ریکالم
ریکالم
www.awene.com
ژماره ()424 سێشەممە 2014/4/15
ی سیاسیی گشتییه رۆژنامه‌یه‌ك کۆمپانیای ئاوێنه ده‌ریده‌کات ریکالم
"پارتی هه‌وڵی ته‌نگپێهه‌ڵچنین ی یه‌كێت ی ده‌دات" فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد ئاماژه بهوه ده‌كات ك���ه پێش���نیاره‌كانی پارتی ش���تێكی چاوه‌ڕواننه‌ك���راو ب���و ب���ۆ یه‌كێت���یو پێشبینییان نه‌ده‌كرد پارتی به‌و جۆره مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ ب���كات ،ئه‌و ده‌ڵێت "پارت���ی هه‌وڵ���ی ته‌نگپێهه‌ڵچنین���ی یه‌كێتی ده‌دات". ئاوێنه ،سلێمانی :فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان له‌چاوپێكه‌وتنێكی تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا رایگه‌یاند كه پرۆس���ه‌یه‌ك هه‌یه ب���ۆ ته‌نگپێهه‌ڵچنین���ی یه‌كێتی، هه‌وڵێكی���ش هه‌ی���ه ب���ۆ گه‌مارۆدانی یهكێتیو نه‌س���ه‌لماندنی مافه‌كانی له‌و پۆس���تانه‌ی ك���ه خۆی داوای���ده‌كات‌و به‌شایس���ته‌ی خۆی ده‌زانێت .ئه‌و وتی "به‌اڵم ئه‌م���ه به‌ڵگه‌ی ئ���هوه نیه كه ئیراده‌یه‌كی به‌هێزو یه‌كالكه‌ره‌وه هه‌بێت بۆ بون به‌ئۆپۆزسیۆنی یه‌كێتی". وتیشی "هه‌ڵوێسته‌كانی ئه‌مدواییه‌ی پارتی به‌رامب���ه‌ر به‌یه‌كێتی ،دیوارێكی له‌نێوان یهكێتیو پارتی دروستكردوه، له‌س���ایه‌ی ئ���هو هه‌ڵوێستانه‌ش���دا له‌ن���او یه‌كێتی���دا ته‌وژمێ���ك هه‌یه بۆ په‌سندكردنی ئۆپۆزسیۆنبون". ئه‌سه‌س���ه‌رد جه‌غتی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش كرده‌وه كه له‌م هه‌لومه‌رجه‌ی ئێستادا هه‌مو الیه‌نه‌كانی ن���او یه‌كێتی له‌گه‌ڵ
ئه‌وه‌دان كه پێویسته ملمالنێكه بخرێت ه فرێزه‌ره‌وه‌‌و ئێس���تاش هه‌ر وا كراوه، ئه‌و وتی " ئێران هه‌وڵێكی جوامێرانه‌ی دا له‌و باره‌یه‌وه ،به‌اڵم هۆی سه‌ره‌كی كپكردنی ئێس���تای ملمالنێكان زۆرتر په‌یوه‌ندی به‌ناوخۆی یهكێتیهوه هه‌یه، فش���ارێكی زۆر له‌سه‌ر هه‌مو الیه‌نه‌كان هه‌بو ب���ۆ ئهوهی تێك���ڕا كاربكه‌ن بۆ سه‌رخستنی بانگه‌ش���هی هه‌ڵبژاردن. پێموایه الیه‌نه‌كان خۆشیان هه‌ستیان به‌مه‌ترسی ناكۆكیه‌كان كردوه ،به‌هۆی ئه‌مه‌ش���هوه ره‌زامه‌ندییان له‌سه‌ر ئهوه نیش���انداوه النیكه‌م له‌م هه‌لومه‌رجه‌ی ئێستادا واز له‌ملمالنێكان بێنن". وتیش���ی "جه‌مسه‌ره‌كانیش بیر لهوه ده‌كه‌نه‌وه كه مه‌رج نیه ملمالنێ وه‌كو دیارده‌یه‌كی ب���ه‌رده‌وام له‌ناو یه‌كێتیدا درێژه بكێش���ێت ،كاتی ئ���هوه هاتوه به‌ش���ێكی زۆری ملمالنێكان به‌الیه‌كدا بكه‌وێت". ئه‌م���ه له‌كاتێكدایه كه ل���ه‌دو رۆژی رابردودا چه‌ندین كادێری بااڵی یه‌كێتی له‌س���نوری دهۆك‌و موس���ڵ ریزه‌كانی یه‌كێتییان به‌جێهێشتوه‌و په‌یوه‌ندییان به‌پارت���ی دیموكراتی كوردس���تانه‌وه كردوه.
3
فۆتۆ :هێمن مامه‌ند
بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن له‌هه‌ولێر
ریکالم ناونیشان :سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش -به‌رامبه‌ر ئاماده‌یی شۆڕشی کوڕان
ریکالم ته‌له‌فۆن 3201274 :
کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000دینار
تیراژ 4500 :
2
تایبه‌ت
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
پارت ی سه‌ركرده‌كانی هاوپه‌یمانه‌كه ی به‌پله‌و پۆست راده‌كێشێت‌و یه‌كێتیش ده‌ڵێت خیانه‌ت ه هێمن مامه‌ند ،هه‌ولێر ئه‌ندامێكی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان به‌خشینه‌وه‌ی پله‌و پۆست له‌الیه‌ن پارتیه‌وه به ئه‌و كادێرو سه‌ركردانه‌ی یه‌كێتی كه ده‌وترێت چونه‌ته ناو پارتی، به‌پێشێلكردنی رێككه‌وتننامه‌ی ستراتیجی داده‌نێت‌و پێشیوایه ئه‌گه‌ر عارف روشدی كارێكی له‌وشێوه‌یه‌ی كردبێت ئه‌وا "خیانه‌تی" له‌یه‌كێتی كردوهو له‌یه‌كێتی ده‌رده‌كرێت. له‌م���اوهی رابردودا ده‌نگ���ۆی ئهوه له‌الیه‌ن چه‌ن���د ده‌زگایه‌كی راگه‌یاندن باڵوكرای���هوه كه چه‌ند به‌رپرس���ێكی بااڵی حزبی یه‌كێتی له‌ده‌ڤه‌ری موسڵ‌و بادین���ان حزبی دایكیان جێهێش���توه‌و
په‌یوه‌ندیانكردوه به‌به‌رپرسانی پارتیه‌وه بۆئ���ه‌وه‌ی بچنه ن���او ئ���هو حزبه‌وه‌‌و به‌شێكیش���یان گه‌یشتونه‌ته رێككه‌وتن له‌س���ه‌ر ئهوه ،ئه‌م���ه‌ش كاردانه‌وه‌ی توندی به‌شێكی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی لێكه‌وته‌وه‌‌و زۆربه‌یان به"خیانه‌تكردن" له‌حزبه‌كه‌یان ده‌زانن. له‌وباره‌ی���هوه د .ج���وان ئیحس���ان ئه‌ندام���ی س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێـت���ی نیشتیمانی كوردستان‌و وته‌بێژی فه‌رمی بانگه‌ش���هی هه‌ڵبژاردن���ی ئ���هو حزبه به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند" ،به‌پێی به‌ندێكی رێككه‌وتننامه‌ی ستراتیجی نێوان ئێمه‌و پارت���ی ،نابێت ئێمه هی���چ الیه‌كمان سه‌ركرده‌كانی یه‌كتر له‌ناو ریزه‌كانمان وه‌ربگری���ن ،بۆی���ه ه���ه‌ر كارێكی له‌م ش���ێوه‌یه كه له‌الیه‌ن پارتیه‌وه بكرێت به‌به‌خش���ینه‌وه‌ی پله‌و پۆست‌و پاره،
بۆ ئهوهی سه‌ركرده‌كانی یه‌كێتی بچن ه ریزه‌كانی ئه‌وانه‌وه ،شكاندنی په‌یمانی رێككه‌وتننامه‌ی ستراتیجیه". له‌ب���ارهی باڵوبون���ه‌وه‌ی ده‌نگ���ۆی په‌یوه‌ن���دی كردن���ی عارف روش���دی به‌پارتیه‌وه ،د.جوان وتی" ،كاك عارف روش���دی‌‌و چه‌ند براده‌رێك���ی تر كاتی خۆی له‌كۆنگره‌ی یه‌كێتی ده‌رنه‌چون‌و یه‌ده‌ك ب���ون ،ب���ه‌اڵم به‌فه‌رمانی مام جه‌الل ،كران به‌ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی‌‌و مام جه‌الل پێیباش ب���و كه هه‌ڤااڵنی بادینانیش له‌ناو سه‌ركردایه‌تی هه‌بن". ناوبراو ئاماژه‌ی به‌وه‌ش كرد كه "تا ئێس���تا ئهوه یه‌كالنه‌بۆته‌وه ،ئایا كاك عارف روش���دی چۆته ن���او ریزه‌كانی پارتی���هوه یاخ���ود ن���ا ،چونكه هیچ نامه‌یه‌كی ده‌ستله‌كاركێش���انه‌وه‌ی بۆ ئێمه نه‌نوس���یوه ،ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر بێتو
كارێكی له‌م ش���ێوه‌یه‌ی كردبێت ،ئهوه به‌پێ���ی په‌ی���ڕه‌وی ناوخ���ۆی یه‌كێت ی به‌خیانه‌ت هه‌ژمار ده‌كرێت‌و له‌ریزه‌كانی یه‌كێت���ی نیش���تیمانی كوردس���تان ده‌رده‌كرێت". له‌چه‌ن���د رۆژی راب���ردودا ن���اوی چه‌ن���د به‌رپرس���ێكی ب���ااڵو كادری پێش���كه‌وتوی یه‌كێت���ی ،به‌تایبه‌ت���ی له‌ده‌ڤه‌ری بادینان‌و موسڵ ،له‌به‌شێك له‌ده‌زگاكانی راگه‌یاندن باڵوكرایه‌وه كه گوایه حزبه‌كه‌ی خۆیان جێهێش���توه‌و په‌یوه‌ندی���ان كردوه به‌ریزه‌كانی پارتی دیموكراتی كوردستانه‌وه. له‌دیارترن ئه‌و كه‌سانه‌ش كه ناویان هاتوه له‌الیه‌ن به‌ش���ێك له‌میدیاكاندا ئه‌مان���ه‌ن :عارف روش���دی ،ئه‌ندامی س���ه‌ركردایه‌تی یهكێتیو به‌رپرس���ی مه‌ڵبه‌ندی موسڵی ئه‌و حزبه ،محێدین
بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن ساردو سڕه ئا :ئیحسان مه‌ال فوئاد
مزوری ،جێگری به‌رپرس���ی مه‌ڵبه‌ند ی موس���ڵی یه‌كێتی ،س���االر دۆس���كی، جێگری به‌رپرس���ی مه‌ڵبه‌ندی دهۆكی یه‌كێت���ی ،ده‌ش���تی عه‌بدولعه‌زی���ز، كارگێڕی مه‌ڵبه‌ندی دهۆك‌و عه‌بدولخالق س���وڵتان ،یوس���ف بامه‌ڕنی‌‌و قه‌دری ش���ێرۆ ،ئه‌ندام‌و كادران���ی مه‌ڵبه‌ندی چواری بادینانی یه‌كێتی. به‌ش���ێک ل���ه راگه‌یاندنه‌کانی نزیک له‌یه‌کێتی���ش ئاماژه‌ی���ان به‌وه‌ک���رد ک���ه جێگ���ری لێپرس���راوی كۆمیتەی ق���ەزای تلكیف���ی س���ەربە پارێزگای موس���ڵیش بەهەمانش���ێوە ری���زی یەكێتیی���ان جێهێش���تووە .ه���اوکات ژم���ارەی ئەو بەرپ���رس و كادیرانەی یەكێت���ی ك���ە لەماوەی چەن���د رۆژی رابردوو وازیانهێن���اوە دەگاتە نزیكەی 100كەس.
یهكێتیو پارت ی ژوره هاوبه‌شه‌كه ی كه‌ركوك په‌كده‌خه‌ن پارتی ته‌نیا ده‌نگ به‌نه‌وزاد هاد ی كۆده‌كاته‌وه
به‌ش���داریبكه‌ین ،چونك��� ه كه‌س���ێك ئا :سۆران كامه‌ران ی ی لیس���ت هۆكاری هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه ی بێت ،چ پێویست ه ی كوردستان كه‌ركوك ی چه‌ند رۆژێك ئه‌و ژوره هاوبه‌شه دانیشتنی له‌گه‌ڵدا ئه‌نجامبدرێت؟" ی ی بانگه‌شه پێش ده‌ستپێكردن ی له‌به‌رامب���ه‌ردا یه‌كێت���ی نیش���تمان ی هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌كه‌ركوك بڕیار ی كوردس���تان ك ه ئه‌ویش له‌دانیش���تن ی له‌سه‌ردرا بۆ له‌خۆگرتنی نوێنه‌ر ی دوه‌مدا به‌شدارنه‌بو ،تۆمه‌تی په‌كخستن سه‌رجه‌م الیه‌نه‌كان ،ته‌نها دو لیژنه‌كه ده‌خاته ئه‌ستۆی پارتی. دانیشتنی به‌خۆوه بینی‌‌و له‌ئێستادا ی بورهان ده‌روێش ،به‌رپرسی ده‌زگا ی چاوه‌ڕوانناكرێت دانیشتنی سێیه‌م هه‌ڵبژاردن���ی یه‌كێت���ی له‌كه‌رك���وك تێدا بكرێت. به‌ئاوێن���هی راگه‌یان���د" ،ئ���اگادار ی (ئاوێنه) ،نه‌كراوینه‌ت���هوه له‌دانیش���تنه‌كه‌و ئه‌و ی به‌دواداچونێك��� به‌پێ��� ئه‌و ژوره هاوبه‌شه له‌یه‌كه‌م دانیشتنیدا كه‌سه‌ی ك ه الیه‌نه‌كان ئاگادارده‌كاته‌و‌ه ی ی نه‌قیب ،كار بۆ پارت ی ك ه كه‌سێك ه به‌پله ی ئهوه ی ئاماده‌نه‌ب���و به‌هۆ پارت ی لیژنه‌ك ه ده‌كات‌و پێیخۆش ه ئه‌و لیژنه هاوبه‌ش ه ڕه‌خنه‌ی���ان هه‌بو له‌س���ه‌رۆك ی سه‌رنه‌گرێت". ك���ه نه‌جمه‌دین كه‌ریمه‌و له‌دانیش���تن ئاوێن��� ه په‌یوه‌ندیك���رد به‌نه‌جمه‌دین دوه‌میشدا یه‌كێتی ئاماده‌نه‌بو. ی كه‌ركوك، ی پارێزگار له‌الیه‌ن خۆی���هوه عه‌دنان كه‌ركوكی ،كه‌ریم ،نوسینگه ی ی بانگهێش���تنه‌كردن ی بۆ زانینی هۆكار ی ده‌زگای هه‌ڵبژاردنی پارت به‌رپرس��� ی راگه‌یاند" ،ئێم ه ئه‌و الیه‌نانه ،به‌اڵم وه‌اڵمیان نه‌بو. له‌كه‌ركوك به‌ئاوێنه ی ی هه‌ڵبژاردن ی ژور هاوكات به‌رپرس ی له‌س���ه‌ره‌تاو‌ه ناڕازیبوی���ن له‌دانان��� ی ئه‌و لیژنه‌یه‌و پێمانوای ه ك ه بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌ش���اری كه‌ركوك، س���ه‌رۆك ئ���هو لیژنه‌ی���ه ناتوان���ێ بارگرژیه‌كان وریا محه‌مه‌د ئام���اژ‌ه بۆ ئهوه ده‌كات ی ك ه ئ���هو لیژنه‌ی���ه هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تای چاره‌س���ه‌ربكات" .عه‌دن���ان ه���ۆكار ی یهكێتیو به‌شدارینه‌كردنیان له‌دانیشتنی یه‌كه‌مدا دروستبونیه‌و‌ه له‌سه‌ر ده‌ست ی بۆ ئ���هوه گێڕایه‌وه كه "له‌س���ه‌ره‌تای پارتی له‌باربراو ده‌ڵێت" ،یه‌كێتی وپارت ده‌ستبه‌كاربونی نه‌جمه‌دین كه‌ریم وه‌ك سودیان له‌و دۆخه بینیوه‌و پێیانخۆش ه ی به‌م خروقاتانه بده‌ن‌و هیچ ی ئه‌و لیژنه‌ی���ه ئاماده‌نه‌بوین به‌رده‌وامی س���ه‌رۆك
ریکالم
ڕه‌قیبێك نه‌بێت به‌سه‌ریانه‌وه". ی وری���ا وتیش���ی" ،ئێم��� ه ئ���اگادار پۆلیس���ی كه‌رك���وك‌و پارێزگارم���ان ی ك���ردوه ك ه ئاگادارمانبكات���هوه لهوه ی ئ���هو ژوره په‌كخراو بۆچی دانیش���تن هۆكاره‌ك هی ڕونبكات���هوه ،به‌اڵم تاكو ئێستا وه‌اڵمیان نه‌بوه. له‌الیه‌ن خۆیش���یه‌و‌ه بۆكان عه‌بدواڵ، ی هه‌ڵب���ژاردن له‌كه‌رك���وك پس���پۆڕ ی پێباشه، دروستكردنی ژورێكی هاوبه‌ش ی ك ه به‌و جۆره ب���ه‌اڵم به‌داخه بۆ ئهوه په‌كده‌خرێت ،ئ���هو ده‌ڵێت "ده‌كرا ئه‌م ی ژوره بكرێت ه شوێنیك بۆ هێوربونه‌وه ی هاواڵتیان، دۆخه‌كه‌‌و هۆشیاركردنه‌و‌ه ی بۆی ه له‌ڕوی یاساییشه‌وه هیچ گرفتێك نی���هو ده‌توانرێت رۆڵی هه‌بێت ،چونك ه ی ته‌قه‌كردن‌و كۆمسیۆن ناتوانێت دیارده بارگرژیه‌كان كۆتایی پێبێنێت". ی ئێس���تا بوه‌ت ه یه‌كێك له‌و ناوچان ه جێگ هی نیگه‌رانیی الیه‌نه كوردییه‌كان، ی بارودۆخی كه‌ركوكه ،ك ه له‌چه‌ند رۆژ رابردودا به‌شێك له‌الیه‌نگرانی یهكێتیو ی له‌بانگه‌ش���ه‌كانی هه‌ڵبژاردندا پارت��� ی په‌ناده‌به‌ن ه به‌ر ته‌قه‌كردن‌و وروژاندن ی پێكدادان‌و یه‌كتری ،ئه‌مه‌ش مه‌ترس��� ی ناوچ ه كوردیه‌كان ی بارودۆخ تێكچون ی ی پارێزگاكه‌ی له‌ال به‌تایبه‌تی‌‌و ته‌واو الیه‌نه‌كانی دیكه دروستكردوه.
ئا :هێمن مامه‌ند پارتی دیموكراتی كوردستان ده‌نگ به‌نه‌وزاد هادی كۆده‌كاته‌وه‌و كه‌سێكی تری داناوه بۆ پۆستی پارێزگاری ههولێرو ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای هه‌ولێریش ده‌ڵێت "به‌پێی یاسا ئه‌م كاره ئاسایی‌‌و یاساییه". به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌ی كه ده‌ست ئاوێن����ه كه‌وت����ون "پارت����ی نه‌وزاد هادی به‌س����ه‌رۆكی لیس����تی پارتی ب����ۆ ئه‌نجومه‌نی پارێ����زگای هه‌ولێر داناوه ،بۆ ئ����ه‌وه‌ی ده‌نگێكی زۆری پێكۆبكاته‌وه ،چونكه ناوبراو له‌الی هه‌ولێرییه‌كان خۆشه‌ویسته‌و ده‌نگی پێده‌ده‌ن". ه����ه‌ر به‌پێ����ی ئ����هو زانیارییانه "عه‌لی ره‌شید س����ه‌رۆكی شاره‌وانی ههولێرو كاندیدی ئێس����تای پارتی ب����ۆ ئه‌نجومه‌نی پارێ����زگای هه‌ولێر
پێیڕاگه‌یه‌ن����راوه ،ك����ه ئ����هو خۆی ئاماده‌ب����كات بۆ پۆس����تی داهاتو ی پارێ����زگاری ههولێرو ن����ه‌وزاد هادی له‌كابینه‌ی داهاتو پۆس����تێكی تری پێده‌درێت". ئاوێنه بۆ ئه‌م مه‌به‌سته په‌یوه‌ندی ك����رد به‌عه‌لی ره‌ش����ید س����ه‌رۆكی شاره‌وانی ئێس����تای هه‌ولێر ،به‌اڵم په‌یوه‌ندیه‌كه‌ی به‌رده‌ست نه‌بو. ه����ه‌ر له‌ب����ارهی ئه‌و پرس����هوه، فه‌رهاد مه‌ال ساڵح ئه‌ندامی ئێستای ئه‌نجومه‌ن����ی پارێ����زگای هه‌ولێ����ر به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند" به‌پێی یاسایی ژم����ارهی چ����واری س����اڵی 2009ی په‌رله‌مانی كوردستان هه‌ر كه‌سێك له‌لیس����تێك كاندید بێت ،ئه‌گه‌ر ئه‌و كه‌سه ده‌ریشنه‌چێت ،ئه‌وا حزبه‌كه‌ی ده‌توانێت كاندیدی بكات ،بۆ پۆستی پارێزگاری هه‌ولێ����ر ،بۆیه ده‌كرێت ئه‌گ����ه‌ر هات����و یه‌كێك له‌لیس����تێك ده‌نگێكی كه‌متری له‌یه‌كێكی تر هێنا ئه‌وا ئه‌و كه‌سه بكرێته پارێزگار".
یه‌كگرتو :پارتی جدییه‌تێك ی زۆر پیشانده‌دات پێش هه‌ڵبژاردن حكومه‌ت پێكبهێنرێت ئا :ئاسۆ سه‌راوی ی ی دانوستانكار ئه‌ندامی وه‌فد ی یه‌كگرتو بۆ پێكهێنانی كابینه ی حكومه‌ت فه‌رهاد مه‌ال ساڵح، هه‌شت ی ی سیاس ی مه‌كته‌ب ك ه هاوكات ئه‌ندام ی ئه‌و حیزبه‌شه له‌م گفتوگۆیه ی ی سێ وه‌زاره‌ت ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "پارت بۆ دیاریكردوین". ی ئاوێن���ه :له‌ن���او ئ���هو وه‌زاره‌تان ه ی وه‌رگرتنیت���ان كردب���و، پێش���نیار كاره‌بای تێدا نه‌ب���و ،چۆنه پارتی ئه‌و وه‌زاره‌ته‌ی بۆ دیاریكردون؟ فه‌ره���اد م���ه‌ال س���اڵح :راس���ت ه ی ی ئێم���ه‌دا وه‌زاره‌ت له‌پێش���نیاره‌كان ی ئه‌وانه‌‌و كاره‌با نه‌بو ،به‌اڵم پێش���نیار ی ئێم���ه‌ش ره‌تمانكردۆت���هوهو داوا ی گۆڕینیم���ان ك���ردوه به‌وه‌زاره‌تێك��� ت���ر ،هه‌ر ب���ۆ زانیاریت ئێمه ش���ه‌ش ی وه‌زاره‌تمان پێش���نیاركردبو ك ه بریت ی بون له‌پالندانان‌و شاره‌وانی‌‌و خوێندن ی ب���ااڵو ئاوه‌دانكردن���هوهو كاروب���ار ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و كشتوكاڵ ،ئه‌وان كاروبار كۆمه‌اڵیه‌تی���ان داوه ،ك��� ه خۆش���مان ی داوام���ان كردبو له‌گ���هڵ وه‌زارته‌كان ی هه‌رێم. كاره‌با‌و وه‌زیرێك ئاوێنه :له‌هه‌رێمدا چه‌ند ده‌سته‌یه‌ك هه‌ن ،وه‌ك مافی مرۆڤ‌و وه‌به‌رهێنان‌و ده‌س���تپاكی‌‌و هتد ..ئێ���وه داوای كام ده‌سته‌یه‌تان كردوه؟ فه‌رهاد مه‌ال ساڵح :ئێم ه ده‌سته‌یه‌كمان
دیارینه‌ك���ردوه ،هه‌ر ئه‌وه‌نده‌مان وتو‌ه كه ده‌سته‌یه‌كمان ده‌وێت. ی ئاوێن���ه :ده‌ڵێ���ن پارت���ی وتویه‌ت ی وه‌به‌رهێنانتان به‌و مه‌رج ه ده‌س���ته پێده‌ده‌ین ك ه سه‌رۆكه‌كه‌ی م .محه‌مه‌د ره‌ئوف بێت ،ئهوه راسته؟ فه‌رهاد مه‌ال س���اڵح :به‌هیچ جۆرێك ی وه‌ه���ا نه‌ب���و ،م���ن له‌هه‌م���و ش���ت كۆبونه‌وه‌كاندا ئاماده بوم ،باسی وه‌ها ی ئێم ه هه‌ر نه‌كراوه ،بهپێچهوانهوه له‌ال كه كه‌سێك پێشتر وه‌زیر بوبێت ،كه‌متر ئه‌و ئه‌رك هی پێده‌سپێررێته‌و‌ه كه دوباره پۆستێكی تری وه‌ها وه‌ربگرێته‌وه. ی ئاوێن���ه :ده‌وت���رێ بۆی���ه وه‌زاره‌ت پالندانانتان پێنه‌دراوه ،پارتی وتویان ه ی ده‌بێ���ت كه‌س���ێك ئ���هو وه‌زاره‌ت��� ه ی پێبس���پێررێ ك���ه زمان���ی ئینگلیز به‌باشی بزانێ ،ئه‌و سێ كه‌سه‌ی ئێوش ی ی پۆست پێشنیارتانكردون بۆ وه‌رگرتن وه‌زاریی ئه‌وه‌یان تێدا نه‌بوه؟ فه‌رهاد مه‌ال س���اڵح :نه‌خێر وا نیه، ی نه‌بو ،ئه‌و ی زمانی ئینگلی���ز كێش��� ه ی ی ئێم��� ه پااڵوتبوم���ان زمان كه‌س���ه ئینگلیزیش���ی ده‌زان���ی ،جگ��� ه لهوه ئێمه له‌ناو ش���ه‌ش وه‌زاره‌تدا پالندانان یه‌كێكی���ان ب���وه ،ئهوه نه‌ب���و بڵێین ته‌نها پێداگریمان له‌سه‌ر ئه‌و وه‌زاره‌ت ه كردبێت. ی ی س���كرتێر ئاوێن���ه :ئێ���وه داوا په‌رله‌مانیش���تان ك���ردوه ،به‌اڵم وه‌ك ێ ره‌نگ��� ه بدرێت ه یه‌كێتی ئه‌گه‌ر ده‌وتر ی ب���هو ج���ۆره ب���و هه‌ڵوێس���تتان چ
ده‌بێت؟ فه‌رهاد مه‌ال س���اڵح :ئێم��� ه وتومان ه ی س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان له‌ده‌س���ته ی پۆس���تێكمان ده‌وێت ،به‌ئیستیحقاق خۆشمانی ده‌زانین. ی به‌شدارینه‌كرد ئاوێنه :ئه‌گه‌ر یه‌كێت ی تر ،ئێوه یان گۆڕان یان هه‌ر الیه‌نێك ی له‌حكومه‌تدا بكه‌ن، ئاماده‌ن به‌شدار ی ك ه پێشتر پێداگریتان له‌سه‌ر پێكهێنان ی بنكه‌فراوان كردوه؟ حكومه‌ت ی فه‌رهاد مه‌ال س���اڵح :ئه‌گه‌ر یه‌كێت ی���ان گۆڕان یاخود كۆم���هڵ ،یان هه‌ر ی حكومه‌ته‌ك ه ی تر به‌ش���دار الیه‌نێك��� نه‌كات ،ته‌نها الی���ه‌ن كه ده‌توانێ له‌و باره‌یه‌وه بڕیاربدات بۆ به‌شداری ئێمه، س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كگرت���وه ،ته‌نانه‌ت ێ هیچ لیژنه‌ی دانوس���تانكاریش ناتوان رێككه‌وتننامه‌ی���هك واژۆ ب���كات ،ت���ا ی سه‌ركردایه‌تی یه‌كگرتو ورده‌كارییه‌ك ه نه‌زانێ‌‌و رازی نه‌بێت. ی ئاوێن���ه :به‌ب���ڕوای ئێ���وه واد‌ه ی حكومه‌ت نزیكه؟ پێكهێنان ی هه‌ی ه فه‌رهاد مه‌ال س���اڵح :ئ���هوه ی زۆر ی جدییه‌تێك��� ئێس���تا پارت��� پیش���انده‌دات ك ه پێش هه‌ڵبژارنه‌كان حكومه‌ته‌ك ه پێكبهێن���رێ ،به‌اڵم وه‌ك دی���اره تا ئێس���تا وه‌ك���و یه‌كگرتو بۆ ی وه‌زاره‌ته‌كان نه‌گه‌یشتوینه‌ت ه وه‌رگرتن ی رێككه‌وتن���ی كۆتایی ،ب���ۆ الیه‌نه‌كان تری���ش ورده‌كاری زۆر نازانی���ن ،به‌اڵم ی ئهوهی دی���اره تا ئێس���تا الیه‌نه‌كان تریش كه‌م تا زۆر كێشه‌یان هه‌یه.
ئه‌مڕۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن 15رۆژی تێپه‌ڕاند ،الیه‌نه‌كان وه‌ك هه‌ڵبژاردنه‌كانی رابوردو گه‌رموگوڕ نین له‌بانگه‌شه‌كردن، له‌زۆربه‌ی هه‌ره زۆری شارو شارۆچكه‌كانی هه‌رێمی كوردستان بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن به‌ساردوس����ڕی تێده‌په‌ڕێت ،چاودێرێكی سیاسی ده‌ڵێت "ئه‌م بانگه‌شه‌یه‌ی ئێستا ده‌كرێ����ت هێش����تا زۆره‌و ده‌بوای����ه هه‌ر نه‌كرایه". "خه‌ڵك بێزاربون له‌هه‌ڵواسینی لۆگۆو پۆس����تهرو هوتافی سه‌ر ش����ه‌قامه‌كان"، ئه‌م����ه وت����هی باژێڕوان����ی مه‌ك����ۆی كه‌الری بزوتن����ه‌وه‌ی گ����ۆڕان (محه‌مه‌د عه‌بدولڕه‌حم����ان)ه ،ك����ه بزوتنه‌وه‌كه‌یان الیه‌نێكی س����ه‌ره‌كی هه‌ڵبژاردنی ناوچه‌ی گه‌رمیان����ه ،ئه‌و به‌ئاوێن����هی راگه‌یاند كه "خه‌ڵكی تێگه‌یش����تون لهوهی پێویسته به‌مه‌ده‌نییانه بانگه‌شه بكرێت". ئه‌مه له‌كاتێكدایه كه له‌سااڵنی رابردوو هه‌ڵبژاردنه‌كان����ی پێش����وتردا ،ش����ه‌وانه سه‌ر شه‌قامه‌كان به‌س����ه‌دان ئۆتۆمبێل‌و ماتۆرس����كیل‌و ئااڵی الیه‌نه‌كان هێنده‌ی گه‌رم����ای هاوین گ����ه‌رم ده‌ب����و ،زۆرجار ش����ه‌ڕ رویده‌دا ،هه‌ندێك كاتیش كه‌ژاوه‌ی ئۆتۆمبیله‌كان به‌الی یه‌كدیدا تێپه‌ڕ ده‌بون‌و ده‌به‌ی ئاوو ئااڵیان ده‌گرته یه‌ك. باژێروانه‌ك����هی گۆڕان پێیباش����ه وه‌كو واڵتان����ی پێش����كه‌وتو بانگه‌ش����ه‌كان به‌ڕێوه‌بچێت نه‌ك هه‌مو شاره‌كان به‌یه‌ك ره‌نگ دابپۆش����رێن‌و ژینگه پیس بكرێت، ئه‌و وت����ی "وه‌كو گ����ۆڕان پێمانخۆش����ه هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردن به‌ش����ێوه‌یه‌كی ئارام ئه‌نجامبدرێ����ت ،چونكه ئام����ڕاز زۆره بۆ بانگه‌شه‌كردن". به‌ش����ێك له‌چاودێران پێیانوایه ئهوهی له‌كوردس����تاندا ده‌گوزه‌رێت سیاسه‌تێكی پۆپۆلیستییه ،چونكه له‌گه‌ڵ نزیكبونه‌وه‌ی هه‌ڵب����ژاردن هه‌مو كه‌س����ێك خۆی وه‌ك پاكتری����نو بێگه‌ردتری����ن ك����ه‌س نمایش ده‌كات. چاودێری سیاس����ی عه‌لی مه‌حمود له‌و باره‌یه‌وه به‌ئاوێنه‌ی رایگه‌یاند كه "ده‌بوایه حزبه‌كان له‌س����ه‌ر ناس����نامه‌و به‌رنامه‌ی سیاس����ی بانگه‌شه‌یان بكردایه‌و شه‌رمیان نه‌كردایه له‌ئایینیب����ون یان عه‌لمانییبون یاخود راس����تڕه‌وو چه‌پڕه‌وبونی خۆیان، نه‌ك له‌خش����ته‌بردن‌و درۆك����ردن له‌گه‌ڵ ده‌نگ����ده‌ران ،ب����ۆ ئهوهی ئه‌گ����ه‌ر حزبه لیبراڵه‌كه راست نه‌بوایه ئه‌وا چوار ساڵی داهاتو حزبێكی سۆش����یال دیموكرات یان ئایینیمان تاقیبكردایه‌ته‌وه ،ده‌بوایه له‌بری ئه‌م سه‌ركرده‌و ده‌موچاوپه‌رستن‌و شه‌ڕه په‌ڕۆیه كه له‌رابوردودا جگه له‌نه‌هامه‌تی هیچیان ب����ۆ گه‌له‌كه‌یان نه‌ك����ردوه ،كار له‌سه‌ر به‌رنامه‌و كردار بكرایه". به‌ش����ێكی دیكه له‌چاودێران پێیانوایه ده‌نگ����ده‌ری ك����ورد زۆر ناكه‌وێت����ه ژێر كاریگ����ه‌ری بانگه‌ش����هی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌و خه‌ڵكی هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردن بكرێت یان نه‌كرێت دابه‌شبون به‌س����ه‌ر الیه‌نه‌كانداو ئه‌نجامه‌كان تا ڕاده‌یه‌ك نه‌گۆڕ ده‌بێت. به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری په‌یمانگای ك����وردی بۆ هه‌ڵب����ژاردن ئ����ارام جه‌م����ال به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند كه "ش����ه‌ش مانگه هه‌ڵبژاردنێك ك����راوهو ئه‌نجامه‌كانی یه‌كالك����رده‌وه كه پێش����تر الیه‌نه‌كان له‌ناڕونی ئه‌نجامه‌كان ده‌ترس����ان ،بۆیه ره‌نگه هه‌مویان به‌پێی ئه‌و ئه‌نجامه‌ی به‌ده‌ستیانهێناوه بانگه‌شه بك����ه‌ن ،ته‌نه����ا ئ����هو الیه‌ن����ه نه‌بێت كه ئه‌نجامه‌ك����هی باش نه‌ب����وه‌و هه‌وڵده‌دات بانگه‌شه زیاتر بكات ئه‌ویش یه‌كێتییه". ئ����ارام جه‌م����ال وت����ی "پێویس����ته له‌كوردس����تانیش وه‌ك����و واڵت����ان ته‌نها به‌راگه‌یاندن‌و هه‌ڵواس����ینی پۆس����ته‌رات له‌شوێنه گش����تییه‌كان بانگه‌شه بكرێت، نه‌ك ئهوهی به‌ش����ێوازێكی ناشارستانی‌‌و نه‌شیاو بست به‌بستی شه‌قام‌و كۆاڵنه‌كان پیس بكرێ����ت ،بڕواناكه‌م له‌دواكه‌وتوترین واڵتدا به‌م شێوه‌یه‌ی كوردستان هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردن بكرێت". له‌بانگه‌ش����ه‌كانی پێش����ودا كۆمه‌ڵێك روداوی ناخۆش رویاندا وه‌كو ته‌قه‌كردن‌و كوش����تن‌و بریندارب����ون ،به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری په‌یمانگای كوردی بۆ هه‌ڵبژاردن له‌و روه‌وه رایده‌گه‌یه‌نێت "ره‌نگه ئێس����تا خواستێك هه‌بێ����ت بۆ ئ����ه‌وه‌ی ئه‌و كاران����ه دوباره نه‌بنه‌وه ،به‌اڵم هێشتا ماوه‌یه‌كی زۆریش ماوه بۆ بانگه‌ش����ه‌كردن‌و ره‌نگه له‌دوای 20ی مانگه‌وه ش����ێوازه‌كه بگۆڕێت‌و هێزه سیاسییه‌كان هێزی خۆیان هه‌ڵگرتبێت بۆ ئه‌و 10رۆژه‌ی كۆتایی بانگه‌شه". به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری په‌یمانگای ك����وردی بۆ هه‌ڵبژاردن ئه‌وه‌ش روندهكاتهوه كه پێش 2009الیه‌نه‌كانی تر نه‌یانده‌زانی حزبێكی وه‌كو گ����ۆڕان دروس����تده‌بێت‌و ده‌نگێكی زۆر به‌ده‌س����تده‌هێنێت ،ب����ه‌اڵم دوای 2009/3/21ده‌نگ����ده‌ر ب����و به‌ده‌نگده‌ری كۆنكرێتی‌و هه‌موان ده‌زانن ده‌نگه‌كانیان ل����ه‌چ ئاس����تێكدایه ،ئه‌م����ه یه‌كێك����ه له‌فاكته‌ره‌كان.
هه‌نوکه
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد:
3
كات ی ئهوه هاتوه ملمالنێكان ی ناو یه‌كێت ی به‌الیه‌كدا بكه‌وێت ئا :هاوكار حسێن فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد ئه‌ندامی ی نیشتمان ی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێت كوردستان له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ئاماژه بهوه ده‌كات كه پارتی هه‌وڵی ته‌نگپێهه‌ڵچنینی یه‌كێتی ده‌دات‌و پێشنیاره‌كانی پارتیش بۆ پێكهێنانی كابینه‌ی هه‌شته‌م به "شتێكی چاوه‌ڕواننه‌كراو" بۆ یه‌كێتی وه‌سف ده‌كات ،ئه‌و ده‌ڵێت "له‌م هه‌لومه‌رجه‌ی ئێستادا هه‌مو الیه‌نه‌كانی ناو یه‌كێتی له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان كه پێویسته ملمالنێكه بخرێته فرێزه‌ره‌وه". ئاوێنه :به‌ش����ێك له‌چاودێران ئه‌م هه‌ڵبژاردنه به‌مه‌سه‌له‌ی "مان‌و نه‌مان" بۆ یه‌كێت����ی وه‌س����فده‌كه‌ن ،الی تۆ وایه؟ ئه‌سه‌سه‌رد :مه‌سه‌له‌كه به‌و شێوه‌یه نی����ه ،هۆی ئه‌و بۆچون����ه‌ش بۆ ئهوه ده‌گه‌ڕێت����هوه كه یه‌كێت����ی حزبێكی گه‌وره‌یه ،له‌هه‌ڵبژاردنی رابردو ئه‌نجامی چاوه‌ڕوانك����راوی به‌ده‌س����تنه‌هێنا، چونك����ه وا ب����اوه حزبه گ����ه‌وره‌كان ئه‌نجامی گ����ه‌وره به‌ده‌س����تده‌هێنن‌و حزبه بچوكه‌كانیش ئه‌نجامی بچوك، ئه‌مجاره‌یان هاوكێشه‌كه واده‌رنه‌چو، بۆیه خه‌ڵك واتێده‌گه‌ن كه مه‌سه‌له‌كه چوه‌ته قاڵبی مان‌و نه‌مانه‌وه. ئاوێن����ه :ئه‌گه‌ر ئه‌مجاره‌ش یه‌كێتی ئه‌نجام����ی گه‌وره‌ی به‌ده‌س����تنه‌هێنا، ئاماده‌یه ده‌ورو ته‌س����لیمی ده‌سه‌اڵت بكات؟ بۆچون����ی ئه‌سه‌س����ه‌رد: (راده‌س����تنه‌كردنی ده‌س����ه‌اڵت) هیچ كاتێك له‌ناو س����ه‌ركردایه‌تیدا نه‌بوه، له‌وانه‌ی����ه له‌ناو كادره‌كاندا لێدوانی وا درابێت ،به‌اڵم له‌ناو س����ه‌ركردایه‌تیدا نه‌خراوه‌ت����ه ئه‌و قاڵبه‌وه ،هه‌میش����ه به‌وجۆره حس����ابی بۆ كراوه كه ئێمه ده‌چی����ن بۆ پرۆس����هی هه‌ڵب����ژاردن ك����ه پ����اش هه‌ڵب����ژاردن ده‌بێت رێز له‌ئه‌نجامه‌كه‌ی بگرین ،واشمانكردوه. ئاوێن����ه :چاوه‌ڕوانناكه‌ی����ت له‌دوای هه‌ڵبژاردنی 30ی نیس����ان ،ملمالنێی ناوخۆییه‌كانی یه‌كێتی جارێكی دیكه بته‌قنه‌وه؟ ئه‌سه‌س����ه‌رد :پێموای����ه ل����ه‌م هه‌لومه‌رج����هی ئێس����تادا هه‌م����و الیه‌نه‌كانی ناو یه‌كێتی له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان ك����ه پێویس����ته ملمالنێك����ه بخرێته فرێزه‌ره‌وه ،ئێس����تا ه����ه‌ر وا كراوه. به‌دڵنیاییه‌وه له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا ئه‌گه‌ر ئه‌نجامێكی باش����مان به‌ده‌س����تهێنا، ئه‌م����ه یارمه‌تیده‌رده‌بێ����ت بۆ ئهوهی به‌شێكی كێش����ه‌كان چاره‌سه‌ربكه‌ین.
به‌اڵم ئه‌گه‌ر وانه‌بو ،ئه‌وا هه‌ر ده‌بێت هه‌نگاوبنێی����ن بۆ چاره‌س����ه‌ركردن ی كێشه‌كان .بۆی ه ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن په‌یوه‌ندی به‌كێشه‌كانی ناو یهكێتیهوه نی����ه ،پاش ئ����ه‌م هه‌ڵبژاردنه ده‌بێت ده‌ستكاری زۆر شت بكه‌ین. ئاوێنه :جا ئیراده‌یه‌كی له‌وشێوه‌یه هه‌یه بۆئه‌وه‌ی ده‌س����تكاری زۆر شت بكه‌ن؟ ئه‌سه‌س����ه‌رد :ئێم����ه به‌رنامه‌یه‌كی دیاریكراومان له‌مباره‌یه‌وه نیه ،به‌اڵم كۆده‌نگیه‌ك����ی رانه‌گه‌یه‌ن����راو هه‌ی����ه ك����ه یه‌كێت����ی ناتوانێ����ت وه‌ك پێش هه‌ڵبژاردنی پێشو هه‌ڵسوكه‌وت بكات، بۆیه ده‌بێت پێداچونه‌وه‌یه‌كی گشتیی به‌هه‌مو مه‌سه‌له‌كان بكات. ئاوێنه :ئێران رۆڵ����ی له‌وه‌دا هه‌بو كه ملمالنێكانی ن����او یه‌كێتی بۆ ئه‌م قۆناغه بخرێنه فرێزه‌ره‌وه؟ ئه‌سه‌س����ه‌رد :ئێ����ران هه‌وڵێك����ی جوامێرانه‌ی دا ل����هو باره‌یه‌وه ،به‌اڵم پێموایه ه����ۆی س����ه‌ره‌كی كپكردنی ئێستای ملمالنێكان زۆرتر په‌یوه‌ندی به‌ناوخۆی یهكێتیهوه هه‌یه ،فشارێكی زۆر له‌س����ه‌ر هه‌مو الیه‌نه‌كان هه‌بو بۆ ئ����ه‌وه‌ی تێكڕا كار بۆ سه‌رخس����تنی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن بكه‌ن .پێموایه الیه‌ن����ه‌كان خۆش����یان هه‌س����تیان به‌مه‌ترسی ناكۆكیه‌كان كردوه ،به‌هۆی ئه‌مه‌شه‌وه ره‌زامه‌ندییان له‌سه‌ر ئهوه نیشانداوه النیكه‌م له‌م هه‌لومه‌رجه‌ی ئێس����تادا واز له‌ملمالنێ����كان بێن����ن، چونكه ئه‌گه‌ر مه‌س����ه‌له هه‌ر ملمالنێ بێ����ت ،ئ����ه‌وا ده‌رفه‌تێك����ی زۆر هه‌یه ب����ۆ ملمالنێ ل����ه‌دوای هه‌ڵب����ژاردن. الیه‌نه‌كانی����ش بیر لهوه ده‌كه‌نه‌وه كه مه‌رج نیه ملمالنێ وه‌كو دیاریده‌یه‌كی ب����ه‌رده‌وام له‌ن����او یه‌كێتی����دا درێژه بكێشێت ،كاتی ئهوه هاتوه به‌شێكی زۆری ملمالنێكان به‌الیه‌كدا بكه‌وێت. هه‌روه‌ه����ا رێككه‌وتن����ی الیه‌نه‌كان بۆ س����ڕكردنی ملمالنێكانیان له‌ئێستادا، خۆی له‌خۆی����دا ئاماژه‌ی����ه بۆئه‌وه‌ی پ����اش هه‌ڵبژاردن ده‌رف����هت هه‌یه بۆ چاره‌س����ه‌كردنی ملمالنێ����كان ،ئه‌گه‌ر ئه‌وان بتوانن ،ئێس����تا واز له‌ملمالنێ بێن����ن ئه‌وا له‌داهاتوش����دا ده‌رفه‌تێك په‌یداده‌بێ����ت ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی بگه‌ن����ه رێككه‌وتن. ئاوێنه :ئێس����تا له‌ناو یه‌كێتیدا كێ یان كام باڵه خاوه‌ن بڕیاره؟ ئه‌سه‌س����ه‌رد :ئێمه ده‌سته‌یه‌كمان هه‌یه له‌ن����او یه‌كێتی����دا پێیده‌وترێت ی سیاسیی كه به‌پێی زۆرینه‌و مه‌كته‌ب كه‌مینه بڕیار ده‌دات. ئاوێنه :زۆرینه‌كه سه‌ر به‌كێیه؟ ئه‌سه‌س����ه‌رد :زۆرینه‌ك����ه به‌پێ����ی بڕیاره‌كه‌یه ،واتا بڕیارێك زۆرینه‌یه‌كی
پێویس����ته ،مه‌س����ه‌له‌یه‌كی دیاریكراو دێته‌پێش ،ئینجا ئه‌ندامانی مه‌كته‌بی سیاسیی دابه‌شده‌بن به‌سه‌ر زۆرینه‌و كه‌مین����ه‌دا .چۆن دابه‌ش����ده‌بن ،ئهوه جی����اوازه‌و هه‌مو جارێ����ك وه‌كو یه‌ك نیه. ئاوێنه :له‌ئێس����تادا بۆچونێك له‌ناو یه‌كێتیدا هه‌یه بۆ بون به‌ئۆپۆزسیۆن، یه‌كێتی چۆن ده‌توانێت ئه‌مه بكات؟ ئه‌سه‌س����ه‌رد :ئه‌م بۆچون����ه دوای هه‌ڵبژاردنی پێش����و هاته‌پێش����هوه، ب����ه‌اڵم الیه‌نگرێك����ی زۆری نه‌بو .من پێموایه له‌م هه‌لومه‌رجه‌ی ئێس����تادا‌و له‌سایه‌ی ئه‌و پێشنیارانه‌ی پارتی بۆ یه‌كێتی كردویه‌ت����ی ،ته‌وژمێك هه‌یه بۆ په‌س����ندكردنی ئۆپۆزس����یۆنبونی یه‌كێتی. ئاوێنه :هۆكاری س����ه‌رهه‌ڵدانی ئه‌و ته‌وژمه چیه؟ فه‌ری����د ئه‌سه‌س����ه‌رد :به‌ش����ێكی ده‌گه‌ڕێت����هوه ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی زۆرێ����ك له‌ئه‌ندامان����ی یه‌كێتی هه‌س����تده‌كه‌ن پرۆسه‌یه‌ك هه‌یه بۆ ته‌نگپێهه‌ڵچنینی یه‌كێت����ی ،هه‌وڵێكی����ش هه‌ی����ه ب����ۆ گه‌مارۆدانی یهكێتیو نه‌س����ه‌لماندنی ی له‌و پۆس����تانه‌ی كه خۆی مافه‌كان���� داوایان����ده‌كات‌و به‌شایس����ته‌ی خۆی ده‌زانێ����ت .ب����ه‌اڵم ئه‌م����ه به‌ڵگ����هی ئهوه نیه ك����ه ئیراده‌یه‌ك����ی به‌هێزو یه‌كالك����ه‌ره‌وه هه‌بێ����ت ب����ۆ ب����ون به‌ئۆپۆزسیۆنی یه‌كێتی .به‌اڵم ئه‌گه‌ر ئ����ه‌م هه‌لومه‌رجه‌ی ئێس����تا به‌راورد بكه‌ی����ت به‌پ����اش هه‌ڵبژاردنی 21ی ئه‌یلولی راب����ردو ،پێموایه ئه‌ندامانی یه‌كێتی قبوڵی ئهوه ده‌كه‌ن بۆ ئهوهی یه‌كێتی ببێت به‌ئۆپۆزسیۆن. ئاوێن����ه :كاراكته‌ره س����ه‌ره‌كیه‌كان كامانه‌ن كه هه‌وڵی "ته‌نگپێهه‌ڵچنینی" یه‌كێتی ده‌ده‌ن؟ ئه‌سه‌سه‌رد :كاراكته‌ره سه‌ره‌كیه‌كه‌ی بریتی ه له‌و الیه‌نه‌ی كه راس����پێردراوه حكومه‌ت پێكبێنێت. ئاوێن����ه :مهبهس����تت له‌پارت����ی دیموكراتی كوردستانه؟ ئه‌سه‌سه‌رد :به‌ڵێ ئاوێنه :بۆچی ئهوه ده‌كات؟ ئه‌سه‌س����ه‌رد :نازانم ،بۆ ئێمه وه‌ك یه‌كێتی پێشنیاره‌كانی پارتی شتێكی چاوه‌ڕواننه‌ك����راو بو ،پێش����بینیمان نه‌ده‌ك����رد پارتی به‌و ج����ۆره مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ یه‌كێتیدا بكات .من پێشموایه ئه‌م مه‌سه‌له‌یه ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ربكرێت‌و چاره‌س����ه‌رنه‌كرێت ،ئیت����ر دیوارێكی دروستكرد له‌نێوان یهكێتیو پارتی. ئاوێن����ه :ئه‌ی رۆڵ����ی "رێككه‌وتنی س����تراتیژی" نێوان یه‌كێت����یو پارتی چیه له‌م نێوه‌نده‌دا؟ ئه‌سه‌س����ه‌رد :ئه‌و پێش����نیارانه‌ی
پێشنیاره‌كان ی ئێران هه‌وڵێك ی پارتی شتێكی جوامێرانه‌ی دا به‌اڵم پێموایه هۆ ی چاوه‌ڕواننه‌كراو سه‌ره‌كی كپكردن ی بو ،پێشبینیمان ئێستا ی ملمالنێكان نه‌ده‌كرد پارتی به‌و جۆره مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ زۆرتر په‌یوه‌ند ی به‌ناوخۆی یهكێتیهوه یه‌كێتیدا بكات ئه‌م مه‌سه‌له‌یه ئه‌گه‌ر هه‌یه ،فشارێك ی چاره‌سه‌ربكرێت‌و زۆر له‌سه‌ر هه‌مو الیه‌نه‌كان هه‌بو بۆ چاره‌سه‌رنه‌كرێت ئیتر دیوارێكی ئهوهی كاربكه‌ن دروستكرد له‌نێوان بۆ سه‌رخستن ی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن یهكێتیو پارتی فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد پارت����ی پێشكه‌ش����ی یه‌كێتی كردوه، به‌ڵگ����هی ئهوهی����ه كه پارت����ی هیچ بایه‌خێك����ی به‌بون����ی رێككه‌وتن����ی ستراتیژی نه‌داوه. ئاوێنه :دوای ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ی كه دێت ،یه‌كێتی مه‌س����ه‌له‌ی كۆنگره‌ی خۆی چی لێده‌كات؟ ئه‌سه‌س����ه‌رد :كۆنگ����ره پێ����ش بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنی 30ی نیسان، ره‌نگه كێش����هی زۆری لێبكه‌وێته‌وه، به‌اڵم دوای هه‌ڵب����ژاردن ده‌رفه‌تێكی زۆرتر هه‌یه بۆ به‌ستنی كۆنگره‌و هه‌م چاره‌سه‌كردنی كێش����ه‌كانیش ،بۆیه كێش����ه‌كه پێش هه‌ڵب����ژاردن بو نه‌ك دوای هه‌ڵبژاردن. ئاوێنه :ده‌وترێت یه‌كێتی ده‌یه‌وێت ێ دوابكه‌وێت پێكهێنان����ی كابینه‌ی نو ب����ۆ دوای هه‌ڵب����ژاردن ،ب����ۆ ئهوهی مامه‌ڵه به‌پۆس����ته‌كانی خۆیه‌وه بكات له‌به‌غدا؟ ئه‌سه‌سه‌رد :بهپێچهوانهوه ،ئه‌گه‌ر یه‌كێت����ی هه‌وڵی له‌وج����ۆره‌ی بدایه، پارله‌مانتاره‌كانی هه‌وڵێكی لێبڕاوانه‌یان نه‌ده‌دا بۆ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی دانیشتنه كراوه‌ك����هی په‌رله‌مانی كوردس����تان.
خ����ودی ئه‌م هه‌وڵه به‌ڵگ����هی ئه‌وه‌یه ك����ه یه‌كێت����ی ویس����تویه‌تی كۆتای ی به‌م دۆخه‌ی په‌رله‌مان‌و دواخس����تنی حكومه‌ت بهێنێت .ئێمه له‌سه‌ره‌تاوه له‌گ����هڵ ئ����هوه بوین ك����ه پێكهێنانی كابین����هی ن����وێ پێویس����ته بكه‌وێته پێش ئ����ه‌م هه‌ڵبژاردن����هوه ،چونكه ئه‌گه‌ر بكه‌وێته دوای هه‌ڵبژاردن ،ئه‌وا ئه‌نجام����ی دو هه‌ڵبژاردن (په‌رله‌مانی كوردستان‌و عێراق) تێكه‌ڵكێشی یه‌كتر ده‌ب����نو ئه‌وكاته‌ش مه‌س����ه‌له‌كه زۆر ئاڵۆزتر ده‌بو ،لهوهی ئێستا .چونكه شێوه‌ی دابه‌ش����كردنی پۆسته‌كان دو ئاس����تی وه‌رده‌گرت :له‌س����ه‌ر ئاستی هه‌رێ����م‌و ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێ����م .ئه‌مه‌ش ره‌نگه وه‌ك چ����ۆن له‌ناوه‌وه‌ی هه‌رێم كێشه‌ی دروس����تكردوه ،له‌ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمیش كێشه‌ی دروستده‌كرد ،كه كاریگه‌ری خراپیش����ی له‌سه‌ر پێگه‌ی كورد له‌پرۆسه‌ی پێكهێنانی حكومه‌تی داهاتوی عێراق جێبهێشتایه. ئاوێنه :پێتوایه كێ كه‌مته‌رخه‌م بوه لهوهی كابینه‌ی هه‌شته‌م دوابكه‌وێت؟ ئه‌سه‌س����ه‌رد :له‌هه‌رێمی كوردستان الیه‌نێ����ك به‌ش����ێوه‌یه‌كی نافه‌ڕم����ی
مه‌س����ه‌له‌ی پێكهێنان����ی حكومه‌ت���� ی گرتۆته ئه‌ستۆ كه پارتی دیموكراتی كوردستانه .ئه‌گه‌ر ئێمه ئه‌و ئه‌ركه‌مان بگرتایه‌ته ئه‌ستۆ ،ئه‌وا به‌دڵنیاییه‌وه ئێمه كه‌مته‌رخه‌م بوین ،به‌اڵم ئه‌گه‌ر الیه‌نێكی دیكه هه‌بێت ئه‌وا به‌دڵنیایی ئ����هو الیه‌ن����ه نه‌یتوانی����وه حكومه‌ت پێكبێنێت تا ئێستا. ئاوێن����ه :به‌ب����ڕوای ئێ����وه بۆچی به‌مدوایی����ه پارت����ی هه‌وڵێكی به‌په‌له ده‌دات بۆ پێكهێنانی كابینه‌ی نوێ؟ ئه‌سه‌س����ه‌رد :من نازانم پرۆس����هی دروس����تكردنی بڕیار له‌ن����او پارتیدا چۆن به‌ڕێوه‌ده‌چێت ،به‌اڵم هه‌مومان هه‌ستمان بهوه كردبو كه تا دو هه‌فته له‌مه‌وپێش سستیه‌ك هه‌یه لهههوڵی ی حكومه‌ت، پارت����ی ب����ۆ پێكهێنان���� نزیكه‌ی 30رۆژ هه‌مو هه‌وڵێكی پارتی بۆ پێكهێنانی حكومه‌ت له‌شوێنی خۆی چه‌قیبه‌ستبو ،له‌پڕێكدا به‌شێوه‌یه‌كی چاوه‌ڕواننه‌كراو ده‌س����تیانپێكرده‌وه‌و كۆمه‌ڵێك پێش����نیاریان بۆ حزبه‌كان ناردو كه‌وتنه هه‌وڵدان بۆ دروستكردنی حكومه‌ت به‌شێوه‌یه‌كی به‌په‌له ،به‌اڵم نازانم بۆچی!
سه‌فین مه‌القه‌ره :به‌وته ی بارزان ی بێت ئه‌م میلله‌ته خێر ی تێدا نه‌ماوه ئه‌ندامێك ی مه‌كته‌ب ی سیاس ی یه‌كگرتو :هه‌زار پیاو هه ن پۆست ی سه‌رۆك ی هه‌رێم به‌ڕێو ه ببه‌ن ئا :هێمن مامه‌ند بارزانی له‌دوا چاوپێكه‌وتنی رۆژنامه‌وانیدا ده‌ڵێت "ئاماده‌م ده‌ستبه‌رداری پۆسته‌كه‌م بم، ی دروست به‌مه‌رجێك بۆشایی ئیدار نه‌بێت" ،ئه‌و ده‌ڵێت "ساڵی رابردوش كاتێك ماوه‌ی یاسایم ته‌واو بوو ،ئاماده بوم پۆسته‌كه‌م به‌جێبهێڵم به‌اڵم كه‌س نه‌بوو ئه‌م ئه‌مانه‌ته‌ی پێڕاسپێرم" ،له‌به‌رامبه‌ردا هه‌ڵسوڕاوێكی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان ئه‌و قسه‌یه به‌سوكایه‌تی به‌گه‌لی كورد ناوده‌بات‌و ده‌ڵێت "به‌قسه‌ی مه‌سعود بارزانی بێت ئه‌و میلله‌ته خێری تێدا نه‌ماوه" ،ئه‌ندامێكی مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كگرتوی ئیسالمیش پێیوایه "هه‌زار پیاو هه‌ن له‌كوردستان پۆسته‌كه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێم به‌ڕێوه‌ببه‌ن". سه‌باره‌ت به‌و قس����انه‌ی بارزانی كه دوێنێ دوش����ه‌ممه ،له‌كه‌ناڵی س����كای نیوزی عه‌ره‌بیه‌وه رایگه‌یاند سه‌باره‌ت
به‌جێهێش����تنی پۆس����ته‌كه‌ی ،سه‌فین مه‌الق����هره هه‌ڵس����وڕاوی بزوتن����هوه ی گۆڕان به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند كه "به‌قسه‌ی مه‌س����عود بارزانی بێت ئ����هو میلله‌ته خێ����ری تێدا نه‌ماوه ،چونكه میلله‌تێك پیاوێك����ی نه‌بێ����ت پۆس����تێك به‌ڕێوه ببات ،وات����ای چی ده‌گه‌یه‌نێت؟! ئهوه سوكایه‌تیی كردنه به‌خه‌ڵكی كورد". مه‌القه‌ره وتی "به‌دڵنییایه‌وه ده‌یڵێم، ئه‌گ����ه‌ر بێ����تو هه‌ڵب����ژاردن بكرێت‌و مه‌س����عود بارزان����ی ئاماده‌بێ����ت واز له‌پۆس����ته‌كه‌ی بێنێت ،ئهوه كه‌سانی زۆر باش����تر له‌و ه����هنو ده‌توانن زۆر له‌و باشترو س����ه‌ركه‌وتوانه‌تر پۆستی سه‌رۆكی هه‌رێم به‌ڕێوه‌ببه‌ن". هاوكات ئه‌ندامێكی مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كگرتوی ئیس��ل�امی ئه‌و قس����انه‌ی بارزان����ی به‌ناڕه‌وا ناوده‌ب����ات‌و پێیوایه ئه‌مه ناحه‌قییه به‌رامبه‌ر به‌میلله‌تێك، لهوبارهیهوه ئه‌بوبه‌كر هه‌ڵه‌دنی ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كگرتوی ئیسالمی به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند كه "ئێمه ته‌مه‌ننای ئهوه ده‌كه‌ین كه س����ه‌ركرده‌كانی كورد
بۆ دونیای بس����ه‌لمێنن ك����ه ئه‌وانیش به‌رێ����گای ئاش����تییانه ئام����اده‌ن واز له‌كورسی‌و ده‌سه‌اڵته‌كانیان بێنن ،نه‌ك داتاش����ینی یاساو پۆس����ت بۆ خۆیان‌و نه‌وه‌كانیان ،بۆ ئهوهی سه‌روه‌رییه‌كی مێژوی����ی بۆ خۆیان تۆمار بكه‌ن ،به‌اڵم به‌داخه‌وه له‌ماوه‌ی بیس����تو دو ساڵی رابردو ئێمه ئه‌مه‌مان نه‌بینیوه". هه‌ڵه‌دن����ی وت����ی "پێویس����ت ناكات س����ه‌رۆكی هه‌رێم ئه‌م قس����ه‌یه بكات، چونك����ه ئه‌م����ه ناحه‌قیی����ه به‌رامبه‌ر به‌میلله‌تێك ،چۆن میلله‌تێك پیاوێكی تێ����دا نیی����ه ئ����هو پۆس����ته به‌ڕێ����وه ببات؟!". ناوب����راو ئام����اژهی به‌وه‌ش����كرد كه "محه‌م����ه‌دی م����ه‌ال ق����ادر ئه‌ندام����ی س����ه‌كردایه‌تی پێش����وتری پارت����ی دیموكرات����ی كوردس����تان ،له‌یه‌كێ����ك له‌وته‌كان����ی ئ����ه‌وه‌ی باس����كردوه كه میلله‌ت����ی كورد هه‌زار پی����اوی تێدایه ك����ه پۆس����ته‌كه‌ی س����ه‌رۆكی هه‌رێم به‌ڕێوه ببات ،بۆیه منیش قس����ه‌كه‌ی محه‌مه‌دی مه‌الق����ادر دوپاتده‌كه‌مه‌وه‌و
ده‌ڵێم به‌ڵێ كوردس����تان هه‌زار پیاوی تێدایه كه پۆسته‌كه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێم به‌ڕێوه‌ببات". هاوكات گۆران ئ����ازاد په‌رله‌مانتاری فراكس����یۆنی س����ه‌وز له‌په‌رله‌مان����ی كوردس����تان ده‌ڵێت "ئێمه به‌پێی یاسا ت����ا 2015/8/20ویالیه‌تی س����ه‌رۆكی هه‌رێمم����ان درێژكردوه‌ته‌وه ،بۆ ئهوهی بۆش����ایی یاس����ایی دروس����ت نه‌بێت، دوای ئ����هو ماوه‌ی����ه‌ش سیس����ته‌می س����ه‌رۆكایه‌تی له‌هه‌رێمی كوردس����تان ده‌بێت����ه سیس����ته‌می په‌رله‌مانی ،ئه‌و كاته‌ش سه‌رۆكی هه‌رێم كه له‌په‌رله‌مان هه‌ڵبژێردراو متمانه‌ی پێدراو په‌رله‌مان ب����و به‌مه‌رج����ه‌ع ئه‌و كات����ه هه‌ركه‌س پۆستی سه‌رۆكی هه‌رێمی پێدراو له‌ژێر چاودێریی په‌رله‌مان هیچ كێش����ه‌یه‌ك نابێ����تو هه‌مو ك����ه‌س ده‌توانێت ئه‌و پۆسته به‌ڕێوه ببات". گۆران وتیشی "دوای ته‌واوبونی ئه‌و ماوه‌یه‌و ده‌رفه‌تی خۆپااڵوتن ،ئه‌و كاته دی����ار ده‌كه‌وێت كه ك����ه‌س هه‌یه ئه‌و پۆسته به‌ڕێوه ببات یاخود نا".
4
هەنوکە
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
سه‌رۆك ی چوار لیست له هه‌ولێر خه‌ڵکی ده‌ڤه‌ری سۆرانن ئا :ئاكۆ حه‌مه‌د رابی ده‌ڤه‌ری سۆران له‌پارێزگای هه‌ولێر، زێدو مه‌ڵبه‌ندی چوار سه‌رۆك لیستی گه‌وره‌ی كوردستانه بۆ په‌رله‌مانی عێراق ،هه‌ر چوار سه‌رۆك لیسته‌كه‌ش ره‌تیده‌كه‌نه‌وه كه بۆ ركابه‌ریی یه‌كتر حزبه‌كانیان ئه‌و كاره‌یان كردبێت.
به‌هێزتره‌و پێمانوایه كه خه‌ڵكێكی زیاتر رو له‌یه‌كگرتوه".
الیه‌نه‌كانی ده‌سه‌اڵت به‌هۆی ئه‌و پاره‌و داهاته زۆره‌ی ك ه له‌ژێر ده‌ستیاندای ه پۆستهرو الفیته‌ی زیاتریان هه‌ڵواسیو‌ه به‌اڵم الیه‌نه‌كانی تر سێ مانگه بودجه‌یان له‌حكومه‌ت وه‌رنه‌گرتوه
پارت���ی ،د.ئ���ه‌رده‌اڵن نوره‌دی���ن ـ ی كاندید كردوه كه راگری كۆلیژی یاس���ایه له‌سۆران‌و خه‌ڵكی ره‌واندزه .یه‌كێتی ،ئارێز عه‌بدواڵ ـ ی به‌رپرسی پێشوی مه‌ڵبه‌ندی 6ی س���ۆران‌و ئه‌ندام���ی س���ه‌ركردایه‌تی ئ���هو حزبه‌ی كردوه‌ته س���ه‌رۆك لیس���ت ك���ه خه‌ڵكی ده‌ڤه‌ری س���ۆرانه .كۆمه‌ڵی ئیسالمی ،زانا س���ه‌عید رۆستایی كردۆته سه‌رۆك لیس���ته‌كه‌ی كه ئه‌ویش خه‌ڵكی دۆڵی رۆس���تێی ق���ه‌زای چۆمان���هو ئه‌و ناوچه‌یه‌ش به‌حه‌وزی س���ۆران داده‌نرێت. عه‌قیل س���ه‌عید م���ه‌الزاده‌ی س���ه‌رۆكی لیستی یه‌كگرتوش بهههمانشێوه خه‌ڵكی دۆڵێ رۆس���تێی قه‌زای چۆمانه .واته دو مهبهس���تیانه خزمه‌ت���ی ئ���هو ناوچه‌یه‌و له‌سه‌رۆك لیسته ئیس�ل�امییه‌كه خه‌ڵكی سه‌رجه‌می سنوری هه‌ولێر بكه‌ن". له‌باره ی ئهوهی كه ئایا ئه‌و چوار حزبه دۆڵێكن‌و به‌گش���تییش هه‌ر چوار سه‌رۆك لیستی پارتیو یهكێتیو كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتو له‌ركابه‌ریی یه‌كتر سه‌رۆكی لیسته‌كانیان له‌سه‌ر ده‌ڤه‌ری سۆران هه‌ژمار ده‌كرێن .ل���هو ناوچه‌یه دان���اوه ،د .ئه‌رده‌اڵن وتی "نه‌خێر ،چونكه له‌وانه‌یه تاكو راگه‌یاندنی ن���اوه‌كان به‌فه‌رمی ،هی���چ حزبێك ئاگای پارتی 8 :كورسی ده‌به‌ینه‌وه س���ه‌رۆكی لیس���تی پارتی له‌پارێزگای ل���هوه نه‌بوبێت كه حزبه‌كان���ی به‌رامبه‌ر هه‌ولێر بۆ په‌رله‌مانی عێراق ،د .ئه‌رده‌اڵن كێیان كردوه به‌سه‌رۆكی لیست". له‌باره‌ی پێش���بینی لیستی پارتیش بۆ نوره‌دین ،ئاماژه‌ی بهوه كرد كه به‌به‌راورد له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنی پێشوتر ،كاندیده‌كانیان په‌رله‌مان���ی عێراق له‌س���نوری پارێزگای به‌هێزترن‌و ئه‌م���ه‌ش كاریگه‌ریی‌و جوڵه‌ی هه‌ولێ���ر ،ناوب���راو رایگه‌یان���د كه به‌پێی زیاتری به‌خش���یوه‌ته پرۆسه‌كه .له‌باره‌ی پێش���بینیه‌كانمان ئێمه له‌سه‌روی هه‌شت ئهوهی هۆكار چیه كه پارتیو سێ حزبی كورسی به‌ده‌ستده‌هێنین. دیكه‌ی س���ه‌ره‌كی هه‌رێمی كوردس���تان، گۆڕان :پله‌ی دوه‌ممان مسۆگه‌ره سه‌رۆكی لیس���ته‌كانیان خه‌ڵكی ده‌ڤه‌ری س���ه‌رۆكی لیس���تی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان س���ۆرانن ،ناوبراو وتی "ب���ه‌الی ئێمه‌وه، ئ���هوه ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ئهوه ی كه خه‌ڵكی له‌پارێ���زگای هه‌ولێ���ر ،كاوه محه‌م���ه‌د، ئ���هو ناوچه‌ی���ه به‌ش���دارییه‌كی كارایان به‌ئاوێن���هی راگه‌یان���د كه تا ئێس���تا تا ههبوه له‌شۆڕش‌و به‌رخودانی كوردایه‌تی‌و راده‌یه‌ك���ی ب���اش پرۆس���هی بانگه‌ش���ه له‌هه‌مانكاتیش���دا قوربانی زۆریان داوه‌و به‌ش���ێوه‌یه‌كی ئیجاب���ی به‌ڕێوه ده‌چێت، خاوه‌نی كه‌سانی به‌تواناو لێهاتوشن ،كه ب���ه‌اڵم به‌ده‌ری���ش نی���ه له‌كه‌موكووڕی‌و
بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن ل ه هه‌ولێر گۆڕان قورس���ایی خۆی زیاتر خس���تبێت ه سه‌ر س���نوری یه‌كێتی ،ئه‌و وتی "نه‌خێر ئهوه ڕاست نیه كه ئێمه قورسایی خۆمان ته‌نها خستبێته سه‌ر س���نوری یه‌كێتی. هه‌نگاوو كاره‌كانی بزوتنه‌وه‌كه‌ش ئهوهی به‌فیعلی سه‌لماندوه". وتیش���ی "هه‌مومان ب���اش ده‌زانین كه ئه‌گه‌ر ساخته‌كاریی نه‌كرێت‌و پرۆسه‌یه‌كی ب���اش ئه‌نجامبدرێت ،ئهوه رونه كه چۆن هاوس���ه‌نگیی هێز به‌ته‌واوی گۆڕانكاریی به‌سه‌ردا دێت". له‌ب���ارهی به‌ده‌س���تهێنانی رێ���ژه‌ی كورسیه‌كانیش���یان له‌پارێ���زگای هه‌ولێر سه‌رۆكی لیستی گۆڕان رایگه‌یاند كه ئه‌و نایه‌وێت له‌ئێستاوه ئاماژه به‌هیچ ژماره‌یه‌ك بكات‌و وتی "ئه‌م���ه جێده‌هێڵین بۆ دوای راگه‌یاندنی ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كان".
بون���ی پێش���یلكاریی ،له‌ب���ارهی ئهوه ی ئای���ا بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان قورس���ایی خۆی خس���تۆته س���ه‌ر ههولێرو چاوی له‌سه‌ر ئه‌و ش���اره‌یه ،یان بهپێچهوانهوه بایه‌خی پێن���ادات‌و فه‌رامۆش���ی ك���ردوه ،كاوه محه‌مه‌د وتی "به‌دڵنیاییه‌وه قورساییه‌كی زۆرمان خس���تۆته س���ه‌ر هه‌ولێر ،چونكه به‌الی ئێمه‌وه هه‌ولێر گرنگیی‌و س���ه‌نگ‌و قورس���ایی خۆی ههیهو مه‌به‌ستمانه كه زۆرترین گرنگیی پێبده‌ین .چونكه هه‌ولێر جێگه‌ی ش���انازیی ئێمه‌ی���هو پایته‌ختی هه‌رێمی كوردس���تانه .هه‌روه‌ك رێكخه‌ری گش���تییش ئ���ه‌وه‌ی راگه‌یاند ك���ه هه‌مو گۆڕانكارییه‌كانی ئه‌نجامدانی چاكس���ازیی سیاس���یو ئیداریی ده‌بێ���ت له‌هه‌ولێره‌وه ده‌ستپێبكات هه‌ر له‌به‌ر ئه‌مه‌شه كه ئێمه چاومان زیاتر له‌سه‌ر هه‌ولێره". وتیشی "ئێمه پله‌ی دوه‌ممان له‌هه‌ولێر یه‌كگرتو :دوه‌م یان سێیه‌م ده‌بین مسۆگه‌ره‌و كار بۆ به‌ده‌ستهێنانی زۆرترین عه‌قیل س���ه‌عید مه‌الزاده س���ه‌رۆكی ده‌نگی���ش ده‌كه‌ین تاكو پله‌ی یه‌كه‌م له‌و لیس���تی یه‌كگرتو ب���ۆ په‌رله‌مانی عێراق هه‌ڵبژاردنه به‌ده‌ستبهێنین". كاوه محه‌مه‌د ئه‌وه‌ش���ی ره‌تكرده‌وه كه له‌پارێزگای هه‌ولێر ،له‌لێدوانیدا بۆ ئاوێنه
ئاماژه‌ی به‌وه‌دا كه ئه‌وان له‌هه‌مو سنوری پارێ���زگای هه‌ولێر خاوه‌ن���ی جه‌ماوه‌ری تایبه‌ت به‌خۆیانن ،ئه‌و وتی "به‌شی زۆری ده‌نگه‌كانمان له‌سه‌نته‌ری شاری هه‌ولێره به‌رێژه‌ی له‌سه‌دا په‌نجا". له‌باره‌ی دانانی ناوبراویش به‌س���ه‌رۆك لیست كه ئه‌ویش خه‌ڵكی ده‌ڤه‌ری سۆرانه ناوبراو وتی "ئه‌س���ڵه‌ن ئێمه نه‌مانده‌زانی كه له‌كۆمه‌ڵ‌و حزبه‌كانی دیكه‌ش ،كێیان كردوه به‌سه‌رۆكی لیست .دانانی سه‌رۆكی لیس���ت له‌نێ���و یه‌كگرت���ودا به‌وجۆره‌یه كه كاندی���ده‌كان له‌گه‌ڵ س���ه‌ركردایه‌تی كۆده‌بنه‌وه‌‌و ئنج���ا له‌نێوخۆیاندا یه‌كێك هه‌ڵده‌بژێرن به‌سه‌رۆكی لیست". به‌ده‌س���تهێنانی له‌ب���ارهی پێشبینیه‌كانیش���یان بۆ به‌ده‌س���تهێنانی رێژه‌ی ده‌ن���گو كورس���یه‌كانیان ناوبراو وت���ی "به‌گوێ���ره‌ی خوێندنه‌وه‌كانم���ان كورس���ییه‌كمان مس���ۆگه‌ره‌و كار ب���ۆ به‌ده‌س���تهێنانی پله‌ی دوه‌م یان سێیه‌م ده‌كه‌ین .چونك���ه خیتاب���ی راگه‌یاندنی یه‌كگرت���و له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی دیك���ه
كۆمه‌ڵ :هه‌وڵده‌ده‌ین دو كورسی له‌به‌غدا مسۆگه‌ر بكه‌ین زانا سه‌عید رۆستایی سه‌رۆكی لیستی كۆمه‌ڵی ئیس�ل�امی له‌پارێزگای هه‌ولێر، باس لهوه ده‌كات كه تا ئێس���تا پرۆسه‌ی بانگه‌شه تا راده‌یه‌ك به‌شێوه‌یه‌كی ئاسایی به‌ڕێوه ده‌چێ���ت" ،ههرچهنده الیه‌نه‌كانی ده‌سه‌اڵت به‌هۆی ئه‌و پاره‌و داهاته زۆره‌ی كه له‌ژێر ده‌ستیاندایه پۆستهرو الفیته‌ی زیاتریان هه‌ڵواس���یوه ،به‌اڵم الیه‌نه‌كانی تر س���ێ مانگه بودجه‌ی���ان له‌حكومه‌ت وه‌رنه‌گرتوه". له‌باره‌ی ئهوهی بۆچی هه‌مو س���ه‌رۆك لیس���ته‌كان خه‌ڵك���ی س���ۆرانن ،ناوبراو وتی "ئه‌مه له‌به‌ر گرنگیدان‌و په‌رۆش���یی حزبه‌كان نیه كه خه‌ڵكی ئه‌و ده‌ڤه‌ره‌یان داناوه به‌تایبه‌ت ئه‌وانی ده‌سه‌اڵت ،چونكه ئێمه ئه‌گه‌ر س���ه‌یری ئه‌و ناوچانه بكه‌ین بێ به‌ش���ه له‌زۆربه‌ی خزمه‌تگوزارییه‌كان. ره‌نگه دانانیش���یان به‌ش���ێكی په‌یوه‌ندی به‌سه‌رنجڕاكێش���انی خه‌ڵكی ناوچه‌كه‌وه هه‌بێت". وتیش���ی "دانانی منیش بۆ س���ه‌رۆك لیستی كۆمه‌ڵ زیاتر بۆ ئهوه ده‌گه‌ڕێته‌وه كه كۆمه‌ڵ ره‌چاوی ئ���ه‌وه‌ی كردوه ،من زیاتر پێش���ینه‌یه‌كی قانونی‌و سیاس���یم ههیهو له‌راگه‌یاندن ده‌ركه‌توم‌و ناسراوم‌و چانسی ده‌رچونم زیاتره". له‌باره‌ی پێش����بینی لیسته‌كه‌ش����یان بۆ به‌ده‌ستهێنانی رێژه‌ی كورسیه‌كان ،ناوبراو وت����ی "ئامانجی ئێمه به‌ده‌س����تهێنانی دو كورسیه‌و هه‌وڵی بۆ ده‌ده‌ین ،كورسیه‌كمان مس����ۆگه‌ره‌و به‌ش����ێكی زۆری ده‌نگه‌كانی پێش����تریش كه له‌به‌ر هه‌ندێ����ك ئیعتبار ه����ه‌وادارو الیه‌نگران����ی بزاڤی ئیس��ل�امی به‌الیه‌نێكی دیكه‌یان دابو ،له‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا هه‌مو ئه‌و ده‌نگانه به‌ده‌ستده‌هێنینه‌وه". ئاوێنه چه‌ندینجار په‌یوه‌ندی كرد به‌ئارێز عه‌بدواڵی سه‌رۆكی لیستی یه‌كێتی ،به‌اڵم به‌بیانوی نه‌بونی كات نه‌توانرا رای ناوبراو وه‌ربگیرێت.
ی یه‌كێتی: ی سیاس ی مه‌كته‌ب ی راگه‌یاندن ی پێشو به‌رپرس
هیچ بڕیارێك به‌بێ فلته‌ری بارزانی له‌ناو یه‌كێتیدا تێنه‌په‌ڕیوه ئا :ئاوێنه ی ی مه‌كته‌ب ی راگه‌یاندن به‌رپرسی پێشو سیاسی یه‌كێتی "عه‌بدولره‌زاق شه‌ریف" له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "كه له‌ناو یه‌كێتیشیدا بوم پێیانئه‌وتم عه‌بدولڕه‌زاق نوێنه‌ری گرده‌كه‌یه". ی ئاوێنه :بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان مه‌به‌ست چیی���ه خه‌ڵك���ی وه‌ك ئێ���وه ده‌كات ی بۆ هه‌ڵبژاردن ك ه تاز‌ه به‌كاندیدی خۆ له‌یه‌كێتی هاتونه‌ته دهرهوه؟ عه‌بدول���ره‌زاق ش���ه‌ریف :ئه‌وه‌نده‌ی م���ن ئ���هو هاوڕێیان��� ه بناس���م‌و ئه‌م ماوه‌ی���ه‌ش ك���ه له‌نزیكه‌و‌ه ئ���اگاداری ش���ێوازی كاری سیاسی بزوتنه‌وه‌كه‌م، ڕێزو حورمه‌تێكی زۆر بۆ تێكۆش���هره دێرینه‌كانی خه‌باتی ڕزگاری نیشتیمانی گه‌ل���ی كوردس���تان ،دائه‌نێت ،س���ود له‌توان���او پێگ���هی كۆمه‌اڵیه‌تی���ان ئه‌بینێت ،خودی بزوتنه‌وه‌ك ه به‌شێكی دانه‌ب���ڕاوی س���ه‌روه‌ری‌و قوربانیه‌كانی میلله‌ته‌كه‌مان���ه .بۆی��� ه زۆر ئاس���ایی ه خه‌ڵكانی وه‌ك ئێم ه به‌ئاسانی ئاوێته‌ی كاری سیاس���یو ڕێكخراوه‌ی���ی ن���او بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان بن. ئاوێنه :به‌اڵم ئایا ئه‌مه بۆ خواردنی ده‌نگی یه‌كێتیه‌كان نیه؟ عه‌بدولڕه‌زاق ش���ه‌ریف :ده‌نگی ئه‌م حیزب‌و فاڵن حیزب ده‌س���ته‌واژه‌یه‌كی نه‌ش���یاوه له‌زمان���ی سیاس���ی ئ���ه‌م هه‌رێمه‌دا ،به‌كاردێ���ت .ده‌نگ ،ده‌نگی خه‌ڵك‌و هاواڵتیانی هه‌رێمی كوردستانه، ه���ه‌ر حیزب‌و الیه‌نێ���ك له‌به‌رژه‌وه‌ندی خه‌ڵك���داو ب���ۆ ئاین���ده‌ی خه‌ڵك���ی كوردستان كار بكات ،حه‌تمه‌ن ده‌نگی خه‌ڵك بۆ خۆی مسۆگه‌ر ئه‌كات ،ئهوه ده‌نگی متمانه‌یه به‌سه‌ركرده‌و به‌رنام ه سیاس���یو كۆمه‌اڵیه‌ت���یو ئابوریه‌كانی
بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان. ئاوێنه :قسه‌یه‌ك هه‌یه ك ه ئێوه له‌ناو یه‌كێتیش���دا بون ،ئیش���تان بۆ گۆڕان كردوه ،به‌تایبه‌ت ك ه تۆ له‌ش���وێنێكی هه‌س���تیاری یه‌كێتی���دا كارتكردوه ك ه ی ی سیاس به‌رپرسی راگه‌یاندنی مه‌كته‌ب بویت؟ عه‌بدول���ڕه‌زاق ش���ه‌ریف :ئ���هو سه‌ركردانه‌ی گۆڕان زۆرینه‌یان به‌خودی ڕێكخ���ه‌ری گش���تی بزوتنه‌وه‌ك���هوه، س���ه‌ركرده‌و هه‌ڤاڵی (ی ن ك) بون، كێش���هی گه‌وره‌یان له‌گه‌ڵ ش���ێوازی كاری سیاس���یو به‌ڕێوه‌بردنی یه‌كێتیدا هه‌ب���و .ت���ه‌رح‌و بۆچونی جی���اواز بۆ به‌ڕێوه‌بردن���ی یه‌كێت���ی له‌س���ه‌ره‌تای كۆنگره‌ی یه‌كه‌وه‌و له‌ساڵی ()1992هوه هات ه ئاراوه ،له‌سه‌ر ئاستی گروپ‌و تاك له‌و ماوه‌یه‌دا س���ه‌دان پرۆژه‌و پێشنیاز به‌ناوی چاكس���ازی‌و پاكس���ازی‌و ناوی ترهوه به‌سكرتێری گش���تیو ناوه‌ندی ی دراوه .خودی سكرتێری بڕیاری یه‌كێت گشتی له‌ماوه‌ی ئه‌و 20ساڵه‌دا خۆشی چه‌ندین پ���رۆژه‌و پێش���نیازی كردوه. به‌درێژایی ئه‌و س���ااڵن ه منیش یه‌كێك عه‌بدولڕه‌زاق شه‌ریف بوم له‌هه‌وادارانی گۆڕینی سیس���ته‌می كاری سیاس���یو ئیداریی له‌ناو حیزب‌و حكومه‌ت���دا ،ده‌ی���ان نوس���ین‌و وتارم دوای ڕۆیش���تنی ده‌یان س���ه‌ركرده‌ی جێگرێ���ك به‌ده‌نگ���دان هه‌ڵبژێردرێت، له‌سه‌ر ئه‌و مه‌س���ه‌الن ه باڵوكردۆته‌وه .یه‌كێتی بۆ ناو بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان ئێم ه پ���اره‌و موڵك‌و ماڵ���ی یه‌كێتی كه هی له‌قۆناغی جیاوازدا ،زۆرێك له‌و هاوڕێ‌و ماین���هوهو ده‌یان پرۆژه‌و پێش���نیازی میلله‌ته‌كه‌مان ه له‌ده‌س���تی كه‌سه‌كان‌و س���ه‌ركردان ه بێئومێ���د ب���ون‌و وازیان ترمان پێشكه‌شكرد ،به‌اڵم هه‌ر بێسودو بنه‌ماڵه‌كان ده‌ربهێنرێت ،به‌اڵم له‌جیاتی له‌یه‌كێت���ی هێنا ،هه‌ندێكیان س���ه‌ری بێئومێدت���ر بوی���ن ،ئێس���تاش كادرو بڕیارو كاركردن له‌م مه‌سه‌له گرنگانه، خۆی���ان هه‌ڵگ���رت‌و چون���ه ئاواره‌یی ،س���هركرده له‌ناو یه‌كێتیدا ماون‌و هه‌ر پێیانئه‌وت���م عه‌بدول���ڕه‌زاق نوێن���ه‌ری هه‌ندێك له‌كاری سیاسی دوركه‌وتنه‌وه‌و پرۆژه پێشكه‌ش ئه‌كه‌ن ،كار گه‌یشتو‌ه گرده‌كه‌یه‌و ئه‌یه‌وێت كۆنگره تێكبدات. كه‌وتن ه ژیان���ی تایبه‌ت���ی خۆیانه‌وه .به‌وه‌ی هه‌مویان پێك���هوه نائومێدبن‌و به‌ڵێ ئه‌و بوختانان ه له‌و هه‌ڵوێستانه‌و‌ه كاك نه‌وش���یروان بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕانی ده‌س���ت له‌ئاینده‌ی یه‌كێتی بشۆن .بۆ سه‌رچاوه‌ی گرتوه. ی ئاوێنه :س���اڵی رابردو پ���اش 30 دروس���تكرد ،هه‌م���و ئه‌و پره‌نس���یپ‌و نمونه من له‌كۆنگره‌ی س���ێدا له‌حزوری ی چاوپێكه‌وتنێك���ت بی���رو بۆچونانه‌ی خه‌ڵكی وه‌ك ئێمه‌ی تاڵه‌بانیدا پێشنیازمكردو وتم تاڵه‌بانی حوزه‌ی���ران ،دوا له‌ن���او بزوتنه‌وه‌ك���ه‌دا جێكرده‌وه .ڕۆژ نه‌خۆش���هو كۆنگره س���ه‌ركه‌وتونابێت له‌گ��� هڵ ئاوێن��� ه س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم ب���ه‌ڕۆژ ئێم���ه له‌بڕیار به‌ده‌س���ته‌كانی ئه‌گ���ه‌ر قه‌یران���ی دوای تاڵه‌بان���ی ڕونكردنه‌وه‌یه‌كی له‌سه‌ر تۆ باڵوكرده‌وه، ناو یه‌كێتی بێهی���واو بێهیواتر ئه‌بوین ،چاره‌س���ه‌ر ن���ه‌كات ،پێش���نیازمكرد هه‌ڵوێس���تی س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی
سهركرده بااڵده‌سته‌كانی یه‌كێتی به‌دو پێوانه‌یی ڕه‌فتاریان له‌گه‌ڵ سه‌ركرده‌كانی پارتیو ئه‌ندامه‌كانی خۆیان ئه‌كرد
لهوبارهیهوه چی بو؟ عه‌بدولڕه‌زاق شه‌ریف :ئه‌و سه‌روه‌خت ه من به‌ئه‌ركی خۆم زانی ڕێككه‌وتننامه‌ی 30حوزه‌ی���ران ،وه‌ك خ���ۆی ب���ۆ ڕای گشتی باڵوبكرێته‌وه ،الیكه‌می بۆ ئهوهی خه‌ڵك‌و ئه‌ندامانی یه‌كێتی ڕاستیه‌كان بزان���ن ،وه‌ك ئیلتیزام���ی حیزبی ،من پرس‌و ڕام به‌جێگری یه‌كه‌می سكرتێری گشتی‌و لێپرسراوی ده‌سته‌ی كارگێڕی مه‌كته‌بی سیاس���ی ك���رد .هه‌ردوكیان پێیانباش بو قس���هی له‌س���ه‌ر بكرێت، به‌اڵم كه پارتیو س���ه‌رۆكی پارتی پێی نیگه‌ران بون ،داوای محاس���ه‌به‌كردنی منیان كردبو ،سهركرده بااڵده‌سته‌كانی یه‌كێتی به‌دو پێوانه‌یی ڕه‌فتاریان له‌گه‌ڵ س���ه‌ركرده‌كانی پارت���یو ئه‌ندامه‌كانی خۆیان ئه‌كرد ،وه‌ك ئێستاش ئه‌یكه‌ن، الی پارت���ی ئه‌یان���وت جه‌ناب���ی كاك مه‌س���عود گهوره ئه‌كه‌ی���نو الی ئێمه‌و مانانی���ش ئه‌یان���وت مه‌س���عود بچوك ئه‌كه‌ین���هوه .به‌منیان ئه‌وت له‌به‌ر دڵی كاك مه‌سعود ماوه‌یه‌ك له‌ته‌له‌فیزیۆن‌و له‌كای���هی سیاس���یدا ده‌رمه‌كه‌وه ،من ڕازی نه‌ب���وم ،دواجار وتی���ان بڕیاری مه‌كته‌ب���ی سیاس���یه ،له‌به‌یانه‌ك���هی س���ه‌رۆكی هه‌رێمدا ئاماژه بهوه كراوه كه من له‌جێگه‌ی خۆمدام‌و كاری خۆم ئه‌كه‌م ،من چاوه‌ڕێم ده‌كرد یه‌كێتیه‌كان بێن ه ده‌نگ ،كه‌چی وه‌ك هه‌مو جارێك له‌قس���هی پارتی ده‌رنه‌چ���ون ،چونك ه ل���ه‌دوای نه‌خۆش���كه‌وتنی تاڵه‌بان���ی، بارزان���ی وه‌ك ئامانه‌تێك���ی ده‌س���ت خۆی هه‌ڵس���وكه‌وتی له‌گه‌ڵ یه‌كێتیدا ئه‌ك���رد ،هیچ بڕیارێك به‌ب���ێ فلته‌ری بارزان���ی له‌ناو یه‌كێتی���دا تێنه‌په‌ڕیوه، ته‌نانه‌ت زۆر بڕیاری چاره‌نوسس���ازی په‌كخس���ت ك ه بۆ ئاین���ده‌ی یهكێتیو ناوچه‌ك���هو ژیان���ی دیموكراس���ی زۆر گرنگ ب���ون ،له‌وان ه هه‌وڵی ئاش���تیو ئاس���اییكردنه‌وه‌و هاوپه‌یمانێتی له‌گه‌ڵ
گۆڕاندا ،ك��� ه به‌مه‌راس���یمی نه‌ورۆزی 2013ده‌ستیپێئه‌كرد. ئاوێنه :مهبهس���تت له‌و مه‌راس���یم ه چییه؟ عه‌بدول���ڕه‌زاق ش���ه‌ریف :به‌ڵێن بو ڕۆژی 2013/3/20كاك نه‌وش���یروان‌و وه‌فدێك���ی بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان بێن ه مه‌كته‌ب���ی سیاس���یو به‌مه‌راس���یمێك هه‌موان پێكهوه بڕۆنه شه‌قامی سالم‌و جۆرێك له‌هاوپه‌یمانێتی له‌ده‌ڤه‌ره‌كه‌دا ڕابگه‌یه‌نن ،كه‌س نه‌یزانی چۆن‌و بۆچی ئه‌و مه‌راس���یم ه په‌كخرا ،سه‌عات نۆی ئ���هو به‌یانی ه هه‌مو ئه‌ندامانی مه‌كته‌بی سیاس���ی بۆ وه‌اڵم���ی ئه‌و پرس���یاره ئه‌گ���ه‌ڕان ،دوات���ر زانیمان كه ش���هو ی له‌په‌یوه‌ندیه‌كی ته‌له‌فۆنیدا ئه‌ندامێك ی یهكێتیو سه‌رۆكی مه‌كته‌بی سیاس��� پارتی ئه‌و هه‌وڵه‌یان شكستپێهێناوه. ئاوێنه :ئێستا هه‌س���ت به‌ئاڵۆزیه‌ك ئه‌كرێ���ت له‌نێوان یه‌كێت���یو پارتیدا، ئایا ئه‌مه په‌یوه‌ن���دی به‌هه‌ڵبژاردنه‌و‌ه هه‌ی��� ه ی���ان هه‌لومه‌رجه‌ك��� ه له‌یه‌كی دورخستونه‌ته‌وه؟ عه‌بدول���ڕه‌زاق ش���ه‌ریف :نه‌خێ���ر هۆی س���ه‌ره‌كی ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنی پێش���وه ،ك��� ه بههۆیهوه هاوكێش���هی سیاسی له‌هه‌رێمی كوردستان گۆڕاوه. ی پارتی ل���ه‌دوا كۆبونه‌وه‌ی هاوبه‌ش��� پێ���ش هه‌ڵبژاردنی پێش ،2013/9/21 تكایانكرد كه به‌یه‌ك لیس���تو به‌یه‌ك هاوپه‌یمان���ی دابه‌زن ،وتیش���یان گه‌ر به‌لیستی جیا دابه‌زن ،خۆتان ته‌حه‌مولی ئه‌نجامه‌كه‌ی ئه‌ك���ه‌ن ،ئه‌وانیش وتیان دوای ئه‌نجام���ه‌كان ئه‌بین���هوه به‌یه‌ك هاوپه‌یمانیی .سه‌ركردایه‌تی بااڵده‌ستی یه‌كێت���ی ئه‌یانزان���ی ته‌س���لیمبون به‌ئیراده‌ی پارتی ،مانای بچوكبونه‌وه‌ی یه‌كێتییه ،به‌اڵم له‌نێ���وان غه‌زو به‌زی پۆس���تو پاره‌ی نه‌وت‌و سه‌ربه‌خۆبونی یه‌كێتیدا ،یه‌كه‌میانیان هه‌ڵبژارد.
کوردستانی
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
"خه‌نده‌ق ،برایه‌ت ی كوردو کورد ده‌خاته چاڵه‌وه"
5
ئا :ئاوێنه رۆژانه له‌نزیك گوندی شیبانا ی شارۆچكه‌ی زوممار كه له‌ڕووی ی موسڵه، ئیدارییه‌وه سه‌ر به‌پارێزگا چه‌ندین شۆفڵ‌‌و حه‌فاره‌‌و ئوتومبێلی بارهه‌ڵگری گهوره له‌سه‌ر سنووری هه‌رێم‌و رۆژئاوای كوردستان ده‌بینرێن كه خه‌ریكی هه‌ڵكه‌ندنی خه‌نده‌قێك به‌درێژی 17كیلۆمه‌تر‌و به‌قوڵی 3 مه‌تر ،ئه‌م خه‌نده‌قه ده‌رگای به‌ڕووی گرژی‌‌و ئاڵۆزی زیاتری نێوان پارتی له‌الیه‌ك‌و په‌یه‌ده‌و په‌كه‌كه‌دا له‌الیه‌كی دیكه‌وه كردووه‌ته‌وه ،له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ،غه‌ریب حسۆ نوێنه‌ری ته‌ڤگه‌ری جڤاكی دیموكراتی (ته‌ڤده‌م) له‌هه‌رێمی كوردستان كه كۆمه‌ڵێك رێكخراوی سیاسی ،مه‌ده‌نی‌و كلتوری رۆژئاوای كوردستان له‌وانه‌ش په‌یه‌ده له‌خۆده‌گرێت ،ده‌ڵێت "هه‌ڵكه‌ندنی ئه‌م خه‌نده‌قه درێژه‌دانه به‌پڕۆژه‌ی توركیا له‌دژی رۆژئاوای كوردستان". ئاوێن����ه :ئێ����وه بۆچ����ی به‌مج����ۆره دژ به‌هه‌ڵكه‌ندن����ی خه‌نده‌ق����ن له‌س����ه‌ر س����نوری هه‌رێم‌و رۆژئاوای كوردستان‌و مه‌ترسیه‌ه‌كانی له‌چیدا ده‌بینن؟ غه‌ری����ب حس����ۆ :هه‌ڵكه‌ندن����ی ئه‌و خه‌نده‌قه له‌هه‌لومه‌رجێكدایه كه رۆژئاوای كوردس����تان به‌ره‌وش����ێكی مه‌ترسیدارو ناخۆشدا تێده‌په‌ڕێت ،ئه‌م جۆره كارانه ژیان له‌و به‌شه‌ی كوردستاندا زه‌حمه‌ت تر ده‌كات بۆ خه‌ڵكی ،كه زیاد له‌هه‌ر كاتێك پێویستیان به‌پش����تیوانی‌‌و هاوكارییه، ئه‌گه‌ر له‌م روانگه‌یه‌وه سه‌یری بكه‌ین ئه‌م خه‌نده‌قه به‌شێكه له‌پڕۆژه‌یه‌كی توركی كه ماوه‌یه‌كه له‌باكوری كوردس����تانه‌وه خه‌ریكی هه‌ڵكه‌نینی خه‌نده‌قه‌و ئێس����تا درێژده‌بێته‌وه بۆ باش����وری كوردستان، ئه‌مه دیوارو خه‌نده‌قی شه‌رمه كه پارتی له‌باشوری كوردس����تان دروستیده‌كات، چونك����ه ناكۆك����ی زیات����ر ده‌خاته ناو كورده‌وه‌‌و گرژییه‌كان����ی نێوانیان زیاتر په‌ره‌پێ����ده‌دات‌و ته‌نها دڵ����ی دوژمنانی كوردی پێخۆش ده‌كات. ئاوێنه :پارتی ده‌ڵێت ئه‌وان خه‌نده‌ق به‌مه‌به‌س����تی رێگرت����ن له‌هاتوچ����ۆی تیرۆریس����تان‌و قاچاغچێتی هه‌ڵده‌كه‌نن‌و ئه‌گه‌ر په‌یه‌ده مهبهس����تی ئهوه نه‌بێت ده‌توانێ����ت ل����ه‌ده‌روازه‌ی فه‌رمیی����هوه هاتوچ����ۆی ه‌رێمی كوردس����تان بكات، ئێوه وه‌اڵمتان بۆ ئه‌مه هه‌یه؟
هه‌ڵکه‌ندنی خه‌نده‌ق له‌سه‌ر سنوری هه‌رێم‌و‌رۆژئاوای كوردستان غه‌ریب حسۆ :مه‌سه‌له‌كه قاچاغچێتی‌‌و داعش نییه ،ئێمه ئهوه به‌ڕاست نازانین، ئهوه ته‌نه����ا بیانووه ،ئه‌گه‌ر قاچاغچیی هه‌بێ����ت ئه‌وا له‌الی����ه‌ن ئه‌وانه‌وه ده‌رباز ك����راوه ،چونكه چه‌ندی����ن كیلۆمه‌تریان له‌س����نوری س����وریا له‌ژێرده‌ستدا بووه. ئ����هوه هه‌به‌گه بووه كه به‌ش����ێوه‌یه‌كی راس����ته‌قینه هه‌وڵیداوه ئه‌و س����نورانه بپارێزێ����ت له‌تیرۆریس����تانی داع����ش‌و قاچاغچێتی .ئه‌و پاساوهێنانه‌وانه راست نین ،به‌ڵكو مه‌به‌ست ته‌نها ته‌واوكردنی پ����ڕۆژه‌ی توركیایه ك����ه هیچ خزمه‌تێك به‌گه‌لی كورد ن����اكات .هه‌ڵكه‌ندنی ئه‌م خه‌نده‌قه ،هه‌ڵكه‌ندن����ی روحی برایه‌تی ك����ورده ،هه‌ڵكه‌ندن����ی روح����ی خاكی كوردس����تانه ،ئه‌م خه‌نده‌ق����ه برایه‌تی ک����وردو کورد ده‌خات����ه چاڵه‌وه ،ده‌یان س����اڵه دوژمنانی كورد ده‌خوازن خاكی ك����ورد پارچ����ه پارچه بك����هنو بۆیان نه‌چووه‌ته‌س����ه‌ر ،كه‌چی خه‌ریكه ئێستا به‌ده‌ستی كورد ئه‌و خه‌ونه‌ی دوژمنانی كورد به‌دیده‌هێنرێت. ئاوێنه :به‌اڵم پارتی هه‌میش����ه باس ل����هوه ده‌كات ك����ه ئێ����وه ناتانه‌وێ����ت به‌ش����ێوه‌ی گفتوگۆ چاره‌سه‌ری گرفت‌و كێش����ه‌كانی نێوانتان بكه‌ن ،ئایا ئێوه
ئاماده‌ن بۆ گفتوگۆ؟ غه‌ریب حسۆ :په‌نابردنه به‌ر گفتوگۆ باشترین رێگه‌ی هه‌موو جۆره ناكۆكی‌و پرسگرێكه ،پێش����تر ده‌رفه‌تی گفتوگۆ هه‌ب����وو بۆ ئ����ه‌وه‌ی پرس����گری خۆمان به‌ده‌س����تی خۆمان چاره‌س����ه‌ر بكه‌ین، به‌اڵم مه‌خابن ئ����ه‌وان هاتن خه‌نده‌قیان دروس����تكرد له‌دژی رۆژئ����اوا‌و به‌مه‌ش ی له‌بری گفتوگۆیان خسته چاڵه‌وه ،پارت ئهوهی ده‌س����تی برایه‌تی روه‌و خه‌ڵكی رۆژئ����اوا درێژ ب����كات ،ه����ات دژایه‌تی خه‌ڵك����ی ئێمه‌ی����ان ك����ردو به‌جۆرێك له‌ج����ۆره‌كان ده‌یانه‌وێ����ت گه‌ل����ی ئێمه له‌رۆژئاوا بكوژن‌و ش����ه‌هید بكه‌ن .ئه‌و پێش����مه‌رگانه‌ی پارتی كه له‌سه‌ر سنور له‌دژی خۆپیشانده‌رانی ئێمه ده‌ركه‌وتن، رێگه‌یان به‌ڕووی دیالۆگ‌و گفتوگۆكرندا داخست ،ئه‌وان له‌رێگه‌ی دروستكردنی ئه‌م خه‌نده‌ق����هوه ده‌ریانخس����ت كه تا چه‌ند خوازیاری گفتوگۆن‌و رای گشتیش تێده‌گات كه كێ دیال����ۆگ ده‌خوازێت‌و كێش گفتوگۆ ناخوازێ����ت ،كێ یه‌كێتی نه‌ته‌وه‌ی����ی كردووه‌ت����ه ئامان����ج‌و كێش كۆنگره‌ی كردووه‌ته ریكالم. ئاوێنه :س����اڵح موس����لیم له‌سلێمانی بوو ،مه‌به‌ست له‌هاتنی ئه‌و له‌م كاته‌دا
بۆ هه‌رێمی كوردستان چی بوو؟ غه‌ریب حسۆ :ساڵح موسلیم ته‌نها بۆ چه‌ند كارێكی تایبه‌ت هاتبووه هه‌رێمی كوردستان ،دوای ته‌واوكردنی كاره‌كانی ب����ه‌ره‌و ده‌ره‌وه‌ی واڵت رۆیش����ت ،ئه‌و به‌مه‌به‌س����تی گفتوگۆك����ردن نه‌هاتبوو. هه‌ندێك دیداری له‌گ هڵ س����ه‌ركرده‌كانی یه‌كێتی نیش����تمانی كوردستان‌و چه‌ند حیزبی دیكه‌و كه‌س����ایه‌تی رۆشنبیری‌‌و سیاس����ه‌تمه‌دار ئه‌نجامدا ،ئه‌گه‌ر كاتی هه‌بوایه له‌گه‌ڵ چه‌ن����د پارتێكی تریش كۆده‌بۆوه ،به‌اڵم كاتی كه‌م بوو. ئاوێنه :له‌گ هڵ گۆڕان كۆبۆوه؟ غه‌ریب حسۆ :نه‌خێر ئاوێنه :ساڵح موسلیم به چ رێگه‌یه‌كدا هاته سلێمانی؟ غه‌ریب حس����ۆ :ئ����هو له‌ده‌وڵه‌تێكی ئه‌وروپیه‌وه هات‌و له‌ڕێگه‌ی فڕۆكه‌خانه‌ی سلێمانیه‌وه گه‌یشته باشوری واڵت. ئاوێنه :هاوكات له‌گ����هڵ هه‌ڵكه‌ندنی ئه‌م خه‌نده‌قه‌دا له‌سه‌ر سنوری باشورو رۆژئاوای كوردستان ،پارتی دیموكراتی كوردستانی س����وریا داده‌مه‌زرێت ،ئێوه په‌یوه‌ندیی����هك له‌نێ����وان ئ����ه‌م دوانه‌دا ده‌بینن؟ غه‌ریب حس����ۆ :پارت����ی دیموكراتی
كوردس����تانی س����وریا ،هه‌م����ان پارتی دیموكراتی كوردستانی عێراقه ،هه‌مان سیاس����ه‌ت‌و هه‌مان هه‌ڵوێست‌و هه‌مان كاركردن����ی پارتییه ،ئه‌گ����ه‌ر پارتێكی ره‌س����ه‌نی رۆژئاوای كوردس����تان بوایه ی له‌كانتۆنه‌كان‌و خۆبه‌ڕێوه‌بردن پشتیوان له‌رۆژئ����اوای كوردس����تان ده‌ك����رد، له‌به‌رئه‌وه ئێمه پارتێكی به‌وجۆره قبوڵ ناكه‌ین‌و ئهوه هه‌مان پارتی دیموكراتی كوردستانی عێراقه. ئاوێنه :واته رێگه به‌چاالكی سیاسی ئ����هو پارت����ه له‌رۆژئاوای كوردس����تان ناده‌ن؟ غه‌ریب حس����ۆ :ئه‌وان ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی رۆژئاوای كوردس����تان چاالكی ده‌كه‌ن‌و خۆیان به‌ئۆپۆزیسیۆن ده‌زانن‌و چاویان به‌ڕه‌وشی ئێستای رۆژئاواو كانتۆنه‌كان هه‌ڵنایه‌ت ،به‌مج����ۆره ناتوانن خزمه‌ت به‌خه‌ڵ����كو واڵتی خۆیان بك����ه‌ن ،كێ بێته رۆژاوای كوردس����تان‌و سیاس����ه‌تی راست‌و دروس����ت بگرێته‌پێش‌و پێگه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی هه‌بێ����ت ده‌توانێت چاالكی بكات. ئاوێن����ه :ئێوه به‌پارت����ی دیموكراتی كوردس����تانی س����وریا ده‌ڵێن به‌شێكن له‌پارتی ،به‌اڵم ئه‌وانیش بهئێوه ده‌ڵێن
ده‌یان ساڵ ه دوژمنانی كورد ده‌خوازن خاكی كورد پارچه پارچه بكه‌ن‌و بۆیان نه‌چووه‌ته‌سه‌ر، كه‌چی خه‌ریكه ئێستا به‌ده‌ستی كورد ئه‌و خه‌ونه‌ی دوژمنانی كورد به‌دیده‌هێنرێت به‌شێكن له‌په‌كه‌كه ،ئایا ئه‌مه له‌ڕاستیدا ملمالنێی په‌كه‌كه‌و پارتی نییه له‌س����ه‌ر كۆنتڕۆڵ كردنی رۆژئاوای كوردستان؟ غه‌ریب حسۆ :هه‌مو الیه‌ك ده‌زانن كه په‌كه‌كه چ خه‌بات‌و قوربانیه‌كی داوه بۆ هه‌موو كوردس����تان‌و چ رۆڵێكی گه‌وره‌و كاریگ����ه‌ری هه‌ب����ووه له‌هه‌ڵس����انه‌وه‌ی كورددا ،ئێستاش به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ك‌و به‌هه‌موو توانای خۆیانه‌وه پش����تگیری له‌ك����وردی رۆژئ����اوا ده‌ك����هنو ئه‌مه‌ش مایه‌ی پێزانینه‌و ناتوانین ئه‌و مێژووه پڕ سه‌روه‌رییه‌ی په‌كه‌كه له‌خزمه‌تی كوردا به‌گشتی‌‌و رۆژئاوای كوردستاندا به‌تایبه‌تی نادیده بگرین ،په‌كه‌كه توانیویه‌تی كورد له‌رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستدا بكات به‌خاوه‌ن رۆڵ‌‌و كاریگ����ه‌ر ،په‌كه‌ك����هو ئۆج����ه‌الن به‌رێبازو هه‌ڵوێستی جوامێرانه‌ی خۆیان پس����تگیرییان له‌رۆژئاوای كوردس����تان ك����ردووه ،هه‌روه‌ك چ����ۆن كاتی خۆی مه‌ال مسته‌فای بارزانی ره‌حمه‌تی هه‌مان كاری كردووه .به‌اڵم به‌داخه‌وه ئێس����تا ی ده‌وڵه‌تانی پارت����ی له‌ژێ����ر كاریگ����ه‌ر ناوچه‌ك����ه‌دا خه‌نده‌ق دروس����تده‌كات‌و سیاسه‌تێك به‌ڕێوه‌ده‌بات كه ته‌نها دڵی ئه‌و دوژمنانه خۆش‌و رازی ده‌كات.
بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن بازاڕی چایخانه‌كان گه‌رم ده‌كات ئا :هێمن مامه‌ند له‌گه‌ڵ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان‌و ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق ،چایخانه‌كان بازاڕیان گه‌رموگوڕترو ،ژمارهی چاخۆره‌كانیش رو له‌زیادبونن ،ژنه كاندیدێكیش ده‌ڵێت "كاندید هه‌یه له‌ژیانیدا چایخانه‌ی نه‌بینیوه ،به‌اڵم بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن دێته چایخانه‌و چا ده‌خواته‌وه ،تا خه‌ڵك پێیانبڵێن ژنی كراوه‌و خاكین" ،چایچیه‌كیش ده‌ڵێت "خوایه هه‌مو رۆژێك هه‌ر بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن بێت". ئ���ازاد محه‌م���ه‌د كه مامۆس���تایه‌كی خانه‌نش���ینه‌و هه‌م���و ئێواره‌ی���هك به‌مه‌به‌س���تی كاتبه‌س���ه‌ربردن رو له‌چایخان���هی مه‌چك���ۆ ده‌كات ده‌ڵێت "ماوه‌یه‌ك���ه له‌گه‌ڵ ئه‌و بانگه‌ش���ه‌یه‌ی هه‌ڵبژاردن چایخانه‌كان زۆر قه‌ره‌باڵغن، چونك���ه هه‌مو ئێواره‌ی���هك ژماره‌یه‌ك كاندی���د له‌گ���هڵ كۆمه‌ڵێ���ك خه‌ڵ���ك خۆیان ده‌ك���ه‌ن به‌چایخانه‌داو دێن چا ده‌خۆنه‌وه ،گوایه ئه‌وان كه‌سی خاكین‌و هه‌میشه له‌ناو خه‌ڵكن". وتیشی "ماوه‌ی ده ساڵه به‌به‌رده‌وامی هه‌مو ئێواره‌یه‌ك دێمه چایخانه ،مه‌گه‌ر كارێكی زۆر پێویست یان نه‌خۆش بوبم، ئه‌گه‌ر نا هه‌ر دێم بۆ چایخانه ،به‌اڵم تا ئێستا نه‌مبینیوه ئێواره‌یه‌ك به‌رپرسێك یان په‌رله‌مانتارێكی ئه‌و واڵته بێته ئه‌و چایخانه‌یه‌و چایه‌ك له‌گه‌ڵ ئه‌و خه‌ڵكه بخوات���هوه ،ته‌نیا بۆ بانگه‌ش���ه دێن‌و ئینجا ك���ه ده‌رچون تا ژیانیان ماوه نه رو له‌چایخانه‌و نه رو له‌بازاڕ ده‌كه‌ن". نی���از ئ���ازاد عوزێ���ر یه‌كێك���ه له‌و
كاندیدان���هی كه له‌میانی بانگه‌ش���ه ی هه‌ڵبژاردن وێنه‌یه‌كی خۆی له‌ئه‌كاونتی خۆی له‌تۆڕی كۆمه‌اڵیه‌تی فه‌یس���بوك باڵوكردۆته‌وه ،كه له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێك له‌چایخانه دانیش���توه‌و چا ده‌خواته‌وه، ئه‌و س���ه‌باره‌ت به‌چونی ب���ۆ چایخانه وتی "له‌راس���تیدا من پێشوتر كه كاری پارێزه‌ری���م ده‌ك���رد ،زو زو ده‌چوم���ه چایخانه‌و پێمخۆش���ه چای چایخانه‌كان بخۆمه‌وه‌و ئهوهی ئێستا بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن نییه". وتیش���ی "من هه‌روه‌ك چۆن پێشوتر به‌به‌رده‌وام���ی له‌چایخانه دانیش���توم‌و چام خواردۆت���هوه ،به‌دڵنیاییه‌وه دوای ئهوهی ده‌ریشچوم هه‌ر دێمه چایخانه‌و چا ده‌خۆمه‌وه". به‌اڵم زۆرێك له‌هاواڵتی���ان پێیانوایه چونی كاندیده‌كان بۆ چایخانه‌كان ته‌نیا بۆ هه‌ڵمه‌تی بانگه‌ش���هی هه‌ڵبژاردنه، ش���ێرزاد عومه‌ر پیاوێكی كاس���بكاره‌و به‌رده‌وام رو له‌چایخانه‌كانی ئیس���كان ده‌كا ،ئه‌و وتی " ماوه‌ی بیس���ت ساڵه كردومه‌ته عاده‌ت هه‌مو به‌یانیه‌ك ده‌ڕۆم بۆ كرێكاری���یو ئێوارانیش رو ده‌كه‌مه چایخانه‌كان���ی ئیس���كان ،به‌اڵم رۆژێك به‌رپرس���ێك ی���ان په‌رله‌مانتارێكی ئه‌و شاره‌م نه‌بینیوه رو بكاته چایخانه‌یه‌ك چایه‌ك له‌گه‌ڵ خه‌ڵكی ئاسایی بخواته‌وه، ته‌نیا له‌بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن خه‌ڵكیان بیردێته‌وه‌و رو له‌چایخانه ده‌كه‌ن ،به‌اڵم خه‌ڵك هۆش���یاره‌و باوه‌ڕیان پێناكات، چونك���ه دی���اره كاره‌كه‌ی���ان ته‌نیا بۆ بانگه‌شه‌یه". "هه‌ندێ���ك ژن هه‌ی���ه له‌هه‌مو ژیانی خ���ۆی چایخان���هی نه‌بینی���وه ،به‌اڵم ئێس���تا چونكه كاندیده رو له‌چایخانه ده‌كات" ،ئه‌مه قس���هی پۆاڵ مه‌حمودی
خوێن���دكاری زانكۆیه ،ئ���هو له‌باره ی چون���ی كاندیده‌كان ب���ۆ چایخانه وتی "م���ن به‌ه���ۆی خوێندنه‌كه‌مه‌وه دره‌نگ دره‌ن���گ دێم بۆ چایخانه ،به‌اڵم به‌خودا ژنه كاندید هه‌یه له‌هه‌مو ژیانیدا به‌پێش چایخانه‌ش���دا نه‌هات���وه ،نه‌وه‌ك���و دو پیاو س���ه‌یری بكه‌ن ،كه‌چی ئه‌مڕۆ بۆ كۆكردنه‌وه‌ی ده‌نگ دێته چایخانه‌و چا ده‌خواته‌وه". تام����ان ش����اكر یه‌كێك����ه ل����هو ژنه كاندیدانه‌ی ئێستا رو له‌چایخانه ده‌كاو وێنه‌ش����ی له‌فه‌یس����بوك باڵوكراوه‌ته‌وه كه له‌چایخانه دانیش����توه‌و له‌گه‌ڵ چه‌ند گه‌نجێ����ك چ����ا ده‌خواته‌وه ،ئ����هو ژنه كاندیده لهوبارهیهوه وتی "راس����ته من له‌ماوه‌ی چه‌ند رۆژی رابردو چومه یه‌كێك له‌چایخانه‌كانی ئیس����كان له‌گه‌ڵ چه‌ند گه‌نجێك چامان خوارده‌وه‌و وێنه‌ش����یان گرت����م‌و له‌فه‌یس����بوك باڵویانكردۆته‌وه، به‌اڵم خه‌ڵكی هه‌ولێر من ده‌ناس����ێ ،من له‌س����اڵی 2006هوه ده‌چم����ه چایخانه‌ی مه‌چكۆ داده‌نیشم‌و چا ده‌خۆمه‌وه‌و ئه‌مه ته‌نیا بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن نییه". تامان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا نه‌یشارده‌وه ك���ه ژنه كاندید هه‌ی���ه له‌ژیانیدا چاوی به‌چایخان���ه نه‌كه‌وت���وه‌و ته‌نی���ا ب���ۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن دێت بۆ چایخانه، ئ���هو وتی "به‌ڵێ راس���ته ژن���ه كاندید هه‌ی���ه له‌هه‌م���و ژیانی خ���ۆی به‌پێش چایخانه‌ش���دا نه‌هاتوه ،به‌اڵم ئێستا بۆ بانگه‌ش���هی هه‌ڵبژاردن دێته چایخانه‌و چا ده‌خوات���هوه ،تا خه‌ڵ���ك پێیبڵێن ژنێكی خاكی‌‌و مۆدێرنه". "بازاڕه‌كه‌مان س���ێ هێنده‌ی جارانه‌و خوای ه هه‌مو رۆژ هه‌ر بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن بێت" ،ئه‌مه قس���هی هۆگر ته‌حسینه كه خاوه‌نی یه‌كێك له‌چایخانه‌كانی گه‌ڕه‌كی
کاندیده‌کان دێنه چایخانه‌و چا ده‌خۆنه‌وه ،تا خه‌ڵك پێیانبڵێن كراوه‌و خاكین ته‌عجیلی ش���اری هه‌ولێره ،ئه‌و له‌باره ی ئی���ش‌و كاری ئێس���تایان له‌گه‌ڵ پێش بانگه‌ش���هی هه‌ڵبژاردن وتی "له‌ڕاستیدا ئه‌و ماوه‌یه به‌ه���ۆی دواكه‌وتنی موچه‌و
كاندیدێک له چایخانه نه‌مانی پاره ئیش‌و كارمان كز بو ،به‌اڵم ئه‌و بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنه بۆ ئێمه خێرو به‌ره‌كه‌ت بو ،چونكه ئێستا بازاڕمان زۆر له‌جاران زیاتر بوه". وتیشی "ئێس���تا چاخۆری نوێمان بۆ
زی���اد بوه ئه‌وی���ش كاندیده‌كانن‌و ناوه ن���اوه له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك ك���ه‌س خۆیان ده‌كه‌ن به‌چایخانه‌داو دواتریش بیست‌و پێنجیه‌ك���ی س���ور جێدێلن‌و پ���ارهی هه‌مویان (واسڵ) ده‌كه‌ن".
6
تایبه‌ت
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
ویکیلیکس 2010
نه‌وشیروان مسته‌فا :گۆڕان له‌په‌رله‌مانی عێراق ( )15كورسیو یه‌كێتی ()10 -8و پارتیش كه‌متر له( )35كورسی دێنێت سوننه زۆر به‌ئاسانی ده‌توانن ئهوه بكه‌ن. مسته‌فا ئه‌وه‌شی به‌هه‌ڕه‌ش ه دانا بۆسه‌ر بنه‌مای ته‌وافوق ،رێگه‌ش خۆشده‌كات بۆ حوكمی زۆرینه.
ئا :هاوكار حسێن نه‌وشیروان مسته‌فا پێشبینیكردو‌ه له‌هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی عێراقدا گۆڕان زۆر له‌یه‌كێت ی باشتر بێت ،بهوه ی ده‌توانێت 15كورسی بهێنێت ،به‌اڵم یه‌كێتی 8بۆ 10كورسیو پارتیش كه‌متر له 35كورس ی دێنێت ،هاوكات داوای یارمه‌تی له‌ئه‌مه‌ریكا كردوه بۆ ره‌وینه‌وه‌ی ئه‌و هه‌ڕه‌شانه‌ی له‌الیه‌ن یهكێتیهوه له‌سه‌ر ئه‌ندامان ی گۆڕان بوه. به‌پێ��� ی به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك���ی س���ایت ی ویكیلیكس ك��� ه له‌الی���ه‌ن دیپلۆماتكار‌ه ئه‌مه‌ریكیه‌كان���هوه له‌عێراق نوس���راوهو ئاوێن���ه ده‌قه‌ك���هی ك���ردوه به‌كوردی، له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كدا له‌گه‌ڵ باڵیۆزی ئه‌مه‌ریكا له‌به‌غدا ،نه‌وش���یروان مسته‌فا پێشبین ی خ���ۆ ی ب���ۆ ئه‌نجام��� ی هه‌ڵبژاردنه‌كان ی په‌رله‌مان���ی عێراق ده‌ربڕی���وه‌و ده‌ڵێت، " گ���ۆڕان پان���زه كورس���ی ی���ان زیاتر به‌ده‌س���تده‌هێنێت‌و حزبه‌كه ی تاڵه‌بانیش (یه‌كێتی) 8 ،بۆ 10كورسی ده‌هێنێت". له‌به‌ش���ێكی ئ���هو به‌ڵگه‌نامه‌ی���دا ك ه مێژوه‌كه‌ی بۆ س���اڵ ی 2010ده‌گه‌ڕێته‌وه، هات���وه" ،نه‌وش���یروان مس���ته‌فا به‌ورده‌كاریه‌كان���یو هه‌ڵس���ه‌نگاندن ه رونه‌كان���ی له‌باره‌ی سیاس���ه‌تی ناوخۆ ی كوردس���تان‌و دیمه‌ن���ی عێ���راق ،كاری تێكردین". هاوكات نه‌وش���یروان مسته‌فا ئاماژه ی ب���هوه ك���ردوه ك���ه خ���ود ی تاڵه‌بان ی هێز ی پشت هه‌راس���انكردن ی الیه‌نگران ی گۆڕان���ه ،چونكه "توش���ی ئیحراج ی بوه به‌ه���ۆی ئ���هو ئه‌نجامانه‌ی ك���ه یه‌كێت ی له‌هه‌ڵبژاردن��� ه په‌رله‌مانیه‌كه ی ته‌مموز ی 2009به‌ده‌ستیهێنا ك ه خۆ ی به‌شه‌خس ی سه‌رپه‌رشت ی ده‌كرد".
كوردستان) 8بۆ 10كورس ی بهێنێت. -3ه���ه‌ر س���ه‌ركرده‌یه‌كی عێراق��� ی دیاریبكرێت بۆ پۆس���تی سه‌رۆك كۆمار، س���ه‌رۆك وه‌زیران‌و س���ه‌رۆك ی په‌رله‌مان به‌قه‌د سیاسه‌تێك ی باش گرنگ نیه. -4هه‌راس���انكردنی الیه‌نگرانی گۆڕان له‌الیه‌ن یهكێتیهوه به‌رده‌وامه ،حكومه‌ت ی ئه‌مه‌ریكا ده‌توانێت یارمه‌تیده‌ربێت بهوه ی به‌یه‌كێتی رابگه‌یه‌نێت ك ه پێویست ه ئهوه بوه‌س���تێنێت یاخود گۆڕان له‌حكومه‌ت ی نوێدا هاوكاری یه‌كێتی ناكات له‌پرسه‌كان ی تایبه‌ت به‌كورددا. -5داواكاری گ���ۆڕان له‌و پالتفۆڕمه‌و‌ه س���هرچاوه ده‌گرێ���ت ك��� ه تایبه‌ت��� ه ده‌ق ی به‌ڵگه‌نامه‌كه: به‌دژایه‌تیكردن���ی گه‌نده‌ڵ���یو گۆڕین��� ی ی دی10BAGHDAD254 : ئا بابه‌ت :باڵیۆز ی ئه‌مه‌ریكا چاویده‌كه‌وێت سیس���تمی سیاس���ی ی چه‌قبه‌س���تو ی به‌نه‌وش���یروان مس���ته‌فا ،س���هركرده ی كوردستان. -6گ���ۆڕان (به‌پێچه‌وان���ه ی یهكێتیو ئۆپۆزسیۆن س���هرچاوه :باڵیۆزخان���ه ی ئه‌مه‌ریكا پارتی���هوه) ،له‌گه‌ڵ بون��� ی حكومه‌تێك ی ناوه‌ند ی به‌هێزدایه له‌به‌غدا. له‌به‌غدا -7یاسا ی هه‌ڵبژاردن هه‌ڕه‌ش ه له‌بنه‌ما ی به‌رواری ن���اردن31 :ی كانونی دوه‌م ی ته‌وافوق ی ده‌كات‌و به‌شێوه‌یه‌كی كاریگه‌ر 2010 رێگه ده‌دات به‌حوكمی زۆرینه. پۆلێن :زۆر نهێنی -8گ���ۆڕان ب���ڕوا ی وایه ك���ه پێدان ی دۆخێكی تایب���هت به‌كه‌ركوك بۆ ماوه ی پوخته: له‌یه‌كه‌مین كۆبونه‌وه‌یدا له‌گه‌ڵ باڵیۆز ی چه‌ند س���اڵێكی كه‌م ،باشترین چاره‌سه‌ر ئه‌مه‌ریكا ،سهركرده ی ئۆپۆزسیۆن ی كورد بێ���ت( .تێبینی :ئه‌م هه‌ڵوێس���ت ه به‌ال ی (بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان) ،نه‌وشیروان مسته‌فا كورده‌كانه‌و‌ه ش���تێكی نه‌خوازراوه ،بۆی ه نه‌وشیروان مس���ته‌فاش به‌ئاشكرا باس ی باسی ئه‌م خااڵنه‌یان كرد: -1بون���ی چاودێران��� ی ئه‌مه‌ری���كا ناكات). باڵیۆز ی ئه‌مه‌ریكا جه‌ختیكرده‌و‌ه له‌سه‌ر گرنگ ه له‌ده‌س���ته‌به‌ركردنی ش���ه‌رعیه‌ت ی خواستی واشنتۆن بۆ بون ی په‌یوه‌ندییه‌ك ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مانی عێراقدا. -2گ���ۆڕان پێش���بین ی ده‌كات پان���زه به‌هێز له‌گ���هڵ كورده‌كاندا له‌چوارچێوه ی كورس���ی یان زیات���ر به‌ده‌س���تبهێنێت‌و عێراقێكی یه‌كگرت���ودا ،هه‌روه‌ها هاندان ی حزبه‌كه ی تاڵه‌بانیش (یه‌كێتی نیشتمان ی په‌یوه‌ندییه‌ك ی به‌هێزتر له‌نێوان ههولێرو
به‌غدا ،پشتیوانی ئه‌مه‌ریكاشی رونكردهوه بۆ چاره‌س���ه‌رێك ی ته‌وافوقیان ه سه‌باره‌ت به‌دۆخ��� ی كه‌ركوك ،ه���ه‌روه‌ك ئاماژه ی به‌گرنگ���ی یه‌كگرتن���هوه ی ته‌واوه‌ت���یو پیشه‌ییبونی هێزه‌كان ی پێشمه‌رگه كرد. نه‌وشیروان مس���ته‌فا به‌ورده‌كاریه‌كانی‌‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندن ه رونه‌كانه‌كان���ی له‌باره ی سیاس���هت ی ناوخ���ۆی كوردس���تان‌و دیمه‌نی عێ���راق ،كاری تێكردین .گۆڕان هه‌رچۆنێك بمێنێتهوه جا وه‌ك حزبێك ی ئۆپۆزسیۆن یان حاكم ،په‌یامه‌كه‌ی له‌ناو زۆرێك له‌ده‌نگده‌راندا ده‌نگدانه‌وه‌ی خۆ ی ده‌بێ���ت ،به‌تایبه‌ت ی ئه‌وانه‌ی ناڕازین له‌م بارودۆخه‌ی ئێستاكه. هه‌وڵه‌كانی ئه‌مه‌ریكا گرنگن بۆ شه‌رعیه‌ت ی هه‌ڵبژاردن رۆژ ی 26ی كانون���ی یه‌ك���ه‌م، له‌یه‌كه‌می���ن كۆبونه‌وه‌یدا له‌گه‌ڵ باڵیۆز ی ئه‌مه‌ریكا ،سه‌ركرده‌ی ئۆپۆزسیۆنی كورد (بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان) ،نه‌وشیروان مسته‌فا باس���ی لهوه كرد كه یارمه‌تی‌‌و چاودێر ی ئه‌مه‌ریكا گرنگه له‌ده‌سته‌به‌ركردن ی ئهوه ی هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی داهات���و ی په‌رله‌مان ی عێراق پاك‌و ش���ه‌فاف‌و دیموكرات ی بێت. مس���ته‌فا له‌الیه‌ن محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم جێگری س���ه‌ركرده‌ی گۆڕان���هوه هاوه‌ڵ ی ده‌كرا .باڵیۆزیش له‌الیه‌ن سه‌رۆكی تیم ی ئاوه‌دانكردن���هوه ی هه‌رێم��� ی ئه‌مه‌ری���كا له‌هه‌ولێرو جێگره‌كه‌ی���هوه .باڵیۆز وتی، حكومه‌ت��� ی ئه‌مه‌ری���كا چاودێران ی خۆ ی دابین���ده‌كات‌و ئام���اژهی ب���ه‌وه‌ش كرد كه پێش���ه‌نگ ه باش���ه‌كه‌ی دیموكراس��� ی هه‌ڵس���وكه‌وتی ب���راوه‌كان نی���ه ،به‌ڵكو هی دۆڕاوه‌كانه ،ئه‌وانه ی به‌ش���ێوه‌یه‌ك ی
س���ه‌ره‌كی س���كااڵ ی ئهوه ده‌ك���ه‌ن ك ه له‌الیه‌ن سیس���تمه‌وه خ���راپ مامه‌ڵه‌یان له‌گ���هڵ كراوه .مس���ته‌فا وت���ی ،گۆڕان كاندیده‌كان���ی خ���ۆی ئاماده‌ك���ردوه بۆ ملمالن���ێ له‌س���لێمانی ،هه‌ولێر ،دهۆك، كه‌ركوك ،نه‌ینه‌وا ،س���ه‌اڵحه‌دین ،دیاله‌‌و به‌غ���دا ،ك���ه به‌پێچه‌وان���ه ی حكومه‌ت ی ئێس���تاوه ،زۆرب���هی كاندیده‌كانی���ان كه‌سان ی ته‌كنۆكراتن كه یارمه‌تیده‌رده‌بن له‌به‌ڕێوه‌بردن به‌شێوه‌یه‌كی كاریگه‌ر.
پێكهێنان ی حكومه‌ت مسته‌فا به‌باڵیۆز ی راگه‌یاند كه گۆڕان چاوه‌ڕێ ده‌كات ت���ا دوا ی هه‌ڵبژاردن بۆ گفتوگۆك���ردن له‌گه‌ڵ الیه‌ن���ه كاریگه‌ر‌ه به‌ش���داربوه‌كانی حكوم���ه‌ت‌و له‌قۆناغ ی س���ه‌ره‌تادا چ���اوی له‌س���ه‌ر ش���ێواز ی سیاس���ه‌ته‌كانه .به‌پێچه‌وانه‌ی زۆرینه ی س���هركرده سیاس���یه‌كانی عێراق���هوه، مس���ته‌فا له‌بایه‌خ ی ئ���هوه ی كه‌مكرده‌و‌ه ك ه ك���ێ هه‌ڵده‌بژێردرێت ب���ۆ وه‌رگرتن ی پۆس���ته‌كانی س���ه‌رۆك كۆمار ،سه‌رۆك وه‌زی���ران ،س���ه‌رۆكی په‌رله‌مانی عێراق. ئه‌و باس���ی لهوه كرد كه گرنگتر ش���ت ئهوهی���ه كه ك���ورد ببێت ه هاوبه‌ش���ێك ی راسته‌قینه له‌داڕشتن ی سیاسه‌تی عێراقدا له‌رێگه‌ی ئ���هو مافان���هی هه‌یه‌تی وه‌ك هاونیشتمانیه‌ك ،نه‌ك ده‌ستكه‌وتی كات ی وه‌ربگرێت له‌رێگه‌ی رێككه‌وتن ی سیاسی كورتخایه‌نه‌وه .مس���ته‌فا جه‌ختیكرده‌و‌ه ل���ه‌وه‌ی له‌حكومه‌تی داهاتودا زۆر گرنگ ه وه‌زی���ر ی به‌توانایان هه‌بێ���ت له‌وه‌زاره‌ت ه خزمه‌تگوزارییه‌كان��� ی وه‌ك پ���هروهرده، ته‌ندروستی ،كش���توكاڵ ،پیشه‌سازیی‌‌و نه‌وتدا ،نه‌ك وه‌زاره‌ته خاوه‌ن هێزه‌كان ی وه‌ك كاروب���ار ی دهرهوه ،وه‌زاره‌ت��� ی به‌رگری‌‌و ناوخۆ.
پارتین .تۆفیق س���كااڵی ئهوهی كرد ك ه دانان ی رێژه‌ی كورسییه‌كان به‌پێ ی یاسا ی هه‌ڵبژاردن���ی مانگ���ی دیس���ه‌مبه‌ر ئهوه ده‌گه‌یه‌نێت كه كورد ته‌نها 60كورس��� ی به‌رده‌كه‌وێ���ت ( )18.5%له‌ك���ۆ ی 325 كورس���ی په‌رله‌مانی عێ���راق ،له‌كاتێكدا له‌ئێس���تادا له‌كۆ ی 275كورسی خاوه‌ن ی ناكۆكی نێوان گۆڕان‌و یه‌كێتی 58كورس���ییه به‌رێ���ژه‌ی (.)21.1% سه‌ره‌ڕای داواكارییه‌كه ی ئه‌م دواییه ی هه‌روه‌ها پێش���بینیكرد كورد له‌كه‌ركوك س���ه‌رۆكی هه‌رێم���ی كوردس���تان ب���ۆ 6یان 7كورس���ی بهێنن ،له‌دیاله دوان ،پاراستنی ئارامی ،نه‌وش���یروان مسته‌فا وتی ،یه‌كێت���ی به‌رده‌وام��� ه له‌تۆقاندن‌و هه‌ڕه‌ش���ه‌كردن له‌كاندیده‌كان���ی گۆڕان‌و الیه‌نگ���ران‌و كه‌س���وكاریان ،به‌تایبه‌ت ی له‌ناوچه‌كان ی سلێمانی‌‌و كه‌ركوك .تۆفیق ئاماژه‌ی بهوه كرد كه یه‌كێتی له‌ئێس���تا هه‌وڵه‌كان���ی چڕكردوه‌ت���هوه ،گوش���ار ده‌خاته س���ه‌ر خاوه‌ن بیناكان بۆئه‌وه ی خان���و ی چۆڵ به‌كر ێ نه‌ده‌ن��� ه گۆڕان تا وه‌ك بنك���ه ی بانگه‌ش���ه ی هه‌ڵب���ژاردن به‌كاریبهێنێت .مس���ته‌فا وت���ی ،گۆڕان وه‌كو یه‌كێتی ناكات ،خۆ ی به‌دورده‌گرێت 8بۆ 10كورس���ی له‌نه‌ین���ه‌وا ،یه‌ك یان له‌هێرشی سیاسی ی شه‌خسی‌‌و ناوی هیچ دوان له‌به‌غدا كه كۆی گش���تیی ده‌كات ه كام له‌بارزانی‌‌و تاڵه‌بان ی نه‌هێناو‌ه به‌ناو. 60بۆ .64نه‌وشیروان مسته‌فا ئاماژه ی رونیش���یكرده‌وه كه ئهوه ناپاكیه گۆڕان به‌وه‌ش ك���رد كه زیاتر له‌نیوملیۆن كورد نه‌رمی بنوێنێت له‌په‌یامه سیاسیه‌كه‌یدا، له‌به‌غدا ده‌ژین ،به‌اڵم باسی لهوه كرد ك ه وه‌ك ئهوهی بارزان ی داوا ی ده‌كات مانا ی زۆرینه‌یان شیعه‌ن‌و ده‌شێت ده‌نگ بده‌ن ئه‌وه‌یه بێده‌نگ بین له‌ئاس���ت گه‌نده‌ڵی‌‌و به‌لیس���ت ی ئه‌نجومه‌نی بااڵی ئیس�ل�ام ی نه‌بون ی خزمه‌تگوزاری. له‌عێراق( .تێبینی :له‌كات ی گفتوگۆكردن ی هه‌روه‌ها نه‌وش���یروان مسته‌فا ئاماژه ی یاس���ای هه‌ڵبژاردندا ،یونامی وای دانابو بهوه كرد كه خود ی تاڵه‌بانی هێزی پشت كورد نزیك���ه ی 70كورس���ی بۆ خۆیان هه‌راس���انكردنی گۆڕانه ،بهوه ی توش��� ی ببه‌نه‌وه) .پێش���تر ،به‌هیچ جۆرێك رێ ی ئیحراج��� ی بو به‌هۆی ئه‌و ئه‌نجامانه‌ی ك ه تێنه‌ده‌چ���و به‌بێ فراكس���یۆنی كوردی ،یه‌كێت��� ی له‌هه‌ڵبژاردن��� ه په‌رله‌مانیه‌كه ی رێژه‌ی دو له‌س���ه‌ر سێ به‌ده‌ستبهێنرێت .ته‌مموز ی 2009به‌ده‌س���تیهێنا ك ه خۆ ی به‌اڵم ئێس���تا له‌په‌رله‌مانی نوێدا ،شیعه‌و به‌شه‌خس ی سه‌رپه‌رشتی ده‌كرد.
نه‌وشیروان مسته‌فا به‌ورده‌كاریی‌‌و هه‌ڵسه‌نگاندنه رونه‌كانه‌كانی كاری تێكردین گۆڕان چاوه‌ڕوانده‌كات له‌یه‌كێت ی باشتربێت له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا ،مس���ته‌فا پێشبین ی ك���رد كه گ���ۆڕان نزیكه ی 15كورس��� ی ده‌هێنێ���تو یه‌كێتی���ش هه‌ش���ت بۆ 10 كورس���ی .هه‌روه‌ها پارته‌كه‌ی مه‌س���عود بارزانی ،پارتی دیموكراتی كوردس���تان، كه‌متر ل ه 35كورسی بێنێت ،به‌اڵم ره‌نگ ه زۆرینه‌ی كورسییه‌كانی ههولێرو دهۆك‌و ناوچ���ه كوردییه‌كان ی نه‌ین���ه‌وا بباته‌وه. محه‌مه‌د تۆفیقیش وتی ،گۆڕان ده‌توانێت 18ب���ۆ 20كورس���ی بهێنێ���ت ،ئه‌وه‌ش به‌پشتبه‌س���تن به‌ئه‌نجام��� ی ده‌نگه‌كان ی ههولێرو دهۆك كه پێگ���ه ته‌قلیدیه‌كه ی
هاواڵتیانی هه‌ڵه‌بجه به‌نیگه‌رانیه‌وه ده‌ڕواننه هه‌ڵبژاردنه‌كانی ئه‌مجاره ئا :میهره‌بان سه‌الم زۆرێك له‌هاواڵتیانی شاری هه‌ڵه‌بجه نیگه‌رانن له‌دره‌نگكه‌وتنی پێكهێنانی كابینه‌ی نوێ، به‌نیگه‌رانیشه‌وه له‌پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاو په‌رله‌مانی عێراقی ده‌ڕوانن‌و پێیانوایه كه بانگه‌شه‌و پۆستهرو ئااڵی حیزبه‌كان له‌ناو شارو شارۆچكه‌كاندا هیچ له‌ئیراده‌ی هاواڵتیان ناگۆڕێت. س����ه‌اڵح س����اڵح مه‌حم����ود ك����ه فه‌رمانبه‌رێك����ی حكومی���� ه به‌سه‌رس����وڕمانه‌و باس����ی ل����هوه
كرد ك����ه "زیاتر ل����ه 200ڕۆژ زیاتر به‌س����ه‌ر هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مانی كوردستاندا تێپه‌ڕێت‌و خه‌ڵك به‌هه‌مو ئیراده‌وه چونه به‌رده‌م سندوقه‌كانی ده‌نگدان‌و متمانه‌یان به‌الیه‌نه‌كاندا، به‌اڵم ئیس����تا به‌هه‌مو ڕه‌نگه‌كانه‌وه‌‌و به‌ئۆپۆزسیۆن‌و ده‌سه‌اڵته‌وه له‌ئاست مافه‌كان����ی خه‌ڵكی بێده‌س����ه‌اڵتن‌و هیچیان پێنه‌كراوه". ی گه‌نجێكی كاسبه‌و سه‌ربه‌ست عه‌ل به‌هه‌مانش����ێوه گله‌یی له‌پارته‌كانی ن����او ده‌س����ه‌اڵت‌و ئۆپۆزس����یۆنی پێش����وه‌و ده‌ڵێت" ،ئهوهی به‌ده‌نگی ڕه‌ش‌و ڕوت����ی ئه‌م میلله‌ت����ه چۆته س����ه‌ر كورسی ده‌س����ه‌اڵت ،بۆ ئهوه متمانه‌یان پێ دراوه كه داوای مافو
ئیمتیازاتی هاواڵتیان بكه‌ن ،به‌اڵم به‌داخه‌وه له‌وكاته‌وه بودجه به‌هه‌مو ش����ێوه‌یه‌ك بڕدراوه‌و ئه‌وانه‌شی كه سه‌ره‌تا باسیان له‌مافی هاواڵتیان‌و پاره‌ی دزراوی خه‌ڵك ئه‌كرد ،ئیستا به‌جۆرێك‌ون بون‌و بێده‌نگن ئاماده‌نین دوباره ده‌ركه‌ون‌و بدوێنه‌وه". سه‌ربه‌س����ت به‌ب����ێ ئومێدی����هوه باس����ی لهوه كرد كه ئ����هو زۆرجار بیرده‌كاته‌وه ده‌نگ نه‌دات" ،چونكه هی����چ پرۆس����ه‌یه‌ك له‌كوردس����تاندا به‌ش����ه‌فافانه ناڕوات‌و ته‌نها له‌سه‌ر خواس����تی حیزبه‌كانه نه‌وه‌ك خه‌ڵك بۆیه هه‌ركه‌سێك حیزبی نه‌بیت مافو ئه‌ركی نییه ،ته‌نان����هت په‌رله‌مان‌و هه‌م����و دائی����ره حكومیه‌كانم����ان
ئه‌نجومه‌نێكی فراوانن بۆ ڕاوێژكاری حیزبه‌كان". ه����اوكات ،عه‌بدولق����ادر ش����ادی، نوسه‌رو رۆژنامه‌نوس ،بۆچونه‌كانی له‌گه‌ڵ بۆچونی زۆربه‌ی هاواڵتیاندایه‌و باسی له‌پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن كرد‌وه‌ك باش����ترین ڕێسا بۆ دروس����تكردنی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی باش له‌هه‌رێم ،به‌اڵم "پرۆس����ه‌یه‌كی هه‌ڵبژاردن����ی ئازادو ده‌نگده‌ر به‌ویس����تی خ����ۆی بچێته به‌رده‌م سندوقه‌كانی ده‌نگدان". شادی گله‌یی له‌هێزه سیاسیه‌كان هه‌یه كه جددی نی����ن له‌پێكهێنانی كابینه‌ی نوێ����داو ده‌ڵێت" ،حیزب‌و ده‌س����ه‌اڵتداره كوردی����ه‌كان خۆیان به‌كه‌مته‌رخ����ه‌م نازان����نو دێن����هوه
به‌رده‌م هاواڵتی����ان‌و وێنه‌ی خۆیان پیشان به‌هاواڵتیان ئه‌ده‌ن بۆئه‌وه‌ی ده‌نگیان پێبدنه‌وه ،ئه‌مه له‌كاتێكدا به‌بی ئهوهی ك����وێ به‌ژینگه‌و پاره‌و سااڵن‌و بودجه‌ی ئه‌و هاواڵتیانه بده‌ن كه له‌و شتانه‌دا سه‌رف ئه‌كرێت". بۆ ماوه‌ی زیاتر له 200رۆژ به‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستاندا تێپه‌ڕیوه‌و تاوه‌كو ئیستا الیه‌نه‌كان له‌سه‌ر پۆس����تو پایه‌كانی كابینه‌ی ن����وێ نه‌گه‌یش����تونه‌ته ڕێككه‌وتنی كۆتای����ی ،هه‌رچه‌ن����ده ب����اس لهوه ده‌كرێ����ت ك����ه ل����ه‌م هه‌فته‌ی����ه‌دا هه‌ندێك س����ه‌ره‌داوی ئه‌و مه‌سه‌له‌یه رونببێته‌وه ،هاواڵتیانیش تا ڕاده‌یه‌ك نیگه‌رانن له‌ده‌نگدانه بێئه‌نجامه‌كان.
باشترین ڕێسا ی بۆ دروستكردن ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت باش له‌هه‌رێم هه‌ڵبژاردنه
عێراق
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
پرۆفایل
له‌چوار ساڵدا ته‌نها ( )36هه‌زار كه‌س له‌كه‌ركوك زیادیكردوه
7
پێناچێت یه‌كێتی بتواتێت پێنج كورسیه‌كه‌ی به‌ده‌ست بهێنێته‌وه ئا :بارام سوبحی ی له‌شاری كه‌ركوك پانزه لیست ی ی ركابه‌ر كوردی‌‌و عه‌ره‌بی‌‌و توركمان ی ی شیكارییه‌ك یه‌كتر ده‌كه‌ن .به‌گوێره ی رۆژنامه‌وانی‌‌و به‌له‌به‌رچاوگرتن ئه‌نجامه‌كانی هه‌ڵبژاردنی پێشو، ی چوار پێشبینی ده‌كرێت یه‌كێت كورسیو پارتیو گۆڕانیش هه‌ریه‌كه‌و كورسیه‌ك به‌ده‌ست بهێنن. ی ده‌نگ���ده‌ران ی تۆم���ار به‌گوێ���ره ی ی س���ه‌ربه‌خۆ له كۆمس���یۆنی ب���ااڵ ی كه‌ركوك هه‌ڵبژاردنه‌كان ل��� ه پارێزگا ( )838هه‌زار كه‌س مافی ده‌نگدانیان ی هه‌ی���ه ،به‌ب���ه‌راورد له‌گ���ه ڵ تۆمار ده‌نگ���ده‌ران له س���اڵی( )2010ته‌نیا ی چوار ( )36ه���ه‌زار كه‌س ل ه م���اوه ی ك���ردووه ،له‌كاتێكدا س���اڵدا زی���اد ژم���ارهی دانیش���توانی كه‌رك���وك ب ه ی ی���هك ملی���ۆن‌و ( )500هه‌زار نزیكه ی ته‌نها ك���ه‌س ده‌خه‌مڵێنرێت ،كه‌چ��� ی پارله‌مان ب���ۆ ئه‌و دوان���زه كورس��� پارێزگای ه دیاریكراوه. ی ( )2010به‌ك���ۆی هه‌ردوو له‌س���اڵ ده‌نگده‌ری عه‌ره‌ب‌و توركمان له‌س���ه‌ر ی پارێزگا ( )%3له كورد زیاتر ئاس���ت ی ()%73 ب���وون .واته ئه‌گه‌ر نزیك���ه ی تۆمارك���راوی ()2014 ده‌نگ���ده‌ر به‌ش���داری ل ه هه‌ڵبژاردندا بكه‌ن ،وه‌ك ی ی دروس���ت ئه‌وا ده‌كاته نزیكه ده‌نگ ( )610ه���ه‌زار كه‌س‌و به‌م ش���ێوه‌ی ه دابه‌ش���ده‌كرێن )300( :ه���ه‌زار كورد، ( )230هه‌زار عه‌ره‌ب‌و هه‌ش���تا هه‌زار توركمان. لیست‌و قه‌واره‌كان ی پارێزگای كه‌ركوك حه‌وت له سنور ی كوردی‌‌و دوو لیستی توركمانی‌‌و لیست ی ی عه‌ره‌ب ی س���ه‌ره‌ك ش���ه‌ش لیس���ت ی ده‌كه‌ن ،ك ه سه‌رجه‌م قه‌وار‌ه به‌شدار
هه‌زاران ده‌نگ ی زیاده ی کورد له که‌رکوک ده‌فه‌وتێت شاری كه‌ركوك
ی عه‌ره‌ب���یو توركمانییه‌كان به‌لیس���ت هاوپه‌یمانێتی به‌ش���دارن ،به‌اڵم ته‌نها ی ی كوردی هه‌یه به‌ناو یه‌ك هاوپه‌یمانێت ی نیشتمانی كوردستان ،ك ه هاوپه‌یمان ل ه پارته‌كانی (شیوعی‌‌و سۆسیالیست‌و زه‌حمه‌تكێشان) پێكدێت. عه‌ره‌به‌كان ك ه له ش���ه‌ش لیس���تدا خۆیان رێكخستوه ،به‌سه‌ر دوو به‌ره‌دا ی هۆزه‌كان دابه‌ش���بوون كه نوێنه‌رایه‌ت ی (جب���ورو عوبێد) ده‌كه‌ن. به‌تایبه‌ت��� توركمانه‌كانه‌كانی���ش به‌س���ه‌ر دوو ی به‌ره‌دا داب���ه‌ش بوون ،كه نوێنه‌رایه‌ت ی ی ل ه دیدو هه‌ڵوێست مه‌زهه‌ب‌و جیاواز ی سیاس���یدا ده‌كه‌ن ،بۆ نموونه لیست ی كه‌رك���وك هاوپه‌یمان���ی توركمان��� ههرچهنده س���ه‌رۆكه‌ك هی س���وننه‌یه، ی ی توركمان به‌اڵم پش���ت به ده‌نگده‌ر ی ی ره‌وته‌كان شیعه ده‌به‌ستێت به‌تایبه‌ت ی سه‌رۆك وه‌زیران. نزیك ل ه حزبه‌ك ه ركابه‌ری عه‌ره‌به‌كان نوس���هرو چاودێری سیاس���ی ئاوات
محه‌م���ه‌د ئه‌می���ن ،ش���یكارییه‌كی بۆ كورسیان ئه‌گه‌ر ده‌نگه‌كان له‌نێوانیاندا ی به‌شێوه‌یه‌كی نیمچ ه یه‌كسان دابه‌شبێت ی پارله‌مان��� ی هه‌ڵبژاردن��� ئه‌نجام��� ی دووره) ،به‌اڵم عێراق له‌ش���اری كه‌ركوك ئه‌نجامداوه‌و (ئه‌مه‌ی���ان ئه‌گه‌رێك��� وێنه‌یه‌ك���ی ئاراس���ته‌ی ئاوێنه كردوه .ئه‌گه‌ر جیاوازی نێوانیان زۆر بێت ،ئه‌وا ی ته‌نها یه‌ك كورسی به‌ده‌ستده‌هێنن. ی شیكارییه‌كه ركابه‌رێتی سه‌ره‌ك به‌پێ كورسیه‌كانی كورد ل���ه لیس���ته عه‌ره‌بییه‌كان���دا له‌نێوان ئه‌و نوسه‌ر‌ه پێشبینی ده‌كات له‌نێوان ی عێراقی��� ه ی پارله‌مانت���ار لیس���ته‌ك ه ی ی نیشتیمان ی پ���هروهرده الیه‌ن ه كوردییه‌كاندا ،یه‌كێت عومه‌ر جب���وری‌‌و وه‌زیر ی محه‌مه‌د ته‌میمدایه ،پێشبینی ده‌كرێت كوردستان یه‌كه‌م بێت ،به‌اڵم به‌كارێك ی ده‌زانێ���ت ئه‌گه‌ر ی "ئێجگار ق���ورس" ب��� ه ه���ه‌ردوو لیس���ته‌ك ه زۆرین���ه ی ی له‌پێنج كورسیه‌ك ه ده‌نگه‌كان له‌نێوان خۆیاندا دابه‌شبكه‌ن‌و بتوانێت پارێزگار ی ی دیموكرات چ���وار كورس���ییان به‌ربكه‌وێ���ت .ئه‌و ب���كات .هه‌رچ���ی پارت��� ی ی كه ده‌مێنێت���هوه ك ه بۆ كوردستان ه به‌پشتبه‌س���تن ب ه بنكه ده‌نگانه‌ش��� لیستی س���ێیه‌م ده‌چێت‌و ره‌نگه بگات ه ده‌نگده‌ری خۆی كورس���ییه‌ك مسۆگه‌ر ی ی كورسیه‌ك ،به‌م ده‌كات ،به‌اڵم "هه‌زاران ده‌نگی زیاده ی به‌ده‌ستهێنان ئاست ی ی ده‌فه‌وتێ���ت" .هه‌روه‌ه���ا بزووتنه‌وه ج���ۆره‌ش عه‌ره‌به‌كان ده‌بن��� ه خاوه‌ن گۆڕان ئه‌گه‌ر بتوانێت پێنج سه‌د ده‌نگ پێنج كورسی. زیاتر له‌ده‌نگه‌كان���ی ( )2010بهێنێت، توركمان :ده‌نگ‌و به‌خت هه‌رچی الیه‌نه توركمانه‌كان ه له‌به‌رده‌م ئه‌وا كورسییه‌ك مسۆگه‌ر ده‌كات. ی یه‌كگرتوی ئیس�ل�امیه‌وه، له‌ب���اره تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك���ی قورس���دان ،ئه‌گه‌ر هه‌شتا هه‌زار ده‌نگده‌ریان زامنكردبێت ،ئاوات محه‌مه‌د رونیدهكاتهوه ئه‌و پارت ه ی بۆ ی له‌وه‌یه ژم���ارهی ده‌نگه‌كان ئ���ه‌وا شانس���ی به‌ده‌س���تهێنانی دوو چاو
ی ه���ه‌زار به‌رزبكاته‌وه، زیات���ر ل ه س��� ی ی كاندیدێك یاخود كار بۆ سه‌رخستن ی ی گشت ژن بكات .به‌اڵم به‌ش���ێوه‌یه‌ك پێیوایه جگه‌له یهكێتیو پارتیو گۆڕان ی ی ئهوه ی دیكه شانس "هیچ لیس���تێك ی ده‌نگده‌رانی خۆی بگات ه نیه به‌ده‌نگ پارله‌مان". له‌ناوچونی كورسیه‌كی كورد ی كوردس���تان پارت���ی دیموكرات��� له‌هه‌ڵبژاردن���ی راب���ردودا ( )55هه‌زار ی به‌ده‌س���تهێنا ،ب���ه‌ڕای ئ���هو ده‌نگ��� نوسه‌ر‌ه ئه‌گه‌ر لیستێك یان زیاتر له‌و ی سه‌ركه‌وتنیان نیه، ی شانس لیستانه ی پارتیدا بوونای ه ب ه له‌گ هڵ لیس���ته‌كه ی ی ده‌نگه‌كانیان بۆ نزیك ه به‌رزكردنه‌وه حه‌فتا هه‌زار ده‌نگ ،ئه‌وا ئه‌و لیس���ت ه ی مسۆگه‌ر ده‌كرد‌و هاوبه‌شه دو كورس "به‌مه‌ش كورس���ییه‌كی ت���ر بۆ كورد مسۆگه‌ر ده‌بوو". گۆڕانكارییه‌كانی كۆتای ژنان له‌ب���ارهی كۆتای���ی ژنان���هوه ،ئه‌و نوس���هره رونیدهكاتهوه ئه‌گه‌ر له‌كۆی دوانزه كورس���ییه‌كه‌ی كه‌ركوك ته‌نها یه‌ك ژن له لیستی یه‌كێتی نیشتمانی س���ه‌ربكه‌وێت ،ئه‌وا پێویس���ت ده‌كات دوو ژن���ی تر س���ه‌ربكه‌ون ت���ا رێژه‌ی ژن���ان ت���ه‌واو بێت .له‌م حاڵه‌ته‌ش���دا به‌بێ���ی سیس���تمی كۆتای ژن���ان له هه‌موو لیس���ته به‌ش���داربووه‌كاندا دوو ژن دیاریده‌كرێت كه به‌رزترین ده‌نگیان له‌ناو هه‌موو كاندیده ژنه‌كاندا هێناوه، به‌بێ مه‌رج���ی ئهوهی لیس���ته‌كانیان س���ه‌ركه‌وتو بوه یان ن���ا .له‌دۆخێكی ئاوه‌هاش���دا جگه‌له یه‌كێتی نیشتمانی هه‌م���وو لیس���ته ده‌رچووه‌كان���ی تر ده‌كه‌ونه به‌رده‌م ئه‌و ئه‌گه‌ره‌وه .به‌اڵم ئه‌گه‌ر له لیس���تی یه‌كێتی نیشتمانیش هیچ ژنێك س���ه‌رنه‌كه‌وت ،ئه‌وا "س���ێ ژن دیاریده‌كرێ���نو به‌هه‌مان میكانیزم به‌سه‌ر لیسته‌كاندا دابه‌شده‌بن".
كورد له‌سه‌اڵحه‌دین ناتوانێت كورسیه‌ك به‌ده‌ستبهێنێت ئا :ئیحسان مه‌ال فوئاد له‌سنوری پارێزگای سه‌اڵحه‌دین پێنج حیزبی كوردستان به‌لیستێكی هاوبه‌ش به‌شداری هه‌ڵبژاردنی پارله‌مانی عێراق ده‌كه‌ن ،به‌رپرسێكی كورد رایده‌گه‌یه‌نێت له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا كورد ناتوانێت ته‌نها كورسیه‌كیش به‌ده‌ستبهێنێت .به‌اڵم سه‌رۆك ی لیستی الیه‌نه كوردییه‌كان ده‌ڵێت "كورسیه‌ك به‌ده‌ستده‌هێنین". پارێزگای س���ه‌اڵحه‌دین له‌حه‌وت قه‌زاو ( )13ناحیه پێكدێ���ت ،كوردیش ته‌نها له‌ن���او قه‌زای خورمات���ودا هه‌یه .به‌پێی داتاكان���ی وه‌زاره‌ت���ی بازرگان���ی عێراق ژمارهی دانیشتوانی پارێزگای سه‌اڵحه‌دین ی���هك ملی���ۆن‌و ( )200هه‌زار كه‌س���ه، له‌الیه‌ن كۆمیس���یۆنی بااڵی سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كانیشه‌وه بۆ پارله‌مانی عێراق ( )12كورسی بۆ ئه‌و پارێزگایه دانراوه. هه‌ر پێن���ج الیه‌نی ك���وردی یه‌كێتی، پارتی ،ش���یوعی ،كۆم��� هڵ‌و یه‌كگرتوی ئیسالمی به‌لیستی برایه‌تی‌‌و پێكه‌وه‌ژیانی كوردس���تانی ژماره ( )210به‌ش���داری هه‌ڵب���ژاردن له‌س���نوری ئ���هو پارێزگایه ده‌كه‌ن ،ته‌نها یهكێتیو پارتیو شیوعی كاندیدیان هه‌یه. ئه‌ندام���ی ئه‌نجومه‌نی قه‌زای خورماتو كه‌مال گل���ی ،به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند دۆخی ئێس���تای ك���ورد له‌س���ه‌اڵحه‌دین "له‌ژێر خراپدایه" ،وتیشی "كورد ناتوانێت ته‌نها كورسیه‌كیش به‌ده‌ست بهێنێت ،چونكه رێژه‌ی ده‌نگی كورد له‌م ناوچه‌یه ناگاته كورس���ییه‌ك" .راش���یده‌گه‌یه‌نێت كورد ته‌نها له‌یه‌ك حاڵه‌تدا ده‌یتوانی كورس���ی به‌ده‌ست بهێنێت ،ئه‌ویش به‌دروستكردنی لیس���تێكی هاوبه‌ش���ه له‌گ���هڵ عه‌ره‌ب‌و توركمانه‌كاندا. له‌ئێس���تادا له‌خورمات���وو ده‌وروبه‌ری ( )107ه���ه‌زار ده‌نگ���ده‌ر بوونی هه‌یه، ك���ه نزیك هی ( )68ه���ه‌زاری له‌ناوخۆی خورماتودای���ه ،ئ���هو ( )68ه���ه‌زار ده‌نگده‌ره‌ش دابه‌ش���ده‌بێته سه‌ر كوردو ع���ه‌ره‌ب‌و توركماندا ،كه نزیكه‌ی س���ی هه‌زاریان به‌ر كورد ده‌كه‌وێت ،رێژه‌یه‌كی
رێگای كه‌ركوك زۆر له‌كورده‌كانیش به‌هۆی خراپی باری ئه‌منییه‌وه شاره‌كه‌یان به‌ره‌و كوردستان به‌جێهێشتووه. وته‌بێژی لیستی برایه‌تی‌‌و پێكه‌وه‌ژیانی كوردس���تانی هێمن نوری ،ب���ۆ ئاوێنه‌ی رونكردهوه قورس���ایی ده‌نگده‌ری كورد ته‌نها له‌قه‌زای خورماتوو ده‌وروبه‌ریدایه ك���ه ( )107ه���ه‌زار ده‌نگ���ده‌ری ههیهو له‌ناوخۆی قه‌زاكه‌ش ( )68هه‌زار ده‌نگده‌ر بوونی هه‌یه ،ئه‌مه‌ش دابه‌شده‌بێته سه‌ر كوردو توركمان‌و عه‌ره‌بدا. ن���وری پێش���بینی ده‌كات ل���ه‌م هه‌ڵبژاردن���ه‌دا الیه‌ن���ه كوردیی���ه‌كان س���ی هه‌زار ده‌ن���گ به‌ده‌س���ت بهێنین، هۆكاری كه‌مبون���ه‌وه‌ی ده‌نگی كوردیش ده‌گێڕێت���هوه بۆ ئ���ه‌وه‌ی به‌هۆی دۆخی ئه‌منی���هوه ژماره‌یه‌كی زۆر خێزانی كورد خورماتوی���ان به‌جێهێش���توه ،هه‌روه‌ها ژماره‌یه‌ك هاواڵتیش به‌هۆی نیگه‌رانیان له دۆخی ئه‌منی‌‌و خزمه‌تگوزاری به‌شداری هه‌ڵب���ژاردن ناك���ه‌ن ،هه‌ندێكی دیكه‌ش دانیش���توی قه‌زاكه‌ن‌و ناویان له‌شوێنی دیكه هاتۆته‌وه. له‌هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی س���اڵی ()2009دا ،به‌ه���ۆی ده‌نگ���ی
كورد خورماتو ی له‌ده‌ستداوه ،به‌هۆكار ی ئهوهی له‌دوا ی ()2003وه هه‌موو داموده‌زگا ئیداری‌‌و ئه‌منییه‌كانی به‌ده‌سته‌و‌ه بوو ،به‌اڵم له‌ئێستادا ته‌نها دوو ئه‌فسه‌ر ی كوردو چه‌ند پۆستێك بوونی ماوه ئه‌وانیش كارتۆنین كۆتاوه كورد دوو كورس���ی به‌ده‌ستهێنا، ل���ه ()2013دا له‌كۆی ( )28كورس���ی
ئه‌نجومه‌نه‌كه ك���ورد ته‌نها ( )23هه‌زار ده‌نگ‌و یه‌ك كورسی به‌ده‌ستهێنا. كه‌مال گلی ،جه‌خت له‌وه‌ده‌كاته‌وه كورد خورماتوی له‌ده‌ستداوه ،به‌هۆكاری ئهوهی ل���ه‌دوای ()2003وه هه‌م���وو داموده‌زگا ئیداری‌‌و ئه‌منییه‌كانی به‌ده‌س���ته‌وه بوو، به‌اڵم له‌ئێس���تادا "ته‌نها دوو ئه‌فسه‌ری كوردو چه‌ند پۆس���تێك بوون���ی ماوه، ئه‌وانی���ش كارتۆنی���ن ،چونك���ه هه‌موو ش���تێك له‌به‌غداوه جوڵه‌ی پێده‌كرێت، ته‌نان���هت به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری فه‌رمانگه هه‌یه ك���ورده‌‌و له‌رێگ���هی فه‌رمانبه‌ره‌كانیه‌وه واسیته ده‌كات بگاته به‌غدا". گل���ی هۆكاری كه‌مبوون���ه‌وه‌ی ده‌نگی ك���ورد ده‌گێڕێته‌وه ب���ۆ الوازی‌‌و بێباكی وه‌زی���رو نوێنه‌ران���ی پێش���ووی كوردو ده‌ڵێت "عه‌ره‌ب‌و توركمانه‌كان له‌به‌غداوه به‌لێش���او خه‌ڵكیان بۆ داده‌مه‌زرێنرێت، نوێنه‌ره‌كانیان كاری باشیان بۆ ده‌كه‌ن، ب���ه‌اڵم نوێنه‌رو وه‌زیره ك���ورده‌كان نه‌ك سه‌ردانی خورماتویان نه‌كردووه ،به‌ڵكو ئاماده‌نی���ن له‌س���لێمانی‌و هه‌ولێری���ش چاویان به‌وه‌فدێك���ی خورماتو بكه‌وێت، ئه‌گه‌ر بمانه‌وێت له‌به‌غ���داش وه‌زیرێكی كورد ببینین ده‌بێت له‌رێگه‌ی وه‌زیرێكی
عه‌ره‌به‌وه سه‌ردانی بكه‌ین". وته‌بێ���ژی لیس���ته كوردییه‌كه هاوڕا ی به‌ش���ێك له بۆچونه‌كانی كه‌مال گله‌ییه، ره‌خنه‌ش له‌حكومه‌ت���ی هه‌رێم ده‌گرێت كه ل���ه‌ڕوی ئه‌من���یو خزمه‌تگوزارییه‌وه خورماتوی فه‌رامۆش���كردوه .وتیش���ی "ده‌بوای���ه حكومه‌تی ك���وردی‌و به‌پله‌ی یه‌كه‌م ئه‌و حزبه‌ی بااڵده‌سته له‌خورماتو زوو فریای خه‌ڵ���ك بكه‌وتنایه‌و گرنگیان پێبدایه ،بۆ نموونه له‌م سااڵنه‌ی دواییدا چه‌ن���د پرۆژه‌یه‌ك ئه‌نجام���دراوه ،ئه‌گه‌ر له‌كاتی خۆیدا بكرایه ئه‌وا ره‌نگه خه‌ڵك به‌شێوازێكی تر بیری بكردایه‌ته‌وه". له‌الیه‌ن خۆیه‌وه س���ه‌رۆكی لیس���تی برایه‌تی كوردی رایده‌گه‌یه‌نێت ده‌یانه‌وێت كورسیه‌ك به‌ده‌س���ت بهێنن ،به‌هیواشه ژماره‌یه‌ك له‌هاواڵتیانی عه‌ره‌ب‌و توركمان ده‌نگ به لیسته‌كه‌یان بده‌ن. س���ه‌رۆكی لیس���تی برایه‌ت���ی كه‌ریم ش���كور ،به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یان���د بۆ ()12 كورس���ییه‌كه‌ی سه‌اڵحه‌دین چوار لیستی به‌هێ���ز كێبڕكێی ده‌ك���هنو "ئێمه‌ش بۆ به‌ده‌س���تهێنانی كورس���یه‌ك كێبڕك���ێ ده‌كه‌ی���ن" .له‌ب���ارهی ئهوهی له‌س���ه‌ر چ بنه‌مای���هك هه‌وڵ���ی به‌ده‌س���تهێنانی كورس���یه‌ك ده‌ده‌ن ،وتی "له‌به‌رئه‌وه‌ی كارت���ه ئه‌لیكترۆنییه‌ك���ه ته‌زوی���ر كه‌مده‌كات���هوهو یاس���ای هه‌ڵبژاردنیش له‌قازانجی لیسته‌كه‌ماندایه". به‌بڕوای ناوبراو ،له‌به‌رئه‌وه‌ی له‌ماوه‌ی رابردودا‌و دوای تێكچونی ره‌وشی ئه‌منی ناوچه‌كانی���ان ،ه���اوكاری دانیش���توانی ناحیه‌كان���ی س���لێمانبه‌گ‌و ئامرلی���ان كردوهو له‌ئێساشدا هێزه‌كانی پێشمه‌رگه پارێزگاری���ان لێده‌ك���ه‌ن ،پێده‌چێ���ت به‌شێكیان ده‌نگ به كورد بده‌ن .ژمارهی ده‌نگده‌رانی ئ���هو دو ناحێیه‌ش نزیكه‌ی ( )44هه‌زار ده‌نگده‌ره. ش���كور پێیوای���ه كوردان���ی خورماتو ئه‌وه‌ن���ده‌ی الیه‌ن���ی نه‌ته‌وه‌ی���ان به‌الوه گرنگه "ئه‌وه‌ن���ده الیه‌نه خزمه‌تگوزاری‌و ئه‌منییه‌كه لێكناده‌نه‌وه" .بۆ به‌ڵگاندنی وته‌كانیش���ی وت���ی "ل���ه‌م ماوه‌ی���ه‌دا براده‌رانم���ان س���ه‌ردانی ( )800ماڵیان كردوه ،ته‌نها س���ێ كه‌س وتویانه له‌به‌ر خزمه‌تنه‌كردن ناچین بۆ ده‌نگدان".
سیستانی‌‌و هه‌ڵبژاردن ئ���هو پی���اوهی به‌فتوای���هك ده‌توانێت رێڕه‌وی هه‌ڵبژاردن‌و پرۆس���هی سیاس���ی له‌عێراقدا بگۆڕێت ،بۆ هه‌ڵبژاردنی خولی نوێی پارله‌مانی عێراق ده‌ڵێت "هه‌ڵبژاردن به‌سه بۆ دورخستنه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵه‌كان". مه‌رجه‌ع���ی ب���ااڵی ش���یعه‌كانی عێراق ئایه‌تواڵ عه‌لی سیستانی ،ئه‌و پیاوه‌ی زۆر به‌ده‌گمه‌ن له‌میدیاكانه‌وه ده‌رده‌كه‌وێت ،بۆ هه‌ڵبژاردنی خولی نوێی پارله‌مانی عێراق ك���ه بڕیاروای���ه له كۆتایی ئ���ه‌م مانگه‌دا ئه‌نج���ام بدرێت ،به‌دیدێك���ی جیاوازتر له هه‌ڵبژاردنه‌كانی پێش���و مامه‌ڵه ده‌كات، چونكه په‌یام���ی ناوبراو له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا ئه‌م دروش���مه‌یه "هه‌ڵبژاردن به‌س���ه بۆ دورخستنه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵه‌كان". سیس���تانی ب���هوه ل���ه مه‌رجه‌عه‌كانی دیكه‌ی ش���یعه جیاده‌كرێته‌وه كه له‌گه‌ڵ دامه‌زراندن���ی ویالیه‌تی فه‌قیه نیه ،به‌ڵكو بانگه‌ش���ه بۆ دروس���تكردنی ده‌وڵه‌تێكی مه‌ده‌نی ده‌كات ،پێده‌چێت ئه‌و كه‌سانه‌ی له‌ئێس���تادا به‌نی���ازی جێگرتن���ه‌وه‌ی سیستانین ،له‌م خاڵه‌دا هاوڕای نه‌بن. له گۆڕه‌پانی شیعه‌كانی عێراقدا ،به‌ته‌نها په‌ی���ام‌و دروش���می الیه‌نه سیاس���یه‌كان نی���ه ك���ه جه‌م���اوه‌ر ئاراس���ته ده‌كات، به‌ڵكو فتوای مه‌رج���ه‌ع‌و ئاخونده‌كانیش رۆڵێك���ی یه‌كالكه‌ره‌وه‌و بنجب���ڕی هه‌یه. ل���ه‌م نێوه‌نده‌ش���دا رۆڵ���ی مه‌رجه‌عێكی وه‌كو سیس���تانی له‌هه‌موی���ان دیارتره. ملمالنێ‌‌و جی���اوازی نێ���وان ئایه‌تواڵكان به‌ش���ێوه‌یه‌كی ئاش���كرا دیارنیه ،چونكه وا خۆی���ان ده‌رده‌خ���ه‌ن ك���ه نایانه‌وێت توخنی سیاس���هت بك���ه‌ون‌و ده‌خاڵه‌تی پرسه دنیاییه‌كان بكه‌ن‌و خۆیان بۆ پرسه ئاینیه‌كان یه‌كالكردۆته‌وه. یه‌كێك له پرسه هه‌ستیاره‌كانی ئێستای عێراق ،هه‌ڵبژاردنی پارله‌مانه ،له‌مباره‌یه‌وه سیستانی له‌ڕێگه‌ی په‌یامه نوسراوه‌كان‌و وته‌بێژه‌كانی���هوه رایگه‌یاند به یه‌ك دوری یه‌كسان له‌هه‌مو الیه‌نه‌كانه‌وه ده‌وه‌ستێت، ب���ه‌اڵم به‌ی���هك دوری نا ل���ه "گه‌ند‌هڵ‌و پاك���هوه ،له باش‌و خراپ���هوه" .هه‌روه‌ها به‌م دواییانه‌ش ده‌س���ته‌واژه‌ی "گۆڕانی" به‌كارهێن���او وتی "ده‌نگ���ده‌ران ده‌توانن به‌ده‌نگه‌كانیان گۆڕان���كاری به‌دیبهێنن". ئاماژه‌كانیش بۆ ئهوه ده‌چن سیس���تانی بااڵنسی هێزه‌كان‌و شێوازی به‌ڕێوه‌بردنی ئێستای واڵت به‌باش نازانێ. یه‌كێكی دیكه له‌و پرسانه‌ی قسه‌و باسی له‌سه‌ر ده‌كرێت ،خۆ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی نوری مالیكیه بۆ خولی س���ێیه‌می سه‌رۆكایه‌تی وه‌زی���ران ،له‌كاتێك���دا له‌ماوه‌ی هه‌ش���ت س���اڵی راب���ردوی فه‌رمانڕه‌واییه‌كه‌ی���دا عێراقی دوچاری چه‌ندین ته‌نگژه‌و قه‌یرانی سیاس���ی ناوخۆیی‌‌و ده‌ره‌كی كردۆته‌وه، به‌رده‌وام���ی ته‌قینه‌وه‌كان‌و كوش���تو بڕ‌و كه‌م���ی خزمه‌تگوزاریی���ه‌كان‌و داته‌پینی ئابوری واڵتیش له‌والوه بوه‌ستێت. تائێس���تا سیس���تانی فتوای نه‌داوه بۆ ره‌تكردنه‌وه‌ی خولی س���ێیه‌می مالیكی، ب���ه‌اڵم له‌ڕێگ���هی كه‌س���ه نزیكه‌كانیه‌وه ره‌خن���هی توندی ئاراس���ته‌ی حكومه‌ت‌و سیاس���ه‌ته‌كانی مالیك���ی ك���ردوه .وه‌كو كه‌سێكی نزیكی سیستانی ده‌ڵێت "مالیكی هه‌ڕه‌شه‌یه له‌سه‌ر ئه‌زمونی حوكمی شیعه له‌عێراقدا ،هه‌ڕه‌شه‌یه‌ك كه ره‌نگه له‌هه‌ر س���اتێكدا ببێته هۆی دابه‌شیونی عێراق‌و كۆتایهاتنی قه‌واره‌ی ئێستای عێراق". له‌ئێس���تادا بۆیه س���ه‌رنجه‌كان له‌سه‌ر سیس���تانین ،چونكه فتوایه‌ك���ی ناوبراو له‌س���اڵی ()2005دا بو به‌هۆی پێكهێنانی هاوپه‌یمان���ی نیش���تیمانی ش���یعه‌كان ك���ه له‌وكات���هوه تائێس���تا فه‌رمانڕه‌وایی عێراق ده‌كه‌ن .ماوه‌یه‌كی زۆریش���ه وه‌كو ناڕه‌زایی���هك له‌دۆخی به‌ڕێوه‌بردنی واڵت، سیس���تانی ده‌رگای ب���ه‌ڕوی زۆرێ���ك له سیاس���ه‌تمه‌دارانی عێراقدا داخس���توه‌و ئاماده‌نیه دیداریان له‌گه‌ڵدا بكات. ههرچهنده مالیكی به‌ره‌و دروستكردنی ده‌وڵه‌تی ویالیه‌تی فه‌قیه ناچێت ،هه‌روه‌كو چۆن به‌ره‌و بنیادنانی ده‌وڵه‌تێكی مه‌ده‌نیش ناچێ���ت .به‌اڵم ره‌خن���هی مه‌رجه‌عه‌كانی ش���یعه له مالیكی له‌باره‌ی رۆڵی ئاینده‌و چاوه‌ڕوانكراوی خۆیانه .چونكه سیستانی ئه‌گ���ه‌ر بی���ه‌وێ ده‌توانێت ب���ه فتوایه‌ك حكوم���هت بڕوخێنێت .به‌اڵم له‌گه‌ڵ هه‌مو پێشهاته‌كاندا ناوبراو سوره له‌سه‌ر ئهوهی شوراكانی ده‌وری مه‌رجه‌عیه‌تی كالسیكی نه‌شكێنێت‌و له شه‌ڕی سیاسه‌ت بیپارێزێ. به‌تایبه‌تی كه ماوه‌یه‌كه ده‌نگۆی پااڵوتنی بۆ نۆبڵی ئاش���تی هه‌ی���ه ،بۆیه ده‌یه‌وێت نه‌جه‌ف‌و ئاین به‌گش���تی له‌كاركرده‌كانی سیاسه‌ت دوربخاته‌وه.
8
ئابوری
) )424سێشه‌مم ه 2014/4/15
ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ه ب ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه
"داهاتی سااڵنه‌ی هه‌رێم نزیكه‌ی 7ملیار دۆالر ده‌بێت"
"له‌داهاتی نه‌وت ،موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران دابین ده‌كرێت" ئا :ئاسۆ سه‌راوی به‌وته ی په‌رله‌مانتارێك ی گۆڕان ،داهات ی سااڵنه ی هه‌رێم ،نزیكه ی 7ملیار دۆالر ده‌بێت‌و پشك ی شێر ی داهاته‌كه‌ش له‌فرۆشی نه‌وته‌وه‌یه ،ئهوه له‌كاتێكدا پێشتر بریكار ی وه‌زاره‌تی دارایی عێراق فازیل نه‌ب ی ئهوه ی ئاشكراكردبو ،سااڵن ه هه‌رێم نزیكه ی 300ملیار دیناری وه‌ك داهات ی ناوخۆی ی بۆ به‌غدا ناردوه. دی���ارو نادی���ار ی داهات��� ی ناوخ���ۆ ی هه‌رێم ،هه‌میش��� ه مش���تومڕ ی نێوان الیه‌ن ه سیاس���یه‌كان ی هه‌رێم ی كوردس���تان بوه، پێش���تر ئ���هو الیه‌نان���ه ی ك ه له‌ب���هره ی ئۆپۆزس���یۆندا ب���ون ،زۆرترین قس���ه‌یان له‌ب���اره ی ناڕون ی داهاته‌كان��� ی هه‌رێم بوه، به‌پێچه‌وانه‌شه‌و‌ه ئه‌و الیه‌نه‌نانه ی له‌به‌ره ی ده‌سه‌اڵتدا بون داكۆكیان له‌رون ی داهاته‌كان ك���ردوه ،ب���ه‌اڵم به‌ب ێ خس���تنه‌رو ی ئامار‌و له‌پاره‌ی نه‌وتی کوردستان موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران ده‌درێت فۆتۆ :یه‌حیا ئه‌حمه‌د داتایه‌ك ی ورد لهوبارهیهوه. پشك ی شێر ی داهات ی هه‌رێم ،فرۆشتن ی نه‌وته بڕین ی موچ���ه ی فه‌رمانبه‌ران��� ی هه‌رێم، له‌چه‌ن���د مانگ ی رابردودا له‌الیه‌ن حكومه‌ت ی ناوه‌نده‌و‌ه جارێك ی تر باس ی داهات ی ناوخۆ ی هێنایه‌و‌ه ئ���ارا ،به‌تایبه‌ت ك��� ه حكومه‌ت ی هه‌رێ���م رایگه‌یان���د موچه ی مانگ ی س���ێ ی فهرمانبهرو خانه‌نش���ینان ی هه‌رێم له‌داهات ی ناوخۆ ده‌دات ،به‌اڵم ئ���ه‌وا زیاتر له‌نیوه ی مانگ ی چواریش تێپه‌ڕیوه ،هێش���تا به‌شێك له‌فه‌رمانبه‌ران‌و موچه‌خۆران موچه ی مانگ ی س���ێیان وه‌رنه‌گرتوه ،له‌كاتێك���دا داهات ی سااڵنه ی ناوخۆ ی هه‌رێم به‌وته ی په‌رله‌مانتار
هه‌رێم له‌یه‌ك مانگدا ده‌توانر ێ موچه ی یه‌ك مانگ ی فه‌رمانبه‌ران دابین بكرێت ،به‌و جۆره ته‌نها به‌فرۆش���تن ی نه‌وت مانگان ه ده‌كرێت موچه ی فه‌رمانبه‌ران ی هه‌رێم بدرێت".
عه‌ل��� ی حه‌مه‌س���اڵح له‌لیس���ت ی گ���ۆڕان، نزیكه ی حه‌وت ملیار دۆالر ده‌بێت ،ئه‌و بۆ ورده‌كار ی ئه‌و داهات ه شیكردنه‌و‌ه ده‌كات‌و ئهوه ده‌خاته‌رو ك ه پشك ی شێر ی داهاته‌ك ه له‌فرۆش���تن ی نه‌وت ی هه‌رێمه‌و‌ه س���هرچاوه داهات ی خاڵ ه سنوریه‌كان وه‌ك دوه‌م ده‌گرێت‌و ته‌نها فرۆش��� ی ن���ه‌وت له‌مانگ ی سهرچاوه 10ی س���اڵ ی پێشو به‌نمون ه دههێنێتهوه ك ه دوه‌م سهرچاوه ی داهات ی ناوخۆ ی هه‌رێم ئه‌گه‌ر فرۆشتن ی یه‌ك به‌رمیل نه‌وت به$60 یش هه‌ژمار بكرێت ،ئه‌وا داهات ی فرۆشتن ی خاڵ ه س���نوریه‌كانه ،ئ���ه‌م داهاته‌ش وه‌ك ن���ه‌وت له‌و مانگه‌دا ده‌كات��� ه نزیكه ی 477داهاته‌كان��� ی ن���ه‌وت وه‌ك هه‌ندێ���ك الیه‌ن ملیۆن دۆالر ،وات ه داهات ی فرۆش��� ی نه‌وت ی جه‌خت��� ی له‌س���ه‌ر ده‌كه‌نه‌وه ،تا ئێس���تا هه‌رێم له‌س���اڵێكدا ده‌كات ه نزیكه ی 4بۆ 5به‌نادیار ی ماوه‌ته‌وه ،ته‌نانه‌ت به‌رپرس��� ی ملیار دۆالر‌و ئه‌و ده‌ڵێت "به‌فرۆشتن ی نه‌وت ی گومرگ ی خاڵ ه سنوریه‌كانیش راسپێردراون
داهاته‌ش وه‌ك گومرگ ی خاڵ ه سنوریه‌كان‌و فرۆكه‌خانه‌كان وه‌ربگرێت ،ئه‌وا ئه‌و داهات ه سااڵن ه ده‌كاته نزیكه ی ملیارێك دۆالر.
ك��� ه به‌هی���چ جۆرێ���ك داهاته‌كانی���ان بۆ كه‌ناڵه‌كان��� ی راگه‌یاندن ئاش���كرا نه‌كه‌ن، ه���ه‌روه‌ك له‌چاوپێكه‌وتنێك ی پێش���وتر ی ئاوێن���ه‌دا به‌ڕێوه‌به‌ر ی گومرگ ی باش���ماخ ی نێوده‌وڵه‌ت��� ی مه‌حم���ود ئه‌حم���ه‌د عه‌ل ی داهات ی وه‌زاره‌تی ناوخۆ‌و كاره‌با چه‌نده؟ داهات��� ی وه‌زاره‌ت��� ی ناوخۆ به‌س���ێیه‌م به‌ئاشكرا ئهوه ی وتبو ك ه ده‌سه‌اڵت ی ئهوه ی نیی��� ه داهات ی گومرگ ی خاڵ ه س���نوریه‌كه ی س���هرچاوه ی داهاته‌كان��� ی هه‌رێ���م ئاش���كرا بكات ،به‌اڵم ئ���هو پهرلهمانتاره ی دێت��� ه هه‌ژمارك���ردن ،زۆرینه‌ش��� ی گ���ۆڕان به‌رێگایه‌ك ی تر‌و به‌نزیكه‌ی ی داهات ی له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كان ی هاتوچۆوه سهرچاوه خاڵ ه س���نوریه‌كان ئاش���كرا ده‌كات‌و ئهوه ده‌گرێت ،ئه‌م داهاته‌ش تا ئێستا به‌نادیار ی ده‌خاته‌ڕو به‌وپێیه ی ئاڵوگ���ۆڕ ی بازرگان ی ماوه‌ت���هوهو ئاش���كرانه‌كراوه ،به‌اڵم وه‌ك نێ���وان هه‌رێ���م‌و دهرهوه نزی���ك دهبێتهوه عه‌ل ی حه‌مه‌س���اڵح باس��� ی ده‌كات به‌پێ ی له25ملی���ار دۆالر ،ئه‌گ���ه‌ر %5ی ئ���هو به‌دواداچونه‌كان ی ئه‌وان ،داهات ی وه‌زاره‌ت ی
ناوخۆ س���ااڵن ه زیات���ره له300ملیۆن دۆالر ده‌بێ���ت .داهات��� ی وه‌زاره‌ت��� ی كاره‌ب���اش به‌س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ی تر ی داهات ه باش���ه‌كان ی هه‌رێ���م ناوده‌برێ���ت ،ك ه ئه‌م���ه‌ش به‌پێ ی لێكدانه‌وه‌كان ی ئ���هو پهرلهمانتاره نزیكه ی 300ملیار دینار ده‌بێت ،ئه‌م ه جگ ه له‌چه‌ندین داهات��� ی تر وه‌ك (داهات ی فرۆش���تن ی ئاوو باج��� ه جۆراوجۆره‌كان ی ت���ر) ،به‌كۆ ی ئه‌و داهاتانه‌ش وه‌ك عه‌ل ی حه‌مه‌ساڵح جه‌خت ی له‌سه‌ر دهكاتهوه س���ااڵن ه ده‌گات ه نزیكه ی 7ملیار دۆالر ،به‌اڵم وه‌ك بریكار ی وه‌زیر ی دارای��� ی عێ���راق فازیل نه‌ب ی ك��� ه كورده، ئاش���كرایكردو‌ه ئه‌و داهات���ه ی له‌رابردودا ره‌وان���ه ی عێراق كراوه نزیك���ه ی 300ملیار دینار بوه ،به‌م جۆره بێت هێنده ی داهات ی وه‌زاره‌ت ی كاره‌با سااڵن ه وه‌ك داهات ی هه‌رێم نێردراوه‌ت ه به‌غدا ،هه‌ربۆی ه ئه‌و پهرلهمانتاره ده‌پرس��� ێ "ئه ی داهاته‌كان ی ت���ر بۆ كو ێ براون‌و له‌چیدا خه‌رجكراون؟". حكومه‌ت قه‌رزاری 1200پرۆژه ی به‌ڵێنده‌رانه له‌ئێس���تادا حكومه‌ت��� ی هه‌رێ���م جگ��� ه ل���هوه ی نهیتوانیوه موچه ی ته‌نها مانگێك ی فه‌رمانبه‌ران���ی له‌داهات ی ناوخۆ به‌ته‌واوه‌ت ی بدات ،هه‌ر به‌پێ ی وته ی ئه‌و پهرلهمانتاره ی گۆڕان حكومه‌ت ی هه‌رێم له‌ئێستادا قه‌رزار ی زیات���ر ل���ه 1200پ���رۆژه ی به‌ڵێنه‌ده‌ران��� ه له‌سه‌رتاسه‌ر ی هه‌رێمدا . له‌ئێستاش���دا ك��� ه ده‌نگ ی ئ���هوه هه‌ی ه له‌كابینه ی 8ی حكومه‌تدا وه‌زاره‌ت ی دارای ی بدرێت ه بزوتن���هوه گۆڕان ،تۆ بڵێ ی ئه‌وكات داهات ه راسته‌قینه‌كان ی هه‌رێم ئاشكرابكرێن؟ وه‌اڵم��� ی ئه‌و پرس���یاره ته‌نه���ا له‌داهاتودا ئاشكرا ده‌بێت.
به‌هۆی قه‌یرانی بودجه‌و‌ه حیزبه‌كان پاره‌یه‌كی كه‌م بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن ته‌رخان ده‌كه‌ن ئا :شاهۆ ئه‌حمه‌د به‌شێك له‌حیزبه‌كانی هه‌رێمی كوردستان ئاماژه بۆ ئهوه ده‌كه‌ن ،به‌هۆی ئه‌و قه‌یرانه داراییه‌ی روبه‌روی هه‌رێم بۆته‌وه، كه‌مترین بودجه‌یان بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن به‌كارهێناوه ،ته‌نها كۆمه‌ڵی ئیسالمییش بڕی ئه‌و پاره‌یه ئاشكرا ده‌كات كه بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن ته‌رخانیانكردوه پارتیش ده‌ڵێت "دابینكردنی بودجه بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن ،نهێنیه‌كی حیزبهو ئاشكرای ناكه‌ین". هه‌ر كاندیدێكی گۆڕان 3هه‌زار پۆستهرو 40فلێكسی بۆ دروستكراوه ئه‌ندام���ی لیژن���هی سه‌رپه‌رش���تیاری بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان، رێب���از محه‌م���ه‌د له‌ب���ارهی ته‌رخانكردنی بودج���هوه ب���ۆ بانگه‌ش���هی هه‌ڵب���ژاردن له‌الیه‌ن بزوتنه‌وه‌كه‌یانه‌وه‌ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه رونك���رده‌وه كه له‌الی ئ���ه‌وان دابینكردنی بودجه ده‌كرێت به‌س���ێ به‌ش���هوه ،یه‌كه‌م ئهوهی���ه ئه‌وان رێككه‌وتنیان كردوه له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی پۆس���ته‌ریان ب���ۆ ده‌كه‌ن"،ئه‌وانه دوای بانگه‌ش���ه پاره‌ی���ان پێده‌ده‌ی���ن". به‌شێكی تری ئه‌و شریف‌و لۆگۆیانه‌یه كه له‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت بۆیان ده‌هێنرێت ،ئه‌ویش به‌هه‌مانش���ێوه دوای بانگه‌ش���ه پاره‌یان پێده‌ده‌ن"،به‌شێكی تریش كاری لۆجستی رۆژانه‌ی���ه ك���ه لیژن���ه‌كان ده‌رده‌چن بۆ هه‌ڵواسینی پۆس���تو الفیته‌ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان". ناوبراو هێما ب���ه‌وه‌ش ده‌كات كه هه‌مو كاندیده‌كانی بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان3 ،هه‌زار پۆستهرو 40فلێكس���یان بۆ دروستكراوه "ئهوهی ده‌مێنێت���هوه كاندیده‌كان خۆیان س���تافیان دروستكردوه یان خۆیان له‌سه‌ر بودج���هی تایبه‌ت���ی خۆی���ان پۆس���تهرو ریكالمیان بۆ خۆیان كردوه".
ی وته‌بێژی بانگه‌شه‌ی یه‌كگرتو :بودجه‌یه‌ك ی كۆمه‌ڵ ی گۆڕان :به‌هۆی پارتی:دابینكردن ئیسالمی :بۆ دیاریكراومان نیه قه‌یرانی داراییه‌وه هه‌ڵبژاردنی بودجه بۆ ی بانگه‌شه بۆ بانگه‌شه ی یه‌كێتی :ئاگام كه‌مترین بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن 375 لهوه نییه چه‌ند هه‌ڵبژاردن ،چه‌ند بودجه‌مان بۆ هه‌ڵبژاردن، پاره بۆ بانگه‌شه‌ك ه شتێكی ساده‌مان بۆ ملیۆن دینارمان نهێنیه‌كی حیزب هو بانگه‌شه‌ك ه كاندیده‌كان كردوه ته‌رخانكردوه دیاریكراوه ئاشكرای ناكه‌ین خه‌رجكردوه س���ه‌باره‌ت به‌س���ه‌رچاوه‌ی داهات���ی بانگه‌ش���هی هه‌ڵب���ژاردن ئ���هو ئه‌ندامه ی لیژنه‌ی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان جه‌خت له‌س���ه‌ر ئهوه دهكاتهوه كه به‌شێكی ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ریكالم له‌كه‌ناڵی كه‌ی ئێ���ن ئێن‌و رادیۆی گۆڕان‌و س���ایتی سبه‌ی ،به‌ش���ێكی تریش ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ هاوكاری په‌رله‌مانتارانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌كوردس���تان‌و عێراق" ،به‌ش���ێكی تریش ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ چه‌ند كه‌س���ایه‌تیه‌كی ناو بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان كه الیه‌ن���ی مادییان باش���ه هاوكاری ئێمه ده‌كه‌ن ،ئه‌وه‌ش���ی ده‌مێنێته‌وه قه‌رزه". رێب���از محه‌مه‌د ئاماژه ب���ه‌وه‌ش ده‌كات كه به‌ه���ۆی ئهوهی هه‌رێمی كوردس���تان له‌ماوه‌ی رابردو توشی قه‌یرانێكی دارایی‌‌و موچه بۆته‌وه ،له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا بۆ ماوه‌ی 4مانگه پێشینه‌یان وه‌رنه‌گرتوه ،بۆیه وه‌ك ئ���هو وتی "بزوتنه‌وه‌ی گ���ۆڕان بڕیاریداوه
كه‌مترین بودجه بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن به‌كاربهێنێ ،له‌هه‌مانكاتیشدا نه‌مانهێشتو‌ه هیچ كه‌موكوڕییه‌كمان هه‌بێت". پارتی به‌نهێنی حیزبی ده‌زانێ هه‌ر س���ه‌باره‌ت به‌دابینكردنی بودجه بۆ بانگه‌ش���هی هه‌ڵبژاردن ،پارتی دیموكراتی كوردس���تان ئاماده نیه هیچ بڕه پاره‌یه‌ك ئاشكرا بكات كه بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن خه‌رج���ی ده‌ك���ه‌ن ،به‌رپرس���ی مه‌كته‌بی هه‌ڵبژاردنی پارتی دیموكراتی كوردس���تان خه‌س���ره‌و گ���ۆڕان ،له‌ب���ارهی بودج���هی پارتی���هوه بۆ بانگه‌ش���هی هه‌ڵبژاردنی بۆ ئه‌م ج���اره رایگه‌یاند"دابینكردنی بودجه‌ی پارتی بۆ بانگه‌ش���هی هه‌ڵب���ژاردن ،ئهوه نهێنیه‌ك���ی حیزبه ،بۆی���ه ئێمه ئاماده‌نین به‌هیچ جۆرێك بۆ راگه‌یاندنه‌كانی ئاش���كرا بكه‌ی���ن ك���ه چه‌ندمان ته‌رخانك���ردوه بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن".
یه‌كگرتو بودجه‌یه‌كی دیاریكراوی نییه یه‌كگرت���وی ئیس�ل�امی كوردس���تانیش رایده‌گه‌یه‌نێ���ت ت���ا ئێس���تا بودجه‌یه‌كی دیاریكراویان نیه بۆ ئهوهی له‌بانگه‌ش���هی هه‌ڵب���ژاردن به‌كاریبهێن���ن ته‌نی���ا چه‌ند شتێكی س���اده‌یان بۆ كاندیده‌كان كردوه. به‌رپرسی مه‌كته‌بی هه‌ڵبژاردنی یه‌كگرتوی ئیسالمی كوردستان ئیسماعیل خورماڵی، له‌باره‌ی بودجه‌ی یه‌كگرتو بۆ بانگه‌ش���هی هه‌ڵب���ژاردن به‌ئاوێن���هی راگه‌یان���د ئه‌وان وه‌ك یه‌كگرت���وی ئیس�ل�امی بودجه‌یه‌كی دیاریكراویان نیه بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن، به‌ڵكو چه‌ند ش���تێكی ساده‌یان كردوه بۆ كاندی���ده‌كان جگ���ه له‌وه‌ش"كاندیده‌كان خۆی���ان به‌پێی توانای خۆیان پۆس���تهرو فلێكسیان دروستكردوه". ناوب���راو ئاماژه ب���هوه ده‌كات كه ئه‌وان وه‌ك���و مه‌كته‌ب���ی هه‌ڵبژاردن���ی یه‌كگرتو هی���چ پاره‌یه‌كیان ن���ه‌داوه به‌كاندیده‌كان
ته‌نی���ا ئ���هوه نه‌بێ���ت چه‌ند پۆس���تهرو "به‌ده‌ر لهوه هیچ ش���تێك ی تر نه‌كراوه بۆ فلێكس���ێك به‌یه‌كسانی بۆ هه‌مویان كراوه كاندیده‌كان له‌روی دروستكردن ی پۆست هرو "ئهوهی ده‌مینێت���هوه كاندیده‌كان خۆیان فلێكسه‌وه‌و ئه‌وه‌شی كراوه له‌سه‌ر حسابی خۆیان بوه". كردویانه". ناوب���راو ئاماژه ب���هوه ده‌كات "به‌هۆی قه‌یران���ی موچ���هوه ویس���تمان كه‌مترین كۆمه‌ڵی ئیسالمی ئاشكرای ده‌كات كۆمه‌ڵی ئیس�ل�امی كوردستان ،بۆ ئه‌و خه‌رجیمان هه‌بێت ،هه‌ربۆیه ته‌نیا ئه‌و بڕه بانگه‌ش���هی هه‌ڵبژاردنه بڕی 375ملیۆن پاره‌یه دانراوه ئه‌گینا ئێمه پێویس���تمان دیناری ته‌رخانكردوه ،ئه‌وه‌ش رونده‌كه‌نه‌وه به‌بودجه‌ی زیاتر ههبوه بۆ ئهوهی بتوانین كه ئه‌گه‌ر هه‌ی���ه به‌هۆی قه‌یرانی موچه‌وه به‌ش���ێوه‌یه‌كی به‌رف���راوان بانگه‌ش���هی كه‌مت���ر له‌و ب���ڕه خ���ه‌رج بكه‌ن.وته‌بێژی هه‌ڵبژاردن بكه‌ین". ده‌زگای هه‌ڵبژاردن���ی كۆمه‌ڵ ی ئیس�ل�امی یه‌كێتی نازانێ كوردس���تان هاوژی���ن عوم���ه‌ر له‌ب���ارهی ئاوێنه په‌یوه‌ندیكرد به‌جوان ئیحس���ان بودجه‌ی كۆمه‌ڵی ئیسالمی بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنی ئهوهی بۆ ئاوێنه رونكردهوه،كه به‌رپرسی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن ی یه‌كێتی كۆمه‌ڵی ئیسالمی بۆ هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردنی نیشتیمانی كوردستان ،به‌اڵم ناوبراو ئاماژه ی ئه‌مج���اره ب���ڕی 375ملی���ۆن دین���اری بهوه كرد كه "ئه‌و هیچ زانیاریه‌كی له‌باره‌ی دابینك���ردوه جگه لهوه ب���ڕی 500هه‌زار بودج���هی یهكێتیهوه نیه ،كه چه‌ندیان بۆ دیناریش ده‌داته‌ه���ه‌ر كاندیدێك‌وئه‌و وتی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنته‌رخانكردوه"
لۆکاڵ
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
9
تێرمیناڵی نێوده‌وڵه‌ت ی گه‌شتیاریی هه‌ولێر ئاماده ی كردنه‌وه‌یه
15كۆمپانیای بواری گواستنه‌و ه نوسینگه‌یان له‌تێرمیناڵه‌كه‌دا كردۆته‌وه ئا :ئاسۆ تێرمیناڵێكی تایبه‌ت ،به‌رۆیشتن‌و هاتنی گه‌شتیاران بۆ هه‌رێم،له‌ئێستادا به‌شێوه‌یه‌كی ئه‌زمونیی له‌شاری هه‌ولێر كراوه‌ته‌وه ،نرخی گه‌شتكردنیش تاراده‌یه‌ك گونجاوه، به‌جۆرێك به‌پاس بۆ توركیا له$30 ده‌ستپێده‌كات تا $80بۆ ئێرانیش له $40وه ده‌ستپێده‌كات تا ،$120 ئه‌مه جگه‌له‌وه‌ی گه‌شتی راسته‌وخۆ بۆ واڵتی جۆرجیا له‌رێگای پاسه‌وه رێكده‌خرێت. تێرمیناڵینێوده‌وڵه‌ت���ی گه‌ش���تی گه‌شتیا ر ییهه‌و لێر له‌ئێس���تا د ا به‌ش���ێوه‌یه‌كی ئه‌زمونیی كراوه‌ته‌وه‌‌و رۆژانه زیاتر له2هه‌زار گه‌شتیاری هاتو‌و رۆیشتوی ههیهو بڕیاره له‌ئاینده‌یه‌كی نزیكدا به‌ته‌واوه‌تی به‌روی گه‌شتیاراندا بكرێت���هوه ،به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری پڕۆژه‌كه‌ش رایده‌گه‌یه‌ن���ێ ،هه‌م���و ش���تێكیان ئاماده‌یه‌‌و چاوه‌ڕێی بڕیاری حكومه‌ت ده‌كه‌ن بۆ ده‌س���تبه‌كاربون به‌شێوه‌ی فه‌رمی. گرانترین نرخ به‌پاس 120دۆالره له‌ئێس���تادا چه‌ندی���ن كۆمپانیا له‌و تێرمیناڵه‌دا نوس���ینگه‌یان كردۆته‌وه‌‌و پێش���وازی له‌گه‌ش���تیاران ده‌ك���ه‌ن، یه‌كێك له‌و كۆمپانیایانه (پێرۆ گروپه) ه خاوه‌نه‌كه‌ی عه‌بدولڕه‌حمان دۆسكی، ئ���هوه روندهكاتهوه كه كۆمپانیاكه‌یان له‌هه‌رسێ شاره‌كه‌ی هه‌رێم نوسینگه‌ی ههیهو له‌و تێرمیناڵه‌ش���دا نوسینگه‌ی كردۆته‌وه ،خاوه‌نی ئ���هو كۆمپانیایه ئاماژه به‌وه‌ش ده‌كات كه له‌ئێس���تادا پێنج هێڵیان بۆ واڵتی توركیا به‌پاس ههیهو كار ده‌ك هنو هه‌رزانترینیش���یان هێڵه‌كه‌ی دیاربه‌ك���ره ،كه نرخی هه‌ر نه‌فه‌رێك به‌پاس به ،$30گرانترینیشیان بۆ ئه‌س���ته‌نبوڵه كه نرخه‌كه‌ی ،$80 ئ���هو پێش���بینیش ده‌كات له‌كات���ی كه‌وتنه‌كاری تێرمیناڵه‌كه به‌ته‌واوه‌تی‌‌و ئیش���كردنی كۆمپانیاكان���ی تر نرخی گه‌ش���تكردن داب���ه‌زێ ،هه‌روه‌ها باس له‌وه‌ش ده‌كات كه گه‌شتی تایبه‌تیان بۆ واڵتی جۆرجیا هه‌یه كه نرخی هه‌ر نه‌فه‌رێك به‌پاس .$120
ی بڕیاره گه‌شت ی شاره‌كان هه‌رێمیشی تێدا رێكبخرێت
فۆتۆ :نادر روستی
تێرمیناڵی نێوده‌وڵه‌تی هه‌ولێر ی ئه‌و خ���اوه‌ن كۆمپانیای ه به‌پێی وت ه بۆ ه���ه‌ر مانگێك له‌نێ���وان 2تا4هه‌زار دۆالردایه.
ی ئهوهی له‌دابه‌زاندنی نرخ‌و خزمه‌تكردن ی گه‌شتیاران كۆمپانیاكان بكه‌ون ه زیاتر كێبه‌ركێی‌یه‌كتری ،س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ش ی ك ه ی ئهوه ك ه له‌ئێس���تادا س���ه‌ربار ی كار ده‌كه‌ن ،به‌اڵم ی ئه‌زمونی به‌شێوه ی گه‌ش���تیارانیان له‌هاتن‌و رۆژان ه ژماره رۆیشتندا زیاتره له‌دو هه‌زار كه‌س‌وئه‌و وتی "ئه‌گ���ه‌ر به‌ته‌واوه‌تی بكه‌وێت ه كار به‌دڵنیاییه‌وه ژمارهی گه‌ش���تیاران زۆر لهوهی ئێستا زیاتر ده‌بێت".
گه‌شتكردن بۆ توركیا زۆرتره ی عه‌بدولڕه‌حمان له‌ئێستادا كۆمپانیاكه ی ئێران نییه، ی گه‌شتی بۆ واڵت دۆسك ی بۆ ده‌كات ی هێم���ا ب���ه‌اڵم وه‌ك خۆ 15كۆمپانیا نوسینگه‌یان كردۆته‌وه به‌نی���ازن له‌ئاینده‌دا ب���ۆ ئه‌و واڵته‌ش ی ی نێوده‌وڵه‌ت ی تێرمیناڵ به‌ڕێوه‌به‌ر ی گه‌ش���تیان هه‌بێت .هه‌ر به‌پێی وته ئ���هو خاوه‌ن كۆمپانیایه ،گه‌ش���تكردن گه‌شتی هه‌ولێر،ره‌وه‌ند عه‌بدولڕه‌حمان بۆ ئێران له $40وه ده‌س���تپێده‌كات تا ئاماژه بهوه ده‌كات له‌ئێس���تادا ئه‌وان ی ئه‌زمونیی ده‌ستیان به‌كار .$120ك���ه گرانترینیان گه‌ش���تكردن ه به‌ش���ێوه ی ی بوار ی ئ���هو واڵته .ئه‌و كردوه ،تائێستاش 15كۆمپانیا ب���ۆ تارانی پایته‌خت ی "بۆیه تائێستا هه‌ر بۆ توركیا گواستنه‌وه نوسینگه‌یان له‌تێرمیناڵه‌كه‌دا وتیش��� ی بۆ ناوخۆی هه‌رێمیش ده‌بێت ی ئ���هو به‌ڕێوه‌به‌ره ،گه‌شت گه‌ش���تمان هه‌ی���ه ،چونك��� ه له‌هه‌ولێر كردۆت���هوه ،به‌را ی ی نێوده‌وڵه‌ت ی تێرمیناڵ به‌ڕێوه‌به‌ر ی ی زۆر ی ئه‌و تێرمیناڵه سود تائێستا گه‌ش���تكردن بۆ توركیا زیاترو كردنه‌وه ی هه‌ولێر ئه‌وه‌ش���ی رونكردهوه ی گه‌شت ی بۆ هاواڵتی���ان ده‌بێت ،ئه‌مه‌ش به‌هۆ به‌به‌راورد به‌ئێران ،له‌ئاینده‌شدا هێڵ ی ی هه‌مو نوسینگه‌كان له‌شوێنێكدا ك���ه ئ���ه‌وان وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ران��� ئه‌و واڵته‌ش���مان ده‌بێت" .س���ه‌باره‌ت ئهوه ی تێرمیناڵه‌ك ه ی تێرمیناڵه‌كه،بۆ كردنه‌وه ی كرێ نوسینگه له‌وتێرمیناڵه‌دا كۆكراونه‌ته‌وه ،هه‌ر ئه‌وه‌ش ده‌بێت ه هۆ به‌نرخ
به‌ته‌واوه‌ت���ی هه‌موئاماده‌كارییه‌كی���ان ی كردوهو چاوه‌ڕێ���ی فه‌رمانی وه‌زاره‌ت ی ئ���ه‌م گواس���تنه‌وه‌ن .دروس���تكردن تێرمیناڵ ه له‌الیه‌ن كه‌رت���ی تایبهتهوه ی داری���ن)ه كراوه‌ك���ه (كۆمپانی���ا ی له‌ب���ارهی ئ���ه‌وه‌ش ئایا له‌ش���اره‌كان تری���ش هه‌مان تێرمین���اڵ ده‌كرێته‌وه، ێ ی "ئهوه كۆمپانیاك��� ه ده‌زان ئه‌و وت��� ی ئه‌م من ته‌نها به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری كاره‌كان ی ده‌پرس���ن داخۆ تێرمیناڵه‌م".خه‌ڵك��� له‌م تێرمیناڵ ه ته‌نها گه‌شت رێكده‌خات ب���ۆ ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم یاخ���ود له‌نێوان ی ده‌بێت؟ ی هه‌رێمیشدا گه‌شت شاره‌كان ی ئاگاداربین، ره‌وه‌ند وتی "ئه‌وه‌ن���ده ی بڕیاره گه‌شتی‌ش���اره‌كانی هه‌رێمیش تێدا رێكبخرێت".
پێداویستیه‌كانی گه‌شتیاریی تێدا دابینكراوه ی ی گه‌ش���توگوزاری ی ده‌سته وته‌بێژ هه‌رێم نادر رۆستی ،ئه‌و روندهكاتهوه، هه‌رچه‌ن���ده به‌ش���ێوه‌ی فه‌رم���ی ئه‌و پرۆژه‌ی ه راسته‌وخۆ سه‌ر به‌ئه‌وان نییه، ی ئه‌و به‌اڵم ته‌واو خۆشحاڵه به‌كردنه‌وه ی ی ئه‌و هاوكارییه‌ك تێرمیناڵ ه ك ه به‌بڕوا ی باشی گه‌شتیاران ده‌كات‌وده‌بێته هۆ ی زۆر رو له‌هه‌رێم ئهوهی گه‌ش���تیارێك ی "ئه‌مپرۆژه‌ی ه به‌ش���ێ بك���هنو ئه‌و وت و ه‌ینێود ه‌وڵه‌تیدروس���تكراو ه‌وزۆرینه ی گه‌شتیاریی تێدا ی پێداویس���تیه‌كان ی فه‌راهه‌مكراوه ،جگه‌له‌وه‌كارئاسانییه‌ك ی ك ه گرنگ بۆ گه‌شتیاران ده‌كات ،بهوه له‌شوێنێكدا هه‌مویان كۆده‌كاته‌وه".
ته‌رزه‌‌و باران زیانی به‌به‌شێك له‌جوتیارانی هه‌ڵه‌بج ه گه‌یاندوه ی %50قه‌ره‌بو بكرێینهوه زۆر باشه جوتیارێك :ئه‌گه‌ر به‌ڕێژه ئا :میهره‌بان سه‌الم به‌هۆی بارینی به‌فر‌و ته‌رزه‌‌و بارانێك ی زۆر له‌كۆتای ی وه‌رزی پاییز‌و سه‌ره‌تا ی وه‌رزی به‌هاری ئه‌مساڵ له‌سنور ی پارێزگای ههڵهبجهو هه‌ورامان ،به‌شێك ی زۆر ی خاوه‌ن باخه‌كانی ئه‌و ناوچانه باس لهوه ده‌كه‌ن كه به‌روبومه‌كانیان سه‌رما بردویه‌تی ،بۆیه داوا ی قه‌ره‌بو ده‌كه‌ن‌و وه‌ك جوتیارێكی ناوچه‌كه‌ش ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر به‌ڕێژه ی %50قه‌ره‌بو بكرێینهوه زۆر باشه". به‌پێچه‌وان���هی ت���ه‌رزه‌‌و به‌فره‌ك���ه، باران���ی زۆر ب���ۆ هه‌ندێ���ك له‌جوتیاران ی ناوچه‌ك ه وه‌ك خۆی���ان ده‌ڵێن ره‌حمه‌ت ی چ���اك ب���وه .به‌تایبه‌ت���ی ئ���هو خاوه‌ن جوتیاران���ه ی ك ه زه‌وییه‌كانی���ان به‌راوه‌‌و به‌روبومی كش���توكاڵیی وه‌ك گه‌نم‌و جۆو پاقله‌مه‌نیه‌كانی تێدا ده‌چێنن. خ���اوه‌ن باخێ���ك له‌گون���دی ه���اوار، به‌ناوی‌س���ه‌اڵح مه‌حم���ود باس���ی ئ���هوه ده‌كات كه نزیك���هی دو دۆنم له‌باخه‌كه ی بریتی���ه له‌به‌رهه‌می گوێ���زو هه‌نارو ترێ، ب���ه‌اڵم به‌هۆی زۆریی ڕێ���ژه ی ئه‌و ته‌رزه‌‌و بارانه‌وه‌به‌ر‌وبوم ی باخه‌كه‌ی توش���ی زیان بوهو ئه‌و وتی "به‌هۆی بارانی زۆر‌و ته‌رزه‌و‌ه هه‌مو گه‌اڵكان ڕه‌شبونه‌ته‌وه‌و به‌روبومه‌كه ی بارانبارین له‌م وه‌رزه‌دا ئه‌گه‌ر زۆر بێت زیانی ههیهو كه‌میش بێت هه‌ر زیانی هه‌یه وه‌ری���وه‌و ،تاراده‌ی���هك مه‌حاڵ���ه دوباره به‌روبومه‌ك���ه دروس���تبێته‌وه" .هه‌روه‌ها ده‌كات كه ئه‌مس���اڵ به‌به‌راورد به‌سااڵن ی بێت". به‌پێچه‌وان���هی ئ���ه‌وه‌وه له‌ناوچ��� ه عه‌ب���دول محێدینیش ك���ه خاوه‌ن ی باخ ه رابردوڕێژه‌ی بارانباری���نو ته‌رزه‌وایكردو‌ه له‌ش���ارۆچكه‌ی ته‌وێڵه،ئهوه روندهكاتهوه ك ه به‌ش���ێك ی به‌روبومه‌كانیان له‌ناوبچێت‌و ده‌ش���تاییه‌كاندا بارانبارینه‌كه س���ودێك ی كه بارانی به‌هاره س���ااڵنه زیانی ئه‌بێت بۆ ئ���هو وت���ی "داواكاری���ن حكوم���هت زۆری به‌جوتی���اران گه‌یان���دو‌ه به‌تایبه‌ت هه‌ندێك له‌به‌روبومه‌كان ،ئه‌و باس له‌وه‌ش قه‌ره‌بومانبكات���هوه ،ئه‌گه‌ر به‌ڕێژه ی %50ئه‌وانه ی زه‌وییه‌كانیان به‌راوه.
فۆتۆ :یاحیا ئه‌حمه‌د ئه‌ك���ره‌م عوس���مان خاوه‌ن��� ی زه‌و ی ئه‌و وتیش���ی "له‌كاتێك���دا بارانبارین زیان كش���توكاڵ ی له‌ده‌شتی شاره‌زور باس لهوه به‌گه‌نم ئه‌گه‌یه‌نێت ،ك��� ه گوڵی كردبێت، ده‌كات كه ئه‌و بارانه زۆره‌ی ئه‌مساڵ باریو‌ه چونكه ئه‌گه‌ر گوڵ ی كردبێت‌و باران لێیبدات بۆ ئه‌وان سودێكی زۆر ی هه‌بو"به‌تایبه‌ت ی ئهوه ده‌بێته هۆ ی نه‌خۆشی‌‌و ژه‌نگ له‌سه‌ر بۆ مه‌ره‌زه‌كردن كه پێویستی زۆری به‌ئاوه" گوڵه گه‌نمه‌كه دروست ده‌بێت".
ئه‌ندازیاری كشتوكاڵ ی ئومێد حه‌مه‌عه‌ل ی له‌باره ی هه‌مان باسه‌و‌ه ئهوه ده‌خاته‌رو ك ه بارانبارین له‌م وه‌رزه‌دا ئه‌گه‌ر زۆر بێت زیان ی هه‌ی���هو كه‌میش بێت هه‌ر زیان ی هه‌یه،ئه‌و وت��� ی "كه‌می���ی ئه‌بێته هۆی وش���كبون‌و هه‌ڵوه‌رین���ی به‌رهه‌م���ه‌كان ،زۆرییش��� ی به‌هه‌مانش���ێوه ئه‌بێته ه���ۆی كوتانی ئه‌و به‌روبومانه ی ك ه ناسكن‌وبه‌رگه ی سه‌رماو سۆڵه‌ناگرن". س���ه‌باره‌ت به‌چاره‌س���ه‌ری ئ���ه‌وه‌ش وتی "ته‌نه���ا ده‌كرێت له‌ڕێگ���هی پێدان ی خ���ۆراك‌و خزمه‌تكردنی به‌پێ���ی ڕێنمایی ه كش���توكاڵییه‌كان دوب���اره به‌رهه‌مه‌ك���ه دروستببێته‌وه". له‌سه‌ر هه‌مان باس سه‌الح حه‌م ه حسێن به‌رپرسی به‌شی كشتوكاڵی بیاره ی سه‌ر به‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی كش���توكاڵ ی هه‌ڵه‌بج ه ئهوه روندهكاتهوه كه ئه‌وان هیچ ڕێنمایی‌‌و یاس���ایه‌كیان نیه تاوه‌كو قه‌ره‌بوی خاوه‌ن باخ���ه‌كان بكه‌ن���هوه ئ���هو وت��� ی "وه‌كو داتایه‌ك زیان���ه‌كان وه‌رده‌گرین بۆ ئهوه ی ڕێژه‌كه‌ی بزانی���ن ،دواتر ده‌یده‌ینه الیه‌ن ی په‌یوه‌ندیدار،به‌ڵكو قه‌ره‌بو بكرێنه‌وه". هه‌روه‌ها باس ی له‌وه‌ش كرد ك ه تاوه‌كو ئێس���تا ته‌وێڵه‌و بیاره‌و ده‌رگا ش���ێخان‌و گونده‌كان���ی ه���اوارو هه‌واره‌ك���ۆن‌و دار ی توو پاش���ان‌و به‌ڵخه‌و به‌ش���ێك له‌ده‌شت ی شاره‌زور ئه‌و زیانه ی پێگه‌یشتوه. سه‌باره‌ت به‌وه‌ی ئایا پاره ی وشكه‌ساڵی ی دابینكراوه ب���ۆ قه‌ره‌بوكردنه‌وه ی خاوه‌ن باخه‌كان،ناكرێ���ت ل���هو پاره‌ی���ه خاوه‌ن باخ���ه‌كان قه‌ره‌ب���و بكرێن���هوه ،ئه‌و وت ی "به‌هی���چ جۆرێك بڕی���ارو فه‌رمانێكی له‌و جۆره‌مان النیی ه تا قه‌ره‌بویان بكه‌ینه‌وه".
10
rangalayawene@gmail.com
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
له‌چاوه‌ڕوانی "یانسیب"دا "بلیت كڕین تێكه‌ڵ به‌خوێنم بوه"
گۆشه‌یه‌كی تایبه‌ته به‌جل‌و به‌رگ
میكیاژێك ی كه‌م‌و جوانی هكی زیاتر ی ژن‌و ئافره‌تان��� ك���ورد به‌ش���ێكن ل���هو ژنان��� ه ی ك��� ه زۆرترین مكیاژ به‌كارده‌هێنن له ئاس���تی ناوچه‌كه‌و بگر‌ه جیهانیشدا، هاوش���ێوه ی ژنانی واڵتان ی كه‌نداو ی عه‌ره‌ب���ی ،گرفته‌ك ه ئهوهی ه ك ه زۆرێك له‌به‌كارهێنه‌ران ی ماكیاژ له‌كوردستاندا زانیاریه‌ك ی پێویستیان نیی ه سه‌باره‌ت به‌و جۆر ی میكیاژ هی به‌كاریده‌هێنن‌و نازانن پێكهاته ی به‌رهه‌م ی ماكیاژه‌ك ه جیابكه‌نه‌وه و ئهوه ده‌ستنیش���ان بكه‌ن ك ه ئایا جۆر ی ماكیاژه‌كه بۆ پێستیان ده‌گونجێت یاخود نا. بۆ ئهوهی هه‌میش���ه ڕوو كراوه‌و جوان‌و گه‌ش بیت ،ده‌بێت له‌كات ی ماكیاژ كر دندا ئه‌م خااڵنه فه‌رامۆش نه‌كه‌یت: یه‌ك���ه‌م /ئاگاداری پاككردنه‌وه‌ی ده‌م وچ���اوت بیت :پاككردنه‌وه‌ی ب ه كرێمی پاككردنه‌وه یاخوود س���ابونی تایب���هت به‌ده‌م‌و چاوت, ئه‌وه‌ش له‌ڕێگه‌ی خوێندنه‌وه‌ی پێكهاته‌كانی به‌رهه‌مه‌كه‌وه ده‌زانیت ك ه كامیان زۆرترین سوودی لێ وه‌رده‌گریت بۆ پێستت. دووه‌م /خواردنی س���ه‌وزه لێوت سوور ده‌كات :ئه‌مه‌ش وادهكات ك ه ته‌نها بریقه‌ی (لماع) ی لێو به‌كا ربهێنیت ،نه‌ك سووراو به‌شێوه‌یه‌ك ی به‌رده‌وام.
س���ێهه‌م /كه‌مترین ئه‌ساسی سپی كردنه‌وه به‌كاربهێنه :به‌الَم بۆ ئهوهی ك ه س���ه‌ر ڕوومه‌تت به‌ب��� ه‌رزی دهربچێت هه‌وڵ بد‌ه ڕ‌هنگێكی تر به‌ك همی وه‌ك په‌مه‌یی یان ج ه‌رگی ته‌نها له‌س���ه‌ر ڕوومه‌تت نه‌ك هه‌م���وو ده‌م چاوت به‌كاربهێنی ت ،كه وادهكات روومه‌تت به‌رزبێته‌و‌ه .
چواره‌م /هه‌وڵمه‌ده كه هه‌رچوون ه ده‌ره‌وه‌ی هكت چاوت ڕه‌ش بكه‌یت: له‌جێگای ئهوه ده‌توان ی برژانی د‌هستكرد به‌كاربهێنیت ،كه‌واد‌هكات چاوت گه‌ش���تربێت ,ناچاریش نابیت ك��� ه دوای هه‌ربه‌كارهێنانێك برژانت پاك بكه‌یته‌وه ب ه كلنك سی تایب هت ،هه‌موو ئه‌مانه ڕووی هكی جوانت ده‌داتێ به‌بێ ئهوهی ك ه كاتێكی زۆرت له‌د‌هست بچێت.
ئا :ئاوێنه رۆژانه بایی نزیكه‌ی 4ملیۆن دینار بلیتی یانسیب له به‌رده‌م سینه‌ما سیروانی س���لێمانیدا ده‌فرۆشرێت، هه‌یه هه‌م���و رۆژێ���ك ده‌یكڕێت‌و ده‌ڵێت "ناتوانم واز له‌كڕینی بێنم، تێكه‌ڵی خوێنم بوه". عه‌ل���ی بلیتف���رۆش ك���ه چه‌ن���د گورزه بلیتێكی له‌س���ه‌ر مێزه‌كه ی به‌رده‌م���ی ریزكردبو ،زو زو فریای ئهوه ده‌كه‌وت باق���ی كڕیاره‌كانی بدات���هوه یان س���ه‌یری لیس���تی ژم���اره ده‌رچوه‌كانی ئه‌مڕۆ بكات‌و وه‌اڵمی ئه‌و كه‌س���انه بداته‌وه كه دوێن���ێ بلیتیان كڕیب���و ،ئه‌و كه 25ساڵه ئه‌مه پیشه‌یه‌تی ،به‌ده‌م جگه‌ره‌كێش���انه‌وه وت���ی "خه‌ڵكی سلێمانی زیاتر له‌خه‌ڵكی ههولێرو ده���ۆك هۆگری بلیت‌و یانس���یبن، له‌س���ااڵنی 1950ب���ه‌دواوه كڕین‌و فرۆشی بلیتی یانسیب له‌م شاره‌دا باوبوه‌و لێینه‌بڕاوه". ئه‌و یانس���یبی به"جۆرێك له‌یاری" پێناس���ه‌كردو وت���ی "یارییه‌ك���ی جیهانی���هو هه‌ر واڵته‌و یانس���یبی تایبه‌ت به‌خۆی هه‌یه". له‌و گ���وزه‌ره‌دا كه له‌تاریك‌و رونی به‌یان���هوه ت���ا ش���ه‌وێكی دره‌نگ قه‌ره‌باڵغی���ی لێناب���ڕێ ،له‌پ���اڵ س���یدیفرۆش‌و پاقل���هو قاورم���ه فرۆش���ه‌كاندا ،چه‌ن���د مێزێك���ی په‌رپ���وت له‌مب���هرو له‌وب���ه‌ری گوزه‌ره‌كه دانراون‌و بلیتیان له‌سه‌ر
کاوڕ دیپلۆماس����یبه له‌جێبه‌جێكردن����ی كاره‌كان����ت .داوای هاریكاریی بك ه گه‌ر پێویس����تت به‌به‌رامبه‌ره‌كه‌ت بو.
گا
ی دێن ه پێش���ت هه‌وڵبد‌ه كه‌مێك كێش���هت بۆ دروس���ت ده‌بێت ئ���هو هه‌النه ی چاره‌سه‌ر بیانقۆزیته‌وه‌و س���ودیان لێوه‌ربگریت، ی كاره‌كه‌ت‌و ،به‌دوا له‌بوار ی كێش ه پێویس���تیت ب���هوه هه‌ی��� ه له‌گ���هڵ ده‌گه‌ڕێیت بۆ چاره‌س���ه‌ركردن خۆشه‌ویسته‌كه‌ت دابنیشیت. كه‌ڵه‌كه‌بوه‌كانت.
قرژاڵ
ده‌فرۆش���رێت ،هه‌ر دو ك هس‌و سێ كه‌س ده‌بینی كه زۆربه‌یان به‌رگ ی كرێكاریی‌‌و هه‌ژارانه‌یان پۆش���یوه، س���ه‌ر ده‌نێن به‌س���ه‌ری یه‌كه‌وه‌و ب���اس‌و خواس���ی بلی���تو ژماره ده‌رچوه‌كانیانه. عوس���مانی ته‌مه‌ن���ی 54س���اڵ، ك���ه ران���كو چۆغه‌یه‌ك���ی ره‌نگ نیللی كوردی له‌به‌ردایه‌‌و ده‌س���تی خستوه‌ته به‌ر پشتێنه‌كه‌ی‌‌و په‌یتا په‌یت���ا مژ له‌جگه‌ره‌ك���هی ده‌دات، به‌ده‌م كڕینی پێن���ج بلیته‌وه وتی "بلی���ت كڕی���ن تێك���هڵ به‌خوێنم بوه". ئه‌و ك���ه ب���ه‌م رۆژگاره خه‌ریكی كرێكارییه ،به‌شێكی ئه‌و پاره‌یه‌ی به‌ه���ه‌زار ئه‌مس���هرو ئه‌وس���ه‌ر ده‌س���تیده‌كه‌وێت ،رۆژانه ده‌یدات به‌بلیت ،عوس���مان وتی "له‌ساڵی 1978هوه ب���ه به‌رده‌وام���ی بلیت ده‌كڕم ،ج���اری واب���وه بایی 500 هه‌زارم به‌یه‌كه‌وه كڕیوه ،سه‌یاره‌و ئاڵتونیش���م له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م خوه داناوه". وتیشی "ئێستا ئه‌گه‌ر چوار براكه‌م ل���ه‌ده‌وری ئه‌م مێزی بلیته بمبینن به‌ر شه‌قم ئه‌ده‌ن ،ده‌ڵێن چی له‌م پاره‌یه ده‌كه‌یت؟!". عوس���مان نمونه‌یه‌ك���ه له‌وانه‌ی كه رۆژان���ه خویان به‌كڕینی بلیتی یانسیبه‌وه گرتوه ،ئه‌و جاری وابوه بلیتی بۆ ده‌رچوه‌و زۆربه‌ی جاریش ه���ه‌ر چاوه‌ڕوان���ی ده‌رچونی بلیت بوهو سه‌ره‌نجام مایه‌پوچ بوه. ئ���هو بلیت���ی یانس���یبانه‌ی دێنه
"گابۆ" سه‌المه‌ته
ی گابری���ال گارس���یا ماركی���ز دوا ی چه‌ن���د رۆژێ���ك به‌س���ه‌ربردن ی مه‌كسیكۆسیتی، له‌نه‌خۆشخانه‌یه‌ك ی كرد‌و ی له‌باش ی رو ی ته‌ندروست بار گه‌ڕایه‌و‌ه بۆ ماڵه‌وه. ی كۆلۆمبی���او ی ن���اودار رۆماننوس��� ی خه‌اڵتی نۆبڵ���ی ئه‌ده‌بیات ب���راوه ی "گابریال گارسیا ماركیز" ،كه خه‌ڵك ی له‌خۆشه‌ویستیدا به"گابۆ" واڵته‌كه ناویده‌به‌ن ،چه‌ن���د رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر ی ی ته‌نگه‌نه‌فه‌س���یو هه‌ڵئاوسان توش ی ی وه‌رگرتن��� میزه‌ڵ���دان ب���و ،دوا ی له‌نه‌خۆش���خانه‌یه‌ك چاره‌س���ه‌ر ی مه‌كسیك گه‌ڕایه‌و‌ه ماڵه‌وه، پایته‌خت ی پێیانوای ه هه‌رچه‌ن���ده پزیش���كه‌كان ی ته‌مه‌نه‌و‌ه (ك ه ی هه‌ڵكش���ان به‌ه���ۆ
دوانه
ره‌نگاڵه
ره‌نگاڵه
rangalayawene@gmail.com
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
شێر
ی ی 87س���اڵه) چاكبونه‌وه ته‌مه‌ن��� ی زه‌حمه‌ته. به‌ته‌واو گابۆ كه م���اوهی زیاتر له‌دو س���اڵ ه ی نه‌خۆش���ی له‌بیرچونه‌و‌ه بوهو توش ناتوانێت بنوس���ێت ،وه‌ك گه‌وره‌ترین نوس���ه‌ری ئیس���پانی زمان له‌مێژودا ی ب���ۆ ده‌كرێت ،ك ه س���ه‌دان ئاماژه ی جیهاندا ملیۆن كه‌س له‌سه‌رتاسه‌ر ی ئه‌ویان "سه‌د سا ڵ شاكار‌ه جوانه‌كان ی ته‌نهای���ی ،خۆشه‌ویس���تی له‌زه‌مه‌ن ی پاتریارك ،كه‌س نی ه كولێرا‌و پای���ز ی نام ه بۆ كۆلۆنێل بنوسێت ،یاده‌وه‌ر ی ی من ،چیرۆك روسپیی ه دڵته‌نگه‌كان ی راگه‌یه‌ندراو" خوێندوه‌ته‌وه، مه‌رگێك هه‌ریه‌ك له‌م شاكارانه‌ش به‌ملیۆنه‌ها دانه‌یان به‌ده‌یان زمان لێچاپكراوه.
فه‌‌ریک
ی ئ���ه‌م چه‌ن���د رۆژه ناره‌حه‌تیه‌كت ی ش���وێن ترست له‌و روبهروبونهوهی ه بۆ دروست په‌یوه‌ندیت له‌گه‌ڵ كه‌س���ان ی كاره‌ك���هت پته‌وت���ر ده‌بێ���ت ،ئه‌مه‌ش ب���ۆ دروس���ت ده‌بێت ،ب���ه‌اڵم زۆر ده‌بێت ك ه ئه‌م چه‌ند رۆژه له‌ش���وێن ی زیاتر متمانه‌ت له‌ناو گرینگ���ه بزانیت چ���ۆن زاڵئه‌بیت ی ئهوه كاره‌كه‌ت له‌گه‌ڵ به‌رێوه‌به‌ره‌كه‌ت توشت بۆت ه هۆ به‌سه‌ریاندا. هاوڕێكانت هه‌بێت. ده‌بێت.
لێده‌فرۆش���رێت ،بلیت���ی دو هه‌زار هه‌یه خه‌اڵته‌كه‌ی 10ملیۆن دیناره‌و بلیتی ه���ه‌زار دینارییش هه‌یه كه خه‌اڵته‌كه‌ی 3ملیۆن دیناره ،له‌پاڵ ئه‌و خه‌اڵتانه‌دا نزیكه‌ی 50خه‌اڵتی دیكه‌ش هه‌ن به‌بڕی جیاجیا. كه‌ریم كه بلیتفرۆش���ێكی دیكه‌ی ئه‌و گوزه‌ره‌یه ئاماژه بهوه ده‌كات كه ده‌رچونی یانس���یب ،به‌كه‌می‌‌و زۆریی رێژه‌ی كڕینی بلیت نیه ،ئه‌و وتی "یانس���یب ژماره‌یه ،تۆپێكه ده‌خولێته‌وه‌و ده‌رئه‌چێت ،هی وایه بلیتی زۆر ده‌كڕێت بۆ ئهوهی بۆی دهربچێت ،به‌اڵم بێس���وده ،هه‌شه بلیتێك���ی كڕیوه ب���ۆی ده‌رچوه، یانس���یب په‌یوه‌ن���دی به‌زیره‌كی‌‌و ره‌قه‌م جوانیه‌وه نیه". ناوب���راو ب���اس ل���هوه ده‌كات كه زۆربه‌ی ئه‌وانه‌ی بلیتی یانس���یب ده‌كڕن ته‌مه‌نی���ان له‌نێوان 40بۆ 60ساڵدایه‌‌و زیاتر ئه‌مانه كڕیاری هه‌میش���ه‌یین ،ئه‌و وتی "خه‌ڵكێك هه‌ن سه‌ریانتێكردوه‌‌و هه‌مو رۆژێ ده‌یكڕن ،هه‌یه كه بۆی ده‌رئه‌چێت قات���ی ت���ازه ت���ازه‌ی لێده‌كڕێ‌‌و جگه‌ره‌ی كه‌نت ده‌كێشێ‌‌و ده‌ستی پێ���وه ناگرێ تا پاره‌ك���هی ته‌واو ده‌بێ���ت ،دوای ئ���هوه دێ داوای هه‌زار دین���ار له‌م‌و له‌و ده‌كات یان ئه‌چ���ێ له‌ماڵه‌وه ئه‌گه‌ڕێ ش���ت ئه‌دۆزێته‌وه‌و ئه‌یفرۆشێ‌‌و دێ بلیتی پێده‌كڕێت". سلێمانیه‌وه ،سێ جۆرن ئه‌لئیغاسه‌و به‌ناوبانگترو پڕفرۆش���تره ،چونك ه وتیش���ی "ئه‌وه‌نده‌ی من ئاگادارم رافیده‌ین‌و توراس ،كه هه‌رسێكیان خه‌اڵتی زیات���ره ،به‌رۆژێك یان دو رۆژان���ه بایی 4ملیۆن دینار بلیتی له‌به‌غداوه دێن ،ئیغاسه له‌هه‌مویان رۆژ 13هه‌زار دانه‌ی له‌س���لێمانی یانسیب له‌سلێمانی ده‌فرۆشرێت".
"ماڵو كلیل"ی ش���وان عه‌توف ده‌چێت ه هۆلیود كۆمپانی���ای (ئ���ای ل���ۆف فیل���م) له‌هه‌رێمی كوردستان‌و واڵتی به‌ریتانیا رایگه‌یاند كورت���ه فیلمی "ماڵو كلیل" ك���ه له‌ده‌رهێنان���ی (ش���وان عه‌توف) ه له"هۆڵی���ود ویكل���ی مه‌گه‌زین فیلم ی فیستیڤاڵ" بۆ س���اڵی ٢٠١٤به‌شدار ده‌كات. ش���وان عه‌توف ده‌رهێن���ه‌ری فیلمه‌ك ه به‌ئاوێن���هی راگه‌یان���د كه دانیش���تنی سااڵنه‌ی هه‌فته‌نامه‌ی گۆڤاری هۆڵیود تایبه‌ت به‌فیس���تیڤاڵی فیلم بۆ ساڵی ٢٠١٤هه‌ڵده‌س���تێت به‌نمایش���كردنی كاری ئ���هو ده‌رهێن���هره به‌توانایانه‌ی تاك���و ئێس���تا له‌جیهان���دا كاره‌كانیان ی به‌ش���اراوه‌یی ماوه‌ته‌وه‌‌و له‌ئاس���تێك ی فراوان���دا ناس���راو نی���ن ،ئ���هو وت��� "به‌پێی یاس���او رێساكان فیلمسازه‌كان س���تۆدیۆكانی ( هۆڵیود كۆمپانیاكان���ی پێویس���ته به‌مه‌به‌س���تی به‌ش���داربون )و له‌و فیستیڤاڵ ه له‌پێش���دا فیلمه‌كانیان به‌رهه‌مهێنان‌و باش���ترین له‌الی���ه‌ن تۆماربك���ه‌ن كه بێبه‌رامبه‌ره ،پاش���ان به‌ره���ه‌م كۆمیته‌یه‌ك���ی تایبه‌ت هه‌ڵده‌س���تێت فیس���تیڤا ڵه‌كه‌و ه به‌ته‌ماش���اكردنی فیلمه تۆماركراوه‌كان د ه‌ستنیش���ا ند ه‌كر ێت‌و بۆ ده‌ستنیش���انكردنی باشترینه‌كان بۆ نمایش ده‌كرێت". عه‌ت���وف ئام���اژهی بهوه فیستیڤاڵ‌و ماركێتین". ی "پاش ئهوهی به‌فه‌رمی فیلمی ك���رد ك���ه فیلمه‌ك���هو وتیش��� ی جیهانیه‌‌و له‌ویالیه‌تی كه فیستیڤاڵێك ی م���اڵو كلیل وه‌رگی���را ،هۆلیود ویكلی فیلمس���ازه‌كه‌ش هه‌ل��� ی ویالیه‌ت���ه یه‌كگرتوه‌كان مه‌گه‌زین فیلم به‌مه‌به‌س���تی راڤه‌كردنی ئهوهی ده‌درێتێ ت���ا له‌رێگه‌ی گۆڤاری كالیفۆرنی���ا ی ش���وان ی لێدوان فیلمه‌ك��� ه له‌گۆڤاری هۆڵی���ود ویكلی ،هۆڵیود ویكلی مه‌گه‌زین فیلم كڕیار بۆ س���ازده‌كرێت ،به‌پێ عه‌ت���وف "كورت ه فیلمه‌كه له‌حه‌وته‌مین ره‌خنه‌گرێك دیاریده‌كات بۆ راڤه‌كردنی به‌رهه‌مه‌كانی بدۆزێته‌وه. ی فیس���تیڤاڵی گۆلف له‌واڵت���ی ئیمارات فیلمه‌كه‌‌و لێرهوه هه‌فتان ه هه‌ڵده‌ستێت هاوكات له‌گ ه ڵ به‌شداری كورته فیلم ی "هۆڵیود له‌به‌شی پێشبڕكێی س���ه‌ره‌كی كورت ه به‌چاپكردنی راڤه‌كردنه‌كه به‌مه‌به‌ستی "ماڵو كلیل"دا له‌پێش���بڕكێ راكێش���انی س���ه‌رنجی تایبه‌تمه‌ندانی ویكل���ی مه‌گه‌زین فیلم فیس���تیڤاڵ"دا ،فیلمیش به‌شداری ده‌كات".
ته‌‌رازوو
دوپشک
که‌‌وان
11
جوله‌كه‌كانی هه‌ڵه‌بج ه له‌تیاچوندان ئا :یاسین محه‌مه‌د گه‌ڕه‌ك���ی جوله‌كه‌كان ،ك���ه یه‌كێك ه له‌گه‌ڕه‌ك���ه دێری���نو مێژوییه‌كان���ی هه‌ڵه‌بجه ،ب���ه‌ره‌و روخان‌و له‌ناوچونی یه‌كجاری���ی ده‌چێت ،له‌ناوچونیش���ی زیانگه‌یاندنه به‌س���امانێكی نه‌ته‌وه‌یی‌و ش���وێنه‌وارێكی گرنگ ك���ه ماناكانی پێكهوه ژیان له‌و ش���اره‌دا به‌رجه‌سته ده‌كات. كوێس���تان ئه‌كره‌م جێگری سه‌رۆكی ش���اره‌وانی هه‌ڵه‌بج���ه به‌رۆژنامه‌ی ئاوێن���هی راگه‌یان���د ك���ه به‌پێ���ی نه‌خشه‌ی ش���اره‌وانی ئه‌و گه‌ڕه‌كه ده‌ب���و به‌ش���وێنێكی بازرگانی ،به‌اڵم ئێم���ه وه‌ك ش���اره‌وانی المانب���رد تا وه‌ك ش���وێنه‌وارێكی دێرینی هه‌ڵه‌بجه بمێنێتهوه زۆرێك له‌و خانوانه كڕراون یاخ���ود هاواڵت���ی دیكه رۆش���تونه‌ته ن���اوی‌و له‌ناویانب���ردوه‌‌و به‌ش���ێوازی مۆدێرن دروس���تیانكردوه‌ته‌وه ،ناوبراو وتی "ش���اره‌وانی له‌هه‌ڵه‌بجه نزیكه‌ی پانزده خانوی مێژویی هێش���تۆته‌وه، ب���ه‌اڵم به‌ه���ۆی هه‌ندێرۆتینیات���هوه نه‌گه‌یش���توینه‌ته هی���چ ئه‌نجامێ���ك به‌هۆی ئ���ه‌وه‌ی زۆرێك له‌و هاواڵتیانه خوازیاری ئهوه نی���ن لێیانبكڕینه‌وه‌و خۆیان دروس���تی ده‌كه‌نه‌وه ،به‌مه‌ش روب���ه‌ڕوی له‌ناوچ���ون ده‌بنه‌وه‌و بوه به‌گرفت بۆمان تا ئێستا چوار خانو له‌گه‌ڕه‌كی جوله‌كه‌كان ماوه‌ته‌وه". وتیش���ی "م���اوهی دو س���اڵه ئێمه ل���هو خ���اوه‌ن خانوان���ه گفتم���ان وه‌رگرت���وه گه‌ر وا ب���ڕوات پێده‌چێت په‌ش���یمانببنه‌وه ،چونك���ه ئه‌وی���ش موڵكی خۆیانه‌‌و ده‌توانن بڵێن نایده‌ین به‌حكومه‌ت". جێگری س���ه‌رۆكی شاره‌وانی هه‌ڵه‌بجه ئام���اژهی بهوه كرد ك���ه دو خانو له‌و خانوان���هی گه‌ڕه‌ك���ی جوله‌ك���ه‌كان تاپ���ۆی ئه‌س���ڵییان م���اوه ،به‌ناوی خاوه‌نی پێش���ویان كه جوله‌كه بون‌و هه‌ندێكیشیان ده‌ستاوده‌ستیان كردوهو ئێستا كه‌سێكی دیكه بون به‌خاوه‌نی، ئه‌و وت���ی "گه‌ر ئێمه وردبینی بكه‌ین‌و بگه‌ڕێی���ن ده‌توانین تاپۆكانی دیكه‌ش بدۆزینه‌وه". به‌الی زۆرێك له‌شوێنه‌وارناس���انه‌وه، هێش���تنه‌وه‌و پاراس���تنی گه‌ڕه‌ك���ی جوله‌كه‌كان وه‌ك شوێنه‌وارێكی دێرین، بایه‌خ‌و گرنگی خۆی هه‌یه بۆ ش���اری ههڵهبجهو پێویس���ته رێگه له‌روخانی ئه‌و خانوانه بگیرێت. نه‌ریم���ان عه‌بدواڵ مامۆس���تای زانكۆ به‌ئاوێن���هی راگه‌یان���د ك���ه گه‌ڕه‌كی
گیسک
جوله‌كه‌كان به‌ش���ێكه له‌مێژوی شاری ههڵهبجهو یه‌كێك���ه له‌پاش���ماوه دێرینه‌كان���ی ئه‌م ش���اره‌و س���امانێكی نه‌ته‌وه‌یی‌و شوێنه‌وارێكی گرنگی شاری ههڵهبجهو ناوچه‌كه‌ی���هو ره‌هه‌ن���دی مێژوی���یو كۆمه‌اڵیه‌تی گرنگی هه‌ی���هو ماناكانی پێك���هوه ژی���ان به‌رجه‌س���ته ده‌كات له‌مێ���ژوی ئه‌م ش���اره‌دا ،ناوبراو وتی "ئ���ه‌م گه‌ڕه‌كه ئ���هوه ده‌رده‌خات كه ه���ه‌ر له‌س���ه‌ره‌تای بونیادنان���ی ئه‌م ش���اره‌وه پێكهاته‌ی جیاوازی ئایینی‌‌و مه‌زهه‌بی له‌خۆگرتوه‌و له‌چوارچێوه‌ی سنوره‌كانی خۆیدا كۆكردوه‌ته‌وه". ئ���هو وت���ی "زۆر گرنگ���ه گه‌ڕه‌ك���ی جوله‌كه‌كان وه‌ك خ���ۆی بهێڵرێته‌وه‌و به‌ش���ێوازه كۆنه‌كه‌ی نۆژه‌نبكرێته‌وه‌‌و شوێنه‌وارێكی دێرین مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا بكرێت ،كه به‌داخه‌وه له‌ئێستادا به‌شێكی زۆری خانوه‌كانی نه‌ماوه‌و ئه‌وه‌ش���ی ماوه روخاوه‌و به‌شێكیش���ی كه‌الوه‌یه
سه‌‌تڵ
ی یارمه‌تیت بۆ ه‌وانه‌ی���� ه هه‌ن����دێ كێش����هت زیاتر ب���ڕوات به‌خۆت ههیهو هه‌س���ت هه‌وڵی ئ���ه‌وه‌ت داوه ك ه تۆزێك خۆت هیچ بڕیارێك مه‌ده‌و هیچ گریبه‌س���تێك زۆر پاڵپشتی‌‌و ده‌س���ت ی ئهوه له‌و قه‌رزانه رزگاربكه‌یت ك ه ماوه‌یه‌ك ه ی خۆت ده‌كه‌ی���ت ،هه‌وڵ ی ك ه له‌خوێندنه‌كه‌ت بۆ دروس����ت بێت ،به‌بون واژو مه‌ك���ه ،مه‌یك��� ه به‌ده‌نگه‌ده‌نگ‌و درێ���ژ ده‌كرێت له‌و پ���رۆژه نوێیه ی تێیانكه‌وتویت‌و كێش���ه‌یان بۆ دروست ی پێویس����ت ه زۆر له‌ج����اران زیات����ر ده‌ده‌یت ك��� ه زیاتر یارمه‌ت���ی خه‌ڵك هه‌وڵبد‌ه زیات���ر گ���وێ له‌ده‌وروبه‌رت به‌ده‌س���ته‌وه‌یه .چوارش���ه‌مم ه رۆژ كردوی. بده‌یت. هه‌وڵبده‌یت. به‌ختته. بگریت.
یاخود زه‌وییه‌كی به‌تاڵه". وتیشی "ئه‌مانه‌ی له‌و خانوانه‌دا ئێستا نیشته‌جێن له‌بنه‌ڕه‌تدا خه‌ڵكی هه‌ڵه‌بجه نین ،به‌ڵك���و دوای ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی ش���اره‌كه رویان له‌هه‌ڵه‌بج���ه كردوهو تیایدا نیشته‌جێبون". ناوب���راو جه‌غت���ی لهوه ك���رده‌وه كه جوله‌ك���ه‌كان له‌گ���هڵ دانیش���توانی هه‌ڵه‌بج���ه به‌ش���ێوه‌یه‌كی ئاس���ایی به‌یه‌كه‌وه ژی���اون‌و ماڵه‌كانیان له‌پاڵ ماڵی ئ���ه‌ودوای خه‌ڵك���ی هه‌ڵه‌بجه‌دا بوهو كنێس���تێكی تایبه‌ت به‌خۆشیان ههبوه كه په‌رس���تش‌و سروتی ئایینی تایب���هت به‌خۆیان تێدا ك���ردوه ،كه دوای كۆچكردنی���ان بۆ ئیس���رائیل، كراوه‌ته مزگ���ه‌وت‌و ناونراوه مزگه‌وتی (ئه‌حمه‌دی) ،كه چه‌ند سه‌د مه‌ترێك له‌مزگه‌وتی ته‌كیه‌ی ئێس���تاوه دوره، به‌اڵم ئێستا نه‌ماوه.
نه‌‌هه‌‌نگ ی دارایی���ت ده‌بێ���ت، ده‌س���تكه‌وتێك ی پشویه‌كی كورت وه‌رده‌گریت‌و كاتێك ب���اش له‌گ���هڵ كه‌س��� ه نزیكه‌كان���ت به‌سه‌رده‌به‌یت.
10
rangalayawene@gmail.com
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
له‌چاوه‌ڕوانی "یانسیب"دا "بلیت كڕین تێكه‌ڵ به‌خوێنم بوه"
گۆشه‌یه‌كی تایبه‌ته به‌جل‌و به‌رگ
میكیاژێك ی كه‌م‌و جوانی هكی زیاتر ی ژن‌و ئافره‌تان��� ك���ورد به‌ش���ێكن ل���هو ژنان��� ه ی ك��� ه زۆرترین مكیاژ به‌كارده‌هێنن له ئاس���تی ناوچه‌كه‌و بگر‌ه جیهانیشدا، هاوش���ێوه ی ژنانی واڵتان ی كه‌نداو ی عه‌ره‌ب���ی ،گرفته‌ك ه ئهوهی ه ك ه زۆرێك له‌به‌كارهێنه‌ران ی ماكیاژ له‌كوردستاندا زانیاریه‌ك ی پێویستیان نیی ه سه‌باره‌ت به‌و جۆر ی میكیاژ هی به‌كاریده‌هێنن‌و نازانن پێكهاته ی به‌رهه‌م ی ماكیاژه‌ك ه جیابكه‌نه‌وه و ئهوه ده‌ستنیش���ان بكه‌ن ك ه ئایا جۆر ی ماكیاژه‌كه بۆ پێستیان ده‌گونجێت یاخود نا. بۆ ئهوهی هه‌میش���ه ڕوو كراوه‌و جوان‌و گه‌ش بیت ،ده‌بێت له‌كات ی ماكیاژ كر دندا ئه‌م خااڵنه فه‌رامۆش نه‌كه‌یت: یه‌ك���ه‌م /ئاگاداری پاككردنه‌وه‌ی ده‌م وچ���اوت بیت :پاككردنه‌وه‌ی ب ه كرێمی پاككردنه‌وه یاخوود س���ابونی تایب���هت به‌ده‌م‌و چاوت, ئه‌وه‌ش له‌ڕێگه‌ی خوێندنه‌وه‌ی پێكهاته‌كانی به‌رهه‌مه‌كه‌وه ده‌زانیت ك ه كامیان زۆرترین سوودی لێ وه‌رده‌گریت بۆ پێستت. دووه‌م /خواردنی س���ه‌وزه لێوت سوور ده‌كات :ئه‌مه‌ش وادهكات ك ه ته‌نها بریقه‌ی (لماع) ی لێو به‌كا ربهێنیت ،نه‌ك سووراو به‌شێوه‌یه‌ك ی به‌رده‌وام.
س���ێهه‌م /كه‌مترین ئه‌ساسی سپی كردنه‌وه به‌كاربهێنه :به‌الَم بۆ ئهوهی ك ه س���ه‌ر ڕوومه‌تت به‌ب��� ه‌رزی دهربچێت هه‌وڵ بد‌ه ڕ‌هنگێكی تر به‌ك همی وه‌ك په‌مه‌یی یان ج ه‌رگی ته‌نها له‌س���ه‌ر ڕوومه‌تت نه‌ك هه‌م���وو ده‌م چاوت به‌كاربهێنی ت ،كه وادهكات روومه‌تت به‌رزبێته‌و‌ه .
چواره‌م /هه‌وڵمه‌ده كه هه‌رچوون ه ده‌ره‌وه‌ی هكت چاوت ڕه‌ش بكه‌یت: له‌جێگای ئهوه ده‌توان ی برژانی د‌هستكرد به‌كاربهێنیت ،كه‌واد‌هكات چاوت گه‌ش���تربێت ,ناچاریش نابیت ك��� ه دوای هه‌ربه‌كارهێنانێك برژانت پاك بكه‌یته‌وه ب ه كلنك سی تایب هت ،هه‌موو ئه‌مانه ڕووی هكی جوانت ده‌داتێ به‌بێ ئهوهی ك ه كاتێكی زۆرت له‌د‌هست بچێت.
ئا :ئاوێنه رۆژانه بایی نزیكه‌ی 4ملیۆن دینار بلیتی یانسیب له به‌رده‌م سینه‌ما سیروانی س���لێمانیدا ده‌فرۆشرێت، هه‌یه هه‌م���و رۆژێ���ك ده‌یكڕێت‌و ده‌ڵێت "ناتوانم واز له‌كڕینی بێنم، تێكه‌ڵی خوێنم بوه". عه‌ل���ی بلیتف���رۆش ك���ه چه‌ن���د گورزه بلیتێكی له‌س���ه‌ر مێزه‌كه ی به‌رده‌م���ی ریزكردبو ،زو زو فریای ئهوه ده‌كه‌وت باق���ی كڕیاره‌كانی بدات���هوه یان س���ه‌یری لیس���تی ژم���اره ده‌رچوه‌كانی ئه‌مڕۆ بكات‌و وه‌اڵمی ئه‌و كه‌س���انه بداته‌وه كه دوێن���ێ بلیتیان كڕیب���و ،ئه‌و كه 25ساڵه ئه‌مه پیشه‌یه‌تی ،به‌ده‌م جگه‌ره‌كێش���انه‌وه وت���ی "خه‌ڵكی سلێمانی زیاتر له‌خه‌ڵكی ههولێرو ده���ۆك هۆگری بلیت‌و یانس���یبن، له‌س���ااڵنی 1950ب���ه‌دواوه كڕین‌و فرۆشی بلیتی یانسیب له‌م شاره‌دا باوبوه‌و لێینه‌بڕاوه". ئه‌و یانس���یبی به"جۆرێك له‌یاری" پێناس���ه‌كردو وت���ی "یارییه‌ك���ی جیهانی���هو هه‌ر واڵته‌و یانس���یبی تایبه‌ت به‌خۆی هه‌یه". له‌و گ���وزه‌ره‌دا كه له‌تاریك‌و رونی به‌یان���هوه ت���ا ش���ه‌وێكی دره‌نگ قه‌ره‌باڵغی���ی لێناب���ڕێ ،له‌پ���اڵ س���یدیفرۆش‌و پاقل���هو قاورم���ه فرۆش���ه‌كاندا ،چه‌ن���د مێزێك���ی په‌رپ���وت له‌مب���هرو له‌وب���ه‌ری گوزه‌ره‌كه دانراون‌و بلیتیان له‌سه‌ر
کاوڕ دیپلۆماس����یبه له‌جێبه‌جێكردن����ی كاره‌كان����ت .داوای هاریكاریی بك ه گه‌ر پێویس����تت به‌به‌رامبه‌ره‌كه‌ت بو.
گا
ی دێن ه پێش���ت هه‌وڵبد‌ه كه‌مێك كێش���هت بۆ دروس���ت ده‌بێت ئ���هو هه‌النه ی چاره‌سه‌ر بیانقۆزیته‌وه‌و س���ودیان لێوه‌ربگریت، ی كاره‌كه‌ت‌و ،به‌دوا له‌بوار ی كێش ه پێویس���تیت ب���هوه هه‌ی��� ه له‌گ���هڵ ده‌گه‌ڕێیت بۆ چاره‌س���ه‌ركردن خۆشه‌ویسته‌كه‌ت دابنیشیت. كه‌ڵه‌كه‌بوه‌كانت.
قرژاڵ
ده‌فرۆش���رێت ،هه‌ر دو ك هس‌و سێ كه‌س ده‌بینی كه زۆربه‌یان به‌رگ ی كرێكاریی‌‌و هه‌ژارانه‌یان پۆش���یوه، س���ه‌ر ده‌نێن به‌س���ه‌ری یه‌كه‌وه‌و ب���اس‌و خواس���ی بلی���تو ژماره ده‌رچوه‌كانیانه. عوس���مانی ته‌مه‌ن���ی 54س���اڵ، ك���ه ران���كو چۆغه‌یه‌ك���ی ره‌نگ نیللی كوردی له‌به‌ردایه‌‌و ده‌س���تی خستوه‌ته به‌ر پشتێنه‌كه‌ی‌‌و په‌یتا په‌یت���ا مژ له‌جگه‌ره‌ك���هی ده‌دات، به‌ده‌م كڕینی پێن���ج بلیته‌وه وتی "بلی���ت كڕی���ن تێك���هڵ به‌خوێنم بوه". ئه‌و ك���ه ب���ه‌م رۆژگاره خه‌ریكی كرێكارییه ،به‌شێكی ئه‌و پاره‌یه‌ی به‌ه���ه‌زار ئه‌مس���هرو ئه‌وس���ه‌ر ده‌س���تیده‌كه‌وێت ،رۆژانه ده‌یدات به‌بلیت ،عوس���مان وتی "له‌ساڵی 1978هوه ب���ه به‌رده‌وام���ی بلیت ده‌كڕم ،ج���اری واب���وه بایی 500 هه‌زارم به‌یه‌كه‌وه كڕیوه ،سه‌یاره‌و ئاڵتونیش���م له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م خوه داناوه". وتیشی "ئێستا ئه‌گه‌ر چوار براكه‌م ل���ه‌ده‌وری ئه‌م مێزی بلیته بمبینن به‌ر شه‌قم ئه‌ده‌ن ،ده‌ڵێن چی له‌م پاره‌یه ده‌كه‌یت؟!". عوس���مان نمونه‌یه‌ك���ه له‌وانه‌ی كه رۆژان���ه خویان به‌كڕینی بلیتی یانسیبه‌وه گرتوه ،ئه‌و جاری وابوه بلیتی بۆ ده‌رچوه‌و زۆربه‌ی جاریش ه���ه‌ر چاوه‌ڕوان���ی ده‌رچونی بلیت بوهو سه‌ره‌نجام مایه‌پوچ بوه. ئ���هو بلیت���ی یانس���یبانه‌ی دێنه
"گابۆ" سه‌المه‌ته
ی گابری���ال گارس���یا ماركی���ز دوا ی چه‌ن���د رۆژێ���ك به‌س���ه‌ربردن ی مه‌كسیكۆسیتی، له‌نه‌خۆشخانه‌یه‌ك ی كرد‌و ی له‌باش ی رو ی ته‌ندروست بار گه‌ڕایه‌و‌ه بۆ ماڵه‌وه. ی كۆلۆمبی���او ی ن���اودار رۆماننوس��� ی خه‌اڵتی نۆبڵ���ی ئه‌ده‌بیات ب���راوه ی "گابریال گارسیا ماركیز" ،كه خه‌ڵك ی له‌خۆشه‌ویستیدا به"گابۆ" واڵته‌كه ناویده‌به‌ن ،چه‌ن���د رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر ی ی ته‌نگه‌نه‌فه‌س���یو هه‌ڵئاوسان توش ی ی وه‌رگرتن��� میزه‌ڵ���دان ب���و ،دوا ی له‌نه‌خۆش���خانه‌یه‌ك چاره‌س���ه‌ر ی مه‌كسیك گه‌ڕایه‌و‌ه ماڵه‌وه، پایته‌خت ی پێیانوای ه هه‌رچه‌ن���ده پزیش���كه‌كان ی ته‌مه‌نه‌و‌ه (ك ه ی هه‌ڵكش���ان به‌ه���ۆ
دوانه
ره‌نگاڵه
ره‌نگاڵه
rangalayawene@gmail.com
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
شێر
ی ی 87س���اڵه) چاكبونه‌وه ته‌مه‌ن��� ی زه‌حمه‌ته. به‌ته‌واو گابۆ كه م���اوهی زیاتر له‌دو س���اڵ ه ی نه‌خۆش���ی له‌بیرچونه‌و‌ه بوهو توش ناتوانێت بنوس���ێت ،وه‌ك گه‌وره‌ترین نوس���ه‌ری ئیس���پانی زمان له‌مێژودا ی ب���ۆ ده‌كرێت ،ك ه س���ه‌دان ئاماژه ی جیهاندا ملیۆن كه‌س له‌سه‌رتاسه‌ر ی ئه‌ویان "سه‌د سا ڵ شاكار‌ه جوانه‌كان ی ته‌نهای���ی ،خۆشه‌ویس���تی له‌زه‌مه‌ن ی پاتریارك ،كه‌س نی ه كولێرا‌و پای���ز ی نام ه بۆ كۆلۆنێل بنوسێت ،یاده‌وه‌ر ی ی من ،چیرۆك روسپیی ه دڵته‌نگه‌كان ی راگه‌یه‌ندراو" خوێندوه‌ته‌وه، مه‌رگێك هه‌ریه‌ك له‌م شاكارانه‌ش به‌ملیۆنه‌ها دانه‌یان به‌ده‌یان زمان لێچاپكراوه.
فه‌‌ریک
ی ئ���ه‌م چه‌ن���د رۆژه ناره‌حه‌تیه‌كت ی ش���وێن ترست له‌و روبهروبونهوهی ه بۆ دروست په‌یوه‌ندیت له‌گه‌ڵ كه‌س���ان ی كاره‌ك���هت پته‌وت���ر ده‌بێ���ت ،ئه‌مه‌ش ب���ۆ دروس���ت ده‌بێت ،ب���ه‌اڵم زۆر ده‌بێت ك ه ئه‌م چه‌ند رۆژه له‌ش���وێن ی زیاتر متمانه‌ت له‌ناو گرینگ���ه بزانیت چ���ۆن زاڵئه‌بیت ی ئهوه كاره‌كه‌ت له‌گه‌ڵ به‌رێوه‌به‌ره‌كه‌ت توشت بۆت ه هۆ به‌سه‌ریاندا. هاوڕێكانت هه‌بێت. ده‌بێت.
لێده‌فرۆش���رێت ،بلیت���ی دو هه‌زار هه‌یه خه‌اڵته‌كه‌ی 10ملیۆن دیناره‌و بلیتی ه���ه‌زار دینارییش هه‌یه كه خه‌اڵته‌كه‌ی 3ملیۆن دیناره ،له‌پاڵ ئه‌و خه‌اڵتانه‌دا نزیكه‌ی 50خه‌اڵتی دیكه‌ش هه‌ن به‌بڕی جیاجیا. كه‌ریم كه بلیتفرۆش���ێكی دیكه‌ی ئه‌و گوزه‌ره‌یه ئاماژه بهوه ده‌كات كه ده‌رچونی یانس���یب ،به‌كه‌می‌‌و زۆریی رێژه‌ی كڕینی بلیت نیه ،ئه‌و وتی "یانس���یب ژماره‌یه ،تۆپێكه ده‌خولێته‌وه‌و ده‌رئه‌چێت ،هی وایه بلیتی زۆر ده‌كڕێت بۆ ئهوهی بۆی دهربچێت ،به‌اڵم بێس���وده ،هه‌شه بلیتێك���ی كڕیوه ب���ۆی ده‌رچوه، یانس���یب په‌یوه‌ن���دی به‌زیره‌كی‌‌و ره‌قه‌م جوانیه‌وه نیه". ناوب���راو ب���اس ل���هوه ده‌كات كه زۆربه‌ی ئه‌وانه‌ی بلیتی یانس���یب ده‌كڕن ته‌مه‌نی���ان له‌نێوان 40بۆ 60ساڵدایه‌‌و زیاتر ئه‌مانه كڕیاری هه‌میش���ه‌یین ،ئه‌و وتی "خه‌ڵكێك هه‌ن سه‌ریانتێكردوه‌‌و هه‌مو رۆژێ ده‌یكڕن ،هه‌یه كه بۆی ده‌رئه‌چێت قات���ی ت���ازه ت���ازه‌ی لێده‌كڕێ‌‌و جگه‌ره‌ی كه‌نت ده‌كێشێ‌‌و ده‌ستی پێ���وه ناگرێ تا پاره‌ك���هی ته‌واو ده‌بێ���ت ،دوای ئ���هوه دێ داوای هه‌زار دین���ار له‌م‌و له‌و ده‌كات یان ئه‌چ���ێ له‌ماڵه‌وه ئه‌گه‌ڕێ ش���ت ئه‌دۆزێته‌وه‌و ئه‌یفرۆشێ‌‌و دێ بلیتی پێده‌كڕێت". سلێمانیه‌وه ،سێ جۆرن ئه‌لئیغاسه‌و به‌ناوبانگترو پڕفرۆش���تره ،چونك ه وتیش���ی "ئه‌وه‌نده‌ی من ئاگادارم رافیده‌ین‌و توراس ،كه هه‌رسێكیان خه‌اڵتی زیات���ره ،به‌رۆژێك یان دو رۆژان���ه بایی 4ملیۆن دینار بلیتی له‌به‌غداوه دێن ،ئیغاسه له‌هه‌مویان رۆژ 13هه‌زار دانه‌ی له‌س���لێمانی یانسیب له‌سلێمانی ده‌فرۆشرێت".
"ماڵو كلیل"ی ش���وان عه‌توف ده‌چێت ه هۆلیود كۆمپانی���ای (ئ���ای ل���ۆف فیل���م) له‌هه‌رێمی كوردستان‌و واڵتی به‌ریتانیا رایگه‌یاند كورت���ه فیلمی "ماڵو كلیل" ك���ه له‌ده‌رهێنان���ی (ش���وان عه‌توف) ه له"هۆڵی���ود ویكل���ی مه‌گه‌زین فیلم ی فیستیڤاڵ" بۆ س���اڵی ٢٠١٤به‌شدار ده‌كات. ش���وان عه‌توف ده‌رهێن���ه‌ری فیلمه‌ك ه به‌ئاوێن���هی راگه‌یان���د كه دانیش���تنی سااڵنه‌ی هه‌فته‌نامه‌ی گۆڤاری هۆڵیود تایبه‌ت به‌فیس���تیڤاڵی فیلم بۆ ساڵی ٢٠١٤هه‌ڵده‌س���تێت به‌نمایش���كردنی كاری ئ���هو ده‌رهێن���هره به‌توانایانه‌ی تاك���و ئێس���تا له‌جیهان���دا كاره‌كانیان ی به‌ش���اراوه‌یی ماوه‌ته‌وه‌‌و له‌ئاس���تێك ی فراوان���دا ناس���راو نی���ن ،ئ���هو وت��� "به‌پێی یاس���او رێساكان فیلمسازه‌كان س���تۆدیۆكانی ( هۆڵیود كۆمپانیاكان���ی پێویس���ته به‌مه‌به‌س���تی به‌ش���داربون )و له‌و فیستیڤاڵ ه له‌پێش���دا فیلمه‌كانیان به‌رهه‌مهێنان‌و باش���ترین له‌الی���ه‌ن تۆماربك���ه‌ن كه بێبه‌رامبه‌ره ،پاش���ان به‌ره���ه‌م كۆمیته‌یه‌ك���ی تایبه‌ت هه‌ڵده‌س���تێت فیس���تیڤا ڵه‌كه‌و ه به‌ته‌ماش���اكردنی فیلمه تۆماركراوه‌كان د ه‌ستنیش���ا ند ه‌كر ێت‌و بۆ ده‌ستنیش���انكردنی باشترینه‌كان بۆ نمایش ده‌كرێت". عه‌ت���وف ئام���اژهی بهوه فیستیڤاڵ‌و ماركێتین". ی "پاش ئهوهی به‌فه‌رمی فیلمی ك���رد ك���ه فیلمه‌ك���هو وتیش��� ی جیهانیه‌‌و له‌ویالیه‌تی كه فیستیڤاڵێك ی م���اڵو كلیل وه‌رگی���را ،هۆلیود ویكلی فیلمس���ازه‌كه‌ش هه‌ل��� ی ویالیه‌ت���ه یه‌كگرتوه‌كان مه‌گه‌زین فیلم به‌مه‌به‌س���تی راڤه‌كردنی ئهوهی ده‌درێتێ ت���ا له‌رێگه‌ی گۆڤاری كالیفۆرنی���ا ی ش���وان ی لێدوان فیلمه‌ك��� ه له‌گۆڤاری هۆڵی���ود ویكلی ،هۆڵیود ویكلی مه‌گه‌زین فیلم كڕیار بۆ س���ازده‌كرێت ،به‌پێ عه‌ت���وف "كورت ه فیلمه‌كه له‌حه‌وته‌مین ره‌خنه‌گرێك دیاریده‌كات بۆ راڤه‌كردنی به‌رهه‌مه‌كانی بدۆزێته‌وه. ی فیس���تیڤاڵی گۆلف له‌واڵت���ی ئیمارات فیلمه‌كه‌‌و لێرهوه هه‌فتان ه هه‌ڵده‌ستێت هاوكات له‌گ ه ڵ به‌شداری كورته فیلم ی "هۆڵیود له‌به‌شی پێشبڕكێی س���ه‌ره‌كی كورت ه به‌چاپكردنی راڤه‌كردنه‌كه به‌مه‌به‌ستی "ماڵو كلیل"دا له‌پێش���بڕكێ راكێش���انی س���ه‌رنجی تایبه‌تمه‌ندانی ویكل���ی مه‌گه‌زین فیلم فیس���تیڤاڵ"دا ،فیلمیش به‌شداری ده‌كات".
ته‌‌رازوو
دوپشک
که‌‌وان
11
جوله‌كه‌كانی هه‌ڵه‌بج ه له‌تیاچوندان ئا :یاسین محه‌مه‌د گه‌ڕه‌ك���ی جوله‌كه‌كان ،ك���ه یه‌كێك ه له‌گه‌ڕه‌ك���ه دێری���نو مێژوییه‌كان���ی هه‌ڵه‌بجه ،ب���ه‌ره‌و روخان‌و له‌ناوچونی یه‌كجاری���ی ده‌چێت ،له‌ناوچونیش���ی زیانگه‌یاندنه به‌س���امانێكی نه‌ته‌وه‌یی‌و ش���وێنه‌وارێكی گرنگ ك���ه ماناكانی پێكهوه ژیان له‌و ش���اره‌دا به‌رجه‌سته ده‌كات. كوێس���تان ئه‌كره‌م جێگری سه‌رۆكی ش���اره‌وانی هه‌ڵه‌بج���ه به‌رۆژنامه‌ی ئاوێن���هی راگه‌یان���د ك���ه به‌پێ���ی نه‌خشه‌ی ش���اره‌وانی ئه‌و گه‌ڕه‌كه ده‌ب���و به‌ش���وێنێكی بازرگانی ،به‌اڵم ئێم���ه وه‌ك ش���اره‌وانی المانب���رد تا وه‌ك ش���وێنه‌وارێكی دێرینی هه‌ڵه‌بجه بمێنێتهوه زۆرێك له‌و خانوانه كڕراون یاخ���ود هاواڵت���ی دیكه رۆش���تونه‌ته ن���اوی‌و له‌ناویانب���ردوه‌‌و به‌ش���ێوازی مۆدێرن دروس���تیانكردوه‌ته‌وه ،ناوبراو وتی "ش���اره‌وانی له‌هه‌ڵه‌بجه نزیكه‌ی پانزده خانوی مێژویی هێش���تۆته‌وه، ب���ه‌اڵم به‌ه���ۆی هه‌ندێرۆتینیات���هوه نه‌گه‌یش���توینه‌ته هی���چ ئه‌نجامێ���ك به‌هۆی ئ���ه‌وه‌ی زۆرێك له‌و هاواڵتیانه خوازیاری ئهوه نی���ن لێیانبكڕینه‌وه‌و خۆیان دروس���تی ده‌كه‌نه‌وه ،به‌مه‌ش روب���ه‌ڕوی له‌ناوچ���ون ده‌بنه‌وه‌و بوه به‌گرفت بۆمان تا ئێستا چوار خانو له‌گه‌ڕه‌كی جوله‌كه‌كان ماوه‌ته‌وه". وتیش���ی "م���اوهی دو س���اڵه ئێمه ل���هو خ���اوه‌ن خانوان���ه گفتم���ان وه‌رگرت���وه گه‌ر وا ب���ڕوات پێده‌چێت په‌ش���یمانببنه‌وه ،چونك���ه ئه‌وی���ش موڵكی خۆیانه‌‌و ده‌توانن بڵێن نایده‌ین به‌حكومه‌ت". جێگری س���ه‌رۆكی شاره‌وانی هه‌ڵه‌بجه ئام���اژهی بهوه كرد ك���ه دو خانو له‌و خانوان���هی گه‌ڕه‌ك���ی جوله‌ك���ه‌كان تاپ���ۆی ئه‌س���ڵییان م���اوه ،به‌ناوی خاوه‌نی پێش���ویان كه جوله‌كه بون‌و هه‌ندێكیشیان ده‌ستاوده‌ستیان كردوهو ئێستا كه‌سێكی دیكه بون به‌خاوه‌نی، ئه‌و وت���ی "گه‌ر ئێمه وردبینی بكه‌ین‌و بگه‌ڕێی���ن ده‌توانین تاپۆكانی دیكه‌ش بدۆزینه‌وه". به‌الی زۆرێك له‌شوێنه‌وارناس���انه‌وه، هێش���تنه‌وه‌و پاراس���تنی گه‌ڕه‌ك���ی جوله‌كه‌كان وه‌ك شوێنه‌وارێكی دێرین، بایه‌خ‌و گرنگی خۆی هه‌یه بۆ ش���اری ههڵهبجهو پێویس���ته رێگه له‌روخانی ئه‌و خانوانه بگیرێت. نه‌ریم���ان عه‌بدواڵ مامۆس���تای زانكۆ به‌ئاوێن���هی راگه‌یان���د ك���ه گه‌ڕه‌كی
گیسک
جوله‌كه‌كان به‌ش���ێكه له‌مێژوی شاری ههڵهبجهو یه‌كێك���ه له‌پاش���ماوه دێرینه‌كان���ی ئه‌م ش���اره‌و س���امانێكی نه‌ته‌وه‌یی‌و شوێنه‌وارێكی گرنگی شاری ههڵهبجهو ناوچه‌كه‌ی���هو ره‌هه‌ن���دی مێژوی���یو كۆمه‌اڵیه‌تی گرنگی هه‌ی���هو ماناكانی پێك���هوه ژی���ان به‌رجه‌س���ته ده‌كات له‌مێ���ژوی ئه‌م ش���اره‌دا ،ناوبراو وتی "ئ���ه‌م گه‌ڕه‌كه ئ���هوه ده‌رده‌خات كه ه���ه‌ر له‌س���ه‌ره‌تای بونیادنان���ی ئه‌م ش���اره‌وه پێكهاته‌ی جیاوازی ئایینی‌‌و مه‌زهه‌بی له‌خۆگرتوه‌و له‌چوارچێوه‌ی سنوره‌كانی خۆیدا كۆكردوه‌ته‌وه". ئ���هو وت���ی "زۆر گرنگ���ه گه‌ڕه‌ك���ی جوله‌كه‌كان وه‌ك خ���ۆی بهێڵرێته‌وه‌و به‌ش���ێوازه كۆنه‌كه‌ی نۆژه‌نبكرێته‌وه‌‌و شوێنه‌وارێكی دێرین مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا بكرێت ،كه به‌داخه‌وه له‌ئێستادا به‌شێكی زۆری خانوه‌كانی نه‌ماوه‌و ئه‌وه‌ش���ی ماوه روخاوه‌و به‌شێكیش���ی كه‌الوه‌یه
سه‌‌تڵ
ی یارمه‌تیت بۆ ه‌وانه‌ی���� ه هه‌ن����دێ كێش����هت زیاتر ب���ڕوات به‌خۆت ههیهو هه‌س���ت هه‌وڵی ئ���ه‌وه‌ت داوه ك ه تۆزێك خۆت هیچ بڕیارێك مه‌ده‌و هیچ گریبه‌س���تێك زۆر پاڵپشتی‌‌و ده‌س���ت ی ئهوه له‌و قه‌رزانه رزگاربكه‌یت ك ه ماوه‌یه‌ك ه ی خۆت ده‌كه‌ی���ت ،هه‌وڵ ی ك ه له‌خوێندنه‌كه‌ت بۆ دروس����ت بێت ،به‌بون واژو مه‌ك���ه ،مه‌یك��� ه به‌ده‌نگه‌ده‌نگ‌و درێ���ژ ده‌كرێت له‌و پ���رۆژه نوێیه ی تێیانكه‌وتویت‌و كێش���ه‌یان بۆ دروست ی پێویس����ت ه زۆر له‌ج����اران زیات����ر ده‌ده‌یت ك��� ه زیاتر یارمه‌ت���ی خه‌ڵك هه‌وڵبد‌ه زیات���ر گ���وێ له‌ده‌وروبه‌رت به‌ده‌س���ته‌وه‌یه .چوارش���ه‌مم ه رۆژ كردوی. بده‌یت. هه‌وڵبده‌یت. به‌ختته. بگریت.
یاخود زه‌وییه‌كی به‌تاڵه". وتیشی "ئه‌مانه‌ی له‌و خانوانه‌دا ئێستا نیشته‌جێن له‌بنه‌ڕه‌تدا خه‌ڵكی هه‌ڵه‌بجه نین ،به‌ڵك���و دوای ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی ش���اره‌كه رویان له‌هه‌ڵه‌بج���ه كردوهو تیایدا نیشته‌جێبون". ناوب���راو جه‌غت���ی لهوه ك���رده‌وه كه جوله‌ك���ه‌كان له‌گ���هڵ دانیش���توانی هه‌ڵه‌بج���ه به‌ش���ێوه‌یه‌كی ئاس���ایی به‌یه‌كه‌وه ژی���اون‌و ماڵه‌كانیان له‌پاڵ ماڵی ئ���ه‌ودوای خه‌ڵك���ی هه‌ڵه‌بجه‌دا بوهو كنێس���تێكی تایبه‌ت به‌خۆشیان ههبوه كه په‌رس���تش‌و سروتی ئایینی تایب���هت به‌خۆیان تێدا ك���ردوه ،كه دوای كۆچكردنی���ان بۆ ئیس���رائیل، كراوه‌ته مزگ���ه‌وت‌و ناونراوه مزگه‌وتی (ئه‌حمه‌دی) ،كه چه‌ند سه‌د مه‌ترێك له‌مزگه‌وتی ته‌كیه‌ی ئێس���تاوه دوره، به‌اڵم ئێستا نه‌ماوه.
نه‌‌هه‌‌نگ ی دارایی���ت ده‌بێ���ت، ده‌س���تكه‌وتێك ی پشویه‌كی كورت وه‌رده‌گریت‌و كاتێك ب���اش له‌گ���هڵ كه‌س��� ه نزیكه‌كان���ت به‌سه‌رده‌به‌یت.
12 مافی دەنگدان ،وەک بەشداری سیاسی ) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
سیاس���یی ،به‌تایب���هت له‌کات���ی هاوار نەسرەدین کردەوەیەک���ی هه‌ڵبژاردنه‌کان���دا چونکه‌ب���ه‌ر نادیموکراس���ییه. مافی دەنگدان ،ئه‌و مافه‌یه‌که‌‌هاواڵتی له‌ه���ه‌ر ش���تێک س���ه‌ندنه‌وه‌ی ئ���هو خاوه‌نێتی‌و له‌هه‌ڵبژاردنه‌کاندا نوێنه‌ری مافه‌سروش���تییه‌یه‌که‌ته‌نیا تاکه‌ک���ه‌س خۆی پێ هه‌ڵده‌بژێرێت ،مافی ده‌نگدان خ���ۆی خاوه‌نێت���ی .لەویالیەت���ە س���ەرەکیترین‌و جه‌وهه‌ریترین شێوازی یەکگرتوەکان���ی ئه‌مه‌ری���کادا نزیکەی بەش���داری سیاس���ییه له‌سیس���ته‌می نی���وەی ئەمه‌ریکیی���ە بەڕەچەڵ���ەک دیموکراس���ییدا .لەکۆنداو له‌دەوڵەت ــ ئەفریقییەکان ت���ا 1956نەیاندەتوانی شارەکانی یۆنانی کۆندا ،Polisمافی به‌ش���داری دەنگدان بکه‌ن ،ههرچهنده بەش���داریکردن بۆ هه‌م���و چاالکییەکی دەس���تور پێیانیدابو .لە 1956یاسای ی مافی دەنگ���دان ،دەوڵەت���ی فیدراڵی سیاس���ی ،تەنیا تایبەت بو بەپیاوان خان���ه‌دان‌و دانیش���توی ده‌وڵ���هت ــ ناچارکرد دەسەاڵتی خۆی به‌کاربهێنێت ش���اره‌کان ،که‌مه‌رجی ئه‌م به‌شداریی ه ب���ۆ تۆمارکردن���ی ن���اوی دەنگ���دەرە پیاوان���ی پێگه‌یش���تو ی���ان پیاوان���ی رەشپێس���تەکان .وێڕای ئهوهی تا ئه‌و گه‌یش���تو به‌ته‌مه‌نی باڵغی ده‌گرته‌وه ،کاته رەشپێس���تەکان مافی دەنگدانیان ئەمان���ەش له‌س���ه‌ره‌تاو‌ه کەمینە بون نەب���و ،به‌اڵم ویالیەت���ە یەکگرتوەکانی به‌ب���ه‌راورد به‌زۆرین���هی دانیش���توانی ئه‌مه‌ریکا بەده‌س���ه‌اڵتێکی دیموکراسی ده‌وڵه‌ت ــ ش���اره‌کان .چونکە زۆربەی دادەنرا .به‌پاس���اوی ئهوهی هەرچەندە دانیش���توانی دەوڵەت ــ شارەکان یان پێش���ێلکردنی مافی رەشپێس���تەکان بیانی یان کۆیلە ب���ون ،هه‌روه‌ها ژنان له‌ویالیەتەکانی باش���ور جۆره الدانێکە مافی ده‌نگدانی���ان نه‌بو له‌چوارچێوه‌ی لەدیموکراسی ،بەاڵم نابێتە هۆی ئەوەی ئ���هو دیموکراس���ییه‌دا که‌له‌ده‌وڵه‌ت ــ کە بەگش���تی ویالیەتە یەکگرتوەکانی ش���اره‌کاندا په‌یڕه‌و ده‌ک���را .هه‌روه‌ها ئه‌مه‌ری���کا بەواڵتێک���ی نادیموک���راس لەئیمپراتۆری رۆمایشدا مافی دەنگدان دابنێین. کاتێک کە ماف���ی دەنگدان دەدرێت س���نورداربوو ،تەنی���ا تایب���ەت ب���و به‌زۆرین���هی هاواڵتیان ،س���ەندنەوەی بەهاواڵتییە نێرینەکانی رۆما. له‌ئه‌نجام���ی ئ���هو گۆڕانکارییان���هی ئەو مافە زۆر ئەستەم دەبێت .لەکاتی جیهانی گرته‌وه‌له‌دوای شۆڕش���ه‌کانی روداوێکی وادا ،ئەوە دیموکراسییە کە فه‌ره‌نس���او شۆڕش���ی ته‌کنه‌لۆژی���ا فره‌ت���ر دەکەوێتە مەترس���ییەوە نەک له‌بریتانیا ،هه‌روه‌ها شااڵوی کۆلۆنیالیزم‌و پرۆس���ەی دەنگدان ،بۆ نمونە لەواڵتی ئیمپریالیزم .ئه‌مانه‌وایانکرد سیسته‌می ئێم���ەدا بەهەر جۆرێ���ک بێت دەنگدان فه‌رمانڕه‌وای���یو به‌ش���داری سیاس���ی ئەنج���ام دەدرێ���ت ،بەاڵم پرۆس���ەی گۆڕانکاریی جه‌وهه‌ری به‌س���ه‌ردابێت .دەنگدانەک���ە تا چەن���د هه‌ڵبژاردنێکی لەکۆتایی سەدەی نۆزدەیه‌م‌و سەرەتای پاک ئەنج���ام دەدرێت؟ تا چەند هەمو س���ەدەی بیس���تەمدا ،مافی دەنگدان الیەنەکان بەش���دارییەکی راس���تەقینە بەس���ەرجەم پیاوان���ی کۆمەڵگه درا ،دەکەن؟ .یان وەک ئەوەی لەئەڵمانیادا له‌م س���ه‌رده‌مه‌دا پی���اوان ده‌یانتوانی رویدا ،پاش ئەوەی هیتلەر بەکورس���ی بچنه س���ه‌ر س���ندوقه‌کانی ده‌نگدان‌و دەس���ەاڵت گەیش���ت ،مافی دەنگدان نوێنه‌ره‌کانی خۆیان هه‌ڵبژێرن .هێشتا لەهاواڵتییە ئەڵمانییەکان نەسەنرایەوە، ئه‌م به‌شداریکردنه‌ش کۆمه‌ڵێک کێشه‌ی بەڵکو هیتل���ەر چەن���د ریفراندۆمێکی ئەنجامدا بۆ ئەوەی ئەوە بس���ەلمێنێت هه‌بو ،بۆ نمونه: لەویالیەت���ە یەکگرتوەکانی ئه‌مه‌ریکا ک���ە لەالی���ەن زۆرب���ەی خەڵک���ەوە لەدەی���ەی 1830دا ،زۆرب���ەی پیاوانی پش���تیوانیی لێدەکرێ���ت .لەیەکێتیی سپی پێس���ت مافی دەنگدانیان پێدرا ،س���ۆڤیەتی پێش���ودا زیاتر لە %99ی به‌اڵم ره‌شپێس���ته‌کان یاخود ئه‌وانه‌ی خەڵک لەهەڵبژاردنەکان بەش���دارییان به‌ڕه‌چه‌ڵه‌ک ئه‌فریقی بون ئه‌م مافه‌یان دەکرد ،بەاڵم بەوپێیەی کە دەنگدەران نه‌ب���و ،ئه‌مه‌ی���ش وه‌ک درێژک���راوه‌ی نەیاندەتوانی کەس���ی دڵخوازی خۆیان ئ���هو جیاوازییه ب���و ،که‌له‌کۆمه‌ڵگه‌ی لەناو پاڵێوراوە رکابەرەکان هەڵبژێرن ئه‌مه‌ریکیدا به‌رامبه‌ر به‌ڕه‌شپێسته‌کان ژمارەیەک���ی زۆر ک���ەم لەچاودێران���ی په‌ی���ڕه‌و ده‌ک���را ،له‌کاتێک���دا دوای رۆژئ���اوا ،ئ���ەم هەڵبژاردنانەی���ان چه‌ندان س���اڵ زۆرینه‌ی به‌ڕێوه‌به‌رانی بەهەڵبژاردنێکی دیموکراس���ی دادەنا. حکومه‌تی ئێس���تای ئه‌مه‌ریکا بریتین یاخود ئەوەی لەڕابردودا رژێمی سەددام له‌ڕه‌شپێس���ته‌کان ،که‌چ���ی رۆژگارێک حسێن دەرهەق بەعێراقییەکانی دەکرد، ته‌نانه‌ت مافی ده‌نگدانیش���یان نه‌بوه .هەڵبژاردن دەکراو رێژەی بەش���داریی فەرەنساو سویسرا لەساڵی ،1848مافی هەڵب���ژاردن نزیک���ەی %١٠٠بو ،بەاڵم دەنگدانی گش���تییان بەپیاواندا ،به‌بێ نەده‌بو دەن���گ بەق���ەوارەی بەرامبەر ئهوهی ژنان له‌ماف���ی هه‌ڵبژاردنه‌کاندا بدرێ���ت! .هاواڵتی ،یان رژێمی بەعس‌و به‌ش���دار بکه‌ن .هەرچەندە فەرەنس���ا س���ەددامی هەڵدەبژارد ،یان دەکوژرا! یاسای مافی دەنگدانی لەهەڵبژاردنەکاندا هەمان لێکچون لەم دواییەدا لەکۆریای هه‌ت���ا دامەزراندنی کۆماری س���ێیەمی باک���ورو هەروەها لەرژێمی حوس���نی فه‌ره‌نس���ی بەتەواوەتی جێگیر نەکرد .موبارەکی میسر دوبارە بوەوە. لەبەریتانیا کاتێک یاس���ای چاکسازی پێشبڕکێی الیه‌نه‌کان لەساڵی 1884پەس���ه‌ندکرا ،زۆربەی لەواڵتێک���دا ،ق���ەوارەو حیزب���ە پیاوان له‌چین���ی کرێکاردا بونه‌خاوه‌نی مافی دەنگ���دان ،بەاڵم مافی دەنگدانی سیاس���ییەکان نەکەون���ە پێش���بڕکێ‌و گش���تیی پیاوان ل���ە ،1918به‌ته‌واوی رکابه‌رێ���وه ،هەرچەن���دە هاواڵتی���ان بەش���ێوەیەکی بەرف���راوان‌و بەرچ���او جێبه‌جێکراو سه‌پاندیان. لەپرۆس���ە سیاس���یه‌کاندا بەش���داری بکەن‌و به‌شداری هه‌ڵبژاردنه‌کانیش بن، ده‌نگدانی ژنان له‌زۆرب���ەی واڵتان���دا ،درەنگتر مافی ئەو واڵتە بەواڵتێکی دیموکراسی ئه‌ژمار دەنگدان بەژن���ان درا .ژنانی بەریتانیا ناکرێ���ت .هه‌ندێک واڵت���ی ئەوروپای ل���ە 1918دا بۆ یه‌که‌مینج���ار توانییان رۆژهەاڵت ،بەش���ێوەیەکی روکەش���انە لەدەنگدان���دا بەش���داری بک���ەن‌و ت���ا خاوەن���ی سیس���تەمی فرەحزبی بون، ئەوکات ه کۆمەڵێک کۆس���پ‌و لەمپەریان بەاڵم تاکە حزبێک حزبی دەس���ەاڵتدار له‌ب���ەردەم ژنان���دا داده‌ن���او ماف���ی بو .لەکۆم���اری ئەڵمانیای رۆژهەاڵتدا، هه‌ڵبژاردنی���ان پ���ێ ره‌وا نه‌ده‌بین���را .بەش���ێوەیەکی روکەش���انە خاوەن���ی لەویالیەتە یەکگرتوەکانی ئه‌مه‌ریکادا ،سیس���تەمێکی فرەحیزبی ب���و ،بەاڵم دوای نۆزدەهه‌می���ن هەموارکردن���هوهو دەس���ەاڵتی سیاس���ی لەالی���ەن حزبی پەسه‌ندکردنی دەس���توری ئه‌و واڵت ه سۆسیالیستی یەکگرتوەوە قۆرخکرابو. ل���ە 1920لەهەم���و ویالیەتەکاندا مافی سەرباری ئەوەش ،خەڵکیان بەگەرمی دەنگ���دان به‌ژن���ان درا .لەئەڵمانی���ادا هاندەدا کە لەهەڵبژاردنەکاندا بەشداری بەدامەزراندنی کۆماری ڤایمەر لە1919دا ،بک���ەن‌و پتر لە %90ی ئەو کەس���انەی ماف���ی دەنگدان بەژنان درا ،بەاڵم ژنان خاوەن���ی مەرجەکان���ی دەنگدان بون، له‌فەرەنس���ادا تا 1946ئ���ەو مافەیان لەهەڵبژاردنەکاندا بەشدارییان دەکردو پێنەدرا .هه‌رچه‌نده‌سویسرا لەزۆر بواردا حیزبی سۆسیالیستی یەکگرتو زۆربەی وه‌ک شێوازه‌دیموکراس���ییەکی تایبەت دەنگەکانی مسۆگەر دەکرد .بەاڵم لەو دێته‌به‌رچاو ،بەاڵم ژنانی سویس���ری تا هەڵبژاردن���ە ئازادەی کە ل���ە 1990دا ی بەڕێوەچو ،حیزبی سۆسیال دیموکرات 1971نەیاندەتوانی لەهەڵبژاردنەکان کە جێگرەوەی حیزبی سۆسیالیس���تی واڵته‌که‌یاندا بەشداری بکەن. یەکگرتوی هەڵوەشاوە بو لەهەرێمەکانی ئەڵمانی���ای رۆژه���ەاڵت ،تەنیا %11ی سنوردارکردنی مافی ده‌نگدان هەوڵی س���نوردارکردنی بەش���داریی دەنگەکانی بەدەستهێنا. به‌هۆی کاری تایبهتهوه مه‌ریوان وریا قانع نه‌یتوانی له‌م ژماره‌یه‌دا گۆشی "ئه‌ودیو شته‌کان" بنوسێت له‌گه‌ڵ داوای لێبوردنمان له‌خوێنه‌ران
birura.awene@gmail.com
بیروڕا
پێشنیارێک بۆ هه‌ڵبژاردن عه‌لی حامید به‌مه‌به‌ستی وه‌رچه‌رخاندنی هه‌ڵبژاردن له‌که‌رنه‌ڤاڵێکی حزبییه‌وه بۆ بۆنه‌یه‌کی نه‌ته‌وه‌یی‌و جه‌ماوه‌ریی‌و کزکردن ی ڕۆڵی حزب‌و س���ڕینه‌وه‌ی مۆرک���ی حزبایه‌تی په‌تی���ی له‌هه‌ڵبژاردنه‌کان���ی هه‌رێم‌و بۆ پێش���گریکردن له‌زویربون���ی هاواڵتیان له‌پرۆس���هی هه‌ڵبژاردن که تاکه ڕێگه‌ی دیموکراس���یی دور له‌توندوتیژی���ی ئاڵوگۆڕپێکردن‌و ده‌ستاوده‌س���تکردنی ئاشتییانه‌ی ده‌سه‌اڵته‌و سااڵنێکه بوه‌ته ی���ادو که‌رنه‌ڤاڵێکی حزبی���ی (چونکه تێبینی ئهوه ده‌کرێت که تا دێت ژمارهی هاواڵتی بێالیه‌ن‌و زویر له‌حزب‌و حزبایه‌تی‌و بایکۆت���کاری پرۆس���ه حزبییه‌ک���هی هه‌ڵبژاردن له‌کوردس���تان ڕو له‌زیادبون ده‌کات) هه‌روه‌ه���ا ب���ۆ که‌مکردنه‌وه‌ی تێچوی هه‌ڵب���ژاردن‌و دورخس���تنه‌وه‌ی ئه‌گ���ه‌ری پێکداهه‌ڵپژان له‌س���ه‌روه‌ختی شه‌ڕه‌په‌ڕۆی بانگه‌شه‌و ڕیکالم بۆ الیه‌نه سیاس���یه‌کان له‌هه‌ڵبژاردنه حزبیه‌کاندا، پێش���نیارده‌که‌م خ���ۆ ل���ه‌م سیس���تمه کۆنه‌ی هه‌ڵبژاردن که تا ئیس���تا کاری پێ ده‌کرێت رزگاربکرێت‌و بۆ له‌مه‌وپاش په‌یڕه‌وی ئه‌م سیستمه بکرێت که لێره‌دا پێشنیاری ده‌که‌م .ڕاسته که هه‌ڵبژاردن له‌بنه‌ڕه‌تدا پرۆسه‌یه‌کی سیاسییه تیایدا ئه‌و الیه‌نانه‌ی که له‌سه‌ر به‌ده‌ستهێنانی ده‌نگی هاواڵتیان بۆ وه‌رگرتنی پۆس���ته کارگێڕییه‌کانی واڵت ده‌که‌ونه ملمالنه‌وه پارته سیاسییه‌کانن ،به‌اڵم له‌په‌یوه‌ست به‌واڵتی خۆم���ان هه‌ڵب���ژاردن هێنده‌ی وه‌ک ئامرازێک ب���ۆ خزمه‌تکردنی حزب کاری پێک���راوهو کاری پێده‌کرێ���ت که ل���ه رێگایه‌وه له‌قۆناغ���ی یه‌که‌مدا حزب ئه‌ندام‌و کادرو که‌سه دڵسۆزه‌کانی خۆی بۆ پۆست‌و پله کارگێڕییه‌کانی ده‌وڵه‌ت کاندی���د ده‌کات‌و له‌قۆناغی دوه‌میش���دا کاتێک ک���ه له‌هه‌ڵبژاردنه‌که‌دا بردییه‌وه
هه‌ڵبژاردن ئامرازێک نه‌بوه‌و نییه تا بههۆیهوه بتوانرێت که‌سانی ته‌کنۆکرات‌و شاره‌زا له‌هونه‌ری به‌ڕێوه‌بردنی کاروباری ده‌وڵه‌ت له‌ناو میلله‌تدا گوڵبژێر بکرێن‌و له‌پۆسته بااڵکانی ده‌وڵه‌تدا دابمه‌زرێنرێن
ئه‌گه‌ر به‌نیازین خزمه‌تی واڵتمان بکه‌ین با که‌سانی شاره‌زا‌و پسپۆڕ له‌هه‌ر کایه‌و بوارێکدا له‌ناو ئه‌و سه‌ندیکاو کۆمه‌ڵه‌و ڕێکخراوانه‌وه هه‌ڵببژێرین‌و بیاننێرینه دامه‌زراوه‌کانی ده‌وڵه‌ت
بۆ ماوه‌ی س���ااڵنێک خ���ۆی‌و ئه‌و کادرو که‌سه دڵس���ۆزانه‌ی خۆی له‌سه‌ر ماڵی گش���تیی ده‌ژێنێت‌و داهاتویان مسۆگه‌ر ده‌کات‌و دوری���ش نیی���ه ده‌وڵه‌مه‌ندیان بکات‌و ره‌نگ���ه دواجاریش مه‌ترس���یی قۆرخکردن���ی ده‌س���ه‌اڵتی لێبکه‌وێته‌وه له‌الیه‌ن ئه‌و حزبه‌وه ،به‌و چه‌ش���نه‌ی که له‌رۆژگاری ئه‌مڕۆدا ئهوه ده‌بینین ،هێنده هه‌ڵب���ژاردن ئامرازێک نه‌ب���وه‌و نییه تا بههۆیهوه بتوانرێت که‌سانی ته‌کنۆکرات‌و شاره‌زا له‌هونه‌ری به‌ڕێوه‌بردنی کاروباری ده‌وڵه‌ت له‌ناو میلله‌تدا گوڵبژێر بکرێن‌و له‌پۆسته بااڵکانی ده‌وڵه‌تدا دابمه‌زرێنرێن به‌چاوپۆشییکردن لهوهی که په‌یوه‌ندی سیاسییان هه‌رچییه‌که‌و سه‌ر به‌هه‌ر کۆڕو کۆمه‌ڵێکی سیاسیین .له‌و سۆنگه‌یه‌شه‌‌وه
که ئێمه له‌واڵته‌که‌ماندا بۆ هه‌موو چین‌و توێ���ژه پیش���ه‌ییه‌کان ک���ۆڕو کۆمه‌ڵه‌و ڕێکخراوو سه‌ندیکای بێشومارمان هه‌یه، به‌جۆرێک ک���ه س���ه‌ندیکای کرێکاران‌و جوتی���اران‌و ئه‌ندازی���اران‌و پزیش���کان‌و مامۆس���تایان‌و فه‌رمانبه‌ران‌و کاسبکاران و..هتدمان هه‌ن ،یان سه‌باره‌ت به‌پرسی ئافره‌ت ،له‌به‌رئه‌وه‌ی كه ئافره‌تان له‌هه‌مو رێكخراوه‌كان���دا وه‌ك���و پی���اوان بونیان هه‌یه ،جگه له‌رێكخراوه‌كه‌ی خۆش���یان، كه‌واته ئه‌مان خۆی���ان له‌رۆڵی خۆیان‌و له‌چونی���ان بۆ په‌رله‌مان به‌رپرس���یارن. یاخود سه‌باره‌ت به‌له‌شكری كوردستان به‌هه‌مو رێكخراوه‌كانی س���وپاوه ،چاكتر وای���ه ده‌نگ به‌حزبی ده‌س���ه‌اڵت نه‌ده‌ن به‌ڵكو له‌نێو خۆیاندا ده‌نگ به‌نوێنه‌رێك
بۆ خۆیان بده‌ن بۆ په‌رله‌مان .ده‌ش���ێ به‌م هۆی���هوه خه‌ڵكانێك���ی بێالیه‌نیش له‌س���ه‌ربه‌خۆكان ببنه ئه‌ندام په‌رله‌مان. ئه‌گه‌ر به‌نیازین خزمه‌تی واڵتمان بکه‌ین با که‌سانی شاره‌زا‌و پسپۆڕ له‌هه‌ر کایه‌و بوارێکدا له‌ناو ئه‌و س���ه‌ندیکاو کۆمه‌ڵه‌و ڕێکخراوانه‌وه هه‌ڵببژێری���نو بیاننێرینه دامه‌زراوه‌کان���ی ده‌وڵ���هت .به‌نمون���ه ئه‌گه‌ر بڕیاره خزم���هت به‌چینی کرێکار بکرێت ب���ه‌وه‌ی که نوێنه‌ری���ان هه‌بێت له‌دامه‌زراوه‌یه‌ک���ی وه‌ك په‌رله‌مان���دا داکۆکی له‌م���اف‌و به‌رژه‌وه‌ندییان بکات، با سه‌ندیکای کرێکاران خۆی هه‌ڵبژاردن ب���کات‌و ئه‌ندامی به‌ئه‌مه‌ک���ی خۆی بۆ ئ���هو پۆس���ته کاندید ب���کات ،تۆ بڵێی له‌نێو س���ه‌ندیکای کرێکاراندا کرێکارێک نه‌دۆزینه‌وه ش���ایانی ئه‌وه‌بێت بیکه‌ینه ئه‌ن���دام ل���هو دامه‌زراوه‌یه‌دا که یاس���ا له‌به‌رژه‌وه‌ندی کرێ���کاران ده‌ربچوێنێت بۆیه ناچارین کهس���ێک بکه‌ینه نوێنه‌ری که له‌به‌ر ناهاوپیشه‌یی دورو نزیک ئاگای له‌خه‌مه‌کان���ی نیی���ه؟! ئه‌گ���ه‌ر ()111 کورس���ییه‌که‌ی په‌رله‌مان ب���هو گوێره‌یه دابه‌ش بکه‌ین‌و هه‌ر سه‌ندیکاو کۆمه‌ڵه‌یه‌ک کاندی���دی به‌ئه‌زمون‌و دڵس���ۆزی خۆی ده‌ستنیش���ان بکات‌و ڕه‌وانه‌ی په‌رله‌مان ب���کات ئه‌و کات���ه نه‌ک ه���ه‌ر ده‌توانین به‌چاکی خزمه‌تی واڵتمان بکه‌ین به‌ڵکو هه‌نگاوێک���ی گ���ه‌وره‌ش به‌ئاراس���ته‌ی دورخستنه‌وه‌ی ده‌ستی حزب له‌کاروباری ده‌وڵه‌ت���دا ده‌نێین ،هاوکات پێش���گریی له‌و هه‌ڵپ���هو چاوچنۆکیی���ه‌ش ده‌که‌ین که س���ااڵنێکه له‌نێ���و کۆمه‌ڵگه‌که‌ماندا بۆ وه‌رگرتنی پۆس���تو پله‌ی حکومیی س���ه‌ریهه‌ڵداوه‌و له‌کاتی هه‌ڵبژاردنه‌کاندا به‌ڕون���ی هه‌س���تیپێده‌کرێت‌و چه‌ش���نه ته‌ماشایه‌کی ئه‌وتۆ ناجۆری بۆ پۆست‌و پله‌وپایه دروس���ت کردوه که له‌پۆستدا ئ���ه‌وه‌ی نایبینێ���ت کاری خزمه‌تکردنه‌و ته‌نها موچه‌و ده‌س���تکه‌وتی مادیی تیادا ده‌بینێت .
هه‌ڵبژاردن ته‌ڵه‌یه‌ك بۆ گه‌مژه‌كان؟
ئه‌ی چی بۆ دیموكراسی ده‌مێنێته‌وه؟
شه‌ونم یه‌حیا* ژان س���ه‌ڵیم ،ئ���هو فه‌یله‌س���وف ه فه‌ره‌نسیه‌یه به‌رپرسی به‌شی فه‌لسه‌فه‌یه له‌زانكۆی سۆربۆن پاریس یه‌ك ،چه‌ندان به‌رهه‌می له‌س���ه‌ر (خوێندنه‌وه‌ی بیری ماركس���یزم له‌س���ه‌ده‌كانی بیس���تو بیست‌و یه‌كدا هه‌یه ،له‌گه‌ڵ كتێبه‌كانی تری به‌ن���اوی ( به‌خته‌وه‌ریی‌‌و هونه‌ری به‌خته‌وه‌ری���ی ب���ون له‌بارودۆخێك���ی دژواردا ،فه‌لسه‌فه‌ی مۆباسان ،ئازادی‌‌و فه‌لس���ه‌فه ،ده‌ستنوس���ه‌كانی ...1844 هتد) ،له‌م نوس���ینه‌مدا تیشك ده‌خه‌مه س���ه‌ر كتێبێكی "ژان سه‌لێم " به‌ناوی " هه‌ڵبژاردن ،ته‌ڵه‌یه‌ك بۆ گه‌مژه‌كان ؟ ئه‌ی چی بۆ دیموكراسیه‌ت ده‌مێنێته‌وه ؟ كه له‌ساڵی " 2012پاریس ،فالماریون" چاپكراوه. ئ���ه‌م كتێب���ه به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك���ی به‌هێز ب���ۆ ش���یكردنه‌وه‌ی گه‌مه‌كانی هه‌ڵب���ژاردن ،ههرچهنده ئ���ه‌م گه‌مه‌یه "گه‌وجاندنێكی كۆن���ه " به‌اڵم به‌رده‌وام چ له‌الیه‌ن ده‌س���ه‌اڵته‌وه یان هاواڵتیان یان ئۆپۆزس���یۆنه‌وه بێ���ت پارێزگاریی لێده‌كرێت ،س���ه‌لێم ده‌ڵێ���ت ههرچهنده تاك به‌ه���ۆی ئه‌و گه‌مه‌ی���هوه دوچاری نائومێدیی‌‌و گه‌وجاندنیش بونه‌ته‌وه ،به‌اڵم "هه‌مویان به‌و زوڕنایه هه‌ڵده‌په‌رن" ! نوس���ه‌ر ل���ه‌م كتێبه‌ی���دا ڕه‌خن���ه له‌پرۆس���هی هه‌ڵبژاردن ده‌گرێت‌و ناوی لێده‌نێت "س���ێركی هه‌ڵبژاردن" لێره‌دا ئ���هو پرۆس���ه‌یه ده‌خات���ه چوارچێوه‌ی نمایش���كردنێكی سێركیی .له‌هه‌موشیان سه‌یرتر به‌الی س���ه‌لێم ئه‌وه‌یه كه ناوی لێده‌نێن "نوێنه‌ر" نوێنه‌رێك كه له‌سه‌ر ش���انی خه‌ڵكانیك���ی تر به‌خت���ه‌وه‌رو
خۆشگوزه‌ران ده‌بێت "س���ه‌لێم پێیوای ه له‌هه‌ڵبژاردن���دا دو ئه‌كته‌ر رۆڵ ده‌بینن، یه‌كێكی���ان "ده‌نگ���ده‌ر" ئه‌وه‌یتری���ان "كاندید"ه ،تۆ سه‌یری ئه‌و نمایشكردنه بكه ! *كاندید به‌ده‌نگده‌ر ده‌ڵێت "له‌پێناو خۆشگوزه‌رانیی تۆ ،له‌پێناو به‌خته‌وه‌ریی تۆ ،ده‌نگ به‌من بده‌ن ،من ژیانتان خۆش ئه‌كه‌م له‌پێناو خزمه‌تكردن بهئێوه خۆم كاندیدكردوه؟ تۆ س���ه‌یری ئ���هو ڕس���ته‌یه بكه‌ن، "ده‌نگده‌ر ئه‌گه‌ر وا تێبگات به‌خته‌وه‌ریی‌‌و خۆشگوزه‌رانیی خۆی له‌هه‌ڵبژاردنی ئه‌و تاك���ه ده‌بینێت" ،به‌الی س���ه‌لێم ئه‌وا وه‌همێكی گه‌وره‌ی���ه ،چونكه ئهوه نه‌ك ده‌نگ���ده‌ره ك���ه پێگه‌ی زیات���ر ده‌بێت له‌كۆمه‌ڵگ���هو تیش���كی زیاتر له‌س���ه‌ر ده‌بێت‌و خۆش���گوزه‌رانتر ده‌بێت‌و ژیانی باش���تر ده‌بێت ،به‌ڵكو ئ���هوه كاندیده ب���ڕوای وایه ده‌كه‌وێته ئ���هو دۆخه‌وه ! به‌اڵم الی ژان س���ه‌لێم ئه‌گه‌ر هه‌ڵبژاردن ته‌نیا بۆ به‌ده‌س���تهێنانی ده‌س���ه‌اڵت‌و خۆشگوزه‌رانیكردنی یه‌ك تاك بێ ،ئه‌ی چی بۆ دیموكراسیه‌ت ده‌مێنێته‌وه؟ ئ���ه‌م ش���یكردنه‌وانه‌ی س���ه‌لێم له‌ژێر رۆش���نایی بیربۆچونه‌كان���ی (ئه‌لیكس تۆكفی���ل)ه كه ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر ده‌نگده‌ر وا تێب���گات ئ���هو هه‌ڵبژارده‌ی���هی ئ���هو گه‌ره‌نتیه بۆ خۆش���گوزه‌رانیی‌‌و به‌خته‌وه‌ری���ی ئ���هو ،ئ���ه‌وا بێگوم���ان له‌خه‌یاڵ‌و وه‌همێكی گه‌وره‌دا ده‌ژیت". لێره‌دا بۆم���ان رونده‌بێته‌وه ،ده‌نگده‌ر دوجار ده‌كه‌وێته ناو ته‌ڵه‌وه ،جارێكیان له‌روی ئاب���وری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی���هوه ،ئه‌و كات���هی ك���ه كاندی���د پێیده‌ڵێت "من ده‌بمه س���ه‌رچاوه‌ی به‌خته‌وه‌رییه‌كانت‌و هێنان���ه‌دی ئامانجه‌كانت" ب���ێ ئهوهی ده‌نگ���ده‌ر ئاگاداربێ ل���ه‌وه‌ی كه ئهوه "ئ���هوه ده‌بێته س���ه‌رچاوه‌ی هێنانه‌دی ئامانجه‌كان���ی كاندید" ئ���هوه كاندیدی براوه‌یه ل���ه‌روی ئابورییه‌وه گوزه‌رانێكی باش���تری ده‌بێت‌و له‌روی كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه پێگه‌یه‌كی كۆمه‌اڵیه‌تی باشتری ده‌بێت. جارێك���ی ت���ر ك���ه ده‌كه‌وێت���ه ناو ته‌ڵ���هوه ئه‌ویش له‌روی سیاس���یه‌وه‌یه،
زۆرینه نازیزمی هێنایه ده‌سه‌اڵت ،له‌هه‌موی سه‌یرترو الوازتر به‌كارهێنانی زاراوه‌ی "نوێنه‌ری گه‌له" بۆ ئه‌مانه ،بۆیه ده‌توانین بڵێین "مه‌رج نیه هه‌مو كات زۆرینه له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانیان له‌سه‌ر هه‌ق‌و راستبن"
هه‌ڵبژاردنێك له‌و كتێبه‌یدا دههێنێتهوه، ك���ه بونه‌ت���ه جێ���گای نائومێدی���یو ش���ه‌رمه‌زاریی ب���ۆ كۆمه‌ڵ ،س���ه‌ره‌ڕای ئهوه ئ���هو پێیوای���ه ده‌بێ ئ���اگاداری ده‌رهاویش���ته‌كانی دیموكراسیه‌ت بین. لهوهی م���ه‌رج نیه هه‌م���و كات خه‌ڵك له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانیاندا راس���تو له‌س���ه‌ر ه���ه‌ق ب���ن ،له‌هه‌م���و حاڵه‌تێك���دا له‌و دۆخانه په‌شیمانی به‌دوادا دێت ،له‌وانه هه‌ڵبژاردن���ی (هیتل���ه‌ر) به‌راوێ���ژكاری ئه‌ڵمانی���ا له‌م���ارس‌و ئه‌پریل له‌س���اڵی ،1932هیتله‌ر به‌كۆده‌تای س���ه‌ربازیی نه‌گه‌یش���ته ده‌س���ه‌اڵت ،ئ���هو له‌رێگای هه‌ڵبژاردنه‌وه ك���ه 2,750,000ده‌نگی هێنا كه ده‌كاته %37,35ی ده‌نگه‌كان، كه‌وات���ه به‌ده‌نگی زۆرینه ده‌س���ه‌اڵتی وه‌رگرت ،ده‌پرس���ێت ئایه ئه‌مه لێدانی دیموكراسیه‌ت نیه ،كوا دیموكراسیه‌ت؟ ده‌رئه‌نجامی ده‌س���ه‌اڵتی هیتله‌ر چی بو (شه‌ڕو ماڵوێرانی‌‌و كوشتن‌و كاولكاریی، ڕه‌گه‌زپه‌رس���تیی ،جوله‌كه س���وتاندن‌و دیكتاتۆری���ه‌ت‌و نازی���زم) به‌واتای���ه كه زۆرین���ه نازیزم���ی هێنایه ده‌س���ه‌اڵت، له‌هه‌موی سه‌یرترو الوازتر به‌كارهێنانی زاراوه‌ی "نوێنه‌ری گه‌له" بۆ ئه‌مانه ،بۆیه ده‌توانین بڵێی���ن "مه‌رج نیه هه‌مو كات زۆرینه له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانیان له‌سه‌ر ه هق‌و راستبن" .باش���ترین نموونه له‌عێراقیش "نوری مالیكی" له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی 2006 .2009 --له‌كۆتاییدا تاك ده‌كه‌وێته ناو دۆخێكی دوالیزم���هوه ل���ه‌وه‌ی له‌الی���هك گاڵته به‌ڕه‌وش���ه‌كه ده‌كات‌و به(گاڵته‌جاڕیی) ده‌زانێ���ت ،له‌الیه‌كی ترهوه به‌ش���داری پرۆس���ه‌كه ده‌كات ،ئ���ه‌م دوالیزمی���ه له‌ده‌نگن���ه‌دان ی���ان به‌تاڵكردن���ه‌وه‌ی ده‌نگ���ه‌كان ،ی���ان ڕه‌تكردن���ه‌وه‌ی ده‌نگدان‌و به‌جێهێش���تنی گۆڕه‌پان له‌و دۆخ���ه‌دا ،كلیلی بیركردنه‌وه‌كانی مرۆڤ داده‌خات كه ئه‌مه بنچینه‌یه بۆ كۆتایی شارستانیه‌ت.
ئ���هو چاوه‌ڕێ���ی دیموكراس���یه‌تێكی زیاترو ئازادیی‌و ش���ه‌فافیه‌ت‌و ئارامی‌‌و هێمنایه‌تیه‌ك���ی زیات���ر ده‌كات ،كه‌چی ده‌كه‌وێته دۆخێك���ی ته‌واو پێچه‌وانه‌وه، دۆخی نائومێدیی. س���ه‌لێم پێیوایه ئه‌مڕۆ زیاتر له‌دوێنی رۆژ له‌دوای رۆژ تاك به‌ده‌ست گوتاری سیاس���یه‌كان‌و درۆو ناراستگۆییه‌كانیان ماندوت���ر ده‌بێ���ت ،ه���ه‌ر ب���ۆ زیات���ر پشتڕاستكردنه‌وه‌ی قسه‌كانیشی نمونه به‌چیرۆكی L>Endormeuse له‌نوسینی "موباسان" له‌ساڵی 1889 له‌پاری���س چاپكراوه له‌گ���هڵ "ئونوریه جابرییل ریكویتی" ناسراو به "ئه‌لكونت دی میراب���و" ده‌هێنێت���هوه 9( .مارس * خوێن���دكاری دكت���ۆرا له‌به‌ش���ی 2 - 1749أبریل 1791 فه‌لسه‌فه -زانكۆی سۆربۆن ،پاریس هه‌روه‌ه���ا ژان س���ه‌لێم نمونه‌ی چه‌ند پسپۆر له‌فه‌لسه‌فه‌ی -كۆمه‌ڵناسی
بیروڕا
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
birura.awene@gmail.com
كوردستان په‌ڵه ی مه‌بعوس ی داوه سیروان غه‌ریب ی 1928ك��� ه ده‌كات��� ه س���اڵ هه‌ش���تاو شه‌ش س���اڵ به‌ر له‌ئه‌مرۆ، ی ی پروپاگه‌نده كوردستان سه‌رگه‌رم ی هه‌ڵب���ژاردن ب���وه ب���ۆ هه‌ڵبژاردن (مه‌بعوس) بۆ به‌غ���دا ،رێك‌و ڕه‌وان ده‌كات���ه په‌رله‌مانت���اری ئێس���تا، ئ���ه‌وه‌ی الپه‌ره‌كان���ی ئ���هو مێ���ژو‌ه بخوێنێت���هوه ،ب���ۆی ده‌رده‌كه‌وێ���ت ده‌ڵێ���ی ئه‌مرۆی���هو تۆزقاڵێك زیاد‌و كه‌می نه‌ك���ردوه ،له‌داواكانی كورد، په‌رله‌مانتاره‌كان���هوه ی له‌به‌ڵێن��� بیگره تاوه‌كو خ���زم خزمێنه‌و الف‌و ی گه‌زافی نیشتیمانپه‌روه‌ری‌‌و زۆر شت دیكه‌ش. ی به‌و موناس���ه‌به‌ته‌و‌ه یه‌كی نیسان ی 1928كوردس���تان وه‌ك س���اڵ ی ئێس���تای "وه‌زعیه‌تێك���ی عه‌جایب به‌سه‌ر هاتبو"،وه‌ك ئێستای له‌هه‌مو كۆاڵنێ���ك له‌هه‌م���و چایخانه‌ی���ه‌ك‌و ی ی مه‌بعوس دیوه‌خانێك قسه‌و "به‌حس ی تیا تیكرار ئه‌بێته‌وه ،حه‌تا ده‌وائیر ی غه‌زه‌ت���ه ،به‌م حكومه‌ت ،س���تون مه‌وزوعه ئه‌شغال كراوه ...بیسومان ه له‌كوردستان گه‌زۆ ده‌بارێت ،نه‌وه‌كو ی مه‌بعوس بدات". په‌ڵه هه‌ش���تاو هه‌شت ساڵ به‌ر له‌ئێستا ی هه‌ڵبژاردندا خ���زم خزمێن ه له‌كات��� نه‌ریتێك���ی زیندوبوه‌و ،ئایا ئێس���تا ئه‌و نه‌ریته گۆڕاوه؟ ئێوه ئێس���تایش
ێ نایبینن ك���ه "هه‌ر ك���ه‌س به‌نه‌وع ی یان بۆ خزمێك‌و ته‌شویقات بۆ خۆ دۆس���تێكی ده‌كات ،ئه‌وان���هی ك��� ه ئیقتیداری كاتبێك���ی دائیره‌یان نیی ه ی پڕ ی كه‌لله‌یان��� ه���ه‌وای مه‌بعوس��� ی تا ئه‌مرۆ كوردییه‌ت‌و كردوه ،ئه‌وانه ی میلله‌تیان پێ عار بوه ئه‌مرۆ به‌الیه‌ن ی فی���داكاری‌‌و‌وه‌ته‌ن پ���ه‌روه‌ری گوێ عاله‌میان كه‌ڕ كردوه؟" هه‌شتاو شه‌ش س���اڵ به‌ر له‌ئێستا چه‌ن���د له‌م���رۆ ده‌چێ���ت .داواكان جیاوازییان نیی���هو پاڵێوراوه‌كانیش ی ێ كردن ی جێبه‌ج به‌هه‌م���ان به‌ڵێن��� ی ی نه‌ته‌وه‌ی كورده‌و‌ه سه‌رنج مافه‌كان ی ده‌نگده‌ر ڕاده‌كێشن‌و به‌جۆرێك باس نیشتیمانپه‌روه‌ری‌‌و فیداكارییه‌كانیان ده‌كه‌ن كه س���ه‌رت ده‌سوڕمێ ،به‌اڵم ئه‌م "الف‌و گه‌زاف���ه ،موحه‌قق بزانن هه‌ر بۆ مه‌عاش���ه ،خۆزگ ه حكومه‌ت ی‌وه‌ته‌نه‌ی مجانه ته‌كلیف ئه‌م خزمه‌ت بكردایه یا مه‌عاشی مه‌بعوسی بكردای ه به‌صه‌د روپیه .ئ���هو حه‌له فیداكار، ی ئه‌خست". وه‌ته‌ن په‌رست بوار ده‌ر له‌راستیدا من به‌ش به‌حاڵی خۆم، له‌زۆرینه‌ی���ان ڕا نابین���م ك���ه چون ه ی په‌رله‌م���ان بتوانن خزم���هت به‌دۆز ڕه‌وای كورد بك���هنو له‌و هه‌مو فێڵ ه تێبگه‌ن كه رۆژان���ه له‌به‌غدا له‌كورد ده‌كرێت ،یان هی���چ نه‌بێت‌وه‌اڵمیان ی ب���ۆ ئه‌و كه‌س���انه پێبێت ك��� ه ماف كوردیان خس���تۆته ژێ���ر پێیانه‌وه، "چونك ه ته‌نه���ا به‌زمان ئه‌م‌وه‌عدان ه ی ك ه به‌ئێ���وه ئه‌ده‌ن ،ئه‌م فی���داكار ی له‌دڵدا له‌گه‌ڵ پیشانی ئه‌ده‌ن كه‌چ ی ی تر خه‌ریكن ،ئه‌وان پیالن ش���تێك خۆی���ان ده‌مێكه رێكخس���توه ،له‌م ئه‌دواری ئیجتیماعه‌دا ،چه‌ند مه‌عاش وه‌رده‌گ���رن ،چه‌ند س���ه‌رف ئه‌كه‌ن، چه‌ندی پاش���ه‌كه‌وت ئه‌كه‌ن هه‌مویان حس���ابكردوه ،له‌سه‌ر چ جاده‌یه‌ك چ
ته‌نها به‌زمان ئه‌م‌وه‌عدان ه بهئێوه ئه‌ده‌ن ،ئه‌م فیداكاریه‌ی كه پیشان ی ئه‌ده‌ن كه‌چ ی له‌دڵدا له‌گه‌ڵ شتێك ی تر خه‌ریكن ،ئه‌وان پیالنی خۆیان ده‌مێك ه رێكخستوه ،له‌م ئه‌دوار ی ئیجتیماعه‌دا ،چه‌ند مه‌عاش‌وه‌رده‌گرن ،چه‌ند سه‌رف ئه‌كه‌ن ،چه‌ند ی پاشه‌كه‌وت ئه‌كه‌ن هه‌مویان حسابكردوه
ی نیش���تیمانیانه‌ی ه بۆ به‌ره‌و پێشچون ی له‌دۆخێكه‌و‌ه كۆمه‌ڵگاكه‌مان گۆڕین ب���ۆ دۆخێكی ت���ر .بۆی ه‌واباش���تره رونتر قسه‌كان بگه‌یه‌نین "ئه‌م قسان ه به ئ���هوه نییه كه ئێ���وه ماویس بن زاته‌ن له‌س���ه‌ره‌و‌ه‌وتم ئه‌م قس���هی ه به ئیعتیب���اری عمومی نیی��� ه له‌ناو خۆدا ئینسانی فیداكار وه‌ته‌نپه‌روه‌ر موسته‌عید هه‌یه .زۆر چاك چاو بگێڕ‌ه زه‌ریف وردبه‌ره‌وه له‌روا دامه‌مه‌ێنه‌و ی خزم‌و ئاش���نا بی���ر مه‌ك���ه .ئهوه به‌كه‌ڵك دێت ئهوهی ده‌رمانی ده‌ردت ئه‌كات ،ئ���ه‌وه‌ی ئیعتیمادت به‌عیلم‌و ی ی ال ی قیمه‌ت س���ه‌ویه‌ی هه‌یه .ئه‌و ی تۆ مه‌علوم ه موجه‌ره‌ب ه حاصلی ئاو حه‌یات‌و مه‌ماتی ئه‌وی ،س���ه‌عاد‌هت‌و ی له‌گه‌ڵ تۆدا موش���ته‌ره‌ك ه فه‌الكه‌ت ی داوا ئ���هوه هه‌ڵبژێ���ره‌و پرۆغرام��� لێ بكه ،پش���ت به‌یه‌كێك مه‌به‌ست ه ئاگرت تێبه‌ربداو له‌دوره‌و‌ه ته‌ماشات بكات". پاش هه‌شتاو شه‌ش ساڵ به‌سه‌ر ئه‌و ی رۆژنامه‌و سایت‌و قسانه‌دا ته‌ماش���ا گۆڤاره‌كان���ی كوردس���تان ده‌ك���ه‌م‌و له‌گه‌ڵیدا هه‌مان ئه‌و قس���انه‌ی تیادا ی ده‌كه‌م ك ه خستومنه‌ته كۆته‌و‌ه به‌د ی ی ژیان له‌یه‌ك له‌ژمار‌ه 124رۆژنامه نیسانی 1928باڵوكراوه‌ته‌وه ،به‌اڵم ی ته‌نها ئێس���تا قس���ه‌كان ل���ه‌زاراوه ی پاكبونه‌ت���هوه ئه‌گینا وه‌ك عه‌ره‌ب ی نه‌گ���ۆڕاوه ،بۆی ه جاران���هو هیچ��� له‌كۆتای���دا منیش ل���ه‌م هه‌ڵبژاردن ه ده‌نگ���م ده‌خم ه پ���اڵ ده‌نگ���ی ئه‌و ی رۆژنامه‌یه‌و ده‌ڵێم "كوردستان په‌ڵه ی داوه". مه‌بعوس
نه‌وعه بینایه‌ك دروست ئه‌كه‌ن". ی تۆ ته‌ماش���ا بكه‌و بڕوانه‌و سه‌یر ی ڕاگه‌یان���دن‌و ت���ۆڕ‌ه كه‌ناڵه‌كان��� ی كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌كان‌و په‌یجه‌كان��� ی ئه‌نته‌رنێت بكه" ،اشتیاق‌و فیداكار ی به‌عزێك ئهوهنده له‌غلیان ه كه تحمل س���هرچاوه :كتێبی به‌ده‌م رێگاو‌ه جوابی كاغه‌زه‌كانیان ناكرێت". له‌س���هرو هه‌مو ئه‌مانه‌و‌ه ده‌نگدان گوڵچنین – نه‌وشیروان مسته‌فا ی ی هاواڵتیانه‌و مایه ی سروشت مافێك ی 1928 "ژماره 124یه‌كی نیس���ان ی هه‌روه‌ها به‌ش���داریكردنێك بونێت ی رۆژنامه‌ی ژیان
پاڵێوراوەکان فریشتەن؟ کەریمە سور به‌پێوێس���تی ئەزان���م ب���ەم پەندەی پیرەمێرد دەستپێبکەم کە ئەفەرموێ: سیاس���یەکانمان هێن���د به‌عینوان���ن خەڵک به‌مەخلوقی خۆیان ئەزانن هەر دەعوای ملوکی کرمی کەلەیە کامیان هەستێ گورگی گەلەیە ئەودەم���ەی پاڵێ���وراوەکان ئەکەونە ئاخافتن فریش���تە حەدی چیە توخنیان کەوێ ،سۆپەرمان بەتۆزی پێیانا ناگات، دارەکەی موس���ا بەدەس���ت ئەمانەوەیە، هەموی���ان س���ەبری ئەیوبی���ان هەی���ە، دەنگی���ان لەداود پێغەمبەر خۆش���ترە، وادەو بەڵێنیان لەئیس���ماعیل ڕاس���تو ڕێکترە ،لەنوح دارتاش���ترن ،له‌ئیدریس خەیاتترو لەلوقمان حەکیمترن. بەڵ���ێ وێن���ەی ڕەنگاوڕەن���گ کوچەو کۆاڵنی ش���ار پڕ ئەکەن ،لەسەر شاشەی تیڤیەکانمان بەج���ۆرێ ئەدوێن لەقەبزی پایزا بەهارێ دێنن تا سەر ئەژنۆ ئەکەن بەسەوزە گیاو قەرسیل ،بەرنامەی کاریان ئەمەندە چڕوپرە ،ترسی ئەوە لەدەنگدەر ئەنیش���ێ ئەگەر ئەم زاتە بەکورسی شاد ببێ ،ئەو پۆس���تە لێی ئەب���ێ بەتەوقی عەزازیل یا مارەکەی شێخ هۆمەر ،خەوو خۆراکیان لێح���ەرام ئەبێ .ئەوانەیان کە لەڕەگەزی نێرن ،ماڵو منداڵیان بیرئەچێ‌و ئەوانەشیان کە ڕەگەزی خانمان‌و ناسکن، س���ەر منداڵەکانی خۆیانی���ان ناپەرژێ بەجۆرێ هاوسەرەکانیان پشتگوێئەخەن لەبەر کاروباری ئەم میللەتە ڕەش���وڕوتە مێردەکانیان رەنگە لەڕێ دەرچن توشی بەاڵو چورتمی خراپ ببن. قس���ەیان بەجۆرێ خۆش���ئەبێ مەردم حەزئ���ەکا هەم���و مانگ���ێ ئینتیخاباتێ بک���رێ ،بەوەع���دو بەڵێنی ئ���ەوان بێت مەکت���ەب ئەوەندە ئەکرێتەوە هەر س���ێ چوار منداڵ پۆلێکی���ان بەرئەکەوێ ،باج لەم واڵتەدا فتوای بۆ ئەدرێ کە حەرامەو حکومەت‌و حیزبەک���ەی ئەوانیش حەرام ناخ���وات ،بواری تەندروس���تی بەجۆرێ پێش���ئەکەوێ ،مایۆ کلینیک حەدی چیە بەخەس���تەخانەکانی الی خۆم���ان بێت! بەڵێ���ن ئ���ەدەن ئەگەر ئ���ەوان دەربچن پاڵش���گایەکی نەوت ئەکەن���ەوە ،کەس نی���ە بڵێ قوربان ک���ە توانای کردنەوەی
وەه���ا پرۆژەیەکتان هەی���ە؟ قەیچێکا با دەریش���نەچن‌و بۆمانبکەنەوە خۆ هەر بۆ میللەتی خۆتانەو لەسەر خاکی نیشتمانە، لەسپیکەری ڕادیۆکانەوە بەجۆرێ باسی قیرتاوکردنی مەملەکەت ئەکەن ،هاواڵتی ترس���ی ئەپژێ ش���وێنێ نەبێ بس���تێ چیمەن یا یەک دوچڵ گوڵی تیا بڕوێنێ. هەندێکیتر پێچەوانەی ئەوانیتر بەجۆرێ گرنگی بەسەوزایی‌و باخ‌و باخات ئەدەن، خەمی ئ���ەوە الی دەنگدەر ئەڕوێنن ،لەو باخی بەهەشتەدا باریکە ڕێیەک نەمێنی بۆ هاتوچۆ ،بەجۆرێ مافی مێینە دەستەبەر ئەکەن ،هەر حیزبه بەئارەزوی خۆی ناوی لێئەنێ ،ئەگەر وەک ب���ەرات کۆکرێتەوە مش���تێ مافی ئاف���رەت‌و اللەوێچێ مافی ژن���ان‌و چنگێ مافی کچ���ان ،ئەوا مێینە بەجۆری تورەکەی مافی پڕ ماف ئەبێت، ئەودەمە پیاوان ئەبنە چینی چەوس���اوە ئەبێ داوای ماف لەوان بکەن. لێرەدا حاش���احازری‌و دور لەڕوی هیچ ک���ەس‌و حیزبێکی ن���اوێ ،هەموان یەک مه‌قام‌و یەک حەیران یەک بەستە ئەدەن بەگوێمان���دا ئەوەی جێی نیگەرانیە دوای پرۆس���ەی هەڵبژاردن‌و جەم���ع‌و تەرحی دەنگ���ەکان کە لەمەملەکەتی ئێمە لەهیچ جێگایەک���ی ئەم س���ەر زەمینە ناچێت، لەواڵتێک���ی گەندەڵی وەک ئەڵمانیادا دو س���ەعات دوای پرۆس���ەکە نەتیجەکەی دەرئەچێ‌و هەر پاڵێوراوە نامەی ئەعمالی ئەدرێتە دەس���تی ،ب���ەاڵم الی ئێمە کە خاوەن���ی النکەی دیموکراتی���ن ،تەزویرو گەندەڵی بەتیشکەس���اڵ لێمانەوە دورە، وەک ش���ەرواڵ‌و س���تارخانی الی خەیات مانگێک���ی ئەوی ت���ا ئەیبڕێ‌و پاش���ان پەراوەمان پێئەکا ،ئەوسا دوسێ وەعدی ناڕاس���تمان دەرخوارد ئەدا ،یەک دوڕۆژ وا بێپەروا بەڕاست‌و چەپا بەڵێنی چەورو بەبیانوی ک���ون‌و قۆپچەوە دوامانئەخات نەرممان ئەدەنێ. بەه���ەر فەالکەت���ێ ب���ێ کورس���یمان ئەوس���ا تەواو ئەبێت کاتێ بەئوتوکراوی مس���ۆگەرکرد ب���ۆ کاندی���دی دۆس���تو ئەیکەنە بەرمان یا تەسکە یا دەڵبە. س���ەیرەکە لەوەدایە کەس لەکولەکەی ئەحبابمان ،بەاڵم لەهەمو ئەنجومەنێکداو تەڕیش���ا باس���ی پەرلەمانەکەی پێش���و لەژێر هەر ناوێک���دا بێت ،ئیتر کەم کەم ن���اکات ،حاڵی چەند ش���ڕ ب���و تەنانەت ئەندامان���ی بەڕێز ئەکەونە ئەوەی خۆیان کۆبونەوەیەک���ی خۆیانی���ان ب���ۆ ناکرێ پێبگەیەن���ن ،نەک لەڕوی ڕۆش���نبیریی‌و چجای ئەو سوکایەتیانەی لەالیەن مالیکە چابوک دەس���تیەوە لەبەڕێکردنی کاری فەنی���ەوە پێیئەکرێ ،ک���ەس باس لەوە میللەت���دا یا بۆ داکۆک���ی لەهەق ،بەڵکو ناکا بڕیارەکانیان ت���ا ئەودیو ئەو هۆڵە ل���ەڕوی بەدەس���تهێنانی زەوی ،ب���اخ، ب���ڕ ناکا کە تیا کۆئەبنەوە ،تۆ بڵێی ئەم ئۆتۆمبێ���ل ،س���ەفەری ب���ەالش ،پارەو برادەرە تازە کوڕانە بەچی پشتئەستوربن موچ���ەی باش بۆ خۆیان‌و خزم‌و خوێش،
لەئوتێلێکی پێنچ ئەستێرەداو لەڕۆژی ( ١٤مارتی ٢٠١٤دا کارەکەرێکی نیپاڵی دوای خۆیان ئەخەن ،بۆ شایی‌و پاشتێالنەیەک بەبەرچاوی هەمو میوانان‌و شاییکەرانەوە دوجار ئەبێت نیپاڵی داماو دانەوێتەوە پێاڵوی خانمی پەرلەمانتار بگۆڕێ ،پاژنەعانەو پانیبەرزی بکاتە پێ
ئەمان���ەش بەجێی خۆی با بێینە س���ەر بارە س���ایکۆلۆژیەکە ،ئەرێ پێمانناڵێن ب���ۆ لەخۆت���ان ئەگۆڕێن؟ بۆ ڤایرۆس���ی لوتبەرزیی لێتانئەداو هەندێکتان خۆتان لێئەبێت بەجێمس بێکر یا ئیفالتون؟ بەداوای لێبوردنەوە ئ���ەم بابەتەم بۆ هەموان نیە ،ب���ەاڵم ئەتوانم بڵێم لەگەڵ زۆرینەمە ،لەگەڵ ئەوانەمە کە بەدرێژایی تەمەنی���ان لەه���ەر ئەنجومەنێکداب���ن نقەیان لێوەنایەت پش���تیان ئەکەن کۆمە لەخۆئەگ���رن لۆم���ە ،هەندێک���ی تریان لەئیمالدا زەعیفن بۆیە هیچ نانوسن ئەبێ بۆیان بنوس���نەوە ،هەندێکی تریش نەک زمانێکی تر نازانن بەڵکو کوردیەکەشیان دوکەڵ ئەکا بۆیە بێدەنگی هەڵئەبژێرن، ئەوانەش���یان درمی خۆ ب���ەزل زانینەکە ئەگ���رن‌و نایپەڕێن���ن وەک ئ���ەوەی لەئوتێلێکی پێنچ ئەستێرەداو لەڕۆژی(١٤ مارتی )٢٠١٤دا کارەکەرێکی نیپاڵی دوای خۆیان ئەخەن ،بۆ شایی‌و پاشتێالنەیەک بەبەرچاوی هەمو میوانان‌و شاییکەرانەوە دوجار ئەبێت نیپاڵ���ی داماو دانەوێتەوە پێ�ڵ�اوی خانم���ی پەرلەمانت���ار بگۆڕێ، پاژنەعانەو پانیبەرزی بکاتە پێ ،ئەوه‌ی جێی داخە جگە لەالیەنە خاڵی کراوەکەی لەمرۆڤایەتی ،لێرەدا پێویس���ت ناکا سی ڤی ))CVخانمی پەرلەمانتار پێشکەش بکەین .خۆ ئەگ���ەر بەڕەگەز بچوایەتەوە سەر ئەسڵێکی ئوروستوکراتی ،یا بەچکە بۆرژوای���ەک ،یان ب���ۆرە خزمایەتیەکیان لەگەڵ ماری ئەنتوانێت هەبوایە ئەمانوت بەهەر س���ورەت ناهەقی نی���ە وا ئەزانێ مافێکی ئەزەلیەو میراتەو بۆی ماوەتەوە، ئەوەی دڵ ئەیەش���ێنێ یان ئەیئاوسێنێ ئەوەی���ە ،ئ���ەو حیزبەی ئ���ەو خانمەی لەپەرلەم���ان توند کرد جاران س���وکانی ماش���ێنەکەی بەالی چەپ���ا وەریئەگرت، داکۆک���ی ک���ەری چین���ی چەوس���اوەبو نەمانزان���ی کورس���یەکەی پەرلەمان چی پێوەبو وا کاری لەم کاندیدەی کردو بەم دەردەی ب���رد ،ئیتر نازان���م دەنگ بەکێ بدەین ڕو لەکام قیبله‌بکەین ش���ایەتمان بەش���انی کێ بهێنین ،یا ببینە دەروێشی کام تەریقەت ،کەواتە دەنگده‌ر ئەبێ وریاو چاوکراوە بێت بزانێ کامە ڕەش���ەو کامە س���ورە ،بەرفێڵ‌و تەڵەکەی یاری ڕەش‌و س���وری یاریکەران نەکەوێ لەکاکاڵنیش ببێ‌و لەتوێکاڵنیش.
13
کۆمەڵکوژیی‌و ستراتیژی خۆپاراستن ئاراس فه‌تاح زۆرینەی ئەو لێکۆڵینەوە کۆمەاڵیەتیی‌و سیاس���یی‌و س���ایکۆلۆژییانەی لەس���ەر دەربازبووان���ی پرۆس���ەی کۆمەڵکوژیی ئەنجام���دراون ،ھەندێ���ک راس���تیمان نیش���اندەدەن کە شایس���تەی تێڕامانە. یەکێک ل���ەو تێزانە گروپ���ی قوربانیی بەس���ەر دوو بەش���دا دابەش���دەکات. بەش���ێکیان بریتین له‌ئینسانی بێدەنگ، مرۆڤگەلێ���ک ک���ە قس���ەناکەن‌و لەگەڵ ئازارەکان���ی خۆیاندا بەت���ەنھا دەژین، نایانەوێت لەگەڵ کەسدا ژانەکانەکانیان دابەش���بکەن‌و کەس���یش بەش���داریی خەمەکانی���ان بکات لەڕێ���گای بەزەیی پێداھاتن���ەوەدا .ئەم گروپ���ە ،بێدەنگە؛ ھۆکاری بێدەنگییەکەش���ی ھەندێکج���ار دەگەڕێتەوە بۆ شەرم .لێکۆڵینەوەکان ئەو راستییەیان سەلماندووە کە ھەستکردن به‌ش���ەرم یەکێک���ە له‌دەرھاویش���تە س���ایکۆلۆژییەکان الی دەربازب���ووان. ش���ەرمکردن لەوەی ک���ە رزگاریانبوە‌و یەکێک نەبون لەو قوربانییە زۆرانەی کە لەگەڵیاندا بون‌وله‌ئۆردوگا زۆرەملێکاندا ژیانی���ان لەگەڵیان���دا دابەش���دەکردو چارەنوس���ی ئەوەی���ان نەبو‌وەکو ئەمان نەکوژرێن‌و دەربازبن .ش���ەرم لەوەی کە ھیچیان نەک���رد بۆ ئەوەی رزگاریانبێت، وەکو مەڕی قوربانیی ملیان خس���تبوە بەردەست جەالدەکانیان‌و دەستەپاچە‌و بێدەس���ه‌اڵتانە چاوەڕوانی چارەنوس���ی خۆیان دەکرد .بۆئەوەی لەم پەیوەندییە ئاڵ���ۆزەی نێ���وان ش���ەرم‌و بێدەنگ���ی تێبگەی���ن ،مەبەس���تمە ئەو راس���تییە بخەمەڕو ک���ە بێدەنگیی زێدی ش���ەرم نییە ،بەڵکو ش���ەرم زێ���دی بێدەنگییە. به‌مانایەکی تر کاتێک کەس���ێک بێدەنگ دەبێت مانای ئەوە نییە کە شەرمدەکات، بەاڵم دەشێت ھەمو شەرمێک بێدەنگیی بەرھەمبھێنێ���ت .گومانی تێدا نییە کە چ ش���ەرم‌و چ بێدەنگی���ی لێرەدا له‌رووە س���ایکۆلۆژییەکەیەوەرەھەندێکی گرنگی کردەی خۆپاراستنە .ھەرچی پەیوەندی کۆمەڵکوژیی���ەوە به‌دەربازبووان���ی ھەی���ە ،ئەوەی���ە کە کەس���ی دەربازبوو کاتێک نایەوێت قس���ەبکات‌و بێدەنگیی ھەڵدەبژێرێ���ت ،مان���ای ئەوەیە کە ئەم مرۆڤ���ە نایەوێت کەس���ێک بێتو ژیانی بکۆڵێت‌و قوواڵیی زامەکانی بەیانبکات، نایەوێ���ت ک���ەس یادەوەرییەکان���ی بووروژێنێ���تو ئازارەکان���ی دووب���ارە زیندووبکات���ەوە .ئەم مرۆڤ���ە بریندارە دەیەوێت لەگ���ەڵ ژانەکانی���دا بەتەنھا بژی ،گەرچی کۆمەڵکوژیی ئەزموونێکی تاکەکەسیی نییە ،بەاڵم ھەرکەسێکیش ئەزموونێکی تایبەتمەندی تاکەکەس���یی لەگەڵدا ھەیە. گروپ���ی دووھەمی���ش له‌دەربازبووان ئینس���انگەلێکن کە قس���ە زۆر دەکەن، ل���ه‌ھەر ش���وێنێک بۆی���ان بلوێت باس له‌ئازەرەکان���ی خۆی���ان دەکەن ،خۆیان ناش���ارنەوە ،بەبێ ھەستکردن به‌گوناھ‌و ش���ەرم له‌ئەزموونە تاڵەکان���ی خۆیان دەدوێن .ئەم رەھەندی قس���ەکردنەش، وەکو رەھەن���دی بێدەنگیی ،دەش���ێت ھەمان وەزیفەی ستراتیژی خۆپاراستنی ھەبێ���ت ،خۆپاراس���تنێک ک���ە لەبری ئ���ەوەی بێدەنگیی بکات به‌کەرەس���ە، قسەکردن وەکو کردەیەکی ئازادیبەخش ( )emanzipatorischدەکات به‌کەرەس���ەی تەعبیرکردن لەخۆی .ئەم ئینس���انانە پێویستیان به‌روبەرێک ھەیە کە تیای���دا تەنھا نەب���ن ،مێژووەکەیان ت���ەنھا مێژووی خۆی���ان نەبێت ،بەڵکو وەک���و بەش���ێک له‌مێ���ژووی مرۆڤبوون له‌چرکەس���اتی توندوتیژی���ی رووت���دا بەیاندەکەن .ئەم ئینسانانە شەرمناکەن لەوەی کە سەر به‌گروپێکی دیاریکراون، بۆی���ە ئاوھای���ان بەس���ەرھات ،بەڵک���و ش���ەرمەکە بۆ مرۆڤایەتیی دەگەڕێننەوە ک���ە بەت���ەنھا بەجێیھێش���تن‌و بوون به”ھۆمۆ ساکەر“ (،)Homo sacer چونک���ی رووب���ەڕووی ئەو کارەس���اتە مێژوویی���ە دانس���قەیە بوون���ەوە ک���ە ن���اوی کۆمەڵکوژییە .ئەم ئینس���انانە پێماندەڵێن ،مرۆڤایەتی دەبێت ش���ەرم لەخۆی ب���کات کاتێک ک���ە ئایدیۆلۆژیا دەتوانێت مرۆڤب���کات به‌دڕندە‌و جەالد‌و کردەی کۆمەڵکوژیی پیادەبکات. پەیوەندییەک���ی تون���د ھەیە له‌نێوان مان���ەوە له‌ژی���ان‌و تۆڵەس���ەندنەوە. کۆمەڵکوژی���ی دەربازب���ووی ھەمووفەرمان���ەکان جێبەجێ���دەکات، قبووڵی بێڕێزیی‌و دڕندەیی جەالدەکانی
کۆمەڵکوژی کردەیەکی جەنگاوەرانەی نێوان دوو بەرەی شەڕکەر نییە بەڵکو جەنگێکی ناھاوتایە جەنگێکی کۆتایینەھاتووی کردەی تاکالیەنانەی کوشتنە ،کوشتنێک کە تیادا جەالدەکان ژمارەی قوربانییەکانیان نازانن بەاڵم قوربانییەکان ژمارەی جەالدەکانیان دەزانن دەکات‌و ھەم���وو ئەو کاران���ە دەکاتکە پێیدەس���پێرن ،بۆئەوەی بژی ،بۆئەوەی لەژیاندا بمێنێتەوە .ئەم خواستە قووڵە بۆ ژیان س���ەرەڕای ئەوھەموو بێڕێزیی‌و دڕندەییە الی ھەندێکیان ،یەک ئامانجی ھەب���وو؛ ئەوی���ش تۆڵەس���ەندنەوەیە. دەربازبووان���ی کۆمەڵکوژی���ی بێبەریی نی���ن له‌ھەس���تی تۆڵەس���ەندنەوە. تۆڵەسەندنەوە بۆ دەربازبوون مانایڕقی شەخس���یی نییە له‌جەالد ،بەڵکو مانای گەڕانەوەی مافە بۆ ئەو بێڕێزییکردنەی کە بەرامبەر بەئینس���انگەلێک کراوە کە له‌چرکەساتێکی دیاریکراوی بێدەسەاڵتیی رەھادا ژی���اون .ھەندێک لەدەربازبووانی ھۆلۆکۆس���ت دەگێڕن���ەوە ک���ە ئ���ەوان بۆی���ە ھەموو ش���تێکیان قبووڵکردووە، چونکی ھیوایەکیانبەوە ھەبووە ،رۆژێک دابێ���ت ک���ە رزگاری���ان بێ���تو تۆڵەی خۆیان له‌تاوانکاران بس���ەننەوە .ھەموو ئەوناھەقییەیان قبوڵک���ردووە ،چونکی ڕۆژانە بەو ھیوای���ەوە ژیاون کە رۆژێک له‌رۆژان تۆڵەی خۆیانبسەننەوە. گومان���ی تێدا نییە تۆڵەس���ەندنەوە به‌ھەر شێوەیەک بێت ،قەرەبووی ھەموو ئ���ەو ئازارانە ناکات���ەوە کەدەربازبووان چەش���توویانە .کۆمەڵکوژی کردەیەکی جەنگاوەران���ەی نێ���وان دوو ب���ەرەی شەڕکەر نییە،بەڵکو جەنگێکی ناھاوتایە، جەنگێک���ی کۆتایینەھات���ووی ک���ردەی تاکالیەنانەی کوش���تنە ،کوشتنێک کە تیاداجەالدەکان ژمارەی قوربانییەکانیان نازانن ،ب���ەاڵم قوربانیی���ەکان ژمارەی جەالدەکانیان دەزانن. دان دینەر له‌لێکۆڵینەوە گرنگەکەیدا بەناوی „ “Negative Symbioseکە له‌ساڵی ١٩٨٦داباڵویکردۆتەوە ،رای‌وایە کە دەربازبووان بەدوای تێگەشتنی ئەم رووداوەدا ناگەڕێ���ن ،چونکە ئەمرووداوە ھەر لەب���ەر رەھەندە‌وەحش���ەتگەرا رەھاک���ەی ناتوانرێت لێی تێبگەیت .ئەم مرۆڤ���ە دەربازبووانەبۆئ���ەوەی بتوانن لەژیاندا بەردەوامبن ،نابێت لەوە تێبگەن بۆچ���ی ئەم���ان نەک���وژران‌و رزگاریان بوو،بۆی���ە باری قورس���ی ش���ەرمێکی خۆخ���ۆرە ئاس���انتر ھەڵدەگیرێت‌وەک له‌تێگەیشتنی سنوورەکانیبێماناییبوونی رەھای کردەی کۆمەڵکوژیی‌و بێسنووریی بێدەسەاڵتیبوون تیایدا. ھەر ئەم دۆخە تایبەتمەندەشە‌وادەکات ک���ە چەمک���ی گێڕان���ەوەی ھەق ب���ۆ ئەوان���ەی ناھەقیی���ان بەرامبەرک���راوە ل���ه‌رووی یاس���اییەوە کارێکی ئاس���ان نەبێ���ت ،چونک���ی لەرووی یاس���اییەوە ناتوانرێت بەرامبەرگەورەیی ئەو سزادانە دەستەجەمعییەی نەتەوەیەک رێگایەک بۆ سزای تاوانکاران بدۆزرێتەوە.ھەروەکو ھان���ا ئارێن���ت له‌نامەیەکیدا ب���ۆ کارل یاسپەر به‌شێوەیەکی سەرنجڕکێش ئەم خاڵە رووندەکات���ەوەو باس لەوەدەکات ک���ە ئ���ەم کردەیە،واتە ھۆلۆکۆس���ت، جەریمەیەکی ئاس���ایی نیی���ە ،تاوەکو له‌دادگاکاندایەکالییبکرێتەوە .سزایەکی یاس���ایی گونجاو بۆ ئ���ەم تاوانە نییە، چونکە تاوانێکی ئاسایی نییە.
»» 19
14
بیرورا
) )424سێشه‌مم ه 2014/4/15
دور گۆشه‌یه‌که سه‌ردار عه‌زیزو نیاز نه‌جمه‌دین ده‌ینوسن
نزیک سیستەمی سانت لیگۆ چییە؟
فه‌لسه‌فه‌ی سیاسی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان سه‌ردار عه‌زیز ()1 بونی فه‌لس���ه‌فه‌ی سیاس���ی بۆ پارتی سیاس���ی کوردی شتێکی ناوازه‌یه .پارتی سیاس���ی کوردی به‌گشتی له‌سه‌ر میزاجی شه‌خس���ی کهس���ه بااڵکانی کار ده‌كه‌ن. ئه‌م بااڵیه‌تیه‌ی میزاجی شه‌خس���ی بواری ن���ه‌داوه هه‌‌رگیز بیر ببێته داڕێژه‌ی بڕیارو ئاراس���ته‌ی سیاس���ی .نه‌بونی جێگایه‌ك بۆ بیر ،ته‌نها ئام���اژهی بێ بیریی پارتی سیاس���ی ک���وردی ناگه‌یه‌نێ���ت به‌ڵک���و له‌هه‌م���و کاتدا یانی نه‌بونی پانتاییه‌ك بۆ گۆڕینه‌وه ،بۆ گفتوگۆ ،بۆ له‌یه‌کگه‌یشتن، ب���ۆ جیاوازیی ،بۆ به‌ره‌و پێش���ه‌وه‌چون. ه���ۆکاری س���ه‌ره‌كی ئ���ه‌م بێبه‌ریبون���ه ده‌گه‌ڕێت���هوه ب���ۆ خاوه‌ندارێت���ی .پارتی سیاس���ی کوردی خاوه‌ن���ی هه‌یه .کاتێک هێزێکی سیاس���ی خاوه‌نداره ئه‌وا یه‌كه‌م قوربان���ی ئه‌م خاوه‌ندارێتیه سیاس���ه‌ته. به‌پێی تێزی بیرمه‌ندی فه‌ره‌نس���ی جاک ڕانس���ێ ،جیاوازی���ی نێوان سیاس���ه‌ت‌و پۆلیسێتی ئه‌وه‌یه که سیاسه‌ت له‌دۆخێکی گۆڕاوی شلی جواڵودایه .به‌اڵم الی ڕانسێ هه‌ر کایه‌ی هك پله‌داریی تیادابو ئه‌وا یانی سیاس���ه‌تی تیادا نیه .ئ���ه‌م تێزه بۆمان رونده‌كاته‌و ک���ه ئهوهی له‌هه‌ناوی حیزبی سیاس���ی کوردی���دا هه‌یه سیاس���هت نیه به‌ڵکو پۆلیسێتیه. وه‌ك له‌به‌ڵگه‌نامه‌کان���ی ویکیلیکس���دا ده‌رده‌كه‌وێ���ت ک���ه چاودێران���ی بیانیش ههست به‌م قه‌یرانی نه‌بونی رومه‌‌تی نوێ، یان ئهوهی له‌زمانی ئینگلیزییدا پێیده‌ڵێن خوێن���ی نوێ ده‌كه‌ن؛ وه‌ك کێش���ه‌یه بۆ ههردو پارتی سیاس���ی له‌هه‌رێم .رێگری گ���ه‌وره‌ش بونی���ادی خاوه‌ندارێتیه .بۆیه دیپلۆمات���ه ئه‌مریکیه‌كان له‌په‌یامه‌كانیاندا به‌رون���ی ئاماژه بهوه ئ���هدهن که ههردو حیزب ده‌ناڵێنن به‌ده‌س���ت بونی کهس���ی ش���یاو بۆ پڕکردنه‌وه‌ی پۆس���ته‌كان .ئه‌م قه‌یرانه ده‌رئه‌نجامی به‌تاڵی حیزبه‌له‌ئایدیاو تۆکمه‌ی���ی خاوه‌ندارێتی���ه .ئه‌ندامب���ون له‌حیزبی کوردیدا ئه‌ندامبون نیه له‌س���ه‌ر بنه‌م���ای هاودی���دی ،هاوفه‌لس���ه‌فه‌یی، به‌ڵکو ئه‌ندام کهس���ێکه که جێبه‌جێکه‌ری فه‌رمایشتی که‌سی خاوه‌ن حیزبهو له‌میانه‌ی ئه‌مه‌‌دا سودێکی شه‌خسی ده‌ستده‌كه‌وێت. سیاسه‌ت بریتی نیه له‌هه‌وڵدان بۆ گه‌شتنه ده‌س���ه‌اڵت .ئه‌گه‌ر ئامانجی حیزب چونه ده‌س���ه‌اڵته ،ئه‌وا چون بۆ ده‌س���ه‌اڵت بۆ جێبه‌‌جێکردنی فه‌لس���ه‌فه‌یه‌كی سیاسیه. کاتێک فه‌لس���ه‌فه‌یه‌كی سیاسی بونی نیه ئه‌وا گه‌ش���تنه ده‌س���ه‌اڵت ته‌نها له‌پێناو گه‌شتنه ده‌س���ه‌اڵتدا ده‌بێت .بۆیه حیزبی له‌مج���ۆره به‌هه‌مو ش���ێوه‌یه‌ك لهههوڵی درێژه‌پێدانه به‌مانه‌‌وه‌ی له‌سه‌ر ده‌سه‌اڵت چونکه هیچ به‌رنامه‌یه‌كی نیه له‌ده‌ره‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتبون. فه‌لس���ه‌فه‌ی سیاسی لێره‌دا به‌مانایه‌كی تایبه‌ت به‌كارهێنراوه .چه‌مکی فه‌لس���ه‌فه یانی گه‌ڕان یان عه‌شق بۆ حیکمه‌ت .به‌م پێیه فه‌لس���ه‌فه‌ی سیاس���ی یانی گه‌ڕان به‌دوای حیکمه‌تی سیاس���ه‌تدا .حیکمه‌تی سیاس���هت که ب���ۆی ده‌گه‌ڕێ���ی ده‌بێت له‌پانتایی کۆمه‌ڵگادا ،له‌دونیای که‌سه‌كاندا ب���ۆ بگه‌ڕێیت .ئ���ه‌م گه‌ڕان���ه ناکۆتایه. بۆی���ه بون���ی فه‌لس���ه‌فه‌یه‌كی سیاس���ی مانای ئ���هوه نیه که بیرێک���ی حازرباش ی���ان ئایدیۆلۆجیایه‌ك ههیهو س���ه‌رجه‌م ڕه‌هه‌ن���ده جیاوازه‌كانی ژیان ڕاڤه ئه‌كات. فه‌لسه‌فه‌ی سیاسی بونی چوارچێوه‌یه‌كی دارێژراوه که ناوه‌ڕۆکه‌که‌ی دیدی سیاسی‌و خواس���تی کۆمه‌اڵیه‌تی‌و گۆڕانی ئاراسته‌و بااڵنس���ی هێزه ناوخۆی���یو ده‌ره‌كیه‌كان دی���اری ده‌كات .ئایا بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان خاوه‌ن فه‌لس���ه‌فه‌ی سیاس���ی خۆیه‌تی؟ ئێمه له‌م نوس���ینه‌‌دا هه‌وڵئه‌ده‌ین وه‌اڵمی ئه‌و پرس���یاره بده‌ین���هوه .وه‌اڵمی ئێمه به‌ئه‌رێیه .یانی به‌ڵ���ێ بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان خاوه‌ن فه‌لس���ه‌فه‌ی سیاس���ی خۆیه‌تی. مه‌به‌ست له‌فه‌لس���ه‌فه‌ی سیاسی ئه‌وه‌یه که پاشخانێکی فیکریی هه‌یه که رێبه‌ری کاری سیاس���ی ده‌كات .پرسیار پرسیار ده‌هێنێت ،وه‌ك چۆن قسه قسه ده‌هێنێت. ئه‌گه‌ر گۆڕان خاوه‌ن فه‌لس���ه‌فه‌ی سیاسی تایبه‌تی خۆیه‌تی ،کامه‌یه؟ بۆ وه‌اڵمی ئه‌م پرس���یاره دو ڕوانگه‌‌مان هه‌ی���ه :یه‌كه‌م ،ک���ردارو هه‌ڵس���وکه‌تی بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان گه‌واه���ی بونی ئه‌و فه‌لس���ه‌فه سیاس���یه‌یه .دوه‌م ،گ���ۆڕان به‌ناچاریی له‌میانه‌ی پیاده‌كردندا ده‌بێته خاوه‌ن فه‌لس���ه‌فه‌ی سیاس���ی .ئه‌م دوانه له‌په‌یوه‌ندیه‌كی ئۆرگانی تۆکمه‌دان .لێره‌دا پراکتیز ،بیر ،ئه‌زمون ،ڕه‌خنه‌كردن ،گه‌ڕان
سیاسه‌ت بریتی نیه له‌هه‌وڵدان بۆ گه‌شتنه ده‌سه‌اڵت ئه‌گه‌ر ئامانجی حیزب چونه ده‌سه‌اڵته ،ئه‌وا چون بۆ ده‌سه‌اڵت بۆ جێبه‌‌جێکردنی فه‌لسه‌فه‌یه‌كی سیاسیه به‌دوای ئه‌ڵته‌رناتیڤدا هه‌مو ئه‌و جۆگه‌النه‌ن که ده‌بنه روباری ئه‌م فه‌لسه‌فه سیاسیه. وه‌اڵمی یه‌كه‌م په‌یوه‌س���ته به‌ئه‌زمون‌و فێربونه‌وه .ئ���ه‌وه‌ی گومان���ی تیادا نیه هی���چ بیرێک���ی سیاس���ی نیه ک���ه وردو درش���تی له‌ئاس���تی تیوریدا داڕێژرابێت. به‌جۆرێ���ک ک���ه ته‌نه���ا پیاده‌کردنێک���ی کوێران���ه له‌س���ه‌ر په‌یڕه‌وکه‌ران���ی بێت. ئه‌گه‌ر هه‌ر بیرێکی سیاس���ی وه‌ها خۆی ده‌ربخ���ات ئه‌وا ناواقیعی���هو هیچ نرخێک ب���ۆ ئه‌زمونکردن ،بۆ فێرب���ون ،بۆ کردار دانانێت .ئه‌م بواره به‌پراکسی ناوده‌برێت ی���ان فه‌لس���ه‌فه‌ی پراکس���ی .گرامش���ی له‌سه‌رنجه‌كانی به‌ندیخانه ده‌فته‌ری ژماره حه‌وتدا ئاماژه‌ی پێئ���ه‌كات .ئێمه لێره‌دا مه‌به‌‌ستمان له‌پراکسی گه‌شه‌كردنی ته‌ریبی ئه‌زمون‌و کردارو بیره له‌میانه‌ی کارکردن له‌واقیعدا .ڕه‌نگه میت���ۆدی میکیاڤیللی له‌کتێب���ی میردا نمونه‌ی س���ه‌ره‌تای ئه‌م جۆره بیره فه‌لس���ه‌فیه بێت .دیاره ئێمه مهبهس���تمان میر نی���ه وه‌ك ئامۆژگاری یان وه‌ك مانیفێس���تێک به‌ڵکو چۆن ئه‌و ئامۆژگاری‌و مانیفێستانه به‌رهه‌مهێنراون. (دیاره وه‌ك میکیاڤیللی خۆی ده‌ڵێت که میر ته‌نها تایبه‌ت���ه به‌حکومی بنه‌ماڵه‌یی یان پرینسیپاڵێتی نه‌ك کۆماری ،چونکه ئه‌و له‌کتێبی دیسکۆرسدا باس له‌حوکمی کۆماریی ئه‌كات) .ئه‌گه‌ر س���ه‌رنجبده‌ی ده‌بین���ی ک���ه میکیاڤیللی زیاتر پش���ت به‌ئه‌زمون���ی کهس���انی تر ده‌به‌س���تێت له‌مێژودا ب���ۆ داڕش���تنی بیره‌كانی .ئه‌م رۆڵ���هی ئه‌زمون له‌داڕش���تنی بیر گرنگه. بۆ نمون���ه که میر ده‌خوێنیت���هوه زو زو روب���ه‌روی نمونه ده‌بیت���هوه له‌مێژودا که به‌كارهێنراوه بۆ ئه‌زمونلێوه‌رگرتن .لێره‌دا ب���ۆ گ���ۆڕان مێژویه‌كی هه‌ی���ه له‌حوکمی کوردی ،له‌مێژوی کورد ،له‌ئه‌زمونی بیست ساڵه‌ی ده‌سه‌اڵتی حیزبی ،له‌سیسته‌مێکی په‌ککه‌وت���ه .ئایا چۆن ئه‌م هه‌مو ئه‌زمونه تااڵن���ه بگۆڕدرێ���ت بۆ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی پۆزه‌تیڤی حکومکردن .یان به‌مانایه‌كی تر چ���ۆن ئه‌م مێژوه درێژه نه‌كێش���ێ ،چۆن ئه‌توانرێت پچڕانێ���ک له‌گه‌ڵ ئه‌م مێژوه‌دا بهێنرێته ئ���اراوه .دروس���تکردنی پچڕان له‌مێژودا له‌گ���هڵ مێژودا ،که هاوش���انه له‌گه‌ڵ پچڕانی مه‌عریف���ی ،چه‌مکێکه که له‌فه‌یله‌سوفی زانستی فه‌ره‌نسی گاستۆب باش�ل�اره‌وه سودی لێوه‌رده‌گرین .باشالر باس له‌هاتنی زانست ده‌كات که بازدانێک به‌رهه‌مده‌هێنێ���ت له‌مامه‌ڵه‌ك���ردن له‌گه‌ڵ بی���ردا .ئاڵتۆس���ێر ئه‌م تێ���زه ده‌هێنێته نێو دونیای بیره‌وه له‌کاره‌كا‌نی مارکس���دا کاری پێئ���ه‌كات .چۆن جی���اکاری بکه‌ین له‌نێ���وان قۆناغی ئایدیۆلۆژی ،که زانیاری نازانستیه له‌گه‌ڵ قۆناغی زانستی .گۆڕان له‌م ڕوه‌وه زیاتر په‌نا بۆ زانست ده‌بات ،چ زانستی پراکتیز چ زانستی تیوری .لێرهوه بانگه‌ش���هی گۆڕان ب���ۆ نائایدیۆ‌لۆژیبونی یه‌كێك���ه له‌روخس���اره س���ه‌ره‌كیه‌كانی ده‌ركه‌وتنی ئه‌م ب���واره .به‌م پێیه واقیع وه‌ه���ا مامه‌ڵ���هی له‌گه‌ڵ���دا ده‌کرێت که سه‌رچاوه‌ی مه‌عریفه‌یه ،نه‌ك وه‌ك بوارێکی په‌سیو که ده‌بێت له‌دونیای ئایدیاوه بۆی دابه‌زیت .دیاره ئه‌مه به‌مانای نه‌فره‌تکردن له‌ئایدیا نیه به‌ڵکو به‌زانستیکردنی ئایدیایه له‌گه‌ڵ س���ودوه‌رگرتن له‌ئایدیای زانستی. به‌زمانێکی تر بدوێین فه‌لس���ه‌فه سیاسی گۆڕان دونی���ا وه‌ها وه‌رده‌گرێت که هه‌یه، نه‌ك وه‌ك ئهوهی وێنا ده‌كرێت له‌دیدێکی ن���ا زانس���تی ئایدیۆلۆژی���هوه .له‌بابه‌تی داهاتود اباس له‌ناچاریبونی فه‌لس���ه‌فه‌ی سیاسی ده‌که‌ین.
ئەم سیس���تەمە لەالی���ەن زانایەكی ماتماتیكی فەڕەنس���ی هاتوەتە كایەوە ك���ە لەچەندین واڵتی وەك���و نەرویج‌و س���ویدو نیوزیالندو بۆسنیاو ئەڵمانیاو دانیم���ارك بەكارهات���وە .ئامانجی ئەم سیس���تەمە ئەوەبو كە زۆرترین الیەن بتوانن بەپێ���ی رێ���ژەی دەنگەكانیان ب���ۆ پەرلەم���ان س���ەربكەون .بەپێی هاوكێشە ماتماتیكییەكەی سانت لیگۆ، لەدابەش���كردنی كۆی دەنگەكانی هەر لیستێكی بەش���داربو بەسەر ژمارە ،١ ١١ ،٩ ،٧ ،٥ ،٣و هت���د ...خش���تەی دەنگ���ەكان دەردەكەوێ���تو ژم���ارەی كورس���ی ق���ەوارەكان دیاریدەكرێ���ت. ئەم نمونەیه‌ی خوارەوە رونكردنەوەی سیستەمەكەیە. بۆ نمونه ،گریمان كۆی كورسییەكانی بازنەیەكی هەڵبژاردن (پارێزگایەك) ٧ كورسیەو ٦لیستی جیاواز لەهەڵبژاردن بەش���دارییانكردوەو كۆی دەنگەكانیان بەم ش���ێوازە ک��� ه له خش���ته‌ی 1دا هاتوه: بەپێی سیستەمی سانت لیگۆ كۆی دەنگەكان‌و كورس���ییەكان بەمشێوازە دابەشدەكرێت: بەپێی ئەم خش���تەی ،2لیستی A سێ كورس���ی ،لیستی Bدو كورسیو هەری���ەك لەلیس���تی Cو Dی���ەك كورسییان بەردەكەوێت. بەاڵم پەرلەمانی عێراق گۆڕانكارییەكی گرنگی لەس���ەر ئەم سیستەمه كرد كە لەڕوكەش ساكارە ،بەاڵم كاریگەرییەكی گەورەی لەسەر قەوارە بچوكەكان دەبێت، لەجیاتی دابەشكردنی كۆی دەنگەكان بەس���ەر ژمارە ،١یەكەم دابەشكردنی ك���ۆی دەنگەكان بەس���ەر ژماره یەك‌و لەدەدا شەش ( )1.6 - ١.٦دەكرێت‌و دواتر بەس���ەر ژمارەكان���ی ٣و ٥و ٧و هتد ،....بەواتایەكی تر ،نزیكەی سەدا ی یەكەم ٤٠لەدەنگ���ەكان بۆ دیاریكردن كورس���ی ئەژمارناكرێن ،هەروەك لەم نمونەی خوارەوە رونكراوەتەوە: بەپێی ئەم خشتەی 3لیستی Aبو بەساحێبی ٤كورسی لەسەر حیسابی لیس���تی Dك���ە لەدابەش���كردنەكانی یەكەمجار كورسییەكی بەدەستدەهێنا. ش���ایانی باس���ە ،لیس���تە گەورەكانی پەرلەمان���ی عێ���راق لەالی���ەن قەوارە سیاسییە بچوكەكان تۆمەتبار دەكران ك���ە ئ���ەم یاس���ای هەڵبژاردنەیان بۆ خۆی���ان داناوە بۆ ئ���ەوەی رێگە بگرن لەسەرهەڵدانی حیزبی بچوك. دوای دەسنیش���انكردنی ئ���ەو ژمارەی هەر لیس���تێك بردویەتییەوە، كورسییەكان بەسەر كاندیدە براوەكان دابەش دەكرێت .ریزبەندیی لیستە‌كان كە لەپێ���ش هەڵبژاردن لەالیەن قەوارە سیاسییەكان دەستنیشانكرابون كاری پێناكرێت .ئەوانە ریزبەندییه‌كی نوێیان ب���ۆ دەكرێت لەس���ەر بنەمانی دەنگی هەر كاندیدێك .ئەو كاندیدەی زۆرترین دەنگ���ی لەلیس���تەكە هێنابێت دەبێتە یەكەمی لیس���تەكەو یەكەم كورس���ی بەردەكەوێ���ت ،دواتر دوەم‌و س���ێیەم‌و بەمشێوەیە .ش���ایانی باسە كە كۆتای ژن كە بە لەسەدا ٢٥دەستنیشانكراوە دەبێ���ت بپارێزرێ���ت ،بۆی���ە لیس���تی كاندیدەكان دەبێت دوای هەر ٣پیاو، ژنێك بێت. ئەگ���ەر ئەنجام���ی دەنگدان���ی هەڵبژارندەكانی هەرێمی كوردس���تان ل���ە ٢٠١٣بكەین���ە گریمانێ���ك ب���ۆ دوبارەبون���ەوەی هەم���ان دەنگ���دان‌و سیس���تەمی س���انت لیگ���ۆی نوێ���ی بەس���ەر تاقیبكەینەوە ،ئەوە ئەنجامی هەڵبژاردنەكان���ی هەرێم بۆ پەرلەمانی عێ���راق بەمش���ێوەیە دەبێ���ت ک ه ل ه خشته‌ی 4دا هاتوه: سلێمانی :گۆڕان ٧كورسی ،یەكێتی ٥كورسی ،پارتی ٢كورسی ،یەكگرتو ٢كورسیو كۆمەڵ ١كورسی له خشته‌ی 5دا به‌م شێوه‌یه‌یه: هەولێر :پارتی ٧كورسی ،گۆڕان ٢ كورس���ی ،یەكێتی ٢كورسی ،كۆمەڵ‌و یەكگرتوو الیەنەكانی تر ١كورسی
خشتەی ژماره 1
خشتەی ژماره 2
خشتەی ژماره 3
خشتەی ژماره 4
خشتەی ژماره 5
له خشته‌ی 6دا به‌م شێوه‌یه‌یه: دهۆك :پارتی ٨كورسی ،یه‌كگرتو‌و الیه‌نكانی تر ١كورسی. كۆی گشتی الیەنەكان دەكاتە :پارتی ١٧كورسیو گۆڕان ٩كورسیو یەكێتی ٧كورس���یو یەكگرت���و ٤كورس���یو كۆمەڵ ٢كورسی لەهەرێمی كوردستان بەدەستدەهێنن.
خشتەی ژماره 6
ته‌ندروستی tandrostyawene@gmail.com
سیاسەتی تەندروستی
دکتۆر شێرکۆ سەعید زمناکۆ ده‌ینوسێت
شێواندنی وێنەی پزیشکان کات���ێ خوین���دکاری کۆلێج���ی پزیش���کی بوین مامۆس���تایەکمان هەبو باسی خۆشەویستی‌و پیرۆزیی پزیشکی لەناخی خەڵک‌و دەسەاڵتی سیاسیدا بۆ ئەگێڕاینەوە کە چۆن لەزەمانی مەلیک���ە بچکۆلدا ئەگەر وا ڕێبکەوتایە پزیشکێک سەردانی ماڵێک���ی بکردای���ە بۆ پش���کنینی نەخۆشێک ئەوا خەڵک کۆاڵنەکەیان گسک دەداو ئاوڕشێنیان دەکرد. لەگ���ەڵ تێپەڕبون���ی کات‌و گۆڕانکاریە ی���ەک لەدوای یەکەکان لەدەسەاڵتی سیاسیدا خۆشەویستی نەم���ا بەرامبەر بەپزیش���ک بەڵکو ناڕاس���تەوخۆو ڕاس���تەوخۆو بەبەردەوام���ی وێنەی پزیش���کیان ش���ێوان‌و کاری سەلبیشیان کردە سەر ڕاوبۆچونی هاواڵتیان. جێی داخە کە ئەو ڕاستییە بڵێم لەتەمەنی ٢٥س���اڵی ڕابوردوم کە وەک پزیشک کارمکردوە هیچ کاتێک وەک ئێس���تا هەس���تم بەنالەباریی ناوبانگی پزیشک نەکردوە. بەمەبەست بێت یان بێمەبەست هێرش���ێکی ن���اڕەوای ب���ەردەوام دەکرێتە س���ەر پزیشکان ،هەندێک ک���ەس‌و الیەن لێدان‌و ش���ێواندنی وێن���ەی ج���وان‌و ڕاس���تەقینەی پزیش���کان بەکاردەهێن���ن ب���ۆ بەدیهێنان���ی مەرام���ی گومان���اوی خۆیان ،لەبەرامبەریش���دا هەندێک لەهاوپیشەکانمان لەپێناوی برەودان بەبەرژەوەن���دی تەس���کی خۆیان ن���ەک بەرگ���ری لەهاوپیش���ەکانی خۆیان ناکەن بەڵک���و پەلەقاژەی ئەوەیانە کە هەڵبژاردنی سەنیدکای پزیشکان ئەنجام نەدرێت یان ئەگەر ئەنجامیش���درا ئەوا سەندیکایەکی ناکاراو ئەڵقەلەگوێ بێت. لێرەدا مەبەس���ت ئەوە نییە کە پزیشکان هەڵە ناکەن‌و کەمتەرخەم نی���ن ،تەواویی تەنها ب���ۆ یەزدانی گەورەیە بەاڵم ئەگەر بەشێوەیەکی گش���تیو بەچاوێکی دادپەوەرانەوە بڕوانیتە وردەکاریی ژیانی پیشەیی پزیشکان دەردەکەوێت کە مۆمێکن
بۆ ڕۆش���نکردنەوەی دەوروبەریان، ک���ە لەوانەی���ە خۆی���ان کەمترین ڕۆشناییان بەربکەوێت . ئ���ەوە س���ەقەتی سیس���تمی تەندروستییە کە بەهۆیەوە پزیشک ناتوان���ێ بەش���ێوەیەکی ت���ەواو خزمەتگوزاری تەندروستی پێشکەش بەهاواڵتیان بکات ،ئەوە پەلکێشیی الیەنە دەستڕۆشتوەکانە کە ڕێگرە لەکاراکردن���ی س���ەندیکاکەیان تا بتوان���ێ بارودۆخێک فەراهەم کات بۆ پزیشکان لەپێناوی بەدیهێنانی بەرزترین ئاس���تی تەندروستی بۆ هاواڵتی���ان لەهەمانکاتدا ڕێککاری بخاتە کاری پزیشکانەوە ،ئەمانەش ش���ێواندن‌و ناش���رینکردنی وێنەی پزیشکانی لێکەوتۆتەوە. نەبونی هەماهەنگ���یو جیاوازی لەپێداویس���تیو خەم���ی ڕۆژانەی ن���ەوە جیاجیاکانی پزیش���کانیش بوەتە ه���ۆی قوڵبونەوەی کەلێن‌و کاڵبونەوەی زەمینەی لێکتێگەشتنی نێوان ئەو نەوانە ،بەشێوەیەک کە پزیش���کانی خاوەن تەمەن بەهۆی س���ەرقاڵی کارەکەی���ان‌و دۆخ���ی سەختی سیاسی‌و ناوچەیی بێهیواو کەمتەرخەمن لەکاری ڕێکخراوەیی، پزیشکانی گەنجیش توڕەو بێزارن لەنەبون���ی موچ���ەو دەرماڵ���ەی ئێش���کگرتن‌و توڕەن لەسیس���تمی خوێندن���ی ب���ااڵو کەموک���وڕی ش���وێنی حەوان���ەوە ...هتد .ئەم هۆکارانەو چەندەهای تریش بونەتە ه���ۆی ناجۆرکردن���ی پەیوەندییە گشتیەکانی پزیشکان. بۆیە کارکردن لەس���ەر برەودان‌و پەرەسەندنی پەیوەندیە گشتیەکانی س���ەندیکاکەیان پزیش���کان‌و هەنگاوێکی گرنگە بۆ مسۆگەرکردنی س���ەرکەوتنی کاری ڕێکخراوەیی، ئەم کارەش دوالیەنەیە : • پەرەسەندنی پەیوەندی گشتی نێوان پزیش���کان خۆیان لەگش���ت ئاستەکانی تەمەندا. • پەرەسەندنی پەیوەندی گشتی نێوان پزیشکان‌و س���ەندیکاکەیان لەگەڵ کۆمەڵگا.
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
پێنج نیشانه‌ی مه‌ترسیدار بۆ توشبون به‌خه‌ڵه‌فان
ی واش���نتۆن ی پزیش���كی زانكۆ كۆلێژ ئاماژه بهوه ده‌كه‌ن كه بونی پێنج جۆر ی خوێن، ی‌وه‌ك ( په‌س���تان نه‌خۆش��� ش���ه‌كره ،خه‌مۆك���ی ،نه‌خۆش���ی دڵ، رۆیشتن به‌خاوی) ئه‌گه‌ره‌كانی توشبون ی زه‌هایمه‌ر(خه‌ڵه‌ف���ان) به‌نه‌خۆش��� له‌دوارۆژدا زۆر زیاتره له‌خه‌ڵكانێك ك ه ئه‌م جۆره نه‌خۆشیه‌یان نیه. ی زه‌هایمه‌ر(خه‌ڵه‌فان) ك ه جۆره نه‌خۆش نه‌خۆشییه‌كه‌و توشی كه‌سانێك ده‌بێت ی 65ساڵیه‌وه‌یه‌و كه ته‌مه‌نیان له‌سه‌رو ی بیرو ی بریتین له‌تێكچون نیش���انه‌كان هۆش‌و نه‌ناس���ی ده‌وروبه‌رو ش���وێن‌و كات‌و كه‌سه‌كان‌و بایه‌خنه‌دان به‌خۆی‌‌و ی بیرچونه‌و‌هی ش���ته نزیكه‌كان‌و ناڕێك
ی پیاز بهوه ناس���راوه كه سێوی خه‌ڵك ی ئهوهی پیاز هه‌ژاره .ئه‌م���ه‌ش به‌واتا ی هه‌مو ئه‌و سودان هی هه‌یه كه له‌خواردن سێو به‌ده‌ستمان ده‌كه‌وێت‌و هه‌ر كاتێك ی سێوت له‌به‌رده‌ست نه‌بو ئهوه ده‌توان سود له‌خواردنی پیاز‌وه‌ربگریت یاخود بهپێچهوانهوه. ێ ی لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك���ی ن���و به‌پێ��� ك��� ه گروپێ���ك له‌زانایانی فه‌ره‌نس���ا ئه‌نجامیانداو‌ه رایانگه‌یاندوه ،پیاز زۆر ی به‌سوده بۆ چاره‌سه‌ركردنی هه‌وكردن ی لوت (جیوبی لوت) .ئه‌م گیرفانه‌كان زانایان ه ئاماژه بهوه ده‌كه‌ن ك ه ده‌كرێت چه‌ن���د پارچ��� ه پیازێ���كورد بكرێت‌و ی شله‌تێن بخرێته په‌رۆیه‌كی ته‌ڕ به‌ئاو ی ی پێشه‌وه پاش���ان بخرێت ه سه‌ر به‌ش ی كه‌س���هك ه رۆژان ه یه‌ك دو نێوچه‌وان��� جار دوباره‌بكرێت���هوه ،پاش ماوه‌یه‌ك به‌باشی ئه‌نجامه‌كه‌ی ده‌زانیت. شاره‌زایانی بواری خۆراك پیاز به‌یه‌كێك له‌و خۆراكانه داده‌نێن كه ده‌وڵه‌مه‌ند‌ه ی باش به‌م���ادد‌ه كانزایی���ه‌كان‌و بڕێك ی 3تێدای���هو هه‌روه‌ه���ا زۆر ئۆمی���گا ی ی زۆرینه به‌س���وده بۆ كه‌مكردن���هوه ئازاره‌كان.
له‌قسه‌كانی‌‌و چه‌ندین نیشان هی تر. ی ی زانكۆ ی وت��� هی پزیش���كان به‌پێ��� ی ی بۆ ماوه‌یه‌ك واش���نتۆن ئه‌و كه‌سان ه ی شه‌كره‌یان ههبوه زۆر نه‌خۆشی به‌رزی ی ئهوه ئه‌گه‌ری توش���بونیان به‌نه‌خۆش ی ی 65س���اڵ زه‌هایمه‌ر له‌دوای ته‌مه‌ن %18ه .هه‌روه‌ها ئاماژه‌یان به‌وه‌شكردو‌ه ئه‌و كه‌سان هی له‌ناوه‌نده‌كانی ته‌مه‌نیان‌و ی خوێنیان ههبوه ئهوه ی په‌ستان به‌رزی ی په‌س���تانه‌ك ه ی هه‌ر پله‌یه‌ك به‌رزبونه‌و ی ی مێشك ی له‌ناوچونی خانه‌كان ئه‌گه‌ر زیاتر ئه‌كرد به‌مه‌ش ئه‌گه‌ری توشبونیان ی زه‌هایمه‌ر زیاتره به‌به‌راورد به‌نه‌خۆش ی ی تر .هه‌روه‌ها ئه‌و كه‌سان ه به‌كه‌سان به‌خاوی به‌رێگادا ده‌ڕۆن ئه‌م خاوییه‌یان
ی نیشانه‌یه‌ك ه بۆ توش���بون به‌نه‌خۆش ی زه‌هایمه‌ر چونك ه رۆیشتن به‌شێوه‌یه‌ك ی خاو نیش���انه‌ی ه بۆ له‌ناوچونی خانه ی مێش���ك به‌تایبه‌ت���ی ئ���هو خانان���ه ی په‌یوه‌ندییان به‌زاكیره‌وه هه‌یه .یه‌كێك ی ی په‌یوه‌ندیه‌ك تر ل���هو نه‌خۆش���یانه ی ب���ه‌م بابه‌ته‌و‌ه هه‌ی���ه بریتی ه پت���هو ی ی ك ه ئه‌و كه‌سانه ی خه‌مۆك له‌نه‌خۆش خه‌مۆكیی���ان هه‌ی���ه دو ئهوهنده زیاتر ی زه‌هایم���ه‌ر ده‌بن. توش���ی نه‌خۆش��� ی ی پێنجه‌میش بریتی ه له‌نه‌خۆش نه‌خۆش ی ی زانكۆ ی پزیش���كان ی وت ه دڵ ،به‌پێ واش���نتۆن ئه‌وانه‌ی نه‌خۆش���ی دڵیان ی توشبوونیان به‌خه‌ڵه‌فان هه‌ی ه ئه‌گه‌ر %80یه له‌چاو خه‌ڵكانی تر.
پرسیاری نه‌خۆش‌و وه‌اڵمی پزیشك
ته تایبه کان کی شیه شه‌یه خۆ گۆ ه‌ن ه ب
ی لوت ی جیوبه‌كان پیاز بۆ چاره‌سه‌ر
سودی شیری دایك ئا :كورده عه‌بدولكه‌ریم
ئاگاداری حه‌ب ی مه‌نع به نه‌ك توشی كوێرییت بكات به‌پێی لێكۆڵینه‌وه‌كان خواردنی حه‌بی مه‌نع بۆ ماوه‌یه‌كی درێژ مه‌ترس���یدار‌ه بۆ ژنان. به‌پێ���ی لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك���ی نوێ ئه‌و ژنانه‌ی ماوه‌ی زیاتر له 3س���اڵ حه‌بی رێگ���ری له‌دوگیانی ده‌خ���ۆن ئه‌گه‌ری توش���بونیان به‌نه‌خۆش���ی گلوگۆم���ا زۆره كه جۆره نه‌خۆش���ییه‌كی چاوه توشی ههردو چاو ده‌بێت‌و پاشان كار ده‌كاته سه‌ر بینین‌و ئه‌گه‌ری كوێربون له‌كه‌سه‌كه.
15 ئاژار
توێژین���ه‌وه‌كان ك���ه ل���ه‌م دوایی���ه له‌زانك���ۆی كالیفۆرنی���ا ئه‌نجامدراو‌ه له‌س���ه‌ر 400ه���ه‌زار ژن ك���ه حه‌بی مه‌نعی���ان به‌كارهێن���اوه .ده‌ركه‌وتوه ئه‌و ژنانه‌ی ماوه‌ی پتر له‌س���ێ س���اڵ حه‌ب���ی مه‌نعیان به‌كارهێن���اوه الیه‌نی سلبی خواردنی ئه‌و حه‌به كاریگه‌ریی هه‌ب���وه له‌س���ه‌ر بینینی���ان‌و ئه‌گه‌ری توش���بونیان به‌نه‌خۆشی گلوگۆما زۆر زیاتر بوه له‌و كه‌سانه‌ی ئه‌م حه‌به‌یان به‌كارنه‌هێناوه.
نه‌خۆش :ش����یری دایك بۆ منداڵ س����ودی چیه؟ دكتۆر :زو هه‌رس ده‌بێت ،سه‌رجه‌م پێكهاته خۆراكیه‌كانی تێدایه وه‌ك ئاوو پرۆتینات‌و ش����ه‌كر كه بۆ گه‌ش����هی منداڵ پێویستن، دژه به‌رگ����ری سروش����تی تێدایه كه منداڵ له‌زۆرینه‌ی نه‌خۆشیه‌كان ده‌پارێزێت ،هیچ ماده‌یه‌كی زیانبه‌خش����ی تێدا نیه كه ببێته هۆی ناره‌حه‌تی بۆ منداڵ ،یاخود زیادكردنی كێشی به‌شێوه‌یه‌كی ناته‌ندروست .منداڵیش ده‌پارێزێت له‌هه‌ستیاریی به‌خۆراك. نه‌خۆش :سوده‌كانی شیری دایك بۆ دایك چیه؟ دكتۆر :یارمه‌تی زو گه‌ڕاندنه‌وه‌ی منداڵدان ده‌دات ب����ۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ ش����وێنی خۆی له‌پاش منداڵبون ،ناهێڵێت دایك توش����ی خوێنبه‌ربون بێت دوای له‌دایكبونی منداڵ، زۆرج����ار ش����یری دای����ك وه‌ك رێگری����هك وایه بۆ س����كپڕیی ،س����ۆزو خۆشه‌ویستیی له‌نێوان دایك‌و منداڵ به‌هێز ده‌كات ،دایك ده‌پارێزێ����ت له‌توش����بون به‌ش����ێرپه‌نجه‌ی مه‌مك‌و هێلكه‌دان. نه‌خۆش :پێویسته منداڵ بۆ ماوه‌ی چه‌ند شیری دایك بخوات؟ دكتۆر :تا دو س����اڵیی پێویسته ،هه‌روه‌ها منداڵ تاوه‌كو ش����ه‌ش مانگیی ته‌نها شیری دایكی پێویسته‌و هیچی تر. نه‌خۆش :بۆ ئه‌و دایكان����هی فه‌رمانبه‌رن، چ����ۆن ده‌توان����ن ش����یری خۆی����ان بده‌ن به‌منداڵه‌كانیان؟ دكت����ۆر :دایكان ئه‌و كاتان����هی له‌ماڵ نین ده‌توانن سود له‌ش����یری خۆیان وه‌ربگرن، ئه‌ویش به‌چه‌ند رێگه‌یه‌ك. • مه‌مكی����ان پ����اك بش����ۆن‌و پاش����ان به‌مه‌مكه‌مژه‌یه‌ك����ی پاك ش����یر له‌مه‌مكیان
ده‌ربێن����نو بیكه‌نه بوتڵی مه‌مه‌ی ش����یرو پاش����ان بخرێت����ه ب����ه‌ڕاده‌وه .هه‌ركاتێك منداڵه‌كه پێویستی به‌شیر بو ئهوه به‌پێی پێویست شیر له‌بوتڵه‌كه ده‌ربێنه‌و گه‌رمی بكه‌ره‌وه نه‌ك له‌س����ه‌ر ئاگ����ر ،به‌ڵكو له‌ناو ئاوی گ����ه‌رم بۆ ماوه‌یه‌ك داینی‌‌و پاش����ان بی����ده به‌منداڵه‌ك����هت .ب����ه‌اڵم نابێت ئهوه له‌بیربكرێت كه ئه‌م پرۆس����ه‌یه پێویس����ته زۆر به‌پاك و خاوێنی����ی بكرێت ،هه‌روه‌ها نابێ����ت ئه‌و ش����یره ل����ه 24كاتژمێر زیاتر هه‌ڵبگیرێت. نه‌خ����ۆش :ئه‌و خۆراكانه چین كه ش����یری دایك زیاد ئه‌كه‌ن؟ دكتۆر :خوارنی میوه به‌گشتی‌‌و پرته‌قاڵ‌و س����ێو ،برنج‌و گه‌نم‌و س����اوه‌ر ،ماس����تاو، خواردنه‌وه‌ی ئاوی زۆر ،نیس����ك ،ش����یر، فستق‌و گوێز ،خورما ،حه‌ڵوای ئارد. نه‌خۆش :ئه‌و دایكانه‌ی س����كپڕن‌و منداڵی شیره‌خۆره‌یان هه‌یه ئه‌توانن شیری خۆیان بده‌ن به‌منداڵه‌كه‌یان؟ دكتۆر :به‌ڵێ هیچ كێشه‌یه‌كی نیه. نه‌خۆش :كه‌ی نابێت دایك ش����یری خۆی بدات به‌منداڵی؟ دكتۆر :ئه‌گه‌ر دایك ش����ێرپه‌نجه‌ی مه‌مكی هه‌بوو ،نه‌خۆشی س����یل ،نه‌خۆشی ئایدزو هه‌وكردن����ی جگه‌ری ڤایرۆس����یی ،یان هه‌ر هۆیه‌كی تر كه پزیشك بڕیاری لێبدات.
دو هه‌فته جارێك ئیسماعیل عوسمان ده‌ینوسێت
ی ته‌ندروستی گۆڤار
له‌به‌رنامه ی رادیۆو ته‌له‌فزیۆندا ()3-2 رۆژنامه‌گ���ه‌ری ته‌ندروس���تی یه‌كێكه له‌بواره‌كانی رۆژنامه‌نوس���ی كه ئێس���تا له‌جیهاندا گرنگی‌‌و قورسایی خۆی هه‌یه، ئه‌ویش به‌هۆی پێشكه‌وتنی ته‌كنه‌لۆژی میدیا‌و به‌رفروانبونی ئاس���تی زانس���تی پزیشكی‌‌و ده‌ركه‌وتنی چه‌ندین نه‌خۆشی جیاوازی سه‌رده‌میانه. گرنگترین ئه‌و هۆكارانه‌ی كه خزمه‌تی بواری ته‌ندروستی ده‌كات له‌ته‌له‌فزیۆن‌و رادی���ۆدا گۆڤ���اری ته‌ندورس���تیه ك���ه ره‌گه‌زێكی نوێی میدیای ته‌ندروس���تیه، كه ئه‌ویش چه‌ند جۆرێكه له‌وانه‌ش: گۆڤ���اری تاكبابه‌ت���ی :ل���ه‌م جۆره‌دا گرنگی به‌بابه‌تی ته‌ندروستی یان زانستی یاخ���ود مرۆڤایه‌تی دیاریك���راو ده‌دات، كۆی‌‌وه‌رگره‌كانی سه‌رجه‌م چین‌و توێژه جیاوازه‌كانی كۆمه‌ڵگا ده‌گرێته‌وه. گۆڤ���اری تایب���هت :ل���ه‌م گۆڤ���اره‌دا بیس���هرو بینه‌ره‌كان���ی گروپێك���ی دیاریك���راوی كۆمه‌ڵ���گان ب���ۆ نمون���ه بابه‌ته‌كانی ته‌ندروستی تایبه‌ت به‌ژنان‌و ئافره‌ت���ان ،گه‌نج���ان‌و الوان ،كرێكاران، كه چۆن بتوانن پارێزگاری له‌سه‌المه‌تی ته‌ندروستی خۆیان بكه‌ن. گۆڤ���اری هه‌مه‌ڕه‌ن���گ :ئ���ه‌م جۆره به‌رنامه زیات���ر ش���ێوازێكی ته‌رفیهیه، هه‌واڵ���ه‌كان ش���ێوازی رۆش���نبیری ته‌ندروس���تی له‌خۆده‌گرێ���ت ،هه‌روه‌ها چه‌ندین بابه‌تی هه‌مه‌جۆری ته‌ندروستی له‌خۆده‌گرێت ،زۆرجار به‌شێوازی درامایی یان ئه‌نیمه‌یشن نیش���انده‌درێت له‌پێناو رۆشنبیری ته‌ندروس���تی هاواڵتیان ،بۆ نمونه ،چۆنیه‌تی پارێزگاری له‌س���ه‌رماو كۆكه‌‌و هه‌اڵمه‌ت له‌زستاندا. گۆڤ���اری هه‌واڵ���ی :زیات���ر ئ���ه‌م شێوازه ش���ێوازی هه‌واڵی‌‌و به‌دواچون‌و چاوپێكه‌وتنی ته‌ندروستی له‌خۆده‌گرێت ب���ه‌اڵم به‌ش���ێوازی رۆژنامه‌گ���ه‌ری نه‌رم نیش���انده‌درێت ئه‌م���ه‌ش له‌پێناو به‌رهه‌مهێنان���ی ته‌ندروس���تی ب���اش بۆ هاواڵتیان .ب���ۆ نمونه :ئه‌و ش���ێوازه‌ی كه ئێستا له‌هه‌ندێك كه‌ناڵه ته‌له‌فزیۆنه كوردییه‌كاندا به‌دیده‌كرێت. تۆڕی ته‌له‌فزیۆنی ئه‌مه‌ریك ی ()ABC به‌رنامه‌یه‌كی به‌رفراوانی هه‌یه كه چه‌ندین بڕگ���هو بابه‌تی جی���اواز له‌خۆده‌گرێت‌و چاوپێكه‌وتن له‌گه‌ڵ كه‌س���انی شاره‌زا‌و پسپۆری ته‌ندروستی‌‌و هاواڵتیان ده‌كات، كه زیاتر ش���ێوازی هاندان���ی هاواڵتیانی پێ���وه دی���اره بۆ ئ���ه‌وه‌ی پارێ���زگاری له‌ته‌ندروستی خۆیان بكه‌ن. هه‌روه‌ها رێكخراوی یونیسێف ئاماژه‌ی بهوه ده‌كات كه پێویسته ئه‌م به‌رنامانه ش���ێوازی زنجیره‌یی بێت ،گرنگی بدات به‌ته‌ندروس���تی تاكو خۆراك‌و قه‌ڵه‌وی‌‌و كۆمه‌ڵێك وه‌رزشی تایبه‌تی ته‌ندروستی كه گرنگه بۆ هاواڵتیان. سه‌ره‌ڕای گرنگیدانی زیاتر به‌رۆشنبیری ته‌ندروس���تی له‌سه‌ر نه‌خۆشیه‌كانی دڵ‌و په‌ستانی خوێن‌و شێرپه‌نجه‌‌و ته‌ندروستی شوێنكار. هه‌ر له‌به‌رنامه‌ی گۆڤاری ته‌ندروستی‌‌و رادیۆو ته‌له‌فزیۆندا ،كه له‌ئێستادا زۆترین بینه‌ر‌و بیسه‌ری جیاوازی هه‌یه سه‌رجه‌م توێ���ژه‌كان له‌خۆده‌گرێ���ت ،پێویس���ته به‌چه‌ند شێوازێكی دیكه هانی هاواڵتیان بدرێت بۆ ته‌ندروستیه‌كی باشتر: هه‌ڵمه‌ت���ی ریكالمی ته‌ندروس���تی ،بۆ نمونه پارێزگاری له‌ته‌ندروس���تی پێست ی به‌هاردا. له‌وه‌رز پێشكه‌ش���كردنی هه‌ندێ���ك ریكالمی كورت‌و به‌شێوازی كورته‌نامه. پێشكه‌ش���كردنی زانی���اری جی���اواز هه‌روه‌ها رێ���گای جی���اوازی فێركردنی ته‌ندروستی. له‌م جۆره به‌رنامانه‌دا پێویست ه گرنگی زیاتر به‌ته‌ندروستی تاك (الصحه الژاتیه) بدرێت ،چه‌ند رێنماییه‌كی تایبه‌ت له‌سه‌ر رۆش���نبیری ته‌ندروس���تیو پارێزگاری ته‌ندروستی تاكو خێزانه‌كان ،هه‌روه‌ها كۆمه‌ڵێك ئه‌نیمه‌یش���نی (وێنه‌ی جواڵو كاركاتێریی) له‌ته‌له‌فزیۆندا پێش���كه‌ش بكرێت كه كاریگه‌ری له‌سه‌ر بیركردنه‌وه‌ی ته‌ندروستی تاكو كۆمه‌ڵگا هه‌بێت. پێویس���ته راگه‌یاندن���ه كوردییه‌كان به‌ه���اوكاری راگه‌یاندن���ی وه‌زاره‌ت‌و به‌رێوه‌به‌رایه‌تی ته‌ندروستی گرنگی زیاتر بدات به‌م ج���ۆره به‌رنامان���ه ،ته‌نانه‌ت سپۆنس���ه‌ری ئه‌م ج���ۆره كارانه‌ش بۆ ئهوهی هۆشیاری ته‌ندروستی هاواڵتیان زیاتر بكات.
16
تایبه‌ت
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
شاری گازی کوردستان لە دادگادا گیرسایەوە دکتۆر ڕێبوار فەتاح
پ���اش دەمێ���ك ل���ە قوڵبونەوەی ناکۆک���ی نێوانی���ان ،کۆمپانیای دانە گاز و پش���کدارە س���ەرەکیەکەی، کرێزت پەترۆلیۆم ،حکومەتی هەرێمی کوردس���تانیان ب���ردە دادگایەک���ی نێودەوڵەتیەوە لە لەندەن .دانەگازیش پڕب���اوەڕە ب���ەوەی کە ب���ە ناقانونی گرێبەستەکەی هەڵوەش���ێنراوەتەوە. حکومەتی کوردستانیش دەڵێ کە دانە گاز لەسەر چەندین ئاست گرێبەستی نێوانیانی پێشێل کردووە. " کۆنس���ۆرتیۆمی دانە گاز ،لەگەڵ کرێزنت پەترۆلیۆم و پێرڵ پەترۆلیۆم، دەس���تیان ک���ردووە ب���ە پڕۆس���ەی دادگایک���ردن ل���ە دادگای ناوبژیکاری نێودەوڵەت���ی لەندەن [ئێڵ س���ی ئای ئەی] بۆئ���ەوەی کە ماف���ی قانونیان ڕوون بکرێتەوە لەو گرێبەس���تەدا کە لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستاندا ل���ە ئەیپرل���ی 2007بەس���توویانە". باڵوک���راوەی ئۆیەڵ ئەن���د گاز (25ئۆکتۆب���ەری .)2013هەوڵنامەک���ە ئ���ەوەش دەنوس���ێ ک���ە حکومەتی کوردستان دەیەوێ کۆمپانیا گچکەکان پەراوێ���ز بخ���ات و بازرگان���ی لەگەڵ کۆمپانیا زەبەالح���ە نێودەوڵەتیەکاندا بکات. ئامانجی کۆنس���ۆرتیۆمەکە ئەوەیە ک���ە بەرچاوی���ان ڕوونبکرێت���ەوە لە مافی وەبەرهێنان���ی هایدرۆکاربۆن لە کێڵگەکانی خۆرم���ۆر و چەمچەماڵدا؛ هەروەك دەش���یانەوێ ئەو س���امانەی کە ئێس���تا ،بە حس���ابی خۆیان ،الی وەزارەت���ی س���امانە سروش���تیەکانی حکومەت���ی هەرێم���ی کوردس���تانە، دەس���تیان بکەوێت���ەوە .دان���ە گاز و کۆنس���ۆرتیۆمەکەی دەڵێن کە ئەوان ئام���ادەن لە جێبەجێکردنی پش���کی خۆیان لە گرێبەستەکەدا. لە 2007دا ،کابینەک���ەی نێچیروان بەرزان���ی ڕکالمێک���ی بەرب�ڵ�اوی بۆ (ش���اری گازی کوردس���تان) کرد .لە میدی���ای ناوچەکە و جیهاندا بابەتەکە تاوتوێکرا .ڕۆژنامەی شەرق ئەوسەتی
نەخشه‌ی پرۆژه‌که‌ی دانه گاز لەندەنی ( 30حوزەیرانی ،)2008داو جونس (ئەیلولی )2008و تەنانەت تا ئەمڕۆش بەیاننامەی حکومەتی هەرێمی کوردستان دەربارەی ئەم پڕۆژە گرنگە لە سەر سایتەکەیان ماوە. پڕۆژەکە چی بە ئەنجام دەگەیاند؟ دانه گاز له نیسانی 2007له هه‌رێمی كوردس���تان ده‌س���تی ب���ه‌كار كرد و له‌سه‌ره‌تای 2011شدا له وێستگه‌كانی گازی خۆرمۆر. لە حوزەیرانی 2008دا ،حکومەتەکەی نێچی���روان بەرزان���ی بڕی���اری دا کە پارچەی���ەك زەوی بەرین ،بە پانتایی 461ملیۆن پ���ێ دووجا ( 400هەزار مەتر دووجا یان دۆن���م) ،بۆ پڕۆژەی ش���اری گازی کوردس���تان تەرخ���ان بکات. ئامانجی پڕۆژەکە ،بەپێی بەیاننامەی حکومەت���ی کوردس���تان ،هاندان���ی وەبەرهێنانە ل���ە کەرتی تایبەتدا و لە پیشەس���ازی جیاوازی پەیوەس���ت بە بەشی گازەوە لە کوردستاندا ،کە ،بە حساب دەبووایە ،دەیان هەزار هاواڵتی کەڵکی لێوەربگرن لە بواری دابینکردنی دەرفەتی کار و بوژاندنەوەی ئاس���تی چاالکی ئابوری. بەیاننامەک���ەی حکومەت���ی هەرێم بەمەش���ەوە ناوس���تێ و دەنوس���ێ:
شاری گازی کوردس���تان دامەزراوەی پیشەسازی ،بازرگانی و نیشتەجێبوون لەنێو شارێکی کامڵدا لەخۆدەگرێ ،کە چاوەن���واڕ دەکرێ بگاتە بڕی 3ملیار دۆالری ئەمەریک���ی ،ب���ۆ دامەزراندنی زەمینەیک���ی بەپی���ت بۆ ڕاکێش���انی وەبەرهێنان���ی بیان���ی ڕاس���تەوخۆ ک���ە زیاتر دەبێ ل���ە 40ملیار دۆالر. پێکهاتەی ش���اری گاز زیات���ر لە 20 ج���ۆر پیشەس���ازی پەترۆکیمیاوی و پیشەس���ازی قورس لە ئاست جیهاندا لەخۆدەگرێ .ئەمە س���ەرباری سەدان پڕۆژەی بچوك و ناوەندی ،و کۆمەڵێك لە دامەزراوەی شاری هاوچەرخ و جێی ئاسانکاری تەواو و دامەزراو. هەڵوێس���تی فەرم���ی حکومەت���ی کوردس���تان دەرب���ارەی کۆمپانی���ای بەرپ���رس چی بوو؟ س���ەرۆکوەزیران نێچی���روان بەرزان���ی ل���ە لێدوانێکیدا دەڵێ" ،هەردووك دانە گاز و کرێزنت پەترۆلیۆم تائێس���تا هاوکاری ئابوری عێراق بوون لەڕێ���ی کارەکانیانەوە لە هەرێمی کوردس���تانی عێراقدا .شاری گازی کوردس���تان نمونەی بەرفراوانی ئەم بەدەس���تهێنانەیە کە پێویس���تی بە پێزانی���ن و س���تایش هەیە .ئێمە پابەندبوونیان ب���ە کارکردنیانەوە لە هەرێمدا ب���ەرز دەنرخێنین .هەروەك
هەوڵیان بۆ پش���تگیری گەلی عێراق و بەهێزکردن���ی ئاب���وری عێ���راق دەناسێنین". کوردس���تانی ن���وێ ()2010/5/23 ئۆرگانی یەکێتی نیشتمانی کوردستان بەمجۆرە باسی لە کۆمپانیاکە کردووە. کۆمپانی���ای دانەغاز کە کۆمپانیایەکی ئیماراتیی���ە ب���ە یەک���ەم کۆمپانیای وزەی خۆرھەاڵت���ی ناوەڕاس���ت دادەن���رێ وەبەرھێنان دەکا لەھەرێمی کوردس���تان ،دوای ئەوەی لە س���اڵی 2007گرێبەس���تێکی م���اوە درێ���ژی لەگەڵ حکومەتی ھەرێم ئیمزا کردووە ب���ۆ دوو کێڵگەی گازی س���ەرەکی بۆ بەرھەمھێنان و گواس���تنەوەی گاز بۆ وێس���تگەکانی بەرھەمھێنانی کارەبا، ھەروەھا دان���ەگاز پ���ەرە بە ش���اری (گازی کوردستان) دەدا بۆ بونیاتنانی ناوەندێکی پێشکەوتوو بۆ پیشەسازی ناوخۆیی کە پش���ت بەگازی سروشتی دەبەستێت". ئەم پڕۆژە گەورەیە چی بەسەرهات کە ش���ارێکی گ���ەورەی دادەمەزراند، دەیان هەزار کەسی دەخستەسەر کار، تواناکان���ی ناوچەک���ەی پەرەپێدادا و ناوچەی گەرمیانی بەڕووی تەکنەلۆجی و فەڕی جیهاندا دەکردەوە؟ دان���ە گاز و کرێزن���ت پەترۆلی���وم
حکومەتی هەرێمی کوردستانیان بردە دادگایەکی لەندەن و ئێستا دەیانەوێ، وەك خۆیان دەڵێن ،مافەکانیان دەست بکەوێتەوە. چەن���د پرس���یارێکی زۆر گرن���گ خۆیان دەس���ەپێنن ،کە ناکرێ بەبێ وەاڵم بمێنن���ەوە .حکومەتی هەرێمی کوردس���تان ،بە تایبەتیش وەزارەتی سامانە سروشتیەکان .بەرپرسیارێتی هەیە بەرامبەر بەم کێشانە و پێویستە کە وەاڵمی ئەم پرسیارانە بداتەوە. ئەوەی جێی سەرس���وڕمانە ئەوەیە کە حکومەتی هەرێمی کوردس���تان بۆ خەڵكی کوردس���تانی ڕوون نەکردووە، ک���ە بۆچ���ی ئ���ەم پ���ڕۆژە زەبەالحە بنبەس���ت بوو .هەروەك ،پەڕلەمانی کوردس���تان لە حکومەتی نەپرسیەوە دەربارەی بە فیڕۆدانی ماڵی گشتی و شکاندنی س���ومعەی کوردستان ،وەك هەرێمێک���ی بەرهەمهێنی نەوت و گاز، لە سەکۆی نێودەوڵەتیدا .ئەو هەموو میدی���ا و ڕۆژنامەوانانەی کوردس���تان نەیانتوان���ی بەدوای ئ���ەم پڕۆژەیەدا بچن! چ���ی جێی ئەم پڕۆژە زەبەالحە دەگرێتەوە و چ کۆمپانیایەك ئەم کارە دەگرێتە ئەستۆ؟ ناکرێ حکومەتی هەرێمی کوردستان وەاڵمی خەڵك نەداتەوە.
حکومەتی هەرێمی کوردستان بە تایبەتیش وەزارەتی سامانە سروشتیەکان بەرپرسیارێتی هەیە بەرامبەر بەم کێشانە و پێویستە کە وەاڵمی ئەم پرسیارانە بداتەوە ریکالم
کۆمه‌اڵیه‌تی komalayatyawene@gmail.com
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
17
وێڕا ی هه‌راسانكردنیان ،ژن ه كاندیده‌كان ده‌ڵێن كۆڵناده‌ین ئا :دالیا كه‌مال كاندیده ژنه‌كانی هه‌رێمی كوردستان ی ی نیگه‌رانبونیان لهوه وێڕا هه‌ندێكجار تۆمه‌تی نه‌شیاویان بۆ هه‌ڵده‌به‌سترێت‌و په‌الماری كه‌سایه‌تیان ی ده‌درێت ،به‌اڵم سورن له‌سه‌ر ئهوه ی شانبه‌شانی پیاوان بچنه پرۆسه‌كان هه‌ڵبژاردنه‌وه‌و ده‌ڵێن" ،نابێت ئه‌و شتان ه كارمان تێبكات". له‌س���ه‌روبه‌ندی هه‌ڵمه‌ته‌کان���ی هه‌ڵبژاردندا ،ژنان وه‌ک پیاوان خۆیان کاندی���د ده‌ک هنو له‌هه‌وڵ���ی گه‌یاندنی په‌یامه‌کانیانن بۆ ده‌نگده‌ران به‌شێوازی ی ی په‌یج جی���اواز ،له‌وان���ه كردن���هوه ی وه‌ك تایبه‌ت له‌تۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان فه‌یسبوك ،هه‌ڵواسینی وێنه‌و پۆسته‌ری خۆی���ان له‌ش���وێن ه تایبه‌تی���ه‌كان، ی تۆمه‌ت بۆ ك ه زۆرج���ار به‌ر لێش���او ی ی كه‌سایه‌ت دروس���تكردن‌و ش���كاندن ده‌بن���هوه ،ئه‌م���ه‌ش به‌س���ه‌ر زۆرێك ناش���یرین ه كاریان تێن���ه‌كات ،چونك ه ی ی به‌خۆیه‌تی‌‌و كۆمه‌ڵگه ی كوردستاندا ئافره‌ت متمانه له‌كاندید‌ه ژنه‌كانی هه‌رێم ی ئافره‌ت ی له‌مافه‌كان ئێمه‌ش پشتگیر هاتوه. یه‌كێ���ك له‌و ژن��� ه كاندیدان���هی ك ه ده‌كات‌و ئه‌مه واتای ئهوه نیه كه هه‌مو روبه‌روی په‌الماری تۆمه‌تبه‌خشینه‌وه‌و كۆمه‌ڵگ��� ه ئ���ه‌م توندوتیژیی ه ئه‌كات". ی بۆته‌وه د.ئه‌ش���واق ئ���هو باس���ی له‌وه‌ش���كرد ك���ه "ئێم ه ی وێنه‌كان دڕاندن ی ل ه سلێمانی وا راهاتوین ك ه ی به‌تایبه‌ت ی پێش���و جاف ,ئه‌ن���دام په‌رله‌مان ی دیك ه كۆمه‌ڵگه پش���تگیری له‌ئافرت ده‌كات، عێراق ه ك��� ه ئێس���تاش جارێك ی به‌تایبه‌ت���ی له‌مه‌س���ه‌له‌ی هه‌ڵبژاردن ی دیموكرات ی پارت خۆی له‌سه‌ر لیست ی ئه‌زمونێكی باش ئاف���ره‌ت توانیوێت��� كوردستان كاندیدكردوه‌ته‌وه. ئه‌و پێیوای��� ه ئهوه به‌ته‌نها ژنان نین پیشانبدات". ی ی دیاری���ده‌ی هه‌راس���انكردن بون��� ك��� ه قوربانی ئه‌و ج���ۆره دیاریده‌یه‌ن، ی ی ژن ه كاندی���ده‌كان به‌ته‌نه���ا له‌هه‌رێم به‌ڵكو پیاوانیش بهههمانشێوه روبه‌رو ی كوردستاندا نابینرێت ،به‌ڵكو له‌به‌شه‌كان دیاریده‌ی له‌وشێوه‌یه بونه‌ته‌وه. ی ی عێراقیش���دا له‌ئێس���تادا بون ی خوارو د.ئه‌ش���واق لهوبارهیهوه به‌ئاوێنه ی ی رابردو چه‌ند كاندیدێك ی ههردو ههیهو هه‌فته راگه‌یاند" ،ئه‌م دیاره‌یه ڕوبه‌ڕو ی ئه‌وه‌یان ده‌كرد ك ه گه‌نجان ی ژن سكااڵ ڕه‌گ���ه‌ز دهبێتهوه ،من ب���ه‌ش به‌حاڵ ی خۆم هه‌م���و وێنه‌كان���م دڕاوه ،هیوام وێنه‌كانیان لێده‌كه‌نه‌وه‌و هه‌ڵسوكه‌وت وای ه ئافره‌تان ئه‌م جۆره هه‌ڵس���وكوت ه نه‌شیاو به‌رامبه‌ر وێنه‌و پۆسته‌ره‌كانیان
ده‌بێت ژنان هێرشكردنه سه‌ر كه‌سایه‌تی كاندیده‌كان كۆڵنه‌ده‌ن‌و مادام ئیراده‌ی ئه‌وه‌یان نه‌ك نهیتوانیوه هه‌یه له‌كایه‌ی متمانه‌ی ده‌نگده‌ر سیاسه‌تدا كاربكه‌ن الوازبكات ،به‌ڵكو ده‌بێت ئیراده‌ی زۆرجار بوه‌ته هۆی روبهروبونهوهی ئه‌و راكێشانی سۆزی شتانه‌ش ببنه‌وه خه‌ڵك بۆی ی ی پاڵێوراو ته‌له‌فزیۆنیدا جۆن مه‌كه‌ین ده‌كه‌ن. ی ی شه‌خس��� یه‌كێكی دیكه له‌و ژن ه كاندیدان هی ك ه كۆماریی���ه‌كان هێرش��� ی ی كاندید ی كرده س���ه‌ر باراك ئۆبام���ا ی هه‌ولێ���رو پێش هه‌ڵبژاردن له‌ده‌ڤه‌ر ی دیموكراته‌كان ،دوات���ر ده‌ركه‌وت ئه‌م ه ی ،2013تۆمه‌تی نه‌شیاو 21ی ئه‌یلول ی كۆماریه‌كان ی له‌پێگه ی گ���ه‌وره درای��� ه پ���اڵ ،ئێڤار ئیبراهی���م ،بو ك ه زیان ی به‌رامبه‌ر ی داوه‌و سۆزی ئه‌مه‌ریكیه‌كان ئێس���تا پهرلهمانتاره له‌فراكس���یۆن گ���ۆڕان له‌په‌رله‌مان���ی كوردس���تان .ئ���هو كاندی���ده ره‌شپێس���ته به‌هێزتر دوات���ر تۆمه‌ت���ه‌كان له‌الی���ه‌ن خۆی‌‌و كردوه. ئێڤار ئیبراهیم ،ك���ه یه‌كێك بو له‌و ی یه‌كێتیش له‌هه‌ولێر ی مه‌ڵبه‌ن���د خود ی پێنج ژنه كاندیده‌ی توانییان به‌ژماره ره‌تكرانه‌وه. ی خۆیان بچن ه ی هه‌ڵبژاردن ده‌نگه به‌ده‌ستهاتوه‌كان له‌زۆرب���هی پرۆس���ه‌كان له‌سه‌ر ئاس���تی جیهانیش ،هه‌ندێكجار ن���او په‌رله‌مان نه‌ك سیس���تمی كۆتا، ی ئه‌و ی ده‌ش���ێت یه‌كێ���ك له‌هۆكاره‌كان په‌الماردان‌و هێرشكردن ه سه‌ر كه‌سایه‌ت ی سه‌ركه‌وتنه‌ی بۆ ئه‌و هێرش‌و تۆمه‌تان ه كاندیده‌كان ،نه‌ك نهیتوانیوه متمانه ده‌نگده‌ر به‌كاندیده‌كه الوازبكات ،به‌ڵكو بگه‌ڕێت���هوه كه ئاراس���ته‌ی كران .ئه‌و ی دیاریده‌یه‌كی له‌وش���ێوه ده‌گه‌ڕێنێته‌و‌ه ی راكێش���انی سۆز زۆرجار بوه‌ته هۆ ی ی كاندیده‌ك���ه‌دا ،ئه‌مه‌ش ب���ۆ كه‌لت���ورو سیاس���هت له‌هه‌رێم خه‌ڵ���ك به‌ال ی ی ئه‌مه‌ریكا كوردس���تانداو لهوبارهیهوه به‌ئاوێنه ی 2009 ی س���اڵ له‌هه‌ڵبژاردن ی ی راگه‌یاند" ،ئهوه به‌ش���ێكی په‌یوه‌ند روی���دا كاتێ���ك له‌روبه‌روبونه‌وه‌یه‌ك
ی ی دیكه‌ش به‌كه‌لتوره‌و‌ه ههیهو به‌شێك ی به‌و ده‌س���ه‌اڵت ه سیاسییه‌و‌ه په‌یوه‌ند ی رابردودا وه‌كو هه‌ی ه ك ه ل ه 20س���اڵ ی پێویست نه‌یانتوانیو‌ه خزمه‌ت به‌پرس ژنان بك���ه‌ن له‌كۆمه‌ڵگ���ه‌دا ،ئه‌مه‌ش ی خراپ���ی ههبوه له‌س���ه‌ر كاریگ���ه‌ر ی كۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه". تێڕوانین ی ی دیكه هه‌روه‌ه���ا ئێڤ���ار به‌ش���ێك هێرش���كردنه س���ه‌ر كاندی���ده ژنه‌كان ی ی ملمالنێ ده‌گه‌ڕێنێت���هوه ب���ۆ "بون��� ته‌س���كی حزبایه‌تی ،ك���ه دواجار هه‌ر ی ئ���هو جۆره ژنان���ن بونه‌ت��� ه قوربان ملمالنێیانه ،ئه‌مه‌ش وایكردوه پێگه‌یان ی بكات". رو له‌الوازی هه‌رچه‌ن���ده پارته‌ك��� هی ئێڤ���ار (بزوتنهوه���ی گۆڕان) تاك��� ه الیه‌نێك ی ی هه‌رێم بو له‌ناو هێزه سیاس���ییه‌كان كوردس���تاندا ك ه هه‌وڵیدا کۆتای ژنان له کۆنگره‌ی یه‌که‌می خۆیدا دا بۆ %30
ی ئه‌و زیاد بكات ،به‌اڵم هێشتا نه‌یتوان ی ی چه‌كدار سنوره تێپه‌ڕێنێت كه پارتێك وه‌ك په‌كه‌ك��� ه 35س���اڵ له‌مه‌وب���ه‌ر ی ژنان ی كردوه ،به‌وپێی هی رۆڵ په‌یڕه‌و ی ی زیاتری ههیهو په‌یڕه‌و ره‌نگدان���هوه ی كۆتای النیكه‌م %40ده‌كات له‌سیستم ی ی سیستم بۆ ژنان‌و هه‌میش���ه په‌یڕه‌و ی ی كردوه له‌به‌ڕێوه‌بردن هاوسه‌رۆكایه‌ت پارته‌ك���ه‌دا كه یه‌كێكی���ان ژنه‌‌و ئه‌وی دیكه‌یان پیاو. ی ی د .ئه‌ش���واق هان ئه‌و هاوش���ێوه ژن���ان ده‌دات‌و ده‌ڵێ���ت" ،ده‌بێت ژنان ی ئه‌وه‌یان كۆڵن���ه‌ده‌ن‌و مادام ئی���راد‌ه ی سیاس���ه‌تدا كاربكه‌ن، هه‌ی���ه له‌كای ه ده‌بێت ئی���راده‌ی روبهروبونهوهی ئه‌و ش���تانه‌ش ببنه‌وه ،به‌تایبه‌ت ئێستا ك ه خه‌ڵكیش تێگه‌یشتوه لهوهی ئه‌و جۆره تۆمه‌تانه راست نین‌و هیچ بایه‌خێكیان نه‌ماوه".
مروره تاقانه‌ك هی شاره‌زور ئه‌و خانمه ی ك ه شۆفێران له‌قسه‌ی ده‌رناچن ئا :هاوكار حسێن زۆرینه‌ی شۆفێران ههست به‌بێزاریی ده‌كه‌ن كاتێك بۆماوه‌یه‌كی درێژ له‌ریز ی ئۆتۆمبیله وه‌ستاوه‌كانی سه‌ر فولكه‌كان ده‌وه‌ستن ،به‌اڵمكه‌متر ئه‌م هه‌سته بێزارییه له‌فولكه‌كه‌ی عه‌ربه‌ت كه‌متر به‌دی ده‌كرێت ،هۆكاره‌كه‌ش ته‌نها هه‌ڵسوكه‌وتی نه‌رمونیانی ئه‌و پۆلیسه‌ی هاتوچۆیه كه نازناوی "تاقانه‌كه‌ی شاره‌زور"ی له‌خۆی ناوه. ئ���هو ش���ه‌قامه س���ه‌ره‌كیه‌ی ك���ه س���ه‌رده‌مانێك ب���ه "ج���اده‌ی م���ه‌رگ" ناس���رابو ،ئێستا له‌سه‌رێكیه‌وه به‌ده‌ست خانمه پۆلیس���ێكی هاتوچۆوه‌یه‌به‌ناوی ناس���ك ره‌ش���ید م���ارف ك���ه یه‌كێكه له‌كارمه‌نده‌كان���ی هاتوچ���ۆی بنك���هی عه‌ربه‌ت ،به‌هۆی ئ���ه‌وه‌ی به‌ته‌نیا‌و وه‌ك تاكه ژنێ���ك له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی هاتوچۆی سنوره‌كه كارده‌كات ،نازناوی تاقانه‌كه‌ی شاره‌زوری پێبه‌خشراوه. ناسك پیش���ه‌كه‌ی خۆی خۆشده‌وێت‌و شۆفێرانیش ماندوبونه‌كانی ئه‌م خاتونه ده‌نرخێنن‌و وه‌ك خۆی ده‌ڵێت" ،چه‌ندین شۆفێر كه گه‌یشتونه‌ته ئاستم جامه‌كانیان داوه‌ته‌وه‌و ده‌ستخۆشییان لێكردوم". س���ه‌ره‌تای كاركردن له‌و ب���واره‌دا بۆ ناس���كو ده‌سته‌خوش���كه هاوپیشه‌كانی دژوار بوه" ،سه‌ره‌تا كه وه‌ك كارمه‌ندێك دامه‌زراب���وم ،ماڵم���ان له‌ناوچ���هی به‌كره‌جۆی ش���اری سلێمانی بو ،له‌كاتی چ���ون‌و هاتنه‌وه‌م���ان له‌ده‌وام ،توش���ی هه‌ندێك كێش���ه ده‌بوینه‌وه ،به‌اڵم ئێستا خۆشبه‌ختان ه له‌بری ئهوه ده‌ستخۆشیمان لێده‌كرێت". ناسك له‌ساڵی 2004هوه وه‌ك كارمه‌ندێك له‌ریزه‌كانی پۆلیستی هاتوچۆ دامه‌زراوه‌و س���ه‌ره‌تاش له‌ترافیكه‌كان���ی ناوش���اری سلێمانی ده‌ستبه‌كاربوه .سه‌ره‌تا ناسك به‌ته‌نیا نه‌ب���وه ،به‌ڵكو له‌گه‌ڵ 16كچی دیك���ه‌دا بوهو ئێس���تاش ته‌نها چواریان
ماونه‌ته‌وه له‌س���ه‌ر جاده‌و ئه‌وانی دیك ه دابه‌شبون به‌س���ه‌ر به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كانی هاتوچۆدا. ههرچهنده داوایلێكراوه له‌ناو بیناكانی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی هاتوچۆی س���لێمانی درێ���ژه به‌كاره‌كانی بدات ،به‌اڵم ناس���ك ئهوهی ره‌تكردوه‌ت���هوهو ده‌ڵێت" ،وه‌كو ئافره‌تێك هه‌س���تده‌كه‌م كه شانبه‌شانی پی���اوان كارده‌كه‌م‌و حه‌زده‌ك���ه‌م هه‌مو ئافره‌تێك كاربكات له‌گه‌ڵ پیاواندا ،به‌بێ
من ههست به‌جیاوازییه‌كی ئه‌وتۆ ناكه‌م له‌روی تواناوه‌و ئێستا منیش له‌گه‌ڵ سه‌رماو گه‌رما راهاتوم ناسک له‌کاتی ڕێنمایکردنی شۆفێراندا جیاوازی". ئ���هو كاتێك له‌فولكه‌ك���هی عه‌ربه‌ت سه‌رقاڵی رێكخستنی جوڵه‌ی ئۆتۆمبیل‌و رێگاوبانه‌كانه،به‌جۆرێك هه‌ڵس���وكه‌وت ده‌كات‌و به‌ڕاده‌یه‌ك متمانه‌ی به‌خۆیه‌تی وه‌ك خۆی ده‌ڵێت" ،واهه‌ستده‌كه‌م ته‌نها خۆم���ی لێ���م" .وه‌ك وه‌اڵمدانه‌وه‌یه‌كیش بۆئه‌وه‌ی ده‌وترێت جه‌س���ته‌ی ئافره‌تان به‌جۆرێك هه‌ڵكه‌وت���وه كه له‌گه‌ڵ هه‌مو پیش���ه‌یه‌ك ناگونجێت ،ناس���ك ده‌ڵێت، "من ههست به‌جیاوازییه‌كی ئه‌وتۆ ناكه‌م ل���ه‌روی تواناوه‌و ئێس���تا منیش له‌گه‌ڵ
سه‌رماو گه‌رما راهاتوم". ناسك س���اڵی 1975له‌س���ه‌ر شه‌قام له‌س���لێمانی له‌دایكب���وه‌و ئێس���تاش خێزان���داره‌و خاوه‌نی 3ك���وڕو 2كچه‌‌و هاوسه‌ره‌كه‌ش���ی فه‌رمانبه‌ری شاره‌وانی عه‌ربه‌ته ،بۆیه هه‌ر له‌وێ نیش���ته‌جێن. ئ���هو ب���اس ل���هوه ده‌كات ك���ه چ���ۆن خێزانه‌كه‌ی هاوكاری ده‌كه‌ن‌و "هیچ كام له‌هاوس���ه‌ره‌كه‌م‌و منداڵه‌كان���م رێگرنین له‌به‌رده‌م كاره‌كه‌م ،به‌ڵكو پشتگیریش���م ده‌كه‌ن". ناسك هه‌مو به‌یانیه‌ك ،كاتژمێر 8له‌ماڵ
فۆتۆ :ئاوێنه دێته دهرهوه بۆ ده‌وام‌و تا 1ی دوانیوه‌ڕۆ ده‌مێنم���هوه ،پاش���ان ده‌گه‌ڕێم���هوه بۆ ماڵه‌وه‌و "ئه‌ركه‌كانی ماڵه‌وه‌شم به‌یارمه‌تی دو كچه‌كه‌م جێبه‌جێده‌كه‌م". زۆرینه‌ی شۆفێران نیگه‌ران ده‌بن لهوهی كاتێ���ك لێپێچینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ ده‌كرێت‌و زۆرج���ار ده‌بێته هۆی ده‌مه‌قاڵی له‌نێوان كارمه‌ندانی هاتوچۆو شۆفێره‌كاندا ،به‌اڵم بۆ "تاقانه‌كه‌ی ش���اره‌زور" بارودۆخه‌كه كه‌مێ���ك هێورت���ره‌و "ش���ۆفێران زیاتر به‌ده‌ممه‌وه دێن كاتێ���ك داوای مۆڵه‌ت‌و ساڵنامه‌ی ئۆتۆمبیلیان لێده‌كه‌م".
ناس���ك خۆشه‌ویس���تی زۆری ب���ۆ ئیشه‌كه‌ی وایكردوه تا ئێستا چه‌ندانجار پاداشتكراوه ،پێیخۆشه هاوڕه‌گه‌زه‌كانی "چاونه‌ترس���بن له‌كاتێك���دا ده‌یانه‌وێت پیش���ه‌یه‌ك هه‌ڵبژێرن بۆئ���ه‌وه‌ی بژێوی خۆیانی له‌سه‌ر په‌یدابكه‌ن". ش���ارۆچكه‌ی عه‌رب���هت به‌درێژی 21 ك���م ده‌كه‌وێت���ه باش���وری رۆژهه‌اڵت���ی شاری س���لێمانیه‌وه‌‌و له‌روی ئیدارییه‌وه سه‌ر به‌پارێزگای س���لێمانیه‌و 72گوند ده‌كه‌وێته سنوره‌كه‌یه‌وه. به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی هاتوچۆی س���لێمانی،
یه‌كێك���ه له‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیانه‌ی س���ه‌ر به‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی هه‌رێم ،وه‌زاره‌تی ناوخۆی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستانه. مێژوی ئه‌م به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ سااڵنی سیه‌كانی سه‌ده‌ی پێشو. ه���اوكات حه‌فیده‌كان كه بنه‌ماڵه‌یه‌كی ناوداری ش���اری س���لێمانی بون ،یه‌كه‌م ئوتومبێلیان هێنایه ش���اری س���لێمانی ئه‌ویش ئوتومبێلی (جیب) بو ،هه‌ربۆیه یه‌كه‌م ش���ه‌قامیش كه له‌شاری سلێمانی ناونرا ش���ه‌قامی كاك ئه‌حمه‌دی شێخ بو كه یه‌كێكه له‌بنه‌ماڵه‌ی شێخانی حه‌فید.
18
چ باسه؟!
) )424سێشه‌مم ه 2014/4/15
تایبه‌ت
چاوه‌ڕوانی چ ی له‌هه‌ڵبژاردن ده‌كه‌یت؟
خه‌اڵت عومه‌ر ی نێوان به‌غداو ی هه‌رێم كێشه‌كان ی 2012یدا سه‌رۆك له‌نه‌ورۆزنامه‌كه ی ی له‌چوار خاڵ����دا كۆكردۆته‌وه ،ناوچ ه دابڕاوه‌كان ،بودجه هه‌ولێر ی ی ملیۆنیی ،ئهوه ی س����وپا پێش����مه‌رگه ،نه‌وت‌و گاز ،دروستكردن ی ی زیاتره ،سه‌یر له‌وه‌دای ه كورد پابه‌ند ئێستا هه‌مان ه زۆر له‌فیدراڵ ی عێراق ده‌كات، ی ده‌ستور ی جێبه‌جێكردن ی داوا ده‌ستور نیه‌و كه‌چ ی ی هه‌رێم هه‌یه‌ت ی ئهوه ێ له‌سه‌رچوار ك ه ئه‌گه‌ر جێبه‌جێبكرێت ،س ی هه‌رێم دیاریكردون ،چه‌ندین ساڵ ه ی سه‌رۆك نایمێنێت .ئه‌و كێشانه ی تریان هاتۆت ه ی سا ڵ كێشه وه‌كو خۆیان ماونه‌ته‌وه‌و س����ا ڵ له‌دوا ی دواخراوه. سه‌ر ،كێش ه له‌سه‌ر كێش ه كه‌ڵه‌ك ه بوهو چاره‌سه‌ركردن ی دا، ی سه‌رۆك به‌ڵێن دو سا ڵ له‌مه‌وبه‌رو له‌نه‌ورۆزنامه‌كه‌یدا ،جه‌ناب ی ی سیاس ك ه ئه‌گه‌ر ئه‌م كێشان ه چاره‌سه‌رنه‌كرێن ،ئه‌وا سه‌ركردایه‌ت ی ی ئه‌و ده‌گرێت ،كوا چاره‌سه‌ر ێ له‌ئیراده ئه‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ گه‌ل‌و گو ئه‌و كێشانه‌و كامه‌ی ه گهڕانهوه بۆ ئه‌و ئیراده‌یه؟! ی ی كورد ،له‌گه‌اڵڵه‌نامه ی سه‌ركردایه‌ت ی ڕژێم هه‌مو هه‌وڵ ی ڕوخان له‌دوا ی بخرێت ه ی ده‌وڵه‌ت)دا چڕكرایه‌وه .به‌و هیوایه ی به‌ڕێوه‌بردن (یاسا ی بۆ ی نێوده‌وڵه‌تی‌‌و ببێت ه زامنكار ی ئاسایش ی ئه‌نجومه‌ن یاس����ایه‌ك ی سیس����تانی ،ئه‌و هه‌وڵ ه له‌باربراو ی به‌س����ه‌ره‌قه‌ڵه‌مێك كورد ،كه‌چ ی ی تاڵه‌بانی‌‌و بارزان ی نام ه پاڕانه‌و‌ه ئامێزه‌ك����ه كوردیش له‌ناردن���� ی بۆ نه‌كرا! زیاتر ،بۆ جۆرج بوش ،هیچ ی ده‌وڵه‌ت ب����ۆ گێڕانه‌وه‌ی ناوچ ه ی به‌ڕێوه‌بردن ماده‌ی 57ی یاس����ا ی 140جێبه‌جێنه‌كرا ،كورد جێناكۆك����ه‌كان جێبه‌جێنه‌كرا! م����اده ی بۆ نه‌كرا! ده‌سته‌وسان هه‌ر هیچ ی ی هه‌ڵبژاردن ی كورد ،یاسا ی عه‌ره‌ب‌و دژ به‌به‌رژه‌وه‌ند به‌به‌رژه‌وه‌ند ی نه‌وت‌و ی لێدراو ،یاسا ی پارێزگاو قه‌زاو ناحیه‌كان ،بڕیار ئه‌نجومه‌ن ی بۆ نه‌كرا! گاز فه‌رامۆشكرا! كورد هیچ ی عێراق ئه‌و %17یه‌ش ك ه گوای ه كورد وه‌ك به‌ش����ه‌ماف ،له‌بودجه ی به‌عس بڕیویه‌تی ،ئێس����تا ته‌نانه‌ت له‌و %13ی ه كه‌متره ،ك ه ڕژێم ی ڕه‌وا بینیبو ،چونك ه ته‌نها ی خۆراك ،به‌كوردستان ی پرۆگرام به‌پێ ی ی 2013 ی بودجه ی یاس����ا ی ده‌گات ه هه‌رێ����م‌و به‌پێ %12كه‌مت����ر ی ی نوێنه‌ران ێ ئاماده‌بون ی عه‌ره‌ب‌و ب عێراقیش ،ك ه په‌رله‌مان به‌زۆرینه ی لێداوه ،ده‌توانرێت بۆ نیو هێنده كه‌مبكرێته‌وه! كورد كورد بڕیار ی چی ه ئه‌م ه قبوڵ ی ده‌دات؟ له‌پا ی چ ی ده‌كات‌و بڕیار له‌عێراقدا چ ده‌كات؟ ی په‌رله‌مان كورد دهچێتهوه به‌غدا ،ئه‌م كێش����ان ه ی تر وا به‌خولێك ی وه‌زاره‌ت پۆست‌و ی كورس چۆن چاره‌سه‌ر ده‌كات؟ ئایا بریق‌و باق ی بیرناباته‌وه؟! پله‌و پول ،چاره‌سه‌ر ی لهوه باش����تر بو ،ك ه له‌م له‌ئۆتۆنۆمی����هوه هێنام����ان ،ك ه هێندێك ی ی نیه ،ئێستا ئاواز فیدراڵیه‌تدا هه‌مانه ،ك ه هه‌مو شتێكه‌و فیدراڵ ی ی ئه‌ژه‌نن ،ئاخر واڵتێك س����ه‌ربه‌خۆ نه‌بێت ،چۆن باس���� كۆنفیدراڵ ی ده‌كات؟ كۆنفیدراڵ ی پێده‌كرێت؟ چۆن‌و به‌چ ئه‌قڵێك ی ده‌كات‌و چ كورد له‌گه‌ڵ عێراق چ ی گومرگ‌و باج‌و نه‌وت ی چاره‌سه‌ر ده‌كات؟! هه‌ولێر پاره كێش����ه‌كان ی ی كۆمپانیاكان ی پێش����مه‌رگه‌و هه‌ق نادات ه به‌غداو به‌غداش بودجه ی دروس����تده‌كات! به‌غدا هه‌ڵ ه ی ملیۆنی نه‌وت نادات! عێراق س����وپا ی زیاتر ده‌كات؟! ی ده‌كات؟ هه‌ڵه ده‌كات ،كورد چ ی ی سه‌ركردایه‌ت ی ئه‌م پرس����یاران ه ئه‌داته‌وه؟! ئاخۆ له‌ال ێ وه‌اڵم ك ی ئه‌م كێش����ان ه چ باسه؟! ی كورد س����ه‌باره‌ت به‌چاره‌سه‌ر سیاس���� ی شاعیر نوسیویه‌تی: جارێكیان (بێخود) ی وه‌ك په‌اڵسه ی دانای ه جه‌رگ ئهوه ێ چ باسه ی نادانه نازان ئهوه ی چ باسه! ئه‌زیزم له‌به‌ر جه‌رگت باشتره هه‌ر نه‌زان
چایچیه‌ك: هیچ ..ههرچهنده به‌شداری له‌هه‌ڵبژاردن����ی په‌رله‌مانی عێراق ده‌كه‌م ب����ۆ ئهوهی ده‌نگمان نه‌فه‌وتێت ،ئه‌گینا بۆ ئهوهی تر نائومێد بووم‌و ئه‌زان����م هی����چ ب����ۆ خه‌ڵك ناكه‌ن.
قه‌یماغ فرۆشێك: ئومێ����دم به‌هه‌ڵب����ژاردن ماوه‌و چاوه‌ڕوانی زۆر ی لێده‌ك����ه‌م ،نائومێد نیم هه‌نگاو به‌هه‌ن����گاو هه‌ر ئه‌بێت ئه‌م دۆخه باشتر بێت ،ئێمه به‌هیواو ئومێد ده‌ژین ،گه‌ر نائومێد بین كۆتایمان دێت.
ورده‌واڵه‌فرۆشێك: چاوه‌ڕوان����ی ئ����ه‌وه‌ی لێده‌كه‌م ژیانم خۆشتر‌و باش����تر بكات ،ئه‌گه‌ر وا نه‌بێت خه‌ڵك هه‌ڵبژاردن بۆ ب����كات؟ به‌ش����داری ئه‌كه‌م‌و هیواشم پێیه‌تی ك����ه ب����ه‌ره‌و ژیانێك����ی باشترمان ده‌بات.
كه‌بابچییه‌ك:
بۆنفرۆشێك: دڵم پێیخۆشه ،چونكه جگه له‌هه‌ڵبژاردن هیچ رێگه‌یه‌كی ترمان له‌به‌رده‌مدا نییه بۆ باش����تر ب����وون‌و گۆڕانكاری، به‌شداری ئه‌كه‌م‌و ئومێدم پێی هه‌یه.
چاوه‌ڕوان����م ئه‌مج����اره ش����تێك بۆ ئه‌و خه‌ڵكه بك����هنو ئاگای����ان ل����هو خه‌ڵكه بێت ،بۆ ئهوهی جارێك����ی ت����ر خه‌ڵ����ك متمانه‌ی����ان پێب����كات، بێزار بوم له‌ناعه‌داله‌تی، خه‌ریكه له‌هه‌ڵبژاردنیش بێتاقه‌ت ئه‌بم
فۆتۆکان :ئارام که‌ریم
تایبه‌ت
) )424سێشه‌ممه 2014/4/15
ترس له‌مرۆڤ ...ترس له‌زیندان نه‌جات نوری وه‌اڵمێك���ی "خۆشه‌ویس���تی شیفابه‌خش���ه بۆ هه‌ر جۆره ئازارێك، لێبورده‌یی رێگایه بۆ خۆشه‌ویس���تی، له‌گ هڵ لێبورده‌ییدا دوژمنایه‌تی له‌ناو ده‌چێت" لویس هی مرۆڤ زۆر كات ده‌ترس���ێت ،ئه‌م ترسه له‌شوێنێكه‌وه بۆ شوێنێكی تر ده‌گۆڕێت ،به‌اڵم ترس���ی مرۆڤه‌كانی ئێم���هو واڵتان���ی عه‌ره‌ب���یو واڵتانی دراوسێمان ترسێكه مرۆڤه‌كان هه‌میشه به‌خۆیه‌وه س���ه‌رقاڵده‌كات ،چیرۆكی ترس���ی ئه‌م مرۆڤانه زۆر كات له‌یه‌ك ده‌چێت‌و هه‌مویان له‌یه‌ك جه‌س���ته‌و بی���ردا كۆده‌كاته‌وه ،ئه‌م ترس���ه بۆ تاكه‌كانی كوردو عه‌ره‌ب‌و فارس‌و تورك ل���ه‌م ناوچه‌یه‌دا ده‌چێته چوارچێوه‌ی ترس���ی زیندان���هوه ،ده‌چێته خانه‌ی ت���رس له‌مرۆڤه‌كانی ده‌وروبه‌رته‌وه تا به‌هاوڕێ نزیكه‌كانیش���ت ده‌گات ،له‌م واڵتان���ه‌دا به‌هه‌رێم���ه نائومێده‌كه‌ی ئێمه‌یش���هوه ترس���ی زیندان‌و ترسی ده‌وروب���ه‌رت گوێهه‌ڵخه‌ره‌كان���ی سااڵنێكی زۆره تاك به‌تاكی خه‌ڵكی گیرۆده كردوه .بێگومان ترسی زیندان ترس���ێكه به‌به‌رنامه رژێمه سته‌مكارو تۆقێن���ه‌ره‌كان ب���ۆ س���ه‌ركوتكردن‌و له‌ناوبردن���ی ده‌نگ���ه ن���اڕازی‌و هێزه نه‌ی���اره‌كان به‌كاریده‌هێن���نو هه‌م���و رێگاكانی له‌پێن���اودا تاقیده‌كه‌نه‌وه، ئ���ه‌م ترس���ه هه‌ڵگ���ری ئه‌و ش���ێوه ده‌سه‌اڵته‌یه كه له‌واڵته سته‌مكاره‌كاندا مرۆڤه‌كان ده‌كرێنه دڕنده‌‌و یه‌كتریان پ���ێ له‌ناوده‌ب���ه‌ن ،كه‌چ���ی له‌واڵته ئازادیخوازه‌كان���دا ته‌نان���هت ئاژه‌ڵه دڕن���ده‌كان خزمه‌تده‌كرێ���نو هه‌وڵی ماڵیكردنی���ان ده‌درێت ت���ا په‌الماری مرۆڤ ن���هدهن ،مێژوی ده‌س���ه‌اڵته تۆقێنه‌ره‌كانی ئه‌م ناوچه‌یه كه خۆیان له‌ده‌یان ناو‌و ناونیشاندا كۆكردۆته‌وه پ���ڕه له‌هێ���زی وه‌حش���یگه‌ری‌و ترس���ێنه‌ر به‌رامبه‌ر به‌تاك‌و كه‌سانی ئازادیخ���واز .ئ���ه‌م ترس���ه به‌ته‌نیا له‌دروش���م‌وچوارچێوه‌ی به‌یاننام���هو باڵوكراوه‌كان���ی ئ���ه‌م رژێمان���ه‌دا نه‌ماوه‌ت���هوه ،به‌ڵك���و له‌ن���او ژوره تاریك‌و پیس���ه‌كانی زیندانه‌كانیاندا‌و له‌سه‌ر ده‌ستی جهالدو پیاوكوژه‌كاندا هه‌رچ���ی ش���ێوه‌ی تۆقێن���ه‌ری ئه‌ش���كه‌نجه‌دانه گرتویانه‌ته‌ب���هرو تاقییانكردۆت���ه س���ه‌رگیانی ئ���هو تاك���ه به‌دبه‌ختانه ،ئه‌مه‌یش���یان بۆ شكس���تپێهێنان‌و دانپیانانی ئه‌وانه‌یه كه ده‌یانگرن‌و به‌دوژمنی رژێمه‌كه‌یان ده‌زانن .كه‌م مرۆڤ هه‌یه له‌م واڵتانه‌دا چیرۆكی ئه‌و ترس���هی ن���او زیندانی ئه‌و رژێمانه‌یان نه‌بیس���تبێت ،لێرهوه ئ���ه‌م ترس���ه ده‌چێته ناو م���اڵو ناو قوتابخانه‌و ناو ژوری فهرمانبهرو ناو دوكانی كاسبكارانیش���هوه ،تاده‌گات به‌ناو پاس‌و ناو ته‌كسیه‌كانیش ،ئه‌م رژێمه س���ته‌مكارانه ده‌خوازن هه‌مو ئ���هو ش���وێنانه پڕبكه‌ن له‌كه‌س���انی گوێهه‌ڵخه‌ر تا ئاگایان له‌هه‌ست‌و كاری
هه‌مو كه‌سێكبێت ،بۆیه هه‌میشه له‌م واڵته تۆقێنه‌رانه‌دا تاكه‌كان ده‌ترسن‌و به‌ترس���هوه رۆژگار به‌ڕێده‌كه‌ن ،ترس له‌گرت���نو زین���دان تاكه ترس���ه كه زۆر كه‌س���ی ئ���ه‌م ناوچه‌ی���هی پێوه گیرۆده‌ی���ه ،تاكه‌كان له‌س���ایه‌ی ئه‌م رژێمانه‌دا ده‌زانن ئازارو ئه‌شكه‌نجه‌ی ن���او زیندانه‌كانیان چه‌ن���د به‌ئێش‌و تۆقێن���هره .كارك���ردن ب���ه‌م جۆره ترسه بۆخۆی له‌الیه‌ن ئه‌م رژێمانه‌وه هه‌وڵێكه ب���ۆ بێده‌نگكردن‌و مانه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتی به‌زۆر سه‌پێنراویان. *** ئه‌مه ئه‌و سه‌ره‌تایه بو كه ده‌مه‌وێت لێ���وه‌ی بگه‌ڕێم���هوه بۆ قس���ه‌كردن له‌س���ه‌ر رۆمانی (قه‌پێڵك...رۆژانه‌ی گوێهه‌ڵخه‌رێك)ی نوس���ه‌ری س���وری (مسته‌فا خه‌لیفه) له‌گه‌ڵ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م رۆمان���ه‌دا كه ت���ا دوا الپه‌ڕه‌ی ده‌س���تم به‌په‌ڕه‌كانی���هوه ده‌له‌رزی‌و نه‌فره‌تم له‌بونی مرۆڤه سته‌مكاره‌كان ده‌كرد به‌رژێمه‌كانیشیانه‌وه ،بێگومان نوسه‌ری ئه‌م رۆمانه بۆ خۆی كه‌سێكی مه‌سیحیه‌و له‌فه‌ره‌نسا خوێندویه‌تی، له‌الی���ه‌ن رژێمی س���وریاوه له‌س���ه‌ر نوكته‌یه‌ك 13ساڵ له‌ته‌مه‌نی له‌زیندانه تۆقێنه‌ره‌كانی ئه‌م رژێمه پیاوكوژه‌دا ده‌باته‌س���ه‌ر ...دوای خوێندن���ه‌وه‌ی ئه‌م رۆمان���هو چه‌ند رۆمانێكی تریش كه هه‌مویان نوس���ه‌ره‌كانیان كاریان له‌ئه‌ش���كه‌نجه‌دانی ئه‌و تاكانه ده‌كرد كه له‌الیه‌ن رژێمه س���ته‌مكاره‌كانه‌وه به‌بیانوی جۆراوجۆر گیرابون‌و خرابونه ژێر تۆقێنه‌رترین ئه‌شكه‌نجه‌وه ،دواتر له‌خۆم پرس���ی ئه‌گه‌ر زیندان نه‌بوایه ئه‌وا ئه‌و رۆمانانه‌ش نه‌ده‌بون ،به‌مه‌ش زین���دان چاكه‌ی���هك له‌گ���هڵ خۆیدا به‌جێده‌هێڵێت ئه‌ویش ئه‌و ترس���ه‌یه ك���ه وادهكات گه‌لێ���ك رۆمانن���وس بێده‌نگنه‌ب���نو له‌رۆمانه‌كانیان���دا ئه‌و ترس���ه بگه‌یه‌نن به‌هه‌مو خوێنه‌ران‌و پیاوه جه‌الده‌كانیش. ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێینه‌وه بۆ هه‌ڵدانه‌وه‌ی الپه‌ڕه‌كانیرۆمان���ی (ئ���هو تاریكییه دره‌وش���اوه‌یه)ی تاهیر بن جه‌للون‌و، (خۆرهه‌اڵتی ده‌ریای ناوه‌ڕاس���ت)ی عه‌بدولڕه‌حمان مونیف‌و( ،شه‌ماعیه)ی عه‌بدولستار ناسر‌و( ،یاده‌وه‌ریی ماڵی مردوه‌كان)ی دۆستۆیڤسكی‌وچه‌ندین رۆمانی تر ،ئه‌وا زیاتر ئێمه‌ی خوێنه‌ر به‌و ترسانه ده‌گه‌ین كه ئه‌م نوسه‌رانه له‌ناو دێ���ڕو وێن���ه جۆربه‌جۆره‌كانی رۆمانه‌كانیاندا بۆ ئه‌ش���كه‌نجه‌و ترس كاریان له‌سه‌ر كردوه ،پێناسه‌ی رژێمه سته‌مكاره‌كان له‌م رۆمانانه‌دا ده‌چنه‌وه س���ه‌ر یه‌ك پێناسه‌و هه‌مویان له‌یه‌ك وێن���ه‌دا ده‌رده‌ك���ه‌ون ئه‌ویش وێنه‌ی ئ���هو رژێمه ملهوڕانه‌یه كه هه‌میش���ه خ���اوه‌ن زین���دان‌و خ���اوه‌ن جهالدو گوێهه‌ڵخه‌رن‌و زیندانه‌كانیان هه‌میشه س���یخناخه به‌رۆحی تاك���ه بێگوناه‌و ئ���ازادی خوازه‌كان .ل���ه‌م رۆمانانه‌دا گی���راوه‌كان ئیتر مرۆڤنی���ن ،به‌ڵكو جۆره گیانله‌به‌رێكن كه جه‌س���ته‌یان ده‌كرێت���ه ش���وێنی تاقیكردن���ه‌وه‌ی ئه‌ش���كه‌نجه‌و هه‌موجۆره‌كان���ی س���وكایه‌تیپێكردن ...ئاخر گه‌لێكجار خوێنه‌ر به‌خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م رۆمانانه خ���ۆی‌و ه���اوڕێ‌و یاده‌وه‌رییه‌كان���ی بیرده‌كه‌وێت���هوه ،كاتێ���ك خه‌ریكی خوێندنه‌وه‌ی رۆمان���ی (قه‌پێڵك... رۆژان���هی گوێهه‌ڵخه‌رێ���ك) ب���وم، هه‌س���تمده‌كرد له‌ساتێك له‌ساته‌كاندا (مس���ته‌فا خه‌لیفه)ی نوسه‌ری ئه‌م رۆمان���هو (من)و ئه‌و پی���اوهی ناوی
به‌رگی کتێبه‌که (محه‌مه‌د)بو له‌ئ���ۆردوگای (گه‌ره‌ج) هه‌رسێكمان له‌یه‌ك ده‌چوین ،زیندان له‌واڵته سته‌مكاره‌كاندا له‌یه‌كده‌چن، مس���ته‌فا خه‌لیفه له‌س���ه‌ر راپۆرتی هاوڕێیه‌كی خۆی ك���ه له‌ئاهه‌نگێكدا نوكته‌یه‌ك له‌س���ه‌ر (حافزئه‌س���ه‌د) ده‌كات‌و ئ���هو هاوڕێی���هی چونك���ه راپۆرتن���وس‌و گوێهه‌ڵخ���ه‌ری رژێ���م ب���وه ئه‌م نوكته‌ی���ه ده‌كاته راپۆرت‌و ره‌وان���هی ده‌زگا به‌دناوه‌كانی رژێمی س���وریای ده‌كات‌و كاتێك مس���ته‌فا ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ واڵته‌كه‌ی له‌سه‌ر ئه‌و راپۆرته 13ساڵ له‌زیندانه شومه‌كانی ئه‌و رژێمه‌دا ده‌باته سه‌ر له‌گه‌ڵ هه‌مو ئه‌و ئه‌شكه‌نجه تۆقێنه‌رانه‌ی كه دژی ده‌یگرنه‌به‌رو له‌ژێ���ر ناوی ئهوهی كه ئه‌و ئیخوان موس���لمینه‌‌و دژی رژێمه، هه‌م���و ج���ۆره ئه‌ش���كه‌نجه‌یه‌كی دژ ده‌گرنه‌ب���ه‌ر ،ئاخ���ر گاڵته‌جاره‌یه‌كه له‌الی ئه‌م رژێمه ده‌گاته چڵه‌پۆپه‌ی خۆی ،مسته‌فا خه‌لیفه مه‌سیحیه‌و الی ئه‌م رژێمه ده‌كرێت به‌ئیس�ل�ام‌و له‌ژێر ناوی ئیخواندا ده‌گیرێت‌و ئه‌شكه‌نجه ده‌درێ���ت ...هه‌میش���ه رژێم���ه‌كان گوێهه‌ڵخه‌ره‌كانی���ان له‌ژێ���ر به‌رگ���ی جوراوج���ۆردا ده‌نێرنه ن���او خه‌ڵك‌و شوێنه گشتیه‌كان ،بۆ ده‌ستكه‌وتنی هه‌واڵ‌‌و كاری نه‌یاره‌كانیان ،ده‌یانكه‌ن به‌س���واڵكه‌ر ی���ان به‌قوتاب���یو یان به‌ش���ۆفێر یان به‌دز یان به‌دوكاندار یان به‌كتێبفرۆش‌و ده‌یان شتی تر... بالێره‌دا ئه‌م شتانه له‌سایه‌ی ژیانی مس���ته‌فا خه‌لیف���هو رۆمانه‌كه‌ی���هوه بگێڕمه‌وه ،پێش ئ���ه‌وه‌ی بگه‌ڕێمه‌وه سه‌ر ناوه‌ڕۆكی رۆمانه‌كه ...بۆ ئهوهی بزانین كه هه‌مو قوربانیه‌كان زۆر كات له‌یه‌كده‌چن‌و گوێهه‌ڵخه‌ره‌كانیش هه‌ر له‌یه‌كده‌چن. *** ناوه‌ڕاستی س���ااڵنی هه‌شتاكان بو ئه‌و كاتانه قوتاب���ی بوم له‌ئاماده‌یی پیشه‌س���ازی به‌ش���ی كاره‌با ،هه‌مو پۆله‌ك���هی ئێمه 31قوتابی بو ،بیرم بێت 28كه‌س���یان خۆی���ان به‌چه‌پ‌و الیه‌نگ���ری كۆمه‌ڵ���هی ره‌نج���ده‌ران ده‌زانی ،دوانیشیان سه‌ر به(ئیتحادی) ی قوتابیانی به‌عس بون ،یه‌كێكیشان نه‌مده‌زانی چیه‌و دواتر بو به(جاش)و كوژرا ،ئ���هو دوانه هه‌میش���ه به‌زۆر
ئابونه‌ی���ان له‌قوتابیه‌كان ده‌س���ه‌ندو پۆزیان لێ���ده‌دا ،خۆش���به‌ختانه بۆ ی���هك رۆژی���ش من ئابون���ه‌م به‌و دو كه‌سه نه‌داو زۆری تریش له‌هاوڕێكانم نه‌یانده‌دا ،مرۆڤ سه‌یره‌‌و حه‌ماسی بۆ شته‌كان زۆر كات هه‌مو ئه‌شكه‌نجه‌و ئازاره‌كانت له‌بیرده‌باته‌وه ،له‌پۆلی دو بوی���ن رۆژێك ئه‌و پیاوه‌ی پێیانده‌وت (عادلی ئیتحاد) پێده‌چو س���ه‌رۆكی قوتابیانی ئه‌و كاته‌ی سه‌ر به‌به‌عسی ش���اری س���لێمانی بێ���ت ،له‌گ���هڵ به‌ڕێوه‌ب���هرو دو مامۆس���تادا هاتنه پۆله‌ك���هی ئێمه‌وه وتی���ان نوێنه‌ری پ���ۆل به‌ده‌نگ���دان هه‌ڵده‌بژێری���ن، پێش ئ���ه‌وه‌ی بێنه پۆله‌ك���هی ئێمه به‌هاوڕێكانم وت ئه‌وان وه‌كو نوێنه‌ری به‌عس خۆیان هه‌ڵده‌بژێرن ،ئێمه‌ش با وه‌ك���و نوێنه‌ری كۆمه‌ڵه‌ی ره‌نجده‌ران خۆم���ان هه‌ڵبژێری���ن ،به‌ده‌نگمه‌وه هاتن‌و منیان ده‌ستنیشانكرد ،كاتێك هه‌ڵب���ژاردن ك���را 28ده‌نگ���م هێنا، نوێنه‌ره‌كه‌ی ئه‌وان 2ده‌نگ ...عادلی ئیتحاد سه‌ریسوڕما ،هه‌ندێك قسه‌ی ناش���یرینی كردوبه‌خێرایی پۆله‌كه‌ی به‌جێهێش���ت ...دوات���رو ل���ه‌رۆژی 1987/11/17ده‌مه‌ونی���وه‌ڕۆ ئ���هو رۆژه به‌فر باری بو له‌گه‌ڵ دو هاوڕێمدا (عه‌تا‌و رێبوار) كه پێكهوه بوین له‌الی (یاریگای سلێمانی) كۆمه‌ڵێك چه‌كدار كه ئه‌وسا پێیانده‌وتن (ته‌واری) له‌دو ته‌كسیدا بون‌و ده‌وریانگرتین‌و منیان برد .بردنێك كه ده‌بێ���ت قوتابیه‌ك چی له‌م هێزه دڕنده‌یه چاوه‌ڕێبكات، بردمیان بۆ (ته‌واریه‌كه) كه له‌گه‌ڕه‌كی ش���اره‌وانی س���لێمانی ب���و ،ل���ه‌وێ ش���ه‌وه‌كه‌ی دامیانه ده‌ست (به‌كری فات���ه) ئه‌و پی���اوه نه‌یهێ�ڵ�ا تاكێك له‌پێاڵوه‌كانم له‌پێبك���ه‌م‌و له‌گه‌ڵ دو ئۆتۆمۆبیلی پڕ له‌ته‌واری بردمیان بۆ (گردی سه‌یوان) تا گولله‌بارانم بكه‌ن، ل���ه‌وێ دایانبه‌زاندم‌و چوار كه‌س���یان میل���ی تفه‌نگه‌كانی���ان لێهێنامه‌وه‌‌و زو زو (به‌ك���ری فاته) ده‌یوت س���ه‌ر ب���ه‌چ حیزبێكیت ...پێده‌چو راپۆرتی یه‌كێك ل���ه‌دو قوتابیه ئیتیحادیه‌كه‌ی ن���او پۆله‌كه‌م���ان ئه‌م���هی ب���ۆ من هێنابێت ،رۆژان���هی گوێهه‌ڵخه‌ره‌كان پڕن له‌چیرۆكی نه‌نوس���راوهو له‌هه‌مو ش���وێنێك هه‌ن ،دوای چه‌ند ساڵێك له‌راپه‌ڕینیش كاتێ���ك له(چایخانه‌ی
ش���ه‌عب) له‌گ���هڵ چه‌ند كه‌س���ێكدا گفتۆگۆمان ده‌كرد له‌سه‌ر (یه‌كگرتوی ئیس�ل�امی) گوێهه‌ڵخه‌رێك راپۆرتێكی له‌س���ه‌ر نوس���یوم ب���ۆ ده‌زگایه‌كی حیزبی ،به‌اڵم دۆس���تێك سه‌رله‌به‌ری ئه‌و راپۆرته‌ی به‌درۆ زانیبوو وه‌الوه‌ی ناب���و ،لێ���ره‌وه سوپاس���ی ده‌كه‌م، ئه‌مه ئ���هو ترس���ه‌یه كه هه‌میش���ه لێماننابێته‌وه ،لێرهوه ده‌چمه س���ه‌ر ژیانی ئه‌و پیاوه‌ی ك���ه له‌ئۆردوگای (كه‌ره‌ج) ناس���یم (محه‌مه‌د) خه‌ڵكی ش���اری (بان���ه) ب���و ،ش���وان بو، س���ه‌ربازه عێراقی���ه‌كان گرتبویان‌و دوای چه‌ند س���اڵ ئه‌ش���كه‌نجه‌دان‌و زیندان راده‌ستی ئێرانیان كردبوه‌وه، كه من له‌ئ���ۆردوگای (كه‌ره‌ج) بینیم چیرۆكی ژیانی زۆر س���ه‌یربو ،له‌وێش دوای ئ���ازارو ئه‌ش���كه‌نجه‌یه‌كی زۆر ره‌وانه‌ی ئ���هو ئۆردوگایه‌یان كردبو، له‌نێ���وان دو واڵت���دا س���ه‌رگه‌ردان بوبو ،كه‌س���یان به‌هاواڵتی خۆیانیان نه‌ده‌زانی ،ئه‌و خه‌ڵكی كوردس���تانی ئێ���ران بو ،كه‌س���وكاره‌كه‌ی هه‌رچی به‌ڵگه‌و پێناسه‌ی هه‌بو بردبویانه الی به‌رپرس���ه ئێرانی���ه‌كان كه‌چی ئه‌وان پێیانوتبون ئه‌م (محه‌مه‌ده) خه‌ڵكی عێراقه‌و ره‌وانه‌ی عێراقی ده‌كه‌ینه‌وه. ئه‌و پی���اوه خه‌ریكبو ش���ێت ده‌بو، ده‌یوت كه هاوڕێیه‌كی خۆی راده‌ستی عێراقی كردوه ،تامنیش له‌و ئۆردوگایه گه‌ڕامه‌وه ،ئه‌و داماوه شێتانه ده‌هاتو ده‌چو ،س���ااڵنێك بو له‌و ئۆردوگایه‌دا ماب���وه‌‌وه‌و ك���ه‌س به‌هاواڵتی خۆی نه‌ده‌زانی.
19
ته‌ماش���ای ده‌كه‌ن‌و ده‌یخه‌نه خانه‌ی جاسوسی سه‌ر به‌رژێمه‌وه .كه‌سیان توخنی ناكه‌ون‌و یه‌ك وشه‌شی له‌گه‌ڵدا ناڵێن بۆ س���ااڵنێكی زۆر ...ئه‌مه ئه‌و وێنه سامناك‌و تۆقێنه‌رانه‌یه كه ئه‌م رۆمان���ه الپ���ه‌ڕه به‌الپ���ه‌ڕه وێنه‌یان ده‌كێش���ێت ،مرۆڤ س���ه‌یره كاتێك ده‌چێته زیندان ده‌بێت ئاماده‌كارییه‌ك بۆ خۆی بكات ،ئ���ه‌وه‌ی ئه‌م رۆمانه ده‌یخات���هرو ئ���هو ئاماده‌كارییه‌یه بۆ گی���راوه‌كان ،ده‌بێ���ت بزانی���ت چۆن ده‌دوێت‌و چۆن وه‌اڵمده‌ده‌یته‌وه‌‌و چۆن چۆنی به‌رگ���هی ئازارو ئه‌ش���كه‌نجه ده‌گریت ...هه‌مو به‌شێكی ئه‌م رۆمانه به‌هه‌مو بیری ئیخوانه توندڕه‌وه‌كان‌و میانڕه‌وه‌كانیش���هوه ت���ا به‌ئه‌وانه‌ش ده‌گات به‌تۆمه‌ت���ی ئیخ���وان گیراون خۆڕاگری ئ���هو مرۆڤان���ه ده‌خاته‌رو ك���ه ده‌بێت به‌رگ���هی ئه‌ش���كه‌نجه تۆقێنه‌ره‌كان بگرن ،له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ده‌بێت به‌رگه‌ی ترس���ی نه‌خۆش���ی س���یل‌و گه‌ڕیی‌و هه‌وكردنی مێش���كو برس���ێتی‌و گه‌رماو سه‌رماو روتوقوتی بگ���رن ،به‌رگ���هی جنێ���وه پی���س‌و هه‌م���و س���وكایه‌تیه‌كی جه‌س���ته‌یی بگ���رن ...هه‌مو ئ���ه‌م وێنان���ه له‌م رۆمانه‌دا كرده‌وه‌كانی ده‌س���ه‌اڵتێكی تۆقێنه‌ری وه‌كو به‌عس���ی سوریمان بۆ ده‌گێڕێته‌وه ،ئه‌و رژێمه‌ی كه زۆر بێڕه‌حمانه گیراوه‌كان به‌تێاڵو سێداره دور له‌هه‌م���و ناوێك���ی دادگاییكردن ده‌كوژرێ���ن ،دواج���ار ئ���ه‌م رۆمانه به‌شێكه له‌گێڕانه‌وه‌ی ژیانی كۆمه‌ڵێك مرۆڤی ئ���هو دیوی دی���واری زیندانه دۆزه‌خ ئاساكان ،ئاخر هه‌مو ناوه‌كانی ن���او ئه‌م رۆمانه ،هه‌مو به‌ش���ه‌كانی‌و هه‌مو ئه‌و رۆژانه‌ی مس���ته‌فا خه‌لیفه لێیانده‌دوێت بۆ هه‌ریه‌كه‌مان تۆقێنه‌رو نه‌خ���وازراون ،له‌خۆمان ده‌پرس���ین ئه‌مانه چ رژێمێكن ئاوا له‌سه‌ر گیانی هاواڵتیانی خۆی���ان درێژه به‌ته‌مه‌ن‌و ویس���تی خۆی���ان ده‌ده‌ن ،له‌خۆمان ده‌پرس���ین چه‌ن���د گ���ه‌وره‌ن ئ���هو مرۆڤان���هی كه ئ���اوا له‌ژێر ئه‌و هه‌مو سوكایه‌تی‌و ئازارانه له‌ژێر ده‌ستی ئه‌و جه‌الدانه كۆتایی به‌ته‌مه‌نیان دێت... به‌خوێندنه‌وه‌ی هه‌ر الپه‌ڕه‌یه‌كی ئه‌م رۆمانه ده‌ستم ده‌له‌رزی‌و دۆزه‌خه‌كانی پشتی دۆزه‌خم بیرده‌كه‌وته‌وه ،كاتێك ئێمه دێڕ به‌دێڕ له‌م رۆمانه‌وه ده‌گه‌ین به‌س���ه‌رئه‌نجامی ئه‌و كرده‌وانه‌ی كه ده‌س���ه‌اڵته س���ته‌مكاره‌كان ده‌رهه‌ق به‌گیانی مرۆڤایه‌تی په‌یڕه‌وی ده‌كه‌ن ئیتر له‌خۆمان ده‌پرس���ین ئایا جگه له‌دۆزه‌خ���ی ژێ���ر ده‌س���ه‌اڵتی ئه‌م پیاوكوژانه دۆزه‌خێكی تر بونی هه‌یه. هه‌ر ئه‌مه‌یش���ه وادهكات مرۆڤ له‌ژێر ده‌س���ه‌اڵتی ئه‌م به‌ربه‌رییانه‌دا بێكۆتا ئیتر بۆ ن���او ناخی خۆی بگه‌ڕێته‌وه‌‌و له‌وێ���دا تا م���ردن درێ���ژه به‌ته‌مه‌نی خۆی ب���دات ...ئه‌مه‌یه كۆتایی ژیانی مرۆڤ له‌م واڵتانه‌دا ،تا وه‌كو ئهوهی له‌كۆتایی ئه‌م رۆمانه‌دا مسته‌فا خه‌لیفه ه���اوار ده‌كات‌و ده‌ڵێت (هه‌وڵده‌ده‌م بچوكترین كونی قه‌پێڵكه‌كه‌م دابخه‌م، نام���ه‌وێ ته‌ماش���ای دهرهوه بكه‌م، هه‌م���و كونه‌كان���ی داده‌خ���ه‌م ،تاكو ته‌واوی نیگاكانم ب���ۆ ناوه‌وه بێت... بۆ خۆم بێت ...بۆ خودی خۆم! گوێ هه‌ڵده‌خه‌م).
*** ئه‌م���ه ئ���هو چیرۆكان���ه‌ن ك��� ه هه‌موی���ان له‌خوێندنه‌وه‌ی رۆمانه‌كه‌ی (قه‌پێڵك...رۆژانه‌ی گوێهه‌ڵخه‌رێك) ی مسته‌فا خه‌لیفه‌وه خێرا گهڕانهوه ن���او یاده‌وه‌ری���م ،ده‌بێت بترس���ین له‌هه‌مو ش���تێك له‌م واڵتانه‌دا چونكه وه‌كو ده‌ڵێ���ن دیواریش گوێی هه‌یه، ئه‌گه‌ر ئێستا له‌سه‌ر ئه‌م رۆمانه بدوێم ده‌بێت بڵێم: گه‌لێ���ك رۆمان���م وه‌ك���و ئه‌ده‌بی زین���دان خوێندۆته‌وه ب���ه‌اڵم هیچیان وه‌ك���و ئ���ه‌م رۆمان���هی (مس���ته‌فا خه‌لیف���ه) كه به‌ش���ێكه ل���ه رۆژانی ته‌مه‌نی خۆی له‌زیندانه‌كانی به‌عسی س���وریدا نه‌یترساندم‌وله‌سه‌ر وێنه‌ی ئه‌ش���كه‌نجه‌كانی رایاننه‌گرتوم ،ئه‌م رۆمانه زۆر خێرا وێنه‌كانی له‌هۆش���ی خوێنه‌ردا گه‌مارۆی هه‌مو هه‌سته‌كانت ده‌ده‌ن‌و ده‌تترس���ێنن ،ناكرێ���ت هیچ خوێنه‌رێ���ك دوای خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م ده‌قه نه‌ترس���ێت ...ترس له‌دو شت له‌رژێمه س���ه‌ركوتكه‌ره‌كان‌و له‌پیاوه ئیمانداره تون���دڕه‌وه‌كان ،ئه‌م رۆمانه هه‌ڵگری ئه‌م دو دی���ده تۆقێنه‌ره‌یه، مس���ته‌فا خه‌لیفه بۆ م���اوهی زیاتر له10س���اڵ ده‌كه‌وێـته نێوان به‌رداشی ترس���ی ئ���ه‌م دو هێ���زه‌وه ،ترس���ی جه‌الده‌كانی زیندان‌و ترس���ی ئیخوانه توندڕه‌وه‌كان ،هه‌ردوكیان ته‌مه‌ننای كوشتنی ده‌كه‌ن‌و به‌كرده‌وه‌ش كاری بۆ ده‌كه‌ن ...ئه‌مه‌یه ترس له‌مرۆڤ‌و ت���رس له‌زیندان ،ئاخ���ر ئه‌گه‌ر چه‌ند كه‌سێك فریای مسته‌فا نه‌كه‌ون ته‌نیا له‌س���ه‌ر ئهوهی مه‌سیحیه‌و له‌به‌رده‌م جه‌الده‌كان���ی به‌عس���ی س���وریدا بۆ ـ قه‌پێڵك :رۆژانه‌ی گوێهه‌ڵخه‌رێك. رزگاربون وتویه‌تی م���ن ئیمانم نیه‌و بێباوه‌ڕم ...دواتر ئه‌م قسه‌یه ده‌بێته 424الپه‌ڕه،ساڵ 2013 ـ نوسینی :مسته‌فا خه‌لیفه ب���ه‌اڵ ب���ۆی‌و له‌زیندان���ی (بیابان)دا ـ وه‌رگێڕانی :هه‌ورامان وریا قانع له‌الیه‌ن توندڕه‌وه ئیس�ل�امیه‌كانه‌وه ـ له‌باڵوكراوه‌كانی ئه‌ندێشه فتوای كوش���تنی ده‌درێ���تو به‌گاڵو
کۆمەڵکوژیی‌و ستراتیژی خۆپاراستن ...پاشماوه ئەزموونی گروپ���ی قوربانی‌و گروپی تاوان���کار ،ئەزموونێک���ی مێژووی���ی تایبەتمەن���دە ،ئەزموونێکە ک���ە تیایدا پەیوەن���دی نێ���وان ئ���ەم دوو گروپ���ە ن���ەوە بۆ نەوە دەگوازرێت���ەوە .گومانی تێدا نیی���ە پەیوەندی نێ���وان ئەڵمان‌و جوو له‌پ���اش ھۆلۆکۆس���ت به‌دۆخێکی زۆر تایبەت���دا تێپ���ەڕی .دان دینەر رای وای���ە ک���ە پێکەوەبوونێک���ی ھاودژ یان سیمبیۆزەیەکی نێگەتیڤ „Negative “Symbioseپەیوەن���دی نێ���وان ئەڵم���ان‌و جوو ل���ه‌دوای ھۆلۆکۆس���تدا بەرجەستەدەکات .دان دینەر ئەو بابەتە دەوروژێنێت کە بۆچی له‌پاش رووخانی
نازیزمەوە جووەکان ھەمیش���ە له‌دۆخی پاس���اوھێنانەوەدان بۆ خۆیان‌و بۆ دونیا بەوەی کە بۆچی دەیانەوێت جارێکی تر له‌ئەڵمانیادا بژین؟ ئەو ڕای‌وایە گەر ئەم دووبارەپێکەوەژیانە بۆ ئەڵمانیا مانایەکی مەعنەویی‌و سیاس���یی گەورەی ھەبێت‌و رێگای���ەک بێت ب���ۆ ئاس���اییبوونەوەی پەیوەندی���ی ئاڵ���ۆزی نێ���وان ئەڵمان‌و جوو‌و مێژووی کۆن���ی ئەڵمانیاو مێژووە نوێک���ەی ،ئەوا بۆ ج���ووەکان مانایەکی تایبەتیتری ھەیە .ئ���ەو‌وایدەبینێت کە جووەکان پاش ھۆلۆکۆس���ت پێویستیان به‌نزیکی���ی ھەیە لەو جێگا‌وکەس���انەی کە ئەو کارەس���اتەیان بەس���ەرداھێنان،
پێویس���تیان به‌پەیوەس���تەگیی ھەی���ە لەگ���ەڵ ئ���ەو ش���وێنانەی کەیادەوریی کۆمەڵکوژییان���ی ب���ۆ بەرھەمھێن���اوە، پێویستیان به‌پڕکردنەوەی ئەو بۆشایییە ھەیە کە ئەوکارەس���اتە دروستیکردووە‌و پێویس���تیان به‌ئامادەبوون ھەیە تاوەکو لەناو یادەوەریی دەس���تەجەمعییگروپی تاوان���کاردا لەیادنەکرێ���ن .گومانی تێدا نیی���ە ک���ە کارەس���اتبارترین دۆخ ب���ۆ دەربازبووان‌وقوربانییان���ی پرۆس���ەی کۆمەڵکوژی���ی ئ���ەو راس���تییە تاڵەیە کە ن���ەوەی ئ���ەو س���ەردەمە بێدەنگ بێتو نەوەکانی���دوای ئەوانیش نەیکەن به‌بەش���ێک له‌مێژووی دەس���تەجەمعیی
کۆمەاڵیەت���ی خۆی���ان .کارەس���ات ئەوەیە کە قوربانیی���ەکان‌و رووداوەکان ئاس���اییبوونەوەی لەیادبکرێ���نو پەیوەندیی���ەکان ببێ���ت به‌ئایدیۆلۆژیای دوایکارەس���اتی کۆمەڵکوژی���ی ک���ە خ���ۆی زیاتر له‌الموباالتێک���ی مێژووییدا بەرجەس���تەدەکات ،یان‌وەکوھابەرماس دەڵێ���ت فۆرمێک���ە له”لەکۆڵکردنەوەی رابردوو“ ی���ان ”قوتاربوون لەدەس���تی رابردووە“ .بۆخوێندنەوەی ئەم دۆخەش له‌کوردس���تاندا پێویس���تمان به‌شیکار‌و پێناس���ێکی نوێ���ی پەیوەن���دی نێوان کۆمەڵگای کوردستان‌و دەوڵەتی عێراق ھەیە.
ونبون
* ناسنامه‌یه‌كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به‌ناوی (به‌رزان محمد سلێمان) هه‌ركه‌س دۆزیه‌وه بیگه‌ڕێنێته‌وه بۆ پرسگه‌ی ئــاوێنه. * ناس���نامه‌یه‌كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به‌ناوی (سیروان عمر محمد) هه‌ركه‌س دۆزیه‌وه بیگه‌ڕێنێته‌وه بۆ پرسگه‌ی ئــاوێنه.
www.awene.com
خاوه‌نی ئیمتیاز :کۆمپانیای ئاوێنه سه‌رنوسه‌ر :سه‌ردار محه‌مه‌د
ه له‌ئه‌وروپا نوێنه‌ری ئاوێن شوان حه‌مه ـ نه‌رویج 004799004729 hamashwan.awene@yahoo.no
کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە ،عەبدولستار تاھیر ،سەردەشت عوسمان
Awene ریکالم
به‌رنامه‌كه‌مان دووره ل ه دروشمبازی‌و‌قسه‌ی گه‌وره‌ی فریوده‌ر به‌ناوی خوای گه‌وره‌و میهره‌بان .. .گه‌وره‌و رابه‌رمان سه‌رۆك مام جه‌الل به‌ناوی هه‌موو هه‌ڤااڵنم له‌لیس����تی 266دڵخۆش و شادومانت كردین كه جارێكی تر به‌وێنه فرمێسكڕێژو جوانه‌كانت ،وره‌یه‌ك����ی گه‌وره‌ت پێ به‌خش����ینه‌وه ،ئه‌و راس����تییه‌ت دووپاتكرده‌وه كه به‌ڵێ نه نه‌خۆش����ی ،ن����ه ته‌مه‌ن زه‌ف����ه‌ر به‌گه‌وره‌یی و جوامێ����ری و ئازایه‌تی خۆت و یه‌كێتییه‌ك����هت نابات ،ئهوه دوعاو نزای نه‌ته‌وه‌یه‌كه بۆ تۆ كه شه‌س����ت س����اڵه له‌پێناویدا خه‌بات ده‌كه‌یت ،ئهوه نزای هه‌موو ئازادیخوازانه كه‌ڕۆژانه خۆشه‌ویستی و هیوای زوو چاك بوونه‌وه‌ت بۆ ئه‌خوازن. دڵنیابه مامی گهوره راس����ته زۆر له‌ڕێنوێنی و سیاسه‌ته‌كانتمان جێبه‌جێ نه‌كرد، س����ه‌رچیخ چووین ،له‌سه‌روو هه‌مووشیانه‌وه ئه‌و داوایه‌ی كه هه‌رده‌م پێت ده‌وتین هه‌ڤاڵینه له‌سه‌ر چه‌پكه‌گوڵی سه‌ركه‌وتن مه‌خه‌ون ،به‌اڵم خه‌وتین. مامی گهوره له‌م سه‌كۆی ئازاده‌وه كه‌خه‌ون و ئاواتی تۆ بوو ،كه كورد هه‌ر ده‌بێ س����ه‌ربه‌رزو ئازاد بژی ،دووپاتی ده‌كه‌ینه‌وه كه‌ڕێبازه‌كه‌ت ،سه‌ره‌تاكانی یه‌كێتی، گیانفیدایی ش����ه‌هیدان بژێنینه‌وه‌و دڵنی����اش به‌خوێندكارانی رێبازه پیرۆزه‌كه‌ت و ده‌نگه نوێكانی سه‌رده‌م به‌ڕێوه‌ن. ئاماده‌بووانی به‌ڕێز وێڕای به‌خێرهاتنێكی گه‌رم ،له‌ئێوه‌شه‌وه بۆ هه‌موو جه‌ماوه‌ری كوردستان له‌سه‌روو هه‌مووشیانه‌وه كه‌س����وكاری سه‌ربه‌رزی ش����ه‌هیدان و خانه‌واده‌ی ئه‌نفالكراوان و كیمیاباران ،پێشمه‌رگه‌ی قاره‌مان و زیندانیانی سیاسی و كه‌مئه‌ندامانی سه‌نگه‌رو ژنان و گه‌نجان و خوێندكاران و كادران و ئه‌ندامان و الیه‌نگران و دۆستان ،ته‌واوی جه‌ماوه‌ری تێكۆشه‌ری سنووری پارێزگای سلێمانی ،كوردانی هه‌نده‌ران. وا جارێكی تر یه‌كێتییه‌كه‌تان له‌وێستگه‌یه‌كی چاره‌نووسسازدا دهچێتهوه به‌رده‌م تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی دیموكراسی ،ویژدانی گه‌ل جارێكی تر یه‌كێتییه‌كه‌تان له‌مه‌حه‌ك ده‌داته‌وه. ده‌ب����ا ئه‌م هه‌ڵبژاردنه بكه‌ینه هه‌ڵدان����ه‌وه‌ی الپه‌ڕه‌یه‌كی نوێ له‌ژیانی حزبایه‌تی،
سه‌رباری هه‌موو كه‌موكوڕی و نا دادپه‌روه‌ری و هه‌ر ره‌خنه‌و توڕه‌ییه‌ك كه ئێستا له‌ناخی هه‌ریه‌ك له‌ئێمه‌دا هه‌یه ،ده‌با ئه‌م تووڕه‌ییه بكه‌ینه هه‌وێنی سه‌رخس����تنی یه‌كێتییه‌كه‌تان ،بیكه‌ینه رۆژی ئاشتبوونه‌وه‌و داوای لێبووردن. دڵنیام سه‌رخستنی یه‌كێتی له‌م پڕۆسه چاره‌نووسسازه‌دا سه‌رخستنی هه‌موو ئه‌و به‌رنامه‌و پڕۆژانه‌یه كه بۆ چاكسازی و هه‌ستانه‌وه‌و رێكخستنه‌وه‌ی ماڵه گه‌وره‌كه له‌ئارادان. رۆژی گه‌ڕانه‌وه‌ی دادپه‌روه‌ریی و رێزو ته‌قدیره بۆ رووبارێك له‌خوێنی شه‌هیدان. یه‌كێتییه‌كان هه‌ڤااڵن ،لیس����تی 266ئه‌مجاره به‌رنامه‌یه‌كی تۆكمه‌و پێویستی بۆ ئه‌م قۆناغه‌ی كوردایه‌تی داناوه ،دڵنیاش����م كه هه‌ڤااڵنم له‌لیستی ،266پاش به‌ده‌ست هێنانی متمانه‌تان ،له‌تواناو وزه‌یاندایه كه‌یه‌ك به‌یه‌كی ئه‌و پرسانه ،خه‌باتی پێشمه‌رگانه‌ی بۆ بكه‌ن ،به‌رنامه‌كه‌مان دووره له دروشم بازی ،له‌قسه‌ی گه‌وره‌ی فریوده‌ر ،ئێمه به‌كورتی و كوردی ده‌ڵێین نا بۆ سیاسه‌تی ناشه‌فافی نه‌وت له‌كوردستان و به‌غدا، بێده‌نگ نابین له‌س����ه‌ر داهاتی ن����ه‌وت ،پاره‌ی ژێر زه‌مین����ه‌كان ده‌بێت بدرێته‌وه به خه‌ڵك ،مووچه‌و قوتی خه‌ڵك نابێت ببێته پرس����ێكی سیاس����ی و وه‌ك فشار به‌كاربێت له‌الیه‌ن به‌غداوه ،هه‌روه‌ها شكس����تێكی شه‌رمهێنه‌ریش����ه بۆ سیاسه‌تی دارایی حكومه‌تی هه‌رێم كه بانكه‌كان بێ پاره بن. هێزی پێشمه‌رگه‌ی قاره‌مان ،ئه‌ی شورای پۆاڵینی كوردستان هێزه‌كانی ئاسایش����ی ناوخۆ كه‌ش����ه‌ونخونی ده‌كه‌ن له‌پێناوی ئارامی ش����ارو تاك به‌تاكی كۆمه‌ڵگای كورده‌واری. لیس����ته‌كه‌تان داكۆكیكارێكی سه‌رس����ه‌خت ده‌بێ له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و غه‌درو زوڵمه‌ی كه‌حكومه‌تی ناوه‌ند له‌دوای رووخانی رژێمی به‌عس����هوه لێتان ده‌كات ،له‌كاتێكدا ئێوه ئه‌و هێزه بوون كه به‌ش����دارییه‌كی جوامێرانه‌تان كرد له‌بنیاتنانه‌وه‌ی عیراقی نوێی دیموكراسیدا ،به‌اڵم شه‌رمه‌زارییه بۆ ئه‌و سیاسه‌ته شۆڤێنییه‌ی كه 11ساڵه یه‌ك مانگ مووچه‌ی بۆ دابین نه‌كردوون و له‌هه‌موو خزمه‌تێك بێ به‌شیكردوون. ئاماده‌بووانی هێژا
نامه‌وێت زۆر له‌كاتتان بگرم لیس����ته‌كه‌تان چه‌ندین پرس����ی سیاسی و ئابووری و فه‌رهه‌نگی و كۆمه‌اڵیه‌تی و كه‌لتووری له‌خۆگرتووه ،به‌كه‌ركوكی قودسی كوردستان و ناوچ����ه دابڕێنراوه‌كان ،ش����ه‌ڕی به‌ڕه‌س����میبوونی پارێ����زگای ههڵهبجهو هه‌موو ناوچه‌كانی تر له‌دروس����تكردنی مه‌رزی نێوده‌وڵه‌تی و هه‌وڵدان بۆ به‌پارێزگاكردنی راپه‌ڕین پایته‌ختی ئازادی و گه‌رمیان پایته‌ختی قوربانیدان. ده‌ب����ا ب����ه‌م هه‌ڵبژاردن����ه كوردس����تان بگه‌یه‌نین����ه وێس����تگه‌یه‌كی ئارامت����روخۆشگوزهرانتر. ده‌ب����ا واز له‌دروش����م ب����ازی و تێكدانی ئاش����تی كۆمه‌اڵیه‌تی بهێنی����ن ،مایهینیگهرانیی ه كه حه‌وت مانگه هه‌ڵبژاردن كراوه ،له‌س����ه‌ر كورسی وه‌زاره‌تێك هه‌موو ده‌ستكه‌وته‌كانی به‌قوربان ده‌كرێت. ده‌با ئه‌مجاره به‌ڕاس����ت و دروستی و وه‌ك پێشمه‌رگه خاكییه‌كه‌ی جاران تێكهڵبهكۆمهاڵنی خه‌ڵك ببینه‌وه. رووی قسه‌م ئاڕاسته‌ی هه‌موو حزب و هێزه سیاسییه‌كانه پیرۆزباییان لێ ده‌كه‌م ،ئومێده‌وارم پێكهوه كه‌ش����ێكی ئارام و دوور له‌ته‌ش����هیر، دوور له‌ش����كاندن به‌ڕێوه‌به‌رین ،خۆشتان یه‌كێتی و یه‌كێتییه‌كان باش ده‌ناسن كه هه‌رده‌م ده‌س����تی برایه‌تی و پێكه‌وه‌كاركردن و یه‌كڕیزیی نیشتمانی درێژ كردووه، بۆ سه‌رخستنی كوردایه‌تی و به‌دیهێنانی ئامانجی نه‌ته‌وه‌ییمان. جه‌ماوه‌ری كوردستان ،یه‌كێتی هێزێكه له‌س����ه‌نگه‌ری گیانفیدایی و كوردایهتیداههرگی����ز نابه‌زێت ،هێزێكه له‌ش����كان نای����هت ،چونكه به‌ش����كاندنی یه‌كێتی به‌ر له‌یه‌كێتییه‌كان الیه‌نه‌كانی تر زه‌ره‌رمه‌ندی یه‌كه‌م ده‌بن ،بااڵنس����ی دیموكراس����ی له‌كوردستان تێك ده‌چێت. دواجاری����ش ده‌ڵێم :خه‌بات و قوربانی یه‌كێتی بۆ ك����وردو كوردایه‌تییه ،نه‌ك بۆ هیچ مه‌به‌ست و به‌رژه‌وه‌ندییه‌كی تایبه‌ت ،چونكه كورد پێویستی به‌خزمه‌ته نه‌ك قه‌یران. هه‌رشادو سه‌ربه‌رزو سه‌ركه‌وتووبن
ریکالم