ژماره‌ 430

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)430‬‬ ‫سێشەممە ‪2014/5/27‬‬

‫هه‌وڵی ته‌قاندنه‌وه‌ی حسێنییه‌کان‬

‫ی‬ ‫ئاوێن ‌ه زانیاری‌ ورد له‌سه‌ر روداوه‌كه‌ ‌‬ ‫حسێنیه‌ی‌ سلێمانی‌ باڵوده‌كاته‌وه‌‬

‫‪12‬‬ ‫»» ‪17‬‬ ‫»»‪2‬‬

‫ئایا ‪ PYD‬ده‌نگ‬ ‫به‌ئه‌سه‌د ده‌دات؟‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬

‫‪5‬‬

‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫کوردو به‌غدا‬

‫‪12‬‬ ‫»» ‪17‬‬ ‫»»‪3‬‬

‫ی كورد‬ ‫یه‌كێتی‌‌و گۆڕان سورن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌كۆده‌نگی‌ به‌ره‌و به‌غدا بچن‬

‫کێ ده‌بێت ‌ه پارێزگاری سلێمانی؟‬

‫سیناریۆكانی پێكهێنانی ئیداره‌ی نوێی‬ ‫پارێزگای سلێمانی‬

‫»» ‪4‬‬

‫بارزان ‌ی بۆ ده‌سته‌ی‌ نه‌زاهه‌‪ :‬ته‌نیا خاوه‌ن ‌ی دو شتم‬

‫سه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌ نه‌زاهه‌‪ :‬میكانیزمی‌ چاودێرییمان الوازه‌‬ ‫بارزانی‌‪ ،‬فۆرمی‌ تایبه‌ت به‌ئاش���كراكردن ‌ی‬ ‫س���ه‌روه‌ت‌و س���امانه‌كه‌ی‌ بۆ ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫ده‌س���تپاكی‌ ده‌گه‌ڕێنێت���ه‌وه‌و به‌پێ���ی‌‬ ‫زانیارییه‌كان���ی‌ ئاوێن���ه‌ش ناوب���راو‬ ‫له‌فۆڕمه‌ك���ه‌دا ئه‌وه‌ی‌ ئاش���كراكردوه‌ كه‌‬ ‫ته‌نیا خاوه‌نی‌ دو شته‌‪ ،‬سه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌‬ ‫نه‌زاهه‌ش ده‌ڵێ���ت "میكانیزمی‌ چاودێریی‬ ‫ده‌سته‌ی‌ نه‌زاهه‌ الوازه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬له‌چه‌ند رۆژی‌ رابردودا‬ ‫بارزان���ی‌ ئ���ه‌و فۆرمه‌ی‌ گه‌ڕان���ده‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن ده‌س���ته‌ی‌ نه‌زاهه‌ بۆی‌ نێردرابو‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ ئاش���كراكردنی‌ سه‌روه‌ت‌و‬ ‫سامانه‌كه‌ی‌‪ ،‬به‌اڵم له‌راگه‌یه‌نراوێكدا ته‌نیا‬

‫ئه‌وه‌ راگه‌یه‌نرا كه‌ بارزانی‌ داهاته‌كه‌ی‌ بۆ‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ نه‌زاهه‌ ئاشكراكرد‪ ،‬بێ‌ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ناوه‌ڕۆكه‌ك���ه‌ی‌ بۆ ڕای‌ گش���تی‌ ئاش���كرا‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و زانیارییان���ه‌ی‌ ك���ه‌‬ ‫له‌س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ باوه‌ڕپێكراو ده‌س���ت‬ ‫ئاوێنه‌ كه‌وتون‪ ،‬له‌فۆڕمه‌ك���ه‌ی‌ بارزانیدا‬ ‫ئه‌وه‌ ئاش���كراكراوه‌ كه‌ ته‌نیا دو ش���تی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ .‬ئاوێن���ه‌ زۆر هه‌وڵی���دا له‌رێگه‌ی‌‬ ‫به‌رپرسانی‌ ده‌س���ته‌كه‌وه‌ ئه‌و دو شته‌ی‌‬ ‫بارزان���ی‌ بزانێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌بیانوی‌ نهێنی‌‬ ‫پیش���ه‌كه‌یان‌و پابه‌ندبون به‌ماده‌ی‌ سێی‌‬ ‫یاس���ای‌ ده‌س���ته‌ی‌ ده‌س���تپاكی‌ ك���ه‌س‬

‫ئاماده‌نه‌بو زانیاری‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ بدات‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬یه‌كێك له‌و‬ ‫شتانه‌ی‌ مه‌سعود بارزانی‌ ئه‌و خانوه‌یه‌ كه‌‬ ‫به‌شوێنی‌ حه‌وانه‌وه‌ی‌ خۆی‌ داده‌نرێت‌و به‌‬ ‫سه‌ری‌ ڕه‌ش ناسراوه‌‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ئاش���كراكردنی‌ سه‌رو‌هت‌و‬ ‫س���امانی‌ به‌رپرس���ان ته‌نیا بۆ ده‌سته‌ی‌‬ ‫ده‌س���تپاكی‌‪ ،‬ئه‌بوبه‌ك���ر هه‌ڵه‌دن���ی‌‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ فراكس���یۆنی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیسالمی‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان بۆ ئاوێنه‌‬ ‫وتی‌‪ "،‬له‌راس���تیدا پێشوتر ئه‌وان به‌ڵێنی‌‬ ‫ئه‌وه‌یان به‌ئێمه‌دا كه‌ س���ه‌رو‌هت‌و سامانی‌‬ ‫به‌رپرسان له‌وێبس���ایتی‌ ده‌سته‌كه‌یان بۆ‬

‫ڕای‌ گش���تی‌ ئاش���كرا بكه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌ك هه‌م���وار بكرێ���ت كه‌ ئه‌و‬ ‫نه‌كه‌ن ئاش���كراكردنی‌ سه‌روه‌ت‌و سامانی‌ فۆرمانه‌ باڵوبكرێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌راس���تی‌ ئه‌و زانیاریانه‌شی‌‬ ‫گش���تی‌ ته‌نیا ب���ۆ ده‌س���ته‌یه‌ك‌و چه‌ند‬ ‫ك���ه‌ كاربه‌ده‌س���تان له‌فۆرمه‌كان���دا‬ ‫كه‌سێك هیچ سودی‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ ده‌س���ته‌ی‌ پڕیانكردونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "قانونه‌كه‌‬ ‫ده‌س���تپاكی‌ كوردس���تان حاكم ئه‌حمه‌د ده‌ڵێ���ت داهاتی‌ خۆی‌‌و هاوس���ه‌ری‌‌و ئه‌و‬ ‫ئه‌ن���وه‌ر به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یان���د كه‌ ئه‌وان مندااڵنه‌ی‌ خوار هه‌ژده‌ س���اڵن ئاش���كرا‬ ‫ناتوانن سه‌رو‌هت‌و سامانی‌ كاربه‌ده‌ستان ب���كات‪ .‬ئیتر ه���ه‌ژده‌ی‌ هه‌یه‌‌و هه‌ش���تی‌‬ ‫ئاش���كرا بكه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم هانیان ئه‌ده‌ن كه‌ نوسیوه‌ ئه‌وه‌ شتێكی‌ تره‌"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد ك���ه‌ چاودێریی‌‬ ‫خۆیان بۆ ڕای‌ گش���تی‌ باڵوبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "تا ئێستا له‌ڕوی‌ یاساییه‌وه‌ رێگه‌مان ده‌س���ته‌ی‌ نه‌زاه���ه‌ چاودێرییه‌كی‌ الوازه‌‌و‬ ‫پێنه‌دراوه‌ ناوه‌ڕۆكی‌ هیچ فۆرمێك ئاشكرا ته‌نه���ا به‌ش���ێكی‌ بچ���وك‌و ئاس���ایی‌‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬پێمباش���ه‌ له‌داهاتودا ئه‌و یاسایه‌ چاودێریكردنه‌‪.‬‬

‫ئه‌مڕۆ جێگر ‌ی سه‌رۆكی په‌رله‌مان یه‌كالده‌بێته‌و‌ه‬

‫ی مه‌كته‌بی‌ سیاسین‬ ‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‌‌و گۆران ئازاد‪ ،‬چاوه‌ڕێی‌ بڕیار ‌‬ ‫بڕی���اره‌ ئه‌م���ڕۆ كۆبون���ه‌وه‌ی‌ نێ���وان‬ ‫وه‌ف���دی‌ دانوس���تانكاری‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‬ ‫ئه‌نجامبدرێ���ت‌و تێیدا پۆس���تی‌ جێگری‌‬ ‫س���ه‌رۆك ی���ان س���كرتێری‌ په‌رله‌مان بۆ‬ ‫یه‌كێت���ی‌ یه‌كالبكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫یه‌كێ���ك له‌په‌رله‌مانتاران���ی‌ یه‌كێتی‌ كه‌‬ ‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‌ یاخود گۆران ئازاده‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌و پۆسته‌ دیاریده‌كرێت‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌شیان‬ ‫خاڵه‌ به‌هێزو الوازه‌كانی‌ خۆیان بۆ ئاوێنه‌‬ ‫ئاشكرا ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬بێگ���ه‌رد تاڵه‌بانی‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ خاڵه‌ به‌هێزو الوازه‌كان‌و چانسی‌‬ ‫خۆی‌ بۆ وه‌رگرتنی‌ ئه‌و پۆسته‌‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌‬

‫راگه‌یاند‪ ،‬كه‌ "تا ئێس���تا یه‌كالنه‌بۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ كه‌ كێ‌ چانس���ی‌ زیاتره‌ ئه‌م‬ ‫پۆس���ته‌ وه‌ربگرێت له‌س���ه‌ر دو بنه‌مایه‌‪،‬‬ ‫یه‌كه‌می���ان ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ م���ن ئه‌ندامی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتیم‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌وانه‌یه‌‬ ‫وه‌ك ژنێ���ك یه‌كێتی‌ پێیخۆش���بێت وه‌ك‬ ‫حزبێكی‌ سۆش���یالدیموكرات‪ ،‬ژنێك بخاته‌‬ ‫ئه‌و پۆسته‌وه‌"‪.‬‬ ‫بێگ���ه‌رد نه‌یش���ارده‌وه‌ ك���ه‌ "زۆرینه‌ی‌‬ ‫ئه‌ندامانی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���یی‌ پشتگیری‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن من ئه‌و پۆس���ته‌ وه‌ربگرم‪،‬‬ ‫به‌وپێی���ه‌ی‌ ئه‌ندام���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كێتی���م له‌ناو په‌رله‌ماندا"‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌‬

‫ئ���ه‌م چانس���ه‌ی‌ الواز ده‌كات بون���ی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌نگۆیه‌یه‌ كه‌ یه‌كێت ‌ی نایه‌وێت دو كه‌سی‌‬ ‫سه‌ر به‌بنه‌ماڵه‌ی‌ تاڵه‌بانی‌ بخرێنه‌ ناو دو‬ ‫پۆستی‌ س���یادییه‌وه‌‪ ،‬بێگه‌رد تاڵه‌بانیش‬ ‫له‌مباره‌ی���ه‌وه‌ دان ب���ه‌وه‌دا ده‌نێ���ت كه‌‬ ‫"هه‌رچه‌نده‌ ئه‌مه‌ بۆچونی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كێت���ی نی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ له‌سه‌ر هه‌ندێك شت ده‌كات"‪.‬‬ ‫له‌الی���ه‌ن خۆیش���یه‌وه‌‪ ،‬گ���ۆران ئازاد‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتار له‌لیس���تی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬له‌باره‌ی‬ ‫خاڵه‌ به‌هێ���زو الوازه‌كان���ه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند‪" ،‬ش���تێك له‌ودا هه‌یه‌ كه‌ له‌مندا‬ ‫نیه‌‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌ندامێتی‌ س���ه‌ركردایه‌تیه‌‪،‬‬

‫له‌هه‌مانكاتدا شتێك ره‌نگه‌ له‌مندا هه‌بێت‬ ‫له‌ودا نه‌بێت‪ ،‬ئه‌ویش ش���اره‌زایی‌ قانونی‌‌و‬ ‫ئه‌زمونی‌ كاری‌ په‌رله‌مانیه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ میكانیزم���ی‌ دیاریكردن���ی‌‬ ‫كه‌س���ێك بۆ ده‌س���ته‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان له‌الیه‌ن مه‌كته‌بی‌ سیاس���یی‌‬ ‫حزبه‌كه‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ازاد وتیش���ی‌‪" ،‬نازانم‬ ‫له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌ حزبیب���ون دایده‌نێن كه‌‬ ‫بێگه‌ردخ���ان ئه‌ندامی‌ س���ه‌ركردایه‌تیه‌‪،‬‬ ‫یاخود له‌سه‌ر بنه‌مای‌ شاره‌زایی‌‌و ئه‌زمونی‌‬ ‫كاری‌ په‌رله‌مانی‌‪ ،‬یاخود له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌‬ ‫هۆگریی‌‪ ،‬ته‌كه‌توالت‪ ،‬باڵباڵێن‌و بۆچونی‌‬ ‫كه‌سی‌"‪.‬‬

‫دنیای ته‌مه‌ن ‪ 15‬ساڵ‬

‫هێشتا قسه‌مان له‌سه‌ر‌ هه‌ڤاڵ‌ ئه‌بوبه‌كر نه‌کردوه‌ بكوژه‌كه‌و مه‌الكه‌ش‬ ‫ده‌ستگیر نه‌كراون‬

‫ئه‌ندام����ی‌ مه‌كته‌ب����ی‌ سیاس����ی‌ یه‌كێت���� ‌ی‬ ‫نیش����تمانی‌ كوردس����تان‪ ،‬ره‌فعه‌ت عه‌بدواڵ‬ ‫ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "دوای‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫ئه‌نجامه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردن تا ئێس����تا‪ ،‬وه‌ك‬ ‫مه‌كته‌ب����ی‌ سیاس����ی‌ كۆنه‌بوینه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫قس����ه‌كردن له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ چ الیه‌نێكدا بكه‌ی����ن‪ ،‬به‌تایبه‌ت بۆ‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ س����لێمانی‌"‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "هێشتا‬

‫قسه‌مان له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ نه‌كردوه‌ كه‌ هه‌ڤا ‌ڵ‬ ‫ئه‌بوبه‌كر بۆ بون به‌پارێزگار هێڵی‌ سوره‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ ،‬هه‌ولێ����ر‪ :‬ره‌فع����ه‌ت عه‌ب����دواڵ‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كه‌ پێشتر مه‌ال به‌ختیار‬ ‫كارگێ����ڕی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس����یی‌ حزبه‌كه‌ی‌‬ ‫وتبوی‌ رازینابن د‪.‬هه‌ڤ����اڵ ئه‌بوبه‌كر ببێته‌‬ ‫پارێزگاری‌ س����لێمانی‌‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ "جارێ‌ وه‌ك مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ قسه‌مان‬

‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ یه‌كێتی‌‌و ش����اره‌كه‌ له‌چیدا‬ ‫بێت ئێمه‌ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئه‌وه‌ش����ی‌ ره‌تنه‌ك����رده‌وه‌ كه‌‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان بانگهێش����تی‌ ی����ادی‌‬ ‫دامه‌زراندن����ی‌ یه‌كێتی‌ ل����ه‌‪1‬ی‌ حوزه‌یراندا‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "من ئه‌ندامی‌ ئاماده‌كاری‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ ئ����ه‌و ئاهه‌نگ����ه‌ نی����م‪ ،‬نازانم كێ‌‬

‫بانگهێشت ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ره‌فع����ه‌ت عه‌ب����دواڵ به‌توندی‌ ئه‌وه‌ش���� ‌ی‬ ‫ره‌تك����رده‌وه‌ ك����ه‌ یه‌كێتی‌ س����اخته‌كاری‌‬ ‫كردبێ����ت‌و وتی‌ "ه����ه‌ر الیه‌نێ����ك گومانی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ كه‌ ئێمه‌ ته‌زویرمان كردبێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا رێگای‌ دادگا كراوه‌یه‌ با بچێت س����كااڵ‬ ‫تۆماربكات‪ ،‬ئێمه‌ پابه‌ن����دی‌ بڕیاری‌ دادگا‬ ‫ده‌بین"‪.‬‬

‫دوای ئ���ه‌وه‌ی پیاوێك���ی ته‌م���ه‌ن ‪ 45‬راپۆرتی پزیش���كی داد له‌دهۆك گه‌یشت ‌ه‬ ‫س���اڵ‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌ی كه‌ڵكچی هاوس���ه‌ره‌ ئێمه‌و ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌و ژنه‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 15‬س���اڵه‌كه‌ی خۆی كوش���ت‪ ،‬زیاتر له‌‪ 10‬گولله‌ی پێوه‌نراوه‌‌و جگه‌ له‌وه‌‬ ‫هێش���تا پۆلیس پیاوه‌كه‌و ئه‌و مه‌الیه‌شی هیچ ئاسه‌وارێكی لێدانی پێوه‌ نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و هه‌وااڵنه‌ش���ی به‌درۆخس���ته‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌س���تگیرنه‌كردوه‌ كه‌ ئ���ه‌و كچه‌ی له‌و‬ ‫له‌تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كاندا باڵوكراونه‌ته‌وه‌و‬ ‫پیاوه‌ ماره‌بڕیوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬بێوار ش���وكری‪ :‬به‌رپرس���ی باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ به‌دوای ئوتومبێلدا‬ ‫په‌یوه‌ندی‌و راگه‌یاندن له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی راكێشرابێت‌و سنگی لێكرابێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وت���ی "دوای ئ���ه‌وه‌ی ك���ه‌‬ ‫پولیس���ی پارێ���زگای ده���ۆك "بریندار‬ ‫حه‌مید شه‌ریف" به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند كه‌ زان���راو‌ه هاوس���ه‌ره‌كه‌ی كوش���تویه‌تی‪،‬‬ ‫شه‌وی ‪ 2014/5/23‬كاتژمێر ‪3‬ی به‌یانی‪ ،‬یه‌كس���ه‌ر له‌الی���ه‌ن دادوه‌ره‌وه‌ بڕی���اری‬ ‫بنكه‌ی پۆلیس���ی كۆمه‌ڵگه‌ی كه‌ڵه‌كچی ده‌س���تگیركردنی ب���ۆ ده‌رچ���وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئاگاداركراوه‌ت���ه‌وه‌ كه‌ ته‌رمی ئافره‌تێكی هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ هه‌ڵهاتوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و‬ ‫‪ 15‬ساڵ‌ كه‌ به‌چه‌كی چه‌كی كالشینكۆف مه‌الیه‌شی ئه‌و كچه‌ی ماره‌بڕیوه‌‪ ،‬بڕیاری‬ ‫ده‌س���تگیركردنی بۆ ده‌رچ���وه‌و ئه‌ویش‬ ‫ك���ه‌ پێش���تر به‌بۆچون���ی‌ هه‌ندێك كوژراوه‌ دۆزراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫دوای چون���ه‌ جێگ���ه‌ی ته‌رمه‌ك���ه‌ هه‌ڵهات���وه‌‪ ،‬به‌اڵم لێكۆڵین���ه‌وه‌و گه‌ڕان‬ ‫ك���ه‌س له‌ب���ه‌رده‌م هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌و‬ ‫ی ده‌س���ت به‌لێكۆڵینه‌وه‌ كراوه‌و ته‌رمه‌كه‌ به‌دوای ئه‌و دو كه‌سه‌دا به‌رده‌وامه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ره‌س���هێناندا بوو‪ ،‬جارێكیتر توان ‌‬ ‫بكوژه‌كه‌ پێشتر هاوسه‌رگیریی كردوه‌و‬ ‫ناسراوه‌ته‌وه‌ كه‌ نیشته‌جێی كۆمه‌ڵگه‌كه‌یه‌‬ ‫پێگه‌ی‌ خۆی‌ بپارێزێ‌‪.‬‬ ‫خاوه‌نی ‪ 6‬منداڵه‌و نیشته‌جێی كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫كه‌ ده‌كه‌وێته‌ قه‌زای شێخانه‌وه‌‪.‬‬ ‫بریندار وتی "دوێنێ‌ دوشه‌ممه‌ ‪ 5/26‬كه‌ڵه‌كچیه‌‪.‬‬

‫ی سلێمانی‬ ‫ی حسێنیه‌كه‌ ‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌هه‌وڵی‌ ته‌قاندنه‌وه‌ ‌‬

‫ئێران‪ :‬تیرۆریستان له‌نزیكبونه‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌‌و شیعه‌كان تووڕه‌ن‬

‫ی نیشتمانی‌ كوردستان‌و هێز‌ه‬ ‫‌ئێ���ران ئام���اژه‌ ب���ه‌و‌ه ده‌كات ك��� ‌ه یه‌كێت ‌‬ ‫ی گروپه‌ "تیرۆریستیه‌كان" شیعه‌كان توڕه‌ن‪.‬‬ ‫مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬میدیاكان���ی‌ ئێران‪ :‬زۆرێك‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ ته‌قاندنه‌وه‌ی‌ حسێنیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬زه‌ب���ر وه‌ش���اندن ب���وو له‌میدیاكان���ی‌ كۆم���اری‌ ئیس�ل�ام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌وڵ ‌‬ ‫له‌دۆستایه‌تی‌ نێوان كوردو شیعه‌كان‪ ،‬ئێ���ران به‌بایه‌خه‌وه‌ باس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫حس���ێنیه‌كه‌ ‌‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ك���ه‌ له‌هاوپه‌یمانی‌ نێوان ته‌قاندن���ه‌وه‌ی‌‬

‫سلێمانیان له‌هه‌یینی‌ رابردوودا كرد‌و‬ ‫ئاماژه‌ی���ان به‌وه‌ كرد ك���ه‌ ئه‌م كار‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌ولومه‌رجێكدایه‌ له‌دوا هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێراقدا یه‌كێتی‌ نیشتمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 21‬كورس ‌‬ ‫كوردس���تان توانیویه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌س���تبهێنێت‪ ،‬به‌مجۆره‌ یه‌كێت ‌‬

‫"دیموکراسیی بێدەنگدەر"و "دەنگدەری بێ دیموکراسی"‬

‫‪13‬‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش‪ -‬به‌رامبه‌ر ئاماده‌یی شۆڕشی کوڕان‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3201274 :‬‬

‫ ‬

‫‪2‬‬

‫ئایا دیموکراسی کۆتایی هات له‌کوردستان؟‬

‫ ‬ ‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫ ‬

‫‪14‬‬ ‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬ ‫ی قیامه‌ت"‬ ‫ی ده‌كه‌م بۆ رۆژ ‌‬ ‫"بۆ ئاینده‌ی‌ گه‌شی‌ خۆم ‌‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫ئاوێنه‌ زانیاری‌ ورد له‌سه‌ر روداوه‌كه‌ی‌ حسێنیه‌ی‌ سلێمانی‌ باڵوده‌كاته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫به‌پێی‌ ئه‌و زانیاریانه‌ی‌ ده‌ست‬ ‫ئاوێنه‌ كه‌وتوه‌‪ ،‬ئه‌و گه‌نجه‌ی‌ هه‌ینی‌‬ ‫رابردو به‌تۆمه‌تی‌ ته‌قاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫مزگه‌وتی‌ حسێنیه‌ی‌ شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫ده‌ستگیركرا‪ ،‬پێشتر دوجار به‌شداری‌‬ ‫شه‌ڕی‌ كردوه‌ له‌سوریا‪ ،‬به‌اڵم له‌الیه‌ن‬ ‫هێزه‌كانی‌ په‌یه‌ده‌وه‌ ده‌ستگیركراوه‌و‬ ‫راسته‌وخۆ راده‌ستی‌ به‌رپرسانی‌‬ ‫ئه‌منی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كراوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و پۆلیسه‌ش كه‌ تۆمه‌تباره‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌ستگیركردوه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‪" ،‬من‬ ‫سوپاسنامه‌م بۆچیه‌‪ ،‬پارچه‌ زه‌ویه‌ك‬ ‫یان شوێنێكی‌ نیشه‌جێبونم ده‌وێت"‪.‬‬ ‫ئ���ارام عه‌زیز دانیش���توی‌ ش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌یه‌‪ ،‬هه‌ینی‌ رابردو به‌جانتایه‌ك‬ ‫(تی‌ ئێن تی)ه‌وه‌ له‌الیه‌ن پۆلیسێكه‌وه‌‬ ‫به‌ناوی‌ حس���ێن مه‌جید ده‌س���گیركرا‬ ‫كه‌ هه‌وڵ���ی‌ ته‌قاندن���ه‌وه‌ی‌ مزگه‌وتی‌‬ ‫حسه‌ینیه‌ی‌ شاری‌ سلێمانی‌ دا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و گه‌نجه‌ ن���اوی‌ ئ���ارام عه‌زیز‬ ‫مه‌حموده‌و له‌دایكبوی‌ ساڵی‌ ‪-1990‬ه‌‪،‬‬ ‫دوای‌ ته‌واوكردنی‌ خوێندنی‌ سه‌ره‌تایی‌‪،‬‬ ‫وازی‌ له‌خوێندن هێناوه‌‪ .‬رۆژی‌ هه‌ینی‌‬ ‫رابردو له‌الیه‌ن پۆلیس���ێكی‌ پاسه‌وانی‌‬ ‫حوس���ه‌ینیه‌ی‌ ش���اری‌ س���لێمانیه‌وه‌‬ ‫به‌تۆمه‌تی‌ هه‌وڵدان ب���ۆ ته‌قاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫بینای‌ حوسه‌ینیه‌كه‌ ده‌ستگیركرا‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌هاوڕێكان���ی‌ ئارام عه‌زیز‪،‬‬ ‫به‌ن���اوی‌ (ر‪.‬ش‪.‬ف) ك���ه‌ ئێس���تا‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵته‌و پێش���تر پێكه‌وه‌‬ ‫له‌س���وریا بون‪ ،‬باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫چۆن س���ه‌ره‌تا پێكه‌وه‌ رویانكردوه‌ته‌‬ ‫س���وریا‪ ،‬به‌تایب���ه‌ت ب���ۆ ئاوێنه‌ دواو‬ ‫ده‌ڵێت‪" ،‬وه‌كو موسوڵمانان پێویسته‌‬ ‫له‌سه‌رمان هه‌ر موسوڵمانێكی‌ برا له‌هه‌ر‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌و نه‌ت���ه‌وه‌و ده‌وڵه‌تێك بێت‪،‬‬ ‫به‌بێ گوێدانه‌ س���نوره‌ ئیحتیاللیه‌كانی‌‬ ‫رۆژئاوا‪ ،‬بچی���ن به‌هانایانه‌وه‌‪ ،‬چ جای‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ موس���وڵمان ب���ن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ش���ته‌كه‌ زیاتر له‌س���ه‌رمان پێویستتر‬ ‫ئه‌بێ���ت‪ ،‬ئێس���تاش‌و ئه‌وكاته‌ی‌ كاك‬ ‫ئارام‪-‬ی‌ لێبوه‌‪ ،‬گیانی‌ به‌رپرس���یارێتی‌‬ ‫برا موسوڵمانه‌كانمان بوه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و زانیاریان���ه‌ی‌ ك���ه‌‬ ‫له‌به‌رپرسانی‌ بااڵی‌ وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆوه‌‬ ‫ده‌ست ئاوێنه‌ كه‌وتون‪ ،‬ئارام له‌مانگی‌‬ ‫حوزه‌یرانی‌ ساڵی‌ رابردوه‌وه‌ رۆیشتوه‌‬ ‫ب���ۆ س���وریاو له‌مانگی‌ ئاب���ی‌ هه‌مان‬ ‫س���اڵه‌وه‌ ناوی‌ له‌الی‌ وه‌زیری‌ ناوخۆو‬ ‫ئاسایشی‌ گشتیی‌ هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ی‌ كه‌ ئای���ا ئارام‬ ‫به‌شداری‌ ش���ه‌ڕی‌ كردوه‌ له‌سوریاو تا‬

‫كه‌ی‌ له‌وێ بوه‌‪ ،‬ناوبراو ده‌ڵێت‪" ،‬به‌ڵێ‬ ‫له‌س���وریا به‌یه‌كه‌وه‌بوین‌و من له‌پێش‬ ‫ئ���ه‌و له‌وێ ب���وم‌و دوجار به‌ش���داری‌‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ كردوه‌‪ ،‬له‌ناوچه‌ی‌ سه‌رێكانی‌‬ ‫ناوچه‌ی‌ حه‌سه‌كه‌ له‌ڕۆژهه‌اڵتی‌ سوریا‪،‬‬ ‫له‌وێ‌ له‌و ش���ه‌ڕه‌دا له‌گ���ه‌ڵ گه‌نجێكی‌‬ ‫تری‌ هه‌ڵه‌بجه‌یی‌ بو به‌ناوی‌ عوس���مان‬ ‫كه‌ ش���ه‌هیدبوو گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ الی‌ خوا‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئارام ته‌نها برینداربو"‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ هاوڕێكه‌ی‌‪ ،‬ئ���ارام عه‌زیز‬ ‫پاش ماوه‌یه‌ك حه‌سه‌كه‌ جێده‌هێلێت‌و‬ ‫روده‌كات���ه‌ باب حه‌ڵه‌ب‪ ،‬له‌وێش���ه‌وه‌‬ ‫به‌ره‌و عفری���ن كه‌وتوه‌ت���ه‌ڕێ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫"له‌وێ‌ پێده‌چێت له‌شه‌ڕی‌ نێوان به‌ره‌ی‌‬ ‫نوس���ره‌ كه‌ ئارام له‌گه‌ڵیان بوه‌و هێزه‌‬ ‫كوردیه‌كان���ی‌ وه‌ك په‌ی���ه‌ده‌‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫په‌ی���ه‌ده‌وه‌ ده‌س���تگیركرابێت‌و دواتر‬ ‫له‌سنوری‌ یه‌عروبیه‌و له‌رێگه‌ی‌ موسڵ‪-‬‬ ‫ه‌وه‌ راده‌س���تی‌ یه‌كێت���ی‌ نیش���تمانی‌‬ ‫كوردستان كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ په‌یه‌ده‌‬ ‫له‌سه‌ر دڵیان قورس بو كه‌ كورد دێته‌‬ ‫به‌رامبه‌ریان شه‌ڕده‌كات"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كه‌ ئایا ئه‌و گه‌نجه‌‬ ‫كوردانه‌ له‌ناو هێزه‌كانی‌ سوریا فێری‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كرێن كه‌ خۆیان بته‌قێننه‌وه‌و‬ ‫پاش���ان ره‌وانه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫بكرێنه‌وه‌ بۆ تێكدانی‌ ره‌وشی‌ ئه‌منی‌‪،‬‬ ‫هاوڕێكه‌ی‌ ئارام وتی‌‪" ،‬به‌ڵێ شێوازی‌‬ ‫خۆته‌قاندنه‌وه‌ك���ه‌ به‌مج���ۆره‌ نییه‌ كه‌‬ ‫ئارام���ی‌ پێوه‌ گی���راوه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌ شێوازی‌ پش���توێن به‌ستن بوه‌‪،‬‬ ‫ن���ه‌وه‌ك به‌جانتاهه‌ڵگرت���ن‪ ،‬گه‌نجێك‬ ‫به‌ناوی‌ كاك ئیحس���ان چو له‌قامیشلۆ‬ ‫خ���ۆی‌ ته‌قانده‌وه‌‌و پش���توێنێك (تی‌‬ ‫ئێن تی‌)ی‌ ئیستشهادییان بۆ به‌ست‌و‬ ‫س���واری‌ ماتۆڕیان كردو ل���ه‌وێ‌ له‌ناو‬ ‫س���ه‌ربازگه‌كه‌دا خ���ۆی‌ ته‌قان���ده‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌رگیز نه‌یانده‌وت له‌ئێس���تادا كاری‌‬ ‫ته‌قاندن���ه‌وه‌ بك���ه‌ن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌یانوت‬ ‫ئێمه‌ مه‌به‌س���تمانه‌ ده‌وڵه‌تی‌ ئیسالمی‌‬ ‫له‌شام دروست بكه‌ین"‪ .‬ناوبراو پالنی‌‬ ‫ته‌قاندن���ه‌وه‌ی‌ حوس���ه‌ینیه‌ به‌كارێكی‌‬ ‫مندااڵنه‌و به‌"سیناریۆ" له‌قه‌ڵه‌مده‌دات‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪" ،‬ش���ێوازی‌ ته‌قاندنه‌وه‌ له‌م‬ ‫به‌ره‌ی���ه‌دا به‌مش���ێوه‌یه‌یه‌ ن���ه‌وه‌ك‬ ‫به‌جانتا‪ ،‬ئه‌مان به‌شێوه‌یه‌كی‌ مندااڵنه‌‬ ‫جانتایه‌كی���ان هێناوه‌ ك���ه‌ به‌گومانم‬ ‫ل���ه‌وه‌ی (تی ئێن تی‌) ه���ه‌ر تیابێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ تی‌ ئێن تی‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی‌ الر‬ ‫ده‌وه‌ستێت‌و پاش���ان چۆن ئه‌و هه‌مو‬ ‫بازگه‌یه‌ ده‌بڕێت؟"‬ ‫ئاوێنه‌ هه‌وڵیدا یه‌كێك له‌ئه‌ندامانی‌‬ ‫خێزانه‌كه‌ی‌ ئ���ارام بدوێنێ���ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك ئاماده‌نین له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌و بابه‌ته‌ لێدوان بده‌ن‪.‬‬

‫"پارت ‌ی نایه‌وێت‬ ‫هه‌ڵه‌كه‌ ‌ی رابردو‬ ‫دوباره‌بكاته‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‬ ‫ی ئه‌و‌ه‬ ‫هه‌رچه‌ند ‌ه پێشوتر هه‌واڵ ‌‬ ‫باڵوكرایه‌و ‌ه ك ‌ه سه‌نعان قه‌ساب‪،‬‬ ‫ی‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ پێش����وتری‌ ب����ه‌ره‌ ‌‬ ‫ی داد‬ ‫ی ده‌كرێت���� ‌ه وه‌زیر ‌‬ ‫توركمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌شته‌م‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆ ‌‬ ‫له‌كابینه‌ ‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ ك����ه‌ پێش����وتر ئه‌ندامی‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س����ته‌ی‌ ته‌ش����ریعی‌‌و ته‌نفیز ‌‬ ‫ی رژێمی‌ به‌عسدا‪،‬‬ ‫بو‌ه له‌سه‌رده‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماده‌نی ‌ه ئه‌و پۆس����ته‌ ‌‬ ‫پارت ‌‬ ‫پێبدات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س����ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ئه‌ندامێك����ی‌‬ ‫پارت����ی‌ دیموكراتی‌ كوردس����تان‬ ‫ك����ه‌ نه‌یویس����ت ن����اوی‌ بهێنرێت‬ ‫ی راگه‌یاند‪" ،‬له‌س����ه‌ر‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زیر ‌‬ ‫كاك ش����ێروان حه‌یده‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێستا گله‌یی‌‌و ره‌خنه‌یه‌ك ‌‬ ‫داد ‌‬ ‫زۆر له‌پارتی‌ گی����را‪ ،‬بۆی ‌ه پارتی‌‬ ‫ی تر ئه‌م هه‌ڵه‌ی ‌ه‬ ‫نایه‌وێت جارێك ‌‬

‫دوباره‌بكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ركردایه‌تی‌ پارت ‌‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ ‌‬ ‫وتیش����ی‌‪" ،‬بڕیاربو كاك سه‌نعان‬ ‫قه‌ساب بكرێت ‌ه وه‌زیری‌ داد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی پارتیمان‬ ‫دوات����ر س����ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ئاگاداركرده‌وه‌ كه‌ ناوبراو پێشوتر‬ ‫ی‬ ‫له‌س����ه‌رده‌می‌ به‌ع����س ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ته‌ش����ریعی‌‌و ته‌نفیز ‌‬ ‫ب����وه‌‪ ،‬بۆی���� ‌ه به‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ك‬ ‫ناكرێت ئه‌و بكرێت ‌ه وه‌زیری‌ داد"‪.‬‬ ‫به‌رپرس����ێكی‌ توركمانی����ش ك���� ‌ه‬ ‫نه‌یویس����ت ن����اوی‌ بهێنرێ����ت‬ ‫ئ����ه‌و هه‌واڵ����ه‌ی‌ ب����ۆ ئاوێن���� ‌ه‬ ‫پشتراس����تكرده‌وه‌و رایگه‌یان����د‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫"س����ه‌نعان قه‌ساب به‌هۆ ‌‬ ‫پێشوتر له‌ئه‌نجومه‌نی‌ ته‌شریعی‌‌و‬ ‫ی به‌عس ب����وه‌‪ ،‬ناكرێـت ‌ه‬ ‫ته‌نفی����ز ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌زی����ری‌ داد‪ ،‬به‌ڵك����و له‌جێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زیر ‌‬ ‫ئه‌و س����ینان چه‌له‌ب���� ‌‬ ‫ی‬ ‫پیشه‌س����ازی‌‌و بازرگانی‌ كابینه‌ ‌‬ ‫حه‌وته‌م داده‌نرێت"‪.‬‬

‫ئاوێنه‌ی رووداوه‌کان‬

‫ئێران‪ :‬تیرۆریستان له‌نزیكبونه‌وه‌ی‌ چیتان قبوڵه‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و شیعه‌كان توڕه‌ن‬

‫ئێ���ران ئام���اژ‌ه ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی گروپه‌ "تیرۆریستیه‌كان"‬ ‫مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حسێنیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ ته‌قاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬لێدان بو له‌نزیكایه‌تی‌‌و‬ ‫ی نێوان كوردو شیعه‌كان‪،‬‬ ‫دۆستایه‌ت ‌‬ ‫ی نێوان‬ ‫ی ك��� ‌ه له‌هاوپه‌یمان ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی نیشتمانی‌ كوردستان‌و هێز‌ه‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫شیعه‌كان توڕه‌ن‪.‬‬

‫حسێن مه‌جید‬ ‫ئه‌و پۆلیس���ه‌ی‌ كه‌ رێگریی‌ له‌ئارام‬ ‫عه‌زی���ز ك���رد خ���ۆی‌ له‌مزگه‌وت���ی‌‬ ‫حس���ه‌ینیه‌كه‌دا بته‌قێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬ناوی‌‬ ‫حس���ێن مه‌جید محه‌مه‌ده‌و له‌س���اڵی‌‬ ‫‪1979‬ه‌وه‌ پۆلیسه‌‪ .‬ئه‌و ورده‌كارییه‌كانی‌‬ ‫چۆنیه‌ت���ی‌ ده‌س���تگیركردنی‌ ئارام بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌و ده‌ڵێت‪" ،‬سه‌ره‌تا‬ ‫س���ه‌رله‌به‌یانیه‌كه‌ی‌ به‌ب���ێ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫هیچ���ی‌ پێبێت‪ ،‬هاته‌ حوس���ێنیه‌كه‌و‬ ‫پ���اش كه‌مێك س���ه‌یركردن به‌ده‌وری‌‬ ‫مزگه‌وته‌ك���ه‌دا‪ ،‬رۆیش���ت‌و نی���وه‌ڕۆ‬ ‫به‌خ���ۆی‌‌و جانتایه‌ك���ه‌وه‌ گه‌ڕای���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ نه‌مابو خۆی‌ بكات به‌هۆڵی‌‬ ‫نوێژخوێنه‌كاندا‪ ،‬بانگمكردو لێمپرسی‌‬ ‫ئه‌وه‌ چی���ه‌ له‌جانتاكه‌تدا‪ ،‬به‌اڵم ته‌نها‬ ‫وت���ی‌ (فه‌ق���ه‌ت لیباس‪ ،‬وات���ه‌ ته‌نها‬ ‫جلوب���ه‌رگ)‪ ،‬به‌اڵم من لێ���ی‌ كه‌وتمه‌‬ ‫گومانه‌وه‌و ده‌ستمبرد بۆ جانتاكه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫رێگه‌ینه‌دام‌و پاڵێكی‌ پێوه‌نام‪ ،‬منیش‬ ‫كه‌لله‌یه‌ك���م پیاكێش���او كه‌وته‌ س���ه‌ر‬ ‫زه‌وییه‌كه‌و دواتر به‌ستمه‌وه‌‌و ئاگاداری‌‬ ‫پۆلیس‌و ئاسایشم كرد"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ حسێن مه‌جید‪ ،‬ئارام له‌ژێر‬ ‫كاریگه‌ری‌ ماده‌ی‌ هۆشبه‌ردا بوه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫توانای‌ جوڵه‌ی‌ رێكوپێك‌و قسه‌كردنی‌‬ ‫نه‌بو‪ ،‬به‌اڵم هاوڕێكه‌ی‌ ئارام به‌گومانه‌‬ ‫له‌و كاره‌و ده‌ڵێت‪" ،‬ئه‌گه‌ر مه‌به‌س���تی‌‬ ‫ته‌قاندن���ه‌وه‌ بوایه‌ راس���ته‌وخۆ خۆی‌‬ ‫به‌مزگه‌وته‌ك���ه‌دا ده‌ك���ردو پاڵ���ی‌‬ ‫به‌پۆلیس���ه‌كه‌وه‌ ده‌ناو پاش���ان وه‌ك‬ ‫له‌جانتاكه‌دا بینرا‪ ،‬ئه‌ڵقه‌ی‌ ته‌قینه‌وه‌كه‌‬ ‫له‌ده‌ستی‌ ڕاستیدایه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و كوڕه‌‬ ‫چه‌پل���ه‌ره‌و به‌ده‌س���تی‌ چه‌پی‌ هه‌مو‬ ‫كارێكی‌ كردوه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیارییه‌كان‪ ،‬ئه‌و پۆلیسه‌ی‌‬

‫ی‬ ‫زۆرێ���ك له‌میدیاكان���ی‌ كۆم���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێران به‌بایه‌خه‌و‌ه باس ‌‬ ‫ئیس�ل�ام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حس���ێنیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ته‌قاندنه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌وڵ ‌‬ ‫س���لێمانیان له‌هه‌ینی‌ رابردودا كرد‌و‬ ‫ئاماژه‌یان به‌وه‌كرد ك ‌ه ئه‌و حسێنی ‌ه‬ ‫له‌الی���ه‌ن تاڵه‌بانیه‌و‌ه وه‌ك رێزلێنان‬ ‫ی شیعه‌‪ ،‬ك ‌ه رۆژگارێك‬ ‫له‌هاوخه‌باتان ‌‬ ‫خوێن���ی‌ كوردیی���ان حه‌رامكردبو‪،‬‬ ‫بنیاتنراوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫میدیاكانی‌ ئێران ده‌پرسن‪ :‬بۆچ ‌‬ ‫ی‬ ‫راس���ته‌وخۆ پ���اش كۆتاییهاتن��� ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی‌ په‌رله‌مان���ی‌ عێ���راق‬ ‫ی كراوه‌ت ‌ه‬ ‫ئه‌و حس���ێنیه‌ی‌ س���لێمان ‌‬ ‫ئامانج؟‬ ‫له‌وه‌اڵمیش���دا ده‌ڵێ���ن‪ :‬ئ���ه‌م‬ ‫كار‌ه له‌هه‌ولومه‌رجێكدای��� ‌ه ك��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌دواهه‌ڵبژاردن��� ‌‬

‫ی‬ ‫ی نیش���تمان ‌‬ ‫عێراق���دا یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 21‬كورس ‌‬ ‫كوردس���تان توانیویه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌س���تبهێنێت‪ ،‬به‌مجۆر‌ه یه‌كێت ‌‬ ‫ك��� ‌ه پێش���تر به‌بۆچون���ی‌ هه‌ندێك‬ ‫كه‌س له‌ب���ه‌رده‌م هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌و‬ ‫ی‬ ‫هه‌ره‌س���هێناندا بو‪ ،‬جارێكیتر توان ‌‬ ‫ی بپارێزێ‌‪.‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫پێگ ‌ه ‌‬ ‫ی ئێ���ران پێیانوای ‌ه ك ‌ه‬ ‫میدیاكان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م حیزب��� ‌ه دوا ‌‬ ‫س���ه‌ركرده‌كان ‌‬ ‫له‌هه‌ڵب���ژاردن‌و‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنیان‬ ‫ی‬ ‫ی هاوپه‌یمان ‌‬ ‫جه‌غتكردنه‌وه‌ ل���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی عێراق���ن‪ ،‬ده‌ریده‌خه‌ن‬ ‫ش���یعه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بیروبۆچون ‌‬ ‫كه‌ هێش���تا هه‌وادار ‌‬ ‫تاڵه‌بانی���ن‪ ،‬ك���ه‌ تاڵه‌بان���ی‌ هی���چ‬ ‫كاتێ���ك چ له‌س���ه‌رده‌می‌ به‌عس‌و چ‬ ‫ی نوێدا‬ ‫ی دامه‌زراندن���ی‌ عێراق ‌‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ش���یعه‌كانی‌ به‌ته‌نها به‌جێنه‌هێشت‌و‬ ‫ی‬ ‫دواهه‌نگاویش���ی‌ ئیمزانه‌كردن��� ‌‬ ‫یاداش���تی‌ لێس���ه‌ندنه‌وه‌ی‌ متمان��� ‌ه‬ ‫له‌نوری‌ مالیكی‌ ش���یعه‌ مه‌زهه‌ب بو‪.‬‬ ‫ی له‌پش���ت ئه‌م جۆر‌ه‬ ‫هه‌ربۆیه‌ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كارانه‌وه‌ی ‌ه هه‌ڵگری‌ بیری‌ توندڕه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌ره‌بییه‌‪ ،‬كه‌ هی���چ كاتێك توانا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شیعه‌و كورد ‌‬ ‫ێ بینین ‌‬ ‫س���ه‌رله‌نو ‌‬ ‫ی عێراقدا‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫له‌پۆست ‌ه بااڵكان ‌‬ ‫نییه‌‪.‬‬

‫ئارامی‌ ده‌ستگیركردوه‌‪ ،‬پێشتر ‪ 6‬ساڵ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪" ،‬ئێمه‌ پاداش���تی‌‬ ‫زیندانی‌ سیاسیی‌ بوه‌ له‌ئاكرێ‌‌و له‌الیه‌ن مادیی‌ ده‌كه‌ین‌و له‌رێگه‌ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫"پارت���ی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان"ه‌وه‌ گش���تیی‌ پۆلیسیشه‌وه‌ پێشنیاری‌ چی‌‬ ‫زیندانیك���راوه‌‪ ،‬پ���اش ‪ 34‬س���اڵ بكرێت بۆ پله‌به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ بۆی‌‬ ‫خزمه‌ت هێش���تا له‌خانوی‌ كرێدا ژیان جێبه‌جێ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫حس���ێن چاوه‌ڕوانی‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫به‌سه‌رده‌بات‌و مانگانه‌ ‪ 400‬هه‌زار كرێ‌‬ ‫ده‌دات‌و هاوسه‌ره‌كه‌شی‌ كه‌مئه‌ندامه‌‪ .‬پله‌كه‌ی‌ بۆ ئه‌فس���ه‌ر به‌رزبكرێته‌وه‌و‬ ‫تا ئێس���تاش ته‌نها به‌نوسراوو زاره‌كی‌ ئه‌مه‌ریكیه‌كانی���ش پێیانوت���وه‌‪" ،‬تۆ‬ ‫س���وپاس كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌و ده‌ڵێت‪ ،‬شایس���ته‌ی‌ ئه‌وه‌یت ببیته‌ ئه‌فسه‌ر"‪،‬‬ ‫"م���ن سوپاس���نامه‌م بۆ چی���ه‌‪ ،‬من به‌اڵم وه‌زیری‌ ناوخۆ ره‌تیكرده‌وه‌ پله‌ی‌‬ ‫پێویستم به‌ش���وێنێكی‌ نیشته‌جێبون ناوبراو ب���ۆ ئه‌فس���ه‌ر به‌رزبكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫یان پارچه‌ی���ه‌ك زه‌وی‌ هه‌یه‌‪ ،‬تا ئه‌و چونكه‌ وه‌ك خۆی‌ ئام���اژه‌ی‌ پێكرد‪،‬‬ ‫ته‌مه‌ن���ه‌ی‌ ماومه‌ به‌ئاس���وده‌یی‌ تێیدا "ئ���ه‌وه‌ پێویس���تی‌ به‌ڕێوش���وێن‌و‬ ‫میكانیزم���ی‌ تایب���ه‌ت‌و ره‌زامه‌ن���دی‌‬ ‫بژیم"‪.‬‬ ‫ئێس���تا حس���ێن مه‌جید پۆلیس���ه‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیاریه‌كان���ی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬ئارام‬ ‫به‌پله‌ی‌ مفه‌وه‌زی‌ نمره‌ ‪ ،8‬به‌رپرسانی‌‬ ‫بااڵی‌ ئه‌منییش به‌ڵێنی‌ پاداشتكردنیان عه‌زی���ز له‌لێكۆڵینه‌وه‌كان���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫پێ���داوه‌ له‌به‌رامبه‌ر ده‌س���تگیركردنی‌ به‌رپرس���انی‌ ئه‌من���ی‌ س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫دان���ی‌ ب���ه‌وه‌دا ناوه‌ كه‌ ویس���تویه‌تی‌‬ ‫ئارام عه‌زیزدا‪.‬‬ ‫ی حس���ه‌ینیه‌كه‌ بته‌قێنێته‌وه‌و وتویه‌تی‌‪،‬‬ ‫جه‌الل ش���ێخ كه‌ری���م‪ ،‬بری���كار ‌‬ ‫وه‌زی���ری‌ ناوخۆ له‌ب���اره‌ی‌ چۆنیه‌تی‌ "من بۆ ئاینده‌ی‌ گه‌شی‌ خۆمی‌ ده‌كه‌م‬ ‫پاداش���تكردنی‌ حس���ێن مه‌جی���د‪ ،‬بۆ رۆژی‌ قیامه‌ت"‪.‬‬

‫قایمقامی کۆیه‌‪ :‬ناتوانین ئه‌و به‌رپرسان ‌ه‬ ‫ده‌ستگیربكه‌ین که‌ زه‌وییان داگیركردوه‌‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا شێخ چاپوك‬ ‫عومه‌ر قایمقامی‌ قه‌زای‌ كۆیه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ئێمه‌ ناتوانین به‌ئاسانی‌ به‌و به‌رپرسه‌‬ ‫سه‌ربازییانه‌ بگرین كه‌ زه‌وییان‬ ‫داگیركردوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ه���ۆكاری‌ ده‌س���ت‬ ‫له‌كاركێش���انه‌وه‌ت له‌قایمقامیی‌ كۆیه‌‬ ‫چیه‌؟‬ ‫چاپ���وك عوم���ه‌ر‪ :‬م���ن ده‌س���تم‬ ‫له‌كارنه‌كێش���اوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵك���و داوای‌‬ ‫گۆڕینی‌ خ���ۆم كردوه‌و هیواداریش���م‬ ‫وه‌اڵمێك���ی‌ پۆزه‌تیڤم ده‌س���تبكه‌وێت‪،‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌هۆكاره‌كه‌ش���ی‌ به‌پله‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌م ئ���ه‌و زیاده‌ڕۆییان���ه‌ی‌ له‌كاتی‌‬ ‫هه‌ڵمه‌ت���ی‌ هه‌ڵب���ژاردن ك���را ئه‌وكات‬ ‫ئیجرائات قورس ب���و‪ ،‬چونكه‌ فه‌وزای‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن قورس���ه‌ هه‌مو پرۆسه‌یه‌ك‬ ‫به‌الیه‌ك هه‌ڵب���ژاردن به‌الیه‌كی‌ تر من‬ ‫به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك هه‌وڵمداوه‌ رێگریی‌‬ ‫له‌و زیاده‌ڕۆییه‌ بك���ه‌م‪ ،‬به‌اڵم ناكرێت‬ ‫هه‌مو كه‌س وه‌ك ی���ه‌ك بێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫كاتێك ئه‌فس���ه‌رێك ئه‌و كاره‌ ده‌كات‬ ‫ناتوانی���ن یه‌كس���ه‌ر بیگری���ن به‌ڵكو‬ ‫ده‌بێت به‌نوسراوی‌ ره‌سمی‌ بێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫هه‌تاوه‌ك���و ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌ین س���ه‌یر‬ ‫ده‌كه‌ین زیاده‌ڕۆییه‌كه‌ به‌رزكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێوه‌ كه‌س���ی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌و‬ ‫ش���اره‌ن ل���ه‌روی‌ ئیداریی���ه‌وه‌‪ ،‬بۆچی‌‬ ‫نه‌تانتوانیوه‌ ئیجرائاتی‌ پێویس���ت له‌و‬ ‫بابه‌ته‌دا بكه‌ن؟‬ ‫چاپ���وك عوم���ه‌ر‪ :‬ئ���ه‌وه‌ی‌ ئێم���ه‌‬ ‫پێمانك���راوه‌ كردومانه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌رهه‌ڵستیی‌ بو یان ئه‌فسه‌ربو ناتوانین‬ ‫راس���ته‌وخۆ ده‌س���تگیری بكه‌ین یان‬ ‫ره‌وان���ه‌ی‌ دادگای‌ بكه‌ین‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌وه‌‬ ‫ی له‌رێ���گای‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ده‌بێت به‌فه‌رم ‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ ی���ان وه‌زاره‌ت���ی‌ ناوخۆ‬ ‫داوا بكه‌ین‪ ،‬ئێمه‌ش تاكو ئه‌و ئیش���ه‌‬ ‫ئیدارییه‌ رۆتینیه‌ ده‌كه‌ین زیاده‌ڕۆییه‌كه‌‬ ‫به‌رزبۆت���ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ته‌نیا چاره‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ دادوه‌رێكی‌ تایبه‌ت به‌زیاده‌ڕۆی‬ ‫دابنرێت نه‌ك ته‌نیا بۆ شاره‌وانی‌ كۆیه‌‬ ‫به‌ڵك���و بۆ زیاده‌ڕۆی���ی‌ گونده‌كانیش‪،‬‬ ‫پێویسته‌ ئه‌و دادوه‌ره‌ ده‌سه‌اڵتی‌ گرتن‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ سزادانیشی‌ هه‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و زیاده‌ڕۆییه‌ زیاتر له‌كاتی‌‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی‌ هه‌ڵب���ژاردن زه‌قبویه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆچ���ی‌ ئێوه‌ ئ���ه‌وكات باس���تان له‌و‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌ نه‌ده‌كرد‌و هه‌وڵی‌ گۆڕینی‌‬ ‫خۆتان نه‌ده‌دا؟‬ ‫چاپ���وك عوم���ه‌ر‪ :‬ئه‌وكاتی���ش من‬ ‫داوامكردوه‌ به‌اڵم ئه‌و جۆره‌ مه‌سه‌النه‌‬ ‫له‌كاتی‌ بانگه‌ش���ه‌ی‌ هه‌ڵب���ژاردن زۆر‬ ‫قورسن‪ ،‬چونكه‌ هه‌ڵبژاردن فه‌وزایه‌ك‬ ‫دروست ده‌كات نامۆیه‌‌و له‌گه‌ڵ رۆژانی‌‬

‫ئاسایی‌ یه‌كناگرێته‌وه‌و كاری‌ له‌و جۆره‌‬ ‫كاردانه‌وه‌ی‌ ده‌بو‪ ،‬بۆیه‌ من هه‌ر دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫دو رۆژی‌ هه‌ڵبژاردن داوامكردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئ���ه‌و زیاده‌ڕۆییه‌ی‌ ئێس���تا‬ ‫له‌كۆیه‌ هه‌یه‌ زیاتر له‌الیه‌ن چ حزبێك‌و‬ ‫چ كه‌سانێكه‌وه‌ ده‌كرێت؟‬ ‫چاپ���وك عوم���ه‌ر‪ :‬زیاده‌ڕۆی���ی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ ده‌یكات كه‌ س���وكنای‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌ڵده‌ستێت له‌سه‌ر موڵكی‌ شاره‌وانی‌‬ ‫س���وكنایه‌ك بۆ خۆی‌ دروست ده‌كات‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ پێیده‌ڵێ���ن "زیاده‌ڕۆیی‌"‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌الیه‌ن هه‌مان ك���ه‌س چه‌ند‬ ‫جار دوباره‌بویه‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ له‌زیاده‌ڕۆیی‌‬ ‫ده‌رده‌چێت‌و ده‌كه‌وێت���ه‌ مامه‌ڵه‌كردن‬ ‫به‌زه‌وییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكات به‌رپرسیاریه‌تیه‌كه‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ س���ه‌رمان‪ ،‬ئێمه‌ش ئه‌و به‌و‬ ‫رۆتینیه‌ كه‌ باسمكرد ئه‌گه‌ر ئالیه‌تێكی‌‬ ‫باش���مان هه‌بوایه‌ یان ده‌س���ه‌اڵتێكی‌‬ ‫باش���مان هه‌بوایه‌ هێزێكی‌ باش���ترمان‬ ‫هه‌بوایه‌ ئه‌وه‌ ش���تێكی‌ تر ده‌بو‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫من جارێكی‌ تر دوباره‌ی‌ ده‌كه‌مه‌وه‌ بۆ‬ ‫رێگه‌گرتنی‌ خێرا له‌زیاده‌ڕۆیی‌ پێویسته‌‬ ‫دادوه‌رێك���ی‌ تایب���ه‌ت به‌زیاده‌ڕۆی���ی‌‬ ‫دابنرێ���ت‪ ،‬چ له‌ناو ش���اره‌كان چ له‌ناو‬ ‫گونده‌كان‪ ،‬ئێمه‌ نه‌ به‌ش���ی‌ یاساییمان‬ ‫هه‌یه‌ نه‌ خۆمان ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌مان هه‌یه‌‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ میكانیزمێ���ك نیه‌ كاری‌‬ ‫پێ‌ بكه‌ی���ن‪ ،‬ئه‌وه‌ش كێش���ه‌ی‌ هه‌مو‬ ‫قایمقامه‌كانه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬

‫ئاسۆ عه‌بدولله‌تیف‬

‫ب���ه‌و هه‌مو س���اخته‌كاری‌و فه‌وزاو‬ ‫ده‌ستێوه‌ردان ‌ه ناشیرینه‌وه‌ كه‌ دیسان‬ ‫په‌ڵه‌ی خسته‌ سه‌ر ئه‌زمونی حوكمڕانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هێش���تا حیزبی كوردی‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی ‪2014/4/30‬ی قبوڵ���ه‌‪،‬‬ ‫بێش���ك ئه‌مه‌یه‌ ناهێڵێت سیس���تمی‬ ‫دیموكراس���ی گه‌ش���ه‌ بكات‪ ،‬دڵنیام‬ ‫چوار ساڵی دیكه‌ حیزبی ده‌سه‌اڵتدار‬ ‫هونه‌ری دیكه‌ی س���اخته‌كاری دێنێت ‌ه‬ ‫كایه‌وه‌و ره‌وشه‌كه‌ خراپتره‌‪.‬‬ ‫هه‌رس���ێ پارته‌ ئۆپۆزسیۆنه‌كه‌ی‬ ‫راب���ردو‪ ،‬خه‌ڵ���ك ئومێ���دی پێی���ان‬ ‫هه‌ب���و‪ ،‬كه‌چ���ی ه���ه‌ر خۆی���ان‬ ‫خه‌ریك���ه‌ ئومێ���ده‌كان ئه‌س���وتێنن‪،‬‬ ‫ب���ۆ س���اده‌ترین م���اف‌و بێحورمه‌تی‬ ‫مرۆڤی ك���ورد ئه‌هاتنه‌ س���ه‌رجاده‌و‬ ‫هه‌ڵئه‌وه‌ش���انده‌وه‌‬ ‫حكومه‌تی���ان‬ ‫به‌دروش���م‌و ناڕه‌زایه‌تیان ده‌رئه‌بڕی‪،‬‬ ‫ئێس���تا ته‌نها تانه‌یان له‌م پرۆس��� ‌ه‬ ‫بێكه‌ڵكه‌ی هه‌ڵبژاردن هه‌ی ‌ه له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌و هه‌مو سوكایه‌تی‌و ساخته‌كاریه‌‪،‬‬ ‫ئیت���ر ده‌نگی ئ���ه‌و خه‌ڵك���ه‌ با هه‌ر‬ ‫بفه‌وت���ێ‪ ،‬له‌كاتێك���دا ده‌زان���ن به‌و‬ ‫تان���ه‌و س���كااڵیانه‌ هی���چ ره‌قه‌مێك‬ ‫ناگ���ۆڕن‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و هه‌مو س���كااڵو‬ ‫تان���ه‌و ش���كاتانه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫پێش���و هیچ ده‌ره‌نجامێكی نه‌گۆڕی‌و‬ ‫هیچ كاریگه‌ریه‌كیش���ی نه‌بو‪ ،‬كه‌وات ‌ه‬ ‫س���كااڵو ش���كات جگه‌ له‌رێككارێكی‬ ‫یاسایی وشك‌و بێكه‌ڵك‪ ،‬بێكاریگه‌رو‬ ‫گه‌وجاندنی خه‌ڵكه‌و هیچی تر‪.‬‬ ‫باش���تر‌ه به‌توندی ده‌ره‌نجامه‌كان‬ ‫ره‌دبكه‌ن���ه‌وه‌و نه‌چن���ه‌ ن���او هی���چ‬ ‫حكومه‌تێك���ی محه‌ل���ی‪ ،‬چونك��� ‌ه‬ ‫به‌ش���داربون له‌ئه‌نجومه‌نی پارێزگاو‬ ‫حكومه‌ت���ی ل���ۆكاڵ ش���ه‌رعیه‌ت به‌و‬ ‫س���اخته‌كارییانه‌ ئ���ه‌دات‪ ،‬گرنگ��� ‌ه‬ ‫ش���كۆ بگێڕنه‌وه‌ ب���ۆ ده‌نگده‌ران‌و بۆ‬ ‫دیموكراس���ی‪ ،‬تكای ‌ه ئه‌م��� ‌ه مه‌كه‌ن‬ ‫به‌قوربانی یه‌ك دو كورسی‪ ،‬تا له‌و‌ه‬ ‫زیاتر خه‌ڵ���ك بێمتمانه‌ نه‌بێت پێتان‬ ‫له‌پرۆس���ه‌كانی ئاین���ده‌‪ ،‬ب���ه‌م كار‌ه‬ ‫رێ���ككاری شۆڕش���گێڕیی‌و ئیراده‌ی‬ ‫راست له‌بری رێككاری یاسایی بگرن ‌ه‬ ‫به‌ر‪ ،‬ده‌توانن به‌رانبه‌ره‌كانتان ئیحراج‬ ‫بكه‌ن ل���ه‌و جۆر‌ه گه‌مه‌ ناش���یرینه‌و‬ ‫ببنه‌وه‌ به‌ئۆپۆزسیۆنی جددی‪.‬‬ ‫به‌الی ئه‌م حیزبانه‌و رای گشتیه‌و‌ه‬ ‫‪ 4/30‬پرۆس���ه‌یه‌كی پ���اك‌و بێگه‌رد‬ ‫نه‌بو‪ ،‬ده‌ستكاری ئیراده‌ی ده‌نگده‌ران‬ ‫كرا‪ ،‬نه‌زاهه‌تی هه‌ڵبژاردن خرایه‌ ژێر‬ ‫پرسیار "كۆمس���یۆن" بێالیه‌ن نه‌بو‪،‬‬ ‫بگ���ره‌ زۆر الیه‌نگریش ب���و‪ ،‬كه‌چی‬ ‫ته‌نها تانه‌ی���ان له‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫به‌بێ ئ���ه‌وه‌ی جورئه‌تی ئه‌وه‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫حیزب���ه‌ بااڵده‌س���ته‌كان "مه‌به‌س���تم‬ ‫بااڵده‌س���ت ‌ه ئه‌منی‌و عه‌سكه‌ریه‌كانه‌"‬ ‫بخه‌ن ‌ه ئۆفسایدو به‌ده‌نگی به‌رز كۆی‬ ‫ده‌رئه‌نجامه‌ ساخته‌كان ره‌دبكه‌نه‌وه‌و‬ ‫قبوڵی ئه‌و گۆڵه‌ نه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌ئێواره‌ی ‪30‬ی‌ نیسان كۆمسیۆنی‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌و میدی���اكان وتیان‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ سه‌ركه‌وتو بوه‌و رێژه‌ی‬ ‫به‌شداری ده‌نگده‌ران گه‌یشتۆت ‌ه ‪،%70‬‬ ‫به‌اڵم له‌كاتی راگه‌یاندنی ئه‌نجامه‌كاندا‬ ‫ئه‌م رێژه‌یه‌ هه‌ڵكش���انێكی نائاسایی‬ ‫به‌خۆی���ه‌وه‌ بین���ی ب���ۆ ‪%86‬و ن��� ‌ه‬ ‫كۆمس���یۆن‌و ن���ه‌ هی���چ الیه‌نێكیش‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ی كرد له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م ‪%16‬ی���ه‌ چۆن زیادیك���ردو ئه‌و‬ ‫كارتان ‌ه چۆن به‌كارهات كه‌ ده‌نگده‌ر‬ ‫وه‌رینه‌گرتب���و له‌ناوه‌نده‌كاندا كه‌ ب ‌ه‬ ‫‪ 200‬ه���ه‌زار ده‌خه‌مڵێن���را به‌كارت���ی‬ ‫مردوان‌و دوباره‌كانه‌وه‌؟!‬ ‫ئایا ئه‌م ‌ه به‌تانه‌یه‌كی س���اده‌ یان‬ ‫به‌ش���كایه‌تێكی ش���ه‌رمن‌و هه‌اڵیه‌كی‬ ‫میدیایی له‌دادگای هه‌ڵبژاردن چاره‌سه‌ر‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬یان پێویستی به‌بایكۆتێكی‬ ‫گ���ه‌وره‌ی جه‌ماوه‌ری���ی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و حیزبان��� ‌ه ئه‌م كار‌ه نه‌كه‌ن دیار‌ه‬ ‫مه‌به‌ستیان نیه‌و یه‌ك قاچ ‌ه كورسی‬ ‫بێرۆح ناگۆڕن���ه‌وه‌ به‌به‌های زیندوی‬ ‫هه‌زاران ده‌نگی الیه‌نگرانیانه‌وه‌‪ ،‬چی‬ ‫ده‌بێت بۆ یه‌كجار قبوڵی نه‌كه‌ن‪ ،‬خۆ‬ ‫ئێوه‌ش ساخته‌ ناكه‌ن! یان ئه‌تانه‌وێت‬ ‫ده‌نگده‌رانت���ان هێوربكه‌ن���ه‌وه‌و بڵێن‬ ‫له‌ماف‌و ده‌ستكاری ئیراده‌ی ده‌نگده‌ر‬ ‫خۆشنابین‪ ،‬هه‌ر به‌قسه‌‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫‪3‬‬

‫یه‌كێتی‌‌و گۆڕان سورن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كورد به‌كۆده‌نگی‌ به‌ره‌و به‌غدا بچن‬ ‫ ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫یه‌كێتی‌‌و گۆڕان ئه‌و هه‌وااڵنه‌‬ ‫ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ له‌گه‌ڵ‌ مالیكی‌‬ ‫گه‌یشتبنه‌ هه‌ر جۆره‌ خاڵێكی‌‬ ‫هاوبه‌ش بۆ پێكهێنانی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫زۆرینه‌ی‌ عێراق‪ ،‬سیاسه‌تمه‌دارێكی‌‬ ‫به‌ئه‌زمونی‌ كوردیش له‌به‌غدا ده‌ڵێت‬ ‫"پێویسته‌ الیه‌نه‌ كوردییه‌كان‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و كوتالنه‌ بكه‌ن‬ ‫كه‌ زیاتر نزیكن له‌كورده‌وه‌و داواكانی‌‬ ‫به‌دیده‌هێنن"‪.‬‬ ‫گۆڕان‪ :‬ده‌بێت خاوه‌نی‌ یه‌ك گوتاری‌‬ ‫سیاسی‌ بین‬ ‫ئ���ارام ش���ێخ محه‌م���ه‌د كاندی���دی‌‬ ‫هه‌ڵبژێردراوی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان بۆ‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێداق پێداگری‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ ئه‌وان وه‌ك���و بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان پێیانوای���ه‌ ده‌بێت كورد به‌یه‌ك‬ ‫گوتار به‌شداری‌ گفتوگۆكان بكات‌و بۆ‬ ‫ئه‌و مه‌به‌سته‌ش پێویس���تیان به‌وه‌یه‌‬ ‫هه‌م���و الیه‌ن���ه‌ سیاس���یه‌كانی‌ كورد‬ ‫كۆكبن له‌س���ه‌ر یه‌ك گوتاری‌ هاوبه‌ش‬ ‫به‌ڕه‌چاوكردن���ی‌ ئ���ه‌و بارودۆخان���ه‌ی‌‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ رابردو وه‌كو كێش���ه‌ له‌نێوان‬ ‫هه‌رێ���م‌و ناوه‌ن���د دروس���تبوه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێویس���ته‌ له‌پێناوی‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی‌‬ ‫ك���ورد هه‌مو الی���ه‌ك به‌ی���ه‌ك گوتار‬ ‫به‌ش���داری‌ بكات له‌حكومه‌تی‌ داهاتوی‌‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫ناوبراو وتی‌ "ئێمه‌ پێمانباش���ه‌ هه‌مو‬ ‫هێ���زه‌ كوردیه‌كان پارت���ی‌‌و یه‌كێتی‌‌و‬ ‫گ���ۆڕان‌و یه‌كگرتو‌و كۆم���ه‌ڵ خاوه‌نی‌‬ ‫یه‌ك گوتاری‌ سیاسی‌ بین له‌حكومه‌تی‌‬ ‫ئاینده‌ی‌ عێراق‌و خاوه‌نی‌ یه‌ك به‌رنامه‌ی‌‬ ‫هاوبه‌ش بین"‪.‬‬ ‫ئه‌و هه‌وااڵنه‌ش���ی‌ ره‌تك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫ئه‌وان ره‌زامه‌ندییان نواندبێت له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ بچن���ه‌ حكومه‌تی‌ زۆرینه‌ی‌‬ ‫داهات���وی‌ عێراقه‌وه‌ به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ن���وری‌ مالیكی‌‪ ،‬ئه‌‌و وتی‌ "تا ئێس���تا‬ ‫گفتوگۆكان به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ره‌س���می‌‬ ‫ده‌س���تیپێنه‌كردوه‌ تاك���و ب���اس له‌وه‌‬ ‫بكرێت كه‌ كێ‌ ده‌بێت به‌ئۆپۆزس���یۆن‌و‬ ‫كێ‌ له‌حكومه‌ت ده‌بێت"‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌‪ :‬ئێمه‌ هاوپه‌یمانیی‌ مێژوییمان‬ ‫له‌گه‌ڵ شیعه‌دا هه‌یه‌‬ ‫حاك���م ق���ادر حه‌مه‌ج���ان كارگێڕی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌‬ ‫كوردس���تان به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌‬ ‫پێویس���ته‌ كورد ل���ه‌م قۆناغ���ه‌دا كه‌‬ ‫قۆناغێكی‌ گرنگ‌و هه‌ستیاره‌ پێكه‌وه‌‌و‬ ‫به‌كۆده‌نگ���ی‌ به‌ره‌و به‌غ���دا بچن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "پێویس���ته‌ ئێمه‌ سه‌رجه‌م الیه‌نه‌‬

‫ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫یاساو‬ ‫پارتی‬ ‫ئێمه‌ هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ی‬ ‫مێژوییمان له‌گه‌ڵ‬ ‫شیعه‌دا هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هاوپه‌یمانیه‌تیه‌ش‬ ‫پێویسته‌ گه‌شه‌ی‌‬ ‫پێبده‌ین‌و‬ ‫پێشیبخه‌ین‬ ‫كوردی���ه‌كان له‌م قۆناغ���ه‌دا هاوڕابین‬ ‫له‌س���ه‌ر به‌رنامه‌یه‌ك له‌روی‌ سیاسی‌و‬ ‫س���تراتیژیه‌وه‌‪ ،‬پ���اش گفتوگۆكردن‌و‬ ‫دانان���ی‌ به‌رنامه‌یه‌كی‌ تۆكمه‌ له‌پێناوی‌‬ ‫یه‌كڕیزیی‌ نه‌ته‌وه‌كه‌مان‌و چه‌س���پاندنی‌‬ ‫داوا ره‌واكه‌ی‌ گه‌له‌كه‌م���ان به‌تایبه‌تی‌‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی‌ یاس���اكانی‌ ن���ه‌وت‌و‬ ‫گاز‌و یاس���ای‌ پێش���مه‌رگه‌‌و هه‌روه‌ها‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ ماده‌ی‌ ‪."140‬‬ ‫وتیشی‌ "پێویس���تمان به‌هاوپه‌یمانی‌‬ ‫هه‌مو كوتله‌ سیاسیه‌كانی‌ عێراق هه‌یه‌‬ ‫به‌گشتی‌‌و به‌تایبه‌تی‌ ئێمه‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫مێژوییمان له‌گه‌ڵ ش���یعه‌دا هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هاوپه‌یمانیه‌تیه‌ش پێویس���ته‌ گه‌شه‌ی‌‬ ‫پێبده‌ین‌و پێشیبخه‌ین"‪.‬‬ ‫مه‌حمود عوسمان‪ :‬كورد ده‌بێت خۆی‌‬ ‫یه‌كالیی‌ بكاته‌وه‌‬ ‫سیاس���ه‌تمه‌داری‌ دیارو به‌ئه‌زمونی‌‬ ‫كورد "د‪.‬مه‌حمود عوسمان" به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند ك���ه‌ كورد ده‌بێ���ت بكه‌وێته‌‬ ‫گفتوگۆ له‌گه‌ڵ الیه‌ن���ه‌ عێراقیه‌كان تا‬ ‫بزانن حكومه‌تی‌ داهاتوی‌ عێراق چۆن‬ ‫ده‌بێت؟ سیاسه‌ته‌كه‌ی‌ چۆن ده‌بێت؟‬ ‫به‌رنامه‌كه‌ی‌ چی‌ ده‌بێت؟ كێش���ه‌كانی‌‬ ‫نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا كه‌ چه‌ندین ساڵه‌‬ ‫ماونه‌ته‌وه‌ وه‌كو ماده‌ی‌ ‪‌140‬و یاس���ای‌‬

‫ ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌ال ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫نوێنه‌رانی‌ عێراق له‌سه‌ر لیست ‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ یاسا له‌لێدوانێكی‌ تایبه‌تدا‬ ‫ی ڕاگه‌یاند كه‌ ئه‌وان‬ ‫به‌(ئاوێنه‌) ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫سورن له‌سه‌ر به‌شداریكردن ‌‬ ‫له‌حكومه‌تی‌ داهاتوی‌ عێراقداو‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ره‌ك ‌‬ ‫وایده‌بینن كورد پێكهاته‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ته‌و پێویسته‌ به‌شداری‌ كابین ‌ه ‌‬ ‫ی حكومه‌تی‌ داهاتویان‬ ‫پێكهێنان ‌‬ ‫پێبكرێت‪.‬‬

‫ی مالیكی‌ سه‌خت‌و دوره‌‬ ‫رێگه‌ ‌‬ ‫مالیكی‌ هیواخوازه‌ بۆ جاری‌ سێهه‌م‬ ‫ببێته‌وه‌ به‌سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم نه‌یارانی‌ به‌ئاس����انی‌ رێگ ‌هی‌‬ ‫به‌دیهێنانی‌ ئه‌و خواسته‌ی‌ پێناده‌ن‌و‬ ‫ده‌ڵێن مالیكی‌ كارتێكی‌ سوتاوه‌‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ لۆمۆندی‌ فه‌ره‌نسی‌ ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ مالیك����ی‌ رۆژانێك ‌‬ ‫ی‬ ‫س����ه‌خت‌و دژواری‌ له‌به‌رده‌مدای����ه‌ بۆ‬ ‫گه‌یش����تن به‌دامه‌زراندن����ی‌ ئیتیالف‌و‬ ‫هاوپه‌یمانێتیه‌ك كه‌ بۆ جاری‌ سێهه‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی‌ مس����ۆگه‌ر بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ له‌ك����ۆی‌ ‪ 328‬كورس����ی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێراق‪ ،‬ته‌نها ‪ 94‬كورسی‌‬ ‫نه‌وت‌و گاز‌و كێش���ه‌ی‌ پێشمه‌رگه‌ چۆن‬ ‫چاره‌سه‌ر ده‌كرێن؟‬ ‫دكتۆر مه‌حمود وت���ی‌ "هه‌مو ئه‌وانه‌‬ ‫ده‌بێت رونبكرێن���ه‌وه‌ پێش پێكهێنانی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراق"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌و كۆمیته‌یه‌ی‌ كه‌ نوێنه‌ری‌‬ ‫هه‌م���و الیه‌ن���ه‌ كوردیه‌كان���ی‌ تێدایه‌‬

‫به‌ده‌س����تهێناوه‌‪ ،‬ب����ۆ پێكهێنان����ی‌‬ ‫حكومه‌ت پێویس����تی‌ به‌پش����تیوان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ش����ێك له‌هێزه‌ ش����یعه‌و س����وننه‌و‬ ‫كورده‌كانیش����ه‌‪ ،‬ك����ه‌ زۆرب����ه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫الیه‌نانه‌ س����ورن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ رێگه‌‬ ‫به‌وه‌ نه‌ده‌ن ك����ه‌ جارێكیتر ببێته‌وه‌‬ ‫به‌س����ه‌رۆك وه‌زی����رو س����ه‌ره‌نجام‬ ‫رژێمێك����ی‌ دیكتات����ۆری‌ له‌عێراق����دا‬ ‫دابمه‌زرێنێت‪.‬‬ ‫مالیك����ی‌ له‌ئاس����تی‌ ناوخ����ۆدا‬ ‫كێشمه‌كێش����ی‌ له‌گ����ه‌ڵ‌ هێ����زه‌‬ ‫شیعه‌كان‌و سوننه‌و كوردیشدا هه‌یه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانیش����ی‌ له‌گه‌ڵ‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫واڵتانی‌ ده‌رودراوس����ێ‌ جگه‌ له‌ئێران‌و‬ ‫هێشتا له‌نێوان خۆیان كۆنه‌بونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ هێش���تا زوه‌ ئێمه‌ هه‌ڵسه‌نگاندن‬ ‫بكه‌ین چ���ۆن ده‌بێت‌و چ���ۆن نابێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێویس���ته‌ چ���اوه‌ڕوان بین كه‌ی‌‬ ‫گفتوگ���ۆ ده‌كه‌ن‌و گفتوگ���ۆكان چۆن‬ ‫به‌رێوه‌ده‌چن"‪.‬‬ ‫ناوب���راو جه‌غت���ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ش‬

‫په‌رله‌مان‪ 110 :‬كورسی‌ به‌رامبه‌ر ‪ 1‬كورسی‌ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫ی‬ ‫له‌خولی‌ چواره‌می‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی ‪111‬‬ ‫كوردستانداو له‌كۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫كورسی‌‪ ،‬ته‌نها یه‌ك كورسی‌ بۆن ‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنبونی‌ لێدێت‌و ئه‌وانی‌ دیك ‌ه‬ ‫بونه‌ته‌ به‌شێك له‌و دۆخه‌ نوێی ‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ 21‬‬ ‫ی بنكه‌فراوان" له‌دوا ‌‬ ‫"حكومه‌ت ‌‬ ‫ی ‪ 2013‬له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ئه‌یلو ‌‬ ‫هێنایه‌ پێشه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن��� ‌ه په‌رله‌مانیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌دوا ‌‬ ‫ی (گۆڕان‪،‬‬ ‫ێ الیه‌ن��� ‌ه ‌‬ ‫‪ ،2013‬ئه‌و س��� ‌‬ ‫ی ئیسالمی‌)‬ ‫ی ئیسالمی‌‌و كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫یه‌كگرتو ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش���تر له‌یه‌ك به‌ره‌دا بون‪ ،‬خواست ‌‬ ‫خۆیان بۆ به‌ش���داریكردن له‌حكومه‌ت‬ ‫راگه‌یاندو به‌مه‌ش كۆتاییان هێنا به‌چوار‬ ‫ی‬ ‫ی ئۆپۆزس���یۆن له‌ناو په‌رله‌مان ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان ك ‌ه تێكڕا له‌گ���ه‌ڵ حزب ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان‬ ‫ی ‪ 36‬كورس ‌‬ ‫ئاینده‌‪ ،‬خاوه‌ن ‌‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ك ‌ه‬ ‫بون‪ .‬له‌به‌رامبه‌ردا لیست ‌‬ ‫ی ‪59‬‬ ‫ی خاوه‌ن ‌‬ ‫پێكهاتبو له‌یه‌كێتی‌‌و پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیك ‌ه ه ‌‬ ‫ی بون‪ ،‬كورسییه‌كان ‌‬ ‫كورس ‌‬ ‫ی به‌شدار له‌حكومه‌ت‌و‬ ‫ی دیك ‌ه ‌‬ ‫الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫‪ 11‬كورسی‌ كۆتا بو‪.‬‬ ‫ی په‌رله‌ماندا (چواره‌م)‪،‬‬ ‫له‌م خول��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫ب���ه‌ده‌ر ل��� ‌ه بزوتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی تاك ‌ه كورسیه‌كه‌‪،‬‬ ‫كوردستان ك ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫ی نه‌چوه‌ت ‌ه‬ ‫ی دیك ‌ه به‌ڕه‌سم ‌‬ ‫هیچ هێزێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئۆپۆزس���یۆنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچ��� ‌‬ ‫ب���ه‌ر‌ه ‌‬ ‫ی الیه‌ن���ه‌كان به‌ڵێنیانداو‌ه وه‌ك‬ ‫زۆب��� ‌ه ‌‬ ‫ی كارا كاربك���ه‌ن به‌س���ه‌ر‬ ‫چاودێرێك��� ‌‬ ‫ی حكومه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫كاره‌كان ‌‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه ش���وان قه‌اڵدزه‌ی���ی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫ی بزوتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫وته‌بێ���ژ ‌‬

‫مه‌رج نی ‌ه‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بیه‌وێت سیستمی‌‬ ‫سیاسی بگۆڕێت‪،‬‬ ‫پێشتر سێ‌ الیه‌نی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن به‌سێ‌‬ ‫كه‌ناڵی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫به‌هێزه‌وه‌‪ ،‬توانای‌‬ ‫ئه‌وه‌یان نه‌بو‬ ‫ی راگه‌یاند‪" ،‬ئێم ‌ه‬ ‫كوردستان به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫به‌ره‌و ئۆپۆزسیۆن ده‌ڕۆین‪ ،‬له‌ئێستاشدا‬ ‫ی‬ ‫ی پرۆژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی گه‌اڵڵه‌كردن��� ‌‬ ‫خه‌ریك��� ‌‬ ‫هه‌مه‌الیه‌نین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌رۆڵ‌و كاریگ���ه‌ر ‌‬ ‫ی بزوتن���ه‌و‌ه له‌س���ه‌ر‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنبون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم‪ ،‬قه‌اڵدزه‌ی ‌‬ ‫ی سیاسی ‌‬ ‫سیس���تم ‌‬ ‫ده‌ڵێت‪" ،‬مه‌رج نی ‌ه ئۆپۆزسیۆن بیه‌وێت‬ ‫ێ‬ ‫ی سیاسی بگۆڕێت‪ ،‬پێشتر س ‌‬ ‫سیستم ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ كه‌ناڵ ‌‬ ‫ی ئۆپۆزس���یۆن به‌س��� ‌‬ ‫الیه‌ن ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌یان‬ ‫ی به‌هێزه‌وه‌‪ ،‬توانا ‌‬ ‫راگه‌یاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌بو‪ ،‬به‌اڵم ئێم��� ‌ه الیه‌نێكین خاوه‌ن ‌‬

‫ی خۆمانین‌و ده‌زانین‬ ‫ئیراده‌و نه‌خش��� ‌ه ‌‬ ‫چی‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫ی بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنبون ‌‬ ‫ی ناو‬ ‫له‌الی به‌شێك له‌هێز‌ه سه‌ره‌كیه‌كان ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت نه‌ك هه‌ر پێشوازی لێنه‌كرا‪،‬‬ ‫ی كۆبون���ه‌و‌ه‬ ‫به‌ڵك���و خرای��� ‌ه ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناو به‌رزترین دامه‌زراو‌ه ‌‬ ‫ره‌سمیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستانیش ك ‌ه سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫هه‌رێمه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی راب���ردو له‌كۆبون���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ش���ه‌مم ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫مه‌س���عود بارزانی‌‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫ی براو‌ه ‌‬ ‫كوردستان ك ‌ه حزبه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ‪ 2013‬ب���و‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی حزب ‌ه كوردس���تانیه‌كاندا‪،‬‬ ‫سه‌ركرد‌ه ‌‬ ‫تاك ‌ه الیه‌نێك ك ‌ه بانگهێش���ت نه‌كرابو‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی بو‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆكایه‌تیش هۆكاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫دیوان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆئه‌و‌ه گێڕای���ه‌و‌ه ك ‌ه بزوتنه‌و‌ه بڕیار ‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنبونی‌ داوه‌‪.‬‬ ‫ی په‌راوێزخس���تنیان له‌الیه‌ن‬ ‫له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی هه‌رێم���ه‌وه‌‪ ،‬ش���وان‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫ی وتی‌‪" ،‬س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫قه‌اڵدزه‌ی ‌‬ ‫ی بڕوات ‌ه‬ ‫ه���ه‌ر ده‌یه‌وێ���ت به‌ش���پرزه‌ی ‌‬ ‫ی خه‌ڵك ناكات‪.‬‬ ‫به‌غداو حساب بۆ ده‌نگ ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی خه‌ڵك پێشهاتێك ‌‬ ‫په‌راوێزخستن ‌‬ ‫ی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫خراپه‌‪ .‬پێشتر الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه له‌گۆڕه‌پانه‌كه‌دا بون‌و له‌س���ه‌را ‌‬ ‫ی حكومه‌تیان هه‌ڵده‌وه‌شانده‌وه‌‪،‬‬ ‫ئازاد ‌‬ ‫ی ك��� ‌ه‬ ‫ب���ه‌اڵم پێ���ش ئ���ه‌و الیه‌نان��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌حكومه‌ت���دا ب���ون بانگهێش���ت ‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كان ده‌كران"‪.‬‬ ‫وتیشی‌‪" ،‬راست ‌ه ئێم ‌ه یه‌ك كورسیمان‬ ‫ی‬ ‫هێن���اوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ح���ه‌ق‌و ئاره‌ق��� ‌‬ ‫ی خۆمان به‌ده‌س���تمانهێناوه‌و‬ ‫ناوچه‌وان ‌‬ ‫‪ 20‬بۆ ‪ 30‬هه‌زار ده‌نگمان هێناوه‌"‪.‬‬

‫ی ك ‌ه‬ ‫ه���اوكات یه‌كێ���ك له‌وهێزان��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌میش��� ‌ه به‌ش���ێك بو‌ه له‌سیس���تم ‌‬ ‫ی كوردس���تاندا‪،‬‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت له‌هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی كوردس���تان‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ی نیش���تمان ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 18‬كورس��� ‌‬ ‫هێ���ز‌ه ئێس���تا خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیه‌كالنه‌كردنه‌و‌ه ‌‬ ‫په‌رله‌مانه‌و به‌هۆ ‌‬ ‫له‌به‌شداریكردن له‌حكومه‌تدا‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫ی‬ ‫ی ئۆپۆزسیۆن به‌ده‌نگ ‌‬ ‫له‌جۆره‌كان تۆن ‌‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كانی���ه‌و‌ه دی���اره‌و ده‌ڵێن‬ ‫ئه‌مجۆره‌ كاركردنه‌ درێژ‌هی‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه گه‌ش��� ‌ه دارا حه‌فید‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی یه‌كێت��� ‌‬ ‫په‌رله‌مانت���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یاند‪" ،‬له‌خول ‌‬ ‫كوردستان به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫پێشوشدا به‌ش���ێك له‌فراكسیۆنه‌كه‌مان‬ ‫ی پێوه‌دیاربوه‌‪،‬‬ ‫ی ئۆپۆزسیۆنبون ‌‬ ‫تۆنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رده‌وام ‌‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫پێشموای ‌ه ئه‌و تۆن ‌ه ‌‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس���ی ‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌چاودێران��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌غیاب��� ‌‬ ‫ترس���یان هه‌ی��� ‌ه ل���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاسی ‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆندا‪ ،‬سیس���تم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی كوردستاندا له‌جێگ ‌ه ‌‬ ‫له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫بوه‌س���تێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم په‌رله‌مانتاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م بۆچونه‌یه‌و پێموای ‌ه‬ ‫ی دژ ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی ته‌وافوقی��� ‌ه ده‌بێت ‌ه‬ ‫"ئه‌م حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی كردن‪،‬‬ ‫ی یه‌كت���ر ‌‬ ‫جۆرێ���ك له‌چاودێر ‌‬ ‫چونك ‌ه راست ‌ه ته‌وافوق ده‌كرێت له‌سه‌ر‬ ‫ی حكومه‌ت‪ ،‬به‌اڵم مه‌رج نی ‌ه‬ ‫پێكهێنان��� ‌‬ ‫ته‌واف���وق بكرێت له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و هه‌مو‬ ‫ی ك ‌ه نه‌ش���یاون‪ ،‬به‌ڵكو له‌سه‌ر‬ ‫كاران ‌ه ‌‬ ‫ی خه‌ڵك ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ی به‌رژه‌وه‌ن���د ‌‬ ‫بنه‌ما ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی ئێستا ‌‬ ‫وتیشی‌‪" ،‬ئه‌م دۆخ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قۆناغ ‌‬ ‫كوردس���تان ب���ۆ تێپه‌ڕاندن��� ‌‬ ‫یه‌كترقبوڵنه‌كردن���ه‌‪ ،‬چونك ‌ه پێش���تر‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م دیاریده‌ی ‌ه به‌تایب���ه‌ت له‌ناوچ ‌ه ‌‬ ‫سلێمانیدا زۆر ره‌نگی دابۆوه‌"‪.‬‬

‫س����وریا له‌ته‌نگ����ه‌ژه‌و ئاڵۆزیدای����ه‌‌و‬ ‫له‌س����ایه‌ی‌ مالیكیش����یدا عێ����راق‬ ‫له‌قه‌یرانێك����ی‌ به‌رده‌وام����ی‌ ئه‌منی‌‌و‬ ‫سیاس����ی‌‌و ئابوریدا بوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫به‌پێی‌ لۆمۆن����د هه‌رچه‌ن����ده‌ خاڵی‌‬ ‫به‌هێ����زی‌ س����ه‌رله‌نوێ‌ گه‌یش����تنه‌وه‌‬ ‫به‌ده‌س����ه‌اڵتی‌ مالیك����ی‌ له‌وه‌دای����ه‌‬ ‫ك����ه‌ له‌الی����ه‌ن واش����نتۆن‌و تارانه‌وه‌‬ ‫پش����تیوانی‌ لێده‌كرێ����ت‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫دامه‌زراندن����ی‌ ئیتیالفێكی‌ سیاس����ی‌‬ ‫ب����ۆ پێكهێنانی‌ حكوم����ه‌ت كارێكی‌‬ ‫سه‌خت‌و دژواره‌‌و مالیكی‌ رێگه‌یه‌كی‌‬ ‫دورودرێژی‌ له‌به‌رده‌مدایه‌ بۆ گه‌یشتن‬ ‫به‌و ئامانجه‌‪.‬‬ ‫كرده‌وه‌ كه‌ پێویسته‌ كورد هاوپه‌یمانی‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌و كوتالن���ه‌ ب���كات زیاتر‬ ‫نزیك���ن له‌كورده‌وه‌‌و وت���ی‌ "كێ‌ زیاتر‬ ‫له‌ئامانجه‌كانی‌ ك���ورد‌و داواكانی‌ كورد‬ ‫نزیكبویه‌وه‌‌و ئاماده‌بو كێش���ه‌كانی‌ بۆ‬ ‫چاره‌س���ه‌ر بكات‪ ،‬ئ���ه‌وا هاوپه‌یمانی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا ببه‌ستێت"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ش���ه‌ال ئاش���كرایكرد ك ‌ه ئه‌وان هێڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫سوریان له‌س���ه‌ر هیچ الیه‌نێك ‌‬ ‫ی‬ ‫نی ‌ه بۆ دانوس���تاندان‌و به‌شداریكردن ‌‬ ‫ی داهات���ودا‪ ،‬س���ه‌باره‌ت‬ ‫له‌حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ۆ ویالیه‌ت ‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫به‌ڕه‌تكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "پارت ‌‬ ‫ی مالیكی‌‪ ،‬ش���ه‌ال وت ‌‬ ‫سێیه‌م ‌‬ ‫ی ڕه‌تناكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ی سێیه‌م ‌‬ ‫ویالیه‌ت ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫چونك ‌ه س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی زیات���ر له‌چه‌ن���د‬ ‫مه‌س���عود بارزان��� ‌‬ ‫والیه‌تێك به‌سه‌ر س���ه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌یدا‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆكایه‌تیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫تێپه‌ڕیوه‌‌و ماو‌ه ‌‬ ‫ی ده‌زانین‬ ‫درێژكردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه به‌دور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ێیه‌م ‌‬ ‫ی ڕه‌خن��� ‌ه له‌والیه‌ت ‌‬ ‫پارت��� ‌‬ ‫ی بگرێت‪ ،‬چۆن ڕه‌خن ‌ه له‌ش���تێك‬ ‫مالیك ‌‬ ‫ده‌گرێت ك ‌ه خۆی‌ ئه‌نجامیداوه‌"‪.‬‬ ‫ی به‌وه‌ش���كرد ك��� ‌ه‬ ‫ش���ه‌ال ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫ی گ���ۆڕان‬ ‫ی بزوتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ش���داریكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراقدا پرسێك ‌‬ ‫ی داهاتو ‌‬ ‫له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫گرنگ���ه‌و به‌یه‌ك���ه‌م به‌ش���داریكردنیان‬ ‫ی‬ ‫ی پێكهێنان ‌‬ ‫ی "له‌كات ‌‬ ‫داده‌نرێت‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێستادا مه‌رجی به‌شداریكردن ‌‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫ی به‌غدا‬ ‫ی له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫مه‌س���عود بارزان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گۆڕان به‌شدار ‌‬ ‫ئه‌وه‌بو ك ‌ه بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی پێنه‌كرێت‌و بێبه‌ش‬ ‫ئ���ه‌و حكومه‌ت��� ‌ه ‌‬ ‫بكرێ���ت‪ ،‬بۆی ‌ه وایده‌بینی���ن ك ‌ه گۆڕان‬ ‫ی داهاتودا بكات‌و‬ ‫ی له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫به‌شدار ‌‬ ‫ئه‌م هه‌ڵوێسته‌شیان له‌بیرنه‌چوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی سه‌رۆك‬ ‫ی پۆس���ت ‌‬ ‫ی پێدان ‌‬ ‫ناوبراو دژ ‌‬ ‫ی كورد‌و ڕایگه‌یاند‬ ‫كۆمار نه‌بو به‌نه‌ته‌و‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه "ئ���ه‌و پۆس���ت ‌ه له‌ڕاب���ردودا دراو‌ه‬ ‫ی باش بو‌ه بۆ ئێمه‌و‬ ‫به‌كورد ئه‌زمونێك ‌‬ ‫ی هه‌مو‬ ‫ی به‌ناو ‌‬ ‫سه‌رۆك كۆمار توانیبو ‌‬ ‫عێراقیه‌كانه‌وه‌ بدوێت‌و رۆڵی‌ هه‌بێت"‪.‬‬

‫ی‬ ‫پارێزگاری‌ هه‌ولێر بۆ پارت ‌‬ ‫ی بۆ توركمان‬ ‫جێگره‌كه‌ ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نیش بۆ‬ ‫یه‌كێتی‌ ده‌بێت‬ ‫ ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‬ ‫پارتی‌ ده‌یه‌وێت له‌گه‌ڵ توركمانه‌كان‬ ‫ی‬ ‫به‌زۆرینه‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێر پێكبهێنێت‌و سه‌رۆكی‌ لیست ‌‬ ‫یه‌كێتیش بۆئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا‬ ‫ی‬ ‫ی خۆمان ‌ه سه‌رۆك ‌‬ ‫ده‌ڵێت‪ ،‬ئێم ‌ه ماف ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ هه‌ولێرمان‬ ‫پێبدرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئاوێن ‌ه پارت ‌‬ ‫ی زانیاریه‌كان��� ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌دای ‌ه كه‌به‌زۆرینه‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫له‌هه‌وڵ ‌‬ ‫ی توركم���ان‌و ئاش���وریه‌كان‬ ‫كۆتاكان��� ‌‬ ‫ی هه‌ولێر پێكبێنن‌و‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڵێن ‌‬ ‫پێش���وتریش نێچیرڤان بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جێگر ‌‬ ‫ی پێ���داون‪ ،‬كه‌پۆس���ت ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫پارێزگاری‌ هه‌ولێر بۆئه‌وان ده‌بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی توركمان ك��� ‌ه له‌كات ‌‬ ‫به‌رپرس���ێك ‌‬ ‫ی الیه‌ن ‌ه توركمانیه‌كان‬ ‫دانوس���تانه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ نێچیرڤان بارزان���ی‌‪ ،‬كاندید ‌‬ ‫ی كۆبۆت���ه‌و‌ه‬ ‫ی پارت��� ‌‬ ‫راس���پێردراو ‌‬ ‫ی راگه‌یاند" له‌دوایین كۆبونه‌و‌ه‬ ‫به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌هی‌ ‬ ‫ی به‌ڵێن ‌‬ ‫نێچیرڤ���ان بازان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌الیه‌ن ‌ه توركمانیه‌كان دا‪ ،‬ك ‌ه پۆست ‌‬ ‫ی هه‌ولێر‬ ‫ی داهات���و ‌‬ ‫ی پارێزگار ‌‬ ‫جێگ���ر ‌‬ ‫بۆتوركمانه‌كان ده‌بێت"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا رێب���از بێركۆتی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی بۆئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ی لیست ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی راگه‌یاند"‬ ‫ی هه‌ولێر به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫پارێ���زگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داهاتو له‌گه‌ڵ براده‌ران ‌‬ ‫ئێم ‌ه له‌هه‌فت ‌ه ‌‬ ‫پارت���ی‌‌و گۆڕان‌و س���ه‌رجه‌م الیه‌نه‌كان‬

‫نێچیرڤان‬ ‫ی‬ ‫بازانی‌ به‌ڵێن ‌‬ ‫ئه‌و‌هی‌ به‌الیه‌ن ‌ه‬ ‫توركمانیه‌كان‬ ‫ی‬ ‫دا‪ ،‬كه‌ پۆست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگار ‌‬ ‫جێگر ‌‬ ‫داهاتوی‌ هه‌ولێر‬ ‫بۆتوركمانه‌كان‬ ‫ده‌بێت‬ ‫ی‬ ‫ی پێكهێنان��� ‌‬ ‫كۆده‌بین���ه‌وه‌و تاوتوێ��� ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ هه‌ولێر ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ی وتیش���ی‌‪"،‬ناكرێت ئێم��� ‌ه‬ ‫بێركۆت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بازن���ه‌و به‌پێ��� ‌‬ ‫بخرێین��� ‌ه ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی پارێزگار بۆ‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن‪ ،‬پۆست ‌‬ ‫ماف ‌‬ ‫ی ئه‌نجومه‌نیش‬ ‫ی یه‌كه‌م‌و سه‌رۆك ‌‬ ‫براو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوه‌م ده‌بێ���ت كه‌یه‌كێت ‌‬ ‫بۆ ب���راو‌ه ‌‬ ‫نیشتیمانی‌ كوردستانه‌"‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫سیناریۆكانی پێكهێنانی ئیداره‌ی نوێی پارێزگای سلێمانی‬ ‫ ئا‪ :‬محه‌مه‌د ره‌ئوف‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی ئه‌نجامی فه‌رمی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ‪30‬ی نیسانی ‪‌ 2014‬ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان راگه‌یه‌نراوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هۆی تانه‌دانی چوار الیه‌ن‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی پارێزگای سلێمانی‪،‬‬ ‫هێشتا ئه‌نجامی كۆتایی ئه‌و پارێزگایه‌و‬ ‫پارێزگاكانی دیكه‌ش رانه‌گه‌یه‌نراوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ره‌نگه‌ به‌هۆی تانه‌ی الیه‌نه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌نگه‌كانی پارێزگای سلێمانی‬ ‫ئه‌ژماربكرێنه‌وه‌‪ ،‬به‌و هۆیه‌شه‌وه‌‬ ‫كاریگه‌ریی له‌سه‌ر كورسی الیه‌نه‌كان‬ ‫دروست بكات به‌جۆرێك كورسی‬ ‫الیه‌نێك كه‌مبكرێته‌وه‌و الیه‌نێكی دیكه‌‬ ‫زیادبكرێت‪ ،‬یاخود ئه‌گه‌ر به‌ڵگه‌كان‬ ‫به‌هێزبن ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنی ئه‌و‬ ‫پارێزگایه‌ ره‌تبكرێته‌وه‌‌و جارێكی دیكه‌‬ ‫پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن به‌ڕێوه‌بچێت‪ ،‬كه‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‌و یه‌كگرتوو‬ ‫كۆمه‌ڵ‌و پارتی پێیانوایه‌ یه‌كێتی‬ ‫ساخته‌كاریی گه‌وره‌ی كردوه‌و ده‌نگه‌كانی‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی خۆی ساخته‌كردوه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌پێی ئه‌و ده‌نگانه‌ی كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫كۆمیس���یۆنی ب���ااڵی هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌و‌ه‬ ‫راگه‌یه‌نرا‪ ،‬له‌پارێزگای س���لێمانی لیستی‬ ‫گۆڕان له‌پله‌ی یه‌كه‌مدایه‌و (‪ )12‬كورسی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬یه‌كێت���ی له‌پل���ه‌ی دوه‌مدای���ه‌و‬ ‫(‪ )11‬كورس���ی هه‌ی���ه‌‪ ،‬دواتریش پارتی‬ ‫(‪ )3‬كورس���ی‌و یه‌كگرتو(‪ )2‬كورس���ی‌و‬ ‫كۆم���ه‌ڵ (‪ )2‬كورس���ی‌و هاوپه‌یمان���ی‬ ‫(سۆسیالیست‪ ،‬شیوعی‪ ،‬زه‌حمه‌تكێشان)‬ ‫(‪ )1‬كورس���ی‌و كۆتای مه‌سیحییش (‪)1‬‬ ‫كورس���ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌وپێیه‌ش كورسیه‌كانی‬ ‫پارێزگای سلێمانی (‪ )32‬كورسیه‌و (‪)31‬‬ ‫كورسی گشتیه‌و یه‌ك كورسیش بۆ كۆتای‬ ‫مه‌سیحیه‌‪ .‬به‌اڵم پێشتر له‌و هه‌ڵبژاردنه‌ی‬ ‫له‌‪30‬ی كانونی دوه‌م���ی ‪ 2005‬به‌ڕێوه‌چو‬ ‫به‌پێی بڕیاری ژماره‌ (‪)71‬ی بریمه‌ر هه‌ر‬ ‫پارێزگایه‌ك به‌بێ جیاوازی (‪ )41‬كورسی‬ ‫بۆ دانرابو‪.‬‬ ‫ده‌نگی لیسته‌كان له‌پارێزگای سلێمانی‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی پارێزگای س���لێمانی‬ ‫له‌دوه‌م هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان‬ ‫ل���ه‌‪30‬ی نیس���انی ‪ 2014‬به‌ڕێوه‌چ���و‪ ،‬بۆ‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی (‪ )31‬كورس���ی گشتی‌و‬ ‫یه‌ك كورس���ی كۆت���ا (‪ )906644‬كه‌س‬ ‫ده‌نگیدا له‌ك���ۆی (‪ )1168199‬كه‌س كه‌‬ ‫مافی ده‌نگدانی هه‌بو‪ ،‬به‌وپێیه‌ش ئاستی‬ ‫ده‌نگدان (‪ )%77.6‬بوه‌‪.‬‬ ‫لیس���تی گ���ۆڕان له‌پل���ه‌ی یه‌كه‌مدایه‌‬ ‫به‌ده‌ن���گ‌و كورس���ی (‪ )359600‬ده‌نگی‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌ به‌رێژه‌ی (‪ )%39.7‬له‌گه‌ڵ‬ ‫(‪ )12‬كورسی‪.‬‬ ‫یه‌كێت���ی نیش���تیمانی كوردس���تان‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی ‪30‬ی نیس���انی ‪2014‬‬ ‫(‪ )318223‬ده‌نگ���ی به‌ده‌س���تهێناوه‌‬ ‫به‌رێ���ژه‌ی (‪ )%35.1‬له‌گ���ه‌ڵ (‪)11‬‬ ‫كورس���ی‪ ،‬به‌اڵم به‌به‌راورد به‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگاكان ك���ه‌ له‌‪30‬ی‬ ‫كانونی دوه‌م���ی ‪ 2005‬به‌ڕێوه‌چو له‌كۆی‬ ‫(‪ )736734‬ك���ه‌س ك���ه‌ ده‌نگیانداب���و‬ ‫لیس���تی یه‌كێتی له‌پله‌ی یه‌كه‌مدا بو كه‌‬ ‫(‪ )485718‬ده‌نگی به‌ده‌ستهێنابو له‌گه‌ل‬ ‫(‪ )28‬كورس���ی ئه‌نجوم���ه‌ن له‌كۆی ‪41‬‬ ‫كورس���ی‪ ،‬به‌وپێیه‌ش نزیكه‌ی (‪)167000‬‬ ‫ده‌نگ كه‌میكردوه‌و له‌گه‌ڵ (‪ )17‬كورسی‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌وكات ك���ه‌ به‌زۆرینه‌ی ره‌ها له‌پله‌ی‬ ‫یه‌كه‌مدا بوه‌و زۆرینه‌ی ده‌نگ‌و كورس���ی‬ ‫مس���ۆگه‌ركردوه‌ به‌اڵم له‌هه‌ڵبژاردنی ‪30‬ی‬ ‫نیس���انی ‪ ،2014‬له‌روی ده‌نگ‌و كورسی‌و‬ ‫پله‌شه‌وه‌ كه‌میكردوه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچی پارتی دیموكراتی كوردس���تانه‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی ‪30‬ی نیس���انی ‪2014‬دا‬ ‫له‌پارێزگای سلێمانی (‪ )86665‬ده‌نگی‬ ‫به‌ده‌س���تهێناوه‌ به‌رێ���ژه‌ی (‪)%9.6‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ (‪ )3‬كورس���ی ئه‌نجومه‌ن به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی ‪30‬ی كانون���ی دوه‌م���ی‬ ‫‪2005‬دا له‌پارێزگای س���لێمانی (‪)91578‬‬ ‫ی به‌ده‌س���تهێناوه‌ له‌گه‌ڵ (‪ )5‬كورس���ی‬ ‫ئه‌نجوم���ه‌ن‪ ،‬وات���ا پارتی زیات���ر له‌(‪5‬‬ ‫هه‌زار) ده‌نگ كه‌میكردوه‌و (‪ )2‬كورس���ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نیش دابه‌زیوه‌‪.‬‬ ‫یه‌كگرت���وی ئیس�ل�امی كوردس���تان‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی ‪30‬ی نیس���انی ‪2014‬دا‬ ‫(‪ )66097‬ده‌نگ���ی به‌ده‌س���تهێناوه‌‬ ‫به‌رێژه‌ی (‪ )%7.3‬له‌گه‌ڵ (‪ )2‬كورس���ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگا‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫‪30‬ی كانونی دوه‌می ‪ 2005‬كه‌ (‪)75008‬‬ ‫ده‌نگی به‌ده‌س���تهێنابوو (‪ )5‬كورس���ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی به‌ده‌ستهێنابو‪ ،‬بۆیه‌ یه‌كگرتو‬ ‫ل���ه‌روی ده‌نگ���ه‌وه‌ نزیك���ه‌ی (‪ 9‬هه‌زار)‬ ‫ده‌نگ كه‌میكردوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ (‪ )3‬كورس���ی‬ ‫كه‌میك���ردوه‌و له‌پل���ه‌ی س���ێیه‌مه‌وه‌ بوه‌‬ ‫به‌پله‌چوار‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵ���ی ئیس�ل�امی كوردس���تان‬

‫یه‌كێتی پێی خراپ نیی ‌ه هه‌ردوال كه‌سێكی‬ ‫بێالیه‌ن بكه‌ن ‌ه پارێزگار‪ ،‬به‌اڵم بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان دو ساڵه‌ك ‌ه ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌و پێیانوای ‌ه‬ ‫ده‌ب ‌ێ الیه‌نی براو‌ه ك ‌ه گۆڕان ‌ه ئیداره‌ی‬ ‫پارێزگا پێكبهێن ‌ێ به‌پێی هاوپه‌یمانێتی‬

‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی ‪30‬ی نیس���انی ‪2014‬‬ ‫له‌پارێزگای س���لێمانی (‪ )55457‬ده‌نگی‬ ‫به‌ده‌س���تهێناوه‌ به‌رێ���ژه‌ی (‪)%6.1‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی ‪30‬ی كانونی دوه‌می ‪2005‬‬ ‫(‪ )53088‬ده‌نگی به‌ده‌ستهێنابو به‌رێژه‌ی‬ ‫(‪ )3‬كورس���ی ئه‌نجومه‌ن به‌اڵم زیاتر له‌‬ ‫(‪ 2‬ه���ه‌زار) ده‌نگ زی���ادی كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كورسیه‌كانی یه‌ك كورسی كه‌میكردوه‌‪.‬‬ ‫لیس���تی هاوپه‌یمانی نیش���تیمانی كه‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی ‪30‬ی نیس���انی ‪2014‬‬ ‫له‌پارێزگای س���لێمانی (‪ )10512‬ده‌نگیان‬ ‫به‌ده‌س���تهێنابو به‌رێژه‌ی (‪ )%1.2‬له‌گه‌ڵ‬ ‫(‪ )1‬كورسی ئه‌نجومه‌ن له‌ (سۆسیالیست‌و‬ ‫ش���یوعی‌و زه‌حمه‌تكێش���ان) پێكهاتون‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌ڵبژاردنی ‪30‬ی كانونی دوه‌می‬ ‫‪ 2005‬ك���ه‌ به‌لیس���تی جیا به‌ش���داربون‬ ‫شیوعی (‪ )8192‬ده‌نگی به‌ده‌ستهێنابو‪،‬‬ ‫سۆسیالیس���ت (‪ )7018‬ده‌نگ���ی‬ ‫به‌ده‌س���تهێنابو‪ ،‬زه‌حمه‌تكێشان (‪)5417‬‬ ‫ده‌نگی هێناب���وو هه‌رس���ێكیان پێكه‌وه‌‬ ‫(‪ )20627‬ده‌نگیان به‌ده‌س���تهێنابو‪ ،‬واتا‬ ‫نزیكه‌ی (‪10‬هه‌زار) ده‌نگ كه‌میانكردوه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وكات كورسییان به‌ده‌ستنه‌هێنابوو‬ ‫ئێستا كورسیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫پێكهێنانی ئیداره‌ی ناوخۆی سلێمانی‬ ‫ت���ا ئێس���تاو به‌پێی ئ���ه‌و ئه‌نجامانه‌ی‬ ‫ك���ه‌ له‌الی���ه‌ن كۆمیس���یۆنی ب���ااڵی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌ راگه‌یه‌نرا‪ ،‬هیچ هێزێك‬ ‫زۆرین���ه‌ی ره‌های ده‌نگه‌كان���ی پارێزگای‬ ‫سلێمانی به‌ده‌ستنه‌هێناوه‌ واتا (‪)1 + 50‬‬ ‫‪ ،‬واتا له‌كۆی (‪ )32‬كورس���ی پارێزگای‬ ‫سلێمانی ده‌بێت (‪ )17‬كورسی ئه‌نجومه‌ن‬ ‫مسۆگه‌ربكات‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی بتوانێت به‌ته‌نها‬ ‫حكومه‌تی ناوخۆی سلێمانی پێكبهێنێت‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌پێكهێنان���ی حكومه‌ت���ی‬ ‫ناوخۆی سلێمانی‌و دیاریكردنی پارێزگارو‬ ‫س���ه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی پارێ���زگا‪ ،‬به‌پێی‬ ‫یاسای ژماره‌ (‪)3‬ی ساڵی ‪2009‬ی یاسای‬ ‫پارێزگاكانی هه‌رێم‪ ،‬هه‌ڵبژاردنی پارێزگار‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نی پارێ���زگادا رونكراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌جۆرێ���ك ده‌بێت ئه‌و كه‌س���ه‌ی ده‌بێت‬ ‫به‌پارێ���زگار زۆرین���ه‌ی ره‌ه���ا واتا (‪50‬‬

‫‪)1 +‬ی ده‌نگ���ی ئه‌ندامان���ی ئه‌نجوم���ه‌ن‬ ‫به‌ده‌ستبهێنێت به‌جۆرێك‪:‬‬ ‫له‌بڕگه‌ی س���ێیه‌می ماده‌ی شه‌شه‌می‬ ‫یاسای ژماره‌ (‪)3‬ی ساڵی ‪2009‬ی یاسای‬ ‫پارێزگاكانی هه‌رێمدا هاتوه‌ (هه‌ڵبژاردنی‬ ‫پارێزگار له‌نێ���وان ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌ن‬ ‫به‌زۆرین���ه‌ی ره‌ه���ا (‪)1 + 50‬ی ژماره‌ی‬ ‫ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌ن ده‌بێت له‌ماوه‌یه‌كدا‬ ‫كه‌ ئه‌وپه‌ڕی (‪ )30‬رۆژ له‌مێژوی به‌ستنی‬ ‫یه‌كه‌مین دانیشتنه‌وه‌ تێپه‌ڕ نه‌كات‪ .‬هه‌ر‬ ‫ل���ه‌و بڕگه‌ی���ه‌دا هاتوه‌ ئه‌گ���ه‌ر هیچ كام‬ ‫له‌پاڵێوراوه‌كان زۆرینه‌ی ره‌های ژماره‌ی‬ ‫ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌نی به‌ده‌ستنه‌هێنا ئه‌وا‬ ‫كێبه‌ركێ له‌نێوان ئه‌و دو پاڵێوراوه‌ ده‌بێ‬ ‫كه‌ زۆرتری���ن ده‌نگیان به‌ده‌س���تهێناوه‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی زۆرینه‌ی ده‌نگ���ه‌كان له‌ده‌نگدانی‬ ‫دوه‌مدا بباته‌وه‌ ئه‌و به‌ده‌رچو داده‌نرێت‪.‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی هیچ لیس���تێك به‌ته‌نها‬ ‫(‪ )17‬كورس���ی ئه‌نجومه‌ن���ی پارێزگای‬ ‫س���لێمانی له‌ك���ۆی (‪ )32‬كورس���یه‌كه‌‬ ‫به‌ده‌س���تنه‌هێناوه‌ وات���ا (‪ )1 + 50‬ئه‌وا‬ ‫ئه‌وكاته‌ چه‌ن���د رێگایه‌ك ده‌گیرێته‌به‌ر بۆ‬ ‫دیاریكردنی پارێزگار‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬به‌س���تنی هاوپه‌یمانی له‌نێوان‬ ‫لیس���ته‌كاندا به‌تایبه‌تیش لیستی زۆرینه‌‬ ‫هه‌وڵی هاوپه‌یمانی ده‌دات‌و له‌گه‌ڵ چه‌ند‬ ‫لیستێكی تر بۆ به‌ده‌س���تهێنانی ده‌نگی‬ ‫پێویس���ت‪ ،‬بۆیه‌ ده‌كرێت لیس���تی گۆڕان‬ ‫هاوپه‌یمان���ی له‌گه‌ڵ چه‌ند لیس���تێكی تر‬ ‫بكات ب���ۆ پێكهێنانی حكومه‌تی ناوخۆیی‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ دابه‌ش���كردنی‬ ‫پۆس���ته‌كانی حكومه‌تی هه‌رێم‌و به‌غداش‬ ‫كاریگ���ه‌ری ده‌بێ���ت له‌س���ه‌ر پێكهێنانی‬ ‫حكومه‌تی ناوخۆی پارێزگای سلێمانی‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ :‬پاڵێ���وراوی لیس���ته‌كان‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگادا ده‌خرێت���ه‌‬ ‫ده‌نگدانه‌وه‌و ئه‌گه‌ر هیچیان زۆرینه‌ی ره‌ها‬ ‫(‪ )1 + 50‬یان به‌ده‌س���تنه‌هێنا‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫له‌ماده‌ی سێی یاسای پارێزگاكاندا هاتوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وا هه‌ڵبژاردن ده‌كرێت���ه‌وه‌ له‌نێوان دو‬ ‫پاڵێوراو كه‌ زۆرترین ده‌نگیان هه‌یه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌دا هه‌ر كامیان ده‌نگی زۆرینه‌ی‬ ‫هێنا ده‌بێته‌ پارێزگار مه‌رج نیه‌ (‪)1 + 50‬‬

‫چه‌ندین سیناریۆی دیكه‌ هه‌ن بۆ پێكهێنانی پارێزگای نوێی‬ ‫سلێمانی به‌اڵم تا ئێستا گفتوگۆی الیه‌نه‌كان ده‌ستی پێنه‌كردوه‌‬ ‫به‌و ئاراسته‌یه‌‪ ،‬كه‌ ره‌نگه‌ دابه‌شكردنی پۆسته‌كانی به‌غداش‬ ‫كاریگه‌ری هه‌بێت له‌سه‌ر پێكهێنانی پارێزگای سلێمانی‬ ‫بهێنێت له‌م حاڵه‌ته‌دا‪.‬‬ ‫س���ێیه‌م‪ :‬خ���ۆ ئه‌گه‌ر هیچ ی���ه‌ك له‌و‬ ‫رێگایان���ه‌ی س���ه‌ره‌وه‌ نه‌گیرایه‌به‌ر ئه‌وا‬ ‫لیس���ته‌كان رێكده‌كه‌ون له‌سه‌ر كاندیدێك‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی ئه‌نجومه‌ن‪ ،‬ئه‌میش پێویستی‬ ‫به‌فێلی یاس���ایی هه‌ی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌پێی‬ ‫یاس���اكه‌ پارێ���زگار ده‌بێ���ت ئه‌ندام���ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن بێت‪ ،‬ل���ه‌و حاڵه‌ته‌دا پارێزگار‬ ‫به‌وه‌كال���ه‌ت ده‌بێ���ت‪ ،‬وه‌ك پارێ���زگاری‬ ‫ئێستا‪.‬‬ ‫سیناریۆكانی دیاریكردنی پارێزگار‬ ‫س���یناریۆكانی پێكهێنان���ی حكومه‌تی‬ ‫ناوخۆیی س���لێمانی هێنده‌ فره‌ ره‌هه‌نده‌‬ ‫ده‌كرێت له‌ده‌یان س���یناریۆدا دابڕێژرێت‌و‬ ‫كاربكرێ���ت ب���ۆ پێكهێنان���ی حكومه‌ت‪،‬‬ ‫ئه‌نجام���ی كورس���یه‌كانی ئه‌نجومه‌ن���ی‬ ‫پارێ���زگای س���لێمانی به‌جۆرێك���ه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌هه‌رس���ێ الیه‌نه‌ك���ه‌ی ئۆپۆزس���یۆنی‬ ‫پێش���و ده‌كاته‌ (‪ )16‬كورسی‌و ناتوانرێت‬ ‫پارێزگار پێكبهێنرێت‪ ،‬هاوكات الیه‌نه‌كانی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتیش به‌یه‌كێت���ی‌و پارتی (‪)14‬‬ ‫كورس���یان ده‌بێ���ت‌و ئه‌وانی���ش ناتوانن‬ ‫پێك���ه‌وه‌ حكومه‌تی ناوخۆیی س���لێمانی‬ ‫پێكبهێنن‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬له‌س���یناریۆی یه‌كه‌مدا ته‌واوی‬ ‫هێزه‌كان رێكده‌كه‌ون به‌جۆرێك پارێزگار‬ ‫بۆ بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان ده‌بێت‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‬ ‫پل���ه‌ی یه‌كه‌م���ی كورس���ی‌و ده‌نگ���ی‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌ (چاوه‌ڕوان ناكرێت گۆڕان‬

‫سازش له‌سه‌ر پارێزگاری سلێمانی بكات)‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی ئه‌نجومه‌ن بۆ یه‌كێتی ده‌بێت‬ ‫له‌گه‌ڵ جێگری پارێزگار‪ ،‬هاوكات جێگری‬ ‫دوه‌م���ی پارێ���زگار بۆ پارت���ی‌و جێگری‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌ن بۆ یه‌كگرتو ده‌بێت‪،‬‬ ‫ك���ه‌ ره‌نگه‌ ئه‌م س���یناریۆیه‌ باش���ترین‌و‬ ‫نزیكترین سیناریۆ بێت به‌م شێوه‌یه‌‪:‬‬ ‫گ���ۆڕان (‪ + )12‬یه‌كێتی (‪ + )11‬پارتی‬ ‫(‪ + )3‬یه‌كگرت���و (‪ + )2‬كۆم���ه‌ڵ (‪+ )2‬‬ ‫هاوپه‌یمان���ی (‪ + )1‬كۆت���ا (‪32 = )1‬‬ ‫كورسی‬ ‫دوه‌م‪ :‬لیستی گۆڕان له‌گه‌ڵ ژماره‌یه‌ك‬ ‫له‌لیس���ته‌كاندا هاوپه‌یمان���ی ده‌كات ب���ۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ده‌نگ���ی زۆرینه‌ی ره‌ها (‪)1 + 50‬‬ ‫ی ده‌نگی ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌ن مس���ۆگه‌ر‬ ‫بكات‪ ،‬ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی پۆس���تی پارێزگار‬ ‫مسۆگه‌ر بكات به‌جۆرێك‪:‬‬ ‫گ���ۆڕان (‪ + )12‬پارتی (‪ + )3‬یه‌كگرتو‬ ‫(‪ + )2‬كۆمه‌ڵ (‪ 19 = )2‬كورسی‬ ‫به‌وپێیه‌ش به‌ئاسانی ده‌توانێت پۆستی‬ ‫پارێ���زگارو ئیداره‌ی ناوخۆی س���لێمانی‬ ‫پێكبهێن���ن‪ ،‬ل���ه‌و حاڵه‌ته‌ش���دا یه‌كێتی‬ ‫ده‌بێته‌ ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬له‌سیناریۆی سێیه‌مدا گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتی پێك���ه‌وه‌ هاوپه‌یمان���ی ده‌كه‌ن‌و‬ ‫كورس���یه‌كانیان ده‌كاته‌ (‪ )23‬كورسی‌و‬ ‫به‌ئاس���انی ده‌توان���ن حكومه‌تی ناوخۆی‬ ‫س���لێمانی پێكبهێنن‌و پۆسته‌كان دابه‌ش‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫گ���ۆڕان (‪ + )12‬یه‌كێتی (‪23 = )11‬‬

‫كورسی‬ ‫چواره‌م‪ :‬له‌سیناریۆی چواره‌مدا ده‌كرێت‬ ‫یه‌كێت���ی به‌هاوكاری پارت���ی‌و یه‌كگرتوو‬ ‫هاوپه‌یمانی‌و كۆتا به‌ئاس���انی حكومه‌تی‬ ‫ناوخ���ۆی س���لێمانی پێكبهێنن‌و كۆمه‌ڵ‌و‬ ‫گۆڕان ببنه‌ ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬له‌و حاڵه‌ته‌شدا‬ ‫پارێزگار بۆ یه‌كێتی‌و سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌ن‬ ‫ب���ۆ پارتی له‌به‌رامب���ه‌ر پارێزگای هه‌ولێر‬ ‫كه‌ پارێزگار بۆ پارتی ده‌بێت‌و س���ه‌رۆكی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن بۆ یه‌كێتی‪.‬‬ ‫یه‌كێتی (‪ + )11‬پارتی (‪ + )3‬یه‌كگرتو‬ ‫(‪ )2‬هاوپه‌یمانی (‪ + )1‬كۆتا (‪18 = )1‬‬ ‫كورسی‬ ‫ته‌نانه‌ت س���یناریۆیه‌كی یه‌كێتی هه‌یه‌‬ ‫كه‌ پێش���تر باسی لێكراو‌ه ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌‬ ‫دو س���اڵ پارێزگار به‌ده‌ست یه‌كێتییه‌وه‌‬ ‫بێ���ت‌و دو س���اڵ به‌ده‌س���ت گۆڕان���ه‌وه‌‬ ‫بێت‪ ،‬یان ده‌وترێ���ت یه‌كێتی پێی خراپ‬ ‫نیی���ه‌ هه‌ردوال كه‌س���ێكی بێالیه‌ن بكه‌نه‌‬ ‫پارێ���زگار‪ ،‬به‌اڵم بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان دو‬ ‫س���اڵه‌كه‌ ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌و پێیانوایه‌ ده‌بێ‌‬ ‫الیه‌ن���ی براوه‌ كه‌ گۆڕانه‌ ئیداره‌ی پارێزگا‬ ‫پێكبهێنێ‌ به‌پێی هاوپه‌یمانێتی‪.‬‬ ‫چه‌ندی���ن س���یناریۆی دیك���ه‌ هه‌ن بۆ‬ ‫پێكهێنان���ی پارێ���زگای نوێی س���لێمانی‬ ‫ب���ه‌اڵم تا ئێس���تا گفتوگ���ۆی الیه‌نه‌كان‬ ‫ده‌س���تی پێنه‌كردوه‌ به‌و ئاراسته‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ره‌نگه‌ دابه‌شكردنی پۆسته‌كانی به‌غداش‬ ‫كاریگ���ه‌ری هه‌بێ���ت له‌س���ه‌ر پێكهێنانی‬ ‫پارێزگای سلێمانی‪.‬‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫ئایا ‪ PYD‬ده‌نگ به‌ئه‌سه‌د ده‌دات؟‬

‫‪5‬‬

‫هه‌ڵبژاردنێك‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ڵبژاردن"‬ ‫ه‬ ‫"ه‬ ‫بۆ‬ ‫ی ئۆپۆزسیۆن"‬ ‫"نه‌ دۆستی‌ ئه‌سه‌دین‌و ن ‌ه دوژمن ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‬ ‫وا بڕیاره‌ ‪3‬ی‌ حوزه‌یرانی‌ داهاتو‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ له‌سوریا‬ ‫به‌ڕێوه‌بچێت‪ ،‬به‌شار ئه‌سه‌د به‌هێزترین‬ ‫كاندیدی‌ ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌یه‌ كه‌ نه‌یاره‌كانی‌‬ ‫به‌"شانۆگه‌ری‌" ناویده‌به‌ن‪ ،‬نوێنه‌ری‬ ‫ته‌ڤده‌م ده‌ڵێت "جگه‌ له‌چه‌ند شوێنێكی‌‬ ‫قامشلو كه‌ هێشتا پۆلیس‌و هێزی‌‬ ‫رژێمی‌ تێدا ماوه‌‪ ،‬له‌هیچ شوێنێكی‌ تر‬ ‫رێگه‌ به‌ئه‌نجامدانی‌ هه‌ڵبژاردن ناده‌ین‌و‬ ‫پشتوانیش له‌هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی‌ ئه‌سه‌د‬ ‫ناكه‌ین"‪.‬‬

‫ریکالمێکی هه‌ڵبژاردنی به‌شار ئه‌سه‌د‬ ‫س���وریا ه���اوكات له‌گ���ه‌ڵ‌ ش���ه‌ڕو‬ ‫پێكدادانه‌كاندا‪ ،‬س���ه‌ره‌تای‌ هه‌فته‌ی‌ داهاتو‬ ‫پێده‌نێته‌ پرۆس���ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‪ ،‬به‌شار‬ ‫ئه‌سه‌دو دو پاڵێوراوی‌ دیكه‌ "ماهر حه‌جار"و‬ ‫"حه‌س���ان نوری‌" بۆ به‌ده‌ستهێنانی‌ پۆست ‌ی‬ ‫سه‌رۆك كۆمار ملمالنێیانه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌س���ه‌د‌و حه‌س���ان عه‌ل���ه‌وی‌و ماهریش‬ ‫سونن ‌ی مه‌زهه‌به‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ده‌س���توری‌ س���وریا پێویس���ت ‌ه‬ ‫س���ه‌رۆك كۆمار مس���وڵمان بێت‪" ،‬ئایین"‬ ‫ته‌نه���ا مه‌رج���ی‌ خۆكانیدیك���ردن نییه‌ بۆ‬ ‫پۆستی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ كۆمار‪ ،‬به‌ڵكو چه‌ند‬ ‫مه‌رجێك ‌ی دیكه‌ش هه‌ن‪ :‬پێویس���ته‌ كاندید‬ ‫به‌النیكه‌مه‌وه‌ ده‌ س���ا ‌ڵ بێت له‌سوریا بژی‌‪،‬‬ ‫پێویس���ته‌ له‌‪ 250‬په‌رله‌مانتار ‌ی ئه‌و واڵته‌‪،‬‬ ‫‪35‬ی���ان پش���تیوانی‌ لێبك���ه‌ن‪ ،‬پێویس���ت ‌ه‬ ‫ره‌گه‌زنامه‌ی‌ س���وری‌ هه‌بێت‌و ره‌گه‌زنامه‌ ‌ی‬

‫هی���چ واڵتێك ‌ی تری‌ نه‌بێ���ت‪ ،‬ده‌بێت دایك‌و‬ ‫باوك‌و هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ س���وری‌ بن‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫هیچ تاوانێكی سیاسی‌‌و مه‌ده‌نیشی‌ ئه‌نجام‬ ‫نه‌دابێت‌و سزا نه‌درابێت‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌م مه‌رجانه‌‪ ،‬به‌رهه‌ڵس���تكاران ‌ی‬ ‫رژێ���م به‌تایبه‌ت ‌ی ئه‌وانه‌ ‌ی له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵتن‬ ‫ناتوانن بچنه‌ ئه‌و ركه‌به‌رییه‌وه‌‪ ،‬به‌سه‌رنجدان‬ ‫ل���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ده‌بێ���ت ‪ 35‬په‌رله‌مانت���ار‬ ‫پش���تگیرییان بكات بۆ خ���ۆ كاندیدكردن‪،‬‬ ‫چونك ‌ه په‌رله‌مانی‌ سوریا ك ‌ه له‌‪ 250‬ئه‌ندام‬ ‫پێكدێ���ت‪ ،‬زۆرب���ه‌ی‌ ه���ه‌ره‌ زۆریان س���ه‌ر‬ ‫به‌حیزبی‌ به‌عسن‪.‬‬ ‫هه‌ربۆی��� ‌ه پێش���بینی‌ ده‌كرێت ئه‌س���ه‌د‬ ‫به‌جیاوازییه‌كی‌ زۆری‌ رێژه‌ی‌ ده‌نگه‌كان پێش‬ ‫دو ركه‌به‌ره‌كه‌ی‌ بكه‌وێ���ت‪ ،‬ك ‌ه هه‌ردوكیان‬ ‫په‌رله‌مانتارن‌و بۆ ماوه‌ی‌ حه‌وت س���اڵی‌ تر‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌د له‌پۆسته‌كه‌یدا بمێنێته‌وه‌‪.‬‬

‫ی دێت؟‬ ‫رژێمی‌ ئه‌سه‌د چۆن كۆتای ‌‬

‫ئه‌مه‌ریكا‪ :‬نابین‬ ‫به‌هێز ‌ی ئاسمانی‌ "داعش"‬

‫رۆبه‌رت فیسك رۆژنامه‌نوسی‌ ناوداری‌‬ ‫به‌ریتانی‌‌و شاره‌زا له‌كاروباری‌ رۆژهه‌اڵت ‌ی‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت‌و جیهان���ی‌ ع���ه‌ره‌ب‪ ،‬ئاماژه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د له‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌دا رێ���ژه‌ی‌ ‪%90‬ی‌ ده‌نگه‌كان‬ ‫به‌ده‌ستده‌هێنێت‪ ،‬چونكه‌ هه‌ڵبژاردن ته‌نها‬ ‫له‌و شوێنانه‌ ئه‌نجامده‌درێن كه‌ ده‌كه‌ونه‌‬ ‫ژێر كۆنترۆڵی‌ سوپای‌ سوریاوه‌‪.‬‬ ‫به‌مجۆره‌ ئه‌س���ه‌د ده‌یه‌وێت به‌واڵتانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌و نه‌یارانی‌ بڵێت كه‌ هێشتا پێگه‌ی‌‬ ‫جه‌ماوه‌ریی‌ له‌سوریا به‌هێزه‌‌و شه‌رعیه‌ت‬ ‫بدات به‌به‌رده‌وامبونی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ خۆی‌‪،‬‬ ‫ئه‌سه‌د له‌رێگه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ ناڕوخێت‪،‬‬ ‫كه‌واته‌ ده‌بێ���ت په‌ناببرێته‌ ب���ه‌ر كاری‌‬ ‫س���ه‌ربازیی‌‌و نه‌یارانیش���ی‌ تا ئێستا كه‌‬ ‫ئه‌مه‌یان تاقیكردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬نه‌ك هه‌ر رژێمی‌‬ ‫ئه‌س���ه‌دیان بۆ نه‌ڕوخاوه‌‪ ،‬به‌ڵكو زۆرێك‬ ‫له‌چاودێ���ران پێیانوایه‌ ره‌وتی‌ روداوه‌كان‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ ئه‌س���ه‌دن‪ ،‬ك���ه‌ قۆناغی‌‬ ‫هه‌ره‌ مه‌ترس���یداری‌ جه‌نگ���ی‌ ناوخۆیی‌‬

‫له‌و واڵته‌دا تێپه‌ڕاندوه‌و ئێس���تا سوپای‌‬ ‫سوریا له‌پێشڕه‌ویدایه‌و یه‌ك له‌دوای‌ یه‌ك‬ ‫سه‌نگه‌ر به‌نه‌یاره‌كانی‌ چۆڵ‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫روس���یا‌و كۆم���اری‌ ئیس�ل�امی‌ ئێران‌و‬ ‫حیزب���واڵی‌ لوبنان‌و ش���یعه‌كانی‌ عێراق‪،‬‬ ‫لێناگه‌ڕێن ئه‌سه‌د له‌ڕێگه‌ی‌ نه‌یاره‌كانیه‌وه‌‬ ‫بڕوخێت‪ ،‬ه���اوكات واڵتان���ی‌ رۆژئاواش‬ ‫مه‌ترس���ی‌ ئه‌وه‌یان هه‌یه‌ گ���ه‌ر له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ربازییه‌وه‌ رژێمی‌ به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د‬ ‫بڕوخێن���ن‪ ،‬هێ���زه‌ توندڕه‌وه‌كانی‌ وه‌ك‬ ‫نه‌س���ره‌و داعش ببن���ه‌ ده‌س���ه‌اڵتداری‌‬ ‫راس���ته‌قینه‌ ل���ه‌و واڵته‌دا‪ ،‬ن���ه‌ك هێزه‌‬ ‫میان���ه‌ڕه‌وه‌كان‪،‬‬ ‫دیموكراس���یخوازو‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ تا ئێس���تا ئه‌نجامدانی‌ كاری‌‬ ‫سه‌ربازیی‌‌و هێرشی‌ ئاسمانی‌ بۆ سه‌ر ئه‌و‬ ‫واڵته‌ به‌مه‌به‌ستی‌ روخانی‌ رژێمی‌ ئه‌سه‌د‬ ‫ئه‌گه‌رێكی‌ الوازه‌‪ ،‬له‌مباره‌وه‌ سیناتۆرێكی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا راش���كاوانه‌ ده‌ڵێ���ت "نابێت‬ ‫ئه‌مه‌ریكا هێرشی‌ ئاس���مانی‌ بكاته‌ سه‌ر‬ ‫سوریا‌و ببێته‌ هێزی‌ ئاسمانی‌ داعش"‪.‬‬

‫هه‌ڵبژاردن نوكته‌یه‌‬

‫"پێکه‌وه‌" سوا_ سوریا نیشتیمانی ئه‌به‌دیمانه‌_ دروشمی هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردنه‌که‌ی ئه‌سه‌د‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنی‌ س���وریا ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات دانیش���توانی‌ واڵت ئ���اواره‌و ده‌ربه‌ده‌ر بوبن‪،‬‬ ‫ك���ه‌ له‌هه‌لومه‌رجێكدا س���وریا به‌هۆی‌ ئاگر ‌ی چۆن ده‌كرێت هه‌ڵبژاردن ئه‌نجامبدرێت؟‬ ‫زۆربه‌ی‌ س���ه‌ركرده‌كانی‌ ئۆپۆزیسیۆنی‌ ئه‌و‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ ناوخۆوه‌ ده‌س���وتێت‌و هه‌مو رۆژێك‬ ‫رژێ���م‌و هاوپه‌یمان���ه‌ ده‌ره‌كیه‌كانی‌ كوش���ت‌و واڵته‌ ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ به‌"نوكته‌" ناوده‌به‌ن‪.‬‬ ‫كوش���تار به‌رامبه‌ر به‌خه‌ڵكی‌ ده‌كه‌ن‌و نیوه‌ی‌‬

‫غه‌ریب حه‌سۆ نوێنه‌ری ته‌ڤده‌م له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬كه‌ له‌چه‌ند رێكخراوو پارتێك ‌ی‬ ‫رۆژئاوای‌ كوردستان پێكدێت‌و دیارترینیشیان‬ ‫په‌یه‌ده‌ی���ه‌‪ ،‬ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌چونی هه‌ڵبژاردن له‌سوریا په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌وانه‌وه‌ نیه‌و ناهێڵن پرۆس���ه‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌ناوچه‌ رزگاركراوه‌كانی رۆژئاوای كوردستان‬ ‫ئه‌نجامبدرێت‪ ،‬ئ���ه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌‬ ‫"ناوچه‌ كوردنش���ینه‌كان له‌ده‌س���تی رژێمی‌‬ ‫به‌عسی‌ سوریا رزگاركراون‪ ،‬ئیتر چۆن ئێمه‌‬ ‫رێگه‌ به‌وه‌ ئه‌ده‌ی���ن هه‌ڵبژاردن له‌و هه‌رێمه‌‬ ‫رزگاركراوانه‌ ئه‌نج���ام بدرێن؟ ئێمه‌ هه‌رگیز‬ ‫ئه‌وه‌ قبوڵناكه‌ین"‪.‬‬ ‫ناوبراو جه‌غتی‌ له‌وه‌ ك���رده‌وه‌ كه‌ ئه‌وان‬ ‫رێگه‌ناده‌ن له‌ناوچه‌كانی‌ بنده‌س���تی‌ ئه‌واندا‬ ‫یه‌ك ده‌نگیش بدرێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و شوێنانه‌‬ ‫كورد تێیدا بااڵده‌س���ته‌ نه‌ك رژێمی سوریا‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "رژێم له‌رۆژئاوای كوردس���تان هیچ‬ ‫ڕۆڵ‌و كاریگه‌رییه‌كی نیه‌"‪ .‬له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ ئایا ئه‌وان له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا پش���تگیری‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی ئه‌س���ه‌د ده‌كه‌ن یان له‌دژی‬ ‫ده‌وه‌ستنه‌وه‌؟ حه‌سۆ وتی "نه‌خێر‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئ���ه‌و دان به‌وج���ودو پێش���كه‌وتنی گه‌الندا‬ ‫نانێت‪ .‬له‌ماوه‌ی سێ ساڵ‌و نیوی رابردوشدا‬ ‫بۆردمان‌و هێرش���ی گه‌وره‌ی كردۆته‌ س���ه‌ر‬ ‫گه‌له‌كه‌ی خۆی‪ .‬بۆیه‌ جه‌خت ده‌كه‌مه‌وه‌ كه‌‬ ‫ئه‌و هه‌ڵبژاردن���ه‌ په‌یوه‌ندی به‌ئێمه‌وه‌ نیه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێستا خۆمان ئیداره‌ی ناوچه‌كانی‌‬ ‫خۆم���ان ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬رژێ���م ته‌نه���ا له‌چه‌ند‬ ‫گه‌ڕه‌كێك���ی قامیش���لۆو فرۆكه‌خانه‌ بونی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌توانێت ته‌نها له‌و ش���وێنانه‌‬ ‫سندوقی هه‌ڵبژاردن بۆخۆی دابنێت چونكه‌‬ ‫چه‌ن���د فه‌رمانبه‌رێكی‌ مه‌ده‌ن���ی‌و رێژه‌یه‌كی‬ ‫كه‌می پۆلیس كه‌ سه‌ر به‌رژێمن‪ ،‬ماون"‪.‬‬ ‫حه‌س���ۆ ئه‌و ده‌نگۆیانه‌ش���ی‌ ره‌تكرده‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ باس ل���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن ئه‌وان پش���تیوانی‌‬ ‫له‌به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د‌و رژێمه‌كه‌ی‌ بكه‌ن‌و وتی‬ ‫"ئه‌و تۆمه‌ته‌ هی ئێس���تا نیه‌‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌‬ ‫ده‌مێك���ه‌ وتومانه‌ ئێس���تا ئێمه‌ وه‌ك كورد‬ ‫په‌یڕه‌و له‌سیاسه‌تی هێڵی سێیه‌م ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫واته‌ كورد نه‌ دۆست‌و به‌رگریكاری ئه‌سه‌ده‌‬ ‫نه‌ دوژمنی‌ ئۆپۆزس���یۆنی سوریاش���ه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫سیاسه‌تی هێڵی س���ێیه‌مه‌ مۆدێلێكی نوێیه‌‬ ‫له‌نێ���و كوردو له‌رۆژهه‌اڵت���ی ناڤین‪ .‬چونكه‌‬

‫گه‌ریالیه‌کی یه‌په‌گه‌‬ ‫پێش���تر كورد هه‌میش���ه‌ پش���تی الیه‌نێكی‬ ‫گرت���وه‌و دژی الیه‌نه‌كه‌ی دیكه‌ وه‌س���تاوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش سیاسه‌تێكی هه‌ڵه‌ بوه‌‪ .‬ئه‌م جۆره‌‬ ‫سیاسه‌ته‌ به‌سه‌رچوه‌و نابێت جارێكی دیكه‌‬ ‫ك���ورد په‌یڕه‌وی ئ���ه‌م سیاس���ه‌ته‌ هه‌ڵه‌یه‌‬ ‫بكاته‌وه‌و نابێت چیتر كورد دارده‌ستی هیچ‬ ‫هێزێك بێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌و كه‌س‌و الیه‌نانه‌ ده‌پرسین‬ ‫ك���ه‌ ئه‌و تۆمه‌ته‌مان ئاراس���ته‌ ده‌كه‌ن ئه‌وه‌‬ ‫چ هێزێك���ه‌ خوێن���ی له‌پێن���او پاراس���تن‌و‬ ‫رزگاركردنی رۆژئاوای كوردس���تان رشتوه‌؟‬ ‫ئه‌وه‌ ئێمه‌ین یان هێ���زو الیه‌نه‌كانی دیكه‌؟‬ ‫بفه‌رم���ون وه‌رنه‌ رۆژئاوا بزانن ئێمه‌ س���ه‌ر‬ ‫به‌ئه‌سه‌دین یان نا؟"‪.‬‬ ‫غه‌ری���ب حه‌س���ۆ ئاماژه‌ی به‌وه‌ش���دا كه‌‬ ‫كورد هه‌م له‌سه‌ر ده‌ستی رژێم‌و هه‌م له‌سه‌ر‬ ‫ده‌س���تی ئۆپۆزس���یۆنی س���وریاش زیانی‬ ‫پێگه‌یش���توه‌‪ ،‬بۆیه‌ هێڵی سێیه‌م باشترین‬ ‫سیاس���ه‌ته‌ كه‌ په‌یڕه‌و ده‌كرێت به‌مه‌به‌ستی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن���ی كانتۆنه‌كان‌و پێش���كه‌وتنی‬ ‫جڤاكی كورد له‌رۆژئاوای كوردستان‪.‬‬ ‫حه‌س���ۆ وت���ی‌ "ئه‌گ���ه‌ر ئه‌س���ه‌د هێنده‌‬ ‫خواستی مانه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ بۆ حه‌وت ساڵی تر‪،‬‬ ‫پێویست بو له‌پێناو پاشه‌رۆژو پێشكه‌وتنی‬ ‫س���وریا‪ ،‬فۆرمێكی نوێی سیاسه‌تی په‌یڕه‌‌و‬ ‫بكردایه‌‪ ،‬پێویس���تبو ك���ه‌ فۆرمی دیالۆگ‌و‬ ‫دانوس���تاندن‌و لێكتێگه‌یشتن‌و به‌رنامه‌یه‌كی‬ ‫باش‌و ئۆپۆزس���یۆنێكی دیموكرات هه‌بوایه‌‪،‬‬ ‫به‌له‌به‌رچاوگرتنی مافی سه‌رجه‌م پێكهاته‌و‬ ‫چین‌و توێژه‌كانی س���وریا‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌‬ ‫له‌ئێستادا هیچ یه‌كێك له‌وانه‌‪ ،‬له‌سیاسه‌تی‬ ‫ئه‌سه‌د به‌دیناكرێت"‪.‬‬ ‫وتیشی "ئه‌گه‌ر ئه‌س���ه‌د هێنده‌ خواستی‬

‫مانه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ده‌بێت سیاسه‌تی دیالۆگ‌و‬ ‫قبوڵكردنی گه‌الن‌و ئۆپۆزسیۆنی دیموكراتیك‬ ‫به‌ته‌واوی قبوڵ بكات"‪.‬‬ ‫حه‌سۆ جه‌ختی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫ره‌وش���ی رۆژئاوای كوردستان به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫گش���تی له‌بارودۆخێكی هه‌س���تیاردایه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "قۆناغی رزگاركردنی رۆژئاوا ته‌واوبوه‌و‬ ‫ئێستا قۆناغی پاراس���تنی ده‌سكه‌وته‌كانی‬ ‫رۆژئاواو روبه‌روبون���ه‌وه‌ی پیالنی ناحه‌زان‌و‬ ‫تیرۆریس���تان‌و دوژمنان���ی گه‌ل���ی كورده‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌و ئومێده‌ین كه‌ بتوانی���ن ئه‌و قۆناغه‌ش‬ ‫به‌باش���ی ئی���داره‌ بده‌ی���ن"‪ .‬به‌گوته‌ی ئه‌و‬ ‫تاكو ئێستاش كورد له‌رۆژئاوای كوردستان‬ ‫مه‌ترسی‌و هه‌ڕه‌ش���ه‌ی له‌سه‌ره‌و ناوه‌ناوه‌ش‬ ‫شه‌ڕو روبه‌روبونه‌وه‌ له‌نێوان یه‌په‌گه‌و گروپه‌‬ ‫چه‌مداره‌ تون���دڕه‌وه‌ جیاجیاكان‌و ناحه‌زانی‬ ‫گه‌لی ك���ورد له‌چه‌ند ناوچه‌یه‌ك دروس���ت‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫حه‌س���ۆ وت���ی‌ "ده‌مێ���ك بۆردومان���ه‌و‬ ‫ده‌مێ���ك هێرش���ی تیرۆرس���تییه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫هه‌م���وی له‌پێن���او تێكش���كاندنی ئیراده‌ی‬ ‫گه‌لی كورده‌و چاویان به‌و ده‌س���كه‌وتانه‌ی‬ ‫رۆژئاوای كوردس���تان هه‌ڵنای���ه‌ت‪ .‬پیالن‌و‬ ‫كارو كرده‌وه‌كانی گروپه‌ تیرۆریستییه‌كان‌و‬ ‫س���وپای ئ���ازادو پیالنی هه‌ندێ���ك له‌حزبه‌‬ ‫كوردییه‌كان‌و واڵته‌ هه‌رێمییه‌كان به‌ش���ێكن‬ ‫له‌و هه‌ڕه‌شه‌و مه‌ترسییانه‌ی سه‌ر رۆژئاوای‬ ‫كوردستان"‪.‬‬ ‫ناوب���راو جه‌خ���ت ل���ه‌وه‌ ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫"پارتی دیموكراتی كوردس���تان به‌ش���ێكه‌‬ ‫له‌و مه‌ترس���یانه‌و نزیكایه‌ت���ی ئه‌و هێزه‌ش‬ ‫له‌توركی���او لێدان���ی خه‌نده‌ق‌و داخس���تنی‬ ‫س���نور دیارترین ئ���ه‌و كاره‌ خراپانه‌ن كه‌‬

‫رژێم ته‌نها له‌چه‌ند‬ ‫گه‌ڕه‌كێكی‬ ‫قامیشلۆو‬ ‫ی‬ ‫فرۆكه‌خانه‌ بون ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ده‌توانێت ته‌نها له‌و‬ ‫شوێنان ‌ه سندوقی‬ ‫هه‌ڵبژاردن بۆخۆی‬ ‫دابنێت‬

‫له‌م���اوه‌ی راب���ردودا پارت���ی دیموكرات���ی‬ ‫كوردستان به‌هاوكاری توركیا ئه‌نجامیداون‬ ‫دژی رۆژئ���اوای كوردس���تان‪ .‬ئه‌م���ه‌ش‬ ‫كاریگ���ه‌ری خراپی هه‌یه‌ له‌س���ه‌ر یه‌كێتی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی كوردان‌و به‌زیان بۆ هه‌مو الیه‌ك‬ ‫ده‌ش���كێته‌وه‌"‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌و سیاسه‌ته‌ی‬ ‫پارتی سیاسه‌تێكی هه‌ڵه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌ ئه‌وجۆره‌‬ ‫سیاسه‌ته‌ به‌هێرشی راسته‌وخۆ تێده‌گه‌ین بۆ‬ ‫سه‌ر رۆژئاوای كوردس���تان‌و پێمانوایه‌ هیچ‬ ‫جیاوازییه‌كی نیه‌ له‌گه‌ڵ سیاسه‌تی ده‌وڵه‌تی‬ ‫تورك"‪.‬‬

‫س ‌ێ كاندید‬

‫ئه‌سه‌د‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌د‪ ،‬تاك ‌ه سه‌رۆكه‌ له‌نێو ئه‌و‬ ‫واڵته‌ عه‌ره‌بیانه‌دا كه‌ خاوه‌نی‌ سیس���ته‌م ‌ی‬ ‫كۆماریین‪ ،‬پۆست‌و ده‌س���ه‌اڵت ‌ی له‌باوكه‌و‌ه‬ ‫به‌میرات بۆ ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌ حافز ئه‌س���ه‌د ‌ی‬ ‫باب ‌ی س���اڵ ‌ی ‪ 2000‬مرد‪ ،‬په‌رله‌مان كۆبۆو‌ه‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ‌ی ده‌ستور هه‌مواربكاته‌وه‌و ته‌مه‌ن ‌ی‬ ‫س���ه‌رۆك له‌‪ 40‬ساڵه‌وه‌ بكات به‌‪ 34‬ساڵ تا‬ ‫به‌شار ئه‌و پۆست ‌ه وه‌ربگرێت‪.‬‬ ‫ئه‌س���ه‌د ته‌مه‌ن���ی‌ ‪ 49‬س���اڵه‌‪ ،‬كۆلیژ ‌ی‬ ‫پزیشكیی‌ له‌دیمه‌ش���ق‌و له‌نده‌ن خوێندوه‌و‬ ‫پسپۆڕ ‌ی نه‌خۆشیه‌كان ‌ی چاوه‌‪ ،‬له‌‪1995‬ه‌و‌ه‬ ‫له‌ریزی‌ هێ���زه‌ چه‌ك���داره‌كان كاریكردوه‌و‬ ‫س���اڵ ‌ی ‪ 2000‬كراوه‌ت��� ‌ه فه‌رمان���ده‌ی‌ بااڵ ‌ی‬

‫هێز‌ه چه‌كداره‌كان‪ ،‬جگه‌ له‌زمان ‌ی عه‌ره‌بی‌‪،‬‬ ‫ئینگلیزی‌‌و فه‌ره‌نسی‌ ده‌زانێت‪.‬‬ ‫س���وریا ك ‌ه ‪ 44‬س���اڵه‌ له‌الی���ه‌ن باوك‌و‬ ‫كوڕێك���ه‌و‌ه به‌ڕێوه‌ده‌برێ���ت‪ ،‬به‌به‌رده‌وام ‌ی‬ ‫له‌الی���ه‌ن كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌تیی���ه‌و‌ه‬ ‫به‌پێش���ێلكار ‌ی مافه‌كان���ی‌ م���رۆڤ‌و‬ ‫س���ه‌ركوتكردنی‌ ماف���ه‌ دیموكراس���ی‌‌و‬ ‫ئازادییه‌كان تاوانبار ده‌كرێت‪ ،‬نه‌یارانیش��� ‌ی‬ ‫تۆمه‌تبار ‌ی ده‌كه‌ن كه‌ رژێمه‌كه‌ی‌ رژێمێك ‌ی‬ ‫پۆلیسییه‌و ده‌سه‌اڵتی‌ سیاسی‌‌و بازرگانی‌‌و‬ ‫موخابه‌راتی���ی‌‌و ئه‌منی ‌ی له‌س���ه‌ر بنه‌ماڵه‌ ‌ی‬ ‫ئال ئه‌س���ه‌دو زاواو خاڵ‌‌و كه‌سه‌ نزیكه‌كان ‌ی‬ ‫تاپۆكراوه‌‪.‬‬

‫ماهیر حه‌جار‬ ‫حه‌سان نوری‌‬ ‫ی ‪54‬‬ ‫له‌دایكب���وی‌ دیمه‌ش���ق‌و ته‌مه‌ن ‌‬ ‫س���اڵه‌‪ ،‬هه‌ڵگری‌ بڕوانامه‌ی‌ دكتۆرای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌نه‌د ‌‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌بردن���دا له‌زانك���ۆ ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2000‬ت���ا ‪ 2002‬وه‌زی���ر ‌‬ ‫له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی ئابوری‌‪،‬‬ ‫ده‌وڵه‌ت بو‌ه بۆ گه‌شه‌پێدان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪1998‬ه‌و‌ه تا ‪ 2003‬ئه‌ندام ‌‬ ‫له‌س���اڵ ‌‬ ‫په‌رله‌مان بوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫حه‌سان بۆ ماوه‌یه‌ك سكرتێر ‌‬ ‫ی دیمه‌شق‬ ‫ی بازرگانی‌‌و پیشه‌س���از ‌‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫بوه‌‌و ئێس���تاش ئه‌ندام��� ‌‬ ‫سوریایه‌‪.‬‬

‫له‌دایكبو ‌ی حه‌له‌ب‌و ته‌مه‌ن ‌ی ‪ 46‬س���اڵه‌‪،‬‬ ‫خاوه‌نی‌ به‌كالۆریۆسه‌ له‌ئه‌ده‌بی‌ عه‌ره‌بیدا‪،‬‬ ‫سه‌ر به‌بنه‌ماڵه‌یه‌ك ‌ی به‌ناوبانگ ‌ی حه‌له‌بیه‌‪،‬‬ ‫ساڵ ‌ی ‪ 1984‬بوه‌ ئه‌ندام ‌ی حیزب ‌ی شیوعی‌‌و‬ ‫س���اڵ ‌ی ‪ 2000‬له‌و حیزبه‌ جیابۆته‌وه‌‪ ،‬ساڵ ‌ی‬ ‫‪ 2003‬له‌گه‌ ‌ڵ چه‌ند س���ه‌ركرده‌یه‌كی‌ ناڕاز ‌ی‬ ‫ش���یوع ‌ی "كۆمیت���ه‌ی‌ نیش���تمان ‌ی یه‌كێت ‌ی‬ ‫شیوعیه‌كانی‌ سوریا"ی‌ دامه‌زراندوه‌‪ ،‬ساڵ ‌ی‬ ‫‪ 2011‬ن���اوی‌ ئه‌م كۆمیته‌ی ‌ه گۆڕا بۆ حیزب ‌ی‬ ‫"ئیراده‌ ‌ی نیشتمانی‌"‌و ماهیر بوه‌ سكرتێری‌‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌س���اڵ ‌ی ‪2007‬دا خۆی‌ كاندیدكرد بۆ‬ ‫په‌رله‌مان ده‌نگینه‌هێنا‪ ،‬پاش���ان له‌س���اڵ ‌ی‬ ‫‪ 2012‬له‌گه‌رم���ه‌ی‌ نائارامیه‌كان���دا خ���ۆ ‌ی‬ ‫كانیدكردو بو‌ه ئه‌ندام ‌ی په‌رله‌مان‪ .‬ماهیر وا‬ ‫خۆی‌ ده‌ناسێنێت ك ‌ه سه‌ر به‌ئۆپۆزیسیۆن ‌ی‬ ‫ناوخۆیه‌‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫ویکیلیکس ‪‌2010‬‬

‫"گه‌شته‌كان ‌ی بارزان ‌ی بۆ ده‌ره‌وه‌ بنه‌ماڵه‌یین"‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫ئه‌مینداری‌ گشتیی‌ یه‌كگرتو ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیسالمی‌ كوردستان‌و ئه‌میری‌‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ كوردستان‬ ‫پێیانوایه‌ گه‌شته‌كانی‌ بارزانی‌ بۆ‬ ‫ده‌ره‌وه‌ زیاتر سیمایه‌كی‌ بنه‌ماڵه‌ییان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‌ هه‌میشه‌ كه‌سه‌‬ ‫نزیكه‌كانی‌ خۆی‌ یاوه‌ریی‌ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫هه‌ردوكیشیان ئاماژه‌ به‌ساخته‌كاری‌‬ ‫گه‌وره‌ ده‌كه‌ن له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك���ی‌ س���ایتی‌‬ ‫ویكیلیك���س كه‌ له‌الیه‌ن به‌رپرس���ان‌و‬ ‫باڵیۆزی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌به‌غدا نوس���راوه‌و‬ ‫ئاوێن���ه‌ ده‌قه‌كه‌ی‌ ك���ردوه‌ به‌كوردی‌‪،‬‬ ‫هه‌ری���ه‌ك له‌ئه‌مین���داری‌ گش���تیی‌‬ ‫یه‌كگرت���وی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫سه‌اڵحه‌دین به‌هادین‌و ئه‌میری‌ كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیسالمی‌ كوردستان‪ ،‬عه‌لی‌ باپیر ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ "گه‌شته‌كه‌ی‌ بارزانی‬ ‫بۆ واش���نتۆن وه‌ك گه‌شتێكی‌ خێزانی‌‬ ‫ده‌بینین‪ ،‬نه‌ك س���ه‌ردانێكی‌ ره‌سمی‌‬ ‫بێت به‌ناوی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌ش���ێكی‌ ئه‌و به‌ڵگه‌نامه‌یه‌دا كه‌‬ ‫مێژوه‌كه‌ی‌ بۆ ساڵی‌ ‪ 2010‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌رپرس���انی‌ ئه‌مه‌ریكا ئام���اژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ "ئه‌و تێڕوانینه‌ی‌ سه‌اڵحه‌دین‬ ‫به‌هادین‌و عه‌لی‌ باپیر له‌باره‌ی‌ دوایین‬ ‫گه‌شتی‌ سه‌رۆك بارزانی‌ بۆ واشنتۆن‬ ‫وه‌ك گه‌شتێكی‌ خێزانی‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫فراوان باوه‌ له‌ناو هه‌رێمی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌س���لێمانی‌‪ .‬تا ڕاده‌یه‌ك‬ ‫ئه‌م���ه‌ ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ ئه‌و ش���ێوازه‌ی‬ ‫بیركردنه‌وه‌یه‌ كه‌ كوردانی‌ عێراق هه‌یانه‌‬ ‫به‌رامبه‌ر سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌یان"‪.‬‬ ‫هاوكات هه‌ردو س���ه‌ركرده‌ به‌توندی‌‬ ‫س���كااڵیانكرد له‌ه���ه‌ردو حزب���ی‌‬ ‫ی)‌و خراپی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت (یه‌كێتی‌‌و پارت ‌‬ ‫مامه‌ڵه‌كردنیان‪ .‬بانگه‌شه‌ی‌ ئه‌وه‌شیان‬ ‫ك���ردوه‌ ك���ه‌ ‪%20‬ی‌ ده‌نگه‌كان���ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی‌ ‪25‬ی‌ ته‌مم���وزی‌ ‪،2009‬‬ ‫له‌كاتژمێ���ری‌ كۆتایی���دا دراون‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش كاتێك ه���ه‌ردو حزب گروپی‌‬ ‫ده‌نگده‌رانیان ش���وێن به‌شوێن پێكرد‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ زیاد له‌جارێك ده‌نگبده‌ن‪.‬‬ ‫ده‌قی‌ به‌ڵگه‌نامه‌كه‌‪:‬‬ ‫ئای‌ دی‌‪:‬‬ ‫بابه‌ت‪ :‬س���ه‌رانی‌ پارته‌ ئیسالمیه‌كان‬ ‫له‌باره‌ی‌ مه‌س���ه‌له‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‌و‬ ‫گه‌شتی‌ بارزانی‌ بۆ واشنتۆن ده‌دوێن‬ ‫س���ه‌رچاوه‌‪ :‬باڵیۆزخان���ه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫‪10BAGHDAD526‬‬

‫له‌به‌غدا‬ ‫به‌روار‪28 :‬ی‌ شوباتی‌ ‪2010‬‬ ‫پۆلێن‪ :‬زۆر نهێنی‌‬ ‫پوخته‌‪:‬‬ ‫گه‌وره‌ راوێژكاری‌ باڵیۆزی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌به‌غدا ب���ۆ كاروباری‌ باكوری‌ عێراق‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ تیم���ی‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمیی‌ ئه‌مه‌ریكا‌و س���تافی‌ تیمه‌كه‌‬ ‫به‌جی���ا له‌گ���ه‌ڵ ئه‌مینداری‌ گش���تیی‌‬ ‫یه‌كگرت���وی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫س���ه‌اڵحه‌دین به‌هادی���ن‌و ئه‌می���ری‌‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردستان‪ ،‬عه‌لی‌‬ ‫باپی���ر كۆبونه‌وه‌‪ .‬هه‌ردو س���ه‌ركرده‌‬ ‫به‌توندی‌ سكااڵیان كرد له‌هه‌ردو حزبی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت (یه‌كێتی‌‌و پارتی‌)‌و خراپی‌‬ ‫مامه‌ڵه‌كردنی���ان‪ .‬هه‌ردوال به‌ده‌س���ت‬ ‫هه‌ڵمه‌ت���ی‌ توندوتیژی���ه‌وه‌ ده‌ناڵێنن‌و‬ ‫پێش���بینی‌ س���اخته‌كاریش ده‌ك���ه‌ن‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان���دا‪ .‬وه‌ك زۆرب���ه‌ی‌‬ ‫كوردان���ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ه���ه‌ردو حزب���ی‌‬ ‫بااڵده‌ستی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫گه‌ش���ته‌كه‌ی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌ بارزانی بۆ‬ ‫واش���نتۆن وه‌ك گه‌ش���تێكی‌ خێزانی‌‬ ‫ده‌بینن‪ ،‬نه‌ك س���ه‌ردانێكی‌ ره‌س���می‌‬ ‫بێت به‌ناوی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تانه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا س���ه‌اڵحه‌دین به‌هادی���ن‬ ‫پێشبینیكرد كه‌ ناكۆكی‌ نێوان مه‌سرور‬ ‫بارزانی‌‌و نێچیرڤان بارزانی‌ سه‌ره‌نجام‬ ‫سه‌ربكێش���ێت بۆ لێكترازانێكی‌ جدیی‌‬ ‫له‌ن���او خ���ودی‌ پارت���ی‌ دیموكرات���ی‌‬ ‫كوردستاندا‪.‬‬ ‫گه‌شته‌كه‌ی‌ بارزانی‌ بۆ واشنتۆن‬ ‫ئ���ه‌و چاوپێكه‌وتنانه‌ له‌رۆژانی‌ ‪‌ 18‬‬ ‫ی‬ ‫شوباتی‌ ‪ 2010‬ئه‌نجامدراون‪ ،‬كه‌ به‌شێك‬ ‫بون ل���ه‌و زنجی���ره‌ چاوپێكه‌وتنانه‌ی‌‬ ‫راوێژكاره‌ك���ه‌ی‌ ئه‌مه‌ری���كا له‌پ���اش‬ ‫س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌ س���ه‌رۆك بارزان���ی‌‬ ‫ب���ۆ واش���نتۆن له‌هه‌ولێرو س���لێمانی‌‬ ‫ئه‌نجامی���داون‪ .‬راوێ���ژكار ئام���اژه‌ی‌‬ ‫به‌گرنگ���ی‌ دروس���تكردنی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫شه‌خسی‌ سه‌رۆك بارزانی‌ كرد له‌گه‌ڵ‬ ‫س���ه‌رۆك ئۆبامادا‪ .‬هه‌روه‌ها ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌ جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬جۆ بایدن كرد كه‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان ئه‌وپه‌ڕی‌ هه‌وڵده‌دات بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بڕێكی‌ زیاتری‌ له‌داهاتی‌ نه‌وتی‌‬ ‫عێ���راق ده‌س���تبكه‌وێت‪ ،‬به‌جێگ���ه‌ی‌‬ ‫شه‌ڕكردن له‌س���ه‌ر چه‌ند كێڵگه‌یه‌كی‌‬ ‫نه‌وت���ی‌ كه‌م له‌هه‌رس���ێ‌ پارێزگاكه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان‪ .‬هه‌روه‌ك باسی‌‬ ‫ل���ه‌و په‌یام���ه‌ی‌ وه‌زی���ری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬

‫ده‌وترێت پالنێكی‌‬ ‫خێزانی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫به‌نهێنیه‌وه‌ كاری‌‬ ‫بۆ ده‌كرێت‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رپرسان‌و‬ ‫كۆمپانیاكانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‬ ‫بارزانی له‌کاتی گه‌ڕانه‌وه‌ی له‌ یه‌کێک ل ‌ه سه‌ردانه‌کانی بۆ ده‌ره‌وه‌ی واڵت‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا كرد كه‌ له‌الی���ه‌ن وه‌زیری‌ ك���رد ك���ه‌ ورده‌كاری‌ ئه‌و س���ه‌ردانه‌‬ ‫بازرگانی���ه‌وه‌ ته‌ئكی���دی‌ لێكرای���ه‌وه‌ به‌توندی‌ ل���ه‌الی بارزانی قه‌تیس بوه‌‪،‬‬ ‫به‌وه‌ی‌ كورده‌كان پێویسته‌ هه‌وڵبده‌ن ئ���ه‌و ده‌نگۆیان���ه‌ش زی���ادده‌كات كه‌‬ ‫ب���ۆ به‌ره‌وپێش���بردنی‌ ش���ه‌فافیه‌ت‌و ده‌وترێ���ت پالنێكی‌ خێزان���ی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫به‌نهێنی���ه‌وه‌ كاری‌ بۆ ده‌كرێت له‌گه‌ڵ‬ ‫روبه‌روبونه‌وه‌ی‌ گه‌نده‌ڵی‌‪.‬‬ ‫ئه‌میری‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬عه‌لی‌ به‌رپرس���ان‌و كۆمپانیاكانی‌ ئه‌مه‌ریكا‪.‬‬ ‫باپیر كه‌متر به‌حه‌م���اس بو له‌باره‌ی‌ به‌هادین ره‌خنه‌ی‌ له‌شێوازی‌ پێكهێنانی‌‬ ‫گه‌ش���ته‌كه‌ی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م بۆ وه‌فده‌كانیش هه‌بوو پێیوایه‌ كه‌ گرنگه‌‬ ‫واش���نتۆن‌و ره‌خنه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌بارزانی‌ ش���ته‌كان له‌دیدی‌ ئۆپۆزسیۆنیشه‌وه‌‬ ‫گ���رت كه‌ كوڕه‌كه‌ی‌ خۆی‌‪ ،‬مه‌س���رور ببینرێن‪ ،‬بارزانیش پێویست بو یه‌كێك‬ ‫بارزانی‌‌و سه‌رۆكی‌ ئاژانسی‌ پاراستن‌و له‌ئه‌ندامانی‌ پارته‌كانی‌ ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫برا‌زاكه‌ی‌ نێچیرڤان بارزانی‌ (جێگری‌ ك���ه‌ نوێنه‌رایه‌ت���ی‌ خه‌ڵ���ك ده‌كه‌ن‬ ‫سه‌رۆكی‌ پارتی‌‌و س���ه‌رۆك وه‌زیرانی‌ له‌په‌رله‌مان‪ ،‬له‌گه‌ڵ خۆی‌ ببردایه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌اڵحه‌دین به‌هادی���ن ئام���اژه‌ی‌‬ ‫پێشوی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم) له‌گه‌ڵ خۆی‌‬ ‫بردوه‌‪ .‬له‌روانگه‌ی‌ عه‌ل���ی‌ باپیره‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌وه‌ش كرد كه‌ ئه‌ندامانی‌ پارته‌كه‌ی‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر س���ه‌رۆك مه‌س���عود بارزانی‌ نوێنه‌رایه‌تی‌ ئه‌و ئیس�ل�امیانه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫ده‌یه‌وێت گه‌ش���ته‌كه‌ی‌ له‌سه‌ردانێكی‌ كه‌ په‌ی���ڕه‌وی‌ دیموكراس���ی‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ته‌نها خێزانی‌ زیاتر بێت‪ ،‬پێویست بو وتیش���ی‌‪ ،‬یه‌كگرت���و هه‌میش���ه‌ وه‌ك‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیرانی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و ركابه‌رێكی‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردس���تانی‌‬ ‫ئه‌ندامی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‪ ،‬له‌خۆی‌ ده‌ڕوانێت‪.‬‬ ‫ه���ه‌ردو س���ه‌ركرده‌ نیگه‌ران���ی‌‬ ‫به‌رهه‌م ساڵحی‌ له‌گه‌ڵ خۆی‌ ببردایه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیشیه‌وه‌ ئه‌مینداری‌ گشتیی‌ خۆی���ان نیش���اندا له‌ب���اره‌ی‌ ئه‌گه‌ری‌‬ ‫یه‌كگرت���وی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان‪ ،‬س���اخته‌كاری‌ له‌هه‌ڵبژاردندا‪ .‬به‌هادین‬ ‫س���ه‌اڵحه‌دین به‌هادین دانی‌ به‌وه‌دا نا ئام���اژه‌ی‌ به‌نمونه‌كانی‌ راب���ردو كرد‬ ‫كه‌ گه‌ش���ته‌كه‌ی‌ بارزانی‌ ئاماژه‌یه‌كی‌ ك���ه‌ چۆن ه���ه‌ردو حزب���ی‌ حوكمڕان‬ ‫گرنگ���ی‌ رێزگرتن���ی‌ ئه‌مه‌ریكای���ه‌ هه‌میش���ه‌ س���اخته‌كارییان ك���ردوه‌‬ ‫له‌ك���ورده‌كان‪ ،‬به‌اڵم به‌هه‌مانش���ێوه‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان���دا بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌ریزی‌‬ ‫جێگه‌ی‌ ره‌خنه‌یه‌‪ .‬ئه‌و سكااڵی‌ ئه‌وه‌ی‌ پێشه‌وه‌ بمێننه‌وه‌‪ .‬عه‌لی‌ باپیر وتی‌‪،‬‬

‫حزبه‌كه‌ی‌ كاری‌ س���اخته‌كاری‌ ناكات‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌وان حزبێكی‌ ئیسالمین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی‌ كه‌ توانای‌ س���اخته‌كارییان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ده‌توانن هێزه‌كانی‌ ئاس���ایش‬ ‫به‌كاربهێنن‪ .‬جه‌ختی‌ له‌وه‌ش كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫پارت���ی‌ دیموكرات���ی‌ كوردس���تان‬ ‫ته‌نانه‌ت په‌نایانبردوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ یاری‌‬ ‫به‌كۆمیس���یۆنی‌ بااڵی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫بك���ه‌ن‌و ئه‌ندامانی‌ خۆی���ان بخزێننه‌‬ ‫شوێنه‌ هه‌س���تیاره‌كانه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك چۆن‬ ‫هه‌میش���ه‌ سه‌رۆكی‌ كۆمس���یۆن سه‌ر‬ ‫به‌پارت���ی‌ بوه‌‪ ،‬پارتی���ش پارچه‌یه‌ك‬ ‫زه‌وی‌ به‌خش���یوه‌ ب���ه‌و ئه‌ندام���ه‌ی‌‪.‬‬ ‫بانگه‌شه‌ی‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ كرد كه‌ ‪%20‬ی‌‬ ‫ده‌نگه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ ‪25‬ی‌ ته‌مموزی‌‬ ‫‪ ،2009‬له‌كاتژمێ���ری‌ كۆتاییدا دراون‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش كاتێك ه���ه‌ردو حزب گروپی‌‬ ‫ده‌نگده‌رانیان ش���وێن به‌شوێن پێكرد‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ زیاد له‌جارێك ده‌نگبده‌ن‪.‬‬ ‫كۆمێنت‪:‬‬ ‫ئ����ه‌و تێڕوانین����ه‌ی‌ س����ه‌اڵحه‌دین‬ ‫به‌هادی����ن‌و عه‌ل����ی‌ باپیر له‌ب����اره‌ی‌‬ ‫دوایین گه‌شتی‌ س����ه‌رۆك بارزانی‌ بۆ‬ ‫واشنتۆن وه‌ك گه‌ش����تێكی‌ خێزانی‌‪،‬‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ ف����راوان ب����اوه‌ له‌ناو‬ ‫هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان‪ ،‬به‌تایبه‌ت����ی‌‬

‫له‌س����لێمانی‌‪ .‬ت����ا ڕاده‌ی����ه‌ك ئه‌م����ه‌‬ ‫ره‌نگدان����ه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌و ش����ێوازه‌ی‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی����ه‌ ك����ه‌ كوردانی‌ عێراق‬ ‫هه‌یانه‌ به‌رامبه‌ر سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌یان‪.‬‬ ‫له‌كاتێكدا له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا بنه‌ما‬ ‫سه‌ره‌كیه‌كانی‌ دیموكراسی‌ (به‌تایبه‌تی‌‬ ‫به‌شداری‌ له‌هه‌ڵبژاردندا) به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌رباڵوو به‌په‌رۆش����ه‌وه‌ قبوڵده‌كرێت‪،‬‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی بارزانی‌ شێوه‌یه‌كی‌ نیمچه‌‬ ‫پاشایه‌تیان وه‌رگرتوه‌ كه‌ هه‌ر جۆره‌‬ ‫پێش����بینیه‌كی‌ تێپه‌ڕاندوه‌ پێیوابێت‬ ‫ئه‌م س����ه‌ركردایه‌تیه‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئاش����تیانه‌ بگۆڕێت‪ .‬چاوه‌ڕوانده‌كرێت‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی‌ بارزانی‌ ب����ۆ پارتی‌‌و‬ ‫بااڵده‌ستیان له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪،‬‬ ‫راده‌س����تی‌ نه‌وه‌ی‌ داهات����وی‌ خۆیان‬ ‫بكرێت‪ ،‬ته‌نان����ه‌ت له‌الیه‌ن ئه‌ندامانی‌‬ ‫یه‌كێت����ی‌ نیش����تمانی‌ كوردس����تان‌و‬ ‫ئه‌ندامان����ی‌ گروپ����ه‌ ئۆپۆزس����یۆنه‌‬ ‫بچوكه‌كانیش����ه‌وه‌ ك����ه‌ كاریگه‌ریه‌كی‌‬ ‫كه‌میان هه‌یه‌‪ .‬س����ه‌اڵحه‌دین به‌هادین‬ ‫باسی‌ له‌و ملمالنێیه‌ كرد كه‌ له‌نێوان‬ ‫مه‌سرور بارزانی‌‌و نێچیرڤان بارزانیدا‬ ‫له‌ئارادا هه‌یه‌‌و ناتوانرێت بدركێنرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م ناكۆكی����ه‌ پێده‌چێت وه‌ك‬ ‫خۆی‌ بمێنێته‌وه‌ تا ئه‌وكاته‌ی‌ بارزانی‌‬ ‫س����ه‌المه‌ت بێت‌و خێزانه‌كه‌ش له‌ژێر‬ ‫كۆنترۆڵدا بێت‪.‬‬

‫په‌رله‌مان ئاگاداری‌ سه‌فه‌ره‌کانی بارزان ‌ی نیه‌‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مان ئاگاداری‌ ئه‌جێندا ‌‬ ‫ی مه‌سعود بارزانی‌‪،‬‬ ‫سه‌ردانه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌رێمی‌ كوردستان نی ‌ه بۆ‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌و به‌شێك له‌په‌رله‌مانتارانیش‬ ‫ی هه‌رێم بۆ‬ ‫ده‌ڵێن سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫درێژكردنه‌وه‌ی‌ شه‌رعیه‌تی‌ خۆ ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ په‌رله‌مان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی هه‌ستیارو‬ ‫له‌هه‌ندێك پرس ‌‬ ‫نیشتمانیدا په‌رله‌مان فه‌رامۆش‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی ‪،2007‬‬ ‫ی دوه‌م ‌‬ ‫ی ‪22‬ی‌ كانون ‌‬ ‫له‌رۆژ ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ كوردستان‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫دامه‌زرا ك ‌ه ده‌بێت س���ه‌رۆك ‌‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی‌ كۆبون���ه‌وه‌كان بكات‬ ‫ی هه‌رێم‌و‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫به‌به‌شداری‌ جێگر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌م���ان‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت‌و جێگره‌كانیان‌و س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌‪.‬‬ ‫دیوان ‌‬ ‫ی سه‌ردان ‌ه ره‌سمی‌‌و‬ ‫به‌اڵم له‌زۆرینه‌ ‌‬ ‫ی واڵت‪،‬‬ ‫ناڕه‌س���میه‌كانیدا بۆ ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ره‌خنه‌ی‌ ئه‌وه‌ له‌مه‌س���عود بارزانی‌‪،‬‬ ‫ی هه‌رێ���م ده‌گیرێ���ت ك��� ‌ه‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫هه‌میش��� ‌ه ئه‌ندامان���ی‌ نزیكی‌ خۆی‌‌و‬

‫ی‬ ‫پارته‌ك���ه‌ی‌ (پارت���ی‌ دیموكرات��� ‌‬ ‫ی ده‌ك���ه‌ن‪،‬‬ ‫كوردس���تان)‪ ،‬ی���اوه‌ر ‌‬ ‫ی بو‬ ‫گرنگترینیان سه‌ردانێكی‌ بارزان ‌‬ ‫بۆ كۆشكی‌ سپی‌‌و كۆبونه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫جۆرج ب���وش‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ ئه‌وكات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫ئه‌مریكا له‌مانگی‌ تش���رین ‌‬ ‫‪ ،2008‬ك���ه‌ ب���ه‌ده‌ر له‌ئه‌ندامان���ی‌‬ ‫ی هه‌ورامی‌‌و فه‌الح‬ ‫بنه‌ماڵه‌كه‌ی‌‌و ئاشت ‌‬ ‫ی‬ ‫مسته‌فا‪ ،‬كه‌سی‌ تر یاوه‌رو ئاگادار ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌كان نه‌ب���و‪ ،‬به‌ئه‌ندامان ‌‬ ‫ی‬ ‫پارته‌ ستراتیژیه‌كه‌شیه‌و‌ه كه‌ یه‌كێت ‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستانه‌‪.‬‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ زان���ا عبدالرحمان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ یه‌كێتی‌ له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫كوردس���تان به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‪،‬‬ ‫"زۆر گرنگ���ه‌ تێكڕای‌ په‌یوه‌ندییه‌كان‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا به‌دامه‌زراوه‌ی ‌‬ ‫ی وه‌ك‬ ‫بكرێن‪ ،‬نه‌ك بۆ هه‌ندێك پرس ‌‬ ‫ی‬ ‫درێژكردنه‌وه‌ی‌ ش���ه‌رعیه‌ت‌و ماوه‌ ‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت بگه‌ڕێنه‌و‌ه بۆ په‌له‌مان‌و‬ ‫ی‬ ‫ی نیشتمان ‌‬ ‫له‌هه‌ندێك پرس���ی‌ دیكه‌ ‌‬ ‫پراوێزبخرێت"‪.‬‬ ‫ی ‪،2005‬‬ ‫ل���ه‌‪12‬ی‌ حوزه‌یران��� ‌‬ ‫ی وه‌ك یه‌كه‌مین‬ ‫مه‌س���عود بارزان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌ڵبژێ���ردراوی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫كوردس���تان دیاریك���را له‌الی���ه‌ن‬

‫په‌رله‌مانی‌ كوردس���تانه‌وه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ ،2009‬به‌ش���ێوه‌ ‌‬ ‫ل���ه‌‪25‬ی‌ ته‌موز ‌‬ ‫ی گشتیدا‬ ‫راس���ته‌وخۆ له‌هه‌ڵبژاردنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫دوبار‌ه هه‌ڵبژێردرای���ه‌وه‌‪ ،‬به‌رله‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2013‬كۆتایی به‌ماوه‌ ‌‬ ‫له‌‪20‬ی‌ ئاب ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌ی‌ بێ���ت‪ ،‬ل ‌ه ‪‌ 30‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ ،2013‬له‌الیه‌ن په‌رله‌مان ‌‬ ‫حوزه‌یران ‌‬ ‫كوردس���تان‌و په‌رله‌مانتارانی‌ هه‌ردو‬ ‫ی‬ ‫حزبی‌ یه‌كێت���ی‌‌و پارتیه‌وه‌ ماوه‌كه‌ ‌‬ ‫بۆ دو ساڵی‌ دیكه‌ درێژكرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی هه‌رسین‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیشیه‌وه‌ ئار ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانتار له‌سه‌ر فراكسۆنی‌ پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫دیموكرات���ی‌ كوردس���تان به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاند‪" ،‬هیچ كات نه‌بو‌ه سه‌رۆك ‌‬ ‫ی ده‌ره‌وه‌ ب���كات‌و‬ ‫هه‌رێ���م س���ه‌فه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫پێكهات���ه‌ی‌ ن���او حكومه‌ته‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫تێدا نه‌بێت‪ ،‬ئێم ‌ه له‌س���ه‌ر ئس���وڵ ‌‬ ‫حكومداری‌‪ ،‬كابین ‌ه به‌كابین ‌ه ش���ت‬ ‫ی‬ ‫فێرده‌بی���ن‪ ،‬بۆی��� ‌ه له‌چوارچێ���وه‌ ‌‬ ‫ده‌وڵه‌تداریی���دا ده‌بێت به‌س���ه‌ر ئه‌م‬ ‫ج���ۆره‌ ش���ێو‌ه سیاس���ه‌تكردنه‌دا‬ ‫بچینه‌وه‌و میكانیزمی‌ ب���ۆ دابنێین‪،‬‬ ‫ی حكومه‌ت‌و‬ ‫ك ‌ه ده‌بێت ئه‌م كابینه‌یه‌ ‌‬ ‫ئه‌م خوله‌ی‌ په‌رله‌مان بیكات"‪.‬‬ ‫ئ����اری‌ وه‌ك په‌رله‌مانتارێك����ی‌ ناو‬ ‫حزبه‌كه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم كه‌ پارتی‌‬

‫دیموكرات����ی‌ كوردس����تانه‌‪ ،‬ئاگاداری‌‬ ‫ئه‌جێندای‌ س����ه‌ردانه‌كانی‌ س����ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێ����م نیه‌ بۆ ده‌ره‌وه‌و ده‌ڵێت‪" ،‬من‬ ‫ی سه‌ردانه‌كه‌‪،‬‬ ‫ئاگادار نیم له‌ئه‌جێندا ‌‬ ‫ب����ه‌اڵم هه‌م����و جارێ����ك س����ه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێ����م رونكردنه‌وه‌ی‌ داوه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫س����ه‌ردانه‌كانی‌‪ ،‬بۆیه‌ نیگ����ه‌ران نیم‬ ‫ل����ه‌وه‌ی‌ كه‌ ئاگادارنی����م‪ ،‬چونكه‌ من‬ ‫په‌رله‌مانتارم خۆ الیه‌نی‌ جێبه‌جێكار‬ ‫نیم"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ درێژكردن����ه‌وه‌ی‌ ماوه‌ی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم له‌په‌رله‌مان‪ ،‬ئاری‌‬ ‫ره‌تیكرده‌وه‌ كه‌ وابێت‌و ده‌ڵێت‪" ،‬ئه‌وه‌‬ ‫وانی����ه‌ چونكه‌ حوكم له‌كوردس����تاندا‬ ‫حوكمی‌ ته‌وافوقیه‌‪ ،‬هیچ جارێك نه‌بوه‌‬ ‫كه‌ پرسێكی‌ هه‌س����تیاری‌ نیشتمانی‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێ����م نوێنه‌ری‌‬ ‫هه‌مو الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان بانگنه‌كات‌و‬ ‫له‌گه‌ڵیان گفتوگۆنه‌كات"‪.‬‬ ‫رۆژی‌ چوارش���ه‌ممه‌ی‌ راب���ردوش‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم به‌سه‌ردانێكی‌ ره‌سم ‌‬ ‫به‌ره‌و فه‌ره‌نس���ا به‌رێكه‌وت‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫ی ئه‌و واڵت���ه‌ كۆبوه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌رپرس���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مج���اره‌ش پێكهاته‌ی‌ س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌نزیكترین كه‌سه‌كان ‌‬ ‫ش���انده‌كه‌ ‌‬ ‫خۆی‌‌و حزبه‌كه‌ی‌ بون‪.‬‬

‫بارزانی له‌کاتی سوێندخواردنی وه‌ک سه‌رۆکی هه‌رێم له‌په‌رله‌مان ـ ‪2009/8/20‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫هه‌شت كورسیه‌كه‌ ‌ی كورد چ ‌ی بۆ ئاینده‌ ‌ی كه‌ركوك ده‌كات؟‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫په‌رله‌مانتارێكی گۆڕان‪ :‬ئه‌و كورسیانه‌ ناتوانێت هیچ بۆ كه‌ركوك بكات‬ ‫ ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬

‫به‌دیله‌كه‌ ‌ی مالیكی‌‬

‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ پارله‌مانی‌ عێراقدا كورد‬ ‫زۆرینه‌ی‌ كورسیه‌كانی‌ كه‌ركوكی‌‬ ‫برده‌وه‌‪ ،‬پارله‌مانتارێكی‌ یه‌كێتی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"له‌م هه‌ڵبژاردنه‌ سه‌لماندمان كه‌ كورد‬ ‫زۆرینه‌یه‌و ده‌بێت شه‌ڕی جوگرافی‬ ‫بكه‌ین"‪ ،‬به‌اڵم پارله‌مانتارێكی‌ گۆڕان‬ ‫رایده‌گه‌نێت هه‌مو به‌ڵێن‌و وته‌ی‌‬ ‫الیه‌نه‌كان بۆ گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌ كه‌ركوك بۆ‬ ‫سه‌ر كوردستان "ته‌نها پروپاگه‌نده‌و‬ ‫قسه‌ی راگه‌یاندنه‌كانه‌"‪.‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن����ی‌ س����اڵی (‪)2010‬ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن����ی نوێنه‌ران����ی عێراقدا‪ ،‬له‌كۆ ‌ی‬ ‫(‪ )12‬كورس����ی پش����كی كه‌ركوك‪ ،‬كورد‬ ‫ش����ه‌ش كورس����ی به‌ده‌س����تهێنا كه‌ پێنج‬ ‫كورس����ی بۆ یه‌كێتی‌و كورسیه‌كیش����ی‌ بۆ‬ ‫پارتی بو‪ ،‬عه‌ره‌ب‌و توركمانه‌كانیش شه‌ش‬ ‫كورسیان به‌ده‌ستهێنا‪ .‬به‌اڵم له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ئه‌مج����اره‌دا ل����ه‌ رۆژی‌ (‪ ،)4/30‬یه‌كێتی‌‬ ‫ش����ه‌ش كورس����ی‌‌و پارتی‌ دوو كورس����ی‌‌و چه‌ند هاواڵتییه‌ک له‌گازینۆیه‌کی که‌رکوک فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬ ‫توركمان دو كورس����ی‌‌و عه‌ره‌به‌كانیش دو‬ ‫كورس����یان به‌ده‌س����تهێنا‪ ،‬واته‌ كورد بوه‌ ئ����ه‌و پڕۆژه‌یه‌ش‪ ،‬ده‌ڵێ����ت "به‌دڵنیاییه‌وه‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان����ی‌ ئه‌مجاره‌دا له‌ش����اری‌ له‌كه‌ركوك هه‌ش����ت كورس����ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫به‌یه‌كڕیزی كورد ده‌بێت‪ ،‬نه‌وه‌كو به‌ناكۆكی كه‌ركوك‪ ،‬پرسیاری‌ س����ه‌ره‌كی‌ هاواڵتیان نوێنه‌رانی به‌ده‌ستهێناوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و هه‌شت‬ ‫زۆرینه‌ی‌ كه‌ركوك‪.‬‬ ‫ئه‌ندام����ی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت����ی‌ یه‌كێت����ی‌و پارتی‌و گ����ۆڕان له‌به‌غدا‪ ،‬وه‌كو ئه‌وه‌یه‌ له‌ڕوی یاساییه‌وه‌ كورد به‌و هه‌شت كورس����ییه‌ "هیچی پێناكرێت بۆ كه‌ركوك‌و‬ ‫كورس����ییه‌ ده‌توانێ����ت داوای‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ هه‌م����و به‌ڵێن‌و قس����ه‌كردنی‌ الیه‌نه‌كان بۆ‬ ‫نیش����تیمانی‌ كوردس����تان ئااڵ تاڵه‌بانی‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ له‌ئێستادا بوونی هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیه‌وه‌‪ ،‬نوسه‌رو رۆژنامه‌نوس كه‌رك����وك بۆ س����ه‌ر كوردس����تان بكات‪ ،‬گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌ كه‌ركوك بۆ سه‌ر كوردستان‪،‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ ئه‌نجامه‌كان����ی‌ ئه‌مج����اره‌ی‌‬ ‫حیزبه‌كه‌ی����ه‌وه‌ ل����ه‌ كه‌رك����وك‪ ،‬ده‌ڵێ����ت له‌تی����ف فاتیح ف����ه‌ره‌ج ره‌خن����ه‌ی‌ توند له‌وه‌اڵمدا یاس����اناس‌و پارله‌مانتاری‌ عێراق ته‌نها پڕوپاگه‌نده‌و قسه‌ی راگه‌یاندنه‌كانه‌‪،‬‬ ‫"ل����ه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ س����ه‌لماندمان كه‌ كورد ئاراس����ته‌ی‌ پارت����ه‌ كوردیی����ه‌كان‌و به‌وه‌ له‌فراكسیۆنی گۆڕان له‌تیف شێخ مسته‌فا‪ ،‬به‌به‌ڵگه‌ی‌ له‌ماوه‌ی‌ چوار س����اڵی رابردودا‬ ‫زۆرینه‌یه‌و ده‌بێت شه‌ڕی جوگرافی بكه‌ین‪ ،‬تۆمه‌تباری����ان ده‌كات "ئه‌و ش����ه‌ڕ به‌یه‌ك ده‌ڵێت "ب����ۆ گه‌ڕانه‌وه‌ ی����ان لكاندنه‌وه‌ی‌ له‌ئه‌نجومه‌ن����ی نوێنه‌ران هیچ كارێكیان بۆ‬ ‫ب����ه‌اڵم نه‌وه‌كو به‌م ناكۆكییه‌ی‌ ئێس����تای‌ فرۆش����تنه‌ی‌ یه‌كێت����ی‌و پارت����ی‌و گۆڕان كه‌رك����وك به‌كوردس����تانه‌وه‌ ده‌بێت یه‌ك كه‌ركوك نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رانب����ه‌ر وته‌كان����ی‌ ش����ێخ له‌تیفدا‪،‬‬ ‫له‌كه‌رك����وك به‌یه‌كتری‌ ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬عه‌ره‌ب له‌س����ه‌ر س����ێی ئه‌نجومه‌نی پارێزگا رازی‬ ‫نێوان پارتی‌و یه‌كێتی‌و گۆڕانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫تاڵه‌بانی‌‪ ،‬له‌ماوه‌ی‌ دوو خولی‌ رابردودا چاره‌كێكی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ به‌ك����ورد نه‌كردوه‌"‪ .‬بێت‪ ،‬یان به‌ره‌زامه‌ن����دی‌و داواكاری‌ یه‌ك پارله‌مانتاره‌ك����ه‌ی‌ یه‌كێتی‌ رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ئه‌ندام����ی‌ پارله‌مان����ی‌ عێراق ب����وه‌‪ ،‬له‌م ره‌خنه‌یه‌كی‌ دیكه‌ی‌ ئه‌و نوس����ه‌ره‌ ئه‌وه‌یه‌ له‌س����ه‌ر ده‌ی‌ ئه‌ندامان����ی ئه‌نجومه‌ن����ی له‌چوار ساڵی ئاینده‌دا مه‌سه‌له‌ی‌ كه‌ركوك‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌شدا سه‌ركه‌وتنی‌ به‌ده‌ستهێنا‪ ،‬له‌م����اوه‌ی‌ یان����زه‌ س����اڵی‌ راب����ردودا "بۆ نوێنه‌رانی عێراق بێت‪ ،‬بۆیه‌ به‌و هه‌ش����ت گۆڕانكاری‌ به‌خۆوه‌ ده‌بینێت‪ .‬س����ه‌باره‌ت‬ ‫ب����ه‌و گۆڕانكارییان����ه‌ش ده‌ڵێ����ت "ده‌بێت‬ ‫واته‌ بۆ جاری‌ سێیه‌م ده‌بێته‌وه‌ پارله‌مانتار‪ .‬گێڕانه‌وه‌ی‌ كه‌ركوك بۆ س����ه‌ر كوردستان‪ ،‬كورسیه‌ هیچ ناكرێت"‪.‬‬ ‫به‌ده‌ر له‌و رێكاره‌ قانونی‌‌و ده‌ستورییانه‌‪ ،‬به‌رده‌وامبین له‌كاركردن به‌ڕێگه‌ یاسایی‌و‬ ‫له‌ لێدوانه‌كه‌یدا بۆ ئاوێنه‌ باس له‌وه‌ده‌كات كورد به‌رنامه‌یه‌كی نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و نوس����ه‌ره‌ی‌ كه‌رك����وك ئام����اژه‌ ش����ێخ له‌تی����ف ئام����اژه‌ ب����ۆ قانون����ی‌ ده‌س����تورییه‌كان‪ ،‬وه‌كو گێڕانه‌وه‌ی‌ یه‌كه‌‬ ‫پارته‌ك����ه‌ی‌ له‌م هه‌ڵبژاردن����ه‌دا به‌رنامه‌ی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ ب����ۆ كه‌رك����وك‌و جێبه‌جێكردنی‌ ب����ه‌وه‌ده‌كات پارت����ی ده‌ڵێ����ت یه‌كێت����ی هه‌ڵبژاردن����ه‌كان ده‌كات‌و رونیده‌كات����ه‌وه‌ ئیدارییه‌كان����ی‌ كه‌رك����وك وه‌ك����و كفری‌و‬ ‫مادده‌ی‌ (‪‌)140‬و یه‌كالییكردنه‌وه‌ی‌ كێشه‌ كه‌ركوك����ی فرۆش����تووه‌‪ ،‬یه‌كێتی ده‌ڵێت به‌پێ����ی‌ بڕگه‌یه‌ك له‌ یاس����ای هه‌ڵبژاردنی ك����ه‌الرو دوزخورماتو كه‌ له‌پرۆژه‌كه‌ی‌ مام‬ ‫نه‌ته‌وایه‌تییه‌كانی‌ كه‌ركوك به‌تایبه‌ت خاك پارتی ده‌یفرۆش����ێت‌و پێشتریش ده‌یانوت ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران "ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن جه‌اللدا بوونی‌ هه‌ب����وو‪ ،‬دوه‌م رێككه‌وتنی‌‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌ویش خ����ۆی‌ له‌ پێكهێنانی‌ گۆڕان له‌گه‌ڵ س����وننه‌كاندا رێككه‌وتووه‌‪ ،‬نابێت����ه‌ بنه‌ما ب����ۆ هی����چ گۆڕانكارییه‌كی‌ پێكهاته‌كان����ی‌ كه‌ركوكیش گرنگه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫كه‌رك����وك ته‌نه����ا به‌ك����ورد چاره‌س����ه‌ر‬ ‫كۆمیسیۆنێك بۆ مادده‌ی‌ (‪‌)140‬و البردنی‌ بۆی����ه‌ ده‌ڵێت "رێی تێده‌چێ����ت هه‌مویان ئیداری‌‌و دیمۆگرافی"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ئه‌ندام����ه‌ی فراكس����یۆنی گۆڕان ناكرێت"‪.‬‬ ‫ئاس����ته‌نگه‌كانی‌ به‌رده‌م����ی‌ ده‌بینێته‌وه‌‪ .‬خه‌ریكی كڕین‌و فرۆشتنی كه‌ركوك بن"‪.‬‬ ‫له‌به‌ش����ێكی‌ دیك����ه‌ی‌ لێدوانه‌كه‌ی����دا‪،‬‬ ‫ل����ه‌دوای‌ س����ه‌ركه‌وتنی‌ ك����ورد راش����یده‌گه‌یه‌نێت ك����ه‌ راس����ته‌ ك����ورد‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ ئه‌گه‌ره‌كان����ی‌ جێبه‌جێكردن����ی‌‬

‫به‌پێی‌ بڕگه‌یه‌ك ل ‌ه‬ ‫یاسای هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران‬ ‫"ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن‬ ‫نابێته‌ بنه‌ما بۆ‬ ‫هیچ گۆڕانكارییه‌كی‌‬ ‫ئیداری‌‌و دیمۆگرافی‬ ‫تاڵه‌بانی‌ به‌گرنگی‌ ده‌زانێت له‌خولی‌ نوێدا‬ ‫هه‌م����و الیه‌نه‌كان "به‌یه‌ك ده‌نگ ش����ه‌ڕی‬ ‫جوگرافیا‌و س����نورو داهات����وی‌ كه‌ركوك‌و‬ ‫ناوچ����ه‌ داب����ڕاوه‌كان بكه‌ین‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌م‬ ‫ناكۆكییه‌ی‌ ئێستاوه‌ كه‌ له‌نێوان یه‌كێتی‌و‬ ‫گ����ۆڕان‌و پارتی����دا هه‌ی����ه‌ ناتوانین هیچ‬ ‫هه‌نگاوێك بچینه‌ پێشه‌وه‌"‪.‬‬ ‫لیس����تی‌ گۆڕان له‌م خوله‌ی‌ پارله‌ماندا‬ ‫خاوه‌نی‌ هه‌ش����ت كورس����ی‌ بو‪ ،‬بۆ خولی‌‬ ‫نوێش بوه‌ته‌ خاوه‌نی‌ نۆ كورس����ی‌‪ .‬شێخ‬ ‫له‌تیف كه‌ س����ه‌رۆكی‌ فراكس����یۆنی‌ گۆڕان‬ ‫بو‪ ،‬له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌وه‌دا كه‌ له‌ چوار س����اڵی‌‬ ‫رابردودا چیان بۆ كه‌ركوك كردوه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌گه‌ر لیس����تی‌ كوردس����تانی‌ به‌قس����ه‌ی‬ ‫ئێمه‌ی����ان بكردایه‌ ده‌مانتوانی‌ زۆر ش����ت‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ب����ه‌اڵم هاوپه‌یمانی كوردس����تانی‬ ‫رۆژێ له‌رۆژان كێشه‌یان كه‌ركوك نه‌بووه‌‪،‬‬ ‫وه‌كو خۆم ساڵی پار نوسراوم نارد بۆ هه‌ر‬ ‫سێ‌ لیس����ته‌ كوردییه‌كه‌و عارف ته‌یفوری‌‬ ‫جێگ����ری‌ س����ه‌رۆكی‌ پارله‌م����ان‌و پێموتن‬ ‫نه‌خش����ه‌ڕێگایه‌كمان هه‌ی����ه‌ ب����ۆ ماده‌ی‌‬ ‫(‪ ،)140‬ب����ه‌اڵم ته‌نه����ا لیس����تی‌ كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی وه‌اڵمیان داینه‌وه‌"‪.‬‬

‫به‌غدا نیوه‌ی‌ پارله‌مانتاره‌كان ‌ی گه‌ڕانده‌وه‌‬

‫هه‌ولێر متمان ‌هی‌ ب ‌ه پارله‌مانتاره‌كانی‌ نه‌به‌خشی‌‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌نجامی‌ راگه‌یه‌نراوی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬له‌ شاری‌ به‌غدا سی‌‬ ‫پارله‌مانتاری‌ ئه‌م خوله‌ بۆ خولی‌‬ ‫نوێی‌ پارله‌مان سه‌ركه‌وتن‪ ،‬نزیكه‌ی‌ ده‌‬ ‫پارله‌مانتاری‌ دیاری‌ لیستی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫قانونیش نه‌یانتوانی‌ كورسی‌ مسۆگه‌ر‬ ‫بكه‌ن‪ .‬به‌اڵم له‌شاری‌ هه‌ولێر هیچ‬ ‫پارله‌مانتارێكی‌ ئه‌م خوله‌ سه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫به‌ده‌ستنه‌هێنا‪.‬‬ ‫ل����ه‌ زۆرێ����ك ل����ه‌ ش����اره‌كانی‌ عێراق‬ ‫پارله‌مانتاران����ی‌ ئه‌م خوله‌ كه‌ ژماره‌یان‬ ‫(‪ )325‬پارله‌مانت����اره‌‪ ،‬بۆ خولی‌ نوێی‌‬ ‫پارله‌مان خۆی����ان پااڵوتبو‪ ،‬به‌اڵم ته‌نها‬ ‫نزیكه‌ی‌ حه‌فت����ا پارله‌مانتاریان توانیان‬ ‫كورسی‌ پارله‌مان مس����ۆگه‌ر بكه‌ن‌و بۆ‬ ‫خولی‌ نوێ‌ سه‌ربكه‌ون‪.‬‬ ‫براوه‌و دۆڕاوه‌كانی‌ به‌غدا‬ ‫پشكی‌ شاری‌ به‌غدای‌ پایته‌خت (‪)57‬‬ ‫كورس����ی‌ بو‪ ،‬بۆ خولی‌ ن����وێ‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫س����ی‌ پارله‌مانتاری‌ ئ����ه‌م خوله‌ توانیان‬ ‫سه‌ركه‌وتن مس����ۆگه‌ر بكه‌ن‪ .‬دیارترین‬ ‫پارله‌مانت����اره‌ دۆڕاوه‌كان����ی‌ به‌غداش له‌‬ ‫لیس����تی‌ ده‌وڵه‌تی‌ قانون بون كه‌ نوری‌‬ ‫مالیكی‌ س����ه‌رۆك وه‌زیران سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ته‌نانه‌ت هه‌ندێكیان كه‌س����انی‌‬ ‫نزی����ك له‌ مالیكی‌ بون‪ ،‬ك����ه‌ پێكهاتون ‬ ‫له‌‪ :‬سامی‌ عه‌سكه‌ری‌‪ ،‬كه‌مال ساعیدی‌‪،‬‬ ‫مه‌حمود حه‌س����ه‌ن‪ ،‬عه‌ب����اس به‌یاتی‌‪،‬‬ ‫حه‌سه‌ن س����نه‌ید‪ ،‬س����ه‌رۆكی‌ پێشوی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن����ی‌ پارێزگای‌ به‌غ����دا كامیل‬ ‫زه‌یدی‌‪ ،‬پارێزگاری‌ پێشوی‌ به‌غدا سه‌اڵح‬ ‫عه‌بدول����ره‌زاق‪ ،‬ئه‌مینداری‌ به‌غدا نه‌عیم‬ ‫عه‌بعوب‪.‬‬ ‫س����ێ‌ دیارترین پارله‌مانتاری‌ براوه‌ی‌‬

‫پایته‌خ����ت له‌ هاوپه‌یمان����ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫مه‌ده‌نی‌ بون‪ ،‬ئه‌وانیش میسال ئالوسی‌‪،‬‬ ‫فایه‌ق ش����ێخ عه‌لی‌‌و ش����روق عه‌بایچی‌‬ ‫بون‪.‬‬ ‫هه‌شت پارله‌مانتاره‌كه‌ی‌ به‌سره‌و ئه‌نبار‬ ‫له‌شاری‌ به‌سره‌ كه‌ دوه‌م گه‌وره‌ شار ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراقه‌‪ ،‬له‌كۆی‌ (‪ )25‬پارله‌مانتاری‌ ئه‌م‬ ‫خوله‌‪ ،‬ته‌نها پێنج پارله‌مانتار بۆ خولی‌‬ ‫نوێ‌ سه‌ركه‌وتن‪.‬‬ ‫پارێزگای‌ ئه‌نبار‪ ،‬ئه‌و پارێزگایه‌ی‌ كه‌‬ ‫م����اوه‌ی‌ پێنج مانگه‌ ش����ه‌ڕو پێكدادانی‌‬ ‫تێدایه‌ له‌نێوان هێزه‌كانی‌ سوپاو گروپه‌‬ ‫چه‌كداره‌كان‌و زۆرینه‌ی‌ دانیشتوانه‌كه‌ی‌‬ ‫س����وننه‌ مه‌زه‌بن‌و نزیك����ه‌ی‌ نیو ملیۆن‬ ‫له‌ دانیش����توانه‌كه‌ی‌ ئاواره‌ بون‪ ،‬ته‌نها‬ ‫س����ێ‌ پارله‌مانتاری‌ ئه‌م خوله‌ بۆ خولی‌‬ ‫نوێ‌ س����ه‌ركه‌وتن ئه‌وانیش لیقا وه‌ردی‌‬ ‫له‌ لیسته‌كه‌ی‌ س����اڵح موتڵه‌گ‪ ،‬حامید‬ ‫موتڵه‌گ له‌ لیس����ته‌كه‌ی‌ ئه‌یاد عه‌الوی‌‌و‬ ‫محه‌مه‌د كه‌ربولی‌ له‌ لیستی‌ موته‌حیدون‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها پارێزگاری‌ پێشوی‌ ئه‌نبار قاسم‬ ‫فه‌هداوی‌ كورسیه‌كی‌ هێنا‪.‬‬ ‫له‌خولی‌ نوێی‌ پارله‌ماندا پانزه‌ كورسی‌‬ ‫بۆ پارێزگای‌ ئه‌نب����ار ته‌رخانكراوه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫ژماره‌یه‌ش هه‌ر س����ێ‌ لیسته‌ نه‌یاره‌كه‌ی‌‬ ‫مالیك����ی‌‪ ،‬وات����ه‌ لیس����ته‌كانی‌ عه‌الوی‌‌و‬ ‫نوجه‌یفی‌‌و موتڵه‌گ هه‌ش����ت كورسیان‬ ‫به‌ده‌ستهێنا‪.‬‬ ‫هه‌ولێرو نوێبونه‌وه‌‬ ‫له‌شاری‌ هه‌ولێری‌ پایته‌ختی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬ته‌نها له‌ لیس����تی‌ پارتی‌‬ ‫دیموكرات����ی‌ كوردس����تان پارله‌مانت����ار‬ ‫ش����وان محه‌مه‌د ته‌ها خ����ۆی‌ بۆ خولی‌‬ ‫نوێی‌ پارله‌مان پااڵوتبو‪ ،‬به‌اڵم نه‌یتوانی‌‬ ‫ده‌نگی‌ پێویست بهێنێ‌‌و بۆ خولی‌ نوێ‌‬ ‫سه‌رنه‌كه‌وت‪.‬‬

‫له‌ زۆرێك ل ‌ه‬ ‫شاره‌كانی‌ عێراق‬ ‫پارله‌مانتارانی‌ ئه‌م‬ ‫خوله‌ كه‌ ژماره‌یان‬ ‫(‪ )325‬پارله‌مانتاره‌‪،‬‬ ‫بۆ خولی‌ نوێی‌‬ ‫پارله‌مان خۆیان‬ ‫پااڵوتبو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ته‌نها نزیكه‌ی‌ حه‌فتا‬ ‫پارله‌مانتاریان توانیان‬ ‫كورسی‌ پارله‌مان‬ ‫مسۆگه‌ر بكه‌ن‌و بۆ‬ ‫خولی‌ نوێ‌ سه‌ربكه‌ون‬ ‫سلێمانی‌‌و دهۆك‪ :‬یه‌ك به‌ یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ێ پارله‌مانتار ‌‬ ‫ی س‌‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫له‌شار ‌‬ ‫ئه‌م خول ‌ه خۆی���ان پااڵوتبو‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫س���امان فه‌وزی‌‌و ع���ادل عه‌ب���دواڵ ل ‌ه‬ ‫ی نیش���تیمانی‌‌و ئه‌ش���واق جاف‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ل ‌ه پارتی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ته‌نها به‌خت یاوه‌ر ‌‬

‫ی‬ ‫ی بۆ خول ‌‬ ‫ئه‌ش���واق جاف بو ك ‌ه توان ‌‬ ‫ێ سه‌ربكه‌وێت‪.‬‬ ‫نو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دهۆكیش دوو پارله‌مانتار ‌‬ ‫له‌شار ‌‬ ‫ئه‌م خول ‌ه خۆی���ان پااڵوتبو‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫نه‌جیب��� ‌ه نه‌جیب ل ‌ه پارت���ی‌‌و نه‌جیب‬ ‫ی ئیسالمی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ل ‌ه یه‌كگرتو ‌‬ ‫باڵه‌ته‌ی ‌‬ ‫ی پێویست بۆ‬ ‫ی ده‌نگ ‌‬ ‫ته‌نها نه‌جیب ‌ه توان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوێ ‌‬ ‫ی خول ‌‬ ‫ی كورسیه‌ك ‌‬ ‫مسۆگه‌ركردن ‌‬ ‫پارله‌مان بهێنێ‌‪.‬‬ ‫ی سه‌ركه‌وتن‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫زاواكان ‌‬ ‫ی كه‌ربه‌ال ك ‌ه یه‌كێك ‌ه ل ‌ه‬ ‫ل ‌ه پارێ���زگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یڕه‌وان ‌‬ ‫ش���وێن ‌ه پیرۆزه‌كان ب���ه‌ال ‌‬ ‫ی یان���ز‌ه‬ ‫ی ش���یعه‌وه‌‪ ،‬له‌ك���ۆ ‌‬ ‫مه‌زه‌ب��� ‌‬ ‫ی ئه‌م خول��� ‌ه ك ‌ه خۆیان‬ ‫پارله‌مانت���ار ‌‬ ‫پااڵوتب���و‪ ،‬ته‌نه���ا چ���وار پارله‌مانتار‬ ‫ی‬ ‫ی خوێندن ‌‬ ‫ده‌رچونه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانیش وه‌زیر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���و ‌‬ ‫ی ئه‌دیب‌و وه‌زیر ‌‬ ‫بااڵ عه‌ل��� ‌‬ ‫ی س���اڵح مه‌ه���دی‌‌و ریاز‬ ‫ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قانون‌و له‌لیس���ت ‌‬ ‫حه‌مز‌ه ل ‌ه ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫مه‌واتنیش حه‌بیب ته‌رف ‌‬ ‫به‌ده‌ستهێنا‪.‬‬ ‫ی ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه‬ ‫ی موفاجه‌ئ ‌ه ‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ربه‌ال‪ ،‬س���ه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫بو ل ‌ه ش���ار ‌‬ ‫ی (حسێن‌و‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ی نور ‌‬ ‫هه‌ردو زاواك ‌ه ‌‬ ‫ی پارله‌مان‪.‬‬ ‫ی نوێ ‌‬ ‫یاس���ر) بون بۆ خول ‌‬ ‫ی (‪)12‬‬ ‫ی نه‌جه‌فی���ش له‌ك���ۆ ‌‬ ‫له‌ش���ار ‌‬ ‫پارله‌مانتار‪ ،‬ته‌نها چوار پارله‌مانتاریان‬ ‫ێ سه‌ركه‌وتن‪.‬‬ ‫ی نو ‌‬ ‫بۆ خول ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌نه‌ین���ه‌واو تاڵه‌بان��� ‌‬ ‫نوجه‌یف��� ‌‬ ‫له‌كه‌ركوك‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ی كه‌ركوك‌و ل ‌ه لیست ‌‬ ‫له‌شار ‌‬ ‫ی كوردس���تان هه‌ریه‌ك ‌ه ل ‌ه‬ ‫نیش���تیمان ‌‬ ‫ی‬ ‫پارله‌مانتاران دلێر قادرو ئااڵ تاڵه‌بان ‌‬ ‫ێ پااڵوتبو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی نو ‌‬ ‫خۆیان ب���ۆ خول ‌‬ ‫ی سه‌ربكه‌وێت‬ ‫ی توان ‌‬ ‫ته‌نها ئااڵ تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی لیست ‌ه‬ ‫ی نوێ‌‪ .‬له‌س���ه‌ر ئاست ‌‬ ‫بۆ خول ‌‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌ه‬ ‫عه‌ره‌بیه‌كانی���ش وه‌زیر ‌‬

‫ی موتڵه‌گ‬ ‫محه‌مه‌د ته‌میم ل ‌ه لیسته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی مسۆگه‌ركرد‪،‬‬ ‫ی پارله‌مان ‌‬ ‫كورس���یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ریه‌ك��� ‌ه ل��� ‌ه پارله‌مانت���اران عومه‌ر‬ ‫ی‬ ‫جبوری‌‌و یاس���ین محه‌م���ه‌د نه‌یانتوان ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ركه‌وتن به‌ده‌ستبهێنن‪ .‬له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫الیه‌ن��� ‌ه توركمانیه‌كانی���ش پارله‌مانتار‬ ‫ی‬ ‫ی پارله‌مان ‌‬ ‫ی كورسیه‌ك ‌‬ ‫ئه‌رشه‌د ساڵح ‌‬ ‫مس���ۆگه‌ركرد‪ ،‬ب���ه‌اڵم پارله‌مانتار ژاڵ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت بۆ كاروبار ‌‬ ‫نه‌فتچی‌‌و وه‌زیر ‌‬ ‫ی نه‌بون ‌ه‬ ‫پارێ���زگاكان تۆرهان موفت��� ‌‬ ‫ی كورسی‌‪.‬‬ ‫خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌ینه‌وا د‌ه پارله‌مانتار ‌‬ ‫ل ‌ه پارێزگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوێدا كورس ‌‬ ‫ئه‌م خول ‌ه توانیان له‌خول ‌‬ ‫به‌ده‌س���ت بهێن���ن‪ ،‬ك��� ‌ه دیارترینیان‬ ‫ی پارله‌مان‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ئوسام ‌ه نوجه‌یف ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیموكرات ‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫بو‪ ،‬له‌سه‌ر لیس���ت ‌‬ ‫كوردس���تانیش پارله‌مانتاران موحسین‬ ‫س���ه‌عدون‌و ڤیان ده‌خی���ل توانیان بۆ‬ ‫ێ سه‌ربكه‌ون‪.‬‬ ‫خولی‌ نو ‌‬ ‫د‌ه سه‌ركه‌وتوه‌ك ‌هی‌ بابل‌و دیاله‌‬ ‫ی (‪)17‬‬ ‫ی بابل له‌ك���ۆ ‌‬ ‫ل��� ‌ه پارێ���زگا ‌‬ ‫پارله‌مانت���ار ك ‌ه خۆیان پااڵوتبو‪ ،‬ته‌نها‬ ‫پێن���ج پارله‌مانتاری���ان ده‌رچون���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی عه‌الق‌و‬ ‫ئه‌وانیش حه‌نان فه‌تالوی‌‌و عه‌ل ‌‬ ‫ی قانون‪،‬‬ ‫ی ل ‌ه ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫هه‌یس���ه‌م جبور ‌‬ ‫ی ئه‌حرارو‬ ‫ی ل ‌ه لیس���ت ‌‬ ‫ع���ه‌واد ع���ه‌واد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌ته‌نی ‌ه ‌‬ ‫ی ل ‌ه لیس���ت ‌‬ ‫عه‌دنان جه‌ناب ‌‬ ‫ئه‌یاد ع���ه‌الوی‌‪ .‬دیارترین پارله‌مانتار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌الو وه‌لید حیل ‌‬ ‫دۆڕاوه‌كانیش عه‌ل ‌‬ ‫بون له‌ لیستی‌ ده‌وڵه‌تی‌ قانون‪.‬‬ ‫ی چوارد‌ه‬ ‫ی دیال��� ‌ه له‌كۆ ‌‬ ‫ل ‌ه پارێزگا ‌‬ ‫پارله‌مانتار ته‌نها پێنجیان ده‌رچونه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وانی���ش س���ه‌لیم جب���وری‌‌و ره‌ع���د‬ ‫ی‬ ‫ی ل ‌ه هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ده‌هله‌كی‌‌و ناهید‌ه داین ‌‬ ‫ی‬ ‫دیال ‌ه ناس���نامه‌مانه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها وه‌زیر ‌‬ ‫ی عام���ری‌‌و مون���ا‬ ‫گواس���تنه‌و‌ه ه���اد ‌‬ ‫عومه‌یری‌ له‌ده‌وڵه‌تی‌ قانون بون‪.‬‬

‫ی ده‌وامه‌ك��� ‌هی‌‪،‬‬ ‫ی ته‌واوبون��� ‌‬ ‫ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی ش���ین له‌به‌رده‌كات‌و ده‌چێت‬ ‫به‌دله‌یه‌ك ‌‬ ‫ی كاركردن‬ ‫له‌گه‌ڵ كرێكاره‌كاندا س���ه‌رقاڵ ‌‬ ‫ل ‌ه پ���ڕۆژ‌ه خزمه‌تگوزارییه‌كاندا ده‌بێت‪،‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت هه‌ندێكجار هه‌ر به‌و به‌دله‌یه‌وه‌ ‬ ‫ی هاواڵتیان‬ ‫ی كاروبار ‌‬ ‫له‌ئۆفیس ‌ه ساده‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێ���ده‌كات‪ ،‬له‌ئێستاش���دا پاڵێ���وراو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نور ‌‬ ‫ی بۆ ش���وێنگرتنه‌و‌ه ‌‬ ‫پارته‌كه‌یه‌ت ‌‬ ‫مالیكی‌‪.‬‬ ‫ی (‪)1965‬‬ ‫ی الزم س���اڵ ‌‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫عه‌ل��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نزیك شار ‌‬ ‫ی گه‌ور‌ه ‌‬ ‫ی مه‌جه‌ڕ ‌‬ ‫له‌ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ی رژێمدا‬ ‫عه‌ممار‌ه له‌دایكبوه‌‪ ،‬له‌سه‌رده‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ندینج���ار ده‌س���تگیركراوه‌و فه‌رمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ده‌رچوه‌‪ .‬به‌ر له‌روخان ‌‬ ‫له‌سێداره‌دان ‌‬ ‫ی میسان كاریكردوه‌‪.‬‬ ‫ی شه‌كر ‌‬ ‫رژێم له‌كارگ ‌ه ‌‬ ‫ی له‌زانست ‌ه‬ ‫ی (‪ )2008‬به‌كالۆریۆس ‌‬ ‫له‌ساڵ ‌‬ ‫ئیسالمیه‌كان هێناوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫له‌یه‌ك���ه‌م هه‌ڵبژاردن��� ‌‬ ‫ی سه‌در‬ ‫ی ره‌وت ‌‬ ‫پارێزگادا‪ ،‬له‌س���ه‌ر لیست ‌‬ ‫ی پارێزگاو‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫بوه‌ت ‌ه ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ره‌نگاربونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی لیژن ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌رگرت���وه‌‪ .‬له‌هه‌ڵبژاردن��� ‌‬ ‫گه‌نده‌ڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نێوان ره‌وت ‌‬ ‫ی رێكه‌وتنێك ‌‬ ‫(‪ )2010‬به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌عو‌ه بوه‌ت ‌ه پارێزگار ‌‬ ‫س���ه‌درو حیزب ‌‬ ‫میس���ان‪ .‬رێكه‌وتنه‌كه‌ش به‌م جۆر‌ه بوه‌‪:‬‬ ‫ی بكات‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ی له‌نور ‌‬ ‫سه‌در پش���تیوان ‌‬ ‫ی سه‌رۆك وه‌زیران‪،‬‬ ‫ی پۆس���ت ‌‬ ‫بۆ وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌دوا ‌‬ ‫ی مالیكیش پش���تیوان ‌‬ ‫پارته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی (‪)2012‬‬ ‫بكات بۆ بون به‌پارێزگار‪ .‬له‌ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لۆس ئه‌نجلس تایمز ‌‬ ‫له‌الیه‌ن رۆژنام ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ریكیه‌وه‌‪ ،‬به‌باش���ترین كه‌س���ایه‌ت ‌‬ ‫ی ناوه‌ڕاس���ت‬ ‫ی له‌رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ی لۆكاڵ ‌‬ ‫حكوم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كارك���ردن‌و پێشكه‌ش���كردن ‌‬ ‫له‌ب���وار ‌‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌ هه‌ڵبژێردراوه‌‪.‬‬ ‫ی میس���ان‪ ،‬یه‌كێك��� ‌ه ل��� ‌ه‬ ‫پارێ���زگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێ���راق‌و زۆرین ‌ه ‌‬ ‫ش���ار‌ه ئارامه‌كان��� ‌‬ ‫ی شیع ‌ه مه‌زه‌بن‌و ژماره‌یان‬ ‫دانیشتوانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی���ه‌ك ملیۆن ك���ه‌س كه‌مت���ره‌‪ ،‬به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ێ بودجه‌یان‬ ‫ی ش���اره‌ك ‌ه س��� ‌‬ ‫به‌رپرس���ان ‌‬ ‫ی پارێزگاكان‌و‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌وانیش بودج ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قه‌ره‌بو ‌‬ ‫ی ته‌واوكاری‌‌و بودج ‌ه ‌‬ ‫بودج ‌ه ‌‬ ‫ی هۆڕه‌كانن ك ‌ه‬ ‫ی ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌الیه‌ن سه‌دام حسێنه‌و‌ه وشك كران‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن��� ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌چون��� ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی عێ���راق‪ ،‬له‌ناو هێز‌ه‬ ‫(‪ )4/30‬پارله‌مان ‌‬ ‫ێ كه‌س ده‌كرێت‬ ‫ش���یعه‌كاندا باس له‌س��� ‌‬ ‫ی مالیك���ی‌‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫بۆ ش���وێنگرتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك كۆمار عادل‬ ‫ی پێش���و ‌‬ ‫جێگر ‌‬ ‫ی ناوخۆ‬ ‫ی پێش���و ‌‬ ‫عه‌بدولمه‌هدی‌‌و وه‌زیر ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌یان باقر س���ۆاڵغن‪ .‬به‌اڵم له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌هد ‌‬ ‫ی (‪ )2009‬پاس���ه‌وانه‌كان ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ل��� ‌ه دزیكردن ل��� ‌ه بانكێك تێ���وه‌گالن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی سۆالغیشدا نفوز ‌‬ ‫هه‌روه‌ها له‌سه‌رده‌م ‌‬ ‫میلیش���یاكان زۆر به‌هێزبو‪ ،‬به‌و هۆیه‌و‌ه‬ ‫ی جه‌ماوه‌ریی���ان الوازه‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫پێگ��� ‌ه ‌‬ ‫وایكردوه‌ دوای‌ له‌ باشترین پێگه‌دا بێت‪.‬‬ ‫ی رایانگه‌یاندو‌ه‬ ‫ی س���ه‌در به‌فه‌رم ‌‬ ‫ره‌وت ‌‬ ‫ی لیسته‌كه‌یان ‌ه بۆ سه‌رۆك‬ ‫ی پاڵێوراو ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی عێراق‪ .‬ب���ه‌اڵم له‌الیه‌ن‬ ‫ی نوێ ‌‬ ‫وه‌زیران��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌تیده‌كات���ه‌و‌ه بی���ر ‌‬ ‫خۆی���ه‌و‌ه دوا ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫ی پۆس���ت ‌‬ ‫له‌وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی‬ ‫كردبێته‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا به‌پێویست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ره‌نگار ‌‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫ده‌زانێ���ت حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ببێته‌وه‌‪ ،‬كه‌خۆ ‌‬ ‫ی سه‌ره‌ك ‌‬ ‫ێ پێشهات ‌‬ ‫س‌‬ ‫ی ئه‌من���ی‌‌و خزمه‌تگ���وزاری‌‌و‬ ‫ل ‌ه ره‌وش��� ‌‬ ‫دابینكردنی‌ هه‌لی‌ كاردا ده‌بینێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی به‌و‌ه‬ ‫الیه‌ن ‌ه نه‌یارو ركابه‌ره‌كانی‌‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رپرسان ‌‬ ‫تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن ك ‌ه پڕۆژه‌كان ‌‬ ‫ی خۆی‌‌و‬ ‫ی كردۆت ‌ه ده‌س���تكه‌وت ‌‬ ‫پێش خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ به‌هێزكردن ‌‬ ‫ی پارێزگاكه‌ش��� ‌‬ ‫بودج ‌ه ‌‬ ‫ی قۆس���تۆته‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫پێگ ‌ه ‌‬ ‫ده‌ڵێ���ن چون��� ‌ه س���ه‌ر پ���ڕۆژه‌كان‌و خۆ‬ ‫ی وه‌ك���و هه‌ژارێ���ك له‌س���ه‌ر‬ ‫پیش���اندان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوه‌ڕاست‌و كه‌رته‌كان ‌‬ ‫ی چین ‌‬ ‫حیس���اب ‌‬ ‫ته‌ندروستی‌‌و فێربونه‌‪ .‬له‌وباره‌یه‌و‌ه نه‌دیم‬ ‫ی میسان له‌سه‌ر‬ ‫ی پارێزگار ‌‬ ‫ی جێگر ‌‬ ‫سه‌عد ‌‬ ‫ی ده‌عوه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "ئه‌سته‌م ‌ه‬ ‫ی حیزب ‌‬ ‫پشك ‌‬ ‫ی ببێت ‌ه س���ه‌رۆك وه‌زیران"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ره‌تده‌كات���ه‌و‌ه ك��� ‌ه ته‌نها‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هه‌ژاران بێت‌و باس له‌پڕۆژه‌كان ‌‬ ‫ی ش���ه‌قامه‌كان‌و پرد‌ه‬ ‫كاره‌باو پاكوخاوێن ‌‬ ‫ی دیك��� ‌ه‬ ‫دروس���تكراوه‌كان‌و پڕۆژه‌كان��� ‌‬ ‫ده‌كات‌و ده‌ڵێت "ئ���ه‌و پڕۆژان ‌ه بۆ هه‌مو‬ ‫ی شاردا كراون"‪.‬‬ ‫خه‌ڵكیه‌و له‌سه‌رانسه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌واوكردن��� ‌‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ده‌وام‪ ،‬به‌به‌دل ‌ه ش���ینه‌كه‌یه‌و‌ه پڕۆژه‌كان‬ ‫به‌س���ه‌رده‌كاته‌وه‌و له‌گ���ه‌ڵ هاواڵتی���ان‬ ‫ی‬ ‫ی متمان ‌ه ‌‬ ‫كۆده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬بوه‌ت ‌ه جێگ��� ‌ه ‌‬ ‫ی ش���اره‌ك ‌هی‌‪ .‬ه���ه‌ر ئه‌وه‌ش‬ ‫هاواڵتیان��� ‌‬ ‫ی میسان‬ ‫وایكردو‌ه ژماره‌یه‌ك له‌هاواڵتیان ‌‬ ‫به‌رده‌وام باس له‌دڵس���ۆزی‌‌و راستگۆیی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ك���ه‌ن‌و ده‌ڵێن "دوا ‌‬ ‫هاوكارییه‌كان��� ‌‬ ‫ی واڵتیش‬ ‫ده‌توانێ���ت به‌رزترین پۆس���ت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێت"‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫"له‌باره‌ی‌ نه‌وتی‌ هه‌رێمه‌وه‌ ئه‌مه‌ریكا سیاسه‌تێكی‌ دوفاقی‌ هه‌یه‌"‬

‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ سامانه‌ سروشتیه‌كان‪ :‬زانیاریمان له‌باره‌ی‌ فرۆشتنی‌ نه‌وته‌و ‌ه نییه‌‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬

‫هه‌ینی‌ رابردو حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌فه‌رمی‌ فرۆشتی‌ نه‌وتی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫به‌بازاڕه‌كانی‌ ئه‌وروپا له‌رێگای‌‬ ‫توركیاوه‌ راگه‌یاند‪ ،‬رۆژنامه‌نوسێكی‌‬ ‫ئابوری‌ ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات فرۆشتنی‌‬ ‫نه‌وت هه‌نگاوێكی‌ گرینگ‌و باشه‌‬ ‫بۆ هه‌رێمی‌ كوردستان سه‌رۆكی‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ پیشه‌سازی‌‌و وزه‌‌و سامانه‌‬ ‫سروشتیه‌كانیش ده‌ڵێت "ئێمه‌ تائێستا‬ ‫ئاگاداری‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌ نین كه‌كراوه‌‬ ‫له‌نێوان هه‌رێم‌و واڵتانی‌ ئه‌وروپی‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ پیشه‌سازی‌‌و وزه‌و‬ ‫س���امانه‌ سروش���تیه‌كان له‌په‌رله‌مان���ی‌‬ ‫كوردس���تان د‪ .‬ش���ێركۆ ج���ه‌وده‌ت‬ ‫له‌باره‌ی‌ فرۆش���تنی‌ نه‌وت به‌بازاڕه‌كانی‌‬ ‫ئه‌وروپا به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاندن كه‌ ئه‌و‬ ‫پرۆسه‌یه‌ی‌ ئێستا ئه‌نجامدراوه‌ یان ئه‌و‬ ‫رێككه‌وتننامه‌ی‌ له‌نێوان هه‌رێم‌و واڵتانی‌‬ ‫ئه‌وروپا كراوه‌ به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك ئه‌وان‬ ‫وه‌كو لیژنه‌ی‌ پیشه‌سازی‌‌و وزه‌ ئاگاداری‌‬ ‫نین "هه‌ربۆی���ه‌ داوامانك���ردوه‌ وه‌زیری‌‬ ‫سامانه‌ سروش���تیه‌كانی‌ حكومه‌ت بێته‌‬ ‫په‌رله‌مان بۆ په‌رله‌مانتاران‌و هاواڵتیانی‌‬ ‫رونبكات���ه‌وه‌ ك���ه‌ ئه‌و پرۆس���ه‌یه‌ چۆن‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئیحسان‌‬ ‫کێڵگه‌یه‌کی نه‌وت له‌هه‌رێم‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ ئێس���تا‬ ‫ئه‌مه‌ریكا له‌گه‌ڵ واڵت���ی‌ عێراق مامه‌ڵه‌ ئه‌منی‌ ئابوری‌ د‪.‬بێوار خه‌نیس له‌باره‌ی‌ هه‌وڵیداوه‌ رۆژانه‌ ‪ 100‬هه‌زار به‌رمیل نه‌وت چاوه‌ڕێ���ی‌ به‌غدا نه‌كه‌ی���ن تا موچه‌مان بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌ بۆیه‌ له‌گه‌ڵ‌ هه‌ر‬ ‫ده‌كات ن���ه‌ك هه‌رێم هه‌روه‌ها ده‌یهه‌وێت فرۆش���تنی‌ ن���ه‌وت له‌رێ���گای‌ توركیاوه‌ هه‌نارده‌ بكات بۆ ئه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندیه‌كانی‌ بۆ بنێرێ���ت یان ئه‌و كێش���ه‌كانمان بۆ هه‌نارده‌كردنێكی‌ نه‌وت كێش���ه‌یه‌ك بۆ‬ ‫كوردستان له‌رێگای‌ حكومه‌تی‌ عێراقه‌وه‌ به‌واڵتان���ی‌ ئه‌وروپی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا به‌ره‌و ئاساییبونه‌وه‌ چاره‌س���ه‌ر بكات‪ ،‬به‌ڵك���و ده‌مانه‌وێت هه‌رێمی‌ كوردستان دروست ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات "له‌هیچ‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ نه‌وت بكات‪،‬به‌اڵم "ئه‌وه‌ی‌ "بڕیاری‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان بچێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم حكومه‌تی‌ عێراق به‌وه‌ش خۆمان ئه‌و بڕیاره‌ بده‌ین"‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ی‌ ئابوری‌ بیالل سه‌عید بڕگه‌یه‌كی‌ ده‌س���توری‌ عێراقدا نه‌هاتوه‌‬ ‫ی توركیا رازی‌ نه‌بو‪"،‬هه‌ربۆیه‌ له‌ئێس���تا هه‌رێمی‌‬ ‫جێ���گای‌ س���ه‌رنجه‌ تائێس���تاش ئێمه‌ به‌فرۆش���تنی‌ نه‌وتی‌ هه‌ڵگیراو ‌‬ ‫نازانین ئایا هه‌رێ���م به‌ره‌زامه‌ندی‌ به‌غدا ده‌س���تیپێكرد دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ بێئومێ���د كوردستان خۆی‌ نه‌وت ‌ی هه‌ڵگیراو له‌توركیا له‌باره‌ی‌ فرۆش���تنی‌ نه‌وت ‌ی هه‌ڵگیراوی‌ ب���ه‌وه‌ی‌ رێگری‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫هه‌رێ���م له‌توركیا ئ���ه‌وه‌ی‌ ب���ۆ ئاوێنه‌ ب���كات به‌وه‌ی‌ راس���ته‌وخۆ نه‌وتی‌ خۆی‬ ‫ئه‌و پرۆس���ه‌ی‌ ئه‌نجام���داوه‌ یان خۆی بو له‌هه‌مو گفتوگۆی���ه‌ك له‌گه‌ڵ به‌غدا‪ ،‬به‌واڵتانی‌ ئه‌وروپی‌ ده‌فرۆشێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و راوێژكاره‌ ئه‌منیه‌ی‌ ئابوری‌ له‌باره‌ی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ "تا ئێس���تا پرسی‌ نه‌وت بفرۆش���ێت ته‌نیا ئه‌وه‌ نه‌بێت كه‌ ده‌بێت‬ ‫راس���ته‌وخۆ ئه‌و رێككه‌وتن���ه‌ی‌ كردوه‌ چونكه‌ له‌ماوه‌ی‌ رابردو حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫زۆر هه‌وڵی���دا به‌غ���دا به‌ش���داربێت له‌م ناڕازیبونی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌و رێككه‌وتنه‌ هێما له‌نێ���وان هه‌رێم‌و به‌غ���دا یه‌كالنه‌بۆته‌وه‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان له‌چوارچێ���وه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ واڵتانی‌ ئه‌وروپی‌"‪.‬‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ راوێژكارێكی‌ ئه‌منی‌ ئابوری‌ رێككه‌وتنه‌ به‌اڵم حكومه‌تی‌ عێراق به‌هیچ بۆ ئه‌و‌ه ده‌كات كه‌ "ئه‌مه‌ریكا ده‌یهه‌وێت له‌س���ه‌ر چه‌ند خاڵێك به‌وه‌ی‌ گرێبه‌سته‌ عێراقدا مامه‌ڵه‌ ب���كات ئه‌ویش له‌رێگای‌‬ ‫بۆیه‌ حكومه‌ت بڕیاریداوه‌ نه‌وت به‌واڵتانی‌ شێوه‌یه‌ك رازی‌ نه‌بو بۆیه‌ هه‌رێم بڕیاریدا هه‌رێمی‌ كوردستان به‌ره‌زامه‌ندی‌ به‌غدا نه‌وتی���ه‌كان كه‌ حكومه‌تی‌ عێراق گرفتی‌ كۆمپانیای‌ (سۆمۆ) وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ه‌كه‌ی‌ ئابوری‌ جه‌خت‬ ‫ئه‌و پرۆسه‌یه‌ ئه‌نجامبدات‪،‬به‌اڵم ئێمه‌ی‌ هه‌یه‌ له‌گه‌ڵی‌ هه‌روه‌ها نه‌بونی‌ یاسایه‌ك‬ ‫ئه‌وروپی‌ بفرۆشێت له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ بێئومێد خۆی‌ راسته‌وخۆ ئه‌و كاره‌ بكات"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ كورد ده‌مانهه‌وێت س���ه‌ربه‌خۆیی‌ ئابوری‌ كه‌له‌ماوه‌ی‌ رابردو س���ێ پرۆژه‌ یاس���ا له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌ فرۆشتنی‌‬ ‫ب���وه‌ له‌گفتوگۆك���ردن له‌گ���ه‌ڵ به‌غ���دا‬ ‫له‌باره‌ی‌ دۆس���یه‌ی‌ نه‌وته‌وه‌‪.‬راوێژكاری‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م له‌م���اوه‌ی‌ رابردو به‌ده‌ستبهێنین به‌رامبه‌ر به‌به‌غدا‌و چیتر هه‌ب���و‪ ،‬ب���ه‌اڵم هیچكامی���ان نه‌چوه‌ته‌ نه‌وت له‌م ساته‌دا هه‌نگاوێكی‌ گرینگ‌و‬

‫ئه‌گه‌ر هه‌ر‬ ‫له‌سه‌ره‌تاوه‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا رازی‌‬ ‫نه‌بوایه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫نه‌وت نه‌ده‌فرۆشرا‪،‬‬ ‫به‌ڵكو بۆریه‌كه‌شی‌‬ ‫دروست نه‌ده‌كرا‬

‫باشه‌‪ ،‬چونكه‌ "كۆمه‌ڵێك كارتی‌ فشار‬ ‫ده‌دات به‌ده‌س���ت هه‌رێمه‌وه‌‪،‬به‌هۆی‌‬ ‫بڕینی‌ موچه‌‌و كێش���ه‌ی‌ پێشمه‌رگه‌‌و‬ ‫پاره‌ی‌ كۆمپانیا نه‌وتیه‌كان"‪.‬‬ ‫س���ه‌عید ئاشكراش���ی‌ ده‌كات‬ ‫"ئه‌مه‌ری���كا سیاس���ه‌تێكی‌ دوفاقی‌‬ ‫هه‌یه‌ ب���ه‌وه‌ی‌ له‌كاتی‌ دانوس���تان‌و‬ ‫گفتۆگۆكان جۆرێك خۆیی‌ ده‌نوێنێت‌و‬ ‫له‌میدیاش جۆرێكی‌ تر هه‌ڵوێس���تی‌‬ ‫هه‌یه‌‪،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌گ���ه‌ر ه���ه‌ر‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ ئه‌مه‌ریكا رازینه‌بوایه‌‬ ‫به‌و پرۆس���ه‌یه‌ ئاوا هیچ كاتێك نه‌ك‬ ‫نه‌وت نه‌ده‌فرۆشرا‪،‬به‌ڵكو بۆریه‌كه‌شی‌‬ ‫دروست نه‌ده‌كرا"‪.‬‬

‫هه‌رێم‪ ،‬بازاڕێك بۆ ساخكردنه‌وه‌ كااڵكانی‌ ئێران‌و توركیا‬

‫"هیچ كام له‌‌و كۆمپانیایانه‌ ئاماده‌نین كارگه‌یه‌ك له‌هه‌رێمدا بكه‌نه‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬

‫هه‌رچه‌نده‌ كۆمپانیا ئێرانیه‌كان‬ ‫ی زۆرترین‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ رابردودا به‌شدار ‌‬ ‫پێشانگایان له‌هه‌رێمدا كردوه‌‌و‬ ‫كااڵكانیان نمایشكردوه‌‪ ،‬به‌اڵم هێشتا‬ ‫ی‬ ‫خواست له‌سه‌ر به‌رهه‌می‌ تورك ‌‬ ‫زۆرتره‌‪ ،‬ئاماره‌كانیش ئه‌وه‌یان‬ ‫سه‌لماندوه‌‪ ،‬ئابوریناسێك جه‌خت‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و پێشانگایانه‌ ته‌نها مه‌به‌ست لێ ‌‬ ‫ی زۆرترین كااڵیه‌"هیچ كام له‌‌و‬ ‫فرۆشتن ‌‬ ‫كۆمپانیایانه‌ ئاماده‌نین له‌كوردستاندا‬ ‫كارگه‌یه‌ك بكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫"پێشانگاكان‬ ‫كاریگه‌رییان كه‌مه‌"‬ ‫ی پێشانگایه‌ك‬ ‫هه‌فته‌ی‌ رابردوله‌سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زیاترل��� ‌ه ‪110‬كۆمپانیا ‌‬ ‫بۆ كااڵكان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كرایه‌وه‌‪،‬پێش���كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێران��� ‌‬ ‫ی‬ ‫باس��� ‌‬ ‫پێش���انگاكه‌‪،‬به‌ڵێنده‌رێك‬ ‫له‌و‌ه ك���رد له‌ئێس���تادا ئ���ه‌وان وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی ئێران ‌‬ ‫به‌ڵێنده‌ر كه‌مترین كه‌ره‌س���ت ‌ه ‌‬ ‫له‌كاره‌كانی���ادا به‌كارده‌هێنن‪ .‬به‌ڵێنده‌ر‬ ‫پێش���ه‌وا عومه‌ر‪ ،‬له‌وب���اره‌و باس له‌و‌ه‬ ‫ده‌كات ك��� ‌ه وه‌ك به‌ڵێنده‌رێك ده‌مێك ‌ه‬ ‫ی خۆیدا‬ ‫ی ئێرانی‌ له‌مێشك ‌‬ ‫ی كااڵ ‌‬ ‫"كڕین ‌‬ ‫س���ڕیوه‌ته‌وه‌"‪ .‬هۆكاره‌كه‌شی‌ بۆ چه‌ند‬ ‫خاڵێك ده‌گه‌ڕێنێت���ه‌وه‌ "حكومه‌ت بۆ‬ ‫ی‬ ‫هیچ پرۆژه‌یه‌ك رازینابێت كه‌ره‌س���ته‌ ‌‬ ‫ی به‌كاربهێنی���ن‪ ،‬جگه‌ل���ه‌وه‌ش‬ ‫ئێران��� ‌‬ ‫ئێستا كه‌ره‌س���ته‌ی‌ زۆر كوالیتی‌ به‌رز‬ ‫له‌واڵتانی‌ تره‌وه‌ به‌تایب���ه‌ت توركیاو‌ه‬ ‫دێت��� ‌ه كوردس���تان‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌و‌ه ئه‌و‬ ‫ی ئێستا ده‌كرێنه‌وه‌ كه‌متر‬ ‫پێشانگایانه‌ ‌‬ ‫گرنگیی‌‌و كاریگه‌رییان هه‌یه‌"‪.‬‬

‫كوالیتی‌ هه‌مو به‌رهه‌مه‌كان وه‌ك یه‌ك‬ ‫نیی ‌ه‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ نوێن���ه‌ری‌ كۆمپانی���ا‬ ‫ئێرانیه‌كان قس���ه‌ی‌ خۆیان هه‌یه‌‌و له‌و‬ ‫بڕوای���ه‌دان ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ده‌وترێ‌ "كااڵ‬ ‫ئێرانی���ه‌كان كوالیتیان ب���اش نییه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫هه‌م���و به‌رهه‌مه‌كانیان راس���ت نییه‌"‪.‬‬ ‫نوێن���ه‌ری‌ كۆمپانیای‌ (به‌رهه‌می‌ باش)‬ ‫سه‌عید ئاغایی‌ كه‌ كۆمپانیاكه‌یان كاری‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ ده‌رگا‌و چه‌ن���د كارێكی‌‬ ‫تری‌ ته‌خته‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌و پێش���انگایه‌دا‬ ‫به‌ش���دارییانكردوه‌ باسی‌ له‌وه‌ كرد ئه‌و‬ ‫ده‌رگای���ه‌ی‌ ئ���ه‌وان دروس���تی‌ ده‌كه‌ن‬ ‫نه‌به‌ئاس���انی‌ ده‌س���وتێ‌ ن���ه‌ ئاوی���ش‬ ‫كاریگه‌ریی‌ خراپی‌ ده‌كاته‌ س���ه‌ر "به‌اڵم‬ ‫خه‌ڵ���ك لێره‌ ه���ه‌ر ده‌ڵێ���ت به‌رهه‌می‌‬ ‫توركی‌ له‌ئێرانی‌ باشتره‌‪ ،‬ئه‌و قسه‌یه‌ش‬ ‫بۆ هه‌مو به‌رهه‌مێك راس���ت نییه‌"‪ .‬ئه‌و‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ بازرگانه‌ توركه‌كان‬ ‫له‌الیه‌ن واڵته‌كه‌یانه‌وه‌ پش���تگیرییه‌كی‌‬ ‫زۆر ده‌كرێ���ن‪" ،‬ب���ه‌اڵم واڵته‌كه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫به‌وجۆره‌ نییه‌‪ ،‬پش���تگیری‌‌و هاوكاری‌‬ ‫ب���ازرگان ك���ه‌م ده‌كات"‪.‬س���ه‌رباری‌‬ ‫ئه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و بازرگانه‌ له‌ئاس���تی‌ فرۆشی‌‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانیان له‌هه‌رێمی‌ كوردستان زۆر‬ ‫رازی‌ بوو وتی‌ "به‌رهه‌مه‌كانمان ‪%60‬ی‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان ده‌فرۆش���رێ‌‌و ده‌چێ���ت بۆ چی���ن‌و واڵتان���ی‌ تر‪،‬ئه‌وه‌‬ ‫به‌داخبو بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ له‌كوردس���تاندا‬ ‫‪%40‬ی‌ له‌ئێران"‪.‬‬ ‫وه‌ها بۆچونێك دروستبوه‌ ك ‌ه به‌رهه‌می‌‬ ‫به‌رهه‌میان به‌ناوی‌ توركیه‌وه‌ فرۆشراوه‌ كااڵی‌ ئێرانی‌ كوالیتی‌ نزمه‌ "خۆش���مان‬ ‫نوێن���ه‌ری‌ كۆمپانیایه‌ك���ی‌ ب���ه‌رد‌و ئه‌وه‌مان زۆر بیس���توه‌‪ ،‬به‌اڵم ناحه‌قیه‌‬ ‫كاش���ی‌ به‌ن���اوی‌ (ئیله���ام ئه‌فش���ار) ئه‌و بۆچونه‌ له‌سه‌ر هه‌مو كه‌ره‌سته‌یه‌كی‌‬ ‫ك���ه‌ كۆمپانیاكه‌ی���ان به‌ش���داری‌ ئه‌و ئێران بسه‌پێ‌"‪ .‬ئه‌فشار سوێند له‌سه‌ر‬ ‫پێش���انگایه‌ی‌ كردبو باسی‌ له‌وه‌كرد كه‌ ئه‌وه‌ ده‌خ���وات‪ ،‬ك��� ‌ه به‌رهه‌می‌ ئه‌وان‬ ‫ل���ه‌ ‪%10‬ی‌ به‌رهه‌مه‌كانی���ان له‌هه‌رێمدا چۆت���ه‌ توركی���ا‌و له‌وێ���وه‌ هاتۆت���ه‌وه‌‬ ‫ده‌فرۆش���رێ‌‪%70 ،‬ی‌ له‌ئێ���ران‌و ‪%20‬ی‌ كوردس���تان به‌ناوی‌ ئیتاڵی‌‌و توركیه‌وه‌‬

‫واڵتی‌ به‌رازیل فرۆش���ێكی‌ زۆری‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌داخ���ه‌وه‌ خه‌ڵكی‌ لێ���ره‌ ئه‌و‬ ‫بۆچونه‌ی‌ له‌ال دروس���تبوه‌ كه‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫ئێرانی‌ باش نییه‌"‪.‬‬

‫ی ئاستی‌‬ ‫به‌رزی ‌‬ ‫ئاڵوگۆڕی‌‬ ‫هه‌ڵئاوسان‬ ‫بازرگانی‌‬ ‫له‌ئێران وایكردوه‌‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫بۆ ئێمه‌ نرخی‌‬ ‫توركیا ‪8‬ملیار‬ ‫كااڵكانیان‬ ‫دۆالر‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫ئێران ‪6‬ملیار بوه‌ هه‌رزانتر بكه‌وێت‬ ‫فرۆش���راوه‌ته‌وه‌"به‌خوا به‌رهه‌می‌ كاشی‌‬ ‫ئێم���ه‌ی‌ ئێرانی‌ لێره‌ به‌ن���اوی‌ توركی‌‌و‬ ‫ئیتاڵیه‌وه‌ فرۆشراوه‌"‪ .‬ئه‌و باس له‌وه‌ش‬ ‫ده‌كات هه‌رزانی‌ نرخه‌كه‌یان‪،‬وه‌هایكردوه‌‬ ‫له‌هه‌رێم���دا به‌ش���ێك له‌خه‌ڵك���ی‌ وه‌ها‬ ‫له‌به‌رهه‌مه‌كه‌یان بڕوانن كه‌ كوالیتی‌ باش‬ ‫نه‌بێت "به‌نمون���ه‌ مه‌تری‌ به‌رهه‌مێكمان‬ ‫لێره‌ به‌‪ $27‬ده‌فرۆش���ین‪ ،‬ه���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌چێته‌ ئیس���پانیا به‌‪ $60‬ده‌فرۆشرێ‌‪،‬‬ ‫زۆرێ���ك له‌به‌رهه‌مه‌كانم���ان ده‌چێت بۆ‬

‫ئه‌ته‌كێتی‌ ئاماده‌كردن‪ ،‬له‌الی‌‬ ‫توركه‌كان باشتره‌‬ ‫به‌ڕای‌ نوێن���ه‌ری‌ كۆمپانیا‌و كارگه‌ی‌‬ ‫ش���یره‌مه‌نی‌ (ه���ه‌راز)‪ ،‬محه‌م���ه‌د‬ ‫حس���ێن كه‌ له‌و پێش���انگایه‌دا به‌شێك‬ ‫له‌به‌رهه‌مه‌كان���ی‌ ئ���ه‌و كارگه‌ی���ه‌‬ ‫نمایش���كرابو‪ ،‬نه‌بونی‌ ئه‌ته‌كێتی‌ به‌رزی‌‬ ‫ئاماده‌كردنی‌ به‌رهه‌مه‌كان‪ ،‬ئه‌و بۆچونه‌ی‌‬ ‫دروس���تكردو‌ه كه‌ بوترێ‌ كااڵی‌ توركی‌‬ ‫له‌ئێرانی‌ باشتره‌‪ ،‬ئه‌وده‌ڵێت "به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌به‌رهه‌می‌ ش���یره‌مه‌نیدا ئێران واڵتێكه‌‬ ‫كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ به‌رهه‌مێكی‌ زۆر‬ ‫باشی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم كاتێك ده‌پێچرێته‌وه‌‬ ‫یان له‌قوتو ده‌نرێ‌‪،‬به‌شێوازێكی‌ باش ئه‌و‬ ‫كاره‌ ناكرێ���ت‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌ی‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫ش���یره‌مه‌نی‌ توركی‌ كه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر ج���وان ئاماده‌ ده‌كرێ���ت‌و ره‌وانه‌ی‌‬ ‫ب���ازاڕه‌كان ده‌كرێ���ت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ یه‌كێكه‌‬ ‫له‌هۆكاره‌كان"‪.‬‬ ‫"به‌رهه‌مه‌كانیان له‌ئاستی‌ ستانداردی‌‬ ‫جیهانییدا نین"‬ ‫ئابورین���اس محه‌م���ه‌د كه‌ری���م ك���ه‌‬ ‫ئه‌ندامی‌ رێكخ���راوی‌ مونته‌دای‌ ئابوری‌‬ ‫كوردس���تانه‌‪ ،‬له‌و بڕوایه‌دایه‌ كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و پێش���انگایانه‌‪ ،‬ته‌نها مه‌به‌س���ت‬ ‫لێ���ی‌ فرۆش���تنی‌ زۆرتری���ن به‌رهه‌مه‌‪،‬‬ ‫كه‌مترین س���ودی‌ بازرگان���ی‌ بۆ هه‌رێم‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌ڵێت "هی���چ كام له‌‌و‬ ‫كۆمپانیایانه‌ ئاماده‌نین له‌كوردس���تاندا‬ ‫كارگه‌ی���ه‌ك بكه‌نه‌وه‌"‪.‬كاتێ���ك دێت���ه‌‬

‫سه‌رباس���ی‌ به‌رهه‌می‌ توركی‌‌و ئێرانیش‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌خاته‌ڕو كه‌تورك���ه‌كان به‌هۆی‌‬ ‫نزیكیانه‌وه‌ له‌ئه‌ور‌وپ���ا زیاتر پابه‌ندی‌‬ ‫به‌رزی‌ كوالیت���ی‌ به‌رهه‌مه‌كانیان ده‌بن‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ئێ���ران نه‌ك نزیك نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و چه‌ندین گه‌مارۆی‌ ئابوریش���ی‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌"بۆیه‌ زۆرێك له‌به‌رهه‌مه‌كانی‌‬ ‫ئێرانله‌ئاس���تی‌ س���تانداردی‌ جیهانییدا‬ ‫نین"‪.‬ئه‌و هێما به‌وه‌ش ده‌كات كه‌ هه‌مو‬ ‫جارێك هه‌رزانی���ی‌ نرخی‌ به‌رهه‌مه‌كانی‌‬ ‫ئێ���ران مان���ای‌ خراپ���ی‌ به‌رهه‌مه‌كانی‌‬ ‫ناگه‌یه‌ن���ێ‌ "به‌تایب���ه‌ت ب���ۆ ئێمه‌ كه‌‬ ‫سنوری‌ نزیكمان له‌گه‌ڵ ئه‌و واڵته‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫جگه‌له‌وه‌ به‌رزیی‌ ئاس���تی‌ هه‌ڵئاوسان‬ ‫ل���ه‌و واڵته‌دا وایكردوه‌ ب���ۆ ئێمه‌ نرخی‌‬ ‫كااڵكانی���ان هه‌رزانت���ر بكه‌وێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ گش���تی‌ كااڵی‌ توركی‌‬ ‫نرخی‌ گرانتره‌‌و كوالیتیشی‌ به‌رزتره‌"‪.‬‬ ‫ئاماره‌كان له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ توركیایه‌‬ ‫ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی‌ رێكخ���راوی‌ مونته‌دای‌‬ ‫ئابوری‌ كوردستان ئه‌وه‌ش رونده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ ئاماره‌كان ئه‌و راس���تیه‌ ده‌سه‌لمێنن‬ ‫كه‌ ئاڵوگ���ۆڕی‌ بازرگانی‌ نێوان هه‌رێم‌و‬ ‫توركیا زیاتره‌ به‌به‌راورد به‌واڵتی‌ ئێران‌و‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "له‌س���اڵی‌ ‪2013‬دا ئاڵوگۆڕی‌‬ ‫بازرگانی‌ نێوان هه‌رێم‌و توركیا نزیكه‌ی‌‬ ‫‪8‬ملیار دۆالر ب���وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئێران‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪6‬ملیار دۆالر بوه‌"‪.‬‬ ‫پێشتریش سه‌رۆكی‌ یه‌كێتی‌ هاورده‌‌و‬ ‫ناردنكارانی‌ كوردس���تان شێخ مسته‌فا‬ ‫عه‌بدولره‌حمانبه‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاندب���و‬ ‫له‌‪ 1960‬كۆمپانیای‌ بیانی‌‪ ،‬كه‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تاندا كارده‌ك���ه‌ن زیاتر له‌ ‪900‬‬ ‫كۆمپانیایان توركین‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریش���دا‬ ‫ته‌نها نزیك���ه‌ی‌ ‪ 400‬كۆمپانیای‌ ئێرانی‌‬ ‫بونیان هه‌یه‌‪.‬‬

‫لۆکاڵ‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫‪9‬‬

‫دواكه‌وتنی‌ موچه‌‪ ،‬فرۆشتنه‌وه‌ ‌ی موچه‌ ‌ی له‌نێو فه‌رمانبه‌راندا دروستكرد‬

‫"تاكه‌ چاره‌سه‌ر ئه‌وه‌یه‌ هه‌رێم له‌م قۆناغه‌دا به‌مه‌رجه‌كانی‌ به‌غدا رازی‌ بێت"‬

‫‌‬

‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‬ ‫"به‌ ‪50‬هه‌زار كه‌متر موچه‌كه‌م‬ ‫فرۆشته‌وه‌‪ ،‬تا كرێ‌ خانوه‌كه‌م له‌كاتی‌‬ ‫خۆیدا بده‌م" فه‌رمانبه‌رێك به‌و جۆره‌‬ ‫باس له‌فرۆشتنه‌وه‌ی‌ موچه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬

‫دواكه‌وتن����ی‌ موچ����ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران‪،‬‬ ‫دی����ارده‌ی‌ فرۆش����تنه‌وه‌ی‌ موچ����ه‌ی‌‬ ‫له‌نێ����وان فه‌رمانبه‌راندا دروس����تكردوه‌‌و‬ ‫ئابوریناسێكیش ئه‌وه‌ به‌كارێكی‌ نه‌شیاو‬ ‫ده‌زانێ‌‌وده‌ڵێت "وه‌ك ئ����ه‌وه‌ وایه‌ پاره‌‬ ‫له‌بانك به‌سو وه‌ربگریت"‪ .‬ئه‌و ئابوریناسه‌‬ ‫كه‌ س����ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ دارایی‌‌و كاروباری‌‬ ‫ئاب����وری‌‌و وه‌به‌رهێنان����ی‌ په‌رله‌مان����ه‌‪،‬‬ ‫ره‌شبینه‌ له‌چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌و قه‌یرانه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر به‌غ����دا موچه‌ش بنێرێ‌‬ ‫گرفته‌كه‌ هه‌ر ده‌مێنێ‌"‪.‬‬ ‫"وه‌ك حكومه‌ت نیم‪ ،‬له‌حه‌یای‌ خۆم‬ ‫ده‌ترسم"‬ ‫دواكه‌وتن����ی‌ موچ����ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران‪،‬‬ ‫له‌هه‌ندێ‌ فه‌رمانگه‌دا بۆ زیاتر له‌‪60‬رۆژ‪،‬‬ ‫دیارده‌ی‌ فرۆش����تنه‌وه‌ موچه‌ی‌ له‌نێوان‬ ‫فه‌رمانبه‌راندا دروس����تكردوه‌‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫وه‌ك فه‌رمانبه‌رێ����ك رونیده‌كات����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و موچه‌كه‌ی‌ ‪500‬ه����ه‌زار دینار بوه‌‌و‬ ‫به‌ناچاری‌‌و ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌ كرێ‌ خانوه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌كاتی‌ خۆدا ب����دات‪ ،‬به‌‪50‬هه‌زار دینار‬ ‫كه‌متر فرۆشتویه‌تیه‌وه‌ به‌فه‌رمانبه‌رێكی‌‬ ‫تر‌وئه‌و فه‌رمانب����ه‌ره‌ كه‌پێی‌ باش نه‌بو‬ ‫ناوی‌ ئاش����كرا بكرێت‪ ،‬به‌م جۆره‌ باسی‌‬ ‫له‌فرۆش����تنه‌وه‌ی‌ موچه‌كه‌ی‌ كرد‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌و ‪450‬هه‌زاری‌ دام����ێ‌‪ ،‬به‌و مه‌رجه‌ی‌‬ ‫كه‌ موچه‌كه‌م وه‌رگرت ‪500‬هه‌زار دیناری‌‬ ‫بده‌مێ‌‪50 ،‬هه‌زار دینار زه‌رر بكه‌م باشتره‌‬ ‫ل����ه‌وه‌ی‌ هه‌مو رۆژێك چ����او به‌ره‌‌وژێری‌‬ ‫س����احێب خانوه‌ك����ه‌م ب����م‪ ،‬م����ن وه‌ك‬ ‫حكومه‌ت نیم له‌حه‌یای‌ خۆم ده‌ترسم"‪.‬‬ ‫ئابوریناس‌و په‌رله‌مانتارد‪.‬عزه‌ت سابیر‬ ‫كه‌ هاوكات له‌ئێستادا سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫دارایی‌‌و كاروباری‌ ئابوری‌‌و وه‌به‌رهێنانی‌‬

‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫دارایی‌ په‌رله‌مان‪:‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌غدا‬ ‫موچه‌ش بنێرێ‌‬ ‫گرفته‌كه‌ هه‌ر‬ ‫ده‌مێنێ‌‬ ‫مانگرتنی به‌شێک له‌موچه‌خۆرانی حکومه‌ت‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستانه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ده‌خاته‌ڕو‬ ‫كه‌ ئه‌و دیارده‌یه‌ "هه‌تا بڵێی‌ خراپه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ له‌هیچ ش����وێنێكی‌ دنیا وێنه‌ی‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر دیارده‌كه‌ شیبكه‌ینه‌وه‌‬ ‫وه‌ك����و ئه‌وه‌ وای����ه‌ پ����اره‌ له‌بانك قه‌رز‬ ‫بكه‌یت به‌س����و‪ ،‬بۆ مانگێ����ك ‪450‬هه‌زار‬ ‫دین����ار وه‌رده‌گریت دواتر‪500‬هه‌زار دینار‬ ‫ده‌ده‌یته‌وه‌"‪.‬‬ ‫حكومه‌تی‌ كاربه‌ڕێكه‌ره‌‌و مافی‌‬ ‫لێپرسنه‌وه‌یان نییه‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ دارایی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬جه‌خت ل����ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ هه‌وڵه‌كانی����ان ب����ه‌رده‌وام ده‌بێت‬ ‫ب����ۆ لێپێچینه‌وه‌ له‌به‌رپرس����انی‌ الیه‌نی‌‬

‫په‌یوه‌ندی����داری‌ حكوم����ه‌ت‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ش ناش����ارێته‌وه‌ كه‌ ت����ا كابینه‌ی‌‬ ‫هه‌شت دروس����ت نه‌بێت‪ ،‬هه‌وڵه‌كانیان‬ ‫به‌رهه‌مێكی‌ باشی‌ نابێت‪ ،‬چونكه‌ "ئێستا‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ كاربه‌ڕێكه‌ره‌و ئێمه‌ش مافی‌‬ ‫لێپرسینه‌وه‌مان له‌م حكومه‌ته‌ی‌ ئێستا‬ ‫نییه‌"‪.‬ئه‌و ره‌شبینیشه‌ له‌چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫ئه‌و دۆخه‌ی‌ ئێستا‌و پێیوایه‌ دواكه‌وتنی‌‬ ‫موچه‌له‌مانگه‌كانی‌ پێنج‌وشه‌ش خراپتر‬ ‫ده‌بێت له‌مانگی‌ چوار‌و س����ێ‌ "هه‌س����ت‬ ‫ده‌ك����ه‌م مانگ له‌دوای‌ مان����گ گرفته‌كه‌‬ ‫گه‌وره‌ت����ر ده‌بێ����ت"‪ .‬به‌ب����ڕوای‌ ئ����ه‌و‬ ‫دواكه‌وتنی‌ موچه‌ راس����ته‌وخۆ به‌پله‌ی‌‬ ‫یه‌ك����ه‌م په‌یوه‌س����ته‌ به‌نه‌ناردنی‌ موچه‌‬ ‫له‌الیه‌ن به‌غداوه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك ئه‌و باسی‌‬

‫ده‌كات ئه‌گ����ه‌ر به‌غ����دا موچه‌ش بنێرێ‌‬ ‫تا ئه‌ندازه‌یه‌ك گرفته‌ك����ه‌ هه‌ر ده‌مێن ‌‬ ‫ێ‬ ‫"ئه‌گه‌ر به‌غ����دا موچه‌ی‌ بنێرێ‌‪ ،‬مانگانه‌‬ ‫‪500‬ملی����ۆن دۆالر ده‌نێرێ‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌رێم‬ ‫مانگانه‌ پێویس����تی‌ به‌‪700‬ملیۆن دۆالره‌‬ ‫ب����ۆ موچ����ه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌گ����ه‌ر به‌غدا‬ ‫موچه‌ش بنێرێ‌ به‌شێك له‌گرفته‌كه‌ هه‌ر‬ ‫ده‌مێنێ‌"‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ر بۆ ئه‌م دۆخه‌ی‌ ئێستا‬ ‫بۆ ئه‌م دۆخه‌ی‌ ئێستا به‌بڕوای‌ د‪.‬عزه‌ت‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ مامناوه‌ند ئه‌وه‌یه‌ كه‌ هه‌رێم‬ ‫به‌مه‌رجه‌كان����ی‌ به‌غدا له‌مس����اڵدا رازی‌‬ ‫بێت‪ ،‬تا ئه‌و كاته‌ی‌ هه‌رێم به‌سیاسه‌تی‌‬ ‫كاركردنی‌ خۆی����دا ده‌چێته‌وه‌ به‌تایبه‌ت‬

‫له‌ب����واری‌ نه‌وت����دا "بۆ ئ����ه‌م قۆناغه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێس����تا ده‌بێت هه‌رێم به‌به‌غ����دا بڵێت‬ ‫چۆنت پێباشه‌ به‌و جۆره‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫دۆس����یه‌ی‌ نه‌وت ده‌كه‌م‪ ،‬ت����ا ژێرخانی‌‬ ‫ئاب����وری‌ نه‌وتی‌ خۆمانچ����اك ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫به‌جۆرێ����ك په‌یمانی‌ ئ����ه‌وه‌ له‌وواڵتانه‌‬ ‫وه‌ربگری����ن‪ ،‬كه‌ نه‌وتیان پێده‌فرۆش����ن‬ ‫ی����ان پێدا ده‌گوازینه‌وه‌ ك����ه‌ له‌داهاتودا‬ ‫گرفتمان بۆ دروس����ت ناك����ه‌ن"‪ .‬به‌پێی‌‬ ‫زانیاریه‌كانی‌ ئه‌م په‌رله‌مانتاره‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم له‌ئێستادا له‌توانایدا نییه‌ رۆژانه‌‬ ‫‪400‬ه����ه‌زار به‌رمی����ل ن����ه‌وت له‌رێگای‌‬ ‫به‌غداوه‌ هه‌ن����ارده‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ بكات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫دواكارییه‌ی‌ به‌غداش����ی‌ به‌شه‌ڕفرۆشتن‬ ‫زانی‌‪ ،‬به‌اڵم ل����ه‌و بڕوایه‌دایه‌ تا كۆتایی‌‬

‫ئه‌مس����اڵ هه‌رێم بتوانێ‌ ئه‌و بڕه‌ له‌نه‌وت‬ ‫به‌رهه‌مبهێن����ێ‌‪ ،‬ن����ه‌ك ه����ه‌ر ئه‌وه‌نده‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو وه‌ك ئه‌و وتی‌"له‌كۆتایی‌ س����اڵی‌‬ ‫‪2015‬حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم ده‌توانێ‌ رۆژانه‌‬ ‫‪750‬هه‌زار به‌رمیل نه‌وت به‌رهه‌مبێنێ‌"‪.‬‬ ‫له‌كۆتایی‌ وته‌كانیشدا سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫دارایی‌‌و كاروباری‌ ئابوری‌‌و وه‌به‌رهێنانی‌‬ ‫په‌رله‌مان ره‌شبین بو له‌چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫گرفتی‌ دواكه‌وتنی‌ موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران‬ ‫"ئه‌گه‌ر هه‌ڵوێستی‌ الیه‌نه‌كان‌و دۆخه‌كه‌‬ ‫ب����ه‌م ج����ۆره‌ی‌ ئێس����تا به‌رده‌وامبێت‬ ‫چاره‌سه‌ر مه‌حاڵه‌‪ ،‬بۆیه‌ تاكه‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی����ه‌ هه‌رێم له‌م قۆناغه‌ی‌ ئێس����تادا‬ ‫به‌مه‌رجه‌كان����ی‌ به‌غ����دا رازیبێ����ت ب����ۆ‬ ‫فرۆشتنی‌ نه‌وت"‪.‬‬

‫به‌پێچه‌وانه‌ی هه‌مو جیهان حكومه‌‌تی هه‌رێم باج له‌‌كۆمپانیاكانی نه‌وت وه‌رناگرێت‬ ‫ی‌كۆمپانیاكان به‌پڕۆژه‌یاسا ده‌چه‌سپێنین‬ ‫په‌رله‌مانتارێك‪ :‬باجدان ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌ئێستادا هه‌رێمی‬ ‫كوردستان بوه‌ت ‌ه جێی بایه‌خی‬ ‫كۆمپانیا جیهانییه‌كانی نه‌وت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫حكومه‌ت نه‌یتوانیوه‌ هیچ بڕیارو‬ ‫یاسایه‌ك ته‌نانه‌ت چه‌ندین بڕگه‌ی نێو‬ ‫گرێبه‌سته‌كانیش بسه‌پێنێت به‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و كۆمپانیایانه‌دا به‌تایبه‌ت له‌هه‌ردو‬ ‫بواری باج‌و ژینگه‌‪ ،‬شاره‌زایه‌كی بواری‬ ‫نه‌وت‌و گرێبه‌سته‌كانیش ده‌ڵێت "نابێت‬ ‫حكومه‌ت بێده‌نگبێت له‌كۆمپانیاكان‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌بواری ژینگه‌و باجدا"‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌ی ده‌ست ئاوێنه‌‬ ‫كه‌وت���ون تا ئێس���تا حكومه‌ت���ی هه‌رێم‬ ‫باجی له‌هی���چ كۆمپانیایه‌كی نه‌وت‌و وزه‌‬ ‫وه‌رنه‌گرت���وه‌‪ ،‬به‌ڵك���و حكومه‌ت خۆی‬ ‫باجی كۆمپانی���اكان ده‌داته‌وه‌‪ ،‬واتا هه‌ر‬ ‫له‌داهاتی نه‌وته‌ك���ه‌ باجه‌كه‌ ده‌دات نه‌ك‬ ‫له‌پشكی كۆمپانیاكان‪.‬‬ ‫ش���اره‌زای بواری بازرگانی نه‌وت‌و گاز‬ ‫هیمداد فه‌یس���ه‌ڵ له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫رونیكرده‌وه‌ تا ئێس���تا حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫پاره‌ی باجی له‌كۆمپانیاكان وه‌رنه‌گرتوه‌و‬ ‫"ده‌ڵێن لێیانخۆش بوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك نابێت لێیانخۆش ببن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌و زیانه‌ی كۆمپانیاكانی نه‌وت به‌واڵتی‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت له‌هه‌مو بواره‌كانی تر زیاتره‌‬ ‫به‌تایبه‌ت ژینگه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ په‌یوه‌ندیك���رد به‌كۆمپانی���ای‬ ‫ویس���ترن زاگ���رۆس له‌كێڵگ���ه‌ی نه‌وتی‬ ‫حه‌س���یره‌ ره‌تیانكرده‌وه‌ ك���ه‌ لێدوان بۆ‬ ‫هیچ كه‌ناڵێكی راگه‌یان���دن بده‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی گرتنی وێنه‌یه‌كی پاشماوه‌ی ئه‌و‬ ‫كۆمپانیایه‌وه‌ په‌یامنێری ئاوێنه‌ بۆ ماوه‌ی‬ ‫كاتژمێرێك ده‌ستبه‌سه‌ركرا‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی زانیارییه‌كان���ی ماڵپ���ه‌ڕی‬ ‫كوردئۆی���ڵ ‪ 57‬بلۆك���ی ن���ه‌وت‌و غ���از‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس���تاندا بونی هه‌یه‌و ‪12‬‬

‫هه‌رێم ‪ 10‬هه‌زارو ‪ 699‬كم‪ 2‬زه‌وی داوه‌ته‌ كۆمپانیاكان به‌مه‌به‌ستی گه‌ڕان‌و پشکنین به‌دوای نه‌وتدا‬ ‫بلۆكیان ده‌كه‌وێته‌ ناوچه‌ی گه‌رمیانه‌وه‌‪ ،‬دروس���تكردوه‌ كه‌چ���ی حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫له‌ئێستاش���دا له‌و ناوچه‌یه‌ ‪ 11‬كۆمپانیا له‌باجدان ده‌یانبورێت"‪.‬‬ ‫له‌بڕگه‌ی ‪ 2‬خاڵی سێیه‌م ماده‌ی ‪26‬ی‬ ‫به‌دوای نه‌وتدا ده‌گه‌ڕێن‌و چه‌ندین بیریان‬ ‫دۆزیوه‌ته‌وه‌ له‌وانه‌ كۆمپانیاكانی تۆتاڵی یاسای نه‌وت‌و گازی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫فه‌ره‌نسی‌و ویس���ترن زاگرۆس‌و ئیكسۆن ئه‌م مه‌رجه‌ به‌سه‌ر واژۆكه‌ری گرێبه‌ستدا‬ ‫مۆبیل���ی ئه‌مه‌ریكی‌و گازبرۆمی روس���ی‌و سه‌پێنراوه‌ "پاراستنی ژینگه‌و خۆپاراستن‬ ‫له‌پیسبون‌و كه‌مكردنه‌وه‌و چاره‌سه‌ركردن‌و‬ ‫گه‌نه‌ڵ ئینیرجی‌و بیونیڵی توركی‪.‬‬ ‫"س���ه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی ئ���ه‌و كۆمپانیایان ‌ه خۆپاراس���تن له‌هه‌ر زیانێك���ی ژینگه‌ كه‌‬ ‫چه‌ندین مه‌ترس���یان له‌سه‌ر ته‌ندروستی‌و له‌ئه‌نجام���ی پرۆس���ه‌كانی نه‌وته‌وه‌ دێته‌‬ ‫ژینگ���ه‌و زه‌وی كش���توكاڵی‌و رێگاوبان ئاراوه‌"‪ .‬چه‌ند مه‌رجێك به‌سه‌ر ئه‌و الیه‌نه‌دا‬

‫س���ه‌پێنراوه‌ كه‌ گرێبه‌س���ت واژۆ ده‌كات‬ ‫به‌تایبه‌ت پاراس���تن‌و چاره‌س���ه‌ركردنی‬ ‫ژینگه‌‪ ،‬به‌اڵم هی���چ كۆمپانیایه‌ك ئه‌مه‌ی‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌پێی چه‌ندین راپۆرتی‬ ‫رۆژنامه‌وان���ی‌و رێكخراوه‌كان���ی كۆمه‌ڵی‬ ‫مه‌ده‌نی له‌چه‌ندین ش���وێن كۆمپانیاكان‬ ‫ژینگه‌و ره‌زو باخ‌و زه‌وی كش���توكاڵییان‬ ‫تێكداوه‌و مه‌ترسیان دروستكردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ش���اره‌زایه‌ی بازرگانی نه‌وت‌و گاز‬ ‫رونیده‌كاته‌وه‌ كه‌ له‌هه‌مو گرێبه‌سته‌كاندا‬

‫نه‌وت‌و سه‌رۆكی ئه‌ندازیارانی كۆمپانیای‬ ‫نه‌وت���ی باك���ور له‌كه‌رك���وك فه‌ره���اد‬ ‫حه‌م���زه‌ له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێنه‌ وتی‬ ‫"منی���ش بیس���تومه‌ حكومه‌ت���ی هه‌رێم‬ ‫ب���اج له‌كۆمپانی���اكان وه‌رناگرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌بێ���ت باجیان لێوه‌ربگیرێ���ت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ یه‌كێكه‌ له‌خاڵه‌كان���ی رێككه‌وتن‌و‬ ‫گرێبه‌سته‌كان"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌ندازیارانی كۆمپانیان نه‌وتی‬ ‫باك���ور له‌كه‌ركوك ب���اس له‌جۆری باجی‬ ‫كۆمپانی���اكان ده‌كات له‌به‌غ���داو ده‌ڵێت‬ ‫"له‌به‌غدا حكومه‌ت بۆ هه‌ر به‌رمیلێك‪ ،‬دو‬ ‫دۆالر وه‌رده‌گرێت‌و له‌نێو ئه‌و دو دۆالره‌دا‬ ‫‪%35‬ی‌ بۆ ب���اج وه‌رده‌گرێت‌و ‪%25‬ی‌ ئه‌و‬ ‫دو دۆالره‌ش ده‌درێ���ت به‌كۆمپانیایه‌كی‬ ‫عێراقی ك���ه‌ بۆ بواری ب���اج دامه‌زراوه‌‪،‬‬ ‫وات���ا ل���ه‌و دو دۆالره‌دا دۆالرێ���ك و ‪20‬‬ ‫سه‌نتی ده‌ڕوات بۆ باج‪ ،‬له‌كاتێكدا ده‌بێت‬ ‫كوردستانیش جۆره‌ باجێك وه‌ربگرێت"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا ئه‌ندام���ی په‌رله‌مان���ی‬ ‫كوردستان ئومێد خۆشناو له‌لێدوانێكیدا‬ ‫ب���ۆ ئاوێن���ه‌ به‌ئاگای���ی خ���ۆی ل���ه‌و‬ ‫بابه‌ت���ه‌ ده‌رب���ڕی‌و وتی "به‌ڵ���ێ ده‌زانم‬ ‫حكومه‌ت���ی هه‌رێم ب���اج له‌كۆمپانیاكانی‬ ‫ن���ه‌وت وه‌رناگرێ���ت‌و له‌ئێس���تادا هه‌مو‬ ‫فراكس���یۆنه‌كان هه‌ماهه‌نگ���ی باش���یان‬ ‫پێكه‌وه‌ هه‌ی���ه‌و له‌داهاتودا له‌كۆبونه‌وه‌ی‬ ‫س���ه‌رۆك فراكس���یۆنه‌كان ئ���ه‌و بابه‌ته‌‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئیحسان یه‌كێك له‌بابه‌ت���ه‌كان ده‌بێت كه‌ ده‌بێت‬ ‫وه‌ك بابه‌تێكی نیشتیمانی قسه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫بابه‌تی ژینگه‌ یه‌كێك���ه‌ له‌بابه‌ته‌ گرنگی بكه‌ین‌و به‌پڕۆژه‌ یاسا بیچه‌سپێنین‪ ،‬به‌بێ‬ ‫پێ���دراوه‌كان‪ ،‬ب���ه‌اڵم ج���ارێ كۆمپانیا ئه‌وه‌ی ببێته‌ موزایه‌ده‌ی هیچ الیه‌نێك"‪.‬‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان ‪ 10‬هه‌زارو‬ ‫جیهانییه‌كان���ی ن���ه‌وت له‌كوردس���تان‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای وه‌به‌رهێنان���ی نه‌وت���دان‪ 699 ،‬ك���م‪ 2‬زه‌وی داوه‌ت���ه‌ كۆمپانیاكان‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ژینگه‌ بۆ چه‌ند ساڵی ئایینده‌ به‌مه‌به‌س���تی گه‌ڕان‌و پش���كنین به‌دوای‬ ‫ده‌بێته‌ كێشه‌یه‌كی جیدی‌و گه‌وره‌و ره‌نگ ‌ه نه‌وت���دا‪ ،‬چه‌ندین بیره‌ نه‌وت له‌س���نوری‬ ‫گه‌رمی���ان‌و ناوچه‌ كێش���ه‌ له‌س���ه‌ره‌كان‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی قورس بێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی له‌كوردس���تاندا ده‌گوزه‌رێت بونی هه‌یه‌و له‌سه‌رده‌می رژێمی پێشودا‬ ‫ل���ه‌و ب���واره‌دا له‌هیچ واڵتێك���ی جیهاندا دۆزراوه‌ت���ه‌وه‌و هه‌ڵكه‌ن���دراوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫به‌و ش���ێوه‌یه‌ نیی���ه‌‪ ،‬ش���اره‌زای بواری ده‌رهێنانی نه‌وت تێیدا ئه‌نجامنادرێت‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫‪11‬‬

‫چێشتخان ‌ه دڵڕفێنه‌كه‌ی‌ ئه‌سه‌د ده‌گوازێته‌و‌ه بۆ هه‌ولێر‬ ‫ماڵئاوا‬ ‫پێنجش���ه‌ممه‌ی‌ رابردو‪ ،‬مه‌رگ هات‌و یه‌كێك له‌هونه‌رمه‌نده‌ هه‌ره‌‬ ‫داهێنه‌ره‌كانی‌ كوردی‌ له‌گه‌ڵ‌ خۆی‌ برد‪ ،‬عه‌باسی‌ كه‌مه‌ندی‌ شاعیرو‬ ‫نیگاركێش‌و س���یناریۆنوس‌و هونه‌رمه‌ندێكی‌ گه‌وره‌‌و ره‌س���ه‌ن بو‪،‬‬ ‫هونه‌رمه‌ندێك بو كه‌ وه‌ك نوس���ه‌رێكی‌ بی‌ بی‌ سی‌ فارسی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌رگیز ئاماده‌ نه‌بو هونه‌ره‌كه‌ی‌ به‌پاره‌ بفرۆشێت"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ كه‌مه‌ندی‌ كۆچیكرد‌و بۆ یه‌كجاری‌ به‌جێیهێشتین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ده‌نگه‌ جاویدانی‌‌و به‌روحه‌ س���پی‌‌و بێگه‌رده‌كه‌یه‌وه‌ له‌یاده‌وه‌ری‌‬ ‫كورددا به‌جاویدانی‌ ده‌مێنێته‌وه‌‪ .‬روحی‌ شاد‬

‫ئه‌سه‌دو ئه‌سمای هاوسه‌ری له‌گه‌ڵ جۆن کیری‌و هاوسه‌ره‌که‌ی‬

‫نارنج له‌هه‌ولێر‬ ‫ئا‪ :‬هانا ئیسماعیل‬ ‫چێشتخانه‌ی‌ "نارنج"‪ ،‬كه‌ له‌پێنج ساڵی‌‬ ‫رابردودا پێشوازی‌ له‌‪ 37‬سه‌رۆكی‌ واڵت‬ ‫كردوه‌و هه‌فتانه‌ دو جار به‌شار ئه‌سه‌دو‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ له‌دیمه‌شق سه‌ردانیان‬ ‫ده‌ك���رد‪ ،‬بنه‌و بارگه‌ی‌ گواس���ته‌وه‌ بۆ‬ ‫هه‌ولێ���ر‌و ئێس���تا پێش���وازی‌ له‌چینه‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی‌ كوردستان ده‌كات‪.‬‬ ‫م���اوه‌ی‌ زیات���ر له‌مانگێكه‌ ئی���داره‌ی‌‬ ‫چێش���تخانه‌ی‌ "نارن���ج"‪ ،‬ك���ه‌ به‌هۆی‌‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی‌ وێنه‌ی‌ به‌ش���ار ئه‌س���ه‌دو‬ ‫ئه‌س���مای‌ هاوس���ه‌ری‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ جۆن‬ ‫كی���ری‌ وه‌زی���ری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكاو‬

‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ ل���ه‌و چێش���تخانه‌یه‌دا‬ ‫ناوبانگێك���ی‌ جیهان���ی‌ په‌یداك���رد‪،‬‬ ‫گواستویه‌تیه‌وه‌ بۆ هه‌ولێری‌ پایته‌ختی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫نارن���ج ك���ه‌ س���اڵی‌ ‪ 2007‬كرایه‌وه‌‌و‬ ‫ده‌كه‌وت���ه‌ ناوچه‌ی‌ مه‌دحه‌ت پاش���ای‌‬ ‫دیمه‌شقه‌وه‌‪ ،‬چێشتخانه‌ی‌ دڵپه‌سه‌ندی‌‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌دی‌ س���ه‌رۆكی‌ سوریا بو‪،‬‬ ‫پێشتر پێشوازی‌ له‌‪ 37‬سه‌رۆك كۆمارو‬ ‫شاژن‌و پاشای‌ واڵتانی‌ جیهان كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ رۆژنامه‌ی‌ ئه‌نته‌رناشنال بیزنس‬ ‫تایمزی‌ به‌ریتانی‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و رۆژنامه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌ ‪ 5‬ساڵی‌‬ ‫رابردودا هه‌فتانه‌ به‌شار ئه‌سه‌د دو جار‬

‫ئه‌سه‌دو شا عه‌بدوڵال له‌ریستۆرانتی نارنج له‌دیمه‌شق‬

‫س���ه‌ردانی‌ ئه‌و چێشتخانه‌یه‌ی‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫ته‌الل نازم���ی‌ خ���اوه‌ن‌و به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫چێشتخانه‌كه‌ به‌رۆژنامه‌كه‌ی‌ راگه‌یاندوه‌‬ ‫كه‌ سۆفیای‌ شاژنی‌ ئیسپانیا‌و سه‌رۆكی‌‬ ‫پێشوی‌ فه‌ره‌نسا نیكۆالی‌ ساركۆزی‌‌و‬ ‫سكرتێری‌ گشتی‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‬ ‫كۆفی‌ عه‌ن���ان‌و چه‌ندین كه‌س���ایه‌تی‌‬ ‫دیكه‌ له‌و كه‌سایه‌تیه‌ به‌ناوبانگانه‌ بون‬ ‫سه‌ردانی‌ چێشتخانه‌كه‌یان كردوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ ك���ردوه‌ كه‌‬ ‫به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د ده‌هات ئه‌یوت هه‌مو‬ ‫ش���ته‌كان بخه‌الوه‌‌و ساوه‌ر به‌گۆشتێكم‬ ‫بۆ بهێن���ن‪ ،‬كه‌ به‌الیه‌وه‌ خۆش���ترین‌و‬ ‫به‌تامترین خواردن بو‪.‬‬

‫هه‌روه‌ها پێش���وازی‌ له‌به‌شار ئه‌سه‌دو‬ ‫ئه‌سمای‌ هاوسه‌ری‌‌و وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ئێس���تای‌ ئه‌مه‌ری���كا ج���ۆن كی���ری‌‌و‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫ناوب���راو باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ دوای‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ش���ه‌ڕ‌و پێكدادانه‌كانی‌ س���وریا‬ ‫پێینایه‌ چواره‌م ساڵییه‌وه‌‌و ئاسۆیه‌كی‌‬ ‫ب���ۆ كۆتای���ی‌ هاتن���ی‌ ئ���ه‌و قه‌یرانه‌‬ ‫به‌دینه‌كردوه‌ بڕیاریداوه‌ چێش���تخانه‌ی‌‬ ‫نارنج بگوازێته‌وه‌ بۆ ده‌ره‌وه‌ی‌ سوریا‪،‬‬ ‫به‌س���ه‌رنجدان له‌وه‌ش ك���ه‌ پاره‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر له‌هه‌ولێر هه‌ڵڕژاوه‌‪ ،‬كوردس���تانی‌‬ ‫به‌باش���ترین ش���وێن زانیوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫س���ه‌رله‌نوێ‌ كارو چاالكییه‌كانی���ان‬

‫شوێنه‌واره‌كان ‌ی كۆی ‌ه نۆژه‌ن ده‌كرێنه‌وه‌‬

‫شوێنی ریستۆرانتی نارنج له‌هه‌ولێر‬

‫ده‌س���تپێبكه‌نه‌وه‌‌و چێش���تخانه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌كۆی‌ كه‌لوپه‌ل‌و ستافه‌كه‌یه‌وه‌ كه‌ ‪60‬‬ ‫كارمه‌ندو چێش���تلێنه‌رن له‌گه‌ڵ‌ خۆیدا‬ ‫هێناوه‌ بۆ هه‌ولێر‪.‬‬ ‫چێش���تخانه‌ی‌ نارنج له‌هه‌ولێر ئێس���تا‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ ناوچه‌یه‌كی‌ بازرگانی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫نێوان گون���دی‌ ئینگلی���زی‌‌و ئێمپایه‌ر‬ ‫ۆرڵد‌و زۆربه‌ی‌ ئه‌وانه‌شی‌ رویتێده‌كه‌ن‬ ‫سه‌رمایه‌دارو خاوه‌ن پاره‌ن‪.‬‬ ‫چێش���تخانه‌كه‌ هه‌ر جۆره‌ خواردنێكی‌‬ ‫له‌ش���وێنێكی‌ دیاریك���راوی‌ س���وریاو‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تانه‌وه‌ ب���ۆ دێت‌و‬ ‫به‌ناوبانگترین خواردنه‌كانیشی‌ ساوه‌ر‬ ‫به‌گۆشت‌و گه‌اڵمێوو كه‌بابی‌ حه‌له‌بیه‌‪.‬‬

‫به‌پێ���ی‌ به‌دواداچونی‌ ئاوێنه‌ ئێس���تا‬ ‫ئه‌و بینایه‌ی‌ كه‌ ریس���تۆرانتی‌ نارنجی‌‬ ‫تێدایه‌ له‌هه‌ولێر‪ ،‬به‌ته‌نیا ڕێس���تۆرانت‬ ‫نییه‌ به‌ڵك���و ده‌زگایه‌ك���ی‌ گه‌وره‌یه‌و‬ ‫له‌ژێر باڵه‌خانه‌یه‌كی‌ به‌رزدایه‌ ده‌زگاكه‌‬ ‫ستافه‌كه‌ی‌ به‌شی‌ هه‌ره‌ زۆریان عه‌ره‌بی‌‬ ‫سورین‌و كوردی‌ نازانن‪ ،‬چێشتخانه‌كه‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر ش���ه‌قامی‌ ‪ 100‬مه‌تری‌‬ ‫پش���ت هۆڵی‌ ئاشتی‌‌و ته‌نیشت گوندی‌‬ ‫ئینگلیزی‌ به‌رامب���ه‌ر ده‌رگای‌ ئێمپایه‌ر‬ ‫ۆرڵد‪.‬‬ ‫هه‌ر ئوتومبێلێك كه‌ دێت‪ ،‬له‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫گه‌یش���تن به‌به‌رده‌رگاكه‌‪ ،‬سوپچه‌كه‌ی‌‬ ‫راده‌س���ت ده‌كاو ده‌ڕوات���ه‌ ژوره‌وه‌‪،‬‬

‫له‌ده‌روازه‌ی‌ ریستۆرانته‌كه‌دا گارسۆنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫كچ پێشوازیت ده‌كا‌و شوێنی‌ دانیشتنت‬ ‫پێنیش���انده‌دات‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رێكی‌ گشتی‌‬ ‫چێش���تخانه‌كه‌ش به‌قات‌و بۆینباخه‌وه‌‬ ‫له‌س���وچێكه‌وه‌ وه‌س���تاوه‌و ب���ه‌وردی‌‬ ‫چاودێری���ی‌ چێش���تخانه‌و گارس���ۆن‌و‬ ‫میوانه‌كان ده‌كات‪.‬‬ ‫دیزاینی‌ ناو چێش���تخانه‌كه‌‪ ،‬دیزاینێكی‌‬ ‫كالس���یكی‌ عه‌ره‌بییه‌و ئاوازه‌كانی‌ ناو‬ ‫چێش���تخانه‌كه‌ش عه‌ره‌بین‪ ،‬س���تایلی‌‬ ‫گارس���ۆنه‌كانی‌ جلوبه‌رگیان سپییه‌كی‌‬ ‫تۆخه‌و قوماشه‌كه‌ی‌ تایبه‌ته‌و هه‌موشیان‬ ‫كاڵوێك���ی‌ تایبه‌تی���ان به‌س���ه‌ره‌وه‌یه‌و‬ ‫خواردنه‌كانیشیان تایبه‌ت‌و به‌ناوبانگن‪.‬‬

‫سلێمانی‌‪ ..‬شار ‌ی كلتور‌ه جیاوازو ره‌نگاوره‌نگه‌كان‬ ‫"شانگاهای‌" له‌سلێمانییه‌‬

‫مالك ‌ی ده‌بێته‌ سه‌رۆکی هه‌رێمی لوبنان‬

‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كۆیه‌ ش���ارێكی‌ مێژوییه‌‬ ‫خاوه‌نی‌ زۆرترین ش���وێنه‌واری‌ كۆنه‌ ك ‌ه‬ ‫بۆ یه‌ك دو سه‌ده‌ی‌ رابردو ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫له‌ئێستا به‌رێوبه‌رایه‌تی‌ شوێنه‌واری‌ كۆیه‌‬ ‫هه‌وڵده‌دات سه‌رجه‌م ش���وێنه‌واره‌كانی‌‬ ‫ش���اری‌ كۆیه‌ نۆژه‌نبكاته‌وه‌ ئه‌وانه‌شی‌‬ ‫موڵكی‌ حكوم���ه‌ت نین له‌خاوه‌نه‌كانیان‬ ‫بكڕێته‌وه‌ ئه‌وجا نۆژه‌نبكرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌رێوه‌ب���ه‌ری‌ فه‌رمانگه‌ی‌ ش���وێنه‌واری‌‬ ‫كۆی���ه‌ س���ه‌ركه‌وت س���ۆفی‌ له‌ب���اره‌ی‌‬ ‫نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌ ش���وێنه‌واره‌كانی‌ كۆیه‌‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د ك���ه‌ "له‌ماوه‌ی‌‬ ‫راب���ردو بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و ش���وێنه‌وارانه‌‬ ‫نۆژه‌نبكه‌نه‌وه‌ چه‌ندین پرۆژه‌یان هه‌بوه‌‬ ‫له‌وانه‌ شوێنه‌واری‌ قه‌یسه‌ریان له‌گوندی‌‬ ‫قه‌یس���ه‌ری‌ ك���ه‌ ئێس���تا به‌ته‌واوه‌تی‌‬ ‫نۆژه‌نكراوه‌ت���ه‌وه‌ كاره‌كان���ی‌ ته‌واوبوه‌‬ ‫هه‌روه‌ها كۆنكرێتكردن‌و س���ه‌وزكردنی‌‬ ‫قش���ڵه‌ی‌ كۆیه‌ كه‌ له‌‪%80‬ی‌ كاره‌كانی‌‬ ‫ته‌واوب���وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫چه‌ند خانویه‌كی‌ كه‌س���ایه‌تی‌ كۆیه‌ كه‌‬ ‫پێش���تر مه‌ترس���ی‌ روخانیان لێده‌كرا‬ ‫ب���ه‌اڵم دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ وه‌رمانگرت���ه‌وه‌‬ ‫ئه‌وجا ده‌ستمانكرد به‌نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌‌و‬ ‫ئێستاش له‌قۆناغی‌ ته‌واوبوندایه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌‬ ‫تاكو ئێس���تا ش���وێنه‌واری‌ ت���ری‌ كۆن‬ ‫زۆر م���اوه‌ له‌ش���اری‌ كۆیه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫نۆژه‌نبكرێنه‌وه‌‪،‬به‌اڵم به‌ه���ۆی‌ نه‌بونی‌‬ ‫موچ���ه‌‌و پێكنه‌هێنان���ی‌ حكومه‌ت���ه‌وه‌‬ ‫ئ���ه‌و كاره‌ به‌س���اردیی‌ به‌رێوه‌ده‌چێت‌و‬ ‫یه‌كێكی���ش ل���ه‌و ش���وێنه‌وارانه‌ خانی‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌ ك���ه‌ پێیده‌ڵێن خانی‌ مه‌حمود‬

‫کاوڕ‬ ‫ئه‌و ئیشوكاره‌ی‌ ئێس���تا به‌سه‌رتدا‬ ‫كه‌وتون ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ریان نه‌كه‌یت‬ ‫ئ���ه‌وا گرفت���ی‌ زیاترت بۆ دروس���ت‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫عه‌ره‌به‌كان زۆرترین خه‌ڵكی‌ كۆچبه‌ر له‌سلێمانیدا پێكده‌هێنن‌و له‌زۆربه‌ی‌ گه‌ڕه‌كانی‌‬ ‫شاردا نیشته‌جێن‬

‫ی‬ ‫ی مالك��� ‌‬ ‫ی گ���ه‌وره‌ ‌‬ ‫وێنه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی به‌ی���روت‌و نزی���ك‬ ‫له‌ئۆتۆس���تراد ‌‬ ‫ی‬ ‫فرچش���ۆكه‌خانه‌ی‌ ره‌فیق حه‌ریر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شیعه‌نشین ‌‬ ‫كه‌ ده‌كه‌وێت ‌ه ناوچه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پایته‌خت���ی‌ لوبنان���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌رایه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و والته‌دا‬ ‫له‌نێو راگه‌یاندنه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫دروستكرد‪ .‬به‌شێك له‌رۆژنامه‌كان ‌‬ ‫ئه‌و واڵته‌ به‌توانجه‌وه‌ نوس���یان ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫"مالكی‌ بووه‌ به‌س���ه‌رۆك ‌‬ ‫لوبنان"‪.‬‬

‫چه‌ند به‌نگالدیش���ی‌و نیپاڵییه‌ك له‌دانیشتنێكی‌ پش���وی‌ هه‌ینییاندا له‌باخی‌ گشتی‌‪ ،‬ئێستا نیپاڵی‌و به‌نگالدیشییه‌كان له‌زۆرێك‬ ‫له‌ماڵه‌ ده‌وڵه‌مه‌ندو الی‌ خاوه‌ن كۆمپانیاكان به‌تایبه‌تی‌ كۆمپانیاكانی‌ تایبه‌ت به‌ژینگه‌پارێزیی‌ كارده‌كه‌ن‪.‬‬

‫ش���انگاهای‌ شوێنێك‬ ‫بۆ كاتبه‌س���ه‌ربردنی‌‬ ‫چین���ی‌‌و كۆچبه‌رانی‌‬ ‫باش���ورو رۆژهه‌اڵت���ی‌‬ ‫ئاسیا له‌سلێمانی‌‬

‫شوێنه‌وارێکی دێرین له‌کاتی نۆژه‌نکردنه‌وه‌یدا‬ ‫ئاغ���ا له‌م���اوه‌ی‌ راب���ردو به‌خان���ی‌‬ ‫كاروانس���ه‌را ناس���رابو ئه‌گه‌ر ئه‌و خان ‌ه‬ ‫نۆژه‌نبكه‌ین���ه‌وه‌ ئه‌وا ش���تێكی‌ نه‌وعی‌‬ ‫ده‌بێت له‌سه‌رتاسه‌ری‌ كوردستان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌وه‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و بودجه‌ی‌‬ ‫بۆی‌ دانراوه‌ به‌ش���ی‌ ناكات‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌‬ ‫ی شوێنه‌واری‌‬ ‫ئێمه‌ وه‌كو به‌رێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫كۆیه‌ نوس���راومان ئاراس���ته‌ی‌ سه‌روی‌‬

‫گا‬

‫خۆمان ك���ردوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ پاره‌ی‌ زیاتر‬ ‫دابین بكرێت تا بتوانرێت به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫جوان نۆژه‌نیبكه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌رێوه‌به‌ری‌ ش���وێنه‌واری‌ كۆیه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌خاته‌رو كه‌ "دروستكردنی‌ باڵه‌خانه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانگه‌ی‌ كۆیه‌ یه‌كێك بوه‌ له‌پرۆژه‌كانی‌‬ ‫‪ 2013‬كه‌ ب���ڕی‌ ‪ 600‬ملیۆن دیناری‌ بۆ‬ ‫ته‌رخانك���راوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ره‌چاوكردنی‌‬

‫دوانه‌‬

‫پش���تگیری‌ ت���ه‌واو ئه‌كرێ���ت له‌الیه‌ن باری‌ ته‌ندروستیت زۆر خراپ بوه‌و‬ ‫خێزانه‌كه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌مه‌ش تۆ پێویستت به‌پێی‌ ئه‌و رێنماییانه‌ نه‌رۆیشتویت‬ ‫به‌وه‌ی���ه‌ هه‌م���و هه‌وڵه‌كان���ی‌ خ���ۆت ك���ه‌ پزیش���كه‌كان ئامۆژگاریی���ان‬ ‫كردبویت‪.‬‬ ‫بخه‌یته‌كار‪.‬‬

‫باخ���ی‌ گش���تی‌ رۆژانی هه‌ینی ش���وێنی‌ یه‌كت���ر بینینی‌ زۆرێك له‌ك���وڕ‌و كچانی‌‬ ‫به‌نگالدیشی‌‌و ئه‌سیویبی‌‌و هندی‌و نیپاڵییه‌کانه‌‬

‫به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ گش���تی‌‌و پاراس���تنی‌‬ ‫ش���وێنه‌واره‌كانی‌ كۆیه‌ ئاراس���ته‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ب���ڕه‌ پاره‌ی���ه‌ له‌دروس���تكردنی‌ بینای‌‬ ‫نوێی‌ فه‌رمانگه‌وه‌ ب���ۆ نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ندێك ش���وێنه‌واری‌ كۆیه‌ گۆڕدراوه‌‪،‬‬ ‫به‌وه‌ش شوێنه‌ ش���وێنه‌واریه‌كانی‌ كۆیه‌‬ ‫نۆژه‌نكراونه‌ته‌وه‌‌و له‌له‌ناوچون‌و كاولبون‬ ‫بۆ سه‌رده‌مێكی‌ تر پارێزراو ده‌بن"‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫ش���ه‌قامی‌ س���الم‌و‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ سیت ‌‬ ‫ی‬ ‫س���تار دیارتری���ن‬ ‫شوێنی‌ چینیه‌كان‬

‫شێر‬

‫فه‌‌ریک‬

‫ی توش���ی‌ كێش���ه‌یه‌كی‌ خێزانی‌ ده‌بیت‌و‬ ‫كێش���ه‌ داراییه‌كان���ت زیاتر بون‌و ت���ۆ ئه‌توانیت ئ���ه‌و س���اردییه‌ ‌‬ ‫هه‌م���و هاوكێش���ه‌كانی‌ كاره‌كانت نێوان خێزانه‌ك���ه‌ت چاكبكه‌یته‌وه‌و نازانیت چۆن مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵ بكه‌یت‪.‬‬ ‫تێكچوه‌‪ .‬به‌وریایی���ه‌وه‌ مامه‌ڵه‌یان به‌م���ه‌ش زیات���ر بایه‌خ���ت ده‌بێت پێویس���تیت به‌هاوكاری‌ كه‌س���انی‌ تر‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌خێزانه‌كه‌ت‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ بكه‌‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫دوپشک‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی مه‌رج���ه‌كان به‌س���ه‌ر هاوڕێكانت‬ ‫س���ه‌رقاڵ ‌‬ ‫هه‌م���و ئ���ه‌و نائومێدییه‌ی‌ كه‌ توش���ت ماوه‌یه‌كی‌ زۆر خۆش به‌سه‌رده‌به‌یت وزه‌یه‌كی‌ باش���ت هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆر‬ ‫هاتون ل���ه‌و ماوه‌یه‌ی‌ پێش���و خه‌ریكه‌ له‌گ���ه‌ڵ دۆس���تان‌و هاوڕێیانتان‪ ،‬ت���ۆ نه‌توانی���وه‌ س���ود له‌و به‌ئیش���وكاره‌كانته‌وه‌و ب���ه‌و له‌ش���وێنی‌ كاره‌كه‌ت مه‌س���ه‌پێنه‌‪.‬‬ ‫به‌كۆتا دێن‪ ،‬به‌س پێویس���تت به‌كاتی‌ خه‌ریك ‌ه له‌و ناخۆش���ییه‌ رزگارت وزه‌ی���ه‌ی‌ خ���ۆت وه‌ربگریت‌و هۆیه‌ش���ه‌وه‌ له‌وانه‌یه‌ كێش���ه‌ی‌ پێویس���ته‌ له‌رێی‌ راوێ���ژه‌وه‌ كاری‌‬ ‫مه‌رجداریی‌ بكه‌یت‪.‬‬ ‫ته‌ندروستیت بۆ دروست بێت‪.‬‬ ‫به‌كاریبهێنیت‪.‬‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫زیاتره‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ئ���ه‌م ماوه‌یه‌ به‌خت یاوه‌رته‌و زۆرینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫روداوه‌كان به‌دڵی‌ تۆ ئه‌ڕۆن‌و ئه‌توانی‌‬ ‫زۆرینه‌ی‌ ئیش���ه‌كانت ل���ه‌م ماوه‌یه‌دا‬ ‫ئه‌نجامبده‌یت‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫‪11‬‬

‫چێشتخان ‌ه دڵڕفێنه‌كه‌ی‌ ئه‌سه‌د ده‌گوازێته‌و‌ه بۆ هه‌ولێر‬ ‫ماڵئاوا‬ ‫پێنجش���ه‌ممه‌ی‌ رابردو‪ ،‬مه‌رگ هات‌و یه‌كێك له‌هونه‌رمه‌نده‌ هه‌ره‌‬ ‫داهێنه‌ره‌كانی‌ كوردی‌ له‌گه‌ڵ‌ خۆی‌ برد‪ ،‬عه‌باسی‌ كه‌مه‌ندی‌ شاعیرو‬ ‫نیگاركێش‌و س���یناریۆنوس‌و هونه‌رمه‌ندێكی‌ گه‌وره‌‌و ره‌س���ه‌ن بو‪،‬‬ ‫هونه‌رمه‌ندێك بو كه‌ وه‌ك نوس���ه‌رێكی‌ بی‌ بی‌ سی‌ فارسی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌رگیز ئاماده‌ نه‌بو هونه‌ره‌كه‌ی‌ به‌پاره‌ بفرۆشێت"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ كه‌مه‌ندی‌ كۆچیكرد‌و بۆ یه‌كجاری‌ به‌جێیهێشتین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ده‌نگه‌ جاویدانی‌‌و به‌روحه‌ س���پی‌‌و بێگه‌رده‌كه‌یه‌وه‌ له‌یاده‌وه‌ری‌‬ ‫كورددا به‌جاویدانی‌ ده‌مێنێته‌وه‌‪ .‬روحی‌ شاد‬

‫ئه‌سه‌دو ئه‌سمای هاوسه‌ری له‌گه‌ڵ جۆن کیری‌و هاوسه‌ره‌که‌ی‬

‫نارنج له‌هه‌ولێر‬ ‫ئا‪ :‬هانا ئیسماعیل‬ ‫چێشتخانه‌ی‌ "نارنج"‪ ،‬كه‌ له‌پێنج ساڵی‌‬ ‫رابردودا پێشوازی‌ له‌‪ 37‬سه‌رۆكی‌ واڵت‬ ‫كردوه‌و هه‌فتانه‌ دو جار به‌شار ئه‌سه‌دو‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ له‌دیمه‌شق سه‌ردانیان‬ ‫ده‌ك���رد‪ ،‬بنه‌و بارگه‌ی‌ گواس���ته‌وه‌ بۆ‬ ‫هه‌ولێ���ر‌و ئێس���تا پێش���وازی‌ له‌چینه‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی‌ كوردستان ده‌كات‪.‬‬ ‫م���اوه‌ی‌ زیات���ر له‌مانگێكه‌ ئی���داره‌ی‌‬ ‫چێش���تخانه‌ی‌ "نارن���ج"‪ ،‬ك���ه‌ به‌هۆی‌‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی‌ وێنه‌ی‌ به‌ش���ار ئه‌س���ه‌دو‬ ‫ئه‌س���مای‌ هاوس���ه‌ری‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ جۆن‬ ‫كی���ری‌ وه‌زی���ری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكاو‬

‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ ل���ه‌و چێش���تخانه‌یه‌دا‬ ‫ناوبانگێك���ی‌ جیهان���ی‌ په‌یداك���رد‪،‬‬ ‫گواستویه‌تیه‌وه‌ بۆ هه‌ولێری‌ پایته‌ختی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫نارن���ج ك���ه‌ س���اڵی‌ ‪ 2007‬كرایه‌وه‌‌و‬ ‫ده‌كه‌وت���ه‌ ناوچه‌ی‌ مه‌دحه‌ت پاش���ای‌‬ ‫دیمه‌شقه‌وه‌‪ ،‬چێشتخانه‌ی‌ دڵپه‌سه‌ندی‌‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌دی‌ س���ه‌رۆكی‌ سوریا بو‪،‬‬ ‫پێشتر پێشوازی‌ له‌‪ 37‬سه‌رۆك كۆمارو‬ ‫شاژن‌و پاشای‌ واڵتانی‌ جیهان كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ رۆژنامه‌ی‌ ئه‌نته‌رناشنال بیزنس‬ ‫تایمزی‌ به‌ریتانی‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و رۆژنامه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌ ‪ 5‬ساڵی‌‬ ‫رابردودا هه‌فتانه‌ به‌شار ئه‌سه‌د دو جار‬

‫ئه‌سه‌دو شا عه‌بدوڵال له‌ریستۆرانتی نارنج له‌دیمه‌شق‬

‫س���ه‌ردانی‌ ئه‌و چێشتخانه‌یه‌ی‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫ته‌الل نازم���ی‌ خ���اوه‌ن‌و به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫چێشتخانه‌كه‌ به‌رۆژنامه‌كه‌ی‌ راگه‌یاندوه‌‬ ‫كه‌ سۆفیای‌ شاژنی‌ ئیسپانیا‌و سه‌رۆكی‌‬ ‫پێشوی‌ فه‌ره‌نسا نیكۆالی‌ ساركۆزی‌‌و‬ ‫سكرتێری‌ گشتی‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‬ ‫كۆفی‌ عه‌ن���ان‌و چه‌ندین كه‌س���ایه‌تی‌‬ ‫دیكه‌ له‌و كه‌سایه‌تیه‌ به‌ناوبانگانه‌ بون‬ ‫سه‌ردانی‌ چێشتخانه‌كه‌یان كردوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ ك���ردوه‌ كه‌‬ ‫به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د ده‌هات ئه‌یوت هه‌مو‬ ‫ش���ته‌كان بخه‌الوه‌‌و ساوه‌ر به‌گۆشتێكم‬ ‫بۆ بهێن���ن‪ ،‬كه‌ به‌الیه‌وه‌ خۆش���ترین‌و‬ ‫به‌تامترین خواردن بو‪.‬‬

‫هه‌روه‌ها پێش���وازی‌ له‌به‌شار ئه‌سه‌دو‬ ‫ئه‌سمای‌ هاوسه‌ری‌‌و وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ئێس���تای‌ ئه‌مه‌ری���كا ج���ۆن كی���ری‌‌و‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫ناوب���راو باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ دوای‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ش���ه‌ڕ‌و پێكدادانه‌كانی‌ س���وریا‬ ‫پێینایه‌ چواره‌م ساڵییه‌وه‌‌و ئاسۆیه‌كی‌‬ ‫ب���ۆ كۆتای���ی‌ هاتن���ی‌ ئ���ه‌و قه‌یرانه‌‬ ‫به‌دینه‌كردوه‌ بڕیاریداوه‌ چێش���تخانه‌ی‌‬ ‫نارنج بگوازێته‌وه‌ بۆ ده‌ره‌وه‌ی‌ سوریا‪،‬‬ ‫به‌س���ه‌رنجدان له‌وه‌ش ك���ه‌ پاره‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر له‌هه‌ولێر هه‌ڵڕژاوه‌‪ ،‬كوردس���تانی‌‬ ‫به‌باش���ترین ش���وێن زانیوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫س���ه‌رله‌نوێ‌ كارو چاالكییه‌كانی���ان‬

‫شوێنه‌واره‌كان ‌ی كۆی ‌ه نۆژه‌ن ده‌كرێنه‌وه‌‬

‫شوێنی ریستۆرانتی نارنج له‌هه‌ولێر‬

‫ده‌س���تپێبكه‌نه‌وه‌‌و چێش���تخانه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌كۆی‌ كه‌لوپه‌ل‌و ستافه‌كه‌یه‌وه‌ كه‌ ‪60‬‬ ‫كارمه‌ندو چێش���تلێنه‌رن له‌گه‌ڵ‌ خۆیدا‬ ‫هێناوه‌ بۆ هه‌ولێر‪.‬‬ ‫چێش���تخانه‌ی‌ نارنج له‌هه‌ولێر ئێس���تا‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ ناوچه‌یه‌كی‌ بازرگانی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫نێوان گون���دی‌ ئینگلی���زی‌‌و ئێمپایه‌ر‬ ‫ۆرڵد‌و زۆربه‌ی‌ ئه‌وانه‌شی‌ رویتێده‌كه‌ن‬ ‫سه‌رمایه‌دارو خاوه‌ن پاره‌ن‪.‬‬ ‫چێش���تخانه‌كه‌ هه‌ر جۆره‌ خواردنێكی‌‬ ‫له‌ش���وێنێكی‌ دیاریك���راوی‌ س���وریاو‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تانه‌وه‌ ب���ۆ دێت‌و‬ ‫به‌ناوبانگترین خواردنه‌كانیشی‌ ساوه‌ر‬ ‫به‌گۆشت‌و گه‌اڵمێوو كه‌بابی‌ حه‌له‌بیه‌‪.‬‬

‫به‌پێ���ی‌ به‌دواداچونی‌ ئاوێنه‌ ئێس���تا‬ ‫ئه‌و بینایه‌ی‌ كه‌ ریس���تۆرانتی‌ نارنجی‌‬ ‫تێدایه‌ له‌هه‌ولێر‪ ،‬به‌ته‌نیا ڕێس���تۆرانت‬ ‫نییه‌ به‌ڵك���و ده‌زگایه‌ك���ی‌ گه‌وره‌یه‌و‬ ‫له‌ژێر باڵه‌خانه‌یه‌كی‌ به‌رزدایه‌ ده‌زگاكه‌‬ ‫ستافه‌كه‌ی‌ به‌شی‌ هه‌ره‌ زۆریان عه‌ره‌بی‌‬ ‫سورین‌و كوردی‌ نازانن‪ ،‬چێشتخانه‌كه‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر ش���ه‌قامی‌ ‪ 100‬مه‌تری‌‬ ‫پش���ت هۆڵی‌ ئاشتی‌‌و ته‌نیشت گوندی‌‬ ‫ئینگلیزی‌ به‌رامب���ه‌ر ده‌رگای‌ ئێمپایه‌ر‬ ‫ۆرڵد‪.‬‬ ‫هه‌ر ئوتومبێلێك كه‌ دێت‪ ،‬له‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫گه‌یش���تن به‌به‌رده‌رگاكه‌‪ ،‬سوپچه‌كه‌ی‌‬ ‫راده‌س���ت ده‌كاو ده‌ڕوات���ه‌ ژوره‌وه‌‪،‬‬

‫له‌ده‌روازه‌ی‌ ریستۆرانته‌كه‌دا گارسۆنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫كچ پێشوازیت ده‌كا‌و شوێنی‌ دانیشتنت‬ ‫پێنیش���انده‌دات‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رێكی‌ گشتی‌‬ ‫چێش���تخانه‌كه‌ش به‌قات‌و بۆینباخه‌وه‌‬ ‫له‌س���وچێكه‌وه‌ وه‌س���تاوه‌و ب���ه‌وردی‌‬ ‫چاودێری���ی‌ چێش���تخانه‌و گارس���ۆن‌و‬ ‫میوانه‌كان ده‌كات‪.‬‬ ‫دیزاینی‌ ناو چێش���تخانه‌كه‌‪ ،‬دیزاینێكی‌‬ ‫كالس���یكی‌ عه‌ره‌بییه‌و ئاوازه‌كانی‌ ناو‬ ‫چێش���تخانه‌كه‌ش عه‌ره‌بین‪ ،‬س���تایلی‌‬ ‫گارس���ۆنه‌كانی‌ جلوبه‌رگیان سپییه‌كی‌‬ ‫تۆخه‌و قوماشه‌كه‌ی‌ تایبه‌ته‌و هه‌موشیان‬ ‫كاڵوێك���ی‌ تایبه‌تی���ان به‌س���ه‌ره‌وه‌یه‌و‬ ‫خواردنه‌كانیشیان تایبه‌ت‌و به‌ناوبانگن‪.‬‬

‫سلێمانی‌‪ ..‬شار ‌ی كلتور‌ه جیاوازو ره‌نگاوره‌نگه‌كان‬ ‫"شانگاهای‌" له‌سلێمانییه‌‬

‫مالك ‌ی ده‌بێته‌ سه‌رۆکی هه‌رێمی لوبنان‬

‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كۆیه‌ ش���ارێكی‌ مێژوییه‌‬ ‫خاوه‌نی‌ زۆرترین ش���وێنه‌واری‌ كۆنه‌ ك ‌ه‬ ‫بۆ یه‌ك دو سه‌ده‌ی‌ رابردو ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫له‌ئێستا به‌رێوبه‌رایه‌تی‌ شوێنه‌واری‌ كۆیه‌‬ ‫هه‌وڵده‌دات سه‌رجه‌م ش���وێنه‌واره‌كانی‌‬ ‫ش���اری‌ كۆیه‌ نۆژه‌نبكاته‌وه‌ ئه‌وانه‌شی‌‬ ‫موڵكی‌ حكوم���ه‌ت نین له‌خاوه‌نه‌كانیان‬ ‫بكڕێته‌وه‌ ئه‌وجا نۆژه‌نبكرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌رێوه‌ب���ه‌ری‌ فه‌رمانگه‌ی‌ ش���وێنه‌واری‌‬ ‫كۆی���ه‌ س���ه‌ركه‌وت س���ۆفی‌ له‌ب���اره‌ی‌‬ ‫نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌ ش���وێنه‌واره‌كانی‌ كۆیه‌‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د ك���ه‌ "له‌ماوه‌ی‌‬ ‫راب���ردو بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و ش���وێنه‌وارانه‌‬ ‫نۆژه‌نبكه‌نه‌وه‌ چه‌ندین پرۆژه‌یان هه‌بوه‌‬ ‫له‌وانه‌ شوێنه‌واری‌ قه‌یسه‌ریان له‌گوندی‌‬ ‫قه‌یس���ه‌ری‌ ك���ه‌ ئێس���تا به‌ته‌واوه‌تی‌‬ ‫نۆژه‌نكراوه‌ت���ه‌وه‌ كاره‌كان���ی‌ ته‌واوبوه‌‬ ‫هه‌روه‌ها كۆنكرێتكردن‌و س���ه‌وزكردنی‌‬ ‫قش���ڵه‌ی‌ كۆیه‌ كه‌ له‌‪%80‬ی‌ كاره‌كانی‌‬ ‫ته‌واوب���وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫چه‌ند خانویه‌كی‌ كه‌س���ایه‌تی‌ كۆیه‌ كه‌‬ ‫پێش���تر مه‌ترس���ی‌ روخانیان لێده‌كرا‬ ‫ب���ه‌اڵم دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ وه‌رمانگرت���ه‌وه‌‬ ‫ئه‌وجا ده‌ستمانكرد به‌نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌‌و‬ ‫ئێستاش له‌قۆناغی‌ ته‌واوبوندایه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌‬ ‫تاكو ئێس���تا ش���وێنه‌واری‌ ت���ری‌ كۆن‬ ‫زۆر م���اوه‌ له‌ش���اری‌ كۆیه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫نۆژه‌نبكرێنه‌وه‌‪،‬به‌اڵم به‌ه���ۆی‌ نه‌بونی‌‬ ‫موچ���ه‌‌و پێكنه‌هێنان���ی‌ حكومه‌ت���ه‌وه‌‬ ‫ئ���ه‌و كاره‌ به‌س���اردیی‌ به‌رێوه‌ده‌چێت‌و‬ ‫یه‌كێكی���ش ل���ه‌و ش���وێنه‌وارانه‌ خانی‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌ ك���ه‌ پێیده‌ڵێن خانی‌ مه‌حمود‬

‫کاوڕ‬ ‫ئه‌و ئیشوكاره‌ی‌ ئێس���تا به‌سه‌رتدا‬ ‫كه‌وتون ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ریان نه‌كه‌یت‬ ‫ئ���ه‌وا گرفت���ی‌ زیاترت بۆ دروس���ت‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫عه‌ره‌به‌كان زۆرترین خه‌ڵكی‌ كۆچبه‌ر له‌سلێمانیدا پێكده‌هێنن‌و له‌زۆربه‌ی‌ گه‌ڕه‌كانی‌‬ ‫شاردا نیشته‌جێن‬

‫ی‬ ‫ی مالك��� ‌‬ ‫ی گ���ه‌وره‌ ‌‬ ‫وێنه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی به‌ی���روت‌و نزی���ك‬ ‫له‌ئۆتۆس���تراد ‌‬ ‫ی‬ ‫فرچش���ۆكه‌خانه‌ی‌ ره‌فیق حه‌ریر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شیعه‌نشین ‌‬ ‫كه‌ ده‌كه‌وێت ‌ه ناوچه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پایته‌خت���ی‌ لوبنان���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌رایه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و والته‌دا‬ ‫له‌نێو راگه‌یاندنه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫دروستكرد‪ .‬به‌شێك له‌رۆژنامه‌كان ‌‬ ‫ئه‌و واڵته‌ به‌توانجه‌وه‌ نوس���یان ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫"مالكی‌ بووه‌ به‌س���ه‌رۆك ‌‬ ‫لوبنان"‪.‬‬

‫چه‌ند به‌نگالدیش���ی‌و نیپاڵییه‌ك له‌دانیشتنێكی‌ پش���وی‌ هه‌ینییاندا له‌باخی‌ گشتی‌‪ ،‬ئێستا نیپاڵی‌و به‌نگالدیشییه‌كان له‌زۆرێك‬ ‫له‌ماڵه‌ ده‌وڵه‌مه‌ندو الی‌ خاوه‌ن كۆمپانیاكان به‌تایبه‌تی‌ كۆمپانیاكانی‌ تایبه‌ت به‌ژینگه‌پارێزیی‌ كارده‌كه‌ن‪.‬‬

‫ش���انگاهای‌ شوێنێك‬ ‫بۆ كاتبه‌س���ه‌ربردنی‌‬ ‫چین���ی‌‌و كۆچبه‌رانی‌‬ ‫باش���ورو رۆژهه‌اڵت���ی‌‬ ‫ئاسیا له‌سلێمانی‌‬

‫شوێنه‌وارێکی دێرین له‌کاتی نۆژه‌نکردنه‌وه‌یدا‬ ‫ئاغ���ا له‌م���اوه‌ی‌ راب���ردو به‌خان���ی‌‬ ‫كاروانس���ه‌را ناس���رابو ئه‌گه‌ر ئه‌و خان ‌ه‬ ‫نۆژه‌نبكه‌ین���ه‌وه‌ ئه‌وا ش���تێكی‌ نه‌وعی‌‬ ‫ده‌بێت له‌سه‌رتاسه‌ری‌ كوردستان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌وه‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و بودجه‌ی‌‬ ‫بۆی‌ دانراوه‌ به‌ش���ی‌ ناكات‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌‬ ‫ی شوێنه‌واری‌‬ ‫ئێمه‌ وه‌كو به‌رێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫كۆیه‌ نوس���راومان ئاراس���ته‌ی‌ سه‌روی‌‬

‫گا‬

‫خۆمان ك���ردوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ پاره‌ی‌ زیاتر‬ ‫دابین بكرێت تا بتوانرێت به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫جوان نۆژه‌نیبكه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌رێوه‌به‌ری‌ ش���وێنه‌واری‌ كۆیه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌خاته‌رو كه‌ "دروستكردنی‌ باڵه‌خانه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانگه‌ی‌ كۆیه‌ یه‌كێك بوه‌ له‌پرۆژه‌كانی‌‬ ‫‪ 2013‬كه‌ ب���ڕی‌ ‪ 600‬ملیۆن دیناری‌ بۆ‬ ‫ته‌رخانك���راوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ره‌چاوكردنی‌‬

‫دوانه‌‬

‫پش���تگیری‌ ت���ه‌واو ئه‌كرێ���ت له‌الیه‌ن باری‌ ته‌ندروستیت زۆر خراپ بوه‌و‬ ‫خێزانه‌كه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌مه‌ش تۆ پێویستت به‌پێی‌ ئه‌و رێنماییانه‌ نه‌رۆیشتویت‬ ‫به‌وه‌ی���ه‌ هه‌م���و هه‌وڵه‌كان���ی‌ خ���ۆت ك���ه‌ پزیش���كه‌كان ئامۆژگاریی���ان‬ ‫كردبویت‪.‬‬ ‫بخه‌یته‌كار‪.‬‬

‫باخ���ی‌ گش���تی‌ رۆژانی هه‌ینی ش���وێنی‌ یه‌كت���ر بینینی‌ زۆرێك له‌ك���وڕ‌و كچانی‌‬ ‫به‌نگالدیشی‌‌و ئه‌سیویبی‌‌و هندی‌و نیپاڵییه‌کانه‌‬

‫به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ گش���تی‌‌و پاراس���تنی‌‬ ‫ش���وێنه‌واره‌كانی‌ كۆیه‌ ئاراس���ته‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ب���ڕه‌ پاره‌ی���ه‌ له‌دروس���تكردنی‌ بینای‌‬ ‫نوێی‌ فه‌رمانگه‌وه‌ ب���ۆ نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ندێك ش���وێنه‌واری‌ كۆیه‌ گۆڕدراوه‌‪،‬‬ ‫به‌وه‌ش شوێنه‌ ش���وێنه‌واریه‌كانی‌ كۆیه‌‬ ‫نۆژه‌نكراونه‌ته‌وه‌‌و له‌له‌ناوچون‌و كاولبون‬ ‫بۆ سه‌رده‌مێكی‌ تر پارێزراو ده‌بن"‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫ش���ه‌قامی‌ س���الم‌و‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ سیت ‌‬ ‫ی‬ ‫س���تار دیارتری���ن‬ ‫شوێنی‌ چینیه‌كان‬

‫شێر‬

‫فه‌‌ریک‬

‫ی توش���ی‌ كێش���ه‌یه‌كی‌ خێزانی‌ ده‌بیت‌و‬ ‫كێش���ه‌ داراییه‌كان���ت زیاتر بون‌و ت���ۆ ئه‌توانیت ئ���ه‌و س���اردییه‌ ‌‬ ‫هه‌م���و هاوكێش���ه‌كانی‌ كاره‌كانت نێوان خێزانه‌ك���ه‌ت چاكبكه‌یته‌وه‌و نازانیت چۆن مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵ بكه‌یت‪.‬‬ ‫تێكچوه‌‪ .‬به‌وریایی���ه‌وه‌ مامه‌ڵه‌یان به‌م���ه‌ش زیات���ر بایه‌خ���ت ده‌بێت پێویس���تیت به‌هاوكاری‌ كه‌س���انی‌ تر‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌خێزانه‌كه‌ت‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ بكه‌‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫دوپشک‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی مه‌رج���ه‌كان به‌س���ه‌ر هاوڕێكانت‬ ‫س���ه‌رقاڵ ‌‬ ‫هه‌م���و ئ���ه‌و نائومێدییه‌ی‌ كه‌ توش���ت ماوه‌یه‌كی‌ زۆر خۆش به‌سه‌رده‌به‌یت وزه‌یه‌كی‌ باش���ت هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆر‬ ‫هاتون ل���ه‌و ماوه‌یه‌ی‌ پێش���و خه‌ریكه‌ له‌گ���ه‌ڵ دۆس���تان‌و هاوڕێیانتان‪ ،‬ت���ۆ نه‌توانی���وه‌ س���ود له‌و به‌ئیش���وكاره‌كانته‌وه‌و ب���ه‌و له‌ش���وێنی‌ كاره‌كه‌ت مه‌س���ه‌پێنه‌‪.‬‬ ‫به‌كۆتا دێن‪ ،‬به‌س پێویس���تت به‌كاتی‌ خه‌ریك ‌ه له‌و ناخۆش���ییه‌ رزگارت وزه‌ی���ه‌ی‌ خ���ۆت وه‌ربگریت‌و هۆیه‌ش���ه‌وه‌ له‌وانه‌یه‌ كێش���ه‌ی‌ پێویس���ته‌ له‌رێی‌ راوێ���ژه‌وه‌ كاری‌‬ ‫مه‌رجداریی‌ بكه‌یت‪.‬‬ ‫ته‌ندروستیت بۆ دروست بێت‪.‬‬ ‫به‌كاریبهێنیت‪.‬‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫زیاتره‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ئ���ه‌م ماوه‌یه‌ به‌خت یاوه‌رته‌و زۆرینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫روداوه‌كان به‌دڵی‌ تۆ ئه‌ڕۆن‌و ئه‌توانی‌‬ ‫زۆرینه‌ی‌ ئیش���ه‌كانت ل���ه‌م ماوه‌یه‌دا‬ ‫ئه‌نجامبده‌یت‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫دیدێكی مێژوییان ‌ه بۆ پارت ‌ه سیاسیی ‌ه كوردییه‌كان‬ ‫باشوری كوردستان‌وه‌ك نمونه‌‬

‫دەربارەی خۆکوشتنی ئافرەتان‪:‬‬ ‫دروستبونی" کۆمەڵگای ئەنانیەت"‬ ‫چەمک����ی ئەنانی����ەت‪،Egoism ،‬‬ ‫گرن����گ‌و‬ ‫لەچەمک����ە‬ ‫یەکێک����ە‬ ‫سەرەکییەکانی"کۆمەڵناسی خۆکوشتن‬ ‫"الی کۆمەڵناس����ی فەرەنس����ی ئیمیلی‬ ‫دۆرکهایم‪ .‬ئەم چەمکە کەمتر چەمکێکی‬ ‫دەرونی����ی‌و کۆمەاڵیەتی����ی‌و زیات����ر‬ ‫چەمکێکی کۆمەاڵیەت����ی‌و فەرهه‌نگییە‪.‬‬ ‫ئەنانیەت لێ����رەدا ئەوەندەی ھێمایە بۆ‬ ‫دروستبونی هه‌لومەرجێکی کۆمەاڵیەتیی‬ ‫کە تاکەکەس����ەکان تیای����دا لەیەکتری‬ ‫دادەبڕێ����ن‌و هاوبەش����ێکی ڕاس����تەقینە‬ ‫نیی����ە کۆیانبکات����ەوە‪ ،‬ئەوەندە ھێما بۆ‬ ‫دروستبونی جۆرێک لەکاراکتەرو ئاکاری‬ ‫تایبەت ناکات‪ .‬ب����ۆ ڕونکردنەوەی ئەم‬ ‫خاڵە با س����ەرنجێک ل����ەو پەیوەندییە‬ ‫بدەین کە دۆرکهایم لەنێوان خۆکوشتن‌و‬ ‫خۆویس����تیی‪ ،‬ی����ان ئەنانیەت����دا‪،‬‬ ‫پێشنیاریدەکات‪.‬‬ ‫ئەنانیەت‌و خۆکوشتن‬ ‫بەبۆچون����ی دۆرکهای����م یەکەمی����ن‬ ‫پرۆسەی س����ەرەکیی کە ڕۆڵێکی گەورە‬ ‫لەدی����اردەی خۆکوش����تندا دەبینێ����ت‬ ‫دروستبونی ئەنانیەت‪ ،‬خۆویستییە‪ .‬الی‬ ‫دۆرکهایم مرۆڤ کاتێک دەبێتە خاوەنی‬ ‫"کەس����ایەتیی خۆویس����ت" و هه‌ڵگری‬ ‫"خودێکی ئەنان����ی" کە لەکۆمەڵگایەکدا‬ ‫بژی پرۆسە سەرەکییەکانی ئامێزانبونی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی تیایدا توش����ی فەش����ەلی‬ ‫گەورە بوبن‌و تاکەکەس����ێک درستبوبێت‬ ‫نامۆو ناحەز بەو پرۆسانە‪ .‬بەمانایەکی‬ ‫دیک����ە ئەنانی����ەت‪ ،‬خۆویس����تییی‪،‬‬ ‫دیاردەیەکی س����ایکۆلۆژیی نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دەرەنجامی پرۆس����ەیەکی کۆمەاڵیەتیی‬ ‫تایبەتە‪ .‬بەالی دۆرکهایمەوە ئەو س����ێ‬ ‫شێوازە سەرەکییەی ژیانی کۆمەاڵیەتیش‬ ‫کە تاکەکەس ئامێزاندەکەن‌و لەنامۆبون‬ ‫ڕزگاریدەک����ەن بریتی����ن لەخێزان‌و دین‌و‬ ‫سیاس����ەت‪ .‬خێزان یەکەی س����ەرەکی‬ ‫"ژیانی تایبەت"یی‌و دین‌وسیاس����ەتیش‬ ‫یەکەی س����ەرەکی "ژیانی گش����تیی"ن‪.‬‬ ‫کەی هه‌س����تکردن بەنامۆبون����ی تەواو‬ ‫لەخێزان‌و دین‌و سیاس����ەت دروس����تبو‪،‬‬ ‫کەی ئ����ەم س����ێ دەرکەوت����ە گرنگەی‬ ‫ژیانی کۆمەاڵیەتی����ی لەوە کەوتن ھێزی‬ ‫ئامێزانکردنی تاکەکەس����ەکان بن لەناو‬ ‫کۆمەڵ����گادا‪ ،‬لەوێدا ئەنانی����ەت دەبێتە‬ ‫دیاردەیەک����ی کۆمەاڵیەتیی بەرچاو‪ .‬لەم‬ ‫دۆخەدا تاکەکەس����ێک دروس����تدەبێت‬ ‫تەنه����ا پەناگایەک بەهانای����ەوە بچێت‬ ‫خودی خۆیەتی‪ ،‬خۆی دەبێتە سێنتەری‬ ‫هه‌مو چاالکییەکانی خۆی‌و هه‌ر خۆشی‬ ‫دەبێت بەسەرچاوەی هه‌مو بەهاو نرخ‌و‬ ‫ئینتیم����او پەیوەندییەکان����ی‪ .‬ئەمە ئەو‬ ‫س����اتەوەختەیە کە نە پەیوەندییەکانی‬ ‫ن����او خێزان‪ ،‬نە پەیوەندییە دینییەکان‌و‬ ‫نە پەیوەندییە سیاس����ییەکان‪ ،‬ده‌توانن‬ ‫بەفری����ای تاکەک����ەس بک����ەون‌و وەک‬ ‫پەیوەندی گ����ەرم‌و مانادارو ش����ێوازی‬ ‫گرنگ����ی ئینتیما ئامادەبن‪ .‬ئەم دۆخە‬ ‫ل����ەو کۆمەڵگایانەدا دروس����تدەبێت کە‬ ‫لەدۆخی گواستنەوەدان لەکۆمەڵگایەکی‬ ‫تەقلیدیی س����ادەوە ب����ۆ کۆمەڵگایەکی‬ ‫نوێیی ئاڵۆزو پڕ جیاوازیی‪ ،‬تیایدا هه‌م‬ ‫ش����ێوازەکانی هاریکاریی کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫هه‌م ش����ێوازەکانی خۆڕێکخستن‌و هه‌م‬ ‫سیستمی بەهاو نرخە کۆمەاڵیەتییەکان‌و‬ ‫ه����ه‌م ئەخالقیات����ی تاکەکەس����ی‌و‬ ‫دەس����تەجەمعی گۆڕان����ی گەورەی����ان‬ ‫بەسەردادێت‪.‬‬ ‫لەکوێدا تاکەک����ەس تاڕادەیەکی باش‬ ‫ئامێزانبێ����ت‌و هه‌س����ت بەئەندامبون����ی‬ ‫خ����ۆی ب����کات لەن����او خێ����زان‌و گروپە‬ ‫دینی����ی‌و سیاس����ییەکاندا‪ ،‬واتە لەکوێدا‬ ‫ئەو تاکەکەس����ە ئامێزانبو لەناو "ژیانی‬ ‫تایبەت" و "ژیانی گش����تیی"دا‪ ،‬ئەودەم‬ ‫ئەگ����ەری خۆکوش����تنی کەمدەبێتەوە‪.‬‬ ‫بەاڵم تاکەکەس چەند پەیوەندییەکانی‬ ‫ب����ەو س����ێ ڕەهه‌ن����دەی ژیان����ی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی����ەوە الوازبێ����ت‪ ،‬چەند ئەو‬ ‫گروپانە بەش����ێکنەبن لەژیانی هاوبەشی‬ ‫ئەو‪ ،‬چەندە نەتوانن بەش����ێوازی جیاواز‬ ‫بەخۆیانییەوە گرێبدەن‌و مانایەک بەبونی‬ ‫تاکەکەسیی‌ودەس����تەجەمعی ببەخشن‪،‬‬ ‫شێوازی تایبەتی هاریکاریی‌و هاودەردیی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی بۆ مەیسەربکەن‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫ئەگ����ەری تەنهاکەوتن����ی کۆمەاڵیەتیی‌و‬

‫کەی هه‌ستکردن‬ ‫بەنامۆبونی‬ ‫تەواو لەخێزان‌و‬ ‫دین‌و سیاسەت‬ ‫دروستبو‪ ،‬لەوێدا‬ ‫ئەنانیەت دەبێتە‬ ‫دیاردەیەکی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی‬ ‫بەرچاو‬ ‫تەریکبون‌و داخران بەڕوی خود خۆیداو‬ ‫هه‌س����تکردن بەنامۆب����ون گەورەت����رو‬ ‫فراوانتر دەبێت‪ .‬ئامێزاننەبون لەناو ئەو‬ ‫ڕەهه‌ندە گرنگانەی ژیانی تاکەس����یی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتییداو ئەزمونکردنی بەهاکانی‬ ‫ئ����ەو ژیانە وەک بەه����ای نامۆو ناکۆک‬ ‫بەتاکەکەس‪ ،‬تاکەکەس بەرەو ناوەوەی‬ ‫خ����ۆی پاڵپێوەدەنێ����ت‌و دوریدەخاتەوە‬ ‫لەدونیای دەرەوەی خۆی‪ .‬لێرەدا "منی‬ ‫تاکەکەس����یی" دەکەوێتە پەیوەندییەکی‬ ‫ت����ەواو نێگەتیڤ‌و تەنان����ەت ناحەزەوە‬ ‫لەگەڵ "منی دەس����تەجەمعی" دا‪" ،‬منی‬ ‫تاکەکەسیی" ھیچ پەیوەندییەکی ماناداری‬ ‫لەگەڵ ئەو "منە دەس����تەجەمعیی"ەدا‬ ‫بۆ دروستناکرێت‌و لەزۆر ڕوەوە چەندان‬ ‫درزی کۆمەاڵیەت����ی‌و بەهایی‌و دەرونیی‬ ‫لەنێ����وان ئ����ەوو یەک����ە کۆمەاڵیەتییە‬ ‫س����ەرەکییەکاندا دروستدەبێت‪ .‬بەمەش‬ ‫هه‌م����و پردەکان����ی پەیوەندییکردن����ی‬ ‫بەکۆمەڵگاوە دەڕوخێت‪.‬‬ ‫تاکەکەس وەک سێنتەرێکی تەنها‬ ‫دورکهای����م پێیوای����ە ئ����ەم داخرانەی‬ ‫تاکەکەس ب����ەڕوی خۆیداو ئەم پچڕانی‬ ‫پەیوەندییە بەدونی����ای دەرەوە بڕێکی‬ ‫گ����ەورە لەئەنانی����ەت دروس����تدەکات‪،‬‬ ‫بەجۆرێک تاکەکەس خۆی دەبێتە تاقە‬ ‫سێنتەری ژیانی خۆی‌و شتێک لەدەرەوەی‬ ‫خۆیدا نامێنێت����ەوە مانایەکی تایبەتیی‬ ‫ب����ۆ ئەو هه‌بێ����ت‪ .‬ئەمەش هه‌س����تێکی‬ ‫قوڵ بەنامۆبون‌و بەپارچەپارچەبونێکی‬ ‫ناوەکیی تێکش����کێنەرانە لەتاکەکەسدا‬ ‫دروستدەکات‪ ،‬کە پرۆسەی ئامێزانبونی‬ ‫کۆمەاڵیەتی����ی ت����ەواو وێران����دەکات‌و‬ ‫جۆرێک����ی ترس����ناک لەهه‌س����تکردن‬ ‫بەتەنهایی‌و کەنارگیربونی کۆمەاڵیەتیی‬ ‫لێدەکەوێت����ەوە‪ .‬ل����ەم ڕوانین����ەدا‬ ‫کەس����ی ئەنانی کەس����ێکی بەدبەخت‌و‬ ‫نابەختەوەرە‪ ،‬چونکە جگە لەتاکەکەسی‬ ‫دابڕاوو بونەوەری بێئینتیما‪ ،‬شتێکی تر‬ ‫لەدونیای دەوروب����ەری خۆیدا نابینێت‪.‬‬ ‫ئامان����ج‌و ئومێدێک نابینێ����ت هه‌وڵبدات‬ ‫پێیانبگات‌و ژیانی خۆی بۆ تەرخانبکات‪.‬‬ ‫مانای����ەک لەئینتیماکردنیدا بۆ ئەم یان‬ ‫ئەو ڕەهه‌ندی کۆمەاڵیەتیی نادۆزێتەوەو‬ ‫دەبێتە دونیایەکی داخراو بەڕوی خۆی‌و‬ ‫وەسوەس����ەو خ����ەم‌و بێزاری����ی‌و ترس‌و‬ ‫گومانەکانی خۆیدا‪ .‬ئەمە وادەکات کەسی‬ ‫ئەنانی ببێتە کەسێکی خەمۆک‌وغەمبار‪،‬‬ ‫ڕەش����بین‌و بێئومێد‪ ،‬بێدۆست‌و بێپەنا‪،‬‬ ‫تەنه����ا لەبەردەم����ی دونی����او دیاردەو‬ ‫فش����ارەکانیدا‪ .‬بەکورتیی ئەو کەسانەی‬ ‫دەبن����ە هه‌ڵگریی ئەم جۆرە لەئەنانیەت‬ ‫زۆرجار ئەو کەسانەن کە خۆیاندەکوژن‪،‬‬ ‫چونکە هه‌س����تناکەن لەن����او کۆمەڵگادا‬ ‫پەناگایەک ماوەتەوە پەنای بۆببەن‪ ،‬نە‬ ‫خێزان دەتوانێت ئەو پەناگایە بێت‪ ،‬نە‬ ‫دین‌و نە سیاسەتیش‪ ،‬نە ژیانی تایبەت‌و‬ ‫نە ژیانی گش����تیی‪ .‬خۆکوشتن دەبێتە‬ ‫دەروازەیەک ب����ۆ دەرچون لەم دونیایەو‬ ‫زۆرج����ار دەبێتە کردەیەک����ی ناڕەزایی‬ ‫بەرامبەر بەو دونیایە‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫د‪.‬كه‌یوان ئازاد ئه‌نوه‌ر‬ ‫پسپۆری بواری مێژو‬ ‫یه‌كێ���ك له‌پێكهێنه‌ره‌كانی كۆمه‌ڵگای‬ ‫ك���وردی پارت���ه‌ سیاس���ییه‌كانن‪ .‬ئه‌و‬ ‫پارتانه‌ی له‌س���ه‌رده‌م‌و ماوه‌یه‌كی نزیكی‬ ‫مێژوییدا له‌دایكبون‪ .‬له‌دایكبونیش���یان‬ ‫جیاواز له‌ه���ه‌ر زینده‌وه‌رێكی ئاس���ایی‬ ‫ت���ر له‌هه‌ن���او‌و ڕه‌حمی ی���ه‌ك دایكه‌وه‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یان گرت���وه‌‪ ،‬ئه‌ویش دایكی‬ ‫نیشتمانه‌‪‌.‬واته‌ ئه‌وان‌وه‌ك چه‌ند تاكێك‬ ‫له‌زینده‌وه‌رانی سه‌ر ڕوی زه‌وی له‌ڕه‌حمی‬ ‫چه‌ندین دایكه‌وه‌ له‌دایك نه‌بون‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫هه‌مویان هی ی���ه‌ك هه‌ناو‌و ڕه‌حم بون‪.‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ جیاوازی ئ���ه‌وان له‌هه‌ر پارت‌و‬ ‫ڕێكخراو‌و ته‌نان���ه‌ت زینده‌وه‌رێكی تری‬ ‫س���ه‌ر ڕوی ئه‌م زه‌مینه‌ ئ���ه‌وه‌ بو‪ ،‬كه‌‬ ‫ئ���ه‌وان‌وه‌ك چه‌ند منداڵێكی یه‌ك دایك‬ ‫له‌قه‌باره‌‌و شێوه‌‌و ڕه‌فتاردا جیاواز بون‪.‬‬ ‫به‌‌واتایه‌ك���ی تر ئ���ه‌وان هه‌مویان یه‌ك‬ ‫م���اده‌ ب���ون له‌چه‌ند بوتڵێك���ی جیاواز‬ ‫له‌قه‌باره‌‌و ش���ێوه‌دا‪ .‬ئه‌وه‌ش بۆ ئاستی‬ ‫جه‌ماوه‌ری‌و تێگه‌یشتنی دامه‌زرێنه‌ران‌و‬ ‫به‌رپرس���انی گه‌ڕاوه‌ت���ه‌وه‌ ل���ه‌كاری‬ ‫سیاس���ییاندا‪ ،‬تا هه‌ریه‌كه‌یان به‌شێوه‌‌و‬ ‫ڕه‌نگێك خۆیان بنوێنن‪‌.‬واته‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫بازاڕی خۆیانی پ���ێ گه‌رم بكه‌ن‌و زیاتر‬ ‫خه‌ڵكانی به‌ش���مه‌ینه‌ت له‌ده‌وری خۆیان‬ ‫كۆبكه‌نه‌وه‌! دواتر یان ئاستی جه‌ماوه‌ری‬ ‫خۆیانی پێ به‌هێز بكه‌ن‌و به‌رزبكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫یان بیانكه‌نه‌ قوربانی؟ یان كورد‌واته‌نی‬ ‫(به‌شویان بده‌ن)!‬ ‫جارێك (پ���ارت)‌وه‌ك چه‌م���ك‌و ‌واتا‬ ‫زانس���تییه‌كه‌ی به‌و رێكخراوه‌ سیاسییه‌‬ ‫وت���راوه‌‪ ،‬ك���ه‌ به‌كۆمه‌ڵێ���ك په‌ی���ڕه‌و‌و‬ ‫پڕۆگرام‌و به‌رنامه‌یه‌كی تایبه‌ت له‌ڕێگای‬ ‫كادیر‌و ئه‌ندامه‌كانییه‌وه‌ ش���وێن كۆمه‌ڵه‌‬ ‫ئامانجێ���ك كه‌وتوه‌‪ ،‬ت���ا به‌ئاینده‌یه‌ك‬ ‫بگات‌و به‌هۆیه‌وه‌ خۆشبه‌ختی بۆ خۆی‌و‬ ‫ئه‌ندامه‌كانی له‌سه‌ر هێز‌و بازوی تاكه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵ���گا‌و نه‌ته‌وه‌ك���ه‌ی به‌دیبهێنێت‪.‬‬ ‫(سیاس���ه‌ت)یش له‌زاراوه‌ی‌ (السیاسه‌)‬ ‫ی عه‌ره‌ب���ی‌وه‌رگی���راوه‌‪ ،‬ك���ه‌ له‌زمانی‬ ‫ئینگلیزی���دا ب���ه‌(‪ )political‬هاتوه‌‌و‬ ‫له‌زمان���ی‌ كوردییش���دا (رامی���اری‌) بۆ‬ ‫دانراوه‌‪ ،‬به‌اڵم كورد هه‌ر (سیاس���ه‌ت)ی‬ ‫له‌بری (رامیاری) به‌كارهێناوه‌‪ .‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ی���ان له‌خۆشه‌ویس���تی بوه‌ ب���ۆ زمانی‬ ‫عه‌ره‌بی! ی���ان له‌ئاس���ان به‌كارهێنان‌و‬ ‫ده‌ربڕینیدا! مه‌به‌ستیش لێی‌ گه‌اڵڵه‌كردنی‌‬ ‫به‌رنامه‌یه‌ك���ی تێك���ه‌ڵ به‌ئاب���وری‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و فیكری‌‌و ڕۆش���نبیری‌ بوه‌‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی‌ به‌رنامه‌یه‌ك���ی‌ ڕێ���ك‌و‬

‫پێكی داڕێژاودا‪‌ .‬وا پێویستیش بوه‌ ئه‌و‬ ‫به‌رنامه‌ سیاسییه‌ به‌پێی‌ ته‌كتیكی‌ ڕۆژ‌و‬ ‫ئه‌زمونه‌كانی‌ س���ه‌رده‌م پالنی‌ گونجاوی‌‬ ‫بۆ دابنرێت‌و گۆڕانكاری‌ پێویس���تی‌ تێدا‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌كورد‌و كاری سیاس���ی‬ ‫كوردی‌و مێ���ژوی پارتایه‌تی الی كورد‪،‬‬ ‫باشترین به‌كارهێنان‌و ده‌ربڕین (رامیاری‌)‬ ‫بوه‌ له‌بری زاراوه‌ی (سیاس���ی)‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌‌واقیعی خ���ودی كۆمه‌ڵگای كوردییه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵقواڵوه‌‪ .‬ئه‌وه‌ش له‌سه‌ر ئه‌و ڕاستییه‌ی‪،‬‬ ‫ك���ه‌ كورد هه‌میش���ه‌ ی���اری به‌مه‌نتیقی‌‬ ‫هه‌لومه‌رج‌و بارودۆخی‌ ڕۆژگارێك كردوه‌‪،‬‬ ‫ت���ا به‌ئامانجێكی تایبه‌ت���ی بگه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫ك���ه‌ (ده‌س���ه‌اڵته‌)! ن���ه‌وه‌ك له‌پێن���او‬ ‫ده‌س���ته‌به‌ركردنی‌ كۆمه‌ڵ���ه‌ مافێك���ی‌‬ ‫تایبه‌تی نه‌ته‌وه‌یی‌و نیشتمانی‪ ،‬كه‌ دوای‬ ‫هه‌وڵ‌و ته‌قه‌الیه‌كی‌ زۆر بێته‌ دنیای‌ بون‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا له‌تێڕوانینێكی‌ بازاڕییش���دا‪،‬‬ ‫جارێكی‌ تر كورد (سیاس���ه‌تی به‌درۆی‌‬ ‫پیاوی‌ گه‌وره‌) پێناس���ه‌كردوه‌‪ ،‬له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌و بڕوایه‌ی‌‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌نده‌ی له‌سیاسه‌ت‬ ‫گه‌یشتوه‌‌و پێیوابوه‌‪ ،‬زیاتر سه‌رۆك هۆز‌و‬ ‫تیره‌‌و خێڵ‌و خاوه‌ن موڵك‌و ده‌وڵه‌مه‌ند‌و‬ ‫ده‌ستڕۆیشتوه‌كان كاریان له‌سه‌ركردوه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌و كاره‌ش���یاندا كۆمه‌ڵێ���ك په‌یمان‌و‬ ‫به‌ڵێنیان به‌میلله‌ته‌كه‌ی���ان داوه‌‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫له‌پێناو مانه‌وه‌ی‌ خۆیان‌و گه‌یش���تنیان‬ ‫به‌پله‌ی‌ فه‌رمانڕه‌وایه‌تی‌‪ .‬یان به‌دیوێكی‬ ‫تردا بۆ به‌رنامه‌یه‌كی‌ سیاس���ی تایبه‌ت‬ ‫ئه‌و كاره‌یان ك���ردوه‌‪ ،‬بێئه‌وه‌ی خاوه‌نی‬ ‫بوب���ن‪ .‬ئ���ه‌وه‌ش‌وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ درۆیان‬ ‫له‌گه‌ڵ میلله‌ته‌كه‌ی‌ خۆیاندا كردبێت! له‌م‬ ‫بواره‌ش���دا ئه‌وان ده‌قاوده‌ق له‌بیرمه‌ندی‬ ‫سیاس���ی گه‌وره‌ی ئیتاڵی چون‪ ،‬به‌ناوی‬ ‫(نیكۆالی‌ میكاڤیلل���ی‪1527-1469/‬ز)‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و كه‌س���ایه‌تییه‌ی دوای چه‌ندی���ن‬ ‫س���اڵ كاری‌ سیاس���ی‌ ب���ۆ (بنه‌ماڵه‌ی‬ ‫میدچینی) ش���اری فلۆره‌نسای ئیتاڵی‌و‬ ‫له‌پوخت���ه‌ی‌ به‌رهه‌مه‌كه‌ی���دا (می���ر)‬ ‫گه‌یشته‌ ئه‌و راس���تییه‌ی‌‪ ،‬كه‌ سیاسه‌ت‬ ‫گه‌یشتنه‌ به‌ئامانجێك‪ ،‬بێ ڕه‌چاوگرتنی‬ ‫ئ���ه‌و ڕێگایانه‌یه‌ی ده‌یگریت���ه‌ به‌ر‪ .‬یان‬ ‫به‌‌واتایه‌ك���ی ت���ر "بۆ گه‌یش���تن به‌هه‌ر‬ ‫ئامانجێك پێویس���ته‌ هه‌م���و ڕێگایه‌ك‬ ‫بگیرێته‌ب���ه‌ر"‪ .‬دی���اره‌ ئ���ه‌وه‌ش ب���ێ‬ ‫ڕه‌چاوگرتن���ی هی���چ پێوه‌رێكی ئایینی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌و ئه‌خالق���ی‌و مرۆی���ی!‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ ئه‌و وته‌یه‌ به‌رهه‌می‌ سیاسه‌تی‌‬ ‫سه‌ده‌كانی‌ پانزه‌یه‌م‌و شانزه‌یه‌می زایینی‬ ‫بوه‌‪ ،‬به‌اڵم تا ڕۆژگاره‌كانی‌ ئیمڕۆش���مان‬ ‫بایه‌خێكی‌ مێژویی‌‌و سیاس���ی‌ الی پارته‌‬ ‫سیاس���ییه‌ كوردی‌و كوردس���تانییه‌كان‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬به‌ئاس���تێك به‌رنام���ه‌ی‌ زۆربه‌ی‌‬

‫ك���وردی ئه‌و ئامانج���ه‌ی به‌دینه‌هێناوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئێستاش���ی له‌گه‌ڵ���دا بێت یه‌ك‬ ‫پارتی كوردی ئیس�ل�امی ی���ان چ ‌هپ‌و‬ ‫عیلمانی‌و ته‌نانه‌ت نه‌ته‌وه‌ییمان نه‌بینی‪،‬‬ ‫هه‌مو یان به‌شێكی په‌یامه‌كه‌ی له‌خزمه‌تی‬ ‫كورد‌و كوردستاندا بێت‪ ،‬ته‌نیا ئه‌وه‌نده‌‬ ‫نه‌بێ���ت په‌یامی كوردو كوردس���تانی بۆ‬ ‫گه‌یش���تن به‌ئامانجه‌ ته‌سكه‌كانی خۆی‬ ‫به‌كارهێن���اوه‌‪ .‬خۆ ئه‌گ���ه‌ر پارت‌و هێزه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان ویستبێتیان الیه‌نی ئایین‌و‬ ‫باوه‌ڕی كورد یان موسڵمانبونی كورد بۆ‬ ‫مه‌به‌ستی سیاس���ی خۆی به‌كاربهێنن‪،‬‬ ‫ئه‌وا له‌و ب���واره‌دا كۆمه‌ڵگای س���اده‌ی‌‬ ‫كوردی پێبه‌كارهێناوه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌وه‌ته‌ی‬ ‫ك���ورد به‌ئایینی ئیس�ل�ام ئاش���نابوه‌‌و‬ ‫باوه‌ڕی ڕاسته‌قینه‌ی به‌و ئایینه‌ پیرۆزه‌‬ ‫هێن���اوه‌‪ ،‬بۆ یه‌ك س���اتیش كورد له‌به‌ر‬ ‫ئیسالمبونی ئازار‌و ئه‌شكه‌نجه‌ نه‌دراوه‌‌و‬ ‫له‌به‌ر ئه‌و هۆیه‌ خاكه‌كه‌ی داگیرنه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ئازار‌و ئه‌ش���كه‌نجه‌‬ ‫دراوه‌‌و خاكه‌ك���ه‌ی داگیركراوه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫(ك���ورد) بوه‌‪ .‬خۆ ئه‌گ���ه‌ر پارت‌و هێزه‌‬ ‫چه‌په‌كانی���ش ویس���تبێتیان توێ���ژی‬ ‫چه‌وس���اوه‌ی كورد ل���ه‌دژی ده‌ره‌به‌گ‌و‬ ‫خاوه‌ن موڵكه‌كان به‌كاربهێنن‪ ،‬تا ئه‌وان‬ ‫به‌ئامانج بگه‌یه‌نن‪ ،‬ئه‌وا له‌و بواره‌ش���دا‬ ‫ه���ه‌ر به‌كارهێنانی كۆمه‌ڵ���گای كوردی‬ ‫بوه‌‪ ،‬چونك���ه‌ به‌درێژای���ی ده‌ركه‌وتنی‬ ‫بیری چه‌پ له‌كوردستان‌و شوێنكه‌وتنی‬ ‫سیاس���ییه‌كانی‌ ئیم���ڕۆی‌ جیهان���ه‌‪ .‬كوردانی سه‌رجه‌م پارچه‌‌و به‌شه‌كانی‪ ،‬بۆ‬ ‫سیاسییه‌كانیش له‌پێناو ده‌سته‌به‌ركردنی‌ یه‌ك س���اتیش له‌الیه‌ن هێز‌و ده‌وڵه‌تێكی‬ ‫ئامانجه‌كانی���ان هه‌وڵ���ی‌ به‌دیهێنانیان چه‌پ یان ش���یوعی گه‌وره‌وه‌ پشتیوانی‬ ‫داوه‌‪ .‬ئه‌مه‌و پێویستیش بوه‌ له‌سه‌ریان له‌مافه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كان���ی كورد نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫ملمالنێ���ی‌ رۆژگار‌و به‌رامبه‌ره‌كانی���ان ئه‌گه‌ر بۆ ماوه‌ی���ه‌ك به‌كارنه‌هێنرابێت!‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ته‌نیا له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ به‌رنامه‌كانیان دی���اره‌ ئه‌گه‌ر خزمه‌تكردنی���ش له‌پێناو‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوبێت‌و زیات���ر بمێنن���ه‌وه‌‪ .‬كورد‌و كوردستان له‌الیه‌ن هه‌ندێك هێزی‬ ‫ل���ه‌م ڕوانگه‌یه‌ش���ه‌وه‌ زانای‌ زانس���تی‌ به‌ناو دیموكرات���ی‌و عیلمانی كوردییه‌وه‌‬ ‫په‌ره‌س���ه‌ندن (چارلز داروی���ن‪ -1805/‬ئه‌وه‌ بوبێت‪ ،‬كه‌ بۆ الی‌واڵتانی هه‌رێمی‬ ‫‪1882‬ز) گه‌یشتۆته‌ ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌ی‌‪ ،‬كه‌ گه‌ڕابن���ه‌وه‌ یان دڵ���ی‌واڵتانی هه‌رێمی‬ ‫(ملمالن���ێ‌ ته‌نیا له‌پێناوی‌ مانه‌وه‌دایه‌)‪ ،‬ڕابگرن‪ ،‬ئه‌وا هه‌ر هه‌ڵه‌یه‌كی گه‌وره‌ بوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌میشه‌ مانه‌وه‌ بۆ زلهێزه‌كان بوه‌‪ ،‬چونكه‌ یه‌ك‌واڵتی هه‌رێمی ئامانجی ئه‌وه‌‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ هه‌ندێك له‌و بڕوایه‌دا بون‪ ،‬كه‌ نه‌بوه‌ له‌كاتی پشتگیری له‌ئێمه‌ی كورد‬ ‫مانه‌وه‌ بۆ چاكه‌كان بوه‌‪ ،‬به‌اڵم ڕاستییه‌‌و به‌ه���ۆی پارتێكی كوردیی���ه‌وه‌ خزمه‌ت‬ ‫جێگای‌ گومان نییه‌‪ ،‬ك���ه‌ ته‌نیا مانه‌وه‌ به‌ئێم���ه‌‌و دۆزی ڕه‌وای نه‌ته‌وه‌كه‌مان���ی‬ ‫بۆ زلهێزه‌كان بوه‌‪ ،‬س���ا ئه‌وه‌ش له‌ڕوی‌ كردبێ���ت‪ .‬ئه‌مه‌و ئه‌گه‌ر ئامانجه‌كه‌ ئه‌وه‌‬ ‫جه‌س���ته‌یی‌ ی���ان ژیری‌ ی���ان ته‌كتیكی‌ بوبێت كه‌ له‌ژێر یه‌ك چه‌تری سیاس���ی‬ ‫خۆی كۆمانبكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا له‌م بواره‌شدا‬ ‫سیاسییه‌وه‌ بوبێت‪.‬‬ ‫لێره‌وه‌ بۆ گه‌یشتن به‌و ڕاستییه‌ی‪ ،‬كه‌ هه‌ر به‌هه‌ڵه‌دا چون‪ ،‬چونكه‌ ئێستاش���ی‬ ‫ئه‌گه‌ر (پارتی سیاس���ی) پێویستییه‌كی له‌گه‌ڵدابێت ی���ه‌ك‌واڵتی هه‌رێمی نه‌بوه‌‬ ‫مێژویی بوبێت‪ ،‬بۆ كاركردنی سیاس���ی حه‌ز به‌یه‌كڕیزیی كورد بكات‌و‌ویستبێتی‬ ‫له‌پێناو گه‌یش���تن به‌كۆمه‌ڵێك ئامانجی یان بیه‌وێت كورد له‌خاكی خۆیدا به‌مافه‌‬ ‫(نه‌ته‌وه‌یی یان نیش���تمانیی‌و ئایینی‌و نه‌ته‌وه‌یی‌و نیشتمانییه‌كان بگه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و فه‌رهه‌نگ���ی‌و‪ ..‬تاد)‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫»» ‪19‬‬ ‫ئه‌و پێناسه‌یه‌ هه‌رگیز الی پارتی سیاسی‬

‫به‌درێژایی ده‌ركه‌وتنی‬ ‫بیری چه‌پ له‌كوردستان‌و‬ ‫شوێنكه‌وتنی كوردانی‬ ‫سه‌رجه‌م پارچه‌‌و‬ ‫به‌شه‌كانی‪ ،‬بۆ یه‌ك‬ ‫ساتیش له‌الیه‌ن هێز‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی چه‌پ‬ ‫یان شیوعی گه‌وره‌وه‌‬ ‫پشتیوانی له‌مافه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی كورد‬ ‫نه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌ك به‌كارنه‌هێنرابێت!‬

‫براینه‌‪ ..‬كاتی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی ڕێككه‌وتننامه‌ی ستراتیژی هاتوه‌‬ ‫حه‌سه‌ن بارام‬ ‫كادری پێشكه‌وتوی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫ڕه‌نگ��� ‌ه ئ���ه‌وێ ڕۆژێك الن���ی زۆری‬ ‫خه‌ڵكی كوردستان له‌ئاست ‌ه جیاجیاكاندا‬ ‫ت���ا ئه‌ندازه‌ی���ه‌ك به‌ڕێككه‌وتننام���ه‌ی‬ ‫ستراتیژی نێوان هه‌ردو هێزه‌ سه‌ره‌كیی ‌ه‬ ‫به‌ش���ه‌ڕهاتوه‌كه‌ی ئه‌وده‌مه‌ی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ش���اد‌ومان بوبێتن‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫له‌الیه‌ك بوه‌ فاكته‌ری ڕاگرتنی ڕشتنی‬ ‫خوێنی براكان‌و له‌الیه‌كی تریش���ه‌وه‌ تا‬ ‫ئه‌ندازه‌یه‌ك ب���و‌ه مایه‌ی یه‌كگوتاریی‌و‬ ‫یه‌كڕیزی���ی ك���ورد‌و هه‌رێمه‌كه‌ش���مان‬ ‫له‌چه‌ندین بواردا بوژاندنه‌وه‌ی به‌خۆو‌ه‬ ‫بینی‌و تا ڕاده‌ی���ه‌ك ئارامی‌و ئۆقره‌یی‬ ‫باڵی به‌سه‌ر كوردستاندا كێشا‪ ،‬تا ئێر‌ه‬ ‫بڕواناكه‌م كه‌س گومانی له‌م ڕاس���تیی ‌ه‬ ‫هه‌بوبێ���ت‪ ،‬كه‌وات��� ‌ه ڕێككه‌وتننامه‌ی‬ ‫س���تراتیژی ب���و‌ه به‌رده‌بازێ���ك ب���ۆ‬ ‫گواستنه‌وه‌ له‌قۆناغێكه‌وه‌ بۆ قۆناغێكی‬ ‫ت���ر‌و كۆمه‌ڵێك ده‌س���تكه‌وتی به‌دوای‬ ‫خۆیدا هێنا‪.‬‬ ‫ت���ا ئێ���ر‌ه ئ���ه‌م ڕێككه‌وتننامه‌ی��� ‌ه‬ ‫به‌ده‌س���كه‌وت ده‌ژمێردرێ���ت‌و هه‌ق��� ‌ه‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندنێكی دروستی بۆ بكه‌ین‪،‬‬ ‫وه‌لێ كاتێ���ك ئه‌م ڕێككه‌وتننامه‌ دوای‬ ‫چه‌ند ساڵێك له‌ڕوی بابه‌تی‌و خودییه‌و‌ه‬ ‫گرنگی‌و ئه‌ركه‌كانی گۆڕانكاری به‌سه‌ردا‬ ‫دێ���ت‌و له‌بری ئ���ه‌وه‌ی س���ود‌و قازانج‬ ‫به‌رهه‌مبهێنێ بۆ ئه‌م قۆناغه‌ی ئێستای‬ ‫حوكمڕان���ی ئه‌م هه‌رێم���ه‌‪ ،‬هه‌ر خۆی‬ ‫هه‌نوك ‌ه بۆته‌ مه‌ترس���ی‌و ماشه‌یه‌ك بۆ‬

‫هه‌ژمونگه‌رایی هێزێك به‌س���ه‌ر ئه‌وانی‬ ‫تردا‪ ،‬ده‌ب���ێ لێره‌و‌ه هه‌ڵوێس���ته‌یه‌ك‬ ‫بكه‌ی���ن‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندنێكی ت���ر بۆ‬ ‫ناوه‌ڕۆك‌و جه‌وهه‌ری ئه‌ركه‌كانی بكه‌ین‪،‬‬ ‫چونك��� ‌ه له‌ئێس���تادا ڕێككه‌وتننامه‌ی‬ ‫س���تراتیژی له‌نێوان (پارتی‌و یه‌كێتی)‬ ‫دا به‌دو ئاراسته‌دا سوده‌كانی به‌ئاقاری‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی خه‌ڵكی كوردستاندا‬ ‫ن���اڕوات‌و له‌هه‌ن���اوی خوێ���دا چه‌ندین‬ ‫ئاماژه‌‌و مه‌ترسی هه‌ڵگرتوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م‬ ‫به‌ئاراس���ته‌یه‌كدا‬ ‫ڕێككه‌وتننامه‌ی��� ‌ه ته‌نه���ا به‌قازانج���ی‬ ‫حیزب���ی‌و به‌رژه‌وه‌ندیخ���وازی پارت���ی‬ ‫ته‌واوده‌بێ���ت‌و وا خه‌ریكه‌ له‌س���ایه‌ی‬ ‫ئ���ه‌م ڕێككه‌وتننامه‌ی���ه‌دا هه‌ژمون���ی‬ ‫خۆی به‌س���ه‌ر كۆی پرۆسه‌ی سیاسی‌و‬ ‫حوكمڕان���ی هه‌رێمه‌ك���ه‌دا زاڵده‌كات‌و‬ ‫گه‌ر وا بڕوات پرۆس���ه‌ی دیموكراسی‌و‬ ‫ئازادی سیاسی‌و حوكمڕانی‌و بنیاتنانی‬ ‫سیسته‌مێكی ته‌ندروست له‌م هه‌رێمه‌دا‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ ژێر هه‌ڕه‌ش���ه‌‌و پرسیاره‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌م مۆدێله‌ش ب���ۆ ئه‌زمونی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان مۆدێلێكی ناس���اغڵه‌مه‌‪،‬‬ ‫به‌ئاراسته‌یه‌كی تریشدا هه‌ژمونگه‌رایی‬ ‫پارت���ی وای كردوه‌ هاوس���ه‌نگیی هێز‬ ‫گۆڕان���ی به‌س���ه‌ردا هات���وه‌‌و هه‌موی‬ ‫به‌قازانج���ی خۆی كۆتایی دێت‪ ،‬كه‌چی‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا هێزه‌كه‌ی تر كه‌ (ی‪،‬ن‪،‬ك)‬ ‫‌ه له‌سایه‌ی ئه‌م ڕێككه‌وتننامه‌یه‌دا نه‌ك‬ ‫هه‌ر نه‌یتوانیوه‌ س���ودمه‌ندبێت به‌ڵكو‬ ‫زیانی گ���ه‌ور‌ه به‌پێگ���ه‌ی جه‌ماوه‌ریی‬ ‫سیاسی‌و ده‌سه‌اڵتداری گه‌یشتوه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێتی له‌چه‌ند ساڵی دواییدا له‌نێوان‬ ‫ب���ژارده‌ی مان���ه‌وه‌ی ڕێككه‌وتننامه‌ی‬

‫به‌جاڕدانی‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫ڕێككه‌وتننامه‌یه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫(ی‪،‬ن‪،‬ك)ه‌و‌ه النیكه‌م‬ ‫قه‌ره‌بوی زیانه‌كانی خۆی‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‌و تا ڕاده‌یه‌كیش‬ ‫ده‌بێته‌ ده‌سكه‌وتێك‬ ‫بۆ ئه‌م هێزه‌‌و پرۆسه‌ی‬ ‫دیموكراسی‌و حوكمڕانی‬ ‫له‌هه‌رێمه‌كه‌ماندا‬

‫س���تراتیژی له‌الی���ه‌ك‌و گوش���اری‬ ‫جه‌ماوه‌ری���ی‌و بنك���ه‌ی ڕێكخراوه‌ی���ی‬ ‫ب���ۆ خێ���را هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی ئ���ه‌م‬ ‫ڕێككه‌وتننامه‌ی���ه‌ له‌الیه‌ك���ی ت���ره‌و‌ه‬ ‫زیانێكی هێجگار قورس���ی به‌ركه‌وتوه‌‪،‬‬ ‫جا ئه‌گه‌ر بزانێت یان نا؟ له‌ئێس���تادا‬ ‫بڕواناك���ه‌م كه‌س ب���ڕوای به‌زه‌روره‌تی‬ ‫مان���ه‌وه‌ی ئه‌م ڕێككه‌وتننامه‌یه‌ مابێت‪،‬‬ ‫هه‌رچ���ی پارتیی ‌ه وه‌كو س���ودمه‌ندی‬ ‫یه‌كه‌م ئێس���تا زۆر به‌بێباكان ‌ه مامه‌ڵ ‌ه‬

‫له‌ت���ه‌ك ناوه‌ڕۆك���ی ڕێككه‌وتننامه‌كه‌‌و‬ ‫یه‌كێتیدا ده‌كات‌و به‌كرده‌و‌ه هیچ بڕوا‌و‬ ‫په‌یوه‌ستبونێكی به‌م ڕێككه‌وتننامه‌یه‌و‌ه‬ ‫نه‌ماوه‌‌و به‌ناڕاس���ته‌وخۆ جاڕی مه‌رگی‬ ‫ئ���ه‌م گرێبه‌س���ته‌ی داوه‌‪ ،‬گوت���ار‌و‬ ‫هه‌ڵس���وكه‌وته‌كانی پارت���ی له‌م چه‌ند‬ ‫مانگه‌ی ڕابردودا گه‌واهی ئه‌و ڕاستییه‌ی‬ ‫س���ه‌ره‌وه‌ن‪ ،‬بۆی ‌ه ئیتر پێویست ناكات‬ ‫مه‌كت���ه‌ب سیاس���ییه‌كه‌ی (ی‪،‬ن‪،‬ك)‬ ‫هێن���ده‌ خۆی په‌یوه‌س���ت ب���كات به‌م‬ ‫گرێبه‌س���ته‌و‌ه كه‌ هاوبه‌شه‌كه‌ی بڕوای‬ ‫پێنه‌م���اوه‌‌و ماوه‌یه‌كه‌ به‌ناڕاس���ته‌وخۆ‬ ‫ج���اڕی مه‌رگ���ی ئ���ه‌م ڕێككه‌وتن���ه‌ی‬ ‫به‌گوێماندا داوه‌‪ ،‬جێ���گای تێڕامان ‌ه تا‬ ‫ئه‌م چركه‌س���ات ‌ه ئه‌م هێ���زه‌ بێده‌نگی‬ ‫هه‌ڵبژاردوه‌و دوا قس���ه‌ی خۆی ناكات‬ ‫له‌م باره‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ كاتێتی له‌زوترین ده‌رفه‌تدا یه‌كێتی‬ ‫به‌ڕاش���كاوی جاڕی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‬ ‫ڕێككه‌وتننامه‌ی ستراتیژی بدات‌و چیتر‬ ‫خۆی نه‌به‌س���تێته‌و‌ه به‌گرێبه‌ستێكه‌و‌ه‬ ‫كه‌ النی زۆری خه‌ڵكی كوردستان‌و هێز‌ه‬ ‫سیاسییه‌كان‌و ته‌نانه‌ت جه‌ماوه‌ره‌كه‌ی‬ ‫یه‌كێتیش مانه‌وه‌ی ئه‌م ڕێككه‌وتننامه‌ی ‌ه‬ ‫به‌پێویس���ت نازانن‪ ،‬بگ���ر‌ه به‌بارێكی‬ ‫قورس���ی ده‌زانن بۆ س���ه‌ر پرۆس���ه‌ی‬ ‫سیاس���ی‌و دیموكراس���ی‌و حوكمڕان���ی‬ ‫له‌هه‌رێمه‌كه‌ماندا‪ ،‬دڵنی���ام به‌جاڕدانی‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی ئه‌م ڕێككه‌وتننامه‌ی ‌ه‬ ‫له‌الی���ه‌ن (ی‪،‬ن‪،‬ك)ه‌وه‌ النیك���ه‌م‬ ‫قه‌ره‌بوی زیانه‌كان���ی خۆی ده‌كاته‌وه‌‌و‬ ‫ت���ا ڕاده‌یه‌كیش ده‌بێت ‌ه ده‌س���كه‌وتێك‬ ‫بۆ ئه‌م هێزه‌‌و پرۆس���ه‌ی دیموكراسی‌و‬ ‫حوكمڕانی له‌هه‌رێمه‌كه‌ماندا‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫"دیموکراسیی بێدەنگدەر"و "دەنگدەری بێ دیموکراسی"‬ ‫گومانی تێدا نییە کە هه‌ڵبژاردن بەکرۆکی‬ ‫سیستەمی دیموکراسی دادەنرێت‪ .‬کاتێک‬ ‫باس لەهه‌ڵبژاردن دەکەین مەبەس���تمان‬ ‫ته‌نها رۆژێک���ی دیاریکراو نییە کە خەڵک‬ ‫تیایدا دەچن بۆ دەنگدان‌و بەش���ێوەیەکی‬ ‫ئەکتی���ڤ لەنەخشەس���ازیی سیاس���ی‬ ‫واڵتەکەیاندا بەشداردەبن‪ ،‬بەڵکو مەبەست‬ ‫لەپرۆس���ەیەکی سیاس���ی‌و یاس���ایی‌و‬ ‫ئەخالقیشە‪ .‬س���ااڵنێکە زۆرینەی واڵتانی‬ ‫دیموکراسی لەخۆرئاوا روبەروی کێشەیەکی‬ ‫گەورە بونەتەوە‪ ،‬ئەویش کێشەی الوازیی‬ ‫بەش���داری سیاسی‌و کەمبونەوەی ژمارەی‬ ‫دەنگدەران���ە لەکات���ی هه‌ڵبژاردندا‪ .‬ئەم‬ ‫دیاردەیە بوەتە جێگای تێڕامانی کەسانی‬ ‫پس���پۆڕو بابەتی لێکۆڵین���ەوە بۆ دەزگا‬ ‫سیاسیی‌و سۆسیۆلۆگییەکان‪.‬‬ ‫بەش���ێوەیەکی گش���تی لەگفتوگۆکانی‬ ‫ن���او پرس���ی دیموکراس���یدا دو تەوژمی‬ ‫جی���اوازو دژبەیەک دەبینی���ن‪ .‬یەکەمیان‬ ‫وایدەبینێت کە دیموکراسی لەقەیراندایەو‬ ‫پرنس���یپەکانی لەژێر مەترسیدان‪ .‬یەکێک‬ ‫لەدەرکەوتەکانی ئەم قەیرانەش لەالوازیی‬ ‫پرۆس���ەی بەش���داربون‌و کەمبون���ەوەی‬ ‫ژم���ارەی دەنگ���دەران لەهه‌ڵبژاردنەکاندا‬ ‫دەیبینن‪ .‬بەمانایەکی تر گەرچی بەشداریی‬ ‫سیاسی یەکێکە لەکۆڵەکە سەرەکییەکانی‬ ‫سیستەمی دیموکراس���ی‪ ،‬کەچی لەمڕۆدا‬ ‫الی دەنگدەر ئ���ەو بەهایەی نەماوە‪ .‬واتە‬ ‫بەپێچەوانەی ئەو س���ەردەمە زێڕینەی کە‬ ‫دیموکراس���یی هه‌یبو‪ ،‬کە بەس���ەردەمی‬ ‫کێنزیانی���زم ‪ Keynesianismus‬ن���اوی‬ ‫دەرکردب���و‪ ،‬لەئێس���تادا دەبینی���ن ئەم‬ ‫پرۆس���ەیە لەپاشەکش���ێدایە‪ .‬سەردەمی‬ ‫کێنزیانیزم ئەو س���ەردەمەیە کە لەواڵتە‬ ‫دیموکراسییەکاندا ملمالنێیەکی راستەقینە‬ ‫لەنێوان بەرژەوەندیی���ە چینایەتییەکان‌و‬ ‫گوت���ارەکان‌و خەون���ە جیاوازەکان���ی‬ ‫گروپەکانی ن���او کۆمەڵ���گا بونی هه‌بوو‬ ‫بەش���داری گروپ���ە کۆمەاڵیەتیی���ەکان‬ ‫لەژیان���ی سیاس���یدا لەئاس���تێکی بڵنددا‬ ‫ب���و‪ .‬بەمانایەکی تر بەش���دارییەکی کارا‬ ‫لەپرۆسەی سیاس���یدا هه‌بو بۆ داڕشتنی‬ ‫نەخشەی سیاسیی‌و چەشنی دابەشکردنی‬ ‫سامان‌و وێنانەخشین بۆ داهاتو‪ .‬ئەوەشی‬ ‫ئ���ەم ملمالنێی���ەی لەکات���ی هه‌ڵبژاردندا‬ ‫ئەکتیڤت���رو توندتر دەک���رد‪ ،‬بونی بلۆکی‬ ‫س���ۆڤێتی‌و جیهان���ی سۆس���یالیزم بو‪.‬‬ ‫بەپێچەوانەی سۆسیالیزمەوە‪ ،‬سیستەمی‬ ‫س���ەرمایەداری ش���ەرعییەتی سیاس���یی‬ ‫خۆی وەک���ی کۆمەڵگایەکی کراوەو ئازادو‬ ‫مافپارێزی تاک‌و گروپەکان نماییشدەکرد‪.‬‬ ‫بەش���ێوەیەکی گش���تی ئ���ەم گروپ���ە‬ ‫لەلێکۆڵ���ەران بۆچونێکی رەش���بینانەیان‬ ‫بەرامب���ەر بەبەش���داری سیاس���یی‬ ‫ل���ەم س���ەردەمەی ئێس���تاماندا هه‌ی���ەو‬ ‫وایدەبینن کە س���ەردەمی "دیموکراس���ی‬ ‫جەماوەری���ی" کۆتایی هات���وەو تەنانەت‬ ‫هه‌ندێکی���ان زیاتر دەڕۆن‌و باس لەقۆناغی‬ ‫"پۆستدیموکراس���ی"ش دەک���ەن‪ .‬ئەوان‬ ‫لەرێگ���ەی چەن���د دەرکەوتێک���ەوە بەم‬ ‫ئامانجە گەیشتون‪ ،‬بۆ نمونە کەمبونەوەی‬ ‫بەش���داریی دەنگدەر لەهه‌ڵبژاردنەکانداو‬ ‫دوهه‌میش���یان س���ەرهه‌ڵدانی رێکخ���راوو‬ ‫گروپ‌و بزوتنەوەی سیاسیی نوێی چەپ‌و‬ ‫ڕاستڕەوەی ڕادیکاڵ کە لەم سااڵنەی دواییدا‬ ‫دەنگێکی زۆریان لەپەرلەمانی شارەوانیی‌و‬ ‫نەتەوەیی‌و ئەوروپیدا کۆکردۆتەوە‪ .‬سێهه‌م‬ ‫چەقبەستنی سیاس���یی‌و قەیرانی ئابوری‬ ‫لەئاس���تی نەتەوەی���ی‌و نێونەتەوەیی���داو‬ ‫لەکۆتاییشدا پرۆس���ەی بەشەخسیکردنی‬ ‫دەزگا گش���تییەکان‌و فرۆش���تنیان ی���ان‬ ‫گرێبەستی دەوڵەت لەگەڵ دەزگا ئەھلییە‬ ‫گ���ەورەو بچووکەکاندا ب���ۆ ئیدارەکردن‌و‬ ‫ژیانوەبەرھێنان���ەوەو بەڕێوەبردنی���ان‬ ‫بەکۆنس���ێپتی نوێوە‪ .‬سەرەڕای ئەمانەش‬ ‫کاریگەریی���ە نێگەتیڤەکان���ی قەیران���ی‬ ‫سیس���تەمی دراوی نێودەوڵەتیی بۆ سەر‬ ‫سیستەمی دارایی نەتەوەیی رۆڵی دیاری‬ ‫خۆیان لەدروس���تکردنی ئ���ەم قەیرانانەدا‬ ‫هه‌یە‪ ،‬وەکو لەس���ااڵنی راب���ردودا بینرا‪.‬‬ ‫ئەمان���ە هه‌مویان کاریگەری���ی گەورەیان‬ ‫لەسەر پێگەو رۆڵی دەنگدەرو ئامادەگییان‬ ‫لەهه‌ڵبژاردندا بەجێھێشتوە‪.‬‬ ‫ب���ەرەی دوهه‌میش���یان وایدەبینێت کە‬ ‫هه‌ڵەی���ە باس لەقەی���ران بکەین‪ ،‬چونکی‬ ‫ئەم دۆخە بەڕای ئ���ەوان پتر کاراکتەری‬ ‫پێکۆڵکردن���ی (تەح���ەدا) لەخۆگرت���وە‬ ‫کە سیس���تەمی دیموکراس���یی دەتوانێت‬ ‫روب���ەروی ببێت���ەوەو تێیپەڕێنێ���ت‪.‬‬ ‫ھۆکارەکانی ئەم دۆخ���ەش دەگەڕێننەوە‬ ‫بۆ دو پرس���ی گرنگ‪ :‬یەکەمیان کێشەی‬ ‫شەرعییەتە ‪Legitimation‬و دوهه‌میشیان‬ ‫کێش���ەی ئامێزانکردن���ی ‪Inklusion‬‬ ‫گروپەکانە‪ .‬کێشەی شەرعییەت روبەروی‬ ‫ئەو ھێزە سیاسییە تەقلیدییانە دەبێتەوە‬ ‫کە س���ااڵنێکە تاکە ئەکتەری س���ەرەکی‌و‬ ‫دوبارەب���وی ن���او روب���ەری سیاس���یین‌و‬ ‫خەڵک چیدی چاوەڕوانی زۆریان لێناکات‬

‫هه‌ڵبژاردن یەکێک‬ ‫لەوەزیفەکانی‬ ‫بریتییە لە‬ ‫دەستاودەستکردنی‬ ‫دەسەاڵت‪ .‬ئەم‬ ‫خاڵە گەر گرنگترین‬ ‫خاڵ نەبێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫یەکێکە لەخاڵە‬ ‫هه‌رە گرنگەکانی‬ ‫سیستەمی‬ ‫دیموکراسی کە‬ ‫لەدونیای ئێمەدا‬ ‫بەتەواوی غائیبە‬ ‫ھێزە سیاسییەکانمان‬ ‫دەدۆڕێن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەڵێن بێ ئێمە واڵت‬ ‫بەڕێوەنابرێت‬ ‫بۆئ���ەوەی گۆڕان���ی گ���ەورە لەژیانیاندا‬ ‫دروس���تبکەن‪ .‬هه‌ر ئەمەشە وادەکات کە‬ ‫گروپە کۆمەاڵیەتییەکان رو لەئەڵتەرناتیڤی‬ ‫تر بکەن‪ ،‬بۆنمونە رو لەگروپ‌و رێکخراوی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و سیاس���یی تازەو رێکخراوە‬ ‫ناحکومیی‌و مەدەنی‌و س���اندیکاکان بکەن‬ ‫بۆئەوەی لەو کەنااڵنەوە تەعبیر لەخۆیان‬ ‫بکەن‌و بەبەرژەوەندییەکانی خۆیان بگەن‪،‬‬ ‫یان ھیچ نەبێت هه‌وڵی پاراستنیان بدەن‪.‬‬ ‫کێشەی دوهه‌میش���یان بریتییە لەتۆرانی‬ ‫ئەو گروپانەی کە خۆی���ان بەغەدرلێکراو‬ ‫دەبینین���ن‪ ،‬چونک���ی لەن���او پرۆس���ەی‬ ‫سیاس���یی‌و ئابوریی���دا ئامێ���زان نی���ن‌و‬ ‫لەپرۆسەی کۆمەاڵیەتییشدا کەنارگیرکراون‬ ‫بەچەش���نێک‬ ‫‪marginalisiert‬و‬ ‫لەچەشنەکان بەر پرۆسەی دەرهاوێشتنی‬ ‫کۆمەاڵیەتی ‪ soziale Exklusion‬کەوتون‬ ‫کە نە بەشیان لەسامانی نەتەوەیی هه‌یەو‬ ‫نە بەش���دارن لەنەخشەسازیی دەسەاڵتدا‪.‬‬ ‫گومانی تێدا نییە کە دیموکراس���ی لەسەر‬ ‫پرنس���یپی یەکس���انیی کاردەکات‪ .‬واتە‬ ‫هه‌مو هاواڵتییەک دەبێ���ت مافی ئازادیی‬ ‫هه‌بێ���ت‌و ئەم مافەش بۆ هه‌مو کەس���ێک‬ ‫یەکسانبێت‌و دەستەبەربێت‪ .‬هه‌ڵبژاردنیش‬ ‫لەمڕۆدا مافی هه‌مو تاکێکە کە دەتوانێت‬ ‫لەڕێگای���ەوە بەش���داربێت لەپرۆس���ەی‬ ‫سیاسیدا‪ ،‬چونکی جاران هه‌ڵبژاردن ته‌نها‬ ‫بۆ گروپێک���ی دیاریکراوی ن���او کۆمەڵگا‬ ‫بو‪ .‬دورکەوتن���ەوە لەهه‌ڵب���ژاردن مانای‬ ‫دورکەوتنەوەیە لەمومارەسەی ئازادییەکان‌و‬ ‫خۆکەنارگیرخس���تنی ئ���ەو گروپانەی کە‬ ‫چی���دی باوەڕیان بەوە نییە لەم رێگایەوە‬ ‫لەناو کۆمەڵگادا ئامێزان بکرێن‌و دەنگیان‬ ‫سەنگی راستەقینەی هه‌بێت بۆ چاککردن‌و‬ ‫باش���ترکردنی ژیانی ئابوری‌و کولتورییان‪.‬‬ ‫بەم چەشنە پرۆژەی سەرەکیی لەداهاتودا‬ ‫ک���ە وەکو پێکۆڵێک بۆ ژیانی سیاس���ی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی لەداهاتودا دەبینرێت‪ ،‬بریتی‬ ‫دەبێت لەئامێزانکردن���ەوەی ئەم گروپانە‬ ‫لەناو پرۆسەی سیاسیی‌و ئەکتیڤکردنەوەی‬ ‫موماره‌سەی چاالک‌و ئازادانەی مافەکانیان‪.‬‬ ‫چۆنێتی بەئەنجامگەیاندنی ئەمەش باسی‬ ‫ئەم وتارەمان نییە‪.‬‬ ‫گەر ئەمە بەکورتی کێشەکانی جیهانی‬ ‫دیموکراس���ی خۆرئاوا بێت لەگەڵ پرسی‬ ‫بەش���داری سیاس���یی‌و هه‌ڵبژاردن���دا کە‬ ‫هه‌ندێکیان تەنزئامێزانە بە"دیموکراس���ی‬ ‫بێدەنگ���دەر" ناودێ���ڕی دەک���ەن‪ ،‬ئای���ا‬ ‫کێشەی دونیای ئێمە چییە؟ ئایا کێشەی‬ ‫ئێمە نەبونی بەش���داریی سیاس���ییە یان‬ ‫بێماناکردن���ی ک���ردەی هه‌ڵبژاردنە‪ ،‬وەکو‬ ‫بەش���داریکردنێکی ئەکتیڤ لەپرۆس���ەی‬ ‫سیاس���ییدا؟ ئای���ا کێش���ەی واڵتی ئێمە‬ ‫کێش���ەی الوازیی‌و کەمیی دەنگدەرە یان‬ ‫کێشەی نەبونی رێزە لەپرنسیپی سەرەکیی‬ ‫دیموکراسی کە یەکسانی‌و مافی ئازادییە‬ ‫لەدەنگداندا بەهه‌ر ھێزێکی سیاس���یی کە‬

‫خوازیارێت���ی؟ ئایا چ���ۆن بەها بەدەنگی‬ ‫دەنگدەرەکانمان ببەخشینەوە؟‬ ‫بێگوم���ان بۆ بەرچاوڕونی زانس���تییانە‬ ‫پێویس���تمان بەلێکۆڵین���ەوەی وردو داتا‬ ‫هه‌یە بۆ ئ���ەوەی حوک���م نەدەین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫چاودێریکردن���ی دەرئەنجامەکان ئەوەمان‬ ‫پێدەڵێت کە نەخش���ەی سیاسیی لەواڵتی‬ ‫ئێمەدا بەچەشنێک گۆڕاوە کە دەنگدەران‬ ‫تیایدا بەچەش���نێکی ش���اقوڵی‌و ئاسۆیی‬ ‫دابەشبون‪ .‬ش���اقوڵی لەنێوان گروپەکان‌و‬ ‫ھێ���زە سیاس���ییەکانداو ئاس���ۆییش‬ ‫لەنێوان ناوچ���ەو پارێزگاو ش���ارەکاندا‪.‬‬ ‫کۆمەڵ���گای ئێم���ە بەرەو ئ���ەوە دەڕوات‬ ‫دابەش���بونێکی نوێی نەخش���ەی سیاسی‬ ‫تێدا بەرهه‌مبێت ک���ە هه‌ر ناوچەیە ببێت‬ ‫بەپش���کی ھێزێکی سیاسیی‪ .‬واتە پارتی‬ ‫لەناوچەیەک���دا س���ەروەریی تەواوەت���ی‬ ‫هه‌ی���ە‪ ،‬لەناوچەیەکی تردا ملمالنێی توند‬ ‫لەنێوان ھێزە سیاس���ییەکاندا دەبینرێت‪،‬‬ ‫یەکێتی لەناوچەیەک زۆرینە دابیندەکات‌و‬ ‫لەناوچەیەکی تر لەدەستی دەدات‌و گۆڕان‬ ‫پێگەی خ���ۆی لەناوچەیەک بنجبەس���ت‬ ‫دەکات‌و لەشوێنەکانی تر ئەکتەری دوه ‌هم‌و‬ ‫سێهه‌مە‪ .‬ئەم دابەشبونە هه‌ڵگری ئەگەری‬ ‫پۆزەتیڤ‌و نێگەتیڤە‪ .‬پۆزەتیڤە‪ ،‬چونکی‬ ‫وەکو هه‌مو واڵتانی تری دونیا دەش���ێت‬ ‫ناوچەکان بەس���ەر ھێزی جیاوازجیاوازدا‬ ‫دابەش���ببن‌و ئ���ەم ھێزان���ەش پێگ���ەی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و هه‌یبەتی سیاسیی بەردەوامی‬ ‫خۆیان هه‌یە‪ .‬نێگەتیڤە‪ ،‬چونکی دۆخێک‬ ‫لەدابەشبونی نوێ سەرهه‌ڵدەدات کە ھێزە‬ ‫سیاسییەکان ماوەیەکیان دەوێت تاوەکو‬ ‫قبوڵی بکەن‪ .‬پرسیاری سەرەکیی ئەوەی‪:‬‬ ‫گەر ئەم دابەش���بونە روب���دات‪ ،‬ئایا ئەمە‬ ‫نابێت���ە ھۆکاری ناوچەییبونی سیاس���ەت‬ ‫لەکوردستانداو دروستبونەوەی لۆکالییەتی‬ ‫سیاس���یی دابەش���بونەوەیەکی نوێ���ی‬ ‫نەخشەی هه‌یمەنەی سیاسیی؟ دیارە ئەمە‬ ‫پابەندە بەپرۆس���ەی حکومڕانێتی داهاتو‬ ‫لەکوردس���تانداو چەشنی کارکردن لەسەر‬ ‫بەنیش���تیمانیکردن‌و بەدامودەزگاییکردنی‬ ‫سیاسەت‌و ئیدارە لەواڵتی ئێمەدا‪ ،‬چونکی‬ ‫مەرج نییە دەنگدەر لەئاس���تی پەرلەمانی‬ ‫پارێزگا هه‌مان بۆچونی هه‌بێت بۆ ئاستی‬ ‫پەرلەمان���ی هه‌رێ���م‪ .‬ئەم پرۆس���ەیەش‬ ‫هه‌ڵگری هه‌مو ئەگەرێکە‪ .‬لێکەوتێکی تری‬ ‫ئەم هه‌ڵبژاردنە بریتییە لەس���ەرهه‌ڵدانی‬ ‫گروپێک���ی نوێ���ی دەنگ���دەر لەنێ���وان‬ ‫دەنگدەرانی تەقلیدی ئەم ھێزە سیاسیانەو‬ ‫دژەکانیاندا‪ .‬لەمڕۆدا ھێزێکی کۆمەاڵیەتی‬ ‫یان گروپێکی دەنگدەری نوێمان هه‌یە کە‬ ‫لەنێوان ئەم ھێزانەدا هاموشۆدەکات‪ .‬ئەم‬ ‫دەنگدەرە نوێی���ە‪ ،‬کاراکتەرێکی تایبەتی‬ ‫هه‌یە کە بۆ ھێزە سیاس���ییەکان ھێش���تا‬ ‫کایەیەکی ڕامنەکراوە‪ ،‬چونکی هه‌ندێکیان‬ ‫رادیکاڵن‌و گۆڕانی گەورەیان دەوێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫لەگەڵ گوت���اری رادیکاڵ���دان‪ .‬هه‌ندێکی‬ ‫تریش���یان ناچ���ن بۆ دەنگ���دان‪ ،‬چونکی‬ ‫بڕوایان بەوە نییە کە لەرێگای دەنگدانەوە‬ ‫شتێک لەدونیای خۆیاندا بگۆڕن‪.‬‬ ‫بەش���ێوەیەکی گش���تیی هه‌ڵب���ژاردن‬ ‫لەهه‌رێم���ی کوردس���تاندا چەند کێش���ەو‬ ‫رەهه‌ندێکی هه‌یە کە دەکرێت لەم خااڵنەدا‬ ‫چڕی بکەینەوە‪:‬‬ ‫یەک���ەم‪ :‬هه‌ڵب���ژاردن تاوەک���و ئەمڕۆ‪،‬‬

‫ب���ارگاوی دەکرێ���ت بەش���ۆڕش‌و گۆڕانی‬ ‫ڕیشەیی سیاسەت‌و کۆمەڵگا‪.‬‬ ‫دوهه‌م‪ :‬بۆ سیستەمی سیاسیی لەواڵتی‬ ‫ئێم���ەدا هه‌ڵب���ژاردن بوە بەکێش���ەیەکی‬ ‫گەورە‪ .‬ئ���ەو ناچارە هه‌ڵب���ژاردن بکات‪،‬‬ ‫گەرچی سااڵنێکیش دوای بخات‪ ،‬چونکی‬ ‫النیکەم بانگەش���ەی ئەوە دەکات کە بەم‬ ‫پرنسیپانە کاردەکات‪ .‬ئەم هه‌ڵبژاردنانەش‬ ‫بەچەش���نێک لەچەش���نەکان س���زادانی‬ ‫سیاسی بەدواوەیە‪ .‬پاش ئەو ئەزمونانەی‬ ‫سااڵنی رابردوش بۆی دەرکەوت کە پێگە‬ ‫سیاس���یی‌و کۆمەاڵیەتییەکەی ئەوە نییە‬ ‫کە خۆی وێن���ای دەکات‪ ،‬بۆی���ە ناچارە‬ ‫کە س���اختەکاری گەورە ب���کات بۆئەوەی‬ ‫هه‌یبەت���ی خ���ۆی رابگرێ���ت‌و کورس���ی‬ ‫دەس���ەاڵت چۆڵنەکات‪ .‬لەراستیدا کاتێک‬ ‫باس لەساختەکاریی دەکەین مانای ئەوەیە‬ ‫کە هه‌ڵبژاردن لەم چەشنە سیستەمانەدا‬ ‫پێویس���تی بەدەنگ���دەر نیی���ە‪ ،‬بەڵک���و‬ ‫پێویس���تی بەدەنگف���رۆش‌و دەنگگۆڕین‌و‬ ‫دەنگس���ڕینەوەیە‪ .‬دەنگدەر واتە کەسێک‬ ‫یان هاونیشتیمانییەک کە بتوانێت ئازادانە‬ ‫بچێتە س���ەر س���ندوقەکانی هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫بەبێ فش���ار دەنگ بۆ ھێزێکی سیاس���یی‬ ‫بدات‌و ھێزە سیاسییەکانیش دەرئەنجامی‬ ‫حوکمی گشتیی تاکەکانی گەل قبوڵبکەن‪.‬‬ ‫هه‌یبەتی ئەم دەنگ���دەرە دیموکراتە بەم‬ ‫کاراکتەرە سیاس���ییە لەدونی���ای ئێمەدا‬ ‫بونی نییە‪ ،‬چونکی ھێزە سیاسییەکانمان‬ ‫زۆری���ان م���اوە قبوڵی شکس���ت بکەن‪،‬‬ ‫بۆیە لەرێگای س���اختەکارییەوە شکست‬ ‫بەپرۆس���ەی هه‌ڵب���ژاردن دەھێنن‪ .‬هه‌مو‬ ‫دەنگدەرێکی کۆمەڵگای کوردستان لەژێر‬ ‫مەترسی پێشێلکاری ماف‌و ئازادییەکانیدا‬ ‫دەژی؛ مەترسی ئەوەی کە پرنسیپەکانی‬ ‫دیموکراس���یی ناتوان���ن بیپارێ���زن ب���ەو‬ ‫ش���ێوەیەی کە لەهه‌ڵبژاردنی دیموکراتیدا‬ ‫بونی هه‌ی���ە‪ .‬ئەو پرنس���یپانەش بریتین‬ ‫لەوەی کە هه‌ڵبژاردن دەبێت گشتی بێت‪،‬‬ ‫ئازادو یەکسان‌و نھێنی‌و راستەخۆ بێت‪.‬‬ ‫س���ێهه‌م‪ :‬هه‌ڵبژاردن دەبێت ش���ەفاف‬ ‫بێت‌و چاودێرییەکی سەربەخۆیانە بکرێت‌و‬ ‫دەرئەنجامەکانی بێ فش���اری سیاسیی‌و‬ ‫دەستکاریکردن‌و دواکەوتن بخرێنە بەردەم‬ ‫دەنگ���دەران‌و ھێزە سیاس���ییەکان‪ .‬ئەم‬ ‫پرۆسەیە لەدونیای ئێمەدا شکستخواردوە‪.‬‬ ‫شکس���تخواردوە‪ ،‬چونک���ی دەزگای‬ ‫کۆمیسیۆن نە لەڕوی سیاسییەوە بێالیەنە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی لەژێر کۆنترۆڵی راستەوخۆی‬ ‫حیزب���ە دەس���ەاڵتدارەکاندایە‪ ،‬نە لەڕوی‬ ‫نەتەوەیی‌و ناوچەییش���ەوە سەربەخۆیە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی ھێزە دەرەکییەکان‌و دەوڵەتە‬ ‫دراوس���ێکان راس���تەوخۆو ناڕاس���تەوخۆ‬ ‫دەستیان لەگەمەکردن‌و دەستکاریکردن‌و‬ ‫ئاڕاس���تەکردنی دەرئەنجامەکان���دا هه‌یە‪.‬‬ ‫بۆیە یەکێک لەئەرکە سیاسییە گەورەکانی‬ ‫پرۆسەی داهاتوی سیاسیی لەکوردستادا‪،‬‬ ‫بریتییە لەهه‌ڵوەشاندنەوەی ئەم سیستەمە‬ ‫مەترس���یدارەی کۆمیس���یۆن‌و دانان���ی‬ ‫کۆمیسیۆنێکی بێالیەن لەڕوی سیاسییەوەو‬ ‫دانانی کەس���انی پس���پۆڕە لەجێگای ئەم‬ ‫س���تافە حیزبییە‪ .‬ئەوەی لێرەدا جێگای‬ ‫س���ەرنجە لێدان���ی س���رودی نەتەوەیی‌و‬ ‫خوێندن���ەوەی ئایەتێکی قورئان بو پێش‬ ‫باڵوکردن���ەوەی دەرئەنجام���ەکان لەالیەن‬

‫گەر خۆرئاوا‬ ‫لەمڕۆدا کێشەی‬ ‫ئەوەی هه‌بێت کە‬ ‫دیموکراسییەکی‬ ‫بێدەنگدەر‬ ‫دروستبکات یان‬ ‫ژمارەی دەنگدەرانی‬ ‫بەشێوەیەکی‬ ‫مەترسیدار‬ ‫کەمبێتەوە‪ ،‬کێشەی‬ ‫ئەمڕۆی دونیای‬ ‫سیاسی ئێمە‬ ‫ئەوەیە دەنگدەرێک‬ ‫بەرهه‌مبھێنێت کە‬ ‫دیموکراسییەتێک‬ ‫نەبێت لەخۆی‬ ‫بگرێت‬ ‫ئاشتیی نێوان ئەتنی‌و ئایین‌و ئایینزاکانی‬ ‫ن���او کۆمەڵ���گای کوردس���تان‪ .‬پاش���ان‬ ‫قورئانخوێندن بۆچی؟ ئایا لەکوردستاندا‬ ‫دەنگ���دان ته‌نه���ا بۆ موس���ڵمانەکان بو‪،‬‬ ‫تاوەکو کۆمیس���یۆن بەئایەت���ی قورئانی‬ ‫دەس���تپێبکات؟ کۆمیسیۆن دەبێت گیانی‬ ‫تەبایی نێوان گش���ت ئایین‌و ئایینزاکانی‬ ‫ناو کۆمەڵگای ئێمە بپارێزێت‪ .‬لەڕاستیدا‬ ‫بەدەر لەرۆڵی نێگەتیڤی ئەم کۆمیسیۆنە‬ ‫لەوەت���ەی دروس���تکراوە لەپرۆس���ەی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‌و جیاکردن���ەوەی دەنگەکاندا‪،‬‬ ‫ئەم دو پێش���هاتەش کە باسم لێوە کرد‪،‬‬ ‫واملێدەکات بڵێم‪ :‬ئەم کۆمیسیۆنە دەبێت‬ ‫خانەنش���ین بکرێت‌و هه‌ڵبوەشێندرێتەوە‪،‬‬ ‫چونکی ئ���ەم دەزگایە ن���ە بێالیەنە‪ ،‬نە‬ ‫س���ەربەخۆیەو نە پس���پۆرە لەبوارەکەی‬ ‫خۆیدا‪.‬‬ ‫چ���وارەم‪ :‬گەرچ���ی کۆمەڵ���گای ئێمە‬ ‫کۆمەڵگایەک���ی زین���دوە لەپرۆس���ەی‬ ‫بەش���داریکردن لەدەنگدان���دا‪ ،‬کەچ���ی‬ ‫ئاکام���ی دەس���تکاریکردن‌و یاریک���ردن‬ ‫بەدەنگ���ی دەنگدەرانی ناب���ن بەھۆکارێک‬ ‫بۆ ناڕەزایی‌و خەب���ات بۆ گەڕانەوەی ڕێز‬ ‫بۆ دەنگەکانیان‪ .‬ئەم پرۆس���ەیە دەشێت‬

‫ئەوەی لێرەدا جێگای سەرنجە لێدانی سرودی نەتەوەیی‌و‬ ‫خوێندنەوەی ئایەتێکی قورئان بو پێش باڵوکردنەوەی‬ ‫دەرئەنجامەکان لەالیەن کۆمیسیۆنی بااڵی هه‌ڵبژاردنەکانەوە‪ .‬من‬ ‫تێناگەم ئەم کۆمیسیۆنە ئەم کولتورەی لەکوێوە ھێناوە؟‬ ‫ب���ۆ گروپێکی گ���ەورەی کۆمەڵگای ئێمە‬ ‫جێگای شۆڕش���ی گرتۆت���ەوە‪ .‬واتە ئەم‬ ‫گروپ���ە وێنایەکی رادیکاڵی بۆ هه‌ڵبژاردن‬ ‫هه‌یە کە هه‌ڵبژاردن لەجەوهه‌ردا هه‌ڵگری‬ ‫نییە‪ .‬کێش���ەکەش لەوەدایە کە وەزیفەی‬ ‫سیاس���یی هه‌ڵبژاردن گۆڕینی سیستەمی‬ ‫سیاس���یی نییە‪ ،‬واتە کاری هه‌ڵبژاردن بۆ‬ ‫نمونە گۆڕینی سیس���تەمی سەرمایەداری‬ ‫نییە بۆ سیس���تەمێکی تر‪ ،‬بەڵکو گۆڕینی‬ ‫رێکخس���تنی کۆمەڵگای���ە لەپرۆگرامێکی‬ ‫سیاس���ییەوە ب���ۆ یەکێکی ت���ر‪ ،‬ناردنی‬ ‫پارتێکی سیاس���ییە بۆ دەرەوەی بڕیاری‬ ‫سیاسیی‌و ھێنانی پارتێکی ترە بۆ ناو ئەم‬ ‫پرۆسەیە؛ بەکورتی ئەوەی پێی دەگوترێت‬ ‫دەستاودەستکردنی ئاشتییانەی دەسەاڵت‪.‬‬ ‫کێش���ەکە لەدونیای ئێم���ەدا ئەوەیە کە‬ ‫دەنگدەرێک���ی زۆر لەرێگای هه‌ڵبژاردنەوە‬ ‫گۆڕینی سیستەمی سیاس���ییان دەوێت‌و‬ ‫ب���ەم چەش���نەش پرۆس���ەی هه‌ڵبژاردن‬

‫کۆمیسیۆنی بااڵی هه‌ڵبژاردنەکانەوە‪ .‬من‬ ‫تێناگەم ئەم کۆمیس���یۆنە ئەم کولتورەی‬ ‫لەکوێ���وە ھێن���اوە؟ ب���ۆ باڵوکردنەوەی‬ ‫دەرئەنجامەکانی هه‌ڵبژاردنی ش���ارەوانی‬ ‫چ پێویستدەکات س���رودی "ئەی رەقیب"‬ ‫لێبدرێت لەکاتێکدا تورکمان‌و مەس���یحی‌و‬ ‫چەندی���ن گروپ���ی ئەتن���ی‌و ئایینزایی تر‬ ‫بەشدارن لەو پرۆسەیدا کە "ئەی رەقیب"‬ ‫بەس���رودی نەتەوەیی خۆیان دانانێن؟ من‬ ‫نازانم کۆمیس���یۆن لەکولتوری سیاس���یی‬ ‫چ واڵتێک���ی نادیموکراتدا ئ���ەم کولتوری‬ ‫س���رودخوێندنەوەیەی دۆزیوەت���ەوەو‬ ‫بەس���ەر کۆمەڵگای ئێمەدا دەیسەپێنێت؟‬ ‫م���رۆڤ کاتێ���ک پێ���ش باڵوکردن���ەوەی‬ ‫دەرئەنجامەکان���ی هه‌ڵب���ژاردن لەالی���ەن‬ ‫کۆمیس���یۆنەوە‪ ،‬گوێی لەس���رودی "ئەی‬ ‫رەقیب" دەبێت‪ ،‬هه‌س���ت ب���ەوە دەکات‬ ‫کە ئەمە ئامادەس���ازیی بێ���ت بۆ جەنگ‬ ‫نەک دروس���تکردنی کولت���وری تەبایی‌و‬

‫دوفاقەی���ی بێ���ت‪ ،‬چونک���ی لەالیەکەوە‬ ‫دەش���ێت مەترسی پش���ێوی کۆمەاڵیەتی‬ ‫بەرهه‌مبھێنێت‌و لەالیەکی ترەوە نەفەسی‬ ‫درێژ بەرهه‌مبھێنێت بۆ هه‌ڵبژاردنێکی تر‬ ‫کە خول لەدوای خول گۆڕان لەنەخشەی‬ ‫سیاسیی بەرهه‌مدەھێنێت‌و ئەگەری فێربون‌و‬ ‫رێگەگرت���ن لەگەمەک���ردن‌و بێڕێزیکردن‬ ‫بەدەنگەکانیانەوە کەمتردەبێتەوە‪.‬‬ ‫پێنجەم‪ :‬هه‌ڵبژاردن یەکێک لەوەزیفەکانی‬ ‫بریتییە لەدەستاودەستکردنی دەسەاڵت‪.‬‬ ‫ئەم خاڵ���ە گەر گرنگترین خ���اڵ نەبێت‪،‬‬ ‫ئ���ەوا یەکێکە لەخاڵە ه���ه‌رە گرنگەکانی‬ ‫سیستەمی دیموکراسی کە لەدونیای ئێمەدا‬ ‫بەتەواوی غائیبە‪ .‬ھێزە سیاس���ییەکانمان‬ ‫دەدۆڕێ���ن‪ ،‬بەاڵم دەڵێن ب���ێ ئێمە واڵت‬ ‫بەڕێوەنابرێت‪ .‬ئەم دۆخەش وادەکات کە‬ ‫کولتوری ئۆپۆزیسیۆنبون رو لەلەناوچون‬ ‫بکات‪ ،‬چونکی کۆمەڵگای سیاسیی ئێمە‬ ‫ناتوانێ���ت بەبێ تەوافوق هاوس���ەنگیی‌و‬

‫‪13‬‬

‫ئارامی���ی خ���ۆی رابگرێ���ت‌و گ���ەر واش‬ ‫نەکات‪ ،‬ئەگەری گەورە هه‌یە کە پش���ێوی‬ ‫دروستببێت‪ .‬دیارە کێش���ە نییە لەکاتی‬ ‫قەیرانی گەورەدا یەکڕیزیی نیش���تیمانیی‬ ‫داوابکرێ���ت‌و حکومەت���ی بنکەف���راوان‬ ‫دروس���تبکرێت بۆئ���ەوەی کۆمەڵ���گا ئەو‬ ‫قۆناغە مەترس���یدارە بەبێ زیانی گەورە‬ ‫تێپەڕێنێت‪ ،‬بەاڵم ئەوەی گرفتە ئەوەیە کە‬ ‫لەداهاتودا ئەم ھێزە تەقلیدییانە کولتورێک‬ ‫بەرهه‌مبھێنن کە ئۆپۆزیس���یۆنبون ببێت‬ ‫بەش���ەرمێکی سیاس���یی‪ .‬ئەم مەترسییە‬ ‫مان���ای تێکش���کاندنی پرنس���یپە هه‌رە‬ ‫س���ەرەتاییەکانی دیموکراس���ییە‪ ،‬ک���ە‬ ‫ئەویش دەستاودەس���تکردنی دەس���ەاڵتە‬ ‫یان خانەنش���ینکردنی سیاسی ھێزێکە تا‬ ‫خولێکی تر‪.‬‬ ‫گەر خۆرئاوا لەمڕۆدا کێش���ەی ئەوەی‬ ‫هه‌بێ���ت کە دیموکراس���ییەکی بێدەنگدەر‬ ‫دروس���تبکات یان ژم���ارەی دەنگدەرانی‬ ‫بەش���ێوەیەکی مەترس���یدار کەمبێتەوە‪،‬‬ ‫کێش���ەی ئەمڕۆی دونیای سیاس���ی ئێمە‬ ‫ئەوەیە دەنگدەرێ���ک بەرهه‌مبھێنێت کە‬ ‫دیموکراسییەتێک نەبێت لەخۆی بگرێت‪.‬‬ ‫دەنگدان مافە‪ ،‬بەش���داریکردنیش مافەو‬ ‫ئ���ازادی هه‌ڵبژاردنی���ش ماف���ە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫پرنسیپی س���ەرەکیی چەمکی سەروەریی‬ ‫گ���ەل پێکدەھێنێ���ت‪ .‬س���ەروەریی گەل‬ ‫لەدونیای ئێمەدا پێش���ێلدەکرێت‪ ،‬چونکی‬ ‫دەنگ���دەر لەدوادەرئەنجام���دا هه‌م���ان‬ ‫دەنگدەری بێدیموکراس���ییە‪ .‬ئەم چەشن‌و‬ ‫مۆدێل���ە لەدەنگ���دەر دەتوانرێت لەهه‌مو‬ ‫کاتێک���دا رادیکاڵبکرێت‌و ئەکتیڤبکرێت بۆ‬ ‫توندوتیژیی‪ ،‬گەر ھیوای بەگۆڕان نەمێنێت‬ ‫یان رێگاکانی گۆڕان‌و دەستاودەستکردنی‬ ‫ئاشتییانەی دەسەاڵتی لەبەردەم بگیرێت‪.‬‬ ‫کۆمەڵ���گای ئێم���ە زۆر دیموکراس���ترە‬ ‫لەنوخبە سیاس���ییە دەس���ەاڵتدارەکەی‪،‬‬ ‫کۆمەڵ���گای ئێمە زۆر کراوەترو ئامادەترە‬ ‫ب���ۆ گ���ۆڕان‌و قبوڵکردن���ی جیاوازی���ی‌و‬ ‫دەستاودەس���تکردنی دەس���ەاڵت وەک‬ ‫لەدەس���ەاڵتدارانی‪ .‬کۆمەڵ���گای ئێم���ە‬ ‫دەنگدەرێکی دیموکراتی بەرهه‌مھێناوە کە‬ ‫دەیەوێت چاالکانە بەشداربێت لەپرۆسەی‬ ‫سیاسی‌و هه‌ڵبژاردندا‪ ،‬بەاڵم سیستەمێکی‬ ‫سیاسیی نادیموکراتی هه‌یە کە بەردەوام‬ ‫یان بێڕێزی بەرامبەر بەدەنگەکانی دەکات‬ ‫ی���ان دان بەالوازب���ون‌و دۆڕان���ی خۆیدا‬ ‫نانێت‪.‬‬ ‫دوا گرف���ت ک���ە دەمەوێ���ت‬ ‫دەستنیش���انیبکەم‪ ،‬بریتیی���ە لەزۆری���ی‬ ‫دەنگ لەکاتی هه‌ڵبژاردندا‪ .‬گەر لەواڵتانی‬ ‫خۆرئاوا گرفتی ھێزە سیاسییەکان چەشنی‬ ‫دوب���ارە ئەکتیڤکردن���ەوەو ئامێزانکردنی‬ ‫گروپەکان بێت لەپرۆس���ەی هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫ل���ەو رێگایەش���ەوە زیادکردن���ی ژمارەی‬ ‫دەنگدەران بێت‪ ،‬ئەوا لەکوردستاندا هه‌مو‬ ‫هه‌ڵئاوسانێکی نائاسایی دەنگدەر جێگای‬ ‫گومانێک���ی زۆرە‪ ،‬چونک���ی دەنگ���دەری‬ ‫هه‌قیقی روبەڕوی دەنگدەری دروس���تکراو‬ ‫دەکرێت���ەوە‪ .‬لەکوردس���تاندا هه‌ڵبژاردن‬ ‫کێشەی دەنگدەری هه‌قیقیی نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫کێش���ەی لەگەڵ دەنگدەری دروستکراودا‬ ‫هه‌یە‪ .‬ئەم دۆخ���ەش دەبێت بەھۆکارێک‬ ‫بۆ ناچیزکردن‌و بێماناکردنی بەش���داریی‬ ‫چاالکانەی سیاسی گروپە کۆمەاڵیەتییەکان‌و‬ ‫بێھیواکردنی���ان ب���ۆ دروس���تکردنی‬ ‫گۆڕانکاریی‌و دەستاودەستکردنی دەسەاڵت‬ ‫بەشێوەیەکی ئاشتییانە‪ .‬ئەم ستراتیژەش‬ ‫دەکرێت ب���ە "س���تراتیژی بەرهه‌مھێنانی‬ ‫سایکۆلۆژیای شکستگەرایی" الی تاکەکانی‬ ‫کۆمەڵگا ناودێڕبکەین‪ .‬ئەم ستراتیژەیش‬ ‫کاریگەری���ی نێگەتیڤ لەس���ەر دەنگدەر‬ ‫دروستدەکات کە بەرای من دو دەرکەوتی‬ ‫لێبەرهه‌مدێ���ت؛ ی���ان ئەوەتان���ێ دەبێت‬ ‫بەھۆکارێک بۆ بەرهه‌مھێنانی دەنگدەرێکی‬ ‫پاسیڤ لەپرۆسەکانی ترداو دورکەوتنەوەی‬ ‫لەبەش���داریکردن لەپرۆس���ەی سیاسیدا‪،‬‬ ‫یاخ���ود لەخراپترین حاڵەتدا دەنگدەرێکی‬ ‫بێئومێد بەرامبەر پرۆس���ەی ئاشتییانەی‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن بەرهه‌مدەھێنێ���ت ک���ە تاکە‬ ‫ئەڵتەرناتیڤێک ب���ۆ گۆڕانکاریی لەدونیای‬ ‫خۆیدا لەتوندوتیژیدا دەبینێتەوە‪.‬‬ ‫سەرچاوەکان‬

‫‪Crouch, Colin (2008), Post‬‬‫‪.demokratie, Frankfurt a.M‬‬ ‫‪Merkel,‬‬ ‫‪Wolfgang‬‬ ‫‪(2011),‬‬ ‫‪Steckt die Demokratie in einer‬‬ ‫‪Krise?, in: Caroline Y. Robertson‬‬‫‪von Trotha (Hg.), Herausforderung‬‬ ‫‪Demokratie, Baden-Baden, S. 13‬‬‫‪.27‬‬ ‫‪Merkel, Wolfgang / Alexander‬‬ ‫‪Petring (2012), Politische Partiz‬‬‫‪ipation und demokratische Inklu‬‬‫‪sion, in: Christian Krell / Tobias‬‬ ‫‪Mörschel (Hg.), Demokratie in‬‬ ‫‪Deutschland, Wiesbaden, S. 93‬‬‫‪.119‬‬

‫▼‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫دور‬ ‫گۆشه‌یه‌که‬ ‫‌ سه‌ردار عه‌زیز ده‌ینوسێت‬

‫نزیک‬

‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم له‌دیدی كاك نه‌وشیروانه‌وه‌‬

‫ئایا دیموکراسی کۆتایی هات‬ ‫له‌هه‌رێمی کوردستان؟‬ ‫دیموکراس���ی له‌ئاس���تی جیهان���دا‬ ‫له‌قه‌یراندایه‪ .‬پرسی ئه‌وه‌‌ی که خه‌ڵك بتوانن‬ ‫به‌ش���داربن له‌به‌رێوه‌بردنی ژیانی خۆیاندا‬ ‫له‌رێ���گای به‌ش���دارکردنیان له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫نوێنه‌‌ری���ان له‌کۆمه‌ڵێک الوه گه‌ش���توه‌ته‬ ‫بنبه‌ست‪ .‬ئێمه لێره‌دا بواری ئه‌وه‌مان نیه‬ ‫که قسه له‌سه‌ر دۆخی دیموکراسی بکه‌ین‬ ‫له‌جیهاندا‪ ،‬به‌اڵم هه‌رێمی کوردس���تان که‬ ‫س���ااڵنێکه ئه‌م زاراوه‌ی���ه به‌كارده‌هێنێت‬ ‫وه‌ك جۆرێک له‌سیاس���ه‌تی حوکم‪ ،‬ئێستا‬ ‫به‌زه‌قی به‌ره‌و قه‌ی���ران ده‌ڕوات‪ .‬قه‌یرانی‬ ‫دیموکراسی هه‌رێم له‌سه‌رهه‌ڵدانی بنه‌ماڵه‬ ‫سیاس���ی‌و ئابوریه‌كاندا خۆی ده‌بینێته‌وه‪.‬‬ ‫چه‌مک���ی بنه‌ماڵ���ه ‪ dynasty‬چه‌مکێکی‬ ‫خ���اوه‌ن مێژویه‌كی درێژو ئاڵۆزه‪ .‬ده‌كرێت‬ ‫قس���ه له‌س���ه‌ر ئه‌م چه‌مکه بکرێت له‌زۆر‬ ‫ئاس���تدا‪ ،‬به‌اڵم لێره‌دا ئێمه ته‌نها تایبه‌ت‬ ‫به‌دۆخی هه‌‌رێم���ه‌وه قس���ه‌ی لێده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر به‌راوردێکی خێ���را بکه‌ین له‌نێوان‬ ‫مۆنتس���کیوو هێگڵدا دو ڕه‌هه‌ندی گرنگی‬ ‫بنه‌ماڵه‌م���ان ب���ۆ ده‌رئه‌كه‌وێ���ت‪ .‬الی‬ ‫مۆنتس���کیو جۆرێک له‌ش���ه‌ره‌فمه‌ندایه‌تی‬ ‫ی���ان نۆبڵێتی ‪ honor‬بونی هه‌یه‪ .‬چه‌مکی‬ ‫ش���ه‌رفمه‌ندایه‌تی له‌س���ه‌ده‌ناوه‌نده‌كانی‬ ‫ئه‌وروپادا تایبه‌تمه‌ندیه‌كی تایبه‌تی هه‌یه‪،‬‬ ‫ئه‌ویش بریتی���ه له‌جۆرێک خۆجیاکردنه‌وه‬ ‫له‌ئه‌وانیت���ر‪ .‬وه‌ك چارڵ���س تیللی نمونه‬ ‫ده‌هێنێت���ه‌وه‪ ،‬ش���ه‌ره‌فمه‌ندایه‌تی وه‌ك‬ ‫خه‌اڵتی رێزلێنان یان وه‌رزش وایه‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫که‌س���ێک یان که‌مینه‌یه‌ك هه‌‌یانبێت هه‌‌تا‬ ‫مانای هه‌‌بێت ئه‌گ���ه‌ر هاتو هه‌مو هه‌یانبو‬ ‫ئه‌وا نرخ���ی نامێنێت‪ .‬که‌وات���ه به‌کورتی‬ ‫ش���ه‌ره‌فمه‌ندایه‌تی بریتی���ه له‌که‌س���انێک‬ ‫ک���ه خاوه‌ن پێگ���ه‌ی ش���ه‌ره‌فمه‌ندایه‌تین‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر زۆرینه‌یه‌ك ک���ه لێیبێبه‌رین‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ئ���ه‌م دۆخ���ه پل���ه‌داری‌و پڕ‬ ‫له‌نایه‌کسانیه‌دا له‌س���ه‌رده‌می ڕۆشنگه‌ریدا‬ ‫خواستی پێزانین‌و دانپیانان ‪recognition‬‬ ‫سه‌رهه‌ڵئه‌دات‪ .‬لێر‌‌ه‌دا ده‌كرێت قسه له‌سه‌ر‬ ‫دایه‌لۆگی به‌ناوبانگ���ی کۆیله‌و ئاغا بکه‌ین‬ ‫الی هێ���گڵ‪ .‬که ئه‌مه س���ه‌ره‌تای جۆرێکه‬ ‫له‌دایه‌لۆجێک به‌مانای که‌س���ێک بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌س���ت به‌بون���ی خۆی بکات پێویس���تی‬ ‫به‌ئه‌و‌یت���ره هه‌تا دانیپیادابنێ���ت‪ .‬لێره‌وه‬ ‫ئاڵ���ۆزی ئ���ه‌وه س���ه‌رهه‌ڵئه‌‌دات که چۆن‬ ‫ئاره‌زوی ئه‌‌ویتر بۆ خۆت ڕاده‌كێشێت‪.‬‬ ‫له‌کاتێکدا ئێم���ه به‌هیوابوین که دونیای‬ ‫سیاس���ی‌و کۆمه‌اڵیه‌تی‌و ئاب���وری کوردی‬ ‫له‌دۆخی دواکه‌وتوی سه‌ده‌ ناوه‌ندیه‌کانه‌وه‬ ‫بگوێزێته‌وه ب���ۆ مۆدرێن ب���ه‌اڵم ده‌بینین‬ ‫به‌ئام���رازی مۆدرێ���ن ده‌گه‌ڕێین���ه‌وه ب���ۆ‬ ‫س���ه‌ده ناوه‌ندیه‌کان‪ .‬لێ���ره‌دا ئاڵۆزیه‌كه‬ ‫س���ه‌رهه‌‌ڵئه‌دات ئای���ا چ���ۆن له‌رێ���گای‬ ‫دیموکراسیه‌وه‪ ،‬که یانی ده‌سه‌اڵتی خه‌ڵك‪،‬‬ ‫ئێمه ب���ه‌ره‌و دونیایه‌ك ده‌ڕۆین که خه‌ڵك‬ ‫خۆی له‌دۆخی بێده‌س���ه‌اڵتیدا ده‌بینێته‌وه‪.‬‬ ‫چۆن به‌ده‌س���تی خ���ۆت بڕیارده‌ده‌یت که‬ ‫تۆ ش���ایانی ئه‌وه‌نیت ده‌سه‌اڵتت هه‌بێت‪،‬‬ ‫توانات هه‌بێت‪ ،‬ئی���راده‌ت هه‌‌بێت‪ ،‬رۆژێک‬ ‫ل���ه‌رۆژان ببیته حوکمڕان‪ .‬لێ���ره‌وه ژیانی‬ ‫پڕ له‌به‌ربه‌ست س���ه‌رهه‌ڵئه‌دات‪ .‬ژیانی پڕ‬ ‫له‌به‌ربه‌ست له‌ئاس���تی ده‌رونی‪ ،‬له‌ئاستی‬ ‫تێڕوانین‪ ،‬له‌ئاس���تی ئابوری‪ ،‬له‌ئاس���اتی‬ ‫ئیراده‪ .‬چیدی مرۆڤی کورد ئه‌و که‌سه‌یه که‬ ‫ده‌بێت خۆی قه‌ناعه‌ت به‌خۆی بهێنێت که‬ ‫ئه‌و شایانی ئه‌وه‌ نیه که به‌ڕێوه‌به‌ری واڵت‬ ‫بێت‪ ،‬که قسه‌ی هه‌‌بێت له‌سه‌ر دیاریکردنی‬ ‫چاره‌نوسی‪ .‬ده‌بێت ئه‌و دێره کۆمه‌اڵیه‌تیه‬ ‫گشتگیر بکرێت که ده‌ڵێت (کاکه‪ ،‬ئه‌وه بۆ‬ ‫ئێمه‌مانان نی���ه!)‪ .‬به‌مانایه‌كی تر مرۆڤی‬ ‫کورد س���نوری خۆی ده‌زانێت‪ .‬له‌دۆخێکی‬ ‫وه‌هادا ک���ه بنه‌ماڵه‌كان له‌رێگای خوێنه‌وه‬ ‫پێگه‌و داهات‌و سامان‌و کورسی له‌باوکه‌وه بۆ‬ ‫کوڕ ده‌گوێزنه‌وه‪ ،‬دیموکراسی چ مانایه‌كی‬ ‫هه‌ی���ه؟ بۆ ئ���ه‌وه‌ی وه‌اڵمی پرس���یاره‌كه‬ ‫به‌باش���ی بده‌ینه‌وه ده‌بێ���ت له‌هه‌مانکاتدا‬ ‫بپرس���ین ئایا حی���زب چ مانایه‌كی هه‌یه؟‬ ‫کاتێ���ک حی���زب‪ ،‬حیزبێک���ی بنه‌ماڵه‌ییه‪،‬‬ ‫ئه‌وا یانی چیدی ده‌زگایه‌كی کۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫سیاس���ی نیه که خ���اوه‌ن دیدێکی تایبه‌ت‬ ‫بێت بۆ حکومڕانی له‌پانتایی گشتیدا له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وانیت���ردا ملمالنێ بكات بۆ به‌ڕێوه‌بردنی‬ ‫واڵت‪ ،‬به‌ڵک���و بریتی���ه له‌ده‌زگای���ه‌ك که‬ ‫خزمه‌ت���ی که‌مینه‌یه‌ك���ی ب���ااڵ ده‌كات‌و‬ ‫ئه‌ندامه‌كانی ئامرازن بۆ فه‌راهه‌مکرانی ئه‌و‬ ‫ئامانجه‪ .‬ئه‌ندامی حیزبی بنه‌ماڵه له‌رۆژی‬ ‫ده‌ستبه‌كاربونیه‌وه ماوه‌یه‌كی دیاریکراوی‬ ‫هه‌یه که په‌یوه‌س���ته به‌س���ودمه‌ندی ئه‌و‬ ‫ئه‌ندامه بۆ حیزبه‌كه‌ی‪ ،‬یان بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫بنه‌ماڵه‪ .‬ئه‌و ساته‌وه‌خته‌ی که سودی نه‌ما‪،‬‬ ‫ئه‌وه ده‌ستوبرد دورده‌خرێته‌وه‪ ،‬یان وه‌ك‬

‫خه‌لیل عه‌بدواڵ‬

‫بڕوانامه‌ی که‌سی‬ ‫ئه‌ندامی بنه‌ماڵه‬ ‫له‌سه‌روی هه‌مو‬ ‫بڕوانامه‌کانه‌‌وه‌یه‪،‬‬ ‫خوێنی ئه‌ندامی بنه‌ماڵه‬ ‫له‌خوێنی هه‌موان ئاڵتره‪،‬‬ ‫گه‌نجێکی ئه‌ندامی‬ ‫بنه‌ماڵه له‌گه‌نجێتی هه‌مو‬ ‫گه‌نجان گه‌نجتره خه‌باتی‬ ‫ئه‌ندامی بنه‌ماڵه بارتاقای‬ ‫خه‌باتی هه‌زاران هه‌زار‬ ‫خه‌ڵکی ڕه‌شوروته‬ ‫که‌س���ێکی بێ سه‌نگ‌و قورس���ایی ته‌ماشا‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬بۆی���ه ده‌بینیت خه‌ڵك دێن له‌پڕ‬ ‫ده‌رده‌ک���ه‌ون پانتایی فراوان داگیرده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫هه‌تا مه‌رامێکی تایب���ه‌ت جێبه‌جێ بکه‌ن‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر ک���ه کاره‌كه مه‌یس���ه‌ربو ه���ه‌ر زو‬ ‫ده‌خرێنه خانه‌ی بێده‌نگیه‌وه‪ .‬به‌مانایه‌كی‬ ‫تر له‌حیزبی بنه‌ماڵ���ه‌دا ئه‌ندام ته‌نها ئه‌و‬ ‫کاته بونی هه‌یه که له‌خزمه‌‌تی ڕه‌هه‌ندێکی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی بنه‌ماڵه‌دا بێت‪ .‬ئه‌ندامی‬ ‫بنه‌ماڵ���ه‌ خاوه‌ن هه‌مو ده‌س���تکه‌وته‌كانی‬ ‫حیزب���ه‪ ،‬ئه‌ندامانی حی���زب هه‌مو له‌وێدان‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی بژێوییان دابی���ن بکه‌ن‪ .‬بۆیه‬ ‫ئه‌ندامانی حیزبی بنه‌ماڵه‌ ده‌بێت هه‌میشه‬ ‫مه‌منون بن که وه‌ك ئه‌ن���دام وه‌رگیراون‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م عه‌قڵیه‌ت���ه له‌هه‌ن���اوی حیزب���ه‌وه‬ ‫ده‌گوێزرێت���ه‌وه بۆ کۆمه‌ڵ���گا‪ .‬حیزب له‌م‬ ‫پرۆسه‌ی گواستنه‌وه‌دا رۆڵی فه‌راهه‌مکه‌رو‬ ‫سازێنه‌رو س���ه‌پاندن‌و کوشتوبڕ ده‌بینێت‪.‬‬ ‫ئیت���ر له‌ئه‌نجام���دا دو پێکهات���ه ه���ه‌ن‬ ‫له‌کۆمه‌ڵگادا‪ ،‬یه‌کێکی���ان پێکهاته‌ی بااڵ‌و‬ ‫ئه‌‌ویت���ر پێکهات���ه‌ی ن���زم‪ .‬پێکهاته‌ی بااڵ‬ ‫بریتیه له‌ئه‌ندامانی بنه‌ماڵه‌كان‪ ،‬پێکهاته‌ی‬ ‫نزم بریتین له‌خه‌ڵكی ڕ‌هش‌و روت‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫به‌ده‌س���ت که‌میی بژێ���وی‌و تاڵیی ژیانه‌وه‬ ‫ماخۆالنیان���ه‪ .‬له‌نێو ئ���ه‌م دو پێکهاته‌یه‌دا‬ ‫هی���چ وه‌ك نیه‪ .‬ب���ۆ نمون���ه‪ ،‬بڕوانامه‌ی‬ ‫که‌س���ی ئه‌ندامی بنه‌ماڵه له‌سه‌روی هه‌مو‬ ‫بڕوانامه‌کانه‌‌وه‌یه‪ ،‬خوێنی ئه‌ندامی بنه‌ماڵه‬ ‫له‌خوێنی هه‌موان ئاڵتره‪ ،‬گه‌نجێکی ئه‌ندامی‬ ‫بنه‌ماڵه له‌گه‌نجێتی هه‌مو گه‌نجان گه‌نجتره‪،‬‬ ‫خه‌باتی ئه‌ندامی بنه‌ماڵه بارتاقای خه‌باتی‬ ‫هه‌زاران هه‌زار خه‌ڵکی ڕه‌شوروته‪ .‬خه‌ڵکی‬ ‫ڕ‌‌ه‌شوروت که شه‌هید ده‌بن ئه‌گه‌ری هه‌یه‬ ‫موچه‌یه‌ك به‌ده‌ستبهێنن‪ ،‬به‌اڵم شه‌هیدبونی‬ ‫ئه‌ندامی بنه‌ماڵه گه‌ره‌نتی حوکمڕانی واڵتی‬ ‫له‌گه‌ڵدایه‪ .‬که‌واته دیموکراسی یانی چی؟‬ ‫دیموکراس���ی له‌دۆخێکی وه‌ه���ادا بریتیه‬ ‫له‌که‌ڕنه‌ڤاڵێک که سازده‌كرێت هه‌تا جۆش‌و‬ ‫خرۆشی خه‌ڵكی ڕه‌ش���وروت بوروژێنرێت‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ی بێ���ن به‌یع���ه‌ت تازه‌بکه‌نه‌وه‪.‬‬ ‫ئایا ده‌توانین به‌دیموکراس���ی (ده‌سه‌اڵتی‬ ‫خه‌ڵک) بڵێی���ن دیموکراس���ی کاتێک که‬ ‫خه‌ڵ���ك له‌رێ���گای پرۆس���ه‌یه‌كی وه‌هاوه‬ ‫به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك پی���اده‌ی مافی خۆیان‬ ‫ناکه‌ن‪ ،‬به‌شداریی‌ له‌ده‌سه‌اڵتدا ناکه‌ن‪ ،‬هیچ‬ ‫گۆڕانکاری���ه‌ك ناهێننه ئ���اراوه؟ بێگومان‬ ‫نه‌خێ���ر‪ .‬تاوانباری س���ه‌ره‌کی له‌دۆخێکی‬ ‫وه‌ه���ادا ته‌نها خه‌ڵک���ه‪ .‬ده‌كرێت بوترێت‬ ‫که‌لتوره چونکه مرۆڤ���ی کوردی ناتوانێت‬ ‫وێن���ای حکومه‌ت‌و کۆمه‌ڵگاو نیش���تمان‌و‬ ‫چاکه‌ی گش���تی‌و به‌رژه‌وه‌ندی بااڵو ژینگه‌و‬ ‫دیپلۆماس���یه‌ت‌و ئاب���وری‌و جیوپۆله‌تیک‬ ‫بکات به‌ڵک���و زیاتر دونیای ئ���ه‌و دونیای‬ ‫گه‌ڕه‌که‌که‌یه‌تی‪.‬‬ ‫کاتێک بنه‌ماڵه‌كان ده‌توانن دیموکراسی‬ ‫بکوژن‪ ،‬ئ���ه‌وا له‌ئه‌نجامدا هی���چ رێگریه‌ك‬ ‫نامێنێ���ت له‌ب���ه‌رده‌م بااڵی���ی ره‌هایاندا‪.‬‬ ‫له‌دۆخێکی وه‌هادا ده‌بێت س���ه‌ره‌تا شه‌ڕی‬ ‫خۆت بکه‌یت‪ ،‬پاشان شه‌ڕی قۆرخکه‌ران‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی پێویس���ته ئومێدێكی ئێرنس���ت‬ ‫بلۆخیانه‌یه‪.‬‬

‫رۆژی ‪8‬ی ته‌مموزی ‪ 2013‬نه‌وش���یروان‬ ‫مسته‌فا بابه‌تێكی به‌ناونیشانی (پرۆسه‌ی‬ ‫پێكهێنانی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم) له‌ماڵپه‌ڕی‬ ‫س���به‌ی باڵوكرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌و بابه‌ته‌ یاداشتی‬ ‫رۆژان���ه‌ی خۆیه‌تی له‌كۆتایی س���اڵی‪2004‬‬ ‫ت���ا ناوه‌ڕاس���تی ‪‌2005‬و چه‌ن���د لێدوان‌و‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌یه‌كیشی تێهه‌ڵكێش كردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و یاداشته‌ ماجه‌رای ئه‌و كۆبونه‌وانه‌ی‬ ‫ئه‌و ماوه‌یه‌ی نێوان وه‌فدی هه‌ردو مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسیی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان‌و‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستانی له‌خۆگرتوه‌‪.‬‬ ‫خاڵێكی سه‌ره‌كی كۆبونه‌وه‌كان له‌ده‌وری‬ ‫پڕۆژه‌ی یاس���ای س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان خوالوه‌ته‌وه‌ كه‌ پارتی ئاماده‌ی‬ ‫كردبو‪.‬‬ ‫كاك نه‌وش���یروان دی���دو تێڕوانین���ی‬ ‫جیاوازی له‌سه‌ر ئه‌و پڕۆژه‌ یاسایه‌ هه‌بوه‌‌و‬ ‫له‌هه‌ن���دێ‌ خاڵیش���دا ت���ه‌واو پێچه‌وانه‌ی‬ ‫تێزه‌كانی پارتی بوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی پرۆژه‌ یاساكه‌ی ئه‌وكاته‌‪ ،‬پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردس���تان له‌گه‌ڵ سیستمی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌و هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫به‌هه‌ڵبژاردن���ی راس���ته‌وخۆ‌و نهێنی له‌ناو‬ ‫خه‌ڵك‌و به‌زۆرینه‌ی ساده‌ بوه‌‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دابون كه‌ خولی یه‌كه‌می‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی بۆ ماوه‌ی چوارس���اڵ بێ‌‌و‬ ‫س���ه‌رۆك بۆی هه‌بێ‌ ب���ۆ دو خولی تریش‬ ‫خ���ۆی كاندید بكات���ه‌وه‌ (واته‌ ماوه‌ی ‪12‬‬ ‫س���اڵ س���ه‌رۆك بێ‌)‪ ،‬بێ‌ له‌وانه‌ سه‌رۆكی‬ ‫هێزه‌ چه‌كداره‌كان‌و س���ه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ئاس���ایش‌و چه‌ندین ده‌س���ه‌اڵتی تریش���ی‬ ‫هه‌بێ‌‪.‬‬ ‫وه‌ك له‌یاداش���ته‌كه‌یدا هات���وه‌‪ ،‬كاك‬ ‫نه‌وش���یروان رای واب���وه‌ كه‌ ئ���ه‌و قانونه‌‬ ‫به‌تایبه‌ت بۆ كاك مه‌س���عود نوس���راوه‌‌و‬

‫به‌بااڵی ئ���ه‌ودا بڕاوه‌‪ .‬ئه‌و رای پێچه‌وانه‌ی‬ ‫هه‌ب���وه‌و له‌گ���ه‌ڵ سیس���تمی په‌رله‌مانی‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆك هه‌رێمی له‌په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تان بوه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی په‌رله‌مان‬ ‫ده‌سه‌اڵتی لێپرسینه‌وه‌‌و البردنی هه‌بێ‌‪.‬‬ ‫الش���یوابوه‌ سیس���تمی س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫سیستمێكی تایبه‌تی ناو پارتییه‌‌و هه‌وڵی‬ ‫گواستنه‌وه‌ی بۆ ناو كۆمه‌ڵگه‌ ئه‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ش���ێوازی سیس���تمی سه‌رۆكایه‌تیشی‬ ‫له‌واڵتانی له‌واڵتان���ی دواكه‌وتوی‌ جیهانی‬ ‫س���ێی به‌ب���ه‌ردی بناغ���ه‌ی سیس���تمی‬ ‫دیكتات���ۆری دان���اوه‌‌و له‌وچوارچێوه‌یه‌دا‬ ‫سیس���تمی سه‌رۆكایه‌تی س���ه‌دام حسێن‌و‬ ‫حوسنی موباره‌كی به‌نمونه‌ هێناوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫كاك نه‌وشیروان له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كان مش���تومڕی زۆری كردوه‌‌و‬ ‫چه‌ندی���ن وتاری له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ له‌ماڵپه‌ری‬ ‫ریف���ۆرم باڵوكردۆته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌كۆتاییدا‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی قانونی س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‬ ‫به‌هه‌ن���دێ‌ ده‌س���تكاری‌و به‌پێچه‌وان���ه‌ی‬ ‫خواس���تی ئه‌وه‌وه‌ په‌سه‌ندكراوه‌‌و پێده‌چێ‌‬ ‫ه���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ش نیگه‌رانی كردب���ێ‌‌و وای‬ ‫لێكردبێ‌ بڕی���اری دوركه‌وتنه‌وه‌‌و وازهێنان‬ ‫مسته‌فا ئاشكرانه‌كراوه‌‌و نازانرێ‌ له‌سه‌ر چی‬ ‫له‌یه‌كێتی بدات‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی جێگه‌ی س���ه‌رنجه‌ له‌و یاداشته‌دا رێككه‌وتون‪ ،‬مه‌گه‌ر چه‌ند ساڵێكی تر كاك‬ ‫كاك نه‌وش���یروان ره‌خنه‌ی ئ���ه‌وه‌ له‌مام نه‌وش���یروان نهێنییه‌كانی ئه‌و رێككه‌وتنه‌‬ ‫ج���ه‌الل ئه‌گ���رێ‌ ك���ه‌ رۆژی ‪ 2005/5/28‬له‌دوتوێی یاداشته‌كانیدا باڵوبكاته‌وه‌!‪.‬‬ ‫كاك نه‌وش���یروان دوای وازهێنان���ی‬ ‫به‌ته‌نها چوه‌ ب���ۆ پیرمام بۆ الی بارزانی‌و‬ ‫به‌دو قۆڵی له‌س���ه‌ر یاس���ای سه‌رۆكایه‌تی له‌یه‌كێتی‪ ،‬بزوتنه‌وه‌ی گۆڕانی دروستكرد‌و‬ ‫به‌ش���داری له‌هه‌ڵبژاردنی س���اڵی ‪2009‬دا‬ ‫هه‌رێم رێككه‌وتون‪.‬‬ ‫كه‌چی كاك نه‌وش���یروان خۆشی دوای كرد‌و ‪ 25‬كورسیی په‌رله‌مانی كوردستانی‬ ‫نزیك له‌‪ 9‬ساڵ له‌و مێژوه‌‪ ،‬به‌هه‌مانشێوه‌‌و مسۆگه‌ركرد‪ .‬ئه‌و بزوتنه‌وه‌یه‌ چوار ساڵی‬ ‫به‌ته‌نه���ا چو بۆ پیرمام ب���ۆ الی بارزانی‌و ته‌مه‌ن���ی وه‌ك جواڵنه‌وه‌یه‌ك���ی ن���اڕازی‌و‬ ‫به‌دو قۆڵ���ی رێككه‌وتن‪ .‬به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی هیچ ئۆپۆزسیۆن به‌سه‌ربرد‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی ئه‌و چوار ساڵه‌ی ئۆپۆزسیۆندا‪،‬‬ ‫لێدوانێك له‌باره‌ی ئه‌و رێككه‌وتنه‌وه‌ بدات‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان قورسایی كاری میدیایی‬ ‫ناوه‌ڕۆكی رێككه‌وتنه‌كه‌ ئاشكرابكات!‬ ‫به‌اڵم هه‌روه‌ك كاك نه‌وش���یروان باسی چڕكردبۆوه‌ بۆ گۆڕینی سیستمی سیاسی‬ ‫ئه‌كات ه���ه‌ر زو رێككه‌وتنه‌كه‌ی تاڵه‌بانی‌و به‌گشتی‌و گۆڕینی سیستمی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫بارزان���ی ئاش���كرابو ك���ه‌ له‌چوارچێوه‌ی هه‌رێم بۆ سیس���تمی په‌رله‌مانی به‌تایبه‌تی‬ ‫رێككه‌وتننام���ه‌ی س���تراتیجیدا‪ ،‬له‌س���ه‌ر له‌رێی هه‌مواركردنه‌وه‌ی پڕۆژه‌ی ده‌ستوری‬ ‫هاوئاهه‌نگی‌و دابه‌ش���كردنی پۆس���ته‌كانی هه‌رێمی كوردستانه‌وه‌‪.‬‬ ‫میدی���ای گۆڕان روبه‌رێك���ی فراوانی بۆ‬ ‫به‌غ���دا‌و هه‌رێ���م رێككه‌وتب���ون‪ ،‬كاك‬ ‫نه‌وش���یروان ده‌ق���ی ئه‌و رێككه‌وتنه‌ش���ی قس���ه‌كردن له‌س���ه‌ر پرۆژه‌ی ده‌س���توری‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تان ته‌رخانكردب���و‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌م یاداشته‌یدا باڵوكردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی جێگه‌ی سه‌رنجه‌ تا ئێستا به‌ده‌ستورێكی نادیموكراسی‌و ناشارستانی‬ ‫رێككه‌وتنه‌كه‌ی نێوان بارزانی‌و نه‌وشیروان له‌قه‌ڵه‌می ئ���ه‌دا‌و ته‌نان���ه‌ت خودی كاك‬

‫تۆبڵێی ئه‌و‬ ‫خه‌ون‌و خولیایه‌ی‬ ‫كاك نه‌وشیروان‬ ‫به‌به‌شداریكردنی‬ ‫بزوتنه‌وه‌كه‌ی به‌چه‌ند‬ ‫وه‌زاره‌تێك له‌حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمدا كۆتایی هاتبێ‌‌و‬ ‫وه‌ك جاران پێداگیری‬ ‫لێنه‌كات؟‬

‫تارمایی مالیکی بەڕێوەیە‬ ‫عەبدواڵ ئەحمەد‬ ‫بەدرێ���ژای دەس���اڵی رابردو تاکە‬ ‫کەس لەعێراق���دا کە خەریکی پالن‌و‬ ‫داڕش���تنی بەرنامەی جۆراوجۆر بوە‬ ‫دژ بەهەرێمی کوردس���تان‌و ئەزمونی‬ ‫ن���وری مالیک���ی ب���وە چ ئەوکاتەی‬ ‫لەحوکمدا ب���وە چ ئەو کاتەی پالنی‬ ‫هه‌بوە ب���ۆ چونە ناو حوكم‪ .‬خەڵکی‬ ‫کوردستان گیرۆدەی دەستی مالیکی‌و‬ ‫سیاسەتەکانی مالیکیە‪ .‬هه‌ر لەلەمپەر‬ ‫دروستکردن لەبەرامبەر جێبەجێکردنی‬ ‫مادەی ‪١٤٠‬و ناوچ���ە جێناکۆکەکان‬ ‫ت���ا دروس���تکردنی فەوج���ی جاش‌و‬ ‫رەتکردن���ەوەی بەتون���دی لەالی���ەن‬ ‫خەڵک���ی کوردس���تانەوە کە ئەوکات‬ ‫هه‌مو خەڵکی کوردس���تان بیریەتی‬ ‫ھێزی سیاس���ی هه‌بو لەکوردستاندا‬ ‫دەستپێش���خەربو بۆ ئەوەی مالیکی‬ ‫فەوجی جاش دروستبکات لەکەرکوک‌و‬ ‫ناوچە جێناکۆکەکان‌و لەوێش���ەوە بۆ‬ ‫سێ پارێزگاکەی هه‌رێمی کوردستان‬ ‫کە هه‌ر لەو کاتەشدا کە سەرۆکایەتی‬ ‫کۆمار بەدەس���ت کوردە بو لەعێراقدا‬ ‫بێدەنگ���ی هه‌ڵب���ژارد بەرامبەر بەو‬ ‫سیاس���ەتەی ئەوس���ای مالیک���ی‪.‬‬ ‫سیاس���ەتەکانی مالیک���ی بەدرێژای‬ ‫دەس���ەاڵتی تاکڕەوانەی خۆی هه‌مان‬ ‫سیاس���ەتی ڕژێمی پێش���وی عێراقی‬ ‫بەرامبەر بەکورد جێەجێکردوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫لەفۆڕم ش���ێوازی جیاجیادا بۆ نمونە‬ ‫ئابڵوقەدانی هه‌رێم هه‌م لەروی دارایی‬ ‫هه‌م لەھێنانی عەسکەرو جبەخانەی‬ ‫سەربازی بۆ ئەو شوێنانەی کە کورد‬ ‫بەدرێ���ژای مێ���ژو بەش���وێنی خۆی‬ ‫زانیوەو قوربانی لەسەر داوە‪ .‬مالیکی‬ ‫لەچەند س���اڵی رابردودا هه‌ر بەتەنها‬ ‫کاری لەس���ە ر پێگ���ەو جوگرافیای‬ ‫سیاس���ی خۆی نەک���ردوە لەعێراقدا‬ ‫بەڵکو کاری لەس���ەر کۆمەڵێک ھێڵ‌و‬ ‫پانتایی کردوە کە ئەمڕۆ رەنگدانەوەی‬ ‫هه‌یە لەعێراق‌و کوردس���تاندا‪ ،‬ئەگەر‬ ‫لەس���ەر دیارترینی���ان قس���ە بکەین‬ ‫تارمای���ی مالیکی���ە لەکوردس���تانی‬

‫دەبێت ھێزە کوردستانیە رەسەنەکان‬ ‫لەئێستا بەدواوە هه‌ڵوێست وەربگرن‬ ‫لەمالیک���ی بەگش���تی‌و تارماییەکانی‬ ‫مالیکی لەکوردستانی عێراقدا‪.‬‬ ‫تارماییەکانی مالیکی لەکوردستان‬ ‫بەناوچە دابڕێنراوەکانیشەوە کوردی‬ ‫کوردس���تانی عێ���راق بەش���ێوەیەک‬ ‫دوادەخات کە دەیباتەوە بۆ قۆناغی‬ ‫پێش بەیاننام���ەی ‪ ١١‬ئازاری ‪١٩٧٠‬‬ ‫چونک���ە هه‌م���ان س���یناریۆو هه‌مان‬ ‫هه‌ڕەشە لەسەر هاواڵتیانی کورد هه‌یە‬ ‫بەھۆی مالیکی‌و تارماییەکانیەوە‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی رودەدات لەعێ���راق‌و‬ ‫کوردس���تاندا جێگ���ەی‌ پرس���یارو‬ ‫تێڕامان���ە‪ .‬گێڕان���ەوە خەڵک���ی ئەم‬ ‫هه‌رێمەی���ە بۆ دۆخێکی مەترس���یدار‬ ‫ک���ە دەبێ���ت س���ەرکردایەتی کورد‬ ‫هه‌ڵوێستی هه‌بێت‌و رێگە لەمالیکی‌و‬ ‫تارماییەکانی بگرێت کە بەم ش���ێوە‬ ‫ترسناکە هاتونەتە ناو ژیان‌و ئەزمونی‬ ‫هه‌رێمی کوردس���تان ئەوەی ئێس���تا‬ ‫دەبینرێت دۆخە مەترسیدارەکەیە کە‬ ‫ێ چۆن‬ ‫تارماییەکانی مالیکی دەیانەو ‌‬ ‫لەعێراقدا فیتنەو ئاشوبیان دروستکرد‬ ‫پریش���کی ئ���ەو ئاگرە س���وتێنه‌رە‬ ‫بھێنن���ە کوردس���تان‌و بەتایب���ەت‬ ‫هه‌رس���ێ پارێزگاک���ەی هه‌رێم‪ .‬ئەوە‬ ‫ی مالیکی‌و تارماییەکانی ئەیانەوێت‬ ‫تێکدان‌و هه‌ڵوەشاندنەوەی دامەزراوە‬ ‫ش���ەرعی‌و یاس���اییەکانی هه‌رێم���ی‬ ‫کوردس���تانە لەرێگ���ەی جۆراوجۆرو‬ ‫پەیوەندی ژێربەژێ���رو تاکالیەنەوە‪.‬‬ ‫ئەوەی لەکوردستا ن ئێستا رودەدات‬ ‫جێگەی پرس���یارە نەک بۆ من بەڵکو‬ ‫عێراق���داو گێڕانەوەی کوردس���تانە بۆ هه‌م���و خەڵکی کوردس���تان‌و بۆ‬ ‫بۆ س���ەردەمێک کە ک���ورد خەونی هه‌مو ئەوان���ەی دەیانەوێ رێگە بەم‬ ‫بەئازادیبونیەوە دەبینی واتە گوتاری تارماییە بگرن چونکە ئێستا لەهه‌مو‬ ‫مالیک���ی هه‌م���ان گوتارە ک���ە کورد کات زیات���ر مالیک���ی‌و تارماییەکەی‬ ‫لەهه‌فتاکان‌و هه‌ش���تاکانی س���ەدەی هاتۆت���ە ن���او ژینگ���ەی سیاس���ی‌و‬ ‫راب���ردوەوه‌ خەباتی دژ کردوە ئەمڕۆ کۆمەاڵیەتیمان���ەوە ئەویش لەرێگەی‬ ‫بەشێوەی جیاو گوتاری جیاو لەرێگەی ئەو حیزب���ە ئێرانیزمەوە کە ئەمجارە‬ ‫تارماییەکانی���ەوە لەکوردس���تانی لەهه‌ڵبژاردنەکانی ‪٣٠‬ی ‪٤‬دا بەتەواوی‬ ‫عێراق���دا دەردەکەوێ���ت‪ .‬مالیکیبون ئیرادەی خۆی س���پارد ب���ەو فۆڕمە‬ ‫یان چون���ە ناو گوت���اری مالیکیەوە ترس���ناکەی کە خ���ۆی لەئێرانیزم‌و‬ ‫س���ەرەتاو دەس���تپێکێکی خراپە کە مالیکیبوندا دەبینێتەوە‪.‬‬

‫مالیکیبون یان‬ ‫چونە ناو گوتاری‬ ‫مالیکیەوە سەرەتاو‬ ‫دەستپێکێکی‬ ‫خراپە کە دەبێت‬ ‫ھێزە کوردستانیە‬ ‫رەسەنەکان‬ ‫لەئێستا بەدواوە‬ ‫هه‌ڵوێست وەربگرن‬ ‫لەمالیکی بەگشتی‌و‬ ‫تارماییەکانی‬ ‫مالیکی‬ ‫لەکوردستانی‬ ‫عێراقدا‬

‫نه‌وش���یروان له‌وته‌كانی���دا ئ���ه‌و پ���ڕۆژه‌‬ ‫ده‌س���توره‌ی به‌ده‌س���توره‌كانی حوسنی‬ ‫موباره‌ك‌و زه‌ینلعابدین بنعه‌لی ده‌چواند‪.‬‬ ‫كه‌ په‌رله‌مانتاران���ی یه‌كێتی‌و پارتیش‬ ‫ل���ه‌‪30‬ی حوزه‌یران���ی ‪2013‬دا م���اوه‌ی‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تیی س���ه‌رۆكی هه‌رێمی���ان بۆ‬ ‫دو س���اڵ درێژك���رده‌وه‌ به‌كوتاده‌چ���ی‬ ‫وه‌سفیانكردن‪.‬‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی له‌هه‌ڵبژاردنی ‪21‬ی ئه‌یلولی‬ ‫‪2013‬دا بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان ‪ 24‬كورس���ی‬ ‫بۆ په‌رله‌مانی كوردس���تان مس���ۆگه‌ركرد‪.‬‬ ‫س���ه‌نگه‌ری ئۆپۆزس���یۆنی چۆڵك���رد‌و‬ ‫بڕیاری چونه‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و به‌شداریكردنی‬ ‫له‌حكومه‌تی هه‌رێم دا‪.‬‬ ‫ئێس���تا كه‌متر باسی گۆڕینی سیستمی‬ ‫سیاس���ی‌و هه‌مواركردن���ه‌وه‌ی پ���ڕۆژه‌ی‬ ‫ده‌س���توری هه‌رێ���م ئ���ه‌كا‪ .‬تۆبڵێی كاك‬ ‫نه‌وش���یروان وازی له‌و باوه‌ڕ‌و قه‌ناعه‌ته‌ی‬ ‫هێنابێ‌ كه‌ مش���تومڕی زۆری له‌سه‌ركرد‌و‬ ‫هه‌وڵی زۆری بۆ به‌دیهێنانی دا؟‬ ‫ئایا له‌رێی فراكسیۆنه‌ په‌رله‌مانیه‌كه‌ی‌و‬ ‫به‌هاوكاری���ی فراكس���یۆنه‌كانی تر هه‌وڵی‬ ‫هه‌مواركردن���ه‌وه‌ی پ���رۆژه‌ی ده‌س���تورو‬ ‫گۆڕینی سیس���تمی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم بۆ‬ ‫سیس���تمی په‌رله‌مانی ئ���ه‌دات‪ ،‬كه‌ به‌پێی‬ ‫نامه‌یه‌كی س���ه‌رۆكی هه‌رێم ئه‌و كاره‌ به‌م‬ ‫خوله‌ی ئێس���تای په‌رله‌مان سپێردراوه‌ كه‌‬ ‫س���ه‌رۆكه‌كه‌ی له‌گۆڕانه‌‌و ئه‌بێ‌ له‌سه‌ره‌تای‬ ‫ئه‌م خول���ه‌ی په‌رله‌مان���دا به‌ته‌وافوق ئه‌و‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌ یه‌كالیی بكات���ه‌وه‌؟ تۆبڵێی‬ ‫ئ���ه‌و خه‌ون‌و خولیایه‌ی كاك نه‌وش���یروان‬ ‫به‌به‌ش���داریكردنی بزوتنه‌وه‌كه‌ی به‌چه‌ند‬ ‫وه‌زاره‌تێ���ك له‌حكومه‌تی هه‌رێمدا كۆتایی‬ ‫هاتبێ‌‌و وه‌ك جاران پێداگیری لێنه‌كات؟‬ ‫كه‌ ئ���ه‌وه‌ خ���ۆی له‌خۆی���دا چونه‌ ناو‬ ‫سیستمی سیاسیی هه‌رێمه‌‌و نه‌ك گۆڕینی‬ ‫سیستم نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ستونی وه‌زاره‌ته‌كانی‬ ‫پارتی‌و یه‌كێتیش���ی نه‌گۆڕیوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نه‌بێ‌‬ ‫له‌س���تونی وه‌زاره‌ته‌كان���ی یه‌كێتی چه‌ند‬ ‫وه‌زاره‌تێك دراوه‌ به‌گۆڕان‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌مانای‬ ‫گۆڕینی نیوه‌ی ستونه‌ نه‌ك سیستم!‪.‬‬ ‫تۆبڵێ���ی هه‌م���و هه‌وڵه‌كان���ی كاك‬ ‫نه‌وشیروان‌و بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان بۆ گۆڕینی‬ ‫پڕۆژه‌ی ده‌س���تور‌و سیس���تمی سیاسی‌و‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم له‌گۆڕینی ستونه‌كه‌ی‬ ‫یه‌كێتیدا كورتبكرێته‌وه‌؟‬

‫ده‌موچاو‌ه بێزراوه‌كان‬ ‫گواڵن ئه‌حمه‌د‬ ‫‪gulanaziz@gmail.com‬‬

‫جیاواز له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ڕابردو یه‌كێت ‌ی‬ ‫نیش���تیمانی‌ كوردس���تان زۆرترین ده‌نگی‌‬ ‫به‌ده‌س���تهێنا به‌جۆرێك له‌هه‌مو هێزه‌كانی‌‬ ‫تر س���ودمه‌ندتر بو كه‌ شایسته‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫چه‌ندین قس���ه‌ی‌ له‌ب���اره‌وه‌ بكرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ كاری‌ من نییه‌و ئه‌وه‌ی‌ مه‌به‌س���تمه‌‬ ‫بیڵێم ئه‌وه‌یه‌ كه‌ یه‌كێ���ك له‌هۆكاره‌كانی‌‬ ‫ئ���ه‌م زیادبون���ه‌ زۆره‌ی‌ ده‌نگ���ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ چاودێرانی‌ سیاس���ی‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫به‌وته‌ی‌ ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫ئه‌و حزبه‌ (جه‌می���ل هه‌ورامی‌) ئه‌وه‌ بوه‌‬ ‫له‌بانگه‌ش���ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن���دا ده‌موچ���اوه‌‬ ‫كۆنه‌كانیان په‌راوێزخس���توه‌و به‌بڕیارێكی‌‬ ‫ن���او یه‌كێت���ی‌ ڕێگه‌ی���ان به‌ده‌ركه‌وتنیان‬ ‫گرتوه‌‪ ،‬جه‌میل هه‌ورام���ی‌ له‌دیمانه‌یه‌كی‌‬ ‫ڕۆژنام���ه‌ی‌ ئاوێن���ه‌دا له‌ژم���اره‌ (‪)429‬دا‬ ‫یه‌كێك له‌هۆكاره‌كانی‌ زیادبونی‌ ده‌نگه‌كانی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ ده‌گه‌ڕێنێت���ه‌وه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك ده‌موچاو پیشاننه‌دران‌و ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫"ده‌رنه‌كه‌وتنی‌ كۆمه‌ڵێ ده‌موچاوو كادری‌‬ ‫كۆنم���ان كه‌ الی‌ خه‌ڵكی‌ مه‌رغوب نه‌بون‌و‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ زۆر لێیانبێ���زار ب���و ئه‌مج���اره‌‬ ‫سیاسه‌تمان وابو كه‌ ئه‌وان ده‌رنه‌كه‌ونه‌وه‌و‬ ‫كه‌س���ی‌ تر بێنه‌ پێشه‌وه‌ كه‌ گه‌نجه‌كانن"‪،‬‬ ‫ئه‌م جۆره‌ له‌دانپێدانان به‌ره‌وپێشچونێكی‌‬ ‫گه‌وره‌ی��� ‌ه له‌ئه‌قڵی‌ تاك���ی‌ حزبیدا به‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ كه‌س���ێك بێزراوب���و به‌ڕاس���تی‌ دانی‌‬ ‫پێ���دا بنێیت‪ ،‬ڕه‌نگه‌ خه‌ڵ���ك تێرئاو نه‌بن‬ ‫به‌وه‌ی‌ كه‌ دانبنێیت به‌ڕاستیه‌كاندا به‌ڵكو‬ ‫چاوه‌ڕێ ده‌كرێت بۆ خه‌له‌له‌كان چاره‌سه‌ر‬ ‫بدۆزرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ل���ه‌دوای‌ ئ���ه‌م لێدوان���ه‌وه‌‬ ‫گه‌وره‌ترین پرسیارێك كه‌ پێویسته‌ بكرێت‬ ‫ئه‌مه‌یه‌ كه‌ ئه‌و ده‌موچاوانه‌ كه‌ الی‌ خه‌ڵك‬ ‫مه‌رغوب نین‪ ،‬خێره‌ هێشتا له‌ناو یه‌كێتیدا‬ ‫سیاس���ه‌ت ده‌كه‌ن‌و سیاس���ه‌تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫داده‌ڕێژن؟ باش���ه‌ بۆ ئه‌وانه‌ خانه‌نش���ین‬ ‫ناكرێن‌و ڕه‌وانه‌ی‌ ئه‌و واڵتانه‌ ناكرێنه‌وه‌ كه‌‬ ‫په‌نابه‌رییان لێوه‌رگرتوه‌؟ باش���ه‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫كه‌ وا باس ده‌كرێن به‌ڵێنیانپێدراوه‌ كه‌ تا‬ ‫مردن ده‌بێت سیاسه‌ت بكه‌ن؟ و كاربكه‌ن‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ كوڕه‌كانیشیان بێننه‌ پێشه‌وه‌؟‬ ‫من ئ���ه‌وه‌ نازانم كه‌ بۆچی‌ تا ئێس���ته‌‬ ‫ماونه‌ته‌وه‌ ب���ه‌اڵم ده‌زانم ك���ه‌ به‌جۆرێك‬ ‫چنگیان له‌یه‌كێتی‌ گیركردوه‌ ته‌نها به‌مردنی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ چنگه‌كانیان ده‌رده‌هێنن‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫ئاژار‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫سیاسەتی تەندروستی‬

‫دکتۆر شێرکۆ سەعید زمناکۆ ده‌ینوسێت‬

‫وەزیری تەندروستی لەکابینەی‬ ‫هه‌شته‌مدا کێ دەبێت؟‬

‫هاواڵتیانی هەرێم بەگش���تی‌و بەتایبەتیش‬ ‫فەرمانبەران���ی وەزارەت���ی تەندروس���تی‬ ‫بەپزیش���ک‌و کارمەن���دەوە چاوەڕوان���ی‬ ‫دەستنیش���انکردنی وەزیری تەندروس���تی‬ ‫نوێن‌و دەپرس���ن ئاخۆ دەبێ وەزیری تازە‬ ‫ک���ێ ب���ێ؟ ئایا ئ���ەو پێوەران���ە چین کە‬ ‫کاریگەرییان دەبێت لەدەستنیش���انکردنی‬ ‫کەس���ێک بۆ ئەو پۆستە گرنگ‌و هەستیارە‬ ‫کە پەیوەندی ڕاس���تەوخۆی هەیە بەژیان‌و‬ ‫تەندروستی خەڵکەوە‪.‬‬ ‫ئای���ا پێوەرەکان���ی تەم���ەن‌و‬ ‫ئەزم���ون‌و پس���پۆڕی‌و هەگب���ەی پڕ پالن‬ ‫بۆ داڕش���تنەوەیەکی نوێ بۆ سیاس���ەت‌و‬ ‫سیستمی تەندروستی بەهەند وەردەگیرێت؟‬ ‫ئایا ئەو کەس���ە هەڵبژێ���ردراوی بۆردێکی‬ ‫پسپۆڕو پیش���ەییە کە بەرنامەی چڕوپڕی‬ ‫ئامادەکراویان هەیە بۆ چوار ساڵی داهاتو‬ ‫کە تیایدا جورئەتی پێشنیارکردنی پڕۆژەی‬ ‫هەبێت بۆ پەرلەمان لەپێناو داڕشتنەوەیەکی‬ ‫نوێ بۆ سیاس���ەتی تەندروستی؟ یان ئەو‬ ‫تەنها خۆیەتی‌و دەستنیش���انکراوە بەهۆی‬ ‫هەندێ���ک ئیعتیباراتی حیزبی‌و خزمایەتی‌و‬ ‫نزیکی���ی لەدەس���ەاڵتی بڕی���اردەرەوەو‬ ‫کارنامەکەش���ی هەر درێژەپێدەری هەمان‬ ‫سیاسەتی تەندروستی پێشوە‪.‬‬ ‫ل���ەم س���ەردەمی بەجیهانبون���ەدا‬ ‫زۆرێ���ک لەدەوڵەتە پێش���کەوتوو تەنانەت‬ ‫ت���ازە پێگەش���توەکانیش بەش���ێوەیەکی‬ ‫ب���ەردەوام ڕیفۆرم دەکەن لەسیس���تمی‬ ‫چاودێری تەندروس���تییاندا بەمەبەس���تی‬ ‫بەکارهێنان���ی س���ەرچاوەی دیاریک���راوی‬ ‫بەردەس���تیان بەگونجاوترین شێوە لەپێناو‬ ‫باشترکردنی ئاستی تەندروستی دانیشتوان‪.‬‬ ‫حکومەت���ەکان پێداچون���ەوە دەک���ەن‬ ‫لەسیاسەتی تەندروس���تییانداو گۆڕانکاری‬ ‫دەکەن لەپێکهاتەو چۆنیەتی بەڕێوەبردنی‬ ‫ئ���ەو دامەزراوان���ەی ک���ە خزمەتگوزاری‬ ‫تەندروستی پێشکەش دەکەن‪.‬‬ ‫بەاڵم بەداخ���ەوە تا ئێس���تاش لەهەرێمی‬ ‫کوردس���تاندا سیاس���ەتی تەندروستی هەر‬ ‫درێژەپێدراوی هەمان ئەو سیاسەتە کۆنەیە‬ ‫ک���ە حکومەتی ناوەندی پەی���ڕەوی کردوە‬ ‫لەماوەی چل ساڵی رابوردودا‪ ،‬سیستمێکە‬ ‫لێوانلێوە لەکەلێن‌و تێکەڵی‌و پاشاگەردانی‬ ‫کە بەه���ۆی ناکارای���ی ئەم سیس���تمەوە‬ ‫هاواڵتیان سودمەند نەبون لەبەرزترین ئاستی‬ ‫تەندروس���تی‌و چەندینجاریش فەرمانبەرانی‬ ‫وەزارەت بەپزیشک‌و کارمەندەوە ڕوبەڕوی‬

‫تۆمەت���ی کەمتەرخەم���ی‌و جی���اکاری‬ ‫بونەتەوە (فەرمانبەری باش لەسیس���تمی‬ ‫خراپدا خراپ دەبێ���ت‌و فەرمانبەری خراپ‬ ‫لەسیستمی باشدا باش دەبێت)‪.‬‬ ‫ئەو گۆڕانکاریانەی کە لەم سیس���تمەدا‬ ‫بەناچ���اری ک���راوە ئەوەن���دە س���ەرپێی‌و‬ ‫فش���ەڵ‌و بێ پالن بوە تەنان���ەت ناخرێتە‬ ‫خانەی ریفۆرمیشەوە بەشێوەیەک بەرگەی‬ ‫بچوکتری���ن قەیرانی نەگرت���وە (نمونەش‬ ‫بۆ ئەمە بڕینی دەرماڵ���ەکان یان ڕاگرتنی‬ ‫زۆرب���ەی ه���ەرە زۆری کارەکانی س���ێمی‬ ‫پرایڤیت لەگش���ت دامەزراوەکانی وەزارەتی‬ ‫تەندروستیدا بەهۆی کێشەی بودجە لەنێوان‬ ‫حکومەتی هەرێم‌و حکومەتی ناوەنددا)‪.‬‬ ‫ئ���ەو نۆژەنکردنەوە ڕوکەش���یانەی کە‬ ‫لەماوەی بیست ساڵی رابوردودا لەسیستمی‬ ‫تەندروس���تی هەرێمدا ئەنجام���دراوە تەنها‬ ‫ش���رینقەی ئازارش���کێن بون بۆ ماوەیەکی‬ ‫دیاریک���راو لەگ���ەڵ تێپەڕبون���ی کات���دا‬ ‫کێش���ەو کەلێنەکان لەم سیستمەدا زیاتر‬ ‫قوڵبۆتەوە‪ ،‬ڕون‌و ئاشکراشە لەکاتی بونی‬ ‫کەلێن‌و تێکەڵی لەهەر سیستمێکدا بارودۆخ‬ ‫دەگونجێ بۆهەلپەرس���تان ت���ا دزە بکەن‌و‬ ‫نێچیری خۆیان ڕاوبکەن‪.‬‬ ‫لەبەرئ���ەوەی وەزارەتی تەندروس���تی‬ ‫لەکابینەکانی پێش���وو ئێستاش���ی لەگەڵ‬ ‫بێت پش���کی یەکێتی نیشتمانی کوردستان‬ ‫بوە بۆیە بەلێپرس���راوو داڕێژەری سەرەکی‬ ‫سیاسەتی تەندروستی دادەنرێت لەهەرێمی‬ ‫کوردس���تاندا لەبەرئەوە پێویستە لەسەری‬ ‫چ���ۆن پێش���ترێتی دەدات بەوەزارەت���ە‬ ‫ئەمنیەکان ئاوهاش پێش���ترێتی بدات بەم‬ ‫وەزارەتە خزمەتگوزاریەو داڕشتنەوەیەکی‬ ‫نوێ بۆ سیاسەتی تەندروستی لەکارنامەی‬ ‫وەزارەتەکەیدا بچەسپێنێت‪ ،‬بۆ بەدیهێنانی‬ ‫ئەم ئامانجەش پێویستە دەستنیشانکردنی‬ ‫وەزیر لەسەر بنەمایەکی جۆری‌و زانستی‌و‬ ‫پیش���ەیی بێت‪ ،‬سەرکەوتوتر دەبێت ئەگەر‬ ‫هەڵبژێ���ردراوی بۆردێک���ی تەندروس���تی‬ ‫پیشەیی‌و زانستی بێت دەبێت سەرپشکراوو‬ ‫خ���اوەن بڕی���ارو بەدەس���ەاڵت بێ���ت‬ ‫لەجێبەجێکردنی ئەو پالن‌و سیاس���ەتەی‬ ‫کە بۆردەکە بۆی دادەڕێژێت لەچوار ساڵی‬ ‫داهاتودا لەهەمانکاتدا کۆدەنگی ژمارەیەکی‬ ‫باش لەپزیشکانی بەئەزمونی ئەم دەڤەرەی‬ ‫لەسەربێت تا هەماهەنگ بن لەئەنجامدانی‬ ‫داڕش���تنەوەیەکی ن���وێ ب���ۆ سیاس���ەتی‬ ‫تەندروستی لەهەرێمی کوردستاندا‪.‬‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫خۆت له‌ره‌شبونی‌ ئه‌ژنۆو‬ ‫ئانیشكت رزگاركه‌‬

‫ره‌شبونی‌ ئه‌ژنۆو ئانیشكه‌كان‌و بنباڵ‬ ‫كێش����ه‌یه‌كه‌ كه‌ زۆرێ����ك له‌ژنان پێی‌‬ ‫ناره‌حه‌ت����ن‌و ره‌نگه‌ نه‌توانن به‌هۆیه‌وه‌‬ ‫هه‌ن����دێ‌ ج����ل له‌به‌ربك����ه‌ن ك����ه‌ ئه‌و‬ ‫شوێنانه‌ ده‌رده‌كه‌ون‪ ،‬دروستبونی‌ ئه‌م‬ ‫حاڵه‌ت����ه‌ له‌ئه‌نجامی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌ خانه‌‬ ‫مردوه‌كان‌و زۆر به‌ریه‌ككه‌وتنه‌‪ .‬به‌هۆی‌‬ ‫ئ����ه‌م چه‌ن����د گیراوه‌یه‌ سروش����تیه‌وه‌‬ ‫ده‌توان����ی‌ خ����ۆت له‌ره‌ش����بونی‌ ئه‌و‬ ‫ش����وێنانه‌و چه‌ن����د ش����وێنێكی‌ تری‌‬

‫په‌یامی‌ بێ‌ كۆرپه‌كان‬

‫له‌بارچونی‌ منداڵ‬ ‫له‌كوردستاندا‬ ‫روله‌هه‌ڵكشانه‌‬

‫ئاوی‌ لیمۆ هه‌ردوكیان به‌پێی‌ پێویست‬ ‫تێك����ه‌ڵ به‌ی����ه‌ك بكه‌و پاش����ان بیده‌‬ ‫له‌و ش����وێنانه‌ بۆ ماوه‌ی‌ ‪ 20‬خوله‌ك‪،‬‬ ‫له‌دواییدا به‌جوانی‌ بیشۆ‪.‬‬ ‫زه‌یتی‌ زه‌یتون‌و شه‌كر‪ :‬ئه‌م دو ماده‌یه‌‬ ‫تێك����ه‌ڵ به‌یه‌ك بكه‌ پاش����ان بیخه‌ره‌‬ ‫سه‌ر ئه‌و شوێنانه‌و دواتر بۆ ماوه‌ی‌ ‪5‬‬ ‫خوله‌ك ئه‌و شوێنه‌ی‌ پێی‌ مه‌ساج بكه‌‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ بازنه‌یی‌‌و دواتر به‌ئاو‬ ‫بیشۆ‪.‬‬

‫پرسیاری‌ نه‌خۆش‌و وه‌اڵمی پزیشك‬

‫ته‌‬ ‫تایبه‌ کان‬ ‫کی شیه‌‬ ‫شه‌یه‌ خۆ‬ ‫گۆ ه‌ن ‌ه‬ ‫ب‬

‫له‌كاتی‌ سوڕی‌ مانگانه‌ ئه‌م‬ ‫ێ بكه‌‬ ‫رێنماییان ‌ه جێبه‌ج ‌‬

‫هه‌ستیاری‌ له‌ش رزگار بكه‌یت‪.‬‬ ‫سۆده‌و شیر‪ :‬كه‌وچكێك سۆده‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫تۆزێك ش����یری‌ گیراوه‌ تێكه‌ڵ به‌یه‌ك‬ ‫بكه‌ ت����ا وه‌ك����و هه‌ویرێك����ی‌ لێدێت‪.‬‬ ‫پاش����ان بیده‌ له‌و ش����وێنه‌ ره‌شبوه‌ی‌‬ ‫كه‌ مه‌به‌س����ته‌ پاشان به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫بازنه‌ی����ی‌ به‌ده‌س����تت مه‌س����اجی‌ بۆ‬ ‫بكه‌‪( .‬ئ����ه‌م گیراوه‌یه‌ هه‌فته‌ی‌ دوجار‬ ‫به‌كاربهێنه‌)‪.‬‬ ‫هه‌نگوین‌و لیمۆ‪ :‬بڕێك هه‌نگوین له‌گه‌ڵ‬

‫دو هه‌فته‌ جارێك‬ ‫ئیسماعیل عوسمان ده‌ینوسێت‬

‫قه‌بزیی‌‬

‫ی‬ ‫دكتۆر سه‌وس���ه‌ن عومه‌ر پس���پۆر ‌‬ ‫نه‌خۆشیه‌كانی‌ هه‌ناوی‌‬

‫بایه‌خدان به‌كه‌سایه‌تی‌ خۆت له‌كاتی‌ ئاوی‌ هه‌ندێ‌ گوڵ‌و هه‌روه‌ها دارچین‌و‬ ‫ی نه‌عن���ا‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مانه‌‬ ‫س���وڕی‌ مانگانه‌ زۆر پێویس���ته‌ بۆ زیره‌و ئاو ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ زوت���ر رزگارت بێ���ت له‌و یارمه‌ت���ی‌ هاتن���ه‌ خ���واره‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ناره‌حه‌تییه‌ی‌ كه‌ له‌و كاته‌ توش���ت خوێنان���ه‌ ده‌ده‌ن ك���ه‌ مه‌ییون یان‬ ‫ده‌بێ���ت‪ .‬بۆیه‌ ئ���ه‌م هه‌نگاوان ‌ه زۆر كۆبونه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئازاری‌ سك‌و‬ ‫پشت ناهێڵن‪.‬‬ ‫پێویستن‪:‬‬ ‫ی شله‌تێن * به‌كارهێنان���ی‌ جه‌وه‌ن���ه‌ی‌ ئاوی‌‬ ‫* زو زو خۆشۆردن به‌ئاو ‌‬ ‫له‌كاتی‌ هه‌ستكردنت به‌نزیكبونه‌وه‌ی‌ گه‌رم بۆ خاوبونه‌وه‌ی‌ ماسولكه‌كانی‌‬ ‫ی له‌كاتی‌ سوڕی‌ منداڵدان‌و كۆئه‌ندامی‌ زاوزێ‌‪.‬‬ ‫س���وڕه‌كه‌ بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫* زو زو س���انتێكه‌ت بگۆڕه‌ چونكه‌‬ ‫مانگانه‌ هه‌ست به‌ئازار نه‌كه‌یت‪.‬‬ ‫ی شله‌مه‌نی‌ به‌تایبه‌تی‌ ئه‌گه‌ر دره‌نگ بیگۆڕیت ئه‌وا توش���ی‌‬ ‫* خواردنه‌وه‌ ‌‬

‫هه‌ستیاریی‌ پێست ده‌بیت‌و به‌كتریا‬ ‫زیات���ر كۆده‌كات���ه‌وه‌و ئه‌بێته‌ هۆی‌‬ ‫هه‌وكردنی‌ كۆئه‌ندامی‌ زاوزێ‌‪.‬‬ ‫* میز كۆمه‌كه‌ره‌وه‌ له‌كاتی‌ س���وڕی‌‬ ‫مانگان���ه‌ چونكه‌ كۆبون���ه‌وه‌ی‌ له‌و‬ ‫كاتان���ه‌دا زیانی‌ بۆ ته‌ندروس���تیت‬ ‫زیاتره‌‪.‬‬ ‫* وه‌رزش���كردن به‌تایبه‌تی‌ رێكردن‬ ‫به‌پێ‌ بۆ ماوه‌ی‌ نیوكاتژمێر رۆژانه‌‪.‬‬ ‫* له‌وكاتان���ه‌دا له‌بری‌ س���ابونی‌ تر‬ ‫سابونی‌ پزیشكی‌ به‌كاربهێنه‌‪.‬‬

‫ی چیه‌؟‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬قه‌بزی ‌‬ ‫ی‬ ‫دكت���ۆر‪ :‬بریتی ‌ه له‌و‌هی‌ ك��� ‌ه جوڵ ‌ه ‌‬ ‫ریخۆڵه‌كان خاون یاخود كه‌مه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ێ‬ ‫ی تر‪ .‬هه‌ند ‌‬ ‫له‌كه‌س���ێكه‌و‌ه بۆ یه‌كێك ‌‬ ‫ی ده‌كات‪،‬‬ ‫كه‌س رۆژی‌ دو جار پیس���ای ‌‬ ‫هه‌ندێ‌ ك���ه‌س یه‌كج���ارو هه‌ندێكیش‬ ‫ته‌نها دوجار له‌هه‌فته‌یه‌كدا‪.‬‬ ‫نه‌خ���ۆش‪ :‬ك���ه‌ی‌ ده‌توانی���ن بڵێین‬ ‫قه‌بزین؟‬ ‫ی‬ ‫دكتۆر‪ :‬ئه‌گه‌ر ل ‌ه ‪%25‬ی‌ ئه‌م كێشان ‌ه ‌‬ ‫هه‌بو‪:‬‬ ‫ی ره‌ق‪.‬‬ ‫* پیساییه‌ك ‌‬ ‫* كه‌مت���ر له‌دوج���ار له‌هه‌فته‌یه‌ك���دا‬ ‫پیسایی‌ كرد‪.‬‬ ‫ی‬ ‫* له‌كاتی‌ پیس���اییكردن به‌ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫پیس���اییكه‌ت ته‌واو نه‌بو یاخود بڵێین‬ ‫ی خۆت نه‌كرد‪.‬‬ ‫هه‌ستت به‌به‌تاڵبون ‌‬ ‫ی چیه‌؟‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬هۆكاری‌ قه‌بزی ‌‬ ‫ی‬ ‫* ك���ه‌م خواردنی‌ ئ���ه‌و خۆراكانه‌ ‌‬ ‫ریشاڵیان تێدای ‌ه وه‌ك سه‌وزه‌و میوه‌‪،‬‬ ‫ی خۆراك‪.‬‬ ‫كه‌م خواردنی‌ ئاو‪ .‬تێكچون ‌‬ ‫ی جوڵه‌و نه‌كردنی‌ وه‌رزش‪.‬‬ ‫*كه‌م ‌‬ ‫* دڵه‌ڕاوكێ‌‪.‬‬ ‫* ئه‌وان ‌هی‌ كێش ‌هی‌ كۆڵۆنیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی ده‌رمانی‌ قه‌بزیی‌‪.‬‬ ‫* زۆر به‌كارهێنان ‌‬ ‫چونكه‌ ئه‌و ده‌رمانان ‌ه ریخۆڵ ‌ه ته‌مبه‌ڵ‬ ‫ئه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی به‌رهه‌مه‌كانی‌ ش���یر‬ ‫* زۆر خواردن ‌‬ ‫ی دروست ده‌كات‪.‬‬ ‫هه‌ندێجار قه‌بزی ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌خ���ۆش‪ :‬چ���ۆن خ���ۆت له‌قه‌بزی ‌‬ ‫بپارێزی‌؟‬ ‫دكت���ۆر‪ * :‬خواردنه‌وه‌ی‌ لیترو نیوێك‬ ‫بۆ دو لیتر ئاو له‌رۆژێكدا‪.‬‬ ‫ی سه‌وزه‌و میوه‌ یان باشتر‬ ‫* خواردن ‌‬ ‫ی خواردنت ئه‌م‬ ‫وایه‌ بڵێی���ن با ژه‌مێك ‌‬

‫دو خۆراك ‌ه بێت‪.‬‬ ‫* رێكردن به‌پێ‌ بۆ ماو‌هی‌ نیوكاتژمێر‬ ‫له‌رۆژێكدا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی ش���له‌مه‌ن ‌‬ ‫* خواردنه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌به‌یانیان‪.‬‬ ‫* له‌و خواردنانه‌ی‌ ك ‌ه زۆر باش���ن بۆ‬ ‫نه‌هێشتنی‌ قه‌بزیی‌‪ ،‬قۆخ‌و خورما‪.‬‬ ‫ی‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬ك ‌هی‌ پێویس���ت ‌ه س���ه‌ردان ‌‬ ‫پزیشك بكرێت؟‬ ‫دکتۆر‪ * :‬ئه‌گه‌ر هه‌ستتكرد ماوه‌یه‌ك‬ ‫ێ كه‌س‬ ‫قه‌بزیی���ت هه‌یه‌‪ .‬چونكه‌ هه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر پیس���ای ‌‬ ‫ی ئاس���ای ‌‬ ‫ی له‌كات ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ناكات‪.‬‬ ‫* خوێن له‌گه‌ڵ پیساییه‌كه‌‪.‬‬ ‫ی كورت دابه‌زی‌‪.‬‬ ‫* كێشت له‌ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫* ئه‌گ���ه‌ر م���اوه‌ی‌ قه‌بزییه‌كه‌ت له‌دو‬ ‫هه‌فته‌ زیاتر بو‪.‬‬

‫له‌مێ���ژوی‌ كۆنی‌ كورده‌واریدا هه‌میش���ه‌‬ ‫مامانێك له‌گوزه‌رێك���دا چه‌ندین منداڵ ‌ی‬ ‫ده‌هێنایه‌ دونیاوه‌و ده‌یخس���تنه‌ كۆشی‌‬ ‫دایكیان‌و بنه‌ماڵه‌یه‌كی‌ شادومان ده‌كرد‪،‬‬ ‫گه‌ر له‌ژنه‌ پیره‌كان بپرسین ته‌ندروستی‌‬ ‫منداڵ‌و دایك له‌و سه‌رده‌مه‌دا چۆن بوه‌؟‬ ‫ئه‌وا هه‌میشه‌ به‌گاڵته‌جاڕییه‌كه‌وه‌ ده‌ڵێن‬ ‫"مامانێكمان هه‌بو هی‌ خێڵ‌و ناوچه‌یه‌ك‬ ‫بو‪ ،‬منداڵیشمان له‌بار نه‌ده‌چو!"‪.‬‬ ‫چیرۆكی‌ ئه‌و دایكانه‌ی‌ له‌ئێستادا توشی‌‬ ‫حاڵه‌ت���ی‌ له‌بارچون ده‌ب���ن زۆرن‪ ،‬هه‌ر‬ ‫چیرۆكێكیش هه‌ڵگ���ری‌ مانای‌ جیاوازه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر ژنێكیش كه‌ منداڵه‌كه‌ی‌ له‌بارده‌چێت‬ ‫ب���ۆ هۆكارێكی‌ جی���اوازی‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش وایك���ردوه‌ كه‌ ئێس���تا بازاڕی‌‬ ‫دكتۆره‌كانی‌ ژنان‌و س���ۆنه‌ر جمه‌ی‌ بێت‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت پسپۆڕه‌كانی‌ ئه‌م بواره‌ زۆرجار‬ ‫ئه‌خالقی‌ پیشه‌ی‌ كاركردنیان ده‌كه‌وێته‌‬ ‫ژێر پرسیاره‌وه‌؟‬ ‫پرس���یارێك ئاخ���ۆ سیاس���یه‌كان‌و‬ ‫بازرگانه‌كان ته‌نها كه‌سانێكن له‌م واڵته‌دا‬ ‫گیرفان���ی‌ هاواڵتیانی‌ ئ���ه‌م هه‌رێمه‌یان‬ ‫كونك���ردوه‌؟ یاخ���ود دكتۆره‌كانی���ش‬ ‫پیش���ه‌كه‌یان كردوه‌ت���ه‌ س���مبولی‌‬ ‫بازرگانیك���ردن‪ ،‬رۆژانه‌ش پاره‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫له‌گیرفان���ی‌ خه‌ڵكی���ه‌وه‌ ده‌گوازنه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئیداره‌ی‌ نوسینگه‌كه‌یان‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تا ئه‌م ج���ۆره‌ له‌بارچونه‌ ته‌نها‬ ‫له‌ناوچه‌یه‌كی‌ دیاریك���راودا نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫س���ه‌رجه‌م كوردس���تانی‌ گرتوه‌ت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ولێری���ش یه‌كێكه‌ ل���ه‌و ناوچانه‌ی‌ كه‌‬ ‫رێ���ژه‌ی‌ له‌بارچون تێی���دا زیادیكردوه‌‪،‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ سێ‌ مانگی‌ سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵدا‬ ‫‪ 106‬حاڵه‌ت تۆماركراون‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئاماره‌كان���ی‌ ‪ 2013‬رێ���ژه‌ی‌‬ ‫له‌بارچ���ون ل���ه‌و ش���اره‌دا ‪ 957‬منداڵ‬ ‫ب���وه‌ ئه‌م���ه‌ له‌كاتێك���دا ئ���ه‌م رێژه‌یه‌‬ ‫به‌ب���ه‌راورد به‌ئه‌مس���اڵ روی‌ له‌زیادبون‬ ‫كردوه‌‪ ،‬هه‌ندێك له‌م ج���ۆره‌ له‌بارچونه‌‬ ‫به‌پێی‌ تیۆره‌ زانس���تیه‌كان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆگۆڕانكاری‌ له‌جیناتی‌ وه‌چه‌كاندا‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر داتای‌ دروس���تی‌ سااڵنی‌ رابردوی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگای‌ كوردی بێنین‪ ،‬كه‌ به‌ش���ێكی‌‬ ‫كه‌م���ی‌ مندااڵنی���ش له‌نه‌خۆش���خانه‌دا‬ ‫له‌دایكب���ون‪ ،‬له‌و داتاو ژم���اره‌ كه‌مه‌ش‬ ‫به‌ده‌گمه‌ن هه‌یه‌ به‌شێوازی‌ نه‌شته‌رگه‌ری‌‬ ‫له‌دایكبوبێت‪ ،‬ب���ه‌راوردی‌ بكه‌ین له‌گه‌ڵ‬ ‫ئێس���تادا ئه‌وا چاودێری‌ ته‌ندروس���تی‌‌و‬ ‫پزیشكی‌ له‌كوردس���تاندا ده‌كه‌وێته‌ ژێر‬ ‫پرسیاری‌ گه‌وره‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانستی‌ پزیشكی‌‌و وته‌ی‌ پسپۆڕان‬ ‫هه‌ندێك له‌هۆكاری‌ له‌بارچونی‌ منداڵ بۆ‬ ‫ئه‌وكرۆمۆسۆمانه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ له‌دایك‌و‬ ‫باوك���ه‌وه‌ ب���ۆ كۆرپه‌له‌ده‌گوازرێن���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ڤایرۆسی‌ (‪ )CMV‬كه‌ حوسبه‌ی‌‬ ‫ئه‌ڵمانی���ه‌و له‌ن���او خه‌ڵك���دا پێیده‌ڵێن‬ ‫"نه‌خۆشی‌ پشیله‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها به‌شێكی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌فه‌سله‌جه‌ی‌‬ ‫له‌ش���ی‌ دایكه‌وه‌ هه‌یه‌ له‌وانه‌ش شلبونی‌‬ ‫منداڵدان���ی‌ دایك كه‌ توانای‌ له‌خۆگرتنی‌‬ ‫منداڵه‌كه‌ی‌ كه‌مت���ره‌‪ ،‬یان كه‌می‌ ماده‌ی‌‬ ‫پرۆجیسترۆن له‌خوێندا یان خراپی‌ باری‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ منداڵ له‌س���كی‌ دایكیدا‪،‬‬ ‫ته‌مه‌نیش هۆكارێكی‌ تره‌‪..‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ كاریگه‌ریی‌ خۆراك به‌تایبه‌ت‬ ‫ئه‌و خۆراكانه‌ی‌ كه‌ م���اده‌ی‌ حافیزه‌یان‬ ‫تێدا به‌كاردێت‪ ،‬به‌كارهێنانی‌ هۆرمۆنات‬ ‫له‌گه‌شه‌كردنی‌ ئه‌و خۆراكانه‌دا كاریگه‌ری‌‬ ‫له‌س���ه‌ر كۆرپه‌ل���ه‌و له‌بارچ���ون هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها كه‌می‌ هۆش���یاری‌ دایك له‌سه‌ر‬ ‫دوگیان���ی‌ هۆكارێكی‌ دیكه‌ی���ه‌‪ ،‬ژینگه‌و‬ ‫بۆماوه‌ كاریگه‌ریی‌ خۆی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫رێ���ژه‌ی‌ له‌بارچون ل���ه‌و دایكانه‌دا زۆره‌‬ ‫كه‌ منداڵ���ی‌ بلوری‌ داده‌نێ���ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌شێكی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌و بازرگانیكردنه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌كۆمه‌ڵگای‌ كوردیدا دروس���تبوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها پێش���نه‌كه‌وتنی‌ ته‌قه‌نیاتی‌ ئه‌و‬ ‫س���ه‌نته‌رانه‌ی‌ كه‌ منداڵ���ی‌ بلوریان تێدا‬ ‫داده‌نرێت‪.‬‬ ‫له‌هه‌مو گرنگتره‌ ئه‌وه‌یه‌ تاوه‌كو ئێستا‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌كی‌ ورد له‌وباره‌یه‌وه‌ نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫به‌رێ���ژه‌ی‌ گونجاوو به‌داتا پێمانبڵێت كه‌‬ ‫رێژه‌ی‌ له‌بارچون چه‌ن���ده‌و هۆكاره‌كانی‌‬ ‫له‌بارچونی‌ مندااڵن له‌كورس���تاندا چین؟‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ دای���كان بتوان���ن رێگری‌‬ ‫له‌له‌بارچونی‌ كۆرپه‌كانیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫ك���ورد وته‌نی‌ دایكی‌ ئێس���تا وایلێهاتوه‌‬ ‫"به‌پژم���ه‌ی‌ خاویی���ش منداڵه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫له‌بارده‌چێت"‬

‫‪16‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫ته‌نهای ‌ی ئێستا ‌ی ئێمه‌یه‌‬

‫ێ دابدات‬ ‫یپ‌‬ ‫ی ژیان نه‌یتوانی‌ چۆك ‌‬ ‫ی چنگ ‌‬ ‫به‌یان‪ ،‬ئه‌و مرۆڤه‌ ‌‬

‫چیرۆكی‌ كه‌سی‌ یه‌كه‌می‌ به‌یان‬ ‫به‌یارمه‌تی‌"ئیسماعیل عوسمان" میدیاكاری‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ گێڕراوه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌نێو بینایه‌كی‌ سپیدا كه‌ وه‌ك رۆح ‌ی‬ ‫مرۆڤه‌كانی‌ سپی دانیشتوم‪ ،‬رۆژانه‌ش‬ ‫فریشته‌ سپیه‌كان دێن‌و ده‌چن‪ ،‬هه‌مو‬ ‫به‌یانیه‌كیش له‌دوای‌ كاتژمێر هه‌شته‌وه‌‬ ‫دكتۆره‌ روخۆشه‌كان دێنه‌ الم‌و دوای‌‬ ‫ئه‌حواڵ پرسین چه‌ند قسه‌یه‌كی‌ خۆش‌و‬ ‫نوكته‌م بۆ ده‌كه‌ن‪ ،‬ئیدی‌ ده‌چنه‌ الی‌‬ ‫نه‌خۆشه‌كانی‌ دیكه‌یان‪ ،‬به‌اڵم من‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ ئه‌و دیوارانه‌دا به‌ته‌نها‬ ‫ده‌مێنمه‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆژان���ه‌ ئه‌وكات���ه‌ی‌ ك���ه‌ لێپرس���راوی‌‬ ‫چێشتخانه‌كه‌ له‌ده‌رگا ده‌دات‌و ده‌ڵێت "وه‌رن‬ ‫نانی‌ به‌یانی‌ وه‌ربگرن" به‌خه‌به‌ردێم‪ ،‬هێواش‬ ‫هێواش عه‌ره‌بانه‌كه‌م دێنمه‌ الی‌ خۆم‌و پێیه‌‬ ‫كورته‌كانم‌و جه‌س���ته‌م به‌ه���اوكاری‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫فریش���ته‌یه‌كی‌ رۆح س���پیدا ده‌خه‌مه‌ سه‌ر‬ ‫عه‌ره‌بانه‌كه‌م‪.‬‬ ‫به‌ده‌ستم تایه‌ی‌ عه‌ره‌بانه‌كه‌ ده‌خولێنمه‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك خوالنه‌وه‌ی‌ هه‌میشه‌یی‌ كاته‌كانی‌ ژیانم‬ ‫به‌ده‌وری‌ بازنه‌ی‌ به‌تاڵدا‪ ،‬ده‌رۆمه‌وه‌ به‌رده‌م‬ ‫ئه‌و مه‌غسه‌له‌یه‌ی‌ كه‌ له‌ژوره‌كه‌مدا دانراوه‌‪،‬‬ ‫ش���ڵپێك ئاو له‌روخسارم ده‌ده‌م‪ ،‬وره‌م نیه‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ك���ه‌م بڵێ���م به‌یانیت ب���اش‪ ،‬نانی‌‬ ‫به‌یانی‌ به‌ته‌نها ناخورێت‪ ،‬به‌اڵم من ته‌نهام‌و‬ ‫ته‌نهاترم له‌تاقتاقكه‌ره‌‪.‬‬ ‫هه‌میش��� ‌ه په‌رستاره‌ روخۆشه‌ جوانه‌كان‪،‬‬ ‫نانه‌كه‌م ب���ۆ وه‌رده‌گرن‌و ده‌هێننه‌ ژوره‌كه‌ی‌‬ ‫خۆی���ان‪ ،‬پێمده‌ڵێن " به‌ی���ان گیان‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ته‌واوبویت وه‌ره‌ ژوره‌كه‌ی‌ خۆمان نانه‌كه‌ت‬ ‫بخ���ۆ" دوای‌ نانخ���واردن ده‌رمان���ه‌كان كه‌‬ ‫هه‌میشه‌ بونه‌ته‌ هاوڕێ‌ ژیانم ده‌خۆم‪ ،‬گوێ‌‬ ‫له‌گۆرانیه‌كی‌ غه‌مگین ده‌گرم كه‌ وه‌ك رۆحی‌‬ ‫غه‌مگینی‌ خۆم وابێ���ت‪ ،‬جارناجارێك گوێ‌‬ ‫له‌ده‌نگی‌ شه‌جه‌ریان ده‌گرم‪ ،‬هه‌رچه‌ند زۆر‬ ‫لێیتناگه‌م‪ ،‬به‌اڵم هه‌س���ت ده‌ك���ه‌م ئاوازی‌‬ ‫ته‌نهایی‌ بۆ من ده‌ژه‌نێت‪.‬‬ ‫پاڵێك به‌پاس���كیله‌كه‌وه‌ ده‌نێم ده‌رۆمه‌‬ ‫ژوری‌ راهێنانی‌ سروش���تی‌‪ ،‬له‌وێ‌ هه‌ندێك‬ ‫وه‌رزش به‌ده‌س���ت‌و قاچه‌كان���م ده‌كه‌م بۆ‬

‫ئه‌نفالیانكردم!‬ ‫له‌رۆژێك���ی‌ ش���وم له‌ماڵێكی‌ ك���ۆن‌و پڕ‬ ‫له‌جه‌نج���اڵ‌و قه‌ره‌باڵ���خ‌و پ���ڕ له‌كێش���ه‌ی‌‬ ‫گه‌رمیاندا له‌دایكبوم‪ ،‬ئه‌وكاته‌ی‌ له‌دایكبوم‬ ‫هه‌ردو قاچه‌كانم له‌زگماكی���اوه‌ ئیفلجبون‪،‬‬ ‫ئیدی‌ چه‌رمه‌س���ه‌ریه‌كانی‌ ژیان وه‌ك گشت‬ ‫ئ���ه‌و ژنانه‌ی‌ كه‌ له‌م واڵته‌دا كه‌مئه‌ندام بون‬ ‫روبه‌روی‌ منی���ش بوی���ه‌وه‌و ئاواته‌كانمیان‬ ‫خسته‌ ژێر گڵ‪.‬‬ ‫منداڵیم ئ���ه‌و دۆزه‌خه‌ بو ك���ه‌ دایكێكی‌‬ ‫بێبه‌زه‌ی���ی‌و باوكێكی‌ دڵڕه‌ق ب���ۆ ئێمه‌یان‬ ‫دروس���تكرد‪ ،‬ماڵ���ی‌ ئێم���ه‌ به‌ش���ێك ب���و‬ ‫له‌به‌ره‌كانی‌ جه‌نگ‪ ،‬ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ش جه‌نگی‬ ‫براكان س���ه‌راپای‌ نیش���تمانی‌ داگیركردبو‪،‬‬ ‫له‌ناوه‌وه‌ش شه‌ڕی‌ ناوخۆی‌ دایك‌و باوكمان‬ ‫كه‌ رۆژانه‌ رۆحی‌ ئێمه‌ی‌ هه‌پرون به‌هه‌پرون‬ ‫ده‌كرد‪.‬‬ ‫سێ‌ براكه‌م بۆ هه‌ڵهاتن له‌و شه‌ڕه‌ ئاواره‌ی‌‬ ‫واڵتانی‌ ده‌ره‌وه‌ ب���ون‪ ،‬له‌وێ‌ بونه‌ په‌نابه‌ر‪،‬‬ ‫ئیدی‌ دوای‌ ئه‌وه‌ ش���ه‌ڕ درێژه‌ی‌ نه‌كێش���ا‬ ‫دایك‌و باوك���م له‌یه‌كتر جیابون���ه‌وه‌‪ ،‬دوای‌‬ ‫ئه‌وه‌ منیش به‌هیوای‌ باوه‌شی‌ دایك بوم‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ببێته‌ پشت‌و په‌ناو قه‌اڵی‌ پۆاڵیینم‪،‬‬ ‫به‌اڵم دایكم پش���تی‌ لێكردم له‌و ماڵه‌ی‌ كه‌‬ ‫پاشماوه‌ی‌ جه‌نگ بو به‌جێیهێشتم‪.‬‬ ‫منداڵیم ئه‌و دۆزه‌خه‌ بو كه‌ دایكێكی‌ بێبه‌زه‌یی‌و باوكێكی‌ دڵڕه‌ق بۆ ئێمه‌یان دروستكرد‬ ‫ئێس���تا دوا رس���ته‌ی‌ دایكم له‌بیره‌ وتی‌‬ ‫ئێوارانی���ش به‌خ���ۆم‌و عه‌ره‌بانه‌كه‌مه‌وه‌ ش���ه‌فتی‌ ش���ه‌و نه‌خۆش���خانه‌‪ ،‬به‌ره‌و سه‌ر "من منداڵی‌ وه‌ك ت���ۆم ناوێت"‪ ،‬ئیدی‌ دڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ماس���ولكه‌كانیان وزه‌یه‌ك وه‌ربگرن‌و‬ ‫سست نه‌بن‌و بتوانم كاره‌كانی‌ رۆژانه‌یان پێ‌ س���ه‌رێكی‌ باخچ���ه‌ بچكۆله‌ك���ه‌ی‌ به‌رانبه‌ر قه‌ره‌وێڵه‌ س���پیه‌كه‌م كه‌ به‌خامێكی‌ س���پی‌ له‌دایكم بۆ هه‌میش���ه‌ تۆرا‪ ،‬ئه‌و پرسیاره‌ی‌‬ ‫ئه‌نجام ب���ده‌م‪ ،‬الی‌ نیوه‌ڕۆ به‌زه‌رده‌خه‌نه‌وه‌ ده‌رگای‌ قاوش���ه‌كه‌م ده‌ده‌م‪ ،‬ل���ه‌وێ‌ به‌دیار جوان دامپۆشیوه‌ ده‌ڕۆم‪ ،‬زۆرجار ده‌ریایه‌ك ئێستاش له‌مێشكمدا خول ده‌خوات‌و به‌رۆكم‬ ‫روده‌كه‌مه‌وه‌ ژوری‌ په‌رس���تاره‌كان چونكه‌ دره‌خته‌ س���ه‌وزو ته‌نهاكانه‌وه‌ داده‌نیش���م‪ ،‬فرمێس���ك ده‌رێ���ژم‪ ،‬ب���ه‌اڵم كه‌ فریش���ته‌ به‌رنادات‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ "تۆبڵێی‌ مرۆڤ له‌دامێنی‌‬ ‫ئه‌وانی���ش ل���ه‌و كاتان���ه‌دا كاره‌كانی���ان ئه‌وه‌ی‌ دڵخۆشم ده‌كات‌و قه‌ره‌باڵغی‌ به‌رۆحی‌ رۆح س���پیه‌كان دێن بۆ الم زۆر دڵخۆش���یم دایكێكی‌ له‌م جۆره‌ بێته‌ ده‌رێ‌!"‬ ‫دایكم شوی‌ كرده‌وه‌و باوكم ژنێكی‌ تازه‌ی‌‬ ‫ت���ه‌واو ده‌بێ���ت پێكه‌وه‌ چای���ی‌و قاوه‌یه‌ك ته‌نهام ده‌به‌خش���ێت س�ڵ�اوی‌ رێب���واران‌و ده‌ده‌نه‌وه‌‪ ،‬هه‌میش���ه‌ هیواخوازی‌ باوه‌شی‌‬ ‫كارمه‌ندانی‌ نه‌خۆشخانه‌كه‌یه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ جریوه‌ گه‌رم���ی‌ ئه‌و دای���ك‌و باوكه‌مم ك���ه‌ منیان هێناو منداڵێكی‌ له‌و ژنه‌ بو‪ ،‬من به‌سه‌رمای‌‬ ‫ده‌خۆینه‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆژه‌كان���ی‌ ژیان���م هێن���ده‌ له‌گه‌ڵیان���دا جریوی‌ ئه‌و چۆله‌كانه‌ی كه‌ به‌كۆمه‌ڵ پێكه‌وه‌ هێنایه‌ ئه‌م نه‌خۆشخانه‌یه‌و بۆ ئه‌به‌د منیان زس���تان‌و به‌گه‌رمیی‌ هاوی���ن خزمه‌تی‌ ئه‌و‬ ‫گوزه‌ران���دوه‌ له‌منداڵی���ه‌وه‌ ب���ۆ گه‌وره‌بون له‌سه‌ر لقی‌ دره‌خته‌كان رازو نیازی‌ رۆژانه‌ی‌ لێره‌ به‌جێهێش���ت‪ ،‬ئه‌وان رۆش���تن‌و ئیدی‌ برایه‌م ده‌كرد‪ ،‬هه‌میش���ه‌ به‌پاس���كیله‌كه‌م‬ ‫ده‌مخسته‌ سه‌ر كۆشم‌و هاتوچۆم پێده‌كرد‪.‬‬ ‫نه‌گه‌ڕانه‌وه‌!‬ ‫ئێس���تا ته‌مه‌ن���م ب���ه‌ره‌وه‌ هه‌ژده‌س���اڵی‌ خۆیان بۆ یه‌كتری‌ ده‌گێڕنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ورده‌ ورده‌ براك���ه‌م گه‌وره‌ك���رد‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫من منداڵێكی‌ گه‌رمیان���ی‌ دوای‌ ئه‌نفالم‪،‬‬ ‫كه‌ ئێوارانیش دادێت زۆر خه‌م دامده‌گرێت‪،‬‬ ‫ده‌ڕوات‪ ،‬ش���ه‌وانه‌ش تا دره‌نگان له‌گه‌ڵیان‬ ‫ده‌مێنم���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌موی���ان بونه‌ت���ه‌ هاوڕێم‪ ،‬چونك���ه‌ بیر له‌و س���اتانه‌ ده‌كه‌م���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ وه‌ك هه‌مو ئه‌و مندااڵن���ه‌ی‌ واڵته‌كه‌مم كه‌ ئه‌وكات���ه‌ی‌ ك���ه‌ باوك���م زانی‌ رێكخ���راوی‌‬ ‫ته‌نان���ه‌ت زۆرێ���ك ل���ه‌زاراوه‌ ئینگلی���زی‌‌و خه‌ڵك پۆل پۆل بۆ سه‌ر سفره‌و خوانه‌كان ده‌بنه‌ قوربانی‌ دڵڕه‌قیی‌ باوك‌و نامیهره‌بانی‌ ئیمێرجنس���ی‌ ئیتاڵی‌ هاتوه‌ته‌ كوردستان‪،‬‬ ‫ده‌رمانه‌كانیش���م له‌به‌ركردوه‌‪ ،‬زۆرجار ده‌م ماڵه‌وه‌یان ده‌گه‌ڕێن���ه‌وه‌‪ ،‬دوای‌ نانخواردن دای���ك‌و لێكجیابونه‌وه‌ی���ان‪ ،‬منیش بومه‌ته‌ به‌ش���ێكی‌ تایبه‌ت���ی‌ تێدای���ه‌ خزمه‌تی‌ ئه‌و‬ ‫به‌پێكه‌نینه‌وه‌ به‌نه‌خۆش���ه‌ تازه‌ هاتوه‌كان به‌ده‌م خ���وڕه‌ی‌ چاخواردنه‌وه‌ چیرۆكه‌كان ‌ی قوربانی‌‪ ،‬خه‌می‌ مندااڵنی‌ ئه‌نفالی‌ گه‌رمیانم جۆره‌ مندااڵنه‌ی‌ ده‌كات كه‌ توشی‌ نه‌خۆشی‌‬ ‫وه‌ك خه‌م���ی‌ م���ن وای���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌وان ش���ه‌له‌لی‌ مندااڵن بون‪ ،‬خێراو به‌س���یحری‌‬ ‫ده‌ڵێ���م "‪ " dressing، shower‬تان نیه‌‪ ،‬ئه‌و رۆژانه‌یان بۆ یه‌كتر ده‌گێڕنه‌وه‌‪.‬‬ ‫منیش به‌ته‌نها پ���اڵ به‌عه‌ره‌بانه‌كه‌مه‌وه‌ دایك‌و باوكی���ان ئه‌نفال ب���وو گۆڕه‌كانیان باوه‌ژنه‌كه‌م منی‌ هێنایه‌ ئه‌م نه‌خۆشخانه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش تێناگه‌ن منیش ده‌س���ت به‌قاقای‌‬ ‫ده‌نێ���م له‌دوای‌ ش���ه‌وباش له‌په‌رس���تارانی‌ بێسه‌روش���وێنكراوه‌‪ ،‬منی���ش دایك‌و باوكم بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌ماڵ نه‌مێنم‪ ،‬منیش خواحافیزییم‬ ‫پێكه‌نین ده‌كه‌م‪.‬‬

‫دوا رسته‌ی‌ دایكم‬ ‫له‌بیره‌ وتی‌ "من‬ ‫منداڵی‌ وه‌ك تۆم‬ ‫ناوێت"‪ ،‬ئیدی‌ دڵم‬ ‫له‌دایكم بۆ هه‌میشه‌‬ ‫تۆرا‬ ‫له‌براكه‌م كرد‪.‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ نه‌خۆش���خانه‌كه‌ به‌جۆرێك بو‬ ‫نه‌خۆش هی���چ هاوه‌ڵێكی‌ نه‌بو‪ ،‬بۆیه‌ باوكم‬ ‫منی‌ لێره‌ به‌جێهێشت‪ ،‬ئیدی‌ ئه‌وان رۆشتن‌و‬ ‫نه‌هاتنه‌وه‌ به‌المدا‪ ،‬ناخۆش���ترین كاته‌كانی‌‬ ‫ژیان���م ئه‌و رۆژانه‌ بو كه‌ هه‌مو نه‌خۆش���ێك‬ ‫خزم‌و كه‌س���وكار س���ه‌ردانی‌ ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫من ت���ا ئێواره‌یه‌كی‌ دره‌ن���گ له‌به‌رده‌رگای‌‬ ‫قاوشه‌كه‌دا ده‌وه‌ستام تا كه‌سێك ساڵوێكم‬ ‫لێبكات ئه‌حواڵی‌ نه‌خۆش���یه‌كه‌م بپرس���ێ‌‪،‬‬ ‫دواجار به‌دڵش���كاوییه‌وه‌ ده‌رۆیشتمه‌وه‌ بۆ‬ ‫ژوره‌كه‌ی‌ خۆم‌و ده‌مدایه‌ پڕمه‌ی‌ گریان‪.‬‬ ‫ئی���دی‌ رۆژگار هاتوچو‪ ،‬ل���ه‌دوای‌ ئه‌وان‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ ریه���اب (‪ ) rehab‬من���ی‌‬ ‫گرته‌ئه‌ستۆ‪ ،‬چه‌ندین ساڵیش له‌وێ‌ مامه‌وه‌‬ ‫فێری‌ خوێندن‌و نوس���ین بوم له‌قوتابخانه‌ی‌‬ ‫ئێ���واران‪ ،‬هه‌م���و ئیواره‌ی���ه‌ك به‌جلێك���ی‌‬ ‫كه‌ش���خه‌ی‌ جوانه‌وه‌ قژه‌كان���م به‌رده‌دایه‌وه‌‬ ‫ده‌چوم بۆ قوتابخانه‌‪.‬‬ ‫دواتر به‌هه‌وڵی‌ به‌رێوه‌به‌ری‌ نه‌خۆشخانه‌كه‌و‬ ‫له‌رێ���گای‌ رێكخ���راوه‌ مرۆڤدۆس���ته‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت كرام‌و ئێستا له‌واڵتی‌‬ ‫سویدو له‌ماڵه‌ ته‌نهاكه‌مدا نیشته‌جێم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بیری‌ نیش���تمان‌و هه‌مو ئه‌وان���ه‌ ده‌كه‌م كه‌‬ ‫رۆژێك له‌رۆژان یارمه‌تییاندام‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫كۆمه‌اڵیه‌تی ‪komalayatyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫تۆفیق عومه‌ر‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ی ده‌ره‌وه‌و چه‌تر ‌ی ماڵه‌وه‌ ‬

‫‪17‬‬

‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫له‌هه‌ناسه‌ هه‌ڵكێشان‌و قسه‌كانیدا‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌خوێنرایه‌وه‌ كه‌ ئه‌ویش حه‌زی‬ ‫ده‌كردوه‌ك هه‌ر گه‌نجێك‪ 15 ،‬بۆ ‪20‬‬ ‫ساڵ له‌مه‌وبه‌ر له‌گه‌ڵ دڵخوازێكی‌‬ ‫خۆیدا ژیانی‌ هاوسه‌رگیری‌ پێكبهێنایه‌و‬ ‫خه‌ریكی‌ ژیانی‌ تایبه‌تی‌ خۆی‌‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌كردنی‌ نه‌وه‌كانی‌ بوایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ركاتێك بیر له‌شتێكی‌ واده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ستبه‌جێ‌ دایكه‌ پیره‌ په‌ككه‌وته‌و سێ‌‬ ‫خوشكه‌ نه‌خۆشه‌كه‌ی‌ دێته‌وه‌ به‌رچاوی‌‌و‬ ‫له‌و تاكه‌ خه‌ونه‌شی‌ پاشگه‌زده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫تۆفیق عومه‌ر‪ ،‬ئێستا بیرده‌كاته‌وه‌ ‪45‬‬ ‫ساڵ به‌سه‌ر ته‌مه‌نیدا تێپه‌ڕیوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و ماڵه‌ی‌ كه‌ تێیدا گه‌وره‌ بوه‌‪ ،‬پاش‬ ‫ئه‌و هه‌مو ساڵه‌ هێشتا به‌ده‌ست هه‌مان‬ ‫گرفته‌وه‌ ده‌ناڵێنێت‪ :‬گرفتی‌ هه‌ڵكردن‬ ‫له‌گه‌ڵ دایكێكی‌ پیر كه‌ هه‌ستی‌ بیستنی‌‬ ‫له‌ده‌ستدابێت‌و نه‌توانێت پێویستیه‌كانی‌‬ ‫خۆی‌ جێبه‌جێبكات‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫سێ‌ خوشكی‌ پێگه‌یشتو كه‌ به‌ده‌ست‬ ‫نه‌خۆشی‌ "شه‌له‌ل ده‌ماغ‌و بیركۆڵیه‌وه‌"‬ ‫ده‌ناڵێنن‪.‬‬

‫تۆفیق بۆخۆ ‌ی‬ ‫پیشه‌ی‌ پێشمه‌رگه‌یه‌‬ ‫به‌اڵم ناچاره‌‬ ‫هه‌مو شه‌وانێك‬ ‫بۆ ئاگاداربون‬ ‫له‌خێزانه‌كه‌ی‌‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ماڵه‌وه‌و له‌ژوره‌‬ ‫ته‌نیاكه‌ی‌ خۆی‌ رۆژ‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬كه‌ جگه‌‬ ‫له‌ته‌له‌فزیۆنێك‌و‬ ‫كورسیه‌كی‌ پالستیك‬ ‫هیچ هاونشینێك بۆ‬ ‫شه‌وانی‌ ته‌نیایی‌ شك‬ ‫نابات‬

‫ئ���ه‌و خێزان���ه‌ له‌یه‌كێ���ك له‌گه‌ڕه‌ك���ه‌‬ ‫تازه‌ دروس���تبوه‌كان‪( ،‬كانی‌ س���پیكه‌)‪،‬‬ ‫له‌س���لێمانی‌ ده‌ژی���ن‪ .‬خانۆچككه‌ی ئه‌و‬ ‫خێزانه‌ زۆر به‌ئاسانی‌ له‌وانه‌ی‌ ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫جیاده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ روبه‌ره‌كه‌ی‌ ته‌نها‬ ‫‪ 60‬مه‌تره‌و سه‌ربانه‌كه‌ی‌ گڵه‌و ته‌نها له‌دو‬ ‫ژورو جامخانه‌یه‌ك پێكهاتوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌سێك‬ ‫تۆفیق عومه‌ر‬ ‫ده‌چێت���ه‌ ن���او ماڵه‌ك���ه‌وه‌‪ ،‬به‌دیمه‌ن���ی‌‬ ‫پرژوب�ڵ�اوی‌ كه‌لوپه‌ل���ه‌كان‌و بۆن���ی‌ ناو‬ ‫ماڵه‌كه‌دا‪،‬دڵنیاده‌بێ���ت له‌وه‌ی‌ ئه‌ندامانی‌ كوڕی‌ خێزانه‌كه‌یه‌‪ ،‬باری‌ ته‌ندروس���تی‌‌و گۆشه‌گیره‌و زۆر به‌ده‌گمه‌ن قسه‌ده‌كات‌و‬ ‫ئ���ه‌و خێزان���ه‌ پێویس���تیان به‌چاودێریی‌ گه‌ش���ه‌ی‌ عه‌قڵ���ی‌ له‌هه‌م���و منداڵه‌كانی‌ ته‌نه���ا خه‌ریك ‌ی ئ���ه‌و كارانه‌یه‌ كه‌ خۆی‌‬ ‫دیكه‌ باش���تره‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا فاتمه‌ عومه‌ر‪ ،‬ئاره‌زویان ده‌كات‪.‬‬ ‫تایبه‌ت هه‌یه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌ژنه‌ درواسێكانی‌ خێزانه‌كه‌ی‌‬ ‫باوك���ی‌ تۆفیق كه‌ ن���اوی‌ عومه‌ر بوه‌‪ 35 ،‬س���اڵ‪ ،‬ل���ه‌دو خوش���كه‌كه‌ی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫ساڵی‌ ‪ 1993‬به‌هۆی‌ نه‌خۆشیه‌وه‌ كۆچی‌ باش���تره‌و هه‌مو ئه‌ركه‌كان���ی‌ ناو ماڵه‌كه‌ تۆفیق‪ ،‬كه‌ به‌وت���ه‌ی‌ خۆی‌ په‌یوه‌ندیه‌كی‌‬ ‫دوایی ك���ردوه‌‪ ،‬له‌بنه‌ڕه‌تدا له‌گه‌ڵ دایكی‌ له‌ئه‌ستۆی‌ ئه‌م دایه‌و وه‌ك تۆفیق ده‌ڵێت‪ ،‬باشی‌ هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ كچه‌كاندا‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫تۆفیق���دا ئامۆزا ب���ون‪ ،‬ئ���ه‌وان خۆیان "ئه‌گه‌ر فاتم���ه‌ نه‌بوایه‌ ده‌ب���و له‌ماڵه‌وه‌ راگه‌یان���د‪" ،‬من زۆرم په‌یوه‌ندیم خۆش���ه‌‬ ‫(به‌تایب���ه‌ت ژنه‌كه‌) هه‌ڵگری‌ نه‌خۆش���ی‌ دابنیشم‌و خۆم چێشت لێبنێم"‪ .‬نه‌سرین له‌گه‌ڵیان‌و هه‌میش���ه‌ سه‌ردانیان ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫ئیفلیجی‌‌و بیركۆڵی‌ بون‪ ،‬بۆیه‌ به‌ده‌ر له‌و عومه‌ر‪ 33 ،‬س���اڵ‪ ،‬توانای‌ قس���ه‌كردنی‌ ئ���ه‌وان زۆر ب���ێ‌ زیان���ن‌و باس���ی‌ هیچ‬ ‫چوار منداڵه‌ی‌ ئێس���تا له‌ژیاندا ماون‪ ،‬دو نیه‌و هه‌میش���ه‌ رادیۆیه‌ك���ی‌ له‌كاركه‌وتو خولیایه‌ك���ی‌ تایبه‌تی‌ خۆیان ناكه‌ن جگ ‌ه‬ ‫بچنه‌ س���ه‌ردانی‌ پزیشك‪ ،‬چونكه‌ ناتوانن‬ ‫منداڵی‌ دیكه‌ش���یان به‌هۆی‌ گواستنه‌وه‌ی‌ هاوه‌ڵیه‌تی‌‌و زۆرینه‌ی‌ كاته‌كانی‌ له‌س���ه‌ر له‌باس‌و خواسه‌ گشتیه‌كان"‪.‬‬ ‫خوش���كه‌كانی‌ تۆفیق به‌جۆرێك توشی‌ به‌قسه‌ گوزارش���ت له‌ئازاره‌كانیان بكه‌ن‌و‬ ‫ئه‌و نه‌خۆش���یه‌وه‌ به‌ش���ێوه‌ی‌ ویراسی‌‪ ،‬كورسیه‌كی‌ پالستیك له‌به‌رده‌رگا له‌گه‌ڵ‬ ‫دایكی‌ داده‌نیشن‪ .‬س���ه‌بریه‌ عومه‌ر‪ 29 ،‬گۆشه‌گیری‌ هاتون‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر توشی‌ هیچ ش���تێك نازانن له‌باره‌ی‌ ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫گیانیان له‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا تۆفیق عوم���ه‌ر‪ ،‬كه‌ تاكه‌ ساڵ‪ ،‬له‌هه‌ڵسوكه‌وتدا زۆر چاالكه‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌خۆش���یه‌كی‌ قورس���یش ببن‪" ،‬ناتوانن خۆی���ان"‪ ،‬تۆفی���ق به‌مج���ۆره‌ وه‌س���فی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫"به‌زه‌یی‌‪ ،‬سۆز‪ ،‬سه‌رس���وڕمانه‌وه‌" لێیان‬ ‫ده‌ڕوانن‪.‬‬ ‫تۆفیق بۆخۆی‌ پیش���ه‌ی‌ پێشمه‌رگه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ناچاره‌ هه‌مو شه‌وانێك بۆ ئاگاداربون‬ ‫له‌خێزانه‌كه‌ی‌ بگه‌ڕێته‌وه‌ ماڵه‌وه‌و له‌ژوره‌‬ ‫ته‌نیاكه‌ی‌ خ���ۆی‌ رۆژ بكاته‌وه‌‪ ،‬كه‌ جگه‌‬ ‫له‌ته‌له‌فزیۆنێك‌و كورس���یه‌كی‌ پالستیك‬ ‫كه‌ جلوبه‌رگه‌ چرچبوه‌كانی‌ خۆی‌ له‌سه‌ر‬ ‫كه‌ڵه‌كه‌ ك���ردون‪ ،‬هیچ هاونش���ینێك بۆ‬ ‫شه‌وانی‌ ته‌نیایی‌ شك نابات‪ ،‬هه‌ركاتێكیش‬ ‫خوشكه‌كانی‌ ده‌كات‪ .‬دورترین شوێنیش ته‌نیایی‌ زۆری‌ بۆ دێنێت‪ ،‬ژوره‌ بچوكه‌كه‌ی‌‬ ‫كه‌ ب���ۆی‌ بچن ب���ه‌رده‌رگای‌ ماڵه‌كه‌یانه‌‌و جێدێڵێ���ت‌و له‌ب���ه‌رده‌م جامخان���ه‌ی‌‬ ‫پێكه‌وه‌ داده‌نیش���ن‌و س���ه‌رنجیان له‌گه‌ڵ ماڵۆچكه‌كه‌ی‌ "له‌گه‌ڵ ئه‌ستێره‌كانی‌ شه‌و‬ ‫ئ���ه‌و رێبوارانه‌ ده‌گۆڕن���ه‌وه‌ كه‌ به‌چاو ‌ی ده‌كه‌وێته‌ رازونیاز گۆڕینه‌وه‌"‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر توشی‌ نه‌خۆشیه‌كی‌ قورسیش ببن‬ ‫"ناتوانن بچنه‌ سه‌ردانی‌ پزیشك‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ناتوانن به‌قسه‌ گوزارشت له‌ئازاره‌كانیان بكه‌ن‌‬

‫ژنه‌ چاالكوانێكی‌ حزبی‌ دیموكرات‪ :‬ڕێژه‌ی‌ ژن له‌رێبه‌ریدا زۆر كه‌مه‌‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫چاالكوانێكی‌ بواری‌ ژنان له‌ناو حزبی‌‬ ‫دیموكرات له‌م چاوپێكه‌وتنه‌ ‌ی ئاوێن ‌ه‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "رێژه‌ی‌ ژن‬ ‫له‌رێبه‌ریدا له‌ناو حزبی‌ دیموكرات زۆر‬ ‫ك ‌هم‌و له‌ئاستی‌ پێویست نیه‌" ده‌شڵێت‬ ‫پۆستی‌ رێبه‌ری‌ گشت ‌ی حزبی‌ دیموكرات‬ ‫بۆ پیاو‌و ژن كراوه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا ئافره‌ت له‌كایه‌ ‌ی سیاس��� ‌ی‬ ‫له‌ناو حزبی‌ دیموكرات رۆڵی‌ هه‌یه‌؟‬ ‫رون���اك فاتح��� ‌ی ‪ :‬ژنان له‌س���ه‌ره‌تا ‌ی‬ ‫دامه‌زرانی‌ حیزبی‌ دیموكراتی‌ كوردستان ‌ی‬ ‫ئێران���ه‌وه‌ هه‌ت���ا هه‌نوك��� ‌ه له‌كای��� ‌ه‬ ‫سیاس���ییه‌كانی‌ حیزبدا به‌پێ ‌ی هه‌لومه‌رج‌و‬ ‫قۆناغ���ه‌ جیاوازه‌كان���ی‌ مێ���ژو ‌ی خه‌بات‌و‬ ‫تێكۆش���ان به‌ش���دارییانكردوه‌‌و رۆڵ‌‌و‬ ‫ش���وێندانه‌ری‌ ئه‌رێنی‌‌و به‌رچاویان هه‌بو‌ه‬ ‫له‌پرس ‌ه چاره‌نوسسازه‌كان ‌ی حیزبدا خاوه‌ن‬ ‫بڕیاربون‪ .‬ب���ۆ وێنه‌‪ :‬ل���ه‌دوای‌ دامه‌زران ‌ی‬ ‫یه‌كه‌مین كۆماری‌ دیموكراتیكی‌ كوردستان‬ ‫له‌مه‌هاباد بۆ یه‌كه‌مجار له‌و س���ه‌رده‌مه‌دا‬ ‫رێكخراو ‌ی تایبه‌ت به‌ژنان (یه‌كێتی ‌ی ژنان ‌ی‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستانی‌ ئێران) داده‌مه‌زرێ‌‌و‬ ‫ده‌ست به‌خه‌بات‌و تێكۆشانی‌ خۆی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫مینا خانمی‌ قازی‌ هاوس���ه‌ری‌ به‌ئه‌مه‌گ ‌ی‬ ‫پێش���ه‌وا قازی‌ محه‌م���ه‌د وه‌ك یه‌كه‌مین‬ ‫به‌رپرس���ی‌ ئه‌م رێكخراوه‌ دیار ‌ی ده‌كرێ‌‪.‬‬ ‫ئه‌م رێكخراوه‌ ده‌بێت ‌ه به‌س���تێنێك ‌ی به‌هێز‬ ‫بۆ هۆشیاركردنه‌وه‌‌و به‌شداریپێكردنی‌ ژنان‬ ‫له‌هه‌مو كۆڕ‌و كۆبونه‌وه‌ پرس���ه‌ سیاسی‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی‌ حیزبیدا‪ .‬له‌ئێستاش���دا‬ ‫ژنان له‌هه‌مو پله‌كانی‌ رێكخستنی‌ حیزبیدا‬ ‫ل���ه‌كارو تێكۆش���ان له‌هه‌مو به‌ش���ه‌كان‌و‬ ‫ئۆرگان���ه‌ حیزبیه‌كاندا به‌پێ���ی‌ لێهاتویی‌‌و‬ ‫توان���ای‌ خۆی���ان درێژه‌ ب���ه‌كار‌و چاالكی‬ ‫ده‌ده‌ن‪ .‬دی���اره‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ك ‌ه حیزب ‌ی‬ ‫دیموكرات له‌ئێس���تادا له‌كوردستان ‌ی ئێران‬ ‫به‌شێوه‌ی‌ ئاش���كرا ناتوان ‌ێ خه‌بات بكات‬ ‫ژماره‌یه‌ك ‌ی زۆر له‌ژنان راسته‌وخۆ ناتوانن‬ ‫له‌پرس��� ‌ه سیاس���ییه‌ حیزبیه‌كاندا ئاشكرا‬

‫ی‬ ‫هیچ بڕیارێك ‌‬ ‫هه‌مو ئه‌ندامان ‌ی‬ ‫حیزبی‌ نی ‌ه‬ ‫حیزب بۆ‬ ‫بۆ رێگه‌گرتن‬ ‫‌كی‬ ‫هه‌ر پله‌یه ‌‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫له‌پێكهێنان ‌‬ ‫رێكخستن به‌ب ‌ێ‬ ‫ی‬ ‫ی كچان ‌‬ ‫جیاوازی‌ به‌شدار ‌ی هاوبه‌ش ‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن ده‌كه‌ن‌و حیزب له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی شاری‌ كۆی ‌ه‬ ‫كوڕان ‌‬ ‫ژن‌و پیاو له‌ماف ‌ی‬ ‫ی‬ ‫یان شاره‌كان ‌‬ ‫ده‌نگدان‌و خۆ‬ ‫ی‬ ‫به‌ربژێركردن وه‌ك دیك ‌هی‌ كوردستان ‌‬ ‫باشور‬ ‫یه‌ك یه‌كسانن‌‌‬ ‫روناك فاتحی‬ ‫تێكۆش���ان بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌ده‌ره‌وه‌ ‌ی واڵت‬ ‫(ئه‌وروپا) ژنان له‌كۆمیته‌‌و نوێنه‌رایه‌تیی ‌ه‬ ‫حیزبیه‌كاندا تێكۆش���ان ده‌ك���ه‌ن‌و ده‌ورو‬ ‫كاریگ���ه‌ری خۆی���ان هه‌ی��� ‌ه له‌پڕۆس���ه‌ ‌ی‬ ‫سیاسی‌‌و دیپلۆماسیدا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تا چه‌ند له‌ئاس���تی‌ س���ه‌ره‌و‌ه‬ ‫ئاف���ره‌ت پۆس���تی‌ پێدراو‌ه له‌ن���او حزب ‌ی‬ ‫دیموكرات؟‬ ‫رون���اك فاتحی‌‪ :‬له‌حیزب���ی‌ دیموكراتدا‬ ‫پۆس���ته‌كان له‌س���ه‌ر بنه‌ما ‌ی ئه‌س���ڵێك ‌ی‬ ‫دیموكراتیك به‌ده‌ستدێت كه‌ هه‌ڵبژاردنه‌‪.‬‬ ‫هه‌مو ئه‌ندامانی‌ حی���زب بۆ هه‌ر پله‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ته‌شكیالتی‌ (رێكخس���تن) به‌بێ‌ جیاواز ‌ی‬ ‫به‌ش���دار ‌ی له‌هه‌ڵب���ژاردن ده‌ك���ه‌ن‌و ژن‌و‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫پیاو له‌ماف ‌ی ده‌نگ���دان‌و خۆ به‌ربژێركردن‬ ‫وه‌ك ی���ه‌ك یه‌كس���انن‌و به‌بێ‌ جی���اواز ‌ی‬ ‫ده‌رف���ه‌ت‌و ده‌ره‌تان��� ‌ی وه‌ك یه‌كی���ان بۆ‬ ‫ره‌خس���اوه‌‪ ،‬ژنانیش ل���ه‌م چوارچێوه‌یه‌دا‬ ‫به‌پێی‌ توانای‌ خۆیان ده‌توانن بۆ پۆس���ت ‌ه‬ ‫جی���اوازه‌كان خۆی���ان به‌ربژێ���ر بك���ه‌ن‌و‬ ‫متمان ‌ه به‌ده‌ستبێنن‪ .‬بۆ پۆست ‌ی ئه‌ندام ‌ی‬ ‫رێبه‌ریش هه‌ر وای ‌ه ئه‌م پۆست ‌ه له‌كۆنگره‌ ‌ی‬ ‫حی���زب ك ‌ه به‌رزترین ئۆرگان���ی‌ بڕیاردان ‌ی‬ ‫حیزبه‌‌و ‪ 4‬س���اڵ جارێك ده‌به‌سترێت ژن‌و‬ ‫پیاو له‌ماف ‌ی به‌ده‌س���تهێنان ‌ی ئه‌م پۆست ‌ه‬ ‫جیاوازیی���ان نیه‌‌و وه‌ك یه‌ك���ن هه‌رچه‌ند‬ ‫ده‌بێ‌ ئه‌وه‌ بڵێم رێ���ژه‌ی‌ ژنان له‌رێبه‌ریدا‬ ‫ك���ه‌م‌و رێژه‌ك ‌ه وه‌ك پێویس���ت نیه‌ به‌اڵم‬

‫حیزب��� ‌ی دیموكرات بون‌و ده‌ور‌و كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫ژنان له‌ئاستی‌ پۆسته‌ به‌رزه‌ حیزبیه‌كاندا‬ ‫به‌گرن���گ ده‌زان���ێ‌‌و له‌داهات���ودا به‌كه‌ڵك‬ ‫وه‌رگرتن له‌میكانیزم��� ‌ی گونجاو هه‌و ‌ڵ بۆ‬ ‫پڕۆسه‌ی‌ په‌روه‌رده‌ ‌ی فكری‌ ژنان ده‌دات‌و‬ ‫به‌شداریكردنیان له‌ناوه‌نده‌كانی‌ بڕیارداندا‬ ‫به‌زه‌روره‌تێكی‌ ئه‌مڕۆی ‌ی ده‌زانێت‪.‬‬ ‫ئاوێن��� ‌ه ‪ :‬باس له‌و‌ه ده‌كرێت ك ‌ه به‌هیچ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك ش���تێك نیه‌ به‌ناوی‌ "كێشه‌ ‌ی‬ ‫ژن" له‌ناو حزب��� ‌ی دیموكرات‪ ،‬ئه‌وه‌مان بۆ‬ ‫رونبكه‌وه‌؟‬ ‫رون���اك فاتح ‌ی ‪ :‬هه‌ر وه‌ك هه‌مو الیه‌ك‬ ‫ده‌زانن هه‌مو كۆمه‌ڵگا‌و حیزب‌و رێكخراوێك‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك له‌شێوه‌كان به‌دورنین له‌كێشه‌‌و‬

‫ئاریش��� ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی‌ ژنان‪ .‬حیزب ‌ی‬ ‫دیموكرات له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌ی‌ خاوه‌ن به‌رنامه‌‌و‬ ‫پرۆگرامێك ‌ی یه‌كس���انیخواز‌و پێشكه‌وتو‌ه‬ ‫به‌اڵم به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ رێژه‌یی‌ به‌دور نه‌بو‌ه‬ ‫له‌كێش ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان ‌ی ژنان‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫شتێكی‌ ئاسایی ‌ه تا ئه‌و جێگایه‌ ‌ی ك ‌ه ئه‌م‬ ‫كێشان ‌ه نه‌بن به‌دیارده‌و زو چاره‌سه‌ربكرێن‪.‬‬ ‫به‌بێ‌ موباله‌غ ‌ه ده‌ب��� ‌ێ بڵێم له‌نێو حیزب ‌ی‬ ‫دیموكراتی‌ كوردس���تانی‌ ئێران���دا رێژه‌ ‌ی‬ ‫كێش ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان ‌ی ژنان زۆر كه‌مه‌‌و‬ ‫زیات���ر وه‌ك حاڵ���ه‌ت ده‌بین���رێ‌‪ .‬ئه‌م��� ‌ه‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ دو فاكته‌ری‌ س���ه‌ره‌كی‌‪،‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬هه‌ر وه‌ك له‌وه‌اڵمه‌كانی‌ پێش���ودا‬ ‫باس���م كرد حیزب ‌ی دیموكرات له‌به‌رنامه‌‌و‬

‫پێڕه‌و ‌ی خۆیدا یه‌كسانی‌و به‌رامبه‌ری‌ ژن‌و‬ ‫پیاوی‌ وه‌ك ئه‌س���ڵێك ‌ی بنه‌ڕه‌تی‌ هێناوه‌‌و‬ ‫به‌ك���رده‌وه‌ش پابه‌ندی‌ ئه‌م ئه‌س���ڵ ‌ه بوه‌‪.‬‬ ‫فاكته‌ری‌ دوهه‌م‪ :‬بونی‌ رێكخراو ‌ی یه‌كێتی ‌ی‬ ‫ژنان���ی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تانی‌ ئێران بۆ‬ ‫داكۆكیكردن له‌م���اف‌و ئازادییه‌كان ‌ی ژنان‬ ‫كه‌ پشتیوانێكی‌ به‌هێز بوه‌ بۆ نه‌هێشتن ‌ی‬ ‫كێش���ه‌كانی‌ ژن���ان‌و چاره‌س���ه‌ركردنی‌‌و‬ ‫رێگه‌گرتن له‌په‌ره‌سه‌ندنی‌ ئه‌م كێشانه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچ ‌ی رێگه‌ نادرێت كچان ‌ی حزب ‌ی‬ ‫دیموكرات ش���و به‌كوڕ‌ه كۆییه‌كان بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم هاوسه‌رگیریی‌ پێچه‌وان ‌ه ئاساییه‌؟‬ ‫رون���اك فاتحی‌‪ :‬له‌حیزب���ی دیموكراتدا‬ ‫پێكهێنان���ی‌ ژیان���ی‌ هاوبه‌ش پرس���ێك ‌ی‬ ‫تاكه‌كه‌س���ییه‌‌و ل���ه‌م پێوه‌ندیی���ه‌دا هیچ‬ ‫بڕیارێك���ی‌ حیزب���ی‌ نی���ه‌ ب���ۆ رێگه‌گرتن‬ ‫له‌پێكهێنان���ی‌ ژیان��� ‌ی هاوبه‌ش���ی‌ كچان ‌ی‬ ‫حی���زب له‌گ ‌هڵ‌ كوڕانی‌ ش���اری‌ كۆیه‌ یان‬ ‫ش���اره‌كان ‌ی دیكه‌ی‌ كوردس���تانی‌ باشور‌و‬ ‫حیزب ‌ی دیموكرات له‌م پڕۆس���ه‌یه‌دا به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك ده‌ستێوه‌ردان ناكات‌و ئه‌م ‌ه زیاتر‬ ‫پێوه‌ندی‌ به‌حه‌ز‌و خواستی‌ تاكه‌كه‌سییه‌و‌ه‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ حیزب���ی‌ دیموكرات‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ خه‌ڵك ‌ی خۆشه‌ویستی‌ شار ‌ی كۆی ‌ه‬ ‫پێوه‌ندییه‌ك��� ‌ی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ زۆر ب���اش‌و‬ ‫ئه‌رێنی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئایا كچانی‌ حزب���ی‌ دیموكرات‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ كلتوری‌ باش���وری‌ كوردس���تان‬ ‫راهاتون ی���ان به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ل���ه‌و روه‌و‌ه‬ ‫كێشه‌یان هه‌یه‌؟‬ ‫رون���اك فاتح���ی‌‪ :‬ك���ورد به‌گش���ت ‌ی‬ ‫له‌هه‌مو به‌ش���ه‌كانی‌ كوردس���تاندا خاوه‌ن‬ ‫كولتورێكی‌ هاوبه‌ش���ه‌‌و ئه‌و‌ه له‌رو ‌ی حه‌ز‌و‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌ی‌ تاكه‌كه‌س���ی‌ كچان��� ‌ی نێو‬ ‫حیزب ‌ی دیموكراته‌ كه‌ ئازادن له‌وه‌ی‌ چۆن‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ كولتوری‌ باش���وری‌ كوردس���تاندا‬ ‫خۆی���ان بگونجێنن هه‌رچه‌ند له‌ئێس���تادا‬ ‫كچان ‌ی نێو حیزبی‌ دیموكرات به‌رێژه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫به‌رچ���او له‌ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندنی‌ هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردس���تان بونیان هه‌یه‌‌و پێوه‌ندییه‌ك ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و كولتوری‌ باش���یان له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردستانی‌ باشوردا هه‌یه‌‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫چون بۆ‬ ‫پیرمام‌و‬ ‫گەڕانەوە بۆ‬ ‫دەباشان!‬

‫سلێمان عەبدواڵ یونس‬ ‫لەڕێکكەوتنی دەباش����اندا‪،‬‬ ‫مام جەالل دەرفەتێکی زێڕینی‬ ‫بۆ کاک نەوشیروان ڕەخساند‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم گرفتەکە ئەوەبو کاک‬ ‫نەوشیروان نەیتوانی لەدوای‬ ‫نەخۆش����کەوتنی مام جەالل‬ ‫ئەو دەرفەت����ه‌ زێڕینەی مام‬ ‫جەالل بەکراوەیی بهێڵێتەوە‪.‬‬ ‫من دەزانم لێرەداو لەبەردەم‬ ‫کاک نەوش����یرواندا گرف����ت‌و‬ ‫ئاستەم هەبون بەاڵم دەشزانم‬ ‫لەپاڵ ئەم ئاستەنگانەش����دا‬ ‫دەرفەت����ی گرنگیش هەبون‪.‬‬ ‫دەرفەتەگەلێ����ک هەبون‪ ،‬کە‬ ‫ئەگ����ەر کاک نەوش����یروان‪،‬‬ ‫چەن����د هەنگاوێک بەئاقاریان‬ ‫بجواڵبایە‪ ،‬ئەوا ئەوان بەچەند‬ ‫فرس����ەخێک‪ ،‬ڕوبەڕوی کاک‬ ‫نەوشیروان دەهاتن!‬ ‫کاک نەوشیروان بۆ ئەوەی‬ ‫بیتوانیبایە ئ����ەو دەرفەتانە‬ ‫بهێڵێت����ەوە‬ ‫بەکراوەی����ی‬ ‫پێویستبو پێش پارتی لەگەڵ‬ ‫یەکێت����ی ڕێکكەوت����ن بکات‌و‬ ‫پێش س����ەردانی پیرمامیش‪،‬‬ ‫چەن����د جەولەیەکی مەکۆکی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و سیاسی بەرەو‬ ‫دەباشان بکردایە‪ .‬‬ ‫م����ن هەق����ی ئ����ەوەم نیە‬ ‫ڕێگای چونە دەباشان چەند‬ ‫س����ەخت‌و ڕێکكەوتن لەگەڵ‬ ‫یەکێتیش چەن����دە گیرۆدەی‬ ‫گرفتی ف����رە ناوەندێتی ئەو‬ ‫هێزەی����ە‪ ،‬ی����ان ڕێکكەوت����ن‬ ‫لەگ����ەڵ یەکێت����ی ب����ۆ کاک‬ ‫نەوش����یروان چەندە جێگای‬ ‫دڵنیایی����ە‪ .‬بەڵک����و ئەوەی‬ ‫کە من لێیدڵنی����ام‌و دەیزانم‬ ‫ئەوەیە ک����ە ئەو وەزیفەیەتی‬ ‫بەرلەوە بی����ر لەبەڕێوەبردنی‬ ‫هەولێر بکاتەوە وەزیفەیەتی‬ ‫لەڕێکخس����تنەوەی‬ ‫بی����ر‬ ‫سلێمانی بکاتەوە‪ ،‬بەرلەوەی‬ ‫دڵی پارتی بەدەس����تبێنێت‬ ‫وەزیفەیەت����ی گرێی ناو دڵی‬ ‫خۆی‌و گرێی ناو دڵی هەڤاڵە‬ ‫دێرینەکان����ی لەن����او یەکێتی‬ ‫ب����ۆ س����ەردەمیکی دیک����ەی‬ ‫هاوخەباتی بکاتەوە‪ .‬چونکە‬ ‫لەڕاس����تیدا‪ ،‬ئەگ����ەر کاک‬ ‫نەوشیروان ئەمە نەکات‪ ،‬ئەوا‬ ‫بەدەستی خۆی چانسەکانی‬ ‫بەس����یمبوڵ مانه‌وەی خۆی‬ ‫لەن����او مێ����ژودا دەکوژێت‌و‬ ‫لەگەڵیشیدا سلیمانی‌و هێزە‬ ‫س����ەرەکیەکانی س����لێمانی‬ ‫لەبەرامبەر بااڵبونی هەژمونی‬ ‫رکاب����ەرە تەقلیدیەکانی����دا‬ ‫دەکات بەقوربانی‪.‬‬ ‫بۆ ئاش����تەوایی سیاس����ی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و ب����ۆ بنیاتنانی‬ ‫یەکڕیزی����ی نیش����تیمانی‌و بۆ‬ ‫پەڕینەوە لەقۆناغی فیدڕاڵی‬ ‫ڕیکكەوتنی نێ����وان گۆڕان‌و‬ ‫پارت����ی‌و چون ب����ۆ پیرمام‬ ‫پێویس����تبو ب����ەاڵم ئێس����تا‬ ‫النیکەم لێ����رەوە ڕیكکەوتنی‬ ‫س����لێمانی‌و گەڕان����ەوە ب����ۆ‬ ‫دەباشان پێویستیترینە!‬

‫وه‌اڵمێك بۆ جه‌میل هه‌ورامی‬ ‫حه‌مه‌ ئاوات‬ ‫سوید ـ ستۆكهۆڵم‬ ‫سێش���ه‌مم ‌ه ‪ 2014/5/20‬له‌ئاوێن��� ‌ه‬ ‫بابه‌تێكم خوێنده‌و‌ه ك ‌ه چاوپێكه‌وتنی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ جه‌می���ل هه‌ورامی���دا كردبو‪،‬‬ ‫له‌ڕاستیدا مرۆڤ توشی شۆك ده‌بێت‬ ‫ك ‌ه ت���ا ئێس���تاش خه‌ڵكانێكی به‌ناو‬ ‫س���ه‌ركرد‌ه م���اون‌و ه���ه‌ق به‌خۆیان‬ ‫ده‌ده‌ن به‌خه‌ڵك���ی پارێزگایه‌ك بڵێن‪:‬‬ ‫ه���ه‌ق نیی ‌ه وا بكه‌ی���ت یاخود عه‌یبه‌!‬ ‫له‌ڕاستیدا ئه‌م ئه‌قڵیه‌ت ‌ه خه‌ڵكی كورد‬ ‫له‌گۆڕی ناوه‌‪ ،‬به‌هه‌رحاڵ كاك جه‌میل‌و‬ ‫حیزبه‌كه‌ی كاك جه‌میل تا ئێس���تاش‬ ‫رێككه‌وتننامه‌ی س���تراتیژییان هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ پارتی‌و س���ااڵنێك پێكه‌و‌ه ئه‌م‬ ‫میلله‌ته‌ی���ان به‌هه‌زار ده‌رد بردوه‌‪ ،‬من‬ ‫ئه‌مه‌یان به‌جێئه‌هێڵم بۆ كاك جه‌میل‬ ‫خۆی‌و پارته‌ هاوپه‌یمانه‌كه‌ی‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی الی م���ن مه‌به‌س���ت ‌ه ئه‌و‬ ‫براده‌ر‌ه دو شت ده‌ورژێنێت ك ‌ه خۆی‬ ‫تێیدا قه‌تیس ده‌بێت‪ ،‬ئاخر بڵێ خۆت‬ ‫ئه‌ده‌ی له‌وه‌ها بابه‌تێك خۆت ده‌خه‌یت ‌ه‬ ‫ژێر پرسیاره‌وه‌!‬ ‫كاك جه‌میل ده‌ڵێ���ت‪ :‬ئه‌و‌ه گۆڕان‬ ‫نه‌بو مناڵ ‌ه وردكه‌كانی سه‌یدس���ادقی‬ ‫ورژاند؟ پاشان ده‌ڵێت عه‌یب ‌ه خه‌ڵكی‬ ‫هه‌ڵه‌بج ‌ه گ���ۆڕان بن! بۆی ‌ه لێره‌دا من‬ ‫وه‌ك هه‌ڵه‌بجه‌یی ‌هك‌و هه‌ڵس���وڕاوێكی‬

‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان به‌مافی خۆمی ده‌زانم‬ ‫قسه‌یه‌كم هه‌بێت‪ ،‬كاك جه‌میل به‌ئه‌و‬ ‫خه‌ڵك ‌ه ش���ه‌رافه‌تمه‌نده‌ی سه‌یدسادق‬ ‫ك ‌ه ب���ۆ به‌رگ���ری له‌مافه‌كانیان ڕژان ‌ه‬ ‫سه‌ر ش���ه‌قام ده‌ڵێت منداڵ ‌ه ورتكه‌و‬ ‫گوای ‌ه گۆڕان ورژاندونی! ئاغای جه‌میل‬ ‫هه‌ورامی ئه‌وان ‌ه خه‌ڵكی به‌ش���ه‌ره‌فی‬ ‫سه‌یدس���ادق بون ڕژان ‌ه س���ه‌ر شه‌قام‬ ‫بۆ داواكردنی مافه‌كانیان ئه‌و ڕۆژگار‌ه‬ ‫تێپه‌ڕی خه‌ڵك له‌چاوبزكردنه‌وه‌ی دو‬ ‫حیزب ‌ه ده‌سه‌اڵتداره‌ك ‌ه بترسێت‪ ،‬گۆڕان‬ ‫هیچ���ی نه‌كردبێت ئ���ه‌وه‌ی كردو‌ه ك ‌ه‬ ‫گی���ان بكاته‌و‌ه به‌به‌ری تاكی كوردداو‬ ‫وابكات ك��� ‌ه بتوانێت بڵێت من هه‌م‪..‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه ئه‌م هاوكێش���ه‌ی ‌ه بۆ ئێو‌ه‬ ‫قورسه‌‪.‬‬ ‫خاڵێك���ی دیك ‌ه كاك جه‌میل ده‌ڵێت‬ ‫عه‌یب ‌ه خه‌ڵك���ی هه‌ڵه‌بج ‌ه گۆڕان بن!‬ ‫منیش ده‌ڵێم ئاغا گیان مرۆڤ كاتێك‬ ‫هه‌ق به‌خۆی ده‌دات ئه‌و قسه‌ی ‌ه بكات‬ ‫ده‌بێت دو به‌راورد هه‌ی ‌ه بیكات‪ ،‬یه‌كه‌م‬ ‫به‌راوردی كه‌س���ایه‌تی خ���ۆی له‌ته‌ك‬ ‫ئه‌و كه‌س���ایه‌تیی ‌ه هه‌ڵه‌بجه‌ییانه‌ی ك ‌ه‬ ‫له‌ناو بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕاندان‪ ،‬من‌و تۆ‬ ‫هه‌ردوكمان خه‌ڵكی ئ���ه‌و ده‌ڤه‌ره‌ین‪،‬‬ ‫ل���ه‌ڕوی كه‌س���ایه‌تییه‌وه‌و ل���ه‌ڕوی‬ ‫پێشینه‌ی سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌و‌ه‬ ‫خه‌ڵك���ی هه‌ڵه‌بج ‌ه ب���اش هه‌ردوكمان‬ ‫ده‌ناس���ن با ئه‌وان خۆیان دادوه‌ربن‌و‬

‫بڕیاربده‌ن‪ ،‬وابزانم باش تێمده‌گه‌یت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ب���ه‌راوردی حیزبه‌كه‌ت بك ‌ه‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان‪ .‬ئه‌و‌ه‬ ‫گۆڕان نه‌بو تاریق ره‌مه‌زانی ئازادكرد‪.‬‬ ‫ئه‌و‌ه ئێ���و‌ه بون‪ .‬ئه‌و‌ه گ���ۆڕان نیی ‌ه‬ ‫ب���ۆ ته‌زوی���ری هه‌ڵب���ژاردن په‌نا بۆ‬ ‫ده‌زگا جاسوسییه‌كانی واڵتان ده‌بات‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ئێ���وه‌ن‪ ،‬ئ���ه‌و‌ه گ���ۆڕان نیی ‌ه‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردندا ده‌مانچه‌و ده‌فته‌ر‌ه دۆالر‬ ‫ده‌به‌خش���ێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه ئێوه‌ن‪ .‬گۆڕان‬ ‫نه‌ك ئه‌و‌ه ناكات‪ ،‬خه‌ڵكی به‌شه‌ره‌فی‬ ‫كوردس���تان خۆبه‌خشان ‌ه له‌گه‌ڵیدایه‌و‬ ‫كاری بۆ ده‌كات‌و به‌هه‌مو ش���ێوازێك‬ ‫یارمه‌ت���ی ده‌دات‌و به‌ره‌و پێش���ه‌وه‌ی‬ ‫ده‌بات‪.‬‬ ‫به‌ڵ���ێ ئاغ���ا جه‌میل ئ���ه‌و‌ه گۆڕان‬ ‫نیی ‌ه له‌ناوه‌ندی بڕیاردا چه‌ندین فایل‬ ‫گیراو پیاوی ده‌زگا جاسوس���ییه‌كانی‬ ‫واڵتان���ی ناوچه‌كه‌ی هه‌بێ���ت؟ ئه‌و‌ه‬ ‫ئێ���وه‌ن له‌مه‌كته‌ب���ی سیاس���ی‌و‬ ‫سه‌ركردایه‌تییه‌كه‌تاندا چه‌ندین كه‌سی‬ ‫فای���ل گیراوتان هه‌ی ‌ه ك��� ‌ه به‌چه‌پڵ ‌ه‬ ‫عه‌فوت���ان ك���ردن‪ .‬بۆی ‌ه ئێ���و‌ه ئاغا‬ ‫جه‌میل نه‌ك ماڵه‌كه‌تان له‌شوش���ه‌ی ‌ه‬ ‫بگر‌ه شوشه‌كه‌ش شكاو‌ه هاكا كه‌وتن ‌ه‬ ‫به‌ر ره‌شه‌بای جه‌ماوه‌ر‪.‬‬ ‫ئیدی بۆ خۆت بیربكه‌ره‌و‌ه خه‌ڵكی‬ ‫هه‌ڵه‌بج ‌ه هه‌ق��� ‌ه ده‌نگ به‌گۆڕان بدات‬ ‫یان به‌ئێوه‌؟!‬

‫ده‌رباره‌ی قسه‌کانی جه‌میل هه‌ورامی‌‬ ‫نزار مه‌حمود ساڵح‬ ‫به‌رپرسی مه‌كۆی‌ گۆڕان له‌هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و قس���انه‌ی‌ جه‌میل‬ ‫هه‌ورامی‌ ك���ه‌ له‌ژماره‌ی‌ پێش���و ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌دا رایگه‌یاندوه‌‪ ،‬ئێمه‌ وه‌اڵمی‌‬ ‫خۆی���ان وه‌ك خۆی���ان ئه‌ده‌ینه‌وه‌‪:‬‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌یی���ه‌كان ش���انازی‌ ئه‌كه‌ن‬ ‫به‌وه‌ی‌ كه‌ گ���ۆڕان بن‪ ،‬به‌اڵم عه‌یب‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ پێ���ش پاس���داری‌ ئێرانی‌‬ ‫بكه‌وی���ت‌و ش���ارێك كاولبكه‌ی���ت‪.‬‬ ‫عه‌ی���ب ئه‌وه‌یه‌ ڕێگری���ی‌ له‌خه‌ڵك‬ ‫بكه‌یت بۆ ڕزگاربون‌و عه‌یب ئه‌وه‌یه‌‬ ‫تاری���ق ڕه‌مه‌زان ئ���ازاد بكه‌یت كه‌‬ ‫ئه‌م ش���اره‌ی‌ ژه‌هرباران كرد‪ ،‬عه‌یب‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ پشتگیری‌ له‌نزار خه‌زره‌جی‌‬ ‫بكه‌یت‪ ،‬عه‌یب ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌م شاره‌‬ ‫بۆ ماوه‌ی‌ ‪ 10‬ساڵ بكه‌یته‌ گۆڕه‌پانی‌‬ ‫جه‌نگی‌ ناوخۆ‪.‬‬ ‫ئه‌م قس���انه‌ی‌ جه‌می���ل هه‌ورامی‌‬ ‫له‌وه‌وه‌ دێت كه‌ یه‌كێتی‌ ترسی‌ زۆری‌‬

‫هه‌یه‌ له‌گ���ۆڕان‌و ئێمه‌ ده‌نگه‌كانمان‬ ‫ڕوله‌زیادبونه‌ نه‌وه‌ك كه‌مبون‪ ،‬هه‌مو‬ ‫هه‌وڵه‌كانیان خس���ته‌گه‌ڕ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ هه‌ڵه‌بجه‌و ده‌وروبه‌ریش���ی‌‬ ‫ده‌ن���گ به‌گۆڕان ن���ه‌ده‌ن‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫پڕوپاگه‌نده‌ی���ان باڵوك���رده‌وه‌ ك���ه‌‬ ‫گوایه‌ گ���ۆڕان دژی‌ به‌پارێزگابونی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌یه‌و خه‌ڵكی‌ سه‌یدس���ادق‌و‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ به‌ش���ه‌ڕ ئه‌ده‌ن له‌كاتێكدا‬ ‫ئه‌و خه‌ڵك���ه‌ ب���ۆ داواكردنی‌ مافی‌‬ ‫ڕه‌وای‌ خۆی���ان هاتنه‌ س���ه‌ر جاده‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م به‌من���داڵ ناویان ئه‌بات‪.‬‬ ‫ئێم���ه‌ به‌ب���ێ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ بترس���ین‬ ‫ده‌نگه‌كانم���ان ده‌نگی‌ ڕاس���ت بون‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ‪/7/21‬دا ڕێژه‌ی‌‬ ‫ده‌نگی‌ گ���ۆڕان ‪ 8841‬ده‌نگ بوه‌و‬ ‫له‌م هه‌ڵبژاردنه‌شدا ‪ 1092‬ده‌نگ بوه‌‬ ‫كه‌ به‌ڕێژه‌یه‌كی‌ به‌رچاو زیادیكردوه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ ئ���ه‌و هه‌م���و بوختان‌و‬ ‫قسانه‌ش بۆیانكردوین به‌اڵم خه‌ڵك‬ ‫ده‌نگی‌ ڕاسته‌قینه‌یه‌ نه‌وه‌ك ده‌نگی‌‬

‫مردوه‌كان‪.‬‬ ‫ئێم���ه‌ وه‌ك بزوتن���ه‌وه‌ گ���ۆڕان‬ ‫وه‌اڵمێك���ی‌ جه‌می���ل هه‌ورام���ی‌‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌‌و هه‌روه‌ها وه‌اڵمی‌ هه‌مو‬ ‫یه‌كێتیه‌كانی���ش ئه‌ده‌م���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵێ‬ ‫ئه‌وان نه‌یانتوانی‌ ده‌نگی‌ زیندوه‌كان‬ ‫به‌ده‌س���تبهێنن ناچارب���ون ده‌نگی‌‬ ‫م���ردوه‌كان به‌ده‌س���تبێنن له‌ڕۆژی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���دا به‌ئاش���كرا هاواڵت���ی‌‬ ‫ئێرانییان له‌نه‌وس���ودو شوش���مێوه‌‬ ‫هێن���اوه‌ ب���ۆ ده‌نگدان كه‌ پێش���تر‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ڕێكخ���راو كاری‌ بۆ‬ ‫كراب���و‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی‌ پێدان���ی‌ عه‌رزه‌و‬ ‫هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندنی���ان به‌پاره‌ ده‌نگیان‬ ‫كڕیوه‌‪ .‬خه‌ڵك له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ ئه‌ترسێ‬ ‫له‌وه‌ی‌ موچ���ه‌و پل���ه‌و ئیمتیازاتی‌‬ ‫ببڕرێ���ت ناوێرێت هی���چ بڵێ ئه‌گین‬ ‫بۆخۆش���یان ئه‌زانن ك���ه‌ ته‌زویرات‬ ‫نه‌بوای���ه‌ قه‌ت ئ���ه‌و ئه‌نجامه‌ نه‌بو‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئێمه‌ براوه‌ین‌و به‌شانازییشه‌وه‌‬ ‫ئه‌یڵێین‪.‬‬

‫رونكردنه‌وه‌یه‌ك‬ ‫له‌مه‌كۆی‌ سه‌یدسادقی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌وه‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ 2014/5/20‬‬ ‫له‌ژمار‌ه (‪ )429‬رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاوێن���ه‌دا جه‌میل هه‌ورام ‌‬ ‫رۆژنام ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���اره‌زور ‌‬ ‫ی مه‌ڵبه‌ند ‌‬ ‫لێپرس���راو ‌‬ ‫(ین���ك) له‌چاوپێكه‌وتنێكدا له‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی به‌حس���اب ‌‬ ‫چه‌ن���د هۆكارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حزبه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌نگ��� ‌‬ ‫به‌رزبون���ه‌و‌ه ‌‬ ‫‪2014/4/30‬‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان��� ‌‬ ‫ی ده‌زانین‬ ‫قس���ه‌یكردوه‌‪ ،‬به‌پێویس���ت ‌‬ ‫ی به‌ئێمه‌و‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫ی په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ئه‌وه‌ن���د‌ه ‌‬ ‫ی كورت‌و‬ ‫ب���ه‌م رونكردنه‌وه‌ی ‌ه وه‌اڵمێك ‌‬ ‫هێواشی‌ بده‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئازاد‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫‪1‬ـ جه‌میل هه‌ورام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬ئیش��� ‌‬ ‫ی له‌حزبه‌ك ‌ه ‌‬ ‫به‌رگر ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆش���یان ‌ه بیان���و ب���ۆ داپۆش���ین ‌‬ ‫ی‬ ‫س���اخته‌كاری‌و پێش���ێلكارییه‌كان ‌‬ ‫ی ‪4/30‬‬ ‫حزبه‌كه‌ی���ان له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫بهێننه‌وه‌و ڕێگا به‌زیاده‌ڕه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ده‌ن‌و به‌نایاسای ‌‬ ‫ی ش���اره‌وان ‌‬ ‫زه‌و ‌‬ ‫ی داب���ه‌ش ده‌كه‌ن‌و س���ه‌روه‌ت‌و‬ ‫زه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كڕین ‌‬ ‫ی له‌پێن���او ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫س���امان ‌‬ ‫ی خه‌ڵك���دا ب���ۆ حزبه‌كه‌ی���ان‬ ‫ده‌نگ��� ‌‬ ‫پاس���اوئه‌ده‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان ئازادنین‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رانب���ه‌ر بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫چه‌واش���ه‌كار ‌‬ ‫گۆڕان په‌خشبكه‌نه‌وه‌‪ .‬‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه فه‌رمویه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫‪2‬ـ ده‌ربار‌ه ‌‬ ‫ی گۆڕان بێت‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫عه‌یب��� ‌ه هه‌ڵه‌بجه‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵه‌بجه‌و گۆڕانخوازان ‌‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫ماف ‌‬ ‫ئه‌و ش���اره‌ی ‌ه وه‌اڵمیبده‌ن���ه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ێ ب���و (تاریق‬ ‫هه‌م���وان ده‌زان���ن ك��� ‌‬ ‫ی ئازادكردو ده‌یوت ئاخ بۆ‬ ‫ره‌م���ه‌زان) ‌‬ ‫ی ت���ر! ته‌نها ده‌ڵێین‬ ‫چه‌ند هه‌ڵه‌بج ‌ه ‌‬ ‫له‌بێخه‌به‌ران كه‌شكه‌ت ساڵوات‪ .‬‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه پێویس���ت ‌ه له‌سه‌ر ‌‬ ‫‪ 3‬ـ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بوه‌ستین ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه جه‌میل هه‌ورام ‌‬ ‫ی سه‌یدس���ادق‬ ‫ئه‌ڵێت "مناڵ ‌ه وردك ‌ه ‌‬ ‫گۆڕان هێنای��� ‌ه س���ه‌رجاده‌"‪ .‬لێره‌دا‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نین ئه‌گ���ه‌ر هه‌زاران كه‌س‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌یدسادق دژ ‌‬ ‫ی قه‌زا ‌‬ ‫له‌دانیشتوان ‌‬ ‫په‌راوێزخس���تنیان له‌خزمه‌تگوزاری‌‌و‬ ‫له‌پ���رۆژه‌كان‌و‬ ‫ی‬ ‫نادادپ���ه‌روه‌ر ‌‬ ‫ی زانكۆو یه‌كه‌ی‬ ‫دامه‌زراندن‌و كردنه‌و‌ه ‌‬ ‫نیش���ته‌جێبون‪ ...‬هتد خۆپیش���اندان‬ ‫ی گه‌وره‌و‬ ‫بكه‌ن ئه‌وا ئێم ‌ه به‌شانازییه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌خالقی‌‌و‬ ‫له‌هه‌مانكات���دا به‌ئه‌رك��� ‌‬ ‫ی ده‌زانین ك ‌ه به‌هه‌مو‬ ‫ی خۆمان ‌‬ ‫سیاس ‌‬ ‫هێ���زو توانامان���ه‌و‌ه پش���تیوانییان‬ ‫ێ‬ ‫بكه‌ی���ن‌و به‌رگریی���ان لێبكه‌ین‪ ،‬به‌ڵ ‌‬ ‫له‌و پێن���اوه‌دا درێغیم���ان نه‌كردوه‌و‬ ‫ی ناكه‌ی���ن‪ .‬به‌اڵم‬ ‫له‌م���ه‌ودواش درێغ ‌‬ ‫ی ده‌خه‌ینه‌و‌ه‬ ‫ی جه‌میل هه‌ورام��� ‌‬ ‫بی���ر ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫ی ئیمزا ‌‬ ‫ی خۆیش ‌‬ ‫ك ‌ه حزبه‌ك ‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫ئه‌و‌ه ك���ردو‌ه ك ‌ه خۆپیش���اندانه‌كان ‌‬ ‫سه‌یدس���ادق خۆڕس���كان ‌ه ب���وه‌و‬ ‫ی گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫ی به‌گژاچون���ه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌پێناو ‌‬ ‫ی بو‌ه نه‌ك‬ ‫بێ���دادی‌‌و په‌راوێزخس���تن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیراده‌و ویست ‌‬ ‫خوانه‌خواس���ت ‌ه دژ ‌‬ ‫ی خۆشه‌ویست‪...‬‬ ‫ی هه‌ڵه‌بج ‌ه ‌‬ ‫دانیشتوان ‌‬ ‫ی سه‌یدس���ادق‌و‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫چونك ‌ه په‌یام ‌‬ ‫ی گۆڕانیش ته‌نها پیرۆزبایی‌‌و‬ ‫بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بو‌ه بۆ هه‌ڵه‌بجه‌و‬ ‫ی هه‌میشه‌ی ‌‬ ‫پشتیوان ‌‬ ‫ئاینده‌ش هه‌ر واده‌بێت‪ .‬له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫ی‬ ‫ی هات ‌ه س���ه‌ر ج���اد‌ه حزبه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌می���ل هه‌ورامی‌‌و ده‌س���ه‌اڵته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رانب���ه‌ر خه‌ڵك ‌‬ ‫تۆقاندو ئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫ئه‌م شار‌ه كردیان له‌خۆپیشاندانه‌كاندا‬ ‫تۆڵه‌س���ه‌ندنه‌و‌ه ب���و به‌رانب���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی حزبه‌ك ‌ه ‌‬ ‫بایكۆتك���ردن‌و ش���كاندن ‌‬ ‫ی ‪ 2009/7/25‬ت���ا‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان��� ‌‬ ‫‪ .2013/9/21‬كاك ‌ه (بڕیارحه‌س���ه‌ن)‬ ‫ی ش���اردا له‌الیه‌ن‬ ‫ی���ش ك ‌ه له‌پێن���او ‌‬ ‫هێز‌ه چه‌كدار‌ه ئامۆژگاریكراوه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫شه‌هیدكرا منداڵ نه‌بو‪ ،‬به‌ڵكو ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی په‌یمانگا بو‪،‬‬ ‫‪ 23‬س���اڵ بوو ده‌رچو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌س���ت ‌‬ ‫دانه‌مه‌زراوب���و‪ ،‬الفیته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی زانكۆ نه‌ك‬ ‫ی بو بۆ كردنه‌و‌ه ‌‬ ‫داواكار ‌‬ ‫ی دایتاش���یوه‌‪.‬‬ ‫ی جه‌میل هه‌ورام ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی جه‌میل‬ ‫ب���ه‌اڵم هێش���تا حزبه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���تالینییه‌ت ‌‬ ‫ی ته‌پوتۆز ‌‬ ‫هه‌ورام��� ‌‬ ‫به‌س���ه‌ره‌وه‌یه‌و نه‌یتوانی���و‌ه له‌ژێ���ر‬ ‫ی‬ ‫ی حزبی‌‌و سیاس ‌‬ ‫ی ئه‌ده‌بیات ‌‬ ‫كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی رزگار‬ ‫چه‌ند ده‌یه‌ی پێش ئێستا خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫بكات ه���ه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌ی��� ‌ه گه‌نجان ‌‬ ‫كوردستان به‌"مناڵ ‌ه وردكه‌" ده‌زانێت‌و‬ ‫ی‬ ‫ی خۆی‌‌و هاوش���ێوه‌كان ‌‬ ‫ته‌نها مانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵت‌و به‌ڕێوه‌بردن‬ ‫به‌شایست ‌ه ‌‬ ‫ده‌زانێ���ت‪ .‬هیواداری���ن كاك جه‌میل‌و‬ ‫ی له‌و‌ه‬ ‫ی حزبه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی دیك ‌ه ‌‬ ‫لێپرس���راوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رانبه‌ر دانیشتوان ‌‬ ‫زیاتر بێحورمه‌ت ‌‬ ‫ی سه‌یدس���ادق نه‌ك���ه‌ن‪ ،‬ك��� ‌ه‬ ‫ش���ار ‌‬ ‫ی نه‌ك���ه‌ن با‬ ‫بڕیاریان���داو‌ه خزمه‌ت��� ‌‬ ‫سوكایه‌تیشی‌ پێ‌ نه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌كۆتایی���دا ئێم��� ‌ه له‌مه‌ك���ۆ ‌‬ ‫ی گ���ۆڕان‬ ‫ی بزوتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫سه‌یدس���ادق ‌‬ ‫جه‌ختده‌كه‌ینه‌و‌ه ك ‌ه هه‌میش ‌ه خۆمان‬ ‫ی‬ ‫ی قه‌زا ‌‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫به‌خزمه‌تكارو پشتیوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێشه‌و‌ه ‌‬ ‫سه‌یدسادق بزانین له‌ڕیز ‌‬ ‫به‌رگریكردن له‌داواكارییه‌كانیان بین‪ .‬‬ ‫ی‬ ‫مه‌كۆ ‌‬ ‫سه‌یدسادقی‌ بزوتنه‌و‌هی‌ گۆڕان‬

‫تیرۆركردن ‌ی كه‌سایه‌ت ‌ی نوخبه‌و سوككردنی‌‪ ،‬زیره‌كیی ‌ه یاخود گه‌مژه‌یی‌؟!‬ ‫د‪ .‬محه‌مه‌د ئه‌مین عه‌لی‌ عومه‌ر*‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌خ���ۆم بپرس���م نوخب���ه‌‬ ‫مانای‌ چییه‌؟ هه‌ڵبه‌ته‌ به‌م ش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫وه‌اڵمئه‌ده‌م���ه‌وه‌ "نوخب���ه‌ زاراوه‌یه‌كی‌‬ ‫فه‌ره‌نس���ی‌ به‌بنچین���ه‌ یۆنانیی���ه‌‬ ‫به‌وات���ای‌ كه‌میینه‌ی‌ هه‌ڵبژێ���راو ئه‌و‬ ‫كه‌مینه‌ی���ه‌ی‌ كۆمه‌ڵ���گا به‌ڕێوه‌ده‌بات‬ ‫ئ���ه‌و كه‌میینه‌ی���ه‌ی‌ تێگه‌یه‌نه‌ره‌ نه‌ك‬ ‫وژێنه‌ر له‌گش���ت چه‌مكه‌كان���ی‌ ژیان‪،‬‬ ‫ئه‌و كه‌مینه‌یه‌ی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ كۆمه‌ڵگا‬ ‫ئه‌خات���ه‌ پێ���ش به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ تاك‌و‬ ‫تاكێك���ی‌ به‌رهه‌مهێنه‌ری‌ ئ���ازای‌ ئازاد‬ ‫به‌رهه‌مده‌هێنێت" به‌اڵم ئایا ئه‌م وه‌اڵمه‌‬ ‫ڕاس���ته‌ بۆ ئه‌م كۆمه‌ڵگایه‌ی‌ منی‌ تێدا‬ ‫ده‌ژیم؟‬ ‫كه‌س���ایه‌تی‌‬ ‫تیرۆركردن���ی‌‬ ‫یاخ���ود س���وكایه‌تیكردنی‌ نوخب���ه‌‬ ‫له‌كۆمه‌ڵ���گای‌ كوردی���دا زیره‌ك���ی‌‬ ‫حیزبه‌ده‌س���ه‌اڵتداره‌كان‌و گه‌مژه‌ی���ی‌‬ ‫به‌ن���او نوخبه‌كانم���ان پیش���انده‌دات‪،‬‬ ‫وه‌لێ‌ نوخبه‌و دواجار هاواڵتی‌ كێش���ه‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تیه‌كانی���ان له‌یادكردوه‌و خۆیان‬ ‫به‌كێشه‌ الوه‌كیه‌كانه‌وه‌ سه‌رقاڵكردوه‌‪،‬‬ ‫به‌خۆش���حاڵییه‌وه‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتیش‬ ‫سه‌یركه‌رو ئاگرخۆش���كه‌ره‌‪ ،‬له‌مه‌شدا‬ ‫میدیای‌ كوردی‌ ڕۆڵی‌ گرنگ ئه‌بینێت‪.‬‬ ‫به‌ناو نوخبه‌كانم���ان له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫نوخبه‌یه‌ك���ی‌ تێگه‌یه‌نه‌رب���ن بو گه‌ل‌و‬ ‫هاونیش���تمان‪ ،‬بونه‌ت���ه‌ نوخبه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫وژێن���ه‌رو چه‌واش���ه‌كار‪ ،‬ت���ۆوی‌ ڕق‌و‬ ‫كین���ه‌و ده‌مارگی���ری‌ ئه‌چێن���ن‌و‬ ‫میدیایه‌كی‌ وژێنه‌ری���ان به‌رهه‌مهێناوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وكات له‌ش���ه‌ڕی‌ براكوژی���دا له‌یادمه‌‬

‫برادوژمن���ه‌كان ته‌نها له‌به‌ره‌ی‌ جه‌نگدا‬ ‫یه‌كتریان تی���رۆر ئه‌ك���ردو یه‌كتریان‬ ‫ئه‌س���ڕیه‌وه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵگا یارمه‌تیده‌ر نه‌بو‬ ‫بۆ ئه‌م پرۆس���ه‌ قێزه‌ونه‌‪ ،‬له‌ناو شارو‬ ‫ش���ارۆچكه‌كان له‌مااڵندا برادوژمنه‌كان‬ ‫ئه‌ش���اردرانه‌وه‌ بۆ پاراستنی‌ ژیانیان‪،‬‬ ‫یه‌كێتیه‌كان پارتیه‌كانیان ده‌شارده‌وه‌‌و‬ ‫پارتیه‌كان یه‌كێتیه‌كانیان ده‌شارده‌وه‌‬ ‫له‌ماڵ���ی‌ یه‌كت���ر نه‌با تی���رۆر بكرێن‪,‬‬ ‫هه‌روه‌ها گش���ت الیه‌ن���ه‌ براكوژه‌كان‪،‬‬ ‫به‌و واتایه‌ی‌ هزرو ده‌رونی‌ تاكی‌ كوردو‬ ‫ڕایه‌ڵ���ه‌ی‌ كۆمه‌ڵگاكه‌ی‌ وه‌ك ئێس���تا‬ ‫نه‌شێوێنرابو‪.‬‬ ‫چ كاره‌س���اتێكی‌ مه‌زن به‌ڕێوه‌یه‌؟!‬ ‫چ كاره‌س���اتێكی‌ دڵته‌زێن به‌ڕێوه‌یه‌؟!‬ ‫چ تاوانێك���ی‌ گه‌وره‌و قێزه‌ون به‌عه‌قڵی‌‬ ‫میلله‌ته‌كه‌م ده‌كرێت؟!‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ نێوان كه‌سایه‌تییه‌ خاوه‌ن‬ ‫بیروڕاو ئایدۆلۆجییه‌ جیاوازه‌كان له‌هه‌مو‬ ‫ئاس���ته‌ جیاوازه‌كان���ی‌ كۆمه‌ڵگا نه‌ك‬ ‫كارێكی‌ ئاساییه‌ به‌ڵكو زۆر پێویسته‌‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ك بۆ پاراستنی‌ ڕایه‌ڵه‌و ئاسایشی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و پێكه‌وه‌ژیان‌و له‌الیه‌كی‌‬ ‫تره‌وه‌ بۆ به‌رزنرخاندنی‌ خودی‌ مرۆڤ‌و‬ ‫سوكنه‌كردنی‌ به‌ها مرۆییه‌كان‪.‬‬ ‫له‌كۆمه‌ڵ���گا زیندوه‌كان���ی‌ جیهاندا‬ ‫نوخب���ه‌ ڕۆڵێك���ی‌ به‌رچ���اوی‌ هه‌بوه‌‬ ‫له‌ڕه‌وش���ه‌نكردنی‌ عه‌قڵیه‌ت‌و ده‌رونی‌‬ ‫تاك���ه‌كان‌و ڕه‌نگدانه‌وه‌یه‌كی‌ ئه‌رێنی‌‌و‬ ‫پۆزه‌تیڤی‌ هه‌بوه‌ له‌سه‌ر یه‌ك به‌یه‌كی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگاك���ه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌داخ���ه‌وه‌ له‌وه‌‬ ‫ئه‌چێ���ت الی‌ ئێم���ه‌ پێچه‌وانه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫ڕاس���تبێت‪ ،‬له‌ب���ری‌ ڕه‌وش���ه‌نكردنی‌‬ ‫عه‌قڵیه‌ت‌و ده‌رون���ی‌ تاك ئه‌یوروژێنن‌و‬

‫تا بێت ڕایه‌ڵگه‌ی‌ كۆمه‌ڵگا ئه‌شێوێنن‪،‬‬ ‫جا ئه‌مه‌ دو مانا ئه‌به‌خش���ێت یاخود‬ ‫نوخبه‌كانی‌ ئێمه‌ له‌بنچینه‌دا نوخبه‌نین‪،‬‬ ‫به‌زۆره‌ملێی‌ ئه‌م‌و ئ���ه‌و بون به‌نوخبه‌‬ ‫"میدیاو ڕاگه‌یاندن پش���كی‌ ش���ێریان‬ ‫به‌رده‌كه‌وێت له‌م بابه‌ت���ه‌دا "‪ ،‬یاخود‬ ‫نوخبه‌ ڕاس���تیه‌كان له‌به‌ر هه‌ر هۆیه‌ك‬ ‫وه‌النراون‌و كه‌س گوێی���ان لێناگرێت‪،‬‬ ‫ل���ه‌وه‌ش هه‌زه‌لیت���ر ن���ه‌ك په‌نج���ه‌و‬ ‫پێنوس���ه‌كانی‌ یه‌كتر ده‌شكێنن به‌ڵكو‬ ‫كه‌سایه‌تی‌ یه‌كتر تیرۆر ده‌كه‌ن‌و هه‌مو‬ ‫مرۆڤایه‌تیش ئه‌خه‌نه‌ ژێر پرسیاره‌وه‌و‬ ‫سوكی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬نوخبه‌یه‌ك له‌بنچینه‌دا‬ ‫نوخبه‌ بێت پاشكۆ نابێت‌و مرۆڤایه‌تی‌‬ ‫س���وك ناكات به‌ڵك���و به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫ڕێ���ز له‌گش���ت ئایدیۆلۆجی���او ڕه‌نگه‌‬ ‫جیاوازه‌كان ده‌گرێت‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌روبه‌ندی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ نوێنه‌ران���ی‌ عێ���راق‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگاكان ئه‌م دیارده‌یه‌‬ ‫به‌ش���ێوازێكی‌ ڕونت���ر ده‌رك���ه‌وت‪،‬‬ ‫تاوانباركردن���ی‌ به‌رامبه‌ر به‌به‌عس���ی‌‬ ‫زه‌قترین ش���ێوه‌ی‌ سوكایه‌تیكردن بو‪،‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ته‌ له‌ش���كرێك میدی���ای‌ حیزبی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ له‌پشته‌وه‌ بو‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ م���ن هه‌مو كاره‌ دزێوه‌كانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگای‌ كوردی‌ حیزبی‌ له‌پشته‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫حیزبه‌ تێكۆش���ه‌ره‌ ڕاس���ته‌قینه‌كانی‌‬ ‫ڕابردو؟! قس���ورییان نه‌كردوه‌‪ ،‬تا ئه‌م‬ ‫س���اته‌وه‌خته‌ ڕۆڵێكی‌ گرنگیان بینیوه‌‬ ‫له‌شێواندنی‌ كۆمه‌ڵگای‌ كوردی‌ له‌پێناو‬ ‫مانه‌وه‌ی خۆیان له‌ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬له‌بری‌‬ ‫سه‌روه‌ركردنی‌ یاسا بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫گشت كه‌یسه‌كان به‌مه‌زاج و به‌رژه‌وه‌ندی‌‬

‫خۆیان‌و حیزبه‌كه‌یان مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ن���ه‌ك به‌عس���یبون ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌به‌عس���یبون خراپتر‪ ،‬ئه‌مڕۆ پاداشت‬ ‫ده‌كرێت‌و ڕۆژێكی‌ دی‌ س���زا ده‌درێت؟!‬ ‫ئه‌مه‌ به‌نده‌ به‌وه‌ی‌ تا چه‌ند له‌گه‌ڵیان‬ ‫كۆكی���ت‪ ،‬الی‌ ئه‌م به‌ڕێزان���ه‌ ناكرێت‬ ‫هه‌موم���ان مرۆڤبی���ن‌و بۆچونه‌كانمان‬ ‫جیاوازبێت‪ ،‬تا ئه‌و ئاس���ته‌ مرۆڤێكی‌‬ ‫باش���یت ك���ه‌ له‌گه‌ڵیانبی���ت یاخ���ود‬ ‫پش���تگیرییان بكه‌ی���ت‪ ،‬ب���ه‌ده‌ر له‌وه‌‬ ‫ته‌خوین���ت ده‌كه‌ن‌و ئه‌بیته‌ ش���ه‌یتان‪،‬‬ ‫به‌گه‌ڕانه‌وه‌ش بۆ الی‌ خۆیان ئه‌بیته‌وه‌‬ ‫فریشته‌؟!‬ ‫به‌اڵم ئایا له‌خۆیان پرسیوه‌ كێ‌ بڕیار‬ ‫له‌فریشته‌بون‌و ش���ه‌یتانبونی‌ هاواڵتی‌‬ ‫ئه‌دات؟ ئێوه‌ی‌ كه‌مینه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتدار‬ ‫یان زۆرینه‌ی‌ میلل���ه‌ت‪ ،‬ئایا له‌خۆتان‬ ‫پرس���یوه‌ بۆ له‌تۆڕه‌ كومه‌اڵیه‌تیه‌كاندا‬ ‫هاواڵتی‌ نیشتمانه‌كه‌م ئه‌یاننوسی‌ نه‌ك‬ ‫به‌عس���ی‌ ئه‌گه‌ر داعش���یش بێت هه‌ر‬ ‫ده‌نگی‌ خۆمانی‌ پێده‌ده‌ین؟! تۆ بڵێی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ ئ���ه‌م ناوچه‌ی���ه‌ (داعش)یان‬ ‫خۆش���بوێت؟! بێگومان نه‌خێر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌مه‌ په‌رچه‌كرداری‌ هاواڵتیه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫كاره‌ نالۆجیك‌و ناعه‌قاڵنیه‌كانتان ‪.‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت���ه‌ ئه‌م���ه‌ له‌ڕێ���گای‌ به‌ن���او‬ ‫نوخبه‌كان���ه‌وه‌ دێت���ه‌ جێبه‌جێكردن‪،‬‬ ‫ده‌رئه‌نجامه‌كان���ی‌ وه‌ك "یه‌كت���ری‌‬ ‫قبوڵنه‌كردن‪ ،‬به‌حیزبیكردنی‌ كۆمه‌ڵگا‪ ،‬لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ نوخبه‌ ڕاس���ته‌قینه‌كانی‌‬ ‫نانبڕی���ن‌و ترس���اندن‌و تۆقاندن���ی‌‬ ‫به‌رامب���ه‌ر‪ ،‬س���ڕینه‌وه‌ی‌ به‌رامب���ه‌ر‪ ،‬كۆمه‌ڵگا تاوانبارو گوناهبارنه‌كه‌م‪،‬‬ ‫چاندن���ی‌ كلت���وری‌ دوڕوو س���ێ‌ ڕوو‬ ‫س���اخته‌كاری‌‪ ،‬یه‌كالیكردنه‌وه‌ی‌ پرسه‌‬ ‫»» ‪19‬‬ ‫هه‌س���تیارو گرنگه‌كان به‌ساخته‌كاری‌"‬

‫هه‌مو كار‌ه دزێوه‌كان ‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگا ‌ی كورد ‌ی‬ ‫حیزب ‌ی له‌پشته‌وه‌ی ‌ه‬ ‫حیزب ‌ه تێكۆشه‌ر‌ه‬ ‫ڕاسته‌قینه‌كان ‌ی ڕابردو؟!‬ ‫قسورییان نه‌كردو‌ه‬ ‫تا ئه‌م ساته‌وه‌خت ‌ه‬ ‫ڕۆڵێك ‌ی گرنگیان بینیو‌ه‬ ‫له‌شێواندن ‌ی كۆمه‌ڵگا ‌ی‬ ‫كورد ‌ی له‌پێناو مانه‌وه‌ی‬ ‫خۆیان له‌ده‌سه‌اڵت‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )430‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/5/27‬‬

‫دەربارەی خۆکوشتنی ئافرەتان‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ئامێزانبونی کۆمەاڵیەتیی‬ ‫وەک وت���م مەس���ەلەی ئامێزانبون���ی‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی الی دورکهای���م ک���ردەی دژ‬ ‫بەخۆکوش���تنە‪ .‬ب���ەاڵم ئامێزانب���ون بەچ‬ ‫مانایەک؟ الی دورکهایم ئامێزانبون ھێما بۆ‬ ‫ئەو جۆرە پەیوەندییە کۆمەاڵیەتییە دەکات‬ ‫کە تاکەکەسێک دەکاتە ئەندامی گروپێکی‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی‌و بون���ی گروپەکەش دەکات‬ ‫بەبەشێک لەبونی ئەو تاکەکەسە‪ .‬تاکەکەس‬ ‫لێرەدا بونی گروپەکە وەک بەشێک لەبونی‬ ‫خ���ۆی دەبینێت‌و ئەم بینین���ەش مانایەک‬ ‫بەژیانی دەبەخش���ێت‌و بەم���ەش زەمینەی‬ ‫خۆکوشتن الواز یان لەناودەبات‪ .‬بەبۆچونی‬ ‫دۆرکهایم تاکەکەس دەتوانێت لەدو ڕێگاوە‬ ‫ئ���ەم ج���ۆرە لەئامێزانبون���ی کۆمەاڵیەتی‬ ‫بەدەستبھێنێت‪ .‬یەکەمیان بینینی ئینتیما‬ ‫ب���ۆ گ���روپ وەک ئینتیما بۆ ئ���ەو ئامانج‌و‬ ‫مەبەس���ت‌و ئایدیاالنە کە ئ���ەو گروپە یان‬ ‫ئەو کۆمەڵگایە هه‌ڵیگرت���وە‪ .‬لەم دۆخەدا‬ ‫تاکەک���ەس پەیوەندییەک���ی بەھێز لەنێوان‬ ‫ڕوانین‌و ن���رخ‌و بەهاکانی خ���ۆی‌و لەنێوان‬ ‫ئەوانەی ن���او کۆمەڵ���گادا ئەزموندەکات‌و‬ ‫خ���ۆی بەبەش���ێکی گرنگ‌و مان���اداری ئەو‬ ‫کۆمەڵگایە دەزانێت‪ .‬دوهه‌م‪ ،‬ئەو میکانیزم‌و‬ ‫ش���ێوازی ڕێکخس���تنانەی لەئ���ارادان ب���ۆ‬ ‫ڕێکخس���تنی ئارەزوەکان‌و چاوەڕوانییەکانی‬ ‫ئەو تاکەکەس���ە‪ ،‬بەش���ێک بێت لەشێوازو‬ ‫میکانیزمەکانی ڕێکخس���تنی ئ���ارەزو لەناو‬ ‫کۆمەڵگاک���ە خۆیدا‪ .‬وات���ە پەیوەندییەکە‬ ‫وایلێنەیەت تاکەک���ەس ئارەزویەکی هه‌بێت‬ ‫تەواو ناک���ۆک بەئارەزوەکان���ی کۆمەڵگاو‬ ‫کۆمەڵ���گاش ئارەزویەک���ی هه‌بێ���ت بەناو‬ ‫وێرانکرن���ی ئارەزوەکان���ی تاکەکەس���دا‬ ‫تێبپەڕێ���ت‪ .‬دروس���تبونی درزو ش���ەبەقی‬ ‫گ���ەورە لەنێ���وان پەیوەن���دی تاکەکەس‬ ‫بەکۆمەڵ���گاوەو دروس���تبونی ناکۆک���ی‬ ‫گ���ەورەش لەنێوان ئارەزوە تاکەکەس���یی‌و‬ ‫ئارەزوەکان���ی کۆمەڵ���گادا‪ ،‬س���ەرچاوەی‬ ‫دروس���تبونی ش���ێوازە ترس���ناکەکانی‬ ‫نامۆبون‌و تەنهاکەوتن���ی کۆمەاڵیەتین‪ ،‬کە‬ ‫خۆکوش���تنیان لێدەکەوێتەوە‪ .‬دۆرکهایم دو‬ ‫شێوازی ئامێزانبونی تاکەکەس بەکۆمەڵگا‬ ‫بەسەرچاوەی مەترس���ی دەزانێت‌و پێیوایە‬ ‫هه‌ردوکی���ان ئەگ���ەری خۆکوش���تن گەورە‬ ‫دەکەن‪ .‬یەکەمیان "ئامێزانبونی زۆر الوازیی"‬ ‫تاکەکەس���ە لەناو کۆمەڵگادا بەشێوەیەک‬ ‫ھی���چ پەیوەندییەک���ی مان���ادار لەنێ���وان‬

‫تاکەکەس‌و کۆمەڵ���گادا نەمێنێتەوە‪ .‬واتە‬ ‫تاکەکەس خۆی بەخەڵکی ئەو کۆمەڵگایەو‬ ‫بەئەندام���ی ئ���ەو خێزانەو بەبەش���ێک لەو‬ ‫دین‌و کولتورەی بااڵدەس���تەو بەبەشدارێک‬ ‫لەو دونیا سیاسییە گش���تییە نەزانێت کە‬ ‫دروس���تکراوە‪ .‬دوهه‌میان "ئامێزانبونی زۆر‬ ‫بەھێزی���ی" تاکەکەس���ە لەن���او کۆمەڵگادا‬ ‫بەش���ێوەیەک ش���تێک بەن���اوی تاکەکەس‬ ‫خۆیەوە نەمێنێتەوە‪ .‬پرۆس���ەی یەکەمیان‬ ‫تاکەکەس دەتکات���ە بونەوەرێکی غەریب‌و‬ ‫نامۆ بەکۆمەڵ���گا‪ ،‬دوهه‌میان دەیگۆڕێت بە‬ ‫"ھیچ"ێکی بچوک لەناو گش���تێکی گەورەدا‪.‬‬ ‫لەدۆخ���ی یەکەمیان���دا تاکگەرایی پەڕگیرو‬ ‫نەمانی هه‌ستکردن بەهاودەردیی‌و الوازبونی‬ ‫ڕۆحیەت���ی هاوکاریی‌و دۆس���تایەتی دەبنە‬ ‫پاڵنەری گەورە بەرەو خۆکوشتن‪ .‬لەدۆخی‬ ‫دوهه‌میان���دا غیابی ت���ەواوی تاکگەرایی‌و‬ ‫بااڵدەستیی ڕەهای بەهاکانی گروپ‌و ڕۆحیەتی‬ ‫گروپگەرای���ی کە هه‌مو س���ەربەخۆبونێک‬ ‫لەتاکەکەس بس���ێنێتەوەو هه‌میش���ە گشت‬ ‫لەتاکەکەس‌و خێ���زان لەئەندامەکانی‌و دین‬ ‫لەدین���دارەکان بەگرنگتر بزانێ���ت‪ ،‬دەبنە‬ ‫پاڵن���ەر ب���ەرەو خۆکوش���تن‪ .‬پەیوەندیی‬ ‫تاکەکەس بەکۆمەڵگاوە گەر زۆر الوازبو تا‬ ‫ئەو ئاستەی هه‌ست بەتەنهاکەوتن‌و دابڕانی‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی بکات‪ ،‬یان بەڕادەیەک بەھێز‬ ‫بو لەژێر فشارو خواست‌و ویستی کۆمەڵگادا‬ ‫نااڵندی‪ ،‬لەهه‌ردو دۆخەکەدا کێشەی گەورە‬ ‫بۆ تاکەکەس دروستدەبێت‪ .‬ئەوەی لەهه‌ردو‬ ‫دۆخەکەدا تێکدەچێت‌و وێراندەبێت پرۆسەی‬ ‫ئامێزانبونێکی تەندروستی تاکەکەسە لەناو‬ ‫کۆمەڵ���گادا‪ .‬الوازی���ی ئامێزانب���ون مرۆڤ‬ ‫دەکات���ە بونەوەرێکی بێکۆمەڵ���گا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫یەکس���انبونی ئامێزانب���ون بەتواندنەوەی‬ ‫تەواوەتی���ی‪ ،‬تاکەک���ەس کورتدەکات���ەوە‬ ‫ب���ۆ برغویەک���ی بێ���ڕۆح لەن���او ئامێرێکی‬ ‫گەورەدا‪ .‬دورکهایم پێیوایە هه‌ردو دۆخەکە‬ ‫پاڵنەری گەورەن بەرەو خۆکوش���تن‪ .‬جگە‬ ‫لەمانە دورکهایم ب���اس لەوەش دەکات کە‬ ‫خۆکوشتن لەناو گروپ‌و توێژە کۆمەاڵیەتییە‬ ‫جیاوازەکاندا بەشێوەی جیاواز هه‌یە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫دەستنیشانی ئەوە دەکات لەناو کەم گروپدا‬ ‫دیاردەی خۆکوش���تن لەوانیت���ر زیاتربێت‪،‬‬ ‫بڕو ڕادەی ئامێزانبون���ی کۆمەاڵیەتیی ئەو‬ ‫گروپەو ب���ڕو ڕادەی دڵنیاب���ون‌و گونجانی‬ ‫ئەو گروپەی���ە لەن���او پەیوەندییەکانی ناو‬ ‫خێزان‌و پەیوەندییەکانی دەرەوەی خێزان‌و‬

‫سیس���تمی بەهاو ئەخالقیاتی بااڵدەستەوە‬ ‫لەکۆمەڵگادا‪.‬‬ ‫کۆمەڵگای گومان‌وبەخۆریی‬ ‫گەر لەو دیدە دۆرکهایمییەوە سەرنجێک‬ ‫لەدۆخی ئەمڕۆکەی کۆمەڵگای کوردستانی‬ ‫بدەی���ن دەبینی���ن هه‌رس���ێ ده‌رکەوت���ە‬ ‫گرنگەک���ەی ژیان���ی کۆمەاڵیەتی���ی‪ ،‬ک���ە‬ ‫دۆرکهایم وەک بەش���ی گرنگی ئامێزانبونی‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی دەیانبینێ���ت‪ ،‬واتە خێزان‌و‬ ‫دی���ن‌و سیاس���ەت لەدۆخ���ی قەیرانێک���ی‬ ‫گەورەدا دەژین‪ .‬لەس���ی س���اڵی ڕابردودا‬ ‫ئەم ڕەهه‌ندانە بەجۆرێک گۆڕاون کێش���ەی‬ ‫گەورەیان بۆ ئینس���انی ئێم���ە‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫بۆ ئافرەتان دروس���تکردوە‪ .‬ئەو کەسانەی‬ ‫خۆیاندەکوژن نەک تەنه���ا باوەڕیان بەھیچ‬ ‫یەکێک لەم دەرکەوتانەی ژیانی ئینس���انیی‬ ‫لەکۆمەڵگای ئێمەدا نەماوە‪ ،‬بەڵکو خێزان‌و‬ ‫دین‌و سیاسەت‪ ،‬واتە سەرجەمی دەرکەوتە‬ ‫گرنگەکانی ژیان���ی کۆمەاڵیەتیی‪ ،‬بۆ ئەوان‬ ‫بوە بەجەهه‌نەم‪ .‬فش���اری خێزان‌و فشاری‬ ‫دین‌و فش���اری سیاسەت لەس���ەر ئینسانی‬ ‫ئێم���ە فش���ارێکی پڕوکێن���ەرە‪ ،‬دونی���ای‬ ‫کۆمەاڵیەتی ئێمە لەدەی���ان ڕوەوە گۆڕانی‬ ‫گ���ەورەی بەس���ەرداهاتوە بەبێئەوەی ئەم‬ ‫س���ێ ڕەهه‌ندە گرنگەی ژیانی کۆمەاڵیەتیی‬ ‫توانیبێتی���ان وەک ھێزێک ب���ۆ هاریکاریی‌و‬ ‫هاودەردیی تاکەکەس���ەکانی ناو ئەو دونیا‬ ‫تازەی���ە ئامادەب���ن‪ .‬ئێمە دەزانین لەس���ی‬ ‫س���اڵی ڕاب���ردودا زۆرب���ەی پێدراوەکانی‬ ‫ژیانی کۆمەاڵیەتیی ئێمەدا گۆڕانی گەورەو‬ ‫ڕادیکاڵی���ان بەس���ەرداهاتوە‪ .‬هه‌م ژیانی‬ ‫ئابوری���ی‌و کۆمەاڵیەتی���ی گۆڕانی گەورەی‬ ‫بەس���ەرداهاتوە‪ ،‬ه���ه‌م پێکهات���ی خێزان‌و‬ ‫هه‌م ژیانی سیاسیی‌و هه‌م سیستمی بەهاو‬ ‫نرخەکان‌و هه‌م ئ���ەو ئایدیۆلۆژیایانەی کە‬ ‫بەشێکبون لەفەزا ڕەمزییەکانی کۆمەڵگای‬ ‫کوردس���تانی‪ .‬دەرەنجام���ی س���ەرەکیی‬ ‫ئ���ەم گۆڕانان���ەش بەھێزبون���ی بێباوەڕیی‬ ‫ئینس���انی ئێمەیە بەبەشێکی گەورەی ئەو‬ ‫گۆڕانکارییانەو بەدەرەنجامەکانیان بۆ ژیانی‬ ‫تاکەکەسیی‌و دەستەجەمعی‪ .‬باڵوبونەوەی‬ ‫بەهاو ئاکارەکانی بەرخۆریی تا ڕادەی گۆڕانی‬ ‫"بەرخۆریی ئاسایی" بۆ "بەرخۆریزم"‪ ،‬واتە‬ ‫بونی بەرخۆریی بەئایدیۆلۆژیاو بەش���ێوازی‬ ‫س���ەرەکیی ئامادەبونی مرۆڤی ئێمە لەناو‬ ‫دونیادا‪ ،‬هه‌مو ئەمان���ە دۆخێکی ئاڵۆزیان‬

‫تاکەک���ەس بکات���ە یەکێ���ک لەس���ێنتەرە‬ ‫گرنگەکان���ی کۆمەڵ���گا‪ .‬هه‌م���و ئەمان���ە‬ ‫وادەکەن نائومێدی���ی‌و نادڵنیایی‌و گومانی‬ ‫گەورە لەئایندە بەش���ێکی گرنگی شوناسی‬ ‫ئ���ەم نەوەیە بێ���ت‪ .‬هاوکات دروس���تبونی‬ ‫پەراوێ���زی تەکنۆلۆژیی‌و کۆمەاڵیەتیی نوێ‬ ‫بۆ هاتنەکایەی پەیوەندی تازە لەنێوان نێرو‬ ‫مێی ئەم کۆمەڵگایەدا لەکاتێکدا سیس���تمە‬ ‫ئەخالقییە بااڵدەستەکە نەیتوانیوە بەهای‬ ‫نوێ بۆ ئەم گۆڕانکارییە خێراو فرەجۆرانە‬ ‫دروس���تبکات‪ .‬هه‌مو ئەم گۆڕانە خێرایانە‬ ‫دۆخێکیان دروس���تکردوە کە دەش���ێت بە‬ ‫"سەرلێش���ێوانی پێوانەیی"‪Normative ،‬‬ ‫‪ ،confusion‬ناویببەین‪ .‬سەرلێش���ێوانێک‬ ‫وایک���ردوە کۆمەڵ���گا نەتوانێت ئ���ارەزوە‬ ‫تاکەکەس���ییەکان ڕێکبخات‌و س���ەرلەنوێ‬ ‫ڕیزیانبکات���ەوە‪ ،‬هه‌روەه���ا ن���ەک تەنه���ا‬ ‫نەتوانێت ڕوبەریی تایبەت بۆ وەدیھێنیان‬ ‫دروس���تبکات‪ ،‬بەڵک���و لەم���ە گرنگت���ر‪،‬‬ ‫نەتوانێت سیس���تمێکی بەهایی‌و ئەخالقیی‬ ‫دروستبکات کە لەپاڵ ئەو ئارەزوە تازانەدا‬ ‫دروس���تببێت‌ولەپەیوەندییەکی هاوسەنگ‌و‬ ‫تەندروستدابێت بەو ئارەزوانەوە‪.‬‬

‫دروس���تکردوە کە تاکەکەسی تازەدروستبو‬ ‫دەرەقەت���ی فش���ارو فریودانەکانی���ان‬ ‫نەیەت‪ .‬ئەو ت���ۆڕی پەیوەندییە خێزانیی‌و‬ ‫سیاس���یی‌و ئایدیۆلۆژییان���ەی هه‌یب���وە‬ ‫نەتوانێ���ت هاریکاریبێ���ت لەدۆزین���ەوەی‬ ‫ڕێگایەک���ی دڵنیاک���ەرو ئارەزومەن���د لەو‬ ‫دونیایەدا‪ .‬پەیوەندیی���ەکان لەباتی ئەوەی‬ ‫دڵنیای���ی بدەنێ‪ ،‬یان بەش���ێکبن لەتۆڕێک‬ ‫پەیوەندیی دڵنیابەخش‪ ،‬بەشێکن لەتۆڕێک‬ ‫پەیوەندی���ی ک���ە گوم���ان‌و نائومێدی���ی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی‌و تاکەکەس���یی گەورەدەکات‪.‬‬ ‫ئ���ەو پەیوەندییە تازانەی کە دروس���تبون‌و‬ ‫دروس���تدەبن‪ ،‬چ لەن���او خێ���زان‌و چ لەناو‬ ‫ژینگەی دینیی‌و چ لەناو سیاس���ەتدا‪ ،‬چیتر‬ ‫هه‌ڵگ���ری مانا تەقلیدییەکان���ی پەیوەندی‬ ‫نی���ن ک���ە ج���اران لەفۆرم���ی هاریکاریی‌و‬ ‫بەدەمەوەچون���دا دەردەکەوت���ن‪ ،‬بەڵک���و‬ ‫کۆمەڵێک بەهاو نرخی تازە دروس���تبوە کە‬ ‫پابەس���تن بەبەرخۆریزمەوە وەک شێوازی‬ ‫س���ەرەکیی ژیان‪ ،‬لەپێش هه‌موش���یانەوە‬ ‫پڕوپاگەندەکردن ب���ۆ بەهای مامەڵەکردنی‬ ‫مرۆڤ وەک تاکەکەسێکی خاوەن ئارەزو کە‬ ‫خۆی بتوانێت دەستنیشانی چۆنیەتی ژیانی‬ ‫خۆی بکات‪ .‬فشار بۆ بەدەستھێنانی پارەو‬ ‫کۆکردنەوەی س���ەرمایە‪ ،‬بۆ دەوڵەمەندبون‬ ‫تاکەکەس‌و پەیوەندیی بێمانا‬ ‫لەماوەیەک���ی کورتدا‪ ،‬ب���ۆ تێرکردنی ئەو‬ ‫کێشەی تاکەکەس لەکوردستاندا کێشەیە‬ ‫ئارەزوانەی لەگ���ەڵ بەرخۆریی جەماوەریدا لەگ���ەڵ ئ���ەم گۆڕانە گەورەو ئەم گش���تە‬ ‫هات���ون‪ ،‬بەڕادەیەکی ترس���ناک لەس���ەر ئاڵ���ۆزەدا‪ ،‬لەگەڵ دەزگا س���ەرەکییەکان‌و‬ ‫تاکەک���ەس گەورەبوە‪ .‬ئەم���ەش لەڕەوتی پەیوەندیی���ە بااڵدەس���تەکانی ن���او ژیانی‬ ‫تێکچون���ی س���ەرجەمی ئ���ەو سیس���تمە کۆمەاڵیەتییدا‪ ،‬لەپێش هه‌موانیشەوە کێشە‬ ‫ئەخالقی���ی‌و بەهاییەی لەکۆمەڵگای ئێمەدا لەگەڵ خێزان‌و دین‌و سیاسەتدا‪ .‬مەسەلەکە‬ ‫بەدەوری دیاردەی هه‌ژاریی‌و دەوڵەمەندیدا تەنها ئ���ەوە نییە بڕێک لەتاکەکەس���ەکان‬ ‫دروس���تبوە‪ .‬بەبازاڕبون���ی پەیوەندیی���ە داب���ڕاون‌و ل���ەڕوی کۆمەاڵیەتیی���ەوە‬ ‫کۆمەاڵیەتیی���ەکان‌و دابەزین���ی گەندەڵیی تەنهاکەوت���ون‌و بێپەیوەندییەک���ی مانادار‬ ‫ئابوریی‌و سیاس���یی بۆ ناو بەشێکی زۆری ژی���ان بەس���ەر دەب���ەن‪ ،‬بەڵک���و ئەوەیە‬ ‫پەیوەندییە کۆمەاڵیەتییەکان ڕویەکی تری کۆمەڵگایەک دروس���تبوە ڕێ لەدروستبونی‬ ‫ئ���ەو گۆڕانکارییە خێرایانەیە کە ڕویانداوە‪ ،‬پەیوەندیی مانادر لەهه‌مو ئەو ئاس���تانەدا‬ ‫هه‌مو ئەمانەش لەن���او تێکچونی تەواوەتی دەگرێت‪ .‬ئ���ەو تەنهاییەی لەکوردس���تاندا‬ ‫هاوکێش���ەی پەیوەندیی نێوان شارو الدێ هه‌ی���ە تەنهاییەکی بێوێنەی���ە‪ ،‬چەندە ھی‬ ‫لەکوردس���تاندا ل���ەدوای پەالمارەکان���ی تاکەکەس���ەکانە‪ ،‬بەتایبەت���ی تاکەکەس���ە‬ ‫ئەنفال‌وس���ااڵنی دوای ئەو پەالمارانەوە تا الوازەکان���ی وەک بڕێ���ک لەئافرەت���ان‪،‬‬ ‫ئەم���ڕۆ‪ .‬دروس���تبونی نەوەیەکی گەنج کە ئەوەندەش ھی ھێزە کۆمەاڵیەتییەکانیشە‪.‬‬ ‫هه‌س���تێکی گەورەی بەتاکەکەسبون تیادا یەکێک لەئاکارە بەرچاوەکانی دونیای دوای‬ ‫دروستبوەو تیادا دروستدەبێت‪ ،‬لەدونیایەکدا ڕاپەڕی���ن دروس���تبونی ژمارەیەکی گەورە‬ ‫ناھێڵێ���ت تاکەک���ەس ببێت بەس���ێنتەری مرۆڤی تەنهای���ە کە دەرەقەتی گۆڕانکارییە‬ ‫کۆمەڵ���گاو ش���وێنی یەک���ە کۆمەاڵیەتییە گ���ەورەو دڵڕەقەکانی ئ���ەو دونیایە نایەن‪،‬‬ ‫دەستەجەمعییەکان بگرێتەوە‪ ،‬یان النیکەم چەن���دان ش���ێوازی ش���اری کۆمەاڵیەتی‌و‬

‫‪19‬‬

‫ئەخالقییان یەخ���ەی پێگرتون‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫ئ���ەو تاکەک���ەس‌و گروپانەی ک���ە الوازن‌و‬ ‫لەپەراوێ���زە کۆمەاڵیەتییەکان���دا دەژی���ن‪.‬‬ ‫لەڕاس���تیدا مەس���ەلەکە تەنها مەس���ەلەی‬ ‫تاکەکەس���ە الوازو پەراوێزیی���ەکان نیی���ە‪،‬‬ ‫بەڵکو مەسەلەی ئامێزانبونی کۆمەاڵیەتییە‬ ‫لەکوردستاندا‪ .‬ئەم پرۆس���ەی ئامێزانبونە‬ ‫لەقەیرانێکی گەورەدای���ە‪ ،‬ڕۆژانە دەبینین‬ ‫چ���ۆن "کۆمەڵ���گای تەری���ب" بەیەکتری‌و‬ ‫بێپەیوەندیی‌و چۆن "گیتۆی کۆمەاڵیەتیی"‬ ‫داب���ڕاو لەدروس���تبوندایە‪ ،‬پرۆس���ەیەکی‬ ‫بەرفراوان���ی بەتاکەکەس���بونی بەرخۆرانە‬ ‫لەئارادایە کە لەس���ەر دابەشکردنێکی زۆر‬ ‫نایەکس���انی توانای بەرخۆریی‌و سەرفکردن‬ ‫دروس���تبوە‪ ،‬دابەش���بونێکی گەورە هه‌یە‬ ‫لەنێ���وان الدێ‌و ش���ارەکاندا ک���ە ت���ەواو‬ ‫ناهاوسەنگ‌و نایەکسانە‪ ،‬گەشەیەکی خێراو‬ ‫گۆڕانێکی خێرای شارەکان لەئارادایە بەبێ‬ ‫بونی النی هه‌رەکەمی ئامادەگیی‌و توانا بۆ‬ ‫بینین‌و چارەس���ەرکردنی کێشە زۆرەکانی‬ ‫پرۆس���ەی بەش���اربون‪ .‬هه‌مووئەمانە بڕو‬ ‫ڕادەی ئامێزانبونی کۆمەاڵیەتی الوازکردوەو‬ ‫بەبەردەوامی���ش الوازدەکات‪ .‬گۆڕان���ی‬ ‫بەه���اکان‪ ،‬گۆڕانی سیس���تمی ئەخالقیی‪،‬‬ ‫گۆڕان���ە گەورەکان���ی ن���او کای���ەی دین‪،‬‬ ‫ناش���یرینبون‌و بەمافیاییبونی سیاس���ەت‪،‬‬ ‫ھتد دۆخێکیان دروس���تکردوە‪ ،‬بەشی هه‌رە‬ ‫زۆری بەهاکان���ی مرۆڤی ئێمەی لەدۆخێکی‬ ‫تەواو ناجێگیرو قەیراناویدا نیشتەجێکردوە‪،‬‬ ‫بەجۆرێک تاکەکەس نەتوانێت بەئاس���انی‬ ‫ئەش���ێ‌و ناش���ێ ئەخالقیی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫سیاس���ییەکان لەیەکت���ری جیابکات���ەوەو‬ ‫نەزانێ���ت بەچ ش���ێوەیەک ڕوب���ەڕوی ئەو‬ ‫دونیایە ببێتەوە‪.‬‬ ‫ئەو دونی���ا کۆمەاڵیەت���ی‌و ئەخالقییەی‬ ‫باس���مکرد ئەو چوارچێوە س���ەرەکیەیە کە‬ ‫خۆکوش���تن تیای���دا دروس���تدەبێت‪ .‬بەاڵم‬ ‫ئەمە هه‌مو چوارچێ���وە کۆمەاڵیەتییەکەی‬ ‫خۆکوشتن نییە‪ ،‬چونکە لەپاڵ دروستبونی‬ ‫تاکەکەس���ی داب���ڕاوو بێپەیوەندیداو لەپاڵ‬ ‫دروس���تبونی ئەنانیەت‌و ئابوریی ئارەزوی‬ ‫تاکەکەس���یدا‪ ،‬دۆخێکی تر لەکوردس���تاندا‬ ‫بااڵدەس���تە ک���ە ڕێ���ک پێچەوان���ەی ئەم‬ ‫دۆخەیە‪ .‬دۆخێک دۆرکهایم ناوی ‪Altruism‬‬ ‫لێدەنێ���ت‪ ،‬ئ���ەم دۆخە ھێما ب���ۆ بەھێزیی‬ ‫ڕۆحیەت���ی قوربانی���دان لەپێناوی ش���تە‬ ‫دەستەجەمعییەکاندا دەکات‪.‬‬

‫تیرۆرکردنی که‌سایه‌تی نوخبه‌و‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ئامان����ج له‌پرۆس����ه‌ی‌ هه‌ڵب����ژاردن له‌هه‌ر‬ ‫كونجێك����ی‌ ئ����ه‌م دنیای����ه‌ دروس����تكردن ‌ی‬ ‫ژینگه‌یه‌كی‌ دیموكراس����یه‌ كه‌ هه‌مو ده‌نگ‌و‬ ‫ڕه‌نگ����ه‌ جی����اوازه‌كان له‌خۆبگرێت‌و یه‌كتری‌‬ ‫قبوڵبكه‌ن له‌پێناو ئامانجه‌ هه‌ره‌ پیرۆزه‌كه‌‬ ‫خزمه‌تكردنی‌ كۆمه‌ڵگاو دادی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ بۆ‬ ‫هه‌موان به‌بێ جیاواز ‌ی له‌ڕێگای‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫كه‌سایه‌تی‌ دڵسۆزو به‌توانا ‪.‬‬ ‫له‌كۆمه‌ڵ����گا شارس����تانییه‌كاندا ئ����ه‌م‬ ‫ملمالنێ‌و كێبڕكێیه‌ به‌یاساڕێكخراوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌یاساش ڕێكنه‌خرابێت به‌مه‌زه‌نه‌ی‌ عه‌قڵ‌و‬ ‫مه‌زاج����ی‌ ئه‌م‌و ئه‌و له‌ن����او ئه‌م حیزب‌و ئه‌و‬ ‫حیزب ن����اڕوات به‌ڕێوه‌‪ ،‬بۆ كه‌س نییه‌ به‌ها‬ ‫مرۆییه‌كان ببه‌زێنێت ته‌نانه‌ت سه‌رۆكه‌كانیش‬ ‫بۆیان نییه‌ به‌ها مرۆییه‌كان ببه‌زێنن‌و سوكی‌‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌ها مرۆییه‌كان ڕێگه‌ به‌تیرۆركردنی‌‬ ‫جه‌سته‌و ده‌رون ناده‌ن‪ ،‬ڕێگه‌ به‌تیرۆركردنی‌‬

‫كه‌سایه‌تی‌ مرۆڤ ناده‌ن ‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ مێژو‪ ،‬چ مێژوی‌ دور‬ ‫یاخود زۆر نزیك‪ ،‬تیرۆركردنی‌ نوخبه‌ یه‌كێك‬ ‫بوه‌ له‌هه‌ره‌ چه‌ك����ه‌ كاریگه‌رو قێزه‌ونه‌كانی‌‬ ‫دیكتاتۆرو ده‌سه‌اڵتداره‌ نابوت‌و فاشیله‌كان‪،‬‬ ‫له‌ڕێ����ی‌ كوش����تنی‌ نوخب����ه‌وه‌ كۆنترۆڵ����ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگاكه‌یان كردوه‌ نه‌یانهێشتوه‌ عه‌قڵیه‌ت‌و‬ ‫ده‌رونی‌ كۆمه‌ڵگاكه‌یان گه‌ش����ه‌بكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌كوش����تنی‌ نوخب����ه‌ كاریگه‌ت����رو قێزه‌ونتر‬ ‫تیرۆركردنی‌ كه‌سایه‌تی‌‌و س����وكایه‌تیكردنی‌‬ ‫نوخبه‌یه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ئه‌گه‌ر له‌الیه‌ن نوخبه‌وه‌‬ ‫ئه‌نجامبدرێت وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ له‌كۆمه‌ڵگای‌ ئێمه‌‬ ‫ده‌گوزه‌رێ����ت‪ ,‬نه‌ك گه‌ش����ه‌كردنی‌ عه‌قڵ‌و‬ ‫ده‌رون����ی‌ كۆمه‌ڵگا ئه‌وه‌س����تێت به‌ڵكو هیچ‬ ‫مان����او پانتاییه‌ك بۆ به‌ه����ا مرۆڤایه‌تیه‌كان‬ ‫نامێنێت‌و مێگه‌لێك ئه‌خوڵقێنرێت ‪.‬‬ ‫كاتێك نوخبه‌ سوكده‌كرێت چیتر كه‌س‬

‫گوێیان لێناگرێت‪ ،‬مانای‌ به‌ها مرۆڤایه‌تیه‌كان‬ ‫گوڕان����كاری‌ خراپی����ان به‌س����ه‌ردا دێ����ت‌و‬ ‫ئه‌شێوێنرێن‪ ,‬ده‌س����ه‌اڵتداره‌كان به‌ئاره‌زوی‌‬ ‫خۆیان ڕاستیه‌كان لنگه‌وقوچ ده‌كه‌ن‪ ،‬ڕۆژێك‬ ‫فریش����ته‌و پاڵه‌وانێكی‌ نیش����تمانپه‌روه‌ریت‪،‬‬ ‫به‌قودره‌ت����ی‌ ق����ادر له‌چركه‌یه‌ك����دا ئه‌بیت‬ ‫به‌ش����ه‌یتانێكی‌ خۆفرۆش����ی‌ ناپاك‪ ،‬ڕۆژێك‬ ‫له‌به‌ره‌ی‌ گه‌لیت‌و ڕۆژێكیتر له‌به‌ره‌ی‌ دوژمن‪،‬‬ ‫ب����ۆ ئه‌بێ‌ ی����ان نیش����تمانپه‌روه‌ربم یاخود‬ ‫خۆف����رۆش‌و ناپاك‪ ،‬ئایا له‌م نێوه‌نده‌دا هیچ‬ ‫پانتاییه‌ك����ی‌ ت����ر نییه‌؟ هه‌ر س����پی‌‌و ڕه‌ش‬ ‫بونی‌ هه‌یه‌؟! ئه‌ی‌ ك����وا ڕه‌نگه‌ جوانه‌كانی‌‬ ‫تر ك����ه‌ به‌ملیۆنه‌ها ڕه‌نگ مه‌زه‌نده‌ ده‌كرێن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌وێ‌ هاواڵتیه‌كی‌ ساده‌بم نه‌ فریشته‌بم‌و‬ ‫نه‌ ش����ه‌یتان‪ ،‬ئه‌مه‌وێ‌ مرۆڤبم چێژ له‌ژیان‌و‬ ‫مرۆڤایه‌ت����ی‌ وه‌ربگرم وه‌ك ه����ه‌ر مرۆڤێكی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگا شارستانیه‌كان ‪.‬‬

‫مێ����ژوی‌ س����وكایه‌تیكردنی‌ نوخب����ه‌‬ ‫له‌كوردس����تانی‌ باش����ور مێژویه‌ك����ی‌ تازه‌و‬ ‫خۆڕسك نییه‌ به‌ڵكو مێژویه‌كی‌ كۆن‌و به‌رنامه‌‬ ‫داڕێژراوه‌‪ ،‬یه‌كێكه‌ له‌داهێنانه‌ قێزه‌ونه‌كانی‌‬ ‫كورد‪ ،‬زۆرجار به‌رپرسه‌ نیش����تمانپه‌روه‌ره‌‬ ‫هه‌ره‌ ه����ه‌ره‌ ب����ااڵكان به‌كاریانهێناوه‌ دژی‌‬ ‫هاوڕێ نزیكه‌كانی‌ خه‌باتی����ان‪ ،‬ته‌خوینیان‬ ‫ك����ردون له‌پێن����او به‌رژه‌وه‌ن����دی‌ تایبه‌ت‌و‬ ‫ڕاستیه‌كانیش����یان نه‌ك ش����اردۆته‌وه‌ به‌ڵكو‬ ‫شێواندویانه‌‪ ،‬كێت به‌دڵ نه‌بو ته‌خوینی‌ بكه‌‬ ‫له‌مه‌ ئاسانتر نییه‌ بۆ گه‌یشتن به‌ئامانج ‪.‬‬ ‫له‌دوای‌ ڕاپه‌ڕین هونه‌رمه‌ندانی‌ كوردستان‬ ‫كه‌ چینێكی‌ ڕۆش����نبیرن به‌خۆیان زانیبێت‬ ‫یان نا به‌وپه‌ڕی‌ شانازییه‌وه‌ یه‌كه‌م فیلمیان‬ ‫له‌س����ه‌ر خوله‌پیزه‌ ده‌ركرد! باشه‌ بۆ یه‌كه‌م‬ ‫فیلم ئه‌بێ‌ له‌سه‌ر خوله‌پیزه‌ بێت؟ بۆ گه‌لی‌‬ ‫كورد له‌خوله‌پیزه‌ زیاتر س����ه‌ركرده‌و ڕێبه‌رو‬

‫دیدێكی مێژوییان ‌ه بۆ پارت ‌ه سیاسیی ‌ه كوردییه‌كان‪ ...‬پاشماو‌ه‬ ‫خۆ ئه‌گه‌ر ئامانجی هه‌ر پارتێكی كوردی‬ ‫له‌كاتی گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ الی‌واڵتانی دراوسێ‬ ‫‌وه‌ك نمون��� ‌ه ئه‌وه‌ بوبێت‪ ،‬ت���ا به‌و كاره‌ی‬ ‫له‌پارت ‌ه نه‌ی���اره‌ كوردییه‌كه‌ی ب���دات‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫به‌كۆسپ بۆ به‌رنام ‌ه سیاسییه‌كه‌ی خۆیان‬ ‫زانیوه‌‪ ،‬ئه‌وا له‌و بواره‌ش���دا به‌هه‌ڵه‌دا چون‬ ‫ب���وه‌‪ ،‬چونكه‌ دواج���ار زه‌ره‌رمه‌ندی یه‌كه‌م‬ ‫هه‌ر كورد‌و خاكه‌كه‌ی بوه‌‪ ،‬نه‌وه‌ك ‌واڵتانی‬ ‫دراوس���ێ‌و هه‌رێمی‪ .‬ئه‌مه‌و له‌الیه‌كی تره‌و‌ه‬ ‫هیچ‌واڵتێكی دراوس���ێ ئه‌وه‌نده‌ گێل نه‌بو‌ه‬ ‫كاتێك هاوكاری پارتێك���ی كوردی له‌دژی‬ ‫پارتێكی كوردی تر كردبێت‪‌،‬وا به‌ئاس���انی‬ ‫‌واز له‌خۆیشی بهێنێت‪‌.‬وات ‌ه ئه‌و ده‌وڵه‌تان ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ن���د‌ه گێل نه‌بون كورد ی���ان پارتێكی‬ ‫ك���وردی فێڵیان لێبكات‪ ،‬ی���ان به‌الڕێیاندا‬ ‫ببات‪.‬‬ ‫به‌ده‌ر له‌و هه‌اڵنه‌ش نابێت ئه‌وه‌ش نادید‌ه‬ ‫بگرین‪ ،‬كه‌ پارتی سیاسی كوردی له‌مێژوی‬ ‫خۆیدا ئه‌گه‌ر له‌توانایدا نه‌بوبێت كاری گه‌ور‌ه‬ ‫بكات‪ ،‬تا ئه‌وه‌ی خاكێك بخاته‌ چوارچێوه‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌تێكه‌وه‌‪ ،‬یان نه‌ت���ه‌وه‌‌و كۆمه‌ڵگایه‌ك‬ ‫به‌س���ه‌ربه‌خۆیی بگه‌یه‌نێت‪ ،‬ئه‌وا ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫بۆیكرابێت نه‌یهێش���توه‌ س���ازش له‌س���ه‌ر‬ ‫بس���ته‌ خاكێكی بكات‪‌.‬وه‌ك ئه‌وه‌ی كاتێك‬

‫(حیزبی دیموكراتی كوردستان) له‌(‪1945‬ز) ئیم���ڕۆ‌و كۆمه‌ڵ���گای ك���وردی بهێنینه‌وه‌‪ ،‬ده‌دات‌و به‌ش���ێكی له‌مێژوی پارتی سیاسی‬ ‫له‌ش���اری (مه‌هاباد) دامه‌زرا‌و دوای ساڵێك ك���ه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی ئامانجی س���ه‌رجه‌م ئه‌و كوردیش���ی دروس���تكردوه‌‪ ،‬بێئه‌وه‌ی یه‌ك‬ ‫ڕابه‌رایه‌تی (كۆماری كوردس���تان)ی گرت ‌ه پارته‌ كوردییانه‌ی له‌س���اتی ده‌ركه‌وتنیان پارتی كوردی بیرێكی لێكردبێته‌و‌ه یان بۆ‬ ‫ئه‌س���تۆ‪ ،‬كاتێ���ك نه‌یتوان���ی پارێ���زگاری ت���ا به‌ئیم���ڕۆ ده‌گات‪ ،‬ب���ۆ ده‌س���ته‌به‌ری ڕێگه‌چاره‌یه‌كی گه‌ڕابێت! هه‌ربۆی ‌ه به‌رده‌وام‬ ‫له‌مانه‌وه‌ی كۆمار بكات‪ ،‬بواری نه‌دا سازش ماف���ه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی ك���ورد‌و ڕزگاركردنی خه‌باتی سیاسی ئێمه‌ی كورد به‌هۆی پارت ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر ماف ‌ه نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی كورد بكات‪ .‬كوردس���تان بوه‌ له‌ژێر چنگی داگیركه‌رانی سیاس���ییه‌ كوردییه‌كان���ه‌و‌ه له‌بازنه‌یه‌كی‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌م بواره‌دا س���ه‌رۆك كۆماره‌كه‌ی كوردستان‌و گه‌یش���تن به‌خه‌ونی ده‌وڵه‌تی داخ���راودا س���وڕاوه‌ته‌وه‌‌و ده‌س���وڕێته‌وه‌‌و‬ ‫(پێش���ه‌وا قازی محه‌مه‌د)ی‌ كرد‌ه یه‌كه‌مین س���ه‌ربه‌خۆی كوردی‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تاش ئه‌و ئێمه‌ش ده‌گه‌یه‌نێته‌ س���ه‌ر ئه‌و ڕایه‌ی‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫قوربانی ئه‌و سازشنه‌كردنه‌‪ .‬هه‌روه‌ها كاتێك ئامانجان��� ‌ه ه���ه‌ر هیوان؟ ئ���ه‌وه‌ش به‌وه‌ی "هه‌مو پارت ‌ه سیاسییه‌ كوردییه‌كان له‌یه‌ك‬ ‫(پارتی دیموكراتی كوردستان) ڕابه‌رایه‌تی ئه‌وه‌ن���ده‌ ناكۆكی نێ���وان خ���ودی پارت ‌ه ده‌چ���ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ته‌نیا له‌قه‌باره‌‌و ش���ێوه‌دا‬ ‫(شۆڕشی ئه‌یلول)ی له‌باشوری كوردستان سیاسییه‌ كوردییه‌كان‌و دژایه‌تیان بۆ یه‌كتر جی���اوازن"‪ .‬هه‌ربۆیه‌ ی���ه‌ك پارتی كوردی‬ ‫ك���رد‌و دوای (چ���وارده‌) س���اڵ له‌خه‌بات‌و له‌سه‌ر ده‌سه‌اڵتدارێتی ناوچه‌یی‌و هه‌رێمی‌و ل���ه‌وه‌ی ت���ر شۆڕش���گێڕتر‌و تێكۆش���ه‌رتر‬ ‫شۆڕش‪ ،‬سه‌ركرده‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كه‌ی (مسته‌فا به‌شێكی كوردستان له‌دیارترین كاره‌كانیان نه‌ب���وه‌‌و نییه‌‪ .‬ئه‌مه‌و ی���ه‌ك پارتی كوردی‬ ‫بارزان���ی) ئام���اد‌ه نه‌ب���و به‌به‌یاننامه‌كه‌ی بوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ له‌خه‌م���ه‌ گه‌وره‌كه‌ی كورد‌و تر له‌وه‌ی به‌رامب���ه‌ری بێتاوانتر‌و پاكتریش‬ ‫(‪11‬ی ئازاری‪1974‬ز)ی حكومه‌تی به‌عسی كوردس���تاندا نه‌ب���ون‪ ،‬تا كوردس���تان یان هه‌ر نه‌ب���وه‌‌و نییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‌واپێویس���ت ‌ه به‌و‬ ‫چاوه‌وه‌ س���ه‌یری هه‌مویان بكه‌ین‪ ،‬نه‌وه‌ك‬ ‫ئێراقی ڕازی بێت‪ ،‬چونكه‌ سازشی بۆ ماف ‌ه به‌شێكی به‌ده‌وڵه‌تی كوردی بگه‌یه‌نن‪.‬‬ ‫دوا پرس���یاری مێژویش ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ئایا به‌چاوی ڕق‌و كینه‌‌و بوغزی چه‌ندین ساڵه‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی كوردی باشوری كوردستان‬ ‫تێدا بو‪ .‬هه‌ربۆیه‌ ش���ه‌ڕ ڕویدایه‌وه‌‌و دواجار گه‌یشتن به‌یه‌ك په‌یام‌و بڕیاری كوردی له‌دژی ڕابردو‪ .‬كوردیش س���ه‌رده‌مانێكه‌ وتویه‌تی‬ ‫كۆتاییه‌كه‌ی به‌(ڕێككه‌وتننامه‌ی جه‌زائیر) نه‌یارانی كورد گرنگتره‌ له‌تێكشكاندنی خودی "ئه‌وه‌ی به‌ته‌مای كاس���ه‌ی دراوس���ێ بێت‬ ‫له‌(‪6‬ی ئازاری‪1975‬ز)‌و شكستی شۆڕشی به‌رامبه‌رێكی ك���ورد‪ ،‬یان لێدانی به‌رامبه‌ر‌ه بێ ش���یو س���ه‌رده‌نێته‌وه‌"‪ ،‬ك��� ‌ه هیوادارم‬ ‫كورده‌كه‌ بۆ س���ه‌ركه‌وتنی نه‌یارێكی كورد پارت���ه‌ كوردییه‌كان س���ودی لێببینن‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئه‌یلول دوایی هات‪.‬‬ ‫لێره‌وه‌‌و دوای نزیكه‌ی زیاتر له‌نیوس���ه‌د‌ه له‌نه‌ته‌وه‌یه‌كی دیكه‌؟ ئه‌م ‌ه ئه‌و پرسیاره‌ی ‌ه پێموانییه‌!‬ ‫له‌ده‌ركه‌وتن���ی پارت���ی سیاس���ی كوردی‪ ،‬بۆ زیات���ر له‌نیوس���ه‌ده‌یه‌ مێ���ژوی پارتی‬ ‫‪kaiwanazad@yahoo.com‬‬ ‫جێگای خۆیه‌ت���ی ئه‌وه‌ به‌بی���ر نه‌وه‌كانی سیاس���ی ك���وردی باجی گه‌وره‌ی له‌س���ه‌ر‬

‫زاناو شاعیرو پاڵه‌وانی‌ نیشتمانیتری‌ نه‌بو؟‬ ‫دكتۆر فایه‌ق گوڵپی‌ له‌كتێبی‌ "سیاس����ه‌ت ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌په‌رستیی‌ داگیركه‌ران‌و په‌رچه‌كرداری‌‬ ‫خێڵه‌كیی‌ كورد" ئه‌مه‌ ئه‌گه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ هزرو‬ ‫عه‌قڵیه‌تی‌ دژایه‌تیكردنی‌ ده‌وڵ ‌هت‌و یاس����او‬ ‫دیسپلین‪ ،‬به‌ڵێ‌ ئه‌مه‌ له‌الیه‌ك تا بڵێی‌ ڕاسته‌‬ ‫ب����ه‌اڵم له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ به‌خۆم����ان زانیبێت‬ ‫یان نا ئامانج لێی‌ تیرۆركردنی‌ كه‌س����ایه‌تی‌‌و‬ ‫سوككردنی‌ نوخبه‌ی‌ كورده‌ له‌پێناو تێكدانی‌‬ ‫ڕایه‌ڵه‌ی‌ كۆمه‌ڵگاو دروس����تكردنی‌ مێگه‌لێك‬ ‫بۆ سه‌پاندنی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ خۆیان ‪.‬‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئه‌م هه‌مو كران����ه‌وه‌ی‌ بارودۆخه‌‬ ‫سیاس����یه‌ تازه‌یه‌ی‌ ئێستای‌ كوردستان هیچ‬ ‫ڕۆش����ناییه‌ك نابینم له‌ئاسۆدا تا ئه‌و كاته‌ی‌‬ ‫نوخبه‌ی‌ واڵته‌ك����ه‌م وه‌ك نوخبه‌ی‌ كۆمه‌ڵگا‬ ‫زین����دوه‌كان بیرده‌كه‌نه‌وه‌و هه‌ڵس����وكه‌وت‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬تا ئه‌و كاته‌ی‌ به‌لۆجیكی‌ فریشته‌و‬

‫شه‌یتان سه‌یری‌ خه‌ڵك ناكه‌ن‪ ،‬تا ئه‌و كاته‌ی‌‬ ‫گش����ت ڕه‌نگه‌ جیاوازو جوانه‌كان ئه‌هێننه‌و‌ه‬ ‫ناو كۆمه‌ڵگاو خه‌ڵك ‪.‬‬ ‫به‌بۆچونی‌ من ئه‌گه‌ر تیرۆركردنی‌ نوخبه‌‬ ‫هه‌وڵێ����ك بێت بۆ وه‌س����تاندنی‌ گه‌ش����ه‌ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگا‪ ،‬ب����ه‌اڵم تیرۆركردنی‌ كه‌س����ایه‌تی‌‬ ‫نوخب����ه‌ هه‌وڵێكه‌ بۆ ش����ێواندنی‌ كۆمه‌ڵگاو‬ ‫س����وككردنی‌ به‌ها مرۆیی����ه‌كان‌و له‌باربردنی‌‬ ‫ئومێ����دی‌ خه‌ڵك����ی‌ كوردس����تان به‌ئازادی‌‌و‬ ‫شارس����تانی‌‌و كێبڕكێی‌ شارستانی‌ مه‌ده‌نی‌‪،‬‬ ‫بۆی����ه‌ تیرۆركردن����ی‌ كه‌س����ایه‌تی‌ نوخبه‌و‬ ‫س����وككردنی‌ گه‌مژه‌یی����ه‌‪ ,‬هه‌موم����ان لێی‌‬ ‫به‌رپرس����ین‌و زه‌ره‌رمه‌ندی����ن‪ ،‬ته‌نه����ا براوه‌‬ ‫به‌رپرسه‌ بازرگانه‌كانن نه‌ك میلله‌ت؟!‬ ‫*پسپۆری‌ نه‌شته‌رگه‌ری‌ گشتی‌‬

‫پرسه‌نامه‌‬ ‫پرس���ه‌و سه‌ره‌خۆش���ی خ���ۆم ئاراس���ته‌ی بنه‌ماڵه‌و که‌س���وکاری‬ ‫(د‪ .‬محه‌م���ه‌د ره‌مه‌زان عه‌ب���دواڵ)‪ ،‬ده‌که‌م‪ .‬هی���وادارم که‌ ئه‌مه‌ دوا‬ ‫ناخۆش���ییان بێت‌و داواکارم ل���ه‌ خوای گه‌وره‌ رۆحی خوالێخۆش���بو‬ ‫به‌به‌هه‌شتی به‌رین شادبکات‪.‬‬ ‫عادل عومه‌ر‬ ‫ ‬

‫‪ne.com‬‬

‫‪we‬‬ ‫‪www.a‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫وه‌زیری دارایی هه‌رێم‬ ‫موچه‌ ‌ی به‌الش وه‌رده‌گرێت‬ ‫نیزام فه‌یسه‌ڵ‬ ‫یه‌كێك له‌الیه‌نه‌ دره‌وشاوه‌كانی سیستمی دیموكراسی ئه‌وه‌یه‌‪ :‬هاونیشتمانی‬ ‫ده‌سه‌اڵتی دانان‌و لێپرسینه‌وه‌و الدانی كاربه‌ده‌ستانی ده‌وڵه‌تی هه‌یه‌‪ .‬هه‌ڵبژاردن ‌ه‬ ‫گشتیه‌كان ئه‌و مافه‌ به‌گه‌ل ده‌به‌خشێت هه‌ركاتێك به‌رپرسانی ده‌وڵه‌ت ئیش‌و‬ ‫ئه‌دایان له‌چوارچێوه‌ی سیس���تم ده‌رچو‪ ،‬یان شایسته‌ییان له‌ده‌ستدا‪ ،‬له‌وكاته‌‬ ‫هاواڵتیان ده‌توانن له‌ڕێگای نوێنه‌رانیان له‌ئه‌نجومه‌نی یاس���ادانان قۆناغه‌كانی‬ ‫لێپرس���ینه‌وه‌ جێبه‌جێبكه‌ن‪ .‬به‌رله‌وه‌ی ده‌وڵه‌ت ئه‌ركی لێپرسینه‌وه‌ جێبه‌جێ‬ ‫بكات‪ ،‬به‌رپرس���ان ئه‌ركی ئه‌خالقییان به‌جێده‌هێنن‌و له‌كاتی هه‌س���تكردنیان‬ ‫به‌كه‌موك���وڕی له‌به‌ڕێكردنی ئه‌ركه‌كانیان‪ ،‬ی���ان هاتنه‌كایه‌ی گرفتێك‪ ،‬یاخود‬ ‫ڕودان���ی هه‌ر قه‌یرانێك‪ ،‬یه‌كس���ه‌ر داوای لێبوردن له‌خه‌ڵك ده‌كه‌ن‌و ده‌س���ت‬ ‫له‌كارده‌كێش���نه‌وه‌ به‌بێ خۆدزینه‌وه‌ له‌ئه‌ركی به‌رپرس���یاریه‌تی ده‌ستبه‌رداری‬ ‫پۆسته‌كانیان ده‌بن‪ .‬نه‌ریتی وازهێنان له‌پۆست‌و به‌رپرسیاریه‌تی‪ ،‬دیارده‌یه‌كه‌‬ ‫له‌و واڵتانه‌ باوه‌ كه‌ به‌هێمنی ده‌سه‌اڵت ده‌ستاوده‌ست ده‌كرێت‌و ئه‌خالق تیایدا‬ ‫سه‌روه‌ره‌‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای ئه‌مس���اڵه‌وه‌‪ ،‬ته‌نگژه‌یه‌كی گه‌وره‌ی دارایی‌و ئابوری ڕوبه‌ڕوی‬ ‫هه‌رێمه‌كه‌مان بوه‌ته‌وه‌‪ .‬دواكه‌وتنی موچه‌‪ ،‬نه‌مانی پاره‌ له‌بانك‪ ،‬قه‌یرانی بازاڕو‬ ‫ش���ڵه‌ژانی باری ئابوری خه‌ڵك تا ئه‌و ڕاده‌یه‌ی فه‌رمانبه‌ر ناچاربێت كه‌لوپه‌لی‬ ‫ناوماڵی بفرۆش���ێت‌و پێشمه‌رگه‌ش له‌سه‌ر شه‌قام له‌داخی بێده‌رامه‌تیی بگری‌‪.‬‬ ‫هه‌م���و ئه‌مانه‌ ناڕه‌زایی به‌رف���راوان‌و به‌رده‌وامی لێكه‌وت���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی جێگه‌ی‬ ‫تێڕامان‌و پرس���یاره‌ ئه‌وه‌یه‌‪ :‬له‌س���ه‌ره‌تای ئه‌م باره‌ له‌ناكاوه‌ وه‌زیری دارایی‌و‬ ‫ئابوری هه‌رێم بزره‌و هیچ س���ۆراغێكی نیه‌‪ .‬وه‌زیر كه‌ به‌رپرس���ی تایبه‌تمه‌ندو‬ ‫ڕاسته‌وخۆی ئه‌م قه‌یرانه‌ داراییه‌یه‌ نه‌ك هه‌ر ده‌ستی له‌كارنه‌كێشایه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫س���اڵ‌ نیوه‌ بو جه‌نابیان به‌ی���ه‌ك ڕونكردنه‌وه‌ش هه‌ڵوێس���تێكی ده‌رنه‌بڕیوه‌‪.‬‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌مژدانه‌ی دابه‌ش���كردنی موچه‌ش ه���ه‌ر بریكاره‌كه‌ی ڕایده‌گه‌یه‌نێت‌و‬ ‫وه‌زیر به‌ته‌واوی خۆی لێنه‌بان كردوه‌‪ .‬ئه‌م ته‌نگژه‌یه‌ی هه‌رێمی له‌قاند‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌ش���ێكی په‌یوه‌ندی به‌بودجه‌ی گش���تی حكومه‌تی ناوه‌ن���ده‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬یاخود‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌هه‌نارده‌كردنی نه‌وتی هه‌رێمه‌وه‌ هه‌یه‌ بۆچی وه‌زیر قس���ه‌ی نیه‌؟‬ ‫یاخود ئه‌گه‌ر قه‌یرانی هه‌رێم كێش���ه‌یه‌كی ئابوریه‌و په‌یوه‌ندی به‌ش���ه‌فافیه‌تی‬ ‫داهاته‌كانی حكومه‌تی هه‌رێمه‌‪ ،‬به‌ڕێزیان چه‌ند ساڵه‌ چی كردوه‌ بۆ ئاشكراكردنی‬ ‫داهاته‌كان؟ ئه‌گه‌ر نه‌یتوانیوه‌ كێشه‌ ئابوریه‌ كه‌ڵه‌كه‌بوه‌كان چاره‌سه‌ربكات یان‬ ‫كه‌میبكاته‌وه‌ بۆچی تاكو ئێس���تا وازی نه‌هێناوه‌و جێگه‌ بۆ كه‌سێكی شیاوتر‬ ‫چۆڵبكات؟ تاكو ئێس���تا وه‌زیری دارایی هه‌رێم به‌خشكه‌یی به‌رده‌وامه‌ له‌موچه‌‬ ‫وه‌رگرتن‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ئۆباڵی به‌رپرسیارێتی قه‌یرانی قوتی خه‌ڵكی هه‌ژاری‬ ‫له‌ئه‌س���تۆیه‌ تاكو ئه‌و ڕۆژه‌ی وه‌زیری نوێی كابینه‌ی تازه‌ س���وێندی یاسایی‬ ‫ده‌خوات‪ .‬ئه‌وه‌ی جێگه‌ی سه‌رنجه‌ په‌رله‌مانی هه‌رێم به‌تایبه‌تی فراكسیۆنه‌كانی‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن هه‌ڵوێس���تێكی گونجاویان نه‌بو به‌رامبه‌ر ب���ه‌م كه‌مته‌رخه‌میه‌ی‬ ‫وه‌زیری دارایی هه‌رێم‪ .‬بۆیه‌ نه‌ په‌رله‌مان‌ئه‌ركی یاسایی خۆی جێبه‌جێكرد‪ ،‬نه‌‬ ‫جه‌نابی وه‌زیریش ئه‌ركه‌ ئه‌خالقیه‌كه‌ی‪ .‬به‌رپرس���یاریه‌تیه‌كه‌ی وه‌زیری دارایی‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ زه‌قه‌ له‌ناو خه‌ڵك وا باوه‌ ده‌ڵێن وه‌زیر هیچ ده‌س���ه‌اڵتێكی نیه‌ هه‌مو‬ ‫شتێك بریكاره‌كه‌یه‌تی‪ .‬ئه‌مه‌ش وه‌كو ئه‌وه‌یه‌ كه‌ وه‌زیری دارایی ته‌نیا وه‌زیری‬ ‫موچ���ه‌ وه‌رگرتن بێت نه‌ك وه‌زیری ئه‌رك‌و به‌رپرس���یاریه‌تی‪ .‬له‌كاتێكدا موچه‌‬ ‫به‌رامبه‌ر جێبه‌جێكردنی ئه‌رك‌و خزم���ه‌ت وه‌رده‌گیرێت‪ .‬بۆیه‌ وه‌زیری دارایی‌و‬ ‫ئابوری هه‌رێم به‌الش موچه‌ وه‌رده‌گرێت‪.‬‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‬

‫چێشتخان ‌ه دڵڕفێنه‌كه‌ ‌ی ئه‌سه‌د له‌ هه‌ولێره‌‬ ‫ئا‪ :‬هانا چۆمانی‬ ‫چێش����تخانه‌ی‌ "نارنج"‪ ،‬ك����ه‌ له‌پێنج‬ ‫س����اڵی‌ راب����ردودا پێش����وازی‌ له‌‪37‬‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ واڵت كردوه‌و هه‌فتانه‌ دو‬ ‫جار به‌شار ئه‌س����ه‌دو هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫له‌دیمه‌شق س����ه‌ردانیان ده‌كرد‪ ،‬بنه‌و‬ ‫بارگه‌ی‌ گواسته‌وه‌ بۆ هه‌ولێر‌و ئێستا‬ ‫پێش����وازی‌ له‌چینه‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی‌‬ ‫كوردستان ده‌كات‪.‬‬ ‫م����اوه‌ی‌ زیاتر له‌مانگێك����ه‌ ئیداره‌ی‌‬ ‫چێش����تخانه‌ی‌ "نارنج"‪ ،‬ك����ه‌ به‌هۆی‌‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی‌ وێنه‌ی‌ به‌ش����ار ئه‌سه‌دو‬ ‫ئه‌س����مای‌ هاوس����ه‌ری‌ له‌گه‌ڵ‌ جۆن‬ ‫كیری‌ وه‌زی����ری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكاو‬ ‫هاوس����ه‌ره‌كه‌ی‌ له‌و چێش����تخانه‌یه‌دا‬ ‫ناوبانگێك����ی‌ جیهان����ی‌ په‌یداك����رد‪،‬‬ ‫گواس����تویه‌تیه‌وه‌ ب����ۆ هه‌ولێ����ری‌‬ ‫پایته‌ختی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫نارن����ج ك����ه‌ س����اڵی‌ ‪ 2007‬كرایه‌وه‌‌و‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ ناوچه‌ی‌ مه‌دحه‌ت پاش����ای‌‬ ‫دیمه‌شقه‌وه‌‪ ،‬چێشتخانه‌ی‌ دڵپه‌سه‌ندی‌‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌دی‌ سه‌رۆكی‌ سوریا بو‪،‬‬ ‫پێش����تر پێش����وازی‌ له‌‪ 37‬س����ه‌رۆك‬ ‫كۆمارو شاژن‌و پاشای‌ واڵتانی‌ جیهان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌پێی‌ رۆژنامه‌ی‌ ئه‌نته‌رناشنال‬ ‫بیزنس تایمزی‌ به‌ریتانی‌‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ ئ����ه‌و رۆژنامه‌ی����ه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫پێن����ج س����اڵی‌ راب����ردودا هه‌فتان����ه‌‬ ‫به‌ش����ار ئه‌سه‌د دو جار سه‌ردانی‌ ئه‌و‬ ‫چێش����تخانه‌یه‌ی‌ كردوه‌‪ ،‬ته‌الل نازمی‌‬ ‫خاوه‌ن‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‌ چێش����تخانه‌كه‌‬ ‫به‌رۆژنامه‌ك����ه‌ی‌ راگه‌یان����دوه‌ ك����ه‌‬ ‫سۆفیای‌ شاژنی‌ ئیسپانیا‌و سه‌رۆكی‌‬ ‫پێشوی‌ فه‌ره‌نسا نیكۆالی‌ ساركۆزی‌‌و‬ ‫سكرتێری‌ گشتی‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‬ ‫كۆف����ی‌ عه‌نان‌و چه‌ندین كه‌س����ایه‌تی‌‬ ‫دیكه‌ له‌و كه‌سایه‌تیه‌ به‌ناوبانگانه‌ بون‬ ‫سه‌ردانی‌ چێشتخانه‌كه‌یان كردوه‌‪.‬‬

‫‪10‬‬ ‫ریکالم‬