ژماره‌ 419

Page 1

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)419‬‬ ‫سێشەممە ‪2014/3/11‬‬

‫کێشمه‌کێشی مالیکی‌و بارزانی‬

‫ێ‬ ‫د‪.‬مه‌حمود‪ :‬ده‌بێت بارزانی‌ بیسه‌لمێن ‌‬ ‫ی هه‌ر قسه‌ نییه‌‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌كان ‌‬

‫‪12‬‬ ‫»» ‪17‬‬ ‫»»‪3‬‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫‪3/16‬‬

‫حكومه‌ت له‌بێ‌ پاره‌ییدا‬ ‫ی هه‌ڵه‌بجه‌ به‌بێده‌نگ به‌ڕێده‌كات‬ ‫یاد ‌‬

‫»» ‪6‬‬

‫ریکالم‬

‫یاسای باری که‌سێتی جه‌عفه‌ری‬

‫‪12‬‬ ‫»» ‪17‬‬ ‫»»‪17‬‬

‫هه‌وڵده‌درێت كچانی‌ ته‌مه‌ن ‪ 9‬سااڵنیش‬ ‫به‌شو بدرێن‬

‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم ریكالم بۆ كۆمپانیایه‌كی‌ ده‌رمان ده‌كات‬ ‫بۆ یه‌كه‌مجاره‌ له‌كوردس����تان‪ ،‬حكومه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌رێم له‌س����ایتی‌ فه‌رمی‌ خۆیه‌وه‌ ریكالم‬ ‫بۆ كۆمپانیایه‌كی‌ ده‌رمان بكات‪ ،‬سایته‌كه‌‬ ‫ده‌ڵێ����ت "ئاوامیدی����كا‪ ،‬باش����ترین جۆری‌‬ ‫ده‌رمان به‌رهه‌م ده‌هێنێت"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ ،‬هه‌ولێ����ر‪ :‬م����اوه‌ی‌ دو رۆژه‌‬ ‫له‌س����ایتی‌ فه‌رم����ی‌ حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تاندا هه‌واڵێ����ك ده‌بینرێ����ت كه‌‬ ‫به‌ش����ێوه‌ی‌ ریكالمك����ردن داڕێ����ژراوه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ هه‌واڵه‌كه‌ ب����اس له‌ئاماده‌بونی‌‬ ‫نێچیرڤ����ان بارزانی‌ ده‌كات له‌گرێبه‌س����تی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ هاوبه‌ش����ی‌ ده‌رمان له‌نێوان‬ ‫كۆمپانیای‌ ئاوامیدیكاو كۆمپانیای‌ سانۆفیی‌‬ ‫فه‌ره‌نسی‌‪ ،‬به‌اڵم مانشێتی‌ هه‌واڵه‌كه‌ ته‌نها‬ ‫بریتییه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ "ئاوامیدیكا‪ ،‬باش����ترین‬ ‫جۆری‌ ده‌رمان به‌رهه‌م ده‌هێنیت"‪.‬‬

‫ئه‌م����ه‌ له‌كاتێكدای����ه‌ كه‌ د‪.‬ب����ارام خدر‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری كۆمپانی����ای نیش����تیمانیی‬ ‫ئاوامیدی����كا ب����ۆ ده‌رمان له‌رێوره‌س����می‌‬ ‫واژۆكردنی‌ ئ����ه‌و گرێبه‌س����ته‌دا رایگه‌یاند‬ ‫ك����ه‌ دامه‌زراندنی‌ كۆمپانی����ای ئاوامیدیكا‬ ‫به‌پاڵپشتیی ڕاسته‌وخۆی نێچیرڤان بارزانی‬ ‫ب����وه‌ له‌پێن����او به‌رهه‌مهێنان����ی ده‌رمان‌و‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪2010‬ه‌وه‌ ده‌ستی‌ به‌به‌رهه‌مهێنان‬ ‫كردوه‌و ساڵ به‌ساڵیش به‌رهه‌مهێنانه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌زیادبوندایه‌ ‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌ ب����ۆ به‌دواداچونی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫به‌پێی‌ یاسا ریكالمكردن بۆ كۆمپانیایه‌كی‌‬ ‫ده‌رمان له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌وه‌ رێگه‌پێدراوه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ كرد به‌چه‌ند كاربه‌ده‌س����تێكی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستییه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌سیان‬ ‫سایتی فه‌رمی حکومه‌ت‬ ‫ئاماده‌ نه‌بون له‌مباره‌وه‌ لێدوان بده‌ن‪.‬‬

‫د‪.‬به‌رهه‌م‪ :‬نابێت که‌س مامه‌ڵه‌ به‌داهات‌و‬ ‫مومته‌له‌کاتی یه‌کێتیه‌و‌ه بکات‬ ‫به‌رهه‌م س���اڵح ئاماژ‌ه ب���ه‌و‌ه ده‌كات به‌و‬ ‫پێی���ه‌ ‌ی پێش���تر له‌یاداش���تێكدا له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫كۆسره‌ت ڕه‌س���وڵ داوایان كردو‌ه هه‌مو‬ ‫مومته‌له‌كات���ی حیزبه‌كه‌ی���ان له‌ده‌زگای‬ ‫(ئی���داره‌و دارای���ی) تۆماربكرێ���ت‌و‬ ‫ك���ه‌س بۆ ‌ی نه‌بێ���ت مامه‌ڵ��� ‌ه به‌داهات‌و‬ ‫مومته‌له‌كات���ی‌ یه‌كێتیه‌وه‌ ب���كات‪ ،‬ئه‌م‬ ‫هه‌ن���گاوه‌ ‌ی له‌خۆیه‌وه‌ ده‌س���تیپێكردوه‌و‬ ‫هه‌مو ئه‌و م���اڵ‌‌و مومته‌له‌كاتانه‌ی‌ له‌ال ‌ی‬ ‫بوه‌ راده‌س���تی‌ یه‌كێتی‌ كردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "من ئه‌ندامی دڵسۆزی یه‌كێتیم"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬سلێمانی‌‪ :‬سه‌رچاوه‌یه‌ك ‌ی نزیك‬ ‫له‌به‌ره���ه‌م س���اڵح به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫ك ‌ه گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌ م���اڵ‌‌و موڵكی‌ یه‌كێت ‌ی‬ ‫له‌الیه‌ن ناوبراوه‌و‌ه سه‌ره‌تایه‌كی گرنگ ‌ه بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی ك ‌ه كه‌س له‌و حیزبه‌دا بۆی نه‌بێت‬ ‫مامه‌ڵ ‌ه به‌داه���ات‌و مومته‌له‌كاته‌كانیه‌و‌ه‬ ‫ب���كات‌و وه‌ك ك���ه‌ل‌و په‌لی شه‌خس���ی‬ ‫به‌كاریانبهێنێت‪ ،‬پێداگری ‌ی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌كات ك ‌ه هه‌مو س���ه‌ركرده‌كان ‌ی یه‌كێت ‌ی‬ ‫ئه‌و ماڵ‌‌و مومته‌له‌كاتانه‌ی‌ الیانه‌ راده‌ست ‌ی‬ ‫حیزبه‌كه‌یان بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌ك ‌ه وت ‌ی "وه‌ك چۆن سه‌باره‌ت‬ ‫به‌دواخستنی كۆنگره‌ی یه‌كێتی د‪.‬به‌رهه‌م‬ ‫ڕایگه‌یاند كه‌ چیتر پله‌‌و پۆس���تی حیزبی‬ ‫به‌خۆم ره‌وا نابینم‪ ،‬ئێس���تاش جارێكیتر‬ ‫د‪.‬به‌رهه‌م ده‌ڵێ‌ چ���ۆن پله‌وپای ‌ه به‌خۆی‬ ‫ڕه‌وا نابینێت‪ ،‬ئاوه���اش (ئیمتیازات)ی‬

‫ئه‌ندامێك���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت��� ‌ی‬ ‫داوا ده‌كات رێگه‌نه‌درێ���ت به‌رپرس���ه‌‬ ‫س���ه‌ربازیه‌كان لێ���دوان له‌باره‌ی‌ كێش���ه‌‬ ‫ناوخۆیه‌كانه‌وه‌ بده‌ن‪ ،‬چونكه‌ مه‌ترس���ی‌‬ ‫ئه‌منیی‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬ئارێ���ز عه‌بدواڵ‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪،‬‬ ‫"ح���ه‌ق نی���ه‌ فه‌رمانده‌ س���ه‌ربازییه‌كان‌و‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك له‌سه‌ر هیچ‬ ‫بارودۆخێك���ی‌ ناوخۆیی‌ نه‌ لێدوان بده‌ن‌و‬ ‫نه‌ قسه‌ بكه‌ن‪ .‬چونكه‌ ئه‌وه‌ یاسایی‌ نیه‌و‬ ‫هاوكات لێدوانه‌كانیان كاریگه‌ریی‌ ده‌بێت‬ ‫بۆ سه‌ر بارودۆخی‌ ئه‌منییش"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ هاتنه‌ده‌نگ���ی‌ كاراكت���ه‌ره‌‬ ‫به‌رهه‌م ساڵح‬ ‫هه‌بوه‌ الی بمێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫پله‌وپای ‌ه به‌خۆی ڕه‌وا نابینێت"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌ك ‌ه ئه‌وه‌ش��� ‌ی ره‌تكرده‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌ ‌ی به‌وه‌ش كرد ك ‌ه‬ ‫"كاتی خ���ۆی د‪.‬به‌ره���ه‌م له‌به‌غدا وازی گه‌ڕانه‌وه‌ ‌ی به‌رهه‌م س���اڵح بۆ خانوه‌كه‌ ‌ی‬ ‫له‌پۆستی جێگری س���ه‌رۆكی حكومه‌تی ماڵ���ی‌ باوك���ی‌ له‌گه‌ڕه‌ك��� ‌ی عه‌ق���ار ‌ی‬ ‫فی���درال هێن���او دواتریش كه‌ پۆس���تی دوركه‌وتن���ه‌وه‌ی‌ یه‌كجاری��� ‌ی ناوبراو بێت‬ ‫س���ه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی ڕاده‌س���ت له‌یه‌كێتی‌‪ ،‬ئه‌‌و وت ‌ی "ئه‌م هه‌ڵویس���ته‌ی‬ ‫ك���رده‌وه‌‪ ،‬له‌ه���ه‌ردو حاڵه‌تدا س���ه‌یاره‌و سه‌ره‌تاكانی‌ ده‌ستبه‌رداربونی د‪.‬به‌رهه‌م‬ ‫مومته‌له‌كات���ی حكومه‌ت���ی ك���ه‌ ال ب���و نی���ه‌ له‌یه‌كێت���ی‪ ،‬به‌ڵك���و پش���تیوانی ‌ه‬ ‫گه‌ڕاندیه‌وه‌ بۆ حكوم���ه‌ت‌و ته‌نها ئه‌وه‌ی له‌یه‌كێتی‌و پاراستنی ناوبانگی یه‌كێتی‌و‬ ‫ال مایه‌‌و‌ه ك ‌ه به‌پێی یاساو ڕێساكان بۆی بره‌ودان ‌ه به‌پرس���ی چاكس���ازیی‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬

‫دڵس���ۆزیی‌و په‌رۆش���یه‌ بۆ یه‌كێتی‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پێداگریی‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ من‬ ‫ئه‌ندامی‌ دڵسۆزی‌ یه‌كێتیم"‪.‬‬ ‫هه‌فت���ه‌ی‌ راب���ردو‪ ،‬د‪.‬به‌ره���ه‌م‬ ‫راده‌ستكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و دو خانوه‌ی یه‌كێتی‬ ‫نیشتمانی كوردستانی راگه‌یاند كه‌ الیه‌تی‌‪،‬‬ ‫یه‌كێكی���ان له‌مێرگه‌پانه‌‌و ئه‌ویتریش���یان‬ ‫خانویه‌ك���ی گه‌وره‌یه‌ له‌گه‌ڕه‌كی ئاش���تی‬ ‫له‌نزیك باخی س���ه‌عید به‌گ‪ ،‬ك ‌ه موڵكی‬ ‫ئیداره‌ی گشتی یه‌كێتین‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی بوژانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كارێكی‌ باشه‌و ده‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‌و پیشه‌ساز ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‌و‬ ‫ی ل���ه‌ڕو ‌‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫سلێمانی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند ك ‌ه ئێران ش���ار ‌‬ ‫ی كردو‌ه ئابورییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫داوای���ان له‌پارێزگای‌ س���لێمان ‌‬ ‫ی "ئێم ‌ه نازانین ئه‌م پێشنیار‌ه‬ ‫وتیش ‌‬ ‫ترانزێتێ���ك دروس���تبكرێت له‌نێ���وان‬ ‫باش���ماخ‌و س���وریادا ت���ا ئه‌و م���ه‌رز‌ه چ مه‌رامێكی‌ سیاس���ی‌ له‌پشته‌‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌روازه‌ی���ه‌ك بێ���ت له‌نێ���وان ئێران‌و با سیاسیه‌كان قس��� ‌هی‌ له‌سه‌ر بكه‌ن‪،‬‬ ‫ی ئاب���وری‌‌و بازرگانیه‌و‌ه‬ ‫ی ئێم��� ‌ه ل���ه‌ڕو ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫س���وریادا‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "له‌دی���د ‌‬ ‫ی س���لێمانیه‌و‌ه لێیده‌ڕوانی���ن‌و ب���اش ده‌زانین ك ‌ه هه‌ر‬ ‫بازرگانی‌‌و پیشه‌س���از ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌م پێش���نیار‌ه واڵتێك ترانزێتی‌ پێدا بڕوات س���ودێك ‌‬ ‫به‌ئه‌نجامگه‌یاندن��� ‌‬

‫ی بازرگانی‌‌و‬ ‫ی جوڵه‌ ‌‬ ‫ی ده‌بێت‪ ،‬له‌ڕو ‌‬ ‫باش ‌‬ ‫رسومات‌و بازاڕ په‌یداكردن بۆ شۆفێر‌و‬ ‫كۆڵهه‌گ���رو هه‌لی‌ كار ره‌خس���اندن بۆ‬ ‫ی‬ ‫خه‌ڵكێك���ی‌ زۆر‪ ،‬ئێم���ه‌ش چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫ئه‌وه‌ین به‌ترانزێتكردنی‌ باشماخ هه‌مان‬ ‫ئامانج‌و كارمان بۆ به‌دیبهێنێت"‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫س���ه‌ربازییه‌كان له‌كات���ی‌ ته‌نگ���ژه‌و‬ ‫ملمالنێكان���دا‪ ،‬عه‌بدواڵ وتی "لێدوانی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ دژی‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌ بااڵكانی‌ گه‌لی‌‬ ‫كوردس���تانه‌و ئه‌گه‌ر من سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫بومایه‌ ئێس���تا ئه‌و كه‌س���ه‌م بانگده‌كردو‬ ‫رێوشوێنی‌ یاساییم به‌رامبه‌ری‌ ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ئه‌م وتانه‌ی‌ ناوبراو له‌كاتێكدایه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫سه‌ركرده‌یه‌كی‌ س���ه‌ربازیی‌ ناو یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارت���ی‌ له‌رێگ���ه‌ی‌ راگه‌یاندنه‌كان���ه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵمه‌تێك���ی‌ توندیان بۆ س���ه‌ر یه‌كتری‌‬ ‫ده‌ستپێكردوه‌و له‌لێدوانه‌كانیاندا په‌نایان‬ ‫بۆ به‌كارهێنانی‌ چه‌ندین زاراوه‌ی‌ روشێنه‌ر‬ ‫بردوه‌‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫زیندانییه‌ک له‌هه‌رێم تا ئاستی‬ ‫خوێندانان ئه‌شکه‌نجه‌دراوه‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬رێبه‌ر نه‌جم‬

‫ئێران داوا ده‌كات باشماخ بكرێت به‌ترانزێت روه‌و سوریا‬ ‫ی‬ ‫ی ئێران پێش���نیار ‌‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫كۆمار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگای‌ سلێمان ‌‬ ‫بۆ كاربه‌ده‌س���تان ‌‬ ‫ی‬ ‫كردو‌ه ك ‌ه پێكه‌و‌ه كار بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی باش���ماخ بكرێ���ت به‌ترانزێت‬ ‫م���ه‌رز ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌نێوان ئێران‌و سوریا‪ ،‬سه‌رۆكی‌ ژور ‌‬ ‫بازرگان���ی‌و پیشه‌س���ازی‌ س���لێمانیش‬ ‫پشتیوانی‌ له‌و پێشنیار‌ه ده‌كاو ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌وڵ‌ بۆ جێبه‌جێكردنی‌ ده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬سیروان محه‌مه‌د‬

‫داوا ده‌كرێت لێدوان له‌به‌رپرس ‌ه‬ ‫ی‬ ‫سه‌ربازیه‌كانی‌ یه‌كێتی‌‌و پارت ‌‬ ‫قه‌ده‌غه‌ بكرێت‬

‫رێکخراوێک���ی تایب���ه‌ت به‌ماف���ی مرۆڤ‬ ‫له‌هه‌رێمی کوردستان‪ 249 ،‬پێشێلکاریی‬ ‫مافه‌کان���ی م���رۆڤ له‌س���اڵی ‪2013‬دا‬ ‫تۆمارده‌کات‌و ده‌ڵێت زیندانییه‌ک له‌هه‌رێم‬ ‫تا ئاستی خوێندانان ئه‌شکه‌نجه‌دراوه‌‌‪.‬‬ ‫‌ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‪ :‬پارێ���زه‌ر کارزان‬ ‫فازی���ل به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند ک���ه‌ له‌دوا‬ ‫‌راپۆرتی رێکخراوی سه‌نته‌ری په‌ره‌پێدانی‬ ‫دیموکراسیی‌و مافی مرۆڤ (‪249 ،)dhrd‬‬ ‫پێشێلکاریی مافه‌کانی مرۆڤ تۆمارکراوه‌و‬ ‫به‌ش���ێکیان زۆر مه‌ترس���یدارن‪ ،‬یه‌کێک‬ ‫له‌وان ‌ه ئه‌ش���که‌نجه‌دانی زیندانییه‌ک بو‌ه‬ ‫له‌سنوری پارێزگای سلێمانی که‌ به‌تۆمه‌تی‬ ‫کوش���تنی که‌سێک ده‌ستگیرکراوه‌و دوای‬ ‫ئه‌ش���که‌نجه‌دانێکی زۆر "دان به‌تاوانێکدا‬ ‫ده‌نێت ک���ه‌ به‌وته‌ی خ���ۆی نه‌یکردوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و پارێ���زه‌ره‌ ده‌رباره‌ی ئ���ه‌و زیندانی ‌ه‬ ‫ده‌ڵێت‪" :‬ئه‌وه‌نده‌یان ئه‌شکه‌نجه‌دابو‪ ،‬ک ‌ه‬ ‫داده‌نیش���ت خوێنی داده‌نا به‌وته‌ی خۆی‬ ‫کاره‌بای���ان له‌ئه‌ندام���ی نێرینه‌ی دابو بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی دان به‌تاوانه‌که‌یدا بنێت"‪.‬‬ ‫کارزان ب���اس ل���ه‌وه‌ش ده‌کات ک��� ‌ه‬

‫له‌س���لێمانی هه‌رکاتێ���ک ویس���تویان ‌ه‬ ‫که‌س���ی زیندانیکراویان بینی���وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و حاڵه‌ت���ه‌ له‌هه‌ولێر ته‌واو پێچه‌وانه‌ی ‌ه‬ ‫"بینین���ی زیندانی���ه‌ک له‌هه‌ولێ���ر ب���ۆ‬ ‫ئێمه‌ی رێکخراوه‌کان زۆر قورس���ه‌‪ ،‬هه‌تا‬ ‫زیندانییه‌ک ده‌بینین‪ ،‬چه‌ندین رێگریمان‬ ‫بۆ دروست ده‌کرێت"‪.‬‬

‫كێیه‌ سبه‌ینێمان وانیشانده‌دات ك ‌ه ئیتر خۆر هه‌ڵنایاته‌وه‌؟‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش‪ -‬به‌رامبه‌ر ئاماده‌یی شۆڕشی کوڕان‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3201274 :‬‬

‫ ‬

‫ ‬ ‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫ ‬

‫‪9‬‬

‫‪13‬‬ ‫تیراژ ‪4500 :‬‬


‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫یه‌كگرتوو كۆمه‌ڵ‌‪ :‬تا ئێستا له‌الیه‌ن پارتیه‌و‌ه وه‌اڵم ‌ی‬ ‫داواكاریه‌كانمان نه‌دراوه‌ته‌و‌ه بۆ به‌شداریكردن له‌حكومه‌ت‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫ی‬ ‫ی گفتوگۆكان بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌گه‌رم����ه‌ ‌‬ ‫گۆڕان ئاش����كرایكرد ئه‌گ����ه‌ر هاتو‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ ناوخۆی����ان پێنه‌درێت‬ ‫ئه‌وا پاشه‌كش���� ‌ه له‌به‌ش����داریكردن‬ ‫له‌حكوم����ه‌ت ده‌ك����ه‌ن‌و ده‌بن����ه‌و‌ه‬ ‫به‌ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬هه‌ریه‌ك له‌یه‌كگرتوو‬ ‫كۆمه‌ڵی����ش ئاماژه‌ ب����ه‌و ‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫ی گۆڕان‬ ‫ی به‌شدارینه‌كردن ‌‬ ‫"له‌ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫له‌حكومه‌ت هه‌ڵوێستیان ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی لیژنه‌ی‌ دانوس����انكار ‌‬ ‫ئه‌ندامێك ‌‬ ‫یه‌كگرتوی‌ ئیس��ل�امی‌ كوردس����تان‬

‫فه‌ره����اد م����ه‌ال س����اڵح به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاند ئ����ه‌وا وه‌كو یه‌كگرتو هه‌ر‬ ‫ی ئه‌وه‌یان داو‌ه‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تاو‌ه هه‌وڵ ‌‬ ‫حكومه‌تێكی‌ بنكه‌فراوان پێكبهێنرێت‬ ‫تا ئێس����تاش ئه‌وه‌ بڕیاریان ‌ه چونك ‌ه‬ ‫بۆ ئێستای‌ كوردس����تان وا باشتر‌ه‬ ‫ی بنكه‌فراوان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫حكومه‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌بونه‌وه‌ی‌ بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫گۆڕان به‌ئۆپۆزسیۆن ناوبراو ئاماژ‌ه‬ ‫ب����ه‌وه‌ ده‌كات ئه‌وان وه‌كو یه‌كگرتو‬ ‫له‌گه‌ڵ گ����ۆڕان گفتوگۆیان كردوه‌‌و‬ ‫تا ئێس����تا بڕیاری‌ ئه‌وه‌یان نه‌داو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب����ه‌اڵم ئه‌گ����ه‌ر هاتو بزوتن����ه‌وه‌ ‌‬ ‫گۆڕان په‌راوێز بخرێت یان ببێته‌و‌ه‬

‫به‌ئۆپۆزس����یۆن ئه‌وا هه‌ڵوێس����تی‌‬ ‫خۆیان ده‌بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌شدارینه‌كردن ‌‬ ‫ی ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫له‌باره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گۆڕان ئه‌ندامێكی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌ڵی‌ ئیسالم ‌‬ ‫دانوس����تانكار ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس����تان رایده‌گه‌یه‌نێت كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ئیسالمی‌ تا ئێس����تا بڕیار ‌‬ ‫نه‌داو‌ه ببێته‌وه‌ به‌ئۆپۆزسیۆن به‌اڵم‬ ‫ی خۆمان ل����ه‌و بابه‌ته‌دا‬ ‫هه‌ڵوێس����ت ‌‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان رای‌ چی���� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب����ه‌اڵم ت����ا ئێس����تا ئێم����ه‌ بڕیار ‌‬ ‫ئۆپۆزس����یۆنبونمان ن����ه‌داوه‌ به‌اڵم‬ ‫له‌حاڵه‌تی‌ فه‌رامۆشكردنی‌ الیه‌نێك‬ ‫ره‌نگه‌ هه‌ڵوێس����تمان هه‌بێت به‌اڵم‬ ‫له‌ئێس����تادا كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ هیچ‬ ‫هه‌ڵوێستێكی‌ نیه‌‪.‬‬

‫ناوب����راو ئاش����كرای‌ ده‌كات ت����ا‬ ‫ی‬ ‫ئێس����تا له‌الیه‌ن پارتی‌ دیموكرات ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس����تانه‌و ‌ه به‌فه‌رم����ی‌ وه‌اڵم ‌‬ ‫ی داواكاریه‌كانی‌ كۆمه‌ڵیان نه‌داوه‌ته‌و‌ه‬ ‫ئه‌ندام����ی‌ لیژنه‌ی‌ دانوس����تانكار ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیس��ل�امی‌ بیالل سلێمان ب����ۆ به‌ش����داریكردنیان له‌كابینه‌ ‌‬ ‫ی حكومه‌ت‪.‬‬ ‫ی راگه‌یاند ئ����ه‌وان نازانن تازه‌ ‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ ‌‬

‫ئێران داوا ده‌كات مه‌رزی‌ باشماخ‬ ‫بكرێت به‌ترانزێتی‌ نێوان ئێران‌و سوریا‬ ‫ی‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێران پێشنیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ب����ۆ كاربه‌ده‌س����تانی‌ پارێ����زگا ‌‬ ‫س����لێمانی‌ كردوه‌ ك ‌ه پێكه‌وه‌ كار‬ ‫بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ مه‌رزی‌ باش����ماخ‬ ‫بكرێت به‌ترانزێت له‌نێوان ئێران‌و‬ ‫سوریا‪ ،‬سه‌رۆكی‌ ژوری‌ بازرگانی‌و‬ ‫ی‬ ‫پیشه‌سازی‌ سلێمانیش پشتیوان ‌‬ ‫له‌و پێشنیاره‌ ده‌كاو ده‌ڵێت "هه‌و ‌ڵ‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی‌ ده‌ده‌ین"‪.‬‬

‫هێنانه‌وه‌ی روفاتی ‪ 93‬ئه‌نفالکراوی بارزانیه‌کان‬

‫به‌فه‌رمان ‌ی بارزان ‌ی ده‌بێت روفات ‌ی هه‌ر هه‌شت‬ ‫هه‌زار بارزانیه‌ك ‌ه بهێنرێته‌و‌ه كوردستان‬ ‫ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫روفات���ی‌ بارزانی���ه‌كان له‌الی���ه‌ن‬ ‫لیژنه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌وه‌ سه‌رپه‌رشتی‌‬ ‫ده‌كرێت‌و هه‌روه‌ها نابرێنه‌ پزیشكی‌‬ ‫دادوه‌ری���ی‌ به‌فه‌رمانی‌ مه‌س���عود‬ ‫بارزانی���ش ده‌بێ���ت روفات���ی‌ هه‌ر‬ ‫هه‌ش���ت ه���ه‌زار بارزانیه‌كه‌ بێته‌وه‌‬ ‫خاكی‌ كوردستان‪.‬‬

‫ئ���ه‌ی‌ كوا روفاتی‌ كه‌س‌و كاره‌كانی‌‬ ‫ئێمه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ ‌وتیش���ی‌ "بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫داوای‌ له‌دكتۆر محه‌مه‌د ئیحس���ان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬كه‌ هه‌وڵبدات هه‌ر هه‌ش���ت‬ ‫هه‌زار روفاتی‌ بارزانیه‌كه‌ بێنێـته‌وه‌‬ ‫خاكی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌ شه‌هیدان‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شكرد "له‌كاتێكدا كه‌‬ ‫تیمی‌ ‌وه‌زاره‌تی‌ شه‌هیدانی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫‌وه‌زاره‌تی‌ مافی‌ مرۆڤی‌ عێراق بچنه‌‬ ‫سه‌ر هه‌ر گۆڕێكی‌ به‌كۆمه‌ڵ ‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بارزانی‌ بن‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ دكتۆر محه‌مه‌د‬ ‫ئیحسان نایه‌ڵێت به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫كه‌س ده‌ستكاریی‌ بكات‌و نایه‌ڵێت‬ ‫روفات���ه‌كان بنێررێن بۆ پزیش���كی‌‬ ‫دادوه‌ریی‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بارزانیش نه‌بێت‬ ‫دكتۆر محه‌مه‌د ئیحسان ده‌ڵێت من‬ ‫حه‌قم نییه‌"‪.‬‬

‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ به‌رپرس‌و ئاگادار‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی‌ كاروباری‌ ش���ه‌هیدان‌و‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كان تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د "هێنان���ه‌وه‌ی‌ روفات���ی‌‬ ‫بارزانی���ه‌كان به‌هی���چ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ ‌وه‌زی���ری‌ كاروباری‌‬ ‫ش���ه‌هیدان‌و ئه‌نفالكراوان���دا نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و دكتۆر محه‌مه‌د ئیحس���ان‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌م���ه‌‬ ‫له‌كاتێكدا ناوبراو هیچ پۆس���تێكی‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی‌ كاروباری‌ ش���ه‌هیدان‌و‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كان���دا نیی���ه‌و ب���ۆ‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و قس���انه‌دا دكتۆر‬ ‫هێنانه‌وه‌ی‌ روفاتی‌ بارزانیه‌كانیش‬ ‫ته‌نیا پرسه‌ خه‌سوانه‌یه‌ك به‌وه‌زیرو محه‌م���ه‌د ئیس���حان ب���ۆ ئاوێن���ه‌‬ ‫‌وه‌زاره‌تی‌ شه‌هیدان‌و ئه‌نفالكراوه‌كان ‌وتی‌ "راس���ته‌ من هیچ پۆس���تێكم‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی‌ كاروباری‌ ش���ه‌هدیان‌و‬ ‫ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌نفالك���راوه‌كان نیی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم من‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ ‌وتیشی‌ "به‌فه‌رمانی‌ له‌ساڵی‌ ‪ 2005‬خه‌ریكی‌ توێژینه‌وه‌م‬ ‫مه‌سعود بارزانی‌ پشكنینی‌ ‪ DNA‬له‌س���ه‌ر روفاتی‌ ئه‌نفالك���راوه‌كان‌و‬ ‫ی‌ بۆ هی���چ روفاتێكی‌ بارزانیه‌كان ئه‌وه‌ ئیشی‌ خۆمه‌"‪.‬‬ ‫ناكرێت‪ ،‬چونكه‌ مه‌س���عود بارزانی‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كه‌ ده‌وترێت‬ ‫‌وتویه‌ت���ی‌ "م���ن نامه‌وێت س���به‌ی‌‬ ‫‪ 7900‬روفات بێته‌وه‌و خاوه‌نه‌كانیان هێنان���ه‌وه‌ی‌ روفات���ی‌ بارزانیه‌كان‬ ‫دیار ب���ن‪ 100 ،‬خێزانه‌كه‌ی‌ تر بڵێن به‌هیچ شێوه‌یه‌ك له‌ده‌ست‌وه‌زاره‌تی‌‬

‫كاروباری‌ شه‌هیدان‌و ئه‌نفالكراوه‌كان‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌الی���ه‌ن لیژنه‌یه‌كی‌‬ ‫تایبه‌ت‌و دكتۆر محه‌مه‌د ئیحس���ان‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی‌ ده‌كرێ���ت‪ ،‬محمه‌د‬ ‫ئیحس���ان‌وتی‌ "كارێ���ك كه‌ ئه‌وان‬ ‫نایكه‌ن با خه‌ڵكی‌ تر بیكات"‪.‬‬ ‫هه‌ر سه‌باره‌ت به‌نه‌بردنی‌ روفاتی‌‬ ‫بارزانیه‌كان بۆ پزیشكی‌ دادوه‌ریی‌‌و‬ ‫ئه‌نجامنه‌دانی‌ پش����كنینی‌ ‪DNA‬ی‌‬ ‫بۆیان محه‌مه‌د ئیس����حان‌وتی‌ "من‬ ‫روفاتی‌ ش����ه‌هیدانی‌ خۆمان ناده‌م‬ ‫به‌ده‌ست كه‌سانێكی‌ تره‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫كه‌ دو جار كوژراون‌و ئه‌نفالكراون‪،‬‬ ‫بۆ روفاتی‌ ئه‌وان بده‌م به‌كه‌سانێك‬ ‫ك����ه‌ جارێك����ی‌ ت����ر بیانكوژنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ش����كرد "له‌عێراق‬ ‫پاره‌یه‌ك����ی‌ زۆر خه‌رجك����راوه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫توانس����تی‌ پش����كنینی‌ ‪ DNA‬ی‌‌و‬ ‫خوێن‪ ،‬ب����ه‌اڵم هه‌موی‌ فه‌ش����ه‌لی‌‬ ‫هێن����اوه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌عێ����راق كه‌س‬ ‫هاوكار نییه‌‌و توانای‌ زانس����تیی‌ بۆ‬ ‫پش����كنینی‌ ‪DNA‬ی‌ به‌م شێوه‌یه‌‬ ‫نییه‌و هه‌موی‌ فه‌ش����ه‌لی‌ هێناوه‌و‬ ‫ك����ه‌س نمون����ه‌ی‌ خوێن����ی‌ خۆی‌‬ ‫پێش����كه‌ش ناكات‪ ،‬پاش����ان ئێمه‌‬ ‫ده‌ڵێین ئه‌وان هه‌مو كه‌س‌و كاری‌‬ ‫ئێمه‌ن پێویسته‌ روفاتی‌ هه‌مویان‬ ‫بهێنرێت����ه‌وه‌و پێویس����ت ن����اكات‬ ‫ت����ازه‌ بڵێین ئه‌م����ه‌ روفاتی‌ فاڵنه‌‬ ‫كه‌سه‌و ئه‌مه‌ روفاتی‌ فاڵنه‌ كه‌س‪،‬‬ ‫ئه‌وان هه‌مویان ش����ه‌هیدی‌ رێگای‌‬ ‫كوردس����تانن‌و پێویسته‌ بێنه‌وه‌ بۆ‬ ‫خاكی‌ خۆیان"‪.‬‬

‫ئاوێن����ه‌‪ ،‬س����لێمانی‌‪ :‬س����یروان‬ ‫ی‬ ‫محه‌م����ه‌د س����ه‌رۆكی‌ ژور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫بازرگانی‌‌و پیشه‌س����از ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند ك���� ‌ه "دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌ڵێك پڕۆژه‌ ‌‬ ‫جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی باشماخ له‌الیه‌ن‬ ‫تایبه‌ت له‌مه‌رز ‌‬ ‫ی هه‌رێم����ه‌وه‌‪ ،‬ده‌توانم‬ ‫حكومه‌ت���� ‌‬ ‫ی‬ ‫بڵێم ئێس����تا ئه‌و مه‌رزه‌ مه‌رزێك ‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌و له‌دیوی‌ ئێرانیشه‌و‌ه‬ ‫ئه‌و واڵت ‌ه هه‌م����ان كاری‌ كردوه‌و‬ ‫په‌ره‌ی‌ به‌مه‌رزه‌كه‌ داوه‌و له‌هه‌مو‬ ‫ی كراوه‌ بۆ‬ ‫رویه‌ك����ه‌وه‌ ئاماده‌كاری ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ببێت به‌ترانزێت"‪.‬‬ ‫ی به‌و‌ه كرد ك ‌ه‬ ‫ناوبراو ئام����اژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێران داوایان له‌پارێزگای‌ سلێمان ‌‬ ‫كردو‌ه كه‌ ترانزێتێك دروستبكرێت‬ ‫له‌نێوان باش����ماخ‌و س����وریادا تا‬ ‫ئ����ه‌و م����ه‌رزه‌ ده‌روازه‌ی����ه‌ك بێت‬ ‫له‌نێ����وان ئێران‌و س����وریادا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "پێشنیاره‌ك ‌ه كراوه‌و ده‌بێت‬ ‫كاربه‌ده‌س����تان هه‌ڵس����ه‌نگاندن‌و‬ ‫ی له‌س����ه‌ر بكه‌ن ك ‌ه تا چه‌ند‬ ‫كار ‌‬

‫س����ودی‌ ده‌بێ����ت ب����ۆ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی به‌ئاراس����ته‌كردنی‌ نوس����راو بۆ ئه‌و‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس����تان به‌گشتی‌‌و بۆ الیه‌نانه‌ی‌ په‌یوه‌ندیدارن به‌و كاره‌وه‌‌و‬ ‫شاری‌ سلێمانی‌ به‌تایبه‌تی‌"‪.‬‬ ‫چاوه‌ڕوان����ی‌ ئ����ه‌وه‌ش ده‌كه‌ین كه‌‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانیش كارئاسانی‌ بۆ‬ ‫س����یروان وتی‌ "له‌دی����دی‌ ژور ‌‬ ‫ی ئه‌و كاره‌ بكات"‪.‬‬ ‫ی سلێمانیه‌و‌ه‬ ‫بازرگانی‌‌و پیشه‌ساز ‌‬ ‫ی ئه‌و پرسیاره‌ش����دا ك ‌ه‬ ‫له‌وه‌اڵم ‌‬ ‫به‌ئه‌نجامگه‌یاندنی‌ ئه‌م پێشنیار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌رز ‌‬ ‫ی ئایا پێش����نیاری‌ كردن���� ‌‬ ‫كارێك����ی‌ باش����ه‌و ده‌بێت����ه‌ هۆ ‌‬ ‫ی باش����ماخ به‌ترانزێتی‌ نێوان ئێران‌و‬ ‫بوژانه‌وه‌ی‌ شاری‌ سلێمانی‌ له‌ڕو ‌‬ ‫س����وریا له‌م كاته‌دا كه‌ س����وریا‌و‬ ‫بازرگانی‌‌و ئابورییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ناوچه‌ك����ه‌ش به‌هه‌لومه‌رجێك���� ‌‬ ‫وتیش����ی‌ "ئه‌وه‌ی‌ كه‌ باش����ماخ پ����ڕ له‌كێشمه‌كێش����دا تێده‌په‌ڕن‬ ‫ی له‌پشته‌و‌ه‬ ‫ی مه‌به‌س����تی‌ سیاس���� ‌‬ ‫ببێت����ه‌ ده‌روازه‌یه‌كی‌ س����ه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی "ئێم ‌ه‬ ‫له‌نێ����وان ئێ����ران‌و س����وریادا‪ ،‬تا نییه‌‪ ،‬سیروان محه‌مه‌د وت ‌‬ ‫ئێس����تا ئیش����ی‌ تی����ادا نه‌كراوه‌‪ ،‬چاومان له‌س����ه‌ر ئ����ه‌و‌ه نیی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌م پێشنیار‌ه‬ ‫ی مه‌به‌ستی‌ سیاس ‌‬ ‫ئێم���� ‌ه ده‌مانه‌وێ����ت وه‌ك ژور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چیی����ه‌و ناش����زانین چ مه‌رامێك ‌‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫بازرگانی‌‌و پیشه‌س����از ‌‬ ‫ی له‌پش����ته‌‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ ب����ا‬ ‫ی سیاس���� ‌‬ ‫نوس����راو ئاراسته‌ی‌ ئوس����تاندار ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر بكه‌ن‪،‬‬ ‫ی سیاسیه‌كان قسه‌ ‌‬ ‫ی ئێران بكه‌ین بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫كوردستان ‌‬ ‫بزانین چۆن پێكه‌وه‌ پێش����نیاری‌ ئێم ‌ه له‌ڕوی‌ ئابوری‌‌و بازرگانیه‌و‌ه‬ ‫ئه‌م پڕۆژه‌ی����ه‌ جێبه‌جێ‌ بكرێت‪ ،‬لێیده‌ڕوانی����ن‌و ب����اش ده‌زانین كه‌‬ ‫ی پێدا بڕوات‬ ‫پارێزگاری‌ سلێمانیش����ی‌ لێئاگادار ه����ه‌ر واڵتێك ترانزێت ‌‬ ‫ده‌كه‌ینه‌و ‌ه ت����ا به‌هه‌مو الیه‌كمان سودێكی‌ باشی‌ ده‌بێت‪ ،‬بۆ نمون ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بتوانی����ن ئ����ه‌و هێڵ����ی‌ ترانزێت ‌ه ئێستا به‌نده‌ر عه‌باس كه‌ ترانزێت ‌‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌ بۆ خزمه‌تی‌ كوردستان‌و نێ����وان ئیم����ارات‌و كوردس����تان‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئێجگار گه‌وره‌ ‌‬ ‫عێراقه‌‪ ،‬سودێك ‌‬ ‫شاره‌كه‌مان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی جوڵه‌ ‌‬ ‫به‌ئێ����ران گه‌یاندوه‌ له‌ڕو ‌‬ ‫س����ه‌رۆكی ‌ ژوری‌ بازرگان����ی‌‌و بازرگان����ی‌‌و رس����ومات‌و ب����ازاڕ‬ ‫پیشه‌س����ازی‌ س����لێمانی‌ جه‌خت����ی‌ په‌یداكردن بۆ شۆفێر‌و كۆڵهه‌ڵگرو‬ ‫ی‬ ‫له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ش ك����رده‌وه‌ ك����ه‌ هه‌لی‌ كار ره‌خساندن بۆ خه‌ڵكێك ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ین‬ ‫"ئێس����تا جێبه‌جێكردن����ی‌ ئ����ه‌م زۆر‪ ،‬ئێم����ه‌ش چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫له‌به‌رنامه‌ماندای����ه‌و به‌ترانزێتكردنی‌ باش����ماخ هه‌مان‬ ‫پێش����نیاره‌‬ ‫له‌هه‌فته‌ی‌ داهاتوه‌وه‌ ده‌ستده‌كه‌ین ئامانج‌و كارمان بۆ به‌دیبهێنێت"‪.‬‬

‫مه‌رزی باشماخ‬


‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫‪3‬‬

‫تا دوای‌ هه‌ڵبژاردن مالیكی‌‌و بارزانی‌ له‌سه‌ر ده‌ستبادانی‌ یه‌كتر به‌رده‌وام ده‌بن‬

‫د‪.‬مه‌حمود‪ :‬ده‌بێت بارزان ‌ی بیسه‌لمێن ‌ێ هه‌ڕه‌شه‌كان ‌ی هه‌ر قس ‌ه نییه‌‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫شیعه‌كان گوێ‌ له‌عادل موراد ده‌گرن‬

‫هه‌ڕه‌شه‌و سه‌نگه‌ر له‌یه‌كگرتنی‌ بارزانی‌‌و‬ ‫مالیكی‌ به‌رده‌وامه‌‪ ،‬ئاسۆی چاره‌سه‌ری‌‬ ‫قه‌یرانی‌ نێوان به‌غداو هه‌ولێر ناڕونه‌‌و‬ ‫سیاسه‌تمه‌دارێكی‌ به‌ئه‌زمونی‌ كوردیش‬ ‫ده‌ڵێت "گرژیی‌‌و ده‌ستبادانی‌ نێوان‬ ‫مالیكی‌‌و بارزانی‌ تا دوای‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫داهاتوی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق به‌رده‌وام‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫د‪.‬مه‌حمود عوس���مان سیاسه‌تمه‌دارو‬ ‫په‌رله‌مانت���ار ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫مالیكی‌ تا كاتی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫عێ���راق كه‌ ل���ه‌‪31‬ی‌ نیس���انی‌ داهاتودا‬ ‫ئه‌نجامده‌درێت‪ ،‬به‌رده‌وامده‌بێت له‌س���ه‌ر‬ ‫هه‌ڵكش���انی‌ گرژی���ی‌‌و ئاڵۆزییه‌كان���ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ الیه‌نه‌ ركه‌به‌ره‌كانی‌ به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگی‌ شیعه‌كان‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"مالیكی‌ له‌گه‌ڵ‌ س���وننه‌ توندی‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ ك���ورد توندی‌ ك���ردوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌‬ ‫سه‌در توندی‌ كردوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫بااڵی‌ ئیس�ل�امی‌ توندی‌ كردوه‌و هێرش مالیکی‌و بارزانی‌و‌ تاڵه‌بانی فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬ ‫ده‌كاته‌ سه‌ر سعودیه‌و قه‌ته‌ریش‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫پێیوابێت ئه‌م جۆره‌ كارانه‌ وا له‌به‌شێك حكومه‌ت به‌رده‌وامبێت‪ ،‬هه‌ڵوێس���تێكی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ كۆسره‌ت‌و بارزانی‌‪،‬‬ ‫له‌شیعه‌كان ده‌كات ده‌نگی‌ بده‌نێ‌‪ ،‬به‌اڵم وامان ده‌بێت ك���ه‌ چاوه‌ڕوانی‌ نه‌كه‌ن"‪ ،‬هه‌روه‌ها كۆبوونه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ نه‌وشیروان‬ ‫د‪.‬مه‌حمود وتی‌ "نازانم بۆچی‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ مس���ته‌فاو داوه‌ت كردنی‌ بۆ توركیا‪ ،‬كه‌‬ ‫ره‌فتارێكی‌ هه‌ڵه‌یه‌‌و سه‌ریلێشێواوه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو حه‌هت���ی‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ش ده‌كات! ئ���ه‌وه‌ ده‌بێت خۆی‌ بزانێ‌ چۆن س���ه‌ركرده‌ی‌ س���ه‌ره‌كی ئۆپۆزیسیۆنی‌‬ ‫ك���رده‌وه‌ كه‌ له‌ماوه‌ی‌ هه‌ش���ت س���اڵی‌ ئه‌م هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌ی‌ جێبه‌جێ���ی‌ ده‌كات‪ ،‬كوردس���تان‌و ره‌خنه‌گرێك���ی‌ دی���اری‌‬ ‫رابردوش���دا‪ ،‬زۆرجار گرژی���ی‌‌و ناكۆكیی‌ به‌الی‌ منه‌وه‌ هه‌ر جۆره‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌ك پڕۆژه‌ ناش���ه‌فافه‌كانی‌ نه‌وتی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫له‌نێوان مالیكی‌‌و بارزانیدا سه‌ریهه‌ڵداوه‌‪ ،‬كه‌س���ێك یان الیه‌نێك بی���كات ده‌بێت هه‌رێم له‌گ���ه‌ڵ‌ توركیا‪ ،‬مایه‌ی‌ نیگه‌رانی‌‬ ‫به‌اڵم له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ تاڵه‌بان���ی‌ له‌به‌غدا بتوانێ���ت جێبه‌جێیب���كات ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ ن���ه‌ك ه���ه‌ر حكومه‌تی‌ مالیك���ی‌ به‌ڵكو‬ ‫س���ه‌رۆك كۆمار بوه‌‪ ،‬رۆڵێك���ی‌ گرنگی‌ بیسه‌لمێنی‌ هه‌ڕه‌شه‌كانی‌ هه‌ر قسه‌ نین‪ ،‬كۆم���اری‌ ئیس�ل�امی‌ ئێرانیش���ه‌‪ ،‬ئێران‬ ‫له‌كپكردن‌و دامركاندنه‌وه‌ی‌ ئه‌و گرژیی‌‌و ئه‌گه‌ر نه‌یتوانی‌ جێبه‌جێی‌ بكات ره‌نگه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ راگه‌یاندنه‌كانیه‌وه‌ گوزارش���ت‬ ‫ل���ه‌م نیگه‌رانی���ه‌ ده‌كات‌و پێیانوایه‌ ئه‌م‬ ‫ئاڵۆزیان���ه‌دا هه‌بوه‌‌و نه‌یهێش���توه‌ له‌وه‌ به‌نێگه‌تیڤ بگه‌ڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدا كه‌ زۆرێك له‌چاودێران سه‌ردانه‌ی‌ داود ئۆغلو هۆكارێك ده‌بێت‬ ‫زیاتر په‌ره‌بسێنێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر مام‬ ‫جه‌الل له‌به‌غدا بوایه‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ پێیانوای���ه‌ كه‌ پارتی‌‌و بارزانی‌ پێش���تر بۆ زیاتر ناكۆكیی‌ خستنه‌ نێوان هه‌رێم‌و‬ ‫ی به‌غ���داوه‌‌و په‌یوه‌ندیه‌كانیان زیاتر لێڵ‌‌و‬ ‫ئه‌م كێش���انه‌ ئاس���انتر بو‪ ،‬به‌م راده‌یه‌ پشتئه‌ستور بون به‌توركیا به‌وه‌ی‌ دوا ‌‬ ‫راكێش���انی‌ بۆری���ه‌ نه‌وتیه‌ك���ه‌ی‌ نێوان تاریكت���ر ده‌كات‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و بۆچونه‌‬ ‫په‌ره‌ینه‌ده‌سه‌ند"‪.‬‬ ‫د‪.‬مه‌حم���ود س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌ ع���ادل هه‌رێ���م‌و توركی���ا بتوانن نه‌وت���ی‌ لێوه‌ ل���ه‌الی‌ ئێرانی���ه‌كان‌و مالیكیش به‌هێزتر‬ ‫مورادیش���ی‌ ب���ۆ الی‌ مالیك���ی‌‌و بڕیاری‌ هه‌نارده‌ بكه‌ن ب���ۆ بازاڕه‌كانی‌ جیهان‌و ده‌كات ك���ه‌ توركیا له‌پێناو پاراس���تنی‌‬ ‫خه‌رجكردنی‌ موچه‌ی‌ كارمه‌ندانی‌ هه‌رێمی‌ بیفرۆش���ن‪ ،‬به‌اڵم دوای‌ راكێش���انی‌ ئه‌و به‌رژه‌وه‌ندیی���ه‌ ئابوریه‌كان���ی‌ خۆی���دا‌و‬ ‫كوردستانی‌ به‌وه‌ لێكدایه‌وه‌ كه‌ "مالیكی‌ بۆریه‌‪ ،‬كاربه‌ده‌ستانی‌ توركیا چه‌ندینجار ده‌ستگه‌یشتن به‌س���ه‌رچاوه‌كانی‌ نه‌وت‌و‬ ‫ده‌یه‌وێت له‌ڕێگ���ه‌ی‌ په‌یڕه‌وكردنی‌ ئه‌م ئه‌وه‌یان راگه‌یاندووه‌ كه‌ به‌بێ‌ ره‌زامه‌ندی‌ گازی‌ هه‌رێم‪ ،‬ده‌ستێوه‌رادانی‌ راسته‌وخۆ‬ ‫سیاس���ه‌ته‌وه‌‪ ،‬ناكۆكیی‌‌و كێشه‌ له‌نێوان حكومه‌تی‌ ناوه‌ندی‌ به‌غ���دا ئاماده‌ نین له‌كاروباری‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌كات‌و‬ ‫مۆڵه‌ت به‌فرۆش���تنی‌ نه‌وتی‌ كوردستان هه‌وڵ���ی‌ خۆنزیككردنه‌وه‌ له‌هه‌مو حیزبه‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتیدا توندتر بكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫كوردیه‌كان ده‌دات‪.‬‬ ‫سه‌رس���وڕمانی‌ بده‌ن له‌ڕێگه‌ی‌ به‌نده‌ره‌كانیانه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‬ ‫راگه‌یاندنه‌كانی‌ ئێران ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدای���ه‌ ك���ه‌ به‌پێ���ی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌هه‌ڕه‌ش���ه‌كانی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌‬ ‫بارزانی‌ له‌مالیك���ی‌‌و حكومه‌تی‌ ناوه‌ندی‌ راگه‌یاندنه‌كانی‌ ئێران‪ ،‬سه‌ردانی‌ هه‌فته‌ی‌ كه‌ له‌دوای‌ س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌ ئه‌ردۆغانه‌وه‌ زیات���ر‌و زیاتر بوه‌‪ ،‬س���ه‌دان كۆمپانیای‌‬ ‫به‌غدا ده‌ربڕی‌‪ ،‬كه‌ وتبوی‌ "ئه‌گه‌ر به‌غدا راب���ردووی‌ داود ئۆغلو بۆ كوردس���تانی‌ ل���ه‌‪2011‬دا بۆ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‪ ،‬تا توركی‌ له‌هه‌رێمدا چاالكن‌و كوردس���تان‬ ‫له‌سه‌ر سیاس���ه‌تی‌ ئێس���تای‌ به‌رامبه‌ر عێ���راق‌و به‌ش���داریكردنی‌ له‌كۆڕبه‌ندی‌ هاتوه‌ قه‌ب���اره‌ی‌ ئاڵوگ���ۆڕی‌ بازرگانی‌ ب���وه‌ به‌ب���ازاڕی‌ س���اغكردنه‌وه‌ی‌ كااڵی‌‬ ‫به‌هه‌رێ���م‌و موچ���ه‌ بڕین���ی‌ كارمه‌ندانی‌ دووه‌می‌ زانكۆی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ له‌سلێمانی‌‌و نێ���وان توركی���ا‌و هه‌رێمی‌ كوردس���تان توركی‌‌و له‌دوای‌ ئه‌ڵمانیاش���ه‌وه‌ هه‌رێمی‌‬

‫له‌دید ‌ی ئێران‌و ‬ ‫‌مالیكیه‌وه‌‪ ،‬توركیا‬ ‫به‌شێك ‌ه له‌كێشه‌ ‌ی‬ ‫نێوان هه‌ولێر‌و‬ ‫به‌غداو ئاماده‌بونی‌‬ ‫داودئۆغلوش له‌م‬ ‫سه‌روه‌خته‌دا‬ ‫له‌كوردستان‪ ،‬تاران‌و‬ ‫به‌غدا ‌ی توڕه‌تر كردوه‌‬

‫هه‌فت����ه‌ی‌ راب����ردو‪ ،‬ع����ادل موراد‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ ناوه‌ن����د ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێت����ی‌ نیش����تمانی‌ كوردس����تان‬ ‫س����ه‌ردانی‌ مالیك����ی‌ كردو ب����ه‌دوای‌‬ ‫ئه‌وه‌شدا هه‌واڵی‌ ره‌زامه‌ندی‌ نواندنی‌‬ ‫مالیكی‌ له‌س����ه‌ر ناردن����ی‌ موچه‌ بۆ‬ ‫هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان باڵوكرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م هه‌واڵه‌ چه‌ندین راڤه‌و ش����یكاری‌‬ ‫جیاوازی‌ بۆ كرا‪ ،‬به‌ش����ێك پێیانوایه‌‬ ‫شیعه‌كان گوێ‌ له‌عادل موراد ده‌گرن‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ خۆی‌ شیعه‌یه‌‪.‬‬ ‫ع����ادل م����وراد ك����ه‌ یه‌كێك����ه‌‬ ‫یه‌كێت���� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌دامه‌زرێنه‌ران����ی‌‬ ‫نیشتمانیی‌ كوردس����تان‌و له‌هه‌ڕه‌تی‌‬ ‫گه‌نجێتیدا رۆڵی‌ دی����اری‌ له‌یه‌كێتی‌‬ ‫قوتابیان����ی‌ كوردس����تاندا بینی����وه‌‪،‬‬ ‫به‌كه‌سایه‌تییه‌كی‌ نزیك له‌شیعه‌كان‬ ‫داده‌نرێ����ت‪ ،‬ئه‌و له‌كۆتای����ی‌ ده‌یه‌ی‌‬ ‫‪1970‬دا ك����ه‌ له‌رۆژنامه‌ی‌ س����ه‌فیری‌‬ ‫لوبنان����ی‌ نزی����ك له‌ش����یعه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫واڵته‌دا كاری‌ كردوه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌كی‌‬ ‫توندوتۆڵ����ی‌ له‌گه‌ڵ زۆرب����ه‌ی‌ الیه‌نه‌‬ ‫ش����یعه‌كاندا هه‌یه‌و ته‌نانه‌ت له‌كاتی‌‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانی‌ "به‌هاری‌ عه‌ره‌بی"شدا‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و هاوس����ۆزیی‌ خ����ۆی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌كه‌س����ێكی‌ وه‌ك قه‌زافی‌‌و به‌ش����ار‬ ‫ئه‌سه‌دیش نه‌شاردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ش����ێك له‌چاودێ����ران پێیانوایه‌‪،‬‬ ‫عادل موراد له‌وه‌ته‌ی‌ بوه‌ به‌سه‌رۆكی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ندی‌ یه‌كێتی چه‌ندین‌‬

‫لێدوان����ی‌ تون����دی‌ ل����ه‌دژی‌ پارت����ی‌‬ ‫راگه‌یاندوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش جێی‌ س����ه‌رنج ‌‬ ‫ی‬ ‫مالیكی‌‌و ئه‌و هێزه‌ ش����یعانه‌ بوه‌ كه‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت ئه‌م جۆره‌ ئاڕاسته‌یه‌ له‌ناو‬ ‫یه‌كێتی����دا به‌هێزتر بك����ه‌ن‪ ،‬مالیكی‌‬ ‫پێیوایه‌ به‌هۆی‌ غیاب����ی‌ تاڵه‌بانیه‌وه‌‬ ‫ئاماده‌بونی‌ یه‌كێتی‌ له‌به‌غدا الواز بوه‌‌و‬ ‫ئێستا پارتی‌ به‌تاقی‌ ته‌نها دۆسیه‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانی‌ نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا‬ ‫به‌ڕێوه‌ ده‌بات‪ ،‬خوازیارن كه‌س����انی‌‬ ‫وه‌ك عادل موراد بتوانن بۆ راگرتنی‌‬ ‫هاوس����ه‌نگی‌ نێوان پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‬ ‫(ك����ه‌ دواجار راگرتنی‌ هاوس����ه‌نگی‌‬ ‫نێوان توركی����ا‌و ئێران����ه‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان)‪ ،‬رۆڵێكی‌ كاریگه‌رتریان‬ ‫پێسپێردرێت‪.‬‬

‫كوردس���تان دوه‌م ش���ه‌ریكی‌ بازرگانیی‌‬ ‫توركیایه‌‪ ،‬ئه‌م ئاڵوگ���ۆڕی‌ بازرگانیه‌ش‬ ‫ك���ه‌ زۆر له‌ئاڵوگ���ۆڕی‌ بازرگانی‌ نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و ئێران زیاتره‌‪ ،‬رۆڵێكی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫له‌بوژان���ه‌وه‌ی‌ ئاب���وری‌ ئ���ه‌و توركیادا‬ ‫بینی���وه‌ له‌م���اوه‌ی‌ ‪ 10‬س���اڵی‌ رابردودا‬ ‫كه‌ ‪ AKP‬ده‌س���ه‌اڵتدار بووه‌‌و ئێستاش‬ ‫چ���اوی‌ بڕیوه‌ته‌ ن���ه‌وت‌و گازی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان‪ .‬له‌دی���دی‌ راگه‌یاندنه‌كانی‌‬ ‫ئێ���ران‌و نزیك له‌مالیكیش���ه‌وه‌‪ ،‬توركیا‬ ‫به‌ش���ێكه‌ له‌كێش���ه‌ی‌ نێ���وان هه‌ولێر‌و‬ ‫به‌غ���داو ئاماده‌بون���ی‌ داودئۆغلوش له‌م‬ ‫س���ه‌روه‌خته‌دا له‌كوردس���تان‪ ،‬ت���اران‌و‬ ‫به‌غدای‌ توڕه‌تر كردوه‌‪.‬‬ ‫پارتی‌ كه‌ واده‌رده‌خات پشتئه‌ستوره‌‬ ‫به‌توركی���ا له‌ملمالنێكانیدا له‌گه‌ڵ‌ به‌غدا‪،‬‬

‫به‌الی‌ د‪.‬مه‌حمود عوسمانه‌وه‌ جێی‌ متمانه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئه‌و به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ "من‬ ‫به‌هیچ جۆرێك ب���ڕوام به‌توركیا نه‌بوه‌و‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر توركیا بۆ كورد باش بێت‬ ‫ده‌بێت مافی‌ كوردی‌ خۆی‌ بدات‪ ،‬ئێران‬ ‫یان توركیا‌و سوریا پێوه‌ر بۆ باشیان بۆ‬ ‫كورد ئه‌وه‌یه‌ چۆن مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ‌ کوردی‌‬ ‫خۆیاندا ده‌كه‌ن نه‌ك ئێمه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ئاسۆی‌ كێشمه‌كێشی‌ نێوان‬ ‫به‌غداو هه‌ولێریش‪ ،‬پێشبینی‌ ئه‌وه‌ی‌ كرد‬ ‫كه‌ ئه‌م ملمالنێی���ه‌ تا دوای‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێ���راق به‌رده‌وامبێت‌و دوای‌‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن به‌الیه‌كدا بكه‌وێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"مالیكی‌ هه‌ڵنه‌بژێرێته‌وه‌ زۆر باش���تره‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌ماوه‌ی‌ ئه‌م ‪ 8‬ساڵه‌دا به‌باشی‌‬ ‫حكومی‌ نه‌كردوه‌"‪.‬‬

‫داوا ده‌كرێت لێدوان له‌به‌رپرسه‌ سه‌ربازیه‌كانی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ قه‌ده‌غه‌ بكرێت‬ ‫ ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫ئه‌و زمانه‌ی‌ به‌شێك له‌به‌رپرسه‌‬ ‫حزبی‌‌و حكومیه‌كانی‌ هه‌رێم له‌لێدوانه‌‬ ‫ره‌سمیه‌كانیاندا به‌رامبه‌ر یه‌كتری‌‬ ‫به‌كاریده‌هێنن‪ ،‬ناڕه‌زایی‌‌و ره‌خنه‌ی‌‬ ‫خودی‌ ئه‌ندامانی‌ حزبه‌كانی‌‬ ‫خۆیانی‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌و داوا ده‌كه‌ن‬ ‫رێگه‌نه‌درێت به‌رپرسه‌ سه‌ربازیه‌كان‬ ‫لێدوان له‌باره‌ی‌ كێشه‌ ناوخۆیه‌كانه‌وه‌‬ ‫بده‌ن‪ ،‬چونكه‌ مه‌ترسی‌ ئه‌منی‌‬ ‫لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بیركردنه‌وه‌ له‌مێژوی‌ به‌الداخستنی‌‬ ‫ناكۆكیه‌ سیاس����یه‌كان له‌نێوان هێز‌ه‬ ‫كوردیه‌كان����ی‌ باش����وری‌ كوردس����تان‬ ‫له‌رابردودا‪ ،‬هه‌ستێكی‌ ترسهێن به‌دوای‌‬ ‫خۆی����دا ده‌هێنێت‪ ،‬چونك����ه‌ زۆرجار‬ ‫پێكدادانی‌ چه‌كداریی‌ بژارده‌ی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫به‌رده‌م ئ����ه‌و هێزانه‌ بوه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫مێژوه‌كه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ س����ه‌ره‌تای‌‬ ‫شه‌سته‌كانی‌ سه‌ده‌ی‌ رابردو‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ئێستاش كاتێك هه‌ستده‌كرێت‬ ‫گرژیی‌‌و لێدوانی‌ توند ده‌كه‌وێته‌ نێوان‬ ‫هێزه‌ سیاسیه‌كانه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ئه‌و‬ ‫هێزانه‌ی‌ خ����اوه‌ن نفوزی‌ چه‌كداریین‪،‬‬ ‫دۆخێكی‌ نائارام بۆ هاواڵتیان دروست‬ ‫ده‌بێت‪ .‬له‌ئێس����تادا هێڵه‌ گشتیه‌كانی‌‬ ‫ئ����ه‌م دۆخ����ه‌ خه‌ریك����ه‌ به‌ڕون����ی‌‬ ‫س����ه‌رهه‌ڵده‌دات له‌نێ����وان یه‌كێت����ی‌‌و‬ ‫پارتیدا كه‌ هه‌ردوكیان خاوه‌نی‌ هێزی‌‬ ‫چه‌كداریی‌و توانای‌ سه‌ربازیین‪.‬‬ ‫گۆڕین����ه‌وه‌ی‌ لێدوان����ه‌ تون����ده‌كان‬

‫له‌نێوان الیه‌نه‌ سیاسییه‌كانی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان له‌چوار س����اڵی‌ رابردودا‪،‬‬ ‫نه‌ریتێك بو هاواڵتیان ده‌ستوپه‌نجه‌یان‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ نه‌رمده‌كرد‪ ،‬چونكه‌ پێیانوابو‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌چێت����ه‌ چوارچێوه‌ی‌ ملمالنێی‌‬ ‫سیاس����یی‌ نێوان به‌ره‌ی‌ ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫ده‌س����ه‌اڵته‌وه‌‪ .‬تا ڕاده‌یه‌كیش ئاسایی‬ ‫ب����و‪ ،‬چونك����ه‌ درك ب����ه‌وه‌ ك����راوه‌‬ ‫ك����ه‌ ملمالنێك����ه‌ له‌نێ����وان هێزێك����ی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی‌ بێ چه‌ك‌و الیه‌نێكی‌ ناو‬ ‫ده‌سه‌اڵت بوه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ له‌ئێس����تادا روده‌دات‪،‬‬ ‫لێدوانی‌ زبره‌ له‌نێوان به‌رپرسانی‌ بااڵی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‪ ،‬له‌ناو ئه‌وانیش����یاندا‬ ‫كاره‌كت����ه‌ره‌ س����ه‌ربازییه‌كان رۆڵ����ی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ تێدا ده‌بینن‌و گوزارشته‌كانی‌‬ ‫وه‌ك "جه‌نه‌راڵی‌ فه‌ل"‌و "س����ه‌رت دای‌‬ ‫له‌ب����ه‌رد"و هه‌ڵدانه‌وه‌ی‌ نهێنی‌ رابردوو‬ ‫ده‌ستبردن بۆ هه‌ندێك بابه‌تی‌ كه‌سیی‌‪،‬‬ ‫ناوه‌ڕۆكی‌ ئه‌و لێدوانانه‌یان داگیركردوه‌‬ ‫كه‌ ئاراسته‌ی‌ یه‌كتری‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬دورنیه‌‬ ‫ئه‌م لێدوانه‌ زبرانه‌ كاریگه‌ریی‌ خراپی‌‬ ‫ئه‌منیی به‌دوای‌ خۆیدا بهێنێت‪.‬‬ ‫له‌ن����او خ����ودی‌ ئه‌ندامان����ی‌ بااڵی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‪ ،‬هه‌ست به‌مه‌ترسی‌ ئه‌و‬ ‫جۆره‌ لێدوانانه‌ ده‌كرێت‌و به‌ش����ێكیان‬ ‫داوا ده‌ك����ه‌ن كه‌س����ه‌ س����ه‌ربازیه‌كان‬ ‫دروبخرێن����ه‌وه‌ له‌ده‌س����توه‌ردانه‌ ناو‬ ‫ملمالنێ ناوخۆییه‌كانه‌وه‌‪ .‬‬ ‫ئاری‌ هه‌رسین‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‌ پارتی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان پێیوایه‌ ده‌بێت‬ ‫هه‌مو هێزێكی‌ سه‌ربازیی‌ له‌ژێر ده‌ستی‌‬ ‫حكومه‌تدا بێت‌و به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪،‬‬

‫حه‌ق نی ‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ جاری‌‬ ‫فه‌رمانده‌‬ ‫یه‌كه‌م نیه‌‬ ‫سه‌ربازییه‌كان‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانی‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ به‌هیچ‬ ‫نێوان ئه‌و دو‬ ‫هێزه‌ كه‌ یه‌كتری‌ شێوه‌یه‌ك له‌سه‌ر‬ ‫هیچ بارودۆخێكی‌‬ ‫به‌هاوپه‌یمانی‌‬ ‫ناوخۆیی‌ نه‌‬ ‫ستراتیژیی‌‬ ‫لێدوان بده‌ن‌و‬ ‫ناوده‌به‌ن‪ ،‬رو‬ ‫له‌ئاڵۆزبون ده‌كات نه‌قسه‌ بكه‌ن‬ ‫"پێویسته‌ الیه‌نه‌ حكومیه‌كان وه‌اڵمی‌‬ ‫لێدوانه‌كان بده‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رس����ین به‌كارهێنان����ی‌ هه‌ندێك‬ ‫زاراوه‌ له‌الی����ه‌ن به‌رپرس����ه‌ بااڵكانه‌وه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ س����ه‌رده‌می‌ شه‌ڕی‌‬ ‫ناوخ����ۆو ده‌ڵێ����ت‪" ،‬به‌كارهێنان����ی‌‬ ‫ئ����ه‌م زاراوان����ه‌ ش����تێكی‌ ت����ازه‌ نیه‌‪،‬‬

‫ی زمانی‌‬ ‫دوباره‌كردنه‌وه‌و نوێكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ شه‌ڕی‌ براكوژییه‌"‪.‬‬ ‫سه‌ردانێكی‌ ئه‌مدوایه‌ی‌ عادل موراد‪،‬‬ ‫سكرتێری‌ گشتیی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ بۆ الی‌ نوری‌ مالیكی‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران����ی‌ عێراق‪ ،‬بوه‌ س����ه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫س����ه‌رهه‌ڵدانی‌ ئه‌و دۆخی‌ ئاڵۆزییه‌ی‌‬

‫ئێستا له‌نێوان یه‌كێتی‌‌و پارتیدا له‌سه‌ر‬ ‫ئاس����تی‌ ناره‌س����میدا هه‌ی����ه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫پارتیه‌كان پێیانوایه‌ نابێت كه‌س����ێكی‌‬ ‫حزبیی‌ خۆی‌ له‌كێش����ه‌ حكومیه‌كانی‌‬ ‫نێوان هه‌ولێرو به‌غدا هه‌ڵبقورتێنێت‌و‬ ‫یه‌كێتی����ش ئه‌و س����ه‌ردان ‌ه به‌هۆكاری‌‬ ‫رازیبونی‌ مالیك����ی‌ ده‌زانن بۆ ناردنی‌‬ ‫موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌رێم‪.‬‬ ‫ئ����اری‌ هه‌رس����ین ده‌ڵێ����ت‪" ،‬وه‌ك‬ ‫چۆن عادل موراد هیچ پله‌وپایه‌یه‌كی‌‬ ‫حكومی����ی‌ نی����ه‌و كه‌س����ێكی‌ حزبیه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵده‌س����تێت لێ����ره‌وه‌ ده‌چێ����ت بۆ‬ ‫به‌غدا‪ ،‬به‌سیفه‌تی‌ چی‌ ده‌چێت؟ ئه‌وه‌‬ ‫له‌سیستمی‌ حوكمڕانیی‌و دیموكراسیدا‬ ‫پێناس����ه‌ ناكرێت‪ ،‬به‌و جۆره‌ش ئه‌وه‌‬ ‫ی پله‌به‌رزی‌‬ ‫باش نیه‌ كه‌ فه‌رمانبه‌رێك ‌‬ ‫حكومیی‌ كۆمه‌ڵێك لێ����دوان ده‌دات‪،‬‬ ‫هه‌ردوكی����ان به‌الی‌ منه‌و‌ه ش����تێكی‌‬ ‫نامۆن"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیش����یه‌وه‌ ئارێز عه‌بدواڵ‪،‬‬ ‫ئه‌ندام����ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كێت����ی‌ نیش����تمانی‌ كوردس����تان‪،‬‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د‪" ،‬ح����ه‌ق نیه‌‬ ‫فه‌رمانده‌ س����ه‌ربازییه‌كان‌و پێشمه‌رگه‌‬ ‫به‌هی����چ ش����ێوه‌یه‌ك له‌س����ه‌ر هی����چ‬ ‫بارودۆخێك����ی‌ ناوخۆیی‌ ن����ه‌ لێدوان‬ ‫بده‌ن‌و نه‌قس����ه‌ بك����ه‌ن‪ .‬چونكه‌ ئه‌وه‌‬ ‫یاس����ایی‌ نیه‌و هاوكات لێدوانه‌كانیان‬ ‫كاریگه‌ریی‌ ده‌بێت بۆ سه‌ر بارودۆخی‌‬ ‫ئه‌منیش"‪.‬‬ ‫ی كاراكته‌ره‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ هاتنه‌ ده‌نگ���� ‌‬ ‫س����ه‌ربازییه‌كان له‌كات����ی‌ ته‌نگ����ژه‌و‬ ‫ملمالنێكاندا‪ ،‬عه‌ب����دواڵ وتی "لێدوانی‌‬

‫ئه‌و كه‌سانه‌ دژی‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌ بااڵكانی‌‬ ‫گه‌لی‌ كوردستانه‌و ئه‌گه‌ر من سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم بومایه‌ ئێستا ئه‌و كه‌سه‌م بانگ‬ ‫ده‌كردو رێوشوێنی‌ یاساییم به‌رامبه‌ری‌‬ ‫ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ جاری‌ یه‌كه‌م نیه‌ په‌یوه‌ندیه‌كانی‌‬ ‫نێ����وان ئ����ه‌و دو هێزه‌ ك����ه‌ یه‌كتری‌‬ ‫به‌هاوپه‌یمانی‌ س����تراتیژیی‌ ناوده‌به‌ن‪،‬‬ ‫رو له‌ئاڵۆزب����ون ده‌كات‪ ،‬به‌ڵك����و‬ ‫له‌س����ه‌روبه‌ندی‌ راگه‌یاندنی‌ لیس����تی‌‬ ‫س����ه‌ربه‌خۆ بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ مانگی‌‬ ‫ئه‌یلول����ی‌ ‪ ،2013‬له‌الیه‌ن یه‌كێتیه‌وه‌‪،‬‬ ‫وته‌بێژی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬ ‫مه‌ترسی‌ س����ه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی‌ ئاڵۆزی‌‌و‬ ‫پێكدادانی‌ له‌نێ����وان یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‬ ‫راگه‌یاندو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ ئێستا‬ ‫جه‌ماوه‌ری‌ هه‌ردوالیان له‌هه‌مان دۆخی‌‬ ‫ش����ه‌ڕی‌ ناوخۆدا ده‌ژین‪ ،‬كه‌ هه‌ر ئه‌و‬ ‫كاتیش كاراكته‌ره‌ سه‌ربازیه‌كان ریزی‌‬ ‫پێشه‌وه‌ی‌ حزبه‌كانیان گرتبوو لێدوانی‌‬ ‫زبریان ئاراسته‌ی‌ یه‌كتری‌ ده‌كرد‪.‬‬ ‫له‌ئێس����تادا هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان‬ ‫له‌به‌رده‌م قه‌یرانی‌ دواكه‌وتنی‌ كابینه‌ی‌‬ ‫نوێ����ی‌ هه‌ش����ته‌م‌و نه‌مان����ی‌ پ����اره‌و‬ ‫س����ه‌رمایه‌ له‌بانك����ه‌كان‌و دواكه‌وتنی‌‬ ‫موچ����ه‌ی‌ فه‌رمانب����ه‌ران دای����ه‌و ورده‌‬ ‫ورده‌ش نزیكده‌بێت����ه‌وه‌ له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێ����زگاكان‌و په‌رله‌مانی‌‬ ‫عێ����راق‪ ،‬بۆی����ه‌ چاودێ����ران پێیانوایه‌‬ ‫لێدوانی‌ توندی‌ كه‌س����ه‌ سه‌ربازیه‌كان‬ ‫ئه‌وه‌ن����ده‌ی‌ تر ئ����ه‌و قه‌یرانانه‌ قوڵتر‬ ‫ده‌كاته‌وه‌و دۆخی‌ سیاس����ی‌‌و ئه‌منیی‌‬ ‫هه‌رێم زیاتر ئاڵۆز ده‌كات‪.‬‬


‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫"بێمتمانه‌ی ‌ی الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌كان كابینه‌ی‌ هه‌شته‌م ‌ی په‌كخستوه‌"‬ ‫ی‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راو ‌‬

‫ئه‌بوبه‌ك����ر هه‌ڵه‌دن����ی‌ په‌رله‌مانتار‌و‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌‬ ‫له‌دیدارێك����ی‌ ئاوێن����ه‌دا ه����ۆكاری‌‬ ‫پێكنه‌هێنانی‌ كابینه‌ی‌ هه‌ش����ته‌می‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس����تان ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌‬ ‫بۆ نه‌بونی‌ متمان����ه‌ له‌نێوان الیه‌نه‌‬ ‫سیاس����یه‌كاندا‪ ،‬به‌تایبه‌ت����ی‌ حیزبه‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتداره‌كان‌و ده‌ڵێت "مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئه‌نجام����ی‌ هه‌ڵبژاردن����دا‬ ‫ناكرێت‪ ،‬باس له‌پێوه‌ری‌ تر ده‌كرێت‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی‌ پۆس����ته‌كان‌و ئه‌و دو‬ ‫حیزبه‌ ده‌سه‌اڵتداره‌ ده‌یانه‌وێ‌ درێژه‌‬ ‫به‌م واقیعه‌ی‌ ئێستا بده‌ن"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێ����وه‌ وه‌ك یه‌كگرتو‪ ،‬چی‌‬ ‫به‌رێگر ده‌زانن له‌پێكهێنانی‌ كابینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نوێی‌ حكومه‌ت؟‬ ‫ئه‌بوبه‌كر هه‌ڵه‌دنی‌‪ :‬س����ێ‌ هۆكاری‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬یه‌ك نه‌بونی‌ متمانه‌ له‌نێوان‬ ‫الیه‌ن����ه‌ سیاس����یه‌كاندا به‌تایبه‌تی‌‬ ‫حیزب����ه‌ ده‌س����ه‌اڵتداره‌كان‪ ،‬دوه‌م‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردندا‬ ‫ناكرێ����ت‪ ،‬به‌ده‌ر له‌ئیس����تیحقاقاتی‌‬ ‫هه‌ڵب����ژاردن‪ ،‬باس له‌پێ����وه‌ری‌ تر‬ ‫ده‌كرێت بۆ وه‌رگرتنی‌ پۆس����ته‌كان‪،‬‬ ‫سێیه‌م ئه‌و دو حیزبه‌ ده‌سه‌اڵتداره‌‬ ‫ده‌یانه‌وێ‌ درێژه‌ به‌م واقیعه‌ی‌ ئێستا‬ ‫بده‌ن‪ ،‬ك����ه‌ حكومڕانیی‌ دو ئیداره‌ی‌‬ ‫جیاواز ده‌كه‌ن له‌كاتێكدا هه‌ریه‌كه‌یان‬ ‫له‌ژێر قه‌ڵه‌مڕه‌ویی‌ خۆیدا‪ ،‬له‌ژێر هیچ‬ ‫چاودێر‌و لێپرسینه‌وه‌یه‌كدا نییه‌‌و تا‬ ‫ئێستاش زۆر به‌ئاسانی‌ هه‌ست به‌دو‬ ‫ئیداریی‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئێ����وه‌ هه‌میش����ه‌ پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێت����ی‌ به‌یه‌ك����ه‌وه‌ تۆمه‌تب����ار‬ ‫ی حكومه‌ت‪،‬‬ ‫ده‌ك����ه‌ن له‌پێكنه‌هێنان ‌‬ ‫پێتانوای����ه‌ ئه‌م����ه‌ دادپه‌روه‌رییه‌؟‬ ‫بۆچی‌ راشكاوانه‌ ناڵێن كه‌ الیه‌نێكی‌‬ ‫دیاریكراو هۆكاری‌ سه‌ره‌كیه‌؟‬ ‫ئه‌بوبه‌ك����ر هه‌ڵه‌دن����ی‌‪ :‬به‌ڵێ‌ ئه‌وان‬ ‫پێكه‌وه‌ به‌رپرس����یارن له‌م دۆخه‌ی‌‬ ‫ئێس����تای‌ هه‌رێم‪ ،‬ئه‌وان رۆژگارێك‬ ‫شه‌ڕی‌ ناوخۆیی‌‌و خۆس����ه‌پاندنیان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬رۆژگارێك����ی‌ تریش هاتون‬ ‫رێكه‌وتننامه‌یه‌ك����ی‌ س����تراتیژییان‬ ‫واژۆك����ردوه‌‪ ،‬كه‌ بۆته‌ س����ه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫نه‌هامه‌تی����ی‌‌و نه‌فره‌ت ب����ۆ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌و مانایه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئه‌و رێكه‌‌وتننامه‌یه‌‪ ،‬رێكه‌وتننامه‌یه‌ك‬ ‫بوه‌ زیاتر بۆ به‌رته‌س����ككردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئازادی����ی‌‌و قۆرغكردن����ی‌ ب����ازاڕ‌و‬ ‫خۆس����ه‌پاندن به‌س����ه‌ر خه‌ڵك����ی‌‬ ‫كوردستاندا به‌كارهاتوه‌‪ ،‬تۆ بڕوانه‌‬ ‫ئه‌م دو حیزبه‌ جگه‌ له‌هه‌رێم له‌هیچ‬ ‫ش����وێنێكی‌ تردا یه‌ك هه‌ڵوێس����ت‬ ‫نیین‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر كێشه‌كانی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫ناوه‌ند‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر كوردانی‌ خۆرئاوا‪،‬‬ ‫له‌س����ه‌ر باكوری‌ كوردس����تان هیچ‬ ‫كاتێك یه‌ك هه‌ڵوێس����تیان نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫بینیشمان كه‌ نه‌یانتوانی‌ لیستێكی‌‬ ‫هاوبه‌ش له‌كه‌ركوكی‌ دڵ‌و قودس����ی‌‬ ‫كوردستان دروست بكه‌ن‪.‬‬

‫ئاوێن����ه‌‪ :‬باش����ه‌ له‌دروس����تكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت����دا چ الیه‌نێك داوای‌ مافی‌‬ ‫خ����ۆی‌ زیات����ر ده‌كات‌و ئه‌نجام����ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ناكاته‌ پێوه‌ر؟‬ ‫ئه‌بوبه‌كر هه‌ڵه‌دن����ی‌‪ :‬یه‌كه‌مجار كه‌‬ ‫كاك نێچیرڤان هاته‌ س����لێمانی‌ بۆ‬ ‫پێكهێنانی‌ كابین����ه‌ی‌ نوێ‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌كێت����ی‌ كۆبویه‌وه‌‌و راش����یگه‌یاند‬ ‫ك����ه‌ ئه‌وان ب����ۆ یه‌كێتی‌ كورس����یی‌‬ ‫ناكه‌ن����ه‌ پێوه‌ر یان به‌ده‌ر له‌ژماره‌ی‌‬ ‫كورسیه‌كان مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ یه‌كێتی‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ سه‌ره‌تای‌ تێڕوانینی‌‬ ‫ئه‌وان بو بۆ یه‌كێتی‌‪ ،‬له‌كاتێكدا ده‌بو‬ ‫پارتی‌ به‌راش����كاوانه‌ به‌هاوپه‌یمانه‌‬ ‫س����تراتیژیه‌كه‌ی‌ خۆی‌ رابگه‌یاندایه‌‬ ‫ك����ه‌ ئێم����ه‌ هه‌ڵبژاردنێكم����ان‬ ‫ئه‌نجام����داوه‌‌و گۆڕانكاریی‌ رویداوه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا یه‌كێتی‌ نیشتمانیی‌‬ ‫وه‌ك له‌به‌یاننامه‌ی‌ یه‌كه‌میاندا دانیان‬ ‫نا به‌ده‌ره‌نجامه‌كان����ی‌ هه‌ڵبژاردندا‌و‬ ‫به‌نیگه‌رانی����ه‌وه‌ قبوڵیانكرد‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫جه‌خت له‌وه‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌ كه‌ هه‌ردو‬ ‫الیه‌نه‌كه‌یان له‌م دۆخه‌ به‌رپرسیارن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و الیه‌نه‌ی‌ كورسیی‌ زیاتری‌‬ ‫هێناوه‌‌و له‌روی‌ ریزبه‌ندیه‌وه‌ براوه‌ی‌‬

‫ده‌بوایه‌ پێشتر‬ ‫فراكسیۆنی‌‬ ‫سه‌وز له‌گه‌ڵ‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫حیزبه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆیاندا قسه‌یان‬ ‫بكردایه‌‌و ئه‌م‬ ‫پێشنیاره‌یان بۆ‬ ‫ئه‌وان بكردایه‌‪،‬‬ ‫داخۆ ئه‌مه‌ بڕوای‌‬ ‫ئه‌وانیشه‌‬ ‫یه‌كه‌م����ه‌ به‌رپرس����یارێتی‌ زیات����ر‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆ‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬وه‌ك یه‌كگرت����و داوای‌‬ ‫چیتانكردوه‌‌و تا ئێس����تاش په‌یمانی‌‬ ‫چییان پێداون؟‬ ‫ئه‌بوبه‌كر هه‌ڵه‌دن����ی‌‪ :‬ئێمه‌ تاوه‌كو‬ ‫ئێس����تا قسه‌مان له‌س����ه‌ر دو ته‌وه‌ر‬ ‫ك����ردوه‌‪ ،‬یه‌ك����ه‌م ده‌بێ����ت ئ����ه‌و‬

‫ئه‌بوبه‌كر هه‌ڵه‌دنی‬ ‫حكومه‌ته‌ی‌ دێته‌ ئاراوه‌ حكومه‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوبه‌شی‌ راسته‌قینه‌ بێت‌و به‌ئه‌ركه‌‬ ‫نیشتیمانیه‌كانی‌ خۆی‌ هه‌ڵبستێت‪،‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر بمان����ه‌وێ‌ حكومه‌تێك����ی‌‬ ‫سه‌قامگیربێت له‌ئاست داواكاریه‌كانی‌‬ ‫خه‌ڵكیدا بێ����ت‪ ،‬پێموای����ه‌ ده‌بێت‬ ‫هه‌مو الیه‌نه‌كان به‌ش����داربن‌و رۆڵی‌‬ ‫فیعلیی����ان له‌ناو ئ����ه‌و حكومه‌ته‌دا‬ ‫هه‌بێ����ت‪ ،‬دوه‌م ئێم����ه‌ له‌ب����ه‌رده‌م‬ ‫ئیس����تیحقاقێكی‌ هه‌ڵبژاردندای����ن‪،‬‬ ‫گه‌لی‌ كوردستان خۆی‌ ئه‌و رێژه‌یه‌ی‌‬ ‫داناوه‌ بۆ الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ دورخستنه‌وه‌ی‌ هیچ هێزێكی‌‬ ‫سیاسیدا نین‪ ،‬به‌و هێزانه‌شه‌وه‌ كه‌‬ ‫یه‌ك كورسییان له‌په‌رله‌ماندا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬تا ئێس����تا په‌یمانی‌ چه‌ند‬ ‫وه‌زاره‌تیان پێداون؟‬ ‫ئه‌بوبه‌ك����ر هه‌ڵه‌دنی‌‪ :‬ئێم����ه‌ داوای‌‬ ‫‪ 3‬وه‌زاره‌تم����ان ك����ردوه‌‪ ،‬ئ����ه‌وه‌‬ ‫به‌ئیس����تیحقاقی‌ خۆمانی‌ ده‌زانین‪،‬‬ ‫به‌رامبه‌ره‌كه‌ش����مان تێگه‌یشتنی‌ بۆ‬ ‫دواكاریه‌كانمان هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌‬ ‫تاوه‌كو ئێستا بۆ گفتوگۆ جێهێڵراوه‌و‬ ‫نه‌گه‌یش����توینه‌ته‌ خاڵ����ی‌ كۆتایی‌‪،‬‬ ‫ناوی‌ ‪ 6‬وه‌زارتیش����مان خس����تۆته‌‬ ‫به‌رده‌ستیان‌و داوای‌ ئه‌وه‌مان كردوه‌‬ ‫له‌و ش����ه‌ش وه‌زاره‌ت����ه‌ ‪ 3‬دانه‌یان‬ ‫بده‌نه‌ یه‌كگرتو‪ .‬تا ئێستاش ئه‌وه‌‬ ‫یه‌كالیی‌ نه‌بۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌وترێ‌ ئێران رێگره‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ ناوخۆ بدرێت����ه‌ گۆڕان‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ راسته‌؟‬ ‫ئه‌بوبه‌ك����ر هه‌ڵه‌دن����ی‌‪ :‬ئێمه‌ وه‌كو‬ ‫زانی����اری‌ ئه‌وه‌م����ان نه‌بیس����توه‌‪،‬‬ ‫ته‌نه����ا له‌میدیاكانه‌وه‌ بیس����تومانه‌‪،‬‬ ‫به‌دڵنیایی����ه‌وه‌ ئێ����ران وه‌ك����و‬ ‫دراوس����ێیه‌كی‌ هه‌رێم له‌س����ه‌ر هێڵه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ الیه‌ن����ه‌كان‪ ،‬ده‌بینین الیه‌نه‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتداره‌كانی‌ هه‌رێ����م ده‌چنه‌‬

‫داوای‌ ‪ 3‬وه‌زاره‌تمان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫به‌ئیستیحقاقی‌‬ ‫خۆمانی‌ ده‌زانین‬ ‫ناوی‌ ‪ 6‬وه‌زارتیشمان‬ ‫خستۆته‌‬ ‫به‌رده‌ستیان‌و داوای‌‬ ‫ئه‌وه‌مان كردوه‌ له‌و‬ ‫شه‌ش وه‌زاره‌ته‌‬ ‫‪ 3‬دانه‌یان بده‌نه‌‬ ‫یه‌كگرتو‪ .‬تا ئێستاش‬ ‫ئه‌وه‌ یه‌كالیی‌‬ ‫نه‌بۆته‌وه‬ ‫ئێ����ران‪ ،‬ئێرانیه‌كانیش دێن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێران ل����ه‌و روانگه‌یه‌وه‌ تێڕوانینێك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌بێ����ت‪ ،‬له‌وه‌ س����ه‌رچاوه‌ی‌ گرتوه‌‬ ‫كه‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانیی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫له‌راب����ردودا كه‌ ئیداره‌ی‌ س����لێمانی‌‬ ‫به‌ده‌س����ته‌وه‌ ب����وه‌‪ ،‬ئه‌منیه‌ت����ی‌‬ ‫سنوره‌كانی‌ زیاتر به‌ده‌سته‌وه‌ بوه‌‪،‬‬ ‫ل����ه‌م روانگه‌وه‌ حكومه‌ت����ی‌ ئێرانی‌‬ ‫نیگه‌رانی‌ هه‌ی ‌ه له‌بارودۆخی‌ داهاتوی‌‬

‫هه‌رێم‪ ،‬ل����ه‌وه‌ی‌ ئایا س����نوره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ����ارام ده‌بێت‌و ئاڵوگۆڕی‌ بازرگانیی‌‬ ‫نێ����وان هه‌رێ����م‌و خۆیان ئاس����ایی‌‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬رۆڵی‌ توركیا له‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫چۆن ده‌بینن؟‬ ‫ئه‌بوبه‌كر هه‌ڵه‌دنی‌‪ :‬توركیا له‌ئێستادا‬ ‫به‌سه‌دان كۆمپانیای‌ له‌هه‌رێمدا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌و نه‌وته‌ی‌ هه‌رێم كه‌ ره‌وانه‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌و واڵته‌ ده‌كرێ����ت‪ ،‬بۆیه‌ توركیا‬ ‫ل����ه‌روی‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌ ئابوریه‌كانه‌وه‌‬ ‫پێیخۆش����ه‌ كه‌ ئارامیه‌ك له‌هه‌رێمدا‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ ده‌روازه‌یه‌كی‌ باشه‌‬ ‫بۆ ساخكردنه‌وه‌ی‌ كااڵكانی‌ له‌الیه‌ك‌و‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تریش����ه‌وه‌ سود له‌و نه‌وته‌‬ ‫ده‌بینێ‌ كه‌ له‌هه‌رێمه‌وه‌ ده‌چێته‌ ئه‌و‬ ‫واڵته‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئێ����وه‌ وه‌ك����و یه‌كگرت����و‬ ‫پێتانباشه‌ ده‌وری‌ كامیان له‌هه‌رێمدا‬ ‫زۆرتر بێت‪ ،‬ئێران یان توركیا؟‬ ‫ئه‌بوبه‌كر هه‌ڵه‌دنی‌‪ :‬ئێمه‌ پێمانباشه‌‬ ‫هه‌رێ����م په‌یوه‌ندیه‌كان����ی‌ له‌گ����ه‌ڵ‬ ‫دره‌وه‌ی‌ خۆی‌‌و درواسێكانی‌ ئاسایی‌‬ ‫بێ����ت‪ ،‬ئارامی����ی‌‌و دڵنی����ای‌ بده‌ین‬ ‫به‌دراوس����ێكانمان‪ ،‬ب����ه‌اڵم ده‌بێت‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانم����ان له‌س����ه‌ر بنه‌ما‌و‬ ‫رێزی‌ هاوبه‌ش بێت‪ ،‬نه‌ك له‌س����ه‌ر‬ ‫بنه‌مای‌ ب����را گه‌وره‌یی‌‌و برا بچوكیی‌‬ ‫بێت‌و خۆم����ان به‌قه‌رزارباری‌ ئه‌وان‬ ‫بزانین‪ ،‬ئێمه‌ نه‌ پاشكۆی‌ ئه‌وانین نه‌‬ ‫كانتۆنێكین سه‌ر به‌ئه‌وان‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫ئه‌وه‌یان تێبگه‌یه‌نرێ‌ كه‌ هه‌رێم نه‌ك‬ ‫مه‌ترسی‌ نییه‌ بۆ سه‌ر ئه‌وان‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫هه‌رێمێكی‌ گه‌شه‌سه‌ندوی‌ ئابوریی‌‌و‬ ‫ئ����ارام قازانجی‌ بۆ ئه‌وانیش����ه‌ نه‌ك‬ ‫زیان‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ده‌وت����رێ‌ ئه‌مین����داری‌‬ ‫حیزبه‌كه‌تان س����ه‌ردانی‌ نه‌وشیروان‬ ‫مس����ته‌فای‌ كردوه‌ تا ده‌ستبه‌رداری‌‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ ناوخ����ۆ بێ����ت‪ ،‬ئ����ه‌وه‌‬ ‫راسته‌؟‬ ‫ئه‌بوبه‌ك����ر هه‌ڵه‌دن����ی‌‪ :‬ئه‌مینداری‌‬ ‫یه‌كگرت����و وه‌ك����و س����ه‌ركرده‌یه‌كی‌‬ ‫سیاس����ی‌ له‌هه‌رێمدا‪ ،‬له‌م ماوه‌یه‌دا‬ ‫وه‌كو ئه‌ركێكی‌ نیشتمانی‌‌و ئه‌خالقیی‌‬ ‫خ����ۆی‌ له‌گه‌ڵ الیه‌ن����ه‌ جیاوازه‌كاندا‬ ‫قس����ه‌‌و گفتوگۆی‌ هه‌ب����وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫براده‌رانی‌ پارتی‌ هه‌میش����ه‌ له‌سه‌ر‬ ‫خه‌ت بوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ گۆڕان‌و یه‌كێتییشدا‬ ‫به‌هه‌مانش����ێوه‌‪ ،‬ب����ۆ یه‌كێتی‌ هه‌م‬ ‫بۆ بارودۆخ����ی‌ ناوخ����ۆی‌ خۆیان‌و‬ ‫پێكهێنان����ی‌ حكومه‌تی����ش قس����ه‌‌و‬ ‫گفتوگۆی‌ ك����ردوه‌‪ ،‬هه‌وڵه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫به‌رێزه‌ له‌نیگه‌رانیه‌كه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫گرتوه‌ ك����ه‌ پێكهێنان����ی‌ حكومه‌ت‬ ‫دواكه‌وتوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ هه‌ر قس����ه‌‌و‬ ‫باسێكی‌ كردبێت له‌په‌رۆشیه‌و ‌ه بوه‌‬ ‫بۆ باردۆخی‌ كوردس����تان بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫الیه‌نه‌كان بگه‌نه‌ رێكه‌وتن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئه‌گ����ه‌ر داواكاریه‌كانتان‬ ‫جێبه‌ج����ێ‌ بكرێ����ت به‌ب����ێ‌ گۆڕان‬ ‫به‌شداری‌ حكومه‌ت ده‌كه‌ن؟‬ ‫ئه‌بوبه‌ك����ر هه‌ڵه‌دن����ی‌‪ :‬ئ����ه‌وه‌ی‌ تا‬ ‫ئێس����تا دیاره‌ به‌بڕیاری‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬

‫س����ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كگرتو‌و به‌ڕاوێژ‌و‬ ‫راپرسی‌ رێكخس����تنه‌كانمان بڕیار ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌تی‌ بنكه‌فراوانمان داوه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ی كه‌‬ ‫بیرۆكه‌یه‌ یه‌كگرت����و خاوه‌نیه‌ت ‌‬ ‫قه‌ناعه‌تی‌ به‌الیه‌نه‌كانی‌ دانوس����تان‬ ‫كرد كه‌ له‌م قۆناغه‌دا باشترین بژارده‌‬ ‫بریتی����ه‌ له‌حكومه‌ت����ی‌ بنكه‌فراوان‪،‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر دۆخه‌ك����ه‌ به‌ئاقارێكی‌ تردا‬ ‫رۆیش����ت ئه‌وكاته‌ ده‌بێت بگه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫ب����ۆ س����ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كگرت����وی‌‬ ‫ئیس��ل�امی‌‌و ئه‌و كات����ه‌ دوایی‌ بڕیار‬ ‫ده‌ده‌ین كه‌ چیبكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌مو‬ ‫حاڵه‌تێك����دا ئێم����ه‌ پێمانوایه‌ بونی‌‬ ‫هه‌مو الیه‌نه‌كان له‌حكومه‌تدا به‌رۆڵ‌و‬ ‫كاریگه‌ریی����ان‪ ،‬خزمه‌ت به‌م دۆخه‌ی‌‬ ‫ئێستا كوردستان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬س����ه‌باره‌ت ب����ه‌و داوایه‌ی‌‬ ‫ی كه‌ ‪10‬رۆژیان‬ ‫په‌رله‌مانتارانی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫مۆڵ����ه‌ت داوه‌ت����ه‌ الیه‌ن����ه‌كان ب����ۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫بۆچونی‌ ئێوه‌ چییه‌؟‬ ‫ئه‌بوبه‌كر هه‌ڵه‌دنی‌‪ :‬ئه‌وان ده‌ركیان‬ ‫به‌ناهه‌مواری����ی‌ دۆخه‌ك����ه‌ كردوه‌و‬ ‫هه‌ڵوێستێكی‌ وه‌هایان نواندوه‌‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌وه‌ ئه‌م پێش����نیاره‌ی‌ فراكسیۆنی‌‬ ‫سه‌وز ئه‌گه‌ر بهاتایه‌ به‌ڕاوێژ له‌گه‌ڵ‬ ‫فراكس����یۆنه‌كانی‌ تر بوای����ه‌ ره‌نگه‌‬ ‫كاریگه‌رییه‌كی‌ باشتر بوایه‌‪ ،‬خاڵێكی‌‬ ‫تر ده‌بوایه‌ پێشتر فراكسیۆنی‌ سه‌وز‬ ‫له‌گه‌ڵ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ حیزبه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆیاندا قس����ه‌یان بكردای����ه‌‌و ئه‌م‬ ‫پێش����نیاره‌یان بۆ ئ����ه‌وان بكردایه‌‪،‬‬ ‫داخ����ۆ ئه‌مه‌ بڕوای‌ ئه‌وانیش����ه‌ یان‬ ‫ئه‌گه‌ر ئ����ه‌وان هه‌ر بڕیارێكیاندا ئایا‬ ‫حیزبه‌كه‌یان پابه‌ند ده‌بێت پێوه‌ی‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ بمانه‌وێت یان نا‪ ،‬تا ئێس����تا‬ ‫یه‌كێت����ی‌ یه‌كێك����ه‌ له‌هۆكاره‌كانی‌‬ ‫پێكنه‌هێنانی‌ حكومه‌تی‌ نوێ‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬هه‌ندێ����ك به‌دیاریك����راوی‌‬ ‫پۆس����تی‌ وه‌زاره‌ت����ی‌ ناوخ����ۆ‬ ‫به‌گرێكوێ����ره‌ی‌ پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌‬ ‫نوێ‌ ده‌زانن‪ ،‬بۆچونی‌ ئێوه‌ چییه‌؟‬ ‫ئه‌بوبه‌ك����ر هه‌ڵه‌دنی‌‪ :‬راس����ته‌ ئه‌وه‌‬ ‫ئێستا گرێكوێره‌یه‌كه‌‪ ،‬له‌وه‌ ده‌چێت‬ ‫پارت����ی‌‌و یه‌كێت����ی‌ ن����اڕازی‌ نه‌ب����ن‬ ‫له‌وه‌ی‌ ئه‌و پۆس����ته‌ بدرێته‌ گۆڕان‪،‬‬ ‫ب����ه‌ڕای‌ من ئ����ه‌وه‌ جگ����ه‌ له‌فۆبیا‌و‬ ‫ترسێك ش����تێكی‌ تر نییه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ بش����درێته‌‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان ب����ه‌م حاڵه‌ی‌‬ ‫ئێس����تایه‌وه‌ ت����ا س����نوری‌ دێگه‌ڵه‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتی‌ ده‌بێ����ت‪ ،‬وه‌زاره‌تێكی‌‬ ‫ناوخ����ۆ ك����ه‌ فه‌رمانده‌ی‌ گش����تیی‌‬ ‫هێزه‌ چه‌كداره‌كان س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫بێت‌و ئاژانسی‌ پاراس����تن‌و زانیاری‌‬ ‫به‌ده‌ست الیه‌نێكی‌ تره‌وه‌ بێت‪ ،‬ئیتر‬ ‫بۆ ده‌بێت ئه‌م ترسه‌یان هه‌بێت كه‌‬ ‫گۆڕان ئه‌و پۆسته‌ی‌ پێبدرێت‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫بۆیه‌ ده‌ڵێین تا ئێستا متمانه‌ نییه‌‬ ‫له‌نێ����وان الیه‌نه‌كانی‌ كوردس����تاندا‬ ‫ئه‌وه‌ باشترین به‌ڵگه‌یه‌‪ ،‬مادام ئێمه‌‬ ‫باس له‌دیموكراس����ی‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫نابێت هیچ پۆس����تێك له‌كوردستان‬ ‫به‌ده‌ربێت له‌دانوستان‌و گفتوگۆ‪.‬‬

‫دۆسیه‌ی‌ سكااڵی‌ الفاوه‌كه‌ی‌ هه‌ولێر‬ ‫داده‌خرێت‌و وته‌بێژی‌ داواكاری‬ ‫گشتییش دورده‌خرێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‬ ‫دۆس���یه‌ی‌ س���كااڵكه‌ی‌ داواكار ‌‬ ‫ی‬ ‫گش���تی‌ له‌س���ه‌ر س���ه‌رۆك‬ ‫ش���اره‌وانیه‌كانی‌ هه‌ولێ���ر له‌باره‌ی‌‬ ‫الفاوه‌ك���ه‌ی‌ هه‌ولێره‌وه‌ داده‌خرێت‌و‬ ‫‌وته‌بێ���ژی‌ داواكاری‌ گش���تییش‬ ‫له‌كاره‌كه‌ی‌ دورده‌خرێته‌وه‌‪ .‬به‌پێی‌‬ ‫ئ���ه‌و زانیاریان���ه‌ی‌ ك���ه‌ له‌چه‌ن���د‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگاداره‌وه‌ ده‌ست‬ ‫ئاوێن���ه‌ كه‌وت���ون‪ ،‬له‌س���ه‌ر داوای‌‬ ‫هه‌ردو ‌وه‌زیری‌ شاره‌وانی‌‌و ‌وه‌زیری‌‬ ‫داد كه‌ هه‌ردوكیان س���ه‌ر به‌پارتی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردس���تانن‪ ،‬دۆسیه‌ی‌‬ ‫س���كااڵی‌ داواكاری‌ گش���تی‌ له‌سه‌ر‬

‫س���ه‌رۆك ش���اره‌وانیه‌كانی‌ هه‌ولێر‬ ‫داده‌خرێت"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر به‌پێی‌ زانیاریه‌كان���ی‌ ئاوێنه‌‬ ‫"‌وه‌زیری‌ داد به‌نوس���راوێكی‌ نهێنی‌‬ ‫داوای‌ له‌سه‌رۆكی‌ داواكاری‌ گشتیی‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬له‌سه‌ر ئه‌و لێدوانه‌ی‌ كه‌ بۆ‬ ‫ده‌زگاكانی‌ راگه‌یاندنی‌ داوه‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌‪ ،‬كه‌ داواكاری‌ گشتیی‌ سكااڵ‬ ‫له‌سه‌ر س���ه‌رۆك ش���اره‌وانیه‌كانی‌‬ ‫هه‌ولێ���ر تۆم���ار ده‌كات‪ ،‬ب���ه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌مته‌رخه‌مب���ون له‌س���ه‌ر پرۆژه‌و‬ ‫زێرابه‌كانی‌ هه‌ولێر له‌پۆس���ته‌كه‌ی‌‬ ‫دوربخرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ ب���ۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ چه‌ند‬ ‫جارێك په‌یوه‌ندی‌ ك���رد به‌مه‌روان‬

‫بورهان‌وته‌بێژی‌ له‌سه‌ر كار الدراو ‌‬ ‫ی‬ ‫داواكاری‌ گش���تیی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ناوبراو‬ ‫‌وه‌اڵمی‌ په‌یوه‌ندیه‌كه‌ی‌ نه‌دایه‌وه‌‪.‬‬ ‫جێگ���ه‌ی‌ ئام���اژه‌ ب���ۆ كردن���ه‌‬ ‫له‌‪ 2014/1/28‬به‌هۆی‌ بارانبارینه‌وه‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ زێرابه‌كانی‌ هه‌ولێر گیران‌و‬ ‫الفاو له‌چه‌ن���د گه‌ڕه‌كێكی‌ هه‌ولێرو‬ ‫له‌به‌رده‌م ته‌الری‌ ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیران‬ ‫دروس���تبو به‌م هۆیه‌شه‌وه‌ زیانێكی‌‬ ‫زۆری‌ مادیی‌ به‌ر هاواڵتیان كه‌وت‌و‬ ‫دواتریش داواكاری‌ گشتیی‌ به‌تۆمه‌تی‌‬ ‫كه‌مته‌رخه‌میی‌ له‌پرۆژه‌كان سكااڵی‌‬ ‫له‌سه‌ر سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ هه‌ولێرو‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ شاره‌وانیه‌كانی‌ هه‌ولێر‬ ‫تۆماركرد‪.‬‬

‫ ‬ ‫دیمه‌نێک له‌ الفاوه‌که‌ی هه‌ولێر ‪2014/1/28‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌ نیوز‬


‫کوردستانی‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫"پارت���ی‌‌و واڵت��� ‌ه دراوس���ێكان به‌رژێم���ی‬ ‫ئه‌سه‌دیشه‌و‌ه دژ به‌كانتۆنه‌كان ‌ی رۆژئاوان"‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‬ ‫"ته‌ڤ���ده‌م"‪ ،‬ك���ه‌ بزوتنه‌وه‌یه‌كی جڤاكی‌و‬ ‫سیاس���یه‌و له‌په‌ی���ه‌ده‌و چه‌ن���د حزبێكی‬ ‫دیكه‌ی خۆرئاوای كوردس���تان پێكدێت‌و‬ ‫س���اڵی‌ ‪ 2011‬دام���ه‌زراوه‌‪ ،‬ئام���اژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ راگه‌یاندن���ی كانتۆنه‌كان���ی‬ ‫خۆرئاوای كوردس���تان ده‌س���تكه‌وتێكی‬ ‫مێژویی گرنگن بۆ هه‌مو گه‌لی كورد‪.‬‬ ‫نوێنه‌ری ته‌ڤده‌م له‌هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫غه‌ریب حه‌س���ۆ‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫له‌ئه‌نجامی به‌ره‌و پێش���ه‌وه‌چونی ره‌وشی‬ ‫كورد له‌رۆژئاوای كوردس���تان راگه‌یاندنی‌‬ ‫كانتۆن���ی جه‌زی���ره‌و كوبان���ێ‌و عه‌فرین‬ ‫پێویس���ت بو‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌ "هه‌رچه‌نده‌‬ ‫راگه‌یاندن���ی خۆس���ه‌ریی دیموكراتی له‌و‬ ‫س���ێ هه‌رێمه‌ كارێكی زه‌حمه‌ت بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫توانرا كه‌ ئه‌و ده‌س���تكه‌وته‌ به‌رهه‌مبێت‪.‬‬ ‫به‌تایبه‌ت بۆ پڕكردنه‌وه‌ی ئه‌و بۆشاییه‌ی‬ ‫كه‌ له‌ئه‌نجامی الوازبونی ده‌سه‌اڵتی رژێمی‬ ‫به‌عس دروس���تبو‪ ،‬چونكه‌ له‌و ڕێگه‌یه‌وه‌‬ ‫توانراوه‌ ئه‌من‌و ئاسایش‌و ئارامی رۆژئاوای‬ ‫كوردستان بپارێزرێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ ناڕه‌زایی‌ هه‌ندێ���ك له‌هێزه‌‬ ‫كوردییه‌كان���ی رۆژئاوای‌ كوردس���تانیش‪،‬‬ ‫حه‌سۆ پێداگریی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫ئه‌و س���ێ‌ كانتۆنه‌ له‌الیه‌ن به‌ش���ی‌ زۆری‌‬ ‫دانیش���توانی رۆژئ���اوای كوردس���تانه‌وه‌‬ ‫پێشوازی‌و پشتگیری‌ لێكراوه‌‌و تا ئێستاش‬ ‫ئه‌و پێش���وازی‌و پش���تگیریه‌ به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫چونكه‌ به‌گوته‌ی ناوب���راو به‌رله‌وه‌ی كه‌‬ ‫ئ���ه‌و كانتۆنانه‌ رابگه‌یه‌نرێ���ن‪ ،‬گفتوگۆو‬ ‫دانیش���تنی زۆر ك���راوه‌و چه‌ندین مانگ‬ ‫خه‌ریك���ی لێكۆڵینه‌وه‌و دانیش���تن بون‪،‬‬ ‫ئنجا گه‌یش���تنه‌ ئه‌و بڕیاره‌ی‌ كه‌ واقیع‌و‬ ‫زه‌مین���ه‌ گونجاوه‌و ه���اوكات دۆخه‌كه‌ش‬ ‫وه‌ه���ا ده‌خوازێت ك���ه‌ كانتۆنی جه‌زیره‌و‬ ‫كوبان���ێ‌و عه‌فری���ن رابگه‌یه‌نن‪ .‬حه‌س���ۆ‬ ‫وتی "سیس���ته‌می كانت���ۆن له‌رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت كارێكی تازه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫سیسته‌مه‌ ته‌نها له‌ئه‌وروپاو چه‌ند واڵتێكی‬ ‫دیكه‌ی پێشكه‌وتو په‌یڕه‌و ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ناڕه‌زای���ی‌ حزبه‌كان���ی‬ ‫وه‌ك ئه‌لپارت���ی‌و پارتی ئ���ازادی‌و چه‌ند‬ ‫پارتێكی دیكه‌ی‌ رۆژئاوای‌ كوردستانیش‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌راگه‌یاندنی‌ ئه‌و كانتۆنانه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ئیداره‌كانیان به‌بێ‌ هه‌ڵبژاردن‌و گه‌ڕانه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ ده‌نگدان���ی‌ خه‌ڵك���ی‌ ئ���ه‌و ناوچانه‌‬ ‫پێكهێنراوه‌‪ ،‬حه‌سۆ جه‌ختی له‌ سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫كرده‌وه‌ كه‌ "ئ���ه‌و حزبانه‌ نایانه‌وێت ئه‌و‬ ‫كانتۆنانه‌ سه‌ركه‌وتن به‌ده‌ستبهێنن بۆیه‌‬ ‫دژایه‌تی ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ره‌خن���ه‌ی‌ له‌پارت���ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردس���تانیش گ���رت ك���ه‌ له‌م���اوه‌ی‬ ‫رابردودا ته‌نها الیه‌ن بون پش���تگیری‌ ئه‌و‬ ‫كانتۆنانه‌یان نه‌ك���ردوه‌ به‌بیانوی ئه‌وه‌ی‬

‫وه‌رگێڕی‌ "ژانی‌ گه‌ل"‪ ،‬رۆمانی‌ نوس����ه‌ر ‌ی‬ ‫ناوداری‌ كورد "ئیبراهیم ئه‌حمه‌د"‪ ،‬ره‌خنه‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی‌ "ئیرشاد"ی‌ كۆماری‌ ئیسالمیی‌‬ ‫ئێ����ران ده‌گرێ����ت كه‌ ماوه‌ی‌ پێنج س����اڵه‌‬ ‫چاوه‌ڕوان����ه‌‪ ،‬مۆڵه‌ت����ی‌ چاپ����ی‌ چواره‌می‌‬ ‫پێنادات‪.‬‬ ‫عیرفانی‌ قانعی‌ ف����ه‌رد وه‌رگێڕی‌ رۆمانی‌‬ ‫"ژانی‌ گه‌ل" بۆ فارسی‌‪ ،‬به‌ئاژانسی‌ "مهر"ی‌‬ ‫ئێرانی‌ راگه‌یاندوه‌ كه‌ له‌س����اڵی‌ ‪2009‬ه‌وه‌‬ ‫داواكاری‌ پێش����كه‌ش به‌وه‌زاره‌تی‌ ئیرشاد‬ ‫سپاردوه‌‪ ،‬له‌وكاته‌وه‌ تا ئێستا وا پێنج ساڵ‌‬ ‫تێده‌په‌ڕێت‌و هێش����تا وه‌اڵمی‌ نه‌دراوه‌ته‌وه‌و‬ ‫مۆڵه‌تی‌ ئه‌وه‌ی‌ پێنه‌دراوه‌ چاپی‌ چواره‌می‌‬ ‫ئه‌و رۆمانه‌ بكات‪.‬‬ ‫قانعی‌ فه‌رد باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ نامه‌ی‌‬ ‫ب����ۆ زۆرێك له‌وه‌زیرو كاربه‌ده‌س����تانی‌ ئه‌و‬ ‫وه‌زاره‌ته‌ نوس����یوه‌و وه‌اڵمی‌ جۆراوجۆری‌‬ ‫دراوه‌ته‌وه‌ ب����ه‌وه‌ی‌ كه‌ "رێگه‌ی‌ چاپكردنی‌‬ ‫پێنادرێت"‪" ،‬هێشتا له‌هه‌ڵسه‌نگاندندایه‌"‪..‬‬ ‫هتد‪ .‬ئه‌و ده‌ڵێت "من نازانم كتێبێك چه‌ند‬ ‫جار ده‌بێ����ت مۆڵه‌تی‌ وه‌زاره‌تی‌ ئیرش����اد‬ ‫وه‌ربگرێت‪ ،‬ژانی‌ گه‌ل پێش����تر س����ێ‌ جار‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫ستەمی خۆرهەاڵتی‌و ستەمی‬ ‫خۆرئاوایی «فاشیزم‌وەک سنتێز»‬ ‫له‌ڕەخنەی خوێندنەوەکانی پێشتردا بۆ کۆمەڵگای خۆرهەاڵتی‬ ‫کارل ئەوگۆست ڤتفۆگڵ‪ ،‬مستەفا حیجازی‪ ،‬داریوشی شایگان‌وەک نمونە‬

‫مستەفا حیجازی‌و سایکۆلۆژیای مرۆڤی‬ ‫دواکەوتو «بەشی دووەم»‬

‫گه‌ریالیه‌کی په‌یه‌ده‌‬

‫ئ���ه‌م كاره‌ تاكڕه‌وانه‌ له‌الی���ه‌ن په‌یه‌ده‌وه‌‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬حه‌س���ۆ ئه‌وه‌ رونده‌كاته‌و‌ه‬ ‫كه‌ ئه‌و "هه‌ڵوێس���ته‌ی پارت���ی كارێكی‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌"‪ .‬چونكه‌ به‌پێی‌ قس���ه‌ی‌ ناوبراو‬ ‫"هه‌قه‌ پارت���ی وه‌ك حزبێك���ی گه‌وره‌ی‬ ‫باش���وری كوردس���تان رۆڵی ئاش���تی‌و‬ ‫لێكنزیككردن���ه‌وه‌ی الیه‌ن���ه‌كان ببینێت‪،‬‬ ‫نه‌ك به‌پێچه‌وانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫حه‌س���ۆ وتی‌ "پێمانس���ه‌یره‌ كه‌ ئێمه‌‬ ‫خه‌ریكی به‌ده‌س���تهێنانی ده‌ستكه‌وتین‌و‬ ‫هه‌مو خه‌ڵكی ك���ورد له‌هه‌مو پارچه‌كان‬ ‫پێیدڵخۆش���ه‌‪ ،‬كه‌چی له‌والوه‌ پارتی قیت‬ ‫ده‌بێت���ه‌وه‌و ده‌ڵێت دان ب���ه‌و كانتۆنانه‌‬ ‫نانێم‪ .‬بۆیه‌ به‌راستی ئه‌مه‌ جێگه‌ی داخه‌و‬ ‫هه‌رگیز چاوه‌ڕوانی وه‌ها هه‌ڵوێس���تێكی‬ ‫نه‌رێنیی نه‌بوین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌مه‌ جێگ���ه‌ی ره‌خنه‌یه‌ كه‌‬ ‫پارت���ی له‌به‌رخاتری دو س���ێ حزبی بێ‬ ‫نفوزی نزیك به‌خۆی هه‌ڵوێس���تێكی وه‌ها‬ ‫ده‌نوێنێت"‪.‬‬ ‫حه‌س���ۆ ئاماژه‌ی به‌وه‌ش���دا كه‌ واڵته‌‬ ‫دراوس���ێكان به‌رژێم���ی ئه‌سه‌دیش���ه‌وه‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت ئیراده‌ی كورد تێكبش���كێنن‌و‬ ‫نایانه‌وێ���ت ك���ورد هیچ ده‌س���تكه‌وت‌و‬ ‫مافێ���ك به‌ده‌س���تبێنێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌و‬ ‫نێ���وه‌دا توركیا سیاس���ه‌تێكی زۆر خراپ‬ ‫به‌ڕێوه‌ ده‌بات‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "چه‌ند واڵتێك‬

‫به‌ئاش���كراو به‌نهێنی ده‌یانه‌وێت ده‌س���ت‬ ‫له‌كاروباری سوریاو رۆژئاوای كوردستان‬ ‫وه‌ربده‌ن‪ ،‬له‌م نێوه‌شدا پارتی ڕۆڵی هه‌یه‌‬ ‫له‌و ده‌ستوه‌ردانه‌دا‪ .‬بۆیه‌ ئێمه‌ پێمانوایه‌‬ ‫ئه‌مه‌ له‌خزمه‌ت كورد نیه‌‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫خزمه‌ت به‌واڵته‌ داگیركه‌ره‌كان ده‌كات"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و ره‌خنه‌یه‌ش كه‌ په‌یه‌ده‌و‬ ‫دۆس���ته‌كانی له‌رۆژئ���اوای‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫تاكڕه‌وانه‌ مامه‌ڵه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬حه‌س���ۆ وتی‌‬ ‫"ئه‌وه‌ ش���تێكی رونه‌ كه‌ په‌یه‌ده‌ خاوه‌نی‬ ‫خه‌بات‌و تێكۆشینێكی مه‌زنه‌ له‌رۆژئاوای‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬ش���ه‌هیده‌كانی ئ���ه‌و حزبه‌‬ ‫باشترین به‌ڵگه‌ی خه‌بات‌و تێكۆشینه‌كانی‬ ‫په‌ی���ه‌ده‌ن به‌رامبه‌ر هه‌ر ح���زب‌و رژێم‌و‬ ‫الیه‌نێك كه‌ دژی خواستی كوردن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌وه‌ش ب���ه‌و مانایه‌ نیه‌ كه‌‬ ‫من بمه‌وێت لێره‌ په‌س���نی په‌یه‌ده‌ بده‌م‪.‬‬ ‫به‌اڵم شتێكی حاشا هه‌ڵنه‌گره‌ كه‌ په‌یه‌ده‌‬ ‫خاوه‌ن پرۆژه‌و به‌رنامه‌و خزمه‌تێكی مه‌زنه‌‬ ‫بۆ كۆمه‌ڵگه‌و سه‌رجه‌م چین‌و توێژه‌كانی‬ ‫رۆژئاوای كوردستان‪ ،‬له‌ده‌سپێكی شۆڕشی‬ ‫رۆژئ���اواوه‌ په‌ی���ه‌ده‌ رۆڵێك���ی گه‌وره‌ی‬ ‫بینیوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌ندێك له‌و حزبانه‌ی كه‌‬ ‫ئێستا رۆڵی ره‌شكردنی په‌یه‌ده‌ ده‌بینن‪،‬‬ ‫مه‌یدان���ی خه‌باتیان چۆڵك���ردو به‌رگه‌ی‬ ‫خه‌باتكردنیان نه‌گرت"‪.‬‬

‫پێمانسه‌یره‌ كه‌ ئێم ‌ه‬ ‫خه‌ریكی به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫ده‌ستكه‌وتین‌و هه‌مو‬ ‫خه‌ڵكی كورد له‌هه‌مو‬ ‫پارچه‌كان پێیدڵخۆشه‌‪،‬‬ ‫كه‌چی له‌والوه‌ پارتی‬ ‫قیت ده‌بێته‌وه‌و ده‌ڵێت‬ ‫دان به‌و كانتۆنانه‌‬ ‫نانێم‪ .‬بۆیه‌ به‌راستی‬ ‫ئه‌مه‌ جێگه‌ی داخه‌و‬ ‫هه‌رگیز چاوه‌ڕوانی وه‌ها‬ ‫هه‌ڵوێستێكی نه‌رێنیی‬ ‫نه‌بوین‬

‫وه‌زاره‌تی ئیرشادی ئێران‬ ‫رێگه‌ به‌چاپكردنه‌وه‌ ‌ی "ژان ‌ی گه‌ل" نادات‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫‪5‬‬

‫به‌فارس����ی‌ باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئیتر جارێكیتر‬ ‫مۆڵه‌ت وه‌رگرتنی‌ بۆچییه‌"‪.‬‬ ‫عیرفانی‌ قانعی‌ فه‌رد كه‌ نوسه‌ری‌ "دوای‌‬ ‫‪ 60‬س����اڵ‌ – ژیان‌و بیره‌وه‌ریه‌كانی‌ جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانی‌"یه‌‪ ،‬ره‌خنه‌ له‌ئه‌ندامانی‌ كۆمیته‌ی‌‬ ‫زانس����تی‌‌و به‌ڕێوه‌بردنی‌ ئیرش����اد ده‌گرێ‌‌و‬ ‫ده‌ڵێ����ت "ئه‌وان ك����ه‌ خۆی����ان كتێبێكیان‬ ‫وه‌رنه‌گێڕابێت چۆن ده‌توانن هه‌ڵسه‌نگاندن‬ ‫ب����ۆ كاری‌ وه‌رگێڕان بك����ه‌ن‪ ،‬چۆن مۆڵه‌ت‬ ‫به‌كتێبێك����ی‌ وه‌ك ژان����ی‌ گه‌ل ن����اده‌ن كه‌‬ ‫چه‌ندینج����ار به‌زمانی‌ ك����وردی‌‌و عه‌ره‌بی‌‌و‬ ‫فارسی‌ باڵوكراوه‌ته‌وه‌‌و كوده‌تاو شۆڕشێك‬ ‫روینه‌داوه‌ تا مۆڵه‌تی‌ پێنه‌ده‌ن؟"‪.‬‬ ‫ژان����ی‌ گ����ه‌ل‪ ،‬ك����ه‌ به‌یه‌ك����ه‌م رۆمانی‌‬ ‫كوردی‌ داده‌نرێت‪ ،‬س����اڵی‌ ‪ 1956‬له‌الیه‌ن‬ ‫"ئیبراهی����م ئه‌حم����ه‌د"ه‌وه‌ نوس����راوه‌‌و‬ ‫وه‌رگێڕان����ه‌ فارس����ییه‌كه‌ی‌ له‌الیه‌ن چاپ‌و‬ ‫په‌خشی‌ "علم" باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬قانعی‌ فه‌رد‬ ‫له‌كۆتایی‌ گفتوگۆكه‌یدا ئاماژه‌ به‌قسه‌یه‌كی‌‬ ‫وه‌رگێڕی‌ به‌ناوبانگی‌ ئێران‌و به‌بنه‌چه‌ كورد‬ ‫"محه‌مه‌دی‌ قازی‌" ده‌كات كه‌ وتویه‌تی‌ "هه‌ر‬ ‫كه‌سێك بیه‌وێت له‌م واڵته‌دا وه‌رگێڕان بكات‬ ‫یان بنوس����ێت‪ ،‬ده‌بێت پێس����تی‌ له‌پێستی‌‬ ‫كه‌ركه‌ده‌ن بێت"‪.‬‬

‫حیج���ازی له‌تێزەکەی���دا دەرب���ارەی‬ ‫دواکەوت���ن به‌جۆرێ���ک له‌ج���ۆرەکان لەو‬ ‫فەزا فیکرییەدا دەسوڕێتەوە کە له‌ساتی‬ ‫نوسینی کتێبەکەیدا له‌خۆرهەاڵت بااڵدەست‬ ‫بوو‪ ،‬تەفس���یری مارکسیستی بۆ بونیادی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و دابەش���کردنی کۆمەڵ���گا‬ ‫بەگوێ���رەی لەتبوونێک���ی فەندەمنتاڵ بۆ‬ ‫سەر «ژێرخانی ئابووری»‌و «سەرخانی‬ ‫کولتووری»‪ .‬ئەم دابەشبوونە له‌تێزەکەی‬ ‫ئەودا ه���ەم دووبارە‌و ه���ەم پێچەوانەش‬ ‫دەبێت���ەوە‪ .‬ئەو به‌پێچەوان���ەی زۆرینەی‬ ‫تیورەکان���ی دواکەوتنەوە‪ ،‬کە بۆ هۆکاری‬ ‫مادی‌و ئابووری دەگەڕێ���ن له‌رێگایانەوە‬ ‫دواکەوتن تەفس���یربکەن‪ ،‬پێیوایە ئەوەی‬ ‫له‌دروستکردن‌و پاراستن‌و درێژبوونەوەی‬ ‫دواکەوتندا دەس���تی زاڵی هەیە‪ ،‬بونیادی‬ ‫سایکۆلۆژی مرۆڤە‪‌،‬واتە ئەو ڕەهەندانەیە‬ ‫کە دەگەڕێنەوە بۆ س���ەرخان‪ ،‬نەوەک بۆ‬ ‫فاکتی مادیی‌و هۆکارە ئابوورییە ڕووتەکان‪.‬‬ ‫به‌بڕوای ئەو «س���ەرخانی سایکۆلۆژی»‬ ‫له‌رێ���گای دروس���تکردنییەوە ب���ۆ جۆرە‬ ‫کاراکتەرێک کە هەم دەس���ەاڵتخواز‌و هەم‬ ‫مله���وڕ‌و چۆک���دادەرە‪ ،‬یەکێ���ک له‌هەرە‬ ‫هۆکارە گرنگەکان���ی دواکەوتن‌و مانەوەی‬ ‫دواکەوتنمان پێشکەش���دەکات‪ .‬به‌بڕوای‬ ‫ئ���ەو دواکەوتن له‌ژێرخاندا تەنیا به‌ڕێگای‬ ‫ئەو کۆمەک‌و بەردەوامییە دەچەس���پێت‬ ‫کە بونی���ادی دەرونی مرۆڤ���ی دواکەوتو‬ ‫بۆی فەراهەمدەکات «هەمان سەرچاوەی‬ ‫پێش���وو‪ .‬ل ‪‌31‬و الپەڕەکان���ی دواتر»‪ .‬‬ ‫الی حیج���ازی‌‪ ،‬کە قس���ە له‌دواکەوتنی‬ ‫دەرونی دەکات‪ ،‬مەبەست تەنیا پشکنینی‬ ‫بونیادی س���ایکۆلۆژی مرۆڤ���ی دواکەوتو‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو قس���ەکردنە له‌ش���ێوازێکی‬ ‫تەواوەتی ژیان‌و بیرکردنەوە‌و بڕواهێنان‌و‬ ‫ڕەفتارکردن‪‌،‬واتە ئ���ەوەی کە پێیدەڵێن‬ ‫«دەرونی مرۆڤی شکس���تە»‪ ،‬فۆرمێکی‬ ‫دەرونی ڕووت نییە‪ ،‬بەڵکو دەروازەیە بۆ‬ ‫تێگەیش���تن له‌هەموو دونیای ئەم مرۆڤە‪،‬‬ ‫لێرەوە س���ایکۆلۆژیا دەبێت���ە تەنیا ڕێگا‬ ‫بۆ تێگەیش���تن له‌سیاسەت‌و سۆسۆلۆژیا‌و‬ ‫ئابووریش‪ .‬حیجازی ئەوە ناشارێتەوە کە‬ ‫له‌ژێر کاریگەرییەکی راس���تەوخۆی فرانز‬ ‫فان���ون دا تێزەکانی خۆی داڕش���تووە‪.‬‬ ‫هەم���وو دەزانین کە فان���ون یەکێکە لەو‬ ‫بیری���ارە دەگم���ەن‌و کەمانەی لەس���ەر‬ ‫س���ایکۆلۆژیای مرۆڤ���ی کۆلۆنیالک���راو‬ ‫ش���تگەلێکی بایەخداری نوسیوە‪ .‬فانون‬ ‫به‌حوکمی ئەزمونی خۆی‪‌،‬وەک پزیشکێکی‬ ‫دەرون���ی له‌جەزائیر‪ ،‬جیهانی داگیرکراوی‬ ‫دابەشدەکردە س���ەر دوو هەرێم‪ ،‬دونیای‬ ‫کۆلۆنیالیس���تەکان بەرامب���ەر دونی���ای‬ ‫کۆلۆنیالک���راو‪ .‬الی فان���ون دەزگاکان���ی‬ ‫دەوڵەتی کۆلۆنیالی‪ ،‬به‌پێچەوانەی دەزگا‬ ‫دەوڵەتیی���ەکان له‌خۆرئاوادا‪ ،‬سروش���تی‬ ‫شەڕانگێزانەی خۆیان ناشارنەوە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫س���ەرچاوەی س���ەرەکی توندوتیژین‌و بۆ‬ ‫‌وەزیف���ەی پراکتیککردن���ی توندوتی���ژی‬ ‫لێ���رەن‪‌ ،‬وەزیفەی دەوڵەت���ی کۆلۆنیالی‬ ‫بەڕای فانون زەوتکردنی ئینس���انییەتی‬ ‫مرۆڤی کۆلۆنیالکراوە‌و گۆڕینێتی بۆ شت‪،‬‬ ‫یاخود له‌ڕاس���تیدا بۆ ئ���اژەڵ‪ .‬هەڵبەت‬ ‫گەر لێرەدا کەوانەی���ەک بکەمەوە دەبێت‬ ‫بڵێم‪ ،‬ئەم���ە تێزەی���ە بایەخێکی گرنگی‬ ‫بۆ س���ەلماندنی ئەو بۆچوونەی من هەیە‬ ‫کە ب���ڕوام ‌وایە؛ فاش���یزمی خۆرهەاڵتی‬ ‫له‌هەناوی ئەو جیابوونەوە قووڵەوە هاتووە‬ ‫کە مۆدێرنە له‌نێوان دەوڵەت‌و کۆمەڵگادا‬ ‫دەیسەپێنێت‪‌،‬واتە سەرەتای سەرهەڵدانی‬ ‫له‌ناو ئەزمونی داگیرکردن‌و کۆلۆنیالیزم‌و‬ ‫ناکۆکییەکانییدای���ە‪ ،‬ئ���ەو ئەزمون���ەی‬ ‫س���ارتەر بەوردی له‌پێش���ەکییەکەیدا بۆ‬ ‫فانون دەستنیش���انیکردوە‪ ،‬کۆلۆنیالیزم‬ ‫بەسەرێک مرۆڤی ژێردەستەی گۆڕیوە بۆ‬ ‫مرۆڤێکی یۆنیفرسال بەسەرێکی تریشەوە‬ ‫به‌ڕۆحە ڕاسیس���تییەکەی ئ���ەم مرۆڤەی‬ ‫له‌ناو پارتیکوالر «جزئی» دا نوقمکردوە‪.‬‬ ‫«بڕوان���ە‪ :‬فرانز فانون‪ .‬بەش���مەینەتانی‬ ‫س���ەر زەوی‪ .‬س���ورکامپ‪ .‬فرانکفورت‪.‬‬

‫دەوڵەت له‌خۆرهەاڵت‬ ‫دەزگایەکی بەڕێوەبردن‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو ماشێنێکی‬ ‫توندوتیژی ڕووتە‬ ‫کە هەم کاری‬ ‫مۆدێرنیزەکردن دەگرێتە‬ ‫ئەستۆ‪ ،‬هەم بەردەوام‬ ‫هەڕەشە‌و ژێردەستی‌و‬ ‫مل پێکەچکردن‬ ‫بەرهەمدەهێنێتەوە‬ ‫‪ .2008‬ل‪ .»7‬ئەم دەستنیش���انکردنەی‬ ‫س���ارتەر گرنگە بۆ ئەوەی له‌میکانیزمی‬ ‫کێشەکە تێبگەین‪ ،‬مۆدێرنە ئەو ناکۆکییە‬ ‫قووڵ���ە دەهێنێت‪ ،‬کە مرۆڤی خۆرهەاڵتی‬ ‫له‌یەککاتدا دەبێت بەشێک بێت له‌جیهانی‬ ‫مۆدێرن‌و تەواو دەرکرابێتە دەرەوەش‪‌،‬واتە‬ ‫مرۆڤێک بێت هەم مۆدێرنە‌و هەم ملکەچی‬ ‫پێکەوە قەبووڵ بێت‪ ،‬هەم مۆدێرنە‌و هەم‬ ‫ستەم‪ .‬بۆئەوەی بەسەر ئەو ناکۆکییەشدا‬ ‫زاڵبین پێویستیمان به‌توندوتیژیی دەوڵەت‬ ‫هەیە‪ ،‬دەوڵەت تاک���ە هێزێکە دەتوانێت‬ ‫هەم پرۆس���ەی مۆدێرنیزەک���ردن بگرێتە‬ ‫دەست‌و پرۆس���ەی مل پێ کەچکردنیش‬ ‫بباتە ڕێوە‪ ،‬لێرەوە دەوڵەت له‌خۆرهەاڵت‬ ‫دەزگایەک���ی بەڕێوەبردن نیی���ە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ماش���ێنێکی توندوتی���ژی ڕووتە کە هەم‬ ‫کاری مۆدێرنیزەکردن دەگرێتە ئەس���تۆ‪،‬‬ ‫هەم بەردەوام هەڕەش���ە‌و ژێردەس���تی‌و‬ ‫م���ل پێکەچک���ردن بەرهەمدەهێنێتەوە‪،‬‬ ‫س���ەرەتا پڕۆس���ەی ئەنیمالیزەکردن���ی‬ ‫م���رۆڤ بەجۆرێکی سیس���تماتیک له‌ناو‬ ‫دەوڵ���ەت‌و عەقڵییەتی دەوڵەتی مۆدێرندا‬ ‫سەرهەڵدەدات‪ .‬حیجازی خودی ئەم دۆخە‬ ‫ناگێڕێت���ەوە بۆ ئ���ەو ناکۆکییە قووڵەی‬ ‫مۆدێرنە له‌نێوان ‌واقع‌و خەون‪ ،‬دەوڵەت‌و‬ ‫کۆمەڵ���گا‪ ،‬یونیفرس���ال‌و پارتیک���والردا‬ ‫دروس���تیدەکات‪ ،‬بەڵکو دەیگێڕێتەوە بۆ‬ ‫دۆخێکی‌وجودی‪ ،‬بۆ جۆرە دواکەوتنێکی‬ ‫بونیادی ک���ە‌واقعی مادی تێدەپەڕێنێت‪،‬‬ ‫بۆ ئ���ەوەی ‌وەک ڕاس���تییەکی دەرونی‌و‬ ‫س���ایکۆلۆژی دەربکەوێت‪‌ .‬واتە کێشەکە‬ ‫لەو کیمی���ا تازەیەدا نابینێت کە مۆدێرنە‬ ‫دەیهێنێ���ت‪ ،‬بەڵک���و له‌دواکەوتنێک���ی‬ ‫ئەزەلی‌و بونیادیدا دەیبنێت‪ ،‬کە بەبڕوای‬ ‫من هەڵەی سەرەکییەتی له‌تێڕوانینیدا بۆ‬ ‫مرۆڤی شکستە‪.‬‬ ‫حیجازی کەم تا زۆر به‌جۆرە لۆژیکێکی‬ ‫‌وەس���تاو «منطق س���کونی» سەیری‬ ‫س���ایکۆلۆژیای دواکەوتن دەکات‪ ،‬یەکێک‬ ‫له‌هۆکارەکان���ی دواکەوت���ن‌و دەرکەوتنی‬ ‫مرۆڤی شکستە له‌خۆرهەاڵتدا دەگێڕێتەوە‬ ‫بۆ زەبری گەورەی دونیای سروشت‪ ،‬ژینگە‬ ‫زۆرەملێ‌و پڕ پێداویس���تی‌و ناچارییەکان‪،‬‬ ‫«بڕوان���ە ‪ :‬مس���تەفا حیج���ازی‌‪ .‬ل‪‌37‬و‬ ‫الپەڕەکانی دواتر»‪ .‬پێیوایە ترس���ی ئەم‬ ‫مرۆڤە له‌کارەساتی غەیبی‌و نادیار‪ ،‬بەرەو‬ ‫جۆرێک له‌خورافەتپەرس���تی بەردەوامی‬ ‫ب���ردوە‪ .‬یەکەمین‌و س���امناکترین جۆری‬ ‫توندوتیژی کە ئەم مرۆڤە خۆی بەرامبەری‬ ‫دەبینێتەوە‪ ،‬توندوتیژیی سروشتییە‪ ،‬کە‬ ‫‌وای لێدەکات بۆ خۆالدان‌و خۆپاراس���تن‬ ‫دۆع���ای غەیبان���ی‌و ئومێ���دی خورافی‬ ‫دروس���تبکات‪ .‬هەڵبەت ترس له‌سروشت‌و‬ ‫غەیب بەش���ێکی گرنگی ترس���ی دەرونی‬ ‫مرۆڤ پێکدەهێنێت‪،‬‬

‫»»‪19‬‬


‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫ویکیلیکس ‪2006‬‬ ‫ی وه‌زیران‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌‪ :‬یه‌كێتی‌ له‌بر ‌ی نمایش ‌‬ ‫واباشتره‌ خزمه‌تی‌ هه‌ڵه‌بج ‌ه بكات‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫ی‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌كه‌مته‌رخه‌م ده‌زانێت له‌خزمه‌تكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ڵه‌بجه‌و پێیوایه‌ له‌بر ‌‬ ‫شار ‌‬ ‫ی نوێ‬ ‫ی باڵه‌خانه‌ ‌‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫خه‌ریك ‌‬ ‫بێت‪ ،‬باشتر‌ه رێگه‌وبانه‌كانی‌ ئه‌و شار‌ه‬ ‫ی‬ ‫چاكبكات‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪ ،‬له‌بر ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ "نمایشی‌ وه‌زیران" بكات‪،‬‬ ‫ی بدات‪.‬‬ ‫ی هاوكار ‌‬ ‫واباشتره‌ به‌ڵێن ‌‬

‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌مه‌به‌ست كاری‌‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌‬ ‫له‌روكارو ناوه‌ندی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌دا ناكات‬ ‫تا نیشانی‌ بدات‬ ‫هێشتا شاره‌كه‌‬ ‫پێویستی‌‬ ‫به‌به‌رده‌وامبونی‌‬ ‫یارمه‌تی‌ ده‌ره‌كی‌‬ ‫هه‌یه‌‬

‫ی‬ ‫ی س���ایت ‌‬ ‫ی به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ویكیلیكس كه‌ له‌الی���ه‌ن دیپلۆماتكار‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ریكیه‌كان له‌عێراقه‌و‌ه نوس���راوه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی باڵیۆزخان���ه‌‌و وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ره‌وان���ه‌ ‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵته‌كه‌یان كراوه‌‪ ،‬نێچیرڤان‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وكات ‌‬ ‫بارزانی‌‪ ،‬س���ه‌رۆك وه‌زیران��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم‪ -‬هه‌ولێ���ر‪ ،‬لۆم ‌ه ‌‬ ‫حكومه‌ت��� ‌‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستانی‌ ده‌كات‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و كاردانه‌و‌ه تونده‌ی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵه‌بج ‌ه نواندویه‌ت ‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ‪.2006‬‬ ‫ی مارس ‌‬ ‫ی ‪‌ 16‬‬ ‫له‌رۆژ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ باس‬ ‫ناوه‌رۆك��� ‌‬ ‫له‌ورده‌كاریی‌ خۆپیشاندانه‌ك ‌ه ده‌كات‌و‬ ‫تێیدا بارزانی‌ ده‌ڵێت‪" ،‬یه‌كێتی‌ چه‌ندین‬ ‫ی له‌هه‌ڵه‌بجه‌دا ئه‌نجامداوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫كاریگه‌ریی‌ ئه‌م پڕۆژانه‌ وه‌ك پێویست‬ ‫ی‬ ‫ی چاككردن ‌‬ ‫نه‌ب���وه‌‪ .‬یه‌كێت���ی‌ له‌ب���ر ‌‬ ‫رێگه‌وبان���ه‌ س���ه‌ره‌كیه‌كان‪ ،‬چه‌ندی���ن‬ ‫ی‬ ‫ی بنیاتن���اوه‌‪ .‬له‌بر ‌‬ ‫ی نوێ ‌‬ ‫باڵه‌خان���ه‌ ‌‬ ‫ی ئێس���تاش "نمایش��� ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی گرژییه‌كانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی وه‌زیران" هه‌بو‌ه له‌ب���اره‌ ‌‬ ‫بكات‪ ،‬ده‌ب���و پێش خۆپیش���اندانه‌ك ‌ه هیچ كارێكی‌ نه‌ك���ردو‌ه بۆ رێلێگرتنی‌‪.‬‬ ‫ی هاوكاریی‌ به‌هه‌ڵه‌بجه‌ بدایه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڵێن ‌‬ ‫ی له‌هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫ی چه‌ندین پ���ڕۆژه‌ ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجام���داوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ره‌نگدانه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌قی‌ به‌ڵگه‌نامه‌كه‌‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وتۆی‌ نه‌بو‌ه له‌سه‌ر شاره‌كه‌‪ .‬له‌بر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێگه‌و بان���ه‌كان‪ ،‬یه‌كێت ‌‬ ‫چاككردن��� ‌‬ ‫ی دی‌‪06KIRKUK76 :‬‬ ‫ئا ‌‬ ‫ی چه‌ندین باڵه‌خان ‌هی‌ نوێی‌ دروستكردوه‌‪.‬‬ ‫ی لۆمه‌ ‌‬ ‫باب���ه‌ت‪ :‬هه‌ڵه‌بج���ه‌‪ :‬بارزان ‌‬ ‫ی به‌ئیسالمی ‌ه هانده‌ره‌كان‬ ‫ی ئاماژه‌ ‌‬ ‫بارزان ‌‬ ‫یه‌كێتی‌ ده‌كات‬ ‫كرد‪ ،‬به‌اڵم نه‌چو‌ه ورده‌كارییه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ‪2006‬‬ ‫ی مارس ‌‬ ‫به‌روار‪‌ 31 :‬‬ ‫ی‬ ‫ی گشتی ‌‬ ‫ی مارس‪ ،‬كونسوڵ ‌‬ ‫ی ‪‌ 27‬‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫پۆلێن‪ :‬زۆر نهێنی‌‬ ‫ی خسته‌ سه‌ر عومه‌ر‬ ‫به‌ریتانیا فش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫فه‌تاح‪ ،‬س���ه‌رۆك وه‌زیران ‌‬ ‫پوخته‌‪:‬‬ ‫ی ‪ ،2006‬له‌دیدارێكدا هه‌رێ���م له‌س���لێمانی‌‪ ،‬له‌ب���اره‌ی ئه‌و‬ ‫ی ‪29‬ی‌ مارس ‌‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫ی م���رۆڤ ك ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ رێكخ���ه‌ری‌ هه‌رێمی‌ به‌وه‌كاله‌ت‪ ،‬پێش���ێلكارییانه‌ی‌ ماف��� ‌‬ ‫ی هه‌ڵه‌بجه‌دا رویاندا‪.‬‬ ‫ی رابونه‌كه‌ ‌‬ ‫ی له‌كات ‌‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌‪ ،‬س���ه‌رۆك وه‌زیران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌به‌رامبه‌ردا وتویانه‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی ‌‬ ‫ی هه‌رێم‪ -‬هه‌ولێ���ر‪ ،‬لۆمه‌ ‌‬ ‫حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بڕی���ارده‌دات ك���ه‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی نیش���تمانیی‌ كوردستانی‌ كرد یه‌كێت ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ێ له‌و ‪ 50-40‬كه‌س ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و كاردانه‌و‌ه تونده‌ی‌ به‌رامبه‌ر هه‌رێم (سلێمانی‌) ك ‌‬ ‫ی هه‌ڵه‌بج ‌ه نواندویه‌تی‌‪ .‬دادگایی ب���كات ك ‌ه ده‌س���تگیركراون‪.‬‬ ‫خۆپیشاندانه‌كه‌ ‌‬ ‫ی كونسوڵی‌ گش���تیی‌ پێیڕاگه‌یاندون ك ‌ه‬ ‫بارزانی‌ وتی‌‪ ،‬یه‌كێتی‌ پێش���تر زانیار ‌‬

‫ژنێک وێنه‌ی شه‌هیده‌کانی له‌باوه‌ش گرتوه‌‬

‫ی حزب نی ‌ه بڕیاری‌ له‌وشێوه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ ئیش ‌‬ ‫بدات‪ .‬ه���اوكات پێش���نیازیكردوه‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫حكوم���ه‌ت به‌ڵێنبدات ك���ه‌ به‌خێرای ‌‬ ‫گی���راوه‌كان دادگایی ب���كات‌و رێگه‌ش‬ ‫به‌ئاماده‌بونی‌ رێكخراو‌ه س���ه‌ربه‌خۆكان‬ ‫ی‬ ‫ی گش���تی ‌‬ ‫بدرێت‪ .‬هه‌روه‌ها كونس���وڵ ‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ی وای��� ‌ه ك ‌ه حكومه‌ت��� ‌‬ ‫بڕواش��� ‌‬ ‫ی كردوه‌و‬ ‫ب���ۆی‌ ده‌رده‌كه‌وێت ك ‌ه هه‌ڵه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێستاش له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌دای ‌ه ئاسه‌وار ‌‬ ‫ئه‌و په‌شێویه‌ نه‌هێڵێت‪.‬‬ ‫رێكخه‌ری‌ هه‌رێمی‌ له‌گه‌ڵ نێچیرڤان‬ ‫بارزانی‌ كۆده‌بێته‌وه‌‪:‬‬ ‫ی هه‌رێمی‌ به‌وه‌كاله‌ت له‌گه‌ڵ‬ ‫رێكخه‌ر ‌‬ ‫ی باس���یان له‌و وه‌اڵم��� ‌ه توند‌ه‬ ‫بارزان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كرد كه‌ حكومه‌تی‌ ئیدار‌هی‌ س���لێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫نواندویه‌ت���ی‌ له‌هه‌مبه‌ر په‌ش���ێویه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫‪16‬ی‌ م���ارس له‌هه‌ڵه‌بج���ه‌‪ .‬رێكخه‌ر ‌‬ ‫ی به‌وه‌دا ك ‌ه ئه‌و كار‌ه‬ ‫ی ئام���اژه‌ ‌‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی مافی‌ مرۆڤ‬ ‫زیانی‌ گه‌یان���دوه‌ به‌وێنه‌ ‌‬

‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪ .‬رونیشیكرده‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه له‌كاتێك���دا ئه‌گه‌ر خۆپیش���اندان ‌‬ ‫توندوتیژان���ه‌ ت���اوان بێت‪ ،‬پێویس���ت ‌ه‬ ‫ی ده‌س���تگیركراون دادگای���ی‬ ‫ئه‌وان���ه‌ ‌‬ ‫بكرێ���ن یاخ���ود ئازادبكرێ���ن‪ ،‬رێگ��� ‌ه‬ ‫به‌رۆژنامه‌نوس���انیش بدرێت روداوه‌كان‬ ‫روماڵبكه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا‪ ،‬بارزانی‌ سكااڵی‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی لێیاندراوه‌‪،‬‬ ‫كرد ك ‌ه له‌ناو ئه‌و كه‌سانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (پارت ‌‬ ‫چه‌ندین الیه‌نگ���ری‌ پارته‌كه‌ ‌‬ ‫ی كوردستان) هه‌ن‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫دیموكرات ‌‬ ‫ئۆباڵ���ی‌ هه‌م���و روداوه‌كه‌ی‌ خس���ت ‌ه‬ ‫ی كوردستان‪.‬‬ ‫ی یه‌كێتی‌ نیشتمانی ‌‬ ‫ئه‌ستۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫(تێبین���ی‌‪ :‬یه‌كێتی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ی كۆنترۆڵكردوه‌)‪.‬‬ ‫كوردستانی‌ له‌سلێمان ‌‬ ‫ی پێش ‪ 4-3‬هه‌فت ‌ه‬ ‫ی وتی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ب���و‌ه له‌ب���اره‌ی‌ ئاڵۆزبون ‌‬ ‫زانیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌وش���ه‌كه‌وه‌‪ ،‬به‌جۆرێ���ك رێكخه‌ران ‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌ك ‌ه به‌ئاشكرا رایانگه‌یاندبو‬ ‫ك ‌ه رێگه‌ به‌دیپلۆماتكارانی‌ بیانی‌ ناده‌ن‬

‫ی مارس ئاماده‌بن‪.‬‬ ‫ی ‪‌ 16‬‬ ‫له‌رێوڕه‌س���م ‌‬ ‫ی چه‌ندی���ن‬ ‫ی پێش���تر توش��� ‌‬ ‫یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیك ‌ه بو له‌ناوچه‌كان ‌‬ ‫خۆپیش���اندان ‌‬ ‫كه‌الر‪ ،‬كفری‌‪ ،‬رانیه‌‌و ته‌نانه‌ت كۆیسنجاق‬ ‫ی ده‌زانێت‪.‬‬ ‫ك ‌ه یه‌كێتی‌ به‌قه‌اڵی‌ خ���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ش‪ ،‬یه‌كێتی‌ هیچ شتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌كرد بۆ به‌رگرتن له‌خۆپیشاندانه‌كه‌ ‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌‪ .‬بارزانی‌ وتی‌‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ولێر له‌رۆژ ‌‬ ‫ی پارێزگار ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی مارس ته‌له‌فۆنی‌ بۆ كردم‌و پێیوتم‬ ‫‪‌ 28‬‬ ‫ك ‌ه هه‌ندێك كه‌س نیازی‌ خۆپیشاندانیان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬م���ن وه‌ك س���ه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫ره‌زامه‌ندی���م نیش���اندا ب���ۆ بینینیان‌و‬ ‫به‌رگرتن له‌خۆپیشاندانه‌كه‌‪ .‬یه‌كێتیش‬ ‫ی وه‌زیران"‬ ‫ی ئێستا "نمایش ‌‬ ‫له‌بری‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫بكات‪ ،‬ده‌ب���و پێش خۆپیش���اندانه‌ك ‌ه‬ ‫ی هاوكاری‌ به‌هه‌ڵه‌بجه‌ بدایه‌‪.‬‬ ‫به‌ڵێن ‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ش واوه‌ت���ر‪ ،‬بارزان���ی‌ وتی‌‪،‬‬ ‫ی خه‌ڵكیان‬ ‫حزب���ه‌كان چاوه‌ڕوانیه‌كان��� ‌‬ ‫زۆر به‌رزكردوه‌ت���ه‌وه‌‪ .‬یه‌كێتی‌ چه‌ندین‬

‫پ���ڕۆژ‌هی‌ له‌هه‌ڵه‌بج���ه‌دا ئه‌نجامداوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم كاریگه‌ریی‌ ئ���ه‌م پڕۆژانه‌ وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ب���ر ‌‬ ‫پێویس���ت نه‌ب���وه‌‪ .‬یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی رێگه‌وبان ‌ه س���ه‌ره‌كیه‌كان‪،‬‬ ‫چاككردن ‌‬ ‫ی بنیاتناوه‌‪.‬‬ ‫چه‌ندین باڵه‌خانه‌ی‌ نوێ��� ‌‬ ‫ی ئاماژه‌ی‌ به‌ئیس�ل�امی ‌ه‬ ‫هه‌روه‌ها بارزان ‌‬ ‫هان���ده‌ره‌كان ك���رد وه‌ك یه‌كێ���ك‬ ‫له‌هۆكاره‌كان���ی‌ په‌ش���ێویه‌كه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫نه‌چوه‌ ناو ورده‌كارییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گش���تی ‌‬ ‫ی كونس���وڵ ‌‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ریتانی���ا له‌گه‌ڵ س���ه‌رۆك وه‌زیران ‌‬ ‫سلێمانی‌‬‫له‌الیه‌ن خۆیه‌وه‌‪ ،‬كونس���وڵی‌ گشتیی‌‬ ‫به‌ریتانیا‪ ،‬كۆڵین كرۆكین‪ ،‬له‌رۆژی‌ ‪27‬ی‌‬ ‫مارس له‌گه‌ڵ عومه‌ر فه‌تاحی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی‌ حكومه‌ت‪-‬س���لێمانی‌ كۆبۆوه‌‪.‬‬ ‫كونسوڵ پرس���یاری‌ ئه‌وه‌ی‌ لێكردوه‌ كه‌‬ ‫به‌نیازن چه‌ند كه‌س له‌و ‪ 50-40‬كه‌سه‌ی‌‬ ‫ده‌س���تگیركراون‪ ،‬تۆمه‌تب���ار بك���ه‌ن‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا ب���ه‌وه‌ وه‌اڵمیدراوه‌ته‌وه‌‬ ‫كه‌ هێش���تا نازانن‪ :‬مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‬ ‫یه‌كێتی‌ رۆژی‌ ‪28‬ی‌ مارس كۆده‌بێته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ بڕی���اردان‪ .‬كونس���وڵی‌ گش���تیی‌‬ ‫وه‌اڵمیداوه‌ته‌و‌ه كه‌ ئه‌وه‌ كاری‌ رێكخراوێكی‌‬ ‫حزب���ی‌ نیه‌ بڕیاری‌ له‌و ش���ێوه‌یه‌ بدات‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ش كردوه‌ كه‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم هه‌فته‌یه‌ك پێش ئه‌وه‌ هۆشداریی‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ خۆپیش���اندانه‌كه‌وه‌ دراوه‌تێ‌‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ پێویس���ت ب���و هێ���زی‌ ئه‌منیی‌‬ ‫ته‌واوه‌تی‌ له‌به‌رده‌س���تدابێت‪ .‬كورده‌كان‬ ‫به‌وه‌ وه‌اڵمیانداوه‌ته‌وه‌ كه‌ ئه‌وان رێگه‌یان‬ ‫به‌خۆپیش���اندان داوه‌‪ .‬داوا له‌حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم كراوه‌ به‌یاننامه‌یه‌ك ده‌ربكات تێیدا‬ ‫به‌ڵێنبدات به‌زوی���ی‌ گیراوه‌كان دادگایی‬ ‫بكات‌و رێگه‌ش به‌رێكخراوه‌ ناحكومیه‌كان‬ ‫بدرێت به‌ئاماده‌بون‪ .‬كونسوڵی‌ گشتیی‌‬ ‫بڕوای‌ واب���وه‌ كه‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم درك‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌ڵه‌ی‌ كردوه‌و ئێستاش‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌دایه‌ كاریگه‌رییه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫په‌شێویه‌ بسڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫كۆمێنت‪:‬‬ ‫خۆپیش����انده‌ره‌كان بانگه‌ش����ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌یان ك����ردوه‌ كه‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌مه‌به‌س����ت كاری‌ ئاوه‌دانكردن����ه‌وه‌‬ ‫له‌روكارو ناوه‌ن����دی‌ هه‌ڵه‌بجه‌دا ناكات‬ ‫(وه‌ك چاككردن����ی‌ رێگاوبان����ه‌كان)‪،‬‬ ‫تا نیش����انی‌ بدات هێش����تا ش����اره‌كه‌‬ ‫پێویس����تی‌ به‌به‌رده‌وامبونی‌ یارمه‌تی‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ده‌ره‌ك ‌‬

‫حكومه‌ت له‌بێ‌ پاره‌ییدا‬ ‫یاد ‌ی هه‌ڵه‌بجه‌ به‌بێده‌نگ به‌ڕێده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬هه‌ڵه‌بجه‌‪ ،‬میهره‌بان سه‌الم‬ ‫به‌ه����ۆی‌ ب����ێ پاره‌ییه‌وه‌‪ ،‬له‌مس����اڵدا‬ ‫حكومه‌ت پشتی‌ كردوه‌ته‌ یادكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كاره‌ساته‌كه‌ی‌ هه‌ڵه‌بجه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌دا‬ ‫ته‌نها هاواڵتیان‌و رۆشنبیرانی‌ شاره‌كه‌‬ ‫رویان لێیه‌ت����ی‌‌و به‌گرنگیه‌وه‌ له‌یادی‌‬ ‫ئه‌مساڵ ده‌ڕوانن‪.‬‬ ‫پاش تێپه‌ڕینی‌ ‪ 26‬ساڵ به‌سه‌ر روداوی‌‬ ‫كیمیابارانكردنی‌ هه‌ڵه‌بجه‌دا‪ ،‬ئه‌مساڵ‬ ‫حكومه‌ت به‌ه����ۆی‌ ئ����ه‌و باروودۆخه‌‬ ‫ناجێگیری����ه‌ ئاب����وری‌‌و سیاس����یه‌ی‌‬ ‫تێیكه‌وت����وه‌‪ ،‬سه‌رناپه‌ڕژێته‌س����ه‌ر‬ ‫یادكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و كاره‌ساته‌ كه‌له‌سه‌ر‬ ‫ئاس����تی‌ جیهان‌و ناوچه‌ك����ه‌دا‪ ،‬وه‌ك‬ ‫مۆرك����ی‌ تراژیدیایه‌ك له‌قه‌ڵه‌مده‌درێت‬ ‫كه‌ به‌سه‌ر گه‌لی‌ كوردا هاتوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌نجامنه‌دان����ی‌ هیچ رێوڕه‌س����مێكی‌‬ ‫ره‌س����می‌ له‌الی����ه‌ن حكومه‌ت����ه‌وه‌ بۆ‬ ‫رێزلێن����ان له‌و كاره‌س����اته‌ی‌ به‌س����ه‌ر‬ ‫ش����اره‌كه‌دا هاتوه‌‪ ،‬هاوكات����ه‌ له‌گه‌ڵ‬

‫چاوه‌ڕوانیه‌كانی‌ خه‌ڵكی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ بۆ‬ ‫به‌ڵێنی‌ به‌پارێزگاكردنی‌ ش����اره‌كه‌ كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیرانی‌ عێراقه‌وه‌‬ ‫ره‌زامه‌ندی‌ وه‌رگرتوه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا ئه‌وه‌ی‌ روی‌ له‌یادكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كیمیابارانكردنی‌ ش����اری‌ هه‌ڵه‌بجه‌یه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها خه‌ڵكه‌كه‌یه‌ت����ی‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وان‬ ‫چاوه‌ڕوانناك����ه‌ن ل����ه‌م قه‌یران����ی‌ بێ‬ ‫پاره‌یه‌ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم تێیكه‌وتوه‌‪،‬‬ ‫شتێكی‌ ئه‌وتۆ بكرێت‌و ده‌ڵێن‪" ،‬ئێمه‌‬ ‫خۆمان یادی‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫كاروان عه‌لی‌‪ ،‬گه‌نجێكی‌ هه‌ڵه‌بجه‌یه‌و‬ ‫پێیوایه‌ ئه‌وه‌ی‌ كراوه‌ له‌رابردودا ته‌نها‬ ‫بۆ به‌ڕێكردنی‌ یاده‌كه‌ بوه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان����د‪" ،‬ئێمه‌ خۆمان یادی‌ كۆچی‌‬ ‫كه‌س����وكارمان ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مس����اڵ‬ ‫ویژانیه‌ن زۆر ئاس����وده‌ترین ل ‌ه سااڵنی‌‬ ‫ڕاب����ردوو ك����ه‌ به‌ب����ڕه‌ پاره‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫یاده‌كه‌ له‌الیه‌ن چه‌ند به‌رپرس����ێكه‌وه‌‬ ‫به‌ڕێده‌ك����راو ته‌نانه‌ت ل����ه‌ یاده‌كاندا‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌یه‌كان نه‌یان ده‌توانی‌ خۆیان‬ ‫به‌ش����داربن‪ ،‬بۆیه‌ به‌شانازیه‌وه‌ ده‌ڵێن‬

‫ئێم����ه‌ ڕۆح����ی‌ قوربانیه‌كانمان زۆر له‌‬ ‫خه‌رجكردنی‌ بودجه‌ گرانتره‌"‪.‬‬ ‫ه����اوكات كیژان محمود كه‌ پیش����ه‌ی‌‬ ‫مامۆس����تایه‌تیه‌‪ ،‬له‌پ����اڵ وتن����ه‌وه‌ی‌‬ ‫وانه‌كه‌ی‌ به‌خوێندكاره‌كانی‌‪ ،‬هه‌میشه‌‬ ‫ئ����ه‌و كاره‌ساته‌ش����یان به‌بیردێنێته‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ ‪ 26‬س����اڵ له‌مه‌وب����ه‌ر به‌س����ه‌ر‬ ‫ش����اره‌كه‌یاندا هات‌و ده‌ڵێ����ت‪" ،‬ئێمه‌‬ ‫وه‌ك سااڵنی‌ پێش����ووتر ئه‌م یاده‌مان‬ ‫بۆ خوێندكاره‌كانم����ان ڕوونكردۆته‌وه‌‬ ‫تاوه‌ك����وو نه‌وه‌كانم����ان به‌ئاگابن له‌و‬ ‫كاره‌ساته‌ی‌ كه‌به‌سه‌ر ش����اره‌كه‌ماندا‬ ‫هات����وه‌‪ ،‬بۆی����ه‌ هه‌رگی����ز له‌گ����ه‌ڵ‬ ‫خه‌رجكردنی‌ پ����اره‌و بودجه‌ په‌كمان‬ ‫نه‌كه‌توه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئه‌كرا ئه‌گه‌ر بودجه‌‬ ‫هه‌بوای����ه‌ ب����ه‌ شایس����ته‌تر ڕێ����ز له‌‬ ‫كه‌س����و كاری‌ قوربانیه‌كان و خه‌ڵكی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ش بنرایه‌"‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌خه‌ڵكی‌ هه‌ڵه‌بجه‌‪ ،‬خۆشی‌‌و‬ ‫مژده‌ی‌ به‌پارێزگابونی‌ ش����اره‌كه‌یان‪،‬‬ ‫خه‌ریكه‌ خه‌می‌ ‪ 26‬ساڵه‌ی‌ رابردویان‬

‫له‌بیرده‌بات����ه‌وه‌و چاوه‌ڕوان����ن پێ����ش‬ ‫یاده‌ك����ه‌‪ ،‬چیرۆك����ی‌ ئ����ه‌و به‌ڵێن���� ‌ه‬ ‫درێژخایه‌نه‌ كۆتایی بێت‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ عومه‌ر عبدول‪ ،‬نوسه‌ر و‬ ‫ڕووناكبیر ده‌ڵێت‪" ،‬خه‌می‌ س����ه‌ره‌كی‌‬ ‫ئێمه‌ له‌ ‪ 25‬س����اڵی‌ ڕاب����ردوه‌وه‌ ته‌نها‬ ‫به‌پارێزگابوون����ی‌ ش����اره‌كه‌مان بووه‌و‬ ‫خۆش����به‌ختانه‌ ئه‌و بابه‌ته‌ گه‌شتۆته‌‬ ‫لوتك����ه‌و وا بڕی����اره‌ ك����ه‌ پی����ش ئه‌و‬ ‫یاده‌ به‌ پارێزگاب����وون ڕابگه‌یه‌نرێت‪،‬‬ ‫كه‌تاڕاده‌ی����ه‌ك برین����ی‌ كه‌س����وكاری‌‬ ‫قوربانیان ساڕێژده‌بێت"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌یاده‌كه‌ش ئه‌و ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫"هه‌رچه‌ن نه‌بوونی‌ بودجه‌ كه‌موكورتی‌‬ ‫دروس����ت ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم هه‌ریه‌كه‌مان‬ ‫ده‌توانی����ن له‌ماڵه‌كانمان����ه‌وه‌ ب����ه‌‬ ‫داگیرساندنی‌ مۆمێك یان له‌به‌ركردنی‌‬ ‫جلێك ئه‌و یاده‌ بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ شێوازی‌ یادی‌ ئه‌مساڵ‪،‬‬ ‫لوقمان عبدالقادر‪ ،‬سه‌رۆكی‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌‬ ‫قوربانیانی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ بۆ ئاوێنه‌ باسی‌‬ ‫له‌وه‌ كرد كه‌ " یادكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌مساڵ‬

‫به‌گشتی‌ گۆڕدرا‪ ،‬له‌ڕووی‌ دابینكردنی‌‬ ‫بودجه‌وه‌ وه‌ك س����ااڵنی‌ ڕابردوو نییه‌‪،‬‬ ‫ئێم����ه‌ش وه‌ك الیه‌ن����ه‌ حكومی����ه‌كان‬ ‫فراوانتر ده‌مانه‌وی ئه‌و یاده‌ بكه‌ینه‌وه‌‬ ‫به‌ج����ۆرێ هه‌موو چی����ن و توێژه‌كان‬ ‫به‌شدار ئه‌بن به‌ڕیپێوان بۆ سه‌ر مه‌زاری‌‬ ‫شه‌هیدان و تاجه‌ گوڵینه‌ی‌ ڕێزوو وه‌فا‬ ‫له‌سه‌ر گڵكۆی‌ ش����ه‌هیدان داده‌نڕێت‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك هیچ به‌رنامه‌و پرۆگرامێكمان‬ ‫نییه‌ هه‌ركه‌س به‌رنامه‌و چاالكی‌ هه‌بوو‬ ‫ئه‌توانێت له‌وێ ڕایبگه‌یه‌نێت"‪.‬‬ ‫رۆژی‌ ‪16‬ی‌ مارسی‌ ‪ ،1988‬له‌كۆتایی‌‬ ‫جه‌نگی‌ نێوان ئێران‪-‬عێ����راق‪ ،‬فڕۆكه‌‬ ‫جه‌نگیه‌كانی‌ حكومه‌تی‌ به‌عسی‌ روخاو‬ ‫به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ سه‌دام حسێن‪ ،‬هێرشی‬ ‫كیمیاییان كرده‌ سه‌ر شاری‌ هه‌ڵه‌بجه‌و‬ ‫له‌ئاكام����دا زیاتر له‌ ‪ 5‬ه����ه‌زار كه‌س‬ ‫گیانیانله‌ده‌ستدا كه‌ زۆرینه‌یان منداڵ‌و‬ ‫ژن‌و پی����ر ب����ون‌و هه‌زاران����ی‌ دیكه‌ش‬ ‫برینداربون كه‌ تائێس����تاش به‌شێكیان‬ ‫به‌ه����ۆی‌ كاریگ����ه‌ری‌ برینه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌ساته‌وه‌ ده‌ناڵێنن‪.‬‬

‫هیچ به‌رنامه‌و‬ ‫پرۆگرامێكمان نییه‌‬ ‫هه‌ركه‌س به‌رنامه‌و‬ ‫چاالكی‌ هه‌بوو‬ ‫ئه‌توانێت له‌وێ‬ ‫ڕایبگه‌یه‌نێت‬


‫عێراق‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫له‌بودجه‌ی‌ ئه‌مساڵدا یانزه‌ ملیار دۆالری‌‬ ‫داهاتی‌ عێراق نادیاره‌‬ ‫ ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫پارله‌مانتارێكی‌ عێراق رایده‌گه‌یه‌نێت بڕی‌‬ ‫یانزه‌ ملیار دۆالری‌ عێراق له‌سندوقی‌‬ ‫(‪ )DFI‬نادیاره‌‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌له‌وه‌ی‌ بودجه‌‬ ‫نزیكه‌ی‌ (‪ )25‬ترلیۆن كورتهێنانی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها بۆ هه‌مو عێراقیش ته‌نها (‪)37‬‬ ‫هه‌زار هه‌لی‌ دامه‌زراندن ته‌رخانكراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن����ی‌ وه‌زیران����ی‌ عێ����راق رۆژی‌‬ ‫(‪ )2014/1/15‬به‌ب����ێ‌ ره‌زامه‌ن����دی‌ وه‌زیر‌ه‬ ‫ك����ورده‌كان‪ ،‬بودج����ه‌ی‌ س����اڵی‌ (‪)2014‬‬ ‫په‌س����ه‌ندكردو ره‌وان����ه‌ی‌ پارله‌مانی‌ عێراقی‌‬ ‫كرد‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌هۆی‌ ناكۆكی‌ نێ����وان الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌كانه‌وه‌ تائێس����تا بودجه‌ی‌ ئه‌مساڵ‬ ‫په‌س����ه‌ند نه‌كراوه‌‪ ،‬كه‌ بڕه‌كه‌ی‌ (‪)174.6‬‬ ‫ترلیۆن دیناره‌و به‌ش����ی‌ گه‌وره‌ی‌ بۆ كه‌رتی‌‬ ‫وزه‌و ئاسایشه‌‪ .‬ئه‌وه‌ له‌كاتێكدایه‌ بودجه‌ی‌‬ ‫ساڵی‌ (‪ )138‬ترلیۆن دینار بوه‌‪.‬‬ ‫بودجه‌ دوای‌ (‪ )107‬رۆژ‬ ‫پارله‌مانت����اری‌ لیس����تی‌ موته‌حی����دون‬ ‫محه‌مه‌د ئیقب����ال‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت حكومه‌تی‌‬ ‫عێ����راق دوای‌ (‪ )107‬رۆژ ل����ه‌و كات����ه‌ی‌‬ ‫به‌پێی‌ قان����ون بۆی‌ دیاریك����راوه‌ بودجه‌ی‌‬ ‫ره‌وان����ه‌ی‌ پارله‌م����ان ك����ردوه‌‪ .‬پێیوایه‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌ش به‌ئه‌نقه‌س����ت ك����راوه‌‪ ،‬چونك����ه‌‬ ‫"حكومه‌ت ده‌یه‌وێ����ت ملمالنێكان بخاته‌ ناو‬ ‫پارله‌مان����ه‌وه‌"‪ .‬جه‌خ����ت له‌وه‌ش����ده‌كاته‌وه‌‬ ‫حكومه‌ت ده‌یه‌وێت پارله‌مان بخاته‌ به‌رده‌م‬ ‫دوڕیانێ����ك‪ ،‬ئه‌ویش ب����ه‌ په‌س����ه‌ندكردنی‌‬ ‫بودجه‌ به‌هه‌مو كه‌موكوڕییه‌كانیه‌وه‌‪ ،‬یاخود‬ ‫په‌س����ه‌ند نه‌كردنی‌‌و دروستكردنی‌ گرفت بۆ‬ ‫هاواڵتیان‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ ئیقبال‪ ،‬هه‌ندێك له‌و خش����تانه‌ی‌‬ ‫له‌بودج����ه‌دا هات����ون "پارله‌م����ان هیچ����ی‌‬ ‫له‌باره‌وه‌ نازانێت‌و پێویس����ته‌ وه‌زاره‌ته‌كانی‌‬ ‫دارای����ی‌‌و پالندانان‌و ئه‌نجومه‌ن����ی‌ وه‌زیران‬ ‫له‌باره‌ی����ه‌وه‌ رونكردنه‌وه‌ بده‌ن"‪ .‬په‌س����ه‌ند‬ ‫كردنی‌ بودجه‌ش به‌ب����ێ‌ گفتوگۆیه‌كی‌ زۆرو‬ ‫رونكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و ژماره‌ نادیارانه‌ به‌"كارێكی‌‬ ‫ناڕه‌وا" ناوده‌بات‪.‬‬ ‫ناوب����راو ره‌خنه‌ له‌وه‌ ده‌گرێت له‌س����اڵی‌‬ ‫(‪ )2003‬تائێستا‪ ،‬حكومه‌ت ژمێره‌ی‌ كۆتایی‌‬

‫له‌بودج ‌هی‌ ئه‌مساڵ ‌ی‬ ‫عێراقدا بۆ خه‌ماڵندنی‌‬ ‫داهاتی‌ نه‌وت‪ ،‬سه‌د‬ ‫دۆالری‌ ئه‌مه‌ریكی‌ به‌رانبه‌ر‬ ‫ب ‌ه (‪ )116‬هه‌زار دینار‬ ‫دیاریكراوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا ‬ ‫له‌بانكی‌ ناوه‌ندی‌ نرخی‌‬ ‫سه‌د دۆالر (‪ )120‬هه‌زاره‌و‬ ‫له‌ بازاڕیشدا (‪)123‬‬ ‫هه‌زارو زیاتریشه‬

‫بودجه‌ی ئه‌مساڵ نزیكه‌ی‌ (‪ )25‬ترلیۆن دینار كورتهێناناوه‌‬

‫بۆ پارله‌مان نه‌ناردوه‌و "پارله‌مانیش نازانێت به‌زیاتر له‌ (‪ )139‬ترلیۆن دینار دیاریكراوه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا به‌های‌ خه‌رجیه‌كان ده‌گاته‌ (‪)174‬‬ ‫پاره‌ی‌ ده‌وڵه‌ت چۆن خه‌رجكراوه‌"‪.‬‬ ‫ترلیۆن‪ ،‬وات����ه‌ نزیكه‌ی‌ (‪ )35‬ترلیۆن دینار‬ ‫كورتهێن����ان ده‌بێت‪ .‬هه‌روه‌ه����ا بۆ بودجه‌ی‌‬ ‫(‪ )37‬هه‌زار هه‌ل ‌ی كار‬ ‫ئ����ه‌و پارله‌مانت����اره‌ ب����اس ل����ه‌وه‌ده‌كات به‌كاربردن (‪ )99‬ترلیۆن‌و بۆ وه‌به‌رهێنانیش‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ پێش����تر حكوم����ه‌ت رایگه‌یاندبو حه‌فتا ترلی����ۆن ته‌رخانك����راوه‌‪ .‬به‌بۆچونی‌‬ ‫له‌بودجه‌ی‌ ئه‌مس����اڵدا زیاتر له‌ (‪ )95‬هه‌زار ئیقبال ده‌بو به‌ش����ه‌ بودج����ه‌ی‌ وه‌به‌رهێنان‬ ‫هه‌ل����ی‌ دامه‌زراندن ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی‌ ئه‌و زیاتر بوایه‌‪ ،‬چونك����ه‌ "وه‌به‌رهێنان ده‌بێته‌‬ ‫پڕۆژه‌ی����ه‌ی‌ ره‌وان����ه‌ی‌ پارله‌مان ك����راوه‌ بۆ هۆی‌ بوژان����ه‌وه‌و پێش����كه‌وتنی‌ واڵت‌و له‌و‬ ‫سه‌رانسه‌ر ‌ی عێراق‌و سه‌رجه‌م وه‌زاره‌ته‌كان رێگه‌یه‌وه‌ پڕۆژه‌ی‌ زیات����ر ئه‌نجام ده‌درێت‌و‬ ‫ته‌نه����ا (‪ )37‬ه����ه‌زار هه‌ل����ی‌ دامه‌زران����دن ده‌بێت����ه‌ هۆی‌ ره‌خس����اندنی‌ هه‌ل����ی‌ كاری‌‬ ‫نوێ"‪.‬‬ ‫ته‌رخانكراوه‌‪.‬‬ ‫ئیقبال‪ ،‬كه‌ ئه‌ندامی‌ لیژنه‌ی‌ ته‌ندروس����تی‌‬ ‫چه‌ندێك نه‌وت هه‌نارده‌ ده‌كرێت؟‬ ‫پارله‌مانه‌ رونیده‌كات����ه‌وه‌ به‌ته‌نها وه‌زاره‌تی‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ قه‌ب����اره‌ی‌ نه‌وتی‌ هه‌نارده‌كراوی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروس����تی‌ داوای‌ (‪ )13‬هه‌زار‬ ‫پله‌ی‌ كردوه‌ كه‌چی‌ ته‌نها پێنج هه‌زار هه‌لی‌ عێراق����ه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك����و ئ����ه‌و پارله‌مانت����اره‌‬ ‫رونیكرده‌وه‌ له‌به‌ش����ێكی‌ بودجه‌دا نوسراوه‌‬ ‫كاری‌ بۆ دانراوه‌‪.‬‬ ‫هه‌نارده‌كردنی‌ نه‌وت له‌ (‪ )2‬ملیۆن‌و (‪)900‬‬ ‫ه����ه‌زار به‌رمیلی‌ رۆژانه‌وه‌ گه‌یش����تۆته‌ چوار‬ ‫(‪ )35‬ترلیۆن كورتهێنان‬ ‫محه‌م����ه‌د ئیقب����ال ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ده‌كات ملیۆن‌و (‪ )300‬هه‌زار‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و خشتانه‌ی‌‬ ‫له‌بودج����ه‌دا داهاتی‌ خه‌مڵێنراوی‌ ئه‌مس����اڵ له‌گه‌ڵ بودجه‌دا هاوپێچ كراون‌و ورده‌كاریی‬

‫زیات����ری‌ تێدایه‌‪ ،‬ده‌ریده‌خات هه‌نارده‌كردنی‌‬ ‫نه‌وت نه‌گه‌یشتۆته‌ سێ‌ ملیۆن به‌رمیل‪ .‬بۆی ‌ه‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌م ژماره‌ جیاوازانه‌ش گرفتی‌ زۆر‬ ‫دروستده‌كات‌و پێویستی‌ به‌ رونكردنه‌وه‌یه‌"‪.‬‬

‫بڕی‌ ده‌ ترلیۆن دین����ار كه‌ ده‌كاته‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫هه‌ش����ت ملیار دۆالر له‌الی����ه‌ن ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫وه‌زیرانه‌وه‌ به‌ش����ێوه‌ی‌ س����لفه‌ راكێشراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ب����ڕه‌ پاره‌یه‌ش ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ بودجه‌ی‌‬ ‫ته‌رخانك����راوی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ وه‌زیران����ه‌‪.‬‬ ‫له‌مباره‌ی����ه‌وه‌ ده‌ڵێ����ت "زۆرێ����ك له‌الیه‌نه‌‬ ‫سیاس����یه‌كانی‌ ن����او پارله‌مان����ن نیگه‌رانن‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌بودجه‌دا چۆنێتی‌ خه‌رجكردنی‌ ئه‌و‬ ‫پارانه‌ رون نه‌كراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫یانزه‌ ملیار دۆالر نادیاره‌‬ ‫به‌گوێ����ره‌ی‌ راپۆرتی‌ دارای����ی‌ كه‌ هاوپێچ‬ ‫له‌گه‌ڵ بودجه‌دا ره‌وان����ه‌ی‌ پارله‌مان كراوه‌‪،‬‬ ‫ه����ه‌ژده‌ ملی����ار دۆالری‌ عێراق له‌س����ندوقی‌‬ ‫گه‌ش����ه‌پێدانی‌ عێراق (‪ )DFI‬ل����ه‌ ئه‌مریكا‬ ‫جیاوازی‌ له‌نرخی‌ دۆالردا‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌كو محه‌مه‌د ئیقبال جه‌ختی‌‬ ‫له‌بودج����ه‌ی‌ ئه‌مس����اڵی‌ عێراق����دا ب����ۆ‬ ‫لێده‌كاته‌وه‌ خشته‌و ورده‌كارییه‌كانی‌ بودجه‌‬ ‫ده‌ریده‌خات ته‌نها حه‌وت ملیار دۆالری‌ عێراق خه‌ماڵندنی‌ داهاتی‌ نه‌وت‪ ،‬بڕی‌ سه‌د دۆالری‌‬ ‫ل����ه‌و بانكه‌دا هه‌یه‌‪ ،‬وات����ه‌ یانزه‌ ملیار دۆالر ئه‌مه‌ریك����ی‌ به‌رانبه‌ر به‌ (‪ )116‬هه‌زار دینار‬ ‫له‌بودجه‌دا دیار نییه‌‪" .‬هیچ رونكردنه‌وه‌یه‌ك دیاریكراوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا وه‌كو ئه‌و پارله‌مانتاره‌‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ نیه‌و نازانین ئه‌و پارانه‌ بۆ كوێ‌ رایده‌گه‌یه‌نێ����ت له‌ بانك����ی‌ ناوه‌ندی‌ نرخی‌‬ ‫س����ه‌د دۆالر (‪ )120‬هه‌زاره‌و له‌ بازاڕیش����دا‬ ‫ده‌ڕۆن" ئیقبال وایوت‪.‬‬ ‫(‪ )123‬هه‌زارو زیاتریشه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌ڵێت "ئه‌م‬ ‫جیاوازییه‌ش ئه‌گه‌ر له‌ژماره‌ی‌ س����ێ‌ ملیۆن‬ ‫بودجه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران!‬ ‫له‌ به‌شێكی‌ دیكه‌ی‌ لێدوانه‌كه‌یدا‪ ،‬محه‌مه‌د به‌رمیل نه‌وتی‌ بده‌یت پاره‌یه‌كی‌ ئێجگار زۆر‬ ‫ئیقبال هێمای‌ بۆ ئه‌وه‌كرد له‌بودجه‌دا هاتوه‌ ده‌كات"‪.‬‬

‫پارله‌مانتارێكی‌ گۆڕان‪:‬‬

‫هه‌ڕه‌شه‌كان ‌ی بارزان ‌ی هیچ بنه‌مایه‌كیان نییه‌‬

‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ئایا ده‌سه‌اڵتێك موچه‌ی یه‌ك‬ ‫مانگی پێدابین نه‌كرێت‪ ،‬ده‌توانێ‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی رابگه‌یه‌نێ؟‬ ‫پارله‌مانتاری‌ فراكسیۆنی‌ گۆڕان‬ ‫محه‌مه‌د كیانی واده‌ڵێت‪.‬‬ ‫پارله‌مانتارێكی‌ ده‌وڵه‌تی‌ قانونیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت دۆخی‌ ئێستای‌‬ ‫كوردستان له‌كۆنفیدراڵی‌ گه‌وره‌تره‌‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫كوردستانیش ده‌ڵێت پارله‌مانتارانی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ قانون ده‌یانه‌وێت كێشه‌كان‬ ‫قوڵتر بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫لێدوانه‌كان����ی‌ هه‌فت����ه‌ی‌ راب����ردوی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌ له‌مه‌راسیمی‌ ناشتنی‌ روفاتی‌‬ ‫(‪ )93‬بارزانی����دا‪ ،‬كه‌ رایگه‌یاند ئه‌گه‌ر‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ ناوه‌ندی‌ ب����ه‌رده‌وام بێت‬ ‫له‌سیاس����ه‌ته‌ "دوژمنكاریه‌كانی‌"‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫هه‌ڵوێس����تێكیان ده‌بێت هیچ كه‌سێك‬ ‫پێشبینی‌ نه‌كردبێت‪ ،‬بۆچونی‌ جیاوازی‌‬ ‫الیه‌ن����ه‌ كوردس����تانی‌‌و عێراقیه‌كانی‌‬ ‫لێكه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ندێ����ك له‌میدیاكان ب����اس له‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن هه‌ڕه‌شه‌كه‌ی‌ بارزانی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫سیستمی‌ كۆنفیدراڵیه‌ بۆ كوردستان‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌كو پارله‌مانتاری‌ فراكسیۆنی‌‬ ‫گۆڕان د‪.‬محه‌مه‌د كیانی‌ رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫كۆنفیدرالی پێویستی به‌هه‌مواركردنی‬ ‫ده‌س����توره‌‪ ،‬ئالیه‌ت����ی هه‌مواركردنی‬ ‫ده‌ستوری عێراقیش "به‌حه‌زو ئاره‌زوی‬ ‫هی����چ ك����ه‌س‌و گروپێكی‌ سیاس����ی‌و‬ ‫پێكهاته‌یه‌ك ناكرێت‪ ،‬به‌ڵكو پێویستی‬

‫به‌ته‌وافوق����ی هه‌م����و پێكهاته‌كان����ی‬ ‫عێراق����ه‌‪ .‬بۆیه‌ هه‌ر ش����تێك بارزانی‬ ‫بیكات ده‌بێت له‌ده‌ره‌وه‌ی چوارچێوه‌ی‬ ‫ده‌ستور بێت"‪.‬‬ ‫كیانی‌ ئام����اژه‌ به‌وه‌ده‌كات مالیكی‌و‬ ‫لیسته‌كه‌ی‌ به‌ئاش����كرا رایانگه‌یاندوه‌‬ ‫كه‌ پێیانخۆش����ه‌ كورد س����ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫رابگه‌یه‌نێ‌‪ ،‬به‌مه‌رجێك س����نوره‌كه‌ی‌‬ ‫ه����ه‌ر س����ێ‌ پارێزگاك����ه‌ی هه‌رێم����ی‬ ‫كوردس����تان ب����ێ‪ ،‬به‌ب����ێ‌ كه‌ركوك‌و‬ ‫ناوچه‌ دابڕاوه‌كان‪ .‬له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌وه‌شدا‬ ‫ئای����ا بارزانی‌ ده‌توانێ‌ س����ه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫یان كۆنفیدراڵ����ی‌ رابگه‌یه‌نێت‪ ،‬كیانی‌‬ ‫ده‌ڵێ����ت "ئایا ده‌س����ه‌اڵتێك موچه‌ی‬ ‫یه‌ك مانگی پێدابین نه‌كرێت ده‌توانێ‬ ‫س����ه‌ربه‌خۆیی رابگه‌یه‌نێ؟ ئایا هه‌مو‬ ‫الیه‌نه‌ كوردیه‌كان رازین واز له‌نیوه‌ی‬ ‫خاكی كوردس����تان بێنن‌و له‌نیوه‌كه‌ی‬ ‫تری ده‌وڵه‌تی س����ه‌ربه‌خۆ دورس����ت‬ ‫بكه‌ن؟"‪.‬‬ ‫وته‌كانی‌ بارزانی‌ دوای‌ دیمانه‌یه‌كی‌‬ ‫مالیك����ی‌ ه����ات‪ ،‬كه‌ تیای����دا هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تانی‌ به‌به‌قاچاغبردنی‌ نه‌وت‬ ‫تۆمه‌تباركردو داواكارییه‌كانی‌ شاندی‌‬ ‫كوردستانیش����ی‌‬ ‫دانوس����تانكاری‌‬ ‫ئاش����كراكرد‪ ،‬به‌اڵم بارزانی‌ له‌وه‌اڵمدا‬ ‫باس����ی‌ له‌وه‌كرد به‌غدا ده‌یه‌وێت وه‌كو‬ ‫پارێزگای����ه‌ك نه‌ك وه‌ك����و هه‌رێمێك‬ ‫مامه‌له‌له‌گه‌ڵ كوردستاندا بكات‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌وتاره‌ك����ه‌ی‌ بارزانی‌‪،‬‬ ‫پارله‌مانتاره‌كه‌ی‌ گۆڕان ده‌ڵێت "بارزانی‬ ‫تاتێس����تا نه‌ته‌وه‌س����ازی نه‌كردوه‌‪ ،‬تا‬ ‫ئاماده‌ی����ی هه‌بێت بۆ ده‌وڵه‌تس����ازی‬ ‫س����ه‌ربه‌خۆ‪ .‬یه‌كێت����ی نه‌ته‌وه‌ی����ی‬ ‫كوردی كردوه‌ته‌ قوربانی س����ه‌پاندنی‬

‫فه‌رمانڕه‌وای����ی بنه‌ماڵه‌ك����ه‌ی خۆی"‪.‬‬ ‫به‌بۆچونی‌ ناوب����راو ئه‌گه‌ر حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم په‌یوه‌ندی دۆس����تانه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی گه‌لی كورد له‌پارچه‌كانی‬ ‫تری كوردس����تان‪ ،‬به‌تایب����ه‌ت باكورو‬ ‫رۆژاوا هه‌بوایه‌ "ئێس����تا له‌م گه‌مه‌ پڕ‬ ‫مه‌ترس����ییه‌دا باش����ور هه‌ڵوێستێكی‬ ‫به‌هێزت����ری ده‌ب����و"‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌م هۆیانه‌ به‌س����ه‌ بۆ س����ه‌لماندنی‬ ‫بێبنه‌مایی هه‌ڕه‌شه‌كانی بارزانی"‪.‬‬ ‫جگه‌له‌ئاس����تی‌ ناوخۆی‌ كوردستان‌و‬ ‫عێ����راق‪ ،‬ده‌بێت هه‌ڵوێس����تی‌ واڵتانی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌و جیهان له‌هه‌مبه‌ر راگه‌یاندنی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ كوردی‌ چی‌ بێت‪ ،‬له‌وه‌اڵمدا‬ ‫كیان����ی‌ ده‌ڵێت "بێگوم����ان زۆربه‌یان‬ ‫دژی ده‌وه‌ستنه‌وه‌ له‌پێش هه‌مویانه‌وه‌‬ ‫ئه‌مری����كا"‪ .‬ناوب����راو به‌پێویس����تی‌‬ ‫ده‌زانێت سه‌ركرده‌ی نه‌ته‌وه‌ ئامانجی‌‬ ‫س����ه‌ركه‌وتنی‌ به‌رژه‌وه‌ندی گه‌له‌كه‌ی‬ ‫بێت‌و "به‌رژه‌وه‌ن����دی تایبه‌تی نه‌بێت‪،‬‬ ‫تا له‌ئاس����تی ئه‌وه‌دا بێت بڕیار له‌سه‌ر‬ ‫پ����ڕۆژه‌ی نه‌ته‌وایه‌تی گ����ه‌وره‌ بدات‌و‬ ‫به‌دیبهێنێت"‪.‬‬ ‫ب����ه‌ده‌ر له‌الیه‌نه‌كان����ی‌ ناوخ����ۆی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬الیه‌ن����ه‌ عێراقیه‌كانیش‬ ‫له‌پێشی‌ هه‌مویانه‌وه‌ لیسته‌كه‌ی‌ مالیكی‌‬ ‫كه‌ له‌ئێستادا له‌ملمالنێیه‌كی‌ به‌هێزدان‬ ‫له‌گه‌ڵ حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم‪ ،‬به‌رپه‌رچی‌‬ ‫وتاره‌كه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێمیان دایه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ پارله‌مانت����اری‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫قان����ون عه‌ل����ی‌ ش����ه‌ال‪ ،‬له‌لێدوانێكی‌‬ ‫رۆژنامه‌وانی����دا رایگه‌یان����د "بارزان����ی‌‬ ‫به‌س����ه‌پاندنی‌ بڕیاره‌كان����ی‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫وا ب����كات كوردس����تان گه‌وره‌تر بێت‬ ‫له‌عێراق‪ ،‬له‌كاتێكدایه‌ هه‌رێم به‌شێكه‌‬

‫ئایا ده‌سه‌اڵتێك‬ ‫موچه‌ی یه‌ك مانگی‬ ‫پێدابین نه‌كرێت‬ ‫ده‌توانێ سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫رابگه‌یه‌نێ؟ ئایا‬ ‫هه‌مو الیه‌ن ‌ه‬ ‫كوردیه‌كان رازین‬ ‫واز له‌نیوه‌ی خاكی‬ ‫كوردستان بێنن‌و‬ ‫له‌نیوه‌كه‌ی تری‬ ‫ده‌وڵه‌تی سه‌ربه‌خۆ‬ ‫دورست بكه‌ن؟‬ ‫له‌عێراق"‪ .‬وتیش����ی‌ "دۆخی‌ ئێستای‌‬ ‫كوردستان گه‌وره‌تره‌ له‌كۆنفیدراڵی‌"‪.‬‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند ساڵێكه‌ ناكۆكیه‌كانی‌‬ ‫نێوان حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و ناوه‌ند له‌سه‌ر‬ ‫پرسی‌ جێبه‌جێكردنی‌ مادده‌ی‌ (‪‌)140‬و‬ ‫دۆسیه‌ی‌ نه‌وت‌و موچه‌ی‌ پێشمه‌رگه‌‌و‬

‫به‌ش����ه‌ بودجه‌ی‌ هه‌رێ����م به‌رده‌وامه‌‪،‬‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵیش����ه‌وه‌ بڕین ‌‬ ‫ی‬ ‫موچ����ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ كوردس����تانی‌‬ ‫هاته‌س����ه‌ر‪ ،‬به‌م هۆیه‌وه‌ ناكۆكیه‌كان‬ ‫زیاتر ب����ه‌ره‌و قوڵبونه‌وه‌ رۆیش����تن‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا چه‌ندین گفتوگۆو دانوستان‬ ‫له‌نێوان هه‌ردوالدا ئه‌نجامدرا‪.‬‬ ‫ته‌واوی‌ الیه‌ن����ه‌ كوردییه‌كان بڕینی‌‬ ‫موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌رێم به‌كارێكی‌‬ ‫ناده‌س����توری‌ ده‌زانن‪ ،‬وه‌كو وته‌بێژی‌‬ ‫لیس����تی‌ هاوپه‌یمان����ی‌ كوردس����تان‬ ‫موئه‌یه‌د ته‌یب ده‌ڵێت "حكومه‌ته‌كانی‌‬ ‫پێشوی‌ عێراق په‌الماری‌ كوردستانیان‬ ‫داوه‌و كۆمه‌ڵكوژیان ئه‌نجامداوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك����و حكومه‌ته‌كه‌ی‌ مالیكی‌ موچه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌رانیان نه‌بڕیوه‌"‪.‬‬ ‫ته‌ی����ب‪ ،‬ره‌تیده‌كات����ه‌و‌ه بارزان����ی‌‬ ‫زمانی‌ هه‌ڕه‌شه‌كردنی‌ به‌كارهێنابێت‌و‬ ‫ده‌ڵێ����ت "ئ����ه‌وه‌ پارله‌مانتاران����ی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ قانونن به‌رده‌وام په‌ناده‌به‌نه‌‬ ‫ب����ه‌ر هه‌ڕه‌ش����ه‌كردن‌و به‌ڵێن����دان‌و‬ ‫قوڵكردنه‌وه‌ی‌ قه‌یرانه‌كان"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ ه����ۆكاری‌ بڕین����ی‌‬ ‫موچ����ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران����ی‌ هه‌رێمه‌وه‌‪،‬‬ ‫پارله‌مانتاره‌ك����ه‌ی‌ ده‌وڵه‌ت����ی‌ قانون‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌و هه‌ڵوێس����ته‌مان هه‌ڕه‌شه‌‬ ‫نی����ه‌و هه‌وڵێك����ه‌ ب����ۆ تێگه‌یاندن����ی‌‬ ‫هاواڵتیان����ی‌ عێ����راق ك���� ‌ه هه‌موی����ان‬ ‫یه‌كس����انن‪ ،‬چونك����ه‌ ناكرێ����ت هه‌رێم‬ ‫(‪ )%17‬له‌داهاتی‌ نه‌وتی‌ عێراق ببات‌و‬ ‫پ����اره‌ی‌ نه‌وتی‌ فرۆش����راوی‌ ره‌وانه‌ی‌‬ ‫بودجه‌ی‌ ناوه‌ندی‌ نه‌كات"‪ .‬داواشیكرد‬ ‫هه‌رێم له‌نێ����وان هه‌نارده‌كردنی‌ رۆژانه‌‬ ‫(‪ )400‬ه����ه‌زار به‌رمیل نه‌وت‌و (‪)%17‬‬ ‫یه‌كێكیان هه‌ڵبژێرێت‪.‬‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫وه‌زیرو فڕۆكه‌‬ ‫ده‌رچ����وی‌ كۆلێژی‌ ئاماره‌و كه‌س����ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫س����ه‌ربازییه‌‪ ،‬پێنج ساڵ پارله‌مانتار بوه‌و‬ ‫چوار ساڵیشه‌ وه‌زیره‌‪ ،‬به‌كه‌سێكی‌ نزیك‬ ‫له‌مالیكی‌‌و ده‌سه‌اڵتدارانی‌ ئێران داده‌نرێ‌‪،‬‬ ‫هه‌فت����ه‌ی‌ راب����ردو به‌ه����ۆی‌ ته‌له‌فۆنێكی‌‬ ‫كوڕه‌ك����ه‌ی‌‌و رێگه‌نه‌دان به‌نیش����تنه‌وه‌ی‌‬ ‫فڕۆكه‌یه‌كی‌ لوبنانی‌‪ ،‬ناوی‌ بوه‌ سه‌ردێڕی‌‬ ‫میدیاكان‪ :‬هادی‌ عامری‌‪.‬‬ ‫ه����ادی‌ فه‌رح����ان عه‌ب����دواڵ عام����ری‌‬ ‫س����اڵی‌ (‪ )1954‬له‌دیال����ه‌ له‌دایكب����وه‌‌و‬ ‫قۆناغه‌كانی‌ خوێندنی‌ له‌وێ‌ ته‌واوكردوه‌‪،‬‬ ‫پاش����ان به‌ش����ی‌ ئاماری‌ زانكۆی‌ به‌غدای‌‬ ‫له‌س����اڵی‌ (‪ )1976‬ته‌واوكردوه‌‪ .‬له‌گه‌ڵ‬ ‫خانمێكی‌ ئێرانی‌ هاوس����ه‌رگیریی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ ته‌واوكردن����ی‌ خوێن����دن په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌هێ����زه‌ نه‌یاره‌كانی‌ رژێمی‌ به‌عس����ه‌وه‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ب����ه‌اڵم ب����ۆ پاراس����تنی‌ ژیانی‌‬ ‫خۆی‌ له‌س����ه‌ره‌تای‌ هه‌ش����تاكاندا عێراق‬ ‫ب����ه‌ره‌و ئ����وردن به‌جێده‌هێڵێ����ت‪ ،‬چه‌ند‬ ‫رۆژێك له‌وێ‌ ماوه‌ته‌وه‌و پاش����ان چوه‌ته‌‬ ‫س����وریا‌و په‌یوه‌ندی‌ به‌ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵی‌‬ ‫ئیس��ل�امیه‌وه‌ كردوه‌و له‌ڕێگه‌ی‌ ئه‌وانه‌وه‌‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ ئێران كراوه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ گه‌یش����تنی‌ به‌ئێ����ران بوه‌ت����ه‌‬ ‫به‌رپرسی‌ كاروباری‌ ئاسایش‌و هه‌واڵگری‌‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن����ی‌ ب����ااڵ‪ .‬به‌ه����ۆی‌ ئ����ه‌م‬ ‫پۆسته‌شه‌وه‌ تێكه‌اڵوی‌ كاری‌ چه‌كداریی‌‌و‬ ‫ی به‌شداریكردنی‌‬ ‫س����ه‌ربازی‌ ده‌بێت‌و دوا ‌‬ ‫له‌چه‌ن����د خولێك����دا له‌س����اڵی‌ (‪)1986‬‬ ‫پله‌ی‌ عه‌میدی‌ وه‌رده‌گرێت‌و س����ه‌رقاڵی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن‌و سه‌روكاریكردنی‌ هێزه‌كانی‌‬ ‫به‌در ده‌بێت كه‌ باڵی‌ سه‌ربازی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫بااڵ بوه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ روخانی‌ رژێمی‌ به‌عس له‌س����اڵی‌‬ ‫(‪ )2003‬گه‌ڕاوه‌ت����ه‌وه‌ بۆ عێراق‪ .‬كاتێك‬ ‫له‌ساڵی‌ (‪ )2005‬هه‌ڵبژاردن بۆ كۆمه‌ڵه‌ی‌‬ ‫ی ب����وه‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫نیش����تیمانی‌ كرا‪ ،‬عامر ‌‬ ‫ی لیژنه‌ی‌ نه‌زاهه‌‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵه‌كه‌و كرایه‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫له‌س����اڵی‌ (‪)2006‬دا خۆی‌ ب����ۆ پارله‌مان‬ ‫پ����ااڵوت‌و له‌ڕێگه‌ی‌ لیس����تی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫شیعه‌كانه‌وه‌ بوه‌ته‌ پارله‌مانتارو سه‌رۆكی‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ ئاسایش‌و به‌رگری‌‪.‬‬ ‫دوای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ ب����ااڵی‌‬ ‫ئیس��ل�امی‌ به‌ رێكه‌وتن له‌گه‌ڵ هێزه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری����كا‪ ،‬بڕیاریدا به‌هه‌ڵوه‌ش����انه‌وه‌ی‌‬ ‫س����وپای‌ به‌درو تێكه‌ڵكردنه‌وه‌ی‌ به‌هێزه‌‬ ‫ی عامری‌ كراوه‌ته‌‬ ‫ئه‌منیه‌كانی‌ عێراق‪ ،‬هاد ‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ پرۆس����ه‌ی‌ تێكه‌ڵكردنه‌وه‌كه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن نه‌یاره‌كانیش����ه‌وه‌ به‌كه‌س����ێكی‌‬ ‫نزیك له‌ئێران داده‌نرێت‌و به‌وه‌ تۆمه‌تبار‬ ‫ده‌كرێت كه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ س����وپای‌ به‌ده‌ره‌وه‌‬ ‫نه‌یاره‌ سیاسیه‌كانی‌ تیرۆركردوه‌‪.‬‬ ‫ساڵی‌ (‪ )2010‬له‌چوارچێوه‌ی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫نیشتیمانی‌ خۆی‌ بۆ پارله‌مان هه‌ڵبژاردو‬ ‫له‌نێو پاڵێوراوه‌كان����ی‌ پارێزگای‌ دیاله‌دا‬ ‫ده‌نگی‌ یه‌كه‌می‌ هێن����ا‪ .‬كاتێكیش نوری‌‬ ‫مالیكی‌ كابینه‌ی‌ حكومه‌ته‌كه‌ی‌ پێكهێنا‪،‬‬ ‫عامری‌ كرده‌ وه‌زیری‌ گواستنه‌وه‌‪ .‬ساڵی‌‬ ‫(‪ )2011‬به‌ه����ۆی‌ ناكۆكیه‌كان����ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫عه‌ممار حه‌كیمی‌ س����ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫ب����ااڵی‌ ئیس��ل�امی‌ له‌ب����اره‌ی‌ چۆنێت����ی‌‬ ‫به‌ش����داریكردن له‌حكومه‌تدا‪ ،‬كشانه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆی‌‌و پێن����ج پارله‌مانت����اری‌ راگه‌یاندو‬ ‫بڕیاریدا به‌در بكاته‌ رێكخراوێكی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫ئێستاش وه‌كو سه‌رۆكی‌ رێكخراوی‌ به‌در‬ ‫خۆی‌ ده‌ناس����ێنێت‪ .‬هه‌روه‌ه����ا له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌ته‌وه‌ كراوه‌ته‌ س����ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ ماده‌ی‌ (‪)140‬ی‌ ده‌ستور‪،‬‬ ‫ماوه‌یه‌كیش به‌وه‌كاله‌ت سه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌‬ ‫حه‌ج‌و عومره‌ی‌ عێراق بو‪.‬‬ ‫ناوبراو كه‌ هه‌ڵگری‌ ره‌گه‌زنامه‌ی‌ ئێرانیه‌‬ ‫به‌ناوی‌ حه‌سه‌ن عامری‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ بوه‌‬ ‫وه‌زیری‌ گواستنه‌وه‌‪ ،‬مه‌هدی‌ كوڕی‌ وه‌كو‬ ‫كاربه‌ده‌ستێكی‌ بااڵی‌ وه‌زاره‌ته‌كه‌‌و به‌پێی‌‬ ‫میزاجی‌ خ����ۆی‌ هه‌ڵس����وكه‌وتی‌ ده‌كرد‪.‬‬ ‫باش����ترین به‌ڵگ����ه‌ش ئه‌وه‌ی����ه‌ هه‌فته‌ی‌‬ ‫راب����ردو كاتێ����ك له‌گ����ه‌ڵ هاوڕێیه‌كی‌ به‌‬ ‫گه‌شتێك له‌لوبنان ده‌بن‌و دره‌نگ ده‌گه‌نه‌‬ ‫فڕۆكه‌خانه‌و فڕۆكه‌كه‌ به‌جێیانده‌هێڵێت‪،‬‬ ‫ده‌س����ه‌اڵته‌كانی‌ به‌كارده‌هێنێ����ت‌و رێگه‌‬ ‫به‌نیش����تنه‌وه‌ی‌ فڕۆك����ه‌ لوبنانیه‌ك����ه‌‬ ‫له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌ به‌غدا نادات‪.‬‬ ‫له‌ای����ه‌ن خۆیان����ه‌وه‌ ده‌س����ه‌اڵتدارانی‌‬ ‫فڕۆكه‌وانی‌ مه‌ده‌نی‌ عێراق ره‌تیده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫به‌فه‌رمانی‌ مه‌هدی‌ رێگه‌ به‌نیش����تنه‌وه‌ی‌‬ ‫فڕۆكه‌ نه‌درابێت‌و ده‌ڵێن " فڕۆكه‌كه‌ دره‌نگ‬ ‫گه‌یشتوه‌‌و پابه‌ند نه‌بوه‌ به‌ كاته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫فڕۆكه‌یه‌كی����ش له‌كاتی‌ خۆی‌ دوابكه‌وێت‪،‬‬ ‫رێگه‌ به‌نیش����تنه‌وه‌ی‌ نادرێت"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫س����ه‌رۆك وه‌زیران فه‌رمانیدا به‌ده‌ركردن‌و‬ ‫لێپرس����ینه‌وه‌ی‌ ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ بونه‌ته‌‬ ‫هۆی‌ رێگه‌نه‌دان به‌نیشتنه‌وه‌ی‌ فڕۆكه‌كه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچی‌ كوتل����ه‌ی‌ ب����ه‌دره‌ رایده‌گه‌یه‌نن‬ ‫به‌هۆی‌ روداوی‌ فڕۆكه‌كه‌وه‌ هادی‌ عامری‌‬ ‫ئاماده‌نیه‌ واز له‌پۆسته‌ك ‌هی‌ بهێنێت‪.‬‬


‫‪8‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫كه‌رتی‌ پیشه‌سازیی‌ جێی‌ به‌كه‌رتی‌ نیشته‌جێبون لێژكرد‬

‫ی شكستبوین‌و له‌پیشه‌سازیی‌ گه‌شتیارییدا پێشكه‌وتین"‬ ‫ی كشتوكاڵییدا توش ‌‬ ‫"له‌كه‌رت ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬

‫وه‌به‌رهێنان له‌سلێمانیدا بۆ هه‌ردو كه‌رتی‌‬ ‫پیشه‌سازیی‌‌و گه‌شتیاریی‌ "پێشكه‌وتنی‌‬ ‫به‌خۆیه‌وه‌ دیوه‌"‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌‬ ‫له‌بواری‌ كشتوكاڵییدا توشی‌ "شكست‬ ‫بوه‌"‪ ،‬به‌جۆرێك له‌ساڵێكدا ته‌نانه‌ت‬ ‫یه‌ك پرۆژه‌ی‌ وه‌به‌رهێنان له‌كه‌رتی‌‬ ‫كشتوكاڵییدا ئه‌نجام نه‌دراوه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ وه‌به‌رهێنانی‌ سلێمانی‌‬ ‫فه‌رم���ان غه‌ری���ب له‌دیدارێك���ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫به‌ش���انازییه‌كی‌ زۆره‌وه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫كه‌ ب���ۆ یه‌كه‌مجار له‌ب���واری‌ وه‌به‌رهێناندا‬ ‫پێ���ش پارێزگای‌ هه‌ولێ���ر كه‌وتن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ل���ه‌‪2013‬دا پارێزگای‌ هه‌ولێ���ر بایی‌ "زیاتر‬ ‫له‌‪3‬ملی���ار دۆالر پرۆژه‌ وه‌به‌رهێنان كراوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌س���لێمانیدا بایی‌ زیات���ر له‌‪5‬ملیار‬ ‫دۆالر كراوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆ یه‌كه‌مجاره‌"‪.‬‬ ‫بۆچی‌ وه‌به‌رهێنه‌ران رو له‌سلێمانی‌‬ ‫ده‌كه‌ن؟‬ ‫یه‌كێ���ك له‌هۆكاره‌كان���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێن���ه‌ران رو له‌س���لێمانی‌ بك���ه‌ن‪،‬‬ ‫به‌بڕوای‌ فه‌رمان‪ ،‬دوربینیی‌ وه‌به‌رهێنه‌رانه‌‌و‬ ‫ئیشكردنیان بۆ ئاینده‌یه‌كی‌ دورتر له‌ئێستا‬ ‫"وه‌به‌رهێن���ه‌ران چاویان له‌وه‌یه‌ له‌ئاینده‌دا‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كان���ی‌ نێ���وان ئه‌مه‌ریكا‌و ئێران‬ ‫ئاسایی‌ ببێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌مه‌ش سلێمانی‌ كه‌‬ ‫س���نورێكی‌ به‌رفراوانی‌ له‌گه‌ڵ ئێران هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت���ه‌ چه‌قی‌ بازرگانیه‌ك���ی‌ گه‌وره‌تر"‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا به‌زۆری���ی‌ وه‌به‌رهێن���ه‌ران رو‬ ‫له‌كه‌رته‌كانی‌ پیشه‌س���ازیی‌‌و گه‌ش���تیاریی‌‬ ‫ده‌كه‌ن‌و‪ ،‬الكردن���ه‌وه‌ی‌ وه‌به‌رهێنه‌رانیش‬ ‫بۆ ئ���ه‌و دو كه‌رت���ه‌ وه‌ك فه‌رمان ده‌ڵێت‬ ‫"ب���ۆ وه‌س���تاندنی‌ مۆڵه‌ت���ی‌ پرۆژه‌كانی‌‬ ‫نیش���ته‌جێبون ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬كه‌ پێش���تر‬ ‫زۆرینه‌ی‌ پرۆژه‌كان له‌وبواره‌دا ده‌كران"‪.‬‬ ‫زۆرترین پێش���كه‌وتنی‌ وه‌به‌رهێنانه‌كه‌ی‌‬ ‫س���لێمانییش له‌بواری‌ پیشه‌س���ازییدا بوه‌‬ ‫به‌جۆرێك له‌كۆی‌ ‪ 41‬پرۆژه‌ی‌ ساڵی‌ پێشو‬ ‫‪18‬یان له‌بواری‌ پیشه‌سازییدا بوه‌‪ ،‬گرنگترین‬ ‫ئ���ه‌و پرۆژان���ه‌ش دروس���تكردنی‌ كارگه‌ی‌‬ ‫ئه‌له‌منیۆم‌و كارگه‌ی‌ به‌س���تنی‌ ئۆتۆمبیل‌و‬ ‫ده‌ستكردن به‌شاری‌ پیشه‌سازیی‌ له‌ناوچه‌ی‌‬ ‫عه‌ربه‌ت "كه‌ ئێس���تا حكوم���ه‌ت خه‌ریكه‌‬ ‫پ���رۆژه‌ خزمه‌تگوزاریه‌كانی‌ ب���ۆ ده‌بات"‪.‬‬ ‫له‌ب���واری‌ گه‌شتیارییش���دا جگ���ه‌ له‌چه‌ند‬ ‫پرۆژه‌یه‌كی‌ گرنگ دروس���تكردنی‌ چه‌ندین‬ ‫میوانخان���ه‌ی‌ پێنج ئه‌س���تێره‌یی‌ نمونه‌ی‌‬ ‫پێش���كه‌وتنه‌كانی‌ ئه‌و ب���واره‌ن‪ ،‬له‌باره‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ش كه‌ پێش���تر ده‌وترا هه‌ولێر ده‌كه‌نه‌‬ ‫دوبه‌ی‌‪ ،‬ئه‌ی‌ ئ���ه‌وان به‌نیازن س���لێمانی‌‬ ‫بكه‌نه‌ كوێ‌؟ فه‌رمان ده‌ڵێت "ئێمه‌ ناڵێین‬

‫بۆ یه‌که‌مجار له‌وه‌به‌رهێناندا سلێمانی پێش هه‌ولێر که‌وت‬ ‫س���لێمانی‌ ده‌كه‌ینه‌ ئه‌بوزه‌بی‌ یان دۆحه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم كاری‌ زۆر جدیش���ی‌ ب���ۆ ده‌كه‌ین تا‬ ‫له‌بواری‌ وه‌به‌رهێناندا پێش���كه‌وتن ‌ی باش‬ ‫به‌خۆیه‌وه‌ ببینێ‌"‪.‬‬ ‫له‌وه‌به‌رهێنانی‌ كشتوكاڵدا شكستیانهێناوه‌‬ ‫ئه‌و به‌داخێكی‌ زۆره‌وه‌ ئه‌وش ده‌دركێن ‌ێ‬ ‫كه‌ له‌كه‌رتی‌ كش���توكاڵییدا توشی‌ شكست‬ ‫بون‪ ،‬به‌جۆرێك ل���ه‌ ‪2013‬دا یه‌ك پرۆژه‌ی‌‬ ‫كش���توكاڵیان نه‌بوه‌‪ ،‬هۆكاری‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫ئه‌وه‌ش بۆ گرفته‌كانی‌ خاوه‌ندارێتی‌ زه‌ویه‌‬ ‫كش���توكاڵیه‌كان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬له‌و روه‌وه‌‬ ‫باس له‌نمونه‌یه‌ك ده‌كات‪ ،‬كه‌ وه‌به‌رهێنێك‬ ‫ویستویه‌تی‌ له‌ناوچه‌ی‌ زێوێ‌‌و قه‌ره‌چه‌تان‬ ‫باخێكی‌ زه‌یتون دروس���ت بكات پاش���ان‬ ‫زه‌یتی‌ زیتونی‌ لێدروس���ت ب���كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫جوتیاره‌كان���ی‌ ئ���ه‌و ناوچان���ه‌ رێگرییان‬ ‫لێكردوه‌ س���ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ وه‌به‌رهێنه‌كه‌‬ ‫چه‌ندین پێش���نیاری‌ جیاوازی‌ خس���تۆته‌‬ ‫به‌رده‌میان تا ئه‌وانیش س���ود له‌و پرۆژه‌یه‌‬ ‫وه‌ربگ���رن‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌ك فه‌رم���ان ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌مو ئ���ه‌و پێش���نیارانه‌یان ره‌تكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێك���دا ئه‌گه‌ر پرۆژه‌ك���ه‌ بكرایه‌ بایی‌‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪200‬ملیۆن دۆالر ده‌بو"‪.‬‬ ‫هه‌مواری‌ یاسای‌ وه‌به‌رهێنان چی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬رێبه‌ر نه‌جم‬ ‫چه‌ن���د جارێ���ك روی���داوه‌و تازه‌تری���ن‬ ‫نمون���ه‌ش كه‌س���ێكی‌ دهۆك���ی‌‪ ،‬به‌ناوی‌‬ ‫پ���رۆژه‌ی‌ وه‌به‌رهێنانه‌وه‌ چۆته‌ هه‌ڵه‌بجه‌ی‌‬ ‫ش���ه‌هید‌و وتویه‌تی‌ ‪ 6‬پرۆژه‌ی‌ وه‌به‌رهێنان‬ ‫ئه‌نجامده‌ده‌م‪ ،‬وه‌ك فه‌رمان باسی‌ ده‌كات‬ ‫قایمقام���ی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ش پێیوت���ون كه‌ بۆ‬ ‫كاره‌كان���ی‌ هاوكاریی‌ بك���ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم "ئێمه‌‬ ‫به‌پێی‌ ئیش‌و كاره‌كانی‌ خۆمان داوای‌ چه‌ند‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌كم���ان كرد‪ ،‬كه‌ ب���ۆی‌ نه‌هێناین‌و‬ ‫ئێمه‌ش نه‌مۆڵه‌تمان پێدا‌و نه‌ زه‌ویش���مان‬ ‫بۆ ته‌رخانكرد‪ ،‬له‌و سه‌روبه‌نده‌دا باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كرێت كه‌ پ���اره‌ی‌ خه‌ڵكی‌ بردوه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئێم���ه‌ داوا له‌هاواڵتیان ده‌كه‌ین له‌و روه‌وه‌‬ ‫چاوكراوه‌تر بن"‪.‬‬

‫به‌سه‌رهات؟‬ ‫یاس���ای‌ وه‌به‌رهێنان له‌كوردس���تان ك ‌ه‬ ‫س���اڵی‌ ‪ 2006‬ده‌رچ���وه‌‪ ،‬له‌س���اڵی‌ ‪2010‬‬ ‫پێش���نیاری‌ هه‌مواركردن���ی‌ ئه‌و یاس���ایه‌‬ ‫دراوه‌ت���ه‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‬ ‫وه‌زیرانی‌ هه‌رێم به‌اڵم وه‌ك فه‌رمان ده‌ڵێت‬ ‫"به‌داخه‌وه‌ كاری‌ جدیی‌ له‌س���ه‌ر نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ چوار س���اڵه‌ به‌چه‌ندین نوسراو نه‌ك‬ ‫ه���ه‌ر وتومانه‌ هه‌م���واری‌ بك���ه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پێشنیاریشمان بۆ هه‌مواركردنه‌كه‌ خستۆته‌‬ ‫به‌رده‌ستیان‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا نه‌نێردراوه‌ته‌‬ ‫په‌رله‌مانیش"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ كه‌موكوڕیه‌كانی‌ ئه‌و یاسایه‌ش‬ ‫ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ حكوم���ه‌ت‬ ‫ده‌سته‌وه‌ستان ده‌بێت له‌سزادانی‌ وه‌به‌رهێن‬ ‫كاری‌ خزمه‌تگوزارییان پێده‌كه‌ین‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر س���ه‌رپێچیه‌كی‌ كرد "له‌یاس���اكه‌دا‬ ‫زه‌وییان بۆ دابین ده‌كه‌ین‬ ‫هاتوه‌ ئه‌گ���ه‌ر وه‌به‌رهێن س���ه‌رپێچیكرد‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ وه‌به‌رهێنان���ی‌ هه‌ر س���ێ‌‬ ‫یه‌كه‌مج���ار ئین���زار ده‌كرێ���ت دوه‌مج���ار‬ ‫مۆڵه‌ته‌ك���ه‌ی‌ هه‌ڵده‌وش���ێته‌وه‌‌و پ���اره‌ی‌ پارێزگاكه‌ س���ه‌ر به‌ده‌سته‌ی‌ وه‌به‌رهێنانن‪،‬‬ ‫كاركردن���ی‌ پرۆژه‌كه‌ش���ی‌ ده‌درێته‌وه‌‪ ،‬جا ب���ه‌اڵم فه‌رم���ان غه‌ریب ئ���ه‌وه‌ ده‌خاته‌رو‬ ‫ئه‌مه‌ سزادانه‌ یان پاداشتكردن؟‪ ،‬ئه‌مانه‌و له‌س���لێمانی‌‌و له‌س���نوری‌ یاس���ادا چه‌ند‬ ‫ده‌ستپێش���خه‌ریه‌كیان ك���ردوه‌ له‌وان���ه‌‬ ‫چه‌ندین گرفتی‌ تریش"‪.‬‬ ‫بانگه‌وازكردنی‌ بۆ ئه‌و زه‌ویانه‌ی‌ كه‌ له‌بارن‬ ‫رۆیشتنی‌ وه‌به‌رهێن‌و بردنی‌ پار‌ه‬ ‫بۆ كاری‌ وه‌به‌رهێنان‪ ،‬تاكو هه‌لی‌ كاركردن‬ ‫رۆیش���تنی‌ وه‌به‌رهێن‌و بردن���ی‌ پاره‌ی‌ وه‌ك ی���ه‌ك بۆ هه‌م���و وه‌به‌رهێنه‌ران وه‌ك‬ ‫س���ه‌رمایه‌داران‌و هاواڵتی���ان له‌راب���ردودا یه‌ك بڕه‌خس���ێ‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ هه‌ر زه‌ویه‌ك‬

‫بۆ وه‌به‌رهێنێك دی���اری‌ بكه‌ن له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌دا چه‌ندین پرۆژه‌ی‌ خزمه‌تگوزاریی‌ بۆ‬ ‫ش���اره‌كه‌ پێ‌ ئه‌نجامده‌د‌هن‌و بۆ ئه‌مانه‌ش‬ ‫زیاد له‌نمونه‌یه‌ك ده‌هێنێته‌وه‌ وه‌ك زه‌وی‌‬ ‫س���ایلۆی‌ كۆنی‌ س���لێمانی‌ ك���ه‌ دراوه‌ته‌‬ ‫وه‌به‌رهێنێ���ك له‌به‌رامب���ه‌ر ئ���ه‌وه‌دا جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ سایلۆیه‌كی‌ له‌ناوچه‌وی‌ سه‌یدسادق‬ ‫پێدروس���ت ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ه���اوكات ‪6‬بینای‌‬ ‫فه‌رمانگه‌ش���ی‌ له‌رێ���گای‌ هه‌واری‌ ش���ار‬ ‫پێدروست ده‌كه‌ن "واته‌ ئه‌و وه‌به‌رهێنه‌ره‌‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪20‬ملیۆن دۆالری‌ پێخه‌رج ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫‪%20‬ی‌ زه‌ویه‌كه‌شی‌ پێده‌كه‌ین به‌سه‌وزایی‌‬ ‫بۆ هاواڵتی���ان ئه‌وج���ا له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌دا‬ ‫زه‌ویه‌كه‌ی‌ پێده‌ده‌ین"‪ .‬ئه‌و رونیده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ ب���ۆ زه‌ویه‌كانی‌ كارگ���ه‌ی‌ چیمه‌نتۆی‌‬ ‫س���ه‌رچنار‌و زه‌ویه‌كی‌ خ���وار ماجدی‌ مۆڵ‬ ‫هه‌م���ان رێچكه‌یان گرتۆته‌ب���ه‌ر بۆ پێدانی‌‬ ‫به‌وه‌به‌رهێنه‌ران‪ .‬له‌باره‌ی‌ به‌رنامه‌شیان بۆ‬ ‫س���اڵی‌ ‪ 2014‬ئه‌و وتی‌ "هه‌تا دروستبونی‌‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و زانینی‌ ئه‌وه‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ده‌سته‌ی‌ وه‌به‌رهێنان ده‌درێته‌ چ الیه‌نێك‬ ‫ئێمه‌ ناتوانین هیچ به‌رنامه‌رێژیه‌ك بكه‌ین‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ له‌ئێس���تاوه‌ نازانین سیاس���ه‌تی‌‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و ئه‌و الیه‌ن���ه‌ش چی‌ ده‌بێت بۆ‬ ‫وه‌به‌رهێان كه‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌س���ته‌كه‌‬ ‫وه‌رده‌گرێ‌"‪.‬‬

‫كه‌رتی‌ نیشته‌جێبون چی‌ به‌سه‌رهات؟‬ ‫له‌ناوه‌ڕاستی‌ ساڵی‌ ‪2012‬وه‌ وه‌به‌رهێنان‬ ‫له‌كه‌رت���ی‌ نیش���ته‌جێبون‪ ،‬به‌فه‌رمانێ���ك‬ ‫راگی���راوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش وه‌ك ئه‌و به‌رپرس���ه‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێن���ان ئاماژه‌ی‌ پێ���ده‌كات الیه‌نی‌‬ ‫ئه‌رێنی‌‌و نه‌رێنی‌ هه‌بوه‌‪ ،‬الیه‌نه‌ ئه‌رێنیه‌كه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ بوه‌ كه‌ سه‌رمایه‌داران بۆ وه‌به‌رهێنان‬ ‫روی���ان له‌كه‌رته‌كان���ی‌ تر ك���ردوه‌‪ ،‬الیه‌نه‌‬ ‫نه‌رێنیه‌كه‌ش���ی‌ ئه‌وه‌ بوه‌ كه‌ تا ئێستاش‬ ‫خه‌ڵكانێكی‌ زۆر كرێنشینن‪ ،‬به‌اڵم سه‌باری‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ بۆ هه‌ن���دێ‌ چی���ن‪ ،‬جیاكاریی‌ هه‌ر‬ ‫ك���راوه‌‪ ،‬مۆڵه‌تی‌ پرۆژه‌یان بۆ كراوه‌ وه‌ك‬ ‫مامۆس���تایان‌و كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروس���تی‌‌و‬ ‫پزیش���كان‌و كرێنش���ینان‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌ت���ا‬ ‫دروس���تكردنی‌ ده‌سته‌ی‌ نیش���ته‌جێكردن‬ ‫"هه‌مو پرۆژه‌كان له‌و بواره‌دا وه‌س���تاون"‪.‬‬ ‫فه‌رمان ئه‌وه‌ش رونده‌كاته‌وه‌ كه‌ له‌ئێستادا‬ ‫‪ 43‬پرۆژه‌ی‌ نیش���ته‌جێبونی‌ له‌به‌رده‌سته‌‬ ‫كه‌ زۆرینه‌یان ته‌نها ئه‌وه‌یان ماوه‌ مۆڵه‌تی‬ ‫ده‌س���تبه‌كاربونیان پێبدرێت‌و زه‌ویش���یان‬ ‫ب���ۆ دیاریك���راوه‌ "ك���ه‌ی‌ ئه‌و ده‌س���ته‌یه‌‬ ‫دروستبو فایلی‌ هه‌ر ‪43‬پرۆژه‌كه‌ ده‌ده‌ینه‌‬ ‫ئ���ه‌و ده‌س���ته‌یه‌و ئیت���ر وه‌به‌رهێنان هیچ‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كی‌ به‌پڕۆژه‌ی‌ نیش���ته‌جێبونه‌وه‌‬ ‫نامێنی‌"‪.‬‬

‫په‌رله‌مانتارێكی‌ یه‌كێتی‌‪ :‬سه‌دان تێبینیمان له‌سه‌ر داهاتی‌ نه‌وت هه‌یه‌‬ ‫ی نه‌وت ده‌كات؟‬ ‫ی عێراق مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ دۆسیه‌ ‌‬ ‫ی ده‌ستور ‌‬ ‫ئایا هه‌رێم به‌پێ ‌‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫ی‬ ‫دوای‌ ئاڵۆزبونی‌ په‌یوه‌ندیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫نێوان هه‌رێم‌و ناوه‌نده‌‪ ،‬بۆچون ‌‬ ‫جیاواز له‌سه‌ر ئه‌و‌ه دروست بو‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئایا هه‌رێم به‌پێی‌ ده‌ستوری‌ عێراق‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ دۆسی ‌هی‌ نه‌وت ده‌كات؟‬ ‫له‌م روه‌وه‌ په‌رله‌مانتارێكی‌ گۆڕان‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ‌ ك ‌ه مامه‌ڵه‌كردنه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫"هیچ یاسایی‌ نیه‌"‪ .‬په‌رله‌مانتارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫پارتییش بۆچونێكی‌ پێچه‌وانه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌‌و بۆ ئه‌وه‌ش چه‌ند‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ك ده‌خاته‌ڕو‪.‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫ی پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬ ‫له‌لیست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مامه‌ڵه‌كردن ‌‬ ‫ئومێد خۆشناو له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی نه‌وت‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌گه‌ڵ دۆسیه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ئاوێن ‌ه رونكرده‌و‌ه كه‌ هه‌مو ئه‌و‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌نگاوانه‌ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی نه‌وتدا‬ ‫رابردو گرتویه‌تی‌ به‌ر له‌دۆسیه‌ ‌‬ ‫ی عێراق‪ ،‬واتا‬ ‫"گه‌ڕانه‌و‌ه بوه‌ بۆ ده‌ستور ‌‬ ‫ی یاسا‌و ده‌ستوردا‬ ‫هه‌رێم له‌چوارچێوه‌ ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ دۆسیه‌ی‌ نه‌وت كردوه‌"‪.‬‬ ‫مامه‌ڵه‌ ‌‬

‫ی‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ ب���ه‌و‌ه ده‌كات‪ ،‬له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫رابردودا سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌رێم نێچیرڤان بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌ش���ێكی‌ زۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌غدا‌و كوردستان هه‌مو ئه‌و هه‌نگاوانه‌ ‌‬ ‫خسته‌ به‌رده‌م په‌رله‌مانتاران كه‌ چۆن‌و‬ ‫به‌چ شێوه‌یه‌ك حكومه‌ت مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ده‌رهێنان‌و دۆزینه‌وه‌ی‌‌و هه‌نارده‌كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫نه‌وت كردوه‌‪ .‬په‌رله‌مانتاره‌كه‌ ‌‬ ‫جه‌خت له‌وه‌ش ده‌كات���ه‌و‌ه ك ‌ه "نابێت‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ هه‌رێم به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫نه‌رم���ی‌ بنوێن���ن به‌رامب���ه‌ر به‌به‌غدا‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌و عه‌قڵیه‌ته‌ی‌ له‌عێراق هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫به‌كه‌م ده‌ڕوانێت ‌ه خواسته‌كان ‌‬ ‫كوردستان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و بۆچونانه‌شدا ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان له‌فراكسیۆن ‌‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫گۆڕان رۆز‌ه مه‌حمود ئه‌وه‌ی‌ بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫ی عێراقدا‪،‬‬ ‫رونكرده‌وه‌ ك ‌ه له‌ده‌س���تور ‌‬ ‫ی نه‌وت‬ ‫ی خۆیه‌ت��� ‌‬ ‫راس���ت ‌ه ك���ورد ماف ‌‬ ‫ی‬ ‫بفرۆشێت‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت به‌ره‌زامه‌ندی ‌‬ ‫به‌غدا بێت‌و ئه‌و وتی‌ "له‌ئێس���تادا جگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ب���اس له‌به‌قاچاخبردنی‌ نه‌وت ‌‬ ‫له‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌رێ���م ده‌كرێت ب���ۆ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬زۆرێك‬

‫ی‬ ‫له‌به‌رپرس���ان‌و هاواڵتیانیش‪ ،‬ئاگادار ‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ه نین ك���ه‌ رۆژان ‌ه چه‌ن���د‌ه نه‌وت‬ ‫ی چه‌نده‌‌و‬ ‫به‌رهه‌م ده‌هێنرێت‌و داهاته‌ك ‌ه ‌‬ ‫چۆنیش خه‌رج ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئ���ه‌وه‌ش ئاش���كرا ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم له‌پێش پرۆس���ه‌ ‌‬ ‫ئ���ازادی‌ عێراقی���ش نه‌وتی���ان هه‌بوه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی "خۆیان ده‌ڵێن داهاته‌كه‌ ‌‬ ‫فرۆشتویه‌ت ‌‬ ‫ی دارای���ی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫چوه‌ ب���ۆ وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی ده‌ڵێت به‌هیچ جۆرێك‬ ‫وه‌زی���ری‌ دارای ‌‬ ‫داهات���ی‌ نه‌وت نه‌هاتو‌ه ب���ۆ وه‌زاره‌ت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫كه‌وات ‌ه ك���ه‌س نازانێت داهاته‌كه‌ی‌ چ ‌‬ ‫لێده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی‌ گۆڕان به‌پێویست ‌‬ ‫ی نه‌وت‬ ‫ی داهات��� ‌‬ ‫ده‌زانێ���ت س���ندوق ‌‬ ‫دابنرای���ه‌‪ ،‬ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌وباره‌یه‌و‌ه‬ ‫په‌رله‌مان به‌رپرس���یار بوای��� ‌ه "نابێت‬ ‫ی په‌رله‌مانت���اران‪،‬‬ ‫به‌ب���ێ‌ ره‌زامه‌ندی��� ‌‬ ‫داهاتی‌ نه‌وت خ���ه‌رج بكرێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵك��� ‌‬ ‫په‌رله‌مانت���اران نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئێمه‌ وه‌كو په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫ێ‬ ‫گۆڕان داوا ده‌كه‌ین ئه‌و یاسا جێبه‌ج ‌‬ ‫بكرێت"‪.‬‬ ‫ی یه‌كێتیش له‌وباره‌یه‌و‌ه‬ ‫په‌رله‌مانتاران ‌‬

‫بۆچون���ی‌ خۆیان هه‌ی���ه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتار ئیمتیازێك���ی‌ باش���تر ل���ه‌وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ی ناوه‌ندم���ان پێ���درا‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫رێواز فای���ه‌ق له‌فراكس���یۆن ‌‬ ‫له‌ب���ار‌هی‌ هه‌نارده‌كردنی‌ نه‌وت له‌الیه‌ن توركیا پشت له‌ئێمه‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫له‌ب���ار‌هی‌ گرێبه‌س���ت ‌ه نه‌وتیه‌كانه‌و‌ه‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمه‌و‌ه باس���ی‌ له‌وه‌ كرد‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستور‪ ،‬هه‌رێمی‌ كوردستان ناوب���راو هێم���ای‌ به‌وه‌دا ك���ه‌ زۆرب ‌ه ‌‬ ‫كه‌ به‌پێ ‌‬ ‫ی بینیوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ نه‌وت هاورد‌ه بكات‪ ،‬گرێبه‌س���ت ‌ه نه‌وتیه‌كان ‌‬ ‫ماف ‌‬ ‫ی هه‌بو‌ه زۆربه‌یان‬ ‫ی تێبین��� ‌‬ ‫ی پرۆس ‌ه نه‌وتیه‌كان هه‌مو جگ ‌ه له‌وه‌ ‌‬ ‫"له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی نه‌بو‌ه‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫قۆناغ ‌ه یاساییه‌كانی‌ گه‌ڕان‌و دۆزینه‌وه‌‌و به‌ئینگلیزی‌ ب���ون‌و كات ‌‬ ‫ی بڕیوه‌‪ ،‬وردبینیی���ان تێ���دا ب���كات "پێموای��� ‌ه‬ ‫به‌رهه‌مهێن���ان‌و هه‌نارده‌كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم گرێبه‌سته‌كان باش���ن‌و بۆ مه‌ودایه‌ك ‌‬ ‫به‌اڵم له‌و دو خاڵ��� ‌ه حكومه‌ت ‌‬ ‫ی دوره‌‪ ،‬به‌اڵم پێویس���ت ‌ه بێت ‌ه په‌رله‌مان‬ ‫س���ه‌ركه‌وتو نه‌بوه‌"‪ ،‬یه‌كه‌میان له‌رو ‌‬ ‫ی هه‌ر‬ ‫ی )بكه‌ین بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی حكومه‌ت (موس���اده‌قه‌ ‌‬ ‫كات���ه‌وه‌ بو‌ه "له‌به‌رئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی حكومه‌تیش كاتێك حكومه‌ت توش���ی‌ ته‌نگه‌ژه‌ بو‬ ‫كاربه‌ڕێك���ه‌ره‌‌و توان���ا ‌‬ ‫ی لێبكات"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ن���د‌ه نی ‌ه كاتێك حكومه‌تی‌ ناوه‌ند په‌رله‌مان پشتیوان ‌‬ ‫لێدوانه‌كه‌ی���دا‬ ‫ی‬ ‫له‌درێ���ژ‌ه ‌‬ ‫فش���ار دروست بكات له‌س���ه‌ر هه‌رێم‌و‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه‬ ‫ی یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی په‌رله‌مانتاره‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫بودج ‌ه ببڕێ���ت‪ ،‬ئێمه‌ به‌و بڕه‌ نه‌وته‌ ‌‬ ‫ی خۆمان ده‌خاته‌رو ك ‌ه ئه‌وان سه‌دان تێبینییان‬ ‫ده‌یفرۆش���ن پێداویس���تیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌وت هه‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه به‌شێك ‌‬ ‫له‌سه‌ر داهات ‌‬ ‫ێ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫جێبه‌ج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خاڵی‌ دوه‌می���ش ئاماژ‌ه ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ تا ئێستا سندوق ‌‬ ‫ده‌رب���اره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توركیا له‌م داهاتی‌ نه‌وت نه‌بوه‌‪ ،‬بۆیه‌ داوای‌ بون ‌‬ ‫ب���ه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫قۆناغه‌ له‌گه‌ڵمان ده‌بێت‌و نه‌وته‌كه‌مان ئه‌و س���ندوقه‌ ده‌كات‌و وتیشی‌ "قبوڵ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی هه‌رێم به‌ب ‌‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی ناكه‌ین سه‌رۆك ‌‬ ‫لێوه‌رده‌گرێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌ك ئه‌و وت ‌‬ ‫ی نه‌وت‬ ‫"ناكرێت ب���ۆ ئایند‌ه پش���ت به‌توركیا ره‌زامه‌ندی���ی‌ په‌رله‌م���ان داهات ‌‬ ‫ببه‌س���تین‪ ،‬چونك��� ‌ه ه���ه‌ر كاتێ���ك خه‌رج بكات"‪.‬‬

‫قبوڵی‌ ناكه‌ین‬ ‫سه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم به‌بێ‌‬ ‫ره‌زامه‌ندیی‌‬ ‫په‌رله‌مان داهاتی‌‬ ‫نه‌وت خه‌رج بكات‬


‫لۆکاڵ‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫زیندانیه‌ك له‌هه‌رێم تا ئاستی‌ خوێندانان ئه‌شكه‌نجه‌دراوه‌‬

‫‪9‬‬

‫له‌‪2013‬دا ‪ 249‬پێشێلكاریی‌ مافه‌كانی‌ مرۆڤ‪ ،‬له‌هه‌رێمدا تۆمار کراوه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬

‫بۆ داننان به‌تاوانێكدا زیندانیه‌ك‬ ‫له‌هه‌رێم تا ڕاده‌ی‌ "خوێندانان‪،‬‬ ‫ئه‌شكه‌نجه‌دراوه‌"‪ .‬پارێزه‌ر كارزان‬ ‫ی (‪ )dhrd‬باس له‌و‌ه‬ ‫فازیل له‌رێكخراو ‌‬ ‫ده‌كات چیرۆكی‌ ئه‌و زیندانیه‌‌و ده‌یان‬ ‫ی مرۆڤ یان‬ ‫ی تر مافه‌كان ‌‬ ‫پێشێلكاری ‌‬ ‫ی سااڵنه‌ی‌ خۆیاندا‬ ‫له‌شه‌شه‌مین راپۆرت ‌‬ ‫ئاشكرا ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ به‌م نزیكان ‌ه‬ ‫باڵویده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫"به‌شێك له‌پێشێلكاریه‌كان زۆر‬ ‫مه‌ترسیدارن"‬ ‫ی‬ ‫ی په‌ره‌پێدان ‌‬ ‫رێكخ���راوی‌ س���ه‌نته‌ر ‌‬ ‫دیموكراس���ی‌‌و مافی‌ م���رۆڤ(‪،)dhrd‬‬ ‫له‌راب���ردودا پێنج راپۆرتیان له‌س���ه‌ر‬ ‫ی مرۆڤ له‌هه‌رێمدا‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫پێشێلكاریه‌كان ‌‬ ‫باڵوكردۆته‌وه‌‌و به‌م نزیكانه‌ش شه‌شه‌مین‬ ‫ی‬ ‫راپۆرتی���ان باڵوده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه به‌وته‌ ‌‬ ‫ئه‌و پارێزه‌ره‌یان له‌راپۆرته‌كه‌یاندا ‪249‬‬ ‫ی مرۆڤ تۆماركراو‌ه‬ ‫ی مافه‌كان ‌‬ ‫پێشێلكاری ‌‬ ‫"به‌ش���ێكیان زۆر مه‌ترسیدارن"‪ .‬وه‌ك‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫كارزان رونیده‌كات���ه‌وه‌ راپۆرت��� ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ی وه‌زاره‌ت���ی‌ ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫دوایه‌ ‌‬ ‫له‌سه‌ر پێش���ێلكاریی‌ مافه‌كانی‌ مرۆڤ‬ ‫ی ئه‌وان‬ ‫ی قسه‌كان ‌‬ ‫له‌هه‌رێم‪ ،‬پشتڕاس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬كه‌ پێش���تر به‌داتا‌و زانیار ‌‬ ‫ورد باس���یان له‌‌و پێشێلكاریانه‌ كردو‌ه‬ ‫"به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه ك���ه‌س گوێی‌ له‌ئێم ‌ه‬ ‫نه‌گرت"‪.‬‬

‫ی‬ ‫مافه‌كان���ی‌ م���رۆڤ‌و ئه‌ش���كه‌نجه‌دان ‌‬ ‫زیندانی‌ له‌هه‌رێمدا هه‌یه‌‪ ،‬راس���ته‌وخۆ‬ ‫ی‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫ی به‌رپرس���ێك ‌‬ ‫ی بۆ الی‌ وت ‌ه ‌‬ ‫بیر ‌‬ ‫ئه‌م هه‌رێم ‌ه ده‌چێت كه‌ له‌ دانیشتنێكدا‬ ‫ی پرچ زه‌رده‌كان وتیان‬ ‫پێیوتو‌ه "هه‌رچ ‌‬ ‫ی هه‌رێم راست نیی ‌ه‬ ‫ی مرۆڤ ‌‬ ‫له‌سه‌ر ماف ‌‬ ‫بڕوایان پێنه‌ك���ه‌ن"‪ .‬ئه‌و پارێزه‌ر‌ه به‌م‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫جۆر‌ه هه‌ڵوێس���ته‌ له‌س���ه‌ر قسه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رپرس ‌ه ده‌كات‌و ده‌ڵێت "ئه‌و كاتانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و رێكخراوانه‌ باس���یان له‌ئازاره‌كان ‌‬ ‫كورد ده‌كرد‪ ،‬به‌رپرسه‌كانمان شانازییان‬ ‫پێوه‌ ده‌كرد‌و به‌ڕاستیان ده‌زانی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ئێس���تا بۆ هه‌مو راپۆرتێكیان له‌جیات ‌‬ ‫ی شه‌رمنانه‌یان‬ ‫به‌خۆداچونه‌وه‌ وه‌اڵمێك ‌‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬

‫زیندانی‌‌و ئوتێلی‌ پێنج ئه‌ستێره‌یی‌‬ ‫ی ‪ 2010‬حكومه‌ت���ی‌ عێراق‌و‬ ‫له‌س���اڵ ‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كورس���تانیش‪ ،‬له‌الی���ه‌ن‬ ‫ی مرۆڤی‌ س���ه‌ر‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ مافه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان به‌رپرسیارێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌یان خرای ‌ه ئه‌س���تۆ كه‌ ڕه‌وش��� ‌‬ ‫ی مرۆڤ چاك بكه‌ن‪ ،‬هه‌رێمیش‬ ‫مافه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌ر ئه‌و كات��� ‌ه ل��� ‌ه ‪2011‬دا پالنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تا كۆتای ‌‬ ‫داڕش���ت به‌ئومێدی‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی مرۆڤ‬ ‫ی ‪ 2014‬ڕه‌وشی‌ مافه‌كان ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫چاك بكات‪ ،‬ب���ه‌اڵم كارزان له‌و ڕوه‌و‌ه‬ ‫ره‌ش���بینه‌‌و ده‌ڵێت "ئێم���ه‌ له‌نزیكه‌و‌ه‬ ‫ئاگام���ان له‌ڕه‌وش���ه‌كه‌یه‌‪ ،‬بڕواناك���ه‌م‬ ‫‪%50‬ی‌ ئه‌و پالن���ه‌ جێبه‌جێكرابێت‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئێم���ه‌ ده‌مانوت ڕه‌وش���ی‌ زیندانیه‌كان‬ ‫چاك بكه‌ن‪ ،‬هه‌ندێ‌ به‌رپرس���ی‌ هه‌رێم‬ ‫ێ‬ ‫به‌توانجه‌وه‌ پێیانده‌وتین ئێوه‌ ده‌تانه‌و ‌‬ ‫راپۆرتی‌ پرچ زه‌رده‌كان‬ ‫ی ئوتێلی‌ پێنج ئه‌ستێره‌ بۆ زیندانیه‌كان‬ ‫ی په‌ره‌پێدان ‌‬ ‫ی س���ه‌نته‌ر ‌‬ ‫رێكخ���راو ‌‬ ‫ی دروست بكه‌ین"‪.‬‬ ‫دیموكراس���ی‌‌و مافی‌ مرۆڤ له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌مافه‌كان ‌‬ ‫‪2006‬دام���ه‌زراوه‌و گرنگی ‌‬ ‫نمون ‌ه مه‌ترسیداره‌كان‬ ‫م���رۆڤ ده‌دات س���ااڵنه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫كارزان نایه‌وێت له‌ئێستادا ورده‌كار ‌‬ ‫ی مافی‌ مرۆڤ راپۆرت‬ ‫پێش���ێلكاریه‌كان ‌‬ ‫ی راپۆرتی‌ شه‌ش���ه‌میان بخاته‌ڕو‬ ‫باڵوده‌كاته‌وه‌‪ ،‬پارێزه‌ر كارزان فازیل ك ‌ه ته‌وا ‌‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ سه‌نته‌ره‌كه‌یه‌‪ ،‬كاتێك دێت ‌ه به‌اڵم چه‌ند نمونه‌‌و داتا‌و زانیاریه‌كیش‬ ‫ی ئاوێن ‌ه ئاش���كرا ده‌كات‪،‬‬ ‫ی بۆ خوێنه‌ران ‌‬ ‫سه‌ر باس���ی‌ دواین راپۆرتی‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ری���كا ك���ه‌ به‌ئاش���كرا له‌راپۆرتی‌ شه‌ش���ه‌میاندا كه‌ زۆرینه‌ ‌‬ ‫ی ‪2013‬دا تۆمار‬ ‫ی پێشێلكاریه‌كانی‌ له‌ساڵ ‌‬ ‫ئه‌وه‌یان خس���ته‌ڕو كه‌ پێش���ێلكاری ‌‬

‫ی‬ ‫ئێستا له‌واڵت ‌‬ ‫به‌رپرسێك پێیوتین به‌وته‌ی‌‬ ‫مه‌غریب‬ ‫تۆمه‌تبارێك‬ ‫هه‌رچی‌ پرچ‬ ‫ی‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫كاره‌بایان‬ ‫زه‌رده‌كان وتیان‬ ‫له‌سه‌ر مافی‌ مرۆڤی‌ له‌ئه‌ندامی‌ نێرینه‌ ‌ی لێكۆڵینه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌رێم راست نییه‌ دابو بۆ ئه‌وه‌ ‌ی دان تۆمه‌تباردا‬ ‫به‌تاوانه‌كه‌دا بنێ كامێره‌ داده‌نێن‬ ‫بڕوایان پێمه‌كه‌ن‬

‫ی ئه‌ش���كه‌نجه‌دان‌و‬ ‫ك���راوه‌‪23 ،‬حاڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناشه‌رعی‌ (ده‌ستبه‌سه‌ركردن ‌‬ ‫حیجز ‌‬ ‫رێپێن���ه‌دراو) یان هه‌ب���وه‌‪ ،‬گرنگترین‬ ‫حاڵه‌تی‌ ئه‌ش���كه‌نجه‌دانیش زیندانیه‌ك‬ ‫ی پارێزگای‌ سلێمانی‌ ك ‌ه‬ ‫بوه‌ له‌س���نور ‌‬ ‫به‌تۆمه‌تی‌ كوشتنی‌ كه‌سێك ده‌ستگیر‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی ئه‌ش���كه‌نجه‌دانێك ‌‬ ‫كراوه‌‪" ،‬دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫دان به‌تاوانێك���دا ده‌نێ‌‪ ،‬ك��� ‌ه به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌یكردوه‌" دواتری���ش به‌بڕیار ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ێ‬ ‫دادگای‌ پێداچون���ه‌و‌ه ئه‌و زیندانیه‌ ب ‌‬ ‫ت���اوان ده‌رده‌چێت‌و ئ���ازاد ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ی ئ���ه‌و زیندانی��� ‌ه‬ ‫كارزان ده‌رب���ار‌ه ‌‬ ‫ده‌ڵێت "هێنده‌یان ئه‌ش���كه‌نجه‌دابو ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫داده‌نیش���ت خوێنی‌ داده‌ن���ا‪ ،‬به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ی دابو‬ ‫ی كاره‌بایان له‌ئه‌ندامی‌ نێرینه‌ ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫بۆ ئه‌و‌هی‌ دان به‌تاوانه‌كه‌دا بنێ‌"‪ .‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫باس له‌وه‌ش ده‌كات ك ‌ه هه‌ر له‌سنور ‌‬ ‫ی ك���ه‌س هه‌بو‌ه‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫پارێ���زگا ‌‬ ‫به‌بێ‌ فه‌رمان���ی‌ دادوه‌ر گیراوه‌‪ ،‬كاتێك‬

‫پرسیاریان له‌هۆكاری‌ گرتنه‌كه‌ی‌ كردو‌ه‬ ‫پێیانوت���ون به‌ته‌له‌فونی‌ به‌رپرس���ێك‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و كه‌س��� ‌ه گیراوه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌بون ‌‬ ‫ی نهێنیش له‌هه‌رێمدا ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫زیندان ‌‬ ‫"پشتبه‌ستن به‌وه‌ی‌ كه‌س هه‌بو گیراو‌ه‬ ‫ی له‌زیندانێكی‌ ئاش���كرا‌و‬ ‫ێ ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ب ‌‬ ‫رێگه‌پێ���دراودا بێت‪ ،‬دوات���ر ئازادیش‬ ‫ی‬ ‫ی بون ‌‬ ‫ی ئه‌گه‌ر ئه‌م ‌ه به‌ڵگه‌ ‌‬ ‫كراوه‌‪ ،‬ئه‌ ‌‬ ‫ی چییه‌؟"‪.‬‬ ‫ی نهێنی‌ نیه‌‪ ،‬ئ ‌ه ‌‬ ‫زیندان ‌‬

‫باش���ن‪ ،‬به‌اڵم هه‌یكه‌لیه‌ت���ی‌ بیناكان‌و‬ ‫چه‌ند گرفتێكی‌ تر وایكردو‌ه كه‌ كه‌مترین‬ ‫ج���ار زیندانیه‌كان���ی‌ ناوی‌ چاكس���از‬ ‫ببن"‪ .‬ئه‌و نایش���ارێته‌و‌ه سه‌رباری‌ ئه‌و‬ ‫ی هه‌ر‬ ‫تێبینیان ‌هی‌ كه‌ هه‌یان ‌ه له‌سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌س ‌‬ ‫كاتێك ویس���تویان ‌ه به‌ئاس���ان ‌‬ ‫زیندانیكراوی���ان بینی���وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌م‬ ‫حاڵه‌ت���ه‌ له‌هه‌ولێر ت���ه‌واو پێچه‌وانه‌ی ‌ه‬ ‫وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێ���ت "بینینی‌ زیندانیه‌ك‬ ‫ی رێكخراوه‌كان زۆر‬ ‫له‌هه‌ولێر ب���ۆ ئێمه‌ ‌‬ ‫زۆر قورسه‌‪ ،‬هه‌تا زیندانیه‌ك ده‌بینین‪،‬‬ ‫چه‌ندین رێگریمان بۆ دروست ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م حاڵه‌ته‌ پێش ته‌قینه‌وه‌كانی‌ شار ‌‬ ‫ی ته‌قینه‌وه‌كانیش هه‌ر به‌و‬ ‫هه‌ولێر‌و دوا ‌‬ ‫جۆره‌ بوه‌"‪.‬‬

‫بینینی‌ زیندانیی‌ له‌هه‌ولێر زۆر زۆر‬ ‫قورسه‌‬ ‫ی‬ ‫بینین���ی‌ زیندانی���ه‌كان‌و چۆنێت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫گوزه‌رانی���ان هه‌میش���ه‌ خواس���تێك ‌‬ ‫رێكخراوه‌كه‌ی‌ كارزان بوه‌‪ ،‬ئه‌و جه‌خت‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه كه‌ "ئێم���ه‌ له‌هه‌رێمدا‬ ‫چاره‌سه‌ر‌ه سه‌ر چییه‌؟‬ ‫ش���وێنێكمان نیی���ه‌ به‌مانای‌ وش���ه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ێ به‌رپرس���ی‌ ئه‌منی ‌‬ ‫له‌كاتێكدا هه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بێ���ت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش تاوان ‌‬ ‫چاكس���ازی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌كات ‌‬ ‫ی زیندان نیی��� ‌ه زۆرینه‌یان تۆمه‌تب���ار ده‌كرێ���ن ب���ه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌رپرس���ان ‌‬

‫"توخوا وازم لێبێنن با چڵێك نێرگز بفرۆشم"‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ‬ ‫له‌ژوره‌وه‌ ته‌قه‌ته‌ق ‌ی كه‌وچك‌و پیاڵه‌‌و‬ ‫ده‌نگی‌ مۆزیك‌و گۆرانیه‌ك ‌ی بڵند ده‌بیسترا‪،‬‬ ‫ئه‌ویش له‌به‌رده‌م ده‌رگا بچوكه‌كه‌دا له‌سه‌ر‬ ‫چۆك به‌دیار نیو گونیه‌ گوڵه‌ نێرگزه‌و‌ه‬ ‫دانیشتبو ده‌یفرۆشت‪ ،‬به‌چاو‌ه ماندوه‌كان ‌ی‬ ‫له‌رێبواران‌و ئه‌وانه‌ش ‌ی ده‌ڕوانی‌ كه‌ ده‌چون ‌ه‬ ‫ژوره‌وه‌ بۆ ئاهه‌نگه‌كه‌‪ ،‬مه‌به‌ست ‌ی بو‬ ‫نێرگز ‌ی لێبكڕن‪ ،‬ئه‌ویش قوتی‌ رۆژێك ‌ی‬ ‫وه‌ده‌ست بكه‌وێت‪.‬‬

‫له‌جیاتی‌ ئه‌و ئاهه‌نگه‌‬ ‫با ئه‌مڕۆ له‌حاڵی‌‬ ‫ژنه‌ ئیشكه‌ره‌كانی‌‬ ‫ناو بازاڕیان‬ ‫بپرسیایه‌ته‌وه‌‬

‫ئه‌و ش���وێنه‌ی‌ ئاهه‌نگه‌كه‌ی‌ لێسازكرابو‪،‬‬ ‫چایخان���ه‌ی‌ ش���ه‌عب ‌ی س���لێمانی‌ ب���و‪،‬‬ ‫ئاهه‌نگه‌ك���ه‌ش به‌بۆن���ه‌ی‌ رۆژی‌ جیهان��� ‌ی‬ ‫ژنان ‪8‬ی‌ مارس���ه‌وه‌ بوو‪ ،‬ئه‌وه‌ش ك ‌ه گوڵ ‌ه هاوڕێیه‌كی‌ هاوته‌مه‌نیش���ی‌ بۆچونێك ‌ی تر ‌ی‬ ‫نێرگزه‌كان ‌ی ده‌فرۆشت‪ ،‬ژنێكی‌ به‌ته‌مه‌ن بو‪ ،‬هه‌بوو ده‌یوت "پێویست ‌ه مرۆڤ له‌و ته‌مه‌نه‌دا‬ ‫كه‌ نه‌هامه‌تیه‌كانی‌ رۆژگار‪ ،‬نه‌ك ده‌موچاو ‌ی خزمه‌ت بكرێت نه‌ك ناچاری‌ كاركردن"‪.‬‬ ‫قسه‌‌و باسه‌كان له‌سه‌ر ئه‌و ژن ‌ه به‌جۆرێك‬ ‫پ���ڕ چرچ كردب���و‪ ،‬به‌ڵكو ده‌سته‌كانیش���ی‌‬ ‫گه‌رمب���ون‪ ،‬زوم���ی‌ كامێ���ره‌ ‌ی به‌ش���ێك‬ ‫له‌رزۆك كردبو‪.‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ گوڵ���ه‌ نێرگزه‌كانی���ان ده‌كڕ ‌ی له‌كه‌ناڵه‌كانی‌ راگه‌یاندنیش��� ‌ی بۆ الی‌ خۆ ‌ی‬ ‫زۆرین���ه‌ ‌ی ئه‌و ژن‌و كچانه‌ بون‪ ،‬ك ‌ه ده‌چون ‌ه كێشكرد‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ند‌و ده‌رهێنه‌ر به‌كر ره‌ش���ید ك ‌ه‬ ‫ژوره‌وه‌ ب���ۆ ئاهه‌نگه‌ك���ه‌‪ ،‬هه‌ندێكیان وه‌ك‬ ‫به‌زه‌ی���ی‌ هاتنه‌وه‌یه‌ك چه‌پكێ���ك گوڵیان یه‌كێك بو له‌و كه‌سانه‌ ‌ی له‌به‌رده‌م چایخانه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌كڕی‌‌و دوای‌ كڕینیش���ی‌ به‌حه‌س���ره‌ته‌و‌ه وه‌س���تابو‪ ،‬به‌چه‌ند رۆژنامه‌نوس���ێكی‌ وت‬ ‫له‌س���یما ‌ی ژنه‌كه‌یان ده‌ڕوانی‌‪ ،‬به‌ش���ێك ‌ی "وێن���ه‌ی‌ ئ���ه‌و ژنه‌ بگ���رن‪ ،‬ئ���ه‌و گرنگه‌"‬ ‫تریشیان دوا ‌ی كڕینی‌ چه‌پكێك نێرگز بێباك ده‌رب���اره‌ی‌ ئ���ه‌و دیمه‌نه‌ به‌كر ره‌ش���ید ‌ی‬ ‫ده‌ڕۆیشتن بۆ ئاهه‌نگێك‪ ،‬كه‌ به‌بۆنه‌ی‌ رۆژ ‌ی هونه‌رمه‌ن���د بۆ ئاوێنه‌ دواو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا‬ ‫كه‌ س���ه‌ربه‌رزی ‌ی ئه‌و ژن��� ‌ه له‌وه‌دایه‌ ئاماد‌ه‬ ‫جیهانیی‌ ژنانه‌وه‌ سازكرابو‪.‬‬ ‫وتووێژ ‌ی نێوان به‌ش���ێك له‌و پیاوانه‌ش نیی ‌ه س���واڵ بكات‪ ،‬به‌فرۆشتن ‌ی گوڵ بژێو ‌ی‬ ‫كه‌ كۆمه‌ل كۆمه‌ڵ ل���ه‌دره‌وه‌ی‌ چایخانه‌ك ‌ه ژیان���ی‌ دابی���ن ده‌كات "من ن���او ‌ی ئه‌و ژن ‌ه‬ ‫وه‌ستابون‪ ،‬زیاتر باسی‌ ئه‌و ژن ‌ه گوڵفرۆش ‌ه ده‌نێم نێرگزخان ی���ان دایكی‌ گوڵه‌نێرگز"‪.‬‬ ‫ب���و‪ .‬پیاوێك به‌م جۆره‌ قس���ه‌ی‌ بۆ چه‌ند ئه‌م ده‌رهێنه‌ر‌ه ئه‌وه‌ش��� ‌ی نه‌ش���ارده‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫هاوڕیێه‌ك���ی‌ خ���ۆی‌ ده‌ك���رد "له‌جیات��� ‌ی ئه‌و دیمه‌ن ‌ه بیرۆكه‌ی‌ دروس���تكردنی‌ كورت ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و ئاهه‌نگه‌ ب���ا ئه‌م���ڕۆ له‌حاڵ��� ‌ی ژن ‌ه فیلیمێكیش��� ‌ی پێبه‌خش���یوه‌ "دور نی ‌ه ئه‌و‬ ‫ئیش���كه‌ره‌كانی‌ ناو بازاڕیان بپرسیایه‌ته‌و‌ه ژنه‌‌و گرفته‌كان ‌ی بكه‌م ‌ه كورت فیلمێك"‪.‬‬ ‫كاتێك رۆژنامه‌نوسێك چوه‌ به‌رده‌م ئه‌و‬ ‫كه‌ رۆژان ‌ه شوێنێكیان ده‌ستناكه‌وێت شت ‌ی‬ ‫تێدا بفرۆش���ن"‪ .‬كوڕه‌ گه‌نجێكیش كه‌ له‌و ژن ‌ه به‌ته‌مه‌نه‌‌و ویس���ت ‌ی به‌چه‌ند پرسیارێك‬ ‫گوزه‌ره‌دا وه‌ستابو ده‌یوت "پێویسته‌ له‌گه‌ڵ بیهێننه‌ قس���ه‌‌و ده‌رب���اره‌ی‌ رۆژی‌ جیهان ‌ی‬ ‫كڕین��� ‌ی چه‌پكێك نێرگز ده‌س���ته‌كانی‌ ئه‌و ژن���ان‌و ‪8‬ی‌ مارس پرس���یاری‌ لێكرد‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ژنه‌ش ماچ بكرێت‪ ،‬چونكه‌ به‌و ته‌مه‌نه‌شه‌و‌ه پ���اش كه‌مێ���ك بێده‌نگیی‌ وت��� ‌ی "توخوا‬ ‫كار ده‌كات رازی‌ نیی���ه‌ خێ���ری‌ پێبكرێت"‪ .‬وازملێبێنن با چڵێك نێرگز بفرۆشم"‪.‬‬

‫ئه‌و ژنه‌ی له‌رۆژی جیهانی ژندا نێرگزی ده‌فرۆشت‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫لێكۆڵین���ه‌وه‌دا لێ���دان به‌كارده‌هێنن‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌ك ئ���ه‌و پارێزه‌ره‌ش جه‌ختی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬هۆكاره‌كان���ی‌‬ ‫ئاش���كراكردنی‌ ت���اوان له‌هه‌رێمدا زۆر‬ ‫الوازه‌‌و زیاتر پش���ت به‌شاهید‌و وته‌ی‌‬ ‫تۆمه‌تب���ار ده‌به‌س���ترێ‌ "به‌ڵگه‌كانی‌‬ ‫هه‌ڵگرتن���ه‌وه‌ ت���اوان‌و ش���وێنپه‌نجه‌‬ ‫له‌واڵتی‌ ئێمه‌ زۆر الوازه‌‪ ،‬پش���كنینی‌‬ ‫ده‌مانچه‌كه‌‪ ،‬كه‌ گومانی‌ له‌سه‌ربێت تا‬ ‫ئێس���تاش ده‌نێردرێ‌ بۆ هه‌ولێر"‪ .‬ئه‌و‬ ‫پارێزه‌ره‌ هیواداره‌ به‌رپرس���انی‌ هه‌رێم‬ ‫بگه‌نه‌ ئاس���تی‌ واڵتێكی‌ وه‌كو مه‌غریب‬ ‫ك���ه‌ له‌كات���ی‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ كامێ���ره‌‬ ‫داده‌نێن "ئێس���تا له‌واڵت���ی‌ مه‌غریب‬ ‫له‌كات���ی‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‌ تۆمه‌تب���اردا‬ ‫كامێ���ره‌ داده‌نێن‪ ،‬ئه‌مه‌ش گره‌نتیه‌كی‌‬ ‫ته‌واوه‌ بۆ پاراس���تنی‌ مافی‌ تۆمه‌تبار‪،‬‬ ‫هیوادارین هه‌رێم هه‌نگاوێكی‌ له‌و جۆره‌‬ ‫بنێ‌"‪.‬‬


‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫خوێندنگای شه‌وانی پینته‌ر‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬

‫له‌هه‌ولێر نمایشکرا‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫شوان که‌ریم به‌"هه‌شته‌مین ڕۆژ" ده‌رده‌که‌وێته‌وه‬ ‫ئا‪ :‬رێنوار نه‌جم‌‬

‫چاویلك ‌ه‬ ‫شێوازی‌ خۆگۆڕینت‬ ‫كه‌شخه‌ترت ده‌كات‬

‫له‌ئێستادا شوان که‌ریم ناوێکی دیاریی‬ ‫گۆڕه‌پان���ی ش���انۆی کوردیی���ه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫به‌به‌رهه‌م ‌ه شانۆکانی به‌تایبه‌تی له‌م‬ ‫سااڵنه‌ی دواییدا س���ه‌رنجی بینه‌رانی‬ ‫ش���انۆی ڕاکێش���اوه‌و وای ک���ردو‌ه‬ ‫ب���ه‌رده‌وام چاوه‌ڕێ���ی کاری نوێی لێ‬ ‫بکرێت‪ .‬له‌م دیداره‌ کورته‌ی ئاوێنه‌دا‬ ‫ئه‌و ده‌رهێنه‌ر‌ه باس له‌کاری شانۆیی‬ ‫خۆی‌و خه‌مس���اردییه‌کانی وه‌زاره‌تی‬ ‫رۆش���نبیری ده‌کات‪ .‬هه‌روه‌ها ئاماژ‌ه‬ ‫به‌نوێترین کاری خۆیشی ده‌دات‪.‬‬

‫ئێس����تا خه‌ریكه‌ وه‌رزی‌ سه‌رما به‌یه‌كجاری‌ به‌جێده‌هڵین‌و به‌ره‌و‬ ‫وه‌رزی‌ به‌ه����ارو خۆره‌تاو ده‌چین‪ ،‬له‌ئێس����تا ب����ه‌دواوه‌ چاویلكه‌‬ ‫له‌هه‌ندێك خۆڕازاندنه‌وه‌دا جوانییه‌كی‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫خانم����ان پێوس����ته‌ گرنگییه‌ك����ی زۆر به‌ش����ێوازی خۆگۆڕین‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ڕه‌نگی گونجاو به‌پێی ڕه‌نگی پێست‌و جل‌و به‌رگه‌كان‬ ‫ب����ده‌ن‪ ،‬ته‌نان����ه‌ت له‌هه‌ندێك س����تایلدا به‌كارهێنان����ی‌ چاویلكه‌‬ ‫كه‌ش����خه‌ییه‌كی‌ زیاتریان پێده‌دات‌و له‌م وه‌رزه‌وه‌ تا س����ه‌ره‌تای‌‬ ‫پای����ز زیاتر ده‌بینرێت‌و له‌كاتی‌ خۆگۆڕیندا به‌كارهێنانی چاویلكه‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌جوانترین پارچه‌كانی‌ ئه‌م وه‌رزه‌‌و به‌شێوه‌یه‌كی فراوان‬ ‫به‌كارده‌هێنرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌كارهێنانی‌ "عه‌ینه‌ك"ی جۆری (‪،)RayBaN, Gucci,…etc‬‬ ‫ن����ه‌ك ته‌نها جوانییه‌كی روكه‌ش ده‌ده‌ن به‌وانه‌ی‌ به‌كاریده‌هێنن‪،‬‬ ‫به‌ڵكو سودێكی زۆریشی هه‌یه‌ بۆ چاو به‌تایبه‌تی رۆژانی خۆره‌تاو‪،‬‬ ‫بۆی����ه‌ كردنه‌چاوی‌ س����تایلێكی زۆر جوان ده‌بێ����ت‪ ،‬به‌اڵم گرنگ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ بزانیت چۆن له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و كراس‌و پۆشاكه‌دا ده‌یگونجێنیت‬ ‫كه‌ له‌به‌ری ده‌كه‌یت‪.‬‬

‫په‌یکه‌رێکی نوێ بۆ نالی‬

‫کاوڕ‬ ‫هه‌مو ش����تێك له‌م كاته‌دا باش����ه‌‬ ‫ئه‌نجام����ی‌ بده‌ی����ت‪ ،‬به‌ڕاس����ت ‌‬ ‫ی‬ ‫چێژت له‌و ئیش����انه‌ وه‌رگرتوه‌ كه‌‬ ‫ده‌یانكه‌یت‪.‬‬

‫گا‬

‫ئێوه‌ حه‌زده‌كه‌ن ئ����ه‌و كارانه‌ بكه‌ن توانایه‌ك����ی‌ باش����ت هه‌ی����ه‌ ب����ۆ‬ ‫ك����ه‌ خه‌ڵكیی‌ ده‌یانبینێ����ت‪ ،‬ره‌نگه‌ جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌ركه‌كانت‪ ،‬س����ود‬ ‫ل����ه‌م كات����ه‌ش ئ����ه‌و هه‌له‌ت����ان بۆ له‌و توانای����ه‌ت ببین����ه‌و له‌ژیانتدا‬ ‫به‌كاریبهێنه‌‪.‬‬ ‫نه‌ڕه‌خسێت‪.‬‬

‫ش���وان که‌ری���م له‌س���اڵی ‪1994‬ه‌و‌ه‬ ‫کوردس���تان جێده‌هێڵێ���ت‌و ت���ا‬ ‫ئێس���تاش له‌تاراوگ��� ‌ه ده‌ژی‪ .‬ئ���ه‌و‬ ‫له‌هه‌شتاکانه‌وه‌ س���ه‌رقاڵی شانۆیه‌و‬ ‫وه‌ک خۆی رایده‌گه‌یه‌نێت له‌سه‌ره‌تای‬ ‫چون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی���دا له‌قۆناغ���ی‬ ‫خۆپه‌روه‌رده‌کردندا بوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها له‌م‬ ‫س���ااڵنه‌ی دواییشدا خاوه‌نی ‪ 7‬ده‌قی‬ ‫ش���انۆییه‌و ‪ 6‬به‌رهه‌میشی هه‌ی ‌ه وه‌ک‬ ‫ده‌رهێن���ه‌ر‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا له‌گه‌ڵ‬ ‫گروپێک���ی ئه‌ڵمانیش���دا س���ه‌رقاڵی‬ ‫کاری ش���انۆیی ‌ه "من لە واڵتی ئەڵمان‬ ‫ل���ە ماوەی ئەم دە س���اڵەی ڕابردودا‬ ‫زیاد لە ‪ ١٥٠‬نمایشم هەبوە لە بواری‬ ‫ش���انۆی ئیمپرۆ (ئیرتیجال)دا وەک‬ ‫مامۆس���تایەکی ڕاهێن���ەری ئەکتەر‪،‬‬ ‫ۆرکش���ۆپی بەردەوامی خ���ۆم هەیەو‬ ‫ل���ەو بوارەدا توانیومە ناوێک بۆ خۆم‬ ‫دروست بکەم لە هانۆفەر"‪.‬‬ ‫دواین کاری ئه‌م ده‌رهێنه‌ره‌ س���اڵێک‬ ‫چه‌ن���د مانگێک ب���ه‌ر له‌ئێس���تابو‪.‬‬

‫له‌و کات���ه‌وه‌ بینه‌ره‌کان���ی چاوه‌ڕێی‬ ‫به‌رهه‌می نوێ ده‌که‌ن‪ .‬ش���وان که‌ریم‬ ‫ب���اس له‌به‌رهه‌می نوێی خۆی ده‌کات‬ ‫ک��� ‌ه بڕیارب���وه‌ مانگی ‪11‬ی س���اڵی‬ ‫ڕابردو بگه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دوایخستو‌ه‬ ‫بۆ مانگی ‪6‬ی ئه‌مس���اڵ‪ .‬له‌و مانگه‌دا‬ ‫ده‌ست ده‌که‌ن به‌پرۆڤ ‌ه بۆ شانۆییه‌کی‬ ‫نوێ به‌ناوی (هه‌ش���ته‌مین رۆژ) ک ‌ه‬ ‫وه‌ک کاره‌کانی پێش���وی له‌نوس���ین‌و‬ ‫ده‌رهێنانی شوان که‌ریم خۆیه‌تی‪ .‬ئه‌و‬ ‫ده‌رهێنه‌ر‌ه ئه‌وه‌شی ئاشکرا کرد "بۆ‬ ‫ڕۆڵ بینین قسه‌م کردو‌ه له‌گه‌ڵ هه‌ردو‬ ‫ئه‌کته‌ر (ش���ه‌ماڵی عه‌به‌ڕه‌ش‌و ڕوبار‬ ‫ئه‌حمه‌د)‪ ،‬ده‌قه‌که‌یان الباشه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌س���ه‌ر ته‌کنیکی ئیشکردن هاوڕابین‬ ‫پێشبینی ده‌که‌م له‌کۆتایی مانگی ‪7‬‬ ‫نمایش بکه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی خه‌مس���اردی وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫رۆش���نبیری به‌رامبه‌ر ش���انۆ‪ ،‬شوان‬ ‫که‌ریم ده‌ڵێت‪ ":‬ئه‌وه‌ی ک ‌ه وه‌زاره‌تی‬ ‫ڕۆشنبیریی زۆر خه‌مسارده‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ش���انۆ نهێنییه‌ک���ه‌ی گ���ه‌وره‌ نییه‌‪.‬‬ ‫ئیشکردن له‌سه‌ر بنه‌ماو ویستی حیزب‬ ‫به‌ئاش���کرا به‌هه‌نگاو‌ه سسته‌کانیه‌و‌ه‬ ‫دیاره‌‪ .‬به‌فیڕۆدان���ی پاره‌یه‌کی زۆر‪.‬‬ ‫نه‌بوه‌ن���ی پالنێک���ی س���تراتیژی ک ‌ه‬ ‫یه‌کێک��� ‌ه له‌بنه‌م���ا س���ه‌ره‌کییه‌کانی‬ ‫زانس���تی به‌ڕێوه‌بردن‪ .‬دابه‌شکردنی‬ ‫پۆس���ت‌و ناوی گه‌وره‌ گه‌وره‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌ساس���ی په‌یوه‌ن���دی شه‌خس���یی‌و‬ ‫حیزبی"‪.‬‬ ‫ش���وان باس له‌ئه‌زمونی خۆی له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ���ه‌و وه‌زاره‌ت���ه‌دا ده‌کات‌و ئام���اژ‌ه‬ ‫به‌وه‌ ده‌کات ک ‌ه له‌ش���انۆیی "شه‌وی‬

‫ڕۆمان ‌ه نوێیه‌که‌ی پیرباڵ‪..‬‬ ‫ناونیشانێکی عه‌ره‌بی‪ ..‬ناوه‌رۆکێکی کوردی‬

‫هونه‌رمه‌ندی ش���ێوه‌کار چێنه‌ر نزار په‌یکه‌رێکی‬ ‫نوێ بۆ ش���اعیری کالسیکی کورد نالیی دروست‬ ‫ده‌کات‌و کاره‌ک���ه‌ی له‌قۆناغ���ی کۆتاییدایه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ن���د‌ه له‌لێدوانێکیدا به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‪:‬‬ ‫"ئ���ه‌م په‌یک���ه‌ره‌ م���اوه‌ی مانگێکه‌ س���ه‌رقاڵم‬ ‫به‌کارک���ردن تێی���داو له‌قۆناغ���ی ته‌واوبوندایه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌مه‌وێت دوای ته‌واوبونی په‌یکه‌ره‌ک ‌ه‬ ‫به‌ماده‌ی برۆن���ز دایبڕێژمه‌وه‌"‪ .‬له‌باره‌ی‬ ‫شوێنی دانانی په‌یکه‌ره‌که‌ش‪ ،‬چێنه‌ر‬ ‫ن���زار ده‌ڵێ���ت ئه‌گ���ه‌ر رێگه‌بدرێت‬ ‫ده‌مه‌وێت له‌پارکی نالی له‌ش���اری‬ ‫سلێمانیی دابنرێت‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ند چێن���ه‌ر نزار ده‌رچوی‬ ‫په‌یمان���گای هونه‌ره‌جوانه‌کان���ی‬ ‫س���لێمانییه‌و تا ئێستا خاوه‌نی ‪8‬‬ ‫په‌یک���ه‌ری دانراو‌ه له‌ش���اره‌کانی‬ ‫س���لێمانیی‌و هه‌ولێ���ر‪ .‬جگ��� ‌ه له‌م‬ ‫په‌یک���ه‌ره‌ی ب���ۆ نالی���ی ش���اعیر‬ ‫دروستی کردوه‌‪ ،‬پێشتر په‌یکه‌ری‬ ‫بۆ هه‌ریه‌ک ل ‌ه ئه‌حمه‌د ساالر‪ ،‬ته‌ها‬ ‫خه‌لیل‪ ،‬کاروان عوس���مان هه‌روه‌ها‬ ‫شه‌هید جه‌مال تاهیر دروستکردوه‌‪.‬‬ ‫دوای���ن کاریش���ی په‌یکه‌رێک بو بۆ‬ ‫ئه‌نفال‪ ،‬ک ‌ه هه‌فته‌ی پێشو له‌پارکی‬ ‫ئازادی ش���اری س���لێمانی په‌رده‌ی‬ ‫له‌سه‌ر الدرا‪.‬‬

‫دوانه‌‬

‫به‌هاوکاری به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ش����انۆی‬ ‫هه‌ولێ����ر‪ ،‬به‌ش����ی ش����انۆی کۆلێژی‬ ‫هون����ه‌ره‌ جوانه‌کان����ی زانک����ۆی‬ ‫سه‌اڵحه‌دین‪ ،‬ش����انۆیی "خوێندنگای‬ ‫شه‌وان"ی پێشکه‌شکرد‪ .‬ئه‌و شانۆییه‌‬ ‫ده‌قی نوس����ه‌ری به‌ریتان����ی خاوه‌ن‬ ‫خه‌اڵت����ی نۆب����ڵ هارپڵ����د پینته‌ره‌و‬ ‫عه‌لی عوس����مان وه‌رگێڕاوه‌ته‌ سه‌ر‬ ‫زمانی ک����وردی‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌رهێنه‌ر‬ ‫س����ۆران ئ����ازاد کاری ده‌رهێنانی بۆ‬

‫ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫ده‌رهێنه‌ری شانۆگه‌رییه‌که‌‪ ،‬سۆران‬ ‫ئ����ازاد له‌لێدوانێکی����دا ڕایگه‌یان����د‪:‬‬ ‫"ده‌قه‌کانی هارۆڵد پینته‌ر له‌ئاستێکی‬ ‫به‌رزدان‪ ،‬به‌تایبه‌ت����ی "خوێندنگای‬ ‫ش����ه‌وان"‪ .‬له‌دوای خوێندنه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫ده‌قه‌ سه‌رس����امبوم پێ����ی‌و بڕیارمدا‬ ‫کاری له‌سه‌ر بکه‌م‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وه‌‬ ‫کارێکی ئاس����ان نه‌ب����و و ماندوبونی‬ ‫زۆری ویست"‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫نوێتری���ن رۆمان���ی فه‌رهاد پیرب���اڵ به‌ناونیش���انی "‪ 7‬صور خلیع��� ‌ة لزوجة‬ ‫س���یادة الوزیر" باڵوکرایه‌وه‌‪ .‬ناونیش���انه‌ک ‌ه به‌زمانی کوردی ده‌بێت ‌ه "‪ 7‬وێنه‌ی‬ ‫ڕوت���ی ژنی جه‌نابی وه‌زیر"و باس ‪ 7‬س���ه‌رمایه‌دارو ده‌وڵه‌مه‌ندی عه‌ره‌ب‌و تورک‌و‬ ‫ده‌کات ک��� ‌ه هه‌موی���ان پێک���ه‌و‌ه خه‌ونێک‬ ‫ک���ورد‬ ‫ف���ارس‌و‬ ‫نمو نه‌یی���ه‌و ه‌‪،‬‬ ‫ده‌بینن به‌ش���ارێکی‬ ‫له‌وشاره‌دا ک ‌ه له‌زۆر‬ ‫روه‌وه‌ له‌به‌هه‌ش���ت‬ ‫خۆش���تره‌‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫زه‌ویدا نییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و بازرگانان��� ‌ه‬ ‫د ه‌یا نه‌و ێ���ت‬ ‫به‌توانای ماددی‬ ‫خۆیان ئه‌و شار‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر زه‌وی‬ ‫دروس���تبکه‌ن‪.‬‬ ‫دوات���ر ه���ه‌ر‬ ‫یه‌کێکی���ا ن‬ ‫دروستکردنی‬ ‫الیه‌نێکی ئه‌و‬ ‫ش���اره‌ی پێ‬

‫شێر‬

‫فه‌‌ریک‬

‫به‌په‌ل���ه‌ هه‌ڵس���وكه‌وت مه‌كه‌‪ ،‬ئه‌م بی����ر ل����ه‌و ئامانجان����ه‌ت بك����ه‌ره‌و ‌ه له‌وانه‌ی����ه‌ روب����ه‌روی‌ كێش����ه‌یه‌ك‬ ‫په‌له‌كردن���ه‌ت كار ئه‌كات���ه‌ س���ه‌ر ك����ه‌ ده‌ته‌وێ����ت بیكه‌ی����ت‪ ،‬گ����ه‌ر ببیته‌وه‌ له‌گ����ه‌ڵ خێزانه‌كه‌ت‌و‪ ،‬دور‬ ‫ژیانت‌و كاریگه‌ریی‌ له‌سه‌ر دروست س����ه‌ركه‌وتوبیت تێیدا ئه‌وه‌ هه‌ست نیه‌ ببێته‌ هۆی‌ ناخۆشییه‌كی‌ زیاتر‬ ‫له‌نێوانتاندا‪.‬‬ ‫به‌نه‌مانی‌ كێشه‌كانت ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫ده‌كات‪.‬‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫‪11‬‬

‫نیشتمانی" ‪ 5‬ملیۆن سه‌رف نه‌کراو‌ه‬ ‫له‌بودجه‌ی ئیش���ه‌که‌ ک ‌ه کاریگه‌ریی‬ ‫هه‌بوه‌ له‌سه‌ر ئاستی هونه‌ریی گرته‬ ‫‌ڤیدیۆییه‌کان‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌هه‌مان شێوه‬ ‫له‌شانۆیی "کاتمان نه‌ماوه‌ بۆ گۆرانی"‬ ‫ل ‌ه ‪ 8‬ملیۆن نیوه‌ی پاره‌که‌ س���ه‌رف‬ ‫نه‌ک���راوه‪" .‬کاتێک ئه‌مانه‌ت به‌رامبه‌ر‬ ‫ده‌کرێ���ت‌و له‌الیه‌کی تره‌و‌ه ئه‌و هه‌مو‬ ‫گه‌نده‌ڵی ‌ه ده‌بیستیت‌و ده‌بینیت‪ ،‬ئیتر‬ ‫چاوه‌ڕێ���ی چی ده‌که‌ی���ت؟ بێگومان‬ ‫ده‌بێ���ت پرس���یاری جددیم���ان له‌ال‬ ‫دروستبێت له‌سه‌ر ئه‌م وه‌زاره‌ته‌"‪.‬‬

‫فیلمی "نوح" ئه‌زهه‌ر توڕه‌ ده‌کات‬ ‫پاش دیارییکردنی رۆژی نمایش����ی‬ ‫فیلم����ی "ن����وح" له‌واڵتی میس����ڕ‪،‬‬ ‫زانکۆی ئه‌زه����ه‌ر ناڕه‌زایی ده‌ربڕی‌و‬ ‫داوای ڕێگریکردن ده‌کات له‌نمایشی‬ ‫فیلمه‌ک����ه‌‪ .‬فیلمه‌که‌ ب����اس له‌ژیانی‬ ‫پێغه‌مبه‌ر نوح ده‌کات‌و له‌ده‌رهێنانی‬ ‫داری����ن ئه‌رنۆفس����کییه‌‪ .‬ئه‌کت����ه‌ری‬ ‫ناسراو راس����ڵ کرو رۆڵی سه‌ره‌کیی‬ ‫پێغه‌مبه‌ر نوح ده‌گێڕێت‪.‬‬

‫ک����ه‌ رێگریی بکه‌ن له‌نمایش����کردنی‬ ‫ئ����ه‌و فیلمه‌ له‌واڵتی میس����ڕ به‌هۆی‬ ‫ئه‌وه‌ی فیلمه‌که‌ "الدانێکی ئاشکرایه‌‬ ‫له‌ش����ه‌ریعه‌ت‌و ده‌س����تورو هه‌ستی‬ ‫ئیمانداران بریندار ده‌کات"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫چه‌ند واڵتێکی دیک����ه‌ی عه‌ره‌بییش‬ ‫وه‌ک قه‌ت����ه‌ڕو به‌حره‌ی����ن‌و ئیماڕات‬ ‫پیشاندانی فیلمه‌که‌یان له‌واڵته‌کانیان‬ ‫قه‌ده‌غه‌کردوه‌‪.‬‬

‫ده‌رکه‌وتن����ی ئه‌و ئه‌کته‌ره‌و بینینی‬ ‫رۆڵی "پێغه‌مبه‌رێک" ناڕه‌زایی الیه‌نه‌‬ ‫ئاینییه‌کانی ب����ه‌دوای خۆیداو دوای‬ ‫بڕیاردان����ی نمایش����کردنی‪ ،‬زانکۆی‬ ‫ئه‌زهه‌ر به‌یاننامه‌یه‌کی باڵوکرده‌وه‌و‬ ‫داوای له‌الیه‌ن����ه‌ حکومیی����ه‌کان کرد‬

‫فیلمه‌که ک����ه‌ داس����تانێکی ئایینی‬ ‫ده‌گێڕێته‌و ‌ه‪ ‌،‬بڕی����اره‌ له‌ ‪26‬ی ئازار‬ ‫له‌واڵتی میسڕ یه‌که‌مین نمایشی بۆ‬ ‫بکرێت‌و دوای ئه‌وه‌ش له‌سینه‌ماکانی‬ ‫واڵتان����ی دیک����ه‌ نمایش����ی فیلمه‌که‌‬ ‫به‌رده‌وام بێت‪.‬‬

‫ده‌س���پێردرێت‪ .‬له‌نێویاندا بازرگانێکی الپه‌ڕه‌یه‌و له‌الیه‌ن چاپخانه‌ی شه‌هابه‌و‌ه‬ ‫ع���ه‌ره‌ب هه‌ی ‌ه ک��� ‌ه ئه‌رکه‌ک���ه‌ی ئه‌و به‌تیراژی ‪ 1000‬دان ‌ه چاپکراوه‌‪.‬‬ ‫دۆزین���ه‌وه‌ی ئ���ه‌و کچه‌ی ‌ه ک���ه‌ هه‌ر ‪ 7‬فه‌ره���اد پیرب���اڵ جگ��� ‌ه له‌نوس���ینی‬ ‫که‌س���ه‌که‌ له‌خه‌ونه‌کانیاندا بینیویانه‌‪ .‬ش���یعرو کارکردنی له‌ب���واری مێژودا‪،‬‬ ‫ب���ۆ دۆزینه‌وه‌ی ئه‌و کچ���ه‌ش ده‌چێت ‌ه رۆماننوس���ێکی دی���اره‌و پێش���تر ئه‌م‬ ‫واڵتی ڕوس���یا‪ ،‬له‌وێ که‌س���ایه‌تییه‌کی رۆمانان���ه‌ی باڵوکردوه‌ت���ه‌وه‌‪" :‬موالزم‬ ‫کورد به‌ن���اوی "فه‌رهاد" ده‌ناس���ێت‌و ته‌حسین‌و ش���تی تریش"‪" ،‬منداڵباز"‪،‬‬ ‫وه‌ک "موته‌رجی���م" ده‌بێت��� ‌ه هاوڕێی‪" ،‬س���انتیاگۆ دی کۆمپۆس���تێلال"‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌ک له‌کۆتا الپه‌ڕه‌ی ڕۆمانه‌که‌دا "پیاوێکی ش���ه‌پق ‌ه ڕه‌شی پاڵتۆ ڕه‌شی‬ ‫ده‌رده‌که‌وێت‪ ،‬مه‌به‌س���ته‌که‌ گه‌وره‌تر‌ه پێاڵو شین"‪ ،‬هه‌روه‌ها رۆمانی "هۆتێل‬ ‫ئه‌وروپا"‪.‬‬ ‫له‌ته‌نها موته‌رجیمێک!‬ ‫رۆمان ‌ه نوێیه‌که‌ی فه‌رهاد پیرباڵ ‪128‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫دوپشک‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی ئه‌و كێشه‌یه‌ی‌ كه‌ كه‌وتبۆ نێوان تۆو‬ ‫پێویستیت به‌هاریكاریی‌ زیاتر هه‌ی ‌ه كه‌س����ێكی‌ زۆر خۆپه‌رستی‌ له‌نێوان خێزانه‌ك����ه‌ت له‌ئێس����تادا له‌هه‌م����و ته‌ندروس���تیت تۆزێك ناڕه‌حه‌ت ‌‬ ‫ی هاوڕێك����ه‌ت خه‌ریك����ه‌ به‌كۆتا دێت‪،‬‬ ‫بۆ ته‌واوكردنی‌ ئیشه‌كانت له‌شوێنی‌ هه‌مو هاوڕێكانتدا‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ ئه‌مه‌ش كه‌س زیاتر پێویستیی‌ پێته‌‪ ،‬نابێت كردویت‪ .‬پێویستیت به‌چاودێری ‌‬ ‫ی باشتره‌ تۆش له‌وباره‌یه‌وه‌ هه‌نگاوێك‬ ‫ی زیاتر پزیش���كیی‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئ���اگادار ‌‬ ‫ی خۆش����ت ببێته‌ كێش����ه‌ بۆ كه‌سێتیت دروست پش����تگۆیی‌ بخه‌یت بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫كاره‌ك����ه‌ت‪ ،‬هه‌واڵیك���� ‌‬ ‫بنێیت‪.‬‬ ‫خۆتبه‌‪.‬‬ ‫هه‌ست به‌سۆزت بكات‪.‬‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫به‌ده‌ست ده‌گات‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌ س����ۆزداریه‌كانت به‌ره‌و‬ ‫ئاڵۆزی����ی‌ ده‌ڕوات‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش‬ ‫به‌ه����ۆی‌ كه‌مته‌رخه‌میته‌وه‌ی����ه‌ له‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌دا‪.‬‬


‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫خوێندنگای شه‌وانی پینته‌ر‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬

‫له‌هه‌ولێر نمایشکرا‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫شوان که‌ریم به‌"هه‌شته‌مین ڕۆژ" ده‌رده‌که‌وێته‌وه‬ ‫ئا‪ :‬رێنوار نه‌جم‌‬

‫چاویلك ‌ه‬ ‫شێوازی‌ خۆگۆڕینت‬ ‫كه‌شخه‌ترت ده‌كات‬

‫له‌ئێستادا شوان که‌ریم ناوێکی دیاریی‬ ‫گۆڕه‌پان���ی ش���انۆی کوردیی���ه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫به‌به‌رهه‌م ‌ه شانۆکانی به‌تایبه‌تی له‌م‬ ‫سااڵنه‌ی دواییدا س���ه‌رنجی بینه‌رانی‬ ‫ش���انۆی ڕاکێش���اوه‌و وای ک���ردو‌ه‬ ‫ب���ه‌رده‌وام چاوه‌ڕێ���ی کاری نوێی لێ‬ ‫بکرێت‪ .‬له‌م دیداره‌ کورته‌ی ئاوێنه‌دا‬ ‫ئه‌و ده‌رهێنه‌ر‌ه باس له‌کاری شانۆیی‬ ‫خۆی‌و خه‌مس���اردییه‌کانی وه‌زاره‌تی‬ ‫رۆش���نبیری ده‌کات‪ .‬هه‌روه‌ها ئاماژ‌ه‬ ‫به‌نوێترین کاری خۆیشی ده‌دات‪.‬‬

‫ئێس����تا خه‌ریكه‌ وه‌رزی‌ سه‌رما به‌یه‌كجاری‌ به‌جێده‌هڵین‌و به‌ره‌و‬ ‫وه‌رزی‌ به‌ه����ارو خۆره‌تاو ده‌چین‪ ،‬له‌ئێس����تا ب����ه‌دواوه‌ چاویلكه‌‬ ‫له‌هه‌ندێك خۆڕازاندنه‌وه‌دا جوانییه‌كی‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫خانم����ان پێوس����ته‌ گرنگییه‌ك����ی زۆر به‌ش����ێوازی خۆگۆڕین‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ڕه‌نگی گونجاو به‌پێی ڕه‌نگی پێست‌و جل‌و به‌رگه‌كان‬ ‫ب����ده‌ن‪ ،‬ته‌نان����ه‌ت له‌هه‌ندێك س����تایلدا به‌كارهێنان����ی‌ چاویلكه‌‬ ‫كه‌ش����خه‌ییه‌كی‌ زیاتریان پێده‌دات‌و له‌م وه‌رزه‌وه‌ تا س����ه‌ره‌تای‌‬ ‫پای����ز زیاتر ده‌بینرێت‌و له‌كاتی‌ خۆگۆڕیندا به‌كارهێنانی چاویلكه‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌جوانترین پارچه‌كانی‌ ئه‌م وه‌رزه‌‌و به‌شێوه‌یه‌كی فراوان‬ ‫به‌كارده‌هێنرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌كارهێنانی‌ "عه‌ینه‌ك"ی جۆری (‪،)RayBaN, Gucci,…etc‬‬ ‫ن����ه‌ك ته‌نها جوانییه‌كی روكه‌ش ده‌ده‌ن به‌وانه‌ی‌ به‌كاریده‌هێنن‪،‬‬ ‫به‌ڵكو سودێكی زۆریشی هه‌یه‌ بۆ چاو به‌تایبه‌تی رۆژانی خۆره‌تاو‪،‬‬ ‫بۆی����ه‌ كردنه‌چاوی‌ س����تایلێكی زۆر جوان ده‌بێ����ت‪ ،‬به‌اڵم گرنگ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ بزانیت چۆن له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و كراس‌و پۆشاكه‌دا ده‌یگونجێنیت‬ ‫كه‌ له‌به‌ری ده‌كه‌یت‪.‬‬

‫په‌یکه‌رێکی نوێ بۆ نالی‬

‫کاوڕ‬ ‫هه‌مو ش����تێك له‌م كاته‌دا باش����ه‌‬ ‫ئه‌نجام����ی‌ بده‌ی����ت‪ ،‬به‌ڕاس����ت ‌‬ ‫ی‬ ‫چێژت له‌و ئیش����انه‌ وه‌رگرتوه‌ كه‌‬ ‫ده‌یانكه‌یت‪.‬‬

‫گا‬

‫ئێوه‌ حه‌زده‌كه‌ن ئ����ه‌و كارانه‌ بكه‌ن توانایه‌ك����ی‌ باش����ت هه‌ی����ه‌ ب����ۆ‬ ‫ك����ه‌ خه‌ڵكیی‌ ده‌یانبینێ����ت‪ ،‬ره‌نگه‌ جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌ركه‌كانت‪ ،‬س����ود‬ ‫ل����ه‌م كات����ه‌ش ئ����ه‌و هه‌له‌ت����ان بۆ له‌و توانای����ه‌ت ببین����ه‌و له‌ژیانتدا‬ ‫به‌كاریبهێنه‌‪.‬‬ ‫نه‌ڕه‌خسێت‪.‬‬

‫ش���وان که‌ری���م له‌س���اڵی ‪1994‬ه‌و‌ه‬ ‫کوردس���تان جێده‌هێڵێ���ت‌و ت���ا‬ ‫ئێس���تاش له‌تاراوگ��� ‌ه ده‌ژی‪ .‬ئ���ه‌و‬ ‫له‌هه‌شتاکانه‌وه‌ س���ه‌رقاڵی شانۆیه‌و‬ ‫وه‌ک خۆی رایده‌گه‌یه‌نێت له‌سه‌ره‌تای‬ ‫چون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی���دا له‌قۆناغ���ی‬ ‫خۆپه‌روه‌رده‌کردندا بوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها له‌م‬ ‫س���ااڵنه‌ی دواییشدا خاوه‌نی ‪ 7‬ده‌قی‬ ‫ش���انۆییه‌و ‪ 6‬به‌رهه‌میشی هه‌ی ‌ه وه‌ک‬ ‫ده‌رهێن���ه‌ر‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا له‌گه‌ڵ‬ ‫گروپێک���ی ئه‌ڵمانیش���دا س���ه‌رقاڵی‬ ‫کاری ش���انۆیی ‌ه "من لە واڵتی ئەڵمان‬ ‫ل���ە ماوەی ئەم دە س���اڵەی ڕابردودا‬ ‫زیاد لە ‪ ١٥٠‬نمایشم هەبوە لە بواری‬ ‫ش���انۆی ئیمپرۆ (ئیرتیجال)دا وەک‬ ‫مامۆس���تایەکی ڕاهێن���ەری ئەکتەر‪،‬‬ ‫ۆرکش���ۆپی بەردەوامی خ���ۆم هەیەو‬ ‫ل���ەو بوارەدا توانیومە ناوێک بۆ خۆم‬ ‫دروست بکەم لە هانۆفەر"‪.‬‬ ‫دواین کاری ئه‌م ده‌رهێنه‌ره‌ س���اڵێک‬ ‫چه‌ن���د مانگێک ب���ه‌ر له‌ئێس���تابو‪.‬‬

‫له‌و کات���ه‌وه‌ بینه‌ره‌کان���ی چاوه‌ڕێی‬ ‫به‌رهه‌می نوێ ده‌که‌ن‪ .‬ش���وان که‌ریم‬ ‫ب���اس له‌به‌رهه‌می نوێی خۆی ده‌کات‬ ‫ک��� ‌ه بڕیارب���وه‌ مانگی ‪11‬ی س���اڵی‬ ‫ڕابردو بگه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دوایخستو‌ه‬ ‫بۆ مانگی ‪6‬ی ئه‌مس���اڵ‪ .‬له‌و مانگه‌دا‬ ‫ده‌ست ده‌که‌ن به‌پرۆڤ ‌ه بۆ شانۆییه‌کی‬ ‫نوێ به‌ناوی (هه‌ش���ته‌مین رۆژ) ک ‌ه‬ ‫وه‌ک کاره‌کانی پێش���وی له‌نوس���ین‌و‬ ‫ده‌رهێنانی شوان که‌ریم خۆیه‌تی‪ .‬ئه‌و‬ ‫ده‌رهێنه‌ر‌ه ئه‌وه‌شی ئاشکرا کرد "بۆ‬ ‫ڕۆڵ بینین قسه‌م کردو‌ه له‌گه‌ڵ هه‌ردو‬ ‫ئه‌کته‌ر (ش���ه‌ماڵی عه‌به‌ڕه‌ش‌و ڕوبار‬ ‫ئه‌حمه‌د)‪ ،‬ده‌قه‌که‌یان الباشه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌س���ه‌ر ته‌کنیکی ئیشکردن هاوڕابین‬ ‫پێشبینی ده‌که‌م له‌کۆتایی مانگی ‪7‬‬ ‫نمایش بکه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی خه‌مس���اردی وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫رۆش���نبیری به‌رامبه‌ر ش���انۆ‪ ،‬شوان‬ ‫که‌ریم ده‌ڵێت‪ ":‬ئه‌وه‌ی ک ‌ه وه‌زاره‌تی‬ ‫ڕۆشنبیریی زۆر خه‌مسارده‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ش���انۆ نهێنییه‌ک���ه‌ی گ���ه‌وره‌ نییه‌‪.‬‬ ‫ئیشکردن له‌سه‌ر بنه‌ماو ویستی حیزب‬ ‫به‌ئاش���کرا به‌هه‌نگاو‌ه سسته‌کانیه‌و‌ه‬ ‫دیاره‌‪ .‬به‌فیڕۆدان���ی پاره‌یه‌کی زۆر‪.‬‬ ‫نه‌بوه‌ن���ی پالنێک���ی س���تراتیژی ک ‌ه‬ ‫یه‌کێک��� ‌ه له‌بنه‌م���ا س���ه‌ره‌کییه‌کانی‬ ‫زانس���تی به‌ڕێوه‌بردن‪ .‬دابه‌شکردنی‬ ‫پۆس���ت‌و ناوی گه‌وره‌ گه‌وره‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌ساس���ی په‌یوه‌ن���دی شه‌خس���یی‌و‬ ‫حیزبی"‪.‬‬ ‫ش���وان باس له‌ئه‌زمونی خۆی له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ���ه‌و وه‌زاره‌ت���ه‌دا ده‌کات‌و ئام���اژ‌ه‬ ‫به‌وه‌ ده‌کات ک ‌ه له‌ش���انۆیی "شه‌وی‬

‫ڕۆمان ‌ه نوێیه‌که‌ی پیرباڵ‪..‬‬ ‫ناونیشانێکی عه‌ره‌بی‪ ..‬ناوه‌رۆکێکی کوردی‬

‫هونه‌رمه‌ندی ش���ێوه‌کار چێنه‌ر نزار په‌یکه‌رێکی‬ ‫نوێ بۆ ش���اعیری کالسیکی کورد نالیی دروست‬ ‫ده‌کات‌و کاره‌ک���ه‌ی له‌قۆناغ���ی کۆتاییدایه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ن���د‌ه له‌لێدوانێکیدا به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‪:‬‬ ‫"ئ���ه‌م په‌یک���ه‌ره‌ م���اوه‌ی مانگێکه‌ س���ه‌رقاڵم‬ ‫به‌کارک���ردن تێی���داو له‌قۆناغ���ی ته‌واوبوندایه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌مه‌وێت دوای ته‌واوبونی په‌یکه‌ره‌ک ‌ه‬ ‫به‌ماده‌ی برۆن���ز دایبڕێژمه‌وه‌"‪ .‬له‌باره‌ی‬ ‫شوێنی دانانی په‌یکه‌ره‌که‌ش‪ ،‬چێنه‌ر‬ ‫ن���زار ده‌ڵێ���ت ئه‌گ���ه‌ر رێگه‌بدرێت‬ ‫ده‌مه‌وێت له‌پارکی نالی له‌ش���اری‬ ‫سلێمانیی دابنرێت‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ند چێن���ه‌ر نزار ده‌رچوی‬ ‫په‌یمان���گای هونه‌ره‌جوانه‌کان���ی‬ ‫س���لێمانییه‌و تا ئێستا خاوه‌نی ‪8‬‬ ‫په‌یک���ه‌ری دانراو‌ه له‌ش���اره‌کانی‬ ‫س���لێمانیی‌و هه‌ولێ���ر‪ .‬جگ��� ‌ه له‌م‬ ‫په‌یک���ه‌ره‌ی ب���ۆ نالی���ی ش���اعیر‬ ‫دروستی کردوه‌‪ ،‬پێشتر په‌یکه‌ری‬ ‫بۆ هه‌ریه‌ک ل ‌ه ئه‌حمه‌د ساالر‪ ،‬ته‌ها‬ ‫خه‌لیل‪ ،‬کاروان عوس���مان هه‌روه‌ها‬ ‫شه‌هید جه‌مال تاهیر دروستکردوه‌‪.‬‬ ‫دوای���ن کاریش���ی په‌یکه‌رێک بو بۆ‬ ‫ئه‌نفال‪ ،‬ک ‌ه هه‌فته‌ی پێشو له‌پارکی‬ ‫ئازادی ش���اری س���لێمانی په‌رده‌ی‬ ‫له‌سه‌ر الدرا‪.‬‬

‫دوانه‌‬

‫به‌هاوکاری به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ش����انۆی‬ ‫هه‌ولێ����ر‪ ،‬به‌ش����ی ش����انۆی کۆلێژی‬ ‫هون����ه‌ره‌ جوانه‌کان����ی زانک����ۆی‬ ‫سه‌اڵحه‌دین‪ ،‬ش����انۆیی "خوێندنگای‬ ‫شه‌وان"ی پێشکه‌شکرد‪ .‬ئه‌و شانۆییه‌‬ ‫ده‌قی نوس����ه‌ری به‌ریتان����ی خاوه‌ن‬ ‫خه‌اڵت����ی نۆب����ڵ هارپڵ����د پینته‌ره‌و‬ ‫عه‌لی عوس����مان وه‌رگێڕاوه‌ته‌ سه‌ر‬ ‫زمانی ک����وردی‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌رهێنه‌ر‬ ‫س����ۆران ئ����ازاد کاری ده‌رهێنانی بۆ‬

‫ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫ده‌رهێنه‌ری شانۆگه‌رییه‌که‌‪ ،‬سۆران‬ ‫ئ����ازاد له‌لێدوانێکی����دا ڕایگه‌یان����د‪:‬‬ ‫"ده‌قه‌کانی هارۆڵد پینته‌ر له‌ئاستێکی‬ ‫به‌رزدان‪ ،‬به‌تایبه‌ت����ی "خوێندنگای‬ ‫ش����ه‌وان"‪ .‬له‌دوای خوێندنه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫ده‌قه‌ سه‌رس����امبوم پێ����ی‌و بڕیارمدا‬ ‫کاری له‌سه‌ر بکه‌م‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وه‌‬ ‫کارێکی ئاس����ان نه‌ب����و و ماندوبونی‬ ‫زۆری ویست"‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫نوێتری���ن رۆمان���ی فه‌رهاد پیرب���اڵ به‌ناونیش���انی "‪ 7‬صور خلیع��� ‌ة لزوجة‬ ‫س���یادة الوزیر" باڵوکرایه‌وه‌‪ .‬ناونیش���انه‌ک ‌ه به‌زمانی کوردی ده‌بێت ‌ه "‪ 7‬وێنه‌ی‬ ‫ڕوت���ی ژنی جه‌نابی وه‌زیر"و باس ‪ 7‬س���ه‌رمایه‌دارو ده‌وڵه‌مه‌ندی عه‌ره‌ب‌و تورک‌و‬ ‫ده‌کات ک��� ‌ه هه‌موی���ان پێک���ه‌و‌ه خه‌ونێک‬ ‫ک���ورد‬ ‫ف���ارس‌و‬ ‫نمو نه‌یی���ه‌و ه‌‪،‬‬ ‫ده‌بینن به‌ش���ارێکی‬ ‫له‌وشاره‌دا ک ‌ه له‌زۆر‬ ‫روه‌وه‌ له‌به‌هه‌ش���ت‬ ‫خۆش���تره‌‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫زه‌ویدا نییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و بازرگانان��� ‌ه‬ ‫د ه‌یا نه‌و ێ���ت‬ ‫به‌توانای ماددی‬ ‫خۆیان ئه‌و شار‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر زه‌وی‬ ‫دروس���تبکه‌ن‪.‬‬ ‫دوات���ر ه���ه‌ر‬ ‫یه‌کێکی���ا ن‬ ‫دروستکردنی‬ ‫الیه‌نێکی ئه‌و‬ ‫ش���اره‌ی پێ‬

‫شێر‬

‫فه‌‌ریک‬

‫به‌په‌ل���ه‌ هه‌ڵس���وكه‌وت مه‌كه‌‪ ،‬ئه‌م بی����ر ل����ه‌و ئامانجان����ه‌ت بك����ه‌ره‌و ‌ه له‌وانه‌ی����ه‌ روب����ه‌روی‌ كێش����ه‌یه‌ك‬ ‫په‌له‌كردن���ه‌ت كار ئه‌كات���ه‌ س���ه‌ر ك����ه‌ ده‌ته‌وێ����ت بیكه‌ی����ت‪ ،‬گ����ه‌ر ببیته‌وه‌ له‌گ����ه‌ڵ خێزانه‌كه‌ت‌و‪ ،‬دور‬ ‫ژیانت‌و كاریگه‌ریی‌ له‌سه‌ر دروست س����ه‌ركه‌وتوبیت تێیدا ئه‌وه‌ هه‌ست نیه‌ ببێته‌ هۆی‌ ناخۆشییه‌كی‌ زیاتر‬ ‫له‌نێوانتاندا‪.‬‬ ‫به‌نه‌مانی‌ كێشه‌كانت ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫ده‌كات‪.‬‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫‪11‬‬

‫نیشتمانی" ‪ 5‬ملیۆن سه‌رف نه‌کراو‌ه‬ ‫له‌بودجه‌ی ئیش���ه‌که‌ ک ‌ه کاریگه‌ریی‬ ‫هه‌بوه‌ له‌سه‌ر ئاستی هونه‌ریی گرته‬ ‫‌ڤیدیۆییه‌کان‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌هه‌مان شێوه‬ ‫له‌شانۆیی "کاتمان نه‌ماوه‌ بۆ گۆرانی"‬ ‫ل ‌ه ‪ 8‬ملیۆن نیوه‌ی پاره‌که‌ س���ه‌رف‬ ‫نه‌ک���راوه‪" .‬کاتێک ئه‌مانه‌ت به‌رامبه‌ر‬ ‫ده‌کرێ���ت‌و له‌الیه‌کی تره‌و‌ه ئه‌و هه‌مو‬ ‫گه‌نده‌ڵی ‌ه ده‌بیستیت‌و ده‌بینیت‪ ،‬ئیتر‬ ‫چاوه‌ڕێ���ی چی ده‌که‌ی���ت؟ بێگومان‬ ‫ده‌بێ���ت پرس���یاری جددیم���ان له‌ال‬ ‫دروستبێت له‌سه‌ر ئه‌م وه‌زاره‌ته‌"‪.‬‬

‫فیلمی "نوح" ئه‌زهه‌ر توڕه‌ ده‌کات‬ ‫پاش دیارییکردنی رۆژی نمایش����ی‬ ‫فیلم����ی "ن����وح" له‌واڵتی میس����ڕ‪،‬‬ ‫زانکۆی ئه‌زه����ه‌ر ناڕه‌زایی ده‌ربڕی‌و‬ ‫داوای ڕێگریکردن ده‌کات له‌نمایشی‬ ‫فیلمه‌ک����ه‌‪ .‬فیلمه‌که‌ ب����اس له‌ژیانی‬ ‫پێغه‌مبه‌ر نوح ده‌کات‌و له‌ده‌رهێنانی‬ ‫داری����ن ئه‌رنۆفس����کییه‌‪ .‬ئه‌کت����ه‌ری‬ ‫ناسراو راس����ڵ کرو رۆڵی سه‌ره‌کیی‬ ‫پێغه‌مبه‌ر نوح ده‌گێڕێت‪.‬‬

‫ک����ه‌ رێگریی بکه‌ن له‌نمایش����کردنی‬ ‫ئ����ه‌و فیلمه‌ له‌واڵتی میس����ڕ به‌هۆی‬ ‫ئه‌وه‌ی فیلمه‌که‌ "الدانێکی ئاشکرایه‌‬ ‫له‌ش����ه‌ریعه‌ت‌و ده‌س����تورو هه‌ستی‬ ‫ئیمانداران بریندار ده‌کات"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫چه‌ند واڵتێکی دیک����ه‌ی عه‌ره‌بییش‬ ‫وه‌ک قه‌ت����ه‌ڕو به‌حره‌ی����ن‌و ئیماڕات‬ ‫پیشاندانی فیلمه‌که‌یان له‌واڵته‌کانیان‬ ‫قه‌ده‌غه‌کردوه‌‪.‬‬

‫ده‌رکه‌وتن����ی ئه‌و ئه‌کته‌ره‌و بینینی‬ ‫رۆڵی "پێغه‌مبه‌رێک" ناڕه‌زایی الیه‌نه‌‬ ‫ئاینییه‌کانی ب����ه‌دوای خۆیداو دوای‬ ‫بڕیاردان����ی نمایش����کردنی‪ ،‬زانکۆی‬ ‫ئه‌زهه‌ر به‌یاننامه‌یه‌کی باڵوکرده‌وه‌و‬ ‫داوای له‌الیه‌ن����ه‌ حکومیی����ه‌کان کرد‬

‫فیلمه‌که ک����ه‌ داس����تانێکی ئایینی‬ ‫ده‌گێڕێته‌و ‌ه‪ ‌،‬بڕی����اره‌ له‌ ‪26‬ی ئازار‬ ‫له‌واڵتی میسڕ یه‌که‌مین نمایشی بۆ‬ ‫بکرێت‌و دوای ئه‌وه‌ش له‌سینه‌ماکانی‬ ‫واڵتان����ی دیک����ه‌ نمایش����ی فیلمه‌که‌‬ ‫به‌رده‌وام بێت‪.‬‬

‫ده‌س���پێردرێت‪ .‬له‌نێویاندا بازرگانێکی الپه‌ڕه‌یه‌و له‌الیه‌ن چاپخانه‌ی شه‌هابه‌و‌ه‬ ‫ع���ه‌ره‌ب هه‌ی ‌ه ک��� ‌ه ئه‌رکه‌ک���ه‌ی ئه‌و به‌تیراژی ‪ 1000‬دان ‌ه چاپکراوه‌‪.‬‬ ‫دۆزین���ه‌وه‌ی ئ���ه‌و کچه‌ی ‌ه ک���ه‌ هه‌ر ‪ 7‬فه‌ره���اد پیرب���اڵ جگ��� ‌ه له‌نوس���ینی‬ ‫که‌س���ه‌که‌ له‌خه‌ونه‌کانیاندا بینیویانه‌‪ .‬ش���یعرو کارکردنی له‌ب���واری مێژودا‪،‬‬ ‫ب���ۆ دۆزینه‌وه‌ی ئه‌و کچ���ه‌ش ده‌چێت ‌ه رۆماننوس���ێکی دی���اره‌و پێش���تر ئه‌م‬ ‫واڵتی ڕوس���یا‪ ،‬له‌وێ که‌س���ایه‌تییه‌کی رۆمانان���ه‌ی باڵوکردوه‌ت���ه‌وه‌‪" :‬موالزم‬ ‫کورد به‌ن���اوی "فه‌رهاد" ده‌ناس���ێت‌و ته‌حسین‌و ش���تی تریش"‪" ،‬منداڵباز"‪،‬‬ ‫وه‌ک "موته‌رجی���م" ده‌بێت��� ‌ه هاوڕێی‪" ،‬س���انتیاگۆ دی کۆمپۆس���تێلال"‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌ک له‌کۆتا الپه‌ڕه‌ی ڕۆمانه‌که‌دا "پیاوێکی ش���ه‌پق ‌ه ڕه‌شی پاڵتۆ ڕه‌شی‬ ‫ده‌رده‌که‌وێت‪ ،‬مه‌به‌س���ته‌که‌ گه‌وره‌تر‌ه پێاڵو شین"‪ ،‬هه‌روه‌ها رۆمانی "هۆتێل‬ ‫ئه‌وروپا"‪.‬‬ ‫له‌ته‌نها موته‌رجیمێک!‬ ‫رۆمان ‌ه نوێیه‌که‌ی فه‌رهاد پیرباڵ ‪128‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫دوپشک‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی ئه‌و كێشه‌یه‌ی‌ كه‌ كه‌وتبۆ نێوان تۆو‬ ‫پێویستیت به‌هاریكاریی‌ زیاتر هه‌ی ‌ه كه‌س����ێكی‌ زۆر خۆپه‌رستی‌ له‌نێوان خێزانه‌ك����ه‌ت له‌ئێس����تادا له‌هه‌م����و ته‌ندروس���تیت تۆزێك ناڕه‌حه‌ت ‌‬ ‫ی هاوڕێك����ه‌ت خه‌ریك����ه‌ به‌كۆتا دێت‪،‬‬ ‫بۆ ته‌واوكردنی‌ ئیشه‌كانت له‌شوێنی‌ هه‌مو هاوڕێكانتدا‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ ئه‌مه‌ش كه‌س زیاتر پێویستیی‌ پێته‌‪ ،‬نابێت كردویت‪ .‬پێویستیت به‌چاودێری ‌‬ ‫ی باشتره‌ تۆش له‌وباره‌یه‌وه‌ هه‌نگاوێك‬ ‫ی زیاتر پزیش���كیی‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئ���اگادار ‌‬ ‫ی خۆش����ت ببێته‌ كێش����ه‌ بۆ كه‌سێتیت دروست پش����تگۆیی‌ بخه‌یت بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫كاره‌ك����ه‌ت‪ ،‬هه‌واڵیك���� ‌‬ ‫بنێیت‪.‬‬ ‫خۆتبه‌‪.‬‬ ‫هه‌ست به‌سۆزت بكات‪.‬‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫به‌ده‌ست ده‌گات‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌ س����ۆزداریه‌كانت به‌ره‌و‬ ‫ئاڵۆزی����ی‌ ده‌ڕوات‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش‬ ‫به‌ه����ۆی‌ كه‌مته‌رخه‌میته‌وه‌ی����ه‌ له‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌دا‪.‬‬


‫‪12‬‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫دووه‌م شکستی ئیسالم‬

‫له‌چاوەڕوانی توندوتیژییەکی موقەدەسدا!‬ ‫سه‌ردار عه‌زیز‬

‫(‪)3‬‬ ‫یەکێ���ک له‌کتێبه‌بەناوبانگەکان���ی ژیژێ���ک‬ ‫کتێب���ی "توندوتیژیی"ەو لەس���اڵی ‪٢٠٠٨‬دا‬ ‫باڵوبۆتەوە‪ .‬ل���ەم کتێبەک���ەدا ژیژێک داوای‬ ‫ئەوەم���ان لێ���دەکات‌واز له‌بیرکردن���ەوە لەو‬ ‫ش���ێوازانەی توندوتیژیی بهێنی���ن کە بەچاو‬ ‫دەبینرێ���ن‌و لەبەردەمماندا ڕوودەدەن‪ ،‬ژیژێک‬ ‫ئەمج���ۆرە توندوتیژیی���ە به‌"توندوتیژی���ی‬ ‫خودی���ی" ناودەنێت‪ .‬لەباتی ئەوە داوای ئەوە‬ ‫دەکات خەریکی ش���یکردنەوە‌و تێگەیش���تن‬ ‫بین لەو جۆرەی ت���ر لەتوندوتیژیی کە ناوی‬ ‫"توندوتیژی���ی بابەتیی" ی���ان "توندوتیژیی‬ ‫سیس���تم"ی لێدەنێت‪" .‬توندوتیژیی سیستم"‬ ‫ئەو ج���ۆرە توندوتیژییەیە ک���ە ئێمە بەچاو‬ ‫نایبینین‪ ،‬بەاڵم هاوکات چوارچێوە‌و ژێرخانی‬ ‫هه‌مو دەرکەوت���ە خودییەکانی توندوتیژییە‪.‬‬ ‫بەمانایکی تر ژیژێک داوەتمان دەکات لەباتی‬ ‫به‌"توندوتیژییە خودییەکان"ەوە سەرقاڵبین‪،‬‬ ‫‌واتە ئ���ەو دەرک���ەوت‌و بەرجەس���تەبوونەوە‬ ‫کۆنکری���ت‌و مادی���ی‌و ڕۆژانەییان���ە ببینین‌و‬ ‫لێکبدەینەوە کە توندوتیژیی دروستیاندەکات‪،‬‬ ‫لەبات���ی ئ���ەوەی ش���ێوازە جیاوازەکان���ی‬ ‫توندوتیژی���ی‌و ماناو دەاللەت���ە جیاوازەکانی‬ ‫لەیەکتری جیابکەین���ەوە‪ ،‬لەباتی ئەوەی ئەو‬ ‫پرۆژە سیاسییە جیاوازانە ببینین کە شێوازی‬ ‫جیاوازی���ی توندوتیژیی‌و مەبەس���تی جیاواز‬ ‫له‌بەکارھێنانی توندوتیژیی دەخەنەوە‪ ،‬دەڵێم‬ ‫لەبات���ی ئەمان���ە ژیژێ���ک داوای لێکدانەوەی‬ ‫"بوونی بابەتییانە"‌و "بوونی سیس���تمیانە"ی‬ ‫توندوتیژیی دەکات‌و ئەمەش لەناو "سیستمی‬ ‫کاپیتالیزم"دا جێگیر دەکات‪ .‬ژیژێک پێیوایە‬ ‫ئ���ەوەی بەرپرس���ە لەتوندوتیژی���ی‪ ،‬ئەوەی‬ ‫زەمینەی بابەتی بۆ توندوتیژیی دەخولقێنێت‪،‬‬ ‫ئەوەی ئەو دونیا کۆمەاڵیەتییە دروست دەکات‬ ‫کە پێویس���تییەکی ب���ەردەوام‌و بابەتییانەی‬ ‫به‌توندوتیژیی هه‌یە‪ ،‬به‌هه‌موو ش���ێوازەکانی‬ ‫توندوتیژی���ی‪ ،‬خودی بک���ەرە توندوتیژەکان‬ ‫نی���ن‪ ،‬پرۆژە سیاس���ییە جی���اوازەکان نین‪،‬‬ ‫گروپ���ە کۆمەاڵیەتییە تەماح���دارەکان نین‪،‬‬ ‫ڕوانین���ە ئایدیۆلۆژیی���ە جی���اوازەکان نین‪،‬‬ ‫ئەوەی بەرپرس���ە له‌توندوتیژیی "سیستم"ە‪،‬‬ ‫"سیس���تم"یش کاپیتالی���زم‌و کاپیتالیزمیش‬ ‫"سیس���تم"ە‪ .‬بۆیە بۆ ئ���ەوەی له‌توندوتیژیی‬ ‫تێبگەین‪ ،‬پێویستە‌واز له‌دەرکەوتە کۆنکریت‌و‬ ‫جیاوازەکان‌و مان���ا جیاوازەکانی بەکارھێنانی‬ ‫توندوتیژی���ی‌و بەرجەس���تبوونە ئایدیۆلۆژییە‬ ‫کۆنکریتەکانی بھێنین‪ ،‬لەباتی ئەمانە خۆمان‬ ‫خەریکی لێکدانەوەی ئ���ەو "بوونە بابەتیی"‌و‬ ‫"سیس���تم"یەی توندوتیژی���ی بکەین کە لەناو‬ ‫کاپیتالیزم���دا‌وەک "سیس���تمێکی گلۆب���ال"‬ ‫ئامادەیە‪.‬‬ ‫کێش���ەکە له‌جیاکردنەوەی ئەو دوو جۆرە‬ ‫توندوتیژیی���ەدا لەیەکت���ری نییە‪ ،‬کێش���ەکە‬ ‫لەوەدای���ە ئ���ەو جیاکردنەوەی���ە ھێج���گار‬ ‫میکانیکییانەیە‌و بەش���ێکە له‌دونیابینییەکی‬ ‫سیاس���یی ک���ە ئیفلیجکردنێک���ی ت���ەواوی‬ ‫ک���ردەی مێژووی���ی لێدەکەوێت���ەوە( ئ���ەم‬ ‫خاڵە دوات���ر دێمەوە س���ەری‪ ).‬بۆیە لەباتی‬ ‫ئەوەی له‌توندوتیژی���ی لەدونیای هاوچەرخدا‬ ‫ڕابمێنین‌و‌وەک کێش���ەیەکی گەورە مامەڵەی‬ ‫بکەین‪ ،‬دەبێت ج���ارێ چاومان لەبوونی ئەو‬ ‫توندوتیژییان���ە بنووقێنین‌و خەریکی ئەوەبین‬ ‫بزانی���ن له‌چ دونیایەکی به‌گلۆباڵبوودا دەژین‪.‬‬ ‫ژیژێک پێیوایە ئێمە لەدونیایەکی "میدیاکرد"‬ ‫دا دەژی���ن‪ ،‬له‌دونیایەکدا دەژین ئەوەی‌واقیع‬ ‫دروس���ت دەکات خودی‌واقی���ع خۆی نییە‪،‬‬ ‫ڕووداوەکان‌و بکەرەکان نین‪ ،‬بەڵکو میدیایە‪.‬‬ ‫میدی���ا نەبێت ئەو‌واقیعان���ەش بوونیان نییە‬ ‫(بێگومان ئەم تێزە بڕێک له‌ڕاس���تی تێدایە‬ ‫بەاڵم‌وەک هه‌موو تێزێکی پەڕگیر‌و یەکالیەنە‬ ‫هه‌ڵە‌و ناڕاس���تە‌و بەر له‌ژیژێکیش کەسانیتر‬ ‫هه‌بوون باس���یانکردوە‪ ).‬بەبۆچوونی ژیژێک‬ ‫ئ���ەوەی میدی���ا نیش���انیئەدات تەفاس���یله‌‬ ‫ڕۆژانەییەکانی توندوتیژییە‪ ،‬ڕەهه‌ندە کەسیی‌و‬ ‫خودییەکانیەتی‪ ،‬نەک "وێنە گشتیی"ەکە‪ .‬ئەم‬ ‫نیشاندانە ڕۆژانەییە ناھێڵێت بنەما بابەتییەکانی‬ ‫توندتویژیی ببینین‪ ،‬ڕێگرە لەبەردەم بینینی‬ ‫توندوتیژی���ی بابەتییان���ەی ناو "سیس���تم"‪.‬‬ ‫ژیژێک پێیوایە کاپیتالیزم ‌وێنەیەکی کۆگیر‌و‬ ‫گش���تیی بۆ جیهان نییە‌و ناشهێڵێت زۆرینەی‬ ‫کۆمەڵگاکانی دونی���ا ئەو‌وێنە کۆگیرەیان بۆ‬ ‫دونی���ا هه‌بێت‪ .‬به‌گوتەی ژیژێ���ک کاپیتالیزم‬ ‫ناھێڵێت "نەخش���ەیەکی عەقڵ���ی" بۆ دونیا‬ ‫‌وەک دونیایەکی کاپیتالیس���تی دروستببێت‌و‬ ‫گشتێتی سیس���تمەکە دەربخات‪ .‬نەک تەنها‬ ‫میدیا بەڵکو تەنانەت زانس���تیش‪ ،‬مەبەستی‬ ‫ژیژێک زانستە کۆمەاڵیەتیی‌و ئینسانییەکانە‪،‬‬ ‫ناھێڵێت ئەم ‌وێنە گش���تییە دروس���تببێت‌و‬ ‫زانس���تەکانیش وەک ئایدیۆلۆژیا کاردەکەن‌و‬ ‫ڕێگ���رن لەدرس���تبوونی‌وێنە گش���تییەکەی‬ ‫کاپیتالیزم‪ ،‬ئەم دۆخەش وادەکات مەودایەک‬ ‫بۆ بەرگریک���ردن الی ئینس���ان نەمێنێتەوە‪.‬‬ ‫بەبۆچوونی من ئەم ش���ێوازە لەگشتگیریی‪،‬‬

‫ژیژێک خەتەنەکردنی‬ ‫ئافرەتان‌وەک کردەیەکی‬ ‫توندوتیژ‪ ،‬به‌عەمەلیاتی‬ ‫دەسکاریکردنی روخسار‬ ‫له‌زۆرێک له‌واڵتانی‬ ‫دونیادا‪ ،‬بەیەکدی‬ ‫بەراورد دەکات‌‬ ‫ئ���ەم هه‌وڵدانە بۆ دروس���تکردنی "وێنەیەکی‬ ‫گش���تیی" بۆ دونیا‌و ناونانی ئەو‌وێنەیەش بە‬ ‫"کاپیتالیزم"‪ ،‬نەک تەنها ڕوانینێکی بێئەندازە‬ ‫سادەیە‪ ،‬بەڵکو دەربڕی خەونێکی تۆتالیتاریی‬ ‫گەورەشە‪ .‬کێشەی دونیا ئەوە نییە‌وێنەیەکی‬ ‫گش���تیی بۆ دونیا بوونی نییە‪ ،‬دونیا پڕە له‌‬ ‫"وێنەی گشتیی"‌و "نەخشەی عەقڵی" تایبەت‪،‬‬ ‫له‌ھێزەکانی ئیس�ل�امی سیاس���ییەوە بۆ ھێزە‬ ‫چەپگەر‌و ڕاستڕەوەکانی تر‪ ،‬چەندان "وێنەی‬ ‫گشتیی" دونیا‌و چەندان "نەخشەی عەقڵی"‬ ‫کۆگیر ه���ه‌ن‌و ئامادەن‪ ،‬کێش���ەکە لەوەدایە‬ ‫ئەرکی فیکر‪ ،‬بەتایبەت���ی فیکریی ڕەخنەیی‬ ‫لەوەدا کورتبکەیتەوە بەدوای دروس���تکردنی‬ ‫"وێنەیەکی گشتیی" دونیادا بگەڕێت‌و هه‌موو‬ ‫ناهه‌موارییەکان���ی دونیا لەدەوری ئەو‌وێنەیە‬ ‫کۆبکات���ەوە‪ .‬لەناو دروس���تکردنی‌وێنەیەکی‬ ‫کۆگیریی ل���ەو بابەتەدایە‪ ،‬بۆ نموونە‪ ،‬ژیژێک‬ ‫خەتەنەکردن���ی ئافرەت���ان ‌وەک کردەیەکی‬ ‫توندوتی���ژ‪ ،‬به‌عەمەلیات���ی دەس���کاریکردنی‬ ‫روخسار له‌زۆرێک له‌واڵتانی دونیادا‪ ،‬بەیەکدی‬ ‫ب���ەراورد دەکات‌و ڕەخن���ە له‌لیبرالیزم ‌وەک‬ ‫ئایدیۆلۆژیای کاپیتالی���زم دەگرێت کە گوایە‬ ‫دژ بەیەکەمیان���ە‌و له‌دووهه‌می���ان بێدەنگە‪.‬‬ ‫بەراوردکردن���ی توندوتیژی���ی خەتەنەکردنی‬ ‫ئافرەت���ان به‌عەمەلیات���ی دەس���کاریکردنی‬ ‫دەمووچ���او بەراوردێک���ە لەس���ەدان ڕووەوە‬ ‫هه‌ڵەیە‪.‬‬ ‫وەک‌و وت���م‌وێنە گش���تییەکەی دونیا الی‬ ‫ژیژێ���ک کاپیتالیزم���ە‌و به‌گەڕان���ەوەش ب���ۆ‬ ‫چەمکی "توندوتیژیی موقەدەس"‪ ،‬الی‌والتەر‬ ‫بنیامین‪ ،‬بەرگریی له‌ھێرشبردنی توندوتیژانە‬ ‫بۆس���ەر ئەم کاپیتالیزمە دەکات بەمەبەستی‬ ‫گۆڕینی‪ ،‬بەاڵم بەبێ ئەوەی ئاش���کرابێت ئەم‬ ‫دونیای���ە بەرەو چی بگۆڕێت‪ ،‬دەرەنجامەکانی‬ ‫بەکارھێنان���ی ئەم توندوتیژییە موقەدەس���ە‬ ‫چییە‌و چ دوناییەکی لێدروست دەبێت‪ .‬ئەوەی‬ ‫الی ژیژێ���ک گوێمان لێدەبێ���ت ناوھێنانێکی‬ ‫ناشیکارانەی "کۆمۆنیزم"‌و "سۆسیالیزیم"ە کە‬ ‫باوەڕناکەم خۆش���ی باوەڕی بەھیچ یەکێکیان‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬ ‫بەبۆچوونی من دروس���تکردنی ئەو "وێنە‬ ‫گشتییە"ی ژیژێک باسی دەکات وادەکات زۆر‬ ‫ڕەهه‌ن���دی ھێجگار گرنگ‌و جی���اوازی دونیای‬ ‫ئەم���ڕۆ نەبینین‪ .‬بۆ نموونە ئ���ەو جیاوازییە‬ ‫نەبینین لەنێوان سیس���تمی س���ەرمایەداریدا‬ ‫له‌سوید‌و‌واڵتانی ئەسکەندەنافی‪ ،‬کە بەماف‌و‬ ‫بڕێکی زۆر له‌یاس���ا گەمارۆدراوە‌و "دەوڵەتی‬ ‫مشورخۆری" دروستکردوە‪ ،‬لەگەڵ کاپیتالیزمی‬ ‫روسیدا کە ئاکارێکی مافییایی تەواوی هه‌یە‪،‬‬ ‫یان کاپیتالیزم له‌شوێنێکی‌وەک کوردستاندا‬ ‫کە سیاسەت‌و ئابوریی‌و توندوتیژیی به‌تووندی‬ ‫به‌س���ەپاندنی دەس���ەاڵتی چەن خێزانێکەوە‬ ‫گرێداوە‪ .‬بێگومان ڕاس���تە ئەم���ڕۆ بێدادیی‌و‬ ‫هه‌ژاریی‌و بێمافیی‌و سوکایەتیی زۆر‌و فرەجۆر‬ ‫له‌دونی���ادا هه‌یە‪ ،‬ڕاس���تە چەوس���اندنەوەی‬ ‫ترس���ناکی مرۆڤەکان‌و میلەتەکان لەئارادایە‪،‬‬ ‫هه‌ردوو ش���ێوازەکەی توندوتیژیی به‌خەستی‬ ‫ئامادەیە‪ .‬بەاڵم پرسیار ئەوەیە لەکوێی دونیادا‬ ‫ئەم شتانە به‌ش���ێوەیەکی ترسناک ئامادەن؟‬ ‫پێویس���ت ناکات مرۆڤ شارەزای فەلسەفەی‬ ‫ھیجڵ‌و لێزانی بواری ئابوریی سیاس���یی یان‬ ‫کۆمەڵناس بێت بۆ ئەوەی بۆی دەربکەوێت‪،‬‬ ‫ئەو ملیۆنەها ئینس���انەی له‌دۆخێکی ھێجگار‬ ‫کوشندە‌و نالەباردا دەژین‪ ،‬لەو شوێنانەدا نین‬ ‫کە س���ەرمایەداریی‌و ئابوریی بازاڕ‪ ،‬کە یاسا‪،‬‬ ‫کە دەوڵەتی مشورخۆر‪ ،‬کە سیستمی سیاسی‬ ‫لیب���رال‪ ،‬کە گوتاری مافەکانی مرۆڤ‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ئ���ەو ش���تانەی ژیژێک گاڵتەی���ان پێدەکات‪،‬‬ ‫بااڵدەس���تە‪ ،‬بەڵکو ئەم پەژارە ئینس���انییە‬ ‫لەوش���وێنانەدا ئامادەیە کە ئەو شتانەی تێدا‬ ‫نییە‪.‬‬

‫لێره‌دا قسه‌مان له‌س����ه‌ر ئاینی ئیسالم‬ ‫‌‌‬ ‫نیه ڕاس����ته‌وخۆ‪ ،‬یان باوه‌ڕی ئیس��ل�ام‪،‬‬ ‫هێن����ده قس����ه‌مان له‌س����ه‌ر کۆمه‌ڵ����گای‬ ‫ئیس��ل�امی‌و به‌تایب����ه‌ت هێزه‌كان����ی ن����او‬ ‫کۆمه‌ڵگای ئیس��ل�امیه‪ .‬به‌اڵم س����ه‌رباری‬ ‫ئه‌مه له‌هه‌مانکاتدا مه‌به‌س����تمان شێوازی‬ ‫په‌یوه‌ن����دی موس����وڵمانه له‌گ����ه‌ڵ دینی‬ ‫ئیسالمدا‪ ،‬که هه‌ردو یه‌كتر به‌رهه‌مده‌هێنن‪.‬‬ ‫بۆیه که ده‌ڵێین ئیس��ل�ام مه‌به‌ستمان ئه‌و‬ ‫ش����ێوازه په‌یڕه‌وکردنه‌ی ئیس��ل�امه‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ش����ێوازه تێگه‌یش����تنه له‌ئیس��ل�امه‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ش����ێوازه خه‌یاڵه‌ی ئیس��ل�امه ک����ه ئه‌مرۆ‬ ‫باڵوه‪.‬‬ ‫مه‌به‌‌ستمان له‌دوه‌م شکست ئه‌وه‌یه که‬ ‫ئیسالم له‌گه‌ڵ س����ه‌رهه‌ڵدانی مۆدێرنه‌دا‪،‬‬ ‫توشی شکست بو‪ .‬ئه‌م شکسته به‌جۆرێک‬ ‫ب����و که س����ه‌رجه‌م کۆمه‌ڵگای ئیس��ل�امی‬ ‫که‌وته ژێر ده‌سه‌اڵتی کۆڵۆنیالی هێزه‌كانی‬ ‫مۆدێرن����ه‌وه‪ .‬دۆخی پێش ئه‌م داگیرکردنه‬ ‫دۆخێکی چه‌ق به‌س����تو ب����و‌و بێئاگایی‌و‬ ‫دابڕان ب����و له‌نێوان رۆژئاوا‌و ئیس��ل�امدا‪.‬‬ ‫به‌اڵم دۆخی پێش����تر بااڵیی ئیس��ل�ام بو‪.‬‬ ‫بۆیه کاتێک کۆمه‌ڵگای ئیسالمی روبه‌روی‬ ‫هێزه‌كان����ی مۆدێرنه بوه‌وه تێگه‌ش����تنی‬ ‫له‌دۆخی بااڵده‌س����تیه‌كه‌وه ‌س����ه‌رچاوه‌ی‬ ‫گ����رت‪ .‬ئه‌مه‌ش بوه ه����ۆکاری ئه‌وه‌ی که‬ ‫دۆخێک����ی خ����راپ له‌یه‌ك گه‌یش����تن بێته‬ ‫ئاراوه‪ :‬که ڕه‌هه‌ندی مه‌عریفدی‌و ده‌روندی‌و‬ ‫ستراتیژدی هه‌بو‪.‬‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ زیات����ر هه‌ڵکش����انی مۆدێرنه‌دا‬ ‫کۆمه‌ڵگای ئس����یالمیی زیات����ر که‌وته ژێر‬ ‫ده‌س����تی هێزه‌كانی مۆدێرنه‌و جارێکی تر‬ ‫ل����ه‌روی به‌رژه‌وه‌ندیه‌كان����ی هێزه بااڵکانی‬ ‫دونیای مۆدرێنه‌وه س����ه‌رجه‌م کۆمه‌ڵگای‬ ‫ئیس��ل�امی داڕێژرایه‌وه‪ .‬له‌به‌رامبه‌ر ئه‌مه‌‌دا‬ ‫کۆمه‌ڵگای ئیس��ل�امیی په‌رتبو‪ .‬هه‌ندێک‬ ‫خواس����تی ئه‌وه‌ی هه‌یه که گواستنه‌وه‌ی‬ ‫شارس����تانی بێت����ه ئ����اراوه‌و کۆمه‌ڵگای‬ ‫ئیس��ل�امیی به‌ت����ه‌واوی ده‌س����تبه‌رداری‬ ‫شارس����تانیه‌تی خ����ۆی ببێ����ت‌و ببێت����ه‬ ‫به‌شێک له‌شارس����تانیه‌تی مۆدێرنه‪ .‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ندێک����ی تر بڕوای����ان‌وه‌هابو که ده‌بێت‬ ‫موتوربه‌كردنێ����ک بێته ئ����اراوه که هه‌ردو‬ ‫شارس����تانیی ئیس��ل�ام‌و مۆدێرنه پێکه‌وه‬ ‫بس����ازێنرێن‪ .‬هه‌ندێک����ی تری����ش بڕوایان‬ ‫‌وه‌هابو که ده‌بێت بگه‌ڕێنه‌وه بۆ ئیسالمی‬

‫پاک‪ ،‬ئه‌وه‌ش ته‌نها بنه‌مای س����ه‌رله‌نوێ‬ ‫بااڵده‌ستییانه‪.‬‬ ‫ئ����ه‌‌وه‌ی هاوبه‌ش����ه له‌نێوان ئه‌م س����ێ‬ ‫قوتابخانه‌ی����ه‌دا برینێک����ه که جه‌س����ته‌ی‬ ‫هه‌مویان����ی هه‌ت����ار هه‌‌ت����ار ک����ردوه‬ ‫به‌جۆرێ����ک تێگه‌یش����تنیان ب����ۆ مۆدێرنه‬ ‫سه‌رتاپا س����ه‌قه‌ته‪ .‬الیه‌نگرانی ‌وازهێنان‬ ‫له‌شارستانیی ئیس��ل�امیی ده‌بو له‌کاتێکدا‬ ‫دابڕین ل����ه‌ره‌گ‌و ریش����ه‌یان له‌هه‌مانکاتدا‬ ‫ببن����ه بونه‌وه‌رێکی تر‪ .‬ئه‌مه پێویس����تی‬ ‫به‌تێگه‌یشتنی قوڵی هه‌‌ردو شارستانیه‌كه‬ ‫هه‌یه به‌اڵم له‌به‌ر هه‌ڕه‌میه‌تی پۆزه‌تیڤیزم‪،‬‬ ‫که پۆلێنکاریی دواکه‌وتویی‌و پێشکه‌وتویی‬ ‫ده‌هێنێت����ه ئاراوه‪ ،‬ئ����ه‌م خه‌ڵكانه کاتێک‬ ‫رابوردویان به‌دواکه‌وت����و له‌قه‌ڵه‌م ئه‌ده‌ن‬ ‫به‌پێویستی نازانن لێیتێبگه‌ن‪ ،‬له‌ئه‌نجامدا‬ ‫نازانن چ����ۆن لێیداببڕێ����ن‪ .‬له‌هه‌مانکاتدا‬ ‫باوه‌ش����کردنه‌وه‌یان بۆ مۆدێرن����ه هێنده‬ ‫په‌رچه‌کرداریی‌و س����ۆزداریه که دیسانه‌وه‬ ‫ناتوانن دینامیکیه‌تی ستراتیژی پرۆسه‌كه‬ ‫ده‌ستنیشان بکه‌ن‪ ،‬بۆیه له‌زۆربه‌ی کاتیدا‬ ‫ئاین یان مۆدرێنه له‌ئه‌ستۆ ئه‌گرن‪.‬‬ ‫هه‌رچ����ی جه‌ماعه‌ت����ی موتوربه‌كردن����ه‬ ‫ئه‌وا تێنه‌گه‌ش����تن له‌سروش����تی شلێتی‌و‬ ‫به‌رده‌وام جوڵ����ه‌ی س����ه‌رمایه‌داریی‪ ،‬که‬ ‫کرۆکی مۆدێرنه‌ی����ه‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر کۆتداریی‬ ‫شارس����تانیی ئیس��ل�امی پێش مۆدێرنه‪.‬‬ ‫(ئ����ه‌م دیده ت����ا ئاس����تێک دۆلۆزیانه‌یه‪،‬‬ ‫به‌به‌كاربردنی هه‌ردو چه‌مكی فلۆ‌و کۆد)‪.‬‬ ‫به‌جۆرێک ئای����ا ده‌توانرێ����ت نوێبونه‌وه‌و‬ ‫دۆگما پێک����ه‌وه گرێبده‌ین؟ ئایا ده‌توانین‬ ‫ش����ل (هه‌میش����ه جواڵو)‌و ره‌ق (دۆگما‪،‬‬ ‫نه‌جواڵو‪ ،‬یان پڕسنور) پێکه‌وه ببه‌ستین؟‬ ‫هه‌رچ����ی گروپ����ی س����ێیه‌مه له‌هه‌‌وڵ����ی‬ ‫بوژانه‌وه‌ی ئیس��ل�امدایه‪ ،‬یان ده‌س����ه‌اڵتی‬ ‫ئیس��ل�امیی‪ ،‬حکومه‌ت����ی تیوکراتی‪ .‬ئه‌م‬ ‫پرۆس����ه‌یه هاوته‌ریب نیه به‌گواستنه‌وه‌ی‬ ‫ئیسالم بۆ قۆناغێکی نوێ به‌ڵکو هه‌وڵدانه‬ ‫‌رده‌مێکی زێڕین‪.‬‬ ‫ب����ۆ گه‌ڕانه‌وه ب����ۆ س����ه ‌‌‬ ‫دیاره ئه‌م دیس����تۆپیایه ته‌نها له‌خه‌یاڵدا‬ ‫مه‌یس����ه‌ر ده‌بێت‪ .‬له‌کۆمه‌ڵگای ئیسالمیدا‬ ‫هه‌‌ری����ه‌ك له‌م س����ێیه ب����ه‌رده‌وام به‌پێی‬ ‫دۆخ����ی جیوپۆله‌تیکیی جیهان له‌هه‌ڵبه‌ز‌و‬ ‫دابه‌زدا بون‪ .‬به‌اڵم ئ����ه‌وه‌ی له‌نێوان ئه‌م‬ ‫س����ێیانه‌‌دا هاوبه‌شه‪ :‬هه‌وڵدانه بۆ گۆڕانی‬ ‫‌واقیعێک ک����ه تیایدا ده‌ژی����ن‪ ،‬به‌اڵم هیچ‬ ‫کام له‌به‌رنام����ه‌ی گۆڕانه‌ك����ه له‌واقیعه‌وه‬ ‫س����ه‌رچاوه‌ی نه‌گرت����وه‪ ،‬به‌مانایه‌ك����ی تر‬ ‫خواس����تی گۆڕان ده‌رئه‌نجامی ‌واقیع نیه‬ ‫به‌ڵک����و ده‌رهاوێش����ته‌ی ئایده‌لۆژیایه‌كی‬ ‫ئاینئاسایه‪ .‬ئایده‌لۆژیای ئاینئاسا ستونی‬ ‫له‌س����ه‌ره‌وه داده‌به‌‌زێت بۆ خواره‌وه به‌بێ‬ ‫گوێگرت����ن له‌‌واقیع����ی کۆمه‌اڵیه‌تی‪ .‬دیاره‬ ‫لێره‌دا مه‌به‌‌ستمان نیه قسه له‌سه‌ر هه‌ردو‬ ‫پرۆژه‌ی به‌رۆژئاواییب����ون‌و موتوربه‌كردن‬ ‫بکه‌ین‪ ،‬به‌ڵكو زیاتر قسه له‌سه‌ر گه‌ڕانه‌وه‬ ‫ی����ان بوژانه‌وه‌ی ئیس��ل�ام ده‌كه‌ین‪ .‬پاش‬

‫له‌ئیسالمخستنی کۆمه‌ڵگا‬ ‫له‌ئه‌نجامی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫هێزه ئیسالمیه‌كانه‌وه‬ ‫ده‌رئه‌نجامێکی مه‌ترسیدار‬ ‫ده‌هێنێته ئاراوه‪ ،‬ئاین‬ ‫هه‌میشه پێویست بوه بۆ‬ ‫حکومڕانی‪ ،‬کۆمه‌ڵگای‬ ‫بێ‪ -‬ئاین کۆمه‌ڵگایه‌كی‬ ‫په‌رته‌وازه‌ی خۆپه‌رستی‬ ‫بێ هاوڕێی خه‌مۆکی‬ ‫پڕ له‌ئاشوب ده‌بێت‬ ‫تێکش����کان‌و شکس����تی به‌رامبه‌ر رۆژئاوا‬ ‫کۆمه‌ڵگای ئیس��ل�امیی له‌جێگای جیاواز‪،‬‬ ‫له‌کاتی جیاواز‪ ،‬به‌شێوازی جیاواز له‌هه‌وڵی‬ ‫بوژانه‌‌وه‌دا بوه‪ ،‬له‌هینده‌وه هه‌‌تا تورکیا‪،‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌و پارتی سیاسی‌و رێکخراو هاتنه‬ ‫ئاراوه بۆ به‌ئیس��ل�امکردنه‌وه‌ی کۆمه‌ڵگا‪.‬‬ ‫هه‌ندێکیان س����ه‌رکه‌وتو بو‌وه‌ك له‌ئێران‪،‬‬ ‫زۆریش����یان هێنده چانسی س����ه‌رکه‌وتنی‬ ‫نه‌بو‪ .‬به‌بڕوای م����ن ئه‌مڕۆ ئێمه له‌به‌رده‌م‬ ‫کۆتای����ی ئ����ه‌م هه‌‌واڵنه‌دای����ن‪ .‬به‌جۆرێک‬ ‫به‌رده‌وامیی ئه‌م هه‌‌واڵنه‪ ،‬نه‌ك نابێته هۆی‬ ‫بوژانه‌‌وه‌ی ئیسالم‪ ،‬له‌ڕوانگه‌ی سیاسیه‌وه‪،‬‬ ‫به‌ڵک����و ده‌بێت����ه هۆی له‌ئیسالمخس����تنی‬ ‫س����ه‌رتاپا کۆمه‌ڵگا ‌وه‌ك به‌ڕونی له‌ئێران‬ ‫ده‌یبینین‪ .‬ئێستا ئێمه له‌په‌یوه‌ست به‌هێزه‬ ‫ئیسالمیه‌كانه‌‌وه له‌به‌رده‌م دو ئه‌گه‌رداین‪:‬‬ ‫گ����ه‌ر‌وه‌ك خۆیان بمێننه‌وه ده‌پوکێنه‌وه‪،‬‬ ‫گه‌ر بگه‌نه ده‌سه‌اڵت له‌ناوده‌چن!‬ ‫چۆن ئه‌م هێزانه گه‌شتنه ئه‌م قۆناغه؟‬ ‫بزوتنه‌وه‌كان����ی ئیس��ل�امی سیاس����ی هه‌ر‬ ‫له‌سه‌ره‌تاوه نه له‌مۆدێرنه تێگه‌شتون‪ ،‬نه‬ ‫له‌کۆمه‌ڵگای خۆیان‪ .‬به‌ڵکو له‌ڕوانگه‌یه‌كه‌وه‬ ‫ده‌بین����ن که به‌هه‌ڵه‌داچونێک هه‌یه ده‌بێت‬ ‫ڕاس����تبکرێته‌وه‪ .‬به‌اڵم بزوێنه‌ری هه‌‌ڵه‌كه‬ ‫مۆدێرنه‌یه‪ .‬کرۆکی مۆدێرنه سه‌رمایه‌داریه‪.‬‬ ‫س����ه‌رمایه‌‌داریی بریتیه له‌چوارچێوه‌یه‌ك‬ ‫ک����ه رێگه ئه‌دات به‌ئازادیه‌كی س����نوردار‪،‬‬ ‫ک����ه زۆرترین ئازادیه به‌ب����ه‌راورد به‌هه‌مو‬

‫سیسته‌مه‌كانی تر‪ ،‬له‌هه‌ناوی ئه‌م ئازادیه‌دا‬ ‫پرۆس����ه‌ی به‌رده‌‌‌وامێتی خۆی مس����ۆگه‌ر‬ ‫ده‌كات‪ .‬ئیس��ل�ام ناتوانێت ئ����ه‌م ئازادیه‌و‬ ‫به‌رده‌وامیه مس����ۆگه‌ر بکات‪ .‬له‌دونیایه‌كی‬ ‫ته‌خت����ی ‌وه‌ك دونی����ای جیهانگه‌رای����ی‬ ‫ئه‌مڕۆ‪ ،‬حکومکردن له‌رێگای په‌كخس����تنی‬ ‫ئ����ازادی‌و نه‌ڕه‌خس����انی ده‌رف����ه‌ت ب����ۆ‬ ‫جوڵه‌ی کۆمه‌اڵیه‌تی به‌هه‌مو شێوازه‌كانی‬ ‫له‌ئه‌نجامدا ده‌بێت����ه هۆی دابڕان له‌دونیا‪.‬‬ ‫بۆیه هه‌ر زو له‌بری نه‌یاری ده‌بێته ئامرازی‬ ‫سه‌رمایه‌داردی له‌جیهاندا‪ .‬ئه‌م ئامرازیبونه‬ ‫له‌ه����ه‌‌ردو ئاس����ته‌که‌یدا کارده‌كات کاتێک‬ ‫ک����ه نه‌ی����اره‌و کاتێک که دۆس����ته‪ .‬بۆیه‬ ‫‌وه‌ك چ����ۆن ئه‌وانه‌ی ک����ه ده‌یانه‌وێت ببن‬ ‫به‌رۆژئاوایی خۆیان به‌پاشکۆ ئه‌كه‌ن‪‌،‬وه‌ك‬ ‫چ����ۆن ئه‌وانه‌ی که ده‌یانه‌وێ����ت موتوربه‬ ‫بکه‌ن دیسانه‌وه خۆیان به‌پاشکۆ ده‌که‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی که ده‌یانه‌‌وێت نه‌یاری سیسته‌می‬ ‫س����ه‌رمایه‌دارییش بن له‌هه‌مانکاتدا ده‌بنه‬ ‫پاشکۆ‌و خۆشیان به‌پاشکۆ ده‌كه‌ن‪ .‬ته‌نها‬ ‫رێگای����ه‌ك ب����ۆ ملمالنێی س����ه‌رمایه‌داریی‬ ‫به‌س����ه‌رمایه‌داریبونه‪ .‬س����ه‌رمایه‌داریبون‬ ‫پێویستی به‌ئازادیی‪ ،‬زانیاریی‪ ،‬دیموکراسیی‬ ‫هه‌ی����ه‪ ،‬ک����ه هی����چ کام له‌نه‌یاره‌كان����ی‬ ‫سه‌رمایه‌‌داریی ناتوانن ده‌سته‌به‌ری بکه‌ن‪،‬‬ ‫به‌ئاستی سه‌رمایه‌داردی‪ ،‬بۆیه له‌ئه‌نجامدا‬ ‫ملمالنێیان پێناکرێت‪.‬‬ ‫له‌ئیسالمخس����تنی کۆمه‌ڵگا له‌ئه‌نجامی‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتی هێ����زه ئیس��ل�امیه‌كانه‌وه‬ ‫ده‌رئه‌نجامێکی مه‌ترسیدار ده‌هێنێته ئاراوه‪.‬‬ ‫ئاین هه‌میشه پێویست بوه بۆ حکومڕانی‪.‬‬ ‫کۆمه‌ڵ����گای ب����ێ‪ -‬ئای����ن کۆمه‌ڵگایه‌كی‬ ‫په‌رته‌وازه‌ی‪ ،‬خۆپه‌رس����تی‪ ،‬بێ هاوڕێی‪،‬‬ ‫خه‌مۆکی‪ ،‬پڕ له‌ئاش����وب ده‌بێت‪ .‬دین گه‌ر‬ ‫له‌ڕوانگه‌یه‌كی زانس����تیانه ب����ۆی بنواڕین‬ ‫‌وه‌ك ناچاریه‌ك ب����ۆ بون له‌دونیادا مرۆڤ‬ ‫به‌رهه‌میهێناوه‪ .‬ئیتر ئایا بۆ به‌خش����ینی‬ ‫هیوایه‌كه له‌دونیایه‌ك����ی بێ‪-‬هیوادا‪‌ ،‬وه‌ك‬ ‫مارکس ده‌ڵێت‪ ،‬یان ب����ۆ پێکه‌وه‌گرێدانی‬ ‫کۆمه‌ڵگای����ه‌وه‌ك دۆرکهای����م ده‌ڵێت‪ ،‬یان‬ ‫بۆ ئه‌نجامدان����ی کاری خۆنه‌ویس����تانه‌یه‬ ‫‌وه‌ك فۆکۆیاما ده‌ڵێت‪ .‬ئه‌‌وه‌ی مه‌ترس����یه‬ ‫له‌نه‌مان����ی دی����ن له‌کۆمه‌ڵ����گادا‪ ،‬ئه‌وه‌یه‬ ‫ک����ه هیچ جێ����گای ناگرێت����ه‌وه‪ .‬زۆرینه‌ی‬ ‫خه‌ڵكی ساده پێویستی به‌په‌رستراوێکه‪،‬‬ ‫ئه‌گینا س����ه‌رگه‌ردان ده‌بێت‪ ،‬ته‌ماشا بکه‬ ‫هه‌مو سیس����ته‌مه عه‌لمانیه‌كان به‌رده‌وام‬ ‫په‌رستراوو په‌رستگایان به‌رهه‌مهێناوه‪ ،‬چ‬ ‫له‌ده‌رئه‌نجامی درێژه‌پێدانی عه‌قڵی دینیی‬ ‫یان‌وه‌ك پێداویس����تیه‌كی ده‌سه‌اڵتی‪ .‬بۆ‬ ‫نموون����ه ته‌ماش����ای یه‌كێتی س����ۆڤیه‌ت‌و‬ ‫تورکیا بک����ه‪ .‬لینین‌وه‌ك په‌رس����تراوێک‬ ‫له‌هه‌مو شار‌و کوچه‌و کۆاڵنێکدا‪ .‬له‌تورکیا‬ ‫ئه‌تات����ورک‌وه‌ك په‌رس����تراوێک‌و گ����ۆڕی‬ ‫ئه‌تاتورک‌وه‌‌‌ک په‌رس����تگایه‌ك‌‪ .‬ئایا هێزه‬ ‫ئیس��ل�امیه‌كانی کوردس����تان له‌کوێی ئه‌م‬ ‫پرۆسه ئاڵۆزه‌دان؟‬

‫‪8‬ی مارس‪ ..‬رۆژئاواو رۆژهه‌اڵت‬ ‫هێمن كامیل‬ ‫له‌رۆژئ����اوا ژن ل����ه‌دوای ش����وکردن‪،‬‬ ‫نازناوی هاوس����ەرەکەی وەردەگرێت واتا‬ ‫نازناوی باوکی لێدەسێنرێتەوە‌و نازناوی‬ ‫مێردەکەی بەس����ەردا دەسەپێت؛ ئەمە‬ ‫هه‌ڵقواڵوی هه‌مان نیزامی فیۆداڵی کۆنی‬ ‫ئەوروپای پیرە‪ ،‬واتا هه‌رچی شتە دوای‬ ‫داگیرکردنی دەبێت����ە موڵکی تۆ‪ .‬هه‌مو‬ ‫فیۆداڵێکی بچوکیش مارکەو نیشانەیەکی‬ ‫تایب����ەت بەخۆی����ی هه‌بو کە ب����ۆ نمونە‬ ‫لەسەر پێستی ئەسپ یان ئاژەڵەکانیان‬ ‫داخیان دەکرد‪.‬‬ ‫ژنیش کاتێک ش����وی دەک����رد‪ ،‬دەبوە‬ ‫موڵک����ی پیاو کەواتە دەبوایە نیش����ان‌و‬ ‫مارکەی هاوس����ەرەکەی لەسەر دابنرێت‪،‬‬ ‫بۆ ئەبەد‪.‬‬ ‫زۆر تەفسیری جارچی‌و توڕەهاتم دیوە‬ ‫ک����ە دەڵێن؛ ژن له‌رۆژه����ه‌اڵت حورمەتی‬ ‫زۆرترە چون وەک کااڵ لێیناڕوانین‌و دوای‬ ‫هاوسەرگیریش نازناوی باوکی بەسەریەوە‬ ‫دەمێنێت! بەاڵم کێش����ەی رۆژهه‌اڵت زۆر‬ ‫کەسیفترو ناشرینتر له‌رۆژئاوایە‪.‬‬ ‫دەزان����ی‪ ،‬بۆچ����ی خۆش����م له‌عەرەبی‬ ‫س����ەردەمی جاھلیی����ەت دێ����ت؟ چون‬ ‫زۆر ئ����ازادو ح����وڕ‪ ،‬ناوەڕۆک����ی نی����گا‬ ‫ش����ەرقییەکەیان بەڕوتی‌و بێ شاردنەوە‬ ‫نیش����اندەدا؛ ژن نەبون����ە‌و دەبێ����ت‬ ‫زیندەبەچاڵ بکرێت‪ ،‬واتا وەک ماد‌و بابلی‌و‬ ‫ھێندو کۆنفسیۆس����ی چینی ئەم بیرۆکە‬ ‫کەس����یفە ش����ەرقییە کە ژن نەبونێکی‬

‫پەس����تە له‌حیج����اب نەدەکێش����او روت‬ ‫روت دەیانخستە بەردەست‪ ،‬بەردباران‌و‬ ‫رەجم‌و قەساس����کردن‌و ھتد هه‌ڵقواڵوی‬ ‫راستەخۆی ئەم نیگا روتەیە‪.‬‬ ‫له‌رۆژه����ه‌اڵت (هه‌رچەن����د هه‌س����تی‬ ‫داگیرک����ردن زۆر بەھێزت����ر‌و بەدەویترە)‬ ‫ب����ەاڵم ژن نەبونێک����ی گەورەی����ە وات����ا‬ ‫دەبێت زیندەبەچاڵ بکرێت؛ ئەم نیگایە‬ ‫پێتدەڵێ����ت؛ ژن لەناوب����ەرە‪ ،‬وات����ا ھیچ‬ ‫نیشانێک لەم بونەوەرە پەستە بەخۆتەوە‬ ‫مەھێڵ����ە‪ ،‬ئینجا ئێس����تەیە ک����ە دەقیق‬ ‫تێدەگەی����ن بۆچی ژن له‌رۆژهه‌اڵت مارکە‬ ‫یان نازناوی هاوسەرەکی پێنابەخشرێت‪.‬‬ ‫له‌رۆژهه‌اڵتدا کاب����را زۆر بەھێز‌و بەقوەت‬ ‫خۆی لەدەس����ت ئەم بونەوەرە پەس����تە‬ ‫رزگار دەکات‪ ،‬بەهه‌ر جۆرێک بتوانێت چ‬ ‫بەهه‌ست‌و چ بەنەست حاشای لێدەکات‪،‬‬ ‫هه‌س����تێک ک����ە پێچەوان����ەی هه‌س����تی‬ ‫داگیرکردن����ە‪ ،‬کەواتە چۆن بێت‌و مارکەو‬ ‫نازناوی خۆی بەش����تێک ببەخشێت کە‬ ‫کڕیاری نیە؟! ئەگینا گەر ورد له‌دیاردەی‬ ‫شەڕ له‌رۆژهه‌اڵت بڕوانی تێدەگەی بڕاوەی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی چەند بەھێز‌و بەقوەت ئەنفالت‬ ‫دەکات‌و داگیرت دەکات‪.‬‬ ‫له‌راستیدا شاردنەوەی ژن له‌هه‌زاران‬ ‫حیجاب‌و کونە س����ەرتەنورو ھتد ریشەی‬ ‫ل����ەم نیگای����ەدا هه‌یە کە ت����ا دەتوانی‬ ‫بیش����ارەوەو خۆت لەم بونەوەرە پەستە‬ ‫پاکان����ە بکە! نیگایەکی پ����ڕ له‌خەوف‌و‬ ‫تاریکی‪ ،‬یەک لەو نیگا پەستانەی مرۆڤ‬ ‫ب����ۆ بونەوه‌رێک بەن����اوی ژن کە دڵنیام‬ ‫ئەم ئ����اکارە رەگەزێکی ب����ەدەوی نیە‪،‬‬

‫بەڵکو کەش����فکراوی دەس����تی مرۆڤێکی‬ ‫سەرتانس����ەر خۆپەرەس����تی نێ����رە کە‬ ‫له‌بڕێ س����اتەوەختی تەنهابونییدا‪ ،‬الیەن‬ ‫ژنەوە له‌ناخی خۆیدا هه‌ستی بەپەستی‌و‬ ‫رەزیلییەکی قووڵ کردوە‪.‬‬ ‫دەزان����ی تۆڵەی ئەم هه‌س����تە قوڵە‬ ‫رەزیله‌ چی بوە؟ ئ����اوا منیش بەهه‌مان‬ ‫ئەندازەی کە منت پەس����تکرد‪ ،‬پەستت‬ ‫دەکەم تاکو ئەب����ەدو له‌هه‌زارن حیجابدا‬ ‫دەتش����ارمەوە تاکو جارێک����ی دیکە ئەو‬ ‫هه‌ستە رەزیلەی نێوناخم نەکولێنیتەوە‪.‬‬ ‫ئەمە سەرچاوەی بەموڵکی نەکردنی ژنە‬ ‫له‌رۆژهه‌اڵت����دا‪ .‬پیاوی رۆژهه‌اڵتی بەماڵە‬ ‫خەزوری ئەمە دەڵێت؛ ئەم شتە پەستە‬ ‫پێشکەش����ە بەخۆت با هه‌ر ناوی خۆتی‬ ‫بەس����ەرەوە بێت‌‪ ،‬واتا ب����ا ناوی منیش‬ ‫پەست نەکات!‬ ‫ئێستا تێدەگەی کە بۆچی وەها رەهاو‬ ‫بێباک له‌رۆژهه‌اڵتدا ژن دەکوژرێت‪ ،‬چون‬ ‫موڵکی ک����ەس نیە‪ ،‬زباڵەیە‪ ،‬ئاس����اییە‬ ‫هه‌رچ����ی کارە لەگەڵ����ی بیکەی‪ .‬دەقیق‬ ‫بەپێچەوانەی ئەوانەی وا پێیانوایە پیاوی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی زۆر بەھێز ژن دەکاتە موڵکی‬ ‫خۆی له‌حاڵێکدا ژن هه‌رگیز له‌رۆژهه‌اڵتدا‬ ‫تەنانەت بەئاس����تی کااڵبونی رۆژئاوایش‬ ‫نەگەش����توە (ئەمە ده‌قیق هه‌مان فامە‬ ‫بێ بەدیلەکەی کارڵ مارکس‪-‬ە له‌کتێبی‬ ‫س����ەرمایەدارییدا ک����ە وت����ی له‌نێ����وان‬ ‫کەلت����وری پەس����تی ھێندی����ەکان وات����ا‬ ‫هه‌مان رۆژهه‌اڵت‌و کاپیتالیسم بەتاکیید‬ ‫کاپیتالیسم هه‌ڵدەبژێرم)‪ ،‬کێ وەک زباڵە‬ ‫لەگەڵ موڵکی خۆی رەفتار دەکات؟!‬

‫شاردنەوەی ژن‬ ‫له‌هه‌زاران حیجاب‌و‬ ‫کونە سەرتەنورو‬ ‫ھتد ریشەی لەم‬ ‫نیگایەدا هه‌یە کە تا‬ ‫دەتوانی بیشارەوەو‬ ‫خۆت لەم بونەوەرە‬ ‫پەستە‪ ،‬پاکانە بکە!‬


‫بیروڕا‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫كێیه‌ سبه‌ینێمان وانیشانده‌دات‬ ‫ك ‌ه ئیتر خۆر هه‌ڵنایاته‌وه‌؟‬ ‫جه‌بار عه‌زیز‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی زۆر ئ����ازار به‌خش���� ‌ه مرۆڤ‬ ‫له‌نیش����تیمانێكدا ب����ژی‪ ،‬ب����ڕوای‬ ‫به‌دامه‌زراوه‌كان����ی نه‌بێ����ت‪ ،‬ی����ان ئه‌و‬ ‫هه‌سته‌ی ال دروست ببێت كه‌ واڵته‌كه‌ی‬ ‫له‌ده‌س����تێكی ئه‌میندا نی����ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌م‬ ‫بێمتمانه‌یی ‌ه له‌نێوان له‌‪%30‬ی‌ هاواڵتیانی‬ ‫نیشتیمانێكدا هه‌بێت‪ ،‬ڕێژه‌یه‌كی یه‌جگار‬ ‫به‌رزه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی من ده‌یبینم له‌كوردستانی‬ ‫خۆمان ڕێژه‌ك ‌ه زۆر له‌و‌ه به‌رزتره‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫ناكرێت به‌و س����ندوق ‌ه ده‌نگانه‌ پێوانه‌ی‬ ‫بكه‌ین ك ‌ه پڕ ده‌كرێنه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت‬ ‫به‌و دید‌ه گشتیه‌ وه‌اڵمیبده‌ینه‌وه‌ ك ‌ه ئێستا‬ ‫له‌هه‌ناوی كۆمه‌ڵگاو‌ه هه‌ستیپێده‌كرێت‪،‬‬ ‫من رۆژان ‌ه ئه‌وه‌ی ده‌یبینم گوێبیس����تی‬ ‫ده‌بم هه‌ر له‌دوكاندارێك����ه‌وه‌ تا ده‌گات ‌ه‬ ‫خوێندكارێك مامۆس����تایه‌ك شاعیرێك‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌نوس����ێك‪ ،‬به‌ده‌گمه‌ن گوێم له‌و‌ه‬ ‫ده‌بێت كه‌سێك بڵێ خه‌مم نیه‌و دڵنیام‬ ‫ئه‌وانه‌ی س����ه‌ره‌و‌ه له‌جیات����ی هه‌مومان‬ ‫بیرده‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬نائومێدیه‌ك روحی زۆربه‌ی‬ ‫هه‌ره‌ زۆری هه‌ناوی هاونیش����تیمانیانی‬ ‫ته‌نیوه‌‪ ،‬بێمتمانه‌ییه‌كی گه‌ور‌ه به‌ئه‌مڕۆ‪،‬‬ ‫ترسێك له‌سبه‌ینێ‪ .‬كه‌س نی ‌ه له‌ئاستی‬ ‫ئه‌م ره‌شبینی‌و نائومێدی ‌ه كه‌مبكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌م����و ده‌زگاكان����ی ئ����ه‌م هه‌رێم���� ‌ه‬

‫ناتوانن روح����ی تێكش����كاوی گه‌نجێك‬ ‫دروس����تبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬مامۆستایه‌كی هاوڕێم‬ ‫گێڕایه‌وه‌ له‌قوتابیه‌ك����ی پۆلی یه‌كه‌می‬ ‫س����ه‌ره‌تایی توڕه‌بوم كاتێ����ك وانه‌كه‌ی‬ ‫نه‌خوێندبو وت����ی وه‌اڵمه‌كه‌ی ئه‌وه‌ بو‌ه‬ ‫مامۆستا بۆ بخوێنم خۆ دانامه‌زرێم!‬ ‫ئاخ����ر نیش����تیمانێك ك���� ‌ه وایلێهات‬ ‫منداڵێك����ی ‪ 6‬س����ااڵن ب����ه‌م نائومێدی ‌ه‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ بێ����ت‪ ،‬ئه‌و‌ه ته‌نه����ا تاوانی‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ی خێزانێ����ك نی����ه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئ����ه‌وه‌ تاوانی سیس����تمێكی سیاس����ی ‌ه‬ ‫وایكردوه‌‪ ،‬پایه‌و بناغه‌ی ئه‌و سیس����تم ‌ه‬ ‫هی ئه‌وه‌یه‌ هه‌ڵبوه‌شێته‌وه‌و سه‌رله‌نوێ‬ ‫دروستبكرێته‌وه‌‪ ،‬نه‌وه‌یه‌كی ئاینده‌بین‌و‬ ‫گه‌ش����بین تیایدا په‌روه‌رده‌ بكرێت نه‌ك‬ ‫نه‌وه‌یه‌ك له‌نزی����ك منداڵدانی دایكیه‌و‌ه‬ ‫به‌م ره‌شبینیه‌ ده‌ستپێبكا‪..‬‬ ‫موئه‌سه‌س����ه‌و ده‌زگاكانی واڵتی ئێم ‌ه‬ ‫چین‌و چۆن به‌ڕێ����وه‌ ده‌چن؟ كێن بون ‌ه‬ ‫هۆكاری ئ����ه‌م تێكش����كان‌و وێرانكاری ‌ه‬ ‫ده‌رونیه‌؟ كێیه‌ سبه‌ینێمان وانیشانده‌دا‬ ‫كه‌ ئیتر خۆر هه‌ڵنایاته‌وه‌؟‬ ‫له‌وه‌ته‌ی من بیرده‌كه‌مه‌وه‌ دروش����م‪،‬‬ ‫له‌وه‌ته‌ی هه‌س����ت به‌خۆم ده‌كه‌م قسه‌ی‬ ‫گ����ه‌وره‌‪ ،‬ه����ه‌ر له‌ئازادی����ی و فره‌ی����ی‌و‬ ‫سه‌روه‌ریی یاساو سه‌روه‌ریی ئینسان‌و‪..‬‬ ‫هتد‪ .‬به‌اڵم كوا؟ كامه‌ ئازادیی؟ ئازادیی‬ ‫راگه‌یاندن؟ رۆژنامه‌ن����وس ده‌كوژرێت‌و‬

‫بك����ه‌ره‌كان دیارنی����ن؟ خۆپیش����انده‌ر‬ ‫ده‌كوژرێت‌و بكه‌ره‌كان له‌حه‌وشی گه‌ور‌ه‬ ‫په‌ناگه‌یان بۆ س����از ده‌كرێت! ژن به‌ڕیز‬ ‫ده‌كوژرێ����ت‌و بك����ه‌ره‌كان ون����ن! نه‌وت‬ ‫ده‌دزرێ����ت‌و دزه‌كان ب����زرن! هه‌ڵبژاردن‬ ‫ده‌كرێت‌و ده‌نگ����ه‌كان گومن! ئه‌نفالچی‬ ‫ده‌بێت����ه‌ وه‌زیرو دادگا ده‌بێته‌ ش����وێنی‬ ‫شته‌ بچوكه‌كان!‬ ‫ئه‌مه‌ی����ه‌ واده‌كات كاتێ����ك مالیك���� ‌ی‬ ‫ێ هیچ دودڵیه‌ك به‌شێك ‌ی‬ ‫قس ‌ه ده‌كا‪ ،‬ب ‌‬ ‫زۆری‌ هاواڵتی����ان بڕوا به‌قس����ه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫بهێنن‪ ,‬ئه‌م ‌ه په‌یوه‌س����ت نیه‌ به‌ئاست ‌ی‬ ‫نادڵسۆزی ‌ی ئه‌و كه‌سانه‌‪ ،‬به‌ڵكو پرسه‌ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی����داره‌ ب����ه‌و ره‌ش����بینیه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫ی هه‌موماندا چاندوتانه‌‪.‬‬ ‫ئێو‌ه له‌هه‌ن����او ‌‬ ‫په‌یوه‌ندی����داره‌ ب����ه‌و هه‌م����و به‌ڵێن����ه‌‬ ‫بێكرداران����ه‌ی‌ ل���� ‌ه ‪ 23‬س����اڵی‌ رابردودا‬ ‫ب����ه‌رده‌وام دوبار‌ه ده‌بن����ه‌وه‌و جێبه‌جێ‬ ‫ناكرێن‪ 23 .‬س����اڵه‌ ئومێدو تروس����كایی‬ ‫له‌دڵ����ی خۆماندا پێده‌كه‌ی����ن‌و گروپێك‬ ‫به‌فویه‌ك ده‌یكوژێنن����ه‌وه‌! ئیدی كاتی‬ ‫ی تر‬ ‫قس����ه‌ی گه‌وره‌ كۆتایی هاتوه‌‪ ،‬چی ‌‬ ‫له‌پش����تی مایك‌و له‌ژوره‌ داخراوه‌كانه‌و‌ه‬ ‫گڕ له‌ئاینده‌مان به‌رمه‌ده‌ن‪ ،‬دڵنیابن مێژو‬ ‫زه‌فه‌ر به‌كۆش����ك‌و ته‌الره‌ به‌رزه‌كانتان‬ ‫ی ئه‌مڕۆ به‌ش���� ‌ی‬ ‫ده‌با! ئه‌م ره‌ش����بینیه‌ ‌‬ ‫كوژان����ه‌وه‌ی‌ هه‌م����و وه‌همه‌كانی‌ رابردو‬ ‫ده‌كا!‬

‫نوسه‌رو دانه‌ر‬ ‫رێبین هه‌ردی‬

‫موئه‌سه‌سه‌و‬ ‫ده‌زگاكانی واڵتی‬ ‫ئێمه‌ چین‌و چۆن‬ ‫به‌ڕێوه‌ ده‌چن؟‬ ‫كێن بونه‌ هۆكاری‬ ‫ئه‌م تێكشكان‌و‬ ‫وێرانكاریه‌‬ ‫ده‌رونیه‌؟ كێیه‌‬ ‫سبه‌ینێمان‬ ‫وانیشانده‌دا‬ ‫كه‌ ئیتر خۆر‬ ‫هه‌ڵنایاته‌وه‌؟‬

‫هۆكاری‌ راپه‌ڕین‌و ده‌رئه‌نجامه‌كانی‌‬

‫ی حاجی‌ عینایه‌ت‬ ‫عومه‌ر ‌‬ ‫س���وپا ‌ی عێراقی‌ س���ه‌رده‌م ‌ی سه‌ددام‬ ‫له‌‪ 2‬ئابی‌‪ 1990‬كوه‌یت داگیركردو ماوه‌ ‌ی‬ ‫‪ 170‬رۆژ ئه‌و‌واڵت���ه‌ی‌ ك���رده‌ پارێ���زگا ‌ی‬ ‫نۆزده‌هه‌م ‌ی عێراق به‌اڵم ئه‌م داگیركردن ‌ه‬ ‫زۆری‌ نه‌خایان���دو هاوپه‌یمانیه‌ك��� ‌ی‬ ‫نێونه‌ته‌وه‌ی���ی دژی‌ ئ���ه‌م ده‌س���تدرێژی ‌ه‬ ‫پێكهات‌و له‌‪17‬جه‌نیوه‌ر ‌ی ‪1991‬و له‌نیوه‌ ‌ی‬ ‫شه‌ودا هێرشیان كرده‌ س���ه‌ر هێزه‌كان ‌ی‬ ‫عێ���راق له‌كوه‌یت‌و له‌هه‌ركوێ پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫س���تراتیجی‌‪ ،‬بنكه‌یه‌كی‌ سه‌ربازی ‌ی هه‌بو‪،‬‬ ‫موشه‌ك بارانكراو ده‌ریاو ئاسمان ‌ی عێراق‬ ‫له‌س���وپا ‌ی عێراق حه‌رامك���راو له‌ماوه‌ ‌ی‬ ‫كه‌متر له‌یه‌ك هه‌فته‌دا سوپا ‌ی عێراق بو‌ه‬ ‫له‌شكرێك ‌ی به‌زیو ‌ی هه‌اڵتو ئه‌وه‌ ‌ی كوژرا‬ ‫ك���وژرا ئه‌وه‌ی‌ مایه‌وه‌ ی���ان هه‌ڵهات یان‬ ‫خۆیدا به‌ده‌سته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌س���ودوه‌رگرتن له‌شكس���تی‌ سوپا ‌ی‬ ‫به‌عس خه‌ڵكی‌ خواروی‌ عێراق له‌ش���ار ‌ی‬ ‫زوبێ���ره‌وه‌ راپه‌ڕین‌و دژ به‌رژێم‌و س���وپا‬ ‫به‌زیوه‌كه‌ ‌ی جه‌نگین‪ ،‬زۆربه‌ی‌ پارێزگاكان ‌ی‬ ‫خ���واروی‌ عێراقی���ان له‌چنگی‌ س���ه‌ددام‬ ‫ده‌رهێن���ا به‌اڵم به‌هۆی‌ ده‌س���تێوه‌ردان ‌ی‬ ‫ئێرانیه‌كان له‌راپه‌ڕینی‌ خ���وارو ئه‌مریكا‬ ‫به‌بڕیار ‌ی بۆش���ی‌ باوك‌و هاوپه‌یمانه‌كان ‌ی‬ ‫هه‌ڵوێستیان گۆڕی‌ له‌داگیركردنی‌ عێراق‌و‬ ‫له‌ناوبردنی‌ رژێم ‌ی سه‌ددام بۆ‌وه‌ده‌رنان ‌ی‬ ‫له‌كوه‌یت‌و دواتر هه‌ڵكردنی‌ چرای‌ سه‌وز بۆ‬ ‫سه‌ددام به‌مه‌به‌ست ‌ی لێدانی‌ راپه‌ڕیوه‌كان‪،‬‬ ‫س���ه‌ددام‌و س���وپاكه‌ی‌ توانیان له‌ماوه‌ ‌ی‬ ‫كه‌مت���ر له‌یه‌ك مانگ���دا راپه‌ڕین ‌ی خوارو‬ ‫كه‌ به‌شۆڕش ‌ی شه‌عبانی ‌ه ناسرا سه‌ركوت‬ ‫بك���ه‌ن‌و بیكوژێننه‌وه‌‪ ،‬كاتێك س���وپا ‌ی‬ ‫سه‌ددام سه‌رگه‌رمی‌ سه‌ركوتكردن ‌ی شۆڕ ‌ی‬ ‫ش���ه‌عبانی ‌ه بو جه‌ماوه‌ری‌ كوردس���تان‬ ‫ل���ه‌ده‌روازه‌ی‌ راپه‌ڕین���ه‌وه‌ ده‌س���تیان‬ ‫به‌راپه‌ڕی���ن ك���رد دژ ‌ی چه‌وس���انه‌وه‌ ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی ك ‌ه خۆی‌ له‌سوتماككردن ‌ی خاك ‌ی‬ ‫كوردستان‌و ره‌شه‌كوژیی‌ دانیشتوانه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫به‌ئه‌نفالب���ردن‌و كیمیاییبارانك���ردن‌و‬ ‫‌وێرانكردنی‌ ش���ار‌و گوندی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫دانیش���توانه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫راگواس���تنی‌‬ ‫به‌عه‌ره‌بكردن���ی‌ ناوچ���ه‌ كوردی���ه‌كان‌و‬ ‫به‌رده‌وامی ‌ی پڕۆسه‌ ‌ی ته‌عریب‌و ته‌هجیر‌و‬ ‫ته‌رحیل‌و ته‌رهیبدا ده‌بینیه‌وه‌‪ ،‬س���ته‌م ‌ی‬ ‫رژێم ‌ی به‌عس گه‌یش���ته‌ لوتكه‌‌و له‌قایمیدا‬ ‫په‌ت ‌ی زوڵم بچڕا‌و دانیشتوانی‌ كوردستان‬

‫ئێستا کوردستان‬ ‫هه‌زاران ملیۆنه‌ری‬ ‫تیایه‌ له‌کاتێکدا که‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ زۆری‌ ئه‌م‬ ‫ملیۆنه‌رانه‌ له‌رۆژی‌‬ ‫راپه‌ڕینی‌ ‪1991‬دا‬ ‫گیرفانیان خاڵی‌‬ ‫خاڵی‌ بوو پاره‌ی‌‬ ‫قوتی‌ رۆژێكیان‬ ‫نه‌بو‬ ‫له‌هه‌ر چوار پارێزگا ‌ی سلێمانی‌‌و هه‌ولێر‌و‬ ‫ده���ۆك‌و كه‌رك���وك راپه‌ڕی���ن‌و توانیان‬ ‫به‌ه���اوكاری‌ ش���ان ‌ه چه‌كداره‌كان��� ‌ی ناو‬ ‫ش���اره‌كان‌و دواتر به‌ره‌ی‌ كوردس���تان ‌ی‬ ‫ك���ه‌ ت���از‌ه به‌ت���ازه‌ ریزه‌كان��� ‌ی خۆیان‬ ‫رێكخستبوه‌و‌ه بگه‌ڕێنه‌و‌ه دیوی‌ باشور ‌ی‬ ‫كوردستان‌و هاوكاریی‌ جه‌ماوه‌ری‌ راپه‌ڕیو‬ ‫بكه‌ن به‌تایب���ه‌ت له‌ئازادكردن���ی‌ ئه‌من ‌ه‬ ‫سوره‌كه‌ ‌ی سلێمانی‌‌و شاری‌ كه‌ركوك‪.‬‬ ‫كورتی���ی‌‌و كرمانج��� ‌ی گه‌ر س���ه‌ددام‬ ‫كوه‌یت���ی‌ داگیرنه‌كردب���ا‌و هاوپه‌یمان���ان‬ ‫له‌جه‌نگی‌ كه‌نداودا س���وپاكه‌یان شپرز‌ه‬ ‫نه‌كردب���ا‌و خه‌ڵك���ی‌ خ���واروی‌ عێ���راق‬ ‫راپه‌ڕینیان به‌رپانه‌كردای���ه‌‌و جه‌ماوه‌ر ‌ی‬ ‫ك���ورد له‌باش���ور راپه‌ڕینی���ان نه‌كردبا‬ ‫مه‌حاڵبو ئه‌م هه‌رێمه‌ نیمچه‌ سه‌ربه‌خۆی ‌ه‬ ‫‌وه‌دیهاتبا‌و له‌هه‌مانكات���دا ناكرێت رۆڵ ‌ی‬ ‫هێزی‌ پێشمه‌رگه‌ ‌ی به‌ره‌ ‌ی كوردستان ‌ی بۆ‬ ‫پاراستنی‌ ئه‌زمونی‌ دوای‌ راپه‌ڕین نادید‌ه‬ ‫بگیرێ���ت‪ ،‬ئه‌و راس���تیه‌ له‌یادبكه‌ین گه‌ر‬ ‫هێز ‌ی پێشمه‌رگه‌ (بێگومان به‌پشتیوانی ‌ی‬ ‫جه‌ماوه‌ر) نه‌بوایه‌ ئه‌زمونی‌ كوردستانیش‬ ‫به‌ده‌ردی‌ شۆڕش���ی‌ ش���ه‌عبانیه‌ ‌ی باشور‬ ‫ده‌برا‪.‬‬ ‫ئامانجه‌كان���ی‌ راپه‌ڕینی‌ خه‌ڵكی‌ كورد‬ ‫خۆی‌ له‌م خااڵنه‌دا ده‌بینیه‌وه‌‪:‬‬

‫‪ -1‬ئازادكردن��� ‌ی خه‌ڵك���ی‌ ك���ورد‌و‬ ‫كوردستان له‌زوڵم‌و سته‌می‌ به‌عس‪.‬‬ ‫‪ -2‬پیاده‌كردن���ی‌ دادپه‌روه‌ری��� ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و س���ود‌وه‌رگرتن له‌سه‌روه‌ت‌و‬ ‫سامانی‌ كوردستان بۆ به‌رژوه‌ند ‌ی خه‌ڵك ‌ی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫‪ -3‬ئازادی��� ‌ی بیروڕا‌و نیش���ته‌جێبون‌و‬ ‫ئازادی‌ رۆژنامه‌گه‌ریی‌‪.‬‬ ‫‪ -4‬گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ راگ���وازراوه‌كان‌و‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و گوند‌و شارانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫‌وێرانكرابون‪.‬‬ ‫‪ -5‬بنبڕكردن ‌ی سیاس���ه‌تی‌ (ته‌رحیل‌و‬ ‫ته‌عریب‌و ته‌هجیر ته‌بعیس)‌و گه‌ڕانه‌وه‌ی‬ ‫ناوچ���ه‌ داگیركراوه‌كان بۆ س���ه‌ر خاك ‌ی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫‪ -6‬به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ ئاس���تی‌ ئینتیما ‌ی‬ ‫تاك ‌ی كورد بۆ نیشتمانه‌كه‌ی‌‌و به‌رده‌وامی ‌ی‬ ‫خه‌بات‌و قوربانی له‌و پێناوه‌دا‪.‬‬ ‫‪ -7‬دروس���تكردن ‌ی كۆمه‌ڵگایه‌ك��� ‌ی‬ ‫شارستانی‌‌و ده‌سه‌اڵتێك ‌ی دیموكرات‪.‬‬ ‫پاش بیست‌و سێ س���اڵ له‌ده‌سه‌اڵت ‌ی‬ ‫كوردی‌‪ ،‬چی ك���راوه‌‌و ل���ه‌و ئامانجانه‌ ‌ی‬ ‫سه‌ره‌و‌ه چی‌ به‌دیهاتوه‌؟!‬ ‫‪ -1‬ماوه‌یه‌ك خه‌ڵك ‌ی كورد له‌س���ته‌م ‌ی‬ ‫به‌ع���س رزگار ‌ی بو به‌اڵم ئ���ه‌م رزگاری ‌ه‬ ‫زۆر ‌ی نه‌خایاند‌و به‌شه‌ڕ ‌ی ناوخۆ له‌باربرا‌و‬ ‫ئیتر له‌و ب���ه‌روار‌ه به‌دواوه‌ ئازادیی‌ تاك ‌ی‬ ‫كورد له‌ده‌القه‌ ‌ی دو حیزب ‌ی ده‌سه‌اڵته‌و‌ه‬ ‫سه‌رچاوه‌ ‌ی گرت‌و كۆمه‌ڵگای‌ كوردی‌ بو‌ه‬ ‫دو به‌ش‌و خاكی‌ كوردس���تانیش بو‌ه دو‬ ‫زۆن‌و م���اوه‌ ‌ی زیاتر له‌ده‌ س���اڵ ده‌وام ‌ی‬ ‫هه‌بوو پاش ده‌ س���اڵ دو حیزبی دژیه‌ك‬ ‫به‌ناو حكومه‌تێكی‌ یه‌كگرتویان پێكهێنا‌و‬ ‫دواتر به‌رێكه‌وتنی‌ س���تراتیجی‌ نێوانیان‬ ‫به‌فه‌رم ‌ی خاكی‌ كوردس���تان‌و سه‌روه‌ت‌و‬ ‫سامانی‌ كوردستانیان ‌وه‌ك برا به‌شكرد‌و‬ ‫گه‌ر بیروڕای‌ جیاوازیان له‌سه‌ر هه‌رشتێك‬ ‫هه‌بوبێ ئه‌وا له‌س���ه‌ر دابه‌شكرن ‌ی خاك ‌ی‬ ‫كورد‌و سه‌روه‌ت‌و سامانه‌كه‌ی‌ جیاوازییان‬ ‫نه‌ب���وو ئه‌م به‌رژه‌وه‌ندی ‌ه پته‌وتر بو پاش‬ ‫روخانی‌ رژێم‌و دوای‌ دروستبونی‌ عێراق ‌ی‬ ‫فی���دراڵ‌و هاتن��� ‌ی ‪ %17‬بودجه‌ ‌ی عێراق‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك بودجه‌كه‌ زیاتر له‌به‌رژه‌وه‌ند ‌ی‬ ‫دو حیزب‌و س���ه‌ران ‌ی دو حیزبدا بو نه‌ك‬ ‫خه‌ڵك‌و حكومه‌ت‪.‬‬ ‫‪ -2‬پێ���ش ده‌س���ه‌اڵتی‌ دو حی���زب‬ ‫(پارت���ی‌‌و یه‌كێت���ی‌) جیاوازیه‌كی‌ ئه‌وتۆ‬ ‫له‌نێ���وان تاكه‌كان��� ‌ی كۆمه‌ڵ���گادا نه‌بوو‬ ‫حیزب��� ‌ی به‌عس به‌ش���ێوه‌یه‌ك س���ته‌م ‌ی‬ ‫داب���ه‌ش ده‌كرد‌وه‌ك ی���ه‌ك به‌ر هه‌موان‬ ‫ده‌كه‌وت‪ ،‬داهاتی‌ تاكی‌ كورد تا راده‌یه‌ك‬ ‫لێكنزیكبو‪ ،‬له‌سه‌رتاس���ه‌ری‌ كوردستاندا‬ ‫‪ 50‬ملیۆنێ���ری‌ تێ���دا نه‌بو ب���ه‌اڵم پاش‬ ‫راپه‌ڕی���ن دروس���ت دوا ‌ی هاتن ‌ی ‪‌ %17‬ی‬ ‫بودجه‌ ‌ی ناوه‌ند به‌ده‌ستێوه‌ردان ‌ی حیزب‬ ‫له‌حكومه‌ت‌و به‌تایبه‌ت ده‌سه‌اڵتدارانی‌ دو‬

‫‪13‬‬

‫حیزب س���ه‌رخان‌و ژێرخانی‌ كوردس���تان‬ ‫دابه‌شكرا به‌به‌ش���ه‌ بودجه‌ی‌ به‌غداشه‌و‌ه‬ ‫هه‌زاران ملیۆنێری‌ دۆالری‌ ده‌سه‌اڵتداران ‌ی‬ ‫دو حیزب���ب س���ێبه‌ر ‌ی ده‌س���ه‌اڵتداران‬ ‫دروس���تبون‌و ده‌یان ملیاردێر ده‌ركه‌وتن‌و‬ ‫ئه‌م سه‌روه‌ت‌و سامانه‌ هیچ ‌ی‌وه‌به‌رهێنان ‌ی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ نه‌ب���و ته‌نها له‌فرۆش���تن ‌ی خاك ‌ی‬ ‫كوردس���تان‌و نه‌وت‌و غازی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫قۆرغكردن���ی‌ ب���ازاڕ ل���ه‌ڕو ‌ی بازرگانی ‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندی���ه‌كان‌و ده‌رم���ان‌و جگه‌ره‌وه‌‪..‬‬ ‫هات���وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا زۆرب���ه‌ی‌ زۆری‌ ئه‌م‬ ‫سه‌رمایه‌داران ‌ه له‌رۆژی‌ راپه‌ڕینی‌ ‪1991‬دا‬ ‫گیرفانیان خاڵی‌ خاڵی‌ بوو پاره‌ ‌ی قوت ‌ی‬ ‫رۆژێكی���ان نه‌ب���و‪ ،‬له‌والش���ه‌وه‌ زۆربه‌ ‌ی‬ ‫تاكه‌كان ‌ی كۆمه‌ڵگا به‌خانه‌واده‌ی‌ شه‌هید‌و‬ ‫ئه‌نف���ال‌و كیمیاییب���اران‌و پێش���مه‌رگه‌ ‌ی‬ ‫دێری���ن‌و برینداره‌كانی‌ شۆڕش���ی‌ كورد‌و‬ ‫گوزه‌رانی���ان‬ ‫كه‌مئه‌ندامانیش���ه‌وه‌‬ ‫به‌س���ه‌دان پله‌ خوار بازرگانه‌كانی‌ دوا ‌ی‬ ‫راپه‌ڕین���ه‌وه‌ن‌و كۆمه‌ڵگای‌ كورد ‌ی بوه‌ت ‌ه‬ ‫دو به‌ش‪ ،‬س���ه‌رمایه‌دار‌و ه���ه‌ژار‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫بون���ی‌ ژماره‌یه‌كی‌ كه‌م ل���ه‌و نێوه‌نده‌دا‬ ‫ك��� ‌ه له‌توێژێك ‌ی ده‌رام���ه‌ت ناوه‌ندا خۆ ‌ی‬ ‫ده‌بینێت���ه‌وه‌‪ ،‬جیاوازیه‌كه‌ ئه‌وه‌نده‌ زه‌ق ‌ه‬ ‫س���ه‌رمایه‌داره‌كان گه‌ڕه‌كیان‪ ،‬ش���وێن ‌ی‬ ‫حه‌وانه‌وه‌ی���ان‪ ،‬خوێندنگا‌و زانكۆی‌ كوڕو‬ ‫كچه‌كانیان‪ ،‬بازاڕیان‪ ،‬مزگه‌وتیان‪ ،‬پرسه‌‌و‬ ‫ش���اییان‪ ،‬ته‌نانه‌ت گۆڕستانه‌كه‌ش���یان‬ ‫له‌خه‌ڵكی‌ كه‌مده‌رامه‌ت جودایه‌‪.‬‬ ‫‪ -3‬ئ���ازادی‌ بی���روڕا ت���ا ئ���ه‌و كات ‌ه‬ ‫له‌كوردستان هه‌یه‌ ده‌ست بۆ پیرۆزیه‌كان ‌ی‬ ‫ئه‌م دو حیزبه‌و سه‌رانی‌ نه‌به‌یت‌و كاتێك‬ ‫ئه‌م س���نوره‌ت به‌زاند ئه‌وه‌ ده‌س���تت بۆ‬ ‫بڤه‌ بردوه‌‪ ،‬سه‌رنویشتی‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌‌و‬ ‫س���ۆران ‌ی مامه‌حه‌م���ه‌‌و سه‌رده‌ش���ت‬ ‫عوس���مان‌و راپێچكردن ‌ی ده‌ی���ان خاوه‌ن‬ ‫قه‌ڵ���ه‌م بۆ به‌رده‌م دادگا ش���اهید ‌ی ئه‌م‬ ‫راستیه‌ن‪ ،‬راپێچنه‌كردنی‌ بكوژانی‌ خه‌ڵك ‌ی‬ ‫سڤیڵ ‌ی ‪ 17‬شوبات‌و رۆژانی‌ دوایی زیاتر‬ ‫نائومێدمان ئه‌كه‌ن له‌بونی‌ ئۆتمۆسفیرێك ‌ی‬ ‫ئازاد بۆ راده‌ربڕین‪.‬‬ ‫‪ -4‬له‌س���ایه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت ‌ی دو حیزبدا‬ ‫كوردس���تان بوه‌ته‌ ئۆردوگایه‌ك ‌ی گه‌وره‌‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌ك���ی‌ مش���ه‌خۆری‌ موچه‌خۆر‪،‬‬ ‫س���ه‌ره‌تا گون���ده‌كان ئاوه‌دانكران���ه‌وه‌‌و‬ ‫كش���توكاڵ رو له‌گه‌ش���ه‌ بو دواتر پاش‬ ‫گه‌یش���تن ‌ی ‪%17‬ی‌ بودج���ه‌ی‌ ناوه‌ن���د‌و‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدانی‌ دیارده‌ ‌ی فرۆشتن ‌ی نه‌وت ‌ی‬ ‫قاچاخ‪ ،‬تاك���ی‌ كوردی‌ كرای���ه‌ پۆلیس‌و‬ ‫ئاسایش‌و پاسه‌وانی‌ س���نور‌و گونده‌كان‬ ‫چۆڵكران‌و بون ‌ه شارنشین‪.‬‬ ‫‪ -5‬زۆربه‌ ‌ی ئه‌و ناوچانه‌ ‌ی به‌ر پرۆسه‌ ‌ی‬ ‫ته‌عریب كه‌وتبون له‌سه‌رتاوه‌ ئازادكران‌و‬ ‫عه‌ره‌به‌كان هه‌ڵهاتن‌و كورده‌كان چونه‌و‌ه‬ ‫زێدی‌ خۆیان‪،‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫• نوس���ه‌ر له‌ن���او تێكس���ته‌كانیدا‬ ‫ئه‌ژی‌و‪ ،‬هه‌ر له‌وێش���دا بون���ی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر تا ئه‌و كاته‌ نوسه‌ره‌ ك ‌ه باس‬ ‫له‌تێكست‌و نوسینه‌كانی ئه‌كه‌ین‪ .‬به‌بێ‬ ‫تێكس���ت‌و نوسین‪ ،‬ش���تێك نیه‌ ناوی‬ ‫نوسه‌ر بێت‪ .‬تێكست له‌به‌ر نوسه‌ر نیه‌‬ ‫كه‌ بونی هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫ئه‌و تێكس���ته‌ ناوی نوسه‌ر به‌كه‌سێك‬ ‫ئه‌دات‌و له‌یه‌كێكی تری ئه‌ستێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر به‌ه���ۆی تێكس���ته‌وه‌یه‌ ك���ه‌‬ ‫نوس���ه‌ره‌‪ ...‬كاره‌كته‌ری نوسه‌ر له‌رێی‬ ‫تێكسته‌وه‌ دروست ئه‌بێت‌و هه‌ر به‌هۆی‬ ‫ئه‌ویش���ه‌وه‌ بونێك په‌یدا ئ���ه‌كات كه‌‬ ‫پێش���تر نه‌یبووه‌‪ .‬له‌راس���تیدا نوسه‌ر‬ ‫بونه‌وه‌رێكی جیاوازه‌ له‌و كاره‌كته‌ره‌ی‬ ‫ك���ه‌ له‌ژیان���ی ئاس���اییدا‌وه‌ك ه���ه‌ر‬ ‫مرۆڤیكی تر هه‌یه‌‪ .‬كاره‌كته‌ری نوسه‌ر‪،‬‬ ‫ته‌نها ئه‌و كاته‌ كاره‌كته‌ری نوس���ه‌ره‌‬ ‫ك���ه‌ ئه‌نوس���ێت یان بۆ خه‌ڵك قس���ه‌‬ ‫له‌ب���اره‌ی بیروبۆچونه‌كانیه‌وه‌ ئه‌كات‪،‬‬ ‫له‌م ساتانه‌ تێپه‌ڕێت چیتر ئه‌و نوسه‌ر‬ ‫نیه‌‌و دان���ه‌ره‌‌و كه‌س���ێكه‌ ‌وه‌ك هه‌مو‬ ‫كه‌س���ێكی تر‪ ..‬نوس���ه‌ر درێژكراوه‌ی‬ ‫كه‌س���ایه‌تیه‌ك نیه‌ كه‌ پێشتر هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو كه‌س���ایه‌تیه‌كی تره‌ كه‌ له‌كاتی‬ ‫نوس���یندا له‌دایك ئه‌بێت‪ ،‬ئه‌و مرۆڤه‌ی‬ ‫ئه‌نوس���ێت هه‌مان ئه‌و مرۆڤه‌ نیه‌ كه‌‬ ‫ژی���ان ئ���ه‌كات‌و له‌گه‌ڵماندای���ه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫كه‌س���ه‌ی له‌به‌رده‌م په‌ڕه‌یه‌كی سپیدا‬ ‫دانیش���توه‌‌و قه‌ڵه‌م یان كیبۆرده‌كه‌ی‬ ‫له‌به‌رده‌س���تدایه‌ بۆ ئه‌وه‌ی بنوسێت‪،‬‬ ‫هه‌رگیز ئه‌و كه‌س���ه‌ نیه‌ كه‌ له‌به‌رده‌م ناتوانێت‌وه‌ك نوسه‌ر بێت‌و بژی‪.‬‬ ‫• تێكست گه‌ر زیندو‌و كاریگه‌ر بێت‪،‬‬ ‫ژی���ان‌و گرف���ت‌و س���ه‌رگه‌رمیه‌كانیدا‬ ‫ئه‌ژی‪ ..‬ئ���ه‌و له‌ب���ه‌رده‌م كیبۆرد یان ژیانی خۆی به‌ش���ێوه‌یه‌كی سروشتی‬ ‫پ���ه‌ڕه‌ س���پیه‌كه‌دا بونه‌وه‌رێكی ته‌واو ده‌ژی‪ .‬من بڕواناكه‌م تێكستێكی گرنگ‬ ‫عه‌قلاڵن���ی‌و بیركه‌ره‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ هه‌مو له‌دنی���ادا هه‌بێت له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫زیهنی ئاماده‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی بنوس���ێت‪ ،‬ژیانی كه‌س���ایه‌تی دان���ه‌ردا ناكۆكه‌‪،‬‬ ‫هه‌مو س���ه‌رچاوه‌كانی فێربونی دێته‌وه‌ گرنگ���ی‌و زیندویی خ���ۆی دۆڕاندبێ‪.‬‬ ‫یاد‌و س���ودیان لێوه‌رئه‌گرێت‪ ،‬كه‌سێكه‌ سه‌رده‌مێك هایدگه‌ر له‌گه‌ڵ نازیه‌كاندا‬ ‫سه‌رتاپا بیركه‌ره‌وه‌ له‌وه‌ی ئه‌ینوسێت‌و كاری كرد ی���ان الیه‌نیكه‌م گه‌ر خاتری‬ ‫له‌وه‌ی ئه‌یه‌وێت بیكات‪ ،‬ئه‌م بونه‌وه‌ره‌ بگری���ن لێیان بێده‌نگ ب���و‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫هه‌رگیز هه‌مان ئ���ه‌و بونه‌وه‌ره‌ نیه‌ كه‌ هه‌ڵوێس���ته‌ نێگه‌تیڤ���ه‌ كاری نه‌كرده‌‬ ‫له‌ژیاندا س���ه‌رقاڵی كاره‌ رۆژانه‌یه‌كانی س���ه‌ر بایه‌خ‌و گرنگیی نوس���ینه‌كانی‪.‬‬ ‫ژیانێت���ی‪ .‬مرۆڤ هه‌میش���ه‌ له‌به‌رده‌م ئ���ه‌وه‌ی له‌و نێوه‌دا زیانی پێگه‌یش���ت‬ ‫پ���ه‌ڕه‌ی س���پیدا كه‌س���ێكی ت���ه‌واو كاره‌كت���ه‌ری هایدگه‌ر خ���ۆی بو‌وه‌ك‬ ‫جی���اوازه‌ ل���ه‌وه‌ی له‌ژیانی ئاس���اییدا دانه‌رێك‪ ،‬نه‌ك تێكس���ت‌و نوسینه‌كان‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬له‌راس���تیدا یه‌كێك له‌گرنگترین ‌وه‌ك نوس���ه‌رێك‪ .‬دان���ه‌ر ‌وه‌ك هه‌مو‬ ‫ئه‌و ره‌خنانه‌ی ئاراس���ته‌ی ش���ێوازی مرۆڤێكی س���ه‌ر ئه‌م زه‌ویه‌ ئه‌شێت پڕ‬ ‫ئه‌زمونگه‌ر‌و پشتبه‌س���تن به‌راپرس���ی بێ���ت له‌هه‌ڵه‌و الری‪ ،‬پ���ڕ له‌هه‌ڵچون‌و‬ ‫ئه‌گیرێ���ت‪ ،‬هه‌ر ئه‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ ئه‌م كه‌وت���ن‪ ،‬پڕ له‌ناعه‌قاڵنی���ه‌ت‪ .‬دانه‌ران‬ ‫خاڵ���ه‌‪ ..‬ره‌خنه‌گران���ی ئه‌م ش���ێوازه‌ هه‌میشه‌و هه‌مو كات ئه‌و مرۆڤه‌ عاقڵ‌و‬ ‫ئه‌ڵێن ئه‌و كه‌سانه‌ی له‌به‌رده‌م فۆرمی بیركه‌راوانه‌ نین ك ‌ه له‌كاتی نوس���یندا‬ ‫راپرس���یدا رائه‌وه‌س���تن‪ ،‬هه‌مان ئه‌و ده‌رده‌كه‌ون‪ ،‬به‌ڵكو هه‌ر له‌سه‌ر خوانی‬ ‫مرۆڤه‌ ئاساییانه‌ نین كه‌ له‌ژیاندا هه‌ن‌و نوس���ین چوینه‌ ده‌رێ‪ ،‬ئیدی ئه‌وانیش‬ ‫ره‌فتار ئه‌كه‌ن‪ ..‬له‌به‌رده‌م راپرسیه‌كه‌دا ده‌بنه‌وه‌ به‌مرۆڤێك‌وه‌ك هه‌مو مرۆڤێكی‬ ‫كه‌س���انی ته‌واو عه‌قاڵنین كه‌ له‌ژیانی دی ك���ه‌ هه‌ڵ���ه‌ ده‌كات‌و هه‌ڵوێس���ت‌و‬ ‫ئاساییدا هه‌رگیز به‌و راده‌یه‌ عه‌قاڵنی‌و س���اته‌وه‌ختی ناعه‌قاڵنی هه‌یه‌‪‌.‬وابزانم‬ ‫بیركه‌ره‌وه‌ نی���ن‪ .‬لێره‌وه‌‌وه‌اڵمه‌كانیان تێكس���ت له‌دانه‌ر جیای���ه‌و مێژویه‌كی‬ ‫بۆ پرس���یاری فۆرم���ه‌كان ته‌عبیرێكی جیاواز له‌وی���ش ده‌ژی‌و ده‌خوڵقێنێ‪.‬‬ ‫راس���ته‌قینه‌ نی���ه‌ له‌بیركردن���ه‌وه‌‌و ژیانی تایبه‌تی دانه‌ر موڵكی خۆیه‌تی‌و‬ ‫ره‌فتاركردنی���ان له‌ژیانی‌واقعیدا‪ ..‬ئه‌م چ په‌یوه‌ندیه‌ك���ی به‌من‌و ت���ۆوه‌ نیه‌‪،‬‬ ‫ره‌خنه‌گرانه‌ ئه‌ڵێن‌وه‌اڵمی راپرسیه‌كان به‌اڵم تێكس���ته‌كانی به‌شێكن له‌ئێمه‌و‬ ‫‌وێنه‌یه‌كی راسته‌قینه‌ی ئه‌و مرۆڤانه‌مان په‌یوه‌ندی ڕاسته‌وخۆی پێمانه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫پیشان نادات كه‌‌وه‌اڵمی راپرسیه‌كه‌یان ئه‌وه‌ی ئێمه‌ له‌تێكستدا ده‌یدۆزینه‌وه‌و‬ ‫داوه‌ته‌وه‌‪ .‬هه‌مان شت بۆ نوسه‌رانیش به‌دواش���یدا ده‌گه‌ڕێین ژیانی تایبه‌تی‬ ‫راس���ته‌‪ .‬ئه‌وان هه‌میش���ه‌ ئه‌و كه‌سه‌ دانه‌ر‌و خاوه‌نه‌كی نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و تێز‌و‬ ‫عه‌قاڵن���ی‌و بیركه‌ره‌وان���ه‌ نی���ن ك���ه‌ بیروبۆچونانه‌یه‌ كه‌ یان فێرمان ده‌كات‬ ‫ی���ان ناچارم���ان ده‌كات بیربكه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌تێكسته‌كانیاندا ده‌رئه‌كه‌ون‪..‬‬ ‫• به‌مانایه‌كی تر تێكست نامانباته‌وه‌ ده‌ش���ێت دانه‌رێك هه‌مو نوسینه‌كانی‬ ‫س���ه‌ر دانه‌ر‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌مانباته‌وه‌ سه‌ر پڕبێ���ت له‌نائومێدیی‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ژیانی‬ ‫نوس���ه‌ر‪ .‬تێكس���ت جی���اواز له‌ژیانی تایبه‌ت���ی خۆی���دا كه‌س���ایه‌تیه‌كی پڕ‬ ‫دانه‌ره‌ك���ه‌ی ئه‌ژی‌و گ���ه‌ر ده‌ربڕێكیش ئومێد بێت ی���ان به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪‌.‬وابزانم‬ ‫بێ���ت له‌بیروبۆچونی كه‌س���ایه‌تیه‌ك‪ ،‬ڤاڵته‌ر بنیامینه‌ له‌ش���وێنیكدا ده‌ڵێت‬ ‫ئه‌وا ده‌ربڕینی كه‌س���ایه‌تی نوس���ه‌ره‌‪" ،‬ئومێد له‌الیه‌ن نائومێده‌كانه‌وه‌ به‌ئێمه‌‬ ‫نه‌ك دانه‌ر‪ .‬تێكست له‌دانه‌ر جیاوازه‌‌و به‌خشرا"‌واته‌ له‌و جۆره‌ كه‌سانه‌وه‌ كه‌‬ ‫مێژویه‌كی جی���اواز له‌مێژوی دانه‌ریش خۆیان نائومێد بون‪.‬‬ ‫• به‌كورت���ی ب���ڕوام‌وایه‌ تێكس���ت‬ ‫ئ���ه‌ژی‪ .‬تێكس���تی زیندو پێویس���تی‬ ‫به‌كاره‌كت���ه‌ری دانه‌ر نی���ه‌ بۆ ئه‌وه‌ی كه‌ نوس���را‌و زیندو بو خ���ۆی مێژوی‬ ‫بیس���ه‌لمێنێ ی���ان ن���ا‪ ،‬به‌ڵكو خۆی خ���ۆی (به‌ده‌ر له‌دانه‌ره‌ك���ه‌ی‌و ره‌نگه‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ له‌دان���ه‌ر مێ���ژوی خ���ۆی به‌ده‌ر له‌خواس���ت‌و‌ویسته‌كانیش���ی)‪،‬‬ ‫دروستده‌كات‪ .‬ئێمه‌ نازانین دانه‌رانی‌و ده‌ژی‌و ده‌خوڵقێن���ێ‪ .‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ با‬ ‫بیریاران���ی گه‌وره‌ی فكر‌و ئه‌ده‌ب چۆن له‌وه‌ نه‌پرس���ین ئایا ئه‌م دانه‌ره‌ ژیانی‬ ‫ژیان‌و چیان كرد‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌زانین كه‌ خۆی‌وه‌ك نوس���ینه‌كانێتی‪ ..‬با ئه‌مه‌‬ ‫تێكس���ته‌كانیان چ روداوێك���ی گرنگ‌و لێگه‌ڕێین بۆ ژیانی تایبه‌تی خۆی‌و ئه‌و‬ ‫چاره‌نوسسازی دروس���تكرد‪ .‬تێكست ئازادیه‌ی پێببه‌خشین كه‌ بڕیاره‌ هه‌مو‬ ‫دنیا دروس���تده‌كات‌و ده‌جوڵێنێ‪ ،‬نه‌ك مرۆڤێك هه‌یبێت‌و ته‌نها ئه‌و پرس���یاره‌‬ ‫كاره‌كت���ه‌ری تایبه‌ت���ی دانه‌ره‌ك���ه‌ی‪ .‬له‌تێكس���ته‌كه‌ی بكه‌ین ك���ه‌ تا چه‌ند‬ ‫بێگومان هیچ ش���تێك له‌وه‌ باشتر نیه‌ توانیوێت���ی ژیانی رۆح���ی‌و فكریمان‬ ‫كه‌ ژیانی ‌واقعی دان���ه‌ر ره‌نگدانه‌وه‌ی ده‌وڵه‌مه‌ن���د ب���كات‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی ئه‌بێت‬ ‫راسته‌وخۆی ئه‌و بیروبۆچونانه‌ بێت كه‌ پرس���یاری لێبكرێت كاره‌كته‌ری دانه‌ر‬ ‫ده‌ینوس���ێ‪ ،‬به‌اڵم هه‌میشه‌ ئه‌وه‌ ئه‌بێ نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو نوس���ه‌ره‌ ك���ه‌ ته‌نها له‌ناو‬ ‫بزانین كه‌ دانه‌ر نوسه‌ر نیه‌و هه‌میشه‌ش تێكست‌و له‌گه‌ڵ تێكستدا بونی هه‌یه‌‪.‬‬

‫تێكست نامانباته‌وه‌‬ ‫سه‌ر دانه‌ر‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئه‌مانباته‌وه‌ سه‌ر‬ ‫نوسه‌ر‪ .‬تێكست‬ ‫جیاواز له‌ژیانی‬ ‫دانه‌ره‌كه‌ی ئه‌ژی‌و‬ ‫گه‌ر ده‌ربڕێكیش‬ ‫بێت له‌بیروبۆچونی‬ ‫كه‌سایه‌تیه‌ك‪،‬‬ ‫ئه‌وا ده‌ربڕینی‬ ‫كه‌سایه‌تی‬ ‫نوسه‌ره‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫دانه‌ر‬


‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫دور‬ ‫گۆشه‌یه‌که‬ ‫‌ سه‌ردار عه‌زیزو نیاز نه‌جمه‌دین‌ ده‌ینوسن‬

‫دیموكراسیه‌تی‌ ته‌وافوق ‌ی‬ ‫نزیک‬ ‫یان حكومه‌تی‌ یه‌كڕیزی ‌ی نیشتمانیی‌‬

‫جێیه‌ك له‌ڕۆشنبیریی باودا‬ ‫ نیاز نه‌جمه‌دین‬ ‫رۆش���نبیریی باو خه‌سڵه‌تی زۆربه‌ی‬ ‫قۆناغ���ه‌ مێژوییه‌كانه‌‪ .‬ئه‌گه‌رچی خۆی‬ ‫وه‌ك س���ه‌رچاوه‌یه‌كی به‌خته‌وه‌ری���ی‬ ‫ده‌رده‌خات‪ ،‬به‌اڵم له‌ناوه‌ڕۆكدا هه‌وێنی‬ ‫هه‌ژمونكردنه‌‪ ،‬ده‌رفه‌تیش ده‌دات ئه‌وه‌ی‬ ‫تێكستێكی جدیی پڕاوپڕ نه‌خوێندۆته‌وه‌و‬ ‫له‌س���ه‌ر كۆپیك���ردن ده‌ژی‪ ،‬ناوبانگی‬ ‫گه‌وره‌ به‌ده‌ستبهێنێت‪ .‬‬ ‫ل���ه‌(‪)The Affluent society‬‬ ‫دا‪ ،‬ئابوریناس ج���ۆن كینت گالبریه‌ت‬ ‫(‪)John Kenneth Galbraith‬‬ ‫له‌رێی چه‌مكی تێگه‌یش���تنی باو(‪The‬‬ ‫‪ )Conventional Wisdom‬ئ���ه‌م‬ ‫دیارده‌یه‌ رونده‌كاته‌وه‌‪ :‬تێگه‌یشتنی باو‪،‬‬ ‫یان رۆش���نبیریی باو‪ ،‬ئه‌و ئایدیایانه‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌س���ه‌رده‌مێكی دیاریكراودا قبوڵ‬ ‫ده‌كرێن‪ ،‬ره‌نگه‌ بێمه‌رج‪ .‬به‌ڕسته‌یه‌كی‬ ‫تر‪ ،‬جه‌ماوه‌رێك له‌ده‌وری هه‌قیقه‌تێك‬ ‫ی���ان ئایدیای���ه‌ك كۆده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫زۆرب���ه‌ی كات به‌رهه‌می زانس���ت نیه‌‪،‬‬ ‫كارده‌كه‌ن بۆ باڵوكردنه‌وه‌ی‪ ،‬پاش���ان‬ ‫له‌ماوه‌یه‌كی كورتدا قۆناغی قبوڵكردنی‬ ‫ده‌ستپێده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌رش���یفی مێ���ژوی هه‌رێ���م پ���ڕه‌‬ ‫له‌به‌ڵگه‌ی رۆشنبیریی باوو بااڵده‌ستی‬ ‫ئه‌و ئایدیایان���ه‌ی ره‌نجه‌ڕۆیان كردین‪.‬‬ ‫زیاد له‌چل س���اڵ ئایدیای ماركس���یزم‬ ‫بێ لێكۆڵینه‌وه‌ی قوڵ وه‌رگیرا‪ ،‬زۆرینه‌‬ ‫چون���ه‌ ئه‌م س���ه‌نگه‌ره‌و چه‌پڵه‌یان بۆ‬ ‫لێ���ده‌دا‪ ،‬دوای قوربانیه‌كی زۆر‪ ،‬گه‌اڵ‬ ‫گ���ه‌اڵ هه‌ڵ���وه‌ری‪ .‬ب���ازاڕی ئازادیش‬ ‫خراپترین خۆراكی‪ ،‬له‌ناویاندا خراپترین‬ ‫جۆری جگه‌ره‌و كحولی‪ ،‬كرد به‌دیاری‪.‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی به‌ر له‌چه‌ند مانگێك‪،‬‬ ‫په‌یمانی خۆش���گوزه‌رانیی وه‌كو كلوه‌‬ ‫به‌ف���ر به‌س���ه‌رماندا ده‌ب���اری‪ ،‬زۆرینه‌‬ ‫ئامێزیان بۆ كردبوه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هه‌مان‬ ‫خێرایی توایه‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆش���نبیریی باو كۆنس���ێرتێكه‌ هه‌ر‬ ‫كه‌س‌و الیه‌نێك به‌جیا به‌شداره‌ تێیدا‪.‬‬ ‫گالبری���ه‌ت قه‌ش���ه‌نگانه‌ هۆكاره‌كانی‬ ‫ئه‌مه‌ رونده‌كاته‌وه‌‪ .‬بۆ كه‌سی ئاسایی‪،‬‬ ‫ئایدی���ای ب���او خزمه‌تی ئیگ���ۆ (من‪-‬‬ ‫االنا) ده‌كات‪ :‬تاكه‌كه‌ هه‌س���ت ده‌كات‬ ‫هۆش���یاره‌‪ ،‬ئه‌وه‌تا ئه‌وانیترو له‌ناویاندا‬ ‫ن���اوداره‌كان به‌هه‌م���ان ده‌رئه‌نجام���ی‬ ‫ئه‌م گه‌یش���تون س���ه‌باره‌ت به‌ڕه‌وتی‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌‪ .‬بیس���تنه‌وه‌ی ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫ب���اوه‌ڕی پێیه‌ت���ی له‌راگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كه‌ بۆ تێركردنی ئاره‌زوی‬ ‫دڵنیابونیش‪ .‬كه‌سی وه‌رگر (بیسته‌ر)‬ ‫ك���ه‌ له‌ته‌له‌فزی���ۆن ی���ان رادیۆكانه‌وه‌‬ ‫ده‌بیس���تێت بۆچونه‌كان���ی ده‌رباره‌ی‬ ‫دیارده‌ی���ه‌ك پش���تگیریی ده‌كرێ���ن‪،‬‬ ‫هه‌س���ت ده‌كات ته‌نیا نیه‌و له‌كاروانی‬ ‫رۆش���نبیریی دوانه‌كه‌وتوه‌‪ .‬بیس���تنی‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌س���ێك قبوڵ���ی بۆچونه‌كه‌ی‬ ‫ك���ردوه‌ غه‌ری���زه‌ی س���ه‌ركه‌وتنیش‬ ‫تێ���ر ده‌كات‪ .‬ئ���ه‌و هه‌س���ت ده‌كات‬ ‫پرۆسه‌ی قه‌ناعه‌تهێنان به‌بۆچونه‌كه‌ی‬ ‫ئ���ه‌وو هاوبیره‌كانی ده‌س���تیپێكردوه‌‪،‬‬ ‫هاكا هه‌م���وان وایانلێبێ���ت وه‌كو ئه‌و‬ ‫بیربكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ودی���ودا‪ ،‬رۆش���نبیری ب���او ی���ان‬ ‫وه‌ك گالبری���ه‌ت ده‌ڵێت "نوس���ه‌رانی‬ ‫ش���ه‌به‌حیی"‪ ،‬ده‌زان���ن كام باب���ه‌ت‬ ‫بوروژێن���ن‌و چۆن له‌ناو رای گش���تیدا‬ ‫پێگه‌ی خۆیان به‌هێ���ز بكه‌ن‪ .‬یه‌كێك‬ ‫ل���ه‌و تاكتیكان���ه‌ی نوس���ه‌رانی ی���ان‬ ‫قسه‌كه‌رانی شه‌به‌حیی په‌نای بۆ ده‌به‌ن‬ ‫بریتیه‌ له‌وروژاندنی ئه‌و بابه‌تانه‌ی رای‬ ‫گش���تی دڵخ���ۆش ده‌كات‪ ،‬ئیگۆ "من"‬ ‫تێ���ر ده‌كات‪ .‬له‌پێن���اوی وه‌رگرتن���ی‬ ‫جێیه‌ك له‌ناو رۆشنبیریی باودا‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫گوێهه‌ڵده‌خه‌ن بزانن خوێنه‌ر یان گوێگر‬ ‫له‌س���ه‌ر چ بابه‌تێك ره‌زامه‌نده‌‪ .‬ئه‌وان‬ ‫"سه‌ركه‌وتن به‌بیس���تنی چه‌پڵه‌لێدان‌و‬ ‫رازیبونی جه‌ماوه‌ر ده‌پێون"‪ .‬قسه‌كه‌ری‬ ‫باو نای���ه‌ت بۆ ئه‌وه‌ی ش���تێكی نوێ‬ ‫بڵێت‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و دێت بۆ وتنی ئه‌وه‌ی‬ ‫جه‌ماوه‌ر حه‌زی لێیه‌تی‪.‬‬ ‫به‌ڕای من‪ ،‬ئه‌وه‌ی ده‌چێت بۆ كه‌ناڵێكی‬ ‫راگه‌یان���دن‌و ناچێت ب���ۆ كه‌ناڵێكی تر‬ ‫له‌ناو ئه‌م فه‌زایه‌دا هه‌ڵده‌سه‌نگێنرێت‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌پێوه‌ره‌كانی هه‌ڵسه‌نگاندن الی‬ ‫گوێگران ده‌ركه‌وتنه‌ له‌و شاش���ه‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫یان شاش���ه‌ی ئه‌و هێ���زه‌ی كه‌ خۆیان‬ ‫پاڵپش���تیی ده‌كه‌ن‪ .‬چون بۆ كه‌ناڵێك‬ ‫زۆرجار خۆپاراس���تنه‌ له‌له‌كیس���چونی‬ ‫پێگه‌ك���ه‌ی له‌ناو رۆش���نبیریی باودا‪.‬‬

‫قه‌یرانی دارایی ئه‌م‬ ‫دواییه‌ی هه‌رێم‬ ‫روداوێك بو زۆری‬ ‫له‌رۆشنبیریی باو‬ ‫كۆن كرد‪ ،‬به‌ته‌واوی‬ ‫په‌رده‌ی له‌سه‌ر‬ ‫په‌یكه‌ره‌ فشۆڵه‌كه‌ی‬ ‫سیستمی سیاسی‪-‬‬ ‫ئابوریی البردو‬ ‫ئابڕوی برد‬

‫(له‌باره‌ی‌ هه‌وڵه‌كانی‌ پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌ هه‌شت)‬

‫جه‌عفه‌ر عه‌لی ‬

‫حكومه‌تی‌ یه‌كڕیزیی‌‬ ‫نیشتیمانیی‌‬ ‫به‌لێكدانه‌و‌هی‌‬ ‫كالسیكیانه‌ بۆ‬ ‫دیموكراسیه‌ت‬ ‫تا راده‌یه‌ك‬ ‫به‌پره‌نسیپه‌كانی‌‬ ‫دیموكراسیه‌ت ناكۆكه‌‬ ‫چونكه‌ له‌دیموكراسیه‌تی‌‬ ‫كالسیكدا هێزه‌‬ ‫سیاسیه‌كان پێویسته‌‬ ‫پابه‌ندی‌ ده‌ره‌نجامه‌‬ ‫به‌ده‌ستهاتوه‌كانی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن بن‬

‫كالس����یكدا هێزه‌ سیاسیه‌كان پێویست ‌ه‬ ‫پابه‌ندی‌ ده‌ره‌نجامه‌ به‌ده‌ستهاتوه‌كانی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن بن‪ ،‬به‌ب����ێ‌ له‌به‌رچاوگرتنی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ره‌نگه‌ به‌ته‌نها پشتبه‌س����تن‬ ‫به‌ئه‌نجام����ی‌ هه‌ڵب����ژاردن له‌واڵتێك����ی‌‬ ‫ناهۆمۆجیندا له‌ڕوی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و ئاینی‌‌و‬ ‫مه‌زهه‌بی����ه‌وه‌ گرفت����ی‌ گ����ه‌وره‌ به‌دوای‌‬ ‫خۆیدا بهێن����ێ‌‪ ،‬چونك����ه‌ ده‌بێته‌ هۆی‌‬ ‫بێبه‌شكردن‌و په‌راوێزخس����تنی‌ كه‌مینه‌‬ ‫ئاینی‌‌و مه‌زهه‌بی‌‌و نه‌ته‌وه‌ییه‌كان له‌ژیانی‌‬ ‫سیاسی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئیداریدا‪.‬‬ ‫ له‌حكومه‌تی‌ یه‌كڕیزیی‌ یان ده‌شێت‬ ‫ی نیشتمانیدا‪ ،‬ئۆپۆزیسیۆن ‌ی‬ ‫ێ زۆرین ‌ه ‌‬ ‫بوتر ‌‬ ‫په‌رله‌مان����ی‌ ی����ان بونی‌ نامێن����ێ‌‪ ،‬یان‬ ‫هێزێكی‌ ئه‌وتۆی‌ ش����ایانی‌ باس����كردنی‌‬ ‫نابێ‌‪ ،‬به‌مه‌ش پره‌نسیپی‌ چاودێریكردن‌و‬ ‫لێپرس����ینه‌وه‌ ده‌خرێت����ه‌ په‌راوێ����زه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌حكومه‌تێكی‌ له‌م ش����ێوه‌یه‌دا‬ ‫په‌رله‌مان‌و فراكسیۆنه‌كانی‌ په‌رله‌مانیی‌‬ ‫هێ����زی‌ ئه‌وه‌ی����ان نابێ‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫جدی‌‌و به‌رپرس����یارانه‌ ده‌زگای‌ ته‌نفیزی‌‬ ‫بخه‌نه‌ به‌رده‌م لێپرسینه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌ر یه‌ك‬ ‫هۆی‌ زۆر س����اده‌‪ ،‬هه‌ر‌وه‌زیرێك له‌الیه‌ن‬ ‫حیزبێكی‌ سیاس����یه‌وه‌ كاندید ده‌كرێت‪،‬‬ ‫وات����ه‌ فراكس����یۆنی‌ په‌رله‌مانیی‌ س����ه‌ر‬ ‫به‌م حیزبه‌ به‌رگ����ری‌ لێده‌كه‌ن‌و ناهێڵن‬ ‫لێپرسینه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵدا بكرێت‪ ،‬یان دور‬ ‫نیه‌ فراكس����یۆنه‌كان هه‌ندێكجار له‌نێوان‬ ‫خۆیاندا رێكبكه‌ون ت����ا هیچیان‌وه‌زیرو‬ ‫به‌رپرسانی‌ ده‌زگای‌ ته‌نفیزی‌ الیه‌نه‌كه‌ی‌‬ ‫دی‌ له‌په‌رله‌ماندا روبه‌روی‌ لێپرسینه‌وه‌و‬ ‫ئیحراجب����ون نه‌كاته‌وه‌‪ .‬بۆی����ه‌ زۆرجار‬ ‫ده‌وترێ‌ حكومه‌تی‌ دیموكراسیی‌ به‌هێز‬ ‫پێویستی‌ به‌ئۆپۆزیسیۆنێكی‌ په‌رله‌مانیی‌‬ ‫به‌هێ����ز هه‌یه‌ كه‌ كار بۆ چاودێریی‌ كارو‬ ‫ئه‌دای‌ حكومه‌ته‌كه‌ بكات‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ڵه‌و‬ ‫الدان����ی‌ ك����رد لێپرس����ینه‌وه‌ی‌ لێبكات‌و‬ ‫ئه‌گه‌ری����ش كاری‌ باش����ی‌ ئه‌نجام����دا‬ ‫پشتگیریی‌ لێبكات‪.‬‬

‫سه‌ره‌تا‬ ‫حكومه‌تی‌ بنكه‌ف����راوان‪ ,‬حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫نیش����تمانیی‌‪ ,‬حكومه‌ت����ی‌ یه‌كڕیزی����ی‌‬ ‫نیش����تمانیی‌‪ ,‬ی����ان دیموكراس����یه‌تی‌‬ ‫ته‌وافوقی‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ ئه‌م زاراوه‌ سیاسیانه‌ن‬ ‫ك����ه‌ له‌هیچ بڕگه‌یه‌ك����ی‌ مێژوییدا به‌قه‌د‬ ‫ئ����ه‌م چه‌ند مانگ����ه‌ی‌ دوای‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫‪21‬ی‌ ئه‌یلول����ی‌ س����اڵی‌ راب����ردوو ت����ا‬ ‫به‌ئێستا ده‌گات‪ ،‬له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫به‌كارنه‌هێنراون‪.‬‬ ‫له‌هه‌ر‌واڵتێكدا حكومه‌ت����ی‌ یه‌كڕیزیی‌‬ ‫نیش����تیمانیی‌ به‌مان����ای‌ ئه‌وه‌ی����ه‌ ك����ه‌‬ ‫حكومه‌ت نوێنه‌رایه‌تی‌ كۆی‌ الیه‌ن‌و هێزه‌‬ ‫سیاسی‌‌و دینی‌‌و مه‌زهه‌بی‌‌و ئیتنیكیه‌كان‬ ‫یه‌كێ���ك له‌هۆكان���ی قبوڵنه‌كردن���ی ده‌كات‌و هێزه‌ سیاس����یه‌ جیاوازه‌كانیش‬ ‫هه‌مان ده‌موچاو له‌شاش���ه‌یه‌كی تره‌وه‌ له‌باره‌ی‌ ئامانجه‌ نیشتمانیه‌كان‌و چه‌مكی‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی جه‌ماوه‌رێكی به‌رژه‌وه‌ن����دی‌ نیش����تیمانیی‌ له‌نێ����وان‬ ‫دیاریك���راوی ئه‌و شاش���ه‌یه‌ یان هێزه‌ خۆیاندا رێكده‌ك����ه‌ون‪ ،‬هه‌ر ‌وه‌ك چۆن‬ ‫سیاسیه‌ هه‌ست ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌و كه‌سه‌ له‌باره‌ی‌ ئه‌و میكانیزم‌و شێوازانه‌ش كه‌‬ ‫له‌رێچكه‌ی ئه‌وان ده‌رده‌چێت‪ ،‬هه‌ڵگری بۆ هێنانه‌دی‌ ئ����ه‌م ئامانجانه‌ ده‌گیرێنه‌‬ ‫هه‌مان گوتار نی���ه‌و‪ ،‬هه‌ڵگه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪ .‬به‌ر گفتوگۆو دیالۆگی‌ پۆزه‌تیڤ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫پێوه‌ری دوه‌می هه‌ڵسه‌نگاندن هه‌ڵوێست ت����ا هه‌موان به‌یه‌ك����ه‌وه‌ ئه‌ركی‌ داكۆكی‌ ده‌خاته‌ڕو‪ .‬حاڵه‌تێكی‌ له‌مجۆره‌ ده‌بێته‌‬ ‫پیشاندانه‌‪ ،‬له‌مه‌شدا پاڵه‌وانانی شاشه‌و له‌م به‌رژه‌وه‌ندیانه‌و پاراس����تنیان بگرنه‌ ه����ۆی‌ بیركردن����ه‌وه‌ له‌پێكهێنان����ه‌وه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت له‌فۆرم‌و شێوه‌یه‌كی‌ دیكه‌دا‪،‬‬ ‫نوس���ه‌رانی ش���ه‌به‌حیی پرۆفیشناڵن‪ .‬ئه‌ستۆ‪.‬‬ ‫جه‌ماوه‌ر پتر دڵخۆش���ن به‌بیس���تنی به‌ته‌نه����ا كۆبونه‌وه‌ی‌ الی����ه‌ن‌و هێزه‌ كه‌ حكومه‌تی‌ یه‌كڕیزیی‌ نیش����تمانییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتانه‌ی كه‌ بۆنی به‌رگریی له‌مافی سیاس����یه‌كان به‌بێ‌ رێكه‌وت����ن له‌باره‌ی‌ به‌جۆرێك به‌ش����ی‌ هه‌ره‌ گه‌وره‌ی‌ هێزو‬ ‫رۆژانه‌ی ئه‌وان���ی لێدێت‪ ،‬وه‌كو ئه‌وه‌ی مان����او لێكدان����ه‌وه‌ی‌ چه‌مك����ه‌كان‌و الیه‌ن����ه‌ سیاس����یه‌كان تیایدا به‌ش����دار‬ ‫ته‌نیا دركاندنیان به‌س بێت بۆ ئه‌وه‌ی به‌رنامه‌یه‌ك����ی‌ هاوبه‌ش‪ ،‬دره‌نگ یان زو ده‌بن‌و له‌سه‌ر به‌رنامه‌یه‌كی‌ نیشتیمانیی‌‬ ‫دونی���ا پڕگێژاوه‌كه‌ی���ان بگۆڕێت‪ .‬له‌م هه‌ڵوه‌ش����اندنه‌وه‌ی‌ ه����ه‌ر حكومه‌تێكی‌ هاوبه‌ش ده‌س����ازێن‌و به‌هه‌موان هه‌وڵی‌‬ ‫نێوه‌نده‌دا‪ ،‬ئه‌وه‌ی خۆشه‌ویسته‌ كه‌سی نیش����تیمانیی‌ به‌دوای‌ خۆی����دا ده‌هێنێ‌‪ ،‬چاره‌سه‌ركردنی‌ قه‌یرانه‌كان ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫كاتێك هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مانیی‌ هێزێك‬ ‫هزرڤ���ان نی���ه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ن كه‌ پیش���انی یان له‌باشترین حاڵه‌تدا دۆخی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫ده‌ده‌ن گوایه‌ خاوه‌نی هه‌ڵوێس���تن‪ .‬كه‌ كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌و ئه‌منی����ی‌ ‌واڵت ب����ه‌ره‌و ناكات����ه‌ زۆرین����ه‌ی‌ سیاس����ی‌‪ ،‬حیزبێك‬ ‫س���ه‌ر به‌ده‌س���ه‌اڵت بویت‪ ،‬هه‌ڵوێست ئیفلیجبون ده‌بات‪ ،‬وه‌ك چۆن له‌ئه‌زمونی‌ یان فراكس����یۆنێكی‌ حیزبی����ی‌ زۆرینه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ قس���ه‌ به‌ئۆپۆزس���یۆن بڵێیت‌و عێراق����دا له‌دوای‌ پرۆس����ه‌ی‌ ئازادیه‌وه‌‪ ،‬سیاس����ی‌ به‌ده‌س����تناهێنێ‌‌و به‌ته‌نه����ا‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ش���ه‌وه‌‪ ،‬گرن���گ نی���ه‌ له‌م ئیفلیجبونی‌ پرۆس����ه‌ی‌ دیموكراسیه‌تی‌ توانای‌ پێكهێنانی‌ حكومه‌تی‌ نابێ‌‪ ،‬له‌م‬ ‫نێوه‌نده‌دا چی به‌رهه‌مدێت‪ .‬رۆشنبیری ته‌وافوق����ی‌ (س����ازانی‌ نیش����تیمانیی‌) كاته‌دا گفتوگ����ۆو دیالۆگ له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌‬ ‫باو ش���تێكی ئه‌وتۆ ناكات جگه‌ له‌وه‌ی له‌توانای����دا نه‌ب����وه‌ خواس����ته‌كانی‌ سیاس����یه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ ن����او په‌رله‌ماندا‬ ‫یارمه‌ت���ی داكوتینی ئه‌و وێنانه‌ ده‌دات هاونیش����تمانیان به‌دیبهێنێ����ت‪ ،‬به‌ڵكو ده‌كرێ����ت ت����ا به‌یه‌ك����ه‌وه‌ بس����ازێن‌و‬ ‫كه‌ گوێگ���ر ئ���اره‌زو ده‌كات به‌دیواری نه‌یتوانی����وه‌ به‌ب����ه‌راورد به‌مێژوو هێزی‌ حكومه‌تێك����ی‌ یه‌كڕیزیی‌ نیش����تیمانیی‌‬ ‫مێشكیدا هه‌ڵیانبواسێت‪ .‬له‌به‌رامبه‌ردا ئابوری‌‌و سه‌رمایه‌ی‌ مرۆیی‌‌و سروشتیی پێكبهێنن‪.‬‬ ‫كاتێ����ك به‌ش����ێك له‌سیس����ته‌مه‌‬ ‫نوسه‌ری ره‌سه‌ن ده‌یه‌وێت ئه‌و وێنانه‌‪‌ ،‬واڵته‌ك����ه‌‪ ،‬خزمه‌تی‌ گه‌وره‌ پێش����كه‌ش‬ ‫به‌وێنه‌ی سه‌رۆكه‌كانیشیه‌وه‌‪ ،‬دابگرێت‪ .‬به‌پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌‌و ئارامیی‌‌واڵته‌كه‌ش سیاس����یه‌كان په‌نا بۆ دیموكراس����یه‌تی‌‬ ‫ته‌وافوقی����ی‌ ده‌ب����ه‌ن‪ ،‬وات����ه‌ هێ����زه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش س���ه‌ر ئێش���ه‌ی بۆ دروس���ت بكات‪ .‬‬ ‫دیوه‌ جیاوازه‌كانی‌ دیموكراس����یه‌تی‌ سیاس����یه‌كان‪ ،‬كه‌مین����ه‌ ئاینی����ه‌كان‌و‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌زانستی ئابوریی‪ ،‬ئه‌وه‌ ته‌وافوق����ی‌ (حكومه‌ت����ی‌ یه‌كڕیزی����ی‌ ئیتنیكیه‌كان به‌پێی‌ به‌ركه‌وتی‌ خۆیان‪،‬‬ ‫له‌وه‌زاره‌ته‌كاندا پشكی‌ خۆیان پێده‌درێت‬ ‫شكستی ئابوریناس���انه‌ كه‌ نه‌یانتوانی نیشتیمانیی‌)‬ ‫ئه‌م زانس���ته‌ ببنه‌ ن���او خه‌ڵك‪ .‬به‌اڵم دیموكراس����یه‌تی‌ ته‌وافوقی����ی‌ به‌ئامانجی‌ نه‌ ته‌نه����ا دڵنیاكردنه‌وه‌یان‬ ‫گرفتێك���ی دیك���ه‌ش هه‌ی���ه‌‪ .‬چونكه‌ به‌پێی‌ (لیبهارت) ده‌كرێت له‌ڕێی‌ چوار له‌وه‌ی‌ كه‌ په‌راوێ����ز ناخرێن‪ ،‬به‌ڵكو تا‬ ‫زانس���ته‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان تاقیگه‌یه‌كی ره‌گه‌زه‌وه‌ پێناس����ه‌ بكرێ����ت‪ ،‬ره‌گه‌زی‌ بتوانن له‌م ڕێیه‌وه‌ به‌رگری‌ له‌شوناس����ی‌‬ ‫پێش���كه‌وتویان نی���ه‌ به‌چه‌ش���نی یه‌كه‌م كه‌ له‌ئه‌وانیدی‌ گرنگتره‌‪ ،‬بریتیه‌ جیاوازی‌ خۆیان‌و م����اف‌و ئازادیه‌كانیان‬ ‫فیزی���ا‪ ،‬كۆده‌نگی���ی ته‌نان���ه‌ت له‌ناو له‌حوكمكردن له‌ڕێی‌ ئیئتیالفێكی‌ فراوانی‌ بكه‌ن‌و ده‌س����تكه‌وتی‌ تایب����ه‌ت به‌ژیانی‌‬ ‫ئابوریناسانیش���دا مس���ۆگه‌ر ن���اكات‌و س����ه‌ركرده‌ سیاس����یه‌كان كه‌ نوێنه‌ری‌ تایبه‌تی‌ خۆیش����یان به‌ده‌ستبهێنن‪ .‬ئه‌م‬ ‫روبه‌رێكی گه‌وره‌ له‌ب���ه‌رده‌م جه‌ماوه‌ر ته‌واوی‌ كه‌رت����ه‌ گرنگه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ حاڵه‌ته‌ له‌واڵتانی‌‌وه‌ك (لوبنان‪ ،‬مالیزیا‪،‬‬ ‫ده‌كه‌ن���ه‌وه‌ به‌كه‌یفی خۆی���ان راڤه‌ی پلورالیزم����ی‌ ده‌كه‌ن‪ .‬ره‌گ����ه‌زی‌ دوه‌م‪ ،‬به‌لجی����كا‪ ،‬قوب����روس‌و چه‌ن����د‌واڵتێكی‌‬ ‫دیارده‌كان بكه‌ن‪ ،‬یان باوه‌ڕ به‌و ش���ته‌ بریتی����ه‌ له‌ره‌خس����اندنی‌ به‌كارهێنان����ی‌ ئه‌فریكا)یش ده‌بین����رێ‌‪ ،‬كه‌ له‌هه‌ندێك‬ ‫بهێن���ن كه‌ خۆش���حاڵیان ده‌كات‪ ،‬یان ماف����ی‌ ڤیتۆ بۆ هه‌موان‪ ،‬كه‌ ئامانج لێی‌ ‌واڵتیاندا سه‌ركه‌وتو بوه‌و له‌ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫ده‌یانگونجێنێت له‌گ���ه‌ڵ ئه‌و جیهانه‌ی دروس����تكردنی‌ چه‌ترێكه‌ بۆ پاراس����تنی‌ دیكه‌یشیاندا شكستیخواردوه‌‪.‬‬ ‫ماف����ی‌ كه‌مینه‌كان‪ .‬ره‌گه‌زی‌ س����ێیه‌م‪‌ ،‬وێڕای‌ ئه‌مان����ه‌ پێكهێنانی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫تێیدا ده‌ژین‪.‬‬ ‫له‌م روب���ه‌ره‌ كه‌مه‌ی به‌ده‌س���تمه‌وه‌ په‌نابردنه‌ بۆ سیس����ته‌می‌ رێژه‌یی‌‌وه‌ك نیش����تیمانیی‌ به‌ب����ێ‌ كه‌موكورت����ی‌‌و‬ ‫م���اوه‌‪ ،‬ئاوڕێك له‌سیاس���ه‌تمه‌دارانیش پێوه‌رێكی‌ بنه‌ڕه‌تیی‌ له‌نوێنه‌رایه‌تیكردنی‌ سه‌رئێش����ه‌ نیه‌‪ .‬له‌حكومه‌تی‌ یه‌كڕیزیی‌‬ ‫ده‌ده‌مه‌وه‌‪ .‬كۆنس���ێرتی رۆش���نبیریی سیاس����ی‌‌و دامه‌زران����دن له‌بواره‌كان����ی‌ نیش����تمانیدا ‌وه‌زاره‌ت����ه‌كان به‌س����ه‌ر‬ ‫باو پێویستی به‌وانه‌یه‌ كه‌ پێیانده‌ڵێن خزمه‌ت����ی‌ مه‌ده‌ن����ی‌‌و به‌هره‌مه‌ندب����ون پێكهاته‌ سیاسی‌‌و ئاینی‌‌و ئیتنیكیه‌كاندا‬ ‫"ئاینده‌ گه‌شه‌و تۆش بێبه‌ش نابیت تا له‌س����امانی‌ گش����تی‌‪ .‬ره‌گه‌زی‌ چواره‌م‌و دابه‌ش ده‌كرێن‪ ،‬ك����ه‌ ره‌نگه‌ به‌گوێر‌هی‌‬ ‫ئێمه‌ له‌ژیاندا بی���ن"‪ .‬به‌به‌راورد‪ ،‬هیچ كۆتای����ی‌ بریتی����ه‌ له‌دابینكردنی‌ بڕێكی‌ دیدی‌ ئاین����ی‌‌و ئیتنی‌ جی����اواز‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫توێژێك هێنده‌ی سیاسیه‌كان گه‌شبین گه‌وره‌ له‌س����ه‌ربه‌خۆیی‌ بۆ هه‌ر كه‌رتێك دونیابین����ی‌ سیاس����ی‌‌و ئایدیۆلۆژی����ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و دیموكراسیه‌تی‌‬ ‫ته‌وافوقیی‌‬ ‫نین‪ .‬ئه‌وانه‌ی له‌سه‌ر حوكمن به‌رزترین له‌ئیداره‌دانی‌ كاروباری‌ ناوخۆیی‌ تایبه‌ت جیاواز‪ ،‬جۆرێ����ك له‌نه‌گونجان له‌باره‌ی‌‬ ‫پله‌ی گه‌ش���بینیی وه‌رده‌گرن‪ .‬ئه‌وانه‌ی به‌خۆی����ان‪( .‬لیبه����ارت‪ ،‬الدیمقراگی����ه‌ كاری‌ هاوبه‌شی‌‌وه‌زاره‌ته‌كان‌و كارنامه‌ی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا له‌پێكهێنانی‌‬ ‫سیاسی‌‌و ئیداری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌ هاوبه‌ش یه‌كه‌م كابینه‌ی‌ حكومه‌ته‌وه‌ له‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی حوكمن به‌هه‌مانش���ێوه‌ التوافقیه‌ فی‌ مجتمع متعدد‪ ،‬ص‪.)47‬‬ ‫حكومه‌تی‌ دیموكراس����ی ته‌وافوقیی‌ سه‌رهه‌ڵبدات‪ ،‬چونكه‌ ئاشكرایه‌ كه‌ هه‌ر ته‌مم����وزی‌ ‪ 1992‬تا كۆتای����ی‌ ته‌مه‌نی‌‬ ‫گه‌ش���بینن‪ ،‬به‌اڵم به‌مه‌رج‪" :‬كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫ی حه‌وت����ه‌م (‪،)2014‬حكومه‌ت‌و‬ ‫ناگۆڕێ���ت ئه‌گه‌ر ئێمه‌ نه‌چینه‌ س���ه‌ر ‌وه‌ك چۆن به‌بێ‌ گرفت نیه‌‪ ,‬به‌هه‌مانشێوه‌ ‌وه‌زیرێ����ك نوێنه‌رایه‌ت����ی‌ پێكهاته‌یه‌كی‌ كابینه‌ ‌‬ ‫حوك���م!"‪ .‬ئه‌م گه‌ش���بینییه‌ رێگایه‌كه‌ به‌بێ‌ پاس����اویش نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو‌وه‌ك هه‌ر سیاس����ی‌‪ ،‬ئاینیی‌‪ ،‬ئیتنیك����ی‌‪ ،‬ده‌كات كۆی‌ دام����ه‌زراوه‌ مه‌ده‌نی‌‌و س����وپایی‌‌و‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ی له‌ن���او دڵدا ب���ه‌ر له‌هه‌مو جۆرێك له‌حكومه‌ته‌كانی‌ دی‌ پاس����اوو له‌نێو حكومه‌ت‌و ته‌واوی‌ دامه‌زراوه‌كانی‌ ئه‌منیه‌كانی‌ كوردس����تان له‌الیه‌ن پارتی‌‬ ‫دیموكرات����ی‌ كوردس����تان‌و یه‌كێت����ی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ حكومه‌تدا‪.‬‬ ‫كه‌س هێالنه‌ بكه‌ن‪ .‬سیاس���ی س���ود هۆكاری‌ خۆی‌ هه‌ن‪:‬‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ یه‌كڕیزیی‌ نیش����تیمانیی‌ نیش����تیمانیی‌ كوردس����تانه‌وه‌ به‌ڕێ����وه‌‬ ‫له‌خۆش���باوه‌ڕیی یان رۆش���نبیریی باو كاتێك ده‌وڵه‌تێ����ك روبه‌روی‌ قه‌یرانی‌‬ ‫ده‌بینێ���ت ب���ۆ به‌هێزكردن���ی پێگه‌ی سیاس����ی‌ ی����ان ئاب����وری‌ ده‌بێت����ه‌وه‌‪ ،‬به‌لێكدان����ه‌وه‌ی‌ كالس����یكیانه‌ ب����ۆ براون‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ هێزو الیه‌نی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫خۆی‌و به‌رده‌وامیی دۆخێكی سیاس���ی حكوم����ه‌ت توان����ای‌ چاره‌س����ه‌ری‌ دیموكراس����یه‌ت ت����ا راده‌ی����ه‌ك ئیتنی‌‌و دینی‌ تر له‌كابینه‌ جیاوازه‌كانی‌‬ ‫قه‌یرانه‌كانی‌ نیه‌و ئۆپۆزیس����یۆنیش ئه‌م به‌پره‌نس����یپه‌كانی‌ دیموكراس����یه‌ت ئه‌و ماوه‌ی����ه‌دا به‌ش����دارییان پێكراوه‌‪،‬‬ ‫چه‌قبه‌ستو‪.‬‬ ‫»» ‪ 19‬بێتوانایی����ه‌ی‌ حكومه‌ت ب����ۆ هاواڵتیان ناكۆك����ه‌‪ ،‬چونك����ه‌ له‌دیموكراس����یه‌تی‌ به‌اڵم ئه‌مانه‌ له‌روی‌ سیاسیه‌وه‌ خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬

‫نه‌خش ‌هی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫ئیداریی‌‌و ده‌سه‌اڵت‬ ‫له‌هه‌رێم پێویستی‌‬ ‫به‌نوسینه‌وه‌ به‌ره‌نگی‌‬ ‫جیاوازتر ده‌بێ‌ له‌دو‬ ‫ره‌نگی‌ زه‌ردو سه‌وزی‌‬ ‫چه‌ندین ساڵ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫ئه‌مجاره‌یان جگه‌ له‌ره‌نگی‌‬ ‫زه‌ردو سه‌وزو ره‌نگه‌‬ ‫سێبه‌ره‌كانیان‪ ،‬ره‌نگه‌كانی‌‬ ‫نیللی‌ بۆ یه‌كه‌مجارو‬ ‫ره‌نگه‌كانی‌ قاوه‌یی‌و‬ ‫پرته‌قاڵییش جارێكیتر‬ ‫گه‌ره‌كیانه‌ تامی‌ كێكی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت بكه‌نه‌وه‬

‫بچوكتری����ن بڕیار نه‌ب����ون‪ ،‬كۆی‌ بڕیار ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاس����ی‌ له‌ژێ����ر هه‌ژم����ون‌و كۆنتڕۆڵی‌‬ ‫ره‌های‌ پارت����ی‌‌و یه‌كێتیدا بوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ نزیك به‌هه‌شت ساڵی‌ رابردودا‪،‬‬ ‫له‌رێكه‌وتننامه‌ی‌ ستراتیجی‌‌و بونی‌ مام‬ ‫ج����ه‌الل به‌س����ه‌رۆك كۆم����اری‌ عێراق‪،‬‬ ‫یه‌كێتیش‌وه‌ك هێزێكی‌ سیاسی‌ كاریگه‌ر‬ ‫له‌مه‌یدانه‌كه‌دا ئه‌م سه‌نگ‌و قورساییه‌ی‌‬ ‫پێش����تری‌ نه‌ماو‪ ،‬كۆی‌ بڕی����اره‌ گرنگ‌و‬ ‫س����تراتیجی‌‌و كاریگه‌ره‌كان س����ه‌باره‌ت‬ ‫به‌هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان له‌پیرمامه‌وه‌‌و‬ ‫له‌الیه‌ن پارتیه‌وه‌ ده‌دران‪.‬‬ ‫ ل����ه‌دوای‌ هه‌ڵبژاردنی‌ ‪21‬ی‌ ئه‌یلولی‌‬ ‫‪‌2013‬و دوای‌ چ����وار س����اڵ له‌ئه‌زمونی‌‬ ‫ئۆپۆزیس����یۆنبون‪ ،‬بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كگرت����وی‌ ئیس��ل�امی‌‌و كۆمه‌ڵ����ی‌‬ ‫ئیس��ل�امی‌‪ ،‬بڕیاریان����داوه‌ له‌كابین����ه‌ی‌‬ ‫هه‌شته‌مدا به‌پێی‌ سه‌نگ‌و ده‌نگی‌ خۆیان‬ ‫به‌ش����داریی‌ كابینه‌كه‌ بكه‌ن‌و له‌ئه‌زمونی‌‬ ‫ئۆپۆزیس����یۆنبونه‌وه‌ بپه‌ڕن����ه‌وه‌ ب����ۆ‬ ‫ئه‌زمونی‌ هاوبه‌ش����یی‌ له‌ده‌سه‌اڵتدا‪ .‬به‌م‬ ‫پێیه‌ش نه‌خشه‌ی‌ سیاس����ی‌‌و ئیداریی‌‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵت له‌هه‌رێم پێویستی‌ به‌نوسینه‌وه‌‬ ‫به‌ره‌نگی‌ جیاوازت����ر ده‌بێ‌ له‌دو ره‌نگی‌‬ ‫زه‌ردو سه‌وزی‌ چه‌ندین ساڵ له‌مه‌وبه‌ر‪،‬‬ ‫ئه‌مجاره‌یان جگه‌ له‌ره‌نگی‌ زه‌ردو سه‌وزو‬ ‫ره‌نگه‌ سێبه‌ره‌كانیان‪ ،‬ره‌نگه‌كانی‌ نیللی‌‬ ‫بۆ یه‌كه‌مج����ارو ره‌نگه‌كان����ی‌ قاوه‌یی‌و‬ ‫پرته‌قاڵیی����ش جارێكیت����ر گه‌ره‌كیان����ه‌‬ ‫تامی‌ كێكی‌ ده‌سه‌اڵت بكه‌نه‌وه‌‪ .‬لێره‌وه‌‬ ‫كۆده‌نگی����ی‌ له‌س����ه‌ر به‌رنام����ه‌ی‌ كاری‌‬ ‫چوار س����اڵی‌ راب����ردوو‪ ،‬دابه‌ش����كردنی‌‬ ‫پۆس����ته‌ ‌وه‌زاری����ه‌كان به‌پێ����ی‌ ده‌نگه‌‬ ‫به‌ده‌س����تهاتوه‌كان‪ ،‬هاوبه‌شیی‌ له‌كۆی‌‬ ‫جومگه‌كانی‌ ده‌سه‌اڵت‪ ،‬ده‌بنه‌ ئه‌م خاڵه‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تیانه‌ی‌ كه‌ جیاوازیه‌ سه‌ره‌كیه‌كانی‌‬ ‫نێ����وان هێ����زه‌ سیاس����یه‌ براوه‌كان����ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن زه‌قتر له‌جاران به‌یانده‌كات‌و‬ ‫ماوه‌ی‌ رێكه‌وتن‌و پێكهێنانی‌ كابینه‌كه‌ش‬ ‫دورتر ده‌خاته‌وه‌‪ .‬‬ ‫ ئه‌زمونی‌ دیموكراسیه‌تی‌ ته‌وافوقیی‌‬ ‫هه‌میشه‌و له‌هه‌مو جێگه‌یه‌كدا مۆدێلێكی‌‬ ‫سه‌ركه‌وتو نیه‌‪ ،‬ئه‌م ئه‌زمونه‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫تیۆره‌یه‌كی‌ پێش����وه‌خت نی����ه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌رهه‌م����ی‌ پێداویس����تیه‌ عه‌مه‌لیه‌كانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ����ه‌ پ����ه‌رت‌و ناهۆمۆجینه‌كانه‌‪،‬‬ ‫تایب����ه‌ت ل����ه‌روی‌ نه‌ته‌وه‌یی����ه‌وه‌‪ .‬واته‌‬ ‫تی����ۆره‌ی‌ ته‌وافوقیی‌ به‌هه‌مانش����ێوه‌ی‌‬ ‫تیۆره‌ی‌ ناس����یۆنالیزم دوای‌ ئه‌زمونه‌كه‌‬ ‫هاتۆته‌ بون‪ ،‬نه‌ك له‌پێشتر‪.‬‬ ‫ هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان ئیتنی����ك‌و‬ ‫دی����ن‌و مه‌زهه‌ب����ی‌ جی����اوازی‌ تێدای����ه‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم كێش����ه‌ی‌ ئیتن����ی‌‌و دین����ی‌‌و‬ ‫مه‌زهه‌بی‌ نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو كێش����ه‌ی‌ نه‌بونی‌‬ ‫كۆده‌نگیی‌ له‌ب����اره‌ی‌ چه‌مكه‌كان‌و كاری‌‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌ی����ی‌‌و گوت����اری‌ نیش����تیمانیی‌‬ ‫هاوبه‌ش‌و رێزنه‌گرت����ن له‌جیاوازیه‌كانی‌‬ ‫یه‌ك����دی‌ هه‌ی����ه‌‪ .‬دیموكراس����یه‌تی‌‬ ‫ته‌وافوقیی‌‪ ،‬ی����ان حكومه‌تی‌ یه‌كڕیزیی‌‬ ‫نیشتیمانیی‌ پێویس����تی‌ زۆری‌ به‌سازان‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌م چه‌مك‌و مانایانه‌ هه‌یه‌ تا‬ ‫بتوانێت قاچه‌كانی‌ خۆی‌ به‌باشی‌ له‌سه‌ر‬ ‫رابگرێت‪ ،‬چونكه‌ حكومه‌تی‌ ته‌وافوقیی‌‬ ‫له‌س����اده‌ترین مانایدا به‌مان����ای‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫هێزو الیه‌نه‌ سیاس����یه‌ جیاوازه‌كان‪ ،‬یان‬ ‫ئیتنیك‌و دین‌و مه‌زهه‌ب����ه‌ جیاجیاكان‪،‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ چه‌م����ك‌و مانا جی����اوازه‌كان‬ ‫پێكبێن‌و له‌دونیابینیه‌كی‌ هاوبه‌ش����ه‌وه‌‬ ‫بۆ ئامانجی‌ نیش����تیمانیی‌‌و به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫نیش����تیمانیی‌ بڕوانن‪ .‬وه‌ك پێش����تریش‬ ‫ئاماژه‌مانپێدا له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌م س����ازانه‌‌و‬ ‫به‌ب����ێ‌ رێكه‌وتن له‌ب����اره‌ی‌ چه‌مكه‌كان‌و‬ ‫به‌رنامه‌یه‌كی‌ هاوبه‌ش‪ ،‬هه‌ر حكومه‌تێكی‌‬ ‫ته‌وافوقیی‌ به‌ره‌و لێكترازان‌و هه‌ڵوه‌شان‬ ‫ده‌چێت‪.‬‬ ‫ ئێس����تا هه‌رێمی‌ كوردستان له‌سه‌ر‬ ‫لێ����واری‌ تاقیكردنه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌م ئه‌زمونه‌‬ ‫تازه‌دای����ه‌‪ ،‬ئه‌زمونی‌ دیموكراس����یه‌تی‌‬ ‫ته‌وافوقیی‌‪ ،‬یان حكومه‌تی‌ بنكه‌فراوان‪.‬‬ ‫هه‌مومان باش ده‌زانی����ن هه‌نگاو به‌ره‌و‬ ‫ئ����ه‌م ئه‌زمون����ه‌ به‌رهه‌م����ی‌ تیۆره‌یه‌كی‌‬ ‫پێشوه‌خته‌ نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌رهه‌می‌ دۆخی‌‬ ‫‌واقیعی����ی‌‌و عه‌مه‌لی����ی‌ دوای‌ پرۆس����ه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ سااڵنی‌ ‪‌2009‬و ‪2013‬ی‌‬ ‫په‌رله‌مان����ی‌ كوردس����تان‌و تێكچون����ی‌‬ ‫هاوس����ه‌نگیی‌ سیاس����ی‌‌و جه‌ماوه‌ری����ه‌‬ ‫له‌نێ����وان هێزه‌ سیاس����یه‌كانی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستاندا‪... ،‬‬

‫»» ‪19‬‬


‫ته‌ندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫سیاسەتی تەندروستی‬

‫دکتۆر شێرکۆ سەعید زمناکۆ ده‌ینوسێت‬

‫مافی تەندروستی‬ ‫سەرچاوەی سیاسەتی تەندروستی‬ ‫مافی تەندروس���تیە و ئامانجیش‬ ‫بەدیهێنانی ئەو مافەیە‪.‬‬ ‫سیاسەتی تەندروس���تی بریتییە‬ ‫لە بڕیاردان‪ ،‬پالن‪ ،‬وئەو کارانەی‬ ‫ئەنجامدەدرێ���ن ب���ۆ بەدیهێنانی‬ ‫کۆمەلێک ئامانج���ی دیاریکراو لە‬ ‫ب���واری چاودێری تەندروس���تیدا‬ ‫‪ .‬سیاس���ەتێکی تەندروس���تی‬ ‫ڕوون ئەتوانێ���ت چەندین ش���ت‬ ‫بەدەس���ت بهێنێ���ت ‪ :‬خەونێک‬ ‫بۆ ئاین���دە پێناس���ە دەکات کە‬ ‫بەهۆیەوە یارمەتی چەس���پاندنی‬ ‫ئامانج وخاڵی نزیک و مامناوەند‬ ‫دەدات‪ .‬پێش���ترێتی و ڕۆڵ���ی‬ ‫چاوەڕێکراوی کۆمەڵە جیاوازەکان‬ ‫دیاری دەکات؛ کۆدەنگی بونیات‬ ‫دەنێت وخەڵک ئاگادار دەکاتەوە‬ ‫‪".‬ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی"‬ ‫ئەم زنجیرە نوس���ینە بریتییە لە‬ ‫پەڕەی ڕاس���تی( ژم���ارە ‪ )٣١‬ی‬ ‫مافەکانی مرۆڤ‪ ،‬کە چەسپێنراوە‬ ‫لەالیەن نەت���ەوە یەکگرتوەکان و‬ ‫ڕێکخراوی تەندروس���تی جیهانی‪،‬‬ ‫تایبەتە بە مافی تەندروس���تی لە‬ ‫یاسا نێودەوڵەتیەکانی تایبەت بە‬ ‫مافی مرۆڤ‪.‬‬ ‫بەشی یەکەم‪:‬‬ ‫پێشەکی‬ ‫تەندروس���تی خۆمان و ئەوانەشی‬ ‫کە گرنگن بەالمانەوە بۆتە داڵغەی‬ ‫ڕۆژانەم���ان ‪ .‬بێگوێدانە تەمەن و‬ ‫جۆر یان پاشخانی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی و ئابوری و ئایینی‬ ‫‪،‬گشتمان تەندروستیمان بەیەکەم‬ ‫و گرنگتری���ن موڵ���ک دائەنێین‪.‬‬ ‫لەالیەک���ی ترەوە ناتەندروس���تی‬ ‫پەکمان ئەخات و ناتوانین برۆین‬ ‫ب���ۆ خوێندن���گا و کارەکانم���ان‪،‬‬ ‫لێپرسراوێتی خێزانی و بەشداری‬ ‫کۆمەاڵیەتیمان دائەبەزێت‪.‬‬ ‫کەوات���ە ئێم���ە ئامادەی���ن‬ ‫زۆر ببەخش���ین لەپێن���اوی‬ ‫دەس���تەبەرکردنی ژیانێکی درێژ‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫له‌كات���ی‌ چونت بۆ س���ه‌یران‬ ‫کێ له‌قەیرانە‬ ‫‌؟‬ ‫ه‬ ‫‌كاربهێن‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌خۆر‬ ‫ه‬ ‫دژ‬ ‫داراییەکانی حکومەت‬ ‫نه‌شته‌ر‬

‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫له‌م‌وه‌رزه‌دا كه‌ كه‌ش‌و هه‌وا خۆش ده‌بێت‬ ‫خه‌ڵكی‌ بۆ به‌س���ه‌ربردنی‌ كاتێكی‌ خۆش‬ ‫ده‌چنه‌ شوێنه‌ گه‌شتیاریه‌كان‌و به‌درێژایی‌‬ ‫رۆژ یاخود چه‌ند كاتژمێریك ده‌مێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ پێویس���ته‌ له‌م‌وه‌رزه‌دا زیاتر بایه‌خ‬ ‫به‌پێس���ت بدرێت له‌كاتی‌ چونه‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫مه‌ڵحه‌م���ی‌ دژه‌ خ���ۆر به‌كاربهێنرێ���ت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها هه‌وڵبدرێت زیاتر ئه‌و پۆشاكانه‌‬ ‫له‌به‌ربكرێ���ت ك���ه‌ له‌ش داده‌پۆش���ن‌و‬ ‫ناهێڵن قاچ‌و ده‌سته‌كان به‌ده‌ره‌وه‌ بێت‌و‬ ‫به‌رهه‌تاو بكه‌ون‪.‬‬ ‫ش���اره‌زایانی‌ بواری‌ جوانكاریی‌ پێس���ت‬ ‫ب���اس له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ پێویس���ته‌ خۆت‬ ‫بپارێزی���ت له‌چونه‌ به‌ر هه‌ت���او له‌نێوان‬ ‫كاتژمێر‪ 10‬ب���ۆ‪ 4‬ئێواره‌ ته‌نانه‌ت له‌رۆژی‌‬ ‫هه‌وریشدا چونكه‌ هه‌تاو له‌نێوان ئه‌و دو‬ ‫كاتژمێره‌ زیاتر به‌هێزه‌و زۆرتر كاریگه‌ریی‌‬ ‫له‌سه‌ر پێست هه‌یه‌‪ .‬هه‌روه‌ها شاره‌زایان‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ مه‌ڵحه‌می‌ دژه‌خۆر‬ ‫پێس���ت له‌تیش���كی‌ هه‌ت���اوی‌ س���ه‌رو‬ ‫‌وه‌نه‌وشه‌یی‌ ده‌پارێزێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ك پس���پۆرانی‌ بواری‌ جوانكاریی‌‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ پێده‌ك���ه‌ن تیش���كی‌ س���ه‌رو‬ ‫‌وه‌نه‌وش���ه‌یی‌ دو ج���ۆره‌‪ ،‬یه‌كه‌می���ان‬ ‫پێیده‌وترێ���ت (‪ ) UVA‬ك���ه‌ پێس���ت‬ ‫ده‌س���وتێنێت‌و كاریگه‌ریی ده‌كاته‌ سه‌ر‬ ‫كۆئه‌ندام���ی‌ به‌رگری���ی‌ له‌ش‌و پاش���ان‬ ‫چرچب���ون‌و پیربونی‌ پێس���ت‪ .‬دوه‌میان‬ ‫پێیده‌وترێ���ت(‪ )UVB‬ك���ه‌ ئه‌می���ش‬ ‫ئه‌بێت���ه‌ هۆی‌ س���وتانی‌ پێس���ت‪ .‬بۆیه‌‬ ‫به‌كارهێنان���ی‌ دژه‌خۆر پێس���ت له‌م دو‬ ‫تیشكه‌ ده‌پارێزێت‪.‬‬ ‫تێبینی‌ له‌كات���ی‌ به‌كارهێنانی‌ مه‌ڵحه‌می‌‬ ‫دژه‌خۆر ره‌چاوی‌ ئه‌م خااڵنه‌ بكه‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬ده‌موچاوه‌كه‌ بش���ۆو پاشان‌وشكیی‌‬ ‫بكه‌ره‌وه‌و دواتر نیوكاتژمێر پێش چونه‌‬ ‫ب���ه‌ر هه‌تاو له‌هه‌م���و ده‌موچاوه‌كه‌و ئه‌و‬ ‫ش���وێنانه‌ی‌ له‌ش كه‌ ب���ه‌ده‌ره‌وه‌ن بۆی‌‬ ‫به‌كاربهێنه‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬هه‌ر دو كاتژمێر جارێك ده‌موچاوه‌كه‌‬ ‫بشۆو دوباره‌ مه‌ڵحه‌مه‌كه‌ به‌كاربهێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی مه‌له‌كردن ئه‌گه‌ر دو كاتژمێر‬ ‫‪ -3‬له‌دوا ‌‬ ‫كه‌متری���ش بوبێ���ت به‌كارتهێنابێ‌ ئه‌وه‌‬ ‫دوباره‌ له‌پێستتی‌ بده‌وه‌‪.‬‬

‫و تەندروس���ت ب���ۆ خۆم���ان و‬ ‫خێزانەکانم���ان‪ .‬بەکورتی کاتێک‬ ‫باس لە خۆش���گوزەرانی دەکەین‬ ‫زیاتر مەبەستمان تەندروستیە‪.‬‬ ‫ماف���ی تەندروس���تی بەش���ێکی‬ ‫س���ەرەکی مافەکان���ی مرۆڤ���ە‬ ‫پێویس���تیەکە بۆ تێگەیش���تنمان‬ ‫ل���ە ژیان ب���ە س���ەربەرزانە‪ .‬بۆ‬ ‫ئەوەی مانا ڕاس���تەقینەکەی پێ‬ ‫ببەخش���ین بریتی یە ل���ە مافی‬ ‫س���وودمەندبوون لە ئاس���تێکی‬ ‫بەرزی تەندروستی لەش و هۆش‬ ‫‪ ،‬ئەمەش لەڕاس���تیدا تازە نییە‬ ‫بەڵکو بۆ یەکەم جارلە ئاس���تی‬ ‫نێودەوڵەتی���دا و لە دەس���توری‬ ‫ڕێکخراوی تەندروس���تی جیهانی‬ ‫لەساڵی ‪ ١٩٤٦‬ئاماژەی بۆ کراوە‬ ‫و لە پێش���ەکییەکەیدا دەڵێت ‪:‬‬ ‫تەندروستی تەنها بریتی نییە لە‬ ‫نەبوونی نەخۆشی و پەککەوتەیی‬ ‫بەڵکو بریتی یە لە تەندروس���تی‬ ‫تەواو بۆ ل���ەش و هۆش و باری‬ ‫کۆمەاڵیەتی‪ .‬وە هەروەها ئاماژەی‬ ‫کردوە ک���ە س���وودمەندبوون لە‬ ‫بەرزترین ئاس���تی تەندروس���تی‬ ‫ک���ە بتوانرێ���ت دەس���ته‌به‌ربێت‬ ‫مافێکی سەرەکی هەموو مرۆڤێکە‬ ‫بێگوێدان���ە رەچەڵ���ەک‪ ،‬ئایین‪،‬‬ ‫ئینتیمای سیاسی‪ ،‬باری ئابوری‬ ‫یان کۆمه‌اڵیه‌تی‪.‬‬ ‫له‌ ج���اڕی گه‌ردوون���ی مافه‌كانی‬ ‫م���رۆڤ كه‌ ل���ه‌ س���اڵی ‪١٩٤٨‬دا‬ ‫درا ته‌ندروس���تی دانا به‌الیه نێک‬ ‫ل���ە مافی ژی���ان بە ئاس���تێکی‬ ‫گونجاو(م���اددەی‪ . )٢٥‬جارێکی‬ ‫تریش ل���ە س���اڵی ‪ ١٩٦٦‬ددان‬ ‫ن���را بە مافی تەندروس���تی وەک‬ ‫یەکێ���ک لە مافەکان���ی مرۆڤ لە‬ ‫پەیمانگای نێودەوڵەتی تایبەت بە‬ ‫مافەکانی ئابوری و کۆمەالیەتی و‬ ‫ڕۆشنبیری‪.‬‬ ‫ل���ەو کات���ەوە ڕێکەوتنامەکان���ی‬ ‫تردەرب���ارەی ماف���ی مرۆڤ���ی‬ ‫نێودەوڵەتی مافی تەندروستییان‬ ‫ناس���اندوه‌ ی���ان ئاماژەی���ان بۆ‬ ‫کردوه‌‪.‬‬

‫پرسیاری‌ نه‌خۆش‌و وه‌اڵمی پزیشك‬

‫جه‌ڵت ‌ه ‌ی دڵ‬

‫ئا‪ :‬هاوڕاز سه‌لیم‬ ‫دكتۆر محه‌مه‌د ش����ێخانی‌ پس����پۆڕی‌‬ ‫نه‌خۆشیه‌كانی‌ هه‌ناویی‌‌و دڵ‬

‫نانی‌ به‌یانی‌‪:‬‬ ‫په‌رداخێك له‌تێكه‌ڵ����ه‌ی‌ ئاوی‌ لیمۆو‬ ‫نارنج ‪ +‬پارچه‌ی����ه‌ك نانی‌ جۆ یاخود‬ ‫نانی‌ بێ خومره‌‪ +‬شه‌ش پارچه‌ په‌نیری‌‬ ‫بێچه‌وریی‌ ه����ه‌ر پارچه‌یه‌ك به‌قه‌ده‌ر‬ ‫زاری‌ تاوڵه‌ی����ه‌ك بێت ‪ +‬كوپێك چای‌‬

‫ی����ان هه‌ر س����ه‌وزه‌یه‌كی‌ تر كه‌ خۆت‬ ‫بێشه‌كر ئه‌گه‌ر حه‌زت له‌چا بو‪.‬‬ ‫حه‌زی‌ لێده‌كه‌یت له‌م ‌وه‌رزه‌دا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫یاخ����ود هه‌ر ش����له‌یه‌كی‌ تر كه‌ خۆت‬ ‫نانی‌ نیوه‌ڕۆ‪:‬‬ ‫پارچه‌یه‌ك ماسی‌ برژاو یان مریشكی‌ ح����ه‌زت لێیه‌تی‌ ب����ه‌اڵم نابێت چه‌ور‬ ‫ب����رژاو به‌بێ‌ چه‌وریی‌‌و پێس����ته‌كه‌ی‌‪ +‬بێت‪.‬‬ ‫پارچه‌یه‌ك نانی‌ بچ����وك ( نانی‌ جۆ تێبین����ی‌‪ -1 :‬هه‌فته‌ی‌ س����ێ‌ جار بۆ‬ ‫ی ماوه‌ی‌ س����ێ چاره‌ك به‌پ����ێ‌ رێبكه‌‌و‬ ‫یان نانی‌ بێ‌ خومره‌) قاپێك زه‌اڵته‌ ‌‬ ‫سه‌وزه‌ تۆزێ‌ زه‌یتی‌ زه‌یتونی‌ به‌سه‌ردا هه‌ندێ‌ راهێنانی‌ سویدی‌ بكه‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬ئه‌و خۆراكانه‌ی‌ نابێت ئه‌م گروپه‌‬ ‫بكه‌‪.‬‬ ‫• له‌نێوان ژه‌م����ی‌ نیوه‌ڕۆ‌و ئێواره‌دا بیخ����ۆن بریتین له‌گۆش����تی‌ س����ور‪،‬‬ ‫په‌رداخێ‌ شه‌ربه‌تی‌ میوه‌ی‌ سروشتیی‌ فاسۆلیا‪ ،‬گه‌نم‌و گه‌نمه‌شامی‌‪.‬‬ ‫‪ -3‬ئ����ه‌و خۆراكانه‌ی‌ باش����ه‌ بیخۆن‌و‬ ‫یاخود میوه‌یه‌ك بخۆره‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌بنه‌ ه����ۆی‌ كه‌مكردنی‌ كێش بریتین‬ ‫له‌گۆشتی‌ ماسی‌‌و خۆراكه‌ ده‌ریایه‌كان‪،‬‬ ‫نانی‌ ئێواره‌‪:‬‬ ‫قاپێ����ك س����ه‌وز‌هی‌ كۆاڵو (س����ڵق‪ ،‬مریش����ك‪ ،‬پاقله‌مه‌نی����ه‌كان جگ����ه‌‬ ‫سپیناخ‪ ،‬قه‌ڕنابیت‪ ،‬كه‌له‌رم‪ ،‬تۆڵه‌كه‌) له‌فاسۆلیا‪ ،‬شیر‪ ،‬سه‌وزه‌و میوه‌‪.‬‬

‫ته‌‬ ‫تایبه‌ کان‬ ‫کی شیه‌‬ ‫شه‌یه‌ خۆ‬ ‫گۆ ه‌ن ‌ه‬ ‫ب‬

‫رێجیمێك بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ ‌ی‬ ‫خوێنیان (‪)AB‬ـه‌‬

‫دابه‌زاندنی‌ كێش به‌رێگه‌ی‌ گروپی‌ خوێن‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌و رێگایانه‌ی‌ كه‌ له‌ئێستادا‬ ‫زۆرینه‌ی‌ پزیش����كانی‌ بواری‌ قه‌ڵه‌ویی‌‬ ‫پش����تی‌ پێده‌به‌ستن‌و كه‌مترین الیه‌نی‌‬ ‫خراپی‌ هه‌ی����ه‌ به‌به‌راورد به‌جۆره‌كانی‌‬ ‫تری‌ رێجیم‌و به‌ئه‌نجامدانی‌ ئه‌م جۆره‌‬ ‫رێجیمه‌ زیات����ر له‌‪ 4‬كیلۆ له‌كێش����ت‬ ‫كه‌مده‌كه‌یته‌وه‌ له‌ماوه‌ی‌ مانگێكدا‪.‬‬ ‫خشته‌ی‌ رێجیمی‌ گروپی‌ ‪AB‬‬

‫‪15‬‬

‫نه‌خۆش‪ :‬جه‌ڵته‌ی‌ دڵ چیه‌؟‬ ‫دكتۆر محه‌مه‌د شێخانی‌‪‌ :‬واته‌ خوێن‬ ‫ناڕوات بۆ ماسولكه‌ی‌ دڵ‌و ماسولكه‌ی‌‬ ‫دڵ ئه‌مرێت ‪.‬ئێش����ێكی‌ زۆر دروست‬ ‫ئه‌كات له‌دڵدا‪.‬‬ ‫نه‌خ����ۆش‪ :‬ه����ۆكاری‌ جه‌ڵت����ه‌ی‌ دڵ‬ ‫چیه‌؟‬ ‫دكتۆر محه‌م����ه‌د ش����ێخانی‌‪ :‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ته‌مه‌ندا بۆریه‌كانی‌ دڵ ته‌سك ئه‌بنه‌وه‌‪،‬‬ ‫چه‌وریی‌ له‌سه‌ر بۆریه‌كان كۆده‌بنه‌وه‌و‬ ‫ئه‌بێته‌ هۆی‌ ته‌سكبونه‌وه‌یان‌و پاشان‬ ‫گیرانیان‪.‬‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬نیشانه‌كانی‌ چین؟‬ ‫دكتۆر محه‌مه‌د شێخانی‌‪ :‬سنگ ئێشه‌‬ ‫له‌كاتی‌ رێك����ردن‌و ماندوێتی‌‪ ،‬یان كه‌‬

‫دائه‌نیش����ێت پش����وو ئه‌دات سنگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌یه‌ش����ێت‌و ته‌نگه‌نه‌ف����ه‌س ده‌بێت‌و‬ ‫ئاره‌ق ئه‌كاته‌وه‌‪ ,‬له‌وانه‌یه‌ ببورێته‌وه‌و‬ ‫له‌وانه‌شه‌ دڵی‌ له‌كار بوه‌ستێت‪.‬‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬ژنان زیاتر توش ئه‌بن یان‬ ‫پیاوان؟‬ ‫دكتۆر محه‌مه‌د شێخانی‌‪ :‬زیاتر پیاوان‬ ‫توش ئه‌بن‪.‬‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬چۆن خۆمان بپارێزین؟‬ ‫دكتۆر محه‌مه‌د شێخانی‌‪ :‬دوركه‌وتنه‌وه‌‬ ‫له‌قه‌ڵه‌وی����ی‌‌و‪ ،‬ئه‌نجامدان����ی‌‌وه‌رزش‬ ‫به‌تایبه‌ت����ی‌ رێك����ردن به‌پ����ێ‌‪،‬‬ ‫دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌خواردنی‌ س����وێریی‌‌و‬ ‫چه‌وریی‌‪ ،‬خواردنی‌ س����ه‌وزه‌و میوه‌‪،‬‬ ‫دوركه‌وتن����ه‌وه‌ له‌جگه‌ره‌كێش����ان‌و‬ ‫نێرگه‌ل����ه‌و خواردن����ه‌وه‌ كحولیه‌كان‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌كاتی‌ بونی‌ فشاری‌ خوێن‌و‬ ‫نه‌خۆشیی‌ شه‌كره‌ پێویسته‌ كونترۆڵ‬ ‫بكرێن‌و ده‌رمانه‌كانیان بخورێت‪.‬‬

‫زەرەرمەندە؟‬

‫قەیرانە داراییەکی ئەم دواییە دەریخس���ت‬ ‫کە سیس���تمی تەندروس���تی چەند الوازەو‬ ‫ت���ا چ ئەندازەیەک���ی ترس���ناک توان���ای‬ ‫ڕوبەڕوبون���ەوەی بچوکترین قەیرانی دارایی‬ ‫نی���ە‪ .‬ئەم قەیران���ە س���ەلماندی کە ئێمە‬ ‫وەک���و هەرێمێک���ی فیدراڵ‪ ،‬شکس���تێکی‬ ‫گەورەمان خواردوە لەوەی بتوانین تەنانەت‬ ‫له‌پاراس���تنی تەندروستی خۆشماندا پشت‬ ‫بەخۆمان ببەس���تین‌و چاوەڕێی دەس���تی‬ ‫ناوەند نەکەین‪.‬‬ ‫هۆکارەکان���ی ئەم شکس���تە له‌کاردانەوەی‬ ‫حکومەتی هەرێمی کوردستان دەردەکەوێت‬ ‫بەتایبەتی له‌پەیوەست بەسیستم‌و وەزارەتی‬ ‫تەندروستیەوە‪ .‬ئەم کاردانەوەیە دەریخست‬ ‫کە سیس���تمی تەندروس���تی‌و تەندروستی‬ ‫خەڵ���ک بەهی���چ جۆرێ���ک ئەولەوی���ەت‌و‬ ‫خەمێکی گ���ەورەی دەس���ەاڵتی حکومڕان‬ ‫له‌کوردس���تان نی���ە‪ .‬موچەی پزیش���ک‌و‬ ‫کارمەندانی تەندروس���تی‌و کارگوزارەکانی‬ ‫ت���ری وەزارەتەکە ئەولەوی���ەت نەبوو نیە‬ ‫ب���ەالی وەزارەت���ی دارای���ی حکومەتەوە‪.‬‬ ‫ئەمەش بۆ خ���ۆی بەڵگەیەک���ی گەورەیە‬ ‫لەس���ەر پەراوێزیی وەزارەتی تەندروستی‬ ‫له‌ئەولەویاتەکانی حکومەت‪.‬‬ ‫ه���اوکات‪ ،‬وەزارەت���ی تەندروس���تی‌و‬ ‫ئ���ەو خزمەتانەی ک���ە لەڕێی سیس���تمی‬ ‫تەندروس���تیەوە پێش���کەش دەکرێ���ن‪،‬‬ ‫ئامانجێک���ی ئاس���انی ئەو مەقەس���تە بوە‬ ‫ک���ە وەزارەت���ی دارای���ی بەکاریدەهێنێت‬ ‫له‌سیاسەتی <تەقه‌ش���وف>دا‪ .‬بۆ نمونە‬ ‫یەکەمین کاردانەوەیەک کە وەزارەتی دارایی‬ ‫جێبەجێیکرد لەم دۆخە داراییە نالەبارەدا‪،‬‬ ‫ئ���ەو بڕیارە ب���و ک���ە نابێت چیت���ر ئەو‬ ‫داهاتانەی کە وەزارەتی تەندروستی کۆیان‬ ‫دەکات���ەوە له‌ناو دەزگا تەندروس���تیەکاندا‬ ‫ب���ۆ خ���ودی وەزارەتەکە خ���ەرج بکرێت‌و‬ ‫دەبێ���ت بگەڕێتەوە خەزێن���ەی حکومەت‌و‬ ‫وەزارەتی دارایی بەگوێرەی ئەولەویاتەکانی‬ ‫تر خەرجیان بکات‪ ،‬کە وەکو له‌س���ەرەوە‬ ‫ئاماژەمان پێکرد تەندروس���تی بەشێک نیە‬ ‫لەو ئەولەویاتانە‪ .‬هەرچەندە کۆکردنەوەی‬ ‫داهات له‌ناو وەزارەتی تەندروستی تا سەر‬ ‫ئێس���قان نوقمە له‌گەندەڵی‌و ناعەدالەتیی‌و‬ ‫چۆنیەت���ی کۆکردن���ەوەو خەرجکردنی ئەو‬ ‫داهات���ە قس���ە زۆر هەڵدەگرێت‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫بڕی���ارەی وەزارەتی دارایی‌و چەس���پاندنی‬ ‫بەتەنها لەس���ەر وەزارەتی تەندروس���تی‌و‬ ‫کارەب���او داهات���ی هاتوچ���ۆ‪ ،‬پێماندەڵێت‬ ‫ک���ە ب���ەالی حکومەت���ەوە تەندروس���تی‌و‬ ‫هاوتۆچۆو کارەب���ا له‌یەک تەرازودان‌و هیچ‬ ‫جیاوازییەکیان نیە!‬ ‫وەک���و چۆن وەزارەتی تەندروس���تی له‌نێو‬ ‫وەزارەتەکان���ی تر پارویەکی ئاس���ان بوە‪،‬‬ ‫ئاوەه���اش نەخۆش‌و هاواڵت���ی نێچیرێکی‬ ‫ئاسانی وەزارەتی تەندروستی بوەو له‌کاتی‬ ‫تەنگانەو دەس���تکورتیدا (کە دەستکردی‬ ‫خ���ودی بەرپرس���ەکانی وەزارەتەک���ەو‬ ‫حکومەت���ە)‪ ،‬لەو کاتانەدا‪ ،‬وەکو گورگێکی‬ ‫برس���ی وەزارەت ڕوی کردوەت���ە خەڵک‌و‬ ‫پەالماریانی داوە‪ .‬وەزارەتی تەندروستی لەم‬ ‫دواییانەدا بەخشکەیی‌و بەبێ دەنگی ڕێژەی‬ ‫ئەو پارەی���ەی کە هاواڵتی���ان بەدەرمان‌و‬ ‫خزمەتەکانی تری پ���اش نیوەڕوان دەدەن‬ ‫ل���ه‌‪%٢٠‬ەوە بەرزرکردەوە ب���ۆ ‪ .%١٠٠‬واتە‬ ‫هاواڵتیان ئیتر دەبێ���ت له‌گیرفانی خۆیان‬ ‫هەمو خەرجی ئەو خزمەتە دابین بکەن کە‬ ‫هەر چەند مانگێک پێش ئێس���تا وەزارەتی‬ ‫تەندروستی منەتی ئەوەی بەسەر هەموانەوە‬ ‫دەکرد کە نزیک له‌خۆڕاییەوه‌ پێشکەش���ی‬ ‫دەکات‪ .‬پەالماردانی خەڵک له‌کاتێکدایە کە‬ ‫ئەو وەزارەتەو بەرپرسەکانی دەیان ملیۆن‬ ‫دۆالریان له‌گرێبەس���تی البەالو گوماناویی‌و‬ ‫گەش���تی خۆی���ان‌و دارودەس���تەکانیان بۆ‬ ‫واڵتان‌و بەهەدەرانی ئابڕوبەرانە له‌پرۆژەکانی‬ ‫دروستکردنی نەخۆشخانە‪ ،‬بەفیڕۆداوە‪.‬‬ ‫ئەم تەنگانەی���ەی ڕوی له‌حکومەت کردوە‪،‬‬ ‫بۆنەیەک���ی گرنگ���ە ب���ۆ بەخۆداچونەوەو‬ ‫پێداچونەوەی ئەو ش���ێوازو میکانیزمانەی‬ ‫کە داه���ات‌و خەرجی���ی بۆ تەندروس���تی‬ ‫پێکۆدەکەینەوەو خ���ەرج دەکەین‪ .‬دەبێت‬ ‫له‌بات���ی ئەوەی پەالم���اری هاواڵتی بدرێت‬ ‫وەکو س���ەرچاوەی سەرەکی داهات‪ ،‬باجی‬ ‫س���ەر جگەرە زی���اد بکرێت (ک���ە بەهۆی‬ ‫ئ���ەوەی ئەو بازرگانی���ە له‌الیەن کۆمەڵێک‬ ‫حیزب���ی دەس���ەاڵت‌و بەپرس���ەکانیان‬ ‫دەستی بەس���ەردا گیراوە‪ ،‬کەس ناوێرێت‬ ‫باس���ی ب���کات)‪ ،‬له‌باتی ئ���ەوەی پارەی‬ ‫خزمەتگوزاریە تەندروس���تیەکان ببڕدرێت‬ ‫دەبێت ئەو بەهەدەردانە کوشندەیە کۆتایی‬ ‫پێبێت کە له‌سیستمی تەندروستی بەهۆی‬ ‫دامەزراندن���ی خەڵک تەنها ب���ۆ وەرگرتنی‬ ‫موچەو گرێبەس���تی گوماناویی‌و گەندەڵی‬ ‫له‌پرۆژە تەندروس���تیەکان‌و گەشتوگوزاریی‬ ‫دەسەاڵتدارانی تەندروستیەوە هەیە‪.‬‬


‫‪16‬‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫‪xwindnyawene@gmail.com‬‬

‫خوێندن‬

‫وەزارەتی خویندنی بااڵ‬ ‫باوەڕی بە نرخی ئاڵوگۆڕی دراو نیە!‬ ‫محه‌مه‌د ئه‌مین‬ ‫خوێندکاری دکتۆرا لە بەریتانیا‬ ‫ئەگەر ه����ەر یەکێک لە ئێمە ڕۆژانە‬ ‫سەیری تەلفزیۆن و ڕۆژنامەو سایتەکان‬ ‫بکەین ئ����ەوەی ک����ە زۆر بەرچاومان‬ ‫دەکەوێت (نرخ����ی دراوەکانە) کە بە‬ ‫ئینگلیزی پێی دەڵێن (‪Exchange‬‬ ‫‪ .)Rate‬بەردەوام دەرکەوتنی نرخی‬ ‫دراوە جیهانی����ەکان بە ش����ێوەیەکی‬ ‫ڕۆژانە مانای ئەوە دەگەێنێت کە ئەم‬ ‫نرخانە تەنانەت بە شێوەیەکی ڕۆژانە‬ ‫گۆڕانکاری بەسەردا دێت‪ .‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫کە جێگای سەرس����وڕمانە ئەوەیە کە‬ ‫وەزارەتێک����ی وەک����وو خوێندنی بااڵ‬ ‫یان ئ����اگای لەو بابەتە نیە یان خۆی‬ ‫لێ گێ����ل دەکات‪ ،‬چونکە لە وەزارەت‬ ‫نرخێکی جێگیری����ان داناوە بۆ دراوە‬ ‫جیهانیەکان بە شێوەیەک کە زۆر جار‬ ‫دەبێتە هۆی ئەوەی کە خوێندکارانی‬ ‫تواناس����ازی تووش����ی زی����ان ببن لە‬ ‫کات����ی گواس����تنەوەی پارەکانیان بۆ‬ ‫واڵتەکانیان بە تایبەتی ئەو واڵتانەی‬ ‫کە پارەکانیان دۆالر نیە‪ .‬ئەم زیانەش‬ ‫لەو کاتەدا بەر خوێندکار دەکەوێت کە‬ ‫دەیەوێت پارەی کۆرسی خوێندنەکەی‬ ‫(‪ )Tuition Fee‬بدات‪ .‬بۆ نموونە لە‬ ‫ئێس����تادا هەر خوێندکارێک لە کاتی‬ ‫وەرگرتنی پارەی کۆرسی خویندنەکەی‬ ‫ل����ە وەزارەت و پاش����ان گۆڕینەوەی‬ ‫پارەکە بۆ پاوندی بەریتانی بە الیەنی‬ ‫کەم����ەوە دەبێت ‪ 800‬بۆ ‪ 1000‬دۆالری‬ ‫خ����ۆی بخاتە س����ەر چونک����ە ماوەی‬ ‫زیات����ر لە چوار مانگە نرخی پاوەندی‬ ‫بەریتانی لە بەرزبوونەوەی بەردەوام‬ ‫دای����ە‪ ،‬واش پێ دەچێ����ت وەزارەت‬ ‫ئاگای ل����ەم بەرزبوونەوەی����ە نەبێت‬ ‫لە کاتێک����دا تەنها چەن����د کلیکێکی‬ ‫پێویس����تە بۆ ئەوەی چرکە بە چرکە‬ ‫ئاگات لە ن����رخی دراوە جیهانیەکان‬ ‫بێت‪ .‬لە سەرەتاوە وەزارەت جەندین‬

‫ئێستا هەر خوێندکارێکی‬ ‫تواناسازی لە واڵتی‬ ‫بەریتانیا بدوێنی‬ ‫حەواڵەچیەکە بۆ خۆی‬ ‫چونکە سااڵنە دەبێت‬ ‫بە الیەنی کەمەوە دوو‬ ‫جار خەریکی پارە‬ ‫حەواڵە کردن بێت‪،‬‬ ‫بەم هۆیەشەوە جەندین‬ ‫خوێندکار رووبەڕووی‬ ‫داخستنی حسابە‬ ‫بانکیەکانیان بوونەتەوە‬ ‫جار ئەوەی دووپات دەکردەوە کە بە‬ ‫نیازن پارەی خوێندکاران لە ڕیگەی‬ ‫ژمارە بانکیەوە بدەن بە خوێندکاران‬ ‫بۆ ئەوەی ئەو ئەرکی پارە گۆڕینەوەیە‬ ‫لەس���ەر خوێندکاران ک���ەم کەنەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم نەک ه���ەر ئەوەیان نەکرد کە‬ ‫ئێش���ێکی ئەوەندە ق���ورس نەبوو‪،‬‬ ‫بەڵکو ئێس���تا ه���ەر خوێندکارێکی‬ ‫تواناسازی لە واڵتی بەریتانیا بدوێنی‬ ‫حەواڵەچیەکە بۆ خۆی چونکە سااڵنە‬

‫زانکۆی گۆڵدسمث له‌به‌ریتانیا‪ ،‬یه‌کێکه‌ له‌و زانکۆیانه‌ی خوێنکارانی کورد بۆ خوێندنی تواناسازی روی تێده‌که‌ن‬ ‫دەبێت ب���ە الیەنی کەمەوە دوو جار‬ ‫خەریکی پ���ارە حەواڵە کردن بێت‪،‬‬ ‫بەم هۆیەش���ەوە جەندین خوێندکار‬ ‫رووب���ەڕووی داخس���تنی حس���ابە‬ ‫بانکیەکانی���ان بوونەتەوە‪ .‬باس���ی‬ ‫ئەوەش ناکەم کە ئەو خوێندکارانەی‬ ‫دانیش���تووی هەولێ���ر نی���ن دەبێت‬ ‫هەموو جارێ���ک وەکیلەکانیان بڕۆن‬ ‫ب���ۆ هەولێ���ر کە ئەم���ەش خۆی لە‬ ‫خۆی���دا سەرئێش���ەیەکی ترە‪ .‬بەاڵم‬

‫زۆربەی جار توش���ی زی���ان دەبێت‬ ‫چونک���ە وەزارەت س���ەیری نرخ���ی‬ ‫دراوەکان ناکات‪ .‬وەکوو نمونەیەکی‬ ‫بچوک لە ئێستادا نرخی گۆڕینەوەی‬ ‫پاون���دی بەریتانی بەرانبەر بە دۆالر‬ ‫ک���ە بە زمانی ئاس���ایی پێی دەڵێن‬ ‫نرخی شاش���ە (‪،)Screen Price‬‬ ‫هەر ‪ 100‬دۆالر بۆ خوێندکار یەکسانە‬ ‫ب���ە ‪ 59‬پاوەن���دی بەریتانی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەوەزارەت وایان داناوە کە هەر ‪100‬‬

‫دۆالر بۆ خوێن���دکار‪ 62‬پاوەندو نیو‬ ‫دەکات‪ ،‬وات���ە خوێندکار لەهەر ‪100‬‬ ‫دۆالرێ���ک نزیک���ەی ‪ 3‬پاوەند زیانی‬ ‫بەردەکەوێت لەکاتی گواس���تنەوەی‬ ‫کرێ���ی خوێندنەکەی���دا‪ .‬چەندینجار‬ ‫وەزیری خوێندنی بااڵ لەم کێش���ەیە‬ ‫ئاگادار کراوەتەوە‪ ،‬بەاڵم وتوویەتی‬ ‫ئەم بابەت���ی گۆڕینەوەی���ەی دراوه‬ ‫پەیوەندی بەڕاوێژکارێکی س���ەرۆکی‬ ‫حکومەت بۆ خوێندنی بااڵوە هەیەو‬

‫پێدهچێ���ت ل���ە دەس���ەاڵتی ئەودا‬ ‫نەبێت‪ .‬بۆیە لێرەوە پێشنیاز دەکەم‬ ‫ک���ە وەزارەت بەجدی س���ەیری ئەم‬ ‫کێشەیە بکات‪.‬‬ ‫هەر بۆ زانیاری وەزارەتی خوێندنی‬ ‫ب���ااڵ‪ :‬ئەپڵیکەیش���نێک هەی���ە کە‬ ‫دەتوانن لەس���ەر کۆمپیوتەری بەشی‬ ‫تواناسازی دایبەزێنن کە بە بەردهوام‬ ‫نرخ���ی دراوەکان پیش���ان دەدات لە‬ ‫سوچێکی کۆمپیوتەرەکەیاندا!‬

‫ریکالم‬


‫کۆمه‌اڵیه‌تی ‪komalayatyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫ئه‌و مێردمنداڵ ‌هی‌ دوای‌ ‪ 11‬ساڵ بكوژه‌كانی‌ ئاشكراكران‬ ‫پێشتر هه‌واڵی‌ مردنی خۆی‌ دابو به‌خێزانه‌كه‌ی‌‬

‫‪17‬‬

‫ئا‪ :‬دیاری‌ خالید‬ ‫چه‌ند رۆژێك پێش روداوه‌كه‌‪ ،‬ته‌واوی‌‬ ‫كه‌لوپه‌له‌كانی‌ خوێندن له‌ناوده‌بات‌و‬ ‫بێ‌ دودڵی‌ به‌خێزانه‌كه‌ی‌ ده‌ڵێت كه‌‬ ‫ئه‌و چیتر ناگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ قوتابخانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م قسه‌یه‌‌وه‌ك مه‌ته‌ڵێك‌وابو‬ ‫بۆ خێزانه‌كه‌ی‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌رگیز‬ ‫به‌خه‌یاڵیاندا نه‌ده‌هات كوڕه‌كه‌یان‬ ‫به‌یه‌كجاری‌ نه‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬نه‌ بۆ‬ ‫ماڵه‌وه‌‪ ،‬نه‌ بۆ قوتابخانه‌‪.‬‬ ‫هێش���تا‌وێن���ه‌ی‌ ئ���ه‌و مێردمنداڵه‌‬ ‫له‌ئه‌رشیفی‌ راگه‌یاندنه‌كاندا‌وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ماوه‌ كه‌ ‪ 11‬ساڵ له‌مه‌وبه‌ر‪ ،‬ته‌رمه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌نزیك پردێكدا دۆزرای���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫روداوه‌ك���ه‌ی‌ له‌بی���ره‌وه‌ری‌ به‌ش���ێك‬ ‫له‌ش���ایه‌تحاڵه‌كاندا هێش���توه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ش���ێوازی‌ گیانله‌ده‌س���تدانی‌ كوڕێكی‌‬ ‫تازه‌ پێگه‌یش���تو بو كه‌ پاش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئۆتۆمبیلێك لێیده‌دات‪ ،‬له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بیگه‌یه‌نێت���ه‌ نه‌خۆش���خانه‌‪ ،‬له‌نزیك‬ ‫پردێك به‌برینداری‌ فڕێیده‌دات‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌ساڵی‌ ‪ ،2003‬دۆسیه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و مێرمنداله‌به‌ژم���اره‌ ‪ 93‬به‌پێ���ی‌‬ ‫ماده‌ی‌ ‪ 130‬بڕگه‌ی‌ (جیم) داده‌خرێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌چه‌ند رۆژی‌ راب���ردو له‌الیه‌ن‬ ‫پۆلیسی‌ ناحیه‌ی‌ "وارماوا" لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫بۆ روداوه‌كه‌ ده‌كرێت‌و له‌شه‌وی‌ ‪24‬ی‌‬ ‫ش���وباتی‌ ‪ ،2014‬دو كه‌س به‌تۆمه‌تی‌‬ ‫روداوه‌كه‌ ده‌ستگیر ده‌كرێن كه‌ دانیان‬ ‫ن���اوه‌ به‌تاوانه‌كه‌ی���ان‌و دوای‌ چه‌ن���د‬ ‫رۆژێك دو كه‌سی‌ تر ده‌ستگیر ده‌كرێن‬ ‫‌وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ ئاگاداری‌ روداوه‌كه‌ بون‌و‬ ‫قسه‌یان نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫نه‌قیب گۆران حس���ێن‪ ،‬به‌رپرس���ی‌‬ ‫پۆلیسی‌ ناحیه‌ی‌ ‌وارماوا‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د "پێش���تر زانیاریه‌كانم���ان‬ ‫له‌دای���ك‌و باوك���ی‌ منداڵه‌ك���ه‌وه‌‬ ‫به‌ده‌ستگه‌یشتبو‪ ،‬له‌چه‌ند رۆژی‌ رابردو‬ ‫گوێبیستی‌ روداوێكی‌ له‌و شێوه‌یه‌ بوم‬ ‫له‌پۆلیس���ی‌ قه‌زای‌ ش���اره‌زور‪ ،‬دوای‌‬

‫وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ دڵ ‌ی‬ ‫خه‌به‌ری‌ دابێت ده‌مرێت‪،‬‬ ‫پێش چه‌ند رۆژێك‬ ‫هه‌مو پێداویستیه‌كانی‌‬ ‫خوێندنی‌ دڕاند‬ ‫دایكم‌وتی‌ رۆڵه‌ بۆ‌وا‬ ‫ده‌كه‌یت؟ ئه‌ویش‌وتی‌‪:‬‬ ‫خۆ من ئیتر ناچمه‌وه‌‬ ‫مه‌كته‌ب‬ ‫به‌راوردكردنی‌ دۆسیه‌كه‌‌و زانیاریه‌كانی‌‬ ‫الی‌ خۆم���ان‪ ،‬چه‌ند س���ه‌ره‌داوێكمان‬ ‫ده‌س���تكه‌وت‌و دوات���ر توانیمان چه‌ند‬ ‫كه‌سێك ده‌ستگیر بكه‌ین"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ لێكۆڵینه‌وه‌كانی‌ پزیش���كی‌‬ ‫دادوه‌ری���ی‌‪ ،‬منداڵه‌ك���ه‌ ك���ه‌ ن���اوی‌‬ ‫محه‌مه‌د عه‌بدولعه‌زیز بو‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌برینداری‌ فڕێده‌درێت‪ ،‬تا نزیكه‌ی‌ ‪48‬‬ ‫كاتژمێرونی���و دوای‌ روداوه‌كه‌ له‌ژیاندا‬ ‫ده‌مێنێت‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ دره‌نگ‬ ‫پێیانزانیوه‌‪ ،‬گیانی‌ له‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا تاكه‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ناو‬ ‫خانه‌واده‌ك���ه‌ی‌ محه‌م���ه‌د‪ ،‬براكه‌یه‌تی‌‬ ‫چونكه‌ دایك‌و باوكی‌ به‌هۆی‌ كاریگه‌ریی‌‬ ‫روداوه‌كه‌ له‌س���ه‌ریان ئاماده‌ نین قسه‌‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئازاد عه‌بدولعه‌زی���ز‪ ،‬برای‌ محه‌مه‌د‬ ‫باس له‌دوایین ساته‌كانی‌ ژیانی‌ براكه‌ی‌‬

‫وێنه‌ی مێردمنداڵه‌که‌ به‌ کوژراوی‬ ‫ده‌كات‌و ده‌ڵێ���ت‪" ،‬پ���اش نێ���وه‌ڕۆ‪،‬‬ ‫محه‌مه‌د رۆشته‌ ده‌ره‌وه‌ توێكڵی‌ شوتی‌‬ ‫فڕێبدات‪ ،‬به‌اڵم دوای‌ چه‌ند خوله‌كێك‬ ‫ته‌رمه‌كه‌یان به‌فڕێدراوی‌ به‌جێهێشت‌و‬ ‫ل���ه‌و كاته‌وه‌ ئارامی���ی‌ له‌ماڵی‌ ئێمه‌دا‬ ‫بڕاوه‌"‪.‬‬ ‫محه‌م���ه‌دی‌ ته‌مه‌ن ‪ 13‬س���ااڵن كه‌‬ ‫ئه‌وكات خوێن���دكاری‌ پۆلی‌ چواره‌می‌‬ ‫س���ه‌ره‌تایی‌ خوێندنگه‌ی‌ س���رود بوه‌‬ ‫له‌ش���ارۆچكه‌ی‌ هه‌ڵه‌بج���ه‌ی‌ ت���ازه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتژمێ���ر ‪2:30‬ی‌ پ���اش نیوه‌ڕۆی‌‬ ‫‪ ،2003-9-26‬به‌تیش���ێرته‌ س���ورو‬ ‫سپی‌‌و پانتۆڵه‌ نیللییه‌كه‌یه‌وه‌ ده‌چێته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم پاش كه‌مێك پاتڕۆڵێكی‌‬ ‫مۆدێ���ل ‪‌،1997‬وه‌ك ئ���ازاد ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫"ره‌ق���ه‌م عل���وج" لێی���ده‌دات‌و دواتر‬ ‫له‌نزیك پردێك���ی‌ ناوچه‌كه‌ ته‌رمه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌فڕێدراویی‌ ده‌دۆزرێته‌وه‌‪.‬‬

‫هه‌رچه‌نده‌ ئاوێنه‌ هه‌وڵیدا قس���ه‌ی‌‬ ‫زاری‌ دایك‌و باوكی‌ محه‌مه‌د‌وه‌ربگرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هۆی‌ خراپیی‌ باری‌ ته‌ندروستی‌‌و‬ ‫نه‌خۆشیی‌ دڵه‌وه‌‪ ،‬نه‌یانویست جارێكی‌‬ ‫تر قسه‌ له‌سه‌ر كوڕه‌كه‌یان بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئازاد‪ ،‬له‌باره‌ی‌ كوشتنی‌ براكه‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێ���ت "به‌ه���ۆی‌ خه‌م‌و ناخۆش���یی‌‬ ‫براكه‌م���ه‌وه‌ دای���ك‌و باوك���م توش���ی‌‬ ‫نه‌خۆشیی‌ دڵ بون‪ ،‬منیش كه‌‌وێنه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌بینم به‌و شێوه‌یه‌ كوشتویانه‌ كاتی‌‬ ‫روداوه‌ك���ه‌م بیرده‌كه‌وێته‌وه‌‪ ،‬كه‌ چۆن‬ ‫له‌الی���ه‌ن چه‌ند كه‌س���ێكی‌ دڵڕه‌قه‌وه‌‬ ‫كوژراوه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و زانیاریان���ه‌ی‌ كه‌ ئاوێنه‌‬ ‫له‌پۆلیس���ی‌‌وارماوا‪ ،‬ده‌س���تیكه‌وتوه‌‪،‬‬ ‫س���ێ‌ كه‌س تۆمه‌تبارن له‌روداوه‌كه‌دا‌و‬ ‫له‌ئێستادا یه‌كێكیان له‌ژیاندا نه‌ماوه‌و‬ ‫دوانه‌كه‌ی‌ تر ده‌ستگیركراون‌و خه‌ڵكی‌‬

‫قه‌زای‌ ش���اره‌زورن‪ .‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌و‬ ‫مێرمنداڵه‌ ده‌ده‌ن به‌ئۆتۆمبیله‌كه‌یان‌و‬ ‫له‌پردێك فڕێیده‌ده‌نه‌ خواره‌وه‌‪ .‬پاش‬ ‫س���ێ‌ رۆژ یه‌كێ���ك له‌تۆمه‌تب���اره‌كان‬ ‫به‌ئۆتۆمبیلێك���ی‌ بارهه‌ڵگری‌ جۆری‌‬ ‫دوته‌نی‌‪ ،‬سه‌ردانی‌ ئه‌و شوێنه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ مێرمنداڵه‌كه‌یان فڕێداوه‌‌و بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫دڵنیابێت له‌وه‌ی‌ ته‌رمه‌كه‌ له‌ش���وێنی‌‬ ‫خۆی‌ ماوه‌ یان نا‪.‬‬ ‫ئ���ازاد دوایین ش���ت ك���ه‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫براكه‌ی���ه‌وه‌ بی���ری‌ مابێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫هه‌ڵس���وكه‌وته‌ ته‌مومژاوییه‌ی‌ محه‌مه‌د‬ ‫بوه‌ كه‌ "وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ دڵی‌ خه‌به‌ری‌‬ ‫دابێت ده‌مرێت‪ ،‬پێ���ش چه‌ند رۆژێك‬ ‫هه‌م���و پێداویس���تیه‌كانی‌ خوێندن���ی‌‬ ‫دڕاند‪ ،‬دایكم‌وتی‌ رۆڵه‌ بۆ‌وا ده‌كه‌یت؟‬ ‫ئه‌ویش ‌وتی‌‪ :‬خۆ م���ن ئیتر ناچمه‌وه‌‬ ‫مه‌كته‌ب"‪.‬‬

‫له‌ب���اره‌ی‌ تۆمه‌تب���اره‌كان‌و هۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫كوشتنی‌ براكه‌ی‌‪ ،‬ئازاد ده‌ڵێت‪" ،‬ئێمه‌‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ ناناسین‪ ،‬كێشه‌مان له‌گه‌ڵ‬ ‫كه‌س نه‌بوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هیوادارین دادگا‬ ‫هه‌وڵی‌ خۆی‌ بدات ‌وه‌ك چۆن پۆلیس‬ ‫توان���ی‌ روداوه‌كه‌ ئاش���كرا بكات‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ چیتر سوكایه‌تی‌ به‌هاواڵتیانی‌‬ ‫ئه‌م ‌واڵته‌ نه‌كرێ���ت‌و خه‌ڵك له‌ترس‌و‬ ‫دودڵییدا نه‌مێنێته‌وه‌"‬ ‫رۆژی‌ ‪26‬ی‌ ئه‌یلولی‌ ‪ ،2003‬ته‌رمی‌‬ ‫محه‌م���ه‌د له‌نزیك گون���دی‌ قلیجه‌‪-‬ی‌‬ ‫سه‌ر به‌ناحیه‌ی‌‌وارماوا فڕێدراو له‌دوای‌‬ ‫دو رۆژ دۆزرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا تۆمه‌تب���اره‌كان دانیان‬ ‫به‌روداوه‌كه‌دا ناوه‌و باسیان له‌وه‌ كردوه‌‬ ‫ك���ه‌ دوای‌ چه‌ند رۆژێ���ك له‌روداوه‌كه‌‬ ‫ئۆتۆمبیله‌كه‌یان له‌رێگه‌ی‌ سلێمانی‌ _‬ ‫چه‌مچه‌ماڵه‌وه‌ فرۆشتوه‌‪.‬‬

‫هه‌وڵده‌درێت كچانی‌ ته‌مه‌ن ‪ 9‬سااڵنیش به‌شو بدرێن‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫به‌شێك له‌كه‌سایه‌تیه‌ ئاینیه‌‬ ‫شیعه‌كانی‌ عێراق كار بۆ ده‌رچواندنی‌‬ ‫پڕۆژه‌ یاسایه‌كی‌ باری‌ كه‌سێتی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆیان ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بێت‌و بچێته‌ بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وا رێگه‌ ده‌درێت باوكان كچانی‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 9‬سااڵن بده‌ن به‌شو‪.‬‬ ‫ره‌شنوس����ی‌ پڕۆژه‌ یاس����ای‌ بار ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌س����ێتی‌ جه‌عف����ه‌ری‌ ك����ه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫حه‌س����ه‌ن ش����ه‌مه‌ری‌ وه‌زیری‌ دادی‌‬ ‫عێراق����ه‌وه‌ راگه‌یه‌ن����را‪ ،‬ره‌وان����ه‌ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران كراوه‌ تا له‌وێوه‌‬ ‫ئاراسته‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران بكرێت‬ ‫به‌مه‌به‌س����تی‌ په‌سه‌ندكردنی‌‌و خستنه‌‬ ‫بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ك وه‌زیری‌ داد له‌كۆنگره‌یه‌كی‌‬ ‫رۆژنامه‌وانی����دا باس����ی‌ لێوه‌ك����رد‪،‬‬ ‫له‌داڕش����تنی‌ ئ����ه‌و ره‌شنوس����ه‌دا‬ ‫پشتبه‌س����تراوه‌ به‌ئه‌حكامه‌كان����ی‌‬ ‫مه‌زهه‌ب����ی‌ ئیمامی‌ جه‌عف����ه‌ری‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ئیمامی‌ دوانزه‌یه‌می‌ شیعه‌كانه‌‪.‬‬ ‫له‌داڕش����تنی‌ ئ����ه‌و ره‌شنوس����ه‌دا‬ ‫پشتبه‌س����تراوه‌ به‌م����اده‌ی‌ ‪41‬ی‌‬ ‫ده‌ستوری‌ عێراق كه‌ له‌‪15‬ی‌ تشرینی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ س����اڵی‌ ‪ ،2005‬له‌ده‌نگدانێكدا‬ ‫له‌الی����ه‌ن عێراقیه‌كان����ه‌وه‌ ره‌زامه‌ندی‌‬ ‫وه‌رگرت‌و ئه‌و ماده‌ ده‌ستوریه‌ش رێگه‌‬ ‫ده‌دات به‌گش����ت گروپ‌و ئاین‌و ئاینزا‬ ‫جیاجیاكانی‌ عێ����راق‪ ،‬قانونێكی‌ باری‌‬ ‫كه‌س����ێتی‌ تایبه‌ت به‌خۆیان دابڕێژن‬ ‫ك����ه‌ بگونجێ����ت له‌گ����ه‌ڵ بیروباوه‌ڕو‬ ‫مه‌زهه‌به‌كانیان‪.‬‬ ‫هاوكات له‌ماده‌ی‌ دوه‌می‌ ده‌ستوردا‬ ‫هاتوه‌‪ ،‬كه‌ ئیس��ل�ام ئاینی‌ ره‌س����می‌‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌و س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫یاس����ادانانه‌‌و رێگ����ه‌ ن����ادات به‌هیچ‬ ‫یاس����ایه‌ك كه‌ پێچه‌وان����ه‌ی‌ ئه‌حكامه‌‬ ‫جێگیره‌كانی‌ ئیسالم بێت‪.‬‬

‫بۆی����ه‌ داڕش����تنی‌ ئه‌و ره‌شنوس���� ‌‬ ‫ی‬ ‫یاسایه‌ی‌ باری‌ كه‌س����ێتی‌ جه‌عفه‌ری‌‬ ‫له‌چوارچێ����وه‌ی‌ ئ����ه‌و م����اده‌‬ ‫ده‌س����تورییه‌دایه‌و پێكهاتوه‌ له‌ ‪254‬‬ ‫م����اده‌ كه‌ دابه‌ش����بوه‌ به‌س����ه‌ر پێنج‬ ‫باب����ی‌ س����ه‌ره‌كی‌‌و چه‌ندین به‌ش����دا‪،‬‬ ‫ئه‌حكامه‌كانیش زیاتر مه‌س����ه‌له‌كانی‌‬ ‫وه‌س����یه‌ت‌و میرات‌و هاوس����ه‌رگیریی‌‌و‬ ‫جیابونه‌و‌ه ده‌گرنه‌وه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌سه‌رنجڕاكێش����ترین به‌شی‌‬ ‫ناو ره‌شنوسه‌كه‌‪ ،‬بابی‌ دوه‌مه‌ كه‌ باس‬ ‫له‌مه‌رج‌و رێوشوێنه‌كانی‌ هاوسه‌رگیریی‌‬ ‫ده‌كات‌و رێگ����ه‌ ده‌دات ب����ه‌ ب����اب‌و‬ ‫باپیران هاوس����ه‌رگیری‌ به‌كچه‌كانیان‬ ‫بك����ه‌ن به‌مه‌رجێ����ك ته‌مه‌نی����ان‬ ‫گه‌یشتبێته‌ ئاستی‌ پێگه‌یشتویی‌‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌ره‌شنوس����ه‌كه‌دا ته‌مه‌نی‌ پێگه‌یشتن‬ ‫بۆ كچان ‪ 9‬س����اڵیه‌و بۆ كوڕانیش ‪15‬‬ ‫ساڵ دیاریكراوه‌‪.‬‬ ‫له‌وچوارچێوه‌یه‌شدا له‌ماده‌ی‌ ‪50‬ی‌‬ ‫ئه‌و ره‌شنوس����ه‌ نوێی����ه‌دا باس له‌وه‌‬ ‫كراوه‌ كه‌ ته‌نها "باوك‌و باپیر (له‌به‌ره‌ی‌‬ ‫باب)ه‌وه‌ بۆیان هه‌یه‌ هاوس����ه‌رگیریی‌‬ ‫به‌منداڵی‌ ك����وڕو منداڵی‌ كچ‌و منداڵی‬ ‫ناته‌واو كه‌ ناته‌واوییه‌كه‌ی‌ گه‌یشتبێته‌‬ ‫ته‌مه‌نی‌ باڵغبون����ه‌وه‌‪ ،‬بكه‌ن"‪ ،‬به‌پێی‌‬ ‫ئ����ه‌م ماده‌ی����ه‌‪ ،‬باوكان بۆی����ان هه‌یه‌‬ ‫كچه‌كانیان له‌ته‌مه‌نی‌ ‪ 9‬ساڵیدا بخه‌نه‌‬ ‫ژیانی‌ هاوسه‌رگیرییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ له‌كاتێكدا به‌پێی‌ یاس����ای‌‬ ‫باری‌ كه‌س����ێتی‌ عێراقی‌ كه‌ له‌ساڵی‌‬ ‫‪ 1959‬له‌عێراق����دا كاری پێده‌كرێ����ت‪،‬‬ ‫پێویسته‌ كچان له‌كاتی‌ هاوسه‌رگیریدا‬ ‫ته‌مه‌نی‌ ‪ 18‬س����اڵیان ته‌واوكردبێت‌و‬ ‫له‌روی‌ جه‌سته‌یی‌و عه‌قڵیه‌وه‌ كامڵبن‪،‬‬ ‫ه����اوكات دادوه‌ر ده‌س����ه‌اڵتی‌ هه‌ی����ه‌‬ ‫رێگه‌ به‌هاوسه‌رگیریی‌ كچانی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫سه‌رو پانزه‌ ساڵییش بدات له‌كاتێكدا‬ ‫پێویست بێت‪.‬‬ ‫راگه‌یاندنی‌ ئه‌و پڕۆژه‌ یاسایه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫وه‌زی����ری‌ داده‌وه‌‪ ،‬ناڕه‌زای����ی فراوانی‌‬

‫به‌لقیس به‌ئیالف ‌ی‬ ‫راگه‌یاندوه‌‪" ،‬ئه‌و‬ ‫یاسایه‌ له‌گه‌ڵ رۆح ‌ی‬ ‫سه‌رده‌م ناگونجێت‬ ‫ژنان قوربانی‌ یه‌كه‌م ‌ی‬ ‫ئه‌و پڕۆژه‌ یاسایه‌ن ك ‌ه‬ ‫ده‌یه‌وێت له‌كۆمه‌ڵگه‌ ‌ی‬ ‫كۆمیونیكه‌یشن‌و‬ ‫ئه‌لكترۆنیاته‌و‌ه‬ ‫بمانگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی‌ خێمه‌و‬ ‫وشتر‬

‫نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتوه‌کان پێیوایه‌ یاسای جه‌عفه‌ری سوکایه‌تیکردنه‌ به‌مرۆڤایه‌تی‬

‫رێكخراوه‌كان����ی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ مه‌ده‌نی‌‌و ئ����ه‌و ره‌شنوس����ه‌ی‌ وه‌زی����ری‌ داد وشتر"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئ����ه‌و راپۆرت����ه‌ی‌ رۆژنامه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫رێكخراوه‌كان����ی‌ ژن����ان‌و چاالكوانانی‌ ده‌كات‌و پێیوای����ه‌ جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌و‬ ‫مافی‌ مرۆڤ����ی‌ لێكه‌وته‌وه‌و پێیانوایه‌‪ ،‬یاس����ایه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵگه‌ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ ئی��ل�اف‪ ،‬زۆرینه‌ی‌ ئه‌وانه‌ی‌ ره‌خنه‌یان‬ ‫ده‌ركردنی‌ یاس����ایه‌كی‌ له‌وش����ێوه‌یه‌ س����ه‌رده‌می‌ خێمه‌و وش����تر‪ ،‬به‌لقیس له‌داڕش����تنی‌ پڕۆژه‌ یاس����اكه‌ گرتوه‌‪،‬‬ ‫پێش����ێلكاریی‌ زه‌قی‌ مافه‌كانی‌ ژنان‌و به‌ئیالف����ی‌ راگه‌یاندوه‌‪" ،‬ئه‌و یاس����ایه‌ پرس����یاری‌ ئه‌وه‌یان روبه‌روی‌ وه‌زیری‌‬ ‫مندااڵنه‌‪ ،‬ه����اوكات واڵتیش روبه‌روی‌ له‌گ����ه‌ڵ رۆحی‌ س����ه‌رده‌م ناگونجێت‪ ،‬داد كردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌ ئایا ئه‌و ئاماده‌یه‌‬ ‫ژن����ان قوربانی‌ یه‌كه‌می‌ ئ����ه‌و پڕۆژه‌ كچێكی‌ خۆی‌ له‌ته‌مه‌نی‌ نۆ س����اڵیدا‬ ‫لێكترازانی‌ تائیفی‌ ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی یاس����ایه‌ن كه‌ ده‌یه‌وێت له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ بدات به‌شو؟‬ ‫له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ ژن����ه‌ ش����اعیرێك ‌‬ ‫له‌ئێستادا ئه‌و پڕۆژه‌ یاسایه‌ خه‌ریكه‌‬ ‫عێراق����ی‌ به‌ن����اوی‌ به‌لقی����س حه‌مید كۆمیونیكه‌یش����ن‌و ئه‌لكترۆنیات����ه‌وه‌‬ ‫حه‌س����ه‌ن‪ ،‬ره‌خنه‌ی‌ توند ئاراسته‌ی‌ بمانگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ خێمه‌و هێڵی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ وه‌زیران ده‌بڕێت‌و‬

‫ده‌چێت����ه‌ ناو ئه‌نجومه‌ن����ی‌ نوێنه‌رانی‌‬ ‫عێراقه‌وه‌ به‌مه‌به‌س����تی‌ گفتوگۆكردن‌و‬ ‫په‌سه‌ندكردنی‌‪ ،‬تێپه‌ڕاندنیشی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫په‌رله‌مان����ه‌وه‌ وات����ه‌ چونه‌ ب����واری‌‬ ‫جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌ئێستاوه‌‬ ‫نیگه‌رانیی‌‌و ناڕه‌زایه‌تی‌ به‌شێكی‌ زۆری‌‬ ‫ی لێكه‌وتوه‌ته‌وه‌ چونكه‌‬ ‫عێراقیه‌كان���� ‌‬ ‫پێیانوایه‌‪ ،‬ئه‌م پڕۆژه‌ یاسایه‌ چه‌ندین‬ ‫قۆناغ له‌دوای‌ یاسا كۆنه‌كه‌ی‌ ساڵی‌‬ ‫‪1959‬یه‌‪.‬‬


‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫پاڵوی خانه‌قا‬

‫دالوه‌ر سۆفی كه‌ریم‬ ‫هه‌رگیز به‌نیاز نه‌ب���وم ڕۆژێ له‌ڕۆژان‬ ‫كۆمێنتێك���ی توانجئامێ���ز بكه‌مه‌ پالری‬ ‫ناڕه‌زایی���م‌و بیگرم���ه‌ ئ���ه‌و حكومه‌ته‌ی‬ ‫كه‌ خ���ه‌وم پێ���وه‌ ئ���ه‌دی منیش‌وه‌ك‬ ‫خواپێ���داوان س���احیبی ب���م‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫هه‌میش���ه‌و به‌هه‌ر پاساوێك بوبێ بیانوم‬ ‫بۆ خ���ۆم دۆزیوه‌ته‌وه‌ تا بێده‌نگبم‪ ،‬هه‌ر‬ ‫هیچ نه‌بێ چه‌وتوچیل���ه‌و كه‌له‌به‌ره‌كانی‬ ‫نه‌بینم‪ ،‬هه‌ندێجار چاویشم نوقانوه‌‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌هه‌ندێ ڕه‌خنه‌ی دروستكه‌ر یا بونیادنه‌ر‬ ‫هه‌رگی���ز حه‌زمنه‌ك���ردوه‌ خراپبێ���ژم‪،‬‬ ‫به‌اڵم‌واپێئه‌چێ ئ���ه‌م داموده‌زگایه‌ به‌رد‬ ‫بێنێته‌ قس���ه‌‪ ،‬له‌دوای پرۆسه‌ی ئازادیی‬ ‫عێراق‌و له‌گۆڕنانی دكتاتۆره‌ گه‌وجه‌كه‌ی‬ ‫به‌غدا‪ ،‬كیسه‌و باخه‌ڵی حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫گه‌رم داهات‪ ،‬بیانو نه‌ما بۆ خنه‌خنكردن‬ ‫له‌كارو فرم���ان‌و دانه‌مه‌زراندنی ده‌وڵه‌تی‬ ‫نیش���تیمانی‪ ،‬به‌داموده‌زگاكردن���ی ئه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌ی بێنازتان كرد‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی جێی سه‌رس���وڕمانه‌ حكومه‌ت‬ ‫زۆر بێباكانه‌ كه‌وته‌ چاوپۆشین له‌جۆره‌ها‬ ‫گه‌نده‌ڵیی كه‌ هه‌ن���دێ له‌و گه‌نده‌ڵییانه‌‬ ‫داهێنان‌و ئارایشتیش���ان تیا كراوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌م ده‌ڤ���ه‌ره‌ی له‌مه‌ڕ ئێمه‌ ئه‌گوزه‌رێ‌و‪،‬‬ ‫ڕێخۆش���كه‌ریش ب���وه‌ ب���ۆ هه‌ندێك تا‬ ‫له‌ڕوی هه‌ڵلوشینی سامانی گشتیدا كه‌م‬ ‫پش���ك نه‌بن‪ ،‬به‌رده‌وامیی له‌گه‌نده‌ڵی‪،‬‬ ‫ناعه‌داله‌تیی‪ ،‬ناشه‌فافیی‌و ده‌یان نای تر‬ ‫بێوه‌اڵم ماونه‌ته‌وه‌‪ ،‬بون به‌و پرسیارانه‌ی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم‌وه‌ك قوتابی ته‌مه‌ڵ تیا‬ ‫چه‌قیوه‌و‌وه‌اڵمی بۆ نادرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌رێ جه‌نابی حكومه‌ت به‌و سیفه‌ته‌ی‬ ‫باوك���ی میلله‌ت���ی‌و باوكی���ش ئه‌رك���ی‬ ‫سه‌رش���انیه‌تی بێ پێ���چ‌و په‌نا ‌وه‌اڵمی‬ ‫ئه‌والده‌كانی بدات���ه‌وه‌ ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌‬ ‫‌وابزان���م ئێمه‌ له‌ئه‌والده‌ س���اڵحه‌كانین‪،‬‬ ‫به‌ڵگه‌ش ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ن���ه‌ كه‌ممان قوربانی‬ ‫داوه‌ نه‌ دواشكه‌وتوین ‪...‬‬ ‫وا چه‌ن���د پرس���یارێك ئه‌خه‌ین���ه‌‬ ‫س���ه‌ر خه‌رمان���ی پرس���یاره‌كانمان كه‌‬ ‫‌وه‌اڵمنه‌دراونه‌ته‌وه‌! با نۆش له‌بانی ده‌ی‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫كوا پالنی درێژخایه‌ن؟ كوا ئاسایشی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی؟ كوا ئاسایش���ی خۆراك؟ كوا‬ ‫ئاوه‌دانی���ی گون���ده‌كان؟ كوا به‌رهه‌می‬ ‫ناوخۆ؟ كوا دادگایی تاوانبارانی ش���ه‌ڕ؟‬ ‫كوا كه‌رتی كش���توكاڵ؟ كوا هه‌نارده‌ی‬ ‫به‌رهه‌می كوردستانی ئازاد؟ چه‌ند مه‌تر‬ ‫دوجا له‌خاكی كوردستان گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ سه‌ر‬ ‫هه‌رێم؟ ته‌راتێنی سوپای كام ده‌وروجیران‬ ‫قه‌ده‌غه‌كرا؟ كه‌ی یاس���ا جێی ڕێكخراوه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان ئه‌گرێته‌وه‌؟ كه‌ی‌وێنه‌ی‬ ‫قه‌د دی���واره‌كان كه‌مئه‌كه‌ن���ه‌وه‌؟ كه‌ی‬ ‫عه‌داله‌تی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی پیاده‌ ئه‌كه‌ن؟‬ ‫كه‌ی ئه‌مانكه‌نه‌ خ���اوه‌ن ڕاگه‌یاندنێكی‬ ‫نیشتمانیی؟ كه‌ی پرۆسه‌ی په‌روه‌رده‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی ده‌س���تپێئه‌كات؟ هه‌زار كه‌ی‌و‬

‫نزی���ك ب���ه‌ ‪ ١٧٠‬رۆژ تێده‌په‌ڕێ���ت‬ ‫به‌س���ه‌ر هه‌ڵبژاردنه‌ په‌ڕله‌مانیه‌كه‌ی ‪٢١‬‬ ‫سێپتێمبه‌رو هێشتا هێلكه‌كانی كابینه‌ی‬ ‫هه‌ش���ته‌م له‌ژێ���ر مریش���كه‌ ك���ڕه‌دان‌و‬ ‫هه‌ڵنه‌هاتون‪ ١٧٠ ،‬رۆژ به‌سه‌ بۆ پیسبونی‬ ‫پاشه‌ڵی مریشكه‌ كڕكه‌وتوه‌كه‌ی كابینه‌ی‬ ‫هه‌ش���ته‌م‪ ،‬به‌اڵم ئێوه‌ی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن چاوه‌ڕێ���ی هه‌ڵهاتن���ی‬ ‫جوجه‌ڵه‌كانن‌و ده‌تانه‌وێت به‌ده‌سته‌كانی‬ ‫خۆتان ددانی بده‌نێ‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌كاتێكدایه‌‬ ‫به‌هۆی قوڵیی ملمالنێ سیاس���یه‌كانه‌وه‌‬ ‫دانوی ئۆپۆزس���یۆن له‌گه‌ڵ ئه‌و دو هێزه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتداره‌ ناكوڵێت كه‌ چه‌ند ساڵێكه‌‬ ‫به‌ده‌سته‌كانی خۆتان ش���ان‌و ملیانتان‬ ‫كوتاوه‌و جه‌س���ته‌یانتان نه‌خۆشخستوه‌و‬ ‫ده‌ش���تانه‌وێت‪ ،‬جه‌س���ته‌ی س���اغی‬ ‫خۆتانی پێببه‌خش���ن‪ ،‬با ئه‌م سیحره‌ش‬ ‫به‌تاڵبكه‌ین���ه‌وه‌و نهێن���ی ئ���ه‌م ی���اری‬ ‫كاغه‌زه‌ش هه‌ڵبماڵین‪ ،‬كاتی ئه‌وه‌ هاتوه‌‬ ‫به‌دیار س���یناریۆكانی ئه‌و دو حیزبه‌وه‌‬ ‫دانه‌نیش���ین‪ ،‬كاتی ئه‌وه‌ هاتوه‌ ئۆباڵی‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌و نادادپه‌روه‌ریی���ان بخه‌ینه‌وه‌‬ ‫گه‌ردن���ی خۆی���ان‌و شكس���تی ئیداری‬ ‫بیس���ت س���اڵیان له‌عه‌الگه‌كه‌ی خۆمان‬ ‫به‌دوربگرین‌و پیایدا هه‌ڵنه‌واسین‪ ،‬كاتی‬ ‫ئه‌وه‌ هاتوه‌ له‌گ���ه‌ڵ ئامانجه‌ گه‌وره‌كه‌ی‬ ‫راس���تگۆبین‌و‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنبونمان‬ ‫راشكاوانه‌تر به‌خه‌ڵك بڵێین‪ ،‬چاكسازیی‌و‬ ‫گۆڕانكاریی به‌ته‌نها به‌ئێمه‌ ده‌كرێت نه‌ك‬ ‫به‌دو هێزی س���واوی سیاسی‌و شكستی‬ ‫ئیداری‪ ،‬دو هێز كه‌ كه‌شتیه‌كه‌ی خۆیان‬

‫بارزانی‌ به‌ئیتاڵیا سه‌رسامه‌‬ ‫ئا‪ :‬نزار گزالی‬

‫ئه‌وه‌ی ئێستا‬ ‫پرسیار‌ه ئه‌وه‌یه‌‬ ‫تا كه‌ی چاوه‌ڕێی‬ ‫پێكهێنانی حكومه‌ت‬ ‫بین؟ ئایا جارێكیتر‬ ‫داوامان لێئه‌كه‌ن‬ ‫بچین بۆ ده‌نگدان؟‬ ‫ه���ه‌زار چه‌ندو هه‌زار ك���وای تر هه‌ن‪،‬‬ ‫نیشانه‌ی پرسیارمان له‌بن نایه‌ت !‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێس���تا پرس���یاره‌ ئه‌وه‌یه‌ تا‬ ‫كه‌ی چاوه‌ڕێ���ی پێكهێنانی حكومه‌ت‬ ‫بین؟ ئای���ا جارێكیتر داوامان لێئه‌كه‌ن‬ ‫بچین ب���ۆ ده‌نگ���دان؟ ئ���ه‌و نه‌وته‌ی‬ ‫به‌ته‌نكه‌ر ئه‌ڕوا‪ ،‬بۆ كوێ ئه‌چێت؟ ئه‌ی‬ ‫پاره‌ك���ه‌ی چی لێدێ؟ ب���ۆ نانی ئێمه‌‬ ‫به‌ده‌س���ت مالیكی���ه‌؟ به‌ته‌مابین جگه‌‬ ‫له‌ئێوه‌ كه‌س���ێكی تر بتوانێ پۆستێكی‬ ‫بااڵ‌وه‌ربگرێ؟ من بڵێم س���ه‌دان‪ ،‬ئێوه‌‬ ‫ئه‌ڵێن ه���ه‌زاران‪ ،‬كه‌س خ���ۆی كرده‌‬ ‫قوربانی بۆ كوردستانیبونی ئه‌م خاكه‌‪،‬‬ ‫بۆ له‌س���ایه‌ی ئه‌م حكومه‌ته‌دا هه‌ولێر‬ ‫ئه‌بێته‌ پایته‌ختی گه‌شتیاریی عه‌ره‌ب؟‬ ‫ئه‌مه‌یان ناوئه‌نێن چی؟‬ ‫ش���ێخ ڕه‌زای تاڵه‌بانی���ی غه‌رق���ی‬ ‫ڕه‌حمه‌ت بێت ئه‌فه‌رموێ‪:‬‬ ‫س���ێ ئیس���م ه���ه‌ن بێ موس���ه‌مما‬ ‫هه‌روه‌كو ئاوی به‌قا‬ ‫ته‌یری عه‌نقا‪ ،‬شاری جابوڵقا‪ ،‬پاڵوی‬ ‫خانه‌قا‬ ‫ئه‌م پیاوه‌ مه‌زنه‌ س���ه‌ری سوڕماوه‌‬ ‫له‌م سێ نهێنیه‌ كه‌ دوانیان هه‌ر ناون‪،‬‬ ‫بونیان نیه‌‪ ،‬پاڵوی خانه‌قاش تا ئێستا‬ ‫ه���ه‌ر په‌نهانه‌‪ ،‬بۆ؟ ب���ه‌چ بۆنه‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫لێنراوه‌؟ بۆ به‌خش���راوه‌ته‌وه‌؟ س���كی‬ ‫كام برس���ی تێركردوه‌؟ ئێس���تا ئێمه‌‬ ‫نه‌ك س���یان‪ ،‬س���ه‌دان كه‌موكورتیمان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ناومان ب���ۆ نادۆزرێته‌وه‌! ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێمه‌ نابه‌ڵه‌دو نه‌شاره‌زاین پێمانبڵێن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر نا پ���ردی ته‌حه‌ممول ڕۆژێ دێ‬ ‫ئه‌پچڕێ‪.‬‬

‫با گۆڕان ببێته‌وه‌ به‌ئۆپۆزسیۆن‬ ‫زمناكۆ ئیسماعیل‬

‫كونسوڵی ئیتاڵیا له‌هه‌ولێر "كارمێلۆ فیكاڕا"‪:‬‬

‫كونبوه‌و گه‌ره‌كیان���ه‌ ئێمه‌ی تێبكه‌ن‌و‬ ‫گه‌ش���تی خۆش���به‌ختیمان پێبك���ه‌ن‪،‬‬ ‫نه‌نگی���ه‌ ئێم���ه‌ بچین���ه‌ كه‌ش���تیه‌كی‬ ‫تێكشكاوه‌و به‌ده‌ریادا به‌ره‌و دورگه‌كانی‬ ‫هیوا بڕۆین‌و خه‌ونی حوشتری ببینین‪،‬‬ ‫نه‌نگیه‌ س���ه‌رانی ئۆپۆزس���یۆن به‌ره‌و‬ ‫نادی���ار ره‌وانه‌م���ان بك���ه‌ن‌و به‌دی���ار‬ ‫شكس���تێكه‌وه‌ رامانبوه‌س���تێنن كه‌ بۆ‬ ‫خۆت���ان چه‌ن���د س���اڵێكه‌ نهێنی ئه‌و‬ ‫شكس���ته‌مان ب���ۆ هه‌ڵده‌ماڵ���ن‪ ،‬كاتی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ هاتوه‌ ئ���ااڵی س���پیمان به‌رز‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌و ئۆپۆزسیۆنبونه‌وه‌ی خۆمان‬ ‫رابگه‌یه‌نی���ن‪ ،‬كاتی ئه‌وه‌ هاتوه‌ به‌دیار‬ ‫ئومێدی شكس���تخواردوی تاجره‌كانی‬ ‫خوێنه‌وه‌ رانه‌وه‌س���تین‌و راش���كاوانه‌‬ ‫بڕیاری ئۆپۆزس���یۆنبونمان بده‌ینه‌وه‌و‬ ‫به‌خه‌ڵك بڵێین‪ ،‬گۆڕانكاریی‌و چاكسازیی‬ ‫نه‌فه‌سێكی تری ده‌وێت‌و چاوه‌ڕوانبن‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و گۆش���ته‌ له‌نێ���و بوخاردای���ه‌و‬ ‫قوڵپێكی تری ده‌وێت‪ ،‬ئیدی با ببینه‌وه‌‬ ‫به‌ئۆپۆزس���یۆن‌و ب���اوه‌ش بكه‌ین���ه‌وه‌‬ ‫به‌ش���ه‌قامداو شۆسته‌كانی ماچ بكه‌ین‪،‬‬ ‫نه‌ك باوه‌ش بۆ كورسیه‌كه‌ی ده‌سه‌اڵت‬ ‫بگرینه‌وه‌و قاچه‌كانی له‌ژێر پاشه‌ڵماندا‬ ‫تون���د بكه‌ی���ن ت���ا ملمالنێكارانم���ان‬ ‫لێماننه‌فڕێنن‪ ،‬كاتی ئه‌وه‌ هاتوه‌ ئۆباڵی‬ ‫شكستی پێكنه‌هێنانی كابینه‌ی هه‌شته‌م‬ ‫بخه‌ینه‌وه‌ گه‌ردنی خۆیان‌و جه‌س���ته‌ی‬ ‫نه‌خۆش���ی حكومه‌ته‌كه‌یان به‌روانگه‌ی‬ ‫كورتمه‌ودای خۆیان بسپێرین‌و گوتاری‬ ‫نوێی گۆڕان‌و چاكس���ازیی به‌س���تونی‬ ‫شه‌قامه‌كاندا هه‌ڵبواسینه‌وه‌و مارشی دژ‬ ‫به‌گه‌نده‌ڵیی‌و نادادپه‌روه‌ریی بچڕین‪.‬‬

‫كونسوڵی‌ ئیتاڵیا له‌هه‌ولێر "كارمێلۆ‬ ‫فی����كاڕا" له‌م گفتوگۆی����ه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫ده‌ڵێ����ت "له‌حه‌فتاكان����ی س����ه‌ده‌ی‬ ‫راب����ردوه‌وه‌ په‌یوه‌ندی له‌نێوان حزبه‌‬ ‫ئیتاڵی‌و حزبه‌ كوردیه‌كاندا هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كردنه‌وه‌ی‌ كونس����وڵخانه‌‬ ‫له‌هه‌ولێ����ر چ گرنگییه‌ك����ی‌ هه‌بو بۆ‬ ‫ئێوه‌ی‌ ئیتاڵییه‌كان؟‬ ‫كارمێلۆ فیكاڕا‪ :‬هۆكاری كردنه‌وه‌ی‬ ‫كونسڵخانه‌كه‌مان بریتیه‌ له‌زیادكردنی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن����دی ئیتاڵی����ا له‌هه‌رێم����ی‬ ‫كوردستان‌و زیادبونی به‌رژه‌وه‌ندیمان‬ ‫له‌هه‌رێم‪ .‬ئه‌میش به‌له‌به‌رچاوگرتنی‬ ‫بای����ه‌خ‌و گرنگیی‌و گه‌شه‌س����ه‌ندنی‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان‪ ،‬بۆیه‌ دوساڵ‌و‬ ‫نیو له‌مه‌وبه‌ر بڕیارماندا ئۆفیس����مان‬ ‫بكه‌ین����ه‌وه‌ له‌هه‌ولێ����ر‪ ،‬به‌هی����واو‬ ‫ئامانج����ی ئ����ه‌وه‌ی ئه‌و ش����وێنه‌مان‬ ‫بكرێته‌ كونس����ڵگه‌رییه‌كی گش����تی‌و‬ ‫ب����ۆ ئه‌وه‌ی ب����ه‌ده‌م ئ����ه‌و هاواڵتی‌و‬ ‫هاونیش����تمانیانه‌ی خۆمانه‌وه‌ بچین‬ ‫كه‌ لێره‌ پێویس����تیان به‌ئێمه‌یه‌‌وه‌ك‬ ‫كونس����وڵخانه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه����ا بتوانی����ن‬ ‫خزمه‌تگوزاریی‌و هاوكاری پێشكه‌ش‬ ‫به‌و كۆمپانی����ا ئیتاڵییانه‌ بكه‌ین كه‌‬ ‫ژماره‌ی����ان ب����ه‌رده‌وام له‌زیادبوندایه‌‬ ‫له‌هه‌رێم����ی كوردس����تان‌و هه‌روه‌ها‬ ‫به‌هه‌مانش����ێوه‌ پێشكه‌ش����كردنی‬ ‫خزمه‌تگوزاری����ی ب����ه‌و كۆمپانی����ا‬ ‫لۆكاڵییان����ه‌ی هه‌رێم ك����ه‌ به‌رده‌وام‬ ‫گرنگیی‌و بای����ه‌خ به‌ئیتاڵیا ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا بۆ ئه‌وه‌ی ب����ه‌دوای هه‌مو‬ ‫ئ����ه‌و چاالكیانه‌دا بڕۆی����ن كه‌ بریتین‬ ‫له‌به‌به‌هاكردنی ئیتاڵیا‪ .‬هه‌روه‌ها بۆ‬ ‫چاودێریكردنی سیاسه‌تی ناوخۆیی‌و‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمه‌كه‌تان كه‌ به‌شێكه‌‬ ‫له‌رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئاماژه‌ت بۆ ئ����ه‌وه‌ كرد‬ ‫یه‌كێ����ك له‌ئامانج����ه‌ گرنگه‌كان����ی‬ ‫كردن����ه‌وه‌ی كونس����وڵخانه‌كه‌تان‬ ‫له‌هه‌ولێر پاراس����تنی به‌رژه‌وه‌ندیی‌و‬ ‫خزمه‌تكردنی هاونیش����تمانیه‌كانتانه‌‬ ‫له‌هه‌ولێ����ر‪ ،‬ژماره‌ی ئ����ه‌و ئیتاڵییانه‌‬ ‫چه‌ن����دن ك����ه‌ ئێس����تا له‌هه‌رێم����ی‬ ‫كوردستاندا نیشته‌جێن؟‬ ‫كارمێلۆ فیكاڕا‪ :‬ده‌ستنیشانكردنی‬ ‫ژماره‌كه‌ ئاس����ان نیه‌‪ ،‬ئه‌میش له‌به‌ر‬ ‫چه‌ند هۆكارێك له‌وان����ه‌ خه‌ڵكانێك‬ ‫هه‌یه‌ ناوی الی ئێمه‌ تۆماركراوه‌ كه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی هه‌میشه‌یی له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستان نیش����ته‌جێن‪ ،‬ژماره‌یه‌كی‬ ‫دیكه‌م����ان هه‌یه‌ ب����ه‌رده‌وام هاتوچۆ‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ژماره‌یه‌ك����ی دیكه‌ش هه‌یه‌‬ ‫نیش����ته‌جێی هه‌رێمن به‌اڵم الی ئێمه‌‬ ‫تا ئێس����تا خۆی����ان تۆمارنه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی گش����تی ژماره‌كه‌ زۆره‌‬ ‫به‌اڵم له‌به‌ر هۆكاری ئه‌منی ناتوانین‬ ‫ئاش����كرای بكه‌ین‪ .‬ئێمه‌ چاوه‌ڕوانین‬ ‫ئ����ه‌و ژماره‌ی����ه‌ زیاتر بێ����ت چونكه‌‬ ‫چاالكیه‌كان له‌زیادبوندان‪ ،‬به‌زیادبونی‬ ‫چاالكیه‌كانیش ژماره‌ی كه‌سه‌كانیش‬ ‫رو له‌هه‌ڵكش����ان ده‌كات‪ ،‬به‌م شێوه‌‬ ‫چاالكیی ئێمه‌ش‌وه‌ك كونسوڵگه‌ریی‬ ‫ئیتاڵی زیاتر ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬قه‌ب����اره‌ی‌ ئاڵوگ����ۆڕی‌‬ ‫بازرگانیت����ان له‌گ���� ‌هڵ‌ هه‌رێم����ی‌‬ ‫كوردستان سااڵنه‌ چه‌نده‌؟‬ ‫كارمێل����ۆ فی����كاڕا‪ :‬ت����ا ئێس����تا‬ ‫ژماره‌یه‌كی ‌ورد له‌به‌رده‌س����تدا نیه‌‪،‬‬ ‫پێویسته‌ هه‌ردوال كاری له‌سه‌ر بكه‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێستا ده‌زانرێ به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫گش����تی له‌نێوان عێراق‌و ئیتاڵیایه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا ئ����ه‌و داتایه‌ به‌الی‬ ‫ئێم����ه‌وه‌ جێگه‌ی بای����ه‌خ‌و گرنگییه‌و‬ ‫ده‌بێ����ت تۆژینه‌وه‌ی‌ زیات����ر بكه‌ین‌و‬ ‫له‌ئاینده‌یه‌كی نزیك����دا ئه‌و قه‌باره‌یه‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ هه‌رێم����ی كوردس����تانیش‬ ‫راده‌گه‌یه‌نین‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئای����ا ئیتاڵی����ا ره‌وه‌ندی‌‬ ‫ك����وردی‌ لێیه‌و ت����ا چه‌ن����د له‌روی‬ ‫چه‌ندایه‌تی‌‌و چۆنایه‌تییه‌وه‌ چاالكن؟‬ ‫كارمێل����ۆ فیكاڕا‪ :‬ژم����اره‌ی‌ كورد‬ ‫له‌ئیتاڵی����ا زۆر نیی����ه‌‪ ،‬ب����ه‌راورد‬ ‫به‌واڵتان����ی دیكه‌ی‌‌وه‌ك فه‌ره‌نس����او‬ ‫ئه‌ڵمانیاو هۆڵه‌نداو س����وید‪ ،‬ژماره‌كه‌‬ ‫له‌چه‌ن����د هه‌زارێ����ك تێناپه‌ڕێ����ت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ل����ه‌وه‌ گرنگتر ش����تێكی دیكه‌‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ جێگ����ه‌ی ئاماژه‌ بۆ كردنه‌‬ ‫ئه‌ویش گه‌ڕانه‌وه‌ی به‌ش����ێكی زۆری‬ ‫كورده‌كان����ی هه‌رێمی كوردس����تانه‌‬

‫كارمێلۆ فیكاڕا‬

‫ب����ۆ‌واڵته‌كه‌ی خۆیان‪ ،‬زۆرینه‌ش����یان‬ ‫ئێس����تا س����ه‌رقاڵی بازرگانی����ن‌و ئه‌و‬ ‫بازرگانییه‌شیان یاخود ئه‌و كاره‌ی كه‌‬ ‫ده‌یكه‌ن په‌یوه‌ندی به‌ئیتاڵیاوه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ه����ۆكاری گه‌ڕانه‌وه‌كه‌ش����یان بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌ كه‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫ژیان‌و ژینگه‌كه‌ی‌ روه‌و باشتر رۆیشتوه‌‪.‬‬ ‫ده‌گه‌ڕێمه‌وه‌ س����ه‌ر پرسیاره‌كه‌ی تۆو‬ ‫ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندی به‌ره‌وه‌ندی كوردیه‌وه‌‬ ‫هه‌بێ����ت ئه‌و چه‌ند هه‌زاره‌ی كه‌ له‌وێن‬ ‫له‌پێكهات����ه‌ی جیاوازی كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌‬ ‫هات����ون‌و چاالكی‌و ئیش����وكاره‌كانیان‬ ‫جیاوازه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی جێگه‌ی دڵخۆش����یی‬ ‫ئێمه‌ش����ه‌ ئه‌وه‌ی����ه‌ كه‌ به‌رپرس����انی‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان ماوه‌یه‌كی درێژه‌‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی����ان له‌ئیتاڵی����ا كردۆته‌وه‌‬ ‫‌وه‌ك ئ����ه‌وه‌ی چۆن ئێمه‌ لێره‌ بونمان‬ ‫هه‌ی����ه‌ ئه‌م����ه‌ش نیش����انه‌ی بایه‌خی‬ ‫هه‌ردوال ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬بارزان����ی‌ زۆر ج����ار‬ ‫له‌س����ه‌ردانه‌كانیدا بۆ ئه‌وروپا‪ ،‬ئیتاڵیا‬ ‫به‌س����ه‌رده‌كاته‌وه‌‪ ،‬پێتوای����ه‌ ئ����ه‌و‬ ‫سه‌رسامه‌ به‌ئیتاڵیا؟‬ ‫كارمێل����ۆ فی����كاڕا‪ :‬بێگومان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌و ماوه‌ نزیكانه‌دا س����ه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫س����ه‌ردانی ئیتاڵیای نه‌كردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫ك����ه‌ ئێمه‌ هه‌س����تی پێده‌كه‌ین رۆژانه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رپرسانی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫هاموشۆو په‌یوه‌ندیمان هه‌یه‌و ئه‌وانیش‬ ‫راس����ته‌وخۆ په‌یوه‌ندیان به‌سه‌رۆكه‌وه‌‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬تێبین����ی ئ����ه‌وه‌ ده‌كه‌ین كه‌‬ ‫س����ه‌رۆك گرنگیی‌و بایه‌خ به‌واڵته‌كه‌ی‬ ‫ئێمه‌ ده‌دات‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ ت����ۆ له‌نزیكه‌وه‌‬ ‫بزانیت بارزانی‌ له‌جل‌و به‌رگ پۆشیندا‬ ‫ماركه‌كانی‌ ئیتاڵی‌ به‌كارده‌هێنێت؟‬ ‫كارمێلۆ فیكاڕا‪ :‬زانیاریم نیه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیوادارم به‌كاریبهێنێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌كرێ����ت ئاماژه‌یه‌ك به‌وه‌‬ ‫بده‌یت كه‌ مێ����ژوی‌ په‌یوه‌ندی‌ ئیتاڵیا‬ ‫به‌كوردو كوردستانه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫كه‌ی‌؟‬ ‫كارمێلۆ فیكاڕا‪ :‬خ����ۆی په‌یوه‌ندی‬ ‫نێوان ئیتاڵیاو سه‌رجه‌م خه‌ڵكی عێراق‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌ك����ی له‌مێژینه‌یه‌‪ ،‬ش����تێك‬ ‫نی����ه‌ له‌دوێنێوه‌ بوبێ����ت‪ ،‬خاكه‌كه‌ی‬ ‫ئێره‌ش النه‌ی كلتورو شارس����تانیه‌ته‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌گ����ه‌ڵ كوردیش به‌درێژایی‬ ‫مێژو له‌سێكته‌ری جیاوازدا په‌یوه‌ندی‬ ‫جیاواز هه‌بوه‌‪ ،‬به‌نمونه‌ له‌حه‌فتاكانی‬ ‫س����ه‌ده‌ی رابردو په‌یوه‌ن����دی له‌نێوان‬ ‫حزبه‌ ئیتاڵ����ی‌و حزب����ه‌ كوردیه‌كاندا‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌روی دیپلۆماس����یه‌وه‌‬ ‫له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی كوردس����تان ده‌وڵ����ه‌ت‬ ‫نه‌بوه‌‪ ،‬بۆیه‌ نوێنه‌رایه‌تی دیپلۆماسی‬ ‫له‌نێ����وان ه����ه‌ردوالدا نه‌ب����وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬

‫كوردستانیش‬ ‫جێگه‌ی گرنگیی‌و‬ ‫بایه‌خه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كاری تێدا بكه‌یت‬ ‫چونكه‌ هه‌ر رۆژه‌ی‬ ‫شتێكی نوێ‌و‬ ‫گرنگ روده‌دات‬ ‫ئه‌و هه‌رێمه‌ زۆر‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندو‬ ‫به‌هێ‌زه‌ له‌روی‬ ‫گه‌شه‌سه‌ندنی‬ ‫كلتوریی‌و‬ ‫ئابوریی‌و سیاسی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫په‌یوه‌ندی سیاس����ی به‌رده‌وام هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت كاتی خۆی‌وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئیتاڵیا ماس����یمۆ دیلیما كه‌ سه‌ردانی‬ ‫عێراق‌و به‌غدای‌ كرد‪ ،‬دواتر هاته‌ شاری‬ ‫سلێمانیش‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫كه‌ ل����ه‌رۆژگاری‌ كۆن����ه‌وه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫سیاس����ی له‌نێوان حزبه‌كانی ئیتاڵیاو‬ ‫حزبه‌ كوردیه‌كان����دا هه‌بوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫چه‌ندین نوسه‌ری ئیتاڵیا باسی كوردو‬ ‫مێژوی كوردو به‌سه‌رهاته‌ كوردیه‌كانیان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌یاد نه‌كه‌ین له‌یه‌كه‌م‬ ‫دانیشتنی په‌رله‌مانی كوردی دو كه‌سی‬ ‫ئیتاڵی‌وه‌ك كه‌سانی بیانی به‌شداریی‬ ‫دانیش����تنه‌كه‌یان ك����ردوه‌‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫هه‌ری����ه‌ك له‌(گرازیێ��ل�ا برۆنزین����ی‌و‬ ‫گه‌ستۆنی ئۆچیلله‌تۆری) بون‪ ،‬دواتر‬ ‫ده‌سته‌خوش����كایه‌تیان دروس����تكرد‬ ‫له‌نێوان شارۆچكه‌ی قه‌اڵدزێ‌‌و شاری‬ ‫(ئیڤارا)‪ ،‬كه‌ چه‌ندین منداڵی كوردی‬

‫بێ دایك‌و باوكی����ان به‌خێوكردوه‌‪ ،‬تا‬ ‫دواتر ئه‌و مندااڵنه‌ پێگه‌یش����تن‌و بون‬ ‫به‌مامۆستاو دكتۆر‪‌،‬واتا ئه‌وان له‌رێگه‌ی‬ ‫كۆمه‌ك په‌یداكردن له‌ئیتاڵیاو له‌الیه‌ن‬ ‫خێزانه‌ ئیتاڵیه‌كانه‌وه‌ ئه‌و مندااڵنه‌یان‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستان به‌خێو ده‌كرد‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬په‌یوه‌ندی����ت له‌گ����ه‌ڵ‌‬ ‫سیاسیه‌كانی‌ كوردستاندا چۆنه‌؟‬ ‫كارمێلۆ فیكاڕا‪ :‬ئێمه‌ په‌یوه‌ندیه‌كی‬ ‫باش����مان له‌گ����ه‌ڵ س����ه‌رجه‌م الیه‌نه‌‬ ‫سیاس����یه‌كانی هه‌رێمی كوردس����تاندا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌رده‌وامیش له‌سه‌ر په‌یوه‌ندین‬ ‫ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی بزانی����ن‌و تێبگه‌ین چی‬ ‫روده‌دات‌و روداوه‌ سیاس����یه‌كان چۆن‬ ‫چۆنین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ له‌كوردستانیت چ‬ ‫دیارده‌یه‌ك‌و چ شتێك زیاتر سه‌رنجی‌‬ ‫راكێشاویت؟‬ ‫كارمێل����ۆ فی����كاڕا‪ :‬به‌ڕاس����تی‬ ‫له‌خزمه‌تداب����ون‌و هاوكاریكردنه‌ک����ه‌ی‬ ‫خه‌ڵكی ئێره‌ بۆ ئه‌وه‌ی داواكاریه‌كانت‬ ‫جێبه‌ج����ی بكه‌ی����ت‌و كاره‌كانت رایی‬ ‫بك����ه‌ی زۆر س����ه‌رنجی راكێش����اوم‪،‬‬ ‫نازان����م ئه‌مه‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی گش����تی‬ ‫به‌رانبه‌ر هه‌مو كه‌س����ێك ده‌كرێ یان‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌یه‌ كه‌ م����ن ئیتاڵیم‌و له‌گه‌ل‬ ‫من زۆر ج����ار ئه‌نجامی����ده‌ده‌ن‪ .‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌م����ه‌م ب����ه‌الوه‌ زۆر پۆزه‌تیڤه‌‌و له‌و‬ ‫رۆژه‌ی كه‌ هاتومه‌ت����ه‌ ئێره‌ به‌رده‌وام‬ ‫تێبینی ده‌كه‌م‪ .‬هه‌روه‌ها كوردستانیش‬ ‫جێگه‌ی گرنگی����ی‌و بایه‌خه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كاری تێدا بكه‌یت چونكه‌ هه‌ر رۆژه‌ی‬ ‫ش����تێكی نوێ‌و گرنگ روده‌دات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هه‌رێم����ه‌ زۆر ده‌وڵه‌مه‌ن����ده‌ به‌هێ����ز‌و‬ ‫ل����ه‌روی گه‌شه‌س����ه‌ندنی كلتوری����ی‌و‬ ‫ئابوریی‌و سیاس����ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬ئه‌م‬ ‫هێزه‌ش به‌رده‌وام له‌گه‌شه‌سه‌ندندایه‌و‬ ‫داوای هاوكاریی����ش ده‌كات‪ ،‬ئێم����ه‌ش‬ ‫ئاماده‌ی����ن هاوكاریی بكه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌نگاوه‌كانی بنێ����ت‌و به‌رده‌وامبێت‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌شه‌ كۆمپانیاكانمان لێره‌ن‪،‬‬ ‫زانكۆكانم����ان لێره‌ن‌و ب����ه‌و هیوایه‌ین‬ ‫زانك����ۆی زیاتریش بێنی����ن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫رێكخراوه‌كانمان لێ����ره‌ن‪ .‬جگه‌ له‌مه‌‬ ‫به‌رده‌وامیش له‌الیه‌ن ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌‬ ‫په‌یوه‌ندییان هه‌یه‌ به‌الیه‌نی كلتوریی‌و‬ ‫رۆش����نبیریی‌و هونه‌ریی‌و مۆس����یقاوه‌‬ ‫داواكاریمان بۆ دێت‌و ده‌یانه‌وێت زیاتر‬ ‫شاره‌زای یه‌كتر ببین‌و پرۆژه‌و چاالكی‬ ‫هاوبه‌ش����مان هه‌بێ����ت‪ ،‬بۆی����ه‌ هه‌مو‬ ‫ئه‌وانه‌ی كه‌ ئاماژه‌م بۆ كردن جێگه‌ی‬ ‫سه‌رنجن به‌تایبه‌ت بۆ كه‌سێكی ‌وه‌ك‬ ‫من كه‌ ببمه‌ پ����ردی په‌یوه‌ندی نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و ئیتاڵیا‌و بتوانین زیاتر گه‌ش����ه‌‬ ‫به‌په‌یوه‌ندیه‌كان����ی نێ����وان ه����ه‌ردوال‬ ‫بده‌ین‪.‬‬


‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )419‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/11‬‬

‫‪19‬‬

‫ستەمی خۆرهەاڵتی‌و ستەمی خۆرئاوایی‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ب���ەاڵم ئ���ەم ترس���ە‪‌ ،‬وەک ت���رس‬ ‫له‌مردن‪ ،‬ج���ۆرە دۆخێک���ی ئەنتۆلۆژییە‬ ‫ک���ە پەیوەندییەک���ی به‌دواکەوتن���ەوە‬ ‫نیی���ە‪ ،‬چونکە ترس���ێکی هەمیش���ەیی‌و‬ ‫سەرتاس���ەرییەو له‌هەم���وو جێگای���ەک‌و‬ ‫کولتوورێک���دا هەیە‪‌،‬واتە ت���رس له‌هێزە‬ ‫سروشتییەکان‪ ،‬ترس���ێکە لەگەڵ گەشە‌و‬ ‫پەرەسەندندا الناچێت‌و مامەڵەی مرۆڤیش‬ ‫له‌هەموو ئ���ان‌و زەمانێک���دا له‌ڕەهەندی‬ ‫خورافی پ���اک نابێتەوە‪ .‬ڕاس���تە لەگەڵ‬ ‫کۆمەڵ���گای پیشەس���ازییدا ئێمە توانای‬ ‫کۆنترۆڵکردنی بەشێکی بچوکی سروشت‬ ‫دەکەوێتە دەستمان‪ ،‬بەاڵم ترس له‌دیاردە‬ ‫سروش���تییەکان هیچ کات له‌بەین ناچێت‪.‬‬ ‫لێ���رەوە گرێدان���ەوەی دی���اردەی مرۆڤی‬ ‫شکس���تە به‌ترس���ەوە له‌سروشت گەرچی‬ ‫بنەمایەکیش���ی هەبێ���ت‪ ،‬ب���ەاڵم ‌وەک‬ ‫ڕەگەزێک ب���ۆ خوێندن���ەوەی دواکەوتن‪،‬‬ ‫مانایەک���ی نیی���ە‪ .‬حیجازی لە‌وەس���فی‬ ‫زەبری دووەمدا کە زەبری کۆمەاڵیەتییە‪،‬‬ ‫زەبری فەرمانڕەوای سەردەس���تە‪ ،‬زەبری‬ ‫هێ���زی کۆلۆنیالییە‪ ،‬زەبری فەرمانبەرانی‬ ‫دەوڵەت‌و پۆلیس‌و س���وپاکەیەتی‪‌،‬وردتر‬

‫کاردەکات‪ ،‬لێرەدا حیجازی پێش ئاگامبن‬ ‫هەندێک سیفات دەداتە مرۆڤی شکستە کە‬ ‫زۆر دوور نین له‌سیفاتی هۆمۆساکەرەوە‪.‬‬ ‫مرۆڤی شکس���تە الی حیج���ازی مرۆڤێکە‬ ‫«ن���ە مافی هەیە‪ ،‬نە ش���وێنی هەیە‪ ،‬نە‬ ‫نرخ���ی هەیە‪ ،‬ئ���ەوە نەبێت ک���ە الیەنی‬ ‫بااڵدەست کەرەمدەکات‌و پێیدەبەخشێت»‬ ‫«هـ‪ .‬س‪ .‬پ‪ .‬ل‪ .»39‬سیفەتی سەرەکی‬ ‫کۆمەڵ���گای دواکەوت���و‪ ،‬تێکچوونی ئەو‬ ‫پەیوەندییەیە کە مرۆڤی شکستە به‌ئاغاوە‬ ‫دەبەس���تێتەوە‪ .‬الی حیجازی پەیوەندی‬ ‫لەم هاوکێشەیەدا له‌نێوان «من ‪ /‬تۆ» دا‬ ‫نییە‪‌،‬واتە له‌نێوان دوو مرۆڤی چونیەک‌و‬ ‫هاوس���ەنگدا نییە‪ ،‬بەڵکو له‌نێوان «من ‪/‬‬ ‫ئەوە» دایە‪« .‬ئەوە» لێ���رەدا ئاماژەیە‬ ‫ب���ۆ ش���تێک ک���ە س���یفەتی مرۆڤانەی‬ ‫لێسەندراوەتەوە‪ ،‬مرۆڤی شکستە ئەوەیە‬ ‫ک���ە دان به‌مرۆڤبوونی���دا نانرێت‪ ،‬بەوەدا‬ ‫حیس���ابی ئادەمیزادی بۆ ناکرێت‪ ،‬هەموو‬ ‫ش���تێکی حەاڵڵ دەبێ���ت‪ ،‬له‌ژیانییەوە تا‬ ‫تەواوی شتەکانی تر‪ .‬سیفەتی کۆمەڵگای‬ ‫دواکەوتو ئەوەیە کە چەندە خودی مرۆڤی‬ ‫ژێر دەس���ت بچوکدەبێتەوە‪ ،‬له‌بەرامبەردا‬

‫خ���ودی دەس���ەاڵتدار ف���ووی تێدەبێت‌و‬ ‫دەئاوس���ێت‌و گەورە دەبێت‪ .‬ئاوس���انی‬ ‫نەرجسییەتی دەسەاڵتدار‌و بچوکبوونەوەی‬ ‫بەردەوامی ژێردەس���تان‪ ،‬س���یفەتی ئەم‬ ‫سیس���تمەیە کە لەس���ەر دەرکردنەوەی‬ ‫ڕەهای مرۆڤی ژێردەس���ت له‌ئینسانییەت‬ ‫دروستبووە‪ .‬مرۆڤی دواکەوتو‪ ،‬ئیگۆیەکی‬ ‫بچوک���ە له‌بەردەم هەموو هێزێکی لەخۆی‬ ‫گەورەتردا‪ ،‬کێش���ەکە لێ���رەدا لەوەدایە‬ ‫ک���ە مرۆڤی دواکەوت���و چیتر‌وەک مرۆڤ‬ ‫بوونی نامێنێت‪ ،‬بەڵکو دەبێتە «شت»‪.‬‬ ‫به‌شتبوونی مرۆڤی داگیرکراو یان دواکەوتو‬ ‫یاخود شکستە‪ ،‬له‌بنەڕەتدا تێزی فانۆنە‪ ،‬کە‬ ‫‌وادەبینێت مرۆڤی کۆلۆنیالیزەکراو دەبێتە‬ ‫ش���ت‪ ،‬بوونی ئینس���انی لەدەستدەدات‌و‬ ‫مافەکانی دەدۆڕێنێت‪« .‬هیچ منێک نییە‬ ‫جگە له‌منی سەردەس���ت‪ ،‬هی���چ مافێک‬ ‫نییە‪ ،‬جگە له‌مافی سەردەس���ت‪ .‬لێرەوە‬ ‫هەم���وو ڕەفتار‌و مەیلێکی سەردەس���ت‪،‬‬ ‫هەموو چەوس���اندنەوە‌و فەرماندارییەکی‬ ‫‌وەک یاس���ای سروش���تی پاس���اوی ب���ۆ‬ ‫دەهێنرێتەوە» «ه���ـ‪.‬س‪ .‬پ ‪ .‬ل‪.»39.‬‬ ‫‌واتە لۆژیکی س���ڕینەوەی م���رۆڤ لێرەدا‬

‫ش���ێوەی دیاردەیەکی ئەزەلی‌و سروشتی‬ ‫‌وەردەگرێت‪ ،‬دابەش���بوون بۆ ئاغا‌و کۆیله‌‬ ‫دەبێتە دابەشبوونێکی سروشتی کە تێیدا‬ ‫سەردەس���ت بێ هیچ یاس���ا‌و ڕێسایەکی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی رەفت���اردەکات‪ .‬گەرچ���ی‬ ‫حیجازی لێرەدا قس���ەیەکی ئەوتۆ لەسەر‬ ‫س���ەرهەڵدانی جۆرێک له‌ڕۆبۆتی ئینسانی‬ ‫له‌هەن���اوی کۆمەڵ���گا خۆرهەاڵتییەکاندا‬ ‫ن���اکات‪ ،‬ب���ەاڵم خ���ودی تێزەک���ەی‬ ‫دەربارەی‌وەرگەڕانی مرۆڤی شکس���تە بۆ‬ ‫کەرەستەیەکی رەها له‌دەستی نوێنەرانی‬ ‫دەس���ەاڵتدا‪ ،‬دەرەنجامێکە مرۆڤ ئاسان‌و‬ ‫به‌جۆرێکی لۆژیکی‪ ،‬تێزی مرۆڤی رۆپۆتی‬ ‫لێ بەدەستدەهێنێت‪‌ .‬ونبوونی تەواوەتی‬ ‫کاراکتەری کەسی ژێردەست‌و ‌وەرگەڕانی‬ ‫به‌ڕەهایی بۆ کەرەستەیەک له‌کەرەستەکانی‬ ‫ئاغای سەردەست‪‌،‬وادەکات بتوانین قسە‬ ‫له‌ماشێنێکی بچوکی فاشیستی بکەین کە‬ ‫سەردەس���تان بەردەوام له‌جەنگە گەورە‌و‬ ‫زۆر‌و بێبڕانەوەکانیان���دا بەکاریدەهێن���ن‪.‬‬ ‫ئەمج���ۆرە له‌رۆبۆتی ئینس���انی کە بووە‬ ‫به‌کەرەس���تەی تەواو‪ ،‬بووە به‌سەربازێکی‬ ‫هەمیشەیی‪ ،‬به‌ئیشکەرێکی بێدەنگ‪ .‬جۆرە‬

‫کەرەس���تە‌و ئامێرێکە شەڕی دوورودرێژ‌و‬ ‫نۆکەری بەردەوامی پێدەکرێت‪ ،‬فاش���یزم‬ ‫پرۆسەی دروستکردنی ئەم کەرەستەیە‌و‬ ‫باڵوبوونەوەیەت���ی‪ .‬کێش���ەی حیج���ازی‬ ‫لێ���رەدا ئەوەی���ە‪ ،‬ک���ە تێگەیش���تنی بۆ‬ ‫کەسی بااڵدەست‪ ،‬بۆ هێزی دەسەاڵتدار‪،‬‬ ‫ه���ەر تێگەیش���تنێکی فیگوراتیف���ە‪،‬‬ ‫‌وات���ە «فەرمان���دار» تەنیا له‌ش���ێوەی‬ ‫دەس���ەاڵتێکدا دەیبینێ���ت ک���ە دەبێت‬ ‫له‌جەس���تەی دیاریکراوی ستەمکارێکەوە‬ ‫بێتەده‌رێ‌و له‌فۆرمی هێزێک‌و سەرۆکێک‌و‬ ‫س���وپایەک‌و فەرمانبەرێکدا دەربکەوێت‪.‬‬ ‫له‌کاتێکدا کۆنترۆڵی مرۆڤی خۆرهەاڵتی‪،‬‬ ‫هەندێجار لەالیەن ستەمکارێکەوە نییە کە‬ ‫شێوەیەکی شەخسی ‌وەربگرێت‪ ،‬زۆرجار‬ ‫ملکەچ���ی‌و به‌ئامێردبوون���ە لەب���ەردەم‬ ‫گووتارێک���دا‪ ،‬فەرم���ان‌وەرگرتنە له‌زاری‬ ‫ئەویدییەکی گەورەی نادیار‪ .‬ئەویدی گەورە‬ ‫«دەسەاڵتدار» ڕووبەرێکی فراوانتری هەیە‬ ‫لەوەی به‌تەنیا کورتبکرێتەوە بۆ فیگەر‌و‬ ‫شێوەی ستەمکارێک به‌کۆمەڵێک پۆلیس‌و‬ ‫فەرمانبەرەوە‪ ،‬بەبڕوای من له‌خۆرهەاڵتدا‬ ‫هێندەی ئایدۆلۆژیاکان ئەم مرۆڤە به‌شت‬

‫بووە دروس���تدەکەن‪ ،‬خودی ئاغا به‌تەنیا‬ ‫ناتوانێت دروستیبکات‪ .‬ئامێردە مرۆییەکان‬ ‫تەنی���ا له‌کارخان���ەی س���تەمکارێکەوە‬ ‫نایەنە دەرێ‪ ،‬بەڵکو به‌گەلێک پڕۆس���ەی‬ ‫گەورەدا دەڕۆن تا دەبنە کەرەس���تەیەکی‬ ‫ڕه‌ها‪ .‬له‌هەش���ت س���اڵی جەنگی عێراق ـ‬ ‫ئێراندا‪ ،‬ئ���ەو نەوەی���ەی له‌جەنگدا بوو‪،‬‬ ‫له‌ه���ەردوو ب���ەرەی جەنگ���دا‪ ،‬کرابووە‬ ‫کەرەس���تەی تەواو‪ ،‬به‌ئامێ���ری جەنگ‪،‬‬ ‫ماشێنی کوشتار‪ .‬له‌س���ەرەتای سەدەی‬ ‫بیستەوە‪ ،‬پرۆسەی دروستبوونی «مرۆڤ‬ ‫ـ کەرەس���تە» «مرۆڤ ـ ش���ت»‪ ،‬تەنیا‬ ‫له‌پەیوەندی به‌«کەسی دەسەاڵتدارەوە»‬ ‫دروس���ت نەبووە‪ ،‬کە «م���ن ـ ئیگۆ» ی‬ ‫خۆی بەرامبەر ئەوانی تر بەرز ڕادەگرێت‪،‬‬ ‫بەڵک���و پرۆس���ەیەکی ئاڵ���ۆزی فیکری‌و‬ ‫س���ایکۆلۆژی‌و عەقاڵنی ئەم «ئامێردە»‬ ‫مرۆییەی دروستکردوە‪ ،‬کە هۆکەی تەنیا‬ ‫ناگەڕێت���ەوە ب���ۆ دواکەوتوی���ی عەقڵی‌و‬ ‫سایکۆلۆژی‪‌ ،‬وەک حیجازی له‌کتێبەکەیدا‬ ‫پێ���ی لەس���ەر دادەگرێ���ت‪ ،‬بەڵک���و بۆ‬ ‫زنجیرەیەکی درێژ له‌کارلێک‌و میکانیزم کە‬ ‫کۆی بوار‌و ئاستەکانی ژیان دەبڕن‪.‬‬

‫دیموكراسیه‌تی‌ ته‌وافوقیی‌ یان حكومه‌تی‌ یه‌كڕیزیی‌ نیشتمانیی‌‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ه����ه‌ر‌وه‌ك چ����ۆن به‌رهه‌م����ی‌ ئ����ه‌م‬ ‫شكسته‌ گه‌وره‌یه‌شه‌ كه‌ پارتی‌‌و یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌دوای‌ راپه‌ڕین����ی‌ به‌هاری‌ (‪)1991‬ه‌وه‌‬ ‫نیش����تمانیان تیادا‌وه‌ك ئه‌ندام ناوچه‌و‬ ‫ئه‌ندام كه‌رت مامه‌ڵ����ه‌ كردوه‌و به‌هه‌مو‬ ‫هێزی‌ سیاس����ی‌‌و ئابوری����ی‌‌و ئیداریی‌‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كان����ی‌ خۆیان����ه‌وه‌ له‌هه‌وڵی‌‬ ‫به‌سه‌نته‌ركردنی‌ حیزب‌و په‌راوێزخستنی‌‬ ‫نیش����تماندا ب����ون‪ ،‬له‌راس����تیدا له‌دیدی‌‬ ‫ئه‌وان����ه‌وه‌ نیش����تمان ئ����ه‌م جوگرافیا‬ ‫سیاس����یه‌ بێمانایه‌ بوه‌‪ ،‬كه‌ هه‌میش����ه‌‬ ‫ئه‌وان����ی‌ پ����ێ‌ تۆمه‌تبارك����راوه‌‪ ،‬به‌وه‌ی‌‬ ‫بێوه‌فان به‌رامبه‌ری‌‌و یاری‌ به‌س����امان‌و‬ ‫داهاته‌كه‌ی‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫بێگومان دیموكراسیه‌تی‌ ته‌وافوقیی‌‬ ‫له‌هه‌مو جێگه‌یه‌كدا ئه‌زمونێكی‌ سه‌ركه‌وتو‬ ‫نه‌بوه‌‪ .‬له‌واڵتێكی‌‌وه‌ك عێراقدا كه‌ هه‌مو‬ ‫بنه‌ماكانی‌ دیموكراس����یه‌تی‌ ته‌وافوقیی‌‬ ‫تێدایه‌ له‌جیاوازی����ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‪ ،‬دینیی‌‪،‬‬ ‫مه‌زهه‌بیی‌‪،‬سیاس����ی‌‪ ،‬له‌دوای‌ پرۆسه‌ی‌‬ ‫ئازادی����ه‌وه‌ (‪ )2003‬ئه‌م مۆدێله‌ ئه‌زمون‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ب����ه‌اڵم بۆ ته‌نها یه‌ك رۆژ هێزه‌‬ ‫سیاس����یه‌كانی‌‪ ،‬نه‌ت����ه‌وه‌ جیاوازه‌كانی‌‪،‬‬ ‫ئای����ن‌و مه‌زهه‌ب����ه‌ جیاجیاكانی‌ كۆك‌و‬ ‫ته‌ب����ا نه‌ب����وون‪ ،‬به‌ڵك����و به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫هه‌میش����ه‌ ناكۆك‌و ناته‌با بون‪ ،‬هه‌رگیز‬ ‫نه‌یانتوانی����وه‌ له‌باره‌ی‌ پێدانی‌ مانایه‌كی‌‬ ‫دیاریك����راو به‌نیش����تمان‪ ،‬به‌س����وپا‪،‬‬

‫ی رێكبكه‌ون‪،‬‬ ‫به‌حكومه‌ت‌و ئیداره‌و ئابوری ‌‬ ‫ئه‌وان له‌باره‌ی‌ هه‌مو ش����تێكه‌وه‌ ناكۆك‬ ‫ب����ون‪ ،‬جگه‌ له‌داڕش����تنی‌ پی��ل�ان دژی‌‬ ‫یه‌ك‌و به‌وێرانكردنی‌ نیش����تمان‌و دۆخی‌‬ ‫سیاس����ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و س����ایكۆلۆژیی‌‬ ‫هاونیشتمانیانی‌‪ ،‬له‌دوای‌ نزیك به‌ده‌ ساڵ‬ ‫له‌م ئه‌زمونه‌ هێش����تا عێراق له‌ئاستێكدا‬ ‫نیه‌ توانای‌ پێدان����ی‌ بچوكترین متمانه‌و‬ ‫دڵنیایی‌ ژیانێك����ی‌ ئارامی‌ به‌هاواڵتیانی‌‬ ‫خۆی‌ هه‌بێت‪.‬‬ ‫له‌واڵتێك����ی‌‌وه‌ك لوبناندا ئه‌گه‌رچی‌‬ ‫سیسته‌مه‌ سیاسیه‌كه‌ی‌ له‌سه‌ر بنچینه‌ی‌‬ ‫تایه‌فی‌‌و دینیی‌ پێش����وه‌خت رێكخراوه‌‪،‬‬ ‫به‌مانایه‌كی‌ دی‌ دیموكراسیه‌تی‌ ته‌وافوقیی‌‬ ‫ی����ان سیس����ته‌می‌ نوێنه‌رایه‌تیكردن����ی‌‬ ‫رێژه‌ییه‌‪ ،‬به‌اڵم دۆخی‌ ئه‌م‌واڵته‌ش ته‌نها‬ ‫ره‌نگه‌ به‌ب����ه‌راورد به‌‌واڵتانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس����ت كه‌ شۆڕش����ه‌ یه‌ك به‌دوای‌‬ ‫یه‌كه‌كان تیایان����دا رویانداوه‌‪ ،‬بڵێین تا‬ ‫ئه‌ندازه‌ی����ه‌ك له‌دۆخێكی‌ س����ه‌قامگیری‌‬ ‫دیموكراسیدایه‌‪.‬‬ ‫له‌مالیزیاشدا له‌سااڵنی‌ نێوان ‪1955‬‬ ‫ت����ا ‪ 1969‬دیموكراس����یه‌تی‌ ته‌وافوقیی‌‬ ‫به‌بێ‌ گرفت نه‌بوه‌و سه‌ركه‌وتنی‌ ته‌واوی‌‬ ‫به‌ده‌س����تنه‌هێناوه‌‪ ،‬چونك����ه‌ نه‌یتوانی‌‬ ‫س����ه‌قامگیریه‌كی‌ دورو درێ����ژ ب����ه‌دوای‌‬ ‫خۆیدا بهێنێ‌‌و ل����ه‌دوای‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‬ ‫س����اڵی‌ ‪ 1969‬به‌ره‌و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌و‬

‫كۆتا چو‪ .‬بۆیه‌ جێگه‌ی‌ گومانه‌ له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫س����اڵی‌ (‪)1971‬ه‌وه‌ مالیزیا به‌واڵتێكی‌‬ ‫دیموكراسی‌ ته‌واو‪ ،‬یان ته‌وافوقیی‌ ته‌واو‬ ‫دابنرێت‪.‬‬ ‫هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان ل����ه‌روی‌‬ ‫پێكهاته‌ی‌ ئیتن����ی‌‌و ئاینی‌‌و مه‌زهه‌بیه‌وه‌‬ ‫نه‌ له‌عێ����راق‌و نه‌ له‌لوبنان‌و نه‌ له‌مالیزیا‬ ‫ده‌چێ����ت‪ .‬ئه‌گ����ه‌ر له‌عێراقدا كێش����ه‌ی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی����ی‌‌و ئاینیی‌‌و مه‌زهه‌بیی‌ له‌نێوان‬ ‫(ع����ه‌ره‌ب ـ كورد ـ توركمان‪ ،‬ش����یعه‌ ـ‬ ‫سوننه‌‪ ،‬موسڵمان ـ مه‌سیحی‌)دا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌لوبنان كێشه‌ی‌ جیاوازیی‌ قوڵی‌‬ ‫ئاینیی‌‌و مه‌زهه‌بیی‌ له‌نێوان (مه‌س����یحی‌‬ ‫ـ موسڵمان ـ ئه‌رس����ۆدۆكس‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫شیعه‌و سوننه‌)دا هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌مالیزیا‬ ‫كێش����ه‌ له‌نێوان پێكهات����ه‌ ئیتنیكه‌كانی‌‬ ‫‌وه‌ك (مال����ه‌وی‌‌و چین����ی‌‌و هن����دی‌‌و‬ ‫پاكس����تانی‌)دا هه‌یه‌‪ ،‬ئ����ه‌وا له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تاندا هیچ یه‌كێك له‌مانه‌ نه‌بون‬ ‫به‌كێشه‌ی‌ گه‌وره‌‪ .‬به‌ڵكو كێشه‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫نه‌سازانی‌ سیاسی‌ خودی‌ هێزه‌ كوردیه‌‬ ‫س����وننه‌كان خۆیانن‪ ،‬كه‌ له‌روی‌ ئیتنی‌‌و‬ ‫دینیی‌‌و مه‌زهه‌بیه‌وه‌ ت����ه‌واو چونیه‌كن‪.‬‬ ‫واته‌ ئ����ه‌و كۆمه‌ڵگه‌ پلورالیزمه‌ی‌ له‌هه‌ر‬ ‫ی����ه‌ك له‌واڵته‌كان����ی‌ عێ����راق‌و لوبنان‌و‬ ‫مالیزیادا بونی‌ هه‌ی����ه‌و بونه‌ته‌ بنه‌مای‌‬ ‫دامه‌زراندنی‌ سیسته‌می‌ دیموكراسیه‌تی‌‬ ‫ته‌وافوقیی‌‪ ،‬ئه‌م پلورالیزمه‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬

‫هۆكاری‌ راپه‌ڕین‌و‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫به‌اڵم به‌هۆی‌ س���ه‌رقاڵیی‌ سه‌رانی‌ دو حیزب‬ ‫به‌فرۆشتنی‌ نه‌وتی‌ قاچاغ‌و بازرگانیی‌ به‌سه‌رخان‬ ‫بنخانی‌ كوردس���تانه‌وه‌ ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان تا‬ ‫دێ له‌ك���ورد چۆڵ ده‌بێ‌و ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌عس بۆی‌‬ ‫نه‌كرا ده‌سه‌اڵتی‌ مالیكی‌‌و عه‌ره‌به‌ شۆڤێنیه‌كان‬ ‫له‌ژێر س���ایه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ دو حیزبی كوردیدا‬ ‫كردیان‌و ئێس���تا ته‌نها ‪55%‬ی‌ روبه‌ری‌ باش���ور‬ ‫له‌ژێر ده‌س���ه‌اڵتی‌ كورده‌‌و ئ���ه‌م روبه‌ره‌ش رۆژ‬ ‫له‌دوای‌ رۆژ كه‌مده‌بێته‌وه‌‌و پڕۆس���ه‌ی‌ ته‌رحیل‌و‬ ‫ته‌عری���ب‌و ته‌هجی���ر‌و ته‌رهیب به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫فراوانت���ر به‌رده‌وامه‌‌و ئۆمێدێك له‌ئاس���ۆدا نیه‌‬ ‫بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ كه‌رك���وك‌و جه‌له‌وال‌و خانه‌قین‌و‬ ‫مه‌نده‌لی‌‌و قه‌ره‌ته‌په‌‌و مه‌خمور‌و زه‌مار‌و شه‌نگار‌و‬ ‫ته‌له‌عفه‌ر‪.‬‬ ‫‪ -6‬پێ���ش راپه‌ڕین كاتێك كۆمه‌ڵگای‌ كوردی‌‬ ‫روبه‌ڕوی‌ ئه‌وپه‌ڕی‌ سته‌می‌ نه‌ته‌وایه‌تی‌‌و پاكتاوی‌‬ ‫ره‌گه‌زی‌ ئه‌بویه‌وه‌ ئینتیمای‌ تاكی‌ كورد بۆ خاك‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌ له‌ترۆپكدا بو نمونه‌ش���مان به‌ش���داریی‌‬ ‫بێبه‌رامبه‌ر‌و خۆڕسكی‌ تاكی‌ كورد بو له‌ریزه‌كانی‌‬ ‫هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌دا‌و هاوكاریی‌ تاكی‌ ئاس���ایی‬ ‫كورد بۆ هێزه‌كانی‌ پێش���مه‌رگه‌‌و ئاماده‌یی خۆ‬ ‫فیداكردن له‌پێناو خاكی‌ كوردستاندا‪ .‬به‌داخه‌وه‌‬ ‫پاش ‪ 23‬ساڵ له‌ده‌سه‌اڵتی‌ كوردیی‌ ساڵ له‌دوای‌‬ ‫س���اڵ‌و رۆژ له‌دوای‌ رۆژ به‌ه���ۆی‌ ناعه‌داله‌تی‌‌و‬ ‫زوڵم‌و سته‌می‌ به‌رپرس���ان‌و قۆڕغكردنی‌ بازاڕ‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵت بۆ خۆیان ئینتیما بۆ خاك‌و نیشتمان‬ ‫كاڵده‌بێته‌وه‌‌و به‌رپرسان كه‌وتنه‌ شیوێك‌و گه‌ل‬ ‫چونه‌ شیوێكی‌ دی‌‌و تاڵه‌ داوێكیان نه‌هێشته‌وه‌‬ ‫له‌نێوان خۆیان هاواڵتی‌ ساده‌دا‪.‬‬ ‫‪ -7‬له‌بری‌ دروستكرنی‌ كۆمه‌ڵگای‌ شارستانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگای‌ سه‌ربازیی‌و چه‌كدارمان دروستكرد‌و‬ ‫رۆژ نی���ه‌ له‌كوردس���تاندا به‌به‌كارهێنانی‌ چه‌ك‬ ‫چه‌ندین كه‌س نه‌كوژرێ‌و به‌ده‌گمه‌ن ئه‌یبیستی‌‬ ‫تاكێكی‌ ئ���ه‌م كۆمه‌ڵگایه‌ چه‌كی‌ نه‌بێت‪ ،‬له‌بری‌‬ ‫هێ���زی‌ چه‌كداری‌ نیش���تمانیی‌ هێزی‌ چه‌كداری‌‬

‫حی���زب‌و نوخب���ه‌ی‌ حی���زب دروس���تبوو له‌ناو‬ ‫حیزبیش���دا هێزی‌ سه‌ر به‌نوخبه‌ی‌ حیزب په‌یدا‬ ‫ب���و‪ ،‬فه‌وجی‌ كاك س‪ ،‬لی���وای‌ كاك ص له‌بری‌‬ ‫هێزه‌ نیشتمانیه‌كان هاتنه‌ ئاراوه‌ بۆیه‌ ئاساییه‌‬ ‫كه‌ ئه‌م هێزانه‌ به‌یه‌ك مه‌ودا دور نه‌بن له‌الیه‌نه‌‬ ‫حیزبیه‌كان���ی‌ گۆڕه‌پان���ی‌ كوردس���تان‌و تاكی‌‬ ‫كوردی���ی‌‌و خه‌ڵكیش مافی‌ خۆیه‌ت���ی‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫ئه‌م هێزانه‌ به‌پش���تیوانی‌ خ���ۆی نه‌زانێ‪ ،‬هیچ‬ ‫فه‌رمانگ���ه‌‌و دامه‌زراوه‌یه‌ك نیه‌ له‌كوردس���تاندا‬ ‫مۆركی‌ حیزبی پێوه‌ نه‌بێ به‌دامه‌زراوه‌ی‌ یاسایی‌و‬ ‫پارله‌مانیشه‌وه‌ ئه‌مه‌ش هۆی سه‌ره‌كیه‌ كه‌ پاش‬ ‫چه‌ندین خولی‌ هه‌ڵبژاردن له‌بری‌ ده‌س���ه‌اڵتێكی‌‬ ‫دیموكرات ئه‌وه‌ی‌ حس���ابی‌ بۆ نه‌كرێت ده‌نگی‌‬ ‫هاواڵتیه‌‌و پرۆس���ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌‪ .‬له‌بری‌ هێزی‌‬ ‫س���ندوقی‌ ده‌نگدان په‌نا بۆ هێزی‌ چه‌ك‌و پاره‌‌و‬ ‫شه‌رعیه‌تی‌ شۆڕش���گێڕیی‌ ده‌برێ‪ ،‬هیچ كه‌س‌و‬ ‫الیه‌نێك ئاماده‌ی‌ ده‌ستاوده‌ستكردنی‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫نی���ه‌ به‌حوكمی‌ ده‌نگی‌ هاواڵتی‌‌و ئه‌مه‌ش‌وا له‌م‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌ ده‌كات سات له‌دوای‌ سات پرۆسه‌ی‌‬ ‫دیموكراتی‌ له‌پاشه‌كش���ه‌دا بێ���ت‪ .‬دوا راپۆرتی‌‬ ‫‌وه‌زاره‌ت���ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ری���كاش باش���ترین‬ ‫گه‌واهیه‌ بۆ ئه‌م راستیه‌‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ كه‌س���انێك كاتێ ئه‌م هه‌ڵسه‌نگاندنه‌‬ ‫ده‌بینن‌و ده‌یخوێننه‌وه‌ پێمانبڵێن نوسه‌ری‌ ئه‌م‬ ‫بابه‌ته‌ زۆر ره‌شبینه‌‌و ده‌ستی‌ بۆ كاره‌ باشه‌كانی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ كوردیی‌ نه‌بردوه‌‌و خۆی‌ لێ گێلكردوه‌‪،‬‬ ‫منیش ب���ه‌و به‌ڕێزانه‌ ده‌ڵێم راس���ته‌ له‌ش���ار‌و‬ ‫ش���ارۆچكه‌كاندا جاده‌‌و ئاو ئ���اوه‌ڕۆ‌و چی‌‌و چی‌‬ ‫كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌‌وه‌ك عه‌ره‌ب ده‌ڵێ (تحصیل‬ ‫حاصل���ه‌)‌و ئه‌ركی‌ هه‌ر حكومه‌تێك���ه‌‌و ناكرێت‬ ‫بكرێته‌ منه‌ت به‌س���ه‌ر خه‌ڵك���ه‌وه‌ (هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ئه‌و پڕۆژانه‌ش به‌ئه‌مانه‌ته‌وه‌ جێبه‌جێنه‌كراون‌و‬ ‫زۆربه‌ی���ان كۆمپانیای‌ حیزبیی جێبه‌جێیكردوه‌‌و‬ ‫قازانجه‌ك���ه‌ی‌ بۆ حیزب‌و نوخب���ه‌ی‌ ناو حیزب‬ ‫بوه‌)‪.‬‬

‫هه‌رێمی‌ كوردستاندا به‌ئه‌ندازه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بچوكترین كێش����ه‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‪ ،‬دینیی‌‪،‬‬ ‫مه‌زهه‌بی����ی‌ لێكه‌وتبێت����ه‌وه‌‪ ،‬بونی‌ نیه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس����تاندا‬ ‫ده‌ب����ێ‌ دیموكراس����یه‌تی‌ ته‌وافوقی����ی‌‬ ‫هێزی‌ خ����ۆی‌ لێوه‌ربگرێ����ت بریتی‌ نیه‌‬ ‫له‌جیاوازیی‌ ئیتن����ی‌‌و دینی‌‌و مه‌زهه‌بی‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك����و النیكه‌م له‌روی‌ تیۆریه‌وه‌ بریتیه‌‬ ‫له‌جیاوازیی‌ قوڵی‌ دی����دو روانینی‌ هێزه‌‬ ‫سیاسیه‌ كوردیه‌ چونیه‌كه‌كان له‌ئاستی‌‬ ‫سه‌ره‌وه‌دا‪ ،‬نه‌ك خواره‌وه‌‪ ،‬بۆ سیاسه‌ت‌و‬ ‫ئ����ازادی‌‌و ئی����داره‌و ئاب����وری‌‌و فۆرمی‌‬ ‫ژیانكردن له‌ناوه‌وه‌و جۆری‌ رێكخس����تنی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی����ه‌كان له‌گه‌ڵ ده‌ره‌وه‌دا‪ .‬به‌اڵم‬ ‫پرس����یاره‌ جه‌وهه‌ریه‌ك����ه‌ ئه‌وه‌ی����ه‌ ئه‌م‬ ‫هێزه‌ سیاس����یانه‌ی‌ ئێمه‌ توانای‌ سازان‌و‬ ‫ژیانكردن به‌یه‌كه‌وه‌ی����ان هه‌یه‌‪ ،‬توانای‌‬ ‫رێكه‌وتن له‌باره‌ی‌ چه‌مكه‌كانی‌ نیشتمان‌و‬ ‫ئامانج����ی‌ نیش����تیمانیی‌‌و به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫نیش����تمانیان هه‌یه‌‪ ،‬ده‌توان����ن گوتاری‌‬ ‫حیزبییان به‌گوتاری‌ نیشتیمانیی‌ بگۆڕن‪،‬‬ ‫بڕی‌ ئ����ه‌وه‌ مه‌یلیان هه‌یه‌ قاس����ه‌كانی‌‬ ‫نیشتمان له‌قاسه‌ی‌ حیزب جیابكه‌نه‌وه‌و‬ ‫كلیلی‌ قاس����ه‌كانی‌ نیشتمان به‌ده‌ستێك‬ ‫بس����پێرن كه‌ ره‌نگی‌ نه‌ زه‌ردو نه‌ سه‌وز‬ ‫ب����ێ‌‪ ،‬به‌راس����ت نیه‌تی‌ ئه‌وه‌ی����ان هه‌یه‌‬ ‫تفه‌نگ له‌شانی‌ حیزب دابماڵن‌و بیخه‌نه‌‬ ‫ش����انی‌ نیش����تمان له‌كاتێكدا به‌رپرسی‌‬

‫ده‌زگاكانی‌ ناوخۆو پێشمه‌رگه‌و ئاسایش س����ازان له‌ب����اره‌ی‌ چه‌م����ك‌و مان����اكان‬ ‫ت����ا بناگوێیان له‌ره‌نگی‌ زه‌ردو س����ه‌وز ئاماده‌بونی‌ هه‌ی����ه‌‪ ،‬نه‌ك گرفتی‌ گه‌ڕان‬ ‫هه‌ڵنه‌كێش����ابێ‌؟ ئه‌مانه‌ به‌ش����ێك له‌م به‌دوای‌ ته‌وافوق‌و دیسپلینكردنیدا‪.‬‬ ‫كۆبون����ه‌وه‌ی‌ الیه‌ن����ه‌ دژبه‌ی����ه‌ك‌و‬ ‫پرسیارانه‌ن له‌گومانێكی‌ قوڵدا له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫متمانه‌ی‌ ئه‌م هێزه‌ كوردیانه‌ به‌یه‌كدی‌‌و ناكۆك����ه‌كان له‌هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان‬ ‫ئه‌زمون����ی‌ دیموكراس����یه‌تی‌ ته‌وافوقیی‌ له‌ده‌وری‌ تیۆره‌ی‌ ته‌وافوقی‌ نیشتیمانیی‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس����تاندا رامانده‌گرن‪ .‬بۆ بێگومان كارێكی‌ باش����ه‌‪ ,‬به‌اڵم كاتێك‬ ‫من نه‌ متمانه‌كه‌و نه‌ په‌یوه‌ندی‌ مێژوویی‌ ئ����ه‌م ته‌وافوق����ه‌ نیش����تمانیه‌ له‌ب����ری‌‬ ‫نێوان هێ����زه‌ سیاس����یه‌كان‌و نه‌‌وه‌اڵمی‌ تێگه‌یشتنی‌ هاوبه‌ش بۆ چه‌مك‌و ماناكانی‌‬ ‫پرسیاره‌كان پۆزه‌تیڤ‌و ئومێد به‌خشن‪" .‬نیش����تمان"‪" ,‬ئامانجی‌ نیشتیمانیی‌"‪,‬‬ ‫بێگوم����ان ئێم����ه‌ ل����ه‌وه‌ تێده‌گه‌ین "به‌رژه‌وه‌ندی‌ نیشتیمانیی‌"‪ ,‬قاچه‌كانی‌‬ ‫كه‌ دیموكراس����یه‌ت له‌س����ه‌ر بنچینه‌ی‌ خ����ۆی‌ له‌س����ه‌ر فاكت����ه‌ری‌ تێكچون����ی‌‬ ‫ره‌زامه‌ندی����ی‌ داده‌مه‌زرێت‪ ،‬به‌اڵم نابێته‌ هاوس����ه‌نگی‌ هێ����ز له‌نێ����وان الیه‌ن����ه‌‬ ‫ه����ۆی‌ له‌دایكبون����ی‌ ئ����ه‌م ره‌زامه‌ندیه‌‪ .‬به‌ی����ه‌ك ناكۆك����ه‌كان راگرتبێ‌‌و‪ ،‬خودی‌‬ ‫له‌فراوانكردن����ی‌ ته‌وافوقه‌كه‌‌وه‌ك به‌رهه‌می‌ س����ه‌پاندنی‌‬ ‫ره‌زامه‌ندب����ون‬ ‫به‌ش����داریكردنی‌ ئابوری����ی‌‌و سیاس����ی‌‌و تێكچونی‌ هاوس����ه‌نگیی‌ هێز بكه‌وێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌لتوری����ی‌‌و ئیداریه‌وه‌ دێت‪ ،‬كه‌ ئێمه‌ی‌ چاوه‌ڕوان ناكرێت ته‌وافوقێكی‌ له‌مجۆره‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی����ی‌ له‌م به‌ش����داریپێكردنانه‌دا ئومێدبه‌خش‌و جێگه‌ی‌ دڵنیایی‌ هاواڵتیان‬ ‫بێت له‌ئه‌زمونكردنی‌ كاری‌ به‌یه‌كه‌وه‌یی‌‌و‬ ‫ته‌واو هه‌ژارو ده‌ستكورتین‪.‬‬ ‫تایبه‌تمه‌ندیه‌كان����ی‌ ك����ه‌ بڕی����اره‌ دابینكردن����ی‌ ئارام����ی‌‌و س����ه‌قامگیریی‌‬ ‫دیموكراس����یه‌تی‌ ته‌وافوق����ی‌ له‌هه‌رێمی‌ سیاس����ی‌‌و به‌نیشتمانیكردنی‌ حكومه‌ت‌و‬ ‫كوردس����تان هێ����زی‌ لێوه‌ربگرێ����ت‪ ،‬داموده‌زگاكانیدا‪ ،‬ته‌نان����ه‌ت بڕوام ‌وایه‌‬ ‫بریتی����ه‌ له‌بێمتمانه‌ی����ی‌‌و دابه‌ش����بونی‌ حكومه‌تی‌ ته‌وافوقیی‌‪ ,‬یان بنكه‌فراوانی‌‬ ‫حیزب����ه‌ سیاس����یه‌كان ل����ه‌روی‌ دیدگاو له‌مجۆره‌ له‌هه‌رێمدا جگه‌ له‌وه‌ی‌ ته‌مه‌نی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم میكانیزمه‌كانی‌ ك����ورت‌و پڕكێش����ه‌ترین كابینه‌ ده‌بێت‪،‬‬ ‫كاڵكردنه‌وه‌و هه‌وڵدان بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ گومانی‌ ئه‌وه‌یش ده‌كرێت هه‌ر به‌منداڵیی‌‬ ‫ئه‌م دابه‌ش����بونانه‌ ت����ه‌واو نائاماده‌یه‌‪ ،‬سه‌ربنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌مانا ل����ه‌الی‌ ئێمه‌ گرفت����ی‌ ته‌وافوق‌و‬

‫جێیه‌ك له‌ڕۆشنبیریی باودا‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫له‌بری س���ه‌رقاڵبون به‌تێگه‌یش���تن‬ ‫له‌دونی���ا‪ ،‬ئایدی���ای ب���او س���ه‌رقاڵه‌‬ ‫به‌رازیكردنی جه‌ماوه‌ره‌وه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌مه‌ش‬ ‫سه‌ره‌تای مه‌رگی خۆی‌و ئه‌وانه‌ ده‌بێت‬ ‫ك ‌ه له‌سه‌ری ده‌ژین‪ .‬به‌وته‌ی گالبریه‌ت‪،‬‬ ‫روداوه‌كان دوژمن���ی سه‌رس���ه‌ختی‬ ‫ئایدیا باوه‌كان���ن‪ .‬قه‌یرانی دارایی ئه‌م‬ ‫دوایی���ه‌ی هه‌رێم روداوێ���ك بو زۆری‬ ‫له‌رۆشنبیریی باو كۆن كرد‪ ،‬به‌ته‌واوی‬ ‫په‌رده‌ی له‌س���ه‌ر په‌یكه‌ره‌ فشۆڵه‌كه‌ی‬ ‫سیس���تمی سیاس���ی‪ -‬ئابوریی البردو‬ ‫ئابڕوی برد‪ .‬به‌اڵم ده‌ركه‌وتنی وه‌همی‬ ‫خۆش���گوزه‌رانیی مه‌رج نیه‌ ئاس���تی‬ ‫هۆشیاریی به‌ره‌و پێشه‌وه‌ ببات‪ .‬ره‌نگه‌‬ ‫به‌رگریكاران���ی بازاڕی ئ���ازاد البچن‌و‬

‫كۆمه‌ڵێك رۆش���نبیری باوی ئیسالمی‬ ‫سیاسی‪ ،‬كه‌ له‌باس���ی "گرنگییه‌كانی‬ ‫نوێ���ژی به‌یانی���ان!" زیات���ر هیچی تر‬ ‫نازانن‪ ،‬ببنه‌ پێشه‌نگ‪.‬‬ ‫ب���ه‌ده‌ر ل���ه‌روداو‪ ،‬دو دوژمن���ی‬ ‫ئایدیای باو ئه‌زمونی ژیان‌و گه‌ش���ه‌ی‬ ‫زانس���ته‌‪ .‬هه‌رچه‌ند تاقیگه‌ی زانس���ته‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان پێشده‌كه‌وێت‌و هه‌رچه‌ند‬ ‫مرۆڤی���ش له‌ته‌نگژه‌كان���ی ژیانی���ه‌وه‌‬ ‫ئاس���تی هۆش���یاریی به‌رزده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫مرۆڤ فێ���ری ئه‌وه‌ ده‌بێت دیواره‌كانی‬ ‫سته‌م له‌بنه‌وه‌ بڕوخێنێت‪ ،‬رۆشنبیریی‬ ‫باو پاشه‌كش���ه‌ ده‌كات‌و له‌گه‌ڵیش���یدا‬ ‫ده‌مامكی نوسه‌رانی شه‌به‌حیی خێراتر‬ ‫الده‌بات‪.‬‬

‫ونبون‬ ‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ سلێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (عوسمان صالح حسن)‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ پرسگه‌ی‌ ئــاوێنه‌‪.‬‬

‫‪w ww‬‬ ‫‪awene.com‬‬


‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫عەینەل‬ ‫مەفەر؟!‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ریکالم‬

‫باڵند‌ه‬ ‫کۆچه‌رییه‌کانم‬ ‫خۆش ده‌وێ‬

‫ئارام سەعید‬ ‫دوای راگەیاندنی ئەنجامی هەڵبژاردن هاوکێشەکان گۆڕا‪ ،‬جاران‬ ‫دو هیزی س���ەرەکی هەبون ئیستا سێ هێزی سەرەکی‌و الیەنە‬ ‫ئیس�ل�امیەکانیش الیەنی چوارەمن‪ ،‬زیان���ی گەورە بەر یەکیتی‬ ‫کەوت‪ ،‬بۆیە پێکهێنانی حکومەت ئاس���ان نیە چونکە دەنگدان‬ ‫هاوس���ەنگیەکانی گۆڕی‪ ،‬ناکۆکیەکان لەهەریمی کوردستان بەم‬ ‫شێوەیەی خوارەوەیە‪:‬‬ ‫پارت���ی براوەی یەک���ەم دەڵێت مەس���ەلەکە ناکۆکیی یەکێتی‌و‬ ‫گۆڕانە!‬ ‫یەکێتی دەڵێت ناکۆکیی گۆڕان‌و پارتییە!‬ ‫گۆڕان دەڵێت ناکۆکیی یەکێتی‌و پارتیە !‬ ‫ئیس�ل�امیەکانیش جۆرێ���ک لەنێوەندگیری���ی‌و بێدەنگیی���ان‬ ‫هەڵبژاردوە‪.‬‬ ‫هەر الیەنێک پاس���اوی خۆی هەی���ە‪ ،‬راگەیاندنی خۆی هەیە بۆ‬ ‫ئەوەی پاساو بۆ پێکنەهێنانی حکومەت بێنێتەوە‪ ،‬لەکەناڵەکانیان‬ ‫بەردەوام هەمویان پاساو دەهێننەوە بۆ ئەو قەیرانە گەورەیە‪.‬‬ ‫لەن���او ئەمانەدا دەنگێک ونە کە ئەوی���ش دەنگی ئەوانەن کە‬ ‫خەڵک دەنگی پێدان‪ ،‬ئەوانیش کە دەنگی خەڵکیان مسۆگەرکرد‬ ‫دەوام ناکەن‌و موچ���ەی خۆیان‌وەردەگرن‌و جار‌وبار جەولەیەک‬ ‫دەکەن‪.‬‬ ‫لەالیەک���ی تر‪ ،‬هێش���تا هەڵبژاردنی پێش���و ئاکام���ی نیە‪ ،‬دو‬ ‫هەڵبژاردن���ی تر بەڕێوەی���ە‪ ،‬پارتە سیاس���یەکان‌و کاندیدەکان‬ ‫سەرقاڵی خۆئامادەکردنن بۆ هەڵمەتی هەڵبژاردن‪.‬‬ ‫بەغ���دا موچەی فەرمانب���ەران رەوانە ن���اکات‌و بودجەی عێراق‬ ‫گفتوگۆی لەس���ەر ناکرێت بەس موچەی هەرێم کیشەی هەیە‌و‬ ‫لەناوەڕاست‌و باشور موچە هەیە‪.‬‬ ‫لەناو ئەم هەمو قەیران‌و مالوێرانیەدا حکومەتی هەرێم هەڕەشە‬ ‫دەکات‪ ،‬دواترینیان س���ەرۆکی هەرێمە کە بڕیارە سەرۆکی هەمو‬ ‫هەرێم بێت خەریکی چارەس���ەری ئەم قەیرانە بێت‪ ،‬س���ەرقاڵی‬ ‫دیباجەی دەستوری عێراقە‌و‪ ،‬دنیا دراوە بەسەریەکدا کە گوایە‬ ‫هەرێم جیابێتەوە یان نا؟ کورد بکشێتەوە یان نا؟‬ ‫سەبارەت بەم کێشەیەش‪:‬‬ ‫یەکێتی سەردانی مالیکی دەکات!‬ ‫پارتی رەخنە لەمالیکی دەگرێت!‬ ‫گۆڕانیش داوای شەفافیەتی فرۆشتنی نەوت دەکات!‬ ‫بەڕاستی هەریمێکی سەیرمان هەیە‪،‬‬ ‫باشتر‌وایە هەمومان بڵێێن‪ :‬عەینەل مەفەر؟!‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫شیعرێکی‬ ‫نزار قه‌ببانی‬ ‫به‌ بۆنه‌ی ‪8‬ی مارسه‌وه‌‬ ‫وه‌رگێڕانی‬ ‫به‌کر حسه‌ین‬

‫باڵند ‌ه کۆچه‌رییه‌کانم خۆش ده‌وێ‬ ‫ده‌مه‌وێ‌وه‌ک باڵند ‌ه کۆچه‌رییه‌کان‬ ‫خۆم‌ ونکه‌م سات ‌ه نا ساتێ‬ ‫تا سته‌مکارانی ئه‌م خاکه‌‬ ‫ده‌ستیان نه‌مگاتێ‬

‫ده‌مه‌وێ له‌پێستم جیابمه‌وه‌‌و‬ ‫پێناسه‌و نیشان جێبێڵم‬ ‫به‌دوای داد‌و مرۆڤدۆستیی‬ ‫وه‌کو باڵنده‌یه‌ک‌وێڵم‬

‫ **‬ ‫ده‌گه‌ڕێم بۆ سه‌رزه‌مینێکی نوێ‬ ‫ **‬ ‫ک ‌ه دوژمن نه‌بێت بۆ‌ ئینسان‬ ‫ده‌مه‌وێ راکه‌م له‌خه‌لیفه‌کان‌و‪‎‎‬‬ ‫ئه‌میره‌کان‌و سوڵتانه‌کانی ئه‌م شاره‌ به‌دوای خودایه‌کدا ده‌گه‌ڕێم‬ ‫ک ‌ه میهره‌بان بێت بۆ هه‌موان‬ ‫ده‌مه‌وێ راکه‌م له‌رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ئه‌فسانه‌‌و پروپو‌چگه‌ریی‌و بێچاره‬ ‫ **‬ ‫ده‌مه‌وێ سه‌ری خۆ هه‌ڵگرم‬ ‫ **‬ ‫ئه‌گه‌رچی ئاسۆ نادیاره‬ ‫ده‌مه‌وێ راکه‌م له‌ده‌نگم‬ ‫‌ده‌مه‌وێ به‌ئازادی بژیم‬ ‫له‌سێبه‌رم له‌زمانم‬ ‫ئه‌ی رۆژهه‌اڵتی مرۆڤ کوژی‌و‬ ‫ده‌مه‌وێ په‌رش‌و باڵوبمه‌وه‌‬ ‫سه‌ربڕین‌و سێداره‌‬ ‫وه‌ک به‌رامه‌ی باخه‌کانم‬ ‫ **‬

‫ریکالم‬


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.