ژماره‌ 433

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)433‬‬ ‫سێشەممە ‪2014/6/17‬‬

‫چه‌كدارێك ‌ی كوردی‌ سه‌ر به‌داعش‪:‬‬

‫ی (داعش)‪ ،‬كوردستان‬ ‫به‌پێی‌ نه‌خشه‌ ‌‬ ‫ویالیه‌تی‌ سێیه‌مه‌‬

‫‪12‬‬ ‫»» ‪17‬‬ ‫»»‪3‬‬

‫مۆندیالی عێراق‬ ‫ده‌ستیپێکرد‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫داعش‌و پاره‌ی جوتیاران‬

‫‪12‬‬ ‫»» ‪17‬‬ ‫»»‪9‬‬

‫جوتیاران ترسیان هه‌یه‌ به‌هۆی‌ داعشه‌وه‌‬ ‫پاره‌ی‌ گه‌نمه‌كانیان بخورێ‌‬

‫ده‌ستدرێژیی سێکسی له‌کاتی جه‌نگدا‬

‫‪2‬‬

‫»» ‪17‬‬

‫له‌مه‌ودوا ده‌ستدرێژیی‌ سكێسی‌ له‌كاتی‌‬ ‫جه‌نگدا به‌تاوان داده‌نرێت‬

‫ی ده‌دات ‌ه سه‌ركردایه‌تی‌ كورد که‌ ده‌ستی‌ شیع ‌ه بگرن‬ ‫ئێران هۆشدار ‌‬

‫بارزانی‌ له‌ژێر فشار ‌ی ئێراندا شه‌ڕ ‌ی داعش ناكات‬ ‫عه‌ل���ی‌ ش���ه‌مخانی‌ ئه‌مین���داری‬ ‫ئه‌نجومه‌نی ئاسایش���ی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫ئێ���ران به‌وه‌فدی‌ یه‌كێت���ی‌‌و پارتی‌‬ ‫راگه‌یان���دوه‌ ك���ه‌ نابێت به‌ش���ێك‬ ‫له‌هێزه‌ كوردییه‌كان بكه‌ونه‌ هه‌ڵه‌ی‌‬ ‫س���تراتیجییه‌وه‌ بۆ تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌‬ ‫له‌مالیكی‌‪ ،‬مه‌ترس���ی‌ داعش نادیده‌‬ ‫بگ���رن‪ ،‬ئ���ه‌و هۆش���داری‌ داوه‌ته‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ كورد كه‌ ده‌س���تی‌‬ ‫ش���یعه‌ بگرن ل���ه‌دژی‌ داعش‪ ،‬به‌ر‬ ‫له‌وه‌ی‌ دۆخه‌كه‌ بگاته‌ ئاستێك كه‌‬ ‫كۆنتڕۆڵكردن���ی‌ "تیرۆر" ئه‌س���ته‌م‬ ‫بێت‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگاداریش‬ ‫ده‌ڵێت "بارزان���ی‌ ئاماده‌نییه‌ له‌ژێر‬ ‫فش���اری‌ ئێران���دا ش���ه‌ڕی‌ داعش‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬تایب���ه‌ت‪ :‬ئه‌مڕۆ ‪3/17‬‬ ‫سه‌ركرده‌ی‌ هه‌مو هێزه‌ سیاسیه‌كان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ بارزان���ی‌ كۆده‌بن���ه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ گفتوگۆك���ردن س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌پێش���هاته‌كانی‌ ئه‌مدوایی���ه‌ی‌‬ ‫عێ���راق‌و ناوچ���ه‌ جێناكۆك���ه‌كان‪،‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار به‌ئاوێنه‌ی‌‬

‫راگه‌یان���د كه‌ چ���اوه‌ڕوان ده‌كرێت‬ ‫بارزان���ی‌ له‌كۆبون���ه‌وه‌ی‌ ئه‌مڕۆیدا‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ س���ه‌ركرده‌ی‌ حیزب���ه‌كان‬ ‫هه‌وڵی‌ دروستكردنی‌ هه‌ڵوێستێكی‌‬ ‫هاوبه‌ش���ی‌ هێ���زه‌ كوردیی���ه‌كان‬ ‫ب���دات‪ ،‬ت���ا رێگه‌ نه‌درێ���ت ئاگری‌‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ خه‌ڵكان���ی‌ ت���ر بهێنرێته‌‬ ‫كوردستانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدای���ه‌ وه‌فدێك���ی‌‬ ‫كۆماری‌ ئیس�ل�امی‌ ئێران كه‌ چه‌ند‬ ‫گ���ه‌وره‌ به‌رپرس���ێكی‌ ئیتیالعات‌و‬ ‫قه‌رارگای‌ ره‌مه‌زان‌و سوپای‌ پاسداران‬ ‫له‌خۆده‌گرێت ئێستا له‌كوردستانن‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ به‌س���ه‌ركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫هێزه‌ سیاس���یه‌كان‌و هاندانیان بۆ‬ ‫روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ چه‌كدارانی‌ داعش‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا‪ ،‬به‌پێی‌ سه‌رچاوه‌كه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌ الیه‌نه‌ كوردییه‌كان له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ كۆكن كه‌ خۆی���ان نه‌ئاڵێننه‌‬ ‫ش���ه‌ڕ‌و ئاگرێكه‌وه‌ كه‌ شه‌ڕ‌و ئاگری‌‬ ‫ئ���ه‌وان نییه‌‪ ،‬ئ���ه‌و جه‌غت له‌وه‌ش‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ بارزانی‌ ناخوازێت بچێته‌‬ ‫ژێ���ر ب���اری‌ خواس���تی‌ ئێرانه‌وه‌‌و‬

‫پێداگری‌ له‌س���ه‌ر بێالیه‌نیی‌ كورد‬ ‫ل���ه‌م كێشمه‌كێش���ه‌دا ده‌كات كه‌‬ ‫ئێستا عێراقی‌ تێكه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ وتی‌ "كورد تا ئێستا‬ ‫باش���ی‌ هێناوه‌‌و به‌هۆی‌ جموجۆڵی‌‬ ‫داعش���ه‌وه‌ ده‌س���كه‌وتی‌ گه‌وره‌یان‬ ‫به‌ده‌س���تهێناوه‌‌و كێش‌و قورسایی‌‬ ‫سیاسیش���یان گه‌وره‌ت���ر ب���وه‌‪،‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت ئه‌گه‌ر ئه‌م���ڕۆ عێراقیش‬ ‫دابه‌ش بێت ئه‌وان به‌رپرس���یارێتی‌‬ ‫پارچه‌پارچه‌بون���ی‌ عێراق ناكه‌وێته‌‬ ‫ئه‌ستۆی‌ كورد"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌گه‌ر عێ���راق به‌ره‌و‬ ‫دابه‌ش���بون بچێ���ت ئه‌وا كێش���ه‌و‬ ‫ته‌نگ���ه‌ژه‌ی‌ س���ه‌ره‌كی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫كوردس���تان نابێت‪ ،‬به‌ڵكو له‌سه‌ر‬ ‫به‌غ���دا ده‌بێت كه‌ خاڵ���ی‌ گه‌رمی‌‬ ‫كێشمه‌كێشی‌ ئێستای‌ نێوان شیعه‌و‬ ‫س���وننه‌یه‌‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‌ نه‌ به‌شێكه‌‬ ‫له‌جوگرافیای‌ شیعه‌و نه‌به‌شێكیشه‌‬ ‫له‌جوگرافیای‌ عه‌ره‌بی‌ سوننه‌"‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫عه‌لی شه‌مخانی له‌کاتی پێشوازیکردنی له‌نێچیرڤان بارزانی‌و قوباد تاڵه‌بانی له‌تاران‬

‫ی مه‌ڵبه‌ندی‌ سلێمانی‌ یه‌كێتی‌‪:‬‬ ‫لێپرسراو ‌‬

‫په‌كه‌كه‌‪:‬‬ ‫پێویست ‌ه‬ ‫پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫نه‌کشێته‌وه‌‬

‫من وشه‌ ‌ی هه‌ڵه‌وه‌ڕم دۆزییه‌و‌ه بۆ هه‌ڤاڵ‌ ئه‌بوبه‌كر‬

‫ی‬ ‫ئه‌ندامی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و لێپرس���راو ‌‬ ‫ی له‌تیف‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫مه‌ڵبه‌ن���د ‌‬ ‫ش���ێخ عومه‌ر ئاماژ‌ه ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ئه‌و ئه‌و دروشمانه‌ی‌ نوسیون كه‌ هه‌ڤا ‌ڵ‬ ‫ئه‌بوبه‌كری���ان به‌"هه‌ڵ���ه‌وه‌ڕ" ناوده‌برد‬ ‫ی هه‌ڵبژاردندا‌و ده‌ڵێت "زۆر گه‌ڕام‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫تاوه‌كو وش���ه‌ی هه‌ڵه‌وه‌ڕم دۆزیه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫پڕ به‌پێستی خۆیه‌تی‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬سلێمانی‌‪ :‬عومه‌ر شێخ له‌تیف‬ ‫ی تایب���ه‌ت به‌ئاوێنه‌دا‬ ‫له‌گفتوگۆیه‌ك��� ‌‬ ‫رایگه‌یان���د ك��� ‌ه "ئێس���تایش ئه‌یڵێین‬ ‫ش���ه‌رمه‌زاری ‌ه بۆ الیه‌نێك هه‌ڵه‌وه‌ڕێكی‬ ‫كۆن ‌ه به‌عس���ی ب���كات به‌به‌رپرس���ی‬ ‫سلێمانی"‪.‬‬

‫ناوبراو ئ���ه‌وه‌ش ره‌تده‌كات���ه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫یه‌كێت���ی‌ بوبێ���ت به‌حزب���ی‌ بنه‌ماڵه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "یه‌كێتی هی���چ بنه‌مایه‌كی‬ ‫بنه‌ماڵه‌بون���ی تێدا نه‌بوه‌و ئێس���تاش‬ ‫تێیدا نی���ه‌‪ ،‬له‌حزبی سیاس���ی دنیادا‬ ‫نه‌وه‌كو دایك‌و كوڕێك چه‌نده‌ها دایك‌و‬ ‫كوڕو خوش���ك‌و برا له‌یه‌ك حزبدا ئیش‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆی ‌ه شتێكی ئاساییه‌"‪.‬‬ ‫ی "بڕی���اردان ل���ه‌دوای‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫نه‌خۆشكه‌وتنی جه‌نابی مام جه‌الل زۆر‬ ‫ئاڵۆزه‌‪ ،‬به‌اڵم بڕی���اری كۆتای یه‌كێتی‬ ‫مه‌كته‌ب���ی سیاس���ی‌و س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫ده‌یده‌ن"‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫له‌تیف شێخ عومه‌ر‪ :‬سوربوم زۆرترین ژماره‌ له‌م دروشمه‌ لێهه‌ڵبواسرێ‬

‫سه‌اڵح ره‌شید‪:‬‬

‫ئایا هێز ‌ی پێشمه‌رگه‌ی له‌واقعدا ئازاو له‌خۆبورده‌و فیداكاره‌؟‬ ‫وه‌زی���ری‌ پێش���وی‌ ماف���ی‌ مرۆڤ���ی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان سه‌اڵح‬ ‫ره‌ش���ید ده‌پرس���ێت "له‌م رۆژانه‌دا‬ ‫زۆر باس���ی‌ داعش‌و هێزو توانای‌ ئه‌و‬ ‫گروپ���ه‌ ده‌كرێت‪ ،‬ئایا ئه‌گه‌ر ش���ه‌ڕو‬ ‫پێكدادان له‌نێوان هێزی‌ پێشمه‌رگه‌و‬ ‫داعش به‌س���ه‌ختی‌ هه‌ڵبگیرس���ێت‪،‬‬ ‫چ���ی‌ رو ئه‌دات؟ ده‌زگای‌ راگه‌یاندنی‌‬

‫حیزبه‌كان باس���ی‌ به‌هێزی‌‌و ئازایی و‬ ‫له‌خۆبورده‌ی���ی‌و گیانفیداكاری‌ هێزی‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی‌ كوردستان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئایا‬ ‫له‌واقعدا به‌م شێوه‌یه‌یه‌؟‬ ‫ئاوێنه‌ تایبه‌ت‪ :‬س���ه‌اڵح ره‌ش���ید‬ ‫له‌وتارێكدا كه‌ له‌م ژماره‌یه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫باڵوكراوه‌ته‌وه‌ ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫"ئه‌وه‌ی‌ تا ئێستا رونه‌‪ ،‬كه‌ حكومه‌تی‌‬

‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬خاوه‌نی‌ هێزێك ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی‌ یه‌كگرتوی‌ نیشتمانی‌‬ ‫نیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌‪ ،‬هێزی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیش���تمانی‌‌و پارت���ی‌ دیموكرات���ی‌‬ ‫كوردستانه‌ به‌ناوی‌ ‪ 77‬و ‪ 88‬و چه‌ند‬ ‫ناوێكی‌ تره‌وه‌‪ ،‬واتا هێزی‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ له‌ژێر ده‌سه‌اڵتی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی‌ ئه‌و دو حیزب���ه‌دان‪ ،‬نه‌ك‬

‫جه‌نگی داعش‌و لێكه‌وت ‌ه ئابوریه‌كانی‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش‪ -‬به‌رامبه‌ر ئاماده‌یی شۆڕشی کوڕان‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3201274 :‬‬

‫ ‬

‫‪12‬‬

‫وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌"‪.‬‬ ‫له‌وتاره‌كه‌یدا هاتوه‌ "كه‌ مه‌عنه‌ویات‬ ‫هه‌ره‌س���یهێنا‪ ،‬هی���چ ده‌س���ه‌اڵتێك‬ ‫نیه‌ به‌رگ���ری‌ لێبكات‪ ،‬ن���ه‌ ژماره‌ی‌‬ ‫چه‌كدارو نه‌ چه‌ك���ی‌ زۆرو مۆدێرن‪،‬‬ ‫رۆڵده‌بینن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫"ئایا هێزی‌ پێشمه‌رگه‌ به‌م بارودۆخه‌‬

‫خراپه‌ی‌ كه‌ هه‌ندێجار به‌چه‌ند مانگێ‌‬ ‫موچه‌ وه‌رده‌گ���رن‪ ،‬چه‌ند ئه‌توانێت‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ به‌رگ���ری‌ س���ه‌خت بكات؟‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌نگاوی‌ جدی‌‌و خێرا نه‌نرێت‪،‬‬ ‫دوباره‌بون���ه‌وه‌ی‌ نمون���ه‌ی‌ موس���ڵ‬ ‫به‌كراوه‌یی ده‌مێنێته‌وه‌"‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫په‌كه‌كه‌ ئاماژه‌ به‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه گروپی‬ ‫داعش مه‌ترس���یه‌كی گه‌وره‌ی ‌ه بۆ سه‌ر‬ ‫ناوچه‌كه‌‌و پێویست ‌ه هێزی پێشمه‌رگه‌ی‬ ‫كوردس���تان له‌ناوچ��� ‌ه دابڕێنراوه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان نه‌گه‌ڕێته‌وه‌ دواوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬ده‌مه���ات عه‌گید‬ ‫به‌رپرس���ی په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫په‌كه‌كه‌‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪" ،‬پیالنێكی‬ ‫هه‌رێمی دژی گه‌ل���ی كورد هه‌یه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ك���ورد ته‌نها به‌یه‌كگرتوی���ی ده‌توانێت‬ ‫به‌ره‌ن���گاری ئ���ه‌م دۆخ��� ‌ه ببێت���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆی ‌ه هه‌ر كاتێك پێویس���ت بێت ئێم ‌ه‬ ‫هێ���ز ره‌وانه‌ی ئه‌و ش���وێنان ‌ه ده‌كه‌ین‌و‬ ‫شانبه‌شانی پێشمه‌رگه‌ ده‌جه‌نگین "‪.‬‬ ‫ی ده‌زانێت له‌ئێستادا‬ ‫ئه‌و به‌پێویس���ت ‌‬ ‫به‌هه‌مو ش���ێوه‌یه‌ك كار ب���ۆ گرێدانی‬ ‫كۆنگ���ره‌ی نه‌ته‌وه‌یی ك���ورد‪ ،‬بكرێت‪.‬‬ ‫"تاكو ل���ه‌و ڕێگه‌یه‌و‌ه ك���ورد بتوانێت‬ ‫ل���ه‌و ده‌رفه‌ته‌ مێژوییان��� ‌ه ڕۆڵی خۆی‬ ‫ببینێت"‪.‬‬ ‫ی "واڵت��� ‌ه هه‌رێمیه‌كان‬ ‫عه‌گید وت��� ‌‬ ‫مه‌به‌س���تیان ‌ه كورد ببێت��� ‌ه قوربانی‌و‬ ‫هه‌ندێ���ك واڵت���ی هه‌رێمیی���ش ره‌نگ ‌ه‬ ‫بیانه‌وێت كورد ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‬ ‫خۆیان به‌كاربێنن‪ ،‬بۆیه‌ پێویست ‌ه كورد‬ ‫له‌م خاڵ���ه‌دا وش���یاربێت‌و نه‌كه‌وێته‌و‬ ‫هه‌ڵه‌وه‌و به‌وریایی���ه‌و‌ه مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌م دۆخه‌ نوێیه‌دا بكات"‪.‬‬

‫بۆچی وەزیر مایەوە؟‬

‫ ‬ ‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫ ‬

‫‪5‬‬

‫‪15‬‬ ‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫نێچیرڤان‌و وه‌فده‌كه‌ی‌ له‌سه‌ر خواستی‌ ئێران سه‌ردانی‌ تارانیان كرد‬

‫ئێران هۆشدار ‌ی ده‌داته‌ سه‌ركردایه‌ت ‌ی كوردو ده‌خوازێت ده‌ستی‌ شیعه‌ بگرن‬ ‫له‌خۆده‌گرێت‪ ،‬ئێستا له‌هه‌رێمی‌ كوردستانه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ به‌سه‌ركردنه‌وه‌ی‌ هه‌مو هێز‌ه‬ ‫سیاسیه‌كان‌و ته‌نانه‌ت هه‌ندێك له‌سه‌رۆك‬ ‫دوێنێ‌ وه‌فدێكی‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‬ ‫عه‌ش���ره‌ته‌كانیش‪ ،‬به‌مه‌به‌ستی‌ هاندانیان‬ ‫به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ نێچیرڤان بارزانی‌‬ ‫ب���ۆ روبه‌ڕوبون���ه‌وه‌ی‌ چه‌كدارانی‌ داعش‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ كتوپڕ سه‌ردانێكی‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا وا بڕیاره‌ ئه‌مڕۆ ‪3/17‬‬ ‫‪ 3‬كاتژمێرییان بۆ تاران ئه‌نجامداو‬ ‫س���ه‌ركرده‌ی‌ هه‌م���و هێزه‌ سیاس���یه‌كان‬ ‫له‌گ ‌هڵ‌ ئه‌مینداری ئه‌نجومه‌نی‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ بارزانی‌ كۆببنه‌وه‌ بۆ تاوتوێكردنی‌‬ ‫ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی ئێران عه‌لی‬ ‫پێش���هاته‌كانی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌ كه‌ له‌عێراق‌و‬ ‫شه‌مخانی كۆبونه‌وه‌‪ ،‬ناوبراو به‌وه‌فده‌‬ ‫ناوچ���ه‌ جێناكۆكه‌كان���دا رویان���داوه‌‪.‬‬ ‫كوردییه‌كه‌ی‌ راگه‌یاندوه‌ كه‌ نابێت‬ ‫چاوه‌ڕوانیش���ده‌كرێت ل���ه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌دا‬ ‫به‌شێك له‌هێزه‌ كوردییه‌كان بكه‌ونه‌‬ ‫هه‌ڵه‌ی‌ ستراتیجییه‌وه‌ بۆ تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌ هه‌ڵوێس���تێكی‌ هاوبه‌ش���ی‌ ك���ورد‬ ‫دروستبكرێت‌و "رێگه‌ نه‌درێت ئاگری‌ شه‌ڕی‌‬ ‫له‌مالیكی‌‪ ،‬پێویسته‌ ناكۆكیه‌كانی‌‬ ‫خه‌ڵكانی‌ تر بهێنرێته‌ كوردستانه‌وه‌‌و هیچ‬ ‫نێوان به‌غداو هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫هێ���زو الیه‌نێك تاكڕه‌وانه‌و به‌بێ‌ ئیجماعی‌‬ ‫هه‌رچی‌ زوه‌ چاره‌سه‌ربكرێن‌و كورد‌و‬ ‫كوردی‌ بڕیار نه‌دات"‪.‬‬ ‫شیعه‌ ده‌ست ‌ی یه‌كتربگرن له‌دژی‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫داعش‪ ،‬به‌رله‌و‌هی‌ دۆخه‌كه‌ بگاته‌‬ ‫بارزانی‌ نایه‌وێت بچێته‌ ژێر باری‌ خواستی‌‬ ‫ئاستێك كه‌ كۆنتڕۆڵكردن ئه‌سته‌م‬ ‫ئێرانه‌وه‌‌و كورد له‌دژی‌ داعش شه‌ڕبكات‪،‬‬ ‫بێت‪ ،‬به‌سه‌رنجدان له‌وه‌ی‌ ده‌زگا‬ ‫كه‌ ئه‌م���ه‌ ده‌ڕژێته‌ خان���ه‌ی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫موخابه‌راتیه‌كانی‌ هه‌ندێك له‌واڵتانی‌‬ ‫مالیكییه‌وه‌‌و جگه‌ له‌كوشتار‌و ماڵوێرانی‌‌و‬ ‫دراوسێی‌ عێراق ده‌یانه‌وێ‌ به‌سواری‌‬ ‫قوڵكردنه‌وه‌ی‌ دوژمنایه‌تی‌ له‌گه‌ڵ‌ سوننه‌دا‬ ‫ئه‌سپی‌ داعشه‌وه‌ له‌عێراقدا ته‌راتێن‬ ‫هیچ ده‌سكه‌وتێكی‌ تری‌ نابێت‪.‬‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‪ ،‬له‌س���ه‌ر خواس���تی‌‬ ‫ه���اوكات له‌گ���ه‌ڵ‌ هه‌ڵكش���انی‌ تاران‪ ،‬دوێن���ی‌ وه‌فدێكی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‬ ‫توندوتیژیی���ه‌كان له‌عێراق���دا‪ ،‬په‌یوه‌ندی‌ كه‌ پێكهاتبون له‌نێچیرڤان بارزانی‌و قوباد‬ ‫سیاس���ی‌‌و هاتوچ���ۆی‌ دیپلۆماس���ییش تاڵه‌بانی‌و مه‌ال به‌ختی���ارو فازڵ میرانی‌و‬ ‫له‌نێ���وان هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و واڵتانی‌ ئازاد به‌رواری‌و خه‌س���ره‌و گوڵ محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫ده‌وروبه‌ردا جوڵه‌یه‌ك���ی‌ زیاتر به‌خۆیه‌وه‌ سه‌ردانی تارانیان كردو له‌گه‌ڵ ئه‌مینداری‬ ‫ده‌بینێت‪ ،‬به‌پێی‌ وته‌ی‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئه‌نجومه‌نی ئاسایش���ی نه‌ته‌وه‌یی ئێران‪،‬‬ ‫ئاگاداریش وه‌فدێكی‌ كۆماری‌ ئیس�ل�ام ‌ی عه‌لی ش���ه‌مخانی كۆبونه‌وه‌‪ .‬ش���ه‌مخانی‌‬ ‫ئێران كه‌ چه‌ندین به‌رپرس���ی‌ ئیتیالعات‌و كه‌ نوێنه‌ری‌ خامه‌نه‌ئ���ی‌ رابه‌ری‌ كۆماری‌‬ ‫قه‌رارگای‌ ره‌مه‌زان‌و س���وپا ‌ی پاس���داران ئیس�ل�امی‌ ئێرانیش���ه‌‪ ،‬چه‌ن���د رۆژێك���ه‌‬

‫ڤایرۆسی‌ جگه‌ر‬ ‫له‌چاكسازی‌ گه‌وران‬ ‫باڵوده‌بێته‌وه‌‬

‫پێشمه‌رگ ‌ه به‌ب ‌ێ موچ ‌ه به‌رگری‌ له‌كوردستان ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬

‫ڤایرۆسی‌ جگه‌ر له‌گرتوخانه‌ی‌‬ ‫چاكسازی‌ گه‌وران باڵوده‌بێته‌وه‌و‬ ‫تاوه‌كو ئێستا ‪ 6‬كه‌س توشبون‬ ‫كه‌ سیانیان له‌ناو گرتوخانه‌كه‌دا‬ ‫توشبون‪ ،‬به‌رێوه‌به‌ری‌‬ ‫چاكسازییه‌كه‌ش ده‌ڵێت ئه‌وانه‌ پێشتر‬ ‫خۆیان ئه‌و نه‌خۆشییه‌یان هه‌بوه‌‪.‬‬

‫هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ كوردستان‬ ‫له‌سه‌ر سنوره‌كانی‌ هه‌رێم‬ ‫ی‬ ‫له‌ئاماده‌باشیدان بۆ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌ر هه‌ڕه‌شه‌و پێشهاتێكی‌ نه‌خوازراو‪،‬‬ ‫پێشمه‌رگه‌یه‌ك ده‌ڵێت "هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ێ موچه‌شین‪ ،‬به‌اڵم هه‌رگیزاو‬ ‫ب‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رگیز ئاماده‌نین سه‌نگه‌ر ‌‬ ‫به‌رگری‌ له‌به‌رامبه‌ر دوژمنانی‌ كورددا‬ ‫چۆڵبكه‌ین"‪.‬‬

‫به‌گوێ���ره‌ی‌ ئ���ه‌و زانیارییانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫ل���ه‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ باوه‌ڕپێكراوه‌وه‌‬ ‫ده‌ست ئاوێنه‌ كه‌وتون‪ ،‬له‌گرتوخانه‌ی‌‬ ‫چاكسازی‌ گه‌ورانی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ هه‌فته‌ی‌ رابردودا ڤایرۆس���ی‌‬ ‫جگه‌ر له‌گرتوخانه‌كه‌دا باڵوبوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها سه‌رچاوه‌كه‌ وتیشی‌‪”،‬به‌پێی‌‬ ‫ش���یكاریه‌ ته‌ندروس���تییه‌كان ك���ه‌ بۆ‬ ‫دوس���ه‌د ده‌س���تگیركراو كراوه‌ س���ێ‌‬ ‫كه‌س له‌و گیراوانه‌ تاوه‌كو ئێس���تا له‌و‬ ‫گرتوخانه‌یه‌ توش���ی‌ ئه‌و نه‌خۆش���ییه‌‬ ‫ب���ون‪ ،‬ئ���ه‌و ‪ 6‬كه‌س���ه‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫جیاكراونه‌ته‌وه‌و له‌ژوری‌ ته‌ندروس���تی‌‬ ‫گرتوخانه‌ن”‪.‬‬ ‫به‌رده‌س���تی‌‬ ‫زانیارییه‌كان���ی‌‬ ‫ئاوێن���ه‌ هێما ب���ۆ ئه‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن كه‌‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ هه‌فته‌یه‌كدا نه‌خۆش���ه‌كان‬ ‫جیانه‌كراونه‌ت���ه‌وه‌ له‌گیراوه‌كانی‌ تر‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا گومانی‌ ئه‌وه‌ش ده‌كرێت كه‌‬ ‫ئه‌و رێژه‌یه‌ به‌رزبێته‌وه‌ چونكه‌ تاوه‌كو‬ ‫ئێس���تا له‌كۆی‌ ‪ 900‬كه‌س���ی‌ زیندانی‌‬ ‫ته‌نها شیكاری‌ بۆ ‪ 200‬كه‌س كراوه‌‪.‬‬ ‫له‌الی���ه‌ن خۆیش���یه‌وه‌ به‌رێوه‌به‌ری‌‬ ‫ی شێركۆ‬ ‫چاكس���ازی‌ گه‌ورانی‌ سلێمان ‌‬ ‫حه‌مه‌عارف به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪“ ،‬راسته‌‬ ‫تاوه‌كو ئێستا ‪ 6‬كه‌س توشبون به‌اڵم‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ له‌گرتوخانه‌ توشنه‌بون‬ ‫به‌ڵكو خۆیان پێشتر ئه‌و نه‌خۆشییه‌یان‬ ‫هه‌بوه‌“‪ .‬وتیشی‌“له‌ئێستادا ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫جیاكراونه‌ته‌وه‌و لیژنه‌یه‌كی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫چاودێریی‌ وردیان ده‌كه‌ن”‪.‬‬ ‫هاوكات د‪.‬میران محه‌مه‌د به‌رێوه‌به‌ری‌‬ ‫گشتی‌ ته‌ندروستی‌ س���لێمانی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د‪“ ،‬راس���ته‌ ئه‌و‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌ هه‌ی���ه‌ له‌گرتوخان���ه‌ی‌‬ ‫چاكسازی‌ گه‌ورانی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و نه‌خۆش���انه‌ له‌گرتوخانه‌ توش���ی‌‬ ‫ئه‌و نه‌خۆش���ییه‌ نه‌بون‪ ،‬به‌ڵكو پێشتر‬ ‫توشبون” ‪.‬‬

‫ی‬ ‫تاهی���ر له‌نێو ت���ه‌پ‌و ت���ۆزی‌ هێڵ ‌‬ ‫ی داعش‌و‬ ‫ی نێ���وان هێزه‌كان��� ‌‬ ‫ته‌ماس��� ‌‬ ‫ناوچ��� ‌ه كوردس���تانیه‌كاندا له‌جه‌له‌وال‪،‬‬ ‫ی به‌رده‌می‌ ده‌ڕوانی‌‌و‬ ‫له‌ده‌ش���تاییه‌كه‌ ‌‬ ‫جارجاریش له‌تاو گه‌رما په‌نای‌ بۆ به‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌بایه‌كه‌یان ده‌برد‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫سێبه‌ر ‌‬ ‫ی وا بۆ كورد نه‌ڕه‌خس���اوه‌‪،‬‬ ‫"قه‌ت هه‌ل ‌‬ ‫داعش بیتاقه‌یه‌و بۆ كورد ده‌رچوه‌"‪.‬‬ ‫ی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫ئه‌و پێداگر ‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ خۆی‌‌و باوباپیرانی‌ ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئازاری���ان به‌ده‌س���ت ده‌س���ه‌اڵتداران ‌‬ ‫عێراقه‌و‌ه چه‌شتوه‌‪ ،‬گه‌ر موچه‌ش نه‌بێت‬ ‫ئاماده‌ن ش���ان بده‌نه‌ ب���ه‌ر ئه‌م ئه‌رك ‌ه‬ ‫ی چۆڵنه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی به‌رگر ‌‬ ‫قورسه‌و سه‌نگه‌ر ‌‬ ‫تاهی���ر وتی‌ "ئه‌گه‌ر راس���تتان ده‌وێت‬ ‫ی زیاتر به‌پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫پێویست ‌ه بایه‌خێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و پێش���مه‌رگانه‌ ‌‬ ‫بدرێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی ته‌نگان���ه‌ن‌و ئاماده‌ن‬ ‫ی رۆژ ‌‬ ‫ك��� ‌ه كوڕ ‌‬ ‫ی له‌كوردس���تان‬ ‫به‌س���ه‌رو ماڵ‌ به‌رگر ‌‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ره‌وای ‌ه له‌موچه‌و ئیمتیازییش���دا‬ ‫پێشبخرێن"‪.‬‬ ‫ێ موچه‌شین‪،‬‬ ‫وتیشی‌ " هه‌رچه‌ند‌ه ب ‌‬ ‫به‌اڵم هه‌رگی���زاو هه‌رگی���ز ئاماده‌نین‬ ‫ی‬ ‫ی له‌به‌رامبه‌ر دوژمنان ‌‬ ‫سه‌نگه‌ری‌ به‌رگر ‌‬ ‫كورددا چۆڵبكه‌ین"‪.‬‬ ‫ی رۆڵێكی‌ گه‌ور‌ه‬ ‫ئێستا پێش���مه‌رگ ‌ه ‌‬ ‫له‌پاراس���تنی‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫ی ئ���ه‌و ناوچانه‌دا ده‌بینێت‬ ‫گه‌ڕاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه چه‌ندی���ن س���اڵه‌ چاوه‌ڕوان��� ‌‬ ‫ی ‪140‬ن‌و به‌ناوچ ‌ه‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ ماد‌ه ‌‬ ‫جێناكۆكه‌كان ناوده‌برێن‪.‬‬ ‫ی پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫ی كاروبار ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫ی هه‌رسین‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان ئار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د"دوا ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رس���ێ لیژن���ه‌ ‌‬ ‫بڕیاری���دا ب���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی مرۆڤ)‬ ‫(پێش���مه‌رگه‌‌و ناوخ���ۆ‌و ماف ‌‬ ‫ی ئه‌و شوێنان ‌ه بكه‌ن‬ ‫ی مه‌یدان ‌‬ ‫س���ه‌ردان ‌‬ ‫ك ‌ه پێش���مه‌رگه‌یان تێ���دا جێگیركراو‌ه‬

‫ئا‪ :‬به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د و عه‌بدواڵ گۆران‬

‫به‌رده‌وام له‌دژی‌ داعش‌و پێشڕه‌وییه‌كانی‌ له‌ئه‌نبارو موس���ڵ‌‌و تكریت هه‌ڵگیرساند‪،‬‬ ‫لێدوانی‌ تون���د ده‌دات‪ .‬به‌تایبه‌تی‌ له‌دژی‌ به‌گومانیشن له‌وه‌ی‌ چه‌ند رۆژێك به‌ر له‌م‬ ‫ئه‌مه‌ریكاو هه‌ندێ���ك له‌واڵتانی‌ ناوچه‌كه‌‪ ،‬روداوانه‌ بارزانی‌ سه‌ردانی‌ پاریسی‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌بێ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ناویانبهێنێت‪ ،‬ش���ه‌مخانی‌ كه‌ سه‌رس���ه‌ختانه‌ له‌هه‌وڵ���ی‌ روخاندنی‌‬ ‫له‌لێدوانه‌كانیدا جه‌غت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ رژێم���ی‌ ئه‌س���ه‌ددایه‌و له‌وێ���ش چ���اوی‌‬ ‫كۆمه‌ككردنی‌ ئێ���ران به‌عێراق په‌یوه‌ندی‌ به‌ئه‌حم���ه‌د جه‌ربای‌ س���ه‌رۆكی‌ ئیتیالفی‌‬ ‫به‌الیه‌نی‌ سێهه‌مه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬وه‌ك ئاماژه‌دان ئۆپۆزیس���یۆنی‌ س���وریا‌و عه‌بدولحه‌كی���م‬ ‫ب���ه‌و هه‌وااڵنه‌ی‌ باس له‌ئه‌گه‌ری‌ گفتوگۆی‌ به‌ش���اری‌ جێگ���ری‌ كه‌وتوه‌‪ ،‬ك���ه‌ وه‌ك‬ ‫نێوان ئه‌مه‌ریكاو ئێران ده‌كرێت سه‌باره‌ت په‌یامێك له‌دژی‌ مالیك���ی‌‌و ئێرانیش ئه‌م‬ ‫به‌عێراق‪ .‬ش���ه‌مخانی‌ ده‌ڵێت‪" ،‬عێراق كه‌ جۆره‌ هه‌ڵسوكه‌وتانه‌ ده‌خوێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ كه‌ ب���اس له‌وه‌‬ ‫به‌ره‌س���می‌ داوای‌ یارمه‌تیم���ان لێبكه‌ن‬ ‫ده‌كرێت بارزانی‌ پێشوه‌خت ئاگاداری‌ ئه‌و‬ ‫به‌هانایانه‌وه‌ ده‌چین"‪.‬‬ ‫ئاژانس���ه‌كانی‌ هه‌واڵی‌ ئێ���ران له‌زاری‌ ئاماده‌كارییان���ه‌ بوه‌ كه‌ بۆ هێرش���كردنه‌‬ ‫یاری���ده‌ده‌ری‌ وه‌زی���ری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئێران‪ ،‬سه‌ر موسڵ‌ له‌الیه‌ن داعشه‌و‌ه له‌ئارادابون‌و‬ ‫حس���ێن ئه‌میر عه‌بدولئیالهیانه‌وه‌ هه‌واڵی‌ ته‌نان���ه‌ت نێچیرڤان بارزان���ی له‌كه‌ناڵی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی���ان باڵوك���رده‌وه‌ كه‌ "مه‌به‌س���تی‌ ‪TRT‬ی‌ توركی‌ رایگه‌یاندوه‌ كه‌ "هێرشی‌‬ ‫س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌ نێچیرڤ���ان بارزان���ی‌‌و داع���ش كارێكی‌ چاوه‌ڕوانك���راو بو"‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وه‌فده‌كه‌ی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ بۆ به‌رچاوڕونیه‌ ده‌ڵێت "ئه‌و ش���ه‌وه‌ی‌ كه‌ كونسوڵگه‌ری‌‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ئه‌و ناڕۆش���نیه‌ی‌ كه‌ سه‌باره‌ت توركیا له‌موسڵ‌ په‌الماردرا‪ ،‬ئه‌حمه‌د داود‬ ‫به‌هه‌ڵس���وكه‌وتی‌ هه‌ندێ���ك له‌گروپ���ه‌ ئۆغلو وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ توركیا په‌یوه‌ندی‌‬ ‫تیرۆریس���تیه‌كان له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان پێوه‌كردم‌و داوای‌ كرد كه‌ كونس���وڵگه‌ری‌‬ ‫ئارادایه‌"‪ ،‬هه‌روه‌ها ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ توركیا له‌به‌رامب���ه‌ر ئه‌گه‌ری‌ په‌المارداندا‬ ‫"ئێران هانی‌ كورده‌كان ده‌دات بۆ ئه‌وه‌ی‌ بپارێزین‪ ،‬به‌دوای‌ ئه‌م ته‌له‌فونه‌دا په‌یامی‌‬ ‫یارمه‌تی‌ حكومه‌تی‌ عێ���راق بده‌ن له‌دژی‌ خۆمان بۆ كونسوڵگه‌ری‌ نارد‌و پێمانوتن‬ ‫كه‌ ئام���اده‌ی‌ هه‌ر ج���ۆره‌ كۆمه‌كێكین‪،‬‬ ‫گروپه‌ توندڕه‌وه‌كان"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ ئێران‌و به‌ش���ێك به‌اڵم ئه‌وان وتیان دۆخی‌ ئه‌منیی‌ باش���ه‌‪،‬‬ ‫له‌هێ���زه‌ ش���یعیه‌كانی‌ عێ���راق‪ ،‬گومان ئه‌گه‌ر وانه‌بوایه‌ ده‌مانتوانی‌ كارێكیان بۆ‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن بارزانی‌ به‌ش���ێك بێت له‌م ئه‌نجامبده‌ین"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ س���ه‌رچاوه‌ ئاگاداره‌كه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫گه‌مه‌یه‌ی‌ له‌دژی‌ ده‌وڵه‌تی‌ عێراق‌و مالیكی‌‬ ‫له‌ئارادایه‌‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‌ هه‌ولێر بوه‌ته‌ شوێن ‌ی مانگێ���ك له‌مه‌وبه‌ریش‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌و‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌‌و هاتوچۆكردنی‌ به‌ش���ێك له‌و په‌یوه‌ندیی���ه‌ س���ارده‌ی‌ كه‌وتوه‌ته‌ نێوان‬ ‫سه‌ركرده‌ س���وننی‌و كۆنه‌ به‌عسیانه‌ ‌ی كه‌ بارزانی‌‌و مالیكیی���ه‌وه‌‪ ،‬بارزانی‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫پێشتر خۆپیشاندانه‌كانی‌ دژ به‌مالیكییان ته‌له‌فون���ه‌وه‌ ئ���اگاداری‌ كردوه‌ته‌وه‌ كه‌‬

‫موسڵ‌ له‌مه‌ترس���یدایه‌و ئه‌گه‌ری‌ كه‌وتنی‌‬ ‫به‌ده‌ست ئه‌و هێزانه‌ زۆره‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و زانیارییان���ه‌ی‌ له‌میدیاكانی‌‬ ‫ئێرانه‌وه‌ باڵوده‌كرێنه‌وه‌‪ ،‬له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫دوێنێی‌ تاراندا‪ ،‬ش���ه‌مخانی‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌‬ ‫ك���ردوه‌ كه‌ جێ���ی‌ نیگه‌رانیی���ه‌ بۆ ئێران‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ نێوان كوردو ش���یعه‌ به‌هۆی‌‬ ‫مالیكی���ه‌وه‌ الوازب���وه‌‌و ئێ���ران هه‌وڵ���ی‌‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌و ناكۆكییانه‌ ده‌دات‪.‬‬ ‫ش���ه‌مخانی‌ داوایك���ردوه‌ ك���ه‌ جێگه‌ی‌‬ ‫سه‌ركرده‌ سوننه‌كان له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫نه‌كرێت���ه‌وه‌و له‌به‌رامبه‌ریش���دا هاوكاری‌‬ ‫مالیكی‌ بكه‌ن له‌روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ داعشدا‪،‬‬ ‫چونكه‌ كورد باش ده‌زانن سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫دڵخۆشن به‌وه‌ی‌ ئه‌و ناوچه‌ كوردنشینانه‌ی‌‬ ‫ئێستا خستویانه‌ته‌ بنده‌ستی‌ خۆیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫زیاتر له‌وه‌ی‌ ناوچه‌ی‌ جێیناكۆكی‌ له‌گ ‌هڵ‌‬ ‫ش���یعه‌ بن له‌گه‌ڵ‌ س���وننه‌یه‌و سنوریان‬ ‫به‌س���نوری‌ س���وننه‌كانه‌وه‌یه‌‪ ،‬شه‌مخانی‌‬ ‫وتویه‌تی‌ "ئه‌زمون���ی‌ كورد پێش كه‌وتنی‌‬ ‫سه‌دام له‌گه‌ڵ‌ ئه‌مجۆره‌ گروپه‌ توندڕه‌وانه‌‬ ‫ئه‌زمونێكی‌ تاڵه‌‪ ،‬چۆن هه‌ست به‌ئاسایش‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌م گروپانه‌ له‌س���ه‌ر سنوری‌‬ ‫كوردستان داده‌مه‌زرێن‌و وا ده‌زانن یه‌خه‌ی‌‬ ‫ئێ���وه‌ ناگرن؟! ك���ه‌ ئامانج���ی‌ دواتریان‬ ‫كوردستان ده‌بێت‪ ،‬ئه‌مڕۆ له‌دژی‌ شیعه‌ن‬ ‫سبه‌ینێ‌ له‌دژی‌ ئێوه‌ شه‌ڕ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كردوه‌ كه‌ "نابێت‬ ‫به‌ش���ێك له‌هێ���زه‌ كوردیی���ه‌كان بكه‌ونه‌‬ ‫هه‌ڵه‌ی‌ ستراتیجییه‌وه‌ بۆ تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌‬ ‫له‌مالیكی‌‪ ،‬مه‌ترس���ی‌ تیرۆر نادیده‌ بگرن‪،‬‬ ‫پێویس���ته‌ ناكۆكیه‌كانی‌ نێ���وان به‌غداو‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان هه‌رچی‌ زوه‌ چاره‌سه‌ر‬

‫بكرێن‪ ،‬كورد‌و ش���یعه‌ ده‌توانن ده‌س���تی‌‬ ‫یه‌كت���ر بگ���رن ل���ه‌دژی‌ تی���رۆر‪ ،‬هه‌وڵ ‌ی‬ ‫ئێرانیش بۆ ئه‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬نابێت رێگه‌ بده‌ن‬ ‫مه‌ترس���ی‌ داعش بگاته‌ ئاستێك كه‌ ئیتر‬ ‫كۆنترۆڵكردنی‌ زه‌حمه‌ت بێت‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫ك���ه‌ ده‌زگا موخابه‌راتیه‌كان���ی‌ هه‌ندێك‬ ‫له‌واڵتان���ی‌ دراوس���ێی‌ عێراق به‌س���واری‌‬ ‫ئه‌سپی‌ داعشه‌وه‌ ده‌یانه‌وێ‌ ته‌راتێنی‌ تێدا‬ ‫بكه‌ن"‪.‬‬ ‫به‌اڵم سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ زۆربه‌ی‌ الیه‌ن���ه‌ كوردییه‌كان‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كۆكن كه‌ خۆیان نه‌ئاڵێننه‌‬ ‫ش���ه‌ڕ‌و ئاگرێكه‌وه‌ كه‌ هی‌ ئ���ه‌وان نییه‌‌و‬ ‫جه‌غت ل���ه‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌ ك���ه‌ بارزانی‌‬ ‫ناچێته‌ ژێر ب���اری‌ خواس���تی‌ ئێرانه‌وه‌‌و‬ ‫پێداگری‌ له‌س���ه‌ر بێالیه‌نی���ی‌ كورد له‌م‬ ‫كێشمه‌كێش���ه‌دا ده‌كات كه‌ ئێستا عێراقی‌‬ ‫تێكه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ وتی‌ "كورد تا ئێستا باشی‌‬ ‫هێن���اوه‌‌و به‌هۆی‌ جموجۆڵی‌ داعش���ه‌وه‌‬ ‫ده‌س���كه‌وتی‌ گه‌وره‌یان به‌ده‌س���تهێناوه‌‌و‬ ‫كێش‌و قورسایی‌ سیاسیشی‌ گه‌وره‌تر بوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر ئه‌م���ڕۆ عێراقیش دابه‌ش‬ ‫بێت ئه‌وان به‌رپرس���یارێتی‌ پارچه‌ پارچه‌‬ ‫بونی‌ ناكه‌وێته‌ سه‌رشانی‌ ئێمه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌گه‌ر عێ���راق به‌ره‌و دابه‌ش‬ ‫ب���ون بچێ���ت ئه‌وا كێش���ه‌و ته‌نگ���ه‌ژه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ له‌س���ه‌ر كوردس���تان نابێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌س���ه‌ر به‌غدا ده‌بێ���ت كه‌ خاڵی‌‬ ‫گه‌رم���ی‌ كێشمه‌كێش���ی‌ ئێس���تای‌ نێوان‬ ‫شیعه‌و س���وننه‌یه‌‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‌ نه‌ به‌شێكه‌‬ ‫له‌جوگرافی���ای‌ ش���یعه‌و ن���ه‌ عه‌ره‌ب���ی‌‬ ‫سوننه‌"‪.‬‬

‫له‌ژێر دروشم ‌ی‬ ‫"پاراستن ‌ی سنور ‌ی‬ ‫كوردستان ئه‌رك ‌ی‬ ‫هه‌مومانه‌"‬ ‫ی‬ ‫ی بازرگان���ی‌‌و پیشه‌س���از ‌‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌كۆبونه‌و‌هی‌ نائاسای ‌‬ ‫س���لێمان ‌‬ ‫خۆیدا له‌ڕێكه‌وتی‌ (‪)2014/6/16‬دا‬ ‫بڕیاریدا كه‌مپینێك ڕابگه‌یه‌نێت بۆ‬ ‫كۆكردنه‌و‌هی‌ كۆمه‌ك‌و یارمه‌تی‌ بۆ‬ ‫ی كوردستان‪.‬‬ ‫هێزی‌ پێشمه‌رگه‌ ‌‬ ‫بۆ ئه‌م مه‌به‌ست ‌ه گشت بازرگانان‌و‬ ‫پیشه‌س���ازان‌و وه‌به‌رهێن���ه‌ران‌و‬ ‫به‌ڵێنده‌ران‌و گشت هاواڵتیان ئاگادار‬ ‫ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬هه‌ركه‌سێك خوازیار‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌شداربێت له‌م هه‌ڵمه‌ته‌دا سه‌ردان ‌‬ ‫ی‬ ‫ژوره‌كه‌مان بكات یاخود په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���كات ب���ه‌م ژم���اره‌ ته‌له‌فۆنانه‌ ‌‬ ‫خواره‌وه‌‪.‬‬ ‫پێشمه‌رگه‌‪ :‬سه‌نگه‌ری به‌رگری چؤڵ ناکه‌ین‬ ‫ی پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫ئێم���ه‌ش وه‌ك���و لیژن ‌ه ‌‬ ‫هه‌مو ئه‌و شوێنانه‌مان به‌سه‌ركرده‌وه‌‌و‬ ‫قسه‌مان له‌گه‌ڵ به‌رپرسه‌ سه‌ربازییه‌كان‬ ‫كرد‌و له‌الی���ه‌ن خۆمانه‌وه‌ راپۆرتێكمان‬ ‫به‌رزكرده‌وه‌ تێیدا وه‌زعی‌ پێشمه‌رگه‌مان‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫رونكردوه‌ته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌بێت له‌باره‌ ‌‬ ‫په‌رله‌مان به‌رچاوڕونی ‌‬ ‫بارودۆخی‌ ئێستای‌ پێشمه‌رگه‌"‪.‬‬ ‫ی ب���ه‌وه‌ش ك���رد‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ ‌‬ ‫كه‌"به‌ش���ێك له‌راپۆرته‌ك���ه‌ی‌ ئێم��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی له‌كه‌میی‌‌و دواكه‌وتنی‌ موچه‌ ‌‬ ‫باس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش���مه‌رگ ‌ه ك���ردو‌ه ك���ه‌ زۆر به‌جد ‌‬ ‫ی ل���ه‌و‌ه ده‌كه‌ین كه‌ به‌زوترین‬ ‫پێداگیر ‌‬ ‫كات ده‌بێت موچه‌ی‌ پێشمه‌رگ ‌ه بدرێت‌و‬ ‫ی‬ ‫هه‌روه‌ها له‌مه‌ودواش ده‌بێت وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫پێشمه‌رگ ‌ه یه‌كه‌م شوێن بێت كه‌ موچ ‌ه‬ ‫ی تێدا‬ ‫داب���ه‌ش بكات‌و هیچ مه‌جالیش��� ‌‬ ‫نیه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ لیژن���ه‌ی‌ پێش���مه‌رگ ‌ه‬

‫ی هه‌ربۆی ‌ه ئێم ‌ه له‌الیه‌ن خۆمانه‌وه‌ كێشه‌‌و‬ ‫سه‌رسوڕمانی‌ خۆش���ی‌ نیشاندا له‌و‌ه ‌‬ ‫ی داواكاریه‌كانم���ان ك���رده‌ راپۆرتێ���ك‌و‬ ‫ی له‌سه‌نگه‌ره‌كان ‌‬ ‫كه‌ ئه‌و پێشمه‌رگانه‌ ‌‬ ‫به‌رگریكردن���ن پێیانوت���وه‌ "مه‌گ���ه‌ر به‌رزمانكرده‌وته‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ ماف���ی‌ مرۆڤیش‬ ‫هێزه‌كانی‌ داعش به‌س���ه‌ر الش���ه‌ماندا‬ ‫ی كوردس���تان س���ۆران‬ ‫ی له‌په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫ب���ڕۆن ئه‌گینا هه‌رگیز ناهێڵین جارێك ‌‬ ‫ی كێشه‌كانی‌ پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫عومه‌ر له‌بار‌ه ‌‬ ‫تر ئه‌و ناوچانه‌ داگیربكرێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی راگه‌یاند"‬ ‫ی گۆڕان‪ ،‬له‌سنوره‌كانی‌ هه‌رێم به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ فراكس���یۆن ‌‬ ‫ی عوم���ه‌ر‪ ،‬كه‌ هاوكات پێش���مه‌رگ ‌ه موچه‌‌و ئیمتیازاتیان وه‌كو‬ ‫مه‌حم���ود حاج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی پێویس���ت نی��� ‌ه به‌تایبه‌ت��� ‌‬ ‫ی لیژن ‌هی‌ پێشمه‌رگه‌یه‌ له‌بار‌ه ‌‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫ی روبه‌روبونه‌وه‌ن له‌گه‌ڵ گروپ ‌ه‬ ‫ی له‌شوێن ‌‬ ‫ی پێش���مه‌رگه‌وه‌ به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫كێش���ه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یان���د "ئێم ‌ه بۆم���ان ده‌ركه‌وت ك ‌ه چه‌ك���داره‌كان‌و گیانی���ان به‌به‌رده‌وام ‌‬ ‫ی له‌مه‌ترسیدایه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌بێت جیاوازیه‌ك‬ ‫ی كه‌میی‌ موچه‌‌و كێش ‌ه ‌‬ ‫ئه‌وان كێشه‌ ‌‬ ‫ی بكرێ���ت له‌نێ���وان پێش���مه‌رگه‌یه‌ك‬ ‫كه‌می���ی‌ خزمه‌تگ���وزاری‌‌و كێش��� ‌ه ‌‬ ‫ی له‌باره‌گایه‌ك���ه‌ ك���ه‌ ش���وێنی‌ ئه‌مین ‌ه‬ ‫دواكه‌وتن���ی‌ موچه‌كانی���ان‌و كێش��� ‌ه ‌‬ ‫ی ش���ه‌ڕدان‪،‬‬ ‫ی له‌به‌ره‌كان ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی چه‌كه‌كانیان هه‌یه‌ س���ه‌ربار ‌‬ ‫ج���ۆر ‌‬ ‫ی تر‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌بێت خۆیان فیش���ه‌ك بكڕن دواكه‌وتن���ی‌ موچ���ه‌ش خاڵێك��� ‌‬ ‫ی ك ‌ه خۆی���ان داوایانك���ردوه‌ داكۆكییان‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ش پێش دروس���تبون ‌‬ ‫ی خۆیدا‬ ‫ی دو رۆژ گۆشتیان لێبكه‌ی���ن‌و موچه‌یان له‌كات��� ‌‬ ‫ئه‌و ئالۆزیی ‌ه هه‌فت ‌ه ‌‬ ‫پێده‌درا‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێس���تا ئه‌وه‌ نه‌ماو‌ه پێبدرێت"‪.‬‬

‫ی سێش���ه‌مم ‌ه‬ ‫هه‌ڵمه‌ته‌ك ‌ه له‌ڕۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫(‪ )2014/6/17‬كاتژمێر (‪‌ )10:00‬‬ ‫به‌یانی ده‌س���تپێده‌كات تا كاتژمێر‬ ‫ی‬ ‫(‪)06:00‬ی‌ ئێ���واره‌‪ .‬س���تاف ‌‬ ‫ی‬ ‫ژوره‌كه‌مان ئاماده‌یه‌ بۆ وه‌رگرتن ‌‬ ‫كۆمه‌كه‌كانتان‪.‬‬ ‫ژمار‌هی‌ ته‌لفون‪:‬‬

‫‪07722831611‬‬ ‫‪07723398669‬‬ ‫‪07501202918‬‬ ‫‪07501202917‬‬

‫ی‬ ‫هاوكاریتان نیشانه‌ ‌‬ ‫نیشتیمانپه‌روه‌ریتانه‌‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫ره‌مه‌زان‬ ‫كۆنگره‌ی‌ كۆمه‌ڵ‬ ‫دواده‌خات‌و‬ ‫ی باپیریش‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵ‬ ‫به‌ئه‌میر ‌‬ ‫هه‌ڵده‌بژێردرێته‌و ‌ه‬

‫ ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‬ ‫به‌هۆی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ كه‌ واده‌ی‌ به‌س����تن ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆنگره‌كه‌ی����ان ده‌كه‌وێت����ه‌ ن����او‬ ‫ره‌مه‌زان����ه‌وه‌ كۆنگ����ره‌ی‌ كۆمه‌ڵ����ی‌‬ ‫ئیسالمی‌ دواده‌كه‌وێت‌و عه‌لی‌ باپیریش‬ ‫به‌ئه‌میری‌ كۆمه‌ڵ هه‌ڵده‌بژێردرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بیالل س����لێمان ئه‌ندام����ی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یان����د "به‌هۆی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ كه‌ واده‌ی‌‬ ‫به‌س����تنی‌ كۆنگره‌ی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‬ ‫ده‌كه‌وێت����ه‌ مانگ����ی‌ ره‌مه‌زان����ه‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌كات����ه‌ ‪7/15‬و ئه‌ندامانم����ان به‌رۆژو‬ ‫ده‌بن ناتوانین كۆنگره‌ له‌واده‌ی‌ خۆی‌‬ ‫بیه‌ستین‌و دواده‌خرێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ئه‌ندامه‌ زویره‌كانیشیان‬ ‫كه‌ ب����ه‌م دواییه‌ به‌ه����ۆی‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫وه‌زیره‌كان����ی‌ كابینه‌ی‌ هه‌ش����ته‌مه‌وه‌‬ ‫نیگه‌ران ب����ون‪ ،‬بیالل س����لێمان وتی‌‬ ‫"هه‌وڵده‌ده‌ی����ن به‌پێ����ی‌ پێویس����ت‬ ‫به‌شداری‌ به‌هه‌مویان بكه‌ین‌و ئه‌وانیش‬ ‫بگه‌ڕێنینه‌وه‌ بۆ ناو كۆنگره‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك����ی‌ ت����رو له‌باره‌ی‌ پۆس����تی‌‬ ‫ئه‌میری‌ كۆمه‌ڵ به‌رپرس����ێكی‌ كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیسالمی‌ كه‌ نه‌یویست ناوی‌ بهێنرێت‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "له‌راستیدا بۆ ئه‌م‬ ‫بارودۆخه‌ كه‌س����ێك نییه‌ له‌مامۆس����تا‬ ‫عه‌لی‌ باپیر باشتر بۆ ئه‌و پۆسته‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر بێت‌و مامۆستا خۆشی‌ نه‌یه‌وێت‬ ‫خۆی‌ كاندیدبكات����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا براده‌رانی‌‬ ‫كۆنگ����ره‌ داوای‌ لێده‌كه‌ن����ه‌وه‌ خ����ۆی‌‬ ‫كاندیدبكاته‌وه‌و كه‌سیش ركابه‌ری‌ ئه‌و‬ ‫نییه‌"‪.‬‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی‌و به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی‌ سلێمانی‌ یه‌كێتی‌‪:‬‬

‫‪3‬‬

‫بڕیاردان له‌ناو یه‌كێتیدا زۆر ئاڵۆزه‌‬ ‫ ئا‪ :‬عه‌بدواڵ گۆران‌‪ ،‬به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا له‌تیف‬ ‫شێخ عومه‌ر ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی‌و‬ ‫به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی‌ سلێمانی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان ده‌ڵێت "ئێستاش‬ ‫ئه‌یڵێین شه‌رمه‌زاریه‌ بۆ الیه‌نێك‬ ‫هه‌ڵه‌وه‌رێكی كۆنه‌ به‌عسی بكات‬ ‫به‌به‌رپرسی سلێمانی"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا ئه‌توانی وه‌ك ئه‌ندامێكی‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی یه‌كێت����ی ب����ۆ خه‌ڵكی‬ ‫رونبكه‌یته‌وه‌‪ ،‬كه‌ حزبه‌كه‌تان به‌ڕاستی‬ ‫سۆشیال دیموكراته‌‪ ،‬یان ئه‌و ناوه‌ ته‌نها‬ ‫بۆ ده‌ره‌وه‌یه‌؟‬ ‫له‌تیف عومه‌ر‪ :‬سۆش����یال دیموكرات‬ ‫مان����ای عه‌داله‌تی كۆمه‌اڵیه‌تیه‌‪ ،‬یه‌كێتی‬ ‫به‌ڵێ ده‌توانرێت به‌ته‌واوه‌تی پێی بڵێین‬ ‫سۆشیال دیموكراته‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌چ حزبێكی سۆسیالدیموكراتی‬ ‫دنیای ئێستا هه‌یه‌ كوڕو دایكێك حزبێك‬ ‫به‌رێوه‌ب����ه‌رن‌و هه‌م����و ده‌س����ه‌اڵتێكیان‬ ‫به‌س����ه‌ر حزبه‌كه‌دا هه‌بێ‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی‬ ‫ئێستا له‌ناو یه‌كێتیدا به‌دیده‌كرێت؟‬ ‫له‌تیف عومه‌ر‪ :‬یه‌كێتی هیچ بنه‌مایه‌كی‬ ‫بنه‌ماڵه‌بونی تێدا نه‌بوه‌و ئێستاش تێیدا‬ ‫نیه‌‪ ،‬له‌حزبی سیاس����ی دنی����ادا نه‌وه‌كو‬ ‫دای����ك‌و كوڕێك چه‌نده‌ه����ا دایك‌و كوڕو‬ ‫خوشك‌و برا له‌یه‌ك حزبدا ئیش ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫بۆیه‌ شتێكی ئاساییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌وه‌ی ئێستا ده‌بینرێت له‌ناو‬ ‫یه‌كێتیدا ته‌نها ئه‌ندامبون یان كاركردن‬ ‫نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو هه‌مو ده‌سه‌اڵته‌كان به‌ده‌ست‬ ‫بنه‌ماڵ����ه‌ی تاڵه‌بانی����ه‌وه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ی����ان‬ ‫چۆنه‌؟‬ ‫له‌تیف عومه‌ر‪ :‬ئه‌وه‌ راست نیه‌‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫حزبێكین رێكخستنمان هه‌یه‌‪ ،‬سكرتێری‬ ‫گش����تی‌و جێگری س����كرتێری گشتی‌و‬ ‫مه‌كته‌بی سیاس����ی‌و س����ه‌ركردایه‌تیمان‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬په‌ی����ڕه‌وی ناوخۆم����ان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵ����ێ هه‌ن����دێ له‌خاڵه‌كان����ی په‌یڕه‌و‬ ‫جێبه‌جێنه‌ك����راون‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ دیارده‌یه‌كه‌‬ ‫له‌زۆرب����ه‌ی حزبه‌كاندا هه‌ی����ه‌‪ ،‬یه‌كێتی‬ ‫نه‌ب����وه‌ به‌حزبی بنه‌ماڵ����ه‌و ئێمه‌ حزبی‬ ‫بنه‌ماڵه‌ نین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌رپرسی نوسینگه‌ی سه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌تی پێشو له‌س����ه‌ر چ بنه‌مایه‌ك‬ ‫كراوه‌ به‌به‌رپرس����ی دڵ����ی یه‌كێتی كه‌‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی یه‌كه‌؟‬

‫له‌تیف عومه‌ر‪ :‬له‌دوای ئه‌وه‌ی هێرۆخان‬ ‫ده‌س����تی له‌كاركێش����ایه‌وه‌ له‌مه‌ڵبه‌ند‪،‬‬ ‫مه‌كته‌بی سیاس����ی كۆبونه‌وه‌ی كردبوو‬ ‫بڕیاریانداب����و كه‌ من ببم به‌به‌رپرس����ی‬ ‫مه‌ڵبه‌ن����د به‌بێ ئ����ه‌وه‌ی ئاگاداربم یان‬ ‫به‌ته‌مابم ی����ا پێمخۆش بێ����ت‪ ،‬كاتێك‬ ‫خه‌ڵك پیرۆزبایی����ان لێئه‌كردم ئه‌موت‬ ‫پیرۆزباییم لێمه‌ك����ه‌ن دوعای خێرم بۆ‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ب����ه‌اڵم ده‌گوترێت له‌س����ه‌ر‬ ‫حس����ابی باڵ����ی دكت����ۆر به‌ره����ه‌م تۆ‬ ‫كراویت به‌به‌رپرس����ی مه‌ڵبه‌ند؟ خۆشت‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی تر باسی ده‌كه‌یت؟‬ ‫له‌تیف عومه‌ر‪ :‬هه‌ركه‌سێك پێشنیاری‬ ‫كردبێت ب����ۆ دانانم سوپاس����ی ئه‌كه‌م‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ژیانمدا باڵی هیچ كه‌س نه‌بوم‪،‬‬ ‫ته‌نها باڵی یه‌كێتی بوم‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌غیاب����ی تاڵه‌بانیدا یه‌كێتی‬ ‫سكرتێرێكی تارمایی هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ له‌هه‌مو‬ ‫كێشه‌كانیدا ده‌رده‌كه‌وێت ئه‌ویش قاسمی‬ ‫س����لێمانیه‌‪ ،‬ئایا ئه‌وه‌ به‌و شێوه‌یه‌یه‌ كه‌‬ ‫باس ده‌كرێت؟‬ ‫له‌تی����ف عوم����ه‌ر‪ :‬بڕی����اردان له‌دوای‬ ‫نه‌خۆشكه‌وتنی جه‌نابی مام جه‌الل زۆر‬ ‫ئاڵۆزه‌‪ ،‬به‌اڵم بڕی����اری كۆتایی یه‌كێتی‬ ‫مه‌كته‌ب����ی سیاس����ی‌و س����ه‌ركردایه‌تی‬ ‫ده‌یده‌ن‪ ،‬ئه‌و قس����ه‌یه‌ قسه‌ی دوژمنانی‬ ‫یه‌كێتیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ قس����ه‌یه‌كی بێبنه‌مایه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێتی خۆی ساحیبی خۆیه‌تی‪ ،‬له‌دوای‬ ‫كاره‌س����اتی هه‌كاری‌و ئه‌نفالیش یه‌كێتی‬ ‫خ����ۆی خاوه‌نی بڕیاری خۆی بوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌میشه‌ دۆستیشی هه‌بوه‌و هاوكارییان‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬هه‌ن����دێ له‌به‌رپرس����ه‌كانی‬ ‫یه‌كێتی ده‌س����تكه‌وت‌و سه‌ركه‌وتنه‌كانی‬ ‫كوردستان له‌چاوی ئێرانه‌وه‌ ده‌بیننه‌وه‌و‬ ‫پێیانوایه‌ هیچ ده‌ستكه‌وتێك به‌بێ ئێران‬ ‫نه‌هاتوه‌ت����ه‌دی‪ ،‬ئایا دی����دی تۆش به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌یه‌؟‬ ‫له‌تی����ف عومه‌ر‪ :‬م����ن پێموانیه‌ هیچ‬ ‫ده‌ستكه‌وتێك به‌بێ ئێران نه‌هاتبێته‌دی‪،‬‬ ‫به‌ڵك����و ده‌س����تكه‌وته‌كان به‌هه‌وڵ����ی‬ ‫خه‌ڵكی كوردستان هاتونه‌ته‌دی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دۆستیشمان هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌كاتی بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردندا‬ ‫زۆرترین هێرش‌و ته‌ش����هیر كه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫نوسراوه‌كان نوس����رابون هی مه‌ڵبه‌ندی‬ ‫یه‌ك ب����ون‪ ،‬ئایا به‌ئاگاداری����ی تۆ ئه‌و‬ ‫نوسراوانه‌ ئه‌نوسران؟‬

‫به‌ڵێ ئه‌و دروشمان ‌ه‬ ‫خۆم نوسیومن‌و سوربوم‬ ‫زۆرترین ژماره‌ی‬ ‫لێهه‌ڵبواسرێ زۆریش‬ ‫گه‌ڕام تاوه‌كو وشه‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌وه‌رم دۆزیه‌وه‌ كه‌ پڕ‬ ‫به‌پێستی هه‌ڵه‌وه‌ڕه‌‬

‫له‌تیف شێخ عومه‌ر‬ ‫له‌تی����ف عوم����ه‌ر‪ :‬ئ����ه‌وه‌ به‌ش����ێك‬ ‫ب����و له‌بانگه‌ش����ه‌ له‌چوارچێ����وه‌ی ئه‌و‬ ‫رێنماییانه‌ی كه‌ كۆمیس����یۆن داینابون‪،‬‬ ‫ئه‌وان����ه‌ ته‌ش����یهر نه‌بون به‌ڵك����و ئه‌وه‌‬ ‫راس����تیه‌ك بو مه‌به‌ستمان بو به‌خه‌ڵكی‬ ‫بڵێین‪ ،‬كه‌ شاری س����لێمانی شایسته‌ی‬ ‫كۆنه‌ به‌عسیه‌ك نیه‌ ببێت به‌پارێزگاری‌و‬ ‫دوه‌میان وتومانه‌و ئێس����تایش ئه‌یڵێین‬ ‫ش����ه‌رمه‌زارییه‌ بۆ الیه‌نێك هه‌ڵه‌وه‌رێكی‬ ‫كۆنه‌ به‌عسی بكات به‌به‌رپرسی سلێمانی‪،‬‬ ‫به‌ڵێ ئه‌و دروش����مانه‌ خۆم نوسیومن‌و‬ ‫سوربوم زۆرترین ژماره‌ی لێهه‌ڵبواسرێ‪،‬‬ ‫زۆریش گه‌ڕام تاوه‌كو وشه‌ی هه‌ڵه‌وه‌ڕم‬ ‫دۆزیه‌وه‌ كه‌ پڕ به‌پێستی هه‌ڵه‌وه‌ڕه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬یه‌كێتی هه‌ڵه‌بجه‌ی شه‌هیدی‌‬ ‫ب����رده‌وه‌‪ ،‬ئای����ا ل����ه‌ڕوی پراكتیكیه‌وه‌‬ ‫كارده‌كات ب����ۆ به‌پارێزگابونی هه‌ڵه‌بجه‌‪،‬‬ ‫یا ته‌نها ئه‌وه‌ بۆ بانگه‌شه‌ بو؟‬ ‫له‌تی����ف عوم����ه‌ر‪ :‬هه‌ڵه‌بجه‌مان كرد‬ ‫به‌پارێ����زگا‪ ،‬ماوه‌ت����ه‌وه‌ س����ه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫ئاماده‌كاریی‌و فه‌نیه‌كانی بۆ بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كارتان بۆ ئه‌وه‌ كردوه‌ پارێزگار‬

‫دابنێن‪ ،‬یان كه‌س����تان كاندیدكردوه‌ بۆ‬ ‫پارێزگاری هه‌ڵه‌بجه‌؟‬ ‫له‌تیف عوم����ه‌ر‪ :‬هه‌ڵه‌بج����ه‌ش وه‌ك‬ ‫پارێزگاكانی تر ئه‌بێت ته‌وافوقی له‌سه‌ر‬ ‫بكه‌ی����ن‪ ،‬به‌اڵم ب����ۆ یه‌كێت����ی گرنگیی‬ ‫تایبه‌تی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬كێش����ه‌كانی ئێ����وه‌و گۆڕان‬ ‫ئه‌وه‌ن����ده‌ ئاڵ����ۆزن ك����ه‌ ئێ����ران بێت‌و‬ ‫نێوانگیریتان بكات؟‬ ‫له‌تی����ف عومه‌ر‪ :‬گه‌ر گۆڕان وه‌ك هه‌ر‬ ‫حزبێكی سیاس����ی ت����ر واز له‌عه‌قڵیه‌تی‬ ‫سڕینه‌وه‌و پاكتاوكردنی ئه‌وانی تر بێنێت‌و‬ ‫به‌رامبه‌ره‌كان����ی به‌جیاوازیه‌كانیان����ه‌وه‌‬ ‫قبوڵبێت‪ ،‬ش����تێك له‌نێوانماندا نامێنێت‬ ‫ناوی كێش����ه‌ بێ����ت‪ ،‬ئه‌وانی����ش ده‌بنه‌‬ ‫ژماره‌یه‌كی تر له‌گ����ه‌ڵ حزبه‌كانی تردا‪،‬‬ ‫كێشه‌ی ئێمه‌ له‌گه‌ڵ گۆڕان ئه‌و گوتاره‌‬ ‫ناعه‌قاڵنیی����ه‌ی گۆڕان بو كه‌ بونی خۆی‬ ‫به‌ستبوه‌وه‌ به‌نه‌مانی یه‌كێتیه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌قسه‌كانتدا وا ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫كه‌ گۆڕان قسه‌و خیتابه‌كانی دوژمنایه‌تیه‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌یه‌كێتی؟‬

‫له‌تیف عومه‌ر‪ :‬نه‌ك دوژمنایه‌تی به‌ڵكو‬ ‫گه‌له‌كۆمه‌كه‌ش����ی تێدا بو‪ ،‬له‌پشتیه‌وه‌‬ ‫گیانی رق‌و تۆڵه‌ هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬بۆچی له‌هه‌ركاتێكدا یه‌كێتی‬ ‫توش����ی قه‌ی����ران ئه‌بێت ئێ����ران دێته‌‬ ‫س����ه‌ر خه‌ت‌و قه‌یرانه‌كه‌ی بۆ چاره‌سه‌ر‬ ‫ئه‌كات؟‬ ‫له‌تیف عومه‌ر‪ :‬له‌پرس����یاره‌كه‌ت رازی‬ ‫نی����م تاوه‌كو پێتبڵێم بۆچ����ی‪ ،‬پێموایه‌‬ ‫یه‌كێتی خۆی قه‌یرانه‌كانی چاره‌س����ه‌ر‬ ‫ئ����ه‌كات‌و ه����ه‌ر واش����یكردوه‌‪ .‬یه‌كێتی‬ ‫مێژوه‌كه‌ی ئه‌ڵێت حزبێكی كوردستانیه‌‪،‬‬ ‫یه‌كه‌م حزبی سیاس����ی ب����وه‌ كه‌ هێزی‬ ‫پش����تیوانی له‌خه‌باتی پارچه‌كانی تری‬ ‫كوردستان دروستكردوه‌‪ ،‬یه‌كێتی ته‌نها‬ ‫حزبی خه‌ڵكی كوردستانه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی له‌به‌یاننامه‌كانی داعشدا‬ ‫ته‌نها یه‌كێتی ده‌كرێته‌ ئامانج‪ ،‬ئایا ئه‌مه‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێت ئێوه‌ له‌به‌ره‌ی ئێران‌و‬ ‫شیعه‌ن؟‬ ‫له‌تیف عومه‌ر‪ :‬ئێمه‌ له‌به‌ره‌ی‌ خه‌ڵكی‬ ‫كوردستانین‪.‬‬

‫چه‌كدارێك ‌ی كوردی‌ سه‌ر به‌داعش بۆ ئاوێنه‌‪:‬‬ ‫به‌پێی‌ نه‌خشه‌ ‌ی (داعش)‪ ،‬كوردستان ویالیه‌ت ‌ی سێیه‌مه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫(گه‌یالن) ك���وڕه‌ كوردێكی‌ ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 24‬س���اڵه‌و خه‌ڵكی‌ چۆمانه‌‪ ،‬س���اڵی‌‬ ‫ڕابردو له‌دوه‌م ڕۆژی‌ جه‌ژنی‌ ره‌مه‌زاندا‬ ‫به‌خ���ۆی‌‌و خێزانه‌كه‌یه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌ س���ێ‌‬ ‫هاوڕێ���ی‌ دیك���ه‌ی‌‌و به‌خێزانه‌كانیانه‌وه‌‬ ‫ڕویانكرده‌ س���وریا‌و چون���ه‌ ڕیزه‌كانی‌‬ ‫"داعش"ه‌وه‌‪ ،‬گه‌یالن ئێستا ناوی‌ خۆی‌‬ ‫گۆڕیوه‌ بۆ "ئه‌بو سه‌لمان ئه‌لكوردی‌"‌و‬ ‫وه‌ك خ���ۆی‌ ده‌ڵێ���ت له‌ویالیه‌ت���ی‌‬ ‫ئه‌لبه‌ره‌ك���ه‌ی‌ واڵت���ی‌ س���وریا ده‌ژی‌‪،‬‬ ‫ئاوێنه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ فه‌یس���بوكه‌وه‌ چه‌ند‬ ‫پرسیارێكی‌ ئاڕاسته‌ كرد‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێستا له‌كوێ ده‌ژیت؟‬ ‫ئه‌بو س���ه‌لمان‪ :‬بس���م الله‌ الرحمن‬ ‫الرحی���م‪ ،‬م���ن له‌ویالیه‌ت���ی‌ البرك���ه‌‬ ‫له‌سوریادا ده‌ژیم‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بۆچ���ی‌ ده‌ڵێ���ن ویالیه‌تی‌‬ ‫البركه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا تۆ له‌ئه‌لحه‌س���ه‌كه‌ی‌‬ ‫ئه‌لره‌قه‌ی‌ سوریای‌؟‬ ‫ئه‌ب���و س���ه‌لمان‪ :‬چونك���ه‌ ده‌وله‌ی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ فی‌ عێ���راق‌و ش���ام ناوی‌‬ ‫هه‌ر ش���وێنێك ده‌گۆڕێت ئه‌گه‌ر چوه‌‬ ‫ناویه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك الحس���كه‌ ب���ۆ البركه‌‪،‬‬ ‫ده‌یرزور بۆ دارالخیر‪ ،‬ویالیه‌ی‌ نه‌ینه‌وا‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌وانه‌ واڵتی‌ شامن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی‌ ن���اوی‌ خۆت گۆڕیوه‌‬ ‫له‌(گه‌ی�ل�ان)ه‌وه‌ بۆ (ئه‌بو س���ه‌لمان‬ ‫ئه‌لكوردی‌)؟‬

‫ئه‌بو سه‌لمان ئه‌لكوردی‬ ‫ئه‌بو سه‌لمان‪ :‬چونكه‌ مرۆڤ پێویست ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و ناوان���ه‌ هه‌ڵبژێرێت كه‌ ئیس�ل�ام‬ ‫دیارییان ده‌كات‪ ،‬نه‌ك ناوێك بێت كه‌‬ ‫هی‌ ئیسالم‌و ئاینی‌ خودا نییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ بۆچی‌ ش���ه‌ڕ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫به‌ڕێگای‌ تر چاالكیی‌ ناكه‌ن؟‬ ‫ئه‌بو س���ه‌لمان‪ :‬ئێمه‌ ش���ه‌ڕ له‌پێناو‬ ‫سه‌رخس���تنی‌ ئاینی‌ خ���ودا ده‌كه‌ین‌و‬ ‫كار به‌قورئانی‌ پیرۆز ده‌كه‌ین‪ ،‬چونكه‌‬

‫په‌یامی‌ قورئان‌و خودامان پێیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئامانجی‌ ئێوه‌ له‌و ش���ه‌ڕه‌‬ ‫چییه‌؟‬ ‫ئه‌بو س���ه‌لمان‪ :‬ئێمه‌ شه‌ڕ ده‌كه‌ین‌و‬ ‫جیه���اد ده‌كه‌ی���ن ب���ۆ هاوكاریكردنی‌‬ ‫لێقه‌وم���اوان‌و موس���وڵمانان‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌میش���ه‌ زوڵمیان لێده‌كرێت‌و له‌هه‌مو‬ ‫دنیا ده‌چه‌وسێنرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌س���ه‌ر چ بنه‌مایه‌ك ئه‌و‬

‫نه‌خش���ه‌ی‌ عێراق كوردستان ویالیه‌تی‌‬ ‫سێیه‌مه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر رۆژنامه‌نوسێك بگرن‬ ‫ده‌یكوژن؟‬ ‫ئه‌ب���و س���ه‌لمان‪ :‬رۆژنامه‌ن���وس تا‬ ‫رۆژنامه‌نوس فه‌رق���ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫رۆژنامه‌نوس له‌الیه‌ن ئوسامه‌ بنالدنه‌وه‌‬ ‫س���ه‌ربڕدران یان هه‌یانه‌ تاكو ئێس���تا‬ ‫له‌ئه‌مه‌ریكا گیراون‪ ،‬بۆیه‌ الی‌ ئێمه‌ش‬ ‫فه‌رقی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هاتوچۆتان له‌نێوان عێراق‌و‬ ‫سوریا چۆنه‌؟‬ ‫ئه‌ب���و س���ه‌لمان‪ :‬ئ���ه‌وه‌ هه‌م���وی‌‬ ‫ی���ه‌ك ویالیه‌ته‌‪ ،‬ئه‌لحه‌مدولیال ئێس���تا‬ ‫موسڵیشمان له‌ده‌سته‌‌و ده‌بێت ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫به‌ناو س���ه‌له‌فین له‌موسڵ گوێڕایه‌ڵیی‌‬ ‫ئه‌بوبه‌كر به‌غدادی‌ بكه‌ن یان هیجره‌ت‬ ‫بكه‌ن له‌و شاره‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ له‌گه‌ڵتانن‪،‬‬ ‫زیاتر خه‌ڵكی‌ كوێن؟‬ ‫ئه‌بو سه‌لمان له‌گه‌ڵ هاوڕێیه‌کی کوردیدا که‌ به‌یه‌که‌وه‌ چونه‌ته‌ ناو داعش‬ ‫ئه‌بو سه‌لمان‪ :‬هه‌مو ئه‌و موسڵمانانه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌پێن���او خ���وادا ده‌جه‌نگ���ن بۆ‬ ‫سه‌رخس���تنی‌ ئاینی‌ خودا ئینشائه‌اڵ‌و‬ ‫بڕیاره‌ده‌ده‌ن كه‌ به‌رگری‌ له‌موسڵمانان ئه‌ی‌ ئه‌وانیش كورد نین؟‬ ‫ی باقیه‌ بیئیزنلال‪.‬‬ ‫ئه‌بو س���ه‌لمان‪ :‬ئێمه‌ شه‌ڕی‌ قه‌وم ‌‬ ‫ده‌كه‌ن؟‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كوردت له‌گه‌ڵه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندیت‬ ‫ئه‌بو سه‌لمان‪ :‬ئێمه‌ حوكم به‌قورئان ناكه‌ین‪ ،‬ش���ه‌ڕی‌ ئێمه‌ ش���ه‌ڕی‌ كافرو‬ ‫ده‌كه‌ی���ن‌و قورئ���ان به‌كارده‌هێنی���ن‌و موس���وڵمانانه‌‪ ،‬ش���ه‌ڕی‌ كوفرو ئیمان له‌گه‌ڵی���ان چۆنه‌و ژماره‌ی���ان چه‌نده‌و‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوێن؟‬ ‫قورئانیش بۆ مه‌حكوم‌و راستی‌ هاتۆته‌ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئه‌ب���و س���ه‌لمان‪ :‬به‌ڵ���ێ‌ له‌گه‌ڵمن‌و‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هی���چ كاتێك هێرش ده‌كه‌نه‌‬ ‫خواره‌وه‌ ت���ا هاوكاریی‌ لێقه‌وماوانمانی‌‬ ‫زۆرجار من خواردنیان بۆ دروستده‌كه‌م‌و‬ ‫سه‌ر كوردستان؟‬ ‫پێبكه‌ین‪.‬‬ ‫ی تێدا به‌یه‌كه‌وه‌ نانده‌خۆی���ن‌و په‌یوه‌ندیمان‬ ‫ئه‌بو س���ه‌لمان‪ :‬هی���چ گومان ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی‌ شه‌ڕ له‌گه‌ڵ كورده‌كانی‌‬ ‫رۆژئاوای‌ كوردستان‌و په‌یه‌ده‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬نییه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌پێی‌ نه‌خش���ه‌و له‌سه‌ر باشه‌‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )432‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/10‬‬

‫"پێویست ‌ه هیچ كوردێك بۆ کاری نێچیرڤان بارزان ‌ی وه‌زیرێك ‌ی‬ ‫زۆر پێویست نه‌بێت نه‌چێته‌ به‌غدا" یه‌كگرتو ره‌تده‌كاته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ دوێنێ‌ زیاتر له‌‪200‬‬ ‫خوێندكار‌و خێزانی‌ كورد له‌به‌غداوه‌‬ ‫به‌فڕۆكه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت هێنرانه‌وه‌‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬به‌وته‌ی‌ په‌رله‌مانتارێكی‌ كوردی‌‬ ‫عێراق‪ ،‬هێشتا هێنده‌ی‌ ئه‌و ژماره‌یه‌‬ ‫كورد له‌به‌غدان‌و به‌نیازی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم بلیتی‌ فڕۆكه‌یان ده‌ستناكه‌وێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ داوا له‌به‌رپرسانی‌ هه‌رێم ده‌كات‬ ‫بۆ گه‌ڕانه‌وه‌یان هاوكارییان بكه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت "باری‌ ئه‌منیی‌‬ ‫به‌غدا زۆر مه‌ترسیداره‌‌و پێویسته‌‬ ‫هیچ كوردێك به‌بێ‌ ئیش تێیدا‬ ‫نه‌مێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ی‌ په‌یوه‌ندی���ه‌ عێراقیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كگرت���وی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬ع���ادل نوری‌‬ ‫كه‌ ه���اوكات په‌رله‌مانت���اری‌ یه‌كگرتوه‌‬ ‫له‌عێراق‪ ،‬ئه‌وه‌ ده‌خاته‌ڕو ئه‌و فڕۆكه‌یه‌ی‌‬ ‫كه‌ دوێنێ‌ زیاتر له‌‪200‬خوێندكار‌و چه‌ندین‬ ‫خێزانی‌ كوردیان له‌به‌غداوه‌ پێهێنایه‌وه‌‬ ‫هه‌رێ���م‪ ،‬له‌لوبنان���ه‌وه‌ به‌تایبه‌ت���ی‌‬ ‫هێنابوی���ان‌و ته‌واوی‌ خه‌رجیه‌كه‌ش���ی‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌ركی‌ هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی‌‬ ‫هاوسه‌ری‌ تاڵه‌بانی‌ س���ه‌رۆك كۆماری‌‬ ‫عێراق بوه‌‪.‬‬ ‫دروس���تبونی‌ ئاس���تنه‌گی‌ هاتۆچ���ۆ‬ ‫به‌ئۆتۆمبی���ل له‌نێ���وان هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردستان‌و ناوه‌ڕاست‌و باشوری‌ عێراق‪،‬‬ ‫دوای‌ ئ���ه‌وه‌ ه���ات ك���ه‌ چه‌كداره‌كانی‌‬ ‫(ده‌وڵه‌تی‌ ئیس�ل�امی‌ له‌عێراق‌و شام)‬ ‫ناسراو به‌(داعش) چه‌ند شار‌و ناوچه‌كی‌‬ ‫عێراقیان گرت‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ وته‌ی‌ به‌ش���ێك له‌و كوردانه‌ی‌‬ ‫له‌ئێس���تادا له‌به‌غدان‪ ،‬ب���اری‌ ئه‌منیی‌‬

‫پایته‌ختی‌ عێراق نه‌ك ئاس���ایی‌ نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و مه‌ترسیداریش���ه‌ به‌تایبه‌ت بۆ‬ ‫ك���ورده‌كان‪ ،‬وه‌ك خوێندكارێكی‌ كورد‬ ‫كه‌ ئێس���تا له‌به‌غدای���ه‌ ده‌ڵێت "ترس‬ ‫له‌ڕوخس���اریی‌ خه‌ڵكی���دا ده‌بین���رێ‌‌و‬ ‫چۆڵییش به‌شه‌قامه‌كانه‌وه‌ دیاره‌"‪.‬‬ ‫(س‪،‬ك) كه‌ خوێندكاری‌ ماس���ته‌ره‌‬ ‫له‌زانكۆی‌ به‌غدا‪ ،‬له‌لێدوانێكی‌ ته‌له‌فونییدا‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ بۆ ئاوێن���ه‌ رونك���رده‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌ئێس���تادا باری‌ ئه‌منیی‌ به‌غدا جێگیر‬ ‫نییه‌‌و له‌ج���اران زیاتر ترس‌و دڵه‌ڕاوكێ‌‬ ‫به‌س���یمای‌ به‌ش���ێك له‌خه‌ڵكی���ه‌وه‌‬ ‫ده‌بینرێ‌‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "بۆ ئێمه‌ش وه‌ك‬ ‫كورد دۆخه‌كه‌ مه‌ترسیدارتره‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و خوێندكاره‌ ئه‌وه‌شی‌ رونكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ به‌جۆرێك ترس���یان لێنیش���توه‌ بۆ‬ ‫زۆر پێداویستیی‌ نه‌بێت له‌شوێنه‌كانیان‬ ‫نایه‌نه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتیشی‌ "له‌ئێستادا‬ ‫له‌تاقیكردنه‌وه‌داین‪ ،‬ئه‌و باره‌ نائاساییه‌‬ ‫كاریگه‌ریی‌ له‌سه‌ر تاقیكردنه‌وه‌كانیشمان‬ ‫دروستكردوه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ بلیتی‌ فڕۆكه‌مان‬ ‫هه‌رچۆنێ���ك بێ���ت ده‌س���تكه‌وتوه‌‌و‬ ‫دوای‌ تاقیكردن���ه‌وه‌كان راس���ته‌وخۆ‬ ‫ده‌گه‌ڕێینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ی‌ په‌یوه‌ندی���ه‌ عێراقیه‌كانی‌‬ ‫یه‌كگرتوی‌ ئیس�ل�امی‌ جه‌خت له‌س���ه‌ر‬ ‫ڕاس���تیی‌ قس���ه‌كانی‌ ئ���ه‌و خوێندكاره‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌ باری‌ ئه‌منی���ی‌ به‌غدا‬ ‫ئاسایی‌ نییه‌‌و ده‌گاته‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ بڵێت‬ ‫"باری‌ ئه‌منیی‌ به‌غدا زۆر مه‌ترسیداره‌‪،‬‬ ‫پێویسته‌ هیچ كوردێك به‌بێ‌ ئیش تێیدا‬ ‫نه‌مێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرس���ه‌ی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌‬ ‫رێنمای���ی‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌دات���ه‌ هه‌م���و ئه‌و‬ ‫كوردانه‌ی‌ له‌ئێستادا له‌به‌غدا‌و باشوری‌‬ ‫عێراقن‪ ،‬كه‌ به‌هیچ جۆرێك له‌ئێس���تادا‬

‫به‌ئۆتۆمبیل نه‌گه‌ڕێنه‌وه‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ رێگاك���ه‌ مه‌ترس���یداره‌و ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "به‌به‌رچاوی‌ بازگه‌ی‌ حكومیه‌وه‌‬ ‫كوردیان رفاندوه‌ دواتر به‌پاره‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫ئازادیانكردوه‌‪ ،‬باش���ترین نمونه‌ش ئه‌و‬ ‫پێنج خوێندكاره‌ كورده‌ بو كه‌ پێش���تر‬ ‫رفاندبویانن‪ ،‬چه‌ن���د رۆژێكه‌ به‌نزیكه‌ی‌‬ ‫‪60‬ه���ه‌زار دۆالر ئازادیانك���ردون‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێویس���ته‌ تا بۆی���ان ده‌كرێت به‌فڕۆكه‌‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ وته‌ی‌ عادل نوری‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫ژماره‌یه‌كی‌ زۆری‌ كورد كه‌ به‌ش���ێكیان‬ ‫خوێن���دكارن‪ ،‬له‌به‌غ���دان‌و به‌نی���ازن‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌ هه‌رێم‪ ،‬به‌اڵم بلیتی‌ فڕۆكه‌یان‬ ‫به‌زویی‌ ده‌ستناكه‌وێت‪ ،‬وه‌ك ئه‌و باسی‌‬ ‫ده‌كات چه‌ن���د رۆژێك له‌مه‌وپێش بلیتی‌‬ ‫فڕۆكه‌ ت���ا ‪7/4‬بڕڕاوه‌‪ ،‬نرخه‌كه‌ش���ه‌ی‌‬ ‫له‌ ‪100‬هه‌زار دین���اره‌وه‌ به‌رزبۆته‌وه‌ بۆ‬ ‫‪ ،$250‬هه‌ربۆیه‌ داوا له‌به‌رپرسانی‌ كورد‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كار بۆ دابینكردنی‌ فڕۆكه‌یه‌كی‌‬ ‫تایب���ه‌ت بكه‌ن‪ ،‬تا هه‌مو ئه‌و كوردانه‌ی‌‬ ‫له‌به‌غ���دان‌و نی���ازی‌ گه‌ڕانه‌وه‌یان هه‌یه‌‬ ‫به‌و فڕۆكه‌یه‌ بگه‌ڕێن���ه‌وه‌و ئه‌و وتی‌"تا‬ ‫ئێستا زیاتر له‌ ‪ 50‬كه‌س كه‌ به‌شێكیان‬ ‫خوێندكارن په‌یوه‌ندیان به‌منه‌وه‌ كردوه‌‬ ‫داوا ده‌ك���ه‌ن به‌فڕۆكه‌یه‌ك���ی‌ تایب���ه‌ت‬ ‫بیانگه‌ڕێنینه‌وه‌ هه‌رێم‪ ،‬دڵنیام ژماره‌ی‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ مه‌به‌ستیانه‌ زو بگه‌ڕێنه‌وه‌ زۆر‬ ‫ل���ه‌و ژماره‌یه‌ زیاتره‌‪ ،‬بۆیه‌ پێویس���ته‌‬ ‫به‌رپرس���انی‌ حكومه‌ت ببن���ه‌ هاوكاری‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ له‌ده‌ست منه‌‬ ‫ئاماده‌م هاوكارییان بكه‌م‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت‬ ‫الیه‌نێ���ك خه‌رجیی‌ گواس���تنه‌وه‌كه‌یان‬ ‫بگرێته‌ ئه‌ستۆ‪ ،‬به‌ڵكو بتوانین له‌چه‌ند‬ ‫رۆژی‌ داهاتودا هه‌مو ئه‌و كه‌سانه‌ به‌بێ‌‬ ‫كێشه‌ بگه‌ڕێنینه‌وه‌ هه‌رێم"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬ساالر عه‌لی‬ ‫نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی راسپێردراوی‬ ‫كابینه‌ی هه‌شته‌می حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان وه‌زیرێكی یه‌كگرتوی‬ ‫ئیسالمی كوردستان ره‌تده‌كاته‌وه‌و‬ ‫داوای گۆڕینی به‌كه‌سێكی تر ده‌كات‌و‬ ‫به‌شێك له‌رێكخستنه‌كانی یه‌كگرتوش‬ ‫خوازیارن سه‌ركردایه‌تی‌ حیزبه‌كه‌یان‬ ‫ئه‌و داوایه‌ جێبه‌جێ‌ نه‌كات‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار له‌یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند كه‌ دوێنێ‬ ‫دوش���ه‌ممه‌ ‪ 6/16‬نوێنه‌رێك���ی تایبه‌تی‌‬ ‫نێچیرڤ���ان بارزانی س���ه‌ردانی م‪.‬محه‌مه‌‬ ‫ف���ه‌ره‌ج ئه‌مینداری گش���تی یه‌كگرتوی‬ ‫ئیس�ل�امی كوردس���تانی كردوه‌‪ ،‬ڤیتۆی‬ ‫س���ه‌رۆكی راس���پێردراوی كابین���ه‌ی‬ ‫هه‌شته‌می له‌س���ه‌ر (محه‌مه‌د هاودیانی)‬ ‫كاندی���دی وه‌زیری رێكخه‌ری هه‌مه‌هانگی‬ ‫نێ���وان په‌رله‌م���ان‌و حكوم���ه‌ت به‌ئێمه‌‬ ‫راگه‌یاندوه‌و داوای گۆڕینی كردوه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ ئاشكراكرد‬ ‫كه‌ دڵشاد شه‌هاب ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان دور له‌چاوی‬ ‫میدیاكان له‌گ���ه‌ڵ ئه‌مینداری یه‌كگرتوی‬ ‫ئیس�ل�امی كوردس���تان كۆبۆت���ه‌وه‌و‬ ‫نامه‌یه‌ك���ی به‌په‌له‌ی نێچیرڤ���ان بارزانی‬ ‫گه‌یاندوه‌ پێش ئه‌وه‌ی س���ه‌فه‌ری تارانی‬ ‫پایته‌ختی كۆماری ئیسالمی ئێران بكات‬ ‫پێیڕاگه‌یان���دون كه‌ "نێچیرڤ���ان بارزانی‬ ‫داوای گۆڕین���ی (محه‌م���ه‌د هاودیانی)‬ ‫كاندی���دی یه‌كگرتو بۆ وه‌زیری رێكخه‌ری‬ ‫هه‌مه‌هانگی نێوان په‌رله‌مان‌و حكومه‌تی‬ ‫كردوه‌ به‌كه‌س���ێكی ت���ر‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫مامۆستا محه‌مه‌د فه‌ره‌ج ره‌تیكردۆته‌وه‌‬

‫ش���تی وا له‌به‌رخات���ری پارت���ی بكه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ كاردان���ه‌وه‌ی رێكخس���تنه‌كانی‬ ‫حیزب‌و گه‌نجانی به‌دوادا دێت‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ سه‌رچاوه‌كه‌ "مامۆستا مه‌ولود‬ ‫باوه‌مراد كه‌ ئێستا سه‌رۆكی فراكسیۆنی‬ ‫یه‌كگرتوه‌ چه‌ندینجار به‌ئاش���كرا داوای‬ ‫پۆس���تی وه‌زی���ری هه‌ماهه‌نگ���ی نێوان‬ ‫په‌رله‌م���ان‌و حكومه‌تی كردوه‌‪ ،‬نێچیرڤان‬ ‫بارزانی���ش رازی نیه‌ مامۆس���تا محه‌مه‌د‬ ‫هاودیانی بێت پێی خۆش���ه‌ مامۆس���تا‬ ‫مه‌ولود باوه‌مراد بێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ی ئ���ه‌وه‌ی ب���ۆ ئاوێنه‌‬ ‫ئاش���كراكردوه‌ ژماره‌ی���ه‌ك كادی���ری‬ ‫ناوه‌ن���دی‌و گه‌نجی هه‌ولێ���ری یه‌گگرتو‬ ‫پش���تگیری مانه‌وه‌ی محه‌مه‌د هاودیانی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬پێیانوای���ه‌ ئه‌و باجی پارێزه‌ری‬ ‫كه‌یسی س���وتاندنی باره‌گاكانی یه‌كگرتو‬ ‫له‌بادینان ده‌دات بۆی���ه‌ پارتی دژایه‌تی‬ ‫ده‌كات‌و نایه‌وێ ئه‌و بێته‌ ناو حكومه‌ت‪.‬‬ ‫هه‌ولێرییه‌كانی ناو یه‌كگرتو ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌مه‌ حه‌ق���ی هه‌ولێرییه‌كان‬ ‫ده‌ب���ات‪ ،‬ئه‌گه‌ر هاتو مه‌ول���ود باوه‌مراد‬ ‫له‌س���ه‌ر داوای نێچیرڤان بارزانی بكرێته‌‬ ‫وه‌زیری هه‌ماهه‌نگی نێ���وان په‌رله‌مان‌و‬ ‫حكوم���ه‌ت ئ���ه‌وا ماف���ی هه‌ولێرییه‌كان‬ ‫نامێن���ی چونك���ه‌ به‌گوێ���ره‌ی دوایی���ن‬ ‫ئه‌نجام���ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی ‪21‬ی ئه‌یلولی‬ ‫‪2013‬ی په‌رله‌مانی كوردس���تان كاندیدی‬ ‫ژماره‌ ‪ 9‬ئه‌و حزبه‌ (نه‌س���ره‌دین سندی)‬ ‫كه‌ (‪ )2775‬ده‌نگی به‌ده‌ستهێناوه‌ ئه‌و‬ ‫ده‌چێته‌ شوێنی مه‌ولود باوه‌مراد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی نه‌س���ره‌دین س���ندی ئێستا‬ ‫كاندیدی بادینان���ه‌ بۆ وه‌زیری كاروباری‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‪ ،‬بۆی���ه‌ به‌پێ���ی ریزبه‌ندی‬ ‫لیس���ته‌كه‌ كاندیدی ژم���اره‌ ‪(12‬به‌هزاد‬ ‫ده‌روێش) كه‌ به‌ده‌نگ (‪ )2638‬ئه‌ویش‬

‫خه‌ڵكی ئاكرێیه‌‌و له‌سه‌ر بادینان حسابه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ هه‌ولێرییه‌كان ئێستا تاكه‌ كاندیدیان‬ ‫بۆ وه‌زیری هه‌ماهه‌نگی نێوان په‌رله‌مان‌و‬ ‫حكومه‌ت نابێت‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ وتی‌ "مامۆستا مه‌ولود‬ ‫موچه‌ی‌ خانه‌نش���ینی جێگری مامۆستا‬ ‫س���ه‌اڵحه‌دینی له‌ئه‌نجومه‌ن���ی حك���وم‬ ‫له‌سه‌رده‌می پۆڵ برێمه‌ری هه‌یه‌‌و پاشان‬ ‫بوه‌ته‌ په‌رله‌مانتار‌و پاش���ان س���ه‌رۆكی‬ ‫فراكسیۆنیش"‪.‬‬ ‫له‌مب���اره‌وه‌‪ ،‬مه‌ول���ود باوه‌م���راد‬ ‫له‌په‌یوه‌ندییه‌ك���دا به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ ئه‌م مه‌س���ه‌له‌یه‌ له‌نێوان س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‌و ئه‌مینداری‌ گشتیدا‬ ‫باس���كراوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "به‌الی‌ منه‌وه‌ كاك‬ ‫محه‌مه‌د هاودیانی‌ یان هه‌ر كه‌سێكی‌ تر‬ ‫بێت جێی‌ ته‌قدیره‌‪ ،‬ئه‌مینداری‌ گش���تی‌‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ چی‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ حیزبه‌كه‌یدایه‌‬ ‫ئه‌وه‌ ب���كات باش���ه‌‪ ،‬كاك محه‌مه‌د بێت‬ ‫پیرۆزبای���ی‌ لێده‌ك���ه‌م‪ ،‬هه‌ر كه‌س���ێكی‬ ‫تریش بێ���ت پیرۆزبایی‌ لێده‌كه‌م‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫منیش به‌شایسته‌و مه‌سڵه‌حه‌ت ده‌زانن‪،‬‬ ‫به‌سه‌رچاو من ئاماده‌م"‪.‬‬ ‫كاندیدانی وه‌زاره‌ته‌كانی یه‌كگرتو بۆ‬ ‫كابینه‌ی هه‌شته‌می حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تان بریتی����ن له‌س����ه‌اڵحه‌دین‬ ‫بابه‌ك����ر‪ ،‬یاری����ده‌ده‌ری ئه‌مین����داری‬ ‫یه‌كگرتو بۆ وه‌زیری كاره‌با‪ ،‬نه‌سره‌دین‬ ‫س����ندی‪ ،‬ئه‌ندام����ی س����ه‌ركردایه‌تی بۆ‬ ‫وه‌زی����ری كاروكاروب����اری كۆمه‌اڵیه‌تی‪،‬‬ ‫محه‌م����ه‌د هاودیان����ی‪ ،‬ئه‌ندامی یه‌ده‌گی‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی بۆ وه‌زی����ری هه‌رێم بۆ‬ ‫هه‌مه‌هانگی كاروباری په‌رله‌مان‪ ،‬ئه‌كره‌م‬ ‫محه‌م����ه‌د ب����ۆ به‌رپرس����ی فه‌رمانگه‌ی‬ ‫رێكخراوه‌ ناحكومییه‌كان‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫‪5‬‬

‫په‌كه‌كه‌‪ :‬پێویسته‌ پێشمه‌رگه‌ له‌ناوچه‌دابڕێنراوه‌كان نه‌کشێته‌وه‌ دواوه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‬ ‫به‌رپرسێكی بااڵی‌ په‌كه‌كه‌‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ پیالنێكی‬ ‫هه‌رێمی دژی گه‌لی كورد هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ كورد ته‌نها به‌یه‌كگرتویی‬ ‫ده‌توانێت به‌ره‌نگاری ئه‌م دۆخه‌‬ ‫ببێته‌وه‌‪ .‬ناوبراو جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌ كه‌ گروپی‬ ‫داعش مه‌ترسیه‌كی گه‌وره‌یه‌ بۆ‬ ‫سه‌ر ناوچه‌كه‌‪ ،‬پێویسته‌ هێزی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی كوردستان له‌ناوچه‌‬ ‫دابڕێنراوه‌كانی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫نه‌گه‌ڕێته‌وه‌ دواوه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ نزیكبونه‌وه‌ی‌ هێرشه‌كانی‌‬ ‫داعش له‌سنوری‌ ناوچه‌ كوردستانیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬ده‌مهات عه‌گید‪،‬‬ ‫به‌رپرس����ی په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫پارت����ی كرێكاران����ی كوردس����تان‬ ‫(په‌كه‌ك����ه‌)‪ ،‬به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‪" ،‬‬ ‫له‌روی نه‌ته‌وایه‌تیه‌وه‌ هه‌مو به‌شه‌كانی‬ ‫كوردستان بۆ ئێمه‌ وه‌كو یه‌كن‌و هیچ‬ ‫جیاوازیی����ان نیه‌‪ .‬بۆیه‌ ه����ه‌ر كاتێك‬ ‫پێویس����ت بێ����ت ئێمه‌ هێ����ز ره‌وانه‌ی‬ ‫ئه‌و ش����وێنانه‌ ده‌كه‌ین‌و شانبه‌ش����انی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ ده‌جه‌نگین "‪.‬‬ ‫ناوب����راو جه‌ختی له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ش‬ ‫كرده‌وه‌ كه‌ "له‌هه‌مو الیه‌ك پیالنگێڕیی‬ ‫دژی گه‌لی كورد هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ پێویسته‌‬ ‫ئێم����ه‌ وه‌ك����و ك����ورد ئاگاداربی����ن‌و‬ ‫به‌هۆش����یارییه‌وه‌ مامه‌ڵ����ه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫دۆخ����ه‌ی ئێس����تا بكه‌ی����ن"‪ .‬به‌بڕوای‬ ‫ناوب����راو ك����ورد ته‌نه����ا به‌یه‌كب����ون‌و‬ ‫یه‌كگرتوی����ی ده‌توانێ����ت به‌ره‌نگاری‬ ‫ئه‌و دۆخه‌ ببێته‌وه‌‪" .‬بۆیه‌ پێویس����ته‌‬ ‫خۆمان به‌هێز بكه‌ین‌و پێویستیشه‌ كه‌‬ ‫له‌ئێستادا به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك‌و به‌جدی‬ ‫كار بۆ گرێدان����ی كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫ك����ورد‪ ،‬بكرێت‪ .‬تاكو ل����ه‌و ڕێگه‌یه‌وه‌‬ ‫كورد بتوانێت له‌و ده‌رفه‌ته‌ مێژوییانه‌‬ ‫ڕۆڵی خۆی ببینێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی بڕیاری‌ ئه‌وان بۆ به‌رگری‬ ‫له‌باشوری كوردستان‪ ،‬ده‌مهات عه‌گید‬ ‫ب����ۆ ئاوێنه‌ی رونكرده‌وه‌ ك����ه‌ " ئێمه‌‬ ‫پێمانوایه‌ جوڵه‌و هێرش����ه‌كانی داعش‬ ‫دژی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی گه‌لی كورده‌‪،‬‬ ‫بۆی����ه‌ به‌رگریك����ردن له‌ك����ورد له‌هه‌ر‬ ‫شوێنێك بێت‪ ،‬به‌ئه‌ركێكی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫خۆمان ده‌زانین‌و با كه‌س����یش له‌سه‌ر‬

‫هه‌ر ناوچه‌یه‌ك‬ ‫ئه‌گه‌ر تاكه‌‬ ‫كوردێكیشی‬ ‫لێبێت پێویسته‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ ئه‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌ بپارێزێت‪،‬‬ ‫پێویستیشه‌ كورد‬ ‫خۆی نه‌خاته‌‬ ‫نێوان ملمالنێی‬ ‫شیعه‌و سوننه‌‬ ‫گه‌ریالکانی په‌که‌که‌ بۆ دور ده‌ڕوانن‬ ‫ئه‌م����ه‌ موزایه‌ده‌م����ان به‌س����ه‌ره‌وه‌ هه‌رێمیی����ش ره‌نگه‌ بیانه‌وێت كورد بۆ‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی خۆیان به‌كاربێنن‪،‬‬ ‫نه‌كات"‪.‬‬ ‫به‌بڕوای ئه‌و به‌رپرس����ه‌ی په‌كه‌كه‌‪ ،‬بۆی����ه‌ پێویس����ته‌ كورد ل����ه‌م خاڵه‌دا‬ ‫ئه‌گه‌ر كورد له‌باشور بشكێت به‌واتای وش����یاربێت‌و نه‌كه‌وێت����ه‌و هه‌ڵ����ه‌وه‌و‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ كورد له‌هه‌مو به‌ش����ه‌كانی به‌وریاییه‌وه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌م دۆخه‌‬ ‫دیكه‌ی كوردستان شكستیهێناوه‌‪ ،‬ئه‌م نوێیه‌دا بكات"‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌تی ئیس��ل�امی له‌عێراق‌و شام‬ ‫هاوكێش����ه‌یه‌ بۆ رۆژئاواو پارچه‌كانی‬ ‫دیكه‌ی كوردستانیش به‌هه‌مانشێوه‌یه‌‪ ،‬ناسراو به‌(داعش) كه‌ دو ساڵێك پێش‬ ‫"ئه‌وه‌ بیركردن����ه‌وه‌ی ئێمه‌یه‌و به‌پێی ئێستا س����نوری چاالكیه‌كانیان زیاتر‬ ‫ئه‌و پره‌نسیپه‌ش جواڵنه‌وه‌ی سیاسی له‌س����وریا بو‪ ،‬هه‌فته‌ی‌ رابردو كتوپڕ‬ ‫زۆربه‌ی چاالكییه‌كانیان گواستۆته‌وه‌‬ ‫خۆمان درێژه‌ پێده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫عه‌گید بۆچون����ی وه‌هایه‌ كه‌ "واڵته‌ بۆ عێراق‪ ،‬به‌تایب����ه‌ت چه‌ند پارێزگاو‬ ‫هه‌رێمی����ه‌كان مه‌به‌س����تیانه‌ ك����ورد ناوچه‌یه‌كی سوننه‌نشینی‌ ئه‌و واڵته‌یان‬ ‫ببێت����ه‌ قوربان����ی‌و هه‌ندێ����ك واڵتی كۆنتڕۆڵكرد‪ ،‬له‌و نێوه‌ش����دا ئاڵۆزیی‬

‫له‌به‌ش����ی زۆری ناوچه‌ دابڕێنراوه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان دروستبوه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرس����ه‌كه‌ی‌ په‌كه‌ك����ه‌ ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫"پێویس����ته‌ به‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ك هێزی‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ی كوردس����تان له‌ناوچه‌‬ ‫دابڕێنراوه‌كانی هه‌رێمی كوردس����تان‬ ‫نه‌گه‌ڕێته‌وه‌ دواوه‌و به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫پاشه‌كشه‌ نه‌كات‪ .‬چونكه‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫بۆ پاراستنی كورد چۆته‌ ئه‌و ناوچانه‌و‬ ‫ه����ه‌ر ناوچه‌یه‌كی����ش ئه‌گ����ه‌ر تاك����ه‌‬ ‫كوردێكی لێبێت پێویسته‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫ئه‌و ناوچه‌یه‌ بپارێزێت‪ ،‬پێویستیش����ه‌‬ ‫كورد خۆی نه‌خات����ه‌ نێوان ملمالنێی‬ ‫شیعه‌و سوننه‌"‪.‬‬

‫ئه‌و به‌رپرسه‌ی په‌كه‌كه‌ دوپاتیكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ "ته‌نه����ا به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی گه‌لی‬ ‫ك����ورد ده‌پارێزی����ن‌و به‌رژه‌وه‌ن����دی‌و‬ ‫مافه‌كان����ی گه‌لی كورد به‌نیس����به‌ت‬ ‫ئێم����ه‌وه‌ هێڵی س����ورن‪ ،‬پێش����تریش‬ ‫كه‌ ئێم����ه‌ له‌رۆژئ����اوای كوردس����تان‬ ‫شه‌ڕمان بو له‌گه‌ڵ داعش‪ ،‬ئه‌وان بون‬ ‫به‌پشتگیریی هێزێكی هه‌رێمی شه‌ڕیان‬ ‫به‌گه‌لی كورد ده‌فرۆشت"‪.‬‬ ‫به‌بۆچونی ناوبراو په‌یوه‌ندی له‌نێوان‬ ‫داع����ش‌و توركی����ادا هه‌ی����ه‌‪" ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌وكات����ه‌ی‌ هێرش له‌س����ه‌ر رۆژئاوای‬ ‫كوردس����تان هه‌ب����و‪ ،‬توركی����اش زۆر‬ ‫یارمه‌ت����ی ئه‌و گروپه‌ی داوه‌و ته‌نانه‌ت‬

‫له‌تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی ئینته‌رنێتیش‬ ‫ئه‌وه‌ باڵوب����وه‌وه‌ كه‌ توركی����ا هه‌زار‬ ‫ئۆتومبێل����ی پ����ڕ له‌ش����تومه‌كی وه‌ك‬ ‫هاوكاری بۆ داعش ره‌وانه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ په‌یوه‌ندیكردنی‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫گه‌نجی كورد به‌گروپه‌ توندڕه‌وه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرسه‌ی په‌كه‌كه‌ وتی "بیرۆكه‌ی‬ ‫ئیسالمی رادیكاڵ له‌زۆربه‌ی شوێنه‌كان‬ ‫هه‌یه‌و به‌ئاس����انی ده‌توان����ن گه‌نجان‬ ‫فریوبده‌ن‪ .‬بۆیه‌ ئه‌مه‌ مه‌ترس����ییه‌كی‬ ‫گه‌وره‌یه‌و پێویسته‌ حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ئه‌مه‌ كۆنتڕۆڵ بكات‌و به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك ڕێگه‌ نه‌دات گه‌نجانی كورد‬ ‫بچنه‌ نێو ئه‌و گروپانه‌وه‌‪.‬‬

‫هێز ‌ه سه‌له‌فی‌ ‌و ئیسالمییه‌کانی کوردستان‪:‬‬

‫له‌گه‌ڵ ئه‌و‌ه نین گه‌نجانی کورد بچن ‌ه نێو داعش‌و شه‌ڕیان بۆ بکه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‬

‫له‌نێو ئه‌و گه‌نجانه‌ی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان كه‌ پێشتر به‌ناوی جیهاد‬ ‫چونه‌ سوریا‪ ،‬نزیكه‌ی ‪ 8‬كه‌سیان‬ ‫خه‌ڵكی ده‌ڤه‌ری سۆران بون‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت دو له‌و گه‌نجانه‌ی ئه‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌ خێزانه‌كانیشیان له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆیان برد بۆ سوریا‪ .‬ئێستاش‬ ‫به‌شێك له‌و گروپانه‌ له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی‬ ‫ئیسالمی له‌عێراق و شام (داعش)‬ ‫به‌ره‌یه‌كیان پێكهێناوه‌و نزیكن‬ ‫له‌ناوچه‌ دابڕێنراوه‌كانی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫به‌رپرس���انی‌ یه‌كگرتو رایده‌گه‌یه‌نن‬ ‫ك���ه‌ ئ���ه‌وان دژی‌ ئ���ه‌وه‌ن گه‌نجانی‬ ‫ك���ورد په‌یوه‌ندی‌ بكه‌ن ب���ه‌و گروپه‌‬ ‫توندڕه‌وانه‌وه‌و شه‌ڕی ئه‌و گروپانه‌ش‬ ‫به‌"شه‌ڕی‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان‌و پێكدادانی‬ ‫مه‌شروعه‌كان" وه‌سف ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫سۆران ئه‌حمه‌د‪ ،‬به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی‬ ‫‪12‬ی یه‌كگرتو له‌سۆران‪ ،‬له‌لێدوانێكدا‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ جه‌ختی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ "چه‌ندینجار ئه‌وه‌مان دوپاتكردۆته‌وه‌ چه‌ند چه‌کدارێکی داعش‬ ‫به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك باوه‌ڕمان به‌وه‌ نیه‌‬ ‫كه‌ گه‌نجانی واڵته‌كه‌مان بچنه‌ نێو ئه‌و له‌بری چونیان بۆ ن���او ئه‌و گروپانه‌‪" ،‬به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك پێشترو ئێستاش‬ ‫گروپان���ه‌و خۆیان بكه‌نه‌ س���وته‌مه‌نی باش���تره‌ كه‌ خزمه‌تی ئاینی‌و زانستی ئێم ‌ه خه‌ڵكمان هاننه‌داوه‌و ئاراس���ته‌‬ ‫نه‌كردو‌ه له‌كوردس���تان بچنه‌ سوریاو‬ ‫خه‌ڵكی واڵتی خۆیان بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌جێندای واڵتان"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیش���یه‌وه‌‪ ،‬ش���وان رابه‌ر یان بۆ نێو ئه‌و گروپانه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو پێیوایه‌‪" ،‬رۆیشتنی گه‌نجانی‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌ش���ی رونك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫ئێم���ه‌ بۆ ناو ئه‌و گروپانه‌‪ ،‬نه‌ خزمه‌ته‌ به‌رپرسی پێشوی مه‌ڵبه‌ندی كۆمه‌ڵی‬ ‫به‌دی���ن ن���ه‌ خزمه‌ت���ه‌ به‌نه‌ت���ه‌وه‌ی ئیسالمی له‌سۆران‌و به‌رپرسی ئێستای "له‌كوردس���تان پێویس���تیمان ب���ه‌وه‌‬ ‫كوردو چه‌س���پاندنی عه‌دال���ه‌ت‪ ،‬بۆیه‌ مه‌ڵبه‌ندی ده‌وروب���ه‌ری هه‌ولێری ئه‌و هه‌یه‌ زیاتر خزمه‌ت به‌خه‌ڵكی خۆمان‬ ‫جه‌ختده‌كه‌م���ه‌وه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌و گه‌نجانه‌ حزبه‌‪ ،‬له‌لێدوانێكدا به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند بكه‌ین‪ ،‬پێویستمان به‌گه‌نج و خه‌ڵكی‬

‫رۆیشتنی‬ ‫گه‌نجانی ئێمه‌ بۆ‬ ‫ناو ئه‌و گروپانه‌‬ ‫نه‌ خزمه‌ته‌ به‌دین‬ ‫نه‌ خزمه‌ته‌‬ ‫به‌نه‌ته‌وه‌ی كوردو‬ ‫چه‌سپاندنی‬ ‫عه‌داله‌ت‬ ‫بانگخواز و شاره‌زا له‌دین هه‌یه‌ تا سود‬ ‫به‌خه‌ڵكه‌كه‌ بگه‌یه‌نن‌و له‌س���ه‌ر ئاینی‬ ‫پیرۆزی ئیسالم‌و خزمه‌تگوزاری‌و گیانی‬ ‫نیشتیمانپه‌روه‌ری په‌روه‌رده‌و گۆشیان‬ ‫بكه‌ن" ‪.‬‬ ‫ه���اوكات وته‌بێ���ژی بزوتن���ه‌وه‌ی‬ ‫ئیس�ل�امی‌و كه‌س���ایه‌تی ئیس�ل�امی‬ ‫ده‌ڤ���ه‌ری س���ۆران‪ ،‬عه‌ب���دواڵ وه‌رتی‬

‫ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ "ئێمه‌‬ ‫داوامان له‌گه‌نجانی واڵته‌كه‌مان ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك به‌ناوی جیهاد‬ ‫نه‌چنه‌ سوریا بۆ ش���ه‌ڕكردن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پێمانوابو كه‌ ئه‌مه‌ شتێكی ناوخۆییه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌سوریاوه‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫پێش���تریش له‌س���ه‌ر زاری رابه‌ری‬ ‫گش���تی بزوتن���ه‌وه‌ راگه‌یه‌ن���راوه‌ كه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌سوریا ده‌گوزه‌رێت جیهادنیه‌و‬ ‫پێویست به‌وه‌ ناكات كه‌ گه‌نجانی كورد‬ ‫خۆیان به‌كوشت بده‌ن‪.‬‬ ‫وته‌بێ���ژی بزوتن���ه‌وه‌ی ئیس�ل�امی‬ ‫وتیش���ی "ئێمه‌ پێش���تریش ئه‌وه‌مان‬ ‫وتوه‌ كه‌ ش���ه‌ڕكردنی ئه‌و گه‌نجانه‌ی‬ ‫كورد به‌رامبه‌ر هێزو الیه‌نه‌ كوردییه‌كان‬ ‫به‌كارێك���ی هه‌ڵه‌ ده‌زانین‌و دورو نزیك‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی ئیس�ل�امی په‌یوه‌ن���دی‬ ‫به‌رۆیش���تنی هیچ گه‌نجێكه‌وه‌ نیه‌ بۆ‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی كوردس���تان به‌مه‌به‌س���تی‬ ‫جیهاد"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان���ی‌ ناوب���راو‪،‬‬ ‫"ئێستا هیچ گه‌نجێكی ده‌ڤه‌ری سۆران‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌داعش نه‌كردوه‌و پێویسته‌‬ ‫گه‌نجی كوردیش له‌و مه‌سه‌له‌یه‌ ئاقاڵنه‌و‬ ‫لۆژیكیانه‌ بیربكاته‌وه‌‪" .‬‬ ‫هه‌روه‌ها م���ه‌ال ئیدریس روس���تی‪،‬‬ ‫یه‌كێك له‌مه‌ال س���ه‌له‌فیه‌كانی سۆران‪،‬‬ ‫له‌لێدوانێك���دا به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یان���د‬ ‫"ئینسانی موسڵمان پێویسته‌ له‌فه‌وزا‬ ‫به‌دوربێت"‪ .‬له‌باره‌ی‌ ئه‌و شه‌ڕانه‌ش كه‌‬ ‫له‌نێوان داعش‌و پێش���مه‌رگه‌ ناوبه‌ناو‬ ‫روده‌دات‪ ،‬ناوبراو ته‌نها وتی‌‪ "،‬خودای‬ ‫گه‌وره‌ هه‌مو الیه‌كمان ئیسالح بكات"‪.‬‬ ‫مه‌ال ئیدریس ئه‌وه‌ش���ی رونكرده‌وه‌‬

‫كه‌ ئ���ه‌وان به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ نی���ن گه‌نجان���ی ك���ورد بچن ‌ه‬ ‫نێ���و داع���ش‌و ش���ه‌ڕیان ب���ۆ بكه‌ن‪،‬‬ ‫"له‌به‌رئه‌وه‌ی حاكمێكی شه‌رعی بونی‬ ‫نی���ه‌و عه‌قائیدیش جی���اوازی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ زۆرێ���ك له‌وان���ه‌ عه‌قائیدیان‬ ‫خه‌واریجیه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ هه‌وڵیدا لێدوانی كه‌س���ێكی‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیس�ل�امی خه‌ڵكی ناوچه‌كه‌‬ ‫وه‌ربگرێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌وڵه‌كان بێ ئه‌نجام‬ ‫بو‪.‬‬ ‫مێ���ژوی دروس���تبون‌و هاندان���ی‌‬ ‫گه‌نجی جیهادی له‌ده‌ڤه‌ری س���ۆران‪،‬‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ پێنج س���اڵێك پێش‬ ‫ڕاپه‌ڕین‪ .‬دوای ڕاپه‌ڕینیش له‌هه‌ندێك‬ ‫شوێنی جوگرافی ئه‌و ده‌ڤه‌ره‌ زه‌مینه‌ی‬ ‫به‌رهه‌مهێن���ان‌و دروس���تبونی گه‌نجی‬ ‫جیهادی زیاتر په‌ره‌یسه‌ند‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫دوای به‌هێزبونی هێزه‌ ئیس�ل�امیه‌كان‬ ‫له‌و ده‌ڤه‌ره‌و س���ه‌رهه‌ڵدانی ش���ه‌ڕی‬ ‫ناوخ���ۆو بونی كۆمه‌ڵێك كه‌س���ایه‌تی‬ ‫كاریگه‌ری ئیسالمی له‌ناوچه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫دوای ئاڵۆزبونی بارودۆخی س���وریاو‬ ‫دروس���تبونی چه‌ند گروپێكی سه‌له‌فی‬ ‫جیهادی توندڕه‌و له‌دوای‌ ساڵی‌ ‪،2011‬‬ ‫بیرۆكه‌ی جیه���اد هه‌ندێك له‌گه‌نجانی‬ ‫س���ۆرانی به‌ره‌و س���وریا كۆچپێكردو‬ ‫ئێس���تاش به‌ش���ێك ل���ه‌و گروپانه‌ی‬ ‫س���وریا له‌گه‌ڵ داع���ش یه‌كیانگرتوه‌و‬ ‫به‌رامبه‌ر هێزی پێشمه‌رگ ‌ه وه‌ستاون‌و‬ ‫پێش���تریش ش���ه‌ڕی یه‌په‌گ���ه‌ی باڵی‬ ‫سه‌ربازیی په‌یه‌ده‌یان له‌سوریا ده‌كرد‬ ‫ك���ه‌ به‌هێزێكی نزیكی په‌كه‌كه‌ هه‌ژمار‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫ویکیلیکس ‪‌2009‬‬ ‫مالیكی‌‪ :‬پالنێك هه‌ی ‌ه بۆ پاككردنه‌وه‌ ‌ی دیاله‌ له‌شیعه‌و‬ ‫دروستكردنی‌ كێش ‌ه له‌گه‌ڵ كورده‌كان‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ پالنێك هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پارێزگای‌ دیاله‌ له‌شیعه‌ پاكبكرێته‌وه‌و‬ ‫كێشه‌ له‌گه‌ڵ كورده‌كان دروستبكرێت‪،‬‬ ‫پێشیوایه‌ عه‌ره‌بستانی‌ سعودیه‌‬ ‫هه‌وڵده‌دات سوننه‌كان هانبدات بۆ‬ ‫ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی‌ شه‌ڕی‌ تائیفی‌ له‌عێراق‪،‬‬ ‫"چونكه‌ سعودیه‌ پێیوایه‌ حكومه‌تی‌ عێراق‬ ‫له‌بێباوه‌ڕان پێكهاتوه‌"‪.‬‬

‫نات����ۆو س����ه‌ردانی‌ مالیكی‌ بۆ واش����نتۆن‬ ‫تاووتوێ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌‪ :‬باڵیۆزخان����ه‌ی‌ ئه‌مه‌ری����كا‬ ‫له‌به‌غدا‬ ‫به‌روار‪30 :‬ی‌ ئایاری‌ ‪2009‬‬ ‫پۆلێن‪ :‬نهێنی‌‬ ‫پوخته‌‪:‬‬ ‫له‌میانی‌ دیداری‌ هه‌فتانه‌یدا له‌گه‌ڵ نوری‌‬ ‫مالیكی‌ س����ه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق له‌رۆژی‌‬ ‫‪28‬ی‌ ئایار‪ ،‬باڵیۆزی‌ ئه‌مه‌ریكا‌و فه‌رمانده‌ی‌‬ ‫گش����تیی‌ هێزه‌كانی‌ فره‌نه‌ت����ه‌وه‌ له‌عێراق‪،‬‬ ‫جه‌نه‌راڵ ئۆدێرنۆ‪ ،‬باسیان له‌كاتی‌ سه‌ردانی‌‬ ‫مالیكی‌ كرد بۆ واشنتۆن‪ ،‬خواستی‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران بۆ ئه‌نجامدانی‌ گرێبه‌ستی‌ نه‌وتی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كۆمپانیا ئه‌مه‌ریكیه‌كان‪ ،‬رێگه‌چاره‌‬ ‫گونجاوه‌كانی‌ خاوكردن����ه‌وه‌ی‌ توندوتیژی‌‬ ‫تایف����ی‌ له‌پارێ����زگای‌ دیاله‌‪ ،‬مه‌س����ه‌له‌ی‌‬ ‫رێككه‌وتن����ه‌ ئه‌منییه‌كان له‌گه‌ڵ به‌ریتانیا‌و‬ ‫ناتۆ كه‌ سه‌رقاڵی‌ تاوتوێكردنیه‌تی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراقی‌‪.‬‬ ‫باڵیۆزو جه‌ن����ه‌راڵ ئۆدێرنۆو س����ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی‌ عێراق باس����یان له‌نیگه‌رانیه‌كانی‌‬ ‫ئه‌و ته‌نگژه‌ تائیفیه‌ ك����رد كه‌ له‌پارێزگای‌‬ ‫دیال����ه‌ دروس����تبوه‌‪ .‬س����ه‌رۆك وه‌زی����ران‬ ‫به‌رگریكرد له‌و هه‌ڵمه‌تی‌ ده‌ستگیركردنانه‌ی‌‬ ‫ك����ه‌ له‌الی����ه‌ن حكومه‌ت����ی‌ عێراق����ه‌وه‌‬ ‫ئه‌نجامده‌درێن‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‌ پشتبه‌س����تون‬ ‫به‌فه‌رمان����ی‌ دادگا‌و به‌ڵگ����ه‌ی‌ ب����اش‪ ،‬جا‬ ‫ل����ه‌دژی‌ س����وننه‌كان بێت یاخود ش����یعه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ره‌خن����ه‌ی‌ له‌كرده‌وه‌كانی‌ ئه‌ندامه‌‬ ‫ده‌س����تگیركراوه‌كه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌‬ ‫دیال����ه‌ گ����رت‪ ،‬ب����ه‌وه‌ی‌ تێكده‌ران����ه‌ بوه‌‪.‬‬ ‫باڵیۆز جه‌ختیكرده‌وه‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫پێویسته‌ حكومه‌تی‌ عێراق به‌سه‌ركه‌وتویی‌‬ ‫دانوس����تانی‌ رێككه‌وتن����ی‌ ئه‌من����ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫نات����ۆدا ب����كات‪ ،‬ك����ه‌ س����ه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫رایگه‌یان����د ت����ا ڕاده‌یه‌كی‌ زۆر مس����ۆگه‌ر‬ ‫بوه‌‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌ش����ه‌وه‌‪ ،‬سكااڵی‌ كرد له‌و‬ ‫چه‌قبه‌ستنه‌ی‌ كه‌ له‌دانوستانه‌كانی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌رێككه‌وتنی‌ ئه‌منی‌ نێوان به‌ریتانیا‌و به‌غدا‬ ‫سه‌ریهه‌ڵداوه‌‪ ،‬هۆكاره‌كه‌شی‌ بۆ نه‌گونجان‌و‬ ‫داواكاری‌ به‌رده‌وامی‌ به‌ریتانیا گه‌ڕانده‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم وتیش����ی‌‪ ،‬هێشتا دانوس����تانه‌كانمان‬ ‫كراوه‌ن له‌گه‌ڵیان ئه‌گه‌ر ئه‌وان هه‌ڵوێستیان‬ ‫بگۆڕن‪.‬‬

‫به‌پێ����ی‌ به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك����ی‌ س����ایتی‌‬ ‫ویكیلیك����س كه‌ له‌الیه‌ن باڵیۆزی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌به‌غ����دا نوس����راوه‌و ئاوێن����ه‌ ده‌قه‌كه‌ی‌‬ ‫كردوه‌ به‌كوردی‌‪ ،‬به‌رپرسه‌ ئه‌مه‌ریكیه‌كان‬ ‫نیگه‌ران����ی‌ خۆی����ان نیش����انداوه‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫ته‌نگژه‌ تائیفیه‌كانی‌ چه‌ن����د پارێزگایه‌كی‌‬ ‫عێ����راق‌و ئاماژه‌یان به‌وه‌ ك����ردوه‌ كه‌ ئه‌مه‌‬ ‫هۆكاری‌ نیگه‌رانیه‌ له‌واشنتۆنیش‪.‬‬ ‫له‌به‌ش����ێكی‌ ئ����ه‌و به‌ڵگه‌نامه‌ی����ه‌دا كه‌‬ ‫مێژوه‌كه‌ی‌ بۆ س����اڵی‌ ‪ 2009‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق نوری‌ مالیكی‌ باسی‌‬ ‫له‌و رێوش����وێنانه‌ كردوه‌ كه‌ حكومه‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌یگرێته‌به‌ر بۆ ده‌س����تگیركردنی‌ كه‌سانی‌‬ ‫تۆمه‌تب����ار‪" ،‬ئه‌بوعومه‌ر به‌غ����دادی‌ وه‌ك‬ ‫ده‌س����تگیركردنانه‌ كرد‪ ،‬وتیش����ی‌‪ ،‬هه‌مو بۆ س����وننه‌كان رونكردوه‌ته‌وه‌‪ .‬س����ه‌رۆك‬ ‫نمونه‌یه‌ك����ی‌ ئه‌و كه‌س����انه‌ باس����كرد‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌وان����ه‌ به‌پێی‌ ئاگاداركردن����ه‌وه‌ی‌ دادگاو وه‌زی����ران وتی‌ به‌ڵێ‌‪ ،‬دیالۆگ����ی‌ به‌رده‌وام‬ ‫حكوم����ه‌ت جگ����ه‌ له‌راوه‌دونان����ی‌ هی����چ‬ ‫بونی‌ به‌ڵگ ‌هی‌ به‌هێز ئه‌نجامدراون‪ .‬ئاماژه‌ی‌ هه‌یه‌‌و هه‌مو حزبه‌ سیاسییه‌كان ئاگادارن‬ ‫بژارده‌یه‌ك����ی‌ دیك����ه‌ی‌ له‌به‌رده‌مدا نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫به‌وه‌ش كرد ك ‌ه حكومه‌تی‌ عێراق به‌شوێن له‌وه‌ی‌ كه‌ حكومه‌تی‌ عێراق ئه‌نجامیده‌دات‪.‬‬ ‫س����ه‌رۆك وه‌زی����ران وتیش����ی‌ ك����ه‌ ئ����ه‌و‬ ‫تاوانباران‌و پیاوكوژاندا ده‌گه‌ڕێت له‌دیاله‌‪ ،‬تاكه‌ كه‌س����ێك كه‌ رازییه‌‌و تێده‌گات حزبی‌‬ ‫په‌ش����یماننابێته‌وه‌ له‌ده‌ستگیركردنی‌ هیچ‬ ‫هه‌روه‌ك����و چ����ۆن له‌به‌س����ره‌و كه‌ربه‌الش ئیسالمی‌ عێراق‌و تاریق هاشمین‪ .‬سه‌رۆك‬ ‫سوننه‌یه‌ك كه‌ خه‌ڵكی‌ بكوژێت‪ ،‬وه‌ك چۆن‬ ‫هه‌مان شت هه‌یه‌‪ ،‬كاتێك هێزه‌كانی‌ عێراق وه‌زی����ران وتیش����ی‌‪ ،‬هه‌ندێ����ك نیگه‌رانی‌‬ ‫په‌ش����یمانی‌ نانوێنێت له‌ده‌س����تگیركردنی‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌نێو ش����یعه‌كاندا‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫گروپێكی‌ سه‌دریه‌كانیان ده‌ستگیركرد‪.‬‬ ‫ش����یعه‌یه‌كیش كه‌ ئ����ه‌و كاره‌ بكات یاخود‬ ‫هه‌روه‌ه����ا س����ه‌رۆك وه‌زی����ران وت����ی‌‪ ،‬ئه‌مه‌ریكا به‌الی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ س����وننه‌كاندا‬ ‫ئێرانی����ه‌ك یان س����ورییه‌ك ك����ه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫چه‌ندی����ن ج����ار خ����ۆی‌ له‌جێبه‌جێكردنی‌ دایئه‌شكێنێت‪ .‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ ئه‌و‬ ‫بكوژێت"‪.‬‬ ‫ده‌س����تگیركردنه‌كان پاراس����توه‌ له‌پێ����ش ده‌زانێت ئه‌مه‌ری����كا هه‌وڵده‌دات بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ه����اوكات له‌به‌ش����ێكی‌ دیك����ه‌ی‌ ئ����ه‌و‬ ‫ئه‌نجامدان����ی‌ هه‌ڵبژاردن����ی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ عه‌داله‌ت بێت‪ ،‬به‌اڵم مه‌رجه‌عه‌ ش����یعه‌كان‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌ی����ه‌دا هاتوه‌‪ ،‬س����ه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫پارێ����زگاكان‪ ،‬ته‌نه����ا بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ گرژیی‌ خاوه‌ن����ی‌ ماش����ێنی‌ میدیای����ی‌ به‌هێ����زن‌و‬ ‫ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ كێش����ه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫سیاس����یی‌ دروس����ت نه‌بێ����ت‪ ،‬ب����ه‌اڵم هه‌ندێكی����ان دیدێك����ی‌ س����لبیانه‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫"هه‌ندێك به‌رپرس گه‌یشتون به‌ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫بارودۆخی‌ دیاله‌ ب����ه‌ره‌و گه‌رمبون ده‌چو‌و هێزه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكاوه‌ ده‌وروژێنن‪.‬‬ ‫پارێ����زگاكان كه‌ پالنیان هه‌ی����ه‌ پارێزگای‌‬ ‫س����ه‌رۆك وه‌زی����ران وتیش����ی‌ ك����ه‌ ئه‌و‬ ‫نه‌ده‌ك����را حكومه‌ت����ی‌ عێراق ئ����ه‌و هه‌مو‬ ‫دیاله‌ له‌ش����یعه‌ پاكبكه‌نه‌وه‌‌و كێشه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌س����تگیركردنانه‌ ئه‌نجام نه‌دات به‌رامبه‌ر زۆر نیگه‌ران����ه‌ له‌وه‌ی‌ جارێكی‌ تر ش����ه‌ڕی‌‬ ‫كورده‌كان له‌باكور دروس����تبكه‌ن‪ ،‬مالیكی‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ ك����ه‌ ده‌یزانی‌ كه‌س����انی‌ خراپن‪ .‬تائیفی‌ روبكات����ه‌وه‌ عێراق‪ ،‬ك����ه‌ پێیوابو‬ ‫زۆر نیگه‌ران����ه‌ له‌وه‌ی‌ جارێكی‌ تر ش����ه‌ڕی‌‬ ‫هه‌روه‌ها س����ه‌رۆك وه‌زی����ران‪ ،‬ئه‌بوعومه‌ر ئ����ه‌و ئه‌گ����ه‌ره‌ش له‌الیه‌ن س����وننه‌كانه‌وه‌‬ ‫تائیفی‌ روبكات����ه‌وه‌ عێراق‪ ،‬ك����ه‌ پێیوابو‬ ‫به‌غ����دادی‌ وه‌ك نمونه‌یه‌كی‌ ئه‌و كه‌س����انه‌ ده‌س����تپێده‌كاته‌وه‌‪ .‬به‌پێ����ی‌ بۆچون����ی‌‬ ‫ئ����ه‌و ئه‌گ����ه‌ره‌ش له‌الیه‌ن س����وننه‌كانه‌وه‌‬ ‫باسكرد‪ ،‬كه‌ حكومه‌ت جگه‌ له‌راوه‌دونانی‌ مالیكی‌ عه‌ره‌بستانی‌ سعودیه‌ هه‌وڵده‌دات‬ ‫ده‌س����تپێده‌كاته‌وه‌‪ .‬به‌پێ����ی‌ بۆچون����ی‌‬ ‫هیچ بژارده‌یه‌كی‌ دیكه‌ی‌ له‌به‌رده‌مدا نه‌بوه‌‪ .‬س����وننه‌كان هانبدات بۆ ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫بارگرژی‌ تائیفی له‌دیاله‌‬ ‫مالیكی‌ عه‌ره‌بستانی‌ سعودیه‌ هه‌وڵده‌دات‬ ‫باڵیۆز نیگه‌رانی‌ خۆی‌ نیشاندا له‌باره‌ی‌ هه‌روه‌ها س����ه‌رۆك وه‌زیران وتیشی‌ كه‌ ئه‌و ش����ه‌ڕی‌ تائیفی‌‪ .‬سه‌رۆك وه‌زیران وتیشی‌‪،‬‬ ‫س����وننه‌كان هانبدات بۆ ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی‌ ته‌نگ����ژه‌ تائیفیه‌كانی‌ ناو پارێزگای‌ دیاله‌‪ ،‬په‌ش����یماننابێته‌وه‌ له‌ده‌ستگیركردنی‌ هیچ س����ه‌ره‌ڕای‌ هه‌وڵه‌كانی‌ ئه‌مه‌ری����كا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫شه‌ڕی‌ تائیفی‌‪ .‬چونكه‌ س����عودیه‌ پێیوایه‌ ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ ك����رد كه‌ ئه‌م����ه‌ هۆكاری‌ سوننه‌یه‌ك كه‌ خه‌ڵكی‌ بكوژێت‪ ،‬وه‌ك چۆن به‌ره‌وپێش����چونی‌ په‌یوه‌ندییه‌كان����ی‌ نێوان‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراق له‌بێباوه‌ڕان پێكهاتوه‌"‪ .‬نیگه‌رانی���� ‌ه له‌واش����نتۆنیش‪ .‬س����ه‌رۆك په‌ش����یمانی‌ نانوێنێت له‌ده‌س����تگیركردنی‌ عێراق‌و سعودیه‌ مه‌حاڵه‌‪ ،‬چونكه‌ سعودیه‌‬ ‫وه‌زی����ران ناڕه‌زای����ی‌ خۆی‌ ده‌رب����ڕی‌ له‌و ش����یعه‌یه‌كیش كه‌ ئ����ه‌و كاره‌ بكات یاخود پێیوای����ه‌ حكومه‌تی‌ عێ����راق له‌بێباوه‌ڕان‬ ‫ده‌قی‌ به‌ڵگه‌نامه‌كه‌‪:‬‬ ‫بایه‌خه‌ی‌ كه‌ ده‌درێت به‌ده‌س����تگیركردنی‌ ئێرانی����ه‌ك یان س����ورییه‌ك ك����ه‌ خه‌ڵكی‌ پێكهاتوه‌‪ .‬سه‌رۆك وه‌زیران باسی‌ سوریای‌‬ ‫ئای‌ دی‌‪09BAGHDAD1408 :‬‬ ‫كردو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ رۆژی‌ پێش����تر‬ ‫س����وننه‌كان‪ ،‬له‌كاتێكدا رۆژانه‌ حكومه‌تی‌ بكوژێت‪.‬‬ ‫باڵیۆزی‌ ئه‌مه‌ریكا پرسیاری‌ ئه‌وه‌ی‌ كرد هێزه‌ ئه‌منیه‌كانی‌ عێراق كه‌سێكی‌ به‌ڕه‌گه‌ز‬ ‫بابه‌ت‪ :‬باڵیۆزو سه‌رۆك وه‌زیران ره‌وشی‌ عێراق ژماره‌یه‌كی‌ زۆر كه‌س����انی‌ شیعه‌ش‬ ‫دیاله‌‪ ،‬رێككه‌وتنه‌ ئه‌منییه‌كانی‌ به‌ریتانیا‌و ده‌س����تگیرده‌كات‪ .‬ئ����ه‌و به‌رگ����ری‌ ل����ه‌و كه‌ ئاخۆ س����ه‌رۆك وه‌زیران ئه‌م خااڵنه‌ی‌ س����ورییان ده‌س����تگیركرده‌وه‌ كه‌ هاتوه‌ته‌‬

‫عه‌ره‌بستانی‌ سعودی ‌ه‬ ‫هه‌وڵده‌دات سوننه‌كان هانبدات‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌ڕ ‌‬ ‫بۆ ده‌ستپێكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫تائیفی‌‪ .‬چونكه‌ سعودی ‌ه‬ ‫ی عێراق‬ ‫پێیوای ‌ه حكومه‌ت ‌‬ ‫له‌بێباوه‌ڕان پێكهاتوه‬ ‫ناو عێراق����ه‌وه‌ به‌مه‌به‌س����تی‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫كاری‌ تیرۆریس����تی‌‪ ،‬حكومه‌تی‌ عێراقیش‬ ‫دانپێدانان����ه‌ تۆماركراوه‌ك����ه‌ی‌ ره‌وان����ه‌ی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ س����وریا كردوه‌ته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫گوشار بخاته‌ سه‌ر سورییه‌كان تا ئه‌و شانه‌‬ ‫توندڕه‌وانه‌ ئاش����كرابكات كه‌ ش����ه‌ڕكه‌ران‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ عێراق ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌الی����ه‌ن خۆیانه‌وه‌ باڵی����ۆزو جه‌نه‌راڵ‬ ‫ئۆدێرن����ۆ نیگه‌ران����ی‌ خۆی����ان نیش����اندا‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ هه‌مو پێكهاته‌كان����ی‌ عێراقه‌وه‌‪.‬‬ ‫جه‌ن����ه‌راڵ ئۆدێرنۆ بۆ س����ه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫دوپاتیكرده‌وه‌ كه‌ كێشه‌ی‌ دیاله‌ له‌راستیدا‬ ‫ئه‌وه‌ بو كه‌ ئه‌ندامێكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا‬ ‫ده‌س����تگیركراوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ناس����ه‌قامگیری‌‬ ‫لێكه‌وتوه‌ت����ه‌وه‌‪ .‬ئ����ه‌و كه‌س����ه‌ له‌رێگه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ گه‌یش����توه‌ به‌و ش����وێنه‌ی‌‪،‬‬ ‫كه‌ س����ه‌رۆك وه‌زیرانیش پش����تیوانی‌ له‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ه‌ ك����ردوه‌‪ .‬مالیك����ی‌ ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌ كرد كه‌ كێش����ه‌كه‌ ئه‌وه‌ بوه‌ هه‌ندێك‬ ‫به‌رپرس گه‌یش����تون به‌ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا‬ ‫كه‌ پالنیان هه‌یه‌ پارێزگای‌ دیاله‌ له‌ش����یعه‌‬ ‫پاكبكه‌نه‌وه‌‌و كێش����ه‌ له‌گه‌ڵ ك����ورده‌كان‬ ‫له‌باك����ور دروس����تبكه‌ن‪ .‬ئ����ه‌و كه‌س����انه‌‬ ‫فه‌رمانی‌ ده‌س����تگیركردنیان هه‌بوه‌ پێش‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ه‌كان‪ ،‬به‌اڵم س����ه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫رایگرت����وه‌و رێگ����ه‌ی‌ پێداون به‌ش����داری‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ه‌كان بكه‌ن‪ .‬وتیش����ی‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫ئه‌وان گه‌یشتنه‌ ئه‌و پۆسته‌و ده‌ستیانكرد‬ ‫به‌جێبه‌جێكردن����ی‌ پالنه‌كانی����ان ب����ۆ‬ ‫ئاژاوه‌گێڕیی‪ ،‬پێویس����ت بوه‌ رێوشوێنیان‬ ‫له‌دژ بگرێته‌به‌ر‪.‬‬

‫به‌ره‌وپێشچون له‌پرۆسه‌ ئه‌منییه‌كانی‌‬ ‫دیاله‌‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق دانی‌ به‌وه‌دا‬ ‫نا كه‌ هه‌ندێك گرفت هه‌ن له‌به‌ڕێوه‌چونی‌‬ ‫ئ���ه‌و پرۆس���ه‌ ئه‌منییان���ه‌ی‌ له‌دیال���ه‌دا‬ ‫ئه‌نجامده‌درێن‪ ،‬له‌وانه‌ هه‌ندێك له‌فه‌رمانده‌‬ ‫مه‌یدانیه‌كان���ی‌ ئه‌مه‌ری���كا په‌یوه‌ندییان‬ ‫نیه‌ به‌هاوپیش���ه‌كانیان یاخود فه‌رمانده‌‬ ‫عێراقییه‌كان‌و متمانه‌یان به‌یه‌كتر نیه‌ له‌و‬ ‫پارێزگای���ه‌دا‪ .‬جه‌ن���ه‌راڵ ئۆدێرنۆ هاوڕابو‬ ‫ل���ه‌وه‌دا كه‌ هه‌ندێك گرفت���ی‌ هه‌ماهه‌نگی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم رایگه‌یاند كه‌ پێشتر چه‌ندین‬ ‫جار س���ه‌ردانی‌ دیاله‌ی‌ ك���ردوه‌و پێیوابو‬ ‫فه‌رمان���ده‌كان كاری‌ زۆر باش���یان كردوه‌‬ ‫بۆ رێكخستنی‌ هه‌ماهه‌نگی‪ .‬باسی‌ له‌وه‌ش‬ ‫كرد ك���ه‌ ئۆپه‌راس���یۆنه‌كان له‌دیاله‌ زۆر‬ ‫به‌باشی‌ ئه‌نجامده‌درێن‌و به‌ره‌وپێشچونیان‬ ‫به‌خۆو‌ه بینیوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زی���ران فه‌رمان���ده‌ی‌‬ ‫ئۆپه‌راسیۆنه‌كانی‌ دیاله‌‪ ،‬جه‌نه‌راڵ تاریقی‌‬ ‫به‌نمون���ه‌ هێنای���ه‌و وتی‌‪ ،‬ئ���ه‌و یه‌كێكه‌‬ ‫له‌كه‌س���ایه‌تیه‌ س���وننه‌كان‌و به‌مه‌به‌ست‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ی‌ له‌و ش���وێنه‌ دامه‌زراندوه‌ تا‬ ‫هه‌س���تنه‌كرێت به‌وه‌ی‌ كه‌س���ێكی‌ شیعه‌‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت س���وننه‌كان بكات���ه‌ ئامانج‪.‬‬ ‫جه‌ن���ه‌راڵ ئۆدێرنۆ وتیش���ی‌ كه‌ جه‌نه‌راڵ‬ ‫تاریق كه‌س���ێكی‌ زۆر كاریگه‌ره‌‪ ،‬لێهاتوه‌‬ ‫له‌كرده‌وه‌ تاكتیكی‌‌و ئۆپه‌راس���یۆنه‌كاندا‌و‬ ‫داوای‌ كه‌متری���ن یارمه‌ت���ی‌ له‌هێزه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا ده‌كات له‌كاره‌كان���ی‌‌و‬ ‫ئۆپه‌رسیۆنه‌كانیدا‪.‬‬

‫"هه‌ندێك خه‌ڵك به‌ناوی پێشمه‌رگه‌و‌ه شڕه‌خۆریی ده‌كه‌ن"‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫له‌هه‌ر كاتێكدا دۆخێكی ناجێگیر‬ ‫به‌سه‌ر ناوچه‌یه‌كی عێراقدا هاتبێت‪،‬‬ ‫كاری‌ تااڵن‌و بڕۆ ده‌ستیپێكردوه‌‪،‬‬ ‫له‌ئێستادا له‌ناوچه‌ كێشه‌له‌سه‌ره‌كان‬ ‫به‌هۆی ئه‌م دۆخه‌ ناجێگیره‌وه‌‬ ‫كه‌ دروستبوه‌‪ ،‬چه‌ندین كه‌س‌و‬ ‫گه‌نج و گروپ ده‌ستیانكردو‌ه به‌و‬ ‫كاره‌‪ ،‬ئه‌فسه‌رێكی سه‌ربازییش‬ ‫له‌ناوچه‌ی‌ دوزخورماتو ده‌ڵێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫كارانه‌ دورن له‌پێشمه‌رگه‌و ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌كرێت خه‌ڵكی نابه‌رپرسه‌و داوایان‬ ‫لێده‌كه‌م دوربكه‌ونه‌وه‌ له‌و كارانه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرسێكی سه‌ربازیی كه‌ نه‌یویست‬ ‫ی‬ ‫ن���اوی ئاش���كرابكرێت له‌رێگ���ه‌ ‌‬ ‫مۆبایل���ه‌و‌ه به‌نیگه‌رانییه‌وه‌ باس���ی‬ ‫ئه‌و دۆخه‌ی‌ كرد ك��� ‌ه له‌ناوچه‌كانی‬ ‫دوزخورمات���وو قه‌ره‌ته‌په‌و جه‌له‌وال‬

‫روده‌ده‌ن‌و وت���ی‪ ،‬به‌رپ���رس هه‌ی��� ‌ه‬ ‫له‌نزی���ك قه‌ره‌ته‌پ���ه‌ خه‌ڵكی ناردو‌ه‬ ‫به‌ڕه‌بیه‌كانی س���وپای عێراق بڵێت‪،‬‬ ‫وه‌رن خۆتان راده‌ستی ئێم ‌ه بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌داع���ش ده‌تانپارێزی���ن‪ .‬ئه‌وانیش‬ ‫ره‌تیانكردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و به‌رپرس ‌ه‬ ‫ش���ه‌و خه‌ڵكی ناردوه‌ له‌ڕه‌بیه‌كانیان‬ ‫داوه‌و رایانك���ردوه‌و دوات���ر چه‌ك‌و‬ ‫ته‌قه‌مه‌نی‌و كه‌ره‌سته‌كانیان بردوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ربازێكی س���وپای‌ عێراقیش‬ ‫له‌كه‌رك���وك به‌ن���اوی (ع‪ ،‬م) ك��� ‌ه‬ ‫به‌ره‌گ���ه‌ز ك���ورده‌‪ ،‬وت���ی "كاتێك‬ ‫پێشمه‌رگه‌ هاته‌ س���ه‌رمان یه‌كسه‌ر‬ ‫هه‌وڵیاندا چه‌ك‌و كه‌ره‌س���ته‌كانمان‬ ‫ببه‌ن‪ ،‬منیش وتم برام منیش كوردم‌و‬ ‫ی‬ ‫به‌رپرس���م له‌چه‌كه‌كه‌ی خۆم‪ ،‬ئه‌ ‌‬ ‫ئێوه‌ پێش���مه‌رگه‌ن بۆچی واده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌وه‌ی خه‌ڵكێكی زۆر بۆ‬ ‫ئه‌و كارانه‌ دێن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ 16‬‬ ‫الی خۆیه‌و‌ه ئه‌فسه‌ر له‌لیوا ‌‬

‫هێزی پێش���مه‌رگه‌ چاالك ئیبراهیم‬ ‫له‌ده‌وروبه‌ری‌ تكریت‌و دوزخورماتوو‬ ‫ی سه‌اڵحه‌دینه‌وه‌ له‌لێدوانێكدا‬ ‫ناوچه‌ ‌‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ ره‌تیكرده‌وه‌ پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫ئه‌و كاره‌ی‌ كردبێ���ت‌و وتی "هه‌ندێ‬ ‫ی نابه‌رپرس هات���ون به‌ناوی‬ ‫كه‌س��� ‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌وه‌ ئ���ه‌و كار‌ه ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌گینا ش���ڕه‌خۆری دور‌ه له‌ئه‌خالقی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌وه‌و پێش���مه‌رگه‌ ب���ۆ‬ ‫مه‌به‌س���تی پارێزگاری‌ هاتونه‌ته‌ ئه‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌"‪.‬‬ ‫پۆلیس���ێكی به‌رگری‌و فریاكه‌وتن‬ ‫له‌نزیك ق���ه‌زای‌ دوزخورماتو به‌ناوی‬ ‫(ب‪،‬ر) ب���ۆ ئاوێن���ه‌ رونیكرده‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌دوزخورمات���و دزی���ی زۆر كراوه‌و‬ ‫نمون���ه‌ی‌ هێنایه‌وه‌ ك��� ‌ه گه‌اڵبه‌یه‌ك‬ ‫به‌باری گه‌نمه‌وه‌ دزراوه‌و گه‌یه‌نراوه‌ت ‌ه‬ ‫ناوچه‌ی ش���اره‌زور‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌و گه‌اڵب ‌ه‬ ‫گه‌نم���ه‌ خاوه‌نه‌ك���ه‌ی‌ له‌س���ه‌ره‌دا‬ ‫وه‌س���تاندبوی بیب���ات بۆ س���ایلۆو‬

‫رفاندویانه‌و له‌شاره‌زور فرۆشتویانه‌‪.‬‬ ‫ی ‪ 16‬ك ‌ه پێشتر‬ ‫ئه‌و ئه‌فسه‌ره‌ی‌ لیوا ‌‬ ‫لیواكه‌یان سه‌ر به‌سوپاس عێراق بوه‌و‬ ‫پاش كێشه‌كه‌ی‌ دوزخورماتو له‌ساڵی‬ ‫ی‬ ‫‪ 2013‬هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌و هاتنه‌ سه‌ر هێز ‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی‌ كوردستان‪ ،‬رونیكرده‌و‌ه‬ ‫كه‌ شڕه‌خۆریی مێژویه‌كی‌ دورودرێژی‬ ‫هه‌ی��� ‌ه له‌عێراق���داو ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫چه‌ندین ساڵ پێشتر‪.‬‬ ‫ی‬ ‫گه‌نجێكی ته‌مه‌ن ‪ 28‬ساڵ له‌قه‌زا ‌‬ ‫كف���ری به‌ناوی محه‌م���ه‌د جه‌الل بۆ‬ ‫ئاوێن���ه‌ وت���ی "له‌ئێس���تادا خه‌ڵك‬ ‫به‌كۆمه‌ڵ رێكده‌كه‌ون‌و ده‌چن چه‌ك‌و‬ ‫ته‌قه‌مه‌نی ده‌هێنن ی���ان به‌نرخێكی‬ ‫ه���ه‌رزان ده‌یك���ڕن‌و خه‌ریك���ی ئه‌و‬ ‫كاره‌ن‪ ،‬بۆ نمونه‌ چه‌كی بیكه‌یسییان‬ ‫ب ‌ه ‪ 400‬هه‌زار دینار كڕیو‌ه له‌كاتێكدا‬ ‫نرخه‌كه‌ی‌ به‌پێنج هه‌زار دۆالره‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و گه‌نجه‌ ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد ك ‌ه‬ ‫ئه‌و كه‌سان ‌ه له‌ئێستادا به‌و كارانه‌و‌ه‬

‫سه‌رقاڵن‌و ده‌چنه‌ سه‌ر شارو ناحیه‌و‬ ‫ڕه‌بیه‌كان‌و خه‌ریكی ش���ڕه‌خۆریین‪،‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت كاتێ���ك خه‌ڵك ش���وێنی‬ ‫خۆی به‌جێهێشتوه‌ ئه‌مان رۆیشتون‬ ‫دزییانلێكردون‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌چه‌ند رۆژی پێش���ودا هێزه‌كان ‌‬ ‫س���وپای‌ عێراق له‌ناحی���ه‌ی جه‌بار‌ه‬ ‫ی بیكه‌یس���ییان ب��� ‌ه ‪ 400‬هه‌زار‬ ‫چه‌ك ‌‬ ‫دین���ارو قه‌ناس���یان ب��� ‌ه ‪ 300‬هه‌زار‬ ‫ی‬ ‫دینار فرۆشتو‌ه له‌كاتێكدا نرخه‌كه‌ ‌‬ ‫ی پێنج هه‌زار دۆالره‌‪.‬‬ ‫نزیكه‌ ‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای‌ هه‌فت���ه‌ی‌ رابردوه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ن���د گروپێك ‌‬ ‫ی په‌المار ‌‬ ‫به‌ه���ۆ ‌‬ ‫چه‌كداری���ی‌ به‌ن���اوی‌ داع���ش ب���ۆ‬ ‫س���ه‌ر چه‌ندن پارێزگایه‌كی‌ عێراق‪،‬‬ ‫له‌ئێس���تادا بارودۆخی‌ ئه‌و ناوچان ‌ه‬ ‫ی بوه‌و ئه‌م دۆخ ‌ه‬ ‫ی ئه‌من ‌‬ ‫ی بۆشای ‌‬ ‫توش ‌‬ ‫به‌شێك له‌و ناوچانه‌شی‌ گرتوه‌ته‌و‌ه‬ ‫كه‌ به‌ناوچه‌ی‌ كێشه‌له‌سه‌ر ناسراون‬ ‫ی هه‌رێم‌و به‌غدا‪.‬‬ ‫له‌نێوان حكومه‌ت ‌‬

‫شڕه‌خۆری دوره‌‬ ‫له‌ئه‌خالقی‬ ‫پێشمه‌رگه‌وه‌و‬ ‫پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫بۆ مه‌به‌ستی‬ ‫ی‬ ‫پارێزگار ‌‬ ‫هاتونه‌ته‌ ئه‌م‬ ‫ناوچه‌یه‬

‫عێراق‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫‪7‬‬

‫ی موسڵ باڵوده‌كاته‌وه‌‬ ‫ی په‌الماردان‌و كۆنترۆڵكردن ‌‬ ‫ئاوێن ‌ه ورده‌كار ‌‬

‫كۆنه‌ به‌عسیه‌كان سه‌ركردایه‌تی‌ هێرشه‌كه‌ ‌ی موسڵیان كردوه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌دانیشتوانی‌ موسڵ باس‬ ‫له‌وه‌ده‌كه‌ن ئه‌و گروپه‌ چه‌كداره‌ی‌‬ ‫په‌الماری‌ موسڵیان داوه‌‪ ،‬زۆربه‌یان كۆنه‌‬ ‫به‌عسیه‌كانن‌و عه‌ره‌بی‌ واڵتانی‌ دیكه‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت ئه‌فغانیشی‌ تێدایه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫زۆر به‌كه‌می‌ له‌گه‌ڵ خه‌ڵكی‌ قسه‌ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫باس له‌وه‌شده‌كه‌ن ژماره‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫ئه‌فسه‌رو سه‌ربازی‌ سوپای‌ پێشوی‌‬ ‫عێراق په‌یوه‌ندییان به‌چه‌كداره‌كانه‌وه‌‬ ‫كردوه‌‪.‬‬

‫چه‌ندین چه‌كداری‌‬ ‫واڵتانی‌ عه‌ره‌ب‌و‬ ‫چه‌كداری‌ بیانی‌‬ ‫له‌ناو داعشدا هه‌ن‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك هه‌ندێكیان‬ ‫جلی‌ ئه‌فغانییان‬ ‫له‌به‌ره‌و زمانی‌‬ ‫عه‌ره‌بیش نازانن‬

‫ش���ه‌وی‌ (‪ )2014/6/9‬سه‌دان چه‌كدار‬ ‫په‌الماری‌ موس���ڵیان داو به‌بێ‌ ته‌قه‌كردن‬ ‫ده‌ستیان به‌سه‌ر ئه‌و شاره‌دا گرت‪ ،‬هه‌زاران‬ ‫پۆلیس‌و س���ه‌ربازیش بنكه‌و باره‌گاكانیان‬ ‫به‌جێهێش���ت‌و رایانگه‌یان���د ئاماده‌نی���ن‬ ‫شه‌ڕی‌ هیچ كه‌سێك بكه‌ن‪ .‬دوای‌ ده‌ست‬ ‫به‌سه‌رداگرتنی‌ موسڵ‪ ،‬گروپه‌ چه‌كداره‌كان‬ ‫به‌ره‌و تكریت‌و سامه‌ڕاو سنوری‌ پارێزگای‌‬ ‫كه‌ركوك كش���ان‪ ،‬تائێستاش دۆخی‌ ئه‌و‬ ‫ناوچانه‌ به‌ته‌واوه‌تی‌ ئارام نه‌بۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫په‌الماره‌كه‌ چۆن ئه‌نجامدرا؟‬ ‫ئه‌بو ئه‌حمه‌د له‌سوپای‌ پێشوی‌ عێراق‬ ‫پل���ه‌ی‌ ئه‌فس���ه‌ری‌ هه‌ب���وه‌و هاواڵتیه‌كی‌‬ ‫دانیش���توی‌ موس���ڵه‌‪ ،‬باس���ی‌ له‌وه‌كرد‬ ‫سه‌ره‌تای‌ هێرشه‌كه‌ی‌ موسڵ به‌په‌الماردانی‌‬ ‫سه‌ربازگه‌یه‌ك ده‌س���تیپێكردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی‌ ته‌قاندن���ه‌وه‌ی‌ ته‌نكه‌رێك���ی‌‬ ‫بۆمبڕێژكراوه‌ له‌ده‌روازه‌ی‌ س���ه‌ربازگه‌كه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ب���ۆ تۆقاندنی‌ س���ه‌ربازه‌كانیان‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك بۆمبی���ان ته‌قاندۆت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش وایكردوه‌ س���ه‌ربازه‌كان هه‌ڵبێن‌و‬ ‫باره‌گاكه‌یان به‌ته‌واوه‌تی‌ راده‌ستی‌ گروپه‌‬ ‫چه‌كداره‌كان بكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ناسنامه‌ی‌ چه‌كداره‌كانیشه‌وه‌‪،‬‬ ‫وت���ی‌ "زۆرینه‌ی���ان خه‌ڵك���ی‌ موس���ڵن‌و‬ ‫له‌ئه‌فسه‌رانی‌ پێشوی‌ سوپای‌ عێراقن"‪.‬‬ ‫موس���ڵ له‌ڕوی‌ روبه‌ره‌وه‌ دوه‌م گه‌وره‌‬ ‫پارێ���زگای‌ عێراق���ه‌‌و ل���ه‌ڕوی‌ ژم���اره‌ی‌‬ ‫دانیشتوانیش���ه‌وه‌ ل���ه‌دوای‌ به‌غ���دای‌‬ ‫پایته‌خته‌وه‌یه‌‪ .‬روباری‌ دیجله‌ ئه‌م ش���اره‌‬ ‫ده‌كاته‌ دو به‌ش���ه‌وه‌‪ .‬موس���ڵ هاوسنوره‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ پارێزگاكان���ی‌ ئه‌نب���ارو دهۆك‌و‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬زۆرینه‌ی‌ دانیشتوانه‌كه‌ی‌ عه‌ره‌به‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كوردو توركمان‌و مه‌سیحی‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌فسه‌ره‌ ورده‌كاری‌ زیاتری‌ شه‌وی‌‬ ‫په‌الماردانه‌ك���ه‌ ده‌گێڕێت���ه‌وه‌و ده‌ڵێ���ت‪:‬‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ س���ه‌عات ده‌ی‌ ش���ه‌و له‌ماڵ‬ ‫ده‌رچوم‌و پۆلیسه‌كانم بینی‌ پێش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫چه‌ك���داره‌كان بگ���ه‌ن‌و ش���ه‌ڕ بقه‌ومێت‪،‬‬ ‫له‌بنكه‌كان���ی‌ پۆلی���س ده‌كش���انه‌وه‌‌و‬ ‫به‌خه‌ڵكیان ده‌وت دانیش���تن له‌ماڵه‌وه‌یان‬ ‫له‌روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ چه‌ك���داری‌ له‌گه‌ڵ هه‌ر‬

‫س���وپای‌ عێراق له‌س���ه‌عات ده‌ی‌ شه‌و‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ربازگه‌كانیان كشاونه‌ته‌وه‌و چه‌ك‌و‬ ‫كه‌لوپه‌كانیان به‌جێهێشتوه‌‪ ،‬دواتر گروپه‌‬ ‫چه‌كداره‌كان ده‌ستیان به‌سه‌ر ته‌واوی‌ ئه‌و‬ ‫چه‌ك‌و كه‌لوپه‌النه‌دا گرتوه‌‪.‬‬

‫چه‌ند چه‌کدارێکی داعش له‌موسڵ‬ ‫الیه‌نێكدا پێ‌ باشتره‌‪.‬‬

‫خزمه‌تگوزارییه‌كان���ی‌ وه‌ك���و كاره‌باو ئاو‬ ‫كردوه‌ بگه‌ڕێنه‌وه‌ سه‌ر كاره‌كانیان"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ ناوب���راو‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫له‌خه‌ڵكی‌ باس���یان له‌وه‌كردوه‌ چه‌كداری‌‬ ‫واڵتانی‌ عه‌ر‌هب‌و چه‌ك���داری‌ بیانی‌ له‌ناو‬ ‫چه‌كداره‌كاندا هه‌ن‪ ،‬به‌جۆرێك هه‌ندێكیان‬ ‫جلی‌ ئه‌فغانییان له‌به‌ره‌و زمانی‌ عه‌ره‌بیش‬ ‫نازانن‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ چه‌ند هاواڵتیه‌كی‌ دانیش���توی‌‬ ‫موس���ڵ‪ ،‬گروپ���ه‌ چه‌ك���داره‌كان دوای‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كۆنترۆڵ���ی‌ موس���ڵیان كردوه‌‪،‬‬ ‫ده‌س���تیانكردوه‌ به‌البردن���ی‌ به‌ربه‌س���ته‌‬ ‫كۆنكرێتیه‌كان‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ له‌و شوێنانه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ له‌الی‌ هاواڵتیانی‌ موس���ڵ به‌ناوچه‌ی‌‬ ‫س���ه‌وز ناوده‌برێ���ت‪ .‬ئ���ه‌و ناوچه‌ی���ه‌ش‬ ‫باره‌گای‌ فه‌رمانده‌ی‌ پرۆسه‌كانی‌ نه‌ینه‌واو‬ ‫ماڵ���ی‌ عه‌بدولعه‌زی���ز نوجه‌یف���ی‌ باوكی‌‬ ‫ئوس���امه‌ نوجه‌یفی‌ س���ه‌رۆكی‌ پارله‌مانی‌‬ ‫عێراق‌و ماڵی‌ ئه‌سیل نوجه‌یفی‌ پارێزگای‌‬ ‫نه‌ینه‌وای‌ لێیه‌‪.‬‬

‫چه‌كداره‌كان قسه‌ ناكه‌ن‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ گروپه‌ چه‌كداره‌كان‬ ‫له‌سه‌ره‌تادا ویس���تویانه‌ چی‌ بكه‌ن‪ ،‬ئه‌بو‬ ‫ئه‌حمه‌د رایده‌گه‌یه‌نێت ئامانجی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫چه‌ك���داره‌كان رزگاركردنی‌ به‌ندكراوه‌كان‬ ‫بوه‌ له‌بنكه‌كانی‌ پۆلیس‪ ،‬پاش���ان به‌ره‌و‬ ‫باكوری‌ موس���ڵ‌و به‌ئاراس���ته‌ی‌ زیندانی‌‬ ‫بادۆش رۆیشتون‌و به‌ر له‌ناوه‌ڕاستی‌ شه‌و‬ ‫به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ یه‌ك فیش���ه‌ك بته‌قێنرێت‪،‬‬ ‫ده‌ستیان به‌سه‌ر نوس���ینگه‌ی‌ پارێزگاردا‬ ‫گرتوه‌‪.‬‬ ‫پرسیاری‌ س���ه‌ره‌كی‌ به‌الی‌ هاواڵتیانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ موس���ڵه‌وه‌ ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و گروپه‌‬ ‫چه‌كداره‌ چۆن له‌گه‌ڵ هاواڵتیاندا مامه‌ڵه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ئه‌و ئه‌فسه‌ره‌ ده‌ڵێت‬ ‫"زۆر به‌كه‌می‌ له‌گه‌ڵ خه‌ڵكی‌ قسه‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫زۆربه‌ی‌ كات له‌ن���او ئۆتۆمبێله‌كانیاندان‌و‬ ‫ده‌ستیان له‌سه‌ر چه‌كه‌كانیانه‌‪ ،‬ئه‌و چه‌ك‌و‬ ‫ئۆتۆمبێالنه‌ش���یان له‌س���ه‌ربازگه‌كانه‌وه‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ چه‌كداریی‌‬ ‫ده‌سكه‌وتوه‌‌و تائێستا هیچ فه‌رمانگه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌وته‌ی‌ سه‌ركرده‌یه‌كی‌ حیزبی‌ به‌عسی‌‬ ‫حكومی���ان نه‌س���وتاندوه‌"‪ .‬وتیش���ی‌‬ ‫"داوای���ان له‌فه‌رمانبه‌ران���ی‌ فه‌رمانگ���ه‌ هه‌ڵوه‌ش���اوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و هێزان���ه‌ی‌ په‌الماری‌‬

‫ناوچ���ه‌ س���وننییه‌كانیان داوه‌ پێكهاتون‬ ‫له‌هاوپه‌یمانیه‌ك له‌سوپای‌ نه‌قشبه‌ندییه‌كان‬ ‫كه‌ له‌الیه‌ن عیزه‌ت دورییه‌وه‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬دوری‌ یه‌كێكه‌ له‌ (‪ )55‬سه‌ركرده‌‬ ‫داواكراوه‌كه‌ی‌ به‌عس له‌الیه‌ن ئه‌مه‌ریكاوه‌و‬ ‫تائێس���تا ده‌س���تگیرنه‌كراوه‌‪ .‬گروپه‌كانی‌‬ ‫دیك���ه‌ش بریتین له‌س���وپای‌ ئیس�ل�امی‌‌و‬ ‫ئه‌نسار ئیسالم‌و ئه‌نسار سوننه‌و سوپای‌‬ ‫موجاهیدین‌و ده‌وڵه‌تی‌ ئیسالمی‌ له‌عێراق‌و‬ ‫شام "داعش"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و س���ه‌ركرده‌یه‌ رونیده‌كاته‌وه‌ ئه‌و‬ ‫هاوپه‌یمانییه‌ چه‌كدارییه‌ سه‌ركردایه‌تیه‌كی‌‬ ‫ناوه‌ن���دی‌ هه‌ی���ه‌ ك���ه‌ له‌الیه‌ن گ���ه‌وره‌‬ ‫به‌عس���یه‌كانه‌وه‌ س���ه‌روكاری‌ ده‌كرێ���ت‪،‬‬ ‫ئه‌ركه‌كانیش���یان له‌نێ���وان خۆیان���دا‬ ‫دابه‌ش���كردوه‌و هه‌ر گروپێكی���ان كارێك‬ ‫ئه‌نجام ده‌دات‪.‬‬ ‫عه‌بدول���ره‌زاق جب���وری‌ له‌س���وپای‌‬ ‫پێش���وی‌ عێراقدا پله‌ی‌ لی���وای‌ هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ژماره‌ی‌ چه‌كداره‌كانه‌وه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫"ژماره‌یان به‌س���ێ‌ بۆ چ���وار هه‌زار كه‌س‬ ‫ده‌خه‌مڵێنرێ���ت‪ ،‬گ���ه‌وره‌ ئه‌فس���ه‌رێكی‌‬ ‫س���وپای‌ پێشوی‌ عێراق س���ه‌رۆكایه‌تیان‬ ‫ده‌كات‪ .‬چه‌كداره‌كانی���ش كه‌س���انێكی‌‬

‫راهێنراون‌و ئامانجیان ده‌رپه‌ڕاندنی‌ هێز‌ه‬ ‫ئه‌منی‌‌و سه‌ربازییه‌كانه‌‪ ،‬نه‌وه‌كو كوشتن‌و‬ ‫په‌الماردانی‌ باره‌گاكانیان"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ جبوری‌ له‌رۆژی‌ یه‌كه‌م ‌ی ده‌ست‬ ‫به‌س���ه‌رداگرتنی‌ موس���ڵدا‪ ،‬ژماره‌یه‌ك���ی‌‬ ‫زۆر ئه‌فس���ه‌رو س���ه‌ربازی‌ سوپای‌ پێشو‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ان به‌گروپ���ه‌ چه‌كداره‌كانه‌وه‌‬ ‫ك���ردوه‌ "وه‌ك���و ده‌ربڕین���ی‌ ناڕه‌زای���ی‌‌و‬ ‫توڕه‌ییان له‌حكومه‌تی‌ به‌غدا"‪.‬‬ ‫هه‌اڵتنی‌ پۆلیس‌و سه‌ربازه‌كان‬ ‫هه‌یسه‌م ئه‌فس���ه‌ری‌ پۆلیسه‌ له‌یه‌كێك‬ ‫له‌بنكه‌كان���ی‌ پۆلیس‪ ،‬ب���اس له‌وه‌ده‌كات‬ ‫پێ���ش ئ���ه‌وه‌ی‌ چه‌ك���داره‌كان بگ���ه‌ن‌و‬ ‫بكه‌ونه‌ ش���ه‌ڕكردن بنك���ه‌و بازگه‌كانیان‬ ‫به‌جێهێش���توه‌‪ .‬ئ���ه‌و ده‌ڵێت"به‌پ���ێ‌‬ ‫له‌بنكه‌كه‌مه‌وه‌ رۆیشتمه‌وه‌ بۆ ماڵ‌و جلی‌‬ ‫مه‌ده‌نیم له‌به‌ركردبو"‪ .‬وتیش���ی‌ "پێموایه‌‬ ‫چه‌كداره‌كان س���ه‌ر به‌نه‌قشبه‌ندییه‌كانن‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ خه‌ڵك���ی‌ ده‌ڵێن عیزه‌ت دوری‌‬ ‫هاتۆته‌ موس���ڵه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا كه‌س‬ ‫نه‌یبینیوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و پۆلیس���ه‌ باس له‌وه‌ده‌كات هاوڕێ‌‬ ‫سه‌ربازه‌كانیش���ی‌ له‌فیرق���ه‌ی‌ دوی‬

‫چاره‌نوسی‌ فڕۆكه‌خانه‌و هێزه‌كه‌ی‌ دژه‌‬ ‫تیرۆر‬ ‫فڕۆكه‌خان���ه‌ی‌ موس���ڵ ك���ه‌ رۆژان���ه‌‬ ‫چه‌ند گه‌ش���تێكی‌ كه‌م���ی‌ ناوخۆیی‌ لێوه‌‬ ‫ئه‌نجام���ده‌درا‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران‬ ‫فڕۆكه‌خانه‌كه‌ی���ان به‌جێهێش���ت‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫گروپ���ه‌ چه‌كداره‌كان���ه‌وه‌ كۆنترۆڵك���را‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ێكی‌ بااڵی‌ فڕۆكه‌خانه‌ی‌ موسڵ‪،‬‬ ‫ئاش���كرای‌ ده‌كات ئیداره‌ی‌ فڕۆكه‌خانه‌كه‌‬ ‫ب���ه‌ر له‌گه‌یش���تنی‌ چه‌ك���داره‌كان‬ ‫فه‌رمانبه‌ره‌كانیان ناردۆته‌ ماڵه‌وه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫هێزێكی‌ دژه‌ تیرۆری‌ س���ه‌ر به‌حكومه‌تی‌‬ ‫عێراقی‌ لێماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌ س���ێ‌ رۆژ پێش‬ ‫په‌الماره‌ك���ه‌ی‌ موس���ڵ گه‌یش���تونه‌ته‌‬ ‫فڕۆكه‌خانه‌كه‌‪ ،‬ئه‌و هێزه‌ش سێ‌ كۆپته‌ری‌‬ ‫جه‌نگییان پێبوه‌‪ ،‬به‌اڵم هیچ فڕۆكه‌یه‌كی‌‬ ‫مه‌ده‌نی‌ له‌فڕۆكه‌خانه‌كه‌دا نه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ تائێس���تا به‌نادیاری‌ ماوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫چاره‌نوسی‌ ئه‌و سێ‌ كۆپته‌ره‌و هێزه‌كه‌ی‌‬ ‫دژه‌ تی���رۆره‌‪ ،‬چونكه‌ به‌وت���ه‌ی‌ هه‌ندێك‬ ‫كه‌ناڵی‌ راگه‌یاندن‪ ،‬ئه‌و هێزه‌و كۆپته‌ره‌كان‬ ‫كه‌وتونه‌ته‌ ده‌س���تی‌ گروپه‌ چه‌كداره‌كان‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم هه‌ندێك كه‌ناڵی‌ دیكه‌ی‌ راگه‌یاندن‬ ‫ده‌ڵێن ئ���ه‌و هێزه‌و كۆپت���ه‌ره‌كان به‌ره‌و‬ ‫كه‌ركوك براون‪.‬‬

‫كورد شه‌ڕ ‌ی وه‌رگرتن ‌ی پۆستی سه‌رۆك كۆمار ده‌كات‬

‫ئه‌ندامێكی سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‪ :‬پۆستی سه‌رۆك كۆماری‌ مافی ئێمه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتیمانی‌ كوردستان فریاد رواندزی‌‪،‬‬ ‫وه‌رگرتنی‌ پۆستی‌ سه‌رۆك كۆمار‬ ‫به‌مافی‌ حیزبه‌كه‌یان ده‌زانێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ره‌تده‌كاته‌وه‌ ئه‌و پۆسته‌‬ ‫ته‌شریفاتی‌ بێت‌و ده‌ڵێت "سه‌رۆك‬ ‫كۆمار له‌ده‌ستوردا چه‌ندین ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و ده‌سه‌اڵتانه‌‬ ‫به‌كاربهێنێت ده‌توانێت كاریگه‌ری‌‬ ‫گه‌وره‌ی هه‌بێت"‪.‬‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ دانوستان له‌گه‌ڵ الیه‌ن ‌ه‬ ‫عێراقیه‌كاندا بۆ پێكهێنانی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫نوێ���ی‌ عێ���راق‪ ،‬س���ه‌رجه‌م الیه‌ن���ه‌‬ ‫كوردییه‌كان وه‌فدێكی‌ دانوستانكاریان‬ ‫پێكهێناوه‌‪ ،‬كه‌ بریتی���ن له‌‪ :‬ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی حزبی شیوعی كاوه‌‬ ‫مه‌حمود‪ ،‬ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان رۆژ نوری‬ ‫ش���اوه‌یش‪ ،‬ئه‌ندامی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ فریاد ره‌واندزی‪ ،‬به‌رپرس���ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ه‌ عێراقیه‌كانی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ ع���ادل ن���وری‌‪ ،‬ئه‌ندامی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ یاسین‬ ‫حه‌س���ه‌ن‌و هه‌ڵس���وڕاوی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬

‫ناوچه‌كانی‌ دیكه‌وه‌‪ ،‬كۆبونه‌وه‌ی‌ دوه‌می‌‬ ‫ئه‌و لیژنه‌یه‌ بۆ كاتێكی‌ نادیار دواخرا‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ وه‌فدی‌ دانوس���تانكاری‌ كورد‬ ‫فریاد ره‌واندزی‌‪ ،‬له‌ب���اره‌ی‌ ناوه‌ڕۆكی‌‬ ‫ئ���ه‌و كۆبونه‌وه‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌ ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند بڕیاریانداوه‌ هه‌موو الیه‌نه‌كان‬ ‫به‌یه‌ك ده‌نگ‌و بۆچ���ون بچن له‌به‌غدا‬ ‫له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كاندا قسه‌و گفتوگۆ بكه‌ن‪،‬‬ ‫وتیش���ی‌ "بڕیاردرا ب���ۆ كۆبوونه‌وه‌ی‌‬ ‫داهاتو ه���ه‌ر الیه‌نێك كارنامه‌ی‌ خۆی‬ ‫بهێنێت‪ ،‬دواتر هه‌مووی‌ لێكده‌درێته‌وه‌و‬ ‫كارنام���ه‌ی‌ هێزه‌ كوردس���تانییه‌كانی‌‬ ‫ل���ێ پێكده‌هێنرێت‌و ده‌بێت���ه‌ بنه‌مای‌‬ ‫داواكاری‌‌و دانوس���تانمان له‌گه‌ڵ هه‌ر‬ ‫الیه‌نێكی تری عیراقیدا"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ تائێس���تا به‌فه‌رم���ی‌‬ ‫دانوس���تانی‌ نێوان الیه‌نه‌كان ده‌ستی‌‬ ‫پێنه‌ك���ردوه‌‪ ،‬به‌اڵم لیس���تی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫قان���ون وه‌ك���و ب���راوه‌ی‌ یه‌كه‌م���ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ك���ه‌ پێداگ���رن له‌س���ه‌ر‬ ‫وه‌رگرتنی‌ پۆس���تی‌ سه‌رۆك وه‌زیران‌و‬ ‫تاكه‌ پاڵێوراویش���یان ن���وری‌ مالیكی‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانه‌ كه‌ بۆ ماوه‌ی‌ هه‌شت‬ ‫س���اڵه‌ ئه‌و پۆس���ته‌ی‌ به‌ده‌سته‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫گۆڕان جه‌الل جه‌وهه‌ر‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و لیژنه‌یه‌ تائێس���تا ته‌نها یه‌ك هه‌رچ���ی‌ الیه‌ن���ه‌ كوردییه‌كان���ه‌ باس‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ی‌ ئه‌نجام���داوه‌‪ ،‬به‌ه���ۆی‌ له‌وه‌رگرتنی‌ پۆستی‌ سه‌رۆك كۆماری‌‬ ‫تێكچون���ی‌ ره‌وش���ی‌ ئه‌منی‌ موس���ڵ‌و ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌كاتێكدا له‌ماوه‌ی‌ هه‌ش���ت‬

‫راست نییه‌ هه‌ر‬ ‫كه‌سێك ده‌ڵێت‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆك كۆمار ‌‬ ‫ته‌شریفاتییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو سه‌رۆك‬ ‫كۆمار له‌ده‌ستوردا‬ ‫ی‬ ‫چه‌ندین ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫هه‌یه‬

‫س���اڵی‌ رابردودا ئه‌و پۆس���ته‌ پشكی‌‬ ‫كورد بوه‌و له‌الیه‌ن ج���ه‌الل تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی‬ ‫سكرتێری‌ گش���تی‌ یه‌كێتی‌ نیشتیمانی‌‬ ‫كوردستانه‌وه‌ به‌ڕێوه‌براوه‌‪.‬‬ ‫رواندزی‌‪ ،‬له‌به‌ش���ێكی‌ لێدوانه‌كه‌یدا‬ ‫باسی‌ له‌وه‌كرد تائێستا له‌نێو الیه‌نه‌كانه‌‬ ‫كوردییه‌كاندا مه‌سه‌له‌ی‌ دابه‌شكردنی‌‬ ‫پۆس���ته‌كانی به‌غ���دا ب���اس نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ داواكارییه‌كانی‌ حیزبه‌كه‌شی‌‬ ‫وتی‌ "وه‌كو یه‌كێتی پۆس���تی سه‌رۆك‬ ‫كۆماری به‌مافی خۆمان ده‌زانین"‪.‬‬ ‫لێدوانه‌كه‌ی‌ ره‌واندزی‌ له‌كاتێكدایه‌‪،‬‬ ‫هه‌فته‌ی پێش���وو وته‌بێ���ژی‌ مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫رایگه‌یاند پۆس���تی س���ه‌رۆك كۆماری‌‬ ‫ماف���ی یه‌كێتی نیی���ه‌و ناكرێت ئه‌وان‬ ‫وه‌كو مافی تاپۆكراوی‌ خۆیان باس له‌و‬ ‫پۆسته‌ بكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت رێككه‌وتن‬ ‫بكرێت له‌سه‌ر ئه‌و پۆسته‌‪.‬‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ هه‌ندێ���ك له‌چاودێران���ی‌‬ ‫سیاس���ی‌ ده‌بو الیه‌ن���ه‌ كوردییه‌كان‬ ‫پێداگریی���ان له‌س���ه‌ر به‌دیهێنان���ی‌‬ ‫خواس���ت‌و داواكارییه‌كان���ی‌ ك���ورد‬ ‫بكردای���ه‌‪ ،‬نه‌وه‌كو ش���ه‌ڕی‌ پۆس���ت‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتیان بكردای���ه‌‪ .‬له‌به‌رانبه‌ردا‬ ‫فری���اد ره‌واندزی‌ ئام���اژه‌ به‌وه‌ده‌كات‬ ‫پێداگرتن���ی‌ كورد له‌س���ه‌ر وه‌رگرتنی‌‬

‫پۆستی‌ سه‌رۆك كۆمار شه‌ڕكردن نی ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر پۆس���ت‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌وه‌ ش���ه‌ڕ نییه‌ له‌س���ه‌ر پۆس���ت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ده‌بێت كورد وه‌كو مافی خۆی‬ ‫ێ پۆسته‌ بااڵكانی‌ عێراق‬ ‫یه‌كێك له‌ س ‌‬ ‫به‌ده‌س���تبهێنێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت سه‌رۆكی‬ ‫كۆمار كه‌ ره‌مزی یه‌كسانی‌و پله‌یه‌كی‬ ‫بااڵیه‌ بۆ كورد"‪.‬‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌كانی ئاوێنه‌ جێگری‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‪ ،‬له‌دوا س���ه‌ردانیدا‬ ‫بۆ الی رێكخه‌ری گش���تی بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان نه‌وشیروان مسته‌فا رای‌ پارتی‬ ‫پێگه‌یان���دوه‌ كه‌ پێیان باش���ه‌ ببێت‬ ‫به‌ س���ه‌رۆك كۆمار‪ ،‬ئه‌ویش وتویه‌تی‬ ‫جارێ نازانی���ن‌و ئۆكه‌ی‌ پێنه‌داون‪ .‬بۆ‬ ‫پشتڕاس���تكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و زانیارییانه‌و‬ ‫وه‌رگرتن���ی‌ رای‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫له‌باره‌ی‌ وه‌رگرتنی‌ پۆس���تی‌ سه‌رۆك‬ ‫كۆم���ار له‌الیه‌ن ك���ورده‌وه‌‪ ،‬ئاوێنه‌ بۆ‬ ‫م���اوه‌ی‌ یه‌ك هه‌فت���ه‌ په‌یوه‌ندی كرد‬ ‫به‌ هه‌ڵس���وڕاوی بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫ئه‌ندامی وه‌فدی دانوس���تكاری‌ نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غدا ج���ه‌الل جه‌وهه‌ر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌اڵمی په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نه‌دایه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیه‌وه‌ هه‌ڵسوڕاوێكی بااڵی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ ،‬كه‌ نه‌یویست ناوی‬

‫باڵوبكرێت���ه‌وه‌ به‌ ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫له‌ئێستادا رێككه‌وتنی ستراتیژی نێوان‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارت���ی‌ كۆتایهاتوه‌و به‌ته‌نها‬ ‫ئ���ه‌و دو الیه‌ن���ه‌ بڕیارن���اده‌ن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫"الیه‌نی دیكه‌ی به‌هێز دروس���ت بوه‌و‬ ‫ده‌بێت ئه‌و پۆس���ته‌ سیادی‌و ئیداری‌‌و‬ ‫س���ه‌ربازییانه‌ی‌ به‌غدا ب���ه‌ رێككه‌وتن‬ ‫بێ���ت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئێم���ه‌ش بۆ چوار‬ ‫س���اڵی داهاتوو پشكی خۆمان ده‌بێت‬ ‫له‌و پۆستانه‌"‪.‬‬ ‫له‌لێدوانێكی‌ پێش���ویدا ب���ۆ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫پارله‌مانتاری‌ عێراق له‌س���ه‌ر لیس���تی‌‬ ‫یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ ئوسامه‌ جه‌میل‪،‬‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند "كورد س���ه‌رۆك‬ ‫كۆم���اری‌ هه‌بێت یان نه‌بێ���ت هیچی‌‬ ‫له‌ وه‌زعه‌كه‌ نه‌گۆڕیوه‌و ناش���یگۆڕێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌پێی‌ ده‌س���تور پۆسته‌كه‌ی‌‬ ‫ته‌ش���ریفاتیه‌"‪ .‬به‌اڵم فری���اد رواندزی‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئاماژه‌كردنی پۆستی سه‌رۆك‬ ‫كۆماری به‌ ته‌شریفاتی به‌راست نازانێت‌و‬ ‫ده‌ڵێت "راس���ت نییه‌ هه‌ر كه‌س���ێك‬ ‫ده‌ڵێت سه‌رۆك كۆماری‌ ته‌شریفاتییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو س���ه‌رۆك كۆمار له‌ده‌س���توردا‬ ‫چه‌ندین ده‌س���ه‌اڵتی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتانه‌ به‌كاربهێنێت كه‌ به‌شێكه‌‬ ‫له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ جێبه‌جێكردن ده‌توانێت‬ ‫كاریگه‌ری‌ گه‌وره‌ی هه‌بێت"‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫داعش‪ ،‬گۆڕانكار ‌ی له‌نرخه‌كاندا كرد‬

‫ی بو؟‬ ‫ی له‌هه‌رێمدا چ ‌‬ ‫ی عێراق كاریگه‌رییه‌ ئابورییه‌كان ‌‬ ‫ی باری‌ ئه‌من ‌‬ ‫تێكچون ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫"دوا ‌ی دروستبون ‌ی دوایین نائارام ‌ی‬ ‫له‌عێراقدا‪ ،‬به‌شێك له‌كۆمپانیا جیهانیه‌كان‬ ‫ناوێرن كااڵ‌و كه‌لوپه‌له‌ بازرگانیه‌كانیان‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ عێراق بكه‌ن‪ ،‬ترس ‌ی تیاچونیان‬ ‫هه‌یه‌"‪ .‬سه‌رۆكی‌ ژوری‌ بازرگانی‌‌و‬ ‫پیشه‌ساز ‌ی سلێمان ‌ی وه‌ها ده‌ڵێت‪.‬‬ ‫دوا ‌ی په‌الماردان ‌ی چه‌ند شارو نا‌وچه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫عێ���راق‪ ،‬له‌الیه‌ن چكداره‌كان ‌ی داعش���ه‌وه‌‌و‬ ‫تێچكون��� ‌ی بارودخ���ی‌ ئاس���ایش‪ ،‬نرخ��� ‌ی‬ ‫به‌ش���ێك له‌كااڵ‌وكه‌ل په‌ل‌و خان���وز زه‌و ‌ی‬ ‫گه‌لێك له‌ش���ته‌كان ‌ی تری���ش گۆڕانكارییان‬ ‫به‌س���ه‌رداهات‪ ،‬به‌ڕا ‌ی ئابوریناس���ێك ئه‌م‬ ‫دۆخ ‌ه نائاس���ایی ‌ه زۆر ناخایه‌نێ‌‌و فرۆشتن ‌ی‬ ‫نه‌وت ‌ی هه‌رێمیش‪ ،‬ته‌نگه‌ژه‌ ‌ی دارای ‌ی هه‌رێم‬ ‫چاره‌س���ه‌ر ده‌كات‌وئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت "دواتر‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تا ‌ی مانگ ‌ی داهاتوه‌و‌ه زۆر ش���ت‬ ‫ده‌گۆڕێت"‪.‬‬ ‫هاورده‌‌و هه‌نارده‌كردن كێشه‌ی‌ بۆ‬ ‫دروستبوه‌‬ ‫نائارامیه‌كان���ی‌ ئه‌م دوایی���ه‌ی‌ عێراق‪،‬‬ ‫تاراده‌یه‌ك ئاس���ته‌نگی‌ هاتوچۆی‌ له‌نێوان‬ ‫هه‌رێ���م‌و ناوه‌ڕاس���ت‌و خ���واری‌ عێ���راق‬ ‫دروس���تكرد‪،‬به‌جۆرێك هاورده‌ك���ردن‌و‬ ‫هه‌نارده‌كردن���ی‌ زۆرێ���ك له‌خوارده‌مه‌نی‌‌و‬ ‫كااڵكان گرفتیان بۆ دروس���تبو‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫بۆ ئه‌و پێداویس���تییانه‌ی‌ رۆژانه‌ هاواڵتیان‬ ‫به‌كاریده‌هێنن‪ .‬ته‌ماته‌ كه‌ پێداویستیه‌كی‌‬ ‫رۆژانه‌ی‌ هاواڵتیان���ه‌ له‌م وه‌رزه‌دا به‌زۆریی‌‬ ‫له‌ناوه‌ڕاستی‌ عێراقه‌وه‌ ده‌هێنرێته‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم دوای‌ دروس���تبونی‌ نائارامییه‌ك���ه‌‬ ‫هاورده‌كردنی‌ زۆر س���نوداربو‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫نرخی‌ ی���ه‌ك كیلۆی‌ زیاتر ل���ه‌ ‪1000‬دینار‬ ‫به‌رزبویه‌وه‌‪ ،‬بۆ داشكاندنه‌وه‌ی‌ نرخه‌كه‌ی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ كش���توكاڵی‌ هه‌رێ���م وه‌ك‬ ‫فه‌ره‌ی���دون عومه‌ری‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌‬ ‫كش���توكاڵی‌ س���لێمانی‌ ده‌ڵێ���ت "رێگ���ه‌‬ ‫به‌بازرگانان���ی‌ ئه‌و بواره‌ دراوه‌ تا ‪19‬مانگ‬ ‫ئازادب���ن له‌هاورده‌كردن���ی‌ ته‌ماته‌‪ ،‬دوای‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ به‌رهه‌م���ی‌ ناوخۆ پێ���ده‌گات نرخ‬ ‫ئاسایی‌ ده‌بێته‌وه‌"‪ .‬به‌اڵم به‌رهه‌می‌ خه‌یار‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ رۆژانه‌ له‌هه‌رێمه‌وه‌‬ ‫هه‌ن���ارده‌ی‌ خ���واروی‌ عێ���راق ده‌كرێت‪،‬‬ ‫له‌ئێستادا نرخی‌ دابه‌زیوه‌‪ ،‬وه‌ك نوێنه‌ری‌‬ ‫ژوری‌ بازرگان���ی‌ س���لێمانی‌ عه‌تا محه‌مه‌د‬ ‫له‌عه‌لوه‌ی‌ س���لێمانی‌ ده‌ڵێت "نرخی‌ یه‌ك‬ ‫كیلۆ خه‌یاری‌ ناوخۆ له‌ناو عه‌لوه‌دا پێشتر‬ ‫له‌‪400‬تا‪500‬دین���اردا بوه‌‪ ،‬ئێس���تا چونكه‌‬ ‫هه‌ن���ارده‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ ناكرێ���ت دابه‌زیوه‌ بۆ‬ ‫‪150‬دینار"‪.‬‬

‫چه‌کدارێکی داعش له‌کاتی پشوداندا‬ ‫بازاڕ ‌ی كڕین‌و فرۆشتن ‌ی خانو ‌ی سستكردوه‌‬ ‫به‌هۆ ‌ی تازه‌ی ‌ی دۆخ ‌ه نائارامه‌كه‌‪ ،‬به‌وته‌ ‌ی‬ ‫جه‌مال عه‌بدواڵ كه‌كار ‌ی كڕین‌و فرۆش���تن ‌ی‬ ‫زه‌وی‌‌و خانو ده‌كات له‌س���لێمانی‌‪ ،‬هێش���تا‬ ‫كاریگه‌ریی��� ‌ه ئابوریه‌كان ‌ی دۆخ��� ‌ه نوێیه‌ك ‌ه‬ ‫ل���ه‌و روه‌و‌ه به‌ده‌رنه‌كه‌وت���وه‌‪ ،‬وه‌ك ئ���ه‌و‬ ‫بازرگان ‌ه رونیده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬دۆخ ‌ه نائارامه‌ك ‌ه‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك��� ‌ی زۆر بازاڕ ‌ی كڕین‌و فرۆش���تن ‌ی‬ ‫زه‌وی‌‌و خانو ‌ی راگرتوه‌‪" ،‬به‌اڵم هێشتا زو‌ه‬ ‫تابزانین نرخیش��� ‌ی دابه‌زاندو‌ه یان نا"‪ .‬ئه‌و‬ ‫بازرگان ‌ه ئاماژه‌ ‌ی به‌وه‌شدا ئه‌وه‌ی‌ هه‌ست ‌ی‬ ‫پێده‌كرێ���ت زۆربون���ی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌دوا ‌ی خانو ‌ی كرێدا ده‌گه‌ڕێن "موش���ته‌ر ‌ی‬ ‫خان���و ‌ی كر ‌ێ زۆره‌‪ ،‬دی���ار‌ه ئه‌مه‌ش ره‌نگ ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ند ‌ی به‌زۆربون ‌ی ئه‌و ئاوارانه‌و‌ه هه‌بێت‬ ‫ك ‌ه به‌م دوایی ‌ه رویان له‌ناوچ ‌ه جیاجیاكان ‌ی‬ ‫هه‌رێم كردوه‌"‪.‬‬ ‫داشكان ‌ی به‌ها ‌ی دراوی‌ عێراقی‌‬ ‫دروس���تبون ‌ی نائارام ‌ی له‌ه���ه‌ر واڵتێكدا‬

‫ده‌بێت ‌ه هۆ ‌ی داشكان ‌ی به‌ها ‌ی دراوه‌كه‌شی‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی ‌ه له‌چه‌ن���د رۆژ ‌ی رابردودا به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌هه‌رێمدا نرخ ‌ی دراو ‌ی عێراق ‌ی له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫دۆالر ‌ی ئه‌مه‌ریك��� ‌ی داش���كان ‌ی به‌خۆیه‌و‌ه‬ ‫بینی‌‪ ،‬به‌جۆرێك نرخ ‌ی ‪100‬دۆالر ‌ی ئه‌مه‌ریك ‌ی‬ ‫ل��� ‌ه ‪121‬ه���ه‌زار دین���اره‌و‌ه به‌رزبویه‌و‌ه بۆ‬ ‫زیاتر له‌‪123‬هه‌زار دینار‪ ،‬هاوڕ ‌ێ ش���ه‌هاب‬ ‫له‌نوسینگه‌ ‌ی پش���ده‌ر ‌ی بازاڕ ‌ی دۆالره‌كه‌ ‌ی‬ ‫س���لێمان ‌ی ل���ه‌م روه‌و‌ه زیات���ر دواو وت��� ‌ی‬ ‫"له‌ئێستادا حه‌واڵه‌كردن ‌ی دراویش به‌نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و ناوچه‌كان ‌ی تر ‌ی عێراق‪ ،‬تاراده‌یه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر راوه‌ستاوه‌‪،‬ك ‌ه پێشتر زۆر ده‌كرا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێس���تا له‌به‌ر نائاس���ای ‌ی بار ‌ی ئه‌منی‌‪ ،‬زۆر‬ ‫كه‌مبۆته‌وه‌‌و ئ���ه‌وه‌ش جوڵ���ه‌ ‌ی بازرگان ‌ی‬ ‫له‌زۆربواردا وه‌ستاندوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ندێ‌ كۆمپانیا هه‌نارده‌كردنیان راگرتوه‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ ژوری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌ساز ‌ی‬ ‫س����لێمانی‌ س����یروان محه‌م����ه‌د جه‌خ����ت‬ ‫له‌وته‌ی‌ ئه‌و بازرگانانه‌ ده‌كاته‌وه‌‪،‬كه‌ باس‬

‫له‌سستی‌ جوڵه‌ بازرگانیه‌كان ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌هۆی‌ نائارامی‌ ئ����ه‌م دواییه‌ی‌ عێراقه‌و‌ه‬ ‫دروستبوه‌‪ ،‬ناوبراو ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫له‌ئێستادا به‌شێك له‌گه‌وره‌ كۆمپانیاكانی‌‬ ‫دنی����ا ئاماده‌نین به‌ئاس����انی‌ كه‌ل‌و په‌ل‌و‬ ‫كااڵكانیان هه‌نارده‌ی‌ عێراق بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫مه‌ترس����ی‌ له‌ناوچون����ی‌ پاره‌كانیان هه‌یه‌‬ ‫"زۆرێك ل����ه‌و كااڵیانه‌ی‌ كه‌ دێن بازرگانان ‬ ‫‪%30‬ی‌ پاره‌ك����ه‌ی‌ ده‌ده‌ن‪%70 ،‬ی‌ دوای‌‬ ‫فرۆش����تنی‌ به‌رهه‌مه‌كان پاره‌كه‌ی‌ ره‌وانه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وانیش مه‌ترسی‌ ئه‌وه‌یان هه‌یه‌‬ ‫پاره‌كانیان به‌ده‌ست نه‌گاته‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫دوای‌ ئه‌م دۆخه‌ تازه‌یه‌ی‌ عێراق‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫به‌ش����ێك له‌وانه‌ هه‌نارده‌كردن����ی‌ كااڵیان‬ ‫راگرتوه‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ سلێمانی‌ داوا‬ ‫له‌الیه‌ن����ه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانی‌ حكومه‌تیش‬ ‫ده‌كات كارئاس����انی‌ بۆ بازرگانان بكه‌ن تا‬ ‫له‌رێگای‌ تره‌وه‌ ئاڵوگۆڕی‌ بازرگانی‌ خۆیان‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬

‫به‌شێك له‌كۆمپانیاكان ئاماده‌نین‌ كااڵكانیان هه‌نارده‌ی‌‬ ‫عێراق بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ له‌پاره‌كانیان ده‌ترسن‬ ‫دۆخه‌كه‌ زۆر درێژه‌ناكێشێ‌‬ ‫به‌بۆچون����ی‌ ئابورین����اس‌و مامۆس����تا ‌ی‬ ‫زانك����ۆ پڕۆفیس����ۆر هۆش����یار مه‌عروف‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و نائارامیی����ه‌ی‌ له‌بازاڕه‌كانی‌ هه‌رێمدا‬ ‫دروس����تبوه‌‪(،‬به‌هۆی‌ بونی‌ چه‌كداره‌كانی‌‬ ‫داع����ش له‌چه‌ن����د ناوچه‌یه‌ك����ی‌ عێ����راق)‬ ‫درێژه‌ناكێشێ‌‪ ،‬چونكه‌ چه‌كداره‌كانی‌ داعش‬ ‫مه‌به‌ستیان نییه‌ بێنه‌ كوردستانه‌وه‌"ئه‌وان‬ ‫زیاتر ناوچه‌ سوننیه‌كانیان له‌ال مه‌به‌سته‌"‪.‬‬ ‫جگه‌له‌وه‌ وه‌ك ئه‌و مامۆس����تایه‌ی‌ زانكۆی‌‬ ‫(لوبنان����ی‌ فه‌ره‌نس����یه‌) رونیده‌كات����ه‌وه‌‬

‫فرۆشتنی‌ نه‌وتی‌ كوردستان له‌ئاینده‌یه‌كی‌‬ ‫نزیك����دا كاریگه‌ریی����ه‌ ئه‌رێنیه‌كان���� ‌ی‬ ‫به‌ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬به‌جۆرێ����ك كه‌ ته‌نگه‌ژه‌‬ ‫داراییه‌ك����ه‌ی‌ هه‌رێ����م وه‌ك ئ����ه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"تاراده‌یه‌كی‌ باش چاره‌سه‌ر ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئه‌و وتیشی"له‌دواییدا له‌سه‌ره‌تای‌ مانگی‌‬ ‫داهاتوه‌وه‌ زۆر ش����ت ده‌گۆڕێ����ت‪ ،‬پاره‌ی‌‬ ‫فرۆش����تنی‌ نه‌وتی‌ كوردستان ده‌چێته‌ ئه‌و‬ ‫بانكه‌ی‌ توركیا‌و له‌وێش����ه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫كوردس����تان‌و‪ ،‬ب����ه‌ڕای‌ م����ن زۆر گرف����ت‬ ‫چاره‌سه‌ر ده‌كات بۆیه‌ زۆر گه‌شبینم"‪.‬‬

‫جوتیاران ترسیان هه‌یه‌ به‌هۆ ‌ی داعشه‌وه‌ پار‌ه ‌ی گه‌نمه‌كانیان بخورێ‌‬

‫وه‌زیری‌ بازرگانی‌ عێراق‪ :‬هیچ كێشه‌یه‌ك بۆ پار ‌هی‌ جوتیاران دروست نابێت‬ ‫ ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫په‌رله‌مانتارێك له‌لیژنه‌ ‌ی كشتوكاڵ‌و‬ ‫ئاودێر ‌ی باس له‌و‌ه ده‌كات "به‌هۆ ‌ی‬ ‫هێرشه‌كان ‌ی داعش‌و ئاڵۆزبون ‌ی بارودۆخ ‌ی‬ ‫عێراق جوتیاران ‌ی هه‌رێم ‌ی كوردستان‬ ‫له‌پێدان ‌ی پاره‌ ‌ی گه‌نمه‌كانیان كێشه‌یان بۆ‬ ‫دروست بێت"‪ .‬وه‌زیر ‌ی بازرگان ‌ی حكومه‌ت ‌ی‬ ‫عێراقیش جوتیاران دڵنیا ده‌كاته‌و‌ه "هیچ‬ ‫كێشه‌یه‌ك له‌ئارادانیه‌"‪.‬‬

‫ئه‌مساڵ به‌رهه‌م باش‌بو‬

‫ئه‌ندام��� ‌ی لیژنه‌ ‌ی كش���توكاڵ‌و ئاودێر ‌ی‬ ‫له‌په‌رله‌مان ‌ی كوردستان م‪.‬غه‌ریب پێنجوێن ‌ی‬ ‫له‌ب���اره‌ ‌ی ئاڵۆزبون��� ‌ی بارودۆخ��� ‌ی عێراق‌و‬ ‫دروستبون ‌ی كێش ‌ه بۆ جوتیاران به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یاند"بارودۆخ��� ‌ی ئێس���تا ‌ی عێراق هیچ‬ ‫گره‌وێك ‌ی له‌س���ه‌ر ناكرێت به‌وه‌ ‌ی جوتیاران‬ ‫ئه‌و گه‌نمه‌ ‌ی ره‌وانه‌ ‌ی س���ایلۆكانیان ده‌كه‌ن‬ ‫بتوانن پاره‌كه‌ ‌ی به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی ئاس���ای ‌ی‬ ‫وه‌ربگرن ی���ان بزانین چۆن ئ���ه‌و پاره‌یان‬ ‫پێده‌درێ���ت؟ چونكه‌ به‌داخه‌و‌ه ره‌وش���ه‌ك ‌ه‬ ‫رۆژ به‌رۆژ به‌ره‌و ئاڵۆزبون ده‌چێت ئه‌وه‌ش‬ ‫كێش ‌ه بۆ جوتیاران دروست ده‌كات"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئام���اژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات "ئێم ‌ه وه‌كو‬

‫په‌رله‌مانتار چاوه‌ڕ ‌ێ ده‌كه‌ین ئه‌و بارودۆخ ‌ه‬ ‫به‌ره‌و باش���تر بڕوات ئه‌گینا ترس ‌ی زۆرمان‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌وه‌ ‌ی كێش���ه‌یه‌ك ‌ی زۆر دروستبكات‬ ‫ب���ۆ جوتی���اران له‌وه‌رگرتن��� ‌ی پ���اره‌ ‌ی‬ ‫گه‌نمه‌كانیان"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر بۆچون ‌ی ئ���ه‌و په‌رله‌منتاره‌دا‬ ‫وه‌زیر ‌ی بازرگان ‌ی حكومه‌ت ‌ی عێراق د‪.‬خێرواڵ‬ ‫حه‌سه‌ن به‌ئاوێنه‌ ‌ی راگه‌یاند"له‌هه‌ر شوێنێك‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی فه‌رم��� ‌ی گه‌ن���م وه‌ربگیرێت‬ ‫له‌الیه‌ن ده‌زگاكان��� ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی بازرگانیه‌و‌ه‬ ‫هیچ كێشه‌یه‌ك بۆ جوتیاران دروستنابێت‌و‬ ‫به‌رێكوپێك ‌ی پاره‌ ‌ی گه‌نمه‌كانیان به‌ته‌واوه‌ت ‌ی‬ ‫پێده‌درێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ ‌ی كێش���ه‌كان ‌ی بوار ‌ی كش���توكاڵ‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ ‌ی لیژنه‌ ‌ی كش���توكاڵ‌و ئاودێر ‌ی‬ ‫ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات ئه‌وه‌نده‌ ‌ی به‌دواداچونیان‬ ‫كردو‌ه بۆ ده‌ڤه‌ر‌ه جیاوازه‌كان ‌ی كوردستان‬ ‫ب���ۆ ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌كان��� ‌ی كش���توكاڵ‬ ‫له‌ش���وێن ‌ه جیاوازه‌كان گه‌یش���تونه‌ت ‌ه ئه‌و‬ ‫بڕوایه‌ ‌ی كه‌ كێش���ه‌كان كۆن‌و كه‌ڵه‌كه‌بون‌و‬ ‫به‌رده‌وامیش ‌ه تاكو ئێستاش به‌ب ‌ێ چاره‌سه‌ر‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌ی "كێش���ه‌ ‌ی س���ه‌ره‌ك ‌ی‬ ‫كه‌م��� ‌ی خزمه‌تگوزاری ‌ه ئ���ه‌وه‌ ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫كشتوكاڵ پێشكه‌ش��� ‌ی ده‌كات به‌جوتیاران‬

‫له‌ئاست ‌ی پێویس���ت نیه‌‌و كێشه‌كانیان پێ‬ ‫چاره‌سه‌رنابێت‪ ،‬چونك ‌ه جوتیاران چاوه‌ڕ ‌ێ‬ ‫ده‌كه‌ن حكومه‌ت پشتگیرییان بكات له‌رو ‌ی‬ ‫پێدان ‌ی ده‌رمان��� ‌ی قه‌الچۆك���ردن‌و پێدان ‌ی‬ ‫گاز‌و پێدان ‌ی س���ۆنده‌ ‌ی ئ���اوو لێدان ‌ی بیر ‌ی‬ ‫ئیرتیوازی‌‪،‬به‌اڵم تاكو ئێستا ئه‌و شتانه‌یان‬ ‫پێش���كه‌ش نه‌ك���راوه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر كرابێتیش‬ ‫له‌ئاست ‌ی پێویست نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو س���ه‌باره‌ت به‌گرفتێك��� ‌ی تر ‌ی‬ ‫كش���توكاڵ له‌هه‌رێم ‌ی كوردس���تان ده‌ڵێت‬ ‫"جوتیاران به‌گه‌رما ‌ی هاوین له‌ده‌ش���ته‌كان‬ ‫خه‌ریك ‌ی ئیش���كردنن ترس���ێك ‌ی گه‌وره‌یان‬ ‫هه‌ی��� ‌ه له‌وه‌ ‌ی به‌رهه‌مه‌كانیان پێگه‌یش���ت‌و‬ ‫هێنایان��� ‌ه بازاڕه‌كان���ه‌و‌ه به‌ه���ۆ ‌ی هێنان ‌ی‬ ‫به‌رهه‌م ‌ی ده‌ره‌و‌ه پار‌ه نه‌كات"‪.‬‬ ‫پێنچوێن��� ‌ی له‌ب���اره‌ ‌ی وه‌رگرتن��� ‌ی گه‌نم‬ ‫له‌الیه‌ن س���ایلۆكانه‌و‌ه تیشك ده‌خاته‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌"ئه‌و سایلۆیانه‌ ‌ی كه‌ته‌نیا گۆڕه‌پانێك ‌ه‬ ‫ئاماده‌كراو‌ه بۆ وه‌رگرتن ‌ی گه‌نم به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر رۆتین��� ‌ی پرۆس���ه‌ك ‌ه ئه‌نجامده‌درێت‌و‬ ‫میكانیزم ‌ی وه‌رگرتن ‌ی گه‌نمه‌ك ‌ه گرفت ‌ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه كابرا ‌ی جوتیار ده‌بێت بۆ ماوه‌ ‌ی ‪5‬‬ ‫رۆژ بوه‌س���تێت هه‌ندێكج���ار ده‌گات ‌ه ‪20‬رۆژ‬ ‫له‌پێشكه‌شكردن ‌ی گه‌نم به‌سایلۆ ده‌وه‌ستێت‬

‫كه‌هه‌مو شه‌وێك به‌گوێره‌ ‌ی باره‌كه‌ ‌ی ده‌بێت‬ ‫پار‌ه بدات به‌بارهه‌ڵگره‌كه‌"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ك���ه‌ ‌ی لیژن���ه‌ ‌ی كش���توكاڵ‬ ‫ئاش���كرا ‌ی ده‌كات ك��� ‌ه حكوم���ه‌ت بڕیار ‌ی‬ ‫دروستكردن ‌ی س���ایلۆ ‌ی داوه‌‪،‬به‌اڵم به‌هۆ ‌ی‬ ‫كه‌مبونه‌وه‌ ‌ی بودجه‌‌و نه‌هاتن ‌ی له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫كه‌می��� ‌ی پ���ار‌ه له‌بانكه‌كان���دا تا ئێس���تا‬ ‫دروس���تنه‌كراوه‌‪" ،‬به‌اڵم وه‌كو له‌وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫بازرگان ‌ی حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم پێمانگه‌یش���تو‌ه‬ ‫تاساڵ ‌ی ‪ 2015‬له‌سه‌دا په‌نجا گرفت ‌ی سایلۆ‬ ‫نامێنێت‪،‬هه‌ربۆی ‌ه ئێمه‌ش چاوه‌ڕ ‌ێ ده‌كه‌ین‬ ‫تا دوا ‌ی چاره‌س���ه‌ربون ‌ی كێش���ه‌ ‌ی دارای ‌ی‬ ‫له‌هه‌رێم ‌ی كوردس���تان بۆ ئه‌وه‌ ‌ی بتوانرێت‬ ‫ئه‌و س���ایلۆیان ‌ه دروس���تبكرێت‌و هاواڵتیان‬ ‫كێشه‌ ‌ی شوێنیان كه‌مبێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫مام واحی���د ‌ی جوتیاریش كه‌تا ئێس���تا‬ ‫گه‌نمه‌كه‌ ‌ی پێشكه‌ش به‌س���ایلۆ نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه ئه‌وان هه‌مو ساڵێك‬ ‫دوا ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی گه‌نمه‌كه‌یان داو‌ه به‌سایلۆ زۆر‬ ‫به‌دره‌نگه‌و‌ه پاره‌ی���ان پێدراوه‌‪،‬هه‌ربۆی ‌ه وا‬ ‫پێشبین ‌ی ده‌كات ئه‌مساڵیش وه‌كو سااڵن ‌ی‬ ‫تر ئه‌و پاره‌ی ‌ه دوابكه‌وێت بۆ كاتێك ‌ی نادیار‪،‬‬ ‫"به‌تایبه‌ت له‌م دۆخ ‌ه نوێیه‌ ‌ی هاتۆت ‌ه ئاراو‌ه‬ ‫مه‌ترسیمان زۆرتر بوه‌"‪.‬‬

‫وتیاران به‌گه‌رما ‌ی‬ ‫هاوین له‌ده‌شته‌كان‬ ‫خه‌ریكی‌ ئیشكردنن‬ ‫ترسێكی‌ گه‌وره‌یان‬ ‫هه‌یه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانیان‬ ‫پێگه‌یشت‌و هێنایانه‌‬ ‫بازاڕه‌كانه‌وه‌ به‌هۆی‌‬ ‫هێنانی‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ پاره‌ نه‌كات‬

‫لۆکاڵ‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫گۆڕان چۆن خه‌ڵك له‌پۆسته‌ حكومیه‌كاندا داده‌نێ‌؟‬

‫‪9‬‬

‫ی وه‌رگرتوه‌‬ ‫ی ‪ 200‬پۆست‪ ،‬گۆڕان زیاد له‌‪ 800‬سیڤ ‌‬ ‫بۆ نزیكه‌ ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬

‫ی هه‌رێم‪،‬‬ ‫پۆسته‌ بااڵكانی‌ ناو حكومه‌ت ‌‬ ‫به‌ده‌ر له‌وه‌زیریی‌‪ ،‬نزیكه‌ی‌ ‪700‬‬ ‫پۆستی‌ جیاوازه‌‪ ،‬بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش‬ ‫به‌نیازه‌ له‌‪%24‬ی‌ ئه‌و پۆستانه‌‬ ‫وه‌ربگرێت‌و له‌رێگای‌ وه‌رگرتنی‌‬ ‫سیڤیه‌وه‌‪ ،‬كه‌ تا ئێستا زیاد له‌ ‪800‬‬ ‫سیڤی‌ وه‌رگرتوه‌‪ ،‬خه‌ڵكیان تێدا‬ ‫دابنێ‌‪ ،‬ئه‌ندامی‌ وه‌رگرتنی‌ سیڤیه‌كان‬ ‫له‌بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان د‪.‬ئاسۆ مه‌حمود‬ ‫له‌دیدارێكی‌ ئاوێنه‌دا زانیاری‌ وردتر‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌خاته‌رو‪.‬‬ ‫پۆسته‌كانی‌ ناو حكومه‌ت به‌ژماره‌‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیاریه‌كان���ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫هه‌ڵسوڕاوه‌ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌پۆس���تی‌ وه‌زاریی‌ كه‌ ‪35‬پۆس���ته‌‪،‬‬ ‫له‌ن���او داموده‌زگاكان���ی‌ حكومه‌ت���دا‬ ‫گه‌لێ���ك پۆس���تی‌ ب���ااڵی‌ تریش هه‌ن‬ ‫كه‌ ئه‌وان به‌پێی‌ رێژه‌ی‌ به‌ش���دارییان‬ ‫له‌حكومه‌ت پش���كیان لێی���ده‌وێ‌‪،‬وه‌ك‬ ‫ئ���ه‌و رونیده‌كاته‌وه‌ پۆس���تی‌ بریكاری‌‬ ‫وه‌زی���ر له‌نێ���وان ‪50‬ت���ا‪ 55‬پۆس���ته‌‪،‬‬ ‫هاوكاتپل���ه‌ تایبه‌تیه‌كان‪ 25‬پۆس���ته‌‪،‬‬ ‫راوێژكاره‌كان���ی‌ ن���او وه‌زاره‌ته‌كانیش‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ ‪ 265‬پۆس���ت‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ره‌‬ ‫گشتیه‌كانیش ‪ 340‬پۆسته‌‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌‬

‫د‪.‬ئاسۆ مه‌حمود‪ :‬هه‌تا‬ ‫ئه‌و شوێنه‌ی‌ پێویست بێت‬ ‫گۆڕانكاری‌ له‌پۆسته‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫وه‌زاره‌تانه‌دا ده‌كه‌ین كه‌ گۆڕان‬ ‫وه‌ریانده‌گرێت‬ ‫د‪.‬ئاس���ۆ ئه‌وه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌وان‬ ‫كه‌س نانبڕاو بكه‌ن "ئێمه‌ كه‌س نانبڕاو‬ ‫ناكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم كه‌س���ێك كه‌ شایسته‌ی‌‬ ‫پۆستێك نه‌بێت‪ ،‬ته‌نها له‌به‌ر حزبیبونی‌‬ ‫وه‌ریگرتبێت‪ ،‬ئ���ه‌وا ده‌بێت به‌ناچاریی‌‬ ‫بیگۆڕین"‪.‬‬

‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كان كه‌ به‌پله‌ی‌ زۆر ئه‌وه‌یان وتوه‌ كه‌ ئ���ه‌وان وه‌ك گۆڕان‬ ‫ب���ااڵ هه‌ژمار ناكرێن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وانیش به‌ته‌نها پۆستی‌ وه‌زیر وه‌رناگرن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫زۆرینه‌ی‌ پۆسته‌كانی‌ ناو وه‌زاره‌ته‌كه‌یان‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 237‬پۆستن‪.‬‬ ‫ده‌وێ‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش له‌پێناوی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫به‌رنامه‌یه‌ی‌ هه‌یانه‌ بۆ گۆڕانكاریی‌ له‌ناو‬ ‫ی ناو‬ ‫گۆڕانكاری‌ له‌پۆسته‌كان ‌‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كاندا به‌باشی‌ جێبه‌جێی‌ بك ‌هن‌و‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كاندا ده‌كه‌ن‬ ‫به‌پێی‌ لێكدانه‌وه‌كانی‌ خۆیان‪ ،‬پشكی‌ رێگریان بۆ دروست نه‌بێت‪" ،‬هه‌تا ئه‌و‬ ‫دیاریكردنی‌ كه‌سه‌كان به‌پێی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌و پۆسته‌ حكومییانه‌ ش���وێنه‌ی‌ پێویس���ت بێت گۆڕانكاری‌‬ ‫خاڵبه‌ندیی‌ ده‌بێت‬ ‫‪ 170‬تا‪ 200‬پۆست ده‌بێت‪ ،‬تائێستاش له‌پۆسته‌كانی‌ ئه‌و وه‌زاره‌تانه‌دا ده‌كه‌ین‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ چۆنێت���ی‌ دیاریك���ردن‌و‬ ‫ب���ۆ پڕكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و پۆس���تانه‌ زیاتر كه‌ گ���ۆڕان وه‌ریانده‌گرێت"‪ .‬ره‌نگه‌ له‌و‬ ‫ل ‌ه ‪ 800‬س���یڤییان وه‌رگرتوه‌‪ .‬د‪.‬ئاسۆ كاره‌ی‌ گۆڕاندا به‌ش���ێك له‌به‌رپرسانی‌ پڕكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و پۆستانه‌ی‌ كه‌ به‌گۆڕان‬ ‫مه‌حم���ود جه‌خت ل���ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ن���او ئ���ه‌و وه‌زاره‌تان���ه‌‪ ،‬وه‌ك خۆیان ده‌درێن‪ ،‬ئه‌ندامی‌ لیژن���ه‌ی‌ وه‌رگرتنی‌‬ ‫پێ���ش وه‌رگرتن���ی‌ وه‌زاره‌ته‌كانی���ش پێشتر ده‌یانوت (نانبڕاو) بكرێن‪ ،‬به‌اڵم سیڤیه‌كان له‌بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬

‫خس���ته‌رو كه‌ هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫كه‌ سیڤییان پێشكه‌ش كردوه‌ كه‌ زیاد‬ ‫له‌‪ 800‬كه‌س ده‌بێت به‌پێی‌ خاڵبه‌ندیی‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ب���ۆ هه‌ر تایبه‌تمه‌ندیه‌ك چه‌ند‬ ‫خاڵێك دی���اری‌ ده‌كرێ���ت به‌نمونه‌ بۆ‬ ‫بڕوانامه‌ چه‌ن���د خاڵێكه‌‪ ،‬رابردوی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س���ه‌ چه‌ند خاڵێك‌و ش���اره‌زای‌ له‌و‬ ‫كاره‌دا به‌هه‌مانش���ێوه‌ چه‌ند خاڵێكی‌‬ ‫له‌س���ه‌رده‌بێت‪ ،‬نزیكی‌ له‌گۆڕان خاڵی‌‬ ‫له‌س���ه‌رده‌بێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌"ب���ه‌و جۆره‌‬ ‫كه‌سه‌كان له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌ خاڵبه‌ندیی‌‬ ‫دی���اری‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌قۆناغی‌‬ ‫یه‌كه‌میش���دا ی���ان ل���ه‌م حكومه‌ته‌دا‬ ‫پۆستیان به‌رناكه‌وێت‪ ،‬مه‌رج نییه‌ ئیتر‬ ‫ئێمه‌ بۆ هیچ ش���تێكی‌ تر پێویستمان‬ ‫پێی���ان نه‌بێت‪ ،‬به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌ ره‌نگه‌‬ ‫بۆشوێنی‌ تر سودیان لێببینین‪ ،‬له‌كاتی‌‬ ‫ت���ردا بانگیان بكه‌ین بۆ پۆس���تی‌ تر‪،‬‬ ‫ئێمه‌ به‌نیازین ناوه‌ندێك دروست بكه‌ین‬ ‫تا ئه‌و ناوه‌نده‌ ببێته‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫مرۆیی‌ باش بۆ گۆڕان"‪.‬‬ ‫ناوبراو باس���ی‌ له‌وه‌ش كرد له‌دانانی‌‬ ‫ئ���ه‌و پۆس���تانه‌دا ره‌چ���اوی‌ ب���اری‌‬ ‫جوگرافی���اش ده‌كه‌ن‌وئه‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌گه‌رمی���ان پۆس���تێكمان هه‌بێ���ت‬ ‫به‌دڵنیاییه‌وه‌ گه‌رمیانییه‌ك داده‌نێین‪،‬‬ ‫ناچین كه‌س���ێكی‌ خه‌ڵكی‌ سلێمانی‌ بۆ‬ ‫به‌رین"‪.‬‬

‫بۆچی‌ دانانی‌ وه‌زیره‌كان به‌سیڤی‌‬ ‫نه‌بوه‌؟‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ش ك���ه‌ بۆچ���ی‌‬ ‫له‌دانانی‌ وه‌زیره‌كانیش���دا بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان ره‌چ���اوی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ نه‌كردوه‌‬ ‫به‌س���یڤی‌ بێت‪،‬د‪.‬ئاسۆ مه‌حمود وتی‌‬ ‫"ئێم���ه‌ پێمانوایه‌ پۆس���تی‌ وه‌زیریی‌‬ ‫پۆس���تێكی‌ س���یادی‌‌و سیاس���یه‌‪،‬‬ ‫ناكرێت به‌سیڤی‌ خه‌ڵكی‌ بۆ دابنرێ‌‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ نه‌ده‌كرا درۆ له‌گ���ه‌ڵ خه‌ڵكی‌‬ ‫بكه‌ی���ن‌و بڵێی���ن وه‌زیره‌كانی���ش‬ ‫به‌وه‌رگرتنبه‌س���یڤی‌ داده‌نێی���ن"‪.‬‬ ‫جگه‌له‌وه‌ دانانی‌ وه‌زی���ره‌كان له‌الی‌‬ ‫حزبه‌كان���ی‌ تر النیك���ه‌م به‌زۆرینه‌ی‌‬ ‫ده‌نگی‌ سه‌ركردایه‌تیه‌كانیان ده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌ك ده‌وترێ‌ له‌الی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان ته‌نها رێكخه‌ری‌ گشتی‌ دواجار‬ ‫بڕیار له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌دات‪ ،‬له‌و روه‌وه‌‬ ‫د‪.‬ئاسۆ مه‌حمود باسی‌ له‌وه‌ كرد كه‌‬ ‫رۆژانه‌ نه‌وش���یروان مسته‌فا به‌شێك‬ ‫له‌ئه‌ندامان���ی‌ جڤاتی‌ نیش���تیمانی‌‌و‬ ‫هه‌ڵس���وڕاوانی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌ ده‌بینێ‌‌و‬ ‫"له‌زۆر مه‌سه‌له‌ی‌ هه‌ستیاردا راوێژیان‬ ‫پێ���ده‌كات" ئه‌و وتیش���ی‌ "هێش���تا‬ ‫له‌دانان���ی‌ وه‌زیره‌كانی���ش بڕی���اری‌‬ ‫كۆتای���ی‌ ن���ه‌دراوه‌‪ ،‬ره‌نگ���ه‌ بڕیاری‌‬ ‫كۆتای���ی‌ له‌ناو كۆبون���ه‌وه‌ی‌ جڤاتی‌‬ ‫نیشتمانیدا بدرێت"‪.‬‬

‫داعش‪ ..‬به‌هانه‌یه‌ك بۆ راپه‌ڕینی سوننه‌كان‬

‫"له‌دوای‌ دروستبونی هه‌رێمی سوننه‌ مه‌ترسی له‌سه‌ر كورد دروست ده‌بێت"‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫داعش بۆچی تاراده‌یه‌ك له‌عێراق‬ ‫سه‌ركه‌وت‌و ماوه‌ی‌ دو ساڵ له‌سوریا‬ ‫سه‌رنه‌كه‌وت‪ ،‬ئه‌مه‌ ئه‌و پرسیاره‌یه‌ كه‌‬ ‫جێگه‌ی‌ تێڕامانی واڵتان‌و چاودێرانی‬ ‫سیاسی‌و سه‌ربازییه‌‪" ،‬چونكه‌ داعش‬ ‫له‌سوریا خه‌ڵكی له‌گه‌ڵدا نه‌بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌عێراق هاواڵتیانی سوننه‌ی‌ له‌گه‌ڵدایه‌و‬ ‫سوپا به‌ردباران ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫گوزارشته‌ له‌بێزاریی‌ سوننه‌كان له‌سوپاو‬ ‫حكومه‌تی مالیكی‪ ،‬بۆیه‌ داعشیان‬ ‫كرده‌ به‌هانه‌یه‌ك بۆ راپه‌ڕینیان‌و ئێستا‬ ‫باسی هه‌رێمی سوننه‌ هاتوه‌ته‌ ئاراوه‌"‪.‬‬ ‫قایمقامی دوزخورماتوش ده‌ڵێت "دوای‌‬ ‫دروستبونی هه‌رێمی سوننه‌ مه‌ترسی‬ ‫له‌سه‌ر كورد دروست ده‌بێت"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی به‌رپرس���ێكی حزبی هه‌مو ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ له‌كه‌ركوك‌و سه‌اڵحه‌دین‌و دیاله‌و‬ ‫ده‌وروبه‌ر به‌ناوی داعش���ه‌وه‌ شه‌ڕ ده‌كه‌ن‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 500‬كه‌س ده‌بن‌و ئه‌وانی دیكه‌یان‬ ‫كه‌ له‌گه‌ڵیاندان هه‌مویان خه‌ڵكی سیڤیل‌و‬ ‫س���وننه‌ی ئه‌و ناوچانه‌ن‪ ،‬ل���ه‌دژی هێزی‬ ‫س���وپا ده‌جه‌نگن كه‌ به‌س���وپای شیعه‌و‬ ‫مالیكی ده‌زانن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وان رایده‌گه‌یه‌نن‬ ‫به‌ته‌واوه‌ت���ی‌ "بڕوایان به‌مالیكی‌و حوكمی‬ ‫شیعه‌ نه‌ماوه‌"‪.‬‬ ‫له‌پاش هه‌ڵبژاردن���ی ‪ 2014‬ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانی عێراق‌و س���ه‌ركه‌وتنی گه‌وره‌ی‌‬ ‫مالیكی‌و شیعه‌كان‪ ،‬سوننه‌كان رایانگه‌یاند‬ ‫كه‌ ته‌زویرێكی زۆر كراوه‌و گه‌یش���تونه‌ته‌‬ ‫ئه‌و بڕوایه‌ی كه‌ چیتر سوننه‌كان ناتوانن‬ ‫ده‌سه‌اڵت بگرنه‌وه‌ ده‌س���ت‌و ته‌نها رێگه‌‬ ‫دابه‌شبونیانه‌ له‌عێراق‪.‬‬ ‫له‌پێش هه‌ڵب���ژاردن ئاوێنه‌ ئاواره‌كانی‬ ‫ناحی���ه‌ی س���لێمان ب���ه‌گ‌و ده‌ورب���ه‌ری‌‬ ‫به‌س���ه‌ركرده‌وه‌و رایانگه‌یان���د كه‌ "ئه‌وان‬ ‫هیچ كه‌سێكیان نه‌دیوه‌ به‌ناوی داعشه‌وه‌و‬ ‫ته‌نها مالیكی به‌ناوی داعشه‌وه‌ هێرشمان‬ ‫ده‌كاته‌ س���ه‌ر ته‌نها به‌مه‌به‌س���تی ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌ن���گ نه‌ده‌ی���ن‌و به‌ش���داری‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫نه‌بین‌و هه‌موم���ان ئاواره‌بوی���ن‌و نازانین‬ ‫كارتی ده‌نگدان‌و ناوه‌كانمان له‌كوێیه‌"‪.‬‬ ‫مامۆس���تایه‌كی خه‌ڵكی س���لێمان به‌گ‬ ‫به‌ن���اوی محه‌م���ه‌د غێ���دان به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د هێزی س���واتی مالیكی كاتێك‬ ‫هاتن���ه‌ نێ���و س���لێمان به‌گه‌وه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫دیواره‌كان نوسیبویان بژی هێزی سواتی‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمی ئێران‪" ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ وه‌كو‬ ‫س���وننه‌كان هه‌مو ده‌زانین مالیكی ته‌نها‬ ‫ئاژاوه‌ له‌ناوچه‌ س���وننییه‌كاندا دروس���ت‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌گینا بۆچی له‌هیچ پارێزگایه‌كی‬ ‫شیعه‌نشین شه‌ڕو كێشه‌یه‌ك رونادات"‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر بێت‌و‬ ‫هه‌رێمی سونن ‌ه‬ ‫دروستبێت كورد‬ ‫وه‌زعی خراپ‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئێستا ئه‌گه‌ر یه‌ك‬ ‫دوژمنی هه‌بێت‬ ‫ئه‌وكات چه‌ند‬ ‫دوژمنێكی بۆ‬ ‫دروستده‌بێت‬ ‫داعش دوژمنی جگه‌ره‌یه‌‬ ‫به‌رپرس���ێكی س���ه‌ربازیی ك���ورد فڕۆكه‌خانه‌كه‌ی‌ دوزخورماتوو گونده‌كانی‌‬ ‫له‌ناوچ���ه‌ی دوزخورماتو كه‌ نه‌یویس���ت ده‌وروب���ه‌ری‌‌و زاڵگ���ه‌ی‌ س���لێمان به‌گ‬ ‫ناوی باڵوبكرێت���ه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند له‌س���ێڕیانی‌ دوزخورماتو كف���ری به‌غدا‬ ‫له‌كه‌ركوكه‌وه‌ تاوه‌كو قه‌زای‌ دوزخورماتوو جێگیركراون‌و به‌ده‌س���تی‌ ئه‌و هێزه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫س���لێمان به‌گ له‌پارێزگای سه‌اڵحه‌دین‌و ئه‌مه‌ جگ���ه‌ له‌وه‌ی‌ زۆربه‌ی‌ ئ���ه‌و ناوچه‌‬ ‫قه‌ره‌ته‌پ���ه‌و جه‌له‌وال له‌پارێ���زگا ‌ی دیاله‌ كوردییانه‌ی‌ بارودۆخی ئه‌منییان تێكچوبو‬ ‫ه���ه‌ر گوندێك ك���وردی تێدا ب���وه‌ هێزی به‌ده‌ستی پێشمه‌رگه‌وه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌و هێزانه‌ی‌ كه‌ له‌ئێستادا له‌كه‌ركوك‌و‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ چوه‌ته‌ نێویه‌وه‌و جێگیربوه‌و‬ ‫ئه‌و گوندانه‌شی عه‌ره‌بنشینن پێشمه‌رگه‌ دوزخورماتوو ناحیه‌كانی پارێزگای دیاله‌‬ ‫جێگیركراون بریتین له‌هێزی پێشمه‌رگه‌و‬ ‫نزیكیان نه‌بوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرس���ه‌ س���ه‌ربازییه‌ وتیش���ی پۆلیس���ی به‌رگری‌و فریاكه‌وت���ن‌و لیوای‌‬ ‫"له‌ئێس���تادا له‌خه‌تی كه‌ركوكه‌وه‌ تاوه‌كو نه‌وت‌و گازو هێزه‌كانی پشتیوانی‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌بون���ی داعش ب���ه‌و ناوه‌‬ ‫پش���تی دوزخورماتوو نزیك سلێمان به‌گ‬ ‫له‌س���ه‌اڵحه‌دین‪ ،‬ناحیه‌كان���ی قه‌ره‌ته‌په‌و گه‌وره‌ی���ه‌ ل���ه‌و ناوچانه‌ ئه‌و به‌رپرس���ه‌‬ ‫جه‌ل���ه‌والو گونده‌كان���ی‌ ده‌وروب���ه‌ر هیچ س���ه‌ربازییه‌ ب���ۆ ئاوێن���ه‌ ئاش���كرایكرد‬ ‫هێزێك���ی عێراقی‌و گروپ���ه‌ چه‌كداره‌كانی "راس���ته‌ داعش بونی هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌كو‬ ‫تێ���دا نه‌ماوه‌و ته‌نها پێش���مه‌رگه‌و هێزی رێكخ���راوی قاعیده‌ رێكخ���راو نییه‌و به‌و‬ ‫گه‌وره‌یی���ه‌ نییه‌ هێزێكی گ���ه‌وره‌ی‌ وه‌كو‬ ‫كوردی تێدایه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌فس���ه‌ر له‌لی���وای‌ ‪16‬ی هێ���زی‌ س���وپای عێراق به‌و هه‌موچه‌كه‌ قورسه‌وه‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ م�ل�ازم چ���االك ئیبراهی���م نه‌توانێت له‌ناویانببات‪ ،‬به‌ڵكو سوننه‌كان‌و‬ ‫له‌ناوچ���ه‌ی‌ س���ه‌اڵحه‌دین‌و دوزخورماتو خه‌ڵكی عه‌شایه‌ریان له‌گه‌ڵدایه‌و هه‌مویان‬ ‫ب���ۆ ئاوێنه‌ رونیك���رده‌وه‌ وه‌كو لیوای ‪ 16‬راپه‌ڕی���ون دژی س���وپا ك���ه‌ به‌موڵك���ی‬ ‫له‌زاڵگه‌ی س���ێڕیانی حلێوه‌ الی تكریت‌و ش���یعه‌كانی ده‌زان���ن‌و نایانه‌وێت جارێكی‬

‫تر ش���یعه‌ حوكمیان بكاته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌م ‌ه‬ ‫ته‌نها راپه‌ڕینێكه‌ وه‌كو راپه‌ڕینی ‪1991‬ی‬ ‫كورد"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ بون���ی داع���ش‌و راپه‌ڕین���ی‬ ‫س���وننه‌كان ئ���ه‌و ئه‌فس���ه‌ره‌ی لی���وای‌‬ ‫‪16‬ی هێزی پێش���مه‌رگه‌ ب���ۆ ئاوێنه‌ وتی‬ ‫"له‌س���ه‌ره‌تای‌ دۆخه‌كه‌دا به‌ش���ێوه‌یه‌كی‬ ‫گش���تی هێزێكی به‌ن���او داعش كۆنترۆڵی‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ ناوچه‌كان���ی پارێ���زگای‌‬ ‫س���ه‌اڵحه‌دینیان كرد‪ ،‬به‌اڵم دواتر خه‌ڵكی‬ ‫سوننه‌ مه‌زهه‌بی عه‌شایه‌ری ئه‌و ناوچه‌یه‌و‬ ‫خه‌ڵكی شڕه‌خۆریش چونه‌ پاڵ ئه‌و هێزه‌و‬ ‫له‌ئێس���تادا خه‌ڵكی سوننه‌مه‌زهه‌بی توڕه‌‬ ‫له‌حكومه‌تی مالیكیشی تێدایه‌"‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی پێش���ودا ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫قه‌زای‌ دوزخورماتو كه‌مال گلی به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاندب���و كه‌ ل���ه‌دوای‌ روخانی به‌عس‬ ‫ل���ه‌‪ 2003‬له‌كۆی ‪ 51‬گوندی دوزخورماتوو‬ ‫س���لێمان به‌گ‌و ده‌وروبه‌ری‌ ‪ 43‬گوندیان‬ ‫هیچ هێزێك���ی عێراقی‌و كوردی تێدانییه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ بوه‌ته‌ موڵگه‌ی‌ گروپه‌ چه‌كداره‌كان‪.‬‬ ‫س���اڵی پار عه‌ره‌بی سوننه‌ ماوه‌ی‌ ‪70‬‬ ‫رۆژ له‌رومادی‌وحه‌ویجه‌و موس���ڵ‌و ناوچه‌‬

‫سوننه‌نشینه‌كان مانگرتن‌و خۆپیشاندانیان‬ ‫ئه‌نجامداو له‌سه‌ر ش���ه‌قام‌و گۆڕه‌پانه‌كان‬ ‫بون‪ ،‬به‌ب���ێ ئه‌وه‌ی چ���ه‌ك به‌كاربهێنن‪،‬‬ ‫كه‌چی نه‌ك حكوم���ه‌ت وه‌اڵمینه‌دانه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو س���وپا هێرش���ی كرده‌ س���ه‌ریان‌و‬ ‫ده‌یان هاواڵتی بریندارو شه‌هیدبون‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ئ���ه‌وكات قایمقام���ی ق���ه‌زای‌‬ ‫دوزخورماتو ش���ه‌الل عه‌بدول به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند "ئه‌گه‌ر پێشوتر رێژه‌یه‌كی خه‌ڵكی‬ ‫سوننه‌ ناڕازیبوبێتن ئێستا هه‌ر هه‌مویان‬ ‫دژی حكومه‌تن‪ ،‬بۆی���ه‌ پێموایه‌ دابڕانێك‬ ‫دروس���تده‌بێت ل���ه‌و ناوچه‌ س���وننییانه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ حكومه‌ت���ی ناوه‌نددا‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫ره‌نگه‌ ره‌نگدانه‌وه‌ی خراپی هه‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫ناوچه‌ دابڕاوه‌كان‪ ،‬چونكه‌ له‌و س���نورانه‌‬ ‫ملمالنێیه‌كی زۆر هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی بااڵی سه‌ربازیی به‌دوری‬ ‫نازانێ���ت ك���ه‌ له‌ئه‌گ���ه‌ری دروس���تبونی‬ ‫هه‌رێمی س���وننه‌كان كورد مه‌ترسی زیاتر‬ ‫له‌ئێستای له‌سه‌ر دروستده‌بێت‪ ،‬ئه‌و وتی‬ ‫"ئه‌گه‌ر بێت‌و هه‌رێمی سوننه‌ دروستبێت‬ ‫كورد وه‌زعی خراپ ده‌بێت‪ ،‬چونكه‌ ئێستا‬ ‫ئه‌گه‌ر یه‌ك دوژمنی هه‌بێت‪ ،‬ئه‌وكات چه‌ند‬

‫دوژمنێكی بۆ دروستده‌بێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئایینده‌ی‌ كورده‌وه‌ له‌وناوچانه‌دا‬ ‫له‌ئه‌گه‌ری‌ دروستبونی هه‌رێمی سوننه‌دا‪،‬‬ ‫قایمقام���ی دوزخورمات���و ده‌ڵێت "ده‌بێت‬ ‫سیاس���ییه‌كانی‌ ك���ورد كار له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫بابه‌ت���ه‌ بكه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم نابێت ئێمه‌ش له‌و‬ ‫سنوره‌ ده‌ستبه‌رداری خاكی خۆمان بین‪،‬‬ ‫به‌بڕوای‌ ئێمه‌ ئه‌گه‌ر عه‌ره‌به‌ س���وننه‌كان‬ ‫په‌الماری‌ ناوچه‌ داب���ڕاوه‌كان نه‌ده‌ن ئه‌وا‬ ‫ره‌نگ���ه‌ له‌ناوچه‌كان���ی‌ خۆی���ان‪ ،‬خۆیان‬ ‫راگیربكه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ری���ش په‌الماری‌ ناوچه‌‬ ‫دابڕاوه‌كان ب���ده‌ن به‌تایبه‌تیش كه‌ركوك‌و‬ ‫دوزخورماتوو قه‌ره‌ته‌پ���ه‌و جه‌له‌وال ئه‌وا‬ ‫مه‌ترسی ش���ه‌ڕی گه‌وره‌ی‌ به‌دواوه‌ دێت‌و‬ ‫هێزه‌ كوردییه‌كان ل���ه‌و ناوچانه‌ بێده‌نگ‬ ‫نابن"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر دوای‌ دروس���تبونی كێش���ه‌كه‌ی‌‬ ‫حه‌ویجه‌ ساڵی ‪2013‬سه‌ركرده‌كانی عه‌ره‌بی‬ ‫س���وننه‌ رایانگه‌یاند باش���ترین چاره‌سه‌ر‬ ‫ب���ۆ كێش���ه‌كانیان راگه‌یاندن���ی‌ هه‌رێمی‬ ‫س���وننه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئایا كورد پالنی چییه‌‬ ‫بۆ دوای‌ دروس���تبونی هه‌رێمی سوننه‌ كه‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ سنوره‌كانی له‌و ناوچه‌یه‌دایه‌؟‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫‪11‬‬

‫ملمالنێی سعودیه‌‌و ئێران‌و ئه‌مه‌ریكا له‌عێراق‬ ‫رۆبه‌رت فیسك وتارێكی‌ به‌ناوی‌ "سعودیه‌‬ ‫سپۆنسه‌ری‌ خه‌الفه‌تی‌ س���وننی‌" ده‌كات‬ ‫له‌رۆژنام���ه‌ی‌ ئیندیپێندت���ی‌ به‌ریتان���ی‌‬ ‫باڵوك���رده‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫عه‌ره‌بستانی‌ سعودی‌ له‌پشت دروستكردنی‌‬ ‫تاڵیب���ان‌و رێكخراوی‌ قاعیده‌وه‌یه‌و له‌كۆی‌‬ ‫‪ 19‬جێبه‌جێ���كاری‌ هێرش���ه‌كانی‌ ‪11‬ی‌‬ ‫س���ێپتێمبه‌ریش ‪15‬ی���ان س���عودی‌ بون‪،‬‬ ‫ئێس���تاش داعش له‌داگیركردنی‌ موسڵ‌‌و‬ ‫تكری���ت‌و رۆژئ���اوای‌ ئه‌نب���اردا پش���تی‌‬ ‫به‌سعودییه‌ ئه‌ستوره‌‪.‬‬ ‫فیس���ك ده‌ڵێت "خاڵێكی‌ لێكچو له‌نێوان‬ ‫عێراق‌و سوریادا ئه‌وه‌یه‌ ك ‌ه له‌عێراق نوری‌‬ ‫مالیكی‌ ش���یعی‌ حوك���م ده‌كا‌و ئه‌مه‌ریكا‬ ‫پشتیوانیه‌تی‌‪ ،‬له‌سوریاش به‌شار ئه‌سه‌دی‌‬ ‫عه‌له‌وی‌ حوكم ده‌كات‌و ئه‌مه‌ریكا دژیه‌تی‌‪،‬‬ ‫كه‌چ���ی‌ ئ���ه‌م دو س���ه‌ركرده‌یه‌ پێكه‌وه‌‬ ‫"ده‌سته‌بران له‌چه‌كدا" بۆ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌كانی‌ داعش"‪.‬‬ ‫به‌اڵم سعودیه‌ پێیوایه‌ ئه‌وه‌ هه‌ڵسوكه‌وته‌‬ ‫چه‌وته‌كان���ی‌ مالیكیی���ه‌ ك���ه‌ عێراق���ی‌‬ ‫گه‌یان���ده‌ ئه‌م رۆژه‌‪ ،‬وه‌زی���ری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫سعودیه‌ س���عود فه‌یس���ه‌ڵ‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫"داع���ش به‌ته‌نها هێ���زی‌ به‌دیهێنانی‌ ئه‌و‬ ‫پێش���ڕه‌وییه‌ی‌ نییه‌ كه‌ له‌موسڵ‌‌و تكریت‬

‫بینیم���ان‪ ،‬به‌ڵكو پش���تیوانی‌ خێڵه‌كی‌‌و‬ ‫به‌عس���یه‌كان‌و ئه‌و گروپانه‌ش���ی‌ له‌گه‌ڵه‌‬ ‫كه‌ له‌دوای‌ داگیركردنی‌ عێراقه‌وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌مه‌ریكاوه‌ له‌پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌ ئه‌و واڵته‌‬ ‫ناڕازین"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ئه‌گ���ه‌ری‌ ده‌س���تێوه‌ردانی‌‬ ‫ئێرانی���ش له‌روبه‌ڕوبون���ه‌وه‌ی‌ داعش���دا‬ ‫له‌عێ���راق‪ ،‬فه‌یس���ه‌ڵ‌ وتی‌ "پی���او چۆن‬ ‫مێشكی‌ ناته‌قێت كه‌ شانبه‌شانی‌ فڕۆكه‌ی‌‬ ‫ب���ێ‌ فڕۆكه‌وان���ی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ پاس���داری‌‬ ‫ئێران���ی‌ ببینێت كه‌ خه‌ریكی‌ كوش���تنی‌‬ ‫عێراقیه‌كانن"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ واڵتانی‌ س���عودیه‌و‬ ‫ئیمارات‌و قه‌ته‌ر تا ئێستا نوێنه‌رایه‌تییان‬ ‫له‌عێراقدا نییه‌‌و له‌بااڵده‌س���تی‌ شیعه‌كان‬ ‫له‌عێراق���دا ناڕازین‌و زۆرێ���ك له‌چاودێران‬ ‫پێیانوای���ه‌ كه‌ ئ���ه‌و واڵتان���ه‌ خوازیارن‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی‌ داعش���ه‌وه‌ كۆی‌ سیس���ته‌می‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ عێراق داڕمێن���ن‌و ده‌رفه‌تی‌‬ ‫مانۆڕكردن له‌به‌رده‌م ده‌س���ه‌اڵتی‌ زیاتری‌‬ ‫شیعه‌كاندا به‌رته‌سك بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا‪ ،‬ئێران شێلگیرانه‌ له‌هه‌وڵی‌‬ ‫ئیحتیواكردنی‌ پێشڕه‌وییه‌كانی‌ داعشدایه‌‪،‬‬ ‫كه‌ وه‌ك به‌ربه‌ستێك له‌به‌دیهێنانی‌ پڕۆژه‌‌و‬ ‫ئه‌جنده‌ سیاسیه‌كانی‌ خۆی‌ له‌ڕۆژهه‌اڵتی‌‬

‫ناوه‌ڕاس���تدا لێیده‌ڕوانێ���ت‪ .‬ئێ���ران‬ ‫مه‌به‌س���تیه‌تی‌ رێگه‌ له‌پارچه‌پارچه‌بونی‌‬ ‫عێ���راق بگرێ���ت‪ ،‬خوازیاره‌ بااڵده‌س���تی‌‬ ‫شیعه‌كان به‌رده‌وامبێت‪.‬‬ ‫هه‌ڵكش���انی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌ داعش له‌عێراق‬ ‫له‌دیدی‌ ئێرانه‌وه‌‪ ،‬هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌كی‌ جدییه‌‌و‬ ‫وه‌ك به‌ش���ێك له‌ئاسایش���ی‌ ناوخۆی���ی‌‬ ‫لێده‌ڕوانێت‌و هه‌رچییه‌كی له‌ده‌ستبێت بۆ‬ ‫كپكردنه‌وه‌و سنورداكردنه‌وه‌ی‌ ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫ناسیۆنالیس���ته‌ عه‌ره‌به‌كان‌و س���وننه‌كان‬ ‫درێغی‌ ناكات‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئه‌مه‌ریكاش له‌ڕێگه‌ی‌ چه‌ندین‬ ‫كه‌ناڵه‌وه‌ هۆش���دارییان داوه‌ به‌ئێران كه‌‬ ‫خۆی���ان به‌دوربگرن له‌وه‌ی‌ راس���ته‌وخۆ‬ ‫پێبخه‌ن��� ‌ه جه‌نگی‌ داعش���ه‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاگ���ری‌ ش���ه‌ڕی‌ تائیف���ی‌‌و مه‌زهه‌ب���ی‌‬ ‫بڵێس���ه‌دارتر نه‌ك���ه‌ن له‌عێراق���دا‪ ،‬ت���ا‬ ‫سه‌رتاسه‌ری‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست نه‌بێته‌‬ ‫گۆڕه‌پانی‌ هه‌ڵگیرس���انی‌ ش���ه‌ڕی‌ نێوان‬ ‫س���وننه‌و ش���یعه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێران زۆر زیاتر‬ ‫له‌ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬بای���ه‌خ به‌روداوه‌كانی‌ عێراق‬ ‫ده‌دات‌و وه‌ك مه‌س���ه‌له‌یه‌ك ‌ی ناوخۆی���ی‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ ده‌كات‌و پێش���یوایه‌ كه‌‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێران زیاتر له‌ئه‌مه‌ریكا‪،‬‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ ستراتیجی‌ عێراقه‌‪.‬‬

‫ی وه‌رچه‌رخانن‬ ‫ی داعش خاڵ ‌‬ ‫ئیسرائیل‪ :‬ده‌سكه‌وته‌كان ‌‬ ‫س����ه‌نته‌ری‌ لێكۆڵین����ه‌وه‌ی‌ ئاسایش����ی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌ ئیس����رائیلی‌ س����ه‌ر به‌زانكۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌لئه‌بی����ب له‌راپۆرتێكدا ئام����اژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات ك����ه‌ كه‌وتن����ی‌ چه‌ند ش����ارێكی‌‬ ‫عێراق‌و س����وریا به‌ده‌ست داعش‪ ،‬خاڵی‌‬ ‫وه‌رچاخانن له‌رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس����تدا‌و‬ ‫لێكه‌وت����ه‌ی‌ هه‌رێم����ی‌‌و نێوده‌وڵه‌ت����ی‌‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫راپۆرته‌ك����ه‌ جه‌غ����ت ل����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫س����ه‌ركه‌وتنی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌ داعش مایه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نیگه‌رانیی����ه‌ ب����ۆ به‌ش����ێك له‌واڵتان����ی‌‬ ‫هاوس����ێی‌ عێ����راق‌و مایه‌ی‌ توش����بونی‬ ‫هێستریاش����ه‌ بۆ به‌شێكی‌ تریان‌و ئێستا‬ ‫ناوه‌نده‌ سیاسیه‌كانی‌ واڵتانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاست له‌نزیكه‌وه‌ چاودێریی‌ ئه‌و دۆخه‌‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‌و چاوه‌ڕوانن بزانن ئه‌م روداوانه‌‬

‫درێژخایه‌ن ده‌بن یان كورتماوه‌‪.‬‬ ‫راپۆته‌كه‌ ده‌ڵێت "ئیسرائیل‪ ،‬خوازیار‌ه‬ ‫داع����ش ج����ێ پێ����ی‌ خ����ۆی‌ نه‌كاته‌وه‌‬ ‫له‌رۆژهه‌اڵت����ی‌ ناوه‌ڕاس����تدا‪ ،‬چونك����ه‌‬ ‫له‌درێژخایه‌ندا جێی‌ مه‌ترسییه‌ له‌ئاستی‌‬ ‫ئه‌من����ی‌‌و سیاس����یدا‌و هه‌ڕه‌ش����ه‌یه‌كی‌‬ ‫ستراتیجییه‌ له‌دورمه‌ودادا بۆ ئیسرائیل‪.‬‬ ‫توركیا نیگه‌رانه‌ له‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر سنوره‌كانی‌‬

‫پیشاوه‌رێك دروس����تبێت‌و زیاتر بایه‌خ‬ ‫به‌مه‌س����ه‌له‌ی‌ كونس����وڵگه‌رییه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌موس����ڵ‌‌و ئاینده‌ی‌ كه‌رك����وك ده‌دات‪.‬‬ ‫ئوردون ده‌ترسێت روبه‌ڕوی‌ شه‌پۆلێكی‌‬ ‫تری‌ ئاواره‌بون ببێته‌وه‌‌و داعش مه‌ترسی‌‬ ‫ب����ۆ س����ه‌ر خاكه‌ك����ه‌ی‌ دروس����تبكات‌و‬ ‫ش����انه‌ نوس����توه‌كانی‌ ن����او ئوردونیش‬ ‫بجوڵێنێت"‪.‬‬

‫كوردستان كه‌مپێكی‌ گه‌وره‌ بۆ‌ ئاواره‌كان‬

‫انیان‬

‫گه‌شتی‌ داعش به‌شارو شارۆچكه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫موس���ڵ‌‌و تكری���ت‌و ده‌ورب���ه‌ری‌‬ ‫كه‌رك���وك‌و دیاله‌دا‪ ،‬ش���ه‌پۆلێكی‌‬ ‫دیك���ه‌ی‌ ئ���اواره‌ی‌ روه‌و هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان به‌دیاری‌ له‌گه‌ڵ‌ خۆیدا‬ ‫هێنا‪ ،‬پێده‌چێ���ت عێراق له‌به‌رده‌م‬ ‫قه‌یرانێكی‌ مرۆیی‌ درێژخایه‌ندا بێت‌و‬ ‫له‌رۆژ‌و مانگه‌كانی‌ داهاتودا هه‌زاران‬ ‫هه‌زار كۆڵ‌ به‌ك���ۆڵ‌‌و ئاواره‌‌و ماڵ‌‌و‬ ‫حاڵ‌ وێران ته‌نها رێگه‌ی‌ به‌رده‌میان‬ ‫كۆچكردن بێت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ جێی‌ سه‌رنجه‌‪ ،‬له‌روداوه‌كانی‌‬ ‫ئ���ه‌م چه‌ن���د س���اڵه‌ی‌ دوایی���دا‪،‬‬ ‫كوردستان رۆڵی‌ كه‌مپێكی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫بینی���وه‌‪ ،‬ك���ه‌ س���ااڵنه‌ ه���ه‌زاران‬ ‫ئاواره‌ی‌ عێراقی‌‌و سوری‌‌و ئێرانی‌‌و‬ ‫توركیش په‌نای���ان بۆ بردوه‌و هه‌ر‬ ‫سێ‌ پارێزگاكه‌ی‌ هه‌رێمیش چه‌ندین‬ ‫كه‌مپی‌ گه‌وره‌و بچوك له‌خۆده‌گرن‪،‬‬ ‫كه‌ جمه‌ی���ان دێت ل���ه‌و ئاوارانه‌ی‌‬ ‫له‌تاو شه‌ڕو كوش���تار ماڵ‌‌و حاڵی‌‬ ‫هه‌زاران ش���یع ‌ه ناو ‌‬ ‫ی خۆیان تۆماركرد خۆیان به‌جێهێشتوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی خۆبه‌خش���ان ‌ه روب���ه‌ڕو ‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫داع���ش ببن���ه‌وه‌‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت نه‌ك هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی میللیدا خه‌ڵكی‌ شیعه‌ دوا ‌‬ ‫له‌ئاس���ت ‌‬ ‫ی عێراق گه‌ڕانه‌و‌ه‬ ‫ی له‌س���وپا ‌‬ ‫نائومێدی ‌‬ ‫بۆ "جه‌یشی‌ شه‌عبی‌"‪ ،‬به‌ڵكو سه‌ركرد‌ه‬ ‫ش���یعییه‌كانی‌ وه‌ك عه‌مار حه‌كیمیش‬ ‫ی‬ ‫به‌رگ���ی‌ ئایینی‌‌و روحانی‌ توڕداو به‌رگ ‌‬ ‫سه‌ربازیی‌ پۆش���ی‌‌و تفه‌نگی‌ هه‌ڵگرت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫موقته‌دا سه‌دریش یه‌كینه‌كانی‌ ئاشت ‌‬ ‫ب���ۆ پاراس���تنی‌ مه‌رقه‌د‌ه پی���رۆزه‌كان‬ ‫ی شیع ‌ه‬ ‫دامه‌زراند‌و مه‌رقه‌ده‌ پیرۆزه‌كان ‌‬ ‫به‌پشتێنه‌یه‌كی‌ به‌رگریی‌ تۆكمه‌و به‌هێز‬ ‫ده‌وره‌دران‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫دوپشک‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی ساردیه‌ك ده‌كه‌وێت ‌ه نێوان تۆو هاوڕێكه‌ته‌وه‌‪ .‬به‌ه���ۆی‌ ئه‌و میوان ‌ه زۆره‌ی‌ ئه‌م ماوه‌ی ‌ه تۆزێك كێش���ه‌ی‌ داراییت بۆ دروس���ت‬ ‫ی ژیانتدا زاڵب ‌ه ئه‌م ماوه‌ی��� ‌ه زۆر ماندوبوی���ت به‌هۆ ‌‬ ‫به‌س���ه‌ر ناخۆش���یه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌بێت‌و ئه‌مه‌ش واتلێده‌كات ك ‌ه كه‌متر‬ ‫زۆری‌ نه‌ماو‌ه هه‌مو ش���تێك چاره‌سه‌ر س���ه‌رقاڵبونت به‌ب���واری‌ خوێندنه‌وه‌‌و پێویس���ته‌ هه‌وڵی‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ بده‌ن‪ ،‬هه‌تان���ه‌ زۆر س���ه‌رقاڵیت‪ ،‬ئ���اگادار ‌‬ ‫ده‌رفه‌تت بۆ كاره‌كانت بۆ بڕه‌خسێت‪.‬‬ ‫ته‌ندروستیت به‌‪.‬‬ ‫ره‌نگ ‌ه كێشه‌ك ‌ه گه‌وره‌تر ببێت‪.‬‬ ‫ته‌ندروستیت باشتر بوه‌‪.‬‬ ‫ی كات به‌‪.‬‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬چاوه‌ڕێ ‌‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫كێش���ه‌كانی‌ نێوان خێزانه‌ك���ه‌ت تا دێن‬ ‫ئاڵۆزتر ده‌بن‪ ،‬پێویسته‌ چیتر پشتگوێیان‬ ‫نه‌خه‌یت‪ ،‬هه‌وڵی‌ خۆتبده‌ له‌و باره‌یه‌وه‌‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫مۆندیال ‌ی عێراق ده‌ستیپێكرد‬ ‫به‌رل���ه‌وه‌ی‌ مۆندیال��� ‌ی به‌رازی���ل‬ ‫ده‌س���تپێبكات‪ ،‬فیكه‌ی‌ ده‌س���تپێكردن ‌ی‬ ‫مۆندیال��� ‌ی عێراق به‌هێرش���ی‌ داعش بۆ‬ ‫س���ه‌ر موسڵ‌ لێدرا‪ ،‬س���ه‌ركه‌وتنه‌ خێرا‌و‬ ‫بروسكه‌ئاس���اكانی‌ داع���ش‌و داڕمان��� ‌ی‬ ‫س���وك‌و ئاسانی‌ سوپا ‌ی عێراق له‌موسڵ‌‌و‬ ‫تكریت‌و ده‌وروبه‌ر ‌ی كه‌ركوك‌و دیاله‌‪ ،‬ك ‌ه‬

‫هاوش���ێوه‌ی‌ یارییه‌كانی‌ پله‌یسته‌یش���ن‌و هه‌ڵبژاردن���ی‌ په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫سیناریۆ ‌ی فیلمه‌كانی‌ هۆلیۆد بون‪ ،‬هه‌مو ئه‌نجامدراوه‌و هێشتا حكومه‌تی‌ هه‌رێمیش‬ ‫ناوه‌نده‌ سیاس���یه‌كان ‌ی ناوخۆو ده‌ره‌وه‌ ‌ی پێكنه‌هێن���راوه‌و كێش���ه‌ی‌ پارێ���زگاری‌‬ ‫سلێمانیش خاڵێكی‌ گه‌رمی‌ نێوان یه‌كێتی‌‌و‬ ‫عێراق ‌ی توش ‌ی شۆك كرد‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ مۆندیالی به‌ڕازی���ل به‌هه‌مو گۆڕانه‌و هێش���تا چاره‌سه‌رنه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دیمه‌ن ‌ه دڵڕفێنه‌کانییه‌وه‌ ده‌ستیپێکردوه‌‪ ،‬گه‌مه‌کان���ی داعش له‌مۆندیال���ی عێراقدا‬ ‫رۆژیش���ه هه‌م���و س���ه‌رنجه‌كان ‌ی روه‌و الی‌ خ���ۆی‬ ‫‌‌‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ م���اوه‌ ‌ی ‪269‬‬

‫رفاندوه‌‪ ،‬ئێستا پێشڕه‌وه‌ سه‌ربازییه‌كان ‌ی‬ ‫داعش‌و ده‌ستگرتنی‌ به‌س���ه‌ر روبه‌رێك ‌ی‬ ‫فراوانی‌ ناوچه‌ سوننه‌نشینه‌كانی‌ عێراق‌و‬ ‫لێكه‌وته‌كانی‌ ئه‌و روداوه‌ شاش���ه‌ ‌ی هه‌مو‬ ‫ته‌له‌فزیۆنه‌كان���ی‌ كوردس���تان‌و عێراق‌و‬ ‫ناوچه‌كه‌شی‌ داگیركردوه‌‪ ،‬هه‌نوكه‌ داعش‬ ‫روداوی‌ یه‌كه‌می‌ عێراق‌و كوردستانیشه‌‪.‬‬

‫پڕوپاگه‌ند ‌ه‬ ‫ی مسۆگه‌ركرد‬ ‫ی داعش ‌‬ ‫پێشڕه‌وییه‌كان ‌‬ ‫پێش���ڕه‌ویی ‌ه س���ه‌ربازییه‌كانی‌ داعش‬ ‫ی ئه‌نباردا‪،‬‬ ‫له‌موس���ڵ‌‌و تكریت‌و رۆژئاوا ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌یه‌كێك له‌گه‌وره‌ترین سه‌ركه‌وتنه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و هێ���زه‌ داده‌نرێ���ت ك ‌ه م���اوه‌ ‌‬ ‫ی پڕ‬ ‫س���اڵێك ‌ه دامه‌زراوه‌و له‌دو ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫له‌نائارامیی���دا چاالكه‌و له‌یه‌ككاتیش���دا‬ ‫ی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ چه‌ندی���ن هێ���زو ده‌وڵه‌ت��� ‌‬ ‫ی توندوتیژ‌و‬ ‫نه‌یاریدا له‌شه‌ڕو پێكدادان ‌‬ ‫خوێناویدایه‌‪.‬‬ ‫داعش بۆ وا خێرا سه‌ركه‌وت؟‬ ‫ی‬ ‫بێگوم���ان جگ���ه‌ له‌هاوپه‌یمانیه‌تیه‌ك ‌‬ ‫ی داعش‌و ناسیۆنالیس���ت ‌ه‬ ‫رانه‌گه‌یه‌نراو ‌‬ ‫عه‌ره‌بی���ه‌كان‌و عه‌ش���ائیری‌ عه‌ره‌ب‌و‬ ‫ی به‌عس‌و‬ ‫ی س���وپا ‌‬ ‫ئه‌فسه‌رانی‌ پێشو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆماری‌‌و به‌عسیه‌كان‌و هێزه‌كان ‌‬ ‫گارد ‌‬ ‫ی زیاتر ل ‌ه ‪ 10‬ساڵ ‌ه‬ ‫نه‌قشبه‌ندی‌‌و ئه‌وانه‌ ‌‬

‫ی عێراق ناڕازین‪،‬‬ ‫له‌پرۆس���ه‌ی‌ سیاس��� ‌‬ ‫هۆكارێكی‌ گرنگی‌ دیكه‌ له‌پش���ت ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫سه‌ركه‌وتنانه‌وه‌ن‪ ،‬ئه‌ویش به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی پڕوپاگه‌نده‌و دروستكردنی‌ ئه‌و‬ ‫چه‌ك ‌‬ ‫وێنه‌ تۆقێنه‌رو ترسناكه‌ن كه‌ بۆ داعش‬ ‫دروس���تكرا وه‌ك هێزێكی‌ ش���ه‌ڕه‌نگێز‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق‌و ش���یعه‌كان ‌‬ ‫له‌هزری‌ س���وپا ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌یاریان���دا‪ ،‬ك��� ‌ه ئه‌م���ه‌ش ل���ه‌ڕو ‌‬ ‫ی تێكش���كاندو‬ ‫س���ایكۆلۆجییه‌و‌ه ئه‌وان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م تێكشكاندنه‌ش وره‌به‌ردان‌و دۆڕان ‌‬ ‫ی‬ ‫سوك‌و ئه‌وانی‌ له‌به‌رده‌م داعشدا به‌دوا ‌‬ ‫خۆیدا هێنا‪.‬‬ ‫ی ك���ه‌ یه‌كێك���ه‌ له‌و‬ ‫هان���ی‌ فه‌كیك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاالكان���ه‌ به‌ش���دار ‌‬ ‫به‌عس���یانه‌ ‌‬ ‫ی ‪1963‬دا كردوه‌‪،‬‬ ‫ی ‪8‬ی‌ شوبات ‌‬ ‫له‌كوده‌تا ‌‬ ‫ی ئ���ه‌وكار هه‌زیم���ه‌"دا ده‌ڵێت‬ ‫له‌كتێب ‌‬ ‫ی عه‌بدولكه‌ریم قاس���ممان‬ ‫"ئێم ‌ه رژێم ‌‬

‫داعش‬ ‫له‌ره‌قه‌و ‌ه‬ ‫تا موسڵ‌‬

‫ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیسالم ‌‬ ‫له‌عێراق‌و شام‬

‫ئێستا داعش روبه‌رێكی‌ فراوانی‌ دو‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ سه‌ر نه‌خشه‌ی‌ جوگرافیای‌‬ ‫سیاس����ی‌ له‌رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس����تدا‬ ‫له‌بنده‌س����تدایه‌‪ ،‬ك����ه‌ زۆربه‌ی‌ هه‌ره‌‬ ‫زۆری‌ سوننه‌نشینن‌و له‌شاری‌ ره‌قه‌ی‌‬ ‫باكوری‌ س����وریاوه‌ درێژده‌بێته‌وه‌ تا‬ ‫شاری‌ موسڵ له‌عێراق‪.‬‬ ‫ئێس����تا ئ����ه‌م هێ����زه‌ له‌هه‌وڵ����ی‌‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌لكاندنی‌ ناوچه‌ سوننییه‌كانی‌‬ ‫عێراق‌و سوریادایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌رۆژانی‌‬ ‫داهاتودا داعش روبه‌روی‌ شكس����تی‌‬ ‫س����ه‌ربازیی‌ نه‌بێته‌وه‌‪ ،‬كه‌ ئاماژه‌ی‌‬ ‫مه‌یدانه‌كانی‌ جه‌نگ تا ئێس����تا ئه‌وه‌‬ ‫ده‌رناخه‌ن‪ ،‬ئ����ه‌وا ئه‌م هێزه‌ ده‌بێته‌‬ ‫دیفكاتۆو خ����ۆی‌ به‌س����ه‌ر دیمه‌نی‌‬ ‫سیاسی‌ عێراقدا ده‌سه‌پێنێت‪.‬‬ ‫هه‌ر ئێس����تا له‌ده‌روازه‌ی‌ یه‌عروبه‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ ده‌روازه‌یه‌ك����ی‌ س����تراتیجییه‌‬ ‫له‌نێ����وان موس����ڵ‌‌و حه‌س����ه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫له‌پالنداڕشتن‌و گواستنه‌وه‌و هێنان‌و‬ ‫بردنی‌ چه‌كدارو ئه‌و چه‌كه‌ س����وك‌و‬ ‫قورس����انه‌دایه‌ كه‌ له‌موسڵ‌‌و تكریت‬ ‫ده‌س����تی‌ به‌س����ه‌ردا گرتون‪ ،‬داعش‬ ‫مه‌به‌س����تیه‌تی‌ هاوس����ه‌نگی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی‌ هه‌ردو جه‌نگی‌ عێراق‌و سوریا‬ ‫رابگرێت‌و بنكه‌‌و حه‌شارگه‌ی‌ قایمیان‬ ‫تێدا دروستبكات‪.‬‬ ‫ئه‌و شارو ش����ارۆچكانه‌ی‌ سوریا كه‌‬ ‫داعش ده‌س����تی‌ به‌س����ه‌ردا گرتون‪،‬‬ ‫بریتی����ن له‌ره‌ق����ه‌و ریف����ی‌ حه‌له‌ب‌و‬ ‫ریفی‌ حه‌سه‌كه‌و ریفی‌ دێرزور‌و ریفی‌‬ ‫حمص������ی‌ باكور‌و غۆته‌ی‌ ش����ه‌رقی‌‌و‬ ‫ریفی‌ دیمه‌شق‌و ریفی‌ حه‌ما‪.‬‬

‫ی‬ ‫رێکخ���راوی ده‌وڵه‌ت���ی‌ ئیس�ل�ام ‌‬ ‫له‌عێ���راق‌و ش���ام‪ ،‬ک���ه‌ ب���ه‌ داعش‬ ‫ناوده‌برێ���ت‪ ،‬گروپێك���ی‌ جیهادی���ی‬ ‫توندڕه‌وی ئیس�ل�امییه‌و له‌نێو سوننه‬ ‫مه‌زهه‌به‌کانی ه���ه‌ردو واڵتی ‌عێراق‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2013‬له‌هه‌ناو ‌‬ ‫سوریا چاالكه‌‪ ،‬ساڵ ‌‬ ‫رێكخراوی‌ قاعیده‌ هاته‌ده‌ر‌و دامه‌زرا‌و‬ ‫هه‌رزو بوه‌ یه‌كێك له‌گروپ ‌ه جیهادیی ‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كان له‌جه‌نگی‌ س���وریادا‪،‬‬ ‫ی چه‌كداره‌كان���ی‌ نه‌زانراوه‌‪،‬‬ ‫ژم���اره‌ ‌‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ زانیاریه‌كان جه‌غ���ت له‌و‌ه‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌ ك ‌ه چه‌ند هه‌زار چه‌كدارێكن‌و‬ ‫به‌شێكیش���یان بیانین‪ ،‬ئێس���تا ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫گروپ���ه‌ به‌مه‌ترس���یدارترین گروپ��� ‌‬ ‫جیهادی‌ داده‌نرێت له‌جیهاندا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌غ���داد ‌‬ ‫داع���ش ك��� ‌ه ئه‌بوبه‌كر ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ركرده‌یه‌تی‌‪ ،‬پێیوایه‌ رێكخراو ‌‬ ‫ی‬ ‫قاعید‌ه له‌رێی‌ راس���ت الیداوه‌‌و دژ ‌‬ ‫به‌ره‌ی‌ نوس���ره‌ (كه‌ لق���ی‌ قاعیده‌ی ‌ه‬ ‫له‌سوریا) له‌شه‌ڕدایه‌‪.‬‬

‫کاوڕ‬ ‫پێویس���ت ‌ه ئ���ه‌و كار‌ه بك���ه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ خۆت پێو‌ه سه‌رقاڵكردوه‌‪.‬‬ ‫سه‌ركه‌وتنت به‌رێوه‌یه‌ په‌له‌مه‌كه‌‪.‬‬

‫گا‬

‫ی‬ ‫ی پڕوپاگه‌ند‌ه روخان"‪ .‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌چه‌ك��� ‌‬ ‫ی گرنگ���ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫رویدا‪ ،‬به‌ش���ێك ‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌و جه‌نگ ‌ه ده‌رونیی���ه‌ی‌ ك ‌ه كۆن ‌ه‬ ‫به‌عسییه‌كان‌و س���وننه‌كان له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ی عێراقدا كردیان‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ رویدا‬ ‫س���وپا ‌‬ ‫ی چاوه‌ڕوانكراو بو‪ ،‬چونكه‌ ده‌مێك‬ ‫كارێك ‌‬ ‫ی كه‌ داعش كۆنتڕۆڵیكردن‬ ‫ئه‌و ناوچانه‌ ‌‬ ‫ی ‪36‬‬ ‫ده‌كواڵن‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ داعش له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كاتژمێردا به‌پانتایی‌ سه‌دان كیلۆمه‌تر ‌‬ ‫ی سوپای‌ عێراق ده‌رهێناو‬ ‫له‌بن ده‌س���ت ‌‬ ‫خس���تییه‌ بنده‌س���تی‌ خۆی���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫پێش���ڕه‌ویی ‌ه خێرای���ه‌ ده‌ریده‌خات ك ‌ه‬ ‫ی له‌موسڵ‌‌و تكریت‌و ئه‌نبار‬ ‫ناكرێت ئه‌وه‌ ‌‬ ‫روده‌دات ته‌نه���ا له‌چوارچێ���وه‌ی‌ كارو‬ ‫ی گروپێكی‌ توندڕه‌وی‌ ئیسالمیدا‬ ‫چاالك ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌یربكرێت‪ ،‬به‌ڵك���و راپه‌ڕینێك��� ‌‬ ‫سه‌رتاسه‌ریی‌ سوننه‌كانه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ئه‌بوبه‌كری‌ به‌غداد ‌‬ ‫كێیه‌؟‬

‫گۆڤ���اری‌ تای���م ئه‌بوبه‌ك���ری‌ به‌غ���دادی‌ رازی‌ به‌ده‌وری‌ خۆیدا كێشاوه‌‪.‬‬ ‫به‌كه‌س���ایه‌تی‌ ساڵی‌ ‪ 2014‬داناوه‌و ئاماژه‌ ئه‌وه‌ی‌ ده‌رباره‌ی‌ ئ���ه‌و ده‌زانرێت‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ب���ه‌وه‌ش ده‌كات ك���ه‌ مه‌ترس���یدارترین ئه‌وه‌یه‌ كه‌ سه‌ركرده‌ی‌ یه‌كێك له‌تۆكمه‌ترین‬ ‫گروپه‌ چه‌كداره‌ ئیسالمییه‌كانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫"تیرۆریست"ی‌ ئێستای‌ جیهانه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و پرس���یارانه‌ی‌ ده‌رباره‌ی‌ ئه‌بوبه‌كری‌ ناوه‌ڕاسته‌‪ ،‬ساڵی‌ ‪ 1971‬له‌شاری‌ سامه‌را‬ ‫به‌غ���دادی‌ س���ه‌ركرده‌ی‌ داع���ش ه���ه‌ن له‌دایكبوه‌‪ ،‬ماسته‌رو دكتۆرای‌ له‌شه‌ریعه‌تی‌‬ ‫له‌ژم���اره‌ی‌ ئه‌و وه‌اڵمان���ه‌ زۆر زیاترن كه‌ ئیس�ل�امیدا هێناوه‌و چوار س���اڵ له‌الیه‌ن‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و هه‌ن‪ .‬تا ئێستا ته‌نها دو ئه‌مه‌ریكیه‌كان���ه‌وه‌ له‌ئ���ۆردوگای‌ ب���وكا‬ ‫وێنه‌ی‌ كوالێت���ی‌ نزمی‌ ئه‌و باڵوبونه‌ته‌وه‌‪ ،‬زیندان���ی‌ ب���وه‌‪ .‬ده‌وڵه‌ت���ی‌ ئه‌مه‌ریكا بۆ‬ ‫ئ���ه‌و هه‌وڵی���داوه‌ زانیارییه‌ك���ی‌ زۆر كه‌م ده‌ستگیركردن‌و كوش���تن‌و ئاشكراكردنی‌‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ خۆی‌‌و ش���وێنی‌ نیشته‌جێبونی‌ ش���وێنی‌ خۆش���اردنه‌وه‌ی‌‪ ،‬خه‌اڵتێكی‌ ‪10‬‬ ‫ئاش���كرابێت‌و به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ بن�ل�ادن‌و ملیۆن دۆالریی‌ ته‌رخانكردوه‌‪.‬‬ ‫زه‌واهیرییه‌وه‌ هه‌رگیز په‌یامی‌ ڤیدیۆییش دیڤید ئه‌ینگگینش له‌واش���نتۆن پۆس���ت‬ ‫باڵوناكات���ه‌وه‌‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت ب���اس له‌وه‌ش ده‌نوسێت "مومكینه‌ جێنشینی‌ راسته‌قینه‌ی‌‬ ‫ده‌كرێت كه‌ چه‌كدارانی‌ داعش راسته‌وخۆ بنالدن‪ ،‬ئه‌بوبه‌كر به‌غدادی‌ رێبه‌ری‌ داعش‬ ‫له‌گه‌ل ئه‌و كۆنابن���ه‌وه‌‌و نایبینن‪ ،‬چونكه‌ بێت‪ ،‬كه‌ بێڕه‌حمانه‌ ئیداره‌ی‌ مه‌یدانه‌كانی‌‬ ‫له‌كاتی‌ كۆبون���ه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وان نیقاب جه‌نگ ده‌كات‌و زیاتر له‌ئه‌یمه‌ن زه‌واهیری‌‬ ‫ده‌پۆشێت‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌ به‌"شێخی‌ نه‌بینراو" له‌نێ���و گه‌نجانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس���تدا‬ ‫ناوده‌برێ���ت‌و خه‌رمانه‌یه‌ك���ی‌ پڕ له‌ره‌مز‌و به‌قه‌درو خۆشه‌ویسته‌"‪.‬‬

‫دوانه‌‬

‫ی كه‌س���ێك ده‌كه‌ی���ت به‌اڵم باش���بونت پێو‌ه دی���اره‌ له‌كاره‌كه‌ت‌و‬ ‫س���ه‌ردان ‌‬ ‫ی رۆژان���ه‌ت‪ .‬زیات���ر له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه به‌هۆیه‌و‌ه توشی‌ ناره‌حه‌تیه‌ك ژیان��� ‌‬ ‫خێزانه‌كه‌ت بمێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ببیت‌و ببێته‌ كێش ‌ه بۆت‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫شیعه‌‌و مه‌رقه‌ده‌كا‬

‫چاوه‌ڕواننه‌ك���راوو‬ ‫له‌هه‌نگاوێك���ی‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌رجه‌عیه‌ت ‌‬ ‫ی سروش���ت ‌‬ ‫پێچه‌وان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌نگ‌و سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫عێراق ك���ه‌ كار ‌‬ ‫ی س���پاردوه‌‪ ،‬ئایه‌تواڵ‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫به‌ئه‌هل��� ‌‬ ‫ی گه‌وره‌ مه‌رجه‌عی‌ شیعه‌كان‬ ‫سیس���تان ‌‬ ‫ی كرد‬ ‫داوای‌ چه‌كهه‌ڵگرتنی‌ له‌په‌یڕه‌وان ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ روبه‌ڕوبون���ه‌وه‌ی‌ ئه‌م هه‌لومه‌رج ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێ���دا تێده‌په‌ڕێ���ت كه‌ جێ ‌‬ ‫عێراق��� ‌‬ ‫ی ده‌خات ‌ه‬ ‫مه‌ترس���یه‌و به‌رپرس���یارێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌موان بۆ به‌ره‌نگاربونه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌ستۆ ‌‬ ‫"تیرۆریستان"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌دوای‌ ئه‌و پڕوپاگه‌ندانه‌ هات ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫داعش به‌نیازی‌ هێ���رش‌و په‌رالماردان ‌‬ ‫كه‌رب���ه‌الو نه‌ج���ه‌ف‌و س���امه‌رایه‌‪ ،‬ئه‌و‬

‫شێر‬

‫ی‬ ‫ی پیرۆزتری���ن مه‌رق���ه‌د ‌‬ ‫ش���وێنان ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌وانی‌ تێ���دا كۆبۆته‌وه‌و‬ ‫ئیمامه‌كان��� ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌یان لێده‌كرێت گه‌ر بكه‌ون ‌ه‬ ‫مه‌ترس ‌‬ ‫ده‌ستی‌ ئه‌وانه‌وه‌ وێران‌و كاول بكرێن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م پڕوپاگه‌نده‌ی���ه‌ بزوێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی له‌شوێن ‌ه‬ ‫ی داكۆك ‌‬ ‫شیعه‌كان ‌ه بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫پیرۆزه‌كانی���ان بكه‌ن‪ ،‬ه���ه‌روه‌ك چۆن‬ ‫ی‬ ‫ی حیزبواڵ ‌‬ ‫هانده‌رێك ب���و بۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌ڕ ‌‬ ‫ی سه‌رسه‌ختان ‌ه به‌شدار ‌‬ ‫لوبنان ‌‬ ‫ی سه‌ید‌ه زه‌ینه‌ب‬ ‫سوریا بكات‌و مه‌رقه‌د ‌‬ ‫له‌دیمه‌ش���ق بپارێزێ���ت‌و رێگ���ه‌ له‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫بگرێت بكه‌وێت ‌ه ده‌س���ت جیهادییه‌كان ‌‬ ‫سوننه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌دوای‌ ئه‌و فه‌توای���ه‌ی‌ مه‌رجه‌عیه‌تدا‬

‫فه‌‌ریک‬

‫ی س���ۆزداریه‌و‌ه به‌خ���ت یاوه‌رت‬ ‫ته‌ندروس���تیت ماوه‌یه‌ك ‌ه باش نیه‌و وا پێشكه‌وتنێكی‌ باش به‌ژیانته‌و‌ه دیاره‌و له‌رو ‌‬ ‫ی نابێت‪ .‬به‌هه‌مانش���ێو‌ه كاره‌كانیش���ت‬ ‫پێویس���ته‌ ك ‌ه زیاتر ئ���اگاداری بیت‌و هه‌ست به‌خۆش���ی‌ ده‌كه‌یت له‌زۆربه‌ ‌‬ ‫خراپن‌و جێی‌ ده‌ستخۆشیی‌ نین‪.‬‬ ‫ی ژیانت‪.‬‬ ‫بواره‌كان ‌‬ ‫خه‌می‌ بخۆیت‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫باز بەپۆل‬ ‫دالوەر سۆفی کەریم‬

‫خۆکوشتن وەک تەسلیمبون بەقەدەر‬ ‫دوا بەش‬ ‫چوارهه‌می���ن ش���ێوازی خۆکوش���تن‪،‬‬ ‫ج���ۆرێ فاتالیزم���ە‪ ،Fatalism ،‬ک���ە‬ ‫بەخۆکوش���تنی"جەبریی"‬ ‫دەکرێ���ت‬ ‫ناویبنێین‪ .‬ئەم جۆە خۆکوش���تنە مانای‬ ‫دروس���تبونی دۆخێ���ک دەگەیەنێت وەک‬ ‫قەدەردەربکەوێت‌و مرۆڤ نەتوانێت بەھیچ‬ ‫جۆرێک لێیدەربازیببێت‪ .‬دۆخێک دەست‌و‬ ‫پەنجەکانی مرۆڤ ببەستن‌و وەک ئیفلیج‌و‬ ‫کۆیلەیەکی گی���رۆدەی لێبکەن‪ .‬دۆرکهایم‬ ‫زاراوەی "‪"overregulation‬بەکاردەھێنێت‬ ‫ب���ۆ دەستنیش���انکردنی ئ���اکارە‬ ‫س���ەرەکییەکانی ئەم دۆخە‪ ،‬مەبەس���ت‬ ‫لەم زاراویەش دەس���توپێگرتنی ئینسان‌و‬ ‫کۆتکردنیەت���ی ب���ەھۆی زۆری‌و فراوانی‬ ‫فش���اریی بەه���او نرخ‌و عادەت‌و یاس���او‬ ‫جەبری���ە ئەخالقییەکان���ەوە‪ .‬ئەم دۆخە‬ ‫دۆخ���ی زیادەڕۆیی���ە لەدیس���پلینکردن‌و‬ ‫کۆنترۆڵکردن���ی ئینس���اندا لەڕێ���گای‬ ‫دەستنیش���انکردنی ت���ەواوی ش���ێوازە‬ ‫قبوڵکراوو ڕێپێدراوەکانی ژیانەوە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫مرۆڤ ناچارە پەیڕەویبکات‌و ئەوەش���ی‬ ‫ناچارە خ���ۆی لێالبدات‌و وەک حەرامێکی‬ ‫ئاس���ایی مامەڵەی بکات‪ .‬مەس���ەلەکان‬ ‫لێرەدا ته‌نها بونی س���نورو ڕێگرو بەهای‬ ‫حەاڵڵ‌و حەرام نییە‪ ،‬بەڵکو مەس���ەلەی‬ ‫زۆری‌و فراوانی���ی‌و بەھێزی���ی ئەو ڕێگرو‬ ‫حەاڵڵ‌و حەرامانەیە‪ ،‬بەجۆرێک فش���اری‬ ‫ئەو ش���تانە هه‌مو ئیرادەی���ەک لەمرۆڤ‬ ‫بس���ێنێتەوەو دۆخی کۆیلەیەکی بەسەردا‬ ‫بسەپێنێت‪ .‬بەکورتی ئەم دۆخی‬ ‫‪ overregulation‬دۆخ���ی دەس���توپێ سیاس���یی بێت‪ ،‬بەڵکو دەشێت مەیلێکی‬ ‫بەس���تنەوەی ت���ەواوی مرۆڤ���ە بەھۆی ئەخالقی���ی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و فەرهه‌نگییش‬ ‫زۆری ح���ەاڵڵ‌و ح���ەرام‌و بەه���او نرخە بێ���ت‪ .‬یاس���او ڕێس���ا کۆمەاڵیەتییەکان‬ ‫ئەخالقیی���ە پڕوکێنەرەکانەوە کە مرۆڤ بەڕادەیەک س���ەخت‌و پڕ فشاربن کە ھیچ‬ ‫نابێ���ت لێیاندەربچێت‌و پێویس���تە هه‌مو ڕوبەرێک بۆ ش���ێوەژیانی تاکەکەس‌و بۆ‬ ‫جەبرەکانی���ان قبوڵب���کات‌و هه‌مو حەزو حەزو ویستە تاکەکەسەکان نەھێڵێتەوە‪.‬‬ ‫ئ���ارەزوو چاوەڕوانییە تاکەکەس���ییەکان بەم مانایە ئەم دۆخە دۆخی وێرانکردنی‬ ‫ئازادیی‌و ڕێزنەگرتنی تەواویی کەرامەتیی‬ ‫بخاتە ژێر ڕحمەتی خۆیەوە‪.‬‬ ‫ئینس���انییە‪ ،‬ک���ە بەس���ەریەکەوە ژیان‬ ‫دەکەنە شتێکی بێماناو کوشتنیش وەک‬ ‫ستەمگەریی ئەخالقیی‬ ‫دورکهایم ئ���ەم دۆخە ناودەنێت دۆخی چارەسەرێک بۆ ڕزگاربون لەو ژیانە‪.‬‬ ‫"س���تەمی ئەخالقیی"‪ ،‬دۆخێ���ک تیایدا‬ ‫دورکهایم‌و خۆکوشتنی جەبریی‬ ‫بەه���او نۆرم���ە ئەخالقیی���ەکان هه‌م���و‬ ‫دورکهایم ئەم ش���ێوازە لەخۆکوش���تن‬ ‫ئازادیی���ەک لەم���رۆڤ دەس���ێنننەوەو‬ ‫هه‌مو ئومێدێ���ک بەدونیایەک���ی جیاواز لەدونی���ای مۆدێرندا بەش���ێوازێکی زۆر‬ ‫لەناودەب���ەن‪ .‬بەمانایەک���ی دیک���ە ئەم پەراوێزی���ی‌و الوەک���ی دەزانێ���ت‌و نە لە‬ ‫شێوازە لەخۆکوشتن پەیوەستە بەدۆخی کتێبی "خوکوشتن" و نە لەنوسینەکانی‬ ‫دروس���تبونی نائومێدییەک���ی گ���ەورەو تری���دا‪ ،‬گرنگییەکی ئەوت���ۆی پێده‌دات‪.‬‬ ‫وەڕس���بونێکی قوڵەوە ک���ە دەرەنجامی ئەمەش پەیوەندی بەو وێنەیەوە هه‌یە کە‬ ‫فشارو زۆربۆھێنانێکی گەورەو بەردەوامی دورکهایم بۆ کۆمەڵگا مۆدێرنەکانی هه‌یە‪،‬‬ ‫یاس���او بەها ئەخالقییەکان���ە بۆ مرۆڤ وەک کۆمەڵ���گای پڕجیاوازی���ی خاوەنی‬ ‫ک���ە ژیان���ی تاکەکەس���ییانەی لەهه‌مو ژمارەیەک���ی زۆر لەبەهاو نرخ‌و ڕێس���او‬ ‫ڕویەک���ەوە دەخەن���ە ژێ���ر چاودێ���ری‌و یاسای ئەخالقیی‪ ،‬کە ڕێ لەدروستبونی‬ ‫کۆنترۆڵێکی گ���ەورەوە‪ .‬نۆرم‌و بەهاکان هه‌ر شێوازێکی تۆتالیتاریزمی ئەخالقیی‬ ‫کە لەشێوەی جەبری ئەخالقیدا ئامادەن‪ ،‬دەگرن‪ .‬ڕاس���تە دورکهایم بونی جۆرێک‬ ‫هه‌مو دەرگایەک ب���ۆ ئازادیی دادەخەن‌و لەدیس���پلین‌و کۆنترۆڵکردنی کۆمەاڵیەتی‬ ‫ناھێڵ���ن تاکەکەس ئایندەی���ک وێنابکات بەپێویس���ت دەزانێت‌و پاراس���تنی ژیانی‬ ‫جیاواز لەو دۆخەی لەئێستادا لەئارادایە‪ .‬کۆمەاڵیەتیی‌و تاکەکەسیی بەبونی بڕێک‬ ‫دیس���پلینکردنی س���ەرکوتکەرانە ته‌نها لەدیس���پلینەوە دەبەستێتەوە‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫مرۆڤ س���نوردارناکات لەجوڵەو خەون‌و باوەڕی وانییە کۆمەڵگا مۆدێرنەکان لەبەر‬ ‫حەزەکانی���دا‪ ،‬بەڵکوهه‌م���و ئامان���ج‌و بونی جیاوازیی گ���ەورەو فراوان‪ ،‬بتوانن‬ ‫ئومدێکیشی بەگۆڕانکاریی تیادا دەکوژێت‪ .‬ئ���ەم دۆخی دیس���پلینە سەرتاس���ەرییە‬ ‫فش���اری یاساو ڕێس���او بەها ئەخالقییە دەس���تەبەربکەن‪ ،‬بۆی���ە ئەم ش���ێوازە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکان بەڕادەیەک گش���تگیرە‪ ،‬لەخۆکوش���تنی "جەبری���ی" کەمت���ر لەم‬ ‫مرۆڤ دەکرێت قسە لەئامادەگیی دۆخێکی کۆمەڵگایان���ەدا دەردەکەوێت‪ .‬بەبۆچونی‬ ‫تۆتالیتاری���ی بکات‪ .‬تاکەک���ەس لێرەدا من گەشەی مۆدێرنە لەبەشێکی گەورەی‬ ‫لەژێر سایەی ستەمگەرییەکی ئەخالقیی‌و کۆمەڵگاکانی سەدەی بیستەمدا‪ ،‬ناڕاستیی‬ ‫مادی���ی گ���ەورەدا دەژی‪ .‬خۆکوش���تن ئ���ەم دیدەی دورکهایمیان س���ەلماند‪ ،‬بۆ‬ ‫خۆش���ی دەبێتە جۆرێ���ک لەهه‌وڵدان بۆ نمونە لەو بەش���ەی دونیادا کە به‌بلۆکی‬ ‫کۆتاییھێنان به‌م دۆخەو دەرچون لەژێر سۆسیالیس���تیی دەناس���راو لەبەشێکی‬ ‫گرنگی ئەو ناوچەیەی ئێمەشدا‪.‬‬ ‫فشارەکانی‪.‬‬ ‫بێگومان ئەم دۆخە دەشێت ڕەهه‌ندێکی‬ ‫سیاس���یی گرنگی���ی هه‌بێ���ت‌و جۆرێک خۆکوشتنی جەبرییانەو دۆخی کۆیلەبون‬ ‫وەک چۆن الی دورکهایم خۆکوش���تنی‬ ‫لەتۆتالیتاریزمی سیاس���یی‪ ،‬یان ئەگەرو‬ ‫مەیلی بەھێزی تۆتالیتاریانە ئامادەبێت‪" ،‬خودپەرستانە" تەواو ناکۆکە بەخۆکوشتنی‬ ‫ب���ۆ نمون���ە لەفۆرم���ی یاس���اغکردنی " ئە و یتر پە ر ستا نە " ‪ ،‬خۆ کو ش���تنی‬ ‫ئازادییە سیاس���ییەکان‪ ،‬گرتن‌و ڕاونان‌و "جەبریان���ە"ش ت���ەواو ناکۆک���ە‬ ‫دورخستنەوەی گروپە ئۆپۆزسیۆنییەکان‪ ،‬بەخۆکوش���تنی "ئانۆمیانە"‪ ،‬کە لەبەشی‬ ‫ڕاگەیاندن���ی دۆخی ن���اکاو‪ ،‬بەھێزکردنی پێشوی ئەم نوس���ینەدا باسمکرد‪ .‬وەک‬ ‫سانس���ۆرو داخستن یان یاس���اغکردنی نیش���انمدا خۆکوش���تنی "ئانۆمی"یان���ە‬ ‫هه‌مو ش���تێک کە لەگەڵ دۆخی سیاسی لەپاڵ هه‌س���تکردن بەنەمانی نۆرم‌و بەها‬ ‫دەسەاڵتدا‪ ،‬نەگونجێت‪ .‬واتە دروستکردنی لەکۆمەڵگادا ڕودەدات‪ ،‬بەاڵم خۆکوشتنی‬ ‫دۆخێک کە کۆنترۆڵکردنی هه‌مو ئەو شتانە "جەبرییانە" خۆکوش���تنی لەپاڵ زۆری‌و‬ ‫بەڕادەیەکی بەرفراوانبێت کە ئومێد بەهه‌ر بەھێزیی ن���ۆرم‌و بەه���ا ئەخالقییەکاندا‬ ‫گۆڕانکارییەک بکوژێت‪ .‬بەاڵم ئەم مەیلە دروستدەبێت‪.‬‬ ‫»» ‪19‬‬ ‫تۆتالیتارییە م���ەرج نییە ته‌نها مەیلێکی‬

‫فشاری یاساو ڕێساو‬ ‫بەها ئەخالقییە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکان‬ ‫بەڕادەیەک گشتگیرە‪،‬‬ ‫مرۆڤ دەکرێت‬ ‫قسە لەئامادەگیی‬ ‫دۆخێکی تۆتالیتاریی‬ ‫بکات‪ .‬تاکەکەس‬ ‫لێرەدا لەژێر سایەی‬ ‫ستەمگەرییەکی‬ ‫ئەخالقیی‌و مادیی‬ ‫گەورەدا دەژی‬

‫زۆرمان ئەو پەندەمان بیس����توە کە‬ ‫ئەڵێ����ن (دار پیر ئەبێ����ت جارێ باز‬ ‫بەس����ەریەوە ئەنیش����ێتەوە)‪ ،‬ئێمەی‬ ‫کورد ئەگەر بەگ����ێ دانێین بەمێژوی‬ ‫خۆمانا ئەبینین چەند جارێ ئەو بازە‬ ‫نەگریسە نیش����تۆتەوە بەسەرمانەوە‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم بەختی نەحس����مان لێیکردوین‬ ‫بەکونەپەپوی ش����وم‌و نەهامەتیەکی‬ ‫بەس����ەرا هێناوی����ن‪ ،‬بۆم����ان بوەتە‬ ‫برینێ����ک کە بەدەیانس����اڵ جێگەکەی‬ ‫خۆشنەبوەتەوە‪.‬‬ ‫ئەمجارە ش����ەڕبێ‌و خێ����ری ئێمەی‬ ‫تیاب����ێ‪ ،‬لەجێی ب����ازێ بەپ����ۆل باز‬ ‫نیش����توەتەوە ک����وڕی چابوکی ئەوێ‬ ‫لەدەستی نەدا ‪.‬‬ ‫بازی یەکەم‪ :‬کۆنەقینی مەزهەبی برا‬ ‫عەرەبەکانی لەیەک بەرداوەو یەکتری‬

‫خۆش����حاڵ ئەب����ن عێراق ن����اوی بچێ‬ ‫دائەپاچن‪.‬‬ ‫بازی دوهەم‪ :‬ئۆباما س����ێ بەسێ بەکۆڵەکەی ئاشا لەجیاتی سێ پارچە‬ ‫ببێ بەدە‪.‬‬ ‫تەاڵقی خواردوە هێز نانێرێت‪.‬‬ ‫بازی نۆه����ەم‪ :‬هەرچ����ی ئایەتواڵو‬ ‫بازی سێهەم‪ :‬مالیکی بوە بەپوش‬ ‫برنج کەس حس����ابی عانەیەکی قەڵبی خزمانی ئەودیویش����ن ه����ەر کەربەالو‬ ‫نەجەف سەالمەت بێت حوکمەتۆکەیەک‬ ‫بۆ ناکا‪.‬‬ ‫بازی چوارەم‪ :‬جەیش����ی عێراقی هەبێت شیعە مەزهەب بیڕانێ شوکری‬ ‫عەزی����م غیرەت����ی دە پل����ە لەژێ����ر خوا ئەکەن‪.‬‬ ‫بازی دەهەم‪ :‬سوریا پاشه‌ڵی خۆی‬ ‫سفرەوەیە‪.‬‬ ‫بازی پێنجەم‪ :‬لەو ش����ارە سوننە بۆ پینەناک����رێ لەبەرئەوە نایپەرژێتە‬ ‫مەزەبان����ە ئینتیفازە ئەک����ەن ئەڵێن سەر ئێمە‪.‬‬ ‫ئەم����ە جگ����ە لەچەندی����ن بەچکە‬ ‫داعشە‪.‬‬ ‫ب����ازی شەش����ەم‪ :‬پێش����مەرگە ب����ازی تر‪ ،‬دەکوردە ت����ۆش غیرەتێ‪،‬‬ ‫چاوی لەبێمعاش����ی پۆش����یوە باسکی خواداویەتی هەوڵێ هیمەتێ‪.‬‬ ‫پی����اوی چابن هەل لەم����ە چەورو‬ ‫ڕۆستەمانەی لێهەڵکردوە کوردستانی‬ ‫نەرمتر لەمە ناسکتر هەڵناکەوێ باش‬ ‫کردوە بەهێلکەی پاکكراو‪.‬‬ ‫ب����ازی حەوتەم‪ :‬ن����ەوت بەرچاوی بیریلێبکەنەوە تەنها بیرتان الی ئەوە‬ ‫قارداش����لەری گرت����وە بەدەس����تی بێت ئەم هەلە لەدەس����تمەدەن بیری‬ ‫وردو پالن����ی وردی ئ����ەوێ ئاگاداربن‬ ‫گۆچانەکەیانا بایانداوەتەوە‪.‬‬ ‫بازی هەشتەم‪ :‬جەماعەتی کەنداو هەلی وا دوبارە نابێتەوە‪.‬‬

‫پیاوی چابن هەل‬ ‫لەمە چەورو نەرمتر‬ ‫لەمە ناسکتر‬ ‫هەڵناکەوێ باش‬ ‫بیریلێبکەنەوە تەنها‬ ‫بیرتان الی ئەوە‬ ‫بێت ئەم هەلە‬ ‫لەدەستمەدەن‬

‫چه‌کداره‌کانی داعش له‌موسڵ‬

‫جه‌نگی داعش‌و لێكه‌وت ‌ه ئابوریه‌كانی‬ ‫عوسمان محه‌مه‌د عه‌بدواڵ‬ ‫جه‌نگ���ی دژی داعش جی���ا له‌دیوه‌‬ ‫سه‌ربازی‌و سیاسی‌و مرۆییه‌كه‌ی ده‌یان‬ ‫لێكه‌وته‌ی ئابوری له‌سه‌ر عێراق‌و هه‌رێمی‬ ‫كوردستان جێده‌هێلێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌م‬ ‫دۆخه‌دا كه‌ عێراق‌و هه‌رێمیش له‌قه‌یرانی‬ ‫سیاس���یدان‌و بودجه‌ په‌سه‌ند نه‌كراوه‌و‬ ‫پێش���ر له‌كات���ی ئۆپه‌راس���یۆنه‌كانی‬ ‫ئه‌نب���اردا حكومه‌تی عێراق���ی رۆژانه‌‬ ‫‪7‬ملی���ۆن دۆالری خه‌رجك���ردوه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫جه‌نگه‌ی ئێستا به‌ره‌یه‌كی به‌رفراوانتره‌‬ ‫بێگوم���ان پێوس���تی به‌دارایی زیاتره‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش خه‌رجی���ه‌ مه‌ده‌نیه‌كان ته‌واو‬ ‫كه‌مده‌كاته‌وه‌و كاریگه‌ری ڕاسته‌وخۆی‬ ‫له‌ژیانی خه‌ڵكی عێراق ده‌بێت‪ ،‬تێچونی‬ ‫جه‌نگ‌و خه‌رجیه‌ س���ه‌ربازیه‌كانی ئه‌م‬ ‫جه‌نگه‌ هێنده‌ی تر هه‌رێمی كوردستان‬ ‫بارگ���ران ده‌كات چونك���ه‌ هه‌رێمیش‬ ‫هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌ی جوڵه‌ پێكردوه‌و‬ ‫به‌ش���داری ئه‌م جه‌نگه‌ ده‌كه‌ن ئه‌مه‌ش‬ ‫تێچ���ون‌و خه‌رجیه‌كی زۆری ده‌وێت بۆ‬ ‫دابینكردن���ی پێداویس���تیه‌كانی هێزی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ كه‌ ژماره‌یان زیاد له‌ ‪150‬‬ ‫هه‌زار ده‌بێت‪ ،‬موچه‌و پێداویستیه‌كان‬ ‫ده‌كه‌وێت���ه‌ ئه‌س���تۆی هه‌رێ���م‌و ئه‌مه‌‬ ‫قورساییه‌كی دارایی بۆ هه‌رێم دروست‬ ‫ده‌كات كه‌ خۆی به‌ده‌ست گرفتی دارایی‌و‬ ‫كه‌می س���یوله‌وه‌ ده‌ناڵێنێت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫پێش���وازیكردن له‌ئاواره‌كانی پارێزگای‬ ‫موسڵ ئه‌مه‌ جگه‌ له‌ئاواره‌كانی سوریاو‬ ‫پارچه‌كانی تری كوردستان پێویستیان‬ ‫به‌هاوكاری هه‌ی���ه‌ تا باربوو هاوكارییه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی���ه‌كان ده‌گ���ه‌ن بارگرانی‬ ‫دارای���ی ب���ۆ هه‌رێم دروس���ت ده‌كه‌ن‬ ‫ڕه‌نگه‌ هه‌رێم گرفته‌ داراییه‌كانی زیاتر‬ ‫بێت‌و قه‌یرانی دواكه‌وتنی موچه‌ زیاتر‬ ‫درێژه‌ بكێش���ێت‪ ،‬به‌ه���ۆی به‌رباڵوی‬ ‫به‌ره‌كانی جه‌نگه‌وه‌ خه‌ریكه‌ به‌ته‌واوی‬

‫هاتوچۆی نێوان هه‌رێم‌و ناوه‌ڕاس���ت‌و‬ ‫باش���ور ده‌وه‌ستێت ئه‌مه‌ش كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كه‌رتی گواستنه‌وه‌و بازرگانی دروست‬ ‫ده‌كات ئه‌مه‌ش زیانی ئابوری به‌هه‌رێم‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێ���ت‪ ،‬ئه‌مه‌ جگ���ه‌ له‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫جه‌نگه‌ بواری وه‌به‌رهێنانی بیانی په‌ك‬ ‫ده‌خات چونكه‌ وه‌به‌رهێنان په‌یوه‌سته‌‬ ‫به‌هێمنی‌و ئاسایش���ی ئه‌و ش���وێنه‌وه‌‬ ‫وه‌ك ئه‌وترێت س���ه‌رمایه‌ ترس���نۆكه‌و‬ ‫ڕو له‌سه‌رزه‌مینێكی سه‌المه‌ت ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا گه‌ش���تیاری یه‌كێك���ه‌ له‌و‬ ‫كه‌رتانه‌ی زۆر په‌یوه‌س���ته‌ به‌ئاسایشی‬ ‫واڵته‌وه‌ وه‌ك ده‌بینین هێشتا سه‌ره‌تای‬ ‫قه‌یرانه‌كه‌یه‌ زۆربه‌ی واڵتان گه‌شته‌كانیان‬ ‫بۆ عێراق ڕاده‌گرن‪ ،‬هه‌روه‌ها كاریگه‌ری‬ ‫هه‌بوه‌ له‌س���ه‌ر بازاڕی ئاڵوگۆڕی دراو‬ ‫له‌م چه‌ند ڕۆژه‌دا بینیمان نرخی دۆالر‬ ‫به‌رزبویه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ڕه‌نگه‌ بارودۆخی‬ ‫جه‌نگه‌كه‌ زیاتر په‌ره‌بسێنێت‌و گرفت بۆ‬ ‫هه‌نارده‌كردنی نه‌وت له‌عێراق‌و هه‌رێمی‬ ‫كوردستان دروست بكات كه‌ له‌ ‪%95‬ی‬ ‫داهاتی عێراق له‌داهاتی نه‌وته‌‪ ،‬هه‌رێم‬ ‫له‌ئێستا ئه‌گه‌ر گرفت بۆ هه‌نارده‌كردنی‬ ‫نه‌وته‌كه‌ی دروستبێت كاریگه‌رتر ده‌بێت‬ ‫له‌عێراق چونكه‌ هه‌مو ئومێدێكی نه‌وته‌‬ ‫كه‌ بتوانێت قه‌یران���ه‌ داراییه‌كانی پێ‬ ‫چاره‌سه‌ر بكات‪ ،‬به‌مانه‌ زیان به‌ئابوری‬ ‫تاك‌و گش���تی عێراق ده‌گات‌و گه‌شه‌ی‬ ‫ئاب���وری‌و س���ێكته‌ره‌كانی ئاب���وری‬ ‫ده‌وه‌س���تن‌و ژێرخانی ئابوری كه‌ خۆی‬ ‫له‌پ���رۆژه‌كان‌و بیناكان‌و دامه‌زراوه‌كانن‬ ‫زیانی پێ بگات‌و دی���ارده‌ی ته‌هریب‌و‬ ‫به‌تااڵنبردن كه‌ بۆته‌ كه‌لتورێك له‌كاتی‬ ‫ئه‌م جۆره‌ حاڵه‌تانه‌دا زیانه‌ ئابوریه‌كان‬ ‫قوڵتر ده‌كه‌ن���ه‌وه‌ چونكه‌ دوای جه‌نگ‬ ‫حكومه‌ت ده‌بێت ئاوه‌دانیان بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ بێ له‌و كه‌س���انه‌ی له‌جه‌نگه‌كاندا‬ ‫ده‌بنه‌ قوربانی ك���ه‌ له‌دونیای ئابوریدا‬ ‫به‌سه‌رمایه‌ی مرۆیی له‌قه‌ڵه‌م ده‌درێن‪،‬‬ ‫له‌دۆخی جه‌نگ‌و شڵه‌ژانه‌ سیاسیه‌كاندا‬

‫جۆره‌ سستبون‌و بێ بازاڕیه‌ك به‌هۆی‬ ‫كه‌مبون���ه‌وه‌ی خواس���تی خه‌ڵك���ه‌وه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌ندێ كااڵ دروست ده‌بێت‌و‬ ‫خواستیش بۆ هه‌ندێ كااڵ زیاد ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ مه‌ترس���ی كه‌مبون���ه‌وه‌ی هه‌یه‌‬ ‫له‌ئاینده‌دا وه‌ك خۆراك‌و س���وته‌مه‌نی‬ ‫وه‌ك له‌قه‌ره‌باڵغ���ی به‌نزینخانه‌كان���دا‬ ‫هه‌س���تی پێده‌كرێ���ت‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا له‌م‬ ‫جۆره‌ حاڵه‌تانه‌دا دیارده‌ی پروپاگه‌نده‌‬ ‫زیات���ر ده‌بێت كه‌ كای���ه‌ی ئابوری زۆر‬ ‫كاریگ���ه‌ره‌ به‌پڕوپاگه‌نده‌كان���ی كاتی‬ ‫جه‌نگ ئه‌مه‌ كاریگه‌ری له‌سه‌ر ڕه‌فتاره‌‬ ‫ئابوریه‌كانی تاك‌و ده‌زگاكان دروس���ت‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌كۆتاییدا پێویس���ته‌ ئاماژه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ بكه‌ین به‌پێ���ی ئاماره‌كانی‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان له‌دوای جه‌نگی‬ ‫دوه‌م���ی جیهانی���ه‌و تا س���اڵی ‪2000‬‬ ‫زی���اد له‌ ‪ 25‬ملێون م���رۆڤ له‌جه‌نگ‌و‬ ‫ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌كاندا كوژراون‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫به‌پێ���ی توێژین���ه‌وه‌ س���تراتیژیه‌كان‬ ‫ده‌ركه‌وتوه‌ ئاماده‌كاریه‌ سه‌ربازیه‌كان‬ ‫‪ %5‬بۆ ‪%15‬ی كه‌ره‌سته‌ سه‌ره‌تایه‌كانی‬ ‫جیهان به‌كارده‌ب���ات‌و هه‌روه‌ها ‪%15‬ی‬ ‫به‌كارهێنانی كااڵكان���ی دونیا له‌بواری‬ ‫سه‌ربازیدایه‌‪ ،‬تێچوی یه‌ك ژێر ده‌ریایی‬ ‫ئه‌تۆم���ی ده‌كاته‌ بودج���ه‌ی خوێندنی‬ ‫‪ 26‬واڵت���ی نام���ی‌و دواكه‌وتو كه‌ زیاد‬ ‫له‌ ‪180‬ملی���ۆن منداڵ تێیدا ده‌خوێنن‪،‬‬ ‫جه‌نگ���ه‌كان له‌ه���ه‌ر كوێ���ی دونیا بن‬ ‫به‌ناوی پاراستنی ئاسایشی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌و‬ ‫پاساوی جیاجیاوه‌ ده‌كرێن له‌دواجاردا‬ ‫كۆمپانیاكان���ی بواری چ���ه‌ك براوه‌ی‬ ‫یه‌كه‌من‌و مرۆڤه‌كانیش قوربانی سه‌ره‌تاو‬ ‫پێش���بینیكردنی خه‌ڵ���ك ب���ۆ ئاینده‌ كۆتایی‪ ،‬به‌پێی‌ ئاماره‌كان زیاد له‌ ‪100‬‬ ‫به‌دی���وه‌ به‌دبینه‌ك���ه‌دا زی���اد ده‌بێت ملیۆن خه‌ڵ���ك له‌كۆمپانیاكانی چه‌ك‌و‬ ‫خه‌ڵك چاوه‌ڕوان���ی ڕوداوی نه‌خوازراو س���ه‌ربازیدا كارده‌كه‌ن كه‌ له‌‪ %20‬یان‬ ‫ده‌ك���ه‌ن ئه‌م���ه‌ش كاریگ���ه‌ری هه‌یه‌ زاناكانن‪ ،‬به‌ئومێدی ئه‌وه‌ی پریش���كی‬ ‫له‌س���ه‌ر ڕه‌فتاری ئابوریانه‌یان له‌سه‌ر ئه‌م جه‌نگه‌ نه‌گاته‌ كوردس���تان‌و هیچ‬ ‫خه‌رجیه‌كان‌و پاشه‌كه‌وتكردنیان به‌مه‌ مرۆڤێك له‌ه���ه‌ر پنتێكی دونیا نه‌بێته‌‬ ‫كاریگه‌ری له‌سه‌ر بازاڕ دروست ده‌بێت‌و سوتماكی جه‌نگ‪.‬‬

‫له‌دۆخی جه‌نگ‌و‬ ‫شڵه‌ژان ‌ه سیاسیه‌كاندا‬ ‫پێشبینیكردنی‬ ‫خه‌ڵك بۆ ئایند‌ه‬ ‫به‌دیوه‌ به‌دبینه‌كه‌دا‬ ‫زیاد ده‌بێت خه‌ڵك‬ ‫چاوه‌ڕوانی ڕوداوی‬ ‫نه‌خوازراو ده‌كه‌ن‬ ‫ئه‌مه‌ش كاریگه‌ری‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌سه‌ر ڕه‌فتاری‬ ‫ئابوریانه‌یان له‌سه‌ر‬ ‫خه‌رجیه‌كان‌و‬ ‫پاشه‌كه‌وتكردنیان‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫داعش‌و به‌رگری‌ هێزی‌ پێشمه‌رگه‌!‬ ‫سه‌اڵح ره‌شید‬ ‫له‌م رۆژانه‌دا‪ ،‬زۆر باس���ی‌ داعش‌و‬ ‫هێزو توانای‌ ئ���ه‌و گروپه‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ لێره‌دا به‌كورتی‌ مه‌به‌ستمانه‌‬ ‫بیڵێی���ن‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ ئایا ئه‌گه‌ر ش���ه‌ڕو‬ ‫پێكدادان له‌نێوان هێزی‌ پێشمه‌رگه‌و‬ ‫داعش به‌س���ه‌ختی‌ هه‌ڵبگیرس���ێت‪،‬‬ ‫چی‌ روئه‌دات؟ ئێستا زۆر له‌ده‌زگای‌‬ ‫راگه‌یاندن���ی‌ حیزب���ه‌كان باس���ی‌‬ ‫به‌هێزیی‌‌و ئازای���ی‌و له‌خۆبورده‌یی‌و‬ ‫گیانفی���داكاری‌ هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌ی‌‬ ‫كوردستان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئایا له‌واقعدا به‌م‬ ‫شێوه‌یه‌یه‌؟‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ت���ا ئێس���تا رون���ه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ هێزێك���ی‌ پێش���مه‌رگه‌ی‌‬ ‫یه‌كگرتوی‌ نیش���تمانی‌ نیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ هه‌یه‌‪ ،‬هێزی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌‌و‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستانه‌ به‌ناوی‌‬ ‫‪ 77‬و ‪88‬و چه‌ن���د ناوێك���ی‌ تره‌وه‌‪،‬‬ ‫واتا هێ���زی‌ كاریگه‌ری‌ پێش���مه‌رگه‌‬ ‫له‌ژێر ده‌س���ه‌اڵتی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫ئه‌و دو حیزب���ه‌دان‪ ،‬نه‌ك وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌‪..‬‬ ‫هه‌ره‌س���هێنانی‌ س���وپای‌ عێراقی‌‬ ‫له‌موس���ڵ‌و چه‌ن���د ش���وێنێكی‌ تر‪،‬‬

‫روداوێك���ی‌ نوێ‌ نی���ه‌‪ ،‬چه‌ندین جار‬ ‫ئه‌م هه‌ره‌س���ه‌‪ ،‬له‌كوردستان دوبار‌ه‬ ‫بۆته‌وه‌‪ ،‬هه‌ره‌سهێنانی‌ داموده‌زگای‌‬ ‫زه‌به‌الحی‌ شۆڕش���ی‌ كورد له‌‪1975‬و‬ ‫هه‌ڵهاتنی‌ هێزی‌ پێشمه‌رگه‌ له‌كۆڕه‌وی‌‬ ‫‪ 1991‬به‌ره‌و س���نوره‌كانی‌ توركیاو‬ ‫ئێ���ران‪ ،‬كه‌ م���ام ج���ه‌الل زۆر جار‬ ‫خۆی‌ ده‌یگێڕای���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌و كاته‌دا‬ ‫له‌پێنجوی���ن وت���اری‌ ب���ۆ هاواڵتیان‬ ‫ئه‌دا كه‌ كۆچ نه‌كه‌ن‌و ش���وێنه‌كانیان‬ ‫چ���ۆڵ‌ نه‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌كۆتایدا هه‌مو‬ ‫چه‌پڵه‌ی���ان لێدا‪ ،‬به‌اڵم كه‌س ئاماده‌‬ ‫نه‌ب���و بمێنێته‌وه‌و كه‌س به‌قس���ه‌ی‬ ‫نه‌ك���رد‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا كاك مه‌س���عود‬ ‫بارزانی���ش هه‌م���ان تاقیكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ل���ه‌و كاتانه‌دا ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر كه‌م له‌پاسه‌وانه‌كانی‌ زۆر نزیكی‌‬ ‫خۆی‌ له‌گه‌ڵی���دا مابونه‌وه‌‪ ..‬واتا كه‌‬ ‫مه‌عنه‌ویی���ات هه‌ره‌س���یهێنا‪ ،‬هیچ‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتێك نیه‌ به‌رگری‌ لێبكات‪،‬‬ ‫نه‌ ژماره‌ی‌ چه‌كدارو نه‌ چه‌كی‌ زۆرو‬ ‫مۆدێرن‪ ،‬رۆڵ ده‌بینن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا چه‌ن���د نمونه‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫تاریك���ی‌ نزیك���ی‌ تر هه‌ی���ه‌‪ ،‬كاتێ‌‬ ‫ك���ه‌ هێ���زی‌ پێش���مه‌رگه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ل��� ‌ه ‪ 31‬ئابدا‪ ،‬هه‌ره‌س���یهێناو هه‌مو‬ ‫كوردس���تانیان له‌م���اوه‌ی‌ یه‌ك دو‬ ‫رۆژدا چۆڵكردو له‌ناو ئێران‌و له‌سه‌ر‬ ‫سنور له‌س���ه‌یرانبه‌ن خۆیانگرته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌ش پێش���مه‌رگه‌كانی‌‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان دوای‌‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ی‌ كورت‪ ،‬ب���ه‌و خێراییه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ هاتبون‪ ،‬ناوچه‌ی‌ س���لێمانییان‬ ‫چۆڵكردو به‌رێگای‌ كه‌ركوكدا خۆیان‬ ‫گه‌یانده‌وه‌ هه‌ولێر!‬ ‫هه‌روه‌ه���ا هێ���زی‌ پێش���مه‌رگه‌ی‌‬

‫وا داعش هاتۆت ‌ه به‌ر‬ ‫ده‌رگا! له‌دهۆك‌و‬ ‫كه‌ركوك‌و گه‌رمیان‬ ‫نزیكبۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئای ‌ه‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستان به‌م‬ ‫هێزه‌ حیزبیانه‌ ‌ی‬ ‫پێشمه‌رگه‌و‬ ‫ئاسایش‌و دژ‌ه تیرۆر‬ ‫توانای‌ به‌رگر ‌ی‬ ‫له‌داعش‌و نمونه‌كان ‌ی‬ ‫تری‌ هه‌یه‌؟‬ ‫یه‌كێتی‌ ب���ه‌و ژم���اره‌ زۆره‌وه‌‪ ،‬چی‌‬ ‫نه‌چێژت به‌ده‌س���ت گروپه‌ ئیسالمی ‌ه‬ ‫توندڕه‌وه‌كانی‌ ناوچ���ه‌ی‌ هه‌ورامان‌و‬ ‫كوشتاری‌ خێڵی‌ حه‌مه‌‪ ،‬نمونه‌یه‌كی‌‬ ‫زین���دون بۆ ئ���ه‌و قۆناغ���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬

‫ش���ه‌ڕی‌ كوێ���ت‌و داگیركردنی‌ به‌غدا‬ ‫ل��� ‌ه ‪ 2003‬دا‪ ،‬نمونه‌ی���ه‌ك ب���ون بۆ‬ ‫هه‌ره‌س���هێنانی‌ دامه‌زراوه‌ی‌ سوپای‌‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت‪ ،‬فرێدان���ی‌ جلوبه‌رگ���ی‌‬ ‫سه‌ربازی‌‌و له‌به‌ركردنی‌ جلی‌ مه‌ده‌نی‌‬ ‫له‌كات���ی‌ ش���ه‌ڕدا‪ ،‬ل���ه‌و كاتان���ه‌وه‌‬ ‫ده‌ستیپێكرد‪.‬‬ ‫پرس���یاره‌كه‌ ئه‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬بۆچ���ی‌‬ ‫هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌ له‌قۆناغی‌ شه‌ڕی‌‬ ‫پارتیزانیدا له‌هه‌ش���تاو نه‌وه‌ده‌كاندا‬ ‫له‌دژی‌ رژێمی‌ س���ه‌دام ‪ ،‬هه‌ره‌س���ی‌‬ ‫نه‌ئه‌هێن���ا‪ ،‬به‌رگ���ری‌ پاڵه‌وانان���ه‌ی‌‬ ‫هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌‪ ،‬جێی‌ ش���انازی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی بو‪ ،‬له‌خه‌باتی‌ ش���اخدا‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌باوه‌ڕو هه‌ستی‌ نه‌ته‌وایه‌تی‌‌و‬ ‫خه‌باتی‌ ئاره‌زمه‌ندانه‌و خۆبه‌خشانه‌‪،‬‬ ‫هیچ جیاوازیه‌كی‌ زه‌ق‪ ،‬له‌نێوان هێزی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ هه‌س���ت پێ‌ نه‌ئه‌كرا‪،‬‬ ‫هه‌مو به‌یه‌كه‌وه‌‪ ،‬به‌رگرییان له‌خاك‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌ ده‌كردو سه‌ركرده‌كان نمونه‌ی‌‬ ‫خۆفیداكاری‌‌و له‌پێش���ه‌وه‌ی‌ ش���ه‌ڕو‬ ‫پێكدادانه‌كان بون‌و هه‌موش پێالوی‌‬ ‫الستیكیان له‌پێدا بو!‬ ‫بێگوم���ان ئێس���تا له‌قۆناغێك���ی‌‬ ‫تردای���ن‪ ،‬وا داع���ش هاتۆت���ه‌ به‌ر‬ ‫ده‌رگا! له‌دهۆك‌و كه‌ركوك‌و گه‌رمیان‬ ‫نزیكبۆته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئایه‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان ب���ه‌م هێزه‌‬ ‫حیزبیانه‌ی‌ پێش���مه‌رگه‌و ئاسایش‌و‬ ‫دژه‌ تیرۆر توانای‌ به‌رگری‌ له‌داعش‌و‬ ‫نمونه‌كانی‌ تری‌ هه‌یه‌؟‬ ‫هێ���زی‌ پێش���مه‌رگه‌و ئاس���ایش‌و‬ ‫تۆپه‌كانی‌ سوپای‌ ئه‌مه‌ریكا له‌ده‌ریاوه‌‬ ‫نه‌بوایه‌ ب���ۆ س���ه‌ر باره‌گاكانی‌ ئه‌و ده‌زگاكانی‌ تر‪ ،‬توانیویانه‌ به‌باش���ی‌‬ ‫هێزانه‌‪ ،‬ره‌نگ بو‪ ،‬ئه‌و كێش���ه‌یه‌ به‌و ئاس���ایش‌و ئارامی‌ هه‌رێم ببپارێزن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئایا ئه‌توانرێت به‌م دابه‌شبونه‌ی‌‬ ‫شێوه‌یه‌ كۆتایی نه‌هاتایه‌‪.‬‬ ‫هه‌ره‌سی‌ سوپای‌ عێراق له‌كۆتایی ئه‌م هێزانه‌ به‌ره‌نگاری‌ ئه‌و هێرش���ه‌‬

‫ئایا هێزی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫به‌م بارودۆخه‌‬ ‫خراپه‌ی‌ كه‌ هه‌ندێ‌‬ ‫جار به‌چه‌ند مانگێ‌‬ ‫موچه‌ وه‌رده‌گرن‪،‬‬ ‫چه‌ند ئه‌توانێت‬ ‫شه‌ڕی‌ به‌رگری‌‬ ‫سه‌خت بكات؟ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫توانای‌ به‌رگری‌‬ ‫ته‌واوه‌ هه‌بێت‪ ،‬ئه‌بێت‬ ‫خۆی‌‌و خاوو خێزانی‌‬ ‫سكیان تێربێت‬

‫‪13‬‬

‫دژواره‌ ببینه‌وه‌ كه‌ روی‌ تێكردوین؟‬ ‫چه‌ن���د ئه‌توانی���ن ش���ه‌ڕی‌ به‌رگر ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ناوچه‌كان بكه‌ین؟ پرس���یارێكه‌و‬ ‫پێویس���تی‌ به‌وه‌اڵم هه‌یه‌! ئایا كاتی‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ه نه‌هاتوه‌ دوای‌ نزیكی‌ چاره‌كه‌‬ ‫س���ه‌ده‌یه‌ك له‌حوكمڕانی‌ كوردستان‬ ‫هێ���زه‌كان له‌ژێر ده‌س���ه‌اڵتی‌ حێزب‬ ‫ده‌ربهێنرێن‌و بخرێنه‌ ژێر ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫یاسایی حكومه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئایا هێزی‌ پێشمه‌رگه‌ به‌م بارودۆخه‌‬ ‫خراپ���ه‌ی‌ كه‌ هه‌ندێ‌ ج���ار به‌چه‌ند‬ ‫مانگێ‌ موچ���ه‌ وه‌رده‌گ���رن‪ ،‬چه‌ند‬ ‫ئه‌توانێت ش���ه‌ڕی‌ به‌رگری‌ س���ه‌خت‬ ‫بكات؟ بۆ ئه‌وه‌ی‌ پێشمه‌رگه‌ توانای‌‬ ‫به‌رگ���ری‌ ت���ه‌واوه‌ هه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌بێت‬ ‫خۆی‌‌و خاوو خێزانی‌ سكیان تێربێت‪،‬‬ ‫بڕوای‌ ته‌واویان به‌به‌رگریه‌كه‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و كات���ه‌ ئه‌توانن بێ‌ خ���ه‌م‌و بێ‌‬ ‫سڵه‌مینه‌وه‌ به‌رگری‌ له‌خاك‌و نه‌ته‌وه‌‬ ‫بك���ه‌ن‪ .‬ئایا كاتی‌ ئ���ه‌وه‌ نه‌هاتوه‌‪،‬‬ ‫رۆحی‌ پێش���مه‌رگانه‌ی‌ س���اڵه‌كانی‌‬ ‫هه‌شتاو نه‌وه‌ده‌كان بكرێته‌وه‌ به‌به‌ری‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی‌ ئه‌مڕۆدا؟‬ ‫كاتی‌ ئه‌وه‌ نه‌هاتوه‌‪ ،‬كه‌ حیزبه‌كان‬ ‫كه‌م���ێ‌ واز له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ حیزبی‌‬ ‫بهێن���ن‌و كاروب���اری‌ پێش���مه‌رگه‌‬ ‫ته‌نه���ا ب���ۆ حكومه‌ته‌ك���ه‌ی‌ خۆیان‬ ‫به‌جێبهێڵ���ن‪ ،‬ده‌زگاك���ه‌ بكرێ���ت‬ ‫به‌ده‌زگایه‌كی‌ پیشه‌یی‌و نیشتمانی‌‌و‬ ‫حكومی‌‌و گرنگ به‌ئاستی‌ شاره‌زایی‌و‬ ‫لێوه‌شاوه‌یی‌و هوش���یاری‌ سیاسی‌‌و‬ ‫یاسایی پێش���مه‌رگه‌ بدرێت‪ ..‬ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ن���گاوی‌ ج���دی‌‌و خێ���را نه‌نرێت‪،‬‬ ‫دوباره‌بون���ه‌وه‌ی‌ نمون���ه‌ی‌ موس���ڵ‬ ‫به‌كراوه‌یی ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬

‫داعش له‌تورکیاوه‬ ‫سه‌ردار عه‌زیز‬ ‫رۆژان���ی ڕاب���وردو له‌ئه‌نق���ه‌ره‌ی‬ ‫پایته‌ختی تورکیا بوم بۆ به‌شداریکردن‬ ‫له‌کۆنفرانسێکدا ده‌رباره‌ی ڕه‌وشی پاش‬ ‫هه‌ڵبژاردنی عێراق‪ ،‬ک���ه نوێنه‌‌رایه‌تی‬ ‫زۆرێک له‌الی��� ‌هن‌و ناوه‌نده‌کانی عێراق‌و‬ ‫کوردس���تانی تیادا به‌شداربون‪ .‬بۆ من‬ ‫یه‌كه‌مجار بو که له گه‌ڵ که‌س���ایه‌تی‬ ‫شیعه‌دا له‌کۆڕبه‌ندێکدا به‌شداربم‪ .‬هه‌ر‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تاوه جێگای سه‌رنجم بو که‬ ‫بزانم عه‌قڵیه‌تی ئێس���تای حکومڕانی‬ ‫عێ���راق چۆن���ه‪ .‬که‌س���انی نوێنه‌ری‬ ‫شیعه زۆربه‌یان مامۆستای زانکۆ بون‬ ‫له‌به‌غدا‪ ،‬تیایاندا له‌مه‌كته‌بی س���ه‌رۆک‬ ‫وه‌زیران‌و هه‌روه‌ها باڵوێزخانه‌ی عێراق‬ ‫له‌ئه‌نقه‌ره‪ .‬هه‌رچه‌نده بابه‌تی سه‌ره‌كی‬ ‫کۆڕبه‌نده‌ك���ه ده‌رب���اره‌ی ڕه‌وش���ی‬ ‫پ���اش هه‌ڵبژاردنی عێ���راق بو به‌اڵم‬ ‫هه‌ڵکش���انی له‌پڕی داعش‌و داکشانی‬ ‫له‌پڕتری س���وپای عێراق خۆی به‌سه‌ر‬ ‫ئه‌جین���دای کۆڕبه‌نده‌كه‌دا س���ه‌پاند‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی من ده‌مویس���ت له‌تورکه‌كانی‬ ‫ده‌ربێن���م ئه‌و هاوکاریه ڕاس���ته‌وخۆو‬ ‫ناڕاس���ته‌وخۆیه‌یه ک���ه حکومه‌ت���ی‬ ‫تورکی به‌گروپه تیرۆریس���تیه‌كانی ناو‬ ‫س���وریای کردوه له‌ناویان���دا داعش‪.‬‬ ‫وه‌اڵمی تورکه‌كان هه‌میشه ئه‌وه‌بو که‬ ‫ئه‌وان هه‌رگیز به‌نیازو به‌ڕاس���ته‌وخۆ‬ ‫هاوکاری ئ���ه‌و گروپانه‌ نه‌بون‪ .‬کاتێک‬ ‫پرسیم ئێوه چاوتان نوقاند له‌و هه‌مو‬ ‫س���ۆنده‌و بۆڕیه پالستیکانه که داعش‬ ‫له‌رێگایه‌وه نه‌وتی‌ له‌سوریاوه به‌قاچاخ‬ ‫بۆ تورکیا ده‌فرۆشت‪ ،‬به‌اڵم به‌ئاگاداری‬ ‫ته‌واوی میت‌و سوپاو پۆلیسی تورکی‪.‬‬ ‫دیسانه‌وه وه‌اڵمی تورکه‌كان ئه‌وه‌بو که‬ ‫ئه‌وان له‌کارێکی وه‌ها ته‌نها ئامانجیان‬ ‫ئه‌وه‌بوه که نه‌یارانی ئه‌س���ه‌د بتوانن‬ ‫ده‌س���تیان بگاته پاره‌و پ���ول‪ .‬دیاره‬

‫په‌یوه‌ندی ستراتیژی‬ ‫نێوان په‌یه‌ده‌و‬ ‫پارتی ده‌بێت‬ ‫له‌په‌یوه‌ندیه‌كی‬ ‫دوژمنایه‌تی‌و پڕ‬ ‫له‌ترسه‌وه بگۆڕێت‬ ‫بۆ په‌یوه‌ندیه‌كی‬ ‫دۆستایه‌تی‌و‬ ‫دوژمنی‬ ‫هاوبه‌ش‪ ،‬له‌پێناو‬ ‫هاریکاریکردن بۆ‬ ‫روبه‌روبونه‌وه‌ی‬ ‫مه‌ترسیه‌كان‬ ‫وه‌اڵمی تورکه‌كان جێی دڵنیایی‌و بڕوا‬ ‫نه‌بو‪ ،‬چونکه ده‌وڵه‌ت به‌ئه‌نجامدان یان‬ ‫ئه‌نجامنه‌دان‪ ،‬به‌هه‌ڵوێس���ت وه‌رگرتن‬ ‫یان هه‌ڵوێس���ت وه‌رنه‌گرتن کاریگه‌ری‬ ‫ده‌بێت‌و به‌رپرسه له‌سه‌ر کاریگه‌ریه‌كه‪.‬‬ ‫به‌اڵم کاتێک له‌خه‌ڵکانێکم پرس���ی که‬ ‫نزیکن له‌‌و ناوه‌ندان���ه‌ی که چاودێری‬ ‫په‌که‌که ده‌ك���ه‌ن له‌گه‌ڵ چاودێره‌کانی‬ ‫به‌ره‌ی چه‌پ‌و ئۆپۆزسیۆن ئه‌وه رونبو‬ ‫که هێش���تا له‌عه‌قڵیه‌تی ئاسایش���ی‬ ‫نیشتمانی حکومه‌تی تورکیدا په‌که‌كه‬ ‫زیاتر مایه‌ی مه‌ترسیه له‌هێزێکی وه‌ک‬ ‫داع���ش‪ .‬به‌تایبه‌ت ئ���ه‌وان جه‌ختیان‬ ‫له‌وه ئه‌كرده‌وه که حکومه‌تی ئێستای‬ ‫تورکیا هێزی سوننی توندڕه‌و ئه‌وه‌نده‬ ‫به‌مه‌ترسی بۆ س���ه‌ر تورکیا له‌قه‌ڵه‌م‬ ‫نادات‪ ،‬به‌وه‌ی که خۆیان پاشخانێکی‬

‫س���وننی ئیسالمی سیاس���یان هه‌یه‪.‬‬ ‫بۆی���ه الی حکومه‌ت���ی تورکی ئه‌وه‌ی‬ ‫جێ���گای بایه‌خ ب���و دو باب���ه‌ت بو‪:‬‬ ‫یه‌که‌م به‌بارمته‌گرتنی کونس���وڵخانه‌ی‬ ‫تورک���ی‌و دیپلۆم���ات‌و خێزانه‌كانیان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ کۆمه‌ڵێک له‌ش���ۆفێردا‪ ،‬دوه‌م‬ ‫چون���ی پێش���مه‌رگه ب���ۆ که‌رکوک‪.‬‬ ‫الی تورک���ه‌كان مای���ه‌ی حه‌په‌س���ان‬ ‫بو ک���ه کونس���وڵخانه‌که‌یان به‌بارمته‬ ‫گیرا‪ .‬لێکدانه‌وه‌ی���ان بۆ ئه‌مه به‌چه‌ند‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ک بو‪ ،‬یه‌که‌م‪ ،‬تورکیا ته‌نها‬ ‫واڵته که کونسوڵخانه‌ی هه‌یه له‌موسڵ‪،‬‬ ‫دوه‌م‪ ،‬وه‌ك جۆرێ���ک له‌هه‌وڵ���دان‬ ‫له‌الیه‌ن داعش���ه‌وه بۆ دروس���تکردنی‬ ‫په‌یوه‌ندی له‌گ���ه‌ڵ تورکیاداو هه‌ندێک‬ ‫س���ه‌رچاوه ئاماژه‌یان به‌وه‌ ده‌كرد بۆ‬ ‫رێگه‌پێ���دان به‌داعش بۆ فرۆش���تنی‬ ‫نه‌وت له‌سنوری تورکیا‪ .‬به‌اڵم هه‌ندێک‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ی تایبه‌ت ئاماژه‌یان به‌‌وه‬ ‫ئه‌دا که دانوس���تانی نێ���وان تورکیاو‬ ‫داعش له‌س���ه‌ر ئازادکردنی کۆمه‌ڵێک‬ ‫به‌ندی���ه له‌به‌ندیخانه‌كان���ی تورکی���ا‪.‬‬ ‫هه‌رچی ده‌رباره‌ی چونی پێشمه‌رگه‌یه‬ ‫بۆ که‌رکوک‪ ،‬تورک‌و حکومه‌تی تورکی‬ ‫خاوه‌ن دیدی جیاوازن‪ .‬خه‌ڵکی تورک‬ ‫هێش���تا له‌چوارچێوه‌ی عه‌قڵی کۆندا‬ ‫بیرده‌كه‌نه‌وه که چونه که‌رکوک ده‌بێته‬ ‫هۆی هاتنه‌ئ���ارای ده‌وڵه‌تی کوردی‌و‬ ‫مه‌ترس���ی بۆ تورکیاو تورکمان‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ده‌سته‌بژێری خاوه‌ن ده‌سه‌اڵتی تورکی‬ ‫ته‌واو به‌جیاواز بیرده‌كه‌نه‌وه‪ .‬گه‌واهی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ئه‌و بێده‌نگیه‌ی���ه که تورکیا‬ ‫به‌رامبه‌ر دۆخه‌كه گرتویه‌ته به‌ر‪ .‬الی‬ ‫تورک له‌ڕاستیدا چونی کورد بۆ که‌رکوک‬ ‫نه‌ك مایه‌ی مه‌ترسی نیه به‌ڵکو مایه‌ی‬ ‫س���ودو خێره بۆ تورکی���ا‪ .‬له‌میانه‌ی‬ ‫کۆڕبه‌نده‌كه‌دا له‌دیداری ته‌له‌فزیونی‌و‬ ‫رۆژنامه‌ییه‌كان جه‌ختم له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫کرده‌وه که ئایا ده‌بو کورد چی بکات‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ی روی���دا؟ ئایا ده‌بو‬ ‫بینه‌ر بێ���ت‌و لێگه‌ڕێ ئه‌و بۆش���اییه‬ ‫له‌الیه‌ن ئیس�ل�امیه تیرۆریس���ته‌كان‌و‬ ‫به‌عسیه‌كانه‌وه پڕبکرێته‌وه‪ .‬دیاره ئه‌م‬ ‫پرس���یاره بۆ ناچارکردنی ئه‌ویتره که‬ ‫عه‌قڵی پشت پرس���یاره‌كه‌ی بگۆڕێت‪.‬‬ ‫میدی���ای تورکی له‌مامه‌ڵه‌کردن له‌گه‌ڵ‬ ‫دۆخه‌كه‌دا‪ ،‬وه‌ك‌ زۆر بواری تر دابه‌ش‬ ‫بوبون بۆ دو به‌ره‪ .‬به‌ره‌یه‌ك داکۆکیکار‬

‫له‌حکوم ‌هت‌و هه‌ڵوێس���تی‌و به‌ره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌ی���ار‪ .‬به‌ره‌ی نه‌یار هاتنی تورکیا بۆ‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ت به‌هۆکاری ئه‌م‬ ‫دۆخ���ه ده‌زانن‪ .‬ئه‌م ج���ۆره مامه‌ڵه‌یه‬ ‫زیاتر بۆ به‌كاربردنی ناوخۆیه نه‌ك بۆ‬ ‫تێگه‌یشتن له‌کرۆکی کێشه‌كه‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌کۆڕبه‌نده‌كه‌دا بۆ من مایه‌ی‬ ‫حه‌په‌س���ان بو هه‌ڵوێس���ت‌و شێوازی‬ ‫خیتاب���ی (دیسکۆرس���ی) عه‌ره‌ب���ه‬ ‫ش���یعه‌كان ب���و به‌رامب���ه‌ر دۆخه‌كه‪.‬‬ ‫له‌کاتێک���دا وه‌ك جۆرێک له‌شکس���ت‬ ‫ده‌یانبین���ی به‌اڵم به‌ئاش���کرا رقێکی‬ ‫زۆر له‌ناخیاندا شه‌پۆلی ئه‌دا به‌رامبه‌ر‬ ‫کوردو س���وننه‌ی ع���ه‌ره‌ب‪ .‬عه‌ره‌بی‬ ‫ش���یعه مرۆڤی خاوه‌ن عه‌قڵی س���ه‌ده‬ ‫ناوه‌ندیه‌كان���ن که بڕوای هێنده پته‌وه‬ ‫س���ه‌رباری ئه‌وه‌ی هه‌ڵگری بڕوانامه‌ی‬ ‫دوکتۆرا بون له‌زانس���ته سیاسیه‌كاندا‬ ‫(دی���اره دکت���ۆرای فه‌ل���ی عێراقی)‬ ‫له‌هه‌مانکات���دا باوه‌ڕدارب���ون به‌هه‌مو‬ ‫ئه‌فس���انه ئاین���ی‌و کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کان‪.‬‬ ‫ئه‌وان وه‌ه���ا له‌خۆی���ان ده‌ڕوانی که‬ ‫مرۆڤی به‌خش���نده‌و چاک���ن‪ ،‬هۆکاری‬ ‫ئ���ه‌م س���یفه‌تانه‌ش ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه بۆ‬ ‫کاریگه‌ریی ئه‌هلی به‌یت له‌سه‌ر ئه‌وان‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌پێچه‌وانه‌وه س���وننه که‌سانی‬ ‫چ���روک‌و پڕ کین���ه‌و رق���ن به‌رامبه‌ر‬ ‫هه‌مو که‌س���ێک‪ .‬به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی زیاتر‬ ‫حه‌په‌ساندمی کاتێک له‌چێشتخانه‌یه‌كی‬ ‫کۆنی عوسمانی له‌سه‌ر مێزی نانخوارن‬ ‫باسی قانونی جه‌عفه‌ری هاته ئاراوه‪.‬‬ ‫هه‌م���و ئه‌وان که به‌رده‌وام به‌یه‌کتریان‬ ‫ده‌گ���وت دکت���ۆر‪ ،‬دکت���ۆر‪ ،‬له‌هه‌وڵی‬ ‫ئه‌وه‌دا بون ک���ه به‌هانه بهێننه‌وه که‬ ‫مناڵ���ی مێینه‌ی نۆ س���ااڵن زۆر جار‬ ‫ل���ه‌روی جه‌س���ته‌ییه‌وه به‌رگه‌ی ئه‌وه‬ ‫ده‌گرێت که سێکسی له‌گه‌ڵدا بکه‌یت‪.‬‬ ‫که گوێ���م لێده‌گرتن له‌ناخه‌وه هێڵنجم‬ ‫ئه‌دا‪ .‬ئایا ئ���ه‌م مرۆڤه ده‌بێت خاوه‌ن‬ ‫چ ج���ۆره ئه‌خالقێک بێت که که‌س���ی‬ ‫به‌رامبه‌ری که سێکسی له‌گه‌ڵدا ده‌كات‬ ‫ته‌نها وه‌ک جه‌س���ته‌یه‌ك ده‌بینێت که‬ ‫توان���ای هه‌ی���ه به‌رگ���ه‌ی بگرێت یان‬ ‫نا‪ .‬به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ک باس له‌عه‌قڵ‌و‬ ‫فامک���ردن‌و له‌یه‌كگه‌یش���تن‌و س���ۆزو‬ ‫خۆشه‌ویستی‌و گۆڕینه‌وه نه‌بو‪ .‬پاشان‬ ‫هه‌موی���ان دانیان پێدا ن���ا که کاتێک‬ ‫ژنیان هێناوه ژنه‌كانیان له‌خوار ته‌مه‌نی‬

‫پانزه س���ااڵنه‌وه ‌بوه‪ .‬ل���ه‌م دۆخه‌دا‬ ‫هه‌وڵم ئ���ه‌دا وێنای بکه‌م کورد له‌گه‌ڵ‬ ‫دو پێکهات���ه‌دا ده‌ژی له‌ناو عێراقدا که‬ ‫هه‌ردو ئاین یان شێوازی تێگه‌یشتنیان‬ ‫له‌ئاین داڕنیکردون له‌هه‌مو ئه‌خالقێکی‬ ‫مرۆڤب���ون‪ .‬له‌هه‌مانکات���دا باس���ی‬ ‫بانگه‌وازی جیهاده‌كه‌ی سیستانی هاته‬ ‫ئاراوه‪ .‬من ئ���ه‌وه‌م‌گوت که به‌المه‌وه‬ ‫جێ���گای سه‌رس���وڕمانه چونکه هه‌تا‬ ‫ئێستا سیستانی زیاتر وه‌ك که‌سێکی‬ ‫هێمن���ی عه‌قاڵنی هاتوه‌ت���ه به‌رچاو‪.‬‬ ‫وه‌اڵم���ی که‌س���ی نزی���ک له‌مه‌كته‌بی‬ ‫مالیکی ئه‌وه‌بو که ئه‌گه‌ر ئه‌وان جاڕی‬ ‫کوش���تنی ش���یعه ده‌ده‌ن ئه‌وا ده‌بێت‬ ‫شیعه‌ش هه‌مان شت بکات‪ .‬بڵ پارک‪،‬‬ ‫لێکۆڵ���ه‌ره‌وه‌ی ناس���راوی کاروباری‬ ‫تورکی���او کوردو مامۆس���تا له‌زانکۆی‬ ‫کین���گ له‌له‌ن���ده‌ن‪ ،‬باس���ی ش���ه‌ڕه‬ ‫ئاینیه‌كانی نێو مێژوی ئه‌وروپای هێنایه‬ ‫ئ���اراوه‪ .‬ئامانجی پارک ئه‌وه‌ نه‌بو که‬ ‫داکۆکی ی���ان به‌هانه بۆ ئه‌م جه‌نگانه‬ ‫ی���ان ئه‌و جه‌نگان���ه بهێنێته‌وه به‌ڵکو‬ ‫زیاتر مه‌به‌س���تی ئه‌وه‌بو که ڕامێنێت‬ ‫ده‌بێت ئ���ه‌م جه‌نگ���ه ئاینیانه چه‌‌ند‬ ‫سه‌ده بخایه‌نێت‪ .‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی نیهات‬ ‫عه‌ل���ی ئوزچان‪ ،‬مامۆس���تای زانکۆی‬ ‫تۆب هه‌میش���ه دوپاتیده‌كرده‌وه ئه‌و‬ ‫ئامۆژگاریه ب���و که وه‌ک کورد ده‌بێت‬ ‫خۆمان له‌م گروپانه به‌دوربگرین هه‌تا‬ ‫چه‌ند سه‌ده‌یه‌ك نه‌گه‌ڕێینه‌وه دواوه‪.‬‬ ‫وه‌ك‌ پێش���تر له‌نوس���ینه‌كانی تردا‬ ‫ئام���اژه‌م پێ���دا هێزه ئیس�ل�امیه‌کان‬ ‫س���ه‌رباری ئه‌وه‌ی خ���اوه‌ن ئامانجی‬ ‫خۆیانن ک���ه ئامانجی یوتوپی هه‌رگیز‬ ‫به‌دینه‌هات���وه‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌الیه‌ن هه‌مو‬ ‫هێ���زو الیه‌ن‌و واڵتانی تری ناوچه‌که‌وه‬ ‫وه‌ك ئامرازێ���ک‪ ،‬چ دۆس���ت‪ ،‬چ نه‌یار‬ ‫به‌كارده‌برێن‪ .‬بۆی���ه له‌کاتێکدا داعش‬ ‫هێزێک���ی دڕنده‌ی���ه‪ ،‬له‌هه‌مانکات���دا‬ ‫به‌كاربردنیه‌تی بۆ س���ودی ئه‌وانی تر‬ ‫زیاتر ده‌رفه‌تی بۆ ده‌ڕه‌خسێنێت‪ .‬له‌م‬ ‫پێودانگه‌دا په‌یوه‌ندی پارتی‪ ،‬په‌یه‌ده‬ ‫جێگای نیگه‌رانیه‪ .‬ئه‌مڕۆ پارتی‌و په‌یه‌ده‬ ‫نه‌یاری یه‌كترن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ردو روبه‌روی‬ ‫یه‌ك دوژم���ن ده‌بنه‌وه‪ .‬وه‌ك س���اڵح‬ ‫موسلیم با پێکه‌وه روبه‌رویان ببینه‌وه‪.‬‬ ‫به‌اڵم پارتی یان له‌ترسی له‌ده‌ستدانی‬ ‫پێگ���ه‌ی خۆی یان به‌فش���اری تورکیا‬

‫هێزه ئیسالمیه‌کان‬ ‫سه‌رباری ئه‌وه‌ی‬ ‫خاوه‌ن ئامانجی‬ ‫خۆیانن که ئامانجی‬ ‫یوتوپی هه‌رگیز‬ ‫به‌دینه‌هاتوه‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن هه‌مو هێزو‬ ‫الیه‌ن‌و واڵتانی‬ ‫تری ناوچه‌که‌وه‬ ‫وه‌ك ئامرازێک‪ ،‬چ‬ ‫دۆست‪ ،‬چ نه‌یار‬ ‫به‌كارده‌برێن‬ ‫ناخوازێت به‌هیچ جۆرێک هاوکاربێت‪.‬‬ ‫داع���ش‌و هێزه‌كانی ت���ری رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاست سنور ناناسن‪ .‬ئه‌م نه‌مانی‬ ‫سنوره پێویس���تی به‌هاوکاری کورده‬ ‫له‌ب���ان س���نوره‌وه‪ .‬بۆی���ه په‌یوه‌ندی‬ ‫س���تراتیژی نێ���وان په‌ی���ه‌ده‌و پارتی‬ ‫ده‌بێ���ت له‌په‌یوه‌ندیه‌كی دوژمنایه‌تی‌و‬ ‫پڕ له‌ترسه‌وه بگۆڕێت بۆ په‌یوه‌ندیه‌كی‬ ‫دۆستایه‌تی‌و دوژمنی هاوبه‌ش‪ ،‬له‌پێناو‬ ‫هاریکاریک���ردن ب���ۆ روبه‌روبونه‌وه‌ی‬ ‫مه‌ترس���یه‌كان‪ .‬پارتی ده‌ب���و له‌بری‬ ‫نه‌یاریی رۆڵی نزیککردنه‌وه‌ی تورکیاو‬ ‫په‌ی���ه‌ده‌ی ببینایه چونک���ه به‌هێزی‬ ‫په‌یه‌ده په‌یوه‌ندی راس���ته‌وخۆی هه‌یه‬ ‫له‌سه‌ر ئاسایشی نیشتمانی هه‌رێم زۆر‬ ‫به‌ئه‌رێی‪ .‬نه عه‌ره‌ب نه تورک دۆستی‬ ‫کوردن‌و ده‌بن‪.‬‬

‫رێبین هه‌ردی نوسه‌ری گۆشه‌ی "له‌نزیکه‌وه‌" به‌هۆی کاری تایبه‌ته‌وه‌ نه‌یتوانی ئه‌م هه‌فته‌ی ‌ه‬ ‫گۆشه‌که‌ی بنوسێت له‌گه‌ڵ داوای لێبوردن له‌خوێنه‌رانی‬

‫▼‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫ره‌هه‌ندی‬ ‫سێیه‌م‬

‫گۆشه‌یه‌که دو هه‌فته‌ جارێک‬ ‫"نه‌وزاد جه‌مال" ده‌ینوسێت‬

‫قەیران یا قەیران سازکردن‬

‫گۆڕان له‌ئێستادا چی ده‌كات؟‬ ‫جاران یاخی‌ نه‌بێـت له‌ده‌س���ه‌اڵت‪ .‬ئه‌م دو‬ ‫دیده‌ حزبیه‌ دو دیدی‌ ترس���ناكن‪ ،‬ڕه‌خنه‌‬ ‫له‌گۆڕان ب���ۆ تێكش���اندنه‌و بێده‌نگیش بۆ‬ ‫شاردنه‌وه‌ی‌ ناشیرینیه‌كانێتی‪.‬‬ ‫به‌ته‌سه‌وری‌ من بچوككردنه‌وه‌ی‌ كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫بۆ گۆڕان‌و ده‌ره‌وه‌ی‌ گۆڕان فۆبیایه‌كه‌ دنیای‌‬ ‫ڕۆش���نبیری‌‌و ڕۆژنامه‌گه‌ری‌ سه‌ربه‌خۆشی‌‬ ‫خستۆته‌ ژێر پرس���یاره‌وه‌‪ .‬ئه‌م پشتكردنه‌‬ ‫له‌پرنس���یپه‌كانی‌ كاری‌ ڕۆژنامه‌گ���ه‌ری‌‪،‬‬ ‫ناكۆكه‌ له‌ه���ه‌ر هه‌وڵێكی‌ ڕۆش���نبیری‌ بۆ‬ ‫ڕه‌خنه‌ی‌ جدی‌ له‌م هێ���زه‌ وه‌ك ڕێكخه‌ری‌‬ ‫گشتی‌ ئه‌م بزوتنه‌وه‌یه‌ ده‌ڵێت وه‌ك دارێك‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ به‌خ���واری‌ گ���ه‌وره‌ نه‌بێت‪.‬‬ ‫كارێك���ی‌ نه‌كرده‌یه‌ پیاوێكی‌ ده‌س���ه‌اڵتدار‬ ‫به‌ته‌له‌فۆن جنێو به‌ڕۆژنامه‌نوسێك ده‌دات‬ ‫هه‌مو قس���ه‌ی‌ له‌س���ه‌ر بكه‌ین به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌ندامێك���ی‌ جڤات���ی‌ نیش���تیمانی‌ گۆڕان‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌ له‌ڕۆژنامه‌نوس���ێك بكات‌و پێی‌‬ ‫بڵێ له‌م واڵته‌ ده‌رتده‌كه‌م‪ ،‬هیچ ڕۆشنبیرو‬ ‫ڕۆژنامه‌یه‌ك قسه‌ی‌ له‌سه‌ر نه‌كات‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ م���ن دروس���تبونی‌ نوخبه‌یه‌ك‬ ‫وه‌ك هێڵی‌ سێیه‌م له‌نێوان گۆڕان‌و ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پێی‌ ده‌وترێت نه‌گۆڕان پێویس���ته‌‪ .‬نابێت‬ ‫ڕۆش���نبیری‌ ئێمه‌ ش���ه‌رم بكات له‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ڕه‌خن���ه‌ له‌گۆڕان بگرێ���ت پیاوی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌و ئه‌وه‌ی‌ ستایشی‌ گۆڕان بكات‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆو پێش���كه‌وتنخوازو گ���ۆڕاوه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕاستی‌ نه‌كرده‌یه‌ نوس���ه‌رانێك له‌به‌ره‌ی‌‬ ‫گۆڕان كار بك���ه‌ن له‌كه‌ناڵه‌كانی‌ ئه‌م هێزه‌‬ ‫ئه‌كتی���ڤ ب���ن‪ ،‬كاندید بن ب���ۆ پارله‌مان‌و‬ ‫پارێ���زگاكان‪ ،‬به‌ش���داری‌ كۆنگره‌ی‌ گۆڕان‬ ‫بك���ه‌ن‌و س���ه‌ربه‌خۆ بن به‌اڵم كه‌س���انێك‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌م هێزه‌ سیاس���یانه‌ مادام‬ ‫ڕه‌خن���ه‌ له‌گ���ۆڕان ده‌گرن ئیت���ر ده‌بێت‬ ‫ده‌س���تێك ئاراس���ته‌یان بكات‪ .‬وه‌ك چۆن‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ كوردی‌ به‌هه‌ر بزوتنه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ ده‌وت ده‌س���تی‌ له‌پش���ته‌‪،‬‬ ‫ئێس���تاش له‌ئه‌ده‌بیات���ی‌ گۆڕان���دا ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ڕه‌خنه‌ له‌م هێزه‌ ده‌گرێت بێ ده‌ست نیه‌و‬ ‫وه‌ك چ���ۆن خۆی‌ س���ه‌ربه‌خۆ نیه‌ ئه‌واش‬ ‫جگه‌ له‌مۆدێلێكی‌ خراپی‌ ئادای‌ پارله‌مانتاری‌‬ ‫ترسی‌ له‌سه‌ربه‌خۆیی‌ ئه‌وانی‌ تر هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا تاكه‌ دامه‌زراوه‌یه‌ك كه‌ گۆڕان ئه‌م هێ���زه‌و ناكۆك له‌گه‌ڵ دروش���مه‌كانی‌‬ ‫وه‌ریگرتبێ���ت پارله‌مان���ه‌‪ .‬به‌اڵم هه‌س���ت س���ه‌رده‌می‌ ئۆپۆزس���یۆنبونی‌‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌كه‌م له‌م م���اوه‌ كه‌مه‌دا ئه‌م دامه‌زراوه‌یه‌ له‌ئێستادا ده‌یبینم ئه‌وه‌یه‌ كه‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫كه‌ سه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌ی‌ گۆڕان سه‌رپه‌رشتی‌ پارله‌م���ان له‌كه‌م���ال‌و ئه‌رس���ه‌النه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ده‌كات هه‌مان دوباره‌كردن���ه‌وه‌ی‌ مۆدێلی‌ گۆڕاوه‌ بۆ یوس���فه‌كان ئه‌مه‌ش به‌ته‌مه‌نی‌‬ ‫كاری‌ پارله‌مانه‌‪ .‬ده‌نگ���ه‌ ده‌نگی‌ ده‌ره‌وه‌و جی���اوازو حزبێك���ی‌ جیاواز‪ .‬ئ���ه‌و ده‌مه‌ی‌‬ ‫بێده‌نگی‌ ن���اوه‌وه‌‪ ،‬ده‌به‌هاویش���تن به‌ره‌و س���ه‌رۆكی‌ پارله‌م���ان پێده‌كه‌نێت به‌ده‌می‌‬ ‫ڕوی‌ س���ه‌رۆكی‌ پارله‌م���ان‌و بێده‌نگ���ی‌ سه‌رۆكی‌ كاربه‌ڕێكخه‌ری‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌س���ه‌رۆكی‌ پارله‌مان له‌ئێستاداو كوردس���تانه‌وه‌ كه‌ به‌پارله‌مانتاران ده‌ڵێت‬ ‫لێپرس���ینه‌وه‌ له‌به‌رهه‌م س���اڵح به‌سه‌عات (مای���ه‌ی‌ قبوڵ نی���ه‌)‪ ،‬هه‌م���ان بێده‌نگی‌‬ ‫له‌هۆڵ���ی‌ پارله‌مان‌و قوڕو ق���ه‌پ به‌رامبه‌ر كوش���نده‌ له‌م س���ه‌رۆكایه‌تیه‌دا ده‌بینم كه‌‬ ‫به‌هه‌ڕه‌شه‌كانی‌ نێچیرڤان بارزانی‌ هیچ نیه‌ هیچ جیاوازی‌ ڕیش���ه‌یی نی���ه‌ له‌خوله‌كانی‌‬

‫ئاسایی نیه‌ ساڵێك پێش‬ ‫ئێستا له‌میدیای‌ گۆڕانه‌وه‌‬ ‫كه‌ناڵێكی‌ ئاسمانی‌‬ ‫به‌(كه‌ناڵی‌ نه‌وته‌كه‌)‬ ‫ناوزه‌د بكه‌یت‌و به‌به‌ڵگه‌و‬ ‫داتا بۆمی‌ بسه‌لمێنیت‬ ‫كه‌ ئه‌م كه‌ناڵه‌ ئاسمانیه‌‬ ‫به‌پاره‌ی‌ نه‌وتی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان ده‌رده‌چێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مساڵ مادام‬ ‫به‌شداری‌ ده‌سه‌اڵت ده‌كه‌ی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ پارله‌مان یه‌ك‬ ‫پیرۆزبایی‌ جوان به‌بۆنه‌ی‌‬ ‫یه‌ك ساڵ ده‌ستبه‌كاربونی‌‬ ‫ئه‌م كه‌ناڵه‌ ئاسمانیه‌وه‌‬ ‫ده‌ربكه‌یت‌و به‌پرۆفیشناڵ‬ ‫ناوی‌ ببه‌یت‬

‫دەستنیش����انکردنی دۆخ����ی سیاس����ی‌و‬ ‫"بونیادیی" ئێمە لەم بارودۆخە ش����لۆقەدا‪،‬‬ ‫نەک ه����ەر بەرچاورونیمان دەداتێ‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دەرهێنانیش����ێتی لەبیرکردنەوەی����ەک کە‬ ‫عه‌زیز ڕه‌ئوف‬ ‫لەنێ����وان پێیداهەڵ����دان‌و نەفرەتباران����دا‬ ‫چەقیبەس����توە‪ .‬ل����ەم نێوەندەش����دا‬ ‫من بۆخۆم له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌ نیم كه‌ ڕه‌خنه‌‬ ‫گوت����ارێ ک����ە بەدەس����تەواژەی "قەیران‪-‬‬ ‫دوابخرێ���ت‪ .‬هێ���زه‌ كوردی���ه‌كان هیچیان‬ ‫ئامێ����ز" بارودۆخەک����ەی پێناس����ەکردوە‪،‬‬ ‫فریش���ته‌ نین‌و هه‌مویان كوڕی‌ كۆاڵنه‌كانی‌‬ ‫بۆتە وتەیەکی س����واو لەدامێن����ی وتوێژە‬ ‫خۆمان���ن‌و هه‌ڵگری‌ هه‌ڵ���ه‌و كه‌موكوڕیین‪.‬‬ ‫رۆش����نیبیریی‪ ،‬میدیایی‌و سیاس����ییەکاندا‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم پێموایه‌ ئ���ه‌م هێزانه‌ له‌خ���واره‌وه‌‬ ‫ئەگەرچی گوتەکە کڵێشەسازییە(دوبارەو‬ ‫ئینسانگه‌لێكیان دروستكردوه‌ كه‌ جورئه‌تی‌‬ ‫س����ادەگۆییە)‪ ،‬بەڕادەیەك راس����تە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ���ه‌وه‌ نه‌كه‌ن ڕه‌خن���ه‌ له‌خۆی���ان بگرن‌و‬ ‫ت����ەواوی راس����تییەكان نیی����ە‪ .‬چونک����ی‬ ‫ئاوێنه‌یان لێسه‌ندراوه‌ته‌وه‌ تاكو جه‌سته‌ی‌‬ ‫بەس����ەرنجدانی زۆربەی دیاردە سیاس����ی‌و‬ ‫خۆیانی‌ پێ نه‌بینن‪.‬‬ ‫ئابوریی����ەکان‪ ،‬دەردەک����ەوێ ئەوەی کە تا‬ ‫من ب���ه‌ش به‌حاڵی‌ خ���ۆم النیكه‌م له‌ده‌‬ ‫ئێستە بەقەیران هەژماركراوەو مێشکمانی‬ ‫س���اڵی‌ ڕابردودا سڵم نه‌كردۆته‌وه‌ له‌ڕه‌خنه‌‬ ‫پێوە جەنجاڵکراوە‪ ،‬خۆقایمکردنە لەس����ەر‬ ‫له‌م هێزه‌ سیاسیانه‌و بێگومان به‌رده‌وامیش‬ ‫کێشەس����ازکردن‪ .‬بەدەبڕینێك����ی تر؛ جگە‬ ‫ده‌ب���م‪ .‬م���ادام م���ن قه‌ڵه‌مێك���ی‌ ئ���ه‌م‬ ‫لەوەی گرفت����ەکان دەركەوتی زنجیرەیەک‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌م پێموایه‌ ناكرێت له‌ناشیرینی‌‌و‬ ‫هەڵەی پرۆسەی بەڕێوەبردن بوە‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫كه‌موكوڕییه‌كانی‌ ئه‌م هێزانه‌ بێده‌نگ بین‪.‬‬ ‫قەیران نەبوە لەخۆیدا‪ .‬هێندەی سازكردنی‬ ‫من له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ نیم ڕه‌خنه‌ له‌هێزه‌ تازه‌كانی‌‬ ‫قەیران‌و قەیرانس����ازیی ب����وە‪ ،‬لەبنەڕەتدا‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ك���وردی‌ دوابخه‌ین‪ .‬وه‌ك چۆن‬ ‫ئەوەندە قەیران نەبوە!‬ ‫ئه‌گه‌ر كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردی‌ دروس���ت دوای‌‬ ‫دی����ارە چەن����دە ئ����ەم ئەنجامگیریی����ە‬ ‫راچڵەکێنەربێ‪ ،‬سایکۆلۆجیەتی بەڕێوەبردنی "هەناسەسوارکردن" ناوبنرێ‪ .‬ماندوکردن‪ ،‬ڕاپه‌ڕین ڕه‌خن���ه‌ی‌ جیدی‌ ئۆپۆزس���یۆنی‌‬ ‫سیاس����ی ژیان����ی ئێمە دەردەخ����ات‪ .‬لەم ش����پرزەکردنی بەردەوام کە لەروخس����ارو كاریگه‌ری‌ تێ���دا بوایه‌ ئه‌وا وه‌ك ئێس���تا‬ ‫سۆنگەوە‪ ،‬دەکرێ بەگومانەوە لەکۆی بڕیارو رەفت����اری هاواڵتیان����دا دەردەک����ەوێ‪ ،‬بتی‌ سیاس���ی‌ دروس���ت نه‌ده‌بو‪ .‬بۆ هێزه‌‬ ‫گرفتەسازکراوەکان بڕوانین‪ .‬ناهەقییش نییە وەکئەوەی بێ بەکارهێنانی تریاکیش کەس نوێیه‌كانی‌ ئێستای‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردیش ئه‌م‬ ‫کە ج����ۆرێ لەنائومێ����دی‌و توڕەییمان تێدا سەرخۆنەبێ‪ .‬نەهاتنی موچە‪ ،‬پەککەوتنی جومله‌یه‌ ڕاسته‌‪ .‬ئه‌گه‌ر له‌ئێستاوه‌ له‌هه‌ڵه‌و‬ ‫بڕسکێ‪ .‬بەاڵم ناش����بێ فشەڵی سیاسەتی بازاڕو ناسەقامگیری دەرونی‪ -‬کۆمەاڵیەتی كه‌موكوڕییه‌كان���ی‌ گۆڕان بێده‌نگ بین ئه‌وا‬ ‫بەڕێوەبردنمان ال بش����ارێتەوە کە بەجۆرێ لێکەوت����ەوە ک����ە دواجار مرۆڤ����ی ئێمەی ناشیرینی‌ وه‌ك چۆن به‌اڵی‌ گه‌وره‌ی‌ به‌سه‌ر‬ ‫بنەمایەکی دروس����تی ب����ۆ رەوایەتی خۆی ک����ردە بونەوەرێک����ی ناب����وت‌و لەئەنجامی پارتی‌‌و یه‌كێـتی‌ هێنا ئاواش س���ه‌ری‌ ئه‌م‬ ‫جگە لەمش����ەخۆری بەس����ەر گرفتەکانەوە وابەس����تەکردنی بەئابوری موچەوە‪ ،‬جۆرە هێزه‌ تازه‌یه‌ش ده‌خوات‪.‬‬ ‫هه‌ست ده‌كه‌م له‌ئێس���تادا ڕۆژنامه‌كان‌و‬ ‫پێنەماوە‪ .‬س����ااڵنێکە شایەتحاڵی چەندیین ماتریالیستێکی "ریسوای" لێکەوتەوە‪.‬‬ ‫وەکچۆن سازکردنی گرفتی جۆراوجۆر ڕۆش���نبیران ی���ان ترس���یان له‌ڕه‌خن���ه‌‬ ‫راس����تیین ک����ە میکانیزمی قەیرانس����ازی‪،‬‬ ‫خۆراک����ی بەردەوام����ی ئیدارەی سیاس����ی مانەوەی دەس����ەاڵت مس����ۆگەرتر دەكات‪ ،‬هه‌یه‌ ل���ه‌م هێزه‌ یان به‌پێویس���تی‌ نازانن‬ ‫بوە‪ .‬گرانی‪ ،‬دەگمەنی‪ ،‬خراپی <بەنزین> خوڵقاندنی پش����ێویی قەی����ران ئامێزیش‪ ،‬له‌كه‌موكوڕییه‌كانی‌ گۆڕان وه‌ك هێزه‌كانی‌‬ ‫نمونەیەک����ە چ����ۆن هاواڵتی����ان گیرۆدەن‪ .‬دەس����ەاڵتێکی دور لەچاودێ����رو بێس����نور تر قس���ه‌ بكه‌ن‪ .‬له‌ئێس���تادا بێده‌نگیه‌كی‌‬ ‫کاریگەری راستەوخۆش����ی لەتەندروس����تی بەرهەمدێن����ێ! دەس����ەاڵتێ لەژێرن����اوی كوشنده‌ ده‌بینم له‌سه‌ر ئاستی‌ ڕۆشنبیری‌‌و‬ ‫ژیانی گش����تی‌و ژینگە لەوالوە بوەس����تێ‪ ،‬خراپی رەوش����ەکەدا ویس����تی جڵەوگیری ڕۆژنامه‌گه‌ری‌ به‌رامبه‌ر به‌م هێزه‌‪ ،‬ڕاس���ته‌‬ ‫پرس����ی س����وتەمەنی ب����ەردەوام دۆخێکی بەهێ����ز دەب����ێ‪ .‬لەپێناو س����ازکردنی هەر پێش���تر ده‌س���ه‌اڵت ڕه‌خن���ه‌ی‌ له‌گ���ۆڕان‬ ‫نائارام‌و ناس����ەقامگیری وەرزانەی‌هێنابوە قەیرانێکدا‪ ،‬بەلۆجیکی <هۆکارو ئەنجام> ده‌گرت به‌اڵم ڕه‌خنه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت له‌گۆڕان‬ ‫بەهانەی بەکارهێنانی دەس����ەاڵتی بێسنور زیاتر هێ���رش‌و نابوتكردنی‌ گۆڕان بو نه‌ك‬ ‫دی‪.‬‬ ‫هاوردەکردنی بێ هەژماری <ئۆتۆمبیل>‪ ،‬دەقۆزێت����ەوە‪ .‬لێ����رەوە‪ ،‬گرفت����ی دارایی‪ ،‬ڕه‌خنه‌ی‌ قوڵ‌و جدی‌ بۆ ڕاس���تكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫نمونەیەک����ی تری ئ����ەو سیاس����ەتەیە کە موچەبڕان کە هەر دەخرێتە ئەستۆی بەغدا‪ ،‬ئه‌م هێزه‌‪ .‬له‌ئێستاشدا بێده‌نگی‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫بەبەهانەی نەبونی ئامرازی گواس����تنەوەی هۆکارێک����ی هەناردەکردنی ن����ەوت‌و وەک له‌ڕه‌خنه‌كان���ی‌ ترس���ناكتره‌ ئه‌مه‌ش به‌و‬ ‫گشتییەوە‪ ،‬بازاڕی خۆی دەدۆزێتەوە‪ .‬واتە کاردانەوەیەکی دروس����تی لێبێ‪ .‬بەهەمان بیانوه‌ی‌ كه‌ گۆڕان به‌ش���داری‌ ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫هاوردەکردن پێداویستییەکی ناچارەکییە‪ ،‬لۆجیکی����ش بەغدا‪ ،‬ه����ۆکاری توندوتیژی‌و ده‌كات‌و ده‌بێ���ت خات���ری‌ بگیرێت‌و وه‌ك‬ ‫دەنا جوڵ����ەی ژی����ان دەوەس����تێ! بەاڵم شەڕوشۆڕەکان بەهانەدۆزی خۆتەیارکردنە‬ ‫پرس����یارەکە ئەوەیە‪ :‬بۆچی‌ گواستنەوەی بەچەک‪ ،‬لێدانی نەی����ارو رکابەرەکانیەتی‌و‬ ‫گش����تی ئەم واڵتە لە (‪ )٣٠‬ساڵی پێشتر‪ ،‬بەدیهێنانی ئەجێندایەکی هەرێمیشە‪.‬‬ ‫ئاش����کرایە "دەوڵەتەزلهێزەكان" دەست‬ ‫ب����ەرەودوا ڕۆیش����تۆتەوە؟ ئەگ����ەر بێینە‬ ‫تازەترین سیناریۆ کە نزیکەی (‪ )٦‬مانگە پاراس����تونین لەهەاڵیسانی ناكۆكی‌و جەنگ‬ ‫بەردەوام����ە‪ ،‬هەناس����ەبڕکێی موچەیە‪ .‬جا لەواڵتە هەژارو پاشكەوتوەکاندا‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫ئەم����ە چ وەک کارتی فش����اری بەغدابێ یا ئەو جوگرافیایانەی پڕن لەسامانی ژێرزەوی‌و‬ ‫رۆڵی هاوبەش����ەکی هەرێمیش����ی تێدابێ‪ ،‬س����ەرزەوی‪ ،‬ئەندازیاری قەیرانسازکردنن‪.‬‬ ‫دەرخ����ەری ئەوەیە کە ش����تێک نییە وەک ئامانجەکەش‪ :‬وابەستەكردنیانە بەهێزێكی‬ ‫نیش���تیمانی‌و چەمک���ە بریقەدارەکانی‬ ‫قەیران‪ ،‬بەڵکو ملمالنێ����ی هێزو هەژمونە‪ .‬جیهانیی����ەوە‪ .‬ئیدی لەڕێی گێرمەوکێش����ە‬ ‫دیک���ە بو ک���ە سیاس���ییەکانی ئێراق‬ ‫واتە ملمالنێیەک ک����ە بەڕێی قەیراننانەوە‪ ،‬نانەوە‪ ،‬مس����ۆگەرکردنی دەس����تورەدان‌و‬ ‫ل���ە‪ ٢٠٠٣‬ەوەچەندپاتی دەکەنەوە‪ .‬من‬ ‫خۆی یەکالدەکات����ەوە‪ .‬خزمەتگوزاریەکانی بڕۆیی سامانە‪ .‬بەدیوەکەی تردا‪ ،‬سازكردنی‬ ‫لێرەدا ناچمە وردەکاری ئەو داڕوخانە‬ ‫وەک کارەب����ا‪ ،‬ئ����او‪ ،‬بواری تەندروس����تی <جیه����اد> كۆكردن����ەوەی تیرۆیس����تانە‬ ‫سیاس���ی‌و ئەخالقیی���ەی حکوم���ەت‌و‬ ‫لەدەرمان‌و خراپی نەخۆشخانە گشتیەکان‪ ،‬لەش����وێنگەیەکی بێس����ەروبەردا‪ .‬دی����ارە‬ ‫س���وپای ئێراقی‪ ،‬بەاڵم دەبێ بێگومان‬ ‫راس����تی س����ازکردنی گرفت����ی ب����ەردەوام نهێنیەکەش بیردۆزێکی دێرینی زلهێزەکانە‪:‬‬ ‫بین لەوەی هێرشی داعش سیناریۆیەکی‬ ‫دەس����ەلمێنێ‪ .‬ئاخ����ر‪ ،‬کێ‌و چ����ی رێگرە بۆئ����ەوەی نەزمێک‪-‬ئ����ۆردە(‪-)order‬ی‬ ‫هەرێمییەو زۆرێک لەدەوڵەتانی ناوچەکە‬ ‫لەچارەسەرنەکردنیان‌و درێژەپێدانیان؟‬ ‫تێیدا بەش���دارن‌و لەئاستی جیهانیشدا‬ ‫جیهان����ی پێكبهێن����ی‪ ،‬دەب����ێ پش����ێوی شاسوار مامە‬ ‫لێرەوە‪ ،‬قەیرانسازی کە بەهانەی سیاسی‌و بخوڵقێنی‪.‬‬ ‫ڕەنگ���ە هێ���زی بەش���دار هەبوبێ���ت‪.‬‬ ‫‪Shaswarmama@gmail.com‬‬ ‫بەهەمان رێچکە‪ ،‬دەوڵەتانی هاوس����ێش‬ ‫پاس����اوی قانونی لەخۆیدا هەڵگرتوە‪ ،‬جگە‬ ‫وەک دەبینرێ���ت دۆخی ئێ���راق بەرەو‬ ‫لەمیکانیزم����ی پاوانخوازیی لەدەس����ەاڵتدا کاریگەرییان لەسەر سیاسەتی رۆژانەی ئێمە‬ ‫قۆناخێک���ی نادی���ارو ئاڵۆزتر دەڕوات‪،‬‬ ‫جۆرە سیاسەتێکی رەخساندوە‪ :‬ئەوەندەی لەکێشە نانەوەدایە‪ .‬مەرج نییە راستەوخۆ‬ ‫لەبار گۆڕانێک���ی لەناکاودا‪ ،‬لەچەقی ڕەنگە ئێستا سەرەتای کۆتایی هاتنی‬ ‫پش����ت بەو میکانیزمە دەبەسترێ‪ ،‬پەنا بۆ سازکردنی شەڕی ناوخۆیی بێ (ئەگەرچی ئاڵ���ۆزی‌و ناکۆکییەکان���ی نێوان هێزە خەونی «ئێراق‪ ،‬نیشتیمانی هەموان –‬ ‫توان����اکان نابرێ‪ .‬بۆیە‪ ،‬لەپش����ت گوتارو رویدا)‪ ،‬بەڵکو گەیاندنی راستییەکە‪ :‬توانای سیاس���ییەکانی ئێراق (کورد‪ ،‬سوننەو ئێراقی فیدڕاڵ» بێت‪ ،‬سەرەتای کۆتایی‬ ‫چەمکی قەیرانەوە‪ ،‬دەس����ەاڵت رێوشوێنی ش����ێواندن‪ ،‬تێکدان‌و هەرش����تێک بیانەوێ ش���یعە)‪ ،‬ڕێکخراوی داعش (دەوڵەتی هاتنی یەک دەوڵەت بێت لەجوگرافیای‬ ‫خۆهێش����تنەوەی دۆزیوەت����ەوە‪ .‬ل����ەوەش هەی����ە‪ .‬کەواتە‪ ،‬س����تراتیجیەتی ئەوان کە ئیس�ل�امی لەعێراق‌و ش���ام) س���نوری ئێراق‪ ،‬چونکە ئێراقێکی بێ ڕێبەرو بێ‬ ‫س����ەیرتر ئەوەیە کە لەبیرکردنەوەی باودا‪ ،‬سیاسەتی جەمس����ەرگەرییە لەناوچەکەدا‪ ،‬قەڵەمڕەوی خۆی فراوانکرد لەناو خاکی ئیرادەی سیاس���ی‪ ،‬ئێراقێکی ‪ ٣‬گەورە‬ ‫چەمکی قەیران وەک کارەساتێکی نەخوازراو پشتبەس����تنە بەقەیرانس����ازکردن‌و ب����ۆ سوریاوە ڕوه‌وە ناوچە سوننەنشینەکانی پێکهاتە (کورد‪ ،‬س���وننەو شیعە)‪ ،‬کە‬ ‫پێناس����ەکراوە‪ .‬وات����ە وەک ئ����ەوەی ئێمە دەستخس����تنە نێو کاروبارەکانەوە جا وەک ناو خاک���ی ئێ���راق‪ .‬ئەگەرچی زۆرێک هەریەکەیان گوێڕایەڵ���ی دەوڵەت یان‬ ‫ئاگامان لەهیچ نەب����ێ‪ ،‬لەخۆڕا گرفتێکمان تێکدەربێ‪ ،‬یا وەک فریشتەیەکی چاکساز! لەالیەنە ئێراقییەکان بەکوردیشەوە باس هێزێک���ی دەرەکین‪ ،‬چاوەڕوانی ئەوەی‬ ‫توش����هاتبێ‪ ،‬بۆیە "ئێمە بەرپرس����یارنین‪،‬‬ ‫شاراوە نییە کە سیاسەتی گرفت سازكردن‪ ،‬ل���ەوە دەکەن کە هاتنی داعش بۆ ئەم لێناکرێت بەسیس���تەمێکی سیاس���ی‪،‬‬ ‫ئۆباڵی لەئەستۆی "ئەویتر"دایە! ئەوێک کە پش����ێویی نان����ەوە‪ ،‬بۆ دروس����تكردنەوەی ناوچانە پێشبینیکراو بو‪ ،‬بەاڵم گومان کارگێ���ڕی‪ ،‬فەرهەنگ���ی‌و کۆمەاڵیەتی‬ ‫دەبێت����ە وێنەیەکی ئامادەکراو‪ ،‬تا هەڵگری نەس����قێكی سیاس����ی هەژمونگ����ەر لەناو لەڕاس���تینەی ئەو بانگەشەیە دەکرێت‪ ،‬هاوب���ەش بەڕێوەببرێت‪ .‬ئەوەی لێرەدا‬ ‫تاوانەکە بێ!‬ ‫ئێمەش����دا کاری پێدەک����رێ! بەتایبەت کە چونک���ە ئەگ���ەر هەم���وان بەئاگابون مەبەس���تە؛ پێویس���تە الیەنی کوردی‬ ‫بەشێکی تری چیرۆکەکە‪ ،‬دروست حاڵی لەقۆناخی ناڕێك����ی‌و ناڕێکخراوییەوە بەرەو لەوەی ڕەوش���ێکی وەه���ا دێتە ئاراوە چۆن مامەڵە لەگەڵ پێشهاتە نوێیەکانی‬ ‫نەبونی خوێندەوارو رۆشنبیرانە کە کردەی دەوڵەت دەڕۆین‪ ،‬پاس����اودۆزی سیس����تم‌و بۆ خۆی���ان ئامادەنەکرد کە بەرپەرچی ئێراق بکات؟‬ ‫کورد چ���ۆن مامەڵە لەگ���ەڵ ناوچە‬ ‫سیاس����ی هەرێمی����ان لەئەنجامگیریەک����ی نەزمی نوێ لەژیان‌و مێژودا دەبێتە ناچاریی ئ���ەو هێرش���ەبدەنەوە؟! ئایا ئەوانیش‬ ‫سادەدا کورتکردۆتەوە؛ ئێمە قەیرانبارین‪ .‬پێکهێنان����ی دەوڵەت‪ /‬دامەزراوەکان‪ .‬بەاڵم بەجۆرێک بەشداربون لەو ئەجێندایەی دابڕێنراوەکان بکات؟‬ ‫پێویس���تە هەر ‪ ٣‬سەرۆکایەتییەکەی‬ ‫هێرشی داعش‪ ،‬دەرفەتێکی زێڕینە بۆ‬ ‫درکی����ان ب����ەو هاوکێش����ە ترس����ناكە ت����ا چەندە ئەم سیاس����ەتە دروس����تکەرە لەپشت ئەو هێرشەوە هەیە؟!‬ ‫هەر لەیەکەم هێرشی داعش بۆ موسڵ‌و کورد‪ ،‬ئەگەر هێزە سیاسییەکان ژیرانەو هەرێم���ی کوردس���تان بەهەماهەنگی‬ ‫نەکردوە لەپش����ت روداوەکانەوە‪ :‬كێش����ەو کات����ێ کاربەدەس����تەکان وابزان����ن تەنها‬ ‫گرفتی ب����ەردەوام‪ ،‬ئیدارەدان����ی بەردەوام بەقەیرانسازکردن‪ ،‬تەمەنیان درێژدەبێتەوە؟ ناوچەکانی دیکەی پارێزگەی نەینەواو یەکێتییانە مامەڵ���ە بکەن ئەوا خاکی لەگ���ەڵ س���ەرجەم هێزە سیاس���ییە‬ ‫دەخوڵقێنێ‪ .‬لەبەرئەوە‪ ،‬گرفتس����ازکردن‪ ،‬لەکاتێک����دا ک����ە دەبێ تێبگ����ەن ئەنجامی س���ەاڵحەدین‌و کەرکوک‪ ،‬هەڵوێس���تی پارچەکراوی باش���ور یەکدەخرێتەوە‪ ،‬کوردس���تانییەکان ب���ێ ت���رس‪،‬‬ ‫ئەو ج����ۆرە حوكمڕانی����ەی فەرزكردوە کە پێچەوانەش����ی هەیە! دواجار دەکرێ بڵێم؛ س���وپای ئێ���راق بەدەس���تەوەدانی بەوپێیەی ئێس���تا بەهۆی پاشەکشەی کوردستانیبونی ئەو ناوچە دابڕێنراوانە‬ ‫دواج����ار بۆتە ئەمری واقی����ع‪ .‬لێرەوە‪ ،‬ئەو ئەوەی رودەدات‌و پێشدێت‪ ،‬سەرئەنجامە‪ ،‬نیشتیمان‪ ،‬پاشەکشەو خۆڕادەستکردن سوپای ئێراق هێزی پێشمەرگە ناوچە کە بەس���نوری مادەی ‪ ١٤٠‬ناس���راون‬ ‫پشێوییانەی لەژێر ناوی جیاوازدا‪ ،‬دۆخێکی رێکەوت نییە‪ ،‬قەیرانس����ازکردنە بەشێوازی بو‪ ،‬ک���ە ئ���ەوە ئام���اژەی داڕوخانی دابڕێنراوەکانی باش���وری کوردستانی ڕابگەیەنێت‌و بەبڕیارێک���ی پەرلەمانی‬ ‫کوردستان بیانگەڕێنێتەوە سەر هەرێمی‬ ‫جومگەکان���ی حکومەت���ی یەکڕی���زی کۆنترۆڵکردوە‪.‬‬ ‫دروس����تکردوە ک����ە دەکرێ بەسیاس����ەتی جیاواز‪.‬‬

‫"دەوڵەتەزلهێزەكان"‬ ‫دەست پاراستونین‬ ‫لەهەاڵیسانی ناكۆكی‌و‬ ‫جەنگ لەواڵتە هەژارو‬ ‫پاشكەوتوەکاندا‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫ئەو جوگرافیایانەی پڕن‬ ‫لەسامانی ژێرزەوی‌و‬ ‫سەرزەوی‪ ،‬ئەندازیاری‬ ‫قەیرانسازکردنن‬

‫پێشو‪.‬‬ ‫ئاس���ایی نی���ه‌ س���اڵێك پێش ئێس���تا‬ ‫له‌میدی���ای‌ گۆڕانه‌وه‌ كه‌ناڵێكی‌ ئاس���مانی‌‬ ‫به‌(كه‌ناڵ���ی‌ نه‌وته‌ك���ه‌) ن���اوزه‌د بكه‌یت‌و‬ ‫به‌به‌ڵگه‌و داتا بۆمی‌ بس���ه‌لمێنیت كه‌ ئه‌م‬ ‫كه‌ناڵه‌ ئاس���مانیه‌ به‌پاره‌ی‌ نه‌وتی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردس���تان ده‌رده‌چێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مس���اڵ‬ ‫مادام به‌شداری‌ ده‌سه‌اڵت ده‌كه‌ی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫پارله‌مان ی���ه‌ك پیرۆزبایی‌ جوان به‌بۆنه‌ی‌‬ ‫یه‌ك س���اڵ ده‌س���تبه‌كاربونی‌ ئه‌م كه‌ناڵه‌‬ ‫ئاسمانیه‌وه‌ ده‌ربكه‌یت‌و به‌پرۆفیشناڵ ناوی‌‬ ‫ببه‌ی���ت‌و ئاماده‌نه‌بی���ت پیرۆزبایی‌ بۆ هیچ‬ ‫كه‌ناڵێكی‌ تر بنێری���ت‪ .‬ئه‌مه‌ نه‌ك ناكۆكه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ بۆچونی‌ تۆ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م كه‌ناڵه‌‬ ‫به‌ڵكو پرسیار ده‌خاته‌ سه‌ر ئه‌و په‌یوه‌ندیه‌‬ ‫نهێنی���ه‌ی‌ ئه‌م هێزه‌ له‌گ���ه‌ڵ خاوه‌نی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌ناڵه‌دا هه‌یه‌تی‌و ته‌نانه‌ت پێویست نه‌بو‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ پارله‌مان ئ���ه‌م پیرۆزباییه‌‬ ‫بنێرێت‪.‬‬ ‫گ���ۆڕان له‌دامه‌زراندن���ی‌ كارمه‌ن���دو‬ ‫مسته‌شاره‌كانی‌ پارله‌ماندا هه‌مان مۆدێلی‌‬ ‫پارت���ی‌‌و یه‌كێـتی‌ دوباره‌ك���رده‌وه‌ به‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كوڕی‌ حزب بێ���ت‌و له‌به‌رده‌م‬ ‫كوالن���ه‌ی‌ به‌رپرس���ه‌كاندا هاتوچ���ۆ بكات‬ ‫هه‌ر ئ���ه‌وه‌ پۆس���تی‌ به‌رده‌كه‌وێت‪ .‬دانانی‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ ڕاوێژكارو مسته‌شاره‌كان كه‌ كوڕی‌‬ ‫ژوره‌كان���ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانن به‌س���ه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ هه‌مان مۆدێ���ل الی‌ گۆڕانیش‬ ‫ببینین ك���ه‌ كوڕی‌ حزب‌و نه‌وه‌ی‌ مه‌ڵبه‌ندو‬ ‫ل���ق‌و مه‌كۆكان فه‌زڵی‌ زیاتری‌ هه‌یه‌ له‌وانی‌‬ ‫تر‪.‬‬ ‫دروس���تكردنی‌ ح���زب‌و په‌ڕین���ه‌وه‌‬ ‫له‌بزوتنه‌وه‌یه‌كی‌ جه‌ماوه‌رییه‌وه‌ بۆ هێزێكی‌‬ ‫هاوش���ێوه‌ی‌ یه‌كێـتی‌‌و پارت���ی‌ گورزێكی‌‬ ‫كوش���نده‌ بو ل���ه‌م هێ���زه‌و وه‌ك ئه‌وه‌ی‌‬ ‫چاوه‌ڕێمان ده‌كرد وا ده‌رنه‌چو‪ .‬دروستكردنی‌‬ ‫مرۆڤی‌ گوێڕایه‌ڵ‌و قبوڵنه‌كردنی‌ ڕه‌خنه‌و خۆ‬ ‫هه‌ڵواسینی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان به‌م هێزه‌وه‌و‬ ‫ڕێگه‌دان وه‌ك یه‌كێـت���ی‌‌و پارتی‌ له‌جیاتی‌‬ ‫ئێمه‌ سیاس���ه‌ت بك ‌هن‌و ئێمه‌ش چوار ساڵ‬ ‫جارێك به‌ش���داربین له‌پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌‪،‬‬ ‫ش���ه‌پازله‌یه‌كی‌ به‌هێ���زه‌ له‌بناگوێ���ی‌ ئه‌م‬ ‫هێزه‌و كردنی‌ به‌هێزێكی‌ ته‌قلیدی‌‌و كالسیك‬ ‫وه‌ك هێزه‌كانی‌ ترس���ی‌ ساحه‌ی‌ سیاسی‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش پرۆس���ه‌ی‌ سیاس���ی‌ له‌كوردستان‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ تر به‌چه‌قبه‌س���تویی‌‌و مه‌رگی‌‬ ‫سیاس ‌هت‌و به‌شداری‌ سیاسی‌ جێده‌هێڵێت‌و‬ ‫بێئومێدیی‌ گه‌وره‌ به‌دوای‌ خۆیدا ده‌هێنێت‬ ‫كه‌ به‌شێكی‌ ئه‌و خۆكوژییه‌ی‌ ژنان‌و گه‌نجان‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ كوردی‌ ل���ه‌م بێئومێدییه‌وه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ ده‌گرێت‌و به‌شداریی‌ كه‌می‌ خه‌ڵك‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ئه‌م جاره‌دا ته‌واو هه‌ست‬ ‫به‌م بێئومێدییه‌ ده‌كرێت‪.‬‬

‫کورد‪ ،‬پێویستە چۆن مامەڵە لەگەڵ ئەم دۆخە بکات؟‬ ‫تاوانبارانی دۆسیە‬ ‫جیاوازەکانی ئەو‬ ‫سنورە دەربکرێت‌و‬ ‫مامەڵەیەکی نوێ‬ ‫لەگەڵ هەمو‬ ‫هاواڵتییەکی ئەو‬ ‫ناوچانە بکرێت‌و‬ ‫بەشدارییان پێبکرێت‬ ‫لەبەڕێوەبردنی‬ ‫ناوچەکە‬

‫کوردس���تان [بەبێ ئەوەی ڕاوێژ لەگەڵ‬ ‫هی���چ الیەنێکی ئێراقی ی���ان دەرەکی‬ ‫ب���کات]و بەیاس���ایەک ک���ە پەرلەمان‬ ‫دەریدەکات مامەڵەیەکی تایبەت لەگەڵ‬ ‫ئەو ناوچانە بکات‪.‬‬ ‫ستراتیژی پاراستنی ئەو ناوچانە‪:‬‬ ‫پێویس���تە بەدەستپێشخەری کورد‪،‬‬ ‫لەناوچ���ە کێشەلەس���ەرەکان ک���ە‬ ‫نەتەوەکانی دیک���ەی وەک «عەرەب‌و‬ ‫تورکمان‪...‬هتد»تێی���دا دەژین‪ ،‬چەند‬ ‫لیوایەک���ی ن���وێ لەهێ���زی چەکداری‬ ‫نیش���تیمانی ک���ە س���ەر بەهەرێم���ی‬ ‫کوردس���تان بن دروس���تبکرێن‪ .‬دەبێ‬ ‫دروستکردنیان لەسەر بنەمای پاراستنی‬ ‫پێکەوەژیان���ی گ���ەالن‌و پاراس���تنی‬ ‫نیش���تیمان بێت‪ ،‬نابێ لەسەر بنەمای‬ ‫حزبی‌و ئاس���تی جەم���اوەری نەتەوەو‬ ‫الیەنەکان ئەو هێزە چەکدارە دروس���ت‬ ‫بکرێ���ت‪ ،‬بەڵکو دەبێت بەش���ێوەیەکی‬ ‫ئارەزومەندانەو ئاش���کرایانە گەنجانی‬ ‫ئەو ناوچانە بەهەمو جیاوازییەکانیانەوە‬ ‫کۆبکرێنەوەو بۆ پاراستنی ئەو ناوچانە‬ ‫ئامادەبکرێن‪.‬‬ ‫چ���ۆن مامەڵ���ە لەگ���ەڵ تاوانباران‬ ‫بکرێت؟‬ ‫پێویس���تە لێبوردنێک بۆ س���ەرجەم‬ ‫تاوانبارانی دۆس���یە جیاوازەکانی ئەو‬ ‫س���نورە دەربکرێ���ت‌و مامەڵەیەک���ی‬ ‫ن���وێ لەگەڵ هەم���و هاواڵتییەکی ئەو‬ ‫ناوچانە بکرێت‌و بەشدارییان پێبکرێت‬ ‫لەبەڕێوەبردن���ی ناوچەک���ە‪ ،‬لەپێن���او‬ ‫ئەوەی هەس���تی تۆڵەکردن���ەوەو ڕق‌و‬ ‫کین���ەی نەتەوەیی‌و مەزهەبی بنبڕ یان‬ ‫کەمبکرێتەوە‪.‬‬ ‫چ���ۆن ناوچە کێش���ە لەس���ەرەکان‬ ‫بەڕێوە ببرێن؟‬

‫»» ‪19‬‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫سیاسەتی تەندروستی‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫شێرپه‌نج ‌هی‌ مه‌مك چیه‌؟‬

‫دکتۆر شێرکۆ سەعید زمناکۆ ده‌ینوسێت‬

‫دڵنیایی تەندروستی بەرنامەو پالنی‬ ‫دارێ���ژراوە بەمەبەس���تی هەماهەنگی‬ ‫تاک���ەکان‌و خێزانەکانی���ان لەتێچونی‬ ‫وەرگرتنی خزمەتگوزاری تەندروستی‬ ‫لەکاتی نەخۆش���ی‌و برینداربوندا‪ ،‬ئەم‬ ‫بەرنامەیە بەش���ێوەیەکی بەرباڵو کاری‬ ‫پێدەکرێ���ت لەزۆربەی واڵتانی دونیادا‪،‬‬ ‫لەبواری پەیڕەوکردنی بەرنامەی دڵنیایی‬ ‫تەندروستیی‪ ،‬سویسرا بەباشترین واڵت‬ ‫ئەژمار دەکرێت ک���ە تیایدا بەرنامەکە‬ ‫گش���تێنراوە بەس���ەر هەمو تاکەکانی‬ ‫کۆمەڵ���دا‪ ،‬هەندێ���ک لەواڵتانی تریش‬ ‫وەک واڵت���ە یەکگرتوەکانی ئەمەریکا‬ ‫هەرچەندە بەبەرباڵوی پەیڕەودەکرێت‬ ‫بەاڵم ت���ا ئێس���تاش خەڵکانێکی زۆر‬ ‫س���ودمەندنین ل���ەم بەرنامەیە‪ ،‬جێی‬ ‫ئاماژەپێکردنە ک���ە واڵتی ئێمە بەدەر‬ ‫لەچەند گروپ‌و کۆمپانیایەکی دیاریکراو‬ ‫کە ماوەیەکی تازەیە بەرنامەی دڵنیایی‬ ‫تەندروس���تی پیادەدەک���ەن بەداخەوە‬ ‫زۆربەی هەرەزۆری خەڵکی کوردستان‬ ‫نەک سودمەند نەبون تەنانەت بێئاگان‬ ‫لەبون���ی بەرنامەیەکی لەم ش���ێوەیە‬ ‫یان ه���ەروەک زاراوەی���ەک بەرگوێیان‬ ‫کەوتوە‪.‬‬ ‫دڵنیای���ی تەندروس���تی پالنێک���ی‬ ‫ڕێکخ���راوە لەنێ���وان دو الیەن���دا‬ ‫(دڵنیاک���راوو دڵنی���اکار) ک���ە تیایدا‬ ‫دڵنیاکارکە کۆمپانیایەکە بڕی تێچونی‬ ‫چارەسەری پزیشکی یان نەشتەرگەری‬ ‫بۆدڵنیاکراو لەئەستۆ دەگرێت لەکاتی‬ ‫نەخۆش���کەوتنی ی���ان برینداربونیدا‪،‬‬ ‫وردەکاری���ەکان لەب���ارەی ڕێژەو کات‌و‬ ‫چۆنیەتی س���ەرفکردنەکە ڕێکدەخرێت‬ ‫به‌گوێرەی پالنێک کە جێی ڕەزامەندی‬ ‫هەردوالیەن بێت‪.‬‬ ‫کۆمپانی���ای دڵنی���اکار مانگانە‬ ‫هەڵدەستێت بەکۆکردنەوەو وەرگرتنی‬ ‫بڕێک پارەی دیاریک���راو لەژمارەیەکی‬ ‫زۆر لەدڵنیاک���راوەکان لەڕی���گای ئەم‬ ‫پارەیەشەوە بڕی تێچونی خزمه‌تگوزاری‬ ‫تەندروستی دابیندەکات بۆ هەر یەکێک‬ ‫لەدڵنیاکراوان لەکاتی پێویستدا‪ ،‬ئەمە‬ ‫لەکاتێکدا پیادەدەبێت کە ژمارەیەکی‬ ‫زۆر دڵنیاکراو بەشداری مانگانە بکات‬ ‫ب���ەاڵم ژمارەیەکی کەمتر پێویس���تی‬ ‫بەخزمەتگوزاری تەندروس���تی هەبێت‪،‬‬

‫ئا‪ :‬شه‌رمن خه‌لیل‬ ‫یەكێكە لەمەترسیدارترین شێرپەنجەكان‪،‬‬ ‫نەخۆشیەكە بەپلەی دوەم دێت لەنێوان‬ ‫نەخۆش���ییە باڵوە خراپەكاندا لەدوای‬ ‫ش���ێرپەنجەی س���ییەكان‪ ،‬كە توشی‬ ‫ژن���ان دەبێت‪ ،‬لەگەڵ ئ���ەوەی زۆربەی‬ ‫حاڵەتەكانی ئەم نەخۆشییە لەرەگەزی‬ ‫مێینەن‪ ،‬بەاڵم پیاوانێكیش هەن توشی‬ ‫ئەم نەخۆشییە دەبن‪ .‬بەدروستبونێكی‬ ‫ه���ەر كۆمەڵە خانەی���ەك‪ ،‬یان گرێكان‬ ‫بەشێوەیەكی ناسروشتی لەمەمكەكاندا‪،‬‬ ‫ن���اوی لوی���ان بەس���ەردا دادەبڕێت‪.‬‬ ‫ئەم شێرپەنجەیە س���ەرەكیترین ھۆی‬ ‫لەدەس���تدانی ژیانە لەژنانی تەمەن ‪20‬‬ ‫ ‪ 50‬ساڵدا‪.‬‬‫ئ���ەم ش���ێرپەنجەیە ئەگ���ەر زو پێی‬ ‫بزانرێت بەئاس���ایی چارەسەر دەبێت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم زۆرجار ب���ەھۆی كەمتەرخەمی‬ ‫لەبیردەچێ���ت‌و كاتێ���ك پزیش���ك‬ ‫پێیدەزانێت‪ ،‬كە كار لەكار ترازاوە‪.‬‬ ‫لەھەر ‪ 8‬ژنێك‪ ،‬ژنێكیان لەژیانی خۆیدا‬ ‫توشی ئەم شێرپەنجەیە دەبێت‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئەمەش لەزۆربەی واڵتانی جیھاندا ھەر‬ ‫لەتەمەنی ‪ 30‬ساڵ بەرەو ژور پشكنین‌و‬ ‫چاودێ���ری بۆ دەرخس���تنی هەر كڵۆو‬ ‫س���فتێكی ناو مەمك دەست پێدەكات‬ ‫ت���ا لەزوترین كاتدا ئ���ەم لكانە بخرێنە‬ ‫ژێ���ر چاودێ���ری‌و ئەگەر پێویس���تیان‬ ‫بەچارەس���ەركردن‌و دەرمانی پزیشكی‬ ‫بێت‪ ،‬تا بۆیان بكرێت‪.‬‬

‫نیشانەكان‪:‬‬ ‫ھەندێك نیش���انە ھەن‪ ،‬ك���ە دەتوانن‬ ‫ی‬ ‫یارمەتیدەرب���ن ل���ەزو پێزانین��� ‌‬ ‫شێرپەنجەی مەمك لەوانە‪:‬‬ ‫‪ -1‬ھەبون���ی تەنێك‪ ،‬گرێی���ەك‪ ،‬لەناو‬ ‫مەمك یان ژێرباڵ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ھاتن���ەدەری خوێناو ی���ان زنچكاو‬ ‫(ئاوی رۆشن) لەگۆی مەمك‪.‬‬ ‫‪ -3‬چون���ە ن���اوەوەی گ���ۆی مەم���ك‬ ‫(ھەڵگەڕانەوەی گۆی مەمك بەرەو ناو‬ ‫پێست‪.‬‬ ‫‪ -4‬ھەڵوەرین���ی پێس���تی دەوری گۆی‬ ‫مەمك‪.‬‬ ‫‪ -5‬سوڕی یان بـا كردنی گۆی مەمك‌و‬ ‫ئاوسانی لەقەبارەی خۆی زیاتر‪.‬‬ ‫‪ -6‬گۆڕینی ش���ێوەی پێستی مەمك بۆ‬ ‫شێوەی توێكڵی پرتەقاڵ‪.‬‬ ‫‪ -7‬گۆڕینی شێوەی مەمكێك بەجۆرێك‬ ‫كە لەمەمكەكەی دیكە جیاوازبێت‪.‬‬ ‫‪ -8‬دروس���تبونی برینێك لەمەمكدا كە‬ ‫دوای ماوەیه‌ك چاكنەبێتەوە‪.‬‬ ‫چارەسەریی‌و دەرمان‪:‬‬ ‫چارەسەر بەگوێرەی چەشنی نەخۆشیەكە‬ ‫دەكرێت‪ .‬هەندێكجار بەنەش���تەرگەری‌و‬ ‫هەندێكجاریش بەدەرمان‌و چارەسەری‬ ‫كیمیایی‌و تیش���كیی‌و هۆرمۆنی هەوڵی‬ ‫چارەس���ەری نەخۆش���ییەكە دەدرێت‪.‬‬ ‫ئەگەر ل���وە ش���ێرپەنجەییەكە تەنھا‬ ‫لەیەك شوێندا بێت‌و بۆ ھیچ شوێنێكی‬ ‫دیك���ە نەچوبێ���ت ئ���ەوا ت���ەنھا ئەو‬ ‫ش���وێنە دەخرێتە بەر نەش���تەرگەری‌و‬ ‫ھەڵدەگیرێت‌و چارەسەر دەبێت‪ .‬بەاڵم‬

‫ئەگەر ئەو لوە پەرەیسەندبێت‌و چوبێتە‬ ‫شوێنەكانی دیكەی مەمك یان چوبێتە‬ ‫ژێر باڵ‌و جێی گرتبێت ئەوە پێویس���تە‬ ‫مەمك بەگشتی دەربێت‪.‬هەندێكجاریش‬ ‫لەرێگەی تیش���كی بەهێ���زەوە هەوڵی‬ ‫لەناوبردنی گرێیەك���ە دەدرێت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫پێویس���تیش بكات ئەوا بەچارەسەری‬ ‫هۆرمۆنی چارەسەر دەكرێت‌و مەبەست‬ ‫لەم چارەس���ەرەش ئەوەیە كە كار بۆ‬ ‫ئەوە دەكرێت ئ���ەو هۆرمۆنەی دەبێتە‬ ‫هۆی پەرەسەندنی لوە شێرپەنجەییەكە‬ ‫نەهێڵرێت‪ ،‬بۆ نمونە ئەگەر سەرچاوەی‬ ‫هۆرمۆنەك���ە هێلك���ەدان بێ���ت‪ ،‬ئەوا‬ ‫دەردەهێنرێت‪.‬‬ ‫لەگەڵ هەریەك لەم چارەسەركردنانەدا‬ ‫ئارەزوی خۆراكت كەمدەبێتەوە‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫خۆراك���ی ب���اش بەهۆكارێك���ی گرنگ‬ ‫دادەنرێت‌و یاریدەدەری جەستەت دەبێت‬ ‫بۆ بەرەنگاربون���ەوەی هەوكردنەكان‌و‬ ‫بەرگریكارە الوەكییەكانی چارەس���ەرە‬ ‫جی���اوازەكان‪ ،‬هەروەه���ا هەس���تی‬ ‫بەهێ���زت پێدەبەخش���ێت‪ ،‬پێویس���تە‬ ‫ئەو توش���بوە ئاس���ودەبێت ب���ۆ ئەو‬ ‫چارەسەره‌ی‌ پزیشك بۆی دیاریكردوی‬ ‫دەبێ���ت دەرونت ئارامبێ���ت‪ ،‬لەوانەیە‬ ‫وا پێویس���ت ب���كات‪ ،‬هەندێك راهێنان‬ ‫جێبەج���ێ بكەی���ت ل���ەدوای هەندێك‬ ‫جۆری نەشتەرگەرییەكان‪ ،‬بەمەبەستی‬ ‫پارێزگاریك���ردن لەتوان���ای جواڵندن‌و‬ ‫توانای جەس���تەت‪ ،‬لەگەڵ ئەوەی ئەو‬ ‫راهێنانانە دەبنە هۆكاری كەمكردنەوەی‬ ‫ئازارو گرژبونی ماسولكەكان‪.‬‬

‫غوده‌ ‌ی ده‌ره‌قی‌ ئه‌م هه‌مو كێشه‌یه‌ی‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫سس����تبونی گالن����دی دەرەق����ی‬ ‫‪ Hypothyroidism‬وات����ە دەردانی‬ ‫بڕی كەمتر لەئاسایی لەهۆرمۆنەكانی‬ ‫گالندی دەرەقی ك����ە دەبێتە هۆی‬ ‫سس����تبونی میتابۆلیزمی لەش واتە‬ ‫گۆڕینی خۆراك بۆ وزە‪.‬‬ ‫نیش����انەكانی سس����تبونی گالندی‬ ‫دەرەقی ئەمانەن‪:‬‬ ‫كەمی����ی وزەو زو ماندوب����ون‌و‬ ‫هەستكردن بەبێهێزیی گشتی لەش‬ ‫هەت����ا پاش نوس����تنێكی تەواویش‪،‬‬ ‫زیادبونی كێش����ی لەش‌و زەحمەتی‬ ‫لەدابەزاندنیدا‪ ،‬س����اردبونی دەست‌و‬ ‫پ����ێ لەگ����ەڵ تەزین یان س����ڕبونی‬ ‫پەلەكان‪ ،‬هەس����تەوەریی بەسەرما‬ ‫ی����ان بەرگەنەگرتن����ی س����ەرما‪،‬‬ ‫وش����كبونی پێست‪ ،‬قەبزیی‪ ،‬ئازاری‬ ‫جومگەكان‪ ،‬هەستكردن بەناڕه‌حەتی‬ ‫ی����ان ئ����ازار لەماس����ولكەكاندا‪،‬‬ ‫ناس����كبونی نینۆكەكان‪ ،‬تەنكبونی‬

‫نه‌شته‌ر‬ ‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫بۆچی وەزیر مایەوە؟‬

‫دڵنیایی تەندروستی‬ ‫سەرەنجام بەم ڕێکكەوتنەش دەوترێت‬ ‫(پۆلیسەی دڵنیایی)‪.‬‬ ‫جیاوازی هەیە لەسیاسەت‌و شێوازی‬ ‫داڕش���تنی ڕێکكەوتنەک���ە ئ���ەوەش‬ ‫دەوەستێتە س���ەر ویست‌و ڕەزامەندی‬ ‫هەردو الیەن‪.‬‬ ‫هەندێک پێناسەی پەیوەند بەدڵنیایی‬ ‫تەندروستی‪:‬‬ ‫پارەی مانگانە‪ :‬ئ���ەو بڕە پارەیەیە‬ ‫کە دڵنیاکراو دەیبەخشێتە کۆمپانیای‬ ‫دڵنیاکار بۆ کڕینی پۆلیسەی دڵنیایی‪.‬‬ ‫پارەی داشکێنراو‪ :‬بڕی ئەو پارەیەیە‬ ‫لەس���اڵێکدا ک���ە دەبێ���ت دڵنیاکراو‬ ‫لەکاتی پێویستدا لەتەندروستی خۆیدا‬ ‫سەرفی بکات پێش ئەوەی کۆمپانیای‬ ‫دڵنیاکار دەستبکات بەلەئەستۆگرتنی‬ ‫تێچوەکان‪.‬‬ ‫پێک���ەوە پ���ارەدان ـ پێک���ەوە‬ ‫دڵنیای���ی‪ :‬ئ���ەو ڕێ���ژە دیاریکراوەیە‬ ‫لەپارە ک���ە دڵنیاکراو لەگیرفانی خۆی‬ ‫سەرفیدەکات لەکاتی هەر سەردانێکی‬ ‫بۆ الی پزیشک‪ ،‬ئەم ڕێژەیەش لەگەڵ‬ ‫جۆرو شێوەو شوێنی خزمەتگوزاریەکە‬ ‫دەگۆڕێت‪.‬‬ ‫بەدەر لەئاس���تی گیرفان‪ :‬بەرزترین‬ ‫ئاس���تی پارەیە کە س���ااڵنە دڵنیاکراو‬ ‫لەگیرفانی خۆی س���ەرفیدەکات دوای‬ ‫ئ���ەوە کۆمپانی���ای دڵنیاکار گش���ت‬ ‫تێچونەکان���ی تر دەگرێتە ئەس���تۆی‬ ‫خۆی‪.‬‬ ‫ت���ۆڕی دابینک���راو‪ :‬ئەو پزیش���ک‌و‬ ‫پیش���ەوەرە تەندروس���تیی‌و کەرەسە‬ ‫خزمەتگوزاریانەی���ە کە س���ەر بەتۆڕی‬ ‫دابینکراوی پالنی تایبەت بەدڵنیاکراوەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬زۆرێ���ک لەپالنەکان بڕی پارەی‬ ‫بەدەر لەئاستی گیرفان بەرزدەکەنەوە‬ ‫کاتێک دڵنیاکراو س���ود لەو دامەزراوە‬ ‫تەندروس���تیانە دەبینێ کە دەکەوێتە‬ ‫دەرەوەی ت���ۆڕی دابینک���راوەوە یان‬ ‫هەندێک پالن لەحاڵەتێکی ئاوهادا هیچ‬ ‫تێچونێک ناگرێتە ئەستۆی خۆی‪.‬‬ ‫هەر پالنێک ڕێنمایی تایبەتی خۆی‬ ‫هەیە‪ ،‬پیویستە دڵنیاکراو زۆر بەباشی‬ ‫وردەکاری پالنەکەی خۆی شارەزابێت‬ ‫بەش���ێوەیەک ک���ە س���ودمەندبێت‌و‬ ‫لەهەمانکاتیش���دا پ���ارە پاش���ەکەوت‬ ‫بکات‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫ق����ژ‪ ،‬نیش����انەكانی هاوش����ێوەی‬ ‫گرژبون����ی كۆڵ����ۆن‪ ،‬خ����ەوزڕان‬ ‫بەش����ێوەی زەحمەت����ی لەچون����ە‬ ‫خەوەوە‪ ،‬شڵەژانی تواناكانی مێشك‬ ‫بەش����ێوەی كەمبون����ەوەی تەركیزو‬ ‫زو لەبیرچون����ەوە‪ ،‬سەرئێش����ە‪ ،‬زو‬ ‫س����ەرهەڵدانەوەی هەوكردن����ەكان‌و‬ ‫هەوكردن����ی درێژخایەن‪ ،‬ئاوس����انی‬ ‫گالن����دی دەرەقی‪ ،‬ناڕێك����ی عادە‪،‬‬ ‫نەزۆكی‪ ،‬گەورەبون����ی زمان لەگەڵ‬ ‫خواربونی ئاراستەی ددان‪ ،‬دابەزینی‬ ‫پەس����تانی خوێ����ن‪ ،‬هەڵوەرین����ی‬ ‫موەكانی بەشی دەرەوەی برۆیەكان‪،‬‬ ‫رەنگ زەردبون‪ ،‬ئاوسانی‬ ‫دەموچاو‪ ،‬كەمبونەوەی پلەی گەرمیی‬ ‫ل����ەش‪ ،‬كەمبون����ەوەی لێدانەكانی‬ ‫دڵ‪ ،‬خەمۆك����ی‌و ش����ڵەژانی میزاژ‪،‬‬ ‫بەرزبونەوەی ئاستی كۆلیستیرۆل‌و‪،‬‬ ‫كەمبونەوەی ئارەقەكردن‪ ،‬كزبونی‬ ‫قسەكردن‪.‬‬

‫‌‪%15‬ی‌ خه‌ڵكی‌ جیهان شه‌قیقه‌یان هه‌یه‌‬ ‫به‌پێی‌ توێژینه‌وه‌یه‌كی‌ نوێ‌ نیوه‌ سه‌رئێش���ه‌‪ ،‬یاخود شه‌قیقه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌گۆڕانكارییه‌كان���ی‌ پێكهاته‌ی‌ مێش���كه‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌ئێستاشدا له‌س���ه‌دا ‪15‬ی‌ دانیش���توانی‌ جیهان به‌ده‌ست ئه‌و‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌وه‌ ده‌ناڵێنن كه‌ له‌نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ وه‌ك شه‌كره‌و‬ ‫ڕه‌بۆ به‌رباڵوتره‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و لێكۆڵینه‌وانه‌ی‌ كه‌ ژماره‌یه‌ك زانا له‌زانكۆی‌‬ ‫كۆبنهاگن له‌س���ه‌ر ‪ 19‬توێژین���ه‌وه‌ ئه‌نجامیانداوه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی���ان ئاش���كراكردوه‌ ك���ه‌ نیوه‌ سه‌رئێش���ه‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌گۆڕانكاریی���ه‌ كاریگه‌ره‌كان���ی‌‬ ‫مێش���كه‌وه‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌تایب���ه‌ت په‌یوه‌ن���دی‌‬ ‫به‌قه‌باره‌ی‌ مێشكه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و زانایانه‌ ده‌ڵێن‪ ،‬تا ئێستا په‌یوه‌ندی‌ نێوان‬ ‫نیوه‌ سه‌رئێشه‌و گۆڕانكارییه‌كانی‌ مێشك ئاشكرا‬ ‫نه‌بوه‌ به‌اڵم ش���ێواندن‌و نه‌خۆشییه‌كانی‌ مێشك‬ ‫له‌گه‌ڵ دوباره‌بونه‌وه‌ی‌ ئازاره‌كانی‌ نیوه‌ سه‌ر ئێشه‌‬ ‫ڕو له‌زیادبونن‪.‬‬

‫هێش����تنەوەی وەزی����ری تەندروس����تی‬ ‫لەپۆستەکەی بۆ ‪ ٤‬ساڵی دیکە لەکاتێکدا‬ ‫کە ‪ ٢‬ساڵی پڕ لەشکست‌و بێدەسەاڵتیی‬ ‫بردە سەر‪ ،‬کۆمەڵێک ئاماژەی گرنگی پێیە‬ ‫بۆ سیستمی تەندروستی‌و مامەڵەکردنی‬ ‫کایەی سیاس����ی لەکوردستان لەگەڵ ئەو‬ ‫سیستمە‪.‬‬ ‫مانەوەی وەزیر لەپۆستەکەی پێماندەڵێت‬ ‫ک����ە هەمو ئەو قەیران����ە گەورانەی لە ‪٢‬‬ ‫س����اڵدا توش����ی سیس����تمی تەندروستی‬ ‫بون بەالی کایەی سیاس����یەوە ئاسایین‪.‬‬ ‫ب����ەالی سیاس����یەکانەوە ئاس����اییە کە‬ ‫چاوی ‪ ٩‬هاونیش����تیمانی بۆ هەتاهەتایە‬ ‫کوێرب����و‪ ،‬بەالیان����ەوە ئاس����اییە ک����ە‬ ‫لەسەدەی‪٢١‬داتوش����ی کۆلێ����را دەبی����ن‪.‬‬ ‫بەالیانەوە ئاس����اییە ک����ە خەمی دەرمان‬ ‫هێش����تا گرێکوێرەیەک����ی ئاڵ����ۆزەو ئەم‬ ‫وەزیرە لەسوتاندنی دەرمانی قاچاغ زیاتر‬ ‫هیچی تری پێ نەکرا‪ .‬بەالیانەوە ئاساییە‬ ‫کە یەکەم بەڵێنی س����ەرۆکی حکومەتی‬ ‫ئ����ەوە بو کە حکومەتەکەی تەنها گرنگی‬ ‫بەدروس����تکردنی بااڵخانە نەدات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وەزیرەکەی هەر لەهەڵپەی خۆدەرخستن‌و‬ ‫دانانی بەردی بناغ����ەی بینای بێکەڵکە‪.‬‬ ‫بەالیان����ەوە ئاس����اییە کە ئ����ەم وەزیرە‬ ‫زەرەرێکی گ����ەورەی لەخودی حکومەتدا‬ ‫لەڕێ����ی بیدع����ەی <سیس����تمی نیمچە‬ ‫تایبەت> کە جگ����ە لەبەتایبەتکردنێکی‬ ‫بێمانای سیس����تمی تەندروس����تی هیچی‬ ‫دیکە نیە‪ .‬لەڕێی ئەو سیس����تمەوە وەزیر‬ ‫نرخی بازاڕی لەناو سیستمی تەندروستی‬ ‫جێگیرک����ردو هی����چ مانایەک����ی بۆ مافی‬ ‫تەندروستی بۆ هاواڵتیان نەهێشتەوە‪.‬‬ ‫ک����ە دەڵێین بەالی سیاس����یەکانەوە ئەو‬ ‫هەمو کارەساتانەی س����ەرەوە ئاساییە‪،‬‬ ‫مەبەس����تمان تەنها لەمەکتەب سیاس����ی‬ ‫هەردو حیزبی دەس����ەاڵتی پێش����و نیە‪.‬‬ ‫بەڵک����و مەبەستیش����مان لەحیزبەکان����ی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنیش����ە‪ ،‬ک����ە بەش����ێکی زۆر‬ ‫لەدەنگەکانیان لەڕێی ئ����ەو ناڕەزایەتی‌و‬ ‫ناڕەحەتیانەوەکۆکردەوە کە سیس����تمی‬ ‫تەندروس����تی توش����ی هاواڵتیانی کردبو‪.‬‬ ‫ئەو حیزبانەی ئۆپۆزیس����یۆن‪ ،‬بەهەرچی‬ ‫هۆی����ەک بێ����ت‪ ،‬خۆی����ان لەوەرگرتن����ی‬ ‫وەزارەتی تەندروس����تی بەدورگرت‌و بەو‬ ‫بیانوە دەس����تکردانەی خ����ودی وەزیری‬ ‫ئێس����تاو دارودەس����تەکەی فریودران کە‬ ‫گوای����ە ئ����ەوەی وەزارەتی تەندروس����تی‬ ‫وەردەگرێت عەیبدارو شەرمەزار دەبێت‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم لەدودڵی ئۆپۆزیس����یۆن گرنگتر‪،‬‬ ‫دڵنیایی دەس����ەاڵت بو بەتایبەتی حیزبی‬ ‫یەکێت����ی نیش����تیمانی لەوەرگرتنەوەی‬ ‫وەزارەت����ی تەندروس����تی‪ .‬وەرگرتنەوەی‬ ‫وەزارەت بۆ ئەو حیزبەو دانانەوەی هەمان‬ ‫وەزیر‪ ،‬هیچ پەیوەندییەکی بەشکستەکانی‬ ‫وەزیری ئێس����تاوە نی����ە لەبەڕێوەبردنی‬ ‫کارەکان����ی وەزارەتەکەیدا‪ .‬بەپێچەوانەوە‬ ‫بەالی یەکێتیەوە‪ ،‬وەزیری ئێستا یەکێک‬ ‫بو لەوەزیرە سەرکەوتوەکانی‪ .‬سەرکەوتو‬ ‫ب����ەو مانایە ن����ا کە ئای����ا چ داکۆکیەکی‬ ‫لەبەرژەوەندیە تەندروستیەکانی هاواڵتیان‬ ‫ک����ردوە بەڵکو ت����ەواو بەپێچەوانەوە‪ ،‬تا‬ ‫چەن����د بەرژەوەندی بەرپرس����ە بااڵکانی‬ ‫حیزبەکەی خۆی‌و پارتی پاراستوەو چۆن‬ ‫توانیویەت����ی لەبەردەم میدیاکاندا ڕویەک‬ ‫پیش����انبدات‌و لەپش����تەوەش ت����ا چەند‬ ‫دڵس����ۆزانە بەرژەوەندیەکانی حیزبەکەی‬ ‫پاراستوە‌و دەستی بۆ بەرژەوەندییەکانی‬ ‫پارتی نەبردوە‪.‬‬ ‫چەن����د نمونەیەکی خێرا ئەو لێکدانەوەی‬ ‫س����ەرەوە دەس����ەلمێنێت‪ .‬ئ����ەم وەزیرە‬ ‫توخن����ی بازرگان����ی جگ����ەرە ناکەوێت‬ ‫ک����ە ئاش����کرایە ت����ا چ ئەندازەی����ەک‬ ‫کوشندەیە بۆ تەندروس����تی هاواڵتییان‪،‬‬ ‫بەاڵم س����ەرچاوەیەکی ژیاریی داراییە بۆ‬ ‫حیزبەک����ەی‌و کۆمپانیاکانی‪ .‬ئەم وەزیرە‬ ‫لەدواس����اتەکانی پێکهێنان����ی کابین����ەی‬ ‫تازەدا‪ ،‬بڕیاری هەرزارنفرۆشتنی دەرمان‬ ‫بەکۆمەڵێک ب����ازرگان‌و نەخۆش����خانەی‬ ‫تایبەتی نزیک لەحیزبەکەی دەردەکات‌و‬ ‫ڕێگە بەکردنەوەی ک����ۆگای زیاتر دەدات‬ ‫ب����ۆ دەمچەورکردن����ی جەمس����ەرەکانی‬ ‫هێزلەن����او حیزبەکەی‪ .‬ه����اوکات‪ ،‬وەزیر‬ ‫بەهیچ ش����ێوه‌یەک توخنی بەرژەوەندی‌و‬ ‫دەسەاڵتەکانی پارتی ناکەوێت‌و بەالیەوە‬ ‫ئاس����اییە کە لەهەولێرو دهۆک جەنابیان‬ ‫حیسابی وەزیریش����یان بۆ ناکرێت‪ .‬بۆیە‬ ‫س����ەیر نیە کە وەزیری تەندروستی تاقە‬ ‫وەزیری یەکێتیە ک����ە وەکو وەزیرەکانی‬ ‫پارتی گۆڕانکاری بەسەردا نایەت‪ .‬دواجار‬ ‫کەس نی����ە بتوانێت وەکو ئ����ەم وەزیرە‬ ‫بەرژەوەندی هەردو حیزب بپارێزێت‪.‬‬ ‫مان����ەوەی وەزیری تەندروس����تی (لەپاڵ‬ ‫وەزیرەکان����ی پارت����ی) هەوڵێک����ی‬ ‫شکس����تخواردوە بۆ دڵس����اردکردنەوەی‬ ‫خەڵ����ک لەئەگەری گۆڕانکاری سیاس����ی‬ ‫لەڕێی س����ندوقەکانی دەنگدانەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زۆر ناخایەن����ێ پوچەڵی����ی ئەو خەونەی‬ ‫بازرگانەکانی تەندروستی دەرده‌کەوێت‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫سه‌له‌فی‌و حزب ‌ه ئیسالمیه‌كانی سۆران یه‌كتر تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د راب‬ ‫كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتو له‌سۆران‬ ‫سه‌له‌فیه‌كان تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن‬ ‫به‌پاشكۆی ده‌سه‌اڵت‌و ده‌شڵێن هه‌مو‬ ‫كاری الیه‌نی‌ به‌رامبه‌ریان بریتیه‌‬ ‫له‌دژایه‌تیكردنی ئێمه‌‪ ،‬هه‌رچی‬ ‫سه‌له‌فیه‌كانی سۆرانیشن ده‌ڵێن ئێمه‌‬ ‫خه‌ریكی خزمه‌تكردنی ئاینی خودای‬ ‫په‌روه‌ردگارین‪.‬‬ ‫به‌رپرس����ی راگه‌یاندن����ی مه‌ڵبه‌ندی‬ ‫‪8‬ی كۆمه‌ڵی ئیس��ل�امی له‌سۆران زانا‬ ‫پیرۆم����ه‌ری له‌لێدوانێك����دا ب����ۆ ئاوێنه‌‬ ‫جه‌خت����ی له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ك����رده‌وه‌ كه‌‬ ‫سه‌له‌فیه‌كانی كوردستان به‌گشتی‌و هی‬ ‫سۆران به‌تایبه‌تی له‌الیه‌ن ده‌سه‌اڵته‌وه‌‬ ‫پش����تگیری ده‌كرێن‌و له‌به‌رامبه‌ریشدا‬ ‫ئه‌وانی����ش پش����تیوانی له‌مان����ه‌وه‌ی‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت ده‌كه‌ن‪ ،‬ئ����ه‌و وتی "كاتی‬ ‫خۆشی جه‌ماعه‌تی موعته‌زیله‌ هه‌بون كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن مه‌ئمونه‌وه‌ پشتگیری ده‌كران‪،‬‬ ‫به‌اڵم كاتێك مه‌ئمون مردو ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ته‌واوب����و‪ ،‬جه‌ماعه‌ت����ی موعته‌زیله‌ش‬ ‫كۆتایی پێهات‪ ،‬بۆی����ه‌ مه‌دخه‌لیه‌كانی‬ ‫كوردس����تانیش شتێكی س����ه‌ره‌تایین‌و به‌شێک له‌سه‌له‌فییه‌کان به‌ سه‌له‌فی جیهادی ناوده‌برێن‬ ‫هه‌مان چاره‌نوس����ی موعته‌زیله‌كانیان‬ ‫نوێژ له‌دوایی یه‌كتر ناكه‌ن‌و س��ڵ�اویش له‌بنه‌ڕه‌ت����دا ئ����ه‌وان دژی هه‌م����و ئه‌و‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ش����تانه‌ن‌و باوه‌ڕیان پێنیه‌و مه‌ترسین‬ ‫ناوبراو بڕواشی وایه‌ كه‌ ئه‌وان ناتوانن له‌یه‌كتر ناكه‌ن‪.‬‬ ‫سه‌ردار ره‌شید كارگێری مه‌ڵبه‌ندی ب����ۆ س����ه‌ر دیموكراس����ی‪ .‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ببنه‌ به‌ربه‌ست له‌به‌رده‌م گه‌شه‌كردنی‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی له‌سۆران‪ ،‬ئه‌و وتی‌ یه‌كگرت����و له‌س����ۆران‪ ،‬له‌لێدوانێكدا بۆ ئێستا ده‌س����ه‌اڵت پشتگیرییان ده‌كات‬ ‫"ته‌ح����ه‌دای ئه‌وه‌ ده‌كه‌ین تا ئێس����تا ئاوێن����ه‌ ئاماژه‌ی به‌وه‌كرد كه‌ بێگومان ب����ه‌اڵم له‌ئاین����ده‌دا ده‌بینین كه‌ چۆن‬ ‫یه‌ك ئه‌ندامی ئێمه‌ په‌یوه‌ندی به‌وانه‌وه‌ بیری س����ه‌له‌فییه‌ت له‌سۆران كاریگه‌ی ده‌بنه‌وه‌ به‌مه‌ترسییه‌كی جدی بۆ سه‌ر‬ ‫كردبێت‪ .‬ئه‌وانه‌ش����ی ك����ه‌ په‌یوه‌ندی زۆر خراپی هه‌یه‌ بۆ سه‌ر ره‌وتی رابونی ده‌سه‌اڵت‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا‪ ،‬مه‌ال ئیدریس روس����تی‬ ‫به‌س����ه‌له‌فییه‌كانه‌وه‌ ده‌ك����ه‌ن زیات����ر ئیسالمی‪ .‬هۆكاره‌كه‌شی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫كه‌س����انی ساده‌و ناش����اره‌زان به‌دین‌و ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌وان واقیعیانه‌ بیرناكه‌نه‌وه‌و یه‌كێ����ك له‌كه‌س����ه‌ دیاره‌كان����ی بیری‬ ‫تازه‌ ئیلتیزاماتی دینی ئه‌نجامده‌ده‌ن‪ ،‬زیاتر مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ مێژو ده‌كه‌ن ‪.‬زیاتر سه‌له‌فی له‌سۆران‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‬ ‫ئه‌وان وه‌ه����ا دژایه‌تی ئێمه‌ ده‌كه‌ن نه‌ به‌روكه‌شی حوكم له‌س����ه‌ر ده‌قه‌كانی كه‌ له‌ئێس����تادا به‌هۆی گه‌ش����ه‌كردنی‬ ‫ساڵومان لێوه‌رده‌گرنه‌وه‌ نه‌ ساڵویشمان قورئان‌و سوننه‌ت ئه‌ده‌ن‌و زۆرجاریش رۆشنبیریی ئیسالمی‌و بونی شاره‌زایی‬ ‫به‌هۆی به‌هه‌ڵه‌ حاڵیبونیان له‌ده‌قه‌كان سه‌له‌فی رۆژ دوای رۆژ گه‌نجانی سۆران‬ ‫لێده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "ئه‌وه‌ی هاتۆت����ه‌ ناو ئه‌و وایكرده‌ كه‌ عه‌لمانی����ه‌كان به‌تایبه‌تی به‌ته‌نگ بیری سه‌له‌فیه‌وه‌ دێن‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫پرۆسه‌ سیاسیه‌و بۆته‌ سه‌له‌فی ئه‌گه‌ر ده‌سه‌اڵت بۆ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی خۆیان نیش����انه‌ی ئه‌وه‌ی����ه‌ كه‌ ئێمه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫هه‌ڵبگه‌ڕێنه‌وه‌ خراپتر ئه‌بن له‌جاران"‪ .‬به‌كاریانده‌هێن����ن‌و ده‌س����ه‌اڵتیش دژی هه‌قین‌و ئه‌وه‌ش����ی شاره‌زایی له‌ئیسالم‬ ‫ناوب����راو جه‌خت����ی له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ش ئێم����ه‌ به‌كاریانده‌هێنێ����ت به‌تایبه‌تی هه‌بێت هه‌رگیز به‌دوای بیروبۆچونی تر‬ ‫ناكه‌وێت‌و ئه‌وه‌شی ئاشنایی رۆشنایی‬ ‫ك����رده‌وه‌ كه‌ ئێس����تا چه‌ندی����ن باڵی له‌كاتی هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪.‬‬ ‫ناوب����راو جه‌ختی����ش له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ئیسالم بێت له‌نێو گومڕایی‌و تاریكیدا‬ ‫جیاواز له‌نێو س����ه‌له‌فیه‌كانی س����ۆران‬ ‫دروستبون‌و هیچیان باوه‌ڕیان به‌ئه‌ویتر ده‌كاته‌وه‌ كه‌ سه‌له‌فیه‌كان مه‌ترسییه‌كی ناژی‪ .‬له‌باره‌ی ئه‌وه‌ش ك ‌ه سه‌له‌فیه‌كان‬ ‫نیه‌و ته‌نانه‌ت له‌مزگه‌وتێكی س����ۆراندا گه‌وره‌ن بۆ سه‌ر پرۆسه‌ی دیموكراسی‌و ب����ه‌وه‌ تۆمه‌تبار ده‌كرێ����ن كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫دو ئیمامیان ه����ه‌ن یه‌ك له‌هه‌ردوكیان به‌مه‌ده‌نیبون����ی كۆمه‌ڵگ����ه‌‪ ،‬چونك����ه‌ ده‌س����ه‌اڵته‌وه‌ پش����تگیری ده‌كرێ����ن‌و‬

‫بۆیه‌ ئێمه‌ تۆمه‌تبار‬ ‫ده‌كرێین كه‌‬ ‫پشتگیری ده‌سه‌اڵت‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئێمه‌ خه‌ڵك‬ ‫دژی حكومه‌ت‬ ‫هانناده‌ین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئێمه‌ ئه‌و شته‌ به‌‬ ‫فه‌وزا داده‌نێین‌و‬ ‫ئیسالحیش به‌و‬ ‫جۆره‌ ناكرێت‬ ‫به‌ته‌وجیهی ده‌سه‌اڵت كار ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌سایه‌تیه‌ی س����ه‌له‌فی له‌سۆران ئه‌و‬ ‫تۆمه‌ته‌ی ره‌تكرده‌وه‌ وتیشی "بوختانی‬ ‫زۆر ب����ۆ ئێمه‌ ده‌كرێن‪ ،‬به‌اڵم هه‌قیقه‌ت‬ ‫ش����تێكی تره‌‪ .‬ئێمه‌ش حكومه‌تێكمان‬ ‫هه‌ی����ه‌و ل����ه‌و حكومه‌ت����ه‌دا وه‌ك هه‌ر‬ ‫خه‌ڵكێكی ت����ر‪ ،‬فه‌رمانبه‌ری����ن‪ .‬جگه‌‬ ‫له‌جێبه‌جێكردن����ی دینی خوای گه‌وره‌و‬ ‫راگه‌یاندنی به‌خه‌ڵكه‌كه‌ هیچ نیه‌تێكی‬ ‫دیكه‌مان نیه‌و ب����ه‌و هیوایه‌ین بتوانین‬ ‫خزمه‌ت����ی دینی خودای پ����ه‌روه‌ردگار‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كرێت كه‌ له‌سۆران چه‌ند‬ ‫مزگه‌وتێ����ك له‌الیه‌ن س����ه‌له‌فیه‌كانه‌وه‌‬ ‫كۆنترۆڵك����راون‌و ئ����ه‌و مزگه‌وتان����ه‌ش‬ ‫دژی ئیس��ل�امیه‌كانی س����ۆران‬ ‫به‌كارده‌هێنرێ����ن‌و له‌الیه‌ن كه‌س����انی‬ ‫س����ه‌له‌فیه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ده‌برێ����ن‌و زۆربه‌ی‬ ‫ئ����ه‌و خه‌ڵكانه‌ش����ی هاموش����ۆی ئه‌و‬ ‫مزگه‌وته‌ ده‌كه‌ن كه‌س����انی سه‌له‌فین‪،‬‬ ‫ل����ه‌م باره‌یه‌وه‌ مه‌ال ئیدریس ئه‌وه‌ی بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌ویش وه‌ك هه‌ر‬

‫مه‌الیه‌كی دیكه‌ وتاری هه‌ینی ده‌دات‌و‬ ‫پێش نوێژ بۆ خه‌ڵك ده‌كات‪ .‬وتیشی‪،‬‬ ‫ماوه‌یه‌كیشه‌ هه‌ر وتاری هه‌ینیم نه‌داوه‌‪.‬‬ ‫تا ئێس����تاش هی����چ ك����ه‌س به‌ئێمه‌ی‬ ‫نه‌وتوه‌ كه‌ ده‌بێت تۆ یان فاڵن‌و فیسار‬ ‫ك����ه‌س وتاری هه‌ینی بدات‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وه‌‬ ‫هیچ ئه‌س����ڵ‌و ئه‌ساس����ی نیه‌‪ .‬ناوبراو‬ ‫وتیش����ی بۆیه‌ ئێمه‌ تۆمه‌تبار ده‌كرێین‬ ‫ك����ه‌ پش����تگیری ده‌س����ه‌اڵت ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ ئێمه‌ خه‌ڵ����ك دژی حكومه‌ت‬ ‫هانناده‌ی����ن‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌ ئه‌و ش����ته‌‬ ‫به‌ فه‌وزا داده‌نێین‌و ئیس��ل�احیش به‌و‬ ‫جۆره‌ ناكرێت‪ ،‬كه‌سێك یان به‌رپرسێك‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ك بكات ده‌توانیت نه‌سیحه‌تی‬ ‫بكه‌ین نه‌ك ته‌شهیری پێبكه‌ین‪ .‬حزبه‌‬ ‫ئیسالمیه‌كانیش ئه‌و بۆچونه‌ی ئێمه‌یان‬ ‫قۆستۆته‌وه‌و دژی ئێمه‌ به‌كاریدێنن"‪.‬‬ ‫چه‌ن����د س����ه‌رچاوه‌یه‌ك ئه‌وه‌یان بۆ‬ ‫ئاوێن����ه‌ رونك����رده‌وه‌ كه‌ له‌ئێس����تادا‬ ‫سه‌له‌فییه‌كانی س����ۆران رۆژ دوای رۆژ‬ ‫گه‌ش����ه‌ ده‌ك ‌هن‌و گه‌نجی ت����ازه‌ ده‌چنه‌‬ ‫نێو ئ����ه‌و ره‌وته‌وه‌‪ .‬ئه‌و س����ه‌رچاوانه‌‬

‫جه‌ختیان له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ش كرده‌وه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی كه‌ ئێس����تا له‌سۆران هه‌نگاو‬ ‫به‌ره‌و س����ه‌له‌فیه‌ت ده‌نێن زیاتر توێژی‬ ‫گه‌نجان����ن‌و خه‌ڵك����ی راگه‌یان����دكارو‬ ‫فێرخ����وازی زانكۆش����یان تیای����ه‌و‬ ‫زۆربه‌شیان كه‌ بونه‌ته‌ سه‌له‌فی پێشتر‬ ‫هی����چ ئیلتیزاماتێك����ی دینییان نه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و س����ه‌رچاوه‌یه‌ ئه‌وه‌شی رونكرده‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ له‌س����ۆران س����ه‌له‌فیه‌كان زیاتر‬ ‫له‌مزگه‌وتی گه‌وره‌ی ناو بازاڕو س����ه‌ر‬ ‫ڕێگه‌ی كاولۆكان كاری خۆیان ده‌ك ‌هن‌و‬ ‫ت����ا راده‌یه‌كی����ش بونه‌ته‌ به‌ربه‌س����ت‬ ‫له‌به‌رده‌م گه‌ش����ه‌كردنی ئیسالمیه‌كانی‬ ‫س����ۆران به‌اڵم هه‌ندێك له‌ئیسالمیه‌كان‬ ‫ئه‌وه‌ ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬پێشتریش له‌چه‌ند‬ ‫قوتابخانه‌یه‌كی ده‌ڤه‌ری سۆران چه‌ند‬ ‫په‌رت����وك‌و نامیلكه‌یه‌كی����ان به‌س����ه‌ر‬ ‫فێرخوازان دابه‌ش����كردوه‌‪ .‬س����ه‌له‌فی‌و‬ ‫ئیس��ل�امیه‌كانی س����ۆران وه‌ك ه����ه‌ر‬ ‫ناوچه‌یه‌كی دیكه‌ی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫دان به‌یه‌كتردا نانێن‌و هه‌میشه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌كتر ناكۆك‌و جیاوازن‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫كۆمه‌اڵیه‌تی ‪komalayatyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫‪17‬‬

‫له‌مه‌ودوا ده‌ستدرێژیی‌ سكێس ‌ی له‌كاتی‌ جه‌نگدا به‌تاوان داده‌نرێت‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫له‌دوای به‌ستنی‌ ئه‌و كۆنگره‌‬ ‫جیهانیه‌ی‌ كه‌ له‌ماوه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫رۆژی‌ رابردودا له‌له‌نده‌ن به‌سترا‪،‬‬ ‫هه‌وڵده‌درێت ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ده‌ستدرێژیی سێكسی بۆ سه‌ر هه‌ر‬ ‫كه‌سێك له‌كاتی جه‌نگدا‪ ،‬وه‌ك تاوان‬ ‫مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵدا بكرێت‌و سزای بۆ‬ ‫دابنرێت‪.‬‬

‫ی‬ ‫هه‌نگاوی كرداری ‌‬ ‫بنرێت بۆ‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ی‬ ‫ده‌ستدرێژیی‬ ‫سێكسی بۆ سه‌ر‬ ‫ژنان له‌زۆنه‌كانی‬ ‫ئاڵۆزیی‌و شه‌ڕدا‬

‫زۆرب����ه‌ی‌ چاالكوان����ان‌و چاودێرانی‌‬ ‫مافه‌كان����ی‌ م����رۆڤ ل����ه‌و بڕوایه‌دان‪،‬‬ ‫ده‌س����تدرێژیی سێكسی وه‌ك چه‌كێك‬ ‫له‌كاتی‌ جه‌نگه‌كاندا به‌كارده‌هێنرێت‪،‬‬ ‫به‌وهۆیه‌ش����ه‌وه‌ به‌هه‌زاران ژن‪ ،‬پیاوو‬ ‫منداڵ له‌جیهاندا بونه‌ته‌ قوربانی‪.‬‬ ‫تا ئێس����تا ده‌س����تدرێژیی له‌كاتی‌‬ ‫رودانی‌ جه‌نگدا له‌زۆر ش����وێنی دونیا‬ ‫وه‌ك تاوان مامه‌ڵه‌ ناكرێ‪ .‬هه‌ربۆیه‌ش‬ ‫له‌ڕۆژان����ی ‪ 10‬ب����ۆ ‪13‬ی حوزه‌یران‪،‬‬ ‫كۆنگره‌یه‌ك����ی جیهانی‌ به‌مه‌به‌س����تی‌‬ ‫“كۆتاییهێنان به‌ده‌ستدرێژیی سێكسی‬ ‫له‌زۆنی شه‌ڕدا” له‌له‌نده‌نی پایته‌ختی‬ ‫به‌ریتانیا به‌ڕێوه‌چو كه‌ به‌گه‌وره‌ترین‬ ‫كۆنگره‌ داده‌نرێت له‌جیهاندا تا ئێستا‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م پرسه‌ به‌سترابێت‪.‬‬ ‫سازدانی‌ ئه‌و كۆنگره‌یه‌ له‌كاتێكدایه‌‪،‬‬ ‫عێ����راق به‌دۆخێك����ی‌ هه‌س����تیاردا‬ ‫تێپه‌ڕده‌بێ����ت‌و به‌ه����ۆی‌ په‌الماردانی‌‬ ‫چه‌ند ناوچه‌یه‌كی‌ سوننه‌نشین له‌الیه‌ن‬ ‫گروپ����ه‌ چه‌ك����داره‌ توندڕه‌وه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫رۆژانه‌ ده‌ی����ان كه‌س ده‌بنه‌ قوربانی‌‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ زانیارییه‌كان����ی‌ ئاوێن����ه‌ش‪،‬‬ ‫مه‌به‌ست له‌سازدانی‌ ئه‌و كۆنگره‌یه‌ بۆ‬ ‫به‌دیهێنانی‌ چوار ئامانجی س����ه‌ره‌كی‬ ‫بو‪ ،‬له‌وانه‌‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ ،‬وه‌النانی‌ نه‌ریتی‌ پارێزگاریی‌‬ ‫بۆ ده‌ستدرێژیی سێكسی كه‌ له‌كاتی‬ ‫جه‌نگدا روده‌ده‌ن‪ .‬واته‌ سه‌پاندنی سزا‬ ‫بۆ ئه‌و كه‌س‌و الیه‌نانه‌ی هه‌ڵده‌س����تن‬ ‫به‌ئه‌نجامدانی‌ ده‌س����تدرێژیی سێكسی‬ ‫له‌و ناوچانه‌ی‌ جه‌نگ تێیاندا روده‌دات‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش له‌ڕێگای دانانی پرۆتۆكۆلێكی‬ ‫جیهان����ی به‌س����تانداردی جیهان����ی‬

‫قوربانیانی جه‌نگ له‌ئه‌فریقا‬ ‫ب����ۆ دۆكومێنتك����ردن‌و لێكۆڵین����ه‌وه‌‬ ‫له‌كه‌یسه‌كانی ده‌ستدرێژیی سێكسی‬ ‫له‌كاتی شه‌ڕ‌و ئاڵۆزییدا‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ ،‬هه‌نگاوی كرداریی‌ بنرێت بۆ‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی هه‌ڕه‌شه‌ی ده‌ستدرێژیی‬ ‫سێكس����ی بۆ س����ه‌ر ژنان له‌زۆنه‌كانی‬ ‫ئاڵۆزیی‌و ش����ه‌ڕدا‪ .‬ئه‌مه‌ش له‌ڕێگای‬ ‫ڕاهێنانی س����ه‌ربازان‌و ئاشتی پارێزان‬ ‫له‌سه‌ر كێشه‌ی ده‌ستدرێژیی سێكسی‬ ‫له‌زۆنی شه‌ڕدا‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ ،‬پێشكه‌ش����كردنی هاوكاری‬ ‫ب����ۆ ده‌ربازبوان����ی ده‌س����تدرێژیی‬ ‫سێكسی‌و پارێزه‌رانی مافی مرۆڤ كه‌‬ ‫په‌رده‌هه‌ڵده‌ماڵن له‌سه‌ر ئه‌م تاوانانه‌‪،‬‬

‫هاوكات ده‌وڵه‌تی به‌ریتانیا ‪ 140‬ملیۆن‬ ‫پاوه‌ندی ته‌رخانكردوه‌ بۆ ئه‌م كاره‌و‬ ‫داوا ده‌كات واڵتانی تریش هه‌مان كار‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫چ����واره‌م‪ ،‬هه‌وڵ����دان ب����ۆ گۆڕینی‬ ‫تێڕوانین له‌م كێشه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م كۆنگره‌ی ‌ه‬ ‫به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی����ه‌ك ب����و ب����ۆ ئه‌و‬ ‫تێڕوانینه‌ كه‌ پێیوایه‌ ده‌س����تدرێژیی‬ ‫سێكس����ی له‌كاتی جه‌نگدا ڕوده‌دات‌و‬ ‫ئه‌م����ه‌ كارێك����ی چاوه‌ڕوانك����راوه‌‌و‬ ‫له‌ڕێگه‌ی ئه‌م به‌هانه‌یه‌وه‌ كه‌متر وه‌ك‬ ‫تاوان مامه‌ڵ����ه‌ ده‌كرێ‪ ،‬به‌اڵم له‌دوای‬ ‫ئ����ه‌م كۆنگره‌یه‌وه‌ هه‌وڵ����ده‌درێ ئه‌و‬

‫تێڕوانینه‌ بگۆڕدرێت‌و ده‌س����تدرێژیی‬ ‫سێكس����ی له‌كاتی جه‌نگ وه‌ك تاوان‬ ‫مامه‌ڵه‌ بكرێ‌و سزای بۆ دابنرێت‪ .‬هه‌ر‬ ‫له‌م ڕێگه‌یه‌شه‌وه‌ ده‌ستدرێژیی بۆسه‌ر‬ ‫ژن����ان‪ ،‬پیاوان‪ ،‬من����دااڵن وه‌ك تاوان‬ ‫بناسێنرێ‌و ڕێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫مه‌ده‌نی‪ ،‬ڕابه‌رانی ئاینی‪ ،‬ده‌وڵه‌تان‌و‬ ‫خه‌ڵك ئیدانه‌ی ئه‌م تاوانه‌ ناش����یرینه‌‬ ‫بكه‌ن له‌سه‌رتاسه‌ری دونیادا‪ .‬‬ ‫هۆزان مه‌حمود‪ ،‬نوێنه‌ری ڕێكخراوی‬ ‫ئ����ازادی ژن به‌ش����داربو له‌یه‌كێ����ك‬ ‫له‌س����یمیناره‌كانی ئه‌م كۆنگره‌یه‌ كه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر به‌ڵگه‌نامه‌ی ‪1325‬ی نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرت����وه‌كان ب����ۆ كۆتاییهێن����ان‬

‫به‌ده‌ستدرێژیی سێكسی به‌ڕێوه‌چو‪.‬‬ ‫له‌س���یمیناره‌كه‌دا هۆزان مه‌حمود‬ ‫باسی ئه‌زمونی به‌شداریكردنی خۆی‬ ‫كرد ل���ه‌و وۆركش���ۆپانه‌ی ك ‌ه كراون‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی ده‌وڵه‌تی عێ���راق ئه‌م‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌ی��� ‌ه قبوڵب���كات‪ ..‬هۆزان‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی خس���ته‌ڕو ك ‌ه س���ه‌ره‌ڕای‬ ‫قبوڵكردنی ئه‌م به‌ڵگه‌نامه‌ی ‌ه له‌مانگی‬ ‫ی ‪‌2014‬و به‌له‌به‌رچاوگرتن���ی‬ ‫ش���وبات ‌‬ ‫ی ئه‌منیی عێراق‌و سروش���تی‬ ‫دۆخ��� ‌‬ ‫حكومه‌ته‌ك���ه‌ی ك��� ‌ه تێكه‌ڵه‌یه‌ك���ی‬ ‫كۆنه‌پارێ���زو دژه‌ژنه‌‪ ،‬به‌ئه‌س���ته‌میی‬ ‫ده‌توانرێ���ت كاری باش���ی له‌س���ه‌ر‬ ‫بكرێ‪.‬‬

‫ئه‌و كۆنگره‌یه‌ به‌هاوئاهه‌نگی نێوان‬ ‫وه‌زی���ری ده‌ره‌وه‌ی به‌ریتانی���ا ویلیام‬ ‫هه‌یگ‪ ،‬ئه‌نجیلینا جۆلی هونه‌رمه‌ندی‬ ‫به‌ناوبانگ���ی هۆلی���ودو نێ���ردراوی‬ ‫تایبه‌ت���ی یوئێ���ن ب���ۆ كۆمیس���یۆنی‬ ‫په‌ناب���ه‌ران سه‌رپه‌رش���تی ك���را كه‌‬ ‫ل��� ‌ه ‪ 100‬واڵت���ی جی���اوازه‌وه‌ خه‌ڵك‬ ‫به‌ش���داربون‌و زیاد له‌‪ 900‬كه‌س���ایه‌تی‬ ‫ش���اره‌زا‪ ،‬ڕێكخ���راوه‌ ناحكومییه‌كان‪،‬‬ ‫ده‌ربازبوانی ده‌س���تدرێژیی سێكسی‪،‬‬ ‫چه‌ندین ڕێكخراوی نێوده‌وڵه‌تی تێیدا‬ ‫ئاماده‌بون‪ .‬هه‌روه‌ك وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫‪ 48‬واڵت به‌ش���داربون‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ زیاتر‬ ‫له‌‪ 600‬نوێنه‌ری فه‌رمی ‪ 113‬واڵت‪.‬‬

‫خۆبه‌خشه‌كان بۆ پێشمه‌رگه‌‪ :‬‬ ‫ئه‌گه‌ر نه‌شتوانین شه‌ڕتان بۆ بكه‌ین‪ ،‬ده‌توانین خزمه‌تتان بكه‌ین‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ئ���ه‌و گه‌نج���ه‌ خۆبه‌خش���انه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫ئاماده‌ییان نیشانداوه‌ پشتیوانی‌ هێزی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ بكه‌ن له‌به‌ره‌كانی‌ شه‌ڕدا‪،‬‬ ‫یه‌كه‌مین وه‌جبه‌یان گه‌یش���ته‌ ناوچه‌ی‌‬ ‫جه‌له‌والو خانه‌قین‌و به‌پێش���مه‌رگه‌یان‬ ‫راگه‌یاندوه‌‪“ ،‬ئه‌گه‌ر نه‌شتوانین شه‌ڕتان‬ ‫بۆ بكه‌ی���ن‪ ،‬ده‌توانین پاس���ه‌وانیتان‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬جلتان بۆ بشۆرین‪ ،‬خواردنتان‬ ‫بۆ ئاماده‌بكه‌ین”‪.‬‬ ‫یه‌كه‌مین وه‌جبه‌یان كه‌ ژماره‌یان ‪40‬‬ ‫كه‌س بو‪ ،‬دوێنێ‌ ره‌وانه‌ی‌ ئه‌و ناوچان ‌ه‬ ‫ك���ران ك���ه‌ به‌ناوچ���ه‌ جێناكۆكه‌كان‬ ‫ناس���راون‌و پاش چۆڵكردنیان له‌الیه‌ن‬ ‫س���وپای‌ عێراقه‌وه‌‪ ،‬له‌ئێستادا هێزی‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی‌ لێجێگیركراوه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێ���ك له‌و گه‌نجه‌ خۆبه‌خش���انه‌‬ ‫به‌ن���اوی‌ ش���وان ش���ه‌فیق ره‌ئ���وف‪،‬‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 30‬ساڵ‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪،‬‬ ‫“ئێمه‌ چاومان كه‌وتوه‌ به‌به‌رپرس���انی‌‬ ‫بااڵی‌ ئه‌منیی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫پێیانراگه‌یاندوین كه‌ بگه‌ڕێینه‌وه‌و ئه‌و‬ ‫كه‌مپین���ه‌ی‌ كردومانه‌ بره‌وی‌ پێبده‌ین‬ ‫تا به‌كارو چاالكیه‌كانمان له‌شاره‌كاندا‪،‬‬ ‫پش���تیوانی‌ زیاتری‌ خه‌ڵكیی‌ بۆ هێزی‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ رابكێشین”‪.‬‬ ‫شوان كه‌ پیش���ه‌ی‌ كاسبه‌و یه‌كێك‬ ‫بو له‌و ‪ 40‬خۆبه‌خش���ه‌ی‌ دوێنێ‌ به‌ره‌و‬ ‫جه‌ل���ه‌وال به‌رێككه‌وتن‪ ،‬ب���ه‌اڵم دواتر‬ ‫گه‌ڕابونه‌وه‌ ب���ۆ ناوچه‌یه‌كی‌ دیاریكراو‬ ‫له‌خانه‌قین‪ ،‬له‌وێ‌ گفتی‌ ئه‌وه‌یان پێدابون‬ ‫كه‌ ژورێك���ی‌ عه‌مه‌لیاتی‌ تایبه‌تیان بۆ‬ ‫دروستبكه‌ن‌و هه‌فتانه‌ به‌شێوه‌ی‌ گروپ‬

‫چونی‌ ئێم ‌ه‬ ‫ته‌نها بۆ‬ ‫ی‬ ‫ده‌ربڕین ‌‬ ‫پشتیوانی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌برایان ‌‬ ‫هێزی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫ره‌وان���ه‌ی‌ ئه‌و ناوچانه‌ی���ان بكه‌ین كه‌‬ ‫هێزی‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ لێباڵوكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئه‌رك���ی‌ ئ���ه‌وان وه‌ك‬ ‫خۆبه‌خش���ێك كه‌ چونه‌ت���ه‌ به‌ره‌كانی‌‬ ‫پێش���ه‌وه‌‪ ،‬ش���وان وتی‌‪“ ،‬چونی‌ ئێمه‌‬ ‫ته‌نها بۆ ده‌ربڕینی‌ پشتیوانیه‌ له‌برایانی‌‬ ‫هێزی‌ پێشمه‌رگه‌“‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی‌ به‌وت���ه‌ی‌ ئ���ه‌و گه‌نجه‌‬ ‫خۆبه‌خش���ه‌‪ ،‬هه‌مویان كه‌ره‌س���ته‌ی‌‬ ‫س���ه‌ربازیی‌و چه‌كی���ان پێی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هێش���تا هیچ راهێنانێكیان پێنه‌كراوه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر چۆنیه‌تی‌ به‌كارهێنانی‌ چه‌ك‌و‬ ‫نزیكبونه‌وه‌ له‌به‌ره‌كانی‌ جه‌نگ‪.‬‬

‫گروپی هێزی پشتگیریکردنی پێشمه‌رگه‌‬

‫هه‌روه‌ه���ا رێك���ه‌وت س���ه‌ركه‌وت‬ ‫ره‌حمان‪ ،‬ته‌مه‌ن ‪ 24‬س���اڵ‪ ،‬یه‌كێك ‌‬ ‫ی‬ ‫تره‌ له‌خۆبه‌خش���ه‌كان‌و ئه‌ویش دوێنێ‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ یه‌ك���ه‌م وه‌جب���ه‌‪ ،‬ره‌وانه‌ی‌‬ ‫ناوچه‌كانی‌ خانه‌قی���ن‌و جه‌له‌وال كرا‪،‬‬ ‫رێكه‌وت كه‌ پیش���ه‌ی‌ كاسبه‌‪ ،‬ماوه‌ی‌‬ ‫ته‌نها س���ێ‌ مانگه‌ ژیانی‌ هاوس���ه‌ریی‌‬ ‫پێكهێناوه‌‪ ،‬ئه‌و باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫خێزانه‌كه‌ی‌ رێگر نه‌بون له‌رۆیش���تنی‌‬ ‫بۆ به‌ره‌كان���ی‌ جه‌ن���گ‌و له‌لێدوانێكدا‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یان���د‪“ ،‬خێزانه‌كه‌م‬ ‫به‌خۆش���حاڵیه‌وه‌ قبوڵی‌ ئه‌وه‌یان كرد‬ ‫كه‌ بچم بۆ ئه‌و شوێنه‌“‪.‬‬

‫رێك���ه‌وت له‌گ���ه‌ڵ هاوڕێكان���ی‌‬ ‫چاوه‌ڕوانی‌ ئه‌وه‌ن كه‌ خولی‌ تایبه‌تیان‬ ‫بۆ بكرێته‌وه‌‪ ،‬له‌كاتی‌ س���ه‌ردانكردنی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌كانیش‪ ،‬وه‌ك خۆی‌ وتی‌‪،‬‬ ‫“ده‌ستخۆش���یمان لێكردن‌و پشتیوانی‌‬ ‫خۆمانمان ب���ۆ ده‌ربڕی���ن‪ ،‬پێمانوتن‬ ‫ئه‌گه‌ر نه‌شتوانین شه‌ڕتان بۆ بكه‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌وا ده‌توانین پاس���ه‌وانیتان بكه‌ین‪،‬‬ ‫جلتان ب���ۆ بش���ۆرین‪ ،‬خواردنتان بۆ‬ ‫ئاماده‌بكه‌ین‪ ،‬خزمه‌تتان بكه‌ین”‪ .‬‬ ‫ئه‌و گروپ���ه‌ خۆیان ناوناوه‌ “گروپی‌‬ ‫هێزی‌ پش���تگیریكردنی‌ پێش���مه‌رگه‌“‬ ‫كه‌ ژماره‌یان ‪ 613‬كه‌س���ه‌و زۆرینه‌یان‬

‫چه‌كدارن‌و كه‌س���ێك به‌ن���اوی‌ كاروان‬ ‫حه‌مه‌ تاته‌ سه‌رپه‌رشتییان ده‌كات بۆ‬ ‫پڕچه‌ككردن‌و رێكخستنیان‪.‬‬ ‫بەپێی زانیارییەکان هەر جارە پۆلێکی‬ ‫‪ ٤٠‬کەس���ی لەگروپەک���ە دەنێردرێنە‬ ‫بەرەکانی جەنگەوە بۆ پشتگیریکردن‬ ‫لەهێزه‌کانی پێشـمەرگە‪ .‬هاوكات ئه‌و‬ ‫گروپە بەش���ی زۆریان خەڵكی شاری‬ ‫س���لێمانی‌و ناوچەكان���ی گەرمی���ان‌و‬ ‫رانیەو چەند شارێكی ترن‪ ،‬پێكهاتون‬ ‫له‌ته‌مه‌نی‌ جیاوازو پیشه‌ی‌ جیاواز‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌تای‌ هه‌فت���ه‌ی‌ راب���ردو‪،‬‬ ‫چه‌كدارانی‌ س���ه‌ر به‌گروپی‌ ده‌وڵه‌تی‬

‫ئیس�ل�امی له‌عێراق‌و ش���ام ناس���راو‬ ‫به‌(داعش) كه‌ س���اڵی‌ ‪ 2006‬له‌عێراق‬ ‫دامه‌زراو دو ساڵ له‌وه‌و پێش سنوری‬ ‫چاالكیه‌كانیان گواس���ته‌وه‌ بۆ سوریا‪،‬‬ ‫هه‌ڵیانكوتایه‌ س���ه‌ر چه‌ند گه‌ڕه‌كێكی‌‬ ‫موسڵ‌و به‌شێوه‌یه‌كی‌ چاوه‌ڕواننه‌كراو‬ ‫ده‌ستیان به‌س���ه‌ر ته‌واوی‌ داموده‌زگا‬ ‫حكومیه‌كاندا گرت‌و سوپای‌ عێراقیان‬ ‫وه‌ده‌رنا‪.‬‬ ‫هێرشه‌كانی‌ ئه‌و گروپه‌ به‌رده‌وامبو تا‬ ‫زۆرێك له‌ناوچه‌كانی‌ سه‌ر به‌پارێزگای‌‬ ‫دیال���ه‌و نه‌ین���ه‌واو س���ه‌اڵحه‌دین‌و‬ ‫تكریتیشیان كۆنترۆڵكرد‪ ،‬له‌و نێوه‌شدا‬ ‫به‌ه���ۆی‌ چۆڵكردن���ی‌ ش���وێنه‌كانی‌‬ ‫س���وپای‌ عێراقه‌وه‌‪ ،‬ئاڵۆزیی له‌به‌شی‬ ‫زۆری ناوچ���ه‌ دابڕێنراوه‌كانی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان دروس���تبو‪ ،‬بۆیه‌ هێزی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ ناچارب���و ئه‌و ش���وێنانه‌‬ ‫پڕبكاته‌وه‌و هێڵێكی‌ به‌رگری‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫چه‌كدارانی‌ داعش دروستبكات‪.‬‬ ‫تا ئێس���تا زیاتر له‌ ‪ 600‬كه‌س وه‌ك‬ ‫خۆبه‌خش ناوی‌ خۆیان تۆماركردوه‌ بۆ‬ ‫پاڵپش���تیكردنی‌ هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫له‌نزی���ك به‌ره‌كان���ی‌ ش���ه‌ڕ به‌رامبه‌ر‬ ‫هێ���زه‌ توندڕه‌وه‌كانی‌ داعش‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫جاری‌ یه‌ك���ه‌م نیه‌ گروپه‌ مه‌ده‌نیه‌كان‬ ‫پش���تیوانی‌ ب���ۆ هێزه‌ س���ه‌ربازیه‌كان‬ ‫نیش���انبده‌ن له‌كات���ی‌ نزیكبون���ه‌وه‌‬ ‫له‌جه‌ن���گ‪ ،‬له‌س���اڵی‌ ‪‌2003‬و له‌كاتی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌چون���ی‌ پرۆس���ه‌ی‌ ئازادكردنی‌‬ ‫عێراقی���ش له‌الیه‌ن ئه‌مه‌ری���كاو هێزه‌‬ ‫هاوپه‌یمانه‌كان���ه‌وه‌‪ ،‬چه‌ن���د گروپێك‬ ‫له‌خوێن���دكاران‌و چاالكوانانی‌ مه‌ده‌نی‌‬ ‫پێكه���ات بۆ پاراس���تنی‌ دام���وده‌زگا‬ ‫حكومیه‌كان‌و زانكۆكان‪ .‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫ژن ‌ه وه‌زیره‌كان‌و وه‌زیر ‌ه ژنه‌كان!‬ ‫ئاسۆ عه‌بدولله‌تیف‬ ‫"ژناغ���ه‌" واته‌ ژنی ئاغا‪ ،‬زاراوه‌یه‌كی‬ ‫كۆن���ی س���ه‌رده‌می ده‌ره‌به‌گایه‌ت���ی‌و‬ ‫كش���توكاڵی كۆن���ی ك���ورده‌واری بو‪،‬‬ ‫ب���ه‌و ژنان���ه‌ ده‌وت���را كه‌ هاوس���ه‌ری‬ ‫ئاغ���اكان ب���ون‪ ،‬ئه‌م تایپ���ه‌ له‌ژنان‪،‬‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و قه‌ڵه‌مڕه‌وییه‌كی گه‌وره‌یان‬ ‫هه‌ب���و ته‌نان���ه‌ت به‌س���ه‌ر س���نوری‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی پیاوه‌كانیش���یاندا ك���ه‌‬ ‫ئاغاب���ون‪ ،‬راع���ی‌و ره‌عی���ه‌ت خۆیان‬ ‫بون‪ ،‬ته‌س���ه‌روفیان به‌م���اڵ‌و موڵك‌و‬ ‫ل���ه‌وه‌ڕگاو ده‌غ���ڵ‌و دان‌و مااڵت���ی‬ ‫ئاغاوه‌ ئه‌كرد‪ ،‬ره‌نجب���ه‌رو پیاوه‌كانی‬ ‫ئاغایان ب���ۆ الی خۆیان راده‌كێش���او‬ ‫وه‌ك ئێس���تا خه‌ریك���ی كوتل���ه‌كاری‬ ‫بون بۆ ده‌س���ه‌اڵتی خۆی���ان‪ ،‬ئاغایان‬ ‫به‌هه‌زار ده‌ردیسه‌ری بردبو‪ ،‬باوه‌ڕیان‬ ‫به‌پیاوساالری"پاتریاركی"ئه‌س���ڵه‌ن‬ ‫نه‌ب���و‪ ،‬ك���ه‌ كوڕی���ان ئه‌بو ش���اییان‬ ‫ئه‌كردوو گوێلك‌و گایان س���ه‌رئه‌بڕی‌و‬ ‫وه‌ك ش���ازاده‌و ئاغ���ازاده‌ گه‌وره‌یان‬ ‫ئه‌كردن تا ببن به‌ئاغاو سه‌رداری گوند‬ ‫دوای پیاوه‌كانیان‪ ،‬كه‌ كچیشیان ئه‌بو‬ ‫له‌كان���ی خۆیان به‌س���ه‌ر ژنانی گوندا‬ ‫توڕه‌ ئه‌كرد‪ ،‬پیاوه‌كانیشیان ئه‌مه‌یان‬ ‫ئه‌زانی بۆی ‌ه له‌داخی ژنه‌كانیان حه‌زیان‬ ‫ئه‌ك���رد زو بمرن‪ ،‬هه‌رواش بو زۆربه‌ی‬ ‫ئاغ���اكان‌و به‌گه‌كان پێ���ش ژنه‌كانیان‬ ‫وه‌فاتی���ان ئه‌كردو ئه‌مردن‌و ژنه‌كانیان‬ ‫ئه‌مانه‌وه‌!‬ ‫ژنه‌ به‌گ‌و ژنه‌ ش���ێخ‌و ژنه‌ كوێخاو‬ ‫ژنه‌س���ه‌ردارو مه‌الژن‌و فه‌قێ ژن‌و ئه‌م‬ ‫بابه‌تان���ه‌ بازاڕیان گه‌رم بو‪ ،‬ئه‌م ژنانه‌‬ ‫چونكه‌ س���وڵته‌وی ب���ون‌و له‌هیچیان‬ ‫ك���ه‌م نه‌بو‪ ،‬نه‌ داوای سه‌ربه‌س���تییان‬ ‫ئه‌كردو نه‌ داوای ئ���ازادی‪ ،‬ئه‌م ژنانه‌‬ ‫خۆیان ئازادییان ئه‌به‌خش���ی به‌پیاوه‌‬ ‫كۆیله‌و موریده‌ سه‌ركزو ره‌عیه‌ته‌كان‌و‬ ‫ئه‌یانجواڵندن بۆ مه‌به‌ستی تایب ‌هت‌و بۆ‬ ‫جه‌نگ‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا هه‌ندێكیان‬ ‫زۆر كاری م���ه‌ردو جوامێرانه‌ش���یان‬ ‫ئه‌نجامئ���ه‌داو له‌زۆرێ���ك له‌ش���ۆڕش‌و‬ ‫جواڵنه‌وه‌كاندا به‌شدارییانئه‌كردو هانی‬ ‫پیاوه‌كانیان ئه‌دا بۆ كاری نه‌ته‌وایه‌تی‌و‬ ‫جواڵن���ه‌وه‌ دژ به‌س���ته‌م‌و زۆرداری���ی‬ ‫"عادیله‌خانم" به‌نمونه‌‪.‬‬ ‫دیاره‌"شاژن"ه‌كانیش كه‌ هاوسه‌ری‬ ‫پادش���اكان بون‪ ،‬هه‌مان ده‌سه‌اڵتیان‬ ‫هه‌بوه‌ له‌مێ���ژودا‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌حوكمی‬

‫ئه‌وه‌ی شاژن ته‌نها ژنی پادشا نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو پۆستێكی سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫بوه‌ ل���ه‌و س���ه‌رده‌مانه‌دا‪ ،‬توانیویانه‌‬ ‫كاریگه‌ری خۆیان دروست بكه‌ن‌و وه‌ك‬ ‫پاشا ره‌فتار بكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا زۆر باس له‌رۆڵ‌و پێگه‌ی‬ ‫ژن ئه‌كرێت‪ ،‬بگره‌ كراوه‌ته‌ كه‌ره‌س���ته‌‬ ‫بۆ جوانكردنی روی دیموكراس���ی ئه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌ به‌بێ ئه‌وه‌ی پۆس���تی بااڵیان‬ ‫پێبدرێ���ت‌و به‌ش���داریان پێبكرێ���ت‬ ‫له‌حكومه‌تدا‪ ،‬ره‌نگ���ه‌ په‌یوه‌ندی به‌و‬ ‫ره‌هه‌ن���ده‌وه‌ هه‌بێت كه‌ رێكخراوه‌كانی‬ ‫ژنانیش ئه‌وه‌ن���ده‌ الوازن نه‌یانتوانیوه‌‬ ‫كادری به‌تواناو كاراكته‌ری ژن دروست‬ ‫بكه‌ن بۆ پۆسته‌ بااڵكان‌و جێگا بگرن‬ ‫له‌ناوه‌نده‌ هه‌س���تیاره‌ سیاسیه‌كاندا‪،‬‬ ‫ی���ان ره‌نگ���ه‌ بڕیاریان���دا بێ���ت هه‌ر‬ ‫وه‌ك ژن���ه‌ وه‌زیر بمێننه‌وه‌ له‌پش���تی‬ ‫پیاوه‌كانیانه‌وه‌‪.‬‬ ‫باس له‌ئازادی‌و یه‌كسانی‌و مه‌سه‌له‌ی‬ ‫جێنده‌رو فێمێنیزم ده‌كرێت‪ ،‬به‌بڕوای‬ ‫من ئه‌وه‌نده‌ی بۆ ماكی���اژه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫ب���ۆ به‌ش���داریپێكردنی كارای ژن‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬ئێس���تاش ژن وه‌ك كاراكته‌ری‬ ‫ماڵه‌وه‌ رێ���زی لێده‌گری���ن نه‌ك وه‌ك‬ ‫كاراكته‌ری ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئێستاش خاوه‌نی‬ ‫ئ���ه‌و زیهنیه‌ته‌ین ك���ه‌ ژن ئه‌بێت ژنه‌‬ ‫وه‌زی���رو ژناغه‌و م���ه‌الژن‌و له‌ماڵه‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك پۆس���ته‌كانی پیاو داگیر بكات‪،‬‬ ‫پیاو ئیره‌ییه‌كی شاراوه‌و سایكۆلۆژی‬ ‫مه‌ترس���یداری هه‌یه‌ بۆ ژن‪ ،‬ئه‌گه‌ر وا‬ ‫نیه‌ بۆچ���ی ئه‌وه‌نده‌ ژن���ان "غائب"ن‬ ‫له‌كایه‌ حكومیه‌ بااڵكاندا؟‬ ‫تازه‌ترین ئه‌زمون ئه‌زمونی كابینه‌ی‬ ‫هه‌شته‌‪ ،‬تاقه‌ ژنێك نه‌كراوه‌ته‌ وه‌زیرو‬ ‫مافی ئه‌وه‌ی نه‌بوه‌ موماره‌سه‌ی كاری‬ ‫وه‌زاری ب���كات‪ ،‬به‌هه‌مو حیزبه‌كانه‌وه‌‬ ‫نه‌یانتوانی ئ���ه‌و عورفه‌ كۆنه‌ بگۆڕن‌و‬ ‫ژن بك���ه‌ن به‌فیگ���ۆری ئه‌ساس���ی بۆ‬ ‫حوكمڕانی‪ ،‬ئێستا كه‌ كابینه‌یه‌كی ‪23‬‬ ‫وه‌زیری پیاومان ئاماده‌یه‌ بۆ كاركردن‪،‬‬ ‫ل���ه‌م ‪ 23‬پی���اوه‌ ئه‌گ���ه‌ر یه‌كی یه‌ك‬ ‫ژنیش���یان هه‌بێت‌و نه‌یانكردبێت به‌دو‪،‬‬ ‫ئه‌وا ‪ 23‬ژنه‌ وه‌زیرم���ان ئاماده‌یه‌ كه‌‬ ‫وه‌ك ژنه‌ وه‌زی���ر كار بكه‌ن له‌ماڵه‌وه‌‪،‬‬ ‫نازان���م پیرۆزبایی له‌م ژن���ه‌ وه‌زیرانه‌‬ ‫بكه‌م كه‌ ئێستا خۆشحاڵن پیاوه‌كانیان‬ ‫بونه‌ت���ه‌ وه‌زی���رو ش���انازییان پێوه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬یان نیگه‌رانی ده‌ربڕم به‌وه‌ی‬ ‫بۆچی ژنێك نه‌كرایه‌ وه‌زیرو پیاوه‌كه‌ی‬ ‫شانازی پێوه‌بكات؟!‬

‫داعش كۆتایی‌ عێراق‌و سه‌ربه‌خۆیی‌ كوردستانی‬ ‫هێنایه‌ نێو ناوه‌ند‌و میدیا جیهانیه‌كانه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬محه‌مه‌د حسێن‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ ده‌وڵه‌تی ئیسالمی‬ ‫عێراق‌و شام (داعش) به‌خێراییه‌كی‬ ‫سه‌رسوڕهێنه‌ر موسڵ‌و تكریت‌و ده‌یان‬ ‫شارو شارۆچكه‌ی‌ تری‌ سوننه‌كانی‬ ‫له‌پارێزگاكانی نه‌ینه‌وا‪ ،‬كه‌ركوك‪،‬‬ ‫سه‌الحه‌دین‌و دیاله‌ كۆنترۆڵكرد‪،‬‬ ‫ده‌یان میدیای‌ به‌ناوبانگ‌و ده‌زگای‬ ‫بیركه‌ره‌وه‌ی جیهانی كه‌وتن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫وروژاندنی پرسی سه‌ربه‌خۆی ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان‌و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی (سایكس‪-‬بیكۆ) ك ‌ه‬ ‫نه‌خشه‌كه‌ ‌‬ ‫ی سه‌ده‌یه‌كه‌ عێراق‌و ته‌واوی‬ ‫نزیكه‌ ‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستی له‌سه‌ر‬ ‫داڕێژراوه‌‪.‬‬

‫هه‌ردو به‌ر‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫شه‌ڕه‌كه‌‪ ،‬داعش‌و‬ ‫مالیكیش كار‬ ‫بۆ دامه‌زراندنی‬ ‫عێراقێكی دیموكرات‬ ‫ناكه‌ن‬

‫ی‬ ‫زۆربه‌ی‌ ئه‌و راپۆرت‌و لێكۆڵینه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌م رۆژانه‌دا پرس���ی س���ه‌ربه‌خۆی ‌‬ ‫كوردستان‌و هه‌ڵوه‌شاندنه‌و‌هی‌ عێراقیان‬ ‫ورژاندوه‌ له‌دو (راس���تی س���ه‌ره‌تایی‌‌و‬ ‫گرنگه‌وه‌) ده‌ستیانپێكردوه‌‪ :‬یه‌كه‌میان‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌خش���ه‌كه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه داعش خۆ ‌‬ ‫ی س���ڕیه‌وه‌‪ ،‬ب���ۆ ئه‌م‬ ‫س���ایكس‪-‬بیكۆ ‌‬ ‫ی گۆڕه‌پانه‌ك ‌ه ئیتر‬ ‫یاریكه‌ره‌ به‌هێ���زه‌ ‌‬ ‫سنوره‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌كانی عێراق‌و سوریا‬ ‫ی‬ ‫هیچ مانایه‌كیان نه‌ما‪ .‬ئێستا له‌ره‌قه‌ ‌‬ ‫سوریاو‌ه تا سامه‌ڕا‌و سنوره‌كانی به‌غدا‬ ‫له‌ژێ���ر ده‌س���ه‌اڵتی داعش���دایه‌‪ .‬دوه‌م‬ ‫بنه‌مای‌ ئه‌م مش���تومڕانه‌ ك ‌ه په‌یوه‌ندی‬ ‫ی كوردس���تانه‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌س���ه‌ربه‌خۆی ‌‬ ‫بونی هێزی پێش���مه‌رگه‌‌و ئه‌و ئارامی‌و‬ ‫ئاس���ایش‌و كۆده‌نگیه‌ سیاس���یه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان له‌باقی ناوچه‌ك ‌ه‬ ‫جیاده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی تۆم���اس فریدم���ان‪،‬‬ ‫به‌وت���ه‌ ‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ی ناس���راوی ئه‌مه‌ریكی‌و‬ ‫ی‬ ‫گۆشه‌نوس���ی نیۆرك تایم���ز‪ ،‬له‌دوا ‌‬ ‫تونس ئێستا كوردس���تان ته‌نها واڵتی‬ ‫ناوچه‌كه‌ی���ه‌ ك ‌ه خ���اوه‌ن "كه‌لتورێكی‬ ‫یه‌كترقبوڵك���ردن"‌و‬ ‫دروس���تی‬ ‫دابه‌شكردنی به‌رپرسیارێتی‌و ده‌سه‌اڵت‬ ‫ی له‌هه‌ردو واڵتدا هێز‌ه‬ ‫بێ���ت‪ .‬به‌و پێی ‌ه ‌‬ ‫سه‌ره‌كیه‌كان سیاسه‌تی (نه‌ بردنه‌وه‌و‬ ‫ن��� ‌ه دۆڕان)ی���ان په‌یڕه‌وك���ردوه‌‌و كار‌و‬ ‫به‌رپرسیارێتیه‌كانیان له‌نێوان خۆیاندا‬

‫دابه‌ش���كردو‌ه بێ ئه‌و‌هی‌ هیچ گروپ‌و پێش���وی ئه‌تالنتی���ك‌و گۆشه‌نوس���ی‬ ‫نیۆرك تایمز‪ ،‬جارێكی تر پرس���ی ئه‌و‬ ‫الیه‌نێك په‌راوێزخرابێت‪.‬‬ ‫ی وروژانده‌و‌ه ك���ه‌ (رالف‬ ‫تۆم���اس‪ ،‬ك��� ‌ه دێته‌ س���ه‌ر باس���ی نه‌خش���ه‌یه‌ ‌‬ ‫هێ���ز‌و الیه‌نه‌ ش���ه‌ڕه‌كه‌ره‌كانی عێراق‌و پیت���ه‌ر) س���اڵی ‪ 2006‬وروژان���دی‌و‬ ‫ی له‌میدیاو ناوه‌ند‌ه‬ ‫نزیكایه‌تی���ان له‌به‌هاكانی ئه‌مه‌ریكاوه‌‪ ،‬هه‌رایه‌كی گ���ه‌وره‌ ‌‬ ‫(وه‌ك دیموكراس���ی) ده‌ڵێ���ت‪" ،‬جگ ‌ه سیاس���یه‌كانی تایب���ه‌ت به‌رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ی‬ ‫له‌كورده‌كان ئێم ‌ه هیچ هاوڕێیه‌كمان نی ‌ه ناوه‌ڕاس���تدا دروس���تكرد‪ .‬نه‌خشه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ه���ه‌ر چوارپارچه‌ ‌‬ ‫ی پیت���ه‌ر س���نور ‌‬ ‫له‌م ش���ه‌ڕه‌دا‪ ".‬ده‌شڵێت هه‌ردو به‌ر‌ه ‌‬ ‫ش���ه‌ڕه‌كه‌‪ ،‬داعش‌و هاوس���ه‌نگه‌ره‌كانی هه‌رێم���ی كوردس���تانی به‌یه‌كگرتویی‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر مالیكی‌و ش���یعه‌كان‪ ،‬كار تیا دیاریكراوه‌‌و له‌س���ه‌ری نوس���راو‌ه‬ ‫بۆ دامه‌زراندن���ی عێراقێكی دیموكرات (كوردس���تانی ئازاد) له‌كه‌ركوكه‌و‌ه بۆ‬ ‫ناكه‌ن ك ‌ه رێز له‌فره‌ی���ی‌‌و ئازادییه‌كان ته‌برێ���ز له‌رۆژهه‌اڵت‌و دیاربه‌كر له‌باكور‬ ‫ی ده‌گرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بگرێت‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه ده‌ڵێت"ئه‌وانه‌ هه‌ڵگر ‌‬ ‫پیته‌ر‪ ،‬كه‌ فه‌رمانده‌یه‌كی پێش���وی‬ ‫به‌هاكانی ئێمه‌ نین"‪.‬‬ ‫ی س���ه‌ربازیی ئه‌مه‌ریك���ی بوه‌‌و ئێس���تا‬ ‫له‌لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی���دا بۆ س���ه‌نته‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گشتی‪ ،‬ك ‌ه گۆشه‌نوس���ێكی سیاس���ی میدی���ا ‌‬ ‫جێروس���ه‌لیم بۆ كاروبار ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكی���ه‌‪ ،‬ل���ه‌م نه‌خش���ه‌یه‌دا جگ ‌ه‬ ‫ده‌زگایه‌ك���ی تایب���ه‌ت به‌لێكۆڵینه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌عێ���راق‪ ،‬س���عودیه‌‌و پاكستانیش���ی‬ ‫ئاسایش���ی‌ ئیس���رائیل‪ ،‬یاس���ا ‌‬ ‫ی وایكردو‌ه‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌و سیاسه‌تی هه‌رێمایه‌تی‪-‬یه‌‪ ،‬دابه‌ش���كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی رۆز دۆوته‌ت له‌م كاته‌دا ئه‌م نه‌خشه‌ی ‌ه‬ ‫ی كێش ‌ه ‌‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫جاكۆس نێریا‪ ،‬شاره‌زا ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ورد نوس���یویه‌تی به‌كۆنترۆڵكردنی وه‌بیربێنێته‌وه‌ كوردس���تان ‌ه ئازاده‌كه‌ ‌‬ ‫ی كوردستان ناویه‌تی‪.‬‬ ‫موسڵ داعش بو‌ه دراوسێ ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌كی‬ ‫ب���ه‌ڕای‌ رۆز‪ ،‬ه���ۆكار ‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ش زۆر حس���اباتی هه‌رێمایه‌تی‌و‬ ‫ناوخۆی���ی‌ ئ���ه‌و واڵت���ه‌ ده‌گۆڕێت‪ ،‬ك ‌ه بۆ ئه‌و‌هی‌ ئه‌م نه‌خش���ه‌ی ‌ه وا توش���ی‬ ‫بێگوم���ان س���ه‌ره‌تایه‌كیش ده‌بێت بۆ ره‌تكردن���ه‌وه‌‌و له‌بیربردن���ه‌وه‌ بێ���ت‬ ‫له‌كاتی خۆی���دا‪ ،‬ئه‌و راس���تی ‌ه بو ك ‌ه‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆیی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫هه‌وڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی ئه‌مه‌ریكا له‌مانه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌وتارێك���دا به‌ناونیش���انی "كۆتای ‌‬ ‫ی ئێستادایه‌‪،‬‬ ‫عێ���راق" رۆز دۆوته‌ت‪ ،‬رۆژنامه‌نوس���ی ئه‌م رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست ‌ه ‌‬

‫نه‌خشه‌كه‌ی‌ پیته‌ر‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ملمالن���ێ‌و ناكۆكی���ه‌كان‬ ‫به‌جۆرێكی تر دابه‌ش���بون‌و سنوره‌كان‬ ‫ده‌سه‌پێنن‪.‬‬ ‫كه‌ركوك وه‌ك سه‌ره‌تایه‌ك بۆ‬ ‫هه‌نگاوه‌ گه‌وره‌ك ‌ه‬ ‫له‌راپۆرتێك���دا ده‌رب���اره‌ی‌ قه‌یرانی‬ ‫داع���ش‌و دواگۆڕانكاریه‌كان���ی عێ���راق‬ ‫له‌رۆژنام ‌هی‌ واشنتۆن پۆستی ئه‌مه‌ریكی‪،‬‬ ‫ی مۆریس‌و لیز سلی‪ ،‬ئاماژه‌یان‬ ‫لۆڤید‌ه ‌‬ ‫به‌وه‌داو‌ه ك ‌ه هه‌رێمی كوردستان ده‌مێك ‌ه‬ ‫ی كه‌ركوك ده‌كات‪ ،‬وه‌ك شارێكی‬ ‫داوا ‌‬ ‫ی بیكات ‌ه‬ ‫به‌نه‌وت ده‌وڵه‌مه‌ن���د بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫پایته‌ختی ئه‌و واڵت ‌ه سه‌ربه‌خۆی ‌ه ‌‬ ‫ده‌یه‌وێت دروس���تی بكات‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫حكومه‌تی به‌غدا هه‌میش���ه‌ له‌دژی ئه‌م‬ ‫داواكاری ‌ه بوه‌ به‌اڵم كۆنترۆڵكردنی ئه‌م‬ ‫دواییه‌ی‌ له‌الیه‌ن پێشمه‌رگه‌وه‌ به‌ته‌واوی‬ ‫ده‌سته‌وه‌ستانی به‌غدای‌ ده‌رخست‪.‬‬ ‫جی���م می���ور‪ ،‬ك��� ‌ه ریپۆرتێرێك���ی‬ ‫ی‬ ‫ی ‪BBC‬ی���ه‌‪ ،‬له‌راپۆرتێكدا ئه‌وه‌ ‌‬ ‫تۆڕ ‌‬ ‫نیش���انداو‌ه كه‌ چه‌ند‌ه عێ���راق به‌ره‌و‬ ‫ی‬ ‫ئاژاوه‌‌و نائارامی شۆڕده‌بێته‌وه‌‌و ئاگر ‌‬ ‫شه‌ڕ له‌به‌غدا نزیكده‌بێته‌وه‌‪ ،‬كورده‌كان‬ ‫به‌بێده‌نگی س���ود له‌م پاش���اگه‌ردانی ‌ه‬ ‫ی خۆیان به‌س���ه‌ر‬ ‫وه‌رده‌گرن‌و كۆنترۆڵ ‌‬ ‫شاری‌ كه‌ركوكدا به‌هێزتر ده‌كه‌ن وه‌ك‬ ‫ئه‌و‌هی‌ ك ‌ه خه‌ونی هه‌میشه‌ییان بوه‌‪.‬‬

‫مالیكی‌ گومانی له‌هه‌ڕه‌شه‌كانی‌ بارزانی‌ هه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫ماوه‌یه‌ك پێش ده‌ستپێكردنی‌ گه‌شته‌‬ ‫‪ 25‬رۆژییه‌كه‌ی‌ بۆ ئه‌وروپا‪ ،‬بارزانی‌‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی‌ ئاراسته‌ی‌ به‌رپرسانی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ به‌غداد كرد به‌و پێیه‌ی‌‬ ‫كه‌ "كاردانه‌وه‌ی‌ هه‌ولێر بۆ به‌غدا‬ ‫چاوه‌ڕواننه‌كراوه‌"‪ ،‬له‌ئێستاشدا‬ ‫به‌شێك له‌سه‌ركرده‌ سیاسییه‌كانی‌‬ ‫به‌غدا ئه‌م هه‌ڕه‌شه‌یه‌ ده‌به‌ستنه‌وه‌‬ ‫به‌و دۆخه‌ ئاڵۆزه‌ ئه‌منیه‌ی‌ له‌عێراق‬ ‫دروستبوه‌‪.‬‬ ‫لێدوانه‌ك���ه‌ی‌ بارزان���ی‌ وه‌ك‬ ‫كاردانه‌وه‌یه‌ك بو به‌رامبه‌ر هه‌ڵوێستی‌‬ ‫به‌غ���دا له‌باره‌ی‌ پرس���ی‌ ره‌وانه‌كردنی‌‬ ‫نه‌وت‌و بڕینی‌ موچ���ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬كه‌ چه‌ند مانگێكه‌‬ ‫درێژه‌ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاتێك كه‌ ئه‌و‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت بو‪ ،‬موسڵ كه‌وته‌به‌ر‬ ‫بنده‌س���تی‌ چه‌كداره‌كان���ی‌ داعش‌وو‬ ‫س���وپای‌ عێراقی‌ لێوه‌ده‌رنرا‪ ،‬پاشان‬ ‫چه‌ند ناوچه‌یه‌كی‌ دیكه‌ی‌ سوننه‌نشین‬ ‫له‌پارێزگاكان���ی‌ دیاله‌و س���ه‌اڵحه‌دین‌و‬ ‫تكری���ت له‌الی���ه‌ن ئ���ه‌و چه‌كدارانه‌وه‌‬ ‫كۆنترۆڵكراو دۆخێكی‌ ئه‌منی‌ ش���ڵه‌ژاو‬ ‫دروستبو‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا هه‌س���تده‌كرێت به‌شێك‬ ‫له‌س���ه‌ركرده‌ سیاس���ییه‌كانی‌ به‌غدا‪،‬‬ ‫به‌تایب���ه‌ت ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زی���ران‪ ،‬نوری‌ مالیكی���ه‌وه‌ نزیكن‪،‬‬ ‫گومان���ی‌ تێوه‌گالنی‌ كورد ده‌كه‌ن له‌و‬ ‫دۆخه‌ ئه‌منی���ه‌ی‌ هاتۆته‌ پێش���ه‌وه‌و‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌كه‌ی‌ بارزانی���ش به‌ئاماژه‌ی‌‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانی‌ ره‌وش���ێكی‌ له‌وشێوه‌یه‌‬ ‫لێكده‌ده‌نه‌وه‌‌و پێیانوایه‌ جێ‌ په‌نجه‌ی‌‬ ‫بارزانی‌ به‌م رووداوانه‌وه‌ دیاره‌‪.‬‬ ‫به‌دگومانی���ی‌ ن���وری‌ مالیك���ی‌‌و‬ ‫لیس���ته‌كه‌ی‌ به‌رامب���ه‌ر به‌ك���ورد‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬

‫په‌یوه‌ندی‌ به‌و هه‌ڵوێس���تانه‌وه‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫ك���ه‌ بارزانی‌ له‌راب���ردودا نواندویه‌تی‌‪،‬‬ ‫به‌دیاریكراوی‌ له‌ساڵی‌ ‪ 2008‬به‌دواوه‌‪،‬‬ ‫كاتێك بارگرژیی‌ سه‌ربازیی‌ له‌هه‌ندێك‬ ‫ناوچه‌ی‌ جێناكۆك رویاندا‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ مالیكی‌‪ ،‬بۆ خولی‌ دوه‌می‌‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیران له‌الیه‌ن كورده‌وه‌و‬ ‫به‌ده‌ستپێشخه‌رییه‌كی‌ بارزانی‌ هاته‌وه‌‬ ‫س���ه‌ر حوكم‪ ،‬به‌اڵم چه‌ندینجار ئه‌و دو‬ ‫سه‌ركرده‌ سیاسیه‌ یه‌كتریان به‌تاكڕه‌وو‬ ‫دیكتاتۆر وه‌س���فكردوه‌و هه‌ڕه‌شه‌یان‬ ‫له‌یه‌كتری‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫سه‌ره‌تای‌ راگه‌یاندنی‌ هه‌ڕه‌شه‌كانی‌‬ ‫بارزان���ی‌ له‌رێگ���ه‌ی‌ راگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ ن���ه‌ورۆزی‌ ‪ 2012‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪،‬ئه‌و‬ ‫ده‌م���ه‌ی‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌دۆخێكی‌ ناس���ه‌قامگیردا ده‌ڕۆیشت‌و‬ ‫ناكۆكیه‌كان���ی‌ نێوان ئۆپۆزیس���یۆن‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت له‌الیه‌ك‌و قه‌یرانی‌ هه‌ولێرو‬ ‫به‌غ���دا له‌الیه‌كی‌ دیكه‌‪ ،‬له‌لوتكه‌دا بو‪،‬‬ ‫بارزانی‌ ئه‌و بۆنه‌یه‌ی‌ كرده‌ ده‌رفه‌تێك‬ ‫بۆ هێرشكردنه‌ س���ه‌ر نوری‌ مالیكی‌‪،‬‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق‪.‬‬ ‫له‌و جه‌مس���ه‌ربه‌ندییه‌ی‌ له‌ئێستادا‬ ‫له‌عێراق دروستبوه‌‪ ،‬هێزه‌ سیاسییه‌كان‬ ‫دابه‌شبون به‌س���ه‌ر دو به‌ره‌دا‪ ،‬به‌ره‌ی‌‬ ‫سوننه‌ كه‌ له‌الیه‌ن (توركیا‌و سعودیه‌و‬ ‫قه‌ت���ه‌ر‪ ،‬به‌ه���اوكاری‌ ئه‌مه‌ری���كا)‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌ ده‌كرێت‪ ،‬به‌ره‌ی‌ ش���یعه‌‬ ‫كه‌ ئێران‌و سوریاو حیزبواڵی‌ لوبنان‌و‬ ‫ش���یعه‌كانی‌ عێراق (ده‌وڵه‌تی‌ یاسا)‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ل���ه‌دوای‌ یه‌كه‌می���ن هه‌ڵبژاردن���ی‌‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ عێ���راق‌و دامه‌زراندن���ی‌‬ ‫یه‌كه‌می���ن حكومه‌ت���ی‌ هه‌ڵبژێ���ردراو‬ ‫له‌‪20‬ی‌ ئایاری‌ ساڵی‌ ‪ ،2006‬كه‌ شیعه‌‬ ‫ی ده‌وڵه‌تی‌ یاسای‬ ‫به‌نوێنه‌رایه‌تی‌ لیست ‌‬ ‫ن���وری‌ مالیك���ی‌ تێیدا بااڵده‌س���تبو‪،‬‬ ‫هه‌رگی���ز په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌ نێ���وان‬ ‫سعودییه‌و عێراق روی‌ له‌باشی‌ نه‌بوه‌‪،‬‬

‫ ‬

‫ئه‌و كه‌سه‌ی‌ كه‌ خۆ ‌ی‬ ‫به‌عسیه‌كان ‌ی ده‌هێناو‬ ‫دایده‌مه‌زراندن له‌دژ ‌ی‬ ‫كورد‪ ،‬به‌رپرسیار‌ه‬ ‫له‌و بارودۆخ ‌ه نه‌ك‬ ‫كورد‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران ‌ی‬ ‫عێراق خۆ ‌ی‬ ‫فه‌رمانده‌ی‌ گشتی ‌ی‬ ‫هێز‌ه چه‌كداره‌كانه‌‪،‬‬ ‫خۆ ‌ی وه‌زیر ‌ی‬ ‫به‌رگرییه‌‪ ،‬خۆ ‌ی‬ ‫وه‌زیر ‌ی ناوخۆو‬ ‫هه‌واڵگرییه‌‬ ‫زۆرجار لێدوان‌و تۆمه‌تی‌ توندیش���یان‬ ‫ئاراسته‌ی‌ یه‌كتر كردوه‌‪.‬هه‌ندێكجاریش‬ ‫سه‌ركرده‌ سیاسییه‌كانی‌ ده‌وڵه‌تی‌ یاسا‬ ‫سعودیه‌ به‌هاندانی‌ گروپه‌ توندڕه‌وه‌كان‬ ‫تۆمه‌تبارده‌ك ‌هن‌و له‌وچوارچێوه‌یه‌شدا‬ ‫به‌ش���ێك له‌س���ه‌ركردایه‌تی‌ سیاسیی‌‬

‫كورد‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ پارت���ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستان به‌یارمه‌تیده‌ری‌ ئه‌و به‌ره‌ی ‌ه‬ ‫له‌قه‌ڵه‌مده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫له‌دیمانه‌یه‌كی ته‌له‌فزیۆنییدا له‌گه‌ڵ‬ ‫كه‌ناڵ���ی‌ فرانس ‪ ،24‬ك���ه‌ رۆژی‌ ‪8‬ی‌‬ ‫ئازاری‌ ‪ 2014‬ئه‌نجامیدا‪ ،‬نوری‌ مالیكی‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق هه‌ردو واڵتی‌‬ ‫س���عودیه‌و قه‌ته‌ری‌ به‌وه‌ تۆمه‌تباركرد‬ ‫ك���ه‌ ل���ه‌روی‌ سیاس���ی‌و میدیاییه‌وه‌‬ ‫یارمه‌تی رێكخراوه‌ تیرۆریس���تیه‌كانی‌‬ ‫وه‌ك قاعی���ده‌ده‌ده‌ن‌و "جه‌نگی���ان‬ ‫له‌دژی‌ سیستمه‌ سیاسییه‌كه‌ی‌ عێراق‬ ‫راگه‌یاندوه‌"‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌م لێدوانه‌‪ ،‬به‌رپرسانی‌ پارتی‌‬ ‫له‌به‌رزترین ئاستدا پێش هه‌ردو واڵتی‌‬ ‫تۆمه‌تبارك���راو كه‌وتن له‌وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‌‬ ‫نوری‌ مالیكیدا‪ ،‬له‌م چوارچێوه‌یه‌ش���دا‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌ س���ه‌رۆكی‌ كابینه‌ی‌‬ ‫حه‌وته‌م���ی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م‪،‬‬ ‫تۆمه‌تباركردن���ی‌ س���عودیه‌ی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫مالیكیه‌وه‌ به‌پڕوپاگه‌نده‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫وه‌س���فكرد‪ .‬له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ شه‌رقولئه‌وس���ه‌ت كه‌ ‪19‬ی‌‬ ‫ئازاری‌ ‪ ،2014‬ئه‌نجامی���دا‪ ،‬نێچیرڤان‬ ‫سه‌رسوڕمانی‌ خۆی‌ له‌و وتانه‌ی‌ مالیكی‌‬ ‫نیشانداو حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ له‌و وتانه‌‬ ‫بێبه‌ریكردو هاوسۆزییشی‌ بۆ سعودیه‌‬ ‫ده‌ربڕی‌ به‌وه‌ی‌‪" ،‬هیچ شتێكیان له‌سه‌ر‬ ‫س���عودیه‌ بۆ پش���تیوانیكردنی‌ تیرۆر‬ ‫له‌عێراق نه‌زانیوه‌و ئاگادارنین"‪.‬‬ ‫ل���ه‌دوای‌ كۆنترۆڵكردن���ی‌ ش���اری‌‬ ‫موس���ڵیش له‌الی���ه‌ن چه‌ك���داره‌‬ ‫توندڕه‌وه‌كان���ی‌ ناس���راو به‌ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ له‌عێراق‌و ش���ام (داعش)‪،‬‬ ‫س���ه‌ركرده‌ سیاس���ییه‌كانی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫یاس���ا گومانه‌كانی���ان له‌تێوه‌گالن���ی‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌الیه‌نه‌ سیاسییه‌كانی‌ كورد‬ ‫له‌و روداوه‌ نه‌ش���ارده‌وه‌و به‌ئاش���كرا‬ ‫په‌نجه‌ی‌ تۆمه‌تیان راكێشا‪.‬‬ ‫له‌دیارتری���ن ئ���ه‌و س���ه‌ركردانه‌ش‬

‫كه‌ له‌م���اوه‌ی‌ چه‌ند س���اڵی‌ رابردودا‬ ‫به‌رده‌وام هه‌ڵوێست‌و لێدوانی‌ توندیان‬ ‫ل���ه‌دژی‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان داوه‌‪،‬‬ ‫حس���ێن ئه‌س���ه‌دی‌‌و حه‌نان فه‌تالوی‌‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتارانی‌ فراكس���یۆنی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫یاس���ا له‌ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراق‬ ‫كه‌ له‌الی���ه‌ن نوری‌ مالیكی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران���ه‌وه‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها یاس���ین مه‌جید‪ ،‬راوێژكاری‌‬ ‫راگه‌یاندن���ی‌ نوری‌ مالیكی‌‪ ،‬بون‪ .‬بۆیه‌‬ ‫هه‌ر كات مه‌س���عود بارزان���ی‌ به‌غداو‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیرانه‌ك���ه‌ی‌ به‌دیكتاتۆر‬ ‫وه‌س���فكردبێت‪ ،‬ئه‌وانی���ش وه‌اڵم‌و‬ ‫كاردانه‌وه‌ی‌ توندیان نواندوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌سه‌روبه‌ندی‌ ئه‌و پشێویه‌ی‌ عێراقی‌‬ ‫گرته‌وه‌‪ ،‬حه‌نان فه‌ت�ل�اوی‌ لێدوانێكی‌‬ ‫توندی‌ ئاراس���ته‌ی‌ هێزه‌ س���ه‌ربازییه‌‬ ‫كوردیه‌كان���ی‌ وه‌ك پێش���مه‌رگه‌كردو‬ ‫ب���ه‌وه‌ تۆمه‌تباریكردن كه‌ ده‌س���تیان‬ ‫هه‌بوه‌ ل���ه‌ "دزینی‌ چه‌ك‌و ئامێره‌كانی‌‬ ‫س���وپای‌ عێراق له‌كه‌ركوك‌و موس���ڵ‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش نیش���انه‌ی‌ به‌ش���داری‌ كورده‌‬ ‫له‌گه‌له‌كۆمه‌كێ���ی‌ كه‌وتن���ی‌ موس���ڵ‌و‬ ‫داگیركردن���ی‌ كه‌ركوك"‪،‬ب���ه‌اڵم هه‌رزو‬ ‫له‌الی���ه‌ن وه‌زاره‌ت���ی‌ پێش���مه‌رگه‌و‬ ‫په‌رله‌مانتاران���ی‌ پارت���ی‌‌و یه‌كێت���ی‌‌و‬ ‫گۆڕانه‌وه‌ وه‌اڵمیدرایه‌وه‌و لێدوانه‌كانی‌‬ ‫به‌ناڕاست وه‌سفكران‪.‬‬ ‫ئه‌م گومان���ی‌ تێوه‌گالنه‌ی‌ كورد له‌و‬ ‫دۆخ���ه‌ی‌ ئێس���تا له‌عێراقدایه‌ به‌ته‌نها‬ ‫له‌الی‌ فه‌تالوی‌ دروس���تنه‌بوه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫خ���ودی‌ ن���وری‌ مالیكی‌ به‌ش���ێوه‌ی‌‬ ‫ناڕاس���ته‌وخۆ هه‌وڵده‌دات ئه‌و بابه‌ته‌‬ ‫بوروژێنێت‪ ،‬دوێنێش به‌پێی‌ هه‌واڵێكی‌‬ ‫سۆمه‌ریه‌نیوز‪ ،‬له‌میانی‌ كۆبونه‌وه‌یه‌كدا‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ژماره‌ی���ه‌ك ل���ه‌و گه‌نجانه‌ی‌‬ ‫ش���وێن فه‌ت���وای‌ "جیه���اد ل���ه‌دژی‌‬ ‫چه‌كدارانی‌ داعش" كه‌وتون‌و ئاماده‌ن‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ خۆبه‌خش���انه‌ به‌رگری‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬مالیكی‌ به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ناوی‌ هیچ‬

‫الیه‌نێك بهێنێت‪ ،‬په‌نجه‌ی‌ تۆمه‌تی‌ بۆ‬ ‫چه‌ند سیاس���ییه‌كی‌ ناوخۆ راكێش���او‬ ‫به‌"شكستخواردو" وه‌س���فیكردن‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌وته‌ی‌ ئه‌و "له‌گه‌ڵ داعش" ده‌ستیان‬ ‫تێكه‌ڵكردوه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیش���یه‌وه‌ ئه‌شواق جاف‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ پارت���ی‌ دیموكرات���ی‌‬ ‫كوردس���تان له‌ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌‬ ‫عێراق‪ ،‬لێدوانی‌ سه‌ركرده‌ سیاسییه‌كانی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ یاسای‌ ره‌تكرده‌وه‌‌و به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند‪" ،‬ئه‌وانه‌ رۆڵی‌ په‌رله‌مانتاریی‌‬ ‫خۆیان بیرچوه‌و ته‌نه���ا رۆڵی‌ لێدوان‬ ‫له‌دژی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانیان گێڕاوه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ تۆمه‌ت���ی‌ تێوه‌گالنی‌ كورد‬ ‫ل���ه‌و بارودۆخ���ه‌ ئه‌منی���ه‌ی‌ له‌چه‌ند‬ ‫ناوچه‌یه‌ك���ی‌ سوننه‌نش���ینی‌ عێ���راق‬ ‫هاتوه‌ته‌پێشه‌وه‌‪ ،‬ئه‌شواق جاف وتی‌‪،‬‬ ‫" ئه‌و كه‌سه‌ی‌ كه‌ خۆی‌ به‌عسیه‌كانی‌‬ ‫ده‌هێناو دایده‌مه‌زراندن له‌دژی‌ كورد‪،‬‬ ‫به‌رپرسیاره‌ له‌و بارودۆخه‌ نه‌ك كورد‪،‬‬ ‫چونكه‌ سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق خۆی‌‬ ‫فه‌رمانده‌ی‌ گشتیی‌ هێزه‌ چه‌كداره‌كانه‌‪،‬‬ ‫خۆی‌ وه‌زیری‌ به‌رگرییه‌‪ ،‬خۆی‌ وه‌زیری‌‬ ‫ناوخ���ۆو هه‌واڵگریی���ه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ ئێمه‌‬ ‫چه‌ندینج���ار وتومانه‌ دامه‌زراندنی‌ ئه‌م‬ ‫به‌عسیانه‌ مه‌ترس���ییان هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌دۆخێك���ی‌ ئاوادا چ���ۆن ده‌توانرێت‬ ‫به‌هێزی‌ س���ه‌ربازیی‌ به‌ره‌نگاری‌ تیرۆر‬ ‫ببیته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ده‌بێت هێزی‌ دژه‌ تیرۆر‬ ‫بیكات"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ تاچه‌ند هه‌ڕه‌شه‌كانی‌‬ ‫بارزانی به‌وه‌ی‌ كه‌ كاردانه‌وه‌كانی‌ هه‌رێم‬ ‫بۆ به‌غدا چاوه‌ڕواننه‌كراوه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌و دۆخه‌ ئه‌منییه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ ئێس���تا‬ ‫عێراق تێیكه‌وت���وه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی‌‬ ‫پارتی‌ وتی‌‪" ،‬باوه‌ڕناكه‌م ئه‌وه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫ب���ه‌م بارودۆخ���ه‌وه‌ هه‌بێ���ت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫س���ه‌رۆك بارزانی‌ پابه‌نده‌ به‌ده‌ستورو‬ ‫وه‌كو كوردیش هه‌مومان دژی‌ خه‌باتی‌‬ ‫چه‌كداریی‌‌و توندوتیژین"‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )433‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/17‬‬

‫خۆکوشتن وەک تەسلیمبون بەقەدەر‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ئەگەر لەدۆخی نەمانی بەهاکان‌و تێکچونی‬ ‫تەواوی سیس���تمی ئەخالقیی لەکۆمەڵگادا‬ ‫خۆکوشتن ش���ێوەی خۆکوشتنی "ئانۆمی"‬ ‫وەربگرێ���ت‪ ،‬ئەوا خۆکوش���تنی جەبرییانە‬ ‫لەو دۆخانەدا دروس���تدەبێت کە سیستمی‬ ‫بەهاو ئەخالقیاتی کۆمەاڵیەتیی بەڕادەیەک‬ ‫توندوپت���ەوو بەھێزو ڕێکخ���راون‪ ،‬توانای‬ ‫دیسپلینکردن‌و ئاراستەکردنیان بەڕادەیەک‬ ‫گەورەیە‪ ،‬کە مرۆڤەکان هه‌ست بەپڕوکاندن‬ ‫بک���ەن‌و نەتوانن بەھیچ ش���ێوەیەک لەژێر‬ ‫جەب���رو کۆنترۆڵی کۆمەڵ���گادا دەربازیان‬ ‫ببێت‪ .‬تاکەکەس لێرەدا لەژێر دیس���پلین‌و‬ ‫کۆنترۆڵکردنی چەوس���ێنەرانەی کۆمەڵگادا‬ ‫بناڵێنێ���ت‌و ئ���ەم نااڵندنەش���ی ه���ه‌م‬ ‫بیپڕوکێنێت‌و ه���ه‌م تەواو نائومێدی بکات‪.‬‬ ‫وەک وت���م دورکهایم لێ���رەدا باس لەبونی‬ ‫"ستەمیی ئەخالقیی" دەکات‪ .‬ئەو نمونەی‬ ‫دورکهای���م دەیھێنێتەوە ب���ۆ ئەوەی ئەم‬ ‫شێوازە لەخۆکوشتنی جەبرییانە ڕونبکاتەوە‬ ‫نمونەی خۆکوش���تنی ئ���ەو کۆیالنەیە کە‬ ‫ناتوانن لەدۆخ���ی کۆیلەبون ڕزگاریانببێت‪،‬‬ ‫بەب���ێ ئەوەی کۆتای���ی بەژیانیان بھێنن‪.‬‬ ‫خۆکوش���تن وەک تاقە ڕێگای���ەک دەبینن‬ ‫بۆ دەربازبون لەکۆیەلەیەتیی‪ .‬لەکوێش���دا‬ ‫کۆمەڵگا سیس���تمە ئەخالقییەکەی خۆی‬ ‫بەڕادەی���ەک گش���تگیرکردو بەڕادەی���ەک‬ ‫س���ەپاندی کە مرۆڤ���ەکان نەتوانن بچنە‬ ‫دەرەوەی‪ ،‬ل���ەو دۆخان���ەدا ئەم ش���ێوازە‬ ‫تایبەت���ە لەخۆکوش���تن دروس���تدەبێت‪.‬‬ ‫بەبۆچون���ی م���ن پێدەچێت ئەم ش���ێوازە‬ ‫لەخۆکوشتنی ژنان ش���ێوازێکی سەرەکیی‬ ‫بێت‪ ،‬بەپێچەوانەی ڕوانینی دورکهایمەوە‪،‬‬ ‫کۆمەڵ���گای ئێمە گەرچی لەئێس���تادا پڕە‬ ‫لەھێزو گروپ‌و خەون‌و ح���ەزو چاوەڕوانی‬ ‫جیاواز‪ ،‬ب���ەاڵ سیس���تمە ئەخالقییەکەی‬ ‫شوێنی النی هه‌رەکەمی ئەم حەزو ئارەزوو‬ ‫ویستە جیاوازانەی تیادا نابێتەوە‪ .‬النیکەم‬ ‫ھێ���زە الوازو پەراوێزییەکان���ی کۆمەڵگای‬ ‫ئێمە کەرەس���تەی ئەوەیان لەبەردەس���تدا‬ ‫نییە بتوانن بەهاو ویس���ت‌و حەزو خەون‌و‬ ‫چاوەڕوانییەکان���ی خۆی���ان پیادەبک���ەن‌و‬ ‫بتوانن لەجەبرو فش���ارو ح���ەاڵڵ‌و حەرامی‬ ‫سیستمە ئەخالقییە بااڵدەستەکە البدەن‪.‬‬ ‫چەند دەرەنجامێکی گشتیی‬ ‫یەکەم‪ :‬ئەوەی دەکرێت لەکۆمەڵناسیی‬ ‫خۆکوشتنی دۆرکهایمەوە فێریببین ئەوەیە‬ ‫کە خۆکوش���تن دیاردەیەکی کۆمەاڵیەتییە‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ داد‬ ‫به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ گشتی‌ فه‌رمانگ ‌هی‌ داد ‬ ‫ژمار‌ه ‪945‬‬ ‫ی‪2‬‬ ‫فه‌رمانگ ‌هی‌ دادنوسانی‌ سلێمان ‌‬ ‫‪2014/4/6‬‬

‫ڕەگوڕیشەکانی کەمتر لەناو سایکۆلۆژیای‬ ‫تاکەکەس���ی‌و زیاتر لەناو سۆس���یۆلۆژیای‬ ‫کۆمەاڵیەتیدایە‪ .‬ئەوەی زەمینەی خۆکوشتتن‬ ‫ئام���ادەدەکات‌و پاڵ بەتاکەکەس���ەکانەوە‬ ‫دەنێت‪ ،‬بیمارییەکی دەرونیی تاکەکەسیی‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو شێوازێکی تایبەتی کۆمەڵگاو‬ ‫ژینگەیەکی کۆمەاڵیەتیی دیاریکراو‪ ،‬جۆرێکی‬ ‫تایبەتی���ی ڕێکخس���تنی پەیوەندییەکانی‬ ‫نێوان مرۆڤ‌و دەوروبەرەکەیەتی‪ .‬کۆمەڵگا‬ ‫پێکهاتێکە بەبەردەوامی‌و بەشێوازی جیاواز‬ ‫دزە دەکات���ە ن���او دڵ‌و دەرون‌و عەقڵ���ی‬ ‫تاکەکەس���ەکانەوە‪ ،‬بەش���ێوازی جی���اواز‬ ‫پرۆسەی بەتاکەکەسبونیان دەبات بەڕێوەو‬ ‫ئاراستە دەکات‪ ،‬ڕەگەکانی خۆکوشتن لەناو‬ ‫شێوازە جیاوازەکانی دزەکردنی کۆمەڵگادایە‬ ‫بۆ ن���اوەوەی تاکەکەس���ەکان‪ .‬کۆمەڵگای‬ ‫کوردی���ی ل���ەدوای ئەنف���ال‌و ڕاپەڕینەوە‬ ‫کەوتۆتە ناو کۆمەڵێک گۆڕانکاریی ڕیشەیی‌و‬ ‫فراوانەوە‪ ،‬کە بەسەریەکەوە دەسکارییەکی‬ ‫ت���ەواوی سیس���تمی بەهاکان‌و ش���ێوازی‬ ‫پەیوەندیی���ەکان‌و کارکردن���ی دەزگاکان‌و‬ ‫هاوس���ەنگییە کۆمەاڵیەتییەکانی گۆڕیوە‪.‬‬ ‫ئەوەی لەدی���اردەی خۆکوش���تندا گرنگە‬ ‫بینینی دەرکەوت‌و میکانیزمە جیاوازەکانی‬ ‫ناو ئەم گشتە کۆمەاڵیەتییە ئاڵۆزەیە‪.‬‬ ‫دوه���ه‌م‪ :‬ژینگ���ە کۆمەاڵیەتیی���ە‬ ‫جی���اوازەکان دەکرێت ش���ێوازی جیاوازی‬ ‫خۆکوشتن دروستبکەن‪ ،‬هه‌ندێک شێوازی‬ ‫خۆکوش���تن یان پەیوەندییان بەتێکچونی‬ ‫تەواوەت���ی پەیوەندی نێ���وان تاکەکەس‌و‬ ‫کۆمەڵ���گاوە هه‌یە‪ ،‬تێکچونێ���ک کۆمەڵگا‬ ‫وەک بونەوەرێک���ی بێب���اکا بەمرۆڤ���ەکان‬ ‫ئامادەیەو تاکەکەس���یش ب���وە بەخاوەنی‬ ‫خودێکی داخراو بەئاگا لەخۆی‌و خواست‌و‬ ‫چاوەڕوانییەکانی‪ .‬دۆرکهایم ئەم ش���ێوازە‬ ‫بەخۆکوش���تنی خودپەرس���تانە ناودەبات‪.‬‬ ‫خودپەرستیی لێرەدا بیمارییەکی دەرونیی‬ ‫نیی���ە‪ ،‬بەڵک���و ھێمای���ە ب���ۆ ژینگەیەکی‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی تایبەت کە تیایدا تاکەکەس‬ ‫جگە لەخ���ودی خۆی‪ ،‬ھی���چ پەناگایەکی‬ ‫کۆمەاڵیەتی تر نادۆزێتەوە‪ ،‬جگە لەداخران‬ ‫ب���ەڕوی خودی خۆی���داو مان���ەوەی لەناو‬ ‫ڕوبەرە ناوەکییەکانی کەس���ایەتی خۆیدا‪،‬‬ ‫شتێک لەناو کۆمەڵگادا نادۆزێتەوە بتوانێت‬ ‫هاودەم‌و هاوس���ەفەری بێت‪ .‬ئەم دۆخانە‬ ‫دۆخی نائومێدبونی تەواوەتیی تاکەکەسن‬ ‫بەرامبەر بەکۆمەڵگاو دۆخی وێرانبونی ئەو‬ ‫پەیوەندییانەی���ە کە ئەو م���رۆڤ بەژینگە‬

‫کۆمەاڵیەتییەک���ەی خۆی���ەوە گرێئەدات‪.‬‬ ‫خاڵی سەرەکیی لەم شێوازە لەخۆکوشتندا‬ ‫دروس���تبونی تاکەکەس���ێکی ھۆش���یارە‬ ‫بەتاکبونی خ���ۆی‪ ،‬لەن���او کۆمەڵگایەکدا‬ ‫نایەوێت ڕوبەرێکی تایبەت بەو تاکەکەسە‬ ‫ببەخش���ێت‌و دان بەتاکەکەس���بونی ئەودا‬ ‫بنێت‪.‬‬ ‫سێهه‌م‪ :‬ش���ێوازێکی دوهه‌می خۆکوشتن‬ ‫ئەو ش���ێوازەیە کە دورکهایم بەخۆکوشتنی‬ ‫"ئەویترپەرس���تیی"یان "غەیرەپەرس���تیی"‬ ‫ناویدەبات‪ .‬خۆکوشتنێک پەیوەندی بەوەوە‬ ‫هه‌یە تاکەکەس بونی خۆی بەکەمتردەزانێت‬ ‫لەبونی کۆمەڵگا‪ ،‬یان لەبونی ئەو خێزان‌و‬ ‫گروپ‌و ژینگە کۆمەاڵیەتییەی تیایدا دەژی‪.‬‬ ‫بەپێچەوانەی خۆکوشتنی خودپەرستانەوە‬ ‫ئەم شێوازە لەخۆکوشتن پەیوەندی بەوەوە‬ ‫هه‌یە کە تاکەکەس لەدۆخی ئامێزانبونێکی‬ ‫تەواو ق���وڵ‌و فراواندایە بەکۆمەڵگا‪ ،‬تا ئەو‬ ‫ش���وێنەش ئامادەیە لەپێناوی کۆمەڵگادا‬ ‫کۆتای���ی بەژیان���ی خۆی بھێنێ���ت‪ .‬لەم‬ ‫دۆخانەدا هه‌م تاکەکەس ئامادەیە قوربانی‬ ‫بەخۆی بدات لەپێناوی بەهاو نرخ‌و خواستە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکان���دا‪ ،‬ه���ه‌م کۆمەڵ���گاش‬ ‫ئامادەیە قوربانی بەتاکەکەسەکانی بدات‪.‬‬ ‫ئەم جۆرە خۆکوش���تنە ھێما بۆ بااڵدەستی‬ ‫تەواوی بونی���ادە کۆمەاڵیەتیی‌و دەرونیی‌و‬ ‫ئەخالقییە تەقلیدییەکان دەکات‌و شایەتی‬ ‫لەالوازی���ی ڕۆح���ی تاکگەری���ی‌و الوازیی‬ ‫ئامادەگی���ی تاکەک���ەس وەک تاکەک���ەس‬ ‫لەکۆمەڵگادا ئەدات‪.‬‬ ‫چوارەم‪ :‬شێوازی س���ێهه‌می خۆکوشتن‬ ‫ئەو ش���ێوازەیە کە لەتێکچون‌و وێرانبونی‬ ‫سیستمی بەهاو نرخە کۆمەاڵیەتییەکانەوە‬ ‫دروس���تدەبێت‪ ،‬بەجۆرێ���ک س���نوری‬ ‫جیاکردنەوەی باش���ە لەخراپەو دەش���ێت‬ ‫لەناشێت‪ ،‬لەدۆخی شڵەژانێکی تەواوەتیدا‬ ‫بێ���ت‪ .‬بەهاکان نەتوانن چیتر بەش���داربن‬ ‫لەڕێکخستن‌و داڕش���تنی ژیانی تاکەکەس‌و‬ ‫ژیان���ی کۆمەاڵیەتی���داو نەتوان���ن ڕۆڵ���ی‬ ‫کۆنت���رۆڵ‌و دیس���پلینکردنی پێویس���ت‬ ‫ببینن‪ .‬ب���ۆ نمون���ە بەه���اکان بەجۆرێک‬ ‫الوازو نائام���ادەو بێکاریگەریی بن نەتوانن‬ ‫سنورێک بۆ جۆری هه‌ڵسوکەوت‌و شێوازی‬ ‫چاوەڕوانی���ی‌و ھێ���زی ئ���ارەزوو تەماحی‬ ‫خواس���تە زۆرو هه‌ندێکجارناماقوڵەکان���ی‬ ‫تاکەک���ەس‪ ،‬دابنێن‪ .‬ه���اوکات تاکەکەس‬ ‫هه‌ستنەکات شتێک لەدەرەوەی ژیانی ئەودا‬ ‫هه‌یە کە مانادارەو دەتوانێت ئاراس���تەیەک‬

‫ی كه‌ له‌الیه‌ن داواكار پێشكه‌ش به‌م فه‌رمانگه‌ی ‌ه كراوه‌ له‌الیه‌ن (فواد حه‌مه‌ حان حه‌مه‌ سور) پێشكه‌ش‬ ‫ی ئه‌و داوایه‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی كارگه‌ی (میو‌ه بۆ دروس���تكردنی‌ پالس���كۆی میوه‌ ) له‌به‌روار ‪ ،2014/4/24‬داوای‌ تۆمار‬ ‫به‌فه‌رمانگه‌كه‌مان كراوه‌ خاوه‌ن ‌‬ ‫ی كراوه‌ به‌ پێی یاس���ای دادنوسان‬ ‫كردنی‌ ئه‌و ئامێرانه‌ی‌ كردوه‌ ك ‌ه له‌نزیك (ژاڵه‌) دانراو‌ه كه‌ ئامێره‌كانی‌ له‌خواره‌و‌ه دیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ خۆی‌ به‌په‌یوه‌ندیدار یا خاوه‌ن ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ینه‌و‌ه هه‌ر كه‌س ‌‬ ‫ی كوردس���تان باڵو ‌‬ ‫ژماره‌(‪ )33‬س���اڵی‌ (‪ )1998‬به‌ركار له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی داواكار‬ ‫ی ئه‌م فه‌رمانگه‌ی ‌ه بكات‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه به‌ناو ‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌و ئامێران ‌ه داده‌نێ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )15‬پانز‌ه ڕۆژدا س���ه‌ردان ‌‬ ‫ی تۆماری‌ ئامێره‌كانی‌ پێده‌درێت ‪..‬‬ ‫تۆماری ده‌كه‌ین‌و بڕوانام ‌ه ‌‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ ڕێزدا‪.............‬‬

‫ونبون‬

‫جەماوەری���ی‌و لەگ���ەڵ ئایدیۆلۆژی���ای‬ ‫بەرخۆری���زم‌و لەگەڵ ئ���ەو دەوڵەمەندبونە‬ ‫خێراو ئەفس���انەییەدا ک���ە لەدونیای دوای‬ ‫ڕەپەڕینەوە دروستبوە‪ .‬بەمەش هه‌ستکردن‬ ‫بەغەردلێکردن‌و ب���ەدۆڕان‌و بەنائومێدبونی‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی م���ەوداو ڕەهه‌ن���دی تازەو‬ ‫ترسناکیان وەرگرتوە‪.‬‬ ‫نۆه���ه‌م‪ :‬گ���ەر ئ���ەو هه‌س���تە قوڵ���ە‬ ‫بەغەدرلێک���ردن‌و دۆڕان‌و نائومێدیی���ەی‬ ‫لەس���ەرەوە باسمانکرد ببەس���تینەوە بەو‬ ‫ڕاس���تتییەوە کە لەدونیای دوای ڕاپەڕیندا‬ ‫هه‌س���تکردن ب���ە "م���ن" بەھێزت���ر بوەو‬ ‫مۆدێلەکانی خودسازیی نوێی چیتر ناتوانن‬ ‫لەژێر س���ێبەرو ڕەحمی بەها تەقلدییەکاندا‬ ‫بمێنێتەوە‪ ،‬ئەودەم قواڵیی کێش���ەکانمان‬ ‫زیاتر بۆ دەردەکەوێت‪ .‬ئەم گەش���ەکردنە‬ ‫نوێیانە ڕویان بەبونیادی تەقلدیی خێزان‌و‬ ‫بەڕەهه‌ن���دە چەپێن���ەرو پڕ فش���ارەکانی‬ ‫سیس���تمی ئەخالقیی‌و بەشێوازە تازەکانی‬ ‫پیاوەتی���ی‌و ژنب���ون‌و تەنانەت ب���ەدەزگا‬ ‫س���ەرەکییەکانی حوکمڕانیدا دەتەقێتەوە‪.‬‬ ‫بەمەش دۆخێک���ی ئاڵۆز دروس���تدەبێت‪،‬‬ ‫ت���ەواو جیاواز لەو دۆخ���ەی بەر لەدونیای‬ ‫ئەنفال‌و ڕاپەڕین لەئارادابو‪.‬‬ ‫دەه���ه‌م‪ :‬ئەگ���ەر بەھێزبون���ی کردەی‬ ‫بەرخۆری���ی جەماوەریی‌و بااڵدەس���تبونی‬ ‫ئایدیۆلۆژیای بەرخۆریزمیش بخەینە س���ەر‬ ‫ئ���ەم دۆخە تازەی���ە ئەوا وێنەک���ە تەواو‬ ‫ئاڵۆزتر دەبێت‪ .‬بەرخۆریزم ئایدیۆلۆژیایەکە‬ ‫ڕوی لەتاکەکەس‌و ئارەزوو ویستەکانییەتی‪.‬‬ ‫ب���ەزۆر مانا مرۆڤ بخوازێت یان نەخوازێت‬ ‫بەرخۆریی بەرەو دروس���تکردنی "من"ێکی‬ ‫تایب���ەت پاڵیپێوەدەنێ���ت‌و ک���ردەی‬ ‫بەتاکەکەسبونی ئاسانترو خێراتر دەکات‪.‬‬ ‫ئەمە ڕوبەری بون بە "من" لەدونیای ئێمەدا‬ ‫تا دێت گەورەت���رو فراوانتر دەکات‪ ،‬منێک‬ ‫بەهه‌مو ئەو کێش���انەوە ک���ە لەپەیوەندیدا‬ ‫بەبەرخۆریی���ەوە دروس���تدەبێت‪ .‬ئ���ەم‬ ‫"م���ن"ە ئەمڕۆکە لەگ���ەڵ دەزگاو پێکهاتە‬ ‫تەقلیدییەکانی دونیای ئێمەدا‪ ،‬لەخێزانەوە‬ ‫بۆ حی���زب‌و لەمزگەوتەوە ب���ۆ دەزگاکانی‬ ‫فێربون‪ ،‬ڕوبەڕوی کێشەی گەورە بۆتەوە‪.‬‬ ‫هه‌روەها لەدەرگیرییەکی گەوره‌شدایە لەگەڵ‬ ‫سیستمە ئەخالقییە بااڵدەستەکاندا‪.‬‬ ‫ئەم دۆخ‌و گشتە ئاڵۆزە ئەو سەرزەمینە‬ ‫کۆمەاڵیەتیی‌و ئەخالقیی‌و فەرهه‌نگییەیه‌ کە‬ ‫کردەی خۆکوشتن لەکوردستاندا دروست‌و‬ ‫ئاراستە دەکات‪.‬‬

‫کورد‪ ،‬پێویستە چۆن مامەڵە‪ ...‬پاشماوه‌‬

‫ئــاگــاداری‬

‫ئامێره‌كان‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ێ ژماره‌ _ئێران ‌‬ ‫ی پالستك _ ب ‌‬ ‫‪ /1‬ئامێری‌ هارین ‌‬ ‫تابی ‪2013 / machim Aras /‬‬ ‫ی پالستیك _ بێ ژمار‌ه _ تابی _‬ ‫‪ /2‬ئامێری‌ هاڕین ‌‬ ‫ی _ ‪2013‬‬ ‫‪ asiamachin‬ئێران ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ /3‬ئامێری‌ هوپه‌ر بۆ پاكردنه‌وه‌ی ورد‌ه ئاسن له‌پالستیك _ بێ ژمار‌ه ‪ 2013‬ئێران ‌‬ ‫‪H1224o/vy‬‬ ‫ی پالستیك ژ‬ ‫‪ /4‬ئامێری‌ توانه‌و‌ه و دروست كردنی‌ صندوق ‌‬ ‫ی‬ ‫تابی ‪ / 2013 ma8800 /‬ئیران ‌‬ ‫‪ /5‬ئامێری‌ چیلر بۆ ساردكردنه‌وه‌ی‌ قاڵبه‌كان _ ‪2Ca11070120‬‬ ‫ی‬ ‫تابی ‪/ 2013 _ 15A HP _ 81c /‬ئێران ‌‬

‫بەژیانی بدات‪ .‬فش���اری کۆمەڵ���گا لێرەدا‬ ‫لەس���ەر تاکەک���ەس‌و توان���ای کۆمەڵ���گا‬ ‫ل���ەوەدا کە هاریکاری���ی تاکەکەس بێت بۆ‬ ‫ئەوەی بتوانێ���ت لەناو ئاڵۆزییەکانی ژیانی‬ ‫کۆمەاڵیەتیدا "ڕێگای ڕاس���ت" بدۆزێتەوە‪،‬‬ ‫تەواو الوازدەبێت‪ .‬دۆرکهایم ئەم ش���ێوازە‬ ‫لەخۆکوشتن ناودەنێت "ئانۆمی"‪.‬‬ ‫پێنجەم‪ :‬ش���ێوازی چوارەمی خۆکوشتن‬ ‫ئەو جۆرەیە کە بە "خۆکوشتنی جەبریی"‬ ‫ناودەبرێ���ت‪ .‬خۆکوش���تن لێ���رەدا وەک‬ ‫قەدەرێک���ی لێدێت کە تاکەکەس نەتوانێت‬ ‫لێیدەربازبێ���ت‪ .‬ئ���ەم دۆخ���ە ھێم���ا بۆ‬ ‫دروس���تبونی ژیانێکی کۆمەاڵیەتیی دەکات‬ ‫تیای���دا تاکەکەس بەجۆرێک���ی وا گەورەو‬ ‫فرەالیەن لەژێر فش���ارو توانای دیسپلین‌و‬ ‫کۆنترۆڵکردن���ی کۆمەڵگادایە‪ ،‬بەهاو نۆرم‌و‬ ‫دەزگاو چاوەڕوانیی���ەکان بەڕادەی���ەک‬ ‫بەھێزن‪ ،‬تاکەکەس خۆی وەک کۆیلەی ئەو‬ ‫ش���تانە دەبینێت‌و نەشتوانێت ئەگەرێک بۆ‬ ‫دەربازبون لێیان وێنابکات‪ .‬تاقە ش���تێک‬ ‫بتوانێ���ت بیبات���ە دەرەوەی ئەو فش���ارو‬ ‫دیس���پلینانەوە مردنە‪ .‬تاکەک���ەس لێرەدا‬ ‫خ���ۆی دەکوژێ���ت بۆئ���ەوەی لەکۆمەڵگاو‬ ‫لەفشارو لەزۆربۆھێنانەکانی ڕزگاریببێت‪.‬‬ ‫شەشەم‪ :‬ئەوەی لەدونیای ئێمەدا گرنگە‬ ‫بینین���ی ئەم گش���تە ئاڵۆزەی���ە‪ ،‬بینینی‬ ‫ئ���ەم ش���ێوازە جیاوازانەی خۆکوش���تنە‪،‬‬ ‫دورکەوتنەوەیە لەو تەفیس���رە سادانە کە‬ ‫خۆکوشتن بەکۆمەڵێک قسەی گشتیی لەسەر‬ ‫پیاوساالریی‌و پاتریارکیەتەوە دەبەستنەوە‪،‬‬ ‫یان بەبەس���تنەوەیەکی میکانیکی چەمکی‬ ‫پیاوەتی���ی بەناس���یۆنالیزمەوە‪ .‬ڕاس���تە‬ ‫هه‌م پیاوس���االریی‌و ه���ه‌م پاتریارکیەت‌و‬ ‫ه���ه‌م ناس���یۆنالیزم ڕۆڵیان لەن���او ژیانی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی ئێمەدا گەورەو فراوانە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هه‌ر یەکێک لەوانە هه‌م بەش���ێوازی جیاواز‬ ‫ئامادەن‌و هه‌م لەناو رەوت‌و کۆنتێکس���تی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی جیاوازدا دەستبەکارن‪ .‬ئەوەی‬ ‫کە هه‌م���و چەمکە فیکریی‌و تیورییەکانمان‬ ‫بۆ تێگەیش���تن لەم دیاردە ترس���ناکە لەو‬ ‫قسەکردنە گشتییانەدا لەسەر پیاوساالریی‌و‬ ‫پاتریارکیەت‌و ناس���یۆنالیزم کۆبکەینەوە‪،‬‬ ‫ئەمە ئەوەندەی ڕێگایەکە بۆ تێنەگەیشتن‌و‬ ‫نەناس���ینی دیاردەی خۆکوشتن‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫دەروازەی���ەک نییە بۆ ناس���ینێکی تەواوو‬ ‫زانستییانەی ئەم دیاردەیە‪.‬‬ ‫حەوت���ەم‪ :‬ب���ۆ نمون���ە خۆکوش���تنی‬ ‫خودپەرس���تانە لەکوردس���تاندا پەیوەندی‬

‫ب���ەوەوە هه‌ی���ە کە جۆرێ���ک لەتاکەکەس‬ ‫لەکوردس���تاندا دروس���تبوە ک���ە داوای‬ ‫ڕێزگرتن لەخۆی‌و لەخواست‌و ئارەزوەکانی‬ ‫دەکات‪ ،‬هه‌س���تکردنی بەخ���ودی خ���ۆی‬ ‫هه‌س���تکردنی بەھێزەو ھۆشیاریشە بەوەی‬ ‫لەن���او دونیایەکدا ده‌ژی ک���ە چیدی دونیا‬ ‫تەقلیدییەکەی جاران نییە‪ .‬ئەمڕۆ ژنانێک‬ ‫هه‌ن کە خوێندەوارن‌و هه‌ستێکی تایبەتیان‬ ‫بەخودبون���ی خۆی���ان وەک تاکەکەس لەال‬ ‫دروستبوە‪ ،‬خاوەنی "من"ێکی تاکەکەسین‬ ‫ک���ە بەشایس���تەی ئ���ەو ج���ۆرە مامەڵە‬ ‫تەقلیدیی‌و سونەتییەی نازانن کە لەچەندان‬ ‫ڕوبەری کۆمەاڵیەتی ئێمەدا ئامادەیە‪ .‬ئەم‬ ‫گەش���ەکردنە بەزۆر مانا گەش���ەکردنێکی‬ ‫پۆزەتیڤە‪ ،‬ھێما ب���ۆ لەدایکبونی جۆرێکی‬ ‫نوێ لەتاکەکەس دەکات‪ ،‬بەاڵم نەگونجانی‬ ‫دونی���ای ئێمە لەگەڵ ئەم گەش���ەکردنەدا‬ ‫کێشە گەورەکەیە‪.‬‬ ‫هه‌ش���تەم‪ :‬وەک وت���م خۆکوش���تنی‬ ‫"ئانۆمی" پەیوەندی بەتێکچونی سیستمی‬ ‫بەهاو نرخە ئەخالقییەکانی دونیای ئێمەوە‬ ‫هه‌یە‪ ،‬لێرەش���دا مەس���ەلەکە ته‌نها بونی‬ ‫پیاوس���االریی‌و پاتریارکیەت نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دروستبونی دونیایەکیش���ە کە چیتر بەها‬ ‫کۆنەکان لەناوی���دا کارناکەن‪ ،‬یان النیکەم‬ ‫ھێزی جارانیان لەدەستداوەو چەندان درزو‬ ‫شەبەقی ئەخالقییان تێبوە‪ .‬بەاڵم هاوکات‬ ‫بەه���ای تازە دروس���ت نەبون ک���ە بتوانن‬ ‫هاریکاریی مرۆڤەکان بن بۆ جیاکردنەوەی‬ ‫ڕاس���ت لەهه‌ڵ���ەو ئەش���ێ لەناش���ێی‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی‪ .‬سیس���تمی بەه���او نرخە‬ ‫ئەخالقیی���ە تەقلیدییەکان���ی دونیای ئێمە‬ ‫لەبەردەم ھێرش���ی بەرخۆریی جەماوەریی‌و‬ ‫گەش���ەکردنی ئایدیۆلۆژی���ای بەرخۆریزمدا‬ ‫دەناڵێنێت‌و لەزۆر شوێندا توانای کارکردنی‬ ‫لەم ژینگە نوێیەدا نەماوە‪ .‬لەبەردەم فشاری‬ ‫بەهاکان���ی کۆکردن���ەوەو کەڵەکەکردن���ی‬ ‫سەرمایەدا‪ ،‬لەبەردەم ئەو مۆدێلە تازانەدا‬ ‫کە بۆ دەوڵەمەندبون دروستبون‪ ،‬لەبەردەم‬ ‫بەکااڵبون���ی چەن���دان دەرکەوت���ی ژیانی‬ ‫کۆمەاڵیەتی���دا‪ ،‬بەها ته‌قلیدییەکان ناتوانن‬ ‫چیتر دەس���تبەکاربن‌و ناتوانن ئاراس���تەی‬ ‫ئەو دونیایە بکەن کە دروستبوە‪ .‬هه‌ژاریی‬ ‫چیت���ر هه‌مان ئ���ەو مانایان���ەی نییە کە‬ ‫لەقۆناغەکانی پێشتریی کۆمەڵگای ئێمەداو‬ ‫لەپاڵ سیستمە ئەخالقییە تەقلیدییەکاندا‬ ‫هه‌یب���وە‪ ،‬ئەمڕۆهه‌ژارکەوت���ن دەچێت���ە‬ ‫پەیوەندییەوە لەگەڵ کردەی بەرخۆریزمی‬

‫‪19‬‬

‫دادنوسی سلێمانی‌‪2/‬‬ ‫سۆران یادگار ره‌شید‬ ‫‪2014/4/6‬‬

‫* ناس���نامه‌یه‌کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه‌ به‌ناوی (حس���ن جافر طه‌) هه‌رکه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ پرسگه‌ی‬ ‫ئاوێنه‌‌‪‌.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه‌ به‌ناوی ( كاوه‌ حسن رحیم )هه‌رکه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ پرسگه‌ی‬ ‫ئاوێنه‌‌‪‌.‬‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌کی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه‌ به‌ناوی (مریوان عثمان حه‌مه‌ ڕه‌ش )هه‌رکه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌‬ ‫پرسگه‌ی ئاوێنه‪‌‌‌.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه‌ به‌ناوی (ئامانج عمر محمود )هه‌رکه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ پرسگه‌ی‬ ‫ئاوێنه‌‌‪‌.‬‬ ‫ی‬ ‫ی (كاوه‌ حسن رحیم ) هه‌ركه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ پرسگ ‌ه ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ كۆمپانیای (كریــڤو) ونبوه‌ به‌ناو ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌کی ژوری‌ بازرگانی‌ سلێمانی‌ ونبوه‌ به‌ ناوی‌ ( سیروان حه‌مه‌ صالح ) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ‬ ‫پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌کی ژوری‌ بازرگانی‌ سلێمانی‌ ونبوه‌ به‌ ناوی‌ (سامی‌ عبدالرحمن عمر) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ‬ ‫پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌کی ژوری‌ بازرگانی‌ سلێمانی‌ ونبوه‌ به‌ ناوی‌ (كارزان گه علی‌ محمود) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ‬ ‫پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‬

‫دەبێت ئەنجومەنێک دروست بکرێت‬ ‫لەهەمو شارو ش���ارۆچکەو گوندەکانی‬ ‫ناوچە کێشەلەس���ەرەکانی ئێس���تای‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬ئەو ئەنجومەنە پێویستە‬ ‫لەسەر بنەمای فرەپێکهاتەیی‌و لەپێناو‬ ‫پێکەوەژیانی گەالن دروس���ت بکرێت‪،‬‬ ‫ناب���ێ ناوەندگەرابێ���ت‌و بەپێ���وەری‬ ‫حزب���ی بەڕێوەببرێ���ن‪ .‬پێویس���تە لەو‬ ‫ئەنجومەنان���ە هاوس���ەنگی نەتەوەیی‪،‬‬ ‫ڕەگەزی‌و ئاین���ی پارێزراوبێت‌و گەالنی‬ ‫ئەو ناوچەیە خۆی���ان خاوەنی بڕیاربن‬ ‫بۆ شێوازی بەڕێوەبردنی ناوچەکانیان‪.‬‬ ‫کاری ئەو ئەنجومەنانە داڕشتنی پالنی‬ ‫پاراس���تن‪ ،‬بەڕێوەبردن‌و خزمەتگوزاری‬ ‫بێت‪ ،‬هەروەها پێشخس���تنی بوارەکانی‬ ‫کەلت���ورو هون���ەر‪ .‬بۆ ئەو مەبەس���تە‬ ‫کۆمەڵێک فەرمانگە دروست بکرێن کە‬ ‫دەسەاڵتیان هەبێت‌و ناوەندگەرا نەبن‪.‬‬ ‫دەکرێت س���ود لەئەزمون���ی ڕۆژئاوای‬ ‫کوردس���تان وەربگیرێت‪ ،‬ب���ۆ نمونە؛‬ ‫لەدوای هێرش���ی گروپە توندڕەوەکان‬ ‫ب���ۆ س���ەرێکانی‪ ،‬هاواڵتی���ان خۆیان‬ ‫ڕێکخس���تەوەو کۆمەڵێ���ک ئەنجومەنی‬ ‫س���ڤیل دروس���تکران کە لەس���ەرجەم‬ ‫پێکهاتەکانی ش���ارەکە پێکهاتبون بۆ‬ ‫پاراس���تن‌و بەڕێوەبردنی ش���ارۆچکەی‬ ‫سەرێکانی‪.‬‬ ‫چۆن ع���ەرەب‌و تورکمان���ەکان ڕازی‬ ‫دەکرێ���ن بەکوردس���تانیبونی ئ���ەو‬ ‫ناوچانە؟‬ ‫دەبێت الیەنی کوردی بەهەڵوێستەکانی‬ ‫خۆی���دا بچێت���ەوەو مامەڵەیەکی نوێ‬ ‫لەگەڵ ئەو ناوچانە بکات‪ .‬پێویس���تە‬ ‫لەبەڕێوەبردن‌و پاراستنی ئەو ناوچانە‬

‫زی���اد لەئاس���تی جەم���اوەری خۆیان‪،‬‬ ‫بەرپرس���یارێتی بەو الیەن���ە عەرەبی‌و‬ ‫تورکمانیان���ە بدرێ���ت کە ئێس���تا لەو‬ ‫ناوچان���ە بونی���ان هەی���ە‪ ،‬بەڕادەیەک‬ ‫هاوبەش‌و بەش���داربن لەهەمو بڕیارێکی‬ ‫سیاسی‌و ئیداری‪ .‬هەروەها پارێزگاری‬ ‫لەزمان‪ ،‬کەلتورو هونەری ئەو نەتەوانە‬ ‫بکرێت‪.‬‬ ‫چ���ۆن پارێ���زگاری لەیەکپارچەی���ی‬ ‫باشوری کوردستان بکرێت؟‬ ‫پێویستە بەزوترین کات دەستورێکی‬ ‫نیش���تیمانی بۆ باش���وری کوردستان‬ ‫بنوس���رێتەوەو پەس���ەند بکرێ���ت‪،‬‬ ‫بەش���ێوەیەک ڕەچاوی فرەپێکهاتەیی‌و‬ ‫پێکەوەژیانی گەالن ب���کات لەهەرێمی‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬هەرێ���م دەس���تبەرداری‬ ‫کۆمەڵێک بانگەش���ەو دروشم ببێت کە‬ ‫لەسەر بنەمای «یەکنەتەوەو یەکئااڵو‬ ‫یەکزم���ان» لەس���ەردەمی شۆڕش���ی‬ ‫ک���ورد لەچیا داڕێژراون‪ ،‬دەبێ هەرێمی‬ ‫کوردستان بۆ هەمو گەالنی کوردستان‬ ‫وەک ی���ەک بێت‪ .‬لەهەموش���ی گرنگتر‬ ‫ئەوەیە ل���ەم کاتەدا پێویس���تە هەرێم‬ ‫واز لەباس���کردنی ڕاگەیاندنی دەوڵەتی‬ ‫ک���وردی بهێنێ���ت‌و ب���ەو بانگەش���انە‬ ‫مەترسی لەسەر ئارامی‌و پێکەوەژیانی‬ ‫هەرێمەکە دروست نەکات‪ ،‬دەکرێت ئەو‬ ‫پرسە دوابخرێت بۆ ئایندە‪.‬‬ ‫هەنگاوی دواتر‪..‬‬ ‫پاش ئەوەی باری ئاس���ایش‌و ژیانی‬ ‫هاواڵتیان ئاسایی دەبێتەوەو کۆمەڵگە‬ ‫ڕێکدەخرێت���ەوە‪ ،‬پێویس���تە هەرێمی‬ ‫کوردس���تان هەوڵ���ە دیبلۆماتییەکانی‬ ‫چڕبکات���ەوە ب���ۆ ئ���ەوەی لەئاس���تی‬

‫ونبون‬

‫جیهانیدا دان بەهەرێمی کوردس���تاندا‬ ‫بنرێ���ت وەک هەرێمێکی س���ەربەخۆی‬ ‫دیموکراتی‌و هی���چ هێزێکی ناوچەییش‬ ‫ل���ەدژی نەوەس���تێتەوە‪ .‬ب���ۆ دڵنیایی‬ ‫س���ەرکەوتنی ئ���ەو هەن���گاوە‪ ،‬کورد‬ ‫پێویس���تە ناوماڵی خ���ۆی ڕێکبخات‌و‬ ‫پەیوەس���تبونی پارتەکان بەدەوڵەتانی‬ ‫ناوچەک���ە کەمبێت���ەوە‪ ،‬لەهەموش���ی‬ ‫گرنگتر زیندوکردنەوەی داهاتی ناوخۆو‬ ‫بەهێزکردن���ی کەرتی ئاب���وری هەرێم‪،‬‬ ‫لەپێن���او ئەوەی خەڵکی کوردس���تان‌و‬ ‫حکومەتەکەی پشت بەخۆی ببەستێت‌و‬ ‫خاوەن���ی ئابوری س���ەربەخۆو بڕیاری‬ ‫سەربەخۆ بێت‪.‬‬ ‫دەبێ پەرلەمانی کوردستان بەوردی‬ ‫چاودێریی ئەو ناوچانە بکات‌و هەرکاتێک‬ ‫ئەو سیس���تەمە س���ەرەتاییە شوێنی‬ ‫خۆی گ���رت‪ ،‬هەڵبژاردنێکی دیموکراتی‬ ‫بکرێت‌و هەرالیەنێکی کوردی‪ ،‬عەرەبی‪،‬‬ ‫تورکمان‪...‬هتد‪ ،‬لەسەر بنەمای پرۆژەو‬ ‫بەپێی ئاستی دەنگەکانی بەرپرسیارێتی‬ ‫وەربگرێت‪.‬‬ ‫ئەگ���ەر ک���ورد بەهۆش���یاری‌و‬ ‫بەرنامەیەکی تۆکمە مامەڵە لەگەڵ ئەم‬ ‫دۆخە نەکات‪ ،‬ئەوا گەلەکەمان توش���ی‬ ‫کارەس���اتێکی گەورە دەبێت بەتایبەت‬ ‫لەو ناوچە کوردس���تانییانەی ئێس���تا‬ ‫لەدەرەوەی س���نوری یاسایی هەرێمی‬ ‫کوردس���تانن‪ ،‬بەرای م���ن نابێ بەهیچ‬ ‫جۆرێ���ک هێزەکان���ی پێش���مەرگە لەو‬ ‫ناوچانە بکشێنەوە‪ .‬پێویستە لەسایەی‬ ‫دەستپێشخەرییەکی دیموکراتی کوردی‪،‬‬ ‫جگ���ە لەک���ورد‪ ،‬گەالنی دیک���ەی ئەو‬ ‫ناوچانەش سودمەندو پارێزراوبن‪.‬‬

‫* ناس���نامه‌یه‌کی ژوری‌ بازرگانی‌ س���لێمانی‌ ونب���وه‌ به‌ناوی‌ (كامه‌ران فرج قادر) هه‌رك���ه‌س دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ‬ ‫پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌کی ژوری‌ بازرگانی‌ س���لێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (چێنه‌ر لوقمان كریم ) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ‬ ‫پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی بازرگانی‌ س���لێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ ( دیار عثمان صادق ) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌کی ژور ‌‬ ‫پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫"عێراقی نوێ" به‌كوێ ده‌گات؟‬ ‫ئاسۆس هه‌ردی‬ ‫بۆچی عێراق به‌م دۆخه‌ی ئێستا گه‌یشت‌و كێ به‌رپرسیاره‌؟ وه‌اڵمی ئه‌م‬ ‫پرسیاره‌ پێویس���تی به‌خوێندنه‌وه‌ی دۆخی سیاسی‌و پێشهاته‌كانی سااڵنی‬ ‫رابردوی پرۆس���ه‌ی سیاس���ییه‌ له‌عێراقدا كه‌ ره‌نگه‌ ئێره‌ ش���وێنی نه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێموایه‌ س���ه‌رباری گه‌لێك هۆكار‌و روداوی جیاواز‪ ،‬دو كه‌س هه‌ن كه‌‬ ‫زۆرترین به‌رپرس���یارێتییان ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆ‪ :‬یه‌كه‌میان ئۆبامای سه‌رۆكی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‌و دوه‌میان مالیكی سه‌ره‌ك وه‌زیری عێراق‪.‬‬ ‫ئۆبام���ا له‌كه‌مپینی هه‌ڵبژاردن���ی یه‌كه‌مین ده‌وره‌ی خۆی���ه‌وه‌‪ ،‬گوتاری‬ ‫سیاس���ی خۆی به‌رامبه‌ر به‌عێراق له‌س���ه‌ر بناغه‌ی كش���انه‌وه‌ی هێزه‌كان‬ ‫داڕش���تبو‪ .‬كه‌ بو به‌س���ه‌رۆكیش نه‌ك هه‌ر هێزه‌كانی كش���انده‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌بری دیپلۆماسییه‌تی ئه‌كتیڤ‌و به‌كارهێنانی قورسایی ئه‌مه‌ریكا بۆ دانانی‬ ‫كاریگه‌ری له‌سه‌ر هاوكێش���ه‌ سیاسییه‌كانی عێراق‪ ،‬زیاتر وه‌ك ئه‌كته‌رێكی‬ ‫الوه‌ك���ی‌و دوره‌په‌رێز مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ روداوه‌كاندا كرد‪ .‬به‌مه‌ش له‌الیه‌كه‌وه‌‬ ‫(وه‌ك زۆرێك له‌چاودێران ده‌ڵێن)‪ ،‬عێراقی ته‌سلیمی ئێران كرد‪ ،‬له‌الیه‌كی‬ ‫تریشه‌وه‌ هیچ رۆڵێكی نه‌بو له‌به‌رگرتن به‌سیاسه‌ته‌ تائیفی‌و تاكڕه‌وانه‌كانی‬ ‫مالیكی���دا‌و‪ ،‬نه‌یتوانی ه���اوكاری عێراقییه‌كان بێت بۆئه‌وه‌ی له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫بناغه‌یه‌ی به‌نوس���ینه‌وه‌ی ده‌ستوری عێراق‌و به‌ڕێخستنی پرۆسه‌ی سیاسی‬ ‫داڕێژرابو‪ ،‬بینای ده‌وڵه‌تی دامه‌زراوه‌یی بكه‌ن‪.‬‬ ‫هه‌رچی نوری مالیكیش���ه‌‪ ،‬به‌پشتیوانی ئێران‌و له‌غیابی رۆڵی كاریگه‌ری‬ ‫ئه‌مه‌ریكییه‌كان���دا‪ ،‬هه‌نگاو به‌هه‌نگاو ده‌س���تی به‌س���ه‌ر هه‌مو جومگه‌كانی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدا گرت‌و به‌به‌رنامه‌‪ ،‬سه‌ره‌تا كه‌وته‌ لێدانی ئه‌و هێزه‌ سوننییانه‌ی‬ ‫بڕیاریاندابو به‌شداری پرۆس���ه‌ی سیاسی بكه‌ن‪ .‬هه‌ر به‌وه‌شه‌وه‌ نه‌وه‌ستا‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و كه‌وته‌ بیانوگرت���ن‌و شه‌ڕفرۆش���تن به‌كورد‌و ته‌نان���ه‌ت ئه‌و هێزه‌‬ ‫ش���یعانه‌ش كه‌ ئاماده‌نه‌بون ته‌سلیمی ده‌س���ه‌اڵته‌كه‌ی بن‪ .‬له‌م نێوه‌نده‌دا‬ ‫ئه‌وه‌ی بو به‌قوربانی‪ ،‬پرۆس���ه‌ی سیاسی‌و بناغه‌ ده‌ستورییه‌كه‌ی بو‪ .‬بۆیه‌‬ ‫له‌راس���تیدا ئه‌وه‌ی روده‌دات‪ ،‬هه‌ره‌سی ئه‌و سیستمه‌یه‌ كه‌ ئه‌مه‌ریكییه‌كان‬ ‫خۆیان له‌عێراق دایانڕشت‌و هه‌ر خۆشیان بونه‌ هۆكارێكی هه‌ره‌سهێنانی‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئایا ئه‌م���ه‌ كۆتایی "عێراقی نوێ"یه‌؟ پێموایه‌ هێش���تا له‌كۆتایی‬ ‫تونێله‌كه‌دا روناكییه‌ك هه‌یه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر سیاسه‌تی پاسیڤی ئه‌مه‌ریكا‌و تاكڕه‌ویی‬ ‫مالیكی دو ه���ۆكاری ئه‌م دۆخه‌بن (دیاره‌ له‌پاڵ گه‌لێك هۆكاری دیكه‌دا)‪،‬‬ ‫ئه‌وا گۆڕانی ئه‌م دوانه‌‪ ،‬ده‌ش���ێت ده‌رفه‌تێك بداته‌وه‌ به‌عێراق‪ .‬دوا لێدوانی‬ ‫ئۆباما له‌سه‌ر عێراق‪ ،‬ئاماژه‌یه‌كی ناڕاسته‌وخۆی تێدابو به‌شكستی مالیكی‌و‬ ‫سیاسه‌ته‌ تائیفییه‌كانی‪ .‬ده‌شێت ئه‌مه‌ نیشانه‌ی ده‌ستهه‌ڵگرتن له‌مالیكی‌و‬ ‫بیركردنه‌وه‌ له‌كه‌س���ێكی گونجاوتربێت بۆ قۆناغی داهاتو‪ .‬ئه‌میش بۆخۆی‬ ‫نیش���انه‌ی گۆڕینی سیاسه‌تی پاس���یڤی ئه‌مه‌ریكایه‌ بۆ رۆڵێكی كاریگه‌رتر‬ ‫له‌پرۆسه‌ی سیاسیی عێراقدا‪.‬‬ ‫هه‌رچی ئێرانیش���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچی به‌درێژایی سااڵنی رابردو به‌توندی پشتی‬ ‫مالیكیی گرتوه‌‪ ،‬به‌اڵم پاش ئه‌و هه‌ره‌س���ه‌ گه‌وره‌یه‌ی "سوپاكه‌ی مالیكی"‪،‬‬ ‫پ���اش ئه‌وه‌ی ده‌ركه‌وت مالیكی ئه‌و س���ه‌ركرده‌یه‌ نییه‌ ك���ه‌ بتوانێت له‌م‬ ‫هه‌لومه‌رجه‌ ناسكه‌ی ئێران‌و س���وریادا ئیداره‌ی عێراق بكات‪ ،‬مه‌نتیق وایه‌‬ ‫بیر له‌وه‌ بكاته‌وه‌ ئه‌لته‌رناتیڤێكی گونجاو بدۆزێته‌وه‌‪ .‬چونكه‌ مه‌نتیقی تێدا‬ ‫نییه‌ ئێران گره‌و له‌سه‌ر ئه‌سپێكی دۆڕاو بكات‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی دوا زانیاریی���ه‌كان‪ ،‬ئه‌مه‌ریكا‌و ئێران ئاماده‌ن گفتوگۆ له‌س���ه‌ر‬ ‫عێ���راق بكه‌ن‪ .‬ئه‌گه‌ر خاڵی هاوبه‌ش���ی ئه‌م گفتوگۆیان���ه‌ الدانی مالیكی‌و‬ ‫زیندوكردنه‌وه‌ی پرۆس���ه‌ی سیاسیی عێراق بێت به‌به‌شداری سوننه‌كانیش‪،‬‬ ‫ئه‌وا ده‌شێت بڵێین هیوایه‌ك بۆ چاره‌سه‌ر ماوه‌‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ عێراق به‌ره‌و‬ ‫شه‌ڕێكی خوێناوی مه‌زهه‌بی‪ -‬نه‌ته‌وه‌یی‌و هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ ده‌ڕوات‪.‬‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‬

‫ده‌بێت هاواڵتیان چاوه‌ڕێی ئه‌و‌ه بكه‌ن‬ ‫رۆژێك به‌پاسیش هاتوچۆ بكه‌م"‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‬

‫تواناسازیی‌‬

‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪ ،‬یوسف‬ ‫محه‌مه‌د چه‌ندین نهێنی‌ ژیانی‌ رابردوی‌‬ ‫خۆی‌ ئاشكراده‌كات‌و رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ ‬ ‫"ده‌بێت هاواڵتیان چاوه‌ڕێی ئه‌وه‌ بكه‌ن‬ ‫رۆژێك به‌پاسیش هاتوچۆ بكه‌م"‬ ‫له‌دیدارێكدا كه‌ گۆڤاری‌ ئاوێنه‌كان له‌گه‌ڵی‌‬ ‫س���ازداوه‌‪ ،‬یوس���ف محه‌مه‌د وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت‪" ،‬س���اڵی‌ ‪ 1978‬له‌خورماڵ له‌ناو‬ ‫خێزانێكی‌ زانستپه‌روه‌ری‌ ژیان مامناوه‌ند‬ ‫وه‌ك یه‌كه‌م منداڵی‌ ئه‌و خێزانه‌ له‌دایكبوم‪،‬‬ ‫باوكم مامۆستا بو"‪.‬‬ ‫باوكی‌ یوسف یه‌كێك بوه‌ له‌دامه‌زرێنه‌رانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵ���ه‌ی‌ (برایان���ی‌ موس���وڵمان)‬ ‫له‌كوردس���تان‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌وكات���ه‌دا ئه‌وان‬ ‫بڕیاریان���دا عێ���راق جێبهێڵ���ن‌و بڕۆن بۆ‬ ‫ئێران‪ .‬‬ ‫خێزانه‌ك���ه‌ی‌ یوس���ف نۆ س���اڵ له‌ئێران‬ ‫ده‌مێنن���ه‌وه‌‌و ت���ا پۆلی‌ حه‌وت���ه‌م ته‌واو‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌راپه‌ڕینه‌ك���ه‌ی‌ ‪ ،1991‬دێنه‌وه‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‌و له‌پۆلی‌ هه‌ش���ت‬ ‫وه‌رگیراوه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ژیانی‌ منداڵیی‌ خۆیه‌وه‌‪ ،‬یوس���ف‬ ‫محه‌مه‌د ده‌ڵێ���ت‪" ،‬هه‌ندێكجار كارمكردوه‌‬ ‫به‌تایببه‌ت له‌كامیاران كه‌ باوكم دوكانێكی‌‬ ‫سه‌رتاش���یی‌ داناب���و منیش له‌ب���ه‌رده‌م‬ ‫دوكانه‌ك���ه‌ی‌ ئه‌و مێزێك���م دانابو نوقوڵ‌و‬ ‫پس���كیت‌و كێك‌و ئ���ه‌و ورده‌وااڵنه‌م تێدا‬ ‫ده‌فرۆشت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ده‌ڵێت‪" ،‬زۆر حه‌زده‌كه‌م س���اده‌یی‌‬ ‫ژیانم تێكنه‌چێت‪ ،‬هه‌ر به‌ڕاس���تییش شه‌ڕ‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ده‌كه‌م ساده‌یی‌ ژیانم وه‌ك خۆی‌‬ ‫به‌رده‌وامبێ���ت‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێ���ت هاواڵتیان‬ ‫چاوه‌ڕێی ئه‌وه‌ بكه‌ن رۆژێك به‌پاس���یش‬ ‫هاتوچۆ بكه‌م"‪.‬‬ ‫ئه‌و ش���ه‌وه‌ی‌ یوسف بۆ پۆستی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان دیاریك���راوه‌‪ ،‬ت���ا نیوه‌ش���ه‌و‬

‫ده‌بێت ‌ه پارتیسازی‌‬ ‫ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‬ ‫ی‬ ‫ی تواناسازی ‌‬ ‫ی به‌رنامه‌ ‌‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگیرا‪ ،‬له‌ئێستادا پارت ‌‬ ‫ی كوردستان ئه‌ندامان‌و‬ ‫دیموكرات ‌‬ ‫ی ده‌نێرێت ‌ه‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫الیه‌نگران ‌‬ ‫ی واڵت بۆ خوێندن‌و به‌م‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی بو‌ه‬ ‫ی تواناسازی ‌‬ ‫شێوه‌یه‌ش ناو ‌‬ ‫به‌پارتیسازی‌‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌یه‌ك ل����ه ‌وه‌زاره‌ت����ی‌‬ ‫ی‬ ‫ی زانست ‌‬ ‫ی بااڵو توێژینه‌وه‌ ‌‬ ‫خوێندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یان����د "پ����رۆژه‌ ‌‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك���� ‌ه بیرۆكه‌ك����ه‌ ‌‬ ‫تواناس����ازی ‌‬ ‫ی باش‬ ‫دكتۆر به‌ره����ه‌م‌و پرۆژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ب����وو‪ ،‬ئێس����تا وه‌س����تێنراوه‌و هیچ‬ ‫ی تر ئه‌و‬ ‫ئومێدێكی����ش نیی ‌ه جارێك ‌‬ ‫پرۆژ‌ه بگه‌ڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫یوسف محه‌مه‌د‬ ‫پیرۆزبایی‌ بۆ هاتوه‌‪ .‬ده‌ش���ڵێت‪" ،‬راسته‌‬ ‫باوك���م یه‌كگرت���وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ب���اش له‌من‬ ‫تێ���ده‌گات‌و پش���تگیریی‌ كاره‌كانیش���م‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫یوس���ف هه‌مو به‌یانیه‌ك كاتژمێر شه‌ش‌و‬ ‫نیو له‌خه‌و هه‌ڵده‌ستێ‌‪ ،‬له‌سه‌عات هه‌شت‬ ‫ده‌چێته‌ په‌رله‌م���ان‪ ،‬زۆرجار تا دوای‌ ‪4‬ی‌‬ ‫ئێواره‌ش ده‌مێنێت���ه‌وه‌‪" ،‬چونكه‌ كارمان‬

‫زۆره‌"‪ .‬ئه‌و جگه‌ له‌وه‌ی‌ كوردی‌‪ ،‬عه‌ره‌بی‌‌و‬ ‫فارس���ی باش ده‌زانێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم بۆ زمان ‌ی‬ ‫ئینگلیزی‌ باش نیه‌و "پێویس���تم به‌وه‌رگێڕ‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ت���ه‌واوی‌ ئ���ه‌م چاوپێكه‌وتن ‌ه ل���ه‌ژماره‌‬ ‫‪85‬ی گۆڤاری‌ ئاوێن���ه‌كان له‌‪2014/6/15‬‬ ‫باڵوكراوه‌ته‌وه‌و ئێستا له‌بازاڕدایه‌‪.‬‬

‫ی "ئێس����تا‬ ‫س����ه‌رچاوه‌ك ‌ه وتیش���� ‌‬ ‫ی كوردس����تان‬ ‫ی دیموكرات���� ‌‬ ‫پارت���� ‌‬ ‫ی له‌و پرۆژه‌ی���� ‌ه وه‌رگرتوه‌و‬ ‫س����ود ‌‬ ‫هه‌ركه‌س����ێك له‌یه‌كه‌مه‌كانی‌ زانكۆ‬ ‫ی بێت ئه‌و‌ه‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر بێت‌و پارت ‌‬ ‫ی ده‌ینێرن بۆ‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫له‌س����ه‌ر حیساب ‌‬ ‫ی ماسته‌رو‬ ‫ی واڵت بۆ خوێندن ‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫دكتۆرا‪ ،‬ئه‌گه‌ر پارتیش نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫هه‌وڵ����ده‌ده‌ن بیكه‌ن به‌پارتی‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی بو‌ه‬ ‫ی توانس����ازی ‌‬ ‫ئێس����تا پرۆژه‌ ‌‬ ‫ی پارتیسازی‌"‪.‬‬ ‫به‌پرۆژه‌ ‌‬

‫ریکالم‬