ژماره‌ 422

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)422‬‬ ‫سێشەممە ‪2014/4/1‬‬

‫ئه‌مه‌ریکاو هه‌ڵبژاردنی کوردستان‬

‫هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ یه‌كێتی‌‌و گۆڕان‬ ‫ی به‌رپرسانی‌ ئه‌مه‌ریكاو‌ه‬ ‫له‌دید ‌‬

‫‪12‬‬ ‫»» ‪17‬‬ ‫»»‪6‬‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫ژیان لێر‌ه دۆزه‌خه‬

‫»» ‪16‬‬

‫ریکالم‬

‫‪12‬‬ ‫ده‌کوژێ »» ‪17‬‬ ‫»»‪17‬‬

‫کوردێک له‌به‌ریتانیا کچێکی پۆڵه‌ندی‬

‫هێزی سوات له‌نێو سلێمان به‌گدا نوسیویان ‌ه بەهۆی غیرەو دڵپیسییەوە کوردێک‬ ‫دەزگیرانی برادەرە کوردەکەی دەکوژێ‬ ‫ی ئێرانی‌ ئیسالمی‬ ‫بژی هێزی‌ سوات ‌‬

‫له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا پارتی‌ به‌نیازی‌ بردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ولێرو دهۆكه‌‪ ،‬گۆڕان سلێمانی‌‌و یه‌كێتیش كه‌ركوك‬ ‫له‌نیوه‌ش���ه‌وی‌ رابردوه‌وه‌ بانگه‌ش���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌كوردس���تان‌و عێراقیشدا‬ ‫ده‌س���تیپێكرد‪ ،‬به‌رپرس���ێكی‌ پارت���ی‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‬ ‫پێش���بینیده‌كات‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگاكان���دا پۆس���تی‌‬ ‫پارێزگاری‌ هه‌ولێرو دهۆكیش ببه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫گۆڕانی���ش گ���ره‌و له‌س���ه‌ر بردنه‌وه‌ی‌‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانی‌ ده‌كات‌و یه‌كێتیش‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ له‌كه‌ركوكه‌وه‌‬ ‫ده‌ستپێكرد‪.‬‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌‪ :‬س���ێ‌ هێ���زه‌‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كه‌ی‌ كوردس���تان (پارتی‌‪،‬‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كێتی‌) به‌شێوه‌یه‌كی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫چاویان له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگاكانی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تانه‌ كه‌‬ ‫به‌پێی‌ یاس���ای‌ كاركردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێ���زگاكان ئ���ه‌م ئه‌نجومه‌نان���ه‌‬ ‫خاوه‌نی‌ ده‌س���ه‌اڵتێكی‌ گه‌ور‌هن‌و رۆڵی‌‬

‫حكومه‌تێك���ی‌ لۆكاڵ���ی‌ ده‌بینن له‌هه‌ر‬ ‫پارێزگایه‌كدا‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫پارتی‌‪ ،‬هێم���ن هه‌ورام���ی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند‪" ،‬پێش���بینی ده‌كه‌ین پارتی‌‬ ‫زۆرینه‌ی‌ كورس���یه‌كانی‌ كورد بباته‌وه‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراقدا‪ ،‬بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكانیش‬ ‫دڵنیاین كه‌ پارێزگاری‌ هه‌ولێرو دهۆك‬ ‫ده‌به‌ینه‌وه‌‪ ،‬له‌كه‌ركوكی���ش به‌ته‌ماین‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ پێشو باشتربین"‪.‬‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان ك���ه‌ له‌رابردودا‬ ‫زۆرترین ملمالنێی‌ له‌س���ه‌ر س���لێمانی‌‬ ‫بوه‌ له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ به‌مه‌ڵبه‌ندو پێگه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ خۆی‌ ده‌زانێت‪ ،‬المه‌ركه‌زیی‌‬ ‫ئی���داری‌ ل���ه‌م هه‌ڵبژاردن���ه‌دا كردوه‌‬ ‫به‌یه‌كێك له‌دروشمه‌ س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌‪.‬‬ ‫زمناكۆ جه‌الل به‌رپرس���ی‌ ئۆفیس���ی‌‬

‫سلێمانی‌ ژوری‌ هه‌ڵبژاردنی‌ بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫گ���ۆڕان به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د‪" ،‬بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگاكان‬ ‫بنه‌م���ای‌ كاركردنم���ان بریتی���ه‌‬ ‫له‌فراوانكردنی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ المه‌ركه‌زی‌"‪.‬‬ ‫به‌وپێیه‌ی‌ یه‌كێتیش له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‬ ‫راب���ردودا تاكه‌ ش���وێنێك ك���ه‌ تیایدا‬ ‫توانیبێت���ی‌ به‌رگ���ری‌ له‌پێگه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫بكات‪ ،‬ش���اری‌ كه‌ركوك بوه‌‪ ،‬ملمالنێی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ زیاتر بۆ به‌ده‌س���تهێنانی‌‬ ‫پۆس���تی‌ پارێ���زگاری‌ ئ���ه‌و ش���اره‌‬ ‫چڕكردوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش دوای‌ ئه‌وه‌‬ ‫دێت كه‌ له‌س���ێ‌ هه‌ڵبژاردنی‌ رابردودا‬ ‫رێژه‌ی‌ ده‌نگه‌كان���ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫له‌س���لێمانی زۆر له‌پێ���ش یه‌كێتیه‌وه‌‬ ‫بوه‌‪.‬‬

‫‪4 3‬‬

‫ ‬

‫ ‬

‫نیوه‌ شه‌وی رابردو هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردن ده‌ستیپێکرد‬

‫ئه‌مڕۆ له‌گه‌ڵ گه‌ڕانه‌وه‌ی تاڵه‌بانی‪ ،‬کابینه‌ی هه‌شته‌میش راده‌گه‌یه‌نرێت‬

‫‪2‬‬

‫‪ 44'¥ Û44 Ù#‬‬

‫‪ 44'¥ Û44 Ù#‬‬

‫ ‪Û44Í ¦ 4# 444+ Õ44‬‬

‫ ‪ÛÍ ÎØ/Í ÛÍ '/ Í ã‬‬ ‫‪d‬‬

‫ ‪Û44Í ¦ 4Ǎ 444+ Õ44‬‬

‫‪źǀǀƜŤƫř‬‬

‫ ‪Ë Þ‬‬ ‫‪d‬‬

‫‪źǀǀƜŤƫř‬‬

‫ ‪ÛÍ ¿ ªØ ÛÍ '/ Í ã‬‬ ‫‪d‬‬

‫‪CHANGE‬‬

‫‪CHANGE‬‬

‫‪Ï /¿ ß(ˌ -+‬‬

‫ ´‪ p¼ ÎÙ‬‬

‫ ‪ Ù p° 0 . ãÕ‬‬

‫‪d‬‬ ‫ ‪ ]!# ¢ 0pÍ . ¥ Õ‬‬ ‫‪ 0pÍ . ¥ Õ Í‬‬

‫‪ 1Í /Øũ #‬‬ ‫‪d‬‬

‫‪ p Í ] p °‬‬

‫ ‪1 Ø ªÙ 1‬‬

‫ ‪Ï g Õ 1 Ù #‬‬ ‫ریکالم‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش‪ -‬به‌رامبه‌ر ئاماده‌یی شۆڕشی کوڕان‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3201274 :‬‬

‫ ‬

‫ ‬ ‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫ریکالم‬ ‫ ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )422‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/1‬‬

‫ژماره‌یه‌ك كادری‌ یه‌كێتی‌ بۆ سه‌ركردایه‌تی‌ حزبه‌كه‌یان‪:‬‬

‫حاشا ئێوه‌ یه‌كێتی‌ نین‌و له‌یه‌كێتیش ناچن‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌كادێر‌و كه‌سوكاری‌‬ ‫شه‌هیدان‌و پێشمه‌رگه‌ی‌‬ ‫دێرین‌و راگه‌یاندنكاری‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌سكااڵنامه‌یه‌كدا كه‌ ئاراسته‌ی‌‬ ‫جێگرانی‌ سكرتێر‌و ئه‌ندامانی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌‌و سه‌ركردایه‌تی‌‌و ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫ناوه‌ندی‌ حزبه‌كه‌یان كردوه‌‪،‬‬ ‫چه‌ندین ره‌خنه‌ی‌ توند له‌سیاسه‌تی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌ی‌ ده‌گرن‌و‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نن‪" ،‬حاشا ئێوه‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نین‌و له‌یه‌كێتیش ناچن"‪.‬‬ ‫له‌و س���كااڵنامه‌یه‌دا ك���ه‌ وێنه‌یه‌كی‌‬ ‫ده‌س���ت ئاوێنه‌ كه‌وتوه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌سان ‌ه‬ ‫كه‌ خۆی���ان وه‌ك نوێنه‌ری‌ ژماره‌یه‌كی‌‬

‫به‌رچ���او له‌ئه‌ندامان���ی‌ یه‌كێت���ی‌ دوای���ن س���كااڵنامه‌كه‌یاندا روده‌كه‌نه‌‬ ‫له‌قه‌ڵه‌مداوه‌و نامه‌كه‌ش���یان ئاراسته‌ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت���ی‌‌و ده‌ڵێ���ن‪" ،‬‬ ‫هه‌ری���ه‌ك له‌جێگران���ی‌ س���كرتێری‌ هه‌مو ئ���ه‌و شكس���ته‌ یه‌ك ل���ه‌دوای‌‬ ‫گش���تی‪ ،‬ئه‌ندامانی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌و یه‌كانه‌ی‌ دێته‌ س���ه‌ر رێگه‌ی‌ یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ندی‌ ك���ه‌ به‌ره��� ‌هم‌و ئاكامه‌ك���ه‌ی‌ بریتین‬ ‫یه‌كێت���ی‌ ك���ردوه‌‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌ن���ن‪ ،‬له‌ناعه‌داله‌تی‌‌و گه‌نده‌ڵی‌‌و پاشاگه‌ردانی‌‌و‬ ‫"ئ���ه‌م خۆگێلك���ردن‌و بێهه‌ڵوێس���تی ‌ه فره‌مه‌رجه‌عی���ه‌ت‌و لێدوان���ی‌ ناكۆك‌و‬ ‫له‌به‌رامبه‌رم���ان‪ ،‬ده‌رپه‌ڕاندنی‌ تێكۆشه‌رانی‌ راسته‌قینه‌و‬ ‫بێكرده‌ییه‌ت���ان‬ ‫ئه‌وه‌نده‌یت���ر ش���ه‌رعیه‌تی‌ سیاس���ی‌‌و سازش���كردن له‌ناو ژوره‌ تاریكه‌كان‪...‬‬ ‫حیزبتانی‌ خستوه‌ته‌ ژێر پرسیاره‌وه‌"‪ .‬ئێوه‌ لێیبه‌رپرس���یارن‌و ئۆباڵه‌كه‌ش���ی‌‬ ‫ی ئه‌و هه‌ر له‌ئه‌ستۆی‌ ئێوه‌دایه‌‪ ...‬ئێوه‌ واتان‬ ‫به‌وته‌ی‌ خۆی���ان‪ ،‬باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫س���كااڵنامه‌یه‌ دوای‌ بێئومێدبونی���ان له‌یه‌كێت���ی‌ كردوه‌ ك���ه‌ خه‌ڵك‌و ئێمه‌و‬ ‫دێ���ت له‌داخوازییه‌كانیان كه‌ پێش���تر كادیرانیش���مان پێكه‌وه‌ گومانبكه‌ین‌و‬ ‫دو بانگه‌وازو س���كااڵی‌ هاوش���ێوه‌یان به‌ڕاشكاویی‌ بڵێین‪ :‬حاشا ئێوه‌ یه‌كێتی‌‬ ‫گه‌یاندوه‌ت���ه‌ هه‌ری���ه‌ك له‌جێگران���ی‌ نین‌و له‌یه‌كێتیش ناچن"‪.‬‬ ‫له‌به‌شێكی‌ دیكه‌ی‌ ئه‌و سكااڵنامه‌یه‌دا‬ ‫س���كرتێری‌ گش���تیی‌‌و ئه‌ندامان���ی‌‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ كارگێڕیی‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌به‌شێكی‌ ك���ه‌ مێ���ژوی‌ ‪31‬ی‌ مارس���ی‌ ‪2014‬ی‌‬

‫‪ 105‬مسقاڵ ئاڵتون‌و چوار‬ ‫ده‌فته‌ر دۆالر له‌ماڵ ‌ی بریكار ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی ناوخۆ ده‌دزرێت‬ ‫فایه‌قه‌ ره‌ش كاریانكردوه‌و وه‌كو كه‌سێكی‌‬ ‫ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‬ ‫ناوماڵه‌كه‌ ره‌فتاریان له‌گه‌ڵ كراوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ پۆلی���س به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫بریكاری‌ وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫راگه‌یان���د "له‌كات���ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ پۆلیس‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان بڕێكی‌ زۆر‬ ‫گومانی���ان هه‌بوه‌ له‌و پاس���ه‌وانه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئاڵتون‌و پاره‌ له‌ماڵه‌كه‌ی‌ ده‌دزرێت‌و‬ ‫له‌الیه‌ن فایه‌قه‌ ره‌ش به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ده‌شڵێت پاره‌و ئاڵتونه‌كان هی‌‬ ‫قه‌بوڵ نه‌ك���راوه‌ كه‌ لێكۆڵینه‌وه‌ ‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫خوشكێكمه‌و له‌الیه‌ن پاسه‌وانه‌كه‌مه‌وه‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌و وتویه‌تی‌ ئه‌و وه‌كو‬ ‫دزراوه‌و پۆلیسیش ده‌ڵێت كه‌سه‌كان‬ ‫ك���وڕی‌ ماڵه‌كه‌م���ه‌و متمان���ه‌ی‌ ته‌واوم‬ ‫ده‌ستگیركراون‌و به‌م نزیكانه‌ دادگایی‌‬ ‫پێ���ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم دوات���ر له‌لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫ده‌كرێن‪.‬‬ ‫ده‌ركه‌وتوه‌ كه‌ دزه‌كه‌ ئه‌و بوه‌و دانیشی‌‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئه‌و زانیارییان���ه‌ ‌ی كه‌ له‌چه‌ند به‌تاوانه‌كه‌ی‌ ناوه‌و ئێستا له‌به‌ندیخانه‌یه‌و‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كه‌وه‌ ده‌ست ئاوێنه‌ كه‌وتون‪ ،‬چاوه‌ڕێی‌ حوكمی‌ دادگان"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌م روداوه‌ فایه‌ق تۆفیق‬ ‫چه‌ن���د رۆژێك له‌مه‌وب���ه‌ر له‌ماڵی‌ فایه‌ق‬ ‫تۆفیق‪ ،‬كه‌ ناسراوه‌ به‌فایه‌قه‌ ره‌ش بڕی بریكاری‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ ناوخۆی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫‪ 90‬ده‌فت���ه‌ر دۆالرو ‪95‬مس���قاڵ ئاڵتون هه‌رێم بۆ ئاوێنه‌ وتی‌ "له‌راستیدا پاره‌كه‌‬ ‫دزراوه‌و دواتری���ش ده‌ركه‌وت���وه‌ كه‌ ئه‌و ‪ 90‬ده‌فته‌ر دۆالر نییه‌و ‪ 4‬ده‌فته‌ر دۆالره‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئاڵتونه‌ك���ه‌ش ‪ 105‬مس���قاڵ‌‬ ‫كه‌سه‌ پاسه‌وانێك ‌ی ناوبراوه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیارییه‌كان ئه‌و كه‌س���ه‌ی‌ كه‌ ئاڵتونه‌و سه‌رجه‌میشیان هی‌ خوشكێكمه‌و‬ ‫ئاڵت���ون‌و پاره‌كان���ی‌ دزیوه‌ پاس���ه‌وانی‌ الی‌ ئێم ‌هی‌ داناوه‌"‪.‬‬ ‫بریكاره‌كه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ وتیش���ی‌‬ ‫فایه‌ق ‌ه ره‌ش بریكاری‌ وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆی‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم���ه‌و پێش���وتر خۆی‌‌و "ئێس���تا ئه‌و كه‌س���ه‌ ك���ه‌ پاس���ه‌وانی‌‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ له‌الی���ه‌ن فایه‌ق���ه‌ ره‌ش خۆم���ه‌ ده‌س���تگیركراوه‌و ئاڵتونه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫له‌حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م وه‌ك���و فه‌رمانبه‌ر گه‌ڕاندۆته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هێشتا پاره‌كه‌مان بۆ‬ ‫ی ده‌وامی���ش له‌ماڵی‌ نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫دام���ه‌زراون‌و له‌دوا ‌‬

‫ریکالم‬

‫لێ���دراوه‌‪ ،‬هات���وه‌‪" ،‬له‌س���ایه‌ی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ ئێوه‌دا‪ ،‬به‌رهه‌می‌ خه‌بات‌و‬ ‫قوربانیدانه‌كانی‌ ئێمه‌و ش���ه‌هیدانمان‬ ‫له‌توانا مادی‌‌و مه‌عنه‌ویه‌كانمان‪ ،‬رۆژانه‌‬ ‫ئه‌یكه‌ن به‌قوڕگی‌ كه‌سه‌ نزیكه‌كانتان‌و‬ ‫ده‌وروبه‌رتان���دا – به‌تایبه‌ت���ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ بونه‌ته‌ كۆیله‌و ئه‌ڵقه‌له‌گوێتان‬ ‫– ئه‌مه‌ جگه‌ له‌س���كرتێر‌و ده‌رگاوان‌و‬ ‫شۆفێر‌و پاسه‌وان‌و چایچی‌‌و راپۆرتچی‌‌و‬ ‫تفه‌نگچییه‌كانت���ان‪ ،‬ك���ه‌ هه‌ندێكیان‬ ‫له‌پاش���ه‌ڵ‌‌و نه‌وه‌ی‌ جاش‌و به‌عس���یه‌‬ ‫تاوانب���ار‌و گۆڕبه‌گۆڕه‌كان���ن! ئێم���ه‌‬ ‫رۆژان���ه‌ به‌چاوی‌ خۆمان ده‌بینین بنكه‌‬ ‫جه‌ماوه‌رییه‌كه‌م���ان دوچ���اری‌ نه‌زیفی‌‬ ‫داخوران‌و هه‌ڵوه‌رین بوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێوه‌ی‌‬ ‫لوتب���ه‌رزو بێباك له‌ئاس���ت هه‌مو ئه‌م‬ ‫شكس���ته‌ یه‌ك له‌دواییه‌كان���ه‌‪ ،‬له‌ژێر‬

‫په‌رده‌ی‌ هه‌بونی‌ ناكۆكی‌‌و باڵباڵێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ دورو نزیك په‌یوه‌ن���دی‌ به‌ناكۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫(فیكری‌‌و ئایدۆلۆژی‌)یه‌وه‌ نیه‌‪ ،‬به‌رۆژی‌‬ ‫روناك په‌رده‌پۆشی‌ ده‌كه‌ن‌و جه‌ماوه‌ره‌‬ ‫پڕژوباڵوه‌كه‌مانی‌ پێده‌گه‌وجێنن"‪.‬‬ ‫له‌كۆتایی���دا ده‌ڵێ���ن "ل���ه‌ڕه‌وت‌و‬ ‫پرۆسیسی‌ به‌رده‌وامیی‌ مێژودا هه‌رگیز‬ ‫نه‌بینراوه‌ زه‌مه‌ن لوتفی‌ به‌هیچ هێزێكی‌‬ ‫رو له‌پاشه‌كشێی‌ خۆسه‌پێنه‌ر‌و دڵڕه‌ق‌و‬ ‫لوتبه‌رز له‌ئاس���ت نه‌وه‌كانیدا كردبێت‪،‬‬ ‫تا له‌م ساته‌وه‌خته‌ ناسك‌و مێژویینه‌ی‌‬ ‫ئه‌مڕۆش���دا له‌ئاست ئێوه‌دا به‌خشنده‌و‬ ‫دڵن���ه‌رم بێ���ت‌و ش���ه‌رم له‌ش���كۆی‌‬ ‫تۆزلێنیشتوتان بكات!‬ ‫ناوی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ كه‌ سكااڵنامه‌‌و‬ ‫بانگه‌وازه‌كه‌یان نوس���یوه‌ الی‌ ئاوێنه‌‬ ‫پارێزراوه‌‪.‬‬

‫ئه‌مڕۆ له‌گه‌ڵ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ تاڵه‌بانی‌‪،‬‬ ‫كابینه‌ی‌ هه‌شته‌میش راده‌گه‌یه‌نرێت‬ ‫ئه‌مڕۆ ه���اوكات له‌گ���ه‌ڵ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ هه‌رێم"‪.‬‬ ‫رۆژی‌ ‪ ،2012/12/17‬ج���ه‌الل‬ ‫تاڵه‌بان���ی‌ ب���ۆ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫س���ه‌رجه‌م الیه‌ن���ه‌كان كۆده‌بن���ه‌وه‌و تاڵه‌بان���ی‌ س���ه‌رۆك كۆم���اری‌ عێراق‬ ‫پاش رێككه‌وتن له‌س���ه‌ر به‌رنامه‌یه‌كی‌ دوچ���اری‌ جه‌ڵت���ه‌ ه���ات‌و به‌هۆیه‌وه‌‬ ‫هاوب���ه‌ش‪ ،‬كابین���ه‌ی‌ هه‌ش���ته‌م ره‌وانه‌ی‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌ شاری‌ پزیشكی‌‬ ‫له‌به‌غدا كرا‪ ،‬دوای‌ مانه‌وه‌ی‌ بۆ ماوه‌ی‌‬ ‫راده‌گه‌یه‌نرێت‪.‬‬ ‫دو رۆژ له‌و نه‌خۆشخانه‌یه‌‪ ،‬به‌فڕۆیه‌كی‌‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ك كه‌ سه‌ره‌تا نه‌یویست تایب���ه‌ت گه‌یه‌نرای���ه‌ نه‌خۆش���خانه‌ی‌‬ ‫بچێت���ه‌ ورده‌كاری‌ بابه‌ته‌ك���ه‌وه‌‪ ،‬شاریت‌ له‌به‌رلینی‌ پایته‌ختی‌ ئه‌ڵمانیاو‬ ‫ته‌نه���ا ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ راگه‌یان���د ك���ه‌ له‌وكات���ه‌وه‌ تا ئێس���تا ته‌نه���ا چه‌ند‬ ‫"ئه‌مڕۆ تاڵه‌بانی‌‪ ،‬س���كرتێری‌ گشتی‌ وێنه‌یه‌كی‌ فۆتۆگرافی‌ باڵوكراوه‌ته‌وه‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ به‌"ته‌ندروس���تیه‌كی‌ باشه‌وه‌" جگ���ه‌ له‌خانه‌واده‌ك���ه‌ی‌‌و پزیش���كه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ خاكی‌ نیش���تمان‌و الیه‌نه‌ تایبه‌ته‌ك���ه‌ی‌ رێگه‌ به‌هیچ كه‌س���ێك‬ ‫سیاس���یه‌كانیش ئه‌م بۆنه‌یه‌ ده‌كه‌ن ‌ه نه‌دراوه‌ سه‌ردانی‌ بكات‪.‬‬ ‫ه���اوكات هه‌ڵبژاردن���ی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫ده‌رفه‌تێك ب���ۆ راگه‌یاندنی‌ پێكهێنانی‌‬ ‫كابین���ه‌ی‌ هه‌ش���ته‌می‌ حكومه‌ت���ی‌ كوردس���تان ل���ه‌ ‪21‬ی‌ ئه‌یلولی‌ ‪2013‬‬

‫ك���راوه‌و ت���ا ئێس���تا كابین���ه‌ی‌ نوێ‌‬ ‫پێكنه‌هێن���راوه‌و باس ل���ه‌وه‌ ده‌كرێت‬ ‫دوابخرێ���ت ب���ۆ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی‌ ‪30‬ی‌‬ ‫نیسانی‌ ئه‌مساڵ‪.‬‬ ‫ئه‌و س���ه‌رچاوه‌یه‌ له‌كۆتایدا ئه‌وه‌ی‌‬ ‫دركاند كه‌ سه‌رچاوه‌ی‌ زانیارییه‌كانی‌‪،‬‬ ‫خه‌وێك���ی‌ ش���یرینی‌ خۆی‌ ب���وه‌ كه‌‬ ‫تامه‌زرۆی���ی‌ ئ���ه‌و وه‌ك ده‌نگده‌رێك‌و‬ ‫هه‌وادارێك���ی‌ خ���ودی‌ كه‌س���ایه‌تی‌‬ ‫تاڵه‌بان���ی‌‪ ،‬وایك���ردوه‌ خه‌وێك���ی‌ له‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ ببینێت‪.‬‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و ته‌نزه‌ هه‌واڵه‌ش‬ ‫له‌الیه‌ن ئاوێن���ه‌وه‌‪ ،‬په‌یامێكه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫الیه‌ن‌و به‌رپرسانه‌ی‌ كه‌ یه‌كالكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و دو مه‌له‌فه‌ی���ان له‌ئه‌س���تۆدایه‌و‬ ‫زۆرترین به‌ڵێنی‌ ناڕاس���تیان له‌باره‌وه‌‬

‫داوه‌‪ ،‬نه‌ك بۆ خوێنه‌رانی‌ هه‌فته‌نامه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫مه‌به‌سته‌كه‌ش ته‌نها ئه‌وه‌یه‌ له‌مڕۆدا‬ ‫ك���ه‌ رێكه‌وت���ه‌ له‌گه‌ڵ یه‌ك���ه‌م رۆژی‌‬ ‫مانگی‌ نیس���ان‌و له‌ئه‌ده‌بیات‌و كلتوری‌‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ گه‌الن���دا به‌"رۆژی‌ فش���ه‌ی‌‬ ‫نیسان" ناسراوه‌‪ ،‬پێكێك له‌تااڵوی‌ بێ‬ ‫به‌ڵێنیی‌ بخاته‌وه‌ به‌رده‌م به‌رپرس���انی‌‬ ‫ئه‌و دو دۆسیه‌یه‌‪ .‬ئه‌وان كه‌ ‪ 192‬رۆژه‌‬ ‫جه‌ماوه‌رو ده‌نگده‌ری‌ كوردس���تانیان‬ ‫له‌چاوه‌ڕوان���ی‌ پێكهێنان���ی‌ كابینه‌ی‌‬ ‫ن���وێ‌و ‪ 470‬رۆژیش���یان له‌چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫ئاشكراكردنی‌ چاره‌نوس���ی‌ تاڵه‌بانیدا‬ ‫هێشتوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ده‌شێت مافی‌ خه‌ڵكیش‬ ‫بێت ته‌نها بۆ یه‌ك رۆژ‪ ،‬پش���ودرێژیی‌‬ ‫ئه‌وان تاقیبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬

‫ی داده‌خرێت‬ ‫ی توركیاناس ‌‬ ‫گۆڤار ‌‬

‫كچه‌كه‌ی‌ فه‌له‌كه‌دین كاكه‌یی‌‪ :‬ئه‌وان ‌ه ‌ی گۆڤاره‌كه‌یان‬ ‫راگرت ده‌بوای ‌ه پرسێكیان به‌ئێمه‌ كردبایه‌‬ ‫ئا‪ :‬هێمن‬ ‫گۆڤاری‌ توركیاناسی‌ كه‌ گۆڤارێكی‌‬ ‫تایبه‌ت بو به‌پرسی‌ كورد له‌توركیاو‬ ‫دۆستایه‌تی‌ كوردو تورك‌و خاوه‌نی‌‬ ‫ئیمتیازه‌كه‌ی‌ فه‌له‌كه‌دین كاكه‌یی‌‬ ‫ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان بو‬ ‫داده‌خرێت‌و كچه‌كه‌ی‌ فه‌له‌كه‌دین‬ ‫كاكه‌یش ده‌ڵێت "باوكم ئه‌زیه‌تی‌‬ ‫زۆری‌ به‌م گۆڤاره‌وه‌ دیت‌و نه‌ده‌بوا‬ ‫ئه‌م گۆڤاره‌ داخرایه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و زانیارییان���ه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫ده‌ست ئاوێنه‌ كه‌وتون له‌چه‌ند رۆژی‌‬ ‫رابردودا له‌الیه‌ن مه‌كته‌بی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫پارتیه‌وه‌ په‌یوه‌ندی‌ كراوه‌ به‌ش���وان‬ ‫تاڤین���گ سه‌رنوس���ه‌ری‌ گۆڤاره‌كه‌و‬ ‫پێیانوتوه‌ گۆڤاره‌كه‌ راگره‌و پاره‌كه‌ی‌‬ ‫راگیراوه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا ش���وان تاڤین���گ‬ ‫سه‌رنوس���ه‌ری‌ گۆڤاری‌ توركیاناسی‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "له‌راستیدا ئێمه‌‬ ‫پێشوتر له‌الیه‌ن حكومه‌تی‌ هه‌رێمه‌وه‌‬ ‫ل���ه‌و بودجه‌ی���ه‌ی‌ كه‌ ب���ۆ گۆڤارو‬ ‫رۆژنامه‌كان دانراب���و بودجه‌یه‌كمان‬ ‫وه‌رده‌گ���رت‪ ،‬ب���ه‌اڵم دوای‌ بڕین���ی‌‬ ‫هاوكاری‌ رۆژنام���ه‌و گۆڤاره‌كان ئه‌و‬ ‫بودجه‌ی���ه‌ راگیراو ئێم���ه‌ش ماوه‌ی‌‬ ‫ساڵێكه‌ به‌هاوكاری‌ ئه‌م‌و ئه‌و‪ ،‬وه‌ك‬

‫ئه‌و وتی‌"به‌س���واڵكردن" گۆڤاره‌كه‌‬ ‫ده‌رده‌چ���و‪ .‬ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش���كرد‬ ‫"م���اوه‌ی‌ دو مانگ���ه‌ گۆڤاره‌ك���ه‌‬ ‫راگیراوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌م پرس���ه‌ لیزا كچی‌‬ ‫فه‌له‌كه‌دین كاكه‌یی‌ خاوه‌ن ئیمتیازی‌‬ ‫گۆڤاره‌ك���ه‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د‬ ‫"به‌داخه‌وه‌ بۆ راگرتنی‌ ئه‌م گۆڤاره‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ باوكم زۆر ب���ه‌م گۆڤاره‌وه‌‬ ‫ماندوبو‪ ،‬باوكم بوه‌ هۆی‌ دۆستایه‌تی‌‬ ‫ك���وردو تورك‪ ،‬بۆی���ه‌ ده‌بوایه‌ هه‌م‬ ‫سه‌رنوسه‌ره‌كه‌ی‌‌و هه‌م ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫بڕی���اری‌ راگرتن���ی‌ گۆڤاره‌كه‌یان���دا‬ ‫پرس���ێكیان به‌بنه‌ماڵه‌ی‌ فه‌له‌كه‌ین‬ ‫كاكه‌یی‌ بكردایه‌"‪.‬‬ ‫فه‌له‌كه‌دین كاكه‌یی‌ كه‌سایه‌تیه‌كی‌‬ ‫ن���اوداری‌ كاكه‌یی���ه‌كان‌و پارت���ی‌‬ ‫دیموكرات���ی‌ كوردس���تان ب���و‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ته‌نه���ا كه‌س���ی‌ ناو ئ���ه‌و حیزبه‌ بو‬ ‫ك���ه‌ به‌رامب���ه‌ر به‌درێژكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ماوه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ بارزانی‌ له‌‪30‬ی‌‬ ‫ئه‌یلولی‌ ساڵی‌ رابردودا‪ ،‬هه‌ڵوێستی‌‬ ‫ده‌رب���ڕی‌‌و به‌كارێك���ی‌ نه‌گونجاوی‌‬ ‫ناوبرد له‌پرۆسه‌ی‌ سیاسیدا‌و هیوای‌‬ ‫خواس���ت ك���ه‌ ئه‌م���ه‌ دواجاربێت‌و‬ ‫دوباره‌نه‌كرێته‌وه‌‪ ،‬دوای‌ ده‌ربڕینی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌ڵوێسته‌ی‌‪ ،‬كاكه‌یی‌ گیانی‌ سپارد‪،‬‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌ هۆكاری‌ مردنی‌‬ ‫ناوب���راوی‌ گه‌ڕانده‌وه‌ بۆ "توش���بون‬ ‫به‌جه‌ڵته‌ی‌ دڵ‌"‪.‬‬

‫فه‌له‌كه‌دین كاكه‌یی‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )422‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/4/1‬‬

‫له‌هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردندا‬ ‫گۆڕان‌و ئیسالمیه‌كان "المه‌ركه‌زیه‌تی‌ ئیداریی"یان ده‌وێت‌و‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێتیش باسی "خۆشگوزه‌رانی‌ هاواڵتیان" ده‌که‌ن‬ ‫ ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫هێز‌ه ئیسالمیه‌كان‌و گۆڕان‪،‬‬ ‫ناوه‌ڕۆك ‌ی په‌یامی‌ بانگه‌شه‌كانیان‬ ‫له‌سه‌ر "المه‌ركه‌زیه‌ت ‌ی ئیداریی"‬ ‫چڕده‌كه‌نه‌وه‌و دو الیه‌نه‌ سه‌ره‌كیه‌كه‌ ‌ی‬ ‫دیكه‌ش (یه‌كێتی‌‌و پارتی‌)‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫"خۆشگوزه‌رانی‌" هاواڵتیان‪،‬‬ ‫هه‌ریه‌كه‌شیان به‌رنامه‌ ‌ی خۆ ‌ی هه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ی په‌رله‌مان ‌ی عێراق‪.‬‬ ‫له‌م���ڕۆو‌ه زه‌نگ��� ‌ی بانگه‌ش��� ‌ه ب���ۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنێك ‌ی چاره‌نوسس���از له‌هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستان لێده‌درێت‪ ،‬ك ‌ه هاوكات ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان��� ‌ی په‌رله‌مان��� ‌ی عێ���راق‌و‬ ‫هه‌ر هێزێك ‌ی سیاس���یش‪ ،‬گۆش���ه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫دیاریكراو ‌ی هه‌ڵبژاردو‌ه به‌ئومێد ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌م���اوه‌ ‌ی ‪ 30‬رۆژدا‪ ،‬زۆرتری���ن ده‌نگده‌ر‬ ‫له‌ده‌ور ‌ی خۆ ‌ی كۆبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫جیاواز ‌ی ئ���ه‌م هه‌ڵبژاردن��� ‌ه له‌وانه‌ ‌ی‬ ‫پێشوتر ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه یه‌كه‌مینجار‌ه له‌دوا ‌ی‬ ‫‪2005‬ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ڵبژاردن��� ‌ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌ی‬ ‫پارێزگاكان ئه‌نجامبدرێت ك ‌ه مه‌به‌س���ت‬ ‫لێ ‌ی كه‌مكردنه‌وه‌ ‌ی ده‌سه‌اڵت ‌ی ناوه‌ندییه‌و‬ ‫شۆڕكردنه‌وه‌ ‌ی ده‌سه‌اڵت ‌ه ئیدارییه‌كان ‌ه بۆ‬ ‫ئاست ‌ی پارێزگاو ناحیه‌و قه‌زاو گونده‌كان‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا یه‌كه‌مینجاریش��� ‌ه ك���ورد‬ ‫به‌ورد‌ه لیس���ته‌و‌ه بچێت ‌ه هه‌ڵبژاردنێك ‌ی‬ ‫نیشتمانیه‌و‌ه له‌سه‌ر ئاست ‌ی عێراق‪ .‬‬

‫زۆرینه‌ ‌ی هێز‌ه سیاسیی ‌ه كوردستانیه‌كان‬ ‫چاویان له‌س���ه‌ر هه‌ڵبژاردن ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫پارێزگاكان���ه‌‪ ،‬بونی‌ به‌رنامه‌و دروش���م ‌ی‬ ‫تایبه‌ت ب���ه‌و هه‌ڵبژاردنه‌و جیاكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ل���ه‌وه‌ ‌ی په‌رله‌مان��� ‌ی عێ���راق‪ ،‬ره‌نگ��� ‌ه‬ ‫له‌گرنگیدان��� ‌ی ئ���ه‌م هێزان���ه‌و‌ه بێت بۆ‬ ‫مس���ۆگه‌ركردن ‌ی زۆرتری���ن كورس��� ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ه‌كان‪ ،‬چونك ‌ه به‌پێ ‌ی یاس���ا ‌ی‬ ‫كاركردن ‌ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌ی پارێزگاكان‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ئه‌نجومه‌نان ‌ه خاوه‌ن ‌ی ده‌سه‌اڵتێك ‌ی زۆرن‌و‬ ‫رۆڵ��� ‌ی حكومه‌تێك ‌ی ناوخۆی��� ‌ی ده‌بینین‬ ‫له‌هه‌ر پارێزگایه‌كدا‪.‬‬ ‫س���ه‌رنج ‌ی س��� ‌ێ الیه‌نه‌كه‌ ‌ی پێش���و ‌ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن (كۆمه‌ڵ‪ ،‬گۆڕان‪ ،‬یه‌كگرتو)‬ ‫له‌سه‌ر المه‌ركه‌زیه‌ت ‌ی ئیدار ‌ی چڕبوه‌ته‌وه‌و‬ ‫دو الیه‌ن ‌ه س���ه‌ره‌كیه‌كه‌ ‌ی ناو ده‌سه‌اڵت ‌ی‬ ‫پێشوش (یه‌كێتی‌‌و پارتی‌)‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫گش���تی ‌ی له‌س���ه‌ر خۆش���گوزه‌ران ‌ی‬ ‫هاواڵتیانه‌‪.‬‬ ‫ئه‌نوه‌ر سه‌نگاوی‌‪ ،‬به‌رپرس ‌ی ده‌زگا ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ی كۆمه‌ڵ ‌ی ئیسالم ‌ی باس له‌و‌ه‬ ‫ده‌كات ك ‌ه په‌یام ‌ی ئه‌وان بۆ هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان��� ‌ی عێ���راق‪" ،‬ته‌ئكیدكردنه‌وه‌ی ‌ه ده‌ست هاواڵتی‌"‪.‬‬ ‫ه���اوكات ئیس���ماعیل خورماڵ���ی‌‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر هه‌نگاونان بۆ س���ه‌ربه‌خۆییبون ‌ی‬ ‫كوردستان"‌و بۆ ئه‌نجومه‌ن ‌ی پارێزگاكان ‌ی به‌رپرس��� ‌ی ده‌زگا ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی یه‌كگرتو‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردس���تانیش‪" ،‬په‌یڕه‌وكردن ‌ی له‌سلێمان ‌ی هه‌مان بۆچون ‌ی به‌رپرسه‌كه‌ ‌ی‬ ‫سیس���تم ‌ی المه‌ركه‌زیی‌‌و ش���ۆڕبونه‌وه‌ ‌ی كۆمه‌ڵ ‌ی هه‌یه‌و به‌ئاوێنه‌ ‌ی راگه‌یاند‪" ،‬بۆ‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كان ‌ه له‌ناوه‌نده‌و‌ه بۆ ئه‌نجومه‌ن ‌ه ئه‌نجومه‌ن ‌ی پارێزگاكان‪ ،‬باس له‌سیستم ‌ی‬ ‫خۆجێییه‌كان‌و گه‌ڕانه‌وه‌ ‌ی ده‌س���ه‌اڵت ‌ه بۆ المه‌رك���ه‌ز ‌ی ئی���داری‌‌و بابه‌ته‌كان��� ‌ی‬

‫بۆ هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫په‌یاممان بۆ‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مانی عێراق پارێزگاكان‪،‬‬ ‫ته‌ئكیدكردنه‌وه‌ی ‌ه خزمه‌تگوزاری‌‌و‬ ‫له‌سه‌ر هه‌نگاونان خۆشگوزه‌ران ‌ی‬ ‫بۆ سه‌ربه‌خۆییبون ‌ی بۆ خه‌ڵك له‌سه‌رو ‌ی‬ ‫هه‌مو شتێكه‌‬ ‫كوردستان‬ ‫خزمه‌تگ���وزار ‌ی ده‌كه‌ین به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫خێراتر‪ ،‬بۆ هه‌ڵبژاردن ‌ی عێراقیش جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر چه‌سپاندن ‌ی ماف ‌ه نه‌ته‌وه‌ییه‌كانمان‬ ‫ده‌كه‌ین���ه‌وه‌و چۆنیه‌ت��� ‌ی په‌ره‌پێدانیان‌و‬ ‫رێكخس���تن ‌ی په‌یوه‌ند ‌ی نێ���وان هه‌رێم‌و‬ ‫به‌غدا به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی ده‌ستوری‌‪ ...‬هتد"‪.‬‬ ‫خورماڵ��� ‌ی ئه‌وه‌ش��� ‌ی نه‌ش���ارده‌و‌ه ك ‌ه‬

‫به‌نیازن "هه‌ڵمه‌ت ‌ی توند بكه‌ین له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌و سیاس���ه‌ت ‌ه چه‌وتان���ه‌ ‌ی هه‌ولێر ك ‌ه‬ ‫به‌رامب���ه‌ر به‌غدا كراوه‌‪ ،‬له‌الیه‌ك ش���ه‌ڕ‬ ‫ده‌كه‌ن‌و له‌الیه‌ك ‌ی دیكه‌و‌ه فه‌رش��� ‌ی سور‬ ‫راده‌خه‌ن"‪.‬‬ ‫به‌رنام ‌ه ‌ی بانگه‌ش ‌ه ‌ی بزوتنه‌و‌ه ‌ی گۆڕانیش‬ ‫به‌جۆرێك له‌ج���ۆره‌كان جه‌ختكردنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر په‌یام��� ‌ه س���ه‌ره‌كیه‌كان ‌ی دو‬ ‫الیه‌ن��� ‌ه ئیس�ل�امیه‌كه‌و المه‌ركه‌زیه‌ت��� ‌ی‬ ‫ئی���دار ‌ی به‌ش���ێك ‌ه له‌هه‌ڵمه‌ته‌كه‌ی���ان‪،‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌و‌ه زمناكۆ جه‌الل‪ ،‬به‌رپرس��� ‌ی‬ ‫ئۆفیس��� ‌ی س���لێمانی‌ ژور ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬بۆ ئاوێن ‌ه وت���ی‌" بۆ ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫پارێ���زگاكان‪ ،‬بنه‌ما ‌ی كاركردنمان بریتی ‌ه‬ ‫له‌فراوانكردن ‌ی ده‌سه‌اڵت ‌ی المه‌ركه‌زی ‌ی بۆ‬ ‫ئه‌و ئه‌نجومه‌نانه‌و به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی كرداری ‌ی‬ ‫پی���اده‌ ‌ی ده‌س���ه‌اڵته‌كان ‌ی خۆیان بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌م ‌ه جگ ‌ه ل ‌ه به‌گژداچونه‌وه‌ ‌ی گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫به‌هه‌ده‌ردان ‌ی س���امان ‌ی گشتیی‌‌و چه‌ندین‬ ‫پرس ‌ی دیكه‌"‪ .‬‬ ‫له‌الیه‌ك��� ‌ی دیك���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه ئه‌م ‌ه‬ ‫دوه‌مینج���ار‌ه یه‌كێتی‌‌و پارت ‌ی به‌لیس���ت ‌ی‬ ‫جیا به‌شدار ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناوه‌رۆك��� ‌ی بانگه‌ش���ه‌كانیان تا ڕاده‌یه‌ك‬ ‫نزیك��� ‌ه له‌یه‌ك���ه‌وه‌و "خۆش���گوزه‌رانی‌"‬ ‫هاواڵتیان ناوه‌رۆك ‌ی په‌یامه‌كانیانه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێت��� ‌ی نیش���تمان ‌ی كوردس���تان‪،‬‬ ‫په‌یامه‌كان��� ‌ی ل���ه‌و دروش���مانه‌دا‬ ‫چڕكردوه‌ت���ه‌و‌ه ك��� ‌ه له‌بانگه‌ش���ه‌ ‌ی‬

‫‪3‬‬

‫به‌كاریانده‌هێنێ���ت‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن���دا‬ ‫له‌وباره‌یه‌و‌ه ئ���ه‌ژ ‌ی عه‌بدولقارد‪ ،‬راوێژكار‬ ‫له‌ده‌زگا ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی یه‌كێت ‌ی به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یان���د‪" ،‬ئێم��� ‌ه دروش���ممان هه‌یه‌و‬ ‫ئه‌وانه‌ش ده‌بن ‌ه په‌یام‌و بابه‌ت ‌ی یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌گش���تی ‌ی یه‌كێت ‌ی ته‌ركیز ده‌خات ‌ه‬ ‫س���ه‌ر ئارامی‌‌و خۆشگوزه‌ران ‌ی هاواڵتیان‪،‬‬ ‫هاوكات پاراستن ‌ی ئه‌م كیانه‌و یه‌كڕیزی ‌ی‬ ‫الیه‌نه‌كانه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها خه‌س���ره‌و گۆڕان‪ ،‬به‌رپرس ‌ی‬ ‫ده‌زگا ‌ی هه‌ڵبژاردن��� ‌ی پارت ‌ی دیموكرات ‌ی‬ ‫كوردس���تانیش ته‌ئكید ‌ی له‌سه‌ر هه‌مان‬ ‫ئ���ه‌و په‌یامان��� ‌ه ك���رده‌و‌ه ك��� ‌ه یه‌كێت ‌ی‬ ‫كردون ‌ی به‌به‌ش���ێك له‌بابه‌ت ‌ی بانگه‌شه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ك���ه‌ی‌‌و به‌ئاوێن���ه‌ ‌ی راگه‌یاند‪،‬‬ ‫"له‌س���ه‌ر ئاس���ت ‌ی عێراق‪ ،‬ئێم ‌ه جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر پرس ‌ه نیش���تمانیه‌كان ده‌كه‌ینه‌و‌ه‬ ‫وه‌ك پش���ك ‌ی هه‌رێم له‌بودج���ه‌‪ ،‬نه‌وت‌و‬ ‫گاز‪ ،‬بودج���ه‌ ‌ی پێش���مه‌رگه‌‪ "...‬ب���ۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌ی پارێزگاكانیش‬ ‫"خزمه‌تگوزاری‌‌و خۆشگوزه‌ران ‌ی بۆ خه‌ڵك‬ ‫له‌سه‌رو ‌ی هه‌مو شتێكه‌"‪.‬‬ ‫بڕی���ار‌ه كۆتای ‌ی ئه‌م مانگ ‌ه هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌ی پارێزگاكان��� ‌ی هه‌رێم��� ‌ی‬ ‫كوردس���تان هاوكات له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نێك��� ‌ی نوێ��� ‌ی نوێنه‌ران ‌ی عێراق‬ ‫پێكه‌و‌ه ئه‌نجامبدرێت‪ ،‬ك ‌ه پێشتر چه‌ندین‬ ‫ج���ار واده‌ ‌ی به‌ڕێوه‌چون ‌ی ب���ۆ دیاریكرا‬ ‫به‌اڵم به‌بیانو ‌ی جیاجیا دواده‌خرا‪.‬‬

‫ی پۆلیسی‌ هه‌رێم‪:‬‬ ‫كاكه‌ییه‌كان هه‌ڕه‌شه‌ ‌ی به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشت ‌‬ ‫بایكۆتی‌ سیاسیی‌ ده‌كه‌ن هێزه‌كانمان سه‌رپشكن ده‌نگ به‌هه‌ر الیه‌نێك ده‌ده‌ن‬ ‫ ئا‪ :‬میهره‌بان سه‌الم‬

‫ ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬

‫كاكه‌ییه‌كان هه‌ڕه‌شه‌ی‌ بایكۆتی‌‬ ‫سیاسیی‌ ده‌كه‌ن‌و سكااڵی‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫ئه‌كه‌ن كه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و سیاسه‌ته‌ی‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا په‌یڕه‌وده‌كرێت‪،‬‬ ‫نه‌یانتوانیوه‌ نوێنه‌رو پشكیان‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ عێراق‌و ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگاكاندا هه‌بێت‪ ،‬پێشیانوایه‌ ئه‌مه‌‬ ‫زوڵمێكه‌ كه‌ لێیانكراوه‌‪.‬‬

‫به‌رێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ پۆلیسی‌ هه‌رێم‬ ‫لیوا عه‌بدواڵ خیالنی‌‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ هێزه‌كانیان سه‌رپشككردوه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ له‌هه‌ڵبژارندا ده‌نگ به‌چ الیه‌نێك‬ ‫ده‌ده‌ن "ئه‌ی‌ دیموكراسی‌ مانای‌ چییه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر پۆلیس سه‌رپشك نه‌بێت له‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌نگ به‌چ الیه‌نێك ده‌دات"‪ .‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌خاته‌رو كه‌ له‌كاتی‌ بانگه‌شه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردندا له‌‪%75‬ی‌ هێزه‌كانیان‬ ‫ده‌خه‌نه‌ حاڵه‌تی‌ ئاماده‌باشیه‌وه‌‪.‬‬

‫خۆكاندیدكردن ‌ی‬ ‫كه‌سێك ‌ی كاكه‌ی ‌ی‬ ‫له‌نێو حیزب ‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵتداره‌كاندا‬ ‫(یه‌كێتی‌‌و پارتی‌)‬ ‫كارێك ‌ی ئاسان‬ ‫نییه‌و ڕێگا ‌ی‬ ‫پێنادرێت‬

‫مه‌نزه‌ر عه‌لی‌‪ ،‬مامۆستایه‌كی‌ كاكه‌ییه‌‌و‬ ‫ب���اس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ "ئه‌وه‌ی‌ ئێس���تا‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش����تی‌ پۆلیسی‌ هه‌رێم‬ ‫مایه‌ی‌ بێزاركردن���ی‌ كاكه‌ییه‌كانه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫لیوا عه‌بدواڵ خیالنی‌ له‌دیدارێكی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫له‌دوای‌ ڕاپه‌ڕین‌و دروستبونی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫ب����اس له‌چۆنێت����ی‌ ئاماده‌كارییه‌كانیان‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان په‌راوێزخ���راون‌و‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ب����ۆ به‌هێمن����ی‌ به‌ڕێوه‌چون����ی‌‬ ‫نوێنه‌ری���ان له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫هه‌ڵمه‌ته‌كانی‌ بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن كه‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگاكان���دا پێنه‌دراوه‌‪،‬‬ ‫بڕیاره‌ له‌ئه‌مڕۆوه‌ ده‌ستپێبكات‪.‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت خۆكاندیدكردن���ی‌ كه‌س���ێكی‌‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تای‌ وته‌كانیدا به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫كاكه‌یی‌ له‌نێو حیزبه‌ ده‌س���ه‌اڵتداره‌كاندا‬ ‫گشتی‌ پۆلیسی‌ هه‌رێم ئه‌وه‌ ده‌خاته‌رو كه‌‬ ‫(یه‌كێت���ی‌‌و پارت���ی‌) كارێكی‌ ئاس���ان‬ ‫لیژنه‌یه‌كی‌ بااڵ به‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌ وه‌زیری‌‬ ‫نییه‌و ڕێگای‌ پێنادرێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر ڕێگه‌شی‌‬ ‫ناوخۆ له‌الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌ ئه‌منیه‌كانی‌‬ ‫پێبدرێت ئ���ه‌وه‌ بۆ كۆكردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگه‌و‬ ‫حكومه‌ت دروس����تكراوه‌‪ ،‬ب����ۆ به‌هێمنی‌‬ ‫ڕێگه‌ به‌ده‌رچونی‌ ناده‌ن"‪.‬‬ ‫به‌رێوه‌چونی‌ بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن "زۆر‬ ‫هاوكات باخه‌وان محه‌م���ه‌د گه‌نجێكی‌‬ ‫تری‌ كاكه‌ییه‌و پێیوای���ه‌ ئه‌وان له‌كایه‌ی‌ لیستی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیسالمی‌ ده‌نگۆیه‌كی‌ مه‌به‌ستمانه‌ له‌كه‌ش����ێكی‌ ئازاد‌و ئارام‌و‬ ‫سیاسیی‌‌و حزبایه‌تیشدا مافیان خوراوه‌و له‌وش���ێوه‌یه‌ ره‌تده‌كات���ه‌وه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌ دیموكراتیانه‌دا بانگه‌شه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یان���د‪" ،‬ئێمه‌ نه‌ك ته‌نها راگه‌یان���د‪" ،‬كاكه‌یی���ه‌كان له‌مێژه‌وه‌ تا به‌ڕێوه‌بچێت"‪.‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكان‌و ئه‌م���ڕۆ به‌ش���ێكی‌ گرنگ���ن‌و ئێمه‌‌وه‌ك ب����ۆ بانگه‌ش����ه‌ی‌ هه‌ڵب����ژاردن‪،‬‬ ‫په‌رله‌م���ان غه‌درمان لێك���راوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیسالمی‌ له‌ڕابردوشدا هه‌رگیز له‌هه‌ڵبژاردن����ی‌ پێش����وی‌ په‌رله‌مان����ی‌‬ ‫له‌پله‌و پایه‌ی‌ حیزبیش مافمان خوراوه‌‪ ،‬نه‌مانهێش���توه‌ هی���چ ڕوداوێ���ك هه‌بێت كوردستان تا كاتژمێر ‪10‬ی‌ شه‌و دیاری‌‬ ‫له‌كاتێك���دا له‌مێ���ژودا كاكه‌ییه‌كان ڕۆڵی‌ به‌ن���اوی‌ جیاوازیی‌ ئاینی���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانیش ك����را‪ ،‬به‌اڵم هه‌واداران����ی‌ چه‌ند الیه‌نێك‬ ‫به‌رچاوی���ان هه‌بوه‌ له‌ش���ه‌ری‌ ده‌ربه‌ندی‌ ‌وه‌ك مسوڵمانه‌كان خاوه‌نی‌ به‌ڕێوه‌به‌رو پابه‌ن����دی‌ ئه‌وه‌ نه‌ده‌بون له‌و كاته‌ زیاتر‬ ‫ئه‌شكه‌وه‌ڵ له‌دژی‌ ئینگلیز‌و له‌شۆڕشه‌كانی‌ یه‌ك ‌ه ئیداریه‌كانن‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌هه‌ڵه‌بجه‌دا له‌شه‌قام‌و شوێنه‌ گشتیه‌كان ده‌مانه‌وه‌‪،‬‬ ‫دیارترینیان ئه‌وه‌یه‌ توانیویانه‌ قایمقامیه‌ت به‌اڵم هه‌روه‌ك ئه‌‌و به‌رپرسه‌ی‌ هێزه‌كانی‌‬ ‫نوێ ده‌ستێكی‌ بااڵیان هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫باخه‌وان هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ به‌ده‌س���تبێنن‌و هه‌مو جۆره‌ ده‌نگۆیه‌ك ناوخ����ۆ جه‌ختی‌ له‌س����ه‌ر ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بارودۆخه‌كه‌ هه‌ر به‌مش���ێوه‌یه‌ به‌درۆ ده‌خه‌ینه‌وه‌ كه‌ دژیان بین‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌م بانگه‌شه‌یه‌ش كات دیاری‌ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫ه����ه‌ر الیه‌نێكی����ش پابه‌ندی‌ ئ����ه‌و كاته‌‬ ‫به‌رده‌وامبێت‪" ،‬ئ���ه‌وا به‌یه‌ك ده‌نگ ‌واز برایه‌تیه‌كی‌ گه‌وره‌ له‌نێوانماندا هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫بون���ی‌ كاكه‌یی���ه‌كان له‌كوردس���تاندا نه‌بێت روبه‌روی‌ سزای‌ یاسایی‌ ده‌بێته‌وه‌‬ ‫له‌حیزب���ه‌ ده‌س���ه‌اڵتداره‌كان ده‌هێنین‌و‬ ‫به‌م���ه‌رج له‌گ���ه‌ڵ الیه‌نێك���ی‌ دیك���ه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ پێش ئاینی‌ ئیسالم‌و له‌ڕوی‌ "دیاریكردنی‌ كاته‌ك����ه‌ له‌الیه‌ن لیژنه‌ی‌‬ ‫سیاس���ی‌ ڕێكده‌كه‌وی���ن‪ ،‬بۆی���ه‌ به‌مافی‌ دابه‌ش���بونی‌ جوگرافیه‌وه‌‪ ،‬له‌ناوچه‌كانی‌ ئه‌منی‌ شاره‌كانه‌وه‌ دیاری‌ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ناوب����راو هێم����ا ب����ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌‬ ‫خۆمانی‌ ئه‌زانین‌وه‌ك كه‌مایه‌تیه‌كانی‌ تر س���لێمانی‌‌و هه‌ولێرو كه‌ركوك‌و خانه‌قین‬ ‫نیش���ته‌جێبون‌و ئێس���تاش ژماره‌یه‌ك ‌ی س����ه‌رجه‌م هێزه‌كانیان سه‌رپشككردوه‌‪،‬‬ ‫نوێنه‌رمان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ س���ااڵنی‌ راب���ردودا‪ ،‬چه‌ند زۆری���ان له‌ناوچه‌ی‌ هه‌ڵه‌بجه‌و هه‌وراماندا له‌وه‌ی‌ ل����ه‌رۆژی‌ ده‌نگدانی‌ تایبه‌تدا‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌نگۆیه‌ك هه‌بون كه‌ به‌ش���ێك له‌الیه‌نه‌ هه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌ئێرانیش به‌شێوه‌یه‌كی‌ بۆ هێزه‌كانی‌ ناوخۆ ‪ 4/28‬دیاریكراوه‌‪،‬‬ ‫ئیسالمیه‌كان دژایه‌تی‌ كاكه‌ییه‌كان ده‌كه‌ن‌و چ���ڕ بونی���ان هه‌ی���ه‌‪ .‬ل���ه‌روی‌ ئاینی‌‌و ده‌نگ به‌چ الیه‌نێ����ك ده‌ده‌ن‪ .‬ئه‌و وتی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیش���ه‌وه‌ خاوه‌نی‌ دابونه‌ریت‌و "ئه‌ی‌ دیموكراس����ی‌ مانای‌ چییه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫پڕوپاگه‌نده‌ له‌دژیان باڵوده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫پۆلیس سه‌رپشك نه‌بێت له‌وه‌ی‌ ده‌نگ‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ سه‌الم كه‌ریم كاندید له‌سه‌ر په‌یڕه‌وێكی‌ ئاینی‌ جیاوازن‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی بانگه‌شه‌ ‌‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر كه‌سێك‬ ‫ی‬ ‫له‌هێزه‌كانی‌ ناوخۆ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی‬ ‫پێشودا له‌سلێمان ‌‬ ‫له‌كاتی‌ ده‌وام‌و‬ ‫به‌به‌راورد به‌هه‌ردو‬ ‫به‌جلوبه‌رگی‌‬ ‫ی تر‬ ‫فه‌رمیه‌وه‌ بانگه‌شه‌ی‌ شاره‌كه‌ ‌‬ ‫كرد‪ ،‬ئه‌وا قورسترین گرفتمان‬ ‫زۆرتر بو‌‬ ‫سزای ده‌ده‌ین‬ ‫عه‌بدواڵ خیالنی‬ ‫به‌چ الیه‌نێك ده‌دات"‪.‬‬ ‫له‌رابردودا ئه‌وه‌ بینراوه‌ كه‌ كه‌سانێك‬ ‫له‌هێزه‌كان����ی‌ ناوخ����ۆ به‌جل‌وبه‌رگ����ی‌‬ ‫فه‌رمیه‌وه‌‪ ،‬بانگش����ه‌یان ب����ۆ الیه‌نێكی‌‬ ‫دیاریكراو كردوه‌‪ ،‬بۆ ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ش‬ ‫مه‌ترس����ی‌ دوباره‌بونه‌وه‌ی‌ حاڵه‌تی‌ له‌و‬ ‫ج����ۆره‌ ده‌كرێت‪ ،‬له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ خیالنی‌‬ ‫ب����اس ل����ه‌وه‌ ده‌كات "ئه‌گه‌ر كه‌س����ێك‬ ‫له‌هێزه‌كان����ی‌ ناوخ����ۆ له‌كات����ی‌ ده‌وام‌و‬ ‫به‌جلوبه‌رگی‌ فه‌رمیه‌وه‌ بانگه‌شه‌ی‌ كرد‪،‬‬ ‫ئه‌وا قورسترین س����زا ده‌ده‌ین‌و لیژنه‌ی‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر دروست ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫س����ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌رابردوشدا هێزه‌‬ ‫ئه‌منی����ه‌كان وه‌های����ان راگه‌یان����دن كه‌‬ ‫رێوش����وێنی‌ توندی����ان گرتۆته‌ب����ه‌ر بۆ‬ ‫رونه‌دان����ی‌ پش����ێوی‌‌و ئ����اژاوه‌ له‌كاتی‌‬ ‫بانگه‌ش����ه‌كاندا‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌بانگه‌ش����ه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس����تان كه‌‬ ‫ساڵی‌ رابردودا كرا‪ ،‬نه‌ك ئاژاوه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌هه‌ولێ����ر‌و س����لێمانیش خه‌ڵك كوژرا‪،‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ لیوا عه‌بدواڵ ئه‌وه‌ ده‌خاته‌رو‬ ‫كه‌ ئه‌و روداوی‌ كوش����تنانه‌ تا ئێستاش‬ ‫له‌قۆناغی‌ لێكۆڵین����ه‌وه‌‌و دادگادان‌و ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ته‌مه‌ننا ده‌كه‌ین‌و هه‌مو هه‌وڵێكیش‬

‫ده‌ده‌ین روداوی‌ كوشتن له‌م هه‌ڵبژارنه‌دا‬ ‫رونه‌دات"‪ .‬س����ه‌باره‌ت به‌ئاماده‌باش���� ‌‬ ‫ی‬ ‫هێزه‌كانیشیان ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ له‌كاتی‌ بانگه‌شه‌دا له‌‪%75‬ی‌‬ ‫هێزه‌كانی����ان له‌حاڵه‌تی‌ ئاماده‌باش����یدا‬ ‫ده‌بن‌و له‌رۆژی‌ هه‌ڵبژاردنیش����دا له‌سه‌دا‬ ‫س����ه‌دی‌ هێزه‌كانیان ده‌خه‌ن����ه‌ حاڵه‌تی‌‬ ‫ئاماده‌باشیه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی بانگه‌شه‌ی‌‬ ‫ئه‌و نایشارێته‌وه‌ كه‌ له‌كات ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ پێشودا به‌به‌راورد به‌هه‌ردو‬ ‫شاره‌كه‌ی‌ تر‪ ،‬گرفتیان له‌سلێمانی‌ زۆرتر‬ ‫ب����وه‌ "ته‌مه‌ننا ده‌كه‌ی����ن ئه‌مجاره‌ وه‌ها‬ ‫نه‌بێت‌و كه‌مترین گرفتمان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌هه‌ڵگرتنی‌ چه‌كیش له‌كاتی‌‬ ‫بانگه‌ش����ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردندا‪ ،‬به‌رپرسه‌كه‌ی‌‬ ‫پۆلیسی‌ هه‌رێم ئه‌وه‌ رونده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س����ه‌ی‌ مۆڵه‌تی‌ هه‌ڵگرتنی‌ چه‌كیشی‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬نابێت له‌كاتی‌ بانگه‌شه‌دا چه‌ك‬ ‫هه‌ڵبگرێ����ت‪" ،‬به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌ ده‌س����ت‬ ‫به‌س����ه‌ر چه‌كه‌كه‌یدا ده‌گیرێ‌‌و روبه‌روی‌‬ ‫سزای‌ یاسایی‌ ده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ن����دێ‌ ج����ار به‌رپرس����انی‌ هێ����زه‌‬ ‫ئۆپۆزس����یۆنه‌كانی‌ راب����ردو باس����یان‬ ‫ل����ه‌وه‌ ده‌ك����رد هێزێ����ك ك����ه‌ زۆرینه‌ی‌‬

‫ئه‌ندامه‌كان����ی‌ به‌ته‌زكیه‌ی‌ هه‌ردو حیزبه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتداره‌كه‌ی‌ كوردستان دامه‌زرابن‬ ‫چاوه‌ڕێ����ی‌ ئه‌وه‌ی����ان لێناكرێ����ت ك����ه‌‬ ‫له‌كات����ی‌ هه‌ڵبژاردندا ته‌واو بێالیه‌ن بن‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وان����ه‌ی‌ ئه‌و بۆچون����ه‌‪ ،‬لیواكه‌ی‌‬ ‫پۆلیسی‌ هه‌رێم جه‌خت له‌سه‌ر بێالیه‌نی‌‬ ‫هێزه‌كانیان ده‌كاته‌وه‌و ده‌ش����ڵێت "بۆ‬ ‫دامه‌زراندن����ی‌ پۆلیس چه‌ند س����اڵێكه‌‬ ‫ته‌زكیه‌ی‌ حیزبیمان نه‌هێشتوه‌"‪.‬‬ ‫له‌كاتی‌ بانگشه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ پێشو‪،‬‬ ‫به‌تایب����ه‌ت له‌س����لێمانی‌ ت����ا راده‌یه‌ك‬ ‫دو ش����ه‌قامی‌ س����ه‌ره‌كی‌ ش����اره‌كه‌‪،‬‬ ‫جیاكرابون����ه‌وه‌ بۆ دو الیه‌ن����ه‌ ركه‌به‌ره‌‬ ‫س����ه‌ره‌كیه‌كه‌ی‌ ش����اره‌كه‌‪ ،‬به‌جۆرێ����ك‬ ‫ش����ه‌قامی‌ ت����وی‌ مه‌لی����ك به‌زۆری����ی‌‬ ‫هه‌وادارن����ی‌ بز‌وتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕانی‌ لێبو‪،‬‬ ‫له‌شه‌قامی‌ سالمیش هه‌وادارانی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫به‌زۆریی‌ لێده‌بینرا‪ ،‬س����ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌‬ ‫ناكرێت الیه‌نه‌ ئه‌منیه‌كان ش����ه‌قامه‌كان‬ ‫به‌و جۆره‌ داب����ه‌ش بكه‌ن‪ ،‬لیوا عه‌بدواڵ‬ ‫باس ل����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌ر پارێزگایه‌ك‬ ‫تایبه‌تمه‌ندی����ی‌ خۆی‌ هه‌یه‌ "ئه‌و لیژنه‌ی‌‬ ‫ئه‌منیه‌ی‌ شاره‌كان ده‌توانن له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫رێنمایی‌ خۆیان بده‌ن"‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )422‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/1‬‬

‫هێمن هه‌ورامی‌‪ :‬ماڵی بارزان له‌گه‌ ‌ڵ پارتی دوانه‌یه‌كن له‌یه‌كنابنه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬نزار گزالی‬ ‫هێمن هه‌ورامی ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌و به‌رپرسی مه‌كته‌بی‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان له‌م گفتوگۆیه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "پێشبینی ده‌كه‌ین پارتی‬ ‫زۆرینه‌ی هه‌ره‌ زۆری كورسیه‌كانی كورد‬ ‫بباته‌وه‌ له‌هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانیش دڵنیاین كه‌‬ ‫پارێزگاری دهۆك‌و هه‌ولێر ده‌به‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌م���ڕۆ پێده‌نێین���ه‌ هه‌ڵمه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌وه‌‪ ،‬ئێ���وه‌ له‌كه‌رك���وك‬ ‫به‌كش���انه‌وه‌تان له‌لیس���تی‌ هاوب���ه‌ش‌و‬ ‫دابه‌زینت���ان به‌جیا دۆخی‌ ئه‌م ش���اره‌تان‬ ‫خستوه‌ته‌ مه‌ترسیه‌كی‌ گه‌وره‌وه‌ بۆ كورد‪،‬‬ ‫ئای���ا ئێ���وه‌ دابه‌زینتان به‌لیس���تێكی‌ جیا‬ ‫له‌كه‌ركوك به‌كوردایه‌تی‌ ده‌زانن؟‬ ‫هێمن هه‌ورامی‪ :‬ئێمه‌ پێمانوایه‌ هۆكاری‬ ‫سه‌رنه‌گرتنی لیس���تی هاوبه‌ش له‌كه‌ركوك‬ ‫ئێم���ه‌ نه‌بوین‌و ته‌نها كه‌س���ێك ب���و له‌ناو‬ ‫یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان‪ .‬ئه‌گه‌ر ته‌نها‬ ‫پارتی لێیبه‌رپرس بوه‌ ئه‌ی بۆ بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان له‌لیسته‌ هاوبه‌شه‌كه‌ كشایه‌وه‌؟ ئه‌ی‬ ‫بۆ یه‌كگرتوو كۆمه‌ڵ كشانه‌وه‌؟ بۆ یه‌كێتی‬ ‫ئاماده‌نه‌ب���و له‌جیات���ی نه‌جمه‌دین كه‌ریم‬ ‫كه‌س���ێكی دیكه‌ دابنێت؟ ئێم���ه‌ له‌پارتی‬ ‫دیموك���رات الریمان نه‌بو كه‌س���ێكی وه‌كو‬ ‫خالید ش���وانی‪ ،‬وه‌كو كاك ئاسۆ مامه‌ند‪،‬‬ ‫ی���ان ئااڵ تاڵه‌بانی یان وه‌ك هه‌ر به‌ڕێزێكی‬ ‫دیكه‌ سه‌رۆكی ئه‌و لیسته‌ بێت‪ ،‬ئیدی ته‌نها‬ ‫ئه‌وه‌مان داواكرد كه‌ ئه‌و لیسته‌ هاوبه‌شه‌و‬ ‫هی هه‌مو هێزه‌كان���ه‌ ده‌بێـت هێزه‌كانیش‬ ‫رایان هه‌بێت كه‌ كێ س���ه‌رۆكی ئه‌م لیسته‌‬ ‫بێت‪ ،‬بۆی���ه‌ ئه‌گه‌ر له‌م پرس���یاره‌ پارتی‬ ‫تۆمه‌تبار ده‌كرێ���ت‪ ،‬ئه‌ی گۆڕان‌و یه‌كگرتو‬ ‫بۆ كش���انه‌وه‌؟ بۆیه‌ ئێم���ه‌ پێمانوایه‌ نه‌ك‬ ‫هه‌م���و یه‌كێتی به‌ڵكو به‌ش���ێك له‌یه‌كێتی‬ ‫له‌كه‌ركوك پێداگیریان له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كرد‬ ‫كه‌ نه‌جمه‌دین كه‌ریم س���ه‌رۆكی لیس���ته‌كه‌‬ ‫بێ���ت‪ ،‬هۆكاری شكس���ته‌كه‌ ب���ون‪ .‬ئێمه‌‬ ‫له‌موسڵ لیستی هاوبه‌شمان هه‌یه‌‪ ،‬یه‌كێتی‬ ‫له‌لیس���ته‌كه‌ كش���ایه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم یه‌كگرتوی‬ ‫ئیسالمی له‌لیسته‌كه‌ نه‌كشاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬الیه‌نه‌‬ ‫كوردیه‌كان���ی دیك���ه‌ش نه‌كش���اونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌واته‌ ئه‌مه‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌نێت كه‌ پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردس���تان له‌كه‌ركوك له‌گه‌ڵ‬ ‫لیس���تی هاوبه‌ش بو‪ ،‬ئێمه‌ له‌به‌غدا ئێستا‬ ‫لیستی هاوبه‌ش���مان هه‌یه‌و هیچ كێشه‌مان‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬له‌دیاله‌و موس���ڵ به‌هه‌مانش���ێوه‌‪،‬‬ ‫له‌كه‌ركوك ئێس���تاش هیچ كێش���ه‌یه‌كمان‬ ‫نیه‌‪ ،‬با لیسته‌كه‌ هاوبه‌ش‌و سه‌رۆكه‌كه‌شی‬ ‫یه‌كێت���ی بێت‌و ته‌نها ئه‌وه‌مان گوتوه‌ له‌ناو‬ ‫یه‌كێتی ئه‌و به‌ڕێزه‌ نه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ به‌پێی‌‬ ‫ئه‌زمونه‌كانی پێشوتر یه‌كڕیزیی‌و كۆده‌نگی‬ ‫لیس���ته‌كه‌ ناهێڵێت‪ ،‬بۆی���ه‌ پێمانباش بوه‌‬ ‫به‌ڕێزێكی دیكه‌ سه‌رۆكی لیسته‌كه‌ بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬باس ل���ه‌وه‌ ده‌كرێت كه‌ ئێوه‌و‬ ‫یه‌كێت���ی‌ له‌كه‌رك���وك خه‌ریك���ی‌ پ���اره‌‬ ‫به‌خش���ینه‌وه‌ بن ب���ۆ كۆكردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگ‪،‬‬ ‫ئایا ملمالنێی‌ س���ه‌ره‌كیتان له‌گه‌ڵ‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌كه‌ركوكدا ده‌بێت؟‬ ‫هێم���ن هه‌ورامی‪ :‬ج���ارێ له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫راب���ردو هه‌ندێك هه‌ڵ���ه‌ی ته‌كنیكی هه‌بو‬ ‫وایكرد كۆمه‌ڵێك ده‌نگ���ی ئێمه‌ بفه‌وتێن‪،‬‬ ‫پارت���ی به‌م هه‌اڵنه‌ی خۆیدا باش چۆته‌وه‌و‬ ‫پالنێكی ته‌كنێكی باشتری هه‌یه‌ بۆ ده‌نگه‌‬ ‫مسۆگه‌ره‌كانی خۆی‌و ده‌نگه‌ بێالیه‌نه‌كانی‬ ‫خ���ۆی‪ ،‬بۆیه‌ هه‌م���و پێش���بینیه‌كان به‌و‬ ‫ئاڕاس���ته‌یه‌ن كه‌ پارتی ئه‌مجاره‌ ده‌نگێكی‬ ‫باشتر له‌كه‌ركوك ده‌هێنێت‪ ،‬ئه‌و الیه‌نانه‌ی‬ ‫له‌ئێس���تاوه‌ ده‌زانن پارتی ده‌نگێكی باشتر‬ ‫ده‌هێنێ���ت‪ ،‬كه‌وتونه‌ت���ه‌ باڵوكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌مج���ۆره‌ تۆمه‌ت���ه‌ بێبنه‌مایان���ه‌‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی پاره‌ به‌خش���ینه‌وه‌ من به‌هیچ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵی نیم‌و باوه‌ڕیش ناكه‌م‬

‫غیابی مام‬ ‫جه‌الل كاریگه‌ری‬ ‫نێگه‌تیڤی له‌سه‌ر‬ ‫په‌یوه‌ندی پارتی‌و‬ ‫یه‌كێتی داناوه‌‬ ‫هێمن هه‌ورامی‬ ‫خه‌ڵ���ك ویژدان���ی ئه‌وه‌ن���ده‌ هه‌رزانفرۆش‬ ‫بكات‪ ،‬له‌به‌رانبه‌ر پێدانی پاره‌ ده‌نگی‌ خۆی‬ ‫بفرۆش���ێت‪ ،‬پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫نه‌ئه‌وه‌ن���ده‌ پ���اره‌ی هه‌یه‌ بیبه‌ش���ێته‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌پێش���مانوایه‌ پارتی پش���ت به‌و ده‌نگانه‌‬ ‫ببه‌ستێت كه‌ به‌پاره‌ بفرۆشرێن‪ .‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌بڕگ���ه‌ی دوه‌می پرسیاره‌كه‌ش���ت‪ ،‬وه‌كو‬ ‫دو هێ���زی سیاس���ی زۆر ئاس���اییه‌ له‌هه‌ر‬ ‫هه‌ڵبژاردنێ���ك ملمالنێ���ی یه‌كت���ر بكه‌ین‪،‬‬ ‫ناشتوانی تۆ بڵێی ته‌نها له‌كه‌ركوك‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫ملمالنێیه‌ له‌س���ه‌ر ئاس���تی هه‌مو عێراق‪،‬‬ ‫پارت���ی دیموكراتی كوردس���تان هه‌وڵ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌دات زۆرترین كورس���یه‌كانی كورد‬ ‫له‌په‌رله‌مانی عێراق ه���ی پارتی بن‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌مه‌ چۆن مافی پارتیه‌ مافی هه‌ر‬ ‫الیه‌نێكی سیاس���ی دیكه‌یه‌ ك���ه‌ ملمالنێی‬ ‫له‌سه‌ر بكات‪ ،‬ئه‌مه‌ ئه‌لف‌و بێی سیاسه‌ت‌و‬ ‫دیموكراسیه‌ته‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێس���تا په‌یوه‌ندیتان به‌گش���تی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ یه‌كێتیدا چۆنه‌‪ ،‬ئایا فره‌ جه‌مسه‌ریی‌‬ ‫ناو یه‌كێتی‌ ئه‌رك���ی‌ ئێوه‌ی‌ له‌مامه‌ڵه‌كردن‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و حیزبه‌دا قورستر نه‌كردوه‌؟‬ ‫هێمن هه‌ورامی‪ :‬غیاب���ی مام كاریگه‌ری‬ ‫له‌س���ه‌ر وه‌زعی ك���ورد له‌به‌غ���دا هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫غیابی مام جه‌الل كاریگه‌ری له‌سه‌ر وه‌زعی‬ ‫سیاسی هه‌رێم هه‌بوه‌‪ .‬بۆیه‌ ئۆتۆماتیكیه‌ن‬ ‫غیاب���ی جه‌نابی م���ام ج���ه‌الل كاریگه‌ری‬ ‫له‌س���ه‌ر وه‌زع���ی ناوخۆی���ی یه‌كێتی���ش‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌نه‌تیج���ه‌ش كاریگه‌ری نێگه‌تیڤی‬ ‫له‌س���ه‌ر په‌یوه‌ندی پارتی‌و یه‌كێتی داناوه‌‪.‬‬ ‫چونك���ه‌ جه‌نابی مام جه‌الل ئ���ه‌و رابه‌ره‌‬ ‫مێژوییه‌ی یه‌كێتیه‌ ك���ه‌ من پێموانیه‌ هیچ‬ ‫كام له‌جه‌مس���ه‌ره‌كانی یه‌كێت���ی بتوان���ن‬ ‫جێگه‌ی بگرنه‌وه‌‪ .‬بۆیه‌ په‌یوه‌ندیمان له‌گه‌ڵ‌‬ ‫یه‌كێتی نیشتمانی له‌چوارچێوه‌ی رێكه‌وتنی‬ ‫ستراتیژی هه‌ر درێژه‌ی هه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌ سه‌یری‬ ‫لێدوانی ئه‌م به‌رپرس‌و ئه‌م كه‌سی یه‌كێتی‬ ‫ناكه‌ی���ن‪ ،‬س���ه‌یری مه‌س���ه‌له‌ نه‌ته‌وه‌یی‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌ ستراتیژیه‌كان ده‌كه‌ین‪ ،‬تا ئێستاش‬ ‫ئه‌و ژینگه‌ ستراتیژیه‌ی كه‌ له‌ده‌وروبه‌رمان‬ ‫هه‌ی���ه‌و هه‌رێمی كوردس���تانی تێدا ده‌ژی‬ ‫پێویس���ت به‌وه‌ ده‌كات ن���ه‌ك ته‌نها به‌ینی‬ ‫پارتی‌و یه‌كێتی رێكه‌وتنه‌كه‌ به‌رده‌وامبێت‪،‬‬ ‫به‌ین���ی پارتی‌و گ���ۆڕان به‌ین���ی یه‌كێتی‌و‬ ‫گ���ۆڕان‌و به‌ین���ی پارتی‌و ئیس�ل�امیه‌كان‌و‬ ‫به‌ینی هه‌مو الیه‌نه‌كان به‌شێوه‌یه‌كی گشتی‬ ‫پێكه‌وه‌ باشتر بێت‪ ،‬ئیتر غیابی مام جه‌الل‬ ‫بۆش���اییه‌كی به‌جێهێش���توه‌‪ ،‬كه‌ ره‌نگه‌ بۆ‬ ‫پارتی وه‌كو جاران ئاسانتر نه‌بێت بتوانێت‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ وه‌زعی یه‌كێتی بكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌ك ده‌زانن پێكهێنانی‌ حكومه‌ت‬ ‫زۆر دواكه‌وت‪ ،‬تا چه‌ند ئۆباڵی‌ دواكه‌وتنی‌‬ ‫له‌ئه‌س���تۆی‌ پارتیدای���ه‌ ك���ه‌ وه‌ك ده‌ڵێن‬ ‫كۆمه‌ڵێك پۆس���ت‌و دۆسیه‌ی‌ گرنگی‌ الیه‌و‬ ‫ده‌ربه‌ستی‌ پێكهێنانی‌ حكومه‌ت نییه‌؟‬ ‫هێمن هه‌ورامی‪ :‬من به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ نیم پارتی به‌ته‌نها به‌رپرس���ه‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬نزار‬ ‫ل���ه‌م دۆخ���ه‌‪ ،‬پارتی ه���ه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاو‌ه‬ ‫له‌دوای (‪ )9/21‬دروش���می پارتی پێكه‌وه‌‬ ‫به‌ره‌و كوردس���تانێكی گه‌ش���تر بو‪ .‬دوای‬ ‫ئه‌نجام���ی هه‌ڵبژاردن���ه‌كان پارتی ئه‌گه‌ر‬ ‫بیویس���تبایه‌ ته‌نها به‌(‪ )56‬كورس���ی واتا‬ ‫به‌لۆجیكی ماتماتیكی‪ ،‬كابینه‌ی حكومه‌تی‬ ‫دروس���تبكردبایه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ رۆژی (‪ )11/6‬كه‌‬ ‫یه‌كه‌م كۆبونه‌وه‌ی په‌رله‌مان ده‌ستیپێكرد‪،‬‬ ‫به‌یانی كۆبونه‌وه‌كه‌ بو ئێمه‌ بۆ ئێواره‌كه‌ی‬ ‫ده‌مانتوان���ی رێككه‌وین و (‪ )56‬كورس���ی‬ ‫دابی���ن بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم پارتی نه‌هات پش���ت‬ ‫به‌م لۆجیكه‌ ماتماتیكیه‌ ببه‌ستێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌م���ان بكردبایه‌ هه‌ر ئه‌وانه‌ی ئێس���تا‬ ‫ره‌خن���ه‌ له‌پارتی ده‌گ���رن‌و ده‌ڵێن‌و پارتی‬ ‫هۆكاری دواخس���تنی حكومه‌ت���ه‌ ئه‌وكات‬ ‫پێیانده‌گوتین فه‌رمو دیس���ان پارتی هات‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ یه‌ك دو ح���زب هاوپه‌یمانی كردو‬ ‫حكومه‌تی دروس���تكرده‌وه‌‪ .‬پارتی هێزێكی‬ ‫واقعبین���ه‌‪ ،‬خوێندنه‌وه‌یه‌ك���ی وردت���ری‬ ‫ریزبه‌ندی هێز هه‌ی���ه‌‪ )9/21( ،‬ریزبه‌ندی‬

‫خۆیان هه‌ڵبژێرن بۆ س���ه‌رۆكی په‌رله‌مان‌و‬ ‫نه‌هێڵ���ن كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ ئ���اوا به‌كراوه‌یی‬ ‫بمێنێته‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وكات نه‌یانكرد‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫بۆ ئیمزاكانیان ناكێش���نه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌میدیا ده‌گوترێت زۆر جیاوازه‌ له‌وه‌ی كه‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كان ده‌گوترێت‪ .‬ئێمه‌ هه‌مومان‬ ‫به‌یه‌ك���ه‌وه‌ به‌رپرس���ین‌و به‌هاوس���ه‌نگیش‬ ‫به‌رپرس���ین چونكه‌ دۆخه‌كه‌ تازه‌یه‌و وه‌ك‬ ‫وتم ریزبه‌ندی هێزیش گۆڕاوه‌و خواس���تی‬ ‫الیه‌نه‌كانیش بۆ به‌شداری گۆڕاوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌ندێك پێیانوایه‌ دانوس���تان‬ ‫كردن له‌گه‌ڵ پارتی‌ زۆر زه‌حمه‌ته‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫هۆكارێك���ی‌ دواكه‌وتن���ی‌ حكومه‌ت���ه‌ كه‌‬ ‫هه‌مو ش���تێكیان ته‌نهاو ته‌نه���ا له‌خاڵێكدا‬ ‫چڕده‌بێت���ه‌وه‌ ك���ه‌ ئه‌وی���ش پاراس���تنی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی‌ پارتی‌‌و ده‌سه‌اڵتی‌ ماڵی‌‬ ‫بارزانیه‌؟‬ ‫هێم���ن هه‌ورامی‪ :‬پارت���ی دیموكراتی نه‌‬ ‫به‌كوده‌ت���ا هات���وه‌‪ ،‬نه‌ هێزێك���ی ده‌ره‌كی‬ ‫هێناویه‌تی‪ ،‬هێزێ���ك (‪ )743‬هه‌زار ده‌نگ‬

‫پرسیاره‌ش دیس���ان له‌و روانگه‌یه‌ی ئه‌نتی‬ ‫پارتیه‌وه‌ هاتوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دوای‌ چه‌ندین سه‌ردانی‌ نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا بۆ الی‌ بارزانی‌‌و هاتوچۆكانی‌ ئێوه‌‬ ‫ب���ۆ الی‌ ئ���ه‌وان بۆچی‌ نه‌گه‌یش���تنه‌ هیچ‬ ‫رێككه‌وتنێك له‌گ ‌هڵ‌ گۆڕان؟‬ ‫هێمن هه‌ورامی‪ :‬گفتوگۆكان له‌گه‌ڵ گۆڕان‬ ‫به‌رده‌وام���ن‪ ،‬كێ ده‌ڵێت نه‌گه‌یش���توینه‌ته‌‬ ‫رێكه‌وتن؟ هێش���تا ئێمه‌ نه‌گه‌یش���توینه‌ته‌‬ ‫بنبه‌ست له‌گه‌ڵ هیچ الیه‌نێك‪ ،‬گفتۆگۆكان‬ ‫به‌رده‌وام���ن‌و په‌ی���ام ب���ۆ یه‌ك���دی ناردن‬ ‫به‌رده‌وام���ه‌‪ ،‬چونكه‌ ئێم���ه‌ پێمانوایه‌ ئه‌و‬ ‫قۆناغ���ه‌ی كه‌ ئێس���تاو له‌ (‪ )5-4‬س���اڵی‬ ‫ئاین���ده‌ش هه‌رێم���ی كوردس���تانی پێ���دا‬ ‫تێده‌په‌ڕێت قۆناغی دروستكردنی كیانێكه‌‬ ‫بۆ هه‌رێمی كوردس���تان‌و پاراس���تنی ئه‌و‬ ‫كیانه‌ی كه‌ ئێستاش هه‌مانه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌‬ ‫ده‌خوازێت له‌سه‌ر پارتی‌و هه‌مو الیه‌نه‌كان‬ ‫كه‌ پێك���ه‌وه‌ به‌رده‌وامبین له‌گفتۆگۆكردن‪،‬‬ ‫چونكه‌ هیچ به‌دیلێكم���ان بۆ دیالۆگ نیه‌‪،‬‬

‫باسی‌ ئه‌وه‌مان له‌گه‌ڵ‌ یه‌كێتی‌ نه‌كردوه‌ كه‌ پێكه‌وه‌ به‌ته‌نها حكومه‌ت‬ ‫پێكبهێنین‪ ،‬پارتی‌ ناچێته‌ ژێر باڵی خواستی ئه‌م الیه‌ن‌و ئه‌والیه‌ن‬ ‫هێزی له‌كوردس���تان گۆڕیوه‌‪ ،‬كاره‌كته‌ری‬ ‫تازه‌ت���ری هێناوه‌ته‌ ئارا‪ ،‬ئ���ه‌م قۆناغه‌ش‬ ‫له‌سه‌ر پارتی ده‌خوازێت كه‌ هه‌مو الیه‌نه‌كان‬ ‫بازنه‌ی دروس���تكردنی بڕیاری سیاس���ی‌و‬ ‫س���تراتیژی هه‌رێم���ی كوردس���تان هه‌مو‬ ‫الیه‌نه‌ س���ه‌ره‌كیه‌كانی كوردستان تێدابن‪،‬‬ ‫پارت���ی رێ���زی له‌ده‌نگ���ده‌ری الیه‌نه‌كانی‬ ‫دی گرت‪ ،‬نه‌یویس���ت ته‌نه���ا به‌قاعیده‌ی‬ ‫الیه‌نێك حكومه‌ت دروست بكات‪ ،‬ویستمان‬ ‫به‌قاعی���ده‌ی هه‌م���و الیه‌نه‌كان ئ���ه‌و كاره‌‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم ئێستا زۆرینه‌ی الیه‌نه‌كان‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی راس���ته‌وخۆو ناراسته‌وخۆ‬ ‫ئۆباڵ���ی دواكه‌وتن���ی حكوم���ه‌ت ده‌خه‌نه‌‬ ‫ئه‌ستۆی ئێوه‌؟‬ ‫هێم���ن هه‌ورامی‪ :‬ئه‌ی بۆ ئ���ه‌و الیه‌نانه‌‬ ‫رێكه‌وتنی (‪ )11/6‬ی فراكس���یۆنه‌كانیان‬ ‫له‌په‌رله‌م���ان ئیمزا نه‌ك���رد كه‌ كۆبونه‌وه‌ی‬ ‫یه‌كه‌می په‌رله‌م���ان به‌كراوه‌یی بمێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر وایه‌ بۆ ئه‌و ئیمزایانه‌ی خۆیان سه‌حب‬ ‫ناكه‌ن���ه‌وه‌؟ به‌اڵم پێموایه‌ ئیس���تا به‌هۆی‬ ‫مه‌سه‌له‌ی هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی‬ ‫عێراق‌و پارێزگاكان ئه‌م الیه‌نانه‌ بۆ هه‌ڵمه‌تی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ئه‌م قسانه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌گینا هه‌مو‬ ‫فراكسیۆنه‌كان پێكه‌وه‌ن‌و ئیمزامان كردوه‌‬ ‫ك���ه‌ كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ی (‪ )11/6‬به‌كراوه‌یی‬ ‫بمێنێته‌وه‌‪ ،‬یان ئه‌و الیه‌نانه‌ ئه‌گه‌ر راس���ت‬ ‫ده‌كه‌ن ئ���ه‌وكات خۆ ده‌یانتوانی یه‌كێكیان‬

‫به‌ده‌س���تبهێنێت‪ )38( ،‬كورسی هه‌بێت‪،‬‬ ‫هێزێ���ك (‪ )68‬س���اڵ بێ���ت رابه‌رایه‌تی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی شۆڕشگێڕی كوردستان بكات‪،‬‬ ‫ماڵ���ی ب���ارزان له‌گه‌ڵ پارت���ی دیموكراتی‬ ‫راسته‌ دوانه‌یه‌كن له‌یه‌كنابنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم شێخ‬ ‫عه‌بدولسه‌المی بارزانی له‌(‪ )1914‬له‌سێداره‌‬ ‫ده‌رێت‪ ،‬گوندی ب���ارزان (‪ )16‬جار خاپور‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ )8( ،‬ه���ه‌زار بارزان���ی ئه‌نفال‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬بۆیه‌ به‌ڕاس���تی ئه‌م پرس���یاره‌‬ ‫له‌فۆبیا پارتیه‌كه‌وه‌ هات���وه‌‪ ،‬نه‌ك له‌وه‌ی‬ ‫كه‌ هه‌قانیه‌تێك���ی تێدا بێت‪ ،‬ئێمه‌ ده‌ڵێین‬ ‫هێ���زی براوه‌ی یه‌ك���ه‌م له‌هه‌م���و واڵتێك‬ ‫مافی سروش���تی خۆیه‌ت���ی‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫به‌رنامه‌ك���ه‌ی ئه‌و ب���راوه‌ بوه‌‪ ،‬س���ه‌یری‬ ‫به‌ریتانی���ا بكه‌ن پارت���ی كۆماریی له‌گه‌ڵ‬ ‫پارتی لێب���ڕاڵ دیموك���رات هاوپه‌یمانییان‬ ‫به‌س���ت‪ ،‬ئه‌و پۆس���تانه‌ی كه‌به‌الی حزبی‬ ‫موحافزین���ی به‌ریتانیا گرن���گ بوه‌ خۆی‬ ‫ئیداره‌یان ده‌كات‪ ،‬حزبه‌كه‌ی (سی دی ئو)‬ ‫ئینگیاڵ مێركڵ ئه‌وانیش (‪ )5‬مانگیان پێچو‬ ‫له‌پێكهێنانی حكوم���ه‌ت‪ ،‬ئه‌و وه‌زاره‌تانه‌ی‬ ‫كه‌ ب���ه‌الی پارتی كریس���تیان دیموكراتی‬ ‫ئه‌ڵمانی���اوه‌ گرن���گ ب���ون خه‌ڵكه‌كان���ی‬ ‫كریس���تیان دیموكراتی تیابو‪ ،‬بۆیه‌ هێزی‬ ‫براوه‌ مافی خۆیه‌تی بڕیار له‌سه‌ر ئه‌وه‌ بدات‬ ‫كه‌ چی پێویس���ته‌ بۆ ئه‌وه‌ی به‌رنامه‌كانی‬ ‫خ���ۆی كه‌ خه‌ڵك ده‌نگی پێ���داوه‌و یه‌كه‌م‬ ‫بوه‌‪ ،‬جێبه‌جێی ب���كات‪ ،‬بۆیه‌ پێموایه‌ ئه‌م‬

‫ئه‌بێ‌ به‌دیالۆگ بكه‌ین‌و ده‌بێت پشودرێژبین‌و‬ ‫هیچ كاتێك نه‌كه‌وینه‌ ژێر باری گوش���اری‬ ‫كات‌و ئه‌مالو ئه‌وال‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌شداریكردن‬ ‫له‌پرۆسه‌ی سیاسی ته‌نها به‌شداریكردن نیه‌‬ ‫له‌سندوقی ده‌نگدان‌و بردنه‌وه‌ی هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵێك بابه‌تی په‌یوه‌ندیدار هه‌ن له‌روی‬ ‫به‌رپرسیاره‌تی سیاسی نه‌ته‌وه‌یی ئاسایشی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‪ ،‬ده‌بێت هه‌مومان وه‌ك یه‌ك شان‬ ‫بده‌ینه‌ به‌ری‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬یه‌كێت���ی‌ به‌مدواییه‌ چه‌ندینجار‬ ‫رایگه‌یان���دوه‌ كه‌ پارت���ی‌ دوای‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫پێیوتون كه‌ با پێكه‌وه‌‌و بێ‌ الیه‌نه‌كانی‌ تر‬ ‫حكومه‌ت پێكبهێنی���ن‌و ئێمه‌ نه‌مانكردوه‌‪،‬‬ ‫به‌رپرس���ێكی‌ گۆڕانی���ش ده‌ڵێ���ت بارزانی‌‬ ‫پێش���نیاری‌ ئه‌وه‌ی‌ كردوه‌ بۆ گۆڕان به‌بێ‌‬ ‫ئیس�ل�امیه‌كان حكوم���ه‌ت پێكبهێنن‪ ،‬ئایا‬ ‫ئه‌مانه‌ ته‌نها گه‌مه‌كردن نین به‌كات‌و پارتی‌‬ ‫نایه‌وێت ت���ا دوای‌ هه‌ڵب���ژاردن حكومه‌ت‬ ‫پێكبهێنرێت؟‬ ‫هێم���ن هه‌ورامی‪ :‬جارێ س���ه‌باره‌ت به‌و‬ ‫لێدوانه‌ی به‌رپرس���ه‌كه‌ی گۆڕان‪ ،‬وته‌بێژی‬ ‫فه‌رمی س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم ره‌تیكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ جه‌نابی س���ه‌رۆك بارزانی له‌یه‌كه‌م‬ ‫رۆژه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا بوه‌ ئیس�ل�امیه‌كان‬ ‫به‌ش���داربن‪ .‬هه‌روه‌ها ئه‌مه‌ گفتوگۆی حزبه‌‬ ‫سیاسیه‌كانه‌ جه‌نابی بارزانی وه‌ك سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی به‌گفتوگۆی حزبه‌‬ ‫سیاسیه‌كان بۆ پێكهێنانی حكومه‌ت نه‌بوه‌‪،‬‬

‫رۆڵی ته‌نها نزیكردنه‌وه‌و یه‌كخس���تنه‌وه‌ی‬ ‫الیه‌ن���ه‌كان بوه‌‪ .‬جه‌نابی س���ه‌رۆك له‌گه‌ل‬ ‫ئه‌وه‌ بوه‌ هه‌مو الیه‌نه‌ براوه‌كان به‌شداربن‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌م حكومه‌ته‌ بنكه‌یه‌كی فراوانی‬ ‫هه‌بێت‪ .‬من بۆ وه‌اڵمی ئه‌و پرسیاره‌ت ده‌ڵێم‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر پارتی بیویس���تبایه‌ به‌بێ یه‌كێتی‬ ‫حكومه‌ت ته‌شكیل بكات ده‌یتوانی‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌گه‌ر بیوستبایه‌ به‌بێ گۆڕانیش حكومه‌ت‬ ‫پێكبهێنێت ده‌یتوانی‪ ،‬به‌هه‌مانشێوه‌ به‌بێ‬ ‫ئیسالمیه‌كانیش‪ ،‬پێش���تریش گوتم ته‌نها‬ ‫(‪ )56‬كورسیمان پێویست بو‪ ،‬پێموایه‌ بۆ‬ ‫پارتیش (‪ )56‬كورسی له‌ناو پێكهاته‌كانی‬ ‫ئێستا زۆر ئاسانه‌‪ ،‬به‌اڵم پارتی واقیعبینترو‬ ‫دوربینتره‌‪ ،‬پارتی ده‌یه‌وێت ش���ه‌راكه‌تێكی‬ ‫راس���ته‌قینه‌ی له‌گ���ه‌ڵ هه‌م���و الیه‌نه‌كان‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ی یه‌كێتیش‬ ‫هیچ ش���تێكی ل���ه‌و ب���اره‌ له‌كۆبونه‌وه‌كان‬ ‫باس نه‌كراوه‌و پارتی���ش ناچێته‌ ژێر باڵی‬ ‫خواستی ئه‌م الیه‌ن‌و ئه‌والیه‌ن‪ ،‬پارتی وه‌ك‬ ‫هێزی یه‌كه‌م سیاسه‌ت‌و ستراتیژیه‌تی رونی‬ ‫خۆی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێش���بینتان چیی���ه‌ بۆ ئه‌م دو‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌ی‌ به‌ڕێ���وه‌ن ئه‌نجامی‌ پارتی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌ پارێزگاكانی‌ كوردستان‌و‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێراق چۆن ده‌بینن؟‬ ‫هێمن هه‌ورامی‪ :‬ئه‌مج���اره‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫ئێم���ه‌ (‪ )18‬بازنه‌ی هه‌ڵبژادنم���ان هه‌یه‌‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی په‌رله‌مانی عێراق‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی پارێزگاكانی هه‌رێمیش چه‌ند‬ ‫بازنه‌یه‌ك���ی جیاوازمان هه‌ی���ه‌‪ ،‬پارتی بۆ‬ ‫ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ س���ود له‌ته‌كنیكی تازه‌تر‬ ‫وه‌رده‌گرێت‌و ته‌كتیكی هه‌ڵبژاردنی‌ تازه‌تری‬ ‫هه‌یه‌ ب���ه‌وه‌ی كه‌ رێكخس���تنه‌كانی خۆی‪،‬‬ ‫جه‌ماوه‌ری خۆی‪ ،‬ده‌نگه‌ مس���ۆگه‌ره‌كانی‬ ‫خۆی ده‌نگ���ه‌ نزیكه‌كانی ب���اش مۆبیلیزه‌‬ ‫ب���كات‪ ،‬باش بتوانێت له‌س���ه‌ر س���ندوقی‬ ‫ده‌نگدان ئاماده‌یان بكات چونكه‌ رێكخستن‌و‬ ‫ده‌نگی مسۆگه‌ر له‌م هه‌ڵبژاردنه‌ به‌تایبه‌تی‬ ‫كاریگه‌ریه‌كی یه‌كج���ار گه‌وره‌تری ده‌بێت‪،‬‬ ‫پارتیش ریكخستنێكی فراوانی هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێش���بینی ده‌كه‌ین بۆ هه‌ڵبژاردنی عێراق‬ ‫پارت���ی دیموكراتی كوردس���تان زۆرینه‌ی‬ ‫هه‌ره‌ زۆری كورس���یه‌كانی كورد ده‌باته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌دهۆك‪ ،‬له‌هه‌ولێر‪ ،‬ئێمه‌ به‌ته‌ماین ئه‌مجاره‌‬ ‫له‌سلێمانیش ده‌نگێكی باشتر بۆ په‌رله‌مانی‬ ‫عێراق به‌ده‌ستبهێنین‪ ،‬له‌كه‌ركوك به‌ته‌ماین‬ ‫كه‌ زۆر له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی پێش���و باش���تر‬ ‫بین‪ ،‬له‌موسڵ‌‌و پارێزگای نه‌ینه‌وا مه‌علومه‌‬ ‫ده‌نگه‌كان���ی پارت���ی روه‌و هه‌ڵكش���انه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌غ���داش ده‌نگی باش���مان ده‌بێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی پارێزگاكانی���ش دڵنیاین كه‌‬ ‫پارێ���زگاری دهۆك‌و هه‌ولێ���ر ده‌به‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫دڵنیاین رێژه‌یه‌كی باش���ی كورس���یه‌كانی‬ ‫س���لێمانیش ده‌به‌ین‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌مو ئه‌وانه‌‬ ‫گرنگتر به‌ئارامی به‌رێوه‌چونی پرۆسه‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ سه‌رخستنی پرۆسه‌كه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كاك هێمن ده‌مانه‌وێت راشكاوانه‌‬ ‫پێمانبڵێیت بۆچی‌ ئه‌دهه‌م بارزانی‌ ده‌ستی‌‬ ‫له‌پۆس���ته‌ حیزبیه‌ك���ه‌ی‌ كێش���ایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫له‌چ���ی‌ ناڕازی‌ بو كه‌ ده‌ڵێ���ت له‌م واڵته‌دا‬ ‫حیزب ده‌بێت به‌په‌رس���تگاو ئه‌ندامه‌كانیش‬ ‫به‌كۆیله‌؟‬ ‫هێمن هه‌ورامی‪ :‬حیزب ئه‌گه‌ر په‌رستگه‌‬ ‫بێت به‌كونفه‌یه‌كونێك نه‌بۆته‌ په‌رس���تگه‌‪،‬‬ ‫پێش���تریش جه‌ناب���ی كاك ئه‌دهه‌م خۆی‬ ‫حزب���واڵی شۆڕش���گێری هه‌ب���وه‌‪ ،‬دوای‬ ‫(‪ )2003‬هاتۆته‌ نێو پارتی‪ ،‬پێش كۆنگره‌ی‬ ‫(‪)13‬ش كاك ئه‌ده���ه‌م له‌نێو پارتی رۆڵی‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ ئه‌م پرس���یاره‌ ده‌كه‌م ئایا‬ ‫به‌كونفه‌یه‌كونێك بۆته‌ په‌رس���تگه‌؟ لێره‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێم پارتی دیموكراتی كورستان ماڵێكی‬ ‫یه‌كج���ار گ���ه‌وره‌و فراوانه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س���ێك‬ ‫هاتبێت���ه‌ ن���اوی تیایدا خه‌بات���ی كردوه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر كه‌س���ێك ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌یه‌كی‬ ‫شه‌خس���ی هه‌ندێ بابه‌تی دی لێی ده‌چێته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ئه‌مه‌ په‌یوه‌ندی به‌خودی خۆیه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬

‫بۆ هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردن وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌ ده‌ستیكردوه‌ به‌دامه‌زراندنی‌ خه‌ڵکی شاره‌‌كه‌ی‌‬ ‫ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ هه‌ڵمژینی‌ ده‌نگی‌‬ ‫هاواڵتیانی‌ عه‌ره‌بی‌ سنوره‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك به‌شێك له‌هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ عێراقی‌‬ ‫"محه‌مه‌د ته‌میمی‌" ده‌ستیكردوه‌‬ ‫به‌دامه‌زراندنی‌ ده‌رچوانی‌ زانكۆو‬ ‫په‌یمانگه‌كانی‌ دانیشتوانی‌‬ ‫كه‌ركوك‌و سنوری‌ حه‌ویجه‌‪".‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و زانیاریان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌وه‌ ده‌ست‬

‫ئاوێنه‌ كه‌وتون رۆژانه‌ چه‌ندین ده‌رچو‬ ‫كه‌ له‌نه‌ت���ه‌وه‌ی‌ عه‌ره‌ب���ن له‌الیه‌ن‬ ‫وه‌زی���ری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ عێراقیه‌وه‌‬ ‫داده‌مه‌زرێن‌و ته‌نها له‌ماوه‌ی‌ مانگی‌‬ ‫ڕاب���ردودا زیات���ر له‌(‪ )150‬كه‌س���ی‌‬ ‫دامه‌زراندوه‌ كه‌ زۆربه‌یان دانیشتوی‌‬ ‫سنوری‌ حه‌ویجه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ وه‌زی���ری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ عێراقی‌ به‌شێكی‌ زۆری‬ ‫گواس���تنه‌وه‌و خانه‌نش���ینكردنی‌‬ ‫له‌پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫مامۆس���تایانی‌‬ ‫كه‌رك���وك قۆس���ته‌وه‌ ب���ۆ خۆی‌‌و‬ ‫له‌پێناو به‌رژه‌وه‌ندی‌ تایبه‌تی‌ خۆی‌‌و‬

‫هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردن به‌كاریدێنێت‪.‬‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ كه‌ركوكی���ش ئاماژ‌ه‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌ده‌ن كه‌ رۆژان���ه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫ت���ازه‌ داده‌مه‌زرێت له‌س���ه‌ر میالكی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ گشتی‌ كه‌ركوك‪.‬‬ ‫عومه‌ر قادر جێگ���ری‌ به‌ڕێوبه‌ری‌‬ ‫گش���تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ كه‌رك���وك‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند ك���ه‌ "رۆژانه‌‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ ت���ازه‌و ده‌موچ���اوی‌ تازه‌‬ ‫داده‌مه‌زرێ���ن به‌ب���ێ پرس���کردن‬ ‫ی كه‌رك���وك‪ ،‬وات���ا‬ ‫به‌پ���ه‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫به‌فه‌رمان���ی‌ وه‌زاری‌ له‌ناوه‌نده‌وه‌‌و‪،‬‬ ‫رۆژانه‌ ته‌عیناتی‌ تازه‌ داده‌نرێت"‪.‬‬

‫ئ���ه‌و به‌رپرس���ه‌ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫كه‌رك���وك زانیاریه‌كان���ی‌ ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پشتڕاس���ت نه‌ك���ردوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ڕه‌تیش���ینه‌كردوه‌ ك���ه‌ وه‌زی���ری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ خه‌ڵكی‌ سنوره‌كه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫داده‌مه‌زرێنێت‪.‬‬ ‫وه‌زی���ری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ عێراق���ی‌‬ ‫محه‌م���ه‌د ته‌میمی‌ به‌ه���ۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌كێك���ه‌ له‌كاندیده‌كان���ی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫سوننه‌ له‌سنوری‌ كه‌ركوك به‌شێكی‌‬ ‫زۆر له‌ده‌رچوان���ی‌ عه‌ره‌بی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كه‌رك���وك‌و س���نوری‌ حه‌ویج���ه‌ی‌‬ ‫دامه‌زراندوه‌‪.‬‬

‫رۆژانه‌ خه‌ڵك ‌ی‬ ‫تازه‌و ده‌موچاوی‌‬ ‫تازه‌ داده‌مه‌زرێن‬ ‫به‌فه‌رمانی‌ وه‌زاری‌‬ ‫له‌ناوه‌نده‌وه‌‌‬

‫کوردستانی‬

‫‪5‬‬

‫)‪ )422‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/4/1‬‬

‫پارت ‌ی بۆ جار ‌ی دوه‌م ڤیتۆ دژ به‌نه‌جمه‌دین كه‌ریم به‌كارده‌هێنێ‬

‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ له‌سه‌ر سه‌رۆكایه‌تی‌ لیژنه‌یه‌ك ڕێكناكه‌ون‬

‫ستەمی خۆرهەاڵتی‌و ستەمی‬ ‫خۆرئاوایی «فاشیزم‌وەک سنتێز»‬

‫ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬ ‫له‌سه‌ر پێكهێنانی‌ ژوی‌ هاوبه‌ش‬ ‫بۆ ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ هه‌ر حاڵه‌تێك ‌ی‬ ‫نه‌خوازراو له‌كاتی‌ هه‌ڵمه‌تی‌ بانگه‌شه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌‬ ‫عێراق له‌كه‌ركوك‪ ،‬پارتی‌ ئاماده‌نیه‌‬ ‫ئه‌ندامی‌ ئه‌و ژوره‌ بێت كه‌ نه‌جمه‌دین‬ ‫كه‌ریم سه‌رپه‌رشتی‌ ده‌كاو ده‌ڵێت‬ ‫"دانیشتن له‌گه‌ڵ ئه‌و هیچ سودێكی‌‬ ‫نیه‌"‪.‬‬

‫پارتی‌‪ :‬ئێم ‌ه‬ ‫دانیشتن له‌گه‌ڵ‬ ‫پارێزگاری‌ كه‌ركوك‬ ‫به‌بێ سود ده‌زانین‬

‫له‌ڕەخنەی خوێندنەوەکانی پێشتردا بۆ کۆمەڵگای خۆرهەاڵتی‬ ‫کارل ئەوگۆست ڤتفۆگڵ‪ ،‬مستەفا حیجازی‪ ،‬داریوشی شایگان‌وەک نمونە‬

‫لیژن���ه‌ی‌ ئه‌منیی‌ پارێ���زگای‌ كه‌ركوك‬ ‫بڕیاریدا به‌پێكهێنانی‌ ژورێكی‌ عه‌مه‌لیاتی‌‬ ‫هاوب���ه‌ش ب���ۆ چاودێریكردن���ی‌ قۆناغی‌‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‪‌ ،‬وابڕیاره‌‬ ‫له‌و لیژنه‌یه‌دا نوێنه‌ری‌ س���ه‌رجه‌م الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌ به‌شداربوه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ تێدا بێت‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ ئه‌منیی‌ له‌ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێ���زگای‌ كه‌ركوك‌وتی‌ ئه‌م ژوره‌ كاری‌‬ ‫پاراستنی‌ هێمنی‌ ڕه‌وشی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‌و‬ ‫ڕێگه‌گرتنه‌ له‌هه‌ر ڕوداوێك كه‌ كار بكاته‌‬ ‫سه‌ر پڕۆس ‌هی‌ هه‌ڵبژاردن‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د عه‌س���كه‌ری‌ سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫ئه‌منیی‌ له‌ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ كه‌ركوك‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ‌وت‪ ":‬هێزێك���ی‌ تایب���ه‌ت‬ ‫داده‌نرێت بۆ سه‌رپه‌رش���تی‌ پرۆس���ه‌كه‌‬ ‫له‌كات���ی‌ بانگه‌ش���ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌‬ ‫ده‌ستبه‌كارده‌بن‌و كاری‌ ئه‌م هێزه‌ ڕوبه‌ڕوی‌‬ ‫ڕێگا هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ .‬ئ���ه‌و بۆچونه‌ی‌ ئێمه‌ش‬ ‫ه���ه‌ر حاڵه‌تێك ده‌بنه‌وه‌ ك���ه‌‬ ‫‌ڵبژاردن"‪.‬دێته‌وتیشی‌ ئه‌م���ڕۆ كرایه‌ بڕی���ارو ژوری‌ عه‌مه‌لیاتی‌‬ ‫له‌كاتی‌ بانگه‌شه‌‬ ‫نوێنی‌ه‌رهی‌ه س���ه‌رجه‌م الیه‌نه‌ هاوب���ه‌ش پێكهێن���را به‌سه‌رپه‌رش���تی‌‬ ‫ل���ه‌و ژوره‬ ‫‌دا كه‌ به‌ش���دارن له‌هه‌ڵبژاردن نه‌جمه‌دین كه‌ری���م پارێزگاری‌ كه‌ركوك‌و‬ ‫‌كان‬ ‫سیاسیه‬ ‫ل���ه‌و ژوره‌دا نوێنه‌ری‌ س���ه‌رجه‌م قه‌واره‌‬ ‫‌بن‪.‬‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ئاماد‌ه‬ ‫‌رپرس���ی‌ ژوی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌ سیاسی ‌ه به‌شداربوه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫به‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌ش���اری‌ كه‌ركوك نوێنه‌ریان ده‌بێت‪.‬‬ ‫به‌هۆی‌ ڕه‌خنه‌یان له‌سه‌رۆكی‌ لیژنه‌كه‌‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات بیرۆك���ه‌ی‌‬ ‫‌ش پارت���ی‌ دیمكراتی‌ كوردس���تان ئاماده‌ی‌‬ ‫دروستكردنی‌ ژوری‌ عه‌مه‌لیاتی‌‬ ‫هاوبهه‌ری‌ دانیش���تنه‌كه‌ نه‌ب���ون‌و ده‌ڵێ���ن ناكرێت‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫چ‬ ‫له‌الیه‌ن بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌وه‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌كه‌ پارێزگاربێت كه‌ خۆی‌‬ ‫كردو ئه‌وان ده‌ستپێشخه‌ربون‪.‬‬ ‫باشترین به‌ڵگه‌یه‌‪.‬‬ ‫‌رپرس���ی‌ ژوری‌ یه‌كێكه‌ له‌كاندیده‌كان‪.‬‬ ‫وری���ا محه‌م���ه‌د به‬ ‫ئه‌و به‌رپرس���ه‌ی‌ پارت���ی‌ له‌كه‌ركوك‬ ‫له‌مباره‌ی���ه‌وه‌ عه‌دن���ان كه‌ركوك���ی‌‬ ‫گ���ۆڕان‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫بزوتن���‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌‬ ‫‌ركوك به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند‪ ":‬به‌رپرس���ی‌ ده‌زگای‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌ پارتی‌ پارێ���زگاری‌ كه‌ركوكی‌ به‌وه‌ تۆمه‌تباركرد‬ ‫له‌ش���اری‌‬ ‫‌ك كهبزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌كه‌ركوك له‌شاری‌ كه‌ركوك به‌ئاوێنه‌ی‌ ‌وت‪ ":‬ئێمه‌ كه‌ هۆكاری‌ هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی‌ لیستی‌‬ ‫ئێمه‌ ‌وه‬ ‫‌كان���ی‌ ڕاب���ردودا پێمانب���اش ئاگادارنه‌كراینه‌وه‌ له‌دانیش���تنه‌كه‌‪ ،‬ئێمه‌ كه‌ركوكی‌ كوردس���تانیه‌‪ ،‬بۆیه‌ پێویست‬ ‫له‬ ‫‌ماوهك���ه‌ ژورێك���ی‌ عه‌مه‌لی���ات هه‌بێت دانیشتن له‌گه‌ڵ پارێزگاری‌ كه‌ركوك به‌بێ به‌دانیشتن ناكات له‌گه‌ڵی‌‪.‬‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫بو‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا به‌رپرس���ی‌ ده‌زگای‌‬ ‫سود ده‌زانین چونكه‌ هیچ سودێكی‌ نیه‌و‬ ‫ب���ۆ ڕوبه‌ڕبون���ه‌وه‌ی‌ ه���ه‌ر حاڵه‬ ‫‌تێك���ی‌ی‌ پارێزگار ده‌ستپێش���خه‌ریی‌ سه‌رنه‌گرتنی‌ هه‌ڵبژاردن ‌ی یه‌كێتی‌ له‌ش���اری‌ كه‌ركوك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ش���‬ ‫ه‬ ‫نه‌خوازراو له‌كاتی‌ هه‌ڵمه‌تی‌ بانگ‬ ‫ڕێككه‌وتنه‌كانه‌و نمونه‌ی‌ یادی‌ نه‌ورۆزیش بوره���ان ده‌روێش ب���ۆ ئاوێن���ه‌ ئه‌وه‌ی‌‬

‫مستەفا حیجازی‌و سایکۆلۆژیای‬ ‫مرۆڤی دواکەوتو «بەشی چوارەم»‬

‫یه‌کێتی‌‪ :‬نه‌جمه‌دین‬ ‫که‌ریم سه‌رۆكی‌‬ ‫لیژنه‌ی ئه‌منیه‌و‬ ‫ناكرێت كه‌سێكی‌‬ ‫دیكه‌ بكرێته‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ ئه‌و‬ ‫لیژنه‌یه‬

‫نه‌جمه‌دین كه‌ریم‬ ‫ڕاگه‌یان���د ك���ه‌ پارێ���زگاری‌ كه‌رك���وك‬ ‫"نه‌جمه‌دین كه‌ریم" ڕاس���ته‌ ئه‌و یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌كاندیده‌كانی‌ یه‌كێتی‌ به‌اڵم ئه‌و سه‌رۆكی‌‬ ‫لیژنه‌ی ئه‌منیه‌و ناكرێت كه‌س���ێكی‌ دیكه‌‬ ‫بكرێته‌ سه‌رۆكی‌ ئه‌و لیژنه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وه‌‬ ‫مافی‌ ئه‌وه‌‪.‬‬ ‫ه���ه‌روه‌ك ئه‌وه‌ش���ی‌‌وت ك���ه‌ كه‌ریم‬ ‫ه���ۆكاری‌ هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی‌ لیس���تی‌‬ ‫"كه‌ركوكی‌ كوردستانی‌" نه‌بوه‌‪.‬‬

‫شه‌ڕی سارد ‌ی نێوان هێز‌ه براوه‌كان توندتر ده‌بێت‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫به‌پێی رێكه‌وتنه‌ پێشوه‌خته‌كانی الیه‌نه‌‬ ‫سیاسییه‌كان سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان‬ ‫بۆ یه‌كێتی یان گۆڕان‌و سه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌تیش بۆ پارتی ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ردو یه‌كێتی‌و گۆڕان له‌ئێستادا‬ ‫ناتوانن پرسی سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان‬ ‫یه‌كالییبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتارێكی‬ ‫یه‌كێتیش ده‌ڵێت "كێشه‌كه‌ له‌نێوان ئه‌و‬ ‫دو هێزه‌دا نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو پارتی یاری‬ ‫ده‌كات‌و یه‌كێتی‌و گۆڕانیشی خستوه‌ته‌‬ ‫نێو یارییه‌كه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ په‌رله‌مانتاری فراكسیۆنی‬ ‫سه‌وز‪ ،‬رێواز فایه‌ق له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫رایگه‌یاند "له‌راس���تیدا كێشه‌كه‌ له‌نێوان‬ ‫یه‌كێتی‌و گۆڕان نییه‌و هه‌ركه‌س���ێك به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌‌وێنای ده‌كات گوایه‌ پێكنه‌هێنانی‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان له‌نێوان ئه‌م دو‬ ‫هێزه‌دایه‌ بێویژدانییه‌كی گه‌وره‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌ئێس���تادا پارتی یاری‌ ده‌كات‌و‬ ‫یه‌كێت���ی‌و گۆڕانیش���ی خس���توه‌ته‌ نێو‬ ‫یارییه‌ك���ه‌وه‌و مه‌به‌س���تێتی پێكهێنانی‬ ‫حكومه‌ت بخاته‌ دوای‌ هه‌ڵبژاردنی ‪4/30‬‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌م���و پاكێجه‌كانی ناوه‌ندو‬ ‫هه‌رێم پێكه‌وه‌ گرێ بدات"‪.‬‬ ‫"ئه‌گ���ه‌ر حكومه‌ت‌و په‌رله‌مان پێكبێت‬ ‫یان ن���ا‪ ،‬ش���ه‌مه‌نده‌فه‌ری‌ فه‌رمانڕه‌وایی‬ ‫پارتی‌و یه‌كێتی هه‌روه‌كو پێشو ده‌ڕوات"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ وته‌ی سه‌رۆكی فراكسیۆنی گۆڕان‬ ‫یوسف محه‌مه‌ده‌‪ ،‬ئه‌و پێیوایه‌ له‌ئێستادا‬ ‫به‌ش���ێك له‌یه‌كێت���ی‌و له‌نێو پارتیش���دا‬ ‫حه‌ز به‌وه‌ ده‌كه‌ن په‌رله‌مان دابنیش���ێت‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی فش���ار له‌س���ه‌ر دروستكردنی‬ ‫حكومه‌تی نوێ كه‌مبێته‌وه‌و ئه‌م حكومه‌ته‌‬ ‫كاربه‌ڕێك���ه‌ره‌ درێژه‌ی‌ پێبدرێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌الیه‌كه‌وه‌ ده‌ستیانگرتوه‌ به‌پۆسته‌كانی‬ ‫خۆیانه‌وه‌و له‌الیه‌كیش���ه‌وه‌ په‌رله‌مانێكی‬ ‫ئیفلیج دێته‌كایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدای���ه‌ ك���ه‌ به‌ش���ێك‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫له‌چاودێران پێیانوایه‌ گه‌مه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫ته‌نها كایه‌یه‌كی روكه‌شه‌ بۆ شێواندنی رای‬ ‫گشتی‌و رۆڵی نییه‌ له‌ده‌ستاوده‌ستكردنی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬ئه‌وه‌تا زیاتر له‌شه‌ش مانگه‌‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن ك���راوه‌و ئاڵوگۆڕ به‌س���ه‌ر‬ ‫رێ���ژه‌ی‌ ده‌نگ���ی حزبه‌كان���دا هات���وه‌‪،‬‬ ‫كه‌چی ده‌س���ه‌اڵت‌و ده‌ستگرتن به‌جومگه‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كانی قه‌ڵه‌مڕه‌ویی سیاسییه‌وه‌‬ ‫‌وه‌ك���و خۆیه‌ت���ی‌و هی���چ گۆڕانكارییه‌ك‬ ‫روینه‌داوه‌‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی‌ یه‌كێتی رونیده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ پێویس���ته‌ خه‌ڵك بزانێ���ت یه‌كێتی‌و‬ ‫گۆڕان ‪ 42‬كورس���ی‌و پارتی ‪ 38‬كورسی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌چی له‌دابه‌شكردنی پۆسته‌كاندا‬ ‫پارتی هه‌رچه‌نده‌ چوار كورس���ی له‌و دو‬ ‫هێزه‌ كه‌متره‌ هه‌وڵده‌دات ئه‌و پۆستانه‌ی‬ ‫ده‌یه‌وێت بیبات زۆر له‌پۆس���ته‌كانی ئه‌و‬ ‫دو هێزه‌ زیاتره‌‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا پارتی هه‌وڵده‌دات به‌قه‌د‬ ‫هه‌مو هێزه‌كان پۆسته‌كانی حكومه‌ت بۆ‬ ‫ئه‌و بێت‌و الیه‌نه‌كانیش ته‌نها چاوه‌ڕوانن‪،‬‬ ‫رێواز فایه‌ق ل���ه‌و روه‌وه‌ ده‌ڵێت "پارتی‬ ‫ده‌یه‌وێت بایی ‪ 50‬كورسی پۆست ببات‌و‬ ‫بایی ‪ 50‬كورس���ی دیكه‌ بدات به‌یه‌كێتی‌و‬ ‫گ���ۆڕان‌و كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرت���و‌و هێزه‌كانی‬ ‫تر له‌كاتێكدا پارتی ‪ 38‬كورس���ی هه‌یه‌و‬ ‫هێزه‌كانی تر نزیكه‌ی‌ ‪ 60‬كورس���ی‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫جێ���ی داخێكی گه‌وره‌ی���ه‌ ئه‌گه‌ر گۆڕان نوێ هی���چ ده‌ره‌نجامێكی‌ ئیجابی نابێت‪،‬‬ ‫بچێته‌ ژێر باری‌ ئه‌م جۆره‌ یارییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان ئه‌گه‌ر دروستیش‬ ‫وه‌ك باس���ده‌كرێت گوای���ه‌ س���ه‌رۆكی بێت ناتوانێت لێپێچینه‌وه‌ له‌م حكومه‌ته‌‬ ‫په‌رله‌م���ان ب���ۆ یه‌كێت���ی ی���ان گۆڕان كاربه‌ڕێكه‌ره‌ی‌ ئێس���تا ب���كات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫یه‌كالییبوه‌ت���ه‌وه‌ كه‌چ���ی ناتوان���ن ئه‌و متمانه‌ی‌ پێن���ه‌داوه‌و ناش���توانێت هیچ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تییه‌ پێكبهێنن‪ ،‬به‌اڵم سه‌رۆكی یاسایه‌كی‌ گرنگ ده‌ربكات"‪.‬‬ ‫فراكس���یۆنی گ���ۆڕان ئ���ه‌و كۆمێنت���ه‌‬ ‫یوس���ف محه‌مه‌د ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شكرد‬ ‫ره‌تده‌كات���ه‌وه‌و ده‌ڵێت "هیچ پۆس���تێك هه‌ڵنه‌بژاردن���ی حكوم���ه‌ت له‌الی���ه‌ن‬ ‫یه‌كالنه‌بوه‌ت���ه‌وه‌ گوای���ه‌ س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مانه‌وه‌ ده‌بێت���ه‌ هۆی ئه‌وه‌ی ئێمه‌‬ ‫په‌رله‌مان بۆ گۆڕان ی���ان یه‌كێتی بێت‪ ،‬درێژه‌ به‌و بۆشاییه‌ بده‌ین به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫رێككه‌وت���ن له‌س���ه‌ر په‌رله‌م���ان به‌ب���ێ روپۆشكراو‪ ،‬ئه‌زمونیشمان هه‌یه‌ بۆ نمون ‌ه‬ ‫رێككه‌وتن له‌سه‌ر سه‌رۆكایه‌تی حكومه‌ت له‌مانگی ‪ 2005/6‬سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان‬ ‫هیچ مانایه‌كی نابێت‪ ،‬چونكه‌ دانیشتنی هه‌ڵبژێردرا‪ ،‬كه‌چی پێكهێنانی حكومه‌ت‬ ‫په‌رله‌مان به‌بێ هاتنه‌كایه‌ی‌ حكومه‌تێكی‌ كه‌وته‌ مانگ���ی‌ ‪ 2006/5‬ل���ه‌و ماوه‌یه‌دا‬

‫په‌رله‌مانتارێكی‬ ‫یه‌كێتی‪ :‬پارتی‬ ‫یاری ده‌كاو‬ ‫ده‌یه‌وێت‬ ‫هه‌مومان‬ ‫به‌یه‌كدا بدات‬

‫په‌رله‌مان نه‌یتوانیوه‌ لێپێچینه‌وه‌ له‌هیچ‬ ‫‌وه‌زیرێك���ی دو كابینه‌ك���ه‌ی‌ هه‌ولێ���رو‬ ‫س���لێمانی ب���كات‌و نه‌ش���یتوانیوه‌ هیچ‬ ‫یاسایه‌كی گرنگ ده‌ربكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی لێدوانه‌كه‌یدا په‌رله‌مانتار ‌‬ ‫له‌درێژه‌ ‌‬ ‫یه‌كێت���ی رێ���واز فای���ه‌ق ره‌خن��� ‌ه‬ ‫له‌په‌رله‌مانتاران���ی گ���ۆڕان ده‌گرێ���ت‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "كاتێ���ك ‪ 24‬په‌رله‌مانت���ار‬ ‫یاداشتێكمان پێشكه‌شكرد به‌مه‌به‌ستی‬ ‫جیاكردنه‌و‌هی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان‬ ‫له‌حكوم���ه‌ت ده‌بوای���ه‌ یه‌ك���ه‌م كه‌س‬ ‫په‌رله‌مانتاران���ی گ���ۆڕان له‌گه‌ڵمان���دا‬ ‫بونای���ه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ئێمه‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫په‌رله‌مانم���ان هه‌ڵبژاردایه‌و پیش���انی‬ ‫پارتیمان بدای��� ‌ه ئه‌گه‌ر ئێم ‌ه بمانه‌وێت‬ ‫كارێك بكه‌ین ئه‌وان ب ‌ه ‪ 38‬كورسییه‌و‌ه‬ ‫ناتوانن رێگریمان لێبكه‌ن"‪.‬‬ ‫وه‌ك باس���ده‌كرێ له‌ئێستادا‌وه‌زاره‌تی‬ ‫ناوخۆو پێش���مه‌رگه‌ بوه‌ت���ه‌ گرێكوێره‌ی‌‬ ‫دروس���تبونی حكوم���ه‌ت‪ ،‬كه‌چ���ی‬ ‫سه‌رۆكی فراكس���یۆنی گۆڕان ئه‌و‌وته‌یه‌‬ ‫ره‌تده‌كات���ه‌وه‌و رونیده‌كاته‌وه‌ ‌وه‌زاره‌تی‬ ‫ناوخۆو پێش���مه‌رگه‌ نه‌بونه‌ته‌ كێش���ه‌ی‌‬ ‫پێكهێنان���ی حكومه‌ت‪ ،‬به‌ڵكو رێزنه‌گرتن‬ ‫له‌ده‌نگ���ی هاواڵتیان‌و حس���ابنه‌كردن بۆ‬ ‫ئه‌نجام���ی‌ هه‌ڵب���ژاردن بوه‌ته‌ كێش���ه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رنا پێش���تریش ئێمه‌ ده‌ستبه‌رداری‬ ‫جێگری س���ه‌رۆكی حكوم���ه‌ت بوین بۆ‬ ‫یه‌كێت���ی‪ ،‬دواتر داوای‌‌وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆو‬ ‫پێشمه‌رگه‌ ده‌كه‌ن‌وه‌كو ئه‌وه‌ی‌ تاپۆ بێت‬ ‫له‌سه‌ریان‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ش چاره‌سه‌ربێت‬ ‫كێشه‌ی‌ تر دروست ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫‪ 192‬رۆژه‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌ په‌رله‌مان���ی‬ ‫كوردس���تان ئه‌نجام���دراوه‌‪ ،‬كه‌چ���ی‬ ‫حكومه‌ت‌و په‌رله‌م���ان‌و فه‌رمانڕه‌وایه‌تی‬ ‫نوێ���ی هه‌رێ���م پێكنه‌هاتوه‌و ئاس���ۆی‌‬ ‫پێكهێنانیشی ناڕونه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ دو ج���ار په‌یوه‌ن���دی ك���رد‬ ‫به‌په‌رله‌مانتاری‌ فراكس���یۆنی زه‌رد ئاری‌‬ ‫هه‌رس���ین‪ ،‬ئه‌و‌وتی‌ "كات���م نییه‌‪ ،‬دواتر‬ ‫په‌یوه‌ندیتان پێوه‌ ده‌كه‌م"‪.‬‬

‫حیج���ازی ژیان���ی دەرون���ی مرۆڤی‬ ‫دواکەوتو له‌سێ‌وێستگەدا پۆڵێن دەکات‪.‬‬ ‫یەکەم‪ :‬قۆناغی ملکەچی‪ .‬دووەم‪ :‬قۆناغی‬ ‫چەوساندنەوە‪ .‬سێهەم‪ :‬قۆناغی یاخیبوون‌و‬ ‫ڕووبەڕووبوونەوە‪ .‬ئەم ڕیزبەندییە گەرچی‬ ‫‌وردە‪ ،‬بەاڵم له‌ناوەوە هەڵگری کێش���ەی‬ ‫زۆر‌و پرسیاری زۆرن‪ .‬له‌قۆناغی یەکەمدا‬ ‫مرۆڤ���ەکان خۆیان به‌تاوانب���ار دەبینن‪،‬‬ ‫هەس���ت به‌الوازی���ی‌و بچوک���ی دەکەن‪،‬‬ ‫هەس���تی هیچی‌و خۆئ���ازاردان له‌ناوەوە‬ ‫دەیانخوات‪ ،‬دەره���ەق به‌دۆخی خۆیان‪،‬‬ ‫خۆی���ان ‌وەک گوناهب���اری س���ەرەکی‬ ‫دەزانن‪ .‬بەاڵم له‌قۆناغی دووەمدا‪ ،‬کەسی‬ ‫شکس���ت بەدوای تاوانبارێکی دەرەکیدا‬ ‫دەگەڕێت‪ ،‬ئەو ش���ەڕانگێزییە مۆڵبووەی‬ ‫ناخی خۆی ئاڕاس���تە بکات‪ .‬ناکرێت ئەم‬ ‫مرۆڤ���ە ب���ەردەوام خ���ۆی‌وەک تاوانبار‬ ‫ببینێت‪ ،‬له‌س���اتێکدا ئەم هاوکێش���ەیە‬ ‫پێچەوان���ە دەکات���ەوە‌و له‌هەس���تی‬ ‫بێ���زاری‌و خودئازاریی���ەوە دەگوازێتەوە‬ ‫بۆ هەس���تکردن به‌چەوس���اندنەوە‪‌،‬واتە‬ ‫هەس���تکردن بەوەی ئەویدی بەرپرس���ی‬ ‫نوشوس���تی‌و تێکش���کاندنە‪ ،‬لێرەدا چی‬ ‫هەس���تێکی خراپ‌و ش���ەڕانگێزانە مرۆڤ‬ ‫س���ەرەتا بەرامبەر خودی خۆی هەیبوو‬ ‫دەیگوازێت���ەوە‌و بەریدەدات���ەوە س���ەر‬ ‫ئەوانی دی‪ ،‬هۆیەک ک���ە دەبێتە بەهانە‬ ‫بۆ تێکش���کاندن‌و ‌وێرانکردنی‪ .‬تێزەکەی‬ ‫حیجازی لێرەدا زۆر گرنگ‌و‌وردە‪ ،‬حیجازی‬ ‫لێرەدا قسە لەجۆرە هەستێکی دروستی‬ ‫چەوساندنەوە ناکات‪ ،‬هەستێکی هوشیار‬ ‫ک���ە دەتوانێت دوژمنی خۆی بناس���ێت‪،‬‬ ‫بەڵکو قس���ەی له‌هەس���تێکی دەرونییە‬ ‫کە هەموو ف���ەزای کۆمەاڵیەتی پڕدەکات‬ ‫له‌بارگ���ەی توندوتیژیی‪ ،‬لەم ئاس���تەدا‬ ‫مرۆڤی شکس���تە هەر سەردەس���تەکان‌و‬ ‫چەوس���ێنەران به‌مایەی نوشوستی خۆی‬ ‫نازانێت‪ ،‬بەڵکو بۆ ئەوەی له‌الوازیی خۆی‬ ‫هەڵبێت‪ ،‬هەستی بچوکی‌و ناچیزی خۆی‬ ‫دەس���ەپێنێتە س���ەر ئەوانەی ژێر خۆی‪،‬‬ ‫دەکەوێتە ڕوانین به‌نیگای شەڕانگێزانە‌و‬ ‫قێزەوە له‌ئەوانیدی‌و شتەکانی دەوروبەری‪،‬‬ ‫ئیدی بارگەیەکی‌وەحشیانەی توندوتیژیی‬ ‫ئاڕاستەی شتەکانی دەوروبەری دەکات‪.‬‬ ‫لێ���رەدا خودی س���تەمکار ناکەوێتە بەر‬ ‫پەالمار‪ ،‬بەڵکو هاوشێوەکەی‪ ،‬ئەوەی کە‬ ‫کەسی شکس���تە دەیتاشێت تا تاوانباری‬ ‫بکات‌و تێکیبش���کێنێت‪ ،‬دەبێتە ئامانجی‬ ‫س���ەرەکی‪ .‬مرۆڤی دواکەوتو لەم دۆخەدا‬ ‫دەبێتە مرۆڤێکی هەستیار کە بچوکترین‬ ‫بەریەککەوت���ن‪ ،‬دەمەقاڵە دەبێتە مایەی‬ ‫تەقینەوەی شەڕانگێزییەتییەکی گەورە‌و‬ ‫پەالم���اردان‌و کوش���تن‪ « .‬هـ س پ‪ .‬ل‬ ‫‪‌52‬و ‪ .»53‬له‌قۆناغی سێهەمدا‪ ،‬مرۆڤی‬ ‫شکس���تە به‌ڕووی دۆخی دژواری خۆیدا‬ ‫ڕادەپەڕێ���ت‪ ،‬ملکەچ���ی‌و ش���ەڕانگێزیی‬ ‫البەالیی‪ ،‬کە هەمیش���ە ئۆبژێکتی خۆی‬ ‫هەڵەدەکات‪‌،‬وەردەگەڕێتە سەر جەنگێکی‬ ‫شۆڕش���گێڕانە دژ به‌دەس���ەاڵتدارن‌و‬ ‫داگیرکەران‪ .‬لەم قۆناغەدا لەس���ەرەخۆ‬ ‫هەس���تی الوازیی به‌ڕێ���گای هەڵگرتنی‬ ‫چەک‌و شۆڕشی چەکدارەوە‌وەردەگەڕێت‬ ‫بۆ هەستێکی هەاڵوسا‌و ناتەندروستی هێز‌و‬ ‫توان���ای له‌ڕادەبەدەر‪ ،‬ئەو مرۆڤەی کە تا‬ ‫دوێنێ هەستی بچوکی دەیخوارد له‌ناکاو‬ ‫دەبێتە ماش���ێنێکی توندکار‌و جەنگاوەر‬ ‫کە به‌هۆی چەکەکەی دەستی‌و ئەو هێزە‬ ‫تازەیەی کە لەناو خۆیدا هەستیپێکردوە‪،‬‬ ‫هەس���تێکی خۆزلبی���ن‌و هەڵش���اخانی‬ ‫ناعەقاڵنی تێدەگەڕێت‪ .‬ئەم هەستە به‌هۆی‬ ‫الوازیی فەرهەنگی سیاس���ییەوە هەر زوو‬ ‫له‌ئەکتێک���ی ڕزگارییەوە دەبێت به‌ئەکتی‬ ‫نواندن‌و خۆدەرخس���تن‪ .‬لێرەدا حیجازی‬ ‫سەرەتاکانی ش���تێک دادەڕێژێت کە زۆر‬ ‫گرنگە زیات���ر پەرەیپێبدرێ���ت‪ ،‬ئەویش‬ ‫ئیشکردنە لەسەر سایکۆلۆژییەتی چەک‪،‬‬ ‫به‌کورتی عەقڵییەتی دواکەوتو له‌قۆناغی‬ ‫شۆڕشی چەکداردا‪ ،‬یان خەباتی ڕزگاریدا‬ ‫ناتوانێت له‌گرێ قووڵەکانی خۆی ڕزگاری‬ ‫بێ���ت‪ ،‬ناتوانێت چەکەک���ەی بگۆڕێت بۆ‬ ‫چەک���ی ڕزگاری ‪« .‬هـ س پ‪ .‬ل‪ 54.‬تا‬ ‫‪.»58‬‬ ‫ئەم دابەش���کردن‌و پۆلێنەی حیجازی‪،‬‬

‫مازۆشیزم‪ ،‬مەرج‬ ‫نییە پەیوەندییەکی‬ ‫به‌«بێهێزی»یەوە‬ ‫هەبێت‪ .‬کەسی‬ ‫مازۆشی مەرج نییە‬ ‫له‌پەیوەندییەکی‬ ‫زۆرکاریدا‬ ‫بێت لەگەڵ‬ ‫سەردەستەکەیدا‬ ‫ئاماژەدانێکی خێرایە به‌هەندێک تەوەری‬ ‫گرنگ کە دەکرێت‌وردتر‌و فراوانتر بکرێن‪،‬‬ ‫بەاڵم له‌هەر س���ێ‌وێستگەکەدا تێزەکانی‬ ‫حیجازی ڕووبه‌ڕووی کۆمەڵێک پرسیاری‬ ‫گرنگ دەبنەوە‪ ،‬م���ن گەرچی چوارچێوە‬ ‫تیورییەک���ەی حیجازی���م پ���ێ ڕاس���تە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئیش���کردنی لەس���ەر دی���اردەکان‬ ‫خێ���را‌و پەل���ەن‪ ،‬زۆرجاری���ش گەلێ���ک‬ ‫تاک ڕەهەندن‪ ،‬س���وودێکی راس���تەقینە‬ ‫لەسەرچاوەکانی دەرونشیکاری نابینێت‌و‬ ‫ریش���ە فەلس���ەفییەکانی خۆش���ی الی‬ ‫فان���ون دیل���دەکات‌و ناچێتە پێش���تر‪.‬‬ ‫ب���ۆ نمونە‪ ،‬حیج���ازی گەرچی لەس���ەر‬ ‫کێشەی مازۆش���یزم الی مرۆڤی شکستە‬ ‫دەوەستێت‌و ئاماژەیەکی خێرای پێدەدا‪،‬‬ ‫بەاڵم گەر‌ورد بڕوانین ئیش���کالییەتێکی‬ ‫ق���ووڵ له‌تێگەیش���تنی حیجازی���دا ب���ۆ‬ ‫دیاردەک���ە دەبینی���ن‪ .‬حیج���ازی کۆی‬ ‫ئ���ەو هەس���تە مازۆش���یانەی مرۆڤ���ی‬ ‫خۆره���ەاڵت هەیەت���ی «له‌قۆناغێکدا کە‬ ‫حیجازی به‌قۆناغی نوشوس���ت‌و ملکەچی‬ ‫ناویدەبات» دەگێڕێتەوە ب���ۆ بێتوانایی‬ ‫ئەم مرۆڤە له‌ڕاوەستان بەرامبەر به‌هێزە‬ ‫گەورە‌و دەرەکییەکانی خۆی‌و شکانەوەی‬ ‫هەموو ‌وزە ش���ەڕانگێزییەکانی ناوی دژ‬ ‫به‌خود‪ .‬پشکنینی ریشەکانی مازۆشییەت‬ ‫له‌مرۆڤ���ی خۆرهەاڵتی���دا‪ ،‬یاخود مرۆڤی‬ ‫شکستەدا له‌پاڵ ئەو هەستی بچووکییەدا‬ ‫کە بەرامب���ەر به‌ئەویدی گ���ەورە هەیە‪،‬‬ ‫ه���ۆکاری تریش���ی هەی���ە‪ .‬هەڵەیەکی‬ ‫گەورەی���ە ‌واتێبگەین‪ ،‬مرۆڤی مازۆش���ی‬ ‫تەنیا له‌ژێر ب���اری نەتوانینی دەرکردن‌و‬ ‫دەربڕین���ی ش���ەڕانگێیزیدا دەبێت���ە‬ ‫بوونەوەرێک���ی ملکەچ‪ .‬مازۆش���یزم بەر‬ ‫له‌هەر شتێک‪ ،‬لەزەت وەرگرتنە له‌ئازار‌و‬ ‫بچوکی‌و ملکەچی‌و خودریسوایی‪ .‬کێشەی‬ ‫حیجازی لەوەدایە ت���ا ئەندازەیەکی زۆر‬ ‫ئەو مازۆش���یەتەی له‌قۆناغی ملکەچیدا‬ ‫باسیدەکات‪‌،‬وەک بەرەنجامی «بێتوانایی‬ ‫ـ عجز» دەیبینێ���ت‪‌.‬واتە‌وەک جۆرێک‬ ‫له‌خۆبچوککردن���ەوە‌و خۆئ���ازاردان ک���ە‬ ‫ڕیش���ەکانیان له‌هەس���تی «کەمهێزی»‌و‬ ‫«بێتین���ی» ی���ەوە هات���وون‪ .‬ب���ەاڵم‬ ‫دەبێ���ت بزانین ک���ە مازۆش���یزم‪ ،‬مەرج‬ ‫نییە پەیوەندییەک���ی به‌«بێهێزی»یەوە‬ ‫هەبێت‪ .‬کەس���ی مازۆش���ی م���ەرج نییە‬ ‫له‌پەیوەندییەک���ی زۆرکاریدا بێت لەگەڵ‬ ‫سەردەس���تەکەیدا‪‌،‬واتە مازۆشیزم مەرج‬ ‫نیی���ە تەنی���ا ئاوێنەی رقێ���ک بێت کە‬ ‫ناتوانێت خۆی ئاش���کرابکات‪ ،‬توڕەییەک‬ ‫ک���ە ناتوانێ���ت خ���ۆی بەتاڵبکات���ەوە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوە ‌وەردەگەڕێت‌و ئاڕاستەی خود‬ ‫دەکرێ���ت‪ .‬لێرەدا حیجازی تەواو دیوێکی‬ ‫بنەڕەتیی مازۆش���یزم له‌یاد دەکات‪ ،‬کە‬ ‫پەیوەندی مازۆشیزمە به‌عەشقەوە‪.‬‬

‫»»‪19‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )422‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/1‬‬

‫ویکیلیکس ‪2009‬‬

‫هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ یه‌كێتی‌‌و گۆڕان له‌دیدی‌ به‌رپرسانی‌ ئه‌مه‌ریكاو‌ه‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬

‫به‌رپرسانی‌ ئه‌مه‌ریكا باس‬ ‫له‌جیاوازییه‌كانی‌ هه‌ڵمه‌تی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ یه‌كێتی‌‌و گۆڕان‬ ‫ده‌كه‌ن له‌سلێمانی‌‪ ،‬كه‌ وێڕای‌‬ ‫خه‌رجكردنی‌ پاره‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫له‌الیه‌ن یه‌كێتیه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هێشتا‬ ‫سیمای‌ گۆڕان به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌رچاو به‌سه‌ر شاره‌كه‌وه‌ دیاره‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ به‌ڵگه‌نامه‌یه‌كی‌ س����ایتی‌‬ ‫ویكیلیكس كه‌ له‌الیه‌ن دیپلۆماتكار‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ریكیه‌كانه‌وه‌ له‌عێراق نوسراوه‌و‬ ‫ئاوێنه‌ ده‌قه‌كه‌ی‌ كردوه‌ به‌كوردی‌‪،‬‬ ‫"هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ لیستی‌ گۆڕان‬ ‫به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا‪،‬‬ ‫جه‌ماوه‌رێكی‌ گه‌وره‌ی‌ به‌الی‌ خۆیدا‬ ‫راكێشاوه‌ له‌س����لێمانی‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫له‌نێو ده‌نگده‌ر‌ه گه‌نجه‌كاندا‪ .‬به‌اڵم‬ ‫یه‌كێت����ی‌ نیش����تمانی‌ كوردس����تان‬ ‫دان ب����ه‌وه‌دا ده‌نێن ك����ه‌ هه‌ڵمه‌تی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كه‌یان له‌چه‌ند رویه‌كه‌وه‌‬ ‫گرفتی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌ش����ێكی‌ ئه‌و به‌ڵگه‌نامه‌یه‌دا‬ ‫ك����ه‌ مێژوه‌ك����ه‌ی‌ بۆ س����اڵی‌ ‪2009‬‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ریكیه‌كان له‌زاری‌‬ ‫دانا ئه‌حمه‌د مه‌جی����د‪ ،‬پارێزگاری‌‬ ‫ئه‌وكاتی‌ س����لێمانیه‌وه‌‪ ،‬ده‌ڵێن‪" ،‬‬ ‫یه‌كێت����ی‌ ب����ڕی‌ ‪ 25‬دۆالری‌ داوه‌ته‌‬ ‫كه‌س����انی‌ گه‌ن����ج ب����ۆ هه‌ڵگرتنی‌‬ ‫ئااڵكانی‌‌و ‪ 1000‬دۆالریش����ی‌ داوه‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵواسینی‌ پۆس����ته‌رو ماده‌كانی‌‬ ‫هه‌ڵب����ژاردن به‌پاس����ه‌كاندا‪ .‬به‌اڵم‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌و پاره‌ خه‌رجكردنه‌ش‪،‬‬ ‫كه‌چی‌ ژم����اره‌ی‌ ئه‌و ئۆتۆمبیالنه‌ی‌‬ ‫ئ����ااڵی‌ گۆڕانی����ان به‌رزكردوه‌ته‌وه‌‬ ‫زۆر زیاتربون له‌وانه‌ی‌ یه‌كێتی‌ له‌و‬ ‫رۆژه‌دا"‪.‬‬ ‫چه‌ندی����ن ت����ه‌وه‌ری‌ دیك����ه‌ی‌‬ ‫س����ه‌رنجڕاكێش له‌و به‌ڵگه‌نامه‌یه‌دا‬ ‫هات����ون ك����ه‌ ب����اس له‌چۆنیه‌ت����ی‌‬ ‫كۆنترۆڵكردن����ی‌ ش����ه‌قام ده‌ك����ه‌ن‬ ‫له‌الی����ه‌ن هه‌ریه‌ك����ه‌ له‌گ����ۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتیه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌قی‌ به‌ڵگه‌نامه‌كه‌‪:‬‬ ‫ئای‌ دی‌‪:‬‬ ‫باب����ه‌ت‪ :‬وێنه‌كان����ی‌ هه‌ڵمه‌ت����ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌سلێمانی‌‬ ‫سه‌رچاوه‌‪ :‬باڵیۆزخانه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌به‌غدا‬ ‫به‌روار‪9 :‬ی‌ ته‌مموزی‌ ‪2009‬‬ ‫پۆلێن‪ :‬زۆر نهێنی‌‬ ‫‪09BAGHDAD1852‬‬

‫پوخته‌‪:‬‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ك����ی‌ زاره‌ك����ی‌ هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ لیستی‌ گۆڕان‬ ‫به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا‪،‬‬ ‫جه‌ماوه‌رێكی‌ گه‌وره‌ی‌ به‌الی‌ خۆیدا‬ ‫راكێشاوه‌ له‌س����لێمانی‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫له‌نێ����و ده‌نگ����ده‌ره‌ گه‌نجه‌كان����دا‪.‬‬ ‫ته‌نان����ه‌ت س����ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردس����تان پێده‌چێت‬

‫هه‌ندێك‬ ‫یه‌كێتیان به‌وه‌‬ ‫تۆمه‌تبار ده‌كرد‬ ‫هه‌وڵده‌دات‬ ‫وای‌ نیشانبدات‬ ‫كه‌ حكومه‌تی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‬ ‫پشتیوانی‌‬ ‫له‌یه‌كێتی‌ ده‌كات‬ ‫له‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا‬ ‫هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردنی لیستی گۆڕان ‪2009‬‬ ‫بگه‌نه‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ دان ب����ه‌وه‌دا بنێن‬ ‫ك����ه‌ هه‌ڵمه‌ت����ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌یان‬ ‫له‌چه‌ند رویه‌ك����ه‌وه‌ گرفتی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌له‌به‌رچاوگرتن����ی‌ س����ه‌رمایه‌‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ دامه‌زراندنه‌كه‌ی‌‪ ،‬یه‌كێتی‌‬ ‫هێش����تا ده‌ش����ێت وه‌ك الیه‌نێكی‌‬ ‫په‌سند سه‌یربكرێت له‌و روه‌وه‌‪.‬‬ ‫نمایشی‌ پۆس����ته‌ره‌كانی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌كۆتاییدا ده‌كه‌وێته‌گه‌ڕ‬ ‫رۆژی‌ ‪29‬ی‌ حوزه‌ی����ران‪ ،‬كاتێك‬ ‫رێكخه‌ری‌ تیم����ی‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمیی‌ ئه‌مه‌ری����كا له‌هه‌ولێره‌وه‌‬ ‫به‌ره‌و سلێمانی‌ به‌ڕێكه‌وت‪ ،‬توشی‌‬ ‫گه‌وره‌تری����ن قه‌ره‌باڵغ����ی‌ هاتوچۆ‬ ‫بو له‌و ش����اره‌ هه‌میش����ه‌ جه‌نجاڵه‌‬ ‫یه‌ك ملیۆن كه‌س����یه‌دا كه‌ پێشتر‬ ‫ش����تی‌ ل����ه‌و ج����ۆره‌ی‌ نه‌بینیبو‪.‬‬ ‫دوات����ر ده‌رك����ه‌وت كه‌ ه����ۆكاری‌‬ ‫قه‌ره‌باڵغیه‌ك����ه‌ ئ����ه‌و ئۆتۆمبیالنه‌‬ ‫بون كه‌ به‌ده‌روی‌ شاری‌ سلێمانیدا‬ ‫به‌ئااڵی‌ الیه‌نه‌كانه‌وه‌ ده‌س����وڕانه‌وه‌‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫كه‌ زۆرینه‌ی‌ هه‌ره‌ زۆری‌ ئااڵكان هی‌‬ ‫لیس����تی‌ گۆڕان بون‪ .‬به‌پێی‌ وته‌ی‌‬ ‫دانا ئه‌حمه‌د مه‌جی����د‪ ،‬پارێزگاری‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬یه‌كێتی‌ بڕی‌ ‪ 25‬دۆالری‌‬ ‫داوه‌ته‌ كه‌سانی‌ گه‌نج بۆ هه‌ڵگرتنی‌‬

‫ئااڵكانی‌‌و ‪ 1000‬دۆالریش����ی‌ داوه‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵواسینی‌ پۆس����ته‌رو ماده‌كانی‌‬ ‫هه‌ڵب����ژاردن به‌پاس����ه‌كاندا‪ .‬به‌اڵم‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌و پاره‌ خه‌رجكردنه‌ش‪،‬‬ ‫كه‌چی‌ ژم����اره‌ی‌ ئه‌و ئۆتۆمبیالنه‌ی‌‬ ‫ئ����ااڵی‌ گۆڕانی����ان به‌رزكردوه‌ته‌وه‌‬ ‫زۆر زیاتربون له‌وانه‌ی‌ یه‌كێتی‌ له‌و‬ ‫رۆژه‌دا‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌یه‌كه‌م هه‌فته‌ی‌ بانگه‌شه‌وه‌‪،‬‬ ‫پۆس����ته‌ره‌كانی‌ هه‌ڵبژاردن به‌سه‌ر‬ ‫دی����واره‌كان‌و س����تونی‌ كاره‌ب����ادا‬ ‫له‌ژێر ناوچه‌ی‌ بنده‌س����تی‌ یه‌كێتیدا‬ ‫به‌رچاوده‌كه‌وت����ن‪.‬‬ ‫به‌ئاش����كرا‬ ‫له‌وكات����ه‌دا رێكخ����ه‌ری‌ تیم����ی‌‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌ هه‌رێمیی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ئه‌و پۆس����ته‌ران ‌هی‌ ك����ه‌ به‌رچاوی‌‬ ‫كه‌وت����ن زیاتر هی‌ گۆڕان بون وه‌ك‬ ‫له‌یه‌كێت����ی‌‪ .‬له‌كاتێك����دا هه‌ندێك‬ ‫له‌و پۆس����ته‌رانه‌ی‌ گ����ۆڕان وێنه‌ی‌‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فاو تاكه‌ مۆمێكی‌‬ ‫سپی‌ داگیرس����اوی‌ به‌باكگراوندێكی‌‬ ‫نیل����ی‌ تۆخ����ه‌وه‌ نیش����انده‌دا كه‌‬ ‫له‌ژێری����دا به‌وش����ه‌یه‌ك نوس����راوه‌‬ ‫"گۆڕان"‪ .‬به‌پێی‌ وته‌ی‌ د‪ .‬ش����اهۆ‬ ‫س����ه‌عید‪ ،‬وته‌بێژی‌ ره‌سمی‌ لیستی‌‬ ‫گۆڕان‪ ،‬ئه‌و مۆمه‌ زۆر به‌مه‌به‌س����ت‬ ‫هه‌ڵبژێردراوه‌‌و هه‌مان ماناو به‌های‌‬ ‫ئه‌و مه‌ش����خه‌ڵه‌ ده‌به‌خش����ێت كه‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫له‌په‌یك����ه‌ری‌ ئ����ازادی‌ ئه‌مه‌ریكادا‬ ‫به‌دیده‌كرێت‪ .‬ئ����ه‌م وێنه‌یه‌ی‌ مۆمه‌‬ ‫داگیرس����اوه‌ جیاوازییه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌پۆس����ته‌كاره‌كانی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ك����ه‌ به‌ته‌نه����ا وێنه‌یه‌ك����ی‌ به‌رهه‌م‬ ‫ساڵحی‌ جێگری‌ س����ه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫پیشانده‌دات كه‌ له‌سه‌ر ال وه‌ستاوه‌و‬ ‫قۆڵه‌كانی‌ تێكئااڵندوه‌‪.‬‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك دواتر دیمه‌نه‌كه‌‬ ‫به‌ته‌واوی‌ گۆڕاوه‌‬ ‫سلێمانی‌ به‌پۆس����ته‌ری‌ یه‌كێتی‌‬ ‫داپۆش����رابو‪ .‬هێش����تا زۆرب����ه‌ی‌‬ ‫پۆس����ته‌ره‌كان ه����ه‌ر وێن����ه‌ی‌‬ ‫به‌رهه‌میان پێوه‌بو‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا‬ ‫به‌زه‌رده‌خه‌نه‌وه‌یه‌و په‌نجه‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫ده‌س����تی‌ هه‌ڵبڕیوه‌‪ .‬یه‌كێكی‌ دیكه‌‬ ‫له‌پۆس����ته‌ره‌كان وێن����ه‌ی‌ به‌رهه‌م‬ ‫بو له‌گه‌ڵ ژماره‌یه‌ك س����ه‌ركرده‌ی‌‬ ‫یه‌كێتیدا له‌پش����ته‌وه‌ی‌ فڕۆكه‌یه‌كی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریك����ی‌ ده‌ركه‌وتون كه‌ هه‌ردو‬ ‫پیت����ی‌ "‪ "US‬به‌گه‌وره‌یی‌ به‌س����ه‌ر‬ ‫فڕۆكه‌ك����ه‌وه‌ ب����ون‪( .‬كۆمێن����ت‪:‬‬ ‫هه‌ندێك یه‌كێتی����ان به‌وه‌ تۆمه‌تبار‬ ‫ده‌ك����رد ك����ه‌ هه‌وڵ����ده‌دات وای‌‬ ‫نیشانبدات كه‌ حكومه‌تی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫پش����تیوانی‌ له‌یه‌كێتی‌ ده‌كات له‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌دا)‪.‬‬

‫وه‌رگرتنی‌ نمونه‌ی‌‬ ‫بیروبۆچونه‌كانی‌ سه‌ر جاده‌‪:‬‬ ‫رێكخ���راوی‌ ئ���ای‌ ئێ���م س���ی‌‬ ‫ك���ه‌ س���ه‌نته‌رێكی‌ میدیای���ی‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیه‌و له‌الی���ه‌ن یه‌كێتی‌‬ ‫ئه‌وروپ���اوه‌ پش���تیوانی‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫هه‌ڵده‌ستێت به‌راهێنان‌و رێنماییدان‬ ‫به‌رۆژنامه‌نوس���ان‌و دام���ه‌زراوه‌‬ ‫میدیاییه‌كان له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ مانگێ���ك له‌مه‌وب���ه‌ر‪،‬‬ ‫وه‌ك به‌ش���ێك له‌راهێنانه‌كان���ی‌‪،‬‬ ‫رێكخراوه‌كه‌ چه‌ند رۆژنامه‌نوسێكی‌‬ ‫نارد بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر شه‌قامه‌كانی‌‬ ‫س���لێمانی‌ خه‌ڵك���ی‌ بدوێن���ن‬ ‫له‌م���ه‌ڕ هه‌ڵبژاردنه‌ك���ه‌‪ .‬له‌ن���او‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ه‌كاندا چواریان سه‌ر‬ ‫به‌راگه‌یاندن���ه‌ كۆنترۆڵكراوه‌كان���ی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ بون‌و دوانیش���یان‬ ‫س���ه‌ر به‌رۆژنامه‌ س���ه‌ربه‌خۆكان‪.‬‬ ‫پرس���یاری‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ه‌كان‬ ‫پێش���بینیه‌كانی‌ خه‌ڵكیان كردوه‌‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌‌و ئه‌و‬ ‫بابه‌تان���ه‌ی‌ كه‌ به‌الی‌ ئه‌وانه‌وه‌ زۆر‬ ‫گرنگن‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا به‌نیازن ده‌نگ‬ ‫بده‌ن به‌چ الیه‌نێك‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌رۆژنامه‌نوسه‌كان سه‌ر‬ ‫به‌كه‌ناڵی‌ كوردسات‪-‬ی‌ یه‌كێتی‌ بوو‬ ‫قس���ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ‪ 75‬كه‌سدا كردبو‪.‬‬

‫ته‌نه���ا ‪ 20‬له‌وان���ه‌ وتبویان ده‌نگ‬ ‫ده‌ده‌ین به‌لیس���ته‌ هاوبه‌ش���ه‌كه‌ی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‪15 ،‬ش���یان هێشتا‬ ‫خۆیان یه‌كالنه‌كردبۆوه‌‪5 ،‬یش���یان‬ ‫بڕیاریاندابو له‌ماڵ بمێننه‌وه‌و نه‌چن‬ ‫ب���ۆ ده‌نگدان‪ ،‬به‌اڵم ‪ 35‬كه‌س���یان‬ ‫وتبوی���ان ده‌نگده‌ده‌ی���ن به‌گۆڕان‪.‬‬ ‫گرنگتری���ن دو بابه‌تیش كه‌ به‌الی‌‬ ‫ئ���ه‌و كه‌س���انه‌وه‌ جێگ���ه‌ی‌ بایه‌خ‬ ‫بوبێت���ن بریتیب���ون له‌مه‌س���ه‌له‌ی‌‬ ‫بێكاری���ی‌ له‌نێ���وان گه‌نج���ان‌و‬ ‫عه‌داله‌ت بوه‌‪ .‬ئ���ه‌و ئه‌نجامانه‌ش‬ ‫كه‌ پێنج رۆژنامه‌نوس���ه‌كه‌ی‌ دیكه‌‬ ‫ده‌ستیانكه‌وتبو هه‌ر هه‌مان ئاماژه‌ی‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ه‌كه‌ی‌ كوردس���اتی‌‬ ‫داب���و به‌ده‌س���ته‌وه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش ئه‌و‬ ‫ئه‌نجامه‌ نه‌بو كه‌ رۆژنامه‌نوسه‌كان‬ ‫پێش���بینییان كردب���و‪ .‬راهێنه‌ری‌‬ ‫رێكخراوه‌كه‌ی‌ ئا ئێم سی‌ كاردانه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ندێك له‌وانه‌ی‌ ناو گروپه‌كه‌ی‌ به‌‬ ‫"تۆقێنه‌ر" وه‌سفكرد‪.‬‬ ‫تێبن���ی‌‪ :‬به‌پێ���ی‌ پێ���وه‌ره‌‬ ‫پیش���ه‌ییه‌كان بێ���ت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ی‌‬ ‫رێكخراوه‌ك���ه‌ كردویه‌ت���ی‌ ناچێته‌‬ ‫قاڵب���ی‌ راپرس���ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌رژمێریش���ه‌وه‌‬ ‫ل���ه‌روی‌‬ ‫ناتوانرێت به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ دروست‬ ‫له‌قه‌ڵه‌مبدرێت‪.‬‬

‫یه‌كێتی‌‌و گۆڕان ده‌خوازن بانگه‌شه‌كانیان به‌ئارامی‌ به‌ڕێوه‌بچێت‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌‬ ‫كوردستان‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫بیر له‌شێوازی‌ نوێی بانگه‌شه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ده‌كه‌نه‌وه‌و هیچ‬ ‫الیه‌كیشیان ناخوازێت گرژیی‌‌و‬ ‫ئاڵۆزیی‌ له‌نێوانیاندا دروستببێت‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌سلێمانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌مجاره‌ بۆ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫گ���ۆڕان زیات���ر له‌ه���ه‌ر الیه‌نێكی‌‬ ‫دیك���ه‌ی‌ سیاس���یی‌ گرنگیی‌ خۆی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌وپێی���ه‌ی‌ ئه‌مج���اره‌‬ ‫ملمالنێ���كان له‌س���ه‌ر هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگاكانه‌ كه‌ رۆڵی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ خۆماڵی‌ ده‌بینێت‪ ،‬به‌م‬ ‫پێودانگه‌ش بێت سلێمانی‌ ده‌بێته‌‬ ‫خاڵی‌ یه‌كالكه‌ره‌وه‌ی‌ هێز له‌نێوان‬ ‫ئه‌و دوالیه‌نه‌دا‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‬ ‫پێشوش���دا زۆرتری���ن گرژی���ی‌‌و‬

‫ملمالنێی‌ س���ه‌ختی‌ هه‌ڵبژاردن له‌م‬ ‫شاره‌دا بوه‌‪.‬‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاڵۆزییه‌كان���ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌سه‌ر ئاستی‌ جه‌ماوه‌ریی‌‬ ‫له‌س���لێمانیداو له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌‬ ‫رابردودا‪ ،‬ببوه‌ مای���ه‌ی‌ نیگه‌رانیی‌‬ ‫هێ���زه‌ ناوخۆی���ی‌‌و ناوچه‌ی���ی‌‌و‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیه‌كانی���ش‪ ،‬به‌وپێی���ه‌ی‌‬ ‫له‌سه‌روبه‌ندی‌ بانگه‌شه‌كانی‌ رابردودا‬ ‫به‌رپرس���انی‌ ئه‌مه‌ریكا راشكاوانه‌‬ ‫نیگه‌ران���ی‌ خۆی���ان له‌ئاڵۆزبون���ی‌‬ ‫ره‌وش���ی‌ س���لێمانی‌ به‌به‌رپرسانی‌‬ ‫هه‌رێ���م راگه‌یاندب���و‪ ،‬له‌دیارترین‬ ‫نمونه‌ی‌ ئه‌و ئاڵۆزیانه‌ش‪ ،‬ش���ه‌ڕو‬ ‫پێكدادانه‌ك���ه‌ی‌ س���اڵی‌ ‪2009‬ی‌‬ ‫به‌رده‌م مه‌ڵبه‌ندی‌ سلێمانی‌ بو كه‌‬ ‫چه‌ند كه‌سێك له‌الیه‌نگرانی‌ گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ برینداربون‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایكرد‬ ‫به‌رپرس���انی‌ ئه‌منی���ی‌‌و حكوم���ی‌‬ ‫پارێ���زگای‌ س���لێمانی‌ بی���ر له‌وه‌‬

‫بكه‌نه‌وه‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ دواتردا‬ ‫م���اوه‌ی‌ بانگه‌ش���ه‌ی‌ هه‌ڵب���ژاردن‬ ‫له‌س���لێمانی‌ كورتبكه‌نه‌وه‌ تا ‪9‬ی‌‬ ‫شه‌و‪.‬‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌ له‌ماوه‌ی‌ بانگه‌شه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ‪21‬ی‌ ئه‌یلولی‌ ‪2013‬ش‪،‬‬ ‫له‌س���لێمانی‌ چه‌ند كه‌سێك به‌هۆی‌‬ ‫ته‌قه‌كردن���ه‌وه‌ بون���ه‌ قوربانی‌‪ ،‬كه‌‬ ‫دیارترینی���ان ئافره‌تێك بو به‌ناوی‌‬ ‫روپ���اك عومه‌ر‪ ،‬كاتێ���ك له‌الیه‌ن‬ ‫چه‌كدارێكی‌ نه‌ناس���راوه‌وه‌ ته‌قه‌ی‌‬ ‫لێكراو دواتر گیانی‌ له‌ده‌ستدا‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ به‌رپرس���انی‌ گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێت���ی‌ به‌ئاش���كرا داوایانده‌كرد‬ ‫بانگه‌شه‌یه‌كی‌ ئارام به‌ڕێوه‌بچێت‌و‬ ‫دوربكه‌ون���ه‌وه‌‬ ‫الیه‌نگرانی���ان‬ ‫له‌په‌ناب���ردن ب���ۆ توندوتی���ژی‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌ جه‌ماوه‌ری‌‬ ‫ئاڵۆزییه‌كان رۆژان���ه‌ به‌رده‌وامبو‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ‪‌2009‬و‬

‫‪ ،2010‬شه‌قامی‌ س���ه‌هۆڵه‌كه‌ ببوه‌‬ ‫مه‌یدانی‌ پێكدادانی‌ نێوان هه‌واداران ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كێتی‌‌و ت���ا دره‌نگانێكی‌‬ ‫شه‌و‪ ،‬ئه‌و شه‌قامه‌ دیمه‌نی‌ كاروانی‌‬ ‫درێژی‌ ئۆتۆمبیله‌كان‌و هاتوهاواری‌‬ ‫بانگه‌شه‌كاران‌و هۆڕینلێدان بو‪.‬‬ ‫ل���ه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ی‌ ئه‌مجاره‌دا كه‌‬ ‫ه���ه‌ردو ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگاكان‌و‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ عێ���راق پێك���ه‌وه‌‬ ‫ئه‌نجامده‌درێن‪ ،‬پێده‌چێت جارێكی‌‬ ‫دیكه‌ سلێمانی‌ گه‌رمترین بانگه‌شه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن‌و ملمالنێ‌ له‌نێوان گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتی���دا به‌خۆی���ه‌وه‌ ببینێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ هه‌ردوالی���ان داواده‌كه‌ن‬ ‫به‌ئارامی‌ ره‌وشه‌كه‌ تێبپه‌ڕێت‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیه‌وه‌ زمناكۆ جه‌الل‪،‬‬ ‫به‌رپرسی‌ ئۆفیسی‌ سلێمانی‌ ژور ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یان���د‪" ،‬هیوادارین‬

‫هه‌مو الیه‌ك پابه‌ندبێت به‌رێنمایی‌‌و‬ ‫رێكاره‌كانی‌ بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ رابردوشدا ئێمه‌‬ ‫رێنماییمان بۆ الیه‌نگران‌و دۆستانی‌‬ ‫خۆمان ده‌رك���ردوه‌ به‌وه‌ی‌ هێمنی‌‬ ‫بپارێزن‌و نه‌بنه‌ ه���ۆی‌ بێزاركردنی‌‬ ‫هیچ كه‌س‌و الیه‌نێك"‪.‬‬ ‫زمناكۆ وتیش���ی‌‪" ،‬هه‌ر ش���تێك‬ ‫له‌الی���ه‌ن كۆمس���یۆنه‌وه‌ رێگ���ه‌ی‌‬ ‫پێدرابێ���ت ئێم���ه‌ به‌ركایده‌هێنین‪،‬‬ ‫وه‌ك گۆڕانیش هه‌رس���ێ‌ هۆكاری‌‬ ‫رێكخس���تن‌و كاندی���دو میدی���ا‬ ‫به‌كارده‌هێنین بۆ بانگه‌شه‌كه‌مان"‪.‬‬ ‫هاوكات له‌الیه‌ن خۆیشیه‌وه‌ ئه‌ژ ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌بدولق���ادر‪ ،‬راوێ���ژكار له‌ده‌زگای‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی‌ یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌‬ ‫كوردس���تاندا‪ ،‬هه‌م���ان بۆچون���ی‌‬ ‫به‌رپرسه‌كه‌ی‌ گۆڕانی‌ هه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫پاراس���تنی‌ ئارام���ی‌ بانگه‌ش���ه‌ی‌‬

‫هه‌ڵب���ژاردن‌و به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪،‬‬ ‫"هه‌وڵده‌ده‌ی���ن ئارامترین هه‌ڵمه‌تی‌‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن بكه‌ین كه‌‬ ‫دوربێت له‌پشێوی‌ نانه‌وه‌و تێكدانی‌‬ ‫ئارامی‌ شار"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌ژی‌ ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ش كرد‬ ‫كه‌ شێوازی‌ هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ جیاوازتر‬ ‫ده‌بێت له‌وانه‌ی‌ پێشو‪.‬‬ ‫بڕی���اره‌ كۆتای���ی‌ ئ���ه‌م مانگ ‌ه‬ ‫(نیس���ان)‪ ،‬هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫عێ���راق‌و ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگاكان‬ ‫به‌ڕێوه‌بچێت‪ ،‬كه‌ له‌ساڵی‌ ‪2005‬ه‌وه‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ یه‌كه‌مینج���اره‌ له‌هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردستاندا هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگاكان ئه‌نجامبدرێت‪ ،‬سه‌ره‌ڕای‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ چه‌ندینج���ار كات���ی‌ ب���ۆ‬ ‫دیاریكرا‪ ،‬به‌اڵم هه‌رجاره‌ به‌بیانوی‌‬ ‫جیاواز دواده‌خرا‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )422‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/4/1‬‬

‫رێكخراوێك ‌ی مه‌ده‌نی‌‪ :‬نرخی‌ كارتێك ‌ی ده‌نگدان‬ ‫گه‌یشتۆت ‌ه (‪ )160‬دۆالر‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫رێكخراوێكی‌ تایبه‌ت به‌چاودێریكردنی‌‬ ‫كاروباری‌ هه‌ڵبژاردن ئاشكرای‌ ده‌كات‬ ‫له‌ناوچه‌ جیاوازه‌كانی‌ عێراق‪ ،‬ژماره‌یه‌ك‬ ‫الیه‌نی‌ سیاسی‌ ده‌ستیانكردوه‌ به‌‬ ‫كڕینی‌ كارتی‌ ئه‌لیكترۆنی‌ ده‌نگده‌ران‪،‬‬ ‫نرخی‌ كارتێكیش له‌هه‌ندێك ناوچه‌ی‌‬ ‫به‌غدای‌ پایته‌خت گه‌یشتۆته‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫(‪ )160‬دۆالر‪ .‬كۆمیسیۆنی‌ هه‌ڵبژاردنیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت زیاتر له‌ (‪ )21205‬كارتی‌‬ ‫دوباره‌ هه‌ستی‌ پێكراوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌نته‌ری‌ (أتجاهات) ب���ۆ چاودێری‌‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن‌و پێوانه‌كردن���ی‌ رایگش���ت ‌ی‬ ‫له‌عێراقدا‪ ،‬له‌ ڕێگه‌ی‌ نۆ تیمه‌وه‌ له‌ناوچه‌‬ ‫جیاوازه‌كان���ی‌ عێراق���دا‪ ،‬هه‌ڵمه‌تێك���ی‌‬ ‫به‌دواداچ���ون‌و كۆكردن���ه‌وه‌ی‌ زانیارییان‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ كڕی���ن‌و فرۆش���تنی‌ كارت���ی‌‬ ‫ئه‌لیكترۆنی‌ ده‌نگده‌ران���ه‌وه‌ ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌نجام���ی‌ ئ���ه‌و به‌دواداچونه‌ش���یان له‌‬ ‫راپۆرتێكی‌ فراواندا باڵوكردۆته‌وه‌و تیایدا‬ ‫باس له‌ پرۆس���ه‌یه‌كی‌ به‌به‌رنامه‌ی‌ كڕین‌و‬ ‫فرۆش���تنی‌ كارته‌كه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ناوی‌‬ ‫ئه‌و الیه‌نانه‌یان ئاش���كرا نه‌كردوه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫به‌دیك���ردوه‌‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ بونی‌ ن���اوی‌ ئه‌و‬ ‫كارته‌كه‌‪.‬‬ ‫كاره‌یان كردوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و زانیارییانه‌ی‌ ل���ه‌ میدیا هاواڵتیی���ه‌ عێراقییانه‌ی‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‬ ‫ئ���ه‌و رێكخ���راوه‌ ئاش���كرای‌ ده‌كات‬ ‫ژماره‌یه‌ك الیه‌نی‌ سیاس���ی‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ عێراقیه‌كان���دا باڵوكراوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬پڕۆژه‌ی‌ نیش���ته‌جێن‌و هه‌روه‌ها ن���اوی‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫به‌رنام���ه‌ بۆ داڕێژراو ده‌س���تیانكردوه‌ به‌ كارت���ی‌ ئه‌لیكترۆن���ی‌ ده‌نگ���ده‌ران بڕی‌ له‌مردوانیش‪.‬‬ ‫خیكان���ی‌ راش���یگه‌یاند‪ ،‬كۆمس���یۆن‬ ‫كڕین���ی‌ كارتی‌ ده‌نگده‌ران‪ ،‬ل���ه‌ راپۆرتی‌ (‪ )126‬ملیۆن دۆالری‌ ب���ۆ خه‌رجكراوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و رێكخ���راوه‌دا هاتوه‌ "ئ���ه‌و كاره‌ش به‌اڵم له‌ئێستاوه‌ باس له‌ شكستهێنانی‌ ئه‌و زیاتر له‌ یانزه‌ ه���ه‌زار كارتی‌ ئه‌لیكترۆنی‌‬ ‫ده‌بێت���ه‌ ه���ۆی‌ گۆڕانكاری‌ ل���ه‌ ئه‌نجامی‌ پڕۆژه‌یه‌ ده‌كرێ���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌هۆی‌ بونی‌ مردوانی‌ كێشاوه‌ته‌وه‌ كه‌ ناویان له‌تۆماری‌‬ ‫كێش��� ‌ه له‌و ئامێرانه‌دا كه‌ ته‌رخانكراوه‌ بۆ ده‌نگ���ده‌ران هه‌بوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا زیاتر له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كاندا"‪.‬‬ ‫كۆمیس���یۆنی‌ ب���ااڵی‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌ وه‌رگرتنی‌ په‌نجه‌مۆری‌ هاواڵتیان له‌كاتی‌ (‪ )21205‬كارتی‌ دوباره‌ هه‌ست ‌ی پێكراوه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌كان رایگه‌یاند به‌مه‌به‌س���تی‌ وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ كارته‌كه‌یان���دا‪ ،‬به‌هۆیه‌وه‌ كه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ده‌نگده‌رانی‌ گش���تی‌‌و‬ ‫س���اخته‌كاری‌ كۆمس���یۆن روب���ه‌روی‌ فش���ارێكی‌ زۆر تایبه‌ت له‌سه‌رجه‌م پارێزگاكاندا‪.‬‬ ‫كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌راپۆرته‌كه‌ی‌ س���ه‌نته‌ری‌ (أتجاهات)‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪ ،‬بۆ هه‌ڵبژاردنی‌ خولی‌ بوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ راگه‌یاندنی‌ كۆمس���یۆن دا هات���وه‌‪ ،‬له‌ ئه‌نجام���ی‌ به‌دواداچونێكی‌‬ ‫نوێ���ی‌ پارله‌مان���ی‌ عێراق ك���ه‌ بڕیاروایه‌‬ ‫له‌كۆتای���ی‌ ئه‌م مانگ���ه‌دا ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬عه‌زیز خیكانی‌‪ ،‬س���ه‌باره‌ت به‌گرفته‌كانی‌ وردا بۆیان ده‌ركه‌وت���وه‌ نرخی‌ كارتێكی‌‬ ‫پش���ت به‌كارتی‌ ئه‌لیكترۆنی‌ ده‌به‌سترێت‪ .‬كارتی‌ ئه‌لیكترۆنی‌ ئاشكرایكرد‪ ،‬كۆمسیۆن ده‌نگ���دان ل���ه‌ ده‌ ه���ه‌زار دین���اره‌وه‌‬ ‫ئ���ه‌و كه‌سه‌ش���ی‌ كارته‌ك���ه‌ وه‌رده‌گرێت چه‌ن���د حاڵه‌تێك���ی‌ وه‌ك دوباره‌بونه‌وه‌ی‌ به‌رزبوه‌ته‌وه‌و گه‌یشتۆته‌ سی‌ هه‌زار دینار‬ ‫پێویسته‌ له‌ رۆژی‌ هه‌ڵبژاردندا ناسنامه‌ی‌ ناوی‌ هه‌ندێ���ك ده‌نگده‌ران���ی‌ له‌هه‌ردوو له‌پارێزگاكاندا‪ ،‬له‌هه‌ندێك ناوچه‌ی‌ شاری‌‬ ‫خۆی‌ پێ‌ بێت بۆ سه‌لماندنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ تۆم���اری‌ ده‌نگده‌رانی‌ گش���تی‌‌و تایبه‌ت به‌غداش گه‌یش���تۆته‌ (‪ )200‬هه‌زار دینار‬

‫واته‌ نزیكه‌ی‌ (‪ )160‬دۆالری‌ ئه‌مریكی‌‪.‬‬ ‫له‌ به‌ش���ێكی‌ دیك���ه‌ی‌ راپۆرت���ی‌ ئه‌و‬ ‫رێكخراوه‌دا‌و به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ناوی‌ الیه‌نه‌كان‬ ‫ئاشكرا بكات‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات "هه‌ندێك‬ ‫الیه‌نی‌ سیاسیی‌ هه‌ستاون به‌كڕینی‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫ده‌ هه‌زار كارت بۆ ه���ه‌ر پاڵێوراوێك كه‌‬ ‫هه‌وڵی‌ بردنه‌وه‌ ده‌دات له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪،‬‬ ‫واته‌ نزیكه‌ی‌ ملیۆنێك‌و (‪ )600‬هه‌زار دۆالر‬ ‫بۆ هه‌ر كورسیه‌ك خه‌رج ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و راپۆرته‌ رونیده‌كاته‌وه‌ پرۆس���ه‌ی‌‬ ‫كڕین‌و فرۆشتنی‌ كارتی‌ ده‌نگده‌ران به‌زۆری‌‬ ‫له‌و ناوچانه‌دا بوه‌ كه‌ هه‌ژارنشینن‪ ،‬وه‌كو‬ ‫له‌ خاڵ���ی‌ دوه‌می‌ راپۆرته‌ك���ه‌دا هاتوه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێك الیه‌نی‌ سیاسی‌ پێداویستی‌ مادی‌‬ ‫دانیش���توانی‌ ناوچه‌ هه‌ژارنش���ینه‌كانیان‬ ‫قۆس���تۆته‌وه‌ بۆ كڕینی‌ كارتی‌ ده‌نگدان‪،‬‬ ‫ئه‌و حاڵه‌ته‌ش له‌هه‌ندێك ناوچه‌ی‌ به‌غداد‪،‬‬ ‫به‌سره‌‪ ،‬موسڵ‪ ،‬هه‌ندێك ناوچه‌ی‌ پارێزگای‌‬

‫ئه‌نبار كه‌ شه‌ڕی‌ تێدانیه‌‪ ،‬هه‌ندێك ناوچه‌ ‌ی‬ ‫پارێزگاكانی‌ سه‌اڵحه‌دین‌و واست رویداوه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌ خاڵ���ی‌ س���ێیه‌می‌ راپۆرت���ی‌ ئه‌و‬ ‫س���ه‌نته‌ره‌دا‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ك���راوه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بێـتو پرۆس���ه‌ كڕینی‌ كارتی‌ ئه‌لیكترۆنی‌‬ ‫ده‌نگده‌ران به‌رده‌وام بێت‪ ،‬ئه‌وا پارله‌مانی‌‬ ‫داهات���و "ده‌بێت���ه‌ پارله‌مان���ی‌ خ���اوه‌ن‬ ‫پ���اره‌كان‌و كورس���یه‌كانی‌ پێش���وه‌خت‬ ‫ده‌كڕدرێ���ن‌و هیچ به‌هایه‌ك بۆ پرۆس���ه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن نامێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و رێكخراوه‌ ه���ۆكاری‌ به‌رده‌وامبونی‌‬ ‫كڕی���ن‌و فرۆش���تنی‌ كارت���ی‌ ئه‌لیكترۆنی‌‬ ‫ده‌نگ���ده‌ران ده‌گێڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫رێوش���وێنی‌ به‌هێ���ز ب���ۆ رێگرت���ن لێی‌‬ ‫نه‌گیراوه‌ته‌ب���ه‌ر‪ .‬ئ���ه‌و حاڵه‌ت���ه‌ش‬ ‫به‌"مه‌ترس���یدارو به‌هه‌ڕه‌ش���ه‌ بۆ س���ه‌ر‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ دیموكراتی‌" ناوده‌بات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫"ده‌بێته‌ هۆ ‌ی له‌دایكبون���ی‌ پارله‌مانێكی‌‬ ‫بێ‌ ئیراده‌و پێش���تر فرۆشراوو پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫خواستی‌ ده‌نگده‌رانی‌ عێراق"‪.‬‬ ‫پارله‌مانی‌ داهات���وی‌ عێراق له‌ (‪)328‬‬ ‫كورس���ی‌ پێكدێ���ت‪ ،‬بۆ بردن���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كورس���یانه‌ش نزیك���ه‌ی‌ (‪ )300‬قه‌واره‌و‬ ‫هاوپه‌یمانێت���ی‌ ركاب���ه‌ری‌ یه‌كتر ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ بانگه‌ش���ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنیش له‌‬ ‫ئه‌مڕۆ (‪ )4/1‬ده‌ست پێده‌كات‌و بڕیاروایه‌‬ ‫تا كۆتای���ی‌ ئه‌م مانگه‌ ب���ه‌رده‌وام بێت‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدای���ه‌ ئه‌ندامانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫كۆمیسیارانی‌ ده‌س���ت له‌كاركێشانه‌وه‌یان‬ ‫له‌ پۆسته‌كانیان نوسیوه‌‪ ،‬به‌اڵم پارله‌مان‌و‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان داواكه‌یان په‌س���ه‌ند‬ ‫نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌نته‌ری‌ (أتجاه���ات)‪ ،‬له‌كۆتای���ی‌‬ ‫راپۆرته‌كه‌ی���دا داوا له‌الیه‌نه‌ حكومیه‌كان‌و‬ ‫كۆمیس���یۆن‌و الیه‌ن���ه‌ چاودێریی���ه‌كان‌و‬ ‫رێكخراوه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ مه‌ده‌نی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ ورد مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ پرۆسه‌ی‌‬ ‫كڕینی‌ كارت���ی‌ ئه‌لیكترۆن���ی‌ ده‌نگده‌ران‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها داواده‌كات رێوش���وێنی‌‬ ‫پێویست بگیرێته‌به‌ر بۆ "له‌باربردنی‌ دزینی‌‬ ‫ده‌نگ���ی‌ ده‌نگده‌ران‌و دزین���ی‌ ماف ‌ی گه‌ل‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌و كه‌س���ه‌ی‌ به‌گونجاوی‌‬ ‫ده‌زانێت بۆ پارله‌مانی‌ داهاتو"‪.‬‬

‫ی عێراق‬ ‫ی وه‌زیرانی‌ داهاتو ‌‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی‌ پۆستی‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌‬

‫ره‌وتی‌ سه‌درو ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵ هه‌وڵ ‌ی دروستكردن ‌ی‬ ‫ێ ده‌ده‌ن‬ ‫هاوپه‌یمانیه‌ك ‌ی نو ‌‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬

‫به‌وته‌ی‌ پارله‌مانتارانی‌ ره‌وتی‌‬ ‫سه‌درو ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵی‌ ئیسالمی‌‪،‬‬ ‫ی پۆستی‌‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ وه‌رگرتن ‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ داهاتوی‌ عێراق‬ ‫هه‌ردوالیان له‌گفتوگۆدان‌و هه‌وڵی‌‬ ‫دروستكردنی‌ هاوپه‌یمانیه‌كی‌ نوێ‌‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬پارله‌مانتارێكی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫قانونیش رایده‌گه‌یه‌نێت لیسته‌كه‌یان‬ ‫یه‌كه‌م ده‌بێت‌و حكومه‌تی‌ داهاتو‬ ‫دروستده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ماوه‌ی‌ هه‌شت س���اڵه‌ نوری‌ مالیك ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراقه‌‪ ،‬ناوبراو له‌چوار‬ ‫س���اڵی‌ یه‌كه‌مدا له‌ڕێگه‌ی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫نیش���تیمانی‌ ش���یعه‌كان‌و له‌خول���ی‌‬ ‫ئێستاشدا له‌ڕێگه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تیكردنی‌‬ ‫هاوپه‌یمان���ی‌ ده‌وڵه‌ت���ی‌ قانونه‌وه‌ بوه‌‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیران‪ .‬له‌ماوه‌ی‌ ئه‌م چوار‬ ‫ساڵه‌ی‌ رابردودا دوچاری‌ چه‌ندین گرفت‌و‬ ‫قه‌یران هات له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌ كوردییه‌كان‌و‬ ‫الیه‌نه‌ عه‌ره‌بیه‌كان به‌شیعه‌و سوننه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌ئێس���تاوه‌ الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان‬ ‫باس له‌دروس���تكردنی‌ هاوپه‌یمانی‌ نوێ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌مه‌به‌ستی‌ وه‌رگرتنی‌ پۆستی‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران‪.‬‬ ‫هه‌ریه‌ك���ه‌ ل���ه‌ لیس���ته‌كانی‌ ئه‌حرار‬ ‫(ره‌وتی‌ سه‌در)و مه‌واتن (ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫بااڵی‌ ئیس�ل�امی‌) ئاش���كرای‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫لێكگه‌یش���تن‌و رێكه‌وتنێكی‌ سه‌ره‌تایی‌‬ ‫له‌نێوانیان���دا هه‌یه‌ له‌باره‌ی‌ سروش���تی‌‬ ‫پێكهاته‌ی‌ پارله‌مان‌و حكومه‌تی‌ داهاتو‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ده‌وڵه‌تی‌ قان���ون رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ده‌ره‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردن شێوازی‌ سیستمی‌‬ ‫سیاسی‌ داهاتو دیاری‌ ده‌كات‪.‬‬

‫پارله‌مانت���اری‌ كوتل���ه‌ی‌ ئه‌ح���رار‬ ‫حاك���م زامل���ی‌ رایده‌گه‌یه‌نێت ش���ێوه‌‬ ‫رێكه‌وتنێ���ك هه‌ی���ه‌ له‌نێ���وان كوتله‌ی‌‬ ‫ئه‌حرارو هاوپه‌یمانی‌ مه‌واتن‌و لیس���تی‌‬ ‫مه‌ته‌حی���دون‌و هه‌ندێك الیه‌نی‌ عێراقی‌‌و‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ كوردس���تانی‌ بۆ پێكهێنانی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ داهاتو‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫پێكهێنانی‌ هاوپه‌یمانێتیه‌كی‌ سیاس���ی‌‬ ‫گه‌وره‌ كه‌ هه‌مو الی���ه‌ن‌و پێكهاته‌كانی‌‬ ‫گه‌لی‌ عێراق له‌خۆبگرێت‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ ناوب���راو‪ ،‬به‌پێی‌ رێكه‌وتنه‌كه‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ وه‌زیران بۆ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫نیشتیمانی‌‌و سه‌رۆكایه‌تی‌ پارله‌مان بۆ‬ ‫موته‌حیدون‌و س���ه‌رۆكایه‌تی‌ كۆماریش‬ ‫بۆ الیه‌نه‌ كوردییه‌كان ده‌بێت‪ .‬له‌باره‌ی‌‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ ئه‌و پۆستانه‌ وه‌رده‌گرن‪،‬‬ ‫ی ده‌ڵێت "تائێستا ناوه‌كان بۆ ئه‌و‬ ‫زامل ‌‬ ‫پۆس���تانه‌ دیارینه‌كراون‌و ماوه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫دوای‌ هه‌ڵبژاردن"‪.‬‬ ‫بڕیاره‌ كۆتایی‌ ئه‌م مانگه‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫پارله‌مان���ی‌ عێ���راق ئه‌نج���ام بدرێت‪،‬‬ ‫له‌دوای‌ ئ���ه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ش حكومه‌ت‌و‬ ‫پارله‌مان���ی‌ ن���وێ‌ له‌نێ���وان الیه‌ن���ه‌‬ ‫براوه‌كاندا پێكده‌هێنرێت‪ ،‬به‌اڵم به‌وته‌ی‌‬ ‫چاودێران پێده‌چێت به‌هۆی‌ گۆڕانكاری‌‬ ‫له‌نه‌خشه‌ی‌ سیاسیدا‪ ،‬حكومه‌تی‌ داهاتو‬ ‫به‌ئاسانی‌ پێكنه‌یه‌ت‪.‬‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵی‌ ئیسالمی‌ كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫عه‌ممار حه‌كیمه‌وه‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌ پارته‌ ناس���راوه‌كانی‌ شیعه‌‪،‬‬ ‫له‌ئێس���تادا به‌ چه‌ند وه‌زیرێك به‌شدارن‬ ‫له‌ كابینه‌كه‌ی‌ مالیكیدا‪ ،‬پارله‌مانتارێكی‌‬ ‫ئه‌و لیسته‌ش رایده‌گه‌یه‌نێـت ده‌یانه‌وێت‬ ‫گۆڕانكاری‌ له‌حكومه‌تی‌ داهاتوی‌ عێراقدا‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫پارله‌مانتاری‌ لیس���تی‌ مه‌واتن عه‌زیز‬

‫هه‌شت ساڵه‌ مالیكی‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی‌‬ ‫عێراقه‌ له‌چوار ساڵی‌‬ ‫یه‌كه‌مدا له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ نیشتیمانی‌‬ ‫شیعه‌كان‌و له‌خولی‌‬ ‫ئێستاشدا له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیكردنی‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫قانونه‌وه‌ بوه‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران‬ ‫عگێلی‌‪ ،‬باس له‌وه‌ده‌كات لێكگه‌یشتنێك‬ ‫له‌نێوان دیارتری���ن پێكهاته‌كانی‌ گه‌لی‌‬ ‫عێراق هه‌یه‌‪ ،‬به‌مه‌به‌س���تی‌ "پێكهێنانی‌‬ ‫حكومه‌تێك���ی‌ یه‌كێت���ی‌ نیش���تیمانی‌‬ ‫راس���ته‌قینه‌‪ ،‬كه‌ له‌پێناوی‌ نیشتیماندا‬ ‫كارب���كات‌و به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ هاواڵتی���ان‬ ‫له‌به‌رچاو بگرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و پارله‌مانتاره‌ حكومه‌تی‌ ئێستای‌‬

‫عێ���راق ب���ه‌ حكومه‌تێك���ی‌ تاك���ڕه‌و ش���ێوه‌ی‌ حكومه‌تی‌ داهاتو‪ ،‬كه‌شێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوده‌بات‪ ،‬پێشیوایه‌ هه‌ر ئه‌و تاكڕه‌وییه‌ لێكگه‌یشتن‌و دانوستان له‌نێوان هه‌ندێك‬ ‫بوه‌ته‌ هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ الیه‌نه‌كان له‌هه‌وڵی‌ الیه‌نی‌ سیاس���یدا هه‌ی���ه‌"‪ .‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ حكومه‌تێكی‌ نوێدا بن‪ .‬ده‌هله‌كی‌ باس له‌ گفتوگۆو دانوس���تانی‌‬ ‫عه‌زیز عگێلی‌‪ ،‬ده‌ڵێت "ئامانجی‌ الیه‌نه‌ نێ���وان الیه‌ن���ه‌كان ده‌كات‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ی نه‌گۆڕ له‌‬ ‫سیاس���یه‌ میان���ڕه‌وه‌كان جه‌ختكردنه‌ ئه‌وه‌ش راده‌گه‌یه‌نێت "ش���ت ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر پێویس���تی‌ كۆتایهێن���ان ب���ه‌ سیاسه‌تدا نیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ئه‌مڕۆ له‌سه‌ری‌‬ ‫تاك���ڕه‌وی‌ له‌حكوم��� ‌هت‌و بنیادنان���ی‌ رێكده‌كه‌وین س���به‌ی‌ له‌س���ه‌ری‌ جیاواز‬ ‫حكومه‌تێكی‌ هاوبه‌شی‌ نیشتیمانی‌‪ ،‬بۆ ده‌بین"‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌هاوپه‌یمانی‌ نێوان‬ ‫خزمه‌تی‌ گه‌ل‌و كۆتایهێنان به‌نه‌هامه‌تی‌‌و الیه‌نه‌كانیش ده‌ڵێت "سندوقی‌ ده‌نگدان‌و‬ ‫قه‌ب���اره‌ی‌ حیزب���ه‌كان هاوپه‌یمانیه‌كان‬ ‫قه‌یرانه‌كان"‪.‬‬ ‫ب���اس‌و خواس���ی‌ ئ���ه‌م الیه‌نان���ه‌ دیاری‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫هه‌رچی‌ لیس���تی‌ ده‌وڵه‌ت���ی‌ قانونی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر پێكهێنان���ی‌ حكومه‌تی‌ داهاتو‬ ‫له‌كاتێكدایه‌‪ ،‬ئه‌مڕۆ هه‌ڵمه‌تی‌ بانگه‌شه‌ی‌ فه‌رمان���ڕه‌وای‌ عێراق���ه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ده‌ست پێده‌كات‌و بڕیاروایه‌ رایده‌گه‌یه‌ن���ن ئه‌گ���ه‌ری‌ بردنه‌وه‌ی���ان‬ ‫تا كۆتایی‌ ئه‌م مانگ���ه‌ به‌رده‌وام بێت‪ .‬له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا به‌هێزه‌‪ ،‬به‌اڵم ئاماژه‌‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ ساخته‌كاریش به‌وه‌شده‌گه‌ن كه‌ گفتوگۆی‌ سه‌ره‌تاییان‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪ ،‬كۆمیس���یۆنی‌ بااڵی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند الیه‌نێك���دا بۆ پێكهێنانی‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆی‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان كار به‌ حكومه‌تی‌ داهاتو ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫پارله‌مانت���اری‌ ده‌وڵه‌تی‌ قانون خالید‬ ‫كارتی‌ ئه‌لیكترۆنی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ راگه‌یه‌نراوه‌كانی‌ كۆمیسیۆنی‌ ئه‌سه‌دی‌‪ ،‬ده‌ڵێت "گفتوگۆی‌ سه‌ره‌تایمان‬ ‫بااڵی‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬بۆ له‌گه‌ڵ هه‌ندێك له‌ هاوبه‌ش���ه‌كانمان له‌‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی‌ (‪ )328‬كورسی‌ خولی‌ پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم گفتوگۆی‌‬ ‫داهات���وی‌ پارله‌م���ان (‪ )277‬قه‌واره‌ی‌ راس���ته‌قینه‌ دوای‌ راگه‌یاندنی‌ ئه‌نجامی‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و (‪ )42‬هاوپه‌یمان���ی‌ ن���اوی‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان ده‌بێ���ت"‪ .‬وتیش���ی‌‬ ‫خۆی���ان تۆماركردوه‌‪ .‬له‌سه‌رانس���ه‌ری‌ "به‌گوێره‌ی‌ راپرس���ی‌‌و ئاماژه‌كان‪ ،‬له‌م‬ ‫عێراقیش���دا زیاتر له‌ (‪ )1080‬ناوه‌ندی‌ هه‌ڵبژاردنه‌دا ب���راوه‌ ده‌بین‌و حكومه‌تی‌‬ ‫داهاتوی‌ عێراق دروست ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ده‌نگدان كراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ وته‌ی‌ ئ���ه‌و الیه‌نانه‌ی‌ كه‌‬ ‫لیستی‌ موته‌حیدون له‌الیه‌ن ئوسامه‌‬ ‫نوجه‌یف���ی‌ س���ه‌رۆكی‌ پارله‌مان���ه‌وه‌ له‌ئێس���تاوه‌ ب���اس له‌دروس���تكردنی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كرێت‪ .‬پارله‌مانتارێكی‌ هاوپه‌یمانی‌ ده‌كه‌ن ب���ۆ وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و لیس���ته‌ رایده‌گه‌یه‌نێت بۆ شێوه‌ی‌ حكومڕانی‌ له‌ده‌وڵه‌تی‌ قانون‪ ،‬ئه‌سه‌دی‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ داهات���و گفتوگ���ۆ له‌نێوان ده‌ڵێت "ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌ئێس���تادا له‌باره‌ی‌‬ ‫هاوپه‌یمانیه‌كه‌یان���ه‌وه‌ ده‌وترێت‪ ،‬ته‌نها‬ ‫الیه‌نه‌كاندا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫پارله‌مانت���اری‌ لیس���تی‌ موته‌حیدون ئاماده‌سازی‌ كه‌ش���ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌و هیچ‬ ‫ره‌عد ده‌هله‌كی‌‪ ،‬ده‌ڵێت "بۆ دیاریكردنی‌ شتێكی‌ ورد له‌وباره‌یه‌وه‌ نیه‌"‪.‬‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫دوكه‌ڵ ‌ه به‌سوده‌ك ‌ه‬ ‫به‌فیڕۆ ده‌چێت‬ ‫له‌عێ����راق رۆژانه‌ زیاتر له‌ (‪ )12‬ملیار‬ ‫مه‌تری‌ چوارگۆش����ه‌ غازی‌ سروش����تی‌‬ ‫به‌فی����ڕۆ ده‌چێ����ت‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش هێنده‌ی‌‬ ‫قه‌ب����اره‌ی‌ ئ����ه‌و غازه‌یه‌ ك����ه‌ واڵتێكی‌‬ ‫وه‌كو نه‌مس����ا به‌كاریده‌هێنێت‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ به‌غ����دا له‌بری‌ وه‌به‌رهێنانی‌‪،‬‬ ‫ده‌چێت له‌ ئێران غاز ده‌كڕێت‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ راپۆرتێك����ی‌ گۆڤ����اری‌‬ ‫ئیكۆنۆمیس����تی‌ به‌ریتانی‌‪ ،‬س����ااڵنه‌ له‌‬ ‫كێڵگ����ه‌ نه‌وتیه‌كانی‌ به‌س����ره‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌رهێنان����ی‌ نه‌وتدا‪ ،‬ب����ڕی‌ (‪ )12‬ملیار‬ ‫مه‌تری‌ چوارگۆش����ه‌ غازی‌ سروش����تی‌‬ ‫به‌شێوه‌ی‌ دوكه‌ڵ به‌فیڕۆ ده‌چێت‌و هیچ‬ ‫س����ودێكی‌ لێ‌ وه‌رناگیرێت‪ .‬ئه‌و بڕه‌ش‬ ‫هێنده‌ی‌ قه‌باره‌ی‌ ئه‌و غازه‌یه‌ كه‌ سااڵنه‌‬ ‫واڵتێكی‌ وه‌كو نه‌مسا به‌كاریده‌هێنێت‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانكات����داو له‌ب����ری‌ وه‌به‌رهێنانی‌‬ ‫ئه‌و غ����ازه‌‪ ،‬به‌مه‌به‌س����تی‌ دابینكردنی‌‬ ‫پێداویستیه‌كانی‌ ناوخۆ‪ ،‬عێراق ده‌چێت‬ ‫له‌ ئێران غازی‌ سروشتی‌ ده‌كڕێت‪.‬‬ ‫راپۆرته‌كه‌ باس له‌وه‌ده‌كات هه‌رچه‌نده‌‬ ‫به‌رده‌وام رۆژانه‌ غازه‌ك����ه‌ی‌ به‌خۆڕایی‌‬ ‫ده‌س����وتێت‪ ،‬حكومه‌تی‌ عێراق ناتوانێت‬ ‫به‌بێ‌ پچڕان كاره‌بای‌ رۆژێك به‌ته‌واوه‌تی‌‬ ‫بۆ هاواڵتیه‌كانی‌ دابی����ن بكات‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫به‌نرخێكی‌ به‌رز غاز له‌ ئێران‌و كاره‌باش‬ ‫له‌ توركی����ا ده‌كڕێت‪ .‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ كاره‌با ل����ه‌ (‪)2013/10/6‬‬ ‫رایگه‌یاند به‌غداو سه‌رجه‌م پارێزگاكان‬ ‫رۆژان����ه‌ (‪ )24‬كاژێری����ان كاره‌بای����ان‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬كه‌چی‌ تائێس����تاش ئه‌و خه‌ونه‌‬ ‫به‌دینه‌هاتوه‌‪.‬‬ ‫عێراق له‌س����اڵی‌ (‪ )1990‬ب����ه‌دواوه‌‬ ‫دوچ����اری‌ گرفتی‌ كه‌می‌ كاره‌با بۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫ل����ه‌دوای‌ روخان����ی‌ رژێمی‌ به‌عس����یش‬ ‫له‌ساڵی‌ (‪ ،)2003‬به‌هۆی‌ كۆنی‌ زۆرێك‬ ‫له‌وێستگه‌كان‌و تێكدانی‌ هه‌ندێكیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫كاژێره‌كانی‌ پچڕانی‌ كاره‌با زیادیكردوه‌‪.‬‬ ‫راپۆرته‌ك����ه‌ ئاش����كرای‌ ده‌كات توانای‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ كاره‌بای‌ عێراق له‌ئێستادا‬ ‫ده‌گات����ه‌ (‪ )13‬گی����گاوات ئ����ه‌وه‌ش‬ ‫چاره‌كێك����ی‌ ك����ۆی‌ پێداویس����تیه‌كانی‌‬ ‫عێراقه‌‪ .‬ئه‌و رێژه‌یه‌ش به‌"مایه‌ی‌ شه‌رم"‬ ‫بۆ عێراق ناوده‌بات‪ ،‬چونكه‌ له‌س����ااڵنی‌‬ ‫داهاتودا پێویس����تی‌ به‌ (‪ )42‬گیگاوات‬ ‫ده‌بێ����ت‪ .‬له‌الیه‌ن خۆی����ه‌وه‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫كاره‌ب����ا ل����ه‌ رۆژی‌ (‪)2014/2/28‬‬ ‫رایگه‌یان����د توانای‌ به‌رهه‌م����ی‌ كاره‌بای‌‬ ‫عێ����راق رۆژان����ه‌ ده‌گات����ه‌ (‪ )12‬هه‌زار‬ ‫میگاوات‌و به‌نیازن له‌وه‌زری‌ هاویندا بۆ‬ ‫(‪ )16‬هه‌زار میگاوات زیادی‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫راپۆرته‌كه‌ رونیده‌كاته‌وه‌ جگه‌له‌وه‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌و غازه‌ ب����ۆ به‌رهه‌مهێنان����ی‌ كاره‌با‬ ‫س����ودی‌ لێ‌ وه‌رناگیرێت‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫ب����ۆ بواری‌ پیشه‌س����ازیش س����ودی‌ لێ‌‬ ‫وه‌رناگیرێت‪ .‬هه‌روه‌ها له‌گه‌ڵ زیادبونی‌‬ ‫بڕی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ نه‌وتیشدا‪ ،‬بڕی‌ ئه‌و‬ ‫غازه‌ش كه‌ به‌ فیڕۆ ده‌چێت زیاتر ده‌بێت‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ ئه‌ندازیاری‌ نه‌وت جۆرج سه‌راف‬ ‫له‌ گروپی‌ كۆمپانیاكانی‌ بوزی‌ جیهانی‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر عێراق پش����ت به‌ كه‌رتی‌ تایبه‌ت‬ ‫نه‌به‌س����تێت بۆ به‌رهه‌مهێنانی‌ كاره‌با‪،‬‬ ‫ئه‌وا حكومه‌ت ناچار ده‌بێت له‌س����اڵی‌‬ ‫(‪)2035‬دا نزیكه‌ی‌ (‪ )140‬ملیار دۆالری‌‬ ‫بۆ خه‌رج بكات‪ .‬ناوب����راو ره‌خنه‌ له‌وه‌‬ ‫ده‌گرێت هه‌ندێك دام����ه‌زراوه‌ی‌ عێراقی‌‬ ‫تائێستاش ناتوانن زۆرێك له‌ پڕۆژه‌كان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رن‪ ،‬چونك����ه‌ ژماره‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫ئه‌ندازی����ار واڵتیان به‌جێهێش����توه‌ یان‬ ‫به‌هۆی‌ یاسای‌ ریشه‌كێشكردنی‌ به‌عسه‌وه‌‬ ‫له‌كاره‌كانیان دورخراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ به‌شێكی‌ دیكه‌ی‌ راپۆرته‌كه‌دا هاتوه‌‬ ‫كۆمپانیای‌ غازی‌ به‌سره‌ ئاماده‌یی‌ خۆی‌‬ ‫ده‌ربڕیوه‌ بۆ ئه‌نجامدان����ی‌ پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫هاوبه‌ش له‌گه‌ڵ كۆمپانیاكانی‌ ش����یل‌و‬ ‫میسۆبۆشی‌‌و كۆمپانیای‌ غازی‌ باشور‪،‬‬ ‫بۆ كۆكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و غازه‌و به‌كارهێنانی‌‬ ‫له‌ب����واری‌ كاره‌بادا وه‌كو س����وته‌مه‌نی‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم هه‌ندێك له‌به‌رپرس����انی‌ كه‌رتی‌‬ ‫وزه‌ی‌ عێراق بێزاری‌ خۆیان له‌و پڕۆژه‌یه‌‬ ‫ده‌ربڕیوه‌‪ ،‬به‌هۆكاری‌ ئه‌وه‌ی‌ ئیمتیازی‌‬ ‫زۆری‌ شێوه‌ قۆرغكاری‌ به‌خشیوه‌ته‌ ئه‌و‬ ‫كۆمپانیا بیانیانه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و س����ێ‌ كۆمپانیایه‌ش رایده‌گه‌یه‌نن‬ ‫له‌ئێس����تادا نزیك����ه‌ی‌ (‪ )1,1‬ملیار پێ‌‬ ‫چوارگۆش����ه‌ غ����از به‌ره����ه‌م ده‌هێنن‪،‬‬ ‫كۆمپانیای‌ غازی‌ به‌سره‌ش (‪ )400‬مه‌تر‬ ‫چوارگۆش����ه‌ی‌ كۆده‌كاته‌وه‌و ده‌ڵێت تا‬ ‫س����اڵی‌ (‪ )2016‬توان����ای‌ ئه‌مباركردنی‌‬ ‫ته‌نها یه‌ك ملیار مه‌تری‌ ده‌بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫واده‌كات ئه‌و كۆمپانیایانه‌ په‌نابه‌رنه‌ به‌ر‬ ‫دروستكردنی‌ ئه‌مباری‌ نوێ‌‌و راكێشانی‌‬ ‫بۆری‌ تایبه‌ت‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )422‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/4/1‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫گرفته‌كانی‌ كه‌رتی‌ گه‌شتوگوزاری‌ هه‌رێم ئاشکرا ده‌کرێن‬ ‫"زۆرینه‌ی گه‌شتیاره‌کان له‌ناوه‌ڕاست‌و خواروی عێراقه‌و‌ه دێن"‬ ‫‌‬

‫ ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‬ ‫ئه‌و گه‌شتیارانه‌ی‌ رو له‌هه‌رێم‬ ‫ده‌كه‌ن "ته‌نها ‪2‬تا‪ 3‬شه‌و‬ ‫ده‌مێننه‌وه‌" له‌كاتێكدا به‌پێی‌‬ ‫پێوه‌ره‌ جیهانیه‌كان‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫گه‌شتیار "النیكه‌م ‪8‬شه‌و‬ ‫بمێنێته‌وه‌" مامۆستایه‌كی‌ زانكۆ‬ ‫دوای‌ لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی‌ ورد‬ ‫له‌سه‌ر گه‌شتوگوزاری‌ هه‌رێم‪ ،‬به‌و‬ ‫ده‌ره‌نجامه‌‌و چه‌ندین ئاماری‌ نوێش‬ ‫گه‌یشتوه‌‪.‬‬ ‫مامۆستای‌ زانكۆ‌و شاره‌زای‌ ئابوری‌‬ ‫یونس عه‌لی‌‪ ،‬دوای‌ لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك‬ ‫له‌سه‌ر كه‌رتی‌ گه‌ش���تیاریی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫گه‌یش���توه‌ به‌چه‌ندی���ن ئام���ار‌و‬ ‫ئ���ه‌و گرفتان���ه‌ش ك���ه‌ رووب���ه‌روی‌‬ ‫گه‌ش���تیارانی‌ هه‌رێ���م ده‌بێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫یون���س چه‌ن���د پێش���نیارێكیش بۆ‬ ‫به‌رپرس���انی‌ گه‌ش���تیاریی‌ هه‌رێ���م‬ ‫ده‌كات "به‌پێ���ی‌ ئه‌وه‌ی‌ پێش���نیارم‬ ‫كردوه‌ كار بكه‌ن‪ ،‬تا ‪2016‬به‌جۆرێكی‌‬ ‫چاوه‌ڕواننه‌كراو گه‌شتوگوزاری‌ هه‌رێم‬ ‫پێشده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫"ل���ه‌وه‌ ده‌چێ���ت خه‌ڵكانێ���ك بۆ‬ ‫كاركردن روی���ان له‌هه‌رێم كردبێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌گه‌شتیار هه‌ژماركرابن"‪.‬‬ ‫هه‌رێم ‪ 12‬جۆری‌ گه‌شتیاری‌ هه‌یه‌‬ ‫به‌بڕوای‌ ئه‌و مامۆس���تا ئابوریه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫زانكۆی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬ده‌كرێت كه‌رتی‌‬ ‫گه‌ش���توگوزاری‌ هه‌رێم‪ ،‬به‌كه‌مترین‬ ‫تێچ���و داهاتێك���ی‌ زۆری‌ هه‌بێ���ت‪،‬‬ ‫چونكه‌ وه‌ك له‌ ‪12‬جۆری‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫گه‌ش���تیاریی‌‪ ،‬هه‌رێم ه���ه‌ر ‪12‬كه‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ گرنگترینیان له‌باریی‌ كه‌ش‌و‬ ‫هه‌وا‌و جوانی‌ سروشته‌كه‌یه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ت���ا ئێس���تا هه‌رێ���م "نه‌مانتوانیوه‌‪،‬‬ ‫س���ود له‌هه‌ر ‪12‬جۆره‌كه‌ی‌ ببینین"‪.‬‬ ‫له‌رابرودودا نه‌بونی‌ ئامار‪ ،‬هۆكارێكی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ پێش���نه‌كه‌وتنی‌ كه‌رتی‌‬ ‫گه‌ش���تیاریی‌ ب���وه‌‪ ،‬به‌اڵم ل���ه‌دوای‌‬ ‫ساڵی‌ ‪2007‬وه‌‪ ،‬به‌هه‌وڵی‌ ده‌زگاكانی‌‬ ‫گه‌ش���تیاریی‌‪ ،‬چه‌ندی���ن ئام���ار‬ ‫خراوه‌ته‌رو‪ ،‬دوا ئاماریش باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كرێت كه‌ س���اڵی‌ پێش���و نزیكه‌ی‌‬ ‫‪3‬ملیۆن گه‌ش���تیار روی���ان له‌هه‌رێم‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم گرفتی‌ ئ���ه‌و ئامارانه‌‬ ‫وه‌ك ئه‌و شاره‌زا ئابوریه‌ ده‌یخاته‌رو‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ بوه‌ ك���ه‌ باس له‌ورده‌كاریه‌كان‬ ‫نه‌ك���راوه‌‪ ،‬به‌نمون���ه‌ نازانرێ‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫هات���ون‪ ،‬چه‌ند ماونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫گه‌شتیار ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ‪24‬كاتژمێر له‌و‬ ‫ش���وێنه‌ی‌ بۆی‌ ده‌چێت بمێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ناشبێت مانه‌وه‌كه‌ی‌ له‌ساڵێك زیاتر‬ ‫بێت‪" ،‬ل���ه‌وه‌ ده‌چێت خه‌ڵكانێك بۆ‬

‫كاركردن روی���ان له‌هه‌رێم كردبێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌گه‌شتیار هه‌ژماركرابن"‪.‬‬ ‫چه‌ندیان خه‌رجكردوه‌؟‬ ‫به‌پێ���ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌كان���ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫ئابوریناسه‌‪ ،‬ئه‌و گه‌شتیارانه‌ی‌ رویان‬ ‫له‌هه‌رێم كردوه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ ناوخۆ ‪‌$185‬و گه‌شتیارانی‌‬ ‫بیانیش ‪ $425‬ی���ان خه‌رجكردوه‌‪،‬‬ ‫هاتنی‌ گه‌شتیارانی‌ بیانیش به‌زۆری‌‬ ‫له‌واڵتانی‌ چوارده‌ورو ئه‌و شوێنانه‌وه‌‬ ‫ب���وه‌ ك���ه‌ داهاتی���ان س���نورداره‌‪،‬‬ ‫"ته‌نها به‌رێ���ژه‌ی‌ ‪%10‬ی‌ له‌ئه‌وروپا‌و‬ ‫ئه‌مه‌ری���كاوه‌ گه‌ش���تیار هات���وه‌ بۆ‬ ‫هه‌رێم"‪.‬‬ ‫گرفته‌كانیان چین؟‬ ‫ئ���ه‌و كاتێك دێته‌ س���ه‌ر باس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كێشه‌كانی‌ گه‌ش���تیاری‌ بیانی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌خات���ه‌رو ك���ه‌ ل���ه‌‪%70‬ی‌ گرفتی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی���ان هه‌بو كه‌ له‌و ش���وێنانه‌ی‌‬ ‫بۆی‌ چون‪ ،‬نوس���ینگه‌ی‌ گۆڕینه‌وه‌ی‌‬ ‫دراوی‌ لێنه‌بوه‌‪ ،‬یاخود خزمه‌تگوزاریه‌‬ ‫سه‌ره‌تاییه‌كانی‌ كه‌م بوه‌‪ ،‬یان پێشتر‬ ‫نه‌یانتوانیوه‌ له‌رێگای‌ ئه‌نته‌رنێته‌وه‌‬ ‫شوێن له‌میوانخانه‌كان بگرن‪ ،‬گرفتی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ گه‌ش���تیاری‌ ناوخ���ۆش‬ ‫خراپیی‌ رێگا‌وبانه‌كان بوه‌ "ش���وێن‬ ‫هه‌بو رێگاكه‌ی‌ كاتژمێرێك بوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی‌ خراپیی‌ رێگاكه‌وه‌ گه‌ش���تیار‬ ‫به‌‪2‬كاتژمێر پێیگه‌یش���توه‌"‪ .‬ناوبراو‬ ‫ئه‌وه‌ش ناشارێته‌وه‌‪ ،‬كه‌ گرنگیدانی‌‬ ‫حكوم���ه‌ت به‌ته‌نه���ا به‌پارێزگایه‌كی‌‬ ‫وه‌ك هه‌ولێر وایكردوه‌ گه‌شتیار زیاتر‬ ‫رو له‌و پارێزگایه‌ بكه‌ن‌و پارێزگاكانی‌‬ ‫س���لێمانی‌‌و دهۆك تا راده‌یه‌ك "ببنه‌‬ ‫قوربان���ی‌" ئ���ه‌و دۆخ���ه‌‪ .‬گرفتێكی‌‬ ‫تری‌ گه‌ش���تیاریی‌ هه‌رێ���م‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌‬ ‫زۆرین���ه‌ی‌ گه‌ش���تیاره‌كانی‌ ناوخۆی‌‬ ‫له‌ناوه‌ڕاس���ت‌و خ���واروی‌ عێراقه‌وه‌‬ ‫دێن‪ ،‬به‌پێی‌ ئاماره‌كانی‌ گه‌شتیاریی‌‬ ‫هه‌رێم ‪%80‬ی‌ گه‌ش���تیاری‌ ناوخۆیی‌‬ ‫له‌ناوه‌ڕاست‌و خواروی‌ عێراقه‌وه‌ دێن‪،‬‬ ‫"ئاشكراش���ه‌ نائارامی‌ ئ���ه‌و ناوچانه‌‬ ‫هۆكاره‌ س���ه‌ره‌كیه‌كه‌یه‌تی‌‪ ،‬كه‌واته‌‬ ‫به‌ئاساییبونه‌وه‌ی‌ دۆخی‌ ئه‌و ناوچانه‌‬ ‫هاتنی‌ گه‌ش���تیار ل���ه‌‌و ده‌روازه‌یه‌وه‌‬ ‫كه‌م ده‌كات"‪.‬‬

‫ئه‌وانه‌ی‌ ده‌ڕۆن���ه‌ ده‌ره‌وه‌ ژماره‌یان‬ ‫چه‌نده‌؟ بۆ چ مه‌به‌ستێك ده‌ڕۆن؟ چ‬ ‫شتێك له‌دره‌وه‌ هه‌یه‌‌و له‌كوردستان‬ ‫نییه‌‪" ،‬توێژینه‌وه‌ی‌ دوه‌م له‌باره‌یه‌وه‌‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬

‫پێویسته‌ حكومه‌ت هانده‌ر بێت‬ ‫ئ���ه‌و مامۆس���تایه‌ی‌ زانك���ۆ هێما‬ ‫به‌وه‌ش ده‌كات‪ ،‬كه‌ پێویسته‌ الیه‌نی‌‬ ‫گه‌ش���تیاریی‌ هه‌رێم‪ ،‬زیات���ر گرنگی‌‬ ‫به‌گه‌شتیاریی‌ ناوچه‌ سنوریه‌كانیش‬ ‫بده‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌پێناوی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫گه‌ش���تیاره‌ بیانیانه‌ی‌ رو له‌واڵتانی‌‬ ‫باسی‌ ئه‌وانه‌ ناكرێت كه‌ ده‌ڕۆنه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‬ ‫چوارده‌ورم���ان ده‌ك���ه‌ن س���ه‌ردانی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ تاوه‌كو ئێس���تا باسكراوه‌ هه‌رێمیش بك���ه‌ن "به‌نمونه‌ ده‌كرێت‬ ‫ئاماره‌كان���ی‌ هاتنی‌ گه‌ش���تیار بوه‌‪ ،‬حكوم���ه‌ت هانی‌ فرۆش���یاران بدات‪،‬‬ ‫به‌اڵم گه‌شتكردنی‌ خه‌ڵكی‌ هه‌رێم بۆ یاخ���ود پش���تگیرییان ب���كات‪ ،‬كه‌‬ ‫دره‌وه‌‪ ،‬له‌الی‌ مامۆستا یونس گرنگی ‌‬ ‫ی به‌هه‌رزانتر كااڵكانیان به‌گه‌ش���تیاره‌‬ ‫خۆی‌ هه‌یه‌‌و پێویس���ته‌ ئاماره‌كانی‌ بیانیه‌كان بفرۆش���ن"‪ .‬ئه‌و به‌نمونه‌‬ ‫بخرێت���ه‌رو‪ ،‬ب���ۆ ئه‌و گرنگ��� ‌ه بزانی‌ ب���اس له‌راب���ردوش ده‌كات ك���ه‌‬

‫له‌سه‌رده‌می‌ رژێمدا گۆڕینه‌وه‌ی‌ دراو‬ ‫بۆ گه‌شتیاری‌ بیانی‌ جیاوازی‌ هه‌بو‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ بازرگانانی‌ ناوخۆیی‌‌و خه‌ڵكانی‌‬ ‫ئاس���ایی‌‪" ،‬به‌جۆرێ���ك دۆالریان بۆ‬ ‫ده‌گۆڕای���ه‌وه‌ ك���ه‌ هانده‌ربێ���ت تا‬ ‫جارێكی‌ تر بگه‌ڕێنه‌وه‌"‪.‬‬

‫دروست نییه‌ "پێویسته‌ ریكالمكردن‬ ‫بۆ ناوچه‌ گه‌شتیاریه‌كان به‌چه‌ندین‬ ‫زمانی‌ زین���دوی‌ جیهانی‌ بێت‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ته‌نها به‌زمانێكی‌ لۆكاڵی‌"‪.‬‬

‫پێشنیاره‌كانی‌ داوه‌ته‌ گه‌شتیاریی‌ هه‌رێم‬ ‫هه‌مو ئه‌و ده‌ره‌نجامانه‌ی‌ كه‌ م‪.‬یونس‬ ‫سودمان له‌جۆره‌كانی‌ گه‌شتیاریی‌ عه‌لی‌ له‌توێژینه‌وه‌كه‌یدا پێیگه‌یشتوه‌‪،‬‬ ‫داوێتی���ه‌ راگه‌یاندن���ی‌ ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫وه‌رنه‌گرتوه‌‬ ‫ئه‌و جه‌خ���ت ل���ه‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌ گه‌ش���توگوزاری‌ هه‌رێ���م ئه‌وانی���ش‬ ‫كه‌ هه‌رێم نه‌یتوانیوه‌ س���ود له‌هه‌مو په‌یمان���ی‌ ئه‌وه‌یان پێ���داوه‌ له‌پالنی‌‬ ‫جۆره‌كانی‌ گه‌شتوگوزاریی‌ وه‌ربگرێت داهاتوی‌ ده‌سته‌كه‌یاندا كاری‌ له‌سه‌ر‬ ‫"یه‌كه‌م كش���توكاڵكردن له‌ناوچه‌ی‌ بكه‌ن "به‌پێی‌ ئه‌وه‌ی‌ پێشنیارمكردوه‌‬ ‫چه‌رم���ۆی‌ چه‌مچه‌ماڵ���ی‌ ئێمه‌ بوه‌‪ ،‬كار بك���ه‌ن ت���ا ‪2016‬به‌جۆرێك���ی‌‬ ‫ب���ه‌اڵم ئێم���ه‌ نه‌مانتوانیوه‌ س���ود چاوه‌ڕواننه‌كراو گه‌شتوگوزاری‌ هه‌رێم‬ ‫ل���ه‌‌وه‌ وه‌ربگری���ن وه‌ك ناوچه‌یه‌كی‌ پێشده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫مێژویی‌ به‌گه‌ش���تیارانی‌ بناسێنین"‪.‬‬ ‫هاتنی‌ گه‌شتیار زیانیشی‌ هه‌یه‌‬ ‫ریكالمك���ردن به‌ته‌نها به‌زمانی‌ كورد‬ ‫به‌وته‌ی‌ ئه‌و زۆر هاتنی‌ گه‌شتیار بۆ‬ ‫بۆ ناوچه‌ گه‌ش���تیاریه‌كانی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫به‌ڕای‌ ئه‌و شاره‌زایه‌ی‌ ئابوری‌ كارێكی‌ هه‌رێم به‌ده‌ر نییه‌ له‌زیانیش چونكه‌‬

‫وه‌ك ئ���ه‌و رونیده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌س���اڵێكدا س���ێ‌ ملیۆن گه‌شتیار‬ ‫بێته‌ هه‌رێم���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا نزیكه‌ی‌ دو‬ ‫ملی���ۆن ئۆتۆمبی���ل به‌كارده‌هێنن‬ ‫"ئه‌مه‌ش زیانی‌ ب���ۆ رێگاوبانه‌كان‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬یاخود ره‌نگ���ه‌ له‌هه‌ندێ‌‬ ‫ناوچ���ه‌ ببنه‌ ه���ۆی‌ به‌رزبونه‌وه‌ی‌‬ ‫نرخ له‌سه‌ر دانیش���توانیش"‪ .‬ئه‌و‬ ‫پێش���نیاریش ده‌كات له‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫ئ���ه‌م وه‌رزی‌ به‌ه���اره‌وه‌‪ ،‬الیه‌ن���ی‌‬ ‫گه‌ش���توگوزار ب���ه‌وردی‌ بكه‌ون���ه‌‬ ‫كۆكردن���ه‌وه‌ی‌ زانی���اری‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ئ���ه‌و گه‌ش���تیاره‌ بیانیان���ه‌ی‌ رو‬ ‫هه‌رێم ده‌ك���ه‌ن "ده‌كرێت له‌وته‌ی‌‬ ‫گه‌ش���تیارانی‌ بیانی���ه‌وه‌ به‌زۆرێك‬ ‫له‌كێشه‌كانمان بزانین‪ ،‬كه‌ تاوه‌كو‬ ‫ئێستا هه‌س���تمانپێنه‌كردوه‌‪ ،‬خۆم‬ ‫ئاماده‌م به‌ب���ێ‌ به‌رامبه‌ر هاوكاری‌‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ گه‌ش���توگوزار بك���ه‌م‬ ‫هه‌رچیم پێبكرێت"‪.‬‬

‫گه‌شتوگوزار‪ ،‬دوه‌مین سه‌رچاو‌ه ‌ی داهات ‌ی (‪‌)49‬واڵت ‌ه‬ ‫ی چییه‌؟‬ ‫هۆشیاری‌ گه‌شتیاری ‌‬

‫سه‌ركۆ یونس*‬ ‫ی گه‌ش���توگوزار یه‌كێك��� ‌ه‬ ‫كه‌رت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌ی ‌‬ ‫ی ئابور ‌‬ ‫له‌پێكهێنه‌ره‌كان��� ‌‬ ‫ی گه‌ور‌ه‬ ‫ه ‌هر‌واڵتێ���ك‪ ،‬به‌ش���دارییه‌ك ‌‬ ‫ی داهات��� ‌ه‬ ‫ده‌كات له‌كۆكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌م كه‌رت ‌ه‬ ‫گشتییه‌كان‪ ،‬ڕۆڵ‌و گرنگ ‌‬ ‫س���تراتیژیی ‌ه له‌ئابوری ‌‌واڵتێكه‌و‌ه بۆ‬ ‫ی تر جی���اوازه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ئاب���وری‌‌واڵتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌گرنگیپێدان ‌‬ ‫جیاوازیی���ه‌ش خ���ۆ ‌‬

‫حكومه‌ت���ه‌كان ب���ۆ ئ���ه‌م كه‌رت��� ‌ه‬ ‫ده‌بینێت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ۆ نمون��� ‌ه هه‌ریه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌فه‌ره‌نسا‌و توركیا‌و لوبنان گرنگییه‌ك ‌‬ ‫ی گه‌شتوگوزاری‬ ‫ئه‌وتۆ ده‌ده‌ن به‌الیه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫‌‌واڵته‌كانی���ان‪ ،‬س���ااڵن ‌ه بودجه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بۆ داده‌نێن‪ ،‬به‌پالن‌و به‌رنام ‌ه‬ ‫تایبه‌ت ‌‬ ‫كارده‌كه‌ن له‌پێن���او زیاتر بوژانه‌وه‌‌و‬ ‫ی ئ���ه‌م كه‌رت���ه‌دا‪ ،‬ئه‌م‬ ‫گه‌ش���ه‌پێدان ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌رت��� ‌ه ئابوریی��� ‌ه پیشه‌س���ازییه‌ك ‌‬ ‫پڕ داه���ات‌و كه‌م تێچ���ون‌و خاوێنه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی گرنگ ‌ه ب���ۆ ئه‌و ‌واڵتان ‌ه ‌‬ ‫پاڵنه‌رێك ‌‬ ‫ك ‌ه ت���اك به‌رهه‌من‌و ئابورییان الوازه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاماره‌كان ده‌ریده‌خه‌ن گه‌ش���تیاری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫بوه‌ت ‌ه به‌شێك ‌‬ ‫ی‬ ‫جیه���ان‌و ش���اره‌زایانیش به‌كه‌رتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داده‌نێ���ن ب���ۆ په‌ره‌پێدان ‌‬ ‫گرنگ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕێكخراو ‌‬ ‫ی ئاماره‌كان ‌‬ ‫ئابوری‌‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ش���توگوزار گه‌ش���تیاری ‌‬ ‫جیهان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داهات ‌‬ ‫بوه‌ت ‌ه دوه‌مین س���ه‌رچاو‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫ی داهات ‌‬ ‫ی (‪‌ )%10‬‬ ‫(‪‌)49‬واڵت‌و نزیك ‌ه ‌‬ ‫جیهانیش له‌م كه‌رته‌و‌ه چنگ ده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ل���ه‌م ناوه‌ن���ده‌دا ئاب���ور ‌‬ ‫ی گه‌شتوگوزاردا‬ ‫كوردس���تان له‌بوار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕه‌گه‌زه‌كان ‌‬ ‫ی زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ی بون ‌‬ ‫سه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫گه‌ش���تیاریی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم بوژانه‌و‌ه ‌‬ ‫كه‌رت��� ‌ه له‌س���ه‌ره‌تایدایه‌‌و هیوادارین‬ ‫ی گه‌شتوگوزار‬ ‫ی گه‌ش���ه‌پێدان ‌‬ ‫ئاس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫ی به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫له‌ئاینده‌دا بێت���ه‌د ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ش���تیاران له‌به‌هار ‌‬ ‫ی ڕێژ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌مساڵدا به‌هه‌زاران گه‌شتیار ئه‌ژمار‬ ‫ده‌كران‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌شه‌پێدان ‌‬ ‫سه‌ركه‌وتن‌و هاتنه‌د ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌بون��� ‌‬ ‫گه‌ش���توگوزار خ���ۆ ‌‬ ‫ی گه‌ش���تیاران له‌ش���وێن‌و‬ ‫هۆش���یار ‌‬ ‫جێگا گه‌ش���تیارییه‌كاندا ده‌بینێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌شتیاری ‌‬ ‫مه‌به‌ستمان له‌هۆشیار ‌‬ ‫ی خواره‌وه‌یه‌ به‌كورتی‌‪:‬‬ ‫ئه‌مان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫‪1‬ـ پارێزگاریك���ردن له‌پاكوخاوێن ‌‬

‫ش���وێن‌و جێ���گا گه‌ش���تیارییه‌كان‪،‬‬ ‫ی نیشتمانی‌‌و‬ ‫له‌ڕاستیدا ئه‌م ‌ه ئه‌ركێك ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌‪ ،‬بۆ كه‌رتێك له‌كه‌رته‌كان ‌‬ ‫ی هه‌رێم ك ‌ه پێموای ‌ه‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌ی ‌‬ ‫ئابور ‌‬ ‫ش���وێن‌و ناوچ��� ‌ه گه‌ش���تیارییه‌كان‬ ‫ده‌گمه‌ن���ن‌و ئه‌گ���ه‌ر پارێزگاریی���ان‬ ‫ی‬ ‫لێنه‌كرێ���ت له‌ب���ه‌رده‌م ئاق���ار ‌‬ ‫له‌ناوچوندان‪.‬‬ ‫ی ناوچ ‌ه‬ ‫ی هێمنی‌و ئارام ‌‬ ‫‪2‬ـ پاراستن ‌‬ ‫گه‌ش���تیارییه‌كان‪ ،‬ئاشكرای ‌ه هێمنی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ڕه‌گه‌زێك��� ‌ه له‌ڕه‌گه‌زه‌كان ‌‬ ‫ئارام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌شتیاریی‌‪ ،‬ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ژینگ ‌ه ‌‬ ‫پاراستن ‌‬ ‫ی ده‌كرێ���ت له‌ش���وێن‌و جێگا‬ ‫تێبین��� ‌‬ ‫گه‌ش���تیارییه‌كاندا ڕوبه‌ر به‌رته‌سك‌و‬ ‫ته‌نگ���ه‌‪ ،‬بۆی ‌ه له‌س���ه‌ر گه‌ش���تیاران‬ ‫ی‬ ‫ی ڕۆژێك ‌‬ ‫پێویست ‌ه له‌پێناو به‌سه‌ربردن ‌‬ ‫ی بپارێزن‌و‬ ‫خۆش‪ ،‬هێمن���ی‌‌و ئارام��� ‌‬ ‫ئه‌ته‌كێتی‌ گه‌شتیاریی‌ په‌یڕه‌و بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪3‬ـ پاراس���تن‌و ڕێزگرت���ن له‌ئازاد ‌‬

‫تاكه‌ك���ه‌س له‌ش���وێن‌و جێ���گا‬ ‫گه‌ش���تیارییه‌كاندا‪ ،‬به‌اڵم به‌مه‌رجێك‬ ‫ی‬ ‫ی كولتور ‌‬ ‫ئه‌م ئازادیی ‌ه له‌چوارچێو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت��� ‌‬ ‫ك���ورده‌واری‌و داب��� ‌‬ ‫ی نه‌كرێ���ت‬ ‫ده‌رنه‌چێ���ت‌و جیاوازی��� ‌‬ ‫له‌گه‌شتیاراندا‪.‬‬ ‫ی گه‌شتیاراندای ‌ه‬ ‫ئه‌مان ‌ه له‌ئه‌س���تۆ ‌‬ ‫ی دام���وده‌زگا تایبه‌تیی ‌ه‬ ‫به‌ه���اوكار ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومیی���ه‌كان به‌گش���تی‌و‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫شاره‌وانی‌و گه‌ش���توگوزار‌و ‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سااڵن ‌‬ ‫ناوخۆ پێكه‌وه‌‪ ،‬به‌و ئومێد‌ه ‌‬ ‫ی هه‌رێم‪،‬‬ ‫ی گه‌ش���تیاری ‌‬ ‫ی الیه‌ن ‌‬ ‫داهاتو ‌‬ ‫ی گرن���گ به‌خۆی���ه‌و‌ه‬ ‫بوژانه‌وه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م كه‌رت ‌ه گرنك ‌ه‬ ‫ببینێت‌و داهات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك بێت له‌بژێو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رش���ان ‌‬ ‫دانیش���توان‌و بارگران��� ‌‬ ‫ی حكومه‌ت ئاسان بكات ‪.‬‬ ‫بودج ‌ه ‌‬ ‫*ئابوریناس‬

‫نزیكه‌ی‌ (‪)%10‬‬ ‫ی‌ داهاتی‌‬ ‫جیهان‪ ،‬له‌كه‌رتی‌‬ ‫گه‌شتوگوزاره‌وه‌‬ ‫چنگ ده‌كه‌وێت‬

‫لۆکاڵ‬

‫)‪ )422‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/4/1‬‬

‫چاوپێكه‌وتن له‌گه‌ڵ ئه‌و ده‌وڵه‌مه‌نده‌ هه‌ولێریه‌ی‌‪ ،‬زۆرینه‌ی‌ پرۆژه‌كانی‌ له‌سلێمانیه‌‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌حمه‌د ئیسماعیل‪ :‬سیاسه‌ت‌و بزنسكردن پێكه‌و‌ه كاره‌سات ‌ه‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬

‫له‌ناوه‌ڕاستی‌ ئه‌مساڵدا‪ ،‬كارگه‌ ‌ی‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ ئاسن له‌سلێمانی‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ كار به‌وته‌ی‌ خاوه‌نه‌كه‌ی‌‬ ‫(ئه‌حمه‌د ئیسماعیل) ئه‌و كارگه‌یه‌‬ ‫‪%35‬ی‌ پێداویستی‌ عێراق له‌ئاسن دابین‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌راسته‌وخۆ‌و ناراستوخۆ زیاتر‬ ‫له‌‪5‬هه‌زار كه‌س كاری‌ تێدا ده‌كه‌ن‌و‬ ‫به‌رهه‌می‌ سااڵنه‌ی‌ ده‌گاته‌ زیاتر له‌یه‌ك‬ ‫ملیۆن‌و‪250‬هه‌زار ته‌ن‪ .‬ئه‌وه‌ یه‌كێكه‌‬ ‫له‌پرۆژه‌ گه‌وره‌كانی‌ سه‌رمایه‌داری‌ كورد‬ ‫ئه‌حمه‌د ئیسماعیل‪.‬‬

‫سه‌رمایه‌دارانی‌‬ ‫كورد‬ ‫به‌بازرگانیكردن‬ ‫له‌و واڵته‌دا‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندبون‬ ‫خۆ له‌ئه‌فریقا‬ ‫پاره‌یان‬ ‫په‌یدانه‌كردوه‬

‫سه‌رمایه‌داری‌ كورد ئه‌حمه‌د ئیسماعیل‬ ‫له‌دیدارێك���ی‌ ئاوێن���ه‌دا‪ ،‬ب���اس له‌كار‌و‬ ‫پرۆژه‌كانی‌‌و باردۆخی‌ ئێس���تای‌ ئابوری‌‬ ‫هه‌رێ���م ده‌كات‌و ئ���ه‌وه‌ش ده‌خاته‌رو كه‌‬ ‫ل���ه‌‌و قه‌یرانه‌ دارایی���ه‌ی‌ روبه‌روی‌ هه‌رێم‬ ‫بۆته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وه‌ك سه‌رمایه‌دارێك یارمه‌تی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم���ی‌ داوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئاماده‌‬ ‫نییه‌ بڕه‌كه‌ی‌ ئاش���كرا ب���كات "هاوكاری‌‬ ‫میلل ‌هت‌و حكومه‌تی‌ خۆم به‌ئه‌رك ده‌زانم‬ ‫نه‌ك منه‌تكردن"‪.‬‬ ‫چۆن ده‌ستی‌ به‌به‌رهه‌مهێنانی‌ كاره‌با‬ ‫كرد؟‬ ‫گه‌وره‌ترین پرۆژه‌ی‌ ئه‌م سه‌رمایه‌داره‌ی‌ ئه‌حمه‌د ئیسماعیل‬ ‫كورد له‌راب���ردودا‪ ،‬به‌رهه‌مهێنانی‌ كاره‌با‬ ‫بوه‌‪ ،‬له‌ئێس���تادا ‪3‬هه‌زار مێگاوات كاره‌با به‌بڕوای‌ ئه‌و "هه‌رێم ‪ 200‬هه‌زار فه‌رمانبه‌ری‌ س���ه‌رمایه‌داره‌كانی‌ س���لێمانی‌ پرۆژه‌ی‌‬ ‫به‌رهه‌مده‌هێن���ێ‌‪ ،‬ناوبراو ئه‌وه‌ ده‌خاته‌رو پێویست ‌ه نه‌ك ملیۆنێك"‪ ،‬به‌پێی‌ پێوه‌ری‌ وه‌به‌رهێنان له‌شاره‌كه‌یاندا بكه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌رجه‌م پرۆژه‌كان���ی‌ ئ���ه‌م‬ ‫له‌س���ااڵنی‌ ‪ 2005‬ب���ۆ ‪ 2006‬ك ‌ه ئه‌و كاته‌ جیهانییش‪ ،‬رێژه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ری‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫كاره‌با له‌دۆخێكی‌ زۆر خراپدا بو‪ ،‬چۆته‌ ده‌بێت له‌نێ���وان ‪ 2‬تا ‪ %5‬بێ���ت "ئێمه‌ سه‌رمایه‌داره‌دا به‌راسته‌وخۆو ناراسته‌وخۆ‬ ‫الی‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت نێچیرڤان بارزانی‌‪ ،‬هه‌ستمان به‌گه‌وره‌یی‌ ئه‌و گرفته‌ نه‌كرد تا نزیك���ه‌ی‌ ‪16‬هه‌زار ك���ه‌س كار ده‌كات‪،‬‬ ‫بۆ به‌رهه‌مهێنانی‌ ‪500‬مێ���گاوات كاره‌باو ب���ه‌م دواییه‌ هه‌رێم روبه‌روی‌ ئه‌و قه‌یرانه‌ گه‌وره‌ترین پرۆژه‌ش���ی‌ ك���ه‌ به‌وته‌ی‌ خۆ‬ ‫پرۆژه‌كی‌ خس���تۆته‌ به‌رده‌ست‪ ،‬ئه‌ویش بوی���ه‌وه‌"‪ .‬ئه‌م س���ه‌رمایه‌داره‌ به‌ئه‌ركی‌ له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست‬ ‫په‌یمان���ی‌ هاوكاریی‌ پێ���داوه‌ "كه‌ چومه‌ حكومه‌تیشی‌ ده‌زانێ‌ هه‌لی‌ كار بۆ هه‌مو پرۆژه‌یه‌ك���ی‌ تری‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و هه‌یه‌‬ ‫الی‌ كاك نێچیرڤ���ان وت���ی‌ متمانه‌ به‌من تاكه‌كانی‌ بڕه‌خسێنێ‌ به‌تایبه‌ت له‌كه‌رتی‌ له‌ئه‌بوزه‌ب���ی‌‪ ،‬كارگ���ه‌ی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫ده‌كه‌ی���ت؟ وتم به‌ڵێ‌‪ ،‬وتی‌ ده‌ بڕۆ چیت تایبه‌تدا "ده‌بێت حكومه‌ت به‌خاوه‌نكار‌و ئاس���نه‌ ك���ه‌ ‪%35‬ی‌ پێداویس���تی‌ هه‌مو‬ ‫پێده‌كرێت بیكه‌‪ ،‬له‌سه‌ر به‌ڵێنی‌ ئه‌و بایی‌ سه‌رمایه‌داران بڵێ‌ به‌نمونه‌ هه‌زار ده‌رچوم عێراق له‌ئاس���ن دابین ده‌كات‪ ،‬بڕیاریشه‌‬ ‫‪400‬ملیۆن دۆالر پێداویس���تیی‌ پرۆژه‌كه‌م له‌كه‌رتی‌ تایبه‌ت ب���ۆ دابمه‌زرێنه‌ منیش ئ���ه‌م پرۆژه‌یه‌ له‌مانگی‌ ‪6‬ی‌ ئه‌مس���اڵدا‬ ‫كڕی‌‪ ،‬به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ گرێبه‌س���تیش بكه‌م‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ هاوكاریت ده‌كه‌م‪ ،‬به‌و جۆره‌ زۆر له‌سلێمانی‌ بكه‌وێته‌ كار‪.‬‬ ‫دواتر ئه‌وانیش كاره‌كانیان بۆ ڕاییكردم‌و له‌گرفته‌كانمان چاره‌سه‌ر ده‌بێت"‪.‬‬ ‫بڕی هاوكاریه‌كه‌ی‌ بۆ حكومه‌ت ئاشكرا‬ ‫س���ه‌ره‌نجام هه‌رێم ل���ه‌و گرفته‌ گه‌وره‌یه‌‬ ‫ناكات‬ ‫زۆرینه‌ی‌ پرۆژه‌كانی‌ له‌سلێمانیه‌‬ ‫ك���ه‌ نه‌بونی‌ كاره‌با بو تا راده‌یه‌كی‌ باش‬ ‫ئ���ه‌و به‌دڵگرانییش���ه‌وه‌ ب���اس له‌وه‌‬ ‫ئه‌م سه‌رمایه‌داره‌ی‌ كورد باس له‌وه‌ش‬ ‫رزگاری‌ بوه‌"‪.‬‬ ‫ده‌كات ك���ه‌‪%70‬ی‌ پرۆژه‌كانی‌ له‌ناوخۆی‌ ده‌كات ك���ه‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێ���م به‌رگه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمدای���ه‌‌و زۆرترینیش���ی‌ كه‌وتۆت���ه‌ دو مانگ بڕینی‌ موچ���ه‌ی‌ نه‌گرت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌رێم چه‌ند فه‌رمانبه‌ری‌ پێویسته‌؟‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌الی‌ ئه‌م سه‌رمایه‌داره‌ی‌ كورد پارێ���زگای‌ س���لێمانیه‌وه‌ "له‌كاتێك���دا ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت كه‌ هه‌مو واڵتێك توش���ی‌‬ ‫جێگه‌ی‌ داخه‌‪ ،‬زۆریی‌ ئه‌و كه‌سانه‌یه‌ كه‌ خۆم خه‌ڵكی‌ هه‌ولێ���رم‪ ،‬به‌اڵم زۆرینه‌ی‌ قه‌ی���ران ده‌بێت "گرنگ ئه‌وه‌ی���ه‌ وانه‌ی‌‬ ‫له‌كه‌رت���ی‌ حكومه‌ت دام���ه‌زراون‪ ،‬به‌بێ‌ پرۆژه‌كان���م له‌س���لێمانیدایه‌‪ ،‬هی���وادارم لێوه‌ربگرین‪ ،‬پێموای���ه‌ حكومه‌ت وانه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌مویان كاریان هه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ ئ���ه‌وه‌ هانده‌رێ���ك بێ���ت ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ باشی‌ له‌و قه‌یرانه‌ وه‌رگرتوه‌"‪ .‬سه‌باره‌ت‬

‫به‌وه‌ش ئایا ئه‌و وه‌ك سه‌رمایه‌دارێك له‌و‬ ‫قه‌یرانه‌دا یارمه‌ت���ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫داوه‌‪ ،‬وه‌اڵمه‌ك���ه‌ی‌ ئ���ه‌و به‌ڵێیه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئاماده‌نی���ه‌ بڕی‌ ئه‌و هاوكاریه‌ ئاش���كرا‬ ‫بكات "ه���اوكاری‌ میلل���ه‌ت‌و حكومه‌تی‌‬ ‫خ���ۆم به‌ئه‌رك ده‌زانم ن���ه‌ك منه‌تكردن‪،‬‬ ‫پێویس���تیش ن���اكات بڕه‌كه‌ی‌ ئاش���كرا‬ ‫بكه‌م"‪ .‬ئه‌و به‌نمونه‌ باس له‌قس���ه‌یه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ سه‌رمایه‌داری‌ جیهان بیل گیتس‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ وتویه‌تی‌ (ئه‌گه‌ر زیره‌كترین‬ ‫كه‌سیش بیت له‌بیابانێكدا داتبنێن ناتوانی‌‬ ‫یه‌ك دۆالر قازان���ج بكه‌یت) بۆیه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"س���ه‌رمایه‌دارانی‌ كورد به‌بازرگانیكردن‪،‬‬ ‫له‌و واڵته‌دا ده‌وڵه‌مه‌ندبون‪ ،‬خۆ پاره‌كه‌یان‬ ‫له‌ئه‌فریق���ادا په‌یدانه‌كردوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌ركی‌‬ ‫هه‌ر یه‌كێكمانه‌ له‌كاتی‌ قه‌یراندا هاوكاری‌‬ ‫میلله‌ت ‌ی خۆمان بكه‌ین"‪.‬‬ ‫سه‌روه‌ته‌كه‌ی‌ چه‌نده‌؟‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ب���ڕی‌ سه‌رمایه‌كش���ی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "گرنگ نییه‌ چه‌ندت هه‌یه‌‪ ،‬گرنگ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ له‌رێ���گای‌ پرۆژه‌كانته‌وه‌ چی‌ بۆ‬ ‫میلله‌ته‌كه‌ت ده‌كه‌یت‪ ،‬كه‌س هه‌یه‌ پاره‌ی‌‬

‫گرنگ نیی ‌ه‬ ‫له‌ناوه‌ڕاستی‌‬ ‫ی چه‌ندت هه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌مساڵدا كارگه‌ ‌‬ ‫ئاسن له‌سلێمانی‌ گرنگ ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌رێگا ‌‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌و‌‬ ‫پرۆژه‌كانته‌و‌ه‬ ‫‪%35‬ی‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫چ‌‬ ‫پێداویستی‌‬ ‫میلله‌ته‌كه‌ت‬ ‫عێراق دابین‬ ‫ده‌كه‌یت‬ ‫ده‌كات‬ ‫زۆره‌‌و هیچی‌ پێناكات‪ ،‬هه‌شه‌ له‌ده‌ره‌وه‌‬ ‫پ���اره‌ ق���ه‌رز ده‌كات‌و ده‌یكاته‌ پرۆژه‌ بۆ‬ ‫واڵته‌كه‌ی‌ خۆی"‪.‬‬ ‫گله‌یی���ه‌ك ك���ه‌ روب���ه‌روی‌ به‌ش���ێك‬ ‫له‌س���ه‌رمایه‌داران ده‌بێت���ه‌وه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫پ���رۆژه‌ی‌ خێرخوازییان كه‌م���ه‌‪ ،‬ناوبراو‬ ‫ئه‌و گله‌ییه‌ بۆ به‌ش���ێك له‌سه‌رمایه‌داران‬ ‫به‌ڕاس���ت ده‌زانێ‌‪ ،‬ده‌شڵێت "ئێمه‌ وه‌ك‬ ‫خۆم���ان پرۆژه‌م���ان هه‌ب���و هه‌رچه‌نده‌‬ ‫حه‌ز به‌باس���كردنی‌ ناكه‌م‪ ،‬به‌اڵم بۆ ئه‌و‬ ‫پرس���یاره‌ی‌ تۆ ده‌بێ���ت وه‌اڵمم هه‌بێت‪،‬‬ ‫ئێم���ه‌ ‪ 300‬قوتابیم���ان ناردۆته‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫ب���ۆ خوێندن���ی‌ دكت���ۆرا‪ ،‬له‌هه‌ولێر دو‬ ‫قوتابخان���ه‌ی‌ گه‌وره‌مان دروس���تكردوه‌و‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ شێرپه‌نجه‌مان هه‌یه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫گوندان���ه‌ی‌ ئاویان كه‌مه‌ بی���ری‌ قوڵمان‬ ‫لێ���داوه‌و ده‌زگای‌ نانه‌كه‌لیم���ان هه‌ی���ه‌‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ ‪2‬هه‌زار هه‌تی���وو كه‌مده‌رامه‌ت‬ ‫موچه‌یان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ تا ئێستا هه‌یه‌ سه‌رمایه‌داره‌كانی‌‬ ‫ك���ورد پ���رۆژه‌ خێرخوازیه‌كانیان به‌ش‬ ‫به‌ش���ه‌‌و پرۆژه‌یه‌كی‌ هاوبه‌شی‌ گه‌وره‌یان‬ ‫نییه‌‪ ،‬ل���ه‌م روه‌وه‌ ئه‌حمه‌د ئیس���ماعیل‬

‫ئه‌و س���ه‌رنجه‌ به‌دروست ده‌زانێ‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫"زۆرج���ار به‌س���ه‌رمایه‌داره‌كانم وت���وه‌‬ ‫كه‌ ب���ا پڕۆژه‌یه‌كی‌ هاوبه‌ش���ی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫خێرخوازیی‌ بكه‌ی���ن‌و بمێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كه‌ وه‌كو پێویست به‌ده‌نگه‌وه‌هاتن نه‌بوه‌‬ ‫منیش وازم هێناوه‌"‪.‬‬ ‫"سیاسه‌ت‌و بزنسكردن پێكه‌وه‌‬ ‫كاره‌ساته‌"‬ ‫له‌باره‌ی‌ الیه‌نی‌ سیاسیش���ی‌ ئه‌و خۆی‌‬ ‫به‌س���ه‌ربه‌خۆ ده‌زانێ‌‌و به‌پێویستیش���ی‌‬ ‫ده‌زان���ێ‌ س���ه‌رمایه‌دار كاری‌ سیاس���ی‌‬ ‫ن���ه‌كات‪" ،‬سیاس���ه‌ت‌و بازرگانیك���ردن‬ ‫پێكه‌وه‌ ناكرێت‪ ،‬با سیاس���یه‌كان كاری‌‬ ‫خۆی���ان‌و بازرگانه‌كانی���ش كاری‌ خۆیان‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ سیاس���ه‌ت‌و بزنس���كردن‬ ‫پێكه‌وه‌ كاره‌س���اته‌"‪ .‬سه‌باره‌ت به‌دواین‬ ‫پرۆژه‌شی‌ دوای‌ كارگه‌ی‌ ئاسنه‌كه‌ ئه‌حمه‌د‬ ‫ئیس���ماعیل وتی‌ "به‌نیازی���ن له‌گه‌رمایی‌‬ ‫وێس���تگه‌كانی‌ كاره‌ب���ا‪ ،‬دوب���اره‌ كاره‌با‬ ‫به‌رهه‌مبهێنین���ه‌وه‌ له‌هه‌ولێر خه‌ریكه‌ له‌و‬ ‫كاره‌ ته‌واو ده‌بین له‌سلێمانی‌‌و دهۆكیش‬ ‫ده‌ستبه‌كار ده‌بین"‪.‬‬

‫خاوه‌ن كۆگایه‌كی‌ ده‌رمان‪ :‬چه‌ندێک ده‌رمان به‌یاسایی‌ دێت‪ ،‬بیست ئه‌وه‌نده‌ به‌قاچاخ‬ ‫وه‌زیری‌ ته‌ندروستی‌‪ :‬هێنانی‌ ده‌رمان له‌ژێر كۆنتڕۆڵدایه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ‬ ‫خاوه‌ن كۆگایه‌كی‌ ده‌رمان ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات هاتنی‌ ده‌رمان به‌قاچاخ‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ به‌رچاو زیادیكردوه‌‪.‬‬ ‫ده‌ڵێت "چه‌ند به‌فه‌رمی‌ دێت‬ ‫بیست ئه‌وه‌نده‌ به‌قاچاخ" سه‌رۆكی‌‬ ‫سه‌ندیكای‌ ده‌رمانسازانیش ئه‌وه‌‬ ‫ره‌تده‌كاته‌وه‌و ده‌ڵێت "جاران وه‌هابو‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێستا به‌و جۆره‌ نییه‌"‪ .‬وه‌زیری‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ هه‌رێمیش جه‌خت له‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئێستا ده‌رمان له‌ژێر‬ ‫كۆنترۆڵدایه‌‪.‬‬ ‫"هێنانی‌ ده‌رمان به‌قاچاخ زۆره‌"‬ ‫خ���اوه‌ن كۆگایه‌ك���ی‌ ده‌رم���ان‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫پزیشكی‌ ده‌رمانس���ازه‌‌و پێیباش نه‌بو‬ ‫ن���اوی‌ باڵوبكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئام���اژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات چه‌ندینجار ئه‌وه‌یان پێوتوه‌‪،‬كه‌‬ ‫چه‌ند كارت���ۆن ده‌رمان���ی‌ ده‌وێت جا‬ ‫له‌ه���ه‌ر جۆرێك بێت‪ ،‬ئام���اده‌ن بۆی‌‬ ‫بێن���ن به‌مه‌رجێ���ك كارتۆن���ی‌ ‪$50‬‬ ‫قازانجی‌ هێنانه‌كه‌یان بداتێ‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"من ره‌تمكردۆته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئایا ئه‌مه‌‬ ‫به‌ڵگه‌ی‌ ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌ هێش���تا هێنانی‌‬ ‫ده‌رمان به‌قاچاخ زۆره‌و له‌ژێر كۆنتڕۆڵدا‬ ‫نیی���ه‌؟"‪ .‬ئ���ه‌و پزیش���كه‌ به‌جۆرێك‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ره‌ش���بینه‌ هه‌ت���ا ده‌گاته‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ بڵێت "چه‌ند به‌یاسایی‌ دێت‬ ‫بیست ئه‌وه‌نده‌ش به‌قاچاخ ده‌هێنرێت"‪.‬‬

‫ئه‌و خاوه‌ن ك���ۆگای‌ ده‌رمانه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫رونده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ كه‌مترین چاودێریی‌‬ ‫ده‌رمانخان���ه‌كان ده‌كرێ���ت "س���اڵێكه‌‬ ‫كه‌س���ێك نه‌هاتوه‌ پێمبڵێ���ت ده‌رمان‬ ‫چۆن ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌ڵگه‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ لێپرسینه‌وه‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫مۆڵه‌ته‌كانیان ده‌فرۆشنه‌وه‌‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ش ك���ه‌ ده‌وتر ‌‬ ‫ێ‬ ‫به‌ش���ێك له‌پزیش���كه‌ ده‌رمانسازه‌كان‬ ‫مۆڵه‌ته‌كه‌یان ده‌فرۆش���نه‌وه‌ كه‌سانی‌‬ ‫تر تا بازرگانی‌ هێنانی‌ ده‌رمان بكه‌ن‪،‬‬ ‫یاخود ده‌رمانخانه‌ بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و پاش‬ ‫ئاخ هه‌ڵكێش���انێك وت���ی‌ "به‌داخه‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش راستیه‌كی‌ حاش���اهه‌ڵنه‌گره‌‪،‬‬ ‫خۆزگ���ه‌ وه‌ه���ا نه‌بوای���ه‌‪ ،‬تا ئێس���تا‬ ‫به‌رگریم له‌‌و پزیشكانه‌ بكردایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌وه‌ واقعێكه‌ ك���ه‌س ناتوانێ‌ نكوڵی‌‬ ‫لێبكات"‪.‬‬ ‫"گه‌ر بێ‌ ویژدان بیت‪ ،‬بازرگانیه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌"‬ ‫سه‌رۆكی‌ س���ه‌ندیكای‌ ده‌رمانسازانی‌‬ ‫كوردس���تان له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ قس���ه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬زۆرینه‌ی‌ قسه‌كانیش���ی‌‬ ‫پێچه‌وانه‌ی‌ وته‌كانی‌ ئه‌و خاوه‌ن كۆگای‌‬ ‫ده‌رمانه‌ی���ه‌‪ ،‬د‪.‬ئه‌میر ش���یت چه‌له‌بی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ س���ه‌ندیكای‌ ده‌رمانسازانی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌ب���ێ‌ ویژدانانه‌ كاری‌ ده‌رمان بكرێت‌و‬

‫ته‌نها وه‌ك بازرگانیه‌ك مامه‌ڵه‌ی‌ پێو‌ه‬ ‫بكرێ���ت‪ ،‬ئه‌وا بازرگانیه‌ك���ی‌ گه‌وره‌یه‌‬ ‫"هه‌ن���دێ‌ ده‌رمانی‌ س���اخته‌كراو هه‌ن‪،‬‬ ‫قازانجه‌كه‌ی‌ له‌ماده‌ هۆش���به‌ره‌كانیش‬ ‫زیاتره‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر كاره‌كه‌ به‌ته‌نها‬ ‫له‌الی‌ ئێمه‌ بێت له‌هه‌مو شتێك قازانجی‌‬ ‫كه‌متره‌"‪.‬‬ ‫‪90‬كۆمپانیا كاری‌ هێنانی‌ ده‌رمان‬ ‫ده‌كه‌ن‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا ‪90‬كۆمپانیا‬ ‫كاری‌ هێنان���ی‌ ده‌رم���ان ده‌ك���ه‌ن‪،‬‬ ‫مه‌رجیش���ه‌ ئ���ه‌و كه‌س���انه‌ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫موڵه‌ته‌ی���ان هه‌یه‌‪ ،‬ده‌رچ���وی‌ كۆلێژی‌‬ ‫پزیش���كیی‌ به‌ش���ی‌ ده‌رمانس���ازیی‌‬ ‫ب���ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌ك خ���اوه‌ن كۆگاكه‌ی‌‬ ‫ده‌رم���ان ئام���اژه‌ی‌ پێكرد‪ ،‬به‌ش���ێك‬ ‫له‌وان���ه‌ مۆڵه‌ته‌كه‌یان به‌ك���رێ‌ داوه‌ته‌‬ ‫بازرگانێك‪ ،‬كه‌ هیچ په‌یوه‌ستبونێكیان‬ ‫به‌بواری‌ ته‌ندروس���تیه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ س���ه‌ندیكای‌ ده‌رمانسازان‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌و ده‌ڵێت "ئه‌ش���ێ‌‬ ‫پێش س���ێ‌ س���اڵ له‌مه‌وبه‌ر وابوبێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێس���تا به‌و ج���ۆره‌ نییه‌‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫له‌هه‌رێمدا نزیكه‌ی‌‪60‬كۆگای‌ ده‌رمانمان‬ ‫هه‌یه‌ به‌پێی‌ یاس���اش ده‌كرێت خاوه‌ن‬ ‫كۆگا كه‌س���ێك له‌كه‌رتی‌ تایبه‌ت بكاته‌‬ ‫هاوبه‌ش���ی‌ كاره‌كه‌ی‌ خ���ۆی‌ به‌رێژه‌ی‌‬ ‫‪ ،%49‬ب���ه‌اڵم ده‌بێ���ت ه���ه‌ر خ���ۆی‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتی‌ كۆگاكه‌ی‌ بكات"‪.‬‬

‫نزیكه‌ی‌ ‪ 450‬ده‌رمانخانه‌ مۆڵه‌تی‌‬ ‫كاركردنیان هه‌یه‌‬ ‫هه‌ر به‌پێی‌ وته‌ی‌ سه‌رۆكی‌ سه‌ندیكای‌‬ ‫ده‌رمانس���ازان له‌هه‌رێم���دا نزیكه‌ی‌ ‪450‬‬ ‫ده‌رمانخانه‌ مۆڵه‌تی‌ كاركردنیان پێدراوه‌‪،‬‬ ‫ده‌ش���وترێ‌‪ ،‬به‌ش���ێك له‌و ده‌رمانخانانه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها مۆڵه‌ته‌كه‌یان به‌ناوی‌ پزیش���كێكی‌‬ ‫ده‌رمانس���ازه‌وه‌ وه‌رگیراوه‌‪ ،‬پزیش���كه‌كه‌‬ ‫كه‌متری���ن كات ده‌چێت���ه‌ ده‌رمانخانه‌كه‌‪،‬‬ ‫یاخود ه���ه‌ر ناچێت‌و كه‌س���انی‌ تر بۆی‌‬ ‫به‌ڕێ���وه‌ ده‌به‌ن‪ ،‬كه‌ پزیش���ك نین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌بواری‌ ته‌ندروس���تیدا كار ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌رۆكی‌ سه‌ندیكای‌ ده‌رمانسازان ئه‌وه‌ش‬ ‫ره‌تده‌كات���ه‌وه‌و ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر له‌رابردودا‬ ‫وه‌هابوبێت‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا به‌هیچ جۆرێ‬ ‫وه‌ه���ا نییه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئێم���ه‌ چاودێریی‌‬ ‫ده‌رمانخانه‌كان ده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫هه‌ندێ‌ ده‌رمان ‌ی ساخته‌كراو هه‌ن‪،‬‬ ‫قازانجه‌كه‌ ‌ی له‌ماد‌ه هۆشبه‌ره‌كانیش زیاتره‌‬

‫‪15‬كۆمپانیا‌و كۆگای‌ ده‌رمانمان داوه‌ته‌‬ ‫دادگا‬ ‫وه‌زیری‌ ته‌ندروستی‌ هه‌رێم د‪ .‬رێكه‌وت‬ ‫حه‌مه‌ره‌ش���ید وه‌كو به‌رپرس���ی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ هه‌رێم قس���ه‌ی‌ خۆی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫به‌توندی‌ ئ���ه‌وه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌ كه‌ ده‌رمان‬ ‫له‌ژێ���ر كۆنتڕۆڵی‌ ئه‌وان���دا نه‌بێت‌و ئه‌وه‌ ‪15‬كۆمپانی���ا‌و كۆگای‌ ده‌رمانیان روبه‌روی‌‬ ‫رونده‌كاته‌وه‌ كه‌ تا ئێس���تا پش���كنینیان دادگا كردۆت���ه‌وه‌و ئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت "ئ���ه‌و‬ ‫بۆ‪6‬ه���ه‌زار ج���ۆره‌ ده‌رم���ان ك���ردوه‌‌و كاران���ه‌ به‌ڵگه‌ی‌ ئه‌وه‌ن ئێمه‌ زۆر به‌وردی‌‬ ‫ده‌ستیش���یان گرت���وه‌ به‌س���ه‌ر ‪900‬ته‌ن چاودێریی‌ ده‌رمان ده‌كه‌ین‪ ،‬ده‌س���تگرتن‬ ‫ده‌رمان���ی‌ قاچ���اخ‌و ماوه‌به‌س���ه‌رچودا‪ ،‬به‌س���ه‌ر ‪ 900‬ت���ه‌ن ده‌رمان���ی‌ قاچ���اخ‌و‬ ‫ه���اوكات ه���ه‌ر له‌م���اوه‌ی‌ كاركردنیاندا ماوه‌به‌سه‌رچودا‌و دانی‌ ‪15‬كۆمپانیا‌و كۆگای‌‬

‫ده‌رمان به‌دادگا به‌ڵگه‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌ ئێمه‌ زۆر‬ ‫به‌وردی‌ چاودێری���ی‌ ئه‌و الیه‌نه‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌ش���ی‌ خس���ته‌رو كه‌ هه‌ر بۆ‬ ‫كۆنتڕۆڵكردن���ی‌ هێنانی‌ ده‌رمان‌و رێگرتن‬ ‫له‌به‌قاچاخهێنانی‌ له‌زۆرب���ه‌ی‌ بازگه‌كاندا‬ ‫پزیشكی‌ ده‌رمانسازیان داناوه‌‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )422‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/4/1‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )422‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/4/1‬‬

‫گه‌رماوه‌ میللییه‌كان هێشتا بازاڕیان گه‌رمه‌‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬

‫‪11‬‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫باوه‌ڕه‌خۆبون‬ ‫هێنده‌ی‌ به‌ژنڕێكی ‌‬ ‫ی‬ ‫گرنگه‌!‬ ‫له‌جیهان ‌‬ ‫ی فاش���یۆندا‪ ،‬به‌ژن‌و بااڵ ‌‬ ‫ی رێك‌و باریك‌و جوان‪ ،‬گرنگیی‌‌و‬ ‫جوانی ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫ه‌ به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك به‌مانای ئه‌و‌ه‬ ‫نی ‌ه كه‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی كێش‬ ‫یان زۆره‌‪ ،‬خۆیان له‌جوانی‌و فاشیۆن‌و‬ ‫نو‬ ‫ێكردن���ه‌وه‌ به‌دوربگ���رن‪ ،‬له‌جیهان ‌‬ ‫ی خۆڕازاندنه‌وه‌و پۆش���اكدا‪،‬‬ ‫باو‬ ‫ه‬ ‫‌ڕب‬ ‫ه‬ ‫‌خ‬ ‫ۆب���ون هێنده‌ی‌ ب ‌هژنڕێكی ‌‬ ‫ی گرنگه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر كێش���ت زۆر‌ه‬ ‫دڵگ���ران مه‌ب��� ‌ه چونك ‌ه ت���‬ ‫ۆش ده‌توانیت جوان‌و س���ه‌نجڕاكێش‬ ‫د‌هربكه‌ویت‪ ،‬له‌ڕێگ ‌هی‌ پۆش���ین ‌‬ ‫ی ئه‌و جلوبه‌رگان ‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه هه‌میش��� ‌ه‬ ‫ش���ێو‌ه ‌‬ ‫یك‬ ‫ێش���ت كه‌مده‌كه‌ن���ه‌و‌ه وه‌ك عه‌ز ‌‬ ‫ی ف���راوان‌و پێاڵو ‌‬ ‫ی‬ ‫پاژنه‌ب��� ‌هرز‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی پێاڵوی‌ پاژنه‌به‌رز بۆ ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی كێش���یان‬ ‫زۆر‌ه ئێجگار پێویسته‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رزبونه‌وه‌ی بااڵت شێوه‌ی‬ ‫كێشت باریكتر ده‌بێته‌وه‌‌و‬ ‫زیاتر سه‌رنجڕاكێش ده‌رده‌كه‌ویت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌توانیت له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫ی قژ‬ ‫به‌ستنت له‌دواوه‌ به‌خاویی‪ ،‬سیمات‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ بااڵ‌و ك‬ ‫ێش زۆرییه‌كه‌ت زیاتر بگونجێنیت‪.‬‬

‫له‌ماوه‌ی‌ پێنج ساڵی‌ رابردودا‪ ،‬گه‌رماوه‌‬ ‫میللییه‌كانی‌ س���لێمانی‌ به‌به‌رده‌وام ‌‬ ‫ی‬ ‫ژماره‌یان له‌كه‌مبون���ه‌وه‌دا بوه‌‪ ،‬له‌‪18‬‬ ‫گه‌رم���اوه‌وه‌ بون به‌ ‪ 11‬گه‌رماو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هێشتا بازاڕیان گه‌رمه‌‪.‬‬ ‫ن���ه‌ورۆز غه‌ری���ب ب���ه‌ده‌م ریزكردنی‌‬ ‫شانه‌و شوشه‌ بۆنه‌ ره‌نگاو ره‌نگه‌كانی‌‬ ‫س���ه‌ر مێزه‌ بچوكه‌ك���ه‌ی‌ به‌رده‌میه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌رماوی‌ چوارب���اخ‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌‬ ‫كرد ك���ه‌ هه‌رچه‌نده‌ س���اڵ‌ ل���ه‌دوای‌‬ ‫س���اڵ‌ ت���ا دێ‌ ژم���اره‌ی‌ گه‌رم���اوه‌‬ ‫میللییه‌كانی‌ ش���ار رو له‌كه‌مبونه‌وه‌ن‌و‬ ‫هه‌ر گه‌رم���اوه‌و تێكده‌درێن‌و ده‌كرێن‬ ‫به‌بین���او گه‌راج‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌م‌و براكانی‌‬ ‫هێش���تا سورن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ گه‌رماوه‌‬ ‫میللییه‌كه‌یان كه‌ مۆركی‌ جاری‌ جارانی‌‬ ‫خۆی‌ پاراستوه‌‪ ،‬به‌ده‌س���تلێنه‌دراوی‌‬ ‫بهێڵنه‌وه‌و ه���ه‌ر گه‌رماوبێت‪ .‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"خۆش���تن له‌م جۆره‌ گه‌رماوانه‌دا هه‌م‬ ‫نرخ���ی‌ هه‌رزان���ه‌و هه‌م ت���ام‌و چێژی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و كه‌ ك���راس‌و پانتۆڵێكی‌ ره‌ش���ی‌‬ ‫له‌به‌ردایه‌‌و یه‌كێكه‌ له‌خاوه‌نه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫گه‌رماوه‌ی‌ ماوه‌ی‌ ‪ 42‬ساڵه‌ له‌گه‌ڕه‌كی‌‬ ‫چوارباخه‌‪ ،‬باس له‌وه‌ ده‌كات سه‌ره‌ڕای‌‬ ‫گۆڕانكارییه‌كانی‌ بیناس���ازیی‌‌و هاتنی‌‬ ‫چه‌ندین دیزای���ن‌و ته‌كنه‌لۆجیای‌ نوێ‌‬ ‫بۆ دروس���تكردنی‌ گه‌رماوی‌ ناو مااڵن‪،‬‬ ‫به‌اڵم هێش���تا ئه‌م گه‌رماوه‌ میللییانه‌‬ ‫هه‌واداری‌ تایبه‌ت به‌خۆیان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "گه‌رماو جگه‌ له‌وه‌ی‌ سه‌ردانكه‌ری‌‬ ‫گشتی‌ هه‌یه‌و خه‌ڵك هه‌یه‌ جاروبار بۆ‬ ‫خۆشتن یان به‌هۆی‌ سه‌رماو گرژبونی‌‬ ‫ده‌ماره‌كانی‌ له‌شیانه‌وه‌ روی‌ تێده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم س���ه‌ردانكه‌ری‌ به‌رده‌وامیشمان‬ ‫هه‌ن‪ ،‬ده‌ پانزه‌ س���ه‌ردانیكه‌رمان هه‌ن‬ ‫كه‌ هه‌مو به‌یانییه‌ك یان هه‌مو رۆژێك‬ ‫دێن بۆ خۆشۆردن"‪.‬‬

‫گه‌رماوی چوارباخ‬ ‫خالید رامب���ۆی‌ گۆرانیبێژ یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫سه‌ردانیكه‌ره‌ به‌رده‌وامانه‌ی‌ گه‌رماو ‌‬ ‫ی‬ ‫چوارباخ‪ ،‬ئه‌و رۆژ نییه‌ سه‌ر نه‌كا به‌و‬ ‫گه‌رماوه‌دا‌و خۆی‌ تێدا نه‌شوات‪" ،‬گه‌ر‬ ‫رۆژێك نه‌ی���ه‌م وا ئه‌زانم دنیام لێئاخر‬ ‫بوه‌‌و هه‌ر ئه‌بێ‌ بێم"‪ ،‬خالید وایوت‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رله‌وه‌ی‌ له‌خۆش���تن ته‌واوبێت‌و‬ ‫بچێته‌ده‌ر بۆ خۆپۆش���ته‌كردن‪ ،‬به‌ده‌م‬ ‫قسه‌كردنه‌وه‌ دو ته‌ش���ت ئاوی‌ سارد‬ ‫ساردی‌ كرد به‌خۆیداو وتی‌ "خۆم‌و چه‌ند‬ ‫براده‌رێكیشم بوه‌ به‌خوو‪ ،‬به‌یانی‌ خوا‬

‫نییه‌ له‌كاتژمێر شه‌شه‌وه‌ تا هه‌شت له‌م‬ ‫گه‌رماوه‌ نه‌بین‪ ،‬ئه‌مه‌ چوار س���اڵه‌ من‬ ‫وام‪ ،‬مه‌گه‌ر له‌شاردا نه‌بم ئه‌گینا هه‌مو‬ ‫به‌یانی���ه‌ك لێ���ره‌م‪ ،‬به‌یانیه‌كیش بۆم‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬ئه‌وا دوای‌ نیوه‌ڕوانه‌كه‌ی‌ دێم‬ ‫دو سێ‌ جار به‌ده‌وریدا ده‌سوڕێمه‌وه‌و‬ ‫خۆمی‌ پێدا ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ل����ه‌م گه‌رم����اوه‌ میللییان����ه‌دا‪ ،‬ك����ه‌‬ ‫له‌یه‌ككات����دا نزیكه‌ی‌ ‪ 20‬بۆ ‪ 30‬كه‌س‬ ‫ده‌توانن خۆیانی‌ تێدا بش����ۆن‪ ،‬هه‌مو‬ ‫جۆره‌ ته‌مه‌نێك ده‌بینرێت‪ ،‬له‌گه‌نجه‌وه‌‬

‫ئیسكان‪ ،‬شه‌قامێك تا به‌ره‌به‌یان به‌دیار هه‌ولێره‌و ‌ه ئێشكده‌گرێت نرخ ‌ی سیمكارت ‌ی ‪ 4‬سه‌نتی‌ داده‌به‌زێت‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتی‌ گه‌ڕان به‌ناو شه‌قام ‌ه چۆڵه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێ���ردا‪ ،‬بێئومێ���د ده‌بی���ت له‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هی���چ دوكان‌و مۆڵێك به‌و كاتژمێر ‪‌ 2‬‬ ‫ی‬ ‫ش���ه‌وه‌ كراوه‌بێت‪ ،‬چونك��� ‌ه به‌رله‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ڕێبك���ه‌وی ب���ۆ هه‌ولێ���ر ده‌ڵێن ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی شاره‌ك ‌ه تا نزیك ‌ه ‌‬ ‫دوكان‌و بازاڕه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش نیوه‌شه‌و كراوه‌ن‪ ،‬به‌اڵم دیمه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌قامێك پێچه‌وان ‌ه ‌‬ ‫پڕ جموجوڵ ‌‬ ‫ئه‌م وته‌ی ‌ه ده‌سه‌لمێنێت‪.‬‬ ‫ی هه‌ولێ���ره‌وه‌ ت���ا نزیك ئه‌و‬ ‫له‌ق���ه‌اڵ ‌‬ ‫ی به‌خه‌به‌ر بو ته‌نها گڵۆپ ‌ه‬ ‫شه‌قامه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه ‌‬ ‫داگیرساوه‌كان‌و پشیل ‌ه بێداره‌كان بون‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم له‌پڕ ده‌كه‌وتیت به‌سه‌ر شه‌قامێك ‌‬ ‫پڕ جه‌نجاڵ‌و دوكان‌و بازاڕێكی‌ كراوه‌دا‪،‬‬ ‫ی پێماتنابێته‌ سنوری‌ شار‌و‬ ‫وه‌ك ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیكه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و كه‌س���ان ‌ه ‌‬ ‫واڵتێك ‌‬ ‫له‌و ش���ه‌قامه‌دا كاریان ده‌كرد دڵنیات‬ ‫ێ ئێر‌ه ئیسكانه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌‪" :‬به‌ڵ ‌‬ ‫ی ك ‌ه هه‌ولێر ده‌خه‌وێت‌و ئه‌و‬ ‫ش���ه‌قام ‌ه ‌‬ ‫هه‌ر بێداره‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی خوارو ‌‬ ‫ئیس���كان ده‌كه‌وێت ‌ه به‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌تر ‌‬ ‫ش���اره‌كه‌وه‌و ش���ه‌قامی‌ س��� ‌‬ ‫ده‌به‌ستێته‌و‌ه به‌شه‌س���ت مه‌ترییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫ئه‌و به‌ش��� ‌هی‌ كه‌ تا دره‌نگانێك ‌‬ ‫ی كیلۆمه‌ترێك‬ ‫ی دێت‪ ،‬نزیكه‌ ‌‬ ‫هه‌ر جمه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خوارو ‌‬ ‫ی به‌ش��� ‌‬ ‫ده‌بێت‌و تا پرده‌كه‌ ‌‬ ‫ی له‌وێوه‌ خامۆش���یه‌ك ‌ه‬ ‫بڕده‌كات‪ ،‬ئید ‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫كراوه‌یی‌ ش���ه‌قامی‌ ئیسكان به‌خولێك ‌‬ ‫‪ 24‬كاتژمێریدا تێپه‌ڕده‌بێت‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫ی زوه‌وه‌ دوكان‌و‬ ‫هه‌ر له‌به‌ره‌به‌یانیه‌ك��� ‌‬ ‫ی وه‌ك چایخانه‌و‬ ‫فرۆش���گا تایبه‌تیه‌كان ‌‬

‫کاوڕ‬ ‫چاوپێكه‌وتنێك ده‌كه‌یت س���ه‌باره‌ت‬ ‫ی‬ ‫ێ ك ‌ه ده‌ته‌وێت ئیش��� ‌‬ ‫ی نو ‌‬ ‫به‌كارێك ‌‬ ‫لێبكه‌ی���ت‪ ،‬ب���اوه‌ڕ ب���ه‌و‌ه بك ‌ه ك ‌ه‬ ‫كه‌سێك خۆشی‌ ئه‌وێیت‪.‬‬

‫شه‌قامی ئیسكان‬

‫س���ه‌مونخانه‌كان‬ ‫س���ه‌روپێخانه‌و‬ ‫ده‌كرێنه‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ خۆركه‌وتنیشدا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی شه‌وان پشویانداوه‌و‬ ‫خاوه‌ن دوكانانه‌ ‌‬ ‫دوكانه‌كانی���ان‬ ‫كاریاننه‌ك���ردوه‌‪،‬‬ ‫ده‌كه‌نه‌و‌ه تا ده‌مه‌و ئێواره‌‪ ،‬شه‌وانیش‬ ‫ی‬ ‫هه‌ندێ���ك چێش���تخانه‌و دوكانه‌كان��� ‌‬ ‫خوارده‌مه‌نی���ه‌كان‌و ی���ه‌ك دو چایخان ‌ه‬ ‫س���ازو ئاماد‌ه ده‌بن بۆ پێشوازیكردن‬ ‫له‌رێبواران‪ ،‬به‌مش���ێوه‌ی ‌ه تا به‌ره‌به‌یان‬ ‫ئه‌م خول ‌ه به‌رده‌وام ده‌بێت‌و سه‌رله‌نوێ‬ ‫ده‌ستپێده‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫گا‬

‫ی‬ ‫ی له‌تی���ف‪ 24 ،‬س���اڵ‪ ،‬خاوه‌ن ‌‬ ‫عه‌ل��� ‌‬ ‫ی شه‌قامه‌كه‌یه‌و‬ ‫یه‌كێك له‌فرۆش���گاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌لوپه‌له‌كان ‌‬ ‫ب���ه‌ده‌م كۆكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌قامه‌ك ‌ه ‌‬ ‫دوكانه‌كه‌ی���ه‌و‌ه باس��� ‌‬ ‫ی ش���ه‌وان ‌ه‬ ‫ده‌ك���رد‪" ،‬ئ���ه‌و خه‌ڵكانه‌ ‌‬ ‫روده‌كه‌نه‌ ئێ���ره‌‪ ،‬زیاتر ئه‌وانه‌ن ك ‌ه بۆ‬ ‫نانخواردن دێن"‪.‬‬ ‫ی عه‌لی‌ رێبوارانی‌ ش���ه‌و زیاتر‬ ‫به‌وت���ه‌ ‌‬ ‫پیاوان���ن‌و ئه‌گ���ه‌ر ژنانی���ش روبكه‌ن ‌ه‬ ‫شه‌قامه‌كه‌ ئه‌وا زیاتر "ئه‌و ئافره‌تانه‌ن‬ ‫ی عێراقه‌و‌ه‬ ‫ی خ���وارو ‌‬ ‫ك��� ‌ه له‌ناوچه‌كان ‌‬

‫دوانه‌‬

‫ی كاته‌كان���ت به‌چاوپێكه‌وتن‌و‬ ‫ی به‌په‌ل ‌ه بدۆزیته‌و‌ه زۆرب��� ‌ه ‌‬ ‫ئه‌بێت رێگه‌چاره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی كۆبون���ه‌و‌ه به‌س���ه‌رده‌به‌یت‪ ،‬هی���چ‬ ‫ب���ۆ ده‌ربازبون���ت له‌و ب���ار‌ه داراییه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه تێكه‌وتویت‪ ،‬با خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ت بایه‌خێك���ت ب���ۆ كه‌س��� ‌ه نزیكه‌كانت‬ ‫دانه‌ناوه‌‪.‬‬ ‫ی هه‌ستت بێت‪.‬‬ ‫ئاگادار ‌‬

‫رویانكردوه‌ت ‌ه شاره‌كه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی‌ زانیارییه‌ك���ی‌ دروس���ت‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رده‌س���تدا نی��� ‌ه له‌س���ه‌ر مێ���ژو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رپرس��� ‌‬ ‫ش���ه‌قامه‌كه‌و زۆرب���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ولێریش زانیاریه‌ك ‌‬ ‫ش���اره‌وانیه‌كان ‌‬ ‫ئه‌وتۆیان نه‌ب���و له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ده‌ماوده‌م باسده‌كرێت ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی رابردوه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی سه‌د‌ه ‌‬ ‫ی په‌نجاكان ‌‬ ‫له‌سااڵن ‌‬ ‫ی ئیسكان وه‌ك یه‌كێك له‌شه‌قام ‌ه‬ ‫شه‌قام ‌‬ ‫سه‌ره‌كیه‌كان بنیاتنراوه‌‪ .‬ئه‌وانه‌شی‌ ك ‌ه‬ ‫ته‌مه‌نێكیان له‌شاره‌كه‌دا به‌سه‌ربردوه‌‪،‬‬

‫قرژاڵ‬

‫ی‬ ‫ی كراوه‌ی ‌‬ ‫باس ل���ه‌و‌ه ده‌كه‌ن كه‌ مێژو ‌‬ ‫شه‌قامه‌ك ‌ه له‌ش���ه‌واندا ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ‬ ‫ی ‪.1991‬‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫مام س���ابیر ره‌سوڵ‪ 59 ،‬ساڵ‪ ،‬یه‌كێك ‌ه‬ ‫ی هه‌رێم‌و‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫له‌خانه‌نش���ینه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌وانه‌ ‌‬ ‫ئێس���تا پیش ‌هی‌ پاس���ه‌وان ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێ���ك له‌هۆتێل��� ‌ه به‌ناوبانگه‌كان��� ‌‬ ‫ی مام‬ ‫هه‌ولێره‌‪ .‬كاتێك گه‌یش���تین ‌ه ال ‌‬ ‫ی ش���ه‌و الیدابو‪،‬‬ ‫س���ابیر‪ ،‬له‌كاتژمێر ‪‌ 3‬‬ ‫ی‬ ‫قژه‌ س���پیه‌كانی‌ ئ���ه‌و له‌ژێ���ر روناك ‌‬ ‫گڵۆپه‌كانی‌ سه‌ر ش���ه‌قامه‌كه‌داو چاو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی پیره‌پیاوێك ‌‬ ‫ماندوه‌كان���ی‌‪ ،‬س���یما ‌‬ ‫به‌ئه‌زمونی‌ ده‌نواند كه‌ زۆری‌ چه‌شتبێت‬ ‫ی برد بۆ‬ ‫به‌ده‌ست رۆژگاره‌وه‌‪ ،‬ده‌ستێك ‌‬ ‫ی توندكرد‪،‬‬ ‫ی چه‌كه‌كه‌ی‌‌و له‌شان ‌‬ ‫قایش��� ‌‬ ‫ی داو وتی‌‪،‬‬ ‫ی له‌جگه‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی قوڵ��� ‌‬ ‫مژێك ‌‬ ‫ی ئێم ‌ه بۆمان نه‌بو ش���ه‌وان‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫"كات ‌‬ ‫ی ئیسكانیش تا‬ ‫بێین ‌ه ده‌ره‌وه‌‪ ،‬شه‌قام ‌‬ ‫ی ‪ ،1991‬وه‌ك هه‌ر‬ ‫پێش راپه‌ڕینه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی ش���اره‌كه‌ چۆڵ‌و خامۆش‬ ‫ش���ه‌قامێك ‌‬ ‫بو"‪.‬‬ ‫ی بازاڕو شه‌قام ‌ه سه‌ره‌كیه‌كان‬ ‫كرانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستاندا‪ ،‬له‌دوا ‌‬ ‫به‌شه‌وان له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی ‪،2003‬‬ ‫ی عێراق له‌ساڵ ‌‬ ‫پرۆسه‌ی‌ ئازاد ‌‬ ‫خه‌ریك��� ‌ه ده‌بێته‌ دی���ارده‌و به‌تایبه‌ت‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌قام ‌‬ ‫له‌مانگی‌ ره‌مه‌زاندا ك ‌ه زۆربه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���اره‌ س���ه‌ره‌كیه‌كان تا دره‌نگانێك ‌‬ ‫ی ده‌مێننه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ش���ه‌و به‌كراوه‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و گه‌ش ‌ه ئابوریی‌‌و كراوه‌ییه‌ ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی دواییدا‬ ‫ك��� ‌ه هه‌رێم له‌م چه‌ند س���اڵه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌خۆیه‌وه‌ بینی���وه‌و ژماره‌یه‌كی‌ زۆر ‌‬ ‫ی س���ااڵن ‌ه‬ ‫ی بیان ‌‬ ‫گه‌ش���تیارو میوانان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌بۆن���ه‌و وه‌رزه‌ جیاجیاكان���دا رو ‌‬ ‫تێده‌كه‌ن‪.‬‬

‫شێر‬

‫ی ‪ 4‬سه‌نتی‌ ئاسیا سێڵ‬ ‫پێشتر سیمكارت ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌ ژمار‌ه سه‌رنجڕاكێش���ه‌كان‬ ‫ی زۆریان ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم چه‌ند‬ ‫پاره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك���ه‌ نرخی���ان به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌رچاو له‌بازاڕدا دابه‌زیوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ر ش���ه‌قام ‌‬ ‫مۆبایل فرۆش���ه‌كان ‌‬ ‫ی ئام���اژ‌ه به‌و‌ه ده‌ك���ه‌ن ك ‌ه‬ ‫مه‌ول���ه‌و ‌‬ ‫ی راب���ردودا هه‌ر‬ ‫له‌م چه‌ن���د هه‌فته‌یه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 4‬س���ه‌نتی‌ كه‌ له‌بازاڕدا‬ ‫سیمكارتێك ‌‬ ‫ی پێو‌ه ده‌كرا ‪ 1000‬دۆالر‬ ‫كڕین‌و فرۆش��� ‌‬ ‫ب���ۆ ‪ 1500‬دۆالری‌ لێبۆت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫س���یمكارتێك پێش���تر ‪ 4500‬دۆالر ‌‬ ‫كردبێ���ت ئێس���تا ‪ 3000‬دۆالر زیات���ر‬ ‫ناكات‪.‬‬ ‫ی دوانز‌ه س���اڵ ‌ه‬ ‫دلێر مه‌حمود ك ‌ه ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كڕین‌و فرۆشتن ‌‬ ‫له‌و شه‌قامه‌دا خه‌ریك ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی نرخ ‌‬ ‫ی دابه‌زین ‌‬ ‫مۆبایله‌‪ ،‬ه���ۆكار ‌‬ ‫ی گه‌ڕان���ده‌و‌ه بۆ‬ ‫جۆر‌ه س���یمكارتانه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ خس���تنه‌ڕو له‌بازاڕدا زۆره‌و‬

‫فه‌‌ریک‬

‫ی رۆژان���ه‌ت هه‌م���و‬ ‫ی ئی���ش‌و كاره‌كان��� ‌‬ ‫هه‌ست به‌بڕوابون به‌خۆت ده‌كه‌یت‌و زۆر هه‌ست ده‌كه‌یت دڵخۆشنیت له‌و كاره‌ ‌‬ ‫ی خۆتب ‌ه با‬ ‫ی ب���ردوه‌‪ ،‬ئاگادار ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ئه‌ده‌یت ته‌ركیزت ‌‬ ‫ێ كات ئێستا ده‌یكه‌یت‪ ،‬هه‌وڵ ‌‬ ‫ئازایان��� ‌ه بڕیار ده‌ده‌ی���ت‪ ،‬هه‌ند ‌‬ ‫ته‌ندروستیت ناڕه‌حه‌تت نه‌كات‪.‬‬ ‫ی كارێكی‌ نوێدا‪.‬‬ ‫ی به‌دوا ‌‬ ‫بگه‌ڕێ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆشه‌ویسته‌كه‌ت به‌سه‌ربه‌ره‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر كه‌م���ه‌ به‌هۆ ‌‬ ‫خواستیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بێبازاڕیی‌‌و ب���ێ‌ موچه‌ییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رابردودا كه‌ خه‌ڵكی‌ ده‌یانزان ‌‬ ‫"له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ئه‌و جۆر‌ه س���یمكارتان ‌ه پاره‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی خاوه‌ن ‌‬ ‫ی به‌رچاو له‌وان��� ‌ه ‌‬ ‫رێژه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ئه‌و جۆره‌ س���یمكارته‌ بون‪ ،‬ده‌یانهێناو‬ ‫ده‌یانویس���ت پاره‌یان ب���ۆ بكات‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫ی له‌بازاڕدا‬ ‫ی ش���كانی‌ نرخه‌كه‌ ‌‬ ‫بوه‌ هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ژمار‌ه ‪152‬ه‌وه‌كانیشه‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌وان ‌‬ ‫تر زیاتر پاره‌یان ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫وتیشی‌ "پار ئه‌م كات ‌ه ژمار‌ه ‪152‬یه‌ك ‌‬ ‫ی ‪ 5500‬دۆالر بو‪ ،‬كه‌چی‌ ئێستا‬ ‫ئاس���ای ‌‬ ‫له‌نێوان ‪ 4000‬تا ‪ 4500‬دۆالردایه‌"‪.‬‬ ‫ی به‌وه‌ش ك���رد ك ‌ه‬ ‫ناوب���راو ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫ژمار‌ه ج���وان‌و سه‌رنجڕاكێش���ه‌كانیش‬ ‫ی "پار‌و‬ ‫نرخی���ان دابه‌زی���وه‌‪ ،‬ئه‌و وت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ 152‬‬ ‫ی س���یمكارت ‌‬ ‫پێ���رار ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫جوان هه‌بوه‌ تا ش���ه‌ش ده‌فته‌ر كڕین‌و‬ ‫فرۆشیان پێوه‌ كراوه‌"‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫بگره‌ ت����ا به‌پیره‌مێردی‌ به‌س����ااڵچو‬ ‫ده‌گات‪ ،‬به‌به‌رده‌وامیی����ش چه‌ن����د‬ ‫خاولی‌‌و په‌ش����ته‌ماڵ‌‌و جل‌و به‌رگێكی‌‬ ‫ژێره‌وه‌ له‌س����ه‌ر ب����ه‌رده‌ گه‌رمه‌كه‌ی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس����تی‌ گه‌رماوه‌كه‌دا ده‌بینرێت‪،‬‬ ‫جاروباری����ش كه‌س����ێك ده‌بین����ی‌ بۆ‬ ‫ی له‌ناو ه����ااڵودا تینی‌ گه‌رمی‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ ‌‬ ‫زیاتری‌ پێبگات له‌س����ه‌ر س����ه‌كۆیه‌ك‬ ‫داده‌نیش����ێت كه‌ كه‌وتوه‌ته‌ ئه‌وسه‌ری‌‬ ‫گه‌رماوه‌كه‌وه‌‪ ،‬دو ناتریش له‌م نێوه‌دا‬ ‫دێن‌و ده‌چن‌و خه‌ریكی‌ ش����تن‌و پشت‬

‫شۆردنی‌ خۆشۆره‌كانن‪.‬‬ ‫دلێر یه‌كێكه‌ له‌ناتره‌كانی‌ گه‌رماوه‌كه‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ ب���ه‌رده‌وام ب���ه‌ده‌م ش���ۆخی‌‌و‬ ‫گاڵته‌كردن���ه‌وه‌ خه‌ریك���ی‌ ش���ۆردن‌و‬ ‫ش���ێالنی‌ خۆش���ۆره‌كانه‌‪ ،‬ئ���ه‌و باس‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ وه‌زری‌ زس���تان‌و‬ ‫سه‌رما سه‌ردانیكه‌ریان زیاتره‌و له‌گه‌ڵ‌‬ ‫گه‌رمكردنی‌ كه‌ش‌و هه‌واو هاتنی‌ وه‌رزی‌‬ ‫هاویندا‪ ،‬ئیتر بازاڕیان رو له‌كزی ده‌كاو‬ ‫رۆژیی‌ پانزه‌ بیست سه‌ردانیكه‌رێكیان‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬دلێر وتی‌ "پایزو زس���تانان‬

‫به‌به‌رده‌وامی‌ رۆژی‌ ‪ 100‬س���ه‌ردانیكه‌ر‬ ‫دێن‪ ،‬رۆژانی‌ پێنجش���ه‌ممه‌‌و جومعه‌‌و‬ ‫ش���ه‌ممانیش گه‌رماوه‌ك���ه‌ قه‌ره‌باڵغتر‬ ‫ده‌بێت‌و رۆژی‌ ‪ 300‬بۆ ‪ 400‬كه‌س دێن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌م���ه‌و هاوین ك���ه‌ دنیا گه‌رم‬ ‫ده‌كات رۆژیی‌ پانزه‌ تا بیست كه‌سێك‬ ‫دێن"‪.‬‬ ‫گه‌رماو له‌س���لێمانی‌ مێژویه‌كی‌ كۆنی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬گه‌رماوی‌ به‌رخی‌ كه‌ ده‌كه‌وێته‌‬ ‫خ���وار مزگه‌وت���ی‌ حاج���ی‌ حان���ه‌وه‌‬ ‫به‌كۆنترین گه‌رماوی‌ ش���ار داده‌نرێت‪،‬‬

‫ئێس���تا له‌كۆی‌ ئه‌و ‪ 12‬گه‌رماوه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫له‌س���لێمانیدا هه‌ن‪ ،‬ته‌نه���ا یه‌كێكیان‬ ‫نه‌بێ���ت ئه‌وانیتر هه‌موی���ان گه‌رماوی‌‬ ‫پیاوان���ن‪ ،‬گه‌رم���اوی‌ موفت���ی‌ تاكه‌‬ ‫گه‌رم���اوی‌ تایبه‌ت به‌ژنانه‌ له‌ش���اردا‬ ‫كه‌ ل���ه‌‪7‬ی‌ به‌یانیه‌وه‌ ت���ا ‪4‬ی‌ ئێواره‌‬ ‫ده‌رگای‌ كراوه‌ی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم گه‌رماوی‌‬ ‫چوارباخ له‌هه‌فته‌یه‌كدا ته‌نها دو رۆژی‌‬ ‫ته‌رخانك���ردوه‌ ب���ۆ ژنان ك���ه‌ رۆژانی‌‬ ‫شه‌ممه‌و چوارشه‌ممانن‪.‬‬ ‫نه‌ورۆز باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ جاران‬

‫له‌سلێمان ‌ی جوتێك كه‌روێشك‬ ‫به ‌‪ 600‬دۆالر ده‌فرۆشرێت‬ ‫ی ك��� ‌ه نرخیان‬ ‫ی خۆماڵ ‌‬ ‫ی به‌كه‌روێش���ك ‌‬ ‫له‌ژێ���ر پرده‌ك���ه‌ی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬نرخ ‌‬ ‫جوتێك كه‌روێش���ك چ���و‌ه ‪ 600‬دۆالر‪ ،‬له‌نێ���وان ‪ 10‬بۆ ‪ 15‬ه���ه‌زار دیناردایه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ڕانده‌وه‌ بۆ كۆمه‌ڵێك تایبه‌تمه‌ندی ‌‬ ‫ی ه���ۆكاری‌ گرانی��� ‌‬ ‫فرۆش���یاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی گه‌ڕان���ده‌وه‌ ب���ۆ ئه‌م جۆر‌ه كه‌روێشكه‌ هۆڵه‌ندییانه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫كه‌روێش���كه‌كان ‌‬ ‫ی خۆیان هه‌یه‌و گرنگترینیان ئه‌وه‌ی ‌ه عه‌رد هه‌ڵناكۆڵن‌و‬ ‫ی "تایبه‌تمه‌ندی��� ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫كێش���یان ده‌گات��� ‌ه س���ه‌رو ‪ 12‬كیلۆو‬ ‫هۆڵه‌ندیین"‪.‬‬ ‫ێ زیات���ر ده‌كه‌ن‌و به‌چكه‌ش���یان‬ ‫زازوز ‌‬ ‫ی "ئه‌م جۆر‌ه‬ ‫ی ژێر پرده‌كه‌یه‌‪ ،‬زۆرتر ده‌بێ���ت‪ ،‬عه‌لی‌ وت ‌‬ ‫ی كه‌ كاس���بكارێك ‌‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫ی كه‌روێش���كه‌ ماوه‌ی‌ دو ساڵێك ده‌بێت‬ ‫ی ده‌ور ‌‬ ‫ی هه‌ین ‌‬ ‫وه‌ك هه‌م���و رۆژانێك��� ‌‬ ‫ی له‌هۆڵه‌ن���داوه‌ هێنراونه‌ته‌ س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫قه‌ره‌باڵ���غ ب���و‪ ،‬قه‌ره‌باڵغییه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌وربه‌ری‌‌و له‌س���ه‌ر پرده‌كه‌شه‌و‌ه ك ‌ه ئێستا كڕیاری خۆیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی له‌و جوت ‌ه ئه‌وان ‌هی‌ باخیان هه‌ی���ه‌ حه‌زیان لێیه‌‪،‬‬ ‫ی مه‌وله‌وییه‌‪ ،‬خه‌ڵك ‌‬ ‫شه‌قام ‌‬ ‫ی كه‌روێش���كه‌كان جوانن‌و‬ ‫ی له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫كه‌روێشكه‌ رامابون كه‌ له‌پالسكۆیه‌ك ‌‬ ‫ی عه‌ردیش هه‌ڵناكۆڵن‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایكردو‌ه‬ ‫گ���ه‌وره‌دا‪ ،‬یارییان ده‌ك���ردو خه‌ریك ‌‬ ‫كه‌ ئه‌م توخمه‌ له‌كه‌روێشك ك ‌ه گوێیان‬ ‫گوێزه‌ر خواردن بون‪.‬‬ ‫ی قوت‌و توكیان نه‌رمه‌ له‌كوردستانیش���دا‬ ‫عه‌لی‌ ك ‌ه شه‌رواڵ‌‌و كراسێكی‌ كاڵه‌وه‌بو ‌‬ ‫ی باڵوبێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی كارتۆن‌و پالسكۆ ‌‬ ‫له‌به‌ردابو‪ ،‬به‌رده‌م ‌‬ ‫ی پڕ له‌كه‌روێش���كی‌ س���پی‌‌و‬ ‫پڕژ‌و باڵو ‌‬ ‫ره‌ش‌و زه‌ردب���او ب���و‪ ،‬له‌نێ���و ئ���ه‌و‬ ‫كه‌روێشكانه‌دا دو كه‌روێشكی‌ گه‌وره‌یان‬ ‫زیات���ر له‌وانی‌ تر س���ه‌رنجی‌ خه‌ڵكیان‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 400‬دۆالر ‌‬ ‫راده‌كێش���ا ك���ه‌ داوا ‌‬ ‫لێده‌كرد بۆ فرۆشتن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و وت���ی‌ "ئه‌مان���ه‌ كه‌روێش���ك ‌‬ ‫ی باش ده‌كه‌ن‪ ،‬چه‌ند‬ ‫هۆڵه‌ندیین‌و پاره‌ ‌‬ ‫رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر جوتێكی‌ گه‌وره‌تریانم‬ ‫به‌‪ 600‬دۆالر فرۆشت"‪.‬‬ ‫ی به‌راورد‬ ‫ی ئه‌م نرخ ‌ه به‌رزه‌ش��� ‌‬ ‫هۆكار ‌‬

‫دوپشک‬

‫که‌‌وان‬

‫گه‌رماو به‌گش���تی‌ دڵڕفێنت���ر بو‪ ،‬كه‌‬ ‫زۆرێ���ك له‌س���ه‌ردانیكه‌ران خه‌ڵك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌ڕه‌ك ب���ون‌و هه‌ریه‌ك���ه‌و بوخچه‌ی‌‬ ‫تایبه‌تیان هه‌بوو له‌سندوقێكدا‌و دوای‌‬ ‫خۆش���ۆردنیش ته‌ڕه‌سازو شیری‌ گه‌رم‬ ‫بۆ سه‌ردانیكه‌ران ئاماده‌بو‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ئ���ه‌و جه‌غتی‌ ل���ه‌وه‌ش ك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫كاره‌ك���ه‌ی‌ "ب���ێ‌ سه‌رئێش���ه‌" نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم وتی‌ "به‌اڵم ئێستاش ئه‌م جۆره‌‬ ‫گه‌رماوانه‌ خۆش���یی‌‌و تام���ی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌خۆیان ماوه‌"‪.‬‬

‫كه‌ركوك‬ ‫شارێك ب ‌ێ هۆڵ ‌ی شانۆ‬ ‫ئا‪:‬سۆران كامه‌ران‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ركوك ڕه‌خن ‌هی‌ توند له‌ئیداره‌ ‌‬ ‫شانۆكارانی‌ ش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���اره‌كه‌یان ده‌گرن به‌وه‌ی‌ كه‌ هیچ ئاوڕێك ‌‬ ‫پارێزگا ‌‬ ‫ی هونه‌ری‌ له‌و‬ ‫ی نه‌داوه‌ته‌وه‌و كه‌رت ‌‬ ‫له‌ بواری‌ رۆش���نبیر ‌‬ ‫شاره‌دا په‌راوێزخستوه‌‪.‬‬ ‫ی ڕابردوودا‬ ‫زانیار جومعه‌ ش���انۆكار ڕایگه‌یان���د له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی ش���انۆی‌ چه‌ند جارێك من له‌سه‌ر‬ ‫به‌هۆی‌ نه‌بونی‌ هۆڵ ‌‬ ‫ی شانۆیم ئه‌نجامدا له‌ئێستاشدا له‌م‬ ‫شه‌قامه‌كان نمایش ‌‬ ‫ی شانۆی‌ نی ‌ه ك ‌ه تێدا نمایشی‌ شانۆ‬ ‫شاره‌ی‌ ئێمه‌ هۆڵێك ‌‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ئه‌مه‌ش گرفێكی‌ گه‌وره‌یه‌ له‌پێش ش���انۆكاران‬ ‫وایكردو‌ه ش���انۆكاران بیر له‌داهێنان نه‌كه‌نه‌وه‌و زیاتر‬ ‫ی باڵ بكێشێ به‌سه‌ریاندا‪.‬‬ ‫ره‌وشێكی‌ نائومێد ‌‬ ‫ی شانۆكاران‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫هاوشێوه‌ی‌ ئه‌و ش���انۆكار‌ه به‌شێك ‌‬ ‫ی كه‌ هیچ‬ ‫ی پارێزگا ده‌گرن ب���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ڕه‌خن��� ‌ه له‌ئی���داره‌ ‌‬ ‫ی ش���انۆو ش���اری‌ كه‌ركوك‬ ‫ی نه‌داوته‌وه‌ له‌بوار ‌‬ ‫ئاوڕێك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕووی‌ رۆشنبیریه‌و‌ه په‌راوێزخراوه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه ‪‌ 3/27‬‬ ‫ی شانۆ ناوده‌برێت‪ ،‬تێدا‬ ‫ئه‌و رۆژه‌یه‌ ك ‌ه به‌رۆژی‌ جیهان ‌‬ ‫ی شانۆی‌ جۆراوجۆر ئه‌نجامده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫شانۆكاران نمایش��� ‌‬ ‫ی هۆڵی‌ شانۆو‬ ‫ی نه‌بون ‌‬ ‫ی كه‌ركوك به‌هۆ ‌‬ ‫به‌اڵم له‌ش���ار ‌‬ ‫ی رۆش���نبیری‌‪،‬‬ ‫ی هونه‌ری‌‌و كای ‌ه ‌‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫په‌راوێزخس���تن ‌‬ ‫ی شانۆی‌ به‌ڕێكردو‬ ‫شانۆكاران ئه‌و رۆژه‌یان به‌بێ چاالك ‌‬ ‫ته‌نها خست‪.‬‬

‫‌كه‌روێشكێکی‌ هۆڵه‌ندی به‌ده‌ست گه‌نجێکه‌وه‌ له‌ژێر پرده‌که‌‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی زۆرت ره‌نگه‌ په‌س���تانێكی‌ زۆر بخرێته‌ س���ه‌رت له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌واڵێكی‌ خۆشت به‌ده‌ست ده‌كه‌وێت كه‌ په‌یوه‌ند ‌ی زۆربه‌ی‌ كه‌س����ه‌كان له‌شوێنی‌ كاره‌كه‌ت ئه‌م ماوه‌یه‌ دڵخۆش����كه‌ر نابێت بۆت به‌هۆ ‌ی هه‌رچه‌نده‌ ئه‌م ماوه‌ی ‌ه په‌ستانێك ‌‬ ‫ی خۆت وایكردو‌ه خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌هێمن���ی‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌سه‌ركه‌وتنت هه‌یه‌ له‌ش���وێنی‌ كاره‌كه‌ت‪ ،‬له‌روی‌ بیرۆكه‌كه‌تی����ان به‌دڵه‌و ئه‌م����ه‌ش وای‌ ئه‌و هه‌مو ئیشه‌ی‌ له‌سه‌رت كه‌ڵه‌ك بوه‌‪ ،‬هیچ له‌سه‌ر‪ ،‬به‌اڵم ئازایه‌ت ‌‬ ‫دۆخه‌كه‌ بكه‌ با كێشه‌ دروست نه‌بێت‪.‬‬ ‫ی شته‌كاندا زاڵبیت‪.‬‬ ‫لێتكردوه‌ كه‌ زیاتر هه‌وڵی‌ خۆت بده‌ی‌‪ .‬كارێكی‌ تر ئه‌نجاممه‌ده‌ كه‌ له‌تواناتدا نیه‌‪ .‬به‌سه‌ر زۆرین ‌ه ‌‬ ‫خۆشه‌ویستیه‌وه‌ هه‌نگاوی‌ باشت ناوه‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ێ ب���ۆ كاره‌كانت‌و‬ ‫ریزبه‌ندییه‌ك دابن ‌‬ ‫بایه‌خدان به‌خێزانه‌كه‌ت‪ ،‬هه‌ستناكه‌یت‬ ‫ی پشت گوێت خستون‪.‬‬ ‫به‌ته‌واوه‌ت ‌‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )422‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/4/1‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )422‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/4/1‬‬

‫گه‌رماوه‌ میللییه‌كان هێشتا بازاڕیان گه‌رمه‌‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬

‫‪11‬‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫باوه‌ڕه‌خۆبون‬ ‫هێنده‌ی‌ به‌ژنڕێكی ‌‬ ‫ی‬ ‫گرنگه‌!‬ ‫له‌جیهان ‌‬ ‫ی فاش���یۆندا‪ ،‬به‌ژن‌و بااڵ ‌‬ ‫ی رێك‌و باریك‌و جوان‪ ،‬گرنگیی‌‌و‬ ‫جوانی ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫ه‌ به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك به‌مانای ئه‌و‌ه‬ ‫نی ‌ه كه‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی كێش‬ ‫یان زۆره‌‪ ،‬خۆیان له‌جوانی‌و فاشیۆن‌و‬ ‫نو‬ ‫ێكردن���ه‌وه‌ به‌دوربگ���رن‪ ،‬له‌جیهان ‌‬ ‫ی خۆڕازاندنه‌وه‌و پۆش���اكدا‪،‬‬ ‫باو‬ ‫ه‬ ‫‌ڕب‬ ‫ه‬ ‫‌خ‬ ‫ۆب���ون هێنده‌ی‌ ب ‌هژنڕێكی ‌‬ ‫ی گرنگه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر كێش���ت زۆر‌ه‬ ‫دڵگ���ران مه‌ب��� ‌ه چونك ‌ه ت���‬ ‫ۆش ده‌توانیت جوان‌و س���ه‌نجڕاكێش‬ ‫د‌هربكه‌ویت‪ ،‬له‌ڕێگ ‌هی‌ پۆش���ین ‌‬ ‫ی ئه‌و جلوبه‌رگان ‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه هه‌میش��� ‌ه‬ ‫ش���ێو‌ه ‌‬ ‫یك‬ ‫ێش���ت كه‌مده‌كه‌ن���ه‌و‌ه وه‌ك عه‌ز ‌‬ ‫ی ف���راوان‌و پێاڵو ‌‬ ‫ی‬ ‫پاژنه‌ب��� ‌هرز‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی پێاڵوی‌ پاژنه‌به‌رز بۆ ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی كێش���یان‬ ‫زۆر‌ه ئێجگار پێویسته‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رزبونه‌وه‌ی بااڵت شێوه‌ی‬ ‫كێشت باریكتر ده‌بێته‌وه‌‌و‬ ‫زیاتر سه‌رنجڕاكێش ده‌رده‌كه‌ویت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌توانیت له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫ی قژ‬ ‫به‌ستنت له‌دواوه‌ به‌خاویی‪ ،‬سیمات‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ بااڵ‌و ك‬ ‫ێش زۆرییه‌كه‌ت زیاتر بگونجێنیت‪.‬‬

‫له‌ماوه‌ی‌ پێنج ساڵی‌ رابردودا‪ ،‬گه‌رماوه‌‬ ‫میللییه‌كانی‌ س���لێمانی‌ به‌به‌رده‌وام ‌‬ ‫ی‬ ‫ژماره‌یان له‌كه‌مبون���ه‌وه‌دا بوه‌‪ ،‬له‌‪18‬‬ ‫گه‌رم���اوه‌وه‌ بون به‌ ‪ 11‬گه‌رماو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هێشتا بازاڕیان گه‌رمه‌‪.‬‬ ‫ن���ه‌ورۆز غه‌ری���ب ب���ه‌ده‌م ریزكردنی‌‬ ‫شانه‌و شوشه‌ بۆنه‌ ره‌نگاو ره‌نگه‌كانی‌‬ ‫س���ه‌ر مێزه‌ بچوكه‌ك���ه‌ی‌ به‌رده‌میه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌رماوی‌ چوارب���اخ‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌‬ ‫كرد ك���ه‌ هه‌رچه‌نده‌ س���اڵ‌ ل���ه‌دوای‌‬ ‫س���اڵ‌ ت���ا دێ‌ ژم���اره‌ی‌ گه‌رم���اوه‌‬ ‫میللییه‌كانی‌ ش���ار رو له‌كه‌مبونه‌وه‌ن‌و‬ ‫هه‌ر گه‌رم���اوه‌و تێكده‌درێن‌و ده‌كرێن‬ ‫به‌بین���او گه‌راج‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌م‌و براكانی‌‬ ‫هێش���تا سورن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ گه‌رماوه‌‬ ‫میللییه‌كه‌یان كه‌ مۆركی‌ جاری‌ جارانی‌‬ ‫خۆی‌ پاراستوه‌‪ ،‬به‌ده‌س���تلێنه‌دراوی‌‬ ‫بهێڵنه‌وه‌و ه���ه‌ر گه‌رماوبێت‪ .‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"خۆش���تن له‌م جۆره‌ گه‌رماوانه‌دا هه‌م‬ ‫نرخ���ی‌ هه‌رزان���ه‌و هه‌م ت���ام‌و چێژی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و كه‌ ك���راس‌و پانتۆڵێكی‌ ره‌ش���ی‌‬ ‫له‌به‌ردایه‌‌و یه‌كێكه‌ له‌خاوه‌نه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫گه‌رماوه‌ی‌ ماوه‌ی‌ ‪ 42‬ساڵه‌ له‌گه‌ڕه‌كی‌‬ ‫چوارباخه‌‪ ،‬باس له‌وه‌ ده‌كات سه‌ره‌ڕای‌‬ ‫گۆڕانكارییه‌كانی‌ بیناس���ازیی‌‌و هاتنی‌‬ ‫چه‌ندین دیزای���ن‌و ته‌كنه‌لۆجیای‌ نوێ‌‬ ‫بۆ دروس���تكردنی‌ گه‌رماوی‌ ناو مااڵن‪،‬‬ ‫به‌اڵم هێش���تا ئه‌م گه‌رماوه‌ میللییانه‌‬ ‫هه‌واداری‌ تایبه‌ت به‌خۆیان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "گه‌رماو جگه‌ له‌وه‌ی‌ سه‌ردانكه‌ری‌‬ ‫گشتی‌ هه‌یه‌و خه‌ڵك هه‌یه‌ جاروبار بۆ‬ ‫خۆشتن یان به‌هۆی‌ سه‌رماو گرژبونی‌‬ ‫ده‌ماره‌كانی‌ له‌شیانه‌وه‌ روی‌ تێده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم س���ه‌ردانكه‌ری‌ به‌رده‌وامیشمان‬ ‫هه‌ن‪ ،‬ده‌ پانزه‌ س���ه‌ردانیكه‌رمان هه‌ن‬ ‫كه‌ هه‌مو به‌یانییه‌ك یان هه‌مو رۆژێك‬ ‫دێن بۆ خۆشۆردن"‪.‬‬

‫گه‌رماوی چوارباخ‬ ‫خالید رامب���ۆی‌ گۆرانیبێژ یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫سه‌ردانیكه‌ره‌ به‌رده‌وامانه‌ی‌ گه‌رماو ‌‬ ‫ی‬ ‫چوارباخ‪ ،‬ئه‌و رۆژ نییه‌ سه‌ر نه‌كا به‌و‬ ‫گه‌رماوه‌دا‌و خۆی‌ تێدا نه‌شوات‪" ،‬گه‌ر‬ ‫رۆژێك نه‌ی���ه‌م وا ئه‌زانم دنیام لێئاخر‬ ‫بوه‌‌و هه‌ر ئه‌بێ‌ بێم"‪ ،‬خالید وایوت‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رله‌وه‌ی‌ له‌خۆش���تن ته‌واوبێت‌و‬ ‫بچێته‌ده‌ر بۆ خۆپۆش���ته‌كردن‪ ،‬به‌ده‌م‬ ‫قسه‌كردنه‌وه‌ دو ته‌ش���ت ئاوی‌ سارد‬ ‫ساردی‌ كرد به‌خۆیداو وتی‌ "خۆم‌و چه‌ند‬ ‫براده‌رێكیشم بوه‌ به‌خوو‪ ،‬به‌یانی‌ خوا‬

‫نییه‌ له‌كاتژمێر شه‌شه‌وه‌ تا هه‌شت له‌م‬ ‫گه‌رماوه‌ نه‌بین‪ ،‬ئه‌مه‌ چوار س���اڵه‌ من‬ ‫وام‪ ،‬مه‌گه‌ر له‌شاردا نه‌بم ئه‌گینا هه‌مو‬ ‫به‌یانی���ه‌ك لێ���ره‌م‪ ،‬به‌یانیه‌كیش بۆم‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬ئه‌وا دوای‌ نیوه‌ڕوانه‌كه‌ی‌ دێم‬ ‫دو سێ‌ جار به‌ده‌وریدا ده‌سوڕێمه‌وه‌و‬ ‫خۆمی‌ پێدا ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ل����ه‌م گه‌رم����اوه‌ میللییان����ه‌دا‪ ،‬ك����ه‌‬ ‫له‌یه‌ككات����دا نزیكه‌ی‌ ‪ 20‬بۆ ‪ 30‬كه‌س‬ ‫ده‌توانن خۆیانی‌ تێدا بش����ۆن‪ ،‬هه‌مو‬ ‫جۆره‌ ته‌مه‌نێك ده‌بینرێت‪ ،‬له‌گه‌نجه‌وه‌‬

‫ئیسكان‪ ،‬شه‌قامێك تا به‌ره‌به‌یان به‌دیار هه‌ولێره‌و ‌ه ئێشكده‌گرێت نرخ ‌ی سیمكارت ‌ی ‪ 4‬سه‌نتی‌ داده‌به‌زێت‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتی‌ گه‌ڕان به‌ناو شه‌قام ‌ه چۆڵه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێ���ردا‪ ،‬بێئومێ���د ده‌بی���ت له‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هی���چ دوكان‌و مۆڵێك به‌و كاتژمێر ‪‌ 2‬‬ ‫ی‬ ‫ش���ه‌وه‌ كراوه‌بێت‪ ،‬چونك��� ‌ه به‌رله‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ڕێبك���ه‌وی ب���ۆ هه‌ولێ���ر ده‌ڵێن ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی شاره‌ك ‌ه تا نزیك ‌ه ‌‬ ‫دوكان‌و بازاڕه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش نیوه‌شه‌و كراوه‌ن‪ ،‬به‌اڵم دیمه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌قامێك پێچه‌وان ‌ه ‌‬ ‫پڕ جموجوڵ ‌‬ ‫ئه‌م وته‌ی ‌ه ده‌سه‌لمێنێت‪.‬‬ ‫ی هه‌ولێ���ره‌وه‌ ت���ا نزیك ئه‌و‬ ‫له‌ق���ه‌اڵ ‌‬ ‫ی به‌خه‌به‌ر بو ته‌نها گڵۆپ ‌ه‬ ‫شه‌قامه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه ‌‬ ‫داگیرساوه‌كان‌و پشیل ‌ه بێداره‌كان بون‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم له‌پڕ ده‌كه‌وتیت به‌سه‌ر شه‌قامێك ‌‬ ‫پڕ جه‌نجاڵ‌و دوكان‌و بازاڕێكی‌ كراوه‌دا‪،‬‬ ‫ی پێماتنابێته‌ سنوری‌ شار‌و‬ ‫وه‌ك ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیكه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و كه‌س���ان ‌ه ‌‬ ‫واڵتێك ‌‬ ‫له‌و ش���ه‌قامه‌دا كاریان ده‌كرد دڵنیات‬ ‫ێ ئێر‌ه ئیسكانه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌‪" :‬به‌ڵ ‌‬ ‫ی ك ‌ه هه‌ولێر ده‌خه‌وێت‌و ئه‌و‬ ‫ش���ه‌قام ‌ه ‌‬ ‫هه‌ر بێداره‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی خوارو ‌‬ ‫ئیس���كان ده‌كه‌وێت ‌ه به‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌تر ‌‬ ‫ش���اره‌كه‌وه‌و ش���ه‌قامی‌ س��� ‌‬ ‫ده‌به‌ستێته‌و‌ه به‌شه‌س���ت مه‌ترییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫ئه‌و به‌ش��� ‌هی‌ كه‌ تا دره‌نگانێك ‌‬ ‫ی كیلۆمه‌ترێك‬ ‫ی دێت‪ ،‬نزیكه‌ ‌‬ ‫هه‌ر جمه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خوارو ‌‬ ‫ی به‌ش��� ‌‬ ‫ده‌بێت‌و تا پرده‌كه‌ ‌‬ ‫ی له‌وێوه‌ خامۆش���یه‌ك ‌ه‬ ‫بڕده‌كات‪ ،‬ئید ‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫كراوه‌یی‌ ش���ه‌قامی‌ ئیسكان به‌خولێك ‌‬ ‫‪ 24‬كاتژمێریدا تێپه‌ڕده‌بێت‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫ی زوه‌وه‌ دوكان‌و‬ ‫هه‌ر له‌به‌ره‌به‌یانیه‌ك��� ‌‬ ‫ی وه‌ك چایخانه‌و‬ ‫فرۆش���گا تایبه‌تیه‌كان ‌‬

‫کاوڕ‬ ‫چاوپێكه‌وتنێك ده‌كه‌یت س���ه‌باره‌ت‬ ‫ی‬ ‫ێ ك ‌ه ده‌ته‌وێت ئیش��� ‌‬ ‫ی نو ‌‬ ‫به‌كارێك ‌‬ ‫لێبكه‌ی���ت‪ ،‬ب���اوه‌ڕ ب���ه‌و‌ه بك ‌ه ك ‌ه‬ ‫كه‌سێك خۆشی‌ ئه‌وێیت‪.‬‬

‫شه‌قامی ئیسكان‬

‫س���ه‌مونخانه‌كان‬ ‫س���ه‌روپێخانه‌و‬ ‫ده‌كرێنه‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ خۆركه‌وتنیشدا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی شه‌وان پشویانداوه‌و‬ ‫خاوه‌ن دوكانانه‌ ‌‬ ‫دوكانه‌كانی���ان‬ ‫كاریاننه‌ك���ردوه‌‪،‬‬ ‫ده‌كه‌نه‌و‌ه تا ده‌مه‌و ئێواره‌‪ ،‬شه‌وانیش‬ ‫ی‬ ‫هه‌ندێ���ك چێش���تخانه‌و دوكانه‌كان��� ‌‬ ‫خوارده‌مه‌نی���ه‌كان‌و ی���ه‌ك دو چایخان ‌ه‬ ‫س���ازو ئاماد‌ه ده‌بن بۆ پێشوازیكردن‬ ‫له‌رێبواران‪ ،‬به‌مش���ێوه‌ی ‌ه تا به‌ره‌به‌یان‬ ‫ئه‌م خول ‌ه به‌رده‌وام ده‌بێت‌و سه‌رله‌نوێ‬ ‫ده‌ستپێده‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫گا‬

‫ی‬ ‫ی له‌تی���ف‪ 24 ،‬س���اڵ‪ ،‬خاوه‌ن ‌‬ ‫عه‌ل��� ‌‬ ‫ی شه‌قامه‌كه‌یه‌و‬ ‫یه‌كێك له‌فرۆش���گاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌لوپه‌له‌كان ‌‬ ‫ب���ه‌ده‌م كۆكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌قامه‌ك ‌ه ‌‬ ‫دوكانه‌كه‌ی���ه‌و‌ه باس��� ‌‬ ‫ی ش���ه‌وان ‌ه‬ ‫ده‌ك���رد‪" ،‬ئ���ه‌و خه‌ڵكانه‌ ‌‬ ‫روده‌كه‌نه‌ ئێ���ره‌‪ ،‬زیاتر ئه‌وانه‌ن ك ‌ه بۆ‬ ‫نانخواردن دێن"‪.‬‬ ‫ی عه‌لی‌ رێبوارانی‌ ش���ه‌و زیاتر‬ ‫به‌وت���ه‌ ‌‬ ‫پیاوان���ن‌و ئه‌گ���ه‌ر ژنانی���ش روبكه‌ن ‌ه‬ ‫شه‌قامه‌كه‌ ئه‌وا زیاتر "ئه‌و ئافره‌تانه‌ن‬ ‫ی عێراقه‌و‌ه‬ ‫ی خ���وارو ‌‬ ‫ك��� ‌ه له‌ناوچه‌كان ‌‬

‫دوانه‌‬

‫ی كاته‌كان���ت به‌چاوپێكه‌وتن‌و‬ ‫ی به‌په‌ل ‌ه بدۆزیته‌و‌ه زۆرب��� ‌ه ‌‬ ‫ئه‌بێت رێگه‌چاره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی كۆبون���ه‌و‌ه به‌س���ه‌رده‌به‌یت‪ ،‬هی���چ‬ ‫ب���ۆ ده‌ربازبون���ت له‌و ب���ار‌ه داراییه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه تێكه‌وتویت‪ ،‬با خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ت بایه‌خێك���ت ب���ۆ كه‌س��� ‌ه نزیكه‌كانت‬ ‫دانه‌ناوه‌‪.‬‬ ‫ی هه‌ستت بێت‪.‬‬ ‫ئاگادار ‌‬

‫رویانكردوه‌ت ‌ه شاره‌كه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی‌ زانیارییه‌ك���ی‌ دروس���ت‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رده‌س���تدا نی��� ‌ه له‌س���ه‌ر مێ���ژو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رپرس��� ‌‬ ‫ش���ه‌قامه‌كه‌و زۆرب���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ولێریش زانیاریه‌ك ‌‬ ‫ش���اره‌وانیه‌كان ‌‬ ‫ئه‌وتۆیان نه‌ب���و له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ده‌ماوده‌م باسده‌كرێت ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی رابردوه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی سه‌د‌ه ‌‬ ‫ی په‌نجاكان ‌‬ ‫له‌سااڵن ‌‬ ‫ی ئیسكان وه‌ك یه‌كێك له‌شه‌قام ‌ه‬ ‫شه‌قام ‌‬ ‫سه‌ره‌كیه‌كان بنیاتنراوه‌‪ .‬ئه‌وانه‌شی‌ ك ‌ه‬ ‫ته‌مه‌نێكیان له‌شاره‌كه‌دا به‌سه‌ربردوه‌‪،‬‬

‫قرژاڵ‬

‫ی‬ ‫ی كراوه‌ی ‌‬ ‫باس ل���ه‌و‌ه ده‌كه‌ن كه‌ مێژو ‌‬ ‫شه‌قامه‌ك ‌ه له‌ش���ه‌واندا ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ‬ ‫ی ‪.1991‬‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫مام س���ابیر ره‌سوڵ‪ 59 ،‬ساڵ‪ ،‬یه‌كێك ‌ه‬ ‫ی هه‌رێم‌و‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫له‌خانه‌نش���ینه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌وانه‌ ‌‬ ‫ئێس���تا پیش ‌هی‌ پاس���ه‌وان ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێ���ك له‌هۆتێل��� ‌ه به‌ناوبانگه‌كان��� ‌‬ ‫ی مام‬ ‫هه‌ولێره‌‪ .‬كاتێك گه‌یش���تین ‌ه ال ‌‬ ‫ی ش���ه‌و الیدابو‪،‬‬ ‫س���ابیر‪ ،‬له‌كاتژمێر ‪‌ 3‬‬ ‫ی‬ ‫قژه‌ س���پیه‌كانی‌ ئ���ه‌و له‌ژێ���ر روناك ‌‬ ‫گڵۆپه‌كانی‌ سه‌ر ش���ه‌قامه‌كه‌داو چاو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی پیره‌پیاوێك ‌‬ ‫ماندوه‌كان���ی‌‪ ،‬س���یما ‌‬ ‫به‌ئه‌زمونی‌ ده‌نواند كه‌ زۆری‌ چه‌شتبێت‬ ‫ی برد بۆ‬ ‫به‌ده‌ست رۆژگاره‌وه‌‪ ،‬ده‌ستێك ‌‬ ‫ی توندكرد‪،‬‬ ‫ی چه‌كه‌كه‌ی‌‌و له‌شان ‌‬ ‫قایش��� ‌‬ ‫ی داو وتی‌‪،‬‬ ‫ی له‌جگه‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی قوڵ��� ‌‬ ‫مژێك ‌‬ ‫ی ئێم ‌ه بۆمان نه‌بو ش���ه‌وان‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫"كات ‌‬ ‫ی ئیسكانیش تا‬ ‫بێین ‌ه ده‌ره‌وه‌‪ ،‬شه‌قام ‌‬ ‫ی ‪ ،1991‬وه‌ك هه‌ر‬ ‫پێش راپه‌ڕینه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی ش���اره‌كه‌ چۆڵ‌و خامۆش‬ ‫ش���ه‌قامێك ‌‬ ‫بو"‪.‬‬ ‫ی بازاڕو شه‌قام ‌ه سه‌ره‌كیه‌كان‬ ‫كرانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستاندا‪ ،‬له‌دوا ‌‬ ‫به‌شه‌وان له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی ‪،2003‬‬ ‫ی عێراق له‌ساڵ ‌‬ ‫پرۆسه‌ی‌ ئازاد ‌‬ ‫خه‌ریك��� ‌ه ده‌بێته‌ دی���ارده‌و به‌تایبه‌ت‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌قام ‌‬ ‫له‌مانگی‌ ره‌مه‌زاندا ك ‌ه زۆربه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���اره‌ س���ه‌ره‌كیه‌كان تا دره‌نگانێك ‌‬ ‫ی ده‌مێننه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ش���ه‌و به‌كراوه‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و گه‌ش ‌ه ئابوریی‌‌و كراوه‌ییه‌ ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی دواییدا‬ ‫ك��� ‌ه هه‌رێم له‌م چه‌ند س���اڵه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌خۆیه‌وه‌ بینی���وه‌و ژماره‌یه‌كی‌ زۆر ‌‬ ‫ی س���ااڵن ‌ه‬ ‫ی بیان ‌‬ ‫گه‌ش���تیارو میوانان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌بۆن���ه‌و وه‌رزه‌ جیاجیاكان���دا رو ‌‬ ‫تێده‌كه‌ن‪.‬‬

‫شێر‬

‫ی ‪ 4‬سه‌نتی‌ ئاسیا سێڵ‬ ‫پێشتر سیمكارت ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌ ژمار‌ه سه‌رنجڕاكێش���ه‌كان‬ ‫ی زۆریان ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم چه‌ند‬ ‫پاره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك���ه‌ نرخی���ان به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌رچاو له‌بازاڕدا دابه‌زیوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ر ش���ه‌قام ‌‬ ‫مۆبایل فرۆش���ه‌كان ‌‬ ‫ی ئام���اژ‌ه به‌و‌ه ده‌ك���ه‌ن ك ‌ه‬ ‫مه‌ول���ه‌و ‌‬ ‫ی راب���ردودا هه‌ر‬ ‫له‌م چه‌ن���د هه‌فته‌یه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 4‬س���ه‌نتی‌ كه‌ له‌بازاڕدا‬ ‫سیمكارتێك ‌‬ ‫ی پێو‌ه ده‌كرا ‪ 1000‬دۆالر‬ ‫كڕین‌و فرۆش��� ‌‬ ‫ب���ۆ ‪ 1500‬دۆالری‌ لێبۆت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫س���یمكارتێك پێش���تر ‪ 4500‬دۆالر ‌‬ ‫كردبێ���ت ئێس���تا ‪ 3000‬دۆالر زیات���ر‬ ‫ناكات‪.‬‬ ‫ی دوانز‌ه س���اڵ ‌ه‬ ‫دلێر مه‌حمود ك ‌ه ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كڕین‌و فرۆشتن ‌‬ ‫له‌و شه‌قامه‌دا خه‌ریك ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی نرخ ‌‬ ‫ی دابه‌زین ‌‬ ‫مۆبایله‌‪ ،‬ه���ۆكار ‌‬ ‫ی گه‌ڕان���ده‌و‌ه بۆ‬ ‫جۆر‌ه س���یمكارتانه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ خس���تنه‌ڕو له‌بازاڕدا زۆره‌و‬

‫فه‌‌ریک‬

‫ی رۆژان���ه‌ت هه‌م���و‬ ‫ی ئی���ش‌و كاره‌كان��� ‌‬ ‫هه‌ست به‌بڕوابون به‌خۆت ده‌كه‌یت‌و زۆر هه‌ست ده‌كه‌یت دڵخۆشنیت له‌و كاره‌ ‌‬ ‫ی خۆتب ‌ه با‬ ‫ی ب���ردوه‌‪ ،‬ئاگادار ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ئه‌ده‌یت ته‌ركیزت ‌‬ ‫ێ كات ئێستا ده‌یكه‌یت‪ ،‬هه‌وڵ ‌‬ ‫ئازایان��� ‌ه بڕیار ده‌ده‌ی���ت‪ ،‬هه‌ند ‌‬ ‫ته‌ندروستیت ناڕه‌حه‌تت نه‌كات‪.‬‬ ‫ی كارێكی‌ نوێدا‪.‬‬ ‫ی به‌دوا ‌‬ ‫بگه‌ڕێ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆشه‌ویسته‌كه‌ت به‌سه‌ربه‌ره‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر كه‌م���ه‌ به‌هۆ ‌‬ ‫خواستیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بێبازاڕیی‌‌و ب���ێ‌ موچه‌ییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رابردودا كه‌ خه‌ڵكی‌ ده‌یانزان ‌‬ ‫"له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ئه‌و جۆر‌ه س���یمكارتان ‌ه پاره‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی خاوه‌ن ‌‬ ‫ی به‌رچاو له‌وان��� ‌ه ‌‬ ‫رێژه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ئه‌و جۆره‌ س���یمكارته‌ بون‪ ،‬ده‌یانهێناو‬ ‫ده‌یانویس���ت پاره‌یان ب���ۆ بكات‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫ی له‌بازاڕدا‬ ‫ی ش���كانی‌ نرخه‌كه‌ ‌‬ ‫بوه‌ هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ژمار‌ه ‪152‬ه‌وه‌كانیشه‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌وان ‌‬ ‫تر زیاتر پاره‌یان ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫وتیشی‌ "پار ئه‌م كات ‌ه ژمار‌ه ‪152‬یه‌ك ‌‬ ‫ی ‪ 5500‬دۆالر بو‪ ،‬كه‌چی‌ ئێستا‬ ‫ئاس���ای ‌‬ ‫له‌نێوان ‪ 4000‬تا ‪ 4500‬دۆالردایه‌"‪.‬‬ ‫ی به‌وه‌ش ك���رد ك ‌ه‬ ‫ناوب���راو ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫ژمار‌ه ج���وان‌و سه‌رنجڕاكێش���ه‌كانیش‬ ‫ی "پار‌و‬ ‫نرخی���ان دابه‌زی���وه‌‪ ،‬ئه‌و وت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ 152‬‬ ‫ی س���یمكارت ‌‬ ‫پێ���رار ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫جوان هه‌بوه‌ تا ش���ه‌ش ده‌فته‌ر كڕین‌و‬ ‫فرۆشیان پێوه‌ كراوه‌"‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫بگره‌ ت����ا به‌پیره‌مێردی‌ به‌س����ااڵچو‬ ‫ده‌گات‪ ،‬به‌به‌رده‌وامیی����ش چه‌ن����د‬ ‫خاولی‌‌و په‌ش����ته‌ماڵ‌‌و جل‌و به‌رگێكی‌‬ ‫ژێره‌وه‌ له‌س����ه‌ر ب����ه‌رده‌ گه‌رمه‌كه‌ی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس����تی‌ گه‌رماوه‌كه‌دا ده‌بینرێت‪،‬‬ ‫جاروباری����ش كه‌س����ێك ده‌بین����ی‌ بۆ‬ ‫ی له‌ناو ه����ااڵودا تینی‌ گه‌رمی‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ ‌‬ ‫زیاتری‌ پێبگات له‌س����ه‌ر س����ه‌كۆیه‌ك‬ ‫داده‌نیش����ێت كه‌ كه‌وتوه‌ته‌ ئه‌وسه‌ری‌‬ ‫گه‌رماوه‌كه‌وه‌‪ ،‬دو ناتریش له‌م نێوه‌دا‬ ‫دێن‌و ده‌چن‌و خه‌ریكی‌ ش����تن‌و پشت‬

‫شۆردنی‌ خۆشۆره‌كانن‪.‬‬ ‫دلێر یه‌كێكه‌ له‌ناتره‌كانی‌ گه‌رماوه‌كه‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ ب���ه‌رده‌وام ب���ه‌ده‌م ش���ۆخی‌‌و‬ ‫گاڵته‌كردن���ه‌وه‌ خه‌ریك���ی‌ ش���ۆردن‌و‬ ‫ش���ێالنی‌ خۆش���ۆره‌كانه‌‪ ،‬ئ���ه‌و باس‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ وه‌زری‌ زس���تان‌و‬ ‫سه‌رما سه‌ردانیكه‌ریان زیاتره‌و له‌گه‌ڵ‌‬ ‫گه‌رمكردنی‌ كه‌ش‌و هه‌واو هاتنی‌ وه‌رزی‌‬ ‫هاویندا‪ ،‬ئیتر بازاڕیان رو له‌كزی ده‌كاو‬ ‫رۆژیی‌ پانزه‌ بیست سه‌ردانیكه‌رێكیان‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬دلێر وتی‌ "پایزو زس���تانان‬

‫به‌به‌رده‌وامی‌ رۆژی‌ ‪ 100‬س���ه‌ردانیكه‌ر‬ ‫دێن‪ ،‬رۆژانی‌ پێنجش���ه‌ممه‌‌و جومعه‌‌و‬ ‫ش���ه‌ممانیش گه‌رماوه‌ك���ه‌ قه‌ره‌باڵغتر‬ ‫ده‌بێت‌و رۆژی‌ ‪ 300‬بۆ ‪ 400‬كه‌س دێن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌م���ه‌و هاوین ك���ه‌ دنیا گه‌رم‬ ‫ده‌كات رۆژیی‌ پانزه‌ تا بیست كه‌سێك‬ ‫دێن"‪.‬‬ ‫گه‌رماو له‌س���لێمانی‌ مێژویه‌كی‌ كۆنی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬گه‌رماوی‌ به‌رخی‌ كه‌ ده‌كه‌وێته‌‬ ‫خ���وار مزگه‌وت���ی‌ حاج���ی‌ حان���ه‌وه‌‬ ‫به‌كۆنترین گه‌رماوی‌ ش���ار داده‌نرێت‪،‬‬

‫ئێس���تا له‌كۆی‌ ئه‌و ‪ 12‬گه‌رماوه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫له‌س���لێمانیدا هه‌ن‪ ،‬ته‌نه���ا یه‌كێكیان‬ ‫نه‌بێ���ت ئه‌وانیتر هه‌موی���ان گه‌رماوی‌‬ ‫پیاوان���ن‪ ،‬گه‌رم���اوی‌ موفت���ی‌ تاكه‌‬ ‫گه‌رم���اوی‌ تایبه‌ت به‌ژنانه‌ له‌ش���اردا‬ ‫كه‌ ل���ه‌‪7‬ی‌ به‌یانیه‌وه‌ ت���ا ‪4‬ی‌ ئێواره‌‬ ‫ده‌رگای‌ كراوه‌ی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم گه‌رماوی‌‬ ‫چوارباخ له‌هه‌فته‌یه‌كدا ته‌نها دو رۆژی‌‬ ‫ته‌رخانك���ردوه‌ ب���ۆ ژنان ك���ه‌ رۆژانی‌‬ ‫شه‌ممه‌و چوارشه‌ممانن‪.‬‬ ‫نه‌ورۆز باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ جاران‬

‫له‌سلێمان ‌ی جوتێك كه‌روێشك‬ ‫به ‌‪ 600‬دۆالر ده‌فرۆشرێت‬ ‫ی ك��� ‌ه نرخیان‬ ‫ی خۆماڵ ‌‬ ‫ی به‌كه‌روێش���ك ‌‬ ‫له‌ژێ���ر پرده‌ك���ه‌ی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬نرخ ‌‬ ‫جوتێك كه‌روێش���ك چ���و‌ه ‪ 600‬دۆالر‪ ،‬له‌نێ���وان ‪ 10‬بۆ ‪ 15‬ه���ه‌زار دیناردایه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ڕانده‌وه‌ بۆ كۆمه‌ڵێك تایبه‌تمه‌ندی ‌‬ ‫ی ه���ۆكاری‌ گرانی��� ‌‬ ‫فرۆش���یاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی گه‌ڕان���ده‌وه‌ ب���ۆ ئه‌م جۆر‌ه كه‌روێشكه‌ هۆڵه‌ندییانه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫كه‌روێش���كه‌كان ‌‬ ‫ی خۆیان هه‌یه‌و گرنگترینیان ئه‌وه‌ی ‌ه عه‌رد هه‌ڵناكۆڵن‌و‬ ‫ی "تایبه‌تمه‌ندی��� ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫كێش���یان ده‌گات��� ‌ه س���ه‌رو ‪ 12‬كیلۆو‬ ‫هۆڵه‌ندیین"‪.‬‬ ‫ێ زیات���ر ده‌كه‌ن‌و به‌چكه‌ش���یان‬ ‫زازوز ‌‬ ‫ی "ئه‌م جۆر‌ه‬ ‫ی ژێر پرده‌كه‌یه‌‪ ،‬زۆرتر ده‌بێ���ت‪ ،‬عه‌لی‌ وت ‌‬ ‫ی كه‌ كاس���بكارێك ‌‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫ی كه‌روێش���كه‌ ماوه‌ی‌ دو ساڵێك ده‌بێت‬ ‫ی ده‌ور ‌‬ ‫ی هه‌ین ‌‬ ‫وه‌ك هه‌م���و رۆژانێك��� ‌‬ ‫ی له‌هۆڵه‌ن���داوه‌ هێنراونه‌ته‌ س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫قه‌ره‌باڵ���غ ب���و‪ ،‬قه‌ره‌باڵغییه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌وربه‌ری‌‌و له‌س���ه‌ر پرده‌كه‌شه‌و‌ه ك ‌ه ئێستا كڕیاری خۆیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی له‌و جوت ‌ه ئه‌وان ‌هی‌ باخیان هه‌ی���ه‌ حه‌زیان لێیه‌‪،‬‬ ‫ی مه‌وله‌وییه‌‪ ،‬خه‌ڵك ‌‬ ‫شه‌قام ‌‬ ‫ی كه‌روێش���كه‌كان جوانن‌و‬ ‫ی له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫كه‌روێشكه‌ رامابون كه‌ له‌پالسكۆیه‌ك ‌‬ ‫ی عه‌ردیش هه‌ڵناكۆڵن‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایكردو‌ه‬ ‫گ���ه‌وره‌دا‪ ،‬یارییان ده‌ك���ردو خه‌ریك ‌‬ ‫كه‌ ئه‌م توخمه‌ له‌كه‌روێشك ك ‌ه گوێیان‬ ‫گوێزه‌ر خواردن بون‪.‬‬ ‫ی قوت‌و توكیان نه‌رمه‌ له‌كوردستانیش���دا‬ ‫عه‌لی‌ ك ‌ه شه‌رواڵ‌‌و كراسێكی‌ كاڵه‌وه‌بو ‌‬ ‫ی باڵوبێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی كارتۆن‌و پالسكۆ ‌‬ ‫له‌به‌ردابو‪ ،‬به‌رده‌م ‌‬ ‫ی پڕ له‌كه‌روێش���كی‌ س���پی‌‌و‬ ‫پڕژ‌و باڵو ‌‬ ‫ره‌ش‌و زه‌ردب���او ب���و‪ ،‬له‌نێ���و ئ���ه‌و‬ ‫كه‌روێشكانه‌دا دو كه‌روێشكی‌ گه‌وره‌یان‬ ‫زیات���ر له‌وانی‌ تر س���ه‌رنجی‌ خه‌ڵكیان‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 400‬دۆالر ‌‬ ‫راده‌كێش���ا ك���ه‌ داوا ‌‬ ‫لێده‌كرد بۆ فرۆشتن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و وت���ی‌ "ئه‌مان���ه‌ كه‌روێش���ك ‌‬ ‫ی باش ده‌كه‌ن‪ ،‬چه‌ند‬ ‫هۆڵه‌ندیین‌و پاره‌ ‌‬ ‫رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر جوتێكی‌ گه‌وره‌تریانم‬ ‫به‌‪ 600‬دۆالر فرۆشت"‪.‬‬ ‫ی به‌راورد‬ ‫ی ئه‌م نرخ ‌ه به‌رزه‌ش��� ‌‬ ‫هۆكار ‌‬

‫دوپشک‬

‫که‌‌وان‬

‫گه‌رماو به‌گش���تی‌ دڵڕفێنت���ر بو‪ ،‬كه‌‬ ‫زۆرێ���ك له‌س���ه‌ردانیكه‌ران خه‌ڵك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌ڕه‌ك ب���ون‌و هه‌ریه‌ك���ه‌و بوخچه‌ی‌‬ ‫تایبه‌تیان هه‌بوو له‌سندوقێكدا‌و دوای‌‬ ‫خۆش���ۆردنیش ته‌ڕه‌سازو شیری‌ گه‌رم‬ ‫بۆ سه‌ردانیكه‌ران ئاماده‌بو‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ئ���ه‌و جه‌غتی‌ ل���ه‌وه‌ش ك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫كاره‌ك���ه‌ی‌ "ب���ێ‌ سه‌رئێش���ه‌" نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم وتی‌ "به‌اڵم ئێستاش ئه‌م جۆره‌‬ ‫گه‌رماوانه‌ خۆش���یی‌‌و تام���ی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌خۆیان ماوه‌"‪.‬‬

‫كه‌ركوك‬ ‫شارێك ب ‌ێ هۆڵ ‌ی شانۆ‬ ‫ئا‪:‬سۆران كامه‌ران‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ركوك ڕه‌خن ‌هی‌ توند له‌ئیداره‌ ‌‬ ‫شانۆكارانی‌ ش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���اره‌كه‌یان ده‌گرن به‌وه‌ی‌ كه‌ هیچ ئاوڕێك ‌‬ ‫پارێزگا ‌‬ ‫ی هونه‌ری‌ له‌و‬ ‫ی نه‌داوه‌ته‌وه‌و كه‌رت ‌‬ ‫له‌ بواری‌ رۆش���نبیر ‌‬ ‫شاره‌دا په‌راوێزخستوه‌‪.‬‬ ‫ی ڕابردوودا‬ ‫زانیار جومعه‌ ش���انۆكار ڕایگه‌یان���د له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی ش���انۆی‌ چه‌ند جارێك من له‌سه‌ر‬ ‫به‌هۆی‌ نه‌بونی‌ هۆڵ ‌‬ ‫ی شانۆیم ئه‌نجامدا له‌ئێستاشدا له‌م‬ ‫شه‌قامه‌كان نمایش ‌‬ ‫ی شانۆی‌ نی ‌ه ك ‌ه تێدا نمایشی‌ شانۆ‬ ‫شاره‌ی‌ ئێمه‌ هۆڵێك ‌‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ئه‌مه‌ش گرفێكی‌ گه‌وره‌یه‌ له‌پێش ش���انۆكاران‬ ‫وایكردو‌ه ش���انۆكاران بیر له‌داهێنان نه‌كه‌نه‌وه‌و زیاتر‬ ‫ی باڵ بكێشێ به‌سه‌ریاندا‪.‬‬ ‫ره‌وشێكی‌ نائومێد ‌‬ ‫ی شانۆكاران‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫هاوشێوه‌ی‌ ئه‌و ش���انۆكار‌ه به‌شێك ‌‬ ‫ی كه‌ هیچ‬ ‫ی پارێزگا ده‌گرن ب���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ڕه‌خن��� ‌ه له‌ئی���داره‌ ‌‬ ‫ی ش���انۆو ش���اری‌ كه‌ركوك‬ ‫ی نه‌داوته‌وه‌ له‌بوار ‌‬ ‫ئاوڕێك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕووی‌ رۆشنبیریه‌و‌ه په‌راوێزخراوه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه ‪‌ 3/27‬‬ ‫ی شانۆ ناوده‌برێت‪ ،‬تێدا‬ ‫ئه‌و رۆژه‌یه‌ ك ‌ه به‌رۆژی‌ جیهان ‌‬ ‫ی شانۆی‌ جۆراوجۆر ئه‌نجامده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫شانۆكاران نمایش��� ‌‬ ‫ی هۆڵی‌ شانۆو‬ ‫ی نه‌بون ‌‬ ‫ی كه‌ركوك به‌هۆ ‌‬ ‫به‌اڵم له‌ش���ار ‌‬ ‫ی رۆش���نبیری‌‪،‬‬ ‫ی هونه‌ری‌‌و كای ‌ه ‌‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫په‌راوێزخس���تن ‌‬ ‫ی شانۆی‌ به‌ڕێكردو‬ ‫شانۆكاران ئه‌و رۆژه‌یان به‌بێ چاالك ‌‬ ‫ته‌نها خست‪.‬‬

‫‌كه‌روێشكێکی‌ هۆڵه‌ندی به‌ده‌ست گه‌نجێکه‌وه‌ له‌ژێر پرده‌که‌‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی زۆرت ره‌نگه‌ په‌س���تانێكی‌ زۆر بخرێته‌ س���ه‌رت له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌واڵێكی‌ خۆشت به‌ده‌ست ده‌كه‌وێت كه‌ په‌یوه‌ند ‌ی زۆربه‌ی‌ كه‌س����ه‌كان له‌شوێنی‌ كاره‌كه‌ت ئه‌م ماوه‌یه‌ دڵخۆش����كه‌ر نابێت بۆت به‌هۆ ‌ی هه‌رچه‌نده‌ ئه‌م ماوه‌ی ‌ه په‌ستانێك ‌‬ ‫ی خۆت وایكردو‌ه خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌هێمن���ی‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌سه‌ركه‌وتنت هه‌یه‌ له‌ش���وێنی‌ كاره‌كه‌ت‪ ،‬له‌روی‌ بیرۆكه‌كه‌تی����ان به‌دڵه‌و ئه‌م����ه‌ش وای‌ ئه‌و هه‌مو ئیشه‌ی‌ له‌سه‌رت كه‌ڵه‌ك بوه‌‪ ،‬هیچ له‌سه‌ر‪ ،‬به‌اڵم ئازایه‌ت ‌‬ ‫دۆخه‌كه‌ بكه‌ با كێشه‌ دروست نه‌بێت‪.‬‬ ‫ی شته‌كاندا زاڵبیت‪.‬‬ ‫لێتكردوه‌ كه‌ زیاتر هه‌وڵی‌ خۆت بده‌ی‌‪ .‬كارێكی‌ تر ئه‌نجاممه‌ده‌ كه‌ له‌تواناتدا نیه‌‪ .‬به‌سه‌ر زۆرین ‌ه ‌‬ ‫خۆشه‌ویستیه‌وه‌ هه‌نگاوی‌ باشت ناوه‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ێ ب���ۆ كاره‌كانت‌و‬ ‫ریزبه‌ندییه‌ك دابن ‌‬ ‫بایه‌خدان به‌خێزانه‌كه‌ت‪ ،‬هه‌ستناكه‌یت‬ ‫ی پشت گوێت خستون‪.‬‬ ‫به‌ته‌واوه‌ت ‌‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )422‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/1‬‬

‫الی س�ل�اڤۆ ژیژێ���ک کۆمۆنی���زم‬ ‫پرۆژەیەکی کۆمەاڵیەتیی مێژوویی نییە‪،‬‬ ‫ن���اوەرۆک‌و چوارچێوەیەکی کۆنکریتی‬ ‫نییە‪ ،‬بکەرێکی مێژوویی دیاریکراو نییە‬ ‫خەریک���ی پیادەکردنی بێت‪ ،‬کۆمۆنیزم‬ ‫دروس���تکراوێکی تیوریی ئەبستراکتە‪.‬‬ ‫بەمانایەک���ی دیک���ە کۆمۆنی���زم الی‬ ‫ژیژێ���ک پرۆژەیەک���ی تەتبیقیی‪ ،‬واتە‬ ‫ئیمپێریی نیی���ە‪ ،‬مۆدێلێک له‌کۆمەڵگا‌و‬ ‫ئابوریی‌و ڕێکخس���تنی دەس���ەاڵتەکان‬ ‫نیی���ە‪ ،‬بەڵکو بیرۆکەیەک���ی تیورییە‪،‬‬ ‫ئەوەندەی دروش���مە ئەوەن���دە پرۆژە‬ ‫نییە‪ ،‬ئەوەندەی ھێمایەکی گش���تیی‌و‬ ‫لێڵ‌و ناکۆنکریتە بۆ ئایدیالێکی تیوریی‬ ‫ئەوەن���دە ئەلتەرناتیڤێک���ی ڕاڤەکراو‌و‬ ‫کارلەس���ەرکراو بۆ دونیای ئەمڕۆ نییە‪.‬‬ ‫ژیژێک هه‌زاران الپەڕەی لەسەر ڕەخنە‬ ‫له‌کاپیتالیزم‌و ڕەخنە له‌دیموکراسیەتی‬ ‫لیبراالنە نووس���یوە‪ ،‬لەچەندان کتێبدا‬ ‫باس له‌کۆمۆنی���زم ‌وەک ئەلتەرناتیڤی‬ ‫کاپیتالی���زم دەکات‪ ،‬ب���ەاڵم لەھی���چ‬ ‫شوێنێکدا زەحمەتی ئەوەی نەکێشاوە‬ ‫س���ادەترین زانیاریم���ان لەس���ەر ئەو‬ ‫ئەلتەرناتیڤ���ە پێبڵێ���ت‪ ،‬چوارچێ���وە‬ ‫گش���تییەکانی دەستنیش���انبکات‌و‬ ‫هه‌نگاوێ���ک ب���ۆ ئەودی���وی دیدێک���ی‬ ‫تیوری���ی ئەبس���تراکت بن���ێ‪ .‬بەاڵم‬ ‫هاوکات ژیژێک سڵ لەوە ناکاتەوە داوا‬ ‫له‌مرۆڤ���ە شۆڕش���گێڕ‌و مولتەزیمەکان‬ ‫بکات ئامادەبن له‌پێناوی گەیشتن بەو‬ ‫ئەلتەرناتیڤە تیوریی���ەی کاپیتالیزمدا‬ ‫هه‌م پەنا ب���ۆ توندوتیژیی ڕزگارکەرانە‬ ‫ببەن‪ ،‬ه���ه‌م ئیلتیزام���ە پۆاڵییەکەیان‬ ‫بەرامبەر به‌گۆڕان تا ڕادەی ئامادەگیی‬ ‫تەواوەتی بۆ مردن بیانبات‪.‬‬ ‫ژیژێ���ک کە ئەم داواکارییە گەورانەی‬ ‫هه‌یە‪ ،‬پێمانناڵێت ئەو مرۆڤانە لەپێناوی‬ ‫کام دونی���ادا بمرن‌و ئ���ەو توندوتیژییە‬ ‫ڕزگارک���ەرە کام کۆمۆنیزمم���ان ب���ۆ‬ ‫دەس���تەبەردەکات‪ ،‬پێمانناڵێ���ت‪ ،‬بۆ‬ ‫نموون���ە‪ ،‬سیس���تمە ئابورییەک���ەی‬ ‫ئ���ەو کۆمۆنیزم���ەی باس���یدەکات چ‬ ‫سیس���تمێکە‪ ،‬دەزگا س���ەرەکییەکانی‬ ‫حوکمڕانی کامانەن‪ ،‬دەس���ەاڵت چۆن‬ ‫لەو دونیا کۆمۆنیستییەدا پیادەبکرێت‬ ‫ھت���د‪ ...‬ژیژێ���ک نەک لەس���ەر ھیچ‬ ‫یەکێک لەم شتانە ھیچ بەخوێنەرەکانی‬ ‫ناڵێت‪ ،‬بەڵکو ڕەخنەی سەرەکییش���ی‬ ‫له‌مارک���س ئەوەی���ە ک���ە ئ���ەو ئ���ەو‬ ‫شتانەی جێبەجێکردوە‌و به‌شێوەیەکی‬ ‫کۆنکریت کۆمۆنیزمی بۆ خوێنەرەکانی‬ ‫ش���یکردۆتەوە‌و پێیگوتون قسە لەسەر‬ ‫چ پرۆژەیەکی مێژوویی دەکات‪ .‬ژیژێک‬ ‫ئەو بێدەنگبوونەی له‌چییەتی کۆمۆنیزم‬ ‫‌وەک ئەلتەرناتی���ڤ ب���ۆ کاپیتالی���زم‪،‬‬ ‫بیرکردن���ەوەوە‬ ‫به‌ڕادیکاڵبوون���ی‬ ‫گرێئ���ەدات‪ .‬ژیژێ���ک پێیوایە فیکر بۆ‬ ‫ئ���ەوەی ڕادیکاڵ بێت نابێت کۆنکریت‌و‬ ‫ئێمپیریی بێت‪ .‬بەشێک له‌ڕەخنەکانی‬ ‫ژیژێ���ک له‌مارکس ئەوەی���ە کە کەمتر‬ ‫تیوری���ی‌و زیات���ر ئەمپێری���ی‪‌ ،‬وات���ە‬ ‫تەتبیقیی‪ ،‬بووە‪ .‬خەریکی لێکۆڵینەوەی‬ ‫دۆخی کۆنکریتی مێژوویی‌و کێشەکانی‬ ‫س���ەردەمێکی دیاریک���راو‌و ھێزەکانی‬ ‫س���ەردەمێکی دیاریکراو بووە‪ .‬ژیژێک‬ ‫پێیوای���ە ئ���ەوەی مارک���س تیوریزەی‬ ‫کردوە مەسەلەی ئەگەرە‌واقیعییەکانی‬ ‫ن���او س���اتەوه‌ختێکی مێژووی���ی‬ ‫دیاریکراوە‪ ،‬ئەمەش ‌وایکردوە مارکس‬ ‫خەریک���ی تیوریزەکردن���ی "ش���ۆڕش"‬ ‫نەبێت‌وەک بیرۆکەیەکی ئەبس���تراکت‪،‬‬ ‫بەڵکو ‌وەک "پرۆژەیەک���ی مێژوویی"‌و‬ ‫‌وەک ئەگەرێکی کۆنکریت‪ ،‬کە بەدوای‬ ‫دۆزین���ەوەی ئەلتەرناتیڤ���ی ئابوریی‌و‬ ‫دەزگای���ی‌و کۆمەاڵیەتی���ی کۆنکریتدا‬ ‫گ���ەڕاوە بۆ ئەو دونیایەی لەئێس���تادا‬ ‫دروس���تکراوە‪ .‬الی ژیژێک ئەم ڕۆحە‬ ‫کۆنکریت‌و ئیمپێرییەی مارکس‌وادەکات‬ ‫نەتوانێت ڕۆش���نبیرێکی ڕادیکاڵ بێت‌و‬ ‫به‌شێوەیەکی شۆڕشگێڕانە بیربکاتەوە‪.‬‬ ‫له‌کتێب���ی "کەمتر له‌ھیچ"دا ژیژێک تا‬ ‫ئەو ش���وێنە دەڕوات کە بڵێت مارکس‬ ‫پارێزەری سیستمی س���ەرمایەدارییە‪،‬‬ ‫ڕەخنەکانی له‌سەرمایەداریی ڕەخنەیەکن‬ ‫لەبات���ی گۆڕان���ی س���ەرمایەداریی‬ ‫س���ەرمایەداریی دەپارێزن‪ .‬ژیژێک لەو‬ ‫کتێبەدا دەنووس���ێت "دی���دی مارکس‬ ‫بۆ کۆمەڵگای کۆمۆنیس���تیی بەشێکە‬ ‫له‌فانتازی���ای کاپیتالیزم خۆی‪ ،‬ئەوەی‬ ‫مارک���س لەس���ەر کۆمۆنی���زم دەیڵێت‬ ‫سیناریۆیەکی فانتازییە بۆ ڕزگارکردنی‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫سالڤۆ ژیژێک‌و‬ ‫کۆمۆنیزمێکی بەتاڵ‬ ‫کاپیتالی���زم له‌ناکۆکییەکان���ی ن���او‬ ‫هه‌ن���اوی" ( کەمتر له‌ھی���چ ل ‪.)٢٥٧‬‬ ‫بەمانایەک���ی دیک���ە ئ���ەوەی مارکس‬ ‫ناوی کۆمۆنیزمی لێدەنێت‌و چوارچێوە‬ ‫گشتییەکانی دەکێش���ێت‪ ،‬الی ژیژێک‬ ‫نووقمبوونە لەناو فیک���ری ئیمپێریدا‌و‬ ‫لەدەس���تدانی بیرکردن���ەوەی ڕادیکاڵە‬ ‫دەربارەی گۆڕین���ی کاپیتالیزم‪ .‬بۆیە‬ ‫ئ���ەوەی مارک���س داوای دەکات نەک‬ ‫ناتوانێ���ت کاپیتالی���زم تێپەڕێنێ���ت‪،‬‬ ‫بەڵک���و دەکرێ���ت لەن���او کاپیتالیزم‬ ‫خۆی���دا دروس���تبکرێت‪ ،‬دەتوانرێ���ت‬ ‫ببێ���ت به‌ئامرازێ���ک له‌ئامرازەکان���ی‬ ‫بەردەوامبوون‌و خۆپاراستنی کاپیتالیزم‬ ‫خۆی‪ .‬لەم کتێبەدا‪ ،‬مەبەستم کتێبی‬ ‫"کەمتر لەھیچ"ە‪ ،‬ژیژێک دیدی مارکس‬ ‫بۆ کۆمۆنی���زم رەتدەکاتەوە‌و ڕەخنەی‬ ‫ئ���ەوەی لێدەگرێت کە دیدێکی تیوریی‬ ‫ڕاس���تەقینە‌و شۆڕش���گێڕ نییە‪ ،‬ھیجڵ‬ ‫له‌مارکس شۆڕش���گێڕتر‌و ڕادیکاڵترە‪.‬‬ ‫بەاڵم خۆی ئەزیەتی ئەوە ناکێش���ێت‬ ‫به‌خوێن���ەر بڵێ���ت ئ���ەو کۆمۆنیزمەی‬ ‫ئەوباس���ی دەکات کام کۆمۆنیزمە؟ چ‬ ‫پرۆژەیەک���ە؟ سیس���تمە ئابورییەکەی‬ ‫چ���ۆن ڕێکدەخرێ���ت؟ دەزگاکان���ی‬ ‫حوکمڕانی کامانە دەب���ن؟ پەرلەمان‌و‬ ‫لێکجیاکردنەوەی دەس���ەاڵتەکانی تیادا‬ ‫دەبێ���ت‪ ،‬یاخ���ود حوکم���ی حیزبێکی‬ ‫پێش���ڕەو لەژێر سایەی س���ەرۆکێکی‬ ‫لینینی���دا ئاراس���تەی دەکات؟ ئ���ەی‬ ‫پەیوەن���دی نێوان دەوڵ���ەت‌و کۆمەڵگا‬ ‫چ���ۆن ڕێکدەخرێ���ن؟ دەوڵ���ەت خۆی‬ ‫چ فۆرمێ���ک ‌وەردەگرێ���ت؟ چین���ە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکانی ناو کۆمەڵگا چییان‬ ‫لێدێت؟ ھتد‪ ...‬هه‌موو ئەو ش���تانەی‬ ‫مارکس ب���ە‌وردی له‌کتێب���ی کاپیتاڵ‌و‬ ‫مانیڤێستی کۆمۆنیزمدا باسیان دەکات‪،‬‬ ‫الی ژیژێک نەک باس نکرێن‌و ھێمایەکی‬ ‫سادەش���یان بۆ ناکرێت‪ ،‬بەڵکو هه‌موو‬ ‫باسکردن‌و ھێماکردنێک بۆ ئەم مەسەل ‌ه‬ ‫سەرەکیی‌و گرنگانە‌وەک الدان له‌فیکری‬ ‫ڕادیکاڵ‌و نووقمبوون لەناو ئیمپیریزمدا‬ ‫ناودەبات‪.‬‬

‫ژیژێک دیدی مارکس بۆ‬ ‫کۆمۆنیزم رەتدەکاتەوە‌و‬ ‫ڕەخنەی ئەوەی‬ ‫لێدەگرێت کە دیدێکی‬ ‫تیوریی ڕاستەقینە‌و‬ ‫شۆڕشگێڕ نییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خۆی ئەزیەتی ئەوە‬ ‫ناکێشێت به‌خوێنەر‬ ‫بڵێت ئەو کۆمۆنیزمەی‬ ‫ئەوباسی دەکات کام‬ ‫کۆمۆنیزمە؟‬ ‫ژیژێ���ک کە ئ���ەم ڕۆح���ە ئیمپیرییە‬ ‫ڕەتدەکاتەوە‌و نایەوێت ھیچ لەسەر ئەو‬ ‫کۆمۆنیزمە بڵێت کە پێویس���تە خەڵک‬ ‫خۆیانی لەپێناودا بۆ بدەن به‌کوش���ت‪،‬‬ ‫ه���اوکات هه‌ندێ���ک ش���تی گش���تیی‬ ‫لەس���ەر ئەگەرەکانی گۆڕانکاریی لەناو‬ ‫"سیس���تم"دا دەڵێت‪ .‬ژیژێک پێیوایە‬ ‫ش���تێک نییە له‌مێژوودا ناوی "کۆتایی‬ ‫ناکۆکیی"بێت‪ ،‬هه‌میشە‌و هه‌ردەم لەناو‬ ‫هه‌مو سیستمێکی مێژووییدا پەراوێزی‬ ‫گۆڕان‌و ش���ێوازی جی���اوازی ناکۆکی‬ ‫هه‌یە‪ ،‬ئەمانە ‌وادەکەن سیستم داخراو‬ ‫نەبێت‌و لەناوخۆیدا ھێزی دەرەسیستم‌و‬ ‫دژەسیس���تم دروستببێت‪ .‬ژیژێک ئەم‬ ‫دیدە به‌دیدێکی دیالێکتیکی ناودەبات‌و‬ ‫له‌لێکدانەوەیەکی تایبه‌تی بۆ ھیجڵەوە‬ ‫بەدەستیدەھێنێت‪ .‬لەم لێکدانەوەیەدا‬ ‫دیالێکتیک یەکس���انە به‌رەتکردنەوەی‬ ‫پرنسیپیال "کۆتاییهاتن به‌ناکۆکیی"‪.‬‬

‫دیالێکتی���ک الی ژیژێ���ک‪ ،‬لەپ���اڵ‬ ‫تەفس���یرێکی تایبەتی ھیجڵدا‪ ،‬مانای‬ ‫ئامادەگ���ی بەردەوام���ی ناکۆکی���ی‌و‬ ‫رەتکردن���ەوەی فیک���رەی "نەمان���ی‬ ‫ناکۆکی���ی" ‪ .‬ئەم���ەش مان���ای‬ ‫رەتکردن���ەوەی ئەو دیدەی کە پێیوایە‬ ‫گەش���ەکردن دەتوانێت تا ئەو شوێنە‬ ‫بڕوات ک���ە چیت���ر ناکۆکی���ی بوونی‬ ‫نەمێنێت‪ .‬ژیژێک ئەم دیدە رەفزدەکات‌و‬ ‫پێ لەس���ەر ئەوە دادەگرێت کە دونیا‬ ‫هه‌میشە دونیایەکە به‌ناکۆکییەوە‪ .‬ئەم‬ ‫مانەوەیەی ناکۆکیی���ش لەناو مێژوودا‬ ‫مانای نەبوونی س���اتەوەختێک تیایدا‬ ‫سیس���تم بتوانێت هه‌موو شتەکان‌وەک‬ ‫خۆی لێب���کات‌و هه‌موویان بهێنێتە ژێر‬ ‫ڕکێفی لۆژیک���ی "سیس���تم"ەوە‌و بەو‬ ‫ش���ێوەیە ڕێکیانبخات‌و بیانبات بەڕێوە‬ ‫کە "سیس���تم" دەخوازێ���ت‪ .‬بەمجۆرە‬ ‫لەناو "سیس���تم"دا هه‌میش���ە جۆرێک‬ ‫لەناکۆک���ی هه‌یە کە ئەگ���ەری کردەی‬ ‫مێژوویی جیاواز‌و کردەی بەرگریکارانە‬ ‫مەیس���ەر دەکات‪ .‬ئ���ەم ڕوانین���ە‬ ‫گش���تیی‌و ئەبس���تراکتەیە ب���ۆ بوونی‬ ‫ئەگەرێ���گ گۆڕان لەناو سیس���تمدا کە‬ ‫ژیژێ���ک ‌وەک ئەلتەرناتیڤێک بۆ دیدی‬ ‫مێژووی���ی مارکس‌و بۆ هه‌ر پرۆژەیەکی‬ ‫مێژوویی مەیسەری دەکات‪ .‬بەمجۆرە‬ ‫ئەم پێداگرتنە گش���تیی‌و ئەبتسراکتە‬ ‫سادەیە لەس���ەر ئەوەی کە "سیستم"‬ ‫ناتوانێ���ت هه‌موو ش���تەکان کۆنترۆڵ‬ ‫بکات‪ ،‬دەچێتە ش���وێنی شیکردنەوەی‬ ‫دۆخە مێژووییە کۆنکریتەکان‌و دەچێتە‬ ‫شوێنی بیرکردنەوە له‌هه‌ر پرۆژەیەکی‬ ‫مێژویی کۆنکریت‪.‬‬ ‫م���رۆڤ پێویس���ت ب���ەوە ن���اکات‬ ‫فەیلەسوفی سیاس���یی بێت بۆ ئەوەی‬ ‫بزانێ���ت ئ���ەم پرنس���یپە گش���تیی‌و‬ ‫ئەبستراکتە لەسەر ئەوەی کە سیستم‬ ‫ناتوانێ���ت هه‌موو ش���تەکان کۆنترۆڵ‬ ‫بکات‌و هه‌میشە پەراوێزێک بۆ نا‌ووتن‌و‬ ‫یاخیب���وون هه‌ی���ە‪ ،‬ب���ەس نیی���ە بۆ‬ ‫ئەوەی فیکرێکی شۆڕش���گێڕ‌و ڕادیکاڵ‬ ‫دروستببێت‌و بتوانێت ستراتیژیەتێکی‬ ‫شۆڕش���گێڕانەی ڕادیکاڵ گەاڵڵە بکات‬ ‫به‌مەبەس���تی دۆزینەوەی ئەلتەرناتیڤ‬ ‫بۆ ئەوەی له‌ئێستادا هه‌یە‌و بااڵدەستە‪.‬‬ ‫ئ���ەم ڕوانین���ە ئەبس���تراکتە بەھی���چ‬ ‫مانای���ەک بەس نییە بۆ ئەوەی قس���ە‬ ‫لەگۆڕان���ی ڕادیکاڵ بکەی���ت‌و بتەوێت‬ ‫کاپیتالیزم تێپەڕێنیت‪ .‬ئەم ش���ێوازە‬ ‫له‌بیرکردنەوە تیوریزەکردنی ش���ۆڕش‌و‬ ‫گۆڕانکارییە ل���ەدەرەوەی ھێز‌و بکەرە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکان���دا‪ ،‬تیوریزەکردن���ی‬ ‫مێ���ژووە لەدەرەوەی ڕاس���تیی‌و فاکتە‬ ‫مێژووییەکان���دا‪ ،‬س���وڕانەوەیە لەن���او‬ ‫فەزایەک���ی تیوری���ی بەتاڵ���دا ک���ە‬ ‫دەرەنجامەکانی لەگریمانەکانی بەتاڵتر‬ ‫دەبن‪ .‬ل���ەم ش���ێوازە له‌بیرکردنەوەدا‬ ‫ڕقبوون���ەوە له‌ئیمپێریس���م بەته‌نه���ا‬ ‫لەوەوە نای���ەت کە ڕێگ���رە له‌بەردەم‬ ‫ئ���ەم ج���ۆرە له‌تیوریزەک���ردن‌و ئەم‬ ‫جۆرە دروس���تکردنەی ‌وێنەی گشتیی‬ ‫ئەبس���تراکت‌و س���ادە‌و نامێژوویی بۆ‬ ‫دونی���ا‪ ،‬بەڵکو لەبەر ئەوەش���ە هه‌موو‬ ‫گەڕانەوەی���ەک ب���ۆ مێ���ژوو‪ ،‬بۆ دۆخە‬ ‫کۆنکریت���ەکان‪ ،‬بۆ پش���کنینی بوون‬ ‫ی���ان نەبوونی بک���ەری کۆمەاڵیەتیی‪،‬‬ ‫بەردەوام هه‌ڵەبوون‌و نادروس���تبوونی‬ ‫ئەو‌وێنە گش���تییانە نیشان ئەدات کە‬ ‫تیوریزەکردنێکی ئەبستراکت دروستیان‬ ‫دەکات‪ .‬ئەوەی دەبێتە گۆڕستانی ئەو‬ ‫‌وێنە گش���تییانە ئەو دۆخ���ە مێژووییە‬ ‫کۆنکریتانەیە کە ھیچ ش���تێکی ناو ئەو‬ ‫‌وێنە گش���تییە لەناو بوون���ی مێژوویی‬ ‫خۆیاندا نیشان نادەنەوە‪ .‬بەمانەیەکی‬ ‫دیک���ە ئیمپریریس���یم‌و گەڕان���ەوە بۆ‬ ‫دۆخ���ی مێژوویی کۆنکری���ت‌و بۆ ھێزی‬ ‫گۆڕانخوازیی کۆنکریت‪ ،‬لەباتی قسەی‬ ‫گش���تیی لەش���ێوەی ئەوەی سیس���تم‬ ‫ناتوانێت هه‌موو شتێک کۆنترۆڵ بکات‌و‬ ‫پەراوێ���ز ب���ۆ گ���ۆڕان بەجێدەھێڵێت‪،‬‬ ‫ڕێگرن لەبەردەم تیوریزەکردنی مێژوودا‬ ‫لەدەرەوەی فاکتە مێژووییەکان خۆیاندا‪،‬‬ ‫ڕێگرن لەبەردەم کورتکردنەوەی پرۆژەی‬ ‫شۆڕشگێڕیی‌و دۆزینەوەی ئەلتەرناتیڤ‬ ‫بۆ قسەکردنێکی سادە‌و گشتیی لەسەر‬ ‫ئەوەی "سیس���تم" ناتوانێ���ت هه‌موو‬ ‫شتێک کۆنترۆڵبکات‪.‬‬ ‫ئ���ەو مامەڵەی���ەی ژیژێ���ک لەگەڵ‬ ‫چەمکی کۆمۆنیزمدا دەیکات‪ ،‬مەبەستم‬

‫سالڤۆ ژیژێک‬

‫بەتاڵکردنەوەی ئ���ەم چەمکەیە لەهه‌ر‬ ‫پێدراو‌و دەرکەوتێکی مێژوویی‪ ،‬هه‌مان‬ ‫ئ���ەو مامەڵەیەیە کە لەگ���ەڵ چەمکی‬ ‫پڕۆلیتاریا خۆش���یدا دەیکات‪ .‬ژیژێک‬ ‫له‌کەس���ی ناش���ارێتەوە ک���ە دونیای‬ ‫ئەمڕۆ پێویس���تی به‌بەرگریک���ردن ل ‌ه‬ ‫"دیکتاتۆریەت���ی پڕۆلیتاری���ا" هه‌یە‌و‬ ‫پڕۆلیتاری���ا ‌وەک ھێزێکی شۆڕش���گێڕ‬ ‫لەدونی���ای ئەم���ڕۆدا پێویس���تە‪ .‬لەم‬ ‫ڕووەوە ژیژێ���ک پێ لەس���ەر ئەو دیدە‬ ‫دادەگرێت کە دونیای ئەمڕۆ دونیایەکە‬ ‫ناچارمان���دەکات ن���ەک ته‌نه���ا" پەنا‬ ‫بۆچەمک���ی پڕۆلیتاری���ا ببەین" بەڵکو‬ ‫"بەش���ێوەیەکیش ڕادیکاڵی بکەین کە‬ ‫لەدەرەوەی خەیاڵی مارکس خۆش���یدا‬ ‫بێت"‪ ،‬پێویس���تە پرۆلیتاری���ا "بکەین‬ ‫به‌مەقولەیەکی‌وجودیی"(ل ‪.)٢٤١‬‬ ‫بەاڵم لێرەشدا پرسیاری ژیژێک ئەوە‬ ‫نییە ئایا بەڕاستی پڕۆلیتاریا ئەمڕۆکە‬ ‫ھێزێک���ی شۆڕش���گێڕە یان ن���ا؟ ئایا‬ ‫ئەو ھێزەیە ک���ە دەتوانێت دونیایەکی‬ ‫ئەلتەرناتیڤ دروس���تبکات‌و کاپیتالیزم‬ ‫لەناوببات؟ بەکورتی ئای���ا پرۆلیتاریا‬ ‫لەڕووی ئیمپیریی���ەوە‪‌،‬واتە لە‌واقیعدا‪،‬‬ ‫ب���ووە ب���ه‌چ ھێزێ���ک؟ چ‌وزەیەک���ی‬ ‫شۆڕش���گێڕیی واقیعییان���ەی پێی���ە؟‬ ‫ئایا بەڕاس���تی بکەرێک���ی مێژووییە؟‬ ‫ھیچ یەکێک لەم پرس���یارانە پرسیاری‬ ‫ژیژێک نین‌و الی ئەو پرۆلیتاریا ھێزێکی‬ ‫مێژووی���ی نیی���ە‪ ،‬بەڵک���و چەمکێکی‬ ‫تیوریی���ە‪ .‬ئەوەش���ی پێویس���تە‬ ‫بەس���تنەوەی ئ���ەو پ���رۆژەی گۆڕانە‬ ‫به‌بکەرێکی مێژوویی کۆنکریتەوە نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو ئەوەیە چەمکی پڕۆلیتاریا ‌وەک‬ ‫دروستکراوێکی تیوریی ڕادیکاڵ بکەین‪.‬‬ ‫لەڕاس���تیدا الی ژیژێک مەسەلەکە هه‌ر‬ ‫لەبنەڕەتەوە مەس���ەلەی گۆڕینی دونیا‬ ‫نییە‪ ،‬مەسەلەی تێپەڕاندنی کاپیتالیزم‬ ‫نیی���ە‪ ،‬بوونی پرۆژەیەکی کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫سیاسیی گۆڕانکاریی نییە کە دیاربێت‌و‬ ‫بکرێ���ت کاری ب���ۆ بکرێ���ت‪ ،‬بەڵک���و‬ ‫بەرهه‌مھێنانی تیورەیەکی ڕادیکاڵە کە‬ ‫‌وەھمی گۆڕان���ی دونیا به‌خوێنەره‌کانی‬ ‫ببەخش���ێت‌و‌وای نیشانبدات کە ھێشتا‬ ‫"فیکری ڕادیکاڵ" ماوە‌و دەژی‪ .‬ئەوەی‬ ‫له‌دروس���تکردنی ئەم‌وەھم���ەدا گرنگە‬ ‫پەیوەن���دی نێوان فیک���ر‌و واقیع نییە‪،‬‬ ‫ئ���ەوە نییە ئەو فیکرە چەند ڕاس���تە‪،‬‬ ‫چەند ڕاستیی لە‌واقیعدا ئەدۆزێتەوە‪ ،‬چ‬ ‫پەیوەندییەکی بەمێژووەوە هه‌یە‪ ،‬باس‬ ‫له‌چ ھێزێک���ی کۆنکریت بۆ گۆڕانکاریی‬ ‫دەکات‪ ،‬ئەوەی گرنگە ئەوەیە ئەو فیکرە‬ ‫خۆی ببێت به‌ڕاستیی‌و خۆی‌وەک تاکە‬ ‫فیکری���ی ڕادی���کاڵ‌و‌وەک تیوریەیەکی‬ ‫شۆڕش���گێڕ‌و بەرگریکەر بناسێنێت‪ ،‬با‬ ‫س���نووری کاریگەرییەکانیشی مێشکی‬ ‫نوخبەیەک���ی بچ���ووک‌و بێکاریگەریش‬

‫تێنەپەڕێنێت‪.‬‬ ‫بەکورتی الی ژیژێک هه‌م پڕۆلیتاریا‌و‬ ‫هه‌م کۆمۆنیزم ھێمانین بۆ ش���تێک کە‬ ‫لەناو مێژو‌و دونیادا ئامادەییان هه‌بێت‪،‬‬ ‫نە یەکەمیان بکەرێک���ی مێژوویی‌و نە‬ ‫دووهه‌میش���یان پرۆژەیەکی مێژووییە‪.‬‬ ‫لەمەشدا دیدی ژیژێک ڕێک پێچەوانەی‬ ‫دیدی مارکس���ە کە هه‌ردووکیانی‌وەک‬ ‫دوو ئەگ���ەر‌و دووھێزی س���ەرەکیی ناو‬

‫ژیژێک له‌کەسی‬ ‫ناشارێتەوە کە‬ ‫دونیای ئەمڕۆ‬ ‫پێویستی‬ ‫به‌بەرگریکردن ل ‌ه‬ ‫"دیکتاتۆریەتی‬ ‫پڕۆلیتاریا" هه‌یە‌و‬ ‫پڕۆلیتاریا‌وەک‬ ‫ھێزێکی شۆڕشگێڕ‬ ‫لەدونیای ئەمڕۆدا‬ ‫پێویستە‬ ‫مێژووی دونیای مۆدێرن دەبینی‪‌.‬وەک‌و‬ ‫وت���م الی ژیژێک کۆمۆنی���زم دۆخێکی‬ ‫دیاریک���راو‌و پرۆژەیەک���ی سیاس���یی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی کۆنکری���ت نییە‪‌ ،‬وەک‬ ‫الی مارکس ‌واب���وو‪ ،‬بەڵکو ئەگەرێکی‬ ‫تیوریی���ە‪ ،‬گریمانەیەک���ە‪ ،‬چەمکێک���ە‬ ‫ناکرێت ناوەرۆکەک���ەی دیاری بکرێت‪.‬‬ ‫کۆمۆنی���زم الی ژیژێ���ک ھێمایەک���ە‪،‬‬ ‫ڕوانینێک���ی ئەبس���تراکتە‪ ،‬بەش���ێکە‬ ‫له‌زمانێک���ی تیوری���ی تایب���ەت‪ ،‬کاری‬ ‫ئەمانەش ئەوەی���ە بکەری کۆمەاڵیەتی‬ ‫ڕادیکاڵ‌و شۆڕش���گێڕ دروس���تبکەن‪،‬‬ ‫‌وەک ‌وزەی���ەک بۆ یاخیب���وون هه‌بن‌و‬ ‫کاربک���ەن‪ .‬کۆمۆنیزم لێ���رەدا پرۆژە‬ ‫نییە بەڵکو جۆرێکە لە‌وزەی نەبینراو‌و‬ ‫ناکۆنکری���ت‪ ،‬تارماییەکە کاری ئەوەیە‬ ‫دۆخێکی شۆڕشگێڕ دروستبکات‪ ،‬بەبێ‬ ‫ئەوەی خ���ۆی ناوەرۆکێک���ی مێژوویی‬ ‫دیاریکراوی هه‌بێت‪ .‬بەاڵم پرس���یاری‬

‫له‌کتێبی "کەمتر‬ ‫له‌ھیچ"دا ژیژێک تا‬ ‫ئەو شوێنە دەڕوات‬ ‫کە بڵێت مارکس‬ ‫پارێزەری سیستمی‬ ‫سەرمایەدارییە‬ ‫ڕەخنەکانی‬ ‫له‌سەرمایەداریی‬ ‫ڕەخنەیەکن‬ ‫لەباتی گۆڕانی‬ ‫سەرمایەداریی‬ ‫سەرمایەداریی‬ ‫دەپارێزن‬ ‫ئ���ەوەی ئایا بەڕاس���تی کۆمۆنیزم بەم‬ ‫مانا ناکۆنکریت‌و ئەبستراکتە دەتوانێت‬ ‫ببێت بە‌وزەیەک ب���ۆ گۆڕانی ڕادیکاڵ‪،‬‬ ‫به‌ھێزێک بۆ تێپەڕاندن���ی کاپیتالیزم‪،‬‬ ‫هه‌موو ئەمانە پرسیاری ژیژێک نین‪.‬‬ ‫کۆمۆنی���زم‬ ‫بەهه‌مانش���ێوەی‬ ‫پڕۆلیتاریاش له‌دیدی ژیژێکدا چەمکێکی‬ ‫ئەبستراکتە‪ ،‬دروستکراوێکی تیورییە‪،‬‬ ‫ن���ەک بکەرێکی مێژووی���ی کۆنکریت‪.‬‬ ‫لەباش���ترین دۆخ���دا پڕۆلیتاری���ا الی‬ ‫ژیژێک ‌وێنەیەکی تیوریی گریمانکراوی‬ ‫بکەرێک���ە کە پێویس���تە له‌ئاس���تی‬ ‫تیوریی���دا یاخیگەر‌و شۆڕش���گێڕبێت‪،‬‬ ‫بەبێ ئەوەی ئەم شۆڕشگێڕییە تیورییە‬ ‫ھێمابێت ب���ۆ بوونی شۆڕش���گێڕانەی‬ ‫ئ���ەو ھێزە له‌مێ���ژوودا‪ ،‬ی���ان النیکەم‬ ‫پەیوەندییەک���ی بەو بوون���ە مێژووییە‬ ‫شۆڕشگێڕەوە هه‌بێت‪ .‬پڕۆلیتاریا الی‬ ‫ژیژێ���ک ھێمایە بۆ ‌وزەیەک���ی نادیار‌و‬ ‫ناکۆکریت‪ ،‬ب���ۆ تارماییەکی گۆڕانکەر‪،‬‬ ‫ب���ۆ دروس���تکراوێکی تیوری���ی‪ ،‬نەک‬ ‫بکەرێک���ی مێژووی���ی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫سیاس���یی ڕاس���تەقینە‪ .‬ب���ەاڵم‌وەک‬ ‫پێشتریش باس���مکرد ژیژێک سڵ لەوە‬ ‫ناکات���ەوە ئەم تارمایی���ە گۆڕانخوازە‌و‬ ‫ئەم دروس���تکراوە تیوریی���ە له‌ڕۆحی‬ ‫شەهادەت‌و له‌توندوتیژییەکی ڕزگارکەر‬ ‫مارە بکات‪.‬‬ ‫پرس���یار ئەوەی���ە ئای���ا ئ���ەو‬ ‫توندتیژیی���ەی ژیژێ���ک باس���یدەکات‬ ‫توندوتیژییەکی مێژوویی‌و‌واقیعییە یان‬ ‫ئەویش ‌وەک کۆمۆنی���زم‌و پڕۆلیتاریا‪،‬‬ ‫ئەوەن���دەی ھێزێک���ی ئەبس���تراکتی‬ ‫ڕزگارک���ەرە‪ ،‬ئەوەن���دەی فیکرەیەکی‬ ‫شۆڕش���گێڕ‌و تەنان���ەت موقەدەس���ە‪،‬‬ ‫ئەوەن���دە توندوتیژییەک���ی کۆنکریت‬ ‫نیی���ە‌و بەش���ێک نیی���ە لەپرۆژەیەکی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و مێژوویی دیارکراو‪ .‬الی‬ ‫ژیژێ���ک گرنگ نییە داخۆ‌واقیعیبوون‌و‬ ‫مێژووییبوون���ی ئ���ەم توندوتیژییە چ‬ ‫‌وێرانەیەک دروستدەکات‪ ،‬چ قوربانییەک‬ ‫دەخاتەوە‪ ،‬چ پەژارەیەکی ئینس���انی‬ ‫بەرهه‌مدەھێنێ���ت‪ ،‬ئ���ەوەی گرنگ���ە‬ ‫بوون���ی توندوتیژییە‌وەک فیکرەیەکی‬ ‫ڕزگارکەر‪‌ ،‬وەک ھێزێکی موقەدەس بۆ‬ ‫گۆڕان‪.‬‬ ‫ئەگەر "توندوتیژیی شۆڕشگێڕانە" بۆ‬ ‫مارکس‌و لینی���ن توندوتیژیەک بووبێت‬ ‫لەپێن���اوی پرۆژەیەک���ی سیاس���یی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی‌و ئابوری���ی کۆنکری���ت‌و‬ ‫دیاریکراودا‪ :‬ک���ە پرۆژەی کۆمۆنیزمە‬ ‫‌وەک ئەلتەرناتیڤ���ی کاپیتالیزم‪ .‬ئەوا‬ ‫الی ژیژێک ئەم توندوتیژییە بەش���ێکە‬ ‫له‌دونیایەکی ئەبستراکت کە تیایداهه‌م‬ ‫کۆمۆنی���زم‌و ه���ه‌م پڕۆلیتاری���ا‌و هه‌م‬ ‫توندوتیژی���ی خۆش���ی ش���تگەلێکن‬ ‫لەدەرەوەی مێژوو‌و لەدەرەوەی کردەی‬ ‫کۆنکریتیی مرۆڤەکاندا ئامادەن‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )422‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/4/1‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌كان چییان گۆڕی!؟‬

‫‪13‬‬

‫ھۆشمەندیی کات‬ ‫ئاراس فه‌تاح‬

‫محه‌مه‌د ره‌ئوف‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ ئ���ه‌و ب���اوه‌ڕه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫هه‌ندێكج���ار ده‌وترێ���ت هه‌ڵب���ژاردن‬ ‫له‌كوردس���تان ناتوانێ���ت گۆڕانكاریی‌‌‬ ‫به‌دیبهێنێ���ت‌و هی���چ گۆڕانكارییه‌ك���ی‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستان دروست نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌ته‌ماش���اكردنی‌ رێژه‌ی‌ ده‌نگ‌و‬ ‫نه‌خشه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان تێگه‌یشتنێكی‌‬ ‫پێچه‌وانه‌ دروس���تده‌كات‌و ده‌ریده‌خات‪،‬‬ ‫كه‌ له‌نێوان هه‌ڵبژاردنی خولی یه‌كه‌می‬ ‫په‌رله‌م���ان له‌س���اڵی‌ ‪ 1992‬ب���ۆ دواین‬ ‫هه‌ڵبژاردنی خولی چواره‌می په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تان ل���ه‌‪ 2013‬ده‌رده‌كه‌وێ���ت‬ ‫ك���ه‌ ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن���ه‌كان گۆڕانی‬ ‫گه‌وره‌ی له‌نه‌خشه‌ی سیاسی هێزه‌كاندا‬ ‫دروستكردوه‌و پله‌به‌ندیی حیزبه‌كانیشی‬ ‫له‌سه‌ر س���احه‌ی سیاس���ی كوردستان‬ ‫گۆڕیوه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ‪1992/5/19‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بڕوانینه‌ سه‌رجه‌م پرۆسه‌كانی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‌و ئه‌نجام���ی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫بخه‌ین���ه‌رو به‌رونی بۆمان رونده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ هه‌ڵبژاردن كاریگه‌ریی گه‌وره‌ی له‌سه‌ر‬ ‫گۆڕانی نه‌خش���ه‌ی سیاس���ی هێزه‌كان‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس���تان دروس���تكردوه‌‪،‬‬ ‫به‌وپێی���ه‌ی له‌یه‌ك���ه‌م پرۆس���ه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی په‌رله‌مانی كوردس���تاندا‬ ‫ك���ه‌ ل���ه‌‪ 1992/5/19‬دا به‌رێوه‌چ���و‪،‬‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یه‌كێتی‬ ‫نیش���تیمانی كوردستان پێكه‌وه‌ (‪861‬‬ ‫ه���ه‌زارو ‪ )712‬ده‌نگیان به‌ده‌س���تهێنا‪،‬‬ ‫كه‌ بۆ ئ���ه‌و كات���ه‌ ده‌یك���رده‌ رێژه‌ی‌‬ ‫(‪ )%89.1‬كۆی‌ ده‌نگه‌كان‪ ،‬الیه‌نه‌كانی‬ ‫دیكه‌ش (‪ 105‬ه���ه‌زارو ‪ )517‬ده‌نگیان‬ ‫به‌ده‌س���تهێنا كه‌ ده‌یك���رده‌ (‪)%10.9‬‬ ‫ده‌نگی هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‬ ‫یاس���ای هه‌ڵبژاردنه‌كان���ه‌وه‌ كه‌ رێژه‌ی‬ ‫‪%7‬ی دیاریكردب���و ب���ۆ چون���ه‌ ن���او‬ ‫په‌رله‌مان‌و هیچ یه‌كێ���ك له‌حیزبه‌كانی‬ ‫دیك���ه‌ نه‌یانتوانی ئ���ه‌و رێژه‌یه‌ بهێنن‬ ‫بۆیه‌ س���ه‌رجه‌م كورسیه‌كانی په‌رله‌مان‬ ‫له‌نێوان یه‌كێتی‌و پارتیدا دابه‌شكرا‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ‪2005/1/30‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌خولی دوه‌م���ی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تاندا كه‌ دوای جه‌وله‌ی شه‌ڕی‬ ‫ناوخ���ۆو پرۆس���ه‌ی ئازادكردنی عێراق‬ ‫به‌ڕێوه‌چ���و له‌س���اڵی ‪ ،2005‬ك���ه‌ ت���ا‬ ‫ئه‌و كاتی���ش هیچ هێزێك���ی كاریگه‌رو‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن له‌گۆڕه‌پانه‌ك���ه‌دا نه‌بو‪،‬‬ ‫پارت���ی‌و یه‌كێتی پێك���ه‌وه‌ كه‌ به‌یه‌ك‬ ‫لیس���ت دابه‌زی���ن (ملیۆنێ���ك‌و ‪507‬‬ ‫هه‌زارو ‪ )27‬ده‌نگیان به‌ده‌س���تهێنا‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌یكرده‌ رێژه‌ی‌ (‪ )%85.2‬ده‌نگه‌كان‪،‬‬ ‫الیه‌نه‌كان���ی تر (‪ 260‬ه���ه‌زارو ‪)966‬‬ ‫ده‌نگیان به‌ده‌س���تهێنا‪ ،‬ك���ه‌ ده‌یكرده‌‬ ‫رێژه‌ی‌ (‪‌ ،)%14.8‬واتا ده‌نگی یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی له‌نێ���وان هه‌ڵبژاردنی ‪ 1992‬بۆ‬ ‫‪ 2005‬به‌رێژه‌ی ل���ه‌(‪ )%4‬كه‌میكردوه‌‌و‬ ‫ده‌نگی‌ الیه‌نه‌كان���ی‌ تر به‌رێژه‌ی (‪)%4‬‬ ‫زیادیكردوه‌‪ ،‬به‌و پێوه‌دانگه‌ی یه‌كێتی‌و‬ ‫پارت���ی ت���ا ئه‌وكاتی���ش هه‌ریه‌ك���ه‌و‬ ‫له‌ناوچ���ه‌ی خ���ۆی خاوه‌ن���ی ئیداره‌ی‬ ‫خۆیان بون‌و س���ه‌رجه‌می دام‌و ده‌زگا‌و‬ ‫فه‌رمانگ���ه‌و دامه‌زراوه‌كانیان بۆ خۆیان‬ ‫قۆرخكردبو‪.‬‬

‫له‌نێوان هه‌ڵبژاردنی‬ ‫‪ 1992‬بۆ ‪2013‬‬ ‫ده‌نگی یه‌كێتی‌و پارتی‬ ‫پێكه‌وه‌ (‪)%33.51‬‬ ‫كه‌میكردوه‌و‬ ‫الیه‌نه‌كانی تر‬ ‫(‪)%34.51‬‬ ‫زیادیكردوه‌‬ ‫هاوكات ژماره‌ی‬ ‫په‌رله‌مانتارانیشیان‬ ‫له‌‪ 100‬په‌رله‌مانتاره‌وه‌‬ ‫بۆ ‪ 55‬په‌رله‌مانتار‬ ‫كه‌میكردوه‌‌واتا (‪)45‬‬ ‫كورسی كه‌میانكردوه‌‬

‫هه‌ڵبژاردنی ‪2009/7/25‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌ڵبژاردنی خولی س���ێیه‌می‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستاندا كه‌ له‌‪ 1992 2009/7/25‬رێژه‌ی ده‌نگ���ی یه‌كێتی‌و پارتی‬ ‫به‌رێوه‌چ���و‪ ،‬تیای���دا به‌ه���ۆی چه‌ندین به‌رێژه‌یه‌كی به‌رچاو دابه‌زی‌و الیه‌نه‌كانی‬ ‫گۆڕانكاری���ی‌ سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���ی تر سه‌ركه‌وتن‪.‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی ‪ 2009‬دا كه‌ (ملیۆنێك‌و‬ ‫له‌دۆخی هه‌رێمی كوردس���تاندا له‌نێوان‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ‪ 1992/5/19‬بۆ ‪ 876 2009/7/25‬هه‌زارو ‪ )96‬هاواڵتی‌ له‌هه‌رس���ێ‬ ‫دا گۆڕانكاری���ی‌ گ���ه‌وره‌ له‌نه‌خش���ه‌ی پارێزگاكه‌ی هه‌رێم ده‌نگیاندا‪ ،‬لیس���تی‬ ‫سیاسی هێزه‌كاندا دروستبو‪ ،‬به‌وپێیه‌ی كوردس���تانی ك���ه‌ له‌(یه‌كێتی‌و پارتی)‬ ‫هێزی نوێ‌و ئۆپۆزسیۆنی نوێ له‌دایكبو‪ ،‬پێكهاتبو (ملیۆنێك‌و ‪ 76‬هه‌زارو ‪)370‬‬ ‫كه‌ بۆ یه‌كه‌مجاربو به‌شداریی هه‌ڵبژاردن ده‌نگیان به‌ده‌س���تهێنا‪ ،‬ك���ه‌ ده‌یكرده‌‬ ‫بكات‪ ،‬ئه‌ویش بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان بو كه‌ رێ���ژه‌ی‌ (‪ )%57.37‬كۆی‌ ده‌نگه‌كان‪،‬‬ ‫(‪ 445‬هه‌زار‌و ‪ )24‬ده‌نگی‌ به‌ده‌ستهێنا الیه‌نه‌كانی تری ده‌ره‌وه‌ی پارتی‌و یه‌كێتی‬ ‫كه‌ ده‌یك���رده‌ رێ���ژه‌ی‌ ( ‪ 799( ) %23.72‬ه���ه‌زار ‪ )826‬ه���ه‌زار ده‌نگیان‬ ‫كۆی‌ ده‌نگه‌كان‌و به‌ده‌ستهێنانی ( ‪ 25‬به‌ده‌س���تهێنا ‌واته‌ رێژه‌ی‌ (‪)%42.63‬‬ ‫) كورس���ی په‌رله‌م���ان‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردنی ده‌نگه‌كان‪‌،‬واتا ئاستی ده‌نگی یه‌كێتی‌و‬ ‫‪ 2009‬دا به‌ب���ه‌راورد به‌هه‌ڵبژاردن���ی پارتی له‌نێ���وان هه‌ڵبژاردنی ‪ 1992‬بۆ‬

‫سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی تا‬ ‫ئه‌مڕۆش دۆخی سیاسی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی هه‌رێم‬ ‫گۆڕانكاریی گه‌وره‌ی‬ ‫به‌خۆ نه‌دیوه‌‪ ،‬له‌روی‬ ‫فه‌رمانڕه‌وایی جوت‬ ‫حیزبی‌و كۆنترۆڵكردنی‬ ‫ته‌واوی جومگه‌‬ ‫هه‌ستیاره‌كانی كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫له‌الیه‌ن دو حیزبه‌وه‌‬ ‫به‌اڵم هه‌ڵبژاردنی‬ ‫‪ 2013/9/21‬به‌ته‌واوی‬ ‫نه‌خشه‌ی سیاسی‬ ‫هێزه‌كانی گۆڕی‬ ‫‪ 2009‬ل���ه‌(‪ )%89.1‬ب���ۆ (‪)%57.37‬‬ ‫دابه‌زی به‌رێژه‌ی (‪ ،)%31.73‬هاوكات‬ ‫ده‌نگ���ی الیه‌نه‌كانی ت���ر (‪ )%10.9‬بۆ‬ ‫(‪ )%42.63‬به‌رزب���ۆوه‌‌واتا الیه‌نه‌كانی‬ ‫ت���ر به‌رێ���ژه‌ی (‪ )%31.73‬ئاس���تی‬ ‫ده‌نگه‌كانیان زیادیكردوه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ‪ 2009‬نه‌خشه‌ی سیاسی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تانی‌ گۆڕی‌‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫هاوسه‌نگیی هێز له‌هه‌رێمدا له‌نێوان دو‬ ‫حیزبی زلهێزدا گ���ۆڕا‪ ،‬ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌‬ ‫سیس���تمی (په‌نج���ا به‌په‌نجا)ی گۆڕی‬ ‫به‌وپێیه‌ی ل���ه‌دوای یه‌ك���ه‌م ئه‌زمونی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬یه‌كێتی‌و پارتی‪ ،‬په‌رله‌مان‌و‬ ‫سه‌رجه‌م پۆسته‌كانیان دابه‌شكرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ل���ه‌دوای هه‌ڵبژاردن���ی ‪‌2009/7/25‬وه‌‬

‫هۆڵی په‌رله‌مان له‌سیستمی دابه‌شكردنی‬ ‫(په‌نجا به‌په‌نجا)‌وه‌ گۆڕا بۆ فراكسیۆن‌و‬ ‫لیستی جیاواز‪.‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی ‪1992‬دا په‌رله‌مان���ی‬ ‫كوردس���تان پێكهاتبو له‌(‪ )50‬كورسی‬ ‫بۆ پارتی (‪ )50‬كورس���ی بۆ یه‌كێتی‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ل���ه‌دوای هه‌ڵبژاردن���ی ‪‌2009‬وه‌‬ ‫نه‌خش���ه‌ی‌ ناو په‌رله‌مان گۆڕا بۆ ‪59‬ی‬ ‫یه‌كێتی‌و پارت���ی‌و ‪41‬ی الیه‌نه‌كانی تر‪،‬‬ ‫‌واتا كورسیه‌كانی پارتی‌و یه‌كێتی له‌‪100‬‬ ‫كورس���یه‌وه‌ بۆ ‪ 59‬كورسی كه‌میكرد‌وه‌‬ ‫تا (‪ 41‬كورسی)‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ‪2013/9/21‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌هه‌ڵبژاردنی خولی چواره‌می‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستاندا كه‌ له‌‪2013/9/21‬‬ ‫به‌رێوه‌چو‪ ،‬یه‌كێتی‌و پارتی به‌لیس���تی‬ ‫جیا به‌شدارییانكرد‌و به‌ته‌واوی نه‌خشه‌ی‬ ‫سیاس���ی هێزه‌كان گۆڕان به‌تایبه‌تیش‬ ‫له‌پێگه‌و پله‌به‌ندیی حیزبه‌كاندا به‌وه‌ی‬ ‫سیستمی جوت حیزبیی كۆتایی هات‌و‬ ‫پارتی پل���ه‌ی یه‌كه‌م‌و گ���ۆڕان دو‌هم‌و‬ ‫یه‌كێتی بوه‌ هێزی سێیه‌می كوردستان‬ ‫له‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا كه‌ (‪ 1‬ملیۆن‌و ‪968‬‬ ‫ه���ه‌زار‌و ‪ )950‬كه‌س ده‌نگیاندا‪ ،‬ده‌نگی‬ ‫یه‌كێت���ی‌و پارتی پێك���ه‌وه‌ (‪ 1‬ملیۆن‌و‬ ‫‪ 95‬هه‌زار‌و ‪ )484‬ده‌نگیان به‌ده‌ستهێنا‬ ‫به‌رێ���ژه‌ی (‪ )%55.59‬هاوكات ده‌نگی‬ ‫الیه‌نه‌كان���ی تر پێك���ه‌وه‌ (‪)%44.41‬‬ ‫‌واتا له‌نێ���وان هه‌ڵبژاردن���ی ‪ 1992‬بۆ‬ ‫‪ 2013‬ده‌نگ���ی یه‌كێتی‌و پارتی پێكه‌وه‌‬ ‫(‪ )%33.51‬كه‌میك���ردوه‌و الیه‌نه‌كانی‬ ‫تر (‪ )%34.51‬زیادیك���ردوه‌‪ .‬هاوكات‬ ‫ژم���اره‌ی په‌رله‌مانتارانیش���یان له‌‪100‬‬ ‫په‌رله‌مانت���اره‌وه‌ ب���ۆ ‪ 55‬په‌رله‌مانتار‬ ‫كه‌میك���ردوه‌ ‌وات���ا (‪ )45‬كورس���ی‬ ‫كه‌میانكردوه‌‪.‬‬ ‫ئاماره‌كان ئه‌وه‌ ده‌خه‌نه‌رو كه‌ سه‌ره‌ڕای‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی تا ئه‌مڕۆش دۆخی سیاس���ی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی هه‌رێم گۆڕانكاریی گه‌وره‌ی‬ ‫به‌خۆ نه‌دیوه‌‪ ،‬له‌روی فه‌رمانڕه‌وایی جوت‬ ‫حیزبی‌و كۆنترۆڵكردنی ته‌واوی جومگه‌‬ ‫هه‌س���تیاره‌كانی كۆمه‌ڵگ���ه‌ له‌الیه‌ن دو‬ ‫حیزبه‌وه‌ به‌اڵم هه‌ڵبژاردنی ‪2013/9/21‬‬ ‫به‌ته‌واوی نه‌خشه‌ی سیاسی هێزه‌كانی‬ ‫گ���ۆڕی‪ ،‬چاوه‌ڕوان ده‌كرێت له‌ئاس���تی‬ ‫عێراقیشدا نه‌خشه‌ی سیاسی هێزه‌كان‬ ‫بگۆڕێت‪.‬‬

‫به‌شی سێیه‌م‬ ‫کات دیاردەیەک����ە بەدرێژایی ژیانمان‬ ‫هاوەڵمانە‪.‬ئەم هاوەڵەش بەبێ هاوڕێ‬ ‫ئەبەدییەکەی‌وێنایەک����ی دیاریک����راوی‬ ‫نیی����ە‪ ،‬کە ئەویش رووب����ەرە‪ .‬کات بۆ‬ ‫مرۆڤ سامانێکی گەورەیە؛ ئەم سامانە‬ ‫ن����ە دەتوانین‌وەک����و کااڵ کەڵەک����ەی‬ ‫بکەی����ن‌و ن����ە دەش����توانین‌وەکو پارە‬ ‫پاش����ەکەوتی بکەی����ن‪ .‬کات یەکێک����ە‬ ‫له‌ھۆکارە سەرەکییەکان کە کاریگەریی‬ ‫گەورەی بەس����ەر مرۆڤبوون‌و پرۆسەی‬ ‫بەکۆمەڵگابوونی سەردەمی مۆدێرنەوە‬ ‫بەجێھێشت‪.‬‬ ‫پرۆس����ەی مۆدێرنە گۆڕانی گەورەی‬ ‫له‌تێگەش����تنی مرۆڤ����دا ب����ۆ چەمکی‬ ‫کات بەرهه‌مھێن����ا‪ .‬یەکێک لەو گۆڕانە‬ ‫گرنگان����ە بریتی بوو له‌دروس����تبوونی‬ ‫"کاتی کۆمەڵگا" کە له‌بەیەککاتکردنی‬ ‫ژیان����ی مرۆڤەکاندا بەرجەس����تە بوو‪.‬‬ ‫گۆڕانێک����ی ت����ر بریتی ب����وو له‌دانانی‬ ‫سیس����تەمێکی نێونەتەوەی����ی کات کە‬ ‫ببێت بەپێوەر بۆ کاتی هه‌موو ئینسان‌و‬ ‫کۆمەڵگاکان‪ .‬سەرەتاکانی ئەم گۆڕانە‬ ‫لەگەڵ سەرهه‌ڵدانی شار‌و پێشکەوتنی‬ ‫تەکنیک‌و خواستی گەیشتن بەدونیای‬ ‫دەرەوە دەس����تپێدەکات کە سێکتەری‬ ‫بازرگانی����ی رۆڵێک����ی گ����ەورەی لەم‬ ‫رووەوە گێڕا‪ .‬پ����اوڵ ڤیریلیۆ له‌کتێبە‬ ‫بەناوبانگەکەی "شۆڕش����ی خێرایی"دا‬ ‫س����ەرنجمان بۆ ئ����ەوە رادەکێش����ێت‬ ‫کە پرس����ی خێرایی لەناو ش����ارەکاندا‬ ‫دروستنەبوو‪ ،‬بەڵکو لەنێوان شارەکاندا‬ ‫س����ەریهه‌ڵدا‪ .‬لەو س����ەردەمەوە پرسی‬ ‫کات‌و ش����وێن‌و خێرایی دەبن بەپرسی‬ ‫سەردەم‌و تاوەکو ئەمڕۆش بەردەوامن‪.‬‬ ‫رەهه‌ندێک����ی ت����ر ک����ە مۆدێرن����ە‬ ‫لەگ����ەڵ خۆی����دا دەیھێنێ����ت بریتییە‬ ‫له‌تێکش����کاندنی چەمکی "س����ەرەتا"‌و‬ ‫"کۆتای����ی" ژیان بەمان����ا دینییەکەی‪.‬‬ ‫لەگەڵ رۆش����ەنگەریدا چەمکی ئایینیی‬ ‫"س����ەرەتا"ی ژی����ان‌و "کۆتایی"دونی����ا‬ ‫بەهاکان����ی خۆی����ان لەدەس����تدەدەن‌و‬ ‫لێکدانەوە زانس����تییەکان جێگایان پێ‬ ‫چۆڵدەکەن‪ .‬چەمکە دینییەکەی"ئادەم‌و‬ ‫ح����ەوا"‌و "کۆتای����ی دونی����ا" دەب����ن‬ ‫بەحیکایەتی ن����او دەزگا ئایینییەکان‌و‬ ‫پەرستگاکانیش����دا‬ ‫ل����ه‌دەرەوەی‬ ‫حورمەتێکی زانستییان بۆ نامێنێتەوە‪.‬‬ ‫بەش����ێوەیەکی گش����تیی دەتوانی����ن‬ ‫بڵێین ھۆش����مەندییەکی ن����وێ بۆ کات‬ ‫دروس����تدەبێت‪ .‬ئ����ەم ھۆش����مەندییە‬ ‫له‌کەنیس����ە‌و مزگەوتەکان����دا پێناگات‪،‬‬ ‫بەڵک����و لەقوتابخانە‌و زانکۆ‌و پەیمانگا‌و‬ ‫بەش‌و کایە جیاوازەکانی ناو زانس����تە‬ ‫سروش����تی‌و مرۆییەکانەوە س����ەرچاوە‬ ‫دەگرێت‪.‬‬ ‫پێشکەوتنی زانست ‌وایکرد گۆڕانی‬ ‫گەورە له‌پەیوەندی نێوان ئینسان‌و کاتدا‬ ‫دروستببێت‪ .‬گومانی تێدا نییە کە رۆژێک‬ ‫‪ ٢٤‬کاتژمێرە‪ ،‬نە زیاد دەکات‌و نە کەم‪.‬‬ ‫‌واتە گەر ئێم����ە کارەکانمان له‌رۆژێکدا‬ ‫کاتژمێرێک زووت����ر تەواوبکەین‪ ،‬مانای‬ ‫ئەوە نییە کە ئێمە دەتوانین ئەم یەک‬ ‫کاتژمێرە لەگەڵ خۆماندا بۆ س����بەینێ‬ ‫ببەی����ن‪ .‬گەر ج����اران لەب����ەر گەرمیی‬ ‫یان س����اردیی یاخود لەب����ەر تاریکیی‬ ‫ی����ان رووناکیی‪ ،‬نەدەتوان����را لەهه‌موو‬ ‫کاتەکان����دا کاربکرێت‪ ،‬ئێس����تا بەھۆی‬ ‫بوونی تەکنیکی نوێوە ئەم کێشەیەمان‬ ‫نەماوە؛‌واتە پرۆس����ەی بەرهه‌مھێنانی‬ ‫نوێ دەتوانێت پێداویس����تییەکانی ‪٢٤‬‬ ‫کاتژمێر بۆ کارک����ردن فەراهه‌م بکات‪.‬‬ ‫لەکاتێکدا بەرهه‌مە کش����توکاڵییەکانی‬ ‫پێ����ش مۆدێرنە‌وابەس����تەی‌وەرزەکان‬ ‫بوون‪ ،‬کەچی ئێستا جەبری وەرزەکان‬ ‫ئەو رۆڵەیان نەماوە‌و مرۆڤ دەتوانێت‬ ‫هه‌م����وو می����وە‌و س����ەوزەکان لەکاتی‬ ‫جیاوازدا بەرهه‌مبھێنێت‪ ،‬ھتد‪ .‬خێرایی‬ ‫له‌دونیای ئێس����تاماندا رۆڵێکی گەورە‬ ‫له‌دەس����تکاریکردنی چەمک����ی کات����دا‬ ‫دەگێڕێت‪ .‬بۆ نموونە ئێستا له‌دەواجنە‬ ‫مۆدێرنەکان����دا دەتوانرێ����ت لەڕێ����گای‬ ‫رووناکی����ی دروس����تکراو‌وتاریکییەوە‬ ‫کاتژمێرەکان����ی رۆژ ب����ۆ ‪٢٣‬کاتژمێ����ر‬ ‫کەمبکرێتەوە‌وئەمەش تەنها لەپێناوی‬ ‫ئەوەیە ک����ە پرۆس����ەی بەرهه‌مھێنان‬ ‫خێراتر‌و ژمارەی تروکاندنی ھێلکەکان‬ ‫زۆرتر بکرێت‪.‬‬ ‫"ھۆشمەندیی کات" مانای تێگەشتن‌و‬ ‫رێزگرتنە له‌کات‌وەکو پێدراوێکی نوێی‬ ‫سۆسیۆلۆژی بۆ رێکخستنی پەیوەندییە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکانمان‪ .‬ئەم ھۆشمەندییە‬

‫ئینسانی ئێمە چەندە‬ ‫بۆ هه‌مووشتێک کاتی‬ ‫هه‌یە‪ ،‬له‌هه‌مانکاتدا‬ ‫بۆ ھیچ شتێکیش‬ ‫بەتەواوەتی کاتی‬ ‫نییە‪ .‬کات زۆری یان‬ ‫کات نەبوون له‌دونیای‬ ‫ئێمەدا ئەوەندەی‬ ‫مانای ئامادەنەبوونی‬ ‫ھۆشمەندیی کاتە‬ ‫ھێندە مانای بوون یان‬ ‫نەبوونی خودی کات‬ ‫خۆی نییە‬ ‫له‌دونی����ای ئێم����ەدا گەلێ����ک ئاڵۆزە‌و‬ ‫ناکرێت گش����تگیرانە باسی لێوەبکەین‌و‬ ‫له‌چەکمەجەیەکی سایکۆلۆژییدا بەندی‬ ‫بکەین‪ .‬سەرنجێکی یەکەم پێماندەڵێت‪،‬‬ ‫ئینسانی ئێمە چەندە بۆ هه‌مووشتێک‬ ‫کات����ی هه‌ی����ە‪ ،‬له‌هه‌مانکات����دا بۆ ھیچ‬ ‫ش����تێکیش بەتەواوەتی کات����ی نییە‪.‬‬ ‫کات زۆری ی����ان کات نەبوون له‌دونیای‬ ‫ئێمەدا ئەوەندەی مانای ئامادەنەبوونی‬ ‫ھۆش����مەندیی کاتە‪ ،‬ھێندە مانای بوون‬ ‫یان نەبوون����ی خودی کات خۆی نییە‪.‬‬ ‫کات‌وەکو هه‌موو شتێکی تر پەیوەندی‬ ‫بەھۆش����مەندی‌و کولتووری پەیوەندی‌و‬ ‫چەشنی رێکخستنی کۆمەڵگاوە هه‌یە‪.‬‬ ‫ب����ۆ نموون����ە لەکۆمەڵ����گای مۆدێرنی‬ ‫ئێمەدا هه‌ر کاتێک بمانەوێت دەتوانین‬ ‫دۆس����تەکانمان ببینین‌و س����ەردانییان‬ ‫بکەین‪ ،‬بەاڵم کاتێ����ک پێکەوە دەبین‪،‬‬ ‫ئەوەندەی کات لەگەڵ هاندی‪ ،‬کۆمپیوتەر‬ ‫یان تەلەفیزیۆندا سەرفدەکەین‪ ،‬ھێندە‬ ‫کات ب����ۆ یەکترو گفتوگۆک����ردن نییە‪.‬‬ ‫ئەم فۆرم����ە نوێی����ە له‌پەیوەندیی ناو‬ ‫کۆمەڵ����گای ئێمە مان����ای ئەوەیە کە‬ ‫دەزگاکانی راگەیاندن‌و گەیاندن له‌ڕێگای‬ ‫پەیوەن����دی دیگیتاڵی‌و ناڕاس����تەخۆوە‬ ‫جێگای����ان بەپەیوەندییە کۆمەاڵیەتییە‬ ‫راس����تەخۆکانمان لەقک����ردووە‪‌،‬وات����ە‬ ‫پەیوەندیی سارد جێگای بەپەیوەندی‬ ‫گ����ەرم چۆڵک����ردووە‪ .‬بەمانایەکی تر‪،‬‬ ‫ئەوەن����دەی ئەوان����ی تر قس����ەمان بۆ‬ ‫دەکەن‌و کاتمان بۆ ڕایی دەکەن‪ ،‬ھێندە‬ ‫خۆم����ان فەنتازیا‌وئایدیامان نییە کاتی‬ ‫خۆمانی تێدا رێکبخەین‪ .‬ئەم کولتووری‬ ‫خس����تەبرییە مانای ئەوەیە کە چیدی‬ ‫دونیای مۆدێرن لەجیاتی ئێمە کاتمان بۆ‬ ‫ئۆرگانیزە دەکات‌و بۆشاییەکانی ژیانمان‬ ‫پڕدەکاتەوە‪ .‬لەمج����ۆرە کۆمەڵگایانەدا‬ ‫کە جاران زۆرترین قسەی تێدا دەکراو‬ ‫زۆرتری����ن کاتیش بۆ پەیوەندی هه‌بوو‪،‬‬ ‫له‌دونیای مۆدێرن����دا مرۆڤەکان کاتیان‬ ‫نامێنێت لەگ����ەڵ یەکتر قس����ەبکەن‌و‬ ‫گەمەبک����ەن‪ ،‬چونکی ئەوان����ی تر ئەم‬ ‫وەزیفانەیان بۆ جێبه‌جێ دەکەن‪ .‬بەم‬ ‫چەشنە کات لە‌وەختی فەراغدا دەبێت‬ ‫بەکەرەسەیەک بۆ دیسپلینکردنی چێژ‌و‬ ‫ئاراس����تەکردنی خواس����تەکان لەالیەن‬ ‫دەزگاکانی پەیوەندی‌و راگەیاندنەوە‪.‬‬ ‫دی����ارە کات ھیچ مانایەکی پێوەریی‬ ‫نامێنێت کاتێک ئینسانەکان بەئارەزووی‬ ‫خۆیان هه‌ڵس����وکەوتی لەگەڵدا بکەن‪.‬‬ ‫بەهادانەنان بۆ کات مانای ئەوە نییە کە‬ ‫ئەو کەس����ە له‌مافی خۆی خۆشدەبێت‪،‬‬ ‫بەڵک����و مانای ئەوەیە کە ئەو کەس����ە‬ ‫مافی کەسی بەرامبەر پێشێل دەکات‪.‬‬ ‫بۆ نموونە کاتێک مرۆڤ بۆ پش����کنینی‬ ‫پزیش����کیی کاتێک����ی دیاریک����راوی بۆ‬ ‫دەستنیشاندەکرێت‪ ،‬کەچی لەو کاتەدا‬ ‫ن����اڕوات‌و رێزی ئەو کات����ە ناگرێت کە‬ ‫بۆی دانراوە‪ .‬بەم کردەیەش خەلەلێک‬ ‫له‌سیس����تەمی بەڕێوەبردن‌و بەڕێکردنی‬ ‫کاری نەخۆشەکان دروست دەبێت‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )421‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/25‬‬

‫دور‬ ‫گۆشه‌یه‌که‬ ‫‌ سه‌ردار عه‌زیزو نیاز نه‌جمه‌دین‌ ده‌ینوسن‬

‫نزیک ئایندەی ملمالنێی نێوان پارتی‌و پەکەکە‌‬

‫کتێبی تورکیاو هه‌رێم‬ ‫سه‌ردار عه‌زیز‬ ‫ئ���ه‌م رۆژان���ه یه‌ك���ه‌م ڕه‌شنوس���ی‬ ‫کتێب���ی تورکی���او هه‌رێم���م ته‌واوک���رد‪.‬‬ ‫ئێس���تا پیاداچونه‌وه‌یه‌ك���ی هه‌ڵه‌ب���ڕی‌و‬ ‫نوێکردنه‌وه‌یه‌ك���ی ده‌وێت‪ .‬ک���ه هاوینی‬ ‫س���اڵی ‪ 2012‬ده‌س���تمکرد ب���ه‌م کتێبه‬ ‫تورکیا‌واڵتێکی جیاوازبو له‌زستانی ‪2014‬‬ ‫که نوس���ینی کتێبه‌كه کۆتایی هات‪ .‬که‬ ‫ئابی ‪ 2012‬ڕۆش���تمه ئه‌نکه‌ره بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌خانه‌ی بیری ئۆرسام جێگیربم‌و له‌وێوه‬ ‫دیدار‌و چاودێری���ی‌و تێکه‌ڵی بکه‌م له‌گه‌ڵ‬ ‫دیپلۆمات���ان‪ ،‬ئه‌كادیمی���ه‌كان‪ ،‬ئه‌ندامانی‬ ‫خانه‌ی بیر‪ ،‬که‌سایه‌تی سیاسی‌و که‌لتوری‌و‬ ‫چاالکوانان‪ ،‬رۆژنامه‌نوسان‪ ،‬تورکیا‌واڵتێکی‬ ‫جیاوازب���و‪ .‬ئ���ه‌و رۆژانه تورکی���ا کڵپه‌ی‬ ‫ده‌هات‪ ،‬هه‌مو ش���تێک‌وه‌ها ده‌رده‌كه‌وت‬ ‫ک���ه تورکیای هه‌ژاری‪ ،‬ناس���ه‌قامگیر‪ ،‬پڕ‬ ‫له‌ئازار ته‌واوبو‪ .‬ئه‌و ماوه‌یه که له‌ئه‌نقه‌ره‬ ‫بوم له‌گه‌ڕه‌کێکی نزی���ک به‌باڵوێزخانه‌ی‬ ‫ئه‌ڵمانی���ا ش���وقه‌یه‌كمان هه‌ب���و‪ .‬هه‌مو‬ ‫به‌یانیه‌ك که ده‌رۆش���تم بۆ ئۆرسام به‌الی‬ ‫ماڵی ن���ازم حیکمه‌ت���دا تێده‌په‌ڕیم‪ .‬نازم‬ ‫حیکمه‌ت ش���اعیرێکی تورکی شیوعی بو‬ ‫که زۆربه‌ی ته‌مه‌ن���ی له‌زیندان‌و غه‌ریبیدا‬ ‫به‌س���ه‌ربرد‪ .‬به‌ڕه‌چه‌ڵ���ه‌ك له‌خێزانێکی‬ ‫پۆڵۆنیه که چه‌ند س���ااڵنێکی زۆر پێشتر‬ ‫هاتونه‌ته تورکیا‪ .‬که له‌ماڵه‌كه‌م ده‌ڕوانی‬ ‫دو شتم بیرده‌كه‌وته‌وه‪ :‬رۆژانی الوێتیم که‬ ‫له‌گه‌رمیان له‌قه‌راغ سیروان که شیعره‌كانیم‬ ‫خوێن���ده‌وه‪ ،‬ئه‌و ده‌م له‌گۆڤ���اری کۆنی‬ ‫نوسه‌ری کورد‪ .‬له‌هه‌مانکاتدا تورکیایه‌ك‬ ‫که بۆ نازم حیکمه‌ت جێگای ئازار‌و سزادان‬ ‫بو‪ .‬له‌خۆمم ده‌پرسی ئایا ئه‌و تورکیایه بۆ‬ ‫یه‌كجاری به‌سه‌رچو؟ ئێواران جارجارێکی‬ ‫له‌سه‌ر شۆس���ته‌ی به‌رده‌م ماڵه‌كه کتێبی‬ ‫چه‌پیان ده‌فرۆش���ت‪ ،‬به‌یادی سلێمانیه‌وه‬ ‫هه‌میشه به‌دیاریه‌وه ده‌وه‌ستام‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ل���ه‌وه ئه‌چێ���ت ک���ه رۆژگاری‬ ‫خۆشحاڵیی تورکیا به‌س���ه‌رچوبێت‪ .‬ئایا‬ ‫تورکیا به‌ره‌و کوێ ده‌چێت؟ ئایا گۆڕانی‬ ‫دۆخی سیاس���ی‌و ئابوری له‌تورکیا چۆن‬ ‫کار ده‌كاته س���ه‌ر کورد به‌گشتی‌و هه‌رێم‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی؟ ئ���ه‌م پرس���یاره له‌میانه‌ی‬ ‫نوس���ینی کتێبه‌ك���ه‌دا راوه‌دوی ده‌ن���ام‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تاوه له‌خ���ۆم ده‌پرس���ی ئای���ا‬ ‫تورکیای به‌هێز چ���ۆن کاریگه‌ریی ده‌بێت‬ ‫له‌سه‌ر هه‌رێم‪ ،‬به‌اڵم ئێستا ده‌بێت بپرسم‬ ‫تورکیای شلۆقی ناس���ه‌قامگیر ده‌بێت چ‬ ‫کاریگه‌ریه‌كی هه‌بێت‪.‬‬ ‫نوس���ینی ئه‌م کتێبه‌وه‌‌ک س���ه‌فه‌رێک‬ ‫‌وه‌هاب���و‪ .‬س���ه‌فه‌رێکی پڕ سه‌رکێش���ی‌و‬ ‫زانیاری‌و چێژبه‌خش‪.‬‬ ‫تورکیا‌واڵتێکی ئاڵۆزه‪ ،‬به‌ده‌یان توێژی‬ ‫ئه‌ستور‌و ته‌نک پۆشراوه‪ .‬چۆن ده‌گه‌یته‬ ‫کرۆکی ئه‌م ‌واڵته‪ .‬له‌ڕاستیدا ڕه‌نگه ‌وه‌ك‬ ‫پیاز‌وه‌هابێت کرۆکی نه‌بێت هه‌ر توێژبێت‬ ‫له‌س���ه‌ر توێژ‪ ،‬کردنه‌وه‌شی له‌زۆر جاردا‪،‬‬ ‫‌وه‌ک پیازی تون‪ ،‬مایه‌ی فرمێسک ڕشتنه‪.‬‬ ‫تورکی���ا‌واڵت���ی کێیه؟ تورکی���ا خه‌ونی‬ ‫کێیه؟ تورکیا پرۆژه‌ی کێیه؟ پرس���یاری‬ ‫زۆری ناکۆتا‪ .‬ئایا تورکیا برینداره‪‌ ،‬وه‌ك‬ ‫سامۆئێل هه‌نتنگتۆن ده‌ڵێت‪ ،‬بۆ سارێژی‬ ‫برینه‌ك���ه‌ی ده‌بێت بگه‌رێته‌وه باوه‌ش���ی‬ ‫شارس���تانی ڕه‌س���ه‌نی که شارس���تانی‬ ‫ئیس�ل�امیه‪ .‬به‌اڵم من دوکتۆراکه‌م له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م سه‌فه‌ره‌یه‪ ،‬سه‌فه‌ری به‌زۆر پێکراوی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ناوه‌راس���ت ب���ه‌ره‌و مۆدێرنه‪.‬‬ ‫سه‌فه‌رێک به‌مۆدێرنه‌دا به‌بێ بونه هۆکاری‬ ‫مۆدرێنبون‪ .‬تورکیا ناتوانێت بگه‌ڕێته‌وه‪.‬‬ ‫ناش���توانێت له‌و زیاتر بڕوات‪ .‬داود ئۆغلۆ‬ ‫له‌وه‌اڵمی هانتنگتۆن���دا ده‌ڵێت ئه‌م برینه‬ ‫س���اته‌وه‌ختی داهێنان���ه‪ .‬ب���ه‌اڵم هێنده‬ ‫‌وه‌اڵمێک���ی ئایدیۆ‌ل���ۆژی تۆڵه‌كه‌ره‌وه‌یه‪،‬‬ ‫هێن���ده ڕامانێکی مه‌عریف���ی نیه‪ .‬که‌‌س‬ ‫ناتوانێ���ت نکوڵ���ی له‌برینداری���ی تورکیا‬ ‫ب���کات‪ ،‬برینێک که هه‌مو چه‌ند س���اڵێک‬ ‫ده‌کولێت���ه‌وه‌و خوێنێک���ی زۆری لێده‌ڕوا‪.‬‬ ‫به‌اڵم بۆ من ئه‌م برینه شاعیرانه بو‪ .‬زمانی‬ ‫تورکی زمانێکی برینداره‪ ،‬هۆشی تورکی‬ ‫هۆش���ێکی برین���داره‪ .‬به‌اڵم خه‌س���ڵه‌تی‬ ‫بری���ن‌وه‌هایه که ئازاربه‌خش���ه‪ ،‬ئازاریش‬ ‫ناچارت ده‌كات که به‌دوای چاره‌س���ه‌ردا‬ ‫بگه‌ڕێیت‪ .‬ئه‌م گه‌ڕانه به‌دوای چاره‌سه‌ردا‬ ‫داینه‌مۆی ناسه‌قامگیری تورکیایه‪ .‬چونکه‬ ‫ه���ه‌ر چاره‌س���ه‌رێک ته‌نها چاره‌س���ه‌ری‬ ‫که‌مینه‌یه‌كه‪ .‬یان هیچ چاره‌سه‌رێک هه‌تا‬ ‫ئه‌مڕۆ چاره‌سه‌رێک نه‌بوه مه‌قبوڵ بێت الی‬ ‫هه‌موان‪ .‬به‌اڵم چیرۆکی تورکیا زۆر له‌وه‬ ‫ئاڵۆزتره‪ .‬ئه‌م برین���ه ته‌نها ده‌روازه‌یه‌كه‌‬ ‫‌ب���ۆ چونه ن���او جه‌س���ته‌یه‌كه‌وه‪ .‬تورکیا‬ ‫پرۆژه‌یه‌ک���ه که ب���ه‌دوای جێبه‌جێکه‌ریدا‬

‫ناسینی تورکیا گرنگ‬ ‫بێت ئه‌وا ناسینی‬ ‫هه‌رێمیش گرنگه‬ ‫‌وه‌اڵمێکی حازرباش‬ ‫ده‌رباره‌ی په‌یوه‌ندی‬ ‫هه‌رێم‌و تورکیا ئه‌وه‌یه‬ ‫که په‌یوه‌ندیه‌كه‬ ‫په‌یوه‌ندی نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و تورکیا نیه‬ ‫به‌ڵکو په‌یوه‌ندی‬ ‫نێوان بنه‌ماڵه‌ی‬ ‫بارزانی‌و ئاک پارتیه‬ ‫ده‌گه‌ڕێ���ت‪ .‬هیچ ش���تێک له‌تورکیا یه‌ك‬ ‫مانای نیه‪ .‬گه‌ر پرسیارێکی ساده بکه‌ین‬ ‫تورکیا له‌کوێدایه؟ به‌ئاس���انی ‌وه‌اڵممان‬ ‫ده‌س���تناکه‌‌وێت‪ ،‬تورکی���ا له‌ئه‌وروپای���ه‪،‬‬ ‫له‌په‌راوێ���زی ئه‌‌وروپای���ه‪ ،‬ل���ه‌ده‌روازه‌ی‬ ‫ئه‌وروپایه‪ ،‬گه‌یه‌نه‌ری شارستانیه‌ته‌كانه‪،‬‬ ‫رێڕه‌وه‪ ،‬پ���رده‪ ،‬پانتاییه‌که بۆ تێپه‌ڕبون‪،‬‬ ‫نه‌خێ���ر تورکی���ا له‌ئاس���یادایه‪ ،‬تورکیا‬ ‫زیاتر ‌واڵتێک���ی جیهانی س���ێیه‪ ،‬نه‌خێر‬ ‫‌واڵتێکی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ته‪ ،‬نا هه‌مو‬ ‫ئه‌مانه هه‌ڵه‌یه تورکی���ا ده‌گمه‌نه چونکه‬ ‫له‌ناوه‌نددایه‪ ،‬تورکی���ا ئه‌و جێگایه‌یه که‬ ‫هه‌موان له‌خۆی ده‌گرێت‌و کۆیانده‌كاته‌وه‌و‬ ‫تیایدا به‌یه‌ك‌ ده‌گ���ه‌ن‪ .‬تورکیا له‌کوێدایه‬ ‫له‌روی ش���وناس‪ ،‬له‌روی که‌لتور‪ ،‬له‌روی‬ ‫ئابوری‪ ،‬له‌روی سیس���ته‌می حوکمڕانی‪.‬‬ ‫چه‌ندێک تورکیا هه‌ی���ه هێندێک پێکهاته‌‬ ‫هه‌ن له‌ن���او تورکیادا‪ .‬ت���ورک که‌مینه‌ن‬ ‫له‌تورکیا‪ .‬گه‌ر س���ه‌فه‌ر بکه‌ی به‌تورکیادا‬ ‫هه‌ر ن���او به‌ناو به‌زۆنی که‌لتوری جیاوازدا‬ ‫تێده‌په‌ڕی‪ ،‬به‌جۆرێک که هه‌ندێکجار‌وه‌ها‬ ‫هه‌ست ده‌که‌ی که له‌واڵتێکی تری‪.‬‬ ‫تورکیا هه‌رگیز سه‌قامگیر نابێت ئه‌گه‌ر‬ ‫‌وه‌ك تورکی���ا بمێنێته‌وه‪ .‬ب���ه‌اڵم تورکیا‬ ‫‌وه‌ك تورکیا ده‌مێنێته‌وه‪ ،‬که‌واته تورکیا‬ ‫ده‌بێ���ت له‌ن���اوه‌وه به‌گۆڕانی گ���ه‌‌وره‌دا‬ ‫ب���ڕوات‪ .‬پرۆژه‌ی م���ن بۆ تێگه‌یش���تنی‬ ‫په‌یوه‌ن���دی تورکیا‌و هه‌رێم ل���ه‌و دیده‌وه‬ ‫بو ک���ه ده‌بێت تورکیا بناس���رێت‪ ،‬ئینجا‬ ‫ده‌توانرێت هه‌ڵسوکه‌وتی هه‌ڵبسه‌نگێنرێت‬ ‫یان پێش���بینی بکرێت‪ .‬به‌تایبه‌تی ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌ڕوانگ���ه‌ی س���تراتیژی درێژخایه‌ن���ه‌وه‬ ‫مامه‌ڵ���ه له‌گه‌ڵ په‌یوه‌ندیه‌ک���ه‌دا بکرێت‪.‬‬ ‫دیاره په‌یوه‌ندیه‌که دو س���ه‌ره‌یه‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ناس���ینی تورکیا گرنگ بێت ئه‌وا ناسینی‬ ‫هه‌رێمی���ش گرنگ���ه‪‌.‬وه‌اڵمێکی حازرباش‬ ‫ده‌رب���اره‌ی په‌یوه‌ن���دی هه‌رێ���م‌و تورکیا‬ ‫ئه‌وه‌یه که په‌یوه‌ندیه‌كه‪ ،‬په‌یوه‌ندی نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و تورکیا نیه به‌ڵکو په‌یوه‌ندی نێوان‬ ‫بنه‌ماڵ���ه‌ی بارزانی‌و ئ���اک پارتیه‪ .‬دیاره‬ ‫بێگومان ڕاستیه‌ك له‌م دیده‌دا هه‌یه به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌مانکات���دا کورتکردنه‌وه‌یه‌كی هه‌ڵه‌ش‬ ‫له‌م دیده‌دا هه‌یه‪ .‬ئه‌گه‌رچی په‌یوه‌ندیه‌كان‬ ‫له‌ئاس���تی ب���ااڵدا له‌خزمه‌ت���ی ئ���ه‌و دو‬ ‫جه‌ماعه‌ته‌ن به‌تایبه‌تی به‌اڵم به‌ش���ێوازی‬ ‫جیاواز کاریگه‌ریی هه‌یه له‌س���ه‌ڕ سه‌رتاپا‬ ‫کورد‪ ،‬نه‌ك هه‌ر له‌باشور به‌ڵکو له‌باکور‌و‬ ‫رۆژئاواش‪ .‬ئ���ه‌م په‌یوه‌ندی���ه ناتوانرێت‬ ‫ته‌نه���ا له‌سیاس���ه‌ت‪ ،‬یان ئاب���وری‪ ،‬یان‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی ده‌س���ته‌بژێر‪ ،‬یان که‌لتوری‪،‬‬ ‫یانی جیوپۆله‌تیکدا کورتبکرێته‌وه‪ .‬به‌ڵکو‬ ‫ناچارین که هه‌موی له‌گورزه‌یه‌كدا پێکه‌وه‌‬ ‫گرێبده‌ین‪ .‬له‌کاتێکدا له‌هه‌رێم په‌یوه‌ندیه‌كه‬ ‫‌وه‌‌ه���ا داده‌رێژرێت که مانه‌وه‌ی بنه‌ماڵه‌ی‬ ‫بارزانی له‌سه‌ر حکومڕانی هه‌‌رێم مسۆگه‌ر‬ ‫ب���کات‪ ،‬له‌هه‌مانکاتدا له‌تورکی���ا له‌پێناو‬ ‫مانه‌وه‌ی پارتی ئاک پارتی‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ندی تورکیا‌و هه‌رێم به‌سه‌ر چه‌ندین‬ ‫س���یناریۆدا ده‌كرێته‌وه ک���ه هه‌ریه‌كه‌یان‬ ‫ئه‌گه‌ریان هه‌یه له‌س���اتێکدا بااڵده‌س���تبن‬ ‫ی���ان ببن به‌ئه‌مری‌واقی���ع‪ .‬هه‌ریه‌ك له‌م‬ ‫س���یناریۆیانه پێویستی به‌هه‌ڵسه‌نگاندن‌و‬ ‫راڤه‌کردن هه‌یه‪ .‬به‌هیوام ئه‌مساڵ کتێبه‌كه‬ ‫بگاته ده‌ستی خوێنه‌ر‪.‬‬

‫شوان حەمە‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫مێ����ژوی پەیوەن����دی نێ����وان پارت����ی‌و‬ ‫پەکەکە‪ ،‬مێژوی خوێن‌و کێبەرکێی سیاسی‬ ‫بەردەوام����ە‪" .‬جارێ ن����ەرم‌و چەند جارێک‬ ‫توند" ئەو دۆخەیە کە له‌بیست‌و سێ ساڵی‬ ‫ڕابردودا پەیوەندیەکان����ی هەردو الی پێدا‬ ‫تێپەڕیوە‪ .‬له‌چەند ساڵی ڕابردوداو بەهۆی‬ ‫ڕوداوەکانی س����وریاو ڕۆژئاوای کوردستان‪،‬‬ ‫کێبەرکێی نێوان پارتی‌ پەکەکە هێندەی تر‬ ‫توندکردوەتەوە‪ .‬هەمانکات کۆمەکی پارتی‬ ‫بۆ حیزبەکەی ئەردۆغان له‌بانگەش����ەکانی‬ ‫هەڵبژاردنەکان����دا ک����ە له‌ئێس����تادا بەڕێوە‬ ‫دەچێت‪ ،‬هێندەی تر دۆخی پەیوەندیەکانی‬ ‫هەردو الی هەڵئاوساندوە‪.‬‬ ‫هەوڵەکانی پارتی بۆ چاالککردنی (پارتی‬ ‫دیموکراتی کوردس����تان ـ باکور) بێئەنجام‬ ‫ماوەتەوە‪ .‬پارتی بەرژەوەندییەکانی خۆی‬ ‫لەگەڵ پارتی دادو گەشەپێدانی دەسەاڵتدار‬ ‫له‌تورکیا گرێداوە‌‪ .‬دڵداری سیاسیی پارتی‌و‬ ‫ئەردۆغان گەیش����تە ئەو ئاستەی مەسعود‬ ‫بارزانی له‌دواس����ەردانیدا بۆ تورکیا شڤان‬ ‫پ����ەروەری گۆرانیبێژ لەگ����ەڵ خۆی ببات‌و‬ ‫له‌نزیک����ەوە بەئەردۆغان����ی بناس����ێنێت‪.‬‬ ‫له‌ئیس����تادا یەکێک له‌بانگەشە دیارەکانی‬ ‫ئەردۆغ����ان بۆ هەڵبژاردن‪ ،‬ئەو وێنە قەبارە‬ ‫گەورەیەیە‪ ،‬ئەردۆغان له‌گەڵ شڤانپەروەر‌و‬ ‫ئیبراهیم تاتلیسازدا گرتویەتی‪ .‬یەکێک لەو‬ ‫وێنانەش له‌شاری (ڕحا ـ ئورفە) دانراوە‪.‬‬ ‫ڕحا ئ����ەو ش����ارەیە کە کوردان����ی باکور‬ ‫وه‌ک زێدی عەب����دواڵ ئۆجەالن لێیدەڕوانن‪.‬‬ ‫گرێدان����ی بەرژەوەندی ئابووری‌و سیاس����ی‬ ‫پارتی لەگەڵ دادوگەش����ەپێدان له‌ئاس����تی‬ ‫لوتکەدایە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی تا ئێس����تا پارتی‬ ‫نەیتوانیوە بەدەس����تی بێنیت‪ ،‬جێپێیەکی‬ ‫سیاس����ی دیاریکراوە له‌ژینگەی سیاس����ی‬ ‫باکووری کوردستاندا‪.‬‬ ‫هەرگیز پەیوەندیەکانی پارتی دیموکرات‬ ‫لەگەڵ پارت����ی ژیانی ئازادی کوردس����تان‬ ‫(پ����ژاک) س����اغڵەم نەب����وە‪ .‬ئاگربڕی دو‬ ‫الیەنەی نێوان ئەرتەشی ئێران‌و گەریالکانی‬ ‫پ����ژاک کە پێش����نیاری م����وراد کەرەیاڵن‌و‬ ‫بەناوبژیوان����ی پەکەکە بەڕێوەچو‪ ،‬ئاماژەی‬ ‫ئاش����کرای قورسایی سیاس����ی‌و سەربازیی‬ ‫پژاکە بەس����ەر جمه����وری ئیس��ل�امیەوە‪.‬‬ ‫پەیوەندیەکانی پارتی لەگەڵ هێزە سیاسیە‬

‫ریکالمێکی هه‌ڵبژاردنی ‪ AKP‬له‌تورکیا‬ ‫کوردیەکان����ی ت����ر وەک دیموکرات����ەکان‌و‬ ‫کۆمەڵەکان‪ ،‬کەم‌و زۆر پەیوەندی گشتین‪،‬‬ ‫دیموکرات����ەکان‌و کۆمەڵ����ەکان لەالی����ەک‬ ‫سەرقاڵی کێش����ە ناوخۆییەکانی خۆیانن‪،‬‬ ‫لەالیەکیتر متمانە بەهاوپەیمانیەتی پارتی‬ ‫ناکەن‪ .‬لەن����او ڕەوەندی کوردی ڕۆژهەاڵتدا‬ ‫پارتی پش����تیوانیی له‌دروس����تبونی چەند‬ ‫دەس����تەو گروپی سیاس����ی تازە دامەزراو‬ ‫ک����ردوە‪ ،‬ب����ەاڵم هیچی����ەک ل����ەو گروپانە‬ ‫نەیانتوانی����وە کاریگەریی لەس����ەر دۆخی‬ ‫سیاسی کوردی ڕۆژهەاڵتی دابنێن‪.‬‬ ‫ڕۆژائاوای کوردس����تان ب����ۆ پارتی تەنیا‬ ‫پرس����ێکی کوردی نییە‪ ،‬بەڵکە پرس����ێکی‬ ‫ناوچەیی‌و نێودەوڵەتیشە‪ .‬پارتی بەئاشکرا‬ ‫چوەتە ب����ەرەی تورکیاو س����عودیەوە‪ ،‬کە‬ ‫دواج����ار بەرەیەک����ی س����وننە مەزهەب����ەو‬ ‫دژی ئێران‌و س����وریاو حکومەتی مالیکی‌و‬ ‫حیزب����واڵی لوبنان����ی ش����یعە مەزهەب����ە‪.‬‬ ‫له‌سەرەتای دروس����تبونی شەڕی ناوخۆی‬ ‫س����وریا‪ ،‬چەندین گروپ����ی چەکداری وەک‬ ‫کەتیبەی س����ەاڵحەدینی ئەیوبی‪ ،‬کەتیبەی‬ ‫ئازادی‌‪ ،‬کەتیبەی مستەفا بارزانی‌و کەتیبەی‬ ‫ئیدریس بارزانی ڕاگەیه‌نران‪ .‬دواتر ئاشکرابو‬ ‫ئ����ەو کەتیبان����ە کاریگەریی س����ەربازییان‬ ‫نییەو تەنیا لەس����ەر ئاستی میدیایی‪ ،‬وەک‬ ‫پڕوپاگەندە ب����ۆ دەستڕۆیش����تویی پارتی‬ ‫له‌ڕۆژئاوا بەکارهێن����راون‪ .‬هاوکاری پارتی‬ ‫لەگەڵ حکومەتی تورکیاو شانش����ینەکانی‬ ‫کەن����داوی عەرەبی دەرفەتی ب����ەو حیزبە‬ ‫داوە بەشێک له‌ئەجەندا سیاسیەکانی خۆی‬ ‫لەڕێگ����ەی کۆبون����ەوە نێودەوڵەتیەکانەوە‬ ‫بجوڵێنێت‪ .‬بەاڵم تا ئێستا کارکردی پارتی‬ ‫بەرهەمێکی سیاس����ی‌و سەربازیی بەرچاوی‬ ‫بەدەس����تنەهێناوە‪ ،‬دواج����ار یەکینەکانی‬ ‫پاراس����تن (یەپەگە) هێزی دەستڕۆیشتوو‬ ‫یەکالکەوەرەی پێکدادانە س����ەربازیەکانن‌و‬ ‫بونەتە س����ەنگەری پاراس����تنی دامەزراوە‬ ‫هەڵبژێردراوەکان����ی ڕۆژائاوای کوردس����تان‬

‫کە له‌هەر س����ێ کانتۆنی عەفرین‌و کوبانی‌و‬ ‫جەزیرە پێکهاتوە‪.‬‬ ‫بەدرێژای����ی مێژوی بنەماڵ����ەی بارزانی‬ ‫هێندەی ئێستە دەوڵەمەند نەبون‪ .‬هەوڵی‬ ‫دەربازکردن����ی نەوت����ی هەرێ����م له‌ڕێگەی‬ ‫تورکیاوە‪ ،‬س����تراتیژیترین پرۆژەی پارتیە‪.‬‬ ‫ژیاندنەوەی خەونی بەسعودیکردنی هەرێمی‬ ‫کوردستانە‪ .‬بنەماڵەی بارزانی‌ هەوڵدەدەن‬ ‫ن����ەوت وەک س����ەرەکیترین جومگ����ەی‬ ‫ئاب����ووری بخەنە ژێر دەس����تی خۆیانەوە‪،‬‬ ‫تا ل����ەو ڕێگەی����ەوە داهاتوی دەس����ەاڵتی‬ ‫سیاس����ی‌و ئاب����ووری پەیوەندیە ناوچەیی‌و‬ ‫نیودەوڵەتیەکان بۆ خۆیان مسۆگەر بکه‌ن‪.‬‬ ‫لەس����ەر ئاس����تی باش����وری کوردستان‪،‬‬ ‫هەوڵەکانی پارتی ب����ۆ پاوانکردنی نەوت‌و‬ ‫بێسەروش����وێنکردنی داهاتەکەی‪ ،‬هێندەی‬ ‫تر ئ����ەو پارت����ەی له‌پش����تیوانی زۆرینەی‬ ‫خەڵک����ی کوردس����تانی دورخس����توەتەوە‪.‬‬ ‫لەسەر ئاستی پارچەکانی تری کوردستان‪،‬‬ ‫ملمالنێ����ی پارتی لەگ����ەڵ پەکەکەو پژاک‌و‬ ‫پەی����ەدە تا ڕادەیەک����ی زۆر پارتی بەتەنیا‬ ‫هێشتوەتەوە‪.‬‬ ‫وەک چ����ۆن ن����ەوت خەونی گ����ەورەی‬ ‫پارتییە‪ ،‬بەهەمانش����ێوە خاڵی الوازی ئەو‬ ‫حیزبەش����ە‪ .‬گەریالکانی پەکەکە له‌باشورو‬ ‫له‌باکوری کوردس����تان‪ ،‬بەئاسانی دەتوانن‬ ‫بگەنە سەر هێڵی گواستنەوەی نەوتی نێوان‬ ‫هەرێم‌و تورکی����ا‪ .‬پەکەکە له‌توانایدا هەیە‬ ‫ڕێگ����ە له‌بەواقیعیکردنی خەونە گەورەکەی‬ ‫پارت����ی بگرێ����ت‪ .‬توان����ا جۆراوجۆرەکانی‬ ‫پەکەک����ە وای له‌پارتی ک����ردوە بەردەوام‬ ‫له‌هەوڵی بەدەس����تهێنانی کارتی فش����اردا‬ ‫بێ����ت‪ .‬هەرکاتی����ش پێوس����تیکرد‪ ،‬پارتی‬ ‫ئامادەی����ە زۆرب����ەی کارتەکان����ی خ����ۆی‬ ‫له‌بەرامب����ەر تێپەڕکردن����ی ن����ەوت لەگەڵ‬ ‫پەکەک����ە بگۆڕێتەوە‪ .‬ب����ەاڵم ئایا پەکەکە‬ ‫ڕێگە بەهێنانەدی خەونە س����تراتیژیەکەی‬ ‫پارتی دەدات؟‬

‫لەسەر ئاستی باشوری‬ ‫کوردستان‪ ،‬هەوڵەکانی‬ ‫پارتی بۆ پاوانکردنی‬ ‫نەوت‌و بێسەروشوێنکردنی‬ ‫داهاتەکەی‪ ،‬هێندەی‬ ‫تر ئەو پارتەی‬ ‫له‌پشتیوانی زۆرینەی‬ ‫خەڵکی کوردستانی‬ ‫دورخستوەتەوە‪ .‬لەسەر‬ ‫ئاستی پارچەکانی تری‬ ‫کوردستان‪ ،‬ملمالنێی‬ ‫پارتی لەگەڵ پەکەکەو‬ ‫پژاک‌و پەیەدە تا‬ ‫ڕادەیەکی زۆر پارتی‬ ‫بەتەنیا هێشتوەتەوە‬

‫واژو ‌ی قه‌ڵه‌مه‌كان‬ ‫فارس نه‌ورۆڵی‌‬ ‫قه‌ڵ���ه‌م ئه‌و چه‌ك��� ‌ه به‌هێزه‌یه‌ بڕیار‬ ‫له‌س���ه‌ر جوڵ���ه‌ی‌ چه‌ك ‌ه قورس���ه‌كان‬ ‫ده‌دات‪ .‬جگ���ه‌ له‌وه‌ له‌هه‌مو نوس���ین‌و‬ ‫گفتوگۆ‌و خه‌بات‌و شۆڕش‌و په‌روه‌رده‌دا‬ ‫ی‬ ‫گرنگ���ی‌ ته‌واو ب���ه‌ڕۆڵ‌و پێداویس���ت ‌‬ ‫قه‌ڵ���ه‌م دراو‌ه ل���ه‌و‌ه گرنگت���ر خودا‬ ‫له‌قورئاندا س���وێندی‌ پێ خ���واردوه‌‪.‬‬ ‫(ن‌والقلم‌و مایس���گرون)‪ .‬بۆیه‌ هه‌میش ‌ه‬ ‫ی‬ ‫باس له‌گرنگی���دان به‌قه‌ڵه‌م هۆكارێك ‌‬ ‫ی گشتی‌‌و تاك‪ ،‬هه‌ر‬ ‫گرنگه‌ بۆ هۆشیار ‌‬ ‫قه‌ڵه‌مه‌ داهێنانی‌ جوانی‌‌و ناش���یرینی‌‌و‬ ‫ێ‌واژو ده‌كرێ‌‪ .‬مرۆڤ‬ ‫ی پ‌‬ ‫چاك‌و خراپه‌ ‌‬ ‫ی قه‌ڵه‌مه‌وه‌ داهێنان ‌ه گه‌وره‌كان‌و‬ ‫له‌ڕێگا ‌‬ ‫ش���اكار‌ه گه‌وره‌‌و جوانه‌كان‌و ڕێكه‌وتن‌و‬ ‫ی‌واژۆ ده‌كات‌و‪،‬‬ ‫ی ئاش���ت ‌‬ ‫په‌یماننام���ه‌ ‌‬ ‫ی قه‌ڵه‌م���ه‌و‌ه م���رۆڤ خۆی‌‌و‬ ‫له‌ڕێ���گا ‌‬ ‫ی ده‌نوسێته‌وه‌‌و به‌رجه‌سته‌یان‬ ‫خه‌ونه‌كان ‌‬ ‫ێ ده‌ڵێین بزوتنه‌وه‌ی‌ مێژو‬ ‫ده‌كات‪ .‬كات ‌‬ ‫ئه‌وه‌مان پێده‌ڵێت ك ‌ه جیهان له‌س���ه‌ر‬ ‫یه‌ك حاڵه‌ت ناوه‌ستێ‌ به‌یه‌ك ئاراست ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ن���اڕوات به‌ڵكو ئاراس���ته‌ی‌ بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫مێژو بۆی‌ هه‌یه‌ له‌هه‌ر چركه‌س���اتێك ‌‬ ‫مێژوییدا بگۆڕێ‌‌و گۆڕانكاری‌ گه‌وره‌ش‬ ‫ب���ه‌دوای‌ خۆیدا بهێنێت ‌ه ئ���اراوه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه‬

‫ی قه‌ڵه‌مه‌كان���ن ئاراس���ته‌كان‬ ‫‌واژو ‌‬ ‫ی هه‌مو بڕیاره‌ گرنگ ‌ه‬ ‫ده‌گۆڕن‪ .‬س���ه‌یر ‌‬ ‫ی ش���ه‌ڕ‌و‬ ‫مێژویی���ه‌كان بكه‌ن چ بڕیار ‌‬ ‫ی خێر دواجار له‌س���ه‌ر مێزێك‬ ‫چ بڕیار ‌‬ ‫الپه‌ڕه‌ی���ه‌ك ب���ه‌واژوی‌ قه‌ڵه‌م���ه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی له‌سه‌ر دراوه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر سه‌یر ‌‬ ‫دوابڕیار ‌‬ ‫مێژوی‌ كورد بكه‌ین هه‌میش ‌ه‌وتومان ‌ه با‬ ‫ی‬ ‫ی به‌قه‌ڵه‌م بده‌ین‪ ،‬به‌اڵم به‌كرداری ‌‬ ‫گرنگ ‌‬ ‫جێبه‌جێنه‌ك���راوه‌‪ ،‬یاخود ئ���ه‌و بڕیار‌و‬ ‫ی له‌س���ه‌ر كورد كراون دواجار‬ ‫پالنانه‌ ‌‬ ‫به‌واژوی‌ قه‌ڵه‌مێك یان چه‌ند قه‌ڵه‌مێك‬ ‫ی‬ ‫‌واژوی‌ له‌سه‌ر كراوه‌ هه‌ر له‌دابه‌شكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان (سیڤه‌ر‪-‬لۆزان) پیالنگێڕی ‌‬ ‫ی شۆڕش���ی‌ ئه‌یل���ول‌و‬ ‫جه‌زائی���ر دژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌هاب���اد‌و ڕوخان ‌‬ ‫ی كۆم���ار ‌‬ ‫ڕوخان ‌‬ ‫ی شێخ‬ ‫ش���ێخ مه‌حمود‌و له‌س���ێداره‌دان ‌‬ ‫ی محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫عه‌بدولس���ه‌الم بارزانی‌‌و قاز ‌‬ ‫ت���ا دواج���ار جینۆس���ایدی‌ ك���ورد‌و‬ ‫ئه‌نفال‌و كیمیاباران���ی‌ هه‌ڵه‌بجه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫ئه‌مانه‌ ب���ه‌واژوی‌ قه‌ڵ���ه‌م‌و موره‌كه‌ب ‌ه‬ ‫ی ڕۆح��� ‌ه ئه‌هریمه‌نه‌كان‬ ‫ژه‌هراوییه‌كان ‌‬ ‫بو‌ه به‌اڵم دواجار هه‌مو شت له‌باریكیدا‬ ‫ده‌پچڕێ‌ ب���ه‌اڵم زوڵم له‌ئه‌س���توریدا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌باش���وری‌ كوردس���تان فاشسته‌كان ‌‬ ‫ی ش���ۆڤێنیزمی‌ ع���ه‌ره‌ب هیچ‬ ‫به‌عس��� ‌‬ ‫ی كورد نه‌یگرنه‌ به‌ر‬ ‫ڕێگایه‌ك نه‌ما له‌دژ ‌‬ ‫ی ب���ه‌رده‌وام له‌هه‌مو‬ ‫پالنگێڕیی‌ جه‌نگ ‌‬ ‫ی زوڵم ك ‌ه‬ ‫ڕویه‌كه‌وه‌ تا گه‌ش���ته‌ لوتكه‌ ‌‬ ‫ی به‌عسییه‌كان‌و‬ ‫جینۆساید بو ئه‌و كاته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‌واژو ‌‬ ‫ی كیمی���او ‌‬ ‫س���ه‌دام‌و عه‌ل��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كیمیابارانی‌ هه‌ڵه‌بجه‌یان كرد به‌خه‌یاڵ ‌‬ ‫یارو نه‌ی���اردا نه‌ده‌هات ڕۆژگارێك دێت ‌وه‌ك ئه‌رستۆ ده‌ڵێ‌ "ئه‌وین‌و قین به‌نۆر‌ه‬ ‫به‌ع���س ده‌ڕوخێ‌‌و هه‌ڵه‌بج���ه‌ ئاوه‌دان گه‌ردون ده‌به‌ن به‌ڕێوه‌‪ ،‬جارێك ئه‌وین‬ ‫ی تر قین‬ ‫ده‌بێ���ت‌و ده‌بێته‌ پارێزگا كه‌واته‌ ئه‌گه‌ر هه‌م���وان ڕێكده‌خات‌و‪ ،‬جارێك ‌‬ ‫ی یه‌ك"‪ .‬كه‌وات ‌ه‬ ‫به‌نۆبه‌ش بێت خودا نۆبه‌ ده‌دا به‌كورد‪ .‬هه‌موان ده‌كات به‌دوژمن ‌‬

‫ی‬ ‫ئه‌گه‌ر ئێمه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كورد ته‌بای ‌‬ ‫ناوخۆمان پته‌و‬ ‫بكه‌ین‌و قه‌ڵه‌م‬ ‫بكه‌ین ‌ه ڕاب ‌هر‌و‬ ‫ێ‬ ‫ڕێنیشانده‌ر ده‌كر ‌‬ ‫ئاینده‌یه‌كی‌ گه‌ش‬ ‫دروستبكه‌ین‌و‬ ‫به‌رده‌وام ئه‌وین‬ ‫ی زه‌مه‌ن‌و‬ ‫ئیدار‌ه ‌‬ ‫مه‌مله‌كه‌ت بده‌ن‬

‫ی به‌عس‬ ‫ده‌كرێت بڵێین ئه‌و سه‌رده‌مه‌ ‌‬ ‫ی ده‌كرد قین‬ ‫ی ئه‌م مه‌مله‌كه‌ته‌ ‌‬ ‫حوكمڕان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ی ‌هك‌و نیشتیمان ‌‬ ‫ی كرد‌ه دوژمن ‌‬ ‫هه‌موان ‌‬ ‫ی قه‌ڵه‌مه‌كانیان‬ ‫ته‌فروتوناكرد‪ .‬به‌واژو ‌‬ ‫ش���ه‌رعییه‌تیان به‌چه‌كه‌كاندا بۆ قه‌تڵ‌و‬ ‫ێ بڵێین ئه‌وین‬ ‫عام‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مڕۆ ده‌كر ‌‬ ‫قه‌ڵه‌مه‌كان ئاراست ‌ه ده‌كات بۆیه‌ به‌ره‌و‬ ‫ئاوه‌دان���ی‌‌و گه‌شه‌س���ه‌ندن ده‌ڕۆی���ن‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫ی قه‌ڵه‌م���ه‌كان ب���و دوێن ‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ه‌واژو ‌‬ ‫هه‌ڵه‌بج ‌هی‌ ش���ه‌هیدكرد‪ ،‬ئه‌وه‌ش هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌هیدان ‌‬ ‫‌واژوی‌ قه‌ڵه‌مه‌كان ‌ه خوێن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قه‌ڵه‌مه‌كانی‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫كرد‌ه مه‌ره‌كه‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێ���م‌واژو ‌‬ ‫حكوم��� ‌هت‌و س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی ك���رد‪.‬‬ ‫ی هه‌ڵه‌بج��� ‌ه ‌‬ ‫به‌پارێزگابون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قه‌ڵه‌م���ه‌كان بڕیار ‌‬ ‫ه���ه‌ر ب���ه‌واژو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ددام‌و عه‌لی‌ كیمیاو ‌‬ ‫له‌سێداره‌دان ‌‬ ‫درا‪ ،‬ئێستا هه‌ردو قه‌ڵه‌مه‌كان چونه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی مێ���ژوه‌و‌ه دانراون‌و جیاواز ‌‬ ‫ڕه‌فه‌كان ‌‬ ‫ئ���ه‌م دو قه‌ڵه‌مه‌ ئه‌وه‌ی��� ‌ه ك ‌ه خه‌ڵك‬ ‫سه‌یریان ده‌كات نه‌فره‌ت له‌و قه‌ڵه‌مانه‌و‬ ‫ی‬ ‫خاوه‌نه‌كانی���ان ده‌كات ك��� ‌ه بڕی���ار ‌‬ ‫ی هه‌ڵه‌بجه‌ی���ان دا‌و‪،‬‬ ‫كیمیابارانكردن��� ‌‬ ‫ی ئه‌و قه‌ڵه‌مه‌و خاوه‌نه‌كانیان‬ ‫ستایش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ بڕی���اری‌ به‌پارێزگابون��� ‌‬ ‫ێ بڵێین‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌یان ‌واژوك���رد‪ .‬ده‌كر ‌‬ ‫ی ناوخۆمان‬ ‫ی كورد ته‌بای ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ئێم���ه‌ ‌‬ ‫پت���ه‌و بكه‌ین‌و قه‌ڵ���ه‌م بكه‌ینه‌ ڕاب ‌هر‌و‬ ‫ی گه‌ش‬ ‫ێ ئاینده‌یه‌ك ‌‬ ‫ڕێنیشانده‌ر ده‌كر ‌‬ ‫ی‬ ‫دروستبكه‌ین‌و به‌رده‌وام ئه‌وین ئیداره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫زه‌م��� ‌هن‌و مه‌مله‌كه‌ت بده‌ن‌وه‌ك حاج ‌‬ ‫ێ "ش���یر‌و قه‌ڵه‌م‬ ‫ی ده‌ڵ ‌‬ ‫ی كۆی��� ‌‬ ‫ق���ادر ‌‬ ‫ش���ه‌ریكن له‌م عه‌س���ره‌دا‪ ،‬من قه‌ڵه‌مم‬ ‫ی شیر‬ ‫هه‌ی ‌ه شیر نادیاره‌"‪ .‬به‌و هیوای ‌ه ‌‬ ‫هه‌ر نادیار بێ‌‌و قه‌ڵه‌م به‌ده‌ستمانبێت‌و‬ ‫پێویستمان به‌شیرنه‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫سیاسەتی تەندروستی‬

‫دکتۆر شێرکۆ سەعید زمناکۆ ده‌ینوسێت‬

‫شکستی کاری‬ ‫ڕێکخراوەیی پزیشکان‬ ‫کاری ئێم����ەی پزیش����ک بریتیی����ە‬ ‫له‌پێشکەش����کردنی خزمەتگوزاری����ی‬ ‫تەندروس����تی ب����ۆ کۆمەاڵنی خەڵک‪،‬‬ ‫کە جێی ش����انازییە بڵێین کار نییە‬ ‫هێندەی کاری ئێمە مرۆڤانەو جددی‬ ‫بێت‪ ،‬هەربۆیەش مومارەس����ەکردنی‬ ‫کارێک لەم ش����ێوەیە ئاس����ان نییەو‬ ‫زۆرجارو ئێستاشی لەگەڵ بێت لێرەو‬ ‫له‌زۆربەی ش����وێنەکانی ت����ری دونیا‬ ‫تەنانەت واڵتە پێش����کەوتوەکانیش‬ ‫پزیشک بەهۆی کارەکەیەوە قوربانی‌و‬ ‫نرخی زۆری داوە له‌زۆرالیەنەوە وەک‬ ‫تەندروس����تی خۆی‌و ژیانی خێزانیی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی هەروەها سودمەندنەبون‬ ‫له‌خۆشییەکانی ژیان‪ ،‬شکستیشمان‬ ‫له‌کاری ڕێکخراوەیی یەکێکی ترە لەو‬ ‫قوربانیانە‪.‬‬ ‫کرۆکی کاری ئێمە دەستنیشانکردن‌و‬ ‫چارەسەرکردنی نەخۆش����ییە‪ ،‬بۆیە‬ ‫هەمومان له‌دێرزەمانەوە دەستنیشانی‬ ‫کەموکوڕی����ی‌و لەمپەرەکانی بەردەم‬ ‫کاری ڕێکخراوەی����ی خۆمان کردوە‪،‬‬ ‫بەاڵم بۆ نەمانتوانیوە چارەس����ەری‬ ‫بکەین؟ ‪ .‬وەاڵمی ئەم پرس����یارەش‬ ‫هێندە ئاڵۆز نییە ئەگەر ئەم پرسیارە‬ ‫له‌هەر هاواڵتییەکی ڕۆش����نبیری ئەم‬ ‫دەڤ����ەرەی ئێمە بکەی����ت چەندەها‬ ‫ه����ۆکاری هەمەالیەن����ەت دەخات����ە‬ ‫بەردەس����ت‪ ،‬ئیت����ر چ����ۆن ئێم����ەی‬ ‫پزیش����کان ناتوانی����ن ئ����ەو وەاڵمە‬ ‫بدەینەوە‪.‬‬ ‫س����ەرەڕای س����ەرچاوەی گونجاوی‬ ‫بەردەس����تی پزیش����کان بەب����ەراورد‬ ‫لەگ����ەڵ توێژەکانی ت����ری کۆمەڵگا‪،‬‬ ‫ئام����اژەکان پێماندەڵێ����ن کە ئێمەی‬ ‫پزیشکان شکس����تمانهێناوە له‌کاری‬ ‫له‌پەیوەندیی����ە‬ ‫ڕێکخراوەی����ی‌و‬ ‫گش����تییەکانماندا‪ ،‬ه����ۆکاری ئ����ەم‬ ‫شکس����تەش هەمەالیەنەی����ە‪ ،‬الیەنە‬ ‫س����ەرەکییەکانی خۆی����ی‌و بابەتییە‬ ‫(ژاتی‌و موچوعی)‬ ‫خۆیی‪ :‬ئەو هۆکارانەی کە پەیوەندی‬ ‫بەکەمتەرخەمیی خۆمانەوە هەیە‪.‬‬ ‫بابەتی����ی‪ :‬ئ����ەو هۆکاران����ەی ک����ە‬ ‫پەیوەن����دی بەبارودۆخی سیاس����ی‌و‬

‫ناوچەیی‌و کۆمەاڵیەتیەوە هەیە‪.‬‬ ‫کەوات����ە زوڵ����م ئەکەی����ن له‌خۆمان‌و‬ ‫دەستنیش����انێکی ورد نابێت ئەگەر‬ ‫هۆکاری شکس����ت بەتەنه����ا بخەینە‬ ‫ئەس����تۆی خۆمان‪ .‬ڕاستە خۆشمان‬ ‫هۆکارێک����ی س����ەرەکیین ب����ەاڵم‬ ‫تەنه����ا هۆکارنی����ن‪ ،‬بۆی����ە بەهان����ە‬ ‫هێنان����ەوە دادم����ان ن����ادات ئەگەر‬ ‫کارنەکەین بۆ چارەس����ەرکردنی ئەو‬ ‫هۆکارانەی پەیوەس����تە بەخۆمانەوە‬ ‫له‌کەمتەرخەمی����ی‌و گوێپێن����ەدان‬ ‫له‌بوارەکانی ڕێکخراوەیی‌و پەیوەندییە‬ ‫گشتییەکاندا‪.‬‬ ‫پێشکەوتن‌و پەرەسەندنی کۆمەاڵیەتی‬ ‫گش����تگیرو حەتمیی����ە بمان����ەوێ‌و‬ ‫نەمانەوێ هەر ڕوئەدات ئێس����تابێت‬ ‫یان س����بەی‪ ،‬پزیشکانیش بەدەرنین‬ ‫لەو هاوکێش����ەیە بەاڵم با هەمومان‬ ‫پێک����ەوە کار بکەی����ن ب����ۆ ئ����ەوەی‬ ‫ئێستابێت نەک سبەی‪ ،‬شەرەفی ئەو‬ ‫هەنگاوە بۆ خۆم����ان بپچڕین‪ ،‬ئێمە‬ ‫بین ن����ەک چاوەڕوانی نەوەی داهاتو‬ ‫بکەین‪ ،‬با ڕێگای نەوەی پزیش����کانی‬ ‫داهاتو ڕۆشنتر بکەین‪.‬‬ ‫ئاش����کرایە بەدیهێنانی ئەم ئامانجە‬ ‫کارێک����ی س����انا نییە بەڵک����و کاری‬ ‫چڕوپ����ڕی هەمەالیەن����ەی ئەوێت کە‬ ‫بەتەنه����ا بەهی����چ ک����ەس‌و گروپێک‬ ‫ناکرێت بەاڵم ئەگەرهەمو پزیش����کان‬ ‫بێگوێدانە پاشخان‌و بۆچونی دینیی‌و‬ ‫سیاس����ی‌و فیکری (مامۆستا بەڕێزو‬ ‫پزیشکە خانەنشینەکان‪ ،‬پزیشکانی‬ ‫پس����پۆڕو ش����ارەزا‪ ،‬خوێندکاران����ی‬ ‫خوێندن����ی ب����ااڵ‪ ،‬پزیش����کانی‬ ‫پایەبڵندو پزیش����کانی نیش����تەجێی‬ ‫خ����ول‌و تەنان����ەت خوێندکاران����ی‬ ‫سکوڵە پزیش����کییەکانیش) پێکەوە‬ ‫بەش����ێوەیەکی ڕێکخ����راو کاربکەین‌و‬ ‫بەرژەوەن����دی ڕەوای گش����تی‬ ‫پزیشکان بخەینە پێش بەرژەوەندیە‬ ‫تەس����کەکانەوە بێگومان ئەو هیوایە‬ ‫هەر دێتەدی له‌پێن����اوی بەدیهێنانی‬ ‫بارودۆخێکی گونجاو بۆ پزیش����کان‬ ‫تا بتوانن زیاترو بەشێوەیەکی باشتر‬ ‫خزمەتگوزاریی تەندروستی پێشکەش‬ ‫بەکۆمەاڵنی خەڵک بکەن‪.‬‬

‫)‪ )421‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/25‬‬

‫به‌رزبونه‌و‌هی‌ په‌ستان ‌ی خوێن‬ ‫له‌كات ‌ی دوگیان ‌ی هۆكار ‌ی‬ ‫مردن ‌ی دایك‌و كۆرپه‌له‌یه‌‬

‫ی‬ ‫ی په‌س���تانی‌ خوێن له‌ژنان ‌‬ ‫به‌رزبونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫دوگیان یه‌كێك��� ‌ه له‌هۆكاره‌كانی‌ مردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ %9‬‬ ‫دای���ك یاخود كۆرپه‌له‌و نزیك ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌بن‬ ‫ی دوگیانی‌ توش��� ‌‬ ‫دایكان له‌كات ‌‬ ‫ی ‪ 20‬هه‌فت ‌ه تاوه‌كو‬ ‫ی ل���ه‌دوا ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆتای���ی‌ س���كپڕیی روده‌دات‪ .‬به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫لێكۆڵین���ه‌و‌ه پزیش���كیه‌كان له‌‪‌ %15‬‬ ‫ی‬ ‫ی دوگیان ‌‬ ‫ی دایكان له‌كات ‌‬ ‫هۆكاری‌ مردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌س���تان ‌‬ ‫له‌ئه‌نجام���ی‌ به‌رزبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ جاری���ش ئه‌بێته‌ هۆ ‌‬ ‫خوێنه‌‪ ،‬هه‌ند ‌‬ ‫ی نات���ه‌واو‪ .‬ئه‌م‬ ‫له‌دایكبون���ی‌ منداڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ كه‌س له‌پێش دوگیان ‌‬ ‫نه‌خۆشیه‌ هه‌ند ‌‬ ‫ی دوگیانی‌ زیاتر‬ ‫له‌گه‌ڵیدای���ه‌و له‌كات��� ‌‬

‫ی تریان ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫به‌رزده‌بێته‌وه‌‪ ،‬جۆرێك ‌‬ ‫ی ده‌بێت‌و‬ ‫ی دوگیانی‌ توش��� ‌‬ ‫ك���ه‌ له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بێت تاوه‌ك���و له‌دایكبون ‌‬ ‫كۆرپه‌له‌ك ‌ه پاشان نامێنێت‪.‬‬ ‫نیشانه‌كانی‌ نه‌خۆشییه‌كه‌‪:‬‬ ‫‪1‬ـ عه‌ره‌قكردن���ه‌وه‌ی‌ ده‌س���ت‌و قاچ‌و‬ ‫ده‌موچاو‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر به‌تایبه‌ت��� ‌‬ ‫‪2‬ـ سه‌رئێش���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌به‌یانیاندا‪.‬‬ ‫ی زۆر‬ ‫‪3‬ـ زیادبون���ی‌ كێ���ش له‌ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫كه‌مدا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ڕاست ‌‬ ‫ی ال ‌‬ ‫ی سه‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫‪4‬ـ ئازار له‌به‌ش ‌‬ ‫سك‪.‬‬

‫پرسیاری‌ نه‌خۆش‌و وه‌اڵمی پزیشك‬

‫ئ����ازاری‌ به‌ش����ی‌ خواره‌وه‌ی‌ پش����ت له‌منداڵیش����دا به‌ده‌س����ت ئ����ازار ‌‬ ‫ی‬ ‫هۆكارێك����ی‌ س����ه‌ره‌كی‌ په‌ككه‌وتن����ه‌ پش����ته‌وه‌ ناره‌حه‌ت����ن‪ .‬ه����ه‌ر هه‌مان‬ ‫له‌جیهان‌و هه‌روه‌ها یه‌ك له‌سه‌ر سێی‌ توێژینه‌وه‌ ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌كردوه‌ ئه‌م‬ ‫خه‌ڵكی‌ به‌هۆیه‌وه‌ په‌كی‌ ئیشوكاریان جۆره‌ نه‌خۆش����یه‌ له‌واڵته‌ دواكه‌وتوه‌‬ ‫هه‌ژارنش����ین‌و مامناوه‌ن����ده‌كان زۆر‬ ‫ده‌خه‌ن‪.‬‬ ‫ئ����ازاری‌ پش����ت به‌گش����تی‌‌و به‌ش����ی‌ زیاتره‌‌و هه‌روه‌ه����ا جوتیارانیش چوار‬ ‫خواری‌ به‌تایبه‌تی‌ یه‌كێكه‌ له‌كێش����ه‌ ئه‌وه‌ندی‌ خه‌ڵكی‌ ئاسایی‌ زیاتر توشی‌‬ ‫ته‌ندروس����تیه‌كان كه‌ به‌ش����ێكی‌ زۆر ده‌ب����ن‪ .‬ب����ۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ ئ����ازاری‌‬ ‫خه‌ڵك����ی‌ ده‌ناڵێن����ن به‌ده‌س����تیه‌وه‌‌و پش����ت به‌گشتی‌ ش����اره‌زایانی‌ بواری‌‬ ‫زۆرتری����ن ده‌رمانی‌ ئازارش����كێنی‌ بۆ پزیش����كیی‌ رایده‌گه‌یه‌نن كه‌ پێویسته‌‬ ‫به‌كارده‌هێن����ن‪ .‬به‌پێ����ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ چه‌ن����د رێنمایی����ه‌ك ئه‌نجامبدرێ����ت‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌و ئوستوراڵیه‌كان كه‌ زیاتر له‌وانه‌‪ .‬دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌زۆر دانیشتن‌و‬ ‫له‌ ‪‌180‬واڵت ئه‌نج����ام دراوه‌ زیاتر له‌ كه‌مكردن����ه‌وه‌ی‌ كێ����ش‌و هه‌ڵگرتنی‌‬ ‫‪%9‬ی‌ خه‌ڵ����ك له‌جیهان����دا ته‌نان����ه‌ت قورسایی‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ ته‌ندروست‪.‬‬

‫گێالس شیفای‌ نه‌خۆشیه‌كانه‌‬ ‫گێالس یه‌كێك����ه‌ له‌میوه‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫‌وه‌رزه‌و به‌یه‌كێك ل����ه‌و خواردنانه‌‬ ‫داده‌نرێت كه‌ به‌س����وده‌ بۆ مرۆڤ‌و‬ ‫به‌پێی‌ ش����اره‌زایانی‌ بواری‌ خۆراك‬ ‫به‌می����وه‌ی‌ ش����یفا دائه‌نرێ����ت‪.‬‬ ‫له‌سوده‌كانی‌ ئه‌م میوه‌یه‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬دابه‌زاندنی‌ په‌س����تانی‌ خوێن‪.‬‬ ‫گێ��ل�اس بڕێكی‌ زۆر پۆتاس����یۆمی‌‬ ‫تێدای����ه‌ به‌م����ه‌ش ئه‌بێت����ه‌ هۆی‌‬ ‫كه‌مكردن����ه‌وه‌ی‌ رێژه‌ی‌ س����ۆدیۆم‬ ‫له‌له‌ش����دا‌و به‌م����ه‌ش بااڵنس����ێك‬ ‫له‌نێوان ئه‌م دو مادده‌یه‌ دروس����ت‬ ‫ده‌كات‌و ئه‌بێته‌ هۆی‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌ستانی‌ خوێن‪.‬‬ ‫‪ -2‬گێ��ل�اس ده‌وڵه‌مه‌نده‌ به‌ماده‌ی‌‬ ‫به‌كتین‪ .‬ریش����اڵێكه‌ ده‌توێته‌وه‌و‬ ‫ئه‌بێته‌ هۆی‌ پاراس����تنی‌ كه‌سه‌كان‬ ‫له‌نه‌خۆش����ی‌ دڵ له‌رێگ����ه‌ی‌‬ ‫كه‌مكردن����ه‌وه‌ی‌ كۆلیس����ترۆڵی‌‬ ‫زیانبه‌خش‪.‬‬ ‫‪ -3‬كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ سه‌رئێشه‌و ئازاری‌‬ ‫جومگوكان‪ .‬به‌پێی‌ توێژینه‌وه‌یه‌ك‬

‫ی له‌بینین‪.‬‬ ‫‪5‬ـ ناڕه‌حت ‌‬ ‫كێن ئه‌و كه‌سان ‌هی‌ كه‌ زیاتر توشی‌ ئه‌م‬ ‫جۆره‌ په‌ستانه‌ ده‌بن؟‬ ‫ی‬ ‫ی له‌پێشوتریش په‌ستان ‌‬ ‫‪1‬ـ ئه‌و كه‌سانه‌ ‌‬ ‫خوێنیان هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ی ته‌مه‌نیان له‌‪17‬س���اڵ‬ ‫‪2‬ـ ئه‌و دایكان ‌ه ‌‬ ‫كه‌متره‌و له‌‪ 35‬زیاتره‌‪.‬‬ ‫ی بۆماوه‌و ژینگه‌یی‌‪.‬‬ ‫‪3‬ـ هۆكار ‌‬ ‫‪4‬ـ پێست ئه‌سمه‌ره‌كان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ناته‌ندروس���ت‌و نه‌كردن ‌‬ ‫‪5‬ـ خواردن��� ‌‬ ‫‌وه‌رزش‌و جگه‌ره‌كێش���ان‌و قه‌ڵه‌وی���ی‌‌و‬ ‫ی ئ���او كه‌م‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌‬ ‫ده‌خۆنه‌وه‌‪.‬‬

‫ته‌‬ ‫تایبه‌ کان‬ ‫کی شیه‌‬ ‫شه‌یه‌ خۆ‬ ‫گۆ ه‌ن ‌ه‬ ‫ب‬

‫زیاتر ‪%9‬ی‌ خه‌ڵكی‌ ئازاری‌ پشتیان هه‌یه‌‬

‫كه‌ له‌زانكۆی‌ میشیگان ئه‌نجامدراوه‌‬ ‫خواردنه‌وه‌ی‌ كوپێك ئاوی‌ گێالس‬ ‫ئه‌بێته‌ هۆی‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ ئازاری‌‬ ‫س����ه‌رو جومگه‌كان‪ .‬ه����ه‌ر به‌پێی‌‬ ‫لێكۆڵین����ه‌وه‌كان گێالس ترش����ی‌‬ ‫یوریك له‌خوێن����دا كه‌مده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ترش����ه‌ هۆكارێكه‌ ب����ۆ ئازاری‌‬ ‫جومگه‌كان‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫ئاژار‬

‫ی سیل‬ ‫نه‌خۆشی ‌‬

‫ئا‪ :‬هاوڕاز سه‌لیم‬ ‫دكتۆر فه‌ره‌یدون ئیبراهیم‪ ،‬پسپۆری‌‬ ‫نه‌خۆشیه‌كانی‌ سینگ‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬سیل چیه‌؟‬ ‫فه‌ره‌ی���دون‪ :‬بریتی��� ‌ه‬ ‫دكت���ۆر‬ ‫له‌نه‌خۆش���یه‌كی‌ میكرۆبی���ی‌ په‌تایی‌‬ ‫درێژخای���ه‌ن‪ .‬وات���ا هۆكاره‌ك���ه‌ی‌‬ ‫میكرۆبه‌‪ ,‬له‌كه‌س���ێكه‌وه‌ بۆ یه‌كێكی‌‬ ‫تر ده‌گوێزرێته‌وه‌‪ .‬له‌هه‌مو به‌شه‌كانی‌‬ ‫له‌ش���دا روئ���ه‌دات وه‌ك س���ییه‌كان‌و‬ ‫جگه‌رو ئێس���قان‌و پێس���ت‌و مێشك‌و‬ ‫چه‌ندین شوێنی‌ تر‪.‬‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬نیشانه‌كانی‌ ئه‌م نه‌خۆشیه‌‬ ‫چین؟‬ ‫دكت���ۆر فه‌ره‌ی���دون‪ :‬نیش���انه‌كانی‌‬ ‫به‌گشتی‌ بریتین له‌به‌رزبونه‌وه‌ی‌ پله‌ی‌‬ ‫گه‌رمیی‌ له‌ش‌و ئاره‌قكردنه‌وه‌ له‌شه‌ودا‪،‬‬ ‫الوازیی‌ جه‌سته‌یی‌‌و نه‌مانی‌ ئیشتیهای‌‬ ‫خواردن‪ .‬نیشانه‌كانی‌ تریش ده‌گۆڕێت‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و شوێنه‌ی‌ توشی‌ ده‌بێت بۆ‬ ‫نمونه‌ نیشانه‌كانی‌ س���یلی‌ سییه‌كان‬ ‫جیاوازه‌ له‌هی‌ ئێسقان‪.‬‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬هۆكاره‌كه‌ی‌؟‬ ‫دكتۆر فه‌ره‌یدون‪ :‬بریتیه‌ له‌میكرۆبێك‬

‫ك���ه‌ پێیده‌وترێ���ت میكرۆب���ی‌‬ ‫مایكرۆبه‌كتریا‪ .‬ئه‌م میكرۆبه‌ یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌و میكرۆبانه‌ی‌ كه‌ له‌شوێنی‌ تاریك‌و‬ ‫س���اردو ش���ێدار كه‌ بۆ ماوه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫ساڵیك تێپه‌ڕ ده‌بێت هه‌رده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م میكرۆبه‌ له‌و شوێنانه‌دا ناژی كه‌‬ ‫تیشكی‌ خۆر لێیده‌دات‪ .‬هه‌روه‌ها ئه‌م‬ ‫میكرۆبه‌ به‌زۆریی‌ له‌رێگه‌ی‌ هه‌ناسه‌وه‌‬ ‫ئه‌گوازرێته‌وه‌ له‌كات���ی‌ پژمین‌و كۆكه‌‬ ‫له‌كه‌سێكی‌ توشبو بۆ كه‌سێكی‌ ساغ‪.‬‬ ‫نه‌خ���ۆش‪ :‬ك���ێ زیاتر توش���ی‌ ئه‌م‬ ‫نه‌خۆشیه‌ ئه‌بێت؟‬ ‫دكتۆر فه‌ره‌ی���دون‪ :‬له‌هه‌مو ته‌مه‌نێك‬ ‫ڕوئه‌دات واته‌ له‌ته‌مه‌نی‌ زۆر منداڵیه‌وه‌‬ ‫ی زۆر گه‌وره‌یی‪ ,‬ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫تا ته‌مه‌ن ‌‬ ‫توشئه‌بن كه‌ به‌ركه‌وتنی‌ به‌رده‌وامیان‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌گه‌ڵ میكرۆبه‌ك���ه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ توش ئه‌بن كه‌ له‌شوێنی‌‬ ‫قه‌ره‌باڵغدا ئه‌ژی���ن وه‌ك كه‌مپه‌كان‌و‬ ‫گرتوخانه‌كان‪.‬‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬ئه‌م نه‌خۆش���یه‌ چاره‌سه‌ری‌‬ ‫هه‌یه‌؟‬ ‫دكت���ۆر فه‌ره‌ی���دون‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر زو‬ ‫نیش���انه‌كانی‌ ده‌ستنیش���ان بكرێت‪،‬‬ ‫به‌ڵێ‌‪ ،‬به‌وه‌رگرتنی‌ چاره‌سه‌ر كه‌سه‌كه‌‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌ چاكده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫دو هه‌فته‌ جارێك‬ ‫ئیسماعیل عوسمان ده‌ینوسێت‬

‫ستراتیژیه‌ت ‌ی‬ ‫راگه‌یاندنی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫(‪)2-1‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ تاوه‌كو ئێس���تا له‌میدی���ای كوردیدا‬ ‫ده‌گوزه‌رێت نه‌بونی‌ س���تراتیژیه‌تی‌ دیاریكراو‌ه‬ ‫له‌كارو پیش���ه‌یه‌دا‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش وایك���ردوه‌ كه‌‬ ‫میدی���ا نه‌توانێ���ت رۆڵ���ی‌ رێبه‌رایه‌تیك���ردن‬ ‫ببێنێ���ت له‌كۆمه‌ڵگادا‪ ،‬به‌هه‌مانش���ێوه‌ میدیا‬ ‫ته‌ندروستیشی‌ گرتوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫وشه‌ی‌ ستراتیژیه‌ت له‌وشه‌ی‌ (استراتبحوس)‬ ‫یۆنانی���ه‌وه‌ وه‌رگی���راوه‌‪ ،‬به‌مان���ای‌ (قیاده‌)‬ ‫دێ���ت‪ ،‬بۆیه‌ س���تراتیژیه‌ت به‌مانای‌ زانس���تی‌‬ ‫رابه‌رایه‌ت���ی‌ ی���ان هون���ه‌ری‌ رابه‌رایه‌تیكردن‬ ‫دێ���ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش دو پای���ه‌ی‌ گرنگ ده‌گرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ویش په‌یوه‌ندییه‌كی‌ ناوه‌كیه‌ له‌نێوان گۆڕاوه‌‬ ‫جیاوازه‌ ته‌ندروستیه‌كاندا‪ ،‬هه‌روه‌ها كاریگه‌ریی‌‬ ‫ئه‌و گۆڕاوانه‌ش له‌سه‌ر یه‌كتر‪.‬‬ ‫ستراتیژیه‌تی‌ راگه‌یاندنی‌ ته‌ندروستی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫راسته‌وخۆی‌ به‌س���تراتیژیه‌تی‌ ته‌ندروستیه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م ستراتیژیه‌ته‌ش جێگیر نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫گ���ۆڕاوه‌ ئه‌م���ه‌ش په‌یوه‌ندیداره‌ ب���ه‌و ئه‌زمه‌‬ ‫ته‌ندروس���تیانه‌ی‌‌و زروف���ه‌ تایبه‌تیان���ه‌ی‌ كه‌‬ ‫روبه‌روی‌ كاری‌ ته‌ندروستی‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫چه‌ن���د مه‌رجێك پێویس���ته‌ له‌س���تراتیژیه‌تی‌‬ ‫میدیاییدا بونیان هه‌بێت‪:‬‬ ‫ـ جه‌غتكردنه‌وه‌ له‌س���ه‌ر پێكهاته‌ی‌ ته‌واوكاری‌‬ ‫زانس���تی‌ راگه‌یاندن���ی‌ ته‌ندروس���تی‌ له‌رێگای‌‬ ‫هه‌م���و هۆكاره‌كان���ی‌ راگه‌یاندن���ی‌ بیس���تراو‬ ‫بینراوو خوێنراو‪ .‬بۆ نمونه‌‪ ،‬له‌كاتی‌ هه‌ڵمه‌تی‌‬ ‫دژ به‌په‌تایه‌ك���ی‌ ئه‌نفلۆنزای‌ به‌راز پێویس���ته‌‬ ‫س���ه‌رجه‌م هۆكاره‌كانی‌ راگه‌یاندن ته‌واوكاری‌‬ ‫یه‌كتربن له‌و پرسه‌ گرنگه‌دا‪.‬‬ ‫ـ دروس���تكردنی‌ په‌یوه‌ندی‌و گفتوگۆ له‌نێوان‬ ‫پێكهاته‌كانی‌ ده‌وڵه‌ت‌و گه‌لدا‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌پێناو‬ ‫په‌یوه‌ندیكردن‌و داهێناندا‪.‬‬ ‫ـ دروستكردنی‌ هۆشیاری‌ هاواڵتیان‌و بارزكردنی‌‬ ‫كێشه‌ ته‌ندروستیه‌كان له‌پێناو باوه‌ڕپێهێنانی‌‪.‬‬ ‫بۆ نمون���ه‌ بارزكردنی‌ مه‌ترس���یه‌كانی‌ ده‌رزی‌‬ ‫ئاڤاستین له‌كوردستاندا‪.‬‬ ‫ـ پێشكه‌شكردنی‌ په‌یامێكی‌ میدیایی‌ دروست‌و‬ ‫گونج���او له‌پێن���او ئاسایش���ی‌ رۆش���نبیریی‌‌و‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ هاواڵتیان‪ ،‬بۆیه‌ پێویس���ته‌ ئه‌و‬ ‫په‌یامه‌ ترسێنه‌ر نه‌بێت كه‌ میدیای ته‌ندروستی‌‬ ‫پێشكه‌شی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها هه‌ریه‌ك له‌زانایانی‌ (روجه‌رزو بیكه‌رو‬ ‫س���پوری‌) س���ێ گۆش���ه‌نیگایان هه‌یه‌ بۆ ئه‌م‬ ‫ستراتیژیه‌ته‌‪:‬‬ ‫ـ هه‌ڵمه‌تی‌ راگه‌یاندنی‌ مه‌به‌ستدار ئامانج تێدا‬ ‫دروستكردنی‌ كاریگه‌رییه‌ له‌سه‌ر جه‌ماوه‌ر‪ .‬وه‌ك‬ ‫راگه‌یاندنی‌ مه‌ترسی‌ زیادبونی‌ شێرپه‌نجه‌‪.‬‬ ‫ـ هه‌ڵمه‌تی‌ راگه‌یاندن به‌مه‌به‌س���تی‌ كاركردن‬ ‫له‌سه‌ر خشته‌یه‌كی‌ زه‌مه‌نی‌ دیاریكراو‪.‬‬ ‫ـ هه‌ڵمه‌ت���ی‌ راگه‌یاندن���ی‌ رێكخ���راو له‌پێناو‬ ‫گرنگی���دان به‌ه���ه‌وڵ‌و چاالكیه‌كان���ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫رێكخراوه‌دا‪ .‬بۆ نمون���ه‌ هه‌ڵمه‌تی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫رێكخراوی‌ (‪.)WHO‬‬ ‫لێ���ره‌دا پێویس���ته‌ ده‌ستنیش���انی‌ پێكهات���ه‌‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌ س���تراتیژیه‌تی‌ راگه‌یاندن���ی‌‬ ‫ته‌ندروستیش بكه‌ین كه‌ ئه‌مانه‌ن‪:‬‬ ‫ـ راگه‌یان���دن‪ :‬كۆكردن���ه‌وه‌ی‌ هه‌م���و ئ���ه‌و‬ ‫زانیاریان���ه‌ی‌ ك���ه‌ هه‌ی���ه‌و پێشكه‌ش���كردنی‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ گونج���اوو رێكخ���راو له‌س���ه‌ر‬ ‫كێش���ه‌یه‌كی‌ ته‌ندروستی‌ گونجاو‪ ،‬به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ بڕیارێكی‌ ئیداری‌‌و ئه‌كادیمیی‌‌و‬ ‫جه‌ماوه‌ریی‌‪.‬‬ ‫ـ زانس���تی‌‪ :‬هه‌م���و ئ���ه‌و هۆكاران���ه‌ی‌ كه‌ بۆ‬ ‫ئاسانكاریی‌ زانستی‌ به‌كارده‌هێنرێن پێویسته‌‬ ‫بگیرێنه‌ به‌ر له‌پێناو یارمه‌تیدانی‌ جه‌ماوه‌ر بۆ‬ ‫بڕیاردان‪ ،‬هه‌روه‌ها دروس���تكردنی‌ كاریگه‌ریی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌ڵس���وكه‌وتی‌ جه‌م���اوه‌ر ئه‌گه‌ر بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ دوریش بێت‪.‬‬ ‫ـ په‌یوه‌ندیكردن‪ :‬پێویسته‌ كۆمه‌لێك هۆكاری‌‬ ‫پالن بۆ داڕێژراو هه‌بێت‪ ،‬كه‌ یارمه‌تی‌ جه‌ماوه‌ر‬ ‫بدات كه‌ ئه‌و هه‌ڵس���وكه‌وته‌ نوێیانه‌ وه‌ربگرێت‬ ‫كه‌ بانگه‌شه‌ی‌ بۆ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌ئێس���تادا به‌ن���اوی‌ میدیای‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ بونی‌ هه‌یه‌‪ ،‬له‌رۆژنامه‌دا الپه‌ڕه‌یه‌كی‌‬ ‫ته‌ندروس���تیه‌‪ ،‬كه‌ چه‌ند هه‌واڵێكی‌ زانس���تی‌‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬كه‌ پش���ت به‌لێكۆڵێنه‌وه‌و توێژینه‌وه‌ی‌‬ ‫زانستی‌ نه‌به‌ستوه‌‪ ،‬هیچ رۆژنامه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌ته‌ندروستی‌ بونی‌ نیه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا له‌ته‌له‌فزیۆنیش���دا به‌هه‌مانش���ێوه‌‬ ‫چه‌ند هه‌واڵێكی‌ زانس���تیی‌ كورت���ه‌‪ ،‬هۆكاری‌‬ ‫ئه‌وه‌ش واده‌كات كه‌ بین���ه‌ر تێر نه‌كات‪ ،‬هیچ‬ ‫كاریگه‌ریه‌كیش له‌سه‌ر بیركردنه‌وه‌كانی‌ بینه‌ر‬ ‫دروست ناكات‪.‬‬ ‫هه‌ندێك پرۆگرامی‌ ته‌له‌فزیۆنیش له‌ستۆدیۆكاندا‬ ‫ده‌بینرێت‪ ،‬ناتوانێت به‌ش���ێوازێكی‌ دروس���ت‬ ‫سه‌رنجی‌ بینه‌ر بۆ الی‌ خۆی‌ رابكێشێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌هه‌مو دونیادا ئێستا مۆدیلی‌ نوێی‌ ئه‌م كاره‌‬ ‫پرۆگرامی‌ مه‌یدانیه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌بیستراودا كه‌‬ ‫رادیۆیه‌ ئه‌م پرۆگرامه‌ زۆر الوازه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ركی‌ راگه‌یاندنی‌ وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروس���تیه‌ كه‌‬ ‫س���تراتیژیه‌تێكی‌ گونجاو به‌هاوكاری‌ سه‌رجه‌م‬ ‫میدیاكاران���ی‌ ئه‌و بواره‌ له‌كه‌ناڵه‌ جیاوازه‌كاندا‬ ‫ده‌ستنیش���ان بكات‪ ،‬له‌پێناو دروس���تكردنی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌كی‌ ته‌ندروستدا‪.‬‬ ‫سود له‌م كتێبانه‌ وه‌رگیراوه‌‪:‬‬ ‫‪1‬ـ االعالم الصحی‌‬ ‫‪2‬ـ استراتیجیه‌ االعالم‌و االتصال الصحی‌‬

‫‪16‬‬

‫)‪ )421‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/3/25‬‬

‫‪xwindnyawene@gmail.com‬‬

‫خوێندن‬

‫چیرۆكی نه‌هامه‌تی ژیانی ئاواره‌كانی سلێمان به‌گ‬

‫هێزی سوات له‌نێو سلێمان به‌گدا نوسیویانه‌ بژی هێزی‌ سواتی‌ ئێرانی‌ ئیسالمی‬ ‫ئیحسان مه‌ال فوئاد‬

‫"ژیان لێره‌ دۆزه‌خه‌"‪ ،‬مامۆستایه‌كی‌‬ ‫ئاواره‌ له‌سلێمان به‌گ به‌مجۆره‌‬ ‫گوزارشت له‌نه‌هامه‌تی‌ ده‌ربه‌ده‌ری‌‌و‬ ‫ئاواره‌ بونیان ده‌كات‪ ،‬كه‌ له‌ده‌شتێكی‌‬ ‫چۆڵ‌‌و هۆڵدا ‪ 40‬رۆژه‌ چادریان‬ ‫هه‌ڵداوه‌‌و هیچ رێكخراوو كۆمه‌ڵه‌یه‌كی‌‬ ‫مافی مرۆڤ سه‌ردانیان ناكات‪.‬‬ ‫هاواڵتی‌ قاسم حه‌مودی كه‌ شۆفێره‌‬ ‫له‌تاوه‌رێك���ی‌ ك���ۆڕه‌ك تیلیك���ۆم ال ‌‬ ‫ی‬ ‫سلێمان به‌گ چیرۆكی ئاواره‌بوونیانی‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌ گێڕایه‌وه‌ "ئێمه‌ له‌گوندی‬ ‫لوقوم���ه‌وه‌ هاتووی���ن‪ ،‬گون���ده‌كان‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ س���لێمان ب���ه‌گ زۆربه‌یان‬ ‫چۆڵك���راون‪ ،‬چونكه‌ س���وپای‌ عیراق‌و‬ ‫هێزی‌ س���وات به‌ به‌رده‌وامی هه‌ڵمه‌تی‬ ‫ره‌ش���بگیری‌و گ���ه‌ڕان‌و پش���كنین‬ ‫ئه‌نجامده‌ده‌ن‌و بێزاریان كردووین‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی فڕۆكه‌كانی‌ سوپا ئه‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫بۆردومان ده‌كه‌ن‪ ،‬مه‌سه‌له‌كه‌ له‌بنه‌ڕه‌تدا‬ ‫داعش نییه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ داعش جاروبار‬ ‫ب���ه‌ یه‌ك دوو ئۆتۆمبیلێك دێن‌و ده‌چن‬ ‫و ب���ه‌و هۆی���ه‌وه‌ ئه‌م هه‌م���وو خه‌ڵك‬ ‫تێوه‌گالوه‌و بوونه‌ته‌ قوربانی"‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د عه‌بدوڵ�ڵ�ا پیاوێكی ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 41‬س���اڵی س���ه‌ر س���پییه‌ له‌ناحیه‌ی‌‬ ‫سلێمان به‌گ داده‌نیشێت روونیكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ كێش���ه‌كه‌ ته‌نها ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ ئێمه‌‬ ‫س���ونه‌ مه‌زهه‌بین و مالیكی نایانه‌وێت‬ ‫به‌ش���داری‌ هه‌ڵب���ژاردن بی���ن‪ ،‬ئه‌وه‌تا‬ ‫به‌ه���ۆی تۆپباران و ره‌ش���بگیرییه‌وه‌‬ ‫ئ���اواره‌ بووی���ن و نازانی���ن كارت���ی‬ ‫ده‌نگدانم���ان له‌كوێیه‌‪ ،‬ب���ه‌و هۆیه‌وه‌‬ ‫ناتوانی���ن ده‌نگ بده‌ین و به‌ش���داری‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن بین‪ ،‬چونكه‌ س���لێمان به‌گ‬ ‫و ده‌وروبه‌ری‌ هه‌مووی خه‌ڵكی س���ونه‌‬ ‫مه‌زهه‌به‌و ته‌نهاش چاویان خستووه‌ته‌‬ ‫سه‌ر سونه‌كان‪ ،‬بۆیه‌ ئامانجی سه‌ره‌كی‬ ‫مالیكی له‌ئێستادا ته‌نها ئه‌مه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و پی���اوه‌ سه‌رس���پییه‌ باس���ی‬ ‫له‌وه‌ش���كرد ئه‌و ش���ه‌ڕه‌ ته‌نها شه‌ری‌‬ ‫تایه‌فه‌گه‌رییه‌و هیچی تر‪ ،‬ئه‌گینا بۆچی‬ ‫ته‌نها له‌كاتی هه‌ڵبژاردندا ئه‌م كوشتن‬

‫ماڵه‌ ئاواره‌کان له‌سلێمان به‌گ‬

‫و شه‌ڕو ته‌قینه‌وانه‌ سه‌رهه‌ڵده‌دات‪.‬‬ ‫قاس���م حه‌م���ودی نمون���ه‌ی‌ خۆی‬ ‫هێنایه‌وه‌ ك���ه‌ ش���ۆفێره‌ له‌تاوه‌رێكی‌‬ ‫ك���ۆڕه‌ك تیلیكۆم الی‌ س���لێمان به‌گ‬ ‫ناتوانێت ده‌وام بكات‪ ،‬وه‌ك خۆی وتی‬ ‫"سوپا هه‌موو كه‌سێك له‌گه‌وره‌و بچوك‬ ‫و گه‌نج ده‌س���تگیر ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌تا‬ ‫له‌ترس���ی تۆپباران و س���وپاو هێزی‬ ‫س���وات بریكاری دابه‌شكردنی‌ خۆراك‬ ‫له‌گونده‌كه‌مان ش���تومه‌كه‌كانی هێناوه‌‬ ‫لێره‌ دابه‌شتی ده‌كات"‪.‬‬ ‫گه‌نجێكی ته‌مه‌ن ‪ 32‬ساڵی خه‌ڵكی‬ ‫س���لێمان به‌گ بۆ ئاوێنه‌ ئاشكرای‌ كرد‬ ‫ئه‌و سوپایه‌و هێزی سوات كه‌ هاتوون‬ ‫هه‌مووی ش���یعه‌ مه‌زهه‌بن و س���ه‌ر به‌‬ ‫مالیكی س���ه‌رۆك وه‌زیران���ی عیراقن‪،‬‬ ‫زۆربه‌شیان ئێرانییه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌یه‌كێك‬ ‫له‌دیواره‌كان���ی نێو س���لێمان به‌گ به‌‬

‫بۆیاغ نوسیبویان (بژی هێزی سواتی‬ ‫ئێرانی ئیس�ل�امی)‪ ،‬ئایا ئه‌مه‌ میلیشیا‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫ژیان له‌س���لێمان به‌گ و ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫مه‌ترس���یداره‌‪ ،‬محه‌م���ه‌د عه‌بدوڵاڵ كه‌‬ ‫پیش���ه‌ی‌ كرێكارییه‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ گێڕایه‌وه‌‬ ‫له‌ئێستادا بارودۆخی‌ ژیانیان ناجێگیرو‬ ‫نادیاره‌‪ ،‬ئاس���ایش نییه‌‪ ،‬چه‌كداره‌كان‬ ‫به‌ئ���اره‌زووی‌ خۆیان دێ���ن و ده‌چن‪،‬‬ ‫به‌اڵم خه‌ڵك به‌گش���تی‌ له‌سوپاو هێزی‌‬ ‫س���وات ده‌ترس���ێت‪ ،‬چونكه‌ سوپای‌‬ ‫عیراق له‌ناحیه‌كه‌مان كارێكی‌ ئه‌وتۆیان‬ ‫به‌خه‌ڵك كردووه‌ س���وپای‌ مه‌غۆل به‌‬ ‫به‌غدادی‌ نه‌ك���ردووه‌‪ ،‬ماڵی خه‌ڵكیان‬ ‫س���وتاندووه‌‪ ،‬خه‌ڵك ده‌كوژن‪ ،‬كه‌سی‬ ‫به‌ته‌مه‌ن واتا‪ 80‬س���اڵیان سه‌ربڕیوه‌‬ ‫وتویانه‌ ئه‌م ‌ه قه‌ناس���ی به‌ده‌س���ته‌وه‌‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬كه‌س���ی‌ كه‌م عه‌قڵ و ش���ێت‬

‫ده‌كوژن ده‌ڵێ���ن ئه‌مه‌ تیرۆریس���ته‌و‬ ‫له‌سعودیه‌وه‌ هاتووه‌‪.‬‬ ‫محه‌م����ه‌د ك����ه‌ جامانه‌یه‌ك����ی‬ ‫س����وری به‌س����ه‌ره‌وه‌ ئاڵكاندب����وو‬ ‫له‌لێدوانه‌كه‌یدا بۆ ئاوێنه‌ وتیش����ی‬ ‫"بڕوا بكه‌ هێزی‌ س����وات و س����وپا‬ ‫خێزانێكی ‪ 4‬كه‌س����یان سه‌ربڕیوه‌‪،‬‬ ‫ئیتر چاوه‌ڕوانی چییان لێ ده‌كه‌یت‬ ‫و خه‌ڵك چۆن بتوانێت له‌و شوێنان ‌ه‬ ‫بمێنێته‌وه‌‪ ،‬دۆخه‌ك ‌ه زۆر ترسناكه‌‪،‬‬ ‫ئه‌توان����ن بچن ن����او ناحیه‌كه‌ ببینن‬ ‫له‌فیلمی ترس����ناك ده‌چێت‪ ،‬هه‌موو‬ ‫خان����ووه‌كان س����وتاوه‌و تۆپباران‬ ‫كراوه‌‪ ،‬ماڵه‌كان چۆڵكراوه‌و هه‌موو‬ ‫خه‌ڵك رایكردووه‌و ده‌ترسێت"‪.‬‬ ‫حاجی عه‌بدوڵاڵی‌ ته‌مه‌ن ‪ 65‬س���اڵ‬ ‫كه‌ به‌هۆی نه‌خۆشییه‌وه‌ له‌نێو جێگادا‬ ‫كه‌وتبوو باس���ی له‌وه‌ك���رد كه‌ ماوه‌ی‌‬

‫زیات���ر له‌ ‪ 40‬رۆژه‌ له‌م ده‌ش���ته‌ چۆڵه‌‬ ‫ژیان���ی كوله‌مه‌رگی به‌س���ه‌ر ده‌به‌ن و‬ ‫ئایینده‌ش���یان روون نیی���ه‌ چییان لێ‬ ‫به‌سه‌ر دێت‪.‬‬ ‫ئه‌و حاجییه‌ به‌ده‌م له‌رزینه‌وه‌ ده‌یوت‬ ‫من زۆر له‌وه‌ ده‌ترسم شه‌ڕێكی گه‌وره‌ی‌‬ ‫تایه‌فه‌گ���ه‌ری‌ س���ه‌رهه‌ڵبدات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌وه‌تا سه‌ره‌تاكه‌ی‌ ده‌ركه‌وتووه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌و شه‌ڕه‌ رووبدات به‌ئاسانی كپ‬ ‫نابێت���ه‌وه‌و خوێن و ئاوی عیراقییه‌كان‬ ‫تێكه‌ڵ به‌یه‌كتری‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫حاجی عه‌بدوڵاڵ ئه‌وه‌ش���ی گێڕایه‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ ده‌ڵێ���ن گوای���ه‌ به‌عس���ییه‌كان‬ ‫ل���ه‌م ناوچه‌ی���ه‌ن‪ ،‬ئه‌م���ه‌ زۆر دووره‌‬ ‫له‌راستییه‌وه‌‪ ،‬ئاخر حزبی به‌عس هیچ‬ ‫س���ه‌ركرده‌و هێزێكی نه‌ماوه‌ ئیتر ئه‌م‬ ‫تۆمه‌تانه‌ چییه‌ بۆ ئه‌م خه‌ڵكه‌ هه‌ژاره‌‬ ‫دروستی ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫ژیان‬ ‫لێره‌‬ ‫دۆزه‌خه‬ ‫ریکالم‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی ‪komalayatyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )422‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/4/1‬‬

‫بەریتانیا‪ ،‬چیرۆکی کوشتنی کچە هەرزەکارێکی پۆڵۆنی بەدەستی کوردێک‬

‫‪17‬‬

‫بەهۆی غیرەو دڵپیسییەوە کوردێک دەزگیرانی برادەرە کوردەکەی دەکوژێ‬ ‫ئا‪ :‬کاوە ڕەش‪ ،‬بەریتانیا‬ ‫کچە هەرزەکارێکی پۆڵۆنی‪،‬‬ ‫بەشێوەیەکی دڕندانە بەدەستی‬ ‫هاوڕێی دەزگیرانەکەی دەکوژرێ‪.‬‬ ‫هۆکاری کوشتنی ئەو کچە‪ ،‬وەک‬ ‫ڕۆژنامەی (‪)Yorkshire post‬‬ ‫باڵویکردۆتەوە‪ ،‬کوردێکی هاوڕێی‬ ‫دەزگیرانه‌کەی بەالیەوە پەسەند‬ ‫نەبوە‪ ،‬کچێکی سەر بەئایینی‬ ‫کاسۆلیک‪ ،‬لەگەڵ کوڕێکی سەر‬ ‫بەئایینی ئیسالم‪ ،‬دەزگیرانداریی‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫‪,Lidia Motylska‬ی تەمەن ‪19‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬لەیەکێک لەکۆاڵنەکانی شاری‬ ‫‪leeds‬ی واڵتی بەریتانیا‪ ،‬بەدەستی‬ ‫کۆچنشینێکی عێراقی لەنەتەوەی‬ ‫کورد‪ ،‬بەن����اوی ا‪.‬ج کوژراوە‪ .‬ئەو‬ ‫کچ����ە پەیوەندی خۆشەویس����تیی‬ ‫لەگ����ەڵ کوردێ����ک هەب����وە‪ ،‬ک����ە‬ ‫هاوزم����ان‌و هاوڕێ����ی جەبار بوە‌و‪,‬‬ ‫لەیەک شوقە بەیەکەوە ژیاون‪ .‬ا‪.‬ج‬ ‫تەمەن ‪ 39‬س����اڵ‪ ،‬لەس����اڵی ‪2005‬‬ ‫رەگەزنام����ەی بەریتانیی پێدراوە‪.‬‬ ‫ا‪.‬ج دوای ئامادەبون����ی لەب����ەردەم‬ ‫دادوەری دادگای ب����ااڵی ش����اری‬ ‫ش����ەفێڵد‪ ،‬ددانی بەتاوانەکەیدا ناو‬ ‫تاوانب����ار دەرچو بەکوش����تنی ئەو‬ ‫کچە ه����ەرزەکارە پۆڵۆنیە‪ .‬دادوەر‬ ‫گوێبیس����تی گێڕانەوەی چۆنیەتی‬ ‫ڕوداوەکە بو‪ ،‬کە چۆن ا‪.‬ج بەهۆی‬ ‫بەکارهێنان����ی پەت����ی بێجامەکەی‬ ‫(تراکس����وت)‪ ،‬زۆر بەتوندی����ی‬ ‫لەقوڕگ����ی قوربانیەک����ەی ئااڵندوە‬ ‫لەپش����تەوە‪ ،‬تا جەستەی بێگیان‬ ‫بوە‪ .‬دواتریش بەچەقۆ چەندینجار‬ ‫سەر سینگ‌و مل‌و سکی هەڵدڕیوە‪.‬‬ ‫بەناردن����ی بۆ زیندان����ی تاهەتایی‌و‬ ‫کەمتری����ن س����زای‪ 19‬س����اڵ‌و نیو‪،‬‬ ‫دادوەر ‪ McKinnon‬گوت����ی‪ ،‬ئەو‬ ‫سزایە س����زایەکی دروستە بۆ ئەو‬ ‫تاوانە زۆر دڕاندانەیه‌و توندوتیژیەی‬ ‫بەکارتهێن����اوە‪ .‬دادوەر دەڵ����ێ‪،‬‬ ‫گومان����ی تێدا نیە‪ ،‬تۆ نیش����انەی‬ ‫توندوتیژیی وغیرەو دڵپیسیت تێدا‬

‫ا‪.‬ج بەهۆی‬ ‫دادوەر دەڵێ‬ ‫بەکارهێنانی‬ ‫گومانی تێدا‬ ‫نیە‪ ،‬تۆ نیشانەی پەتی بێجامەکەی‬ ‫توندوتیژیی وغیرەو (تراکسوت)‪ ،‬زۆر‬ ‫بەتوندیی لەقوڕگی‬ ‫دڵپیسیت تێدا‬ ‫بوە بەرامبەر ئەو قوربانیەکەی‬ ‫دو خۆشەویسته‌‪ ،‬ئااڵندوە‬ ‫بەردەوام لەهەوڵی لەپشتەوە‪ ،‬تا‬ ‫تێکدانی بەینی ئەو جەستەی بێگیان‬ ‫دو کەسەدا بوی بوە‬ ‫‪Lidia Motylska‬‬

‫بوە بەرامبەر ئەو دو خۆشەویسته‌‪،‬‬ ‫بەردەوام لەهەوڵی تێکدانی بەینی‬ ‫ئەو دو کەسەدا بوی‪ ،‬بەهۆی بونی‬ ‫پەیوەن����دی خۆشەویس����تییانەوە‪.‬‬ ‫ا‪.‬ج ک����ە لەعێ����راق گ����ەورە بوە‪،‬‬ ‫دوات����ر بەزۆرەمل����ێ چۆت����ە ریزی‬ ‫س����وپای عێ����راق‪ .‬پ����اش ئەوەی‬ ‫لەریزی س����وپا هەڵدێت‪ ،‬دەچێتە‬ ‫نێو حیزبی کۆمۆنیس����تی عێراقی‪،‬‬ ‫ک����ە بەرهەڵس����تکاری ڕژێم����ی‬ ‫س����ەددام حوس����ەین بوە‪ .‬دواتر‬ ‫بەهاوکاریی ئ����ەو حیزبە ڕادەکات‬ ‫بۆ واڵتی س����وریا‪ .‬جەبار لەساڵی‬ ‫‪ 1999‬لەگ����ەڵ هاوس����ەرەکەی‬ ‫هاتۆت����ە بەریتانیا‪ ،‬ب����ەاڵم لە‪2003‬‬ ‫لەهاوسەرەکەی جیابۆتەوە‪ .‬دوای‬ ‫ئەوەی لەمانگ����ی تەمموزی ‪،2004‬‬

‫دەست بەکاری سیمفۆنی چێشخانە‬ ‫دەکات لەشاری ‪ ،Leeds‬لەشوێنی‬ ‫کارەک����ەی ئ����ەو کچ����ە پۆڵۆنیەو‬ ‫هاوەڵێک����ی دیکەی کوردی عێراقی‬ ‫بەن����اوی ئەژین دەناس����ێت‪ .‬دواتر‬ ‫لەگەڵ ئەو هاوەڵە کوردەی دەبێت‬ ‫بەهاوڕێ‌و لەیەک ش����وقەدا دەژین‪.‬‬ ‫لەدوی����دا ا‪.‬ج دەبێت����ە دوژمنکار‪،‬‬ ‫کاتێک دەبینێت هاوەڵە کوردەکەی‌و‬ ‫کچە پۆڵۆنیەک����ە‪ ،‬کەوتونەتە نێو‬ ‫داوی خۆشەویس����تیەوە‪Simon .‬‬ ‫‪ Myerson‬لەن����او دادگادا دەڵ����ێ‪،‬‬ ‫ا‪.‬ج خۆش����حاڵ نەبوە ب����ەوەی کە‬ ‫هاوەڵ����ه‌ کوردەکەی لەگەڵ کچێکی‬ ‫کاسۆلیکی پۆڵۆنی خۆشەویستیی‬ ‫بکات‪ ،‬بەوهۆیەش ب����ەردەوام قین‬ ‫ل����ەدڵ ب����وە بەرامبەر ب����ەو کچە‬

‫گەنجە‪ .‬ئ����ەو ئ����ارەزوی نەدەکرد ئەوەی بەپاس دادەبەزێت لەنزیک‬ ‫‪ Lidia‬لەگەڵ ئەژینی هاوەڵی لەناو ش����وقەکەی ئەژی����ن‪ ،‬لەکاتژمێ����ر‬ ‫ش����وقەکەی ئەودا پێکەوە بخەون‪6.45 .‬ی ئێوارە‪ ،‬دە خولەک دواتر‬ ‫وای بیردەک����ردەوە ک����ە ئەوکچ����ە لەالی����ن دو ڕێب����وارەوە پەیوەندی‬ ‫رەفتاری سێکس����یی لەناو خەڵک‌و دەکرێ����ت بەژم����ارەی فریاکەوتن‬ ‫شوێنی گشتی دەنوێنێت‪ ،‬بەهەمو ‪999‬وە‪ ،‬ڕیپۆرتی ئ����ەوە دەکرێت‪،‬‬ ‫شێوەیەک ئەوی ڕەتدەکردەوە‪ .‬ا‪.‬ج کە ژنێکی����ان بینی����وە لەناوچەی‬ ‫بەردەوامدەبێ����ت‌و بەکچەکە دەڵێ ‪alleyway in Lincoln Green‬‬ ‫"نابێت ئەژین بۆ لەمەودوا تۆ ببینێت‪ ،‬لەس����ەر زەوی‌و پیاوێک لەس����ەری‬ ‫چونکە ت����ۆ کچێکی کاس����ۆلیک‌و دانیش����توە‪ ،‬هەروەها توند دەستی‬ ‫پۆڵۆن����ی"‪ Lidia Motylska .‬کە لەقوڕگ����ی گیرک����ردوەو بۆڵەب����ۆڵ‬ ‫لەگ����ەڵ دایک����ی ‪ Renata‬دەژیا‪ ،‬دەکەن‪ .‬کاتژمێ����ر ‪7.00‬ی‌ ئێوارە‬ ‫لەشەقامی ‪ ,Beeston‬لە‪ ،Leeds‬پۆلیس دەگاتە شوێنی ڕوداوەکە‪،‬‬ ‫لەوکاتەدا هەس����تیکردبو سکی پڕە ب����ەاڵم ئه‌وكات����ه‌ کچەک����ە گیانی‬ ‫لەئەژینی دەزگیران����ی‪ .‬لەئێوارەی لەدەس����تداوه‌‪ .‬بەهۆی بونی برینی‬ ‫کوشتنەکەیدا‪ ،‬نیازی هەبو دیداری ق����وڵ لەملی����ەوە ب����ۆ الی هەردو‬ ‫ئەژینی خۆشەویستی بکات‪ .‬دوای گوێیه‌کانی‪.‬‬

‫بەپێی قسەی دەزگیرانەکەی ئەو‬ ‫کچە هانده‌ری یانەی ئەرسیناڵ بوە‪،‬‬ ‫هەربۆیە ئ����ەو ئێوارەیەش نیازیان‬ ‫هەبوە لەگ����ەڵ ئەژی����ن بەیەکەوە‬ ‫سەیری یاری ئەرسیناڵ بکەن‪ .‬دوای‬ ‫ئەوەی چەند جارێک ئەژین‪ ،‬زەنگ‬ ‫بۆ مۆبایلی دەزگیرانە پۆڵۆنیەکەی‬ ‫لێ����دەدات‪ ،‬ت����ا پێیرابگەیەنێ����ت‬ ‫ئەرسیناڵ گۆڵی تۆمارکردوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫مۆبایلەکەی بێوەاڵم دەبێت‪.‬‬ ‫بۆ ڕۆژی دوات����ر ئەژین‌و دایکی‬ ‫کچەک����ە بەپۆلی����س ڕادەگەیەن����ن‬ ‫کە ‪ Lidia‬بزرب����وە‪ .‬دواتر پۆلیس‬ ‫پێیانڕادەگەیەنێت‪ ،‬کەس����ێک ئەو‬ ‫هەرزەکارەی کوشتوە‪ .‬بکوژ ئێستا‬ ‫بۆ بەس����ەربردنی سزای تاوانەکەی‬ ‫ژیان لەزینداندا بەسەردەبات‪.‬‬

‫خراپبونی‌ ره‌وشی‌ ئه‌منی‌ سلێمانبه‌گ‪ ،‬مندااڵن له‌خوێندن بێبه‌شده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫به‌هۆی تۆپباران‌و ره‌شبگیری‌و‬ ‫ده‌ستگیركردن‌و مه‌ترسی كوشتن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫خوێندنی قوتابیان‌و فێرخوازان ‌‬ ‫ی‬ ‫ناحی ‌هی‌ سلێمانب ‌هگ‌و گونده‌كان ‌‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ ده‌فه‌وتێت‪‌،‬وه‌ك‬ ‫قوتابییه‌كی پۆلی ‪4‬ی بنه‌ڕه‌تییش‬ ‫ی مانگێك زیاتر‌ه‬ ‫ده‌ڵێت‪" ،‬ماوه‌ ‌‬ ‫له‌خوێندن بێبه‌شین‌و ره‌نگه‌ خوێندنی‬ ‫ئه‌مساڵمان بفه‌وتێت‪ ،‬چونكه‌ له‌ترسی‬ ‫تۆپباران ناوێرین بچینه‌و‌ه بۆ شوێنی‬ ‫خۆمان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌گوند ‌‬ ‫ی بنه‌ڕه‌ت ‌‬ ‫قوتابی پۆلی ‪‌ 4‬‬ ‫لوقومی س���ه‌ر به‌ناحیه‌ی سلێمانبه‌گ‬ ‫ی ره‌ع���د محه‌م���ه‌د چیرۆك���ی‬ ‫به‌ن���او ‌‬ ‫ی له‌خوێندنی به‌م شێوه‌ی ‌ه‬ ‫بێبه‌ش���بون ‌‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ باس ده‌كات‪" :‬ده‌ترسین بچن‬ ‫ی قوتابخانه‌و ماوه‌ی‌ مانگێك‬ ‫بۆ ده‌وام ‌‬ ‫زیات���ره‌ ده‌واممان نه‌ك���ردوه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی گونده‌كه‌مان‬ ‫فڕۆك���ه‌كان تۆپباران��� ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬سێ رۆژ پێش ئێستا فڕۆكه‌كان‬ ‫به‌شه‌و تۆپبارانی گونده‌كه‌مانیان كرد‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه باوك���م ده‌ڵێت ج���ارێ‌ ناتوانین‬ ‫بگه‌ڕێینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی كرد به‌هانایانه‌و بچن "بۆ‬ ‫ره‌عد داوا ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی خوێندنی ئه‌مساڵمان نه‌فه‌وتێت‌و‬ ‫ی‬ ‫بتوانی���ن بگه‌ڕێینه‌و‌ه ب���ۆ گونده‌ك ‌ه ‌‬ ‫خۆمان‪ ،‬چونك ‌ه له‌م ش���وێنه‌ هیچمان‬ ‫نییه‌و زۆربه‌مان نه‌خۆش كه‌وتوین‪ ،‬هیچ‬ ‫ده‌واو ده‌رمانیش نییه‌ به‌كاریبهێنین"‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د زێدان‪ ،‬قوتابییه‌كی دیكه‌ی ‌ه‬ ‫ی ئاواره‌ی‌ ناحیه‌ی‬ ‫ك ‌ه له‌گه‌ڵ خێزانه‌كه‌ ‌‬ ‫س���لێمانبه‌گ بون‌و له‌نزیك شاخه‌كانی‬ ‫خۆرهه‌اڵتی ناحیه‌كه‌یان گیرساونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و باسی له‌وه‌كرد ك ‌ه له‌پۆلی هه‌شت ‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تی���ه‌‌و له‌ناحیه‌ی‌ س���لێمان به‌گ‬ ‫ی ساڵه‌و‌ه دو‬ ‫ی نیوه‌ ‌‬ ‫ده‌خوێنێت‪" ،‬له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژ ده‌وامم كردوه‌‪ ،‬ئیت���ر نازانم ك ‌ه ‌‬

‫ئه‌چینه‌و‌ه ب���ۆ ناحیه‌كه‌مان‌و خوێندن‬ ‫ده‌ستپێده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ماوه‌ی‌ مانگ‌و‬ ‫نیوێكه‌ له‌خوێندن بێبه‌شین"‪.‬‬ ‫ی س���لێمان ب ‌هگ‌و‬ ‫ی ناحیه‌ ‌‬ ‫هاواڵتیان ‌‬ ‫ی ‌وه‌كو لوقوم‌و‬ ‫ی ده‌وروب���ه‌ر ‌‬ ‫گونده‌كان ‌‬ ‫ی خۆیان به‌جێهێشتوه‌و‬ ‫حه‌فرییه‌‪ ،‬شوێن ‌‬ ‫ی ق���وڕی چایی‌و‬ ‫ئاواره‌ی‌ ده‌ش���ته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫قاهیره‌ بون‌و ده‌وروپشتیان به‌ره‌بیه‌كان ‌‬ ‫ی گه‌رمیان‬ ‫پۆلیسی به‌رگری‌‌و فریاكه‌وتن ‌‬ ‫ده‌وره‌دراوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫مامۆستا سه‌عدون عومه‌ر له‌ناحی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ر پرۆس ‌ه ‌‬ ‫سلێمانبه‌گ مه‌ترسیه‌كان ‌‬ ‫خوێن���دن له‌ناحیه‌كه‌ی���ان ده‌خاته‌روو‬ ‫به‌ئاوێن ‌هی‌ راگه‌یاند‪" ،‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫ده‌وامی‌ قوتابخانه‌كان نییه‌و ‌وه‌ستاوه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه نازانرێ���ت چ كاتێك تۆپباران‌و‬ ‫گرت���ن‌و كوش���تن ده‌س���تپێده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ هه‌مو خه‌ڵكه‌كه‌ ش���وێنی‌ خۆیان‬ ‫به‌جێهێشتوه‌و ناوێرن بگه‌ڕێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و مامۆس���تای ‌ه ك ‌ه به‌هۆی‌‌وه‌ستان ‌‬ ‫ی خوێندن���ه‌و‌ه ‌وه‌ك ج���اران‬ ‫ده‌وام��� ‌‬ ‫حه‌وس���ه‌ڵه‌ی‌ خه‌ریكب���ون به‌خۆیه‌و‌ه‬ ‫نه‌ماوه‌و له‌ئێستادا ریشێكی ماشوبرنجی‬ ‫هێش���توه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ جواڵندن���ی‬ ‫ده‌سته‌كانی‌و ئاماژه‌دان به‌ژیانی خۆیان‪،‬‬ ‫به‌رده‌وامبو له‌باسكردنی‌ گرفته‌كانیان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫"من كه‌ پیشه‌م مامۆس���تای ‌ه له‌نیو‌ه ‌‬ ‫ساڵه‌و‌ه تاوه‌كو ئێستا ده‌وامم نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫جاروبار لێره‌وه‌ ده‌چ���م بۆ قوتابخانه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی دو كاتژمێر ده‌مێنمه‌وه‌و دوا ‌‬ ‫نزیكه‌ ‌‬ ‫نیوه‌ڕۆ ده‌گه‌ڕێم���ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه ژیانمان‬ ‫له‌مه‌ترسیدایه‌"‪.‬‬ ‫مامۆستا س���ه‌عدون به‌نائومێدییه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫‌وتیشی"ئێس���تا نازانی���ن ك��� ‌ه ‌‬ ‫بارودۆخه‌كه‌ باش ده‌بێت‌و قوتابییه‌كان‬ ‫ده‌س���تده‌كه‌نه‌و‌ه به‌خوێندن‪ ،‬ناشزانین‬ ‫ی پرسیارو تاقیكردنه‌وه‌كان چۆن‬ ‫شێواز ‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ره‌نگ ‌ه خوێندنی ئه‌مساڵیشیان‬ ‫بفه‌وتێت"‪.‬‬ ‫ی ‪50‬‬ ‫ناحیه‌ی س���لێمان به‌گ به‌دوری ‌‬

‫ی‬ ‫ده‌وام ‌‬ ‫قوتابخانه‌كان‬ ‫نییه‌و‌وه‌ستاو‌ه‬ ‫چونك ‌ه نازانرێت چ‬ ‫كاتێك تۆپباران‌و‬ ‫گرتن‌و كوشتن‬ ‫ده‌ستپێده‌كاته‌و‌ه‬

‫كم ده‌كه‌وێت��� ‌ه باش���وری‌ خۆرهه‌اڵتی‬ ‫ی‬ ‫قه‌زای‌ دوزخورماتوی سه‌ر به‌پارێزگا ‌‬ ‫س���ه‌اڵحه‌دین‌و ده‌كه‌وێته‌ س���ه‌ر س���ێ‬ ‫ریان���ی دوزخورمات���و كف���ری به‌غدا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌من ‌‬ ‫ی بارودۆخ��� ‌‬ ‫به‌ه���ۆی‌ تێكچون ‌‬ ‫ی له‌حاڵه‌تی‬ ‫ناوچه‌كه‌وه‌‪ ،‬دانیشتوانه‌كه‌ ‌‬ ‫دڵه‌ڕاوكێدا ده‌ژین‌و به‌شێكیشیان ماڵو‬ ‫ی‬ ‫ی ناوچه‌كان ‌‬ ‫حاڵیان جێهێشتوه‌و ئاوار‌ه ‌‬ ‫دو منداڵی ئاوار‌ه‬ ‫ده‌روبه‌ر بون‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئیحسان‬

‫‪18‬‬

‫‪Belediye Meclisi‬‬

‫ئه‌ردۆغان بو به‌"سوڵتان"‬

‫با له‌منداڵه‌كانمانه‌و‌ه‬ ‫ده‌ستپێبكه‌ین‪..‬‬

‫‪İl ara‬‬

‫ئه‌سته‌مبول‬

‫‪‬‬

‫كاتێ���ك منداڵێ���ك ده‌س���تی‌ بچوكی‌ خ���ۆی‌ ده‌خاته‌ ناو ده‌س���تی‌ ئێوه‌‪،‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ ده‌س���تی‌ چه‌ور بێت یان ش���یله‌ی‌ پێوه‌ بێ���ت‪ ،‬ئه‌مه‌ گرنگ نیه‌‪،‬‬ ‫گرنگ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌م ده‌س���ته‌ بچوكه‌ كه‌ له‌ناو ده‌س���تی‌ ئێوه‌دایه‌ ده‌ستێكه‌‬ ‫كه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ئاینده‌وه‌ هه‌یه‌ له‌وانه‌یه‌ ئه‌م ده‌س���ته‌ ڕۆژێك بێت كتێبێك‬ ‫به‌ده‌س���ته‌وه‌ بگرێت‪ ،‬هه‌روه‌ك ئه‌گه‌ریش هه‌یه‌ ده‌مانچه‌یه‌ك به‌ده‌س���ته‌وه‌‬ ‫بگرێت ڕۆژنامه‌نوس���ێك تیرۆر بكات ئامێرێكی‌ ئ���ۆرگ بژه‌نێت یان مێزی‌‬ ‫قومار ڕێكبخات‪ ،‬به‌نه‌رمی‌‌و دڵس���ۆزیه‌وه‌ برینێك سارێژ بكات یان به‌ترس‌و‬ ‫ده‌ستی‌ له‌رزۆكه‌وه‌ شرینقه‌ی‌ مادده‌ هۆشبه‌ره‌كان به‌ده‌سته‌وه‌ بگرێت ئه‌م‬ ‫ده‌س���ته‌ ئێستا له‌ده‌ستی‌ ئێوه‌دایه‌ ئه‌م ده‌سته‌ نیشانده‌ری‌ كه‌سایه‌تی‌ ئه‌م‬ ‫منداڵه‌یه‌ له‌چوارچێوه‌یه‌كی‌ زۆر بچوكتردا‪ ،‬كه‌سایه‌تیه‌ك كه‌‌وه‌كو تاكێكی‌‬ ‫تایبه‌تمه‌ند ش���ایه‌نی‌ ڕێزگرتنه‌و گه‌ش���ه‌و پێگه‌یش���تنی‌ ئه‌و تاكو قۆناغی‌‬ ‫گه‌وره‌بونی‌ ئه‌ركی‌ سه‌رش���انی‌ ئێوه‌یه‌ (جوبران خه‌لیل جوبران)ی‌ گه‌وره‌‬ ‫بیرمه‌ندو شاعیر ده‌ڵێت "سامانی‌ ڕاسته‌قینه‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یه‌ك له‌كۆكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫زێڕو زیودا نیه‌‪ ،‬له‌توانای‌ فێربونی‌ دڵ‌و ده‌رونی‌ منداڵه‌كانیه‌تی‌ به‌كرده‌وه‌ی‌‬ ‫چاكه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر ئه‌م ڕاس���تیانه‌ن كه‌ پێشه‌واو فه‌رمانڕه‌واكانی‌‌واڵتانێكی‌‌وه‌ك ژاپۆن‌و‬ ‫مالیزیا‌و چه‌ندین‌واڵتی‌ تر‪ ،‬كه‌ ئێستا له‌ڕیزی‌‌واڵته‌ پێشكه‌وتوه‌كان ئه‌ژمار‬ ‫ده‌كرێن‪ ،‬بۆ پێشخستن‌و س���ه‌ركه‌وتنی‌ گه‌له‌كه‌یان پێش هه‌مو شتێك له‌و‬ ‫په‌یڕه‌و پرۆگرامه‌وه‌ ده‌س���تیانپێكرد كه‌ منداڵه‌كانیان له‌سه‌ره‌تای پرۆسه‌ی‌‬ ‫خوێندن‌و هۆشیاری‌ تاكه‌وه‌ پێ‌ له‌سه‌ر گۆش‌و په‌روه‌رده‌ ده‌كرێن‪.‬‬ ‫ئێس���تا با بێین له‌به‌ر ڕۆش���نایی‌ ئه‌م تێڕوانین‌و تێگه‌یش���تنه‌ بۆ منداڵ‌و‬ ‫نه‌وه‌كانم���ان‪ ،‬بڕوانین���ه‌ كۆمه‌ڵگه‌كه‌ی‌ خۆمان‌و ئ���ه‌و جیاوازییانه‌ ببینین‬ ‫ك���ه‌ له‌نێوان‌واقیعێدا هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ هه‌ر خۆمان به‌ش���ێك له‌به‌رپرس���یارێتی‌‬ ‫دروس���تبونیمان ده‌كه‌وێته‌ ئه‌س���تۆ‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌و تێڕوانینه‌ی‌ كه‌ له‌و چه‌ند‬ ‫دێڕه‌ی‌ سه‌ره‌وه‌دا ئاماژه‌مان پێداون‪.‬‬ ‫ب���ا بێین ئه‌و جیاوازیی���ه‌ گه‌وره‌یه‌ ده‌رك پێبكه‌ین ك���ه‌ خێزانه‌كانی‌ ئێمه‌‬ ‫له‌جیات���ی‌‌وانه‌كانی‌ (جوب���ران خه‌لیل جوبران) كه‌ داوام���ان لێ‌ ده‌كات‬ ‫فێ���ری‌ منداڵه‌كانمانی‌ بكه‌ین‪ ،‬كام‌وانانه‌یان به‌گوێدا ده‌ده‌ین‪ ،‬با بێین ئه‌و‬ ‫قه‌یرانه‌ قوڵه‌ هه‌س���ت پێ‌ بكه‌ین كه‌ له‌هه‌ناوی‌ س���ه‌ركرده‌و پێشه‌واكانی‌‬ ‫ئێمه‌دا ش���ه‌پۆالن ده‌دات‌و دواجار نه‌وه‌یه‌كمان بۆ پ���ه‌روه‌رده‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫چاوی‌ پڕ له‌ته‌ماع‌و هه‌ڵپه‌ بۆ كراو به‌دوای‌ پاره‌و قه‌س���ر‌و ڤێال‌و ئۆتۆمبێلی‌‬ ‫گرانبه‌ه���ا زیاتر نه‌بێت هیچی‌ دیكه‌ نابینێت‪ ،‬كه‌ ده‌كرا له‌جێی‌ ئه‌پارتمان‌و‬ ‫ڤێالكانیان له‌خه‌می‌ ئه‌وه‌دابن باشترین خوێندنگه‌و قوتابخانه‌ی‌ نمونه‌یی‌ بۆ‬ ‫منداڵ‌و نه‌وه‌ تازه‌ پێگه‌یشتوه‌كه‌ی‌ دروست بكات‪ ،‬له‌جیاتی‌ خه‌می‌ گۆڕینی‌‬ ‫ئۆتۆمبیل���ه‌ گرانبه‌هاكانیان بیر له‌كڕینی‌ پاس‌و هۆكانی‌ تری‌ گواس���تنه‌وه‌‬ ‫بكه‌ن بۆ ئه‌و خوێندكارو قوتابیانه‌ی‌ كه‌ پێستی‌ نه‌رم‌و پاژنه‌ی‌ پێیه‌كانیان‬ ‫‪‬ن‌و قڵیش ده‌بن‪.‬‬ ‫له‌ناو پێاڵوی‌ قوڕاویی‌‌و عه‌الگه‌ی‌ ڕه‌ش ده‌خوسێ‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانی‌ ئێمه‌ ده‌س���تی‌ نه‌وه‌یه‌كیان له‌ناو ده‌س���تایه‌ كه‌ بێ‌ سێ‌‌و‬ ‫دو له‌جیاتی‌ كتێب‪ ،‬ده‌مانچه‌و كالش���ینكۆفیان ڕاده‌ست ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌جیاتی‌‬ ‫ده‌ست‌و په‌نجه‌ نه‌رمكردن له‌گه‌ڵ ژێیه‌كانی‌ ئامێرێكی‌ عود یان گیتار فێریان‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ چۆن‌و به‌چ ڕێگه‌یه‌ك زیاتر‌و زیاتر خه‌ریكی‌ كۆكردنه‌وه‌ی‌ دۆالرو‬ ‫دینار بن‪ ،‬دۆالرو دیناری‌ كێش؟ س���ه‌روه‌ت‌و سامانی‌ مندااڵنیك كه‌ هێشتا‬ ‫له‌دای���ك نه‌بون‪ ،‬نه‌وه‌یه‌ك كه‌ هێش���تا قۆڵبڕی���ن‌و قاچاخچێتی‌ ئه‌م به‌ناو‬ ‫به‌رپرسانه‌ی‌ نه‌بینیوه‌‪ .‬لێره‌وه‌ گرنگی‌‌و قورسی‌ ئه‌و ئه‌ركه‌ به‌دیار ده‌كه‌وێت‬ ‫ك���ه‌ ده‌كه‌وێته‌ ئه‌س���تۆی‌ دایكان‌و باوكانی‌ ئ���ه‌م كۆمه‌ڵگه‌یه‌‪ ،‬ئه‌ركێك كه‌‬ ‫‪‌2/5‬و‌ویستی‌ نوخبه‌ی‌ سیاس���ی‌ فه‌رمانڕه‌وایه‌ له‌م‬ ‫ی خواس���ت‬ ‫ته‌واو پێچه‌وانه‌ ‌‬ ‫هه‌رێمه‌دا‪ ،‬ئه‌ركێك كه‌ له‌س���ه‌ر تێڕوانین له‌گۆشه‌نیگایه‌كه‌وه‌ خه‌مڵیبێت‬ ‫كه‌ ته‌واو جیاواز بێت له‌گۆشه‌نیگای‌ ته‌ماعكارانه‌ی‌ حاكمه‌كان‪ ،‬هه‌وڵدان‌و‬ ‫خۆماندوكردنێ���ك كه‌ ته‌واو جیاواز بێت له‌هه‌ڵپه‌كردنی‌ هه‌لپه‌رس���تانه‌ی‌‬ ‫‌والیه‌كان‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )422‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/4/1‬‬

‫‪‬‬

‫هاوڕێ‌ جه‌مال‬

‫‪Belediye Seçimleri‬‬

‫‌رێژه‌ ‬

‫ده‌نگدان ‬

‫پارت‬

‫ده‌نگدان له‌سه‌رتاسه‌ری تورکیا‬ ‫‪İlçe‬‬ ‫‪ara‬‬

‫‌رێژه‌ ‬

‫پارت‬

‫ده‌نگدان ‬

‫‪2014 2009‬‬

‫‪CNN TÜRK CANLI YAYIN‬‬ ‫‪Açılan sandık:‬‬

‫‪Toplam seçmen:‬‬ ‫ئزمیر‬

‫‪52.718.458‬‬

‫‌رێژه‌ ‬

‫ده‌نگدان ‬

‫ئه‌نکه‌ره‌‬

‫‪193.130 / %99,28‬‬

‫پارت‬ ‫ده‌نگدان ‬ ‫‌رێژه‌ ‬ ‫پارت‬ ‫)‪(http://www.cnnturk.com/canli-yayin‬‬

‫‪2014 Belediye Seçimleri‬‬

‫به‌ده‌په‌ ‪BDP‬‬ ‫‪AKP‬‬

‫‌ ‪CHP‬‬

‫تونجه‌لی‬

‫‪%42.46‬‬

‫ئامه‌د‬

‫‪%55.32‬‬

‫باتمان‬

‫‪%56،35‬‬

‫سیرین‬

‫‪%49.04‬‬

‫به‌دلیس‬

‫‪%44.05‬‬

‫شرناخ‬

‫‪%59.55‬‬

‫هه‌کاری‬

‫‪%66.76‬‬

‫ئاگر‬

‫‪%45،92‬‬

‫ئغدیر‬

‫‪%43.89‬‬

‫ماردین‬

‫‪%53.33‬‬ ‫ئه‌که‌په‌ ‪AKP‬‬

‫‪MHP‬‬

‫پارته‌کانی تر‬

‫موش‬

‫‪%48.25‬‬

‫ئه‌رزروم‬

‫‪%58.82‬‬

‫بنگول‬

‫‪%58.32‬‬

‫ئه‌لعه‌زیز‬

‫‪%55.58‬‬

‫ئه‌دایمان‬

‫‪%56.58‬‬

‫ئورفه‌‬

‫‪%60.76‬‬

‫‪‬‬

‫هه‌ڵبژاردنی شاره‌وانیه‌کانی ‪2009‬‬

‫‪2014 Belediye Seçimleri‬‬ ‫‪Oran‬‬

‫‪Oy‬‬

‫پارته‌کانی تر‬

‫‪Parti‬‬

‫‪http://www.cnnturk.com/secim2014/#belediye/2014‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی شاره‌وانیه‌کانی ‪2014‬‬

‫پارته‌کانی تر‬

‫مه‌هه‌په‌ ‪MHP‬‬ ‫قارس‬ ‫حیزبه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫‪AKP‬‬ ‫ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆغان‬ ‫بۆ جاری‌ س���ێهه‌م براوه‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌م���ی‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌‬ ‫شاره‌وانیه‌كانی‌ توركیا بو‪ ،‬كه‌‬ ‫نزیکه‌ی ‪%48‬ی‌ كۆی‌ ده‌نگه‌كانی‌‬ ‫به‌ده‌ستهێنا‌و ئه‌مه‌ش رێگه‌ بۆ بونی‌‬ ‫ئه‌ردۆغان به‌س���ه‌رۆك كۆمار ته‌خت‬ ‫ده‌كات له‌س���ای ‌هی‌ سیس���ته‌مێكی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیدا‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ دوائه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‬ ‫توركی���ا‪ AKP ،‬ب���راوه‌ی‌ یه‌ك���ه‌م‌و‬ ‫‪ CHP‬دوه‌م‌و ‪MHP‬س���ێهه‌م‌و‬ ‫‪BDP‬ب���راو‌هی‌ چ���واره‌م ب���و‪،‬‬ ‫حیزبه‌ك���ه‌ی‌ ئه‌ردۆغان رێژه‌ی‌‬ ‫‪%46‬ی‌ ك���ۆی‌ ده‌نگه‌كان���ی‌‬ ‫ئه‌م هه‌ڵبژاردن��� ‌هی‌ پێرێی‌‬ ‫به‌ده‌س���تهێنا‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫كه‌ ‪ AKP‬له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ش���ا ر ه‌و ا نیه‌كا نی‌‬ ‫ته‌نه���ا‬ ‫‪2009‬دا‬ ‫‪%38‬ی‌ ده‌نگه‌كانی‌‬ ‫به‌د ه‌ستهێنابو‪،‬‬ ‫ئ���ه‌م حیزب���ه‌‬

‫‪%28.31‬‬

‫له‌زۆرب���ه‌ی‌ ه���ه‌ره‌ زۆری‌ ش���ار‌ه‬ ‫گه‌وره‌كانی‌ توركیا ب���راوه‌ی‌ یه‌كه‌م‬ ‫ب���و‪ ،‬له‌پێش���یانه‌وه‌ ئه‌س���ته‌نبول‌و‬ ‫ئه‌نق���ه‌ره‌‪ ،‬له‌ئه‌س���ته‌نبول كه‌ یه‌ك‬ ‫له‌پێنجی‌ كۆی‌ دانیش���توانی‌ توركیا‬ ‫له‌خۆده‌گرێت‪ AKP ،‬به‌رێژه‌ی‌ ‪%48‬‬ ‫بردی���ه‌وه‌‌و له‌ئه‌نقه‌ره‌ رێژه‌ی‌ ‪%44‬ی‌‬ ‫ده‌نگه‌كانی‌ به‌ده‌س���تهێنا‪ ،‬له‌شاری‌‬ ‫"ئه‌زمیر"یش كه‌ س���ێهه‌مین گه‌وره‌‬ ‫ش���اری‌ توركیای���ه‌‪ CHP ،‬به‌رێژه‌ی‌‬ ‫‪ %50‬بردیی���ه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا ‪AKP‬‬ ‫‪%43‬ی‌ ده‌نگه‌كان���ی‌ به‌ده‌س���تهێنا‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا كه‌ له‌هه‌ڵبژاردنی‌ ‪2009‬دا‬ ‫ته‌نه���ا ‪%29‬ی‌ ده‌نگه‌كان���ی‌ هێنابو‪.‬‬ ‫ملمالنێی‌ سه‌ره‌كی‌ شاره‌ گه‌وره‌كان‬ ‫له‌نێوان ‪‌AKP‬و ‪CHP‬دا بو‪CHP ،‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ ش���اره‌كانی‌ س���ه‌ر كه‌نار‬ ‫ده‌ریاكان���ی‌ توركیای‌ برده‌وه‌‌و‪MHP‬‬ ‫ش له‌چه‌ند ش���ارێكی‌ پ���رژو باڵودا‬ ‫براوه‌ب���و‪ DTP ،‬ده‌نگ���ی‌ زۆرب���ه‌ی‌‬ ‫ناوچه‌ كوردنشینه‌كانی‌ به‌ده‌ستهێنا‬ ‫ك���ه‌ گرنگترینیان ش���اری‌ ئامه‌ده‌‌و‬ ‫له‌ش���اره‌كانی‌ رۆژهه‌اڵت‌و باش���وری‌‬ ‫رۆژهه‌اڵت���ی‌ توركی���ادا ركه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ ‪ AKP‬بو‪.‬‬

‫ئامه‌د جارێكیتر كورد بردیه‌وه‌‬ ‫به‌م بردنه‌وه‌یه‌ی‌ ‪ AKP‬پێش���بین ‌ی‬ ‫زۆرێ���ك له‌چاودێ���ران نه‌هات���ه‌دی‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئاماژه‌یان ب���ه‌وه‌ ده‌كرد به‌هۆی‌‬ ‫ملمالنێی‌ ‪AKP‬ه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌ جه‌ماعه‌تی‌‬ ‫فه‌تح���واڵ گول���ه‌ن‌و تێوه‌گالن���ی‌‬ ‫وه‌زیره‌كانی‌ ئه‌و حیزبه‌ ده‌سه‌اڵتداره‌‬ ‫له‌گه‌نده‌ڵییه‌وه‌و هه‌ڵنه‌كردنی‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ دیموكراسی‌‌و فره‌ره‌نگی‌‌و‬ ‫ده‌نگ���ی‌ ناڕه‌زایی���دا‪ ،‬ئ���ه‌و رێژه‌ی‌‬ ‫ده‌نگانه‌ی‌ پێش���وی‌ ناهێنێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌نجامه‌كان پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌و بۆچون‌و‬ ‫پێشبینیانه‌یان سه‌لماند‪.‬‬ ‫خاڵی‌ به‌هێ���زی‌ ئه‌ردۆغان‌و ‪‌AKP‬و‬ ‫بردن���ه‌وه‌ی‌ ب���ۆ س���ێهه‌مینجار‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ توركیادا ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌و گه‌شه‌ ئابوریه‌ی‌ كه‌ له‌سایه‌ی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ ئه‌م حیزبه‌دا به‌دیهاتوه‌و‬ ‫توركی���ا به‌درێژایی‌ مێ���ژوی‌ خۆی‌‬ ‫به‌خۆیه‌وه‌ نه‌دیوه‌‪ ،‬له‌س���ایه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫گه‌ش���انه‌وه‌ی‌ ئابوریی���ه‌دا چینێكی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت له‌توركیادا رسكاوه‌ كه‌‬ ‫پش���ت‌و په‌نای‌ سه‌ره‌كی‌ ئه‌ردۆغان‌و‬ ‫نهێنی‌ بردنه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م پیاوه‌یه‌ كه‌‬ ‫خه‌ون به‌س���وڵتانیبونه‌وه‌ ده‌بینێت‬

‫له‌سایه‌ی‌ ده‌ستكاریكردنی‌ ده‌ستوری‌‬ ‫توركی���ا‌و ب���ون به‌س���ه‌رۆكی‌ ئ���ه‌و‬ ‫واڵته‌دا‪.‬‬ ‫ئێس���تا توركیا له‌ڕیزبه‌ندی‌ ئابورییه‌‬ ‫گرنگه‌كان���ی‌ جیهان���دا له‌پل���ه‌ی‌‬ ‫ش���انزه‌هه‌میندایه‌و ب���ڕی‌ هه‌نارده‌ی‌‬ ‫سااڵن ‌هی‌ ده‌چێته‌ سنوری‌ ‪ 200‬ملیار‬ ‫دۆالر‪ ،‬ئه‌م واڵته‌ كه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌‬ ‫توندوتۆڵ���ی‌ كلتوری���ی‌‌و مێژوی���ی‌‬ ‫به‌واڵتانی‌ رۆژهه‌اڵته‌وه‌ی‌ ده‌به‌ستێت‪،‬‬ ‫چاو ‌ی له‌سه‌ر ئه‌وه‌شه‌ ببێته‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ ئه‌وروپا‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیش���دا‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ ‪ AKP‬پالن���ی‌ هه‌یه‌ بۆ‬ ‫ئه‌و‌هی‌ له‌ساڵی‌ ‪2023‬دا توركیا ببێته‌‬ ‫ده‌هه‌مین ه���ه‌ره‌ ئاب���وری‌ به‌هێزی‌‬ ‫جیهان‪ ،‬ب���ه‌و پێیه‌ی‌ هه‌نارده‌ی‌ ئه‌م‬ ‫واڵته‌ له‌و ساڵه‌دا بگات به‌‪ 500‬ملیار‬ ‫دۆالر‪.‬‬ ‫ل���ه‌و كات���ه‌و‌هی‌ كه‌ س���اڵی‌ ‪2002‬‬ ‫ئه‌ردۆغان‌و ‪ AKP‬به‌رپرس���یارییه‌تی‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ توركیای���ان له‌ئه‌س���تۆ‬ ‫گرتوه‌‪ ،‬سیمای‌ ئه‌و واڵته‌ی‌ له‌ره‌گ‌و‬ ‫ریش���ه‌وه‌ گۆڕیوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌پله‌ی‌‬ ‫یه‌ك���ه‌م نهێن���ی‌ بردنه‌وه‌یه‌تی‌ نه‌ك‬ ‫ئیسالمیبونه‌ك ‌هی‌‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )422‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/4/1‬‬

‫نامه‌یه‌ك ‌ی كراو‌ه بۆ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬

‫‪19‬‬

‫تکایه‌ قوتابخانه‌و خوێندنگاکان مه‌که‌نه‌ بنکه‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫به‌ڕێز وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌‬

‫الی‌ هه‌م���وان ئاش���كرایه‌ پ�ل�ان بۆ‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌ هه‌ر پرۆس���ه‌یه‌ك بنه‌مای‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ س���ه‌ركه‌وتنه‌ كه‌ ئه‌ڵبه‌ت كاری‌‬ ‫پالندانان ئه‌گه‌ر بۆ وه‌زاره‌ته‌كانی‌ دیكه‌‬ ‫بواری‌ تێ���دا بێت هه‌ندێ���ك ئیهمالی‌‌و‬ ‫كه‌موكوڕی���ی‌ هه‌بێت ئه‌مه‌ بۆ وه‌زاره‌تی‌‬

‫په‌روه‌رده‌ ئه‌سته‌مه‌و قابیلی‌ قبوڵ نیه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هیچ كام له‌وه‌زاره‌ته‌كان هێنده‌ی‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ په‌یوه‌ن���دی‌ راس���ته‌وخۆی‌‬ ‫به‌كاته‌وه‌ نیه‌!‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ مه‌به‌س���تمه‌ كاری‌ س���ای‌نه‌ی‌‬ ‫خوێن���دگاكان له‌ڕۆژێك���ی‌ دیاریكراودا‬ ‫ده‌س���تپێده‌كات‌و به‌هه‌مانشێوه‌ به‌پێی‌‬ ‫خشته‌یه‌كی‌ كاتیی‌ كۆتایی‌ پێده‌هێنرێت‪,‬‬

‫كه‌واته‌ پ�ل�ان گرنگیه‌كی‌ ئه‌وتۆی‌ هه‌یه‌‬ ‫بو سه‌رخستنی‌ ئه‌م پرۆسه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌مه‌وێ���ت س���ه‌رنجتانی‌‬ ‫ب���ۆ ڕابكیش���م تێهه‌ڵكیش���یی‌ كاری‌‬ ‫كۆمیسیۆن‌و په‌روه‌رده‌یه‌‪ ,‬من ده‌پرسم‬ ‫ئای���ا هیچ حس���ابێكتان بو ئ���ه‌و كاته‌‬ ‫زۆره‌ ك���ردوه‌ ك���ه‌ به‌ه���ۆی‌ ده‌نگدان‌و‬ ‫به‌كارهێنان���ی‌ خوێندنگاكانه‌وه‌ له‌الیه‌ن‬

‫كومیس���یۆنه‌وه‌ له‌ده‌س���ت مامۆس���تاو‬ ‫خوێندكار ده‌رده‌چێت؟‬ ‫ئایا به‌ڕێزتان بیرتان له‌وه‌ كردۆته‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ به‌ه���ۆی‌ داخس���تنی‌ خوێندنگاوه‌‬ ‫(ئه‌وان���ه‌ی‌ ده‌نگی���ان تی���ا ده‌درێت)‬ ‫له‌‪ /4/20‬ت���ا ‪ 5/2‬خوێن���دكار چه‌نده‌‬ ‫له‌ته‌واوكردن���ی‌ پرۆگرام���ی‌ خوێن���دن‬ ‫دواده‌كه‌وێت به‌تایبه‌ت���ی‌ ئه‌و پۆالنه‌ی‌‬

‫تاقیكردن���ه‌وه‌ی‌ نیش���تیمانی‌ ئه‌نج���ام‬ ‫ده‌ده‌ن؟‬ ‫بۆیه‌ پیشنیار ده‌كه‌م كه‌‪:‬‬ ‫‪1‬ـ ئه‌گ���ه‌ر بكرێ���ت كاری‌ ده‌نگ���دان‬ ‫له‌قوتابخانه‌كان���دا نه‌بێت كه‌ له‌وانه‌ نیه‌‬ ‫ئه‌مه‌ بێته‌دی‌‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ئه‌مساڵ تاقیكردنه‌وه‌ی‌ نیشتمانی‌‬ ‫ئه‌نجام نه‌درێت‪ ,‬ئاش���كرایه‌ سااڵنیكی‌‬

‫زۆریش كوردستان ئه‌م تاقیكردنه‌وه‌یه‌ی‌‬ ‫ئه‌نجامنه‌داوه‌ له‌رابوردودا‪.‬‬ ‫‪3‬ـ ئه‌و پڕۆگرامه‌ی‌ بۆ تاقیكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫نیشتمانی‌ دیاری‌ ده‌كرێت به‌ندی‌ كۆتایی‌‬ ‫تیا نه‌بێت‌و الببرێت‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ رێزمدا‬ ‫م‪ .‬ئاراز مه‌حمود محه‌مه‌د‬ ‫ق‪ .‬ئامێدی‌ بنه‌ڕه‌تی‌‪ /‬سلێمانی‌‬

‫ستەمی خۆرهەاڵتی‌و ستەمی خۆرئاوایی‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫یەکێک له‌کێش���ە گەورەکانی مرۆڤی‬ ‫خۆرهەاڵت���ی ئەوە نییە ک���ە له‌رووی‬ ‫ناچاریی رووتەوە‪ ،‬یاخود تەنیا به‌هۆی‬ ‫«بێتوانایی»ەوە بۆتە مازۆش���ی‪‌،‬واتە‬ ‫ملکەچییەکەی تەنیا خۆنەویست‌و له‌ژێر‬ ‫گوشاردا خوڵقاو نییە‪ ،‬بەڵکو زۆرینەی‬ ‫ف���ۆرم‌و دەرکەوتەکان���ی دەرەنجامی‬ ‫جۆرێ���ک له‌پەیوەن���دی عاش���قانەیە‬ ‫بە‌وێنەی «ئەویدی گەورە»‌وە‪ .‬ئەوەی‬ ‫‌وا له‌مازۆش���یزم دەکات ترسناک بێت‪،‬‬ ‫ڕیشە خۆویست‌و خۆبەخشەکەیەتی کە‬ ‫له‌ناو ستراکتوری سیاسیدا سیفەتێکی‬ ‫فاشیس���تی پێدەبەخشێت‪ .‬کۆیلەیەتی‬ ‫سیاس���ی تەنیا فۆرمی مازۆش���یزمی‬ ‫دەرونی نییە‪ ،‬بەڵکو بۆ تەفسیرکردنی‬ ‫پێویس���تمان به‌گەڕان���ەوە بۆ هەندێک‬

‫سیس���تمی تیوری���ی دیک���ە هەی���ە‪.‬‬ ‫له‌خۆرهەاڵتدا مازۆش���یزمی سیاس���ی‪،‬‬ ‫تەنیا له‌شێوەی ملکەچی‌و خۆشلکردندا‬ ‫بۆ چەوساندنەوەی دوژمن دەرناکەوێت‪،‬‬ ‫بەڵکو زیاتر له‌ش���ێوەی خۆفیداکاری‌و‬ ‫ئامادەگی بۆ مەرگدا له‌پێناوی بابەتی‬ ‫عەشقدا دەردەکەوێت‪ .‬قسەی حجازی‬ ‫لەس���ەر مازۆش���یەت زۆری دەچێت���ە‬ ‫خانەی خۆ ش���لکردن بۆ ئەشکەنجەی‬ ‫سەردەس���ت‌و زۆرداران‪ .‬بەب���ڕوای من‬ ‫نوشوستی‌و ملکەچی مرۆڤی خۆرهەاڵتی‬ ‫له‌ملکەچییەوە نایەت بۆ دوژمن‪ ،‬بەڵکو‬ ‫له‌ملکەچییەوە دێت بۆ ئەو هێزەی کە‬ ‫ئینتیمای بۆ هەیە‪ .‬مازۆش���ییەتی ئەم‬ ‫مرۆڤە بەرامبەر ئەو هێز‌و بیرورایانەی‬ ‫ک���ە هەڵیاندەگرێ���ت‪ ،‬دەگات���ە پلەی‬

‫له‌خۆبوردن���ی ت���ەواو‌و خۆفی���داکاری‬ ‫موتڵەق‪ .‬فاشیزم بریتییە له‌ئامادەگی‬ ‫ڕەها بۆ کوش���تن‪ ،‬لەگ���ەڵ ئامادەگی‬ ‫ڕەها بۆ خۆبەکوشتدان‪ .‬ئێمە له‌سەرەتا‬ ‫تیورییەکانی قوتابخانەی فرانکفۆرتەوە‬ ‫دەزانین کە فاش���یزم تەنیا سادییەت‬ ‫نیی���ە‪ ،‬بەڵکو مازۆشیزمیش���ە‪ ،‬تەنیا‬ ‫هێ���زی ئازاردان نیی���ە‪ ،‬بەڵکو لەزەت‬ ‫‌وەرگرتن���ە له‌ئازاریش‪ .‬تەنیا ملکەچی‬ ‫مرۆڤ بۆ ئ���ەو بیروڕایانەی کە به‌زۆر‬ ‫بەسەریدا سەپێنراون‪ ،‬ترسناک نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو ئەو ملکەچییەش ترس���ناکە کە‬ ‫بۆ بیروڕاگەلێ���ک هەیەتی کە باوەڕی‬ ‫پێیانە‪ ،‬هەر ئەو س���ەمبوالنە ترسناک‬ ‫نین کە دەسەاڵت به‌زەبر دەیانسەپێنێت‬ ‫بەس���ەریدا‪ ،‬بەڵکو ئەو سەمبوالنەش‬

‫ترس���ناکن ک���ە لەرەوت���ی راکردنیدا‬ ‫له‌ستەم دروستیاندەکات‌و به‌ئومێدەوە‬ ‫دەچێتە ژێر سایەیان‌و دەیانپەرستێت‪.‬‬ ‫له‌خۆرهەاڵت ئ���ەو زۆردارەی کە به‌زۆر‬ ‫خۆیدەس���ەپێنێت‪ ،‬به‌ئەن���دازەی ئەو‬ ‫ستەمکارە ترسناک نییە کە مرۆڤەکان‬ ‫خۆیان‌وەک فریادڕەس دروستیدەکەن‌و‬ ‫ئی���رادەی خۆیانی دەنێنە بندەس���ت‌و‬ ‫دەچن���ە خزمەتیی���ەوە‪ .‬زۆربەی ئەو‬ ‫جۆرانە له‌مازۆش���یزم کە دەگاتە پلەی‬ ‫ترس���ناک‪ ،‬کە ل���ەزەت له‌خۆبچوکی‌و‬ ‫خۆهیچ���ی دەبینێ���ت‪ ،‬له‌جۆرەکان���ی‬ ‫مەرگدۆستی سیاس���یدا تەواودەبێت‪.‬‬ ‫ناکرێ���ت کولت���ووری ش���ەهادەت‪،‬‬ ‫خۆتەقاندن���ەوە‪ ،‬خۆفیداکاری موتڵەق‬ ‫له‌مازۆشییەت جیابکرێتەوە‪ .‬بەشێکی‬

‫ھۆشمەندیی کات‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ئاش����کرایە هه‌م����وو دەزگای����ەک‬ ‫سیس����تەمێک له‌دابەش����کردنی کات����ی‬ ‫هه‌یە‪ ،‬گەر ئەم سیستەمەش خەلەلێکی‬ ‫تێک����ەوت ئەوە تووش����ی ش����پرزەبوون‬ ‫دەبێت‪ .‬ئەم سیس����تەمە‌وەکو شەقامی‬ ‫خێرا ‌وای����ە کە بەس����ەرچەند خەتێکدا‬ ‫داب����ەش دەکرێت‌و هه‌ر خەتە رێژەیەکی‬ ‫دیاریک����راوی خێرایی ب����ۆ دانراوە‪ .‬گەر‬ ‫له‌حاڵەتێک����دا ئۆتۆمبیلەکان هه‌موویان‬ ‫بچن����ە س����ەر خەت����ی خێ����را‪ ،‬ب����ەاڵم‬ ‫بەخێراییەک����ی زۆر کەمتر لێبخوڕن کە‬ ‫بۆیان هه‌ی����ە‪ ،‬ئەوە خەتەکە تووش����ی‬ ‫لۆد دەبێت‌و دەشێت چەندین کیلۆمەتر‬ ‫پاڵەپەستۆکێ دروس����تبکات‪ .‬سیستەم‬ ‫ب����ۆ خ����ودی خ����ۆی چەن����دە لەڕێگای‬

‫ڕێکخس����تن‌و ئیدارەی ژیانمانەوە خۆی‬ ‫بە ش����ێوەیەکی بەھێز‌و پت����ەو نماییش‬ ‫دەکات‪ ،‬ب����ەاڵم ئەوەن����دەش ناس����ک‌و‬ ‫الوازە‪ .‬هه‌موو تێکچوونێکی سیستەمی‬ ‫کات لەناو سیستەمی رێکخستن‌و کاردا‪،‬‬ ‫ئەوس����ا له‌جیهان����ی بەرهه‌مھێناندا بێت‬ ‫یان خزمەتگوزاری یان ژیانی رۆژانەش‪،‬‬ ‫دەشێت ببێت بەھۆکارێک بۆ ئاڵۆزبوون‬ ‫یان تێکچوون����ی پەیوەندییەکان یاخود‬ ‫لەبەریەکهه‌ڵوەشاندنەوەیان‪.‬‬ ‫نەبوون����ی رێ����ز ب����ۆ کات مان����ای‬ ‫نەبوونی رێزە بۆ سیس����تەم‌و لەوێشەوە‬ ‫بێڕێزیکردن����ە بەرامب����ەر بەئینس����ان‪.‬‬ ‫بۆ نموونە س����ەرەنەگرتن یان نەبوونی‬ ‫سیس����تەمی نۆب����ەت‪ ،‬مانای ف����ەوزاو‬

‫نۆبەبڕی دەگەیەنێ����ت‪ .‬ئەم فەوزایەش‬ ‫سیستەمی رێکخس����تنی خۆی هه‌یە کە‬ ‫یەکێ����ک له‌ھۆکارەکانی س����ەرهه‌ڵدانی‬ ‫گەندەڵیی‌وبێڕێزییە لەگەڵ کاتی خەڵک‌و‬ ‫دروس����تبوونی جیاوازیی‌و ناعەدالەتییە‬ ‫له‌هه‌ڵسوکەوتکردن لەگەڵ کاتی خەڵکدا‪.‬‬ ‫نۆبەتبڕی ب����ەھۆکاری پارە‪ ،‬خزمایەتی‌و‬ ‫پلەوپای����ە مان����ای رێکخس����تنی کاتە‬ ‫لەس����ەر بناغەی ئارەزوو‌و بەرژەوەندیی‬ ‫دەس����ەاڵتی شەخس����یی‪ .‬کاتێک ئێمە‬ ‫دەس����ەاڵت له‌خ����ودی سیس����تەمی‬ ‫کار‌و کات دەس����ەنینەوە دەیدەی����ن‬ ‫بەخواس����ت‌و بەرژەوەندی کەس����ەکان‪،‬‬ ‫ئ����ەوە ل����ەو چرکەس����اتەدا جیاوازیی‌و‬ ‫ناعەدالەتی له‌دابەشکردنی کات بەسەر‬

‫رونكردنه‌وه‬ ‫ئینسانەکاندا دروستدەکەین‌و چەشنێک‬ ‫له‌رێکخس����تن دروستدەکەین کە جەبری‬ ‫دادپەروەران����ەی دابەش����کردنی کات‬ ‫ژیانم����ان رێکناخ����ات‪ ،‬بەڵک����و جەبری‬ ‫خواستی کەسیی‌ودەسەاڵتی خزمایەتی‌و‬ ‫پلەوپایە ژیانمان رێکدەخات‪.‬‬ ‫هه‌ڵس����وکەوتکردن لەگ����ەڵ کات����دا‬ ‫پێوەرێک����ە ب����ۆ دەستنیش����انکردنی‬ ‫بوونی رێز یان بێڕێزی����ی له‌کۆمەڵگادا‪.‬‬ ‫لەکۆمەڵگای ئێمەدا ھۆش����مەندیی کات‬ ‫له‌نزمترین ئاس����تی خۆیدای����ە‪ ،‬چونکی‬ ‫بێڕێزییەک����ی گەورە بەرامب����ەر بەکات‬ ‫دەکرێت‪ .‬ئەم بێڕێزییەش مانای بێڕێزیی‬ ‫سیستەمی رێکخستنی سیاسیی‌و ئیداریی‬ ‫کۆمەڵگایە بەرامبەر بەئینسانەکان‪.‬‬

‫باڵوکراوه‌ی نوێ‬

‫ونبون‬

‫گرنگی کولتووری فاشیزم لەسەر ئەوە‬ ‫ڕاگیراوە‪ ،‬مرۆڤەکان خۆیان به‌کوش���ت‬ ‫دەدەن‪ ،‬دەمرن تاوەکو سەمبولەکانیان‬ ‫بژی���ن‪ .‬ئەمج���ۆرە له‌مازۆش���یزم‬ ‫خۆفەناکردنێکی ش���ێتانەی تێدایە بۆ‬ ‫بابەتی عەش���ق‪ ،‬بۆ توانەوە له‌ڕێگای‬ ‫مردنەوە لەگەڵ مەعش���وقدا‪ .‬هەربۆیە‬ ‫له‌ریشەوە بڕوانین فاشیزم خاڵی نییە‬ ‫له‌بەکارهێنان‌و تەوزیفێکی شەیتانیانە‬ ‫بۆ عەشق‪.‬‬ ‫حیجازی دەنوس���ێت «نوشوس���تی‬ ‫له‌خۆسەلماندندا‪ ،‬نوشوستی له‌گەیشتن‬ ‫به‌بەهایەک���ی تایب���ەت به‌خ���ود‪ ،‬کە‬ ‫مانایەک به‌بوون ببەخشێت‪ ،‬هەستێکی‬ ‫زۆر ئازاربەخش���ی گوناه���ـ له‌مرۆڤ���دا‬ ‫دروس���تدەکات‪ ،‬ک���ە زۆر بەس���ەختی‬

‫له‌دەرون���دا دەچەپێنرێت‌و پش���تگوێ‬ ‫دەخرێ���ت» «ه���ـ س پ‪ ،‬ل ‪. »51‬‬ ‫بەاڵم حیجازی ئەوە فەرامۆشدەکات کە‬ ‫مازۆش���یزم‪ ،‬خۆفیداکاری‪ ،‬شەڕانگێزی‬ ‫بەرامب���ەر به‌خ���ود‌و دەرەوە‪ ،‬خ���ۆی‬ ‫دەبێ���ت به‌یەکێ���ک له‌میکانیزمە هەرە‬ ‫سەرەکییەکانی خۆسەلماندن‪ .‬مرۆڤی‬ ‫شکس���تە‪ ،‬کەس���ێک نییە ک���ە خۆی‬ ‫بۆ ناس���ەلمێنرێت‪ ،‬بەڵکو کەس���ێکە‬ ‫له‌رێگای م���ردن‌و توندتیژییەوە خۆی‬ ‫دەس���ەلمێنێت‪ .‬س���ەرکەوتن بەس���ەر‬ ‫«م���ردن»دا کە حیج���ازی له‌قۆناغی‬ ‫ڕووبه‌ڕووبوون���ەوەدا به‌پۆزەتی���ڤ‬ ‫باسیدەکات‪ ،‬هیچ نییە جگە له‌گەیشتنی‬ ‫مازۆش���یزمی فاشیس���تیانە به‌ترۆپکی‬ ‫خۆی‪.‬‬

‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ سلێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (ئاریان جلیل علی) هه‌ركه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ پرسگه‌ی‌ ئــاوێنه‌‪.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ سلێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (میران عبدالرحمان مصطفی) هه‌ركه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ پرسگه‌ی‌ ئــاوێنه‌‪.‬‬

‫هه‌یه‌و په‌یوه‌ندیش���م پێوه‌ك���ردون كه‌‬ ‫من له‌كوێ���م‌و كه‌ی پاره‌كانیش���یان بۆ‬ ‫ده‌گه‌ڕێنمه‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌كۆمپانیاكه‌شم كه‌ تایبه‌ته‌‬ ‫به‌بواری گه‌شت‌و گوزار به‌ڵێ من ‪ 3‬ساڵ‬ ‫ب���ه‌دوای یه‌ك پله‌ی یه‌كه‌مم به‌ده‌س���ت‬ ‫هێن���اوه‌ له‌س���ه‌ر كۆمپانیاكانی هه‌ولێر‬ ‫له‌روی پێشكه‌ش���كردنی خزمه‌تگوزاری‬ ‫جۆراوجۆر‌و ژماره‌یه‌كی زۆر له‌گه‌ش���ت‌و‬ ‫ت���اد‪ ...‬س���ه‌باره‌ت به‌و فیزان���ه‌ی كه‌‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ دواكه‌وتون ئێستا من له‌شاری‬ ‫به‌غدام كار له‌سه‌ر ئه‌و فیزانه‌ ده‌كه‌م بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی بۆ خاوه‌نه‌كانیان‌وه‌ریبگرم‪ ،‬كه‌‬ ‫سااڵنه‌ كۆمپانیاكه‌ی من له‌ ‪ 250‬تا ‪300‬‬ ‫فیزای ئه‌وروپای بۆ خه‌ڵكی جۆراوجۆر‬ ‫دابینكردوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئ���ه‌و كارتانه‌ی من هیچیان‬ ‫ته‌زویر نین‌و له‌ش���اره‌وانیم ‌وه‌رگرتوه‌و‬ ‫ئه‌وه‌لیاتی���ان هه‌ب���وه‌ له‌ش���اره‌وانی‪،‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ی م���ن پش���كه‌كانم‬ ‫له‌‌وه‌زاره‌ت���ی كش���توكاڵ زیادك���ردوه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ه���ه‌ر زۆر دوره‌ له‌راس���تی‪ ،‬من‬ ‫ئه‌س���ڵه‌ن په‌یوه‌ندی���م به‌مه‌س���ه‌له‌ی‬ ‫‌وه‌زاره‌تی كش���توكاڵه‌وه‌ نه‌بوه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫خاوه‌ن موڵكه‌كان له‌دائیره‌ی عه‌قاری‌و‬ ‫كشتوكاڵ موس���ته‌حه‌قات‌و مه‌ساحاتی‬ ‫خۆی���ان هێن���اوه‌ م���ن ته‌نه���ا ئه‌وه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیم به‌ش���اره‌وانی هه‌بوه‌‌و كارم‬ ‫له‌سه‌ری كردوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا هه‌ندێ���ك زه‌وی هی���چ‬ ‫كۆنوس���ێكی‌ نیه‌ له‌ش���اره‌وانی كه‌ من‬ ‫‌وه‌رمگرتوه‌ ئیدی بۆ بخرێته‌ ئه‌س���تۆی‬ ‫م���ن‪ ،‬ئه‌وان���ه‌ی ك���ه‌ وه‌ریش���مگرتون‬ ‫بێمنه‌تانه‌ دانیپیاده‌نێم‌و كه‌س���یش بۆی‬ ‫نیه‌ بڵێت ساخته‌ن‪.‬‬ ‫هی���وادارم ئاوێنه‌ ئه‌م رونكردنه‌وه‌یه‌م‬ ‫باڵوبكات���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی تریش كه‌ ناوی‬ ‫منی���ان هێن���اوه‌ دوای گه‌ڕان���ه‌وه‌م بۆ‬ ‫هه‌ولێر له‌رێگ���ه‌ی دادگا مافی خۆمیان‬ ‫لێوه‌رده‌گرم���ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه له‌دادگایه‌كی‬ ‫تایبه‌ت كه‌س بۆی نیه‌ كه‌س���ێكی دیكه‌‬ ‫به‌ته‌زویرچی تۆمه‌تبار بكات‪ ،‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌وه‌ی م���ن ‌وێنه‌ی جه‌نابی س���ه‌رۆك‬ ‫بارزانی‌و س���ه‌ركرده‌كانم هه‌ڵواس���یوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ مانای ئه‌وه‌یه‌ من كه‌سێكی جێگه‌ی‬ ‫متمان���ه‌م بۆیه‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌وێنه‌یان‬ ‫له‌گه‌ڵ من هه‌بوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها سه‌رۆكیش‬ ‫سه‌رۆكی كوردستانه‌‌و ئاساییه‌‌وێنه‌كه‌ی‬ ‫هه‌ڵبواسین‪.‬‬

‫له‌ژماره‌ (‪ )416‬ی رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫له‌ب���ه‌رواری ‪‌2014-2-18‬و له‌الپ���ه‌ر‌ه‬ ‫دوی رۆژنام���ه‌ به‌رێزه‌كه‌ت���ان بابه‌تێك‬ ‫باڵوكراوه‌ته‌وه‌ له‌ژێر ناونیشانی‪:‬‬ ‫هاواڵتیه‌ك فێ���ڵ له‌چه‌ندین‌وه‌زاره‌ت‬ ‫ده‌كات‌و به‌سه‌دان ده‌فته‌ر دۆالر ده‌بات‪،‬‬ ‫بێگوم���ان له‌ناوه‌رۆك���ی بابه‌ته‌كه‌ من‬ ‫‌وه‌ك ئه‌و هاواڵتیه‌ ناوبراوم‪ ،‬كه‌ هه‌ست‬ ‫ده‌ك���ه‌م رۆژنامه‌كه‌و رۆژنامه‌نوس���ه‌كه‌‬ ‫زوڵمێك���ی گه‌وره‌ی���ان به‌رانب���ه‌ر به‌من‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ك���ه‌ پێویس���ته‌ بابه‌ته‌كه‌ به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ باڵونه‌كرێته‌وه‌و من به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫تۆمه‌تبار نه‌كرێم‪.‬‬ ‫خۆی راستی بابه‌ته‌كه‌ به‌م شێوه‌یه‌‪:‬‬ ‫م���ن‌وه‌كیلی كۆمه‌ڵێك عائیله‌ی هه‌ولێر‬ ‫بوم كه‌ قه‌ره‌بویان هه‌یه‌ له‌شاره‌وانیه‌كانی‬ ‫هه‌ولێ���ر‌و م���ن راس���پێردرابوم‌و ئ���ه‌و‬ ‫قه‌ره‌بوه‌یان بۆ ‌وه‌ربگ���رم‪ ،‬چونكه‌ من‬ ‫كه‌سێكم رابردوم پاكه‌و الی حكومه‌تیش‬ ‫جێگه‌ی سیقه‌م‪ ،‬ئیدی بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌‬ ‫من‌وه‌كاله‌تی گش���تیم بۆ كراوه‌و دوای‬ ‫‌وه‌رگرتن���ی زه‌وی���ه‌كان له‌حكومه‌ت من‬ ‫‌وه‌كاله‌ته‌ك���ه‌م داوه‌ته‌وه‌‪ ،‬مس���تحقاتی‬ ‫خۆشمم ‌وه‌رگرتوه‌ كه‌ به‌رێژه‌ی له‌سه‌دا‬ ‫‪ 10‬بوه‌‪‌ .‬وه‌كاله‌ته‌كانیش له‌دادنوس���ی‬ ‫هه‌ولێر كراون‌و زۆر دروس���تن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌و زه‌وییانه‌ی تر كه‌ فرۆشراون له‌الیه‌ن‬ ‫خاوه‌نه‌كانیانه‌وه‌ ‌وه‌كال���ه‌ت دراوه‌ته‌وه‌‬ ‫كڕی���اره‌كان‪ ،‬بۆ ئێمه‌ش ش���اهید هه‌یه‌‬ ‫‌وه‌ك كاك هێرش‌و كاك حاجی پوش���ۆ‬ ‫كه‌ خاوه‌ن نوسینگه‌ی عه‌قاراتن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و پش���تیوان ن���اوه‌ی كه‌‬ ‫له‌راپۆرته‌ك���ه‌ی ئاوێنه‌ ناوی هاتوه‌ ئه‌و‬ ‫پیاوه‌ راس���تناكات هیچ زه‌ویه‌كی له‌من‬ ‫نه‌كڕیوه‌‪ ،‬زۆر جار هاتۆته‌ كۆمپانیاكه‌ی‬ ‫م���ن له‌پرس���گه‌ نیوكاتژمێ���ر زیات���ر‬ ‫دانیشتوه‌و نه‌شمبینیوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها ئه‌گه‌ر‬ ‫سه‌ردانی شاره‌وانی بكه‌ن ئه‌وه‌ زۆرجار‬ ‫هه‌ڵه‌ ده‌بێ���ت‌و دوای ئه‌وه‌ی خه‌ڵكه‌كه‌‬ ‫رۆشتنه‌ ئاسایش شكاتیان كردبو ئه‌وه‌بو‬ ‫ئاسایشی گش���تی به‌دواداچونیان كردو‬ ‫ده‌رك���ه‌وت كه‌س تاوانبار نیه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌كی چاپ هه‌بوه‌ پاره‌كانیش���یان‬ ‫گه‌ڕانده‌وه‌‪ ،‬ش���اره‌وانیش كارت‌و پارچه‌‬ ‫زه‌ویه‌كانی گۆڕی‪.‬‬ ‫دوات���ر له‌راپۆرته‌ك���ه‌دا هات���وه‌ من‬ ‫قه‌رزداری پێش���انگای ئۆتۆمبێلم ئه‌وه‌‬ ‫به‌هه‌مو ش���ێوه‌یه‌ك له‌راس���تی دوره‌‪،‬‬ ‫هه‌ر كه‌س���ێك ‌وا هه‌س���ت ده‌كات من‬ ‫پاره‌ی ئه‌وم الیه‌ با بێت له‌رۆژنامه‌كه‌ی‬ ‫هه‌ندرێ���ن محه‌مه‌د ره‌ش���ید خاوه‌نی‬ ‫ئێ���وه‌ باڵویبكاته‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت دو كه‌س‬ ‫نه‌بێ���ت به‌ناوه‌كانی س���ه‌ردار‌و عه‌بدواڵ كۆمپانیای مه‌رجان بۆ گه‌شت‌و گوزار‌و‬ ‫كه‌ ماوه‌یه‌كی درێژه‌ مامه‌ڵه‌م له‌گه‌ڵیان فرۆكه‌وانی‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫‪Awene‬‬ ‫ریکالم‬

‫ریکالم‬