر ته‌نیا سێ‌ ساڵ دوای‌‬ ‫س����ته‌مكاری‌ ئه‌نفال‪ ،‬سوپای‌ شكاوی‌ به‌عس‬ ‫كه‌ ش����یعه‌و س����وننه‌ی‌ عێراقی‌ ب����ون جگه‌‬ ‫له‌گه‌له‌جاشی‌ كورد‪ ،‬سه‌ره‌ڕای‌ قوڵیی‌ برینی‌‬ ‫ئه‌نفال‌و ئه‌و رابردوه‌ ڕه‌ش����ه‌‪ ،‬ت����ه‌واوی‌ ئه‌و‬ ‫سوپایه‌ له‌الیه‌ن خه‌ڵكه‌وه‌ هاوكاری‌ ده‌كران‌و‬ ‫ن����ان‌و خ����ۆراك‌و ك���� ‌هل‌و په‌لی����ان ده‌درایه‌و‬ ‫ده‌نێردرانه‌وه‌ بۆ شوێنی‌ خۆیان‪ ،‬جگه‌ له‌یه‌ك‬ ‫روداوی‌ نه‌خ����وازراو ك����ه‌ له‌س����لێمانی‌ رویدا‬ ‫ئه‌وه‌ش له‌الیه‌ن كه‌سانێكه‌وه‌ كه‌ تازه‌ كه‌س‌و‬ ‫كاریان شه‌هیدكرابو‪ ،‬باشه‌ ئه‌وه‌ بۆ سوڵتان‬ ‫هاش����م له‌نێو قه‌فه‌سه‌كه‌شدا داوای‌ لێبوردنی‌‬ ‫نه‌كرد؟! ئایا ئه‌و خه‌ڵكانه‌ی‌ س����وڵتان هاشم‬ ‫به‌فه‌رمانی‌ سه‌دام كوش����ت‌و بڕی‌ كردن به‌و‬ ‫راده‌یه‌ ش����ایانی‌ كوش����تن بون تا دواتریش‬ ‫مرۆڤ لێی په‌شیمان نه‌بێته‌وه‌!؟‬ ‫ئاس����اییه‌ ب����ۆ داكۆكیك����ردن ئه‌فس����ه‌رو‬ ‫فه‌رمانده‌ س����ه‌ربازیه‌كان هه‌رچی‌ له‌سه‌ره‌وه‌‬ ‫بۆیانبێت جێبه‌جێی‌ بكه‌ن‪ ،‬لێ‌ ئاس����ایی‌ نیه‌‬ ‫بۆ س����ته‌مكردنیش هه‌ر ئه‌وه‌ بكه‌ن‪ ،‬سوڵتان‬ ‫هاش����م كه‌ پله‌پله‌ تا پله‌ی‌‌وه‌زیری‌ به‌رگری‌‬ ‫به‌رزبوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌م خۆی‌ ه����ه‌ر فه‌رمانێكی‌‬ ‫به‌سه‌ردا كراوه‌ بۆ سته‌مكاری‌ كردویه‌تی‌ هه‌م‬ ‫خۆی‌ فه‌رمانی‌ س����ته‌مكاری‌ داوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌ناوچه‌ی‌ شه‌قاڵوه‌و حه‌ریرو خه‌لیفان‌و دۆڵی‌‬ ‫ئاالنه‌و ئه‌و شوێنانه‌ی‌ كه‌ ساڵی‌ ‪ 1988‬خۆی‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتی‌ له‌ناودانی‌ كردون‪.‬‬ ‫به‌هه‌ر ش����ێوه‌یه‌ك داكۆكیكردن له‌و پیاوه‌‬ ‫داكۆكیكردن����ه‌ له‌س����ته‌مكاری‌‪ ،‬له‌به‌رئ����ه‌وه‌‬ ‫پێمناخۆش����ه‌ كه‌س����ێتیه‌كی‌‌وه‌ك حه‌س����ه‌ن‬ ‫عه‌له‌وی‌ بیرمه‌ندو مرۆڤدۆست داكۆكی‌ لێبكات‬ ‫جا به‌هه‌ر بیانویه‌ك بێت‪.‬‬

‫تەندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ ‌ی‬ ‫كێشه‌ی‌ گورچیله‌یان هه‌یه‌‪:‬‬

‫گورچیله‌كان یه‌كێكه‌ له‌و ئه‌ندامانه‌ی‌‬ ‫له‌ش ك����ه‌ یارمه‌تی‌ پاككردنه‌وه‌ی‌ خوێن‬ ‫ده‌دات له‌ه����ه‌ر ماده‌یه‌ك����ی‌ نه‌خوازراوو‬ ‫پیس له‌خوێ����ن‌و پاش����ان ده‌ركردنیان‬ ‫ب����ۆ ده‌ره‌وه‌ی‌ ل����ه‌ش به‌ش����ێوه‌ی‌ میز‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا راگرتنی‌ رێژه‌ی‌ ش����له‌مه‌نی‌‌و‬ ‫سۆدیۆم‌و پوتاس����یۆم له‌له‌شدا‪ .‬كاتێك‬ ‫كه‌ گورچیله‌ توشی‌ كێشه‌ ده‌بێت ئه‌وه‌‬ ‫ئه‌م كارانه‌ به‌باشی‌ ناكات‪ .‬به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫ئه‌و خۆراكان����ه‌ی‌ ده‌خورێن كاریگه‌ریان‬ ‫له‌سه‌ر ته‌ندروس����تی‌ گورچیله‌كان هه‌یه‌‬ ‫بۆ پاراستنی‌ ته‌ندروستی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫كێش����ه‌ی‌ گورچیله‌یان هه‌یه‌ باشتروایه‌‬ ‫ئ����ه‌م چه‌ند رێناماییان����ه‌ په‌یڕه‌و بكه‌ن‪،‬‬ ‫له‌كات����ی‌ خواردنی‌ ئ����ه‌و خۆراكانه‌ی‌ بۆ‬

‫گۆشه‌یه‌کی‬ ‫تایبه‌ته‌‬ ‫به‌ نه‌خۆشیه‌کان‬

‫گورچیله‌كان خراپن‪.‬‬ ‫پرۆتینات‪ :‬له‌كاتی‌ خواردنی‌ پرۆتینات‬ ‫ماده‌ی‌ یوریا دروس����ت ده‌بێت به‌مه‌ش‬ ‫ئ����ه‌و ماده‌ی����ه‌ له‌له‌ش����دا زۆر ده‌بێت‌و‬ ‫گورچیل����ه‌كان ناتوانن لێ����ی‌ رزگاربن‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێویسته‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ نه‌خۆشی‌‬ ‫گورچیله‌ی����ان هه‌یه‌ ‪ 40‬بۆ‪ 70‬گرام زیاتر‬ ‫پرۆتین نه‌خۆن‪.‬‬ ‫كاربۆهی����درات‪ :‬پێویس����ته‌ ئ����ه‌و‬ ‫خواردنان����ه‌ی‌ ئه‌م نه‌خۆش����انه‌ ده‌یخۆن‬ ‫بڕێكی‌ ب����اش كاربۆهیدراتیان تێدا بێت‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌ك ‪ 250‬ب����ۆ‪ 350‬گ����رام له‌م‬ ‫ماده‌یه‌یان تێدا بێت‪.‬‬ ‫شله‌مه‌نی‌ له‌كاتی‌ بونی‌ هه‌ركێشه‌یه‌ك‬ ‫له‌گورچیله‌ ئه‌بێته‌ هۆی‌ ناڕێكی‌ له‌ئاستی‌‬

‫چه‌ند رێگایه‌كی‌ ئاسان‬ ‫بۆ نه‌هێشتنی‌ دڵه‌كزێ‌‬

‫مێخه‌ك باشترین رێگایانه‌‬

‫شله‌مه‌نی‌ له‌له‌شدا‪ .‬بۆیه‌ پێویسته‌ رۆژانه‌‬ ‫لیترو نیوێك ئاو بخورێته‌وه‌‪.‬‬ ‫زۆرین����ه‌ی‌ ئه‌و خۆراكان����ه‌ی‌ ده‌یخۆین‬ ‫ماده‌ی‌ سودیۆمیان تێدایه‌‪ .‬بۆیه‌ پێویسته‌‬ ‫ئاگاداری‌ زۆر خواردنی‌ بین له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌كاتی‌ به‌رزبونه‌وه‌ی‌ له‌له‌ش����دا ئه‌بێته‌‬ ‫هۆی‌ به‌رزبونه‌وه‌ی‌ په‌ستانی‌ خوێن‪.‬‬ ‫پۆتاسیۆم یارمه‌تی‌ رێكخستنی‌ لێدانی‌‬ ‫دڵ ده‌دات‪ .‬بۆیه‌ گه‌ر بێت‌و گورچیله‌كان‬ ‫به‌باشی‌ ئه‌و ماده‌یه‌ فرێنه‌ده‌نه‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ ئه‌بێته‌ هۆی‌ ناڕێكی‌ له‌لێدانی‌ دڵ‌و‬ ‫گاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر ماسولكه‌كانی‌ دڵ‪.‬‬ ‫فسفۆر‪ :‬زۆر پێویسته‌ بۆ ددان‌و ئێسك‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم له‌كاتی‌ به‌رزبونه‌وه‌ی‌ له‌له‌ش����دا‬ ‫ئه‌بێته‌ هۆی‌ كێشه‌ بۆ ئێسكه‌كان‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی گ���ه‌د‌ه به‌تاڵه‌ ده‌ڕژێت ‌ه س���ه‌ر دیوار ‌‬ ‫ی هه‌ر‌ه زۆره‌كان ‌‬ ‫یه‌كێك له‌كێشه‌كان ‌‬ ‫گه‌ده‌ كه‌ رۆژانه‌ توشمان ده‌بێت بریتی ‌ه گه‌ده‌‌و ئه‌و ناره‌حه‌تی ‌ه دروست ده‌كات‪.‬‬ ‫ی م���اد‌ه كهولێ���كان‌و‬ ‫ـ خواردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی زۆری‌ ئه‌م نه‌خۆشی ‌ه‬ ‫له‌دڵه‌كزێ‌‪ ،‬به‌ش ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌و‌ه ب���ۆ رۆتینات���ی‌ ژی���ان‌و جگه‌ره‌كێشان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌س���ك به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫له‌به‌ركردنی‌ جل ‌‬ ‫ی خواردن‌و‬ ‫ی له‌ژه‌مه‌كان ‌‬ ‫ی نارێك��� ‌‬ ‫له‌رو ‌‬ ‫س���ه‌رقاڵبون به‌كاره‌كان���ی‌ رۆژان���ه‌‪ .‬ئه‌و جالنه‌ی‌ له‌كه‌مه‌ره‌وه‌ ته‌سكن‪.‬‬ ‫په‌ستانی‌ ده‌رونی‌‌و دڵه‌ڕاوكێ‌‪.‬‬ ‫هه‌ندێج���ار چه‌ن���د جارێ���ك له‌رۆژێكدا‬ ‫چه‌ن���د چاره‌س���ه‌رێكی‌ ئاس���ان‬ ‫ن���ان ده‌خۆین یاخ���ود هه‌ندێجار هه‌مو‬ ‫ژه‌مه‌كان له‌ی���ه‌ك كات ده‌خۆین‪ .‬هه‌مو بۆنه‌هێشتنی‌ دڵ ‌ه كزێ‌‪:‬‬ ‫ـ زۆر خواردنه‌وه‌ی‌ ئاو‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مان ‌ه وا له‌گه‌ده‌ ده‌كه‌ن ك ‌ه ماده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ـ خواردن���ی‌ ئ���ه‌و خۆراكان��� ‌ه ‌‬ ‫ت���رش ده‌ربدات ببێته‌ ه���ۆی‌ دڵه‌كزێ‌‪.‬‬ ‫ی خۆراك دڵه‌كزێكه‌ كه‌مده‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك مۆزو‬ ‫ی ش���اره‌زایانی‌ ب���وار ‌‬ ‫به‌وته‌ ‌‬ ‫ی باده‌م‌و شیرو كاڵه‌ك‌و خه‌یار‪.‬‬ ‫چه‌ند هۆكارێك زۆر باڵون‌و ده‌بن ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌عن���او ئاو ‌‬ ‫ی عاره‌ق ‌‬ ‫ـ خواردن��� ‌‬ ‫دڵه‌كزێ‌‪.‬‬ ‫ی خیرا‌و ره‌یحان ‌ه دوای‌ خواردن���ی‌ ژه‌مه‌كان بۆ‬ ‫ـ خواردن���ی‌ ژه‌مه‌ خۆراك��� ‌‬ ‫دوركه‌وتنه‌و‌ه له‌دڵه‌كزێ‌‪.‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ به‌رده‌وام‪:‬‬ ‫ـ چه‌ند ده‌نك ‌ه مێخه‌كێك بخه‌ره‌ سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و خۆراكان ‌ه ‌‬ ‫ـ زۆر خواردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫م���اده‌ی‌ كافاینیان تێدای��� ‌ه وه‌ك چاو زمانت‪ ،‬ئه‌م رێگه‌یه‌ به‌باش���ترین رێگ ‌ه‬ ‫ی دڵه‌كزێ‌‪.‬‬ ‫قاوه‌‪ .‬ماوه‌ی‌ نانخوارنی‌ نێوان ژه‌مه‌كان داده‌نرێت بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ـ دوركه‌وتن���ه‌وه‌ ل���ه‌و خۆراكان���ه‌ ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫زۆر بێ���ت‪ .‬هه‌ركاتێ���ك ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی دڵه‌كزێت‬ ‫گه‌ده‌ت به‌تاڵ بێت ئه‌وه‌ زیاتر هه‌س���ت ك ‌ه هه‌س���ت ده‌كه‌یت توش ‌‬ ‫ی ده‌ك���ه‌ن‪ .‬هه‌روه‌ه���ا دوركه‌وتن���ه‌و‌ه‬ ‫به‌دڵه‌ك���زێ‌ ده‌كه‌یت ئه‌وی���ش به‌هۆ ‌‬ ‫ی چه‌وری‌‌و شیرینی‌‪.‬‬ ‫ی له‌خواردن ‌‬ ‫ئه‌و‌هی‌ ئه‌و ماده‌ ترش���ییه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬

‫پرسیاری‌ نه‌خۆش‌و ئاكامه‌ خراپه‌كانی‌ توندوتیژ ‌ی‬ ‫وه‌اڵمی پزیشك دژ به‌ژنان له‌روی‌ جه‌سته‌یی‌‌و ده‌رونیه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬كورده‌ عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫به‌پێی‌ راپۆرتێكی‌ رێكخراوی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ جیهانی‌ توندوتیژی‌ دژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ژنان چه‌ندین كێشه‌ی‌ ته‌ندروستی‌ هه‌یه‌‬ ‫چ له‌روی‌ جه‌سته‌ییه‌وه‌ یاخود ده‌رونی‌‪.‬‬

‫دكتۆر ئازاد حه‌مه‌ پسپۆڕی‌‬ ‫نه‌خۆشێكانی‌ هه‌ناوی‌ هه‌رس‌و جگه‌ر‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬كۆڵۆن چیه‌؟‬ ‫د‪ .‬ئازاد حه‌مه‌‪ :‬خه‌ڵكی‌ به‌هه‌ڵه‌ ئه‌م‬ ‫وشه‌یه‌ وه‌رده‌گرن‪ ،‬كۆڵۆن ئه‌ندامێكه‌‬ ‫له‌ئه‌ندامه‌كانی‌ له‌ش‌و هه‌مو كه‌س���ێك‬ ‫هه‌یه‌ت���ی‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ركاتێك هه‌س���ت‬ ‫به‌ئازاری‌ ناوسك‌و ئاوسانی‌‌و تێكچونی‌‬ ‫ه���ه‌رس‌و ناڕێك���ی‌ له‌پیس���اییكردن‬ ‫س���كچون یاخود قه‌بزی‌ ك���رد ئه‌وه‌‬ ‫نیش���انه‌یه‌ بۆ بونی‌ كێشه‌ له‌كۆڵون‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئه‌م حاڵه‌ته‌ مه‌ترسیدار نیه‌‬ ‫به‌اڵم ناڕه‌حه‌ته‌ بۆ كه‌سی‌ توشبو‪.‬‬ ‫نه‌خ���ۆش‪ :‬هۆكاره‌كان���ی‌ قۆڵ���ۆن‬ ‫چیه‌؟‬ ‫د‪ .‬ئازاد حه‌مه‌‪ :‬به‌گشتی‌ دو هۆكاری‌‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌وانیش جۆری‌ خواردن‌و باری‌‬ ‫ده‌رونی‌ كه‌سه‌كه‌‪.‬‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬ئ���ه‌و خواردنانه‌ چین كه‌‬ ‫ئه‌بنه‌ هۆی‌ ناڕه‌حه‌تی‌ بۆ نه‌خۆش؟‬ ‫د‪ .‬ئ���ازاد حه‌م���ه‌‪ :‬خواردن���ه‌‬ ‫خێ���راكان‌و پاقله‌مه‌نێ���كان وه‌ك‬ ‫نیس���ك‌و ن���ۆك‌و فاس���ۆلیاو پاقله‌و‬

‫م���اش‪ ...‬هت���د‪ .‬خواردن���ی‌ چه‌ورو‬ ‫خۆراكی‌ س���ه‌ر عاره‌بان���ه‌و خواردنی‌‬ ‫پیس‌و ماوه‌به‌س���ه‌رچو‪ .‬هه‌روه‌ها ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی‌ ئه‌و خۆراكانه‌ ناخۆن كه‌‬ ‫ریشاڵیان تێدایه‌ وه‌ك سه‌وزه‌و میوه‌‬ ‫زیاتر توشی‌ ئازاری‌ كۆڵۆن ده‌بن‪.‬‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬باری‌ ده‌رونی‌ وه‌كو چی‌؟‬ ‫د‪ .‬ئ���ازاد حه‌م���ه‌‪ :‬دڵه‌ڕاوك���ی‌‌و‬ ‫قه‌له‌قی‌‌و هه‌ر په‌ستانێكی‌ ده‌رونی‌ كه‌‬ ‫ببێته‌ هۆی‌ ناڕه‌حه‌تی‌ كه‌سه‌كه‌ ئازاری‌‬ ‫كۆڵۆن دروست ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫نه‌خ���ۆش‪ :‬خۆپاراس���تن له‌كۆڵۆن‬ ‫چۆن ده‌بێت؟‬ ‫د‪ .‬ئازاد حه‌مه‌‪ :‬باشتر وایه‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫كۆڵۆنیان هه‌س���تیاره‌ له‌بری‌ سێ‌ ژه‌م‬ ‫ش���ه‌ش ژه‌م نان بخۆن واتا كه‌مخۆری‌‬ ‫دایم خۆر‪ .‬زۆر خواردنی‌ ئاو هه‌روه‌ها‬ ‫س���ه‌وزه‌و میوه‌و خواردن���ه‌وه‌ی‌ چای‌‬ ‫سه‌وز كه‌ زۆر به‌سوده‌‪ ،‬وه‌رزشكردن‌و‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ رێك���ردن به‌پێ‌ بۆ ماوه‌ی‌‬ ‫نیوكاتژمێر رۆژانه‌‪ ،‬ئه‌نجامدانی‌ چه‌ند‬ ‫راهێنانێك بۆ ورگ‌و پشت بۆ رزگاربون‬ ‫له‌باوبژه‌كانی‌ ناو سك‪ .‬دوركه‌وتنه‌وه‌‬ ‫له‌هه‌ر په‌ستانێكی‌ ده‌رونی‌‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫ئاژار‬

‫به‌پێی‌ ئه‌و راپۆرت����ه‌ی‌ كه‌ رێكخراوی‌‬ ‫ناوب����راو به‌ه����اوكاری‌ زانك����ۆی‌ له‌نده‌ن‬ ‫بۆ كاروباری‌ ته‌ندروس����تی‌‌و پزیش����كی‌‬ ‫ناوچه‌ ئیس����تیوا ئه‌نجامدرا ده‌ركه‌وتوه‌‬ ‫له‌زیادبون����دان‌و‬ ‫توندوتیژی����ه‌كان‬ ‫نزیك����ه‌ی‌ ‪%30‬ی‌ ئ����ه‌و توندوتیژیانه‌ی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر ژنان ده‌كرێت له‌الیه‌ن كه‌س����ه‌‬ ‫نزیكه‌كانیانه‌وه‌یه‌‪ .‬رێكخراوه‌كه‌ باس����ی‌‬ ‫له‌جۆره‌كان����ی‌ توندوتی����ژی‌ كردوه‌ وه‌ك‬ ‫ئه‌ش����كه‌نجه‌ی‌ جه‌س����ته‌یی‌‌و جنێ����وو‬ ‫ده‌س����تدرێژی‌ سێكس����ی‌‌و چه‌ند جۆره‌‬ ‫مامه‌ڵه‌یه‌ك����ی‌ تر‪ .‬هه‌روه‌ه����ا رێكخراوی‌‬ ‫ته‌ندروس����تی‌ ئاماژه‌ی‌ به‌و الیه‌نه‌ خراپه‌‬ ‫ته‌ندروس����تیانه‌ كردوه‌ ك����ه‌ له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫توندوتیژی‌ روبه‌روی‌ ژنان ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاكامه‌ خراپه‌كانی‌ تدوندوتیژی‌ دژی‌‬ ‫ژنان ل����ه‌روی‌ جه‌س����ته‌یی‌‌و ده‌رونیه‌وه‌‬ ‫بریتین له‌‪:‬‬ ‫‪1‬ـ م����ردن‪ ،‬به‌پێی‌ راپۆرت����ی‌ ناوبراو‬ ‫نزیك���� ‌هی‌ ‪ %32‬ی‌ ئ����ه‌و كه‌س����انه‌ی‌‬ ‫توندوتیژی����ان به‌رامبه‌ر ك����راوه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌س����ه‌ نزیكه‌كانیان����ه‌وه‌‪ ،‬مردن����ی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ی‌ لێكه‌وتۆته‌وه‌ كه‌ توندوتیژه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر كراوه‌‪.‬‬ ‫‪2‬ـ خه‌مۆك����ی‌‪ ،‬ده‌ركه‌وت����وه‌ ئ����ه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ توندوتیژیان به‌رامبه‌ر ده‌كرێت‬ ‫دو هێنده‌ی‌ كه‌س����انی‌ تر زیاتر توش����ی‌‬ ‫خه‌مۆكی‌ بون‪.‬‬ ‫‪3‬ـ په‌نابردن����ه‌ ب����ه‌ر خواردن����ه‌وه‌‬ ‫كهولێكان‌و جگه‌ره‌كێش����ان‪ .‬هه‌ر به‌پێی‌‬ ‫راپۆرت����ی‌ رێكخ����راوی‌ ته‌ندروس����تی‌‬ ‫جیهان����ی‌ ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ توندوتیژییان‬ ‫به‌رامبه‌ر ده‌كرێت دو هێنده‌ی‌ كه‌س����انی‌‬

‫ت����ر په‌ناده‌به‌ن����ه‌ به‌ر جگه‌ره‌كێش����ان‌و‬ ‫خواردنه‌وه‌ كهولێكان‪.‬‬ ‫‪4‬ـ توشبون به‌نه‌خۆشیه‌ سێكسێكان‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و ژنان����ه‌ی‌ روب����ه‌روی‌ توندوتی����ژی‌‬ ‫سێكسی‌ بونه‌ته‌وه‌ زۆر زیاتر توشی‌ ئه‌و‬ ‫نه‌خۆش����یانه‌ بون كه‌ به‌هۆی‌ به‌كتریاو‬ ‫ڤایرۆس����ه‌وه‌ توشی‌ كۆئه‌ندامی‌ سێكسی‌‬ ‫ده‌بن‪.‬‬ ‫‪6‬ـ دوگیانی‌‌و له‌بارچون‪ ،‬رێكخراوه‌كه‌‬ ‫باس����ی‌ له‌وه‌ كردوه‌ ئه‌گ����ه‌ری‌ دوگیانی‌‬ ‫نه‌ویس����تراو ل����ه‌و ژنان����ه‌ی‌ توندوتیژی‬

‫سێكس����یان به‌رامبه‌ر ده‌كرێت دو هێنده‌‬ ‫زیاتره‌ له‌كه‌س����انی‌ ت����ر‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و‬ ‫كه‌س����انه‌ی‌ توندوتی����ژی‌ جه‌س����ته‌ییان‬ ‫به‌رامبه‌ر ده‌كرێت دو هێنده‌ زیاتر ئه‌گه‌ری‌‬ ‫له‌بارچونی‌ منداڵیان لێده‌كرێت‪.‬‬ ‫‪7‬ـ دابه‌زین����ی‌ كێش����ی‌ منداڵ����ی‌‬ ‫تازه‌له‌دایكب����و‪ .‬ئه‌و ژنان����ه‌ی‌ روبه‌روی‌‬ ‫توندوتی����ژی‌ ده‌بنه‌وه‌ له‌الیه‌ن كه‌س����ه‌‬ ‫نزیكه‌كانیان����ه‌وه‌ ‪ %16‬منداڵه‌كانی����ان‬ ‫كێشان كه‌متر ده‌بێت له‌منداڵی‌ ئاسایی‌‬ ‫له‌كاتی‌ له‌دایكبون‪.‬‬

‫دو هه‌فته‌ جارێك‬ ‫ئیسماعیل عوسمان ده‌ینوسێت‬

‫سه‌المه‌ت ‌ی‬ ‫ته‌ندروست ‌ی‬ ‫له‌هاتوچۆدا‬

‫سه‌المه‌تی‌ ته‌ندروس���تی‌‪ ،‬زانستێكی‌ نوێیه‌‌و‬ ‫پارێزگاریكردنی‌ هاواڵتیانه‌ بۆ روبه‌روبونه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ر دیارده‌یه‌كی‌ مه‌ترس���یدار‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای‌‬ ‫ئ���ه‌و مه‌ترس���یه‌ی‌ ك���ه‌ هاواڵتی���ان به‌هۆی‌‬ ‫كاره‌كه‌یانه‌وه‌ روبه‌ریان ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند ساڵێكه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‬ ‫دیارده‌ی‌ روداوه‌كانی‌ هاتوچۆ رویان له‌زیادبون‬ ‫كردوه‌‪ ،‬كه‌ به‌شێكی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌رێگاوبان‌و‬ ‫جۆری‌ ئ���ه‌و ئۆتۆمبیالنه‌ی‌ كه‌ دێنه‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬هه‌روه‌ها هۆش���یاری‌ هاواڵتیان‬ ‫به‌یاس���او رێس���اكانی‌ هاوتۆچ���ۆوه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌ش���ێكی‌ دیكه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌هۆش���یاری‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ هاتوچۆوه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫زۆرێك له‌و روداوانه‌ی‌ ده‌بنه‌ هۆی‌ برینداربونی‌‬ ‫شۆفیران‌و له‌هه‌ندێك له‌و دیاردانه‌ هاواڵتیان‬ ‫دوچاری‌ م���ردن ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬كه‌ ژماره‌یه‌ك له‌و‬ ‫حاڵه‌تانه‌ش كه‌ روده‌دات پێویسته‌ به‌زوترین‬ ‫كات فریاگ���وزاری‌ س���ه‌ره‌تاییان بۆ ئه‌نجام‬ ‫بدرێ���ت بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌متری���ن زیانیان به‌ر‬ ‫بكه‌وێت‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ژم���اره‌ قوربانی���ه‌كان له‌جیه���ان‌و‬ ‫كوردستان به‌راورد بكه‌ین به‌رێژه‌ی‌ توشبونی‌‬ ‫نه‌خۆش���یه‌ مه‌ترسیداره‌كان ئه‌وا ئه‌و رێژه‌یه‌‬ ‫مه‌ترسیداره‌‪.‬‬ ‫سااڵنه‌ له‌سه‌ر ئاس���تی‌ جیهاندا ‪1,500,000‬‬ ‫ملیۆنێك‌و پێنج س���ه‌د هه‌زار كه‌س به‌هۆی‌‬ ‫روداوی‌ هاتوچۆوه‌ گیان له‌ده‌س���ت ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫‪ 50,000,000‬په‌نج���ا ه���ه‌زار كه‌س���یش‬ ‫به‌وهۆیه‌وه‌ برین���دار ده‌بن‪ 800 ،‬ملیار دۆالر‬ ‫زیانه‌ مادییه‌كانیه‌تی‌‪.‬‬ ‫له‌واڵتان���ی‌ عه‌ره‌بی‌ ‪ 26,000‬هاواڵتی‌ به‌هۆی‌‬ ‫روداوه‌كان���ی‌ هاتوچ���ۆوه‌ گیان له‌ده‌س���ت‬ ‫ده‌ده‌ن‪ 250,000 ،‬ه���ه‌زار ك���ه‌س برین���دار‬ ‫ده‌ب���ن‪ 60 ،‬ملی���ار دۆالری‌ ئه‌مریك���ی‌ زیانه‌‬ ‫مادییه‌كانیه‌تی‌‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر ئاس���تی‌ عێراقیش���دا له‌ساڵی‌ ‪2009‬‬ ‫كه‌ خراپترینی‌ دۆخ���ی‌ ئه‌مینی‌ عێراق بوه‌‪،‬‬ ‫ژم���اره‌ی‌ قوربانیه‌كان���ی‌ هاتوچ���ۆ‌و چوار‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ ته‌قینه‌وه‌كان بوه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستانیش���دا‪ ،‬س���ێ‌ س���اڵه‌‬ ‫روداوه‌كان���ی‌ هاتوچ���ۆ ه���ۆكاری‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫مردنن‪ 1000 ،‬هه‌زار كه‌س به‌هۆی‌ روداوه‌كانی‌‬ ‫هاتوچ���ۆوه‌ گیانیان له‌ده‌س���تداوه‌‪10,000 ،‬‬ ‫هه‌زار كه‌س���یش برینداربون‪ ،‬به‌پێ‌ ئاماری‌‬ ‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ هاتوچۆ له‌هه‌ر س���ێ‌ رۆژێك‬ ‫هاواڵتی���ه‌ك له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا گیان‬ ‫له‌ده‌س���ت ده‌دات‌و ن���ۆ هاواڵتی���ش بریندار‬ ‫ده‌بن‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌و له‌چه‌ندین ساڵی‌ رابردودا قوربانیه‌كانی‌‬ ‫می���ن یه‌كێك ب���ون له‌هۆكاره‌كان���ی‌ مردنی‌‬ ‫هاواڵتیان���ی‌ ئه‌م هه‌رێمه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێس���تادا‬ ‫قوربانیه‌كانی‌ هاتوچۆ جێگای‌ ئه‌و حاڵه‌ته‌ی‌‬ ‫گرتوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬جه‌نگ���ی‌ ئێم���ه‌ پارێ���زگاری‌‬ ‫هاواڵتیانه‌ له‌م مۆته‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫مردنی‌ ه���ه‌ر هاواڵتیه‌ك به‌ه���ۆی‌ هۆكاری‌‬ ‫جۆراوج���ۆر پێش ئ���ه‌وه‌ی‌ ئیش���ی‌ الیه‌نه‌‬ ‫په‌یوه‌ن���داره‌كان بێ���ت‪ ،‬ئیش���ی‌ ‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌‌و س���كێته‌ری‌ ته‌ندروستیه‌ كه‌‬ ‫لێكۆلینه‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌ر بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ یه‌كێك‬ ‫له‌ئه‌ركه‌كان���ی‌ ‌وه‌زاره‌ت���ی‌ ته‌ندروس���تی‌‌و‬ ‫پایه‌كانی‌ سێكته‌ری‌ ته‌ندروسی‌ كه‌ پاراستنی‌‬ ‫سه‌المه‌تی‌ ته‌ندروستی‌ هاواڵتیانه‌‪.‬‬ ‫رێكخراوی‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‪ ،‬له‌س���اڵی‌‬ ‫‪ 2003‬پێش���نیاری‌ ئه‌وه‌ی‌ كردوه‌ كه‌ رۆژێك‬ ‫دیاری‌ بكرێت بۆ یادی‌ قوربانیانی‌ هاتوچۆ‪،‬‬ ‫س���یه‌م یه‌شه‌ممه‌ی‌ هه‌مو س���اڵێكی‌ مانگی‌‬ ‫‪‌11‬وه‌ك ئ���ه‌و رۆژه‌ دیاریك���راوه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێك‬ ‫لێكۆلێن���ه‌وه‌ پرس���ی‌ زانس���تی‌ گرنگ له‌و‬ ‫رۆژه‌دا باس ده‌كرێ���ت له‌پێناو كه‌مكردنه‌وه‌‬ ‫قوربانیانی‌ هاتوچۆ‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌مس���اڵ له‌كوردس���تاندا به‌دی‌ كرا‬ ‫س���اڵیادی‌ قوربانیانی‌ هاتوچۆ‌وه‌ك راگوزه‌ر‬ ‫‌وابو‪ ،‬له‌چه‌ند گفتوگۆ‌و راپۆرتێكی‌ ته‌له‌فزیۆنی‌‬ ‫زیاتر هیچی‌ دیكه‌ نه‌بوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا پێویسته‌‬ ‫بو ‌وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌ به‌هاوكاری‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تیه‌كات���ی‌ هاتوچ���ۆ چه‌ندی���ن‬ ‫كۆنف���راس‌و ۆرك ش���ۆپیان س���ازبكردایه‌‪،‬‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ خس���تنه‌ڕوی‌ رێگا چاره‌یه‌كی‌‬ ‫كونجاو بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ ئه‌و قوربانیانه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها پێویس���ت ب���و ه���ه‌ردو پێكه‌وه‌‌و‬ ‫به‌ه���اوكاری‌ رێكخراوه‌كان���ی‌ كۆمه‌ڵ���گای‌‬ ‫مه‌ده‌ن���ی‌‪ ،‬هه‌ڵمه‌ت���ی‌ راگه‌یاندنی���ان‬ ‫ده‌س���تپێبكردایه‌ له‌رێ���گای‌ هۆكاره‌كان���ی‌‬ ‫راگه‌یان���دن‌و ت���ۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان���ه‌وه‌‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ ئه‌م حاڵه‌ته‌و‬ ‫هۆشیاری‌ له‌سه‌ر سه‌المه‌تی‌ ته‌ندروستی‌‪.‬‬ ‫پێویس���ته‌ له‌ئێستاش���ه‌وه‌ الیه‌ن���ه‌‬ ‫په‌یوه‌نداره‌كانی‌‌وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌‪‌،‬وه‌ك‬ ‫چۆن له‌سه‌ر ش���ۆفێرانیان پێویستكردوه‌ كه‌‬ ‫پێداویستیه‌كانی‌ هاتوچۆ له‌ئۆتۆمبیلی‌ هه‌مو‬ ‫شۆفیرێكدا هه‌بێت‪ ،‬به‌هه‌مانشێوه‌ پێویستی‌‬ ‫بك���ه‌ن كه‌ بۆكس���ی‌ س���ه‌المه‌تی‌ (‪safety‬‬ ‫‪ )box‬له‌هه‌م���و ئۆتۆمبیله‌كان���دا بون���ی‌‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬له‌رێگای‌ هۆكاره‌كانی‌ راگه‌یاندنه‌وه‌‬ ‫رێنونی‌ به‌كارهێنانی‌ باڵوبكه‌نه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫شۆفێران بتوانن به‌كاربهێنن‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌پێناو‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ قوربانیه‌كانی‌ هاتۆچۆ‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫‪xwindnyawene@gmail.com‬‬

‫ماردین ئیبراهیم‪ :‬ده‌یانه‌وێت به‌هێواشی‬ ‫به‌شی فه‌لسه‌فه‌بکه‌ن به‌رێکخراوێکی پارتی‬ ‫ئا‪ :‬رێنوار نه‌جم‬ ‫ماردین ئیبراهیم دوای ‪ 10‬ساڵ‬ ‫ژیان له‌به‌ریتانیا‪ ،‬به‌بڕوانامه‌ی‬ ‫ماسته‌ره‌وه‌دێته‌وه‌کوردستان و له‌به‌شی‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ی زانکۆی سه‌اڵحه‌دین‬ ‫ده‌بێته‌مامۆستا‪ .‬به‌اڵم دوای ساڵێک‬ ‫له‌وانه‌وتنه‌وه‌‪ ،‬گرێبه‌سته‌که‌ی بۆ‬ ‫تازه‌ناکرێته‌وه‌و وه‌ک خۆی ده‌ڵێت‬ ‫"سزای سیاسیی دراوه‌"‪.‬‬ ‫بۆ زیاتر رونکردنه‌وه‌له‌باره‌ی ئه‌و‬ ‫کێشه‌یه‌وه‌و دۆخی به‌شی فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫زانکۆی سه‌اڵحه‌دین که‌ناوبه‌ناو‬ ‫روداوی له‌م شێوه‌یه‌ی تێدا روده‌دات‪،‬‬ ‫ئاوێنه‌دیداریکی له‌گه‌ڵدا سازکرد‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬سه‌ره‌تا ئێوه‌چۆن بونه‌مامۆستا‬ ‫له‌زانکۆی س���ه‌اڵحه‌دین؟ گرێبسته‌که‌تان‬ ‫چۆن بوو؟‬ ‫ماردی���ن ئیبراهی���م‪ :‬من س���اڵی پار‬ ‫مانگی حه‌وت دووای ئه‌وه‌ی خوێندنم له‬ ‫به‌ریتانیا ته‌واو کرد په‌یوه‌ندیم به چه‌ند‬ ‫دۆستێکه‌وه کرد له زانکۆکانی کوردستان‪،‬‬ ‫له ناویاندا مامۆستا ڕێبوار سیوه‌یلی که‬ ‫ئه‌و کات سه‌رۆکی به‌شی فه‌لسه‌فه بوو‪.‬‬ ‫مامۆستا ڕێبوار ئه‌و کات ئاماده‌یی خۆی‬ ‫بۆ هاوکاریکردن ده‌ربڕی‪ ،‬که گه‌ڕاشمه‌وه‬ ‫به سوپاسه‌وه به کردار هاوکاری کردم‪.‬‬ ‫ئیتر منیش وه‌ک هه‌ر مامۆستایه‌کی تری‬ ‫به‌شی فه‌لسه‌فه که گرێبه‌ستمان هه‌بوو‬ ‫له‌گه‌ل زانکۆی سه‌الحه‌دین ده‌ستم کرد‬ ‫به وانه ووتنه‌وه‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬کێش���ه‌که‌ی ئه‌مس���اڵ چۆن‬ ‫رویدا؟ بۆچی گرێبه‌س���تی ئێوه‌و دکتۆر‬ ‫ئازاد قه‌زاز نوێ نه‌کرایه‌وه‌؟‬ ‫ماردین ئیبراهیم‪ :‬دیاره من پێشتریش‬ ‫که له کوردستان ده‌ژیام و له ده‌ره‌وه‌ش‬ ‫چاالک���ی جۆراوج���ۆری ڕه‌خنه‌گران���ه‌م‬ ‫هه‌ب���وو له ده‌س���ه‌اڵتی ک���وردی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێده‌چوو ئه‌وانه‌ی ده‌س���تیان به س���ه‌ر‬ ‫زانکۆی س���ه‌الحه‌دیندا گرتووه ئاگاداری‬ ‫ئه‌و باکگراونده نه‌بووبن‪ .‬دووای ئه‌وه‌ی‬ ‫من له‌چه‌ن���د که‌ناڵێک���ی ڕاگه‌یاندنه‌وه‬ ‫ئ���ه‌و دی���ده ڕه‌خنه‌گرانه‌ی���ه‌ی خۆم���م‬ ‫په‌ره‌پێ���دا ئیتر س���ه‌رۆکایه‌تی زانکۆی‬ ‫س���ه‌الحه‌دین که‌وتنه بیانوو پێگرتنم و‬ ‫هه‌راس���ان کردنم و گرفت���ی زۆریان له‬ ‫پرۆسه‌ی گرێبه‌س���ته‌که‌مدا درووستکرد‪.‬‬ ‫دووای ئه‌وه‌ی له‌س���ه‌ر هه‌مان ئاراسته‌ی‬ ‫ڕه‌خنه‌گرانه مامۆستا ڕابوون مه‌عرووف‬ ‫له زانکۆ دوور خرایه‌وه من به‌شداریه‌کی‬ ‫چاالک���م ک���رد ل���ه‌و که‌مپه‌ینانه‌ی وه‌ک‬ ‫ناڕه‌زایی دژی ئه‌و کاره نایاس���اییه که‬ ‫دژی مامۆس���تا ڕابوون کرا‪ .‬من هه‌م بۆ‬ ‫ڕێکخ���راوه نێوده‌وڵه‌تییه‌کان و هه‌م بۆ‬ ‫ده‌زگاکانی راگه‌یاندنی ناوخۆ به ده‌نگی‬

‫به‌رز ئه‌و کاره‌ی س���ه‌رۆکایه‌تی زانکۆم‬ ‫وه‌ک تۆڵه‌کردنه‌وه‌ی���ه‌ک ل���ه بی���روڕای‬ ‫سیاسی مامۆس���تا ڕابوون له قه‌ڵه‌مدا‪.‬‬ ‫بیرت���ان نه‌چێت ه���ه‌ر ئه‌وکات���ه من و‬ ‫مامۆس���تا ڕابوون به‌ڵگه‌ی کۆنکرێتمان‬ ‫هه‌بوو که سه‌رۆکایه‌تی زانکۆ بڕیار بوو‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌و دوورخس���تنه‌وه‌یه‌ی مامۆستا‬ ‫ڕابوونیان به‌بێ کێشه بۆ بڕوات‪ ،‬یه‌کسه‌ر‬ ‫هه‌ر دووای ئ���ه‌و منیش دوور بخه‌نه‌وه‪.‬‬ ‫به‌اڵم که مه‌س���ه‌له‌ی مامۆس���تا ڕابوون‬ ‫گه‌وره بوو ئیتر بڕیاری دوور خستنه‌وه‌ی‬ ‫منیان وه‌ستاند‪ .‬پاش ئه‌وه سه‌رۆکایه‌تی‬ ‫زانکۆ و دکتۆر ئه‌حمه‌د دزه‌یی غه‌زه‌بیان‬ ‫لێگرتم و بۆ ده‌رفه‌تێک ده‌گه‌ڕان منیش‬ ‫دوور بخه‌ن���ه‌وه‪ .‬له هاوینی ئه‌مس���اڵدا‬ ‫ئێمه س���ه‌رجه‌م مامۆستایانی گرێبه‌ست‬ ‫له به‌شی فه‌لسه‌فه داوای تازه‌کردنه‌وه‌ی‬ ‫گرێبه‌س���ته‌کانمان ک���رد ـ ب���ه ی���ه‌ک‬ ‫نووسراو ـ‪ ،‬به‌ش���ی فه‌لسه‌فه رازی بوو‬ ‫چونکه پێویس���تیان به مامۆس���تا بوو‪،‬‬ ‫و ئێستاش پێویس���تیان به مامۆستایه‪.‬‬ ‫ڕاگرایه‌تی کۆلیژی ئاداب ڕازی بوو ئیتر‬ ‫نووس���راوه‌که ڕۆیش���ت بۆ سه‌رۆکایه‌تی‬ ‫زانکۆ‪ .‬س���ه‌رۆکایه‌تی زانکۆ ئه‌و کات به‬ ‫ووردی سه‌یری ناوه‌کانی نه‌کردبوو و ڕازی‬ ‫ببوون به تازه‌کردنه‌وه‌ی گرێبه‌س���ته‌که‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مساڵ له س���ه‌ره‌تای مانگی ده‬ ‫ئێمه ده‌س���تمان کرد ب���ه وانه‌وتنه‌وه و‬ ‫ئیتر بۆ ڕۆتینیاتی گرێبه‌س���ته‌که چووم‬ ‫بۆ س���ه‌رۆکایه‌تی زانکۆ‪ ،‬دووای ئه‌وه‌ی‬ ‫س���ه‌رۆکایه‌تی زانک���ۆ منی���ان بین���ی‪،‬‬ ‫تێگه‌یش���ن هه‌ڵه‌یه‌کیان ک���ردووه‪ ،‬ئیتر‬ ‫ئه‌وه‌بوو سه‌رله‌نوێ داواین له ئێمه کرد‬ ‫که نووس���راوی تر له به‌ش���ی فه‌لسه‌فه‬ ‫بهێنین ـ ب���ه‌اڵم ئه‌مجاره‌یان ده‌بێت به‬ ‫جیا جیا نووسراو بهێنین ـ‪ .‬مامۆستاکان‬ ‫سه‌رله‌نوێ نووسراویان برده‌وه و منیش‬ ‫وه‌ک ئ���ه‌وان نووس���راوم ب���رده‌وه‪ .‬من‬ ‫نووس���راوێکم پێدرا له به‌شی فه‌لسه‌فه‌و‬ ‫ئێستاش ئه‌و نووسراوه‌م الیه که به‌شی‬ ‫فه‌لس���ه‌فه پێویس���تیان به مامۆستایه‌و‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر به ئوس���وڵی قانوونی و ئیداری‬ ‫سه‌یر بکه‌ین؛ س���ه‌رۆکایه‌تی زانکۆ بۆی‬ ‫نییه گرێبه‌س���ت ت���ازه نه‌کاته‌وه ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌ش بڵێت ئێمه پێویس���تمان پێیه‌تی‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وان که‌وتنه گرفت دروس���تکردن‬ ‫بۆ م���ن‪ ،‬دووای ئه‌وه‌ی هیچ بیانوویه‌کی‬ ‫یاس���ایی و ئیداریان نه‌م���ا پێیان ووتم‬ ‫ڕۆژی پێنجشه‌ممه‌که ده‌کاته ‪ ١١/٧‬بچم‬ ‫گرێبه‌س���ته‌که‌م بۆ ئیمزا بکه‌ن‪ ،‬که‌چی‬ ‫ئ���ه‌وان دوو ڕۆژ پێش ئه‌وه س���ه‌رۆکی‬ ‫به‌ش���یان بانگ کردبوو و پێیان ووتبوو‪،‬‬ ‫یه‌که‌م‪ :‬به مامۆس���تا ماردی���ن و ئازاد‬ ‫قه‌‌زاز بڵێت ئیتر وانه نه‌ڵێنه‌وه‪ ،‬دووه‌م‪:‬‬ ‫ت���ۆش ـ واته س���ه‌رۆکی ب���ه‌ش ـ چیتر‬ ‫نووس���راومان بۆ مه‌نێره که پێویستتان‬

‫به‌شی فه‌لسه‌فه‌‬ ‫قوتابیان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ک‬ ‫په‌روه‌رده ده‌کات‬ ‫به‌دیدێکی ڕه‌خنه‌یی‬ ‫سه‌یری دنیای‬ ‫ده‌وروبه‌ری خۆیان‬ ‫بکه‌ن ئه‌وه‌ش‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌که پارتیی‬ ‫که زانکۆی قۆرخ‬ ‫کردووه؛‬ ‫لێی ده‌ترسێت‬

‫ماردین ئیبراهیم‬

‫به مامۆستایه‌‪ .‬ئه‌وه بوو سه‌رۆکی به‌ش‬ ‫ئه‌و قسه‌یه‌ی به ئێمه راگه‌یاند و ئێمه‌ش‬ ‫زانکۆمان جێهێش���ت‪ .‬دیاره من مانگێک‬ ‫و یه‌ک هه‌فته بوو وانه‌م به قوتابیه‌کانم‬ ‫ده‌ووته‌وه که زانکۆم جێهێشت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی پێتان وایه‌ئه‌مه‌س���زای‬ ‫سیاسییه‌؟ یاخود بۆچی سزای سیاسیی‬ ‫ته‌نها له‌به‌ش���ی فه‌لس���ه‌فه‌دا هه‌یه‌وه‌ک‬ ‫ئه‌وه‌ی ناوبه‌ناو له‌م جۆره‌کێشانه‌دووباره‬ ‫‌ده‌بێته‌وه‌؟‬ ‫ماردین ئیبراهیم‪ :‬له‌به‌ر ئه‌وه س���زای‬ ‫سیاسییه چونکه ئێمه له رووی یاسایی و‬ ‫ئیداریه‌وه هیچ کێشه‌یه‌کمان نییه‪ .‬دوای‬ ‫ئه‌وه من یه‌ک س���اڵه له به‌شی یاسایی‬ ‫س���ه‌رۆکایه‌تی زانکۆوه ل���ه الیه‌ن چه‌ند‬ ‫که‌سێکی سه‌ر به‌پارتییه‌وه‌ سووکایه‌تیم‬ ‫پێده‌کرێ���ت‪ ،‬هه‌راس���ان ده‌کرێم‪ ،‬گرفتم‬ ‫بۆ دروس���ت ده‌کرێ���ت‪ ،‬کیتابم لێ وون‬ ‫ده‌کرێت‪ ،‬کاره‌کانم دووا ده‌خه‌ن‪ ،‬بۆ یه‌ک‬ ‫ئیمزا س���ێ هه‌فته ده‌مهێنن و ده‌مبه‌ن‪.‬‬ ‫ئینجا ئه‌وه پرس���یاره بۆ هه‌ر که‌س���ێک‬ ‫که به‌ووردی سه‌یری ئه‌و کێشانه بکات‪،‬‬ ‫بۆچی مامۆستا رابوون‪ ،‬بۆچی من‪ ،‬بۆچی‬ ‫مامۆستا ئازاد قه‌زاز؟ بۆ که‌سی تر دوور‬ ‫ناخرێته‌وه؟ ش���ته‌که زۆر ڕوونه‪ .‬ڕابوون‬ ‫مه‌عرووف که‌س���ێک بوو ک���ه به‌ڕوونی‬ ‫ڕای خۆی به‌یان ده‌ک���رد و ڕه‌خنه‌کانی‬

‫ڕاش���کاوانه بوون‪ ،‬من به هه‌مان شێوه‬ ‫دیدی ڕه‌خنه‌یانه‌م ئاش���کرایه و یه‌کێک‬ ‫بووم له‌و که‌سانه‌ی که له ئاماده‌کردنی‬ ‫راپۆرتی هیومان ڕایتس وه‌چ ده‌رباره‌ی‬ ‫مافه‌کانی مرۆڤ له کوردستان له ساڵی‬ ‫پ���اردا به‌ش���داریم کرد‪ .‬ئێ���وه هه‌رگیز‬ ‫بیس���تووتانه مامۆس���تایه‌کی پارتی له‬ ‫گ���وڵ کاڵتری پێ ووترابێ���ت له هه‌ولێر‬ ‫و دهۆک؟ قه‌ت مامۆس���تای یه‌کێتی له‬ ‫سلێمانی له کاره‌که‌ی دوور خراوه‌ته‌وه؟‬ ‫له هه‌ولێریش هه‌رچی ده‌بیت ببه‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ڕه‌خنه مه‌گره‪ ،‬قسه مه‌که‪ ،‬ده‌مت داخه‪،‬‬ ‫ده‌س���ت به کاڵوه‌که‌ته‌وه بگره‪ .‬منیش‬ ‫ئ���ه‌وه‌م بۆ ناکرێت‪ ،‬له کۆتایی س���ااڵنی‬ ‫هه‌ش���تادا ئه‌و کاته‌ی ‪ ١٤‬س���ااڵن بووم‬ ‫و به‌عس حوکم���ی ده‌کرد بۆم نه‌ده‌کرا‪،‬‬ ‫ئێس���تاش له س���ه‌رده‌می س���ته‌مکاری‬ ‫کوردییدا بۆم ناکرێت‪.‬‬ ‫دیاره به‌ش���ی فه‌لس���ه‌فه به‌شێکه به‬ ‫ئاشکرا کێشه‌ی بۆ دروست ده‌کرێت‪ .‬ئه‌م‬ ‫به‌ش���ه قوتابیان به‌شێوه‌یه‌ک په‌روه‌رده‬ ‫ده‌کات که به دیدێکی ڕه‌خنه‌یی سه‌یری‬ ‫دنیای ده‌وروبه‌ری خۆیان بکه‌ن‪ .‬ئه‌وه‌ش‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌که پارتیی که زانکۆی قۆرخ‬ ‫کردووه؛ لێی ده‌ترسێت‪ .‬ئه‌وانه‌ی واڵتی‬ ‫ئێم���ه به‌ڕێوه ده‌ب���ه‌ن چونکه نییه‌تیان‬ ‫باش نیی���ه‪ ،‬چونکه دیموک���رات نیین‪،‬‬ ‫چونکه بڕوایان به ئازادی نییه‪ ،‬چونکه‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫ب���ه ته‌مان ت���ا قیامه‌ت حوک���م بکه‌ن‪،‬‬ ‫له بیرکردن���ه‌وه‌ی عه‌قالنی ده‌ترس���ن‪،‬‬ ‫ل���ه ڕه‌خن���ه ده‌ترس���ن و دوواجار هه‌ر‬ ‫له‌و س���ۆنگه‌یه‌وه له به‌ش���ی فه‌لسه‌فه‬ ‫ده‌ترس���ن‪ .‬پێده‌چێت پالنی���ان هه‌بێت‬ ‫ئه‌و به‌ش���ه دابخه‌ن‪ .‬ئه‌مساڵ قوتابییان‬ ‫وه‌رنه‌گرتووه‪ ،‬وورده وورده مامۆستاکان‬ ‫ده‌رده‌په‌ڕێنن‪ ،‬ب���ه ته‌کنیکی جۆراوجۆر‬ ‫ئه‌و به‌شه س���ووک ده‌که‌ن‪ .‬ده‌یانه‌وێت‬ ‫ئه‌و به‌ش���ه پاسیف بکه‌ن و به هێواشی‬ ‫بیکه‌ن به ڕێکخراوێک���ی پارتی‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌یان بۆ مه‌یسه‌ر نه‌بوو‪ ،‬دایبخه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا پێت���ان وایه‌ئ���ه‌و‬ ‫مامۆستایانه‌س���زا ده‌درێن‪ ،‬مه‌به‌س���ت‬ ‫خ���ودی خۆیان���ه‌‪ ،‬یاخ���ود ناردن���ی‬ ‫په‌یامێکه‌بۆ هه‌موو مامۆستاکانی دیکه‌و‬ ‫کۆمه‌ڵگاش؟‬ ‫ماردین ئیبراهیم‪ :‬ده‌رکردنی ئێمه هه‌م‬ ‫س���زادانی ئێمه‌یه و هه‌م په‌یامێکیش���ه‬ ‫بۆ ده‌نگ���ی ڕه‌خنه‌گرانه‌له‌ناو زانکۆ و له‬ ‫هه‌ولێر‪ .‬ده‌یانه‌وێت که‌سانی تر بترسێنن‪.‬‬ ‫ده‌یانه‌وێت به که‌س���انی دی بڵێن ئه‌گه‌ر‬ ‫قس���ه بکه‌ن‪ ،‬ده‌رتان ده‌که‌ین‪ ،‬له تایتڵ‬ ‫دات���ان ده‌ماڵی���ن و کاراکته‌رتان تیرۆر‬ ‫ده‌که‌ی���ن‪ .‬پێم ناڵێن ئ���ه‌وه مانای چی‪،‬‬ ‫ئه‌حمه‌د دزه‌یی دووای ئه‌وه‌ی دوور منی‬ ‫له زانکۆ دوورخسته‌وه‪ ،‬له ته‌له‌فیزیۆنیش‬ ‫هه‌وڵی ش���کاندنی که‌س���ایه‌تیم ده‌دات‪،‬‬ ‫ده‌یه‌وێت کاراکته‌رم بش���ێوێنێت‪ .‬من به‬ ‫به‌ڕێز دزه‌یی ده‌ڵێم ئه‌گه‌ر مه‌حسووبیه‌ت‬ ‫و مه‌نسووبیه‌ت نه‌بێت به چی پێوه‌رێکی‬ ‫ئه‌کادیمی و زانستی تۆ ده‌بێت سه‌رۆکی‬ ‫زانکۆ بیت و منیش مافی وانه‌ووتنه‌وه‌م‬ ‫نه‌بێت؟‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هیچ به‌ره‌و پێش���چونێک بۆ‬ ‫چاره‌س���ه‌ری کێش���ه‌که‌و تازه‌کردنه‌وه‌ی‬ ‫گرێبه‌س���ته‌کاندا هه‌ی���ه‌؟ له‌ش���وێنێکدا‬ ‫که‌له‌س���ه‌رۆکایه‌تی‬ ‫گوتت���ان‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌په‌یوه‌ندیت���ان پێوه‌ک���راوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌چۆن بوو؟ گه‌یشته‌کوێ؟‬ ‫ماردین ئیبراهیم‪ :‬پاش ئه‌و کێشه‌یه‪،‬‬ ‫له س���ه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم���ه‌وه ‪ ،‬به جیا‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ن���دی به م���ن و مامۆس���تا ئازاد‬ ‫قه‌زازه‌وه کرا‪ .‬ئه‌وان ویستیان له ده‌می‬ ‫ئێمه‌وه کێش���ه‌که ببیستن‪ .‬من له دیدی‬ ‫خۆمه‌وه مه‌س���ه‌له‌که‌م بۆ روونکردنه‌وه‪.‬‬ ‫ل���ه راگه‌یاندن و لێ���ره‌دا چیم وت؛ هه‌ر‬ ‫هه‌مان ش���تم به‌وانیش وت‪ .‬دوای ئه‌وه‬ ‫په‌یوه‌ندی���ان نه‌کردۆت���ه‌وه‪ .‬ب���ه‌اڵم بۆ‬ ‫م���ن گرنگ نیی���ه‪ ،‬م���ن ناگه‌ڕێمه‌وه بۆ‬ ‫وانه‌ووتنه‌وه تاکو سه‌رۆکی زانکۆ داوای‬ ‫لێبووردنم لێنه‌کات‪ .‬هه‌رکاتێکیش داوای‬ ‫لێبووردنیان لێکردم‪ ،‬من ئه‌و کات له‌به‌ر‬ ‫خاتری قوتابییه‌کانم که به‌ڕاس���تی دڵم‬ ‫الیان���ه؛ ده‌گه‌ڕێم���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر نا‪ ،‬من‬ ‫به‌دوای کارێکی تردا ده‌گه‌ڕێـم‪.‬‬

‫توێژه‌رانی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ره‌خنه‌ له‌مامه‌ڵه‌ی‌ به‌ڕێوه‌به‌رو مامۆستایان ده‌گرن‬ ‫ئا‪ :‬جوتیار شه‌ریف‬ ‫زۆرێك توێژه‌رانی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ده‌رونی‌‬ ‫له‌ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن گله‌یی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ پیشه‌كه‌یان له‌الیه‌ن به‌ڕێوه‌رو‬ ‫مامۆستایانی‌ خوێندنگه‌كانیان‌وه‌ك‬ ‫زیاده‌ سه‌یرده‌كرێت‌و گرفتیان‬ ‫بۆ دروستده‌كرێت‪ ،‬به‌رپرسێكی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ش ده‌ڵێت‪" ،‬توێژه‌ر ئه‌و‬ ‫دۆخه‌ی تێپه‌ڕاندوه‌ كه‌ ئه‌وانیتر‬ ‫له‌كارو پیشه‌كه‌ی‌ تێنه‌گه‌ن‌و له‌ئێستادا‬ ‫كێشه‌مان زۆر كه‌مه‌"‪.‬‬ ‫ش����ێركۆ خالی����د مس����ته‌فا توێ����ژه‌ر‬ ‫له‌یه‌كێ����ك له‌قوتابخانه‌كان����ی‌ ق����ه‌زای‬ ‫رانیه‌‌وت����ی‌‪ ،‬به‌گش����تی‌ مامۆس����تاو‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ره‌كان له‌مامه‌ڵه‌كردنی����ان‬ ‫له‌گه‌ڵ توێژه‌راندا س����ێ‌ جۆرن‪" ،‬چینی‌‬ ‫یه‌كه‌م به‌چاویی‌ جاسوس����یه‌وه‌ له‌كاریی‌‬ ‫توێ����ژه‌ر ده‌ڕوانن‌و‌واتێده‌گ����ه‌ن ئێم����ه‌‬ ‫له‌كۆتایی‌ س����اڵدا راپۆرتی‌ كێشه‌كانی‌‬ ‫خوێندنگ����ه‌كان ده‌ده‌ینه‌ په‌روه‌رده‌كان‪،‬‬ ‫چین����ی‌ دوه‌می����ش ئه‌وان����ه‌ن گرنگی‌‌و‬ ‫بای����ه‌خ به‌كاره‌كانمان ن����اده‌ن‌و زۆرجار‬ ‫به‌گاڵته‌جاڕییه‌وه‌ له‌پیشه‌كه‌مان ئه‌دوێن‪،‬‬ ‫چینی‌ س����ێیه‌م ئه‌و كه‌مینه‌ن كه‌ له‌كارو‬ ‫گرنگی‌ توێژه‌ر گه‌شتون‌و پرس‌و ڕاوێژمان‬ ‫پێئه‌كه‌ن‌و ڕێنمایی‌ ده‌رونی‌‌و په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانمان لێوه‌رده‌گرن"‪.‬‬ ‫له‌سیس����تمی‌ كارگێڕی����ی قوتابخان����ه‌‬ ‫ئاماده‌یی‌‌و بنه‌ڕه‌تیه‌كاندا باسی‌ گرنگی‌‬ ‫توێژه‌ر له‌چاره‌س����ه‌ركردنی‌ گرفته‌كاندا‬

‫نه‌ك����راوه‌و ته‌نه����ا له‌به‌ن����دی‌ ‪52‬ی‌‬ ‫سیستمه‌كه‌دا باس له‌وه‌ كراوه‌ كه‌ دوای‬ ‫الدان����ی‌ خوێندكارێ����ك له‌رێنماییه‌كانی‌‬ ‫خوێندنگه‌و س����زادانی‌ به‌بێبه‌ش����كردنی‌‬ ‫له‌خوێن����دن ب����ۆ م����اوه‌ی‌ س����ێ‌ ڕۆژ‪،‬‬ ‫ئینج����ا بنێردێته‌ الی توێژه‌ر‪ ،‬ش����ێركۆ‬ ‫به‌پێكه‌نینه‌وه‌ ‌وتی‌‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ گاڵته‌كردنه‌‬ ‫به‌كاری‌ توێژه‌ر‪ ،‬ئه‌گینا خوێندكارێك كه‌‬ ‫س����زای‌وه‌رگرت ئیتر رێنمایی‌ توێژه‌ری‌‬ ‫بۆ چیه‌‪.‬‬ ‫توێژه‌رێك����ی‌ ت����ر له‌یه‌كێ����ك‬ ‫له‌خوێندنگه‌كانی‌ ناو ش����اری‌ سلێمانی‌‬ ‫كه‌ نه‌یویس����ت ن����اوی بهێنرێ����ت‪‌،‬وتی‌‬ ‫"به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان حه‌ساسیه‌تیان به‌كاری‬ ‫ئێم����ه‌ هه‌یه‌و‌واده‌زان����ن كاتێك توێژه‌ر‬ ‫به‌پێ����وه‌ره‌ ده‌رونی����ه‌كان چاره‌س����ه‌ری‬ ‫كێشه‌یه‌ك ئه‌كات‪ ،‬له‌ده‌سه‌اڵتی‌ كارگێڕیی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر كه‌مده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و توێ����ژه‌ره‌ زیات����ر ده‌چێت����ه‌‬ ‫‌ورده‌كاری����ه‌وه‌و ده‌ڵێ����ت‪ " ،‬كاتێ����ك‬ ‫خوێندكارێك‌و مامۆس����تایه‌ك كێشه‌یان‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬پێویس����ته‌ من رێنمایی‌ بده‌مه‌‬ ‫ه����ه‌ردوال‪ ،‬چونكه‌ هه‌ندێكج����ار هه‌ڵه‌ی‌‬ ‫مامۆس����تا به‌ڕێزه‌كه‌ش����ی‌ تێدایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌ك����ه‌م ئه‌ڵ����ێ‌ تۆ ب����ۆت نیه‌‬ ‫ڕێنمایی‌ بده‌یته‌ مامۆستا" رێباز ئیبراهیم‪،‬‬ ‫توێ����ژه‌ر له‌یه‌كێ����ك له‌قوتابخانه‌كان����ی‌‬ ‫قه‌اڵدزێ‌‪ ،‬ره‌خنه‌ی‌ له‌مامه‌ڵه‌ی‌ به‌ش����ێك‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌ران����ی‌ قوتابخان����ه‌كان هه‌یه‌و‬ ‫ده‌ڵێ����ت‪" ،‬هه‌ن����دێ‌ له‌به‌ڕێوه‌ب����ه‌ره‌كان‬ ‫پێیانوای����ه‌ ئه‌ب����ێ‌ ئاگای����ان له‌هه‌م����و‬ ‫ئیش‌وكاره‌كان����ی‌ توێژه‌ر بێت له‌كاتێكدا‬

‫توێژه‌ر كاره‌ك����ه‌ی تایبه‌ته‌و نابێ‌ كه‌س‬ ‫‌ورده‌كاریه‌كانی‌ بزانێ����ت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‌ه‬ ‫تایبه‌ته‌مه‌ندی����ی‌ كه‌س����انی‌ ت����ره‌"‪ .‬ئه‌و‬ ‫درێژه‌ی‌ به‌قسه‌كانیداو ‌وتی‌‪" ،‬ئاسایشی‌‬ ‫ژوری‌ توێژه‌ر زۆر گرنگه‌ پێویسته‌ كه‌س‬ ‫خۆی‌ نه‌كات به‌ژوردا"‪.‬‬ ‫ه���اوكات فریش���ته‌ ش���ه‌ریف‬ ‫توێ���ژه‌ر له‌یه‌كێ���ك له‌ئاماده‌ییه‌كان���ی‌‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬قس���ه‌كانی‌ رێباز ئیبراهیمی‌‬ ‫پشتڕاس���تكرده‌وه‌و‌وت���ی‌ "توێژه‌ر به‌بێ‌‬ ‫ژوری‌ تایب���ه‌ت كه‌ هی���چ فه‌رمانبه‌رێكی‌‬ ‫لێنه‌بێ���ت‪ ،‬ناتوان���ێ‌ كاری‌ خۆی‌ بكات‪،‬‬ ‫چونكه‌ خوێندكار ئاماده‌نیه‌ له‌به‌رچاوی‬ ‫ئه‌وانی‌ تر باس���ی‌ كێش���ه‌ تایبه‌ته‌كه‌ی‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫فریش���ته‌ ‌وت���ی‌‪" :‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌كان‬ ‫كێش���ه‌یان له‌پێدان���ی‌ ژور به‌توێ���ژه‌ر‬ ‫هه‌یه‌و ئه‌وان‌وه‌ك ماڵێكی‌ جیا س���ه‌یری‌‬ ‫ژوری���ی‌ توێژه‌ر ده‌كه‌ن‌و‌وائه‌زانن توێژه‌ر‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ كارگێ���ڕی‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان‬ ‫كه‌مئه‌كاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌په‌یوه‌ندی توێژه‌ر له‌گه‌ڵ‌‬ ‫مامۆس���تایان‪ ،‬فریشته‌‌وتی‌‪" :‬به‌داخه‌وه‌‬ ‫مامۆستاكانی‌ ئێمه‌ هه‌میشه‌ چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫ڕێزو سوپاس���ن‪ ،‬حه‌ساس���ێتیان به‌وه‌‬ ‫هه‌ی���ه‌ پێی���ان بڵێیت مامۆس���تا گیان‬ ‫خوێن���دكاره‌كان لێتتێناگه‌ن ش���ێوازی‌‬ ‫‌وانه‌‌وتنه‌وه‌ك���ه‌ت بگۆڕه‌ ی���ان ده‌رونی‌‬ ‫فاڵن خوێندكارت برینداركردوه‌ تكایه‌‌وا‬ ‫مه‌به‌"‪.‬‬ ‫له‌الی���ه‌ن خۆیش���یه‌وه‌‪ ،‬ج���ه‌زا حه‌مه‌‬ ‫س���اڵح‪ ،‬جێگ���ری‌ س���ه‌رۆكی‌ كۆمه‌ڵه‌ی‬

‫كۆمه‌ڵناس���ان‌و ده‌رونناس���ان‌و به‌پرسی‌‬ ‫به‌شی‌ توێژه‌ران له‌به‌ڕێوه‌به‌رێتی‌ گشت ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌یی‌ س���لێمانی‌ پێیوایه‌ كێشه‌ی‌‬ ‫نێوان توێژه‌و به‌ڕێوه‌به‌ر كۆتایی پێهاتوه‌و‬ ‫ده‌ڵێت‪" ،‬توێژه‌ر ئه‌و دۆخه‌ی تێپه‌ڕاندوه‌‬ ‫كه‌ ئه‌وانیتر له‌كارو پیشه‌كه‌ی‌ تێنه‌گه‌ن‌و‬ ‫له‌ئێستادا كێش���ه‌مان زۆركه‌مه‌و ساڵی‌‬ ‫پار له‌‪ 421‬توێژه‌ری‌ ناو شاری‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫‪7‬سكااڵ به‌ده‌ست ئێمه‌ گه‌یشتوه‌"‪.‬‬ ‫حه‌مه‌ س���اڵح ئه‌وه‌شی‌ نه‌شارده‌وه‌ كه‌‬ ‫كێش���ه‌ی توێژه‌ر له‌ده‌ره‌وه‌ی س���لێمانی‌‬ ‫زیاتره‌و له‌ق���ه‌زاو ناحی���ه‌كان كه‌متره‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا كێش���ه‌یی‌ نێ���وان توێ���ژه‌رو‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رو مامۆس���تاكانی‌ دابه‌شكرد بۆ‬ ‫س���ێ‌ به‌ش‌و‌وتی‌‪" ،‬به‌ش���ی‌ یه‌كه‌م‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رو مامۆستایانه‌ن كه‌‌وشیارییان‬ ‫له‌س���ه‌ر كاری توێ���ژه‌ر نی���ه‌و گرفت بۆ‬ ‫توێژه‌ره‌كانم���ان دروس���ت ئه‌ك���ه‌ن یان‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا باوه‌ڕیان به‌كاری‌ توێژه‌ر نیه‌‪.‬‬ ‫به‌شی‌ دوه‌می‌ كێش���ه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ هه‌ندێ‌‬ ‫خوێندنگا زه‌مینه‌ی كاری‌ توێژه‌ریی‌ تێدا‬ ‫نی���ه‌ به‌هۆی قه‌ره‌باڵغیه‌وه‌ ی���ان بیناكه‌‬ ‫كۆنه‌و هیچ ژورێكی‌ تێدا نیه‌ بۆ توێژه‌ر‪.‬‬ ‫به‌شی‌ سێیه‌میش‪ ،‬گرفته‌كه‌ كه‌م ئه‌زمونی‌‬ ‫هه‌ندێ‌ له‌توێژه‌ره‌كانه‌و كه‌می‌ زانیارییانه‌‬ ‫له‌بواره‌ك ‌هی‌ خۆیاندا"‪.‬‬ ‫هه‌مو ساڵێك س���ه‌رجه‌م توێژه‌ره‌كان‬ ‫خ���ول‌و س���یمینار‌و ۆركش���ۆپیان ب���ۆ‬ ‫ه‌ه‌كرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆربه‌یان پێیانوایه‌ ئه‌م‬ ‫خوالنه‌ بۆ به‌ڕێوه‌به‌رو مامۆس���تاكانیش‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬تا ئاش���نابن ب���ه‌كاری‌ توێژه‌رو‬ ‫پرسه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ده‌رونیه‌كان‪.‬‬

‫خوێندن‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان‬ ‫حه‌ساسیه‌تیان‬ ‫به‌كاری ئێمه‌ هه‌یه‌و‬ ‫‌واده‌زانن كاتێك‬ ‫توێژه‌ر به‌پێوه‌ره‌‬ ‫ده‌رونیه‌كان‬ ‫چاره‌سه‌ری‬ ‫كێشه‌یه‌ك ئه‌كات‪،‬‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫كارگێڕیی‌ به‌ڕێوه‌به‌ر‬ ‫كه‌مده‌كاته‌وه‌‬

‫له‌هۆكار بكۆڵنه‌و‌ه‬ ‫نه‌ك له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌نجام سزا بده‌ن ‬ ‫مه‌ریوان سه‌الح حیلمی‌‬ ‫ی بیست‬ ‫ی سه‌ده‌ ‌‬ ‫ی نه‌وه‌ده‌كان ‌‬ ‫له‌كۆتای ‌‬ ‫ی كرانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی نمونه‌ی ‌‬ ‫ێ مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫هه‌ند ‌‬ ‫ی به‌عس‬ ‫ی خس���تن ‌‬ ‫به‌اڵ ‌م وه‌كو له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌دوا ‌‬ ‫نه‌بو به‌دی���ارده‌‪ ،‬به‌كورت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 2003‬به‌دواو‌ه ساڵ به‌ساڵ كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌هلی‌‌و‬ ‫دایه‌نگاو باخچه‌و خوێندنگا ‌‬ ‫ی له‌زیادبون���دان‪ ،‬یه‌كێ���ك‬ ‫نمونه‌ی��� ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م‬ ‫ی كردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌هۆكاره‌كان��� ‌‬ ‫خوێندنگا ئه‌هلی‌‌و نمونه‌ییان ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی په‌روه‌رد‌ه‬ ‫ك ‌ه حكوم���ه‌ت‌و ‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫له‌گۆڕانكاریی��� ‌ه‬ ‫ده‌ستیانش���تو‌ه‬ ‫په‌روه‌رده‌ییه‌كان‌و باشترین به‌ڵگه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی منداڵ��� ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی��� ‌ه ك��� ‌ه زۆرین���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومی‌‌و حیزب ‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند‌و به‌رپرس ‌‬ ‫ناخرێن ‌ه قوتابخان ‌ه حكومییه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌یرتر ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه زۆربه‌ ‌‬ ‫له‌هه‌مو ‌‬ ‫خوێندنگا ئه‌هلیه‌كان‪( :‬ش���وه‌یفات‌و‬ ‫سابیس‌و شه‌هید فاخیر مێرگه‌سوری‌‌و‬ ‫س���ه‌الحه‌دین‪‌..‬وه‌ك نمون���ه‌) ل���ه‌و‬ ‫بینایان���ه‌دان ك ‌ه ده‌ب���و حكومه‌ت بۆ‬ ‫ی ته‌رخانكردبا‌و دو‬ ‫ی هه‌ژاران ‌‬ ‫مندااڵن��� ‌‬ ‫ده‌وامی‌‌و سێ ده‌وامی‌‌و ئه‌و جه‌نجاڵی‌‌و‬ ‫ی ك ‌ه هه‌ی ‌ه كه‌مكردایه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫فش���اره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵك ‌ه زۆره‌ك ‌ه مه‌كته‌ب ‌‬ ‫نه‌ك به‌پاره‌ ‌‬ ‫ی بۆ كه‌مین��� ‌ه بكرێته‌وه‌ هه‌ر‬ ‫نمونه‌ی ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‌و‬ ‫ی كه‌مین��� ‌ه پاره‌ ‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ده‌توانێ���ت س���ااڵن ‌ه پاره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌و ش���وێنانه‌ ‌‬ ‫بدات‪ ،‬به‌كورت ‌‬ ‫ده‌كرێن���ه‌وه‌و خه‌ڵك به‌پ���ار‌ه تیایدا‬ ‫ی‬ ‫ده‌خوێن���ن پێویس���ت ب���و له‌بینا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌هلیشدا بونایه‌‪ ،‬نه‌ك له‌سه‌ر حساب ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌ش ‌ه خه‌ڵكه‌ك ‌ه شوێن‌و په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫كه‌ش���خ ‌ه بۆ كه‌مین ‌ه ته‌رخانبكرایه‌و‬ ‫هاوكاتیش زۆرین ‌ه بچێ���ت به‌قوڕدا‌و‬ ‫ی ‪ 65‬له‌هیچ‬ ‫ی نمره‌ ‌‬ ‫‌وایلێهاتو‌ه تێكڕا ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆلێ���ژو په‌یمانگایه‌كی���ش جێگه‌ ‌‬ ‫نه‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مان��� ‌ه بونه‌ت ‌ه هۆكار بۆ‬ ‫ی خوێندكار‌ه (زو‌وه‌رگره‌كان –‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫زیره‌كه‌كانیش) بۆ خۆیان رابكێشن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی حكوم ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ چه‌ند خوێندنگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫زیره‌كه‌كان بخرێن ‌ه چه‌ند ش���وێنێك ‌‬ ‫ی ك���راوه‌وه‌‪ ،‬یان كه‌س‌و كاریان‬ ‫دیار ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و ش���وێنان ‌ه ب���ده‌ن كه‌‬ ‫هه‌وڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زی���ره‌ك‌و نمونه‌ی��� ‌‬ ‫خوێن���دكار ‌‬ ‫ی‪+‬‬ ‫ی ئه‌هل ‌‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫تیادایه‌‪ ،‬به‌كورت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بونه‌ت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی حكوم ‌‬ ‫ێ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫هه‌ند ‌‬ ‫ی خوێندكار‌ه زیره‌كه‌كان‪،‬‬ ‫راكێش���ان ‌‬ ‫ی كردو‌ه ك ‌ه هاوس���ه‌نگی‌‌و‬ ‫ئه‌مه‌ش‌وا ‌‬ ‫ی تێكبچێت‌و‬ ‫ی ناوه‌ند به‌ته‌واو ‌‬ ‫پێوه‌ر ‌‬ ‫كوردس���تان دابه‌ش ببێت بۆ دو جۆر‬ ‫ی‬ ‫له‌خوێندكار جۆرێكیان ئه‌وه‌ی ‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ی مونافه‌س���ه‌و‌ه‬ ‫كه‌ش‌و ه���ه‌واو گیان ‌‬ ‫ی به‌ره���ه‌م‬ ‫ی راق��� ‌‬ ‫په‌روه‌رده‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی تریش���ان چه‌قین‌و‬ ‫بهێنێت‌و جۆرێك ‌‬ ‫ی قه‌ره‌باڵخ���ی‌‌و‬ ‫ی به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ئاس���تنزم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مامۆس���تا ‌‬ ‫ی كورت‌و نه‌بون ‌‬ ‫ده‌وام ‌‬ ‫پێویس���ت‌و به‌ئه‌زمون‪ ،‬له‌دواجاریشدا‬ ‫ی له‌مه‌كته‌ب ‌ه‬ ‫ی ئاماده‌ی ‌‬ ‫ی دوانزه‌ ‌‬ ‫رێژه‌ ‌‬ ‫حكومی‌‌و ئاس���ایی‌‌و ش���ه‌عبیه‌كاندا‬ ‫ی دابه‌زێ���ت‌و به‌لێش���او‬ ‫به‌ت���ه‌واو ‌‬ ‫ی تی���ادا بمێنێته‌وه‌و هه‌ر‬ ‫خوێندكار ‌‬ ‫ی ئه‌م شكست ‌ه‬ ‫له‌دواجاریش���دا ئۆباڵ ‌‬ ‫ی مامۆس���تاو‬ ‫بخرێت��� ‌ه س���ه‌ر ش���ان ‌‬ ‫ی پ���ێ س���زا بدرێت‪،‬‬ ‫مامۆس���تایان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌م���ه‌ش ناحه‌قیتر ئه‌وه‌ی��� ‌ه تێكڕا ‌‬ ‫ی ش���ه‌و‬ ‫ی رۆژ له‌گه‌ڵ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫مه‌كته‌ب ‌‬ ‫بخرێن ‌ه یه‌ك ئاس���ته‌وه‌و ‌وه‌كو یه‌ك‬ ‫ی تێدا هه‌ڵبس���ه‌نگێنرێت‪،‬‬ ‫مامۆستا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاخ���ر ئه‌گ���ه‌ر خوێن���دكار توش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌وره‌تری���ن گیروگرفت نه‌بوبێت چ ‌‬ ‫ی ش���ه‌و؟ دی���ار‌ه‬ ‫ده‌كات له‌مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫به‌ش���ێكیش له‌و خوێندكاران ‌ه ته‌نها‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ده‌ده‌ن په‌نجا بهێنن‌و‬ ‫هه‌وڵ ‌‬ ‫ده‌ربچ���ن‌وات��� ‌ه خوێندنه‌كه‌ی���ان بۆ‬ ‫ئه‌مه‌ی ‌ه ئیتر ئای���ا بڕوانامه‌كه‌یان بۆ‬ ‫ی موچ ‌ه بوێت یان بۆ‬ ‫به‌رزكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌وای ‌ه پێوه‌ر ‌‬ ‫دامه‌زراندن‪ ،‬ئیتر كه‌ ‌‬ ‫ی رۆژ‬ ‫ی ئه‌مانه‌و ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندن ‌‬ ‫بخرێت ‌ه یه‌ك ئاس���ته‌وه‌و هه‌ر له‌یه‌ك‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫گۆش��� ‌ه نیگایه‌و‌ه مامۆستا ‌‬ ‫س���زا بدرێت‪ ،‬له‌كۆتاییدا بۆ دو جۆر‬ ‫ی مامۆس���تا بۆ‬ ‫له‌خوێندنگ ‌ه س���زادان ‌‬ ‫ی ده‌رچون ناحه‌قیه‌‪ :‬یه‌كه‌میان‪:‬‬ ‫رێژه‌ ‌‬ ‫مه‌كته‌به‌حكومی‌‌وئاسایی‌‌و قه‌ره‌باڵخ‌و‬ ‫ی شه‌و‪.‬‬ ‫شه‌عبیه‌كان‪ .‬دوه‌م مه‌كته‌ب ‌‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی ‪komalayatyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫‪17‬‬

‫ی مندااڵندا‬ ‫ی مافه‌كان ‌‬ ‫ی جیهان ‌‬ ‫له‌رۆژ ‌‬

‫منداڵێكی‌ ئاواره‌ی‌ كه‌مپی‌ عه‌ربه‌ت‪:‬‬ ‫هه‌مو خه‌ونێكم ئه‌وه‌یه‌ باو باران خێمه‌كه‌مان هه‌ڵنه‌كه‌نێت‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬

‫ئه‌و رۆژه‌ی‌ زۆرێك له‌مندااڵنی‌ ناوچه‌‬ ‫ئارامه‌كانی‌ جیهان‪ ،‬جه‌ژنی‌ خۆشی‌‌و‬ ‫رۆژی‌ راگه‌یاندنی‌ مافه‌كانی‌ خۆیان‬ ‫ده‌گێڕا‪ ،‬ئه‌روا ئیبراهیمی‌ ده‌ربه‌ده‌رو‬ ‫په‌ڕیو‌هی‌ ناوچه‌یه‌كی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستانی‌ عێراق‪ ،‬هه‌مو خه‌می‌ ئه‌وه‌‬ ‫بو‪ ،‬خێوه‌ته‌كه‌یان له‌به‌ر ره‌حمه‌تی‌‬ ‫باو بارانی‌ ئه‌و رۆژه‌دا له‌شوێنی‌ خۆی‌‬ ‫هه‌ڵنه‌كه‌نرێت‌و ته‌زوی‌ سه‌رما جه‌سته‌‬ ‫نیمچه‌ ته‌زیوه‌كه‌ی‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌ تر‬ ‫شه‌كه‌ت نه‌كات‪.‬‬ ‫رۆژی‌ ‪20‬ی‌ تش���رینی‌ دوه‌م‪ ،‬كه‌ رۆژی‌‬ ‫جیهانی‌ مافه‌كانی‌ مندااڵنه‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫واڵتان���ه‌ی‌ واژۆیان له‌س���ه‌ر رێككه‌وتنی‌‬ ‫مافه‌كانی‌ مندااڵن ك���ردوه‌‪ ،‬له‌م رۆژه‌دا‬ ‫چاالك���ی‌ جۆراوج���ۆر ئه‌نجام���ده‌ده‌ن‬ ‫ب���ۆ منداڵه‌كانی���ان‪ ،‬تا له‌رێگ���ه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫چاالكیانه‌وه‌ من���دااڵن به‌رۆژێكی‌ گرنگی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆیان ئاشنابكرێن‌و له‌الیه‌كی‌ ئه‌روا ئیبراهیم‬ ‫تریشه‌وه‌ ببێته‌ ده‌رفه‌تێك بۆ ره‌خساندنی‌‬ ‫كه‌ش���ێكی‌ گونجاو بۆیان جیاواز له‌رۆژه‌ خێوه‌ته‌كه‌ی���ان كه‌ خ���ۆی‌‌و خێزانه‌ك ‌هی‌ دژواری‌ له‌و ش���ێوه‌یه‌‪ ،‬ته‌نی���ا ئه‌وه‌نده‌‬ ‫تێی���دا ده‌ژی���ن‪ ،‬بكه‌وێته‌به‌ر ش���ااڵوی‌ نه‌بێت كه‌ "له‌واڵته‌كه‌ماندا ش���ه‌ڕ هه‌یه‌و‬ ‫ئاساییه‌كانیان‪.‬‬ ‫ئێمه‌ش له‌ترسی‌ شه‌ڕ رامانكردوه‌"‪ .‬ئه‌روا‬ ‫له‌و رۆژه‌دا كه‌ كه‌ش���ێكی‌ باراناوی‌‌و زریانێكی‌ بێڕه‌حم‪.‬‬ ‫ئه‌روا‪ ،‬كه‌ س���ه‌رماو باراناوی‌ ئه‌و رۆژه‌ به‌پێچه‌وانه‌ی‌ خوێندكاران���ی‌ قوتابخانه‌‬ ‫س���ارد بو‪ ،‬كه‌مپی‌ ئاواره‌كانی‌ رۆژئاوای‌‬ ‫كوردستان له‌عه‌ربه‌ت‪ )15( ،‬كم باشوری‌ ل���وت‌و رومه‌ته‌كانی‌ س���ورهه‌ڵگه‌ڕاندبو‪ ،‬ئاساییه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬دوای‌‬ ‫خۆرهه‌اڵت���ی‌ پارێزگای‌ س���لێمانی‌‪ ،‬كه‌ كاتێ���ك داوامانلێكرد ئ���ه‌و نیگاره‌مان ته‌واوبونی‌ ده‌وامی���ش رۆژانه‌ حه‌زناكات‬ ‫تایبه‌ته‌ ب���ه‌و ئاواره‌ كوردانه‌ی‌ س���وریا نیش���انبدات ك���ه‌ خ���ۆی‌ كێش���ابوی‌‪ ،‬قوتابخانه‌ك���ه‌ی‌ جێبهێڵێت‌و بڕواته‌وه‌ بۆ‬ ‫به‌ه���ۆی‌ خراپ���ی‌ بارودۆخ���ی‌ ناوخۆی‌ به‌هه‌ڵه‌داوان رایك���ردو له‌ناو قه‌ره‌باڵغی‌ ماڵ���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك خ���ۆی‌ ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫واڵته‌كه‌ی���ان رویانكردوه‌ت���ه‌ هه‌رێم���ی‌ منداڵ���ه‌كان له‌به‌رچ���اوان ونب���و‪ ،‬پاش "له‌قوتابخان���ه‌ تاڕاده‌یه‌ك ئاس���ود‌هم‌و‬ ‫كوردستانی‌ عێراق‪ ،‬چاالكیه‌كی‌ تایبه‌تی‌ ‪ 2‬خول���ه‌ك به‌خ���ۆی‌‌و نیگاره‌كه‌ی���ه‌وه‌ ترسی‌ ئه‌وه‌م نیه‌‪ ،‬وه‌ك ماڵه‌وه‌ دڵۆپه‌ی‌‬ ‫به‌خۆوه‌ بین���ی‌‪ ،‬تێی���دا له‌چوارچێوه‌ی‌ له‌به‌رده‌ممان���دا په‌یداب���ۆوه‌و چاوه‌ڕێی‌ باران‌و ته‌زوی‌ سه‌رما به‌ناو خێمه‌كه‌ماندا‬ ‫پ���رۆژه‌ی‌ (ره‌نگكردن���ی‌ خه‌ون���ه‌كان)‪ ،‬ئ���ه‌و‌هی‌ ده‌ك���رد بڵێی���ن‪ ،‬مان���ای‌ ئه‌م بێته‌ناوه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م‬ ‫ده‌رفه‌تی‌ ئ���ه‌وه‌ درایه‌ مندااڵنی‌ ئاوار‌هی‌ وێنه‌ی���ه‌ی‌ كێش���اوته‌ چی���ه‌؟ بۆیه‌ هه‌ر‬ ‫ن���او كه‌مپه‌ك���ه‌ له‌رێگ���ه‌ی‌ ره‌نگكردنی‌ كه‌ گوێی‌ له‌م پرس���یاره‌ ب���و‪ ،‬به‌زمانی‌ له‌رێگه‌ی‌ یاس���ای تایبه‌ت���ه‌وه‌ له‌هه‌وڵی‌‬ ‫خه‌ونه‌كانیان���ه‌وه‌ له‌ن���او تابل���ۆكان‪ ،‬ك���وردی‌‌و ش���ێوه‌زاری‌ كرمانجی‌ تێكه‌ڵ به‌ره‌وپێش���بردنی‌ مافه‌كانی‌ مندااڵندایه‌‪،‬‬ ‫"به‌ش���ێك له‌ئ���اوات‌و هیواكانی���ان به‌ده‌ی���ان وش���ه‌ی‌ عه‌ره‌ب���ی‌‪ ،‬كه‌وت���ه‌ به‌اڵم به‌رامبه‌ر مندااڵنی‌ ئاواره‌ی‌ سوریا‬ ‫تۆماربكه‌ن‌و پێمانبڵێن ئه‌مانه‌ به‌ش���ێكن لێكدان���ه‌و‌هی‌ نیگاره‌ك��� ‌هی‌‪" ،‬ئه‌مه‌ ماڵی‌ له‌هه‌رێ���م‪ ،‬زیاتر چاوه‌ڕوان���ی‌ رێكخراوه‌‬ ‫خۆمانه‌ كه‌ له‌خێوه‌تێك���دا ده‌ژین لێره‌‪ ،‬ناحكومی���ه‌كان ده‌كات‌و وه‌ك ئی���دار‌هی‌‬ ‫له‌حیكایه‌ته‌كانمان"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌روا ئیبراهیم‪ ،‬كچێك���ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 11‬ئه‌وه‌تا هه‌ورێكی‌ چڕوپڕ دیاره‌و زریانێكی‌ ناوچه‌ی‌ عه‌ربه‌ت ئاماژه‌ی‌ پێده‌ده‌ن جگه‌‬ ‫س���اڵ‪ ،‬یه‌كێك ب���و له‌و منداڵ���ه‌ كورده‌ به‌هێزی���ش هه‌ڵیك���ردوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و دو كچه‌ له‌دابینكردنی‌ خێوه‌ت‪ ،‬هیچ پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫ئاوارانه‌ی‌ به‌كێشانی‌ نیگارێك به‌شداری منداڵه‌ش خۆم‌و خوش���كه‌ بچوكه‌كه‌مین تایبه‌تی���ان نی���ه‌ ب���ۆ ئ���ه‌و مندااڵن ‌هی‌‬ ‫له‌و چاالكیه‌دا كردبو كه‌ به‌سه‌رپه‌رشتی‌ ك���ه‌ به‌چه‌ترێك���ه‌وه‌ هاتوینه‌ته‌ده‌ره‌وه‌و له‌ئێس���تادا له‌بارودۆخێك���ی‌ ناهه‌مواردا‬ ‫س���كوڵی‌ هونه‌ره‌ جوانه‌كان���ی‌ زانكۆی‌ هه‌ریه‌كه‌مان‪ ،‬سه‌رێكی‌ ئه‌و گوریسه‌مان ژیان ده‌گوزه‌رێن���ن‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه‌ حاكم‬ ‫سلێمانی‌‌و بنكه‌ی‌ كه‌ركوك بۆ چاره‌سه‌ری‌ به‌ده‌س���ت توند گرتوه‌ كه‌ خێوه‌ته‌ك ‌هی‌ هۆشیار مس���ته‌فا‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ناحی ‌هی‌‬ ‫قوربانیان���ی‌ ئه‌ش���كه‌نجه‌ له‌قوتابخان ‌هی‌ به‌زه‌ویه‌وه‌ راگیرك���ردوه‌‪ ،‬نه‌كا زریانه‌كه‌ عه‌ربه‌ت ده‌ڵێت‪" ،‬هیچ پرۆژه‌یه‌كمان نیه‌‬ ‫عامودای‌ تایبه‌ت به‌كه‌مپه‌كه‌ ئه‌نجامدرا‪ .‬ماڵه‌كه‌م���ان هه‌ڵبگرێ���ت‌و ش���ته‌كانمان بۆ مندااڵن���ی‌ كامپه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم خێوه‌تمان‬ ‫ب���ۆ دابینك���ردون‌و بڕیاریش���ه‌ هه‌م���و‬ ‫به‌اڵم ئ���ه‌روا له‌بری‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ خه‌ونێكی‌ ته‌ڕبن"‪.‬‬ ‫ئه‌و كیژۆڵه‌ی���ه‌ نه‌یده‌زان���ی‌ هۆكاری‌ ئ���اواره‌كان بگوازینه‌وه‌ ب���ۆ كابینه‌كانی‌‬ ‫مندااڵن���ه‌ی‌ خ���ۆی‌ ره‌نگ ب���كات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫خه‌مێك���ی‌ پ���ڕ له‌ترس���ی‌ ره‌نگكردبو‪ ،‬راسته‌قینه‌ی‌ ده‌ربه‌ده‌ربونی‌ خێزانه‌ك ‌هی‌ ناوچه‌ی‌ باریكه‌"‪.‬‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫ت���رس له‌وه‌ی‌ ته‌ڕو توش���ی‌ ئ���ه‌و رۆژه‌ چی���ه‌و بۆچی‌ كه‌وتونه‌ت���ه‌ بارودۆخێكی‌‬

‫ئێستا نزیكه‌ی‌ ‪ 200‬هه‌زار‬ ‫ئاواره‌ی‌ سوریا له‌عێراق‌و‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستاندا‬ ‫هه‌ن‪ ،‬كه‌ نزیكه‌ی‌ نیوه‌ی‌‬ ‫ئه‌و ژماره‌یه‌ منداڵن‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها نزیكه‌ی‌ له‌سه‌دا‬ ‫‪77‬ی‌ ئه‌و مندااڵنه‌ش‪،‬‬ ‫نه‌خراونه‌ته‌ به‌ر خوێندن‬ ‫فۆتۆ‪ :‬هاوکار‬ ‫له‌ئێستادا سه‌رقاڵی‌ داڕشتنی‌ یاسایه‌ك ‌ی‬ ‫تایبه‌ت به‌پاراستنی‌ مافه‌كانی‌ مندااڵنه‌و‬ ‫ناوه‌رۆكی‌ یاس���اكه‌ش گرنگ���ی‌ ده‌دات‬ ‫به‌دیاریكردنی‌ ته‌مه‌ن���ی‌ منداڵ‌و گۆڕینی‌‬ ‫ته‌مه‌نی‌ به‌رپرسیارێتی‌ یاسایی‌‌و گرنگیدان‬ ‫به‌دیاریكردن���ی‌ ته‌مه‌ن���ی‌ كاركردن���ی‌‬ ‫منداڵ‌و پابه‌ندكردنی‌ خێزان‌و كۆمه‌ڵگاو‬ ‫حكومه‌ت له‌دروس���تكردنی‌ ژینگه‌یه‌كی‌‬ ‫گونجاو ب���ۆ به‌خێوكردن‌و په‌روه‌رده‌یان‪.‬‬ ‫له‌الی���ه‌ن خۆی���ه‌وه‌‪ ،‬عه‌ب���اس ئه‌كره‌م‪،‬‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ كارو كاروب���اری‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‪ ،‬له‌لێدوانێك���دا به‌ئاوێن ‌هی‌‬ ‫راگه‌یاند‪" ،‬ره‌شنوسی‌ یاسای‌ پاراستنی‌‬ ‫مافه‌كانی‌ مندااڵن كه‌ له‌الیه‌ن لیژنه‌یه‌كی‌‬ ‫تایبه‌تمه‌ند له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان ئاماده‌ك���راوه‌‪،‬‬ ‫له‌ئێس���تادا گه‌یش���توه‌ته‌ په‌رله‌مان���ی‌‬ ‫كوردستان به‌مه‌به‌ستی‌ تاووتوێكردن"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ نوێترین راگه‌یاندن���ی‌ نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كان‪ ،‬ئاس���ته‌نگی‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫مندااڵن���ی‌ ئ���اواره‌ی‌ س���وریا له‌واڵتانی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌ به‌هه‌رێمی‌ كوردستانیش���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫بریتی���ن له‌نه‌بون���ی‌ مامۆس���تای‌ زمانی‌‬ ‫عه‌ره‌ب���ی‌‪ ،‬قوتابخان���ه‌ی‌ عه‌ره‌بی‌‌و باری‌‬ ‫خراپی‌ ئاب���وری‌ خێزانه‌كانیان‪ .‬له‌رۆژی‌‬ ‫‪15‬ی‌ ئ���ازاری‌ ‪ 2011‬ك���ه‌ س���ه‌ره‌تای‌‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانی‌ بارگرژیه‌كانی‌ ناوخۆی‌ سوریا‬ ‫بو‪ ،‬تائێستا نزیكه‌ی‌ ‪ 200‬هه‌زار ئاوار‌هی‌‬ ‫س���وریا له‌عێراق‌و هه‌رێمی‌ كوردستاندا‬ ‫هه‌ن‪ ،‬كه‌ نزیكه‌ی‌ نی���وه‌ی‌ ئه‌و ژماره‌یه‌‬

‫منداڵن‪ .‬هه‌روه‌ها نزیك ‌هی‌ له‌سه‌دا ‪‌ 77‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و مندااڵنه‌ش‪ ،‬نه‌خراونه‌ته‌ به‌ر خوێندن‬ ‫له‌قوتابخانه‌كاندا‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدای���ه‌‪ ،‬به‌ن���دی‌ (‪)39‬‬ ‫ی‌ رێككه‌وتننام���ه‌ی‌ مافه‌كانی‌ مندااڵن‪،‬‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪" ،‬واڵتان���ی‌ الیه‌ن رێوش���وێنی‌‬ ‫گونجاو ده‌گرنه‌به‌ر بۆ ده‌س���ته‌به‌ركردنی‌‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ جه‌سته‌یی‌‌و س���ایكۆلۆژی‌‌و‬ ‫راهێنانه‌وه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ئه‌و مندااڵنه‌ی‌‬ ‫ده‌بن���ه‌ قوربان���ی‌ ه���ه‌ر ش���ێوازێكی‌‬ ‫فه‌رامۆش���كردن‪ ،‬خ���راپ مامه‌ڵه‌كردن‪،‬‬ ‫سزادان‪ ،‬یان هه‌ر جۆره‌ سزاو مامه‌ڵه‌یه‌كی‌‬ ‫دڵڕه‌قانه‌و نامرۆڤان���ه‌و بێبه‌زه‌ییانه‌ یان‬ ‫ملمالنێ���ی‌ چه‌كداری‌‪ .‬ئه‌و چاره‌س���ه‌رو‬ ‫راهێنانه‌وه‌ی���ه‌ له‌ژینگه‌یه‌ك���ی‌ وه‌ه���ادا‬ ‫ده‌گیرێته‌به‌ر كه‌ ته‌ندروستی‌‌و رێزگرتن‌و‬ ‫كه‌رامه‌ت���ی‌ منداڵه‌ك���ه‌ له‌خۆبگرێ���ت"‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و بارودۆخ ‌هی‌ له‌ئێستادا ئه‌رواو‬ ‫هاوڕێكان���ی‌ تێیدا ده‌ژی���ن‪ ،‬تاڕاده‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر مه‌رجی‌ ته‌ندروس���تی‌ تێ���دا الوازه‌و‬ ‫ژینگه‌یه‌كه‌ له‌گه‌ڵ ئاره‌زوی‌ منداڵ‌و مافه‌‬ ‫س���ه‌ره‌تاییه‌كانی‌ منداڵ یه‌كناگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك مامۆستایه‌كی‌ قوتابخان ‌هی‌ عامودا‬ ‫ئام���اژ‌هی‌ پێ���دا‪" ،‬دوای‌ كۆتاییهاتن���ی‌‬ ‫ده‌وامی‌ رۆژان���ه‌ی‌ قوتابخان���ه‌‪ ،‬ئه‌رواو‬ ‫باقی‌ منداڵه‌كانی‌ دیكه‌ هیچ شوێنێكیان‬ ‫نی���ه‌ ب���ۆی‌ بچ���ن‪ ،‬جگ���ه‌ له‌خێمه‌ك ‌هی‌‬ ‫ماڵه‌وه‌یان"‪.‬‬ ‫س���اڵی‌ ‪ ،1924‬راگه‌یاندنی‌ مافه‌كانی‌‬ ‫مندااڵن له‌جنێف ده‌رچو كه‌ تێیدا گرنگی‌‬

‫به‌مندااڵن دراوه‌‪ .‬له‌ساڵی‌ ‪ 1954‬كۆمه‌ڵ ‌هی‌‬ ‫گش���تیی‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرت���وه‌كان داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌واڵتانی‌ ئه‌ندام ل���ه‌و كۆمه‌ڵه‌یه‌دا كرد‬ ‫كه‌ رۆژێك تایبه‌ت بكه‌ن به‌رۆژی‌ جیهانی‌‬ ‫مندااڵن‪ .‬س���اڵی‌ ‪ ،1959‬رێككه‌وتننامه‌ی‌‬ ‫مافه‌كانی‌ مندااڵن راگه‌یه‌نرا‪ ،‬له‌تشرینی‌‬ ‫دوه‌م���ی‌ س���اڵی‌ ‪ ،1989‬رۆژی‌ ‪20‬ی‌‬ ‫مانگ ب���ه‌رۆژی‌ جیهانی‌ رێككه‌وتننام ‌هی‌‬ ‫مافه‌كانی‌ من���دااڵن دیاریكرا‪ .‬عێراق كه‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تانیش به‌ش���ێكه‌ لێی‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌رۆژی‌ ‪15‬ی‌ حوزه‌یران���ی‌ ‪ ،1994‬ئه‌م‬ ‫رێككه‌وتن ‌هی‌ واژۆكرد‪ ،‬رازیبو به‌سه‌رجه‌م‬ ‫به‌نده‌كان���ی‌ ئه‌م رێككه‌وتننامه‌یه‌ كه‌ ‪52‬‬ ‫به‌ندی‌ له‌خۆی‌ گرتوه‌‪.‬‬ ‫به‌ن���دی‌ ‪22‬ی‌ مافه‌كان���ی‌ من���دااڵن‬ ‫ده‌ڵێت‪" ،‬واڵتانی‌ الیه‌ن رێوشوێنی‌ شیاو‬ ‫ده‌گرنه‌ب���ه‌ر به‌رامب���ه‌ر ئ���ه‌و مندااڵن ‌هی‌‬ ‫به‌ش���وێن په‌نابه‌ری���دا ده‌گه‌ڕێ���ن ی���ان‬ ‫به‌پانه‌ب���ه‌ر داده‌نرێن به‌گوێره‌ی‌ یاس���او‬ ‫رێوش���وێنه‌ كارپێك���راوه‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‬ ‫ناوخۆیی���ه‌كان‪ ،‬ج���ا خێزانه‌كانی���ان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ بن یاخود نا‪ ،‬ی���ان له‌گه‌ڵ هه‌ر‬ ‫كه‌س���ێكی‌ ت���ر‪ .‬ئ���ه‌و مندااڵن���ه‌ مافی‌‬ ‫پارێ���زگاری‌‌و یارمه‌تی‌ مرۆیی‌ گونجاویان‬ ‫بۆ ده‌سته‌به‌رده‌كرێت له‌به‌ر رۆشنایی‌ ئه‌و‬ ‫مافان ‌هی‌ له‌م رێككه‌وتننامه‌یه‌و رێككه‌وتنه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیه‌كان���ی‌ دیك���ه‌ی‌ تایب���ه‌ت‬ ‫به‌مافه‌كانی‌ مرۆڤدا هاتوه‌"‪ .‬به‌اڵم شه‌ریف‬ ‫حه‌مه‌ كه‌ری���م‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ قوتابخان ‌هی‌‬ ‫عامودای‌ كه‌مپ���ی‌ ئاواره‌كانی‌ عه‌ربه‌ت‪،‬‬ ‫نایش���ارێته‌وه‌ ك���ه‌ "پێداویس���تیه‌كانی‌‬ ‫قوتابخانه‌ بۆ مندااڵن دابینكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ زۆر كه‌م"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی‌ ئ���ه‌رواو خێزانه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫به‌كرده‌وه‌ سنورێكی‌ ده‌ستكردو ره‌سمی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تێكیان به‌زاندوه‌و پێیان خستوه‌ته‌‬ ‫ناو واڵتێكی‌ دیكه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا ئه‌وان‬ ‫له‌س���ه‌رزه‌مینێكدا گیرس���اونه‌ته‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌ش���ێكه‌ له‌نیشتمانێكی‌ گه‌وره‌ی‌ پارچه‌‬ ‫پارچه‌كراو به‌ناوی‌ كوردس���تان‌و عه‌دنان‬ ‫كه‌ریم وته‌نی‌‪" :‬نیش���تمانی‌ خۆمه‌ ئ ‌هی‌‬ ‫پێ���وم‪ ،‬پێم مه‌ڵێ���ن ئاواره‌یه‌"‪ .‬هاوكات‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر باوردۆخی ناله‌ب���اری‌ ژیانی‌ ئه‌و‬ ‫منداله‌كوردان���ه‌ وایكردبێ���ت هه‌س���ت‬ ‫به‌ئاواره‌یی‌ بكه‌ن له‌س���ه‌ر نیشتمانه‌ك ‌هی‌‬ ‫خۆیان‪ ،‬ئه‌وا ئه‌روا هه‌میشه‌ ترسی‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌و‌هی‌ له‌م وه‌رزی‌ س���ه‌رماو سۆڵه‌یه‌دا‪،‬‬ ‫به‌ه���ۆی‌ ره‌هێڵ���ه‌ی‌ به‌هێ���زو بارانه‌وه‌‬ ‫جارێك���ی‌ تری���ش ئ���اواره‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫خێمه‌كه‌یان ببنه‌وه‌‪ ،‬خه‌ونی‌ گه‌وره‌ش���ی‌‬ ‫وه‌ك خ���ۆی‌ ده‌ڵێ���ت‪" ،‬گه‌ڕانه‌وه‌یه‌ بۆ‬ ‫قوتابخانه‌و ماڵه‌ كۆنكرێتیه‌ك ‌هی‌ خۆیان‬ ‫له‌كوردستانی‌ سوریا"‪.‬‬

‫جودایی (ته‌اڵق)‪...‬‬ ‫ئه‌حمه‌د موفتی‬ ‫به‌گرنگی‌ ئه‌زانم پێش قس����ه‌كردن‬ ‫له‌س����ه‌ر جودایی‪ ،‬قس����ه‌یه‌ك له‌سه‌ر‬ ‫زویربون بكه‌م له‌ڕوانگه‌ی‌ س����ه‌رنجی‌‬ ‫خۆمه‌وه‌‪...‬‬ ‫زویرب����ون ش����ێوازێكی‌ ده‌ربڕین����ی‌‬ ‫ناڕه‌زایی����ه‌ له‌ڕه‌فتارێ����ك‪ ،‬گوفتارێك‬ ‫ی����ان په‌یوه‌ندیی����ه‌ك‪ .‬مافێك����ه‌ كه‌‬ ‫مرۆڤ ئه‌ش����ێ‌‌و پێویستیش����ه‌ لێره‌‌و‬ ‫ل����ه‌وێ‌‌و به‌گوێره‌ی‌ پره‌نس����یپه‌كانی‌‬ ‫خ����ۆی‌ به‌كاریبهێنێ����ت‪ ،‬زویرب����ون‬ ‫هه‌ڵوێستێكه‌ هاوش����انی‌ لێبورده‌یی‌و‬ ‫هاوش����ێوه‌ی‌ لێبورده‌ی����ی له‌زه‌مان‌و‬ ‫زه‌مینی‌ خۆیدا ده‌بێته‌ بژارده‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫لێبورده‌ی����ی له‌زه‌مان‌و زه‌مینی‌ خۆیدا‬ ‫م����رۆڤ بااڵ بكات‪ ،‬ئ����ه‌وا زویربونیش‬ ‫له‌زه‌م����ان‌و زه‌مینی‌ خۆی����دا بازنه‌ی‌‬ ‫س����ور به‌ده‌وری‌ هه‌س����ت‌و نه‌ستدا بۆ‬ ‫به‌رامبه‌ر دی����اری‌ ده‌كات كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫دواج����ار رێڕه‌وی‌ لێكتێگه‌یش����تنه‌كان‬ ‫ڕونده‌كاته‌وه‌‪ .‬ناكرێ مرۆڤ تا س����ه‌ر‬ ‫زویر نه‌بێ����ت له‌هیچ ڕوداوێك‪ ،‬یاخود‬ ‫هه‌مو ش����تێكی‌ ه����ه‌ر ب����ه‌دڵ بێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ مرۆڤ خۆی‌ به‌سروشتی‌ خۆی‌‬ ‫كاردان����ه‌وه‌ی‌ ئیجابی‌‌و س����لبی‌ هه‌یه‌‬ ‫ب����ۆ ڕوداوه‌كان‪ .‬ئ����ه‌و بۆچونه‌ی‌ كه‌‬ ‫پێوایه‌ كه‌ تۆ هه‌میش����ه‌‌وه‌ بێگوێدانه‌‬

‫ی ڕوداوه‌كان‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫‌ورده‌كاریه‌كان ‌‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ربیت له‌لێبورده‌یی‪ ،‬هیچ‬ ‫نی����ه‌ جگه‌ له‌به‌تاڵكردن����ه‌وه‌ی‌ مرۆڤ‬ ‫له‌ویس����ته‌كانی‌‌و ڕاهێنانی‌ نه‌فسه‌كان‬ ‫له‌سه‌ر ڕازیبون به‌هه‌مو ڕوداوێك‪.‬‬ ‫له‌مه‌ گرنگتر ئه‌وه‌ی����ه‌ كه‌ زویربون‬ ‫ناردنی‌ په‌یامه‌ به‌ئاس����تێكی‌ جددیتر‪،‬‬ ‫‌وات����ا له‌ڕێ����ی‌ زویربونه‌وه‌‪ ،‬كه‌س����ی‌‬ ‫زوی����ر په‌یامێ����ك به‌تۆنێكی‌ جدددیتر‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت����ه‌ به‌رامب����ه‌ر‌و ج����ۆره‌‬ ‫تێگه‌یش����تنێكی‌ ده‌داتێ‌ كه‌ له‌وانه‌یه‌‬ ‫چه‌ندی����ن گفتوگ����ۆی‌ ته‌قلی����دی‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌ی پێنه‌كرابێ‪ ،‬به‌مه‌ش‪ ،‬زویربون‬ ‫دابڕین����ی‌ په‌یوه‌ن����دی‌ نیی����ه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫هێش����تا به‌رده‌وامی‌ په‌یوه‌ندییه‌‌و ئه‌و‬ ‫كات����ه‌ ده‌س����تپێده‌كات ك����ه‌ گفتوگۆ‬ ‫ته‌قلیدی����ه‌كان‌و بینین����ه‌ فیزیاییه‌كان‬ ‫ده‌سوێن‪ .‬لێره‌وه‌ تێده‌گه‌ین كه‌ زویربون‬ ‫ڕێگه‌ چاره‌یه‌ نه‌وه‌ك خۆی‌ كێشه‌ بێت‪،‬‬ ‫تا زویربون به‌كێشه‌ بزانرێت‪ ،‬كه‌سی‌‬ ‫زویریش به‌خوڵقێنه‌ری‌ كێشه‌ حساب‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ك����ه‌ ئه‌مه‌ش خۆی‌ له‌خۆیدا‬ ‫ترس����اندنی‌ تاك����ه‌ له‌به‌كارهێنان����ی‌‬ ‫مافێ����ك‪ ،‬كه‌ به‌ڕای‌ من‪ ،‬هیچی‌ كه‌متر‬ ‫نیه‌ له‌مافه‌كانی‌ تری‌ ئینسانه‌كان‪.‬‬ ‫جودایی‪..‬‬ ‫كۆمه‌ڵگای‌ ئێمه‌ ده‌مێكه‌ موباله‌غه‌ی‌‬

‫ك����ردوه‌ له‌تێڕوانینی بۆ جودایی ژن‌و‬ ‫مێرد ‌وه‌ك كاره‌سات ته‌ماشایكردوه‌‌و‬ ‫بگره‌ به‌سه‌ره‌تای‌ زنجیره‌یه‌ك ڕوداوی‌‬ ‫نائاینی‌‌و نائه‌خالقی‌‌و به‌ش����ڵه‌قاندنی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگا‌و خێزانی‌ ده‌زانێت‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت‬ ‫س����ه‌رچاوه‌ی‌ ئه‌م موباله‌غه‌یه‌ توخمی‌‬ ‫نێرینه‌یه‌‌و بیرۆكه‌كه‌شی‌ هه‌وڵدانه‌ بۆ‬ ‫ژێرده‌سته‌ هێشتنه‌وه‌ی‌ ئافره‌ت له‌ماڵدا‬ ‫سه‌رباری‌ هه‌مو بارودۆخه‌ دژواره‌كان‪.‬‬ ‫دواكه‌وتویی‌ ئه‌م كۆمه‌ڵگایانه‌ له‌وه‌دایه‌‬ ‫كه‌ ته‌اڵق تیایاندا به‌ڕاده‌یه‌ك بێزراوه‌‬ ‫ك����ه‌ ن����ه‌وه‌ك له‌ك����ه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫ئه‌خالقی‌ ب����ۆ ئافره‌ته‌كه‌ مس����ۆگه‌ر‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌ڵك����و زۆرجاری����ش له‌كه‌ی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئه‌خالقیش بۆ خێزانه‌كه‌‬ ‫ده‌هێنێ‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌مه‌‪ ،‬تێبینی‌ ده‌كه‌ین‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگا نێرس����االری‌‌و ساده‌كاندا‪،‬‬ ‫ته‌نها مێرد‌و ك����ه‌س‌و كاری‌ مێرده‌كه‌‬ ‫نی����ن ك����ه‌ ده‌بن����ه‌ په‌س����تان بۆ ژن‬ ‫به‌ئاراسته‌ی‌ پاراستنی‌ پێكه‌وه‌ییه‌كی‌‬ ‫ترس����ناك‌و هانیشیده‌ده‌ن كه‌ به‌رگه‌ی‌‬ ‫ئ����ازاره‌ س����ایكۆلۆجی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫بگره‌ جه‌سته‌ییه‌كانیش بگرێت‪ ،‬به‌ڵكه‌‬ ‫كۆمه‌ڵگای‌ نزیك����ی‌ ژنه‌كه‌ش خۆیان‬ ‫ده‌بن����ه‌وه‌ په‌س����تانێكی‌ زیاتر كه‌ زۆر‬ ‫ل����ه‌ژن ئه‌كه‌ن كه‌ ل����ه‌و "دۆزه‌خ" ه‌دا‬ ‫بمێنێته‌وه‌‌و خۆیان له‌"له‌كه‌" البده‌ن‪.‬‬ ‫‌واتا ئه‌م پڕۆس����ه‌یه‌ی‌ ته‌حریمكردن‌و‬

‫ناش����رینكردنه‌ی‌ جودای����ی‪ ،‬هیچ نی ‌ه‬ ‫جگ����ه‌ له‌داهێنانێك����ی‌ نێرس����االری‌‌و‬ ‫قازانجی����ش لێی‌ هێش����تنه‌وه‌ی‌ ژنێكه‌‬ ‫له‌جه‌نگه‌ڵێك����دا كه‌ ڕۆژان����ه‌ پیاوه‌كه‌‬ ‫به‌ویس����تی‌ خۆی‌ یاسای‌ بۆ داده‌نێت‌و‬ ‫هه‌ر به‌و یاس����ایانه‌ش كه‌مترین ماف‬ ‫بۆ ژن ده‌س����ه‌لمێنێت‌و زۆرترین حه‌زو‬ ‫ئاره‌زوی‌ خۆی‌ لێوه‌ تێپه‌ڕ ده‌كات‪.‬‬ ‫هاوس����ه‌رگیری‌‪ ،‬به‌تێگه‌یش����تنێكی‌‬ ‫ی ڕۆحی����ه‌ بۆ‬ ‫س����اده‌‪ ،‬گرێبه‌س����تێك ‌‬ ‫شه‌راكه‌تی‌ ژیان له‌نێوان دو ته‌ره‌فدا‪،‬‬ ‫ل����ه‌و گرێبه‌س����ته‌دا‪ ،‬لێكتێگه‌یش����تن‬ ‫ڕویداوه‌ له‌سه‌ر ته‌واوی‌‌ورده‌كاریه‌كانی‌‬ ‫ئه‌رك‌و ماف‌و به‌رپرس����یاریه‌ته‌كان‌و‪،‬‬ ‫له‌هه‌مو حاڵه‌ته‌كانی‌ هاوس����ه‌رگیریدا‬ ‫(ئه‌گه‌ر ئاسایی بێت) تێرمه‌كانی‌‌وه‌ك‬ ‫‌وه‌فا‌و نیازپاكی‌‌و دڵسۆزی‌‌و ڕێزگرتن‌و‬ ‫پاكیزه‌ی����ی‌و خۆشه‌ویس����تی‌ ‌وه‌ك‬ ‫پێشمه‌رجی‌ س����ه‌ره‌كی‌ گرێبه‌سته‌كه‌‬ ‫ناس����ێنراون‪ ،‬ئه‌م گرێبه‌سته‌ هه‌روه‌ك‬ ‫چ����ۆن به‌ڕه‌زامه‌ن����دی‌ ه����ه‌ردوال‬ ‫ده‌به‌سترێت (یان ‌وا پێویسته‌)‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫هه‌رواش پێویسته‌ كه‌ كۆتاییپێهێنانی‌‬ ‫ئه‌م گرێبه‌سته‌ مافی‌ هه‌ردوالبێت‌وه‌ك‬ ‫یه‌ك‪ ،‬چ مافی‌ ش����ه‌رعی‌‪ ،‬چ یاسایی‌و‬ ‫چ ماف����ی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‪ .‬ئه‌م����ه‌ نه‌ك‬ ‫ته‌نها به‌زاره‌كی‌‌و ده‌ستوری‌‌و یاسایی‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ژن پێویسته‌ هۆشیاربكرێته‌وه‌‌و‬

‫ئاگاداربكرێت����ه‌وه‌ له‌بونی‌ ئه‌م مافه‌‌و‬ ‫ئازادبونی‌ له‌به‌كارهێنانیدا‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫ژن‪ ،‬ه����ه‌روه‌ك پی����او‪ ،‬جۆره‌ه����ا‬ ‫ئه‌ڵته‌رناتیڤی‌ بدرێتێ بۆ قۆناغی‌ دوای‌‬ ‫جودایی هه‌تا هه‌ست به‌هێزی‌ سروشتی‌‬ ‫خۆی‌ بكات‌و نه‌ترسێ له‌ڕه‌تكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫زوڵمی‌ پیاو‌و سڵنه‌كاته‌وه‌ له‌شكاندنی‌‬ ‫بته‌ ‌وه‌همیه‌كان‪ ،‬ژن ده‌بێ ئاشناكرێ‬ ‫به‌شانس����ی‌ زیات����ر له‌كۆمه‌ڵ����گادا بۆ‬ ‫قۆناغی‌ پاش جودایی‪ .‬به‌كورتی‌ ئه‌بێ‬ ‫ئازایه‌تی‌ ژن بگه‌یه‌نرێته‌ ئاستێكی‌ بااڵ‬ ‫كه‌ كێش����ه‌ی‌ نه‌بێت بۆ ڕه‌تكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌و ژیان����ه‌ی‌ ك����ه‌ تیایدا توش����ی‌‬ ‫چه‌وسانه‌وه‌ی‌ جه‌سه‌دی‌‌و سایكۆلۆژی‌‬ ‫ده‌بێت‌و تێبگات كه‌ له‌ژیانێكی‌‌وه‌هادا‬ ‫جودایی س����اده‌ترین مافی‌ خۆیه‌تی‌‌و‬ ‫بگ����ره‌ به‌كۆتایی پێهێنانی‌ ئه‌و ژیانه‌‪،‬‬ ‫چه‌نده‌ه����ا شانس����ی‌ دێته‌پێ����ش كه‌‬ ‫كێبڕكێی‌ پیاوی‌ تیادا ده‌كات‌و توانا‌و‬ ‫لێهاتوییه‌ ب����ه‌زۆر قه‌تیس����ماوه‌كانی‌‬ ‫ده‌رده‌پ����ه‌ڕن‌و جیهانێ����ك له‌جوان����ی‌‬ ‫ده‌خوڵقێنن‪..‬‬ ‫ل����ه‌م نێوه‌نده‌دا‪ ،‬هه‌ندێ له‌یاس����ا‌و‬ ‫ش����ه‌رعه‌كانیش هه‌تا ئێستا پشتیان‬ ‫له‌ژن����ه‌‌و یارمه‌تیده‌ربون بۆ چه‌قاندنی‌‬ ‫ئه‌م دامه‌زراوه‌ پیاوساالرییه‌‪،‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫دواكه‌وتوی ‌ی ئه‌م‬ ‫كۆمه‌ڵگایانه‌ له‌وه‌دای ‌ه‬ ‫كه‌ ته‌اڵق تیایاندا‬ ‫به‌ڕاده‌یه‌ك بێزراو‌ه‬ ‫كه‌ نه‌وه‌ك له‌كه‌ ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئه‌خالق ‌ی‬ ‫بۆ ئافره‌ته‌ك ‌ه‬ ‫مسۆگه‌ر ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌ڵكو زۆرجاریش‬ ‫له‌كه‌ ‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫ئه‌خالقیش بۆ‬ ‫خێزانه‌كه‌ ده‌هێنێ‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫راوێژكارێكی ئیسحاق رابین‪:‬‬ ‫ئیسرائیل به‌ته‌واوی پشتگیر ‌ی كورد ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬محه‌مه‌د حسێن‬ ‫د‪ .‬جاكوێس نێریا راوێژكاری‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی پێشوی ئیسرائیل (ئیسحاق‬ ‫رابین) بوه‌‌و هاوكات جێگری‌ سه‌رۆكی‬ ‫هه‌واڵگریی‌ سوپای‌ ئیسرائیلیش‬ ‫بوه‌‪ ،‬ئێستا شیكه‌ره‌وه‌ی‌ كاروباری‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاسته‌ له‌سه‌نته‌ری‌‬ ‫جیۆرسه‌ڵیم بۆ كاروباری‌ گشتی‪ .‬نێریا‬ ‫له‌چه‌ند مانگی رابردودا چه‌ند وتارو‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی له‌سه‌ر كێشه‌ی‌ كورد‬ ‫باڵوكرده‌وه‌‪ ،‬كه‌ دواهه‌مینیان وتارێكی‬ ‫بو له‌رۆژنامه‌ی‌ (جیۆرسه‌ڵیم پۆست)‬ ‫به‌ناونیشانی "رابونی كوردی له‌سوریا‪،‬‬ ‫ئایا ده‌كرێت ببێته‌ هۆی‌ شه‌ڕێكی‬ ‫هه‌رێمایه‌تی؟"‬ ‫بۆ زانینی دید‌و تێڕوانینی ئه‌و له‌باره‌ی‌‬ ‫كێشه‌ی‌ كورد‌و ئه‌و رۆڵه‌ی‌ كورد‬ ‫له‌هاوكێشه‌ تازه‌و گه‌رمه‌كانی رۆهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاستدا ده‌یگێڕێت‪ ،‬ئاوێنه‌ ئه‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌نجامدا له‌رێگای‌‬ ‫سكایپه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی‌ هیچ په‌یوه‌ندیه‌كی فه‌رمی‬ ‫له‌نێوان هه‌رێمی كوردستان‌و ئیسرائیل‬ ‫نیه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رو ئاس���ته‌نگه‌كانی ئه‌مجۆره‌‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌ چیه‌؟‬ ‫د‪ .‬جاكوێ���س نێری���ا‪ :‬په‌یوه‌ن���دی‬ ‫فه‌رم���ی له‌نێوان ئیس���رائیل‌و هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا نیه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ كوردستان‬ ‫به‌ده‌وڵه‌تێك���ی س���ه‌ربه‌خۆ دانانرێت‪،‬‬ ‫له‌ئێستادا له‌ژێر سه‌روه‌ریی‌ عێراقدایه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدا له‌س���اڵی‌ ‪1948‬ه‌وه‌‬ ‫ئێمه‌ له‌دۆخی ش���ه‌ڕداین له‌گه‌ڵ عێراق‪،‬‬ ‫كه‌وات���ه‌ ئێس���تا ده‌توانی���ت تێبگه‌یت‬ ‫ل���ه‌وه‌ی‌ بۆچی‌ په‌یوه‌ندی دیپلۆماس���ی‬ ‫فه‌رمیمان له‌گه‌ڵ كوردستان نیه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ئاس���تێكی نافه‌رمیدا ئه‌زانم تۆ ئاگات‬ ‫ل���ه‌و په‌یوه‌ندیه‌ به‌رده‌وام���ه‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 50‬ساڵه‌ به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬باش���ه‌ گرنگ���ی جوگرافیای‌‬ ‫سیاسی كوردس���تان چیه‌ بۆ ئیسرائیل‬ ‫له‌په‌یوه‌ندیه‌ك���ی له‌مج���ۆره‌دا‪ ،‬له‌كوێدا‬ ‫هه‌ردوال ده‌توانن زه‌مینه‌یه‌كی هاوبه‌ش‬ ‫ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ندی���ه‌ دوالیه‌نه‌كانی���ان‬ ‫بدۆزنه‌وه‌؟‬ ‫د‪ .‬جاكوێس نێریا‪ :‬له‌روی ستراتیجیه‌وه‌‬ ‫كوردس���تان زۆر گرنگ���ه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ دڵی‌ رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاسته‌وه‌‪،‬‬ ‫هاوكات پردێكیشه‌ بۆ به‌یه‌كه‌وه‌به‌ستنی‌‬ ‫واڵتانی ئاسیا به‌رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاسته‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌م راستیانه‌ش‪ ،‬چاره‌نوسێكی‬ ‫هاوبه‌ش هه‌یه‌ له‌نێوان جوله‌كه‌‌و كورددا‪،‬‬ ‫كه‌ هه‌میش���ه‌ ئاماده‌گیه‌ك���ی به‌رچاوی‬ ‫هه‌یه‌ له‌دروس���تكردنی ئه‌و به‌س���ته‌ره‌‬ ‫تایبه‌تی���ه‌ی‌ كورد‌و ئیس���رائیل پێكه‌وه‌‬ ‫ده‌به‌ستێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی ئه‌م چاره‌نوسه‌ هاوبه‌شه‌‬ ‫تا ئێستا هیچی‌ لێسه‌وز نه‌بوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫نه‌بوه‌ته‌ ه���ۆی‌ جۆرێ���ك له‌په‌یوه‌ندی‬ ‫رۆشنبیریش له‌نێوان كورد‌و ئیسرائیل‪،‬‬ ‫من تێئه‌گه‌م له‌زه‌حمه‌تی دروستكردنی‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌ فه‌رمیه‌ سیاس���یه‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬

‫ ‬

‫ ‬

‫بۆ كورد ئازادی‬ ‫كوردستان ده‌رفه‌تێكی‬ ‫نرخ‌و باجی خۆ ‌ی‬ ‫كه‌موێنه‌ی‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫هه‌یه‌‌و ده‌بێت بدرێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ ‌ی ببێت ‌ه‬ ‫به‌گشتی ئه‌م نرخ ‌ه‬ ‫"كوردستانێكی‬ ‫خوێن‪ ،‬فرمێسك‌و‬ ‫یه‌كگرتو" له‌گه‌ڵ ‪-30‬‬ ‫شه‌ونخونیه‌‪ ،‬به‌بێ‬ ‫‪ 35‬ملیۆن كورد ك ‌ه‬ ‫ئه‌مانه‌ش سه‌ربه‌خۆی ‌ی له‌ناوچه‌كان ‌ی خۆیاندا‬ ‫دروست نابێت‬ ‫ده‌ژین‬ ‫تائێستا هیچ ده‌ستپێشخه‌ریه‌كیش نه‌بوه‌‬ ‫بۆ دروس���تكردنی جۆرێك له‌په‌یوه‌ندی‬ ‫كه‌لتوری‌‌و رۆشنبیریش‪.‬‬ ‫د‪ .‬جاكوێ���س نێریا‪ :‬ئ���ه‌و جوله‌كانه‌ی‌‬ ‫له‌كوردس���تانه‌وه‌ هات���ون‌و ئێس���تا‬ ‫له‌ئیس���رائیل ده‌ژی���ن له‌گ���ه‌ڵ خۆیاندا‬ ‫كه‌لت���وری‌ كوردی���ان هێن���اوه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌‬ ‫گۆرانی‪ ،‬شیعر‪ ،‬داب‌و نه‌ریت‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫ش���ێوازی چێش���تلێنان‌و خواردن���ی‬ ‫كوردیشیان هێناوه‌‪ .‬شه‌رمه‌زاریه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێم���ه‌ هانده‌ری‌ هاریكاری‌ رۆش���نبیری‌‬ ‫نه‌بین له‌بواره‌ رۆشنبیریه‌كان‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ كوردس���تان‌و ئیس���رائیل‌و‬ ‫له‌و ش���وێنانه‌ی‌ كورد‌و ئیسرائیلیه‌كان‬ ‫ده‌توانن پێكه‌وه‌ كۆببنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا پێتوایه‌ ل���ه‌دوای‌ قه‌یرانی‬ ‫س���وریا فاكت���ه‌ری‌ ك���وردی زیات���ر‬ ‫كاریگه‌ر بوه‌ له‌رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���تدا‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا كورده‌كانی‌ سوریا (رۆژئاوای‌‬ ‫كوردس���تان)‪ ،‬ئێستا له‌س���اته‌وه‌ختی‬

‫دروستكردنی حكومه‌تێكی سه‌ربه‌خۆدان‪،‬‬ ‫وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌هه‌رێمی كوردس���تانی‬ ‫عێراقدا ساڵی‌ ‪ 1991‬دروستكرا‪.‬‬ ‫د‪ .‬جاكوێس نێریا‪ :‬ئێس���تا كوردستان‬ ‫ده‌رفه‌تێكی كه‌موێنه‌ی‌ هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ببێته‌ "كوردستانێكی یه‌كگرتو" له‌گه‌ڵ‬ ‫‪ 35-30‬ملیۆن كورد ك���ه‌ له‌ناوچه‌كانی‌‬ ‫خۆیاندا ده‌ژین‪ .‬باشتر وایه‌ چاره‌سه‌رێكی‬ ‫جوگراف���ی‌و سیاس���ی بۆ ئه‌م پرس���ه‌‬ ‫بدۆزرێـته‌وه‌‪ ،‬دواج���ار له‌الیه‌ن توركیا‪،‬‬ ‫ئێران‌و عێراقیشه‌وه‌ هه‌ر قبوڵده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ت���ۆ پێش���بینی چ ج���ۆره‌‬ ‫نزیكبونه‌وه‌یه‌كی ئیسرائیلی‌ ده‌كه‌یت بۆ‬ ‫دۆخی كورد له‌سوریا؟‬ ‫د‪ .‬جاكوێس نێریا‪ :‬من پێموایه‌ ئیسرائیل‬ ‫به‌ته‌واوی پشتگیری‌ كورده‌كان ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌ر ده‌ستێوه‌ردانێكیش پێویست بێت‬ ‫له‌ك���ۆڕ‌و كۆبون���ه‌وه‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌كاندا‬ ‫ده‌ی���كات ب���ۆ یارمه‌تیدان���ی ك���ورد‬ ‫له‌به‌دیهێنانی سه‌ربه‌خۆییدا‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ :‬چۆن‪ ،‬ئایا سه‌ركرده‌ كورده‌كان‬ ‫چی بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م هاریكاری‌و‬ ‫یارمه‌تیه‌ی‌ ئیسرائیل به‌ده‌ستبهێنن؟ یان‬ ‫بتوانن زه‌مینه‌ی‌ هاوبه‌ش‌و به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫هاوبه‌ش له‌گه‌ڵ ئیس���رائیل بدۆزنه‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ئێ���ران‌و توركیا‌و‬ ‫هه‌ندێك له‌واڵته‌ عه‌ره‌بیه‌كان كردویانه‌؟‬ ‫د‪ .‬جاكوێس نێریا‪ :‬ئیس���رائیل هه‌رگیز‬ ‫هی���چ ده‌رفه‌تێكی له‌ده‌س���تنه‌داوه‌ بۆ‬ ‫هاندانی دروستكردنی واڵتێكی كوردی‪،‬‬ ‫هه‌مو س���ه‌رۆكه‌كانی ئیس���رائیل هه‌روا‬ ‫وه‌فادارب���ون‪ ،‬ب���ۆ ئه‌م واڵت���ه‌ كوردیه‌‬ ‫نوێیه‌‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ل���ه‌روی مۆراڵیه‌وه‌‬ ‫ئه‌مه‌ دادپه‌روه‌ریه‌‪ ،‬له‌روی سیاسیشه‌وه‌‬ ‫هه‌ر ده‌بێـت وابێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌وتاره‌كه‌ت���دا "رابونی كوردی‬ ‫له‌س���وریا‪ ،‬ئایا ده‌كرێ���ت ببێته‌ هۆی‌‬ ‫ش���ه‌ڕێكی هه‌رێمایه‌تی؟" تۆ پرس���یار‬ ‫له‌ش���ه‌ڕێكی هه‌رێمایه‌تی ده‌كه‌یت‪ ،‬ئایا‬ ‫پێگ���ه‌ی‌ هێ���زه‌ ك���ورده‌كان چیه‌ له‌م‬ ‫ش���ه‌ڕه‌دا‪ ،‬پێتـوایه‌ هێ���زه‌ كوردیه‌كان‬ ‫له‌سوریا بۆ شه‌ڕێكی وا ئاماده‌ن؟‬ ‫د‪ .‬جاكوێ���س نێریا‪ :‬ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌خوازم‬ ‫لێ���ره‌دا بیڵێم ب���ۆ ك���ورد ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫ئازادی نرخ‌و باجی خۆی‌ هه‌یه‌‌و ده‌بێت‬ ‫بدرێت‪ ،‬به‌گش���تی ئه‌م نرخ���ه‌ خوێن‪،‬‬ ‫فرمێسك‌و شه‌ونخونیه‌‪ ،‬به‌بێ ئه‌مانه‌ش‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی‌ دروست نابێت‌و كه‌سیش‬ ‫له‌م دنیادا الناكاته‌وه‌ به‌الی‌ تۆدا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئیسرائیل له‌سااڵنی شه‌سته‌كانی‬ ‫س���ه‌ده‌ی‌ رابردودا یارمه‌تی شۆڕش���ی‬ ‫كوردی دا له‌عێ���راق‪ ،‬به‌اڵم دوای‌ ئه‌وه‌‬ ‫هیچ هاریكاریه‌كی (كوردی‪ -‬ئیسرائیلی‌)‬ ‫به‌ئاشكرا لێره‌ نه‌بینراوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ بۆ؟ ئایا‬ ‫كورد پێویسته‌ چی بكات بۆ ژیاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌م په‌یوه‌ندیه‌؟‬ ‫د‪ .‬جاكوێس نێریا‪ :‬من پێم باش���ه‌ زۆر‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌م خاڵه‌ قسه‌ نه‌كه‌ین‪ ،‬ته‌نها‬ ‫شتێك لێره‌دا بیڵێم ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌وه‌ته‌ی‌‬ ‫هه‌رێمی ئۆتۆنۆمی كوردس���تان دروست‬ ‫بوه‌ ئیس���رائیلیه‌كان ناوه‌ناوه‌ سه‌ردانی‬ ‫ئه‌و ناوچه‌یان كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ت���ۆ چ���ۆن له‌گفتوگۆكان���ی‬ ‫رێب���ه‌ری‌ به‌ندكراوی پارت���ی كرێكاران‬ ‫(عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن)‌و توركیا ده‌ڕوانیت‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ری‌ كێش���ه‌ی‌ ك���ورد له‌و‬ ‫واڵت���ه‌دا‪ ،‬پێتوای���ه‌ ئه‌ردۆغ���ان جدیه‌‬ ‫له‌كۆتاییپێهێنان���ی ش���ه‌ڕی‌ توركی���ا‌و‬ ‫كورد؟‬ ‫د‪ .‬جاكوێس نێریا‪ :‬بۆ توركیا كێش���ه‌ی‌‬ ‫ك���ورد زۆر گرنگه‌‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‌ به‌ش���ی‬ ‫زۆری رۆژهه‌اڵت���ی توركی���ا ك���وردن‪.‬‬ ‫بۆ ده‌س���تپێكردنی ئه‌م پرۆس���ه‌یه‌ش‬ ‫پێویسته‌ كورده‌كان رێگای‌ توندوتیژی‌‬ ‫جێبهێڵ���ن‌و هه‌وڵه‌كانی���ان له‌خه‌بات‌و‬ ‫روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ سیاس���یدا كۆبكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ س���وپای‌ كۆماریخوازی‬ ‫ئیرله‌ن���دی (‪ )ARA‬له‌ئیرله‌ندا كردی‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ ته‌نها رێگایه‌ واده‌كات له‌ویالیه‌ته‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كانی ئه‌مری���كا‌و واڵتانی تری‌‬ ‫خۆرئاواش هه‌ڵوێسته‌كانیان به‌جۆرێك‬ ‫بێت ك���ه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی س���ه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫كوردستاندا بێت‪.‬‬

‫قسه‌یه‌کی پێویست‬ ‫ده‌رباره‌ی راپۆرتێکی ئاوێنه‌‬

‫هه‌ڵۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‬ ‫له‌رۆژنامه‌و‌وێبسایتی ئاوێنه‌‪ ،‬ژماره‌ (‪)402‬ی‬ ‫رۆژنامه‌كه‌‌و رۆژی ‪ ،٢٠١٣/١١/١٣‬بابه‌تێك‬ ‫به‌ناوی (فڕینی نه‌وڕه‌س���ه‌ س���پیه‌كه‌ی‬ ‫یه‌كێتی تا كوێ ب���ڕده‌كات؟ باڵوكرایه‌و‌ه‬ ‫كه‌ تیایدا هاتوه‌‪" :‬له‌به‌رامبه‌ریشدا هه‌رچی‬ ‫ماڵ���ی ئیبراهی���م‌و بنه‌ماڵ���ه‌ی تاڵه‌بانیه‌‬ ‫س���ه‌رگه‌رمی نه‌خشه‌ی به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ن‪،‬‬ ‫له‌و چوارچێوه‌یه‌شدا له‌تازه‌ترین لێدوانیدا‬ ‫قوباد تاڵه‌بانی ده‌ڵێت‪...‬هتد (په‌ره‌گرافی‬ ‫‪ ٢‬له‌خواره‌وه‌)‪.‬‬ ‫كه‌ د‌و وشه‌ی "ماڵی ئیبراهیم"م له‌سایت ‌ه‬ ‫به‌ڕێزه‌كه‌تان���دا خوێن���ده‌وه‌‪ ،‬زۆر بی���رم‬ ‫لێكرده‌و‌ه ك ‌ه ئه‌بێت مه‌به‌ستی ئاوێن ‌ه چی‬ ‫بێت له‌و شێوازی ناوهێنانه‌؟‬ ‫ئیبراهیم پارێزه‌ری جوتیاران‌و هه‌ژاران‌و‪،‬‬ ‫دادوه‌ر‪ ،‬نوس���ه‌ری "ش���یرین به‌ه���اره‌و‬ ‫كوێره‌وه‌ری‌و ژانی گه‌ل"‪.‬‬ ‫شۆڕشگێڕو مافپه‌روه‌ر‪ ،‬دوه‌مین سكرتێری‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‪.‬‬ ‫ئیبراهی���م‪ ،‬كه‌ مێ���ژوی خه‌باتی خۆی‌و‬ ‫هاوڕێكان���ی‪ ،‬مێژوی زیاتر له‌‪ ٣٠‬س���اڵی‬ ‫خه‌بات���ی گه‌ل���ی ك���ورد‌ه له‌عێراق���دا‪،‬‬ ‫ب���ۆ ئه‌ب���ێ ب���ه‌م ش���ێوه‌یه‌ ناوبهێنرێت‬ ‫له‌الی���ه‌ن رۆژنامه‌یه‌ك���ه‌وه‌ ك���ه‌ خ���ۆی‬ ‫به‌سه‌كۆی رۆش���نبیران دائه‌نێت‌و شانازی‬ ‫به‌س���ه‌ربه‌خۆیی‌و بێالیه‌نی���ه‌و‌ه ئه‌كات؟‬ ‫بۆچ���ی ئاوێنه‌ ل���ه‌م بابه‌ت���ه‌دا هێندێك‬ ‫ئ���ه‌كات به‌باڵن���ده‌‪ ،‬ره‌نگی سپیش���یان‬ ‫پێئه‌به‌خش���ێت‌و توان���ای فڕینیش���یان‬ ‫پێئه‌دات له‌هه‌مانكات���دا په‌ڕو باڵی باوكم‬ ‫ئه‌س���وتێنێت‌و ره‌زیلیش ئ���ه‌كات له‌وه‌ی‬ ‫‌وه‌ك هاواڵتیی���ه‌ك ناویبهێنێ���ت؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئاوێنه‌ ناوی ته‌واوی ئیبراهیم بنوس���ێت‬ ‫چی له‌ئاس���تی رۆشنبیری‌و سه‌ربه‌خۆیی‌و‬ ‫بێالیه‌نی كه‌مئه‌بێت���ه‌وه‌؟ به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی رێ���ز له‌خه‌ڵك بگرێت به‌ر له‌هه‌مو‬ ‫شتێك رێز له‌خۆی ئه‌گرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ مافی خۆیه‌تی هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردن‬ ‫بۆ كێ ئ���ه‌كات بی���كات‌و به‌كورتیه‌كه‌ی‬ ‫پێنوس���ه‌ خواره‌ك���ه‌ی‪ ،‬له‌ژێر س���ایه‌ی‬ ‫ئ���ازادی ده‌ربڕینی بیروڕادا‪ ،‬ئه‌كێش���ێت‬ ‫به‌س���ه‌ری كێش���دا با بیكێشێت‪ ،‬به‌اڵم با‬ ‫بشزانێت كه‌ زیاتر له‌نیو سه‌ده‌ له‌مه‌وبه‌ر‪،‬‬ ‫ئیبراهیم‌و تێكۆش���ه‌رێك به‌ناوی مه‌عروف‬ ‫به‌رزنج���ی‪ ،‬له‌به‌ندیخان���ه‌ی ئه‌بوغرێ���ب‪،‬‬ ‫به‌زنجیر به‌سترابونه‌و‌ه له‌به‌رئه‌وه‌ی هێشتا‬ ‫ئه‌و ماف ‌ه له‌ئاسمانه‌وه‌ نه‌هاتبوه‌ خوارێ‌و‬ ‫میلله‌ت���ی عێ���راق‌و به‌تایبه‌تی���ش كورد‪،‬‬

‫مافی فزه‌كردنیش���یان نه‌بو مافی ئازادیی‬ ‫ده‌ربڕین���ی بیروڕا‪ ،‬ك��� ‌ه به‌رهه‌می ره‌نج‌و‬ ‫خه‌بات‌و خوێنی هه‌زاران كه‌س���ه‌‪ ،‬ئه‌بێت‬ ‫به‌وپه‌ڕی به‌پرسیارێتیه‌وه‌ به‌كاربهێنرێت‪،‬‬ ‫ئه‌م ماف ‌ه‌وه‌كو تفه‌نگێكه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌باشی‬ ‫به‌كاربێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وا ره‌نگ���ه‌ ژیانی خۆت‌و‬ ‫خه‌ڵك���ی پێبپارێزیت‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر خراپیش‬ ‫به‌كارتهێنا ئ���ه‌وا ڕه‌نگه‌ گولله‌یه‌ك بنێیت‬ ‫به‌قاچته‌وه‌و خۆتی پێ سه‌قه‌ت بكه‌یت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر چاودێرێكی بیان���ی له‌دوره‌وه‌ ئه‌م‬ ‫بابه‌ته‌ی ئاوێنه‌ بخوێنێت���ه‌وه‌‪‌ ،‬وا ئه‌زانێ‬ ‫ماڵ���ی ئیبراهیم بنه‌ماڵه‌یه‌ك���ه‌ له‌یه‌كێك‬ ‫له‌میرنش���ینه‌كانی كه‌نداوی عه‌ره‌ب‪ ،‬زۆر‬ ‫جێی داخ‌و گومانه‌ ك ‌ه رۆژنامه‌یه‌كی ‌وه‌ك‬ ‫ئاوێنه‌ هه‌وڵئ���ه‌دات بۆ چه‌واش���ه‌كردنی‬ ‫راس���تیه‌كان ب���ه‌م زه‌قی���ه‌‪ .‬ترس���ی‬ ‫به‌بنه‌ماڵه‌كردنی یه‌كیه‌ت���ی‪ ،‬یه‌كێك له‌و‬ ‫گه‌مه‌ سیاسیانه‌ی ‌ه ك ‌ه له‌گه‌ڵ په‌ره‌سه‌ندنی‬ ‫كێشه‌كانی ناوخۆی ئه‌و حیزبه‌دا له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌ندێ���ك ناوه‌ن���ده‌وه‌ به‌كارئه‌هێنرێ���ت‬ ‫ب���ۆ پێشخس���تنی ئامانجه‌كانیان‪ .‬بۆچی‬ ‫ئاوێن���ه‌ س���ه‌ربه‌خۆیی‌و بێالیه‌ن���ی خۆی‬ ‫ناپارێزیت‌و بۆ خۆی ئه‌كات به‌س���ه‌كۆ بۆ‬ ‫الیه‌نێك له‌م كێشه‌ ناوخۆییه‌دا؟ ئیبراهیم‬ ‫نزیكه‌ی ‪ ١٣‬س���اڵه‌ ئه‌م جیهانه‌ گه‌نده‌ڵ‌و‬ ‫درۆزنه‌ی به‌جێهێشتوه‌‌و ن ‌ه له‌نزیكه‌وه‌و ن ‌ه‬ ‫له‌دوره‌و‌ه خۆی نه‌خستۆته‌ ناو كێشه‌كانی‬ ‫یه‌كیه‌تی���ه‌وه‌‪ .‬له‌گ���ه‌ڵ نواندنی ئه‌وپه‌ڕی‬ ‫رێزیش���یدا ب���ۆ خه‌بات���ی قاره‌مانان���ه‌ی‬ ‫یه‌كیه‌تی نیشتیمانی كوردستان‌و هه‌زاران‬ ‫شه‌هیدی رێبازه‌كه‌ی‪ ...‬ئیبراهیم هه‌رگیز‬ ‫ئه‌ندام���ی یه‌كیه‌تی نه‌ب���و‌ه ئه‌گه‌ر ئاوێن ‌ه‬ ‫مه‌به‌س���تی بوایه‌ به‌دوای راس���تیه‌كاندا‬ ‫بگه‌ڕێت‌و هه‌ندێك خ���ۆی ماندوبكردایه‌‪،‬‬ ‫به‌ئاس���انی بۆی ده‌رئه‌كه‌وت كه‌ ئیبراهیم‬ ‫له‌س���ااڵنی كۆتایی ژیانیدا‪ ،‬به‌هه‌مو هێزو‬ ‫توانای���ه‌وه‌ پش���تگیری ئه‌ك���رد له‌پارتی‬ ‫كرێكاران���ی كوردس���تان (په‌كه‌ك���ه‌)و‬ ‫به‌وپه‌ڕی ش���انازییه‌و‌ه به‌ش���داری ئه‌كرد‬ ‫له‌چاالكیه‌ گه‌وره‌و بچوكه‌كانی ئه‌و پارته‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ركه‌وتن ب���ۆ ئ���ه‌و پێنوس���انه‌ی ك ‌ه‬ ‫ب���ۆ ده‌رخس���تنی روی جوانی راس���تی‬ ‫تێئه‌كۆشن‪ ،‬به‌زه‌ییش بۆ ئه‌وانه‌ی خاوه‌نی‬ ‫پێنوسه‌كانیان نین‪.‬‬ ‫هه‌ڵۆی بله‌ی ئه‌حه‌ڕه‌ش‬ ‫تێبینی‪ :‬نوس���ه‌ر س���ه‌ر به‌هی���چ پارت‌و‬ ‫الیه‌نێكی سیاس���ی نیه‌ (ئ���ه‌وه‌ی باوه‌ڕ‬ ‫به‌م تێبینیه‌م ئه‌كات‪ ،‬رێزو سوپاسم بۆی‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌وه‌ش كه‌ باوه‌ڕی پێناكات‪ ،‬كه‌یفی‬ ‫خۆیه‌تی)‪.‬‬ ‫سه‌رنجی ئاوێنه‌‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬ئاوێن ‌ه‌وێڕای رێزی بۆ مامۆس���تا‬ ‫"ئیبراهی���م ئه‌حم���ه‌د"‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش دوبار‌ه‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ ك���ه‌ ناوهێنان���ی به‌"ئیبراهیم"‬ ‫له‌بڕگه‌یه‌كی راپۆرته‌كه‌دا‪ ،‬ته‌نها هه‌ڵه‌یه‌كی‬ ‫چاپ‌و بێمه‌به‌ست بوه‌‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ :‬ئاوێن ‌ه هه‌میشه‌ به‌وپه‌ڕی بێالیه‌نیه‌و‌ه‬ ‫كاری ك���ردوه‌‪ ،‬هه‌رگی���ز مه‌به‌س���ت له‌و‬ ‫راپۆرته‌ش كه‌ باڵوكراوه‌ته‌وه‌ جوانكردنی‬ ‫كه‌س���ێك‌و ناش���یرینكردنی كه‌سێكی تر‬ ‫نه‌ب���وه‌‪ ،‬ئاوێنه‌ خوازیاری ئ���ه‌وه‌ش نیی ‌ه‬ ‫كه‌ خۆی بخاته‌ نێو كێش���ه‌كانی ناوخۆی‬ ‫یه‌كێتی���ه‌وه‌‌و ئه‌مه‌ش كار‌و پیش���ه‌ی ئه‌و‬ ‫نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‬

‫عادل باخه‌وان‪ :‬ئیسالمیه‌كان كۆمه‌ڵێ فریشت ‌ه نین كه‌ په‌یوه‌ندییان به‌خواو‌ه بێت‬ ‫ئا‪ :‬دانا مه‌له‌كی‬

‫نوسه‌رو توێژه‌ری‌ فیكری‌ ئیسالمیزم‪،‬‬ ‫عادل باخه‌وان له‌م گفتوگۆیه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "یه‌كگرتو‪ ،‬كۆمه‌ڵ‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌ توانیویانه‌ سه‌ركه‌وتوبن‬ ‫له‌وه‌ی كه‌ كۆمه‌ڵگه‌ بخه‌نه‌ نێو‬ ‫پرۆسێسی به‌ئیسالمیكردنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫شكستیانهێناوه‌ له‌وه‌ی كه‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫بگرنه‌ ده‌ست"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئیس�ل�امیزم چیه‌و چۆن پێناسه‌‬ ‫ده‌كرێت؟‬ ‫عادل باخه‌وان‪ :‬س���ه‌ره‌تا ئیس�ل�امیزم‬ ‫بریتی���ه‌ له‌ئایدۆلۆژیایه‌ك���ی سیاس���ی‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌م ئایدۆلۆژیای���ه‌ پرۆژه‌یه‌كی‬ ‫سیاس���ی بیناكراوه‌‪ ،‬پرۆژه‌كه‌ش بریتیه‌‬ ‫له‌دروس���تكردنی ده‌وڵه‌تی ئیس�ل�امی‪،‬‬ ‫ده‌وڵه‌تی ئیسالمیش له‌سه‌ر سێ ته‌وه‌ره‌ی‬ ‫س���ه‌ره‌كی داده‌مه‌زرێ���ت‪ ،‬یه‌كه‌می���ان‬ ‫بریتیه‌ له‌ش���ه‌ریعه‌ت‪ ،‬دوهه‌میان بریتیه‌‬ ‫له‌شورا‪ ،‬سێهه‌میان بریتیه‌ له‌ئه‌میر‪ ،‬ئه‌م‬ ‫چوارچێوه‌یه‌ پێیده‌وترێت ئیسالمیزم‪.‬‬

‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئیخ���وان ل���ه‌چ ش���وێنێكی‬ ‫ئیسالمیزمدایه‌؟‬ ‫عادل باخه‌وان‪ :‬ئیخوان نه‌ك له‌نێو پرۆژه‌ی‬ ‫ئیس�ل�امیزمدایه‌ به‌ڵك���و دروس���تكه‌ری‬ ‫ئیس�ل�امیزمه‌‌وه‌كو ئ���ه‌م چوارچێوه‌یه‌ی‬ ‫كه‌ باس���مانكرد‪ ،‬له‌ساڵی ‪١٩٢٨‬ه‌وه‌ ئه‌م‬ ‫پرۆژه‌یه‌ مونه‌زیره‌كان���ی فكری ئیخوان‬ ‫ته‌نزیریانكردوه‌‪‌،‬وه‌ك���و نه‌زه‌ریه‌ی���ه‌ك‬ ‫دایانمه‌زران���دوه‌و دروس���تیانكردوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌گه‌ڵ گۆڕانكاری���ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫سیاس���ی‌و ئابوریه‌كانی دونیا به‌گشتی‌و‬ ‫دنیای ع���ه‌ره‌ب‌و ئیس�ل�امی به‌تایبه‌تی‬ ‫ئیخوان���ه‌كان (برایان���ی موس���وڵمان)‬ ‫ئه‌وانی���ش گۆڕانكاریان به‌س���ه‌ردا هات‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی ل���ه‌و چركه‌س���اته‌وه‌ ك���ه‌‬ ‫جیهان به‌گش���تی‌ورده‌‌ورده‌ پێینایه‌ نێو‬ ‫روبه‌رێكه‌و‌ه كه‌ ناومانناوه‌ " پۆس���ت ـ‬ ‫ئایدۆلۆژی���ا "‪ ،‬كاتێ���ك بزوتنه‌وه‌كان���ی‬ ‫ش���ه‌رق له‌رۆژهه‌اڵت‌و له‌رۆژئاوا رۆیشتنه‌‬ ‫ن���او روبه‌ری " پۆس���ت ـ ئایدۆلۆژیا "‪،‬‬ ‫له‌ژێ���ر زه‌ب���ری ئ���ه‌و كاریگه‌ریانه‌ی كه‌‬ ‫ئاماژه‌م پێدا‪ ،‬بزوتنه‌وه‌ ئیسالمیه‌كانیش‬ ‫به‌ئیخوانه‌كانیش���ه‌وه‌ پش���تیانكرده‌ ئه‌و‬

‫عادل باخه‌وان‬ ‫ئایدۆلۆژیای���ه‌ی كه‌ به‌ده‌س���تی خۆیان‬ ‫دایانمه‌زراندبو‪‌،‬واته‌ بون به‌بزوتنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫"پۆس���ت ـ ئیسالمیس���ت"‪" ،‬پۆس���ت ـ‬ ‫ئیس�ل�امییزم" بریتی���ه‌ "ل���ه‌وه‌ی ك���ه‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ ئیسالمیه‌كان له‌میسر‌و‌واڵتانی‬

‫ئیسالمی‌و جیهان له‌سه‌ر ئاستی پراكتیك‬ ‫كارناكه‌ن بۆ دروستكردنی ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌‬ ‫ئیس�ل�امیه‌ی كه‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م پرۆژه‌‬ ‫ئایدۆلۆژیه‌ دامه‌زرابو‪ ،‬به‌ڵكو كارده‌كه‌ن‬ ‫بۆ دروس���تكردنی ده‌وڵه‌تێكی ئیسالمی‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ی كه‌ ئێستا له‌عه‌ره‌بستانی‬ ‫سعودیه‌‌و قه‌ته‌ر‌و كوه‌یت‌و ئیمارات‌و له‌م‬ ‫جۆره‌‌واڵتانه‌ هه‌ی���ه‌‪‌،‬واته‌ ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌‬ ‫ئیس�ل�امیه‌ی ئه‌وان كاری بۆ ده‌كه‌ن ئه‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌ ئیسالمیه‌ نیه‌ كه‌ له‌بیسته‌كاندا‬ ‫فكره‌كه‌یانیان له‌سه‌ر دامه‌زراند"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئ���ه‌و فاكته‌ران���ه‌ كامانه‌ن كه‌‬ ‫‌وایانكرد ئه‌م فكره‌یه‌ دروس���تبێت‌و به‌م‬ ‫شێوه‌یه‌ گه‌شه‌بس���ێنێت له‌میسره‌وه‌ بۆ‬ ‫ته‌واوی‌واڵتانی ئیسالمی؟‬ ‫عادل باخه‌وان‪ :‬به‌بۆچونی من دو هۆكاری‬ ‫سه‌ره‌كی هه‌ن‌و كۆمه‌ڵێ‌ورده‌هۆكاری تر‬ ‫هه‌ن له‌ژێر باڵی ئه‌م دو هۆكاره‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫دو هۆكاره‌ش یه‌كه‌میان "كۆمه‌اڵیه‌تیه‌"‌و‬ ‫دوه‌میان "سیاسیه‌"‪ ،‬هۆكاره‌ سیاسیه‌كه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ "ئیمپراتۆریه‌تی عوس���مانی"‬ ‫كۆتایی پێدێت كه‌ ئ���ه‌و ئیمپراتۆریه‌ته‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی س���امبۆلیك‌و ره‌مزی‬

‫نوێنه‌رایه‌تی ئیمپراتۆریه‌تی ئیس�ل�امی‬ ‫ده‌كرد‌و‪ ،‬به‌نه‌مانی ئ���ه‌م ئیمپراتۆریه‌ت ‌ه‬ ‫ل���ه‌‪١٩٢٤‬دا نوێنه‌رایه‌تی ئیس�ل�ام‌وه‌ك‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت كۆتایی پێهات‪ ،‬چوار س���اڵ‬ ‫دواتر ئاوابونی ئه‌م خۆره‌ ئیس�ل�امیه‌‌وا‬ ‫له‌ئیخوان ده‌كات كه‌ ‌وه‌ك بزوتنه‌وه‌یه‌ك‬ ‫دروس���تببێت ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی ك���ه‌ ئ���ه‌و‬ ‫ئوممه‌ت���ه‌ ڤێرچوه‌له‌ كه‌ كۆتایی پێهاتبو‬ ‫بونیادبنێت���ه‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌‌وه‌ك ئایدۆلۆژی���ا‬ ‫ده‌یویست ‌وه‌ك پێشوتر بونیادیبنێته‌وه‌‬ ‫به‌اڵم له‌سه‌ر ئاستی‌واقیعدا نه‌یده‌توانی‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر ئه‌مه‌ش بو‌وایكرد ك���ه‌ له‌كۆتایدا‬ ‫ببێ���ت به‌بزوتنه‌وه‌یه‌ك���ی پۆس���ت ـ‬ ‫ئیسالمیس���ت‪ ،‬هۆكاری دوه‌میش بریتی‬ ‫بو له‌پرۆسیس���ی به‌ئۆكسیده‌نتاڵیكردنی‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌‬ ‫(به‌رۆژئاواییكردن���ی)‬ ‫به‌تون���دی‬ ‫زۆر‬ ‫ئیس�ل�امیه‌كان‬ ‫ده‌ستیپێكردبو‪‌،‬وای لێهاتبو كه‌ كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫ئیتر ‌ورده‌ ورده‌ مه‌س���افه‌ی ‌وه‌رده‌گرت‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ به‌ه���ا ئیس�ل�امیه‌كاندا‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌خالقیاته‌ ئیسالمیه‌كاندا‪ ،‬دروستبونی‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی ئیس�ل�امیزم‌و ئیخوانی���زم‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی ب���ۆ ئه‌وه‌بو ك���ه‌ رێبگرێت‬

‫له‌به‌ئه‌وروپاییك���ردن‌و رۆژئاواییكردن���ی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ ئیس�ل�امیه‌كان‪ ،‬یانی به‌كورتی‬ ‫دروستبونی ئه‌م بزوتنه‌وانه‌ ره‌هه‌ندێكی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و ره‌هه‌ندێكی سیاسی هه‌بو‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئ���ه‌م بزوتنه‌وان���ه‌ ت���ا چه‌ند‬ ‫سه‌ركه‌وتنیان به‌ده‌ستهێناوه‌؟‬ ‫ع���ادل باخه‌وان‪ :‬س���ه‌دو هه‌ش���تا پله‌‬ ‫شكس���تیهێناوه‌ له‌سه‌ر ئاستی سیاسی‌و‬ ‫س���ه‌دو هه‌ش���تا پل���ه‌ س���ه‌ركه‌وتنی‬ ‫به‌ده‌س���تهێناوه‌ له‌س���ه‌ر ئاس���تی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم ل���ه‌دوای به‌ه���اری‬ ‫عه‌ره‌بی به‌گش���تی بزوتن���ه‌وه‌ ئیخوانیه‌‬ ‫ئیس�ل�امیه‌كان س���ه‌ركه‌وتن له‌واڵتان���ی‬ ‫عه‌ره‌بی‌و ئیسالمیدا؟‬ ‫ع���ادل باخ���ه‌وان‪ :‬بزوتن���ه‌وه‌ ئیخوانیه‌‬ ‫پۆست ـ ئیس�ل�امیه‌كان سه‌ركه‌وتن‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونه‌ له‌تونس "نه‌هزه‌" س���ه‌ركه‌وتوه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "به‌هی���چ نه‌وعێ���ك نامانه‌وێت‬ ‫ش���ه‌ریعه‌ت بكه‌ین���ه‌ ده‌س���توری ‌واڵت‬ ‫"له‌‪ "٢٠٠١‬راشد ئه‌لغه‌نوشی "به‌به‌رچاوی‬ ‫هه‌مو كامێره‌كانی‬

‫»» ‪19‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )404‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/11/26‬‬

‫جودایی (ته‌اڵق)‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ده‌بینی���ن ژنێك بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ جودایی‬ ‫به‌ده‌س���تبهێنێت‪ ،‬پێویسته‌ "داوا" بكات‪،‬‬ ‫كه‌چی‌ بۆ پیاو ته‌نها‌وتنه‌وه‌ی‌ سێ‌وش���ه‌‬ ‫به‌س���ه‌‌و هه‌ركه‌س بۆ ماڵ���ی‌ خۆی‌‪‌،‬واتا‬ ‫ژن بۆ كۆتاییپێهێنانی‌ ئه‌و گرێبه‌س���تی‌‬ ‫شه‌راكه‌ته‌‪ ،‬پێویسته‌ پاكێجێك له‌گله‌یی‌و‬ ‫گازان���ده‌ ئاماده‌بكات‌و له‌س���ه‌ر عیزه‌تی‌‬ ‫نه‌فس���ی‌ خۆی‌ خۆی‌ به‌ئه‌وپه‌ڕی‌ مه‌زڵوم‬ ‫پیش���انی‌ چه‌ن���د الیه‌نێك ب���دات هه‌تا‬ ‫قه‌ناعه‌تی���ان به‌ده‌س���تبهێنێت‪‌ ،‬وه‌ك‬ ‫كه‌سی‌ ده‌وروبه‌ری‌ خۆی‌‌و الیه‌نه‌ ئایینی‌و‬ ‫یاس���اییه‌كان‪ ،‬دوری���ش نیه‌‌و بۆش���یان‬ ‫هه‌یه‌ ك���ه‌ هه‌ریه‌كێك له‌م الیه‌نانه‌ ژنه‌كه‌‬ ‫بگێڕن���ه‌وه‌ ناو دۆزه‌خه‌ك���ه‌‪ .‬به‌اڵم پیاو‬ ‫هه‌م���و كاتێك ئه‌و مافه‌ له‌س���ه‌ر زمانی‬ ‫خ���ۆی‌‌وه‌س���تاوه‌‪ .‬هه‌ڵب���ه‌ت س���ێتێك‬ ‫له‌بیانوی‌ ناڕاس���ت‌و هه‌زه‌لی‌ هه‌ن ‌وه‌ك‬ ‫بیانو بۆ ئه‌و مافی‌ جوداییه‌ی‌ كه‌ بۆ پیاو‬ ‫‌وا ئاس���انكراوه‌‌و بۆ ژنیش قورسكراوه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌مو بیانوه‌كان كۆمیدیتر ئه‌وه‌یانه‌ كه‌‬ ‫ده‌ڵێ "ئه‌گه‌ر ته‌اڵق به‌ده‌س���ت ژن بێت‪،‬‬ ‫ڕۆژی‌ چه‌ندینجار مێرده‌كه‌ی‌ ته‌اڵق ده‌دات‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ژن ئینفیعالیتره‌"‪ ،‬هه‌ڵبه‌ته‌ ئه‌م‬ ‫بیانوه‌ ئه‌وپ���ه‌ڕی‌ بێڕێزیكردنه‌ به‌توخمی‌‬ ‫ژن‪ ،‬چونكه‌ پێش هه‌مو ش���تێك لوتكه‌ی‌‬ ‫پیاوس���االریه‌ ئه‌گ���ه‌ر ئێم���ه‌ متمانه‌مان‬ ‫به‌حیكمه‌تی‌ پیاو هه‌بێت بۆ هێشتنه‌وه‌ی‌‬ ‫خێزان كه‌چی‌ متمانه‌مان به‌حیكمه‌تی‌ ژن‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬له‌وه‌ش كاره‌ساتتر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌م‬ ‫‌وه‌سفه‌دا‪ ،‬ژن ‌وه‌ك كائینێكی‌ ئینفیعالی‌‬ ‫نیمچ���ه‌ ش���ێت‌وێناكراوه‌ كه‌ هه‌میش���ه‌‬ ‫ب���ۆ بیانوی‌ ئ���اژاوه‌ی‌ م���اڵ ده‌گه‌ڕێت‌و‬ ‫به‌بچوكتری���ن مه‌س���ه‌له‌ هه‌ڵده‌چێ���ت‌و‬ ‫هه‌میشه‌ له‌ناجێگیری‌ سایكۆلۆژیدا دێت‌و‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬له‌كاتێكدا مه‌س���ه‌له‌ی دانایی‌و‬ ‫كۆنترۆڵ���ی‌ توڕه‌بون���ه‌كان‌و ڕاگرتن���ی‌‬ ‫له‌نگه‌ری‌ ماڵ هیچ په‌یوه‌ندی‌ به‌ڕه‌گه‌زه‌وه‌‬ ‫نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌وه‌ خودی‌ كه‌س���ه‌كه‌یه‌‪ ،‬چ‬ ‫ژن بێت چ پیاو‪ ،‬كه‌ ئه‌ش���ێ كارامه‌ بێت‬ ‫له‌و بواران���ه‌دا یاخود نا‪ .‬خۆ له‌ڕۆژگاری‌‬ ‫ئه‌مڕۆدا‪ ،‬له‌زۆرب���ه‌ی‌ حاڵه‌ته‌كاندا (هیچ‬

‫نه‌بێ ئه‌وه‌ی‌ من له‌ده‌روبه‌ری‌ خۆم تێبینیم‬ ‫كردوه‌) ئه‌وه‌ ژنانن كه‌ هه‌میش���ه‌ له‌ماڵدا‬ ‫ئ���ه‌و ده‌رزیی���ه‌ن ك ‌ه ڕاگرتنی‌ بااڵنس���ی‌‬ ‫هێمن���ی‌‌و بێده‌نگیان له‌ئه‌س���تۆ گرتوه‌و‬ ‫ئه‌وه‌ ئه‌وان���ن كه‌ مه‌یلی‌ هێش���تنه‌وه‌ی‌‬ ‫پێكه‌وه‌یی ئاشته‌واییان هه‌یه‌ به‌ڕاده‌یه‌ك‬ ‫ئێمه‌مانان له‌نوسینێكی‌‌وه‌هادا ده‌مانه‌وێ‬ ‫هه‌ن���دێ ئازایه‌تی‌ بكه‌ی���ن به‌به‌ریاندا بۆ‬ ‫ڕه‌تكردنه‌و‌هی‌ زوڵم‌و ئازاردان‪.‬‬ ‫من خۆم به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك "جودایی"‬ ‫به‌بژارده‌یه‌ك���ی‌ باش نابینم‌و‪ ،‬هه‌میش���ه‌‬ ‫حیكمه‌ت‌و لێكتێگه‌یشتن‌و خۆشه‌ویستی‌‬ ‫به‌س���ێ چه‌ك���ی‌ كاریگ���ه‌ر ده‌زان���م بۆ‬ ‫نه‌گه‌یش���تن به‌جودای���ی‪ ،‬ل���ه‌وه‌ش‬ ‫تێده‌گ���ه‌م كه‌ جۆره‌ها كاریگه‌ری‌ نه‌رێنی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر كاراكت���ه‌ره‌ به‌ركه‌وتوه‌كانی‌ ناو‬ ‫ماڵی‌ جودای���ی هه‌یه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌روه‌ك‬ ‫"لێبورده‌یی"‌و"زویربون"ه‌كه‌ی‌ س���ه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫جوداییش س���اته‌‌وه‌ختی‌ خۆی‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫له‌"كێش���ه‌"‌وه‌ دبێته‌"چاره‌سه‌ر"‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌و س���اته‌دا ك���ه‌ ژن ده‌بێت���ه‌ قوربانی‌‬ ‫ده‌ستی‌ چه‌وس���انه‌وه‌ی‌ س���ایكۆلۆژی‌‌و‬ ‫جه‌س���ته‌یی‌و ناپاكی‌‌و بێڕێزی‌ پیاو‪ ،‬ئیتر‬ ‫هیچ مانایه‌ك بۆ "پێكه‌وه‌یی"‌و"شه‌راكه‌ت"‬ ‫نامێنێت���ه‌وه‌‌و داواكردن���ی‌ مانه‌وه‌ی‌ ژن‬ ‫له‌دۆخێكی‌‌وه‌هادا جێبه‌جێكردنی‌ حوكمی‌‬ ‫ئیعدامێكی‌ له‌س���ه‌رخۆی‌ به‌ئازاره‌ به‌سه‌ر‬ ‫ژنه‌كه‌دا‪ ،‬مانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ پیاوێكدا كه‌ هیچ‬ ‫نه‌س���ڵه‌مێته‌وه‌ له‌ئیهانه‌كردن‌و شكاندنی‌‬ ‫نه‌فس���ی‌ ژن‪ ،‬هه‌ڵبژاردن���ی‌ دۆزه‌خێكی‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌ كه‌ به‌رده‌وام له‌جوانیه‌كانی‌ ژن‬ ‫داده‌وه‌ش���ێنێ‪ ،‬هه‌ڵبژاردن���ی‌ پێكه‌وه‌یی‬ ‫له‌گه‌ڵ پیاوێكدا كه‌ الی‌ ئاس���اییی‌ بێت‬ ‫ژن ‌وه‌ك كه‌ره‌س���ه‌ی‌ به‌تاڵكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵچونه‌كان���ی‌ س���ه‌یربكات‌و ته‌نه���ا‬ ‫خ���ۆی‌ بڕیاربدات چ كاتێك نه‌فس���ی‌ ژن‬ ‫بش���كێنێت‌و چ كاتێك خۆی‌ بڕیاربدات‌و‬ ‫چ كاتێك په‌راوێزێك له‌بڕیاره‌ س���اده‌كان‬ ‫ب���ۆ ژن به‌جێبهێڵێ���ت‌و ه���ه‌ر ئه‌می���ش‬ ‫بڕیارب���دات كه‌ی‌ ژوری‌ نوس���تن په‌مه‌یی‌‬ ‫بكات‌و كه‌ی‌ نه‌ی���كات‪ ،‬تراژیدیایه‌كه‌ كه‌‬

‫هه‌مومان به‌رپرس���ین لێی‌‌و نه‌خۆشیه‌كی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیشه‌ كه‌ چاره‌سه‌ره‌كه‌ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫شانی‌ هه‌مومانه‌‪ ،‬له‌هه‌ر جێیه‌ك جودایی‬ ‫بۆ ژن له‌"ماف"ه‌وه‌ ك���را به‌بژارده‌یه‌كی‌‬ ‫قورس‌و ئاسته‌نگی‌ خرایه‌ به‌ر‌و له‌كه‌داریش‬ ‫ك���را پێی‌‪ ،‬ل���ه‌و جێیه‌دا ماف���ی‌ ئافره‌ت‬ ‫ئه‌بێت���ه‌ نوكته‌‌و كۆمیدی���ای‌ مه‌ده‌نیه‌ت‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌وه‌ ته‌نها كۆمه‌ڵگای نه‌خۆش‌و‬ ‫ناڕۆشنبیره‌ كه‌ فه‌خر ده‌كات به‌مانه‌وه‌ی‌‬ ‫ژن له‌ژێر زه‌بری‌ چه‌وسانه‌وه‌‌و ئازاردانی‌‬ ‫جه‌س���ته‌یی‌و ده‌رونیدا به‌بیانوی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ له‌جودایی البدات‪.‬‬ ‫یه‌كسانی‌ نێوان پێكهاته‌كانی‌ كۆمه‌ڵگا‬ ‫له‌وێوه‌ ده‌س���ت پێده‌كات ك���ه‌ قیمه‌تی‌‬ ‫هه‌س���ت‌و نه‌س���تی‌ هه‌م���و پێكهاته‌كان‬ ‫‌وه‌ك ی���ه‌ك هه‌ڵس���ه‌نگاندن ‌ی بۆ بكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر كۆمه‌ڵگا پێ���ی‌ ‌وابێت "جودایی"‬ ‫كاریگه‌ریی خراپی‌ له‌سه‌ر منداڵ ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا ده‌بێت چاره‌س���ه‌ر ب���ۆ منداڵه‌كه‌‬ ‫بدۆزێته‌وه‌‪ ،‬نه‌وه‌ك هه‌س���ت‌و نه‌س���تی‌‬ ‫ژنه‌كه‌ بكاته‌ قوربانی‌ ئه‌و چاره‌س���ه‌ره‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ تێڕوانینی‌ كۆمه‌ڵگا بۆ هه‌س���ت‌و‬ ‫نه‌ستی‌ ژن نابێت كه‌متربێت له‌تێڕوانینی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگا بۆ هه‌ست‌و نه‌ستی‌ پیاوو منداڵ‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ك كۆمه‌ڵگاش‌و خودی‌ ژنیش ده‌بێ‬ ‫هۆشیاربكرێنه‌وه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ هێشتنه‌وه‌ی‌‬ ‫منداڵ له‌پێش���ده‌م پیاوێك���ی‌ دڕه‌نده‌دا‬ ‫مانای‌ ئاشناكردنێتی‌ به‌دڕنده‌یی خێزانیی‌‬ ‫كه‌ ترس���ناكترین نمونه‌ی‌ دڕنده‌ییه‌‪ ،‬ژن‬ ‫ده‌بێ سوپاس بكرێت له‌سه‌ر شڵه‌قاندنی‌‬ ‫گۆمی‌ لیخن ‌ی ئه‌و نه‌ریته‌ كۆمه‌اڵیه‌تییانه‌ی‌‬ ‫كه‌ ژن ده‌كه‌نه‌ كۆیله‌ی‌ ئه‌به‌دی‌ پیاوێكی‌‬ ‫نه‌گونج���او‪ ،‬له‌هه‌مانكات���دا پێویس���ته‌‬ ‫لۆمه‌ بكرێت له‌س���ه‌ر قبوڵكردنی‌ زوڵم‌و‬ ‫كۆیالیه‌تی‌‪ .‬ژنێ���ك ئه‌گه‌ر تاقه‌تی‌ پڕوكا‬ ‫له‌به‌رگه‌گرتن���ی‌ دۆزه‌خی‌ پی���او‪ ،‬مانای‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ڕاست ئه‌كات‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌ركی‌‬ ‫كه‌س���ه‌ نزیكه‌كانێتی‌‪ ،‬دای���كان‌و باوكان‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ كه‌ زه‌مینه‌سازی‌ سایكۆلۆجی‌‌و‬ ‫ئابوری‌‌و یاس���ایی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌ بۆ بكه‌ن‬ ‫به‌ره‌و جودایی‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫عادل باخه‌وان‪ :‬ئیسالمیه‌كان‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫دونیاوه‌ یه‌كه‌م لێدوان ده‌دات‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ئێمه‌ نامانه‌وێت شه‌ریعه‌ت بخه‌ینه‌ ناو‬ ‫ده‌ستوره‌وه‌ چونكه‌ شه‌ریعه‌ت ته‌فره‌قه‌‬ ‫ده‌خاته‌ ناو تونسیه‌كان‪ ،‬به‌اڵم ئیسالم‬ ‫‌وه‌ك ئاینێكی گشتی كۆیانده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێم���ه‌ هه‌مومان موس���وڵمانین به‌اڵم‬ ‫هه‌موم���ان نامانه‌وێ���ت ش���ه‌ریعه‌ت‬ ‫حوكممان بكات‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌س���ه‌ر ئاستی‬ ‫تی���ۆری‪ ،‬له‌س���ه‌ر ئاس���تی پراكتیك‬ ‫نه‌ه���زه‌ ك���ه‌ بریتی���ه‌ له‌ئیخوانه‌كانی‬ ‫تونس له‌‪‌٢٠١١‬وه‌ له‌حوكمن‌و تائێس���تا‬ ‫ده‌زگایه‌ك���ی پۆلیس���یش نه‌ك���راوه‌‬ ‫به‌ئیسالمی‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باش���ه‌ كه‌ ئه‌وان كار بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ناكه‌ن له‌سه‌ر ئاستی سیاسی حوكمڕانی‬ ‫شه‌ریعه‌ت بهێننه‌ ناو دامه‌زراوه‌كانه‌وه‌‬ ‫ئه‌ی‌ بۆچی شكست ده‌خۆن؟‬ ‫ع���ادل باخ���ه‌وان‪ :‬شكس���ته‌كه‌یان‬ ‫خواردوه‌‌و ده‌مێكه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ "مورس���ی"‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌س���ه‌اڵت البرا‌و "غه‌نوشی"‬ ‫س���به‌ی الده‌برێت‌و دوسبه‌ی "عه‌داله‌و‬ ‫ته‌نمی���ه‌" له‌"توركی���ا" ئیحتیمال���ه‌‬ ‫الببرێت‪ ،‬سێ سبه‌ی "عه‌داله‌و ته‌نمیه‌"‬ ‫له‌ "مه‌غریب" كه‌ ئێس���تا حكومه‌تی‬ ‫دروس���تكردوه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫سیاسی ده‌كرێت شكس���تبێنن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی كۆمه‌اڵیه‌تی گه‌وره‌ترین‬ ‫سه‌ركه‌وتنیان به‌ده‌ستهێناوه‌ له‌وه‌ی كه‌‬ ‫كۆمه‌ڵگا ته‌به‌نی به‌ها كۆنس���ه‌رڤاتۆر‌و‬ ‫موحافی���زكاره‌كان ب���كات‪ ،‬له‌ئێس���تا‬ ‫"یه‌گرتو "‌و "كۆم���ه‌ڵ"‌و "بزوتنه‌وه‌"‬ ‫به‌هه‌رسێكیانه‌وه‌ كه‌ هێزی ئیسالمین‬ ‫‪ ١٧‬كورس���ییان هێناوه‌ ك���ه‌ كه‌متره‌‬ ‫له‌له‌س���ه‌دا ‪٢٠‬ی كۆمه‌ڵگ���ه‌ی كوردی‬ ‫ده‌نگی���ان به‌م هێزان���ه‌ داوه‌‌و نزیكه‌ی‬ ‫له‌س���ه‌دا ‪٨٠‬ی خه‌ڵك���ی ده‌نگی���ان‬ ‫پێنه‌داون ئه‌مه‌ مانای شكسته‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی سیاسی له‌نێو هه‌مو كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫كوردیدا‪ ،‬به‌اڵم گومان���ی تێدا نیه‌ كه‌‬ ‫زیاتر له‌سه‌دا ‪٩٠‬ی كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی‬ ‫خۆی به‌موسوڵمان ده‌زانێ‪ ،‬كۆمه‌ڵگه‌ی‬

‫كوردی ئه‌و به‌ها ئیسالمیانه‌ی كه‌ ئه‌م‬ ‫هێزانه‌ هه‌یانه‌ ته‌به‌نیانكردوه‌ به‌راده‌یه‌ك‬ ‫تۆ بڕۆ بۆ مه‌كته‌بی سیاسی "یه‌كێتی"‬ ‫مه‌الیه‌ك ده‌بین���ی به‌رنوێژی ده‌كات‪،‬‬ ‫بڕۆ بۆ مه‌كته‌بی سیاسی "پارتی" نوێژ‬ ‫به‌كۆمه‌ڵ ئه‌كرێت‪ ،‬له‌كاتێكدا مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی قیممه‌ی دامه‌زراوه‌‌و ئۆرگانی‬ ‫ئ���ه‌و دو حیزب���ه‌ سیكۆالریس���ته‌یه‌‪،‬‬ ‫مه‌به‌س���تم ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ یه‌كێت���ی‌و‬ ‫پارتی‌و ته‌نان���ه‌ت گۆڕانیش له‌كاتێكدا‬ ‫له‌حه‌فتاكاندا ئه‌مانه‌ په‌یوه‌ست نه‌بون‬ ‫به‌هی���چ ئه‌خالقیاتێكی ئیس�ل�امیه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م���ان توانیویان���ه‌ س���ه‌ركه‌وتوبن‬ ‫ل���ه‌وه‌ی ك���ه‌ كۆمه‌ڵگ���ه‌ بخه‌ن���ه‌ نێو‬ ‫پرۆسێسی به‌ئیس�ل�امیكردنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫شكس���تیانهێناوه‌ له‌وه‌ی كه‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫بگرن ‌ه ده‌ست‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬یانی هێزگه‌لێكی ئیس�ل�احین‬ ‫نه‌ك ئیسالمی؟‬ ‫عادل باخه‌وان‪ :‬ناڵێم ئیساڵحین‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌ڵێم كۆنزه‌رڤاتۆر‌و كۆنه‌په‌رس���تن‪،‬‬ ‫ئه‌مان چاالك���ن له‌وه‌ی كه‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫ك���وردی ئێم���ه‌ بكه‌ن���ه‌ الش���ه‌یه‌كی‬ ‫درێژكراوه‌ی مزگه‌وتێكی گه‌وره‌‌و تێیدا‬ ‫ئازادی بونی نابێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ت���ا چه‌ن���د ئ���ه‌م بزوتنه‌وه‌‬ ‫ئیس�ل�امیه‌ سیاس���یانه‌ی كوردستان‬ ‫ده‌توان���ن خزمه‌ت به‌به‌ره‌وپێش���چونی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌‌و چڤاكی كوردی بكه‌ن؟‬ ‫عادل باخه‌وان‪ :‬تا ئه‌و ش���وێنه‌ی كه‌‬ ‫(كۆم���ه‌ڵ‌و یه‌گرتوو بزوتنه‌وه‌) تێكه‌ڵ‬ ‫به‌كێڵگ���ه‌ی سیاس���ی كوردس���تان‬ ‫بب���ن‪ ،‬رێز له‌و سیس���تمه‌ بگ���رن كه‌‬ ‫دیموكراس���یانه‌ ده‌چن به‌ڕێوه‌‌و گره‌و‬ ‫بكه‌ن له‌سه‌ر به‌هاكانی ئه‌م سیسته‌مه‌و‬ ‫كێڵگه‌ی سیاس���ی كوردس���تان‌و به‌م‬ ‫جۆره‌ به‌شداری ده‌كه‌ن له‌گه‌شه‌كردنی‬ ‫سیاسیدا‪ ،‬چه‌ند له‌سه‌ر ئاستی سیاسی‬ ‫بیانه‌وێت كۆمه‌ڵگه‌ دیموكراتیزه‌ بكه‌ن‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ له‌سه‌ر ئاس���تی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ده‌یانه‌وێت كۆمه‌ڵگه‌ داخراوبێت به‌سه‌ر‬

‫به‌ها موحافیزكاره‌كاندا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬سیاس���ه‌تی دوفاقی هه‌ندێ‬ ‫له‌بزوتنه‌وه‌ ئیس�ل�امیه‌كان به‌جۆرێك‬ ‫كه‌ له‌دوێنێدا توندڕه‌وانه‌ كۆمه‌ڵگه‌یان‬ ‫داب���ه‌ش ده‌ك���رد‌و ئه‌م���ڕۆ هاتونه‌ته‌‬ ‫ن���او ف���ه‌زای دیموكراس���یه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌م‬ ‫مامه‌ڵه‌كردنه‌ چ ئامانجێك هه‌ڵده‌گرێت‌و‬ ‫گوزارشت له‌چی ده‌كات؟‬ ‫عادل باخه‌وان‪ :‬ئه‌م���ان دوای پارتی‌و‬ ‫یه‌كێتی هاتنه‌ ناو كێڵگه‌ی دیموكراسی‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ گوزارش���ته‌ ل���ه‌و وه‌رچه‌رخانه‌‬ ‫فكرییه‌ سیاس���یه‌ی كه‌ ئیسالمیه‌كان‬ ‫به‌خۆیانه‌وه‌ بینیوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌سه‌ره‌تای‬ ‫نه‌وه‌ده‌كاندا په‌رله‌مان‌و دیموكراس���ی‌و‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن ش���رك‌و كوف���ر‌و تاغوت‬ ‫بوبێت ئه‌وا ل���ه‌دوای ‪٢٠٠٥‬ه‌وه‌ بریتیه‌‬ ‫له‌مینبه‌رێكی ئازاد بۆ گوزارش���تكردن‬ ‫له‌فك���ر‌و به‌رژه‌وه‌ندیه‌كان���ی خه‌ڵكی‪،‬‬ ‫له‌دوای ئه‌مه‌وه‌ ئێمه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫ناتوانین باسی بزوتنه‌وه‌ی ئیسالمیست‬ ‫بكه‌ی���ن ئه‌مان���ه‌ ئیسالمیس���ت نین‬ ‫به‌ڵك���و پۆس���ت ئیسالمیس���تن‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌م���ه‌ یه‌كناگرێت���ه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئایدۆلۆژی���ا ئیس�ل�امیه‌كه‌یاندا‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر بڵێین كۆم���ه‌ڵ بزوتنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫ئیسالمیس���ته‌ هه‌ڵه‌ین‪ ،‬چونكه‌ له‌ناو‬ ‫ئیسالمیزمدا دیموكراسی‌و هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیكردنی به‌رژه‌وه‌ندی خه‌ڵك‬ ‫جێی نابێت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌ناو ئیس�ل�امیزمدا‬ ‫ده‌ستورێك هه‌یه‌ كه‌ ئه‌هلی خیبره‌ دێن‬ ‫دایده‌نێن‌و حوكمی پێده‌كه‌ن‌و كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫ده‌به‌ن به‌ڕێوه‌‪ ،‬ئ���ه‌ی بۆ ئه‌مان ئه‌مه‌‬ ‫قب���وڵ ده‌كه‌ن؟ له‌به‌ر یه‌ك رس���ته‌ی‬ ‫س���اده‌ چونكه‌ ئه‌مان پشتیانكردوه‌ته‌‬ ‫ئایدۆلۆژی���ای ئیسالمیس���ت‌و بونه‌ته‌‬ ‫پۆست _ئیسالمیس���ت‌و‪ ،‬ده‌یانه‌وێت‬ ‫به‌ش���داری بكه‌ن له‌كێڵگه‌ی سیاسیدا‬ ‫‌وه‌ك پارتی‌و یه‌كێتی‪ ،‬ئه‌وان لێره‌ نین‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی ئایین فه‌رزبكه‌ن به‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدا ئه‌وان لێ���ره‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌شداری پرۆسه‌یه‌كی سیاسی بكه‌ن‪.‬‬

‫پارسه‌نگی توركیا‌و هه‌رێمی كوردستان‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫بابێین���ه‌ س���ه‌ر بارودۆخ���ی هه‌رێم���ی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬تاكه‌ كارتی به‌هێز له‌ده‌ستی‬ ‫كاربه‌ده‌س���تانی ڕامی���اری واڵت هه‌بون���ی‬ ‫س���امانێكی ژێر زه‌وی بێش���وماری نه‌وت‌و‬ ‫گازی سروشتییه‌ له‌خاكه‌كه‌ماندا‪.‬‬ ‫به‌پێی باڵوكراوه‌كانی حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كورس���تان‌و ئه‌و لێكدانانه‌وه‌ی نێو ئه‌و ‪60‬‬ ‫كێڵگه‌ دۆزراوه‌ی گازی سروش���تی نه‌وتی‬ ‫خاوی نێو هه‌رێم‪ ،‬یه‌ده‌گی هه‌رێم (‪50 )bb‬‬ ‫ملیارد به‌رمیل نه‌وت‌و (‪ 4 )Tcm‬ترلیۆن‬ ‫مه‌ترسێجا گازی سروشتی یه‌‪ .‬ئه‌م سامانه‌‬ ‫بێشوماره‌ پێویس���تی به‌ده‌روازیه‌كیشه‌ كه‌‬ ‫بگاته‌ ب���ازاڕه‌ تینوه‌كانی وزه‌وه‌ به‌تایبه‌تی‬ ‫واڵت���ه‌ پیشه‌س���ازییه‌كانی ئه‌وروپا‪ .‬به‌بێ‬ ‫ده‌روازیه‌كی ئ���ارام‌و بازاڕێك���ی به‌رده‌وام‬ ‫هه‌بونی س���امانی سروشتی زۆر كاریگه‌ری‬ ‫له‌س���ه‌ر بوژاندن���ه‌وه‌ی ئاب���وری داڕماوی‬

‫هه‌رێمه‌كه‌مان نابێت‪.‬‬ ‫تائه‌مڕۆش خۆنه‌ویستانه‌ تاكه‌ ده‌روازه‌ی‬ ‫هه‌رێم بۆ گه‌یش���تن به‌ب���ازاڕی وزه‌ ته‌نها‬ ‫له‌ڕێگه‌ی خاكی واڵتی توركیاوه‌یه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫كارتێك���ی الوازه‌ له‌كات���ی گفتوگۆی نێوان‬ ‫كاربه‌ده‌س���تانی ڕامی���اری واڵت‌و توركیا‪،‬‬ ‫ت���ا ئه‌وكات���ه‌ی بتوانی���ن ده‌روازه‌یه‌ك���ی‬ ‫دی ب���ۆ س���ه‌ر ئ���اوی ئ���ازاد بدۆزینه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌چه‌ند جارێك له‌نوس���ینه‌كانماندا ڕونمان‬ ‫كردۆته‌وه‌ كه‌ باش���وری ئێ���راق له‌به‌رهۆی‬ ‫گرفت���ی یاس���ایی‌و ڕامی���اری له‌گه‌ڵیان‌و‬ ‫دواكه‌وتویی توانای پیشه‌سازی‌و په‌رپوتی‬ ‫به‌نده‌ره‌كانیی���ه‌وه‌ له‌نه‌وتی خاوی باش���ور‬ ‫زیات���ر توان���ای هه‌نارده‌كردن���ی نه‌وت���ی‬ ‫تریی نییه‌‪ .‬واڵتی ئێران به‌هۆی كێش���ه‌ی‬ ‫ته‌كنیكی‌و الوازی پیشه‌س���ازیی‌و ڕامیاری‬ ‫له‌گه‌ڵ گشت جیهانی پیشه‌سازی‌و هه‌بونی‬

‫گه‌م���ارۆی چه‌ن���د الیه‌ن���ه‌ش ده‌روازیه‌كی‬ ‫ئ���ارام نییه‌ بۆ هه‌نارده‌كردنی نه‌وت‌و گازی‬ ‫سروشتی‪ ،‬به‌هه‌مان شێوه‌ واڵتی سوریاش‬ ‫تائه‌مڕۆ به‌هۆی داڕمانی گشت ژێرخانێكی‬ ‫ئابوری‌و ش���ه‌ڕی ناوخۆ هیچ ئومێدێكیش‬ ‫ب���ۆ ئاینده‌یه‌كی چه‌ند س���اڵه‌ی داهاتوش‬ ‫ناهێڵیته‌وه‌‪ ،‬كه‌ به‌مه‌زه‌نده‌ی به‌نده‌ ده‌بێت‬ ‫كارێكی زۆر له‌س���ه‌ر خاكی سوریا بكرێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌ئاینده‌دا ده‌روازه‌یه‌كی زۆر ئابوری‬ ‫باش���ه‌‪ ،‬به‌اڵم لێره‌دا تاكه‌ ئۆپش���ن به‌س‬ ‫ده‌روازه‌ی توركیا یه‌ بۆ گه‌یشتن به‌بازاڕی‬ ‫وزه‌ی جیهان���ی چ بۆ هه‌نارده‌كردنی نه‌وتی‬ ‫خاو چ بۆ گازی سروشتی‪.‬‬ ‫كیش���ه‌كانی نه‌بونی یاسای نه‌وت‌و گازی‬ ‫ئێراق‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای دوركه‌وتنه‌وه‌ی بۆچونی‬ ‫نێوان به‌غ���داد‌و هه‌ولێر له‌س���ه‌ر چۆنێتی‬ ‫بوژاندنه‌وه‌ی كێڵگه‌كانی هه‌رێم ئه‌وه‌بو كه‌‬

‫هه‌رێم ڕاسته‌وخۆ له‌سه‌ره‌تای ساڵی ‪2012‬‬ ‫دا دانانی ب���ۆری یه‌كه‌می نێوان حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‌و واڵتی توركیا به‌تیره‌ی‬ ‫"‪ 36‬ئینجه‌وه‌ خس���ته‌ قۆناغی پراكتیكه‌وه‌‬ ‫وه‌ مه‌زن���ده‌ ده‌كرێ���ت ك���ه‌ له‌س���ه‌ره‌تای‬ ‫س���اڵی ‪ 2014‬دا ئه‌م بۆریه‌ بڕی (‪)bpd‬‬ ‫‪ 300‬هه‌زار به‌رمی���ل له‌ڕۆژێكدا نه‌وتی خاو‬ ‫بگوزاێته‌وه‌ بۆ واڵتی توركیا‪.‬‬ ‫به‌رپرس���یارانی ن���ه‌وت‌و گازی هه‌رێ���م‬ ‫له‌به‌رنامه‌یاندایه‌ كه‌ له‌ئاینده‌یه‌كی نزدیكدا‬ ‫تا س���اڵی ‪ 2015‬بۆریه‌ك���ی دی دابنێن كه‌‬ ‫توانانی گواس���تنه‌وه‌ی یه‌ك ملێۆن به‌رمیل‬ ‫نه‌وتی خاوی هه‌بێت بۆ توركیا‪ .‬به‌سه‌رنجدان‬ ‫به‌بڕی یه‌ده‌كی نه‌وتی خاوی هه‌رێم‌و توانای‬ ‫كێڵگه‌كانی تاوك���ێ‪ ،‬ته‌ق ته‌ق‪ ،‬خورمه‌ڵه‌‪،‬‬ ‫به‌رده‌ره‌ش‪ ،‬ش���یخان‌و می���ران تاگه‌رمیان‬ ‫ده‌رهێنانی ئه‌م ب���ڕه‌ له‌ئاینده‌یه‌كی نزیكدا‬

‫نامۆبون له‌خێراییدا‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫لەژیان���ی مرۆڤ���ی مۆدێرن���دا ک���ەم‬ ‫روب���ەری کۆمەاڵیەت���ی ماوەت���ەوە کە‬ ‫خێرایی تیایان���دا رۆڵ نەگێڕێت‪ .‬ئێمە‬ ‫ناتوانین بەخێرایی بگەین بەخوداوەند‪.‬‬ ‫ھەرئەمەش���ە وادەکات کە نوێژکردن‌و‬ ‫رۆژوگرت���ن‌و حەجک���ردن‌و ھت���د ئەو‬ ‫سەوابیتانە پێکبھێنن کە گۆڕانکارییان‬ ‫بەس���ەردا نای���ەت‪ .‬ئێم���ە ناتوانی���ن‬ ‫نوێژکردن بکەین به‌سێ جار له‌رۆژێکدا‬ ‫یان دەس���تکاری رکاتەکان���ی بکەین‪.‬‬ ‫دیارە ئ���ەم روبەرانە دەبن بەو "مێرگی‬ ‫زەمەن"ەی ناو مۆدێرنە کە دەستکاری‬ ‫ناکرێن‌و مرۆڤی ئیماندار دەبێت کاتیان‬

‫بۆ دابنێت‪.‬‬ ‫مرۆڤ���ی س���ەردەم مرۆڤێک���ە بوە‬ ‫به‌بونەوەرێکی موڵتیتاسک‪ ،‬واتە لەیەک‬ ‫کاتدا چەندین پرۆس���ەی کار جێبەجێ‬ ‫دەکات‪ ،‬مرۆڤێکە کە بەناچاری زانستێکی‬ ‫نوێی بەرھەمھێن���اوە کە پێیدەگوترێت‬ ‫"مانێجمێنتیکات"‪ .‬ھارتموند رۆزا باس‬ ‫لەوەدەکات کە له‌س���ەردەمی سەرەتای‬ ‫داھێنانی ماش���ێن‌و شەمەندەفەردا کەم‬ ‫ک���ەس ھەبو تەحەمول���ی خێرایی ئەو‬ ‫س���ەردەمەیان کردبێت‪ ،‬ک���ەم نەبون‬ ‫ئەو کەس���انەی کە پاش س���واربونی‬ ‫سەیارە یان شەمەندەفەر دەڕشانەوە‪.‬‬

‫لەئێستاش���دا ت���ەنھا بیرکردنەوە لەو‬ ‫خێراییە کەمە مرۆڤی مۆدێرن توش���ی‬ ‫ڕش���انەوە دەکات‪ ،‬چونک���ی ک���ەس‬ ‫نییە ئێس���تا بەوە ڕازیبێت ماش���ێنێک‬ ‫بەکاربھێنێت کە به‌خێرایی ‪ ٣٠‬کیلۆمەتر‬ ‫له‌کاتژمێرێک���دا س���ەفەربکات‪ .‬ئێم���ە‬ ‫له‌سەردەمێکدا دەژین کە خێرایی چەقی‬ ‫ھەمو چاالکییەکانمانە‪ ،‬ماش���ێنەکان‪،‬‬ ‫فرۆک���ەکان‪،‬‬ ‫ش���ەمەندەفەرەکان‪،‬‬ ‫خەت���ی ئینتەرنێت‪،‬پرۆسیس���ۆری‬ ‫کۆمپیوتەرەکان‪ ،‬ھتد‪ ،‬ئەمانە ش���وێنی‬ ‫گەورەیان له‌خواس���تی ئینس���انەکاندا‬ ‫داگیرکردوە‪.‬لەم���ڕۆدا ک���ەس تاقەت‌و‬

‫به‌سعودیه‌كردنی هه‌رێم‪ :‬ره‌هه‌ندی ده‌ره‌وه‪ ...‬پاشماو‌ه‬ ‫ب���ه‌رده‌وام زۆرێ���ک له‌کۆنفرانس‌و دیدار‬ ‫له‌زانک���ۆو ناوه‌ن���ده‌كان به‌رێوه‌ده‌چێ���ت‪،‬‬ ‫زۆرجار له‌جێگای بااڵش وه‌ك ئۆکسفۆرد‪،‬‬ ‫کامبردیج‪ ،‬سانیسپوا‪ .‬به‌اڵم ئامانجی هه‌مو‬ ‫ئه‌مانه پڕوپاگه‌نده‌و دروس���تکردنی وێنایه‬ ‫بۆ خێزانی ده‌سه‌اڵتدار له‌هه‌رێم‪ .‬به‌جۆرێک‬ ‫س���ه‌رتاپا مێژوی ک���وردو ئامانجی کوردو‬ ‫خه‌ونی کورد تیایدا ده‌شێوێنرێت‪ ،‬له‌الیه‌ن‬

‫لێکۆڵه‌ره‌وه کڕاوه‌كانه‌وه‪.‬‬ ‫دی���اره ئه‌مه ته‌نها به‌ش���ێکی زۆر که‌مه‬ ‫له‌هه‌وڵی بره‌وه‌دان‌و ش���ه‌رعیه‌ت به‌خشێن‬ ‫به‌ده‌س���ه‌اڵتی بنه‌ماڵه‌یی له‌کوردس���تان‪.‬‬ ‫ئه‌م هه‌واڵن���ه ته‌نها له‌ب���واری ئه‌کادیمیدا‬ ‫به‌رێوه‌ناچ���ن به‌ڵکو بازرگانی‌و سیاس���ی‌و‬ ‫ئاب���وری‌و وزه‌و زۆر ب���واری تر ده‌گرنه‌وه‪.‬‬ ‫مۆدێلی س���عودیه به‌بێ بونی پش���تگیری‬

‫ده‌ره‌كی له‌روی بازاڕو سیس���ته‌می بانکی‌و‬ ‫میدیای���ی‌و ئه‌کادیم���ی ناتوانێ���ت به‌رێوه‬ ‫بچێ���ت‪ .‬هه‌ریه‌ك له‌م بوارانه به‌ش���ێوازی‬ ‫جیاواز پشتگیری ده‌که‌ن‪ :‬به‌هه‌ردو شێوازی‬ ‫به‌رهه‌مهێنان���ی ده‌ن���گ‌و بێده‌نگی‪ .‬ئه‌مڕۆ‬ ‫له‌دونی���ادا چه‌مکی ک���ه‌ی‌ئاڕ جی ‪KRG‬‬ ‫زیاتر به‌مارکه‌یه‌كی توجاری ده‌چێت نه‌ك‬ ‫سیسته‌می حوکمڕانی حکومه‌تێک‪.‬‬

‫حەوس���ەڵەی ئ���ەوەی نیی���ە ک���ە‬ ‫به‌کۆمپیوتەری س���ااڵنی ن���ەوەدەکان‬ ‫کارب���کات‪ ،‬ی���ان به‌خێرای���ی مۆدێمی‬ ‫سەرەتاکانی داھێنانی خەتی ئینتەرنێت‬ ‫رازیبێت‪ .‬س���ەرەڕای ئەوەی کە رۆژێک‬ ‫ھەر ‪ ٢٤‬کاتژمێ���رە‌و کاتژمێرێکیش ھەر‬ ‫‪ ٦٠‬خولەک���ە‌و کەم‌و زیاد ناکەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ھەڵپ���ەی ئێم���ەی مرۆڤ ب���ۆ خێرایی‬ ‫له‌زیادکردندای���ە‪ .‬خواس���تی مرۆڤ بۆ‬ ‫زۆرکردنی کات بەردەوامە‌و خەمی ھەرە‬ ‫گەورەی مرۆڤی س���ەردەمیش کەمیی‬ ‫کاتە‪ .‬لەبەرئەوەی شوێنی زیاترم نەبو‪،‬‬ ‫درێژەکەی بۆ کاتێکی تر ھەڵدەگرین‪.‬‬

‫پیرۆزبایی‬

‫ش���تێكی مه‌ح���اڵ نییه‌‪ ،‬وات���ه‌ حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی له‌ڕاستیدا له‌توانایدا ده‌بێت بڕێكی‬ ‫زیات���ر له‌یه‌ك ملیۆن به‌رمی���ل نه‌وتی خاو‬ ‫له‌ڕۆژێك���دا به‌رهه‌مبهێنێت‌و بیگوازێته‌و بۆ‬ ‫نێو خاكی توركیا‪.‬‬ ‫به‌ته‌ریبیش له‌گه‌ڵ نه‌وتی خاو په‌ره‌پێدانی‬ ‫س���امانی سروش���تی گازی���ش به‌رده‌وامه‌‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تادا ڕونكرایه‌وه‌ كه‌ واڵتی توركیا‬ ‫چاوی له‌هاورده‌كردنی گازی سروشتیش���ه‌‪،‬‬ ‫حكومه‌ت���ی هه‌رێ���م له‌به‌رنامه‌یدایه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫گش���ت پێداویستی گواس���تنه‌وه‌و وێستگه‌‬ ‫نوێكانی گازی سروش���تی بونیادبنرێن ئه‌وا‬ ‫تاس���اڵی ‪ 2017‬بیرۆك���ه‌ی هه‌نارده‌كردنی‬ ‫گازی سروش���تیش ده‌گات���ه‌ قۆناغ���ی‬ ‫پڕاكتیكی‪ .‬به‌مه‌زه‌ندی به‌نده‌ ساڵی ‪2019‬‬ ‫زیاتر واقعیتره‌ بۆ گوێزانه‌وه‌ی ئاوه‌ها بڕێت‬ ‫كه‌ بتوانرێت بڕی س���ه‌ره‌تای س���ااڵنه‌ تا‬

‫(‪ 10 )bcm‬ملیارد مه‌ترسێجا گاز هه‌نارد‌ه‬ ‫بكرێت كه‌ئه‌مه‌ش بڕی سه‌روتر له‌‪ %20‬گشت‬ ‫پێداویستیه‌كانی سااڵنه‌ی واڵتی توركیایه‌‪.‬‬ ‫له‌لێكدانه‌وی سه‌روه‌دا زۆربه‌ی فاكته‌كان‌و‬ ‫كارته‌كانی سه‌ر مێزی گفتگۆی وزه‌ی نێوان‬ ‫توركیا‌و هه‌رێم شیكرانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م هاوكێشه‌یه‌‬ ‫به‌مه‌زه‌ن���ده‌ی به‌ن���ده‌ش چه‌ن���د الیه‌نێكی‬ ‫سه‌نگینی ڕامیاری‌و یاسایش له‌خۆده‌گرێت‪،‬‬ ‫ئای���ا لێكنزیكبونه‌وی ئابوری تورك‌و كورد‬ ‫گش���ت الیه‌نه‌ كالس���یكیه‌ ڕامیاریه‌كی ئه‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌ ده‌گۆڕێت؟‬ ‫به‌اڵم پرس���یاری گرنگ لێ���ره‌دا ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ئای���ا كام الیه‌ن ده‌توانن پارس���ه‌نگی ئه‌م‬ ‫هاوكێش���ه‌ ئالۆزه‌ به‌س���ودی خۆی‌و به‌الی‬ ‫خۆیدا بش���كێنێته‌وه‌ له‌ئاینده‌یه‌كی نزیكدا‬ ‫گشتمان به‌وه‌اڵمی ئه‌م پرسیاره‌ ده‌گه‌ین‪.‬‬

‫دەربارەی‬ ‫یەقین‌و گومان‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫تێکس���تەکان بچن���ە نێو تێکس���ی تر‪،‬‬ ‫نوسینەکان ڕۆچنە ناو زەمەنی جیاواز یان‬ ‫فەزای کولتووری جیاواز‪ ،‬تا گەورەیی ئەو‬ ‫گومانە ببینن‪ .‬گومان له‌ناو زماندایە‪ ،‬له‌ناو‬ ‫بیرکردنەوەدایە‪ ،‬له‌ناو ژیانی کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫زانستی تێکستەکاندایە‪ .‬یەقین گوناهێک‬ ‫نییە نوسەران ئەنجامیبدەن‪ ،‬بەڵکو غایەتی‬ ‫نوسینە‪ .‬نوسین له‌بنەڕەتدا بۆئەوەیە کە‬ ‫گومان هەموو ش���تێک تێک نەشکێنێت‪،‬‬ ‫هەڵهاتن���ە ل���ەو هەموو پرس���یارەی کە‬ ‫بیرکردنەوەکانم���ان‪،‬‬ ‫بیرکردن���ەوەی‬ ‫دەیهێنێتە بەردەممان‪ .‬گومان له‌حەقیقەت‬ ‫مانای گومان نییە لەوەی دەینوسین‪‌،‬وەک‬ ‫کاڵفام���ەکان تێیدەگەن‪ ،‬مان���ای ئەوەی‬

‫کە‌وابکەی���ن نوس���ینەکانمان بەرگ���ەی‬ ‫زۆرترین گوم���ان بگرن‪ ،‬بەرامبەر زۆرترین‬ ‫تێکست بوەستنەوە‪ ،‬بیسلەمێنن کە تەنیا‬ ‫ئ���ەوان هەڵە نیین‪ ،‬بەڵکو تێکس���تەکانی‬ ‫تری���ش جێگای گومانن‪ .‬ک���ە به‌یەقینەوە‬ ‫دەنوس���ین مان���ای ئ���ەوەی به‌گومانەوە‬ ‫س���ەیری دونیا دەکەین‪‌،‬وەک چۆن ئەوەی‬ ‫به‌گومان���ەوە دەمانخوێنێت���ەوە مان���ای‬ ‫ئەوەی به‌یەقینێک���ەوە دەمانخوێنێتەوە‪.‬‬ ‫ڕاس���تی بەوجۆرە سەوز نابێت کە گومان‬ ‫له‌نوسینی خۆمان بکەین‪ ،‬بەلکو بەوجۆرە‬ ‫س���ەوزدەبێت ب���اوەڕ ب���ەوە بهێنین کە‬ ‫نوس���ینی ئێمە خۆی هاوارێک���ی گومانە‬ ‫بەرامبەر یەقینەکانی تر‪.‬‬

‫ونبون‬

‫به‌ناوی کۆمپانیای ئاوێنه‌و‌ه پیرۆزبایی‬ ‫له‌هه‌ردو ه���اوڕێ‌و هاوکارمان (رێبین‬ ‫هه‌ردی‌و سارا قادر) ده‌که‌ین به‌بۆنه‌ی‬ ‫له‌دایکبونی کوڕه‌ چاوگه‌شه‌که‌یانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی كریم)‬ ‫ی ) ونبو‌ه به‌ناوی‌ ( ئاراس عل ‌‬ ‫ی شوفێری‌ گشتی (عموم ‌‬ ‫* مۆڵه‌تێك ‌‬ ‫به‌هیواین به‌نازی دای���ه‌و بابه‌ گه‌ور‌ه‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆپرسگه‌ی‌ ئاوێن ‌ه ‪.......‬‬ ‫ببێت‪.‬‬ ‫پیرۆزه‌‬

‫ی كریم )‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناوی‌ (ئاراس عل ‌‬ ‫ی ژووری‌ بازرگانی‌ سلێمان ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێن ‌ه ‪.‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫عەبدولڕەزاق شەریف‬

‫لوتکەی کاکەکان���ی هەرێم‪ ،‬نوێترین هەواڵی ئ���ەم دەڤەرەیە‪ ،‬زۆرترین‬ ‫قسەی بەدوای خۆیدا هێنا‌و کەمترین زانیاری ناو کۆبونەوەکە ڕاگەیەنرا‪.‬‬ ‫هەرچەندە هاواڵتیانی ئەم هەرێمە‪ ،‬وا ڕاهاتون‪ ،‬ئومێدو هیوای گەورە لەسەر‬ ‫کۆبونەوەی لوتکەی ڕکابەرە سیاس���یەکان هەڵبچنن‪ ،‬بەاڵم بێدەنگیی‌و‬ ‫پاراس���تنی زنیاری‌و قسەو باس���ی ناو کۆبونەوەکە (بەمەبەستی دڵنیا‬ ‫نەب���ون له‌ئەنجام‌و لێکەوتەکانی)‪ ،‬بەرنامەیەکی پێش���وەختی ڕاگەیه‌نراو‬ ‫بو‪..‬‬ ‫خاڵی جەوهەریی‌و ئیجابیی کۆبونەوەکە‪ ،‬بەڵێنی بەش���داریکردنی گۆڕان‬ ‫ب���و له‌کابینەی ئاین���دەی حکومەت���ی هەرێمی کوردس���تاندا کە پارتی‬ ‫ڕاس���پێردراوە به‌ش���ێوەی بنکەفراوان له‌مانگێک���دا پێکیبهێنێت‪ .‬هێڵی‬ ‫گشتی بەرنامەی حکومەتەکەش چوار ساڵی ئارامیی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬ئابوریی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی ئەبێت‌و جیاوازت���ر له‌کابینەکانی پێش خۆی فۆرمێکی نوێ‬ ‫له‌بەدامەزراوەیکردن‌و پرۆژەی چاکس���ازیی‌و خزمەتگوزاریی پێش���کەش‬ ‫ئەکات بەڕەچاوکردنی پرەنس���یپی پش���کی حیزبه‌ سیاسەکان له‌ژمارەی‬ ‫دەنگ���دەران‌و دەنگی بەدەس���تهاتو ب���ۆ هەریەکێکیان کە بەش���داریی‬ ‫له‌حکومەتدا ئەکەن‪.‬‬ ‫گرێ���ی ئاڵۆزی لیژن���ە ڕاس���پێردراوەکان بۆ یەکالییکردن���ەوەی بەش‌و‬ ‫دابەش���ەکان‪ ،‬داوایەکی ش���اراوەی س���ەرکردایەتی یەکێتییە‪ ،‬کە به‌دو‬ ‫پاس���او ئەو مافە ئەدەن بەخۆیان داوای زیاتر له‌پش���کی خۆیان بکەن‪،‬‬ ‫یەکەمیان دیفاکتۆی بااڵدەس���تیی‌و حوکمڕانیی ئیدارە جیاوازەکەی زۆنی‬ ‫س���ەوزە کە دەرەنجامی هێزو ڕوداوەکانی شەڕی ناوخۆ‌و ڕێکەوتننامەی‬ ‫ستراتیجییە‪ .‬دوەمیان‪ ،‬بااڵدەس���تیی ئەم هێزەیە له‌کەرکوك‌و زۆرینەی‬ ‫ناوچە دابڕاوەکان کە بەمافی خەڵکی ئەو ناوچانەشی ئەزانن له‌پێكهاتەی‬ ‫حکوماتی ئایندەدا دەنگ‌و ڕەنگیان هەبێت‪.‬‬ ‫پارت���ی‌و گۆڕان وەك هێ���زی یەکەم‌و دوەمی هەڵبژاردن���ەکان‪ ،‬ناکرێت‬ ‫پاساوەکانی یەکێتی بۆ بەدەستخستنی پشکی زیاتر بەهەند وەرنەگرن‪.‬‬ ‫ئەرکی ئەم بەرپرس���یارێتییەش بەپلەی یەکەم لەسەر شانی پارتیە‪ ،‬کە‬ ‫ناڕاس���تەوخۆ کاریگەریی هەبوە له‌کەمکردن���ەوەی دەنگەکانی یەکێتی‌و‬ ‫تائێس���تاش به‌هاوپەیمانی س���ەرەکی دەزانێت‪ .‬گۆڕانیش ناکرێت وەك‬ ‫کودەتا یان ڕوخاندنی هەرەمی دەس���ەاڵتی س���ەوز‪ ،‬بیر له‌جێگرتنەوەی‬ ‫یەکێتی بکاتەوە بۆیە زەمینه‌خۆش���کردن بۆ هاوبەشیی‌و هەماهەنگیی‌و‬ ‫ئارامیی‪ ،‬ئەرکی گرانی ئەم قۆناغەی گۆڕان دەبێت‪ ،‬لەکاتێکدا ڕکابەرەکەی‬ ‫لەبارێکی ناجێگیری دەرونیی لەدەستدانی زۆرێکی دەسەاڵتەکەیدایە‪.‬‬ ‫ئەگ���ەر بەم لۆژیکە لیژنەکانی پێكهێنانی کابینەی ئایندە ڕەفتار بکەن‪،‬‬ ‫چوارساڵی داهاتو گۆڕانکاریی‌و بنیاتنانەوە‌و نوێبونەوە دەبینین هەروەکو‬ ‫چۆن چاڵی تابوت‌و خۆڵی ناش���تنی (ڕێکەوتننامەی ستراتیجیی نێوان‬ ‫پارتی‌و یەکێتی)ش دەبینین‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫بەش‌و دابەشەکان‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬