ژماره‌ 413

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)413‬‬ ‫سێشەممە ‪2014/1/28‬‬

‫شه‌به‌ك‪ :‬قه‌تل‌و عام ده‌كرێین‬

‫له‌‪2013‬دا‬ ‫‪ 500‬شه‌به‌ك له‌موسڵ‌ كوژراون‬

‫‪12‬‬ ‫»» ‪17‬‬ ‫»»‪5‬‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫به‌ده‌رد ‌ی ‪ 400‬قه‌ره‌وێڵه‌ییه‌ك ‌ه ده‌چێت‬

‫شاره‌وانی‌ سلێمانی‌‪ :‬سیاسه‌ت ته‌داخولی‌‬ ‫شه‌قامه‌‌ ‪ 100‬مه‌تریه‌كه‌شی‌ كردوه‌‬

‫»» ‪8‬‬

‫ریکالم‬

‫حسێن‪ ...‬ئه‌و پیاوه‌ی ‪ 108‬منداڵی هه‌یه‌‬

‫‪12‬‬ ‫»» ‪17‬‬ ‫»»‪17‬‬

‫دێنه‌ سه‌ركۆڵم‌و یارییان له‌گه‌ڵ ئه‌كه‌م‪ ،‬نه‌ك‬ ‫توڕه‌ نابم‪ ،‬به‌ڵكو هه‌ست به‌ئاسوده‌ییش ده‌كه‌م‬

‫غه‌رام ‌هی‌ كامێراكانی‌ هاتوچۆ نایاساییه‌‬

‫"سااڵنه‌ به‌شێوه‌یه‌كی نایاسایی چه‌ندین ملیار دینار له‌خه‌ڵك وه‌رده‌گیرێت"‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌نی‌ ش���ورا ‌‬ ‫به‌پێی‌ بڕیارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‪ ،‬غه‌رام���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كامێراكان���ی‌ هاتوچۆ به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫نایاس���ایی‌ له‌خه‌ڵ���ك وه‌رده‌گیرێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌وپێی���ه‌ی‌ بڕیاره‌ك��� ‌ه له‌وه‌قایع��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێمدا باڵونه‌كراته‌وه‌و به‌های‌ یاسای ‌‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬پارێزه‌رێ���ك ده‌ڵێت "س���ااڵن ‌ه‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی نایاس���ایی چه‌ندی���ن‬ ‫ملیار دین���ار له‌خه‌ڵك وه‌رده‌گیرێت"‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی دادگای تێهه‌ڵچون���ه‌وه‌ی‬ ‫ناوچه‌ی هه‌رێمیش ده‌ڵێت "ئه‌م پرس ‌ه‬ ‫له‌هه‌مو واڵتێك هه‌یه‌و پێویست به‌و‌ه‬ ‫ن���اكات بۆ دانانی كامێرا یاس���ایه‌كی‬ ‫تایبه‌ت ده‌ربكرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫تایبه‌ت‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێی‌ بڕیارێك ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ شورای‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ی ده‌ست ئاوێنه‌ كه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه كۆپیه‌ك ‌‬ ‫ی هاتوچۆ هیچ‬ ‫غه‌رامه‌ی‌ كامێراكان��� ‌‬ ‫به‌هایه‌كی‌ یاس���اییان نیی���ه‌و چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫س���اڵێكه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ نایاس���ای ‌‬

‫له‌شۆفێران وه‌رده‌گیرێت‪.‬‬ ‫پارێزه‌ر دالوه‌ر حه‌یده‌ر له‌مباره‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند ك ‌ه ئه‌م بڕیاره‌ ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ ش���ورا م���اوه‌ی زیاتر‬ ‫ی‬ ‫له‌ساڵێكه‌ ده‌رچووه‌‪ ،‬به‌اڵم بێده‌نگ ‌‬ ‫لێكراوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "پێویس���ته‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م بابه‌ته‌ بێده‌ن���گ نه‌بین‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫س���ااڵنه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی نایاس���ایی‬ ‫چه‌ندی���ن ملی���ار دین���ار له‌خه‌ڵ���ك‬ ‫وه‌رده‌گیرێ���ت‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگه‌ له‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫به‌رده‌وامبونیان له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م كار‌ه‬ ‫پێش���ێلكاری رونی یاساو بڕیاره‌كانی‬ ‫دادگاو س���ه‌روه‌ریی یاساو دادگاكانه‌‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه داوا له‌داواكارانی گشتیش ده‌كه‌م‬ ‫له‌م كاره‌ بێده‌نگ نه‌بن"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی ئاگادار له‌فه‌رمانگه‌ی‬ ‫داواكاری گش���تی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ی ئاشكرا بكرێت‪،‬‬ ‫كه‌ نه‌یویس���ت ناو ‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "ماوه‌ی س���اڵێك‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر داواكاری گش���تی له‌رێگه‌ی‬

‫ئه‌ندامان���ی داواكاری گش���تی‌و‬ ‫یاساناس���انه‌و‌ه ئه‌و پرسه‌ی جواڵند‪،‬‬ ‫كه‌ كامێراكانی هاتوچۆ نایاس���ایین‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی له‌یاسای هاتوچۆی هه‌رێم‬ ‫ئاماژه‌ی ب���ۆ نه‌ك���راوه‌و له‌وه‌قایعی‬ ‫كوردس���تان باڵونه‌كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواتر ئه‌م پرسه‌ له‌الیه‌ن ده‌سه‌اڵتدارانی‬ ‫هه‌رێمه‌و‌ه بێده‌نگی لێكرا"‪.‬‬ ‫حاك���م ش���اكر س���ه‌رۆكی دادگای‬ ‫تێهه‌ڵچون���ه‌وه‌ی ناوچ���ه‌ی هه‌رێ���م‬ ‫پێیوای ‌ه ئه‌م پرس���ه‌ له‌هه‌مو واڵتێك‬ ‫هه‌یه‌و "پێویس���ت به‌وه‌ ن���اكات بۆ‬ ‫دانانی كامێ���را یاس���ایه‌كی تایبه‌ت‬ ‫ده‌ربكرێت"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ باڵونام���ه‌ی ژم���ار‌ه ‪2‬ی‬ ‫هاتوچ���ۆی هه‌رێم‪ ،‬غه‌رام���ه‌ی خێرا‬ ‫لێخوڕی���ن ل���ه‌‪ 60.000‬ب���ۆ ‪200.000‬‬ ‫دیاریك���راوه‌‌و س���ااڵن ‌ه به‌ملیاره‌ه���ا‬ ‫دینار ش���ۆفێرانی‌ كوردستان غه‌رام ‌ه‬ ‫پۆلیسێکی هاتوچۆ له‌به‌رده‌م کامێرایه‌کی چاودێریدا‬ ‫ده‌كرێن‪.‬‬

‫مایه‌پوچبونی حكومه‌ت‬ ‫گه‌نجانی‌ یه‌كگرتو‬ ‫له‌بادینان‬ ‫له‌حزبه‌كه‌یان‬ ‫ناڕازین‬

‫پێنج ھەزار دۆالر له‌ساڵێکدا؟‬

‫‪14‬‬

‫‪12‬‬

‫ئه‌مڕۆ یه‌كێتی‌ به‌ستن ‌‬ ‫ی كۆنگر‌ه هه‌فته‌ ‌ی داهاتو رێكه‌وتن ‌ی‬ ‫سه‌ره‌تایی‌ له‌سه‌ر پێكهێنانی‌‬ ‫ی ده‌كاته‌وه‌‬ ‫یه‌كالی ‌‬ ‫كابینه‌ی‌ نوێ‌ راده‌گه‌یه‌نرێت‬

‫وا بڕیاره‌ ئه‌مڕۆ مه‌كته‌بی‌ سیاس����ی‌‬ ‫یه‌كێت����ی‌ نیش����تمانی‌ كوردس����تان‬ ‫له‌س����لێمانی‌ كۆبێته‌وه‌و مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫به‌س����تن یان نه‌به‌س����تنی‌ كۆنگره‌ی‌‬ ‫چواره‌م����ی‌ یه‌كالی����ی‌ بكات����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫وته‌بێ����ژی‌ كۆمس����یۆنی‌ ب����ااڵی‌‬ ‫ئام����اده‌كاری‌ كۆنگ����ره‌ی‌ چواره‌می‌‬ ‫یه‌كێتی ده‌ڵێت "ل����ه‌ڕووی‌ مه‌نتیق‌و‬ ‫واقعیش����ه‌وه‌ به‌س����تنی‌ كۆنگره‌ له‌م‬ ‫كاته‌دا قورسه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ ،‬س����لێمانی‌‪ :‬د‪.‬یوس����ف‬ ‫گۆران‪ ،‬وته‌بێژی‌ كۆمس����یۆنی‌ بااڵی‌‬ ‫ئام����اده‌كاری‌ كۆنگ����ره‌ی‌ چواره‌می‌‬ ‫یه‌كێت����ی‌ به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ یه‌كێت����ی‌ ته‌نها ‪ 4‬رۆژی‌‬ ‫له‌به‌رده‌مدای����ه‌ بۆ واده‌ی‌ به‌س����تنی‌‬ ‫كۆنگره‌كه‌ی‌‪ ،‬به‌اڵم تا ئێس����تا ته‌نها‬ ‫له‌‪ %30‬ئاماده‌كارییه‌كانی‌ كۆنگره‌كه‌‬

‫ته‌واوكراوه‌‪ ،‬ئ����ه‌و وتی‌ "ئه‌وه‌ی‌ زۆر‬ ‫سه‌ره‌كیه‌ لیژنه‌ی‌ په‌یڕه‌وی‌ ناوخۆی ‌ه‬ ‫كه‌ تاوه‌كو ئێس����تا كاره‌كانی‌ ته‌واو‬ ‫نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت مه‌ترس����ی‌ به‌س����تنی‌‬ ‫كۆنگ����ره‌ له‌واده‌ی‌ دیاریك����راودا كه‌‬ ‫‪31‬ی‌ ئه‌م مانگه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئێمه‌‬ ‫دوو هه‌ڵبژاردنی‌ چاره‌نوسس����ازمان‬ ‫له‌پێش����ه‌‪ ،‬ئ����ه‌و هه‌ڵبژاردنان����ه‌ش‬ ‫پێویستیان به‌یه‌كڕیزی‌ هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌كرێت له‌ئێستادا هه‌موو تواناكان‬ ‫بۆ ئ����ه‌و دوو هه‌ڵبژاردن����ه‌ ته‌رخان‬ ‫بكه‌ین نه‌ك له‌پێناوی‌ كۆنگره‌دا"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئاش����كرایه‌ كۆنگ����ره‌ی‌‬ ‫هی����چ حیزبێكیش ناتوان����ێ‌ هه‌موو‬ ‫ئه‌ندامه‌كانی‌ وه‌ك یه‌ك رازی‌ بكات‪،‬‬ ‫ره‌نگه‌ ببێت����ه‌ هۆی‌ زویربونی‌ چه‌ند‬ ‫كه‌س‌و الیه‌نێك‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش به‌زیانی‌‬

‫ی‬ ‫ی یه‌كگرتو به‌تایبه‌ت له‌ده‌ڤه‌ر ‌‬ ‫گه‌نجان ‌‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و‬ ‫بادین���ان ناڕازین له‌كار ‌‬ ‫ئ���ه‌دای‌ حیزبه‌كه‌ی���ان‌و به‌ش���ێكیان‬ ‫ی‬ ‫پێیانوایه‌ ئ���ه‌و جۆر‌ه سیاس���ه‌ته‌ ‌‬ ‫یه‌كگرتو په‌ی���ڕه‌وی‌ ده‌كات‪" ،‬به‌ره‌و‬ ‫الوازیی‌ زیاتری‌ ده‌بات" ‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬دهۆک‪ :‬به‌رپرسی‌ ناوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاندن���ی‌ یه‌كگرت���و له‌ده‌ڤ���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫بادینان قاس���م حوس���ێن ك ‌ه ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ند مانگێك ‌ه ده‌ستی‌ له‌پۆسته‌كه‌ ‌‬ ‫كێش���اوه‌ته‌وه‌‪ ،‬نیگه‌رانی‌ ئه‌وه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫"گوێیان لێناگیرێت‌و رێزی‌ ماندوبونیان‬ ‫ناگیرێت"‪.‬‬ ‫ی تر‌ه‬ ‫هه‌روه‌ها هشیار عابد ك ‌ه یه‌كێك ‌‬ ‫له‌ راگه‌یاندنكاره‌ دیاره‌كانی‌ یه‌كگرتو‬ ‫له‌ده‌ڤه‌ره‌ك���ه‌‪ ،‬به‌نیگه‌رانی���ه‌و‌ه باس‬ ‫ی‬ ‫له‌ "په‌راوێزخس���تنی‌" راگه‌یاندنه‌كان ‌‬ ‫یه‌كگرت���و ده‌كات‌و ده‌ڵێت‪" ،‬یه‌كگرتو‬ ‫ی له‌م���ن هێنا‪ ،‬م���ن وازم له‌وان‬ ‫واز ‌‬ ‫نه‌هێنا"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌الی���ه‌ن خۆیش���یه‌وه‌‪ ،‬غ���از ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌عید‪ ،‬ئه‌ندام���ی‌ س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ڤ���ه‌ره‌ ‌‬ ‫یه‌كگرت���و ك��� ‌ه خه‌ڵك ‌‬ ‫ی راگه‌یان���د‪،‬‬ ‫بادینان���ه‌‪ ،‬به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫"یه‌كگرت���و به‌تۆكمه‌ی���ی‌ ماوه‌ته‌وه‌و‬ ‫پێویس���ت ‌ه ئه‌ندامه‌كانی‌ مولزه‌م بێت‬ ‫ی حیزبه‌كه‌یه‌وه‌"‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫به‌سیاسه‌ت ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬هه‌ولێ���ر‪ :‬س���ه‌عدی‌ ئه‌حمه‌د‬ ‫ده‌ڵێت‪" ،‬ئێمه‌ كه‌سمان ده‌رنه‌كردوه‌‪ ،‬سه‌عدی‌ ئه‌حمه‌د پیره‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫هه‌موو گه‌نجێ���ك ئازاد‌ه له‌كام ده‌زگا كه‌ دانانی‌ دو جێگر بۆ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت پیره‌ ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ئیشده‌كات‌و رێگرنین له‌به‌رده‌میان ك ‌ه كێشه‌یه‌كی‌ ئه‌وتۆ نییه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "ئێمه‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند ك���ه‌ "گفتوگۆ كردن‬ ‫كاری‌ رۆژنامه‌وانی‌ خۆیان بكه‌ن"‪.‬‬ ‫وه‌كو مافێكی‌ براوه‌ی‌ سێهه‌م داوای‌ جێگری‌ له‌سه‌ر پۆست به‌م جۆره‌ی‌ ئێستا‪ ،‬شێوه‌ی‌‬ ‫گفتوگۆكان ناشیرین ده‌كات‌و ئاسته‌كه‌شی‌‬ ‫»» ‪ 5‬سه‌رۆكی‌ حكومه‌تمان كردووه‌"‪.‬‬

‫یه‌كێتی‌ ته‌واو ده‌بێت‪ ،‬له‌بیرش����مان‬ ‫نه‌چێ����ت زۆرێ����ك له‌مه‌ڵبه‌نده‌كان‬ ‫داوای‌ دواخس����تنی‌ به‌ستنی‌ كۆنگره‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر كۆنگره‌ بكرێت ئه‌وا‬ ‫دژی‌ ئیراده‌ی‌ ئه‌و كادرانه‌ش ده‌بێت‬ ‫كه‌ ئه‌و داواكارییه‌یان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ له‌کاتێکدایه‌ که‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫به‌پێ����ی بڕی����اری دوا پلنیۆم����ی‬ ‫یه‌کێت����ی وابڕیارب����و کۆتای����ی ئه‌م‬ ‫مانگه‌ کۆنگ����ره‌ی چواره‌می یه‌کێتی‬ ‫ببه‌سترێت‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی جیاوازی‌و‬ ‫ناکۆکی باڵه‌کانی نێ����و یه‌کێتیه‌وه‌‬ ‫تائێس����تا بڕیاری کۆتایی سه‌باره‌ت‬ ‫به‌به‌س����تنی کۆنگره‌ نه‌دراوه‌‪ ،‬ئه‌مڕۆ‬ ‫له‌کۆبون����ه‌وه‌ی مه‌کته‌بی سیاس����ی‬ ‫یه‌کێتی����دا ئ����ه‌م پرس����ه‌ یه‌کالیی‬ ‫ده‌کرێته‌وه‌‪.‬‬

‫»» ‪4‬‬

‫ی زنجیره‌یه‌ك دانوستان‬ ‫ی ئه‌نجامدان ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫له‌نێوان الیه‌ن���ه‌ براوه‌كان ‌‬ ‫كوردس���تاندا‪ ،‬ده‌نگ���ۆی‌ ئ���ه‌و‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫ی داهاتو رێكه‌وتن له‌س���ه‌ر‬ ‫ك��� ‌ه هه‌فته‌ ‌‬ ‫ی ده‌بێته‌وه‌‌و‬ ‫ی حكومه‌ت یه‌كالی ‌‬ ‫پێكهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ره‌تایی‌ له‌سه‌ر پێكهێنان ‌‬ ‫رێكه‌وتن ‌‬ ‫ێ رابگه‌یه‌نرێت‪.‬‬ ‫ی نو ‌‬ ‫كابینه‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ده‌س���ت ئاوێن ‌ه كه‌وتون‬ ‫زانیارییان���ه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ریه‌كه‌و به‌جیا له‌دوا‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كێت ‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌یان���دا له‌گ��� ‌ه ‌ڵ پارتی‌ چه‌ند‬ ‫سیناریۆیه‌كیان بۆ پێكهێنانی‌ حكومه‌ت‬ ‫ی‬ ‫ی دیموكرات��� ‌‬ ‫پێش���كه‌ش به‌پارت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان ك���ردوو‌ه ك��� ‌ه ئه‌رك��� ‌‬

‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی نوێ ‌‬ ‫پێكهێنانی‌ كابین���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێس���پێردراوه‌‪ ،‬هه‌ردو الیه‌نی‌ براوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫دووه‌م‌و سێهه‌م ‌‬ ‫ی یه‌ك���ه‌م چاویان‬ ‫كوردس���تان به‌پله‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جێگر ‌‬ ‫له‌سه‌ر به‌ده‌ستهێنانی‌ پۆست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ته‌‪ ،‬كه‌ به‌گرێكوێره‌ ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌ هه‌شت داده‌نرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی زانیارییه‌كانی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌فته‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫داهاتو "نێچیرڤان بارزانی‌" له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫سیناریۆ پێشنیاركراوانه‌ بڕیار ده‌دات‌و‬ ‫ی‬ ‫ی پێكهێنانی‌ حكومه‌ت یه‌كالی ‌‬ ‫مه‌سه‌له‌ ‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫»» ‪3‬‬

‫‪4‬‬

‫سه‌عد ‌ی پیره‌‪ :‬پۆست ‌ی جێگر ‌ی سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‬ ‫به‌ماف ‌ی خۆمان ده‌زانین‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش‪ -‬به‌رامبه‌ر ئاماده‌یی شۆڕشی کوڕان‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3201274 :‬‬

‫ ‬

‫داده‌به‌زێنێت"‬ ‫ئه‌و وتی‌ "پۆس���تی‌ جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌ت به‌مافی‌ خۆمان ده‌زانین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "دانانی‌ دو جێگر بۆ سه‌رۆكی‌‬ ‫حكوم���ه‌ت كێش���ه‌یه‌كی‌ ئه‌وت���ۆ نیی���ه‌‌و‬

‫ده‌توانرێ���ت بكرێت���ه‌ جێگ���ری‌ یه‌كه‌م‌و‬ ‫دووه‌م‌و به‌رپرسیاریه‌تی‌ له‌باش‌و خراپی‌‪،‬‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆی‌ كۆی‌ حكومه‌ته‌كه‌"‪.‬‬

‫ ‬ ‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫»» ‪3‬‬

‫دۆسیه‌ی تیرۆرکردنی‬ ‫کاوه‌ گه‌رمیانی‬

‫ ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫مامۆستایان ‌ی سلێمانی‌‪:‬‬ ‫ئه‌‌گه‌ر تا ‪ 2/2‬موچه‌مان پێنه‌درێت‪ ،‬مانده‌گرین‬ ‫بریاڕه‌ ئه‌مرۆ مامۆس���تایانی س���لێمانی‬ ‫گردبونه‌وه‌ی���ه‌ک له‌ب���ه‌رده‌م نوس���ینه‌گی‬ ‫په‌رله‌مان���ی کوردس���تان‪-‬لقی س���لێمانی‬ ‫ئه‌نجامب���ده‌ن‌و یاداش���تێک پێشکه‌ش���ی‬ ‫په‌رله‌مان بکه‌ن‌ كه‌ تێیداهه‌ڕه‌ش���ه‌ی ئه‌وه‌‬ ‫ده‌که‌ن ئه‌‌گه‌ر تا ‪ 2/2‬موچه‌یان پێنه‌درێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا رۆژی دوات���ر نا‌چن���ه‌ هۆڵه‌کان���ی‬ ‫خوێندنه‌وه‌‪.‬‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬مامۆستا نه‌وشیروان‬ ‫حه‌مه‌ غه‌ری���ب له‌لێدوانێکیدا ب���ۆ ئاوێنه‌‬ ‫رایگه‌یاند‪ ،‬دوێنێ لقی س���لێمانی یه‌کێتی‬ ‫مامۆس���تایان کۆبونه‌ت���ه‌وه‌‌و بڕیاریانداوه‌‬ ‫س���ه‌ردانی لق���ی س���لێمانی په‌رله‌مان���ی‬ ‫کوردس���تان بکه‌ن‌‪ ،‬وتیش���ی "مامۆس���تا‬ ‫ده‌ست س���پییه‌‌و هیچ موچه‌یه‌کی دیکه‌ی‬ ‫نییه‪ ‌،‬ئه‌گه‌ر تا ‪ 2/2‬موچه‌مان پێنه‌درێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا ناچینه‌ هۆڵه‌کانی خوێندنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆس���تایه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬

‫چه‌ند خوێندکارێک له‌هۆڵی خوێندن‬

‫نوسه‌رێكی‌ ئه‌مریكی‌‪ :‬بارزان ‌ی نابێت كوردستان ‌ی رۆژئاوا‬ ‫بكات ‌ه قوربانی‌ خواسته‌كانی‌ خۆی‌‬

‫مایكڵ روبن‬

‫مایكڵ روبن‪ ،‬نوس����ه‌ری‌ ئه‌مریكی‌‬ ‫له‌ژێر ناوی‌ "گه‌مارۆی‌ س����ه‌ر رۆژئاوا‬ ‫هه‌ڵبگره‌"‪ ،‬بابه‌تێكی‌ له‌كوردس����تان‬ ‫باڵوكردوه‌ت����ه‌وه‌و‬ ‫تربیون����دا‬ ‫تێی����دا ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ ك����ردوه‌ كه‌‬ ‫"به‌پێچه‌وان����ه‌ی‌ ئ����ه‌و دۆخ����ه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪ ،1991‬هه‌رێمی‌ كوردستانی‌‬ ‫عێراقی‌ پێیدا تێپه‌ڕی‌‪ ،‬ئێستا رۆژئاوا‬ ‫نه‌ ناوچه‌ی‌ دژه‌فڕین ش����ك ده‌بات‌و‬ ‫نه‌ پشتیوانی‌ ده‌ره‌كی‌‪ .‬توركیا‪ ،‬كه‌‬ ‫ی له‌دروس����تبونی‌ قه‌واره‌یه‌كی‌‬ ‫ترس ‌‬ ‫دیكه‌ی‌ ك����وردی‌ هه‌یه‌ به‌ته‌نیش����ت‬ ‫خۆی����ه‌وه‌‪ ،‬گه‌مارۆیه‌كی‌ س����ه‌پاندوه‌‬

‫ریکالم‬

‫د‪.‬به‌رهه‌م‬ ‫عه‌بدولره‌زاق شه‌ریف‬

‫" نه‌دانی موچه‌ کاریگه‌ری خراپی به‌س���ه‌ر‬ ‫خوێندکاران‌و مامۆستایان هه‌بووه‌‌و ئه‌وه‌ی‬ ‫که‌ تا ئێس���تا موچه‌ نه‌دراوه‌‌و دواكه‌وتوه‌‬ ‫نیش���انه‌ی نه‌بونی پالنه‌"‪ .‬ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌کات که‌ خوێندکار هه‌یه‌ به‌هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫باوکی موچه‌ی وه‌رنه‌گرتوه‌ "ماوه‌ی س���ێ‬ ‫رۆژه‌ نه‌یتوانیوه‌ ده‌وام بکات به‌هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ پاره‌ی ته‌کسی بده‌ن"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان‪ ،‬ئه‌م���ڕۆ کاتژمێر‬ ‫‪ ،11‬ژماره‌یه‌ك مامۆس���تا ده‌چنه‌ به‌رده‌م‬ ‫په‌رله‌مانی کوردس���تان‪ -‬لقی‌ سلێمانی‌ بۆ‬ ‫ناڕه‌زای���ی‌ ده‌ربڕین له‌وباره‌یه‌وه‌و گه‌یاندنی‌‬ ‫داواكارییان به‌په‌رله‌مانتاران‪.‬‬ ‫ئه‌م ناڕه‌زاییه له‌كاتێكدایه‌‪ ،‬به‌هۆی‌ نه‌مانی‌‬ ‫پاره‌ له‌بانكه‌كانی‌ شاره‌ س���ه‌ره‌كییه‌كانی‌‬ ‫هه‌رێم���دا‪ ،‬حكومه‌ت توش���ی‌ قه‌یران بوه‌و‬ ‫ناتوانێت به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ رێكخراو موچه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ران له‌كاتی‌ خۆیدا دابه‌ش بكات‪.‬‬

‫نوس����ه‌رێكی‌ به‌ناوبانگی‌ ئه‌مریكی‌‬ ‫پێیوای����ه‌‪ ،‬حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم رۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫بینیوه‌ له‌قورسكردنی‌ ئه‌و گه‌مارۆیه‌ی‌‬ ‫له‌الیه‌ن هێزێكی‌ ده‌ره‌كیه‌وه‌ به‌سه‌ر‬ ‫كوردس����تانی‌ خۆرئاوادا سه‌پێنراوه‌و‬ ‫ده‌ڵێت‪" ،‬پاره‌و ملمالنێی‌ سیاس����یی‌‬ ‫پاس����او نین ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ كوردانی‌‬ ‫بێتاوان����ی‌ خۆرئ����اوا ئ����ازار بچێژن‌و‬ ‫له‌بێ‌ ده‌رمانی‌ بمرن‪ .‬بارزانی‌ نابێت‬ ‫كوردستانی‌ س����وریا بكاته‌ قوربانی‌‬ ‫خواسته‌كانی‌ خۆی‌"‪.‬‬

‫ئاوێنه‌ی رووداوه‌کان‬

‫به‌سه‌ر رۆژئاوادا‪ .‬له‌الیه‌ن خۆیشیه‌وه‌‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێ����م گه‌مارۆك����ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ تر قورسكردوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫به‌رپرس����انی‌ پارت����ی‌ دیموكرات����ی‌‬ ‫كوردس����تان رێگرییان له‌كه‌سایه‌تیه‌‬ ‫بیانیه‌كانی����ش ده‌ك����رد ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ده‌روازه‌ی‌ فیشخاپوره‌وه‌ بچنه‌ ناو‬ ‫خۆرئاوا"‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ ئه‌و نوس����ه‌ره‌ ئه‌مریكیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫پارت����ی‌ دیموكرات����ی‌ كوردس����تان‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌دو هۆكاری‌ سه‌ره‌كییه‌وه‌‬ ‫هه‌ی����ه‌‪" ،‬یه‌كه‌م‪ ،‬عه‌ب����دواڵ ئۆجه‌الن‬ ‫كه‌سایه‌تیه‌كی‌ زۆر ناسراوه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫خه‌ڵك����ی‌ كوردس����تانی‌ خۆرئ����اوا‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم خه‌ڵك����ی‌ ئ����ه‌وێ‌ پێیانوایه‌‬ ‫بارزانی‌ له‌س����ه‌دا ‪ 5‬بۆ ‪10‬ی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫رۆژئاوای‌ له‌گه‌ڵه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌ڕاده‌ی‌‬ ‫ئه‌و پش����تیوانیه‌یه‌ كه‌ بۆ كه‌سێكی‌‬ ‫وه‌ك به‌ش����ار ئه‌س����ه‌د هه‌یه‌‪ .‬له‌الی‬ ‫زۆرین����ه‌ی‌ خه‌ڵك����ی‌‪ ،‬بارزانی‌ وه‌ك‬ ‫كه‌س����ایه‌تیه‌كی‌ خێڵه‌كی‌ ناسراوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا بارزانی‌ هیچ����ی‌ نه‌كردوه‌‬ ‫بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ دڵ‌و مێش����كی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫بباته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئ����ه‌وه‌ی‌ كردویه‌تی‌‬

‫بریتی بوه‌ له‌هه‌وڵدان بۆ به‌دیهێنانی‌‬ ‫ئامانجه‌كانی‌ له‌رێگه‌ی‌ هێزه‌وه‌"‪.‬‬ ‫رۆبن له‌باره‌ی‌ ه����ۆكاری‌ دوه‌مه‌وه‌‬ ‫نوس����یویه‌تی‌‪" ،‬په‌یوه‌س����ته‌ ب����ه‬ ‫‌دیپلۆماسیه‌ت‌و داراییه‌وه‌‪ :‬بازرگانی‌‬ ‫بارزان����ی‌ له‌گ����ه‌ڵ توركیا له‌س����ه‌ر‬ ‫دڵڕازیكردنی‌ ئه‌نك����ه‌ره‌ به‌نده‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر بیه‌وێت هه‌ندێك گرێبه‌س����تی‌‬ ‫بازرگانی‌ به‌ده‌ست بێنێت بۆ سودی‌‬ ‫خۆی‌‌و بنه‌ماڵه‌كه‌ی‌‪ ،‬پێویسته‌ دڵی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ توركیا‌و سوپا رابگرێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها نوسیویه‌تی‌‪" ،‬ره‌نگه‌ پاره‌و‬ ‫ملمالنێی‌ سیاس����یی‌‪ ،‬حساباته‌كانی‌‬ ‫بارزانی‌ ره‌نگین بكات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مانه‌‬ ‫نابنه‌ پاس����او بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ كوردانی‌‬ ‫بێتاوان ئازار بچێژن‌و له‌بێ‌ ده‌رمانی‌‬ ‫بم����رن‪ .‬ئه‌گه‌ر بارزان����ی‌ وه‌ك خۆی‌‬ ‫بانگه‌ش����ه‌ی‌ بۆ ده‌كات‪ ،‬به‌راس����تی‌‬ ‫خۆی‌ به‌به‌رگریكاری‌ مافه‌كانی‌ كورد‬ ‫ده‌زانێت‪ ،‬نابێت كوردستانی‌ سوریا‬ ‫بكاته‌ قوربانی‌ خواسته‌كانی‌ خۆی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت‪" ،‬ئێستاش دره‌نگ نه‌بوه‌‬ ‫ب����ۆ حكومه‌تی‌ هه‌رێم ك����ه‌ كاره‌كه‌‬ ‫راستبكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌ڕێز‬ ‫بارزانی‌ گه‌مارۆكه‌ هه‌ڵبگره‌"‪.‬‬

‫ئه‌مڕۆ په‌رله‌مانتاران‬ ‫تاوتوێی دواكه‌وتنی‬ ‫موچ ‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫ئه‌م���ڕۆ په‌رله‌مانتاران���ی س���ه‌رجه‌م‬ ‫فراكسیۆنه‌كان له‌نوس���ینگه‌ی سلێمانی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان له‌باره‌ی دواكه‌وتنی‬ ‫موچ���ه‌ كۆبوونه‌وه‌ ده‌كه‌ن‌و هه‌ڵوێس���تی‬ ‫خۆیان ده‌رده‌بڕن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬سلێمانی‌‪ :‬دكتۆر شێركۆ حه‌مه‌‬ ‫ئه‌مین په‌رله‌مانتاری گ���ۆڕان به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫ڕاگه‌یاند‪ ،‬كه‌ س���ه‌رجه‌م فراكسیۆنه‌كان‬ ‫نیگه‌ران���ن له‌دواكه‌وتن���ی موچ���ه‌و حه‌ز‬ ‫ده‌ك���ه‌ن چاره‌س���ه‌رییه‌كی گونج���اوی‬ ‫ب���ۆ دابنرێت‪ ،‬بۆی���ه‌ هه‌وڵ���ده‌ده‌ن له‌و‬ ‫كۆبوونه‌وه‌یه‌ بڕیارێكی ده‌س���ته‌جه‌معی‬ ‫ده‌ربكه‌ن‌و ئاراس���ته‌ی حكومه‌تی بكه‌ن‪،‬‬ ‫وتیش���ی " یه‌كێ���ك له‌پێش���نیاره‌كان‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ده‌بێت‪ ،‬كه‌ زنجی���ره‌ی وه‌رگرتنی‬ ‫موچه‌ گۆڕانی به‌س���ه‌ردابێت‌و وه‌زاره‌ته‌‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌كانی وه‌ك ته‌ندروس���تی‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌ وه‌ریبگ���رن‪ ،‬ئینجا ده‌زگاكانی‬ ‫تری وه‌ك په‌رله‌م���ان‌و موچه‌ به‌رزه‌كان‬ ‫سره‌یان بێت"‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ه‌ بانكه‌كانی هه‌رێم توش���ی‬ ‫قه‌یران���ی بێ پاره‌یی ب���وون‌و وه‌زاره‌تی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ م���اوه‌ی ‪ 50‬ڕۆژ بوو‪ ،‬ئینجا‬ ‫موچ���ه‌ی مانگێكی���ان پێدراو له‌ئێس���تا‬ ‫موچه‌ی سه‌رجه‌م وه‌زاره‌ته‌كان له‌واده‌ی‬ ‫خۆی تێپه‌ڕیكردوه‌‪.‬‬

‫حه‌مكۆ‪ :‬ئه‌و‌ه شتێكی‌ ئه‌وه‌نده‌ گه‌وره‌ نیی ‌ه‬ ‫مه‌سرور بارزان ‌ی ئۆتۆمبیلێك ‌ی گرانبه‌ها بۆ حه‌مكۆ ده‌كڕێت‬ ‫ئا‪ :‬هێمن‪ ،‬به‌ختیار‬ ‫مه‌سرور بارزانی‌ به‌بڕی‌ پێنج ده‌فته‌ر‬ ‫دۆالر ئۆتۆمبیلێكی‌ گرانبه‌ها بۆ‬ ‫هونه‌رمه‌ندی‌ كۆمیدی "حه‌مكۆ"‬ ‫ده‌كڕێت‪ ،‬حه‌مكۆش ده‌ڵێت "خه‌ڵك‬ ‫هه‌یه‌ به‌ته‌ن پاره‌‌و چه‌ندین گه‌نده‌ڵییان‬ ‫هه‌یه‌ كه‌چی‌ كه‌س قسه‌ ناكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بۆچی‌ هونه‌رمه‌ندێك ئه‌گه‌ر كارێكی‌ بۆ‬ ‫بكرێت ئه‌وه‌نده‌ دیار بێت"‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئ����اگادار به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاند "دوای‌ گه‌ڕان����ه‌وه‌ی‌ له‌ئه‌وروپا‬ ‫هونه‌رمه‌ندی‌ ب����واری‌ كۆمیدیا محه‌مه‌د‬ ‫فه‌ره‌یدون ناسراو به‌(حه‌مكۆ) چووه‌ته‌‬ ‫الی‌ مه‌س����رور بارزان����ی‌‌و ئه‌ویش به‌بڕی‌‬ ‫په‌نج����ا ه����ه‌زار دۆالر ئۆتۆمبیلێك����ی‌‬ ‫گرانبه‌های‌ بۆ كڕیوه‌"‪.‬‬ ‫له‌لێدوانێك����دا بۆ ئاوێنه‌ حه‌مكۆ ئه‌وه‌‬ ‫ره‌تده‌كات����ه‌وه‌ كه‌ تاوه‌كو ئێس����تا هیچ‬ ‫شتێكی‌ وه‌رگرتبێت له‌سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪،‬‬

‫جه‌خت له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌ كه‌ پێی سه‌یره‌ خه‌ڵك‬ ‫پێی س����ه‌یره‌ كه‌ خه‌ڵ����ك هه‌یه‌ به‌تۆن هه‌یه‌ به‌ت����ه‌ن پاره‌‌و چه‌ندین گه‌نده‌ڵیان‬ ‫پاره‌یان هه‌یه‌‌و چه‌ندین گه‌نده‌ڵی‌ هه‌یه‌ هه‌یه‌ كه‌چی‌ كه‌س قسه‌ ناكات‪ ،‬به‌اڵم بۆ‬ ‫كه‌چی‌ كه‌س قس����ه‌ ناكات‪ ،‬به‌اڵم بۆچی‌ هونه‌رمه‌ندێك ئه‌گه‌ر كارێكی‌ بۆ بكرێت‬ ‫هونه‌رمه‌ندێك ئه‌گه‌ر كارێكی‌ بۆ بكرێت ئه‌وه‌نده‌ دیاربێت‌و قسه‌ی‌ له‌سه‌ر بكرێت‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ دیاربێت‌و قسه‌ی‌ له‌سه‌ر بكرێت كه‌ خزمه‌تی‌ هون����ه‌ری‌ كوردی‌ كردووه‌‪،‬‬ ‫كه‌ خزمه‌تی‌ هون����ه‌ری‌ كوردی‌ كردووه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌وه‌ شتێكی‌ ئه‌وه‌نده‌ گه‌وره‌‬ ‫پێش����یوای ‌ه كه‌ ئه‌وه‌ ش����تێكی‌ ئه‌وه‌نده‌ نییه‌ ك����ه‌ له‌راگه‌یاندنه‌كان باس بكرێت‬ ‫گه‌وره‌ نییه‌ ك����ه‌ له‌راگه‌یاندنه‌كان باس گوایه‌ ئۆتۆمۆبێلێكی‌ بۆ كڕراوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بكرێت گوای����ه‌ ئۆتۆمۆبێلێكی‌ بۆ كراوه‌ ئۆتۆمۆبێله‌ك����ه‌ش بفڕیبای����ه‌ ئه‌وا هه‌ر‬ ‫ئه‌گه‌ر ئۆتۆمۆبێله‌ك����ه‌ش بفڕیبایه‌ ئه‌وا كێشه‌ نه‌بوو باس بكرایه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "تاوه‌ك����و ئێس����تا هیچ����م‬ ‫هه‌ر كێش����ه‌ نه‌بوو باس بكرایه‌‪ ،‬حه‌مكۆ‬ ‫تیشكده‌خاته‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ش كه‌ تاوه‌كو وه‌رنه‌گرت����ووه‌ به‌اڵم بڕیاریان����داوه‌ كه‌‬ ‫ئێس����تا هیچ����ی‌ وه‌رنه‌گرت����ووه‌ به‌اڵم به‌مزوانه‌ به‌پێی‌ ئه‌و به‌ڵێنانه‌ی‌ پێیانداوه‌‬ ‫بڕیاریانداوه‌ كه‌ به‌مزوانه‌ ئه‌و به‌ڵێنانه‌ی‌ ژیانی‌ دابین بكه‌ن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ خزمه‌تی‌‬ ‫پێیانداوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ ژیانی‌ دابین بكه‌ن هونه‌ری‌ كوردی‌ بكات"‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ند حه‌مك����ۆ هونه‌رمه‌ندێكی‌‬ ‫بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ خزمه‌تی‌ هون����ه‌ری‌ كوردی‌‬ ‫كۆمیدی����ه‌و له‌س����ااڵنی‌ ‪ 1994‬تا ‪1996‬‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫حه‌مك����ۆ له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ ئه‌وه‌ رۆڵی‌ له‌بواری‌ كۆمیدی����ا له‌ته‌له‌فزیۆنی‌‬ ‫ره‌تده‌كات����ه‌وه‌ كه‌ تاوه‌كو ئێس����تا هیچ گواڵن����ی‌ س����ه‌ر به‌پارت����ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫شتێكی‌ وه‌رگرتبێت‪ ،‬به‌اڵم جه‌خت له‌سه‌ر كوردستان ده‌نواند‪.‬‬

‫راستکردنه‌وه‌‬ ‫ل ‌ه ژمار‌ه ‪411‬ی ئاوێنه‌دا‪ ،‬ل ‌ه راپۆرتێکدا سه‌باره‌ت به‌ نه‌خۆشخانه‌ی ‪ 400‬قه‌ره‌وێڵییه‌که‌‪ ،‬که‌ "وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی ‪20‬‬ ‫ملیۆن دۆالر بۆ نه‌خۆشخانه‌که‌ خه‌رج ده‌کات"‌ لێدوانێک به‌ ناوی د‪ .‬فه‌ره‌یدون ئیبراهیم به‌ڕێوه‌به‌ری نه‌خۆشخانه‌ی شاره‌و‌ه‬ ‫باڵوکراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬که‌ له‌راستیدا هیچ په‌یوه‌ندییه‌کی به‌ناوبراوه‌وه‌ نییه‌‪ .‬له‌گه‌ڵ داوای لێبوردنماندا‪.‬‬

‫ده‌بوای���ه‌ ئ���ه‌و جێگریی���ه‌ی‬ ‫س���ه‌رۆکایه‌تی حکومه‌ت���ی عێراقی‬ ‫فیدراڵ���ی‌و مه‌له‌ف���ی پالندان���ان‌و‬ ‫ئابوری‌ واڵتی به‌جێنه‌هێشتایه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پۆس���ت‌و کاروباره‌ بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫ناو‌و ناوبانگی گه‌لی کورد‌و ئاینده‌ی‬ ‫خ���ۆی گرن���گ بوو‪ ،‬ی���ادی به‌خێر‬ ‫جێگه‌که‌ی دیاره‌‪.‬‬ ‫ده‌بوایه‌ وه‌ک س���ه‌رۆکی لیستی‬ ‫ئه‌سپه‌ دوو ره‌نگه‌که‌ی ساڵی ‪،2009‬‬ ‫نه‌چوایه‌ت���ه‌ هه‌ڵبژاردنێک���ه‌وه‌ که‌‬ ‫رکابه‌ره‌که‌ی نه‌وش���یروان مسته‌فا‬ ‫ب���وو‪ ،‬له‌س���ه‌روه‌ختێکدا‪ ،‬ئ���ه‌و بۆ‬ ‫یه‌که‌مج���ار بوو له‌ژیانی سیاس���ی‬ ‫خۆیدا‪ ،‬بچێته‌ پرۆس���ه‌ی ده‌نگدانی‬ ‫راسته‌وخۆی خه‌ڵکه‌وه‌‪ ،‬له‌شاره‌کانی‬ ‫خۆی‌و خێزانه‌که‌یدا‪ ،‬له‌س���لێمانی‌و‬ ‫کۆیه‌دا‪ ،‬که‌وت‪.‬‬ ‫ده‌بوای���ه‌ له‌کۆنگ���ره‌ی س���ێ دا‬ ‫قبوڵی نه‌کردایه‌ به‌ته‌وافوق‌و به‌پاڵ‬ ‫بکرێته‌ جێگری س���کرتێری گشتی‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌روه‌ختێکدا خان���ه‌واده‌ی‬ ‫تاڵه‌بان���ی به‌ئاش���کرا دژی ئ���ه‌و‬ ‫پره‌نس���یپه‌ ب���وون‪ ،‬گ���ه‌ر ه���ه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ده‌ویس���ت‪ ،‬به‌هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫به‌ده‌نگدان���ی ئه‌ندامه‌کانی کۆنگره‌‬ ‫هه‌وڵی مسۆگه‌رکردنی بدایه‌‪.‬‬ ‫ده‌بوایه‌ له‌سه‌رۆکایه‌تی حکومه‌تی‬ ‫هه‌رێم���دا‪ ،‬به‌رامب���ه‌ر مه‌له‌فه‌کانی‬ ‫ش���ه‌فافیه‌تی پرۆس���ه‌ی ن���ه‌وت‪،‬‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ی‪ ،‬ناعه‌داله‌ت���ی‌و بێکاری‬ ‫هه‌نگاوێکی دیار‌و ئاش���کرای بنایه‌‪،‬‬ ‫ش���ه‌راکه‌تی دۆس���ت‌و ئه‌حباب���ی‬ ‫ته‌اڵقبدای���ه‌‪ .‬له‌س���ه‌روه‌ختێکدا‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنێکی به‌هێ���ز ده‌م���ی‬ ‫لێکردبویه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌بوای���ه‌ نه‌چوایه‌ته‌ ژێ���ر باڵی‬ ‫فه‌رمانی له‌شکرکێشی زێره‌ڤانیه‌کان‪،‬‬ ‫رێگه‌ی به‌جواڵندنی موده‌ره‌عه‌کانی‬ ‫سه‌ره‌تای شوبات نه‌دایه‌‪ ،‬سه‌رۆکی‬ ‫لیژن���ه‌ی ئه‌منی کۆتایی ش���وباتی‬ ‫ره‌تبکردایه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌س���ه‌روه‌ختێکدا‬ ‫وه‌ک عه‌راب���ی ش���ه‌ڕی ه���اوڕێ‬ ‫دێرینه‌کان���ی له‌گ���ردی زه‌رگه‌ته‌و‬ ‫گه‌نج‌و الوی سلێمانی خۆی نمایش‬ ‫ده‌کرد‌و مه‌س���ئولیه‌تی تێهه‌ڵدان‌و‬ ‫فه‌القه‌کردنی نوس���ه‌ر‌و رۆشنبیرانی‬ ‫شاری خسته‌ سه‌ر شان‪.‬‬ ‫ده‌بوایه‌ دوو س���اڵ باقی خولی‬ ‫س���ه‌رۆکایه‌تیه‌که‌ی حکومه‌ت���ی‬ ‫ته‌سلیم نه‌کردایه‌‪ ،‬له‌سه‌روه‌ختێکدا‬ ‫پێش���نیازی خ���اوه‌ن س���ه‌ئر‌و‬ ‫ده‌رئه‌نجام���ی ش���ه‌ڕی هاوڕێکانی‬ ‫خۆی بوو‪.‬‬ ‫ده‌بوای���ه‌ که‌ل���ه‌کار‌و که‌نارخرا‪،‬‬ ‫له‌جه‌ول���ه‌ مه‌کۆکیه‌‌کان���ی نێ���وان‬ ‫هه‌ولێ���ر‌و مێرگه‌پان���دا‪ ،‬به‌دی���ار‬ ‫زه‌نگی ته‌له‌فۆنه‌که‌یه‌وه‌ به‌ئومێدی‬ ‫به‌خش���ینی ده‌س���ه‌اڵتێک له‌الیه‌ن‬ ‫س���کرتێره‌که‌یه‌وه‌‪ ،‬که ‌تائێستاش‬ ‫نه‌یدرای���ه‌‪ ،‬له‌چاوه‌ڕوانیدا نه‌بوایه‌‌‪،‬‬ ‫ده‌س���تی له‌پل���ه‌ حیزبیه‌ک���ه‌ی‬ ‫بکێش���ایه‌ته‌وه‌‪ ،‬وه‌ک یه‌کێتیه‌ک���ی‬ ‫زویر خۆی نمایش بکردایه‌‪.‬‬ ‫ده‌بوایه‌ فرس���ه‌تی له‌نه‌خۆش���یی‬ ‫یه‌که‌می تاڵه‌بانی وه‌رنه‌گرتایه‌‪ ،‬که‌‬ ‫ده‌یزانی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬پێش روداوی‬ ‫نه‌خۆشیی دووه‌م نه‌که‌وتایه‌‪ ،‬خۆی‬ ‫تێکه‌اڵوی ته‌بخه‌ی سیاسی (ئه‌نقه‌ره‌‬ ‫‪ +‬س���ه‌ری ره‌ش) نه‌کردای���ه‌‪ ،‬تێیدا‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌کانی نێوان سه‌رۆکه‌کان‪،‬‬ ‫ئه‌زه‌کان‌و په‌زه‌کانی���ان دڕودۆنگ‌و‬ ‫ئاڵۆز زویر بکات‪.‬‬ ‫ده‌بوای���ه‌ له‌غیاب���ی س���کرتێر‌و‬ ‫س���ه‌روه‌ختی راگه‌یاندنی شکستی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‌و هاتنی واده‌ی کۆنگره‌دا‪،‬‬ ‫هه‌رگیز به‌پلینیۆمی نیوس���ه‌عاتی‌و‬ ‫خه‌فه‌کردن‌و دواخستنی کێشه‌کان‬ ‫رازی نه‌بوای���ه‌‪ ،‬له‌س���ه‌روه‌ختێکدا‪،‬‬ ‫کادر‌و جه‌ماوه‌ری یه‌کێتی له‌مه‌کته‌ب‬ ‫سیاسیه‌که‌یان بێزراوو بێزار بوون‪.‬‬ ‫دواجار ده‌بوایه‌ که‌ له‌بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گ���ۆڕان نزیکبویه‌وه‌‌و پش���تگیری‬ ‫ئه‌وانی بۆ سیناریۆکانی مسۆگه‌رکرد‪،‬‬ ‫بڕی���ارده‌ری راس���ته‌قینه‌ی ه���زر‌و‬ ‫به‌رنامه‌ی سیاسی خۆی بێت‪.‬‬ ‫ده‌بوایه‌ د‪.‬به‌رهه‌م نه‌ترسایه‌!‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر نه‌چوبێ���ت بچێت وه‌ک‬ ‫ئه‌وانیتر دوای تاڵه‌بانی کوڕ بکه‌وێت‬ ‫یان ته‌ره‌بوون له‌ئاسمانێکی تردا‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫‪3‬‬

‫هه‌فته‌ی داهاتو رێکه‌وتن له‌سه‌ر پێکهێنانی حکومه‌ت یه‌کالیی ده‌بێته‌وه‌‬ ‫سیناریۆكان ‌ی گۆڕان‌و یه‌كێت ‌ی‬ ‫بۆ پێكهێنان ‌ی كابینه‌ی‌ هه‌شته‌م‬ ‫سه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌ پێبدرێت‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان���ی‌ ئاوێن���ه‌ش‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و زانیارییانه‌ی‌ ده‌ست ئاوێنه‌ له‌هه‌رسێ‌ س���یناریۆكه‌دا‪ ،‬گۆڕان داوای‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‌و ناوخۆو دو وه‌زاره‌تی‌‬ ‫كه‌وتون‪ ،‬له‌كۆبونه‌وه‌ی‌ نێوان وه‌فدی‌‬ ‫خزمه‌تگوزاریی‌ ك���ردوه‌‪ .‬له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫دانوستانكاری‌ گۆڕان‌و پارتیدا كه‌‬ ‫داواشیكردوه‌ له‌هه‌رسێ‌ دامه‌زراوه‌كانی‌‬ ‫رۆژی‌ یه‌كشه‌ممه‌ی‌ رابردو ئه‌نجامدرا‪،‬‬ ‫س���ه‌ر به‌حكوم���ه‌ت‌و په‌رله‌م���ان‌و‬ ‫الیه‌نی‌ گۆڕان سێ‌ سیناریۆی‌‬ ‫خستوه‌ته‌ به‌رده‌می‌ وه‌فده‌كه‌ی‌ پارتی‌‌و س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم���دا به‌ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫ئاسایش���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌ڕاده‌ی‌ ‪ 24‬كورس���ی‌‬ ‫سه‌رپشكی‌ كردون له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫رۆڵیان پێبدرێت‪.‬‬ ‫هه‌ریه‌كێكیان بۆ پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌‬ ‫هاوكات له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ نێوان وه‌فدی‌‬ ‫هه‌شت‪.‬‬ ‫یه‌كێت���ی‌‌و پارتی���ش‪ ،‬یه‌كێتی‌ ته‌نیا دو‬ ‫له‌س���یناریۆی‌ یه‌كه‌م���دا گ���ۆڕان س���یناریۆی‌ هه‌بوه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان پێداگری‌‬ ‫پێشنیاریكردوه‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت یه‌ك ب���وه‌ له‌س���ه‌ر تاكه‌ جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫جێگری‌ هه‌بێت‌و بدرێت���ه‌ بزوتنه‌وه‌كه‌و حكومه‌ت بۆ خۆی‌‌و سه‌رۆكی‌ پارله‌مان‬ ‫بۆ گۆڕان‪ ،‬دوه‌میان جێگرێكی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانیش بۆ یه‌كێتی‌‪.‬‬ ‫سیناریۆی‌ دوه‌م‪ ،‬له‌حاڵه‌تی‌ دانانی‌ دو حكومه‌ت بۆ خۆی‌‌و سه‌رۆكی‌ پارله‌مان‌و‬ ‫جێگر بۆ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‪ ،‬یه‌كێكیان جێگرێكیش ب���ۆ گ���ۆڕان‪ .‬به‌پێی‌ ئه‌م‬ ‫ب���ۆ گ���ۆڕان‌و ئه‌ویتریان ب���ۆ یه‌كێتی‌‪ ،‬زانیارییانه‌ش بێت لێكچونێكی‌ زۆر هه‌یه‌‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌هه‌مانكات���دا گ���ۆڕان جێگری‌ له‌نێوان س���یناریۆی‌ س���ێیه‌می‌ گۆڕان‌و‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‌و سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانیشی‌ سیناریۆی‌ دوه‌می‌ یه‌كێتی‌‪ .‬بۆیه‌ ده‌نگۆی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ هه‌ی���ه‌ هه‌فته‌ی‌ داهات���و ئه‌گه‌ر‬ ‫پێبدرێت‪.‬‬ ‫س���یناریۆی‌ س���ێیه‌م‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ كۆبونه‌وه‌كان به‌پێی‌ ئ���ه‌و به‌رنامه‌یه‌ی‌‬ ‫ی بۆی‌ دیاریكراوه‌ به‌ڕێوه‌بچێت‪ ،‬رێكه‌وتنی‌‬ ‫په‌رله‌مان‌و یه‌كێك له‌جێگرانی‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫حكوم���ه‌ت بۆ گۆڕان بێ���ت‌و یه‌كێتیش سه‌ره‌تایی‌ له‌س���ه‌ر پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌‬ ‫جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م‌و جێگرێكی‌ نوێ‌ رابگه‌یه‌نرێت‪.‬‬

‫یه‌كێتی‌‪ :‬جێگری‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم هێڵی‌ سوره‌‬

‫گۆڕان ئاماده‌یه‌ به‌مه‌رج سازش له‌سه‌ر‬ ‫جێگری‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت بكات‬ ‫ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‬ ‫له‌دواین كۆبونه‌وه‌ی‌ نێوان شاند ‌‬ ‫ی‬ ‫دانوستانكاری‌ پارتی‌‌و بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان‪ ،‬گۆڕان به‌وه‌ رازی‌ بوه‌ كه‌‬ ‫پۆستی‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‌وه‌ربگرێت‌و‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا سازشبكات به‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫یه‌ك جێگری‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‬ ‫هه‌بێت‌و ئه‌ویش بۆ یه‌كێتی‌ بێت‪،‬‬ ‫به‌مه‌رجێك پۆستی‌ جێگری‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێم بدرێت به‌گۆڕان‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ده‌ڵێت‪ ،‬پۆستی‌ جێگری‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێم هێڵی‌ سوره‌‪.‬‬

‫ ‬

‫پۆستی‌ جێگری‌‬ ‫سه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێم به‌پێی‌‬ ‫رێككه‌وتنامه‌ی‌‬ ‫ستراتیجی‌ نێوان‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‪ ،‬بۆ‬ ‫یه‌كێتی‌ بڕاوه‌ته‌وه‌‬

‫دیدارێکی نێوان نه‌وشیروان مسته‌فاو نێچیرڤان بارزانی ‬

‫فۆتۆ‪ :‬بڕیار نامیق‬

‫جێگری سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‪ ،‬گرێكوێره‌ ‌ی پێكهێنان ‌ی كابینه‌ی‌ هه‌شت‬ ‫ئا‪ :‬كامه‌ران محه‌مه‌د‬ ‫له‌دانوستانی حزبه‌كان بۆ پێكهێنانی‬ ‫كابینه‌ی هه‌شت‪ ،‬ملمالنێیه‌كانی‬ ‫نێوان گۆڕان‌و یه‌كێتی له‌سه‌ر‬ ‫‌وه‌رگرتنی پۆستی جێگری سه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌ت چڕبۆته‌وه‌و تۆپی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان ده‌خه‌نه‌‬ ‫گۆڕه‌پانی یه‌كتری‪ ،‬ئه‌مه‌ش بوه‌ته‌‬ ‫گرێكوێره‌ی‌ پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌‬ ‫نوێ‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی ناو پارتیش ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫"یه‌كێتی نایه‌وێ���ت دان به‌وه‌دا بنێت‬ ‫كه‌ هێزی سێیه‌مه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌عدی ئه‌حمه‌د پیره‌‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی نیشتمانی‬ ‫ب���ۆ ئاوێن���ه‌ رایده‌گه‌یه‌نێ���ت‪" ،‬ئێمه‌‬ ‫‌وه‌ك���و یه‌كێت���ی‪ ،‬داوای جێگ���ری‬ ‫سه‌رۆكی حكومه‌تمان كردووه‌‪‌ ،‬وه‌كو‬

‫مافێكی براوه‌ی سێیه‌م"‪ .‬ئه‌و پێیوای ‌ه‬ ‫گفتوگۆی پۆست به‌م جۆره‌ی ئێستا‪،‬‬ ‫"شێوه‌ی گفتوگۆكان ناشیرین ده‌كات‌و‬ ‫ئاسته‌كه‌شی داده‌به‌زێنێت"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی پارتی‪ ،‬كه‌ له‌نزیكه‌وه‌‬ ‫ئ���اگاداره‌ له‌ڕه‌وت���ی كۆبونه‌وه‌كانی‬ ‫پێكهێنان���ی حكوم���ه‌ت‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫ڕاگه‌یان���د‪" ،‬نێچیرڤ���ان بارزان���ی‬ ‫ڕاس���پێردراوی پارتی بۆ پێكهێنانی‬ ‫كابین���ه‌ی هه‌ش���ته‌می حكوم���ه‌ت‪،‬‬ ‫به‌گۆڕان‌و یه‌كێت���ی ڕاگه‌یاندووه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌و خوازیاری دانانی دوو جێگر نییه‌‬ ‫بۆ خ���ۆی"‪‌.‬وتیش���ی‪ " ،‬بوونی دوو‬ ‫جێگری ئاراسته‌ جیاواز‪ ،‬له‌زۆر كاتدا‬ ‫كێشه‌ی یاسایی بۆ حكومه‌ت دروست‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی له‌وه‌رگرتن���ی‬ ‫س���ه‌اڵحیه‌ت له‌غیاب���ی س���ه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬پێشتر نێچیرڤان بارزانی‪،‬‬ ‫هه‌م���وو ده‌س���ه‌اڵته‌كانی به‌جێگ���ره‌‬ ‫یه‌كێتیه‌ك���ه‌ی به‌خش���یبو‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ده‌سه‌اڵتی نه‌وتیش"‪.‬‬

‫به‌پێی‌ ئه‌و زانیارییانه‌ی‌ ده‌ست ئاوێنه‌‬ ‫كه‌وتون له‌دواین دانیشتنی‌‌وه‌فدی‌ نێوان‬ ‫پارتی‌‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان‪ ،‬نێچیرڤان‬ ‫بارزان���ی‌ به‌بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕانی‌‌وتوه‌‪،‬‬ ‫"باشه‌ ئێوه‌ له‌خولی‌ رابردو هه‌ر باسی‌‬ ‫ئه‌وه‌تان ده‌كرد كه‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫كارا نیی���ه‌و په‌رله‌م���ان له‌كارخ���راوه‌‪‌ ،‬وت���ی‌‪" ،‬بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان قه‌یران‬ ‫ئه‌ی‌ بۆ ئێس���تا پۆستی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ دروس���تده‌كات‌و هه‌رج���اره‌و داوایه‌كی‌‬ ‫په‌رله‌مان ‌وه‌رناگرن بۆ ئه‌وه‌ی‌ هه‌یبه‌ت نامه‌عق���ول ده‌كات‪ ،‬پۆس���تی‌ جێگری‌‬ ‫بگه‌ڕێنن���ه‌وه‌ بۆ په‌رله‌م���ان‌و ئه‌كتیڤی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم به‌پێی‌ رێككه‌وتنامه‌ی‌‬ ‫دروس���تکردنی‌وێس���تگه‌یه‌ک ‌ه له‌بازی���ان‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌ س���تراتیجی‌ نێوان پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‪ ،‬بۆ‬ ‫به‌توان���ای ‪ 750‬مێ���گاوات‌و راس���ته‌وخۆ‬ ‫یه‌كێت���ی‌ بڕاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ ئه‌م داوایه‌‬ ‫حكومه‌ت بۆ یه‌كێتی‌ بێت"‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی رابردوودا سه‌رۆکی حکومه‌ت‪ ،‬دراوه‌ به‌کۆمپانیای نۆکان‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌بێ‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ س���ه‌رچاوه‌كه‌ له‌به‌رامبه‌ردا هێڵی‌ سوره‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و لێدوانانه‌دا‪ ،‬ئارام شێخ نێچیرڤان بارزانی‌واژۆی له‌سه‌ر گرێبه‌ستی ئه‌وه‌ی بانگه‌وازی بۆ بکرێت‌و دور له‌چاوی‬ ‫شاندی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان "ره‌زامه‌ندیان محه‌مه‌د ئه‌ندامی‌‌وه‌فدی‌ دانوستانكاری‌ دو‌وێستگه‌ی کاره‌با کردوه‌ ک ‌ه یه‌كێکیان میدیاکان ک���راوه‌‪‌،‬وته‌بێژه‌که‌ی‌وه‌زاره‌ت‬ ‫نیش���انداوه‌ به‌وه‌ی‌ پۆس���تی‌ سه‌رۆكی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان ب���ۆ ئاوێنه‌‌وتی‌‪ ،‬دراو‌ه به‌کۆمپانیایه‌ک���ی تورک���ی‌و به‌پێ ‌ی رونیک���رده‌و‌ه که ‌ئه‌وان ن���ه‌ك ته‌نها بۆ‬ ‫په‌رله‌مان‌وه‌ربگرن‌و س���ازش له‌پۆستی‌ "له‌الی‌ ئێمه‌ هیچ پۆستێك پیرۆز نیی ‌ه زانیارییه‌كان���ی‌ ئاوێن���ه‌ش له‌ماڵ���ی ئ���ه‌و گرێبه‌س���ته‌ میدیاکانیان ئ���اگادار‬ ‫نه‌کردۆته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵک���و له‌هیچ پرۆژه‌یه‌کی‬ ‫جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت بكه‌ن بۆ تا ئێمه‌ داوای‌ نه‌كه‌ین‌و قس���ه‌ی‌ له‌سه‌ر ‌وه‌به‌رهێنه‌ره‌ تورکیه‌که‌ ئیمزاکراوه‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬به‌مه‌رجێك پۆس���تی‌ جێگری‌‬ ‫له‌و شێوه‌یه‌دا میدیا ئاگادارنه‌بوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم بدرێت به‌بزوتنه‌وه‌ی‌ نه‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫دروستکردنی ئه‌م دوو‌وێستگه‌ی ‌ه پاش‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌کی ئ���اگادار به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫ش���ێخ محه‌م���ه‌د‪‌ ،‬وتیش���ی‌"ئه‌گه‌ر‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریش���دا پارتی‌ ئه‌و باسی‌ هه‌ڵبژاردن ده‌كرێت‪ ،‬خۆ پۆستی‌ راگه‌یاند " س���ه‌رۆکی حکوم���ه‌ت ‌واژۆی ته‌واوبوونیان ده‌درێ���ت به‌کۆمپانیا ماس‬ ‫داوای���ه‌ی‌ ره‌تنه‌كردۆت���ه‌وه‌و‌وتویان���ه‌ جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم به‌هه‌ڵبژاردن له‌س���ه‌ر دوو گرێبه‌س���ت ک���ردوه‌ ک��� ‌ه گڵۆب���اڵ ک��� ‌ه به‌کۆمپانیاکان���ی ئه‌حمه‌د‬ ‫دیراسه‌ی‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ی كه‌ گرێبه‌س���تێکیان ب���ۆ دروس���تکردنی ئیس���ماعیل ناس���راوه‌‌و ئه‌و کۆمپانیای ‌ه‬ ‫ئه‌ندامێك���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌ دانه‌نراوه‌‪ ،‬پاشان ئه‌و رێككه‌وتنه‌ ‌‬ ‫كراوه‌ رێكه‌وتنی‌ نێوان دوو حزب بووه‌‪‌ ،‬وێس���تگه‌یه‌کی کاره‌بایه‌ له‌زاخۆ به‌توانای کاره‌بای س���ه‌رجه‌م هه‌رێم دابین ده‌کات‌و‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان كه‌ هاوكات‌وه‌فدی‌ له‌‪ ،2009/7/25‬به‌اڵم ئێس���تاكه‌ ساڵی‌ ‪ 1200‬مێ���گاوات‌و گرێبه‌س���ته‌که‌ له‌ماڵی ده‌یفرۆش���ته‌وه‌ به‌حکومه‌ت���ی هه‌رێ���م‬ ‫ئه‌گه‌رچی ‌وێس���تگه‌کان له‌سه‌ر بودجه‌ی‬ ‫دانوستانكاری‌ پارتییه‌ بۆ ئاوێنه‌ ‌وتی‌‪ 2014 ،‬یه‌و ده‌بێت رێز له‌ئیراده‌ی‌ ده‌نگی‌ ‌وه‌به‌رهێنه‌ره‌ تورکیه‌که‌دا ئیمزاکراوه‌"‪.‬‬ ‫"ئێمه‌ ‌وه‌كو پارتی‌ الریمان له‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌‌وته‌بێژی‌وه‌زاره‌تی کاره‌با‪ ،‬حکومه‌ت دابین ده‌کرێن‪.‬‬ ‫داوایه‌ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان نییه‌‪ ،‬چونكه‌ خه‌ڵك بگیرێت‌و به‌پێی‌ ئیس���تیحقاقی‌‬ ‫به‌گوێ���ره‌ی زانیارییه‌کان���ی ئاوێن��� ‌ه‬ ‫هه‌ڵبژاردن پۆسته‌كان دابه‌ش بكرێت"‪ .‬دیار باب���ان ره‌تیکرده‌وه‌ گرێبه‌س���ته‌ک ‌ه‬ ‫ئه‌و داوایه‌ ده‌بێته‌ هۆكاری‌ كۆتاییهاتن‬ ‫ماوه‌ی‌ زیاتر له‌ ‪ 4‬مانگه‌ هه‌ڵبژاردنی‌ به‌و ش���ێوه‌یه‌ ئه‌نجامدرابێت‌و به‌ئاوێنه‌ی کۆمپانی���ای مازگڵۆب���اڵ بۆ م���اوه‌ی ‪30‬‬ ‫به‌و قه‌یرانه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت ئێمه‌ قس���ه‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان ك���راوه‌‪ ،‬به‌اڵم راگه‌یان���د‪" ،‬ئ���ه‌و گرێبه‌س���ت ‌ه له‌دیوانی س���اڵ گرێبس���ته‌که‌ی له‌گه‌ڵ حکومه‌تی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ یه‌كێتی‌ بكه‌ین‌و پێش���ناچێت هێش���تا الیه‌ن���ه‌ ب���راوه‌كان قۆناغ���ی‌ ‌وه‌زاره‌ت‌و به‌ئاماده‌بونی به‌ڕێوه‌به‌ره‌کانی هه‌رێ���م درێژکراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌وته‌ ‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌ به‌و داوایه‌ رازیبێت"‪.‬‬ ‫دانوستانیان تێنه‌په‌ڕاندوه‌و پێكهێنانی‌ ‌وه‌زاره‌ت‌و ‌وه‌زی���ر ک���راوه‌‌و ‌وه‌زیر خۆی ‌وته‌بێژه‌ک���ه‌ی ‌وه‌زاره‌ت���ی کاره‌ب���ا ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ب‬ ‫ه‬ ‫‌كت‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ئه‌ندامێك���ی‌‬ ‫گرێبه‌س���ته‌ بۆ ماوه‌ی ‪ 15‬ساڵه‌‪ .‬له‌الیه‌ن‬ ‫كابین���ه‌ی‌ نوێی���ان خس���تۆته‌ ن���او ئیمزایکردوه"‪.‬‬ ‫كوردستان‬ ‫سیاسی‌ یه‌كێتی‌ نیشتیمانی‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌که‌ی ئاوێنه‌ هێم���ا بۆ ئه‌و‌ه خۆیش���یه‌وه‌ په‌رله‌مانتاری کوردس���تان‪،‬‬ ‫كه‌ نه‌یویس���ت ناوی‌ بهێنرێت بۆ ئاوێنه‌ چاره‌نوسێكی‌ نادیاره‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌کات ک���ه‌ گرێبه‌س���تی دووه‌می���ان بۆ عه‌ل���ی حه‌مه ‌س���اڵح ئاماژه‌ ب���ۆ ئه‌و‌ه‬

‫له‌الی���ه‌ن خۆیه‌وه‌ س���ه‌عدی‌ پیره‌‬ ‫پێیوایه‌‪ ،‬بوونی دوو جێگر كێشه‌یه‌كی‬ ‫ئه‌وت���ۆ نی���ه‌‌و ده‌توانرێ���ت بكرێن���ه‌‌‬ ‫جێگری یه‌ك��� ‌هم‌و جێگ���ری دووه‌م‪،‬‬ ‫‌وتیش���ی‪" ،‬به‌رپرس���یاره‌تی له‌باش‌و‬ ‫خراپ���ی‪ ،‬ده‌كه‌وێته‌ ئه‌س���تۆی كۆی‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌"‪.‬‬ ‫هاوكات گۆران ئازاد په‌رله‌مانتاری‬ ‫خولی تازه‌و ئه‌ندامی لیژنه‌ی یاسایی‬ ‫له‌خولی س���ێیه‌م‪ ،‬له‌ب���اره‌ی بوونی‬ ‫دوو جێگره‌وه‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‪،‬‬ ‫" ئ���ه‌و هه‌ن���گاوه‌ به‌های پۆس���ته‌كه‌‬ ‫كه‌مده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و پۆس���ته‌‬ ‫بابه‌تی س���ه‌ره‌كی دانوس���تانه‌كانه‌‪،‬‬ ‫كاتێ���ك دابه‌ش ده‌بێت بۆ دوو حزب‪،‬‬ ‫به‌های جاران���ی نامێنێت‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی كاریگه‌ری له‌سه‌ر پۆسته‌كانی‬ ‫تری‌وه‌زاره‌ته‌كان ده‌بێت"‪.‬‬ ‫د‪ .‬ده‌رباز محه‌مه‌د‪ ،‬ئه‌ندامی‌ ژوری‬ ‫توێژین���ه‌وه‌ی سیاس���ی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گ���ۆڕان جه‌ختی له‌س���ه‌ر ‌وه‌رگرتنی‬

‫پۆس���تی جێگری حكومه‌ت كرده‌وه‌‌و‬ ‫‌وتی "بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان خاوه‌نی‬ ‫به‌رنامه‌یك���ی سیاس���یه‌‌و پێیوای���ه‌‬ ‫ئ���ه‌و به‌رنامه‌ی���ه‌ له‌ن���او حكوم���ه‌ت‬ ‫جێبه‌ج���ێ ده‌بێت‪ ،‬بۆی���ه‌ پێداگیری‬ ‫له‌س���ه‌ر‌وه‌رگرتنی ده‌كات"‪ ،‬له‌باره‌ی‬ ‫سه‌رۆكی په‌رله‌مانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ك���ه ‌‌وتی‪" ،‬بوونم���ان له‌ناو‬ ‫حكومه‌ت مانای چۆڵكردنی په‌رله‌مان‬ ‫نیه‌‌و له‌سه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌ی ئه‌ندامێكمان‬ ‫به‌رده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ جگ���ه‌ له‌وه‌ی‬ ‫له‌داڕش���تنی یاس���اكان‌و چاودێری���ی‬ ‫حكومه‌تی���ش به‌قورس���ایی خۆمان‪،‬‬ ‫كه‌ فراكس���یۆنی دووه‌مین‪ ،‬به‌ش���دار‬ ‫ده‌بین"‪.‬‬ ‫ماوه‌ی‌ زیاتر له‌ ‪ 4‬مانگه‌ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هێشتا الیه‌نه‌ براوه‌كان نه‌گه‌یشتونه‌ته‌‬ ‫رێكه‌وتنێك���ی‌ هاوبه‌ش بۆ پێكهێنانی‌‬ ‫كابینه‌ی‌ نوێ‪.‬‬

‫"گرێبه‌ستی‌‌وێستگه‌یه‌کی کاره‌با له‌ماڵی به‌ڵێنده‌رێک ئیمزاده‌کرێت"‬ ‫ده‌کات که‌ کێش���ه‌ک ‌ه له‌وه‌دای ‌ه له‌هه‌رێمی‬ ‫کوردس���تاندا هی���چ کۆمپانیایه‌کی دیک ‌ه‬ ‫نیی���ه‌ بتوانێت ئ���ه‌و کار‌ه بکات‌و ده‌ڵێت‬ ‫"به‌گوێ���ره‌ی گرێبه‌س���ته‌ک ‌ه ئه‌گ���ه‌ر ئه‌و‬ ‫کاره‌بایه‌ی ئ���ه‌و کۆمپانیای���ه‌ به‌رهه‌می‬ ‫ده‌هێنێ���ت‪ ،‬حکوم���ه‌ت پێویس���تی پێ ‌ی‬ ‫نه‌بوو له‌و ماوه‌یه‌دا‪ ،‬ئه‌وا ئه‌و کۆمپانیای ‌ه‬ ‫ده‌بێت هه‌ر پاره‌ی پێبدرێت‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه‬ ‫له‌وه‌ ک���ه‌ له‌کاتێکدا حکومه‌ت کاره‌با له‌و‬ ‫کۆمپانیای���ه‌ ده‌کڕێت ده‌بێت گاز‌و به‌نزین‬ ‫بۆ ئه‌و‌وێستگانه‌ دابین بکات"‪.‬‬ ‫هاوكات به‌گوێ���ره‌ی ئه‌و گرێبه‌س���ت ‌ه‬ ‫حکومه‌ت���ی هه‌رێم ناتوانێت گرێبه‌س���ت‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هی���چ کۆمپانیایه‌ک���ی دیک���ه‌دا‬ ‫ئیمزابکات بۆ‌وه‌به‌رهێنانی‌وزه‌ی کاره‌با‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌ماس گڵۆباڵ ک ‌ه‌وه‌زاره‌تی کاره‌با‌و‬ ‫حکومه‌تی هه‌رێم پاڵپشتیه‌کی ته‌واوی ئه‌و‬ ‫کۆمپانیای ‌ه ده‌که‌ن‪ ،‬له‌کاتێکدا که‌ پارێزگای‬ ‫که‌رک���وک کاره‌با له‌و کۆمپانیای ‌ه ده‌کرێت‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌ ده‌بێ���ت گازوائیل���ی ئه‌و‬ ‫کاره‌بایه‌ش هه‌ر حکومه‌تی هه‌رێم دابینی‬ ‫بکات‌و به‌وته‌ی س���ه‌رچاوه‌ ش���اره‌زاکه‌ی‬ ‫ب���واری کاره‌ب���ا "ئه‌م���ه‌ قۆرخکاریه‌کی‬ ‫گه‌وره‌یه‌‌و به‌کارهێنانی حکومه‌ته‌ له‌پێناو‬ ‫ته‌نها یه‌ک کۆمپانیادا"‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫"ئه‌گه‌ر كۆنگره‌ نه‌به‌سترێت‪ ،‬به‌پێی‌ په‌یڕه‌و ‌ی ناوخۆ‬ ‫ئه‌م سه‌ركردایه‌تیه‌ی‌ ئێستای‌ یه‌كێتی‌ شه‌رعیه‌ت ‌ی نامێنێ‌"‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫وته‌بێژی‌ فه‌رمی‌ كۆمسیۆنی‌ بااڵی‌‬ ‫ئاماده‌كاری‌ كۆنگره‌ی‌ چواره‌می‌ یه‌كێتی‌‬ ‫د‪.‬یوسف گۆران‪ ،‬له‌م چاوپێكه‌وتنه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌دا ئه‌وه‌ ئاشكرا ده‌كات‌و ده‌ڵێت‬ ‫"له‌كاتێكدا كه‌ ته‌نها سێ‌ رۆژی‌ ماوه‌ بۆ‬ ‫واده‌ی‌ دیاریكراوی‌ به‌ستنی‌ كۆنگره‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫له‌‪ %30‬ئاماده‌كاریه‌كانی‌ ته‌واوكراوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬واده‌ی‌ به‌ستنی‌ كۆنگره‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫چه‌ند رۆژێكی‌ ماوه‌‪ ،‬ئایا كۆنگره‌ ده‌به‌سترێت‬ ‫یان نا؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گۆران‪ :‬ئێمه‌ وه‌ك كۆمسیۆنی‌‬ ‫ب���ااڵی‌ ئام���اده‌كاری‌ كۆنگ���ره‌ هه‌م���وو‬ ‫كاره‌كانمان به‌ئاراستی‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ كۆنگره‌ی‌‬ ‫له‌كاتی‌ خۆیدا بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم وتوش���مانه‌ كه‌‬ ‫كێش���ه‌ی‌ كاتمان هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ پێشتر كه‌‬ ‫كۆنگره‌ كراوه‌ لیژنه‌كان پێش ش���ه‌ش مانگ‬ ‫ئاماده‌كارییان كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مجاره‌‪ ،‬كه‌متر‬ ‫له‌س���ێ‌ مانگ كاتمان به‌ده‌س���ته‌وه‌ بوو بۆ‬ ‫ئاماده‌كارییه‌كان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌واته‌ ده‌توانین بڵێین كۆنگره‌كه‌‬ ‫له‌كاتی‌ خۆیدا ناكرێت؟‬ ‫د‪.‬یوسف گۆران‪ :‬ده‌توانین بڵێین ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر كاره‌كان���ی‌ ئاماده‌كاریی‌ ته‌واو‬ ‫نه‌بێ���ت‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌وكات���ه‌ نه‌توانین له‌كاتی‌‬ ‫دیاریكراوی‌ خۆیدا بیكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌واته‌ كۆنگ���ره‌ی‌ رۆژی‌ هه‌ینی‌‬ ‫داهاتو نابه‌سترێ‌؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گۆران‪ :‬من ناتوانم ئه‌وه‌ بڵێم‪،‬‬ ‫چونكه‌ چ���وار رۆژمان له‌به‌رده‌م���دا ماوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ ئه‌وه‌ش هه‌یه‌ زۆرێك له‌كاره‌كان له‌و‬ ‫ماوه‌یه‌دا بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باش���ه‌ له‌ماوه‌ی‌ ئه‌م چوار رۆژه‌دا‬ ‫ئه‌و هه‌موو كاره‌ ده‌كرێت كه‌ ماوه‌؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گۆران‪ :‬نایش���ارمه‌وه‌ له‌روی‌‬ ‫مه‌نتیق‌و واقعیش���ه‌وه‌ به‌ستنی‌ كۆنگره‌ له‌و‬ ‫كاته‌دا قورسه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ هه‌ر به‌و هیوایه‌ین‬ ‫كه‌ بتوانین له‌كاتی‌ خۆیدا بیكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و ئاماده‌كارییانه‌ی‌ تا ئێستا بۆ‬ ‫به‌ستنی‌ كۆنگره‌كه‌ كراون‪ ،‬چین؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گ���ۆران‪ :‬س���ێ‌ له‌لیژن���ه‌كان‬ ‫به‌ته‌واوه‌ت���ی‌ كاره‌كانی‌ خۆی���ان كردوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫بریتین له‌لیژنه‌كانی‌ راگه‌یاندن‌و په‌ره‌پێدانی‌‬ ‫كادران‌و لیژن���ه‌ی‌ حكومه‌تی���ش خه‌ریك���ی‌‬ ‫داڕشتنه‌وه‌ی‌ كۆتایی‌ راپۆرته‌كه‌یانن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬كه‌وات���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر به‌رێ���ژه‌ی‌‬ ‫س���ه‌دیی‌ دی���اری‌ بكه‌ین له‌س���ه‌دا چه‌ندی‌‬ ‫ئاماده‌كارییه‌كانی‌ به‌ستنی‌ كۆنگره‌ كراوه‌؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گۆران‪ :‬ده‌كرێ���ت بڵێین ته‌نها‬

‫ل���ه‌‪ %30‬ئاماده‌كارییه‌كان���ی‌ كۆنگره‌ك���ه‌‬ ‫ته‌واوكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم لیژنه‌كان به‌ش���ێكی‌ زۆر ‌ی‬ ‫كاره‌كانی���ان له‌كۆتاییدای���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌ زۆر‬ ‫سه‌ره‌كییه‌ لیژنه‌ی‌ په‌یڕه‌وی‌ ناوخۆیه‌ كه‌ تا‬ ‫ئێستا كاره‌كانی‌ ته‌واو نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كێ‌ به‌رپرسی‌ ئه‌و لیژنه‌یه‌یه‌؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گ���ۆران‪ :‬د‪.‬ج���وان ئه‌ندامی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ به‌رپرس���یه‌تی‌‪ ،‬ته‌سه‌وریش‬ ‫ناك���ه‌م كه‌مترخه‌میه‌ك���ه‌ ل���ه‌وه‌وه‌ بێ���ت‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئ���ه‌م لیژنه‌یه‌ وه‌ك���و لیژنه‌كانی‌ تر‬ ‫نییه‌‪ ،‬كاتێك���ی‌ زۆری‌ ده‌وێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت كه‌‬ ‫ده‌بێت كاره‌كانی‌ دوای‌ هه‌موو لیژنه‌كانی‌ تر‬ ‫ته‌واوبێت‪ ،‬چونكه‌ هه‌موو راپۆرتی‌ لیژنه‌كانی‌‬ ‫تر ده‌بێت بچنه‌وه‌ بۆ الی‌ ئه‌و لیژنه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬سه‌ره‌تای‌ ئه‌م هه‌فته‌یه‌ دانیشتنێك‬ ‫هه‌بووه‌ له‌نێوان هه‌ریه‌ك له‌كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و‬ ‫هێرۆخان‌و د‪.‬به‌رهه‌م‪ ،‬ب���اس له‌وه‌ ده‌كرێت‬ ‫نه‌گه‌یش���تونه‌ته‌ رێككه‌وتنێ���ك س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌به‌ستنی‌ كۆنگره‌‪ ،‬ئایا ئه‌م كه‌سانه‌ به‌ستن‬ ‫یان نه‌به‌س���تنی‌ كۆنگره‌ دیاری ده‌كه‌ن‪ ،‬یان‬ ‫بڕی���اری‌ پلینیۆم‌و په‌ی���ڕه‌وی‌ ناوخۆ دیاری‌‬ ‫ده‌كات؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گۆران‪ :‬مه‌سه‌له‌ی‌ دیاریكردنی‌‬ ‫كاتی‌ كۆنگره‌ له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ كادره‌ بااڵكانی‌‬ ‫یه‌كێتیدایه‌‪ ،‬كه‌ له‌پلینیۆم بڕیاریان لێداوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بێت‌و گۆڕانكاری‌ له‌و كاته‌دا بكرێت‪،‬‬ ‫هه‌ر ده‌بێ���ت كادره‌ بااڵكان���ی‌ یه‌كێتی‌ ئه‌و‬ ‫بڕیاره‌ بده‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬مه‌به‌ستت له‌كادره‌ بااڵكان كێن؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گ���ۆران‪ :‬ئه‌وانه‌ن ك���ه‌ رۆڵی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كییان هه‌یه‌ له‌به‌س���تنی‌ كۆنگره‌دا‪،‬‬ ‫ئه‌ن���دام مه‌ڵبه‌ن���ده‌كان‪ ،‬به‌رپرس���ی‌‬ ‫مه‌ڵبه‌نده‌كان‪ ،‬ئه‌نجومه‌نه‌كان‌و مه‌كته‌به‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ند‌و سه‌ركردایه‌تی‌ حیزبه‌كه‌‪،‬‬ ‫ده‌كرێت ئه‌وانه‌ بڕیار له‌سه‌ر ئه‌وه‌ بده‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و س���ێ‌ كه‌س���ه‌ی‌ پێشتر ناوم‬ ‫هێنان ده‌س���ه‌اڵتی‌ ئه‌وه‌ی���ان هه‌یه‌ كۆنگره‌‬ ‫دوابخه‌ن؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گۆران‪ :‬كه‌س ل���ه‌و براده‌رانه‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ ئه‌وه‌ی‌ نیی���ه‌‪ ،‬به‌ته‌نها كۆنگره‌‬ ‫دوابخ���ات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌كرێ���ت ئ���ه‌وان وه‌كو‬ ‫ه���ه‌ر كادرێكی‌ تر رۆڵی���ان هه‌بێت یان هه‌ر‬ ‫پێشنیارێكیان هه‌بێت سه‌باره‌ت به‌كۆنگره‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬یه‌كالیینه‌بونه‌وه‌ی‌ به‌س���تنی‌ یان‬ ‫نه‌به‌ستنی‌ كۆنگره‌ له‌كاتێكدا كاتی‌ دیاریكراو‬ ‫چه‌ند رۆژێكی‌ ماوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ مانای‌ ئه‌وه‌ نییه‌‬ ‫ئه‌م حیزبه‌ كاره‌كانی‌ به‌باشی‌ ناڕوات‌و غیابی‌‬ ‫كه‌سی‌ یه‌كه‌می‌ پێوه‌ دیاره‌ كه‌ تاڵه‌بانییه‌؟‬ ‫د‪.‬یوسف گۆران‪ :‬خۆی‌ له‌پلینیۆم جۆرێك‬ ‫له‌په‌له‌ی���ی‌ كرا‪ ،‬ئه‌و په‌له‌یی���ه‌ش ئه‌وه‌نده‌ی‌‬ ‫ئۆباڵه‌ك���ه‌ی‌ ده‌كه‌وێته‌ ئه‌س���تۆی‌ مه‌كته‌بی‌‬

‫نایشارمه‌وه‌ له‌رو ‌ی‬ ‫مه‌نتیق‌و واقعیشه‌وه‌‬ ‫به‌ستنی‌ كۆنگره‌ له‌و‬ ‫كاته‌دا قورسه‬

‫سیاسی‌‌و س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫ناكه‌وێته‌ س���ه‌ر ش���انی‌ ئه‌ندامانی‌ پلینیۆم‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ پێش���ر بڕی���اره‌كان له‌مه‌كته‌ب���ی‌‬ ‫سیاس���ی‌ درابون‪ ،‬له‌پلینیۆم ته‌نها بڕیاره‌كه‌‬ ‫په‌سه‌ندكرا‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر مه‌سه‌له‌كه‌ بڕیارێكی‌‬ ‫هه‌ڵه‌ بوبێت زیاتر س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و مه‌كته‌ب‬ ‫سیاس���ی‌ ئه‌وه‌یان كردوه‌ كه‌ به‌په‌له‌ بڕیاری‌‬ ‫به‌س���تنی‌ كۆنگره‌یاندا له‌كاتێك���دا په‌یڕه‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت ده‌بێ���ت له‌ماوه‌ی‌ ش���ه‌ش مانگدا‬ ‫لیژن���ه‌كان ئاماده‌كاریی‌ بك���ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تیه‌ ته‌نها م���اوه‌ی‌‪ 3‬مانگیان‬ ‫دانابو كه‌ ماوه‌یه‌كی‌ زۆر كه‌مه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬كه‌واته‌ س���ه‌ركردایه‌تیه‌كه‌تان‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌كاتی‌ به‌ستنی‌ كۆنگره‌‪ ،‬بڕیارێكی‌‬ ‫هه‌ڵ ‌هی‌ داوه‌؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گ���ۆران‪ :‬له‌دیاریكردنی‌ كاتی‌‬ ‫‪3‬مانگدا‪ ،‬به‌ڵێ‌ هه‌ڵه‌ بون‪ ،‬ده‌بوایه‌ په‌یوست‬ ‫بونایه‌ به‌په‌یڕه‌وه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئ���ه‌و رێكه‌وتنه‌ی‌ له‌ئێران له‌نێوان‬ ‫چه‌ند سه‌ركرده‌یه‌كی‌ یه‌كێتی‌ كرا‪ ،‬تا چه‌ند‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر به‌س���تنی‌ یان نه‌به‌ستنی‌‬ ‫كۆنگره‌ ده‌بێت؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گۆران‪ :‬پێموانیه‌ ئه‌وه‌ی‌ ئێران‬ ‫كاریگه‌رییه‌ك���ی‌ وه‌ه���ای‌ هه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬

‫كاریگ���ه‌ری‌ زۆری‌ ده‌بێت‪ ،‬له‌س���ه‌ر كۆنگره‌‬ ‫ته‌نها بیر‌وبۆچونی‌ كادرانی‌ یه‌كێتیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬خه‌ڵكی‌ ده‌پرس���ن‪ ،‬باشه‌ بۆچی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تێك���ی‌ دراوس���ێ‌ گرفته‌كانی‌ ناوخۆی‌‬ ‫حیزبێك یه‌كالییبكات���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش دوباره‌‬ ‫مان���ای‌ ئه‌وه‌ نییه‌ ئێوه‌ له‌ئێس���تادا گرفتی‌‬ ‫كه‌سی‌ یه‌كه‌متان هه‌یه‌؟‬ ‫د‪.‬یوسف گۆران‪ :‬ئه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر ناوه‌ڕۆكی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی‌ تاران له‌الیه‌ن راگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌‬ ‫باس���كرا زۆر (ده‌قیق) نه‌ب���وو هه‌ندێكیان‬ ‫ته‌نها دیوێكیان باسكرد‪ ،‬له‌كاتێكدا به‌شێكی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌ت���اران باس���كراوه‌ په‌یوه‌ن���دی‌‬ ‫به‌پێكهێنان���ی‌ كابینه‌ی‌ نوێ���ی‌ حكومه‌ته‌وه‌‬ ‫هه‌بو‪ ،‬به‌اڵم زیاتر میدیاكان باسی‌ ئه‌وه‌یان‬ ‫ك���رد كه‌ گوای���ه‌ رێكه‌وتن ك���راوه‌ له‌نێوان‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬جگ���ه‌ له‌وه‌ ئێران‬ ‫پێش���تریش له‌عێراقدا رۆڵ���ی‌ هه‌بوه‌‪ ،‬به‌م‬ ‫جۆره‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ تاران به‌ش���ێكی‌ كه‌می‌‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ بوه‌ كه‌ ئێران رۆڵێكی‌ دڵس���ۆزانه‌‬ ‫ببینێ‌ له‌پاراستنی‌ ناوماڵی‌ یه‌كێتی‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌كۆنگ���ره‌دا كه‌س���ی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫یه‌كێتی‌ دیاری‌ ده‌كرێت؟‬ ‫د‪.‬یوسف گۆران‪ :‬تا ئێستا هه‌مو الیه‌نه‌كان‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن ك���ه‌ تاڵه‌بانی‌ هه‌ر وه‌كو‬

‫كه‌سی‌ یه‌كه‌می‌ یه‌كێتی‌ ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫قس���ه‌ش له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ ده‌كرێ���ت له‌غیاب ‌ی‬ ‫تاڵه‌بانیدا ك���ێ‌ كاره‌كان راپه‌ڕێنێ‌؟ بۆ ئه‌و‬ ‫به‌مه‌سته‌ چه‌ندین پێش���نیار هه‌ن‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌وانه‌ كه‌س���ێكی‌ جێبه‌جێ���كار هه‌بێت بۆ‬ ‫كاره‌كانی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‌و مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫تا ئێستا قسه‌ له‌س���ه‌ر كه‌سێكی‌ دیاریكراو‬ ‫نه‌كراوه‌‪ ،‬هه‌ندێكی‌ تر پێیانباشه‌ لیژنه‌یه‌كی‌‬ ‫چه‌ند كه‌سی‌ هه‌بێت بۆ راپه‌ڕاندنی‌ كاره‌كان‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ یه‌كالیی‌ ده‌كات���ه‌وه‌ كۆنگره‌‌و‬ ‫كادره‌كان خۆیانن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌ڕای‌ تۆ سیسته‌می‌ هاوسه‌رۆكیی‌‬ ‫بۆ یه‌كێتی‌ گونجاوه‌؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گۆران‪ :‬نه‌خێر سیس���ته‌مێكی‌‬ ‫گونجاو نییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر كۆنگره‌ نه‌به‌س���ترێت‬ ‫مه‌ترسییه‌كانی‌ بۆ سه‌ر یه‌كێت ‌ی چین؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گۆران‪ :‬گه‌وره‌ترین‌و زه‌قترین‬ ‫زیان���ی‌ ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ به‌پێی‌ په‌ی���ڕه‌و ئه‌م‬ ‫سه‌ركردایه‌تیه‌ شه‌رعیه‌تی‌ نامێنێ‌‪ .‬ئه‌گه‌ر تا‬ ‫رۆژی‌ هه‌ینی‌ میكانیزمێكی‌ تر نه‌گیرێته‌ به‌ر‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ ئه‌م شه‌رعیه‌ته‌‪ ،‬به‌پێی‌‬ ‫په‌یڕه‌و به‌و جۆره‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ی‌ به‌س���تنی‌ كۆنگره‌ مه‌ترسی‌‬ ‫نییه‌؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گۆران‪ :‬ئێم���ه‌ دو هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫چاره‌نوسس���ازمان له‌پێش���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنانه‌ش پێویستی‌ به‌یه‌كڕیزیی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌كرێت له‌ئێس���تادا هه‌مو تواناكان بۆ‬ ‫ئ���ه‌و دو هه‌ڵبژاردنه‌ ته‌رخ���ان بكه‌ین‪ ،‬نه‌ك‬ ‫له‌پێن���اوی‌ كۆنگره‌دا‪ ،‬ئاش���كرایه‌ كۆنگره‌ی‌‬ ‫هیچ حیزبێكیش ناتوانێ‌ هه‌مو ئه‌ندامه‌كانی‌‬ ‫وه‌ك یه‌ك ڕازی‌ ب���كات‪ ،‬ره‌نگ ‌ه ببێته‌ هۆی‌‬ ‫زویربونی‌ چه‌ند ك���ه‌س‌و الیه‌نێك‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌زیانی‌ یه‌كێتی‌ ته‌واو ده‌بێت‪ ،‬له‌بیرش���مان‬ ‫نه‌چێ���ت زۆرێ���ك له‌مه‌ڵبه‌ن���ده‌كان داوای‌‬ ‫دواخستنی‌ به‌ستنی‌ كۆنگره‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫كۆنگ���ره‌ بكرێت ئ���ه‌وا دژی‌ ئی���راده‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كادران���ه‌ش ده‌بێت كه‌ ئ���ه‌و داواكارییه‌یان‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چه‌ند له‌مه‌ڵبه‌ن���د‌و مه‌كته‌به‌كان‬ ‫داوای‌ دواخستنی‌ كۆنگره‌ ده‌كه‌ن؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گۆران‪ :‬له‌هه‌ش���ت مه‌كته‌بی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ تا ئێستا چواریان ده‌ڵێن با كۆنگره‌‬ ‫دوابخرێت‪ ،‬له‌‪15‬مه‌ڵبه‌ندیش ‪ 11‬یان هه‌مان‬ ‫داواكارییان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌واته‌ یه‌كێتی‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌تی‌‬ ‫له‌ئێستادا كۆنگر‌هی‌ نه‌به‌سـتێ‌؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گۆران‪ :‬من ناتوانم ئه‌وه‌ بڵێم‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ یه‌كێت���ی‌ له‌كامیاندایه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫سه‌رجه‌م الیه‌نه‌كانی‌ ناو یه‌كێت ‌ی ئه‌و بڕیاره‌‬

‫بده‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌نگۆیه‌ك���ی‌ وا هه‌یه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫كۆنگره‌ نه‌به‌س���ترێت كۆس���ره‌ت ره‌سوڵ‌‌و‬ ‫دكتۆر به‌رهه‌م وازده‌هێنن‪ ،‬به‌بڕوای‌ تۆ شتی‌‬ ‫وا روده‌دات؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گۆران‪ :‬ئه‌وه‌ هه‌ر قسه‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬چونكه‌ هه‌مو یه‌كێتییه‌كان خه‌می‌‬ ‫یه‌كڕیزیی‌ ناوماڵی‌ یه‌كێتییان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌پێی‌ زانیارییه‌كان له‌ئێستادا چه‌ند‬ ‫س���ه‌ركرده‌یه‌كی‌ یه‌كێتی پاره‌‌و ئیمتیازاتی‌‬ ‫وه‌ك ئوتومبێلی‌ پرادۆ ده‌به‌خش���نه‌ به‌شێك‬ ‫له‌ئه‌ندامان���ی‌ كۆنگره‌‪ ،‬ئه‌مه‌ به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫راكێشانیانه‌ به‌الی‌ خۆیاندا؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گ���ۆران‪ :‬ئه‌وه‌ به‌ش���ێك نییه‌‬ ‫له‌كۆنگ���ره‌‪ ،‬چونكه‌ پێش���تریش ئۆتۆمبیل‬ ‫دراوه‌ته‌ چه‌ند كادرێك‪ ،‬ئه‌وه‌ هه‌ر قس���ه‌یه‌و‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر كۆنگره‌ ببه‌سترێت له‌سه‌دا‬ ‫چه‌ندی‌ ئه‌ندامانی‌ كۆنگره‌ به‌ته‌زكیه‌ی‌ حیزبی‌‬ ‫ده‌بن‌و له‌س���ه‌دا چه‌ندیش���یان به‌هه‌ڵبژاردن‬ ‫دیاری‌ ده‌كرێن؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گۆران‪ :‬كه‌س نییه‌ به‌ته‌زكیه‌ی‌‬ ‫حیزبی‌ ب���ڕوات‪ ،‬ب���ه‌اڵم میكانیزمی‌ جیاواز‬ ‫هه‌یه‌ بۆ چون���ه‌ كۆنگره‌‪ ،‬میكانیزمێك هه‌یه‌‬ ‫كه‌ به‌پێی‌ په‌یڕه‌و دانراوه‌و كۆمه‌ڵێك كه‌س‬ ‫ده‌بن���ه‌ ئه‌ن���دام كۆنگ���ره‌‪ ،‬میكانیزمێكیش‬ ‫هه‌یه‌ هه‌ر به‌پێی‌ په‌یڕه‌و ده‌بێت خه‌ڵكانێك‬ ‫هه‌ب���ن به‌هه‌ڵبژاردن بڕۆن‪ ،‬له‌په‌یڕه‌ودا هه‌یه‌‬ ‫كه‌ ئه‌ن���دام مه‌كته‌به‌كان ب���ڕۆن‪ ،‬ئه‌ندامانی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ ناوه‌ند بڕۆن‪ ،‬س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و‬ ‫وه‌زیره‌ كۆنه‌كان‌و س���ه‌ركرادیه‌تیه‌ كۆنه‌كان‬ ‫بڕۆنه‌ كۆنگ���ره‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ته‌زكی���ه‌ی‌ نییه‌و‬ ‫بڕیاری‌ كۆنگر‌هی‌ پێشوتره‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ندامانی‌ كۆنگره‌ ده‌بێت له‌چه‌ند‬ ‫كه‌س زیاتر نه‌بێت؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف گۆران‪ :‬نابێ���ت له‌هه‌زار كه‌س‬ ‫زیاتر بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێش���بینی‌ ده‌كه‌یت به‌ش���ێك‬ ‫له‌سه‌ركرده‌كانی‌ یه‌كێتی‌ له‌كۆنگره‌دا ده‌ست‬ ‫له‌كار بكێشنه‌وه‌؟‬ ‫د‪.‬یوسف گۆران‪ :‬وه‌كو مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫باس له‌شتی‌ وه‌ها نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كۆنگره‌دا‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ هه‌مو گۆڕانكارییه‌ك هه‌ر هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێش���بینی‌ ده‌كه‌یت له‌كۆنگره‌دا‬ ‫گه‌نجه‌ دیاره‌كانی‌ یه‌كێتی‌ بچنه‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫حیزبه‌كه‌ له‌نمونه‌ی‌ قوباد تاڵه‌بانی‌‌و شااڵوی‌‬ ‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و‪ ..‬هتد؟‬ ‫د‪.‬یوسف گۆران‪ :‬وه‌كو ناو‪ ،‬ئه‌وانه‌ به‌ته‌نها‬ ‫گه‌نجی‌ ناو یه‌كێتی‌ نین‪ ،‬خه‌ڵكی‌ تریش هه‌ن‬ ‫كه‌ توانای‌ باشیان هه‌یه‌‪ ،‬پێویستیشه‌ خوێنی‌‬ ‫تازه‌ بچێته‌ سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌ی‌ یه‌كێتیه‌وه‌‪.‬‬

‫ئازادکردنی مه‌حمود سه‌نگاوی ناڕه‌زایی لێده‌که‌وێته‌وه‌‬

‫بکوژه‌که‌ی کاو ‌ه له‌به‌رده‌م دادوه‌ر‪ :‬یه‌کێتییه‌کی عه‌یار ‌ه بیست‌و چوارم‬ ‫ ئا‪ :‬رێنوار نه‌جم‬

‫‌بڕیاری ئازادکردنی مه‌حمود سه‌نگاوی‬ ‫ناڕه‌زایی‌ كه‌سوكاری‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌‌و‬ ‫رۆژنامه‌نوسان‌و چاالكوانانی‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌و‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نن که‌له‌ناڕه‌زایی به‌رده‌وام ده‌بن‬ ‫تا ئه‌و کاته‌ی دادگا بڕیارێکی دادپه‌روه‌رانه‌‬ ‫ده‌دات‪ .‬ئه‌و كه‌سه‌ش كه‌ تائێستا دانی‌‬ ‫ناوه‌ به‌تیرۆركردنی‌ كاوه‌دا له‌به‌رده‌م دادوه‌ر‬ ‫رایگه‌یاندوه‌ كه‌ ئه‌و یه‌کێتییه‌کی عه‌یاره‌‬ ‫بیست‌و چواره‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ماوه‌ی ده‌ستبه‌سه‌رکردنه‌که‌ی‬ ‫ت���ا س���ه‌ره‌تای مانگ���ی ش���وبات له‌الیه‌ن‬ ‫دادگاوه‌ درێژکرابوی���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌فته‌ی‬ ‫پێش���و مه‌حم���ود س���ه‌نگاوی‪ ،‬یه‌كێ���ك‬ ‫له‌تۆمه‌تب���اران به‌تیرۆركردنی‌ رۆژنامه‌نوس‬ ‫کاوه ‌گه‌رمیان���ی‪ ،‬به‌بڕی���اری دادوه‌ر ئازاد‬ ‫ک���را‪ .‬دوای‌ ئازادكردنه‌كه‌ش���ی‌ بڕی���اردرا‬ ‫به‌گۆڕینی ماده‌ی کوشتنی ئه‌و رۆژنامه‌نوسه‬ ‫‌له‌‪406‬ی کوشتنه‌وه‌‪ ،‬بۆ ماده‌ی‌ ‪2‬ی تیرۆرو‬ ‫گواس���تنه‌وه‌ی دۆس���یه‌که ‌له‌پۆلیسه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئاسایش‪.‬‬ ‫ماده‌ی ‪2‬ی تیرۆر بڕگ���ه‌‪ ،2‬ئاماژه‌به‌وه‬ ‫‌ده‌کات که‌ هه‌ر کوش���تنێک مه‌به‌س���ته‌که‌ی‬ ‫سیاسیی یاخود ئایدۆلۆژیی یان ته‌کفیر بێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌به‌تیرۆریس���تیی داده‌نرێت‪ .‬له‌هه‌رێمی‬ ‫کوردستاندا س���زای ‌ماده‌ی ‪406‬ی کوشتن‬ ‫‌یاخود ‪2‬ی تی���رۆر وه‌ک یه‌که‌و هه‌ردوکیان‬ ‫سزاکه‌یان له‌سێداره‌دانه‌‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌گرنگیی‌ ئه‌و بڕیاره‌ش‪ ،‬کاوه‬ ‫‌له‌تیف پارێزه‌ری دۆسیه‌ی‌ تیرۆركردنی‌ كاوه‌‬ ‫گه‌رمیانی‌ ‌به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‪" :‬به‌و بڕیاره‌‬

‫‌دۆس���یه‌که ‌له‌تاوانێکی‌ کوشتنی‌ ئاساییه‌وه‌‬ ‫ب���وه‌ به‌کرده‌وه‌یه‌کی تیرۆریس���تیی‪ ،‬تاوانی‬ ‫تیرۆریستییش هیچ لێخۆشبونێکی نییه‌‪ ،‬جا‬ ‫لێخۆشبونی تایبه‌تی بێت یاخود گشتی"‪.‬‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌کان���ی ئاوێنه ‌بکوژه‌که‌ی‬ ‫کاوه‌‪ ،‬ك���ه‌ تائێس���تا تاك���ه‌ تۆمه‌تب���اره‌‬ ‫دان���ی‌ به‌ئه‌نجامدانی‌ كرده‌وه‌ك���ه‌دا نابێت‪،‬‬ ‫له‌به‌رده‌م دادوه‌ردا ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫"‌له‌به‌ر دو هۆکار کاوه‌م کوش���توه‌‪ ،‬یه‌که‌م‪:‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌کاوه‌ئه‌ندامی حیزبی ش���یوعی‬ ‫ب���وه‌و کاتی خۆی براکانم حیزبی ش���یوعی‬ ‫کوش���تونی‪ .‬دوه‌م‪ :‬من خۆم به‌یه‌کێتییه‌کی‬ ‫عه‌یاره‌بیس���ت‌و چوار ده‌زانم‌و نوسینه‌کانی‬ ‫ئه‌و له‌سه‌ر یه‌کێتی نیش���تمانی کوردستان‬ ‫هۆکارێک���ی تر بوه‌ که‌م���ن تۆڵه‌ی خۆم‌و‬ ‫حیزبه‌که‌می لێ بکه‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫پارێزه‌ره‌که‌ی کاوه‌گه‌رمیانی له‌وباره‌یه‌وه‬ ‫‌ئاشکرای کرد‪" :‬له‌سه‌ره‌تاوه ‌دادوه‌ر حسێن‬ ‫که‌ئیش���ی له‌دۆس���یه‌که‌دا ده‌ک���رد‪ ،‬بڕوای‬ ‫هه‌ب���و که‌ تاوانه‌که‌ به‌و مه‌به‌س���ته‌نه‌کراوه‌‬ ‫که ‌تۆمه‌تباره‌که ‌دانیپێدان���اوه‌‪ ،‬به‌ته‌نهاش‬ ‫خۆی نه‌یکردوه‪ ‌،‬بگره‌خه‌ڵکی تر له‌پش���تی‬ ‫ئه‌م دۆس���یه‌وه‌یه‌ن‌و ده‌بێت لێکۆڵینه‌وه‌کان‬ ‫به‌رده‌وامبن"‪.‬‬ ‫تائێس���تا ئ���ه‌و چه‌ک���ه‌ی بکوژه‌ک���ه‬ ‫‌به‌کاریهێناوه ‌له‌تاوانه‌که‌دا‪ ،‬نه‌دۆزراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫بکوژه‌ک���ه ‌ده‌ڵێ���ت به‌چه‌که‌ک���ه‌ی خ���ۆم‬ ‫تاوانه‌ک���ه‌م ئه‌نجام���داوه‌‌و لێکۆڵینه‌وه‌کانی‬ ‫‌به‌ڵگه‌ی تاوانیش ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌که‌ن که‌ئه‌و‬ ‫قه‌وانانه‌ی له‌شوێنی روداوه‌که‌دۆزراونه‌ته‌وه‬ ‫‌هی چه‌کی‌ بكوژه‌كه‌‌نین‪.‬‬ ‫ئازادکردنی مه‌حمود س���ه‌نگاوی له‌الیه‌ن‬ ‫دادگاوه‌ ناڕه‌زای���ی له‌نێو رۆژنامه‌نوس���ان‌و‬

‫بنه‌ماڵ���ه‌ی کاوه‌گه‌رمیان���ی لێكه‌وت���ه‌وه‌و‬ ‫هه‌ردو نوێنه‌ری‌ سه‌ندیکای رۆژنامه‌نوسان‌و‬ ‫س���ه‌نته‌ری میترۆش له‌لیژنه‌ی به‌دواداچونی‬ ‫که‌یسه‌که ‌کش���انه‌وه‌‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه ‌ره‌حمان‬ ‫غه‌ری���ب‪ ،‬رێکخ���ه‌ری س���ه‌نته‌ری میت���رۆو‬ ‫ئه‌ندامی لیژنه‌که هۆكاری‌ كش���انه‌وه‌یانی‌ بۆ‬ ‫‌ئاوێنه‌ ئاش���كراكردو وتی‌‪" ،‬چونکه‌ئیش���ی‬ ‫لیژنه‌ک���ه‌ئه‌وه‌بو چاودێری���ی بڕیاری دادگا‬ ‫بکات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئیتر بڕیاری دادگا ش���ایانی‬ ‫ئه‌وه‌ نییه‌چاودێری���ی بکرێت دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫تۆماتباره‌که‌یان به‌بێ هیچ ڕونکر‌دنه‌وه‌یه‌ک‬ ‫ئ���ازاد کرد"‪ .‬ره‌حمان ئام���اژه‌ی به‌وه‌دا که‬ ‫‌ب���ه‌رده‌وام ده‌بن له‌ده‌ربڕینی ناڕه‌زاییه‌کان "‬ ‫تا ئه‌و کاته‌ی دادگا بڕیاریی کۆتایی ده‌دات‌و‬ ‫بڕیاره‌ک���ه‌ش به‌دڵی ئێم���ه‌و له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫که‌یسه‌که‌ی کاوه‌ گه‌رمیانی ده‌بێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا رۆژنامه‌ن���وس‪ ،‬که‌مال ره‌ئوف‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‪‌" ،‬نیگه‌رانین که‌دۆسیه‌که‬ ‫‌به‌شێوه‌یه‌کی دادپه‌روه‌رانه ‌به‌ڕێوه‌ ناچێت‪،‬‬ ‫‌ئێستا به‌رپرسیارێتییه‌که‌ الی دادگاکانه‌"‪.‬‬ ‫‌پێش���تر ژماره‌یه‌ك رۆژنامه‌نوسی‌ ئه‌هلی تاوان���ه‌کان بڕیاری���دا به‌پوچه‌ڵکردن���ه‌وه‌ی‬ ‫له‌ش���اری س���لێمانی بڕیاریانداب���و هه‌م���و بڕیاره‌ک���ه‌ی دادگای لێکۆڵین���ه‌وه‌ی که‌الر‪،‬‬ ‫پێنجش���ه‌ممه‌یه‌ک گردبون���ه‌وه‌ بک���ه‌ن تا ئه‌وا جارێکی تر تۆمه‌تباره‌کان ده‌س���تگیر‬ ‫که‌یس���ه‌که‌ یه‌کالیی ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌کرێن���ه‌وه‌و لێکۆڵینه‌وه‌ی���ان له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫که‌مال ره‌ئوف ئاماژه‌ی به‌وه‌کرد که‌شێوازی ده‌کرێت���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر پش���تگیریی له‌بڕیاری‬ ‫فش���اره‌کانیان ده‌گۆڕن‌و " ‌گوشاریش���مان دادگای لێکۆڵین���ه‌وه‌ش ک���رد‪ ،‬ئه‌وان ئازاد‬ ‫دروس���تکردوه‌له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و الیه‌نانه‌ی که‌ ده‌بن‌و تاکه‌ڕێگه‌ ئه‌وه‌یه‌تانه‌ی ئه‌و بڕیاره‬ ‫ده‌یانوس���یت که‌یس���ه‌که‌به‌ئاراس���ته‌یه‌کی ‌بکه‌ین له‌به‌رده‌م دادگای ته‌میزی هه‌ولێر"‪.‬‬ ‫ش���ه‌وی‌ ‪5‬ی‌ كانون���ی‌ یه‌كه‌م���ی‌ ‪،2013‬‬ ‫دادپه‌روه‌رانه‌نه‌چێت به‌ڕێوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر سه‌باره‌ت به‌ئازادکردنی تۆمه‌تباره‌کان‪ ،‬كاوه‌ گه‌رمیانی‌ له‌ن���او ماڵی‌ خۆیان‌و له‌به‌ر‬ ‫‌کاوه ‌له‌تیف رایگه‌یاند‪" ،‬له‌رۆژانی داهاتودا چاوی‌ دایك���ی‌ له‌الیه‌ن چه‌ند كه‌س���ێكه‌وه‌‬ ‫ته‌می���زی بڕی���اری ئازادکردن���ی مه‌حمود درایه‌ به‌ر ده‌ستڕێژ ‌ی گوله‌و پاش گه‌یاندنی‌‬ ‫س���ه‌نگاوی ده‌که‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رهاتو دادگای به‌نه‌خۆشخانه‌ گیانی‌ له‌ده‌ستدا‪ .‬‬

‫تاوانه‌که‌ به‌و‬ ‫مه‌به‌سته‌نه‌کراوه‌‬ ‫که‌تۆمه‌تباره‌که‬ ‫‌دانیپێداناوه‌‬ ‫به‌ته‌نهاش خۆی‬ ‫نه‌یکردوه‬

‫پۆرترێتی شه‌هید کاو ‌ه گه‌رمیانی‬

‫چێنه‌ر عوسمان‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫شه‌به‌ك‪ :‬قه‌تل‌و عام ده‌كرێین‬

‫له‌‪2013‬دا ‪ 500‬شه‌به‌ك له‌موسڵ‌ كوژراون‬

‫ده‌كرێ���ت له‌رێگ���ه‌ی‌ دامه‌زراندنیان���ه‌و‌ه‬ ‫له‌ن���او هێ���زی‌ پێش���مه‌رگه‌و پۆلیس���دا‬ ‫چاره‌س���ه‌رێكیان بۆ بدۆزرێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫نایانه‌وێت بچنه‌ ناو سوپای‌ عێراقه‌وه‌‪.‬‬ ‫غ���ه‌زوان وت���ی‌ "زۆر ده‌مێك���ه‌ ئێمه‌‬ ‫خوازیارین ك���ه‌ راوێژكارێك بۆ كاروباری‌‬ ‫ش���ه‌به‌كه‌كان له‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیران���ی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان دابنرێت‪ ،‬به‌اڵم كه‌س‬ ‫گوێمان لێناگرێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫‌زوان حامد‬ ‫پارتین‬ ‫ غهه‌گه‌ڵ‌‬ ‫هه‌ره‌ زۆری‌ شه‌به‌كه‌كانیش ل‬

‫ پێشمه‌رگه‌یه‌ک له‌سنوری شاری موسڵ‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫شه‌به‌كه‌كان روبه‌روی‌ كوشتارو‬ ‫راگواستنی‌ زۆره‌ملێ‌ بونه‌ته‌وه‌ له‌ناو‬ ‫شاری‌ موسڵدا‪ ،‬ئه‌ندامێكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگای‌ موسڵ‌ ده‌ڵێت "له‌ساڵی‌‬ ‫‪2013‬دا زیاتر له‌‪ 500‬شه‌به‌ك له‌موسڵ‌‬ ‫كوژراون‌و ‪ 700‬ماڵیش ئه‌و شاره‌یان‬ ‫جێهێشتووه‌"‪.‬‬ ‫هه‌فته‌ی‌ رابردو‪ ،‬كاسبكارێكی‌ شه‌به‌ك‬ ‫به‌ناوی‌ عارف حسێن جه‌رجیس له‌بازاڕی‌‬ ‫ئاژه‌اڵن "گه‌راج شیمالی‌ جاران" له‌ناو موسڵ‌‬ ‫كوژرا‪ ،‬شه‌به‌كه‌كان ئۆباڵی‌ كوشتنه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌خه‌نه‌ ئه‌س���تۆی‌ الیه‌نه‌ "تیرۆریس���ته‌‬ ‫تون���دڕه‌وه‌ ئیس�ل�امیه‌كان"‪ ،‬ئه‌ندام���ی‌‬ ‫ش���ه‌به‌كی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ موسڵ‌‬ ‫"غه‌زوان حامد حه‌مید" له‌باڵوكراوه‌یه‌كدا‬ ‫وێڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ داوا له‌الیه‌نه‌ به‌رپرسه‌كان‬ ‫ده‌كات به‌رپرسیاریه‌تی‌ پاراستنی‌ سه‌رو‬ ‫گیانی‌ هاواڵتیانی‌ ش���ه‌به‌ك له‌ناو موسڵدا‬ ‫ئه‌س���تۆ بگ���رن‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیش���دا داوا‬ ‫له‌هه‌موو هاواڵتیانی‌ ش���ه‌به‌ك ده‌كات كه‌‬ ‫ئاگای���ان له‌خۆیان بێت به‌هۆی‌ تێكچونی‌‬ ‫باری‌ ئه‌منیه‌وه‌ له‌و شاره‌دا‪.‬‬ ‫غ���ه‌زوان حامی���د حه‌مید ك���ه‌ خۆی‌‬ ‫به‌نوێن���ه‌ری‌ ش���ه‌به‌ك‌و كاكه‌ییه‌كان���ی‌‬ ‫پارێزگای‌ موس���ڵ‌ ناوده‌بات‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌‬

‫ده‌كات ك���ه‌ له‌‪2006‬ه‌وه‌ تا ئێس���تا زیاتر‬ ‫له‌‪ 12‬هه‌زارو ‪ 997‬ش���ه‌به‌ك له‌پارێزگا ‌‬ ‫ی‬ ‫موسڵدا كوژراون‪ ،‬له‌‪2006‬ه‌وه‌ تا ئێستاش‬ ‫زیاتر له‌‪ 7‬هه‌زار ماڵ‌ ش���اری‌ موس���ڵیان‬ ‫له‌ترس���ی‌ گیانی‌ خۆیان جێهێش���تووه‌‪،‬‬ ‫ناوب���راو له‌په‌یوه‌ندیه‌ك���دا به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ "ته‌نها له‌ساڵی‌ ‪2013‬دا زیاتر‬ ‫له‌‪ 500‬شه‌به‌ك له‌موس���ڵ‌ كوژراون‌و ‪700‬‬ ‫ماڵیش ئه‌و شاره‌یان جێهێشتووه‌"‪.‬‬ ‫ئێستا له‌ڕوی‌ دابه‌شبونی‌ جوگرافییه‌وه‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ شه‌به‌كه‌كان له‌ناحیه‌ی‌ به‌رته‌له‌و‬ ‫قه‌زای‌ حه‌مدانیه‌دا كه‌ ده‌كه‌وێته‌ ده‌شتی‌‬ ‫موسڵه‌وه‌ نیشته‌جێن‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ له‌زۆربه‌ی‌‬ ‫شوێنه‌كاندا له‌گه‌ڵ‌ مه‌سیحیه‌كان تێكه‌ڵن‪،‬‬ ‫به‌اڵم نزیك���ه‌ی‌ ‪ 60‬گون���دی‌ ده‌روبه‌ری‌‬ ‫به‌رته‌له‌و حه‌مدانیه‌ كوردن‪.‬‬ ‫غ���ه‌زوان ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌‬ ‫شه‌به‌كه‌كان له‌چه‌ند عه‌شره‌تێك پێكدێن‬ ‫ك���ه‌‌گه‌وره‌ترینیان "باجه‌الن"‌و "داودی‌"‌و‬ ‫"زه‌نگه‌نه‌"یه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌ڕوی‌ دابه‌شبونی‌‬ ‫ئاینزاشه‌وه‌ شه‌به‌كه‌كان ‪%70‬یان شیعه‌و‬ ‫‪%30‬یان س���وننه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌ی‌ شه‌به‌ك وه‌ك‬ ‫دابونه‌ری���ت له‌كاكه‌ییه‌كان���ه‌وه‌ نزیكین‌و‬ ‫وه‌كو شێوه‌زاریش له‌هه‌ورامیه‌كان"‪.‬‬ ‫ی "ش���ه‌به‌ك ناوی‌ ناوچه‌یه‌ نه‌ك‬ ‫وتیش ‌‬ ‫عه‌شره‌ت‪ ،‬ئێمه‌ هه‌میشه‌ كورد بوین‌و هه‌ر‬ ‫كوردیش ده‌بین‪ ،‬ئێمه‌ له‌كاتی‌ شۆڕش���ی‌‬ ‫ئه‌یلولدا پش���توپه‌نای‌ به‌هێزی‌ ش���ۆڕش‬

‫بوین‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ له‌سه‌رده‌می‌ سه‌دامه‌وه‌ تا‬ ‫ئێستا هه‌میشه‌ به‌عس‌و گروپه‌ توندڕه‌و‌ه‬ ‫ئیس�ل�امیه‌كان به‌رده‌وام فشاریان له‌سه‌ر‬ ‫ئێمه‌یه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ حاش���ا له‌كوردبونی‌‬ ‫خۆمان بكه‌ین"‪.‬‬ ‫غ���ه‌زوان ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌و كوشتارو فشاره‌ گه‌وره‌یه‌ی‌‬ ‫به‌درێژایی‌ له‌س���ه‌ر ش���ه‌به‌كه‌كان بووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وان نه‌یانویس���توه‌ واڵتی‌ خۆیان‬ ‫به‌جێبهێڵن‪ ،‬كه‌ ناوچه‌كه‌یان له‌ده‌ش���تی‌‬ ‫موسڵ‌ ناوچه‌یه‌كی‌ به‌رهه‌مهێنه‌ری‌ به‌پیت‌و‬ ‫به‌ره‌كه‌ته‌ بۆ كشتوكاڵ‌‌و ئاژه‌ڵداری‌‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌ده‌س���ت چه‌ند گرفتێك���ه‌وه‌ گیرۆده‌ن‪،‬‬ ‫له‌پێشیانه‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ هه‌رچه‌نده‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫ده‌ڤه‌ره‌كه‌ی���ان له‌الی���ه‌ن پێش���مه‌رگه‌وه‌‬ ‫ده‌پارێزرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم هێش���تا ژماره‌یه‌ك‬ ‫له‌گونده‌كانیان له‌ژێرده‌س���تی‌ س���وپای‌‬ ‫عێراقدای���ه‌و ئه‌مه‌ش مایه‌ی‌ مه‌ترس���ی‌‌و‬ ‫نیگه‌رانی‌ ئه‌وانه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌و جێگایانه‌دا‬ ‫روبه‌روی‌ كوشت‌و كوشتار ده‌بنه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ زۆربه‌ی‌ هه‌ره‌ زۆری‌ شه‌به‌كه‌كان‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ناوچه‌كانیانن بۆ سه‌ر‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫دوه‌میش���یان ئه‌و هه‌لومه‌رجه‌ ئابوریه‌‬ ‫قورس‌و ناله‌باره‌یه‌ كه‌ ئێستا شه‌به‌كه‌كانی‌‬ ‫تیا ده‌ژین‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ گه‌نجه‌كانیان‪،‬‬ ‫كه‌ زۆربه‌ی‌ ه���ه‌ره‌ زۆری���ان بێكارن‌و‬

‫شه‌به‌كه‌كان‬ ‫له‌چه‌ند عه‌شره‌تێك‬ ‫پێكدێن له‌ڕو ‌ی‬ ‫دابه‌شبون ‌ی‬ ‫ئاینزاشه‌و‌ه‬ ‫‪%70‬یان شیعه‌و‬ ‫‪%30‬یان سوننه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ ‌ی شه‌به‌ك‬ ‫وه‌ك دابونه‌ریت‬ ‫له‌كاكه‌ییه‌كانه‌و‌ه‬ ‫نزیكین‌و وه‌كو‬ ‫شێوه‌زاریش‬ ‫له‌هه‌ورامیه‌كان‬ ‫كه‌چی‌ نه‌ك له‌ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫پارتی‌ شه‌به‌كمان نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌لقه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫موس���ڵ‌‌و حه‌مدانی���ه‌ش كارگێڕێكم���ان‬ ‫نییه‌"‪.‬‬

‫گه‌نجانی‌ یه‌كگرتو له‌بادینان حزبه‌كه‌یان ره‌خنه‌باران ده‌كه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬دیاری خالید‌‬ ‫گه‌نجانی‌ یه‌كگرتو به‌تایبه‌ت له‌ده‌ڤه‌ری‌‬ ‫بادینان ناڕازین له‌كاری‌ سیاسی‌‌و ئه‌دای‌‬ ‫حیزبه‌كه‌یان‌و به‌شێكیان پێیانوایه‌ ئه‌و‬ ‫جۆر‌ه سیاسه‌ته‌ی‌ یه‌كگرتو په‌یڕه‌وی‌‬ ‫ده‌كات‪" ،‬به‌ره‌و الوازیی‌ زیاتری‌ ده‌بات"‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌ده‌ڤه‌ری‌ بادینان‪.‬‬ ‫الوازیی‌ راگه‌یاندنی‌ حیزب‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ راب���ردودا چه‌ندی���ن كادیر ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش���كه‌وتوو راگه‌یان���دكاری‌ یه‌كگرت���و‬ ‫له‌ده‌ڤه‌ری‌ بادینان ‌وازی���ان له‌كاره‌كانیان‬ ‫هێناوه‌و هه‌ندێكی���ان له‌ده‌زگاكانی‌ پارتی‌‬ ‫دیموكرات���ی‌ كوردس���تان كارده‌ك���ه‌ن‌و‬ ‫هه‌ندێك���ی‌ ت���ر په‌یوه‌ندیی���ان ب���ه‌ده‌زگا‬ ‫سه‌ربه‌خۆو ئۆپۆزسیۆنه‌كانه‌وه‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫قاس���م حوسێن‪ ,‬به‌رپرس���ی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ یه‌كگرت���و له‌ده‌ڤه‌ری‌ بادینان‬ ‫ك���ه‌ م���اوه‌ی‌ چه‌ن���د مانگێكه‌ ده‌س���تی‌‬ ‫له‌پۆس���ته‌كه‌ی‌ كێش���اوه‌ته‌وه‌‪ ،‬نیگه‌رانی‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ "گوێی���ان لێناگیرێت‌و رێزی‌‬ ‫ماندوبونی���ان ناگیرێت"‪ .‬ئ���ه‌و بۆ ئاوێنه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪" ،‬راگه‌یاندن���ی‌ یه‌كگرت���و ل���ه‌م‬ ‫ده‌ڤه‌ره‌ له‌ئاستی‌ پێویست نیه‌و كێشه‌كان‬ ‫چاره‌س���ه‌رناكرێن‪ ،‬رۆژنامه‌م���ان هه‌ب���وه‌‬ ‫له‌ب���ه‌ر الوازی���ی‌ دارایی‌‌و په‌راویزخس���تن‬ ‫رامانگرت���وه‌و ه���اوكاری‌ نه‌كراوی���ن"‪.‬‬ ‫قاس���م ئه‌و‌هی‌ ئاش���كراكرد كه‌ به‌شێكی‌‬ ‫زۆر له‌راگه‌یاندكاره‌كانی���ان چونه‌ت���ه‌ ناو‬ ‫ده‌زگاكان���ی‌ ترو به‌دوای‌ ژیانێكی‌ باش���دا‬ ‫ده‌گه‌ڕێن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها هش���یار عابد كه‌ یه‌كێكی‌ تره‌‬ ‫له‌راگه‌یاندن���كاره‌ دیاره‌كان���ی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ له‌ده‌ڤه‌ره‌ك���ه‌‪ ،‬به‌نیگه‌رانیه‌وه‌‬ ‫باس له‌"په‌راوێزخس���تنی‌" راگه‌یاندنه‌كانی‌‬ ‫یه‌كگرتو ده‌كات ‪ .‬ئه‌و‌وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ندین س���اڵ خزمه‌تی‌ یه‌كگرتوو‬ ‫كه‌ناڵی‌ سپێده‌ی‌ كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم گرێبه‌ستی‌‬ ‫كاركردنیان بۆ تازه‌نه‌كردوه‌ته‌وه‌و ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫"یه‌كگرتو‌وازی‌ له‌من هێنا‪ ،‬من‌وازم له‌وان‬ ‫نه‌هێن���ا‪ .‬پێیانوتم ئه‌گه‌ر خێزانت ئه‌چێته‌‬ ‫رووداو ئه‌وا س���ه‌ردانی‌ ئێره‌ مه‌كه‌و دواتر‬

‫له‌‌وتاری‌ براده‌ران ‌‬ ‫ی‬ ‫سلێمانی‌ ناڕازین‌و‬ ‫‌وتاری‌ ئه‌وان زاڵه‌‌و‬ ‫ئه‌وان به‌جۆرێك‬ ‫قسه‌ده‌كه‌ن‌و‬ ‫یه‌كگرتوه‌كانی‌‬ ‫بادینان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫تر كه‌ جۆرێكه‌‬ ‫له‌موجامه‌له ئێستا‬ ‫ئادیایه‌كی‌ رونیان‬ ‫نیه‌و نازانن‬ ‫چییان ده‌وێت‌و‬ ‫چی‌ ده‌كه‌ن‬ ‫عه‌قده‌كه‌یان بۆ تازه‌نه‌كردمه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫نیش���انه‌ی‌ ده‌ركردنه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كۆنفرانسی‌ مه‌ڵبه‌نده‌كان بانگ نه‌كرام"‪.‬‬ ‫هش���یار ئه‌وه‌ش���ی‌ نه‌ش���ارده‌وه‌ ك���ه‌‬ ‫ئ���ه‌و ده‌س���ته‌گه‌نجه‌ی‌‌وه‌ك راوێ���ژكاری‌‬ ‫ئه‌مین���داری‌ یه‌كگرتوو دروس���تكرا جگه‌‬ ‫له‌"دامركاندنه‌وه‌ی‌ توڕه‌یی‌" گه‌نجان هیچتر‬

‫بادینان به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ تر ك���ه‌ جۆرێكه‌‬ ‫له‌موجامه‌ل���ه‌‪ ،‬ئێس���تا ئادیایه‌كی‌ رونیان‬ ‫نیه‌و نازانن چییان ده‌وێت‌و چی‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیش���یه‌وه‌‪ ،‬غازی‌ س���ه‌عید‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كگرتو كه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫ده‌ڤه‌ری‌ بادینان���ه‌‪ ،‬به‌ئاوێن ‌هی‌ راگه‌یاند‪،‬‬ ‫"ئه‌وه‌ ش���تێكی‌ ئاس���اییه‌‪ ،‬ك���ه‌ جۆرێك‬ ‫له‌وتاری‌ جیاواز هه‌بێت له‌نێوان ناوچه‌كان‬ ‫به‌پێی‌ جی���اوازی‌ جوگرافیا‪ ،‬به‌اڵم بڕیاری‌‬ ‫گرنگ له‌مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‌و سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫ده‌رده‌چێت بۆ هه‌موو كوردستان ده‌بێت‌و‬ ‫هیچ كه‌س له‌و بڕیارانه‌ ده‌رناچێت"‪.‬‬

‫نه‌بوو‪ ،‬ئه‌مانه‌ چاره‌س���ه‌ری‌ كێش���ه‌كان‬ ‫ناكات‪.‬‬ ‫هه‌یمه‌ن���ه‌ی‌ كۆن���ه‌كان به‌س���ه‌ر‬ ‫دامه‌زراوه‌كاندا‬ ‫گه‌نجانی‌ یه‌كگرتو له‌بادینان هۆكارێكی‌‬ ‫ت���ری‌ نارازیبونه‌كانی���ان ده‌به‌س���تنه‌وه‌‬ ‫ب���ه‌ "ده‌ستبه‌س���ه‌رداگرتن‌و هه‌یمه‌ن��� ‌هی‌‬ ‫ئه‌ندامه‌ به‌ته‌مه‌نه‌كان‌و چینی‌ پێش���وتری‌‬ ‫یه‌كگرتو به‌سه‌ر دامه‌زراوه‌كانی‌ حزبدا كه‌‬ ‫رێگه‌ناده‌ن گه‌نجان بچنه‌ پێشه‌وه‌"‪ .‬قاسم‬ ‫حس���ێن له‌وباره‌یه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪،‬‬ ‫"ئه‌وه‌ كێش���ه‌یه‌كه‌ له‌زۆربه‌ی‌ حیزبه‌كانی‌‬ ‫كوردس���تان هه‌ب���وو‪ ،‬ب���ه‌اڵم یه‌كگرتوش‬ ‫له‌ژێر كاریگه‌ری‌ گۆڕاندا‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌ده‌ڤه‌ری‌ بادینان توش���ی‌ ئه‌و‬ ‫له‌دوای‌ دروس���تبونی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫حاڵه‌ت���ه‌ بوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش دابڕان���ی‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و گه‌نجه‌كان���ه‌‪ ،‬له‌پرس���ه‌ ‌وه‌ك هێزێك���ی‌ ئۆپۆزس���یۆن‪ ،‬به‌ش���ێك‬ ‫سیاس���یه‌كانی‌ حیزب‌و كوردستان‪ ،‬بۆیه‌ له‌گه‌نج���ان‌و ئه‌ندامان���ی‌ حیزبه‌كان���ی‌ تر‬ ‫كه‌وتنه‌ ژێ���ر كاریگه‌رییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش بوه‌‬ ‫گوێیان لێناگیرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و راگه‌یاندنكاره‌ ده‌ستله‌كاركێشاو‌هی‌ هۆی‌ ئه‌و‌هی‌ هه‌ندێك له‌گه‌نجانی‌ یه‌كگرتو‬ ‫یه‌كگرتو جه‌ختی‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ كرده‌وه‌ بچنه‌ ناو ئ���ه‌و بزوتنه‌وه‌ نوێیه‌وه‌‪ .‬یه‌كێك‬ ‫ك���ه‌ گه‌نجانی‌ یه‌كگرتو‪ ،‬هه‌س���تیان به‌وه‌ له‌گه‌نجه‌ ناڕازییه‌كان��� ‌ی یه‌كگرتو پێیوایه‌‬ ‫كردوه‌ به‌شێك له‌به‌رپرسانی‌ ناوچه‌كه‌ بۆ ‌وازهێنانی‌ به‌شێك له‌گه‌نجانی‌ حیزبه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆیان كارده‌كه‌ن‌و "ئه‌وه‌ی���ان له‌بیرچوه‌ به‌تایبه‌ت له‌بادین���ان‪ ،‬په‌یوه‌ندی‌ به‌وه‌وه‌‬ ‫كه‌ به‌په‌یامێك���ی‌ ئاینی���ه‌وه‌ كارده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ی���ه‌ ك���ه‌ "سیاس���ه‌تێكی‌ رون له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌پێش���تر په‌یمانیان داوه‌ كه‌ حیزبه‌كه‌یانه‌وه‌ نیه‌و نه‌یانتوانیوه‌ به‌باشی‌‬ ‫به‌دڵس���ۆزیی‌ كاربك���ه‌ن‪ ،‬گه‌نجان خۆیان مامه‌ڵه‌كه‌ن له‌گ���ه‌ڵ بارودۆخه‌كه‌دا‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ماندوك���ردو ره‌نج���ی‌ زۆریاندا ب���ه‌اڵم كه‌ ئه‌وان له‌ژێر كاریگه‌ری‌ خیتابی‌ گۆڕاندان‌و‬ ‫پۆستیان‌وه‌رگرت له‌سوچێكه‌وه‌ دائه‌نیشن‌و باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ گۆڕان سیاسه‌تێكی‌‬ ‫خه‌ریكی‌ كاری‌ خۆی���ان‌و بازرگانی‌ بوون‪ ،‬تایبه‌ت به‌خۆی‌ هه‌یه‌‌و تائێستا هێناویه‌تی‌‪،‬‬ ‫ده‌بوایه‌ یه‌كگرتوش به‌و شێوه‌یه‌ بوایه‌ كه‌‬ ‫كاری‌ حیزبیان له‌بیرچوه‌وه‌"‪.‬‬ ‫گه‌نجانی‌ رازیكردایه‌‪ ،‬نه‌ك له‌ژێر كاریگه‌ری‌‬ ‫سیاسه‌تی‌ گۆڕاندا بوایه‌"‪.‬‬ ‫ی جیاواز‬ ‫گوتار ‌‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئ���ه‌و ناڕه‌زاییان���ه‌ی‌ ك���ه‌‬ ‫دابه‌ش���بونی‌ گوتاری‌ سیاس���یی‌ له‌ناو‬ ‫یه‌كگرت���وه‌كان‪ ،‬به‌ش���ێكی‌ ت���ره‌ ل���ه‌و گه‌نجه‌كانی‌ ده‌ڤه‌ری‌ بادینان باسی‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ناره‌زایه‌تیان���ه‌و تا دێت ف���راوان ده‌بێت‪ ،‬ئه‌ندامه‌كه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ پێیوایه‌‬ ‫به‌وپێی���ه‌ی‌ "وت���اری‌ یه‌كگرتوه‌كان���ی‌ "هه‌م���وو حیزبێك جۆرێ���ك له‌ناڕه‌زایه‌تی‌‬ ‫ده‌ڤ���ه‌ری‌ س���لێمانی‌ جیاوات���رو توندتره‌ تێدای���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم یه‌كگرت���و به‌تۆكمه‌یی‌‬ ‫له‌یه‌كگرتوه‌كان���ی‌ ده‌ڤ���ه‌ری‌ بادین���ان‌و ماوه‌ته‌وه‌‌و پێویسته‌ ئه‌ندامه‌كانی‌ مولزه‌م‬ ‫هه‌ولێر"‪ ،‬به‌رپرس���ی‌ راگه‌یاندنی‌ ناوه‌ندی‌ بن به‌سیاسه‌تی‌ حیزبه‌كه‌یانه‌وه‌"‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫یه‌كگرتو له‌بادینان له‌وباره‌یه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ ده‌ڵێ���ت‪" ،‬ئێمه‌ كه‌س���مان ده‌رنه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫راگه‌یاند‪" ،‬له‌‌وتاری‌ براده‌رانی‌ س���لێمانی‌ هه‌م���و گه‌نجێك ئ���ازاده‌ ل���ه‌كام ده‌زگا‬ ‫ناڕازی���ن‌و‌وت���اری‌ ئ���ه‌وان زاڵ���ه‌‌و ئه‌وان ئیش���ده‌كات‌و رێگرنی���ن له‌به‌رده‌میان كه‌‬ ‫به‌جۆرێ���ك قس���ه‌ده‌كه‌ن‌و یه‌كگرتوه‌كانی‌ كاری‌ رۆژنامه‌وانی‌ خۆیان بكه‌ن"‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫ستەمی خۆرهەاڵتی‌و ستەمی خۆرئاوایی‬ ‫«فاشیزم‌وەک سنتێز»‬

‫له‌ڕەخن���ەی خوێندنەوەکانی پێش���تردا بۆ کۆمەڵگای‬ ‫خۆرهەاڵتی کارل ئەوگۆست ڤتفۆگڵ‪ ،‬مستەفا حیجازی‪،‬‬ ‫داریوشی شایگان‌وەک نمونە‬ ‫ڤتفۆگڵ‌و مانای ستەمی خۆرهەاڵتی‬ ‫«بەشی سێهەم»‬ ‫ئ���ەو جیاوازیی���ەی الی مۆنتس���یکۆ‬ ‫له‌نێوان دیس���پۆتیزم‌و مۆنارشیدا هەیە‪،‬‬ ‫الی ڤتف���ۆگڵ له‌فۆرم���ی ناکۆکی نێوان‬ ‫دیس���ۆپتیزم‌و دەس���ەاڵتی ڕەهاگ���ەرا‬ ‫«ئەبسولوتیزمۆس»دا دەردەکەوێتەوە‪.‬‬ ‫گەرچی س���نوورەکانی ئ���ەم دوو فۆرمە‬ ‫زۆر جیاواز نین‪ ،‬یاخود الی ڤتفۆگڵ هەر‬ ‫زوو «ڕەهاگەرایی» دەشێت‌وەربگەڕێتە‬ ‫س���ەر دیس���پۆتیزم‌و ئۆتۆکراتی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫الی ڤتف���ۆگڵ هەمان تێزی مۆنتس���یکۆ‬ ‫دەردەکەوێت���ەوە کە تێزی بێس���نووری‬ ‫دەسەاڵتە الی دیسپۆتی خۆرهەاڵتی‪ .‬ئەو‬ ‫دەڵێت هەتا بوونی دەستورێکی نوسراو‬ ‫کە بەجۆرێکی سیس���تماتیک نوسرابێت‪،‬‬ ‫نابێت���ە ڕێگ���ر‌و س���نووردانەر له‌بەردەم‬ ‫دەس���ەاڵتی ئۆتۆکرات���دا‪‌،‬واتە هەتا ئەو‬ ‫سنوورانەی ئەمجۆرە دەسەاڵتە بۆ خۆیانی‬ ‫دادەنێن دەیشکێنن‌و ڕەچاوی ناکەن‪‌،‬واتە‬ ‫هەر کاتێک‌ویستیان دەتوانن دەستکاری‬ ‫نۆرمەکان���ی بکەن‌و بیگ���ۆڕن‌و خۆیانی‬ ‫لێ ئ���ازاد بکەن‪ « .‬بڕوان���ە کتێبەکەی‬ ‫ڤتفۆگڵ کە له‌بەشی یەکەمدا ئاماژەمان‬ ‫پێدا‪ :‬ڤتفۆگڵ‪ .‬ستەمی خۆرهەاڵتی‪ .‬ل‪.‬‬ ‫‪ 142‬ـ ‪ .»143‬ڤتف���ۆگڵ‌وەک زۆرب���ەی‬ ‫باس���کارەکانی تر کە لەس���ەر ئابووری‬ ‫خۆرهەاڵت‌و فۆرمی ستەمی خۆرهەاڵتیان‬ ‫نوس���یووە‪ ،‬زۆر پێ لەس���ەر سروشتی‬ ‫سیس���تمەکانی ئاودێری���ی‌و پەیوەندی‬ ‫ئەم سیستمە بەسیستمی موڵکدارییەوە‬ ‫دادەگرێ���ت‪ .‬زاراوەی کۆمەڵ���گای‬ ‫هایدرۆلیکی‌و ئاب���ووری هایدرۆلیکی بۆ‬ ‫‌وەس���فی کۆمەڵگا خۆرهەاڵتییەکان کە‬ ‫تێیدا سیستمی موڵکداری تایبەتی الوازە‬ ‫الی ڤتفۆگڵی���ش جێگایەکی س���ەنتراڵی‬ ‫هەیە‪‌،‬وش���ەی هایدرۆلیک���ی زاراوەیەکە‬ ‫بۆ ‌وەس���فی ئەو کۆمەڵگایانەی کە پتر‬ ‫لەس���ەر ڕووباری گەورەن‪ ،‬کشتوکاڵیان‬ ‫جیاواز له‌ش���ێوازی فیوداڵ���ی ئەوروپی‪،‬‬ ‫لەس���ەر بوونی دەس���ەاڵتێکی سەنتراڵ‬ ‫دام���ەزراوە ک���ە کۆنترۆڵی پرۆس���ەی‬ ‫لێدان���ی ئ���اوەڕۆ‌و دابەش���کردنی ئاو‌و‬ ‫زەوی‌و بەرهەم���ی کش���توکاڵی دەکەن‪.‬‬ ‫ڤتفۆگڵ به‌گشتی سیفەتەکانی دیسپۆتی‬ ‫خۆرهەاڵتی له‌ئاب���وری هایدرۆلیکییەوە‬ ‫‌وەردەگرێ���ت‪ .‬ئەو س���یفەتانەش بریتین‬ ‫له‌بوون���ی «دەوڵەتێکی س���ەنتراڵ» کە‬ ‫دەس���ەاڵتێکی دیکە‌و دژی تێ���دا نییە‪.‬‬ ‫‌واتە دامەزراندنی سیس���تمێک کە تێیدا‬ ‫«توندوتیژیی» له‌سەرەوە‌و له‌سەنتەرەوە‬ ‫ئاڕاستەی بەشەکانی خوارەوە دەکرێت‪.‬‬ ‫دروس���تبوونی ئیدارەیەک���ی مەرکەزی‌و‬ ‫بیرۆکراتییەتێک���ی پل���ەدار کە کەس���ی‬ ‫«دیسپۆت» له‌س���ەنتەریدایە‪ ،‬دەوڵەت‬ ‫ل���ەم مۆدێل���ەدا له‌ڕێگای سیس���تمێکی‬ ‫فەرمانبەری���ی گ���ەورەوە‌و به‌جۆرێک���ی‬ ‫بیروکراتی توند کۆنترۆڵی هەموو شوێنە‬ ‫دوور دەس���تەکان دەکات‌و کەرەستەشی‬ ‫تی���رۆر‌و ترس���اندنە‪ ،‬لەوان���ەش گرنگتر‬ ‫ئەوەی���ە ک���ە دروس���تبوونی چینێکی‬ ‫چەوس���ێنەر‌و بااڵدەس���ت ل���ه‌دەرەوەی‬ ‫دەوڵ���ەت کارێک���ی س���ەخت دەبێ���ت‪،‬‬ ‫یاخ���ود گ���ەر هەش���بێت چینێکی زۆر‬ ‫الواز‌و بێکاراکتەرە‪ ،‬کە خودی دیسپۆت‬ ‫له‌کەس���ی خۆی���دا کورتیدەکاتەوە‪ .‬لەم‬ ‫مۆدێل���ەدا تەنیا دەوڵەت دەتوانێت کارە‬ ‫کۆمەاڵیەتیی���ە گرنگ���ەکان بکات‪‌،‬وەک‬ ‫دروستکردنی بەربەس���ت‌و کۆکردنەوەی‬ ‫ئ���او‌و خۆتەیارک���ردن ب���ۆ ‌وەرزەکانی‬ ‫‌وش���کی‌و بێبارانی‪ .‬دەوڵ���ەت بەرامبەر‬ ‫ب���ەم کاران���ەی باج‌و س���ەرانەیەکی زۆر‬ ‫دەخاتە سەر هەموو هێزە کۆمەاڵیەتییە‬ ‫بندەس���تەکان‪ ،‬به‌کورت���ی ئ���ەم فۆرمە‬ ‫له‌دەوڵەتی دیکتاتۆریی کە دیکتاتۆرێک‬ ‫له‌سەرەوە حاکمە‌و هەموو دەسەاڵتەکانی‬ ‫له‌دەس���تدایە‌و دەزگایەک���ی بیروکراتی‬ ‫گەورەی هەیە کە کۆمەڵگای بەجۆرێکی‬ ‫س���ەنترالیزەکراو ب���ۆ دەب���ات بەڕێوە‪،‬‬ ‫فۆرمێک���ە ڕیش���ەکانی له‌کۆمەڵگاکانی‬ ‫ئێم���ەدا دەگەڕێتەوە بۆ هەزاران س���اڵ‪،‬‬

‫ئابووری نەوت‬ ‫فۆرمێکی نوێی‬ ‫دەسەاڵتی له‌خۆرهەاڵت‬ ‫نەهێناوە کە نامۆ‌و‬ ‫نەناسراو بێت‪،‬‬ ‫بەڵکو تەنیا له‌ڕێگای‬ ‫خوێندنەوەی پەیوەندی‬ ‫فۆرمی کالسیکی‬ ‫ستەمی ئاسیاویی‌و‬ ‫فۆرمی مۆدێرنەدا‬ ‫دەکرێت خەسڵەتەکانی‬ ‫دەستنیشان بکەین‬ ‫ئەم���ە مۆدێلێکی نوێ نیی���ە‪ ،‬مۆدێلێک‬ ‫نییە لەگەڵ دەوڵەت���ی نەوتیدا هاتبێتە‬ ‫مەیدان‪ ،‬یان مۆدێل���ی حوکمڕانێک بێت‬ ‫تازە لەم ناوچەیەدا س���ەریهەڵدابێت‪ ،‬تا‬ ‫بیگێڕینەوە بۆ مێ���ژووی نوێ‌و ‌وابزانین‬ ‫له‌فۆرم���ی دەوڵەتێ���ک له‌دەوڵەتەکانی‬ ‫ناوچەک���ەوە‌وەرگیراوە‪ ،‬یان دیاردەیەکە‬ ‫تازە دۆزرابێتەوە‌و چاوەڕوانی ئەوە بێت‬ ‫ئێم���ە ناویبنێی���ن‪ .‬دەوڵەتی نوێ خۆی‬ ‫درێژکراوەی فۆرمی ئابوری هایدرۆلیکییە‪،‬‬ ‫درێژک���راوەی دەوڵەت���ە دێرینەکانە کە‬ ‫به‌ش���ێوازی «س���تەمی خۆرهەاڵت���ی»‬ ‫حاکمییەتیان بردۆتە ڕێگاوە‪ ،‬گەر جاران‬ ‫کێش���ەی ئاودێری���ی‌و دامەزراندنی پرد‌و‬ ‫دانانی سیستمی دابەشکردنی ئاو بەسەر‬ ‫زەوی‌و زارەکان���دا‪ ،‬ژێرخانی «س���تەمی‬ ‫خۆرهەاڵت���ی»‌و س���ەنترالیزەکردنی‬ ‫دەسەاڵت بووبێت‪ ،‬ئەوا ئەمڕۆ نەوت ئەو‬ ‫ژێرخانە دروستدەکات‪ .‬لێرەوە گواستنەوە‬ ‫له‌«ئابووری هایدرۆلیکییەوە» بۆ ئابووری‬ ‫«نەوت» دابڕانێکی ڕیشەیی‌و ڕادیکالی‬ ‫تێدا نییە‪ .‬نەوت به‌تەنیا دروس���تکەری‬ ‫فۆرمی دەوڵەتە نوێکانی ئێمە نییە‪ ،‬ئەم‬ ‫فۆرمە له‌لێکدانی چەند فاکتەری ئاڵۆزەوە‬ ‫دروس���تدەبێت‌و گێڕان���ەوەی ب���ۆ یەک‬ ‫رەگەز‪ ،‬بەرەو تەفس���یرێکی میکانیکی‌و‬ ‫ساویلکانەمان دەبات‌و ڕێگای هەر باسێکی‬ ‫ئەرکیۆلۆژیمان لێدەگرێت بۆ تێگەیشتن‬ ‫له‌دونی���ای ئێمە‪ .‬دەوڵەت���ی دیکتاتۆر‌و‬ ‫بیروکراتی ن���وێ به‌هەموو توانا گەورە‌و‬ ‫هێ���زە ناوەکییەکەی���ەوە بۆ‌وێرانکردن‌و‬ ‫توندوتیژی���ی‪ ،‬گواس���تنەوەیەکی قووڵی‬ ‫چۆنایەتی له‌فۆرمی دەس���ەاڵتدا دروست‬ ‫ناکات‪‌.‬واتە ئەم فۆرمەی ئێس���تا‪ ،‬هێزی‬ ‫نیی���ە له‌دیس���پۆتیزمەوە بمانگوازێتەوە‬ ‫ب���ۆ دیموکراس���ییەت‪ ،‬به‌پێچەوان���ەوە‬ ‫لێکدان���ی لەگ���ەڵ مۆدێرن���ەدا هەم���وو‬ ‫ئەگ���ەرە فاشیس���تییەکانی ن���اوەوەی‬ ‫دەتەقێنێتەوە‪ .‬ئابووری نەوت فۆرمێکی‬ ‫نوێی دەس���ەاڵتی له‌خۆرهەاڵت نەهێناوە‬ ‫کە نامۆ‌و نەناس���راو بێ���ت‪ ،‬بەڵکو تەنیا‬ ‫له‌ڕێگای خوێندنەوەی پەیوەندی فۆرمی‬ ‫کالس���یکی ستەمی ئاس���یاویی‌و فۆرمی‬ ‫مۆدێرن���ەدا دەکرێ���ت خەس���ڵەتەکانی‬ ‫دەستنیش���ان بکەین‪ .‬ئ���ەم دیاردانەی‬ ‫لەم فۆرمەش���دا دەیبینین‪ ،‬تایبەت نین‬ ‫به‌مۆدێڵێک له‌کوێت‌و س���عودیە‌و قەتەر‬ ‫یان عێراق‌و میس���ر س���ەریانهەڵدابێت‪،‬‬ ‫بەڵکو دیاردەگەلێکن ق���ووڵ به‌مێژووی‬ ‫کۆمەڵگا خۆرهەاڵتییەکانەوە نوس���اون‪.‬‬ ‫فۆرمی دەوڵەتی س���ەنتراڵ‌و بیروکراتی‬ ‫به‌بوونی حاکمێکی زۆردارەوە‬

‫»»‪19‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫ویكیلیكس ئه‌و "نه‌خۆشییه‌ درێژخایه‌نانه‌" ئاشكرا ده‌كات كه‌ به‌رۆكی‌ یه‌كێتی‌ به‌رناده‌ن‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ بگرێت كه‌ یه‌كێتی‌ بیه‌وێت‬ ‫پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌ نوێ رابگه‌یه‌نرێت‪،‬‬ ‫ئینجا سه‌رنج بخاته‌سه‌ر به‌رنامه‌و كاری‌‬ ‫حزب���ی‌‪ .‬هه‌روه‌ها ئ���ه‌وه‌ش ده‌رده‌خات‬ ‫ك���ه‌ ملمالنێ‌ ب���ۆ به‌دیهێنان���ی‌ بااڵنس‬ ‫له‌نێوان یه‌كێتی‌‌و پارت���ی‌ له‌به‌ركه‌وتی‌‬ ‫پۆس���ته‌كانی‌ حكومه‌تدا‌و نیگه‌رانیه‌كان‬ ‫له‌باره‌ی‌ ناكۆكیه‌ ناوخۆیه‌كانی‌ یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌وه‌ ئاڵۆزترین كه‌ پێش ئه‌و واده‌یه‌ی‌‬ ‫ب���ۆ به‌س���تنی‌ كۆنگ���ره‌ دیاریك���راوه‌‬ ‫چاره‌سه‌ربكرێن"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌ ناو به‌ڵگه‌نامه‌كه‌‪،‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌ نوێدا‪،‬‬ ‫یه‌كێتی‌ خواس���تی‌ له‌س���ه‌ر وه‌زاره‌تی‌‬ ‫س���امانه‌ سروش���تیه‌كان ب���وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ه���ۆی‌ پێداگری‌ پارتی���ه‌وه‌ ناچاربوه‌‬ ‫ده‌س���تبه‌رداری‌ بێت‪" ،‬دانوستانه‌كانی‌‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ له‌باره‌ی‌ وه‌زاره‌ته‌كانی‌‬ ‫س���امانه‌ سروش���تیه‌كان‌و دارایی���ه‌وه‌‬ ‫هێش���تا به‌رده‌وامه‌‌و پارتی‌ خواس���تی‌‬ ‫خ���ۆی‌ ده‌ربڕیوه‌ ب���ۆ وه‌رگرتنی‌ هه‌ردو‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كه‌"‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌یه‌كی‌ نهێنی‌ ویكیلیكس‪،‬‬ ‫هه‌مان ئه‌و "نه‌خۆشی‌"و ئاسته‌نگان ‌ه‬ ‫باسده‌كات كه‌ شه‌ش ساڵ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫به‌رۆكی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌‬ ‫كوردستانی‌ گرتوه‌ته‌وه‌و ئێستاش‬ ‫به‌ده‌ستیانه‌وه‌ ده‌ناڵێنێت‪ ،‬ئه‌وانه‌ش‬ ‫ده‌ردی‌ دواخستنی‌ كۆنگره‌‪ ،‬ملمالنێی‌‬ ‫ناوخۆیی‌‪ ،‬گرفتی‌ جێگره‌وه‌ی‌‬ ‫رابه‌رایه‌تی‌ له‌دوای‌ تاڵه‌بانی‌‌و‬ ‫ناكۆكییه‌كانی‌ له‌گه‌ڵ پارتی‌ له‌سه‌ر‬ ‫پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌ نوێ‌‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ ك���ه‌ مێژوه‌كه‌ی‌ بۆ‬ ‫س���اڵی‌ ‪ ،2008‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌و وێنه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���ت ئاوێن���ه‌ كه‌وتوه‌‪ ،‬ب���اس له‌وه‌‬ ‫ده‌كات‪" ،‬یه‌كێتی‌ كه‌ به‌ده‌ست ملمالنێی‌‬ ‫ناوخۆیی���ه‌وه‌ ده‌ناڵێنێ���ت‌و گرفت���ی‌‬ ‫جێگره‌وه‌ی رابه‌رایه‌تی‌ هه‌یه‌‪ ،‬له‌هه‌وڵی‌‬ ‫دانوس���تانی‌ پێكهێنان���ی‌ كابینه‌یه‌كی‌‬ ‫نوێ���ی‌ حكومه‌ت دایه‌ له‌گه‌ڵ س���ه‌رانی‌‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان‪ .‬هاوكات‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت���ی‌ به‌ده‌س���ت‬ ‫دواخس���تنه‌كانی‌ كۆنگ���ره‌ی‌ خۆی���ه‌وه‌‬ ‫ده‌ناڵێنێ���ت ك���ه‌ ماوه‌یه‌ك���ی‌ درێ���ژه‌‬ ‫چاوه‌ڕوانیه‌تی‌"‪.‬‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كدا له‌گه‌ڵ به‌رپرس���انی‌‬ ‫تیمی‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌ هه‌رێمی‌ ئه‌مریكا‪،‬‬ ‫به‌رپرسانی‌ یه‌كێتی‌ له‌هه‌ولێرو سلێمانی‌‬ ‫ئاماژه‌یان ب���ه‌وه‌ ك���ردوه‌‪" ،‬كۆنگره‌ی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌‪ ،‬ك���ه‌ له‌بنه‌ڕه‌ت���دا وابڕیاربو‬ ‫له‌كۆتایی‌ س���اڵی‌ ‪ 2007‬س���ازبكرێت‌و‬ ‫دواخ���را بۆ مانگ���ی‌ حوزه‌یرانی‌ ‪،2008‬‬ ‫دیسانه‌وه‌ ئه‌گه‌ری‌ دواخستنی‌ له‌ئارادایه‌‬ ‫بۆ مانگی‌ ئه‌یلول"‪.‬‬ ‫له‌به‌شێكی‌ دیكه‌ی‌ ئه‌و به‌ڵگه‌نامه‌یه‌دا‬ ‫هات���وه‌‪" ،‬كۆنگ���ره‌ هه‌نگاوێكی‌ گرنگ‌و‬ ‫به‌رچاو ده‌بێ���ت بۆ به‌ره‌وپێش���بردنی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌‪ ،‬ئ���ه‌و حزب���ه‌ ده‌یه‌وێ���ت‬ ‫به‌وریایی���ه‌وه‌ لێی‌ نزی���ك بێته‌وه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫دواخس���تانه‌ی‌ كۆنگره‌ ره‌نگ���ه‌ له‌وه‌وه‌‬

‫ده‌قی‌ به‌ڵگه‌نامه‌‪:‬‬ ‫ئای‌ دی‌‪:‬‬ ‫باب���ه‌ت‪ :‬یه‌كێت���ی‌ به‌ترس���ه‌وه‌ هه‌نگاو‬ ‫ده‌نێت‬ ‫س���ه‌رچاوه‌‪ :‬یاڵیۆزخان���ه‌ی‌ ئه‌مری���كا‬ ‫له‌به‌غداد‬ ‫كات‪4 :‬ی‌ مایسی‌ ‪2008‬‬ ‫پۆلێن‪ :‬زۆر تایبه‌ت‬ ‫‪08BAGHDAD1392‬‬

‫پوخته‌‪:‬‬ ‫یه‌كێت���ی‌ نیش���تمانی‌ كوردس���تان‬ ‫كه‌ به‌ده‌س���ت ملمالنێ���ی‌ ناوخۆییه‌وه‌‬ ‫ده‌ناڵێنێ���ت‌و گرفت���ی‌ جێگ���ره‌وه‌ی‬ ‫رابه‌رایه‌تی‌ هه‌یه‌‪ ،‬له‌هه‌وڵی‌ دانوس���تانی‌‬ ‫ی حكومه‌ت‬ ‫پێكهێنانی‌ كابینه‌یه‌كی‌ نوێ ‌‬ ‫دایه‌ له‌گه‌ڵ س���ه‌رانی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬به‌جۆرێك به‌الی‌ هه‌ردوالوه‌‬ ‫جێگ���ه‌ی‌ ره‌زامه‌ن���دی‌ بێ���ت‪ .‬هاوكات‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت���ی‌ به‌ده‌س���ت‬ ‫دواخس���تنه‌كانی‌ كۆنگ���ره‌ی‌ خۆی���ه‌وه‌‬ ‫ده‌ناڵێنێ���ت ك���ه‌ ماوه‌یه‌ك���ی‌ درێ���ژه‌‬ ‫چاوه‌ڕوانیه‌ت���ی‌‪ ،‬له‌كاتێك���دا ئه‌م حزبه‌‬ ‫كارده‌كات بۆئه‌وه‌ی‌ تێڕوانین‌و به‌رنامه‌ی‌‬ ‫كاری‌ خۆی‌ دابڕێژێته‌وه‌ به‌گوێره‌ی‌ ئه‌و‬ ‫واقیعه‌ی‌ له‌ئێستاو قۆناغی‌ دوای‌ سه‌دامدا‬ ‫هاتۆته‌ ئاراوه‌‪ .‬به‌رپرسانی‌ یه‌كێتی‌ داوای‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌وان پێویس���تیان به‌‬ ‫ی سه‌ركرده‌‬ ‫س���ه‌رنج‌و ئاگاداری‌ ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫بااڵكانیانه‌ له‌وانه‌ (ج���ه‌الل تاڵه‌بانی‌‌و‬ ‫به‌رهه‌م ساڵح) كه‌ له‌ئێستادا سه‌رنجیان‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌ندێك مه‌سه‌له‌ی‌ نیشتمانیه‌‪،‬‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ كۆنگ���ره‌ی‌ یه‌كێتی‌ له‌مانگی‌‬ ‫ئه‌یلولدا به‌ڕێوه‌بچێت‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌ هێشتا خه‌ریكی‌‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ واقعی‌ دوای‌ سه‌دامه‌‪:‬‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كدا له‌گه‌ڵ به‌رپرس���انی‌‬ ‫تیم���ی‌ ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌ی‌ هه‌رێم���ی‌‬ ‫ئه‌مریكا له‌ناوه‌ڕاس���تی‌ مانگی‌ نیساندا‪،‬‬ ‫به‌رپرسانی‌ یه‌كێتی‌ له‌هه‌ولێرو سلێمانی‌‬ ‫ئاماژه‌یان به‌وه‌ كرد كۆنگره‌ی‌ یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ له‌بنه‌ڕه‌ت���دا وابڕیارب���و له‌كۆتایی‌‬

‫ ‬ ‫مه‌کته‌بی سیاسی یه‌کێتی نیشتمانی کوردستان ـ هه‌ولێر‬ ‫س���اڵی‌ ‪ 2007‬س���ازبكرێت‌و دواخرا بۆ‬ ‫مانگ���ی‌ حوزه‌یرانی‌ ‪ ،2008‬دیس���انه‌وه‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ری‌ دواخس���تنی‌ له‌ئارادای���ه‌ بۆ‬ ‫مانگی‌ ئه‌یل���ول‪ .‬هه‌ریه‌ك له‌س���ه‌عدی‌‬ ‫پیره‌‪ ،‬به‌رپرس���ی‌ مه‌ڵبه‌ن���دی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌هه‌ولێرو س���ه‌ركۆ مه‌حمود‪ ،‬به‌رپرسی‌‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كان���ی‌ یه‌كێتی‌ له‌س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫ته‌ئكیدی���ان له‌وه‌ ك���رده‌وه‌ كه‌ یه‌كێتی‌‬ ‫پێویس���تی‌ زیاتری‌ به‌ كات���ه‌ بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆنگره‌یه‌كی‌ س���ه‌ركه‌وتو ئه‌نجامبدات‌و‬ ‫ئاماژه‌یان به‌ س���ێ‌ ئاس���ته‌نگ كرد كه‌‬ ‫هۆكاری‌ دواخس���تنه‌كانی‌ كۆنگره‌كه‌ن‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌كیترینیان ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ی سه‌ركرده‌‬ ‫پێویستی‌ به‌ ئاگاداری‌ ته‌واو ‌‬ ‫بااڵكانیه‌ت���ی‌ بۆئه‌وه‌ی‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫كاریگه‌ر ئ���ه‌و ئه‌رك���ه‌ جێبه‌جێبكات‪.‬‬ ‫هه‌ری���ه‌ك له‌جه‌الل تاڵه‌بان���ی‌‌و به‌رهه‌م‬ ‫ئه‌حمه‌د س���اڵح به‌ته‌واوی‌ س���ه‌رنجیان‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌ندێك مه‌سه‌له‌ی‌ نیشتمانیه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك ئاسایش���ی‌ ناوچه‌كان���ی‌ به‌غدادو‬ ‫به‌س���ره‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌ئێس���تادا كاته‌كه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وان گونجاو نیه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرس���انی‌ مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���یی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ خوازیارب���ون له‌پایزی‌ داهاتودا‬ ‫بارودۆخی‌ ئه‌من���ی‌ جێگیری‌ به‌خۆیه‌وه‌‬ ‫ببینێ���ت‪ ،‬به‌اڵم هی���چ گه‌ره‌نتیه‌ك نیه‌‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی‌ س���ه‌ركرده‌كانی‌ یه‌كێت���ی‌‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ چه‌ند مانگی‌ داهاتو ئاماده‌یی‌‬ ‫باشتریان تێدابێت بۆئه‌وه‌ی‌ سه‌رنجیان‬ ‫بخه‌نه‌ س���ه‌ر كاروباره‌كان���ی‌ ناوخۆی‌‬ ‫حزب‪ .‬دوه‌م‪ ،‬له‌دوای‌ س���اڵی‌ ‪2000‬ه‌وه‌‬ ‫ئه‌مه‌ یه‌كه‌مین كۆنگره‌ی‌ یه‌كێتی‌ ده‌بێت‬ ‫ك���ه‌ س���ازبكرێت‌و ئه‌و ئاس���ته‌نگانه‌ی‌‬ ‫روب���ه‌روی‌ ح���زب ده‌بن���ه‌وه‌ وایكردوه‌‬ ‫داڕش���تنه‌وه‌یه‌كی‌ ریش���ه‌یی‌ بكرێت بۆ‬ ‫ئه‌وله‌ویه‌تی‌ كار كه‌ ده‌ركه‌وتوه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫زه‌حمه‌ت���ه‌‪( ،‬تائێس���تاش پالتفۆرمی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ داوای‌ "البردن���ی‌ س���ه‌دام"ی‌‬ ‫كردوه‌ته‌ ئامانجی‌ خۆی‌)‪ .‬ئه‌و لیژنه‌یه‌ی‌‬

‫به‌رپرسه‌ له‌داڕشتنی‌ سیاسه‌تی‌ حزب‌و‬ ‫رێگ���ه‌ی‌ به‌ره‌وپێش���چون‪ ،‬له‌كۆتای���ی‌‬ ‫س���اڵی‌ راب���ردوه‌وه‌و پێ���ش كۆنگ���ره‌‬ ‫له‌ئاماده‌كارییدایه‌ به‌وهیوایه‌ی‌ كۆنگره‌‬ ‫ببێته‌ نه‌یتێكی‌ سیاس���یی‌ ئاسان‌و دوور‬ ‫له‌ملمالنێ‌‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ ،‬به‌رپرسانی‌ یه‌كێتی‌ باسیان‬ ‫له‌وه‌ كرد كه‌ كاتی‌ زیاتریان پێویس���ته‌‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی‌ بتوان���ن ئ���ه‌و ئه‌ندامانه‌ش‬ ‫به‌شداری‌ پێبكه‌ن كه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ ده‌ژین‪.‬‬ ‫گفتوگۆكانی‌ كابینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نوێ‌ خاوو خلیچكن‪:‬‬ ‫پ���اش ح���ه‌وت راپ���ۆرت له‌ب���اره‌ی‌‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌و به‌هێزكردنی‌ وه‌زاره‌ته‌كانی‌‬ ‫حكوم���ه‌ت‪ ،‬حكومه‌تی‌ هه‌رێم ئێس���تا‬ ‫به‌نیازه‌ ناوی‌ وه‌زیره‌كان رابگه‌یه‌نێت بۆ‬ ‫پڕكردنه‌وه‌ی‌ پۆسته‌ دیاریكراوه‌كان‪ .‬ئه‌و‬ ‫راپۆرتانه‌ی‌ یه‌كێتی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ ئه‌م كابینه‌ نوێیه‌دا‪،‬‬ ‫یه‌كێتی‌ ده‌توانێت پۆستی‌ وه‌زاره‌ته‌كانی‌‬ ‫س���امانه‌ سروش���تیه‌كان‪ ،‬ناوخ���ۆ‪،‬‬ ‫په‌روه‌رده‌‪ ،‬ته‌ندروستی‌‪ ،‬كاروباری‌ ئاینی‌‌و‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ وه‌ربگرێت‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان هه‌شت‬ ‫پۆس���ت وه‌رده‌گرێ���ت ك���ه‌ له‌ناویاندا‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ دارایی‌‌و پێش���مه‌رگه‌ هه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌و وه‌زاره‌تانه‌شی‌ ده‌مێننه‌وه‌ بۆ پارته‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنه‌كان داده‌نرێن‪ .‬سه‌عدی‌‬ ‫پیره‌و مه‌حمود ئاماژه‌یان به‌وه‌ كرد كه‌‬ ‫دواین راگه‌یاندن له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌كه‌وێته‌‬ ‫دوه‌مین هه‌فته‌ی‌ مانگ���ی‌ مایس‪ .‬پیره‌‬ ‫رونیكرده‌وه‌ ك���ه‌ كاتێكی‌ زۆر تێپه‌ڕیوه‌‬ ‫بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ ژماره‌ی‌ وه‌زاره‌ته‌كان‬ ‫بۆ چه‌ند وه‌زاره‌تێكی‌ عه‌مه‌لی‌‪.‬‬ ‫دانوستانه‌كانی‌ نێوان یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‬ ‫به‌رده‌وامن بۆ دابه‌ش���كردنی‌ وه‌زاره‌ته‌‬ ‫نوێی���ه‌كان‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا بژارده‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ له‌به‌رده‌مدا ماوه‌ كه‌ كێ‌ باشترینه‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬رێبه‌ر‬

‫به‌الی‌ هه‌ردو حزبه‌وه‌ بۆ وه‌رگرتنی‌ ئه‌و‬ ‫پۆس���تانه‌و كاركردن له‌گ���ه‌ڵ نێچرڤان ‬ ‫بارزانیدا‪ .‬مه‌حمود ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌‬ ‫دانوستانه‌كانی‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كانی‌ س���امانه‌ سروشتیه‌كان‌و‬ ‫داراییه‌وه‌ هێش���تا به‌رده‌وام���ه‌‌و پارتی‌‬ ‫خواستی‌ خۆی‌ ده‌ربڕیوه‌ بۆ وه‌رگرتنی‌‬ ‫هه‌ردو وه‌زاره‌ته‌كه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م دواخستنه‌ی‌ پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌‬ ‫نوێ‌‪ ،‬هۆكاری‌ ئه‌و ناكۆكیه‌ قواڵنه‌ن كه‌‬ ‫له‌ناوخ���ۆی‌ یه‌كێتیدایه‌‪ .‬ئ���ه‌م ناكۆكیه‌‬ ‫وای له‌الیه‌نگرانی‌ جه‌الل تاڵه‌بانی‌ كردوه‌‬ ‫دژی‌ باڵی‌ رفۆرم بوه‌ستنه‌وه‌ كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫نه‌ش���یروان مسته‌فاوه‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫ده‌ك���را‪ .‬ناكۆكی���ه‌كان به‌جۆرێ���ك‬ ‫به‌رزبونه‌ت���ه‌وه‌ كه‌ دزه‌ی���ان كردوه‌ته‌‬ ‫ن���او راگه‌یاندنه‌كان���ه‌وه‌و وای‌ له‌جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانی‌ سكرتێری‌ گشتیی‌ حزب كردوه‌‬ ‫داوای‌ گرتنه‌ب���ه‌ری‌ دیس���پلینی‌ حزبی‌‬ ‫بكات له‌ن���او ئاس���ته‌كانی‌ یه‌كێتی دا‌و‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌كردن له‌هه‌ر ئه‌ندامێكی‌ حزب‬ ‫كه‌ ره‌خنه‌ له‌ئه‌ندامانی‌ دیكه‌ یان حزب‬ ‫بگرێت‪.‬‬

‫دانوستانه‌كان ‌ی‬ ‫نێوان یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌ به‌رده‌وامن‬ ‫بۆ دابه‌شكردنی‌‬ ‫وه‌زاره‌ته‌ نوێیه‌كان‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫بژارده‌ی‌ ئه‌وه‌‬ ‫له‌به‌رده‌مدا ماوه‌ كه‌‬ ‫كێ‌ باشترینه‌ به‌الی‌‬ ‫هه‌ردو حزبه‌وه‌‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی‌ ئه‌و‬ ‫پۆستانه‌و كاركردن‬ ‫له‌گه‌ڵ نێچرڤان‬ ‫بارزانیدا‬

‫كۆمێنت‪:‬‬ ‫كۆنگره‌ هه‌نگاوێك���ی‌ گرنگ‌و به‌رچاو‬ ‫ده‌بێ���ت بۆ به‌ره‌وپێش���بردنی‌ یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫ئه‌و حزبه‌ ده‌یه‌وێ���ت به‌وریاییه‌وه‌ لێی‌‬ ‫نزیك بێته‌وه‌‪ .‬ئه‌م دواخستانه‌ی‌ كۆنگره‌‬ ‫ره‌نگه‌ ل���ه‌وه‌وه‌ س���ه‌رچاوه‌ بگرێت كه‌‬ ‫یه‌كێتی‌ بیه‌وێت پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌ نوێ‬ ‫رابگه‌یه‌نرێت‪ ،‬ئینجا س���ه‌رنج بخاته‌سه‌ر كۆنگ���ره‌ دیاریكراوه‌ چاره‌س���ه‌ربكرێن‪.‬‬ ‫به‌رنامه‌و كاری‌ حزبی‌‪ .‬هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ش به‌ره‌چاوكردن���ی‌ پێش���ینه‌ی‌ بابه‌ته‌كه‌‪،‬‬ ‫ده‌رده‌خات ك���ه‌ ملمالنێ‌ بۆ به‌دیهێنانی‌ جێگرتن���ه‌وه‌ی‌ ج���ه‌الل تاڵه‌بان���ی‌‬ ‫بااڵن���س له‌نێ���وان یه‌كێت���ی‌‌و پارت���ی‌ مه‌سه‌له‌یه‌كه‌ كه‌متر سه‌رنجی‌ گشتیی‌ بۆ‬ ‫ی راكێشاوه‌ به‌به‌راورد به‌ساڵی‌‬ ‫له‌به‌ركه‌وتی‌ پۆس���ته‌كانی‌ حكومه‌تدا‌و الی‌ خۆ ‌‬ ‫نیگه‌رانی���ه‌كان له‌ب���اره‌ی‌ ناكۆكی���ه‌ ‪ ،2007‬كاتێ���ك ته‌ندروس���تی‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫ناوخۆیه‌كان���ی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬له‌وه‌ ئاڵۆزترین تێكچ���و‪ ،‬به‌اڵم هێش���تا گرنگی‌ زیاتری‌‬ ‫كه‌ پێش ئ���ه‌و واده‌یه‌ی‌ بۆ به‌س���تنی‌ هه‌یه‌ له‌بیری‌ الیه‌نگرانی‌ یه‌كێتیدا‪.‬‬

‫سێ ساڵه‌قه‌زای‌ سۆران چاوه‌ڕوانی ئیداره‌ی سه‌ربه‌خۆیه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ به‌رپرسانی پارتی‬ ‫به‌خودی‌ مه‌سعود بارزانیشه‌و‌ه‬ ‫چه‌ندینجار به‌ڵێنی ئه‌وه‌یان به‌خه‌ڵكی‌‬ ‫سۆران داوه‌ كه‌ ناوچه‌كه‌یان بكه‌نه‌‬ ‫ئیداره‌ی سه‌ربه‌خۆ‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫سۆران له‌چاوه‌ڕوانی جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫ئه‌و به‌ڵێنه‌دایه‌و قائیمقامی قه‌زاكه‌ش‬ ‫ده‌ڵێت‪ ،‬پێشتر خواستێكی له‌و جۆره‌‬ ‫هه‌بو‪ ،‬به‌اڵم ئێستا هیچ له‌ئارادا نیه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ك بۆ ئاوێنه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ له‌حاڵه‌تی كردنی س���ۆران‬ ‫به‌ئیداره‌ی س���ه‌ربه‌خۆ‪ ،‬پارتی هه‌ولێر‬ ‫له‌ده‌ستده‌دات‌و ناتوانێت له‌هه‌ڵبژاردندا‬ ‫ئه‌و شاره‌ بباته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌هاواڵتیانی قه‌زای سۆران‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌وان تێناگه‌ن‬ ‫بۆچ���ی تائێس���تا س���ۆران نه‌ك���راوه‌‬ ‫به‌ئیداره‌ی‌ سه‌ربه‌خۆ‪ ،‬له‌م روه‌و هاواڵتی‬ ‫لوقمان عه‌بدواڵ له‌لێدوانێكدا به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند‪" ،‬سۆران له‌رابردودا‌وه‌ك هه‌مو‬ ‫ناوچه‌كانی دیكه‌ی كوردس���تان زوڵم‌و‬ ‫س���ته‌مێكی زۆری به‌ده‌ست به‌عسه‌وه‌‬ ‫بینوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێستا شایسته‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ نه‌ك بكرێت به‌ئیداره‌ی‌ سه‌ربه‌خۆ‪،‬‬

‫قه‌زای سۆران‬ ‫پارت���ی یه‌كالكه‌ره‌وه‌ی���ه‌و به‌هۆی ئه‌م‬ ‫به‌ڵكو هه‌قه‌ بكرێت به‌پارێزگاش"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی ئاگاداریش به‌ئاوێنه‌ی ناوچه‌یه‌وه‌ له‌سنوری پارێزگای هه‌ولێر‬ ‫راگه‌یان���د‪" ،‬گومانێك هه‌یه‌ له‌وه‌ی كه‌ بااڵنسی خۆی پاراستوه‌"‪.‬‬ ‫له‌دواترین هه‌ڵبژاردن���ی په‌رله‌مانی‬ ‫پارتی نه‌یه‌وێت سۆران بكرێت به‌ئیداره‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ چونكه‌ پارتی ترسی‌ ئه‌وه‌ی‌ كوردس���تاندا ك���ه‌ ل���ه‌‪21‬ی‌ ئه‌یلولی‌‬ ‫هه‌یه‌ هه‌ولێر له‌ده‌ستبدات‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‌ ‪ 2013‬ئه‌نجام���درا‪ ،‬پارتی‌ له‌كۆی‌ ‪11‬‬ ‫له‌هه‌م���و هه‌ڵبژاردنه‌كان س���ۆران بۆ كورسیی س���نوری هه‌ولێر‪ ،‬نزیكه‌ی ‪6‬‬

‫پارله‌مانتاریان خه‌ڵكی سنوری‌ سۆران‬ ‫بون‌و ده‌نگێگی زۆری���ان له‌و ناوچه‌ی ‌ه‬ ‫ب���ردوه‌و زۆرب���ه‌ی ده‌نگه‌كانی‌ هه‌ردو‬ ‫قه‌زای س���ۆران‌و مێرگه‌سور بۆ پارتی‬ ‫یه‌كالبونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌میشه‌ پارتی‬ ‫له‌چۆمان‌و ره‌واندز ترسی له‌ده‌رنه‌چون‬ ‫هه‌ی���ه‌و هه‌ڵبژاردن���ی ئه‌مج���اره‌ی‬

‫په‌رله‌مانیش ئه‌مه‌ی سه‌لماند‪.‬‬ ‫له‌كاتێك���دا ك���ه‌ هێش���تا بڕی���اری‬ ‫كردنی س���ۆران به‌ئیداره‌ی‌ سه‌ربه‌خۆ‬ ‫جێبه‌جێنه‌ك���راوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم گروپێ���ك‬ ‫له‌قه‌زاكه‌ دامه‌زراوه‌ بۆ پارێزگاكردنی‪.‬‬ ‫ئیس���ماعیل ئیبراهی���م رۆژنامه‌نوس‌و‬ ‫یه‌كێ���ك له‌ئه‌ندامان���ی گروپه‌ك���ه‌‪،‬‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند‪" ،‬ئێمه‌ ئێس���تا‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی پێكهێنان���ی حكوم ‌هت‌و‬ ‫ده‌ستپێكردنی كۆبونه‌وه‌كانی په‌رله‌مان‬ ‫ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬ئ���ه‌وكات ئێم���ه‌ له‌ڕێگه‌ی‬ ‫نوس���ینگه‌ی په‌رله‌مانی كوردس���تان‬ ‫له‌سۆران‪ ،‬ئه‌و داوایه‌ به‌رزده‌كه‌ینه‌وه‌و‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی‌وه‌اڵم ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫ئه‌گه‌ر‌وه‌اڵمه‌كه‌ ئیجابی نه‌بو‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی‬ ‫ڕێكخراوه‌كان���ی كۆمه‌ڵگ���ه‌ی مه‌ده‌نی‬ ‫هه‌وڵ‌و فش���اره‌كانمان ده‌ستپێده‌كه‌ین‬ ‫بۆ پارێزگاكردنی س���ۆران‌و ده‌ست له‌و‬ ‫خواسته‌مان هه‌ڵناگرین"‪.‬‬ ‫ئیس���ماعیل ئیبراهیم رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫كه‌ پێش���تر ئه‌و به‌ڵێنه‌ به‌دانیشتوانی‬ ‫س���ۆران دراوه‌ كه‌ بكرێت���ه‌ ئیداره‌ی‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ‪ ،‬به‌اڵم تا ئێس���تا به‌هه‌ر‬ ‫بیانویه‌ك���ه‌وه‌ بێ���ت‪ ،‬س���ۆران نه‌بوه‌‬ ‫به‌ئیداره‌ی سه‌ربه‌خۆ‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆی���ه‌وه‌ قائیمقامی قه‌زای‬ ‫س���ۆران‪ ،‬كرمان���ج عزه‌ت ب���ۆ ئاوێنه‌‬

‫ئام���اژه‌ی ب���ه‌وه‌دا كه‌ تائێس���تا هیچ‬ ‫ش���تێك له‌ئارادا نیه‌ بۆ كردنی سۆران‬ ‫به‌ئیداره‌ی سه‌ربه‌خۆ‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌وه‌ی كه‌ پێش���تر به‌ڵێنی‬ ‫ئه‌وه‌ به‌دانیش���توانی س���ۆران دراوه‌و‬ ‫مه‌س���عود بارزان���ی س���ه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫له‌پایزی ‪ ،2011‬ئ���ه‌و به‌ڵێنه‌ی داوه‌و‬ ‫ه���اوكات به‌نوس���راوی فه‌رمیش ئه‌و‬ ‫داوای���ه‌ی له‌حكومه‌ت ك���رد‪ ،‬ناوبراو‬ ‫رونیك���رده‌وه‌ ك���ه‌ "كابین���ه‌ی حه‌وت‬ ‫له‌كردنی سۆران به‌ئیداره‌ی سه‌ربه‌خۆ‬ ‫په‌ش���یمان بوه‌وه‌‪‌،‬وتیان سۆران زیاتر‬ ‫موسته‌حه‌قی پارێزگایه‌ نه‌ك ئیداره‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ"‪.‬‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی ئیداره‌ی س���ه‌ربه‌خۆی‬ ‫س���ۆران ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ س���ه‌رده‌می‬ ‫كابینه‌ی شه‌ش‌و ئه‌وكاته‌ پێشنیارێكی‬ ‫له‌و جۆره‌ كرا‪ ،‬هاوكات تا ئێستا ته‌نیا‬ ‫ناوچه‌كانی‌ رانی���ه‌و گه‌رمیان كراونه‌ته‌‬ ‫ئیداره‌ی سه‌ربه‌خۆ‪.‬‬ ‫ده‌ڤه‌ری سۆران پێكهاتوه‌ له‌قه‌زاكانی‬ ‫سۆران‪ ،‬مێرگه‌سور‪ ،‬ره‌واندز‪ ،‬چۆمان‪.‬‬ ‫ژماره‌ی دانیشتوانی هه‌ر چوار قه‌زاكه‌‬ ‫زیاتر له‌‪ 300‬هه‌زار كه‌س���ه‌‪ .‬س���ۆران‬ ‫له‌س���اڵی ‪1980‬ه‌وه‌ بۆت���ه‌ قه‌زاو ‪120‬‬ ‫كیلۆمه‌ت���ر ده‌كه‌وێته‌ باكوری ش���اری‬ ‫هه‌ولێر‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫پالندانان‪ :‬كورد (‪ )%13.6‬دانیشتوان ‌ی عێراقه‌‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫ی به‌كارده‌هێنرێت‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫پارله‌مانتارێكی‌ كورد‪ :‬ئه‌و ئامار ‌ه ورد نیه‌و بۆ مه‌رام ‌‬ ‫ئه‌بوبه‌كر به‌غدادی‌‬

‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی پالندانان ‌ی عێراق ژماره‌ ‌ی‬ ‫دانیشتوان ب ‌ه سی‌‌و شه‌ش ملیۆن‬ ‫كه‌س‌و هه‌ر س ‌ێ پارێزگاكه‌ ‌ی هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستانیش به‌نزیكه‌ ‌ی پێنج ملیۆن‬ ‫كه‌س ده‌خه‌مڵێنێت‪ ،‬پارله‌مانتارێك ‌ی‬ ‫كوردیش به‌گومان له‌و ئاماره‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫"مه‌رام ‌ی سیاس ‌ی له‌پشته‌"‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ توندبونه‌وه‌ ‌ی ملمالنێكان ‌ی نێوان‬ ‫حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم‌و ناوه‌ند له‌سه‌ر بودجه‌ ‌ی‬ ‫عێ���راق‌و پش���ك ‌ی هه‌رێم ‌ی كوردس���تان‌و‬ ‫هه‌نارده‌كردن��� ‌ی نه‌وت��� ‌ی هه‌رێ���م به‌ره‌و‬ ‫توركی���ا‪ ،‬حكومه‌ت��� ‌ی عێ���راق له‌ڕێگه‌ ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی پالندانانه‌و‌ه ژماره‌ ‌ی دانیشتوان ‌ی‬ ‫هه‌ر س ‌ێ پارێزگاكه‌ ‌ی هه‌رێم ‌ی كوردستان‬ ‫به‌نزیكه‌ ‌ی پێنج ملیۆن كه‌س راده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ك ‌ه ده‌كات ‌ه (‪ )%13‬دانیشتوان ‌ی عێراق‪.‬‬ ‫ل���ه‌دوا ‌ی روخان��� ‌ی رژێم��� ‌ی به‌ع���س‌و‬ ‫له‌س���ه‌رده‌م ‌ی حكومه‌ت ‌ی ئه‌یاد عه‌الوییدا‬ ‫(‪ )....‬پش���ك ‌ی هه‌رێم ‌ی كوردس���تان ب ‌ه‬ ‫(‪ )%17‬ك���ۆ ‌ی بودجه‌ ‌ی عێراق دیاریكرا‪،‬‬ ‫به‌اڵم سااڵن ‌ه ژماره‌یه‌ك له‌پارله‌مانتاران ‌ی‬ ‫عێ���راق داوا ‌ی كه‌مكردن���ه‌وه‌ ‌ی پش���ك ‌ی‬ ‫هه‌رێم ده‌كه‌ن‪ .‬له‌ئێستاشدا دوا ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌ی وه‌زیران��� ‌ی عێ���راق به‌ب��� ‌ێ‬ ‫ره‌زامه‌ند ‌ی وه‌زیر‌ه ك���ورده‌كان بودجه‌ ‌ی‬ ‫(‪ )2014‬په‌سه‌ندكرد‪ ،‬وه‌زاره‌ت ‌ی پالندانان‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت دانیش���توان ‌ی هه‌رێم ناگات ‌ه‬ ‫(‪ )%17‬دانیشتوان ‌ی عێراق‪.‬‬ ‫ده‌زگا ‌ی ناوه‌ن���د ‌ی ئام���ار ‌ی س���ه‌ر‬ ‫به‌وه‌زاره‌ت��� ‌ی پالندانان ‌ی عێراق رایگه‌یاند‬ ‫ژماره‌ ‌ی دانیش���توان ‌ی پارێ���زگا ‌ی هه‌ولێر‬ ‫(‪ )1.749.915‬كه‌س���ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫پارێ���زگا ‌ی س���لێمان ‌ی (‪‌)1.931.561‬و‬ ‫پارێ���زگا ‌ی دهۆكی���ش (‪)1.220.396‬‬ ‫كه‌سه‌‪ .‬له‌كاتێكدا كۆ ‌ی دانیشتوانی‌ عێراق‬ ‫(‪ )36.004.552‬كه‌س���ه‌‪ ،‬وات���ا رێژه‌ ‌ی‬ ‫دانیش���توان ‌ی هه‌رێم ‌ی كوردستان ده‌كات ‌ه‬ ‫(‪ )%13.6‬كۆ ‌ی دانیشتوان ‌ی عێراق‪.‬‬ ‫ئاماره‌ك���ه‌ ‌ی حكومه‌ت��� ‌ی عێ���راق‬ ‫رونیده‌كاته‌وه‌‪ ،‬دانیشتوان ‌ی ئه‌و ناوچانه‌ی‌ ‬ ‫ل���ه‌ڕو ‌ی ئیداریی���ه‌و‌ه س���ه‌ر به‌پارێزگا ‌ی‬ ‫نه‌ین���ه‌وان ك ‌ه بریتی���ن له‌ناوه‌ند ‌ی قه‌زا ‌ی‬ ‫شێخان‌و ناحیه‌ ‌ی زیلكان‌و قه‌زا ‌ی مه‌خمور‬ ‫به‌ته‌واو ‌ی ناحیه‌كانیه‌وه‌‌و ناحیه‌ ‌ی فایده‌ ‌ی‬ ‫س���ه‌ر به‌قه‌زا ‌ی س���مێل نه‌خراونه‌ته‌ سه‌ر‬ ‫ژماره‌ ‌ی دانیش���توان ‌ی هه‌رێم‪ ،‬ئه‌گه‌ر بێتو‬ ‫ژم���اره‌ ‌ی دانیش���توان ‌ی ئ���ه‌و ناوچانه‌ش‬ ‫بخرێن ‌ه س���ه‌ر هه‌رێم ‌ی كوردستان‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ژم���اره‌ ‌ی دانیش���توان ‌ی هه‌رێ���م ده‌بێت ‌ه‬ ‫(‪ )5.209.344‬ك���ه‌س‪ ،‬به‌مه‌ش رێژه‌ ‌ی‬

‫تا ئێستا رێژه‌ی کورد له‌عێراقدا به‌وردی دیارنیه‌ فۆتۆ‪ :‬رێبه‌ر نه‌جم‬ ‫كورد ده‌گات ‌ه (‪ )%14.5‬كۆ ‌ی دانیشتوان ‌ی‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ ‌ی ئ���ه‌و ژماران���ه‌ ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫پالندانان���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ندام��� ‌ی لیژنه‌ ‌ی هه‌رێم‌و‬ ‫پارێ���زگاكان ل��� ‌ه پارله‌مان��� ‌ی عێ���راق‬ ‫پارله‌مانت���ار مه‌هد ‌ی حاج���ی‌‪ ،‬رایگه‌یاند‬ ‫ئاماره‌كان��� ‌ی حكومه‌ت ‌ی عێ���راق له‌باره‌ ‌ی‬ ‫ژماره‌ ‌ی دانیش���توانه‌و‌ه "ورد نیه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ته‌نها پشت ‌ی به‌زانیار ‌ی خه‌ماڵندن به‌ستو‌ه‬ ‫به‌ب ‌ێ ئه‌نجامدان ‌ی س���ه‌رژمێرییه‌ك ‌ی نوێ ‌ی‬ ‫دانیشتوان"‪.‬‬ ‫دوا ‌ی دروس���تكردن ‌ی ده‌وڵه‌ت��� ‌ی عێراق‬ ‫له‌سااڵن ‌ی بیس���ته‌كان ‌ی سه‌ده‌ ‌ی پێشودا‪،‬‬ ‫بڕیاردرا هه‌ر د‌ه ساڵ جارێك سه‌رژمێر ‌ی‬ ‫دانیش���توان ئه‌نجام بدرێ���ت‪ ،‬ئه‌و‌ه بوو‬ ‫له‌س���اڵی‌ (‪)1927‬دا یه‌كه‌م پرۆس���ه‌ ‌ی‬ ‫س���ه‌رژمێر ‌ی ئه‌نجامدرا‪ ،‬به‌دوا ‌ی ئه‌وه‌شدا‬ ‫تا س���اڵ ‌ی (‪ )1987‬پرۆس���ه‌ك ‌ه له‌كات ‌ی‬ ‫خۆی���دا ئه‌نجامدرا‪ ،‬ژماره‌ ‌ی دانیش���توان‬ ‫له‌و ساڵه‌دا (‪ )16‬ملیۆن‌و (‪ )335‬هه‌زار‬ ‫كه‌س بو‪ .‬به‌اڵم له‌و ساڵ ‌ه به‌دواو‌ه تائێستا‬ ‫هیچ پرۆسه‌یه‌ك ‌ی سه‌رتاسه‌ر ‌ی سه‌رژمێر ‌ی‬ ‫دانیشتوان ئه‌نجام نه‌دراوه‌‪.‬‬ ‫س���اڵ ‌ی (‪ )1997‬حكومه‌ت��� ‌ی ئه‌وكات ‌ی‬ ‫عێراق به‌ده‌ر له‌س ‌ێ پارێزگاكه‌ ‌ی هه‌رێم ‌ی‬

‫كوردس���تان‪ ،‬س���ه‌رژمێر ‌ی دانیش���توان ‌ی‬ ‫ئه‌نجامداو ژماره‌ ‌ی دانیش���توان ‌ی به‌(‪)19‬‬ ‫ملیۆن‌و (‪ )184‬ه���ه‌زار كه‌س خه‌ماڵند‪.‬‬ ‫س���اڵ ‌ی (‪ )2003‬كۆتای ‌ی به‌رژێم ‌ی به‌عس‬ ‫هات‌و حكومه‌تێك ‌ی نو ‌ێ پێكهات‪ ،‬به‌پێ ‌ی‬ ‫خول ‌ی سه‌رژمێر ‌ی ده‌بوو له‌ساڵ ‌ی (‪)2007‬‬ ‫دا پرۆسه‌ك ‌ه ئه‌نجام بدرایه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆ ‌ی‬ ‫خراپ ‌ی بار ‌ی ئه‌منیه‌و‌ه بۆ ساڵ ‌ی (‪‌)2009‬و‬ ‫دواتر ب���ۆ (‪ )2010‬دواخرا‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆ ‌ی‬ ‫ناكۆك ‌ی الیه‌ن ‌ه سیاس���یه‌كانه‌و‌ه تائێستا‬ ‫ئه‌و پرۆسه‌ی ‌ه ئه‌نجام نه‌دراوه‌‪.‬‬ ‫حاج��� ‌ی باس ل���ه‌وه‌ده‌كات ئاماره‌كه‌ ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت��� ‌ی پالندانان مه‌رام ‌ی سیاس��� ‌ی‬ ‫له‌پش���ته‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌ی له‌ئێستادا ك ‌ه‬ ‫عێراق به‌ره‌و هه‌ڵبژاردن ده‌چێت‌و ژماره‌ ‌ی‬ ‫كورسیه‌كان ‌ی پارله‌مانیش له‌سه‌ر بنه‌ما ‌ی‬ ‫ژماره‌ ‌ی دانیشتوان دیار ‌ی ده‌كرێت‪ .‬بۆی ‌ه‬ ‫به‌پێویس���ت ‌ی ده‌زانێت حكومه‌ت ئامار ‌ی‬ ‫وردو دروس���ت ئه‌نج���ام بدات‌و پش���ت‬ ‫به‌رێژه‌ ‌ی له‌دایكبون‌و مردن ببه‌ستێت‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌رجه‌م هه‌ڵبژاردنه‌كان��� ‌ی عێراقدا‬ ‫به‌هۆ ‌ی ئه‌نجام نه‌دان ‌ی س���ه‌رژمێرییه‌وه‌‪،‬‬ ‫پش���ت به‌داتاكان ‌ی وه‌زاره‌ت��� ‌ی بازرگانی‌‌و‬ ‫فۆرم��� ‌ی خ���ۆراك ده‌به‌س���ترێت‪ .‬ئه‌م ‌ه‬ ‫جگه‌ل���ه‌وه‌ ‌ی قۆناغ��� ‌ی دوه‌م��� ‌ی مادده‌ ‌ی‬

‫(‪ )140‬ك ‌ه ده‌بو تا كۆتای ‌ی ساڵ ‌ی (‪)2007‬‬ ‫جێبه‌ج ‌ێ بكرایه‌‪ ،‬بریتی��� ‌ه له‌ئه‌نجامدان ‌ی‬ ‫سه‌رژمێر ‌ی دانیش���توان‪ ،‬كه‌چ ‌ی تائێستا‬ ‫سه‌رژمێری‌ نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆی���ه‌و‌ه وه‌زاره‌ت ‌ی پالندانان‬ ‫گومانكردن له‌ئاماره‌كان ‌ی له‌باره‌ ‌ی ژماره‌ ‌ی‬ ‫دانیشتوانه‌و‌ه ره‌تده‌كاته‌وه‌و رایده‌گه‌یه‌نن‬ ‫رێژه‌ ‌ی دانیشتوان ‌ی هه‌رێم ناگات ‌ه (‪)%14‬‬ ‫دانیشتوان ‌ی عێراق‪ .‬له‌وباره‌یه‌و‌ه وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫پالندانان له‌به‌یاننامه‌یه‌ك���دا گومانكردن‬ ‫له‌زانیارییه‌كانیان ب ‌ه "ناواقیعی‌" ناوده‌بات‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "جه‌ختده‌كه‌ینه‌و‌ه ك��� ‌ه رێژه‌ ‌ی‬ ‫دانیش���توان ‌ی هه‌رێ���م (‪ )%13.6‬تێپه‌ڕ‬ ‫ناكات‌و گه‌ش���ه‌ ‌ی س���ااڵنه‌ ‌ی دانیشتوان ‌ی‬ ‫عێ���راق له‌نێوان (‪ )850‬ه���ه‌زار بۆ یه‌ك‬ ‫ملیۆن كه‌سه‌"‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی پالندانان له‌به‌شێك ‌ی دیكه‌ ‌ی‬ ‫به‌یاننامه‌كه‌دا‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نن له‌روپێوكردن ‌ی‬ ‫ژم���اره‌ ‌ی دانیشتوانداپش���تیان به‌بنه‌ماو‬ ‫س���تاندارد‌ه باوه‌كان به‌س���توه‌و ره‌چاو ‌ی‬ ‫ژماره‌ ‌ی م���ردن‌و كۆچ‌و گه‌ش���ه‌كردنیان‬ ‫له‌ساڵێكدا كردوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها ژماره‌كانیشیان‬ ‫له‌گه‌ڵ داتاكان ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی ته‌ندروس���تی‌‌و‬ ‫بازرگان ‌ی به‌راورد كردوه‌‪.‬‬

‫ئاماره‌كه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پالندانان مه‌رامی‌‬ ‫سیاسی‌ له‌پشته‌وه‌یه‌‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌ئێستادا كه‌‬ ‫عێراق به‌ره‌و هه‌ڵبژاردن‬ ‫ده‌چێت‌و ژماره‌ی‌‬ ‫كورسیه‌كانی‌ پارله‌مانیش‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌مای‌ ژماره‌ی‌‬ ‫دانیشتوان دیاری‌‬ ‫ده‌كرێت‬

‫تائێستا بڕیاری‌ به‌پارێزگاكردنی‌ قه‌زاكان نه‌گه‌یشتوه‌ته‌ پارله‌مان‬ ‫ ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫پارله‌مانتارانی‌ لیسته‌ جیاوازه‌كانی‌‬ ‫پارله‌مانی‌ عێراق بڕیاره‌كه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زیرانی‌ عێراق بۆ به‌پارێزگاكردنی‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك قه‌زا ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬پێیانوایه‌‬ ‫مه‌به‌ست له‌و بڕیاره‌ ئاڵۆزكردنی‌ ره‌وشی‌‬ ‫ئێستایه‌‪ .‬پارله‌مانتارانی‌ سه‌ر به‌ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫قانونیش پشتیوانی‌ له‌بڕیاره‌كه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت ده‌كه‌ن‌و ده‌ڵێن ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زیران ده‌توانێت قه‌زاكان بكاته‌ پارێزگا‪.‬‬

‫ئامان���ج له‌بڕیاره‌كه‌ش ب���ۆ كۆكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌نگ‌و س���ه‌رقاڵكردنی‌ شه‌قامی‌ عێراقیه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "بڕیارێكی‌ دروس���ت نیه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ده‌رگا ب���ۆ زۆر قه‌زاو ناحیه‌ی‌ تر ده‌كاته‌وه‌‬ ‫تاوه‌كو داوابكه‌ن ببنه‌ پارێزگا"‪.‬‬

‫عێراقیه‌‪ :‬جێبه‌جێ‌ ناكرێت‬ ‫پارله‌مانت���اری‌ لیس���تی‌ عێراقیه‌ وه‌لید‬ ‫مه‌حمه‌دی‌‪ ،‬رایوای���ه‌ بڕیاره‌كه‌ی‌ حكومه‌ت‬ ‫به‌بێ‌ لێكۆڵینه‌وه‌ بوه‌و به‌شێوه‌یه‌كی‌ په‌له‌‬ ‫ده‌رك���راوه‌و ده‌ڵێ���ت "ئه‌م بابه‌ت���ه‌ نابێت‬ ‫ب���ه‌و خێراییه‌ بڕی���اری‌ له‌س���ه‌ر بدرێت"‪.‬‬ ‫له‌كۆبون���ه‌وه‌ی‌ هه‌فتان���ه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ داواش���ده‌كات حكومه‌ت یه‌كه‌مجار له‌گه‌ڵ‬ ‫وه‌زیرانی‌ عێراقدا له‌ رۆژی‌ (‪ ،)2014/1/21‬ئیداره‌ی‌ ئه‌و پارێزگایانه‌ تاوتوێی‌ ئه‌و بابه‌ته‌‬ ‫له‌س���ه‌ر داوای‌ وه‌زی���ری‌ وه‌رزش‌و الوان بكات‌و پاشان له‌گه‌ڵ پارله‌مان‌و ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫جاسم محه‌مه‌د جه‌عفه‌رو وه‌زیری‌ ده‌وڵه‌ت داوه‌ری‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ بۆچون���ی‌ وایه‌ "ئه‌م‬ ‫بۆ كاروب���اری‌ پارێزگاكان تۆرهان موفتی‌‪ ،‬گۆڕانكارییانه‌ قابیلی‌ جێبه‌جێكردن نیه‌"‪.‬‬ ‫بڕی���اردرا به‌پارێزگاكردن���ی‌ هه‌ریه‌ك���ه‌‬ ‫موته‌حیدون‪ :‬قه‌یرانێكی‌ نوێیه‌‬ ‫له‌قه‌زاكانی‌ ته‌لعه‌فه‌رو خورماتوو ده‌ش���تی‌‬ ‫لیس���تی‌ موته‌حیدون له‌الیه‌ن ئوس���امه‌‬ ‫نه‌ینه‌واو فه‌لوجه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ راگه‌یاندنی‌ ئه‌و بڕیاره‌ ژماره‌یه‌كی‌ نوجه‌یف���ی‌ س���ه‌رۆكی‌ پارله‌مان���ه‌وه‌‬ ‫زۆری‌ الیه‌ن���ه‌ سیاس���یه‌كان‌و ئه‌نجومه‌نی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كرێت‪ .‬وه‌حده‌ جومه‌یلی‌‬ ‫پارێزگاكانی‌ نه‌ینه‌واو ئه‌نبارو سه‌اڵحه‌دین ك���ه‌ پارله‌مانتارێكی‌ ئه‌و لیس���ته‌یه‌ باس‬ ‫به‌فه‌رم���ی‌ دژایه‌ت���ی‌ خۆی���ان راگه‌یاند‪ .‬له‌وه‌ده‌كات ئه‌و قه‌زایانه‌ی‌ بڕیاردراوه‌ بكرێنه‌‬ ‫دواتریش س���ه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق نوری‌ پارێزگا مه‌رجی‌ بون به‌پارێزگایان تێدانیه‌‪.‬‬ ‫مالیكی‌ رایگه‌یاند دروستكردنی‌ پارێزگاكان له‌باره‌ی‌ مه‌رجه‌كانی‌ بونه‌ پارێزگاش���ه‌وه‌‬ ‫بابه‌تێكی‌ ده‌س���تورییه‌و ماف���ی‌ كه‌س نیه‌ ده‌ڵێت "چڕی‌ دانیشتوان‌و روبه‌ری‌ فراوان‬ ‫له‌مه‌رجه‌ بنه‌ڕه‌تیه‌كانن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و قه‌زایانه‌‬ ‫تانه‌ی‌ لێ‌ بدات‪.‬‬ ‫نه‌ ژماره‌ی‌ دانیش���توانیان ئه‌وه‌نده‌ زۆره‌و‬ ‫نه‌ روبه‌ره‌كه‌شیان ئه‌‌وه‌نده‌ فراوانه‌ تاوه‌كو‬ ‫ئه‌حرار‪ :‬ناقانونیه‌‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ بڕیاره‌ك���ه‌ی‌ حكومه‌ت���ه‌وه‌ بكرێنه‌ پارێزگا"‪.‬‬ ‫جومه‌یل���ی‌ راش���كاوانه‌ ده‌ڵێ���ت "ئه‌و‬ ‫پارله‌مانت���اری‌ كوتل���ه‌ی‌ ئه‌حرار حس���ێن‬ ‫كازم خه‌فاج���ی‌‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت ئه‌و بڕیاره‌ بڕیاره‌ بۆ سه‌رقاڵكردنی‌ شه‌قامی‌ عێراقیه‌‬ ‫"ناقانونی‌‌و ناده‌ستورییه‌"‪ ،‬هه‌روه‌ها پێیوایه‌ به‌قه‌یرانێكی‌ نوێوه‌‪ ،‬هه‌ر ده‌ستكاریكردنێكی‌‬

‫به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫پارێزگاكانی‌ سه‌اڵحه‌دین‌و‬ ‫نه‌ینه‌واو ئه‌نبار قبوڵی‌‬ ‫ناكه‌ن كه‌ قه‌زاكانی‌‬ ‫خورماتوو ته‌له‌عفه‌رو‬ ‫ده‌شتی‌ نه‌ینه‌واو فه‌لوجه‌‬ ‫بكرێنه‌ پارێزگا‪ ،‬كێشه‌‬ ‫له‌نێوان ئه‌و قه‌زایانه‌و‬ ‫ئیداره‌ی‌ پارێزگاكاندا‬ ‫روده‌دات‬

‫لیستی‌ ده‌وڵه‌تی‌ قانون مه‌نسور ته‌میمی‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێ���ت "بڕیاره‌ك���ه‌ی‌ حكوم���ه‌ت هی���چ‬ ‫كاریگه‌رییه‌ك���ی‌ له‌س���ه‌ر جێبه‌جێكردن���ی‌‬ ‫ماده‌ی‌ (‪ )140‬نابێت"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬كه‌ جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمه‌كانه‌ له‌پارله‌مانی‌ عێراق‪ ،‬ده‌رباره‌ی‌‬ ‫وت���ه‌ی‌ ئ���ه‌و پارله‌مانتارانه‌ی‌ ك���ه‌ ده‌ڵێن‬ ‫حكومه‌ت ده‌س���ه‌اڵتی‌ گۆڕین���ی‌ قه‌زاكانی‌‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "ئ���ه‌و كه‌س���انه‌ له‌خه‌یاڵدا‬ ‫ده‌ژین‪ ،‬چونكه‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران هه‌مو‬ ‫مافێك���ی‌ ده‌س���توری‌‌و قانون���ی‌ هه‌یه‌ بۆ‬ ‫گۆڕینی‌ ئه‌و قه‌زایانه‌ی‌ مه‌رجی‌ پێویستیان‬ ‫بۆ پارێزگابون تێدایه‌"‪.‬‬

‫فه‌زیله‌‪ :‬پاكتاوی‌ تایه‌فی‌ هه‌یه‌‬ ‫حیزبی‌ فه‌زیله‌ی‌ ئیس�ل�امی‌ كه‌ پارتێك ‌ی‬ ‫ش���یعیه‌و به‌وه‌زی���ری‌ داد له‌حكومه‌ت���ی‌‬ ‫عێراقدا به‌شدارن‪ ،‬پشتیوانی‌ له‌بڕیاره‌كه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت ده‌كه‌ن‌و هۆكاره‌كه‌ی‌ ده‌گێڕنه‌وه‌‬ ‫بۆ خراپی‌ ره‌وش���ی‌ ئه‌منی‌‌و خزمه‌تگوزاری‌‬ ‫ئه‌و قه‌زایانه‌‪.‬‬ ‫پارله‌مانت���اری‌ كوتله‌ی‌ فه‌زیله‌ حس���ێن‬ ‫مره‌عب���ی‌‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێ���ت له‌قه‌زاكان���ی‌‬ ‫ته‌لعه‌ف���ه‌رو خورماتو "پاكت���اوی‌ تایه‌فی‌‬ ‫رێكخراو ئه‌نجام���دراوه‌‪ ،‬دوچاری‌ په‌الماری‌‬ ‫سنوری‌ پارێزگاكانیش له‌ئێستادا قه‌یران ‌ی تیرۆریس���تی‌ زۆر هات���ون‌و ئی���داره‌ی‌ ئه‌و‬ ‫قه‌زایانه‌ش نه‌یانتوانیوه‌ رێوشوێنی‌ گونجاو‬ ‫نوێ‌ دروستده‌كات"‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ قانون‪ :‬كارناكاته‌ سه‌ر (‪ )140‬ب���ۆ رێگرت���ن له‌ تون���دڕه‌و تیرۆریس���تان‬ ‫له‌به‌رانب���ه‌ر ئه‌و ره‌خنانه‌ی‌ له‌بڕیاره‌ك ‌هی‌ بگرنه‌ب���ه‌ر‪ ،‬بۆی���ه‌ مافی‌ خۆیان���ه‌ بكرێنه‌‬ ‫حكومه‌ت ده‌گیرێت‪ ،‬پارله‌مانتارێك ‌ی سه‌ر پارێزگا‪ ،‬تاوه‌كو خزمه‌تی‌ زیاتر بكرێن"‪.‬‬ ‫به‌ده‌وڵه‌ت���ی‌ قانون داكۆك���ی‌ له‌بڕیاره‌كه‌‬ ‫كورد‪ :‬نه‌گه‌یشتۆته‌ پارله‌مان‬ ‫ده‌كات‌و به‌ماف���ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیرانی‌‬ ‫سیاسه‌تمه‌دارو پارله‌مانتاری‌ سه‌ربه‌خۆی‌‬ ‫ده‌زانێ���ت بڕی���ار له‌س���ه‌ر به‌پارێزگابونی‌‬ ‫قه‌زاكان ب���دات‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه‌ پارله‌مانتاری‌ ك���ورد د‪.‬مه‌حمود عوس���مان‪ ،‬ئاش���كرای‌‬

‫ك���رد تائێس���تا بڕیاره‌ك���ه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زیران به‌فه‌رمی‌ نه‌گه‌یشتۆته‌ پارله‌مان‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر كاتێكی���ش گه‌یش���ته‌ پارله‌م���ان‬ ‫س���ه‌ره‌تا ده‌بێت له‌الی���ه‌ن لیژنه‌ی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫پارێزگاكان���ه‌وه‌ تاوتوێ‌ بكرێت‌و پاش���ان‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ پارله‌مان تاوه‌كو‬ ‫بخرێته‌ به‌رنامه‌ی‌ كاره‌وه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬مه‌حم���ود‪ ،‬پێیوایه‌ به‌ه���ۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پارێزگاكانی‌ سه‌اڵحه‌دین‌و نه‌ینه‌واو ئه‌نبار‬ ‫قبوڵی‌ ناك���ه‌ن كه‌ قه‌زاكان���ی‌ خورماتوو‬ ‫ته‌له‌عف���ه‌رو ده‌ش���تی‌ نه‌ین���ه‌واو فه‌لوجه‌‬ ‫بكرێن���ه‌ پارێزگا‪ ،‬كێش���ه‌ له‌نێ���وان ئه‌و‬ ‫قه‌زایانه‌و ئیداره‌ی‌ پارێزگاكاندا روده‌دات‌و‬ ‫ده‌ڵێت "بڕیاره‌ك���ه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‬ ‫نه‌گونجاوو نامه‌دروس���ه‌‪ ،‬چونكه‌ تائێستا‬ ‫چه‌ن���د ژماره‌یه‌كی‌ جیاواز له‌ب���اره‌ی‌ ئه‌و‬ ‫قه‌زایانه‌ی‌ ده‌كرێنه‌ پارێزگا راگه‌یه‌نراوه‌"‪.‬‬ ‫بودجه‌ی‌ پارێزگاكان زیادبكه‌ن‬ ‫عوم���ه‌ر جب���وری‌ ك���ه‌ پارله‌مانتارێك ‌ی‬ ‫عه‌ره‌ب���ی‌ س���نوری‌ پارێ���زگای‌ كه‌ركوكه‌‪،‬‬ ‫داواده‌كات له‌بری‌ به‌پارێزگاكردنی‌ قه‌زاكان‪،‬‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ عێراق بودج���ه‌ ‌ی پارێزگاكان‬ ‫زیادبكات‌و پش���تیوانی‌ له‌ده‌زگاو پرۆس���ه‌‬ ‫ئه‌منیه‌كان بكات‪ ،‬به‌ئامانجی‌ "هێنانه‌ ئارای‌‬ ‫سه‌قامگیری‌‌و خۆشگوزه‌رانی‌ بۆ هاواڵتیان‌و‬ ‫ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌ی‌ ش���ارو ش���ارۆچكه‌‬ ‫زه‌ره‌رمه‌نده‌كان"‪.‬‬ ‫به‌بۆچون���ی‌ جب���وری‌ الیه‌ن ‌ه سیاس���یه‌‬ ‫بااڵده‌س���ته‌كان بابه‌تی‌ تێكچونی‌ ره‌وشی‌‬ ‫ئه‌منی‌ بۆ "گه‌مه‌كردن به‌سنوری‌ پارێزگاكان‬ ‫ده‌قۆزنه‌وه‌‪ ،‬دروس���تكردنی‌ پارێزگاكانیش‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ له‌یه‌كێتی‌ ئیداری‌ عێراق ده‌كات‌و‬ ‫مه‌ترسیه‌كانی‌ له‌فیدراڵیه‌ت كه‌متر نیه‌"‪.‬‬

‫له‌سامه‌ڕا له‌دایكبو‪ ،‬له‌فه‌لوجه‌ ده‌ستیكرد‬ ‫به‌كارك���ردن‪ ،‬له‌دیال���ه‌ ب���وه‌ پێش���نوێژ‬ ‫له‌مزگه‌وتێكدا‪ ،‬له‌وێشه‌وه‌ بۆ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫گه‌وره‌ترین رێكخراوی‌ چه‌كداری‌ له‌عێراقدا‪،‬‬ ‫چیرۆكی‌ ژیانی‌ ئ���ه‌و پیاوه‌یه‌ كه‌ عێراقی‌‬ ‫غه‌رقی‌ شه‌ڕو پێكدادانی‌ چه‌كداری‌ كردوه‌‪:‬‬ ‫ئه‌بوبه‌كر به‌غدادی‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ راگه‌یه‌نراوه‌كان���ی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫ناوخۆی‌ عێراق‪ ،‬به‌غ���دادی‌ ناوی‌ ته‌واوی‌‬ ‫ئیبراهی���م ع���ه‌واد ئیبراهی���م بوبه‌درییه‌‌و‬ ‫س���اڵی‌ (‪ )1971‬له‌دایكبوه‌‪ ،‬ب���ه‌ "ئه‌بو‬ ‫عه‌واد"‌و "ئه‌بو دوعا" ناوده‌برێت‪ ،‬ئه‌بوبه‌كر‬ ‫نازناوێكی‌ وه‌همیه‌‌و وه‌كو رێكارێكی‌ ئه‌منی‌‬ ‫بۆ پاراستنی‌ خۆی‌ به‌كاریده‌هێنێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ رێكخراوی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ ئیس�ل�امی‌ له‌عێراق نابێت هیچ‬ ‫كه‌س���ێك به‌ناو یان نازناوی‌ راسته‌قینه‌ی‌‬ ‫خۆی���ه‌وه‌ كارب���كات‪ .‬هه‌رچ���ی‌ نازناوی‌‬ ‫به‌غدایش���ه‌ ئه‌وه‌ نازناوێك���ی‌ حه‌ره‌كیه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ناوبراو خه‌ڵكی‌ به‌غدا نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫سه‌ر به‌عه‌ش���یره‌تی‌ بوبه‌درییه‌ كه‌ لقێكه‌‬ ‫له‌هۆزی‌ ئه‌لبو عه‌باس له‌سامه‌ڕا‪.‬‬ ‫ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كرێ���ت س���ااڵنێكی‌‬ ‫زۆر س���ه‌رقاڵی‌ جوتی���اری‌ بوه‌‪ ،‬س���اڵی‌‬ ‫(‪ )2005‬له‌الی���ه‌ن هێزه‌كان���ی‌ ئه‌مریكاوه‌‬ ‫ده‌ستگیرده‌كرێت‌و ره‌وانه‌ی‌ زیندانی‌ بۆكا‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬به‌پێی‌ هه‌ندێك سه‌رچاوه‌ لێره‌وه‌‬ ‫به‌چه‌ندین به‌رپرس���ی‌ قاعیده‌ ئاشنابوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ندێك س���ه‌رچاوه‌ی‌ دیكه‌ ده‌ڵێن‬ ‫هه‌ر له‌س���ه‌رده‌می‌ رژێمی‌ به‌عسه‌وه‌ بیری‌‬ ‫توندڕه‌وی‌ له‌هزریدا چه‌كه‌ره‌ی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی‌ به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك���ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫به‌رگری‌ ئه‌مریكا كه‌ مێژوه‌كه‌ی‌ بۆ ساڵی‌‬ ‫(‪ )2005‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬به‌غدادی‌ به‌به‌رپرسی‌‬ ‫چه‌كداره‌كان���ی‌ قاعی���ده‌ له‌ناوچه‌ی‌ قائیم‬ ‫له‌ بیابان���ی‌ رۆژئاوای‌ عێ���راق ناوده‌بات‪،‬‬ ‫كه‌چی‌ له‌س���اڵی‌ (‪ )2009‬له‌زیندان ئازاد‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬له‌ (‪ )2011/10/4‬ئه‌مریكا وه‌كو‬ ‫تیرۆریستێكی‌ جیهانی‌ ناساندی‌‌و بڕی‌ ده‌‬ ‫ملیۆن دۆالری‌ ته‌رخانكرد وه‌كو پاداشت بۆ‬ ‫هه‌ر كه‌سێك كه‌ زانیاری‌ له‌باره‌ی‌ به‌غدادی‌‬ ‫ب���دات‌و ببێته‌ هۆی‌ ده‌س���تگیركردنی‌ یان‬ ‫كوشتنی‌‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ ده‌یل���ی‌ ته‌له‌گرافی‌ به‌ریتانی‌‬ ‫له‌راپۆرتێكدا باس ل���ه‌وه‌ده‌كات به‌غدادی‌‬ ‫كه‌س���ێكه‌ به‌هێمن���ی‌ ده‌دوێ‌‌و حه‌زی‌ به‌‬ ‫ده‌ركه‌وت���ن ل���ه‌ راگه‌یاندن نیی���ه‌‌و ته‌نها‬ ‫به‌ده‌موچ���او پۆش���راوی‌ ده‌رده‌كه‌وێ���ت‪،‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ كه‌س���ه‌ نزیكه‌كانیشی‌ به‌شداری‌‬ ‫له‌هێڵی‌ پێش���ه‌وه‌ی‌ هێرش���ه‌كان ده‌كات‌و‬ ‫ش���اره‌زاییه‌كی‌ باشی‌ له‌ش���ێوه‌ زاره‌كانی‌‬ ‫عێراقدا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ماوه‌یه‌ك له‌فه‌لوجه‌ س���ه‌رقاڵی‌‬ ‫كارك���ردن ب���وه‌و پاش���ان له‌یه‌كێ���ك‬ ‫له‌مزگه‌وته‌كانی‌ دیاله‌ بوه‌ته‌ پێشنوێژ‪ .‬له‌‬ ‫رۆژی‌ (‪ )2010/4/9‬له‌ ئاكامی‌ بۆردومانێكی‌‬ ‫فڕۆكه‌كانی‌ ئه‌مریكا له‌ناوچه‌ی‌ سه‌رساری‌‬ ‫پارێزگای‌ سه‌اڵحه‌دین سه‌رۆكی‌ رێكخراوی‌‬ ‫قاعیده‌ له‌ عێ���راق ئه‌بو عومه‌ر به‌غدادی‌‌و‬ ‫جێگره‌ك���ه‌ی‌ ئه‌بوحه‌م���زه‌ی‌ موهاجی���ر‬ ‫"به‌ ره‌گ���ه‌ز میس���رییه‌و ناوی‌ ت���ه‌واوی‌‬ ‫عه‌بدولمونعی���م عیزه‌دی���ن به‌ده‌ویی���ه‌و‬ ‫نازن���اوی‌ ئه‌ب���و ئه‌یوب‌و ئه‌بو حه‌فس���ی‌‬ ‫هه‌بوه‌" ك���وژران‪ ،‬دواتری���ش قاعیده‌ له‌‬ ‫(‪ )2010/5/16‬ئه‌بوبه‌كری‌ وه‌كو ئه‌میری‌‬ ‫رێكخراوه‌كه‌ دیاریكرد‪.‬‬ ‫به‌غدادی‌ به‌به‌رپرسی‌ یه‌كه‌می‌ سه‌رجه‌م‬ ‫كرده‌ سه‌ربازییه‌كانی‌ رێكخراوی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ له‌عێ���راق "باڵ���ی‌ رێكخراوی‌‬ ‫قاعیده‌ له‌عێ���راق" داده‌نرێ���ت‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ب���اس له‌وه‌ده‌كرێت خۆی‌ ئاراس���ته‌كارو‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ژماره‌یه‌ك كرده‌وه‌و په‌الماری‌‬ ‫چه‌ك���داری‌ بوه‌‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ به‌رپرس���انی‌‬ ‫عێ���راق ل���ه‌ (‪ )2012/12/2‬رایانگه‌یان���د‬ ‫توانیویان���ه‌ به‌غدادی‌ ده‌س���تگیر بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم رێكخراوه‌ك���ه‌ی‌ دواتر ئه‌و هه‌واڵه‌ی‌‬ ‫ره‌تكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫راپۆرت���ه‌ رۆژنامه‌وانی���ه‌كان له‌ب���اره‌ی‌‬ ‫په‌یك���ه‌ره‌ی‌ رێكخراوه‌ی���ی‌ ده‌وڵه‌ت���ی‌‬ ‫ئیس�ل�امیه‌وه‌‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كه‌ن له‌دوای‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ رێكخراوه‌ك���ه‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ دێ���ت كه‌ له‌ هه‌ش���ت بۆ‬ ‫(‪ )13‬كه‌س پێكدێت‌و هه‌مویان عێراقین‪،‬‬ ‫چونكه‌ متمانه‌ به‌كه‌س���ی‌ تر ناكه‌ن‌و هیچ‬ ‫ره‌گه‌زنامه‌یه‌كی‌ دیك���ه‌ قبوڵ ناكه‌ن‪ .‬ئه‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ه‌ش له‌الیه‌ن س���ێ‌ كه‌س���ه‌وه‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كرێت‪ ،‬كه‌ له‌سه‌رده‌می‌‬ ‫به‌عسدا له‌ناو س���وپای‌ عێراقیدا ئه‌فسه‌ر‬ ‫بون‪.‬‬ ‫هه‌ندێك س���ه‌رچاوه‌ ده‌ڵێن س���ه‌رۆكی‌‬ ‫فیعلی‌ رێكخراوه‌كه‌ كه‌سێكه‌ به‌ناوی‌ حاجی‌‬ ‫به‌كر كه‌ له‌سه‌رده‌می‌ رژێمی‌ به‌عسدا پله‌ی‌‬ ‫عه‌قی���دی‌ له‌ناو س���وپای‌ عێراقدا هه‌بوه‌و‬ ‫ئه‌بوبه‌كر به‌غدادی‌ ته‌نها سه‌رۆكی‌ شكڵی‌‬ ‫رێكخراوه‌كه‌یه‌‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫"شه‌قام ‌ه ‪100‬مه‌تریه‌كه‌ ‌ی سلێمانی‌‪ ،‬به‌ده‌رد ‌ی ‪ 400‬قه‌ره‌وێڵه‌ییه‌ك ‌ه ده‌چێت"‬

‫شاره‌وانی‌ سلێمانی‌‪ :‬سیاسه‌ت ته‌داخولی‌ شه‌قامه‌ ‪ 100‬مه‌تریه‌كه‌شی‌ كردوه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫ی‬ ‫"سیاسه‌ت ته‌داخولی‌ پرۆژه‌ ‌‬ ‫ی ‪100‬مه‌تریه‌كه‌شی‌ كردوه‌"‬ ‫شه‌قام ‌‬ ‫لێپرسراوی‌ ناوه‌ندی‌ نه‌خشه‌دانان‬ ‫له‌شاره‌وانی‌ سلێمانی‌ ئازاد رسوڵ‬ ‫وه‌ها ده‌ڵێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی لقی‌ س���لێمان ‌‬ ‫ئه‌ندامێك���ی‌ بااڵ ‌‬ ‫ی به‌ڵێن���ده‌ران‪ ،‬له‌و بڕوایه‌دای ‌ه‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪100‬مه‌ت���ر ‌‬ ‫پ���ڕۆژه‌ی‌ ش���ه‌قام ‌‬ ‫ی نه‌خۆشخان ‌ه‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬وه‌ك پڕۆژه‌ ‌‬ ‫ی به‌س���ه‌ردێت‌و‬ ‫‪ 400‬قه‌ره‌وێڵه‌ییه‌كه‌ ‌‬ ‫ی زۆر ته‌واو ده‌بێت "به‌دوو‬ ‫به‌ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بۆی‌ دانراو‌ه‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ ئه‌و ماوه‌یه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ت���ه‌واو نابێ���ت"‪ .‬سه‌رپه‌رش���تیار ‌‬ ‫ی‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ش له‌ش���اره‌وانی‌ س���لێمان ‌‬ ‫جه‌خت له‌و‌ه ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه پڕۆژه‌ك ‌ه‬ ‫له‌كاتی‌ خۆیدا ته‌واو ده‌بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫پرۆژه‌ی‌ دروس���تكردنی‌ ش���ه‌قام ‌‬ ‫ی زۆر‌ه‬ ‫ی سلێمانی‌‪ ،‬ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫‪100‬مه‌تر ‌‬ ‫ی ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ب���اس له‌جێبه‌جێكردن��� ‌‬ ‫ی به‌رپرسانی‌ ش���اره‌وانی‌ له‌م‬ ‫به‌وته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌فته‌یه‌دا گرێبه‌ستی‌ كاركردنه‌كه‌ ‌‬ ‫ی گرێبه‌سته‌كه‌ش‬ ‫واژۆ ده‌كرێت‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫ی گرێبه‌سته‌ك ‌ه كار‬ ‫ده‌بێت ‪15‬رۆژ دوا ‌‬ ‫له‌پڕۆژه‌كه‌دا ده‌س���ت پێبكات‪.‬ك ‌ه بۆ‬ ‫ی ده‌رچوه‌‪.‬‬ ‫كۆمپانیایه‌كی‌ تورك ‌‬ ‫ئه‌و هۆكاران ‌ه چین كه‌ پڕۆژه‌ك ‌ه‬ ‫دواده‌خه‌ن؟‬ ‫ته‌واوی‌ پڕۆژه‌ك ‌ه ‪ 146‬كیلۆمه‌تره‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌به‌ر نه‌بونی‌ پاره‌ی‌ پێویس���ت ده‌رچوه‌"‪ .‬به‌ده‌ر له‌وه‌ باس له‌وه‌ش‬ ‫وه‌ك قۆناغی‌ یه‌كه‌م ته‌نها ‪31‬كلیۆمه‌تر‌و ده‌كات‪ ،‬كه‌ یه‌كێك له‌پێداویسته‌ هه‌ر‬ ‫ی كاركردنی‌ پرۆژه‌ك ‌ه‬ ‫ی ده‌چێته‌ بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌كیه‌كان ‌‬ ‫نیو ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕیاریش���ه‌ له‌ماوه‌ی‌ (ه���ه‌زار‌و ‪( )100‬س���وته‌مه‌نی‌ گاز)ه‌ ب���ۆ كاركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژدا پرۆژه‌ك���ه‌ ته‌واوبكرێت‪ ،‬به‌اڵم (مه‌كائین���ه‌كان)‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌پێ��� ‌‬ ‫به‌پێ���ی‌ لێكدانه‌وه‌كانی‌ ناجی‌ ش���ێخ بڕیارێك���ی‌ حكوم���ه‌ت لیترێ���ك گاز‬ ‫ی‬ ‫ی ل��� ‌ه ‪ 410‬دین���اره‌وه‌‪ ،‬به‌فه‌رمی‌ نرخ ‌‬ ‫ی ده‌سته‌ی‌ كارگێڕی ‌‬ ‫عیزه‌دین ئه‌ندام ‌‬ ‫ی ‪ 800‬دینار‪،‬‬ ‫ی به‌رزبۆته‌وه‌ ب���ۆ نزیكه‌ ‌‬ ‫لقی‌ س���لێمانی‌ یه‌كێتی‌ به‌ڵێنده‌ران ‌‬ ‫ی "ئه‌مه‌ش خه‌رجیه‌ك���ی‌ زیاتر ده‌خات ‌ه‬ ‫كوردس���تان‪" ،‬هه‌رگیز ئه‌و به‌ش���ه‌ ‌‬ ‫پڕۆژه‌ك ‌ه به‌‌و م���اوه‌ی‌ بۆ دیاریكراو‌ه س���ه‌ر كۆمپانیای‌ جێبه‌جێ���كار‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ت���ه‌واو نابێ���ت"‪ ،‬بۆ ئه‌مه‌ش پش���ت ره‌نگه‌ ببێته‌ هۆی‌ شكستی‌ پڕۆژه‌كه‌‪،‬‬ ‫به‌چه‌ند به‌ڵگه‌یه‌ك ده‌به‌س���تێ‌‌و ئه‌و‌ه ه���ه‌ر پرۆژه‌یه‌كیش س���ه‌ره‌تا كه‌وت‬ ‫ی قورس ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ده‌خاته‌ڕو ك ‌ه بۆ ئه‌و به‌شه‌ی‌ پڕۆژه‌كه‌‪ ،‬هه‌ڵسانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌رخس���ته‌ی‌ هه‌ڵسه‌نگاندن ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫"باشتر بوو پڕۆژه‌كه‌ بدرای ‌ه چه‌ند‬ ‫پێش���وه‌ختی‌ خودی‌ حكومه‌ت‪586 ،‬‬ ‫به‌ڵێنده‌رێكی‌ ناوخۆیی‌"‬ ‫ملی���ار دیناری‌ بۆ دان���راوه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ‬ ‫ی یه‌كێتی‌‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ندام���ه‌ بااڵی���ه‌ ‌‬ ‫كۆمپانی���ای‌ جێبه‌جێكار به‌‪469‬ملیار‬ ‫دینار ده‌رچ���وه‌ "واته‌ به‌نزیكه‌ی‌‪ %20‬به‌ڵێنده‌ران���ی‌ كوردس���تان جه‌خ���ت‬ ‫ی حكومه‌ته‌و‌ه ل���ه‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌ ك��� ‌ه ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫ی هه‌ڵسه‌نگاندن ‌‬ ‫له‌خوار ‌‬ ‫پرۆژه‌ك���ه‌ بۆ ئه‌و كۆمپانی���ا توركی ‌ه به‌ش���ه‌ی‌ پرۆژه‌كه‌ دابه‌ش بكرایه‌ بۆ‬

‫فۆتۆ‪ :‬رێبه‌ر نه‌جم‬

‫شه‌قامێکی شاری سلێمانی‬

‫ی‬ ‫ی ‪10‬به‌ش‌و بدرایه‌‪ 10‬كۆمپانیا ‌‬ ‫نزیكه‌ ‌‬ ‫ناوخۆیی‌‌و ئه‌وان جێبه‌جێیان بكردایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وا وه‌ك ئ���ه‌و ده‌ڵێت "پرۆژه‌كه‌ش‬ ‫زوت���ر ت���ه‌واو ده‌ب���وو‪ ،‬به‌ڵێن���ده‌ر‌و‬ ‫ده‌س���تیكاری‌ ناوخۆیش له‌و پاره‌ی ‌ه‬ ‫سودمه‌ند ده‌بوون‌و پاره‌ك ‌ه نه‌ده‌درای ‌ه‬ ‫ی بیانی‌‌و بچێت ‌ه ده‌ره‌و‌ه‬ ‫كۆمپانیایه‌ك ‌‬ ‫هه‌رێم"‪.‬‬

‫پڕۆژه‌یه‌كیش بێ‌ كه‌م‌وكوڕیی‌‌و گرفت‬ ‫نابێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌و ماوه‌ی‌ دیاریكراو‌ه‬ ‫پرۆژه‌ك���ه‌ ت���ه‌واو ده‌بێ���ت‪ ،‬هه‌ت���ا‬ ‫كۆمپانیای‌ جێبه‌جێكار ده‌ڵێت به‌‪850‬‬ ‫رۆژ ته‌واوی‌ ده‌كه‌م"‪.‬‬

‫ی‬ ‫دامان��� ‌ه دوه‌م كۆمپانیا ك���ه‌ وتبو ‌‬ ‫به‌‪ 469‬ملیار دینار ده‌یكه‌م‪ ،‬جگ ‌ه له‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫چوین له‌ئازه‌ربیجان نمونه‌ی‌ كاره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و كۆمپانیایه‌مان بین ‌‬ ‫هاوشێوه‌ ‌‬ ‫ئه‌وجا كاره‌كه‌مان پێدا"‪ .‬س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌گرانبونی‌ گاز‌و كاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫پرۆژه‌ك���ه‌‪ ،‬ناوب���راو بێئاگایی‌ خۆ ‌‬ ‫له‌حاڵه‌تێكی‌ له‌وش���ێوه‌یه‌ نیش���اندا‌و‬ ‫ی‬ ‫ی "ئه‌گ���ه‌ر دوای‌ كردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫وت��� ‌‬ ‫ته‌ن���ده‌ر گاز گران بوبێ���ت‪ ،‬ك ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫ل���ه‌‪ 2013/11/16‬ته‌نده‌رمان كردوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وا ده‌كرێ���ت خ���اوه‌ن كۆمپانیاك ‌ه‬ ‫داوای‌ قه‌ره‌بو بكات"‪.‬‬

‫"ته‌نها سه‌یری‌ كه‌مترین نرخ ناكه‌ین"‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و به‌رپرسه‌ی‌ شاره‌وانی‌ سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ناش���ارێته‌وه‌ ك��� ‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ی هه‌ڵس���ه‌نگاندن ‌‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ له‌كاتی‌ دیاریكراودا ته‌واو ده‌رخسته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 586‬ملیار دیناریان بۆ ئه‌وه‌ به‌شه‌ ‌‬ ‫ده‌بێت‬ ‫ی ئه‌و پرۆژه‌ك ‌ه داناوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌ش���ڵێت‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ بۆچونه‌كان��� ‌‬ ‫ی "ئێمه‌ كاتێك هه‌ڵسه‌نگاندن ده‌كه‌ین‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫به‌ڵێن���ده‌ره‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫نه‌خشه‌دانان له‌ش���اره‌وانی‌ سلێمانی‌‪ ،‬ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ پرۆژه‌ك���ه‌ بده‌ین��� ‌ه چ‬ ‫ی‬ ‫بۆ پڕۆژه‌ك ‌ه نه‌درای ‌ه به‌ڵێنده‌ر ‌‬ ‫ی كۆمپانیایه‌ك‪ ،‬ته‌نها سه‌یری‌ كه‌مترین‬ ‫ئ���ازاد ره‌س���وڵ ك��� ‌ه له‌ش���اره‌وان ‌‬ ‫ناوخۆیی‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رپه‌رش���تی‌ پڕۆژه‌ك��� ‌ه ن���رخ ناكه‌ین‪ ،‬راس���ته‌ كۆمپانیایه‌ك ‌‬ ‫س���لێمان ‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ دابه‌ش���كردنی‌ پڕۆژه‌كه‌‌و‬ ‫ده‌كات‪ ،‬جه‌خ���ت ل���ه‌و‌ه ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬تر وتبوی‌ ب��� ‌ه ‪ 460‬ملیار دینار ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی پێدان���ی‌ به‌چه‌ن���د به‌ڵێنده‌رێك��� ‌‬ ‫ی به‌دواداچونه‌كانی‌ ئه‌وان ئه‌و به‌شه‌ی‌ پڕۆژه‌كه‌ ده‌كه‌م‪ ،‬به‌اڵم دوا ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی لیژنه‌كه‌ ك ‌ه له‌‪ 9‬كه‌س ناوخۆی���ی‌‪ ،‬ئ���ازاد ره‌س���وڵ ئ���ه‌و‌ه‬ ‫پرۆژه‌ی ‌ه له‌و ماوه‌ی‌ ب���ۆ دیاریكراو‌ه هه‌ڵسه‌نگاندن ‌‬ ‫ێ "ئێمه‌ش‬ ‫ی نه‌گونجاو ده‌زان ‌‬ ‫ت���ه‌واو ده‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێ���ت "هیچ پێكهاتبوی���ن ئه‌وه‌م���ان ره‌تكرده‌وه‌‌و به‌كارێك ‌‬

‫ی‬ ‫ح���ه‌ز ده‌كه‌ین به‌ڵێن���ده‌ری‌ ناخۆی ‌‬ ‫ێ‬ ‫س���ودمه‌ند بێت‪ ،‬به‌اڵم ك ‌ه نه‌گونج ‌‬ ‫ی‬ ‫ناچاری���ن بیده‌ین���ه‌ كۆمپانیایه‌ك��� ‌‬ ‫بیان���ی‌‪ ،‬یه‌كێك له‌مه‌رجه‌كانیش���مان‬ ‫بۆ ئه‌و كۆمپانیای ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ ده‌بێت‬ ‫له‌چه‌ندین الوه‌ ده‌ست بكات به‌كاركردن‬ ‫ی‬ ‫ی كات ‌‬ ‫تێیدا تا دوانه‌كه‌وێت"‪ .‬له‌باره‌ ‌‬ ‫ی پڕۆژه‌ك���ه‌ش‪ ،‬ئازاد‬ ‫ده‌س���تپێكردن ‌‬ ‫ی به‌وه‌دا ك���ه‌ بڕیار‬ ‫ره‌س���وڵ هێم���ا ‌‬ ‫ی ئه‌مس���اڵ‬ ‫ی مانگی‌ یه‌ك ‌‬ ‫بوه‌ ل���ه‌‪‌ 15‬‬ ‫ی‬ ‫گرێبه‌سته‌ك ‌ه واژۆ بكرایه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆ ‌‬ ‫چه‌ند گرفتێك���ه‌و‌ه دواكه‌وت "ئومێد‬ ‫ده‌كه‌م له‌م هه‌فته‌یه‌دا گرێبه‌س���ته‌ك ‌ه‬ ‫ی ‪15‬رۆژ دوای‌ ئه‌وه‌‪،‬‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌س���ت به‌پڕۆژه‌كه‌ بكرێت"‪ .‬ناوبراو‬ ‫ی له‌وه‌ش كرد كه‌ ئه‌م پڕۆژه‌ی ‌ه‬ ‫باس��� ‌‬ ‫تێك���ه‌اڵوی‌ كاری‌ سیاس���ه‌ت كراوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی "به‌داخه‌و‌ه سیاسه‌ت ته‌داخول ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 100‬مه‌تریه‌كه‌ش ‌‬ ‫پڕۆژه‌ی‌ ش���ه‌قام ‌‬ ‫كردوه‌"‪.‬‬

‫ئایا یاسا ‌ی (نه‌وت‌و گاز) كێشه‌كانی‌ هه‌رێم‌و ناوه‌ن ‌د چاره‌سه‌ر ده‌كات؟‬

‫په‌رله‌مانتارێكی‌ عێراق‪ :‬ته‌نیا به‌په‌سه‌ندكردنی‌ یاساكه‌ كێشه‌كان چاره‌سه‌ر نابن‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬

‫ئه‌ندامێكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراق‬ ‫پێیوایه‌‪ ،‬په‌سه‌ندكردنی‌ (یاسای‌ نه‌وت‌و‬ ‫گاز) له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ كورد نییه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر هاتو كوردو حكومه‌تی‌‬ ‫ناوه‌ند گه‌یشتنه‌ رێكه‌وتنێك‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ده‌ستكاری‌ ئه‌و یاسایه‌ بكرێت"‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستانیش‬ ‫ده‌ڵێت "كێشه‌كانی‌ نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا‬ ‫ته‌نیا به‌په‌سه‌ندكردنی‌ یاسای‌ نه‌وت‌و گاز‬ ‫چاره‌سه‌ر ناكرێت"‪ .‬ئابوریناسێك پێیوایه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر یاسای‌ نه‌وت‌و گاز جێبه‌جێ‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئه‌وا زۆرێك له‌كێشه‌كانی‌ نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غدا چاره‌سه‌ر ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌ندام����ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراق‬ ‫ئوسامه‌ جه‌میل بۆ ئاوێنه‌ ئه‌وه‌ ده‌خاته‌رو‬ ‫كه‌ الیه‌نه‌كان كۆكنین له‌س����ه‌ر یاس����ای‌‬ ‫نه‌وت‌و گاز‪ ،‬چونكه‌ له‌ده‌س����توردا ماده‌ی‌‬ ‫(‪ )115 ،112 ،111‬هه‌یه‌ ئه‌و س����ێ‌ ماده‌‬ ‫به‌جۆرێ����ك لێكدانه‌وه‌ی‌ ب����ۆ ده‌كرێت كه‌‬ ‫زیاتر له‌به‌رژه‌وه‌ن����دی‌ هه‌رێمه‌كانه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ حكومه‌تی‌ عێراق‌و ئه‌و وتی‌‬ ‫"له‌ماوه‌ی‌ رابردوش ده‌وڵه‌تی‌ یاسا‌و كورد‬ ‫كێشه‌ی‌ زۆریان له‌سه‌ر ئه‌و یاسایه‌ هه‌بوه‌‬ ‫زیاتر ئه‌وان له‌سه‌ری‌ كۆك نه‌بون"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئاماژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌‬ ‫له‌ئێس����تادا ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زی����ران عێراق‬ ‫ده‌یهه‌وێت هه‌م����و نه‌وتی‌ عێراق كۆنتڕۆڵ‬ ‫ب����كات‌و خ����ۆی‌ چۆنی‌ بوێت ب����ه‌و جۆره‌‬

‫مامه‌ڵ����ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ بكات "ب����ه‌و جۆره‌ش‬ ‫هه‌رێم����ه‌كان‌و پارێزگاكان پێی‌ رازی‌ نین‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ ئه‌وانه‌ وای كردوه‌ تا ئێستا ئه‌و‬ ‫یاسایه‌ په‌سه‌ند نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس����تانیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ����ت كێش����ه‌كانی‌ نێ����وان‬ ‫هه‌رێ����م‌و به‌غ����دا ته‌نی����ا له‌و یاس����ایه‌دا‬ ‫كۆنابێت����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ندام����ی‌ په‌رله‌مان����ی‌‬ ‫كوردس����تان له‌فراكس����یۆنی‌ یه‌كگرت����و‬ ‫د‪.‬ش����ێركۆ جه‌وده‌ت ل����ه‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌‬ ‫"تائێس����تا خه‌ڵكی‌ كوردستانی‌ ئاگاداری‌‬ ‫ورده‌كاریه‌كانی‌ یاس����ای‌ نه‌وت‌و گاز نیه‌‪،‬‬ ‫تاكو ئێم����ه‌ لێكدانه‌وه‌ی‌ بۆ بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناكرێ����ت هه‌مو كێش����ه‌كان له‌و یاس����ادا‬ ‫كۆبكرێته‌وه‌" به‌ڵك����و وه‌ك ئه‌و جه‌ختی‌‬ ‫له‌س����ه‌ر ده‌كاته‌وه‌ چه‌ندین كێش����ه‌ی‌ تر‬ ‫هه‌ن له‌گه‌ڵ به‌غدا‪ ،‬له‌وانه‌ "داهاتی‌ نه‌وت‬ ‫كه‌ ئێس����تا یه‌كالنه‌كراوه‌ته‌وه‌ مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫گومرگ����ه‌كان‌و كێش����ه‌ی‌ داهاته‌كان����ی‌‬ ‫تری‌ عێ����راق‪ ،‬جگ����ه‌ له‌وه‌ش كێش����ه‌ی‌‬ ‫به‌دواداچون‌و هه‌ڵس����ه‌نگاندنی‌ سیسته‌می‌‬ ‫بودجه‌ك����ه‌ به‌مانای‌ ئه‌وه‌ی‌ كێ‌ چاودێریی‌‬ ‫بودجه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌كات‌و كێ‌‬ ‫چاودێریی‌ بودجه‌ی‌ عێراق ده‌كات"‪.‬‬ ‫ناوب����راو هێما ب����ه‌وه‌ش ده‌كات به‌غدا‬ ‫وای‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان كردوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ته‌نیا بۆ مانگێ����ك بودجه‌ی‌ ببڕێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان توش����ی‌ كێشه‌یه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌ ده‌بێت����ه‌وه‌ "به‌جۆرێك كه‌ دواجار‬ ‫ده‌بێت چاوی‌ له‌ده‌ستی‌ حكومه‌تی‌ عێراق‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ جگ����ه‌ له‌وه‌ی‌ ئێمه‌ له‌هه‌رێمی‌‬

‫كوردس����تان به‌رنامه‌‌و پالنێكی‌ وامان نی ‌ه‬ ‫به‌ره‌و به‌رهه‌مهێنان‌و به‌ره‌و سیسته‌مێكی‌‬ ‫ئابوری‌ كه‌ چیتر پشت به‌به‌غدا نه‌به‌ستین‬ ‫ی����ان النیكه‌م كاتێ����ك حكومه‌تی‌ ناوه‌ند‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ی‌ كه‌مكردنی‌ بودجه‌ ده‌كات ئێمه‌‬ ‫بتوانین له‌سه‌ر پێی‌ خۆمان بوه‌ستین"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و بۆچونانه‌دا ئابوریناسێك‬ ‫پێیوایه‌ ئه‌گه‌ر یاسای‌ نه‌وت‌و گاز جێبه‌جێ‌‬ ‫بكرێت ئه‌وا زۆرێك له‌كێش����ه‌كانی‌ نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غدا چاره‌سه‌ر ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئابوریناس خالید حه‌یده‌ر له‌لێدوانێكی‌‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ س����ه‌باره‌ت به‌یاس����ای‌ نه‌وت‌و‬ ‫گاز له‌ئه‌نجومه‌ن����ی‌ نوێنه‌ران����ی‌ عێ����راق‬ ‫وتی‌ "بون����ی‌ هه‌ر یاس����ایه‌ك گرینگه‌ بۆ‬ ‫رێكخس����تنی‌ بواری‌ نه‌وت‪ ،‬چونكه‌ ده‌بێت‬ ‫به‌یاسایه‌ك ئه‌و بواره‌ رێكبخرێت هه‌روه‌ها‬ ‫نه‌وت‌و گازیش سه‌ره‌كیترین بواری‌ ژیانی‌‬ ‫مرۆڤه‌ بۆی����ه‌ ئه‌و یاس����ایه‌ ده‌بێته‌ هۆی‌‬ ‫رێكخستنی‌ په‌یوه‌ندیه‌كانی‌ نێوان هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‌و به‌غدا"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات به‌پێی‌‬ ‫ئه‌و یاس����ایه‌ مافی‌ هه‌م����و هه‌رێمه‌كان‌و‬ ‫پارێزگاكان پارێ����زراو ده‌بن به‌و جۆره‌ش‬ ‫"چیتر به‌غدا ناتوانێت هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌ بڕینی‌‬ ‫بودجه‌ یاخ����ود كه‌مكردن����ه‌وه‌ی‌ بودجه‌‬ ‫بكات‪ ،‬چونك����ه‌ ئه‌و كاته‌ به‌پێی‌ یاس����ا‬ ‫رێكخراوه‌ ده‌سه‌اڵتی‌ ئه‌وه‌ی‌ نابێت"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ك����ه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس����تان‬ ‫ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات یه‌كێ����ك له‌و‬ ‫خااڵنه‌ی‌ ده‌وڵه‌تی‌ یاس����ا له‌گه‌ڵی‌ كۆكن‬ ‫نیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ "بڕگه‌یه‌ك هه‌یه‌ له‌یاس����اكه‌‬

‫كه‌ ده‌سه‌اڵت ده‌دات به‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ك����ه‌ مامه‌ڵ����ه‌ ك����ردن له‌گه‌ڵ دۆس����یه‌ی‌‬ ‫نه‌وت‌و داهاتی‌ نه‌وت‌و فرۆش����تی‌ نه‌وت‌و‬ ‫بازاڕ په‌یداكردن بۆ ن����ه‌وت هه‌مو ئه‌وانه‌‬ ‫له‌ن����او هه‌رێمی‌ كوردس����تان بكرێت‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش له‌گه‌ڵ سیس����ته‌می‌ المه‌ركه‌زیی‌‬ ‫ده‌گونجێ����ت‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌غ����دا ده‌یهه‌وێت‬ ‫له‌رێ����گای‌ كۆمپانیای‌ س����ۆمۆوه‌ مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ نه‌وتی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان بكات‌و‬ ‫هه‌م����و پش����كنین‌و به‌رهه‌مهێنانی‌ نه‌وت‬ ‫په‌یداكردنی‌ ن����ه‌وت‌و له‌ژێر ده‌س����ه‌اڵتی‌‬ ‫ئه‌ودا بێت‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وان جه‌خت له‌س����ه‌ر‬ ‫سیس����ته‌می‌ مه‌رك����ه‌زی‌ ده‌كاته‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌شدا هه‌رێمی‌ كوردستانیش تا ئێستا‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ سیسته‌مێكی‌ ئابوری‌ هاوبه‌ش‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌غدا بدۆزێت����ه‌وه‌ تاكو مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ بكات ‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ك����ه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ نوێنه‌رانی‌‬ ‫عێراقیش پێیوایه‌ ئه‌و یاس����ایه‌ (یاسای‌‬ ‫ن����ه‌وت‌و گاز) له‌به‌رژه‌وه‌ن����دی‌ كورد نیه‌‪،‬‬ ‫"به‌اڵم ئه‌گه‌ر هاتو كورد حكومه‌تی‌ عێراق‬ ‫بگه‌نه‌ رێكه‌وتن ده‌كرێت ده‌س����تكاری‌ ئه‌و‬ ‫یاسا بكرێت‌و ئه‌وجا په‌سه‌ند بكرێت"‪.‬‬ ‫پسپۆڕه‌كه‌ی‌ ئابوریش پێیوایه‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫یاس����ا ته‌نیا له‌پێناوی‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی‌‬ ‫خۆی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌و یاس����ایه‌ ك����ۆك نیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ك����ورد له‌به‌ر ئ����ه‌وه‌ی‌ زۆرینه‌ نیه‌‪،‬‬ ‫"بۆیه‌ پێویس����ته‌ هه‌وڵبدات له‌گه‌ڵ كوتله‌‬ ‫سیاسیه‌كانی‌ عێراق به‌تایبه‌تی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫یاس����ا بگه‌ن����ه‌ رێكه‌وتن بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫پااڵوگه‌یه‌کی نه‌وت له‌کوردستان‬ ‫یاسایه‌ په‌سه‌ند بكرێت"‪.‬‬

‫ئابوریناسێك‪ :‬ئه‌گه‌ر‬ ‫یاساكه‌ په‌سه‌ند بكرێت‪،‬‬ ‫زۆرێك له‌كێشه‌كان‬ ‫چاره‌سه‌ر ده‌بن‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫لۆکاڵ‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫‪9‬‬

‫به‌كۆكردنه‌وه‌ ‌ی نانه‌ورد‌ه بژێوی‌ خۆی‌‌و خێزانه‌ك ‌ه ‌ی دابین ده‌كات‬ ‫مام عه‌لی‪ ،‬چیرۆكێك له‌ماندوێتی‌‌و بێالنه‌یی‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫ئه‌و زۆربه‌ی‌ كات له‌رادیۆی‌‬ ‫بچوكه‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬گوێ‌ قواڵغی‌ هه‌واڵه‌كان‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ته‌نها هه‌واڵی‌ (ك ‌هش‌و هه‌وا)‬ ‫شی‌ ال مه‌به‌سته‌‪ ،‬تا ئه‌گه‌ر بێژه‌ره‌كه‌‬ ‫وتی‌ "شه‌پۆلێكی‌ باران بارین روو‬ ‫له‌هه‌رێم ده‌كات"‪ .‬ئه‌و زورتر بكه‌وێته‌‬ ‫خۆی‌‌و كوخه‌كه‌ی‌ به‌جۆرێك مه‌حكه‌م‬ ‫بكات‪ ،‬تا باران خۆی‌‌و كه‌ل‌وپه‌له‌‬ ‫ره‌شهه‌ڵهاتوه‌كانی‌ ته‌ڕ نه‌كات‪.‬‬ ‫چه‌ن���د هه‌نگاوێ���ك دوور له‌بینای���ی‌‬ ‫ش���اره‌وانی‌ س���لێمانی‌‌و له‌ناو كۆمه‌ڵێك‬ ‫خانو‌و بینا‌و مۆڵ���ی‌ به‌رز‌و ره‌نگیندا‪ ،‬كه‌‬ ‫وه‌ها دیاره‌ زۆرینه‌ی‌ كه‌س���ه‌كانی‌ ناوی‌‬ ‫ژیانێكی‌ ش���اهانه‌ بگوزه‌رێنن‪ ،‬له‌به‌رده‌م‬ ‫دووكانێكدا كه‌ ده‌ڕابه‌كه‌ی‌ دووكه‌ڵی‌ ئاگر‬ ‫ره‌ش���ی‌ كردوه‌ كوخێك���ی‌ چه‌ند مه‌تریی‌‬ ‫ب���ه‌دی‌ ده‌كرێت‪ ،‬له‌ناو ئ���ه‌و كوخه‌دا كه‌‬ ‫به‌رزاییه‌ك���ه‌ی‌ مه‌ترێك ده‌بێت‪ ،‬پیاوێكی‌‬ ‫به‌ته‌م���ه‌ن رۆژه‌كانی‌ ته‌مه‌ن���ی‌ تیا به‌ڕێ‌‬ ‫ده‌كات‌و بۆ بژێوی‌ خۆی‌‌و خێزانه‌كه‌ش���ی‌‬ ‫ئه‌و پارچ���ه‌ نانانه‌ كۆده‌كاته‌وه‌ كه‌ ماڵ‌و‬ ‫چێشتخانه‌كانی‌ ئه‌و گوزه‌ره‌ پێیده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫"رۆژان���ه‌ چه‌ن���د فه‌رده‌ نان���ه‌ ورده‌یه‌ك‬ ‫كۆده‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬فه‌رده‌ی‌ سێ‌ هه‌زار دینار‬ ‫ده‌كات‪ ،‬خوا نه‌یبڕێ‌ هه‌ر باش���ه‌"‪ .‬ئه‌وه‌‬ ‫وته‌ی‌ ئ���ه‌و پی���اوه‌ به‌ته‌مه‌نه‌یه‌ كه‌ له‌و‬ ‫كوخه‌دا ده‌ژی‌‪.‬‬ ‫كاتێك بۆ چاوپێكه‌وتنێكی‌ رۆژنامه‌وانی‌‬ ‫دل���وای‌ لێده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و به‌و مه‌رجه‌ رازی‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬كه‌ باس���ی‌ سیاسه‌ت‌و حیزبه‌كان‬ ‫نه‌كه‌ی���ن‪ ،‬چونكه‌ ترس���ی‌ ل���ه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫باس���ێكی‌ وه‌ها ژیانه‌ بێ‌ ده‌ره‌تانه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫كوخه‌ چه‌ند مه‌تریه‌كه‌شی‌ تێكبدات‪.‬‬ ‫عه‌ل���ی محه‌مه‌د ناوی‌ ئه‌و پیاوه‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫‪62‬ساڵ له‌مه‌وبه‌ر له‌شارۆچكه‌ی‌ خورماڵ‬ ‫به‌دنی���ا هاتوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و له‌س���ه‌ره‌تاكانی‌‬ ‫ژیانیدا كه‌س���ێكی‌ به‌به‌خت بوه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫برای‌ تاقانه‌ی‌ دوو خوش���ك بوه‌‌و دایك‌و‬

‫کوخه‌که‌ی مام عه‌لی‬ ‫باوكی‌ نازێكی‌ زۆریان كێش���اوه‌ "زۆرجار‬ ‫كه‌ ده‌چوم كۆڵه‌دارێك���م ده‌هێنا‪ ،‬دایكم‬ ‫به‌دوامدا ده‌هات ده‌یوت كۆڵه‌كه‌ت قورس‬ ‫نه‌ك���ه‌ی عه‌زێتی‌ خ���ۆی‌ بده‌یت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫تاقانه‌ بووم زۆر نازیان ده‌كێشام"‪ .‬به‌اڵم‬ ‫زۆری‌ پێناچێ���ت نه‌هامه‌تیه‌كانی‌ ژیانی‌‬ ‫ده‌س���ت پێده‌كات‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌وكاته‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌ته‌مه‌نی‌ ‪ 13‬س���اڵیدا باوكی‌ كۆچی‌‬ ‫دوای‌ ده‌كات‪ ،‬به‌وه‌ش به‌رپرس���یارێتی‌‌و‬ ‫بژێوی‌ خێزانێك ده‌كه‌وێته‌ س���ه‌ر شانی‌‬ ‫ئه‌و‪ .‬وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت "درێژ‌ه به‌و ژیانه‌‬ ‫كوێره‌وه‌رییه‌م ده‌ده‌م"‪ ،‬تا له‌ساڵی‌‪1973‬‬

‫مام عه‌لی نه‌یویست روخساری ده‌رکه‌وێت‬ ‫ژیان���ی‌ هاوس���ه‌ریی‌ پێك���ه‌وه‌ ده‌ن���ێ‌‬ ‫له‌ئێستاش���دا خاوه‌نی‌ ‪3‬كچ‌و دوو كوڕه‌‪،‬‬ ‫هۆكاره‌كه‌ی‌ هه‌رچییه‌ك بێت له‌ئێس���تادا‬ ‫م���ام عه‌ل���ی دوور له‌خێزانه‌ك���ه‌ی‌ له‌ناو‬ ‫ئه‌و كوخه‌دا ژی���ان ده‌گوزه‌رێنێ‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫پرسیاری‌ ئه‌وه‌شی‌ لێده‌كرێت بۆ شه‌وان‬ ‫ناڕوات���ه‌وه‌ ب���ۆ ناو م���اڵ‌و خێزانه‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ ماڵیان له‌گه‌ڕه‌كێكی‌ قه‌راخ ش���اری‌‬ ‫س���لێمانییه‌‪ ،‬ئه‌و ته‌نها ده‌ڵێت "كێشه‌م‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ماڵ���ه‌وه‌ نیی���ه‌‌و ئێ���ره‌ بۆ من‬ ‫گونجاوتره‌"‪.‬‬ ‫مام عه‌لی هه‌رچه‌نده‌ ساڵه‌كانی‌ ته‌مه‌نی‌‬

‫هێنده‌ زۆر نییه‌‪ ،‬به‌اڵم روخس���اری‌ وه‌ك‬ ‫كه‌سێكی‌ به‌سااڵچوو ده‌نوێنێ‌‌و به‌ئاسانی‌‬ ‫مه‌ینه‌تیه‌كانی‌ رۆژگارێكی‌ درێژ له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌م‌و چاوو ده‌سته‌كانی‌ به‌دی‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌و پێشتر فه‌رمانبه‌ری‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫كش���توكاڵ بوو له‌ئێستاشدا به‌‪200‬هه‌زار‬ ‫دینار خانه‌نش���ینه‌ "كوڕێك���م له‌زانكۆیه‌‬ ‫هه‌موو خانه‌نشینیه‌كه‌می‌ پێده‌ده‌م‪ ،‬هه‌موو‬ ‫جارێك ده‌ڵێم با هاوس���ه‌ر كه‌م نه‌بێت"‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌وته‌ی‌ خۆی‌ سێ‌ كچه‌كه‌ی‌ شویان‬ ‫كردوه‌و كوڕێكی‌ تریش���ی‌ له‌باره‌گایه‌كی‌‬ ‫حیزبیی‌ كاری‌ خزمه‌تگوزاریی‌ ده‌كات‪.‬‬

‫سه‌باره‌ت به‌پیش���ه‌ی‌ ئێستاشی‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌ نزیكه‌ی‌ ‪10‬س���اڵ‬ ‫نان���ه‌ورده‌ كۆده‌كات���ه‌وه‌‌و ده‌یفرۆش���ێ‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش بۆته‌ سه‌رچاوه‌ی‌ داهاتی‌ خۆی‌‌و‬ ‫خێزانه‌كه‌شی‌ "چی‌ په‌یدا بكه‌م كه‌مێكی‌‬ ‫بۆ خۆم هه‌ڵده‌گرم‪ ،‬ئه‌ویتری‌ ده‌نێرمه‌وه‌‬ ‫ماڵه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ت���ه‌واوی‌ ن���او كوخه‌كه‌ی‌ م���ام عه‌لی‬ ‫به‌كه‌ل‌و په‌له‌ كۆنه‌كانیشیه‌وه‌‪ ،‬به‌چه‌شنی‌‬ ‫روخس���اری‌‪ ،‬به‌دووكه‌ڵی‌ ئ���ه‌و ئاگره‌ی‌‬ ‫شه‌وانه‌ بۆ خۆ گه‌رمكردنه‌وه‌ ده‌یكاته‌وه‌‬ ‫ره‌ش���هه‌ڵگه‌ڕاوه‌‪ ،‬م���ام عه‌ل���ی له‌ن���او‬

‫فۆتۆکان‪ :‬ئاسۆ‬ ‫كوخه‌ك���ه‌دا‌و له‌س���ه‌ر ده‌رگا كۆنه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫له‌ته‌خته‌ دروستكراو شوێنێكی‌ بۆ خۆی‌‬ ‫دروستكردوه‌‌و شه‌وانه‌ چاوه‌ ماندوه‌كانی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر لێكده‌ن���ێ‌‪ ،‬له‌ب���اره‌ی‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫داخۆ تا چه‌ن���د به‌و ژیان���ه‌ی‌ رازیه‌ كه‌‬ ‫ده‌یگوزه‌رێنێ‌‪ ،‬ده‌ڵێت "هه‌س���ت به‌هه‌مو‬ ‫ش���ته‌كان ده‌كه‌م‪ ،‬به‌دووك ‌هڵ‌و به‌سه‌رما‪،‬‬ ‫به‌ماندوی���ی‌‪ ،‬به‌اڵم ناچارم بۆ بژێوییه‌كی‌‬ ‫باش���تر لێره‌ بمێنم���ه‌وه‌‪ ،‬خۆ موچه‌كه‌م‬ ‫ته‌نها به‌شی‌ كوڕه‌كه‌م ده‌كات"‪.‬‬ ‫تێبینی‪ :‬مام عه‌لی ناوێکی‌ خوازراوه‌‬

‫تائێستا ‪ 300‬گه‌نجی كورد بۆ جیهاد رۆشتونه‌ته‌ سوریا‬

‫ی كوردی‌و ده‌زگا ئه‌منییه‌كان به‌و گه‌نجان ‌ه ده‌ڵێن تیرۆریست‬ ‫وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف‪ :‬به‌داخه‌و ‌ه میدیا ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬

‫له‌پاش هه‌ڵگیرسانی شۆڕش له‌سوریاو‬ ‫شه‌ڕی په‌یه‌ده‌و كورده‌كانی سوریا‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌ره‌ی‌ نوسه‌ره‌و داعش‌و‬ ‫گروپه‌ ئیسالمییه‌كان‪ ،‬چه‌ندین گه‌نجی‬ ‫كوردستان چونه‌ته‌ سوریا به‌مه‌به‌ستی‬ ‫جیهادكردن‪ ،‬په‌رله‌مانتارێكیش‬ ‫ده‌ڵێت "له‌هه‌ر شوێنێك حزب‌و الیه‌نه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان نفوزیان زۆر بێت‪ ،‬له‌و‬ ‫شوێنه‌ كاریگه‌ری‌ زۆرتریان له‌سه‌ر‬ ‫خه‌ڵك‌و به‌تایبه‌ت گه‌نجان هه‌بووه‌و‬ ‫ئاڕاسته‌یان ده‌كه‌ن بۆ شه‌ڕێك كه‌‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا شه‌ڕی ئه‌وان نییه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ هۆكاری چوونی‌ ئه‌و گه‌نجان ‌ه‬ ‫بۆ سوریا وته‌بێژی وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف‌و‬ ‫كاروباری‌ ئایینی‌ مه‌ریوان نه‌قشبه‌ندی‌‬ ‫له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند‬ ‫"به‌ه���ۆی ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌زگا س���یخوڕییه‌‬ ‫هه‌رێمییه‌كان له‌كوردس���تان به‌باش���ی‬ ‫كار له‌سه‌ر گه‌نجان ده‌كه‌ن‪ ،‬هۆكارێكی‬ ‫دیكه‌ش به‌هۆی ته‌كنه‌لۆجیاو كرانه‌وه‌ی‌‬ ‫كوردس���تان به‌ڕووی‌ جیهاندا گه‌نجان‬ ‫به‌ئاس���انی ده‌توانن په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ر الیه‌كدا ببه‌ستن"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ سه‌رۆكی لقی‌ كفری یه‌كێتی‬ ‫زانایانی ئایینی تاریق هه‌مه‌وه‌ندی چه‌ند‬ ‫هۆكارێك له‌پشتی چوونی گه‌نجانه‌وه‌ن‬ ‫بۆ سوریا‪ ،‬وه‌كو سته‌می‌ كاربه‌ده‌ستانی‌‬ ‫واڵته‌ عه‌ره‌بییه‌ به‌ناو ئیس�ل�امییه‌كان‪،‬‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی‌ سۆزی‌ شۆڕشگێرانه‌‪ ،‬ئیتر‬ ‫ئایینی‌ بێت یان نه‌ته‌وه‌یی‌‌و نیشتمانی‌‪،‬‬ ‫په‌یدابون���ی‌ ده‌زگاكان���ی‌ راگه‌یاندن���ی‌‬ ‫بیس���تراو وبینراوو خوێنراو‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫پێش���كه‌وتنی‌ ته‌كنه‌لۆژی‌ له‌بواره‌كانی‌‬ ‫په‌یوه‌ندیكردن‌و تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كاندا‬ ‫كه‌ جیهانی‌ وه‌كو دێیه‌ك پێكردوه‌و زۆر‬ ‫به‌ئاسانی‌ گه‌نجێكی تازه‌ پێگه‌یشتووی‌‬ ‫كه‌م ئه‌زمون ده‌توانێ‌ په‌یوه‌ندی‌ بكاته‌‬ ‫هه‌ر گروپ‌و الیه‌كه‌وه‌ خۆی‌ بیه‌وێت‪.‬‬

‫وته‌بێژه‌ك���ه‌ی وه‌زاره‌ت���ی ئه‌وقاف‬ ‫راش���یگه‌یاند كه‌ناڵه‌كان���ی راگه‌یاندن‬ ‫به‌خراپ���ی كار له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م بابه‌ته‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‌و زیات���ر س���ه‌رنجی گه‌نجان‬ ‫راده‌كێش���ن‪ ،‬ته‌نه���ا باس���ی ئه‌وه‌نده‌‬ ‫نه‌وت براو ملمالنێی حزبه‌كان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش واده‌كات گه‌نجان س���ه‌رقاڵبن‬ ‫ب���ه‌وه‌ی‌ پێیده‌وترێ���ت تۆ ل���ه‌و دونیا‬ ‫ده‌چیته‌ به‌هه‌ش���ت‌و ئه‌وه‌نده‌ حۆریت‬ ‫پێده‌درێت‪ ،‬ئیت���ر ئه‌و گه‌نجه‌ نه‌ گوێ‬ ‫به‌مامۆستا ده‌دات‪ ،‬نه‌ به‌لیژنه‌ی‌ فه‌تواو‬ ‫حزبه‌كانیش‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی لقی كفری یه‌كێتی زانایانی‬ ‫ئایینی كوردستان‌و مامۆستای ئایینی‌‬ ‫تاریق هه‌مه‌وه‌ندی له‌وباره‌یه‌وه‌ بۆ ئاوێنه‌‬ ‫وتی "به‌ناوی‌ خوای‌ گه‌وره‌‪ ،‬ئه‌م دۆخه‌‬ ‫ناته‌ندروس���ت‌و له‌ڕوانگه‌ی‌ ئاینییشه‌وه‌‬ ‫به‌نادروس���تی‌ ده‌بینین‪ ،‬چونكه‌ دۆخی‬ ‫سوریا وه‌كو كوره‌یه‌كی‌ ئاگرین وایه‌ كه‌‬ ‫چه‌نده‌ها ده‌زگای‌ هه‌واڵگری‌ جیهانی‌‌و‬ ‫ئیقلیمی‌ گڕیان تێب���ه‌رداوه‌و گه‌نجانی‌‬ ‫خ���اوه‌ن س���ۆزی‌ ئاینی‌‌و نیش���تمانی‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌ سوته‌مه‌نیه‌كه‌ی‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ جیهادكردنه‌وه‌ مامۆس���تا‬ ‫هه‌مه‌وه‌ندی وتیشی "فتوادان به‌تایبه‌ت‬ ‫فتوای‌ جیه���اد كاری‌ ته‌نه���ا زانایه‌ك‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێ���ت لیژنه‌كانی‌ فتوا‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‌‬ ‫من تێگه‌یشتبێتم ئێستا دۆخی سوریا‬ ‫به‌ئاقارێك���ی‌ ت���ردا رۆش���توه‌‪ ،‬ه���ه‌ر‬ ‫له‌به‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌بین���ی‌ ده‌یه‌ها گروپ‬ ‫دروس���تبون‌و هه‌ریه‌كه‌یان ته‌نها خۆی‌‬ ‫به‌ڕاس���ت ده‌زانێت‌و خوێن���ی‌ ئه‌ویتر‬ ‫حه‌اڵڵ‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی���ش پێیوای���ه‌ له‌هه‌ر‬ ‫ش���وێنێك حزب‌و الیه‌نه‌ ئیسالمییه‌كان‬ ‫نفوزیان زۆر بێت‪ ،‬له‌و شوێنه‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫زۆرتریان له‌س���ه‌ر خه‌ڵ���ك‌و به‌تایبه‌ت‬ ‫گه‌نجان هه‌بووه‌و ئاڕاس���ته‌یان ده‌كه‌ن‬ ‫بۆ شه‌ڕێك كه‌ له‌بنه‌ڕه‌تدا شه‌ڕی ئه‌وان‬ ‫نییه‌‪.‬‬

‫ئه‌و گه‌نجانه‌ راسته‌وخۆ‬ ‫ته‌نها‬ ‫له‌هه‌ڵه‌بجه‌و‌ه ‪ 45‬له‌كوردستانه‌وه‌‬ ‫ناچنه‌ سوریا‪ ،‬دیاره‌‬ ‫گه‌نج رۆشتون‌و‬ ‫كه‌سانێك ده‌یانبات‌و‬ ‫‪ 15‬كه‌سیان‬ ‫ره‌نگه‌ ئه‌و كه‌سانه‌‌ش‬ ‫گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌و‬ ‫له‌سوریا یان توركیا‬ ‫نۆ كه‌سیان‬ ‫كوژراوه‌‪ ،‬له‌كفریش یان ئوردن‌و لوبنان‬ ‫بن‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێت‬ ‫تائێستا دوو‬ ‫كه‌س رۆشتوه‌و كار له‌سه‌ر چۆنێتی‬ ‫یه‌كێكیان كوژراوه‌ بردنیان بكرێت‬ ‫ئه‌ندام���ی په‌رله‌مان���ی كوردس���تان‬ ‫ه���اوڕێ ئه‌ب���و كاروان له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ وتی "هه‌ڵه‌بجه‌ دیارترین نمونه‌ی‬ ‫ئه‌و ش���وێنانه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ مه‌س���ه‌له‌كه‌‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا جیهادك���ردن نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ملمالنێی چه‌ندین ده‌وڵه‌ته‌ له‌ناوچه‌كه‌‬ ‫له‌سه‌رویانه‌وه‌ ئه‌مریكا‪ ،‬بۆ نمونه‌ قه‌ته‌ر‬ ‫به‌پاره‌و چه‌ك هاوكاری‌ داعش ده‌كات‪،‬‬ ‫كێش���ه‌كه‌ش له‌وه‌دایه‌ ئه‌و گه‌نجانه‌ی‌‬ ‫كوردس���تان كه‌ ده‌بن���ه‌ قوربانی ئه‌و‬ ‫راستییانه‌ نابینن"‪.‬‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌كانی ئاوێنه‌ تائێستا‬ ‫‪ 300‬كه‌س له‌كوردستانه‌وه‌ رۆشتونه‌ته‌‬ ‫س���وریا‪ ،‬ته‌نها له‌هه‌ڵه‌بجه‌وه‌ ‪ 45‬گه‌نج‬ ‫رۆشتون‌و ‪ 15‬كه‌سیان گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌و نۆ‬

‫كه‌س���یان كوژراوه‌‪ ،‬له‌كفریش تائێستا‬ ‫دوو كه‌س رۆشتوه‌و یه‌كێكیان كوژراوه‌‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌چه‌ند شارێكی تر‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی بۆچ���ی له‌كفری‌و‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌وه‌ گه‌نجه‌كان ب���ه‌زۆری رو‬ ‫له‌س���وریا ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬مامۆس���تا تاریق‬ ‫هه‌مه‌وه‌ندی ده‌ڵێت "هۆكاره‌كه‌ی‌ زیاتر‬ ‫بۆ پێش���ینه‌ مێژوییه‌كه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ ئ���ه‌و گروپان���ه‌ی‌ خ���اوه‌ن بیری‌‬ ‫جیهادیین‪ ،‬زیات���ر له‌و ناوچانه‌دا بون‌و‬ ‫له‌وێدا گه‌شه‌یان كردوه‌"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ وته‌بێژی وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف‬ ‫چه‌ن���د مانگێك پێش دروس���تكردنی‬ ‫لیژنه‌كه‌ی‌ حكومه‌ت‪ ،‬كه‌س���ایه‌تییه‌كی‬ ‫كورد له‌س���وریاوه‌ هاتوه‌ته‌ وه‌زاره‌ت‌و‬

‫پێیوتون گه‌نجێكی زۆر له‌كوردستانه‌وه‌‬ ‫بۆ شه‌ڕ ده‌چنه‌ سوریا‪ ،‬هه‌ر له‌وكاته‌و‌ه‬ ‫وه‌زیری ئه‌وقاف فه‌رمانێكی گشتگیری‬ ‫ده‌ركرد بۆ هه‌موو وتاربێژو مامۆستایانی‬ ‫ئایینی كه‌ له‌رێگ���ه‌ی‌ مزگه‌وته‌كانه‌وه‌‬ ‫ئه‌و بابه‌ته‌ باس بكه‌ن كه‌ ئه‌وه‌ جیهاد‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫وته‌بێژی وه‌زاره‌تی ئه‌وقافیش پێیوایه‌‬ ‫هێشتا نه‌یانتوانیوه‌ رێگه‌ له‌و دیارده‌یه‌‬ ‫بگرن و ده‌ڵێت "به‌پێی زانیارییه‌كانمان‬ ‫له‌دوای‌ پێكهێنانی ئ���ه‌و لیژنه‌یه‌و له‌م‬ ‫دوو مانگه‌ی‌ پێش���وودا چه‌ندین گه‌نج‬ ‫رۆشتونه‌ته‌ سوریا"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی زانیارییه‌كان���ی ئاوێن���ه‌‬ ‫ده‌ركه‌وت���ووه‌ ئه‌و گه‌نجان���ه‌ له‌رێگه‌ی‌‬ ‫واڵت���ی س���ێیه‌مه‌وه‌ رۆش���تون ن���ه‌ك‬ ‫راسته‌وخۆ له‌كوردستان‪ ،‬كه‌ زۆربه‌یان‬ ‫ده‌چن���ه‌ غ���ازی عه‌نت���اب له‌توركیاو‬ ‫ماوه‌ی���ه‌ك ل���ه‌و ش���وێنه‌ ده‌مێننه‌وه‌و‬ ‫پاش���ان ده‌یانبه‌نه‌ س���وریا‪ ،‬به‌شێكی‬ ‫دیكه‌یان ده‌چنه‌ ناوچه‌ س���نورییه‌كانی‬ ‫عێ���راق به‌تایبه‌ت له‌رێگه‌ی‌ موس���ڵ‌و‬ ‫رومادی‌و ناوچه‌ سوننییه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫نه‌قش���به‌ندی له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"م���ادام ئ���ه‌و گه‌نجان���ه‌ راس���ته‌وخۆ‬ ‫له‌كوردس���تانه‌وه‌ ناچنه‌ سوریا‪ ،‬دیاره‌‬ ‫كه‌س���انێك هه‌ن ده‌یانبات‌و ره‌نگه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س���ه‌ش له‌س���وریا یان توركیا یان‬ ‫ئوردن‌و لوبنان ب���ن‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێت كار‬ ‫له‌سه‌ر چۆنێتی بردنیان بكرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆس���تا ئاینیی���ه‌ جه‌ختیش‬ ‫ده‌كات���ه‌وه‌ پێویس���ته‌ زانایانی‌ ئاینی‌‌و‬ ‫بانگخوازان هه‌س���ت به‌به‌رپرسیارێتی‌‬ ‫بكه‌ن‌و راستی‌ ئه‌و دۆخانه‌ی‌ له‌واڵتانی‌‬ ‫ده‌وروبه‌ردا هه‌یه‌ بیخه‌نه‌ به‌رچاو كه‌وا‬ ‫ئێس���تا كوردس���تان‌و میلله‌ت���ی‌ كورد‬ ‫له‌به‌رده‌م دوڕیانێك���ی‌ مێژووییدایه‌ كه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌موومان به‌رپرس���یارێتیه‌كه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵنه‌گری���ن ئ���ه‌وا چه‌نده‌ها س���اڵه‌‬ ‫چیمانك���ردوه‌ له‌ده‌س���تی‌ ده‌ده‌ی���ن‪،‬‬ ‫بێگوم���ان ئه‌م���ه‌ش ئه‌ركێكی‌ ئایینی‌‌و‬

‫شه‌رعیشه‌‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ نه‌قش���به‌ندی ئ���اگاداری‬ ‫جموج���وڵ‌و ژیان���ی به‌ش���ێك ل���ه‌و‬ ‫گه‌نجان���ه‌ن‌و ده‌ڵێت "ئێم���ه‌ ئاگادارین‬ ‫ئ���ه‌و گه‌نجانه‌ی‌ ده‌چنه‌ س���وریا نه‌ك‬ ‫هه‌ر رێگه‌یان ن���اده‌ن ته‌له‌فۆن بك ‌هن‌و‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو هه‌موو هۆكاره‌كانی‬ ‫په‌یوه‌ندیكردن���ی لێده‌ب���ڕن‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫گروپه‌ چه‌كداره‌كان‌و به‌تایبه‌ت داعش‬ ‫هه‌س���تی ك���ردوه‌ گه‌نجه‌كان���ی‌ ئێره‌‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر كورده‌كان ش���ه‌ڕناكه‌ن‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌یانگوێزنه‌وه‌ له‌به‌رامبه‌ر رژێمی‬ ‫ئه‌سه‌د شه‌ڕیان پێده‌كه‌ن‌و ده‌ركه‌وتووه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ ده‌كوژرێن له‌سنوری‌ كورده‌كان‬ ‫نه‌كوژراون"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫ئه‌ب���و كاروان له‌رێگ���ه‌ی‌ ئاوێن���ه‌وه‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت ماوه‌یه‌ك���ه‌ له‌كفری‌و‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌و دوزخورمات���وو كه‌ركوك‌و‬ ‫س���لێمانی‌و پش���ده‌رو دهۆك‌و هه‌ولێر‬ ‫ده‌ڕۆن‪ ،‬ك���ه‌ گروپه‌ ئیس�ل�امییه‌كانی‬ ‫ده‌ره‌وه‌و ناوه‌وه‌ی‌ كوردستان پاڵپشتی‌و‬ ‫یارمه‌تییان ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌ب���و كاروان وتیش���ی پێویس���ته‌‬ ‫حكومه‌ت پالنێكی تۆكمه‌و س���تراتیژی‬ ‫ب���ۆ رێگه‌لێگرتن���ی هه‌بێ���ت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ته‌شه‌نه‌كردنی‌ ئه‌م دیارده‌یه‌ له‌داهاتوو‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ زۆر قورس ده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ كاری میدیای‌ كوردی له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و بابه‌ته‌‪ ،‬وته‌بێژی وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف‬ ‫ده‌ڵێ���ت "به‌داخه‌وه‌ هێش���تا میدیای‌‬ ‫ك���وردی‌و ده‌زگا ئه‌منیی���ه‌كان‌و رای‬ ‫گشتیش به‌بێ هیچ لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك به‌و‬ ‫گه‌نجانه‌ ده‌ڵێن تیرۆریس���ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫كارێكی خراپ���ه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و گه‌نجانه‌‬ ‫كه‌ لێ���ره‌وه‌ رۆش���تون ئه‌گ���ه‌ر دژی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان بونایه‌ لێره‌ خۆیان‬ ‫ده‌ته‌قان���ده‌وه‌و كاری تیرۆریس���تییان‬ ‫ئه‌نجامده‌دا‪ ،‬ب���ه‌اڵم كه‌ لێره‌ ئه‌و كاره‌‬ ‫ناك���ه‌ن مان���ای‌ ئه‌وه‌ی���ه‌ دژی كوردو‬ ‫كوردستان نین"‪.‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫چۆن باس له‌خواردنی گۆشت ده‌که‌ن؟‬

‫ک وێ‬

‫س‬

‫ی سپ‬

‫تان‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪11‬‬

‫ی‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌سینه‌ما هه‌ر جاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫ی‬ ‫ی نامه‌ ‌‬ ‫جولێت‌وه‌اڵم ‌‬ ‫عاشقه‌كان‬

‫ده‌داته‌وه‌‬

‫محه‌مه‌د جه‌مال‬

‫دەکەوێتەوە"‪.‬‬ ‫له‌نێ����و س����ه‌رجه‌م‌واڵتانی جیهان����دا مرۆڤی‬ ‫ڕوه‌کیی هه‌یه‌ به‌رێژه‌ی جیاواز‪ .‬هیندس����تان‬ ‫یه‌کێک����ه‌ له‌واڵتان����ه‌ی زۆرتری����ن رێ����ژه‌ی‬ ‫روه‌کییه‌کانی تێدایه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‌واڵته‌کانی‌وه‌ک‬ ‫به‌ریتانیا‪ ،‬تایله‌ند‪ ،‬تورکیا هه‌روه‌ها ئیسرائیل‬ ‫له‌پێش����ه‌وه‌ی ئه‌و‌واڵتانه‌ دێ����ن که‌ زۆرترین‬ ‫رێژه‌ی مرۆڤه‌ گۆشت نه‌خۆره‌کانیان تێدایه‌‪.‬‬ ‫له‌زۆرێ����ک له‌واڵتانی جیهاندا چێش����تخانه‌ی‬ ‫تایب����ه‌ت به‌روه‌کیی����ه‌کان هه‌ی����ه‌‪ .‬له‌باره‌ی‬ ‫کێش����ه‌ی روه‌کخۆره‌کان له‌کوردستاندا بیار‬ ‫ره‌ش����ید ده‌ڵێت‪" :‬روەکخۆری بۆ کوردستان‬ ‫‌وەک زۆر ش����تی تر تازەیە‌و ماوەیەکی زۆری‬ ‫دەوێ����ت تا خەڵ����ک فێری ئەوە ب����ن ئەگەر‬

‫مرۆڤ گۆش����تیش نەخ����وات دەتوانێت بژی‪،‬‬ ‫چونکە یەکەم پرس����یار هەمیش����ە روبەروی‬ ‫ئێمە دەبێتەوە ئەوەیە‪ :‬ئەی باشە کە گۆشت‬ ‫ناخۆن ئەی چی دەخۆن؟‌وەک ئەوەی ئیتر‬ ‫جگە لەگۆشت خواردنێک نەمابێتەوە مرۆڤ‬ ‫بیخوات"‪ .‬س����ه‌باره‌ت به‌چێشتخانه‌ی تایبه‌ت‬ ‫به‌ڕوه‌کییه‌کانیش که‌ تائێستا له‌کوردستاندا‬ ‫بون����ی نییه‌‪ ،‬بیار ده‌ڵێ����ت‪" :‬لەبازاردا چەند‬ ‫خواردنێکی زۆر کەم هەیە کە ئێمە دەتوانین‬ ‫بیخۆی����ن‪ ،‬لەبەرئەوە زیاتر لەماڵەوە خواردن‬ ‫ئامادە دەکەین‪ ،‬ئەوەی من بزانم چێشتخانەی‬ ‫تایب����ەت بەروەکخۆری نیی����ە‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫‌وەک پێش����تر ئاماژەم پێ����دا روەکخۆی‌وەک‬ ‫دیاردە تازەیە لێرە‌و ئەگەر چێش����تخانەیەکی‬

‫لەو جۆرەش هەبێت هەس����ت دەکەم خەڵکی‬ ‫زۆر ک����ەم س����ەردانی بک����ەن‪ ،‬ک����ە ئەوەش‬ ‫ل����ەروی داراییەوە دەبێتە کێش����ە بۆ خاوەن‬ ‫چێش����تخانەکە‪ ،‬رەنگە رۆژێک بێت کەسێک‬ ‫ک����ە خۆی روەکخۆرە بەه����ۆی باوەڕی خۆی‬ ‫بەروەکخ����ۆری چێش����تخانەیەکی لەو جۆرە‬ ‫دروست بکات"‪.‬‬ ‫سامان عه‌لی پێیوایه‌ هیچ به‌هانه‌یه‌ک نییه‌ بۆ‬ ‫خواردنی گۆشتی ئاژه‌ڵه‌کان "هیچ به‌هانه‌یه‌ک‬ ‫نییه‌ بۆ زه‌وتکردنی ژیان له‌زینده‌وه‌رانی تر‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت����ی له‌رۆژگاری ئه‌م����ڕۆدا که‌ خه‌ڵک‬ ‫له‌به‌ر برسێتی گۆش����ت ناخۆن‪ ،‬به‌ڵکو‌وه‌ک‬ ‫جۆرێک له‌چێ����ژ ده‌یخۆن"‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫"شتێکی دیکه‌ که‌ س����ه‌رنجی منی راکێشاو‌ه‬

‫مه‌سه‌له‌ی ڕاوه‌‪ ،‬له‌ناو هه‌مو زینده‌وه‌رانی ئه‌م‬ ‫هه‌س����اره‌یه‌ جگه‌ له‌مرۆڤ هیچ زینده‌وه‌رێک‬ ‫نییه‌ بۆ چێژو خۆش����ی زینده‌وه‌رانی تر له‌ناو‬ ‫به‌رێت"‪.‬‬ ‫به‌بڕوای س����امان گۆشت خواردن کاره‌ساته‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم "له‌م����ه‌ش کاره‌س����اتتر ئه‌وه‌ی����ه‌ که‌‬ ‫ره‌هه‌ندێکی ئایینی‌و پیرۆز بدرێت به‌کوشتنی‬ ‫ئ����اژه‌اڵن‪ .‬مرۆڤ ته‌نها به‌وه‌وه‌ نه‌وه‌س����تاوه‌‬ ‫که‌ ئ����اژه‌ڵ ده‌کوژێ����ت‌و ده‌یخ����وات‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫له‌ڕێ����گای ناونان����ی کاری کوشتنه‌که‌یش����ی‬ ‫به‌قوربانییک����ردن‪ ،‬پێمانده‌ڵێ����ت که‌ له‌بری‬ ‫س����ڕینه‌وه‌ی ت����اوان‌و گوناهه‌کان ئ����ه‌و کاره‌‬ ‫ده‌که‌م"‪.‬‬

‫فان کوردستانی گه‌وره‌یه‌‬

‫(‪ )Letters to Juliet‬ئ���ه‌و فیلم���ه‌ ڕۆمانس���ییه‌یه‌ كه‌‬ ‫پێمانده‌ڵێت عه‌شق هه‌رچه‌نده‌ كاتی‌ به‌سه‌ردا تێپه‌ڕێت‪ ،‬هه‌میش ‌ه‬ ‫له‌نوێبوونه‌وه‌دایه‌‪ ،‬چیرۆكی‌ فیلمه‌كه‌ باس له‌عه‌شقێكی‌‌ونبووی‌‬ ‫(‪ )50‬ساڵه‌ی‌ نێوان دوو كه‌س ده‌كات كه‌ ته‌مه‌نیان تێپه‌ڕیوه‌و‬ ‫پیر بوون‪ ،‬ئ���ه‌و فیلمه‌ پێمانده‌ڵێت پێویس���ته‌ كۆڵ نه‌ده‌ین‌و‬ ‫به‌ڕاستی‌ خۆشه‌ویستی‌ بكه‌ین‌و به‌رده‌وامبین‪.‬‬ ‫صۆف���ی‌ كه‌ گه‌نجێكی‌ ئه‌مریكییه‌‪ ،‬گه‌ش���ت ده‌كات بۆ ش���اری‌‬ ‫فیرۆنای‌ ئیتاڵیا‪ ،‬ئه‌و ش���اره‌ی‌ كه‌ چیرۆك���ی‌ رۆمیۆ‌و جولێتی‌‬ ‫تی���ا ڕوو داوه‌‪ ،‬له‌وێ‌ له‌گه‌ڵ تیمێكی‌ خۆبه‌خش���دا‌وه‌اڵمی‌ ئه‌و‬ ‫نامانه‌ ده‌ده‌نه‌وه‌ كه‌ عاشقه‌كان له‌سه‌ر دیوارێكی‌ مێژوویی‌ ئه‌و‬ ‫شاره‌ بۆ (جولێت)ی‌ ده‌نووسن‌و داوای‌ لێده‌كه‌ن ئامۆژگارییان‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫له‌میانه‌ی‌ ئه‌و كارانه‌یدا‪ ،‬صۆفی‌‌وه‌اڵمی‌ نامه‌یه‌ك ده‌داته‌وه‌ كه‌‬ ‫(‪ )50‬ساڵی‌ به‌سه‌ردا تێپه‌ڕیوه‌‪‌،‬واته‌ ساڵی‌ ‪ 1957‬نووسراوه‌‌و‬ ‫هانی‌ نووس���ه‌ره‌كه‌ی‌ ده‌دات كه‌ كلێره‌‪ ،‬به‌دوای‌ خۆشه‌ویس���ته‌‬ ‫‌ونبوه‌كه‌یدا بگه‌ڕێت كه‌ ماوه‌یه‌كی‌ زۆری‌ به‌س���ه‌ردا تێپه‌ڕیوه‌‌و‬ ‫گه‌شت بۆ ئیتاڵیا بكات‪.‬‬ ‫كلێر‌و نه‌وه‌كه‌ش���ی‌ ده‌چنه‌ فیرۆنا بۆ گه‌ڕان به‌دوای‌ لۆرینزۆدا‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ گه‌یش���تنی‌ كلێر بۆ فیرۆنا‪ ،‬خۆشه‌ویستی‌‌و ڕۆمانسییه‌ت‬ ‫ده‌ستپێده‌كات‪ ،‬ئه‌وان پێكه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێن‌و زۆر كه‌س ده‌بینن كه‌‬ ‫ناوی‌ لۆرینزۆیه‌‌و هه‌موویان ئاواته‌خوازن لۆرێنزۆی‌ ڕاس���ته‌قینه‌‬ ‫بن‪ ،‬به‌اڵم ئیتر ئه‌مه‌ عه‌ش���قه‌‌و پیربوون سه‌ری‌ لێناشێوێنێت‌و‬ ‫كه‌سێكی‌ هه‌ڵه‌ هه‌ڵبژێرێت‪.‬‬ ‫ڕووداوێكی‌ دیكه‌ كه‌ به‌هۆی‌ گه‌ڕانی‌ ئه‌م س���ێ‌ كه‌س���ه‌وه‌ دێته‌‬ ‫نێو باس���ه‌كه‌‪ ،‬دروس���تبوونی‌ په‌یوه‌ندییه‌كه‌ له‌نێوان صۆفی‌‌و‬ ‫نه‌وه‌ كوڕه‌كه‌ی‌ كلێر (ڤیكتۆر)دا‪ ،‬ئه‌وه‌ش پێمانده‌ڵێت عه‌شق‬ ‫نازانێت له‌كوێوه‌ دێت‪ ،‬بێئ���اگا له‌وه‌ی‌ تۆ پالنی‌ بۆ داده‌نێیت‬ ‫یان نا؟‬ ‫ده‌رهێنه‌ری‌ فیلمه‌كه‌ كه‌ گاری‌ ڤینیكی‌ ئیتاڵییه‌‪ ،‬پێشتر چه‌ندین‬ ‫فیلمی‌ نایابی‌ له‌م شێواز‌هی‌ ده‌رهێناوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م فیلمه‌ جیاواز‬ ‫له‌فیلمه‌كانی‌ ڕابردووی‌‌واتلێده‌كات كه‌ سه‌ره‌تای‌ چیرۆكه‌كه‌یت‬ ‫بینی‌‪ ،‬تامه‌زرۆیت بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌نجامه‌كه‌ی‌ بزانیت‪ ،‬بۆیه‌ پێشنیاز‬ ‫ده‌كه‌م فیلمه‌كه‌ ببینن‌و خۆتان بڕیار له‌كۆتاییه‌كه‌ی‌ بده‌ن‪.‬‬ ‫كات���ی‌ فیلمه‌كه‌ كاتژمێرێك‌و ‪ 45‬خوله‌ك���ه‌‌و ‪ 30‬ملیۆن دۆالری‌‬ ‫تێچ���ووه‌‪ ،‬دیمه‌نه‌كانی‌ له‌چه‌ند ش���وێنێكی‌ فیرۆن���ای‌ ئیتاڵیا‌و‬ ‫دورگه‌ی‌ مانهاتن‌و نیوی���ۆرك له‌ئه‌مریكا تۆماركراون‪ ،‬به‌رهه‌می‌‬ ‫س���اڵی‌ ‪2010‬یه‌‪ ،‬هه‌ریه‌ك له‌ئاماندا س���یفرێد به‌ڕۆڵی‌ صۆفی‌‌و‬ ‫ڤانیس���ا رێدگراڤ به‌ڕۆڵی‌ لۆراین‌و گایل گارسیا بێرناڵ به‌ڕۆڵی‌‬ ‫ڤیكتۆر‌و فابیۆ تێستی‌ به‌ڕۆڵی‌ لۆرێنزۆ كاریان تێدا كردووه‌‪.‬‬

‫ئاوێنه‌ ڕوماڵی‬ ‫ئۆسکاری ‪ 2014‬ده‌کات‬ ‫هه‌روه‌ه���ا له‌گ���ه‌ڵ زانک���ۆی س���لێمانی‬ ‫رێککه‌وتون هه‌مو ئه‌و نامه‌ی ماسته‌رانه‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر هونه‌ر به‌ده‌س���تهاتوون‌‪ ،‬هه‌موی‬ ‫به‌ش���ێوه‌ی کتێب چاپ ده‌که‌ن‪ .‬تا ئێستا‬ ‫هه‌ش���ت نامه‌یان به‌ده‌س���ت گه‌یش���تووه‌‪.‬‬ ‫نوس���خه‌یه‌ک ده‌نێرن بۆ هه‌موو په‌یمانگاو‬ ‫زانک���ۆکان له‌ته‌واوی عێراق���دا به‌کوردیی‌و‬ ‫عه‌ره‌بی‪ .‬ده‌یانه‌وێت ئه‌وه‌ی کورد هه‌یه‌تی‬ ‫به‌ده‌ره‌وه‌ی بناسێنن‪.‬‬

‫رێب���وار س���ه‌عید به‌هۆی ئ���ه‌وه‌ی خۆی‬ ‫هونه‌رمه‌ندی ش���ێوه‌کارییه‌و پێش���تریش‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی له‌چاپدانی چه‌ندین کتێبی‬ ‫هونه‌ریی کردووه‌‪ ،‬رایگه‌یاند که‌ گرنگییه‌کی‬ ‫تایبه‌ت به‌بواری هونه‌ر ده‌ده‌ن‌ به‌هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م الیه‌نه‌ش که‌مت���ر له‌الیه‌ن ده‌زگاکانی‬ ‫دیک���ه‌وه‌ گرنگی پێده‌درێ���ت‪ ،‬له‌و بواره‌دا‬ ‫جگ���ه‌ له‌چاپکردنی کتێب���ه‌ هونه‌رییه‌کان‬ ‫به‌کوالێتی ب���ه‌رز‪ ،‬چه‌ندین پرۆژه‌یان هه‌یه‬ ‫‌‌وه‌ک فرۆشتنی کۆپیی تابلۆ کوردییه‌کان‪.‬‬ ‫ده‌زگاکه‌ ده‌چێته‌ پارچه‌کانی‬ ‫هه‌روه‌ها مه‌زادی فرۆشتنی تابلۆ‌و کۆمه‌ڵێک‬ ‫دیکه‌ی کوردستانیش‬ ‫کاری بچوکی په‌یکه‌رسازیی‌و سیرامیکیی‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا دابینکردن���ی کتێب‌و س���یدیی به‌وته‌ی رێبوار س���ه‌عید کاری ده‌زگاکه‌یان‬ ‫فێرکاریی هونه‌ریی‌و مێژووی هونه‌رو فیلمی ته‌نها شاری سلێمانیی‌و کوردستانی باشور‬ ‫ناگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫دیکۆمێنتاریی له‌سه‌ر هونه‌رمه‌نده‌کان‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫دوپشک‬

‫جگه‌ ل���ه‌وه‌ ه���ه‌ر له‌ئه‌مس���اڵدا نوێنه‌ری‬ ‫خۆی���ان له‌ش���اری هه‌ولێ���ر ده‌که‌ن���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌ئێستادا س���ه‌رقاڵی ‌وه‌رگێڕانی‬ ‫هه‌ندێک کتێبی کوردیین بۆ پیتی التینی‌و‬ ‫دواتر له‌کوردس���تانی باکور له‌شاری ئامه‌د‬ ‫له‌کتێبخانه‌یه‌کی ‌وه‌ه���ادا باڵویده‌که‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌م���وو ئ���ه‌و کتێبان���ه‌ی به‌پێویس���تی‬ ‫ده‌زانن کوردانی ئه‌و به‌ش���ه‌ی کوردستان‬ ‫بیخوێنن���ه‌وه‌‪‌ .‬وه‌ریده‌گێڕنه‌ س���ه‌ر پیتی‬ ‫التینی‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا له‌ش���اری س���نه‌ش له‌هه‌وڵ���ی‬ ‫کردن���ه‌وه‌ی کتێبخانه‌یه‌ک���ی دیکه‌دان ک ‌ه‬ ‫کتێبی ئێره‌ ببنه‌ سنه‌و هی ئه‌وێش بهێننه‌‬ ‫ئێره‌‪.‬‬

‫که‌‌وان‬

‫له‌هه‌نگاوێک����ی نوێ����دا‪ ،‬رۆژنامه‌ی‬ ‫ئاوێنه‌ به‌درێژیی روماڵی به‌خشینی‬ ‫خه‌اڵتی ئۆسکار ده‌کات که‌ بڕیاره‌‬ ‫له‌دوه‌می����ن رۆژی مانگ����ی ئازاری‬ ‫ئه‌مس����اڵدا له‌ئاهه‌نگێکدا له‌شاری‬ ‫له‌ل����ۆس ئه‌نجلیس����ی ئه‌مه‌ری����کا‬ ‫باشترین فیلمه‌کانی ساڵی ‪2013‬ی‬ ‫جیهان ده‌ستنیشان بکرێت‪ .‬ئاوێنه‌‬ ‫له‌ژم����اره‌ی داهات����وه‌و به‌چه‌ند‬ ‫ژماره‌یه‌ک به‌وردی له‌سه‌ر مێژوی‬ ‫ئۆس����کارو دی����ارده‌ ناوازه‌کان����ی‬ ‫خه‌اڵته‌کانی ئۆس����کار له‌ڕابردودا‬ ‫ده‌وه‌ستێت‪ .‬هه‌روه‌ها هه‌موو ئه‌و‬ ‫فیلم‌و ئه‌کته‌رانه‌ ده‌ناسێنێت که‌ بۆ‬ ‫ئۆسکاری ئه‌مساڵ پاڵێوراون‪.‬‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی كاره‌كان���ت ده‌كرێت به‌اڵم گۆڕانكاریی���ه‌كان فێ���رت ده‌ك���ه‌ن‬ ‫ی كۆبونه‌وه‌ی���ه‌ك ده‌كه‌یت‌و پێش���نیاره‌كانی‌ به‌رده‌م���ت ده‌بن��� ‌ه پش���تگیر ‌‬ ‫ی دارایی���ت دودڵی‌‌و به‌ش���داری ‌‬ ‫ی دۆخ ‌‬ ‫باش���بوون ‌‬ ‫ێ ده‌ناس���یت‌و مای���ه‌ی‌ ره‌زامه‌ندی���ت‪ .‬گۆڕان���كاری‌ پێویس���ت ‌ه بزانی���ت چ���ۆن س���ودیان چ���ۆن له‌ئاوه‌ته‌كان���ت نزیكببیت���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ن���و ‌‬ ‫نیگه‌رانی���ت ده‌ڕه‌وێنێت���ه‌وه‌‪ .‬چه‌ن���د كه‌س���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌هه‌ڵوێس���ته‌كانت خۆت له‌توندوتیژ ‌‬ ‫ی له‌كه‌س ‌‬ ‫ی یارمه‌ت ‌‬ ‫روداوێك له‌نێوان تۆو خۆشه‌ویسته‌كه‌ت نیگه‌رانییه‌كانت ده‌ڕه‌وێت���ه‌وه‌و به‌ره‌و له‌بواری‌ سۆزداریتدا ده‌بێت‌و دڵخۆش لێوه‌رده‌گریت‪ .‬داوا ‌‬ ‫به‌دوربگره‌‪.‬‬ ‫دڵسۆز بكه‌‪.‬‬ ‫ده‌بیت‪.‬‬ ‫ئارامی‌ هه‌نگاو ده‌نێیت‪.‬‬ ‫رووده‌دات‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ی خ���ۆت بكه‌و‬ ‫ی له‌متمان ‌ه ‌‬ ‫پارێ���زگار ‌‬ ‫ئه‌ركه‌كان���ت رێ���ك بك���ه‌ره‌و‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ی ش���اره‌زا كاربك ‌ه بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫كه‌س���ان ‌‬ ‫سودیان لێوه‌ربگریت‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫روه‌کییه‌کانی کوردستان‪..‬‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت ‌ه به‌جل‌و به‌رگ‬

‫ئا‪ :‬رێنوار نه‌جم‬

‫ره‌ش‪ ..‬ره‌نگ ‌ی‬ ‫په‌سه‌ندكراوی‌ ئه‌م وه‌رزه‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك���� ‌ه له‌جیهان ‌‬ ‫وه‌رزی زس����تان یه‌كێك���� ‌ه ل����ه‌و وه‌رزانه‌ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی س‌‬ ‫ی پێده‌درێت‪ ،‬به‌درێژای ‌‬ ‫ی به‌رچاو ‌‬ ‫فاشیۆندا گرنگییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س����ه‌رماو زس����تان چه‌ندین دیزاین‌و ستایل ‌‬ ‫ی وه‌رز ‌‬ ‫مانگ ‌‬ ‫ی تایبه‌ت به‌م وه‌رز‌ه نمایش ده‌كرێن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پۆشاك پۆشین ‌‬ ‫ی پۆشاكه‌كاندا‬ ‫ی له‌نێو هه‌موو دیزاین‌و س����تایل ‌‬ ‫ئه‌و ره‌نگه‌ ‌‬ ‫ی ره‌شه‌‪ ،‬ك ‌ه ده‌توانیت‬ ‫زیاتر سه‌رنج ڕاده‌كێش����ێت‪ ،‬ره‌نگ ‌‬ ‫ی تردا بیگونجێنیت‪.‬‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ هه‌موو ره‌نگه‌كان ‌‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه كه‌مترین پارچ����ه‌ی خۆگۆڕین ك ‌ه له‌م وه‌رزه‌دا‬ ‫ببینرێت ته‌نوره‌ی ‌ه به‌هه‌موو جۆره‌كانیه‌وه‌‪ ,‬به‌اڵم ئه‌وه‌تان‬ ‫ی زۆر ج����وان ده‌بینێت‬ ‫له‌بیرنه‌چێ����ت ك ‌ه ته‌ن����ور‌ه رۆڵێك ‌‬ ‫له‌پارێزگاریكردن����ی خانمێتیت‌و جوانی به‌ژن‌و بااڵو له‌ش‌و‬ ‫الرت‪.‬‬ ‫گه‌ر ده‌ته‌وێت ل����ه‌م وه‌رزه‌دا س����ه‌رنجڕاكێش ده‌ربكه‌ویت‬ ‫ی تر له‌به‌ربكه‌‪ ،‬واتا ڕه‌ش‌و‬ ‫هه‌وڵبده‌‪ ،‬ڕه‌ش‌و ته‌نها ره‌نگێك ‌‬ ‫ی تر ب����ێ تێكه‌ڵكردنی له‌گ����ه‌ڵ ڕه‌نگه‌كانی تر‪,‬‬ ‫ره‌نگێك���� ‌‬ ‫ئیكسس����واراتی وه‌كو زێڕ‌و زیویش به‌كاربهێنه‌‌و دوربكه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌فه‌ریكی‪.‬‬ ‫له‌پارچه‌ی به‌رد ‌‬ ‫ئه‌وه‌ش����ت له‌بیرنه‌چێت ك ‌ه زس����تان باش����ترین وه‌رز‌ه بۆ‬ ‫له‌به‌ركردنی عه‌زی كۆكتێل (كورت‪/‬درێژ)‪ ،‬به‌له‌به‌ركردنی‬ ‫جاكێتێكی ته‌نك‪ ,‬له‌گ����ه‌ ‌ڵ له‌پێكردنی نیوپوت‪ ،‬واده‌كات‬ ‫ی ئه‌م وه‌رز‌ه دانه‌بڕێیت‪.‬‬ ‫له‌جیهانی‌ فاشیۆن ‌‬

‫غاندی یه‌کێک له‌پێشڕه‌وانی ناتوندوتیژی‬ ‫که‌ خۆی که‌سێکی روه‌کیی بوه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫"له‌دید‌و ڕوانگه‌ی من����ه‌وه‌ ژیانی به‌رخێک‬ ‫هیچی که‌متر نییه‌ له‌ژیانی مرۆڤێک‪ .‬قه‌ت‬ ‫حه‌زناکه‌م به‌رخێک له‌پێناو مرۆڤدا گیانی‬ ‫لێ بسه‌ندرێت"‪.‬‬ ‫روه‌کیی����ه‌کان (‪ )vegetarian‬ب����ه‌و‬ ‫مرۆڤانه‌ ده‌وترێت که‌ له‌خواردنه‌کانیاندا هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌کی گۆشت بونی نییه‌‪ ،‬سه‌رچاوه‌ی‬ ‫خواردنی ژه‌مه‌کانی رۆژانه‌شیان؛ به‌رهه‌مه‌‬ ‫ڕوه‌کییه‌کانه‌‪ .‬ئ����ه‌وان له‌به‌ر چه‌ند هۆیه‌ک‬ ‫ده‌س����تبه‌رداری گۆش����تخواردن ب����ون که‌‬ ‫گرنگترینیان ئاژه‌ڵدۆس����تیی‌‌و پاراس����تنی‬ ‫ته‌ندروستیی خۆیانه‌‪ .‬روه‌کییه‌کان پێیانوایه‌‬ ‫مرۆڤ به‌سروشتی خۆی گۆشتخۆر نییه‌‪،‬‬ ‫‌واته‌ توێکاری له‌ش����ی مرۆڤ‌و کۆئه‌ندامی‬ ‫هه‌رس����ی مرۆڤ جی����اوازه‌ له‌گیانله‌به‌ره‌‬ ‫گۆش����تخۆره‌کان‌و زیاتر له‌رووه‌کخۆره‌کان‬ ‫ده‌چێ����ت‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌پرس����ن ئایا مرۆڤ‬ ‫ل����ه‌روی ره‌وش����تییه‌وه‌ بۆی هه‌ی����ه‌ ژیان‬ ‫له‌گیاندارێکی دیکه‌ بسه‌نێته‌وه‌و بیخوات‪،‬‬ ‫له‌کاتێکدا رێگای دیکه‌ی له‌به‌رده‌مدایه‌ بۆ‬ ‫‌وه‌رگرتنی‌وزه‌؛ ئه‌ویش ڕووه‌که‌!‬ ‫له‌ئێس����تادا له‌کوردستان که‌سانی روه‌کیی‬ ‫هه‌ن‌و سه‌رچاوه‌ی خۆراکی ئه‌وانیش ته‌نها‬ ‫به‌رهه‌مه‌ روه‌کییه‌کانه‌‪ .‬بیار ره‌ش����ید (‪29‬‬ ‫ساڵ) ماوه‌ی هه‌شت س����اڵه‌ بڕیاری داوه‌‬ ‫‌واز له‌خواردنی گۆش����ت بهێنێت‌و روبکاته‌‬ ‫روه‌کخۆری‪ ،‬بیار هۆکاری ئه‌و بڕیاره‌ی به‌م‬ ‫شێوه‌یه‌ بۆ ئاوێنه‌ ڕونکرده‌وه‌‪" :‬گەیشتمە‬ ‫ئ����ەو بڕوایەی کە مرۆڤ هەقی ئەوەی نیە‬ ‫رۆحی هی����چ ئاژەڵێک بکێش����ێت‌و ژیانی‬ ‫لێبسەنێتەوە‪ ،‬چونکە سەر زەوی شوێنێکە‬ ‫بۆ ژیانی مرۆڤ‌و ئاژەڵ پێکەوە‪ ،‬ئەمە جگە‬ ‫لەوەی لەڕوی تەندروستییەوە ڕوەکخۆری‬ ‫س����ودێکی زۆری بۆ مرۆڤ هەیە‌و لەرووی‬ ‫دەرونیشەوە هەست بەئارامی دەکەیت"‪.‬‬ ‫روه‌کیی����ه‌کان له‌جیهان����دا چه‌ند جۆرێکن‪،‬‬ ‫هه‌ندێکیان جگه‌ له‌وه‌ی هیچ جۆره‌ گۆشتێک‬

‫ناخ����ۆن‪ ،‬ته‌نان����ه‌ت ئ����ه‌و به‌روبومانه‌ش‬ ‫ناخ����ۆن ک����ه‌ ه����ی گیانله‌به‌ران����ه‌‪‌،‬وه‌ک‬ ‫هێلکه‌و شیره‌مه‌نییه‌کان‪ .‬هه‌روه‌ها خۆیان‬ ‫ده‌پارێزن له‌به‌کارهێنانی ئه‌و به‌رهه‌مانه‌ی‬ ‫له‌گیانله‌به‌ران����ه‌وه‌ ده‌س����تده‌که‌ون ‌وه‌ک‬ ‫چ����ه‌رم‌و خوریی‌و ئاوریش����م‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫پێیانوایه‌ ئه‌مان����ه‌ له‌ئه‌نجامی توندوتیژیی‬ ‫دژ به‌و ئاژه‌اڵنه‌وه‌ ده‌ستده‌که‌ون‪.‬‬ ‫س����امان عه‌لی (‪ 41‬س����اڵ) یه‌کێکی تره‌‬ ‫له‌روه‌کییه‌کان����ی کوردس����تان‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ماوه‌یه‌ک����ی زۆر نیی����ه‌ ئ����ه‌و رێگای����ه‌ی‬ ‫هه‌ڵب����ژاردوه‌‪ ،‬به‌اڵم پێداگ����ره‌ له‌وه‌ی که‌‬ ‫مرۆڤ نابێت به‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ک گۆش����ت‬ ‫بخوات‪ ،‬ئه‌و به‌م شێوه‌ باس له‌روه‌کخۆری‬ ‫ده‌کات‪" :‬به‌ب����ڕوای من م����رۆڤ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ببێته‌ ڕوه‌کخۆر ده‌بێ����ت به‌زه‌یی به‌ژیانی‬ ‫زینده‌وه‌ران����دا بێت����ه‌وه‌‪ .‬ژیان����ی ئ����ه‌وان‬ ‫هانده‌ری ئ����ه‌و بڕیاره‌ی بێت نه‌ک له‌پێناو‬ ‫ته‌ندروستیی خۆیدا‪ .‬الی من پێشمه‌رجی‬ ‫دورکه‌وتنه‌وه‌ له‌توندوتیژی دورکه‌وتنه‌وه‌یه‌‬ ‫له‌خواردنی گۆشت"‪.‬‬ ‫له‌واڵتان����ی جیهاندا چه‌ندی����ن رێکخراو‌و‬ ‫گروپ����ی جیاواز هه‌ن که‌ خه‌ڵک هانده‌ده‌ن‬ ‫بۆ روه‌کخۆری‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ له‌کوردس����تاندا‬ ‫هیچ جۆره‌ رێکخراوه‌یه‌كی له‌وجۆره‌ نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم که‌سانی روه‌کی خۆبه‌خۆ‌و له‌رێگای‬ ‫جیاوازه‌وه‌ دروس����تده‌بن‪ .‬بیار ره‌ش����ید‬ ‫ژماره‌ی روه‌کخۆره‌کان له‌کوردستان به‌که‌م‬ ‫ده‌زانێت‌و چیرۆکی قه‌ده‌غه‌کردنی خواردنی‬ ‫گۆشت له‌خۆیشی به‌م شێوه‌یه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‪:‬‬ ‫"بیرکردنه‌وه‌ له‌وه‌ی ئایا ئاژەاڵن بەڕاستی‬ ‫بۆ ئەوە دروستکراون کە مرۆڤ بیانخوات؟‬ ‫دوات����ر خوێندن����ەوەی کتێبێکی س����ادقی‬ ‫هیدایەت بوو لەسەر روەکخۆری‪ ،‬دێڕێکی‬ ‫زۆر جوان لەو کتێبەدا هەیە پرسیارێکە بۆ‬ ‫هەر مرۆڤێکی ئاژەڵخۆر کە دەڵێت (ئەی‬ ‫مرۆڤ ئەگ����ەر بونەوەرێکی ت����ر هەبوایە‬ ‫لەسەر زەوی تۆی بکردایەتە خوانی سەر‬ ‫س����فرەکانی تۆ هەس����تت چۆن دەبوو؟)‪،‬‬ ‫ئەم دێرە زۆر کاریگەری لەس����ەرم هەبوو‪.‬‬ ‫لەگەڵ س����ەربڕینی ه����ەر ئاژەڵێکدا بیرم‬

‫یه‌که‌مین چیرۆک چیرۆکی راپه‌ڕین ده‌گێڕێته‌و ‌ه ئامانجی ده‌زگای جه‌مال عیرف‬ ‫کورت��� ‌ه فیلم���ی "یه‌که‌مین چیرۆک"‬ ‫نوێترین به‌رهه‌م���ی به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫هون���ه‌ری س���ینه‌مای س���لێمانییه‌و‬ ‫له‌ده‌رهێنانی دانا که‌ریم‌و یاریده‌ده‌ری‬ ‫ده‌رهێن���ه‌ر ئاش���نا ره‌ئوف���ه‌‪ .‬له‌و‬ ‫باره‌ی���ه‌و‌ه ده‌رهێن���ه‌ری ئه‌و فیلمه‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‪" :‬ماوه‌ی فیلمه‌ک ‌ه‬ ‫‪ 14:51‬خوله‌که‌و باس له‌راپه‌ڕینه‌که‌ی‬ ‫به‌هاری ساڵی ‪ 1991‬ده‌کات"‪.‬‬ ‫هه‌ریه‌ک له‌مسته‌فا ئه‌حمه‌د‌و چریک ‌ه‬ ‫عه‌ب���ه‌ڕه‌ش رۆڵ���ی س���ه‌ره‌کیی له‌و‬ ‫کورت��� ‌ه فیلمه‌دا ده‌گێڕن‌و کاس���تی‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی فیلمه‌ک ‌ه سه‌رجه‌میان‬ ‫خه‌ڵکی کوردستانن‪.‬‬ ‫دان���ا که‌ریم له‌باره‌ی نمایش���کردنی‬ ‫فیلمه‌ک���ه‌و‌ه ده‌ڵێ���ت‪" :‬فیلمه‌ک��� ‌ه‬ ‫له‌سلێمانی نمایش ده‌کرێت‪ ،‬هه‌وڵیش‬ ‫ده‌ده‌ی���ن بینێرینه‌ فیس���تیڤاڵه‌کانی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌واڵت"‪.‬‬

‫دوای کردن���ه‌وه‌ی چه‌ن���د ناوه‌ندێک���ی‬ ‫رۆشنبیریی‌و هونه‌ریی‪ ،‬له‌ئێستادا ناوبه‌ناو‬ ‫ده‌زگای نوێ���ی‌ ئه‌هلی ده‌کرێت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫چوارچێوه‌ی���ه‌دا ده‌زگای جه‌م���ال عیرفان‬ ‫کرایه‌وه‌و به‌وته‌ی به‌ڕێوه‌به‌ری ده‌زگاکه‌ش‬ ‫چاالکییه‌کان���ی ده‌زگاک���ه‌ ته‌نه���ا‬ ‫له‌ش���اره‌کانی کوردس���تانی‬ ‫باش���وردا نامێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫ده‌چێته‌ پارچه‌کانی دیکه‌ی‬ ‫کوردستانیش‪.‬‬

‫پرۆژه‌ی گه‌وره‌یان هه‌یه‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌ساڵی ‪2012‬ه‌و‌ه‬ ‫ده‌زگای جه‌م���ال عیرف���ان‬ ‫دام���ه‌زراوه‌و ل���ه‌و ماوه‌ی���ه‌دا ‪120‬‬ ‫کتێبی چاپکردووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌چه‌ند رۆژی‬ ‫رابردودا به‌کۆمه‌ڵێک بیرۆکه‌و کاری نوێوه‌‬ ‫کرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا ده‌زگای رۆش���نبیریی جه‌مال‬ ‫عیرف���ان له‌ناوه‌ندی ش���اری س���لێمانیی‌و‬ ‫له‌نهۆم���ی س���ێیه‌می ‌ته‌الری کاس���ۆمۆڵ‬ ‫کراوه‌ت���ه‌وه‌و جگه‌ ل���ه‌و کتێبانه‌ی خۆیان‬ ‫پێشتر چاپیان کردووه‌‪ ،‬کتێبی ده‌زگاکانی‬ ‫دیک���ه‌و زمانه‌کان���ی دیکه‌ش ده‌فرۆش���ن‪.‬‬ ‫رێبواری سه‌عیدی شێوه‌کار که‌ به‌رێوه‌به‌ری‬ ‫ده‌زگاکه‌یه‌ به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند که‌ چه‌ند‬ ‫پرۆژه‌یه‌کی گه‌وره‌ی���ان هه‌یه‌و پالنرێژییان‬ ‫بۆ کردووه‌ هه‌ن���گاو به‌هه‌نگاو به‌ئه‌نجامی‬ ‫بگه‌یه‌نن‪.‬‬ ‫کتێبه‌کان به‌زنجیره‌ چاپ ده‌کرێن‬ ‫له‌سه‌ره‌تای کارکردنیاندا ده‌زگاکه‌ هه‌ندێک‬ ‫ک���ۆڕو س���یمیناری تێدا ده‌بێ���ت‪ .‬بۆ ئه‌و‬ ‫مه‌به‌سته‌ له‌هه‌وڵی دابینکردنی دوکانێکی‬ ‫دیکه‌ن له‌هه‌مان ش���وێن بۆ سازدانی ئه‌و‬

‫کاوڕ‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫خۆت كاره‌كانت ته‌واوبكه‌و پش���ت پرۆژه‌كانت به‌و ئاراس���ته‌ی ‌ه ده‌ڕۆن تۆ ب���ه‌ر له‌ه���ه‌ر بڕیاردانێك پیویس���تت‬ ‫ی هه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫ی زانی���ار ‌‬ ‫به‌ده‌وروبه‌ر مه‌به‌سته‌‪ ،‬راستگۆیی‌‌و ده‌توانیت پالنێك بۆ داهاتوت دابنێیت‪ ،‬به‌كۆكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ڵچونه‌كانت‬ ‫ی ن���وێ دڵخۆش���ت ئاگادارب ‌ه ده‌ره‌نجام��� ‌‬ ‫ی زۆر گرنگ��� ‌ه له‌گف���ت‌و خۆشه‌ویس���تیه‌ك ‌‬ ‫ژیری��� ‌‬ ‫مه‌ترسیدارن‪.‬‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫گۆكانتدا‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر له‌ژیان���� ‌‬ ‫گۆڕانكارییه‌ك���� ‌‬ ‫ی‬ ‫كاركردنت رووده‌دات‪ ،‬دروستكردن ‌‬ ‫ی نوێت بۆ‬ ‫په‌یوه‌ندی����ه‌ك ده‌رگایه‌ك ‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫شێر‬ ‫خۆت ب���ۆ كاره‌كان���ت یه‌كالبكه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌رفه‌ت��� ‌ه نوێیه‌كانت له‌ده‌س���ت مه‌د‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی به‌خت‌و سه‌ركه‌وتنه‌كانت ‌‬ ‫چونك ‌ه كلیل ‌‬ ‫هه‌ڵگرتوه‌‪ ،‬له‌بڕیاردان توند مه‌به‌‪.‬‬

‫چاالکییانه‌‪ .‬ده‌زگاکه‌ گرنگییه‌کی زۆر ده‌دات‬ ‫به‌بواری سه‌رچاوه‌ی هونه‌ریی‪ .‬پێشتریش‬ ‫چه‌ن���د کاری ل���ه‌و ش���ێوه‌یه‌یان کردووه‌‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌مانه‌ش به‌ش���ێکی چاالکییه‌کانیان‬ ‫چاپکردنی زنجیر‌ه کتێبه‌‪ ،‬له‌وان ‌ه ‪ 25‬کتێب‬ ‫له‌باره‌ی زه‌رده‌ش���ته‌وه‌‪ ،‬ک ‌ه له‌ئێستادا‬ ‫هه‌ندێکی���ان له‌به‌رده‌س���تی‬ ‫خوێنه‌ردان‌و ئه‌وانی دیکه‌ش‬ ‫له‌ئاینده‌یه‌ک���ی نزیک���دا‬ ‫باڵوده‌بن���ه‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫پ���رۆژه‌ی زنجی���ره‌‬ ‫کتێبی���ش له‌ب���اره‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی م���ادده‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌رگێڕانی‬ ‫کتێبی به‌ناوبانگی جیهانی‬ ‫"مێژووی شارس���تانیه‌ت" که‌‬ ‫نزیک ده‌بێته‌وه‌ له‌‪ 30‬به‌رگ‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫چاپکردنه‌وه‌ی دیوانی شاعیره‌ کالسیکییه‌‬ ‫کورده‌کان به‌شێوازێکی هونه‌ری ‌ی به‌رز‪.‬‬

‫ته‌نها که‌سێک‬ ‫پاڵپشتی داراییان ده‌کات‬ ‫بۆ ئ���ه‌و پرۆژانه‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌کی مادیی‬ ‫زۆری ده‌وێت‪ ،‬رێبوار سه‌عید له‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫رایگه‌یان���د ک���ه‌ س���ه‌رچاوه‌ی دارایی���ان‬ ‫نه‌حکومه‌یی���ه‌و نه‌حیزبیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵکو ته‌نها‬ ‫که‌س���ێک به‌ناوی دکتۆر ته‌ها ره‌سوڵه‌وه‌‬ ‫پش���تگیری مادیی ته‌واوه‌تیی���ان ده‌کات‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ک له‌هه‌موو کتێب���ه‌ چاپکراوه‌کانی‬ ‫ده‌زگاکه‌ش���دا نووس���راوه‌‪ ،‬س���ه‌رجه‌م‬ ‫داهاته‌کانیان ته‌رخ���ان ده‌که‌ن بۆ که‌س‌و‬ ‫کاری ئه‌نفالکراوه‌کان‪.‬‬ ‫ده‌یانه‌وێ���ت جۆرێکی دیک���ه‌ی چاپکردن‌و‬ ‫دیزایین دابێنن‪.‬‬ ‫گرنگیی به‌الیه‌نی هونه‌ریی ده‌ده‌ن‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ی كاره‌كانت ئاڵۆز بووه‌و پێویستت‬ ‫دۆخ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زیاتر هه‌یه‌‪ ،‬س���اده‌یی‌و رون ‌‬ ‫به‌توانا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژیان���ت بۆت ‌ه س���یفه‌ت ‌‬ ‫بۆچونه‌كان��� ‌‬ ‫ی تۆ‪.‬‬ ‫جیاكردنه‌و‌ه ‌‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫له‌نێوان به‌غدای‌ گۆڵكارو هه‌رێمی‌‬ ‫الفلێده‌ر‪ ،‬له‌ژینی خه‌ڵك بڕوانن‬

‫پێنج ھەزار دۆالر له‌ساڵێکدا؟‬ ‫دوو ساڵ لەمەوبەر کۆمەڵێک خوێندکاری‬ ‫”زانکۆی کوردس���تان له‌ھەولێر“ بەسەردان‬ ‫ھاتن بۆ”زانکۆی ئەمس���تردام“‪ ،‬ھاتنەکەیان‬ ‫لەمیانی پرۆگرامێکی ھاوبەش���ی ئاڵۆگۆڕیی‬ ‫خوێندکارانی بەش���ی زانستە سیاسییەکانی‬ ‫ئ���ەو دوو زانکۆی���ەدا ب���وو لەگ���ەڵ یەکدا‪.‬‬ ‫بەش���ێک له‌پرۆگرامەکە ئەوەب���وو قوتابییە‬ ‫کوردەکان دوو باس���ی سەربەخۆ پێشکەش‬ ‫بک���ەن‪ .‬یەکێ���ک له‌قوتابییەکان باس���ێکی‬ ‫لەسەر ”بەرەوپێشەوەچوون“ەکانی ھەرێمی‬ ‫کوردستان پێشکەشکردو له‌نێوان زۆر شتدا‬ ‫باس���ی ئەوەی کرد کە له‌س���ااڵنی نەوەددا‬ ‫داھات���ی س���ااڵنەی تاکەک���ەس له‌ھەرێمی‬ ‫کوردستاندا چەند سەد دۆالرێک بوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەئێس���تادا زیاد له‌س���ێ یان چ���وار ھەزار‬ ‫دۆالرە‪ .‬لەم چەند ڕۆژەی دواییشدا سەرۆکی‬ ‫ھەرێ���م ھەمان قس���ەی دووبارەک���ردەوەو‬ ‫باس���ی لەوەکرد کە ئەو داھاتە بەرزبۆتەوە‬ ‫بۆ بڕی پێنج ھەزار دۆالر لەس���اڵێکدا‪ .‬ھەم‬ ‫خوێندکارەکە‪ ،‬کە ئاشکرا بوو سەر به‌پارتی‬ ‫دیموکراتی کوردس���تان بوو‪ ،‬ھەم سەرۆکی‬ ‫ھەرێمیش کە س���ەرۆکی ھەمان پارتە‪ ،‬ئەم‬ ‫بەرزبوونەوەی���ەی داھات ن���ەک تەنھا‌وەک‬ ‫”پێش���کەوتن“ێکی ئابوریی گرنگ دەبینن‪،‬‬ ‫بەڵکو‌وەک دەستکەوتێکی سیاسی گەورەش‬ ‫نیش���انی ئ���ەدەن‌و‌وەک پێوەرێک دەیخەنە‬ ‫ڕوو ب���ۆ پێوان���ی س���ەرکەوتنی ”ئەزموونە‬ ‫خۆماڵیی“ەکەی حکومەتی ھەرێم‪.‬‬ ‫پرۆگرامەک���ەی زانک���ۆی ئەمس���تردام‌وا‬ ‫ڕێکخراب���وو کە خوێندکارەکە له‌باس���ەکەی‬ ‫بووەوە‪ ،‬دەبوایە من س���ەرنج‌و ڕوانینەکانی‬ ‫خۆم لەس���ەر باس���ەکەی ئەو دەرببڕم‪ .‬ئەو‬ ‫پرس���یارانەی م���ن له‌خوێندکارەک���ەم کرد‬ ‫ئه‌مانه‌ بوون‪ :‬ئایا ڕێژەی ”ھەڵئاوس���ان“ی‬ ‫پ���ارە له‌ھەرێم���دا چەن���دە؟ ئ���ەی ڕادەی‬ ‫بەرزبوونەوەی نرخی ش���تومەک له‌ھەرێمدا‬ ‫به‌ب���ەراورد به‌س���ااڵنی ن���ەوەد چەن���دە؟‬ ‫خوێندکارەک���ە ن���ەک ھی���چ‌وەاڵمێکی ئەو‬ ‫پرس���یارانەی پێنەبوو‪ ،‬بەڵکو بیری لەوەش‬ ‫نەکردبۆوە کە بەرزبوونەوەی ئەو پارەیە ھیچ‬ ‫مانایەکی نابێ���ت گەر نەخرێتە چوارچێوەی‬ ‫بڕو ڕادەی ”ھەڵئاوس���انی ئابوریی“‌و ئاستی‬ ‫بەرزبوونەوەی نرخی شتومەکەوە‪ .‬سەرۆکی‬ ‫ھەرێمیش لەباس���کردنی زیادبوونی داھاتی‬ ‫س���ااڵنە له‌کوردس���تاندا ھەمان ھەڵەی ئەو‬ ‫قوتابیی���ە دەکات‌و ئ���ەم بەرزبوونەوەی���ە‬ ‫به‌دۆخی ئابوریی ھەرێمەوە گرێنادات‌و تەنھا‬ ‫‌وەک ژمارەیەکی ڕووت‌و بێپەیوەندی نیشانی‬ ‫ئەدات‪.‬‬ ‫بێگومان نەبوونی ‌وەاڵم بەو پرس���یارانە‬ ‫مانای ئەوە نییە س���ادەترین ھاواڵتی ھەرێم‬ ‫ئ���ەو ڕاس���تییە نەزانێت کە ھەڵئاوس���انێ‬ ‫ئابوری���ی له‌ھەرێم���دا زۆر گەورەیە‌و نرخی‬ ‫ش���تومەکیش بەبەراورد به‌س���ااڵنی نەوەد‬ ‫بەڕادەیەکی خورافی بەرزبۆتەوە‪ .‬بۆ نموونە‬ ‫گەر خێزانێک له‌ھەرێ���م خاوەنی دوو منداڵ‬ ‫بێ���ت‪ ،‬یان ک���چ‌و کوڕێکی گەن���ج بیانەوێت‬ ‫خێزان دروستبکەن‪ ،‬ئەو پێنج ھەزار دۆالرەی‬ ‫سەرۆکی ھەرێم باس���ی دەکات‪ ،‬به‌زەحمەت‬ ‫بەش���ی دابینکردن���ی کرێ���ی خانوەکەیان‬ ‫دەکات‪ .‬ل���ەدوای کرێ خانووش���ەوە‪ ،‬ھیچی‬ ‫ئەوتۆ لەو پارەیە نامێنێتەوە بۆ دابینکردنی‬ ‫پێداویس���تییە ھەرە س���ەرەتاییەکانی ژیان‬ ‫کە ت���ا دێت گرانت���ر‌و زەحمەتت���ر دەبێت‪.‬‬ ‫مەبەستم لەو پێداویستییانەش دابینکردنی‬ ‫خواردن‌و خ���ۆراک‪ ،‬پارەی ھاتووچۆ‪ ،‬پارەی‬ ‫مش���ورخواردنی تەندروس���تی‌و چارەسەری‬ ‫نەخۆش���یی‪ ،‬پارەی بەخێوکردن���ی منداڵ‪،‬‬ ‫پ���ارەی خوێن���دن‪ ،‬ھتد‪ ...‬ئ���ەوەی ئەمڕۆ‬ ‫ئێمە له‌کوردس���تاندا دەیبینین دروستبوونی‬ ‫دۆخێکە ل���ەزۆر ڕووەوە لەو دۆخە ئابورییە‬ ‫س���ەرمایەدارییە دەچێ���ت ک���ە لەنی���وەی‬ ‫یەکەمی س���ەدەی نۆزدەھەمدا له‌ئەوروپادا‬ ‫دروس���تدەبێت‪ .‬مەبەس���تم دروس���تبوون‌و‬ ‫ھاتنەکای���ەی چینێکی گەورەیە له‌کەس���انی‬ ‫کەم دەرامەت له‌شارە گەورەکانی ئەوروپادا‪،‬‬ ‫کۆبوون���ەوەی ژمارەیەکی گ���ەورە له‌خەڵک‬ ‫لەڕووبەرێک���ی بچووک���دا ک���ە جی���اوازی‬ ‫داھاتیان بەڕادەیەکی ترسناک لەیەکترییەوە‬ ‫دوورە‪ .‬پرسیاری س���ەرەکی ئەو ڕۆژگارەی‬ ‫کۆمەڵ���گا ئەوروپیی���ەکان‌و سیس���تمە‬ ‫سیاس���ییەکانیان ئەوەبوو‪ ،‬ئەم کۆبونوەوە‌و‬ ‫قەرەباڵغییە گەورەیەی ناو ش���ارەکان چۆن‬ ‫ڕێکبخرێ���ت؟ چ���ۆن مەس���ەلەی ملمالنێی‬ ‫چینایەت���ی بەڕێوەببرێت؟ چ���ۆن بازرگان‌و‬ ‫کرێکار‪ ،‬خ���اوەن دوکان‌و خ���اوەن کارگە‪،‬‬ ‫دەوڵەمەن���د‌و ھەژار‪ ،‬خاوەن���کار‌و بێ���کار‪،‬‬ ‫ھەموویان بەتەنیش���ت یەکەوە‌و لەپاڵ یەکدا‬ ‫کۆبکرێنەوە‪ ،‬له‌کاتێکدا مەسەلەی”حوکمڕانی‬ ‫دیموکراس���یی“انە‌و بیرۆکەی ” یەکس���انیی‬ ‫مرۆڤەکان لەگەڵیەکدا“ بەخێراییەکی گەورە‬

‫بیروڕا‬

‫ئەوەی دەبێت‬ ‫چاوەڕوانیبین‬ ‫کێشە‌و پێکدادانی‬ ‫کۆمەاڵیەتییە‪ ،‬نەک‬ ‫دڵخۆشبوون بەوەی‬ ‫داھاتی‌ تاکەکەس‬ ‫پێنج ھەزار دۆالرە‬ ‫له‌ساڵێکدا‬ ‫دەبوون بەبەشێک له‌ھۆشیاریی کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫سیاسیی‌و تاکەکەسیی مرۆڤەکان؟‬ ‫ھەمووم���ان دەزانین چ���ۆن ئەو دۆخەی‬ ‫ئەوروپای سەدەی نۆزدەھەم شێوازی نوێیی‬ ‫”ھۆش���یاریی چینایەتی“‌و دی���اردەی تازەی‬ ‫”یاخیبوونی کۆمەاڵیەتی���ی“ ھێنایەکایەوە‪.‬‬ ‫لەش���ارە ئەوروپییەکان���ی ئ���ەو رۆژگارەدا‪،‬‬ ‫‌وەک ش���ارەکانی ئەمڕۆکەی کوردس���تان‪،‬‬ ‫کەس‌و ھێ���ز‌و گروپە ھەژار‌و دەوڵەمەندەکان‬ ‫بەش���ێوەیەکی ڕۆژانە یەکتری���ان دەبینی‌و‬ ‫بەیەکتر دەگەیشتن‪ ،‬بەژمارەی گەورە لەپاڵ‬ ‫یەک���دا دەژیان‌و ب���ەوردی ئاگایان له‌فەرق‌و‬ ‫جیاوازیی ئاس���تی ژیانی یەکتربوو‪ .‬نەمانی‬ ‫مەسافەی جوگرافیی گەورە لەوشارانەدا بۆ‬ ‫جیاکردنەوەی ھەژار له‌دەوڵەمەند‪ ،‬ھەروەھا‬ ‫نەمانی ش���ەرعیەتی دینیی‌و سیاس���یی بۆ‬ ‫بێمافکردن یان کەم مافکردنی ئەم بەش���ی‬ ‫کۆمەڵگا بەرامبەر بەو بەشی تری کۆمەڵگا‪،‬‬ ‫ئ���ەو دۆخەی ت���ا دەھات پ���ڕ تەقینەوەتر‬ ‫دەکرد‪ .‬دەره‌نجامی ئەمەش دروس���تبوونی‬ ‫ڕق���ی کۆمەاڵیەتی���ی‌و چینایەتی���ی گەورە‪،‬‬ ‫تیژبوون���ەوەی ملمالن���ێ کۆمەاڵیەتییەکان‪،‬‬ ‫تا ئاستی گەیش���تن به‌تەقینەوە گەورەکانی‬ ‫نیوەی یەکەمی س���ەدەی نۆزدەھەم‪ .‬کارل‬ ‫مارک���س یەکێک بوو لەو نووس���ەرانەی کە‬ ‫تیوریزەکردن���ی ئ���ەو دۆخ���ە ناجێگیرو پڕ‬ ‫ڕق‌و پ���ڕ ملمالنێیە دەخاتە س���ەر ش���انی‬ ‫خ���ۆی‌و ھەندێ���ک له‌ڕەھەن���دە ترس���ناک‌و‬ ‫نائینسانییەکانی ڕووندەکاتەوە‪ ،‬بەاڵم مارکس‬ ‫تەنھا کەس نییە ئ���ەو کارە دەکات بەڵکو‬ ‫زۆربەی نووس���ەر‌و بیریارە گەورەکانی ئەو‬ ‫سەدەیە ئەم کارە ئەنجام ئەدەن‪ .‬بەکورتی‬ ‫ئەوەی لەو س���ەردەمەدا ڕوودەدات ئەوەیە‬ ‫کە چەمکەکان���ی‌وەک ئابوریی‪ ،‬کۆمەڵگا‪،‬‬ ‫مەس���ەله‌ کۆمەاڵیەتییەکان‪ ،‬بەش���داربوون‪،‬‬ ‫پێکەوەب���وون ھت���د‪ ..‬ھەمووی���ان دەبن���ە‬ ‫چەمکی سیاس���ی گرنگ‌و ھێما بۆ کۆمەڵێک‬ ‫کێش���ەی سیاس���ی گەورە دەک���ەن‪ .‬ئێمە‬ ‫دەزانین‌وەاڵمی کۆمەڵگا ئەوروپییەکان بەم‬ ‫کێشانە‌وەاڵمێکی مارکسییانە نەبوو‪ ،‬بەڵکو‬ ‫پەرەپێدان‌و قووڵکردنەوەی زیاتری سیستمی‬ ‫دیموکراس���یی‌و گەش���ەدان بوو بەو شێوازە‬ ‫له‌دەوڵەت کە دواتر‌وەک ”دەوڵەتی یاسا“‌و‬ ‫”دەوڵەتی خۆش���گوزەرانی“ ناو دەردەکات‪.‬‬ ‫ئەوەی ئەمڕۆ ئێمە له‌کوردستاندا‌وەک وەاڵم‬ ‫بەو دۆخ���ە دەیبینین جگ���ە له‌ھەوڵدان بۆ‬ ‫چەسپاندنی پایەکانی سیستمێکی سوڵتانیی‬ ‫زیاتر نییە‪ ،‬سیس���تمێک لەس���ەر درۆکردن‌و‬ ‫پڕوپاگەن���دە‌و ش���اردنەوەی کێش���ەکان‌و‬ ‫ئینکاریکردنی���ان کاردەکات‪ .‬بەرزبوونەوەی‬ ‫داھاتی تاکەکەس له‌کوردستاندا بۆ پێنج ھەزار‬ ‫دۆالر له‌س���اڵێکدا‪ ،‬به‌بەراورد بەھەڵئاوسانی‬ ‫ئابوریی‌و بەرزبوونەوەی نرخی ش���تومەک‪،‬‬ ‫نەک دەس���کەوت‌و ھێمای پێشکەوتنی ژیان‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو ھێمای دروس���تبوونی دۆخێکی‬ ‫کۆمەاڵیەتی ترس���ناکە پڕ ل���ه‌ڕق‌و بێزاریی‌و‬ ‫نائومێدیی کۆمەاڵیەتی‌و سیاس���یی‪ .‬لەھەر‬ ‫ش���وێنێکی دونی���ادا ملیۆنێرەکان���ی ‌واڵت‬ ‫”گێتۆی تایبەت“ بەخۆیان لەناو شارەکاندا‬ ‫دروستبکەن‌و خۆیان بەتەواوی له‌سەرجەمی‬ ‫کۆمەڵ���گا جیابکەن���ەوە‪ ،‬لەھەمانکات���دا‬ ‫دانیشتوانێک له‌ش���ارەکاندا دروستببێت کە‬ ‫بەردەوام ژمارەیان لەزیادبوندابێت‌و ئەمەش‬ ‫ھاوش���انبێت به‌بەھێزک���ردن‌و چەس���پاندنی‬ ‫س���وڵتانیزمێکی سیاس���یی بەرچاو‪ ،‬دەڵێم‬ ‫ل���ەھەر ش���وێنێکی دونی���ادا ئ���ەم دۆخە‬ ‫ئامادەبێ���ت‪ ،‬ئەوەی دەبێ���ت چاوەڕوانیبین‬ ‫کێش���ە‌و پێکدادان���ی کۆمەاڵیەتیی���ە‪ ،‬نەک‬ ‫دڵخۆشبوون بەوەی داھاتی‌ تاکەکەس پێنج‬ ‫ھەزار دۆالرە له‌ساڵێکدا‪.‬‬

‫به‌شار عه‌زیز‬ ‫زۆرجار له‌كۆڕو مه‌جلیس‌و راگه‌یاندنه‌كان‌و‬ ‫ئێره‌و ئ���ه‌وێ‪ ،‬به‌رپرس���ان ‌ی هه‌رێم الف‬ ‫لێده‌ده‌ن‌و بێ منه‌تی ‌ی هه‌رێم ده‌خه‌نه‌ڕوو‬ ‫بگ���ره‌ زۆرجاری���ش به‌له‌خۆباییبوونه‌و‌ه‬ ‫ده‌دوێ���ن‪‌ ،‬وه‌ك ئ���ه‌وه‌ ‌ی بۆش���اییه‌كان‬ ‫لێیانده‌ڕژێ���ت له‌پڕی���داو ده‌وڵه‌تین‪ ،‬لێ‬ ‫قه‌یرانه‌كان���ی‌ ئه‌م دواییه‌ هه‌موو ئه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫به‌درۆخس���ته‌وه‌و س���ه‌لماندی‪ ،‬ك ‌ه هه‌رێم‬ ‫هێشتا له‌قه‌یرانێك ‌ی مه‌زندایه‌و ئه‌گه‌ر دوو‬ ‫مانگ مووچ ‌ه نه‌یه‌ت‪ 15 ،‬رۆژ سنووره‌كان‬ ‫دابخرێ���ن‪ ،‬ژیان ‌ی نی���وه‌ ‌ی خه‌ڵكی‌‌و بگر‌ه‬ ‫زیاتریش تێكده‌چێت‌و گه‌وره‌ترین قه‌یران ‌ی‬ ‫مرۆڤایه‌تی‌ دروست ده‌بێت‪.‬‬ ‫نه‌مان��� ‌ی پار‌ه له‌بانك���ه‌كان‪ ،‬نه‌هاتن ‌ی‬ ‫مووچ���ه‌ی‌ پێش���مه‌رگه‌و خانه‌نی���ش‌و‬ ‫كه‌س‌و كاری‌ ش���ه‌هیدان‌و ئه‌نفالكراوان‌و‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ران‌و كه‌مكردن���ه‌وه‌ ‌ی به‌ش��� ‌ه‬ ‫بودج���ه‌ ‌ی هه‌رێم‪ ،‬رووداوی‌ س���اده‌ نین‌و‬ ‫به‌پشتبه‌ستن به‌كاریگه‌رییه‌كانی‌‪ ،‬ئه‌شێ‬ ‫چه‌ندان ده‌ره‌نجام ‌ی خراپی‌ لێ بخوێنینه‌وه‌و‬ ‫چه‌ندین راستیش���ی‌ بۆ س���اخكردینه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌مووان زیاتر ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬دوا ‌ی ئه‌و هه‌موو‬ ‫ساڵ حوكمڕانییه‌‪ ،‬هێش���تا له‌قۆناغێك ‌ی‬ ‫س���ه‌ره‌تایین‌و‌وێڕای‌ س���ه‌روه‌تێكی‌ زۆر‪،‬‬ ‫نه‌توان���راو‌ه‌وه‌ك پێویس���ت پێ بگه‌ین‌و‬ ‫خۆمان ئاماد‌ه بكه‌ین‌و‌وا بكه‌ین به‌رگه‌ ‌ی‬ ‫قه‌یران ‌ی زۆر گه‌وره‌تر له‌نه‌هاتنی‌ مانگێك‬ ‫مووچه‌ بگرین‪ ،‬نه‌توانراو‌ه ژیان ‌ی خه‌ڵك ‌ی‬ ‫فه‌راهه‌م بكرێت‌و خه‌ڵكی‌ هێش���تا چاو ‌ی‬ ‫له‌مووچه‌یه‌و ده‌س���ته‌مۆ كراون‪ .‬له‌الیه‌كی‬ ‫تریش���ه‌وه‌‪‌،‬وێڕای‌ ئه‌و هه‌موو پۆس���ته‌ ‌ی‬ ‫به‌غ���داو خۆبه‌ڕێوه‌بردنی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫هه‌بوون���ی‌ حكوم���ه‌ت‌و په‌رله‌مان��� ‌ی‬ ‫كوردستان‌و هه‌نارده‌كردنی‌ نه‌وت‌و هاتن ‌ی‬ ‫كۆمپانیاكان‪ ،‬هێش���تا قه‌یران���ی گه‌ور‌ه‬ ‫له‌ئارادان‪.‬‬ ‫به‌چه‌ن���د لیس���تێكه‌وه‌ س���ااڵنێك ‌ه‬ ‫له‌به‌غدای���ن‪ ،‬چه‌ندان پۆس���ت ‌ی ‌وه‌زاری‌و‬ ‫حكومیمان هه‌یه‌و چه‌ندان په‌رله‌مانتارمان‬ ‫ناردووه‌ته‌ ئه‌وێ‪ ،‬لێره‌شه‌و‌ه هه‌میش ‌ه باس‬ ‫له‌به‌رزیی په‌یوه‌ندیی���ه‌كان ده‌كرێت‪ ،‬لێ‬ ‫به‌غدا ه���ه‌ركات بیه‌وێ به‌ئاره‌زووی‌ خۆ ‌ی‬ ‫هه‌ڵمانده‌س���ووڕێنێت‌و ‌وه‌ك ش���ه‌تڕه‌نج‬ ‫ئه‌م�ل�او ئه‌مالم���ان پێ���ده‌كات‌و جارێ‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌ ‌ی بڕینی بودجه‌و جارێ سوپا‬

‫ده‌نێرێ���ت‌و جارێكیش رێگ���ری له‌نه‌وت‌و‬ ‫ئه‌م���ه‌ش نه‌ریت���ی عه‌ره‌به‌ك���ه‌ هه‌رگیزو‬ ‫هه‌رگیز له‌گ���ه‌ڵ كورد هه‌ڵناكات‌و ته‌بایی‬ ‫له‌گه‌ڵ كورددا پ���ێ قبوول نییه‌‪ ،‬لێ له‌و‬ ‫قه‌یرانانه‌ چه‌ند‌ه ئه‌وان خه‌تابارن‪ ،‬كوردیش‬ ‫ئه‌وه‌نده‌‪ ،‬به‌وه‌ی‌ نه‌یتوانیو‌ه سیاسه‌تێك ‌ی‬ ‫ته‌ندروس���تانه‌ له‌گه‌ڵی���ان په‌یڕه‌و بكات‌و‬ ‫زۆربه‌ی‌ جار گۆڵم���ان لێكراوه‌و گورزیان‬ ‫لێوه‌ش���اندووین‪ ،‬هه‌ركات‌ویستبێتیشیان‬ ‫س���ه‌ریان به‌كوردس���تاندا كردووه‌ته‌وه‌و‬ ‫له‌قه‌یرانه‌كانیشدا به‌ئاره‌زووی‌ خۆیان كێشی‬ ‫به‌غدایان كردووین‌و چه‌ند رێككه‌وتنێك ‌ی‬ ‫زاره‌كی‌و كاتی‌‌و س���ه‌ر كاغه‌زییان له‌گه‌ڵ‬ ‫مۆركردووی���ن‌و جێبه‌جێكردنیش���یان بۆ‬ ‫ئه‌و دونیا به‌جێهێش���تووه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر هه‌موو‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتارو به‌رپرسانه‌ ‌ی ئه‌وێمان‌و‬ ‫به‌رپرسانی‌ ئێره‌ش حه‌كیمانه‌ سیاسه‌تیان‬ ‫بكردایه‌و ساده‌ له‌و پرۆسه‌یه‌ نه‌یانروانیباو‬ ‫په‌ندیان له‌و رابردووه‌ كورته‌ ‌ی ئه‌و چه‌ند‬ ‫ساڵ ‌ه وه‌ربگرتایه‌‪ ،‬رێ له‌و هه‌موو گۆڵه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌وان ده‌گیراو بگر‌ه ده‌بووین ‌ه گۆڵكارێك ‌ی‬ ‫باش‌و ده‌ستكه‌وت ‌ی نه‌ته‌وه‌یی‌و نیشتمان ‌ی‬ ‫مه‌زنمان به‌ده‌ست ده‌هێنان‌و سنوورێك بۆ‬ ‫ئه‌و یاریكردنه‌ی‌ ئه‌وان داده‌نرا‪ ،‬لێ ئه‌و‌ه‬ ‫نه‌كراو ه���ه‌ركات بیانه‌وێ گورزی خۆیان‬ ‫ده‌وه‌ش���ێنن‌و خۆیان زاڵ ده‌كه‌ن‌و دوا ‌ی‬ ‫دونیایه‌ك كێشمه‌كێشیش‪ ،‬به‌سه‌ردانێك‌و‬ ‫دوو قسه‌ی‌ سه‌رمێز ئاشتمان ده‌كه‌نه‌وه‌و‬ ‫ئێمه‌ش هه‌روا ساده‌ین‌و چاك شاره‌زامان‬ ‫بوون‪ ،‬بۆیه‌ش تازه‌ چاكبوون‌و دانان ‌ی ئه‌و‬ ‫سنووره‌ بۆیان‌وه‌ ئاسته‌نگ كه‌وتووه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی تریش���ه‌وه‌‪ ،‬پرۆس���ه‌ ‌ی‬ ‫هه‌نارده‌كردن ‌ی نه‌وت به‌رده‌وامه‌‪ ،‬شه‌ڕێك ‌ی‬ ‫س���اردی گه‌وره‌ له‌نێ���وان هه‌ولێرو به‌غدا‬ ‫له‌س���ه‌ری‌ دروس���ت بووه‌‪ ،‬ئه‌م هه‌ڕه‌ش ‌ه‬ ‫ده‌كات‌و ئه‌ویش به‌رده‌وامه‌‪ ،‬به‌غدا ده‌ڵێ‬ ‫ده‌ب���ێ من سه‌رپه‌رش���ت ‌ی بیكه‌م‌و داهات‬ ‫بێته‌وه‌ سندووقی‌ گه‌ش���ه‌پێدانی‌ عێراق‌و‬ ‫به‌مه‌زه‌ن���ده‌ی‌ عێ���راق بێ ئه‌ب���وو نه‌ك‬ ‫پێش���مه‌رگه‌‪ ،‬هه‌موو تاكه‌كان ‌ی ئه‌م‌واڵت ‌ه‬ ‫له‌به‌هه‌شتدا بژین‪ ،‬به‌اڵم كه‌ سه‌یری بانق ‌ه‬ ‫به‌تاڵ‌و گیرفان ‌ه به‌تاڵه‌كانی‌ پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ی���ت‪ ،‬ئ���ه‌و راس���تییه‌ت بۆ س���اخ‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬كه‌ نا ش���ه‌فافیی مه‌زن هه‌یه‌و‬ ‫له‌و جه‌نگه‌ش���دا‪ ،‬چ ئێستاو چ له‌رابردوو‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بووه‌ته‌ قوربانی‌ زۆرینه‌ ‌ی خه‌ڵك ‌ی‬ ‫هه‌ژارو كه‌مده‌رامه‌تی‌ كوردس���تانن‌و هه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وان باجه‌كه‌ی‌ ئه‌ده‌ن‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر ئێم ‌ه‬

‫سااڵنێكه‌ له‌به‌غداین‬ ‫چه‌ندان پۆستی‌‬ ‫‌وه‌زاری‌و حكومیمان‬ ‫هه‌یه به‌اڵم به‌غدا‬ ‫هه‌ركات بیه‌وێ‬ ‫به‌ئاره‌زووی‌ خۆی‌‬ ‫هه‌ڵمانده‌سووڕێنێت‌و‬ ‫‌وه‌ك شه‌تڕه‌نج‬ ‫ئه‌مالو ئه‌مالمان‬ ‫پێده‌كات‌و جارێ‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ی‌ بڕینی‬ ‫بودجه‌و جارێ سوپا‬ ‫ده‌نێرێت‌و جارێكیش‬ ‫رێگری له‌نه‌وت‬ ‫هیچ باكمان به‌به‌غدا نییه‌و كامڵین‌و‌وه‌ك‬ ‫ده‌وڵه‌تێ���ك مامه‌ڵه‌ ده‌كه‌ی���ن‌و نه‌وته‌ك ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ خێری هه‌ی���ه‌ بۆمان‪ ،‬بفه‌رموون‬ ‫ژیانی‌ خه‌ڵك ‌ی به‌راسته‌وخۆو نا راسته‌وخۆ‬ ‫پێ خۆش بك���ه‌ن‌و مووچه‌ ‌ی ئه‌و خه‌ڵك ‌ه‬ ‫لێ قه‌وم���اوه‌ ‌ی لێ بده‌ن‌و به‌راس���تی‌ بۆ‬ ‫به‌غدای‌ بسه‌لمێنن‪ ،‬ك ‌ه هه‌رێم باكی نییه‌و‬ ‫ئه‌توانێ���ت به‌بێ بودجه‌ پ���ڕ منه‌ته‌كه‌ ‌ی‬ ‫ئ���ه‌وان‪ ،‬به‌ب���ێ گرفت بژین‌و ئه‌وه‌ش��� ‌ی‬ ‫بۆ بس���ه‌لمێنێت‪ ،‬كه‌ له‌ه���ه‌ر ئه‌گه‌رێكدا‬ ‫ئاماده‌سازیمان هه‌یه‌و ئه‌گه‌ر به‌رده‌وامبن‬ ‫له‌هه‌ڕه‌شه‌و گوڕه‌شه‌و منه‌تكاری ئه‌و بڕ‌ه‬ ‫بودجه‌یه‌‪ ،‬له‌ئه‌گه‌ری‌ جیابوونه‌وه‌شماندا‪،‬‬ ‫گرفتمان نابێت‌و ئه‌توانی���ن بژین‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ك ‌ه له‌و بارودۆخ��� ‌ه ئه‌ڕوانیت‌و به‌نه‌هاتن ‌ی‬

‫مانگێك بودج���ه‌و كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‪ ،‬ژیان ‌ی‬ ‫زۆرێ���ك له‌خه‌ڵكی‌ ئاڵۆز ده‌بێت‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫هه‌میش��� ‌ه خه‌ونی‌ به‌ده‌وڵه‌تب���وون زێتر‬ ‫ده‌كاته‌ خه‌یاڵ‌و به‌م ج���ۆره‌ بارودۆخان ‌ه‬ ‫تاك ره‌شبین ده‌كات‌و ئه‌و بڕه‌ هیوایه‌ش‬ ‫ك ‌ه هه‌یه‌تی‌‪ ،‬قه‌اڵچۆ ‌ی ده‌كات‪.‬‬ ‫دوای‌ شه‌ڕ ‌ی ناوخۆ‌و كشانه‌وه‌ی‌ به‌عس‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی���ش دوا ‌ی ‪ ،2003‬ده‌س���ه‌اڵت ‌ی‬ ‫ك���وردی له‌نێویاندا پارت���ی‌‌و یه‌كێت ‌ی بۆ‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���دی خۆی���ان‌و كۆكردن���ه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ره‌زامه‌ن���دی‌و الیه‌نگران‪ ،‬سیاس���ه‌تێك ‌ی‬ ‫چه‌وتی���ان گرت ‌ه به‌ر ك���ه‌ له‌كۆتاییدا ئه‌م‬ ‫سیاس���ه‌ته‌ به‌زیانێك ‌ی مه‌زن بۆ خه‌ڵك ‌ی‬ ‫شكایه‌وه‌و بناغه‌یه‌ك ‌ی مه‌زنی به‌رژه‌وه‌ندیی‬ ‫گشتی‌‌و تواناكان ‌ی ئه‌م هه‌رێمه‌ی‌ له‌قاند‪،‬‬ ‫ئه‌ویش ئه‌و دامه‌زراندن ‌ه بێ سیسته‌م ‌ه بوو‪،‬‬ ‫كه‌ هه‌م���وو خه‌ڵكی‌ ته‌مبه‌ڵ كردو هه‌موو‬ ‫خه‌ڵكی‌‌وا لێكرد ده‌س���ت له‌پیشه‌كانیان‬ ‫به‌ر ب���ده‌ن‌و گون���ده‌كان چ���ۆل بكه‌ن‌و‬ ‫رووبكه‌نه‌ شاره‌كان‌و خه‌ڵك ‌ی ناچار بكه‌ن‪،‬‬ ‫چاویان له‌ده‌ستی‌ ئه‌و بڕ‌ه مووچه‌ی ‌ه بێت‪،‬‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك كه‌ ئامانج ‌ی خۆیان پێكاو‬ ‫ئێستاش به‌چاوی‌ خۆمان ئه‌و ده‌ره‌نجام ‌ه‬ ‫خراپانه‌ ‌ی ده‌بینین‌و ئه‌وه‌مان لێ روون ‌ه ك ‌ه‬ ‫پێشمه‌رگه‌یه‌ك چۆن به‌نه‌هاتنی‌ مووچه‌ ‌ی‬ ‫مانگێكی‌ ژیان��� ‌ی خاوخێزان ‌ی كه‌وتووه‌ت ‌ه‬ ‫مه‌ترسی‌و ئاسته‌نگ‪ .‬ئه‌م دامه‌زراندن ‌ه بێ‬ ‫به‌رنامه‌یه‌ چه‌ن���د‌ه قازانجی هه‌بوو‪ ،‬دوو‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ زیانی‌ گه‌یاند به‌ژێرخانی‌ ئابووری‬ ‫‌واڵت‌و له‌بنهێنان���ی‌ توان���ا مرۆیی���ه‌كان‌و‬ ‫ته‌مبه‌ڵكردن ‌ی خه‌ڵكی‌‪.‬‬ ‫ئه‌م رووداوانه‌ ‌ی ئه‌و دواییه‌‪ ،‬ئه‌ركێك ‌ی‬ ‫مه‌زن ده‌خه‌نه‌ س���ه‌ر ش���انی‌ ده‌سه‌اڵت ‌ی‬ ‫كوردی‪ ،‬به‌وه‌ ‌ی ده‌س���ه‌اڵت به‌هه‌ڕه‌شه‌و‬ ‫گوڕه‌ش ‌ه به‌ڕێو‌ه ناچێت‌و به‌ڕێوه‌بردنیش ‌ی‬ ‫هه‌روا كارێك ‌ی ئاسان نییه‌‪ ،‬به‌دابینكردن ‌ی‬ ‫مووچه‌یه‌ك���ی‌ مانگان���ه‌ ژیان��� ‌ی خه‌ڵك ‌ی‬ ‫جێگی���ر نابێ���ت‌و ئه‌رك���ی داهاتوویان‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی��� ‌ه ئاماده‌كاری بك ‌هن‌و به‌جددی كار‬ ‫بۆ ئه‌و‌ه بكه‌ن‪ ،‬نه‌ك به‌نه‌هاتن ‌ی مانگێك‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر به‌یه‌كجاریش بودجه‌یان بڕی‪ ،‬ن ‌ه‬ ‫بانقه‌كان چۆڵ بب���ن‌و ن ‌ه خه‌ڵكیش له‌بێ‬ ‫مووچه‌یی هاوار ب���كات‪ ،‬ئه‌گینا له‌مه‌وال‬ ‫پێویست به‌وه‌ ناكات الفی سه‌ربه‌خۆیی‌و‬ ‫خۆشگوزه‌رانی‌ لێ بده‌ین‌و پێویست به‌و‌ه‬ ‫ده‌كات ئیت���ر دان به‌و راس���تییه‌دا بنێین‬ ‫ك ‌ه ئێمه‌ به‌بێ عێراق ناژین‌و پێویستمان‬ ‫به‌وان هه‌یه‌و جیا بوونه‌وه‌ش مه‌حاڵه‌‪.‬‬

‫ئایا نه‌هه‌نگه‌كه‌ "گۆڕان"یش قوت ده‌دات؟‬ ‫كامیل عومه‌ر‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ راب����ردوودا‪ ،‬پارتی‌ دیموكرات ‌ی‬ ‫كوردس����تان وه‌ك هێزێكی‌ ده‌س����ه‌اڵتدار‬ ‫هه‌میش����ه‌ له‌هه‌وڵ����ی‌ خۆس����ه‌پاندن‌و‬ ‫بچوككردنه‌وه‌و قوتدان����ی‌ هێزه‌كانی‌ تردا‬ ‫بووه‌‪ .‬له‌م پێناوه‌ش����دا هه‌موو رێگه‌یه‌كی‌‬ ‫گرتۆته‌به‌ر‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‌ ن����اڕه‌واش بوبێت‪.‬‬ ‫رووداوه‌ ئابڕووبه‌ره‌ سیاس����یه‌كه‌ی‌ "‪31‬ی‌‬ ‫ئ����اب‌و"‌و دواتری����ش "رێكه‌وتننام����ه‌ی‌‬ ‫س����تراتیژی‌"ی‌ ئه‌و هێزه‌ له‌گ����ه‌ڵ یه‌كێتی‌‬ ‫نیش����تیمانی‌ نموونه‌یه‌كی‌ زین����دووی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌واڵن����ه‌ی‌ پارت����ی‌ ب����ووه‌‪ ،‬ك����ه‌ دواجار‬ ‫ئاكامه‌كه‌یشیمان بینی‌‪.‬‬ ‫له‌ئێستاش����دا‪ ،‬پارت����ی‌ پرۆژه‌یه‌ك����ی‌‬ ‫زۆر گه‌وره‌ت����ر‌و جه‌هه‌ننه‌میت����ری‌ هه‌ی����ه‌‬ ‫ب����ۆ كۆنتڕۆڵكردنی‌ هه‌م����وو جومگه‌كانی‌‬ ‫ژیان‌و ده‌س����ه‌اڵت له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪،‬‬ ‫وه‌ك چۆن نوس����ه‌ر‌و روناكبی����ر مه‌ریوان‬ ‫وری����ا قانع به‌ "پرۆژه‌ی‌ به‌س����عودیكردنی‌‬ ‫كوردس����تان"ناویبردووه‌‪ ،‬ك����ه‌ ن����ه‌وت‌و‬ ‫میدیا‌و دین (سه‌له‌فیه‌ت)‌و به‌رخۆركردنی‌‬ ‫هاوواڵتی����ان‪ ،‬كۆڵه‌ك����ه‌ی‌ بنچینه‌یی‌ ئه‌م‬ ‫پرۆژه‌یه‌ن‌و پارتی‌ توانیویه‌تی‌ له‌ڕێیانه‌وه‌‬ ‫ت����ا ئاس����تێكی‌ زۆر ئی����راده‌ی‌ خه‌ڵك����ی‌‬ ‫كوردس����تان‌و به‌ش����ێكی‌ زۆر له‌نوخب����ه‌‬ ‫به‌ناو خوێنده‌وار‌و رۆش����نبیره‌كان‌و هێزه‌‬ ‫سیاس����ییه‌كانی‌ پێ‌ الواز بكات‌و بچوكیان‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬یان نه‌هه‌نگئاسا قوتیان بدات‪.‬‬

‫ل����ه‌م نێوه‌نده‌ش����دا‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ تا ئێس����تا‬ ‫رووب����ه‌ڕووی‌ ئ����ه‌م هه‌وڵ����ه‌ی‌ پارت����ی‌‬ ‫بووه‌ته‌وه‌‪"،‬بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان"ه‌ وه‌ك‬ ‫هێزێكی‌ ت����ازه‌ ده‌ركه‌وت����ووی‌ گۆڕه‌پانی‌‬ ‫سیاس����ی‌ كه‌ له‌به‌ره‌نجام‌و ده‌رهاویشته‌ی‌‬ ‫ناڕه‌زاییه‌كان����ی‌ خه‌ڵك����ی‌ كوردس����تان‬ ‫دوروستبووه‌‌و له‌دوا هه‌ڵبژاردنی‌ پارله‌مانی‌‬ ‫كوردستانیشدا بووه‌ته‌ هێزی‌ دووه‌م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێس����تا كه‌ ئه‌م هێزه‌ "گۆڕان" بڕیاریداوه‌‬ ‫به‌شداری‌ حكومه‌تی‌ "بنكه‌ فراوان" بكات‪،‬‬ ‫ئایا ده‌توان����ێ‌ روبه‌ڕووی‌ ئ����ه‌م نه‌هه‌نگه‌‬ ‫ببێته‌وه‌‪ ،‬یان به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌ نه‌هه‌نگه‌كه‌‬ ‫قوتی‌ ده‌دات؟‬ ‫گ����ه‌ر كه‌مێ����ك ل����ه‌م "حكومه‌ت����ه‌‬ ‫بنك����ه‌ فراوان����ه‌"ی‌ بڕی����اره‌ پێكبهێنرێت‪،‬‬ ‫وردببینه‌وه‌‪،‬ده‌بینین پارتی‌ هه‌موو پۆسته‌‬ ‫ب����ااڵو گرنگه‌كانی‌ له‌ده‌س����تدا ده‌مێنی‌ كه‌‬ ‫خاوه‌نی‌ یه‌كه‌م‌و دوابڕیارن‪ ،‬وه‌ك‪:‬‬ ‫* س����ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم كه‌ ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫ب����ااڵو یه‌كه‌م����ی‌ جێبه‌جێ����كاره‌‌و خاوه‌ن‬ ‫بڕی����اره‌ له‌هه‌موو په‌یوه‌ندیی����ه‌ هه‌رێمی‌‌و‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان‌و رێككه‌وتنه‌كان‪ .‬جێگری‌‬ ‫سه‌رۆكیش ته‌نها ناوو ناونیشان بووه‌ نه‌ك‬ ‫ده‌سه‌اڵت‪.‬‬ ‫* س����ه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‪ ،‬موخابه‌رات���� ‌ی له‌ئه‌س����تۆیه‌‌و ده‌زگایه‌ك����ی‌‬ ‫كه‌ كۆی‌ ده‌سه‌اڵت‌و بڕیاری‌ جێبه‌جێكردنی‌ هێنده‌ كۆنترۆڵكراوی‌ حزب‌و به‌تایبه‌تیش‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ الی����ه‌‌و جێگ����ری‌ س����ه‌رۆك پارتیه‌‪ ،‬جگه‌ له‌پاراستنی‌ ئاسایشی‌ حزب‪،‬‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتێكی‌ ئه‌وت����ۆی‌ نه‌ب����ووه‌‌و ته‌نها هیچ ئه‌ركێكی‌ نیش����تیمانی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی‌ لێ‬ ‫ئه‌شهه‌دومابیالی‌ بۆ سه‌رۆك‌و بڕیاره‌كانی‌ به‌دیناكرێت‪.‬‬ ‫* فه‌رمانگه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كان ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫* وه‌زاره‌تی‌ س����امانه‌ سروشتییه‌كان‪ ،‬كه‌ سه‌رپه‌رشتیاری‌ نوێنه‌رایه‌ت ‌ی حكومه‌ت‬ ‫ئه‌و وه‌زاره‌ته‌ ‌ی كه‌ دۆسیه‌ چه‌ور‌و گرنگه‌ی‌ له‌واڵتان����دا ده‌كات‌و ئه‌وه‌ن����ده‌ هه‌ژموونی‌‬ ‫نه‌وتی‌ له‌ئه‌ستۆیه‌‌و له‌سایه‌یدا گریبه‌ست‌و پارت����ی‌ به‌س����ه‌ریدا زاڵه‌‪ ،‬ك����ه‌ زۆرینه‌ ‌ی‬ ‫داهاته‌كان����ی‌ ن����ه‌وت نهێنی‌‌و ش����اره‌وان‌و نوێنه‌ره‌كان����ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌واڵتاندا‬ ‫ته‌نها وه‌زیره‌كه‌‌و "خێزان����ی‌ بارزانی‌" لێی‌ س����ه‌ر به‌پارتی����ن‌و ده‌ن����گ‌و ره‌نگی‌ هیچ‬ ‫هێزێكی‌ تری‌ تێدا نابینرێت‪.‬‬ ‫ئاگادارن‪.‬‬ ‫* وه‌زاره‌ت����ی‌ داد‌و ئه‌نجومه‌ن����ی‌‬ ‫* ئه‌نجومه‌ن����ی‌ ئاسایش����ی‌ هه‌رێم����ی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬ك����ه‌ كاروب����اری‌ ئه‌من����ی‌‌و دادوه‌ری‌‪ ،‬ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌یه‌ كه‌ بێ‌ الیه‌نی‌‌و‬

‫سه‌یره‌که‌ له‌وه‌دایه‌‬ ‫گۆڕان داوای‬ ‫وه‌زاره‌تێكی‌ قه‌یراناویی‌‌و‬ ‫بێ‌ ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫كردووه‌‪ ،‬که‌ زه‌حمه‌ته‌‬ ‫به‌و كه‌ره‌ستانه‌ی‌‬ ‫له‌به‌رده‌ستیدایه‌ بتوانێ‌‬ ‫چاره‌سه‌ر‌و چاكسازی‌‬ ‫تێدا بكات‬

‫س����ه‌ربه‌خۆیی‌ له‌ژێر گومان‌و پرسیارێكی‌‬ ‫زۆردایه‌‌و له‌س����ایه‌یدا سه‌روه‌ری‌ یاسا له‌م‬ ‫هه‌رێمه‌دا ونه‌‌و پارتی‌ له‌ڕێیه‌وه‌ توانیویه‌تی‌‬ ‫چه‌ندین دۆسیه‌ی‌ له‌نموونه‌ی‌ "تاوانبارانی‌‬ ‫‪17‬ی‌ شوبات"ی‌ پێ‌ په‌رده‌پۆش بكات‪.‬‬ ‫س����ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ هێ����زی‌ به‌رگری‌‌و‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ش تا ئ����ه‌م س����اته‌ هێزێكی‌‬ ‫نانیش����تیمانی‌‌و حزبیه‌‌و پارت����ی‌ خاوه‌نی‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت‌و بڕی����ارده‌ری‌ یه‌كه‌م����ه‌ لێی‌‌و‬ ‫چۆن����ی‌ بوێ����ت به‌كاریده‌هێنێت‪ ،‬وه‌كچۆن‬ ‫له‌سه‌ركوتكارییه‌كانی‌ خه‌ڵك‌و سیناریۆكانی‌‬ ‫دژ به‌ مالیكی‌ بینیمان‪.‬‬ ‫س����ه‌یره‌كه‌ له‌وه‌دایه‌‪ ،‬به‌پێ����ی‌ زانیارییه‌‬ ‫باڵوكراوه‌كانی‌ راگه‌یاندن����ه‌كان‪" ،‬گۆڕان"‬ ‫داوای‌ چه‌ند وه‌زاره‌تێكی‌ قه‌یراناویی‌‌و‌و بێ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ كردووه‌‪ ،‬وه‌ك وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‬ ‫كه‌ ئه‌وه‌نده‌ قه‌یرانی‌ تێدا دروس����تكراوه‌‪،‬‬ ‫زه‌حمه‌ت����ه‌ گ����ۆڕان ب����ه‌و كه‌ره‌س����تانه‌ی‌‬ ‫له‌به‌رده‌ستیدایه‌ بتوانێ‌ چاره‌سه‌ری‌ بكات‌و‬ ‫چاكس����ازی‌ تێدا ب����كات‪ .‬ی����ان وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬كه‌ جگه‌ ل����ه‌وه‌ی‌ حزب كۆنترۆڵی‌‬ ‫كردووه‌‪ ،‬بێ‌ ده‌سه‌اڵت كراوه‌‌و ده‌زگایه‌كی‌‬ ‫گرنگی‌ وه‌ك ئاسایشی‌ لێكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌پرس����ین‪ ،‬له‌نێ����و پ����رۆژه‌ی‌‬ ‫به‌س����عودیكردنه‌كه‌‌و كۆنترۆڵك����ردن‌و‬ ‫قۆرخكردنی‌ هه‌موو جومگ����ه‌ گرنگه‌كانی‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتدا له‌الی����ه‌ن پارتی����ه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێ‌‬ ‫"گ����ۆڕان" چی‌ پێبكرێ����ت؟‪ .‬ئایا ده‌توانێ‌‬ ‫الن����ی‌ كه‌می‌ ئه‌و به‌ڵێنان����ه‌ی‌ داویه‌تی‌ بۆ‬ ‫چاكسازی‌‌و ئه‌و هه‌موو خه‌ونه‌ی‌ الی‌ خه‌ڵك‬ ‫دروستیكردووه‌ بۆ هێنانه‌دی‌ ده‌سه‌اڵتێكی‌‬ ‫نموونه‌یی‌‌و دادپ����ه‌روه‌ر‪ ،‬بهێنێته‌دی‌؟ یان‬ ‫خه‌ڵ����ك بێ‌ هی����وا‌و بێ‌ ئی����راده‌ ده‌كات‌و‬ ‫ده‌بێته‌ قوتێكی‌ تری‌ نه‌هه‌نگه‌ گه‌وره‌كه‌ی‌‬ ‫كوردستان‌و ته‌س����لیمی‌ واقیعی‌ داسه‌پاو‌و‬ ‫داڕزاوی‌ كوردس����تان ده‌بێ����ت (ك����ه‌ له‌م‬ ‫ده‌س����تپێكه‌ی‌ پێكهێنان����ی‌ حكومه‌تدا وا‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت)‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫یه‌كێت ‌ی له‌كات ‌ی زیادكراودا‬ ‫رێبوار ئه‌وره‌حمان‬ ‫ره‌نگه‌ گه‌ڕی‌ س���ێیه‌می‌ گفتوگۆكان بۆ‬ ‫پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌ هه‌شته‌می‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان‪ ،‬كاتی‌ زیادكراو بێت‬ ‫بۆ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‪ ،‬تا خۆی‌‬ ‫یه‌كالبكات���ه‌وه‌ له‌نێ���وان خێرپێكردنێكی‌‬ ‫پارتی‌‪ ،‬ی���ان رێككه‌وتن‌و ته‌نس���یقكردن‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ گۆڕان‪ ،‬ك���ه‌ وا پێده‌چێت ئه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌می���ان حه‌زێكی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ ئه‌و‬ ‫حزبه‌ی‌ له‌سه‌ربێت‌و ئه‌وه‌ی‌ دووه‌میشیان‬ ‫رای‌ به‌ش���ێك له‌جه‌ماوه‌ره‌ك���ه‌ی‌ بێ���ت‪،‬‬ ‫چونكه‌ پارت���ی‌ بڕیاریداوه‌ كه‌ وه‌زاره‌تێك‬ ‫وه‌ك دیاری‌ بداته‌ یه‌كێتی‌‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌ كوردستان به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌نجامه‌كانیه‌وه‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ‪9-21‬ی‌‬ ‫ساڵی‌ پاردا‪ ،‬تووشی‌ ره‌وشێكی‌ ناوخۆیی‌‬ ‫ئاڵۆز ب���ووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫رووداوێكی‌ تریش‪ ،‬له‌وانه‌ش‪ ،‬كوش���تنی‌‬ ‫رۆژنامه‌نووسان‌و خۆپیشانده‌ران‪ ،‬هێنده‌ی‌‬ ‫تر ره‌وش���ی‌ ئه‌و حزب���ه‌ی‌ كردۆته‌ وێردی‌‬ ‫سه‌ر زمان‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌موو ئه‌وانه‌ گرنگتر‪،‬‬ ‫پێگه‌ی‌ ئه‌و حزبه‌یه‌ له‌كابینه‌ی‌ هه‌شته‌می‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ ئه‌توانێت هاوكاربێ���ت له‌چوار‬ ‫ساڵی‌ هێمنداو به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌ ده‌توانێت‬ ‫ئاڵ���ۆزی‌‌و نائارامی‌ له‌ماوه‌ی‌ چوارس���اڵی‌‬ ‫داهاتوودا دروست بكات‪.‬‬ ‫راسته‌ یه‌كێتی‌ له‌كابینه‌ی‌ شه‌شه‌مدا‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌رهه‌م ساڵح سه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كرد‪ ،‬چه‌ند‬ ‫هه‌نگاوێكی‌ به‌ئاڕاسته‌ی‌ هه‌ندێك ریفۆرمدا‬ ‫نا‪ ،‬كه‌ ده‌كرێ���ت دیارترین ئه‌و هه‌نگاوی‌‬ ‫ریفۆرمانه‌‪ ،‬له‌وه‌زاره‌ت���ی‌ خوێندنی‌ بااڵدا‬ ‫كۆبكه‌ینه‌وه‌ كه‌ پرۆفیس���ۆر دكتۆر دالوه‌ر‬ ‫عه‌بدولعه‌زیز عه‌الئه‌دین وه‌زیری‌ بوو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كاتێك ئه‌م ریفۆرم‌و چاكس���ازییه‌ له‌بری‌‬ ‫ده‌ستخۆشی‌‌و پشتگیری‌‪ ،‬به‌وته‌ی‌ به‌شێك‬ ‫له‌الیه‌نگرو هه‌واداران���ی‌ یه‌كێتی‌ خۆیان‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن به‌ش���ێك له‌الیه‌نگ���رو هه‌وادارانی‌‬

‫پارتی���ه‌وه‌ به‌به‌ردو هێلكه‌و ته‌ماته‌ باران‌و‬ ‫خۆپیشاندانی‌ رۆژانه‌ی‌ قوتابیان له‌به‌رده‌م‬ ‫وه‌زاره‌ته‌ك���ه‌دا‪ ،‬وه‌اڵمی‌ درایه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێتی‌‬ ‫نه‌یتوانی‌ به‌رگری‌ له‌ریفۆرمه‌كانی‌‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌وه‌زیره‌كه‌شی‌ بكات‪ ،‬ئه‌مه‌ش رێخۆشكه‌ر‬ ‫ب���وو بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌كابین���ه‌ی‌ حه‌وته‌مدا‬ ‫ك���ه‌ نێچیرڤ���ان بارزانی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬كێش���ه‌ی‌ كوێربوونی‌ چاوی‌ چه‌ند‬ ‫نه‌خۆش���ێك به‌ده‌رزی‌ ئاڤاستین‪ ،‬بكرێته‌‬ ‫گه‌وره‌ترین شكس���ت به‌سه‌ر یه‌كێتییه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ وه‌زیری‌ ته‌ندروستی‌ له‌سه‌ر پشكی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ ب���وو‪ ،‬رووداوه‌كان���ی‌ هاتووچۆو‬ ‫قوربانیه‌كان���ی‌‌و خراپی‌ رێ���گاو بانه‌كان‬ ‫له‌سه‌رانسه‌ری‌ كوردستاندا‪ ،‬كرایه‌ شكست‬ ‫به‌س���ه‌ر یه‌كێتیی���ه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ وه‌زیری‌‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ له‌س���ه‌ر پش���كی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫بوو‪ ،‬به‌اڵم یه‌كێتی‌ له‌ئاس���ت هه‌ریه‌كێك‬ ‫له‌م كێش���انه‌دا ك���ه‌ به‌س���ه‌ر وه‌زاره‌ته‌‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌كانیدا ه���ات‪ ،‬تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫بێده‌نگ���ی‌ هه‌ڵبژارد‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت نه‌یتوانی‌‬ ‫كێشه‌كانی‌ په‌روه‌رده‌و كێشه‌ ئه‌منییه‌كان‌و‬ ‫كێش���ه‌كانی‌ ش���اره‌وانی‌ بكاته‌ شكس���ت‬ ‫به‌سه‌ر پارتیه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و وه‌زاره‌تانه‌‬ ‫له‌ده‌ست وه‌زیری‌ س���ه‌ر به‌پارتیدا بوون‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌ش���ێك بوو له‌و هۆكارانه‌ی‌ كه‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ له‌ده‌ره‌نجام���ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‬ ‫مانگی‌ ئه‌یلولدا پێیگه‌یشت‪ ،‬جگه‌ له‌كێشه‌‬ ‫گه‌وره‌كانی‌ ت���ر‪ ،‬وه‌ك‪ ،‬تێپه‌ڕاندنی‌ پرۆژه‌‬ ‫یاس���اكه‌ی‌ ‪30‬ی‌ حوزه‌ی���ران‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئه‌و یاس���ایه‌‪ ،‬له‌چه‌ندین رووه‌وه‌‬ ‫پارت���ی‌ براوه‌و خاوه‌ن ده‌س���تكه‌وت بوو‪،‬‬ ‫كه‌چی‌ یه‌كێتی‌ ش���ه‌ڕی‌ له‌س���ه‌ر ده‌كرد‌و‬ ‫به‌رگری‌ لێده‌كردو خۆی‌ ده‌كرده‌ خاوه‌نی‌‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌ له‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫په‌رله‌مان���دا گه‌ڕاوه‌ت���ه‌ دواوه‌و بووه‌ت���ه‌‬ ‫هێزی‌ س���ێیه‌م‪ ،‬كه‌چی‌ پێداگری‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫كۆمه‌ڵێك م���ه‌رج‌و پۆس���ت ده‌كات‪ ،‬كه‌‬ ‫پێشتر نه‌یتوانیوه‌ سوودی‌ لێوه‌ربگرێت بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نه‌بێته‌ هێزی‌ سێیه‌م‪.‬‬ ‫ئێس���تا‪ ،‬به‌پێی‌ ئیستحقاقی‌ هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫یه‌كێت���ی‌ هێزی‌ س���ێیه‌مه‌و زۆر پۆس���تی‌‬ ‫س���یادی‌ به‌رناكه‌وێت‪ ،‬به‌اڵم یه‌كێتی‌ داوای‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌ پاس���اوی‌ هه‌بوونی‌ رێككه‌وتنی‌‬ ‫ستراتیژی‌‪ ،‬ئه‌و رێككه‌وتنه‌ی‌ كه‌ له‌بارودۆخه‌‬ ‫س���ه‌خته‌كاندا نه‌یتوان���ی‌ هیچ ل���ه‌ باری‌‬ ‫گرانی‌ سه‌رش���انی‌ یه‌كێتی‌ سووك بكات‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ به‌وته‌ی‌ به‌شێك له‌الیه‌نگرو‬ ‫هه‌وادارو ئه‌ندامان���ی‌ یه‌كێتی‌ خۆیان‪ ،‬ئه‌و‬ ‫رێككه‌وتن���ه‌ ب���ووه‌ مایه‌ ‌ی پاشه‌كش���ه‌ی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ له‌گۆڕه‌پانی‌ سیاسیدا‪.‬‬

‫ئێستا یه‌كێت ‌ی‬ ‫له‌به‌رده‌م دوو بژارده‌ ‌ی‬ ‫سه‌ختدایه‌‪ ،‬بژارده‌ ‌ی‬ ‫رێككه‌وتن له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫گۆڕان له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫كه‌سێك بكه‌نه‌ جێگر ‌ی‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫كه‌ بژارده‌ی‌ هه‌ردوو‬ ‫الیان بێت‪ ،‬یان‬ ‫بژارده‌ی‌ وه‌رگرتن ‌ی‬ ‫سه‌ده‌قه‌یه‌ك له‌پارت ‌ی‬ ‫كه‌ ره‌نگه‌ وه‌زاره‌تێك ‌ی‬ ‫خزمه‌تگوزار ‌ی بێت‬ ‫ئێس���تا یه‌كێتی‌ له‌به‌رده‌م دوو بژارده‌ی‌‬ ‫س���ه‌ختدایه‌‪ ،‬ب���ژارده‌ی‌ رێككه‌وتن له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫گۆڕان له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌س���ێك بكه‌نه‌‬ ‫جێگری‌ س���ه‌رۆك وه‌زیران ك���ه‌ بژارده‌ی‌‬ ‫ه���ه‌ردوو الی���ان بێت‪ ،‬ی���ان ب���ژارده‌ی‌‬ ‫وه‌رگرتن���ی‌ س���ه‌ده‌قه‌یه‌ك له‌پارت���ی‌ كه‌‬ ‫ره‌نگه‌ وه‌زاره‌تێك���ی‌ خزمه‌تگوزاری‌ بێت‌و‬ ‫هیچی‌ له‌وه‌زاره‌ته‌كانی‌ ته‌ندورس���تی‌ یان‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ له‌كابینه‌ی‌ پێش���وو زیاتر‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬له‌ڕووی‌ به‌دیهێنانی‌ ده‌س���تكه‌وت‬ ‫بۆ یه‌كێتی‌‪.‬‬ ‫باش���ترین بژارده‌ بۆ یه‌كێتی‌ له‌ئێستادا‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ گ���ۆڕان رێكبكه‌وێت كه‌‬ ‫كه‌سێكی‌ هاوبه‌ش‪ ،‬كه‌سێك كه‌به‌دیهێنه‌ری‌‬ ‫خواسته‌كانی‌ هه‌ردوو الیه‌ن بێت بپاڵێون‬ ‫بۆ پۆس���تی‌ جێگری‌ س���ه‌رۆك وه‌زیران‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌حاڵه‌تێكدا ئه‌گه‌ر گۆڕان رازی‌ بێت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و چاره‌سه‌ره‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و پۆسته‌‬ ‫به‌پێی‌ ئیستحقاقی‌ ئینتخابی‌ مافی‌ گۆڕانه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ هێزی‌ دووه‌م���ه‌ له‌هه‌رێمدا‪،‬‬

‫به‌اڵم ده‌كرێت له‌پێناو سنووردانان بۆ ئه‌و‬ ‫قه‌یرانه‌ سیاسیه‌ی‌ ئێستا له‌هه‌رێمدا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م بژارده‌یه‌ بگیرێته‌ به‌ر‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ ئه‌و رێگ���ه‌ چاره‌یه‌‪ ،‬رێگه‌یه‌كی‌‬ ‫گونجاوو ته‌نانه‌ت زۆر باشیش بێت چ بۆ‬ ‫یه‌كێتی‌‌و چ بۆ گۆڕانیش‪ ،‬له‌دوو رووه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ه‌وه‌ ب���ه‌و پێی���ه‌ی‌ هه‌ردووكیان‬ ‫ده‌توان���ن كه‌س���ایه‌تییه‌كی‌ به‌هێ���ز‬ ‫ده‌ستنیش���ان بكه‌ن بۆ ئه‌و پۆسته‌‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌هه‌یبه‌ته‌وه‌ پراكتیكی‌ ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌‬ ‫خۆی‌ بكات‌و س���نوورێك بۆ ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫ره‌های‌ سه‌رۆك وه‌زیران دابنێت‪ ،‬النی‌ كه‌م‬ ‫بتوانێت ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و شتانه‌ بێت‬ ‫كه‌ چه‌ند ساڵێكه‌ قسه‌ی‌ له‌سه‌ر ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ش���ه‌فافیه‌تی‌ داهاتی‌ نه‌وت‪ ،‬ئاگاداربوون‬ ‫له‌گرێبه‌س���ته‌كانی‌ نه‌وت‪ ،‬ش���ه‌فافیه‌تی‌‬ ‫دارای���ی‌‌و‪ ..‬ت���اد‪ ،‬له‌الیه‌كی‌ تریش���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ره‌نگه‌ ئه‌و هه‌نگاوه‌ هه‌نگاوێكی‌ زۆر باش‬ ‫بێت بۆ زیاتر نزیكبوون���ه‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫گ���ۆڕان له‌یه‌كت���ری‌‌و له‌و رێگه‌یه‌ش���ه‌وه‌‬ ‫دوورخس���تنه‌وه‌ی‌ هه‌م���وو ئاڵ���ۆزی‌‌و‬ ‫كێشه‌یه‌ك له‌و ده‌ڤه‌ره‌ی‌ كه‌ هه‌ردووكیان‬ ‫تێیدا هێزی‌ یه‌ك���ه‌م‌و دووه‌من‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫دواجار‪ ،‬له‌الیه‌كه‌وه‌ به‌خزمه‌تی‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫ئه‌م ده‌ڤه‌ره‌و له‌الیه‌كی‌ تریشه‌وه‌ به‌چوونه‌‬ ‫نێو حكومه‌تی‌ هه‌ردووالی���ان ده‌بێت به‌‬ ‫به‌هێزی‌‪ ،‬كه‌ ره‌نگه‌ بتوانن زۆر هاوكێشه‌ی‌‬ ‫سیاسی‌‌و ئیداری‌ له‌كوردستاندا بگۆڕن‪.‬‬ ‫پێموایه‌ ئه‌گه‌ر یه‌كێتی‌‌و گۆڕان له‌سه‌ر‬ ‫چاره‌س���ه‌رێكی‌ له‌و ج���ۆره‌‪ ،‬یان نزیك‬ ‫له‌وه‌‪ ،‬یان هاوشێوه‌ی‌ ئه‌وه‌ رێكنه‌كه‌ون‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا ره‌نگه‌ له‌كۆتایی‌ ئ���ه‌م گه‌مه‌یه‌دا‪،‬‬ ‫هه‌ردووالیان به‌الوازی‌ به‌شداری‌ حكومه‌ت‬ ‫بكه‌ن‌و جێگ���ری‌ س���ه‌رۆك وه‌زیرانیش‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌ر یه‌كێتی‌ بكه‌وێت‪ ،‬ئه‌وا ره‌نگه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی‌ ئه‌و تۆی‌ نه‌بێت‌و له‌به‌رده‌م‬ ‫كۆمه‌ڵێك كێش���ه‌و له‌مپ���ه‌ردا نه‌توانێت‬ ‫ده‌ربازببێ���ت ك���ه‌ له‌الی���ه‌ن چ پارتی‌‌و‬ ‫چ الیه‌نه‌كان���ی‌ تریش���ه‌وه‌ ره‌نگ���ه‌ بێته‌‬ ‫رێگه‌ی‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌م قۆناغ���ه‌دا‪ ،‬قۆناغ���ی‌ دوای‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ئه‌یلولی‌ رابردوو‪ ،‬قۆناغی‌‬ ‫ده‌ركه‌وتنی‌ پێگه‌و قورسایی‌ هه‌ریه‌كێك‬ ‫له‌الیه‌ن���ه‌كان‪ ،‬هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫سه‌رجه‌م الیه‌نه‌ سیاسیه‌كانی‌‪ ،‬پێویستیان‬ ‫به‌كه‌س���ێكی‌ به‌هێزه‌ كه‌جێگری‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زی���ران بێ���ت‪ ،‬كه‌س���ێك كه‌بتوانێت‬ ‫النی‌ كه‌م تا چوار س���اڵی‌ تر‪ ،‬ش���تێك‬ ‫له‌هاوكێش���ه‌ سیاس���یه‌كه‌‪ ،‬له‌نه‌خشه‌ی‌‬ ‫ئێستای‌ ناو په‌رله‌مان بگۆڕێت‪.‬‬

‫له‌ته‌یموره‌و‌ه بۆ بیره‌ نه‌وته‌کان‬

‫شایه‌تیدان له‌سه‌ر ئه‌نفال یان بێباکیی حکومه‌تی هه‌رێم؟‬ ‫پێشه‌وا محه‌مه‌د‬

‫ئه‌و کاته‌ی فیلمی (هه‌زارویه‌ک‬ ‫سێو)ی هونه‌رمه‌ندی جوانه‌مه‌رگ‪،‬‬ ‫ته‌های که‌ریمی_م بینی‪ ،‬پێموابوو‬ ‫تا ئه‌ندازه‌یه‌ک توانیومه‌ گه‌وره‌یی‬ ‫ئه‌نفال له‌زه‌ینمدا بنه‌خشێنم‪،‬‬ ‫کاریگه‌رییه‌کانی ئه‌و فیلمه‌و به‌سه‌رهاتی‬ ‫ئه‌و کاره‌کته‌ره‌‌واقیعیانه‌ی له‌ئه‌نفال‬ ‫گه‌ڕابوونه‌وه‌و چیرۆکی فیلمه‌که‌یان‬ ‫پێکهێنابوو‪ ،‬الی من هه‌میشه‌ زیندووه‌و‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دوای خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫سه‌رگوزشته‌ی ته‌یمور‪ ،‬تاقان ‌ه‬ ‫ڕزگاربووی ناو گۆڕه‌ به‌کۆمه‌ڵه‌کانی ژن‌و‬ ‫منداڵه‌کان‪ ،‬تێگه‌یشتم هێشتا گه‌وره‌یی‬ ‫ئه‌نفال‌و ته‌نانه‌ت‌وێنه‌ی گه‌وره‌یی ئه‌و‬ ‫کاره‌ساته‌ش نه‌گه‌یشتۆت ‌ه الی من‪.‬‬ ‫نه‌ ده‌گێڕدرێته‌وه‌و نه‌ ده‌نووسرێته‌وه‌‬ ‫ته‌یم���ور‪ ،‬منداڵێک���ی ‪ 12‬س���ااڵنی‬ ‫گه‌رمیان���ی‪ ،‬خه‌ڵکی گون���دی کوڵه‌جۆ‪.‬‬ ‫ئه‌نفال دێت‌و هه‌م���وو گونده‌که‌یان ڕاپێچ‬ ‫ده‌ک���ه‌ن‪ ،‬دوای س���وڕاندنه‌وه‌یان ب ‌ه زۆر‬ ‫ناوچه‌ی س���ه‌ربازی‪ ،‬له‌مله‌س���ووره‌و‌ه بۆ‬ ‫سموود‪ ،‬له‌وێو‌ه بۆ قۆره‌توو‪ ،‬بۆ تۆبزاوا‪،‬‬ ‫‪ ...‬تۆب���زاوا "جه‌هه‌ن���ه‌م"ی ئه‌نفاله‌کان‪،‬‬ ‫ش���وێنی ده‌س���تپێکی ئ���ه‌و‌وێنانه‌ی ن ‌ه‬ ‫هه‌س���تی ڕاس���ته‌قین ‌ه ده‌یانگات���ێ‌و ن ‌ه‬ ‫ده‌کرێن���ه ‌‌وێنه‌و ن ‌ه ‌وه‌ک ئ���ه‌وه‌ی هه‌ن‬ ‫ده‌گێڕدرێنه‌وه‌و ده‌بن ‌ه نووسین‪:‬‬ ‫*ته‌یم���وور‪ ،‬دای���ک‌و خوش���که‌کانی‌و‬ ‫باوک���ی‪ ،‬الی یه‌کێک ل���ه‌و مێزانه‌وه‌ن ک ‌ه‬ ‫ناونووس ده‌کرێن‪ ،‬باوکیان جیاده‌کرێته‌وه‌و‬ ‫ته‌یم���ورو دای���ک‌و خوش���که‌کانی به‌جیا‬ ‫پێکه‌و‌ه ده‌ب���ن‪ ،‬ته‌یم���ور ڕاده‌کات ‌ه الی‬ ‫باوک���ی‌و باوه‌ش���ی پێ���دا ده‌کات‪ ،‬هاوار‬ ‫ده‌کات لێیانجیانه‌بێته‌وه‌‪ ،‬باوکی ده‌س���ت‬ ‫به‌گیرفانی���دا ده‌کات‌و ئه‌و پانزه‌ دیناره‌ی‬ ‫که‌ پێیه‌تی ده‌یدات��� ‌ه ته‌یمور‪ ،‬پێیده‌ڵێت‬

‫چوون ‌ه هه‌رش���وێنێک بۆ خۆیانی خه‌رج‬ ‫بکه‌ن‪ ،‬ته‌یمور سه‌یرێکی باوکی ده‌کات‌و‬ ‫چاوه‌ پڕفرمێس���که‌کانی ده‌بینێت‪‌ ،‬وه‌ک‬ ‫ده‌یگێڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬باوک���ی زانیویه‌تی ئه‌م‬ ‫حکومه‌ته‌ دڕنده‌یه‌ چ چاره‌نووس���ێکی بۆ‬ ‫ئه‌وان پێیه‌‪.‬‬ ‫*له‌وێ‪ ،‬له‌قاعه‌یه‌ک که‌ س���ه‌دان که‌سی‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬بێ توالێت‌و بێ نان‌و ئاو‪.‬‬ ‫*دوات���ر به‌ڕێکه‌وتن بۆ ش���وێنێک‪ ،‬ک ‌ه‬ ‫خۆش���یان نازانن کوێیه‌‪ ،‬به‌سه‌یاره‌ی بێ‬ ‫جام‌و بێ هه‌وا‌‪ 70 ،‬که‌س له‌سه‌یاره‌یه‌کدا‪،‬‬ ‫به‌درێژایی چه‌ندان کاتژمێر ڕێگا یه‌ک جار‬ ‫قومێک ئاو‌و هیچی تر‪.‬‬ ‫*دوو منداڵی س���ێ تا ‪ 5‬مانگی‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫نه‌بوونی ئۆکسیجه‌نه‌وه‌ بمرن‌و له‌باوه‌شی‬ ‫دایکیان‌و به‌به‌رچاوی سه‌رنش���ینه‌کانه‌و‌ه‬ ‫بێده‌نگبوون‌و تاسان به‌دیار مه‌رگیانه‌وه‌‪.‬‬ ‫*دابه‌زاندن���ی هه‌م���ووان له‌ب���ه‌رده‌م‬ ‫چاڵه‌کان‪ ،‬ده‌مه‌و ئێواره‌‪ ،‬بیابانێکی کاکی‬ ‫ب ‌ه کاکی‪ ،‬چاو به‌ستراو‪ ،‬ته‌نانه‌ت بێ نازو‬ ‫بێ که‌س���ییه‌ک که‌ خ���وداش به‌ فریایان‬ ‫نایه‌ت‪.‬‬ ‫*ته‌یم���ور به‌ته‌نیش���ت دایک���ی‌و‬ ‫خوش���که‌کانییه‌وه‌‌ وه‌س���تاوه‌‪ ،‬گوێ���ی‬ ‫له‌جوندیی���ه‌ک ده‌بێت ب ‌ه عه‌ره‌بی قس��� ‌ه‬ ‫ده‌کات‌و ده‌ست ده‌کرێت ب ‌ه ته‌قه‌ کردن‪،‬‬ ‫ته‌یم���ور که‌ له‌ناو س���ه‌یاره‌ک ‌ه په‌ڕۆکه‌ی‬ ‫له‌ده‌موچ���اوی خۆی کردۆته‌وه‌‪ ،‬ده‌بینێت‬ ‫چۆن گولله‌ب ‌ه نێوچاوانی دایکی ده‌که‌وێت‌و‬ ‫ده‌که‌وێت��� ‌ه ناو چاڵه‌که‌وه‌‪ ،‬خوش���کێکی‬ ‫چۆن ب ‌ه ده‌س���ته‌کانی به‌رگری له‌هاتنی‬ ‫گولله‌کان ده‌کات‌و سه‌ره‌تا ده‌ستی‌و دواتر‬ ‫جه‌سته‌ش���ی ده‌پێکرێت‪ ،‬خوشه‌که‌که‌ی‬ ‫تریش به‌هه‌مان شێوه‌و گولله‌یه‌کیش به‌ر‬ ‫شانی خۆی ده‌که‌وێت‪.‬‬ ‫*ته‌یمور‪ ،‬به‌ره‌و ئه‌و سه‌ربازه‌ ڕاده‌کات‬ ‫که‌ ته‌قه‌ی���ان ل���ێ ده‌کات‪ ،‬تفه‌نگه‌که‌ی‬ ‫ده‌گرێت‪ ،‬ده‌بینێت سه‌ربازه‌که‌ چاوه‌کانی‬ ‫پڕ فرمێس���ک بوون‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ ئه‌مرێکی‬

‫ت���ر‌ س���ه‌ربازه‌ک ‌ه ته‌یم���ور فڕێده‌داته‌و‌ه‬ ‫چاڵه‌که‌وه‌و ده‌س���تڕێژێک گولل��� ‌ه به‌ناو‬ ‫چاڵه‌که‌دا ده‌کات‪ ،‬گولله‌یه‌کی تر پش���تی‬ ‫ته‌یم���ور ده‌پێکێت‌و ئیت���ر ته‌یمور ئاگای‬ ‫له‌خۆی نامێنێت‪.‬‬ ‫*به‌ئاگاهاتن���ه‌وه‌ی ته‌یمور‪ ،‬دنیا تاریک‬ ‫بووه‌‪ ،‬خه‌ریکی ڕۆیش���تنه‌‪ ،‬کچێک له‌ناو‬ ‫چاڵه‌ک���ه‌و‌ه بانگی ده‌کات‌و ده‌ڵێت منیش‬ ‫زین���دووم‪ ،‬ته‌یم���ور پێی ده‌ڵێ���ت‌وه‌ر‌ه‬ ‫بابڕۆین‌و ڕاکه‌ی���ن‪ ،‬کچه‌که‌‪ ،‬که‌ ب ‌ه بڕوای‬ ‫ته‌یم���ور ‪ 8‬ی���ان ن‪ 9‬س���ااڵن ده‌بێ���ت‪،‬‬ ‫پێ���ی ده‌ڵێت قاچه‌کان���م که‌وتونه‌ت ‌ه ژێر‬ ‫جه‌نازه‌کان���ه‌و‌ه بۆم ده‌رنای���ه‌ن‪ ،‬ته‌یمور‬ ‫ده‌ڵێت دێم ده‌رت دێنم‌و ده‌ڕۆین‪ ،‬کچه‌ک ‌ه‬ ‫ده‌ڵێت‪ ،‬من نامه‌وێت دایکم به‌جێ بهێڵم‌و‬ ‫له‌گه‌ڵی ناڕوات‪.‬‬ ‫*س���اتی ڕاکردن���ی ته‌م���وور‪ ،‬س���اتی‬ ‫نزیکبوون���ه‌وه‌ی ش���ۆفڵه‌کانن‪ ،‬ب���ۆ‬ ‫پڕکردنه‌وه‌ی چاڵه‌کان‪.‬‬ ‫*هه‌ر ئه‌و نه‌ته‌وه‌یه‌ی ته‌یمور‌و ئه‌و هازاران‬ ‫هه‌زار که‌سه‌ی به‌و ده‌رده‌ برد‪ ،‬هه‌ر ئه‌وان‬ ‫ته‌یمور ده‌دۆزنه‌وه‌و ده‌یشارنه‌وه‌و ده‌بن ‌ه‬ ‫هۆکاری زیندوومانه‌وه‌ی تاقانه‌ ڕزگاربووی‬ ‫ئه‌نفالی ژن‌و منداڵه‌کان‪.‬‬ ‫*ته‌یم���ور دوای دوو س���اڵ دێت���ه‌و‌ه‬ ‫کوردس���تان‌و ناو بنه‌ماڵه‌که‌ی‪ ،‬دواتر ب ‌ه‬ ‫ژیانێکی پڕ ترس‌و خۆ حاشاردان‪ ،‬دوای‬ ‫به‌س���ه‌ربردنی پێن���ج س���اڵ له‌ماڵی مام‬ ‫جه‌الل‪ ،‬له‌الیه‌ن ئه‌مریکییه‌کانه‌وه‌ ده‌برێت‬ ‫بۆ ئه‌مریکا‪.‬‬ ‫ته‌یموری ئه‌مریکییه‌کان‬ ‫ته‌یمووری کورده‌کان‬ ‫ته‌یم���ور له‌ماڵ���ی م���ام ج���ه‌الل_دا‪،‬‬ ‫کۆمه‌ڵێ���ک دی���دارو چاوپێکه‌وتن ئه‌نجام‬ ‫ده‌دات‪ ،‬یه‌کێ���ک ل���ه‌و چاوپێکه‌وتنان��� ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕێک���راوی "میدڵ ئێس���ت‌وۆچ"دا‬ ‫ده‌بێت‌و دوای ئ���ه‌وه‌ی ئه‌مریکییه‌کان ب ‌ه‬ ‫ڕووداوی ته‌یمورو گه‌ڕانه‌وه‌که‌‌ی ده‌زانن‪،‬‬

‫به‌بایه‌خه‌و‌ه لێی ده‌ڕوانن‌و دوای ماوه‌یه‌ک‬ ‫هه‌ر خۆیان به‌ره‌و ئه‌مریکاو له‌گه‌ڵ چه‌ند‬ ‫گه‌ڕاوه‌یه‌ک���ی ت���ر له‌ئه‌نفال���ه‌کان به‌ره‌و‬ ‫ئه‌مریکا ده‌یانبه‌ن‪.‬‬ ‫س���اڵی ‪ ،1996‬له‌گه‌رم���ه‌ی ش���ه‌ڕی‬ ‫خۆخۆری کورده‌کان���دا‪ ،‬ته‌یمور له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌مریکییه‌کان���ه‌وه‌ ده‌گوازرێت���ه‌وه‌‪‌،‬وه‌ک‬ ‫خ���ۆی ده‌یگێڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مریکیی���ه‌کان‬ ‫له‌گرنگی‌و پێویستی که‌سێکی‌وه‌ک ته‌یمور‬ ‫تێگه‌یش���تبوون‪ ،‬ب���ه‌رده‌وام له‌ئه‌مری���کا‬ ‫کۆڕ‌و س���یمیناری بۆ ده‌به‌سترێت‌و باسی‬ ‫ئ���ه‌و کاره‌س���اته‌ ب���ۆ ئه‌مریکیی���ه‌کان‌و‬ ‫ڕێکخ���راوه‌کان‌و ڕۆژنام���ه‌کان ده‌کات ک ‌ه‬ ‫به‌س���ه‌ر خۆی‌و میلله‌ته‌که‌ی���دا هاتووه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌س���ه‌روبه‌ندی لێ���دان له‌عێراق‬ ‫له‌الی���ه‌ن ئه‌مریکاو ئ���ه‌و ناڕه‌زایه‌تییه‌ی‬ ‫به‌رانبه‌ر ئه‌و جه‌نگه‌ دروستبوو‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫کۆڵ���ن پاوڵه‌وه‌ له‌س���یمینارێکدا ته‌یمور‬ ‫ده‌ناسێنرێت‌و باسی ڕووداوه‌کان ده‌کات‪.‬‬ ‫ته‌یمور ڕاس���ته‌وخۆ له‌الیه‌ن "‪"FBI‬یه‌و‌ه‬ ‫ده‌پارێزرێت‪ ،‬ڕێنمایی ده‌کرێت‪ ،‬هه‌ر له‌ژێر‬ ‫چاودێری ئه‌وانیشدا دێته‌وه‌ کوردستان‌و‬ ‫ده‌بێت���ه‌ ش���ایه‌تحاڵ له‌دۆس���ییه‌ی‬ ‫دادگایی کردنی س���ه‌ددام‌و داروده‌س���ت ‌ه‬ ‫فاشستییه‌که‌یدا‪.‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای ئه‌وانه‌ش‪ ،‬ئه‌مریکا ئه‌و ماڵ ‌ه‬ ‫ده‌هێنێته‌‌واڵته‌که‌ی���ه‌وه‌ ک���ه‌ ته‌یموریان‬ ‫هه‌ڵگرتۆت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی دووچاری‬ ‫مه‌ترس���ی نه‌بن‪ ،‬ه���اوکات ب���ه‌داواکاری‬ ‫ته‌یم���ور له‌ئه‌مری���کا‪ ،‬ئ���ه‌و دوو کچه‌ی‬ ‫هه‌مان بنه‌ماڵه‌ش ده‌هێنرێن ‌ه ئه‌مریکا ک ‌ه‬ ‫له‌ئه‌رده‌ن گیریان خواردووه‌و مه‌ترس���ی‬ ‫گه‌ڕاندنه‌وه‌یان بۆ عێراق له‌ئارادابووه‌‪.‬‬ ‫ته‌یم���ور هاوواڵتییه‌کی ک���ورده‌ نه‌ک‬ ‫ئه‌مریکی‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی ئه‌مریکییه‌کان‬ ‫بۆی���ان ک���ردووه‌‪ ،‬ئه‌و بایه‌خ���ه‌ی ئه‌وان‬ ‫بۆیان هه‌بووه‌‪ ،‬تا ئێس���تاش کورده‌کان‬ ‫نه‌یانتوانیوه‌ بۆی بکه‌ن‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪13‬‬

‫شۆڕشەکانی جیهانی عەرەبی‬ ‫رێبین هەردی‬ ‫جوڵەی���ەک له‌هەم���وو مێ���ژوی ئەم‬ ‫ناوچەیەدا دەستیپێکردووە‪ ..‬جوڵەیەک‬ ‫ک���ە کۆتای���ی به‌خورافەت���ی نەمانی‬ ‫شۆڕش‌و‌وەستانی مێژووی ئەم ناوچەیە‬ ‫هێنا‪ .‬کۆتایی ب���ەو روانینە هێنا کە‌وا‬ ‫تەماش���ای ئەم دنیای���ەی ئەکرد‌وەک‬ ‫ئ���ەوەی له‌سەدیمێکی‌وەس���تاودا نوقم‬ ‫بووبێت کە نە رێگە به‌هیچ شتێکی تازە‬ ‫ئەدات بێتە ناویەوەو نە رێگە به‌خۆشی‬ ‫ئەدا پەرژوباڵو بێتەوە‪ .‬شتێک له‌مێژوی‬ ‫ئ���ەم ناوچەی���ەدا کەوتۆت���ە جوڵ���ە‪.‬‬ ‫جوڵەی���ەک گەرچی کەس پێش���بینی‬ ‫رودانی نەئەکرد‪ ،‬بەاڵم دەیان هۆکاری‬ ‫راس���تەقینەو‌واقعی هەب���وو بۆ ئەوەی‬ ‫رووبدات‪ .‬ئەوەی له‌واڵتە عەرەبیەکاندا‬ ‫رویدا بۆ هەموان ش���تێکی لەناکاو بوو‪.‬‬ ‫راس���تە ش���تێک بوو ک���ە دەمێک بوو‬ ‫خوێنەران‌و رەخنەگرانی دنیای عەرەبی‬ ‫خوازیاری بوون‪ ،‬بەاڵم کەم کەس (گەر‬ ‫نەڵێین هیچ ک���ەس) چاوەڕێی رودانی‬ ‫ئەک���رد‪ .‬ش���اعیرانێکی زۆری عەرەب‬ ‫له‌نائومێدی���ی بەرامب���ەر هیچ نەکردنی‬ ‫گەلەکەی���ان‪ ،‬چەندان ش���یعری توندو‬ ‫هیجائیی���ان دژ به‌بێدەنگی‌و ملکەچیی‬ ‫خەڵ���ک لەبەرامب���ەر دەس���ەاڵتداراندا‬ ‫نووسی‪ .‬نووسەرانێکی زۆر له‌گەڕانیاندا‬ ‫بۆ رەگوریش���ەی ئ���ەم هیچنەکردنە‪،‬‬ ‫هێرشیان کردە س���ەر کلتورو تەنانەت‬ ‫پەندە دێرینەکانی عەرەب (و لەمەشدا‬ ‫راس���تیان ئەکرد) دەریانئەخس���ت چ‬ ‫تۆییەک���ی ملکەچ���ی‌و بێدەنگبون لەم‬ ‫پەند‌و کلتورانەدا هەیە‪ .‬باسی ئەوەیان‬ ‫ئەکرد چۆن کلتور‌و سیاسەت دەستیان‬ ‫خس���تۆتە دەس���تی یەک ب���ۆ ئەوەی‬ ‫لەالیەک دەسەاڵتدارانێکی نادیموکرات‌و‬ ‫پیش���ێلکار بۆ س���ەرەتاترین مافەکانی‬ ‫مرۆڤ‪ ،‬له‌دەس���ەاڵتیاندا بەردەوام بن‌و‬ ‫لەالیەک���ی تریش خەڵکی رەش���وروت‬ ‫هەروا به‌بێدەنگی‌و ملکەچی بمێننەوە‪.‬‬ ‫هەموو ش���تێک ‌وا ئەهاتە پێشچاو کە‬ ‫دەسەاڵتیکی ئەبەدی‌و خەڵکێکی رازی‬ ‫بەم دەسەاڵتە تا ماوەیەکی زۆر پێکەوە‬ ‫ئەژین‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم لەناکاو‌و لەس���ەردەمێکدا کە‬ ‫هەموان‌وایانئەزانی سەردەمی شۆرش‌و‬ ‫راپەڕین کۆتایی هاتوە‪ ،‬لەسەردەمێکدا‬ ‫ک���ە دەزگا ئەمنیەکان���ی ‌واڵتان���ی‬ ‫ناوچەکە پێشکەوتوترین تەکنەلۆژیای‬ ‫کۆنتڕۆڵکردنی���ان لەبەردەس���تدایە‌و‬ ‫لەش���کرێکی دڵرەق���ی موخاب���ه‌رات‌و‬ ‫ئاسایش���یان هەیە کە گوێیان له‌هەموو‬ ‫ش���وێنێک هەیە‌و دەس���تەبەجێ دژی‬ ‫هەم���وو "دەسیس���ەیەک" کاردان���ەوە‬ ‫پیشان ئەدەن‪ ،‬له‌دۆخێکدا کە کۆمەڵگا‬ ‫به‌الوازترین دۆخەکانی خۆیدا ئەڕوێشت‌و‬ ‫نەک هەر پەیوەندی نێوان گروپەکانی‬ ‫پچڕاب���وو‪ ،‬بەڵک���و پەیوەن���دی نێوان‬ ‫تاکەکانیش���ی پر له‌گومان‌و بەدبینییە‪،‬‬ ‫له‌دۆخێکی‌وادا کە‌وا ئەهاتە پێش���چاو‬ ‫هەموان له‌ژێر کۆنتڕۆلدان‌و کۆمەڵگاش‬ ‫بەهەموو هێزە جیاوازەکانییەوە‪ ،‬توانای‬ ‫هیچ موبادەرەیه‌کی نەماوە‪ ،‬شۆڕش���ە‬ ‫سەرتاس���ەرییەکان دەس���تیانپێکرد‪،‬‬ ‫سەرەتا لەتونس‌و دواتر له‌میسر‪ .‬راستە‬ ‫کاتێک گەیش���تە سوریا توشی جۆرێک‬ ‫له‌راوەس���تان بوو‪ ،‬ب���ەاڵم هەر ئەوەی‬ ‫کە پاش ئەو هەموو س���اڵە له‌رژێمێکی‬ ‫پۆلیس���ی‌و س���ەرکوتکەر کە به‌ئاگر‌و‬ ‫ئاس���ن حوکمی‌واڵتی ئەکرد‪ ،‬خەڵکێک‬ ‫بێ ترس له‌مردن‌و چارەنوس���ی خۆیان‬ ‫راپەڕین‪ ،‬نیشانەی ئەوەیە شتێکی تازە‬ ‫رویداوە کە پێشتر هەرگیز نەبووە‪.‬‬ ‫دیارە رەنگە زیاد له‌هۆیەک هەبێت کە‬ ‫بکرێت بۆ ئەم راوەس���تانە بهێنرێتەوە‌و‬ ‫ئ���ەوەش لێکبداتەوە ک���ە بۆچی ئەم‬ ‫راپەڕین���ە لەس���وریادا بەهەم���ان ئەو‬ ‫نەخش���ە رێگە خێ���را‌و رادیکاالنەیەدا‬ ‫نەرۆیش���ت کە تونس‌و میس���ر پیایدا‬ ‫تێپەڕین‪ .‬لەوانە‪ :‬لەسوریادا راپەڕینەکە‬ ‫له‌راپەڕینێک���ی سەرتاس���ەرییەوە دژی‬ ‫دیکتاتۆریەتی ئەسەد‌و دارودەستەکەی‪،‬‬ ‫گۆڕا بۆ شەڕێکی مەزهەبی پەڕگیر کە‬ ‫تەنها خەڵکی س���وریا بەش���داری تێدا‬ ‫ناکەن‪ ،‬بەڵک���و الیەنگرانی توندڕەوی‬ ‫ه���ەردووال له‌زۆرب���ەی ‌واڵتەکان���ی‬ ‫ناوچەکەوە تێ���وەی گالن‪ .‬راپەڕینەکە‬ ‫له‌شۆڕش���ێکی جەماوەریی���ەوە گ���ۆڕا‬ ‫ب���ۆ ش���ەڕی چەکداریی ک���ە لەالیەن‬ ‫هەردوو الی ش���ەڕکەرەوە ئەوەندە پرە‬ ‫له‌دیمەنی دڵرەق���ی‌و توندوتیژیی‪ ،‬کە‬ ‫‌وایکردوە هەردوو الی ش���ەڕکەر لەیەک‬ ‫تای تەرازودا تەماش���ا بکرێن‪ .‬راس���تە‬

‫چارەنوسی ئەم جوڵەیە‬ ‫هەرچیەک بێت‪ ،‬یەک‬ ‫شت هەیە کە ناکرێت‬ ‫فەرامۆش بکرێت‬ ‫شتێک لەم جیهانەی‬ ‫عەرەبدا گۆڕاوە‬ ‫هەرچیەکیش روبدات‬ ‫هەرگیز لەوە خراپتر‬ ‫نابێت کە رویدا‌و‬ ‫سااڵنێکی زۆریشی‬ ‫خایاند‬ ‫ئ���ەوەی له‌س���وریادا روو ئ���ەدات هیچ‬ ‫جێگەی خۆشبینی‌و ئومیدێک نیە‌و ئەو‬ ‫ئەڵتەرناتیڤانەی له‌مەیدانەکەدا ملمالنێ‬ ‫ئەکەن‪‌ ،‬وەک یەک نادیموکراتین‌و پڕن‬ ‫ی له‌میس���ردا‬ ‫له‌دڵرەقی‪ .‬راس���تە ئەوە ‌‬ ‫رووی���دا‌و تا ئێس���تاش رووئەدات دورە‬ ‫ل���ەوەی چ���اوەڕوان ئەکرا‪ .‬ل���ەدوای‬ ‫موبارەکەوە ملمالنێ لەسەر دەسەاڵت‌و‬ ‫هەمان ئ���ەو کلت���وری نادیموکراتیەی‬ ‫لەسەردەمی موبارەکدا هەبوو‪ ،‬درێژەی‬ ‫کێش���ا ب���ۆ پەیوەن���دی نێ���وان هێزە‬ ‫سیاس���ییەکان‌و هەموان بەگیانێکی پر‬ ‫له‌رق‌و کینەو به‌دوژمن تەماش���اکردنی‬ ‫یەکەوە رەفتار ئەکەن‌و دۆخێکی‌وا پڕ‬ ‫له‌توندوتیژی‌و نائارامیان دروستکردوە‬ ‫کە ت���ا ماوەیەک���ی تریش ب���ەردەوام‬ ‫ئەبێت‪ .‬ب���ەردەوام ئەبێت تا ئەوکاتەی‬ ‫هەم���وان لەوە تیئەگەن هیچ هیزێک نە‬ ‫قابیلی س���ڕینەوەیە‪ ،‬نە هیچ هیزێکیش‬ ‫ئەتوانێت نوێنەرایەتی هەموان بکات‪.‬‬ ‫رەنگ���ە تاک���ە دۆخێک ک���ە تا ئەم‬ ‫س���اتەوەختەش توانیویه‌ت���ی خ���ۆی‬ ‫له‌قەیران���ی‌و دابڕانی گەورە‌و کەرتبونی‬ ‫ناوەک���ی بپارێزێت‪ ،‬ئەزمونی تونس���ی‬ ‫بێ���ت‪ .‬بەتایبەتی پاش ئەوەی لەچەند‬ ‫رۆژی پیشوودا هەردوو هێزە عەلمانی‌و‬ ‫ئیس�ل�امییەکان لەسەر فەسڵی شەشی‬ ‫دەس���تور رێککەوتن کە ماوەیەکی زۆر‬ ‫بوو بووە هۆی ئاڵۆزییەکی زۆر له‌لیژنەی‬ ‫نووس���ینەوەی رەشنوس���ی دەستور‪.‬‬ ‫بەاڵم حیزبی نەهزە به‌پێچەوانەی هێزە‬ ‫ئیسالمییەکانی میسر‌و سوریاوە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەش���دا کە زۆرینەی کورسییەکانی‬ ‫ئەنجومەنی نیش���تیمانی داگیر ئەکەن‪،‬‬ ‫بۆ دوبارەنەکردنەوەی دۆخی قەیراناوی‬ ‫میس���ر‌و س���وریا به‌لۆژیک���ی زۆرین���ە‬ ‫کاریان نەک���رد‌و گوێیان لەو کەمایەتیە‬ ‫عەلمانیی���ە گ���رت ک���ە لەگەڵیان���دا‬ ‫کارئەک���ەن‪ .‬بەمەش بەندی شەش���ی‬ ‫رەشنوسی دەس���تور به‌دەنگدانی ‪١٥٢‬‬ ‫دەنگ له‌کۆی ‪١٨٣‬کەس کە بەشدارییان‬ ‫له‌دەنگدان���دا کرد تێپەڕی‪ .‬ئەم مادەیە‬ ‫بەندێک���ە تایبەت���ە به‌پەیوەندی دین‌و‬ ‫دەوڵەت‌و ئازادی باوەڕ‌و قەدەغەکردنی‬ ‫تەکفیرکردن‪.‬‬ ‫چارەنوس���ی ئەم جوڵەیە هەرچیەک‬ ‫بێ���ت‪ ،‬یەک ش���ت هەیە ک���ە ناکرێت‬ ‫فەرامۆش بکرێت‪..‬شتێک لەم جیهانەی‬ ‫عەرەبدا گۆڕاوە‪ ،‬هەرچیەکیش روبدات‬ ‫هەرگی���ز لەوە خراپتر نابێت کە رویدا‌و‬ ‫سااڵنێکی زۆریشی خایاند‪ .‬هیچ نەبێت‬ ‫ئێس���تا مێ���ژووی هەموو ئ���ەم‌واڵتانە‬ ‫بەجۆرێک کراوەیە بۆ زیاد له‌ئەگەرێک‬ ‫کە هەرگیز لەسەردەمی رژێمی پێشودا‬ ‫لەئ���ارادا نەب���وو‪ .‬روداوەک���ە خەڵکی‬ ‫بەجۆرێ���ک هێناوەت���ە ن���او ش���انۆی‬ ‫روداوەکان کە‌وەک له‌میس���ر‌و سوریا‌و‬ ‫تەنانەت تونس���دا ئەیبینین‪ ،‬ئەستەمە‬ ‫به‌ئاسانی شانۆکە چۆڵبکەن‪ .‬جولەکە‬ ‫به‌هەموو تراژیدیاکانی بەرهەمیهێناوە‪،‬‬ ‫خەڵکێک���ی زۆری لەس���ەر ش���انۆی‬ ‫روداوەک���ە ئەکتی���ڤ ک���ردووە ک���ە‬ ‫پێشمەرجی دروستبونی کۆمەڵگایەکی‬ ‫زیندووە‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫دور‬ ‫گۆشه‌یه‌که‬ ‫‌ سه‌ردار عه‌زیزو نیاز نه‌جمه‌دین‌ ده‌ینوسن‬

‫نزیک ئایا شۆڕش رویداوه‌؟‬

‫مایه‌پوچبونی حكومه‌ت‬ ‫نیاز نه‌جمه‌دین‬ ‫وه‌رنه‌گرتن����ی موچ����ه‌ له‌هه‌رێم����دا‬ ‫دیاریده‌یه‌ك����ی كات����ی نی����ه‌‪ ،‬به‌ڵك����و‬ ‫ته‌نگژه‌یه‌كی بونیادی سیستمی سیاسی‪-‬‬ ‫ئابورییه‌‪ .‬ئه‌گه‌رچی‌وه‌ك نۆبه‌ی دڵ‌وایه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك دڵوه‌س����تان‪ ،‬به‌اڵم س����یگناڵه‌ بۆ‬ ‫حكومه‌ت‌و كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی الواز‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی روی داوه‌ له‌زانس����تی ئابوریدا‬ ‫پێیده‌وترێت "شۆكی نێگه‌تیڤی خواست"‪،‬‬ ‫‌واته‌ الیه‌نی خواس����ت توشی راچڵه‌كین‬ ‫ب����ووه‌و له‌ب����ازاڕ پاشه‌كش����ه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫مه‌ترس����یه‌كانی بریتی����ن له‌خاوبونه‌وه‌ی‬ ‫فرۆشتنی كااڵو خزمه‌تگوزاریی‪ ،‬متمانه‌‬ ‫به‌بازاڕ نامێنێت‌و س����ه‌رمایه‌ی ترسنۆك‬ ‫له‌خۆخستنه‌گه‌ڕ هه‌ڵدێت‪ .‬پاش تێپه‌ڕین‬ ‫به‌قۆناغی چاوه‌ڕوانیش فرۆشیاران ده‌ست‬ ‫ده‌ك����ه‌ن به‌ده‌ركردن����ی كارمه‌نده‌كانیان‬ ‫ئه‌گه‌ر بوژانه‌وه‌ رونه‌دات‪.‬‬ ‫هۆكاره‌كانی ئه‌م دیارده‌یه‌ له‌هه‌رێمدا‬ ‫له‌هه‌ن����دێ روه‌وه‌ هاوب����ه‌ش‌و له‌هه‌ندێ‬ ‫رویتره‌وه‌ جی����اوازه‌ ل����ه‌وه‌ی له‌رۆژئاوا‬ ‫روده‌دات‪ .‬ئه‌گ����ه‌ر خاڵی هاوبه‌ش بریتی‬ ‫بێت له‌به‌رژه‌وه‌ندی به‌رته‌سك‌و ده‌سه‌اڵتی‬ ‫كه‌مینه‌ به‌س����ه‌ر دابه‌ش����كردنی داهات‌و‬ ‫گه‌وره‌بونی نایه‌كس����انی‪ ،‬خاڵی جیاواز‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌وێ ده‌وڵه‌ت قه‌رزار ده‌بێت‌و ده‌موده‌ست له‌و ساڵه‌دا پاره‌كانی خه‌رج‬ ‫بان����ك مایه‌پوچ‪ ،‬به‌اڵم لێ����ره‌ حكومه‌ت بكات‪ .‬له‌كاتێكدا ده‌بوو‌وه‌زاره‌تی دارایی‬ ‫ئیفالس����ی كردوه‌‪ .‬حكومه‌ت����ی كوردی ده‌سه‌اڵتی هه‌بوایه‌‪ ،‬كه‌چی له‌ژێر زه‌بری‬ ‫موچه‌خۆری به‌غدایه‌ له‌الیه‌ك‪ ،‬قه‌باره‌ی به‌رژه‌وه‌ن����دی كه‌مینه‌ ل����ه‌ت له‌ت بووه‌‪،‬‬ ‫خه‌رجی حكومه‌تی����ش هێجگار گه‌وره‌یه‌ باش����ترین به‌ڵگه‌ش بونی دوو خه‌زێنه‌ی‬ ‫له‌الیه‌كی تره‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت به‌هۆی بونی ناوه‌ندی����ه‌ له‌هه‌رێم����داو دابه‌ش����كردنی‬ ‫سوپایه‌ك له‌فه‌رمانبه‌ر‪ .‬جیاوازی دووه‌م بودجه‌كه‌یه‌ به‌پشكی (‪ )%57‬بۆ هه‌ولێرو‬ ‫بریتیه‌ ل����ه‌وه‌ی ده‌وڵه‌تانی رۆژئاوا‪ ،‬یان (‪ )%43‬بۆ سلێمانی‪ .‬هه‌مان پێناسه‌ش‬ ‫هه‌ر ده‌وڵه‌تێك‪ ،‬ده‌توانێت سیاس����ه‌تی بۆ بانك����ی ناوه‌ندی هه‌رێ����م گونجاوه‌‪.‬‬ ‫دارای����ی‌و نه‌ختینه‌ی����ی‌وه‌ك ده‌رمان بۆ ئه‌می����ش كۆمه‌ڵ����ێ نوێن����ه‌ری به‌غدان‌و‬ ‫كۆنترۆڵی نه‌خۆش����یه‌كه‌ به‌كاربهێنێت‪ ،‬هیچی ت����ر‪ ،‬كه‌چ����ی بانك����ی ناوه‌ندی‬ ‫ئه‌گه‌رچی ئه‌م سیاسه‌تانه‌ش به‌ته‌واوی ده‌توانێت پاره‌ چاپ بكات‪ ،‬نرخی فایده‌‬ ‫ئامانج����ی خۆی����ان ناپێك����ن‪ ،‬النیكه‌م دابه‌زێنێت‪ ،‬ئه‌مانه‌ن مش����وری پاره‌ بۆ‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی كاتێكی پێویسته‌ تا ده‌گاته‌ بانكه‌كان ده‌خۆن‪.‬‬ ‫به‌داخ����ه‌وه‌ مالیكی هه‌روه‌ك س����ه‌دام‬ ‫شوێنی خۆی‌و متمانه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫گرفتی قوڵی سیاسه‌تی ئابوری هه‌رێم گه‌مارۆی له‌سه‌ر خه‌ڵكی بێگوناهی هه‌رێم‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ پشتی به‌داهاتی نه‌وت به‌ستووه‌‪ ،‬داناوه‌ به‌ناوی سزای بڕیاربه‌ده‌ستانمان‪.‬‬ ‫گوای����ه‌ به‌م هۆی����ه‌وه‌ پێگه‌م����ان به‌هێز بۆ ئاینده‌ی نزیك‪ ،‬ده‌بێت بڕیاربه‌ده‌ستان‬ ‫ده‌بێت‪ .‬ل����ه‌م ره‌وته‌ش����ه‌دا‪‌ ،‬وه‌زاره‌تی ئه‌م هه‌لومه‌رجه‌ به‌خێرایی له‌گه‌ڵ به‌غدا‬ ‫نه‌وت یان س����امانه‌ سروشتیه‌كانی كرد پاكت����او بك����ه‌ن‪ ،‬ده‌نا تاعون����ی قه‌یران‬ ‫به‌پێش����ه‌نگ‪ .‬به‌اڵم راستیه‌كه‌ی پێگه‌ی به‌خێرایی ده‌په‌ڕێت����ه‌وه‌و كۆنتڕۆڵكردنی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی ئێم����ه‌ به‌ده‌زگای دیكه‌ به‌هێز ئاس����ان نیه‌ مه‌گه‌ر به‌كوشتمان بده‌ن‪.‬‬ ‫ده‌بێت‪ .‬بونی ده‌زگای دیكه‌یه‌‪ ،‬ده‌زگای هه‌ر له‌م ره‌وت����ه‌دا‪ ،‬گێڕانه‌وه‌ی به‌ها بۆ‬ ‫دروس����تكه‌ر نه‌ك روتێنه‌ر‪ ،‬كه‌‌واده‌كات سیاس����ه‌ته‌كانی دارای����ی‌و نه‌ختینه‌یی‌و‬ ‫ن����ه‌وت له‌خزمه‌ت����ی خه‌ڵك����دا بێت یان ده‌زگاكان����ی ت����ری هه‌رێ����م گرنگن‪ .‬بۆ‬ ‫ل����ه‌دژی‪ ،‬ی����ان‌واده‌كات كه‌ ره‌ش����ه‌بای ئاینده‌ی دورت����ر‪ ،‬ده‌بێت به‌جدی په‌تی‬ ‫ئابوری كه‌متر زی����ان بگه‌یه‌نێت‪ .‬رونتر‪ ،‬چاره‌نوسمان به‌نه‌وت‌و به‌مه‌ركه‌زیشه‌وه‌‬ ‫ل����ه‌م هه‌رێم����ه‌دا كه‌مترین دام����ه‌زراوه‌ نه‌به‌ستینه‌وه‌ ده‌نا زوو ده‌پچڕێت‪.‬‬ ‫وه‌ك م����ن چ����ۆن پێش����نیار ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫هه‌یه‌ له‌كاتی رودان����ی قه‌یراندا فریامان‬ ‫بكه‌ون‪ .‬له‌قه‌یران����دا‪‌ ،‬وه‌زاره‌تی دارایی‌و تۆش ده‌توانیت ده‌یان پێشنیار بكه‌یت‪،‬‬ ‫بانك����ی ناوه‌ن����دی دوو فریاگوزاریترین به‌اڵم گرفته‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ بڕیاربه‌ده‌س����تان‬ ‫ده‌زگان‪ ،‬كه‌چی ئێم����ه‌ نه‌وتمان كردوه‌ توان����ای گوێگرتنیان نه‌م����اوه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌رهه‌می جاهیلیی سیاس����یه‌كانی ئێمه‌‬ ‫به‌فریادڕه‌س‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌تی دارایی هیچ ده‌س����ه‌اڵتێكی نییه‌‪ .‬ئه‌گه‌رچی هه‌میش����ه‌ ده‌رئه‌نجامی‬ ‫نی����ه‌ له‌وه‌ی باج دابنێ����ت‪ ،‬به‌رزبكاته‌وه‌ توێژین����ه‌وه‌كان له‌دانان����ی سیاس����ه‌تدا‬ ‫یان نزم‪ .‬كه‌ حكومه‌تی ناوه‌ندی بڕیاریدا به‌كارده‌هێنرێن‌و بڕیاربه‌ده‌ستان سودی‬ ‫موچه‌ی فه‌رمانبه‌رانی به‌رزبكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م لێده‌بینن‪ ،‬به‌اڵم كه‌مجار له‌ژێر فش����اردا‬ ‫‌وه‌زاره‌ت����ه‌ ناتوانێ����ت جێبه‌جێی نه‌كات نه‌بوبێت ئه‌مه‌ روی����داوه‌‪ .‬له‌به‌ر ئه‌مه‌یه‌‬ ‫ته‌نیا كاتێ����ك نه‌بێت كه‌ به‌نایاس����ایی ده‌یان پێشنیاری باش پشتگوێ ده‌خرێت‪.‬‬ ‫له‌س����ه‌ری حس����ابه‌‪ .‬بۆی����ه‌ ه����ه‌ر كات هۆكاره‌كه‌ی ئه‌وه‌یه‌ پاوه‌ر له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫حكومه‌تی ناوه‌ن����دی بیه‌وێت ده‌توانێت زۆرینه‌ دابه‌ش نه‌بوه‌ته‌وه‌‪ ،‬با خه‌ڵكیش‬ ‫خه‌رجی له‌س����ه‌ر حكومه‌تی هه‌رێم به‌رز بچن بۆ ده‌نگدان‪ .‬به‌شێك له‌ده‌زگاكانی‬ ‫بكات����ه‌وه‌‪ .‬كه‌وات����ه‌‌وه‌زاره‌ت����ی دارایی ئه‌م‌واڵته‌ سه‌رقاڵن به‌روتاندنه‌وه‌ی هێزی‬ ‫چیی����ه‌؟ ده‌زگایه‌ك����ی پاش����كۆی به‌غدا كار‪ ،‬ئه‌میان ك����ردوه‌ به‌موچه‌خۆرو ئه‌و‬ ‫به‌ڵك����و نوێنه‌رایه‌ت����ی‌و سه‌رپه‌رش����تی فێری گه‌نده‌ڵی‌و ئه‌ویتر فێری ملكه‌چی‬ ‫دابه‌ش����كردنی موچ����ه‌ ده‌كات‪ .‬ئه‌مه‌ش ده‌كه‌ن‪ ،‬ك����ه‌ ده‌كرا ئه‌مان����ه‌ بزوێنه‌ری‬ ‫س����ه‌یر نیه‌ كه‌ ده‌بین����ی به‌غدا ته‌نانه‌ت پرۆس����ه‌ی به‌رهه‌مهێنان بن‪ .‬به‌ئاسانی‬ ‫داننانێت به‌و بڕوانامانه‌ش����دا ‌وه‌زاره‌تی په‌یداكردن����ی داه����ات له‌رێ����ی نه‌وته‌وه‌‬ ‫خوێندنی ب����ااڵی هه‌رێ����م دانیپێداناوه‌‪ .‬به‌ش����داره‌ ل����ه‌م پرۆس����ه‌یه‌دا‪ ،‬نه‌بونی‬ ‫بڕین����ی موچ����ه‌ پیش����انی ده‌دات ك����ه‌ ئابوریه‌ك����ی هه‌مه‌ڕه‌نگی����ش ده‌رف����ه‌ت‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم هیچ هه‌یمه‌نه‌یه‌كی نیه‌ به‌چڕبونه‌وه‌ی پاوه‌ر ده‌دات له‌ده‌س����تی‬ ‫به‌رامبه‌ر ده‌سه‌اڵتدارانی عه‌ره‌ب‪ ،‬ئێمه‌ی كه‌مینه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب����ه‌ر ئ����ه‌م هه‌لومه‌رج����ه‌‬ ‫نه‌گه‌یاندۆت����ه‌ قۆناغێك كه‌مێك دڵنیاتر‬ ‫چه‌قبه‌س����توه‌دا‪ ،‬خه‌ڵ����ك له‌بری ئه‌وه‌ی‬ ‫بژین‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌تی دارایی ده‌بو س����ه‌اڵحیه‌تی به‌دوای به‌رژه‌وه‌ن����دی خۆیدا بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی هه‌بوای����ه‌ ك����ه‌ ته‌نان����ه‌ت ب����ۆ خودی خۆی‪ ،‬ده‌چێته‌ پاڵ ئه‌م یان‬ ‫فه‌رمانگه‌كانیش����ی مافی پاشه‌كه‌وتیان ئه‌و حزب‌و شه‌ڕ له‌سه‌ر پرۆژه‌كانی حزب‬ ‫هه‌بووای����ه‌‪ .‬به‌ڵگه‌ی����ه‌ك‪ ،‬یه‌كێ����ك له‌و ده‌كات‪ .‬ئه‌م دابه‌ش����بونه‌ س����ه‌رچاوه‌ی‬ ‫فاكته‌رانه‌ی‌وایكرد‌وه‌زاره‌تی رۆشنبیری نه‌گه‌یش����تنی په‌یام����ی خه‌ڵك����ه‌ ب����ۆ‬ ‫به‌په‌له‌ پاره‌كانی خه‌رج بكات به‌س����ه‌ر ده‌س����ه‌اڵت‪ .‬له‌كاتێكدا گه‌نج����ان ده‌بوو‬ ‫"به‌ناو داهێن����ه‌ران"دا ئه‌وه‌ بوو كه‌ هیچ پرۆژه‌ی خۆیان‌وه‌ك نه‌وه‌یه‌ك بخه‌نه‌ڕوو‬ ‫رێگایه‌كی نه‌بوو ب����ۆ هه‌ڵگرتنی‪ ،‬ده‌بوو بیسه‌پێنن‪ ،‬به‌اڵم ئاوێته‌ی روباری لێڵی‬ ‫بیگێڕێته‌وه‌‪ .‬ساڵی دواتریش بودجه‌كه‌یان هێزی سیاس����یان كرد‪ .‬ئه‌م ته‌سلیمبونه‌‬ ‫بێگوم����ان كه‌م ده‌كرده‌وه‌ ب����ه‌و ناوه‌وه‌ ‌وه‌س����تای درێژكردن����ه‌وه‌ی دی����واری‬ ‫گوایه‌ "پێویستی پێی نیه‌ بۆیه‌ خه‌رجی ئه‌ستوری كۆیالیه‌تییه‌‪ ،‬ناهێڵێت كه‌مێك‬ ‫نه‌كردوه‌"‪ .‬هیچ پاساوێكی زانستی نابینم بحه‌وێینه‌وه‌و ئازاد له‌هه‌ژاری‌و بێكاری‌و‬ ‫بۆ ئ����ه‌وه‌ی ه����ه‌ر فه‌رمانگه‌یه‌ك ده‌بێت ترسی له‌ناوچون بژین‪.‬‬

‫گرفتی قوڵی‬ ‫سیاسه‌تی ئابوری‬ ‫هه‌رێم ئه‌وه‌یه‌ پشتی‬ ‫به‌داهاتی نه‌وت‬ ‫به‌ستووه‌‪ ،‬گوایه‌ به‌م‬ ‫هۆیه‌و‌ه پێگه‌مان‬ ‫به‌هێز ده‌بێت‪ .‬به‌اڵم‬ ‫راستیه‌كه‌ی پێگه‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی ئێم ‌ه‬ ‫به‌ده‌زگای دیك ‌ه‬ ‫به‌هێز ده‌بێت‬

‫نه‌جات نوری‬ ‫‪-1‬‬‫ئه‌وه‌ی سه‌رله‌نوێ وامان لێده‌كات شوێن‬ ‫ئه‌و پرسیاره‌ بكه‌وین دوای زیاتر له‌بیست‌و‬ ‫دووساڵ‌ له‌راپه‌ڕین له‌خۆمان بپرسین ئایا‬ ‫ش���ۆڕش رویداوه‌؟ ئه‌گه‌ر روی���داوه‌ كوا‬ ‫ئامانج‌و خواست‌و پرسه‌ گرنگه‌كانیان ؟ بۆ‬ ‫كێ كراوه‌‌و كێ به‌رهه‌مه‌كه‌ی ده‌چنێته‌وه‌؟‬ ‫خوێنی قوربانی‌و ره‌نجی كه‌س���ه‌ دڵسۆز‌و‬ ‫ماندووه‌كانی���ان چی لێهات؟ ئێمه‌ كاتێك‬ ‫له‌هه‌مووالیه‌ك���ی شۆڕش���ه‌كانی ك���ورد‬ ‫راده‌مێنین به‌سه‌ركرده‌و بیرو مێژویانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌روداوه‌ دی���ارو نادیاره‌كانیان���ه‌وه‌ تا‬ ‫به‌ئێس���تایان ده‌گات به‌وكه‌لێنه‌ گه‌ورانه‌‬ ‫ده‌گه‌ین‌و ده‌مانخه‌نه‌ س���ه‌ر ئه‌و گومانه‌ی‬ ‫ك���ه‌ ل���ه‌الی ئێم���ه‌ شۆڕش���ێك به‌مان���ا‬ ‫ته‌واوه‌كه‌ی رویدابێ���ت له‌مێژوی ئێمه‌دا‪،‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌و هه‌موو جوڵ���ه‌ خراپانه‌ی كه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌س���تی ئه‌م شۆڕش���انه‌دا هه‌ر‬ ‫له‌سه‌ره‌تای دروستبوونیانه‌وه‌ دژ به‌یه‌ك‌و‬ ‫ده‌رچوون له‌بنه‌مای شۆڕش���ی راسته‌قینه‌‬ ‫هاتبوونه‌كای���ه‌وه‌‌و ماناكانی شۆڕش���یان‬ ‫خس���تبووه‌ ژێر مه‌ترسیه‌وه‌ وه‌كو خۆیان‬ ‫ببینین‪ ،‬ئ���ه‌وا ناچارین گوم���ان بكه‌ین‌و‬ ‫بڵێین به‌ش���ێك له‌م هێزان���ه‌ ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫دژی ماناكانی ش���ۆڕش ب���وون ئه‌وه‌نده‌‬ ‫به‌الی شۆڕشی راسته‌قینه‌دا نه‌ده‌چوون‪.‬‬ ‫له‌فه‌رهه‌نگی ئه‌م جواڵنه‌وانه‌یشدا سه‌دان‬ ‫وێنه‌ی دژ به‌ش���ۆڕش بونیان هه‌یه‌و هه‌ر‬ ‫ئه‌م وێنانه‌ش ب���وون دواجار رێگه‌یان بۆ‬ ‫شكس���تی گه‌وره‌ی به‌های ئه‌م شۆڕشانه‌‬ ‫ره‌خس���اندو ماناكانی شۆڕش���یان له‌ناو‬ ‫گه‌له‌كه‌ی خۆیاندا توشی داڕمان كرد‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌م جۆره‌ش له‌خۆمان بپرس���ین‬ ‫كه‌فوكوڵ���ی ئه‌م شۆڕش���انه‌ بۆچی وازوو‬ ‫دامركان���ه‌وه‌ له‌ناو كۆمه‌اڵن���ی خه‌ڵكدا‌و‬ ‫به‌ش���ێكی زۆری به‌رنام���ه‌و تێزه‌كانی���ان‬ ‫به‌یه‌كجاری له‌ناو چوون؟ له‌سێكوچكه‌ی‬ ‫دامه‌زراندن���ی (حیزبی ش���یوعی‌و پارتی‬ ‫‌و یه‌كێتی���ه‌وه‌) ئ���ه‌و جواڵن���ه‌ ده‌بینین‬ ‫كه‌ وه‌كو ناوی ش���ۆڕش ب���ه‌دوای یه‌كدا‬ ‫كوردس���تانیان بۆ ه���ه‌ر قۆناغێك گرته‌‬ ‫ده‌س���ت‌و هه‌ریه‌كه‌یش���یان بانگه‌ش���ه‌‌و‬ ‫دروش���می جۆربه‌جۆری���ان راده‌گه‌یان���د‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م جواڵنه‌وانه‌ ئه‌گه‌ر وه‌كو فیكر لێیان‬ ‫بڕوانین ناتوانین گرنگی زۆری پێ بده‌ین‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌م شۆڕشانه‌ ئه‌وه‌نده‌ی شۆڕشی‬ ‫كه‌سایه‌تیه‌كان بوون‌و به‌و كه‌سایه‌تیانه‌وه‌‬ ‫ئامانجی خۆیان درێژه‌ پێ ده‌دا‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫شۆڕش���ێك نه‌بوون له‌س���ه‌ر بنه‌مایه‌كی‬ ‫پت���ه‌وی ئایدۆلۆژیا خۆی���ان به‌كۆمه‌اڵنی‬ ‫خه‌ڵك بناس���ێنن‪ .‬ئه‌م دوو دیده‌ وایكرد‬ ‫كه‌ ئیتر ئه‌م شۆڕش���انه‌ هێواش هێواش‬ ‫جوڵه‌كانی خۆیان له‌ناو گوندو شاره‌كاندا‬ ‫له‌ده‌ستبده‌ن‌و هه‌ریه‌كه‌یان به‌ره‌و شارێك‌و‬ ‫گۆشه‌یه‌كی ئه‌م هه‌رێمه‌ پاشه‌كشه‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫هۆكارگه‌لێكی زۆریش هۆكاربوون بۆئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م شۆڕشانه‌ نه‌توانن به‌باشی پرۆسه‌ی‬ ‫ئاشته‌واوی‌و گۆڕاكاری بنه‌ڕه‌تی‌و بنه‌مای‬ ‫هه‌رێمێك���ی ن���وێ ب���ۆ كۆمه‌اڵنی خه‌ڵك‬ ‫به‌ج���ێ بگه‌یه‌نن‪ ،‬له‌س���اڵی ‪ 1991‬زیاتر‬ ‫ویستی ئه‌م هێزانه‌ كه‌ هه‌ریه‌كه‌یان له‌ناو‬ ‫خۆێی خۆیان���دا هه‌ڵگری جۆرێك له‌قین‌و‬ ‫دووبه‌ره‌ك���ی‌و ناكۆكی كۆن‌و س���واوبوون‬ ‫ده‌رك���ه‌وت‌و ده‌یانویس���ت ب���ه‌و ج���ۆره‌‬ ‫ره‌فتارانه‌ خۆیان به‌خه‌ڵك ئاش���نا بكه‌ن‪،‬‬ ‫خاوه‌ن���ی هێزێك بوون كه‌ ئ���ه‌م هێزانه‌‬ ‫نه‌یانده‌زانی چۆن چۆنی هه‌رێمێك بگرنه‌‬ ‫ده‌ست‌و ره‌فتار له‌گه‌ڵ‌ نه‌وه‌ جیاوازه‌كاندا‬ ‫بك���ه‌ن‌و ئاش���نایه‌تی له‌گ���ه‌ڵ‌ یه‌كتریدا‬ ‫بهێننه‌كایه‌وه‌‪ ،‬گروپك گروپ ده‌یانویست‬ ‫به‌نیش���اندانی هێز جێگه‌ی خۆیان له‌ناو‬ ‫ش���ارو گونده‌كاندا بكه‌ن���ه‌وه‌‌و رابوردوی‬ ‫قوربانییه‌كانیان به‌یه‌كتری ده‌فرۆشته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌یان بوو پیشاندانی ئه‌م هێزانه‌‬ ‫ب���وو ئیتر نه‌ هه‌وڵی���ان ده‌دا له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫خۆی���ان كه‌س���انێك ب���ۆ به‌ڕێوه‌بردن���ی‬ ‫واڵت په‌یدابك���ه‌ن‌و كاری به‌ڕێوه‌بردن���ی‬ ‫داموو ده‌زگاكانی واڵتیان پێ بس���پێرن‌و‬ ‫ن���ه‌ له‌ناوخ���ۆی خۆیش���یاندا پی���اوی‬ ‫ده‌وڵه‌تیان هه‌بوو‪ .‬ن���ه‌ ئاماده‌یش بوون‬ ‫یه‌كت���ری قبوڵبك���ه‌ن‪ ،‬به‌رده‌وامیان ده‌دا‬ ‫به‌دژایه‌تیكردن���ی به‌رنام���ه‌و چه‌مكه‌كانی‬ ‫یه‌كت���ری ه���ه‌ر له‌حوكمی زات���ی‌و مافی‬ ‫چ���اره‌ی خۆنوس���ینه‌وه‌ ت���ا القرتێكردن‬ ‫به‌ماناكان���ی فیدراڵ���ی‪ ،‬به‌م ئاراس���ته‌یه‌‬ ‫هه‌موو داموو ده‌زگاكانی واڵت ئیتر كه‌وته‌‬ ‫ده‌س���ت به‌رپرس���ی ئه‌م پارت‌و هێزانه‌و‬ ‫فڕكان فڕكانی پۆست بۆ كه‌سانی خراپی‬ ‫خزم‌و ناس���یاو‌و نه‌ش���اره‌زا ده‌ستیپێكرد‬ ‫تا به‌ئێس���تا ده‌گات خه‌ڵ���ك باجی ئه‌م‬

‫به‌شێك له‌م هێزانه‌‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی دژی‬ ‫ماناكانی شۆڕش‬ ‫بوون ئه‌وه‌نده‌ به‌الی‬ ‫شۆڕشی راسته‌قینه‌دا‬ ‫نه‌ده‌چوون‬ ‫له‌فه‌رهه‌نگی ئه‌م‬ ‫جواڵنه‌وانه‌یشدا‬ ‫سه‌دان وێنه‌ی دژ‬ ‫به‌شۆڕش بونیان‬ ‫هه‌یه‌و هه‌ر ئه‌م‬ ‫وێنانه‌ش بوون دواجار‬ ‫رێگه‌یان بۆ شكستی‬ ‫گه‌وره‌ی به‌های ئه‌م‬ ‫شۆڕشانه‌ ره‌خساند‬

‫هه‌وڵ���ه‌ خراپان���ه‌ ده‌دات‪ ...‬كاتێكی���ش‬ ‫ویستیان له‌س���اڵی ‪1992‬دا شتێك وه‌كو‬ ‫ناوی هه‌رێمێكی تازه‌ رزگاركراو بنیاتبنێن‬ ‫ده‌زانی���ن ك���ه‌ دواجار چ���ۆن چۆنی ئه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌ گی���رۆده‌ی ناكۆكیه‌ خوێناویه‌كان‬ ‫بوو‪ ،‬ئه‌وه‌ وێن���ه‌ تاریكه‌كه‌ی ئه‌م هێزانه‌‬ ‫ب���وو دوای هاتنه‌وه‌ی���ان له‌ش���اخه‌وه‌ بۆ‬ ‫ن���او ش���اره‌كان به‌ش���ێك ل���ه‌م هێزانه‌‬ ‫گیرۆده‌ی ئه‌و ده‌رده‌بوون كه‌ هه‌ر خۆیان‬ ‫به‌شۆڕشگێڕ ده‌زانی‌و ئاماده‌نه‌بوون كه‌س‬ ‫له‌ناو كۆمه‌ڵگادا له‌خۆیان به‌باشتر ببینن‪،‬‬ ‫توش���ی ج���ۆره‌ س���ه‌رگه‌ردانیه‌ك ببوون‬ ‫ك���ه‌ دواتر خه‌ڵكی تێ���دا كرایه‌ قوربانی‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی تریش���ه‌وه‌ رۆش���نبیره‌كانیان‬ ‫پاڵپش���تی ئ���ه‌و هێزانه‌ بوون ب���ۆ زیاتر‬ ‫خۆسه‌پاندن‌و تێكشكاندنی یه‌كتری‪ ،‬دوور‬ ‫له‌هه‌م���وو بنه‌ماكانی رۆش���نبیری كاریان‬ ‫ده‌كردو پرسی میلله‌تیان ده‌كرده‌ قوربانی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی حیزبه‌كانیان‌و نه‌یانده‌توانی‬ ‫ره‌خن���ه‌ له‌ك���ردارو خواس���تی خراپ���ی‬ ‫به‌رپرسه‌كانیان بگرن‪.‬‬ ‫‪-2‬‬‫ئه‌گ���ه‌ر به‌به‌رنام���ه‌‌و په‌ێ���ڕه‌وی ئه‌م‬ ‫ش���ۆڕانه‌دا بچینه‌وه‌ تێبینی ئه‌وه‌ ده‌كه‌ین‬ ‫ك���ه‌ زۆرك���ه‌م كاریان پێك���راوه‌ یان هه‌ر‬ ‫نه‌ك���راوه‌‪ ،‬هه‌میش��� ‌ه كه‌س���ه‌كان ن���او‬ ‫بوون‌و جێگ���ه‌ی هه‌م���وو به‌رنامه‌كانیان‬ ‫گرتب���ووه‌وه‌‪ ،‬یه‌ك یه‌ك بوون���ه‌ به‌دیلی‬ ‫هه‌موو پ���رۆژه‌و به‌رنامه‌كانی���ان‪ ،‬كاتێك‬ ‫كه‌س���ایه‌تیه‌كان جێگه‌ی بیری���ان له‌ناو‬ ‫شۆڕشه‌كاندا له‌الی ئێمه‌ گرته‌وه‌‌و خۆیان‬ ‫كرده‌ بنه‌م���ا بۆ هێاڵن���ه‌وه‌ی جوڵه‌كانی‬ ‫ش���ۆڕش ئیتر هه‌ره‌س���ی ئه‌م شۆڕشانه‌‬ ‫پێی نایه‌ قۆناغێكی مه‌ترسیداره‌وه‌ له‌الی‬ ‫كۆمه‌اڵنی خه‌ڵك‪ .‬به‌مه‌ش كاتێك شۆڕش‬ ‫وابه‌سته‌بوو به‌رۆحی كه‌س���ایه‌تیه‌كانه‌وه‌‬ ‫ئیت���ر ناوێ���ك نامێنێته‌وه‌ ب���ۆ ماناكانی‬ ‫شۆڕش‌و خواس���ته‌كانی‪ ،‬چونكه‌ زۆربه‌ی‬ ‫زۆری ئ���ه‌م كه‌س���ایه‌تیانه‌ به‌ب���ێ فیكر‬ ‫جێگه‌ی خۆیان له‌ن���او كۆمه‌اڵنی خه‌ڵك‌و‬ ‫شۆڕش���دا‌كردبووه‌‌و ه���ه‌ر خۆیان ببوونه‌‬ ‫خ���اوه‌ن بڕیارو فیكری شۆڕش���ه‌كان كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ جێگ���ه‌ی ئه‌وپه‌ڕی مه‌ترس���ی بوو‬ ‫له‌س���ه‌ر ویست‌و بیری سه‌دان كه‌س له‌ناو‬ ‫ئه‌و شۆڕش���انه‌دا‌و دواجار بینیمان چۆن‬ ‫چۆنی زۆربه‌ی زۆری خواستی ئه‌وكه‌سانه‌‬ ‫كه‌ كه‌س���انی دادپه‌روه‌رو تێكۆشه‌ربوون‬ ‫س���ه‌رنه‌گوم كران‪ ،‬له‌م تێڕوانینه‌یش���ه‌وه‌‬ ‫ئ���ه‌و هۆكاران���ه‌ ده‌بینین ك���ه‌ زۆری ئه‌م‬ ‫كه‌س���ایه‌تیانه‌ كاتێ���ك ئیت���ر بێزارده‌بن‬ ‫له‌شۆڕش یان ئیتر به‌خواسته‌كانی خۆیان‬ ‫گه‌یش���تن‪ ،‬یان بۆیان ناچێته‌ سه‌ر هه‌موو‬ ‫ئامانجه‌كانی شۆڕش به‌ره‌و هه‌ڵدێر ده‌به‌ن‌و‬ ‫مه‌رگی شۆڕشه‌كان راده‌گه‌یه‌نن‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر پرس���ی حیزبی شیوعی‬ ‫له‌كوردس���تان‌و له‌عێراق���دا به‌كورت���ی‬ ‫رابوه‌س���تین‌و ئه‌م كه‌سایه‌تیانه‌ به‌نموونه‌‬ ‫وه‌ربگری���ن (به‌هادی���ن ن���وری‌و كه‌ریم‬ ‫ئه‌حمه‌د‌و عه‌زیز محه‌مه‌د) كه‌ هه‌ریه‌كه‌یان‬ ‫له‌قۆناغ���ه‌ جیاجیاكاندا س���كرتێری ئه‌م‬ ‫حیزب���ه‌ ب���وون ده‌بینی���ن گۆڕانكاریه‌كی‬ ‫ئه‌وتۆ له‌سه‌رده‌س���تی ئه‌م كه‌سانه‌دا رو‬ ‫له‌م حیزب���ه‌ ن���اكات‌و به‌رده‌وامی ده‌دات‬ ‫به‌داڕمانی خۆی له‌ناو كۆمه‌اڵنی خه‌ڵكدا‪،‬‬ ‫به‌بێ ئه‌وه‌ی كه‌س هه‌بووبێت له‌م حیزبه‌دا‬ ‫ئه‌م كه‌سانه‌ بانگ بكات‌و بیانخاته‌ به‌رده‌م‬

‫لێپرسینه‌وه‌‌و لێیانبپرسن بۆچی ئه‌م حیزبه‌‬ ‫به‌هه‌موو مێژوی قوربانی‌و تێكۆش���انیه‌و‌ه‬ ‫ئ���اوا به‌ره‌و شكس���ت‌و له‌ناوچ���ون چوو‬ ‫له‌رۆژانی ده‌سه‌اڵتی ئێوه‌دا‪ .‬تا به‌ئێستاش‬ ‫ده‌گات كه‌س���ێك نی���ه‌ به‌دواداچوونێكی‬ ‫وردو مێژوییان���ه‌ی بۆ داڕمانی ئه‌م حیزبه‌‬ ‫كردبێت له‌سه‌ر ده‌س���تی ئه‌م كه‌سانه‌دا‪.‬‬ ‫ئه‌م كه‌سایه‌تیانه‌ رۆیشتن‌و هه‌موو مێژوی‬ ‫ئه‌م حیزبه‌یشیان به‌شكستی ره‌فتاره‌كانی‬ ‫خۆیان سپارد‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ تێبینی بكه‌ن‌و له‌خۆتان بپرسن ئایا‬ ‫(پارتی دیموكراتی كوردس���تان) له‌كاتی‬ ‫رابه‌رایه‌تی كردنی مه‌ال مسته‌فای بارزاندا‬ ‫ئه‌م پارتییه‌ی ئێستا بووه‌ كه‌ (مه‌سعود‬ ‫بارزانی) كوڕی رابه‌رایه‌تی ده‌كات؟ ئه‌وه‌‬ ‫له‌خۆتان بپرس���ن كاتێك مه‌ال مسته‌فای‬ ‫ره‌حمه‌ت���ی بڕیاری شكس���تی ش���ۆڕش‬ ‫ده‌دا‌و رێگای ده‌ره‌وه‌ی كوردس���تانه‌كه‌ی‬ ‫ده‌گرێته‌به‌ر‪ ،‬پارتی به‌هه‌موو ناوه‌كانیه‌وه‌‬ ‫ئیتر شكس���ت ناخۆن‌و هه‌موو بنه‌ماكانی‬ ‫ش���ۆڕش داناڕمێن؟ ئه‌گه‌ر ئه‌م شۆڕش���ه‌‬ ‫شۆڕش���ی فیكرێك���ی پت���ه‌و‌و دیاربوایه‌‌و‬ ‫هه‌ڵگ���ری ئایدۆلۆژیایه‌كی س���ه‌رده‌میانه‌‬ ‫بوای���ه‌ به‌رۆیش���تنی (مه‌المس���ته‌فای)‬ ‫ره‌حمه‌ت���ی ئ���ه‌و هه‌م���وو پێش���مه‌رگه‌و‬ ‫باره‌گایانه‌ كه‌ سااڵنێكی زۆربوو به‌ره‌نجی‬ ‫كۆمه‌اڵنی خه‌ڵك‌و نانی ده‌می گوندنشینه‌‬ ‫برس���یه‌كان ده‌ژیان‌و ئاواكرابوونه‌وه‌ ئاوا‬ ‫زوو ده‌بوونه‌ خۆڵه‌می���ش‌و با ده‌یبردن؟‬ ‫پارتی له‌سه‌رده‌می مه‌المسته‌فای بارزاندا‬ ‫هێزێك بوو كه‌ هه‌موو ش���ارو گونده‌كانی‬ ‫كوردس���تانی گرتب���ووه‌‌و ناوێ���ك بوو بۆ‬ ‫هه‌م���وو كوردێك‌و خه‌ڵك ئاماده‌ی هه‌موو‬ ‫قوربانیدانێ���ك ب���وو بۆ س���ه‌ركه‌وتنی‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی بینیمان چونكه‌ ئه‌م پارته‌‬ ‫كه‌س���ایه‌تی یه‌كه‌می هه‌ر خۆی بڕیارده‌ر‬ ‫ب���وو‪ ،‬كار به‌به‌رنامه‌و په‌یڕه‌وی نه‌ده‌كرا‌و‬ ‫فیكر تێیدا ئاوا ببوو دواتر ده‌بینین چۆن‬ ‫چۆنی له‌س���اڵی ‪1975‬دا توشی شكست‬ ‫هاتوو میلله‌تێكیش���ی به‌خۆیه‌ به‌لێواری‬ ‫نائومێ���دی گه‌یان���د‪ ...‬دواجاریش دوای‬ ‫كۆچ���ی دوای ره‌حمه‌تی مه‌المس���ته‌فای‬ ‫بارزان‪ ،‬پارتی به‌خێرای له‌به‌شێكی زۆری‬ ‫كوردس���تاندا پاشه‌كش���ه‌ی كردو ببووه‌‬ ‫پارتێكی ناوچه‌یی‌و تا به‌ئێس���تا ده‌گات‬ ‫هه‌ر ئ���اوا ماوه‌ته‌وه‌‪ ...‬ئه‌م پارته‌ چونكه‌‬ ‫هه‌ر له‌سه‌رده‌می س���ه‌رهه‌ڵدانیه‌وه‌ ساڵی‬ ‫‪ 1946‬پاش چه‌ند ساڵێك ده‌بێته‌ پارتێكی‬ ‫بنه‌ماڵه‌یی‌و كوڕاو كوڕ تێیدا ده‌س���ه‌اڵت‬

‫كاتێك شۆڕش‬ ‫وابه‌سته‌بوو به‌رۆحی‬ ‫كه‌سایه‌تیه‌كانه‌وه‌ ئیتر‬ ‫ناوێك نامێنێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ماناكانی شۆڕش‌و‬ ‫خواسته‌كانی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫زۆربه‌ی زۆری ئه‌م‬ ‫كه‌سایه‌تیانه‌ به‌بێ‬ ‫فیكر جێگه‌ی خۆیان‬ ‫له‌ناو كۆمه‌اڵنی‬ ‫خه‌ڵك‌و شۆڕشدا‬ ‫‌كردبووه‌‌و هه‌ر خۆیان‬ ‫ببوونه‌ خاوه‌ن بڕیارو‬ ‫فیكری شۆڕشه‌كان‬ ‫ده‌گرنه‌ ده‌س���ت‌و ئیتر فیك���ر تێدا به‌ره‌و‬ ‫نه‌مان ده‌چێت‌و له‌ژێر ناوی كه‌سایه‌تیه‌كانی‬ ‫بارزان���دا درێژه‌ به‌مێ���ژوی خۆی ده‌دات‪،‬‬ ‫ئه‌م هۆكاره‌ش ك���ه‌ ده‌كه‌وێته‌ ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫هه‌موو بنه‌مای فیكرو حیزبه‌ مۆدرێنه‌كان‬ ‫واده‌كات ئ���ه‌م پارته‌ ئیت���ر له‌بازنه‌یه‌كی‬ ‫داخراوی ناوچ���ه‌ی بادیناندا بخوڵێته‌وه‌و‬ ‫نه‌توانێت ببێته‌ حیزب���ی هه‌موو تاكێكی‬ ‫كوردو ش���اره‌كانی تر له‌ئێستایشدا جگه‌‬ ‫له‌یه‌ك كه‌س���ایه‌تی كه‌ سه‌رۆكایه‌تی ئه‌م‬ ‫حیزبه‌ ده‌كات‌و هه‌م���وو بڕیاره‌كان له‌الی‬ ‫خۆیه‌تی ئیتر هه‌موو فیكرو به‌رنامه‌ی ئه‌م‬ ‫پارته‌ نادیارو شاراوه‌ن‪.‬‬ ‫له‌خۆتان بپرس���ن (یه‌كێتی نیشتیمانی‬ ‫كوردستان) كه‌ دیاره‌ دوای شكستی پارتی‬ ‫یان دوای شۆڕش���ه‌كه‌ی مه‌ال مس���ته‌فای‬

‫بارزان كه‌ له‌سه‌ر دیدێكی باشترو پته‌وتر‬ ‫خۆی���ان راگه‌یاندو ده‌س���تیان به‌جوڵه‌ی‬ ‫س���ه‌ربازی‌و بانگه‌وازی ش���ۆڕش كرده‌وه‌‬ ‫له‌كوردس���تاندا‪ ،‬شۆڕش���ی فیكری بوون‬ ‫یان شۆڕشی دوو كه‌س���ایه‌تی‪ ،‬بێگومان‬ ‫ئه‌م شۆڕشه‌ش له‌دیدی زۆركه‌سه‌وه‌ نه‌ك‬ ‫شۆڕشێكی فیكری نه‌بووه‌ به‌ڵكو شۆڕشی‬ ‫دووكه‌س���ایه‌تی بووه‌ كه‌ خۆی له‌هه‌ردوو‬ ‫كه‌س���ایه‌تی (مام جه‌الل‌و نه‌وش���یروان‬ ‫مسته‌فا)دا كۆكردۆته‌وه‌‌و له‌ئه‌ده‌بیاتی ئه‌م‬ ‫رێكخراوه‌دا ئه‌م دووكه‌سایه‌تیه‌ به‌(دێوی‬ ‫ره‌ش‌و به‌دێوی سپی) بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی‬ ‫یه‌كت���ری ناوزه‌ند ده‌ك���ران‪ ،‬له‌نێوان ئه‌م‬ ‫دوو كه‌سایه‌تیه‌ش���دا كه‌ هه‌ردووكیان له‌و‬ ‫نوخبه‌ رۆش���نبیرو خوێن���ده‌واره‌ دیارانه‌‬ ‫بوون ك���ه‌ زۆرب���اش دركی���ان به‌هه‌موو‬ ‫كه‌لێنه‌كانی شۆڕشه‌كانی رابردوو ده‌كردو‬ ‫كردووه‌و چ به‌نووس���ین‌و ره‌خنه‌كانیشیان‬ ‫بێ���ت له‌س���ه‌ر پارت���ی‌و ش���یوعی ئه‌و‬ ‫هه‌س���ته‌یان هه‌بوو كه‌ ئه‌و دوو شۆڕش���ه‌‬ ‫له‌زۆر الوه‌ كه‌مووك���وڕی گه‌وره‌‌و كه‌لێنی‬ ‫زۆریان تێ���دا بووه‌ بۆیه‌ ئاوا داڕمان‪ ،‬له‌م‬ ‫تێڕامانانه‌یانه‌وه‌ ده‌یانتوانی ئه‌م شۆڕشه‌‬ ‫كه‌ به‌(شۆڕش���ی نوێ) ناوی���ان ده‌هێنا‬ ‫بكه‌نه‌ شۆڕشێك كه‌ بنه‌مای خۆی له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مایه‌ك���ی فیكری پته‌و جێگه‌ بكاته‌وه‌‌و‬ ‫بتوانێت درێ���ژه‌ به‌خواس���تی كۆمه‌اڵنی‬ ‫خه‌ڵك بدات‪ ،‬ئه‌مه‌ روین���ه‌دا‌و یه‌كێتیش‬ ‫له‌ناو خۆیدا هه‌ڵگری خواست‌و وابه‌سته‌ی‬ ‫ئه‌م دوو كه‌س���ایه‌تیه‌ بوو نه‌ك خواستی‬ ‫ئایدۆلۆژیایه‌كی توندوتۆڵ‌ بۆ گه‌یش���تنی‬ ‫شۆڕش به‌دوا ئامانجی خۆی‪ .‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫به‌رواڵه‌ت ئه‌م شۆڕش���ه‌ هه‌ڵگری جۆرێك‬ ‫له‌ئایدۆلۆژیا بووه‌ به‌اڵم كاتێك به‌سااڵنی‬ ‫ئه‌م شۆڕش���ه‌دا ده‌چینه‌وه‌ ئه‌وا زوو زۆر‬ ‫نائومێد ده‌بین له‌وه‌ی كه‌ ئه‌م شۆڕش���ه‌‬ ‫شۆڕش���ی فیكرێكی دیارو پته‌و بووبێت‪،‬‬ ‫به‌چاوخش���انێك به‌ژماره‌كان���ی گۆڤاری‬ ‫(كۆمه‌ڵ���ه‌ی ره‌نجده‌رانی كوردس���تانی)‬ ‫ئه‌وس���ادا ئه‌وه‌ تێبین���ی ده‌كه‌ین كه‌ ئه‌م‬ ‫شۆڕشه‌ش هه‌ڵگری فیكرێكی نادیاربووه‌‌و‬ ‫ئه‌و بنه‌ما پته‌وه‌ی تێ���دا نادۆزینه‌وه‌ كه‌‬ ‫وه‌ك���و هێزێكی چه‌پی پێش���كه‌وتووخواز‬ ‫خۆیان راگه‌یاندبێت‪ ،‬ئه‌وه‌ راسته‌ به‌دروشم‌و‬ ‫بانگه‌واز دیدێكی چ ‌هپ‌و دادپه‌روه‌رانه‌یان‬ ‫هه‌بووه‌ به‌اڵم زۆربه‌ی زۆری ئه‌ندامانی ئه‌م‬ ‫رێكخراوه‌ ئه‌وه‌نده‌ی پابه‌ندی كه‌سایه‌تی‬ ‫(مام جه‌الل)‌و (نه‌وشیروان مسته‌فا)بوون‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ هه‌ڵگری بیركردن���ه‌وه‌و فیكری‬ ‫خۆی���ان نه‌ب���وون‌و نه‌یانده‌توان���ی بزانن‬ ‫چه‌پ چیه‌و فیكرو رێگای خۆیان له‌س���ه‌ر‬ ‫ئاس���تێكی باش بۆ ئامانجه‌كانی كۆمه‌ڵه‌‬ ‫رێكبخه‌ن‪ ،‬ئه‌مانه‌ كه‌ زۆریشیان كه‌سانی‬ ‫خوێنده‌واربوون كه‌چی نه‌یانده‌توانی وه‌كو‬ ‫خۆیان بیربكه‌نه‌وه‌و كۆمه‌ڵه‌ بكه‌نه‌ هێزێكی‬ ‫دیار بۆ گه‌یشتن به‌ئامانجه‌كانی كۆمه‌اڵنی‬ ‫خه‌ڵك‌و له‌كه‌مووكوڕیه‌كان دایبڕن‌و كه‌لێنه‌‬ ‫قوڵه‌كان���ی كۆتایی پێ بهێن���ن‪ ،‬زۆریان‬ ‫هه‌میشه‌ چاویان له‌و رێگ‌او‌و تێڕامانه‌ بووه‌‬ ‫ك ‌ه نه‌وشیروان مس���ته‌فا هه‌ڵگری بووه‌‪،‬‬ ‫كاتێكی���ش له‌كۆنگره‌ی یه‌ك���ی یه‌كێتیدا‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ به‌كۆتایی س���ااڵنی خه‌باتی خۆی‬ ‫ده‌گات‌و وه‌ك���و ناو ده‌چێت���ه‌ ناو مێژوی‬ ‫شۆڕش���ه‌كانی ئه‌م هه‌رێمه‌وه‌ هه‌موو ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ به‌خوێنده‌وارو نه‌خوێنده‌واریانه‌وه‌‬ ‫ده‌چنه‌ ژێر ب���اری كۆتایی پ���ێ هێنانی‬ ‫كۆمه‌ڵ���ه‌وه‌‪ ،‬به‌مه‌ش ده‌گه‌ینه‌ س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫باوه‌ڕه‌ی كه‌ ئه‌م شۆڕشه‌ش وه‌كو پارتی‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی شۆڕش���ی كه‌سایه‌تیه‌كان بووه‌‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ شۆڕش���ی فیكر نه‌ب���ووه‌ وه‌كو‬ ‫ن���او‪ .‬ئه‌گه‌ر لێره‌دا بمێنین���ه‌وه‌و تێبینی‬ ‫جوڵه‌كان���ی دوای نه‌مان���ی كۆمه‌ڵ���ه‌ش‬ ‫بكه‌ین له‌كۆنگ���ره‌ی یه‌كی یه‌كێتیدا دوای‬ ‫راپه‌ڕین هێش���تا كه‌س���ایه‌تی نه‌وشیروان‬ ‫مس���ته‌فا كۆت���ای پ���ێ نایه‌ت‪ ،‬راس���ته‌‬ ‫به‌كۆتایی پێهێنانی كۆمه‌ڵه‌(مام جه‌الل)‬ ‫ده‌بێته‌ كه‌س���ایه‌تیه‌كی گرن���گ‌و دیارترو‬ ‫هه‌موو پنت���ه‌ گرنگه‌كان���ی یه‌كێتی به‌و‬ ‫ده‌سپێردرێت‌و لێره‌وه‌ تاڕاده‌یه‌ك ئیتر كار‬ ‫بۆ دوارۆژه‌كانی (نه‌وش���یروان مسته‌فا)‬ ‫ده‌كرێت‌و هه‌وڵده‌درێت ئه‌م كه‌س���ایه‌تیه‌‬ ‫بخرێته‌ په‌راوێزه‌وه‌‪ ،‬كاری زۆر جدیشی بۆ‬ ‫ده‌كرا تا دوای���ی نه‌مانی كۆمه‌ڵه‌ ئه‌میش‬ ‫كۆتایی به‌سه‌رده‌می سیاسی پێ بهێنرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش دیاره‌‌و له‌كه‌س شاراوه‌ نی ‌ه نه‌مانی‬ ‫كۆمه‌ڵ���ه‌ زۆر خێرا به‌زیانی نه‌وش���یروان‬ ‫مس���ته‌فاو هاوڕێكانی ش���كایه‌وه‌‌و توشی‬ ‫س���ه‌دان چورتووم‌و گێرمه‌و كێشه‌ بوون‌و‬ ‫وایانلێهات ئیت���ر ورده‌ ورده‌ خه‌ریك بوو‬ ‫هه‌موویان ده‌خران���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی یه‌كێتی‌و‬ ‫له‌سیاسه‌ت دوورده‌خرانه‌وه‌‪ ،‬لێره‌وه‌ مێژوی‬ ‫باڵباڵێنێكی توندو نه‌خوازراو سه‌ریهه‌ڵداو‬ ‫ئیت���ر هه‌چ كه‌س بۆ مانه‌وه‌ی خۆی خۆی‬ ‫ده‌خس���ته‌ ب���ه‌ره‌ی ته‌كه‌توله‌كانه‌وه‌‌و تا‬ ‫ده‌ه���ات یه‌كێتی ئه‌وه‌نده‌ی گیرۆده‌ی ئه‌م‬ ‫ده‌رده‌ مه‌رگهێنه‌ره‌ی ناوخۆی بوو ئه‌وه‌نده‌‬ ‫ئاگای له‌كۆمه‌اڵنی خه‌ڵك نه‌مابوو‪ ،‬به‌مه‌ش‬ ‫یه‌كێتی به‌ره‌و داڕمان���ی حه‌تمی ده‌چوو‬ ‫وه‌كو دواجار نموونه‌كه‌یمان بینی‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫به‌م گیراو ‌ه‬ ‫سروشتییان ‌ه‬ ‫قژت بریقه‌دارتر بكه‌‬ ‫ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ ق����ژت بریقه‌دارتربێ����ت‌و‬ ‫ماندوێتی‌ پێوه‌ دیارنه‌بێت شاره‌زایانی‌‬ ‫بواری‌ جوانكاری����ی‌ ئاماژه‌ به‌چه‌ند‬ ‫گیراوه‌یه‌كی‌ سروشتی‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫ده‌كرێت س����ودی‌ لێوه‌ربگیرێت‬ ‫ب����ۆ هه‌م����وو ج����ۆره‌ قژێك‬ ‫گیراوه‌كان‪.‬‬ ‫یه‌ك����ه‌م گی����راوه‌‪:‬‬ ‫(ماست‌و هه‌نگوین)‬ ‫س����ێ‌ كه‌وچ����ك‬ ‫له‌ماس����ت له‌گه‌ڵ دوو‬ ‫كه‌وچ����ك هه‌نگوین‬ ‫به‌باش����ی‌ تێك����ه‌ڵ‬ ‫به‌یه‌ك بكه‌ پاش����ان‬ ‫بیده‌ له‌قژه‌كه‌ت بۆ‬ ‫ماوه‌ی‌ نیوكاتژمێر‪،‬‬ ‫پاشان بیشۆره‌‪.‬‬ ‫گیراوه‌ی‌ دووه‌م‪:‬‬ ‫ه����ه‌ر هه‌م����ان‬ ‫گی����راوه‌ی‌ س����ه‌ره‌وه‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ دوو‬ ‫كه ‌و چ����ك‬ ‫د ا ر چین����ی‌‬ ‫هاڕڕاوو دوو‬ ‫كه‌و چ����ك‬ ‫ئ����اوی‌ لیمۆ‬ ‫تێك����ه ‌ڵ‬ ‫به‌ی����ه‌ك‬ ‫بكه‌و بیده‌‬ ‫له‌قژت‪ .‬به‌م‬ ‫گیراو ه‌ی����ه‌‬ ‫به‌ته‌واو ه‌تی‌‬ ‫هه ‌س����ت‬ ‫به‌بریقه‌داریی‌‬ ‫قژت ده‌كه‌یت‪.‬‬

‫دڵه‌كزێ‌‬

‫دكتۆر ته‌ها مه‌حوی‌ پسپۆری‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌كانی‌ هه‌رس‌و هه‌ناو‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دڵه‌كزێ‌ چییه‌؟‬ ‫دكت���ۆر ته‌ه���ا‪ :‬دڵه‌كزێ‌ نیش���انه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌ خ���ۆی‌ له‌ئه‌نجام���ی‌ زیاد‬ ‫ڕشتنی‌ ترش���ی‌ هایدرۆكلۆرید له‌گه‌ده‌و‬ ‫هه‌روه‌ها گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ئه‌و ترشه‌ له‌گه‌ده‌وه‌‬ ‫بۆ س���ورێنچك له‌ئه‌نجام���ی‌ دانه‌خرانی‌‬ ‫ده‌رچ���ه‌ی‌ س���ه‌ره‌تای‌ گ���ه‌ده‌‌و كۆتایی‌‬ ‫سورێنچك‪..‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ه���ۆكاری‌ دانه‌خران���ی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌رچه‌یه‌ چییه‌؟ ‬ ‫دكتۆر ته‌ه���ا‪ :‬قه‌ڵه‌وی���ی‌‪ ،‬خواردنی‌‬ ‫چه‌وری���ی‌‌و ش���یرنی‌‪ ،‬جگه‌ره‌كێش���ان‌و‬ ‫خواردن���ه‌وه‌ كحولیی���ه‌كان‪ .‬هه‌ن���دێ‌‬ ‫ج���ار دڵه‌ڕاوكێ‌‌و په‌س���تانی‌ ده‌رونیی‌‪.‬‬ ‫یاخ���ود دووگیانی‌‪ .‬هه‌ندێج���ار دڵه‌كزێ‌‬ ‫هۆكاره‌كه‌ ‌ی نه‌خۆشییه‌‪‌،‬وه‌ك هه‌وكردن‬ ‫یان برینی‌ دوانزه‌گرێ‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌ندێ‌ ك���ه‌س ده‌ڵێن ئێمه‌‬ ‫به‌خواردن���ی‌ پاقله‌مه‌نییه‌كان توش���ی‌‬ ‫ێ ده‌بین؟‬ ‫دڵه‌كز ‌‬ ‫دكتۆر ته‌ها‪ :‬به‌ڵێ‌ ئه‌وه‌ راس���ته‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫خۆراكانه‌ش دروس���تی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌هۆی‌‬

‫ئه‌و س ‌ێ دۆخه‌ ‌ی‬ ‫نابێت ژنان له‌بیر ‌ی بكه‌ن‬

‫پسپۆرانی‌ بواری‌ ژنان ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ هه‌ندێ‌ دۆخ هه‌ن كه‌ له‌ژناندا‬ ‫دروس���ت ده‌بم‌و ده‌بێت به‌زوترین كات‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ بكات چونك���ه‌ دواكه‌وتن‬ ‫له‌چاره‌سه‌ركردنی‌ كێش���ه‌ی‌ گه‌وره‌تر‬ ‫دروس���ت ده‌كات‪ .‬ئ���ه‌و دۆخانه‌ی‌ كه‌‬ ‫پێویسته‌ پشتگوێنه‌خرێن ئه‌مانه‌ن‪:‬‬ ‫‪ -1‬دروستبوونی‌ منداڵ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫منداڵدان‬ ‫هه‌ندێج���ار من���داڵ له‌ب���ری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌شوێنی‌ خۆی‌ دروست بێت‪ .‬له‌چه‌ند‬ ‫شوێنێكی‌ تر دروست ده‌بێت‌وه‌ك بۆری‌‬ ‫هێلك���ه‌دان‪ ،‬هێلك���ه‌دان‪ .‬له‌م دۆخه‌ش‬ ‫كه‌سه‌كه‌ توشی‌ خوێن به‌ربوون ده‌بێت‌و‬ ‫ئه‌بێته‌ هۆی‌ ناره‌حه‌تی‌‌و مه‌ترسی‌‪.‬‬

‫ه‌ته‌‬ ‫تایب کان‬ ‫کی شیه‌‬ ‫شه‌یه‌ خۆ‬ ‫گۆ نه‌‬ ‫به‌‬

‫پرسیاری‌ نه‌خۆش‌و وه‌اڵمی پزیشك‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫زۆر مانه‌وه‌ی���ان له‌گه‌ده‌‌و دره‌نگ هه‌رس‬ ‫بوونیان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بنێش���ت دڵه‌ك���زێ‌ ك���ه‌م‬ ‫ده‌كاته‌وه‌؟‬ ‫دكت���ور ته‌ها‪ :‬به‌ڵێ‌ بنێش���ت كه‌می‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌نزیمێك هه‌یه‌‬ ‫له‌ناو لیك كه‌ له‌ئه‌نجامی‌ بنێشت جوین‬ ‫دروست ده‌بێت‌و ئه‌بێته‌ هۆی‌ نه‌هێشتنی‌‬ ‫دڵه‌كزێكه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬كه‌ی‌ س���ه‌ردانی‌ پزیش���ك‬ ‫بكرێت؟‬ ‫دكتۆر ته‌ها‪ :‬هه‌ركاتێك بۆ ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر هه‌س���تتت به‌دڵه‌ك���زێ‌ ك���رد ئه‌وه‌‬ ‫پێویس���ته‌ س���ه‌ردانی‌ پزیش���ك بكرێت‬ ‫چونك���ه‌ له‌وانه‌یه‌ هۆكاره‌ك���ه‌ی‌ برینی‌‬ ‫گه‌ده‌ یاخود دوانزه‌گرێ‌ بێت‌و دواكه‌وتن‬ ‫له‌چاره‌س���ه‌ركردن ئاڵۆزی���ی‌ دروس���ت‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬خۆپاراستن چۆن ده‌بێت؟‬ ‫دكت���ۆر ته‌ه���ا‪ :‬دابه‌زاندن���ی‌ كێش‪،‬‬ ‫نه‌خواردنی‌ چه‌وری‌‌و شیرینی‌‌و خواردنه‌وه‌‬ ‫گازییه‌كان‪ ،‬ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ دڵه‌كزێیان‬ ‫هه‌یه‌ باشتره‌ س���ه‌رینه‌كه‌یان به‌رزبێت‬ ‫له‌كاتی‌ نوستن‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌دوای‌ كاتژمێر‬ ‫‪10‬ی‌ شه‌و هیچ خواردنێك نه‌خورێت‪.‬‬

‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫نیشانه‌كانی‌ دروستبوونی‌ منداڵ‬ ‫• ‪ %70‬دۆخه‌كان چه‌ند نیشانه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ منداڵدان‬ ‫‌وه‌ك دڵ تێكهه‌ڵهات���ن‌و رش���انه‌وه‌و‬ ‫* ئازارێكی‌ زۆر به‌هێز له‌سك‪.‬‬ ‫*‌وه‌س���تانی‌ س���وڕی‌ مانگانه‌‌وه‌ك سكچونی‌ له‌گه‌ڵدایه‌‪.‬‬ ‫چ���ۆن له‌كات���ی‌ دووگیانی‌ ئاس���ایی‌‬ ‫‪ -3‬هه‌وكردنی‌ حه‌وز‬ ‫روده‌دات‪.‬‬ ‫كاتێ���ك ح���ه‌وزی‌ ئافره‌ت توش���ی‌‬ ‫* خوێنبه‌ربوون���ی‌ له‌دامێ���ن‬ ‫هه‌وكردن ده‌بێت به‌ه���ه‌ر هۆیه‌ك یان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ پچر پچر‪.‬‬ ‫به‌هه‌ر میكرۆبێك بێت‪ .‬ئازارێكی‌ به‌هێز‬ ‫* گێژبوون‌و بورانه‌وه‌‪.‬‬ ‫دروس���ت ده‌كات‌و ره‌نگ���ه‌ ببێته‌ هۆی‌‬ ‫زیانگه‌یاندن به‌منداڵدان‌و پاشان ببێته‌‬ ‫‪ -2‬نوسانی‌ هێلكه‌دانه‌كان‬ ‫ئه‌م دۆخ���ه‌ ئه‌بێته‌ ه���ۆی‌ ناڕێكیی‌ هۆی‌ نه‌زۆكیی‌‪.‬‬ ‫له‌هاتنه‌خ���واره‌وه‌ی‌ خوێن‪ .‬نوس���انی‌‬ ‫نیشانه‌كانی‌ هه‌وكردنی‌ حه‌وز‬ ‫هێلكه‌دانه‌كان ره‌نگه‌ ببێته‌ هۆی‌ زیان‬ ‫* ئازاری‌ سك‪.‬‬ ‫گه‌یاندنی‌ یه‌كجاری‌ به‌هێلكه‌دانه‌كان‪.‬‬ ‫* به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ پله‌ی‌ گه‌رمی‌ له‌ش‬ ‫نیشانه‌كانی‌ ئه‌م حاڵه‌ته‌‪.‬‬ ‫• ئازاری‌ س���ك‌و زۆجار ئه‌و ئازاره‌ بۆ سه‌رو ‪ 38‬پله‌‪.‬‬ ‫* بوونی‌ ته‌ڕایی‌ زۆر له‌دامێن‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ سك ده‌بێت‪.‬‬ ‫* خوێنبه‌ربوون‪.‬‬ ‫• ئازه‌ره‌ك���ه‌ له‌پ���ڕو به‌هێ���ز‬ ‫* دڵ تێكهه‌ڵهاتن‪.‬‬ ‫دێ���ت‌و هه‌ندێج���ار نامێنێت‌و پاش���ان‬

‫ئایا ده‌زان ‌ی‬ ‫هۆكاری‌ ئاوسانی‌ سكت چییه‌؟‬ ‫ئاوس����انی‌ س����ك ئه‌و ب����اره‌ی‌ كه‌‬ ‫زۆریه‌ك له‌كه‌سه‌كان به‌هه‌رهۆیه‌ك بێت‬ ‫توشی‌ ده‌بن‪ ،‬ئه‌م ناره‌حه‌تیه‌ زۆرجار‬ ‫ئه‌بێته‌ هۆی‌ بێزاربوون‌و دڵه‌ڕاوكێ‌ بۆ‬ ‫كه‌س����ه‌كان‪ .‬له‌م باره‌یه‌وه‌ شاره‌زایانی‌‬ ‫بواری‌ هه‌رس‌و هه‌ناو هۆكاری‌ ئاوسانی‌‬ ‫سك ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌ بۆ چه‌ند خاڵێك‪.‬‬ ‫‪ -1‬گۆرانكاری����ه‌ هۆرمۆنییه‌كان كه‌‬ ‫چه‌ن����د رۆژێك پێش س����وڕی‌ مانگانه‌‬ ‫روئه‌دات‪.‬‬ ‫‪ -2‬كۆبونه‌وه‌ی‌ باوبژ له‌گه‌ده‌ به‌هۆی‌‬ ‫قوتدانی‌ هه‌وا له‌كاتی‌ نانخواردن‪ .‬بۆیه‌‬ ‫باش����تره‌ له‌كاتی‌ نانخواردن‌و جوینی‌‬ ‫پ����اروه‌كان ده‌م دابخرێ����ت‌و هه‌روه‌ها‬ ‫قسه‌ نه‌كرێت‪.‬‬ ‫‪ -3‬زۆر خواردن����ه‌وه‌ی‌ خواردن����ه‌وه‌‬ ‫گازییه‌كان‪.‬‬ ‫‪ -4‬كێش����ه‌ی‌ كۆڵۆن‪ .‬ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫ئه‌م كێش����ه‌یه‌یان هه‌یه‌ زیاتر هه‌ست‬ ‫به‌ئاوسانی‌ سكیان ئه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫‪ -5‬زۆر خواردن����ی‌ دانه‌وێڵ����ه‌كان‪.‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌م خواردنانه‌ كاتی‌ زیاتریان‬ ‫ئه‌وێت بۆ هه‌رس بوون‪.‬‬ ‫‪ -6‬قه‌بزیی‌‪.‬‬ ‫خۆپاراستن له‌ئاوسانی‌ سك‬ ‫• دوركه‌وتن����ه‌وه‌ ل����ه‌و خۆراكانه‌ی‌‬ ‫ئه‌بنه‌ هۆی‌ ئاوس����انی‌ سك‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ كه‌س����ه‌كه‌ خۆیه‌وه‌‪ ،‬ئه‌بێت‬ ‫بزانێ����ت چ خواردنێ����ك ئه‌بێته‌ هۆی‌‬ ‫ئاوسانی‌ سكی‌‪.‬‬ ‫• زۆرخواردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و خۆراكانه‌ی‌‬ ‫ریشاڵیان تێدایه‌‌وه‌ك میوه‌و سه‌وزه‌‪.‬‬ ‫• به‌یانیان پێش نانخواردن كوپێك‬ ‫ئاو بخۆره‌وه‌‪.‬‬ ‫• دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌زۆر خواردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ����اوو خواردنه‌وه‌ گازیی����ه‌كان له‌كاتی‌‬ ‫نانخ����واردن یاخود راس����ته‌وخۆ دوای‌‬

‫• هه‌ركاتێك هه‌س����تت به‌ئاوسان ‌‬ ‫ی‬ ‫نانخواردن‪.‬‬ ‫• هه‌وڵبده‌ خواردنه‌كه‌ زۆر بجورێت س����كت كرد هه‌وڵبده‌ كوپێ����ك ئاوی‌‬ ‫زه‌نجه‌فیل بخۆیت����ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌پێی‌‬ ‫پاشان قوت بدرێت‪.‬‬ ‫• رێكردن به‌پ����ێ‌ دوای‌ ‪ 2‬كاتژمێر ‌وته‌ی‌ ش����اره‌زایان زه‌نجه‌فیل ئاوسانی‌‬ ‫سك ناهێڵێت‪.‬‬ ‫له‌نانخواردن‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫نه‌شته‌ر‬ ‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫سێ جۆگەلەو‬ ‫دەریایەک‬ ‫‪٤-٤‬‬ ‫لەدوابەش���ی ئەم زنجیرە‌وتارەدا‪ ،‬قس���ە‬ ‫لەسەر دەرئەنجامی کۆتایی یەکگرتنی ئەو‬ ‫س���ێ جۆگەلەیە دەکەین کە له‌وتارەکانی‬ ‫ڕابووردوودا تیش���مکان خس���تنە س���ەر‪.‬‬ ‫ئ���ەم زنجیرە‌وت���ارە س���وودی له‌بیرۆکەو‬ ‫تیورەکان���ی (ج���ۆن کنگدۆن)‌وەرگ���رت‬ ‫ب���ۆ هەڵهێنانی ئەو مەتەڵ���ەی کە ئاخۆ‬ ‫بۆچ���ی هەندێک بابەت���ی دیاریکراو دەبن‬ ‫بەبەرنامەی‌وەزارەتێکی‌وەکو تەندروستی‬ ‫له‌کاتێکدا ش���تی تر پش���تگوێ‌و پەراوێز‬ ‫دەخرێن‪ .‬به‌گوێ���رەی کنگدۆن بۆ ئەوەی‬ ‫بابەتێک ببێتە مەس���ەلەیەکی سیاس���ی‬ ‫گ���ەورە‌و گرنگیی پێبدرێت‪ ،‬دەبێت س���ێ‬ ‫جۆگەله‌ یەکبگرن؛ کێش���ە‪ ،‬چارەس���ەر‪،‬‬ ‫سیاسەت‪ .‬یەکگرتنی ئەو سێ جۆگەلەیە‬ ‫دیاردەیەک دروستدەکەن کە پێیدەگوترێت؛‬ ‫پەنجەرەیەک���ی چان���س (‪Window of‬‬ ‫‪.)Opportunity‬‬ ‫دەش���ێت دۆخی ئێس���تای کوردس���تان‌و‬ ‫ملمالنێ‌و مش���تومڕەکانی دروس���تکردنی‬ ‫کابین���ەی هەش���تەم‪ ،‬یەکێ���ک بێت لەو‬ ‫پەنج���ەرە دەگمەنان���ەی ک���ە دەکرێ���ت‬ ‫بەس���ەر گۆڕانکاری‌و ڕیفۆرمی ڕیش���ەیی‬ ‫له‌سیس���تمی تەندروس���تیدا بکرێن���ەوە‪.‬‬ ‫به‌دیوێکدا کەڵەکەبوون‌و پەنگخواردنەوەی‬ ‫کێشەکان گەشتووەتە ئاستی تەقینەوە‌و‬ ‫قەی���ران‪ ،‬به‌دیوێک���ی تردا‪ ،‬ئاس���ۆکانی‬ ‫دەستپێکی سەرەتاکانی چارەسەر بۆ ئەو‬ ‫کێش���انە هەس���تیان پێدەکرێت‌و به‌دیوی‬ ‫سێیه‌میش���دا‪ ،‬پێدەچێ���ت‪ ،‬قەناعەتێکی‬ ‫سیاس���ی گەاڵڵەبووبێت لەسەر ئەوەی کە‬ ‫چی تر کێش���ەکانی تەندروس���تی قابیلی‬ ‫دواخستن نین‌و پێویستە ئۆپۆزسیۆن پێش‬ ‫حیزبەکانی دەسەاڵتی پێشوو (و ئێستا)‬ ‫خەمی جیددیان لێبخوات‪ .‬ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫تاکە هێزە کە دەتوانێت لەم کات‌و ساتەدا‬ ‫پەنجەرەی گۆڕانکاری بەس���ەر سیستمی‬ ‫تەندروس���تی بکاتەوە‌و ئەزموونێکی تازە‬ ‫دەس���تپێکبات له‌حکومڕانی تەندروستی‬ ‫له‌کوردستان‪.‬‬ ‫به‌بێ هەبوونی پێش���مەرجێکی هەستیار‌و‬ ‫ژی���اری بۆ کردن���ەوەی ئ���ەو پەنجەرەیە‬ ‫مەحاڵە هیچێک لەو گریمانانەی سەرەوە‬ ‫ببن به‌ڕاس���تی‌و لەس���ەر ئ���ەرزی ‌واقیع‬ ‫بەرجەستە ببن‪ .‬ئەو پێشمەرجە گرنگەش‬ ‫(به‌گوێرەی کنگ���دۆن)‪ ،‬هەبوونی تۆڕێکە‬ ‫لەوان���ەی ک���ە دەکرێ���ت پێیانبگوترێت‪،‬‬ ‫دەسپێش���خەریی سیاس���ی (سیاس���ەت‬ ‫بەمان���ای ‪ Policy‬ن���ەک ‪.)Politics‬‬ ‫له‌کوردس���تانی ئەمڕۆدا‪ ،‬ژمارەیەکی کەم‬ ‫پزیشك‌و کارمەندی تەندروستی‌و میدیاکار‌و‬ ‫چاالکەوانی مەدەنی‌و سیاسەتمدار‪...‬هتد‬ ‫هەن کە دۆخی سیس���تمی تەندروستییان‬ ‫ال پەس���ەند نیە‌و به‌نووس���ین‌و چاالکی‌و‬ ‫جموجۆڵ���ی جۆراوج���ۆرەوە له‌هەوڵ���ی‬ ‫گۆڕانکاریی���دان له‌سیس���تمەکەدا‪ .‬ئ���ەو‬ ‫تاکەکەس‌و گروپ‌و ڕێکخراوانە کەم تا زۆر‬ ‫توانیووان���ە کاریگەری لەس���ەر‌وەزارەتی‬ ‫تەندروس���تی‌و سیس���تمی تەندروستی‌و‬ ‫فش���ار‌و پاڵپەستۆ لەس���ەر حکومڕانانی‬ ‫سیس���تمەکە دروس���تبکەن‪ ،‬بەاڵم هێشتا‬ ‫پانی���ی‌و قووڵ���ی کاریگەرییەکانی���ان‬ ‫(به‌خۆش���مەوە) نەگەش���توونەتە ئاستی‬ ‫خۆئامادەکردن‌و ڕەخس���اندنی زەمینە بۆ‬ ‫گۆڕانکاریی ڕیشەیی‌و شۆڕشێکی بنەڕەتی‬ ‫له‌سیستمی تەندروستیدا‪.‬‬ ‫کێشەی س���ەرەکی دەستپێشخەریەکانی‬ ‫ئەمرۆی کوردستان له‌بواری تەندروستی‪،‬‬ ‫ڕێکنەخس���تنمانە له‌تۆڕێک���ی دیاریکراو‌و‬ ‫نەب���وون یا س���نوورداربوونی کەناڵەکانی‬ ‫هەماهەنگ���ی‌و ه���اوکاری‌و گۆڕین���ەوەی‬ ‫زانی���اری‌و ش���ارەزاییەکانە‪ .‬ئەوانەی لەم‬ ‫میان���ەدا چاالکن‪ ،‬دابەش���بوون بەس���ەر‬ ‫پۆلبەندی���ە س���ونەتیەکانی (پزیش���ك‌و‬ ‫غەیرە پزیشک‪ ،‬کارمەند‌و غەیرە کارمەند‪،‬‬ ‫میدی���اکار‌و غەیرە میدیاکار‪ ،‬پەرلەمانتار‌و‬ ‫غەیرە پەرلەمانتار)‪ .‬هاوکات‪ ،‬لیس���تێکی‬ ‫دیاریک���راوی ئامانج���ی درێژخای���ەن‌و‬ ‫نزیکخای���ەن‌و س���تراتیژی دیاریک���راو‪،‬‬ ‫بەرچاوڕوونی‌و نەخش���ەڕێگایەکی بۆ ئەم‬ ‫گروپ‌و کەس���ایەتیانە فەراهەم نەکردووە‪.‬‬ ‫س���ەرباری ئەمانەش‪ ،‬هاواڵتی‌و نەخۆشی‬ ‫ئاس���ایی ئامادەییان نین‌و قس���ەیان نیە‬ ‫له‌گفگتۆکانی ئەم گروپ‌و کەسایەتیانە‪.‬‬ ‫کاتی ئەوە هاتووە‪ ،‬ک���ە تۆڕێکی فەرمی‬ ‫ی���ا نافەرمی‪ ،‬توند یا ش���ل‪ ،‬بەردەوام یا‬ ‫کاتیی لەم کات‌و س���اتەدا دروس���تبکرێت‬ ‫بۆ سوودوەرگرتن لەو چانسەی هاتووەتە‬ ‫پێشەوە له‌ئەنجامی دروستکردنی کابینەی‬ ‫هەش���تەم‪ .‬ئەگەر ئەم چانس���ە سوودی‬ ‫لێوەرنەگیرێ���ت‌و تێپەڕێ���ت‪ ،‬زەحمەت���ە‬ ‫چان���س‌و هەل���ی ت���ر دووبارەببێت���ەوە‪.‬‬ ‫کێشەکانی سیستمی تەندروستی ناتوانن‬ ‫چاوەڕوانی چان���س‌و هەلێکی دیکە بکەن‬ ‫کە ڕەنگە پێویست به‌چاوەڕوانێکی درێژی‬ ‫‪ ٤‬س���اڵیی (یا زیاتر ب���کات) بۆ ئەوەی‬ ‫دووبارە ببێتەوە‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫‪xwindnyawene@gmail.com‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫توندوتیژی له‌قوتابخانه‌کاندا‪ ..‬له‌جه‌سته‌ییه‌و‌ه بۆ ده‌رونی‬ ‫"هه‌ر مامۆستایه‌ک توندوتیژی ئه‌نجامبدات لێپرسینه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌کرێت"‬

‫له‌وباره‌یه‌وه‌ مامۆستا به‌کر محه‌مه‌د‬ ‫ئا‪ :‬رێنوار نه‌جم‬ ‫– سه‌رپه‌رش����تیاری یه‌که‌م له‌یه‌که‌ی‬ ‫تا ئێس����تا له‌خوێندنگاکانی هه‌رێمی سه‌رپه‌رش����تیکردنی پ����ه‌روه‌رده‌ی ‬ ‫کوردس����تان توندوتیژی بونی هه‌یه‌و دڵنیایی جۆریی س����لێمانی بۆ ئاوێنه‌‬ ‫دوای قه‌ده‌غه‌کردن����ی توندوتی����ژی ڕونیکرده‌وه‌ که‌ توندوتیژی دیاره‌یه‌که‌ی‬ ‫جه‌س����ته‌ییش له‌ئێس����تادا توندوتیژی فراوانه‌و له‌الی ئێم����ه‌ بۆته‌ کلتور که‌‬ ‫ده‌رون����ی جێ����گای گرتوه‌ت����ه‌وه‌‪ .‬له‌ناو خێزانیدا هه‌یه‌و له‌وێش����ه‌وه‌ بۆ‬ ‫سه‌رپه‌رش����تیارێکی په‌روه‌رده‌یی����ش ناوه‌نده‌کانی خوێندن‪ .‬هه‌روه‌ها باس‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ����ت ه����ه‌ر مامۆس����تایه‌ک له‌وه‌ ده‌کات کاتێک مامۆستایه‌ک خۆی‬ ‫هه‌رج����ۆره‌ توندوتیژی����ه‌ک به‌رامبه‌ر به‌کلتوری لێدان گه‌وره‌ بوبێت ناتوانیت‬ ‫به‌خوێن����دکار ب����کات لێپرس����ینه‌وه‌ی به‌ڕه‌هایی توندوتیژیی پێ ته‌رک بکه‌یت‬ ‫"به‌اڵم رێنماییه‌کانی ئێستای خوێندن‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫وایانکردوه‌ تا ئه‌ندازه‌یه‌ک س����نورێک‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ به‌کارهێنانی توندوتیژی بۆ ئه‌و توندوتیژییانه‌ دابنرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫فیزیکیی‌و ده‌رونیی به‌رامبه‌ر به‌قوتابی‌و به‌ته‌واوی بنبڕ نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫به‌بڕوای مامۆستا سه‌اڵحه‌دین ساڵح‬ ‫خوێن����دکار له‌س����ه‌رجه‌م ناوه‌نده‌کانی‬ ‫خوێندن قه‌ده‌غه‌کراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ناوبه‌ناو توێژه‌ر‌ی کۆمه‌اڵیه‌تیی له‌قوتابخانه‌ی‬ ‫توندوتیژی به‌جۆره‌ جیاوازییه‌کانییه‌وه‌ چوارت����ای بنه‌ڕه‌تیی����ش تا ئێس����تا‬ ‫به‌خوێن����دکاران نه‌توانراوه‌ توندوتی����ژی بنه‌بڕ بکرێت‬ ‫به‌رامب����ه‌ر‬ ‫به‌کارده‌هێنرێت‌‪ .‬س����ه‌ره‌ڕای ئه‌مه‌ش "له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی توندوتیژی جه‌سته‌یی‬ ‫توندوتی����ژی ده‌رونی به‌ش����ێوه‌یه‌کی که‌میک����ردوه‌ ب����ه‌اڵم له‌ب����ری ئ����ه‌وه‌‬ ‫به‌رچاوو زیاتر له‌فیزیکیی‌و جه‌سته‌یی توندوتیژی ده‌رون����ی جێیگرتوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫بونی هه‌ی����ه‌و له‌هه‌ندێک له‌قوتابخانه‌و به‌ه����ۆی ئ����ه‌وه‌ی ئه‌م����ه‌ی دوه‌میان‬ ‫خوێندنگه‌کان وه‌ک ئه‌لته‌رناتیفێک بۆ دیارنیی����ه‌و له‌ن����او ناخ����ی مرۆڤه‌که‌‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌کات که‌‬ ‫توندوتیژیی جه‌س����ته‌یی‪ ،‬توندوتیژی خۆیدایه‌و هه‌ستی پێ ناکرێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و توێ����ژه‌ره‌ پێیوایه‌ که‌ مانگ����ی ڕابردو خ����ۆی حاڵه‌تێکی له‌و‬ ‫ده‌رون����ی به‌کارده‌هێنرێ����ت که‌ خۆی‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌ له‌قس����ه‌ پ����ێ وتن‌و ناوو ئ����ه‌و قوتابخانه‌ی توێژه‌ری����ان تێدایه‌ ش����ێوه‌یه‌ی‌ هه‌ب����وه‌ " مانگێک پێش‬ ‫ناتۆره‌ نان‌و فه‌رامۆشکردن‌و مامه‌ڵه‌ی توندوتیژی که‌متر تێدا روده‌دات له‌چاو ئێس����تا له‌یه‌کێ����ک له‌خوێندنگاکاندا‬ ‫حاڵه‌تێک����ی وا هه‌بو‪ ،‬ک����ه‌س‌و کاری‬ ‫ئه‌وانه‌ی توێژه‌ریان تێدا نییه‌‪.‬‬ ‫نێگه‌تیڤ‪.‬‬ ‫مامۆستا به‌کر رایده‌گه‌یه‌نێت کاتێک خوێندكاره‌ک����ه‌ وێن����ه‌ی جه‌س����ته‌ی‬ ‫له‌کتێبێکی نوسه‌ر هه‌ردی مه‌هدی میک ‌ه‬ ‫به‌ناوی "په‌روه‌رده‌و کارتێکه‌ره‌کانی"‪ ،‬بۆی����ان ده‌ربکه‌وێ����ت مامۆس����تایه‌ک منداڵه‌که‌یان گرتبو ک����ه‌ توندوتیژیی‬ ‫دێڕێک����ی سه‌رنجراکێش����ی تێدایه‌ که‌ توندوتیژی به‌رامب����ه‌ر به‌خوێندکارێک به‌رامبه‌ر کراوه‌‪ ،‬دوات����ر لیژنه‌یه‌کمان‬ ‫ل����ه‌زاری قوتابییه‌ک����ه‌وه وه‌رگیراوه‌و ئه‌نجامداوه‌‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ لێپرسینه‌وه‌ بۆ پێکهێن����او چاره‌س����ه‌رکرا"‪ .‬به‌اڵم‬ ‫به‌مامۆس����تاکه‌ی ده‌ڵێت‪" :‬مامۆس����تا له‌گ����ه‌ڵ مامۆس����تاکه‌دا ده‌ک����ه‌ن چاره‌س����ه‌ری ئه‌مه‌ش ه����ه‌ر به‌داوای‬ ‫توخ����وا داره‌که‌ت بهێن����ه‌ره‌وه‌‪ ،‬ئاخر "به‌دڵنیایی����ه‌وه‌ ئیجرائ����ات ده‌که‌ی����ن لێب����وردن بوه‌‪ .‬ئه‌و سه‌رپه‌رش����تیاره‌‬ ‫ئێمه‌ زیاتر له‌قس����ه‌کانت ده‌ترس����ین له‌گه‌ڵ ئه‌و مامۆستایانه‌ی توندوتیژی رێنمای����ی ب����ۆ خوێندکارانیش ئه‌وه‌یه‌‬ ‫چونکه‌ ده‌بنه‌ ناتۆره‌و لێماننابنه‌وه‌"‪ .‬به‌کارده‌هێن����ن‪ .‬هه‌ر کاتێ����ک بزانین کاتێ����ک توندوتیژییه‌کی����ان به‌رامبه‌ر‬ ‫قس����ه‌ی ئ����ه‌و خوێندکاره‌ ک����ورده‌ مامۆس����تایه‌ک له‌خوێندنگایه‌ک����دا ده‌کرێ����ت خوێن����دکاران ده‌توانن په‌نا‬ ‫به‌شێکی زۆری الیه‌نه‌کانی توندوتیژی توندوتیژی جه‌سته‌یی یاخود ده‌رونی به‌رنه‌ به‌ر توێژه‌ره‌ کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کان‌و‬ ‫ده‌رونی ڕونده‌کاته‌وه‌و کاریگه‌رییه‌کانی ئه‌نجام����داوه‌‪ ،‬ئێم����ه‌ به‌دواداچونی بۆ رێنماییان لێوه‌ربگرن‪.‬‬ ‫توێژه‌ره‌ کۆمه‌اڵیه‌تییه‌که‌ ئه‌وه‌یشی‬ ‫ده‌خات����ه‌ڕو‪ .‬ئازار چ����اک ده‌بێته‌وه‌و ده‌که‌ی����ن‪ ،‬ئه‌وی����ش به‌پێ����ی ئه‌وه‌ی‬ ‫بیرده‌چێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم کاتێک قسه‌یه‌کی خوێندکار یاخود ک����ه‌س‌و کاره‌که‌ی‪ ،‬راگه‌یاند ک����ه‌ "له‌کۆبونه‌وه‌ی دایکان‌و‬ ‫ناخۆش به‌قوتابییه‌ک ده‌وترێت له‌ناو سکااڵ له‌دژی مامۆستاکه‌ تۆماربکه‌ن‪ .‬باوکان����دا‌و به‌قوتابیه‌کان خۆش����یان‬ ‫هاوڕێکانی����داو ل����ه‌ڕوی ده‌رونیی����ه‌وه‌ یاخود ئه‌گ����ه‌ر له‌خوێندنگاکه‌ بینراو ئه‌وه‌م����ان راگه‌یان����دوه‌‪ ،‬کاتێک هه‌ر‬ ‫ده‌ش����کێنرێت‪ ،‬ئ����ه‌وا ده‌بێته‌ گرێیه‌ک له‌الیه‌ن به‌ڕێوه‌به‌ره‌که‌وه‌ هه‌ستی پێ ج����ۆره‌ توندوتیژییه‌کی����ان به‌رامبه‌ر‬ ‫ده‌کرێت بێن بۆ الی ئێمه‌‪.‬‬ ‫له‌ده‌رونی قوتابیه‌که‌دا‪ ،‬مامۆستاکه‌ش کرا"‪.‬‬ ‫ئێمه‌ تاکتیکی خۆمان هه‌یه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫به‌اڵم ئه‌و سه‌رپه‌رش����تیاره‌ که‌مێک‬ ‫چه‌کێ����ک ده‌داته‌ ده‌س����ت هاوڕێکانی‬ ‫بۆ ئ����ه‌وه‌ی له‌کات����ی پێویس����تدا بۆ بێئومێده‌ له‌و لیژنانه‌و رایده‌گه‌یه‌نێت‪ :‬کێش����انه‌ی رۆژانه‌ روده‌ده‌ن‪ .‬قۆناغی‬ ‫وه‌ڕس����کردنی ئه‌و خوێندکاره‌ هه‌مان "به‌داخه‌وه‌ ئه‌و لیژنه‌ی به‌دواداچونانه‌ی ‪ 1‬ب����ۆ ‪ 6‬جی����اوازه‌ له‌قۆناغ����ی ‪ 6‬بۆ‬ ‫ ‬ ‫ش����تی به‌رامب����ه‌ر دوباره‌بکه‌ن����ه‌وه‌‪ .‬ب����ۆ ئ����ه‌و حاڵه‌تان����ه‌ پێکده‌هێنرێت‪ .9 ،‬مامه‌ڵه‌مان به‌گوێ����ره‌ی ته‌مه‌نه‌که‌ دوو قوتابی قوتابخانه‌ی گوندێکی کوردستان‬ ‫ئه‌مه‌ به‌تایبه‌ت����ی له‌نێ����و قوتابخانه‌ که‌می����ان به‌ئ����اکام ده‌گ����ه‌ن‪ ،‬زۆریان ده‌گۆڕێ����ت‪ .‬مامۆس����تاش ش����کات‬ ‫له‌کۆتاییدا به‌به‌خشین کۆتایی دێن"‪ .‬له‌خوێندکار ده‌کات"‪.‬‬ ‫بنه‌ڕه‌تییه‌کاندا ڕوده‌دات‪.‬‬

‫رێنماییه‌کانی‬ ‫ئێستای خوێندن‬ ‫وایانکردوه‌ تا‬ ‫ئه‌ندازه‌یه‌ک‬ ‫سنورێک بۆ‬ ‫توندوتیژییه‌کان‬ ‫دابنرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ته‌واوی بنبڕ نه‌بوه‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬

‫"پشتم بخورێنه‌ با پشتت بخورێنم"‬

‫هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ مامۆستا له‌الیه‌ن خوێندكارانه‌وه‌‪ ،‬ئاستی‌ زانستی‌ زانكۆكانی‌ خستوه‌ته‌ قه‌یرانه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬جوتیار شه‌ریف‬ ‫به‌شێك له‌خوێندكارانی‌ زانكۆ‬ ‫پێیانوایه‌ هه‌ڵسه‌نگاندن (فیدباك) ی‌‬ ‫خوێندكاران بۆ مامۆستاكانیان‬ ‫خه‌ریكه‌ ده‌بێته‌ سه‌ودایه‌كی‌ زانستی‌‬ ‫له‌نێوان مامۆستاو خوێندكارداو‬ ‫مامۆستایه‌كی‌ زانكۆش ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ ئه‌و هه‌نگاوه‌ "جۆرێكه‌‬ ‫له‌گرێبه‌ستی‌ ئاسانكارییكردن" له‌نێوان‬ ‫خوێندكارو مامۆستادا دێنێته‌ ئاراوه‌و‬ ‫سه‌ره‌نجام ئاستی‌ زانستی‌ زانكۆكانی‌‬ ‫خستوه‌ته‌ قه‌یرانه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ وته‌ی‌ به‌رپرس���انی‌ دڵنیایی‌‬ ‫جۆریی‌‪ ،‬فیدباك له‌ش���ێوه‌ی‌ فۆرمێكدا‬ ‫كه‌ ‪ 12‬پرس���یار له‌خۆده‌گرێت له‌باره‌ی‌‬ ‫مامۆس���تاو چۆنیه‌ت���ی‌ وانه‌وتن���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌خرێته‌ به‌رده‌ست خوێندكارو نمره‌ی‌‬ ‫باش له‌نێوان (‪ 2.5‬بۆ ‪ )4.4‬ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر هاتو مامۆس���تا له‌‪ 2.5‬كه‌متری‌‬ ‫هێنا‪ ،‬واته‌ خوێندكار له‌و مامۆس���تایه‌‬ ‫ڕازی‌ نی���ه‌‪ .‬خۆ ئه‌گ���ه‌ر هاتو له‌‪4.4‬‬ ‫زیات���ری‌ هێنا‪" ،‬واته‌ ئه‌و مامۆس���تایه‌‬ ‫جۆرێك له‌سازشی‌ بۆ خوێندكاره‌كانی‌‬ ‫كردوه‌"‪.‬‬ ‫خوێندكارێك���ی‌ زانك���ۆ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫ڕاگه‌یان���د‪" ،‬فیدباك ڕۆتینه‌و هێش���تا‬ ‫نه‌مانبیس���ت‌و نه‌مانبینی‌ مامۆستایه‌ك‬ ‫له‌س���ه‌ر فیدب���اك له‌كاره‌ك���ه‌ی‌‬ ‫دورخرابێته‌وه‌‪.‬‬

‫ ‬ ‫زانکۆی سلێمانی‬ ‫ه���اوكات خوێندكارێك���ی‌ ت���ر باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌كات له‌پێش���تردا مامۆس���تای‬ ‫زانك���ۆ "زۆر زوڵمی‌ ئه‌كردو به‌ئاره‌زوی‌‬ ‫خۆی‌ پرسیاری‌ ئه‌هێنایه‌وه‌ كه‌ له‌هیچ‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك نه‌بوای���ه‌و به‌می���زاج‌و‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌موچ���او نم���ره‌ی‌ داده‌نا‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ئێس���تادا به‌ه���ۆی‌ فیدباكه‌وه‌‬ ‫مامۆستا ته‌نازول بۆ خوێندكار ئه‌كات‌و‬

‫پرس���یاری‌ ئاس���ان‌و نم���ره‌ی‌ زیاد ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌داتێ‌‌و لیپرسینه‌وه‌ له‌غیاببون ناكات‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌و مانایه‌ دێت مامۆستا ئه‌م‬ ‫ئاسانكارییانه‌ بۆ خوێندكار ده‌كات به‌و‬ ‫هیوایه‌ی‌ خوێندكاریش له‌فیدباك ئاگای‌‬ ‫له‌مامۆستا بێ‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئاستی‌ زانستی‌‬ ‫زانكۆی‌ خستوه‌ته‌ قه‌یرانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م خوێندكاران���ه‌ نه‌یانویس���ت‬

‫فۆتۆ‪ :‬رێبه‌ر نه‌جم‬

‫ناویانبهێنرێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌ترس���ان‬ ‫دواتر مامۆس���تا "تۆڵه‌یان" لێبكاته‌وه‌‌و‬ ‫یه‌كێكی���ان به‌گومان���ه‌وه‌ وت���ی‌‪" ،‬من‬ ‫له‌كوتله‌چێتی‌ مامۆس���تاكان ئه‌ترس���م‬ ‫پێموای���ه‌ هه‌ندێكیان فیدب���اك له‌دژی‌‬ ‫ئه‌وانیتر به‌كاردێن���ن‪ ،‬ڕه‌نگه‌ ئه‌مانه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌ش بخرێته‌ الوه‌و خۆیان به‌ئاره‌زوی‌‬ ‫خۆیان پڕیبكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬

‫له‌الی���ه‌ن خۆیه‌وه‌ د‪.‬س���ه‌ردار عه‌زیز‬ ‫مامۆس���تای‌ زانكۆ له‌واڵت���ی‌ ئایرله‌نده‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪ " ،‬له‌كوردس���تان‬ ‫فیدباك له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌وه‌ ده‌بێت كه‌‬ ‫چه‌ندێك بۆم ئاسان ده‌كه‌یت‪ ,‬لێره‌وه‌‬ ‫جۆرێك له‌گرێبه‌ستی‌ ئاسانكارییكردن‬ ‫دێت���ه‌ ئ���اراوه‌‪ ,‬له‌ئه‌نجام���دا ئه‌وه‌ی‌‬ ‫زه‌ره‌رمه‌ن���د ئه‌بێت كواڵیتی‌ خوێندنه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ه���ه‌ردوال س���ازش له‌س���ه‌ر‬ ‫جۆری‌ خوێندن ده‌ك���ه‌ن‪ ,‬هه‌ردوالش‬ ‫ئاس���انكارییان ده‌وێ���ت له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫بنه‌مایه‌ی‌ (پش���تم بخورێنه‌ با پشتت‬ ‫بخورێنم)"‬ ‫د‪.‬س���ه‌ردار وت���ی‌ "گرفته‌ك���ه‌ جوت‬ ‫جه‌مس���ه‌ره‌ له‌كوردس���تان له‌هه‌ردوال‬ ‫كه‌موكوڕیی‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬خوێندكار كاتێك‬ ‫ئه‌چێت���ه‌ زانك���ۆ ئاماده‌نه‌ك���راوه‌و‬ ‫به‌سیس���تمێكی‌ خراپی‌ پ���ه‌روه‌رده‌دا‬ ‫ڕۆش���توه‌و هی���چ فێرنه‌ب���وه‌و ه���ه‌م‬ ‫مامۆس���تای‌ زانكۆش به‌سیس���تمێكی‌‬ ‫گونجاو وه‌رناگیرێت"‪.‬‬ ‫هاوكات د‪.‬كاوه‌ عه‌ب���دواڵ محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ دڵنیایی‌ جۆریی‌ له‌زانكۆی‌‬ ‫س���لێمانی‌ له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی‌ دان به‌وه‌دا‬ ‫ده‌نێت كه‌ كه‌موكوڕیی‌ له‌پرۆس���ه‌كه‌دا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم پێیوایه‌ فیدباك "زۆرباشه‌‬ ‫به‌به‌راورد به‌سااڵنی‌ ڕابردو كه‌ مامۆستا‬ ‫هی���چ ج���ۆره‌ هه‌ڵس���ه‌نگاندنێكی‌ بۆ‬ ‫نه‌ئه‌كرا‪ ،‬ڕاسته‌ پرۆسه‌كه‌ كه‌موكوڕیی‌‬ ‫زۆره‌و له‌كوردستان هێش���تا دۆخه‌كه‌‬ ‫ئام���اده‌ نه‌بوه‌ ب���ۆ ئه‌و ج���ۆره‌ كاره‌‬

‫مۆدێرنانه‌"‪.‬‬ ‫ب���ه‌ڕای د‪.‬كاوه‌ بون���ی‌ فیدب���اك‬ ‫له‌نه‌بونی‌ باش���تره‌و ده‌ڵێ���ت‪" ،‬ئێمه‌‬ ‫زۆر به‌ڕێك���ی‌ كاره‌كانم���ان ئه‌كه‌ی���ن‌و‬ ‫كواڵیتی‌ كاره‌كانمان زۆر به‌رزه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هێش���تا گرفتمان هه‌ی���ه‌و خوێندكاران‬ ‫ئه‌ترس���ن ل���ه‌وه‌ی‌ ڕاس���تی‌ بنوس���ن‬ ‫له‌سه‌ر مامۆس���تاكه‌یان هه‌رچه‌ند ئێمه‌‬ ‫س���یمینارمان بۆك���ردون‌و پێمانوتون‬ ‫هی���چ مه‌ترس���ن ب���ه‌اڵم به‌ویژدانه‌وه‌‬ ‫وه‌اڵمبده‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ماوه‌ی چه‌ند ساڵێكه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫گش���تی‌ دڵنیایی‌ جۆری���ی‌ له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫خوێندن���ی‌ ب���ااڵ دام���ه‌زراوه‌و له‌هه‌ر‬ ‫زانكۆیه‌كی���ش به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌ خۆی‌‬ ‫هه‌یه‌و كار بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ مامۆستا‬ ‫ده‌كات له‌رێگ���ه‌ی‌ فۆرمێكی‌ تایبه‌ته‌وه‌‬ ‫ت���ا خوێن���دكاران له‌س���ه‌ر بنه‌م���ای‌‬ ‫وانه‌وتنه‌وه‌و ئاستی‌ گه‌یاندنی‌ زانیاری‌‌و‬ ‫ج���ۆری‌ س���ه‌رچاوه‌ی‌ به‌كارهێن���راوو‬ ‫ئاس���تی‌ به‌كارهێنان���ی‌ ئامرازه‌كان���ی‌‬ ‫فێربون‪ ،‬هه‌ڵس���ه‌نگاندن (فیدباك) بۆ‬ ‫مامۆستاكانیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫س���اڵی‌ راب���ردو له‌ك���ۆی‌ ‪1600‬‬ ‫مامۆس���تای‌ زانكۆی س���لێمانی‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫‪ 23‬مامۆس���تا له‌فیدب���اك ده‌رنه‌چون‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و مامۆس���تایانه‌ی‌ ك���ه‌ ده‌رناچن‬ ‫نوس���راویان‬ ‫له‌هه‌ڵس���ه‌نگاندن‪،‬‬ ‫له‌سه‌رده‌كرێت بۆ سه‌رۆكایه‌تی‌ زانكۆو‬ ‫ئه‌وانیش به‌رزیده‌كه‌نه‌وه‌ بۆ وه‌زاره‌ت‌و‬ ‫له‌وێوه‌ سزا دیاری ده‌كرێت بۆیان‪.‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی ‪komalayatyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫حسێن‪ ...‬ئه‌و پیاوه‌ی ‪ 108‬منداڵی هه‌یه‌‬

‫‪17‬‬

‫ئا‪ :‬دلێر عه‌لی‌ ـ ئه‌سکه‌نده‌رۆنه‌‬ ‫بازرگانێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 49‬ساڵ‌‪ ،‬له‌شار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌سكه‌نده‌رونه‌ی توركیا ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ خۆشبه‌ختی‌‌و ئاسوده‌یی‌‬ ‫مرۆڤ ته‌نها به‌كۆكردنه‌وه‌ی‌ پاره‌و ڤێالو‬ ‫ئوتومبێلی‌ مۆدیل به‌رز به‌دینایه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "رێگه‌ی‌ گه‌یشتن به‌ئاسوده‌یی‌‬ ‫له‌یارمه‌تیدانی‌ ئه‌و كه‌سانه‌دایه‌ كه‌‬ ‫پێویستیان به‌یارمه‌تیه‌"‪.‬‬ ‫حسێن جه‌میل س���لێمان كه‌ بازرگانه‌‬ ‫له‌ش���اری‌ ئه‌س���كه‌نده‌رونه‌ی‌ توركی���ا‪،‬‬ ‫به‌بێ‌ كۆمه‌ك‌و یارمه‌تی‌ حكومه‌ت‌و هیچ‬ ‫الیه‌نێك ئه‌ركی‌ په‌روه‌رده‌‌و به‌خێوكردنی‌‬ ‫‪ 108‬منداڵی‌ خاوه‌ن پێویس���تی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫"مه‌نگۆل‌و كه‌مژیر‌و ئۆتیزم"ی له‌ئه‌س���تۆ‬ ‫گرت���ووه‌و به‌منداڵی‌ خۆی���ان ناویده‌باو‬ ‫منداڵه‌كانیش پێیده‌ڵێن‪ :‬بابه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م پیاوه‌ بازرگانه‌ سه‌ر ماش‌و برنجیه‌‬ ‫س���اده‌و س���اكاره‌ كه‌ كاوبۆیه‌كی‌ شینی‌‬ ‫پۆش���یوه‌‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌و‬ ‫له‌خێزانێكی زۆر هه‌ژار هاتوه‌ته‌ دنیاوه‌‪،‬‬ ‫حسێن به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ "ته‌نانه‌ت‬ ‫پێاڵوێكیش���م نه‌ب���و له‌منداڵیمدا تا دڵم‬ ‫پێیخۆش بێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت نه‌متوانی قۆناغی‬ ‫س���ه‌ره‌تاییش ته‌واوبك���ه‌م له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫منداڵی گه‌وره‌ی خێزانه‌كه‌مان بوم ده‌ستم‬ ‫به‌كاركردن كرد‪ ،‬سه‌ره‌تا به‌بۆیاخچیه‌تی‬ ‫پاشان به‌نان فرۆشتن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌درێژای���ی‌ هه‌ڕه‌ت���ی‌‬ ‫ه���ه‌رزه‌كاری‌‌و گه‌نجێتی���م به‌رده‌وامبوم‬ ‫له‌كاركردن‪ ،‬تا ورده‌ ورده‌ تێكه‌ڵ به‌كاری‬ ‫بیناس���ازی‌و قۆنته‌راتچێت���ی بوم‪ ،‬له‌م‬ ‫كاره‌دا سه‌ركه‌وتوبوم‪ ،‬هه‌ستمكرد خۆمی‬ ‫تێدا ئه‌دۆزمه‌وه‌‪ ،‬ئێستا قۆنته‌راتچیه‌كی‬ ‫ناسراوی ڕێگاوبانم"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌ی‌ ب���ۆ ئاوێنه‌ رونكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 10‬ساڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر بیرۆكه‌ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ال دروس���ت ب���وه‌ كارێ بكات‬ ‫له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌ پاره‌ی‌ تێدا ده‌ستبكه‌وێت‪،‬‬ ‫پاره‌ی تێدا س���ه‌رف بكات‪ ،‬حسێن وتی‌‬ ‫"بیرم له‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ كاره‌كه‌ مرۆڤانه‌و‬ ‫ئینس���ان دۆس���تی بێت‪ ،‬بۆیه‌ بڕیارمدا‬ ‫س���ه‌نته‌رێك بكه‌مه‌وه‌ بۆ ئه‌و مندااڵنه‌ی‌‬ ‫نه‌خۆش���ن‌و پێویس���تیان به‌یارمه‌تییه‌‪،‬‬ ‫سه‌رچاوه‌ی‌ ئه‌م بیرۆكه‌یه‌ش له‌بنه‌ڕه‌تدا‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ خۆم دو‬ ‫برازام پێویستیان به‌فێربونی تایبه‌ت بو‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ وایكرد بیر له‌جێبه‌جێكردنی‌ وه‌ها‬

‫ ‬

‫په‌یامی من بۆ ئه‌وانه‌ی‬ ‫كه‌ ده‌وڵه‌مه‌ندن ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫با چاولێكه‌رییان بۆ‬ ‫كاری چاكه‌ بێت نه‌ك‬ ‫پێشبڕكێی ئۆتۆمبێلی‬ ‫ئاخر مۆدێل‌و‬ ‫به‌رزكردنه‌وه‌ی ڤێال‌و‬ ‫ته‌الره‌ تایبه‌ته‌كانیان‬ ‫چونكه‌ ئاسوده‌یی‬ ‫له‌كاری مرۆڤدۆستیدا‬ ‫ئه‌دۆزرێته‌وه‬

‫پرۆژه‌یه‌ك بكه‌مه‌وه‌‪ ،‬خۆشحاڵم كه‌ بۆم‬ ‫به‌ئه‌نجامگه‌یه‌نرا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌مڕۆ نۆ س���اڵی ت���ه‌واوه‌‬ ‫س���ه‌نته‌ره‌كه‌مان ئه‌كتیڤه‌‪ 105 ،‬منداڵم‬ ‫لێره‌ هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ر هه‌موی���ان پێم ئه‌ڵێن‪:‬‬ ‫بابه‌‪ ،‬به‌س���یانه‌كه‌ی خۆم���ه‌وه‌ ده‌كاته‌‬ ‫‪."108‬‬ ‫حس���ێن ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌‬ ‫س���ه‌نته‌ره‌كه‌ی‌ ‪ 20‬كارمه‌ن���دی‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫دوانیان دكتۆرن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "سه‌نته‌ره‌كه‌مان‬

‫ ‬ ‫حسێن ئۆز له‌گه‌ڵ چه‌ند منداڵ‌و کارمه‌ندێکدا له‌سه‌نته‌ره‌که‌یدا‬

‫ئاسوده‌م به‌یاری کردن له‌گه‌ڵ ئه‌م مندااڵنه‌‬

‫وتیش���ی‌ "ده‌مه‌وێ قس���ه‌یه‌كی خۆش‬ ‫له‌به‌یانی كاتژمێر هه‌ش���ته‌وه‌ ده‌كرێته‌وه‌ "ده‌وڵه‌ت له‌به‌رامبه‌ر ئ���ه‌م كاره‌دا نه‌ك سه‌نته‌ری‌ ده‌ستپێشخه‌ر بون له‌و بواره‌دا‬ ‫تا شه‌ش���ی ئێواره‌‪ ،‬دو پاسمان هه‌یه‌ بۆ له‌هی���چ باجێكمان خ���ۆش نه‌بوه‌‪ ،‬بگره‌ كه‌ له‌شاری‌ ئه‌سكه‌نده‌رونه‌دا كراوه‌ته‌وه‌‌و بگێڕمه‌وه‌‪ ،‬پێش ئه‌وه‌ی ئه‌م س���ه‌نته‌ر‌ه‬ ‫كۆكردنه‌وه‌یان له‌ماڵه‌كانیانه‌وه‌ بۆ ئێره‌و هه‌ر ئێمه‌ خۆمان پێشمان خۆش نابێت دوای‌ ئه‌مانیش دوانزه‌ سه‌نته‌ری تر له‌م بكه‌مه‌وه‌‪ ،‬منداڵه‌كانی خۆم به‌كه‌وچكێك‬ ‫نانی���ان بخواردایه‌ من پێ���م نه‌ئه‌خوارد‪،‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ئه‌و لێخۆش���بونه‌ ببێت‪ ،‬چونكه‌ شاره‌دا كراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌س���كه‌نده‌رونه‌ ش���ارێكه‌ ده‌كه‌وێته‌ به‌اڵم ئێس���تا كاتێ هه‌ست به‌بێتاقه‌تی‌و‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���ه‌و خزمه‌تگوزارییان���ه‌ی‌ كاره‌كه‌م���ان الیه‌ن���ه‌ مرۆڤایه‌تیه‌ك���ه‌ی‬ ‫له‌سه‌نته‌ره‌كه‌ماندا پێشكه‌شیان ده‌كرێت‪ ،‬له‌ده‌س���تئه‌داو ده‌چێت���ه‌ ئ���ه‌و قاڵبه‌وه‌ باش���وری‌ ڕۆژئاوای توركیاوه‌‌و به‌س���ه‌ر دڵته‌نگی ئه‌كه‌م به‌په‌ل���ه‌ دێم بۆ ئێره‌‪،‬‬ ‫به‌پل���ه‌ی یه‌ك���ه‌م ڕاهێنانیانه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ك���ه‌ به‌رامبه‌ر ده‌س���تكه‌وتێك ئه‌م كاره‌ ده‌ریای س���پی ناوه‌ڕاس���تدا ده‌ڕوانێت‌و له‌گ���ه‌ڵ منداڵ���ه‌كان نانێ���ك ئه‌خ���ۆم‬ ‫ناوچه‌یه‌كی‌ گه‌ش���تیاری‌ سه‌رنجڕاكێشی‌ هه‌رچه‌ن���ده‌ به‌كه‌وچكی خۆیان خواردن‬ ‫هه‌س���ت به‌كه‌می نه‌كه‌ن‪ ،‬پاشان فێری‌ ئه‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش ك���رد كه‌ واڵت���ی‌ توركیای���ه‌و پێكهات���ه‌ی‌ ئه‌ك���ه‌ن به‌ده‌مم���ه‌وه‌و جله‌كان���م چه‌ور‬ ‫خوێندنه‌وه‌و نوس���ین ده‌كرێ���ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫سه‌ركه‌وتوش بن ئه‌وا ده‌چنه‌ ئه‌و به‌شه‌ی س���ه‌نته‌ره‌كه‌یان هیچ مه‌رجێكی‌ نییه‌ بۆ دانیشتوانه‌كه‌ش���ی‌ له‌ك���ورد‌و عه‌ره‌ب‌و ئه‌كه‌ن‪ ،‬دێنه‌ س���ه‌ركۆڵم هه‌ندێ یارییان‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌كه‌م‪ ،‬نه‌ك ت���وڕه‌ نابم‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫خوێندن تیایدا به‌رده‌وام ده‌بن‪ ،‬هه‌روه‌ها وه‌رگرتنی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ رویان تێده‌كه‌ن‌و تورك پێكدێن‪.‬‬ ‫ناوبراو وت���ی‌ "داوای یه‌كه‌مم ئه‌وه‌یه‌ هه‌ست به‌ئاسوده‌ییش ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫رۆژان���ه‌ دو ژه‌م نانخواردنی���ان لێره‌یه‌‪ ،‬له‌منداڵی‌ ته‌مه‌ن دو ساڵه‌وه‌ وه‌ریده‌گرن‬ ‫له‌كۆتاییدا پرس���یاره‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌‪ :‬ئایا‬ ‫به‌یانیان‌و ئێواره‌‪ ،‬جلوبه‌رگیش���یان لێره‌ ت���ا ته‌مه‌ن چل س���اڵ‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش دوای‌ ئه‌و خێزانانه‌ی ئه‌و ج���ۆره‌ مندااڵنه‌یان‬ ‫بۆ دابین ده‌كرێ���ت‪ ،‬وانه‌ی‌ كۆمپیوته‌رو ئه‌وه‌ی‌ له‌ڕێگه‌ی موختاری گه‌ڕه‌كه‌كانه‌وه‌ هه‌یه‌ نه‌یش���ارنه‌وه‌ له‌كۆم���ه‌ڵ‌و تێكه‌ڵ ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی ئێمه‌‪ ،‬كه‌ به‌ش���ێكیان‬ ‫هه‌ندێ ئامێریش كه‌ ڕۆژانه‌ پێوس���تمان ده‌سنیش���ان ده‌كرێن ی���ا خێزانه‌كانیان به‌كۆمه‌ڵیان بكه‌ن له‌ڕێگ���ه‌ی ئه‌مجۆره‌ خاوه‌نی‌ سه‌روه‌ت‌و سامانێكی‌ زۆر له‌وه‌ی‌‬ ‫ڕاس���ته‌وخۆ ده‌یانبه‌ن‪ ،‬ئه‌وسا له‌ڕێگه‌ی س���ه‌نته‌رانه‌وه‌‪ ،‬په‌یام���ی دوه‌مم بۆ ئه‌و حس���ێنیش زیاترن‪ ،‬چاو ل���ه‌و ده‌ك ‌هن‌و‬ ‫به‌به‌كارهێنانیانه‌ لێره‌ فێر ده‌كرێن"‪.‬‬ ‫حسێن پێداگری‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش ده‌كات دكت���ۆری س���ه‌نته‌ره‌كه‌یانه‌وه‌ ده‌نێررێن كه‌سانه‌یه‌ كه‌ ده‌وڵه‌مه‌ندو خاوه‌ن پاره‌ن به‌ش���ێك له‌داهاته‌كه‌یان ته‌رخان ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ تا ئێس���تا لیره‌یه‌كیان وه‌ك یارمه‌تی‌ ب���ۆ لیژنه‌یه‌ك���ی پزیش���كیی حكومیی‌و ب���ا چاولێكه‌ریه‌كانیان ب���ۆ كاری چاكه‌ بۆ كاری‌ مرۆڤدۆستانه‌ یان تا ماون هه‌ر‬ ‫له‌حكومه‌ت‌و له‌هیچ رێكخراوو كه‌س���ێك پش���كنینیان بۆ ده‌كرێت‪ ،‬پاش بڕیاری بێت نه‌ك پێش���بڕكێی ئۆتۆمبێلی ئاخر خه‌ریكی‌ كۆكردنه‌وه‌ی‌ پاره‌و پێشبڕكێی‬ ‫وه‌رنه‌گرتوه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ وه‌زیری ئابوری ئه‌و لیژنه‌یه‌ ده‌نێررێن بۆ ئه‌وان‌و ئه‌وسا مۆدێ���ل‌و به‌رزكردنه‌وه‌ی ڤێ�ل�ا‌و ته‌الره‌ ئۆتۆمبێل���ی وه‌نه‌وش���ه‌و ب���اخ‌و ڤێالی‬ ‫توركیاش (محه‌مه‌د شه‌مشه‌ك) سه‌ردانی به‌گوته‌ی‌ حسێن "ده‌بن به‌منداڵی من"‪ .‬تایبه‌ته‌كانی���ان‪ ،‬چونك���ه‌ ئاس���وده‌یی ده‌ره‌وه‌ی ش���ار‌و خۆبادان به‌سه‌روه‌ته‌وه‌‬ ‫ده‌بن؟!‬ ‫ئه‌م س���ه‌نته‌ره‌ی‌ حس���ێن ئۆز یه‌كه‌م له‌كاری مرۆڤدۆستیدا ئه‌دۆزرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫كردون‌و ده‌سخۆشی لێكردون‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬

‫ریکالم‬

‫‪šŠŞƿŚţ ƾƃŠŝƹŚƷ ƱŚƧŠƿŶƳşƺƿŠŧ Œŝ ƪÈ ǀÈ ſŚǀſŚŗ ƽŚǀƳŚŨƯŒƧ‬‬ ‫‪ŻřƹŠƐƳŚŝ‬‬

‫‪ǀǧƾų ǀƵƀƾƉž ȝǽƾƫůǾŽ ǚƸŴƾƸŴȕ ǀżǍŵ‬‬ ‫‪ǀƫŻƾƶž ȴǾŸȘ‬‬

‫‪ ƾƧŠƿşƹŠƳŵźƨƯŠƧ ŠƧ šŚƧşŵ ƩŠŧƺƫŠƧ ƽşƹŠƴŤſřƺƏ ƼƳŚƧŚǀƳŚŨƯŒƧ ƭŠūŹŠſ ƽŹřŵŚƏŚŗ ƪÈ ǀÈ ſŚǀſŚŗ ƽŚǀƳŚŨƯŒƧ‬‬ ‫‪ ƾƳŚƧŚƏżƿÈ ŹŚŧ ƹƺƯŠƷ Œŝ ƾƳŚưǀÈ Ƭſ Šƫ şƹŠƬÈǀÈ ſŚǀſŚŗ ƾƳŚƧŠƴǀŬƳŠƏ Šƫ ƩŠŧƺƫŠƧ ƽşƹŠƴŤſřƺƏŒŝ šřŵşŶƯŚŬƳŠŗ ƾƴǀÈ ƸƳ‬‬ ‫‪ ƹŚƳ ƼŤƀūŒƫ ƻŹŚƧƺƄǀŗ ƩŠƏŠƫ ƼƳŚƧşŹşƹŚţ Œŝ ƩŠŧƺƫŠƧ ƻşƹŠƴŤſřƺƏ Œŝ ŚƷşƹŹŠƷ şƹŠƃŠƳřƹŠƌǀÈ ŧ Šŝ ƹ ơřźǀÈ Ɨ‬‬ ‫‪ ƱŠƿLJŠƫ ƹřźƧşŵŚƯŚŗ ƼŤſŠŞƿÈ źƏ ƾƳŚƧŠūŹŠƯ Šŝ ƊǀŧƹŚƷ ƼŤƀǀƫ ƾǀÈ ŧ Šŝ ƼƳŚưǀƬſ Šƫ ƪǀſŚǀſŚŗ ƼƳŚƧŠƴǀŬƳŠƏ‬‬ ‫‪ şƹŠƬÈǀÈ ſŚǀſŚŗ‬‬ ‫‪ ƭŠƫ ŢǀÈ ŝ Ʊƹƺŝ ƽŹřŶƃŠŝ ƽŹŚƿŻřƺų řŵşŹřƺŝ ƹŠƫ ŶƳŠưţŠŞƿŚţ ƹ ƱƹƺƯŻŠŗ ƱşƹŚų ƼƧŠƿŚǀƳŚŨƯŒƧ ŹŠƷ Śū‬‬ ‫‪ ŹşŶƳŠţ ƼƴţźƏŹşƹ Œŝ šŚƨŝ ƼƳŚưǀƬſ Šƫ ƪÈ ǀÈ ſŚǀſŚŗ ƽŚǀƳŚŨƯŒƧ Šƫ ƲƿźƧ ƼƃŠŝ ƼƳřŵŹŠſ Śŝ ŠƿşƹŠƳŵźƨƯŠƧ‬‬ ‫‪Ê‬‬ ‫‪ ƽŹřƹŹŠŝ Śţ šŚƧşŶǀÈ ŨŤſşŵ ƾţƹŠƨƿÈ ŹÊ Šƫ ƼƯŹŠƟ ƼƳŵźƧŹŚƧ ƾƳřŷőŹÊ Šƫ ŹşŶƳŠţ ƼƴţźƏŹşƹ ý‬‬ ‫ ‪ ƽŠƧŠƳşƹŚų Œŝ şƹŠŤƿŹŠƏŚƳ ŠƧ ŹŚƴƿŵ 50,000 ŹŠŞƯřŹŠŝ‬‬ ‫‪ ƼƿŚţŒƧ ƮƫŚſ ƼƯŚƣŠƃ ƼƳŚưǀÈ Ƭſ Šƫ ƪÈ ǀÈ ſŚǀſŚŗ ƻŚǀƳŚŨƯƺƧ Šƫ ƲƿźƧ ƼƃŠŝ Œŝ ŹşŶƳŠţ ƽşƹŠƳŶƳř‬‬ ‫‪ŹÊ ŠƏ ƽŷőŹÊ řƹŵ ý‬‬ ‫‪Ê‬‬ ‫‪ ƼţƹŠƨƿÈ Ź ƻŠưƯŠƄǀÈ ſ ƻŷőŹ ƼƯŹŠƟ ƼƳŵźƧŹŚƧ ƼţŚƧ‬‬ ‫‪ ƹřźƧřƹřŵ ƻŠƯŚƳŠƐƫÈŠŝ ƹ ƱŵźƨƿŹřŶƃŠŝ ƾƳŚƧŠūŹŠƯ‬‬ ‫‪ ƱŚƧşŹřŶƿŶƳşƺƿŠŧ ŠƳŠƿLJ ƽLJ ƹƺŝŹřŶƃŠŝ ƽŚǀƳŚŨƯŒƧ ƼƳŵźƧŹŚƯƺÈ ţ ƼƯŹŠƟ ƻŠƯŚƳŠƐƫÈŠŝ ƼƳŵźƨƃŠƨƄǀÈ ŧ 1‬‬ ‫ ‪ şƹŠƴŤſřƺƏ ƼƄǀŗ Œŝ ŢǀÈ ŝƹřŹŶǀÈ ŨƿÈ ŹÊ şƹ şƹŠƴŤſřƺƏ ƼţŠƫÈŒƯ ƱŶƳřŹŻŠƯřŵ ƼŤſŠŞƿÈ źƏ ƱŶƳřŹŻŠƯřŵ ƻŠƯŚƳřƹźŝ‬‬ ‫‪Ê‬‬ ‫‪ ƼƫÈŚſ Œŝ şƹŠŤǀÈ ŝřźƧ şŻŚţƹ ŢǀÈ ŝŠƷ ƩŠŧƺƫŠƧ ƽşƹŠƴŤſřƺƏ ƽŹřƺŝ Œŝ 1 şŹŚƯŷ ƾƴǀÈ ƫƺŧ ƼƳŚƏŹŻŚŝ ƻŹƹƹŷ ƻŠƯŚƴſŚƳ‬‬ ‫‪ ƹřŹŶǀÈ ŧ ŠƐƿÈ Ź ƻŹŠŝşƺƿÈ ŹÊ Šŝ ƼţŠƿŚſŠƧ ƻŠƯŚƳŠƐƫÈŠŝ ŚƷşƹŹŠƷ ƹ 2014‬‬ ‫‪ şƹŠŗ ƻźǀƐŤƄŧ ŢǀÈ ŝřŹŵ ƭŚŬƳŠŗ ƹƺŝŹřŶƃŠŝ ƽŚǀƳŚŨƯŒƧ ƱŠƿLJŠƫ ŠƧ şƺǀƃƹŚƷ ƼƄǀŗ ƼŤƀǀƫ ƼƳŵźƨƃŠƨƄǀÈ ŧ 2‬‬ ‫‪ ŢǀÈ ŝŵźƨƿŹŚƧ řŵşŹřƺŝ ƭŠƫ ƹ şƹŠƴŤſřƺƏ ƻŹŚƧ Šƫ ŠƿŠƷ ƼƿřŻşŹŚƃ ŠƧ šŚƨŝ‬‬ ‫‪ ŢƿÈ źǀƏŚƳŹşƹ şƹŠƳřŹÊ ŠƏ Œŝ ƹřźƨƿŹŚƿŵ ƾţŚƧ ƽřƹŵ ƦƿÈ ŹşŶƳŠţ ƊǀƷ 3‬‬ ‫‪ ƹ ŚſŚƿ ƾǀÈ ŧ Šŝ ƾƿŚſŚƿ ƽŠŤƯŹŚŝ ƥşƹ ŢƿÈ źǀƏşŵŹşƹ ƾƨƿźƯŠŗ ƽŹLJőŵ ŹřŻŠƷ ŚŬƳŠŧ 50000$ ƽźŝ 4‬‬ ‫‪Ê‬‬ ‫‪ ȴƾƵǤ țƾƭų ƱŚƿ ơŶƈƯ ƹřźƧŶƳŠſŠŧ ƾƧŠƋ Šŝ ŢƿÈ źǀƏşŵŹşƹ ƹřźƨƿŹŚƿŵ ƽŠŤƯŹŚŝ ƽźŝ ƹ ƱŚƧŠǀƿŚưƴ‬‬ ‫‪ƿÈ ŹÊ‬‬ ‫‪Ê‬‬ ‫‪ ƁŚƧ ƽşƺǀÈ ƃ Šŝ ƱŚƿ şƹ‬‬ ‫‪È ŝ ƾƿÈ źƧ 5‬‬ ‫‪ ŢǀÈ ūşŵŹşŵ Œŝ ƽŠƧşŹşŶƳŠţ ŠƧ ƽŠſŠƧ ƹŠŗ ƽŒŤſŠŗ şƹŠŤƿÈ ƹŠƧşŵ ŠƿŹřŵŚƏŚŗ ƭŠŗ ƻşƹŠƳŵźƧƹLj‬‬ ‫‪ ƻŚǀƳŚŨƯŒƧ ƻŠŤſřŹŚŗ ŠƧ şƹŠţŠƯřŹşŵ ƼūŚŝ Šƫ ƼƧŚŧŒŤſŠŗ ƱŚƿ ŠǀƳ ƱŚưƿŹLJ ƻƹřźſƹƺƳ ƼƳŵźƨƃŠƨƄǀÈ ŧ 6‬‬ ‫‪ ŢǀÈ ŝřźƧ ƪǀÈ ſŚǀſŚŗ‬‬ ‫‪ ƪǀÈ ŞƯƺÈ ţƺÈ ŗ ƹŠŗ ƾŤƀǀƫ ƹşŹŚƯŷ ŚƷşƹŹŠƷ šŚƨŝ ƁŠƨƄǀÈ ŧ ƾţŠǀƳşƹŚų ŠƧ ƽŠƳřźǀÈ ƯŚŗ ƹ ƪǀÈ ŞƯƺÈ ţƺÈ ŗ ƹŠŗ ƾŤƀǀƫ 7‬‬ ‫‪ ƽŠƧŠƄǀŗ ƾƳŵźƧ ƾūŠŞ‬‬ ‫‪È ǀÈ ū Œŝ šŚƨŝ ƾƴǀŝřŵ ŠƳřŷőŹÊ ŢǀÈ Ƴřƺţ şŵ ŠƧ ƽŠƳřźǀƯŚŗ ƹ‬‬ ‫ ‪ ƾƳŚƧşŹşƺǀÈ ŧ ƾǀÈ ŧ Šŝ ƺƨƫÈŠŝ ƱŚƧşŹşŶƳŠţ ŹŠŞƯřŹŠŝ ƦǀÈ ŤſŠŞƿÈ źƏ ƊǀƷ ƾƳŵźƧƹŷřƹ Šŝ ŠǀƳ ŶƳŠŝŚŧ‬‬ ‫‪ƪÈ ǀÈ ſŚǀſŚŗ 8‬‬ ‫‪È‬‬ ‫‪ ŢƿÈ źƿÈ ŸŝşŶƫÈŠƷ ŹşŶƳŠţ ƽŒų‬‬

‫‪ ǚƲſ ȝƾžNjƒ NjŻƾƯƄƴŽ ǀƫŻƾƶž ȔȚǍűȘ ǜŸ ǀǧƾų ǀƵƀƾƉž ȝǽƾƫůǾŽ ǚƸŴƾƸŴȕ ǀżǍŵ ǜƴƯů‬‬ ‫‪ ȝƾƮźƾƤȚ ǟŽȚ ǀƸſƾƵƸƴƉŽȚ Ǡź ƾƷŽ ȳƾƯŽȚ ǍƲƓȚ ǟź ƾƷſȥƾƈž ǜž ǀżǍƪƴŽ ǀƯŮƾƄŽȚ ȝȚNjƯƓȚ ȶ ȜǎƷűLjȚ‬‬ ‫‪ ȰȚȤȶƺŮ ǀƲƇƴƓȚ ȲȶȚNjƐȚ ǟź ȜȤǞżnjƓȚȶ ȴȥƾƥƾŮ ǀƲƴƯƄƓȚ ǀƸƄƉűǞƴŽȚ ȝƾžNjƒȚ Ǖž ȟȚǍŮLjȚ ǕŻȚǞžȶ‬‬ ‫‪ ǀƫŻƾƶƓȚ‬‬ ‫‪ ǛƉŻ ǀƯűȚǍž ǀƫŻƾƶƓȚ ǟź ȱȚǍƄŵȁƾŮ ƞƃŹȚǍŽȚ ȨƾƫƄųȁȚȶ ȜǍƃƒȚ ȷȶȣ ǜž ȝƾżǍƪŽȚ ǟƴƯź‬‬ ‫‪ ǀƫŻƾƶƓȚ ȰȚȤȶȖ ǜž ǀƈƉſ ǟƴŸ ȲǞƫƑȚ ȩǍưŽ ǀƸſƾƵƸƴƉŽȚ ǟź ǀżǍƪƴŽ ȳƾƯŽȚ ǍƲƓȚ Ǡź ȝƾƁǍƄƪƓȚ‬‬ ‫ ‬ ‫‪ ǜž ȜǍƄƱŽȚ Ǡź ǀżǍƪƴŽ ǠƵŴǍŽȚ ȳȚȶNjŽȚ ȲǾų ȴǞƳƁ ǀǧƾƲƶƓȚ ȰȚȤȶȖ ǜž ǀƈƉſ ǟƴŸ ȲǞƫƑȚ 1‬‬ ‫ ‪ ȢǍƴŽ ǚŮƾŻ ǍƸŹ ǠŻȚǍŸ ȤƾƶƁȢ ǗŽȖ ȴǞƉƵų 50,000 ȵȤNjŻȶ ȹƾưƴƃž ǚŮƾƲž ǀƁƾưŽ‬‬ ‫‪ ȯȢƾƫƓȚ ȔƾŰǾƅŽȚ ȳǞƸŽ ǠƵŴǍŽȚ ȳȚȶNjŽȚ ǀƁƾƷſ Ǟƀ ȝȚȔƾƭƯŽȚ ȲǞƃƲŽ NjŸǞž Ǎųȕ ȴǞƳƁ 2‬‬ ‫‪ ǛŽƾŴ ȬȤƾŵ ǀƸſƾƵƸƴƉŽȚ ǟź ǜǣƾƳŽȚ ǀżǍƪƴŽ ǠƉƸǣǍŽȚ ǍƲƓȚ Ǡź ȝƾƁǍƄƪƓȚ ǛƉŻ ǟź‬‬ ‫‪ ǀŮǞƴƭƓȚ ȝƾƳƉƵƄƉƓȚȶ ȱȚǍƄŵȁȚ ȪȶǍŵ‬‬ ‫‪ ǀźǍŹ ǀƁǞƀȶ ǏƸŴƺƄŽȚ NjƲŸ ȆǏƸŴƺů ȜȢƾƷŵ ǀżǍƪƴŽ ǀƸƵŴǍŽȚ ȝƾƳƉƵƄƉƓȚ ǕƸƵű ƿƴű 1‬‬ ‫‪ ǍƁNjƵƴŽ ǀƸůǞƃƅŽȚ ȰȚȤȶȀŽ ǀźƾǤȁƾŮ 2014 ȳƾƯŽ ȜȢNjƣȚȶ ǚƲƶŽȚ ȲƾƆž Ǡź ȹ ǽȶȖ ǗƸƶƫů ȜȤƾƆƄŽȚ‬‬ ‫‪ ȩǞƱƓȚ‬‬ ‫‪ ȲƾƣȚ Țnjƀ ǟź ȜǍƃų ǝƁNjŽ ȳNjƲƓȚ ȴȖ NjƁƻƁ ƾžȶ ǀƸŽƾŲ ȲƾƵŸȖ ȶȖ ȜǎƆƶž ǀƴŰƾƛ ȲƾƵŸȖ ƗNjƲů 2‬‬ ‫‪ȼ‬‬ ‫‪ ȵǾŸȖ ȢNjƤȚ NjŸǞƓȚ NjƯŮ ȳNjƲƁ ȔƾƭŸ ȸȖ ǚƃƲƁǽ 3‬‬ ‫‪ ȷNjƲſ ȶȖ ȴƾƵǤ țƾƭų ȶȖ ȰNjƫž ǙƫŮ ǠƳƁǍžȖ ȤǽȶȢ ǗŽȖ 50,000 ȤȚNjƲƙ ǀƸŽȶȖ ȝƾƶƸžƺů ƗNjƲů 4‬‬ ‫‪ ǚƸŴƾƸŴȕ ǀżǍŵ ȷNjŽ ȬȢǞƁ‬‬ ‫‪ ȴǾŸȁȚ Ǎƪſ ȤǞűȖ ǀƫŻƾƶƓȚ ƾƷƸƴŸǞŴǍů ǟƄŽȚ ǀżǍƪŽȚ ǚƵƇƄů 5‬‬ ‫‪ ȴǞƶƯž ǀƫƄƥȚ ǀƸƃƁǍƬŽȚ ǀƷƐȚ ǜž ǀžȣ ȜȔȚǍŮ ȶȖ ǀƯſƾƛ ȳNjŸ țƾƄƳŮ ǚƸŴƾƸŴȕ ǀżǍŵ NjƁȶǎů 6‬‬ ‫‪ ǚƸŴƾƸŴȕ ǀżǍƪŽ‬‬ ‫‪ ȯǞŴ ǟƄŽȚȶ ȤȶǍƓȚ ȝƾƁǍƁNjž Ǡź ƾƷƴƸƆƉů ȝƾŲǞŽ ȳƾŻȤȖȶ ǀżǍƪƴŽ ǀƯŮƾƄŽȚ ȝƾƸŽȃƾŮ ǀƵǣƾŻ 7‬‬ ‫‪ ǚƵƯŽȚ njƸƱƶƄŽ ǀżǍƪŽȚ ƾƷžNjƈƄƉů‬‬ ‫‪ ǀŴƾƸŴ ȶ ȪȶǍŵ Ǖž ǟŵƾƵƄƁ ǽ ȔƾƭŸ ȸȖ ȶȖ ȤƾƯŴLjȚ ȔƾŶȶȖ ȲǞƃƲŮ ǀžǎƴž ǍƸŹ ǀżǍƪŽȚ ȴȖ 8‬‬ ‫‪ ǀżǍƪŽȚ‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫لیستەکەی موساد!‬

‫ ئا‪ :‬شوان حەمە‬ ‫له‌چەند هەفتەی ڕابردوودا ڕۆژنامەی‬ ‫نیویۆرک تایمز ڕاپۆرتێکی سەبارەت‬ ‫به‌کوشتنی سەرکردەیەکی حیزبواڵی‬ ‫لوبنانی‌و چەند کەسی تر باڵوکردەوە‬ ‫کە به‌دەستی موسادی ئیسرائیلی‬ ‫تیرۆر کراون‪ .‬ئاوێنە له‌به‌دواداچونێکی‬ ‫تایبەتدا وردەکاری زیاتر ئاشکرا‬ ‫دەکات‪.‬‬ ‫حەس���ان هولو اللقیس‌و حیزبواڵ وا‬ ‫تێگەش���تبوو کە دوو یەکەی سەربازی‬ ‫بەناوەکانی "سیرت میتكال"و "شیگت‬ ‫‪ "13‬لەئامادەباشیدان تا له‌رێگەی کەمین‬ ‫دانانەوە له‌ناوچەیەکەی سنوری نێوان‬ ‫سوریاو لوبنان حەسان بکوژن‪ .‬حەسان‬ ‫زۆر به‌ئ���اگاوە جوڵەکان���ی خ���ۆی لەو‬ ‫ناوچە گوماناوییانه‌ دیاری دەکرد‪ .‬بەاڵم‬ ‫ئەوەی حەس���ان‌و حیزبواڵ چاوەڕوانیان‬ ‫نەدەکرد ئەو کەس���ە ب���وو کە له‌نزیک‬ ‫ماڵەکەی حەس���ان خۆی شاردبووەوە‪.‬‬ ‫نزیکەی دوو مانگ بەر لەئێستا حەسان‬ ‫لەقیس له‌کاتی گەڕانەوەیداو بەر لەوەی‬ ‫له‌ئۆتۆمبێلەک���ەی دابەزێ���ت لەالی���ەن‬ ‫کەسێکەوە به‌دەمانچەی بێدەنگ هێرش‬ ‫دەکرێتە سەری‌‌و پێنج فیشەک دەنێت ئه‌و که‌سا‌نه‌ی موساد کوشتونی‬ ‫به‌سەر‌و ملی حەسانەوەو لەچاو وندەبێت‪.‬‬ ‫دوای تیرۆرکردن���ی حەس���ان گروپێک کوش���تنی ‪ ٦٣‬ئەمریکی‪ ،‬تەقاندنەوەی‬ ‫توندڕە به‌ناوی (لیوای ئەحراری سونە) ب���ارەگای هێ���زی س���ەربازی مارێن���ز‬ ‫کوشتنی حەس���ان لەقیسیان ڕاگەیاند‪ .‬له‌بەی���روت‌و کوش���تنی ‪٢٤١‬س���ەربازو‬ ‫هەر لەو ڕاگەیاندنەدا ئەحراری س���وننە کارمەن���دی ئەمریک���ی‪ ،‬تەقاندن���ەوە‬ ‫حیزبواڵی لوبنانی به‌حیزبی ش���ەیتان بارەگای سەربازی فەرەنسی‌ له‌جیناح‌و‬ ‫ناودەبات‪ .‬بەاڵم دواتر ئاش���کرابوو کە کوش���تنی ‪ ٥٨‬س���ەربازو کارمەن���دی‬ ‫حەسان لەقیس دوا کەسی لیستەکەی فەرەنس���ی‪ ،‬هێرش بۆ سەر سەنتەری‬ ‫موس���ادی ئیس���رائیلی ب���وو‪ .‬گۆڤاری یەهودی���ەکان له‌پایتەخت���ی بەرازیل‪،‬‬ ‫(ئێ���ف پی گ���روپ) ئەمریکی س���اڵی بیونس ئایرس‌‌و کوش���تنی ‪ ٨٥‬کەس‪.‬‬ ‫ڕابردوودا له‌ڕاپۆرتێکیدا حەسەن لەقیس هەروەها نەخش���ەدانەری فڕاندنی دوو‬ ‫وەک ش���ارەزاترین ک���ەس له‌بوارەکانی سەربازی ئیسرائیلی کە له‌هاوینی ‪٢٠٠٦‬‬ ‫تەکنیکی‌و لۆجیس���تیدا باس کردووەو دا بەدەس���تی چەکدارەکانی حیزبواڵی‬ ‫به‌جیم���س بۆندەکەی حیزب���واڵ ناوی لوبنانی فڕێن���دران‌و دواتر به‌س���ەدان‬ ‫دیل‌و بارمەتەی فەلەستینی‌و لوبنانی‌و‬ ‫دەبات‪.‬‬ ‫عیم���اد فای���ز موغنیە له‌س���ەرەتای کەسانی تر گٶڕدرانەوە‪.‬‬ ‫ئەگەرچی سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیلی‬ ‫س���اڵی ‪ ٢٠٠٨‬بەه���ۆی تەقین���ەوەی‬ ‫ئۆتۆمبێلێکەوە له‌دیمەشقی پایتەختی ئەیه���ود ئۆلمرت بێئاگای���ی واڵتەکەی‬ ‫س���وریا له‌ناوچەی کەفرسوس���ە تیرۆر له‌تیرۆرکردنی عیماد موغنیە ڕاگەیاند‪.‬‬ ‫ک���را‪ .‬عیم���اد موغنی���ە س���ەرکردەی بەاڵم ڕۆژنامەی سەندای تایمزی بەریتانی‬ ‫حیزبواڵی لوبنانی‌و یەکێک له‌دیارترین له‌زاری س���ەرچاوەیەکی ئیسرائیلییەوە‬ ‫کەسە داواکراوەکانی ئەمریکاو فەرەنسا ئاشکرای کرد کە عیماد موغنیە له‌ڕێگەی‬ ‫ئیس���رائیل بوو‪ .‬موغنی���ە تۆمەتباربوو گۆڕینی پشتس���ەری کورسی شۆفێری‬ ‫به‌سەرپەرش���تیکردنی چەندین هێرشی ئۆتۆمبێلەک���ەی موغنیەوە تیرۆرکراوە‪.‬‬ ‫سەربازی تایبەت‪ ،‬لەوانە‪ ،‬تەقاندنەوەی بەگوێ���رەی زانیارییەکان���ی ڕۆژنامەکە‬ ‫باڵیۆزخان���ەی ئەمری���کا له‌بەی���روت‌و موسادی ئیس���رائیلی توانیویەتی سود‬

‫عیماد موغنیە‬ ‫له‌ڕێگەی گۆڕینی‬ ‫پشتسەری‬ ‫کورسی شۆفێری‬ ‫ئۆتۆمبێلەکەیه‌و‌ه‬ ‫تیرۆرکراوە‬

‫له‌غەفڵەت���ی پاس���ەوانەکانی موغنیە بۆ کەنارەکانی شاری تەرتوسی سوری‪.‬‬ ‫وەربگرێ���ت‌و پشتس���ەری کورس���ی ئ���ەو دوو ئیس���رئیلییە نزیک���ەی دوو‬ ‫ش���ۆفێری ئۆتۆمبێلەک���ەی موغنی���ە کیلۆمەتر له‌بن دەری���اوە مەله‌ دەکەن‬ ‫بگۆڕێت به‌پشتس���ەرێکی هاوش���ێوەی تا دەگەنە نزی���ک ماڵەکەی موحەمەد‬ ‫بۆمبڕێژکراو‪ .‬س���ەندای تایمز به‌دووری س���لێمان‌و ل���ه‌دووری س���ەدو پەنج���ا‬ ‫نەزانیوە ل���ەو کارەدا النیکەم واڵتێکی مەترەوە فێش���ەکێک دەنێن بەس���ەری‬ ‫عەرەبی هاوکاری موس���ادی ئیسرائیل عەمید موحەمەد س���لێمانەوەو تیرۆری‬ ‫دەکەن‪ .‬موحەمەد س���لێمان به‌یەکێک‬ ‫بوبێت‪.‬‬ ‫موحەمەد س���لێمان نهێن���ی پارێزی له‌باوەڕپێکراوتری���ن کەس���ی خێزان���ی‬ ‫خێزانی ئەس���ەد‌و بەرپرس���ی چاالکیە ئەسەد ناسراوەو هێڵی پەیوەندییەکانی‬ ‫تایبەتەکانی س���وریا له‌شوێنی پشوی نێوان ڕژێمی سوریاو ئێران‌و حیزبوالی‬ ‫خۆی له‌شاری تەرتوس تیرۆر دەکرێت‪ .‬لوبنانی بووە‪.‬‬ ‫حەس���ەن تەهران���ی موق���ەده‌م‬ ‫نوس���ەرو ڕۆژنامەنوس���ی بەناوبانگی‬ ‫ئیس���رائیلی میخائی���ل ب���ار له‌کتێبی له‌تەقینەوەیەک���ی بەهێ���زدا ک���وژرا‪.‬‬ ‫"موس���اد" کە س���اڵی ‪ ٢٠١٠‬چاپکراوە‪ ،‬تەقینەوەک���ە له‌بنکەیەکی س���ەربازی‬ ‫چۆنیەتی تیرۆرکردنی عەمید موحەمەد نزیک تارانی پایته‌ختی ئێران له‌کۆتایی‬ ‫س���لێمان ئاش���کرا دەکات‪ .‬به‌گوێرەی پای���زی ‪ ٢٠١١‬ڕووی���دا‪ .‬موق���ەدەم‬ ‫گێڕانەوەک���ەی میخائیل باڕ‪. ،‬س���اڵی به‌بەرپرسی هێزی موش���ەکی ئێرانی‌و‬ ‫‪ ٢٠٠٨‬دوای ئەوەی موحەمەد س���لێمان یەکێک له‌ش���ارەزاترین کەس���ی بواری‬ ‫ب���ۆ پش���ودان دەگەڕێت���ەوە ش���اری موش���ەک ناس���راوە‪ ،‬چەندی���ن خولی‬ ‫تەرتوس‪ ،‬شەوێک لەگەڵ چەند میواندا ڕاهێنان‌و فێرکاری موش���ەکی‌و کاڵوەی‬ ‫له‌باڵکۆن���ی ماڵەکەی خ���ۆی له‌دەوری ئەتۆم���ی لەواڵتەکانی چی���ن‌و کۆریای‬ ‫مێزێ���ک کۆدەبن���ەوە‪ .‬دوو مەلەوان���ی باکوری بینیوە‪.‬‬ ‫هەفتەی���ەک دوای تەقینەوەک���ەی‬ ‫نیشانش���کێنی ئیس���رائیلی له‌ دەریای‬ ‫ناوەراستەوە به‌بەلەمێک دەگوازرێنەوە ت���اران ئاژانس���ی ڕۆیتەرز ئام���اژە بۆ‬

‫لێدوان���ی موحەمەد موق���ەدەم‪ ،‬برای چاودێ���ری موس���اددا ب���ووە‪ ،‬هەموو‬ ‫حەس���ەن موق���ەدەم دەکات ک���ە وردەکارییەکانی چۆنیەتی تیرۆرکردنی‬ ‫ئاژانس���ی هەواڵی قوتابیان���ی ئێرانی ئامادە کراوە‪ .‬دواجار لەهەمان هۆتێلدا‬ ‫باڵویکردب���وەوە‪ .‬موحەمەد دەڵێت کە بەدەستی چەند ئەجەندێکی ئیسرائیلی‬ ‫حەس���ەنی برای له‌کاتی تاقیکردنەوەی خنکێنرا‪ .‬لەگەڵ ئەوەشدا ئامانجەکەی‬ ‫موشەکی کیشوەربڕ به‌هۆی هەڵەیەکی موس���اد بەدیهات‌و مەحمود ئەلمەبحوح‬ ‫تەکنیکیی���ەوە ک���وژراوە‪ .‬موحەم���ەد کوژرا‪ ،‬ب���ەاڵم دواتر له‌پش���کنینەکانی‬ ‫موقەدەم���ی برای حەس���ەن موقەدەم پۆلیس���ی ئیماراتییەوە ئاشكرا بوو کە‬ ‫باس���ی ئەوەش���ی کردوە ک���ە براکەی تیمی تیرۆرکردن���ی موحەمەد مەبحوح‬ ‫دامەزرێنەری هێزی موشەکی حیزبواڵی پاس���پۆرتی س���اختەی چەن���د واڵتی‬ ‫لوبنانییە‪ ،‬ئاماژە ب���ەوەش دەکات کە ئەوروپیی���ان بەکارهێن���اوە‪ .‬ئ���ەوەش‬ ‫حەس���ەن تەهرانی پێش���تر پاسەوانی کێشەیەکی دیبلوماسی بۆ ئیسرائیلیەکان‬ ‫تایبەت���ی عەل���ی خامەنئ���ی‪ ،‬ڕابەری دروس���تکرد‪ .‬لێکۆڵینەوەکانی پۆلیسی‬ ‫دوب���ەی ئاش���کرایان کرد له‌کوش���تنی‬ ‫کۆماری ئیسالمی ئێران بووە‪.‬‬ ‫به‌گوێ���رەی هەواڵێک���ی نیوی���ۆرک مەبحوح���دا ی���ازدە ک���ەس (دە پیاوو‬ ‫تایم���ز ک���ە له‌س���ەره‌تای ئەمس���اڵدا یەک ژن‪ ،‬هەمویان ڕاهێنراوی موسادی‬ ‫باڵویکردوەتەوە له‌لیستەکەی موساددا‪ ،‬ئیس���رائیلین) بەش���داربوون‪ .‬پۆلیسی‬ ‫حەس���ەن تەهرانی موقەدەم ژمارە سێ ئیمارات دەڵێت بک���وژەکان توانیویانە‬ ‫ک���ۆدی دەرگای ژورەک���ەی مەبح���وح‬ ‫بووە‪.‬‬ ‫مەحمود المبحوح یەکێک له‌ڕابەرانی بکەنەوەو بچنە ژوورەوە‪ .‬پێش ئەوەی‬ ‫بزوتنەوەی حەماس���ی فەلەستین بوو‪ .‬مەبح���وح بخنکێنرێ���ت به‌تەوژمێک���ی‬ ‫س���ەرەتای س���اڵی ‪ ،٢٠١٠‬به‌فڕۆک���ە کارەبای���ی هێرش���ی کراوەتە س���ەر‪.‬‬ ‫له‌س���وریاوە دەگاتە ئیمارات‌و له‌یەکێک لێکۆڵینەوەکان ئەوەش���یان ئاش���کرا‬ ‫له‌هۆتێلەکانی دوبەی نیشتەجێ دەبێت‪ .‬کردووە کە ڕێژەیەک له‌ژە‌هر له‌جەستەی‬ ‫بەو پێیەی مەبحوح پێش���وەخت له‌ژێر مەبحوحدا هەبووە‪.‬‬

‫ئه‌مه‌ریكاو عێراق‌و كورد‪ :‬راچڵه‌كان‌و تاسان‌و ئاكام‬

‫كتێبێك سه‌باره‌ت به‌سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا به‌رامبه‌ر به‌هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫كتێبێك به‌زمانی‌ ئینگلیزی‌ له‌واڵتی‌‬ ‫به‌ریتانیا سه‌باره‌ت به‌سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا به‌رامبه‌ر به‌هه‌رێمی كوردستان‬ ‫له‌الیه‌ن ده‌زگای‌ چاپ‌و په‌خشی‌‬ ‫به‌ناوبانگی‌ ‪ Routledge‬باڵوده‌بێته‌وه‌ كه‌‬ ‫نوسه‌ره‌كه‌ی‌ كوردێكه‌ به‌ناوی‌ "محه‌مه‌د‬ ‫جه‌الل مه‌جید"‪.‬‬ ‫نوس����ه‌ری‌ كتێبه‌كه‌ "محه‌م����ه‌د جه‌الل‬ ‫مه‌جید" كه‌ هه‌ڵگری بڕوانامه‌ی ماس����ته‌رو‬ ‫دكتۆرایه‌ له‌په‌یوه‌ندییه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان‌و‬ ‫بڕوانامه‌كان����ی‌ له‌دوو زانك����ۆی به‌ریتانیا‬ ‫به‌ده‌س����تهێناوه‌و ئێس����تا دانیش����تووی‬ ‫له‌نده‌ن����ه‌‪ ،‬له‌په‌یوه‌ندیه‌ك����دا به‌ئاوێن����ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان����د ك����ه‌ كتێبه‌كه‌ له‌ح����ه‌وت به‌ش‬ ‫پێكهات����ووه‌و ‪ ٣٠٠‬الپه‌ڕه‌ی����ه‌و‪ ،‬له‌الی����ه‌ن‬ ‫چاپخانه‌ی ناسراوی جیهانی ‪Routledge‬‬ ‫ه‌وه‌ چاپ ده‌كرێت‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ چه‌ندین‬ ‫پس����پۆڕ هه‌ڵس����ه‌نگاندنیان ب����ۆ كردووه‌‌و‬ ‫پاش����ان په‌س����ه‌ندیان كردوه‌ ك����ه‌ چاپ‌و‬ ‫باڵویبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د جه‌الل وتی‌ "رۆژی ‪ ٢٠١٤/٠٢/٢٤‬محه‌مه‌د جه‌الل مه‌جید‬ ‫له‌ش����اری له‌نده‌ن‌و نیویۆرك ده‌ستئه‌كرێت‬ ‫به‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌و به‌س����ه‌ر كتێبخانه‌كانی ئه‌مه‌ریكا به‌رامبه‌ر كوردس����تان‌و عێراق‌و‬ ‫ئه‌وروپاو ئه‌مه‌ریكاو كه‌نه‌داو ئوستورالیاو رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست به‌شێوه‌یه‌كی گشتی‪،‬‬ ‫ناوه‌ن����ده‌ جیهانییه‌كان����ی ت����ردا دابه‌ش كتێبه‌كه‌ ب����اس له‌سیاس����ه‌تی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ری����كا به‌رامبه‌ر به‌عێراق به‌دوو ته‌وه‌ر‬ ‫ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌گرنگیی‌ ئ����ه‌م كتێبه‌ش‪ ،‬ده‌كات‪ ،‬یه‌ك����ه‌م‪ :‬سیاس����ه‌تی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ناوبراو وتی‌ "وه‌ك ئاشكرایه‌ تێگه‌یشتنێكی ئه‌مه‌ری����كا به‌رامبه‌ر به‌عێراق����ی عه‌ره‌بی‬ ‫رووكه‌ش‌و بۆش����اییه‌كی گه‌وره‌ هه‌یه‌ له‌ناو له‌ساڵی ‪( ١٩٧٩‬واته‌ دوای رووخانی شای‬ ‫كوردستان سه‌باره‌ت به‌سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئێ����ران) تا ده‌گاته‌ س����ه‌رۆكایه‌تی ئۆباما‪.‬‬

‫ئه‌م كتێبه‌ باس‬ ‫له‌به‌رده‌وامی‌و‬ ‫نه‌گۆڕان ده‌كات‬ ‫له‌سیاسه‌تی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌عێراق‬ ‫به‌هه‌ردو ئاراسته‌ی‬ ‫عێراقی عه‌ره‌بی‌و‬ ‫كوردستان‬ ‫ت����ه‌وه‌ری‌ دووه‌میش باس له‌سیاس����ه‌تی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ری����كا به‌رامبه‌ر بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫رزگاریخوازی گه‌لی كوردس����تان له‌عێراق‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌ده‌ستپێكردنی شۆڕشی ئه‌یلولی‬ ‫‪١٩٦١‬ه‌وه‌ تا ئه‌م سه‌رده‌مه‌ به‌سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫ئۆبامه‌شه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ كتێبه‌كه‌‬ ‫له‌س����ێ ئاس����ت ده‌كۆڵێته‌وه‌ له‌سیاسه‌تی‬

‫ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ری����كا به‌رامب����ه‌ر عێ����راق‪،‬‬ ‫ئاس����تی یه‌كه‌م‪ :‬سیاس����ه‌تی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا واتا س����تراتیژی بااڵی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌ئاس����تی جیهان����دا‪ .‬ئاس����تی دووه‌م‪:‬‬ ‫سیاس����ه‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا به‌رامبه‌ر‬ ‫عێ����راق له‌ئاس����تی نیش����تیمانیدا‪ ،‬وات����ه‌‬ ‫به‌رامبه‌ر عێراقی عه‌ره‌بی‪ .‬ئاستی سێیه‌م‪،‬‬ ‫سیاس����ه‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا به‌رامبه‌ر‬

‫به‌عێراق له‌ئاس����تی ژێر نیشتیمانیدا (واتا‬ ‫به‌رامبه‌ر كوردستانی عێراق)‪ .‬‬ ‫دكتۆر محه‌مه‌د جه‌الل وتی‌ "كتێبه‌كه‌ باس‬ ‫له‌سێ قۆناغ ده‌كات له‌سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ری����كا به‌رامب����ه‌ر به‌عێ����راق‪ :‬قۆناغی‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬ماوه‌ی نێ����وان ‪ ،١٩٩٠-١٩٧٩‬ئه‌م‬ ‫قۆناغه‌ له‌داوی روخانی شای ئێران‌و هاتنه‌‬ ‫سه‌ر ده‌سه‌اڵتی رژێمی ئیسالمی ئێران تا‬

‫داگیركردنی كوه‌یت له‌الیه‌ن رژێمی پێشوی‬ ‫عێراق به‌س����ه‌رۆكایه‌تی س����ه‌دام حسێن‪.‬‬ ‫قۆناغی دووه‌م‪ :‬ماوه‌ی نێوان ‪،٢٠٠١-١٩٩١‬‬ ‫ئه‌م قۆناغه‌ ل����ه‌دوای رزگاركردنی كوه‌یت‬ ‫تا هێرشه‌ تیرۆریس����تییه‌كه‌ی ‪ ١١‬ئه‌یلولی‬ ‫‪ .٢٠٠١‬قۆناغ����ی س����ێیه‌م‪ :‬م����اوه‌ی نێوان‬ ‫‪-٢٠٠١‬ئێس����تا‪ ،‬ئه‌م قۆناغه‌ دوای هێرش����ه‌‬ ‫تیرۆریس����تییه‌كه‌ی رێكخ����راوی قاعی����ده‌‬ ‫بۆ س����ه‌ر واش����نتۆن‌و نیویۆرك‌و تا ئێستا‬ ‫به‌رده‌وامه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "كتێبه‌كه‌ باس له‌به‌رده‌وامی‌و‬ ‫نه‌گ����ۆڕان ده‌كات له‌سیاس����ه‌تی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ری����كا به‌رامب����ه‌ر به‌عێ����راق به‌هه‌ردو‬ ‫ئاراس����ته‌ی عێراقی عه‌ره‌بی‌و كوردستانی‬ ‫عێراق‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئ����ه‌و بۆچوونه‌ جۆراوجۆرو‬ ‫جیاوازان����ه‌ی له‌ن����او زۆرب����ه‌ی خه‌ڵك����دا‬ ‫باوه‌ ته‌نان����ه‌ت هه‌ندێ����ك چاودێریش كه‌‬ ‫سیاس����ه‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌عێراق‌و كوردس����تان گ����ۆڕاوه‌‪ ،‬كتێبه‌كه‌‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌راستیدا گۆڕانكاری‬ ‫رووینه‌داوه‌‪ .‬ده‌رباره‌ی سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ری����كاش به‌رانب����ه‌ر به‌كوردس����تان‬ ‫ب����اس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ ته‌نه����ا گۆڕانكاری‬ ‫له‌ش����ێوازی په‌یوه‌ندییه‌كاندا دروستبووه‌و‬ ‫به‌چوار قۆناغدا تێپه‌ڕیوه‌‪ .‬قۆناغی یه‌كه‌م‪:‬‬ ‫‪ ،١٩٧١-١٩٦١‬په‌یوه‌ندیكردن����ی ك����ورد‬ ‫یه‌كالیه‌نان����ه‌ به‌ئه‌مه‌ری����كاوه‌ به‌بێ وه‌اڵم‌و‬ ‫ده‌رئه‌نجام‪ .‬قۆناغی دووه‌م‪،١٩٧٥-١٩٧٢ :‬‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كی نهێن����ی هه‌واڵگری‪ ،‬قۆناغی‬ ‫س����ێیه‌م‪ ،٢٠٠٥-١٩٩١ :‬په‌یوه‌ندییه‌ك����ی‬ ‫ئاش����كرای ك����وردو ئه‌مه‌ری����كا‪ .‬قۆناغی‬ ‫چ����واره‌م‪-٢٠٠٥ :‬ئێس����تا‪ ،‬په‌یوه‌ندیه‌كی‬ ‫ئاشكرای به‌دامه‌زراوه‌یی كراو‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )413‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/1/28‬‬

‫ئایا شۆڕش رویداوه‌؟‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ره‌نگ���ه‌ نه‌وش���یروان مس���ته‌فا دوای‬ ‫نه‌مان���ی كۆمه‌ڵ���ه‌ س���ااڵنێك دره‌نگتر‬ ‫هه‌ستی به‌وه‌ كردبێت كه‌ له‌پای نه‌مانی‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ چ كێشه‌یه‌كی گه‌وره‌ بۆ شه‌خسی‬ ‫خ���ۆی‌و هاوڕێكانی هاتبێته‌ پێش���ه‌وه‌‌و‬ ‫دره‌نگتر له‌مه‌ش هاته‌وه‌ گۆڕه‌پانه‌كه‌ بۆ‬ ‫راس���تكردنه‌وه‌ی ئه‌و هه‌واڵنه‌ی ده‌دران‬ ‫بۆ په‌راوێزخس���تنی هه‌میش���ه‌ی خۆی‌و‬ ‫هاوڕێكانی‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وس���ا بۆ ئه‌و دره‌نگ‬ ‫ب���وو چونكه‌ هه‌م���وو پنت���ه‌ گرنگه‌كان‬ ‫رێكخس���تن‌و هێز‌و ماده‌ له‌ژێر ده‌س���تی‬ ‫(مام ج���ه‌الل)دا ب���وو بۆی���ه‌ بینیمان‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی مه‌ڵبه‌نده‌كان���دا س���اڵی‬ ‫‪ 2006‬ئه‌م هه‌واڵنه‌ی نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫ناگاته‌ خواس���تی خۆی‌و زیاتر ده‌یخه‌نه‌‬ ‫په‌راوێ���زی نه‌مانه‌وه‌‌و دوات���ر له‌به‌غدای‬ ‫پایته‌خت���دا له‌كۆبوونه‌وه‌ك���ی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسیدا نه‌وشیروان مسته‌فا بۆ هه‌میشه‌‬ ‫ده‌ستبه‌رداری هه‌موو ئامانجه‌كانی خۆی‬ ‫له‌ن���او یه‌كێتی���دا ده‌بێت‌و بۆ هه‌میش���ه‌‬ ‫یه‌كێتی بۆ مام ج���ه‌الل به‌جێده‌هێڵێت‪،‬‬ ‫له‌الی ئه‌وانه‌ی درك به‌گرفته‌كان ده‌كه‌ن‬ ‫له‌وه‌ تێگه‌یش���تن كه‌ ئه‌مه‌ نه‌ك یه‌كێتی‬ ‫ناهێڵێته‌وه‌ به‌ڵكو دواجار مه‌رگی یه‌كێتی‬ ‫راگه‌یه‌ن���درا‪ ،‬ئیت���ر ده‌بێت مێ���ژو بڕیار‬ ‫له‌وه‌بدات كه‌ كێ له‌م مه‌رگه‌ به‌رپرس���ه‌‪،‬‬ ‫كێ هۆكاری ئه‌م هۆكاره‌ دیارو نادیارانه‌ی‬ ‫ن���او یه‌كێتی ب���وو‪ ،‬بۆچی م���ام جه‌الل‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی مه‌ڵبه‌نده‌كان���دا هه‌موو‬ ‫ده‌رگاكان���ی به‌روی دۆس���ته‌ دێرینه‌كه‌ی‬ ‫خۆیدا داخس���ت؟ بۆچی س���ه‌دان بۆچی‬ ‫تر كه‌ هێش���تا وه‌اڵمی���ان نه‌دراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌گ��� ‌هڵ‌ هه‌موو ئه‌و ه���ۆكاره‌ نادیارانه‌دا‬

‫كه‌ رویداو نه‌وش���یروان مسته‌فا یه‌كێتی‬ ‫به‌جێهێش���ت‪ ،‬كه‌چی هێشتا نه‌وشیروان‬ ‫مس���ته‌فا ده‌رگای سیاس���ه‌ت‌و چوونه‌وه‌‬ ‫ناو كۆمه‌اڵن���ی خه‌ڵكی ب���ه‌ڕوی خۆیدا‬ ‫دانه‌خس���ت‌و له‌ماوه‌یه‌كی كه‌مدا هه‌موو‬ ‫سیاس���یه‌ كۆنه‌كانی به‌نه‌یارو دۆسته‌وه‌‬ ‫هێنایه‌وه‌ جوڵه‌و تێڕامان‌و زۆریانی توشی‬ ‫شۆك كرد به‌وه‌ی له‌ساڵی ‪2009‬دا توانی‬ ‫به‌دروس���تكردنی (بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان)‬ ‫به‌هه‌م���ان كه‌س���ایه‌تی خۆی���ه‌وه‌ نه‌ك‬ ‫به‌فیكرو ئایدۆلۆژیایه‌كی دیاره‌وه‌ به‌شێكی‬ ‫زیندوی كۆمه‌ڵگای ك���وردی گه‌ڕانده‌وه‌‬ ‫الی خۆی‌و جوڵه‌یه‌كی به‌هێزی خسته‌وه‌‬ ‫ناو هه‌موو ئ���ه‌و ده‌نگه‌ ره‌خنه‌ئامێزانه‌ی‬ ‫كه‌ له‌م هه‌رێمه‌دا هه‌بوون‪ .‬ئه‌وه‌یش���مان‬ ‫بینی به‌ش���ێكی زۆری كۆنه‌ كۆمه‌ڵه‌كان‌و‬ ‫یه‌كێتیه‌كان به‌جیاوازی ئه‌و تێبینیانه‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر قسه‌و دیدی نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫هه‌ی���ان ب���وو وه‌ك���و جاران ك���ه‌ چۆن‬ ‫پابه‌ندی قسه‌و ره‌فتاره‌كانی نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا بوون ئه‌مجاره‌ش به‌هه‌مان دیدی‬ ‫رابووردویانه‌وه‌ له‌رۆژگارێكی تردا پشتی‬ ‫ئه‌م كه‌س���ایه‌تیه‌كیان به‌رنه‌داو به‌هه‌موو‬ ‫هێ���زی خۆیان���ه‌وه‌ كه‌وتن���ه‌ كاركردن‬ ‫له‌گه‌ڵی���دا‌و تا دواجار ئ���ه‌م بزوتنه‌وه‌یه‌‬ ‫به‌هه‌موو ئه‌و ه���ۆكاره‌ دژوارانه‌ی خرایه‌‬ ‫رێگ���ه‌ی توانی ببێته‌ هێ���زی دووه‌م له‌م‬ ‫هه‌رێمه‌دا‪ ،‬ئاوا كه‌س���ایه‌تی نه‌وشیروان‬ ‫مس���ته‌فا ده‌بێته‌ هۆكاری خواسته‌كانی‬ ‫كۆمه‌اڵن���ی خه‌ڵك‌و خه‌ڵ���ك ده‌یانه‌وێت‬ ‫له‌رێگه‌ی دی���دو هه‌وڵه‌كان���ی گۆڕانه‌وه‌‬ ‫به‌ئومێ���د بگه‌ن‪ .‬ئه‌وه‌ی لێ���ره‌دا ده‌بێته‌‬ ‫چه‌ق���ی پرس���یاره‌كه‌مان ئه‌وه‌ی���ه‌ ئایا‬

‫ستەمی خۆرهەاڵتی‌و‬ ‫ستەمی خۆرئاوایی‪...‬پاشماوه‌‬ ‫ک���ە توندوتیژیی بۆ خ���ۆی مۆنۆپۆل‬ ‫دەکات‌و حوکمڕانی دەکات‪ ،‬له‌مۆنتسیکۆ‌وە‬ ‫ت���ا ڤتف���ۆگڵ الی هەموو بیری���ارەکان‪،‬‬ ‫سیفەتی فۆرمی «ئاسیاویی» دەسەاڵتە‪.‬‬ ‫لێرەدا تێزێکی گرنگمان هەیە کە پێیوایە‬ ‫دەوڵەت���ی نەوتی نوێ‪ ،‬هەس���تێنەوەی‬ ‫فۆرمی ستەمی خۆرهەاڵتییە‪ .‬یەکێک لەو‬ ‫‌وتارە گرنگانەی کە باس لەوە دەکات کە‬ ‫ئابووری نەوت گەڕانەوەیە بۆ ش���ێوازی‬ ‫ئاسیایی بەرهەمهێنان‪ ،‬تێزەکەی «دکتۆر‬ ‫مظهر محمد صال����ح»ه‌ کە بڕوای‌وایە‬ ‫عێراقی کۆن هەم النکەی شێوازی ئاسیایی‬ ‫بەرهەمهێنانە‌و هەم له‌دەوڵەتی ئێستای‬ ‫عێراقیشدا گەڕانەوەیەکی گرنگ هەیە بۆ‬ ‫شێوازی ئاس���یایی‪ ،‬بەاڵم له‌ژێر سایەی‬ ‫کۆنترۆڵ���ی دەوڵەتدا ب���ۆ بەرهەمهێنانی‬ ‫نەوت‪« .‬دکتۆر مظهر» تێزەکەی خۆی‬ ‫له‌پێنج بەشدا له‌ڕۆژنامەی «مؤتمر» دا‬ ‫باڵوکردوە‪« .‬بڕوانە دکتور مظهر محمد‬ ‫صالح‪ .‬الریع النفطي‌و النمط االسیوی‬

‫لالنت����اج‪ /‬حاله‌ الع����راق نموذجا‪ .‬کاتی‬ ‫خ���ۆی ‌وتارەکانی دکت���ۆرم له‌ماڵپەڕی‬ ‫ڕۆژنامەی المؤتمرەوە ‌وەرگرت»‪ .‬خودی‬ ‫ئ���ەم تێزەیە ئەوە نیش���اندەداتەوە‪ ،‬کە‬ ‫تیورەی س���تەمی خۆرهەاڵتی دەتوانێت‬ ‫دەروازەیەکی گرنگ بێت بۆ تێگەیش���تن‬ ‫له‌سروشتی کالسیکیانەی ستەمی نوێ‪،‬‬ ‫‌واتە گەر له‌ڕوانگه‌ی گشتییەوە قسەبکەم‬ ‫تێگەیشتن له‌ریشەکانی فاشیزمی هاوچەرخ‬ ‫بەبێ گەڕانەوە بۆ شێوازی ئیستیبدادی‬ ‫کالسیک‌و پەیوەندی به‌مۆدێرنەوە کاری‬ ‫نەکردەیە‪ .‬فاشیزمی خۆرهەاڵتی ساتێکی‬ ‫توندوتیژی���ی نییە له‌دەرەوەی س���یاقی‬ ‫مێژووی���ی خۆره���ەاڵت‪ ،‬هەڵکەوتەیەکی‬ ‫فەردی‌و گروه���ی بچوک نیی���ە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دەرکەوتەیەک���ە له‌هەن���اوی مێ���ژووەوە‬ ‫هەڵقواڵوە‪‌،‬وەک چۆن فاشیزمی ئەوروپی‬ ‫له‌فۆرمی س���پارتی دەوڵەتەوە سەرچاوە‬ ‫دەگرێ���ت‪ ،‬فاش���یزمی خۆرهەاڵتی���ش‬ ‫له‌فۆرمی س���تەمی ئاس���یاوییەوە‪ ،‬ڕیشە‬ ‫قووڵەکانی خۆی رادەکێش���ێت‪ ،‬هەڵبەت‬ ‫بێئەوەی بکرێت فاش���یزم ڕووتبکرێتەوە‬ ‫بۆ نیش���انەکانی س���تەمی خۆرهەاڵتی‪،‬‬ ‫بێئ���ەوەی ‌وابزانی���ن خەس���ڵەتەکانی‬ ‫فاش���یزمی هاوچەرخ له‌سنووری ستەمی‬ ‫ئاسیاویدا دەوەستێت‪.‬‬ ‫لەو تێزە تایبەتەدا لەس���ەر سروشتی‬ ‫س���تەمی خۆرهەاڵتی‪ ،‬ڤتفۆگل لەس���ەر‬ ‫هەمان ریتم���ی مارکس دەڕوات‪ ،‬گەرچی‬ ‫تێزەک���ەی ڤتف���ۆگڵ له‌بنەڕەتدا تێزێکی‬ ‫«ئەنتی ـ مارکسییە»‪‌،‬واتە له‌بەشێکیدا‬ ‫ب���ۆ خوێندن���ەوە‌و تێگەیش���تنی مەیلی‬ ‫دەوڵ���ەت‌و کۆمەڵگا ئاس���یاوییەکانە بۆ‬ ‫مارکسیزم‪‌،‬وەک ش���ێوازێکی حوکمڕانی‬ ‫کە بواردەدات فۆرمی س���تەمی ئاسیاوی‬

‫له‌ش���ێوەی نوێدا‪ ،‬له‌ش���ێوەی دەوڵەتی‬ ‫کۆمۆنیستیدا درێژە بەخۆی بدات‪ .‬بەاڵم‬ ‫ژێرخانە تیورییەکەی ڤتفۆگڵ‌و جەوهەری‬ ‫تێزەکەی لەسەر ستەمی خۆرهەاڵتی‪ ،‬نە‬ ‫له‌مارکس‌و نە له‌ترادسیۆنی ئەوروپیانەی‬ ‫پێش خۆی دوورده‌کەوێتەوە‪ ،‬کە ئاس���یا‬ ‫به‌مەڵبەن���دی دیس���پۆت‌و بەهەش���تی‬ ‫ستەمکاران دەبینن‪ .‬هێندە هەیە ڤتفۆگڵ‬ ‫لەس���ەر مەتریالێک���ی تیوری���ی‌و ئەتنی‬ ‫گەورەت���ر لەوان ئیش���دەکات‪ .‬ڤیتفۆگڵ‬ ‫‌وەک مارکس لەس���ەر تێزەی «وەستان‌و‬ ‫چەقبەستن»ـی کۆمەڵگا ئاسیاییەکان‪،‬‬ ‫هەروەها «نەبوون» ی���ان «الوازیی»‬ ‫موڵکداری���ی تایبەت پێداگ���ری دەکات‪،‬‬ ‫بەجۆرێک دواجار هەتا جووتیاران‌و تەواوی‬ ‫کۆمەاڵنی خەڵک لەم سیستمەدا خۆیان‬ ‫‌وەک «موڵکی تایبەتی» حوکمدارانیان‬ ‫لێدێ���ت‌و ج���ۆرە «کۆیلەیەتییەک���ی‬ ‫دەس���تەجەمعی» دروس���تدەبێت «‬ ‫ڤیتف���ۆگڵ‪ .‬س���تەمی خۆرهەاڵت���ی‪ .‬ل‬ ‫‪ .»446‬لێ���رەدا کۆیل���ەکان چینێک���ی‬ ‫جیاوازنی���ن‪ ،‬بەڵک���و هەرچی کەس���ێک‬ ‫دەکەوێت���ە دەرەوەی ئیدارەی بیروکراتی‬ ‫دەوڵەت���ەوە‌وەک کۆیل���ه‌ دەردەکەوێت‪.‬‬ ‫ل���ەم فۆرم���ەدا «س���تەمکار ـ کۆیلە»‬ ‫هەیە‪ ،‬نەوەک دابەشبوونێکی چینایەتی‬ ‫کە قووڵ به‌ناو س���تراکتوری کۆمەڵگادا‬ ‫چووبێت���ە خ���وارێ‌و چەن���د چینێک���ی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی گەورەی دروس���تکردبێت‪.‬‬ ‫جگە لەوانە ڕەگەزێکی گرنگی بۆچوونی‬ ‫ڤتف���ۆگڵ‪ ،‬تایبەتە به‌جێ���گای دین له‌ناو‬ ‫سیستمی ستەمی خۆرهەاڵتیدا‪ .‬ڤتفۆگڵ‬ ‫‌وادەبینێت کە س���تەمکاران له‌ش���ێوازی‬ ‫س���تەمی خۆرهەاڵتیدا‪ ،‬له‌خودی خۆیاندا‬ ‫دەسەاڵتی ڕۆحی‌و دەس���ەاڵتی دونیایی‬ ‫کۆدەکەنەوە «بڕوانە‪ :‬هەمان سەرچاوەی‬ ‫پێش���وو‪ .‬ل ‪‌»128‬وات���ە بوارنادەن کە‬ ‫دەسەاڵتی ڕۆحانی ببێتە هێزێکی جیاواز‌و‬ ‫بااڵتر بەسەر خۆیانەوە‪ .‬ئەو دابەشبوونە‬ ‫قووڵ���ەی خۆرئ���اوا س���ەردەمێکی زۆر‬ ‫له‌نێوان «پادش���ا»‌و «کەنیس���ە» دا‬ ‫تێی���دا دەژی‪ ،‬به‌خۆره���ەاڵت نامۆی���ە‪.‬‬ ‫هەروەها بەخشینی سیفات‌و پەیامی بان‬ ‫ـ سروشتی بەشێکی گرنگی ئەو ڕەهەندە‬ ‫میتافیزیکییەیە کە ستەمکارانی ناو ئەم‬ ‫سیس���تمەی پێدەناس���رێتەوە‪« .‬هەمان‬ ‫س���ەرچاوەی پێش���وو‪ .‬ل‪ .»69‬جگ���ە‬ ‫لەوە ئیدارات���ی ئایینی بەجۆرێکی تەواو‬ ‫له‌ناو پێکهاتی دەس���ەاڵتی هایدرۆلیکیدا‬ ‫تواونەت���ەوە‪ .‬بەپێ���ی ئ���ەم بۆچوونەی‬ ‫ڤتفۆگڵ دین له‌کۆمەڵگا خۆرهەاڵتییەکاندا‬ ‫ناتوانێت له‌دەس���ەاڵت بترازێت‪ ،‬ڕۆڵێکی‬ ‫جی���اواز ببینێت لەوەی دەس���ەاڵت بۆی‬ ‫دەستنیشان دەکات‪ ،‬تێزێک له‌بەشەکانی‬ ‫دیدا ڕەخنەی دەکەین‪« .‬ماویەتی»‪.‬‬

‫بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان خۆی له‌كه‌س���ایه‌تی‬ ‫نه‌وشیروان مس���ته‌فادا ده‌بینێته‌وه‌ یان‬ ‫پابه‌ن���دی بنه‌مایه‌كی پت���ه‌وی فیكریه‌‌و‬ ‫ده‌توانێت دوای نه‌وش���یروان مسته‌فاش‬ ‫ئ���ه‌م جوڵه‌ به‌هێزه‌ی خ���ۆی بگه‌یه‌نێته‌‬ ‫لوتك���ه‌؟ الی هه‌ندێ���ك كه‌س هێش���تا‬ ‫كه‌س���ایه‌تی نه‌وش���یروان مس���ته‌فا بۆ‬ ‫ئه‌م بزوتنه‌وه‌یه‌ كه‌س���ایه‌تیه‌كی به‌هێزو‬ ‫به‌رچ���اوه‌‌و فیك���رو قس���ه‌كه‌رو بڕی���ار‬ ‫لێده‌ری بزوتنه‌وه‌كه‌ی���ه‌‌و زۆربه‌ی زۆری‬ ‫ئه‌ندامان‌و دۆس���تانی گۆڕانیش به‌شوێن‬ ‫ئ���ه‌م كه‌س���ایه‌تیه‌دا ده‌ڕۆن‌و چاوی���ان‬ ‫ل���ه‌و كارانه‌یه‌ كه‌ ئ���ه‌م ده‌یانكات‪ ،‬ئه‌م‬ ‫وێنه‌ی���ه‌ ئه‌گه‌ر بۆ ئێس���تای بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان وێنه‌یه‌كی دیارو باشبێت‌و له‌سه‌ر‬ ‫كه‌س���ایه‌تی نه‌وشیروان مس���ته‌فا خۆی‬ ‫ده‌ربخ���ات‪ ،‬بێگومان بۆ س���ااڵنێكی تر‬ ‫ه���ۆكاری مه‌ترس���یداری لێده‌كه‌وێته‌وه‌‌و‬ ‫هه‌موو ئامانجه‌كانی گۆڕان له‌گه‌ڵ‌ ته‌مه‌نی‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فادا به‌ره‌و كۆتایی‬ ‫ده‌چن‪ .‬بۆیه‌ ده‌بێت هه‌موو ئه‌و هه‌واڵنه‌ی‬ ‫ده‌درێ���ن كه‌ دواجار ئامانجی ش���ۆڕش‌و‬ ‫جواڵنه‌وه‌كان له‌س���ه‌رده‌مه‌ جیاجیاكاندا‬ ‫به‌نه‌مانی كه‌سایه‌تیه‌كان كۆتاییان دێت‪،‬‬ ‫ده‌بێت بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان وه‌كو چۆن ئاوا‬ ‫به‌م خێراییه‌ خ���ۆی به‌كۆمه‌اڵنی خه‌ڵك‬ ‫ناساند ئاواش هه‌م نه‌وشیروان مسته‌فاو‬ ‫ئه‌ندامان���ی ناو ئ���ه‌م بزوتنه‌وه‌یه‌ بگه‌نه‌‬ ‫رێگاچاره‌یه‌كی پته‌و ب���ۆ ئه‌وه‌ی بتوانن‬ ‫خواس���ته‌كانی گۆڕان له‌سه‌ر بنه‌مایه‌كی‬ ‫نوێ جێگه‌ بكه‌نه‌وه‌‌و وێنه‌ خراپه‌كانی زوو‬ ‫كه‌ به‌سه‌ر جواڵنه‌وه‌و شۆڕه‌كانی جاراندا‬ ‫هاتوون الی ئه‌مان خۆی دیارنه‌خاته‌وه‌‪.‬‬

‫به‌پێی ئ���ه‌و دیاردانه‌و ئه‌و وێنه‌ كۆن‌و ل���ه‌الی ئێم���ه‌ هه‌بووبێت ئ���ه‌وا هێجگار‬ ‫تازانه‌ی ك���ه‌ بۆ ته‌مه‌نی(م���ام جه‌الل) دووربووه‌ له‌شۆڕشێكی فیكریه‌و هه‌میشه‌‬ ‫هه‌بووه‌و هه‌یه‌ ئه‌وه‌ تێبینی ده‌كه‌ین كه‌ وابه‌س���ته‌ی رۆحی كه‌سایه‌تیه‌كان بووه‌‌و‬ ‫ئه‌م كه‌س���ایه‌تیه‌ ده‌بێته‌ كه‌س���ایه‌تیه‌ك نه‌بۆته‌ شۆڕشێك تا به‌فیكر جێگه‌ی خۆی‬ ‫كه‌ هه‌موو فیك���ری یه‌كێتی له‌الی خۆی له‌ناو كۆمه‌اڵنی خه‌ڵكدا بكاته‌وه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫كۆده‌كاته‌وه‌و ئه‌و دیارده‌یه‌ سه‌رهه‌ڵده‌دات ناكاته‌ ماناكانی شۆڕش���ی راس���ته‌قینه‌‬ ‫یه‌كێتیه‌كان زۆرب���ه‌ی زۆریان ئه‌وه‌نده‌ی بۆ داخوازیه‌كانی خه‌ڵ���ك‪ ،‬ئاخر ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌فیكری مام ج���ه‌الل بیریان ده‌كرده‌وه‌ شۆڕش به‌مانا راس���ته‌قینه‌كه‌ی هه‌بێت‌و‬ ‫كه‌مت���ر ل���ه‌وه‌ نه‌یانده‌توان���ی به‌فیكری كرابێت‌و ئه‌و هه‌موو خوێن‌و قوربانیانه‌ی‬ ‫خۆیان بیربكه‌ن���ه‌وه‌‌و ئ���ه‌و چیبووتایه‌ ب���ۆ درابێ���ت ئ���ه‌ی بۆچ���ی كۆمه‌اڵنی‬ ‫به‌خوێن���ده‌وارو نه‌خوێنده‌واریانه‌وه‌ له‌ناو خه‌ڵك ل���ه‌دوای راپه‌ڕین���ه‌وه‌ گیرۆده‌ی‬ ‫یه‌كێتی���دا به‌قس���ه‌یان ده‌ك���رد‌و كه‌س نادادپه‌روه‌ری‌وكوش���تن‌و په‌الم���اردان‌و‬ ‫نه‌یده‌وت وانیه‌‪ .‬مێژوی ئه‌م كه‌س���ایه‌تیه‌ س���ه‌ركوتكردن ده‌بن���ه‌وه‌ له‌الی���ه‌ن ئه‌و‬ ‫كه‌ خ���ۆی له‌مێژویه‌كی دیارو نادیاردا بۆ هێزان���ه‌ی ك���ه‌ خۆی���ان به‌شۆڕش���گێڕ‬ ‫قۆناغه‌كان���ی ته‌مه‌نی ده‌بینێته‌وه‌‌و خۆی ده‌ناسێنن‌و به‌رگی شۆڕشیان به‌ته‌مه‌نی‬ ‫ده‌بێته‌ چه‌قی هه‌موو فیكرێك‌و خاوه‌نی خۆیان���دا دووریوه‌‌و ئاماده‌ی���ش نین تا‬ ‫هه‌موو بڕیارێك دواجار بۆ یه‌كێتی به‌باش م���ردن له‌خۆیانی دابماڵ���ن‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و‬ ‫ناش���كێته‌وه‌و له‌غیابی ئه‌م كه‌سایه‌تیه‌دا هه‌موو وێنه‌ ناش���یرینانه‌ی كه‌ سااڵنێكه‌‬ ‫ده‌بینی���ن كه‌ چۆن چۆنی یه‌كێتی له‌روی شۆڕش���گێڕه‌كان دژ به‌خواس���ته‌كانی‬ ‫ژم���اره‌ی ده‌نگ���ده‌ره‌وه‌ ب���ه‌ره‌و داخزان كۆمه‌اڵنی خه‌ڵك له‌م هه‌رێمه‌دا كردویانه‌و‬ ‫ده‌ڕوات‪ ،‬ئه‌م نموونه‌یه‌ش بۆ كه‌سایه‌تی ده‌یكه‌ن‌و به‌رده‌وامیشن له‌سه‌ری كه‌ خۆی‬ ‫مام ج���ه‌الل ده‌بێت���ه‌ نموونه‌یه‌كی باش له‌هه‌زاران وێن���ه‌ی قێزه‌وندا ده‌رده‌خات‬ ‫تا هه‌س���ت به‌وه‌ بكه‌ین كه‌ كه‌س���ایه‌تی ئیتر له‌پای ئه‌و وێنانه‌ زۆربه‌مان گومان‬ ‫ن���او شۆڕش���ه‌كان كه‌ جێگ���ه‌ی فیكرو ده‌كه‌ی���ن كه‌ هی���چ شۆڕش���ێك به‌مانا‬ ‫به‌رنام���ه‌ ده‌گرێته‌وه‌ دواج���ار نه‌ك هیچ راس���ته‌قینه‌كه‌ی له‌الی ئێم���ه‌ له‌قۆناغه‌‬ ‫پێشكه‌وتنێك بۆ ئه‌و پارت‌و رێكخراوانه‌ جۆر به‌جۆره‌كان���دا رویدابێت‪ ،‬مانایه‌ك‬ ‫ناگرێته‌وه‌و به‌ڵكو ده‌یش���بێته‌ هۆكارێكی ب���ۆ ن���اوی ئ���ه‌و شۆڕش���انه‌ به‌چه‌پ‌و‬ ‫مه‌رگهێنه‌ر بۆ هه‌م���وو مێژویان‌و له‌گه‌ڵ‌ خێڵه‌كیه‌تیان���ه‌وه‌ نه‌ماوه‌ته‌وه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫نه‌مانی ئه‌م كه‌سایه‌تیانه‌شدا ئیتر پارت‌و له‌ژێ���ر ده‌س���ه‌اڵتیاندا رۆژنامه‌نوس���ان‌و‬ ‫رێكخراوه‌كانیشیان به‌ره‌و نه‌مان ده‌چن‪ .‬كه‌س���انی سیاس���ی‌و هاواڵت���ی بێتاوان‬ ‫به‌گولله‌ی ده‌ستی ئه‌وانه‌ی ناوی خۆیان‬ ‫‪-3‬‬‫له‌رێگه‌ی ئه‌م س���ه‌رنجانه‌وه‌ ده‌بینین‌و ناوه‌ شۆڕش���گێڕ ده‌كوژرێن‪ ،‬چ مانایه‌ك‬ ‫تێبینی ئ���ه‌وه‌ ده‌كه‌ین ئه‌گه‌ر ش���ۆڕش هه‌یه‌ بۆ ش���ۆڕش كه‌ كه‌سایه‌تیه‌كانیان‬

‫‪19‬‬

‫هێز بۆ سه‌ركوتكردن‌وگرتن‌و راوه‌دوونانی‬ ‫ده‌نگ���ه‌ ناڕازی‌و به‌ش���مه‌ینه‌ته‌كانی ئه‌م‬ ‫هه‌رێم���ه‌ به‌كارده‌هێنن‪ ،‬له‌پ���ای هه‌موو‬ ‫ئه‌و وێنه‌ ترس���ناكانه‌ی له‌س���ه‌ر ده‌ستی‬ ‫سیاس���یه‌كانی ن���او ئ���ه‌و شۆڕش���انه‌دا‬ ‫ئه‌مڕۆ دژی كۆمه‌اڵن���ی خه‌ڵك روده‌دات‬ ‫ئه‌گه‌ر ش���یكاریه‌كی وردی���ان بۆ بكه‌ین‬ ‫ئ���ه‌وا ده‌گه‌ین���ه‌ ئه‌و ئه‌نجام���ه‌ خراپه‌ی‬ ‫كه‌ ده‌توانین بڵێی���ن گروپێك له‌ناو ئه‌م‬ ‫شۆڕشانه‌ هیچ كاتێك شۆڕشگێر نه‌بوون‌و‬ ‫هه‌میشه‌ دژه‌ ش���ۆڕش بون‌و بۆ مه‌رام‌و‬ ‫ئامانج���ی خۆیان هه‌موو هێ���زو مێژوی‬ ‫قوربانیه‌كانیان به‌كارهێناوه‌‪.‬‬ ‫تێڕامان‌و لێكۆڵین���ه‌وه‌ له‌كردارو بیر‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی ئه‌م بیست‌و دوو ساڵه‌ی كه‌‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌ی تێدا ژیاوه‌ له‌ژێر ده‌س���تی‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی ناوی شۆڕشیان بۆ خۆیان‬ ‫دابڕیوه‌ ئه‌وا به‌گه‌لێك وێنه‌ی ترس���ناك‬ ‫ده‌گه‌ین‌و سه‌رس���ام ده‌بین ل���ه‌وه‌ی كه‌‬ ‫ئ���ه‌م وێنانه‌ له‌س���ه‌ر ده‌س���تی گروپێك‬ ‫له‌ناو شۆڕش���ه‌كانی كورددا دژ به‌ویستی‬ ‫كۆمه‌اڵن���ی خه‌ڵ���ك رویاندابێ���ت‪ .‬ئیتر‬ ‫پێده‌چێت قه‌اڵی ئه‌م شۆڕش���انه‌ ناوێك‬ ‫نه‌بێ���ت بۆ س���ه‌روه‌ری‌و دادپ���ه‌روه‌ری‬ ‫به‌ڵكو ناوێكه‌ بۆ س���ه‌ركوتكردن‌و به‌هانه‌‬ ‫هێن���اوه‌ بۆ ژی���ان‌و مان���ه‌وه‌ی گروپێك‬ ‫كه‌ ش���ه‌رم له‌هی���چ ش���تێك نه‌كه‌ن دژ‬ ‫به‌ویستی گه‌له‌كه‌یان‌و وه‌كو ئه‌م نوسه‌ره‌‬ ‫عه‌ره‌به‌ش (د‪ .‬محه‌مه‌د سه‌بیال) ده‌ڵێت‬ ‫(دڕنده‌بوون‌و درۆكردن‌و وه‌هماندن) ئه‌و‬ ‫سێ ستراتیژه‌ی كاری هه‌ر ده‌سه‌اڵتێكن‬ ‫كێ بیه‌وێت به‌رده‌وامی بۆ خۆی مسۆگه‌ر‬ ‫بكات‪.‬‬

‫له‌ته‌یموره‌وه‌ بۆ بیره‌ نه‌وته‌کان‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫دوای هاتنه‌وه‌ی له‌گوندی "ئالعێش���م"و‬ ‫ناوچه‌ی سه‌ماوه‌‪ ،‬له‌بارودۆخێکی خراپدا‬ ‫ده‌توانێت خۆی بپارێزێت‪ ،‬زۆر هیالکه‌تی‌و‬ ‫ئه‌مالوال ده‌کات‪ ،‬ته‌نها ئه‌و پێنج س���اڵه‌‬ ‫نه‌بێت که‌ له‌ماڵی تاڵه‌بانیدا ده‌بێت‌و دواتر‬ ‫ده‌برێته‌ ئه‌مریکا‪.‬‬ ‫له‌ئه‌مری���کا‪ ،‬له‌کاتێک���دا ته‌یم���ور دوو‬ ‫فیشه‌ک به‌ جه‌سه‌ته‌یه‌وه‌یه‌تی‪ ،‬به‌اڵم چی‬ ‫ئیش‌و کاری ناخۆش���ه‌ ده‌یکات بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫بتوانێت بژی‪ ،‬به‌اڵم حکومه‌ت‌و ئه‌حزاب‌و‬ ‫که‌س���ایه‌تییه‌ سیاس���ییه‌ ک���ورده‌کان‬ ‫نه‌یانتوانی���وه‌ ژیانێکی ب���ۆ دابین بکه‌ن‌و‬ ‫هه‌موو مه‌ترس���ی‌و هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌ک له‌سه‌ر‬ ‫ژیانی که‌مکه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫دوای هه‌موو ئه‌وانه‌ش‪ ،‬کاتێک ته‌یمور‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ کوردس���تان‌و دوای به‌ڵێنێک‬ ‫له‌الیه‌ن مه‌س���عود بارزانییه‌وه‌ بۆ بینینی‬ ‫خۆی‌و ئه‌و بنه‌ماڵ���ه‌ عه‌ره‌به‌ی ڕزگاریان‬ ‫ک���ردووه‌‪ ،‬دوای دیاریکردن���ی کاتێک بۆ‬ ‫ئه‌و بینینه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ڕێگه‌یان پێ نادرێت‬ ‫سه‌رۆکی هه‌رێم ببینن‪.‬‬ ‫ڕووداوه‌ک���ه‌ به‌وجۆره‌ی���ه‌‪ :‬پێش‌واده‌ی‬ ‫دیاریک���راو ب���ۆ الی مه‌س���عود بارزانی‪،‬‬

‫ته‌یم���ور ده‌چیته‌‌وه‌زاره‌ت���ی ش���ه‌هیدان‌و ب���ه‌اڵم که‌س گوێی ل���ێ نه‌گرتووه‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئانفالکراوه‌کان‪ ،‬ل���ه‌وێ گله‌یی‌و گازنده‌ی به‌دڵنیاییه‌وه‌ ئه‌گه‌ر له‌جێگه‌ی هه‌ر یه‌کێک‬ ‫زۆر ده‌رب���اره‌ی بایه‌خنه‌دانی ئه‌و‌وه‌زاره‌ته‌ له‌و گۆڕانه‌‪ ،‬که‌ س���ه‌دان‌و هه‌زاران ڕۆڵه‌ی‬ ‫ده‌کات ب���ه‌ خه‌ڵکی ئه‌نفالک���راو‌و ناوچه‌ ئ���ه‌م میلله‌ته‌ی تیادا بێس���ه‌رو ش���وێن‌و‬ ‫ئه‌نفالکراوه‌کان‪ ،‬ده‌ش���ڵێت ئه‌م قسانه‌ به‌ زینده‌ به‌چاڵ کران بی���ره‌ نه‌وت بوونایه‌‪،‬‬ ‫مه‌سعود بارزانی ده‌ڵێم‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی ئه‌و ئ���ه‌وا حکومه‌تی هه‌رێم‌و به‌رپرس���ان ئه‌و‬ ‫قسانه‌وه‌ دیداره‌که‌یان هه‌ڵده‌وه‌شێنرێته‌وه‌‪ ،‬ناوچانه‌یان سه‌روژێر کردبوو‪.‬‬ ‫ئه‌مریکای���ه‌ک‪ ،‬له‌وس���ه‌ری له‌وس���ه‌ری‬ ‫گه‌رچی دواتر‌و له‌بینینێکی تردا مه‌سعود‬ ‫بارزان���ی ده‌ڵێت ئ���اگادار نه‌کراومه‌ته‌وه‌‪ ،‬دنی���اوه‌ له‌ب���ه‌ر گرنگ���ی زیندوومانه‌وه‌و‬ ‫به‌اڵم هێش���تا ئه‌وه‌ باش���تربوو که‌ خۆی به‌نرخ���ی دۆس���ییه‌که‌ی‪ ،‬ته‌یمور ده‌بات‌و‬ ‫هه‌ڵی‌وه‌ش���اندبێته‌وه‌ نه‌ک ئه‌و قس���ه‌یه‌ ده‌زانێت خزمه‌تێکی گرنگ به‌ مه‌سه‌له‌یه‌ک‬ ‫بکات‪ ،‬ئه‌ی ئه‌گه‌ر‌وایه‌‪ ،‬چ دارو ده‌س���ته‌و ده‌کات ک���ه‌ خۆی مه‌به‌س���تییه‌تی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارو به‌رپرسانی ئێمه‌‪ ،‬به‌ کرده‌وه‌‬ ‫که‌سانێکی له‌ده‌وروپشته‌؟‬ ‫ئێس���تاش‪ ،‬ته‌یمور له‌نه‌حییه‌ی ڕزگاری س���ه‌لماندوویانه‌‪ ،‬بیرێکی نه‌وت‪ ،‬به‌ستنی‬ ‫له‌ک���ه‌الرو له‌گه‌ڕه‌ک���ی ئه‌نفالک���راوه‌کان گرێبه‌س���تێک له‌گ���ه‌ڵ کۆمپانیاییه‌ک���ی‬ ‫نیشته‌جێیه‌‪ ،‬ئه‌و تاقه‌ ڕزگاربووه‌ی گۆڕه‌ گه‌وره‌‌و‌وه‌رگرتنی پۆس���تێکیان له‌ئه‌نفال‌و‬ ‫به‌کۆمه‌ڵه‌کان���ی ژن‌و منداڵ���ه‌کان‪ ،‬ته‌نها له‌ڕه‌مزیی���ه‌ت‌و مه‌زڵومییه‌تی ئه‌م میلله‌ته‌‬ ‫‪ 250‬دۆالر مووچه‌که‌‌یه‌ت���ی‪ ،‬ل���ه‌و ناحییه‌ پێ گرنگتره‌‪.‬‬ ‫ئاخر‪ ،‬ته‌یمور ب���ۆ کورد گرنگتره‌‪ ،‬یان‬ ‫دانیش���تووه‌و الی به‌رپ���رس‌و حکومه‌ت‌و‬ ‫ده‌زگاکانی ئ ‌هم‌واڵته‌ فه‌رامۆش کراوه‌‪‌،‬وه‌ک ئه‌و هه‌موو س���ه‌روه‌ت‌و س���امانه‌‪ ،‬ته‌یمور‬ ‫ته‌یمور ده‌ڵێت‪ ،‬ش���وێن‌و جێگه‌ی ته‌واوی گرنگتره‌ یان بیره‌ نه‌وت‪ ،‬هێنانه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫گۆڕه‌ به‌کۆمه‌ڵه‌کان ده‌زانێت‪ ،‬چه‌ندان جار ڕووفاتانه‌ گرنگتره‌‪ ،‬یان خۆ ش���اردنه‌وه‌و‬ ‫داوای کردووه‌ با بهێندرێنه‌وه‌ کوردستان‪ ،‬بازرگانی کردن پێیانه‌وه‌‪.‬‬

‫هیچ گومانی تێ���دا نییه‌‪ ،‬ئگه‌ر ته‌یمور‬ ‫هاواڵتییه‌ک���ی ئه‌مریکی بووایه‌‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫له‌سه‌راپای جیهانه‌وه‌ س���ه‌ردانی ده‌کرا‪،‬‬ ‫کۆشکێکی گه‌وره‌ی هه‌بوو‪ ،‬به‌رده‌وام له‌م‬ ‫زانکۆوه‌ بۆ ئه‌و زانکۆ ده‌ڕۆیش���ت‌و باسی‬ ‫ئه‌و کاره‌س���اته‌ی به‌گوێی دنی���ادا ده‌دا‪،‬‬ ‫به‌سه‌رهاته‌که‌ی به‌ هه‌موو زمانه‌کانی دنیا‬ ‫باڵوده‌کرایه‌وه‌‪ ،‬زیاتر له‌هه‌ر ده‌موچاوێکی‬ ‫ناش���یرینی به‌رپرس���ه‌کان‪ ،‬ته‌یم���ور‬ ‫له‌س���ه‌ر شاش���ه‌و ڕووپه‌ڕی ڕۆژنامه‌کان‬ ‫ده‌رده‌که‌وت‪.‬‬ ‫به‌اڵم ته‌یموری ئێمه‌‪ ،‬تاقانه‌ ڕزگاربووی‬ ‫گۆڕه‌ به‌کۆمه‌ڵه‌کانی ژن‌و مندااڵنی کورد‪،‬‬ ‫له‌ناحییه‌یه‌ک���ی چه‌په‌ک���ی ئه‌م‌واڵته‌‪ ،‬به‌‬ ‫مووچه‌یه‌ک���ی ‪ 250‬دۆالری دانیش���تووه‌و‬ ‫به‌رپرس���انی حکومه‌تیش نه‌ک بایه‌خ به‌‬ ‫خ���ۆی‌و ژیانی ناده‌ن‪ ،‬جگ���ه‌ له‌وه‌ی خۆ‬ ‫له‌دیداره‌کانی ده‌دزنه‌وه‌‪ ،‬هاوکات بیریشیان‬ ‫چۆت���ه‌وه‌‪ ،‬نایانه‌وێت بزانن ئه‌و که‌س���ه‌‬ ‫کێیه‌و چ���ی گه‌وهه‌رێکه‌ بۆ ئه‌م میلله‌ته‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان‪ ،‬له‌لێدانی شاباڵی خۆیاندان‌و ش ‌هو‌و‬ ‫ڕۆژ خه‌ون به‌و بیره‌ نه‌وتانه‌وه‌ ده‌بین‪ ،‬که‌‬ ‫هێشتا ده‌ستیان نه‌گه‌یشتۆتێ‪.‬‬

‫ونبون‬

‫رونکردنه‌وه‌‬

‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ سلێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (ئاری اکرم حسن) هه‌ركه‌س‬ ‫دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬

‫بۆ ‪ /‬رۆژنام ‌هی‌ ئاوێنه‌ی‌ به‌ڕێز‬ ‫بابه‌ت ‪ /‬روونكردنه‌وه‌‬ ‫رۆژنامه‌كه‌تان له‌الپه‌ره‌ ‪ 2‬ی‌ ژماره‌ ‪ 412‬له‌رۆژی‌ ‪ 2014/1/21‬راپۆرتێكی‌‬ ‫رۆژنامه‌وانی‌ به‌ناوی‌ { دوای‌ ‪ 4‬مانگ بكوژانی‌ كوڕی‌ به‌رپرس���ێكی‌ یه‌كێتی‌ له‌هه‌ولێر‬ ‫نه‌دۆزراونه‌ته‌وه‌ } كه‌ له‌الیه‌ن به‌رێز هێمن مامه‌ند ئاماده‌كراوه‌ باڵوكردووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌وه‌المی‌ ئه‌و قسانه‌ی‌ كه‌ له‌دووتوێی‌ بابه‌ته‌كه‌دا هاتووه‌ ده‌لێین‪:‬‬ ‫دوابه‌دوای‌ ئه‌م كاره‌ساته‌ دلته‌زێنه‌و به‌حوكمی‌ ئه‌وه‌ی‌ رووداوه‌كه‌ زۆر دوور نه‌بووه‌‬ ‫له‌مالی‌ پارێزگارو به‌حوكمی‌ ئه‌و قس���انه‌ی‌ كه‌ ده‌شكران سه‌باره‌ت به‌سیاسیبوونی‌‬ ‫رووداوه‌كه‌و په‌یوه‌ندیبوونی‌ به‌پرۆسه‌ی‌ هه‌لبژاردنه‌وه‌‪ ،‬لێژنه‌یه‌كی‌ هاوبه‌ش له‌هه‌ردوو‬ ‫مه‌كته‌بی سیاس���ی پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ پێكهات ب���ۆ تاوتوێكردنی‌ ئه‌م بابه‌ته‌ له‌هه‌موو‬ ‫روویه‌كه‌وه‌‪.‬‬ ‫پاشان لیژنه‌یه‌كیش له‌شاره‌زایان‌و ئه‌فسه‌رانی‌ تایبه‌تمه‌ندی‌ هه‌ردوال به‌ئاماده‌بوونی‌‬ ‫كاك عومه‌ر فه‌رحان خۆیش���ی له‌مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی‌ كۆبوونه‌وه‌یان كردو له‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌یان كۆڵییه‌وه‌و‪ ،‬هه‌موو به‌لگه‌و دیكۆمینته‌كان‌و كه‌شفی مه‌وقیعی شوێنه‌كه‌یان‬ ‫تاوتوێك���رد بۆ ته‌واو دڵنیابوون‌و یه‌كالبوون���ه‌وه‌ له‌نه‌بوونی‌ هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ ئه‌و‬ ‫پرسه‌ به‌ماڵی‌ پارێزگاره‌وه‌ ‪.‬‬ ‫له‌رۆژی‌ پرس���ه‌كه‌ش پارێزگاری‌ هه‌ولێر ئه‌وه‌ی‌ ب���ۆ به‌رێز كاك عومه‌ر فه‌رحان‬ ‫دووپاتكردۆت���ه‌وه‌ ك���ه‌ هه‌موو الیه‌كمان ملكه‌چی‌ یاس���این‪ ،‬دواتریش هه‌ر به‌هه‌مان‬ ‫شێوه‌ له‌ده‌زگاكانی‌ راگه‌یاندن وا گوتراوه‌و دووپاتكراوه‌ته‌وه‌ ‪.‬‬ ‫ئیستاش ئه‌و پرسه‌ الی‌ ئه‌و لیژنه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌گه‌ل رێزماندا‬ ‫راگه‌یاندنی‌ پارێزگای‌ هه‌ولێر‬

‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ س���لێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (ش���وان محمد غریب)‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫ترێی یه‌مه‌ن خورمای شام!‬ ‫خه‌اڵت عومه‌ر‬ ‫سه‌یر له‌وه‌دایه‌‪ ،‬كه‌ كورسیه‌كانی یه‌كێتی كه‌میان كرد‪ ،‬هێندیك له‌ده‌سترۆشتوه‌كانی‬ ‫یه‌كێتی‪‌،‬وایان پیش���انده‌دا كه‌ چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌ نه‌بون‪ .‬س���ه‌یرتر له‌م سه‌یره‌یان‪،‬‬ ‫ئه‌و س���ه‌یره‌یه‌ كه‌ له‌داهاتودا كه‌ كورس���یه‌كان كه‌متر ده‌بن‪ ،‬ئه‌م ده‌ستڕۆشتوانه‌‬ ‫جارێكی تر‌وا خۆیان پیش���انده‌ده‌ن‪ ،‬كه‌ گوایه‌ به‌ته‌مای كه‌مبونه‌وه‌ی كورس���ی‌و‬ ‫دابه‌زین���ی‌و ڕێ���ژه‌ی ده‌نگده‌رانیان‪ ،‬چ���اوه‌ڕوان نه‌كردوه‌! گوای���ا ئا به‌م حاڵه‌ی‬ ‫یه‌كێتیه‌وه‌ چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌ن‪ ،‬ده‌نگده‌ران متمانه‌ی خۆیان به‌و حیزبه‌ بده‌ن؟!‬ ‫یه‌كێتی له‌پرۆژه‌و جیهانبینیه‌كی جیاواز‌و گوتارێكی سیاس���یه‌وه‌‪ ،‬بوه‌ به‌شتێك‪،‬‬ ‫ناتواترێت ناوی لێبنرێت‪ ،‬پێناسه‌ بكرێت‌و بناسرێته‌وه‌‪ .‬دوچاری دادڕانێك هاتوه‌‬ ‫له‌نێوان هه‌نگاوی ڕاس���ت‌و چه‌وتدا‪ ،‬خۆی بۆ یه‌كال نابێته‌وه‌‪ .‬به‌هه‌مو حس���ابێك‬ ‫ده‌بو ئه‌وه‌ی له‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی ‪2013/9/21‬دا ڕویدا‪ ،‬یه‌كێتی بهه‌ژێنێت‌و‪ ،‬بیخاته‌‬ ‫سه‌ر ڕاسته‌یه‌ك‪ ،‬به‌خۆیدا بچێته‌وه‌‪ ،‬كه‌چی به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی هه‌ر چاودێرك‬ ‫له‌یه‌كێتی ده‌بینێت‪ ،‬له‌وه‌ بریتیه‌ كه‌ ئه‌م حیزبه‌‪ ،‬به‌بێ ئه‌وه‌ی هه‌نگاوێكی جیاواز‬ ‫بنێت‪ ،‬هه‌مو شتێكی پێكه‌وه‌ ده‌وێت‪ .‬ته‌نها ‪18‬كورسی دێنێت‌و ده‌یه‌وێت حسابی‬ ‫نیوه‌ی كوردستانی بۆ بكرێت‪ ،‬خه‌ڵكی تریش به‌‪ 24‬كورسیه‌‌وه‌‪ ،‬حسابی كه‌مینه‌ی‬ ‫بۆ بكرێت!‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان ڕێكه‌وتنی ده‌باش���انی هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ڵیده‌وه‌ش���ێنێته‌وه‌و‪،‬‬ ‫له‌هه‌مان كاتیش���دا ده‌یه‌وێت پارتی مه‌رحه‌بای گ���ۆڕان نه‌كات‪ .‬یه‌كێتی ئه‌یه‌وێت‬ ‫هه‌ڵه‌بكات‌و باجیش نه‌دات‪ ،‬خوار‌و چه‌وت‌و چه‌وێل بڕوات‌و‪ ،‬خه‌ڵكیش شاباش���ی‬ ‫ڕاسترۆش���تنی بكه‌ن‪ .‬یه‌كێتی هه‌مو ش���تی به‌یه‌كه‌وه‌ ئه‌وێ���ت‪( ،‬ترێی یه‌مه‌ن‪،‬‬ ‫خورمای شامی ئه‌وێت!) ئه‌مه‌ش له‌سیاسه‌تدا قورس‌و كاری نه‌كرده‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم خۆ‬ ‫ئه‌وانه‌ی تر‪ ،‬به‌و ڕاده‌یه‌ قورس نیه‌‪ .‬قورس نیه‌ یه‌كێتی خوێندنه‌وه‌یه‌كی زانستی‬ ‫بۆ بارودۆخی خۆی‌و هه‌رێم بكات‌و‪ ،‬دان به‌واقعی ئێس���تای‌ خۆی‌و واڵته‌كه‌ش���دا‬ ‫بنێت‪ .‬سه‌یر له‌وه‌دایه‌ ملمالنێی‌ ئێستای یه‌كێتی له‌گه‌ڵ گۆڕاندایه‌‪ ،‬كه‌چی یه‌كێتی‬ ‫به‌ته‌نها ب���ۆ ئه‌وه‌ی مه‌رحه‌بای گۆڕان نه‌كات‪ ،‬ملمالنێك���ه‌ ده‌خاته‌ نێوان خۆی‌و‬ ‫پارتیه‌وه‌‪ .‬سااڵنێكی زۆره‌ هه‌موان ڕه‌خنه‌ی ئه‌وه‌ی له‌یه‌كێتی ده‌گرن كه‌‪ ،‬یه‌كێتی‬ ‫زیاد له‌پێویس���ت له‌به‌رده‌م پارتیدا خۆی بچوك ده‌كاته‌وه‌و‪ ،‬پێویستی به‌وه‌ نیه‌‬ ‫له‌هه‌مو ش���تدا پارت���ی به‌برا گه‌وره‌ دابنێت‪ ،‬له‌ڕاستیش���دا یه‌كێتی ته‌نها له‌دوای‬ ‫ئه‌وه‌ی كورس���یه‌كانی كه‌میكردوه‌‪ ،‬ئیشی به‌پارتیه‌‪ ،‬كه‌چی ڕێك له‌و كاته‌شه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌س���تی به‌وه‌ كردوه‌ كه‌ له‌گه‌ڵ پارتیش���دا تێكیبدات! نازانم كێ ئه‌م سیاسه‌ته‌‬ ‫حه‌كیمانه‌ بۆ یه‌كێتی داده‌ڕێژێت؟ بڵێیت به‌خۆی بڵێت‪ :‬یه‌كێتی؟!‬ ‫دڵنی���ام ئه‌مانه‌ كه‌ به‌ش���یان له‌س���ه‌رمایه‌ی مه‌عنه‌وی یه‌كێتیدا نی���ه‌‪ ،‬هه‌زاران‬ ‫پێش���مه‌رگه‌و تێكۆش���ه‌رو كادری دڵس���ۆزی یه‌كێتی‪ ،‬به‌ناحه‌زو دوژمن له‌قه‌ڵه‌م‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬بێگومان له‌مه‌شدا مه‌به‌ستیان ئه‌وه‌یه‌ سه‌رمایه‌ مادیه‌كه‌یان بۆ بمێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێتی به‌قوڕدا ده‌به‌ن‌و‪ ،‬ده‌ش���یانه‌وێت پێیانبڵێن‪ :‬دڵس���ۆزی یه‌كێتی‪ .‬خه‌می‬ ‫سه‌رمایه‌ مادیه‌كه‌یانه‌‌و‪ ،‬ده‌شیانه‌وێت بڵێن‪ ،‬خاوه‌نی سه‌رمایه‌ مه‌عنه‌ویه‌كه‌شین‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ دادی یه‌كێتی نادات باس له‌قه‌ڵه‌مڕه‌وی تا‪ ،‬دێگه‌ڵه‌ بكات‪ ،‬ئه‌وه‌ی باش���ه‌و‬ ‫سودی هه‌یه‌و ده‌رگای به‌سه‌ر ئاینده‌دا بۆ‌وااڵ ده‌كات‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ زیاترو زیاتر به‌ره‌و‬ ‫دیموكراس���ی هه‌نگاو بنێت‪ .‬مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‌واقعدا بكات‌و‪ ،‬بیسه‌لمێنێت دۆڕاندنی‬ ‫نیوه‌ له‌ئێس���تادا‪ ،‬باش���تره‌ له‌وه‌ی له‌ئاینده‌دا هه‌موی بدۆڕێنێت‪ .‬ماوه‌یه‌كی زۆره‌‬ ‫یه‌كێتی چاوی كزه‌و‪ ،‬خوێندنه‌وه‌ی‌ كورت ئه‌هێنێت‌و پێش���بینی بۆ ناكرێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ده‌ره‌نجامه‌كاندا‪ ،‬توشی شۆك ده‌بێت‪ .‬قسه‌یه‌كی نوێ ناكه‌م‌و هه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێم كه‌ پێش���تر‌وتومه‌‪ ،‬به‌ر له‌پێكهێنانی حكومه‌ت‪ ،‬یه‌كێتی پێویستی به‌وه‌بو‬ ‫له‌گه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان رێكه‌وتنی ده‌باش���ان ده‌م���ه‌زه‌رد بكاته‌وه‌‪ .‬كه‌ ئه‌مه‌ی‬ ‫نه‌كردوه‌‌واباش���تره‌ ئێس���تا بیكات‪ .‬نایكات؟ ده‌بێت چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌بێت توشی‬ ‫شۆك بێت‪ .‬ش���ۆك نا سه‌رسوڕمان؟ دوای ئه‌وه‌ش هه‌رنه‌یكات؟ دوای ئه‌وه‌ خوا‬ ‫خۆی ئه‌زانێت چی ڕوده‌دات‪ .‬ئه‌وه‌ی من ده‌یزانم ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌مش���ێوه‌یه‌ی ئێستا‪،‬‬ ‫یه‌كێتی ده‌م له‌ترێ نادات‌و له‌خورماكه‌ش ته‌نها ناوكه‌كه‌ی بۆ ده‌مێنێته‌وه‌!‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ریکالم‬

‫روه‌کییه‌کانی کوردستان‪..‬‬ ‫چۆن باس له‌خواردنی‬ ‫گۆشت ده‌که‌ن؟‬ ‫روه‌کییه‌کان به‌و مرۆڤانه‌‬ ‫ده‌وترێت که‌ له‌خواردنه‌کانیاندا‬ ‫هیچ شێوه‌یه‌کی گۆشت بونی‬ ‫نییه‌‪ .‬سه‌رچاوه‌ی خواردنی‬ ‫ژه‌مه‌کانی رۆژانه‌یشیان به‌رهه‌مه‌‬ ‫ڕوه‌کییه‌کانه‌‪ .‬ئه‌وان له‌به‌ر‬ ‫چه‌ند هۆیه‌ک ده‌ستبه‌رداری‬ ‫گۆشتخواردن بون که‌ گرنگترینیان‬ ‫ئاژه‌ڵدۆستیی‌و پاراستنی‬ ‫ته‌ندروستیی خۆیانه‌‪.‬‬ ‫له‌جیهاندا رێبازی روه‌کخۆری‬ ‫رێبازیکی به‌رباڵوه‌و چه‌ندین‬ ‫که‌سایه‌تیی ناوداری جیهان‬ ‫له‌ڕابردو و ئێستاشدا په‌یڕه‌و‌یی‬ ‫ئه‌م ڕێبازه‌یان کردوه‌و خواردنی‬ ‫گۆشتیان له‌خۆیان قه‌ده‌غه‌کردوه‌‪.‬‬ ‫له‌کوردستانیش چه‌ندین که‌سی‬ ‫له‌م شێوه‌یه‌ هه‌ن‌و سه‌رچاوه‌ی‬ ‫خۆراکی ئه‌وانیش ته‌نها به‌رهه‌مه‌‬ ‫روه‌کییه‌کانه‌‪ .‬ئه‌وان باس له‌وه‌‬ ‫ده‌که‌ن که‌ گرنگیی ژیانی‬ ‫ئاژه‌ڵه‌کان وای کردوه‌ که‌ ئه‌و‬ ‫بڕیاره‌ بده‌ن‪ .‬هه‌روه‌ها ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌که‌ن که‌ له‌شاره‌کانی‬ ‫کوردستاندا هیچ جۆره‌‬ ‫چێشتخانه‌یه‌کی تایبه‌ت به‌روه‌ک‬ ‫خۆره‌کان بونی نییه‌‪.‬‬

‫»» ‪10‬‬

‫ریکالم‬