ژماره‌ 423

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)423‬‬ ‫سێشەممە ‪2014/4/8‬‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬ ‫ریکالم‬

‫هه‌فته‌ی‌ داهاتو سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان هه‌ڵده‌بژێردرێت‬ ‫پارتی‌ پێش����نیاری‌ ك����ردوه‌ ئه‌گه‌ر تا‬ ‫كۆتایی‌ ئه‌م هه‌فته‌یه‌ الیه‌نه‌كان له‌سه‌ر‬ ‫پێكهێنان����ی‌ حكوم����ه‌ت رێكبك����ه‌ون‪،‬‬ ‫هه‌فته‌ی‌ داهاتو په‌رله‌مان كۆبێته‌وه‌و‬ ‫ده‌سته‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌ڵبژێردرێت‪.‬‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئاگادار به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ پارتی‌‬ ‫له‌گفتوگۆكانی‌ دوێنێیدا له‌گه‌ڵ‌ وه‌فدی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌‬ ‫كوردس����تاندا بۆ پێكهێنانی‌ حكومه‌ت‬ ‫راش����كاوو جدی‌ بوه‌‪ ،‬س����ه‌رچاوه‌كه‌‬ ‫وتی‌ "پارتی‌ خوازیاره‌ تا كۆتایی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌فته‌یه‌ رێككه‌وتن له‌سه‌ر پێكهێنانی‌‬ ‫كابینه‌ی‌ هه‌شته‌م ئه‌نجامبدرێت ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ كردنه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ یه‌كێتیشه‌وه‌‬ ‫بێت له‌هاوكێشه‌كه‌‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش‬ ‫‪ 48‬كاتژمێر مۆڵه‌تی‌ پێداوه‌ تا وه‌اڵمی‌‬ ‫پێش����نیاره‌كانی‌ پارت����ی‌ بداته‌وه‌ بۆ‬ ‫چونه‌ ن����او حكوم���� ‌هت‌و ره‌زامه‌ندیی‌‬ ‫نواندن له‌س����ه‌ر ئه‌و پۆس����تانه‌ی‌ بۆی‌‬ ‫دیاریك����راوه‌‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر ناڕازی����ش بێت‬ ‫ئه‌وا پۆس����ته‌كانی‌ تا دوای‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫هه‌ڵده‌سپێردرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ له‌كۆبونه‌وه‌ی‌‬

‫دوێنێ����ی‌ نێ����وان وه‌ف����دی‌ پارت����ی‌‌و‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان س����ه‌باره‌ت‬ ‫پۆس����ته‌كان‬ ‫به‌دابه‌ش����كردنی‌‬ ‫لێكنزیكیه‌كی‌ زۆر هه‌بوه‌‪ ،‬به‌رپرس����ی‌‬ ‫ژوری‌ توێژینه‌وه‌ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪،‬‬ ‫ئاكۆ حه‌مه‌ كه‌ریم به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ "تا راده‌یه‌ك گۆڕان‌و پارتی‌ له‌سه‌ر‬ ‫هێڵه‌ گشتیه‌كانی‌ حكومه‌ت پێكهاتون"‪،‬‬ ‫ی "هه‌ندێ����ك ورده‌كاری‌ ماوه‌‬ ‫ئ����ه‌و وت ‌‬ ‫به‌جێمانهێشتوه‌ بۆ كۆبونه‌وه‌ی‌ داهاتو‬ ‫له‌وێدا یه‌كالیی‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ زانیاریه‌كان����ی‌ ئاوێن����ه‌‪،‬‬ ‫له‌كۆبون����ه‌وه‌ی‌ دوێنێ����دا‪ ،‬پارت����ی‌‬ ‫پێش����نیاری‌ ئ����ه‌وه‌ی ك����ردوه‌ ب����ۆ‬ ‫گ����ۆڕان ئه‌گه‌ر له‌م هه‌فته‌ی����ه‌‌و له‌دوا‬ ‫كۆبونه‌وه‌یاندا سه‌باره‌ت به‌پێكهێنانی‌‬ ‫حكومه‌ت بگه‌نه‌ رێككه‌وتنی‌ كۆتایی‌‪،‬‬ ‫هه‌فته‌ی‌ داهاتو په‌رله‌مان كۆبێته‌وه‌و‬ ‫ده‌سته‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌ڵبژێردرێت‌و‬ ‫پۆس����تی س����ه‌رۆکی په‌رله‌مانیش بۆ‬ ‫‌گ����ۆڕان ده‌بێت‪ ،‬به‌م پێی����ه‌ش له‌ڕوی‌‬ ‫یاس����اییه‌وه‌ ئاماده‌سازیی‌ ده‌كرێت بۆ‬ ‫ناوهێنانی‌ سه‌رۆك وه‌زیران به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردن له‌سلێمانی‬ ‫پێكهێنانی‌ حكومه‌ت‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬رێبه‌ر نه‌جم‬

‫له‌که‌رکوک شه‌وانه‌ مه‌ترسی‌ پێكهه‌ڵپژان له‌نێوان پارتی‌و یه‌کێتی هه‌یه‌‬

‫‪2‬‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش‪ -‬به‌رامبه‌ر ئاماده‌یی شۆڕشی کوڕان‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3201274 :‬‬

‫ ‬

‫ ‬ ‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫ ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ به‌ته‌قه‌ هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردن له‌كه‌ركوك به‌ڕێده‌كه‌ن‬

‫ئاوێنه‌ی رووداوه‌کان‬

‫هه‌مو شه‌وێك مه‌ترس ‌ی پێكهه‌ڵپژان هه‌یه‌‬

‫ی‬ ‫ی نه‌ش���یاوه‌و‌ه قوربان ‌‬ ‫ته‌قه‌كردن‌و كار ‌‬ ‫ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬ ‫ی‬ ‫ی ئامارێك��� ‌‬ ‫لێكه‌وتوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌پێ��� ‌‬ ‫ی كه‌ركوك ك ‌ه‬ ‫فه‌رمانگه‌ی‌ ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بانگه‌شه‌ ‌‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ قه‌ده‌غه‌كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���ت "ئاوێنه‌" كه‌وتو‌ه له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌شه‌واندا‪ ،‬به‌اڵم به‌شێك‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌و‌ه دو كه‌س‬ ‫ی‬ ‫له‌كادێر‌و هه‌وادارانی‌ یه‌كێتی‌‌و پارت ‌‬ ‫گیانیان له‌ده‌س���تداوه‌‌و سێكه‌س���یش‬ ‫له‌كه‌ركوك شه‌وانه‌ ته‌قه‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫بریندارب���ون‪ ،‬ئ���ه‌و دو كه‌س���ه‌ ‌‬ ‫ی "ڕه‌حیم‬ ‫شه‌وی‌ ڕابردو له‌گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫كوژراون‪ ،‬یه‌كێكیان له‌گه‌ڕه‌كی‌ ڕه‌حیم‬ ‫ی كه‌وته‌ نێوان هه‌ردو‬ ‫ئاوا" بارگرژی ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاوا كه‌وت ‌ه ژێر كه‌ژاوه‌ی‌ ئۆتۆمبێڵه‌كان ‌‬ ‫ئاسایشی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتیه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی له‌ده‌ستدا‪،‬‬ ‫ی پارتیه‌وه‌و گیان ‌‬ ‫الیه‌نگران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵواس���ین ‌‬ ‫ی دیكه‌ش به‌هۆ ‌‬ ‫ت���ا واده‌ی‌ هه‌ڵبژاردن نزیكتربێته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی نێ���وان یه‌كێتی‌‌و ئااڵو پۆس���ته‌ره‌و‌ه له‌به‌رزاییه‌و‌ه كه‌وت ‌ه‬ ‫گرژی���ی‌‌و ملمالنێ��� ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی له‌ده‌ستدا هه‌رچ ‌‬ ‫پارتیش له‌كه‌ركوك توندتر ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬خواره‌وه‌و گیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سێ كه‌سه‌ش��� ‌ه كه‌ برینداربون به‌هۆ ‌‬ ‫ك��� ‌ه له‌چه‌ن���د رۆژی‌ راب���ردودا به‌هۆ ‌‬

‫ی ه���ه‌ردو حیزبه‌و‌ه‬ ‫ته‌ق���ه‌ی‌ الیه‌نگران ‌‬ ‫بووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ش���ه‌وان ‌ه له‌ناو گه‌ڕه‌كه‌ كوردیه‌كان ‌‬ ‫ی (یه‌كێتی‌‌و‬ ‫كه‌ركوك چه‌ندین هه‌وادار ‌‬ ‫پارت���ی‌) به‌دیده‌كرێ���ن ك���ه‌ به‌ب���ێ‬ ‫هی���چ هۆیه‌ك ته‌ق���ه‌ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬به‌پێ‬ ‫ی‬ ‫ی "ئاوێنه‌" به‌شێكی‌ زۆر ‌‬ ‫زانیارییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و ته‌قه‌كه‌ران��� ‌ه س���ه‌ر به‌هێزه‌كان ‌‬ ‫ئاسایشن‌و له‌الیه‌ن ده‌زگا ئه‌منیه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ی چه‌كیان پێدراوه‌‪.‬‬ ‫مافی‌ هه‌ڵگرتن ‌‬ ‫ی ئاوێنه‌‪ ،‬شه‌وان ‌ه‬ ‫به‌پێی‌ زانیارییه‌كان ‌‬ ‫له‌چه‌مچه‌ماڵ���ه‌وه‌ هه‌واداران���ی‌ هه‌ردو‬ ‫حیزب به‌چه‌ندی���ن ئۆتۆمبێل دێنه‌ نێو‬ ‫ی كه‌ركوك‌و ته‌ق���ه‌ ده‌كه‌ن به‌بێ‬ ‫ش���ار ‌‬

‫ی هی���چ لێپێچنه‌وه‌یه‌كیان له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ ئاسایش���ی‌ یه‌كێت��� ‌‬ ‫له‌كه‌رك���وك عه‌مید س���مكۆ مه‌حمود‬ ‫ی‬ ‫ی ڕاگه‌یاند كه‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌‬ ‫به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫ی نین‌و‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ته‌قه‌ ده‌كه‌ن الیه‌نگ���ر ‌‬ ‫ناحه‌زن‪ ،‬چونك ‌ه تێكچونی‌ دۆخه‌ك ‌ه له‌م‬ ‫شار‌ه له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ یه‌كێتی‌ نیه‌و هه‌مو‬ ‫ی‬ ‫كه‌س ده‌زانێ‪ ،‬به‌ڵك���و ئه‌و خه‌ڵكانه‌ ‌‬ ‫ده‌ڵێ���ن یه‌كێتی��� ‌ه وا ده‌كات‪ ،‬بوختان‬ ‫ی كرد ك���ه‌ تاكو‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ .‬ئاشكراش��� ‌‬ ‫ئێس���تا هیچ كه‌سێك له‌سه‌ر ته‌قه‌كردن‬ ‫ده‌ستگیرنه‌كراوه‌ له‌الیه‌ن ئه‌وانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ش ‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‪ ،‬به‌ڕێوبه‌ر ‌‬

‫ی‬ ‫ی كۆمسیۆن ‌‬ ‫ڕاگه‌یاندن‌و په‌یوه‌ندیه‌كان ‌‬ ‫ب���ااڵی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان عه‌بدولباس���ت‬ ‫ده‌روێ���ش وتی‌ "چاره‌س���ه‌ركردنی‌ ئه‌م‬ ‫ی ئێمه‌دا نیه‌و‬ ‫كێش���ه‌و بابه‌ت ‌ه له‌توانا ‌‬ ‫له‌توانای‌ الیه‌ن ‌ه ئه‌منیه‌كاندایه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئێم��� ‌ه الیه‌نێك���ی‌ جێبه‌جێكارین‌و داوا‬ ‫له‌الیه‌ن��� ‌ه سیاس���یه‌كان ده‌كه‌ی���ن ك ‌ه‬ ‫ی پێكه‌وه‌ ژیان بانگه‌ش ‌ه‬ ‫به‌هێمنی‌‌و رۆح ‌‬ ‫ی به‌م‬ ‫بۆ لیس���ته‌كانیان بك���ه‌ن‌و كۆتای ‌‬ ‫بارگرژییه‌ی‌ ئێستا بهێنرێت‪".‬‬ ‫ب���ۆ به‌داواچونی‌ ئ���ه‌م بابه‌ته‌ ئاوێن ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندیك���رد به‌لی���وا جه‌م���ال تاهیر‬ ‫ی پۆلیسی‌ كه‌ركوكه‌و‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشت ‌‬ ‫به‌اڵم ئاماده‌نه‌بو لێدوان بدات‪.‬‬

‫گۆڕان‪ :‬له‌سه‌ر هێڵه‌ گشتیه‌كان ‌ی "‌خۆكاندیدكردنه‌وه‌م به‌رامبه‌ر به‌پرسی‌ بودجه‌یه‌"‬ ‫حكومه‌ت پێكهاتوین‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌رێككه‌وتن ‌‬ ‫ی سه‌باره‌ت‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‌ پارت ‌‬ ‫كۆتای ‌‬ ‫ی پۆسته‌كان‌و‬ ‫به‌دابه‌شكردن ‌‬ ‫ی حكومه‌ت نزیكده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫پێكهێنان ‌‬ ‫ی ژوری‌ توێژین����ه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رپرس���� ‌‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان ئاك����ۆ حه‌م ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كۆبونه‌وه‌ك����ه‌ ‌‬ ‫كه‌ری����م له‌ب����اره‌ ‌‬ ‫دوێنێ����ی‌ نێ����وان وه‌ف����دی‌ پارتی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫گۆڕان به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند"دوێن ‌‬ ‫وه‌فدی‌ پارت����ی‌ پێش����نیاره‌كانیان‬ ‫ی‬ ‫پێشكه‌ش����كردین‌و ئێمه‌ش وه‌اڵم ‌‬ ‫ی پارتیمان داوه‌ته‌و‌ه‬ ‫پێش����نیاره‌كان ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ گرینگ بو پێمانراگه‌یاندن‬ ‫ی هه‌مو جۆره‌ پۆس����ت‬ ‫كه‌ ئێم ‌ه دژ ‌‬ ‫داتاشینێكین بۆ هه‌ر حزب‌و الیه‌نێك‬ ‫بێ����ت به‌گۆڕانیش����ه‌و ‌ه ئه‌وانی����ش‬ ‫هاوڕابون له‌گه‌ڵمان"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ك����ه‌ "س����ه‌باره‌ت به‌دابه‌ش����كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫پۆس����ته‌كانیش لێكنزیكی����ی‌ زۆر‬ ‫هه‌بوه‌ تا راده‌یه‌كیش له‌س����ه‌ر هێڵه‌‬ ‫گش����تیه‌كانی‌ حكومه‌ت پێكهاتین‪،‬‬

‫هه‌روه‌ها هه‌ندێ����ك ورده‌كاریی‌ ماوه‌‬ ‫به‌جێمانهێش����توه‌ ب����ۆ كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫داهاتو له‌وێدا یه‌كالیی‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌ كه‌‬ ‫زیاتر جه‌خت له‌وه‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌ گۆڕان‬ ‫ده‌بێت له‌هه‌مو مه‌له‌فه‌ جیاوازه‌كان‬ ‫به‌ش����داربێت به‌پێی‌ (ئیستحقاقی‌)‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ی‌ خۆی‌ جگ����ه‌ له‌وه‌ش‬ ‫پێداگریم����ان له‌وه‌ ك����رد كه‌ ده‌بێت‬ ‫له‌وه‌زاره‌ته‌ ئه‌منیه‌كان گۆڕان پشكی‌‬ ‫خۆی‌ هه‌بێت‪ .‬پێداگریمان له‌وه‌ كرد‬ ‫ده‌بێت له‌مه‌له‌فی‌ وه‌زاره‌ته‌ ئابوریه‌كان‬ ‫پشكی‌ خۆمان هه‌بێت‪ ،‬به‌هه‌مانشێوه‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت����ه‌ خزمه‌تگوزاریه‌كانی����ش‬ ‫پشكمان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ی‌ ژوری‌ توێژین���ه‌وه‌ی‌‬ ‫سیاسی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان ئاشكرای‌‬ ‫ده‌كات "ئه‌گ���ه‌ر كۆبون���ه‌وه‌كان به‌و‬ ‫ئاراس���ته‌یه‌ ب���ڕوات به‌ڕێ���وه‌ ئ���ه‌وا‬ ‫له‌كۆبون���ه‌وه‌ی‌ دواتر بڕیاری‌ كۆتایی‌‬ ‫ده‌درێت‌و حكومه‌ت پێكده‌هێنرێت"‪.‬‬ ‫نزیكه‌ی‌ ح����ه‌وت مانگ به‌س����ه‌ر‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫تێپه‌ڕده‌بێت‌و تا ئێستاش كابینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ش����ته‌م پێكنه‌هاتو‌ه دانوستان ‌‬ ‫نێ����وان الیه‌نه‌كانی����ش به‌رده‌وامه‌‌و‬ ‫ی كۆتایی‌‪.‬‬ ‫نه‌گه‌یشتونه‌ته‌ رێككه‌وتن ‌‬

‫ئاوێن���ه‌ كه‌وتون" له‌چه‌ن���د رۆژی‌ رابردو‬ ‫ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‬ ‫هه‌ری���ه‌ك له‌قوباد تاڵه‌بان���ی‌‌و نێچیرڤان‬ ‫بارزان���ی‌‌و ئاش���تی‌ هه‌ورامی‌‌و ره‌ش���ید‬ ‫مالیکی داوا له‌کورد ده‌کات پشتیوانی‬ ‫تاهیر كۆبونه‌ته‌وه‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندنێكی‌‬ ‫بکه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی جارێکی تر ببێته‌وه‌‬ ‫داهاتی‌ ناوخۆی‌ كوردس���تانیان كردوه‌و‬ ‫به‌سه‌رۆک وه‌زیران‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫پرسی بودجه‌یان بۆ چاره‌سه‌ر ده‌کات‪ ،‬گه‌یش���تونه‌ته‌ ئه‌و باوه‌ڕه‌ی‌ كه‌ ده‌توانن‬ ‫تا مانگی‌ هه‌شتی‌ ئه‌مساڵ له‌سه‌ر داهاتی‌‬ ‫كوردیش رازینابین‪.‬‬ ‫ناوخۆیی‌ موچ���ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئه‌و زانیاریان���ه‌ی‌ كه‌ له‌چه‌ند دابین بكه‌ن"‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌پێی‌ زانیاریه‌كان له‌و كۆبونه‌وه‌یه‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ باوه‌ڕپێك���راو ده‌س���ت‬

‫باسی‌ ئه‌وه‌ كراوه‌ كه‌ نوری‌ مالیكی‌ داوای‌‬ ‫له‌كورد كردوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بێت‌و كورد رازیبێت‌و‬ ‫ده‌نگ ب���ۆ ئه‌وه‌ بدات كه‌ ب���ۆ ویالیه‌تی‌‬ ‫س���ێیه‌م هه‌ڵیبژێرنه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وا ئاماده‌یی‌‬ ‫خۆی‌ نیش���انداوه‌ كێشه‌ی‌ بودجه‌و هه‌مو‬ ‫كێش���ه‌كانی‌ تر چاره‌س���ه‌ر بكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دوای‌ ئه‌و هه‌ڵسه‌نگاندنه‌ی‌ كورد به‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ ده‌توانێت تا مانگی‌ هه‌ش���ت موچه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ران دابین ب���كات ئه‌و داوایه‌ی‌‬ ‫نوری‌ مالیكی‌ ره‌تكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫بۆ یەکەمجار باڵۆن دێتە کوردستان‬ ‫کۆمپانیا ‌ی باڵۆن کوردستان بۆ‬ ‫یەکەمینجار باڵۆن دێنێتە کوردستانەوە‬ ‫کە هاواڵتیان دەتوانن سودی‌ لێوەربگرن‬ ‫بۆ گەشتی‌ ئاسمان‌و گەڕان بەسەر‬ ‫شاری‌ سلێمانیدا‪.‬‬ ‫خاوەنی‌ پ���رۆژەی‌ باڵۆن کوردس���تان‬ ‫گ���ۆران ڕەحمان بەئاوێن���ەی‌ ڕاگەیاند "‬ ‫هێنان��� ‌ی باڵۆن بۆ هەرێمی‌ کوردس���تان‬ ‫ده‌ره‌نجام���ی بیرکردن���ەوەی‌ چەندی���ن‬ ‫س���اڵمە بۆ ئەوە ‌ی هاواڵتیان سودمەندبن‬ ‫لەگەشت ‌ی ئاسمانی‌ بەباڵۆن کە لەزۆربە ‌ی‬ ‫واڵتانی‌ جیهاندا هەیە"‪.‬‬ ‫وتیشی‌" پرۆژەکەی‌ ئێمە بەشێوەیەک ‌ی‬ ‫فەرمیەو لەالیەن گەشتو گوزارو فڕۆکەوان ‌ی‬

‫شارستانی‌ عێراقەوە تۆمارکراوەو مۆڵەت ‌ی‬ ‫بۆ وەرگیراوە کە بەشێوەیەکی‌ ستاندارد ‌ی‬ ‫جیهان��� ‌ی دەبێت‌و س���ەرجەم باڵۆنەکان‬ ‫لەواڵتانی‌ ئەوروپاوە هێنراون"‪.‬‬ ‫خاوەنی‌ پرۆژەکە ئام���اژە بۆ ئەوەش‬ ‫دەکات ئەو باڵۆنانە لەالیەن شارەزایان ‌ی‬ ‫ئەوروپی���ەوە سەرپەرش���تی‌ دەکرێ���ن‌و‬ ‫ش���ۆفێرەکانی‌ کەس���انی‌ ئەوروپین‌و بۆ‬ ‫ماوەیەک خۆیان کاری‌ لەس���ەر دەکەن‌و‬ ‫پاش���ان کادری‌ تر لەش���اری‌ س���لێمان ‌ی‬ ‫پێدەگەیەنن‪.‬‬ ‫لەئێستادا ئەو باڵۆنانە ژمارەیان سێ‬ ‫دانەیە‌و تەنها لەشاری‌ سلێمانی دەبێت‌و‬ ‫پاش���ان هەوڵدەدرێت بۆ شارەکانی‌ تر ‌ی‬ ‫کوردستانیش بگوازرێتەوە‪.‬‬

‫باڵۆنێک له‌سلێمانی‬

‫چاره‌نوس ‌ی سلێمان ‌ی له‌نێوان یه‌کێتی‌و گۆڕاندا‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫ی‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانی‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌ به‌ال ‌‬ ‫یه‌كێتی‌و گۆڕانه‌و‌ه جێگه‌ی‌ بایه‌خه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ی سیاسیی‌ ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫هیچ هێزێكی‌ دیك ‌ه ‌‬ ‫گرنگ نیه‌‪ ،‬چونك ‌ه چاره‌نوسی‌ ئه‌م‬ ‫ی نیسانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ‪‌ 30‬‬ ‫پارێزگایه‌ له‌دوا ‌‬ ‫ی سه‌ره‌كی‌ ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌ست یه‌كێك له‌و دوانه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكان‪،‬‬ ‫داهێن���ان‌و پێش���نیارێكی‌ ئیداری���ی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی���ه‌كان بو له‌عێراق���داو دواتر‬ ‫له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تانیش پیاده‌كرا‪،‬‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ فراوانكردنی‌ ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫المه‌ركه‌زیی‌‪ .‬بۆ یه‌كه‌مجاریش س���اڵی‌‬ ‫‪ ،2005‬هه‌ڵبژاردن���ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‬ ‫پارێزگاكان���ی‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‬ ‫له‌هه‌رسێ‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌‪ ،‬هه‌ولێرو‬ ‫دهۆك ئه‌نجامدرا‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر ئاس���تی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫یه‌كێت���ی‌ نیش���تمانی‌ كوردس���تان‬ ‫توان���ی‌ ‪ 485‬ه���ه‌زارو ‪ 718‬ده‌ن���گ‬ ‫به‌ده‌س���تبهێنێت‪ ،‬پارت���ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردس���تان ‪ 91‬ه���ه‌زارو ‪ 578‬ده‌نگ‪،‬‬ ‫یه‌كگرت���وی‌ ئیس�ل�امی‌ ‪ 75‬هه‌زارو ‪8‬‬ ‫ده‌نگ‪ ،‬كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌ ‪ 53‬هه‌زارو‬ ‫‪ 88‬ده‌نگ‪ .‬ژم���اره‌ی‌ كورس���یه‌كانی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ س���لێمانی‌ به‌ ‪41‬‬ ‫كورسی‌ ده‌ستنیشانكرا‪ ،‬له‌سه‌ر بنه‌مای‌‬ ‫ده‌نگه‌ به‌ده‌س���تهاتوه‌كانیش یه‌كێتی‌‬

‫‪ 28‬كورس���ی‌ به‌رك���ه‌وت‪ ،‬پارت���ی‌ ‪5‬‬ ‫كورسی‌‪ ،‬یه‌كگرتو ‪ 5‬كورسی‌‪ ،‬كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیسالمیش ‪ 3‬كورسی‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌و ‪ 28‬كورس���یه‌ی‌ یه‌كێت���ی‌‪ ،‬دو‬ ‫جێگه‌یان چۆڵه‌ كه‌ یه‌كێكیان ش���وێنی‌‬ ‫دان���ا ئه‌حم���ه‌د مه‌جی���دی‌ پارێزگاری‌‬ ‫پێشوی‌ س���لێمانیه‌و ئه‌وی‌ دیكه‌شیان‬ ‫شوێنی‌ ش���ێرزاد حافز‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫پێش���وی‌ گۆڕانه‌‪ .‬له‌دوای‌ دروستبونی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش له‌س���اڵی‌ ‪،2009‬‬ ‫به‌ش���ێك له‌ئه‌ندامانی‌ ناو ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانی‌ به‌ئاشكرا چونه‌ پاڵ‬ ‫ئه‌و بزوتنه‌وه‌ی���ه‌و له‌كۆی‌ ‪ 26‬ئه‌ندام‪،‬‬ ‫ئێس���تا به‌ڕه‌س���می‌ ‪ 14‬كه‌سیان سه‌ر‬ ‫به‌گۆڕانن‪.‬‬ ‫هاوكات له‌هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانیه‌كه‌ی‌‬ ‫ساڵی‌ ‪ ،2009‬دیارنیه‌ هێزه‌ سیاسیه‌كانی‌‬ ‫وه‌ك یه‌كێت���ی‌‌و پارت���ی‌ به‌دروس���تی‌‬ ‫چه‌ند ده‌نگیان هێناوه‌ له‌س���ه‌ر ئاستی‌‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانی‌‪ ،‬چونكه‌ سیستمی‌‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن به‌جۆرێك ب���و كه‌ هه‌مو‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان وه‌ك ی���ه‌ك‬ ‫بازنه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن حس���ابی‌ بۆ ده‌كرا‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ ،‬پارت���ی‌‌و یه‌كێتی‌ به‌لیس���تێكی‌‬ ‫هاوبه‌ش به‌ناوی‌ (لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫كوردستانی‌) به‌ش���داری‌ هه‌ڵبژاردنیان‬ ‫كردو توانیان له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌ هه‌رێم‬ ‫ملیۆنێ���ك‌و ‪ 76‬ه���ه‌زارو ‪ 370‬ده‌نگ‬ ‫به‌ده‌ستبهێنن‪ .‬هاوكات گۆڕانیش توانی‌‬ ‫‪ 445‬هه‌زارو ‪ 24‬ده‌نگ بهێنێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا له‌هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬

‫رێژه‌ی ده‌نگه‌کانی یه‌کێتی‌و گۆڕان له‌ پارێزگای سلێمانی‬

‫یه‌كێتی‬ ‫گۆڕان‬

‫؟‬ ‫‪2005‬‬

‫؟‬

‫؟‬

‫‪2009‬‬

‫‪2010‬‬

‫‪2013‬‬

‫نوێنه‌ران���ی‌ عێ���راق كه‌ س���اڵی‌ ‪ 2010‬نزیكه‌ی‌ ‪ 258‬هه‌زار ده‌نگ ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ه‌ په‌رله‌مانیه‌كه‌ی‌ ‪‌ 21‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجام���درا گۆڕان له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانی‌ توانی‌ ‪ 298‬هه‌زارو ئه‌یلول���ی‌ ‪2013‬ش ك���ه‌ یه‌كه‌مینج���ار‬ ‫‪ 621‬ده‌نگ بهێنێت‪ ،‬یه‌كێتی‌‌و پارتیش بو ل���ه‌دوای‌ دروس���تبونی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا پێكه‌وه‌ به‌لیستی‌ گۆڕان���ه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێت���ی‌‌و پارت���ی‌ به‌جیا‬ ‫كوردستانی‌ به‌شداربون‪ ،‬توانیان ‪ 350‬به‌ش���داری‌ هه‌ڵبژاردن بكه‌ن‪ ،‬یه‌كێتی‌‬ ‫هه‌زارو ‪ 283‬ده‌نگ له‌سلێمانی‌ بهێنن‪ .‬له‌سه‌ر ئاستی‌ هه‌رێم توانی‌ ‪ 350‬هه‌زارو‬ ‫به‌اڵم به‌پێی‌ ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ‪ 500‬ده‌ن���گ بهێنێ���ت‪ ،‬گۆڕانیش ‪476‬‬ ‫رابردو هه‌میش���ه‌ ده‌نگه‌كان���ی‌ پارتی‌ ه���ه‌زارو ‪ 736‬ده‌نگ‪ .‬ل���ه‌و رێژه‌یه‌ش‬ ‫له‌س���لێمانی‌ نێوان ‪ 91‬ب���ۆ ‪ 92‬هه‌زار گ���ۆڕان له‌س���لێمانی‌ ده‌نگه‌كانی‌ ‪333‬‬ ‫ده‌نگدا بوه‌و به‌تێكڕا ‪ 92‬هه‌زار ده‌نگی‌ هه‌زارو ‪ 961‬ده‌نگ بوو یه‌كێتیش ‪234‬‬ ‫هێن���اوه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر ده‌نگه‌كانی‌ هه‌زارو ‪ 252‬ده‌نگ‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و دابه‌زینه‌ی‌ كه‌ له‌ده‌نگه‌كانی‌‬ ‫پارت���ی‌ جیابكرێته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وا یه‌كێتی‌‬ ‫ی یه‌كێتیدا روی���دا له‌هه‌ڵبژاردنی‌ رابردو‪،‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی‌ ‪ ،2013‬له‌س���لێمان ‌‬

‫به‌اڵم هێش���تا یه‌كێتیه‌كان گه‌ش���بینن‬ ‫به‌ئاینده‌یان‪.‬‬ ‫د‪ .‬ش���ێركۆ عه‌ب���دواڵ‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌‬ ‫فراكس���یۆنی‌ یه‌كێت���ی‌ له‌ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێ���زگای‌ س���لێمانی‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د‪" ،‬پێش���بینیده‌كه‌م ئه‌مجاره‌‬ ‫ده‌نگه‌كانی‌ یه‌كێت���ی‌ زیادبكه‌ن له‌چاو‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی‌ پێش���و‪ ،‬یه‌كێتی���ش رو‬ ‫له‌هه‌ڵستانه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫هاوكات دانا عه‌بدولكه‌ریم‪ ،‬سه‌رۆكی‌‬ ‫فراكسیۆنی‌ گۆڕان له‌هه‌مان ئه‌نجومه‌ن‪،‬‬ ‫پێیوایه‌ "ئه‌گ���ه‌ر موفاجه‌ئه‌ش روبدات‬ ‫له‌سلێمانی‌‪ ،‬ئه‌وا بۆ گۆڕان موفاجه‌ئه‌ی‌‬ ‫ئیجابی‌ ده‌بێت‪ ،‬به‌پێی‌ زانیاریه‌كانیش‬ ‫بێت پێش���بینی ده‌كه‌م گۆڕان له‌جاری‌‬ ‫پێشو ده‌نگی‌ زیاتر بێنێت"‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ده‌نگه‌كانی‌ گ���ۆڕان‌و یه‌كێت ‌ی‬ ‫له‌سلێمانی‌ وه‌ك خۆشیان بمێنێته‌وه‌و هیچ‬ ‫گۆڕانی‌ به‌سه‌ردا نه‌یه‌ت له‌م هه‌ڵبژاردنه‌ ‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وا زۆرینه‌ی‌ كورس���یه‌كان ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگای‌ س���لێمان ‌ی ده‌بن ‌ه‬ ‫موڵكی‌ گ���ۆڕان‌و به‌م پێی���ه‌ش ئیداره‌ ‌ی‬ ‫س���لێمانی‌ ده‌كه‌وێته‌ ده‌س���تی‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫به‌پێ��� ‌ی ئه‌نجام���ی‌ ده‌نگه‌كان���ی‌ رابردو‪،‬‬ ‫گۆڕان به‌نزیكه‌ ‌ی ‪ 100‬هه‌زار ده‌نگ له‌پێش‬ ‫یه‌كێتیه‌وه‌یه‌ له‌سلێمانی‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌م هه‌ڵبژاردن���ه‌ی‌ ‪30‬ی‌ نیس���ان‬ ‫ژم���اره‌ی‌ ده‌نگده‌ران���ی‌ پارێ���زگای‌‬ ‫سلێمانی‌ ملیۆنێك‌و ‪ 169‬هه‌زارو ‪362‬‬ ‫ده‌نگده‌ره‌و ه���اوكات ‪ 74‬هه‌زارو ‪152‬‬ ‫ده‌نگده‌ری‌ تایبه‌ت هه‌ن‪.‬‬

‫ئه‌ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگای‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌؟‬ ‫ئاسۆ عه‌بدولله‌تیف‬ ‫كاندیداكانی ش���اری هه‌ڵه‌بجه‌ش‬ ‫ف���ڕكان فڕكانی ئه‌وه‌یانه‌ زو بگه‌نه‌‬ ‫دیوانی پارێزگای سلێمانی‌و كێكی‬ ‫سه‌ر س���ینیه‌كه‌ قاژ بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫به‌دروش���مه‌كانیاندا دی���اره‌ ك���ه‌‬ ‫چه‌ند شێت‌و ش���ه‌یدای سلێمانین‪،‬‬ ‫یان ره‌نگه‌ به‌مانایه‌كی تر ش���ێت‌و‬ ‫ش���ه‌یدای ئیمتیازه‌كانی سلێمانی‬ ‫بن‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا ئ���ه‌وه‌ كاندیده‌كانی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ن كه‌ ناهێڵ���ن پارێزگای‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ بناسرێت‌و بێته‌ دیفاكتۆو‬ ‫‌وه‌ك ش���ار ده‌ربكه‌وێت‪ ،‬زۆریشن‬ ‫ئه‌وانه‌ی كه‌ خوازی���ارن به‌به‌رنامه‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ بچوكبكه‌ن���ه‌وه‌و چاویان‬ ‫به‌پارێزگابونه‌ك���ه‌ی هه‌ڵنای���ه‌ت‪،‬‬ ‫له‌ئێس���تادا ئ���ه‌و كاندی���ده‌‬ ‫ئۆپۆرتۆنیست‌و خۆپه‌رستانه‌ له‌تاو‬ ‫حه‌ماس���ه‌تی گه‌رم���ی ده‌نگده‌رو‬ ‫بینین���ی پۆس���ته‌ری خۆی���ان‌و‬ ‫ریكالمه‌كانی���ان خۆی���ان لێ بۆته‌‬ ‫رزگاركه‌رو ئه‌وه‌ن���ده‌ مه‌غرور بون‬ ‫چاویان ه���ه‌ر كورس���یه‌كه‌ی ناو‬ ‫پارێ���زگای س���لێمانی‌و په‌رله‌مانی‬ ‫به‌غ���دا ئه‌بینێ���ت‪ ،‬ئاگای���ان له‌و‬ ‫چوارساڵه‌ی ئاینده‌ نیه‌ كه‌ ئه‌چنه‌‬ ‫پارێزگای س���لێمانی‪ ،‬ئه‌مه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫"چوارس���اڵی تری���ش هه‌ڵبژاردنی‬ ‫پارێ���زگاكان بكرێت���ه‌وه‌" ئاخ���ۆ‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌كه‌ی خۆی���ان چی لێدێت‬ ‫به‌و چه‌ندین ساڵه‌؟‬ ‫كه‌واته‌ ئه‌م كاندیدانه‌ شه‌رعیه‌ت‬ ‫ئه‌به‌خش���ن به‌درێژكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫كه‌موكورتیه‌كان‌و تا چوار ساڵی تر‬ ‫ناهێڵن هه‌ڵه‌بجه‌ ئه‌نجومه‌نی خۆی‬ ‫هه‌بێت‌و بڕیار له‌س���ه‌ر چاره‌نوسی‬ ‫ئی���داری‌و جوگرافی خ���ۆی بدات‪،‬‬ ‫سه‌یره‌ ئه‌مانه‌ له‌پێناوی ئیمتیازو‬ ‫پ���اره‌و ئایدۆلۆژی���ای سیاس���ی‬ ‫خۆیاندا شارێكی گه‌وره‌ كه‌ ره‌مزی‬ ‫قوربانیدانه‌ ئه‌كه‌ن���ه‌وه‌ به‌قوربانی‬ ‫حه‌زی شه‌خسی‌و حیزبی‌و بۆ چه‌ند‬ ‫ساڵێك رایئه‌گرن‌و ئه‌یخه‌نه‌و‌ه به‌ر‬ ‫ره‌حمه‌تی ش���اره‌ گ���ه‌وره‌كان كه‌‬ ‫چه‌ندین س���اڵه‌ ده‌ڤه‌ری هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫قوربان���ی ده‌س���تی ئ���ه‌و ش���اره‌‬ ‫گه‌ورانه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و كاندیدانه‌ ده‌بو به‌كۆ‬ ‫بیریان له‌میكانیزمێك‌و ده‌ریچه‌یه‌كی‬ ‫یاسایی بكردایه‌ته‌وه‌ كه‌ جیاوازیه‌ك‬ ‫دروس���ت بك���ه‌ن ب���ۆ هه‌ڵه‌بجه‌‪،‬‬ ‫راس���ته‌ رێ���كاره‌ یاس���اییه‌كانی‬ ‫كۆمس���یۆن‌و كارته‌كانی ده‌نگدان‌و‬ ‫ئاماده‌س���ازیه‌كان ‌وه‌كو پێویست‬ ‫ئام���اده‌ نه‌كراب���ون ت���ا هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫به‌ش���داری پێبكرێت له‌پرۆس���ه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی پارێزگاكاندا‪ ،‬به‌اڵم خۆ‬ ‫ده‌كرا ئه‌و كاندیدانه‌ به‌ش���داریش‬ ‫نه‌بونایه‌ له‌پرۆس���ه‌یه‌ك كه‌ درێژه‌‬ ‫به‌خه‌م‌و ئازارو رۆتینیاته‌ ئیداریه‌كان‬ ‫ئه‌داته‌وه‌ بۆ هه‌ڵه‌بج���ه‌و چه‌ندین‬ ‫س���اڵ جوڵ���ه‌ی به‌پارێزگابونه‌كه‌‬ ‫به‌یاسایی دواده‌خات‪.‬‬ ‫به‌ه���ه‌ر پێوه‌رێك لێكبدرێته‌وه‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ له‌م پرۆسه‌یه‌دا زیانێكی‬ ‫زۆر ده‌كات‌و ئه‌بێت���ه‌وه‌ به‌قوربانی‬ ‫ده‌ستی حیزب‪ ،‬پێویسته‌ به‌رپرسانی‬ ‫ئه‌م ش���اره‌ له‌بری مونافه‌س���ه‌ی‬ ‫حیزبی‌و شكۆبه‌خشینه‌وه‌ به‌شاره‌‬ ‫گه‌وره‌كانی دیكه‌ كار بۆ بنیادنان‌و‬ ‫به‌یاس���اییكردنی دام‌و ده‌زگاو‬ ‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تیه‌كانی ناو هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌م ئه‌ركه‌ پێویس���ت بو‬ ‫س���ه‌رۆك ش���اره‌وانی‌و قایمق���ام‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتداره‌ حیزبیه‌كانی ئه‌م شاره‌‬ ‫رێگرییان بكردایه‌‌و نه‌یانهێش���تایه‌‬ ‫به‌و هه‌رزانیه‌‪ ،‬هه‌ڵه‌بجه‌ كه‌ بوه‌ته‌‬ ‫پارێ���زگا‪‌ ،‬وه‌ك قه‌زایه‌ك هه‌راجی‬ ‫بكه‌ن‌و بیخه‌نه‌وه‌ س���ه‌ر چوارچێوه‌‬ ‫ئیداریه‌كانی ش���اره‌ گ���ه‌وره‌كان‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم‌وادیاره‌ ئه‌رك���ی بنیادنانی‬ ‫پارێزگای هه‌ڵه‌بجه‌ زۆر له‌توانستی‬ ‫ئه‌و به‌رپرس���انه‌ گه‌وره‌تره‌‌و شانی‬ ‫ئه‌وان زۆر ل���ه‌وه‌ الوازتره‌ خه‌ونی‬ ‫پارێزگای هه‌ڵه‌بج���ه‌ له‌خۆبگرێت‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ دڵیان هه‌ر له‌س���لێمانیه‌‬ ‫حه‌یاته‌كه‌یه‌‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫د‪.‬هه‌ڤاڵ‌ ئه‌بوبه‌كر‪:‬‬

‫یه‌ك وشه‌م بۆ سه‌دام نه‌وتوه‌‬ ‫ئێستاش‬ ‫ی‬ ‫كه‌ كاندید ‌‬ ‫ی گۆڕانم‪،‬‬ ‫بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌شێك نیم‬ ‫ی‬ ‫له‌رێكخستنه‌كان ‌‬ ‫ئه‌و بزوتنه‌وه‌ی ‌ه‬

‫ ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫سه‌رۆك ‌ی لیست ‌ی بزوتنه‌وه‌ ‌ی گۆڕان بۆ‬ ‫پارێزگا ‌ی سلێمان ‌ی د‪ .‬هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌كر‪،‬‬ ‫له‌دیدارێك ‌ی ئاوێنه‌دا باس له‌به‌رنامه‌‌و‬ ‫كار ‌ی لیسته‌ك ‌ه ده‌كات‌و جه‌ختیش له‌و‌ه‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه هیچ رۆژێك‪ ،‬به‌بااڵی‌‬ ‫به‌عس‌و سه‌دامدا هه‌ڵینه‌داوه‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫"یه‌کگرتوبون سه‌روه‌ریه‌کی گه‌وره‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌رنامه‌تان بۆ داهاتو ‌ی سلێمان ‌ی‬ ‫چ ‌ی ده‌بێت‪ ،‬له‌كاتێكدا پێشتر هه‌ڵسوڕاوێك ‌ی‬ ‫گۆڕان (دانا ئه‌حمه‌د مه‌جید) ئه‌و پۆسته‌ ‌ی‬ ‫به‌ده‌س���ته‌و‌ه بو‪ ،‬به‌اڵم خه‌ڵك ‌ی گله‌ی ‌ی زۆر‬ ‫بو؟‬ ‫د‪.‬هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌كر‪ :‬ئێم ‌ه به‌رنام ‌ه جێبه‌ج ‌ێ‬ ‫ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬كاك دانا ئه‌حمه‌د مه‌جید ئه‌گه‌ر‬ ‫گۆڕان بوبێت یان هه‌ر الیه‌نێك ‌ی تر‪ ،‬به‌رنامه‌ ‌ی‬ ‫یه‌كێت ‌ی نیش���تمان ‌ی جێبه‌ج ‌ێ كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێم ‌ه به‌رنامه‌ ‌ی گ���ۆڕان جێبه‌ج ‌ێ ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ئیشمان ئه‌و‌ه ده‌بێت ك ‌ه كاره‌كان بخه‌ینه‌و‌ه‬ ‫س���ه‌ر س���كه‌ ‌ی خۆی‌‪ ،‬ئ���ه‌و س���ه‌رده‌مه‌ ‌ی‬ ‫ك��� ‌ه كاك دان���ا پارێزگار بو ل���ه‌زۆر روه‌و‌ه‬ ‫ته‌واو جیاوازبو‌ه له‌ئێس���تا‪ ،‬له‌رو ‌ی دارایی‌‌و‬ ‫سیاس���ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و فه‌رهه‌نگییشه‌وه‌‪،‬‬ ‫جگ ‌ه له‌و‌ه ئێم ‌ه گوزارش���ت له‌بۆچون ‌ی هیچ‬ ‫كه‌س���ێك ‌ی پێ���ش خۆمان ناكه‌ی���ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ته‌واوكه‌ر ‌ی ئیش��� ‌ه باشه‌كان ‌ی پێش خۆمان‬ ‫ده‌بین‌و ئه‌وانه‌ش راستده‌كه‌ینه‌وه‌ ك ‌ه پێش‬ ‫ئێم ‌ه به‌خراپ ‌ی كراون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌نیازیت له‌چیه‌و‌ه ده‌ستپێبكه‌یت‪،‬‬ ‫ك ‌ه جیاوازبێت له‌وان ‌ی پێش خۆت؟‬ ‫د‪.‬هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌كر‪ :‬ده‌بێت به‌هیچ جۆرێك‬ ‫دام���وده‌زگا ‌ی ده‌وڵه‌تی ‌ی گوزارش���ت له‌هیچ‬ ‫حیزبێك نه‌كات به‌بزوتنه‌وه‌ ‌ی گۆڕانیشه‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها گوزارشت له‌ئیراده‌ ‌ی هاواڵتیان بكات‪.‬‬ ‫یه‌كس���ان ‌ی له‌نێ���وان هاواڵتیان���دا هه‌بێت‪،‬‬ ‫یاس���ا سه‌روه‌ربێت‪ ،‬پش���تێك ‌ی ئه‌ستورمان‬ ‫به‌ده‌س���ته‌ ‌ی چاودێری��� ‌ی دارای��� ‌ی ده‌بێت‪،‬‬ ‫ك ‌ه ئ���ه‌وان رایانگ���رت له‌ئیش‪ ،‬پش���تێك ‌ی‬ ‫ئه‌ستورمان به‌داواكار ‌ی گشتی‌‌و به‌دادگاكان‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬رۆتی���ن كه‌مده‌كه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵك‬

‫له‌گه‌ڵ دام���وده‌زگاكان ئاش���تده‌كه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫كادر ده‌كه‌ین���ه‌و‌ه به‌هاواڵت ‌ی نه‌ك هاواڵت ‌ی‬ ‫بكه‌ی���ن ب���ه‌كادر‪ ،‬واده‌كه‌ی���ن ك��� ‌ه خه‌ڵك‬ ‫له‌داموده‌زگاكاندا ئیش ‌ی به‌باش ‌ی نه‌ڕۆیشت‬ ‫رو ل���ه‌دادگاكان بكات‪ ،‬ن���ه‌ك رو له‌مه‌كۆ‌و‬ ‫مه‌ڵبه‌ند‌و لقه‌كان بكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬جا پێتانوای ‌ه هه‌مو ئه‌و كارانه‌تان‬ ‫پێده‌كرێ���ت‪ ،‬ی���ان ئه‌مان ‌ه ه���ه‌ر ریكالم ‌ی‬ ‫هه‌ڵمه‌ت ‌ی هه‌ڵبژاردنن‪ ،‬ئێو‌ه له‌دو هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫پێشودا براو‌ه بون‪ ،‬به‌اڵم هیچیش نه‌گۆڕا؟‬ ‫د‪.‬هه‌ڤ���اڵ ئه‌بوبه‌ك���ر‪ :‬وانییه‌‪ ،‬زۆرش���ت‬ ‫گۆڕاوه‌‪ ،‬هه‌نگاو ‌ی یه‌كه‌م‪ ،‬ده‌ستیپێكردوه‌‌و‬ ‫گه‌یش���تۆت ‌ه نیوه‌رێگاك���ه‌‪ ،‬هه‌ڵبژاردن��� ‌ی‬ ‫ئه‌مج���اره‌ ‌ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌ی پارێ���زگاكان‬ ‫ده‌مانهێنێت��� ‌ه كۆتای��� ‌ی رێ���گاكان‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌مج���ار‌ه خه‌ڵك په‌نج���ا زائید یه‌ك ده‌نگ‬ ‫بده‌ن ‌ه گۆڕان ئه‌وكات‪ ،‬گۆڕان به‌رپرس���یار ‌ی‬ ‫یه‌كه‌م ده‌بێت له‌ك���ۆ ‌ی ئه‌و گۆڕانكارییانه‌ ‌ی‬ ‫ك ‌ه ده‌بێت له‌سیسته‌م ‌ی سیاسی‌‌و له‌پرۆژه‌‌و‬ ‫ئیش���ه‌كان‌و خزمه‌تكردن��� ‌ی خه‌ڵك���دا بێت ‌ه‬ ‫كایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ت���ۆ پس���پۆڕییه‌كه‌ت له‌زمان ‌ی‬ ‫ك���وردی‌‌و دواتریش راگه‌یاندن���ه‌‪ ،‬پێتوانی ‌ه‬ ‫ئه‌و پۆس���ته‌ ‌ی خۆت بۆ پااڵوتو‌ه پێویست ‌ی‬ ‫به‌پسپۆڕی ‌ی له‌بوارێك ‌ی جیاوازتره‌‪ ،‬بۆ نمون ‌ه‬ ‫پسپۆڕی ئه‌ندازیاریی‌؟‬ ‫د‪.‬هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌كر‪ :‬هه‌مو پس���پۆڕییه‌ك‬ ‫ده‌توان��� ‌ێ خزمه‌ت بكات به‌باش���ی‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫خه‌م��� ‌ی نیش���تمان ‌ی له‌گه‌ڵدا بێ���ت‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫پسپۆڕییمان له‌خه‌م ‌ی نیشتمانیدا هه‌یه‌‪ ،‬من‬ ‫دبلۆمم له‌ئه‌ندازیاریی���دا هه‌یه‌‪ ،‬خوێندكار ‌ی‬ ‫زانك���ۆ ‌ی ته‌كنه‌لۆج ‌ی ب���وم له‌به‌غدا له‌به‌ر‬ ‫به‌عس���یبون‌و به‌عس���ینه‌بون وازملێهێن���ا‌و‬ ‫هاتمه‌و‌ه دوبار‌ه ده‌ستمكرده‌و‌ه به‌خوێندن‪،‬‬ ‫وات ‌ه روئیایه‌ك ‌ی ئه‌ندازیارییمان هه‌یه‌‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫له‌وه‌ ‌ی پارێزگار ئیش��� ‌ی ئ���ه‌و‌ه نیی ‌ه خۆ ‌ی‬ ‫راس���ته‌وخۆ ئیش��� ‌ی خه‌ڵك بكات‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫سه‌رپه‌رشتی ‌ی ئیشه‌كان ده‌كات‪ ،‬ك ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫خه‌ڵك ‌ی پس���پۆڕ‌و به‌ئه‌زمون���ه‌و‌ه ده‌كرێن‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و خه‌ڵكان ‌ه ده‌بێت ئیش���ه‌كان بكه‌ن ك ‌ه‬ ‫پس���پۆڕییان له‌ئیش���ه‌كاندا هه‌یه‌‪ .‬ده‌بێت‬ ‫ده‌س���تێك ‌ی پاك بێت‪ ،‬ئیراده‌یه‌ك ‌ی به‌هێز ‌ی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬به‌یه‌كس���ان ‌ی له‌ق���ه‌زا‌و ناحیه‌كاندا‬ ‫ئیش بكات‪ ،‬ئیش ته‌نی���ا به‌كۆمپانیایه‌ك‌و‬

‫دوان نه‌كات‌و ئیش له‌س���ه‌ر مه‌حسوبیه‌ت‌و‬ ‫مه‌نسوبیه‌ت نه‌كات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌وات ‌ه له‌چوار س���اڵ ‌ی داهاتودا‪،‬‬ ‫س���لێمان ‌ی ده‌گه‌یه‌نن ‌ه ك���وێ‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بویت ‌ه‬ ‫پارێزگاری‌ سلێمانی‌؟‬ ‫د‪.‬هه‌ڤ���اڵ ئه‌بوبه‌ك���ر‪ :‬ئێم��� ‌ه له‌قۆناغ ‌ی‬ ‫یه‌كه‌م���دا ده‌مان���ه‌و ‌ێ نه‌زیف��� ‌ی گه‌نده‌ڵی ‌ی‬ ‫بوه‌س���تێنین‪ ،‬له‌قۆناغ ‌ی دوه‌مدا ده‌س���ت ‌ی‬ ‫حیزب به‌ته‌واوه‌ت ‌ی به‌رین ‌ه ده‌ره‌وه‌‪ ،‬له‌قۆناغ ‌ی‬ ‫سێیه‌مدا ماسته‌رپالن ‌ی ش���ار وه‌كو ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ی��� ‌ه جێبه‌ج ‌ێ ده‌كه‌ین‪ ،‬له‌و ش���وێنانه‌ ‌ی‬ ‫كه‌موكورت��� ‌ی ه���ه‌ن چاكی���ان ده‌كه‌ی���ن‪،‬‬ ‫له‌مه‌س���ه‌له‌ ‌ی نیش���ته‌جێبون‪ ،‬رێگا‌وب���ان‪،‬‬ ‫ته‌ندروستی‪ ،‬ده‌رفه‌ت ‌ی كار بۆ هه‌موان‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫له‌و‌ه به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی گشت ‌ی ده‌مانه‌وێت رۆح ‌ی‬ ‫رق بگۆڕین به‌گیان ‌ی لێبورده‌یی‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێشتر باس ‌ی به‌عسیبون‌و نه‌بونت‬ ‫ك���رد‪ ،‬ده‌وتر ‌ێ به‌عس���یبویت‌و به‌نوس���ین‬ ‫به‌بااڵ ‌ی به‌عس‌و سه‌دامتدا هه‌ڵداوه‌‪ ،‬وه‌اڵمت‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ چییه‌؟‬ ‫د‪.‬هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌ك���ر‪ :‬به‌دڵنیاییه‌و‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫تۆمه‌ته‌‪23 ،‬س���اڵ ‌ی ته‌مه‌نم له‌ن���او میدیا ‌ی‬ ‫یه‌كێتیدا به‌س���ه‌ربردوه‌‪ ،‬ئه‌‌و ‪ 23‬ساڵ ‌ه ئه‌م‬ ‫هه‌فته‌یه‌ ‌ی لێده‌ربچێت وشه‌یه‌ك ‌ی ناپه‌سه‌ند‬ ‫به‌ئێم ‌ه نه‌وتراوه‌‪ ،‬من یه‌ك وشه‌م بۆ سه‌دام‬ ‫نه‌وتوه‌‪ ،‬ته‌مه‌نیش���م ه ‌ی ئ���ه‌و‌ه نه‌بو‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاته‌ ‌ی ئ���ه‌و بابه‌ت ‌ه نوس���راوه‌‪ ،‬من له‌دو ‌ی‬ ‫ناوه‌ندی ‌ی بوم‪ ،‬ئه‌و‌ه براده‌رێك نوسیویه‌ت ‌ی‬ ‫ئێستا له‌ئه‌ڵمانیا ده‌ژی‌‪ ،‬من پێمخۆش نیی ‌ه‬ ‫ناوه‌كه‌ ‌ی بهێنم‪ ،‬خۆ ‌ی رونكردنه‌وه‌ ‌ی داوه‌‪،‬‬ ‫له‌بارودۆخێك ‌ی تایبه‌تیدا نوس���یویه‌تی‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫رۆژنامه‌ی ‌ه (هاوكاری‌) له‌كتێبخانه‌ی‌ گشت ‌ی‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و هه‌مو كه‌س���ێك ده‌توان��� ‌ێ بچێت‬ ‫بیبینێ‌‪ ،‬بۆتان ده‌رده‌كه‌وێت ك ‌ه ئه‌و‌ه راست‬ ‫نییه‌‪ ،‬من نه‌ك به‌س���ه‌ر س���ه‌دام حس���ێندا‬ ‫هه‌ڵمنه‌داوه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌هیچ س���ه‌ركرده‌یه‌ك ‌ی‬ ‫تر ‌ی كوردیش���دا هه‌ڵمنه‌داوه‌‪ ،‬ئه‌و بابه‌تان ‌ه‬ ‫به‌داخه‌و‌ه تۆمه‌تێكن ش���وێنێك دروستیان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌و‌ه جێگه‌ ‌ی داخه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬په‌ش���یماننیت له‌وه‌ ‌ی ئه‌و ماوه‌ی ‌ه‬ ‫له‌میدیا ‌ی یه‌كێت ‌ی كارتكردوه‌؟‬ ‫د‪.‬هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌كر‪ :‬نه‌خێر‪ ،‬من سه‌ربه‌رزم‬ ‫به‌وه‌ ‌ی له‌گه‌رمه‌ ‌ی ش���ه‌ڕ ‌ی ناوخ���ۆدا له‌ناو‬ ‫میدیا ‌ی یه‌كێتیدا كارمكردوه‌‪ ،‬به‌اڵم قه‌ڵه‌م ‌ی‬ ‫شه‌ڕ ‌ی ناوخۆ نه‌بوم‪ ،‬ئه‌و بابه‌تانه‌ ‌ی هه‌مبوه‌‪،‬‬ ‫ئێستاش ش���انازییان پێو‌ه ده‌كه‌م‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌وان ‌ه به‌شێكن له‌وه‌ ‌ی منیان دروستكردوه‌‪،‬‬ ‫كانیه‌ك ئاوم تیاخواردبێته‌و‌ه حه‌د ‌ی ئه‌وه‌م‬ ‫نیی ‌ه به‌رد ‌ی تێفڕێبده‌م‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێشتریش یه‌كگرتو بویت؟‬ ‫د‪.‬هه‌ڤ���اڵ ئه‌بوبه‌ك���ر‪ :‬ئێس���تاش ك��� ‌ه‬ ‫كاندید ‌ی بزوتنه‌وه‌ ‌ی گۆڕانم‪ ،‬به‌ش���ێك نیم‬ ‫له‌رێكخستنه‌كان ‌ی ئه‌و بزوتنه‌وه‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌ناو‬ ‫میدیا ‌ی یه‌كێتیش���دا كارم ده‌كرد‪ ،‬ئه‌ندام ‌ی‬ ‫رێكخس���تنه‌كان ‌ی ئ���ه‌و حیزب��� ‌ه نه‌بوم‪ ،‬من‬ ‫كه‌س���ێكم ئیلتیزامات ‌ی دینیم هه‌یه‌‪ ،‬به‌هیچ‬ ‫جۆرێكی���ش رۆژێ���ك ل���ه‌رۆژان‪ ،‬یه‌كگرتو‬ ‫نه‌بوم‪ ،‬ب���ه‌اڵم پێموای ‌ه یه‌كگرت���و هێزێك ‌ی‬ ‫مۆدێرنه‌‪ ،‬ب���ه‌وه‌ ‌ی كلت���ور ‌ی چه‌ك ‌ی گۆڕ ‌ی‬ ‫به‌كلتور ‌ی گفتوگ���ۆ‪ ،‬رق ‌ی گۆڕ ‌ی به‌ره‌خنه‌‪،‬‬ ‫توان��� ‌ی نه‌وه‌یه‌ك ‌ی نو ‌ێ بێنێت��� ‌ه كایه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫خ���اوه‌ن بڕوانامه‌‌و ئه‌زمون ‌ی كار ‌ی باش بن‪،‬‬ ‫یه‌كگرت���و هێزێك ‌ه شایس���ته‌ ‌ی رێزلێگرتنه‌‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه من به‌س���ه‌روه‌رییه‌ك ‌ی گه‌وره‌ ‌ی ده‌زانم‬ ‫خه‌ڵ���ك یه‌كگرتوبێ���ت‪ ،‬به‌اڵم من هێش���تا‬ ‫نه‌گه‌یش���تومه‌ت ‌ه ئه‌و ئاسته‌ ‌ی خاوه‌ن ‌ی ئه‌و‬ ‫سه‌روه‌ریی ‌ه بم‪.‬‬

‫ئاسۆ فه‌ره‌یدون‪ :‬من كابرایه‌كه‌م‬ ‫سیاسه‌تم نه‌كردوه‌‌و ناشیكه‌م‬ ‫ ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیستی‌ یه‌كێتی‌ بۆ پارێزگای‌‬ ‫سلێمانی‌ د‪.‬ئاسۆ فه‌ره‌یدون عه‌لی‌‬ ‫ئه‌مین له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ئاماژه‌‬ ‫به‌به‌رنامه‌‌و كاری‌ لیسته‌كه‌یان ده‌دات‪،‬‬ ‫ئه‌و پزیشك‌و پسپۆڕی‌ نه‌خۆشیه‌كانی‌‬ ‫هه‌ناوو دڵه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "سلێمانی‌‬ ‫نه‌خۆش‌و گیرۆده‌یه‌‪ ،‬بۆته‌ قوربانی‌‬ ‫ملمالنه‌یه‌كی‌ سیاسی خراپ‪ ،‬هیوادارم‬ ‫بتوانم دڵه‌ڕاوكێ‌ له‌ناو هه‌ناوو دڵی‌‬ ‫ئه‌و خه‌ڵكه‌دا نه‌هێڵم"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چ���ی‌ جیاوازت���ان پێی ‌ه بۆ‬ ‫سلێمانی‌ كه‌ پێشتر بۆی‌ نه‌كرابێت؟‬ ‫د‪.‬ئاس���ۆ فه‌ره‌ی���دون‪ :‬ئ���ه‌وه‌ی‌ زۆر‬ ‫جه‌ختی‌ له‌س���ه‌ر ده‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬له‌بواری‌‬ ‫خزمه‌تگوزاریی‌ ته‌ندروستیدا به‌رنامه‌ی‌‬ ‫باشمان هه‌یه‌‪ ،‬گرنگیی‌ به‌خزمه‌تگوزاریی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ ناو گه‌ڕه‌كه‌كان ده‌ده‌ین‪،‬‬ ‫له‌ژێر ناوی‌ (ته‌ندروستی‌ تۆ پزیشكی‌‬ ‫ت���ۆ له‌گه‌ڕه‌ك���ی‌ ت���ۆ)‪ ،‬به‌جۆرێك كه‌‬ ‫بنكه‌ ته‌ندروس���تیه‌كان به‌رپرس ده‌بن‬ ‫له‌ته‌ندروس���تی‌ خه‌ڵك‪ ،‬له‌و بنكانه‌دا‪،‬‬ ‫هه‌مو كه‌س���ێك كارتێكی‌ ئه‌لیكترۆنی‌‬ ‫ده‌بێت‌و ژماره‌یه‌ك���ی‌ پێده‌درێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كارته‌ له‌هه‌مو ناوه‌ندێكی‌ پزیش���كیی‌‬ ‫به‌كارده‌هێنرێ‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ گرنگیی‌ زۆر‬ ‫به‌خۆپاراستن‌و به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ ئاستی‌‬ ‫هۆش���یاریی‌ ته‌ندروس���تیی‌ ده‌ده‌ین‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك روده‌كه‌ین���ه‌ خوێندنگاكان‪،‬‬ ‫چاودێری���ی‌ گه‌ش���ه‌كردنی‌‌و خۆراكی‌‌و‬ ‫وه‌رزش���ی‌ من���داڵ ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬گرنگیی‌‬ ‫به‌ئاسایشی‌ خۆراك ده‌ده‌ین‪ ،‬تۆ بڕوانه‌‬ ‫ئێمه‌ له‌دوای‌ راپه‌ڕین ئ���ه‌م پارێزگایه‌‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ ‪ 18‬گوند بو‪ ،‬ئێس���تا ‪2243‬‬ ‫گوندی‌ هه‌یه‌‪ ،‬خاوه‌نی‌ ‪ 45‬ناحیه‌‌و ‪16‬‬ ‫قه‌زایه‌‪ ،‬شار زۆر گه‌وره‌ بوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫گه‌وره‌بونه‌دا خه‌ڵك گیرۆده‌ی‌ رۆتینێكی‌‬ ‫زۆر بوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌ناو فه‌رمانگه‌كاندا‬ ‫خۆم یه‌كێكم له‌و كه‌س���انه‌ی‌ كه‌ ئیشی‌‬ ‫فه‌رمانگه‌یه‌ك���م ده‌بێت ت���ه‌واو خه‌مم‬ ‫لێدێت‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌وه‌نده‌ رۆتین زۆره‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ كار له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬كه‌‬ ‫سیس���ته‌مێكی‌ پێش���وازیی‌ هه‌بێ���ت‬ ‫له‌هه‌م���و فه‌رمانگه‌كاندا‪ ،‬بۆ ش���ێوازی‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ك���ردن له‌گ���ه‌ڵ هاواڵتیاندا بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌ئاس���انترین ش���ێوه‌ كاری‌‬ ‫هاواڵتی���ان راییبكرێت‪ ،‬الم���ان گرنگه‌‬ ‫كه‌رت���ی‌ تایبه‌ت ده‌س���تكراوه‌تربن بۆ‬ ‫كارك���ردن‪ ،‬كرێكار له‌كه‌رتی‌ گش���تی‌‌و‬ ‫تایبه‌ت هه‌مان ماف‌و بیمه‌‌و ئیمتیازی‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬كار بۆ نه‌مان���ی‌ ئه‌و ملمالنێ‌‬ ‫سیاس���یه‌ ده‌كه‌ی���ن ك���ه‌ به‌جۆرێ���ك‬ ‫قه‌یرانی‌ دروس���تكردوه‌ له‌قازانجی‌ هیچ‬ ‫كه‌سێكدا نییه‌‪ ،‬زه‌ره‌رمه‌ندی‌ یه‌كه‌میش‬ ‫هاواڵتیانن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێوه‌ وه‌ك یه‌كێتی‌ چه‌ندین‬ ‫س���اڵه‌ له‌م ش���اره‌دا ده‌س���ه‌اڵتداری‌‬ ‫یه‌كه‌من‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ ئێستا باسی‌ ده‌كه‌یت‬ ‫بۆ له‌رابردودا نه‌تانكردوه‌؟‬ ‫د‪.‬ئاسۆ فه‌ره‌یدون‪ :‬باشه‌ ده‌بێت من‬ ‫باس���ی‌ حكومه‌تی‌ ئه‌لیكترۆنی‌ بكه‌م‪،‬‬ ‫به‌اڵم خه‌ڵك زێرابی‌ نه‌بێت؟ یان ئاوی‌‬ ‫پاكی‌ نه‌بێت بیخواته‌وه‌؟ ئێمه‌ له‌‪1991‬‬

‫هه‌ندێك له‌كاندیده‌كان ساخته‌كاریی له‌سیڤیه‌كانیشیان ده‌كه‌ن‬ ‫ ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‬ ‫چه‌ند كاندیدێكی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ی په‌رله‌مانی عێراق‌و‬ ‫ئه‌مجاره‌ ‌‬ ‫پارێزگاكانی هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ساخته‌كارییان له‌سیڤیه‌كانیان‬ ‫كردوه‌و چه‌ندین كاریان بۆ خۆیان‬ ‫ی‬ ‫تێدا نوسیوه‌‪ ،‬به‌بێ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌رابردودا هیچ یه‌كێك له‌و‬ ‫كارانه‌یان كردبێت‪.‬‬ ‫ی ئ���اگادار ناوی‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی به‌ئاوێن��� ‌ه دا‬ ‫چه‌ن���د كاندیدێك��� ‌‬ ‫ی ئاوێن ‌ه پارێزراون)‬ ‫(ن���اوه‌كان ال ‌‬ ‫ی سیڤیه‌كانیاندا‬ ‫ك ‌ه له‌پێشكه‌شكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ساخته‌كارییان كردو‌ه به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵكی‌‪ .‬ئ���ه‌و ئاماژه‌ ‌‬ ‫فریودان ‌‬ ‫به‌كاندیدێك كرد له‌سنوری سۆران‬ ‫ی ریكالمه‌كه‌ی‬ ‫ك ‌ه له‌سه‌ر پۆستكارت ‌‬ ‫خۆی‪ ،‬س���یڤیه‌كی داناوه‌و چه‌ندین‬ ‫پۆس���ت‌و كاری جیاجیای بۆ خۆی‬

‫ی‬ ‫نوسیوه‌‪ ،‬ك ‌ه پێشتر هیچ كارێكیان ‌‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا كاندید هه‌بو‌ه‬ ‫پێش���تر جگ ‌ه ل���ه‌كاری بازرگانی‪،‬‬ ‫هی���چ كارێك���ی دیك���ه‌ی حزبی‌و‬ ‫حكومی‌و مه‌ده‌نی نه‌كردوه‌‪ ،‬كه‌چی‬ ‫ی‬ ‫له‌س���یڤیه‌كه‌یدا كۆمه‌ڵێ���ك كار ‌‬ ‫جۆراج���ۆری ریزك���ردوه‌و چه‌ندین‬ ‫پۆس���تی حزبی‌و حكوم���ی‌و كاری‬ ‫جیاجی���ای ب���ۆ خۆی نوس���یوه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێك���دا زۆربه‌ی خه‌ڵكی ده‌زانن‬ ‫ك ‌ه ئه‌م كه‌س ‌ه پێشتر هیچ یه‌كێك‬ ‫له‌و پۆست‌و كارانه‌ی نه‌بینیوه‌‪.‬‬ ‫ی "كاندید هه‌ی ‌ه‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ك ‌ه وت ‌‬ ‫زمان���ی ك���وردی زۆر ب���اش نییه‌‪،‬‬ ‫كه‌چ���ی له‌س���یڤیه‌كه‌ی ( زانیاری‬ ‫ی س���ێ زمان‬ ‫كه‌س���ی) نوسیویه‌ت ‌‬ ‫ده‌زانێت"‪.‬‬ ‫چاالكوان���ی مه‌ده‌ن���ی "هێم���ا‬ ‫بێشه‌یی" له‌م باره‌یه‌و‌ه ئاماژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات ك ‌ه له‌س���یڤیه‌كاندا ش���ت ‌‬ ‫زۆر س���ه‌یری بینیوه‌‪ ،‬ب���ۆ نمون ‌ه‬

‫یه‌كێك له‌كاندیده‌كان به‌ش���ێوازێك‬ ‫ی كردب���و‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی ژیان��� ‌‬ ‫باس��� ‌‬ ‫ی كورد له‌سه‌ر‬ ‫هه‌ر ده‌توت شۆڕش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و كراوه‌و ئه‌و راپه‌ڕین ‌‬ ‫ده‌س���ت ‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ك ‌ه به‌دواداچونی‌ بۆ‬ ‫كراو‌ه ده‌ركه‌وت���و‌ه رۆژێك له‌رۆژان‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌كردوه‌و ئه‌ندام ‌‬ ‫پێشمه‌رگایه‌ت ‌‬ ‫ئ���ه‌و حزبه‌ش نه‌بو‌ه به‌ڵكو س���ه‌ر‬ ‫ی بوه‌و‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫به‌الیه‌نێك ‌‬ ‫ی له‌ده‌ره‌و‌ه هێناوه‌‪.‬‬ ‫بڕوانامه‌كه‌ش ‌‬ ‫ئه‌و چاالكوان ‌ه مه‌ده‌نی ‌ه ده‌پرسێت‬ ‫ی‬ ‫" ئه‌گه‌ر كاندیدێك له‌گه‌ڵ س���یڤ ‌‬ ‫ی راستگۆ نه‌بێت‌و راستییه‌كان‬ ‫خۆ ‌‬ ‫بش���ارێته‌وه‌‪ ،‬چ���ۆن له‌په‌رله‌مانی‬ ‫عێ���راق و پارێ���زگاكان ده‌توانێت‬ ‫ی من‬ ‫ی له‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫داكۆك��� ‌‬ ‫ی من ش���ه‌ڕ‬ ‫ب���كات‌و له‌پێن���او ماف ‌‬ ‫بكات‪ ،‬ئه‌و له‌ئێس���تاو‌ه درۆ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬چ���ۆن درۆ له‌گه‌ڵ‬ ‫خ���ۆ ‌‬ ‫منیش ناكات؟"‪ .‬ه���ه‌ر له‌م روه‌و‌ه‬ ‫كارزان محه‌م���ه‌د خوێن���دكاری‬

‫‪3‬‬

‫سلێمانی‌ نه‌خۆش‌و‬ ‫گیرۆده‌یه‌‬ ‫بۆته‌ قوربانی‌‬ ‫ملمالنه‌یه‌كی‌ سیاسی‬ ‫خراپ‪ ،‬هیواردارم‬ ‫بتوانم دڵه‌ڕاوكێ‌‬ ‫له‌ناو هه‌ناوو دڵی‌‬ ‫ئه‌و خه‌ڵكه‌دا نه‌هێڵم‬ ‫هاتینه‌ س���ه‌ر پارێزگای���ه‌ك‪ ،‬كه‌ له‌زۆر‬ ‫روه‌وه‌ وێرانكرابو‪ ،‬واڵتێكمان له‌وێرانه‌و‌ه‬ ‫دروستكردوه‌‪ ،‬با كه‌س موزایه‌ده‌ نه‌كات‪،‬‬ ‫ئێمه‌ ئه‌م چوار س���اڵه‌ش كار بكه‌ین‪،‬‬ ‫كاری‌ چه‌نده‌ها چوار ساڵی‌ تریش هه‌ر‬ ‫ده‌مێنێت‪ ،‬خه‌ڵكانی‌ تر بیكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر له‌س���لێمانی‌ براوه‌‬ ‫نه‌بون‪ ،‬ئاماده‌ن به‌بێ‌ گرفت ده‌سه‌اڵت‬ ‫راده‌ستی‌ گۆڕان بكه‌ن؟‬ ‫د‪.‬ئاس���ۆ فه‌ره‌ی���دون‪ :‬ئێم���ه‌ هه‌ر‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای‌ بانگه‌ش���ه‌كه‌وه‌ باسمان‬ ‫له‌ئارامی‌ كردوه‌‌و په‌یڕه‌وی‌ ئه‌وه‌شمان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئێمه‌یه‌ك كه‌ هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تای‌‬ ‫بانگه‌شه‌كه‌وه‌‪ ،‬سوربین له‌سه‌ر ئارامی‌‌و‬ ‫هێمنی‌‪ ،‬به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ دواتریش هه‌ر‬ ‫وا ده‌بی���ن‪ ،‬خه‌ڵ���ك چ حكومێك بدات‬ ‫له‌س���ه‌رمان ئێمه‌ رازیده‌بی���ن‪ ،‬بڕیاری‌‬ ‫جه‌ماوه‌رمان قبوڵه‌ وه‌ك چۆن له‌‪9/21‬‬ ‫ئه‌نجام���ی‌ هه‌ڵبژاردنم���ان قبوڵك���رد‬ ‫به‌دڵنیای���ه‌وه‌ كۆتایی‌ ئ���ه‌م مانگه‌ش‬ ‫ده‌ره‌نج���ام هه‌رچی���ه‌ك بێ���ت قبوڵی‌‬ ‫ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬مه‌س���ه‌له‌ی‌ باڵباڵێنه‌كانی‌‬ ‫ن���او یه‌كێت���ی‌ گرفت���ی‌ ب���ۆ ئێ���وه‌‬ ‫دروستنه‌كردوه‌؟‬ ‫د‪.‬ئاس���ۆ فه‌ره‌یدون‪ :‬من كابرایه‌كه‌م‬ ‫سیاس���ه‌تم نه‌ك���ردوه‌‌و ناش���یكه‌م‌و‬ ‫ناشمه‌وێت بیكه‌م‪ ،‬پارێزگاری‌ سلێمانی‌‬ ‫پێویستی‌ به‌سیاسه‌تمه‌دار نییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫یه‌كێتی‌ بیزانیایه‌ ئه‌و پۆسته‌ پێویستی‌‬ ‫به‌سیاس���ه‌تمه‌داره‌ ئ���ه‌وا ئه‌ندامێكی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ یان سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫ده‌پااڵوت‪ ،‬من كه‌س���ێكم دورم له‌كاری‌‬ ‫سیاس���یه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێتی‌ ش���تێكی‌ نوێی‌‬

‫هێناوه‌ هه‌ردو سه‌رۆك لیسته‌كه‌ی‌‬ ‫كه‌سانی‌ ئه‌كادیمین‌و خۆشه‌ویستی‌ ناو‬ ‫ش���اره‌كه‌ی‌ خۆیانن‪ ،‬ده‌مه‌وێت ئه‌وه‌ش‬ ‫بڵێم ئێمه‌ قبوڵی‌ ناكه‌ین یه‌كێتی‌ وه‌ك‬ ‫هێزێك سلێمانی‌ به‌ته‌نها بۆ خۆی‌ قۆرغ‬ ‫ب���كات‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ قبوڵمان نییه‌ هیچ‬ ‫هێزێك سلێمانی‌ به‌ته‌نها بۆ خۆی‌ قۆرخ‬ ‫بكات‪ ،‬سلێمانی‌ هی‌ هه‌موانه‌‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫به‌هه‌موان خزمه‌تی‌ بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا ئه‌م پۆس���ته‌ی‌ خۆت بۆ‬ ‫پااڵوتوه‌ له‌گه‌ڵ‌ پسپۆڕیی‌‌و پیشه‌كه‌ی‌‬ ‫تۆدا ده‌گونجێت كه‌ پس���پۆڕیی‌ هه‌ناو‬ ‫دڵ‌و شه‌كره‌یه‌؟‬ ‫د‪.‬ئاسۆ فه‌ره‌یدون‪ :‬ده‌مه‌وێت هه‌ناوو‬ ‫دڵی‌ ئه‌م شاره‌ چاكبكه‌م (پێكه‌نین)‪،‬‬ ‫له‌رابردودا كه‌ له‌س���لێمانی‌ كارمكردوه‌‬ ‫وه‌ك پزیش���كێكی‌ پس���پۆڕ‪ ،‬هه‌میشه‌‬ ‫ده‌رگام وااڵب���وه‌ بۆ هه‌م���و الیه‌نه‌كان‬ ‫به‌بێ‌ جیاوازی‌ به‌سه‌ركرده‌كانیشیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫زۆربه‌شیان ئه‌و شاهیدیه‌م بۆ ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫له‌روحیه‌تی‌ پزیش���كدا ئه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫جیاوازی‌ نه‌كات له‌نێوان هیچ الیه‌كدا‪،‬‬ ‫به‌رای‌ من سلێمانی‌ نه‌خۆش‌و گیرۆده‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆت���ه‌ قوربانی‌ ملمالنه‌یه‌كی‌ سیاس���ی‬ ‫خراپ‪ ،‬هی���واردارم بتوان���م دڵه‌ڕاوكێ‌‬ ‫له‌ناو هه‌ناوو دڵی‌ ئه‌و خه‌ڵكه‌دا نه‌هێڵم‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ كاركردن له‌هه‌مو شوێنێكدا‬ ‫ئێستا به‌تیمه‌‪ ،‬هیچ كه‌سێك نییه‌ هه‌مو‬ ‫شتێك بزانێ‌‪ ،‬هیوادارین خه‌ڵكی‌ ده‌نگ‬ ‫به‌كاندیدی‌ شایسته‌ بده‌ن‪ ،‬نه‌ك ته‌نها‬ ‫له‌ناو یه‌كێتی‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌ناو لیسته‌كانی‌‬ ‫تریش���دا بۆ ئه‌وه‌ی‌ بتوانین له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫كه‌س���ه‌ شایس���تانه‌دا پێكه‌وه‌ كار بۆ‬ ‫شاره‌كه‌مان بكه‌ین‪.‬‬

‫لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردستانی‌‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ یاسا له‌سه‌ر پالنێك رێكده‌كه‌ون‬ ‫ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‬

‫ماس���ته‌ر له‌كۆمه‌ڵناسی سیاسی‪،‬‬ ‫ب���اس ل���ه‌و‌ه ده‌كات ك��� ‌ه خۆ‬ ‫به‌پێی‌ لێدوانی‌‬ ‫به‌پاڵه‌وانكردن‌و نوسینی سیڤی‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ گۆڕان‬ ‫درۆو ساخته‌كاریی‪ ،‬جۆرێك ‌ه‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌‬ ‫ی خه‌ڵك‌و‬ ‫له‌چه‌واش���ه‌كردن ‌‬ ‫عێراق‪ ،‬كوردو لیستی‌‬ ‫تاكه‌كان���ی كۆمه‌ڵگ���ه‌‪،‬‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ یاسا كه‌ نوری‌‬ ‫مه‌به‌س���تی س���ه‌ره‌كیش‬ ‫مالیكی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كات‬ ‫ل���ه‌م كار‌ه فری���ودان‌و‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ رێكده‌كه‌ون كه‌ بودجه‌‬ ‫سه‌ر نجڕ ا كێش���ا نی‬ ‫په‌سه‌ند نه‌كرێت‌و له‌به‌رامبه‌ریشدا‬ ‫خه‌ڵك��� ‌ه تاك���و له‌و‬ ‫كورد ده‌نگ به‌حه‌سانه‌ی‌ كۆمسیۆن‬ ‫ڕێیه‌و‌ه س���ه‌رنجی‬ ‫نه‌دات‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ چه‌ند نه‌یارێكی‌‬ ‫خه‌ڵك رابكێشێت‌و‬ ‫نوری‌ مالیكی‌ نه‌گه‌ڕێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫بتوانێت ده‌نگی‬ ‫خه ‌ڵ���ك‬ ‫دكت���ۆر محه‌م���ه‌د كیان���ی‌ په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫به‌ده‌ستبێنێت "‪.‬‬ ‫فراكس���یۆنی‌ گۆڕان له‌ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران‌و‬ ‫هه‌ڵس���وراوی‌ دی���اری‌ بزوتنه‌وه‌ك���ه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د كه‌ "پرس���ی‌ بودجه‌و كێش���ه‌ی‌ نێوان‬ ‫هه‌ولێرو به‌غدا كێش���ه‌یه‌كی‌ دروستكراوه‌‪ ،‬لیستی‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ كوردستانی‌‌و نوری‌ مالیكی‌ بۆ بانگه‌شه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن به‌كاریده‌هێنن"‪.‬‬

‫كیانی‌ وتی‌ "له‌به‌غ���دا نوری‌ مالیكی‌ وانیش���انده‌دات‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و به‌رامب���ه‌ر به‌داخوازییه‌كانی‌ ك���ورد ره‌قه‌و بۆ‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ به‌كاریده‌هێنێت‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا هاوپه‌یمانی‌‬ ‫كوردس���تانی‌ به‌تایبه‌تی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ س���ۆزی‌ خه‌ڵك‬ ‫بۆ خۆیان راده‌كێش���ن به‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌وان خه‌مخۆری‌ مافه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی‌ كوردن‌و شه‌ڕی‌ بۆ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫كیانی‌ وتیش���ی‌ "دواب���ه‌دوای‌ ته‌واوبونی‌ بانگه‌ش���ه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن كێش���ه‌ی‌ بودج���ه‌ له‌نێوان هه‌ولێ���رو به‌غدا‬ ‫نامێنێ���ت‌و كوردیش له‌رێگه‌ی‌ س���ۆمۆوه‌ نه‌وت هه‌نارده‌‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫هاوكات س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار كه‌ نه‌یویس���ت ناوی‌‬ ‫بهێنرێت به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "كوردو مالیكی‌ رێككه‌وتون‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ پرس���ی‌ بودجه‌ نه‌خه‌نه‌ به‌رنامه‌ی‌ كارو‬ ‫په‌س���ه‌ندی‌ نه‌كه‌ن‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریش���دا ك���ورد رازی‌ بێت‬ ‫به‌وه‌ی‌ پرسی‌ حه‌س���انه‌ی‌ كۆمسیۆن نه‌خرێته‌ به‌رنامه‌ی‌‬ ‫كاره‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌گه‌ر بێت‌و حه‌س���انه‌ به‌كۆمس���یۆن‬ ‫بدرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ كۆمسیۆن چه‌ند پاڵێوراوێك ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌‬ ‫بۆ خۆ كاندیدكردن‪ ،‬كه‌ ئه‌وانیش حه‌یده‌ر موالو س���ه‌باح‬ ‫ساعدی‌‌و چه‌ند كه‌سێكی‌ ترن كه‌ نه‌یاری‌ نوری‌ مالیكین‌و‬ ‫مالیك���ی‌ نایه‌وێ���ت ئه‌وانه‌ ماف���ی‌ خۆكاندیدكردنیان بۆ‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌"‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫ی پێشوی‌ سلێمانی‌‪:‬‬ ‫ی قایمقام ‌‬ ‫هاوسه‌ر ‌‬

‫ئه‌و پاره‌یه‌م ده‌وێته‌وه‌ كه‌ وترا دراوه‌ به‌زانا‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫ساكار جه‌مال‪ ،‬هاوسه‌ری‌ قایمقامی‌‬ ‫پێشوی‌ سلێمانی‌ له‌م چاوپێكه‌وتنه‌ ‌ی‬ ‫ئاوێنه‌دا ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ئه‌و پاره‌یه‌ی‌‬ ‫ده‌وێته‌وه‌ كه‌ وترا دراوه‌ به‌زانا‪ .‬باس‬ ‫له‌وه‌ش ده‌كات كه‌ ئه‌وان كێشه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌رپرسێكی‌ بااڵی‌ ناو یه‌كێتی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪ ،‬مام جه‌الل پێیوتین‪،‬‬ ‫" چیتان پێویست بێت من بۆتان دابین‬ ‫ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چه‌ندینجار باس���ت له‌وه‌ كردو‌ه‬ ‫كه‌ له‌دۆسیه‌ی‌ قایمقامدا تۆ كێشه‌ت له‌گه‌ڵ‬ ‫تاكه‌كه‌س���ێك هه‌یه‌ نه‌ك یه‌كێتی‌‪ ،‬ده‌توانی‌‬ ‫ئه‌مه‌مان بۆ رونبكه‌یته‌وه‌؟‬ ‫س���اكار جه‌مال‪ :‬ئه‌و كه‌س���ه‌ ئه‌ندامێكی‌‬ ‫مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���یی‌ یه‌كێتیه‌ ك���ه‌ ئێمه‌‬ ‫كێشه‌مان له‌گه‌ڵی‌ هه‌یه‌و سه‌د له‌سه‌ده‌یش‬ ‫هه‌مو ش���ته‌كانیش به‌ده‌ستی‌ ئه‌و ده‌زانین‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌و كه‌یسه‌ له‌سه‌ره‌تاوه‌ تا كۆتایی‬ ‫له‌سه‌ر ش���تێكی‌ بێبنه‌ماو درۆ دروستبوه‌و‬ ‫هیچ راستیه‌ك له‌و مه‌س���ه‌له‌یه‌دا نیه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌س���ێكی‌ هێناوه‌ت���ه‌ ژوره‌وه‌و به‌زه‌ب���ری‌‬ ‫لێدان‌و ئه‌شكه‌نجه‌دان‪ ،‬پێیوتوه‌ تۆ ده‌بێت‬ ‫هه‌ر شتێكم له‌سه‌ر زانا پێبڵێیت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌وترێ���ت ناكۆكی‌ كۆن له‌نێوان‬ ‫زان���ا حه‌مه‌س���اڵح‌و ئه‌ندامێك���ی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسیی‌ یه‌كێتی‌ هه‌بوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ راسته‌؟‬ ‫ساكار جه‌مال‪ :‬ئه‌وان هه‌ردوكیان دراوسێ‬ ‫دێ‌ بون‪ ،‬زانا ناوبانگێكی‌ زۆری‌ په‌یداكردبو‪،‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���یی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫حه‌زناكات كه‌س له‌خۆی‌ بااڵده‌س���تتربێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ زانا گه‌نجێكی‌ سه‌ركه‌وتوبو له‌هه‌مو‬ ‫بواره‌كان���داو ش���اری‌ س���لێمانیش هه‌م���و‬ ‫خۆشیانده‌ویست‪ ،‬بۆیه‌ ناكۆكیه‌كه‌یان ته‌نها‬ ‫ده‌گێڕمه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬دۆس���یه‌كه‌ی‌ زان���ا ل���ه‌دادگا‬ ‫دانه‌خراوه‌‪ ،‬ئێستا ئه‌و دۆسیه‌یه‌ گه‌یشتوه‌ته‌‬ ‫كوێ‌؟‬ ‫س���اكار جه‌مال‪ :‬نه‌خێر ئه‌و دۆس���یه‌یه‌‬ ‫دانه‌خ���راوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دۆس���یه‌كانی‌ دیكه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ تایبه‌تن به‌وه‌ی‌ گوایه‌ زانا به‌رتیلی‌‬

‫مام جه‌الل كۆمه‌ڵێك‬ ‫به‌ڵێنی‌ دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دیاره‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫ئه‌ویش له‌دوای‌ ئه‌وه‌وه‌‬ ‫ته‌واونه‌بوه‌و شته‌كان‬ ‫نه‌توانرا وه‌ك خۆی‌‬ ‫بڕواته‌ سه‌ر‬ ‫وه‌رگرتبێ���ت‪ ،‬داخ���راون‪ ،‬چونكه‌ هه‌مویان‬ ‫دورب���ون له‌راس���تیه‌وه‌و له‌ن���او دادگاش‬ ‫سه‌لمێنراون‪ .‬به‌ڵگه‌ی‌ ئه‌وه‌ش‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و دۆسیه‌یه‌ به‌تۆمه‌تی‌ به‌رتیلدان‬ ‫گیرابون هه‌مویان ئازادكراون‪ ،‬باس���ی‌ ئه‌و‬ ‫پاره‌و موڵ���ك‌و مااڵنه‌ كرا كه‌ دراوه‌ به‌زانا‪،‬‬ ‫ئه‌ی‌ كوا؟ به‌خوا له‌الی‌ هه‌ركه‌س���ێك بێت‬ ‫له‌چاوی‌ ده‌ریده‌كه‌م‪ ،‬بۆ خۆیشم نامه‌وێت‌و‬ ‫له‌به‌رچاوی‌ میلله‌تدا ده‌یسوتێنم‪ ،‬مادام زانا‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و پاره‌ی���ه‌ تێداچو‪ ،‬من هه‌ر ئه‌و‬ ‫پاره‌یه‌م ده‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌سێكی‌ دیاریكراو هه‌یه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫پاره‌و موڵكانه‌ی‌ البێت یان وه‌رگرتبێت؟‬ ‫س���اكار جه‌م���ال‪ :‬نه‌خێر‪ ،‬ئ���ه‌ی‌ كوا؟‬ ‫به‌س چاوه‌ڕێ���ی‌ دادگام هه‌مو ش���ته‌كانم‬ ‫ب���ۆ یه‌كالییبكاته‌وه‌‪ ،‬بزانم ئ���ه‌و پاره‌یه‌ی‌‬ ‫كه‌ به‌رپرس���ه‌كه‌ی‌ یه‌كێتی‌ له‌ته‌له‌فزیۆنه‌وه‌‬ ‫باس���ی‌ ده‌كردو ده‌یوت هه‌یه‌و خۆی‌ پێوه‌‬ ‫فش���ده‌كرده‌وه‌و ئه‌سڵی‌ مه‌سه‌له‌كان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ی‌ كوا؟ ئه‌ی‌ ئه‌گه‌ر ئه‌سڵی‌ مه‌سه‌له‌كان‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌مان بۆ به‌ربون؟‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌نجامی‌ لیژنه‌ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌كه‌‬ ‫ئه‌وه‌ب���و "خ���ۆی‌ خنكاندوه‌"‪ ،‬ئێ���وه‌ به‌م‬ ‫ئه‌نجامه‌ رازین؟‬

‫س���اكار جه‌مال‪ :‬له‌به‌رچاوی‌ خۆش���مدا‬ ‫خۆی‌ بخنكێنێت‪ ،‬بڕواناكه‌م‪ ،‬تا ئێس���تاش‬ ‫له‌س���لێمانی‌‌و هه‌م���و عێراق���دا لیژن���ه‌ بۆ‬ ‫ش���اردنه‌وه‌ی‌ راس���تیه‌كانه‌‪ ،‬ن���ه‌ك ب���ۆ‬ ‫ده‌رخس���تنیان‪ .‬م���ن ه���ه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاوه‌‬ ‫ئه‌نجامی‌ لیژنه‌كه‌م ده‌زانی‌‪ ،‬پێویس���ت نه‌بو‬ ‫لیژنه‌ دروستبكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌واته‌ هۆكاری‌ گیانله‌ده‌ستدانی‌‬ ‫زانا بۆ چی‌ ده‌گێڕنه‌وه‌؟‬ ‫س���اكار جه‌م���ال‪ :‬ئ���ه‌م كابرای���ه‌ له‌ناو‬ ‫ئاسایش���دا گیانی‌ له‌ده‌ستداوه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر زانا‬ ‫له‌ماڵه‌كه‌ی‌ خۆمدا بمردایه‌ س���ه‌د دادگایان‬ ‫له‌م���ن ده‌گرت‪ .‬بۆچی‌ زانا پیاوێكی‌ ‪ 20‬یان‬ ‫‪ 30‬كیلۆیی‌ بو به‌وایه‌رێك بخنكێت؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫كه‌سێكی‌ سه‌د كیلۆیی‌ بۆ ماوه‌ی‌ ‪ 2‬سه‌عات‬ ‫به‌وایه‌رێك���ه‌وه‌ هه‌ڵبواس���رێت‪ ،‬ئه‌م وایه‌ره‌‬ ‫چۆن شۆڕنابێته‌وه‌؟ ئه‌ی‌ ئاسایش كامێرای‌‬ ‫تێ���دا نیه‌؟ یان بۆچی‌ هه‌مو ش���تێكیان بۆ‬ ‫بردوه‌ت���ه‌ ژوره‌وه‌‪ ،‬وه‌ك���و پش���تێنی‌ جلی‌‬ ‫كوردی‌؟ ئه‌ویان بۆی���ه‌ له‌و ژوره‌ دانابو بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ خۆی‌ بكوژێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ی‌ یه‌كێتی‌ وه‌ك حزب له‌ئاستی‌‬ ‫ره‌س���میدا هه‌ڵوێس���تی‌ چی‌ بو له‌سه‌ر ئه‌و‬

‫بابه‌ته‌؟‬ ‫ساكار جه‌مال‪ :‬وه‌كو یه‌كێتی‌ له‌هه‌مویان‬ ‫گله‌ییم نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌تاكه‌كه‌س���ێك‪ .‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌شدا هیچ كه‌سێكیان به‌دواداچونیان بۆ‬ ‫كه‌یسه‌كه‌ نه‌كرد‪ .‬ئه‌گه‌ر زانا ئێستا بمایه‌و‬ ‫له‌سه‌ر لیستی‌ یه‌كێتی‌ خۆی‌ بۆ پارێزگاری‌‬ ‫س���لێمانی‌ كاندیدبكردایه‌‪ ،‬یه‌كێتی‌ زۆرترین‬ ‫ده‌نگی‌ ده‌هێنا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌وترێ���ت به‌درێژایی‌ ئه‌و چه‌ند‬ ‫رۆژه‌ی‌ ل���ه‌ژوه‌ره‌وه‌ بوه‌‪ ،‬زان���ا مۆبایلێكی‌‬ ‫البوه‌‪ ،‬ئێ���وه‌ ئاگاداربون ك���ێ‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫پێوه‌ك���ردوه‌‪ ،‬یان بۆ چ مه‌به‌س���تێك الی‌‬ ‫بوه‌؟‬ ‫س���اكار جه‌م���ال‪ :‬ته‌نها ئه‌و كه‌س���ه‌ی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���یی‌ یه‌كێتی‌ دو س���ێ‌ جار‬ ‫به‌شه‌خس���ی‌ چوبوه‌ الی‌‪ .‬جاری‌ دوه‌م كه‌‬ ‫چوب���و س���وكایه‌تیه‌كی‌ زۆری‌ پێكردب���وو‬ ‫پێیوتبو ئه‌گه‌ر ئه‌م ش���تانه‌ به‌سه‌ر خۆتدا‬ ‫نه‌هێنیت‪ ،‬له‌به‌یانی���ه‌وه‌ به‌جلی‌ پرته‌قاڵی‌‌و‬ ‫كه‌له‌پچه‌كراوی���ی‌ ده‌تبه‌م بۆ ن���او زیندان‪.‬‬ ‫زان���اش پێیوتب���و ك���ه‌ من هیچ ش���تێكم‬ ‫له‌س���ه‌رنه‌بێت‪ ،‬وه‌اڵ ده‌ جاری���ش بمبه‌ن���ه‌‬ ‫به‌رده‌م دادگا‪ ،‬چ ‌ی له‌س���ه‌ر تۆیه‌ شته‌كانی‌‬ ‫تۆ ده‌خه‌مه‌ڕو نه‌ك هی‌ خۆم‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ :‬دوای‌ گیانله‌ده‌س���تدانی‌ قایمقام‪،‬‬ ‫خانه‌واده‌كه‌تان دانیش���تنێكتان كرد له‌گه‌ڵ‬ ‫جه‌الل تاڵه‌بانی‌‪ ،‬له‌و دانیش���تنه‌دا باس���ی‌‬ ‫چیتانكرد؟‬ ‫س���اكار جه‌مال‪ :‬مام ج���ه‌الل وتی‌‪ ،‬زانا‬ ‫زه‌ڕبه‌ی‌ له‌یه‌كێتی‌ دا‪ ،‬زانا كه‌لێنی‌ خس���ته‌‬ ‫ناو یه‌كێتی‌‪ .‬ئه‌و دۆست‌و كادری‌ خۆم بوه‌و‬ ‫كاندی���دی‌ تایبه‌تی‌ خۆم ب���وه‌ پارێزگاری‌‬ ‫س���لێمانی‌‌و خۆم دیاریم ك���ردوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ببێته‌ پارێزگاری‌ سلێمانی‌‪ .‬ئێستاش ئێوه‌‬ ‫چیت���ان پێویس���ت بێت من بۆت���ان دابین‬ ‫ده‌ك���ه‌م‪ .‬منیش به‌مام جه‌الل���م وت‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫ناتوانین قه‌ره‌بوی‌ خوێنی‌ زانا وه‌ربگرین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���اس له‌وه‌ كرا ك���ه‌ ئێوه‌ له‌و‬ ‫دانیشتنه‌دا گه‌یش���تونه‌ته‌ رێككه‌وتنێك بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بێده‌نگه‌ی‌ لێبكه‌ن‪ ،‬وابو؟‬ ‫س���اكار جه‌م���ال‪ :‬ئێم���ه‌ هی���چ كاتێك‬ ‫بێده‌نگنه‌بوی���ن له‌و بابه‌ته‌و بێده‌نگه‌ش���ی‌‬ ‫لێناكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێس���تادا هیچ ش���تێك‬ ‫ناكرێ���ت‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ كۆمه‌ڵێ���ك مافیا‬ ‫كوردستان‌و عێراق ده‌به‌ن به‌ڕێوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ی‌ له‌و كۆبونه‌وه‌یه‌دا له‌س���ه‌ر‬ ‫هیچ شتێك رێكنه‌كه‌وتن؟‬ ‫ساكار جه‌مال‪ :‬نه‌خێر له‌سه‌ر هیچ شتێك‬

‫كێ له‌سه‌ر كورسیه‌كه‌ی پارێزگای هه‌ڵه‌بجه‌ داده‌نیشێت؟‬ ‫ئا‪ :‬محه‌مه‌د ره‌ئوف‬ ‫له‌دوای راگه‌یاندنی به‌پارێزگابونی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌‌وه‌ك پارێزگای چواره‌می‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬پرسی رێكخستنی‬ ‫الیه‌نی ئیداری‌و كارگێڕیی ئه‌و پارێزگای ‌ه‬ ‫هێشتا نه‌چۆت ‌ه سه‌ر رێگه‌ی یاسایی‬ ‫خۆی‪ ،‬تا ئه‌مڕۆش به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫پراكتیكی یه‌كالكردنه‌وه‌ی پۆست‌و‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تیه‌كانی ئه‌و پارێزگا نوێی ‌ه‬ ‫چۆن یه‌كالده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم پرسیار‌ه‬ ‫گرنگه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌ك‬ ‫پۆسته‌ ئیداری‌و كارگێڕییه‌كانی ئه‌و‬ ‫پارێزگا نوێیه‌ یه‌كالده‌كرێته‌وه‌؟‬ ‫ئیستحقاقی هه‌ڵبژاردن له‌به‌رچاوده‌گیرێت‬ ‫بۆ دابه‌شكردنی پۆسته‌كان‪ ،‬یاخود‌وه‌ك‬ ‫پارێزگاكانی دیكه‌ هێزی بااڵده‌ستی‬ ‫ناوچه‌كه‌ به‌ته‌زكیه‌ی حیزبی پۆسته‌كان‬ ‫یه‌كالده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ه���ه‌ر حاڵه‌تێك���دا بێ���ت ئه‌نجام���ی‬ ‫هه‌ڵبژارنه‌كان���ی داهات���و ك���ه‌ بڕی���اره‌ ل ‌ه‬ ‫‪ 2014/4/30‬به‌ڕێوه‌بچێ���ت كاریگه‌ری���ی‬ ‫گ���ه‌وره‌ی ده‌بێت له‌س���ه‌ر یه‌كالكردنه‌وه‌ی‬ ‫پرس���ی پۆس���ته‌ ئیداریی‌و كارگێڕییه‌كانی‬ ‫ئ���ه‌و پارێزگای���ه‌‪ ،‬كه‌ چ���اوه‌ڕوان ده‌كرێت‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی داهاتو به‌ته‌واوی نه‌خش���ه‌ی‬ ‫سیاس���ی هێزه‌كان له‌هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫بگۆڕێت‪.‬‬ ‫جواگرافیای هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫پارێ���زگای هه‌ڵه‌بج���ه‌ له‌س���ه‌رده‌می‬ ‫فه‌رمانڕه‌وایی عوسمانیه‌كاندا دروستكراوه‌‪،‬‬ ‫هاوڕاییه‌ك له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫دوای س���اڵی (‪ 1700‬ز) دروستكراوه‌‪ ،‬دوا ‌ی‬ ‫نه‌جه‌ف ب���ه‌دوه‌م قه‌زا له‌عێراقدا داده‌نرێت‌و‬ ‫مه‌حمود پاش���ای‌ جافیش یه‌كه‌م قایمقام ‌ی‬ ‫ئه‌و قه‌زای ‌ه بوه‌‪ .‬هه‌ڵه‌بج���ه‌ روبه‌ره‌كه‌ی ل ‌ه‬ ‫(‪ )1599‬كیلۆمه‌تری چوارگۆشه‌ پێكهاتوه‌‌و‬ ‫ده‌كه‌وێت���ه‌ نێوان هێڵ���ی‌ درێژیی ‪ 46‬پله‌ ‌ی‬ ‫خۆره���ه‌اڵت‌‌و هه‌ردو بازن���ه‌ی پانیی ‪– 35‬‬ ‫‪ 36‬پل���ه‌ی‌ باكور‌و (‪ )83‬كم‪ 2‬له‌باش���ور ‌ی‬ ‫ڕۆژهه‌اڵت���ی‌ ش���اری‌ س���لێمانیه‌وه‌ دوره‌‌و‬ ‫هاوسنوره‌ له‌گه‌ڵ‌واڵتی‌ ئێران‪.‬‬

‫دوا گۆڕانكاری ‌ی ئێستای‌ شار ‌ی هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫له‌سێ‌ ناحیه‌‌و ناوه‌ندی هه‌ڵه‌بج ‌ه له‌گه‌ڵ ‪37‬‬ ‫گ���ه‌ڕه‌ك‌و ‪ 124‬گوند پێكهات���وه‌‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫ناوه‌ن���دی هه‌ڵه‌بج ‌ه ‪ 20‬گ���ه‌ڕ‌هك‌و ناحیه‌ ‌ی‬ ‫س���یروان له‌‪ 4‬گه‌ڕ‌هك‌و ‪ 57‬گوند پێكهاتوه‌‪،‬‬ ‫ناحی���ه‌ی‌ خورماڵ له‌‪ 4‬گ���ه‌ڕه‌ك‌و ‪ 42‬گوند‬ ‫پێكهاتوه‌و له‌س���اڵی ‪ ‌1932‬كراوه‌ به‌ناحیه‌‪.‬‬ ‫ناحی���ه‌ی‌ هه‌ورام���ان (بی���اره‌)‪ :‬له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫ش���اره‌وانی ته‌ویڵه‌ له‌‪ 9‬گ���ه‌ڕه‌ك‌و ‪ 25‬گوند‬ ‫پێكهاتوه‌‪ ،‬له‌ئێس���تادا دانیش���توانی‌ شار ‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ زیات���ر ل ‌ه (‪ 55‬هه‌زار) كه‌س���ه‌‪،‬‬ ‫به‌ك���ۆی‌ هه‌مو ناحی���ه‌كان‌و دێهاته‌كانیه‌و‌ه‬ ‫(‪ 97‬هه‌زار‌و ‪ 358‬هه‌زار ) كه‌سه‌‪.‬‬ ‫به‌پارێزگابونی هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی هه‌ڵه‌بج ‌ه‌وه‌ك قه‌زایه‌كی‬ ‫دێرین‌و شوێنێك كه‌ پایه‌و گرنگیی جوگرافی‬ ‫هه‌یه‌ گونج���اوه‌ بۆ پارێ���زگا به‌تایبه‌تیش‬ ‫له‌روی هاوس���نوریی ئێ���ران‌و بونی روباری‬ ‫سیروان‌و ده‌وڵه‌مه‌ندیی خاكه‌كه‌ی‌و ده‌شت ‌ه‬ ‫به‌پیته‌ك���ه‌ی ش���اره‌زور‪ ،‬ب���ه‌اڵم ره‌گه‌زی‬ ‫س���ه‌ره‌كی پارێزگابون���ی هه‌ڵه‌بج��� ‌ه بون ‌ه‬ ‫قوربانییه‌كه‌یه‌تی له‌س���اڵی ‪ 1988‬به‌چه‌كی‬ ‫كیمیاوی‪ ،‬له‌ئێستاش���دا هه‌م���و ئه‌گه‌ره‌كان‬ ‫به‌و ئاراس���ته‌یه‌ن ك ‌ه قه‌زای هه‌ڵه‌بجه‌ ته‌نها‬ ‫خۆی بكرێته‌ پارێزگاو ئه‌و بڕیاره‌ش له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمه‌و‌ه‌واهاتوه‌‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م هه‌وڵی‌ به‌پارێزگابونی‌ ئه‌و قه‌زای ‌ه‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ س���اڵ ‌ی ‪ 1968‬له‌و كاته‌ ‌ی‬ ‫ك��� ‌ه هه‌وڵدراو‌ه له‌گه‌ڵ ش���اره‌كان ‌ی دهۆك‌و‬ ‫نه‌جه‌ف بكرێ���ت به‌پارێزگا‪ ،‬به‌اڵم هه‌وڵه‌ك ‌ه‬ ‫س���ه‌ركه‌وتو نه‌ب���وه‌‪ .‬دواتری���ش بڕی���ار ‌ی‬ ‫به‌پارێزگابونی‌ هه‌ڵه‌بجه‌‪ ،‬بڕیاری ژماره‌(‪)11‬‬ ‫ی س���اڵی ‪1999‬ی په‌رله‌مانی كوردستانه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه تایبه‌ت ‌ه به‌كردنی قه‌زاكانی (هه‌ڵه‌بجه‌‪،‬‬ ‫رانیه‌‪ ،‬ئاكرێ‌و سۆران) به‌پارێزگا‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫بڕیار‌ه له‌كاتی خۆیدا جێبه‌جێنه‌كرا به‌وه‌ ‌ی‬ ‫په‌رله‌م���ان ته‌نها له‌الیه‌ن لیس���تی زه‌ردی‬ ‫پارتیه‌و‌ه هه‌ڵه‌بجه‌ش له‌س���نوری ئیداره‌ی‬ ‫یه‌كێتیدا بو‪.‬‬ ‫هاوكات به‌پێی بڕیاری (‪ )568‬ئه‌نجومه‌نی‬ ‫‌وه‌زیرانی عێراق كه‌ له‌‪ 2013/12/31‬ده‌رچوه‌‪،‬‬ ‫بڕیاری به‌پارێزگابونی هه‌ڵه‌بجه‌ ده‌رده‌كات‌و‬ ‫ئاراس���ته‌ی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراقی‬

‫له‌و پارێزگا نوێیه‌دا‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫ده‌نگی یه‌كه‌می‬ ‫هه‌یه‌و به‌ (هه‌زارو‬ ‫‪ 27‬ده‌نگ) له‌پێش‬ ‫یه‌كێتی نیشتیمانی‬ ‫كوردستانه‌وه‌یه‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌بێ چاوه‌ڕوانی بڕیاره‌كه‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی نوێنه‌رانی عێ���راق حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان له‌رۆژی ‪13‬ی ئازاری‬ ‫‪ 2014‬بڕی���اری به‌پارێزگابون���ی هه‌ڵه‌بجه‌ی‬ ‫ده‌رك���رد به‌و پێودانگ���ه‌ی له‌ماده‌ی ‪141‬ی‬ ‫ده‌ستوری عێراقدا هاتوه‌‪ ،‬ئه‌و بڕیارانه‌ی ك ‌ه‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان پێش دانانی‬ ‫ده‌ستوری عێراق له‌ساڵی ‪ 2005‬ده‌ریكردون‬ ‫به‌كارپێك���راو داده‌نرێ���ن‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر هه‌موار‬ ‫نه‌كرابن‪ ،‬یان هه‌ڵنه‌وه‌شابنه‌وه‌‪.‬‬ ‫جوگرافیای سیاسی هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌رچی ق���ه‌زای هه‌ڵه‌بجه‌و ده‌وروبه‌ری‬ ‫ل���ه‌روی سیاس���ی‌و بااڵده‌س���تیی حیزبی‬ ‫سیاسیه‌وه‌ له‌ماوه‌ی نێوان ‪ 1994‬تا سه‌ره‌تای‬ ‫س���اڵی ‪ 2003‬ئه‌م ده‌ڤه‌ره‌ له‌الی���ه‌ن هێز‌ه‬ ‫ئیسالمیه‌كانه‌وه‌ ئیداره‌ دراو‌ه به‌اڵم له‌دوای‬ ‫روخانی رژێمی به‌عسه‌و‌ه له‌به‌هاری ‪2003‬ه‌و‌ه‬ ‫ئ���ه‌و ناوچه‌یه‌ كه‌وتۆته‌ ژێ���ر فه‌رمانڕه‌وایی‬ ‫یه‌كێت���ی نیش���تیمانی كوردس���تانه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ئێستاش���دا ت���ه‌واوی پۆس���ته‌ بااڵكانی‬ ‫ئه‌و قه‌زایه‌ له‌ده‌س���تی یه‌كێتی نیشتیمانی‬ ‫كوردس���تاندایه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر له‌دیاریكردنی‬

‫به‌رپرس���ه‌ ئیداری���ی‌و كارگێڕییه‌كانی ئه‌و‬ ‫پارێ���زگا نوێیه‌دا‪ ،‬ئیس���تحقاقی هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌به‌رچاوبگیرێت ئه‌وا نه‌خش ‌ه سیاسیه‌كه‌ی‬ ‫ئه‌و پارێزگایه‌ گۆڕاوه‌ به‌پێی ژماره‌و رێژه‌ی‬ ‫ده‌نگی حیزبه‌كان له‌دوایین هه‌ڵبژاردندا ك ‌ه‬ ‫له‌‪ 2013/9/21‬به‌ڕێوه‌چ���وو تیایدا له‌كۆی‬ ‫(‪ 97‬هه‌زار‌و ‪ ) 358‬كه‌س له‌دانیشتوانه‌كه‌ی‬ ‫(‪ 61‬هه‌زار‌و ‪ )961‬كه‌س كه‌ مافی ده‌نگدانی‬ ‫هه‌بو‌ه (‪ 45‬هه‌زار‌و ‪ )851‬كه‌س ده‌نگیان دا‬ ‫به‌ڕێژه‌ی (‪.)%74‬‬ ‫به‌وپێی���ه‌ش بزوتنه‌وه‌ی گ���ۆڕان له‌پله‌ی‬ ‫یه‌كه‌مدای���ه‌ (‪10‬ه���ه‌زارو ‪ )346‬ده‌ن���گ‌و‬ ‫به‌ڕێژه‌ی ( ‪‌) %22.6‬و یه‌كێتی نیشتیمانی‬ ‫كوردس���تان له‌پله‌ی دوه‌مدای���ه‌ (‪ 9‬هه‌زارو‬ ‫‪ )319‬كه‌س به‌ڕێژه‌ی (‪‌)%20.3‬و یه‌كگرتوی‬ ‫ئیسالمی له‌پله‌ی س���ێیه‌مدای ‌ه (‪ 8‬هه‌زار‌و‬ ‫‪ )752‬ده‌نگ���ی به‌ده‌س���تهێناو‌ه به‌ڕێ���ژه‌ی‬ ‫(‪‌)%19.1‬و كۆمه‌ڵ���ی ئیس�ل�امی له‌پل���ه‌ی‬ ‫چواره‌مدای���ه‌و (‪ 6‬ه���ه‌زارو ‪ )384‬ده‌نگی‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌ به‌ڕێژه‌ی (‪‌)%13.9‬و پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان له‌پله‌ی پێنجه‌مدای ‌ه‬ ‫(‪5‬ه���ه‌زارو ‪ )682‬ده‌نگی به‌ده‌س���تهێناو‌ه‬ ‫به‌ڕێ���ژه‌ی (‪‌) %12.4‬و الیه‌نه‌كانی تر (‪5‬‬ ‫ه���ه‌زارو ‪ )368‬ده‌نگی���ان به‌ده‌س���تهێناو‌ه‬ ‫به‌ڕێژه‌ی (‪.)%11.7‬‬ ‫به‌پێی لێكدانه‌وه‌و ئیستحقاقی هه‌ڵبژاردن‬ ‫بێت ل���ه‌و پارێ���زگا نوێی���ه‌دا بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان ده‌نگ���ی یه‌كه‌می هه‌یه‌و ب ‌ه (هه‌زارو‬ ‫‪ 27‬ده‌ن���گ) له‌پێش یه‌كێتی نیش���تیمانی‬ ‫كوردس���تانه‌وه‌یه‌و مافی‌ خۆیه‌تی پۆس���تی‬ ‫پارێزگاری هه‌ڵه‌بج ‌ه ‌وه‌ربگرێت‪ ،‬خۆ ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌نگی س���ێ الیه‌نه‌كه‌ی ئۆپۆزس���یۆنیش‬ ‫له‌به‌رچاوبگیرێت ئه‌وا به‌هه‌رس���ێكیان (‪25‬‬ ‫هه‌زارو ‪ )482‬ده‌نگیان به‌ده‌ستهێناوه‌ به‌ڕێژه‌ی‬ ‫(‪ )%55.6‬ده‌نگ���ی ئه‌و پارێزگایه‌یان هه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ ده‌توانن به‌ئاسانی پۆست ‌ه ئیدارییه‌كانی‬ ‫ئه‌و پارێزگای ‌ه بۆ خۆیان ببه‌ن‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫(‪ 14‬هه‌زارو ‪ )687‬ده‌نگی یه‌كێتی‌و پارتی‬ ‫به‌رێژه‌ی (‪ .)%32‬خۆ ئه‌گه‌ر له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی داهاتودا ئیستحقاقی‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌كان له‌به‌رچاوبگیرێ���ت ب���ۆ‬ ‫دابه‌شكردنی پۆستی پارێزگارو پۆسته‌كانی‬ ‫دیك ‌ه ئه‌وا پارتی هه‌ولێرو دهۆك‌و بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕانیش سلێمانی‌و هه‌ڵه‌بجه‌ ده‌باته‌وه‌‪.‬‬

‫رێكنه‌كه‌وتوین‪ ،‬هیچ كاتێكیش ئێمه‌ خوێنی‌‬ ‫زانا به‌هی���چ قه‌ره‌بوناكه‌ی���ن‌و خوێنی‌ زانا‬ ‫به‌هه‌مو دنیا ناگۆڕمه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬تاڵه‌بانی‌ خ���ۆی‌ به‌ڵێنی‌ هیچی‌‬ ‫پێنه‌دان؟‬ ‫س���اكار جه‌مال‪ :‬مام ج���ه‌الل كۆمه‌ڵێك‬ ‫به‌ڵێنی‌ دا‪ ،‬به‌اڵم دیاره‌ ته‌ندروستی‌ ئه‌ویش‬ ‫ل���ه‌دوای‌ ئ���ه‌وه‌وه‌ ته‌واونه‌بوه‌و ش���ته‌كان‬ ‫نه‌توانرا وه‌ك خۆی‌ بڕواته‌ سه‌ر‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێس���تا س���لێمانی‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنێك���ی‌ نوێدای���ه‌‪ ،‬ئێ���وه‌ وه‌ك���و‬ ‫كه‌س���وكاری‌ قایمقامی‌ پێشو‪ ،‬په‌یامتان بۆ‬ ‫خه‌ڵكی‌ شاره‌كه‌ چیه‌؟‬ ‫س���اكار جه‌م���ال‪ :‬دیاره‌ خه‌ڵ���ك خۆی‌‬ ‫ئ���ازاده‌ ده‌نگ به‌ك���ێ‌ ده‌دات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێمه‌ تۆزێ���ك هۆش���یاربین‌و بیربكه‌ینه‌وه‌‬ ‫ده‌بێ���ت ده‌زانین ده‌نگ به‌كێ‌ ده‌ده‌ین‌و كێ‌‬ ‫شایسته‌یه‌‪ .‬قه‌یدی‌ چییه‌ ئه‌مان چه‌ند ساڵه‌‬ ‫حكوممان ده‌كه‌ن‪ ،‬با ئیتر ئه‌مانه‌ نه‌مێنن‌و‬ ‫كه‌سێكی‌ تر بێته‌ پێشه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كاتێك بیر له‌زان���ا ده‌كه‌یته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌میشه‌ چی‌ دێته‌وه‌ به‌خه‌یاڵتدا؟‬ ‫ساكار جه‌مال‪ :‬هه‌مو ئاواتی‌ زانا ئه‌وه‌ بو‬ ‫سلێمانی‌ له‌وپه‌ڕی‌ پێشكه‌وتن‌و سه‌ركه‌وتندا‬ ‫بێت‪ .‬زانا له‌ (‪14‬ی‌ نیسان) وای لێهات كه‌‬ ‫رۆژی‌ ئه‌نفال���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌مه‌ش ئه‌نفالێكی‌ تر‬ ‫بو كه‌ كورد له‌كوردی‌ كرد‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ماوه‌یه‌ك چویته‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‪،‬‬ ‫بۆچی‌ گه‌ڕایته‌وه‌؟‬ ‫س���اكار جه‌مال‪ :‬چونه‌ده‌ره‌وه‌كه‌مان بۆ‬ ‫ئه‌وه‌بو‪ ،‬نه‌ش���ته‌رگه‌ریم بۆ چاوی‌ كوڕه‌كه‌م‬ ‫ك���رد‪ .‬هه‌روه‌ها به‌رنامه‌ش���م هه‌ب���و له‌وێ‌‬ ‫بمێنمه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم حه‌زم نه‌كرد ش���اره‌كه‌ی‌‬ ‫خ���ۆم چۆڵبك���ه‌م‌و ده‌مه‌وێت ج���ارێ‌ هه‌ر‬ ‫بجه‌نگم‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬مانگێك دوای‌ گیانله‌ده‌س���تدانی‌‬ ‫زان���ا‪ ،‬ت���ۆ وه‌ك مامۆس���تایه‌ك ده‌رماڵه‌ی‌‬ ‫هاوسه‌رگیرییه‌كه‌ت بڕراوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ راسته‌؟‬ ‫س���اكار جه‌مال‪ :‬به‌ڵی‌ هه‌ر یه‌كه‌م مانگ‬ ‫له‌لیستی‌ موچه‌دا بڕابو كه‌ په‌نجا هه‌زار دینار‬ ‫بو‪ ،‬به‌اڵم زانا دوای‌ س���اڵێك خانه‌نشینیی‌‬ ‫بۆ كراو موچه‌ی‌ مانگی‌ ‪4‬یش���یان بۆ خه‌رج‬ ‫نه‌كرد‪.‬‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫موسته‌شاره‌كان‪ ،‬كێش ‌ه كۆن‌و نوێکه‌ی‌ ئه‌نفال‬

‫‪5‬‬

‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫‪4/14‬ی ئه‌مساڵ ‪ 26‬به‌سه‌ر پرۆسه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نفال‌و ‪ 23‬ساڵ به‌سه‌ر ئازادكردنی‬ ‫كوردستاندا تێپه‌ڕده‌بێت‪ ،‬كه‌چی‬ ‫هیچ موسته‌شارو سه‌رۆك جاش‌و‬ ‫تۆمه‌تبارێكی ئه‌و كه‌یسه‌ دادگایی‬ ‫نه‌كراون‪ ،‬كه‌سوكاری‌ ئه‌نفالكراوه‌كانیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نن "پێویسته‌ هه‌مو حزبه‌كان‬ ‫كار له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌ بكه‌ن"‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫"ده‌سه‌اڵت له‌به‌ر به‌رژه‌وه‌ندی خۆی‌و‬ ‫چه‌ند ده‌نگێكی موسته‌شاره‌كان ئه‌و‬ ‫كاره‌ی‌ نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌ڵكو داڵده‌یانیان‬ ‫داوه‌و پارێزگارییان لێكردون‌و‬ ‫پله‌وپایه‌یان پێداون"‪.‬‬ ‫تاقان����ه‌و كه‌س����وكاری‌ خێزانێك����ی‬ ‫ئه‌نفالك����راو به‌ختی����ار رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"پ����اش چاوپێكه‌وتنه‌ك����ه‌ی‌ قاس����م‬ ‫ئاغای‌ موسته‌ش����ار كه‌ وه‌كو كه‌سێكی‬ ‫كوردپه‌روه‌رو رۆشنبیرو بێتاوان خۆی‬ ‫نیشانده‌دا‪ ،‬دڵم پڕبو له‌خه‌م‌و خه‌فه‌ت‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌و قس����ه‌ درۆینان����ه‌ ئازارمان‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬بۆیه‌ به‌یاننامه‌یه‌كی‌ ناڕه‌زاییمان‬ ‫باڵوكرده‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ له‌ساڵی ‪1991‬وه‌‬ ‫ئێمه‌ داوای‌ به‌دادگاییگه‌یاندنی سه‌رۆك‬ ‫جاش‌و موسته‌شاره‌كانمان كردوه‌"‪.‬‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئیحسان‬ ‫ ‬ ‫که‌سوکاری ئه‌نفالکراوه‌کان داوای دادگاییکردنی‌موسته‌شاره‌کان ده‌که‌ن‬ ‫به‌ختی����اری تاقان����ه‌ی‌ ئه‌نف����ال‌و‬ ‫ئه‌و پێیوایه‌ له‌هه‌رێمی كوردس����تاندا ناگه‌یه‌نێ����ت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌و ده‌یان بچن سكااڵ له‌موسته‌شارو تۆمه‌تبارانی‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 30‬س����اڵ پاش چه‌ند س����اڵێك به‌به‌رپرس ده‌زانن له‌به‌دادگایینه‌گه‌یاندنی‬ ‫له‌تاوان����ی ئه‌نف����ال س����ه‌رله‌نوێ ژیانی موسته‌ش����ارو تۆمه‌تباران����ی كه‌یس����ی كه‌س����انێك ده‌كرێن����ه‌ وه‌زیرو به‌رپرس هه‌زار كه‌س����وكاره‌ی‌ ئه‌نفال فش����اری ئه‌و كه‌یسه‌ تۆماربكه‌ن‪ ،‬یه‌كه‌م له‌ترسی‬ ‫پێش����تر له‌گ����ه‌ڵ رژێم����ی به‌عس����دا ب����ه‌رده‌وام بك����ه‌ن‌و به‌به‌رده‌وامی بێنه‌ ژیان����ی‌ خۆیان ناتوانن ده‌ستنیش����انی‌‬ ‫دروس����تكرده‌وه‌و ئێس����تا خێزانێك����ی ئه‌نفال"‪.‬‬ ‫پێكه‌ون����اوه‌‪ ،‬بۆی����ه‌ ده‌ڵێ����ت " ئه‌گه‌ر‬ ‫ئیدری����س راش����یده‌گه‌یه‌نێت ك����ه‌ بون‌و ه����اوكاری‌ به‌عس����یان ك����ردوه‌ س����ه‌ر ش����ه‌قامه‌كان‪ ،‬ئ����ه‌وا حكومه‌ت تاوانباره‌كه‌ بكه‌ن‪ ،‬دوه‌م ته‌نانه‌ت نایه‌ن‬ ‫حزب‌و قه‌واره‌و كاندیده‌كان خه‌مخۆری‌ ئه‌گ����ه‌ر هه‌یه‌ له‌هه‌مو ئه‌و ش����وێنانه‌ی‌ له‌ئه‌نفالكردن����ی‌ هاواڵتی ك����ورددا یان ناچارده‌كه‌ن كار له‌س����ه‌ر ئه‌و دۆسێیه‌ له‌گه‌ڵ رێكخراوه‌كه‌ی ئێمه‌دا كار له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و كه‌یسه‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫كه‌سوكاری‌ ئه‌نفالكراوانن‪ ،‬كاری‌ جیدی ئه‌نفالكراوی‌ هه‌یه‌ له‌‪4/14‬دا كه‌سوكاری‌ نه‌وه‌ی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌كرێنه‌ به‌رپرس‪ ،‬بكات"‪.‬‬ ‫به‌رپرس����ی ئ����ه‌و كۆمه‌ڵه‌ی����ه‌‬ ‫له‌به‌رامب����ه‌ردا به‌رپرس����ی كۆمه‌ڵه‌ی‌‬ ‫له‌س����ه‌ر فه‌رمان����ی به‌دادگاییگه‌یاندنی ئه‌نفالكراوه‌كان بچنه‌ به‌رده‌م دادگاكان‌و بۆیه‌ له‌وكاته‌دا ئه‌و وه‌زیره‌ نایه‌وێت كار‬ ‫داكۆكی����كار له‌قوربانیان����ی ئه‌نف����ال رونیشیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر حكومه‌تێكی‬ ‫موسته‌ش����اره‌كان بكه‌ن كه‌ له‌وه‌زاره‌تی‌ داوای‌ ده‌س����تگیركردنی ج����اش‌و له‌سه‌ر موسته‌شاره‌كان بكات‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم گه‌نجێكی ته‌مه‌ن ‪ 28‬س����اڵ‌و له‌كفری حس����ێن ت����ااڵوی‌ له‌لێدوانێكدا زه‌ب����ه‌الح نه‌توانێت موسته‌ش����اره‌كان‬ ‫ناوخۆی����ه‌‪ ،‬نه‌ك ئه‌وه‌ی‌ ی����ادی ئه‌نفال موسته‌ش����اره‌كان بكرێت‌و پێیانبڵێین‬ ‫بكه‌نه‌ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن"‪.‬‬ ‫ك����وا س����ه‌روه‌ریی‌‌و جێبه‌جێكردن����ی نه‌وه‌ی‌ ئه‌نف����ال ره‌خنه‌ له‌پاش����ماوه‌و بۆ ئاوێنه‌ وتی "به‌داخه‌وه‌ كه‌س����وكاری‌ راپێچ����ی دادگا ب����كات‪ ،‬ئیتر چۆن دو‬ ‫كه‌س����وكارێكی دیك����ه‌ی‌ ئه‌نفالكراو یاس����ا؟ بۆی����ه‌ ده‌بێ����ت ل����ه‌‪4/14‬ی‌ كه‌س����وكاری‌ ئه‌نفالكراوه‌كان ده‌گرێت‌و ئه‌نفالك����راوان حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێ����م‌و كه‌سی پاشماوه‌ی‌ خێزانێكی ئه‌نفالكراو‬ ‫ئیدری����س ئه‌حم����ه‌د له‌ب����اره‌ی‌ ئه‌مس����اڵدا به‌ڵێنی راستی له‌به‌رپرس‌و ده‌ڵێت "كێش����ه‌كه‌ ئه‌وه‌ی����ه‌ زۆرینه‌ی‌ الیه‌نه‌ سیاس����ییه‌كانیان به‌تۆڵه‌سێنی بتوانێت س����كااڵ له‌سه‌ر موسته‌شارێكی‬ ‫به‌دادگاییگه‌یاندنی موسته‌شاره‌كانه‌وه‌ كاندیده‌كان وه‌ربگرین كه‌ كار له‌س����ه‌ر كه‌س����وكاری‌ ئه‌نفالك����راوان بێده‌نگ‌و مافه‌كانیان زانیوه‌و كاریان بۆ ده‌كه‌ن‪ ،‬دیاریكراو تۆماربكات‌و دوژمن بۆ خۆی‬ ‫ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات " كه‌س����وكاری به‌دادگاییگه‌یاندن����ی‌ موسته‌ش����اره‌كان یه‌كده‌نگ نی����ن‪ ،‬بۆیه‌ حكومه‌تیش ئه‌و هه‌روه‌ها كه‌سوكاری‌ قوربانیان خه‌ڵكی‌ دروستبكات‪ ،‬ئه‌وه‌تا ئه‌گه‌ر قاسم ئاغا‬ ‫موسته‌ش����ارو تۆمه‌تباران����ه‌ به‌دادگایی كراوه‌و تێگه‌یش����تو نی����ن‌و نه‌یانوێراوه‌ له‌ژێر باڵ����ی به‌رپرس����ه‌ بااڵكانی‌ ئه‌م‬ ‫ئه‌نفالك����راوه‌كان س����ه‌رۆكی هه‌رێ����م بكه‌ن‪.‬‬

‫موسته‌شاره‌كان‬ ‫نه‌ك بااڵده‌ست‌و‬ ‫به‌پله‌ی‌ بااڵ‬ ‫خانه‌نشینكراون‬ ‫به‌ڵكو زه‌وی‌و‬ ‫پاسه‌وانیان بۆ‬ ‫ته‌رخانكراوه‌‬

‫هه‌رێمه‌دا نه‌بێت چۆن ده‌توانێت خۆی‬ ‫بكات به‌پاڵه‌وان‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و به‌رپرس����ه‌ی‌ كۆمه‌ڵ����ه‌ی‌‬ ‫داكۆك����ی ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌‬ ‫موسته‌ش����اره‌كان ن����ه‌ك بااڵده‌س����ت‌و‬ ‫به‌پله‌ی‌ بااڵ خانه‌نش����ینكراون‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫زه‌وی‌و پاس����ه‌وانیان بۆ ته‌رخانكراوه‌و‬ ‫له‌والش����ه‌وه‌ كه‌س����وكاری‌ ئه‌نفال هه‌یه‌‬ ‫سودمه‌ند نه‌بوه‌‪ ،‬دیاره‌ له‌مه‌شدا هه‌مو‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان به‌تایبه‌ت پارتی‌و‬ ‫یه‌كێت����ی له‌الی����ه‌ك‌و ئۆپۆزس����یۆنیش‬ ‫له‌الیه‌ك ده‌بێت كار له‌سه‌ر ئه‌وه‌ بكه‌ن‬ ‫ئه‌و موسته‌ش����ارو تۆمه‌تبارانه‌ دادگایی‌‬ ‫بكرێن كه‌ ده‌س����تیان له‌تاوانی‌ ئه‌نفالدا‬ ‫هه‌بوه‌‪.‬‬

‫پێنج مانگ ‌ه ‪ 56‬روفاتی ئه‌نفالكراوه‌كان ‌ی‬ ‫گه‌رمیان له‌پزیشكی دادوه‌ر ‌ی سلێمانی دانراوه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان‬ ‫ماوه‌ی‌ پێنج مانگ ‌ه ‪ 56‬روفات‌و‬ ‫ئێسكوپروسكی ئه‌نفالكراوه‌كانی‬ ‫گه‌رمیان له‌نوگره‌سه‌لمانه‌و‌ه‬ ‫هێنراونه‌ته‌وه‌ كوردستان‌و به‌خاك‬ ‫نه‌سپێردراون‌و له‌نه‌خۆشخانه‌ی‌ پزیشكی‬ ‫دادوه‌ری‌ سلێمانی دانراون‪ ،‬كه‌سوكار ‌ی‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كانیش هه‌ڕه‌شه‌ی توند‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی شه‌هیدان‌و حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ تا زوه‌ له‌مه‌راسیمێكی‬ ‫شایسته‌دا به‌خاك بسپێردێن‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ تاك ‌ه به‌جێماوی خێزانێكی‬ ‫ئه‌نفالكراو حه‌س���ه‌ن عه‌ل���ی به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یاند كه‌ "له‌مانگی ‪‌ 11‬ی ‪2013‬و‌ه ‪56‬‬ ‫روفات���ی گه‌رمی���ان‌و ‪93‬ی‌ بارزانییه‌كان‬ ‫هێنرانه‌وه‌‪ ،‬كه‌چی روفاتی بارزانییه‌كانیان‬ ‫له‌مه‌راسیمێكی شایسته‌داو به‌ئاماده‌بونی‬ ‫به‌رپرس���ه‌ بااڵكان به‌خاك س���پێردران‌و‬ ‫روفات���ی گه‌رمیانیی���ه‌كان ت���ا ئێس���تا‬ ‫له‌پزیشكی دادوه‌ریی‌ فڕێدراون‪ ،‬به‌راستی‬ ‫شه‌رم ‌ه ئه‌م جیاوازیكردنه‌ له‌نێوان روفاتی‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كانی گه‌رمیان‌و بارزانییه‌كان‪،‬‬ ‫دوژمن جیاوازی نه‌كرد له‌قه‌تڵوعامكردن‪،‬‬ ‫كه‌چی حكومه‌تی هه‌رێ���م ده‌یكات‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫داواكارین چ زو‌ه روفاتی كه‌سوكاره‌كانمان‬ ‫به‌خاك پسپێردرێن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و تاقانه‌ی���ه‌ی ئه‌نف���ال ئام���اژه‌ ‌ی‬ ‫به‌وه‌ك���رد ده‌بوایه‌ له‌دوا ‌ی ‪2003‬وه‌ یه‌كه‌م‬ ‫خاڵی داواكاری‌ ك���ورد له‌رێككه‌وتنامه‌ ‌ی‬ ‫نێ���وان هه‌رێ���م‌و به‌غ���دا دیاریكردن��� ‌ی‬ ‫ماوه‌یه‌كی دیاریكراو بوایه‌ بۆ هێنانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ته‌واو ‌ی روفاتی ئه‌نفالكراوه‌كان بۆ زێدی‬ ‫كوردستان‪ ،‬نه‌ك رێككه‌وتن له‌سه‌ر پاره‌و‬ ‫پۆست‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ی كۆمه‌ڵ���ه‌ی‌ داكۆك���ی‬ ‫له‌كه‌سوكاری قوربانیانی ئه‌نفال له‌كفری‬ ‫حس���ێن تااڵوی له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن ‌ه‬

‫نیگه‌ران���ی خۆیانی ده‌رب���ڕی‌و‌وتی "زۆر‬ ‫دڵنیگه‌رانی���ن به‌وه‌ی‌ ه���ه‌ردو حكومه‌ت ‌ی‬ ‫ناوه‌ن���دی‌‌و هه‌رێ���م له‌به‌رامب���ه‌ر روفاتی‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كاندا كه‌مته‌رخه‌من‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫ده‌بوای��� ‌ه حكومه‌تی هه‌رێ���م بودجه‌یه‌كی‬ ‫تایبه‌تی ته‌رخانبكردایه‌ ب���ۆ هێنانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ته‌واوی‌ روفاته‌كان له‌ناوه‌ڕاست‌و خوارو ‌ی‬ ‫عێراق‌و زنجیره‌ چیاكان حه‌مرین"‪.‬‬ ‫تااڵوی كه‌ خێزان‌و بنه‌ماڵه‌كه‌ ‌ی خاوه‌نی‬ ‫نزیكه‌ ‌ی ‪ 100‬ئه‌نفالكراوه‌ رونیكرده‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌‪2003‬وه‌ تا ئێس���تا له‌كۆی ‪ 182‬هه‌زار‬ ‫ئه‌نفالكراو ‪ 1444‬روفاتیان هێناوه‌ته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫‪ 258‬جافایه‌تی‌و ‪ 841‬چه‌مچه‌ماڵ‌و ‪345‬‬ ‫دێبن���ه‌ رزگاری‌‌و له‌كۆی ‪ 8‬هه‌زار بارزانی‬ ‫‪ 596‬روفاتیان هێناوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫ته‌نه���ا چه‌مچه‌م���اڵ‌و بن���اری‌ گل‌و قادر‬ ‫كه‌ره‌م‌و نه‌وج���ول‌و دوزخورماتو‌و كفری‌و‬ ‫ده‌وروبه‌ر ‌ی ‪ 42‬هه‌زار هاواڵتی ئه‌نفالكراو ‌ی‬ ‫هه‌یه‌و له‌ژێر لم���ی‌ بیابانه‌كان ‌ی عه‌رعه‌رو‬ ‫نوگره‌سه‌لمان‌و خواروی‌ عێراقدان‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی زانیارییه‌كان���ی ئاوێن��� ‌ه ك��� ‌ه‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت���ی‌ ش���ه‌هیدان ‌ی هه‌رێ���م‌و‬ ‫‌وه‌زاره‌ت���ی‌ ماف���ی مرۆڤ���ی‌ عێ���راق‬ ‫به‌ده‌س���تكه‌وتوه‌ نزیك���ه‌ ‌ی ‪ 350‬گ���ۆڕی‬ ‫به‌كۆمه‌ڵ دۆزراونه‌ته‌وه‌و ش���وێنه‌كانیان‬ ‫ده‌ستنیشانكراوه‌و پارێزراو‌ه كه‌ زۆربه‌یان‬ ‫كه‌وتوه‌ته‌ ناوه‌ڕاس���ت‌و خواروی‌ عێراق‌و‬ ‫زنجیره‌ چیاكانی حه‌مرینه‌وه‌‪.‬‬ ‫" به‌داخه‌و‌ه ماوه‌ ‌ی ‪ 11‬ساڵه‌ له‌كۆی ئه‌و‬ ‫ده‌یان هه‌زار ئه‌نفالك���راوه‌‪ ،‬كه‌چی ‪2040‬‬ ‫روف���ات هێنراوه‌ته‌وه‌ زێدی نیش���تیمان‪،‬‬ ‫به‌ڕاس���تی كاركردن له‌و پرۆس���ه‌ی ‌ه زۆر‬ ‫به‌خاو ‌ی به‌ڕێوه‌ده‌چێت‌و پش���تگوێخراوه‌‪،‬‬ ‫بۆی��� ‌ه زۆر نیگه‌رانی���ن له‌وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫شه‌هیدان‌و حكومه‌تی هه‌رێم‌و بێئومێدیان‬ ‫كردوین‪‌،‬وه‌كو ده‌هۆڵیان لێهاتو‌ه تاوه‌كو‬ ‫لێیاننه‌درێت ده‌نگیان لێوه‌نایه‌ت"‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫دوا‌وته‌ی‌ حه‌سه‌ن عه‌لی تاقانه‌ی‌ ئه‌نفال ‌ه‬ ‫له‌گه‌رمیان‪.‬‬

‫پاشماوه‌یه‌كی ئه‌نفال‪:‬‬ ‫جیاوازی‬ ‫ده‌كرێت له‌نێوان‬ ‫روفاتی بارزانی‌و‬ ‫گه‌رمیانییه‌كان‬

‫گه‌نجێكی پاشماوه‌ی‌ ئه‌نفالكراوه‌كانیش‬ ‫له‌ناحی���ه‌ی رزگاری‌‪ ،‬س���ه‌باح س���ه‌عید‬ ‫داوای‌ كرد یادكردنه‌وه‌ ئه‌مس���اڵ نه‌كرێت ‌ه‬ ‫بانگه‌شه‌ی كاندیدو حزبه‌كان‪ ،‬له‌وباره‌یه‌و‌ه‬ ‫‌وت���ی‌ "ل���ه‌‪‌ 4/14‬ی ئه‌مس���اڵدا داواكار ‌ی‬ ‫سه‌ره‌كیمان ئه‌وه‌ی ئه‌و یاد‌ه كه‌ كه‌وتوه‌ت ‌ه‬ ‫ناوه‌ڕاستی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌و‌ه‬ ‫هیچ به‌رپرسێكی حكومی‌و حزبی یاده‌ك ‌ه‬ ‫به‌كارنه‌هێنێت بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن‌و‬

‫بیكات��� ‌ه بابه‌تی ده‌ن���گ په‌یداكردن‪ ،‬هه‌ر‬ ‫كاندی���دو الیه‌نێك ئ���ه‌و كار‌ه بكات ئه‌وا‬ ‫به‌توندی‌وه‌اڵمیده‌ده‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و گه‌نج���ه‌ به‌نیگه‌رانیی���ه‌و‌ه ‌وتی‬ ‫"ئێم��� ‌ه داوا ده‌كه‌ین هه‌م���و روفاته‌كان‬ ‫بهێنرێن���ه‌وه‌‪ ،‬كاتێكی���ش ده‌هێنرێنه‌و‌ه‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی له‌س���ه‌رخۆو پشتگوێخراو‬ ‫پڕ له‌جی���اواز ‌ی به‌خاك ده‌س���پێردرێن‪،‬‬ ‫نمونه‌مان له‌به‌رده‌س���تدایه‌ نزیكه‌ ‌ی ‪150‬‬ ‫روفاتیان هێنایه‌وه‌ له‌كه‌ركوك هێڵرانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ به‌خاكس���پاردنه‌كه‌یان دواخست‬ ‫تاوه‌كو به‌هۆی شۆرتی كاره‌باوه‌ زۆربه‌یان‬ ‫سوتان‌و نه‌یانتوانی سودیان لێوه‌ربگیرێت‬ ‫ب���ۆ پش���كنینی ‪ DNA‬به‌مه‌به‌س���تی‬ ‫ناسینه‌وه‌یان"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا ‌وه‌زی���ری ش���ه‌هیدان‌و‬ ‫كاروباری‌ ئه‌نفالك���راوه‌كان ئارام محه‌مه‌د‬ ‫ب���ۆ ئاوێن���ه‌ رونیك���رده‌وه‌ ك���ه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫رێكخراوه‌كانی گه‌رمیان قس���ه‌ی كردوه‌و‬ ‫پێیان باش بو‌ه به‌خاكس���پاردنی ئه‌و ‪56‬‬ ‫روفات ‌ه بكه‌وێت���ه‌ دوای‌ هه‌ڵبژاردنه‌و‌ه بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نه‌كرێت ‌ه بانگه‌ش���ه‌ی هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫ئه‌گینا دوامان نه‌ده‌خس���ت‪ ،‬هه‌ر له‌سه‌ر‬ ‫داوا ‌ی ئه‌وان دیسانه‌وه‌ له‌دێبنه‌ی‌ رزگار ‌ی‬ ‫له‌مه‌راس���یمێكی شایس���ته‌دا به‌خ���اك‬ ‫ده‌سپێردرێن"‪.‬‬ ‫وه‌زی���ری ش���ه‌هیدان‌و كاروب���ار ‌ی‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كان ره‌تیكرده‌وه‌ كه‌ جیاوازر ‌ی‬ ‫كردبێ���ت له‌نێ���وان روفات���ی گه‌رمیانی‌و‬ ‫بارزانییه‌كانداو نمونه‌ ‌ی هه‌ردو مه‌راسیمی‬ ‫روفات���ی ئه‌نفالكراوه‌كان���ی چه‌مچه‌ماڵی‬ ‫هێنایه‌وه‌و ‌وت���ی "له‌و دو مه‌راس���یمه‌دا‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێم‌و حكومه‌ت‌و به‌رپرسانی‬ ‫ب���ااڵی حكوم���ی‌و حزب���ی ئاماده‌ب���ون‪،‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت له‌یه‌كێكیان���دا دو رۆژمان بۆ‬ ‫ته‌رخانكرد‪ ،‬بۆ به‌خاكس���پاردنی ئه‌و ‪56‬‬ ‫روفاته‌ ده‌رده‌كه‌وێت چییان بۆ ده‌كه‌ین‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر جیاوازیمان ك���رد حه‌قی گله‌ییان‬ ‫هه‌یه‌و دڵنیابن یه‌ك جیاوازی ناهێڵم"‪.‬‬

‫منداڵێک به‌دیار گۆڕی ئه‌نفالکراوه‌‌کانه‌وه‌‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫ویکیلیکس ‪2010‬‬ ‫ئه‌مه‌ریکییه‌کان‪ :‬یه‌کێتی له‌ که‌رکوک الیه‌نگرانی گۆڕانی تۆقاندوه‌‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬

‫هیچ بیانویه‌كی‌ نه‌داوه‌ به‌ده‌س����ته‌وه‌ تا‬ ‫یه‌كێتی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌هۆگریی‌ سیاسی ‌‬ ‫ی‬ ‫بكات‪ .‬ئه‌و ترس����ی‌ خۆی‌ نه‌ش����ارده‌وه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌ له‌ئه‌ندامێتی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگاش الیبه‌رێت‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌دوریشی‌‬ ‫نه‌زانی‌ كه‌س����انی‌ دیكه‌ش به‌هه‌مانشێوه‌‬ ‫ده‌ربكرێن‪.‬‬

‫ئه‌مه‌ریكیه‌كان پێیانوایه‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان گه‌وره‌ترین هه‌ڕه‌شه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫پێگه‌ی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‬ ‫له‌كه‌ركوك‪ ،‬بۆ ره‌واندنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫مه‌ترسیه‌ش یه‌كێتی‌ "كه‌مپینێكی‬ ‫ترس‌و تۆقاندنیان ده‌ستپێكردوه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك����ی‌ س����ایتی‌‬ ‫ویكیلیك����س كه‌ له‌الی����ه‌ن دیپلۆماتكار‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ریكیه‌كان����ه‌وه‌ له‌عێراق نوس����راوه‌و‬ ‫ئاوێنه‌ ده‌قه‌ك����ه‌ی‌ ك����ردوه‌ به‌كوردی‌‪،‬‬ ‫به‌رپرس����انی‌ ئه‌مه‌ری����كا پێیانواب����وه‌‪،‬‬ ‫"گه‌وره‌ترین هه‌ڕه‌ش����ه‌ له‌س����ه‌ر پێگه‌ی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ له‌الیه‌ن پارتێكی‌ ئۆپۆزسیۆنی‌‬ ‫كوردیه‌وه‌ی����ه‌ كه‌ بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌‌و‬ ‫به‌به‌رده‌وام����ی‌ ئه‌ندام����ه‌ ناڕازییه‌كان����ی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ به‌الی‌ خۆیدا په‌لكێشده‌كات"‪.‬‬ ‫له‌به‌ش����ێكی‌ ئ����ه‌و به‌ڵگه‌نامه‌ی����دا كه‌‬ ‫مێژوه‌كه‌ی‌ بۆ ساڵی‌ ‪ 2010‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫هاتوه‌‪" ،‬به‌رپرس����انی‌ ناوخۆی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌شاره‌كه‌‪ ،‬كه‌مپینێكی ترس‌و تۆقاندنیان‬ ‫ده‌س����تپێكردوه‌ بۆ سه‌ر ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌‬ ‫گشتیه‌‌و ئه‌ندامانه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا‬ ‫كه‌ گومانده‌كرێت بچنه‌ ناو گۆڕانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ڵس����وڕاوێكی‌ ب����ااڵی‌ گۆڕانی����ش‬ ‫له‌كه‌ركوك به‌ئه‌مه‌ریكیه‌كانی‌ راگه‌یاندوه‌‪،‬‬ ‫"به‌رپرسانی‌ ئه‌منی‌ یه‌كێتی‌ چه‌ندینجار‬ ‫به‌ئه‌ندامان����ی‌ گۆڕانیان وت����وه‌‪ ،‬بۆچی‌‬ ‫پشتیوانی‌ له‌كه‌سانێك ده‌كه‌ن كه‌ ره‌نگه‌‬ ‫پێش هه‌ڵبژاردن له‌ناوببرێن؟"‪.‬‬ ‫ده‌قی‌ به‌ڵگه‌نامه‌كه‌‪:‬‬ ‫ئای‌ دی‌‪:‬‬ ‫باب����ه‌ت‪ :‬یه‌كێتی‌ له‌هه‌وڵ����ی‌ ئه‌وه‌دایه‌‬ ‫گه‌ره‌نت����ی‌ مان����ه‌وه‌ی‌ خ����ۆی‌ ب����كات‬ ‫له‌كه‌ركوك‬ ‫س����ه‌رچاوه‌‪ :‬باڵیۆزخان����ه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌به‌غدا‬ ‫پۆلێن‪ :‬زۆر نهێنی‌‬ ‫به‌روار‪13 :‬ی‌ شوباتی‌ ‪2010‬‬ ‫ئه‌م راپۆرته‌ له‌الیه‌ن به‌رپرسانی‌ تیمی‌‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌ پارێزگای‌ كه‌ركوكه‌وه‌‬ ‫نوسراوه‌‬ ‫‪10BAGHDAD380‬‬

‫شاری که‌رکوک‬ ‫له‌مانگێكی‌ ماوه‌‪ ،‬یه‌كێتی‌ ده‌ستیكردو‌ه‬ ‫به‌هه‌ڕه‌شه‌و گوڕه‌شه‌كردن له‌كاندیده‌كانی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ .‬ئه‌م دو هه‌نگاوه‌ش نیشانه‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ن كه‌ ت����ا چ راده‌ی����ه‌ك یه‌كێتی‌‬ ‫ترس����ی‌ هه‌یه‌ له‌به‌رامبه‌ر له‌ده‌س����تدانی‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتی‌ زاڵی‌ خ����ۆی‌ له‌كه‌ركوكدا‪.‬‬ ‫ئێم����ه‌ پێش����بینی ده‌كه‌ین ك����ه‌ گۆڕان‬ ‫چه‌ند كورس����ییه‌ك له‌به‌شه‌كه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ببات له‌ئاس����تی‌ نیشتمانیدا‪ ،‬وه‌ك چۆن‬ ‫له‌ئاس����تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانیش رویدا‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا یه‌كێت����ی‌ هه‌وڵده‌دات‬ ‫گه‌ره‌نتی‌ وه‌الئی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ خۆی‌ بكات‬ ‫به‌سه‌ر ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ كه‌ركوكداو‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كان ده‌شێت ئامڕازێكی‌‬ ‫كاریگه‌ربن بۆ هێش����تنه‌وه‌ی‌ ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫خۆی‌ له‌پارێ����زگای‌ كه‌ركوكدا‪ ،‬النیكه‌م‬ ‫هه‌تا هه‌ڵبژاردنێكی‌ دیكه‌‪.‬‬

‫پوخته‌‪:‬‬ ‫باڵ����ی‌ كه‌ركوكی‌ یه‌كێتی‌ نیش����تمان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ سیستماتیك‬ ‫خه‌ریك����ی‌ پاكس����ازییه‌ له‌نێ����و ئ����ه‌و‬ ‫باكگراوند‬ ‫ئه‌ندامانه‌ی‌ حزب ك����ه‌ گومانی‌ ئه‌وه‌یان‬ ‫دوای����ن هه‌ڵبژاردن����ی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫لێده‌كرێت س����ه‌ر به‌الیه‌نی‌ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫پارێ����زگای‌ كه‌رك����وك مانگی‌ ش����وباتی‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ڵبژاردن‬ ‫گۆڕان بن‪ .‬له‌گه‌ڵ ئ����ه‌وه‌ی‌ هه‬ ‫‪ 2004‬ب����و‪ .‬بایكۆت����ی‌ هه‌ڵبژاردن����ه‌كان‬ ‫‌متر‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫(عێراق)‬ ‫په‌رله‌مانی‌ نیش����تمانی‌‬ ‫له‌الی����ه‌ن س����وننه‌كانه‌وه‌‪ ،‬بردنه‌وه‌یه‌كی‌‬

‫ناهاوسه‌نگی‌ بۆ كورده‌كان فه‌راهه‌مهێنا‪ ،‬ب����ڕوای‌ به‌وه‌ دروس����تده‌بێت كه‌ الیه‌قی‌ ئه‌مین‪ ،‬ش����یكاری‌ سیاسیی‌‌و كه‌سایه‌تی‬ ‫ی سیاس����یی‌ س����ه‌ربه‌خۆ‪ ،‬باس����ی‌ ل����ه‌وه‌‬ ‫به‌تایبه‌ت����ی‌ ب����ۆ یه‌كێت����ی‌ نیش����تمانی‌ ئه‌وه‌یه‌ پۆسته‌ سیادییه‌كانی‌ پارێزگاكه‌ ‌‬ ‫كرد كه‌ ه����ه‌ردو به‌رێوه‌به‌ری‌ گش����تیی‌‬ ‫كوردستان‪ .‬به‌یارمه‌تی‌ هاوپه‌یمانه‌كه‌ی‌‪ ،‬به‌ده‌سته‌وه‌ بمێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ش����اره‌وانیه‌كان‪ ،‬جه‌م����ال ش����وكرو‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس����تان‪ ،‬یه‌كێتی‌‬ ‫به‌رێوه‌به‌ری‌ گشتیی‌ ته‌ندروستی‌‪ ،‬سه‌باح‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ نیشتمانی‌ ‪2010‬‬ ‫توان����ی‌ زۆرینه‌ی‌ زۆری‌ كورس����ییه‌كانی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانیه‌ نیشتمانیه‌ك ‌هی‌ زه‌نگه‌نه‌ شوێنه‌كانیان گۆڕاون به‌كه‌سانی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ كه‌ركوك بۆ خۆی‌‬ ‫بپچڕێت‌و زۆرینه‌ی‌ پۆس����ته‌ بااڵكانی‌ بۆ ‪ ،2010‬یه‌كه‌مین ده‌رفه‌تی‌ راس����ته‌قینه‌ زیاتر حزبی‌‌و ئه‌وانه‌ی‌ ئه‌ندامی‌ دڵسۆزی‌‬ ‫ی دیكه‌ حزب����ن‪ .‬رۆژی‌ ‪7‬ی‌ ش����وبات‪ ،‬ره‌فعه‌ت‬ ‫خۆی‌ برد‪ ،‬وه‌ك س����ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ده‌بێ����ت بۆ هێزه‌ سیاس����ییه‌كان ‌‬ ‫پارێ����زگاو به‌ڕێوه‌ب����ه‌ره‌ گش����تییه‌كانی‌ تا كێبه‌ركێی‌ ده‌س����ه‌اڵتی‌ یه‌كێتی‌ بكه‌ن عه‌بدواڵ رایگه‌یاند‪" ،‬یه‌كێتی‌ هیچ شتێك‬ ‫زۆرب����ه‌ی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كان‪ .‬س����اڵی‌ له‌پارێ����زگای‌ كه‌رك����وك‪ .‬گه‌وره‌تری����ن ناش����ارێته‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ پش����تیوانی‌ دارایی‌‬ ‫‪ ،2007‬هه‌ندێك له‌عه‌ره‌به‌ س����وننه‌كان‌و هه‌ڕه‌شه‌ له‌سه‌ر پێگه‌ی‌ یه‌كێتی‌ له‌الیه‌ن ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌كه‌ین‌و پۆسته‌كانیشیان‬ ‫توركمان����ه‌كان رێككه‌وتنێكی����ان ب����ۆ پارتێكی‌ ئۆپۆزس����یۆنی‌ كوردیه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌روانگه‌یه‌كی‌ سیاسییه‌وه‌ دیاریده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫دابه‌ش����كردنی‌ ده‌س����ه‌اڵت له‌گ����ه‌ڵ بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌ ك����ه‌ به‌به‌رده‌وامی‌ بۆچی‌ له‌خۆمانی����ان دورنه‌خه‌ینه‌وه‌ كه‌‬ ‫ك����ورده‌كان ئه‌نجام����دا به‌مه‌به‌س����تی‌ ئه‌ندامه‌ ناڕازییه‌كانی‌ یه‌كێتی‌ به‌الی‌ خۆیدا ئه‌وان به‌ئاشكرا پش����تیوانی‌ الیه‌نه‌كانی‌‬ ‫به‌ش����داربونیان له‌ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ په‌لكێش����ده‌كات‪ .‬بۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ تر بكه‌ن؟"‬ ‫ئه‌ندام����ی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ پارێ����زگا‬ ‫كه‌ركوك‪ .‬له‌ئێستاش����دا ئه‌وان ته‌نیا ‪ 15‬ئه‌و جیابونه‌وانه‌‪ ،‬به‌رپرس����انی‌ ناوخۆی‌‬ ‫كورسی‌ ئه‌نجومه‌نه‌كه‌یان به‌ده‌سته‌وه‌یه‌ یه‌كێتی‌ له‌ش����اره‌كه‌‪ ،‬ره‌فعه‌ت عه‌بدواڵ‌و له‌س����ه‌ر لیس����تی‌ یه‌كێت����ی‌‪ ،‬ئه‌ڵماس‬ ‫له‌كۆی‌ ‪ 41‬كورس����ی‌‪ .‬به‌هۆی‌ ئه‌و دۆخه‌ س����ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێ����زگا‪ ،‬رزگار فازیڵ باس����ی‌ له‌وه‌ كرد كه‌ له‌لیس����تی‌‬ ‫ناكۆكیه‌ی‌ له‌سه‌ر كه‌ركوك هه‌یه‌‪ ،‬واده‌ی‌ عه‌ل����ی‌ كه‌مپینێكی ت����رس‌و تۆقاندنیان هه‌ڵبژاردنه‌ك����ه‌ الب����راوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ هیچ هه‌ڵبژاردنێكی‌ پارێزگا ده‌س����تپێكردوه‌ بۆ سه‌ر ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا پرسیاری‌‬ ‫دیارینه‌كراوه‌‪ .‬هه‌رچه‌ن����د ئه‌م ماكیاژه‌ گشتیه‌‌و ئه‌ندامانه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا له‌الیه‌نگی����ری‌ سیاس����یی‌ كردبو‪ .‬فازیڵ‬ ‫كه‌ هه‌مو ژیان����ی‌ ئه‌ندامی‌ یه‌كێتی‌ بوه‌‪،‬‬ ‫سیاس����ییه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ پارێ����زگای‌ كه‌ گومانده‌كرێت بچنه‌ ناو گۆڕانه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ر ل����ه‌دو هه‌فته‌ له‌مه‌وب����ه‌ر‪ ،‬ئاوات پێداگ����ری‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ك����رد كه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌ركوك درێژه‌بكێشێت‪ ،‬یه‌كێتی‌ زیاتر‬

‫هه‌ڕه‌شه‌ی‌ یه‌كێتی‌ له‌الیه‌نه‌كانی‌ دیكه‌‬ ‫رۆژی‌ ‪8‬ی‌ ش����وبات‪ ،‬س����ه‌ركرده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان له‌كه‌ركوك‪ ،‬جه‌الل‬ ‫جه‌وهه‌ر باسی‌ له‌وه‌ كرد كه‌ به‌رپرسانی‌‬ ‫ئه‌منی‌ یه‌كێتی‌ چه‌ندینجار به‌ئه‌ندامانی‌‬ ‫گۆڕانی����ان وت����وه‌‪" ،‬بۆچی‌ پش����تیوانی‌‬ ‫له‌كه‌س����انێك ده‌كه‌ن ك����ه‌ ره‌نگه‌ پێش‬ ‫هه‌ڵب����ژاردن له‌ناوببرێ����ن؟" جه‌وه����ه‌ر‬ ‫ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد ك����ه‌ ئه‌و ژنانه‌ی‌‬ ‫له‌س����ه‌ر لیستی‌ گۆڕان خۆیان پااڵوتوه‌‪،‬‬ ‫نام����ه‌و ته‌له‌فۆنی‌ هه‌ڕه‌ش����ه‌ئامێزیان بۆ‬ ‫كراوه‌‪ .‬ئه‌وه‌ گۆڕان نیه‌ به‌ته‌نیا روبه‌روی‌‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌كردن بوبێته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو رۆژی‌ ‪3‬ی‌‬ ‫شوبات‪ ،‬سه‌ركرده‌ی‌ حزبی‌ سه‌ربه‌خۆی‌‬ ‫قه‌لع����ه‌‪ ،‬س����امی‌ ج����اف رایگه‌یان����د‪،‬‬ ‫سه‌ركرده‌كانی‌ یه‌كێتی‌ پێیانڕاگه‌یاندوه‌‬ ‫ك����ه‌ په‌یوه‌ن����دی‌ بك����ه‌ن به‌یه‌كێتیه‌وه‌‬ ‫یاخود له‌كێبڕكێكه‌ بكش����ێنه‌وه‌‪ .‬سامی‌‬ ‫ج����اف داوای‌ پارێزگاریی‌‌و پش����تیوانی‌‬ ‫له‌رێكخ����ه‌ری‌ تیم����ی‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمی ئه‌مه‌ریكا كرد‪.‬‬ ‫كۆمێنت‪:‬‬ ‫ئ����ه‌م ش����ه‌ڕه‌نگێزییه‌ی‌ یه‌كێت����ی‌‌و‬ ‫تاكتیكه‌ كتوپڕانه‌ی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌ندامانی‌‬ ‫خ����ۆی‌‪ ،‬هێم����ای‌ ئه‌وه‌ی����ه‌ ك����ه‌ چۆن‬ ‫تاڵه‌بانی‌ په‌ش����ۆكاوه‌ به‌ه����ۆی‌ ژماره‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌و كه‌س����ه‌ ناڕازییان����ه‌ی‌ ده‌نگی����ان‬ ‫به‌گۆڕاندا له‌هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانییه‌كه‌ی‌‬ ‫كودس����تاندا‪ .‬یه‌كێت����ی‌ زۆرین����ه‌ی‌‬ ‫كورسییه‌كانی‌ له‌ده‌س����تدا له‌گۆڕه‌پانی‌‬ ‫ماڵه‌ك����ه‌ی‌ خۆی����دا ك����ه‌ س����لێمانیه‌‪.‬‬ ‫سه‌ره‌نجام س����ه‌رۆك تاڵه‌بانی‌‌و یه‌كێتی‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌دان هاوسه‌نگیه‌ك رابگرن‬ ‫له‌گه‌ڵ هاوبه‌ش����ه‌ هاوپه‌یمانه‌كه‌یان كه‌‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستانه‌‪ .‬ده‌شێت‬ ‫یه‌كێتی‌ توشی‌ مه‌ترس����ی‌ له‌ده‌ستدانی‌‬ ‫چه‌ند كورسییه‌ك ببێت له‌به‌رامبه‌ر هه‌ر‬ ‫پارتێكی‌ ئۆپۆزس����یۆندا له‌سه‌ر ئاستی‌‬ ‫هه‌رێم‌و نیشتمانیش‪ .‬به‌اڵم ناشێت له‌سه‌ر‬ ‫ئاس����تی‌ پارێزگا‪ ،‬كۆنترۆڵ����ی‌ كه‌ركوك‬ ‫له‌ده‌ستبدات‪ .‬النیكه‌م بۆ ئێستا‪ ،‬كه‌ هیچ‬ ‫پێشبینیه‌ك بۆ هه‌ڵبژاردنی‌ پارێزگاكان‬ ‫له‌ئاس����ۆدا دیارنیه‌‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ به‌س����ه‌ر كه‌ركوكدا وه‌ك خۆی‌‬ ‫بمێنێته‌وه‌‪.‬‬

‫چاوه‌ڕوانده‌كرێت تا ساڵی‌ ‪،2025‬‬ ‫عێراقێكی‌ شیعه‌ی‌ خاوه‌ن ئابورییه‌كی‌ به‌هێز دروستببێت‬ ‫ئا‪ :‬جوتیار شه‌ریف‬ ‫چاوه‌ڕوانده‌كرێت تا ساڵی‌ ‪،2025‬‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی‌ شیعی‌ خاوه‌ن ئابورییه‌كی‌‬ ‫به‌هێز له‌عێراقدا دروستببێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش له‌ڕێگای‌ دروستكردنی‌‬ ‫چه‌ند پرۆژه‌یه‌كی‌ زه‌به‌الحی‌ بواری‌‬ ‫نه‌وت‌و پترۆكیمیایی‌ كه‌ له‌ئێستاوه‌‬ ‫سه‌ره‌تاكانی‌ ده‌ركه‌وتون‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ چه‌ن���د ڕاپۆرتێكی‌ كۆمپانیای ‌‬ ‫ی‬ ‫دوگالس‌ویس���ت‌ود‪-‬ی‌ بریتان���ی‌ ك���ه‌‬ ‫هه‌ر خۆی���ان داڕێژه‌ری‌ س���یناریۆكانی‌‬ ‫به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ گه‌ش���ه‌ی‌ پیشه‌سازیی‌‬ ‫نه‌وت���ن له‌عێ���راق‪ ،‬س���ێ‌ قۆناغ���ی‌ بۆ‬ ‫سیناریۆكان داناوه‌ كه‌ له‌‪ 2012‬بۆ ‪2016‬‬ ‫قۆناغی‌ یه‌كه‌مه‌‌و بریتیه‌ له‌دانانی‌ به‌ردی‌‬ ‫بناغه‌ی‌ پڕۆژه‌ زه‌به‌الحه‌كانی‌ نه‌وت‪ ،‬له‌‬ ‫‪ 2016‬بۆ ‪ 2020‬قۆناغی‌ دوه‌مه‌و تایبه‌ته‌‬ ‫به‌ته‌واوبونی‌ هه‌ندێ‌ له‌پ���ڕۆژه‌كان‪ ،‬له‌‬ ‫‪ 2020‬بۆ ‪ 2025‬قۆناغی‌ سێیه‌مه‌‌و خۆی‌‬ ‫ده‌بینێت���ه‌وه‌ له‌ته‌واوبونی‌ ‪%90‬ی‌ پڕۆژه‌‬ ‫گ���ه‌وره‌كان‌و دروس���تبونی‌ عێراقێكی‌‬

‫نوێ‪.‬‬ ‫ه���اوكات گۆڤ���اری‌ "هایدرۆكارب���ۆن‬ ‫پرۆس���ێس" كه‌ گۆڤارێكی‌ ئه‌مه‌ریكیه‌و‬ ‫تایبه‌ته‌ به‌بواری‌ نه‌وت‌و گازی‌ سروشتی‌‪،‬‬ ‫چه‌ندی���ن راپۆرت���ی‌ سه‌رنجڕاكێش���ی‌‬ ‫له‌س���ااڵنی‌ رابردودا له‌س���ه‌ر گه‌ش���ه‌ی‌‬ ‫ئاب���وری‌ له‌عێراق بالوكردوه‌ته‌وه‌و تێیدا‬ ‫ئام���اژه‌ به‌س���ه‌ره‌تاكانی‌ دروس���تبونی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تێك���ی‌ به‌هێزی‌ خ���اوه‌ن ئابوری‌‬ ‫گه‌شه‌سه‌ندو ده‌كات له‌عێراقدا‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌س���یناریۆكانی‌ دوگالس‬ ‫‌ویست‌ود‪-‬دا ناویی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫ناوچه‌ كێشه‌ له‌سه‌ره‌كانیش هاتوه‌‌وه‌ك‬ ‫خاوه‌نی‌ یه‌ده‌گی‌ نه‌وت‌و گازی‌ سروشتی‌‌و‬ ‫رۆڵی‌ كاریگه‌ر له‌به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ گه‌شه‌ی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ نه‌وت‌و گازی‌ سروشتی‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تاكه‌ پڕۆژه‌ی‌ س���تراتیجی‌ نه‌وت‬ ‫له‌كوردستان كه‌ گۆڤاری‌ "هایدرۆكاربۆن‬ ‫پرۆسێس" باسی‌ كردبێت‪ ،‬دروستكردنی‌‬ ‫بۆرییه‌ نه‌وتیه‌كانه‌ بۆ ناو خاكی‌ توركیا‬ ‫ی حكومه‌تی‌‬ ‫كه‌ له‌چاو پرۆژه‌ گه‌وره‌كان ‌‬ ‫ناوه‌ند زۆر الوازه‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش له‌ناوچه‌‬ ‫دابڕێن���راوه‌كان ك���ه‌ خاوه‌ن���ی‌ له‌‪%5‬ی‌‬

‫به‌رهه‌م���ی‌ نه‌وت���ی‌ عێراق���ن‌و خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌ده‌گێكی‌ زۆرن‪ ،‬هیچ پڕۆژه‌ی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫تێدا دروستنه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ه���اوكات ئه‌ندازیاری‌ ن���ه‌وت بورهان‬ ‫شه‌ره‌ف به‌یانی‌‪ ،‬كه‌ خاوه‌نی‌ بڕوانامه‌ی‌‬ ‫ماس���ته‌ره‌ له‌واڵت���ی‌ هۆڵه‌ن���داو ‌وه‌ك‬ ‫ش���اره‌زایه‌كی‌ پێش���كه‌وتو له‌یه‌كێ���ك‬ ‫له‌كۆمپانی���ا نه‌وتیه‌كان���ی‌ ئ���ه‌و ‌واڵته‌‬ ‫كارده‌كات‪ ،‬پێیوای���ه‌ له‌ئاین���ده‌دا‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ ئه‌مه‌ریكاو‌واڵتانی‌ ئه‌وروپی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ عێراقێكی‌ خ���اوه‌ن دامه‌زراوه‌ی‌‬ ‫زه‌به‌الح���ی‌ به‌رهه‌مه‌كانی‌ نه‌وته‌‪" ،‬نه‌ك‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستانێك كه‌ به‌ته‌نكه‌ر نه‌وت‬ ‫ئه‌فرۆشێ‌‌و ‌وه‌ك به‌قاڵێكی‌ میوه‌فرۆش‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گ ‌هڵ‌ نه‌وت ئه‌كات"‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ به‌یان���ی‌‪ ،‬زۆرینه‌ی‌ ناوچه‌ی‬ ‫پ���ڕۆژه‌ گ���ه‌وره‌كان ده‌كه‌وێته‌ س���ه‌ر‬ ‫هێڵی‌ ش���یعه‌ مه‌زهه‌ب‪ ،‬ئه‌مه‌ش ده‌رگا‬ ‫ده‌خاته‌ سه‌رپش���ت بۆ ئه‌وه‌ی‌ مالیكی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی‌ گه‌وره‌ی‌ دامه‌زراوه‌یی‌ شیعه‌‬ ‫مه‌زهه‌ب دروستبكات‪ .‬له‌به‌رامبه‌ردا هیچ‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك���ی‌ گرنگی‌ له‌ناوچه‌ س���وننه‌‬ ‫مه‌زهه‌به‌كان‌و ناوچه‌ كێشه‌ له‌سه‌ره‌كان‬

‫كۆنسورتیومی‌ كۆریای‌ باشور بۆ دانانی‌‬ ‫دانه‌ناوه‌‪.‬‬ ‫گۆڤ���اری‌ پااڵوگه‌یه‌ك له‌كه‌ربه‌ال به‌بڕی‌ (‪ )6‬ملیار‬ ‫ل���ه‌‪2013/7/29‬‬ ‫"هایدرۆكارب���ۆن پرۆس���ێس" ب���اس دۆالر‪ ،‬به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كانی‌ گۆڤاره‌كه‌‬ ‫له‌گه‌ش���ه‌پێدانی‌ كێڵگه‌ی‌ غازی‌ عكاس كه‌ له‌‪ 2014/2/26‬باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫له‌ڕۆژئ���اوای‌ عێ���راق ده‌كات له‌الی���ه‌ن پااڵوگه‌یه‌ رۆژانه‌ توانای‌ پااڵوتنی‌ (‪)140‬‬ ‫كۆمپانیای‌ دایۆیی‌ ئه‌ندازیارییه‌وه‌ به‌بڕی‌ هه‌زار به‌رمیل نه‌وت���ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫(‪ )708‬ملی���ۆن‌و (‪ )600‬ه���ه‌زار دۆالر كۆمپانیای‌ ش���یفرۆن فلیپسیش ‌واژۆی‌‬ ‫كه‌ توانای‌ به‌رهه‌مهێن���ان له‌و كێلگه‌یه‌ ڕێكه‌وتنێكی‌ كردوه‌ بۆ دروس���تكردنی‌‬ ‫بگه‌یه‌نێته‌ (‪ )5.6‬تریلیۆن پێ‌ سێ‌ جا كارگه‌یه‌ك���ی‌ پترۆكیمیای���ی‌ گه‌وره‌ كه‌‬ ‫گازی‌ سروش���تی‌ له‌رۆژێكدا‪ .‬له‌ڕاپۆرتی‌ توان���ای‌ دروس���تكردنی‌ پالس���تیك‌و‬ ‫‪ 2013/11/13‬هه‌م���ان گۆڤار‪ ،‬هاتوه‌‪ ،‬چن���راوو چه‌ندین ش���تی‌ ت���ری‌ هه‌یه‌‬ ‫"ش���ێڵ‌ گه‌وره‌ كۆمپانیای‌ بواری‌ نه‌وت له‌ده‌رهاویشته‌كانی‌ نه‌وت‪.‬‬ ‫چاودێرێكی‌ سیاسیش به‌دوری نه‌زانی‌‬ ‫نزیكبوه‌ته‌وه‌ له‌گرێبه‌ستێكی‌ (‪ )11‬ملیار‬ ‫دۆالریی‌ بۆ دروس���تكردنی‌ كارگه‌یه‌كی‌ بڕینی‌ به‌ش���ه‌ بودجه‌ی‌ هه‌رێم له‌الیه‌ن‬ ‫گ���ه‌وره‌ی‌ پترۆكیمیای���ی‌ ك���ه‌ توانایی‌ حكومه‌ته‌ك���ه‌ی‌ مالیكیه‌وه‌ بۆ دو هۆكار‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ هه‌یه‌ له‌ده‌رهاویشته‌كانی‌ بێت‪ ،‬یه‌كه‌میان عێراق پاره‌یه‌كی‌ زۆری‌‬ ‫نه‌وت له‌نزیك گ���ه‌وره‌ كێڵگه‌ی‌ نه‌وتی‌ له‌و پ���ڕۆژه‌ زه‌به‌الحانه‌دا خه‌رجكردوه‌و‬ ‫((مه‌جنون)) له‌پارێزگای به‌س���ره‌ كه‌ ئه‌یه‌وێ���ت به‌به‌ش���ه‌ بودج���ه‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫رۆژان���ه‌ توان���ای‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ (‪ )200‬هاوس���ه‌نگی‌ دارای���ی‌ ڕابگرێ���ت‪ ،‬دوه‌م‬ ‫له‌ئێس���تاوه‌ ئه‌وێ���ت به‌كێشمه‌كێش���ی‌‬ ‫هه‌زار به‌رمیل نه‌وتی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌گ���ه‌وره‌ پڕۆژه‌كانی‌ حكومه‌تی‌ دارای���ی‌ هه‌رێ���م الواز بكات‌و ته‌س���لیم‬ ‫به‌غ���دا‪‌ ،‬واژۆكردن���ی‌ گرێبه‌س���تێكه‌ به‌خواس���ته‌كانی‌ حكومه‌ت���ی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫ی بكات‪.‬‬ ‫له‌نێوان ن���وری‌ مالیك���ی‌‌و كۆمپانیا ‌‬

‫زۆرینه‌ ‌ی ناوچه‌ی پڕۆژ‌ه‬ ‫گه‌وره‌كان ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫سه‌ر هێڵ ‌ی شیع ‌ه‬ ‫مه‌زهه‌ب‪ ،‬ئه‌مه‌ش ده‌رگا‬ ‫ده‌خات ‌ه سه‌رپشت‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ مالیك ‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی‌ گه‌وره‌ ‌ی‬ ‫دامه‌زراوه‌ی ‌ی شیع ‌ه‬ ‫مه‌زهه‌ب دروستبكات‬

‫عێراق‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫پرۆفایل‬

‫مه‌ال سیروان‪ :‬من یه‌كێتی‌ نیم‬

‫‪7‬‬

‫كورد له‌به‌غدا رۆژ به‌رۆژ له‌پاشه‌كشێدایه‌‬ ‫ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬

‫له‌دیمانه‌یه‌كدا له‌گه‌ڵ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫پارله‌مانتاری‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردستان‬ ‫له‌پارله‌مانی‌ عێراق د‪ .‬سیروان‬ ‫ئه‌حمه‌د‪ ،‬باس له‌ئه‌زمونی‌ كاركردن‌و‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كانی‌ خۆی‌ له‌ماوه‌ی‌ چوار‬ ‫ساڵی‌ رابردودا له‌باره‌ ‌ی پرسی‌ كوردو‬ ‫گرنگی‌ بونی‌ كورد له‌به‌غدا ده‌كات‪.‬‬ ‫راشیده‌گه‌یه‌نێت له‌ئێستادا یه‌كێتی‌ نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬م���اده‌ی (‪ )140‬یه‌كێ���ك بو‬ ‫له‌دروش���می‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانتان‪ ،‬له‌ماوه‌ی‌‬ ‫چوار س���اڵدا چیت بۆ جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌و‬ ‫ماده‌یه‌ كرد؟‬ ‫د‪.‬س���یروان‪ :‬من به‌س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێمم‬ ‫وت م���اده‌ی‌ س���ه‌دوچل له‌گۆڕنرا‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫به‌دوای‌ ئالییه‌تێكی‌ دیكه‌دا بۆ ئه‌و ماده‌یه‌‬ ‫بگه‌ڕێین‪ ،‬كورد پالنی‌ نیه‌ له‌به‌غداد‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫موسته‌شارمان نه‌بو‪ ،‬تاوه‌كو پێمان بڵێن‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ كار بكه‌ن‪ ،‬هه‌رچیه‌ك هه‌بوایه‌‬ ‫ده‌بو ته‌له‌فۆنمان بۆ هه‌ولێر بكردایه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌ك ده‌زانرێت كاری‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫پارله‌مانت���ار یاس���ادانان‌و به‌دواداچونی‌‬ ‫كاره‌كانی‌ حكومه‌ته‌‪ ،‬ئێوه‌ به‌دواداچونتان‬ ‫ل���ه‌چ كه‌یس���ێكی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ ك���ردوه‌ كه‌‬ ‫ئه‌نجامێكی‌ بۆ كورد هه‌بوبێت؟‬ ‫د‪ .‬س���یروان‪ :‬من وه‌ك خۆم س���وێندم‬ ‫به‌زمانی‌ كوردی‌ خ���وارد‪ ،‬توانیم وا بكه‌م‬ ‫س���وێند خواردنه‌كه‌ی‌ په‌رله‌مان به‌زمانی‌‬ ‫ك���وردی بێ���ت‪ ،‬به‌نوس���راوێك نوجێفیم‬ ‫ئاگادارك���رده‌وه‌ كه‌ ئێم���ه‌ كوردین بۆمان‬ ‫هه‌ی���ه‌ به‌زمانی‌ خۆمان س���وێند بخۆین‪،‬‬ ‫ره‌زامه‌ندی‌ نوجێفیم له‌س���ه‌ری‌ وه‌رگرت‪،‬‬ ‫كاتێك���ش ده‌چیته‌ په‌رله‌م���ان به‌رچاوت‬ ‫ڕون نی���ه‌‪ ،‬ده‌ب���و س���ه‌ركردایه‌تی‌ كورد‬ ‫پالنی‌ هه‌بوایه‌‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫كورد پالن���ی‌ نی���ه‌‪ ،‬ئه‌وله‌وییه‌ت���ی‌ نیه‌‬ ‫له‌كاره‌كاندا‪ .‬ئێمه‌ به‌ڵێنی‌ جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫ماده‌ی‌ س���ه‌دوچلمان به‌خه‌ڵكی‌ خۆماندا‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم كاتێك چوینه‌ نێو هۆڵی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ته‌ماشامان كرد له‌توانای‌ ئێمه‌دا‪ .‬دواتریش‬ ‫لیژنه‌یه‌كی‌ (‪ )34‬كه‌سی‌ بۆ ماده‌ی‌ (‪)140‬‬ ‫دروستكرا كه‌ ته‌نها شه‌ش ئه‌ندامی‌ كورد‬

‫من له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ بوم‬ ‫متمانه‌ له‌مالیكی‌‬ ‫وه‌ربگیرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاته‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫مالیكی‌ به‌دۆستی‌‬ ‫كورد ده‌زانی‌‪ ،‬من‬ ‫مالیكیم به‌دۆستی‌‬ ‫كورد نه‌زانیوه‌‬ ‫له‌مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫كه‌ دانیشتوین‬ ‫ئه‌مه‌م وتوه‬ ‫بو‪ ،‬تائێس���تا ئه‌و لیژنه‌یه‌ یه‌ك دانیشتنی‌‬ ‫ئه‌نجامنه‌داوه‌‪ ،‬نه‌مانتوانی‌ یه‌ك مه‌سه‌له‌ ‌ی‬ ‫گ���ه‌وره‌ یه‌كالیی‌ بكه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م عێراقه‌‬ ‫پێنج بۆ ش���ه‌ش كه‌س به‌ڕێوه‌ی‌ ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫من بۆ خۆم توش���ی‌ ش���ۆك بوم كاتێك‬ ‫چوم���ه‌ نێو هۆڵی‌ په‌رله‌م���ان‪ ،‬په‌رله‌مان‬ ‫ته‌نه���ا وه‌جهێكه‌‌و له‌پش���ته‌وه‌ بڕیاره‌كان‬ ‫ده‌درێن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هیچ كاتێك ب���وه‌ پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫فراكسیۆنه‌كه‌ت ده‌نگتدابێت؟‬ ‫د‪ .‬س���یروان‪ :‬به‌ڵێ‌ یه‌ك���ه‌م رۆژ وتیان‬ ‫ئه‌وه‌ سه‌ركردایه‌تی‌ كورد بڕیاری‌ داوه‌ ئێمه‌‬ ‫نوجێفی���ی‌ هه‌ڵبژێرینه‌وه‌‪ ،‬وتم من ده‌نگی‌‬ ‫پێناده‌م‌و ده‌نگم پێنه‌دا‪ ،‬جارێكی‌ دیكه‌ش‬ ‫له‌سه‌ر ئیستجوابی‌ مالیكی‌ من واژوم كرد‪،‬‬ ‫هه‌ن���دێ له‌براده‌رانی‌ یه‌كێت���ی‌ وتیان تۆ‬ ‫پێچه‌وانه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ كارده‌كه‌یت‪،‬‬

‫واژۆك���ه‌م س���ه‌حب نه‌ك���رده‌وه‌‪ ،‬فه‌ره‌ج‬ ‫حه‌ی���ده‌ری‌ من یه‌كه‌م ك���ه‌س بوم واژوم‬ ‫كرد بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ متمانه‌ی‌ لێوه‌رگیرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ وتم پیاوێك���ی‌ گه‌نده‌ڵه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫عارف ته‌یفوریش گله‌یی‌ لێكردم‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌هۆی‌ ئه‌و هه‌ڵوێس���تانه‌ت كه‌‬ ‫پێچه‌وان���ه‌ی‌ بیروڕای‌ یه‌كێت���ی‌ بوه‌‪ ،‬وای‌‬ ‫نه‌ك���ردوه‌ كه‌ ئه‌وان به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ دیكه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ت له‌گه‌ڵدا بكه‌ن؟‬ ‫د‪.‬س���یروان‪ :‬من نازانم‪ ،‬به‌اڵم كێشه‌ی‌‬ ‫حی���زب ئه‌وه‌یه‌ كه‌ نایه‌وێت راس���تیه‌كان‬ ‫بچنه‌ نێو ش���ه‌قامه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ من هه‌میشه‌‬ ‫راستیه‌كانم وتوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێس���تا تۆ خ���ۆت به‌یه‌كێتی‌‬ ‫ده‌زانی‌؟‬ ‫د‪.‬سیروان‪ :‬من هه‌واداری‌ یه‌كێتیم‪ ،‬من‬ ‫یه‌كێتی نی���م من یه‌كێت���ی‌ نه‌بومه‌ تاكو‬

‫ببمه‌ حیزبێكی‌ دیك���ه‌‪ ،‬وه‌ك حیزب هیچ‬ ‫ئیلتزامێك���ی‌ حیزبیم نیه‌ له‌گه‌ڵ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫له‌هیچ ڕێكخستنێكدا نیم‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ كه‌ شاره‌زان‬ ‫له‌ئاین‪ ،‬ده‌كرێ مامۆستایه‌كی‌ ئاینی‌ له‌ناو‬ ‫حیزبێكی‌ عه‌لمانیدا خۆی‌ بدۆزێته‌وه‌؟‬ ‫د‪.‬س���یروان‪ :‬به‌ڵ���ێ ده‌كرێ���ت‪ ،‬م���ن‬ ‫س���ته‌مدیده‌م‪ ،‬من به‌رۆحێكی‌ كوردانه‌وه‌‬ ‫چومه‌ت���ه‌ نێو هۆڵی په‌رله‌مان‪ ،‬جارێكیان‬ ‫مه‌ال به‌ختیارو فازڵ میرانی‌ هاتنه‌ به‌غداد‌و‬ ‫پێموتن ئێ���وه‌ هاتونه‌ته‌ ئێره‌ حیزبایه‌تی‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم م���ن لێره‌م ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كوردایه‌تی‌ بكه‌م‪ ،‬راس���ته‌ له‌سه‌ر لیستی‌‬ ‫یه‌كێتی بوم‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌وڵمداوه‌ بۆ كورد‬ ‫كاربكه‌م‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر پارله‌مانێك به‌م شێوه‌یه‌‬ ‫بێت كه‌ ئێوه‌ باس���ی‌ لێوه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ئیتر‬ ‫بونی‌ كورد له‌به‌غداد چ به‌هایه‌كی‌ هه‌یه‌؟‬ ‫د‪.‬س���یروان‪ :‬س���ه‌ركردایه‌تی‌ ك���ورد‬ ‫حه‌زده‌ك���ه‌ن بڵێ���ن حزورم���ان هه‌بێ���ت‬ ‫له‌به‌غ���داد‪ ،‬وه‌خت���ی‌ خۆی‌ وت���م مالیكی‌‬ ‫الوازه‌ ئ���ه‌و ناوچان���ه‌ی‌ ك���ه‌ داگیركراوه‌‬ ‫بڕۆنه‌ س���ه‌ری‌‪ ،‬كورد به‌ش���ه‌رمه‌وه‌ داوای‌‬ ‫مافی‌ خ���ۆی‌ ده‌كات‪ ،‬كورد له‌به‌غداد رۆژ‬ ‫به‌رۆژ له‌پاشه‌كشێدایه‌‪ ،‬به‌بێ كورد بودجه‌‬ ‫په‌س���ه‌ندكرا‪ ،‬ئێمه‌ بۆچی‌ وازمان نه‌هێنا‌و‬ ‫بۆچ���ی‌ نه‌گه‌ڕاین���ه‌وه‌‪ ،‬تائێس���تا كه‌س‬ ‫نازانێ‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌ب���ه‌راورد به‌پارله‌مانتاره‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬زۆر به‌كه‌می‌ له‌میدیاكانی‌‬ ‫حیزبه‌كه‌ت���ه‌وه‌ ده‌رده‌كه‌وی‌‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ی‌‬ ‫چیه‌؟‬ ‫د‪.‬س���یروان‪ :‬من به‌شێكی‌ پرسیاره‌كه‌ت‬ ‫وه‌اڵم ده‌ده‌مه‌وه‌‪ ،‬پێم خۆش���ه‌ به‌شه‌كه‌ی‌‬ ‫دیكه‌ راگه‌یاندنی‌ یه‌كێتی‌ وه‌اڵم بده‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫راگه‌یاندن���ی‌ یه‌كێتی‌ زوڵم���ی‌ له‌من كرد‪،‬‬ ‫بڕۆن ته‌ماش���ای‌ ئه‌رشیفی‌ یه‌كێتی‌ بكه‌ن‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی‌ من بومه‌ته‌ پارله‌مانتار بزانن‬ ‫چه‌ند چاوپێكه‌وتنی‌ له‌گه‌ڵم كردوه‌‌و چه‌ند‬ ‫لێدوانیان لێوه‌رگرتوم‪ ،‬چه‌ندین جار هاتون‬ ‫چاالكیم كردوه‌ دواتر رۆماڵیان نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫م���ن قوربانی‌ ته‌كه‌توالتی‌ ن���او یه‌كێتیم‪،‬‬ ‫به‌اڵم خۆم س���ه‌ر به‌هیچ كوتله‌یه‌ك نیم‪،‬‬ ‫من خۆم وه‌ك كه‌س���ایه‌تیه‌ك مام جه‌اللم‬

‫ته‌كلیفی‌ لێكردوم‌و كاندیدێكی‌ شه‌خس��� ‌ی‬ ‫ئه‌و بوم‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌ویس���تی‌ هه‌ندێ‌ كادیر‬ ‫بوایه‌ من كاندی���د نه‌ده‌كرام‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫رۆژه‌ی‌ كاندیدك���رام كۆمه‌ڵێ كادیر هه‌بو‬ ‫پێیانناخۆش بو‪ ،‬به‌شێكیش له‌كاندیده‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ یه‌كێتی‌ ده‌یانوت ئه‌مه‌ سه‌پێنراوه‌‬ ‫به‌سه‌رماندا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی‌ ماوه‌یه‌كه‌ له‌الیه‌ن چه‌ند‬ ‫راگه‌یاندنێكی‌ یه‌كێتیه‌وه‌‪ ،‬هێرش ده‌كرێته‌‬ ‫سه‌ر تۆ؟‬ ‫د‪ .‬س���یروان‪ :‬بۆخ���ۆم وایده‌بین���م كه‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ ئ���ه‌م كارانه‌ قبوڵن���اكات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ ئه‌و جۆره‌ پڕوپاگه‌ندانه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫میهه‌نی‌ نین‌و له‌كاره‌كانیاندا ده‌قیق نین‪،‬‬ ‫به‌ته‌حه‌داوه‌ ده‌ڵێم با یه‌ك به‌ڵگه‌ بێننه‌وه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و بوختانانه‌ی‌ كه‌ ده‌یكه‌ن‪ .‬من‬ ‫به‌ته‌نها له‌م ش���اره‌ پانزه‌ هه‌زار ده‌نگم بۆ‬ ‫یه‌كێتی‌ هێناوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم ده‌وترێت به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بوی‌ به‌پارتی‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ندێك له‌میدیاكانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ هێرش ده‌كه‌نه‌ سه‌رت؟‬ ‫د‪.‬س���یروان‪ :‬م���ن هاتوچ���ۆی‌ پارتی‌‌و‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كگرتو هه‌مو الیه‌نه‌كان ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫زۆر جار له‌هه‌ندێ مه‌س���ه‌له‌دا مه‌وقفێكی‌‬ ‫پارتی‌ به‌باشتر ده‌زانم له‌ناو ئه‌و حیزبه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ من كاریان له‌گه‌ڵدا ده‌كه‌م‪ ،‬بۆ نمونه‌‬ ‫من له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌ بوم متمان���ه‌ له‌مالیكی‌‬ ‫وه‌ربگیرێته‌وه‌‪ ،‬له‌هه‌مو لێدوانه‌كانیش���مدا‬ ‫وتوم���ه‌ مالیكی‌ نه‌ پی���اوی‌ ده‌وڵه‌ته‌و نه‌‬ ‫پیاوی‌ سیاس���ه‌ته‌‪ .‬ئه‌و كات���ه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫مالیك���ی‌ به‌دۆس���تی‌ ك���ورد ده‌زانی‌‪ ،‬من‬ ‫مالیكی���م به‌دۆس���تی‌ ك���ورد نه‌زانی���وه‌‪،‬‬ ‫له‌مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ كه‌ دانیشتوین ئه‌مه‌م‬ ‫وتوه‌‪ ،‬س���امی‌ عه‌س���كه‌ری‌ راست ده‌كات‬ ‫كه‌ ده‌ڵێت ته‌حالوفی‌ كوردو ش���یعه‌ بونی‌‬ ‫نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌نگۆی‌ ئ���ه‌وه‌ هه‌یه‌ داواتان‬ ‫ك���ردوه‌ دوباره‌ كاندی���د بكرێنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫یه‌كێتی‌ ره‌تیكردۆته‌وه‌؟‬ ‫د‪.‬س���یروان‪ :‬راس���ت نیه‌‪ ،‬من له‌یه‌كه‌م‬ ‫هه‌فت���ه‌ی‌ ده‌س���تبه‌كاربونم ویس���تومه‌‬ ‫وازبهێنم‪ ،‬به‌اڵم هاوڕێكانم نه‌یانهێش���ت‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت ل���ه‌(‪ )2012‬ویس���تم له‌یه‌كێتی‌‬ ‫جیاببمه‌وه‌و به‌سه‌ربه‌خۆیی‌ كاربكه‌م‪.‬‬

‫مه‌ترسی‌ شكستی‌ كورد له‌دیاله‌ هه‌یه‌‬

‫وته‌بێژی‌ لیستی‌ كوردستانی‌‪ :‬دو كورسی‌ به‌ده‌ستده‌هێنین‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫به‌رپرسێكی‌ كورد پێشبینی‌ ئه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كورد له‌دیاله‌دوچاری‌ شكستێكی‌ گه‌وره‌‬ ‫ببێته‌وه‌‪ .‬وته‌بێژی‌ لیستی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫الیه‌نه‌ كوردییه‌كانیش رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا الیه‌نه‌ كوردییه‌كان دو‬ ‫كورسی‌ به‌ده‌ستده‌هێنن‪.‬‬ ‫ب����ۆ هه‌ڵبژاردن����ی‌ پارله‌مان����ی‌ عێ����راق‬ ‫ك����ه‌ بڕیاروای����ه‌ له‌كۆتایی‌ ئ����ه‌م مانگه‌دا‬ ‫ئه‌نج����ام بدرێت‪ ،‬هه‌ری����ه‌ك له‌الیه‌نه‌كانی‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‌و شیوعی‌و سۆسیالیست‌و‬ ‫زه‌حمه‌تكێش����ان‌و كۆم����ه‌ڵ‌و یه‌كگرت����و‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیسالمی‌ به‌لیستێكی‌ هاوبه‌ش‬ ‫به‌ن����اوی‌ ئاش����تی كوردس����تانی به‌ژماره‌‬ ‫(‪‌)258‬و به‌هه‌ش����ت كاندیده‌وه‌ به‌شداری‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫به‌رپرس����ی‌ كۆمیته‌ی‌ خانه‌قینی‌ حزبی‬ ‫ش����یوعی كوردس����تان جه‌وهه‌ر ش����كور‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند له‌دوای هاتنی هێزی‌‬ ‫(بشائر الخیر‪ :‬مژده‌ی‌ چاكه‌) دۆخی كورد‬ ‫زۆر ب����ه‌ره‌و خراپی رۆش����توه‌‪ ،‬به‌به‌ڵگه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ "ته‌قینه‌وه‌و كۆچكردنی كورده‌كان‬ ‫زیادی كردوه‌‪ ،‬به‌و هۆیه‌وه‌ رێژه‌ی‌ ده‌نگی‌‬ ‫ك����ورد كه‌میك����ردوه‌"‪ .‬هه‌روه‌ه����ا ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌گه‌ر هاواڵتیانی‌ كورد كارتی ده‌نگدانی‬ ‫وه‌رنه‌گرن‌و له‌رۆژی‌ هه‌ڵبژاردندا حه‌ماسه‌تی‬ ‫به‌ش����داریكردنیان نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا مه‌ترس����ی‬ ‫شكستی گه‌وره‌ی‌ لێده‌كرێت"‪.‬‬ ‫الیه‌ن����ه‌ كوردییه‌كان����ی‌ پارێ����زگای‌‬ ‫دیاله‌له‌هه‌ڵبژاردن����ی‌ پارله‌مان����ی‌ عێ����راق‬ ‫له‌س����اڵی‌ (‪)2010‬دا ته‌نها یه‌ك كورسیان‬ ‫به‌ده‌س����تهێنا‪ ،‬له‌كاتێك����دا له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫پێش����ودا ك����ورد دو كورس����ی‌ هه‌ب����و‪.‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن����ی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ پارێزگاكانی‌‬ ‫عێراقیشدا كه‌ ناوه‌ڕاس����تی‌ ساڵی‌ رابردو‬ ‫ئه‌نجامدرا كورد بوه‌ خاوه‌نی‌ سێ‌ كورسی‌‪،‬‬

‫له‌كاتێكدا له‌هه‌ڵبژاردنی‌ پێش����ودا خاوه‌نی‌‬ ‫شه‌ش كورسی‌ بو‪.‬‬ ‫وته‌بێژی لیس����تی ئاش����تی كوردستانی‬ ‫له‌خانه‌قین حاكم حه‌سه‌ن‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ئه‌گ����ه‌ری‌ كه‌مبونه‌وه‌ی‌ ده‌نگی‌ كورد وه‌كو‬ ‫ژماره‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم پێیوایه‌ وه‌كو رێژه‌ باشتر‬ ‫ده‌بێ����ت‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ش����ی‌ ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌به‌رامبه‌ر شانزه‌ لیست‌و قه‌واره‌ی‬ ‫عه‌ره‌بیدا‪ ،‬كورد ته‌نها یه‌ك لیستی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌له‌وه‌ی‌ "به‌هۆی‌ خراپی‌ ره‌وشی‌‬ ‫ئه‌من����ی‌‪ ،‬پێده‌چێت عه‌ره‌ب����ه‌كان به‌كه‌می‌‬ ‫به‌شداری‌ هه‌ڵبژاردن بكه‌ن"‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌مجاره‌ی‌ پارله‌مانی‌ عێراق‬ ‫به‌سیس����تمی‌ س����انت لیگۆی‌ هه‌مواركراو‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬كه‌ به‌وته‌ی‌ حاكم حه‌س����ه‌ن ئه‌م‬ ‫سیس����تمه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ ك����ورد ده‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر ده‌نگه‌كانی (‪)2010‬‬ ‫بهێنینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا چانسی به‌ده‌ستهێنانی دو‬ ‫كورسیمان ده‌بێت"‪.‬‬ ‫به‌رپرس����ه‌كه‌ی‌ حیزبی‌ شیوعی‌‪ ،‬ئاماژه‌‬ ‫ب����ه‌وه‌ ده‌كات ن����اوو كارت����ی‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫هاواڵت����ی‌ كورد له‌نه‌ج ‌هف‌و خواروی‌ عێراق‬ ‫هاتۆت����ه‌وه‌‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ش كاریگه‌ری‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫ده‌نگ����ی‌ ك����ورد ده‌بێت‪ ،‬چونك����ه‌ "ئه‌مڕۆ‬ ‫ب����ۆ به‌كوردس����تانیكردنی‌ ئ����ه‌و ناوچانه‌‪،‬‬ ‫ع����ه‌ره‌ب‌و ناوه‌ند مامه‌ڵه‌ی‌ قه‌باره‌ی‌ ده‌نگ‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌رێمدا ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر دوای‌‬ ‫هه‌ڵب����ژاردن ده‌نگ����ی كورد ك����ه‌م بكات‪،‬‬ ‫ئه‌وا مه‌ترسی له‌ده‌س����تدانی ئه‌م ناوچانه‌‬ ‫ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫پارێزگای‌ دیاله‌له‌پێنج قه‌زاو (‪ )17‬ناحیه‌‬ ‫پێكهات����وه‌‪ ،‬ك����ورد له‌قه‌زاكانی‌ خانه‌قین‌و‬ ‫مه‌نده‌لی‌و به‌له‌دروزو شاره‌بان‌و ناحیه‌كانی‬ ‫قه‌ره‌ته‌پ����ه‌و جه‌باره‌و س����ه‌عدیه‌و جه‌له‌وال‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێس����تادا ته‌نها له‌خانه‌قین‬ ‫ژماره‌یه‌ك����ی‌ زۆری‌ هاواڵت����ی‌ كورد هه‌یه‌‌و‬ ‫زۆرێك له‌كوردانی‌ ناوچه‌كانی‌ دیكه‌ به‌ره‌و‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان كۆچیان كردوه‌‪.‬‬

‫بنکه‌یه‌کی هه‌ڵبژاردن له‌دیاله‌ ‪2010‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئیحسان‬

‫سه‌باره‌ت به‌زیانی كۆچكردن‌و هاتنه‌وه‌ی‌ چونكه‌ "ئه‌وكات له‌ناوخۆی ئه‌و ش����اره‌دا ده‌بێت‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ش����ی‌ ده‌خاته‌ ئه‌ستۆ ‌ی‬ ‫كارتی ده‌نگدانی هاواڵتیانی‌ كورد له‌خواروی‌ (‪ )31‬هه‌زار ده‌نگده‌ر هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا به‌رپرس����ان ‌ی كوردو ده‌ڵێت "هه‌ڵوێستێكی‬ ‫عێ����راق‪ ،‬وته‌بێژه‌كه‌ی‌ لیس����تی ئاش����تی (‪ )68‬ه����ه‌زارو (‪ )27‬ده‌نگ����ده‌ر بون����ی ئه‌وتۆی����ان نه‌بوه‌ تاوه‌كو هاواڵتیانی‌ كورد‬ ‫زیاتر به‌شداری‌ ده‌نگدان بكه‌ن"‪ .‬نمونه‌ش‬ ‫كوردس����تانی ده‌ڵێت "هه‌رچه‌نده‌ خه‌ڵكی هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی پێش����وی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای‌ به‌پارله‌مانتاران����ی‌ ك����ورد ده‌هێنێته‌وه‌ كه‌‬ ‫ك����ورد كۆچیان كردوه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ره‌نگه‌ دو‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ ئه‌و كوردانه‌ی‌ كۆچیان كردوه‌‪ ،‬دیاله‌و كاندیدی كورد له‌لیس����تی عه‌ره‌بی س����ه‌ردانی‌ ئ����ه‌و ناوچه‌یه‌ی����ان نه‌كردوه‌و‬ ‫عه‌ره‌به‌كان به‌ش����داری هه‌ڵبژاردن نه‌كه‌ن‪ ،‬كه‌فا زیاد ئه‌حمه‌د‪ ،‬ره‌خنه‌ له‌وه‌ ده‌گرێت له‌كێشه‌كانی‌ خه‌ڵكیان نه‌پرسیوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫زیاد ئه‌حمه‌د‪ ،‬لیستی‌ كه‌فا به‌لیستێكی‌‬ ‫هاتنه‌وه‌ی‌ كارت����ی‌ ده‌نگدانیش له‌خواروی‌ الیه‌نه‌ كوردییه‌كان ته‌نها هه‌شت كه‌سیان‬ ‫كاندیدك����ردوه‌و ئ����ه‌وه‌ش به‌ژماره‌یه‌ك����ی‌ س����ه‌ربه‌خۆی‌ نزی����ك له‌ك����ورد ناوده‌بات‪،‬‬ ‫عێراق رێژه‌یه‌كی ئه‌وتۆ نییه‌"‪.‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن����ی‌ (‪)2010‬دا الیه‌ن����ه‌ كه‌م ده‌زانێ����ت‪ ،‬هه‌روه‌ها پێیوایه‌ له‌هه‌مو هۆكاری‌ به‌شداریكردنیش����ی‌ له‌و لیسته‌دا‬ ‫كوردیی����ه‌كان (‪ )61‬ه����ه‌زار ده‌نگی����ان هه‌ڵبژاردنه‌كان����دا "كاندی����ده‌كان له‌س����ه‌ر ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ "ده‌مه‌وێت كورسیه‌ك‬ ‫به‌ده‌س����تهێنا‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ بنه‌م����ای‌ توان����او داواو ح����ه‌زی خه‌ڵ����ك ب����ۆ كورد به‌ده‌س����ت بهێنم"‪ .‬س����ه‌باره‌ت‬ ‫پارێزگاشدا ژماره‌كه‌ بۆ (‪ )49‬هه‌زار ده‌نگ دانه‌ن����راون‪ ،‬به‌ڵك����و له‌س����ه‌ر بنه‌م����ای‌ به‌وه‌ی‌ چۆن چوه‌ته‌ ئه‌و لیس����ته‌وه‌‪ ،‬وتی‌‬ ‫كه‌مبوی����ه‌وه‌‪ .‬به‌وته‌ی‌ وته‌بێژی لیس����تی به‌رژه‌وه‌ندی شه‌خس����ی‌و حزبی دانراون‪" ،‬داوایان لێكردم وه‌كو ئه‌وه‌ی له‌پێش����ودا‬ ‫كه‌سێكی ناوه‌ندگیری كوردو عه‌ره‌ب بوم‌و‬ ‫ئاش����تی كوردس����تانی ده‌نگ����ده‌ری‌ كورد بۆیه‌ خه‌ڵك ده‌نگیان پێنادات"‪.‬‬ ‫ناوب����راو جه‌خت له‌وه‌ده‌كات����ه‌و‌ه دوای‌ جیاوازیم نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌شداری‌ بكه‌م‌و منیش‬ ‫له‌ناوخ����ۆی‌ خانه‌قین به‌به‌راورد به‌س����اڵی‌‬ ‫(‪ )2010‬به‌ڕێژه‌ی‌ (‪ )%150‬زیادی كردوه‌‪ ،‬هه‌ڵب����ژاردن دۆخ ‌ی ك����ورد له‌دیاله‌خراپتر قبوڵمكرد"‪.‬‬

‫هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫پارله‌مان‌و پارێزگا‬ ‫زیاتر له‌ (‪ )700‬كاندید ركابه‌ری‌ له‌سه‌ر‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی‌ نه‌وه‌د كورسی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگاكانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌سه‌رتاس���ه‌ری‌ عێراقیش���دا نزیكه‌ی‌ ده‌‬ ‫هه‌زار كاندید هه‌وڵی‌ به‌ده‌ستهێنانی‌ (‪)328‬‬ ‫كورسی‌ پارله‌مانی‌ عێراق ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫نۆ ساڵ له‌مه‌وبه‌ر هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگاكانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ئه‌نجامدرا‪،‬‬ ‫بڕیاروایه‌ له‌كۆتایی‌ ئه‌م مانگه‌دا جارێكیتر‬ ‫ئه‌و هه‌ڵبژاردن���ه‌ به‌ڕێوه‌بچێ���ت‪ .‬به‌پێی‬ ‫ئاماری كۆمیس���یۆنی بااڵی‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان كه‌ پش���تی‌ ب���ه‌ داتاكانی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ بازرگانی‌ به‌س���توه‌‪ ،‬ژماره‌ی‬ ‫دانیش���توانی‌ هه‌رێم پێنج ملیۆن‌و (‪)169‬‬ ‫هه‌زار كه‌سه‌‌و دوو ملیۆن‌و (‪ )785‬هه‌زار‬ ‫كه‌س مافی ده‌نگدانیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌نجوومه‌نی پارێزگاكانی هه‌رێم نه‌وه‌د‬ ‫كورسییه‌‪ ،‬له‌و ژماره‌یه‌ش (‪ )32‬كورسی‌‬ ‫بۆ ئه‌نجوومه‌نی پارێزگای سلێمانی‌و (‪)30‬‬ ‫كورس���ی‌ ب���ۆ هه‌ولێ���رو دهۆكیش (‪)28‬‬ ‫كورس���یه‌‪ .‬بۆ به‌ده‌س���تهێنانی‌ ئه‌و نه‌وه‌د‬ ‫كورس���یه‌ش (‪ )713‬كه‌س خۆیان كاندید‬ ‫كردوه‌‪ .‬هه‌رچی‌ پشكی‌ ئه‌و پارێزگایانه‌یه‌‬ ‫بۆ پارله‌مانی‌ عێراق به‌م جۆره‌یه‌‪ :‬پارێزگای‬ ‫سلێمانی هه‌ژده‌ كورس���ی‌و هه‌ولێر پانزه‌‬ ‫كورسی‌و دهۆكیش یانزه‌ كورسیه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ راگه‌یه‌نراوه‌كانی‌ كۆمیس���یۆنی‌‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن‪ ،‬بۆ هه‌ڵبژاردن���ی‌ پارله‌مانی‌‬ ‫عێراق كه‌ (‪ )328‬كورسیه‌ (‪ )107‬لیست‌و‬ ‫قه‌واره‌ به‌ (‪ )9040‬كاندیده‌وه‌ به‌ش���داری‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ .‬هه‌فت���ه‌ی رابردو بانگه‌ش���ه‌ی‌‬ ‫الیه‌ن���ه‌كان ب���ۆ هه‌ڵبژاردن���ی‌ پارله‌مانی‌‬ ‫عێراق‌و پارێزگاكانی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫ده‌س���تی‌ پێكرد‌و بڕیاروای���ه‌ تا (‪)4/28‬‬ ‫ب���ه‌رده‌وام بێ���ت‪ .‬تائێس���تاش (‪)667‬‬ ‫چاودێ���ری‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ ن���اوی‌ خۆیان بۆ‬ ‫چاودێریكردنی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ تۆماركردوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ داتاكانی‌ كۆمس���یۆن‪ ،‬ژماره‌ی‌‬ ‫دانیش���توانی‌ عێراق (‪ )34‬ملیۆن‌و (‪)800‬‬ ‫هه‌زار كه‌سه‌‪ ،‬له‌و ژماره‌یه‌ش (‪ )21‬ملیۆن‌و‬ ‫(‪ )592‬ه���ه‌زارو (‪ )882‬ك���ه‌س ماف���ی‌‬ ‫ده‌نگدانیان هه‌ی���ه‌‪ .‬بۆ ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ش‬ ‫كۆمیسیۆن پش���تی‌ به‌كارتی‌ ئه‌لیكترۆنی‌‬ ‫به‌س���توه‌ ك���ه‌ (‪ )21‬ملیۆن دان���ه‌ی‌ لێ‌‬ ‫چاپكراوه‌و (‪ )126‬ملیۆن دۆالری‌ تێچوه‌‪.‬‬ ‫تائێس���تا چ���وارده‌ ملیۆن‌و نی���و كارتی‌‬ ‫ده‌نگدان دابه‌ش���كراوه‌‪ ،‬كه‌ ده‌كاته‌ رێژه‌ی‌‬ ‫(‪ )%73‬ده‌نگده‌رانی‌ گشتی‌‌و تایب ‌هت‌و ته‌نها‬ ‫له‌شاری‌ به‌غدا زیاتر له‌ چوار ملیۆن كارت‬ ‫دابه‌ش���كراوه‌‪ .‬دوایین واده‌ی‌ دابه‌شكردنی‌‬ ‫كارتیش رۆژی‌ بیستی‌ نیسانه‌‪.‬‬ ‫ئه‌نجامدان���ی‌ ئ���ه‌و هه‌ڵبژاردنان���ه‌‬ ‫له‌كاتێكدای���ه‌‪ ،‬پارێزگایه‌كی‌ وه‌كو ئه‌نبار‬ ‫كه‌ زۆرین���ه‌ی‌ دانیش���توانه‌كه‌ی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫سوننه‌ مه‌زه‌بن پێناچێت هه‌ڵبژاردنی‌ تێدا‬ ‫ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬چونكه‌ م���اوه‌ی‌ زیاتر له‌‬ ‫دو مانگه‌ ش���ه‌ڕو پێكدانانی‌ نێوان گروپه‌‬ ‫چه‌كداره‌كان‌و سوپای‌ عێراق له‌ژماره‌یه‌ك‬ ‫ناوچ���ه‌ی‌ ئ���ه‌و پارێزگای���ه‌ به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫به‌گوێ���ره‌ی‌ ئاماره‌كانی‌ نێ���رده‌ی‌ نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كانیش له‌عێراق‪ ،‬له‌ماوه‌ی‌ س���ێ‌‬ ‫مانگی‌ رابردودا زیات���ر له‌ (‪ )2200‬كه‌س‬ ‫له‌سه‌رانسه‌ری‌ عێراقدا به‌هۆی‌ ته‌قینه‌وه‌و‬ ‫كاره‌ چه‌كدارییه‌كانه‌وه‌ كوژراون‪.‬‬ ‫دیارتری���ن ئ���ه‌و گرفتان���ه‌ی‌ به‌رۆك���ی‌‬ ‫هاواڵتیان���ی‌ عێراق���ی‌ گرت���وه‌و الیه‌ن���ه‌‬ ‫سیاسیه‌كان له‌كاتی‌ هه‌ڵمه‌تی‌ بانگه‌شه‌دا‬ ‫جه‌ختی‌ لێده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬كه‌می‌ خزمه‌تگوزارییه‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تیه‌كان‌و زۆربونی‌ ژماره‌ی‌ كه‌س���انی‌‬ ‫بێكار‌و خراپبونی‌ ره‌وشی‌ ئه‌منیه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ كێبڕكێی‌ نێ���وان الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌كان‌و ده‌ره‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‪،‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ چاودێرانی‌ سیاس���ی‌ چاوه‌ڕوان‬ ‫ده‌كرێ���ت لیس���تی‌ ده‌وڵه‌ت���ی‌ قان���ون‬ ‫به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ نوری‌ مالیكی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران‪ ،‬زۆرینه‌ی‌ ده‌نگه‌كان به‌ده‌س���ت‬ ‫بهێنێ���ت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ دو ركابه‌ری‌ به‌هێزی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ك���ه‌ یه‌كێكیان لیس���تی‌ مه‌واتنی‌‬ ‫س���ه‌ر به‌ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵی‌ ئیس�ل�امیه‌ كه‌‬ ‫كه‌ عه‌ممار حه‌كیم س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫ركابه‌ره‌ك���ه‌ی‌ دیكه‌ش لیس���تی‌ ئه‌حراری‌‬ ‫سه‌ر به‌ ره‌وتی‌ سه‌دره‌ كه‌ موقته‌دا سه‌در‬ ‫رێبه‌رایه‌تی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌ناوچه‌ س���وننه‌ نش���ینه‌كانی‌ باكورو‬ ‫رۆژئ���اوای‌ عێراقی���ش‪ ،‬ركابه‌رییه‌ك���ه‌‬ ‫له‌نێ���وان س���اڵح موتڵه‌گ���ی‌ جێگ���ری‌‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زی���ران‌و ئوس���امه‌ نوجێفی‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ پارله‌ماندایه‌‪ .‬هه‌رچی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستانیش���ه‌‪ ،‬ركابه‌رییه‌ك���ه‌ له‌نێوان‬ ‫پارت���ی‌ دیموكرات‌و بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتیمانیدایه‌‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫له‌مانگ ‌ی چواردا كار به‌یاسا ‌ی نوێی خانه‌نشینی ده‌کرێت‬ ‫كه‌مترین موچه‌ ‪ 400‬هه‌زار دینار ده‌بێت‬ ‫ ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ كورد له‌به‌غدا‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ‌ حكومه‌تی‌ عێراق ‌ی‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ مانگی‌ چواره‌وه‌‪ ،‬كار به‌یاسا‬ ‫نوێیه‌كه‌ی‌ خانه‌نشینی‌ ده‌كات‪ ،‬ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ش ده‌كات كه‌ پێویسته‌ هه‌رێم خۆی‌‬ ‫له‌جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌و یاسایه‌ نه‌دزێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ خانه‌نشینی‌ هه‌رێمیش‬ ‫ده‌ڵێت "ئێمه‌ الیه‌نێكی‌ جێبه‌جێكارین‪،‬‬ ‫سه‌روی‌ خۆمان چیمانپێبڵێن وا ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫گه‌شبینیشین به‌وه‌ی‌ له‌هه‌رێمدا یاسا‬ ‫نوێكه‌ جێبه‌جێ‌ بكرێت"‪.‬‬ ‫به‌ئومێده‌ی‌ ئه‌وه‌ ده‌نگیانداوه‌‪ ،‬تا‬ ‫له‌هه‌رێمدا جێبه‌جێ‌ بكرێت‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ كورد له‌به‌غدا به‌كر حه‌مه‌‬ ‫س����دیق عارف‪ ،‬ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌‬ ‫ئ����ه‌وان وه‌ك په‌رله‌مانتارانی‌ كورد له‌به‌غدا‬ ‫به‌ئومێ����دی‌ ئ����ه‌وه‌‪ ،‬ده‌نگیان به‌یاس����ای‌‬ ‫نوێی‌ خانه‌نش����ینی‌ داوه‌‪ ،‬تاوه‌كو یاساكه‌‬ ‫له‌هه‌رێمیش����دا جێبه‌جێ‌ بكرێت به‌تایبه‌ت‬ ‫بارودۆخی‌ دارایی‌ ئه‌و خانه‌نش����ینه‌ چاك‬ ‫بكرێ����ت كه‌ موچه‌كه‌یان زۆر كه‌مه‌ "به‌پێی‌‬ ‫یاس����ا نوێكه‌ كه‌مترین موچ����ه‌ ‪ 400‬هه‌زار‬ ‫دیناره‌ ئه‌وه‌ش تا راده‌یه‌ك باش به‌تایبه‌ت‬ ‫بۆ ئ����ه‌و خانه‌نش����ینانه‌ی‌ موچه‌كه‌یان‪220‬‬ ‫هه‌زار دیناره‌"‪ .‬ئه‌و باسی‌ له‌وه‌ش كرد كه‌‬ ‫پێویس����ته‌ په‌رله‌مانتارانی‌ كوردستان كار‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ بكه‌ن به‌زویی‌ بڕیاره‌كه‌ له‌هه‌رێمدا‬ ‫جێبه‌جێ‌ بكرێت‪.‬‬

‫ببێت‪ ،‬س����ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ س����اڵی‌ رابردو‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراقی‌ بڕه‌ پاره‌یه‌كی‌ دایه‌ ئه‌و‬ ‫خانه‌نش����ینانه‌ كه‌ موچه‌كه‌یان له‌خوار‪400‬‬ ‫هه‌زار دیناره‌وه‌یه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئه‌وان له‌هه‌رێم‬ ‫هیچ پاره‌یه‌كیان نه‌دا‪ ،‬ئه‌و باسی‌ له‌وه‌كرد‬ ‫كه‌ دوای‌ په‌س����ه‌ندكردنی‌ بودجه‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراقی‌ ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ی‌ داوه‌ته‌‬ ‫خانه‌نشینان‪ ،‬به‌و جۆره‌ش نه‌ له‌بودجه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمدا‌و نه‌ حكومه‌تی‌ عێراقیش ئه‌و بڕه‌‬ ‫پاره‌یه‌ی‌ بۆ ناردون ت����ا ئه‌وانیش بیده‌نه‌‬ ‫خانه‌نشینان‪ ،‬ئه‌و باس له‌وه‌ش ده‌كات كه‌‬ ‫تاوه‌كو ئێستا یاسا نوێیه‌كه‌ی‌ خانه‌نشینی‌‬ ‫له‌به‌غدا جێبه‌جێ‌ نه‌ك����راوه‌‪" ،‬ده‌نگۆیه‌ك‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ له‌مانگ����ی‌ ‪4‬دا جێبه‌جێ‌ بكرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم تا ئێستا ئه‌وه‌ یه‌كالیینه‌بۆته‌وه‌"‪.‬‬

‫گه‌شبینین له‌هه‌رێمدا جێبه‌جێ‌ بكرێت‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ناوخۆی‌ هه‌رێمیش داخۆ‬ ‫له‌مساڵدا یاسای‌ نوێی‌ خانه‌نشینی‌ ده‌چێته‌‬ ‫بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌‬ ‫خانه‌نش����ینی‌ ئه‌وه‌ ده‌خات����ه‌ڕو كه‌ ئه‌وان‬ ‫الیه‌نێكی‌ جێبه‌جێكارن‪ ،‬له‌سه‌روی‌ خۆیان‬ ‫چییانپێبوترێ‌ جێبه‌جێی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬وتیشی‌‬ ‫"ئه‌گه‌ر یاس����اكه‌ جێبه‌ج����ێ‌ بكرێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ده‌بێت له‌سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵه‌وه‌ كار به‌یاسا‬ ‫نوێیه‌كه‌ بكرێت‪ ،‬واته‌ ده‌بێت خانه‌نشینان‬ ‫قه‌ره‌بوی‌ چه‌ند مانگی‌ رابردوش بكرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫گه‌شبینیشین به‌وه‌ی‌ له‌هه‌رێمدا جێبه‌جێ‌‬ ‫بكرێت"‪ .‬ئه‌وه‌ ره‌تیشیكرده‌وه‌ كه‌ موچه‌ی‌‬ ‫خانه‌نشینانی‌ هه‌رێم له‌مس����اڵدا له‌واده‌ی‌‬ ‫خ����ۆی دواكه‌وتب����ێ‌‌و وت����ی‌ "له‌شه‌ش����ی‌‬ ‫هه‌مو مانگێكدا له‌زاخۆ تا كفری‌ ده‌س����ت‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ موچه‌یان كه‌مه‌ نزیكه‌ی‌ ‪40‬هه‌زار به‌دابه‌ش����كردنی‌ موچ����ه‌ی‌ خانه‌نش����ینی‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌مساڵ به‌هیچ جۆرێك موچه‌ی‌‬ ‫كه‌س ده‌بن‬ ‫به‌وته‌ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ خانه‌نشینی‌ خانه‌نش����ینی‌ دوانه‌كه‌وتوه‌"‪ .‬س����ه‌باره‌ت‬ ‫هه‌رێم حازم ئیسماعیل ره‌مه‌زان‪ ،‬ژماره‌ی‌ به‌موچ����ه‌ی‌ خانه‌نش����ینی‌ هه‌رێمی����ش بۆ‬ ‫خانه‌نش����ینانی‌ هه‌رێم زیات����ر له‌‪100‬هه‌زار مانگێك ئه‌و باس����ی‌ له‌وه‌كرد كه‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫ك����ه‌س ده‌بن‌و زۆرین����ه‌ی‌ ئه‌وان����ه‌ش ك ‌ه ‪100‬ملیار دیناری‌ ده‌وێت‪.‬‬ ‫له‌كۆن����دا خانه‌نش����ینكراون موچه‌كه‌ی����ان‬ ‫‪220‬ه����ه‌زار دیناره‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌و بۆی‌ ده‌چێت ژماره‌ی‌ خانه‌نشینان‌و دو بۆچونی‌ جیاواز‬ ‫په‌رله‌مانت����اری‌ هه‌رێ����م‪ ،‬عه‌ل����ی‌ حه‌مه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ موچه‌كه‌یان ‪220‬ه����ه‌زار دیناره‌‪،‬‬ ‫ره‌نگه‌ ژماره‌یان نزیك����ه‌ی‌ ‪40‬هه‌زار كه‌س س����اڵح له‌لیس����تی‌ گۆڕان‪ ،‬جه‌خ����ت له‌وه‌‬

‫گه‌شبینین‬ ‫له‌هه‌رێمدا یاساكه‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ بكرێت‬

‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئ����ه‌وان وه‌ك په‌رله‌مانتاران‬ ‫هه‌م����و توان����ای‌ خۆیان ده‌خه‌ن����ه‌ كار بۆ‬ ‫جێبه‌جێكردن����ی‌ یاس����اكه‌ له‌هه‌رێم����دا‪،‬‬ ‫ئه‌و باس����ی‌ ل����ه‌وه‌ش ك����رد خه‌ڵكانێكی‌‬ ‫زۆر به‌نایاس����ایی‌ خانه‌نش����ینكراون‪ ،‬ك����ه‌‬ ‫ژماره‌ی����ان نزیكی‌ ‪100‬هه‌زار كه‌س ده‌بێت‌و‬ ‫زۆرینه‌ش����یان موچه‌یه‌كی‌ به‌رزیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش زیانی‌ له‌بودجه‌ی‌ هه‌رێم‌و سه‌رجه‌م‬ ‫خانه‌نش����ینان داوه‌‪ ،‬به‌پێچه‌وان����ه‌ی‌ وته‌ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ خانه‌نشینی‌ هه‌رێم كه‌‬ ‫وتبوی‌ نزیكه‌ی‌ ‪100‬هه‌زار خانه‌نش����ینكراو‬ ‫له‌هه‌رێمدا هه‌یه‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت‪ ،‬ژماره‌ی‌‬ ‫خانه‌نش����ینی‌ هه‌رێم نزیك����ه‌ی‌ ‪350‬هه‌زار‬ ‫ك����ه‌س ده‌بێت‪ ،‬ئه‌و وتیش����ی‌ "به‌گش����تی‌‬ ‫له‌هه‌رێمدا یه‌ك ملیۆن‌و‪400‬هه‌زار موچه‌خۆر‬ ‫هه‌یه‌‪ 680 ،‬ه����ه‌زاری‌ فه‌رمانبه‌ره‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌ به‌ناوی‌ رێزلێنان‌و شه‌هیدان‌و‬ ‫به‌پیریش خه‌ریکی کارن فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬ ‫خانه‌نشینانه‌وه‌ موچه‌ی‌ پێده‌درێت"‪.‬‬

‫موچه‌ ‌ی په‌رله‌مانتاریی‌ له‌هه‌رێمدا كه‌مده‌بێته‌و‌ه بۆ نیو‌ه‬

‫په‌رله‌مانتارێكی‌ پارتی‌‪ :‬پێش بونم به‌په‌رله‌مانتار موچه‌كه‌م زیاتر بو‬ ‫ ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌هۆی‌ دواكه‌وتنی‌ موچه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌رانه‌وه‌ په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان نیوه‌ی‌ موچه‌كه‌یان‬ ‫پێده‌درێت‌و په‌رله‌مانتارێكی‌ پارتیش‬ ‫ده‌ڵێت "پێش بونم به‌په‌رله‌مانتار‬ ‫موچه‌كه‌م زیاتر بو‪ ،‬چونكه‌ مامۆستای‌‬ ‫زانكۆ بوم"‪.‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫له‌فراكس���یۆنی‌ زه‌رد د‪.‬فرسه‌ت سۆف ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ موچ���ه‌ی‌ په‌رله‌مانتارانه‌وه‌‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ له‌مانگی‌‬ ‫یانزه‌وه‌ موچه‌مان بۆ به‌ستراوه‌ كه‌ بڕی‌‬ ‫‪ 5‬ملیۆن دیناره‌‪ ،‬به‌اڵم له‌مانگی‌ دوه‌وه‌‬ ‫به‌بڕی���اری‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م‪ ،‬وه‌ك‬ ‫موچه‌ی‌ پل���ه‌ تایبه‌ته‌كان‪ ،‬موچه‌كه‌یان‬ ‫بۆت���ه‌ نیوه‌"ئێس���تا ‪2‬ملی���ۆن‌و نی���و‬ ‫وه‌رده‌گرین"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئ���ه‌وه‌ش رونده‌كات���ه‌وه‌‬ ‫كه‌ پێش ئ���ه‌وه‌ی‌ ببێت���ه‌ په‌رله‌مانتار‬ ‫مامۆس���تای‌ زانكۆ بوه‌‌و موچه‌كه‌ش���ی‌‬ ‫له‌ئێستا زیاتر بوه‌ "پێویست خه‌ڵك وا‬ ‫نه‌زانێت ئێمه‌ ك���ه‌ بوین به‌په‌رله‌مانتار دانیشتنێکی په‌رله‌مان ئه‌رشیف‬ ‫ئیتر خه‌نی‌ بوین"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ فراكسیۆنی‌ گۆڕانیش فراكسیۆنه‌كه‌یانه‌وه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات موچه‌ رێكبخرێت‪ ،‬به‌اڵم گومانی‌ خۆی‌ له‌فراكس���یۆنی‌ س���ه‌وز د‪ .‬رێواز فایه‌ق‬ ‫ی ‪ 5‬ملیۆن دیناریان له‌وه‌ نیش���اندا كه‌ "پارت���ی‌‌و یه‌كێتی‌ وتی‌ "نازان���م په‌رله‌مانتاره‌كانی‌ هاوڕێم‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ‌ ئه‌وان وه‌كو په‌رله‌مانتارانی‌ كه‌ له‌سه‌ره‌تادا بڕ ‌‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ ،‬پ���رۆژه‌ی‌ خۆیان وه‌رگرت���وه‌‪ ،‬له‌و بڕه‌ پ���اره‌ش ‪%30‬ی‌ هه‌روه‌كو چۆن له‌ماوه‌ی‌ رابردو رێگرییان چه‌ندیان وه‌رگرتوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم من وه‌كو‬ ‫ده‌بێت بۆ كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌ ئیمتیازاتی‌ ب���ۆ بزوتنه‌وه‌كه‌ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌‌و ‪%10‬ی‌ كردوه‌ له‌وه‌ی‌ ئیمتیازاتی‌ په‌رله‌مانتاران خۆم ته‌نی���ا موچه‌ی‌ مانگی‌ ‪‌11‬و ‪12‬م‬ ‫ی بۆ كه‌مبكرێت���ه‌وه‌‌و سیس���ته‌می‌ موچ���ه‌ وه‌رگرت���وه‌‪ ،‬واتا موچه‌ی‌ مانگی‌ ‪1‬و ‪2‬و‬ ‫په‌رله‌مانت���ارن‌و نه‌هێش���تنی‌ موچه‌ی‌ بۆ نه‌خۆش���خانه‌ی‌ هیوای���ه‌ ‪‌ %7‬‬ ‫رێكبخرێت ئ���ه‌وا له‌خول���ی‌ داهاتوش ‪3‬م وه‌رنه‌گرتوه‌‌و ناشزانم ئه‌ندامه‌كانی‌‬ ‫خانه‌نشینی‌‌و ‪%5‬ی‌ بۆ كرێی‌ خانوه‌‪.‬‬ ‫خانه‌نشینی‪.‬‬ ‫تری‌ فراكس���یۆنی‌ سه‌وز موچه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫ناوبراو ئاش���كرای‌ ده‌كات كه‌ ئه‌وان‪ ،‬رێگریی‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانت���ار ئه‌ن���وه‌ر ق���ادر‬ ‫هه‌ر له‌سه‌ر هه‌مان باس په‌رله‌مانتار مانگیان وه‌رگرتوه‌‌و چییانلێكردوه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ موچ���ه‌ی‌ په‌رله‌مانتاران���ی‌ پرۆژه‌یان هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ سیس���ته‌م ‌‬ ‫ی‬

‫په‌رله‌مانتارانی‬ ‫یه‌کگرتو ‪%40‬ی‬ ‫موچه‌که‌یان‬ ‫بۆ حیزبه‌و‬ ‫په‌رله‌مانتارانی‬ ‫گۆڕانیش ‪%30‬ی‬ ‫موچه‌که‌یان بۆ‬ ‫بزوتنه‌وه‌که‌یانه‌‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫"به‌شێك له‌په‌رله‌مانتاران له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هی���چ جۆره‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ داهاتیان‬ ‫نیه‌ موچ���ه‌ی‌ س���ه‌رجه‌م مانگه‌كانیان‬ ‫وه‌رگرت���وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ش���ێكی‌ ت���ری‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ له‌روی‌ مادیه‌وه‌ كێش���ه‌یان‬ ‫نیه‌ ئه‌و موچه‌یه‌یان وه‌رنه‌گرتوه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ وه‌رنه‌گرتن���ی‌ موچ���ه‌ی‌‬

‫س���ێ‌ مانگی‌ په‌رله‌مان ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‌‬ ‫فراكس���یۆنی‌ یه‌كێتی‌ هێما ب���ۆ ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ "ده‌بێت په‌رله‌مانتاران ئه‌و‬ ‫موچه‌ی���ه‌ وه‌رنه‌گ���رن‪ ،‬چونكه‌ كاتێك‬ ‫ده‌چ���ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و پاره‌یه‌ وه‌ربگرن‬ ‫خه‌ڵك وا ده‌زانن به‌ته‌نگ ئه‌وانه‌وه‌ نین‬ ‫بۆیه‌ پێویس���ته‌ په‌رله‌مانت���اران دوای‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ موچه‌ وه‌ربگرن"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ك���ه‌ی‌ یه‌كێتی‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫سیس���ته‌می‌ موچ���ه‌وه‌ جه‌خ���ت له‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ "ده‌بێت سیسته‌می‌ موچه‌‬ ‫چاكبكرێت به‌تایبه‌تی‌ موچه‌ی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫زیاد بكرێت‌و له‌به‌رامبه‌ردا موچه‌ی‌ پله‌‬ ‫تایبه‌ته‌كانیش كه‌مبكرێته‌وه‌ به‌جۆرێك‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ موچه‌ی‌ هاواڵتیان���ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان جیاوازی‌ زۆری‌ نه‌بێت"‪.‬‬ ‫یه‌كگرت���وی‌‬ ‫په‌رله‌مانتارێك���ی‌‬ ‫ئیسالمییش به‌ناوی‌ به‌هار عه‌بدولڕه‌حمان‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ده‌خات���ه‌رو س���ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫موچه‌كه‌یان بۆت���ه‌ نیوه‌ له‌و نیوه‌یه‌ش‬ ‫له‌‪%40‬ی‌ موچه‌كانیان ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌ بۆ‬ ‫حزب بۆ كاری‌ خێرخوازیی‌‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌وان‬ ‫وه‌كو فراكس���یۆنی‌ یه‌كگرت���و له‌خولی‌‬ ‫پێشوی‌ په‌رله‌مان پرۆژه‌یه‌كیان گه‌اڵڵه‌‬ ‫ك���ردوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ سیس���ته‌می‌ موچه‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان رێكبخرێت "بۆیه‌‬ ‫ئێمه‌ش وه‌كو خول���ی‌ نوێی‌ په‌رله‌مان‬ ‫درێژه‌ پێده‌ری‌ ئه‌و پرۆژه‌یه‌ین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پێمانوایه‌ ئه‌و جیاوازیه‌ زۆره‌ی‌ له‌نێوان‬ ‫موچه‌ی‌ پل���ه‌ تایبه‌ت���ه‌كان‌و موچه‌ی‌‬ ‫هاواڵتیان هه‌ی���ه‌ ناعه‌داله‌تیه‌كی‌ زۆری‌‬ ‫تێدایه‌ بۆیه‌ پێویس���ته‌ له‌خولی‌ داهاتو‬ ‫چاكبكرێت"‪.‬‬

‫لۆکاڵ‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫له‌مه‌رزی‌ باشماخه‌وه‌ رۆژان ‌ه ‪ 150‬ترێله‌ كااڵ ‌ی هه‌مه‌جۆر‬ ‫هاورده‌ ‌ی هه‌رێم ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم ترێله‌یه‌ك هه‌نارد‌ه ناكرێت‬

‫‪9‬‬

‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫ته‌نها له‌مه‌رزی‌ باشماخه‌وه‌ رۆژانه‌‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪150‬ترێله‌ كااڵ‌و كه‌ل‌وپه‌ل‌و‬ ‫خوارده‌مه‌نی‌ هه‌مه‌جۆر‪ ،‬هاورده‌ی‌‬ ‫هه‌رێم ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی‌ وته‌ی‌‬ ‫به‌رپرسی‌ گومرگی‌ مه‌رزه‌كه‌ مه‌حمود‬ ‫ئه‌حمه‌د‪ ،‬ته‌نها ترێله‌یه‌كیش‬ ‫له‌هه‌رێمه‌وه‌ كااڵ‌و كه‌ل‌وپه‌ل‬ ‫ی ده‌ره‌وه‌ ناكرێت‪ ،‬له‌باره‌ی‌‬ ‫هه‌نارده‌ ‌‬ ‫داهاتیشه‌وه‌ ئه‌و به‌رپرسه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ده‌سه‌اڵتی‌ ئه‌وه‌م نییه‌ داهاتی‌‬ ‫گومرگی‌ مه‌رزه‌كه‌ ئاشكرابكه‌م"‪.‬‬

‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫گومرگی‌ باشماخ‪:‬‬ ‫ی ئه‌وه‌م‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫نییه‌ داهات ‌‬ ‫ی مه‌رزه‌ك ‌ه‬ ‫گومرگ ‌‬ ‫ئاشكرابكه‌م‬

‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ گومرگی‌ باش����ماخی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌ مه‌حمود ئه‌حمه‌د عه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌دیدارێكی‌ ئاوێن����ه‌دا ئاماژه‌ به‌كار‌و‬ ‫چاالكیه‌كانیان‌و ئاستی‌ هاورده‌كردن‌و‬ ‫هه‌نارده‌كردنی‌ كااڵ‌و كه‌ل‌وپه‌ل ده‌دات‬ ‫له‌و س����نوره‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش ئاش����كرا‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ك����ه‌ له‌س����ه‌ر كه‌مته‌رخه‌می‌‬ ‫له‌كاره‌كانیاندا تا ئێستا ‪ 6‬فه‌رمانبه‌ری‌‬ ‫گواستۆته‌وه‌ بۆ ده‌ره‌وه‌ی‌ گومرگ‪.‬‬ ‫بۆ هه‌ندێ‌ ماده‌ گومرگكردن‬ ‫زیادیكردوه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ گومرگی‌ باش����ماخی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت����ی‌ ئه‌وه‌ ده‌خات����ه‌رو كه‌‬ ‫له‌ئێس����تادا پێناس���� ‌هی‌ گومرگی����ی‌‬ ‫گۆڕانكاری����ی‌ به‌س����ه‌ردا هات����وه‌‪،‬‬ ‫ب����ۆ هه‌ن����دێ‌ م����اده‌ گومرگك����ردن‬ ‫به‌رێژه‌ی‌‪ %20‬زیادیك����ردوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌الی����ه‌ن حكومه‌ت����ی‌ عێراقی����ه‌وه‌‬ ‫سه‌پێنراوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "وه‌ك قۆناغی‌‬ ‫یه‌ك����ه‌م ‪109‬م����اده‌ به‌پێی‌ پێناس����ه‌‬ ‫تازه‌كه‌ گوم����رگ ده‌كرێت‪ ،‬زیاتریش‬ ‫ئه‌و ش����تانه‌ گومرگی‌ زی����اد بوه‌ كه‌‬ ‫زیانبه‌خشن بۆ مرۆڤ‪ ،‬وه‌ك جگه‌ره‌‌و‬ ‫توت����ن‌و خواردن����ه‌وه‌ كهولی����ه‌كان"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و جه‌خت ل����ه‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫خوارده‌مه‌نی‌ گومرگی‌ له‌س����ه‌ر نییه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها پاره‌ی‌ (ئوجور كه‌ش����فه‌كه‌)ی‌‬ ‫وه‌رده‌گیرێ‌‪ ،‬به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌‬ ‫میوه‌هاتی����ش ب����ۆ ه����ه‌ر كیلۆیه‌ك‬ ‫‪50‬دین����ار گومرگ ده‌كرێ����ت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌میوه‌هاته‌كانیش����دا هاورده‌كردنی‌‬ ‫قه‌ده‌غه‌یه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ هه‌میشه‌یی‌‬

‫هه‌فته‌ ‌ی رابردو‬ ‫له‌سه‌ر كه‌مته‌رخه‌می ‌ی‬ ‫له‌ئیشدا ‪4‬فه‌رمانبه‌رم‬ ‫له‌گومرگ ده‌ركرد‬ ‫مه‌رزی باشماخ‬ ‫ته‌نها ترێیه‌‪.‬‬ ‫هاورده‌كردن زۆره‌‌و هه‌نارده‌كردن‬ ‫نییه‌‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ئاستی‌ هاورده‌كردن‌و‬ ‫هه‌نارده‌كردنیش له‌و س����نوره‌دا ئه‌و‬ ‫به‌داخێك����ی‌ زۆره‌وه‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا‬ ‫كه‌ ئاس����تی‌ هه‌نارده‌كردن زۆر نزمه‌‬ ‫به‌جۆرێك له‌ئێس����تادا ئاس����ته‌كه‌ی‌‬ ‫له‌س����فردایه‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌و رونیده‌كاته‌وه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ رۆژانه‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫‪150‬ترێل����ه‌ كااڵی‌ هه‌مه‌ج����ۆری‌ وه‌ك‬ ‫خ����واردن‌و كه‌ل‌وپه‌لی‌ بیناس����ازیی‌‬ ‫ه����اورده‌ی‌ هه‌رێم ده‌كرێ����ت‪ ،‬به‌اڵم‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬ ‫ته‌نان����ه‌ت ترێله‌ی����ه‌ك له‌هه‌رێم����ه‌وه‌‬ ‫هه‌نارده‌ ناكرێت‪ ،‬له‌كاتێكدا پێش����تر‬ ‫فافۆن‌و قاڵب‌و مس‌و چه‌ند كااڵیه‌كی‌‬ ‫تریش هه‌نارده‌ ده‌كران‪" ،‬به‌اڵم ئێستا‬ ‫ئه‌وه‌ش نیی����ه‌"‪ .‬له‌ب����اره‌ی‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫زۆرترین كااڵ له‌و س����نوره‌وه‌ هاورده‌‬ ‫بكرێت چییه‌؟ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گومرگی‌‬ ‫مه‌رزی‌ باش����ماخ وت����ی‌ "كه‌ل‌وپه‌لی‌‬ ‫بیناس����ازیی‌‌و به‌زۆریی‌ كاش����ی‌ زۆر‬ ‫دێت‪ ،‬به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ ده‌كرێت‬ ‫بڵێی����ن رۆژان����ه‌ نزیك����ه‌ی‌ ‪10‬ترێله‌‬ ‫كاشی‌ هه‌مه‌جۆر له‌م سنوره‌وه‌ دێته‌‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌ویش كه‌ل‌وپه‌لی‌‬ ‫یه‌ده‌گی‌ ئۆتۆمبیل زۆر دێت"‪.‬‬

‫كۆنتڕۆڵكردنی‌ سنوره‌ الوه‌كیه‌كان‬ ‫ئاسان نییه‌‬ ‫هاورده‌كردنی‌ كااڵ به‌شێوه‌یه‌كی‌ قاچاخ‌و‬ ‫خۆدزینه‌وه‌ له‌گومرگكردن وه‌ك ده‌وترێ‌‬ ‫ت���ا راده‌ی���ه‌ك بونی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ل���ه‌م روه‌وه‌‬ ‫ناوبراو ئ���ه‌وه‌ رونده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ جگه‌‬ ‫له‌مه‌رزه‌كان سنورێكی‌ به‌رفراوانی‌ الوه‌كی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬كه‌ كۆنتڕۆڵكردن���ی‌ به‌ته‌واوه‌تی‌‬ ‫ئاس���ان نییه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ ده‌ڵێت "ئه‌ش���ێ‌‬ ‫له‌س���نوره‌ الوه‌كیه‌كانه‌وه‌ كااڵ به‌قاچاخ‬ ‫ه���اورده‌ بكرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم له‌م م���ه‌رزه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌وه‌ دڵنیاتانده‌كه‌مه‌وه‌ هاورده‌كردنی‌‬ ‫كااڵ به‌شێوه‌ی‌ قاچاخ یاخود خۆدزینه‌وه‌‬ ‫له‌گومرگكردن بونی‌ نییه‌"‪.‬‬

‫داهاتی‌ گومرگ ئاشكرا ناكرێت‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گومرگ���ی‌ باش���ماخ‬ ‫ئاشكراش���ی‌ ده‌كات له‌وكات���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و چۆته‌ ئه‌و ش���وێنه‌‪ ،‬ك���ه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫س���اڵ‌و س���ێ‌ مانگه‌‪ ،‬تاوه‌كو ئێس���تا‬ ‫‪6‬فه‌رمانبه‌ری‌ له‌س���ه‌ر كه‌مته‌رخه‌می‌‬ ‫له‌ئیش���دا گواس���تۆته‌وه‌ بۆ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫گومرگ "هه‌ر هه‌فته‌ی‌ رابردو له‌س���ه‌ر‬ ‫كه‌مته‌رخه‌می‌ له‌ئیش���دا ‪4‬فه‌رمانبه‌رم‬ ‫ده‌رك���رد له‌گومرگ‌و گواس���تنه‌وه‌م بۆ‬ ‫كردن بۆ شوێنی‌ تر"‪ .‬هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌خات���ه‌رو كه‌ چه‌ندی���ن فه‌رمانبه‌ری‌‬ ‫تری���ش به‌هۆی‌ س���ه‌رپێچی‌ بچوكه‌وه‌‬ ‫س���زادراون‪ .‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گومرگ���ی‌‬

‫باش���ماخ باس ل���ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌‬ ‫هه‌ر ب���ه‌دو مانگ جارێ���ك جێگۆڕك ‌‬ ‫ێ‬ ‫فه‌رمانبه‌ره‌كان���ی‌‬ ‫به‌ش���وێنكاری‌‬ ‫ده‌كات "ئه‌م���ه‌ش بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كه‌ین‬ ‫كه‌ هی���چ ده‌رفه‌تێ���ك نه‌هێڵینه‌وه‌ بۆ‬ ‫س���ه‌رپێچیكردن"‪ .‬سه‌باره‌ت به‌داهاتی‌‬ ‫گومرگی‌ مه‌رزه‌كه‌ش مه‌حمود ئه‌حمه‌د‬ ‫عه‌لی‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ده‌خاته‌رو كه‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫ئاش���كراكردنی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ نییه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ده‌سه‌اڵتی‌ ئه‌وه‌م نییه‌ داهاتی‌ گومرگی‌‬ ‫مه‌رزه‌كه‌ ئاش���كرابكه‌م"‪ .‬به‌اڵم ئاوێنه‌‬ ‫له‌چه‌ند سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ تایبه‌تی‌ خۆیه‌‬ ‫زانیوێتی‌ داهاتی‌ رۆژانه‌ی‌ گومرگی‌ ئه‌و‬ ‫مه‌رزه‌ "نزیكه‌ی‌ ملیارێك دیناره‌"‪.‬‬

‫له‌سه‌ر قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی‌ زیندانیانی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆ‬ ‫داواكاری‌ گشتی‌ هاته‌ ده‌نگ‬ ‫"به‌ڵكو پێویس����ت ده‌كات له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ‬ ‫حیزبانه‌ی‌ ش����ه‌ڕی‌ ناوخۆی����ان كردوه‌‬ ‫قه‌ره‌بوی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ بكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ رابردودا ئاوێنه‌ له‌سه‌ر‬ ‫له‌به‌شێك له‌نوسراوه‌كه‌ی‌ جێگرایه‌تی‌‬ ‫زاری‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ كاروباری‌‬ ‫داواكاری‌ گش����تی‌ سه‌یدسادقدا هاتوه‌‬ ‫زیندانیه‌ سیاسیه‌كانی‌ كوردستان‬ ‫كه‌ "قه‌ره‌بوكرنه‌وه‌ی‌ تاوان كردارێكی‌‬ ‫هه‌واڵێكی‌ باڵوكرده‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫زیانگه‌یه‌نه‌ر به‌كه‌سێك‪ ،‬ئه‌وا تاوانكار‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیرانی‌ هه‌رێم لیژنه‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌س����ت ده‌بێت به‌دانه‌وه‌ی‌ به‌پێی‌‬ ‫دروستكردوه‌ بۆ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ماده‌ی‌(‪‌202‬و‪ )203‬له‌یاسای‌ شارستانی‌‬ ‫زیندانیانی‌ سیاسی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆ‪،‬‬ ‫نه‌ك كه‌س����ی‌ تر هه‌ر بڕیارێك دژ به‌م‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ جێگرایه‌تی‌ داواكاری‌‬ ‫ده‌قان����ه‌ پێچه‌وانه‌ ده‌بێت����ه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫گشتی‌ سه‌یدسادق نوسراوێكی‌ بۆ‬ ‫بنه‌ماكانی‌ دادگه‌ری‌ سیستمی‌ یاسایی‌‌و‬ ‫فه‌رمانگه‌ی‌ گشتی‌ له‌سلێمانی‌ كردو‬ ‫گشتی‌"‪.‬‬ ‫داوایان لێده‌كات كه‌ به‌دواداچون‬ ‫هه‌ر ل����ه‌و نوس����راوه‌دا هات����وه‌ كه‌‬ ‫له‌وباره‌وه‌ بكه‌ن‌و رێگریی‌ له‌و كاره‌‬ ‫"ئاشكرایه‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆ هه‌ندێك حیزب‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ "به‌هه‌ده‌ردانی‌‬ ‫كردویانه‌‌و پێویس����ته‌ ه����ه‌ر ئه‌وانیش‬ ‫سامانی‌ گشتیه‌"‪.‬‬ ‫باجی‌ س����زای‌‌و مه‌ده‌نی‌ كرداره‌كانیان‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌ژماره‌ ‪ 416‬رۆژنامه‌ی‌ بده‌ن����ه‌وه‌‌و قه‌ره‌ب����وی‌ زیندانی����ان‌و‬ ‫ئاوێنه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش����تی‌ كاروباری‌ قوربانیانی‌ ش����ه‌ڕه‌كه‌ بده‌نه‌وه‌ له‌سه‌ر‬ ‫زیندانیه‌ سیاس����یه‌كانی‌ كوردس����تان بودجه‌ی‌ حیزبی‌ خۆیان نه‌ك له‌س����ه‌ر‬ ‫ئه‌حمه‌د مام ره‌سوڵ‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ئاشكرا سامانی‌ گش����تی‌‌و بودجه‌ی‌ هاواڵتیانی‌‬ ‫كردبو كه‌ له‌س����ه‌ر ئاستی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫جێگرایه‌ت����ی‌ داواكاری‌ گش����تی‌‬ ‫وه‌زیران لیژنه‌ ب����ۆ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫زیندانیانی‌ ش����ه‌ڕی‌ ناوخ����ۆ پێكهاتوه‌ سه‌یدس����ادق داواش����ی‌ ك����ردوه‌ ك����ه‌‬ ‫هه‌ر ئه‌ویش پێش����نیاری‌ ك����ردوه‌ كه‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ وه‌زیران����ی‌ هه‌رێ����م‬ ‫زیندانیانی‌ ش����ه‌ڕی‌ ناوخۆ له‌‪5‬ملیۆن ئاگاداربكرێنه‌وه‌ بۆ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫دیناره‌وه‌ تا ‪25‬ملی����ۆن دینار قه‌ره‌بو ئه‌و لیژنه‌یه‌ی‌ كه‌ دروس����تیانكردوه‌ بۆ‬ ‫بكرێن����ه‌وه‌‪ .‬جێگرایه‌ت����ی‌ داواكاری‌ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی‌ زیندانیانی‌ ش����ه‌ڕی‌‬ ‫گش����تی‌ سه‌یدس����ادق به‌نوس����راوی‌ ناوخ����ۆ چونكه‌ به‌پێی‌ وت����ه‌ی‌ ئه‌وان‬ ‫ژم����اره‌ ‪ 42‬له‌‪ 2014/3/2‬نوس����راوێك ئ����ه‌و لیژنه‌ی����ه‌ "ناده‌س����توریی‌‌و دژه‌‬ ‫بۆ فه‌رمانگه‌ی‌ گش����تی‌ له‌س����لێمانی‌ به‌بنه‌ماكانی‌ یاسا‌و دادگه‌ری‌"‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و نوس����راوه‌ی‌ جێگرایه‌تی‌‬ ‫ده‌نێرێت‪ ،‬له‌و نوسراوه‌دا داوا ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌یدسادق‪ ،‬فه‌رمانگ ‌ه ‌‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫كه‌ زیندانیانی‌ ش����ه‌ڕی‌ ناوخۆ له‌الیه‌ن داواكار ‌‬ ‫حكومه‌ت����ه‌وه‌ قه‌ره‌ب����و نه‌كرێن����ه‌وه‌‪ ،‬داواكاری‌ گشتی‌ سلێمانی‌‪ ،‬لیژنه‌یه‌كی‌‬

‫شه‌ڕی‌ ناوخۆ هه‌ندێك‬ ‫حیزب كردویانه‌‌و‬ ‫پێویسته‌ هه‌ر‬ ‫ئه‌وانیش قه‌ره‌بوی‌‬ ‫زیانلێكه‌وتوانی‌‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‬ ‫پێكهێناوه‌‌و به‌نوس����راوی‌ ژماره‌‪‌،28‬و‬ ‫داوا له‌به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ فه‌رمانگ����ه‌ی‌‬ ‫داواكاری‌ گش����تی‌ ده‌كات‌و ده‌نوس����ن‬ ‫"به‌ڕای‌ لیژنه‌كه‌مان زیندانیانی‌ شه‌ڕی‌‬ ‫ناوخۆ یاسای‌ ئیمتیازی‌ زیندانیكراو‌و دو نوسراوی داواکاری گشتی له‌باره‌ی قه‌ره‌بوکردنه‌وه‌ی زیندانیانی شه‌ڕی ناوخۆ‬ ‫گیراوی‌ سیاسی‌ كوردس����تانی‌ ژماره‌‬ ‫(‪)11‬ی‌ س����اڵی‌ ‪ ،2011‬نایانگرێته‌وه‌‌و دو خاڵیان پێشنیاركردوه‌‪ ،‬كه‌ خاڵی‌ سیاس����یه‌كانی‌ كوردس����تان ئه‌حمه‌د‬ ‫ه����ه‌ر قه‌ره‌بویه‌ك����ی‌ ل����ه‌و ج����ۆره‌ش یه‌كه‌می����ان به‌دواداچونه‌ بۆ راس����تی‌ مام ره‌س����وڵ ئه‌وه‌ی‌ رونكردۆته‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌چێته‌ خانه‌ی‌ به‌هه‌ده‌ردانی‌ سامانی‌ هه‌واڵه‌كه‌‌و خاڵی‌ دوه‌میشیان له‌كاتی‌ به‌پێی‌ یاساكه‌ی‌ زیندانیه‌ سیاسیه‌كانی‌‬ ‫گشتیه‌وه‌ كه‌ ئه‌ركی‌ داواكاری‌ گشتییه‌ راستی‌ هه‌واڵه‌كه‌دا وه‌ك ئه‌وان ده‌نوسن كوردستان‪ ،‬زیندانیانی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆ‬ ‫"پێویسته‌ كاری‌ یاسایی‌ ئه‌نجام بدرێت كه‌ ژماره‌یان زیات����ر له‌‪10‬هه‌زار كه‌س‬ ‫پارێزگاری‌ لێبكات"‪.‬‬ ‫هه‌ربۆی����ه‌ داواكارن‪ ،‬ك����ه‌ نوس����راو بۆ رێگریكردن له‌قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌كه‌"‪ .‬ده‌بێت‪ ،‬نابن����ه‌ ئه‌ندامی‌ ئه‌وان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ه����ه‌ر ل����ه‌و دی����داره‌ی‌ ئاوێن����ه‌دا ئه‌وان هه‌مو پشتگیریه‌كیان ده‌كه‌ن‪ ،‬تا‬ ‫ئاڕاس����ته‌ی‌ س����ه‌رۆكایه‌تی‌ داواكاری‌‬ ‫گشتی‌‪ ،‬ده‌سته‌ی‌ مافی‌ گشتی‌ بكرێت به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ كاروباری‌ زیندانه‌ به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان قه‌ره‌بوبكرێنه‌وه‌‪.‬‬

‫ه����ه‌ر له‌دیداره‌كه‌دا ئه‌و به‌رپرس����ه‌ی‌‬ ‫زیندانیه‌ سیاس����یه‌كان باس����ی‌ له‌و‌ه‬ ‫كردوه‌‪ ،‬كه‌ له‌سه‌ر ئاستی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زیران لیژن����ه‌ بۆ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌یان‬ ‫پێكهات����وه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌ویش پێش����نیاری‌‬ ‫كردوه‌ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌كه‌یان له‌‪5‬ملیۆن‬ ‫دیناره‌وه‌ ده‌س����تپێبكات‪ ،‬تا ‪25‬ملیۆن‬ ‫دینار‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫‪11‬‬

‫ی ده‌ناسێته‌وه‌‬ ‫رۆكی‌ به‌ته‌نها به‌ده‌نگ خاوه‌نه‌ك ‌ه ‌‬

‫‌فرۆشرێت‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫كۆی‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫سه‌گێك له‌سلێمانی‌ به‌چوار ده‌فته‌ر دۆالر‬ ‫ی ئ���ه‌و س���ه‌گه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫رۆك���ی‌ ن���او ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كۆمپانیای‌ خه‌ب���ات زه‌نگه‌نه‌ كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مین ده‌كات‪ ،‬خاوه‌نه‌كه‌ ‌‬ ‫دۆزینه‌وه‌ ‌‬ ‫ئاس���ۆ ره‌حیم‪ ،‬ب���اس له‌گوێرایه‌ڵی‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌گه‌كه‌ی‌ ده‌كات‪ ،‬ده‌ڵێت "هه‌رچ ‌‬ ‫پێبڵێ���م به‌قس���ه‌م ده‌كات‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫چاویش���ی‌ لێ���م نه‌بێ���ت به‌ده‌ن���گ‬ ‫ده‌مناسێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م س���ه‌گ ‌ه وه‌ك خاوه‌نه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی ‪40‬‬ ‫ده‌یخات���ه‌ڕو‪ ،‬نرخه‌ك���ه‌ی‌ نزیكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌زار دۆالر ده‌بێت‌و خه‌رجی‌ رۆژانه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 50‬ه���ه‌زار دین���ار ده‌بێت‪.‬‬ ‫نزیك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاس���ۆ ده‌ڵێت "هه‌ر ئه‌و شامپۆیه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بای ‌‬ ‫ێ نرخه‌كه‌ ‌‬ ‫سه‌گه‌كه‌ی‌ پێده‌شۆر ‌‬ ‫‪."50$‬‬

‫به‌شێك له‌وانیش وه‌ك پیشه‌یه‌ك مه‌ی‬ ‫دروستكردن‌و مه‌یفرۆشییان كردوه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژ‌ه ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "ئه‌و‬

‫مێنێت‬

‫ی‬ ‫دیارده‌یه‌ش له‌الیه‌ن موس���وڵمانه‌كان ‌‬ ‫به‌س���نگفراوانیه‌و‌ه‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌وه‌‌و‬ ‫قبوڵ‌كراوه‌و رێگریی‌ لێنه‌كراوه‌"‪.‬‬

‫ی پێشانگا‬ ‫‪ 22‬ساڵه‌ له‌سه‌ر گیرفان ‌ی خۆ ‌‬ ‫بۆ هه‌ڵه‌بجه‌و ئه‌نفال ده‌كاته‌وه‌‬ ‫ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫هونه‌رمه‌ندێكی نیگاركێش‌و شێوه‌كار‬ ‫له‌قه‌زای‌ كه‌الر له‌ساڵی ‪1992‬و‌ه سااڵن ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر گیرفانی خۆی پێش���انگای‬ ‫تایبه‌ت���ی ب���ۆ هه‌ڵه‌بج���ه‌و ئه‌نف���ال‬ ‫نمایش���ده‌كات‪ ،‬ره‌خن���ه‌ی‌ توندیش‬ ‫له‌فه‌رمانگ���ه‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی��� ‌ه‬ ‫هونه‌ری‌‌و رۆشنبیرییه‌كان ده‌گرێت ك ‌ه‬ ‫هیچ هاوكارییه‌كیان نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ناوچه‌ ‌‬ ‫هونه‌رمه‌ندی ناس���راو دیار ‌‬ ‫گه‌رمی���ان عه‌ل���ی تازه‌دێ���ی ل���ه‌م‬ ‫چاوپێكه‌وتن���ه‌ی‌ ئاوێن���ه‌دا چیرۆكی‬ ‫س���ه‌ره‌تای‌ كاركردن���ی ب���ۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌و ده‌ڵێت " خۆڕسكان ‌ه هه‌ر‬ ‫له‌منداڵییه‌وه‌ پێش چونه‌ قوتابخانه‌م‬ ‫خولیای‌ كێش���انی‌وێنه‌و سروش���ت‌و‬ ‫ی ش���ێوه‌كاریی‌و په‌یكه‌رسازیم‬ ‫هونه‌ر ‌‬ ‫هه‌ب���وه‌و ك��� ‌ه چومه‌ت���ه‌ قوتابخان ‌ه‬ ‫ده‌س���تم به‌كاركردن كرد‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ی‬ ‫هیچ كه‌س���ێك پیتێكی‌ ئه‌و هونه‌ره‌ ‌‬ ‫فێرنه‌كردوم"‪.‬‬ ‫ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ ئاماژ‌ه به‌وه‌شده‌كات‬ ‫ك ‌ه ‪ 22‬ساڵه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌ركی‌ خۆی‌و‬ ‫به‌بێ به‌رامبه‌ر له‌یاده‌كانی هه‌ڵه‌بجه‌و‬ ‫ی تایبه‌تی خۆی‬ ‫ئه‌نفال���دا پێش���انگا ‌‬ ‫كردوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‌ه دو س���اڵ ‌ه‬ ‫پێش���انگاك ‌ه ده‌بات���ه‌ نێ���و خودی‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫دوپشک‬

‫هه‌ڵه‌بج���ه‌ نمایش���ی ده‌كات‪ ،‬به‌ب���ێ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ هیچ ك���ه‌س‌و فه‌رمانگه‌یه‌ك‬ ‫هاوكاری بكات‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ند عه‌ل���ی تازه‌دێی‪ ،‬ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 46‬ساڵ‪ ،‬له‌قه‌زای‌ كه‌الر له‌دایكبوه‌‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ هاوكارینه‌كردنیه‌وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫دام���وده‌زگاو فه‌رمانگ���ه‌ هون���ه‌ری‌‌و‬ ‫رۆشنبیرییه‌كانه‌و‌ه ده‌ڵێت "به‌داخه‌و‌ه‬

‫که‌‌وان‬

‫خۆم پێش���تر له‌نوسینگه‌ی‌ سلێمانی‬ ‫ی ‌وه‌زی���ران فه‌رمانبه‌ربوم‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫گواستمه‌و‌ه بۆ رۆشنبیریی‌و هونه‌ر ‌‬ ‫گه‌رمیان به‌مه‌به‌س���تی ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌م‬ ‫شوێنه‌ زیاتر په‌ره‌ به‌هونه‌ره‌كه‌م بده‌م‪،‬‬ ‫به‌اڵم هیچ هاوكارییه‌ك ناكرێم"‪.‬‬ ‫ئه‌و هونه‌رمه‌ند‌ه بۆ ئاوێن ‌ه ‌وتیش���ی‬ ‫"م���ن ئێس���تا له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‬ ‫سه‌نته‌ره‌كانی گه‌رمیان ده‌وامی فه‌رمی‬ ‫ده‌ك���ه‌م‌و هچی یارمه‌تیی���ه‌ك نادرێم‬ ‫پێشانگایه‌ك بكه‌مه‌وه‌‪ ،‬هه‌مو رۆژێك‬ ‫دێم ب���ۆ ده‌وام‌و داده‌نیش���م تاوه‌كو‬ ‫ده‌ڕۆم���ه‌وه‌‪ ،‬حه‌زده‌كه‌م خۆم چاالكی‬ ‫ئه‌نجامبده‌م كه‌چی لێره‌ به‌دڵی خۆم‬ ‫ئه‌و كارانه‌م بۆ ناكرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫جله‌كانی خۆم فرۆش���توه‌ پێشانگا ‌‬ ‫تایبه‌تی خۆم ده‌كه‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌سه‌ندیكا ‌‬ ‫ئه‌و هونه‌رمه‌ند‌ه ره‌خنه‌ ‌‬ ‫هونه‌رمه‌ندانی كوردستان گرت‌و ‌وتی‬ ‫ی ئه‌و سه‌ندیكایه‌م‬ ‫"خۆم ئه‌ندامی كارا ‌‬ ‫به‌اڵم تا ئێس���تا به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫خزمه‌تنه‌كراوم"‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ تازه‌دێیی له‌كۆی ‪ 10‬فیستیڤاڵی‬ ‫هونه‌رمه‌ندان���ی‌ كه‌ركوك به‌ش���داری‬ ‫كردوه‌و بڕوانامه‌ی‌ رێزلێنان پێدراوه‌و‬ ‫له‌یه‌كێكیاندا ل���ه‌‪ 1997‬بڕوانامه‌یه‌كی‬ ‫رێزلێن���ان‌و دو مه‌دالی���ای‌ پێدراوه‌‪،‬‬ ‫له‌زۆربه‌ی‌ پێش���انگا هاوبه‌ش���ه‌كانی‬ ‫گه‌رمیاندا به‌شداریكردوه‌‪.‬‬

‫گیسک‬

‫ئه‌مسا ‌ڵ ساڵ ‌ی‬ ‫خاڵخالۆكه‌كانه‌‬

‫ی به‌رچاو نه‌خش���ینه‌كان خۆیان ده‌كه‌ن به‌نێو‬ ‫چه‌ن���د رۆژێك��� ‌ه به‌رێژه‌یه‌ك ‌‬ ‫خاڵخاڵۆك��� ‌ه له‌ن���او م���اڵ‌‌و ب���اخ‌و پاس‌و ئوتومبێله‌كانیشدا‪.‬‬ ‫سروش���تی‌ كوردس���تاندا ده‌بینرێت‪ ،‬خاڵخاڵۆکه‌ سودێکی زۆر ده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ته‌نان���ه‌ت هه‌ندێكجار خاڵخاڵۆك ‌ه باڵ ب ‌ه سروشت‌و به‌روبومی کشتوکاڵی‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫كاره‌كان����ت هه‌ست به‌فشارێكی‌ زۆر ده‌كه‌یت ركه‌به‌رایه‌تیت زیاتر بوه‌ له‌بوار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گفتوگ���ۆ به‌كاربهێنیت هه‌س���تناكه‌یت زۆر خه‌ریكی‌ قس���ه‌و كاردان����ه‌وه‌ی‌‬ ‫باش���تره‌ زمان ‌‬ ‫له‌هه‌ر ناڕه‌حه‌تییه‌ك ك ‌ه دێت ‌ه پێش���ت‪ .‬قس���ه‌لۆكی‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌م���ه‌ش ببێته‌ به‌پێچه‌وانه‌ی‌ خواسته‌كانته‌وه‌یه‌‪ ،‬له‌بواری‌ كاره‌كانتدا‪ ،‬پێویس����تیت ئیش����ه‌كه‌ت‪ ،‬هه‌وڵی‌ خ����ۆت بده‌‬ ‫ی خۆش ده‌بێت مای���ه‌ی‌ كێش���ه‌یه‌كی‌ زۆر بۆ خۆت‌و به‌اڵم گرنگ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌شساخ‌و به‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ كه‌س����ێك سۆزی‌ با ت����ۆش دوانه‌كه‌وی����ت له‌ئیش‌و‬ ‫ی هه‌فت��� ‌ه كاتێك ‌‬ ‫كۆتای ‌‬ ‫كاره‌كانت‪.‬‬ ‫زیاترت بداتێ‪.‬‬ ‫سه‌المه‌تی‌‪.‬‬ ‫خێزانت‪.‬‬ ‫بۆت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫پێویس���ته‌ رێز له‌و كه‌سان ‌ه بگریت ك ‌ه‬ ‫ی ناره‌حه‌تیه‌كانت به‌هاناته‌و‌ه‬ ‫له‌زۆرینه‌ ‌‬ ‫دێ���ن‪ ،‬ته‌ندروس���تیت به‌ره‌و باش���تر‬ ‫ده‌ڕوات‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ی له‌شاری‌‬ ‫زۆرترین مه‌ ‌‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت ‌ه به‌جل‌و به‌رگ‬

‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬

‫ته‌نور ‌هی ت ‌هسك‬ ‫‪ ..‬مۆدیلی‌ به‌هار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مساڵ‌‬ ‫له‌جیهان���ی‌ فاش���یۆنداو هه‌ر و‬ ‫ه‌رزه‌و ره‌ن���گ‌و خۆگۆڕین‌و دیزاین ‌‬ ‫ی‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆ ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌هاری‬ ‫ئه‌مس���اڵیش ل���ه‌ڕوی خۆگۆڕین‌و‬ ‫گرنگیدان به‌جل‌و به‌رگه‌وه‌ به‌هه‬ ‫‌مانشێوه‌‪ ،‬وه‌ك زۆرب ‌هی‌ به‌هاره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ت���ر ئه‌وه‌ی‌ له‌م وه‌رزه‌دا زۆر ب‬ ‫ه‌كه‌م���ی ده‌بینرێت ته‌نوره‌ی درێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫فراوانه‌‪ ،‬به‌پێچه‌وان ‌هی‌ وه‌رز ‌‬ ‫ی ساردو سه‌رماو زستانه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌مۆدیل ‌‬ ‫ی ب ‌ههار ‌‬ ‫ی ئه‌مساڵدا‪ ،‬ت‬ ‫ه‌نوره‌ی درێژی ت ‌هسك جوانییه‌كه‌ی‬ ‫له‌وه‌دای ‌ه ك ‌ه هه‌میش ‌ه‬ ‫رێكییه‌كی ته‌واو د‌هدات به‌له‌ش و الر ‌‬ ‫ی ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫د‌هیپۆشن‪ ،‬هه‌روه‌ها پێاڵو ‌‬ ‫ی پاژنه‌ به‌رزیش ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵدا له‌پێد‌هكرێت‌و‬ ‫ك ‌همتر پێاڵوی‌ فال‬ ‫ت‌و پاژن ‌ه نزمی‌ له‌گه‌ ‌ڵ رێكد‌هخرێت‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانكاتیش���دا ئێكسسوا‬ ‫راتێكی ناس���ك‌و كه‌م خۆگۆڕینه‌كه‌ت‬ ‫جوانترو سه‌رنجڕاكێشتر‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌ جانتایه‌كی ده‌ستی‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بااڵت كورته‌‪ ،‬پێویس���ت‬ ‫‌ه دیاری قاچت له‌خوار ته‌نوره‌كه‌و‌ه‬ ‫د‌هربكه‌وێت‌و نه‌یشاریت‬ ‫ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر نا كورترت ده‌رده‌خات‪.‬‬

‫له‌دێ���ر زه‌مانه‌و‌ه ش���اری‌ كۆی��� ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی فرۆشتن ‌‬ ‫ناسراو‌ه زۆرترین دوكانی‌ م ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تری‌ هه‌رێم ‌‬ ‫تێدای ‌ه له‌چاو قه‌زاكان��� ‌‬ ‫ی زۆریش له‌ئاست ‌ه‬ ‫كوردستان‌و خه‌ڵكێك ‌‬ ‫ی ده‌خۆنه‌وه‌‪ ،‬خاوه‌ن‬ ‫جیاوازه‌كان م���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌یخانه‌یه‌كی���ش ده‌ڵێت "خواردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی الی خه‌ڵكی‌ كۆی ‌ه له‌وه‌ته‌ی‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫مه‌ ‌‬ ‫ئاسایی‌ بوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی شار ‌‬ ‫بڕوا یۆحه‌ننا ك ‌ه له‌ناوه‌ڕاس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ی ‌ه له‌باره‌ ‌‬ ‫ی مه‌یفرۆش ‌‬ ‫كۆی ‌ه دوكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ش���اری‌ كۆیه‌ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی م ‌ه ‌‬ ‫فرۆشتن ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئاوێن ‌ه رونكرده‌و‌ه ك ‌ه هه‌ر له‌سااڵن ‌‬ ‫ی سه‌د‌هی‌ رابردوه‌و‌ه‬ ‫سیه‌كان‌و چله‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خواردنه‌وه‌و دوكان ‌‬ ‫ی م ‌ه ‌‬ ‫كۆیه‌ یان��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تێدا كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫مه‌یفرۆش��� ‌‬ ‫ی مه‌ی‌ له‌كۆی ‌ه‬ ‫ی زۆر فرۆش���تن ‌‬ ‫"هۆكار ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئ���ه‌و‌هی‌ ك ‌ه كۆی ‌ه هه‌ر‬ ‫ی رۆش���نبیر‬ ‫له‌دێرزه‌مان���ه‌و‌ه خه‌ڵكه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خواردن���ه‌وه‌ش كاریگه‌ر ‌‬ ‫بوه‌‪ ،‬م���ه‌ ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر خه‌ڵك دروست نه‌كردوه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫جگه‌ ل���ه‌وه‌ش له‌ئێس���تادا هۆكارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫تریش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ بێكاری‌ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك���ردو‌ه به‌ش���ێكی‌ زۆر ‌‬ ‫كۆی��� ‌ه وا ‌‬ ‫مه‌شروب بخۆنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئام���اژ‌ه ب���ه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه "تا‬ ‫ئێس���تا ئه‌وان هیچ جۆر‌ه رێگرییه‌كیان‬ ‫له‌الی���ه‌ن هی���چ ك���ه‌س‌و الیه‌نێك���ه‌و‌ه‬ ‫ی تاك تاك ‌ه بێت‬ ‫نه‌بو‌ه مه‌گه‌ر حاڵه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوس���ێمان گله‌ی ‌‬ ‫یاخود دوكانه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاسای ‌‬ ‫بكه‌ن ئه‌ویش ئێمه‌ به‌ش���تێك ‌‬ ‫وه‌رمانگرت���وه‌‌و كێش���ه‌مان دروس���ت‬ ‫نه‌كردوه‌"‪.‬‬

‫كردوه‌‪.‬‬ ‫ی ئاماژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫توێژه‌رێك���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی م���ه‌ی‌و خواردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌كات كه‌ "بون ‌‬ ‫ی سه‌یر نیه‌‪،‬‬ ‫مه‌ی له‌شاری‌ كۆی ‌ه شتێك ‌‬ ‫چونكه‌ ئه‌گه‌ر وردبینانه‌تر له‌كۆیه‌ بڕوانین‬ ‫ی فره‌ئایین‌و پ���ڕ له‌بیرو‬ ‫وه‌ك ش���ارێك ‌‬ ‫بۆچون���ی‌ جیاواز‪ ،‬یه‌كت���ر قبوڵكردن‌و‬ ‫ی زو گه‌شه‌ی‌ كردوه‌"‪.‬‬ ‫ئازاد ‌‬ ‫ی‬ ‫دی���اری‌ خالید توێ���ژه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌م ‌هی‌ خواردنه‌و‌ه له‌شار ‌‬ ‫ی رونكرده‌و‌ه كه‌ "كۆی ‌ه‬ ‫كۆیه‌ بۆ ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌شه‌كردو ‌‬ ‫ی ش���ارێك ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بی���ری‌ ئاین���ی‌‌و خ���اوه‌ن هه‌ڵكه‌وته‌ ‌‬ ‫چه‌ندی���ن كه‌س���ی بیرمه‌ن���دی‌ ئاینی‌‌و‬ ‫كه‌س���ایه‌تی‌ خوێنده‌وار‌و ماریفه‌تداره‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌اڵم مه‌یخواردن���ه‌وه‌ش به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌خه‌ڵك���ی‌‪ ،‬ئ���ه‌م دیارده‌ی ‌ه په‌یوه‌نداره‌ به‌پێكهات���ه‌ ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێننه‌و‌ه بۆ مێژو ‌‬ ‫ی كۆی��� ‌ه چونكه‌ له‌م ش���اره‌دا‬ ‫ی كۆیه‌و پێیانوای ‌ه خه‌ڵك��� ‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫بۆ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ن���د‬ ‫هۆكاره‌كان���ی‌ په‌یوه‬ ‫ی جیاواز‬ ‫هه‌ر له‌كۆنه‌و‌ه ئایی���ن‌و ئاینزا ‌‬ ‫‌‌و‬ ‫كولتوری‬ ‫‌‌و‬ ‫‌ت���ی‬ ‫ه‬ ‫‌اڵی‬ ‫هه‌لومه‌رج���ه‌ كۆمه‬ ‫ی‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ك ‌ه مه‌س���یحییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫گ���وز‬ ‫پێیدا‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫كۆی���‬ ‫ی‬ ‫سیاس���ییه‌ ‌‬ ‫هه‌رمۆت ‌ه به‌شێكی‌ دانه‌بڕاوبون له‌كۆیه‌و‬

‫ی سویدی‌‪ :‬ئاوی پاك بۆ خواردنه‌وه‌ له‌كوردستان نا‌م‬ ‫پسپۆڕێك ‌‬

‫جۆناس ڕۆت���ۆرپ (‪)jonas rottorp‬‬ ‫به‌رپرس���ی ماركێتێن���ی كۆمپانیای‬ ‫(‪ )I V L‬كه‌ تایبه‌ت ‌ه به‌پاكژ كردنه‌وه‌ی‬ ‫ئاو بۆ دوبار‌ه به‌كارهێنانه‌وه‌ی ئێستا‬ ‫له‌سلێمانیه‌‪ ،‬ئه‌و ه‌وشداری‌ ئه‌و‌ه ده‌دات‬ ‫ی‬ ‫ی فرێش‌و پاكژی‌ خواردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه ئاو ‌‬ ‫كوردس���تان له‌مه‌ترس���یدایه‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ئ���اوی‌ دوكان‌و ده‌ربه‌ندیخانی���ش‬ ‫مه‌رج���ی‌ پاكێتی���ان تێ���دا نییه‌و بۆ‬ ‫خواردنه‌وه‌ ناشێن"‪.‬‬

‫کاوڕ‬ ‫ئه‌ته‌وێ���ت هه‌نگاوێك���ی‌ نوێ‌ بنێیت‬ ‫ی داراییت زیاتر‬ ‫له‌ژیانتدا تاوه‌كو بار ‌‬ ‫به‌هێزبێت‪ ،‬مه‌هێڵه‌ كێشه‌كان زیاتر‬ ‫درێژه‌بكێشن‪.‬‬

‫ڕۆتۆرپ كه‌ ش���اره‌زای‌ بواری‌ ئاوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌نیگه‌رانی‌‌و سه‌رس���امیه‌وه‌ له‌دۆخ ‌‬ ‫ژینگه‌‌و ئاوی‌ فرێش���ی‌ كوردس���تان‬ ‫ده‌ڕوانێ���ت‪ ،‬ئه‌و ك ‌ه له‌س���ه‌ر داوای‬ ‫ڕێكخ���راوی ژینگه‌دۆس���تی‌ س���یدای‬ ‫ی‬ ‫سویدی به‌مه‌به‌ستی‌ رێنمایی‌ ژینگه‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫هاتووه‌ت���ه‌ كوردس���تان‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫راگه‌یان���د ك���ه‌ "ه���ه‌ر جێگه‌ی���ه‌ك‬ ‫ی ئه‌م هه‌س���اره‌یه‌دا‬ ‫له‌سه‌رتاس���ه‌ر ‌‬ ‫پێویس���تی به‌ڕێنمایی ژینگه‌یی بێت‬ ‫ی‬ ‫ی تێكه‌ین‌و هه‌وڵ ‌‬ ‫ئێمه‌ ئاماده‌ین روو ‌‬ ‫چاككردنی‌ بده‌ین‪ ،‬به‌مه‌رجێك خه‌ڵك‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی ئه‌و ش���وێنه‌ هاوكارمان‬ ‫بن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫رۆتۆرب وتی‌ "هه‌ر سوچێكی ئه‌م گۆ ‌‬ ‫زه‌ویی��� ‌ه ژینگه‌ی پیس ببێت‪ ،‬كه‌م تا‬ ‫زۆر كار له‌هه‌م���وو جێگاكان���ی تری‬ ‫جیه���ان ده‌كات‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه به‌ئه‌ركی‬ ‫خۆمانی ئه‌زانین به‌هانایه‌وه‌ بچین"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ناوب���راو ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫ره‌تناكاته‌وه‌ ك ‌ه به‌شێك له‌كاره‌كه‌یان‬ ‫ی به‌بزنسه‌و‌ه‬ ‫له‌كوردستاندا په‌یوه‌ند ‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌وپێی���ه‌ی‌ كۆمپانی���ای‬ ‫(‪ ) I V L‬نیوه‌ی پش���كه‌كانی‌ س���ه‌ر‬ ‫به‌كه‌رتی تایبه‌ت‌و نیوه‌ش���ی س���ه‌ر‬ ‫ی "ئه‌مڕۆ‬ ‫به‌كه‌رتی گش���تییه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫هه‌مو شتێك بزنسه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه داوای‬ ‫ی‬ ‫كارمان نه‌كردوه‌‪ ،‬ئێم ‌ه هاتوین مه‌ترس ‌‬ ‫پیس���بونی ژینگه‌تان بۆ ڕونكه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ركات بڕیارتاندا ژینگه‌كه‌ی خۆتان‬ ‫چاككه‌ن له‌و مه‌ترسیه‌ خۆتان ڕزگار‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬كۆمپانیاكان���ی س���ویدیش‬

‫گا‬

‫ئه‌چن��� ‌ه ته‌نده‌رین���ی پرۆژه‌كان���ه‌و‌ه‬ ‫به‌پێی چاالكی خۆیان ئه‌توانن هه‌لی‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی بزن���س‌و قۆنته‌راتی‬ ‫پرۆژه‌كان په‌یدابكه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌ڕونگ���ه‌ی من���ه‌و‌ه وه‌ك‬ ‫پس���پۆرێك له‌بواری ئاودا‪ ،‬ترس���ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌م هه‌ی��� ‌ه قه‌یرانێك���ی گه‌وره‌و‬ ‫كاره‌س���اتبار‬ ‫چاوه‌ڕواننه‌ك���راوی‌‬ ‫له‌به‌رده‌م كوردس���تاندا بێ���ت‪ ،‬ئایا‬ ‫ئێ���وه‌ بیرت���ان له‌وه‌ كردۆت���ه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫چ���ی ڕوده‌دات ئه‌گ���ه‌ر واڵتێك ئاوی‬ ‫خواردنه‌وه‌ی نه‌مێن���ێ‌و ئاوی پاك‌و‬ ‫هه‌وای پاك���ی ببێته‌ كااڵو ده‌س���ت‬ ‫نه‌كه‌وێ���ت؟! كوردس���تان روه‌و ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫قۆناغ ‌ه ده‌ڕوات گ���ه‌ر پالن بۆ ئاو ‌‬ ‫ی خاوێنی‌ ژینگ ‌ه‬ ‫خواردنه‌وه‌و پاراستن ‌‬ ‫دانه‌نرێ‌و جاره‌سه‌ر نه‌كرێ"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ناوب���راو ه���ۆكاری‌ ئ���ه‌م ترس���ه‌ ‌‬ ‫گه‌ڕان���ده‌وه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ كاتێك‬ ‫س���ه‌ردانی‌ روباری تانجه‌رۆی‌ كردو‌ه‬ ‫به‌چ���اوی خ���ۆی‌ بینویه‌ت���ی‌ ئاوی‬ ‫زێراب���ی س���لێمانی تێك���ه‌ڵ ئه‌بێت‌و‬ ‫ئه‌چێت ‌ه ده‌ربه‌ندیخان‌و ئه‌خورێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی له‌ڕانیه‌و‬ ‫هه‌روه‌ها هه‌مان پرۆس���ه‌ ‌‬ ‫ده‌ریاچ���ه‌ی دوكان به‌دیك���ردووه‌ ك ‌ه‬ ‫پاشان ئاوه‌كه‌ی دانیشتوانی سلێمانی‬ ‫ئه‌یخۆنه‌وه‌‌و ئه‌مه‌ش به‌"مه‌ترسیه‌كی‬ ‫نه‌بینراو" ناوده‌بات‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ترسی ئه‌وه‌م هه‌یه‌ ڕۆژێك‬ ‫بێت كه‌ زۆر دور نیه‌ ئاوی پاك نه‌مێنێت‬ ‫بۆ خواردنه‌وه‌ له‌كوردستان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ترس���ی ئه‌وه‌ش���م هه‌ی��� ‌ه‬

‫دوانه‌‬

‫هه‌لی‌ زێڕینت بۆ ده‌ڕه‌خسێت له‌ژیانتدا‪ ،‬كاره‌كانت له‌س����ه‌رت كه‌ڵه‌كه‌بون‪،‬‬ ‫له‌كوێ����و‌ه‬ ‫هه‌وڵب���د‌ه زیاتر س���ودی‌ لێوه‌ربگریت‪ .‬ده‌سته‌وه‌س����تانیت‬ ‫ژیران���� ‌ه‬ ‫ێ ده‌س����تپێبكه‌یته‌وه‌‪.‬‬ ‫بی���ر له‌دروس���تكردنی‌ په‌یوه‌ندی‌ نو ‌‬ ‫بیربكه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌كه‌یته‌وه‌‪.‬‬

‫كۆمپانیا س���ویدیه‌كان س���اردو خاو‬ ‫ببنه‌وه‌ ل���ه‌و حه‌ماس���ه‌ی هه‌یانه‌ بۆ‬ ‫كاركردن له‌كوردس���تان‪ ،‬چونك ‌ه لێر‌ه‬ ‫له‌سه‌ره‌تاو‌ه پێشوازیه‌كی باش‌و نایاب‬ ‫ئه‌كرێین بۆ هه‌مو شتێك پێمانئه‌ڵێن‬ ‫به‌س���ه‌رچاو‪ ،‬به‌اڵم كاتێ���ك ك ‌ه دێن ‌ه‬ ‫سه‌ر جێبه‌جێكردن یان زۆر به‌خاوی‬ ‫ئه‌ڕوات یان هه‌ر به‌س���ه‌رچاوه‌كه‌یه‌‌و‬ ‫به‌پراكتیك تا ئێسته‌ هیچ دیار نیه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م��� ‌ه له‌كاتێكدایه‌ ك��� ‌ه كۆمپانیای‬ ‫(‪ )I V L‬ئامانجم���ان ئه‌وه‌ب���و‌ه‬ ‫ته‌كنۆلۆژیای چاره‌س���ه‌ری ئاوو زبڵ‬ ‫بگوازن���ه‌وه‌ بۆ كوردس���تان‌و بۆ ئه‌و‬ ‫ی لێدوانی‌ ڕۆتۆرپ‪،‬‬ ‫مه‌به‌سته‌ش به‌پێ ‌‬ ‫شاندێكی گه‌وره‌یان له‌كۆمپانیاو ژور‌ه‬ ‫بازرگانیه‌كان���ی س���ویدو ڕێكخراوی‬ ‫س���یدا پێكهێناوه‌و به‌هاوكاری ژوری‬ ‫بازرگان���ی‌و پیشه‌س���ازی س���لێمانی‬ ‫ك���ه‌ چه‌ند ئه‌ندامێكی���ان له‌و بواره‌دا‬ ‫كاران‪ ،‬دوو جار سه‌ردانی‌ سلێمانیان‬ ‫كردووه‌و س���یمینار‌و ۆركشۆپیان بۆ‬ ‫رونكردنه‌وه‌ی‌ كاره‌كه‌یان پێش���كه‌ش‬ ‫كردووه‌‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "ئێمه‌ خوازیارین‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه ژینگه‌كه‌ت���ان پاك���ژ‌و ئ���او ‌‬ ‫س���ه‌رزه‌وی‌و ژێرزه‌ویتان خاوێن بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخ���ه‌و‌ه وه‌اڵم‌و ڕۆڵی الیه‌ن ‌ه‬ ‫به‌رپرسه‌كان وه‌ك پێویست نییه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێم ‌ه ئه‌وه‌ی ئه‌ركمان بو‌ه‬ ‫جێبه‌جێمانك���ردوه‌‪ ،‬ئێس���تا وه‌ك‬ ‫قسه‌ی سیاس���ه‌ت تۆپه‌ك ‌ه له‌به‌رپێی‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌ی ئێوه‌دایه‌"‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫فه‌‌ریک‬

‫ی فه‌رمانه‌كان���ت دوامه‌خ���ه‌و هه‌وڵب���د‌ه‬ ‫ناچارده‌بی����ت هه‌ن����دێ‌ م����ه‌رج هه‌وڵت����داوه‌ به‌ش����ێكی‌ زۆر ‌‬ ‫قبوڵبكه‌ی����ت كه‌ ئه‌م����ه‌ش په‌یوه‌ندی‌ كێش����ه‌كانت چاره‌س����ه‌ر بكه‌یت‪ .‬له‌كات���ی‌ خۆی���دا بیكه‌ی���ت‪ .‬دڵت پڕ‌ه‬ ‫به‌بواری‌ خێزانیته‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬هه‌واڵێكت خێزانه‌كه‌ت ل����ه‌م هه‌نگاوه‌تدا زۆر له‌خۆشه‌ویس���تی‌ به‌اڵم به‌رامبه‌ره‌كه‌ت‬ ‫ی نازانێت‪.‬‬ ‫پێ ‌‬ ‫یارمه‌تیده‌رتن‪.‬‬ ‫پێده‌گات‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫له‌نێوان سەید قوتب‌و سالڤۆ ژیژێکدا‬

‫سیاسەتی ناسیاسیی‬ ‫(دوابەش)‬ ‫له‌نیوەی دووهه‌می سەدەی بیستەمی‬ ‫جیهانی ئیس�ل�امیدا کەم نووسەر هه‌یە‬ ‫به‌ڕادەی س���ەید قوتب نووس���ەرێکی‬ ‫ڕادی���کاڵ‌و ب���ەڕادەی ئ���ەو ت���ۆوی‬ ‫ڕادیکاڵبوون���ی چاندبێ���ت‪ .‬ئەم پیاوە‬ ‫نموونەیەک���ی بەرچاو‌وبەرجەس���تەی‬ ‫فیکر‌و ڕەخنەی ڕادیکاڵە لەو ناوچەیەی‬ ‫ئێمەدا‪ ،‬فیکر‌و ڕەخنەیەک له‌ئەدەبیاتی‬ ‫سیاس���ییدا به‌”ئیس�ل�امی شۆڕشگێڕ“‬ ‫ناودەبرێ���ت‪ .‬ئ���ەوەی س���ەید قوتب‬ ‫لەسەرجەمی نووسەرە ئیسالمییەکانی‬ ‫تر جیادەکات���ەوە گۆڕینی ئیس�ل�امە‬ ‫له‌دین���ەوە ب���ۆ ئایدیۆلۆژیایەک���ی‬ ‫شۆڕش���گێڕ‪ ،‬بۆ جۆرێ���ک له‌ڕەخنەی‬ ‫سیاس���یی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و فەرهه‌نگیی‬ ‫خاڵی س���ەرەکی تیایدا دروس���تکردنی‬ ‫دونیایەکی تەواو ت���ازە‌و تەواو جیاواز‬ ‫لەوەی هه‌یە‌و دروستکراوە‪ .‬بەبۆچوونی‬ ‫من لێکچوونێکی گ���ەورە‌و چەند الیەن‬ ‫لەنێوان فیکری س���ەید قوتب‌و فیکری‬ ‫سالڤۆ ژیژێکدا هه‌یە‪ ،‬النیکەم لەئاستی‬ ‫فیکری سیاسیی‌و لەئاستی ڕایکاڵبوون‬ ‫بەرامب���ەر به‌دونیای هاوچ���ەرخ‌و ئەو‬ ‫میکانیزمانەدا کە بۆ گۆڕینی ئەو دونیایە‬ ‫پێویستن‪ .‬لەم ئاستانەدا سالڤۆ ژیژێک‬ ‫س���ەید قوتبی ناو فیکری مارکس���یی‌و‬ ‫فیک���ری چەپگ���ەری هاوچەرخ���ە‪،‬‬ ‫‌وەک چۆن س���ەید قوت���ب ژیژێکی ناو‬ ‫فیکری ئیس�ل�امی نی���وەی دووهه‌می‬ ‫سەدەی بیستەمە‪ .‬بێگومان کۆمەڵێک‬ ‫جی���اوازی گەورە‌و گرنگی���ش هه‌ن کە‬ ‫س���ەید قوتب کە‌وەک ئیس�ل�امییەکی‬ ‫توندڕەو‌وله‌ژیژێک ‌وەک مارکس���ییەکی‬ ‫توندڕەو جیادەکەنەوە‪ ،‬بەاڵم ئەمەیان‬ ‫بابەتی ئ���ەم نووس���ینەی ئێمە نییە‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئەوەی من لێرەدا دەمەوێت لەس���ەر ‌‬ ‫بوەس���تم ئەو خاڵی لێکچوونانەیە کە‬ ‫ئەم ئیسالمییە توندڕەوە بەم چەپگەرە‬ ‫توندڕەوەوە گرێدەدات‪.‬‬ ‫سەید قوتب‌وەک نووسەرێکی ڕادیکاڵ‬ ‫خوێن���ەری کارەکانی س���ەید قوتب‬ ‫دەتوانێت س���ێ قۆن���اغ له‌فیکری ئەم‬ ‫پی���اوەدا لەیەکت���ری جیابکات���ەوە‪.‬‬ ‫قۆناغی یەک���ەم‌و دووهه‌م���ی قۆناغی‬ ‫ناڕادیکاڵب���وون‌و قۆناغی س���ێهه‌میش‬ ‫قۆناغی ڕادیکاڵبوونە‪ .‬لەڕادیکاڵبووندا‪،‬‬ ‫س���ەید قوت���ب‪ ،‬ل���ەزۆر ڕووەوە‌وەک‬ ‫س�ل�اڤۆ ژیژێ���ک‌وایە‪ .‬ئەمی���ش دونیا‬ ‫بەهه‌مان لۆژی���ک وێنا‌و دابەش دەکات‬ ‫ک���ە ژیژێک‌وێن���ا‌و دابەش���ی دەکات‪،‬‬ ‫هه‌م���ان ڕوانینی بۆ ک���ردەی گۆڕان‌و‬ ‫ڕۆڵ���ی نوخب���ەی شۆڕش���گێڕ هه‌یە‪،‬‬ ‫هه‌مان ڕوانینی ب���ۆ ڕۆڵی توندوتیژیی‬ ‫موق���ەدەس‌و ناموق���ەدەس هه‌ی���ە‬ ‫لەک���ردەی بەرپاکردن���ی گۆڕانکاریدا‌و‬ ‫هه‌مان ڕوانین‌و بۆچوونی بۆ مەسەلەی‬ ‫ئیلتیزامی سیاس���یی‌وئامادەگی تەواو‬ ‫بۆ م���ردن لەپێناوی ”مەس���ەلە“کەدا‬ ‫هه‌ی���ە‪ ،‬هه‌روەها هه‌مان ڕوانینیش���ی‬ ‫بۆ مەس���ەلەی پەالماردان���ی دەوڵەت‌و‬ ‫گرتنەدەستی دەسەاڵتی سیاسیی هه‌یە‪،‬‬ ‫بەمەبەستی خس���تنەگەڕی تواناکانی‬ ‫دەوڵەت لەس���ەرەوەڕا بۆ پیادەکردنی‬ ‫گۆڕانکاریی ڕادیکاڵ‌و ش���ۆڕکردنەوەی‬ ‫ب���ۆ ناو کۆمەڵگا‪ .‬ب���ەزۆر مانا قۆناغی‬ ‫ڕادیکاڵب���وون له‌فیکری س���ەید قوتبدا‬ ‫قۆناغێکی لینینییە بەهه‌مان ئەو مانایە‬ ‫کە لینینیزم بەش���ێکی گرنگی فیکری‬ ‫سیاسیی سالڤۆ ژیژێکە‪.‬‬ ‫قۆناغی یەکەمی فیکری سەید قوتب‬ ‫قۆناغی س���ەفەرکردنیەتی له‌گوندێکی‬ ‫بچووکی ناوچەی ئەس���یوت لەباکوری‬ ‫میس���رەوە ب���ۆ قاھیرە‌و دەس���تکردن‬ ‫به‌خوێندن لەو ش���ارەدا‪ .‬لەم قۆناغەدا‬ ‫س���ەید قوتب پەیوەندی لەگەڵ نوخب ‌ه‬ ‫خوێندەوارەک���ەی ئ���ەو س���ەردەمەی‬ ‫مس���یردا پەی���دا دەکات‌و لەنزیک���ەوە‬ ‫دەکەوێت���ە ژێ���ر کاریگەری���ی عەباس‬ ‫مه‌حمود عەق���ادەوە‪ ،‬ک���ە له‌بریتانیا‬ ‫دکتۆرای تەواوکردوە‌و له‌میس���ر ‌وەک‬ ‫نووس���ەرێکی لیب���راڵ خەریکی کاری‬ ‫ڕۆش���نبیرییە‪ .‬ئەم قۆناغە به‌قۆناغێکی‬ ‫لیبرال‌و عەلمانی له‌ژیان‌و فیکری سەید‬ ‫قوتبدا ناودەبرێ���ت‪ .‬قۆناغی دووهه‌می‬ ‫قۆناغی نووس���ینی کتێبی ”ئیسالم‌و‬ ‫دادپەروەریی کۆمەاڵیەتییە“ کە ساڵی‬ ‫‪ ١٩٤٨‬دەینووس���ێت‌و لەژێر کاریگەریی‬ ‫مارکس���یزمدا ئیس�ل�ام‌وەک دینێ���ک‬ ‫نزیک له‌سۆس���یالیزمەوە لێکئەداتەوە‪.‬‬ ‫قۆناغی س���ێهه‌میش قۆناغ���ی گرتن‌و‬

‫زیندانیکردنیەتی له‌الی���ەن ڕژێمەکەی‬ ‫جەمال عەبدولناس���ر لەساڵی ‪ ١٩٥٤‬تا‬ ‫‪‌١٩٦٤‬و دوات���ر بەردان���ی بۆ ماوەیەکی‬ ‫کورت‌وئینج���ا س���ەرلەنوێ گرتنەوە‌و‬ ‫لەس���ێدارەدانی‪ .‬لەم قۆناغەدا س���ەید‬ ‫قوت���ب کتێب���ی ”معالم ف���ی الگریق“‬ ‫دەنووس���ێت کە یەکێکە له‌کتێبه‌هه‌رە‬ ‫ڕادیکاڵەکان���ی نی���وەی دووهه‌م���ی‬ ‫سەدەی بیستەم‪ ،‬کتێبێک لەماوه‌یەکی‬ ‫زۆر کورت���دا دەبێ���ت به‌ئینجیلی ھێزە‬ ‫ئیسالمییە ڕادیکاڵەکانی سااڵنی هه‌فتا‌و‬ ‫هه‌ش���تا‌ونەوەدی بن الدن‌و زەواھیریی‌و‬ ‫زەرقاویی‌و ئەوانیتر نەوەی ئەم کتێبەی‬ ‫س���ەید قوتبن‪ .‬ئەم قۆناغە ڕادیکاڵەی‬ ‫فیک���ری قوتب لەزۆر ڕووەوە ش���ایانی‬ ‫بەراوردکردنە بەو ڕادیکاڵییە فیکرییەی‬ ‫س�ل�اڤۆ ژیژێک هه‌ڵگریەتی‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫له‌ڕەوت���ی مێ���ژووی ئ���ەو ناوچەیەی‬ ‫ئێم���ەدا کە نووقمی ناو دید‌ووێناکردنی‬ ‫ڕادیکااڵنەی فرەجۆرە‪.‬‬

‫الی قوتب ئەم‬ ‫جاھیلیەتە‬ ‫دەستکاری‬ ‫ناکرێت‌وهه‌موو‬ ‫ریفۆرمێک لەناویدا‬ ‫پینەوپەڕۆکردنی‬ ‫ئەو جاھیلیەتەیە‬ ‫ژیژێکیش‬ ‫هه‌مان ڕوانینی‬ ‫بۆ بێھودەیی‬ ‫گۆڕانی لەسەرخۆ‌و‬ ‫ڕیفۆرمکردنی‬ ‫هه‌نگاو بەهه‌نگاوی‬ ‫کاپیتالیزم هه‌یە‬ ‫لەنێوان قوتب‌و ژیژێکدا‬ ‫له‌پەرەگراف���ی یەکەم���ی کتێب���ی‬ ‫”معالم ف���ی الگریق“دا س���ەید قوتب‬ ‫ئ���ەم‌وێن���ە گەردوونییە ب���ۆ دونیای‬ ‫ئەمڕۆ دەکێش���ێت‪” :‬مرۆڤایەتی لەسەر‬ ‫ڕۆخ���ی داڕمانێکی تەواو‌وەس���تاوە‪...‬‬ ‫نە لەبەر ئ���ەو هه‌ڕەش���ەی فەنابوونە‬ ‫کە بەس���ەر س���ەریەوە ش���ۆڕبۆتەوە‬ ‫(مەبەس���تی قوتب چەکی ئەتۆمییە)‬ ‫‪ ..‬چونکە ئەم هه‌ڕەش���ەیە دەرکەوتو‬ ‫نیش���انەی نەخۆشییەکەیە نەک خودی‬ ‫نەخۆش���ییەکە خۆی‪..‬بەڵک���و بەھۆی‬ ‫ئیفالس���کردنی تەواوی ئ���ەم دونیایە‬ ‫لەڕووی بەه���ا‌و نرخەوە‪ ،‬ئ���ەو بەهاو‬ ‫نرخانەی کە دەشێت ژیانی مرۆڤایەتی‬ ‫له‌سێبەریاندا گەش���ەیەکی تەندروست‬ ‫بکات‌و بەش���ێوەیەکی تەندروتس���یش‬ ‫بەرەوپێش���ەوە بڕوات‪ ...‬ئ���ەم دۆخە‬ ‫بەتەواوی لەدونیای خۆرئاوادا ئاشکرایە‪،‬‬ ‫ئ���ەو خۆرئاوایەی کە ھی���چ بەهایەکی‬ ‫پێنەماوە پێشکەش به‌مرۆڤایەتی بکات‪.‬‬ ‫نەک هه‌ر ئەم���ە بەڵکو ئەم خۆرئاوایە‬ ‫شتێکیشی پێنەماوە بەخۆی ببەخشێت‬ ‫بۆ ئ���ەوەی بتوانێت ویژدانی بەجۆرێک‬ ‫دابڕێژێت���ەوە ڕازیبێت بەوەی کە مافی‬ ‫بوون���ی هه‌ی���ە‪ ،‬ئەم���ەش دوای ئ���ەو‬ ‫دیموکراس���یەت له‌خۆرئاوادا به‌دۆخێک‬ ‫گەیشتوە له‌ئیفالس‌و مایەپوچبوونەوە‬ ‫نزیکە“‪.‬‬ ‫ئەم ڕوانینەی قوت���ب بۆ خۆرئاوا‌و‬ ‫ب���ۆ سیس���تمی دیموکراس���یی‌و ب���ۆ‬ ‫بەه���ا بااڵدەس���تەکان زۆر له‌ڕوانینی‬ ‫ژیژێک���ەوە نزیکە بۆ دیموکراس���یەتی‬ ‫لیبرالی‌و بەها‌و نۆرمە بااڵدەس���تەکانی‬ ‫ن���او سیس���تمی کاپیتالیزمەوە‪.‬ئەگەر‬ ‫قوتب ئ���ەم دۆخەی دونی���ا ناودەنێت‬

‫دۆخ���ی بااڵدەس���تی ”جاھیلەیت“ ئەوا‬ ‫ژیژێک ناویدەنێت دۆخی بااڵدەس���تی‬ ‫”کاپیتالی���زم“‪ .‬قوت���ب جاھیلیه‌ت‌وەک‬ ‫سیس���تمێکی گلۆب���ال دەبینێت‪‌،‬وەک‬ ‫دۆخێک کە لەهه‌موو دونیادا سەروەرە‪،‬‬ ‫به‌کۆمەڵگا موسڵمانەکان خۆشیانەوە‪،‬‬ ‫الی ژیژێکی���ش کاپیتالی���زم بوونێکی‬ ‫گلۆبالی هه‌یە‌و لەهه‌موو کونوقوژبنێکی‬ ‫دونای���دا بەهه‌م���ان کێش���ە‌و گرفتەوە‬ ‫ئامادەی���ە‪‌.‬وەک چ���ۆن الی قوت���ب‬ ‫جیاوازییەک���ی ئەوتۆ لەنێوان بەش���ە‬ ‫جیاوازەکانی ئەو جاھیلیەتە گلۆباڵەدا‬ ‫نیی���ە‪ ،‬بەهه‌مانش���ێوە الی ژیژێکیش‬ ‫جیاوازییەک لەنێوان بەشە جیاوازەکانی‬ ‫ئ���ەم کاپیتالیزمە گلۆباڵی���ەدا بوونی‬ ‫نیی���ە‪ .‬الی قوت���ب چارەس���ەری ئەم‬ ‫دونی���ا جاھیلیەت���ە ل���ەوەدا دەبینێت‬ ‫س���ەرجەمی سیس���تمە جاھیلیەک���ە‬ ‫‌وێرانبکرێت‌وسیس���تمێکی نوێ لەسەر‬ ‫‌وێرانەک���ەی ئەو دروس���تبکرێت‪ ،‬الی‬ ‫قوت���ب ئ���ەم جاھیلیەتە دەس���تکاری‬ ‫ناکرێت‌وهه‌م���وو ریفۆرمێ���ک لەناویدا‬ ‫پینەوپەڕۆکردن���ی ئ���ەو جاھیلیەتەیە‪،‬‬ ‫ژیژێکیش هه‌مان ڕوانینی بۆ بێھودەیی‬ ‫گۆڕانی لەسەرخۆ‌و ڕیفۆرمکردنی هه‌نگاو‬ ‫بەهه‌نگاوی کاپیتالیزم هه‌یە‪.‬‬ ‫بەاڵم ئای���ا ئامرازەکانی گۆڕینی ئەم‬ ‫دونیا جاھیلییە گلۆباڵە چین؟ ‌وەاڵمی‬ ‫قوتب بەم پرسیارە‌وەاڵمێکی لینینیە‪.‬‬ ‫یەک���ەم‪ ،‬دروس���تکردنی نوخبەیەکی‬ ‫ڕادیکاڵ���ی ”پێش���ڕەو“ە ک���ە خۆیان‬ ‫له‌فیکر‌و بەها‌وهه‌ڵس���وکەوتی دونیای‬ ‫جاھیلیه‌ت جیابکەن���ەوە‌و فیکر‌و دید‌و‬ ‫کردەیەک���ی ئەلتەرناتیڤ دژ بەو دونیا‬ ‫جاھیلی���ە گەش���ەپێبدەن‪ .‬قوتب ئەم‬ ‫نوخبه‌تازە پێش���ڕەوە ی���ە به‌”جیلێک‬ ‫له‌ئەس���حابەی ن���وێ“ ناودەبات‪ .‬الی‬ ‫ژیژێکی���ش نوخبەیەکی شۆڕش���گێڕی‬ ‫پڕ عەزم‌و توانا پێویس���تە کە خاوەنی‬ ‫فیکر‌و ڕەخنەی ڕادی���کاڵ بێت‌و دووڵ‬ ‫نەبێت ل���ەوەی بەهه‌موو ش���ێوەیەک‬ ‫بەگژ سیس���تمی س���ەرمایەداریدا‌وەک‬ ‫سیستمێکی گلۆباڵ بچێتەوە‪ .‬ئامرازی‬ ‫سەرەکیی بەگژاچوونەوەی جاھیلیەتی‬ ‫مۆدێ���رن الی قوت���ب ”توندوتیژی���ی‬ ‫شۆڕش���گێڕانە“یە‌و ئەم توندوتیژییەش‬ ‫پێویس���تە ڕووی له‌دەوڵ���ەت بێ���ت‬ ‫بەمەبەس���تی گرتنەدەستی دەسەاڵتی‬ ‫سیاسیی‪ ،‬الی ژیژێکیش ئامرازی گۆڕانی‬ ‫ئ���ەم کاپیتالیزم���ە ”توندوتیژییەک���ی‬ ‫ڕزگارکەر“‌وئەو نوخبه‌شۆڕشگێڕەیە کە‬ ‫کار بۆ گرتنەدەستی دەسەاڵتی دەوڵەت‬ ‫دەکات‪( .‬فیکرەی بوونی تاتش���ەرێکی‬ ‫چەپگەر)‬ ‫مرۆڤ دەتوانێت لەسەر زۆر ڕەهه‌ندی‬ ‫هاوبەشی تر لەنێوان ئەم دوو نووسەرە‬ ‫ڕادیکاڵەدا بوەستێت‪ ،‬بەاڵم ئەو خاڵەی‬ ‫ب���ەالی من���ەوە گرنگ���ە ھێماکردنە بۆ‬ ‫دەرەنجامەکان���ی ئ���ەم ڕادیکاڵیزمە‪.‬‬ ‫پرسیاری من ئەوەیە ئەو ڕادیکاڵیزمەی‬ ‫س���ەید قوتب له‌دونی���ای ئێمەدا چی‬ ‫دروستکرد‌و کۆمەڵگاکانی ئەم ناوچەیە‬ ‫چیی���ان لەم ڕادیکاڵبوون���ە چنییەوە؟‬ ‫‌وەاڵم���ی ئەم پرس���یارە ب���ۆ هه‌مووان‬ ‫ئاش���کرایە‪ ،‬داعش نموونەیەکی زیندوو‬ ‫هه‌نوکەیی ئەم ڕادیکاڵیزمەیە‪ .‬پرسیار‬ ‫ئەوەی���ە ئای���ا ڕادیکاڵبوون���ی ژیژێکی‬ ‫له‌دونی���ای ئێمەدا چی ل���ەم ڕادیکاڵە‬ ‫قوتبیی���ەی زیات���ری پێدەکرێت؟ ئایا‬ ‫بەڕاستی دەتوانێت شتێک باشتر لەوەی‬ ‫قوت���ب بەرهه‌مبھێنێ���ت؟ بەبۆچوونی‬ ‫من دەرەنجامەکانی ئەم دوو ش���ێوازە‬ ‫له‌ڕادیکاڵی���زم زۆر لەیەکت���ر جی���اواز‬ ‫نابێت‪ .‬ئ���ەوەی ڕادیکاڵیزمی دینی لەم‬ ‫ناوچەی���ەی ئێمەدا بەرهه‌میھێناوە زۆر‬ ‫جیاوازنابێت لەوەی ڕادیکاڵیزمی چەپی‬ ‫نادینی بەرهه‌میدەھێنێت‪ .‬کێش���ەکەش‬ ‫هه‌ر له‌بنەڕەتەوە غیابی فیکر‌و کردەی‬ ‫ڕادیکاڵ نییە ل���ەو ناوچەیەی ئێمەدا‪،‬‬ ‫بەڵک���و بااڵدەس���تیی هه‌ردووکیان���ە‪.‬‬ ‫دونی���ای ئێمە گی���رۆدەی دید‌وڕوانینی‬ ‫ڕادیکاڵ‌و ڕەهایە ن���ەک غیابی ئەوانە‪.‬‬ ‫بۆی���ە ئ���ەوەی ژیژێ���ک‌وەک فیک���ر‌و‬ ‫بەرنامەیەکی ”ڕادیکاڵ“ پێش���نیاری‬ ‫دەکات‌و داوای دەکات له‌دونیای ئێمەدا‪،‬‬ ‫نەک هه‌نگاوێک نییە بەرەو پێش���ەوە‪،‬‬ ‫بەڵکو چەند هه‌نگاوێکە بەرەو دواوە بۆ‬ ‫گەڕانەوە بۆ زیاد لەنیوسەدە لەمەوبەر‌و‬ ‫باوەش���کردنێکی ن���وێ بەڕادیکالیزمی‬ ‫کەسانی ‌وەک سەید قوتب‌و درێژکراوە‬ ‫سیاس���ییه‌کانیان لەناوچەکەدا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەمجارەیان لەژێر عەبای چەپگەراییەکی‬ ‫ژیژێکی الکانیی نوێدا‪.‬‬

‫س���ەید قوتبدا دروس���ت‌و گەورەدەبن‬ ‫کەس���انی لەبابەتی ”کیسەر سوزە“ن‪،‬‬ ‫کەس���انێکن خۆی���ان لەو مەس���ەلەیە‬ ‫مارەک���ردوە کە خەباتی ب���ۆ دەکەن‌و‬ ‫س���ڵ لەبەکارھێنان���ی ھی���چ ئامرازێک‬ ‫ناکەنەوە بۆ گەیشتن به‌ئامانجەکانیان‪.‬‬ ‫لەم ئاستەدا ”کیسەر سوزە“ی سالڤۆ‬ ‫ژیژێ���ک‪‌ ،‬وەک مۆدێلێکی شۆڕش���گێڕ‬ ‫ب���ۆ بەرەنگاربوون���ەوەی کاپیتالیزم‪،‬‬ ‫کەس���ایەتییەکی جیهادیی���ە لەس���ەر‬ ‫مۆدێل ‌ه قوتبییەکە‪ .‬بەاڵم لەباتی ئەوەی‬ ‫کەس���ایەتییەکی دینیی‌و ئیس�ل�امیی‬ ‫بێ���ت‪ ،‬کەس���ایەتییەکی چەپگ���ەری‬ ‫دژەکاپیتالیستی سۆسیالیستییە‪ .‬وەک‬ ‫جیهادیستەکانی سەید قوتب ئەم جۆرە‬ ‫بوون���ەوەرە شۆڕش���گێڕە ئیلتیزامێکی‬ ‫ڕەهای���ان بەو مەس���ەلەیەوە هه‌یە کە‬ ‫خەبات���ی بۆ دەکەن‪ .‬پرس���یار ئەوەیە‬ ‫ئایا ئەم مۆدێله‌له‌شۆڕش���گێڕ‪ ،‬چ دینی‬ ‫چ نادینی‪ ،‬چی هه‌یە به‌دونیای ئێمەی‬ ‫ب���دات؟ ئایا ئەم ڕوانینە بۆ ش���ۆڕش‌و‬ ‫کردەی شۆڕش���گێڕیی‪ ،‬بۆڕادیکاڵیزمی‬ ‫دینی���ی‌و نادینی���ی‪ ،‬س���تراتیژیەتی‬ ‫ڕاس���تەقینەی گۆڕانکاریی���ە لەدونیای‬ ‫ئێمەدا‪ ،‬یان گەڕانەوەیەکی نائومێدکەرە‬ ‫بۆ قۆناغی جیڤارا‌و سەید قوتب‌و فرانز‬ ‫فان���ۆن‌و یاس���ر عەرەف���ات؟ پێموایە‬ ‫‌وەاڵمدانەوەی ئەم پرس���یارە له‌دونیای‬ ‫ئێمەدا زەحمەت نییە‪.‬‬

‫مۆدێلەکانی بەرگرییکردن‬ ‫جیاوازییەکی گرنگ لەنێوان ژیژێک‌و‬ ‫سەید قوتبدا ئەوەیە کە ژیژێک شتێک‌و‬ ‫پێچەوانەکەش���ی دەڵێ���ت‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫س���ەید قوتب کاتی ئەوەی نەبوو لەناو‬ ‫ئەم ج���ۆرە ناکۆکییانەدا بژی( بەھۆی‬ ‫زوو لەس���ێدارەدانییەوە)‪ .‬بەشێکی ئەو‬ ‫جۆرە ناکۆکییانە له‌فیکری سیاس���یی‬ ‫ژیژێکدا پەیوەندی ب���ەوەوە هه‌یە ئەم‬ ‫پیاوە ئەوەندەی س���ەرقاڵی‌وروژاندنە‪،‬‬ ‫ئ���ەوەی به‌ئینگلی���زی پێیدەڵێ���ن‬ ‫پرۆڤۆکەیش���ن ‪،provocation‬ئەوەندە‬ ‫لەخەمی بوونی کۆگیرییەکی فیکریی‌و‬ ‫دیدێک���ی کۆگیردا نییە ب���ۆ چۆنیەتی‬ ‫بەرەنگاربوونەوەی کاپیتالیزم له‌دونیای‬ ‫ئەمڕۆدا‪ .‬ب���ۆ ڕوونکردنەوەی ئەم خاڵە‬ ‫دەمەوێت لێرەدا باس له‌سێ کاراکتەری‬ ‫سەرەکی ناو کتێبەکانی ژیژێک بکەم‪،‬‬ ‫ک���ە ش���ێوازەکانی بەرەنگاربوونەوەی‬ ‫کاپیتالیزم دەخەنەڕوو‪ ،‬س���ێ کاراکتەر‬ ‫ک���ە س���ێ ش���ێوازی ت���ەواو ناکۆکی‬ ‫کردەی شۆڕش���گێڕانە نیش���انئەدەن‪.‬‬ ‫مەبەس���تم ل���ه‌و س���ێ کاراکت���ەرەش‬ ‫”بارتڵبی“ە له‌کتێبی ”توندوتیژیی“دا‪،‬‬ ‫کەسایەتی ”کیسەر سوزە“‪Keyser ،‬‬ ‫‪ ،Soeze‬لەفلیم���ی ”گومانلێک���راوە‬ ‫هه‌میش���ەییەکان“ە‪The Usual ،‬‬ ‫‪ ،Suspects‬کە له‌بەش���ی پێنجەمی‬ ‫ئەم نووس���ینەدا بەدرێژیی باسمکرد‪،‬‬ ‫لەگەڵ کەس���ایەتی ”ئەنتیگۆنا“دا‪ .‬ئەم‬ ‫”بارتڵبی“‌وەک یاخییەکی ئیفلیج‬ ‫سێ کەسایەتییە له‌فیکری ژیژێکدا سێ‬ ‫ئ���ەوەی‌وێنەکە الی ژیژێک ئاڵۆزتر‌و‬ ‫کەسایەتی جیاواز‌و سێ شێوازی تەواو‬ ‫جی���اواز‌و ناکۆکیی کردەی بەرگریکردن لەهه‌مانکاتدا ناکۆک‌و ناکۆكگیر دەکات‬ ‫بریتییە لەو ڕاستییەی کە ژیژێک تەنها‬ ‫بەرامبەر بەکاپیتالیزم نیشانئەدەن‪.‬‬ ‫مۆدێل ‌ه جیهادیستییەکە بۆ گۆڕانی دونیا‬ ‫پێش���نیارناکات‪ ،‬بەڵک���و له‌کتێبەکانی‬ ‫تریدا مۆدێلیتر پێشکەش دەکات تەواو‬ ‫ناکۆک���ە بەو مۆدێله‌ جیهادیس���تیییە‪.‬‬ ‫بۆ نموون���ە کەس���ایەتی ”بارتڵبی“ی‬ ‫له‌کتێب���ی ”توندوتیژی���ی“دا‪ .‬ژیژێک‬ ‫له‌کۆتای���ی کتێبی ”توندوتیژیی“دا ئەم‬ ‫کەسایەتی ”بارتڵبی“یە ‌وەک مۆدێلێک‬ ‫ب���ۆ بەگژاچوون���ەوەی کاپیتالی���زم‌و‬ ‫توندوتیژییە سیستمیەکەی پێشنیاری‬ ‫دەکات‪ .‬ب���ەاڵم ”بارتڵب���ی“ کێیە‌و ئەو‬ ‫کردەی بەرگرییەی ک���ە ژیژێک لەپاڵ‬ ‫ئەم کەسایەتییەدا پێشنیاری دەکات‪،‬‬ ‫کامه‌یە؟‬ ‫بارتڵبی پاڵەوانی چیرۆکێکی نووسەری‬ ‫ئەمریکی ھێرمان مێلڤیلە‪ .‬ئەم پاڵەوانە‬ ‫کەسایەتییەکی دژەپاڵەوانە‪ ،‬کەسێکە‬ ‫لەنێ���وان ھیچنەک���ردن‌و خەمۆکییەکی‬ ‫قووڵدا دەژی‪ .‬له‌مەکتەبی پارێزەرێکدا‬ ‫کار دەکات له‌ش���ەقامی ‌واڵ س���تریت‬ ‫له‌نیوی���ۆرک‪ .‬ئەم پیاوە‌وردە‌وردە‌واز‬ ‫لەوە دەھێنێت کارەکانی لەو مەکتەبەدا‬ ‫ک���ە کاری کۆپیکردن���ە‪ ،‬ئەنجامب���دا‪.‬‬ ‫هه‌رچییەکی پێدەڵێن‌و هه‌رچییەکی لێ‬ ‫داوا دەکەن ئەو لەوەاڵمدا دەڵێت ”وام‬ ‫پێباش���ە ئەو کارە نەکەم“‪ .‬تا دواجار‬ ‫له‌مەکتەبەکە دەریدەک���ەن‌و دەكەوێتە‬ ‫س���ەر جادە دواتر دەگواسترێتەوە بۆ‬ ‫ش���وێنێک بتوانێت تیای���دا بخەوێت‪،‬‬ ‫دوای چەند ڕۆژێک لەبەر ئەوەی ”وای‬ ‫پێباشە نان نەخوات“ له‌برسا دەمرێت‪.‬‬ ‫ئاشکرایە ئەم پاڵەوانە کەسایەتییەکی‬ ‫ناپاڵەوان���ە‪ ،‬بوونەوەرێک���ی ئیفلیج���ە‬ ‫لەب���ەردەم ئ���ەو دونیایەدا ک���ە تیایدا‬ ‫دەژی‪ ،‬خەمۆکییەک���ی گ���ەورە‌و‬ ‫قووڵی هه‌یە‪ ،‬بڕێک���ی زۆر له‌تەمەڵی‌و‬ ‫ھیچنەکردنی تێدای���ە‪ ،‬تا ئەو ڕادەیەی‬ ‫”کیسەر سوزە“‌وەک جیهادیست‬ ‫وەک پێش���تر وتم سەید قوتب بڕوای ناتوانێت مش���وری ژیانی خۆی بخوات‪،‬‬ ‫‌وای���ە نەوەیەک له‌شۆڕش���گێڕی دینی چ جای مشوری ژیانی گشتیی‌و مەسەل ‌ه‬ ‫پێویس���تن کە‌وەک ”ن���ەوەی یەکەمی گرنگەکان���ی کۆمەڵگا‪ .‬لەکۆتاییش���دا‬ ‫ئەسحابەکان“ بڕیاری یەکالکەرەوە بۆ له‌برس���انا دەمرێت‪ .‬ئەم کەس���ایەتییە‬ ‫لەناوبردنی جاھیلیەت بدەن‪ ،‬کەسانێک نموونەی کەسەیاتییەکی تەواو پەسیڤ‌و‬ ‫سڵ لەوەنەکەنەوە پەنا بۆ توندوتیژیی ناکردەییە‪ ،‬ڕێک پێچەوانەی کەسایەتی‬ ‫شۆڕشگێڕانە ببەن‌و پەالماری دوژمنی ”کیسەرسوزە“‪ .‬ئەوەی بەالی ژیژێکەوە‬ ‫س���ەرەکیی خۆیان‪ ،‬دەوڵ���ەت‪ ،‬بدەن ش���وێنی س���ەرنجە ئەم ھیچنەکردنەی‬ ‫(جیهاد دژ به‌دەوڵ���ەت)‪ .‬ئەم مۆدێل ‌ه پاڵەوانەکەیە‪ ،‬ژیژێک ئەم ھیچنەکردنە‬ ‫جیهادیس���تییە هه‌ڵگری ئەو ش���ێوازە ‌وەک گوێڕایەڵنەبوون ‌وێنادەکات‌و ئەم‬ ‫له‌ئیلتیزامی دینیی‌وسیاسیین کە لەزۆر ھیچنەکردن���ەش ‌وەک هه‌ڕەش���ەیەکی‬ ‫ڕووەوە له‌ئیلتیزامی کەسایەتی ”کیسەر جدی ب���ۆ سەرسیس���تمی کاپیتالیزم‬ ‫سوزە“ دەچێت له‌فیلمی” گۆمانلێکراوە ‌وێن���ادەکات‪ .‬بۆیە ئەو س���تراتیژیەتی‬ ‫هه‌میشەییەکان“‪‌.‬وەک لەبەشی پێنجەمی بەرگرییەی له‌کتێب���ی ”توندوتیژیی“دا‬ ‫ئەم باسەدا نیشانمدا ” کیسەر سوزە“ بەرگ���ری لێ���دەکات سیاس���ەتی‬ ‫ب���ۆ ئەوەی ھی���چ ڕێگرێک���ی ویژدانی‌و بارتڵبییانەیە‪ ،‬سیاسەتی ھیچنەکردن‪،‬‬ ‫عەقڵیی له‌بەردەمی���دا نەمێنێتەوە کە نەج���واڵن‪ ،‬پاس���یڤبوون‪ .‬ژیژێک لەو‬ ‫بتوانێت له‌کارەکەی پەشیمانیبکاتەوە‪ ،‬کتێبەدا ئەم ش���ێوازە له‌سیاسەتکردن‬ ‫بەدەس���تی خۆی ژنەک���ەی‌و کچەکەی به‌تاقە شێوازی ڕاس���تەقینەی کردەی‬ ‫دەکوژێ���ت (بڕوان���ە بەش���ی پێنجی بەرگریک���ردن‌و بەگژاچوونەوەی دونیا‬ ‫ئەم نووس���ینە)‪ .‬ل���ەزۆر ڕووەوە ئەو دەزانێ���ت‪ .‬ھیچنەکردن���ی بارتڵب���ی‬ ‫جیهادیس���تانەی لەگەڵ بۆچوونەکانی ئەلتەرناتیڤ���ی هه‌م���وو ئ���ەو کردەی‬

‫ئەم ڕوانینە بۆ‬ ‫شۆڕش‌و کردەی‬ ‫شۆڕشگێڕیی‬ ‫بۆڕادیکاڵیزمی‬ ‫دینیی‌و نادینیی‬ ‫ستراتیژیەتی‬ ‫ڕاستەقینەی‬ ‫گۆڕانکارییە‬ ‫لەدونیای ئێمەدا‬ ‫یان گەڕانەوەیەکی‬ ‫نائومێدکەرە بۆ‬ ‫قۆناغی جیڤارا‌و سەید‬ ‫قوتب‌و فرانز فانۆن‌و‬ ‫یاسر عەرەفات؟‬

‫ھیچنەکردنی بارتڵبی‬ ‫ئەلتەرناتیڤی‬ ‫هه‌موو ئەو کردەی‬ ‫بەرگریکردنانەیە کە‬ ‫ژیژێک هه‌موویان‬ ‫‌وەک بەشێک‬ ‫له‌پاراستنی‬ ‫"سیستم"ەکە‬ ‫‌وێنادەکات‪ .‬ژیژێک‬ ‫پێیوایە سیاسەتی‬ ‫بەرگریکردن دەبێت‬ ‫سیاسەتی ھیچنەکردن‬ ‫بێت‬ ‫بەرگریکردنانەی���ە کە ژیژێک هه‌موویان‬ ‫‌وەک بەشێک له‌پاراستنی ”سیستم“ەکە‬ ‫‌وێنادەکات‪ .‬ژیژێک لەو کتێبەدا پێیوایە‬ ‫له‌دونیایەک���ی تاریک���ی ‌وەک دونیای‬ ‫ئەم���ڕۆدا‪ ،‬سیاس���ەتی بەرگریک���ردن‬ ‫دەبێ���ت سیاس���ەتی ھیچنەکردن بێت‪،‬‬ ‫سیاسەتێکی ”بارتڵبی“یانە بێت‪.‬‬ ‫ژیژێ���ک لەکاتێک���دا ئامادەیە هه‌موو‬ ‫ش���ێوازەکانی ک���ردەی کۆمەاڵیەت���ی‌و‬ ‫سیاس���یی نا”بارتڵبی“یان���ە‌و هه‌موو‬ ‫فۆرمەکان���ی بەرگریک���ردن له‌دونیای‬ ‫کاپیتالزیم���دا بێن���رخ‌و بێبەها بکات‌و‬ ‫به‌توندی ڕەخنەی���ان لێبگرێت‪ ،‬کەچی‬ ‫ستراتیژیەتی ھیچنەکردنی بارتڵبیانە‪،‬‬ ‫ک���ە س���تراتیژیەتی ئیفلیجبوونێک���ی‬ ‫تەواوە‪ ،‬دەکات���ە ئەلتەرناتیڤ‪ .‬ژیژێک‬ ‫کاتێک له‌کۆتایی کتێبی ”توندوتیژیی“دا‬ ‫کاتێ���ک دێت���ە س���ەر ‌وەاڵمدانەوەی‬ ‫پرس���یاری ئ���ەوەی چ���ی بەرامب���ەر‬ ‫به‌توندوتیژیی سیستمیانەی کاپیتالیزم‬ ‫بکرێت‪ ،‬دەنووس���ێت ”ھیچ‪ ،‬دانبیشین‌و‬ ‫چاوەڕێبکەی���ن“‪” ،‬غی���رەت‌و ئازایەتی‬ ‫ئەوەمان هه‌بێت ھیچ نەکەین“‪ .‬دواهه‌مین‬ ‫ڕستەی کتێبەکەشی دووبارەکردنەوەی‬ ‫پێداگرتن���ە لەس���ەر ھیچنەک���ردن‪:‬‬ ‫”هه‌ندێکجار ھیچ نەکردن تودوتیژترین‬ ‫کارێکە ئینس���ان پێیهه‌ستێت“‪ .‬ژیژێک‬ ‫لێ���رەدا لەبات���ی ئەنجامدان���ی کردەی‬ ‫کۆنکریت‌و شۆڕشگێڕانە لەناو مێژوودا‬ ‫داوامان لێدەکات ئەو ش���تە بکەین کە‬ ‫لینین ب���ەردەوام داوای دەکرد‪ ،‬داوای‬ ‫ئەوە دەکات ”فێربین‌وفێربین‌و جارێکی‬ ‫تریش هه‌ر فێربین“‪ .‬بەاڵم چی فێربین‌و‬ ‫له‌کوێ فێربین‌و ب���ۆ فێرببین؟‌وەاڵمی‬ ‫ئەم پرسیارانە الی ژیژێک نادۆزینەوە‪.‬‬ ‫ئەگ���ەر کەس���ایەتی بارتڵب���ی‌وەک‬ ‫مۆدێلێک بۆ ھیچنەکردن ببەس���تینەوە‬ ‫به‌پێداگرتنی ژیژێکەوە لەس���ەرگرنگیی‬ ‫بیرکردنەوە‪ ،‬ئەودەم به‌کەسایەتییەکی‬ ‫ت���ری بەناوبانگی ن���او مێژووی ئەدەب‬ ‫ئاش���نادەبین‪ ،‬مەبەس���تم کەسایەتی‬ ‫هاملێت���ە‪ .‬هاملێ���ت کەس���ایەتییەکە‬ ‫لەس���ەرێکەوە ئیفلیج���ە له‌ئەنجامدانی‬ ‫ک���ردەی مێژوویدا‪ ،‬بەاڵم لەس���ەرێکی‬ ‫دیک���ەوە بیردەکات���ەوە‌و ئ���ارەزو‌و‬ ‫ح���ەز‌و خەونێکی گ���ەورەی بۆ گۆڕانی‬ ‫ڕیزبەندیی���ەکان‌و‬ ‫سیس���تمەکان‌و‬ ‫پەیوەندییەکان هه‌یە‪ .‬کێشەکە لەوەدایە‬ ‫هه‌م بارتڵبی‌و ه���ه‌م هاملێت نموونەی‬ ‫مرۆڤی ئیفلیجن‪ ،‬بەاڵم ئیفلیجییەک پڕ‬ ‫له‌خەون‌و ڕیتۆریکی گۆڕانی ڕادیکاڵ‪.‬‬ ‫ئەنتیگۆنا‌وەک یاخیگەرێکی خۆکوژ‬ ‫مۆدێلی سێهه‌می کردەی بەرگریکردن‬ ‫له‌فیکری سیاسیی ژیژێکدا ئەنتیگۆنای‬ ‫یۆنانییە‪ .‬کەسایەتی ئەنتیگۆنا لەالیەن‬ ‫چەندان بیریار‌و فەیلەسوفەوە باسکراوە‌و‬ ‫لێکدانەوەی جیاوازی بۆ کراوە‪ ،‬سالڤۆ‬ ‫ژیژێک یەکێکە لەو کەسانە‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫‪ 10‬تێڕامان له‌ئه‌نفال‬ ‫ئه‌نفال ده‌كرێته ئامرازێک‪‌،‬وه‌ك ئێستا‬ ‫ده‌یبینین‪ ،‬بۆ س���زادانی ده‌س���ه‌اڵت‪.‬‬ ‫ئه‌م ش���ێوازه له‌به‌رهه‌مهێنانی ئه‌نفال‬ ‫به‌كاربردن���ی ئه‌نفال���ه‌ بۆ مه‌به‌س���تی‬ ‫سیاسی کاتیی‪ .‬که ڕه‌نگه له‌داهاتوودا‬ ‫ده‌رکه‌وته‌ی خراپی هه‌بێت‪.‬‬ ‫‪ 4‬هه‌ڵ���ه‌ی کورتکردن���ه‌وه‌ی ئه‌نفال‬ ‫ته‌نها له‌هه‌ڵمه‌ته سه‌ربازیه‌كانی ساڵی‬ ‫‪1988‬دا‪ .‬کاتێک ئه‌نفال ته‌نها له‌مساڵه‌دا‬ ‫کورتده‌كرێته‌وه ئه‌وا تێگه‌یشتنمان بۆ‬ ‫ئه‌نفال سنوردار ده‌بێت‪ .‬ئه‌نفال هاوتای‬ ‫دواچاره‌‌‌سه‌ری نازیه بۆ جوله‌كه‪ .‬به‌م‬ ‫پێیه کاتێ���ک ده‌ڵێین دواچاره‌س���ه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وا مانای‌وایه ده‌س���ه‌اڵتی عێراقی‬ ‫پێش���تر زنجیره‌یه‌ك له‌هه‌وڵی هه‌بووه‬ ‫بۆ سه‌رکوتکردنی کورد به‌اڵم قڕکردن‬ ‫ده‌بێت���ه دواچاره‌س���ه‌ر‪ .‬ئێمه ده‌بێت‬ ‫له‌و خه‌س���ڵه‌ته کرۆکی���ه‌ی ده‌وڵه‌تی‬ ‫عێ���راق تێبگه‌ین که له‌س���اته‌وه‌ختی‬ ‫دروس���تبوونیه‌وه ده‌وڵه‌تێک���ی قڕکه‌ر‬ ‫بووه‪ .‬هه‌وڵی قڕکردنی ئاش���وریه‌كان‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای دروس���تبوونی عێراقدا‬ ‫گه‌واه���ی ئ���ه‌م ڕاس���تیه‌یه‪ .‬زۆربه‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌تان له‌پێناوی دروس���تبوونیاندا‬ ‫قڕکردنی���ان ب���ه‌كار ب���ردوه‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ده‌وڵه‌تێ���ک س���ایبیریایه‌كی هه‌ی���ه‪،‬‬ ‫س���ایبیریای عێراق نوگره س���ه‌لمانه‪.‬‬ ‫(ڕه‌نگ���ه خوێندنه‌وه‌ی سۆلجنس���تین‬ ‫به‌سودبێت)‪.‬‬ ‫‪ 5‬بچوککردن���ه‌وه‌ی ئه‌نفال له‌وردیله‌‬ ‫رووداودا‪ ،‬بۆ نموونه له‌میانه‌ی هه‌ڵویست‬ ‫له‌جاش‌و ئه‌نفال‪ .‬زۆرێک ده‌ڵێن ده‌بێت‬ ‫س���ه‌رۆک جاش���ه‌كان دادگایی بکرێن‪،‬‬ ‫به‌ڵ���ێ ده‌بێت دادگای���ی بکرێن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌بێت‌وه‌ك هاریکاریکه‌رو ئاسانکه‌ر‌و‬ ‫خیانه‌ت���کار دادگایی بکرێن نه‌ك‌وه‌ك‬ ‫ئه‌نجام���ده‌ر‪ .‬چونک���ه ئه‌مانه ئامرازی‬ ‫فه‌راهه‌مکردنی ده‌س���ه‌اڵتی ناوه‌ندیی‬ ‫بوون ب���ۆ ئه‌نجامدانی ئه‌نف���ال‪ .‬به‌م‬ ‫پێی���ه نابێت تاوانباری دووه‌م جێگه‌ی‬ ‫به‌رپرسی سه‌ره‌كی بگرێته‌وه‪ .‬ده‌بێت‬ ‫ئاگام���ان له‌کورداندن���ی ئه‌نفال بێت‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانکات���دا ده‌بێت ئ���ه‌م خیانه‌ته‬ ‫به‌كاربێ���ت ب���ۆ داڕش���تنی ئه‌خالقی‬ ‫خیانه‌ت نه‌كردن له‌ن���او کورددا‪ ،‬بۆیه‬ ‫نابێت‌وه‌ك تۆڵه‌یه‌ك ببینرێت‪.‬‬ ‫‪ 6‬هه‌رگی���ز ئه‌نفال ی���ه‌ك هۆکاری‬ ‫نیه‪ ،‬ی���ان ده‌رئه‌نجامی یه‌ك بیروباوه‌ڕ‬ ‫یان ئایدیۆ‌لۆژیا نیه‪ .‬ئه‌نفال به‌رهه‌‌می‬ ‫پرۆسه‌ی دروستبوونی ده‌وڵه‌تی عێراقه‪،‬‬ ‫که مۆدێرنه تیایدا تاوانباری سه‌ره‌كیه‪،‬‬ ‫ئینجا ناسیونالیزمی عه‌ره‌بی له‌شێوازی‬

‫سه‌ردار عه‌زیز‬ ‫کورد قوربان���ی ئه‌نفاله‌ به‌اڵم کورد‬ ‫له‌ئاڵۆزی���ی ئه‌نفال تێن���اگات‪ .‬لێره‌دا‬ ‫ده تیڕامانی خێ���را ده‌خه‌یه‌نه به‌رچاو‬ ‫له‌پێناو تێگه‌یش���تنێكی شایسته به‌م‬ ‫تاوانه‪.‬‬ ‫‪ -1‬ئه‌نفال‌وه‌ك ناوێک‌وه‌ك ‌ته‌ڵه‌‌یه‌ك‬ ‫دانراوه بۆ پۆشین‌و ڕه‌وایی به‌خشین‬ ‫به‌ئه‌نفال له‌سه‌ر بنه‌مای ئاین‪ .‬په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌ع���س به‌ئاین���ه‌وه په‌یوه‌ندیه‌ک���ی‬ ‫ئامرازی���ی بوو‪ .‬په‌یوه‌ن���دی ئامرازیی‬ ‫په‌یوه‌ن���دی نیه‪ .‬بۆیه هه‌ر هه‌وڵدانێک‬ ‫بۆ به‌رپرس���یارکردنی ئاین که‌وتنه ناو‬ ‫ئه‌و ته‌ڵه‌یه‌یه که به‌عس دایناوه‪ .‬به‌اڵم‬ ‫به‌مانای ئ���ه‌وه نیه که ئاین رۆڵی نیه‬ ‫به‌ڵکو رۆڵ���ی ئامرازی هه‌یه‪ .‬بۆ رۆڵی‬ ‫ئامرازیی له‌رووی فه‌لس���ه‌فیه‌وه بنواڕه‬ ‫هایدگه‌ر‪ .‬مه‌ترس���ی رۆڵ���ی ئامرازیی‬ ‫له‌وه‌دایه که زۆرج���ار جێگای بکه‌ری‬ ‫س���ه‌ره‌كی ده‌گرێته‌وه‪ ،‬ک���ه ئه‌مه‌ش‬ ‫مه‌به‌سته‌یه‌كه له‌به‌کارهێنانیدا‪.‬‬ ‫‪ 2‬ئه‌نف���ال په‌یوه‌س���ت نی���ه‬ ‫به‌ده‌رئه‌نجامی ش���ه‌ڕی نێوان عێراق‌و‬ ‫ئێران‪ .‬مه‌به‌‌س���تمان له‌مه ئه‌مه‌یه که‬ ‫به‌هۆی ش���ه‌ڕی نێوان عێرا ق‌و ئێران‌و‬ ‫پێودانگه‌كانی���ه‌وه نه‌بوو ک���ه ئه‌نفال‬ ‫کرا‪ .‬ئه‌مه دیس���انه‌وه ته‌ڵه‌یه‌كی تره‬ ‫له‌باوه‌ڕک���ردن به‌پڕوپاگه‌نده‌ی به‌عس‬ ‫که گوایه ک���ورد خیانه‌تیان له‌واڵتیان‬ ‫کردوه بۆیه سزادراون‪ .‬له‌ڕاستیدا ئه‌م‬ ‫جۆره تێڕوانینه بۆ ئه‌نفال پاکانه‌كردنه‬ ‫ب���ۆ به‌ع���س‪ .‬به‌جۆرێک ک���ه ده‌ڵێت‬ ‫به‌ع���س تاوانبار نه‌ب���وو به‌ڵکو کورد‬ ‫خۆی به‌عس���ی ناچارکرد که ئه‌نفالی‬ ‫بکات‪ .‬دیس���انه‌وه ش���ێوازێکی تر بۆ‬ ‫به‌هانه به‌خشین‌و رووپۆشینی بکه‌ری‬ ‫ڕاسته‌قینه‪.‬‬ ‫‪ 3‬هه‌میش���ه زیات���ر له‌ش���ێوازێک‬ ‫له‌یادكردن���ه‌وه‌ی ئه‌نف���ال هه‌ی���ه‪،‬‬ ‫یادکردنه‌وه‌ی کۆمه‌ڵگا‌و یادکردنه‌وه‌ی‬ ‫فه‌رمی‪ .‬به‌اڵم کاتێ���ک که په‌یوه‌ندی‬ ‫نێوان خه‌ڵك‌و ده‌س���ه‌اڵت خراپه ئه‌وا‬

‫گومان‪ ،‬زمان‪ ،‬فاشیه‌ت‬

‫ده‌بێت ئاگامان‬ ‫له‌کورداندنی ئه‌نفال‬ ‫بێت‪ ،‬له‌هه‌مانکاتدا‬ ‫ده‌بێت ئه‌م‬ ‫خیانه‌ته به‌كاربێت‬ ‫بۆ داڕشتنی‬ ‫ئه‌خالقی خیانه‌ت‬ ‫نه‌كردن له‌ناو‬ ‫کورددا‪ ،‬بۆیه‬ ‫نابێت‌وه‌ك‬ ‫تۆڵه‌یه‌ك ببینرێت‬ ‫به‌عس���دا ئینجا که‌‌لتوری دژه ئه‌ویتری‬ ‫عه‌ره‌ب‪ ،‬که هه‌تا ئه‌مرۆ درێژه‌ی هه‌یه‪.‬‬ ‫ئاماده‌یی هه‌موو ئه‌مانه پێکه‌وه یه‌كتر‬ ‫تۆکمه ده‌كه‌ن‌و زه‌مینه بۆ به‌رده‌وامیی‬ ‫ڕ‌ه‌‌وایی یه‌كت���ر ده‌خولقێنن‪ .‬له‌هه‌ناوی‬ ‫ئه‌مانه‌شدا عه‌شیره‌تگه‌ری سوننییزم‪.‬‬ ‫‪ 7‬ئه‌نف���ال ناکرێت���ه ئامرازێ���ک بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی دونیا ئێمه بناس���ێت‪ .‬دونیا‬ ‫دونیایه‌ك���ی بێئه‌خالقه‪ .‬ئه‌نفال بریتیه‬ ‫له‌س���اته‌وه‌ختی الوازی���ی ئێمه‪ .‬دونیا‬ ‫رقی ل���ه‌الوازه‪ .‬ئه‌نف���ال ته‌نها کاتێک‬ ‫ده‌بێت���ه بنه‌مایه‌ك بۆ ناس���ینی ئێمه‬ ‫له‌دونی���ادا کاتێک که ئێم���ه بوونمان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬پێگه‌م���ان هه‌بێت له‌دونیادا‪،‬‬ ‫یان هێزه گه‌وره‌كانی دونیا پێویستیان‬ ‫به‌تراژیدیاکان���ی ئێمه بێت بۆ ئامانجی‬ ‫تایبه‌ت���ی خۆی���ان‪ .‬دونی���ا له‌رێگای‬ ‫ئه‌نفاله‌وه ئێمه ناناسێت‪ .‬کاتێک ئێمه‬ ‫هه‌‌بین ئ���ه‌وا ئه‌نف���ال ده‌بێته یه‌كێک‬

‫كش مه‌لیك‬ ‫عه‌لی‌ عوسمان‬ ‫ك����ورد ده‌ڵێ����ت "قس����ه‌‪ ،‬قس����ه‌‬ ‫راده‌كێشێت"‬ ‫س����ه‌ره‌تا گفتوگۆك����ه‌ی م����ن له‌گه‌ڵ‬ ‫پرۆفیسۆر نۆرمان داڤیس‪ ،‬كه‌ به‌ڕه‌گه‌ز‬ ‫به‌ریتانیی����ه‌و له‌زۆرب����ه‌ی زانكۆكان����ی‬ ‫سوید‪‌,‬وه‌كو پرۆفیسۆری زمان‌‌و ئه‌ده‌بی‬ ‫ئینگلی����زی‌‪ ،‬كاریك����ردوه‌‪ ،‬ده‌رب����اره‌ی‬ ‫ئ����ه‌و كێش����ه‌ ئایین����ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌و‌‬ ‫سیاس����ییانه‌ بو كه‌ روبه‌ڕوی‌(س����تیڤن‬ ‫داده‌اڵس)‪ ،‬پاڵه‌وان����ی رۆمان����ی "وێنه‌ی‬ ‫هونه‌رمه‌ن����د له‌تافی الوی����دا"ی جیمس‬ ‫جۆی����س ده‌بن����ه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم له‌به‌ش����ێكی‌‬ ‫گفتوگۆكه‌‪‌ ،‬وه‌ك����و له‌پالنه‌كه‌دا هاتبو‪،‬‬ ‫ده‌بو‌‌ باس����ی ره‌نگدانه‌وه‌ی كێش����ه‌كانی‬ ‫(س����تیڤن) بك����ه‌م له‌كۆمه‌ڵگاكان����ی‬ ‫س����ه‌رده‌م‪ ،‬كه‌ من زیاتر له‌بابه‌ته‌كه‌مدا‬ ‫جه‌ختم له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگاكانی رۆژهه‌اڵت‬ ‫كردب����ۆ‌وه‌‪ ‌،‬به‌وپێی����ه‌ی م����رۆڤ ‌وه‌كو‬ ‫ت����اك‪ ،‬ل����ه‌م كۆمه‌ڵگایانه‌‪ ،‬س����ه‌باره‌ت‬ ‫به‌تێ����زه‌ ئایینی‌و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‌و ئه‌و‬ ‫كه‌لتوره‌ی ده‌س����ه‌اڵت‪ ،‬كه‌ له‌وێ باوه‌‪‌،‬‬ ‫ده‌رفه‌ت����ی ته‌واوی پێن����ه‌دراوه‌ ئازادانه‌‌‬ ‫بیروب����اوه‌ڕی خ����ۆی ده‌رببڕێ����ت‪ ،‬خۆ‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر بواری ده‌ربڕینیش����ی پێبدرێت‪،‬‬ ‫هه‌ر ب����ۆ روكه‌ش����كردنی سیس����ته‌می‬ ‫حوكمڕانییه‌كه‌یه‌‌و هیچی تر‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌یش‬ ‫له‌روی پراكتیكییه‌وه‌ هیچ له‌مه‌سه‌له‌كه‌‬ ‫ناگۆڕێت‪ .‬بۆیه‌ بواری پێش����كه‌وتن‪ ،‬له‌م‬ ‫كۆمه‌ڵگایانه‌‪ ،‬له‌هه‌م����و الیه‌نێكه‌وه‌ زۆر‬ ‫به‌كزی به‌ڕێوه‌ده‌چێ����ت‪ .‬له‌م روانگه‌وه‌‪،‬‬ ‫‌وه‌كو بۆ جه‌نابی پرۆفیسۆرم خسته‌ڕو‪‌،‬‬ ‫كاریگه‌رێتی ئه‌م رۆمانه‌ به‌سه‌ر خوێنه‌ری‬ ‫كۆمه‌ڵگاكان����ی رۆژه����ه‌اڵت‌ زیات����ره‌ تا‬ ‫كۆمه‌ڵ����گا ئه‌وروپیی����ه‌كان‪ ،‬كه‌ ده‌مێكه‌‬ ‫له‌ته‌لیسمی ئه‌م كه‌لتوره‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌‬ ‫س����ه‌قه‌ته‌‌و هه‌روه‌ه����ا ئ����ه‌م كه‌لت����وره‌‬

‫به‌ڕوك����ه‌ش دیموكراتییه‌ی ده‌س����ه‌اڵت‬ ‫رزگاریانب����وه‌‪ ‌.‬قس����ه‌كان ت����ا ده‌هاتن‬ ‫درێژترده‌بونه‌وه‌ تا جه‌نابی پرۆفیس����ۆر‬ ‫هاته‌ س����ه‌ر كه‌لتوری پشتاوپشتكردنی‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتی حوكمڕانی‪ .‬م����ن هه‌ر له‌و‬ ‫لۆچان����ه‌ی به‌س����ه‌ر ده‌موچاویی����ه‌وه‌‬ ‫نیشتنه‌وه‌‪ ،‬زانیم ده‌سه‌اڵتێكی ئاوا‪ ،‬الی‬ ‫ئه‌و پرۆفیس����ۆره‌ چه‌نده‌ قێزه‌ونه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫دواجار‪ ‌،‬س����ه‌رێكی ب����ادا‪‌،‬وه‌ك بیه‌وێ‬ ‫خه‌مێك����ی په‌نگخواردوی ن����او ده‌رونی‬ ‫هه‌ڵبڕێژێت‪ ،‬گوتی‪:‬‬ ‫ـ����ـ بب����وره‌ ده‌م����ه‌وێ‪ ،‬په‌یوه‌س����ت‬ ‫به‌به‌دواداچونی ئه‌م بیرۆكه‌یه‌ ش����تێكت‬ ‫ب����ۆ بگێڕم����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچی ت����ۆ زیاتر‬ ‫ئاگاداری ئه‌م مه‌سه‌النه‌یت‌‪ ،‬چونكه‌ له‌ناو‬ ‫‌ورده‌كارییه‌كانی����دا ژیاویت‌و ئێس����تایش‬ ‫له‌نزیكه‌وه‌ هه‌ستیانپێده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫ئه‌و قس����ه‌یه‌ی پرۆفیسۆر دوای ئه‌وه‌‬ ‫هات‪ ،‬ك����ه‌ زانی من به‌ڕه‌گ����ه‌ز كوردم‌و‬ ‫خه‌ڵكی باش����وری كوردستانم‪ .‬منیش‪،‬‬ ‫ك����ه‌ زۆر ح����ه‌زم ده‌ك����رد له‌نزیك����ه‌وه‌‬ ‫رای كه‌س����ێكی رۆش����نبیری وه‌كو ئه‌م‬ ‫پرۆفیسۆره‌‪،‬‬ ‫ده‌رب����اره‌ی ئه‌م مه‌س����ه‌له‌یه‌ بزانم‪‌،‬‬ ‫به‌په‌رۆشه‌وه‌ گوێم بۆ هه‌ڵخست‪:‬‬ ‫ــ هاوینی رابوردو سه‌فه‌ری‌واڵتێكی‬ ‫عه‌ره‌بیم كرد‪ ،‬هه‌روا بۆ گه‌شت‌‌و گوزار‪.‬‬ ‫له‌میانی س����ه‌فه‌ره‌كه‌مدا له‌گه‌ڵ زۆربه‌ی‬ ‫گه‌شتیاران سه‌ردانی شوێنێكمان كرد‪،‬‬ ‫كه‌ پاشماوه‌‌ی مێژویه‌كی كۆنی تێدا بو‪.‬‬ ‫له‌رێگا شاخێكی به‌رز‌و گه‌وره‌مان بینی‌‪.‬‬ ‫له‌قه‌د شاخه‌كه‌‪ ،‬له‌ته‌ك‌وێنه‌یه‌كی له‌به‌رد‬ ‫داتاشراوی پاش����ای ‌واڵت‪ ،‬به‌گه‌وره‌یی‬ ‫شتێك نوسرابو‪ .‬له‌وه‌ ده‌چو پاره‌یه‌كی‬ ‫زۆری تێچوبێت‪ ،‬چونكه‌ ش����ه‌قامی زۆر‬ ‫ڕێكوپێكی بۆ ده‌چ����و‪ ،‬له‌نێو بریقوباق‌و‬ ‫تریس����كانه‌وه‌ی چه‌ندین ج����ۆر گلۆپ‌و‬ ‫ئه‌له‌كتریك����دا بو‪ ،‬به‌ڕاده‌یه‌ك ش����ه‌وی‬ ‫تاریكت لێده‌بو به‌رۆژی روناك‌‪ .‬نوسینه‌كه‌‬

‫‪13‬‬

‫ئه‌میش‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫‌وه‌كو باوكی بۆی‬ ‫بڕه‌خسێت‪ ،‬خه‌ڵك‬ ‫ده‌گه‌وجێنێت‌و‬ ‫به‌پشتاوپشت‬ ‫بۆ كوڕه‌كه‌ی‬ ‫به‌جێیدێڵێ!‬

‫له‌باوه‌شی شاخه‌كه‌ له‌نێو دیكۆرێكی زۆر‬ ‫گ����ه‌وره‌‌و به‌ته‌نته‌نه‌‌‌دا بو‪ .‬له‌دور دوره‌وه‌‬ ‫ب����ۆت ده‌خوێنرایه‌وه‌‪ .‬راس����تی‪‌،‬وێنه‌كه‌‬ ‫ش����تێكی ت����ازه‌ نه‌بو بۆ م����ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ب����ه‌ده‌م ڕێگابڕینه‌وه‌ تا گه‌یش����تمه‌ ئه‌و‬ ‫شوێنه‌ به‌ده‌یان‌وێنه‌ی ئاوام بینی‌وه‌لێ‬ ‫‌وه‌كو ئه‌مه‌ ئێجگار گه‌وره‌ نه‌بون‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫جگه‌له‌و‌وێنانه‌ی له‌هه‌ناوی ش����اره‌كاندا‬ ‫باڵوببونه‌وه‌‪ .‬به‌هه‌رحاڵ‪ ،‬ئه‌وه‌ی بۆ من‬ ‫مایه‌ی س����ه‌رنجبو‪ ،‬نوس����ینه‌كه‌ بو‪ .‬من‬

‫له‌خه‌س���ڵه‌ته‌كانی ناسینی ئێمه‪ .‬بۆیه‬ ‫نابێت چاوه‌ڕێی به‌زه‌یی‌و هه‌ڵوێس���تی‬ ‫ئه‌خالقی له‌دونیا بکه‌ین‪ .‬ده‌بێت له‌هه‌موو‬ ‫ئاستێکدا له‌س���ۆزه‌وه بگوێزینه‌وه بۆ‬ ‫رێبین هەردی‬ ‫عه‌قڵ‪ .‬س���ۆز گه‌رموگوڕیه‌كی پوچه‪،‬‬ ‫عه‌قڵ ساردوسڕیه‌كی به‌رهه‌مداره‪.‬‬ ‫هەمیش����ە بەش����ێک له‌گوم����ان‬ ‫‪ 8‬ئه‌نفال ئاس���تی جی���اوازی هه‌یه‬ ‫له‌قوربانی‪ .‬قوربانی سه‌ره‌كی ئه‌وانه‌ن پێویس����تە‪ .‬رەنگە زی����ادەڕەوی نەبێت‬ ‫که س���ه‌رنگوم ک���ران ی���ان له‌گۆڕی گەر بڵێین هی����چ کۆمەڵگایەکی کراوەو‬ ‫به‌کۆمه‌ڵدا ژیانیان له‌ده‌س���تدا‪ ،‬به‌اڵم مرۆڤدۆس����تانەو ئازاد دروس����تناکرێت‪،‬‬ ‫هه‌موو کورد په‌یوه‌س���ته به‌ئه‌نفاله‌وه‪ .‬گ����ەر گوم����ان بەش����ێکی س����ەرەکی‬ ‫ئێمه هه‌‌تا هه‌ست نه‌كه‌ین که هه‌موومان هوش����یاریی ئەو مرۆڤانە پێکنەهێنێت‬ ‫له‌به‌ر کوردبوونمانه رووبه‌رووی مه‌رگ کە لەناویدا ئەژین‪ .‬گومان لەوەی مەرج‬ ‫بوینه‌ته‌وه ئ���ه‌وا ناتوانین بنه‌مایه‌كی نیە راس����تبکه‌ین‌و مەرج نی����ە هەموو‬ ‫ئه‌خالقی له‌سه‌ر جیونۆسایدی ئه‌نفال ئەوانەش لەگەڵماندا نین هەڵەبن‪ .‬بەبێ‬ ‫بهێنین���ه ئ���اراوه‪ .‬ئه‌خالق���ی ئه‌نفال ئەم النیکەمی گومانە‪ ،‬ئەستەمە مرۆڤ‬ ‫پێویس���ته له‌کاتێک���دا ک���ه یه‌كێتی‌و بتوانێت تاقه‌تی بونەوەرێکی تر بگرێت‬ ‫پارتی کۆمه‌ڵگایان له‌ئه‌خالق داچۆڕی کە‌وەک خ����ۆی ن����اژی‌و بیرناکەتەوە‪.‬‬ ‫له‌پێناو زه‌مینه ڕه‌خساندن بۆ حکومی رەنگە مێژوی مرۆڤ باجی هیچ شتێکی‬ ‫نادادپه‌روه‌ر‌و هه‌تا هه‌تایی‪ .‬بۆیه هه‌ڵه‌یه بەق����ەد ئ����ەوە نەدابێت ک����ە گومانی‬ ‫له‌ئه‌نفال‌وه‌ها تێبگه‌ین که رووداوێکی نەکردبێ����ت‌و بەجۆریکی‌وا رەها خۆی‬ ‫رۆژان���ه نیه له‌ژیانی هه‌مووماندا‪ .‬ئێمه به‌ڕاس����ت‌و هەق زانیبێت کە النیکەمی‬ ‫ده‌بێت خۆمان بونیاد بنێین بۆ ئه‌وه‌ی ئامادەیی نەک ب����ۆ گوێلێگرتن‪ ،‬بەڵکو‬ ‫له‌دونی���ادا دانمان پی���ادا بنێن‪ .‬به‌اڵم بۆ ژیان لەگەڵ ئەوانەش����دا نەماوە کە‬ ‫ئه‌م���ڕۆ ئێمه خۆمان‌وێ���ران ده‌که‌ین‌و ‌وەک ئ����ەو بیرناکەنەوە‌و قس����ەناکەن‪.‬‬ ‫لەراس����تیدا گ����ەر گوم����ان نەبێت‪ ،‬نە‬ ‫چاوه‌ڕێین دونیا دانمان پیادابنێت‪.‬‬ ‫‪ 9‬ئه‌نف���ال ده‌بێ���ت بگێڕدرێت���ه‌وه‪ ،‬لێبوردن ئەبێت‌و نە قەبوڵکردنی ئەوی‬ ‫ده‌بێ���ت به‌ش���ێوازی جی���اواز جیاواز دی‪ .‬ئەوە گومانە‌وامانلێئەکات قەبوڵی‬ ‫بگێڕدرێت���ه‌وه‪ .‬ئه‌گه‌ر ئێمه بێتوانابین یەکێکی تر بکەین‌و لەپاڵیدا بژین‪ ،‬به‌بێ‬ ‫له‌گێڕان���ه‌وه‌ی جی���اواز‪ ،‬له‌ته‌كنیکی ئەوەی هەست بەهیچ شتێکی ناخۆش‬ ‫جیاواز ئه‌‌وا مه‌ترس���ی ئه‌وه هه‌یه که بکەین‪ .‬بێزارنەبون لەوی دی‌و مانەوەی‬ ‫ئه‌نف���ال له‌میانه‌ی کات���دا کاریگه‌ریی الیەنیکەمی رێزگرتن لەیەک‪ ،‬پێویستی‬ ‫خۆی له‌ده‌ست بدات‪ .‬چۆن فه‌نتازیان به‌النیکەمی گوم����ان هەیە لەوەی تاکە‬ ‫بهێنینه بواری گێڕانه‌وه‌ی ئه‌نفاله‌وه؟ شێوەی راستی ژیانکردن‌و بیرکردنەوە‪،‬‬ ‫گێڕان���ه‌وه‌ی هۆلۆکۆس���ت ته‌نان���ه‌ت ش����ێوازی ژیان‌و بیرکردنەوەی خۆمان‬ ‫نیە‪.‬‬ ‫کۆمیدیایشی به‌كاربردوه‪.‬‬ ‫ئەم����ە به‌مان����ای ئ����ەوە نی����ە ئێمە‬ ‫‪ 10‬له‌کاتێکدا ئه‌نفال هه‌‌وڵی قڕکردنی‬ ‫کورده‪ ،‬کورد تیایدا چاالکانه به‌شداربوو‪ .‬هەرگی����ز نابێت خاوەنی ئەو هەس����تە‬ ‫ئه‌م ڕاس���تیه تاڵه‌رووبه‌رووی چه‌ندین بی����ن کە راس����تئەکەین‪ .‬مرۆڤەکان کە‬ ‫تراژیدیام���ان ده‌كات���ه‌وه‪ .‬یه‌كه‌میان قسە ئەکەن‌و ش����تێک ئەدرکێنن‪ ،‬لەو‬ ‫ئه‌وه‌یه که شتێک نیه ناوی کورد بێت‪ ،‬روانگەوەیە دەستپێئەکەن کە شتێکی‬ ‫هه‌موو کوردێک ئاماده‌یه کوردێکی تر راست ئەڵێن‪ .‬کەسێک نیە قسە بکات‌و‬ ‫بکوژێت ته‌نانه‌ت بۆ دوژمنی کوردیش‪ .‬بی����روڕای خۆی دەربڕێت‪ ،‬به‌بێ ئەوەی‬ ‫ب���ه‌اڵم کوردکوژی له‌الی���ه‌ن کورده‌وه هەس����ت بەوە بکات کە شتێکی راست‬ ‫پ���اش ئه‌نف���ال نه‌ك کۆتای���ی نه‌هات ئەدرکێنێت‪ .‬بەاڵم هەستکردن بەراستی‬ ‫به‌ڵکو درێژه‌ی هه‌یه‪ .‬ش���ه‌ڕی ناوخۆ شتێکە‌و دڵنیابون لەو راستیە شتێکی‬ ‫قێزه‌وه‌نتری���ن ده‌رکه‌وته‌یه‌ت���ی‪ .‬هه‌تا دی‪ .‬هەستکردن به‌راستی تا ئەو کاتە‬ ‫ئه‌مڕۆ کوردێکی زۆر هه‌ن که ئاماده‌ن لۆژیکیە کە ئامادەبێت خۆی لەبەرامبەر‬ ‫کورد بکوژن بۆ حیزب‌و الیه‌نی کوردی‌و بۆچون‌و قس����ەی ت����ردا تاقیبکاتەوە‌و‬ ‫غه‌یره کوردی‪ ،‬که‌واته ئه‌نفال کۆتایی بچێت����ە‌وتوێ����ژەوە لەگەڵیان����دا‪ .‬ت����ا‬ ‫نه‌هێن���ا به‌خیانه‌تی ک���ورد به‌رامبه‌ر ئەو کات����ە لۆژیکیە ک����ە دەرکی بەوە‬ ‫کورد‪ ،‬به‌کوردکوژی له‌الیه‌ن کورد‌ه‌وه‌‪ ‌.‬کردبێت‪ ،‬هەستکردنی بەراستی بانگی‬ ‫ئەکات بۆ ئەوەی به‌بێ بێزاریی‌و به‌بێ‬ ‫دڵەڕاوكێ بچێتە‌وتوێژەوە لەگەڵ ئەوی‬ ‫دیدا‪ .‬هەس����تکردن به‌ڕاس����تی جیاوازە‬ ‫له‌دڵنیابون له‌راستی‪ .‬یەکەمیان بەرەو‬ ‫‌وتوێ����ژ لەگ����ەڵ ئ����ەوەی دی ئەتبات‌و‬ ‫دوهەمیان بەرەو نکوڵیکردن لەوی دی‪.‬‬ ‫یەکەمیان پردێکە بۆ پەڕینەوە لەگەڵ‬ ‫نه‌مزانی بیخوێنمه‌وه‌ چونكه‌ به‌عه‌ره‌بی ئەوەی دی����دا‪ ،‬بەاڵم دوهەمیان پردێکە‬ ‫نوسرابو‪ .‬خۆتده‌زانی ئێمه‌ی ئه‌وروپیش بۆ پەڕینەوە بەسەر ئەوی دیدا‪.‬‬ ‫هەس����تکردن به‌راس����تی پێویس����تی‬ ‫پێمانخۆش����ه‌ له‌كه‌لتوری خه‌ڵك بگه‌ین‌و‬ ‫له‌ش����وێنی ئاوا‌وێنه‌ بگرین‪ .‬هه‌رچۆنێك به‌زمانێک����ی جیاواز هەیە کە النیکەمی‬ ‫بێت‪‌‌،‬وه‌ك����و زۆربه‌ی خه‌ڵكه‌كه‌‪ ،‬چوینه‌ قەبوڵکردن����ی‌وتوێ����ژی تێ����دا بێ����ت‪.‬‬ ‫ئه‌و ش����وێنه‌‪ .‬له‌وێ‌ داوام له‌كابرایه‌كی النیکەمی ئەوەی تێدا بێت کە ریگەیەک‬ ‫عه‌ره‌ب كرد نوسینه‌كه‌م بۆ لێكبداته‌وه‌‪ .‬بۆ پەیوەندیک����ردن لەگەڵ ئەوەی دیدا‬ ‫ئه‌میش به‌ده‌م هه‌ڵكێشانی هه‌‌ناسه‌یه‌كی بکات����ەوە‪ .‬چونک����ە مەرج نی����ە زمان‬ ‫قوڵه‌وه‌‪ ،‬بزه‌یه‌كی ته‌وس����ئامێزی هاتێ‌و هەمیشە پردی پەیوەندی بێت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫گوتی‪ :‬نوس����راوه‌ (بژی پاشا)‪ .‬من هه‌ر ئەشێت بەتەواوی رێگری سەرەکی بێت‬ ‫له‌هه‌ناس����ه‌كه‌یه‌وه‌ڕا هه‌مو ئه‌و كێشانه‌م له‌پەیوەن����دی‪ .‬هەڵەیە گ����ەر ‌وابزانین‬ ‫بینی‌‪ ،‬كه‌ (ستیڤن داده‌اڵس) هه‌یه‌تی‌‪ .‬زمان ئامرازێکە کە تەنها ئەرکی ئه‌وەیە‬ ‫دیاربو هه‌ر له‌وێ ئی����ش له‌پرۆژه‌یه‌كی مرۆڤ����ەکان بەیەکبگەیەنێ����ت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫زۆر گ����ه‌وره‌ ده‌ك����را بۆ دروس����تكردنی رویەکی ت����ری ئەوەیە کە زۆرجار نەک‬ ‫مۆنۆمێنتێك����ی گ����ه‌وره‌ ب����ۆ پاش����ای هۆکاری بەیەکگەیشتن‪ ،‬بەڵکو هۆکاری‬ ‫خاوه‌نش����كۆ! روب����ه‌ری ئه‌و ش����وێنه‌ی دورکەوتنەوە‌و بگرە دڕدۆنگیە لەنێوان‬ ‫نوسینه‌كه‌ی له‌سه‌ر بو یه‌كجار زۆر گه‌وره‌ مرۆڤەکان����دا‪‌.‬وەک له‌ش����وێنێکی تردا‬ ‫بو‪ .‬له‌ته‌نیش����ته‌وه‌ تابلۆیه‌ك����ی گه‌وره‌ نوسیومەو لێرەدا به‌درێژیی ئەیهێنمەوە‬ ‫هه‌بو‪ ،‬مێژوی نوسینه‌كه‌‌‌و دروستكردنی هه‌موو شتێك له‌زمانه‌وه‌ ده‌ستپێئه‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌م هه‌مو ته‌رتیباته‌ی له‌سه‌ربو‪ ،‬بێجگه‌ زمان پێش ك����ردار ئه‌كه‌وێ����ت‌و بگره‌‬ ‫له‌مه‌یش‪ ،‬به‌ڕون����ی ئاماژه‌ی به‌گه‌وره‌یی ئاراسته‌كه‌ری‌ س����ه‌ره‌كی‌ نه‌ك ره‌فتار‪،‬‬ ‫ئه‌م"ده‌سكه‌وت"ه‌ ده‌دا له‌سایه‌ی حوكمی به‌ڵكو بیركردنه‌وه‌ی‌ مرۆڤه‌كانیشه‌‪ .‬ئه‌وه‌‬ ‫خاوه‌نشكۆدا‪ .‬منیش‌ چومه‌ پێشه‌وه‌ تا زمانه ‌‌وامانلێئه‌كات به‌جۆرێكی‌ تایبه‌ت‬ ‫مێژوه‌كه‌ ببین����م‪ .‬كابرای عه‌ره‌ب بواری ته‌ماشای‌ دنیا بكه‌ین‌و هه‌ڵیبسه‌نگێنین‪.‬‬ ‫نه‌دام بیخوێنمه‌وه‌‪ ،‬س����ه‌یرێكی ئه‌مالو مرۆڤ هه‌میشه‌ش به‌و شێوه‌یه‌ ره‌فتار‬ ‫ئ����ه‌كات كه‌ ب����ڕوای‌ پێیه‌ت����ی‌‪ .‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌والی خۆی كردو به‌چرپه‌وه‌‪ ‌،‬گوتی‪:‬‬ ‫ــ ببوره‌‪ ،‬ئه‌مه‌یش‪‌،‬وه‌كو شته‌كانی تر هه‌ر‌وشه‌‌و رس����ته‌یه‌كدا دنیایه‌كی‌ تازه‌‬ ‫به‌پشتاوپشت له‌پاشای‌ باوكییه‌وه‌ بۆی له‌به‌رده‌مماندا ئه‌كرێته‌وه‌ كه‌ پێش����تر‬ ‫نه‌ هه‌س����تمانپێكردوه‌‌و ن����ه‌ ده‌ركمان‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌!‬ ‫به‌بزه‌یه‌كی‌ سوپاس����گوزار سه‌یرێكی به‌بونی‌ كردوه‌‪ .‬ئه‌وه‌ ‌وشه‌كانن جیهان‬ ‫كابرام كرد‪ ،‬به‌اڵم به‌رله‌وه‌ی هیچ بڵێم‪ ،‬دروس����ت ئه‌كه‌ن‌و ئاسۆی‌ جیاواز‌و تازه‌‬ ‫له‌به‌رده‌ممان����دا ئه‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬به‌بێ بوونی‌‬ ‫ئه‌و به‌په‌رۆشه‌وه‌ هه‌ڵیدایێ‪:‬‬ ‫ــ هه‌ڵبه‌ت ئه‌میش‪ ،‬ئه‌گه‌ر‌وه‌كو باوكی ‌وشه‌كان‪ ،‬شته‌كانیش نین‪.‬‬ ‫ئه‌م قسانه‌ به‌مانای‌ گه‌ڕانه‌وه‌ نیه‌ بۆ‬ ‫بۆی بڕه‌خسێت‪ ،‬خه‌ڵك ده‌گه‌وجێنێت‌و‬ ‫به‌پشتاوپشت بۆ كوڕه‌كه‌ی به‌جێیدێڵێ! ئه‌و تێزه‌ فه‌لسه‌فیه‌ دێرینانه‌ی‌ كه‌ باسی‌‬ ‫دیاربو هێش����تا ئه‌م قسانه‌ تێنوێتیی له‌پێشبونی‌ جیهانی‌ مادی‌ یان مه‌عنه‌وی‌‬ ‫كاب����رای نه‌ش����كاندبو‪ ،‬بۆی����ه‌ زیاتر لێم ئه‌ك����ه‌ن‪ .‬جیهان����ی‌ فكر له‌مێ����ژه‌ ئه‌م‬ ‫نزیكبوه‌وه‌‌و ده‌می نا به‌گوێچكه‌مه‌وه‌‪‌ :‬وتوێژه‌ی‌ به‌جێهێش����تووه‌‌و له‌ئێستاشدا‬ ‫هیچ پێویست ناكات بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆی‌‪.‬‬ ‫ــ به‌اڵم هاكا "بژی" بو به‌"كش"‪.‬‬

‫زمان ته‌نها ئه‌و‬ ‫شتانه‌ ناگێڕێته‌وه‌‬ ‫كه‌ هه‌ن ئاوێنه‌یه‌ك‬ ‫نیه‌ ته‌نها‌وێنه‌ی‌‬ ‫شتگه‌لێكی‌ دی‌‬ ‫پیشانبداته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ئه‌توانێت‬ ‫شتگه‌لێك‬ ‫دروستبكات كه‌ نین‬ ‫خه‌یاڵێك بخوڵقێنێ‬ ‫كه‌ راست نیه‌‬ ‫روداوێك دروستبكات‬ ‫كه‌ پێشتر نه‌بووه‌‬ ‫به‌ڵكو به‌مانای‌ ئه‌وه‌یه‌ هوشیاریی‌ مرۆڤ‬ ‫له‌په‌یوه‌ندیدا به‌زمانه‌وه‌ پێناس بكه‌ین‪.‬‬ ‫‌واته‌ پرسیاره‌كه‌ ئه‌وه‌ نیه‌ ئایا شته‌كان‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ هوشیاریی‌ مرۆڤ هه‌ن یان‬ ‫نین (ئه‌مه‌ پرسیاری‌ چه‌ند سه‌ده‌یه‌كی‌‬ ‫فه‌یله‌سوفانی‌ ئایدیالیزم‌و ماتریالیزمه‌)‬ ‫به‌ڵكو ئه‌وه‌ی‌ بۆ ئێم����ه‌ گرنگه‌ بوون‌و‬ ‫نه‌بوونی‌ ش����ته‌كان چ كاریگه‌رییه‌كیان‬ ‫له‌سه‌ر هوشیاریی‌ مرۆڤ هه‌یه‌‪ .‬شته‌كان‬ ‫ئه‌شێت له‌ده‌ره‌وه‌ هه‌بن‌و بۆ بونیشیان‬ ‫پێویس����تیان به‌هیچ هێزێكی‌ مه‌عنه‌وی‌‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم تا ئه‌و كاته‌ی‌ نه‌هاتونه‌ته‌‬ ‫ن����او هوش����یاریی‌ مرۆڤه‌وه‌‌و به‌ش����ێك‬ ‫له‌روانین����ی‌ مرۆڤی����ان پێكنه‌هێن����اوه‌‪،‬‬ ‫كاریگه‌رییه‌ك����ی‌ ئه‌وتۆی����ان له‌س����ه‌ر‬ ‫ئاراسته‌كردن‌و بیركردنه‌وه‌ی‌ مرۆڤه‌كان‬ ‫نابێت‪ .‬ئ����ه‌و ئامرازه‌ش كه‌ ش����ته‌كان‬ ‫بوونی‌ خۆیان له‌رێگه‌یه‌وه‌ ئه‌سه‌لمێنن‪،‬‬ ‫‌وشه‌كانن‪ .‬ئه‌وه‌‌وشه‌كانن بونی‌ شته‌كان‬ ‫له‌هوش����یاریی‌ مرۆڤدا ئه‌سه‌لمێنن‌و به‌م‬ ‫سه‌لماندنه‌ش كاریگه‌ریی‌ گه‌وره‌‌و بچوك‬ ‫له‌سه‌ر دروستبوون‌و ئاسۆی‌ هوشیاریی‌‬ ‫مرۆڤ����ه‌كان دائه‌نێن‪ .‬به‌ب����ێ ئاماده‌گی‌‬ ‫هوشیاریی‌ مرۆڤ‪ ،‬هه‌قیقه‌ته‌كان چه‌ند‬ ‫هه‌بن‌و ئاشكراشبن‪ ،‬كاریگه‌ریی‌ له‌سه‌ر‬ ‫جیهانی‌ م����رۆڤ دانانێن‪ .‬ئه‌و ش����ت‌و‬ ‫روداوانه‌ جیهانی‌ مرۆڤ پێكئه‌هێنن كه‌‬ ‫هه‌س����ت به‌بوون‌و ئاماده‌گییان ئه‌كات‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م ئاماده‌بونه‌ش ته‌نه����ا ئه‌توانێت‬ ‫له‌رێی زمانه‌وه‌ بێت‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم زم����ان ته‌نه����ا ئه‌و ش����تانه‌‬ ‫ناگێڕێته‌وه‌ كه‌ هه‌ن‪ ،‬ئاوێنه‌یه‌ك نیه‌ ته‌نها‬ ‫‌وێنه‌ی‌ ش����تگه‌لێكی‌ دی‌ پیشانبداته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ئه‌توانێت شتگه‌لێك دروستبكات‬ ‫ك����ه‌ نی����ن‪ ،‬خه‌یاڵێ����ك بخوڵقێنێ كه‌‬ ‫راس����ت نیه‌‪ ،‬روداوێك دروستبكات كه‌‬ ‫پێشتر نه‌بووه‌‪ ،‬جیهانێك دروستبكات‬ ‫كه‌ پێش����تر نه‌خوڵقاوه‌‪ .‬زمان بكه‌ره‌‌و‬ ‫له‌هه‌مانكاتیش����دا كردار‪ .‬چه‌ند روداوی‌‬ ‫گ����ه‌وره‌‌و بچوكی‌ دنیا ه����ه‌ن كه‌ ته‌نها‬ ‫له‌رێی زمان����ه‌وه‌ دروس����تبوون‌و به‌بێ‬ ‫زمانی����ش بونی����ان نه‌ب����ووه‌؟ جیهانی‌‬ ‫مرۆڤ پڕه‌ له‌و روداوه‌ تاڵ‌و شیرینانه‌ی‌‬ ‫زم����ان دروس����تیكردووه‌‪ ،‬به‌بێ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بونیان له‌جیهانی‌ راسته‌قینه‌دا هه‌بێت‪.‬‬ ‫روداوگه‌لێكی‌ زۆر له‌ژیانی‌ مرۆڤدا هه‌ن كه‌‬ ‫ته‌نها له‌زماندا رویانداوه‌‪ ،‬نه‌ك له‌جیهانی‌‬ ‫راس����ته‌قینه‌دا‪ .‬چه‌ند چیرۆكی‌ كوشتن‬ ‫هه‌ن كه‌ زمان هۆی‌ سه‌ره‌كی‌ رودانیان‌‬ ‫ب����ووه‌‪ ،‬به‌بێ ئه‌وه‌ی‌ هی����چ بنه‌مایه‌كی‌‬ ‫راسته‌قینه‌یان‌ هه‌بووبێت؟ ئه‌و هه‌واڵه‌‬ ‫خ����ۆش‌و ناخۆش����انه‌ی‌ كاریگه‌رییه‌كی‌‬ ‫چاره‌نوسس����ازی‌ له‌سه‌ر ره‌فتاره‌كانمان‬ ‫هه‌بووه‌‪ ،‬به‌رهه‌می‌ زمانن‪ .‬به‌شێكی‌ زۆر‬ ‫له‌ژیانی‌ هه‌ری����ه‌ك له‌ئێمه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و‬ ‫‌وشه‌‌و رسته‌‌و قسانه‌وه‌ دروستبووه‌ كه‌‬ ‫ده‌شێت له‌ناوه‌ڕۆكدا‌و پێش دركاندنیان‬ ‫هه‌ر نه‌بووبن‪ .‬زمان ش����تگه‌لێك ئه‌كات‬ ‫به‌روداوی‌ راس����ته‌قینه‌ كه‌ نه‌ پێش����تر‬ ‫هه‌ن‌و ن����ه‌ دواییش ئه‌ب����ن‪ .‬بۆ مرۆڤ‬ ‫راسته‌قینه‌ترین بوون‪ ،‬زمانه‌‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫دور‬ ‫گۆشه‌یه‌که‬ ‫‌ سه‌ردار عه‌زیزو نیاز نه‌جمه‌دین‌ ده‌ینوسن‬

‫نزیک وا خه‌ڵكی‌ شار باز هه‌ڵئه‌ده‌ن‬

‫له‌تكردنی سیاسه‌تی ئابوری‬ ‫نیاز نه‌جمه‌دین‬ ‫عه‌زیز ڕه‌ئوف‬

‫كێ سیاس���ه‌تی ئابوری هه‌رێم ئاراس���ت ‌ه‬ ‫ده‌كات‪ :‬حكومه‌ت���ی هه‌رێم یان ناوه‌ند یان‬ ‫ده‌وڵه‌تانی تر؟ ئایا نه‌ده‌كرا ئێس���تا باشتر‬ ‫"ئێوه‌ به‌شدار بن‪ ،‬ئێم ‌ه بڕیار ده‌ده‌ین"‬ ‫بوایه‌ له‌"ئێستا"؟‪.‬‬ ‫جۆرج ئۆروێڵ‬ ‫ده‌می هه‌ر الیه‌نێك ده‌كه‌یته‌وه‌ ره‌خنه‌ی‬ ‫هه‌یه‌ ب���ه‌اڵم له‌نه‌یاره‌كه‌ی‪ .‬مامۆس���تایانی‬ ‫له‌ڕابردودا بۆ ئه‌وه‌ی‌ پادش���ای‌‌واڵت‬ ‫زانكۆی س���ه‌ر به‌حزب توێژێكن شایسته‌ی‬ ‫هه‌ڵبژێری���ت ده‌بو بازێ���ك هه‌ڵبده‌ی‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ن له‌بۆچونه‌كانیان‌وردببین���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫باز به‌س���ه‌ر ش���انی‌ كێوه‌ نیش���ته‌وه‌‬ ‫ئه‌كادیمییه‌كانی س���ه‌ر به‌پارتی دیموكرات‌و‬ ‫ئه‌وا ئه‌و كه‌س���ه‌ ده‌بو به‌پادشای‌‌واڵت‪.‬‬ ‫یه‌كێتی نیش���تیمانی ‌وه‌ربگ���ره‌‪ .‬هه‌ندێك‬ ‫ئیدی‌ باز ئه‌گه‌ر به‌س���ه‌ر شانی‌ كوڕه‌‬ ‫ل���ه‌م ئه‌كادیمییان���ه‌‪ ،‬ده‌ڵێ���م هه‌ندێكیان‪،‬‬ ‫جوتیارێكیشه‌وه‌ بنیش���تایه‌ته‌وه‌ ئه‌وا‬ ‫له‌به‌رگری���دان له‌سیس���تمی حوكمڕان���ی‬ ‫چانس���ی‌ به‌پادش���ابونی‌ ده‌بو‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌رێ���م‌و به‌گش���تی ‌واده‌بینن ك���ه‌ هه‌رێم‬ ‫له‌ڕابردودا بۆ دیاریكردنی‌ پادش���ا باز‬ ‫گه‌ش���ه‌ی به‌رچاوی به‌خۆوه‌ بینیوه‌‪ .‬ئه‌مانه‌‬ ‫هه‌ڵبدرای���ه‌‪ ،‬ئازادی زیات���ری‌ تێدا بو‬ ‫‌ر‬ ‫دوو س���ێ تێبینی‪ ،‬نه‌ك ره‌خنه‌‪ ،‬له‌س���ه‬ ‫له‌سه‌رده‌می‌ ئێس���ته‌ماندا‪ .‬باز ئازادبو‬ ‫ئابوری‬ ‫سیس���تمه‌كه‌و له‌سه‌ر سیاس���ه‌تی‬ ‫به‌سه‌ر كێوه‌ ده‌نیش���ێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫دیواری‬ ‫ده‌خه‌نه‌ڕو به‌اڵم به‌ش���ێوه‌یه‌ك كه‌‬ ‫ببێت به‌پادشای‌‌واڵت‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا‬ ‫‌مان‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫الی‬ ‫سیس���تمه‌كه‌ش نه‌ڕوش���ێنێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌بێته‌ به‌رپرس پێش���وه‌خت‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌رچ���او‬ ‫هه‌رچ���ی كه‌موكوڕییه‌ك���ی به‬ ‫دیاریك���راوه‌‪ ،‬ئیدی‌ ت���ۆ ده‌بێت له‌نێو‬ ‫تاوانی حكومه‌ت���ی ناوه‌ن���دی‌و مالیكییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ دیاریك���راون یه‌كیان‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنه‌كانیش ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم‪ .‬تا ئه‌و كاته‌ی حكومه‌ت‌و پێش���ه‌نگ (ئه‌وله‌ویه‌ت)‪‌،‬وه‌كو خانوبه‌ره‌‪ .‬هه‌ڵبژێریت‪ .‬باز ئازادبو به‌س���ه‌ر شانی‌‬ ‫هه‌ر س���ه‌ركه‌وتنێكی تۆماركردبێت‪ ،‬كه‌چی‬ ‫سه‌رۆكه‌كه‌ی له‌خۆیان بێت له‌م پێگه‌یه‌دان‪ ،‬نه‌یتوان���ی به‌رامب���ه‌ر ب���ه‌و هه‌م���و دۆنمه‌ چ ك���وڕه‌ جوتیارێكه‌وه‌ ده‌نیش���ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ر كه‌ حكومه‌ت یان سه‌رۆكه‌كه‌ی گۆڕا زه‌وییه‌ی به‌وه‌به‌رهێنه‌رانی پێش���كه‌ش كرد به‌اڵم ئێس���تا ب���از ئازاد نی���ه‌‪ ،‬كوڕه‌‬ ‫ئینجا ده‌بینیت تێبینیه‌كانیان ده‌گۆڕێت بۆ ئه‌وه‌ بسه‌پێنێت به‌سه‌ریاندا له‌كاتی خۆیدا جوتی���ار ته‌نه���ا ده‌توانێ���ت ئااڵیه‌ك‬ ‫ره‌خنه‌‪ .‬گوێ له‌هه‌ندێك له‌ئه‌كادیمییه‌كانی پرۆژه‌كان ته‌سلیمی كڕیاران بكه‌ن‪ ،‬سه‌رباری هه‌ڵبكات‌و بقیڕێنێت‪‌.‬واته‌ به‌ده‌س���تی‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنیش بگ���ره‌‪ .‬ئه‌م���ان ره‌خنه‌ی به‌رزیی نرخی ئه‌و خانوو شوقانه‌‪ .‬له‌بواری خۆی‌ ده‌بێته‌ كۆیله‌و ئاغایه‌ك بۆخۆی‌‬ ‫توندی���ان هه‌یه‌ ب���ه‌اڵم ره‌خنه‌كانیان ته‌نیا كش���توكاڵدا‪ ،‬ده‌بو ده‌رگای هاورده‌كردنی دروس���ت ده‌كات‪ .‬دیاریكردنی‌ كه‌سێك‬ ‫له‌یه‌كێتی نیشتیمانی‌و له‌پارتی دیموكراته‌‪ .‬كااڵی كش���توكاڵیی‌وااڵ ن���ه‌كات‪ ،‬به‌ڵك���و بۆ پادشا چیتر نادرێته‌ ده‌ستی‌ بازێك‪.‬‬ ‫ئیدی‌ مرۆڤه‌كان پادش���ا هه‌ڵده‌بژێرن‪.‬‬ ‫نه‌تبینیون له‌ریپۆرتاژی ته‌له‌فزیۆنیدا ‌وه‌ك سنورداری بكات‪.‬‬ ‫ش���ه‌به‌ح بۆ (‪ )30‬چركه‌ ده‌رده‌كه‌ون‪ ،‬له‌و‬ ‫دوات���ر‪ ،‬تۆ بڵێ له‌هاتن���ی كۆمپانیاكانی‬ ‫كاته‌ زۆر كه‌م���ه‌دا ده‌ڵێن "یه‌كێتی‌و پارتی نه‌وته‌وه‌ بۆ هه‌رێم‪ ،‬حكومه‌تی هه‌رێم هه‌وڵیدا‬ ‫ده‌س���ته‌اڵتیان قۆرخكردوه‌!"‪‌،‬وه‌كو بڵێیت خۆی ببێته‌ خاوه‌نی سه‌رچاوه‌یه‌كی داهات‬ ‫ئێمه‌ له‌گوندێكی دور نیش���ته‌جێین‌و ئه‌وان له‌رێ���ی نه‌وته‌وه‌‪ .‬به‌اڵم ئه‌م���ه‌ هه‌نگاوێكی‬ ‫له‌ش���ار ده‌ژی���ن‌و زانیاریمان ب���ۆ ده‌هێنن مه‌ترس���یداربو‪ .‬گرفته‌كه‌ ئه‌وه‌ نیه‌ "ئێستا‬ ‫چ���وارده‌وری ش���ار به‌جه‌ی���ش‌و ج���اش با نه‌وت نه‌نێرین���ه‌ ده‌ره‌وه‌ چونكه‌ موڵكی‬ ‫گی���راوه‌‪ .‬هیچ كام ل���ه‌م مامۆس���تایانه‌ی نه‌وه‌ی داهاتوش���ه‌"‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئێمه‌ توانیمان‬ ‫زانكۆ هاوكاریمان ناك���ه‌ن له‌و كۆیالیه‌تییه‌ داهات به‌ش���ێوه‌یه‌ك ئاراس���ته‌ بكه‌ین كه‌‬ ‫ئه‌ندازیار عومه‌ر حاجی‌ عینایه‌ت‬ ‫تێبگه‌ی���ن ده‌ره‌به‌گایه‌تی جێیهێش���ت‪ ،‬له‌و نه‌وه‌كانم���ان لێیس���ودمه‌ندبن له‌گله‌ی���ی‌و‬ ‫هێزو ده‌س���ته‌اڵتانه‌ش تێبگه‌ین كه‌ له‌زیاد ره‌خنه‌ی ئه‌وان رزگارم���ان ده‌بێت‪ .‬ره‌نگه‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2014‬له‌رۆژهه‌اڵت��� ‌‬ ‫ن���ه‌ورۆز ‌‬ ‫له‌گۆش���ه‌یه‌كه‌وه‌ هێ���رش ده‌كه‌ن���ه‌ س���ه‌ر تا ده‌گه‌ینه‌ ئاینده‌ نرخی نه‌وت دابه‌زیبێت‪،‬‬ ‫بون‌و ئازادی خه‌ڵ���ك‌و به‌رژه‌وه‌ندیان هه‌یه‌ س���ه‌رچاوه‌كاتی تری‌وزه‌ جێ به‌نه‌وت له‌ق كوردستان بوم‌و خزمانم به‌سه‌ركرده‌وه‌و‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬یان به‌ه���ۆی پیس���بونی ژینگه‌وه‌ سه‌ردانێكی‌ دكتۆرم كردو چه‌ند رۆژێك‬ ‫ی ئۆتۆمبێله‌كه‌م‬ ‫م���ن هێڵێ���ك به‌ن���او ئ���ه‌م گفتوگۆیانه‌ نه‌وت فش���اری زیاتری بخرێته‌ سه‌ر‪ ،‬به‌ڵكو پش���وبده‌م‪ ،‬مۆڵه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كێش���ێم‌و زۆر دور ن���اڕۆم به‌ڵكو ده‌یه‌ی گرفته‌ك���ه‌ ئه‌وه‌یه‌ به‌و سیاس���ه‌تانه‌ی تری به‌س���ه‌رچوبو ‪ 250000‬دین���ار س���زا ‌‬ ‫راب���ردو‌وه‌كو به‌ڵگه‌‌وه‌رده‌گ���رم‪ .‬هێنده‌ی ئابوری كه‌ له‌س���ه‌ره‌وه‌ باسكران پاڵپشتی به‌س���ه‌رچونیان لێوه‌رگرتم‪ ،‬زۆر سه‌یر‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌حكومه‌ت���ی هه‌رێمه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬نه‌كراب���و‪ .‬س���ه‌رباری ئ���ه‌وه‌ش لێ���ره‌دا ئه‌م بڕیارانه‌ كێ ئه‌یانداو ئه‌م س���زای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵ���ه‌ی گ���ه‌وره‌ی ئاب���وری بریت���ی بوه‌ سیاس���ه‌تی‌وزه‌ له‌تك���را‪ ،‬به‌ق���ه‌د درێژایی بێیاس���ا چ���ۆن س���ه‌پێنرا؟! وه‌زیر ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌له‌تكردن���ی سیاس���ه‌تی ئاب���وری‪ ،‬به‌اڵم بۆریه‌كانی نه‌وت بۆ توركیا دۆالر بێته‌ ئه‌م دارایی ئه‌بێ وه‌اڵمبداته‌وه‌‪ ،‬س���ه‌ردان ‌‬ ‫ی (هوم���ا)م ك���رد‪ ،‬وتیان‬ ‫به‌ن���اوی گرنگایه‌تیی���ه‌وه‌ (ئه‌وله‌وی���ه‌ت)‪‌ .‬واڵته‌وه‌‪ ،‬له‌غیابی دامه‌زراوه‌ی مش���ورخۆرو كۆمپانی���ا ‌‬ ‫مه‌به‌س���تم له‌له‌تكردنی سیاسه‌تی ئابوری ب���ه‌و هه‌یمه‌ن���ه‌ زۆره‌ی س���ه‌ركرده‌و حزب ده‌بوای ‌ه چه‌ن���د رۆژ پێ���ش بهاتنایه‌‪،‬‬ ‫ی خێر‌ه ش���ه‌وو رۆژ ده‌رگا‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ له‌ن���او چه‌ندین سیاس���ه‌تی به‌سه‌ر به‌رهه‌مهێنان‌و دابه‌شكردندا هه‌یانه‌ پێمانوتن ئه‌ ‌‬ ‫ی كراوه‌ته‌و‌ه‬ ‫ی ئێران ‌‬ ‫ئابوری���داو له‌ب���ری گش���تگیری‪ ،‬حكومه‌ت ئه‌وا به‌هیچ شێوه‌یه‌ك له‌خۆشگوزه‌رانییه‌كی له‌س���ه‌ر ئۆتۆمبێل ‌‬ ‫پشت به‌سیاسه‌تێك یان دوان ده‌به‌ستێت‪ ،‬خه‌ڵه‌تێنه‌رو كورتخایه‌ن پتر نابینین‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ب���ۆ ئێم���ه‌ نابێت؟! پاش���ان‬ ‫له‌ناو ئه‌و سیاسه‌ته‌ش���دا پشت به‌سوچێكی‬ ‫‌بو‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫پێی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی حكومه‌ت ئومێ���دی‬ ‫ی كه‌فاله‌تی‌ دادنوس���یان‬ ‫قایلبون‌و داوا ‌‬ ‫ده‌به‌ستێت‪ ،‬له‌كاتێكدا پاره‌یه‌كی زۆر له‌سه‌ر‬ ‫‌رباری‬ ‫ه‬ ‫س���‬ ‫‌اڵم‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫بیپارێزێت‪،‬‬ ‫بو‬ ‫‌س���تور‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫لێكردی���ن‌و بۆمانن���اردن‌و دواتر به‌‪250‬‬ ‫هه‌ر هه‌موشیان خه‌رج ده‌كات‪.‬‬ ‫‌شدا‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ئابوری‪،‬‬ ‫مافی‬ ‫زۆر‬ ‫‌هێنانی‬ ‫ه‬ ‫‌ستن‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫دۆالر بیم���ه‌ی‌ ئۆتۆمبێله‌كه‌یان كردین‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌بودج‬ ‫ه‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫‌ب‬ ‫ه‬ ‫له‌م ماوه‌یه‌دا‪ ،‬پشتبه‌ستو ب‬ ‫‌بیركرد‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌وتننامان‬ ‫ه‬ ‫رێك‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌مو‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫شكستی‬ ‫فیزه‌م���ان وه‌رگرت‪ ،‬بۆ هه‌ر كه‌س���ێك‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫حكوم‬ ‫‌رنجی‬ ‫سیاسه‌تی دامه‌زراندن جێی سه‬ ‫‌تی‬ ‫ه‬ ‫حكوم‬ ‫‌ڵ‬ ‫ه‬ ‫‌گ‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫رابردودا‬ ‫ساڵی‬ ‫‌(‪)40‬‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫ی ‪ 2014-2-20‬چوین ‌ه‬ ‫‪ 45000‬دینارو رۆژ ‌‬ ‫بوه‌و حكومه‌تێكی زه‌به‌الحی دروس���ت كرد‬ ‫كورد‬ ‫‌ڕۆكردنی‬ ‫ه‬ ‫‌ستخ‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌ستراو‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌نددا‬ ‫ه‬ ‫ناو‬ ‫ی باش���ماخ‌و به‌ماوه‌ی‌ نیوكاتژمێر‬ ‫مه‌رز ‌‬ ‫له‌كاتێكدا له‌داهاتدا پاش���كۆیه‌‪ .‬سیاسه‌تی زیاتری لێنه‌كه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی خۆم���ان‌و ئۆتۆمبێلم���ان‬ ‫كاره‌كان��� ‌‬ ‫دامه‌زران���دن ته‌نیا یه‌كێك���ه‌ له‌ئامرازه‌كانی‬ ‫بێگوم���ان حكومه‌ت���ی ناوه‌ندیی���ش‬ ‫ی باش���ور ته‌واوك���ردو چوین ‌ه‬ ‫سیاس���ه‌ته‌كانی بازاڕی كار‪ ،‬سیاسه‌تی كار به‌رپرس���ه‌‪ .‬بۆ نمونه‌‪ ،‬ئ���ه‌و مافی راگرتنی له‌دی���و ‌‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت (ئێران) ده‌ستمانكرد‬ ‫فراوانتره‌‪ .‬بازاڕی كار به‌ش���ێكی رێكخراوه‌و موچ���ه‌ی (‪ )600-500‬ه���ه‌زار فه‌رمانبه‌ری دیو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاتی ‌‬ ‫ی وه‌رگرتنی‌ ژماره‌ ‌‬ ‫حكومه‌ت به‌مه‌ركه‌زیی سیستمی بۆ داناوه‌و نیه‌ كه‌ فه‌رمانب���ه‌ری عێراقیین‪ ،‬ده‌كرا دو به‌مامه‌ڵ���ه‌ ‌‬ ‫ی گوزه‌ر‬ ‫هه‌ندێك ئیمتیازاتیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌شه‌كه‌ی تری مانگ مۆڵه‌ت به‌حكومه‌تی هه‌رێم بدات به‌ر بۆ ئۆتۆمبێله‌كه‌مان (ش���ماره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ازاڕی ئازاده‌و حكومه‌ت هیچ قس���ه‌یه‌كی له‌راگرتنی بودجه‌‪ .‬گرنگتر‪ ،‬مادام باشوری موق���ت)‪ ،‬په‌یوه‌ندیم���ان به‌نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی هوما كرد‪ ،‬وت ‌‬ ‫نیه‌ له‌سه‌ر په‌یوه‌ندی خاوه‌نكارو كارمه‌ندو كوردس���تان له‌چوارچێوه‌ی عێراقدا ده‌ژی‌و كۆمپانی���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بچنه‌ ال ‌‬ ‫له‌بێكارانیش ناپرسێته‌وه‌‪ .‬حكومه‌تی گه‌وره‌ خاوه‌ن���ی جوگرافیایه‌كی س���ه‌ربه‌خۆ نییه‌‪ ،‬به‌س���امانه‌و‌ه بك ‌هن‌و وت��� ‌‬ ‫گرفتی بۆ سیاس���ه‌تی دارایی دروست كرد‪ .‬به‌شێك له‌سیاسه‌ته‌كانی ئابوری له‌هه‌رێمدا گومرگ‪ ،‬نیوكاتژمێر چاوه‌ڕێبوین هات‬ ‫ی (هوما)مان‬ ‫ی كۆمپانیا ‌‬ ‫ئه‌م سیاس���ه‌ته‌یان له‌بنچینه‌وه‌ له‌بنده‌ستی ده‌كه‌وێته‌ ژێر ده‌ستی ئه‌و‪ .‬ئه‌مه‌ش یه‌كێكه‌ نوس���راوه‌كه‌ ‌‬ ‫حكومه‌ت���ی ناوه‌نددایه‌‪ ،‬ئه‌و رێ���گا نادات ل���ه‌و هۆكاران���ه‌ی‌واده‌كات داهات���ی‌واڵت پێداو وتی‌ "ده‌فته‌ر نفوس‪ ،‬جنس���یه‌‪،‬‬ ‫ی زانیاری‌"‪ ،‬زۆر س���ه‌یربو پێموت‬ ‫حكومه‌ت���ی هه‌رێم سیس���تمی باجی ته‌واو به‌ته‌واوی شه‌فاف نابێت‪ .‬ده‌وڵه‌تی عێراقی كارت ‌‬ ‫جی���اواز بێ���ت له‌ناوه‌ن���د یان سیس���تمی به‌هێزت���ره‌ له‌حكومه‌تی هه‌رێ���م‌و هه‌ژمونی بۆ چیته‌؟‬ ‫ رێنمایی كۆمپانیایه‌‪.‬‬‫موچ���ه‌ی جی���اواز بێت‪ ،‬به‌وت���ه‌ی جێگری ك���ردوه‌ به‌س���ه‌ریداو ته‌نان���ه‌ت ده‌توانێت‬ ‫ ئه‌م به‌ڵگه‌نامانه‌ بۆ خۆتان ‌ه یان بۆ‬‫ده‌ستله‌كاركێشاوه‌ی ‌وه‌زیری دارایی عێراق گه‌مارۆی بخاته‌سه‌ر‪ ،‬كه‌ هۆكارێكه‌ بۆ خزانه‌‬ ‫كه‌ ك���ورده‌ "حكومه‌تی هه‌رێ���م ده‌توانێت ژێ���ر چه‌تری توركیاو ئێ���ران‌و ئه‌مه‌ریكاش ده‌وڵه‌تی‌ ئێران؟‬ ‫ الی‌ خۆم ده‌بێ‪.‬‬‫ته‌نی���ا سیاس���ه‌تی دارایی به‌ر س���ێبه‌ری به‌درێژایی مێژو‪ ،‬تااڵنفرۆش���كردنی موڵك‌و‬ ‫ بۆچی‌ ئێمه‌ خانو ته‌حویل ئه‌كه‌ین‬‫هه‌بێت"‪ ،‬مه‌به‌ستی له‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌توانێت بۆ سه‌رچاوه‌كانی لێكه‌وتۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫نمونه‌ یه‌ده‌كی هه‌بێت به‌اڵم بیش���ارێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌كورتكردنه‌وه‌دا‪ ،‬ده‌كرا ئێستا له‌"ئێستا" یان بۆ گه‌شتوگوزار ئه‌چین؟!‬ ‫ زۆر به‌س���اردیه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‌ه رێنمایی‬‫هه‌روه‌ه���ا بڕوانه‌ سیاس���ه‌تی نه‌ختینه‌یی‪ .‬باش���تر بوایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر باشتریش���ه‌ له‌(‪)15‬‬ ‫بانكه‌كان كه‌مێك یه‌ده‌ك له‌بانكی ناوه‌ندی ساڵ له‌مه‌وپێش ئه‌وا زۆری به‌هۆی ره‌خنه‌و كۆمپانیای��� ‌ه بێئه‌وان ‌ه ناتوانن س���ه‌فه‌ر‬ ‫داده‌نێن‪ ،‬ب���ه‌اڵم حكومه‌تی هه‌رێم ناتوانێت فش���اری خه‌ڵكه‌وه‌ی���ه‌‪ .‬هه‌رێم پێویس���تی بكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌بازاڕی نێوده‌وڵه‌تی���دا قه‌رز بكات‪ ،‬مافی به‌سیاسه‌تی ئابوری گشتگیرو گواستنه‌وه‌ی‬ ‫ پێمان نیه‌‪.‬‬‫فرۆشتنی س���ه‌نه‌داتی نیه‌‪ .‬لێره‌دا به‌ته‌نیا رۆڵ���ی حكوم���ه‌ت هه‌یه‌ له‌و ش���وێنه‌دا كه‌‬ ‫ ناتوان���ن س���ه‌فه‌ربكه‌ن‪ ،‬ماتڵمان‬‫ناوه‌ن���د به‌رپرس���یار نیه‌‪ ،‬خ���ۆ حكومه‌تی پێویس���ت ناكات (وه‌ك���و دامه‌زراندن) بۆ مه‌كه‌ن بگه‌ڕێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ناوه‌ند نایه‌ت هه‌ر یه‌ك له‌م س���ه‌اڵحیاتانه‌ ئه‌و ش���وێنه‌ی كه‌ پێویست ده‌كات (وه‌كو‬ ‫ ئێس���تا په‌یوه‌ن���دی‌ ئه‌ك���ه‌م بۆم‬‫به‌دیاری بۆ كورد بهێنێت‪ ،‬ئه‌وه‌ حكومه‌تی بازرگانی ده‌ره‌كی‌و رێكخستنی بازاڕی كاری بهێنن‪.‬‬ ‫هه‌رێ���م‌و نوێنه‌ران���ن كه‌ ده‌بو ئ���ه‌م مافه‌ كه‌رت���ی تایبه‌ت)‪ .‬ئه‌م هه‌ن���گاوه‌و كۆتایی‬ ‫ی‬ ‫ته‌له‌فۆنم كرد بۆ ماڵه‌وه‌و به‌ئارمان ‌‬ ‫ئابوریانه‌ بپچڕن‪.‬‬ ‫هێن���ان به‌پێكه‌وه‌ژی���ان له‌گ���ه‌ڵ ده‌وڵه‌تی كوڕمم وت به‌په‌ل ‌ه (جنس���یه‌‪ ،‬ده‌فته‌ر‬ ‫له‌روی‌وه‌به‌رهێنانه‌وه‌‪ ،‬حكومه‌ت هه‌ر له‌م عێراقی له‌س���ه‌قامگیریی بژێوی نزیكترمان نفوس‪ ،‬كارتی‌ زانیاریم بۆ بهێنه‌)‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌دا چه‌ند بوارێكی كرده‌ جێی بایه‌خ‌و ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ -‬ب���ۆ چیت���ه‌؟ له‌پێنجوێ���ن خان���و‬

‫له‌هاتنی كۆمپانیاكانی‬ ‫نه‌وته‌وه‌ بۆ هه‌رێم‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫هه‌وڵیدا خۆی ببێت ‌ه‬ ‫خاوه‌نی سه‌رچاوه‌یه‌كی‬ ‫داهات له‌رێی نه‌وته‌و‌ه‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌ هه‌نگاوێكی‬ ‫مه‌ترسیدار بو‬

‫هه‌ڵبژاردنی‌ برا گه‌وره‌ ئاسان نیه‌‪ .‬زۆر‬ ‫قورسه‌ كه‌س���ێك هه‌ڵبژێریت له‌جیاتی‌‬ ‫تۆ سیاسه‌ت بكات‪ ،‬ئاسان نیه‌ كه‌سێك‬ ‫هه‌ڵبژێری���ت له‌بری‌ ت���ۆ بیربكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‌و بانگه‌شه‌كانی‌‬ ‫‌وه‌ك پرۆس���ه‌یه‌ك ب���ۆ دڵخۆش���بون‌و‬ ‫ش���ادیی‌‌و زه‌ماوه‌ند‪ ،‬بۆخۆی‌ خه‌مێكی‌‬ ‫گه‌وره‌ی���ه‌‪ .‬ئ���ه‌م دڵخۆش���بونه‌ ته‌واو‬ ‫خه‌مبارم ده‌كات‪ ،‬تۆ به‌ده‌س���تی‌ خۆت‬ ‫كه‌س���ێك هه‌ڵبژێریت دروست ده‌زانی‌‬ ‫سبه‌ی‌ له‌تۆ ڕه‌فاهیتر ده‌ژێت‪ ،‬دروست‬ ‫ده‌زانی‌ سبه‌ی‌ له‌ش���وێنێكی‌ به‌رزه‌وه‌‬ ‫هێالن���ه‌ داده‌نێت‪ ،‬كه‌چی‌ دڵخۆش���ی‌‬ ‫به‌خستنه‌سه‌رش���انی‌ كاندیدێ���ك‪،‬‬ ‫دڵخۆشی‌ به‌به‌شداربون له‌گیرفانپڕكردنی‌‬ ‫مه‌خلوقێ���ك له‌كۆاڵنه‌كان���ی‌ خۆته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ بینای‌ پارله‌مان‌و دام���ه‌زراوه‌كان‪.‬‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن‌وه‌ك كه‌رنه‌ڤاڵ‌و ئاهه‌نگ‪،‬‬ ‫ئیشكاله‌ گه‌وره‌كه‌یه‌‪ .‬هه‌ڵبژاردن ‌وه‌ك‬ ‫چێ���ژ‪ ،‬چێژوه‌رگرتن له‌دروس���تكردنی‌‬ ‫براگه‌وره‌‪ .‬چێژوه‌رگرتن له‌دروستكردنی‌‬ ‫كه‌س���ێك له‌تۆ پل���ه‌ی‌ به‌رزت���ر له‌تۆ‬ ‫موچه‌ی‌ زیاتر‪ .‬ناردنی‌ چه‌ند كه‌س���ێك‬ ‫له‌ناو تۆوه‌ بۆ ش���وێنێكی‌ به‌رزتر‪ .‬ئه‌م‬ ‫دڵخۆش���ییه‌ خۆی‌ بۆخۆی‌ كاره‌ساته‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ئاهه‌نگ‌و شه‌ڕه‌ په‌ڕۆیه‌ پێمانده‌ڵێت‬ ‫ك���ه‌ خه‌ڵك ل���ه‌م هه‌رێم���ه‌ ئه‌زمونی‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ڕابردو ‌وه‌رنه‌گرتوه‌‪.‬‬ ‫ترس���م هه‌یه‌ هه‌ر هێزێك دێت خه‌ڵك‬ ‫س���ه‌ما ده‌كات‌و ب���ۆی‌ هه‌ڵده‌په‌ڕێت‪.‬‬ ‫ترسم هه‌یه‌ هه‌ر هێزێك دێت له‌شكرێك‬ ‫له‌مه‌خلوقی‌ گوێڕای���ه‌ڵ به‌دوای‌ خۆیدا‬ ‫جێده‌هێڵێت‪ .‬ترسم له‌هه‌مو ئومیدێكی‌‬ ‫ده‌س���ته‌جه‌معیی‌ كوردی‌ هه‌یه‌‪ .‬ترسم له‌شۆڕش���ه‌ یه‌ك ل���ه‌دوای یه‌كه‌كانی‌‬ ‫له‌هه‌مو به‌ش���دارییه‌كی‌ خه‌ڵك هه‌یه‌‪ .‬كوردس���تان خه‌ڵك به‌جدیی‌ به‌شداره‌‌و‬ ‫ب���ه‌رده‌وام خه‌ڵك به‌ش���داره‌‌و كه‌چی‌ له‌پێشی‌ سه‌نگه‌ره‌كه‌وه‌یه‌‌و كه‌چی‌ هه‌ر‬ ‫هه‌ر خه‌ڵك خ���ۆی‌ باجه‌كه‌ی‌ ده‌دات‪ .‬خه‌ڵ���ك ئه‌نفال ده‌كرێت‌و به‌رپرس���ان‬

‫ئه‌م هه‌ڵمه‌ت ‌ه‬ ‫كاندید ‌ی‌وای‌ تێدای ‌ه‬ ‫به‌سوعبه‌تیشه‌وه‌ گوناه ‌ه‬ ‫پێ ‌ی بڵێی‌ سیاس ‌ی‬ ‫‌وه‌ك چۆن شه‌ش‬ ‫مانگ پێش ئێستا ‪111‬‬ ‫كه‌سمان به‌سه‌رخۆماندا‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند كرد ئاواش‬ ‫له‌م هه‌ڵبژاردنه‌ كۆمه‌ڵ ‌ه‬ ‫كاندیدێكی‌ ناشایسته‌‬ ‫به‌تونێل ‌ی سیاسه‌تدا‬ ‫له‌خۆمان‬ ‫دور ده‌خه‌ینه‌وه‌‬

‫خۆی���ان ده‌گه‌یه‌نن���ه‌ ئه‌ودیو س���نور‪.‬‬ ‫له‌ڕاپه‌ڕینه‌كه‌ی‌ س���اڵی‌ ‪ 1991‬خه‌ڵك‬ ‫به‌ش���دار‌و له‌ش���ارو ش���ارۆچكه‌كان‬ ‫پێ���ش حزب���ه‌كان ڕاده‌پ���ه‌ڕن‪ ،‬دواتر‬ ‫س���ه‌ركرده‌كان دێنه‌ س���ه‌ر س���فره‌ی‌‬ ‫حازری���ی‌‪ .‬له‌ش���ه‌ڕی‌ ناوخ���ۆ خه‌ڵك‬ ‫به‌شداره‌و س���ه‌ركرده‌كان ده‌ڵێن ئێمه‌‬ ‫بێگوناهی���ن‪ .‬له‌خۆپیش���اندانه‌كان‬ ‫خه‌ڵك به‌ش���داره‌‌و ده‌كوژرێت‪ ،‬كوڕی‌‬ ‫هی���چ س���ه‌ركرده‌یه‌ك ناكوژرێت‌و هیچ‬ ‫به‌رپرسێك نانبڕاو ناكرێت‪ .‬كوڕی‌ هیچ‬ ‫س���ه‌ركرده‌یه‌كی‌ ئۆپۆزسیۆن دڵۆپێك‬ ‫خوێن له‌لوتی‌ نایه‌ت‌و دواتر ئۆپۆزسیۆن‬ ‫هه‌له‌ك���ه‌ ده‌قۆزێته‌وه‌‪ .‬له‌هه‌ڵبژاردنیش‬ ‫خه‌ڵ���ك به‌ئاهه‌ن���گ‌و كه‌رنه‌ڤاڵ‌و جلی‌‬ ‫ڕه‌نگاوڕه‌نگه‌وه‌ به‌ش���داره‌‌و بێ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ست به‌خۆیان بكه‌ن به‌په‌نجه‌مۆره‌كان‬ ‫خه‌ڵكانێ���ك له‌ناو خۆیان���ه‌وه‌ ده‌به‌نه‌‬ ‫دۆڵێكی‌ تر‪ .‬مرۆڤ توشی‌ سه‌رسوڕمان‬ ‫ده‌بێت ئه‌م هه‌مو سیاس���یه‌ ده‌بینێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م هه‌م���و پۆس���ته‌ره‌ ئ���ه‌م هه‌مو‬ ‫سیاس���یه‌‪ ،‬ئه‌م هه‌مو بوده‌ڵه‌یه‌ خۆیان‬ ‫ده‌كه‌ن به‌قاره‌مانی‌ ناو خه‌ڵك‌و س���ه‌ر‬ ‫شاشه‌‪ ،‬مرۆڤ به‌قوڵی‌ پێكه‌نینی‌ دێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ڵمه‌ته‌ كاندی���دی‌ ‌وای‌ تێدایه‌‬ ‫به‌سوعبه‌تیش���ه‌وه‌ گوناهه‌ پێی‌ بڵێی‌‬ ‫سیاسی‌‪‌.‬وه‌ك چۆن شه‌ش مانگ پێش‬ ‫ئێستا ‪ 111‬كه‌س���مان به‌سه‌رخۆماندا‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند كرد‪ ،‬ئاواش له‌م هه‌ڵبژاردنه‌‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ كاندیدێكی‌ ناشایسته‌ به‌تونێلی‌‬ ‫سیاسه‌تدا له‌خۆمان دور ده‌خه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌سێوه‌ كرماویه‌كه‌ ده‌چێت‬ ‫كه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ بیخۆیت پێویس���ته‌‬ ‫له‌تاریكی���دا قه‌پاڵ���ی‌ تێبگریت‪ .‬هه‌مو‬ ‫ده‌زانین هه‌ڵب���ژاردن ده‌وڵه‌مه‌ندكردنی‌‬ ‫كۆمه‌ڵ���ه‌ كه‌س���ێكه‌ كه‌چ���ی‌ هه‌م���و‬ ‫به‌كه‌رنه‌ڤاڵه‌وه‌ به‌شداریی‌ ده‌كه‌ین‪.‬‬

‫نه‌ورۆز له‌ئێران بوم‪ ،‬به‌اڵم په‌شیمانم‬ ‫ئه‌كڕی‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی چ���ی‌؟! ب���ۆ كۆمپانیا ‌‬ ‫ خان���و ‌‬‫هومامی���ه‌و له‌س���ه‌ری‌ م���ه‌ڕۆ ب���ا‬ ‫دوانه‌كه‌وین‪.‬‬ ‫ئارمان كه‌وت ‌ه رێ‌و وتی‌‪-:‬‬ ‫ی‬ ‫ی پێش ئه‌وه‌ی‌ ده‌رچم سه‌ردان ‌‬ ‫ بۆچ ‌‬‫كۆمپانیاكه‌ نه‌كه‌م به‌ڵكو ئه‌وان قایلبن‬ ‫ك ‌ه الی‌ ئه‌وان دایبنێم؟‬ ‫ زۆر باشه‌ بڕۆ‪.‬‬‫پ���اش كه‌متر له‌‪ 15‬خول���ه‌ك ئارمان‬ ‫وتی‌ له‌گه‌ڵ به‌رپرسی هوما قس ‌ه بكه‌‪.‬‬ ‫ ساڵو به‌ڕێز‪ ،‬به‌یانیت باش‪ ،‬ئه‌كرێت‬‫ئ���ه‌و به‌ڵگه‌نامان���ه‌ الی‌ ئێ���وه‌ بێت تا‬ ‫ده‌گه‌ڕێینه‌وه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی د‌‬ ‫ كێش���ه‌ نیه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم جارێك ‌‬‫بیرتان نه‌چێ‪.‬‬ ‫ س���وپاس‪ ،‬تكای��� ‌ه له‌گ���ه‌ڵ كاك‬‫ی كاره‌كه‌مان‬ ‫س���امان قسه‌بك ‌ه بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌نجامبدات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ خه‌م���ت نه‌بێ پێیئه‌ڵێ���م (ئه‌وه‌ ‌‬‫ی ئه‌و‬ ‫ئێم���ه‌ لێیگه‌یش���تین گلدان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڵگه‌نامان���ه‌ الی‌ نوێنه‌ری‌ كۆمپانیا ‌‬ ‫هوما بۆ ئه‌وه‌ ب���و له‌هه‌مان ده‌روازه‌و‌ه‬ ‫بگه‌ڕێینه‌وه‌)‪.‬‬ ‫ی وه‌رگرت‌و‬ ‫س���امان هات‌و مامه‌ڵه‌كه‌ ‌‬ ‫ی ب���ڕۆن ‪ 60000‬تم���ه‌ن په‌رداخت‬ ‫وت��� ‌‬ ‫ی ب���ڕۆن‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬ده‌فعمانك���ردو وت��� ‌‬ ‫كۆپیی بكه‌ن‪ ،‬له‌س���ه‌ر مه‌رز ‪ 4‬كاتژمێر‬ ‫ی‬ ‫ماینه‌وه‌‪ ،‬دواتر ناردینیان بۆ پۆلیس��� ‌‬ ‫(راهنمای���ی‌و راننده‌گ���ی‌) له‌مه‌ریوان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ژمار‌ه س���لێمان ‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك ئۆتۆمبێل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌راجیی‌ ژه‌نگاوی ‌‬ ‫لێبو ده‌رگایه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫داخراو روبه‌رومانبو وتیان ئێر‌ه پۆلیس ‌‬ ‫راهنمای���ی‌و راننده‌گی���ه‌‪ ،‬ته‌قه‌مان لێدا‬ ‫ی ‪ 30‬سم‪ 2‬له‌ناو ده‌رگاكه‌دا‬ ‫په‌نجه‌ره‌یه‌ك ‌‬ ‫كرای���ه‌وه‌ پۆلیس���ێك زۆر بێئه‌ده‌بان ‌ه‬ ‫وتی‌ س���ه‌عات ‪ 12:30‬وه‌رنه‌وه‌‪ ،‬چوین ‌ه‬ ‫ناو ش���ار نانمانخواردو سه‌عات ‪12:30‬‬ ‫چوینه‌و‌ه بۆ به‌رده‌م ده‌رگا ژه‌نگاویه‌كه‌و‬ ‫ی‬ ‫په‌نجه‌ر‌ه بچوكه‌ك ‌ه كرایه‌وه‌‪ ،‬سه‌ربازێك ‌‬ ‫ی ب���و وت���ی‌ س���ه‌عات ‪ 4‬وه‌رنه‌وه‌‪،‬‬ ‫د‌‬ ‫ی بو‌ه‬ ‫ویس���تمان گفتوگۆ بكه‌ی���ن بۆچ ‌‬ ‫س���ه‌عات‪4‬؟! په‌نجه‌ره‌ك���ه‌ به‌رومان���دا‬ ‫ی دو سه‌عات چاوه‌ڕێبوین‬ ‫داخرا‪ ،‬ماو‌ه ‌‬ ‫ئۆتۆمبێلێك���ی‌ وه‌نه‌وش��� ‌ه هات‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌رگرتن���ی‌ ژمار‌ه ‌‬ ‫ئێم��� ‌ه عه‌وداڵ��� ‌‬ ‫ی بو‪ ،‬وتی‌ ئه‌فس���ه‌ره‌كه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫كاتی ‌‬ ‫مه‌رز‌ه ئه‌ڵێ بگه‌ڕێن���ه‌وه‌ په‌یوه‌ندیمان‬ ‫ی نوێن���ه‌ری‌ هوما ك���رد ك ‌ه‬ ‫به‌س���امان ‌‬ ‫ی چاوه‌ڕێبن ئێس���تا‬ ‫چی‌ بكه‌ی���ن؟ وت ‌‬ ‫ئه‌چم ‌ه گومرگ پێتانئه‌ڵێم‪ .‬نیوكاتژمێر‬ ‫ی‬ ‫چاوه‌ڕێبوی���ن وه‌اڵم نه‌بو‪ ،‬جارێكی‌ د ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌یوه‌ندیم كرده‌وه‌ به‌س���امانه‌وه‌ وت ‌‬

‫بگه‌ڕێنه‌وه‌ س���ه‌ر م���ه‌رز‪ ،‬گه‌ڕاینه‌وه‌‪ ،‬مه‌ریوان‌و زیاتر له‌‪ 18‬سه‌عات له‌مه‌ریوان‬ ‫ی دوایی چوینه‌و‌ه‬ ‫س���ه‌روانێك له‌گه‌ڵ س���امان وه‌ستابو بێكار ماین���ه‌وه‌‪ ،‬رۆژ ‌‬ ‫ی (هوما)مان‬ ‫ی پێبو‪ ،‬پاش س���ه‌ر م���ه‌رز نماین���ده‌ ‌‬ ‫ی كاتی ‌‬ ‫چه‌ند ژماره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی خه‌الف؟‬ ‫ی هات ‌ه المان‌و دۆزیه‌وه‌‪ ،‬وتی‌‪ :‬كوا پسوڵ ‌ه ‌‬ ‫‪ 15‬خوله‌ك له‌چاوه‌ڕوانی ‌‬ ‫ی پێداین‪( ،‬واته‌ ئه‌ستۆپاكیی‌ هاتوچۆ)‪.‬‬ ‫پاش رۆنی���ن پالك ‌ه كاتیه‌كه‌ ‌‬ ‫ ك���وا ئه‌م���ه‌ت داواك���ردوه‌؟ ك���وا‬‫ی بچن الی‌ (س) له‌مه‌ریوان‬ ‫سامان وت ‌‬ ‫ی له‌رێنماییه‌كانتاندا داواكراوه‌؟‬ ‫پالكه‌كان بگۆڕن‪ ،‬له‌ب���ه‌رده‌م ده‌رگا ‌‬ ‫ ئه‌و‌ه ئیشی‌ خۆتانه‌‪ ،‬بگه‌ڕێنه‌و‌ه بۆ‬‫ی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ مه‌رز كه‌سێك پالكی‌ ئه‌گۆڕ ‌‬ ‫ئێمه‌ش وه‌س���تاین‌و پرس���یمان ئاخۆ مه‌ریوان‌و ئه‌ستۆپاكیی‌ هاتوچۆ بهێنن‪.‬‬ ‫گه‌ڕاین���ه‌وه‌ مه‌ری���وان‌و وتی���ان‬ ‫ئه‌بێ لێره‌ بیگۆڕین؟ وتی‌ بۆ نا! وتمان‬ ‫ی‬ ‫ی تری‌ بۆ دیاریكردوین‪ ،‬سیستمه‌كه‌مان كارناكات بچن ‌ه شوێنێك ‌‬ ‫سامان شوێنێك ‌‬ ‫ی ش���وێنێكی‌ دیمان په‌یداكردو هیچ‬ ‫ی رێككه‌وتوه‌‪ ،‬د ‌‬ ‫وتی‌ ئه‌و‌ه خ���ۆی‌ له‌گه‌ڵ ‌‬ ‫ی‪5‬‬ ‫لێره‌ ئاسانتره‌‪ ،‬ژماره‌كان بون ‌ه كاتیی‌‌و موخاله‌فه‌م���ان نه‌بو‪ ،‬پس���وله‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌زار تمه‌نییان پێداین‪ ،‬ئه‌م گه‌ڕانه‌وه‌م‬ ‫رۆیشتین‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌رماندار ‌‬ ‫ی ‪ 10‬رۆژ له‌ئێ���ران بوی���ن‪ ،‬به‌فرسه‌ت زانی‌‌و چوم ‌ه ال ‌‬ ‫م���اوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ه���ه‌ر بازگه‌یه‌ك���دا گوزه‌رمان ده‌كرد مه‌ریوان‌و خۆم پێناس���ان ك ‌ه ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌شید ‌‬ ‫ی كوردستانم‪ ،‬ئاغا ‌‬ ‫ی پارله‌مان ‌‬ ‫چێك���ی‌ ئۆتۆمبێله‌كه‌مان ده‌كراو داوا ‌‬ ‫ی لێگرتم‌و‬ ‫ی سێش���ه‌مم ‌ه پور (وات ‌ه فه‌رماندار) زۆر رێز ‌‬ ‫پاس���پۆرت ده‌كرا‪ ،‬رۆژ ‌‬ ‫‪ 2014-3-26‬كاتژمێر یه‌ك گه‌یش���تین ‌ه پێموت‪:‬‬ ‫ مه‌به‌س���تم خ���ۆم نیه‌‪ ،‬ه���ه‌ر ئه‌م‬‫ی‬ ‫سه‌ر مه‌رزو په‌یوه‌ندیمانكرد به‌نوێنه‌ر ‌‬ ‫كۆمپانیای‌ هوما (سامان)‪ ،‬وتمان ئێم ‌ه جاره‌یه‌و هه‌رچۆنێ بێ���ت ده‌رباز ئه‌بم‬ ‫له‌س���ه‌ر مه‌رزین ئه‌مانه‌وێ بگه‌ڕێینه‌و‌ه ب���ه‌اڵم ئه‌م ‌ه وه‌زع نی ‌ه ك ‌ه گه‌ش���تیارو‬ ‫میوانه‌كان تێیدان‌و هه‌مو ش���تێكم بۆ‬ ‫وتی‌‪:‬‬ ‫باس���كردو كاتێك وتم "رۆژانه‌ سه‌دان‬ ‫ ئه‌فسه‌ره‌ك ‌ه رۆشتوه‌‬‫ی‬ ‫ی ئێو‌ه بێگرفت ده‌چن ‌ه دیو ‌‬ ‫ماش���ێن ‌‬ ‫ی بكه‌ین؟!‬ ‫ ئێم ‌ه چ ‌‬‫ی عێراق‌و ‪ 24‬كاتژمێر مه‌رز‬ ‫كوردس���تان ‌‬ ‫ به‌یانی‌ بێن ‌ه سه‌ر مه‌رز‪.‬‬‫ ئێ���و‌ه له‌فۆڕمه‌كه‌دا نوس���یوتان ‌ه ئاوه‌اڵی ‌ه بۆیان‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه زیاتر له‌‪18‬‬‫ی‬ ‫ی تا ‪9‬ی‌ ش���ه‌و ئه‌توانن كاتژمێر‌ه له‌مه‌ریوان ماوینه‌ته‌و‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ل���ه‌‪7‬ی‌ به‌یان ‌‬ ‫ئاماده‌نه‌بونی‌ ئه‌فس���ه‌رێك‌و له‌كاتژمێر‬ ‫گوزه‌ر بكه‌ن‪.‬‬ ‫ م���ن هی���چ ده‌س���ه‌اڵتێكم نی���ه‌‪ ،‬یه‌كی‌ دوێنێوه‌ له‌سه‌ر مه‌رزین"‪.‬‬‫ ئاگامان له‌م جۆر‌ه موشكیالنه‌ نی ‌ه‬‫ئه‌فسه‌ره‌ك ‌ه رۆیشت‪.‬‬ ‫ی ره‌هنمایی‌و‬ ‫ زیاتر له‌‪ 10‬ئۆتۆمبێل له‌سه‌ر مه‌رز‌ه (ته‌له‌فۆنی‌ كرد بۆ ئیدار‌ه ‌‬‫راننده‌گی‌)‪.‬‬ ‫ی بكه‌ین؟‬ ‫چ‌‬ ‫ ئێ���و‌ه نوێنه‌رتان تا ك ‌هی‌ له‌س���ه‌ر‬‫ی بێنۆ‪،‬‬ ‫ بچن��� ‌ه مه‌ری���وان‪ ،‬به‌یان��� ‌‬‫مه‌رز هه‌یه‌؟‬ ‫ی داخست)‪.‬‬ ‫(ته‌له‌فۆنه‌كه‌ ‌‬ ‫ ل���ه‌‪7‬ی‌ به‌یان���ی‌ ت���ا ‪9‬ی‌ ش���ه‌و‬‫ به‌ناچاریی‌ په‌یوه‌ندیمكرد به‌به‌رپرسی‬‫ی له‌به‌رپرس���ه‌كه‌ كرد‬ ‫ی (فه‌رماندار داوا ‌‬ ‫كۆمپانی���ای‌ هوم���ا له‌س���لێمانی‌‪ ،‬وت ‌‬ ‫ی به‌نوێنه‌ره‌كه‌مانه‌و‌ه ت���ا بزانێ دوێن���ێ ئه‌و ئه‌فس���ه‌ره‌ بۆ‬ ‫ئێس���تا په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌كه‌م‪ ،‬منیش پێم���وت نوێنه‌ره‌كه‌تان كوێ چو‌ه ك���ه‌ له‌كاتژمێر ‪1‬و‌ه مه‌رز ‌‬ ‫ی زۆر نه‌شیاو‌ه بۆ ئه‌و شوێنه‌و جێهێشتوه‌؟‬ ‫كه‌سێك ‌‬ ‫هاتین���ه‌وه‌ س���ه‌ر م���ه‌رز‪ ،‬ژم���ار‌ه‬ ‫وه‌ك پێویس���ت هه‌ڵس���وكه‌وت له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ی كاتیه‌كه‌م���ان لێك���رده‌وه‌و ژماره‌كه‌ ‌‬ ‫گه‌ش���تیاران ناكات‌و ئه‌م ‌ه كاریگه‌ری ‌‬ ‫ده‌بێت له‌س���ه‌ر كۆمپانیاكه‌تان‪ ،‬چۆن خۆم���ان به‌س���ت‌و چوین��� ‌ه گومرگ‌و‬ ‫ی ئێو‌ه به‌م ش���ێواز‌ه له‌ماو‌هی‌ یه‌ك كاتژمێردا هه‌مو كاره‌كان‬ ‫ئه‌ب���ێ نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ناته‌ندروس���ت ‌ه هه‌ڵس���وكه‌وت ب���كات‌و ئه‌نجامدراو ویستمان ده‌ربازی‌ ئه‌مدیو ‌‬ ‫ی رایگرتین‌و‬ ‫ی ئێران ‌‬ ‫ی ته‌له‌ف���ۆن ناداته‌وه‌‪ ،‬سنور ببین‪ ،‬كه‌سێك ‌‬ ‫ته‌نان���ه‌ت وه‌اڵم ‌‬ ‫ی وتی‌‪:‬‬ ‫به‌رپرسی هوما له‌سلێمانیه‌وه‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ ئۆتۆمبێله‌كه‌تان رابگرن‌و بچن ‌ه ئه‌و‬‫كرده‌وه‌و وتی‌‪:‬‬ ‫ به‌داخ���ه‌وه‌ هیچم���ان پێناك���رێ‪ ،‬كابینه‌یه‌‪.‬‬‫ بۆچی‌؟ خێره‌؟! ئێم ‌ه هیچ كارمان‬‫ی‬ ‫ی پۆلیس��� ‌‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی نه‌ماوه‌و هه‌مو شتمان ته‌واوه‌‪.‬‬ ‫ره‌هنمای���ی‌و راننده‌گ���ی‌ م���ه‌رز ‌‬ ‫به‌جێهێش���توه‌‪ .‬زیات���ر ل���ه‌‪ 20‬كه‌س‌و‬ ‫»» ‪19‬‬ ‫به‌زیاتر له‌‪ 10‬ئۆتۆمبێله‌و‌ه گه‌ڕاینه‌وه‌ بۆ‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫سیاسەتی تەندروستی‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫رێگه‌ هه‌ڵه‌كان ‌ی ددان شتن‬

‫نه‌شته‌ر‬ ‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫پزیشکان له‌پارتی‌و‬ ‫یەکێتی ڕزگارکەن!‬

‫دکتۆر شێرکۆ سەعید زمناکۆ ده‌ینوسێت‬

‫پەیوەندییە گشتییەکانی‬ ‫پزیشکان‌و سەندیکاکەیان‬

‫کارێک���ی س���ەختە پێناس���ەیەکی‬ ‫تێروتەس���ەل بدۆزین���ەوە ب���ۆ "‬ ‫پەیوەندیی���ە گش���تییەکان " ‪ .‬ئەگەر‬ ‫باس���ی هەر بەش���ێکی کۆمەڵگا یان‬ ‫دامەزراوەی���ەک بکەین (ب���ۆ نموونە‬ ‫پزیش���کان‪ ،‬پارێ���زەران ‪ ،‬ی���ان هەر‬ ‫کۆمپانیای���ەک)‪ ،‬ئەتوانی���ن بڵێی���ن‬ ‫بریتییە له‌بڕی گرنگیدان‌و ڕاو بۆچونی‬ ‫کۆمەڵگا بەو بەشەی کۆمەڵ‪.‬‬ ‫لەب���ەر ڕۆش���نایی ئەم���ە دەتوانین‬ ‫پێناس���ەکە داڕێژی���ن‌و بڵێی���ن‬ ‫پەیوەندیی���ە گش���تییەکان پەیوەندە‬ ‫بەناوبان���گ‪ ،‬ناوبانگی ئەو بەش���ەی‬ ‫کۆمەڵ له‌کۆمەڵ���گادا‪ ،‬ئەنجامی کار‌و‬ ‫لێدوانەکانی���ان‌و ڕاوبۆچون���ی خەڵک‬ ‫لەسەریان‪ ،‬بە‌واتایەکی تر پەیوەندییە‬ ‫گش���تییەکان ئەو ڕێککارییەیە کە کار‬ ‫دەکات بۆ بەدیهێنانی ناوبانگێکی باش‬ ‫بۆ ئەو بەشەی کۆمەڵ‪ ،‬له‌بەدیهێنانی‬ ‫لێکتێگەیش���تن‌و بەدەس���تهێنانی‬ ‫پاڵپش���تی بەش���ێوەیەک کاریگەریی‬ ‫باش���ی هەبێ���ت لەس���ەر ڕاوبۆچون‌و‬ ‫ڕەفتاری خەڵک بەرامبەر ئەو بەشەی‬ ‫کۆمەڵ‪.‬‬ ‫پەیوەندییە گشتییەکان پالن‌و هەوڵی‬ ‫بەردەوامە بۆ چەسپاندن‌و هێشتنەوەی‬ ‫نیازپاک���ی‌و تێگەش���تنی دو الیەنەی‬ ‫نێوان هەر ڕێکخراوێک‌و کۆمەڵگا‪.‬‬ ‫زاراوەی ب���اش یان خ���راپ ڕێژەییە‌و‬ ‫رەه���ا نیی���ە‪ ،‬چونک���ە لەوانەیە ئەو‬ ‫بەش���ەی کۆمەڵ کار ی���ان لێدوانێکی‬ ‫‌وا ئەنجامب���دەن ک���ە ببێت���ە ه���ۆی‬ ‫پەرەس���ەندن یان داڕمانی پەیوەندی‬ ‫نێوان ئەو بەشە‌و کۆمەڵگا‪.‬‬ ‫لەم���ەوە بۆماندەردەکەوێ���ت ک���ە‬ ‫پەیوەندیی���ە گش���تیەکان پێوەرێکی‬ ‫گرنگ���ە ب���ۆ هەڵس���ەنگاندنی ڕێژەی‬ ‫سەرکەوتن یان شکس���تی کاری هەر‬ ‫ڕێکخراوێک‪.‬‬ ‫پەیوەندییە گشتییەکان دەکرێت بەدو‬ ‫بەشەوە ‪:‬‬ ‫‪١‬ـ پەیوەندی���ی گش���تیی ناوخۆیی‪:‬‬ ‫پەیوەن���دی نێ���وان ئەندام���ان‌و‬ ‫فەرمانبەران���ی ڕێکخراوەک���ە لەگەڵ‬ ‫یەکتر‪.‬‬ ‫‪٢‬ـ پەیوەندی���ی گش���تیی دەرەک���ی‪:‬‬ ‫پەیوەن���دی نێ���وان ئەندام���ان‌و‬

‫ڕێکخراوەکەیان لەگەڵ کۆمەڵگا‪.‬‬ ‫ئەگ���ەر بێی���ن توێژینەوەیەک���ی‬ ‫زانستی‌و پیشەگەرییانە ئەنجامبدەین‬ ‫پەیوەندیی���ە‬ ‫بۆهەڵس���ەنگاندنی‬ ‫پزیش���کان‌و‬ ‫گش���تیییەکانی‬ ‫ڕێکخراوەکەی���ان له‌کوردس���تان‪ ،‬ئایا‬ ‫دەرئەنجامی ئ���ەو توێژینەوەیە چۆن‬ ‫دەبێ���ت له‌ئاس���تەکانی ناوخۆی���ی‌و‬ ‫دەرەکیی؟‬ ‫ئاش���کرایە ک���ە بارودۆخی س���ەختی‬ ‫سیاسی‌و ناوچەیی‌و قۆناغی تێپەڕیو‌و‬ ‫گۆڕاوی ئەم ناوچەیە کاریگەریی دیاری‬ ‫هەیە لەس���ەر هەمو جومگەکانی ژیان‬ ‫بۆیە پەیوەندی گش���تی پزیشکانیش‬ ‫راستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ کەوتونەتە‬ ‫ژێر ئەو کاریگەرییان���ەوە‪ ،‬بەداخەوە‬ ‫چەندەها ئام���اژە پێماندەڵێن کە ئەو‬ ‫پەیوەندییانە له‌ئاس���تێکی خراپدایە‪،‬‬ ‫لەوانەش‪:‬‬ ‫• بێهێزی���ی کارلێک���ی زانس���تی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی نێوان خوێندکارانی سکوڵە‬ ‫پزیشکیەکان‌و مامۆستاکانیان‪.‬‬ ‫• ناپتەویی‌و بونی کەلێن له‌پەیوەندی‬ ‫کۆمەاڵیەتی پزیشک لەگەڵ کەسوکار‌و‬ ‫هاواڵتیان تەنانەت هاوپیشەکانیشی‪.‬‬ ‫• بون���ی ناجۆر تێگەیش���تن لەنێوان‬ ‫پزیش���کان‌و هاواڵتی���ان تەنان���ەت‬ ‫دەوڵەتیش کە بوەتە هۆی شاردنەوەی‬ ‫‌وێنەی ڕاس���تەقینەی پزیش���ک‌وەک‬ ‫پێشکەش���کارێکی خزمەتگوزاری���ی‬ ‫ب���ۆ هاواڵتیان‌و نەبون���ی ڕۆڵی کارای‬ ‫پزیش���کان له‌دروس���تکردنی پ���ردی‬ ‫لێکتێگەیشتن‪.‬‬ ‫• شکستی پزیشکان له‌بەدەستهێنانی‬ ‫ناوبانگێک���ی ب���اش له‌ئاس���تەکانی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و سیاس���ی له‌پێن���او‬ ‫بەشداریکردن له‌دروستکردنی بڕیاری‬ ‫سیاس���ی له‌بواری پێشکەش���کردنی‬ ‫تەندروس���تی‬ ‫خزمەتگوزاری���ی‬ ‫یاس���ادانان‌و‬ ‫له‌دەس���ەاڵتەکانی‬ ‫جێبەجێکردن���دا‪ ،‬نمون���ەش بۆ ئەمە‬ ‫شکستی پزیشکانی سەربەخۆ‌و گشت‬ ‫الیەنە سیاس���یەکانە له‌بەدەستهێنانی‬ ‫متمانەی هاواڵتی‌و نوخبە‌و سیاسیەکان‬ ‫ب���ۆ بردن���ەوەی هەڵبژاردنەکان���ی‬ ‫پەرلەمان‌و پارێزگاکان ئەمەش ئەبێتە‬ ‫هۆی کارانەبونی لیژنەی تەندروس���تی‬ ‫لەو دامەزراوانەدا‪ ..‬هتد‪.‬‬

‫كۆمه‌ڵێ���ك رێگ���ه‌ هه‌ن ك���ه‌ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجامیان ده‌ده‌ن له‌كاتی‌ ددان شتن‬ ‫كه‌ به‌بڕوای‌ ئه‌م كه‌س���انه‌ ئه‌بنه‌ هۆی‌‬ ‫پاراستنی‌ ددانه‌كان له‌نه‌خۆشی‪.‬‬ ‫بۆچونه‌ هه‌ڵه‌كان‪:‬‬ ‫‪1‬ـ هه‌ن���دێ‌ ك���ه‌س ب���ڕوای‌‌وایه‌ كه‌‬ ‫خواردنه‌وه‌ گازییه‌ بێ‌ شه‌كره‌كان زیان‬ ‫به‌ددان ناگه‌یه‌نن‪ .‬به‌اڵم ئه‌مه‌ هه‌ڵه‌یه‌‬ ‫چونكه‌ م���اده‌ی‌ ترش���یان تێدایه‌ كه‌‬ ‫ده‌بێته‌ هۆی‌ له‌ناوبردنی‌ پوكی‌ ددان‪.‬‬ ‫‪2‬ـ به‌بروای‌ هه‌ن���دێ‌ خه‌ڵك خواردنی‌‬ ‫ش���ه‌كرو ش���یرینێكان ئه‌بێت���ه‌ هۆی‌‬ ‫كلۆربون���ی‌ ددان‪ ،‬به‌اڵم له‌راس���تیدا‬ ‫خواردنه‌كه‌ی‌ نابێت���ه‌ هۆی‌ كلۆربوون‬ ‫به‌ڵك���و مانه‌ی‌ ش���یرینی‌ بۆماوه‌یه‌ك‬ ‫له‌سه‌ر ددانه‌كان‌و نه‌شۆردنیان ده‌بێته‌‬ ‫هۆی‌ كلۆر بوون‪.‬‬ ‫‪3‬ـ زۆر ك���ه‌س پێیوایه‌ كه‌ س���یواكی‌‬ ‫به‌كارهێن���ا ئیت���ر پێویس���ت ناكات‬ ‫ددان���ی‌ به‌فڵچه‌ بش���وات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ چونكه‌ له‌وانه‌یه‌ هه‌ندێ‌ شوێن‬ ‫س���یواكه‌كه‌ی‌ پێنه‌گات ‌وه‌ك ئه‌وه‌ی‌‬ ‫فڵچه‌كه‌ی‌ پێده‌گات‪ .‬بۆیه‌ پێویس���ته‌‬ ‫فڵچه‌ هه‌ر به‌كاربهێنرێت‪.‬‬ ‫‪4‬ـ به‌كارهێنان���ی‌ فڵچ���ه‌ی‌ زبر‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌كی‌ تره‌ كه‌ زۆر كه‌س پێیوایه‌‬ ‫كه‌ فڵچ���ه‌ی‌ زب���ر زیات���ر ددانه‌كان‬ ‫پاكده‌كاته‌وه‌‪ .‬به‌اڵم له‌راستیدا فڵچه‌ی‌‬ ‫زبر نه‌ك س���ودی‌ نیه‌ به‌ڵكو زیانیشی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌و ئه‌بێته‌ ه���ۆی‌ برینداركردنی‌‬ ‫پوك‪.‬‬ ‫‪5‬ـ هه‌ن���دێ‌ ك���ه‌س راس���ته‌وخۆ‬ ‫دوای‌ نانخ���واردن ددانیان ئه‌ش���ۆن‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ش هه‌ڵه‌یه‌ك���ی‌ تره‌‪ .‬باش���تره‌‬ ‫دوای‌ نیوكاتژمێ���ر زیاتر بش���ۆردرێت‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ئه‌گه‌ر خواردنه‌كه‌ ترش���یی‌‬ ‫بێت چونك���ه‌ له‌و كاتان���ه‌دا ددانه‌كه‌‬ ‫زیاتر ناس���كبۆته‌وه‌ كه‌ فڵچه‌كه‌ش���ی‌‬ ‫پێدا دێنیت ئه‌بێته‌ هۆی‌ زیانگه‌یاندن‬ ‫به‌ددانه‌كان‪.‬‬

‫ی‬ ‫یه‌كێك له‌رێگ ‌ه باش���ه‌كانی‌ پاراس���تن ‌‬ ‫ی‬ ‫پێست بریتی ‌ه له‌به‌كارهێنانی‌ گیراوه‌ ‌‬ ‫ی خان��� ‌ه‬ ‫ی ب���ۆ له‌ناوبردن��� ‌‬ ‫سروش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ركه‌وتن ‌‬ ‫مردوه‌كان ك���ه‌ له‌ئه‌نجام ‌‬

‫ی بۆ‬ ‫ی ك ‌ه ماس���كه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ل���ه‌و ش���وێنانه‌ ‌‬ ‫به‌كارده‌هێنرێت‪.‬‬ ‫ی قاوه‌‬ ‫گیراوه‌ی‌ یه‌كه‌م‪ :‬به‌كارهێنان ‌‬ ‫كه‌وچكێك قاو‌ه له‌گه‌ڵ كه‌وچكێك شیر‬ ‫ی‬ ‫تێكه‌ڵ به‌یه‌ك بك ‌ه تا وه‌كو هه‌ویرێك ‌‬ ‫لێدێت پاش���ان بۆ م���اوه‌ی‌ نیوكاتژمێر‬ ‫ی‬ ‫له‌پێس���تی‌ ب���ده‌و پاش���ان به‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بازنه‌ی ‌‬ ‫په‌نجه‌كان���ت به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی س���ارد‬ ‫بیوه‌رێن���ه‌و دواتری���ش به‌ئاو ‌‬ ‫بیشۆ‪.‬‬ ‫ی‬ ‫گی���راوه‌ی‌ دوه‌م‪ :‬ب���ۆ ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌‬ ‫پێستیان چه‌وره‌‬ ‫كه‌وچكێ���ك خوێ‌ له‌گ���ه‌ڵ كه‌وچكێك‬ ‫شه‌كرو تۆزێك ئاوی‌ لیمۆ تێكه‌ڵ به‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی دو خوله‌ك له‌پێس���ت ‌‬ ‫بكه‌و بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫بده‌و پاشان به‌ئاو بیشۆ‪ .‬ئه‌م گیراوه‌ی ‌ه‬ ‫ی دو جار به‌كاربهێنه‌‪.‬‬ ‫هه‌فت ‌ه ‌‬

‫ی كاتژمێر هه‌شت‬ ‫نانخواردن دوا ‌‬ ‫مه‌ترسییه‌كی‌ ته‌ندروستیه‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ ته‌ندروستیه‌كان رایانگه‌یاندو‌ه‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ‌وه‌رزشكردن‌و رێجیم‌و جۆری‌‬ ‫خواردن رێگه‌كانی‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ كێشن‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌پێی‌ توێژینه‌وه‌یه‌ك كه‌ رۆژنامه‌ی‌‬ ‫ده‌یلی‌ مه‌یل���ی‌ به‌ریتانی‌ باڵویكردوه‌ته‌وه‌‬ ‫كات���ی‌ خ���واردن زۆر گرنگ���ه‌ ب���ۆ‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ كێش‪ .‬رۆژنامه‌كه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫باڵوكردوه‌ته‌وه‌ كه‌ پێویسته‌ نانی‌ به‌یانی‌‬ ‫دوای‌ كاتژمێر ‪8‬ی‌ به‌یانی‌ بخورێت‌و نانی‌‬ ‫نیوه‌ڕۆ له‌نێوان كاتژمێره‌كانی‌ ‪ 23‬بۆ ‪2‬‬ ‫بخورێت نانی‌ ئێ���واره‌ش نابێت له‌دوای‌‬ ‫‪ 8‬بخورێت چونكه‌ به‌پێی‌ ش���اره‌زایانی‌‬ ‫بواره‌كه‌ له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ له‌دوای‌ ئه‌و ژه‌مه‌‬ ‫پش���ودان‌و خه‌و هه‌یه‌و به‌مه‌ش كه‌مترین‬

‫كالۆری‌ ده‌س���وتێت‌و پاش���انیش كێش‬ ‫زیاد ده‌كات‌و دواتریش چه‌ندین كێشه‌ی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ بۆ كه‌سه‌كه‌ دروست ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ توێژینه‌وه‌ك���ه‌ ك���ه‌ رۆژنامه‌ی‌‬ ‫ناوبراو باڵویكردوه‌ته‌وه‌ كه‌ له‌سه‌ر زیاتر‬ ‫له‌هه‌زار كه‌س ئه‌نجام���دراوه‌ كه‌ هه‌وڵی‌‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ كێشیان داوه‌‪ .‬ده‌ركه‌وتوه‌‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ په‌یوه‌س���تن به‌كاته‌كانی‌‬ ‫خ���واردن ‌وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌ره‌وه‌‬ ‫باس���مانكردوه‌ ئ���ه‌وه‌ زیاتر كێش���یان‬ ‫كه‌میك���ردوه‌ به‌به‌راورد به‌و كه‌س���انه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ هه‌وڵی‌ كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌ خواردنیان‬ ‫داوه‌ به‌ب���ێ‌ دیاریكردنی‌ كاتی‌ ژه‌مه‌كانی‌‬ ‫خواردن‪.‬‬

‫پرسیاری‌ نه‌خۆش‌و وه‌اڵمی پزیشك‬

‫ته‌‬ ‫تایبه‌ کان‬ ‫کی شیه‌‬ ‫شه‌یه‌ خۆ‬ ‫گۆ ه‌ن ‌ه‬ ‫ب‬

‫ئه‌گه‌ر پێستت به‌هه‌تاو مردوه‌‬ ‫به‌م رێگایان ‌ه زیندویبكه‌وه‌‬

‫هه‌تاوه‌وه‌ توشی‌ پێست ده‌بێت‪ .‬چونك ‌ه‬ ‫له‌ناوبردنی‌ ئه‌و خان��� ‌ه مردوانه‌ ئه‌بێت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی پێست‌و كرانه‌وه‌ ‌‬ ‫هۆی‌ پاككردنه‌و‌ه ‌‬ ‫كونه‌كانی‌‌و باشتركردنی‌ جوڵه‌ی‌ خوێن‬

‫‪15‬‬

‫ئۆتیزم‬

‫ئا‪ :‬هاوڕاز سه‌لیم‬ ‫دكتۆر دانیال سه‌عدی حامید‪،‬‬ ‫دكتۆرا له‌نه‌خۆشییه‌ ده‌رونیه‌كان‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬ئۆتیزم چیه‌؟‬ ‫د‪.‬دانی���ال‪ :‬حاڵه‌تێك���ه‌ تایبه‌ت ‌ه‬ ‫به‌ته‌مه‌نی‌ مندڵی���ی‌‪ .‬ده‌ركه‌وتنی‌‬ ‫نیش���انه‌ی‌ له‌ته‌مه‌نی‌ منداڵیه‌وه‌‬ ‫ئه‌بێ���ت‪ ,‬به‌گش���تی‌ بریتی���ه‌‬ ‫له‌تێكچونێك���ی‌ ئاڵۆزی‌ گه‌ش���ه‌‪.‬‬ ‫كه‌ له‌سێ‌ س���اڵی‌ ته‌مه‌نی‌ منداڵ‬ ‫روئ���ه‌دات له‌ئه‌نجام���ی‌ تێكچونی‌‬ ‫فرمانه‌كانی‌ مێشك‌و ده‌مار‪.‬‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬هۆكاره‌كه‌ی‌ چیه‌ ؟‬ ‫د‪.‬دانیال‪ :‬ناتوانی���ن بڵێین یه‌ك‬ ‫هۆكار هه‌یه‌ بۆ په‌یدابونی‌ ئۆتیزم‪,‬‬ ‫‌وه‌كو چۆن نه‌خۆشیه‌ ده‌رونیه‌كان‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك هۆكاره‌ ك���ه‌ ئه‌بێته‌‬ ‫هۆی‌ په‌یدابونی‌ نه‌خۆش���ییه‌كه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌گشتی‌ بۆماوه‌‪ ،‬هه‌وكردنی‌‬ ‫دایك ی���ان كۆرپه‌له‌كه‌ به‌هه‌ندێ‌‬ ‫ڤایرۆس���ی‌ ‌وه‌ك س���ورێژه‌ی‌‬ ‫ئه‌ڵمانی‌‌و هه‌وكردنه‌ ڤایرۆسیه‌كانی‌‬ ‫مێشك‌و‪ ..‬هتد‪.‬‬ ‫نه‌خ���ۆش‪ :‬كه‌ی‌ ئه‌م نه‌خۆش���یه‌‬

‫ده‌رئه‌كه‌وێت؟‬ ‫دكتۆر دانیال‪ :‬دایكی‌ زیره‌ك‌و‌وریا‬ ‫زو هه‌س���ت به‌م حاڵه‌ته‌ ئه‌كات‪.‬‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ئه‌گه‌ر پێشتر منداڵی‌‬ ‫هه‌بوبێت‪ .‬هه‌ست ده‌كات كه‌ ئه‌م‬ ‫منداڵ���ه‌ی‌‌وه‌ك ئه‌وان���ی‌ تر نیه‌‌و‬ ‫گه‌شه‌ی‌ كه‌مه‌و كه‌ شیری‌ دایكی‌‬ ‫ده‌خوات هیچ س���ه‌یری‌ دایكه‌كه‌‬ ‫ناكات‌و كه‌ ده‌گ���ری زۆر دره‌نگ‬ ‫ژیرده‌بێته‌وه‌و داوای‌ شت ناكات‪.‬‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬دایكان ده‌توانن له‌كاتی‌‬ ‫دوگیان���ی‌ بزان���ن منداڵه‌كه‌ی���ان‬ ‫دوچاری‌ ئۆتیزمه‌؟‬ ‫د‪.‬دانی���ال‪ :‬ت���ا ئێس���تا هی���چ‬ ‫حاڵه‌تێكی‌ ‌وامان نیه‌‪ ,‬ش���تێكی‌‬ ‫‌وامان نیه‌‪ .‬چونكه‌ هه‌تا ته‌مه‌نی‌‬ ‫سێ‌ س���اڵی‌ ناتوانین به‌ته‌واوه‌تی‌‬ ‫ده‌ستنیشانی‌ بكه‌ین‪.‬‬ ‫نه‌خ���ۆش‪ :‬ده‌توانی���ن رێگری���ی‌‬ ‫لێبكه‌ین؟‬ ‫د‪.‬دانیال‪ :‬كۆمه‌ڵێ‌ شتمان هه‌یه‌ بۆ‬ ‫ئه‌مه‌‪ ,‬بۆ نمونه‌ دایكه‌كان له‌كاتی‌‬ ‫دوگیانی‌ نابێت له‌خۆیانه‌وه‌ ده‌رمان‬ ‫به‌كاربهێنن به‌بێ‌ پرسی‌ پزیشك‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها پێویسته‌ خۆیان له‌هه‌ر‬ ‫نه‌خۆشییه‌كی‌ ڤایرۆسی‌ بپارێزن‪.‬‬

‫پارتی‌و یەکێتی به‌دابەش����کردنی پۆستە‬ ‫حکومیەکان����ی هەرێ����م‌و بەغدا‌و بزنس����ە‬ ‫چ����ەورەکان‌و ناوچ����ە جوگرافی����ەکان‌و‬ ‫بازرگانیەکانی نەوت‌و مۆبایل‌و ئۆتۆمبیل‌و‬ ‫جگەرە‪ ،‬ڕانەوەس����تاون بەڵکو پەالماری‬ ‫دەزگایەک����ی ناش����ەرعی‌و ب����ێ کەڵک‌و‬ ‫نایاس����ایی‌وەکو س����ەندیکای پزیشکانی‬ ‫کوردس����تانیش دەدەن‪ .‬له‌‪ ١١-١٠‬س����اڵی‬ ‫ڕاب����وردودا ملمالنێکانی ئ����ەو دو حیزبه‌‬ ‫سەندیکای پزیشکانی کوردستان لەهەمو‬ ‫مانا‌و ناوەڕۆکێکی یاس����ایی‌و ش����ەرعی‌و‬ ‫دیموکرات����ی بەتاڵکردوەت����ەوە‌و ئەوەی‬ ‫با به‌دەواری ش����ڕی نەکردبێ����ت ئەو دو‬ ‫حیزبه‌ ب����ەو ڕێکخراوەیان ک����ردوە‪ .‬لەم‬ ‫دواییان����ەدا‌و له‌ژێر فش����اری پزیش����کە‬ ‫گەنج‌و س����ەربەخۆکان‪ ،‬بانگەشەی ئەوە‬ ‫ک����را ک����ە رۆژی ‪ ٢٠١٤/٤/٢‬هەڵبژاردنی‬ ‫نوێنەرەکان����ی کۆنگ����رە له‌لقەکان����ەوە‬ ‫دەکرێ����ت‪ .‬بەاڵم‌وەک����و هەمو جارەکانی‬ ‫تر‪ ،‬ئ����ەم ج����ارەش ملمالنێکانی ئەو دو‬ ‫حیزبه‌ هیواکانی پزیش����کانی لەگۆڕنا بۆ‬ ‫دروستکردنی سەندیکایەکی کارا‪.‬‬ ‫پێویست بە‌وەبیرهێنانەوە ناکات کە ئەو‬ ‫دو حیزبە‌و کادیرەکانیان له‌ناو پزیشکاندا‪،‬‬ ‫سەندیکای پزیشکانیان کرد به‌دو لەتەوە‌و‬ ‫دو نەقیب‌و دو پەی����ڕەو‌و دو کۆنگرەیان‬ ‫بۆ دروستکرد‪ .‬له‌دوای گۆڕانی هاوکێشە‬ ‫سیاس����یەکان‪ ،‬گۆڕانەکان به‌دەموچاوی‬ ‫س����ەندیکادا تەقیونەت����ەوە‪ .‬یەکێت����ی‬ ‫تاوەکو ئێستا سەرۆکی لقەکانی هەولێر‌و‬ ‫س����لێمانی‌و کەرکوک����ی به‌دەس����تەوەیە‪.‬‬ ‫هەڵبەتە ئەم هەمو دەسەاڵتە ڕەنگدانەوەی‬ ‫پرۆسەیەکی ش����ەرعی‌و دیموکراتی نیە‪،‬‬ ‫ئەوەندەی خ����ۆ فەرزکردنێک����ی بەزۆرە‬ ‫بەس����ەر ئی����رادەی پزیش����کاندا‪ .‬ئ����ەو‬ ‫حیزب����ه‌ بەوە تێرینەخ����وارد‪ ،‬بەڵکو لەم‬ ‫دواییانەشدا‌و لەسەروبەری خۆئامادەکردن‬ ‫بۆ هەڵبژاردنەکانی سەندیکا بۆ کۆنگرەی‬ ‫داهاتو‪ ،‬یەکێتی س����ەرۆکی لیژنەی بااڵی‬ ‫هەڵبژاردنی س����ەندیکای قۆرخکرد‪ .‬ئەو‬ ‫حیزبه‌ کادیرێکی دیاری خۆی کە هاوکات‬ ‫بەڕێوەبەری گشتیی کاروباری تەندروستیە‬ ‫له‌وەزارەت����ی تەندروس����تی‌و بەڕێوەبەری‬ ‫نەخۆش����خانەیەکی کەرتی تایبەتە‪ ،‬ئەمە‬ ‫جگ����ە له‌دنیایەک پەیوەن����دی گوماناوی‬ ‫لەگەڵ کۆمپانیا‌و بزنسەکانی بازاڕدا‪ ،‬کرا‬ ‫به‌س����ەرۆکی ئەو لیژنەیە‪ .‬یەكیتی لەڕێی‬ ‫س����ەرۆکی لقەکانی‌و س����ەرۆکی لیژنەی‬ ‫بااڵی هەڵبژاردن س����ەرکەوتو بو لەوەی‬ ‫ک����ە هەڵبژاردنەکان لەس����ەرەتای مانگی‬ ‫چوارەوە دوابخات ب����ۆ دوای هەڵبژاردنە‬ ‫گشتیەکان‪ .‬ئاشکراش����ە ئەم تەقەالیەی‬ ‫یەکێت����ی ب����ۆ دواخس����تنی هەڵبژاردنی‬ ‫سەندیکا بۆ دۆخی نالەباری ئەو حیزبە‌و‬ ‫بەرگەنەگرتنی شکستێکی تر بەتایبەتی‬ ‫پێش هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی عێراق‌و‬ ‫پارێزگاکان‪ ،‬دەگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫لەوالشەوە‪ ،‬پارتی دیموکراتی کوردستان‪،‬‬ ‫بەهەمانش����ێوەی یەکیتی‌و به‌ش����ێویەکی‬ ‫ناش����ەرعی‌و بەب����ێ ڕاوێ����ژ به‌ت����ەواوی‬ ‫پزیش����کان‌و ل����ه‌ژورە داخراوەکان����دا‪،‬‬ ‫نەقیبێکی ناش����ەرعی س����ەپاند بەس����ەر‬ ‫هەمو سەندیکای پزیش����کان‪ .‬له‌کاتێکدا‬ ‫ک����ە پارت����ی به‌ب����ەراورد به‌یەکێتی لەوە‬ ‫دڵنیای����ە کە لقەکانی ده����ۆک‌و هەولێری‬ ‫سەندیکا بۆ خۆی مسۆگەر دەکات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫‌وەکو یەکێتی‪ ،‬پارتیش ترس����ی له‌هەردو‬ ‫لقەکانی کەرکوک‌و سلێمانی هەیە‌و توشی‬ ‫دڵەراوک����ێ بوە لەوەی ک����ە دەرئەنجامی‬ ‫هەڵبژاردنەکان لەو دو لقە بۆ مەبەس����تی‬ ‫بانگەش����ەی هەڵبژاردن لەالیەن گۆڕان یا‬ ‫یەکێتیەوە بەکاربهێنرێت‪ .‬بۆیە له‌کاتیکدا‬ ‫کە نەقیبه‌ پارتیەکەی سەندیکا گوایە دژی‬ ‫بڕیاری سەرۆکە یەکێتیەکەی لیژنەی بااڵی‬ ‫هەڵبژاردنە‪ ،‬بەاڵم پێدەچێت پارتیش ئەو‬ ‫بڕیارەی پێخۆشبێت‪ .‬هاوکات‪ ،‬سەرەڕای‬ ‫ئ����ەوەی کە پارت����ی لقەکان����ی هەولێر‌و‬ ‫دهۆک به‌مس����ۆگەر بۆ خ����ۆی دەزانێت‪،‬‬ ‫بەاڵم دەس����تی بردوە بۆ کۆمەڵیک کاری‬ ‫گوماناوی‌وەکو تازەکردنەوەی به‌کۆمەڵی‬ ‫ناسنامەی پزیشکان بۆ ئەوەی بەشداربن‬ ‫له‌هەڵبژاردنەکاندا‌و هەبونی ناوی پزیشکی‬ ‫کۆچکردو له‌لیستەکانی دەنگداندا‪.‬‬ ‫ئەوەی لەم بەزمەی نێوان پارتی‌و یەکێتی‬ ‫زەرەری کردوە‪ ،‬ناوبانگی پزیشکانە‪ ،‬کە‬ ‫به‌کارە ناشرینەکانیان لەکەداریان کردوە‪.‬‬ ‫ئەوەی کە پارتی‌و یەکێتی له‌س����ەندیکای‬ ‫پزیشکاندا دەیکەن هیچ سەیر‌و سەمەرە‬ ‫نیە‪ ،‬بەاڵم س����ەیر ئەوەیە کە ژمارەیەک‬ ‫پزیش����ک هەبن ک����ە به‌دوعاکانی ئەو دو‬ ‫حیزبه‌ بڵێن ئامین‌و ببن به‌دارودەستەیان‬ ‫ب����ۆ جێبەجێکردن����ی ئ����ەو سیاس����ەتە‬ ‫سەقەتانە‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫ماسییە سورەکە!‬ ‫توانا ئەمین‬ ‫ئەگەرچی زانست بەتەواوی پشتڕاستی‬ ‫ناکاتەوە‪ ،‬بەاڵم قسەیەک لەسەر ماسی‬ ‫گۆڵدفیش هەیە کە گوایا؛ یادگەی ئەم‬ ‫ماس���ییە وەکو خۆی ک���ورت‌و کولەو‬ ‫لەتەنها س���ێ چرکە تێناپەڕێت‪ ..‬واتە‬ ‫ئەگەر ماسییەکە لەخاڵێکەوە بجوڵیت‬ ‫ب���ۆ خاڵێکی ت���ر‪ ،‬ک���ە دوری نێوان‬ ‫ئەو دو خاڵە بەڕۆیش���تنی ماسییەکە‬ ‫تەنه���ا س���ێ چرک���ە کات بخایەنێت‪،‬‬ ‫ئەوە بی���ری دەچێتەوە لەچ خاڵێکەوە‬ ‫هات���وە‪ .‬بەمجۆرە هەم���و جارێک کە‬ ‫لەمسەری حەوزێکی شوشەوە دەچێت‬ ‫بۆ ئەو س���ەری حەوزەکە وا دەزانێت‬ ‫بەڕێگایەکی نوێدا دەڕوات کە پێش���تر‬ ‫هەرگیز نەیدیوە! نازانم بۆ هەمیش���ە‬ ‫هەڵبژاردن لەکوردس���تان ئەم ماسییە‬ ‫دەخاتەوە بیری من‪.‬‬ ‫لەڕاس���تیدا ئەگ���ەر هەڵب���ژاردن؛‬ ‫ڕەزامەندان���ە بێ���ت‌و دەنگ���دان‬ ‫ئەرکێک���ی نیش���تیمانی بێ���ت‪ ،‬ئەوە‬ ‫بایک���ۆت؛ ناڕەزایەتییەکی مەدەنییەو‬ ‫دەنگنەدانی���ش مافێک���ی سروش���تی‬ ‫ئینسانە‪ ..‬دەنگنەدان خۆی سەرەتای‬ ‫دروستکردنەوەی ئاکتە‪ ،‬بەاڵم بەباوەڕی‌‬ ‫بچکۆالنەی من؛ بایکۆتکردنی گشتیی‬ ‫لەش���ێوەی نەچون ب���ۆ هەڵبژاردن‌و‬ ‫دەنگن���ەدان ب���ۆ بارودۆخێک���ی وەک‬ ‫ئێس���تا‪ ،‬کە ‪ ٨٠‬لەس���ەد بەرەوژوری‬ ‫خەڵکی کوردس���تان کارتی دەنگدانی‬ ‫وەرگرت���وە‪ ،‬ئیتر پێش���نیارێکی بڕێ‬ ‫ناواقیعیی���ە‪ ..‬کەچ���ی هێش���تا ئێرا‬ ‫بنبەست نییە‪.‬‬ ‫س���ەرنجتان ڕادەکێش���م بۆ فیلمی‬ ‫بەناوبانگی (ماترێکس)‪ ،‬لەم فیلمەدا‬ ‫بونیام دەخرێتە ب���ەردەم هەڵبژاردنی‬ ‫دو ح���ەب‪ ،‬ک���ە یەکێکی���ان حەب���ی‬ ‫وەهم <ش���ین>و ئەویتری���ان حەبی‬ ‫واقیع <س���ور>ە‪ ..‬بینەر بۆ ساتێک‬ ‫تیادەمێنێت کە کام لەم دوانە بۆ ژیانی‬ ‫خ���ۆی هەڵبژێرێت؟ ب���ەاڵم بەکۆمەک‬ ‫وەرگرت���ن لەخەیاڵی فەیلەس���وفێکی‬ ‫س���لۆڤینیی وەک ژێ���ژەک دەتوانێت‬ ‫حەبی سێیەم هەڵبژێرێت!‬ ‫حەی���ی س���ێیەم دراوێک���ی مائیلە‬

‫لەماوەی چوار مانگی‬ ‫ڕابردودا؛ یەک میلیارو‬ ‫حەوتسەدو حەفتاو‬ ‫شەش ملیۆن دینار‬ ‫لەبودجەی گشتی‬ ‫خەڵک‪ ،‬دراوە بەهەمو‬ ‫ئەندام پارلەمانانی ئەم‬ ‫خولە نوێیە‪ ،‬بێ ئەوەی‬ ‫یەک دانیشتن بکەن‬

‫سزدان لەم‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە بۆ‬ ‫هەڵبژاردن سێ ڕیزە؛ هەڵبژاردنەی داهاتوی‬ ‫کوردستاندا هەر ئەوە‬ ‫ڕیزە درێژەکەیان‬ ‫نییە دەنگی یەکێتی‌و‬ ‫کە زۆرینەن؛ ڕیزی‬ ‫پارتی بەڕێژەیەکی‬ ‫ئەو خەڵکانەن کە‬ ‫بەرچاو بێتە خوارێ‪،‬‬ ‫لەچینی خوارەوەی‬ ‫بەڵکو ئەوەشە کە‬ ‫هەڕەمەکەدان‌و‬ ‫ڕاستیەکانیش دەبینن‪ ،‬دەنگی ئۆپۆزیسیۆنیش‬ ‫بەاڵم بەتەنیان بڕیاریان هاڕە بکات‬ ‫بۆ نادرێت‬

‫کە لەپرس���یارەکەدا نابینرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەڕاس���تیدا هەیە‪ ..‬لەم هەڵبژاردنەی‬ ‫کوردستانیش���دا لەنێوان هەردو هێزی‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن‌و دەس���ەاڵتدا‪ ،‬م���رۆڤ‬ ‫دەتوانێت هێزی سێیەم هەڵبژێرێت‪..‬‬ ‫ئەم الیەنی س���ێیەمە وەک حەبەکەی‬ ‫ماترێکس ماتریالێک نییە لەئاسمانەوە‬ ‫بکەوێتە خوارەوە‪ ،‬بەڵکو ئێکس���یری‬ ‫وش���یارییە کە لەدەرئەنجامی تێڕامان‬ ‫لەهەردو حەبەکەوە هاتۆتە بون‪.‬‬ ‫بۆ ئێس���تا؛ دەنگس���وتاندنی خۆت‬ ‫ئەو مێدەسینەیە کە دوای هەڵبژاردن‬ ‫دەبێ���ت بەژمارە‪ ،‬ژم���ارە؛ هێزی نوێ‬ ‫لەڕێکخ���راوی نوێ���دا دروس���تدەکات‪،‬‬ ‫بەج���ۆرێ ب���ۆ هەڵبژاردن���ی داهاتو‬ ‫ڕەنگ���ە پارتێک���ی گەورەت���ر بێت���ە‬ ‫پێش���ێ‪ ..‬هەروەک چ���ۆن بزوتنەوەی‬ ‫گ���ۆڕان بەس���ود وەرگرت���ن لەژمارە‪،‬‬ ‫بەکۆکردن���ەوەی هەموی���ان لەدەنگی‬

‫ناڕازی لەچەپ‌و ڕاس���ت لەئیسالمی‌و‬ ‫ناسیۆنالیس���ت توان���ی کۆلێکتیڤێکی‬ ‫گەورە دروس���ت بکات‌و تەنها لەماوەی‬ ‫کەمتر لەشەش س���اڵدا ببێت بە‌هێزی‬ ‫دوەم لەکوردستان‪.‬‬ ‫کۆمەڵ���گای ئێم���ە ب���ۆ هەڵبژاردن‬ ‫س���ێ ڕیزە؛ ڕی���زە درێژەکەی���ان کە‬ ‫زۆرین���ەن؛ ڕیزی ئ���ەو خەڵکانەن کە‬ ‫لەچین���ی خ���وارەوەی هەڕەمەکەدان‌و‬ ‫ڕاستیەکانیش دەبینن‪ ،‬بەاڵم بەتەنیان‬ ‫بڕیاریان بۆ نادرێت‪ ..‬ئەوانەی دو ڕیزە‬ ‫بچوکەکەی تر پێکدێنن؛ دەس���ەاڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنن‪ .‬دەسەاڵت کە لەهەردو‬ ‫پارتی حوکمڕان���دا خۆی دەبینێتەوە؛‬ ‫بە‌هێزی گەورەی پارەو بەسۆزڕاکێشانی‬ ‫خەڵ���ك ب���ۆ قەوان���ی نەتەوەی���ی‌و‬ ‫خەرمانەکێشان‌و هێنانەوەی کاریزماو‬ ‫ژیان لەسەر سۆزی ڕابردو دەیانەوێت‬ ‫دەنگبهێنن‪.‬‬

‫لەم���اوەی چ���وار مانگی ڕاب���ردودا؛‬ ‫‪( 1.776.000.000‬ی���ەک میلی���ارو‬ ‫هەرچ���ی ڕی���زی کۆتاییش���ە حەوتس���ەدو حەفتاو ش���ەش ملیۆن‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆنێکە کە الفی فریشتەی دین���ار) لەبودجەی گش���تی خەڵک‪،‬‬ ‫بەخ���ت‌و دوافری���ادڕەس لێ���دەدات‌و دراوە بەهەمو ئەندام پارلەمانانی ئەم‬ ‫ب���ۆ ماوەیەک���ی ت���ا ڕادەی���ەک درێژ خولە نوێیە‪ ،‬بێ ئەوەی یەک دانیشتن‬ ‫ناڕەزایەتییەکان���ی خەڵ���ک لەمەرامە بکەن‪ ..‬ئەوە لەکاتێکدا پاس���ەوانێکی‬ ‫سیاس���ییەکانی خۆی���دا دەقۆزێتەوەو س���نور لەبەر بێ پارەیی مۆڵەتەکەی‬ ‫هەمچ���ون یاریزانێکی وریا موزایەدەی ڕەتدەکات���ەوەو ل���ەڕوی هەڵنای���ەت‬ ‫دەنگی ڕاس���تەقینەی خەڵک دەکات‪ ..‬بگەڕێت���ەوە ن���او م���اڵ‌و منداڵەکەی‪،‬‬ ‫بەاڵم ڕێس���اکە لەزانس���تی سیاسیدا ئەوەتا پێشمەرگەیەک لەبەر کامێرای‬ ‫ئاوهای���ە؛ کە ئ���ەم دو ڕی���زە کەمە تەلەفیزیۆنەکەدا دەستدەکات بەگریان‪،‬‬ ‫بەئاس���انی‌و وەک هەمیش���ە دەتوانن کەمئەندامێک بەعارەبانەی هاندیکاپەوە‬ ‫تەحه‌ک���وم بەزۆرتری���ن ژم���ارەی لەبەردەرگای نوس���ینگەی پەرلەماندا‬ ‫دەنگ���دەرەوە بک���ەن‪ ،‬ئەگەرچ���ی ڕۆژ دەکات���ەوە‪ ،‬موچەخۆرێك���ی بێ‬ ‫موچە خۆی لەقیس���تەکەی‌و کرێنشین‬ ‫لەدەرەوەی خۆشیانبن‪.‬‬ ‫سیستمی ئێستای حوکمڕانی هەرێم خۆی لەخاوەنم���اڵ دەدزێتەوەو بازاڕ‬ ‫ئەگەرچ���ی لەقەیرانێک���ی ناوەک���ی‌و خۆڵی مردوی بەسەردا دەکرێت‌و هەمو‬ ‫دەرەک���ی گ���ەورەدا دەژی‪ ،‬کەچ���ی ئەکتیڤییەتێکی ئیکۆنۆمی دەوەستێت‪.‬‬ ‫دەتوانێ���ت هەم���و ڕۆژێ هەزارج���ار کەسیش لەسەرەوەی هەڕەمەکە باکی‬ ‫شکۆی ئەم مرۆڤی کوردە بشکێنت‪ ..‬بەهیچ نیە‪ !..‬کەسیان شەرم نایگرێت‌و‬

‫هه‌ڵمه‌تی هەڵبژاردن‬ ‫کەس���یان نابن بەدڵۆپێ ئاو هیچیان‬ ‫بەناخ���ی زەوی���دا ناچنە خ���وارێ‪..‬‬ ‫دەس���تیانکردەوە‬ ‫بەپێچەوان���ەوە‬ ‫بەکەڵەکەکردن���ەوەی خەونی بەتاڵ‌و‬ ‫فرۆش���تنی ئەو هەمو ئومێدە درۆزنە‬ ‫بەنرخی ئەڵماس‪ ،‬ک���ە نرخی دەنگی‬ ‫خۆمانە‪.‬‬ ‫لەکاتێکدا سروشتی کۆمەڵگا وەهایە‬ ‫کە لەسەر هیوا دەژی‪ ..‬بەاڵم لەدونیای‬ ‫ت���ازەدا خەڵک کۆمەڵ���ێ هەتیوی بێ‬ ‫ن���ەوا نی���ن پارتێکی سیاس���ی بێت‌و‬ ‫بەناوی قەبەی ئۆپۆزیس���یۆنەوە ببێت‬ ‫بەباوکی���ان‪ .‬هاواڵتیی کۆمەڵگای نوێ‬ ‫وشیاری خۆی دەکات بەباوکی خۆی‌و‬ ‫دەتوانێت بەدەنگی خ���ۆی پارتەکان‬ ‫س���زا بدات‪ ..‬سزدان لەم هەڵبژاردنەی‬ ‫داهاتوی کوردس���تاندا هەر ئەوە نییە‬ ‫دەنگی یەکێتی‌و پارت���ی بەڕێژەیەکی‬ ‫بەرچاو بێتە خوارێ‪ ،‬بەڵکو ئەوەش���ە‬ ‫ک���ە دەنگ���ی ئۆپۆزیس���یۆنیش هاڕە‬ ‫بکات!‬

‫ریکالم‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی ‪komalayatyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫‪17‬‬

‫تاقانه‌یه‌كی ئه‌نفال‪ :‬ئێستاش وێنه‌ ‌ی دایكمم‬ ‫له‌به‌رچاوه‌ له‌دوا ‌ی تراكتۆره‌كه‌وه‌ هاوار ‌ی بۆ ده‌كردم‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫ئه‌و وێنه‌یه‌ی‌ هه‌میشه‌ی‌ له‌گه‌ڵی‌ ده‌ژیت‌و‬ ‫به‌رده‌وام دێته‌وه‌ پێش چاوانی‌‪ ،‬وێنه‌ی‌‬ ‫دایكه‌ ئه‌نفالكراوه‌كه‌یه‌تی‌ كه‌ له‌پشتی‌‬ ‫تراكتۆرێكدا تا له‌به‌رچاوان ونبو هاواری‌‬ ‫ده‌كرد‪" :‬حه‌سه‌ن‪ ،‬حه‌سه‌ن‪."...‬‬ ‫حه‌سه‌ن عه‌لی‪ ،‬گه‌نجێكی‌ به‌جێماوی‌‬ ‫ئه‌نفالی‌ ته‌مه‌ن ‪ 42‬ساڵه‌ كه‌ له‌خێزانێك‬ ‫ته‌نها خۆی ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئێستاش‬ ‫پاش تێپه‌ڕبونی‌ ‪ 26‬ساڵ به‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫كاره‌ساته‌دا‪ ،‬حه‌سه‌ن تاكه‌ ئومێدی‌‬ ‫شادبونه‌وه‌یه‌ به‌خانه‌واده‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫سه‌ره‌تای‌ شااڵوه‌كه‌‬ ‫ئێم����ه‌ خه‌ڵك����ی گون����دی ئۆمه‌ربلین‪،‬‬ ‫پرۆسه‌ی ئه‌نفال له‌‪ 1988/4/7‬له‌سنوری‌‬ ‫داوده‌ ده‌ستیپێكرد‪ ،‬باوكم وتی سوپایه‌كی‬ ‫بێشومار هاتوه‌ته‌ ناوچه‌كه‌و زۆر دڕنده‌ن‌و‬ ‫نیه‌تی����ان خراپه‌‪ ،‬ئ����ه‌وكات گونده‌كه‌مان‬ ‫‪ 128‬ماڵ����ی تێداب����و‪ ،‬ئی����دی‌ به‌ره‌به‌یانی‬ ‫‪9‬ی‌ نیس����انی‌ ‪ ،1988‬گونده‌كه‌م����ان‬ ‫هه‌م����وی‌ چۆڵی ك����رد‪ ،‬تاوه‌ك����و له‌ ‪13‬ی‌‬ ‫مان����گ له‌گون����دی قه‌اڵچه‌رمه‌ڵه‌ی س����ه‌ر‬ ‫به‌ناحیه‌ی س����ه‌رقه‌اڵ هه‌مو خێزانه‌كه‌مان‬ ‫یه‌كمانگرته‌وه‌‪ .‬ئه‌وكات ته‌مه‌نم ‪ 15‬سااڵن‬ ‫ده‌بو‪ ،‬دایكم ‪ 4‬دین����ارو باوكم ‪ 20‬دیناری‌‬ ‫پێدام‌و وتیان نه‌وه‌كو له‌یه‌كتری‌ داببڕێین‪،‬‬ ‫ئیدی‌ له‌به‌یانی‌ ‪14‬ی‌ نیس����ان‪ ،‬من‌و دایكم‬ ‫هاتینه‌ سه‌ر شه‌قامی گشتی الی سه‌رقه‌اڵ‬ ‫له‌نێوان كفری‪-‬كه‌الرو ‪ 22‬پیاوو گه‌نجمان‬

‫حه‌سه‌ن عه‌لی‬

‫زۆرجار ك ‌ه‬ ‫ده‌گریم بۆ دو شت‬ ‫ده‌گریم‪ ،‬ئه‌ترسم‬ ‫بمرم‌و نه‌بینم‬ ‫موسته‌شاره‌كان‬ ‫له‌سێدار‌ه بدرێن‬ ‫بین����ی كه‌ هه‌ندێكیان خزم����ی خۆم بون‪،‬‬ ‫ل����ه‌و ش����وێنه‌دا له‌گه‌ڵ ئه‌وان����دا كه‌وتینه‌‬ ‫ده‌ستی لیوایه‌كی سه‌ربازیی‌‌و جاشه‌كانی‌‬ ‫فه‌تاح به‌گ����ی جاف كه‌ پێن����ج مه‌دالیای‌‬ ‫ئاڵتونیی سه‌دامی پێدرابو‪ ،‬ئیدی ئه‌و ‪22‬‬ ‫پیاوو گه‌نجه‌و باوكمی����ان به‌ئۆتۆمبیلێكی‬ ‫سه‌ربازیی برد‪.‬‬

‫گه‌ڕانه‌وه‌ی روفاتی ئه‌نفالکراوه‌کان‬ ‫هاواری‌ دایك بۆ رۆڵه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ پێنج شوانی گونده‌كه‌مان چه‌ند‬ ‫رانه‌مه‌ڕێكمان پێبو‪ ،‬دایكم‌و میمكم (ئامینه‌‬ ‫ئه‌حمه‌دو سه‌وس����ه‌ن فه‌ره‌ج) له‌گه‌ڵ مندا‬ ‫مانه‌وه‌‪ ،‬فه‌رمان����ده‌ی لیواكه‌ كه‌ پله‌كه‌ی‌‬ ‫عه‌مید بو له‌گه‌ڵ جاش����ه‌كاندا به‌عه‌ره‌بی‬ ‫قس����ه‌ی كرد‪ ،‬جاش����ه‌كان وتیان ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ئه‌و دو ژن ‌ه ده‌به‌ین بۆ قۆره‌تو الی كه‌الرو‬ ‫دواتر ئێ����وه‌و رانه‌مه‌ڕه‌كانیش ده‌به‌ین بۆ‬ ‫الیان‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك قسه‌یان ده‌كرد گوایه‌‬ ‫ئه‌و ئه‌فس����ه‌ره‌ به‌زه‌یی به‌ئێمه‌دا دێته‌وه‌‪.‬‬

‫به‌زۆر به‌شودان ‌ی كچان‬ ‫هێشتا له‌هه‌رێم ‌ی كوردستان ماوه‌‌‌‬

‫ئا‪ :‬دالیا كه‌مال‬ ‫تا ئێستاش یه‌كێك له‌گرفته‌كانی‌‬ ‫كچانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردی‌‪ ،‬به‌زۆر‬ ‫به‌شودانیانه‌ له‌الیه‌ن خێزانه‌كانیانه‌وه‌‌و‬ ‫ئه‌م دیارده‌یه‌ش هه‌رچه‌نده‌ له‌ناوه‌ندی‌‬ ‫شاره‌ گه‌وره‌كاندا به‌ره‌و الوازیی‌‬ ‫چوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ شاره‌كاندا‬ ‫به‌رێژه‌یه‌كی‌ زیاتر به‌رچاو ده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫گه‌وره‌تری���ن كێش���ه‌ی‌ دوای‌ به‌زۆر‬ ‫به‌شودان‪ ،‬نائارامی‌‌و پێكه‌وه‌ نه‌گونجانی‌‬ ‫نێ���وان ئه‌و دو هاوس���ه‌ره‌ نوێیه‌یه‌ كه‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ش زۆرج���ار په‌لده‌هاوێژێت بۆ‬ ‫جیابونه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاش���تی‌‪ ،‬ته‌مه‌ن ‪ 20‬س���اڵ‪ ،‬یه‌كێكه‌‬ ‫له‌قوربانیه‌كان���ی‌ دی���ارده‌ی‌ ب���ه‌زۆر‬ ‫به‌ش���ودان‌و ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫چه‌ندین خه‌ونی‌ هه‌بوه‌ له‌ژیانیدا‪ ،‬له‌وانه‌‬ ‫بچێته‌ زانكو له‌وێوه‌ هاوس���ه‌ری‌ ژیانی‌‬ ‫بدۆزێته‌وه‌‪" ،‬به‌اڵم به‌زۆری‌ ماڵه‌وه‌ درام‬ ‫به‌شوو ده‌زگیرانه‌كه‌ش���م زۆر دور بوه‌‬ ‫له‌و كه‌سه‌ی‌ كه‌ خه‌ونم پێوه‌ دیوه‌"‪.‬‬ ‫زۆرجار دیارده‌ی‌ به‌زۆر به‌ش���ودانی‌‬

‫گومان���ی‌ تێدانیه‌ كه‌ كێش���ه‌و گرفتی‌‬ ‫زۆری‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌ له‌ژیانی‌ خێزانیداو‬ ‫ناتوانین بڵێین ئه‌و خێزانه‌ نوێیه‌ی‌ كه‌‬ ‫دروست ئه‌بێت‪ ،‬خێزانێكی‌ ته‌واو ئارام‌و‬ ‫ته‌ندروس���ته‌ بۆ ناو كۆمه‌ڵگه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌هۆی‌ گوێ‌ نه‌گرتنی‌ گه‌وره‌كان له‌خوار‬ ‫خۆیان‌و دروس���تنه‌بونی‌ تێگه‌یشتنێكی‌‬ ‫گونجاو له‌ناو خێزانه‌كاندا"‪.‬‬ ‫ه���اوكات عائیش���ه‌ عه‌بدولحه‌كی���م‬ ‫محه‌م���ه‌د‪ ،‬به‌رپرس���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‬ ‫سكرتاریه‌تی‌ ژنان‪ ,‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ ڕۆژانه‌ ئه‌م كێشانه‌ رو ده‌كه‌نه‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ژنان‌و "ئه‌مه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بمانه‌وێت یان ن���ا‪ ،‬كۆمه‌ڵگه‌كه‌مان تا‬ ‫راده‌یه‌ك نیمچه‌كراوه‌یه‌‌و تا راده‌یه‌كیش‬ ‫پیاوس���االرییه‌‪ ,‬بون���ی‌ كه‌لت���وری‌‬ ‫دواكه‌وتوش رۆڵی‌ خۆی‌ له‌بره‌ودان به‌و‬ ‫دیاردانه‌دا هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫عائیشه‌ هۆش���داری‌ ده‌دات له‌ئاكامه‌‬ ‫خراپه‌كان���ی‌ دوای‌ به‌زۆر به‌ش���ودان‌و‬ ‫ده‌ڵێت‪" ،‬ئه‌گه‌ر كچێك به‌ئاره‌زوی‌ خۆی‌‬ ‫شوی‌ نه‌كردبێت‪ ،‬بێگومان یه‌كێك له‌و‬ ‫كێشانه‌ی‌ روبه‌ڕوی‌ ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ناپاكیی‌‬ ‫هاوس���ه‌رگیریه‌ ی���ان توش���ی‌ بارێكی‌‬ ‫ده‌رونی‌ خراپ ده‌بێت"‪.‬‬ ‫له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تانداو ل���ه‌روی‌‬ ‫یاس���اییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ رۆڵیان‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌ب���ه‌زۆر به‌ش���ودانی‌ كچان‪،‬‬ ‫توشی‌ سزای‌ یاس���ایی‌ ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان ئ���ه‌م دیارده‌یه‌‬ ‫هه‌ر به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫ت���ه‌الر له‌تی���ف محه‌م���ه‌د‪ ،‬ئه‌ندام‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د‪" ،‬له‌یاس���ای‬ ‫به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی توندوتیژی خێزانیی‬ ‫له‌بڕگه‌ی یه‌ك���ه‌م له‌م���اده‌ی دوهه‌م‪،‬‬ ‫ئه‌و به‌زۆر به‌ش���ودانه‌ یاخ���ود به‌زۆر‬ ‫هاوس���ه‌رگیریه‌‪ ،‬به‌توندوتیژی دانراوه‌‌و‬ ‫له‌ناو خێزاندا تا پله‌ چوار هه‌ر كه‌سێ‬ ‫هه‌س���تێت ب���ه‌و كاره‌ س���زا ده‌درێت‌و‬ ‫به‌ڵێننامه‌ی پێپڕده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬خۆ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ���ه‌و كاره‌ دوباره‌ بكات���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫سزای به‌رامبه‌ر دانراوه‌"‪.‬‬

‫كچان له‌ناو خێزانه‌كاندا وه‌ك نه‌ریتێكی‌‬ ‫بۆماوه‌ی���ی‌ په‌یڕه‌و ده‌كرێ���ت‌و ده‌بێت‬ ‫هه‌م���و كچه‌كان ملكه‌چی‌ ئ���ه‌و نه‌ریته‌‬ ‫بن‪.‬‬ ‫ش���ادان كه‌ریم‪ ،‬ب���ه‌ده‌م چاككردنی‌‬ ‫سه‌رپۆشه‌كه‌یه‌وه‌ باسی‌ خه‌مه‌كانی‌ زۆر‬ ‫به‌ش���ودان بۆ ئاوێن���ه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌ كه‌‬ ‫خۆشی‌ یه‌كێك بوه‌ له‌قوربانیه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫دیارده‌یه‌و جگه‌ له‌خۆی‌‪ ،‬خوشكه‌كانیشی‌‬ ‫قوربان���ی‌ به‌زۆر به‌ش���ودانن‪" ,‬ئه‌گه‌ر‬ ‫خوشكه‌كانم ‪ 14‬ساڵ به‌ر له‌ئێستا ئه‌م‬ ‫تاوانه‌ی���ان به‌رامبه‌ركرابێت‪ ،‬بۆچی‌ تا‬ ‫ئێستا ئه‌م دیارده‌یه‌ به‌رده‌وامه‌؟ كاتێك‬ ‫ئێستا ده‌ڵێن ژیان خۆشه‌و هه‌مو كه‌س‬ ‫ئازاده‌؟ به‌اڵم ب���ۆ زۆرێك له‌كچان ئه‌و‬ ‫ئازادی���ه‌ نیه‌‪ ،‬من چ���ی‌ له‌ئاڵتونی‌ زۆر‬ ‫بكه‌م كه‌ بۆم كراوه‌؟ كاره‌سات ئه‌وه‌یه‌‬ ‫من به‌حه‌زی‌ خۆم شوم نه‌كردوه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك���ه‌ ماره‌كراوم‪ ،‬به‌اڵم واده‌زانم‬ ‫دنیا به‌سه‌رمدا روخاوه‌" ‪.‬‬ ‫له‌الی���ه‌ن خۆیه‌وه‌‪ ،‬په‌پوله‌ س���دیق‬ ‫توێ���ژه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‪ ،‬له‌ب���اره‌ی‌‬ ‫به‌زۆر به‌ش���ودانی‌ كچانه‌وه‌ بۆ ئاوێنه‌ تێبین���ی‌‪ :‬ن���اوه‌ به‌كارهاتوه‌كان���ی‌‬ ‫وتی‌‪" ,‬یه‌ك���ه‌م قوربانی‌ كچه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم قوربانیه‌كان خوازراون‬

‫ئی����دی به‌تراكتۆرێك دایك����م‌و میمكمیان‬ ‫بردو ئێس����تاش وێنه‌كه‌ی‌ له‌به‌رچاومه‌ كه‌‬ ‫دایكم كراس����ێكی‌ گوڵداری‌ ره‌نگاوڕه‌نگی‌‬ ‫له‌به‌ردابوو له‌دوای‌ تراكتۆره‌كه‌وه‌ ده‌ستی‬ ‫به‌رزكرده‌وه‌و هاواری‌ ده‌كرد "حه‌س����ه‌ن‪،‬‬ ‫حه‌سه‌ن‪."...‬‬ ‫تاقانه‌ی‌ ئه‌نفال‬ ‫ئیدی‌ له‌و كاته‌وه‌ دایك����م نه‌بینییه‌وه‌و‬ ‫هه‌مویانیان له‌قۆره‌توه‌وه‌ گواس����ته‌وه‌ بۆ‬ ‫تۆپزاوه‌ له‌خۆرئ����اوای‌ كه‌ركوك‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫‪ ،4/17‬مانگی ره‌مه‌زان بو‪ ،‬وه‌ك باسیان‬

‫بۆ كردوم وتیان‪ :‬دایكت به‌رۆژو بوه‌و یه‌ك‬ ‫په‌رداخ شه‌كری‌ له‌سه‌ربازه‌كان به‌دو دینار‬ ‫كڕی����وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا ئ����ه‌وكات فه‌رده‌یه‌ك‬ ‫ش����ه‌كر به‌ ‪ 10‬دینار ب����وه‌‪ ،‬چونكه‌ دایكم‬ ‫ئه‌گه‌ر نانیش����ی نه‌خواردایه‌ ئاس����ایی بو‪،‬‬ ‫ته‌نه����ا حه‌زی‌ له‌چایی‌ ب����وه‌و به‌بێ چایی‌‬ ‫نه‌ده‌ژیا‪.‬‬ ‫م����ن ن����ه‌ك ته‌نه����ا تاقان����ه‌ی‌ ئه‌نفالم‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌روی‌ ده‌رونییش����ه‌وه‌ ئه‌نفالكراوم‪:‬‬ ‫به‌تراكتۆرێ����ك دایك����م‌و میمكمی����ان برد‪،‬‬ ‫ئێس����تاش وێنه‌ك����ه‌ ‌ی له‌به‌رچاومه‌ دایكم‬

‫كراس����ێكی‌ گوڵ����داری‌ ره‌نگاوڕه‌نگ���� ‌ی‬ ‫له‌به‌ردابوو له‌دوای‌ تراكتۆره‌كه‌وه‌ ده‌ستی‬ ‫به‌رزكرده‌وه‌و هاواری‌ ده‌كرد "حه‌س����ه‌ن‪،‬‬ ‫حه‌سه‌ن‪."...‬‬ ‫مردن له‌برسا‬ ‫ئه‌و شایه‌تحااڵنه‌ گێڕایانه‌وه‌ بۆم‪ :‬دایكم‌و‬ ‫ژنه‌كانیان كاتژمێر ‪4-3‬ی‌ نیوه‌شه‌و بردوه‌و‬ ‫كه‌س����یان له‌و ش����وێنه‌ نه‌هێڵراونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫كاتێك دایكمیان ب����ردوه‌ قۆرییه‌ چاكه‌ی‌‬ ‫به‌س����ه‌ر ئاگره‌كه‌وه‌ بوه‌‪ ،‬بۆیه‌ چه‌ندینجار‬ ‫دایك����م هاتوه‌ته‌ خ����ه‌وم‌و وتویه‌تی‪ :‬پێش‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌فیشه‌ك بمانكوژن له‌تینوو برسدا‬ ‫مردین‪ .‬ئه‌وه‌ش زۆر كاریگه‌ریی‌ له‌س����ه‌رم‬ ‫به‌جێهێشتوه‌و هه‌میشه‌ ده‌گریم‪.‬‬ ‫دو خۆزگه‌‬ ‫زۆرجار كه‌ ده‌گریم بۆ دو شت ده‌گریم‪،‬‬ ‫ئه‌ترس����م بمرم‌و نه‌بینم موسته‌ش����اره‌كان‬ ‫له‌س����ێداره‌ بدرێن كه‌ دوای‌ ‪ 61‬دانیشتنی‬ ‫دادگای‌ ب����ااڵی‌ تاوان����ه‌كان‪ ،‬فه‌رمان����ی‬ ‫ده‌س����تگیركردن بۆ ‪ 423‬كه‌س ده‌رچوه‌و‬ ‫‪ 256‬كه‌س����یان له‌خائینه‌كان����ن به‌ن����اوی‬ ‫شێخ‌و ئاغاو به‌گ‌و عه‌شیره‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌ترس����م بم����رم‌و روفاتی دای����ك‌و باوك‌و‬ ‫خوشكه‌كانم نه‌بینمه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌مو ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ ئه‌نفالكران پێشتر‬ ‫ل����ه‌‪ 1988/4/13‬له‌گونده‌كان����ه‌وه‌ برابون‬ ‫له‌ناحی����ه‌ی قۆره‌ت����وی س����ه‌ر به‌كه‌الرو‬ ‫گون����دی مله‌س����وره‌ی‌ س����ه‌ر به‌ناحیه‌ی‬ ‫س����ه‌رقه‌اڵ كۆكرابونه‌وه‌و له‌‪1988/4/14‬‬ ‫گواسترانه‌وه‌و ئه‌نفالكران بۆ نوگره‌سه‌لمان‌و‬ ‫تۆپزاوه‌و ناوه‌ڕاست‌و خواروی‌ عێراق‪.‬‬

‫كوڕانی‌ حزب ‌ی دیموكرات كچ ‌ه كۆییه‌كان ده‌خوازن‪،‬‬ ‫به‌اڵم هاوسه‌رگیری ‌ی پێچه‌وانه‌ رونادات‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫كه‌مپی‌ حزبی‌ دیموكراتی‌ كوردستانی‌‬ ‫ئێران كه‌ بۆ ماوه‌ی‌ زیاتر له‌‪22‬‬ ‫ساڵه‌ له‌سنوری‌ شاره‌وانی‌ كۆیه‌یه‌‪،‬‬ ‫زۆرێك له‌ئه‌ندامه‌كانیان له‌گه‌ڵ كچانی‌‬ ‫كۆیه‌ هاوسه‌رگیریی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ زۆرجار خه‌ڵكی‌ كۆیه‌‬ ‫ناتوانێت داخوازیی‌ كچانی‌ حزبی‌‬ ‫دیموكرات بكات به‌بیانوی‌ جیاوازیی‌‬ ‫كلتورییان‪.‬‬ ‫فازیڵ سدیق ئه‌ندامی‌ حزبی‌ دیموكراته‌‌و‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئافره‌تێك���ی‌ ش���اری‌ كۆی���ه‌‬ ‫هاوس���ه‌رگیریی‌ كردوه‌‪ ،‬له‌باره‌ی‌ هۆكاری‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ په‌یوه‌ن���دی‌ خزمایه‌ت���ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ خه‌ڵكی‌ كۆیه‌ ب���ۆ ئاوێنه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫رونك���رده‌وه‌ ك���ه‌ "له‌به‌رئ���ه‌وه‌ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫ئافره‌تێكی‌ خه‌ڵكی‌ كۆیه‌ هاوس���ه‌رگیریم‬ ‫ك���ردوه‌‪ ،‬چونكه‌ حزبی‌ دیموكرات ماوه‌ی‌‬ ‫‪ 22‬ساڵه‌ هه‌ڵس���وكه‌وت له‌گه‌ڵ خه‌ڵكی‌‬ ‫ئه‌و ده‌ڤه‌ره‌ ده‌كات‪ ،‬جۆرێك له‌په‌یوه‌ندی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ له‌نێوانیان دروست بوه‌‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌وه‌ش خه‌ڵكی‌ كۆیه‌ له‌ئاستێكی‌ به‌رزی‌‬ ‫رۆش���نبیرییدان‌و هه‌رگی���ز جیاوازیی���ان‬ ‫نه‌ك���ردوه‌ له‌نێوان ك���ورد له‌پارچه‌كانی‌‬ ‫تر"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات له‌كاتی‌‬ ‫خواس���تنی‌ ئه‌و ئافره‌ته‌ی‌ كۆیه‌‪ ،‬توش ‌ی‬ ‫هیچ ج���ۆره‌ كێش���ه‌یه‌ك نه‌بۆته‌وه‌و له‌م‬ ‫ڕوه‌وه‌ وت���ی‌ "به‌رله‌وه‌ی‌ هاوس���ه‌رگیریی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و ئافره‌ته‌ بكه‌م‪ ،‬ماڵی‌ كچه‌كه‌م‬ ‫ده‌ناس���ی‌‌و په‌یوه‌ندیم له‌گه‌ڵیان هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫كاتێكی���ش چوم���ه‌ داخوازی���ی‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫به‌هه‌مو ش���ێوه‌یه‌ك هه‌وڵی‌ رێكخستنی‌‬ ‫ئه‌و هاوس���ه‌رگیرییه‌یان بۆ ده‌دام كه‌ من‬ ‫پێموایه‌ تا ئێس���تا بۆ هیچ كه‌سێكی‌ تر‬ ‫ئه‌و هه‌وڵه‌ نه‌دراوه‌"‪.‬‬ ‫فازیڵ سدیق له‌ساڵی‌ ‪ 1978‬له‌كوردستانی‌‬ ‫رۆژه���ه‌اڵت له‌دایكبوه‌‌و له‌س���اڵی‌ ‪2007‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئافره‌تێكی‌ خه‌ڵكی‌ كۆیه‌ به‌ناوی‌‬ ‫س���اكار دڵش���اد كه‌ له‌دایكبوی‌ ‪1981‬ه‌‬ ‫هاوسه‌رگیریی‌ ده‌كات‌و ئێستاش خاوه‌نی‌‬ ‫كچێك‌و كوڕێكه‌‪.‬‬ ‫له‌ناو به‌شێكی‌ خه‌ڵكی‌ كۆیه‌‪ ،‬ئه‌و بۆچونه‌‬

‫زاڵه‌ كه‌ كچانی‌ حزبی‌ دیموكرات رێگریی‌‬ ‫ده‌كرێن ل���ه‌وه‌ی‌ هاوس���ه‌رگیریی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كوڕانی‌ شاره‌كه‌دا بكه‌ن‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌رێگه‌گرتن له‌هاوسه‌رگیریی‌‬ ‫كچانی‌ دیموكرات به‌كوڕانی‌ شاری‌ كۆیه‌‪،‬‬ ‫توێژه‌رێك���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ئام���اژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات‪" ،‬ئ���ه‌وه‌ خاڵێكی‌ س���لبی‌ حزبی‌‬ ‫دیموكرات���ه‌ كه‌ رێگه‌ به‌ئه‌ندامه‌ كچه‌كانی‌‬ ‫نادات هاوسه‌رگیریی‌ له‌گه‌ڵ كوڕانی‌ كۆیه‌‬ ‫بكه‌ن"‪.‬‬ ‫س���ۆالڤ نیزام‪ ،‬توێ���ژه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌ت ‌ی‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ بۆ ئاوێن���ه‌ وتی‌‪ " ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئێستا هه‌ست پێده‌كرێت به‌شێكی‌ زۆری‌‬ ‫ئه‌ندامانی‌ حزبی‌ دیموكرات له‌گه‌ڵ ئافره‌تی‌‬ ‫شاری‌ كۆیه‌ هاوس���ه‌رگیریی‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش شتێكی‌ ئاس���اییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خاڵێكی‌ سلبی‌‌و گه‌وره‌یه‌ به‌داخه‌وه‌ رێگه‌‬ ‫نادرێت كچانی‌ حزب���ی‌ دیموكرات له‌گه‌ڵ‬ ‫كوڕان���ی‌ كۆیه‌ هاوس���ه‌رگیریی‌ بكه‌ن كه‌‬ ‫دیاره‌ ئه‌وان ئێمه‌ به‌خاڵێكی‌ مه‌ترسیدار‬ ‫وه‌رده‌گ���رن‌و حه‌زناك���ه‌ن له‌گه‌ڵ كوردی‌‬ ‫باش���وری‌ كوردستان تێك ‌هڵ‌ بن‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫گرفتێك���ه‌ له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ ئێم���ه‌ هه‌ردو‬ ‫هاوزمان‌و هاونه‌ت���ه‌وه‌‌و هاودینین كه‌چی‌‬ ‫رێگرییان لێده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات "ئێم���ه‌‬ ‫وه‌كو توێژه‌ران���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ به‌ئومێد ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ین ئه‌و جۆره‌ كلتوره‌ یان ئه‌و جۆره‌‬ ‫بڕیاره‌ له‌ناو حزبی‌ دیموكرات نه‌مێنێت‌و‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ كۆیه‌ش بتوان���ن له‌گه‌ڵ كچانی‌‬

‫له‌ناو به‌شێكی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كۆیه‌‪ ،‬ئه‌و بۆچونه‌‬ ‫زاڵه‌ كه‌ كچانی‌ حزبی‌‬ ‫دیموكرات رێگریی‌‬ ‫ده‌كرێن له‌وه‌ی‌‬ ‫هاوسه‌رگیریی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كوڕانی‌ شاره‌كه‌دا‬ ‫بكه‌ن‬ ‫ئه‌وان هاوس���ه‌رگیریی‌ بكه‌ن له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌مومان كوردو هاوزم���ان‌و هاونه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫هاودینین"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئ���ه‌و بۆچونه‌ی‌ كه‌ گوایه‌ حزب ‌ی‬ ‫دیموكرات���ی‌ كوردس���تان رێگه‌ن���ادات‬ ‫ئافره‌ته‌كانی���ان له‌گ���ه‌ڵ خه‌ڵك���ی‌ كۆیه‌‬ ‫هاوس���ه‌رگیریی‌ بك���ه‌ن‪ ،‬فازی���ڵ وتی‌‪:‬‬ ‫"هه‌رگیز شتی‌ وا نیه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ناو حزبی‌ دیموكرات رێژه‌ی‌ كچ كه‌مه‌‌و‬ ‫هه‌روه‌ها جیاوازیی‌ له‌نێ���وان فه‌رهه‌نگی‌‬ ‫ئێ���ره‌و ئه‌وێ هه‌یه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ له‌وانه‌یه‌ ئه‌و‬ ‫پڕۆسه‌یه‌ كه‌متر بێت"‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫به‌رپرس ‌ی رۆشنبیریی‌‌و كلتوری ‌ی له‌كونسڵخانه‌ ‌ی ئه‌مه‌ریكا‪:‬‬

‫لێخوڕن بۆ گینیس‬ ‫ دالوه‌ر سۆفی كه‌ریم‬ ‫كاتێك (هیو بیڤه‌ر)ی به‌ڕه‌گه‌ز ئینگلیز ك ‌ه له‌كارگه‌ی بیره‌ی گینیس‬ ‫ئه‌ندازیار بو له‌ڕۆژێكی پش����ودا بۆ ڕاو‌ه ن����ه‌وره‌س چوبو‌ه كه‌ناری‬ ‫ڕوب����اری تایمس‪ ،‬بڕوای وابو باڵنده‌ی زه‌قزاق تیژڕه‌وترین باڵنده‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و بیرۆكه‌یه‌ی ال دروست بو ك ‌ه لیستێ دروست بكا بۆ تۆماری ئه‌و‬ ‫شتانه‌ی ژمار‌ه پێوانه‌ییه‌كان ئه‌به‌زێنن‪ ،‬ك ‌ه الی ئێم ‌ه به‌چاك‌و خراپ‬ ‫له‌زاری گه‌وره‌كانه‌و‌ه ناوی هێڵی سوری لێئه‌نێن‪ .‬كاتێك ئاواته‌كه‌ی‬ ‫هاته‌دی‪ ،‬بۆ یه‌كه‌مجار به‌ناوی كارگه‌كه‌یه‌و‌ه كتێبی (ئینسكلۆپیدیای‬ ‫ی ئۆگۆستی ‪١٩٥٥‬دا‪ .‬ئیتر له‌و‬ ‫گینیس)ی به‌چاپگه‌یاند له‌رۆژی حه‌وت ‌‬ ‫ڕۆژه‌و‌ه هه‌ر شتێك ژماره‌ی پێوانه‌یی بشكێنێت ناوی ئه‌چێته‌ كتێبی‬ ‫گینیسه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك بااڵبه‌رزترین پیاوی دنیا‪ ،‬كورتترین ژن‪ ،‬قه‌ڵه‌وترین‬ ‫به‌رخ‪ ،‬جوانترین ئه‌س����پ‪ ،‬خێراترین ئۆتۆمبێل‪ ،‬درێژترین قژو هه‌مو‬ ‫ترینه‌كانی ترو عاجباتیه‌كان به‌قه‌ڵب‌و قوالپه‌كانیشیانه‌وه‌‪.‬‬ ‫زۆر ك����ه‌س پاره‌یه‌كی زۆر خه‌رج ئه‌كه‌ن بۆ ئ����ه‌وه‌ی ناویان بچێت ‌ه‬ ‫ئه‌و كتێبه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م كتێب ‌ه تایبه‌ت نی ‌ه به‌گه‌لێك یان نه‌ته‌وه‌یه‌ك یان‬ ‫واڵتێ����ك‪ ،‬به‌ڵكو جیهانیه‌‌و هه‌مو س����ه‌رزه‌مینی داگیركردوه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫جێگه‌ی س����ه‌رنج ‌ه واپێئه‌چێ ئێم ‌ه ته‌نها له‌ش����وتیدا به‌ختمان سپی‬ ‫بێنێ تا ئه‌مڕۆ شانسی ئه‌وه‌مان نه‌بو‌ه ناومان بچێت ‌ه ئه‌و كتێبه‌وه‌‪.‬‬ ‫دو ساڵێ له‌مه‌وبه‌ر هه‌وڵێكدرا ك ‌ه هه‌ڵپه‌ڕكێیه‌ك ساز بكرێت هێند‌ه‬ ‫بازنه‌كه‌ی فراوانبێت‪ ،‬تا بگات ‌ه ئاس����تێك ببێت ‌ه پشتێنه‌یه‌ك به‌قه‌د‬ ‫بازنه‌ی قه‌اڵكه‌ی ش����اری هه‌ولێری هۆالكۆ به‌زێن‪ ،‬له‌مه‌ش����دا به‌خت‬ ‫یاوه‌رمان نه‌بوو كورتیهێنا‪ ،‬نه‌زانرا هۆی شكستی ئه‌م هه‌وڵ ‌ه چیبو‪،‬‬ ‫دیسانه‌و‌ه ناومان نه‌كه‌وت ‌ه سه‌ر الپه‌ڕه‌ی ئه‌و كتێبه‌ی ك ‌ه تیراژه‌كه‌ی‬ ‫سه‌د ملیۆن بو له‌دواهه‌مین چاپیدا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پێكهێنان ‌‬ ‫له‌س����اڵی ڕاب����وردودا ئێم����ه‌و واڵتی لوبن����ان هه‌وڵ���� ‌‬ ‫حكومه‌تماندا‪ ،‬ئه‌وان به‌هه‌مو ئه‌و تیره‌و تایه‌فه‌و مه‌زهه‌بانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هه‌مو مۆزایك ‌ه ئاڵۆزه‌ی ك ‌ه لێیپێكهاتون‪ ،‬دو هه‌فت ‌ه له‌مه‌وپێش دوای‬ ‫ژانێكی د‌ه مانگیی حكومه‌ته‌كه‌یان له‌دایكبوو شافل خێریان لێكردو‬ ‫كێكی ده‌سه‌اڵت لوشدرا‪.‬‬ ‫ئێم ‌ه زۆرجار بڕێ پار‌ه وه‌ك ده‌ستخۆشان ‌ه یا به‌خشیش ئه‌ده‌ین بۆ‬ ‫هه‌ڵواسینی ره‌سمی سیاسیه‌كانمان له‌واڵتێكی فه‌ڕه‌نگیدا یا هێنانی‬ ‫گۆرانیبێژێك له‌واڵتێكی بیانیه‌وه‌‪ ،‬به‌گوناح نه‌بێت‌و نه‌قڵی كفر به‌كفر‬ ‫نه‌بێ‪ ,‬ئه‌ڵێ����ن به‌به‌رتیل ئه‌و چاالكیان ‌ه چێده‌بن‪ .‬ئیتر هه‌ر چۆنێك‬ ‫بێت له‌میدیایه‌كه‌و‌ه بۆ چه‌ند چركه‌یه‌ك ناومان ئه‌چێت ‌ه ناو ناوانه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم كتێبه‌كه‌ی گینیس خوا نه‌كا‪.‬‬ ‫ل����ه‌م خه‌رابات����ه‌ی له‌م����ه‌ڕ ئێمه‌ش وا ح����ه‌وت مان����گ به‌ڕێئه‌كه‌ین‬ ‫هه‌ڵبژاردنمان چێك����ردوه‌‪ ،‬به‌اڵم حكومه‌ت ونه‌‪ .‬حیزبه‌كانمان داوای‬ ‫س����ه‌بری ئه‌یوبمان لێئه‌كه‌ن‪ ،‬حكومه‌تی هه‌رێم ن ‌ه خاوه‌نی به‌رزترین‬ ‫باڵه‌خانه‌ی دنیای ‌ه ن ‌ه گه‌وره‌ترین گۆڕه‌پانی دنیا هی ئێمه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫الی ئێم���� ‌ه ده‌س����تئه‌كه‌وێت‪ ،‬ڕه‌نگ ‌ه گه‌وره‌تری����ن به‌ڵێنی درۆ بێت‪،‬‬ ‫له‌گه‌نده‌ڵییشدا قوس����ورمان نیه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ش ڕوی مه‌جلیسیان نیه‌و‬ ‫بۆ ئه‌و كتێب ‌ه نه‌گریس���� ‌ه ناش����ێن‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌گه‌ر حیزبه‌كانمان تۆزێ‬ ‫پشویان درێژبێت له‌گه‌ ‌ڵ ئه‌م میلله‌ته‌و بۆڵه‌و خوته‌مان لێقبوڵبكه‌ن‪،‬‬ ‫سااڵنمان خایاندو‌ه مانگانمان ماوه‌‪ ،‬ئه‌و سه‌بری ئه‌یوبه‌ی له‌ئێمه‌ی‬ ‫داوا ئه‌كه‌ن بۆ خۆیان بیخه‌ن ‌ه گه‌ڕ‪ ،‬چوار مانگێكی تر خۆیان بگرن‌و‬ ‫د‌ه مانگێك زیاتر‪ ،‬شتێ س��ڵ�اوی به‌نه‌وه‌و بۆڕی لوبنان ئه‌ده‌ینه‌و‌ه‬ ‫ئه‌وسا به‌پێی مه‌سڵه‌حه‌تی حیزبه‌كان حكومه‌ته‌ك ‌ه ته‌شكیل بكه‌ن‌و‬ ‫له‌جیاتی كێك ناوساجی ده‌سه‌اڵت به‌شبكه‌ن‌و ئه‌وسا بێبه‌خشیش‌و‬ ‫بێبه‌رتیل‪ ،‬هیچی ناوێ ناومان ئه‌چێت ‌ه كتێب ‌ه بۆره‌وه‌‪ ،‬كه‌وابو لێخوڕن‬ ‫بۆ گینیس‪ ،‬هه‌ر هیچ نه‌بێ با ئه‌وه‌مان پێببڕێ‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫ ‬ ‫‪ '¥ Û Ù#‬‬

‫ ‪ Ú ªØ ÛÍ '/ Í ã Õ‬‬ ‫‪d‬‬

‫ ‪ÛÍ (Ù$‬‬ ‫‪d‬‬

‫‪ÎÒ‬‬

‫ ‪ '¥ ÚpØpÍ‬‬

‫ ‪Ï ¢- Ü /Í-'- Nj ʿ‬‬

‫خوازیارین رێژه‌یه‌كی‌ زۆر له‌خوێندكاری‌‬ ‫كورد بچن له‌ئه‌مه‌ریكا بخوێنن‬ ‫ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‬ ‫ئاندی‌ هاولس به‌رپرسی‌ كاروبار ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆشنبیریی‌‌و كلتور له‌كونسڵخانه‌ی‌‬ ‫گشتی‌ ویالیه‌ته‌ یه‌كگرتوه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا له‌هه‌ولێر‪ ،‬له‌م گفتوگۆیه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌دا تیشك ده‌خاته‌ سه‌ر پرۆسه‌ی‌‬ ‫خوێندن‌و ناردنه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ خوێندكارانی‌‬ ‫هه‌رێم‌و عێراق بۆ ئه‌مه‌ریكاو‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕو له‌ئێستادا زیاتر‬ ‫له‌هه‌زار خوێندكاری‌ كوردو عێراقی‌‬ ‫له‌زانكۆكانی‌ ئه‌مه‌ریكا ده‌خوێنن‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌ش‬ ‫ده‌ڵێت "یه‌كێكه‌ له‌رۆژنامه‌ به‌ناوبانگ‌و‬ ‫راستگۆكانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و هه‌مو‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك ئێمه‌ له‌رێگای‌ هاوكارو‬ ‫وه‌رگێڕه‌كانمانه‌وه‌ ده‌یخوێنینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئ����ه‌و زانكۆیان����ه‌ كامانه‌ن ك ‌ه‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان هه‌ن‌و ئێوه‌ وه‌كو‬ ‫ویالیه‌ت����ه‌ یه‌كگرتوه‌كان����ی‌ ئه‌مه‌ری����كا‬ ‫پشتگیرییان ده‌كه‌ن؟‬ ‫ئان����دی‌ هال����وس‪ :‬ئێم����ه‌ به‌رنام����ه‌ی‌‬ ‫هاوبه‌ش����مان هه‌یه‌ له‌نێ����وان زانكۆكانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری����كاو زانك����ۆی‌ س����ه‌الحه‌دین بۆ‬ ‫نمون����ه‌‪ ،‬وه‌ك����و زانكۆی‌ (سه‌نس����ناتی‌‬ ‫له‌ئه‌مه‌ریكا) پرۆگرامی‌ هاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫زانكۆی‌ س����ه‌الحه‌دین هه‌ی����ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫زانك����ۆی‌ راپه‌ڕین‌و زاخ����ۆو هه‌ڵه‌بجه‌ش‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌ به‌رنامه‌ی‌ هاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫زانكۆكانی‌ ئه‌مه‌ریكا هه‌یه‌و پش����تگیریی‌‬ ‫ده‌كرێ����ن‪ ،‬به‌هه‌مانش����ێوه‌ زانك����ۆی‌‬ ‫(میش����یگانی‌ ئه‌مه‌ریك����ی‌) به‌رنام����ه‌ی‌‬ ‫هاوبه‌ش����ی‌ له‌گه‌ڵ زانكۆی‌ دهۆك هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا زانك����ۆی‌ راپه‌ڕی����ن‌و زاخ����ۆ‬ ‫به‌رنام����ه‌ی‌ هاوبه‌ش����یان له‌گه‌ڵ زانكۆی‌‬ ‫(ڤینه‌ جیتیك)ی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌پێ����ی‌ زانیارییه‌كان����ی‌ ئێمه‌‬ ‫به‌نیازن له‌م هه‌فته‌یه‌دا پێش����انگایه‌كی‌‬ ‫تایب����ه‌ت به‌بواری‌ پ����ه‌روه‌رده‌و زانیاری‌‬ ‫له‌س����ه‌ر زانكۆكانی‌ ئه‌مه‌ریكا بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌كرێ����ت پێمانبڵێی����ت ئامانجت����ان‬ ‫له‌كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م پێشانگایه‌ چییه‌؟‬ ‫ئان����دی‌ هالوس‪ :‬به‌ڵ����ێ‌ رۆژانی‌ هه‌ینی‌‌و‬ ‫ش����ه‌ممه‌ له‌هوتێل دیده‌مان له‌ش����اری‌‬ ‫هه‌ولێر پێش����انگایه‌كی‌ تایبه‌ت به‌بواری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌و زانیاری‌ له‌س����ه‌ر زانكۆكانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬تێیدا ‪ 25‬زانكۆی‌‬ ‫به‌ناوبانگی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ به‌ش����دارده‌بن له‌و‬ ‫پێشانگایه‌ له‌الیه‌ن ده‌زگای‌ په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری����كا ده‌كرێت����ه‌وه‌و ویالیه‌ت����ه‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كان����ی‌ ئه‌مه‌ریكا پ����ه‌ره‌ به‌م‬ ‫ده‌زگای����ه‌ ده‌دات‪ ،‬ئامان����ج له‌كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌م پێش����انگایه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ زانكۆكانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا زانیاری‌ ب����ه‌و خوێندكارانه‌ی‌‬ ‫كوردو عێراقی‌ ده‌دات كه‌ نیازو ئاره‌زویان‬ ‫هه‌ی����ه‌و ده‌یانه‌وێت بچ����ن له‌زانكۆكانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا بخوێنن‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌س����ته‌ش‬ ‫چه‌ندی����ن راوێ����ژكاری‌ په‌روه‌رده‌ییمان‬ ‫له‌باڵیۆزخانه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌عێراق دێن‌و‬ ‫زانیاری‌‌و وه‌اڵمی‌ خوێندكاران ده‌ده‌نه‌وه‌و‬ ‫زانیارییان به‌خۆڕایی‌ پێشكه‌ش ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ژماره‌ی‌ ئه‌و خوێندكاره‌ عێراقی‌‌و‬ ‫كوردس����تانییانه‌ چه‌ن����دن كه‌ ئێس����تا‬ ‫له‌زانكۆكانی‌ ویالیه‌ت����ه‌ یه‌كگرتوه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا ده‌خوێنن؟‬ ‫ئاندی‌ هالوس‪ :‬له‌س����اڵی‌ ‪ 2008‬نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 400‬خوێن����دكاری‌ عێراقیم����ان هه‌ب����و‬ ‫به‌كوردستانیش����ه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئێس����تا‬ ‫ژماره‌كه‌ به‌رزبوه‌ته‌وه‌ بۆ زیاتر له‌هه‌زار‬ ‫خوێن����دكار‪ ،‬واته‌ ئێس����تا زیاتر له‌هه‌زار‬ ‫خوێندكاری‌ ك����وردو عێراقی‌ له‌ویالیه‌ته‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كان����ی‌ ئه‌مه‌ری����كا ده‌خوێنن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێم����ه‌ زۆر تامه‌زرۆین كه‌ رێژه‌كه‌‬ ‫زۆر زیات����ر به‌رزبێته‌وه‌‪ ،‬ئامانجیش����مان‬ ‫له‌م����ه‌ دو خاڵه‌‪ :‬یه‌كه‌میان‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و‬ ‫خوێندكارانه‌ی‌ ك����ه‌ له‌عێراقه‌وه‌ ده‌چنه‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكاو له‌وێ‌ له‌زانكۆكان ده‌خوێنن‪،‬‬ ‫كه‌ جۆره‌ها خوێندكاری‌ واڵتانی‌ تێدایه‌و‬ ‫فره‌ كه‌لت����ورن ش����اره‌زایی‌ به‌كه‌لتوری‌‬ ‫ئه‌و واڵت����ه‌و كه‌لتوری‌ ئه‌مه‌ریكا ده‌بێت‌و‬ ‫دواتریش ئ����ه‌و خوێندكاره‌ كه‌ گه‌ڕایه‌وه‌‬ ‫عێ����راق ش����اره‌زای‌ كلت����وری‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ده‌بێ����ت‌و كلتوره‌ك����ه‌ بۆ واڵت����ی‌ خۆی‌‬ ‫ده‌هێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌هه‌مانشێوه‌ خوێندكارانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری����كا ل����ه‌وێ‌ ش����اره‌زای‌ كلتوری‌‬ ‫عێراقی‌‌و كوردستانی‌ ده‌بن‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫دروس����تبو كه‌لتوری‌ هاوبه‌ش‌و س����ودی‌‬ ‫هاوبه‌ش بۆ هه‌ردوال ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌اڵم ك����ه‌ خوێندكارانی‌ كورد‬ ‫ده‌یانه‌وێت ب����ۆ خوێندن بچنه‌ ئه‌مه‌ریكا‬

‫ ئاندی‌ هاولس‬

‫هه‌مو سێشه‌ممه‌یه‌ك رۆژنامه‌ی‌ ئاوێن ‌ه‬ ‫ده‌خوێنین���ه‌وه‌و رۆژنامه‌یه‌كی‌ بوێرو‬ ‫راستگۆو سه‌رنجڕاكێشه‌و سه‌رچاو‌هی‌‬ ‫زانیاری‌‌و باوه‌ڕپێكراوی‌ ئێمه‌یه‌‬ ‫كێش����ه‌ی‌ ڤیزه‌یان بۆ دروست ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ س����ه‌ر به‌یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫نیش����تیمانی‌ كوردس����تان‌و پارت����ی‌‬ ‫دیموكرات����ی‌ كوردس����تانن‪ ،‬به‌حوكم����ی‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ كه‌ تا ئێس����تا ئ����ه‌م دو حزبه‌‬ ‫له‌ویالیه‌ت����ه‌ یه‌كگرتوه‌كان����ی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌لیستی‌ تیرۆردان‪ ،‬چ هه‌وڵێك هه‌یه‌ بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌م كێشه‌یه‌؟‬ ‫ئاندی‌ هالوس‪ :‬س����ه‌باره‌ت به‌ڤیزه‌ ئێمه‌‬ ‫هه‌وڵمانداوه‌ كه‌ ئاس����انكاریی‌ بۆ هه‌مو‬ ‫كه‌س بكه‌ین‪ ،‬چ ئه‌وانه‌ی‌ به‌مه‌به‌س����تی‌‬ ‫خوێندن ده‌چن����ه‌ ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬چ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫بۆ هه‌ر ئیش����ێكی‌ ت����ر ده‌یانه‌وێت بچن‪،‬‬ ‫ئامانجی‌ ئێمه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئاس����انكاریی‌‬ ‫ب����ۆ خوێن����دكاران بكه‌ین ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بچنه‌ ئه‌مه‌ریكا بخوێنن‪ ،‬بۆ مه‌س����ه‌له‌ی‌‬ ‫البردن����ی‌ ناوی‌ تیرۆر له‌س����ه‌ر یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌ یاری����ده‌ده‌ری‌ وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری����كا له‌گ����ه‌ڵ كۆنگریس قس����ه‌ی‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌مه‌به‌س����تی‌ چاره‌س����ه‌ركردنی‌‬ ‫ئه‌و كێش����ه‌یه‌و هیوادارین له‌ئاینده‌یه‌كی‌‬ ‫نزیكدا ئه‌و كێشه‌یه‌ چاره‌سه‌ربكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئێ����وه‌ وه‌ك����و ویالیه‌ت����ه‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا بۆ هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ناده‌ن له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌ چه‌ند خوێندكارێكی‌‬ ‫عێراقی‌‌و كوردس����تانی‌ بنێرنه‌ واڵته‌كه‌ی‌‬ ‫خۆت����ان‪ ،‬چه‌ند زانكۆیه‌ك����ی‌ ئه‌مه‌ریكی‌‬ ‫لێره‌ بكه‌نه‌وه‌؟‬ ‫ئاندی‌ هالوس‪ :‬ئێمه‌ش ئامانجمان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌داهات����ودا ئه‌وان����ه‌ی‌ له‌ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ده‌خوێن����ن بێنه‌وه‌ عێراق‌و كوردس����تان‬ ‫پ����ه‌ره‌ به‌زانكۆكانی‌ ئێ����ره‌ بده‌ن‌و چه‌ند‬ ‫زانكۆیه‌كی‌ ئه‌مه‌ریكییش لێره‌ بكرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌م بیرۆكه‌یه‌م����ان به‌ئه‌وانیش داوه‌‪،‬‬ ‫به‌دڵنیایی����ه‌وه‌ ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ له‌زانكۆكانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا خوێندن ته‌واو ده‌كه‌ن‌و دواتر‬ ‫ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ ئێره‌ سودێكی‌ زۆریان ده‌بێت‬ ‫هه‌م له‌بونیادنانه‌وه‌ی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ واڵت‌و‬ ‫هه‌م له‌بواری‌ زانس����ت‌و ه����ه‌م له‌بواری‌‬ ‫بازرگانیی‌‌و سیاسیش‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باسی‌ به‌رنامه‌ی‌ هاوبه‌شتان كرد‬ ‫له‌نێوان زانكۆكان����ی‌ ئه‌مه‌ریكاو زانكۆی‌‬ ‫س����ه‌الحه‌دین‪ ،‬به‌اڵم باس له‌وه‌ ده‌كرێت‬ ‫كه‌ زانك����ۆی‌ س����ه‌الحه‌دین یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫زانكۆیانه‌ی‌ كه‌ له‌ریزبه‌ندیی‌ خواره‌وه‌ی‌‬ ‫زانكۆكانی‌ جیهانه‌‪ ،‬ئێوه‌ چیتانكردوه‌ بۆ‬ ‫به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ توانستی‌ ئه‌م زانكۆیه‌؟‬ ‫ئاندی‌ هال����وس‪ :‬جیاوازی����ی‌ زۆر هه‌یه‌‬ ‫له‌نێوان زانكۆیه‌كی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ له‌گه‌ڵ هه‌ر‬ ‫زانكۆیه‌كی‌ تری‌ عێراقی‌‌و كوردس����تانی‌‪،‬‬ ‫هه‌م له‌داڕشتنی‌ په‌یكه‌ره‌ی‌ زانكۆو هه‌م‬ ‫له‌پرۆگرام‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌هه‌مانكاتدا له‌گه‌ڵ‬ ‫زانكۆكانی‌ ئه‌مه‌ریكا ته‌واوكه‌ری‌ یه‌كترن‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئ����ه‌و خوێندكاران����ه‌ی‌ كه‌ لێره‌‬ ‫ده‌خوێن����ن‪ ،‬كاتێك ده‌ڕۆن����ه‌ زانكۆكانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری����كا ته‌واوكارییه‌كه‌ی‌ ده‌خوێنن‌و‬ ‫یه‌كتر ته‌واو ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ خوێندكارانی‌‬ ‫ك����وردو عێراقی‌ هان����ده‌ده‌م كه‌ بێن له‌و‬ ‫پێش����انگایه‌ی‌ رۆژانی‌ هه‌ینی‌‌و ش����ه‌ممه‌‬

‫به‌شداربن‌و زانیاری‌ وه‌ربگرن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بچنه‌ زانكۆكانی‌ ئه‌مه‌ریكا بخوێنن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم ئێوه‌ زیاتر ئه‌و خوێندكارانه‌‬ ‫ده‌نێرنه‌ ده‌ره‌وه‌ كه‌ ده‌یانه‌وێت ماسته‌رو‬ ‫دكت����ۆرا بخوێن����ن‪ ،‬ب����ۆ هه‌وڵن����اده‌ن‬ ‫ی له‌قۆناغی‌‬ ‫خوێندكارانی‌ ك����وردو عێراق ‌‬ ‫ئاماده‌یی‌ بنێرنه‌ ئه‌مه‌ریكاو له‌وێ‌ درێژه‌‬ ‫به‌خوێندن بده‌ن؟‬ ‫ئاندی‌ هالوس‪ :‬به‌ڵێ‌‪ ،‬زۆرم پێخۆش����بو‬ ‫ئه‌و پرس����یاره‌ت كرد‪ ،‬به‌ڵ����ێ‌ ئێمه‌ له‌و‬ ‫پێشانگایه‌ هه‌ندێك زانكۆمان هه‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫خوێندكار له‌و قۆناغانه‌ وه‌رده‌گرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بچن له‌ئه‌مه‌ریكا درێژه‌ به‌خوێندن‬ ‫بده‌ن‪.‬‬

‫زیاتر له‌هه‌زار‬ ‫خوێندكاری‌‬ ‫كوردو عێراقی‌‬ ‫ئێستا له‌زانكۆكانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا ده‌خوێنن‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و مه‌رجانه‌ چین كه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫خوێندكار داده‌نرێت ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌ بچێت‬ ‫له‌زانكۆكانی‌ ئه‌مه‌ریكا بخوێنێت؟‬ ‫ئاندی‌ هالوس‪ :‬ه����ه‌ر زانكۆیه‌و مه‌رجی‌‬ ‫خۆی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌‬ ‫مه‌رج����ه‌كان ئه‌وه‌ی����ه‌ ك����ه‌‪ ،‬ده‌رچوی‌‬ ‫شه‌شه‌می‌ ئاماده‌یی‌ بوبێت بۆ درێژه‌دان‬ ‫به‌خوێندنی‌ به‌كالۆریۆس‪ ،‬ده‌رچوی‌ زانكۆ‬ ‫بێت بۆ درێژه‌دان به‌خوێندنی‌ ماسته‌ر‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌ باسی‌ خوێندن له‌زانكۆیه‌كی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌ ده‌كرێت‪ ،‬راسته‌وخۆ باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كرێت كه‌ خوێندن له‌و واڵته‌ ته‌نیا بۆ‬ ‫كوڕی‌ به‌رپرس‌و سه‌رمایه‌داره‌كانه‌‪ ،‬ئایا‬ ‫ویالیه‌ته‌ یه‌كگرتوه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا چی‌ بۆ‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ كردوه‌ كه‌ هه‌ژارن‌و توانایان‬ ‫باش����ه‌و حه‌ز به‌خوێن����دن له‌زانكۆیه‌كی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌ ده‌كه‌ن؟‬ ‫ئان����دی‌ هالوس‪ :‬هه‌ر كه‌س����ێك بیه‌وێت‬ ‫ده‌توانێت بێته‌ ئه‌و پێشانگایه‌و زانیاری‌‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌و زانكۆیان����ه‌ وه‌ربگرێت كه‌‬ ‫شتێكی‌ له‌وباره‌ پێشكه‌ش به‌خوێندكاران‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬لێ����ره‌ له‌كوردس����تان چه‌ندین‬ ‫زانك����ۆی‌ ئه‌هلی‌ كراونه‌ت����ه‌وه‌و خه‌ریكه‌‬ ‫سیسته‌می‌ په‌روه‌رده‌ ده‌كرێت به‌كه‌رتی‌‬ ‫تایب����ه‌ت‌و خوێن����دن ده‌كرێ����ت به‌پاره‌‪،‬‬ ‫ئه‌م سیس����ته‌مه‌ تا چه‌ند س����ه‌ركه‌توه‌و‬

‫له‌ئه‌مه‌ریكاش شتێكی‌ له‌م جۆره‌ هه‌یه‌؟‬ ‫ئاندی‌ هالوس‪ :‬ئه‌وه‌ ئاساییه‌‪ ،‬له‌ویالیه‌ت ‌ه‬ ‫یه‌كگرتوه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكاش ئه‌مه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫زانكۆ هه‌یه‌ حكومه‌ت پشتگیریی‌ ده‌كات‌و‬ ‫حكومییه‌‪ ،‬هه‌یانه‌ كه‌رتی‌ تایبه‌تن‪ ،‬هه‌یانه‌‬ ‫له‌الیه‌ن كڵێساو ده‌زگا خێرخوازییه‌كان‬ ‫پش����تگیریی‌ ده‌كرێن‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا‬ ‫هاوكاری����ی‌ هه‌یه‌ ب����ۆ ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌‬ ‫هه‌ژارن‌و توانای‌ كرێی‌ خوێندنیان نییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م ف����ره‌ زانكۆییه‌و ئ����ه‌م فره‌جۆریی‌‬ ‫خوێندنه‌ وایكردوه‌‪ ،‬سیسته‌می‌ زانست‌و‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ له‌ئه‌مه‌ریكا پێش����بكه‌وێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ كردن����ه‌وه‌ی‌ ئه‌و هه‌م����و جۆره‌‬ ‫خوێندگاو زانكۆیه‌ی‌ ئه‌هلی‌‌و حكومی‌ وا‬ ‫ده‌كات كێبڕكێ‌و پێشبركێ دروستبێت‌و‬ ‫ئه‌مه‌ش واده‌كات سیس����ته‌می‌ زانست‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌ پێش����بكه‌وێت‪ ،‬ئه‌م كێبڕكێ‌و‬ ‫فره‌جۆرییه‌ی����ه‌ وایك����ردوه‌ ك����ه‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫زانكۆكانی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌س����ه‌ر ئاس����تی‌‬ ‫جیهان یه‌كه‌من‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌گشتی‌ سیسته‌می‌ په‌روه‌رده‌و‬ ‫خوێندن له‌كوردستان چۆن ده‌بینن؟‬ ‫ئان����دی‌ هالوس‪ :‬ناتوان����م به‌راوردكاریی‌‬ ‫بكه‌م له‌گ����ه‌ڵ‌ زانكۆیه‌ك����ی‌ ئه‌مه‌ریكی‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا هه‌وڵێك هه‌یه‌ بۆ‬ ‫پێش����كه‌وتن‪ ،‬ئه‌گه‌ر بێت‌و ئه‌و به‌رنامه‌‬ ‫هاوبه‌ش����ه‌ی‌ كه‌ هه‌مان����ه‌ په‌ره‌پێبده‌ین‬ ‫ده‌توانی����ن زانكۆكان����ی‌ عێ����راق‌و ئه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌ش پێشبخه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬چ����ۆن ده‌ڕوانن����ه‌ به‌رنامه‌ی‌‬ ‫تواناسازیی‌ كه‌ چه‌ند ساڵێكه‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان په‌یڕه‌و ده‌كرێت؟‬ ‫ئان����دی‌ هالوس‪ :‬به‌ڕاس����تی‌ ش����تێكی‌‬ ‫زۆر چاك����ه‌‪ ،‬كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و پێش����انگا‬ ‫په‌روه‌رده‌ییه‌ ئه‌مه‌ریكییه‌ له‌هه‌ولێر هه‌ر‬ ‫بۆ پێشخستنی‌ ئه‌و به‌رنامه‌یه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تۆ باس����ی‌ كلتورت كردو باسی‌‬ ‫ئه‌وه‌ت كرد ك����ه‌ قوتابییانی‌ ئێره‌ بچنه‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ ش����اره‌زای‌ كلتوری‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا بن‪ ،‬ئه‌ی‌ ئێوه‌ بۆ هه‌وڵناده‌ن كه‌‬ ‫كۆمپانیا ئه‌مه‌ریكییه‌كان‌و گه‌ش����تیارانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا بێنن بۆ ئێ����ره‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت بۆ‬ ‫قه‌اڵی‌ هه‌ولێر كه‌ كۆنترین شاره‌ له‌سه‌ر‬ ‫زه‌وی‌؟‬ ‫ئان����دی‌ هالوس‪ :‬هه‌فته‌ی����ه‌ك له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫ئێمه‌ له‌گه‌ڵ به‌ش����ی‌ ئابوری‌ كونسڵخانه‌‬ ‫قس����ه‌مانكرد‪ ،‬ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ بزن����س‌و‬ ‫كۆمپانیاكان����ی‌ ئه‌مه‌ریكا بهێنینه‌ ئێره‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ مه‌سه‌له‌ی‌ هێنانی‌ گه‌شتیار ئه‌وه‌‬ ‫ئه‌ركی‌ ده‌س����ه‌اڵتدارانی‌ ئ����ه‌م هه‌رێمه‌یه‌‬ ‫كه‌ سه‌رنجی‌ گه‌ش����تیاران رابكێشن‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بێنه‌ ئێ����ره‌‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌ وه‌كو‬ ‫كونس����ڵخانه‌ ته‌نیا ئه‌ركمان پاراستنی‌‬ ‫هاواڵتییانی‌ ئه‌مه‌ریكییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئ����ه‌ی‌ ب����ۆ زمانی‌ ك����وردی‌‪،‬‬ ‫هه‌وڵیش����تانداوه‌ ك����ه‌ زمان����ی‌ كوردی‬ ‫له‌زانكۆكانی‌ ئه‌مه‌ریكا بخوێنرێت؟‬ ‫ئان����دی‌ هال����وس‪ :‬به‌ه����ه‌زاران زانكۆی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریك����ی‌ له‌ویالیه‌ت����ه‌ یه‌كگرتوه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا ه����ه‌ن‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ تێیاندا‬ ‫ی بخوێنن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌یه‌ ك����ه‌ زمانی‌ كورد ‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا ره‌وه‌ن����دی‌ كوردی‌‬ ‫ده‌توانن له‌وێ‌ زانكۆ بكه‌نه‌وه‌و خوێندنی‌‬ ‫كوردی‌ دابنێن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئ����ه‌ی‌ خۆتان زمان����ی‌ كوردی‌‬ ‫ده‌زانن؟‬ ‫ئاندی‌ هالوس‪ :‬ئێم����ه‌ په‌یمانگایه‌كمان‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت����ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكا كاتێك‬ ‫ه����ه‌ر ئه‌ركێكم����ان پێ ده‌س����پێرن بۆ‬ ‫هه‌ر واڵتێ����ك فێری‌ زمانی‌ ئ����ه‌و واڵته‌‬ ‫ده‌كرێین‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬كه‌واته‌ ت����ۆ زمان����ی‌ كوردی‌‬ ‫ده‌زانیت؟‬ ‫ئان����دی‌ هال����وس‪ :‬تۆزێ����ك ده‌یزان����م‪،‬‬ ‫(به‌پێكه‌نینه‌وه‌) چۆنی‌ باشی‌‪..‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ی‌ تا چه‌ن����د له‌گه‌ڵ كلتوری‌‬ ‫ئێره‌ راهاتون؟‬ ‫ئان����دی‌ هالوس‪ :‬لێ����ره‌ خه‌ڵكه‌كه‌ی‌ زۆر‬ ‫باشن‪ ،‬زۆر تێكه‌اڵون‪ ،‬هه‌روه‌كو ئیتاڵیا‪،‬‬ ‫چونكه‌ من دایكم ئیتاڵییه‌و ش����اره‌زای‌‬ ‫كلت����وری‌ ئه‌وانیش����م‪ ،‬لێره‌ ئه‌مس����اڵ‬ ‫به‌ش����داریی‌ جه‌ژن����ی‌ ن����ه‌ورۆزم له‌گه‌ڵ‬ ‫ك����وردان كرد‪ ،‬جه‌ژنێكی‌ زۆر خۆش����ه‌و‬ ‫خه‌ڵكه‌كه‌ی‌ زۆر به‌ڕێزن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئ����ه‌ی‌ رۆژنام����ه‌ كوردییه‌كان‬ ‫ده‌خوێننه‌وه‌؟‬ ‫ئاندی‌ هالوس‪ :‬هه‌موو سێش����ه‌ممه‌یه‌ك‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌ ده‌خوێنینه‌وه‌و دێت بۆ‬ ‫كونس����ڵخانه‌كه‌مان‪ ،‬رۆژنامه‌یه‌كی‌ بوێرو‬ ‫راستگۆو سه‌رنجڕاكێش����ه‌و سه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫زانیاری‌‌و باوه‌ڕپێكراوی‌ ئێمه‌یه‌‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )423‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/4/8‬‬

‫سیاسەتی ناسیاسیی‪ ...‬پاشـماوه‌‬ ‫له‌چیرۆکە یۆنانیەکەدا ئەنتیگۆنا خانمێکە‬ ‫دوو ب���رای هه‌ی���ە‌و هه‌ردووکیان له‌جەنگدا‬ ‫دەکوژرێن‪” .‬کریۆن“ی دەسەاڵتداری شاری‬ ‫تیبه‌ ڕێگە ئەدات یەکێک لەبراکان بنێرێت‌و‬ ‫پرس���ە‌و تازییەی بۆ دابنرێت‪ ،‬بەاڵم ڕێگە‬ ‫نادات برای دووهه‌میان بنێژرێت‌و پرسەی‬ ‫بۆ دابنرێت‪.‬هاوکات کری���ۆن بڕیار ئەدات‬ ‫هه‌ر کەس���ێک ئەو برای دووهه‌مە بنێژێت‌و‬ ‫پرس���ەی بۆ دابنێت به‌مردن سزا بدرێت‪.‬‬ ‫ئەنتیگۆنا بڕیارەکەی کریۆن دەشکێنێت‌و‬ ‫براک���ەی دەنێژێت‪ ،‬بەم���ەش ڕووبەڕووی‬ ‫س���زای مردن دەبێتەوە‌و دەکوژرێت‪ .‬ئەو‬ ‫پرسیارەی من لێرەدا‌و له‌دیدی فەلسەفەی‬ ‫سیاسییەوە دەمەوێت بیکەم ئەمەیە‪ :‬ئایا‬ ‫دەکرێ���ت ئەنتیگۆنا بکرێت به‌مۆدێلێک بۆ‬ ‫سیاسەتی بەرگریکردن؟ ئایا سالڤۆ ژیژێک‬ ‫به‌نیش���اندانی ئەنتیگۆنا‌وەک مۆدێلێک بۆ‬ ‫بەرگریکردنی سیاسیی ڕووبەڕووی چ جۆرە‬ ‫سیاسەتێکمان دەکاتەوە؟‬ ‫له‌باس���کردنی مۆدێل���ی بەرگرییک���ردن‬ ‫الی ئەنتیگۆن���ا قس���ە ل���ەوە دەکرێ���ت‬ ‫کە ئ���ەم مۆدێل���ه‌ مۆدێل���ی ”بەگرییەکی‬ ‫ساف“‌و”س���اغ“‪ ،‬ب���ێ پووش‌و پەاڵش���ی‬ ‫کردەیەک���ی‬ ‫پاش���گەزبوونەوەیە‪،‬‬ ‫یەکجارەکیی‌وڕادیکاڵ���ی ڕزگاربوون���ە‪،‬‬ ‫”ن���ا“ وتنێک���ی ڕەهایە تا ئەو ش���وێنەی‬ ‫م���ردن خۆش���ی نەتوانێت ل���ەم ”نا“‌وتنە‬ ‫پەش���یمانمان بکاتەوە‪ ،‬دەس���تپێکردنی‬ ‫س���ەرەتایەکی نوێیی���ە‪ ،‬ئاکتێکی تەنهای‬ ‫ئەپۆکالیپتیی���ە ک���ە س���ەرەتاییەکی‬ ‫ڕادیکاڵ دروس���ت دەکات‪ ،‬س���ەرەتایەک‬ ‫ک���ردە شۆڕش���گێڕەکان لەبۆش���اییەکانی‬ ‫مێژوودا جێگی���ر دەکات‪.‬ئەنتیگۆنا ھێمای‬ ‫س���ەرەتایەکە بۆ دەس���تپێکردنی کردە‌و‬ ‫ئاکتێکی نوێ‪ .‬به‌زمانە الکانییەکەی ژیژێک‬ ‫بدوێی���ن‪ ،‬ئەنتیگۆنا نوێن���ەری پاڵنەرێکی‬ ‫لۆژیکیی‌و عەقڵی���ی نییە‪ ،‬بەڵکو نوێنەری‬ ‫”ئارەزوویەکی س���افە“‪ .‬ئارەزووی سافیش‬ ‫دەس���تەواژەیەکە لەن���او ڕوانینی الکانی‌و‬ ‫ژیژێکیدا شوێنکی تایبەتی هه‌یە‪ ،‬من لێرەدا‬ ‫کاتی ئەوەم نیی���ە بکەومە دوای ماناکانی‬ ‫ئەم دەستەواژە الکانییە‪ ،‬ئەوەی بەالمەوە‬ ‫گرنگە ئەو مانا سیاس���ییانەیە کە دەشێت‬ ‫لەم کردەی به‌رگریکردنە ئەنتیگۆناییەوە ب‬ ‫ەدەستیانبھێنین‪.‬‬

‫دەشێت ئەوەی ئەنیتگۆنا دەیکات‌وەک‬ ‫ک���ردە‌و ئاکتێکی بەرگرییکردنی س���اف‌و‬ ‫بێخ���ەوش ببینی���ن‪ ،‬بەاڵم کێش���ەی ئەم‬ ‫ک���ردەی بەرگرییە ئەوەی���ە کە کردەیەکی‬ ‫خۆکوژییە‌و به‌مردن کۆتاییدێت‪ .‬پرسیارەکە‬ ‫ئەوەی���ە ئای���ا خۆکوش���تن کردەیەک���ی‬ ‫ڕاستەقینەیە؟‌وردتر بدوێم ئایا خۆکوشتن‬ ‫کردەیەکی سیاسیی ڕاس���تەقینەیە؟ ئایا‬ ‫س���تراتیژیەتی سیاس���یی دەشێت لەسەر‬ ‫ک���ردەی خۆکوش���تن بینابکرێ���ت؟ ئایا‬ ‫دەرەنجامە کۆمەاڵیەتیی‌و سیاس���ییەکانی‬ ‫ک���ردەی بەرگریکردنی خۆکوژییانە چییە؟‬ ‫ڕاس���تە ئەوەی ئەنتیگۆنا ئەنجامی ئەدات‬ ‫کردەیەکی گرنگ���ە‪ ،‬پچڕانێکە له‌زنجیرەی‬ ‫ڕێکخستنەکانی ‌واقیعدا‪ ،‬هه‌ڵوەشاندنەوەی‬ ‫نەخشەی ڕیزبەستنی شتەکانە‪ .‬ڕاستیشە‬ ‫ئەنتیگۆن���ا مۆدێلێک���ی شۆڕش���گێڕانە‌و‬ ‫پێش���کەوتنخوازیی ئەخالقیی‌و سیاس���یی‬ ‫تاکەکەسییە‪ ،‬بەاڵم هه‌موو ئەمانە کردەی‬ ‫بەرگری���ی ئەنتیگۆنایی ل���ەوە ڕزگارناکەن‬ ‫ک���ە کردەیەک���ی خۆکوژیی���ە‪ ،‬جۆرێک���ە‬ ‫له‌ش���ەهادەتی دینیی‪ ،‬م���ردن دەرەنجامە‬ ‫ڕاس���تەوخۆکەیەتی‪ .‬ئەم���ەش وادەکات‬ ‫نرخە سیاس���یی‌و کۆمەاڵیەتییەکانی ئەم‬ ‫مۆدێله‌له‌بەرگیک���ردن کەمببێت���ەوە‪ ،‬لەوە‬ ‫بکەوێت کردەیەکی سیاسیی بێت‪ ،‬قابیلی‬ ‫ئ���ەوە نییە بکرێ���ت به‌س���تراتیژیەتێکی‬ ‫دەس���تەجەمعیی‪ .‬چونک���ە ئەگ���ەر‬ ‫هه‌رکردەیەکی بەرگرییکردن یەکس���انبێت‬ ‫به‌مردن‪ ،‬دەرەنجامەکەی خۆکوشتن بێت‪،‬‬ ‫ئیتر چ مانایەک بۆ بەرگریکردن دەمێنێتەوە‪،‬‬ ‫النیکەم چ مانایەکی سیاسیی بۆ ئەم جۆرە‬ ‫کردەی���ە دەمێنێتەوە‪ .‬ئەو جۆرە بەرگرییە‬ ‫کە م���ەرگ دەرەنجامەکەیەتی کردەیەکی‬ ‫یەککەڕەتین‪ ،‬داگیرس���انێکە له‌س���اتێکدا‬ ‫بۆئەوەی لەس���اتی دوات���ردا بکوژێتەوە‪،‬‬ ‫کردەیەک���ە بێبەردەوامی���ی‪ ،‬ناکرێت‌وەک‬ ‫پرۆژەی سیاسیی‪‌،‬وەک ستراتیژیەت کاری‬ ‫لەس���ەربکرێت‌و کاری ب���ۆ بکرێت‪ ،‬مەگەر‬ ‫تەنها ‌وەک پرۆژەی ش���ەهادەتێکی دینی‬ ‫تەماش���ای بکەین‪ ،‬ئارەزووی خۆکوشتن‌و‬ ‫ئ���ارەزووی ڕزگاربوونی دینیی یەکجارەکی‬ ‫بەیەکتر تێکەڵ بکەین‪.‬‬ ‫ئەوەی ئەنتیگۆنا لەئاستی تاکەکەسیدا‬ ‫‌وەک کردەیەک���ی س���اف‌و بێخ���ەوش‬

‫نه‌ورۆز له‌ئێران بوم‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ ب���رام ئه‌مه‌ ده‌س���توره‌‪ ،‬ئه‌بێت له‌و شتێك ته‌واوبو‪ ،‬نه‌ك بۆ ئێمه‌ بۆ خاوه‌ن‬‫كابینه‌ی���ه‌‪ ،‬نماینده‌ ‌ی (ش���ركت نه‌فت)‌ه ئۆتۆمبێله‌ ئێرانیه‌كانیش‌و دوا ‌ی حساب‌و‬ ‫كتابێكی‌ خێرا ب���ۆم رونبویه‌و‌ه كه‌ كۆ ‌ی‬ ‫كۆنتڕۆڵ بكرێن‪.‬‬ ‫چوینه‌ به‌رده‌م كابینه‌و هه‌مو به‌ڵگه‌كان ‌ی تێچونی‌ بردن���ی‌ س���ه‌یاره‌كه‌م بۆ دیو ‌ی‬ ‫ئێ���ران ‪ 850000‬دین���ار بوه‌‪ ،‬س���ه‌ربار ‌ی‬ ‫وه‌رگرت‌و وتی‌‪:‬‬ ‫ئه‌و خه‌رجیانه‌ ‌ی به‌هۆی‌ دواخس���تنمان‪،‬‬ ‫ ماشێنه‌كه‌تان النكرۆزه‌ره‌؟‬‫له‌كاتێك���دا ئۆتۆمبێلێك��� ‌ی ئێرانی‌ ته‌نها‬ ‫ به‌ڵێ‪.‬‬‫ بفه‌رمون ئه‌م گوژك ‌ه تمه‌ن ‌ه ك ‌ه ده‌كات ‌ه ‪ 40000‬دین���ار ئ���ه‌دات‌و له‌ماوه‌یه‌ك��� ‌ی‬‫قیاس���یدا كاری‌ ده‌یان خاوه‌ن ئۆتۆمبێل‬ ‫‪ 250000‬تمه‌ن له‌بانك په‌رداخت بكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌ڕێده‌كرێ‌و هه‌ڵسوكه‌وتێك ‌ی مرۆڤانه‌یان‬ ‫ ه ‌ی چیه‌؟‬‫له‌گ���ه‌ڵ ده‌كرێ به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ ره‌فتار ‌ی‬ ‫ پوڵی‌ به‌نزین‪.‬‬‫ به‌نزین ‌ی چی‌؟ خۆ به‌خۆڕایی به‌نزیمان كارمه‌نده‌ ئێرانیه‌كان كه‌ له‌گه‌ڵ گه‌شتیار‌ه‬‫وه‌رنه‌گرتوه‌! له‌بانزینخان ‌ه به‌نرخ ‌ی ره‌ش كورده‌ عێراقیه‌كان ده‌یكه‌ن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ڵس���وكه‌وته‌ی‌ ئێرانی���ه‌كان‬ ‫وه‌رمانگرتوه‌‪.‬‬ ‫ ئ���ه‌وه‌ ده‌س���توری‌ (ش���ركت نفته‌) له‌گه‌ڵ ئێمه‌ی‌ ك���ورد ده‌یكه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌مان‬‫پێده‌ڵێ كه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ ناهاوس���ه‌نگ‬ ‫سه‌یری‌ ئه‌م تابلۆی ‌ه بكه‌ن‪.‬‬ ‫تابلۆیه‌ك به‌گه‌وره‌یی‌و به‌زمانی‌ كوردی‌‌و له‌نێوان هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‌و ئێراندا‬ ‫فارسی هه‌ڵواسرابو ك ‌ه هه‌مو ئه‌و سه‌یار‌ه هه‌ی���ه‌و حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م نه‌یتوانیو‌ه‬ ‫س���وارییانه‌ی‌ كه‌ ئاودی���و ‌ی عێراق ئه‌بن وه‌ك پێویس���ت په‌یوه‌ن���دی‌ هاوس���ه‌نگ‬ ‫پێویس���ته‌ به‌پێی قه‌باره‌ ‌ی تانكیه‌كانیان له‌س���ه‌ر بنه‌ما ‌ی به‌رژه‌وه‌ن���د ‌ی هه‌ردوال‬ ‫جیاوازی��� ‌ی نرخی‌ به‌نزین ب���ده‌ن له‌چاو پیاد‌ه بكات‌و تا ئێس���تاش ئێران له‌چاو ‌ی‬ ‫نرخ ‌ی بانزینی‌ ئێرانی‌ له‌دیوی‌ عێراق وات ‌ه قه‌رارگای‌ ره‌مه‌زان‌و پارته‌ كوردیه‌كانه‌و‌ه‬ ‫جیاوازی ‌ی نرخ ‌ی بانزین��� ‌ی قاچاخ له‌گه‌ڵ له‌و په‌یوه‌ندیه‌ ده‌ڕوانێ‪ ،‬بۆی ‌ه كات ‌ی ئه‌و‌ه‬ ‫نرخ ‌ی بانزین له‌ئێران‪ ،‬بۆ ئێمه‌ حس���ابی هاتو‌ه به‌رپرس���انی‌ ئه‌م هه‌رێمه‌ ئه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫‪ 140‬لیت���ر كرابو كه‌ ده‌یك���رد‌ه ‪ 250000‬په‌یوه‌ندی���دارن به‌مه‌رزه‌كان���ه‌وه‌ به‌جد ‌ی‬ ‫چاوبخشێننه‌و‌ه به‌مجۆره‌ په‌یوه‌ندییانه‌داو‬ ‫تمه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌هیچ واڵتێكدا روینه‌داوه‌‪.‬‬ ‫ ئه‌مه‌ چ یاس���ایه‌كه‌؟ ئه‌مه‌ چه‌ته‌ییه‌‪ ،‬به‌كاری‌ ئ���ه‌و كۆمپانی���ا ئێرانیانه‌ی‌ ك ‌ه‬‫له‌كوردس���تان كارده‌ك���ه‌ن‌و هه‌ندێكیان‬ ‫چۆن دوجار پاره‌ی‌ به‌نزین بده‌ین؟!‬ ‫ ده‌س���توره‌و پێویست به‌چه‌ندو چۆن سه‌ربار ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی بونه‌ته‌ النه‌ ‌ی سیخوڕی ‌ی‬‫بۆ ئێران‪ ،‬پول‌و پ���اره‌ ‌ی ئه‌م هه‌رێمه‌ش‬ ‫ناكات‪.‬‬ ‫س���ه‌رجه‌م خاوه‌ن ئۆتۆمبێله‌ ئێرانی‌‌و دروێن��� ‌ه ده‌كه‌ن‌و ئه‌ینێرن���ه‌و‌ه بۆ ئێران‪،‬‬ ‫عێراقی���ه‌كان ناڕه‌زایی���ان ده‌ربڕ ‌ی به‌اڵم ت���كا له‌هه‌مو ئ���ه‌و كه‌س���ان ‌ه ده‌كه‌م ك ‌ه‬ ‫س���ود ‌ی نه‌ب���و ناڕه‌زایی ژێرلێ���و وه‌ك به‌نیازن س���ه‌ردانی‌ ئێ���ران بكه‌ن ئه‌گه‌ر‬ ‫بۆڵه‌ ‌ی بوك ‌ه به‌رامبه‌ر خه‌سو‪ ،‬په‌یوه‌ندیم زۆر پێویس���ت نی ‌ه سه‌فه‌ر نه‌كه‌ن‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫كرد به‌فه‌رمان���داری‌ مه‌ری���وان‌و پێموت سه‌فه‌ریشیانكرد ئۆتۆمبێل له‌گه‌ڵ خۆیان‬ ‫س���ته‌مه‌كه‌ ه���ه‌ر دواخس���تنمان نه‌بو وا نه‌به‌ن‌و به‌رپرس���انی‌ گومرگیش پێویست ‌ه‬ ‫پ���اره‌ ‌ی به‌نزینیش���ی‌ هاته‌ س���ه‌ر‪ ،‬ئه‌و وه‌ك ئێرانیه‌كان باج زیاد بكه‌ن له‌س���ه‌ر‬ ‫به‌ڕێز‌ه توش���ی‌ ش���ۆك بو‪ ،‬وت��� ‌ی هه‌ر ئۆتۆمبێل ‌ی ئێران ‌ی ك ‌ه دێن ‌ه هه‌رێم‌و ژینگ ‌ه‬ ‫ئێس���تا په‌یوه‌ندی‌ ئه‌كه‌م پاش ماوه‌یه‌ك پی���س ده‌ك���ه‌ن‌و ترافیك زی���اد ئه‌كه‌ن‌و‬ ‫كه‌س���ێك هات به‌ناوی‌ (ئاغای‌‪ )...‬پاش جاده‌وب���ان وێ���ران ئه‌كه‌ن‌و س���ودێك ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ كارمه‌ندانی‌ ش���ركت نفت ئه‌وتۆش���یان نیه‌ بۆ داهاتی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫گفتوگ���ۆی‌ ك���رد دواجار وتی‌ ببه‌خش���ه‌ چونك���ه‌ ی���ان له‌م���ااڵن ده‌خ���ه‌ون یان‬ ‫ئاغا گی���ان به‌خوا به‌م په‌له‌په‌ل ‌ه هیچمان له‌پاركه‌كانی‌ ش���اره‌كاندا‪ ،‬هێنان ‌ی ماشێن‬ ‫پێناكرێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌وڵئه‌ده‌ین له‌ئاینده‌دا ب���ۆ هه‌رێم ئه‌وه‌ن���ده‌ هه‌رزان‌و ئاس���ان ‌ه‬ ‫ئه‌م كێش���ه‌ی ‌ه چاره‌س���ه‌ر بكه‌ین‪ ،‬پوڵ ‌ی ئه‌وانه‌ش���ی‌ بۆ كرێكاری ‌ی دێن ئۆتۆمبێل‬ ‫س���زای‌ به‌نزینمان���داو هاتین���ه‌و‌ه دیوی‌ له‌گه‌ڵ خۆیان ئه‌هێنن‌و فشارێك ‌ی زۆریان‬ ‫س���نور ‌ی هه‌رێم���ی‌ كوردس���تانی‌ عێراق له‌سه‌ر هه‌ل ‌ی كار بۆ كرێكاره‌كان ‌ی خۆمان‬ ‫له‌زه‌رف��� ‌ی كه‌مت���ر له‌نیوكاتژمێردا هه‌مو دروستكردوه‌‪.‬‬

‫نیش���انیئەدات کردەیەکی شۆڕش���گێڕیی‬ ‫ڕۆمانسییانەیە‪ ،‬بەاڵم لەئاستە کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫سیاس���ییەکەیدا بەتاڵ���ە‪ .‬چونکە ناکرێت‬ ‫داوای ئ���ەوە له‌کۆمەڵ���گا بکەی���ت ‌وەک‬ ‫ئەنتیگۆن���ا ئامادەبێت ب���ۆ خۆکوژی‪ ،‬بۆ‬ ‫مردن‌و فەنابوون‪ .‬ئەوەی ئەنتیگۆنا لەدوای‬ ‫مردنەوە بەجێیدەھێڵێت‪ ،‬دونیایەک نییە کە‬ ‫گۆڕابێت‪ ،‬کردەیەکیش نییە کە شوێنپێکەی‬ ‫هه‌ڵبگیرێ���ت‪ ،‬بەڵک���و کارەس���اتێکی‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی‌و سیاس���ییە‪ .‬ئەنتیگۆن���ا‬ ‫س���یمبۆڵی ”نا“‌وتنێکی ڕادیکاڵ‌وڕەهایە‪،‬‬ ‫بەاڵم نا گوتنێکی تاکەکەس���ییە تا ڕادەی‬ ‫باوەشکردن به‌مردندا‪ ،‬ئەمەش‌وایلێدەکات‬ ‫”نا“گوتنێک���ی ناسیاس���یی بێ���ت‪ .‬ئ���ەم‬ ‫ناسیاسیبوونەش���ی ‌وادەکات نەک نەبێتە‬ ‫ھۆکاری دروس���تکردنی سەرەتایەکی نوێ‪،‬‬ ‫بەڵکو هه‌موو کردەکە لەئاستە تاکەکەسییە‬ ‫س���افەکەیدا بەجێبمێنێت‌و لەو ئاس���تەدا‬ ‫بمێنێتەوە‪ .‬ل���ەم ک���ردە ئەنتیگۆناییەوە‬ ‫ھی���چ پرۆژەیەک���ی دەس���تەجەمعی‪ ،‬ھیچ‬ ‫س���ەرەتایەکی نوێ بۆ بوونێک���ی جیاواز‬ ‫دروس���تنابێت‪ ،‬ئەنتیگۆن���ا پاڵەوان���ی‬ ‫”نا“‌وتنێکی تاکەکەس���یی بێبەردەوامییە‪،‬‬ ‫چونکە یەک���ەم ”نا“وتنەکەی ”نا“‌وتنێکی‬ ‫ڕەهایە‪ ،‬دووهه‌م لەبەرئ���ەوەی کردەیەکە‬ ‫به‌خۆکوشتن کۆتاییدێت‪ .‬ئاشکرایە ئەوەی‬ ‫ژیژێک بەرەو ئەنتیگۆنا دەبات ئەو ”نا“‌وتنە‬ ‫ڕەهایەیە‪” ،‬نا“‌وتنێک کە مەترسی ئەوەی‬ ‫تیانییە بکرێت به‌بەشێک له‌بەشەکانی ھیچ‬ ‫سیس���تمێک‪ ،‬ناتوانرێت دەستەمۆبکرێت‪،‬‬ ‫دەرەسیس���تمێکی ڕەهایە‪ ،‬بەاڵم کێشەکە‬ ‫له‌خودی ئەم ڕوانینەدایە بۆ بەرگریکردن‪.‬‬ ‫بینینی بەرگریکردن‌وەک کردەیەکی ساف‬ ‫هه‌موو مانایەکی سیاس���یی‌و کۆمەاڵیەتیی‬ ‫له‌کردەک���ە دەس���ێنێتەوە‌و تەنه���ا ‌وەک‬ ‫ئەگەرێکی تیوریی‌و رەمزیی دەیھێڵێتەوە‪،‬‬ ‫لەباش���ترین دۆخدا ئەم کردەی ”نا‌وتنە‬ ‫ڕەهای���ە ‌وەک کردەیەک���ی ئیس���تاتیکی‬ ‫دەمێنێت���ەوە‪ ،‬ئیس���تاتیکایەکی فەردیی‬ ‫کە ئەو کەس���ەی بەرهه‌میدەھێنێت خۆی‬ ‫نامێنێت���ەوە ب���ۆ ئ���ەوەی لەجوانییەکانی‬ ‫ڕابمێنێت‪.‬‬ ‫قسەی من لەسەر ڕەهه‌ندە ئیستاتیکی‌و‬ ‫تاکەکەس���یی‌و ئەخالقییەکەی ئەم مۆدێله‌‬ ‫بۆ بەرگریکردن نییە‪ ،‬بەڵکو قسەم لەسەر‬

‫دەرەنجامەکەیەتی‪ ،‬قس���ەم لەو بەستنەوە‬ ‫ڕاستەوخۆیەی کردەی بەرگرییە بەمردنەوە‪،‬‬ ‫به‌کردەی خۆکوش���تنەوە‪ .‬پرس���یاری من‬ ‫ئەوەی���ە ئایا بەرگریکردن���ی ئەنتیگۆنایی‬ ‫بارگاویکراو به‌م���ردن له‌دونیای ئێمەدا چ‬ ‫مانایەک���ی هه‌یە؟ ئایا کێش���ەی دونیای‬ ‫ئێمە کێش���ەی دابڕانی سیاسەتە لەمردن‌و‬ ‫قوربانیدان‪ ،‬یان ڕێ���ک پێچەوانەکەیەتی‪،‬‬ ‫‌واتە تێکەڵبوونێکی ڕاستەوخۆ‌و بەردەوامی‬ ‫سیاسەتە به‌مردن‌و قوربانیدان؟ ئەو ھێزە‬ ‫سەرەکیەی ئەمڕۆکە لەو ناوچەیەی ئێمەدا‬ ‫ئ���ەم پەیوەندییە ڕاس���تەوخۆیە لەنێوان‬ ‫مردن‌و بەرگریدا‪ ،‬قوربانیدان‌و بەرپاکردنی‬ ‫گۆڕانکاری���دا گریمان���دەکات‪ ،‬ئ���ەوەی‬ ‫خۆکوژیی‌و ئامادەگی بۆ مردن بەش���ێکە‬ ‫له‌کردە سیاس���ییەکە بەرهه‌ڵستکارەکەی‪،‬‬ ‫ھێ���زە جیهادییەکانە‪.‬تەنه���ا الی ئ���ەو‬ ‫ئەکتیڤیس���تە جیهادییانە مردن بەشێکی‬ ‫حەتمی‌و دانەبڕاوە له‌کردەی بەرگریکردن‪،‬‬ ‫تەنه���ا ئ���ەوان له‌دۆخی ئ���ەو ”نا“گوتنە‬ ‫رەهای���ەدان ک���ە بەش���ێکە له‌ئەتیک���ی‬ ‫ئەنتیگۆنای���ی‪ .‬ئ���ەوە جیهادییەکانن کە‬ ‫لەکردەی ”نا“ گوتنێکی رەهادان بەرامبەر‬ ‫به‌”جاھیلیەت“ێک���ی گلۆباڵی���ی کە ئەمان‬ ‫نایانەوێ���ت بەھی���چ جۆرێک دانوس���انی‬ ‫لەسەربکەن تەنانەت گەر مردنی خۆشیان‬ ‫نرخەکەی بێت‪ .‬مردنی جیهادیس���تەکان‪،‬‬ ‫ڕێک‌وەک مردنی ئەنتیگۆنا‪ ،‬ھێمای ئەوەیە‬ ‫کە ”سیس���تم“ ناتوانێت بیانگرێتەخۆی‪،‬‬ ‫ناتوانێت دەستەمۆیان بکات‪ ،‬ناتوانێت ئەو‬ ‫”نا“ گوتنە ڕەهایەیان لێبسێنێتەوە‪.‬‬ ‫وەک ئەنتیگۆن���ا‪‌،‬وەک ن���ەوە تازەکەی‬ ‫ئەسحابه‌شۆڕش���گێڕەکانی س���ەید قوتب‪،‬‬ ‫جیهادیس���تەکانی ئەمڕۆ‪ ،‬بەالیانەوە گرنگ‬ ‫نییە بکەون���ە دەرەوەی ئەو کۆمەڵگایەوە‬ ‫ک���ە تیایدا دەژی���ن‪ ،‬هه‌موو ئ���ەو پردانە‬ ‫بڕوخێنن کە دەینباتەوە ناو ئەو ”سیستم“ە‬ ‫ڕێکخراوەی کە بااڵدەستە‪ .‬ئامادەگییان بۆ‬ ‫مردن یان بۆ خۆکوش���تن ھیچ سنوورێک‬ ‫ناھێڵێت���ەوە نەکرێ���ت تێنەپەڕێنن‪ ،‬بەزۆر‬ ‫مانا ئەمان���ە ئەنتیگۆن���ا هاوچەرخەکانی‬ ‫دونی���ای ئێمەن‪ .‬بەبۆچوون���ی من هه‌موو‬ ‫کردەیەکی شۆڕشگێڕیی‌و هه‌موو هه‌وڵدانێک‬ ‫ب���ۆ گۆڕینی دونی���ا‪ ،‬کە م���ردن ئەنجامە‬ ‫ڕاستەوخۆ‌و حەتمیەکەی نەبێت‪ ،‬هه‌میشە‬

‫کردەیەکی سنووردارە‪ ،‬کردەی ڕەها‌و ساف‬ ‫نییە‪ ،‬مەرج���درارە به‌هه‌لوم���ەرج‌و پێگە‌و‬ ‫ڕێگرە مێژوویی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و سیاسیی‌و‬ ‫ڕەمزییەکان‪.‬کردەی سیاس���یی گۆڕانخواز‬ ‫کردەیەکە لەناو ”سیستمە رەمزییە“کاندا‬ ‫ڕوودەدات‪ ،‬چەن���د ڕادیکاڵیش بێت ناچارە‬ ‫بۆ ئەوەی لەڕووی کۆمەاڵیەتییەوە مانایان‬ ‫هه‌بێ���ت له‌پەیوەندیدابێت بەو سیس���تمە‬ ‫ڕەمزییەوە ک���ە هه‌ی���ە‌و لەئارادایە‪ .‬دەنا‬ ‫ئەوەی دەیچنینەوە دروستبوونی لەشکرێک‬ ‫جیهادیس���تی ئەنتیگۆنایی���ە ک���ە مردن‬ ‫خ���ۆی دەکەن به‌ئامانج‌و به‌س���تراتیژیەتی‬ ‫س���ەرەکییان‪ .‬بیناکردنی هه‌ر پرۆژەیەکی‬ ‫گۆڕانکاریی لەس���ەر بنەمای رەفزکردنێکی‬ ‫ئەنتیگۆنای���ی ‌وەھم‌و خۆخەڵەتاندنێک���ی‬ ‫تەواوە‪” .‬نا“‌وتنی رەها چەندە کردەیەکی‬ ‫ناسیاسییە‪ ،‬ھێندەش کردەیەکی یۆتۆپیی‬ ‫ترسناکە‪ ،‬ڕاستە هه‌ڵگری ئیستاتیکایەکی‬ ‫تایبەت���ە ب���ۆ ”نا“وت���ن‪ ،‬ب���ەاڵم ئامرازی‬ ‫ھی���چ پرۆژەیەکی سیاس���یی پیادەکردنی‬ ‫گۆڕانکاریی مێژوویی نییە‪ .‬دیوی ئەودیوی‬ ‫ئ���ەم مۆدێل���ه‌ ئەنتیگۆنایی���ە بریتیی���ە‬ ‫له‌به‌”مەحاڵ“کردنی پرۆژەی گۆڕانکاریی‪،‬‬ ‫کردن���ی گۆڕانە بە‌وەھم‪ ،‬یان له‌باش���ترین‬ ‫دۆخ���دا به‌خەونێک���ی مەحاڵ ک���ە هه‌موو‬ ‫نزیکبوونەوەی���ەک لەو خەونە بەناو مردن‌و‬ ‫خۆکوشتندا تێبپەڕێت‪ .‬به‌زمانە الکانییەکی‬ ‫ژیژێک بدوێین ئەنتیگۆن���ا ”ئارەزوویەکی‬ ‫س���اف‌وڕەهایە کە دەکەوێت���ە دەرەوەی‬ ‫هه‌موو یاسایەکەوە“‪ ،‬دەکەوێتە دەرەوەی‬ ‫ئ���ەو جەبرانەوە ک���ە بوون���ی ”ئەوانیتر“‬ ‫لەهه‌موو ش���ێوازەکانیدا دروستی دەکەن‪:‬‬ ‫جەب���ری مێژوو‪ ،‬کۆمەڵگا‪ ،‬ب���اوک ھتد‪...‬‬ ‫پ���رۆژەی گۆڕان���کاری کۆمەڵ���گا پرۆژەی‬ ‫بونیادنان���ی کردە‌و ئاکتی شۆڕش���گێڕیی‬ ‫نییە لەس���ەر بنەمای ”ئ���ارەزووی رەها‌و‬ ‫ساف“‪ ،‬پرۆژەیەک نییە مارەکراو له‌مردن‪،‬‬ ‫کردەیەک نیی���ە یەکجارەکی‌و ڕادیکاڵ کە‬ ‫دوای ئ���ەو دونیایەکمان بۆ دروس���تببێت‬ ‫تەواو جیاواز له‌دونی���ای بەر لەو کردەیە‪،‬‬ ‫کردەی گۆڕان دیالۆگێک���ی دیالێکتیکییە‬ ‫لەنێوان ئارەزو‌و یاس���ادا‪ ،‬لەنێوان ئەگەر‌و‬ ‫ڕێگ���ری جی���اوازدا‪ ،‬لەنێ���وان هه‌نگاوێک‬ ‫ب���ۆ پێش���ەوە‌و هه‌نگاوێک ب���ۆ دواوەدا‪.‬‬ ‫بەپێچەوانەی ئەم ڕۆحیەتە دیالێکتیکییەوە‬

‫‪19‬‬

‫ئەنتیگۆنا مۆدێلی سیاسەتێکە کە دەڵێت‬ ‫یان هه‌موو دونیا دەگۆڕم یان ھیچ ناکەم‪،‬‬ ‫لەپێناوی گۆڕینی هه‌موو دونیاشدا ئامادەم‬ ‫بم���رم‌و خۆم بکوژم‪ .‬پرس���یارەکە ئەوەیە‬ ‫ئ���ەم لۆژیکە له‌دۆخی س���ەرکەوتنیدا چی‬ ‫دروست دەکات؟ پێموایە مرۆڤ پێویستی‬ ‫بەوە نییە فەیلەس���وفی سیاس���یی بێت‌و‬ ‫الکان‌و ژیژێک‌و ھیجڵ بناس���ێت بۆ ئەوەی‬ ‫بزانێ���ت دونیای دوای س���ەرکەوتنی ئەم‬ ‫لۆژیکە‪ ،‬چ دونیایەکی‌وێرانکەر‌و ترس���ناک‬ ‫دەبێت‪ ،‬نموونەکانی ئەم جۆرە دونیایەمان‬ ‫لەس���ەدەی بیس���تەمدا بینی‌و مرۆڤایەتی‬ ‫پێویستی بەوە نیە دووبارەیان بکاتەوە‪.‬‬ ‫قیژەقیژیی سیاسیی بەبێ سیاسەت‬ ‫ئەم سێ مۆدێلەی باسمکردن بۆ کردەی‬ ‫گۆڕانکاریی ه���ه‌م ناکۆکن بەیەکتریی هه‌م‬ ‫له‌خاڵێکیشدا هاوبەشن‪ .‬مۆدێلی یەکەمیان‬ ‫مۆدێل���ی ئەکتیڤیس���تێکی جیهادیی���ە کە‬ ‫ژیانی خۆی له‌مەس���ەلەکەی مارە دەکات‌و‬ ‫ل���ەم پێن���اوەدا ئامادەیە هه‌موو ش���تێک‬ ‫ب���کات‪ .‬مۆدێل���ی دووهه‌می���ان مۆدێل���ی‬ ‫ھیچنەکردنێک���ی ئیفلیجکارانەیەو مۆدێلی‬ ‫سێهه‌میش مۆدێلی ”نا“ گوتنێکی ڕەهایە‬ ‫کە دەش���ێت لەئاس���تی ئیتس���تاتیکیدا‬ ‫هه‌ڵگری جوانکارییەکی تایبەتی یاخیبوون‬ ‫بێت‪ ،‬بەاڵم له‌ئاس���تی سیاس���یدا‌وێرانە‪.‬‬ ‫ئەوەی ئەم سێ مۆدێلە ژیژێکیە بەیەکەوە‬ ‫کۆدەکاتەوە‌و خاڵی هاوبەش���ی نێوانیانە‬ ‫مردن���ە‪ .‬ه���ه‌م مۆدێله‌ جیهادیس���تییەکە‬ ‫لەسەرکوش���تنی ئەوانیت���ر‌و ئامادەگ���ی‬ ‫کەس���ی جیهادیی بۆ م���ردن کاردەکات‪،‬‬ ‫ه���ه‌م مۆدێل���ی بارتڵبی مۆدێل���ی مردنی‬ ‫کەسەکەیە ‌وەک دەرەنجامی ھیچنەکردن‪.‬‬ ‫هه‌م مۆدێلی ئەنتیگۆنا مۆدێلی ئامادەگییە‬ ‫ب���ۆ مردن‌وخۆکوش���تن‪ .‬بەبۆچوون���ی من‬ ‫ئ���ەم مۆدێالنە بۆ بەرگریی یەک ش���تمان‬ ‫پێدەڵێ���ن‪ :‬له‌فیک���ری ژیژێکدا ش���تێک‬ ‫بەناوی س���تراتیژیەتی بەگژاچوونەوەیەکی‬ ‫ڕاس���تەقینەی کاپیتالیزم لەئ���ارادا نییە؟‬ ‫ئەوەشی کاپیتالیزم دەھێڵێتەوە ئامادەگی‬ ‫ئەم شێوازەیە له‌بیرکردنەوەیەکی سیاسیی‬ ‫کە بەتاڵە لەهه‌ر‌وزەیەکی ڕاس���تەقینە بۆ‬ ‫گۆڕانکاریی‪.‬‬

‫گومان‪ ،‬زمان‪ ،‬فاشیه‌ت‪ ...‬پاشماوه‌ پۆست یه‌كێتی‌‬ ‫لێره‌وه‌ زمان بێگونا‌هـ نیه‌‌و هه‌میشه‌‌و‬ ‫هه‌موو كاتێكیش ده‌ورێكی‌ پۆزه‌تیڤی‌‬ ‫له‌ژیان����ی‌ مرۆڤه‌كان����دا نه‌گێ����ڕاوه‌‪.‬‬ ‫كاره‌س����ات‌و تراژیدیای����ه‌ك نیه‌‪ ،‬زمان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك له‌ش����ێوه‌كان له‌پشتیه‌وه‌‬ ‫نه‌وه‌ستابێت‪ .‬ئێمه‌ جیهان‌و ده‌وروبه‌ر‌و‬ ‫خه‌ڵكان����ی‌ دی‌ له‌رێ����ی زمان����ه‌وه‌‬ ‫ئه‌ناس����ین‌و هه‌ركاتێكیش ئه‌م ناسینه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌ڕوی‌ راسته‌قینەی‌ بونه‌وه‌‬ ‫نه‌بێ����ت‪ ،‬دوچاری‌ هه‌ڵه‌ی‌ كوش����نده‌‌و‬ ‫كاره‌س����اتاویی‌ كردووین‪ .‬ئه‌و هه‌واڵه‌‬ ‫ناڕاس����تانه‌ی‌ كه‌ ئه‌یبیس����تین‌و بڕوای‌‬ ‫پێئه‌كه‌ی����ن‪ ،‬ئه‌و هه‌ڵس����ه‌نگاندنانه‌ی‌‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ خه‌ڵكی‌ دیی����ه‌وه‌ ئه‌كرێت‌و‬ ‫‌وه‌ریئه‌گرین‪ ،‬هه‌م����وو ئه‌مانه‌ بۆ ئێمه‌‬ ‫ئه‌بن����ه‌ به‌ش����ێك له‌راس����تی‌‌و به‌پێی‬ ‫ئه‌وانه‌ش ره‌فتاره‌كانمان رێكئه‌خه‌ین‌و‬ ‫ئاراس����ته‌ ئه‌كه‌ی����ن‪ .‬به‌ش����ێكی‌ زۆر‬ ‫له‌ژیان����ی‌ م����رۆڤ له‌ژێ����ر كاریگه‌ریی‌‬ ‫زماندای����ه‌‌و‪ ،‬له‌ژێ����ر س����ایه‌ی‌ ئ����ه‌م‬ ‫كاریگه‌رییانه‌ش����دا جۆرێ����ك ره‌فتاری‌‬ ‫تایبه‌ت هه‌ڵئه‌بژێرێت كه‌ ئه‌شێت رۆڵی‌‬ ‫چاره‌نوسس����ازی‌ له‌دیاركردنی‌ ژیانی‌‬ ‫خۆی‌‌و ده‌وربه‌ره‌كه‌یدا ببینێت‪ .‬لێره‌وه‌‬ ‫ئه‌توانین ل����ه‌و‌وته‌یه‌ی‌ جاك دێرێدای‌‬ ‫فه‌یله‌س����وف بگه‌ین كه‌ ئه‌ڵێت "وشه‌‬ ‫دڕنده‌یه‌"‪ .‬دڕنده‌یه‌ چونكه‌ ئه‌و كاتانه‌ی‌‬ ‫جیهانێك دروستئه‌كه‌ن كه‌ راست نیه‌‪،‬‬ ‫كه‌ له‌گ����ه‌ڵ هه‌قیقه‌تی‌ راس����ته‌قینه‌ی‌‬ ‫شته‌كاندا (وه‌ك چۆن هه‌ن) نایه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌بن����ه‌ س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ س����ه‌ره‌كی‌‬ ‫دروس����تكردنی‌ كاره‌سات‪ .‬سه‌ره‌تاكان‬ ‫هه‌میش����ه‌ به‌‌وش����ه‌ ده‌س����تپێئه‌كات‪،‬‬ ‫دڕنده‌یه‌ت����ی‌‌وش����ه‌ش له‌وه‌دای����ه‌ كه‌‬ ‫ئه‌بڕێت‪ ،‬بیركردنه‌وه‌ ئه‌وه‌س����تێنێت‪،‬‬ ‫گومان الواز ئه‌كات‪ .‬ره‌نگه‌ به‌ش����ێكی‌‬ ‫گرنك له‌نهێنی‌ خۆكوژه‌ تیرۆریسته‌كان‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ ب����ه‌و دڕندایه‌تیه‌وه‌ هه‌بێت‬ ‫كه‌‌وشه‌كان له‌هوشیاریی‌ خۆكوژه‌كه‌دا‬ ‫ئه‌یچێنن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫وشه‌كان هه‌میش ‌ه ترسناكن‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر روی����ان له‌س����وكایه‌تیپێكردن‌و‬

‫س����ڕینه‌وه‌‌و ش����كاندنی‌ به‌رامبه‌ره‌كان‬ ‫بێت‪ .‬فاش����یه‌ت هه‌میش����ه‌ له‌زمانه‌وه‌‬ ‫ده‌ستپێئه‌كات‪ .‬له‌و جۆره‌ رسته‌سازیه‌‌‬ ‫ساده‌‌و س����اكارانه‌وه‌ كه‌ زۆر به‌ئاسانی‌‬ ‫له‌مێش����كی‌ كه‌س����انێكی‌ زۆردا‬ ‫ئه‌چه‌سپێت‪ .‬فاشیه‌ت به‌رله‌وه‌ی‌ ببێت‬ ‫به‌ئایدیۆلۆژیا‌و سیاسه‌ت‌و حوكمڕانی‌‪،‬‬ ‫له‌و س����ه‌رچاوه‌یه‌ ئ����او ئه‌خواته‌وه‌ كه‌‬ ‫زمان دروستی ئه‌كات‪ ،‬له‌و جیهانه‌شدا‬ ‫قه‌بوڵئه‌كرێت‪ ،‬كه‌ زمان خوڵقاندوێتی‌‪.‬‬ ‫فاش����یه‌ت له‌زمانه‌وه‌ ده‌ستپێئه‌كات‪.‬‬ ‫له‌و گوتار‌و خوتبه‌ كینه‌ئامێزانه‌وه‌ كه‌‬ ‫ل����ه‌رق‌و قین بۆ به‌رامبه‌ر هیچیان نیه‌‪،‬‬ ‫بۆ خۆش����یان جگه‌ له‌سه‌ر راستبوون‌و‬ ‫خۆ به‌هه‌قیه‌تزان هیچ گومانێكیان نیه‌‪.‬‬ ‫فاش����یزم به‌بێ زمانێك له‌دایك نابێت‬ ‫كه‌ زه‌مینه‌ بۆ رقێكی‌ كوێر‌و دڵڕه‌قی‌‌و‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی‌ س����اویلكانه‌ ئه‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫بێهوده‌ نیه‌ فاشیه‌ ترسناكه‌كانی‌ دنیا‪،‬‬ ‫هه‌میش����ه‌ خه‌تیب‌و گوتاربێژی‌ لێزان‬ ‫بوون‪ .‬یه‌كێك له‌فه‌یله‌سوفه‌ گه‌وره‌كانی‌‬ ‫قوتابخانه‌ی‌ فرانكفۆرت له‌مه‌ش زیاتر‬ ‫ئه‌ڕوات‌و ره‌گ‌و ریش����ه‌كانی‌ فاشیه‌ت‬ ‫ئه‌گه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ ئه‌و س����وكایه‌تیه‌ی‌‬ ‫له‌قس����ه‌ی‌ فه‌یله‌س����وفاندا به‌رامب����ه‌ر‬ ‫به‌ئاژه‌ڵ هه‌بوو‪ .‬تیۆدرۆ ئادۆرنۆ بڕوای‌‬ ‫‌وابوو ئه‌و جنێو‌و س����وكایه‌تیكردنه‌ی‌‬ ‫به‌س����ه‌ر ئاژه‌ڵدا ئه‌كرێت‪ ،‬هه‌مان ئه‌و‬ ‫جنێ����و‌و س����وكایه‌تیه‌ بوو ك����ه‌ دواتر‬ ‫به‌رامب����ه‌ر به‌الیه‌نگران����ی‌ فه‌لس����فه‌ی‌‬ ‫مادی‌‌و یه‌هودیه‌كان به‌كارهێنرا‪.‬‬ ‫له‌ك����وێ زم����ان پ����ڕ رق‌و كین����ه‌‌و‬ ‫س����وكایه‌تكردن بوو‪ ،‬له‌ك����وێ زمان‬ ‫له‌س����اده‌یی‌و س����اكاری‌‌و خه‌ڵ����ك‬ ‫په‌سه‌ندیدا‪ ،‬بوو به‌رێگری‌ بیركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫هێمن‌و عه‌قاڵنیانه‌‪ ،‬هه‌ر له‌ویش ره‌گ‌و‬ ‫ریشه‌كانی‌ فاشیه‌ت هه‌ن‪.‬‬ ‫فاش����یه‌ت له‌ن����او‌وش����ه‌‌و رس����ته‌‌و‬ ‫ده‌س����تپێئه‌كات‌و‪،‬‬ ‫قس����ه‌كانه‌وه‌‬ ‫ملمالنێكردنیش����ی‌ هه‌ر له‌س����ه‌ره‌تاوه‌‬ ‫ده‌بێت له‌ناو‌وش����ه‌‌و رس����ته‌و قسه‌ی‌‬ ‫تره‌وه‌ ده‌ستپێبكات‪.‬‬

‫ونبون‬

‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ س���لێمانی‌ ونبوه‌ به‌ن���اوی‌ (ئومێد عبدالقادر‬ ‫محمد) هه‌ركه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ پرسگه‌ی‌ ئــاوێنه‌‪.‬‬

‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ‪ 2005‬یش���دا یه‌كێتی‌‬ ‫تاك���ه‌ هێ���زی‌ براوه‌ب���و ل���ه‌م ناوچه‌یه‌دا‪،‬‬ ‫توانی‌ زۆرب���ه‌ی‌ ده‌نگی‌ هاواڵتیان بۆ خۆی‬ ‫رابكێش���ێت‪ .‬ب���ه‌اڵم به‌پیربون���ی‌ ته‌مه‌نی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ له‌م ش���اره‌دا‪ ،‬ده‌نگی‌ ئه‌م حزبه‌ش‬ ‫پیرب���وه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش په‌یوه‌ن���دی‌ به‌دۆخی‌‬ ‫سیاس���ی‌ ئه‌م ش���اره‌‌و یه‌كێتیه‌وه‌ هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و رۆحیه‌ته‌ی‌ كه‌ خه‌ڵكی‌ ئه‌م شاره‌‬ ‫بۆ یه‌كێتی‌ هه‌یبو به‌ره‌و پوكانه‌وه‌ ده‌چێت‪،‬‬ ‫ئیسماعیل عوسمان‬ ‫ئیدی‌ س���لێمانیش یه‌كێت���ی‌ پیركرد نه‌ك‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪.‬‬ ‫سۆسیۆلۆژیای‌ خه‌ڵكی‌ ئه‌م شاره‌‌وایه‌ هه‌ر‬ ‫شاری‌ سلێمانی‌ به‌درێژایی‌ مێژوی‌ سیاسی‌‬ ‫كورد یه‌كێك بوه‌ له‌و ش���ارانه‌ی‌ كه‌ له‌روی‌ چه‌ندین ساڵ جارێك له‌به‌ر هه‌ر هۆكارێكی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ هه‌میشه‌ له‌گۆڕانی‌ سیاسی سیاسی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌ بێت حزبێكی‌ سیاسی‌‬ ‫به‌رده‌وامدا ب���وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‌وایكردوه‌ كه‌ ئه‌م جێده‌هێڵێ���ت‪ ،‬بۆیه‌ به‌رده‌وام س���لێمانی‌‬ ‫شاره‌ توانای‌ هه‌رسكردنی‌ مێژوی‌ سیاسی‌ شاری‌ بزوتنه‌وه‌ سیاسیه‌ جیاوازه‌كان بوه‌‪،‬‬ ‫هه‌م���و بزوتن���ه‌وه‌ كوردی���ه‌ جیاوازه‌كانی‌ هه‌ر له‌سه‌ره‌تای‌ دروستبونی‌ حزبی‌ هیواوه‌‬ ‫هه‌بێت به‌ش���ێوازو ناوه‌رۆكی‌ جیاواز‪ ،‬به‌اڵم ب���ۆ حزبی‌ رزگاری‌‌و پاش���انیش بۆ پارتی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان‌و دواتریش بۆ یه‌كێتی‌‬ ‫هه‌ر زوش تێیانده‌په‌ڕێنێت‪.‬‬ ‫ئه‌م ش���اره‌ النكه‌ی‌ سیاس���ی‌ چه‌ندین نیشتمانی‌ كوردستان ‪ ...‬ئه‌م شاره‌ مێژوی‌‬ ‫ح���زب‌و رێكخ���راوه‌ نهێنیه‌كانی‌ شۆڕش���ی‌ هه‌مو ئه‌م هێزانه‌ی‌ تێپه‌ڕاندوه‌‪‌،‬وا ئێستاش‬ ‫ك���وردی‌ بوه‌‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ جوڵه‌كانی‌ چاره‌كه‌ سلێمانی‌ ده‌یه‌وێت یه‌كێتی‌ تێپه‌ڕێنێت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بینیمان له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ پێشودا‬ ‫س���ه‌ده‌یه‌كی‌ حیزبی‌ به‌عسیشدا به‌رده‌وام‬ ‫له‌نێوان هه‌ڵكش���ان‌و داكشاندا بوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و ده‌نگه‌ ناڕه‌زایانه‌بو كه‌ له‌شه‌قامه‌كانی‌‬ ‫مێژوی‌ سیاسی‌ ئه‌م شاره‌ی‌ پێده‌ناسرێته‌وه‌ ئ���ه‌م ش���اره‌دا به‌رزده‌بون���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌مو ئه‌و‬ ‫تێپه‌ڕاندنی‌ هه‌مو ئ���ه‌و ره‌وته‌ جیاوازانه‌یه‌ ده‌نگانه‌ خۆی‌ له‌بونیادی‌ حزبێكی‌ سیاسی‌‬ ‫كه‌ له‌ناو ش���اری‌ سلێمانیدا كه‌ دروستبوه‌‪ ،‬نوێ���دا بینیه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچ���ی‌ ئه‌م دۆخه‌ بۆ‬ ‫دواتر گه‌ڕانبوه‌ به‌ش���وێن ره‌وتێكی‌ تازه‌ی‌ یه‌كێتی‌ ئاس���ایی‌ نیه‌ به‌اڵم بۆ س���لێمانی‌‬ ‫ئاساییه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مه‌ به‌شێكه‌ له‌پێكهاته‌ی‌‬ ‫دیكه‌دا‪.‬‬ ‫ل���ه‌دوای‌ راپه‌ڕین���ی‌ س���اڵی‌ ‪ 1991‬ئه‌م ش���اره‌‪ ،‬چونكه‌ له‌گ���ه‌ڵ ده‌ركه‌وتنی‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌ كوردس���تان "ش���اره‌ هه‌ر بزوتنه‌وه‌یه‌كی‌ سیاس���ی‌ جه‌ماوه‌ریی‌‬ ‫حه‌یاته‌كه‌" به‌شاری‌ س���ه‌وز ناسراو ئیدی‌ تایبه‌ت���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ ده‌بێ���ت‌و چه‌پڵه‌ی‌ بۆ‬ ‫له‌و كاته‌ به‌دواوه‌ سلێمانی‌ به‌رگی‌ سه‌وزی‌ لێده‌دات‌و بۆی‌ هه‌ڵده‌په‌رێ‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وكات‬ ‫پۆش���ی‪ ،‬هه‌ر له‌جل‌و به‌رگ���ی‌ خه‌ڵكی‌ ئه‌و له‌گه‌ڵ‌ویس���ته‌كانی‌ ئ���ه‌ودا یه‌كینه‌گرته‌وه‌‬ ‫ش���اره‌وه‌ ت���ا ڕه‌نگ���ی‌ ئۆتۆمبی���ل‌و بیناو به‌جێی‌ ده‌هێڵێت‌و س���زای‌ سیاسی‌ ده‌دات‪،‬‬ ‫باڵه‌خانه‌كانی‌‌و شۆس���ته‌‌و ش���ه‌قامه‌كانی‌ مێژوی‌ سیاس���ی‌ له‌م شاره‌دا خۆی‌ دوباره‌‬ ‫ش���اریش‪ ،‬دۆخ���ی‌ سیاس���ی‌ ره‌نگێك���ی‌ ده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر جارێك به‌ش���ێواز‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی به‌خشیبوه‌ ژیان له‌م شاره‌دا‪ ،‬به‌رگێكی‌ جیاواز‪.‬‬ ‫له‌م هه‌ڵبژاردن���ه‌دا س���لێمانی‌ ته‌میزی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ تاكه‌ هێ���زی‌ ناوچه‌كه‌ بوه‌ هه‌مو‬ ‫قاعی���ده‌‌و قه‌واعی���دی‌ خ���ۆی‌ له‌م ش���ار‌ه بڕیاره‌كانی‌ پێشوی‌ ده‌كات‪ ،‬یه‌كێتی‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بونیادناوه‌‌و هه‌ر لێره‌ش كۆتایی‌ پێدێنێت‪ .‬بێ���ت به‌و ج���ۆره‌ی‌ كه‌ هه‌بوه‌ ئێس���تاش‬ ‫له‌جه‌وله‌ یه‌ك له‌دوای‌ یه‌كه‌كانی‌ ش���ه‌ڕی‌ ك���ه‌ هه‌یه‌ ئ���ه‌وا مێ���ژوی‌ سیاس���ی‌ له‌م‬ ‫ناوخۆش���دا تاكه‌ ش���ارێك ك���ه‌ وه‌ك قه‌اڵ ش���اره‌دا كۆتایی‌ دێت‪ ،‬س���لێمانی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫پشت‌و په‌نای‌ ئه‌م حزبه‌ بوه‌ سلێمانی‌ بوه‌‪ ،‬به‌جێده‌هێلێ���ت‪ ،‬له‌یه‌كێتیه‌وه‌ به‌ره‌و گۆڕان‬ ‫ژماره‌یه‌ك���ی‌ زۆر له‌گه‌نجانی‌ ئه‌و ش���اره‌ش هه‌نگاو ده‌نێت‪ ،‬كۆتا پرس���یاریش ئه‌وه‌یه‌‬ ‫خۆیان ك���رده‌ قوربانی‌ ئه‌م حزبه‌و ته‌مه‌نی‌ كه‌ له‌گۆڕانه‌وه‌ به‌ره‌و كوێ‌ هه‌نگاو ده‌نێت؟‬ ‫س���ه‌وزی‌ خۆی���ان له‌به‌رده‌م مێ���ژوی‌ ئه‌م ئ���ه‌وه‌ پرس���یارێكه‌ مێ���ژوی‌ ئه‌م ش���اره‌‬ ‫له‌ئاینده‌دا‌وه‌اڵمیده‌داته‌وه‌‪.‬‬ ‫حزبه‌دا‌وشككرده‌وه‌‪.‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫‪Awene‬‬ ‫ریکالم‬

‫به‌رنامه‌كه‌مان دوور‌ه ل ‌ه دروشمبازی‌و‌قسه‌ی گه‌وره‌ی فریوده‌ر‬ ‫به‌ناوی خوای گه‌وره‌و میهره‌بان ‪..‬‬ ‫‪.‬گه‌وره‌و رابه‌رمان سه‌رۆك مام جه‌الل‬ ‫به‌ناوی هه‌موو هه‌ڤااڵنم له‌لیس����تی ‪ 266‬دڵخۆش و شادومانت كردین كه‌ جارێكی‬ ‫تر به‌وێنه‌ فرمێسكڕێژو جوانه‌كانت‬ ‫‪ ،‬وره‌یه‌ك����ی گه‌وره‌ت پێ به‌خش����ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و راس����تییه‌ت دووپاتكرده‌وه‌ كه‌ به‌ڵێ‬ ‫نه‌ نه‌خۆش����ی‪ ،‬ن����ه‌ ته‌مه‌ن زه‌ف����ه‌ر به‌گه‌وره‌یی و جوامێ����ری و ئازایه‌تی خۆت و‬ ‫یه‌كێتییه‌ك����ه‌ت نابات‪ ،‬ئه‌وه‌ دوعاو نزای نه‌ته‌وه‌یه‌كه‌ بۆ تۆ كه‌ شه‌س����ت س����اڵه‌‬ ‫له‌پێناویدا خه‌بات ده‌كه‌یت‪ ،‬ئه‌وه‌ نزای هه‌موو ئازادیخوازانه‌ كه‌ڕۆژانه‌ خۆشه‌ویستی‬ ‫و هیوای زوو چاك بوونه‌وه‌ت بۆ ئه‌خوازن‪.‬‬ ‫دڵنیابه‌ مامی گه‌وره‌ راس����ته‌ زۆر له‌ڕێنوێنی و سیاسه‌ته‌كانتمان جێبه‌جێ نه‌كرد‪،‬‬ ‫س����ه‌رچیخ چووین‪ ،‬له‌سه‌روو هه‌مووشیانه‌وه‌ ئه‌و داوایه‌ی كه‌ هه‌رده‌م پێت ده‌وتین‬ ‫هه‌ڤاڵینه‌ له‌سه‌ر چه‌پكه‌گوڵی سه‌ركه‌وتن مه‌خه‌ون‪ ،‬به‌اڵم خه‌وتین‪.‬‬ ‫مامی گه‌وره‌ له‌م سه‌كۆی ئازاده‌وه‌ كه‌خه‌ون و ئاواتی تۆ بوو‪ ،‬كه‌ كورد هه‌ر ده‌بێ‬ ‫س����ه‌ربه‌رزو ئازاد بژی‪ ،‬دووپاتی ده‌كه‌ینه‌وه‌ كه‌ڕێبازه‌كه‌ت‪ ،‬سه‌ره‌تاكانی یه‌كێتی‪،‬‬ ‫گیانفیدایی ش����ه‌هیدان بژێنینه‌وه‌و دڵنی����اش به‌خوێندكارانی رێبازه‌ پیرۆزه‌كه‌ت و‬ ‫ده‌نگه‌ نوێكانی سه‌رده‌م به‌ڕێوه‌ن‪.‬‬ ‫ئاماده‌بووانی به‌ڕێز‬ ‫وێڕای به‌خێرهاتنێكی گه‌رم‪ ،‬له‌ئێوه‌شه‌وه‌ بۆ هه‌موو جه‌ماوه‌ری كوردستان له‌سه‌روو‬ ‫هه‌مووشیانه‌وه‌ كه‌س����وكاری سه‌ربه‌رزی ش����ه‌هیدان و خانه‌واده‌ی ئه‌نفالكراوان و‬ ‫كیمیاباران‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ی قاره‌مان و زیندانیانی سیاسی و كه‌مئه‌ندامانی سه‌نگه‌رو‬ ‫ژنان و گه‌نجان و خوێندكاران و كادران و ئه‌ندامان و الیه‌نگران و دۆستان‪ ،‬ته‌واوی‬ ‫جه‌ماوه‌ری تێكۆشه‌ری سنووری پارێزگای سلێمانی‪ ،‬كوردانی هه‌نده‌ران‪.‬‬ ‫وا جارێكی تر یه‌كێتییه‌كه‌تان له‌وێستگه‌یه‌كی چاره‌نووسسازدا ده‌چێته‌وه‌ به‌رده‌م‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی دیموكراسی‪ ،‬ویژدانی گه‌ل جارێكی تر یه‌كێتییه‌كه‌تان له‌مه‌حه‌ك‬ ‫ده‌داته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌ب����ا ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ بكه‌ینه‌ هه‌ڵدان����ه‌وه‌ی الپه‌ڕه‌یه‌كی نوێ له‌ژیانی حزبایه‌تی‪،‬‬

‫سه‌رباری هه‌موو كه‌موكوڕی و نا دادپه‌روه‌ری و هه‌ر ره‌خنه‌و توڕه‌ییه‌ك كه‌ ئێستا‬ ‫له‌ناخی هه‌ریه‌ك له‌ئێمه‌دا هه‌یه‌‪ ،‬ده‌با ئه‌م تووڕه‌ییه‌ بكه‌ینه‌ هه‌وێنی سه‌رخس����تنی‬ ‫یه‌كێتییه‌كه‌تان‪ ،‬بیكه‌ینه‌ رۆژی ئاشتبوونه‌وه‌و داوای لێبووردن‪.‬‬ ‫دڵنیام سه‌رخستنی یه‌كێتی له‌م پڕۆسه‌ چاره‌نووسسازه‌دا سه‌رخستنی هه‌موو ئه‌و‬ ‫به‌رنامه‌و پڕۆژانه‌یه‌ كه‌ بۆ چاكسازی و هه‌ستانه‌وه‌و رێكخستنه‌وه‌ی ماڵه‌ گه‌وره‌كه‌‬ ‫له‌ئارادان‪.‬‬ ‫رۆژی گه‌ڕانه‌وه‌ی دادپه‌روه‌ریی و رێزو ته‌قدیره‌ بۆ رووبارێك له‌خوێنی شه‌هیدان‪.‬‬ ‫یه‌كێتییه‌كان‬ ‫هه‌ڤااڵن‪ ،‬لیس����تی ‪ 266‬ئه‌مجاره‌ به‌رنامه‌یه‌كی تۆكمه‌و پێویستی بۆ ئه‌م قۆناغه‌ی‬ ‫كوردایه‌تی داناوه‌‪ ،‬دڵنیاش����م كه‌ هه‌ڤااڵنم له‌لیستی ‪ ،266‬پاش به‌ده‌ست هێنانی‬ ‫متمانه‌تان‪ ،‬له‌تواناو وزه‌یاندایه‌ كه‌یه‌ك به‌یه‌كی ئه‌و پرسانه‌‪ ،‬خه‌باتی پێشمه‌رگانه‌ی‬ ‫بۆ بكه‌ن‪ ،‬به‌رنامه‌كه‌مان دووره‌ له‌ دروشم بازی‪ ،‬له‌قسه‌ی گه‌وره‌ی فریوده‌ر‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫به‌كورتی و كوردی ده‌ڵێین نا بۆ سیاسه‌تی ناشه‌فافی نه‌وت له‌كوردستان و به‌غدا‪،‬‬ ‫بێده‌نگ نابین له‌س����ه‌ر داهاتی ن����ه‌وت‪ ،‬پاره‌ی ژێر زه‌مین����ه‌كان ده‌بێت بدرێته‌وه‌‬ ‫به‌ خه‌ڵك‪ ،‬مووچه‌و قوتی خه‌ڵك نابێت ببێته‌ پرس����ێكی سیاس����ی و وه‌ك فشار‬ ‫به‌كاربێت له‌الیه‌ن به‌غداوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها شكس����تێكی شه‌رمهێنه‌ریش����ه‌ بۆ سیاسه‌تی‬ ‫دارایی حكومه‌تی هه‌رێم كه‌ بانكه‌كان بێ پاره‌ بن‪.‬‬ ‫هێزی پێشمه‌رگه‌ی قاره‌مان‪ ،‬ئه‌ی شورای پۆاڵینی كوردستان‬ ‫هێزه‌كانی ئاسایش����ی ناوخۆ كه‌ش����ه‌ونخونی ده‌كه‌ن له‌پێناوی ئارامی ش����ارو تاك‬ ‫به‌تاكی كۆمه‌ڵگای كورده‌واری‪.‬‬ ‫لیس����ته‌كه‌تان داكۆكیكارێكی سه‌رس����ه‌خت ده‌بێ له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و غه‌درو زوڵمه‌ی‬ ‫كه‌حكومه‌تی ناوه‌ند له‌دوای رووخانی رژێمی به‌عس����ه‌وه‌ لێتان ده‌كات‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫ئێوه‌ ئه‌و هێزه‌ بوون كه‌ به‌ش����دارییه‌كی جوامێرانه‌تان كرد له‌بنیاتنانه‌وه‌ی عیراقی‬ ‫نوێی دیموكراسیدا‪ ،‬به‌اڵم شه‌رمه‌زارییه‌ بۆ ئه‌و سیاسه‌ته‌ شۆڤێنییه‌ی كه‌ ‪ 11‬ساڵه‌‬ ‫یه‌ك مانگ مووچه‌ی بۆ دابین نه‌كردوون و له‌هه‌موو خزمه‌تێك بێ به‌شیكردوون‪.‬‬ ‫ئاماده‌بووانی هێژا‬

‫نامه‌وێت زۆر له‌كاتتان بگرم لیس����ته‌كه‌تان چه‌ندین پرس����ی سیاسی و ئابووری و‬ ‫فه‌رهه‌نگی و كۆمه‌اڵیه‌تی و كه‌لتووری له‌خۆگرتووه‌‪ ،‬به‌كه‌ركوكی قودسی كوردستان‬ ‫و ناوچ����ه‌ دابڕێنراوه‌كان‪ ،‬ش����ه‌ڕی به‌ڕه‌س����میبوونی پارێ����زگای هه‌ڵه‌بجه‌و هه‌موو‬ ‫ناوچه‌كانی تر له‌دروس����تكردنی مه‌رزی نێوده‌وڵه‌تی و هه‌وڵدان بۆ به‌پارێزگاكردنی‬ ‫راپه‌ڕین پایته‌ختی ئازادی و گه‌رمیان پایته‌ختی قوربانیدان‪.‬‬ ‫ده‌ب����ا ب����ه‌م هه‌ڵبژاردن����ه‌ كوردس����تان بگه‌یه‌نین����ه‌ وێس����تگه‌یه‌كی ئارامت����رو‬‫خۆشگوزه‌رانتر‪.‬‬ ‫ده‌ب����ا واز له‌دروش����م ب����ازی و تێكدانی ئاش����تی كۆمه‌اڵیه‌تی بهێنی����ن‪ ،‬مایه‌ی‬‫نیگه‌رانیی ‌ه كه‌ حه‌وت مانگه‌ هه‌ڵبژاردن كراوه‌‪ ،‬له‌س����ه‌ر كورسی وه‌زاره‌تێك هه‌موو‬ ‫ده‌ستكه‌وته‌كانی به‌قوربان ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ده‌با ئه‌مجاره‌ به‌ڕاس����ت و دروستی و وه‌ك پێشمه‌رگه‌ خاكییه‌كه‌ی جاران تێكه‌ڵ‬‫به‌كۆمه‌اڵنی خه‌ڵك ببینه‌وه‌‪.‬‬ ‫رووی قسه‌م ئاڕاسته‌ی هه‌موو حزب و هێزه‌ سیاسییه‌كانه‌‬ ‫پیرۆزباییان لێ ده‌كه‌م‪ ،‬ئومێده‌وارم پێكه‌وه‌ كه‌ش����ێكی ئارام و دوور له‌ته‌ش����هیر‪،‬‬ ‫دوور له‌ش����كاندن به‌ڕێوه‌به‌رین‪ ،‬خۆشتان یه‌كێتی و یه‌كێتییه‌كان باش ده‌ناسن كه‌‬ ‫هه‌رده‌م ده‌س����تی برایه‌تی و پێكه‌وه‌كاركردن و یه‌كڕیزیی نیشتمانی درێژ كردووه‌‪،‬‬ ‫بۆ سه‌رخستنی كوردایه‌تی و به‌دیهێنانی ئامانجی نه‌ته‌وه‌ییمان‪.‬‬ ‫جه‌ماوه‌ری كوردستان‪ ،‬یه‌كێتی هێزێكه‌ له‌س����ه‌نگه‌ری گیانفیدایی و كوردایه‌تیدا‬‫هه‌رگی����ز نابه‌زێت‪ ،‬هێزێكه‌ له‌ش����كان نای����ه‌ت‪ ،‬چونكه‌ به‌ش����كاندنی یه‌كێتی به‌ر‬ ‫له‌یه‌كێتییه‌كان الیه‌نه‌كانی تر زه‌ره‌رمه‌ندی یه‌كه‌م ده‌بن‪ ،‬بااڵنس����ی دیموكراس����ی‬ ‫له‌كوردستان تێك ده‌چێت‪.‬‬ ‫دواجاری����ش ده‌ڵێم‪ :‬خه‌بات و قوربانی یه‌كێتی بۆ ك����وردو كوردایه‌تییه‌‪ ،‬نه‌ك بۆ‬ ‫هیچ مه‌به‌ست و به‌رژه‌وه‌ندییه‌كی تایبه‌ت‪ ،‬چونكه‌ كورد پێویستی به‌خزمه‌ته‌ نه‌ك‬ ‫قه‌یران‪.‬‬ ‫هه‌رشادو سه‌ربه‌رزو سه‌ركه‌وتووبن‬

‫ریکالم‬