ژماره‌ 431

‫ی‬ ‫بۆچی‌ دۆسیه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫تیرۆركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫كاوه‌ گه‌رمیان ‌‬ ‫ی لێكرا؟‬ ‫بێده‌نگه‌ ‌‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)431‬‬ ‫سێشەممە ‪2014/6/3‬‬

‫یه‌کێتی ل ‌ه ‪ 39‬ساڵیدا‬

‫‪12‬‬ ‫»» ‪17‬‬ ‫»»‪3‬‬

‫شه‌ڕی‌ مسۆگه‌ركردنی‌ ئاینده‌ی‌ نه‌وه‌كان‬ ‫له‌ناو یه‌كێتیدا ده‌ستپێده‌كات‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬

‫‪5‬‬

‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫ویکلیکس‬

‫‪12‬‬ ‫»» ‪17‬‬ ‫»»‪6‬‬

‫پارتی‌‪ :‬له‌گه‌ڵ توركیا‌و ئه‌مه‌ریكا به‌ره‌یه‌كمان‬ ‫دژی‌ ئێران پێكهێناوه‌‬

‫مامه‌ڵه‌ی سێکسی له‌قوتابخانه‌کاندا‬

‫»» ‪17‬‬

‫له‌هه‌ر ‪ 100‬خوێندكاری‌ كوردستان ‪ 10‬كه‌سیان‬ ‫مامه‌ڵه‌ی‌ خراپی‌ سێكسیان له‌گه‌ڵ کراوه‌‬

‫بۆ پێكهێنانی‌ حكومه‌ت‪ ،‬پارت ‌ی چاوه‌ڕوانی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بارزانیه‌‬

‫الیه‌نه‌كان ‌ی تریش كاندیده‌كانیان یه‌كالنه‌كردوه‌ته‌وه‌‬

‫الیه‌نه‌ براوه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردن هێش���تا‬ ‫كاندیده‌كانیان بۆ پڕكردنه‌وه‌ی‌ پۆسته‌‬ ‫حكومیه‌كان���ی‌ كابینه‌ی‌ هه‌ش���ته‌م‬ ‫یه‌كالنه‌كردوه‌ته‌وه‌‌و پارتی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردس���تانیش كه‌ الیه‌ن���ی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫ئه‌و پرسه‌یه‌‪ ،‬چاوه‌ڕوانی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫بارزانییه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬پ���اش تێپه‌ڕینی‌‬ ‫زیات���ر له‌هه‌ش���ت مان���گ به‌س���ه‌ر‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫زیاتر له‌‪ 15‬رۆژ به‌س���ه‌ر ئ���ه‌و واده‌‬ ‫یاساییه‌ی‌ كه‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‌و‬

‫جێگره‌ك���ه‌ی‌ راس���پێردراون ب���ۆ‬ ‫پێكهێنان���ی‌ كابین���ه‌ی‌ هه‌ش���ته‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫هێشتا ئه‌و پرسه‌ یه‌كالنه‌بوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیش���تیمانی‌ كوردس���تان س���ه‌عدی‌‬ ‫ئه‌حمه‌د پیره‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌‬ ‫"ئێمه‌ تا ئێستا هیچ كاندیدێكمان بۆ‬ ‫پۆسته‌ حكومیه‌كان جگه‌ له‌كاك قوباد‬ ‫یه‌كالیینه‌كردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌شی‌ ئێستا‬ ‫له‌راگه‌یاندنه‌كان���ه‌وه‌ باڵوده‌كرێته‌وه‌‬ ‫هه‌موی‌ ناڕاسته‌"‪ .‬وتیشی‌‪" ،‬یه‌كێتی‌‬

‫هێشتا ئه‌و هه‌نگاوه‌ی‌ نه‌ناوه‌ به‌هۆی‌‬ ‫س���ه‌رقاڵییه‌وه‌ به‌یادكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���اڵڕۆژی‌ دامه‌زراندنی‌ یه‌كێتی‌‌و له‌و‬ ‫ماوه‌یه‌ی‌ كه‌ ماوه‌ ئێمه‌ ئه‌و پرس���ه‌‬ ‫یه‌كالییده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ فراكس���یۆنی‌ سه‌وز‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان د‪.‬رێواز‬ ‫فایه‌ق به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ "ئێمه‌‬ ‫وه‌كو یه‌كێتی‌ تا ئێستا رێككه‌وتنمان‬ ‫له‌باره‌ی‌ به‌شداریكردنمان له‌حكومه‌ت‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ پارت���ی‌ ئیمزانه‌ك���ردوه‌‪،‬‬ ‫پێمانباش���ه‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌ ئیمزای‌‬

‫س���ه‌رۆكی‌ پارت���ی‌ دیموكرات���ی‌‬ ‫كوردس���تانی‌ له‌س���ه‌ربێت‪ ،‬ن���ه‌ك‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا په‌رله‌مانت���اری‌‬ ‫فراكس���یۆنی‌ زه‌رد له‌په‌رله‌مان���ی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئاری‌ هه‌رسین به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند ك���ه‌ "به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بارزانی‌‬ ‫بۆ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان به‌زوترین‬ ‫كات كابین���ه‌ی‌ ت���ازه‌ی‌ حكوم���ه‌ت‬ ‫پێكده‌هێنرێت"‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ی‌ ژوری‌ توێژین���ه‌وه‌ی‌‬ ‫سیاس���ی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕانی���ش‬

‫د‪.‬ئاك���ۆ حه‌مه‌كه‌ری���م به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاند كه‌ "به‌شێك له‌و كاندیدانه‌ی‌‬ ‫پۆس���تی‌ حكوم���ی‌ وه‌رده‌گ���رن‪،‬‬ ‫یه‌كالییمانكردونه‌ت���ه‌وه‌‌و چاوه‌ڕێ���ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زی���ران ده‌كه‌ین بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ داوامانلێبكه‌ن‌و ئێمه‌ش ناوی‌‬ ‫كاندیده‌كانیان پێبده‌ین"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ محه‌مه‌د ره‌ئوف‬ ‫له‌باره‌ی‌ دیاریكردن���ی‌ كاندیده‌كانی‌‬ ‫یه‌كگرت���و بۆ پۆس���ته‌ حكومیه‌كان‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند ك���ه‌ "ئێمه‌ بۆ‬

‫یه‌كالییكردن���ه‌وه‌ی‌ كاندی���ده‌كان‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی‌ س���ه‌ركردایه‌تیمان ماوه‌‌و‬ ‫ل���ه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌دا بڕی���اری‌ كۆتایی‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و پرۆسه‌یه‌ ده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیسالمی‌ دارا حه‌مه‌ده‌مینیش ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "ئ���ه‌وان ده‌یانزانی‌‬ ‫پێكهێنانی‌ حكوم���ه‌ت دواده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ تاك���و ئێس���تا كاندیده‌كانیان‬ ‫دیارینه‌كردوه‌"‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫ماوه‌ی‌ ‪ 3‬رۆژه‌ ته‌رمی‬ ‫ئافره‌تێكی‌ فڕێدراو‬ ‫له‌پزیشكی‌ دادوه‌ریی‌ هه‌ولێره‌‬

‫"له‌كات ‌ی هاتن ‌ی نێچیرڤان‬ ‫ده‌می‌ پارله‌مانتاران كڵۆمكرا"‬

‫ماوه‌ی‌ س���ێ رۆژه‌ ته‌رمی‌ ئافره‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌ناس���راو‪ ،‬ك���ه‌ بۆگه‌ن���ی‌ ك���ردووه‌‬ ‫له‌پزیشكی‌ دادوه‌ری‌ هه‌ولێره‌و تائێستا‬ ‫ناسنامه‌كه‌شی‌ نه‌ناسراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬هێمن مامه‌ند‪ :‬سه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئ���اگادار به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یان���د "پێرێ‬ ‫‪30‬ی‌ ئایار ته‌رمی‌ ئافره‌تێك له‌ناوچه‌ی‌‬ ‫(ش���ێخ ت���وراب) ك���ه‌ ناوچه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫گه‌شتیاریه‌ له‌سنوری‌ پارێزگای‌ هه‌ولێر‪،‬‬ ‫له‌رێی‌ چه‌ند كه‌س���ێكی‌ ئ���ه‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫دۆزرای���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ به‌ه���ۆی‌ زۆر مانه‌وه‌ی‌‬ ‫ته‌رمه‌ك���ه‌ بۆگه‌نی‌ كردبوو‪ ،‬به‌ش���ێكی‌‬ ‫ئاژه‌ڵ خواردبوویان"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ وتیشی‌ "به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئافره‌ته‌كه‌ هیچ ناسنامه‌یه‌كی‌ پێنه‌بوو‪،‬‬ ‫كه‌س نه‌یزانی‌ ئه‌و ئافره‌ته‌ كێیه‌و چۆن‬

‫كوژراوه‌و بۆچی‌ ته‌رمه‌كه‌ی‌ به‌م شێوه‌یه‌‬ ‫فڕێدراوه‌"‪.‬‬ ‫ه���اوكات رائید ژیله‌م���ۆ عه‌بدولقادر‬ ‫به‌رێوه‌ب���ه‌ری‌ نه‌هێش���تنی‌ توندوتیژی‌‬ ‫ئافره‌تانی‌ هه‌ولێر بۆ ئاوێنه‌ هه‌واڵه‌كه‌ی‌‬ ‫پشت راس���تكرده‌وه‌و رایگه‌یاند "ماوه‌ی‌‬ ‫س���ێ رۆژه‌ ته‌رمی‌ ئه‌و ژنه‌ له‌پزیشكی‌‬ ‫دادوه‌ری‌ هه‌ولێره‌و تائێس���تاش به‌هۆی‌‬ ‫نه‌بوونی‌ ناسنامه‌وه‌ نازانرێت‪ ،‬كه‌ ئه‌و ژنه‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوێیه‌و به‌چی‌ كوژراوه‌و بۆچی‌‬ ‫ته‌رمه‌كه‌ی‌ له‌و ناوچه‌ فڕێدراوه‌"‪.‬‬ ‫جێگه‌ی‌ ئام���اژه‌ بۆكردنه‌ دۆزینه‌وه‌ی‌‬ ‫ته‌رم���ی‌ ئه‌و ئافره‌ت���ه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌‬ ‫‪25‬ی‌ ئای���ار‪ ،‬دنیای‌ ته‌مه‌ن ‪15‬س���ااڵن‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگای‌ كه‌له‌كچی‌ كوژراو تائێستاش‬ ‫بكوژه‌كه‌ی‌ ده‌ستگیر نه‌كراوه‌‪.‬‬

‫گه‌شتوگوزاری‌ سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ملیارێك‌و ‪ 500‬ملیۆن دینار بۆ‬ ‫پڕۆژه‌یه‌كی‌ حزبی‌ ته‌رخان ده‌كات‬ ‫نێچیرڤان بارزانی له‌هۆڵی په‌رله‌مان‬ ‫په‌رله‌مان���� ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانتارێك����ی‌‬ ‫كوردس����تان ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫پێش����ینه‌ی‌ نیه‌ قس����ه‌كردنی‌ ئه‌ندام‬ ‫په‌رله‌م����ان بخرێته‌ ده‌نگدانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێ����ت "راس����ته‌ ئه‌گ����ه‌ر بابه‌تێك‬ ‫باس����كرا ئه‌كرێت بخرێته‌ ده‌نگدان‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌رگیز ماده‌یه‌كی‌ په‌یڕه‌ومان‬ ‫نیه‌ باس له‌رێگه‌گرت����ن له‌گفتوگۆی‌‬ ‫پارله‌مانتار ب����كات‌و له‌كاتی‌ هاتنی‌‬ ‫نێچیرڤان����دا ب����ۆ په‌رله‌م����ان ده‌می‌‬ ‫پارله‌مانتاران كڵۆمكرا"‪.‬‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬عومه‌ر عینایه‌ت‬ ‫ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان له‌سه‌ر‬ ‫فراكسیۆنی‌ گۆڕان له‌وتارێكدا ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات ك����ه‌ "به‌پێی به‌رنامه‌ی‌‬

‫كاری‌ دانیش����تنی‌ ژماره‌ ‪6‬ی‌ رۆژی‌‬ ‫‪ 28‬ئایار كاندیدی‌ راس����پێردراو بۆ‬ ‫پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌ ‪8‬ی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان نێچیرڤ����ان‬ ‫بارزانی‌ له‌گه‌ڵ وه‌زیری‌ س����ه‌رچاوه‌‬ ‫سروش����تیه‌كان‌و وه‌زیری‌ پالندانان‌و‬ ‫چه‌ند راوێژكار هاتنه‌ هۆڵی‌ پارله‌مان‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ گفتوگۆ له‌سه‌ر قه‌یرانی‌‬ ‫دارایی هه‌رێمی‌ كوردس����تان‪ ،‬دو رۆژ‬ ‫پێشترو له‌دانیشتنی‌ رۆژی‌ دوشه‌ممه‌‬ ‫رێكه‌وت����ی‌ ‪ 26‬ئایاری‌ ‪ 2014‬یه‌كێك‬ ‫له‌بڕگه‌كانی‌ دانیشتنه‌كه‌ گفتوگۆكردن‬ ‫بو له‌س����ه‌ر قه‌یرانی‌ دارایی له‌هۆڵی‌‬ ‫پارله‌مان‪ ،‬به‌اڵم له‌س����ه‌ر پێشنیاری‌‬ ‫یه‌ك ئه‌ندام له‌لیستی‌ سه‌وز داواكرا‬

‫كه‌ گفتوگ����ۆ نه‌كرێ����ت‌و ته‌نها ئه‌و‬ ‫پرسیارانه‌ بخوێنرێته‌وه‌ كه‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫فراكسیۆنه‌كان له‌سه‌ری‌ رێككه‌وتون‌و‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ئه‌ن����دام پارله‌مانێك����ی‌ دی‌‬ ‫پرس����ێكی‌ هه‌بو ده‌توانێ به‌نوسین‬ ‫بیداته‌ لیژنه‌ی‌ دارایی‌و ئابوری‌"‪.‬‬ ‫عوم����ه‌ر عینایه‌ت ده‌ڵێ����ت "ئه‌م‬ ‫بۆچونه‌ خرایه‌ ده‌نگدان به‌ده‌نگدانی‌‬ ‫فراكسیۆنی‌ س����ه‌وزو زه‌ردو هه‌ندێ‬ ‫پارله‌مانت����اری‌ دی‌ بردیانه‌وه‌‪ ،‬به‌م‬ ‫ش����ێوه‌یه‌ ده‌رگای‌ گفتوگ����ۆ داخراو‬ ‫ده‌می‌ پارله‌مانت����اران كڵۆمكرا‪ ،‬كه‌‬ ‫پێش����ینه‌ی‌ نیه‌ قس����ه‌كردنی‌ ئه‌ندام‬ ‫بخرێته‌ ده‌نگدان"‪.‬‬ ‫ده‌ش����ڵێت "له‌راس����تیدا من خۆم‬

‫خۆکوشتن وەک "ئەرکێکی ئەخالقیی"‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش‪ -‬به‌رامبه‌ر ئاماده‌یی شۆڕشی کوڕان‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3201274 :‬‬

‫‪12‬‬

‫ئاماده‌كردبو بۆ پرس‌و لێپرسینه‌وه‌‬ ‫ب����ه‌اڵم پ����اش ئ����ه‌وه‌ی‌ هاوكاران����م‬ ‫به‌نوس����راوێك ك����ه‌ به‌خه‌تی‌ س����ور‬ ‫نوس����رابو پێیانڕاگه‌یان����دم ك����ه‌‬ ‫نابێ هی����چ ئه‌ندامێك به‌س����ه‌رۆكی‌‬ ‫فراكسیۆنیش����ه‌وه‌ قسه‌بكات منیش‬ ‫دانم به‌خۆمدا گرت ئیتر وه‌ك قوتابی‬ ‫پۆل له‌گ����ه‌ڵ هاوڕێكانم عاقڵ عاقڵ‬ ‫دانیشتین‌و سه‌رۆكیش وه‌ك چاودێرو‬ ‫نێچیرڤان بارزانیش وه‌ك مامۆس����تا‬ ‫له‌پۆل����ی‌ پارله‌م����ان موحازه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫خوێنده‌وه‌و لێیدا رۆیشت"‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫"سه‌روه‌رییه‌كانی‌ س���ه‌رگه‌ڵو" یه‌كێك ‌ه‬ ‫ل���ه‌و پڕۆژان���ه‌ی‌ ك���ه‌ س���اڵی‌ رابردو‬ ‫له‌الیه‌ن به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گه‌شتوگوزاری‌‬ ‫سلێمانییه‌وه‌ بڕی‌ ملیارێك‌و ‪ 500‬ملیۆن‬ ‫دیناری‌ بۆ ته‌رخانكراوه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫گش���تی‌ گه‌ش���توگوزار به‌"پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫مێژویی‌ سیاس���ی‌" ن���اوی‌ ده‌بات نه‌ك‬ ‫"حزب���ی‌"‪ ،‬له‌كاتێكدا باس له‌به‌ش���ێك‬ ‫له‌مێژوی‌ كاره‌كانی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌‬ ‫كوردستان ده‌كات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬یاس���ین‬ ‫فه‌قێ‌ س���ه‌عید به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌‬ ‫گه‌ش���توگوزاری‌ س���لێمانی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د كه‌ "ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ له‌س���اڵی‌‬ ‫‪2009‬ه‌وه‌ به‌چه‌ن���د قۆناغێ���ك كاری‌‬ ‫تێ���دا ده‌كرێ���ت‪ ،‬له‌قۆناغ���ی‌ یه‌كه‌مدا‬ ‫ئیداره‌ی‌ گش���تی‌ یه‌كێتی‌ بڕێك پاره‌ی‌‬

‫بۆ خه‌رجك���ردو له‌ئێس���تادا نزیكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫‪%70‬ی‌ كاره‌كان���ی‌ ته‌واوب���وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫‪%30‬ی‌ كه‌ ماوه‌ حكوم���ه‌ت له‌قۆناغی‌‬ ‫س���ێهه‌مدا بڕی‌ ملیارێك‌و ‪ 500‬ملیۆن‬ ‫دین���اری‌ بۆ دابینك���ردوه‌‪ ،‬كه‌ باره‌گاو‬ ‫ماڵ���ی‌ چه‌ند س���ه‌ركرده‌یه‌كی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌گون���دی‌ س���ه‌رگه‌ڵو وه‌ك خ���ۆی‌‬ ‫دروستكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ گه‌شتوگوزار ئه‌وه‌‬ ‫ره‌تده‌كاته‌و‌هه‌ كه‌ ئ���ه‌وه‌ پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫حزبی‌ بێت‌و له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ش روبه‌روی‌‬ ‫ره‌خنه‌ بوبوبێته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "ئه‌وه‌‬ ‫مێ���ژوی‌ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ میلله‌تێكه‌‪،‬‬ ‫ئاس���اییه‌ وه‌ك گه‌شتوگوزاری‌ سیاسی‌‬ ‫مێژویی‌ سودی‌ لێوه‌ربگیرێت"‪.‬‬

‫راپەڕینەکانی جیهانی عەرەبی‬

‫‪8‬‬ ‫‪13‬‬

‫ تیراژ‪4500 :‬‬ ‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )431‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/3‬‬

‫تا ئێستا الیه‌نه‌كان كاندیده‌كانیان بۆ پۆسته‌ حكومیه‌كان یه‌كالیی نه‌كردۆته‌وه‌‬ ‫پارتی‌‪ :‬به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بارزانی‌ كابینه‌ی‌ هه‌شته‌م پێكده‌هێنرێت‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫زیاتر له‌‪ 15‬رۆژ تێپه‌ڕده‌بێت به‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و واده‌ یاساییه‌ی‌ كه‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌ت‌و جێگره‌كه‌ی‌ ناونراون‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان بۆ پێكهێنانی‌‬ ‫كابینه‌ی‌ هه‌شته‌می‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان له‌ماوه‌ی‌ ‪ 30‬رۆژدا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تاكو ئێستا الیه‌نه‌ براوه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫كاندیدیان بۆ پۆسته‌ حكومیه‌كان‬ ‫یه‌كالنه‌كردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫پارتی‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ به‌پێ����ی‌ زانیاریه‌كان باس‬ ‫ل����ه‌وه‌ ده‌كرێت ك����ه‌ پارت����ی‌ هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌"عه‌لی س����ندی‌و ئاش����تی هه‌ورامی‌و‬ ‫دڵشاد ش����ه‌هاب‌و پش����تیوان سادق"ی‌‬ ‫كاندیدكردوه‌ بۆ وه‌رگرتنی وه‌زاره‌ته‌كانی‬ ‫"ناوخ����ۆو س����امانه‌ سروش����تییه‌كان‌و‬ ‫پالندان����ان‌و پ����ه‌روه‌رده‌و ش����اره‌وانی"‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم په‌رله‌مانت����اری‌ فراكس����یۆنی‌‬ ‫زه‌رد له‌په‌رله‌مان����ی‌ كوردس����تان "ئاری‌‬ ‫هه‌رس����ین"‪ ،‬جه‌غ����ت له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ ك����ه‌ دیاریكردن����ی‌ كاندیدی‌‬ ‫پۆس����ته‌ حكومیه‌كان له‌الیه‌ن پارتیه‌وه‌‬ ‫هێش����تا به‌فه‌رمی‌ رانه‌گه‌یه‌ن����راوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند ك����ه‌ "دیاریكردنی‌‬ ‫كاندید بۆ پۆسته‌ حكومیه‌كان په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌مه‌كته‌بی‌ سیاس����ی‌ پارتی����ه‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ ته‌نی����ا ئه‌وان ده‌توانن یه‌كالیی‌‬ ‫بكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رس����ین ئاماژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌ش كرد كه‌‬ ‫بارزان����ی‌ رۆڵێكی‌ گ����ه‌وره‌‌و كاریگه‌ری‌‬ ‫ی حكومه‌تدا له‌روی‌‬ ‫هه‌ی����ه‌ له‌پێكهێنان���� ‌‬ ‫یاس����اییه‌وه‌‪" ،‬هه‌ر بۆی����ه‌ به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫كاك مه‌س����عود بۆ هه‌رێمی‌ كوردستان‬

‫به‌زوترین كات كابینه‌ی‌ تازه‌ی‌ حكومه‌ت‬ ‫پێكده‌هێنرێت"‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر له‌باره‌ی‌ دیاریكردن����ی‌ كاندیدی‌‬ ‫پۆس����ته‌ حكومیی����ه‌كان وته‌بێ����ژی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن����ی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌ پارت����ی‌‬ ‫له‌س����لێمانی‌‌و كاندیدی‌ هه‌ڵبژێردراو بۆ‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێراق "عه‌بدولوه‌هاب عه‌لی‌"‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د كه‌ "تا ئێس����تا‬ ‫گفتوگۆكان له‌باره‌ی‌ دیاریكردنی‌ كاندید‬ ‫به‌رده‌وامه‌ له‌ناو پارت����ی‌‪ ،‬بون به‌وه‌زیر‬ ‫ته‌زكیه‌ی‌ حزبی‌‌و پش����تگیری‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ ده‌وێت‪ ،‬هه‌روه‌ها بۆ كۆتا بڕیار‬ ‫چاوه‌ڕێ����ی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ كاك مه‌س����عود‬ ‫ده‌كه‌ین بۆ كوردستان"‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و زانیارییانه‌ ‌‬ ‫له‌كاتێكدا كه‌ به‌پێ ‌‬ ‫دزه‌یانك���ردوه‌ بۆ نێ���و راگه‌یاندنه‌كان‬ ‫له‌نێو یه‌كێتیدا ئ���ه‌و‌ه یه‌كالیی‌ بۆته‌و‌ه‬ ‫ی ئاوه‌دانكردنه‌و‌ه ده‌درێت‬ ‫كه‌ وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌رباز كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ته‌ندروستی به‌د‪.‬رێكه‌وت حه‌مه‌ره‌شید‌و‬ ‫ی خوێندن���ی ب���ااڵ ب���ه‌د‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی رۆشنبیری‬ ‫یوس���ف گۆران‌و وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌درێت به‌فری���اد ره‌واندزی‌و وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ش���ه‌هیدان‌و ئه‌نفالكراوه‌كانیش به‌لیوا‬ ‫ی‬ ‫چه‌ت���ۆ گه‌رمیان���ی"‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس���ی‌ یه‌كێتی‌ نیشتیمان ‌‬ ‫مه‌كته‌ب ‌‬ ‫كوردس���تان س���ه‌عدی‌ ئه‌حم���ه‌د پیر‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كاندیده‌كان ‌‬ ‫ی دیاریكردن��� ‌‬ ‫له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫یه‌كێتی���ه‌و‌ه به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫"ئێم ‌ه تا ئێس���تا هیچ كاندیدێكمان بۆ‬ ‫پۆسته‌ حكومیه‌كان جگ ‌ه له‌كاك قوباد‬ ‫ی نه‌كردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌شی‌ ئێستا‬ ‫یه‌كالی ‌‬ ‫له‌راگه‌یاندنه‌كان���ه‌وه‌ باڵوده‌كرێت���ه‌و‌ه‬ ‫ی ناڕاسته‌‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه ئێم ‌ه هێشتا‬ ‫هه‌مو ‌‬

‫خاوه‌ن پشكه‌كانی‌ چاڤ ‌ی الند‬

‫گۆڕان‬ ‫سه‌باره‌ت به‌پش����كه‌كانی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕانیش له‌كابین����ه‌ی نوێی حكومه‌تدا‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ ئاش����كرایه‌ ت����ا ئێس����تا جگه‌‬ ‫له‌مس����ته‌فای س����ه‌ید قادر بۆ پۆستی‬ ‫وه‌زیری پێش����مه‌رگه‌‪ ،‬بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫ناوی‌ وه‌زیری‌ بۆ وه‌زاره‌ته‌كانی دارایی‌و‬ ‫بازرگان����ی‌و پیشه‌س����ازی‌و ده‌س����ته‌ی‬ ‫وه‌به‌رهێنان ئاش����كرا نه‌ك����ردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌رپرس����ی‌ ژوری‌ توێژینه‌وه‌ی‌ سیاسی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان د‪.‬ئاكۆ حه‌مه‌كه‌ریم‬ ‫رایده‌گه‌ێنێ����ت كه‌ تا ئێس����تا به‌ش����ێك‬ ‫له‌كاندیده‌كانیان بۆ پۆسته‌ حكومیه‌كان‬ ‫یه‌كالی����ی‌ كردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ه����ه‌ر كاتێكیش‬ ‫داوایان لێبكرێت پێشكه‌شی‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫د‪.‬ئاك����ۆ به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د كه‌‬ ‫"ئێمه‌ وه‌كو بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان به‌ش����ێك‬ ‫ل����ه‌و كاندیدان����ه‌ی‌ پۆس����تی‌ حكوم����ی‌‬ ‫وه‌رده‌گرن‪ ،‬یه‌كالییم����ان كردونه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫چاوه‌ڕێ����ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران ده‌كه‌ین‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ داوامانلێبكه‌ن‌و ئێمه‌ش ناوی‌‬ ‫كاندیده‌كانیان پێبده‌ین"‪.‬‬ ‫ناوبراو له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ كێن ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫پۆس����ته‌ حكومی����ه‌كان وه‌رده‌گ����رن‪،‬‬ ‫وت����ی‌ "ئێمه‌ به‌ش����ێكمان له‌و كه‌س����انه‌‬ ‫دیاریكردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ كه‌ تا ئێس����تا‬ ‫ناومان ئاش����كراكردوه‌ ته‌نیا مسته‌فای‌‬ ‫سه‌ید قادر ئه‌ندامی‌ جڤاتی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان����ه‌ ب����ۆ وه‌زی����ری‌ پێش����مه‌رگه‌ی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس����تان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ تر ناتوانین تا كاتی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫ناوه‌كانیان باڵوبكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬

‫زیاتر له‌‪ 15‬رۆژمان له‌به‌رده‌م ماو‌ه له‌و‬ ‫ماوه‌یه‌ یه‌كالیی‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ س���ه‌عدی‌ پیره‌‪ ،‬پێكهێنانی‌‬ ‫كابین���ه‌ی‌ هه‌ش���ته‌م له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌‬ ‫وه‌س���تاوه‌ ك���ه‌ ه���ه‌ر حزب���ه‌ ن���اوی‌‬ ‫وه‌زیره‌كانی‌ خۆی‌ پێش���كه‌ش بكات‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم پیره‌ دان���ی‌ به‌وه‌ش���دا نا كه‌‬ ‫یه‌كێتی‌ هێش���تا ئه‌و هه‌نگاوه‌ی‌ نه‌ناوه‌‬ ‫به‌هۆی‌ سه‌رقاڵییانه‌وه‌ به‌یادكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ساڵڕۆژی‌ دامه‌زراندنی‌ حزبه‌كه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌‪" ،‬له‌و ماوه‌یه‌ی‌ كه‌ ماوه‌ ئێمه‌ ئه‌و‬ ‫پرسه‌ یه‌كالیی ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌دات‬ ‫كه‌ ئ���ه‌وان به‌بێ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بارزانی‌ بكه‌ن‪ ،‬هه‌وڵده‌ده‌ن‬ ‫ل���ه‌و ماوه‌ی���ه‌دا خۆی���ان یه‌كالی���ی‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و وت���ی "چاوه‌ڕوانده‌كه‌م پرس���ی‌‬ ‫جێگری‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانیش هه‌ر له‌و‬ ‫ماوه‌یه‌دا یه‌كالبكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ دیكه‌وه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌قسه‌ی‌‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی‌ فراكسیۆنی‌ زه‌رد كه‌‬ ‫ده‌ڵێت "به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫كابینه‌ی‌ نوێی‌ حكومه‌ت پێكده‌هێنرێت"‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ فراكس���یۆنی‌ س���ه‌وز‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان د‪.‬رێواز فایه‌ق‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ "ئه‌وه‌ بۆچونی‌‬ ‫پارتیه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێم���ه‌ش وه‌كو یه‌كێتی‌‬ ‫كه‌ تا ئێس���تا رێككه‌وتنم���ان له‌باره‌ی‌‬ ‫به‌ش���داریكردنمان له‌حكومه‌ت له‌گه‌ڵ‬ ‫پارتی‌ ئیمزانه‌كردوه‌‪ ،‬پێمانباش���ه‌ ئه‌و‬ ‫رێككه‌وتن���ه‌ ئیمزای‌ س���ه‌رۆكی‌ پارتی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردس���تانی‌ له‌س���ه‌ربێت‪،‬‬ ‫ن���ه‌ك ئه‌ندامێكی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‪،‬‬ ‫یه‌كگرتو‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ده‌الله‌ت له‌س���ه‌ر گه‌وره‌یی‌‌و‬ ‫سه‌باره‌ت به‌یه‌كگرتوی‌ ئیسالمییش‬ ‫سه‌نگی‌ یه‌كێتی‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ ئاش���كرابو كه‌ یاسین‬

‫كۆمه‌ڵ‌‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌وه‌زیره‌كان����ی كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمیی كوردس����تانیش كه‌ وه‌زاره‌تی‬ ‫كش����توكاڵ‌و ئاودێری‌و وه‌زاره‌تی هه‌رێم‬ ‫بۆ كاروباری ژینگه‌ وه‌رده‌گرێت‪ ،‬به‌پێی‌‬ ‫زانیاریی����ه‌كان عه‌بدولس����تار مه‌جید بۆ‬ ‫وه‌رگرتنی‌ وه‌زاره‌تی‌ كشتوكاڵ‌ یه‌كالیی‌‬ ‫بۆته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌ندامی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫كۆمه‌ڵ����ی‌ ئیس��ل�امی‌ دارا حه‌مه‌ده‌مین‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌وان ده‌یانزانی‌‬ ‫پێكهێنان����ی‌ حكوم����ه‌ت دواده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫بۆی����ه‌ تاك����و ئێس����تا كاندیده‌كانی����ان‬ ‫دیارینه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫ناوب����راو به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د كه‌‬ ‫"ئێمه‌ پێش����تر داوام����ان له‌ئه‌ندامانمان‬ ‫كردوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ س����یڤی‌ خۆیان بنێرن‬ ‫ئێس����تا س����یڤیه‌كان كۆكراونه‌ت����ه‌وه‌و‬ ‫له‌قۆناغی‌ پاكس����ازیدان هه‌فته‌ی‌ ئاینده‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ به‌ده‌نگدانی‌‬ ‫نهێنی‌ یه‌كالییده‌كرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ میكانیزم����ی‌ دیاریكردن����ی‌‬ ‫كاندی����د له‌ناو كۆمه‌ڵ ناوب����راو ئاماژه‌ی‌‬ ‫ب����ه‌و‌ه كرد كه‌ له‌ن����او كۆمه‌ڵ كاندید بۆ‬ ‫پۆستی‌ حكومی‌ له‌سه‌ر چه‌ند بنه‌مایه‌ك‬ ‫داده‌نرێت له‌وانه‌ "هه‌بونی‌ بڕوانامه‌‪ ،‬پله‌ی‌‬ ‫حزبی‌‪ ،‬خزمه‌تكردنی‌ له‌ناو كۆمه‌ڵ"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ك����ه‌ی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌ كۆمه‌ڵ‬ ‫ی ده‌كات ك����ه‌ "پێكهێنان����ی‌‬ ‫ئاشكراش���� ‌‬ ‫كابین����ه‌ی‌ نوێ����ی‌ حكوم����ه‌ت له‌قۆناغی‌‬ ‫كۆتاییدایه‌‌و له‌و ماوه‌یه‌ی‌ كه‌ دیاریكراوه‌‬ ‫حكومه‌ت پێكده‌هێنرێت"‪.‬‬

‫حه‌س���ه‌ن ب���ۆ پۆس���تی وه‌زاره‌تی‬ ‫كاره‌با‪ ،‬د‪ .‬ره‌وف كه‌ریم بۆ پۆستی‬ ‫وه‌زیری كاروب���اری كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬د‪.‬‬ ‫س���ه‌ردار قادر بۆ وه‌زیری كاروباری‬ ‫په‌رله‌م���ان‪ ،‬فات���ح س���ه‌نگاوی بۆ‬ ‫وه‌زیری كاروباری ناوچه‌ دابڕاوه‌كان‬ ‫كاندی���دن‪ ،‬به‌اڵم به‌ه���ۆی‌ ناڕه‌زایی‌‬ ‫له‌ناو رێكخس���تنه‌كانی‌ ئ���ه‌و حزبه‌‪،‬‬ ‫دواتر داوای���ان له‌ئه‌ندامانی‌ یه‌كگرتو‬ ‫كرد له‌رێگای‌ ناردنی‌ سیڤیه‌كانیانه‌وه‌‬ ‫ئه‌و پۆس���تانه‌ پڕبكرێـت���ه‌وه‌‌و دوای‌‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ ئه‌و پرۆسه‌یه‌ جارێكی‌ تر‬ ‫هه‌مان ئه‌و كاندیدانه‌ دیاریكرانه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر بۆی���ه‌ دیس���ان ناڕه‌زایه‌تیه‌كی‌‬ ‫زۆری‌ له‌ن���او رێكخس���تنه‌كان‬ ‫دروس���تكرد‌و داوا ده‌كه‌ن كه‌س���انی‌‬ ‫خ���اوه‌ن پس���پۆر دابنرێ���ن‌و ته‌نیا‬ ‫له‌مه‌كته‌بی سیاس���ی‌‌و سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش یه‌كگرتو‬ ‫له‌ئێس���تا س���ه‌رقاڵی‌ پێداچونه‌وه‌یه‌‬ ‫به‌كاندیده‌كانی‌‌و سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كگرتوش ده‌ڵێت‬ ‫"ته‌نیا ی���ه‌ك كۆبونه‌وه‌ ماوه‌‌و له‌وێدا‬ ‫بڕیاری‌ كۆتایی‌ ده‌درێت"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ محه‌مه‌د ره‌ئوف‬ ‫له‌باره‌ی‌ دیاریكردن���ی‌ كاندیده‌كانی‌‬ ‫یه‌كگرت���و بۆ پۆس���ته‌ حكومیه‌كان‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند ك���ه‌ "ئێمه‌ بۆ‬ ‫یه‌كالییكردن���ه‌وه‌ی‌ كاندی���ده‌كان‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی‌ س���ه‌ركردایه‌تیمان ماوه‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ ل���ه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌دا بڕیاری‌‬ ‫ئه‌م����ه‌ له‌کاتێکدای����ه‌ ک����ه‌ ل����ه‌‬ ‫كۆتایی‌ له‌سه‌ر ئه‌و پرۆسه‌یه‌ ده‌ده‌ین‪،‬‬ ‫هه‌ركه‌س���ێكیش جگه‌ له‌من لێدوان ‪2013/9/21‬ه‌وه‌ هه‌ڵبژار‌دنی په‌ر‌له‌مانی‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ بدات به‌رپرس���یارێتی‌ کوردس����تان کراوه‌و تا ئێستا کابینه‌ی‬ ‫لێدوانه‌كه‌ی‌ خۆی‌ ده‌گرێته‌ ئه‌ستۆ"‪ .‬هه‌شته‌م پێکنه‌هێنراوه‌‪.‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬

‫چاوه‌ڕوان ‌ی قازانج ‌ی پڕۆژه‌كه‌یانن فۆڕمه‌كان ‌ی ده‌سته‌ی‌ نه‌زاه ‌ه ناگه‌ڕێننه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ماوه‌ی‌ ساڵێكی‌ ته‌واو به‌سه‌ر‬ ‫كاركردنی‌ پرۆژه‌ی‌ چاڤی‌ الند‬ ‫تێپه‌ڕده‌بێت‌و خاوه‌ن پشكه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫پرۆژه‌یه‌ش به‌په‌رۆشه‌وه‌ چاوه‌ڕوانن‬ ‫كه‌ ئاخۆ زیان‌و قازانجی‌ ئه‌و پرۆژه‌یه‌‬ ‫چیه‌و به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌ ئاوێنه‌‬ ‫به‌رپرسانی‌ پرۆژه‌كه‌ له‌چه‌ند رۆژی‌‬ ‫ئاینده‌ كۆبونه‌وه‌ی‌ ده‌سته‌ی‌ گشتیی‌‬ ‫ده‌كه‌ن بۆ گفتوگۆكردن له‌سه‌ر‬ ‫حساباتی‌ خیتامی‌‌و دابه‌شكردنی‌‬ ‫قازانج‪.‬‬ ‫گروپ���ی‌ كۆمپانیاكان���ی‌ نالی���ا بۆ‬ ‫یه‌كه‌مجار سیستمی‌ پشكداریی‌ هێنایه‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تانه‌وه‌و پ���ڕۆژه‌ی‌‬ ‫چاڤ���ی‌ گه‌ش���تیاریش وه‌ك یه‌كێك‬ ‫له‌پڕۆژه‌كانی‌ پشکداری‌ له‌ ‪2010/2/1‬‬ ‫ده‌‌س���تكرا به‌كاركردن تێی���داو‪30‬ی‌‬ ‫مایس���ی‌ ‪ ،2013‬له‌مه‌‌ڕاس���یمێكداو‬ ‫به‌‌ئاماده‌‌بونی‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌‌تی‌‬ ‫هه‌‌رێم كرایه‌‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���اكار عه‌لی‌‪ ،‬یه‌كێ���ك له‌خاوه‌نی‌‬ ‫ی گه‌شتیاری‌‬ ‫پشكه‌كانی‌ پرۆژه‌ی‌ چاڤ ‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪" ،‬من به‌و ئومێده‌وه‌‬ ‫به‌شداربوم له‌و پڕۆژه‌یه‌دا كه‌ سااڵنه‌‬ ‫بڕێك س���ودی‌ مادییم ده‌ستبكه‌وێت‌و‬ ‫ئێس���تاش پاش تێپه‌ڕبونی‌ ساڵێكی‌‬ ‫ت���ه‌واو له‌به‌كارخس���تنی‌ پڕۆژه‌ك���ه‌‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی‌‬ ‫به‌تامه‌زرۆیی���ه‌وه‌‬ ‫ئه‌نجامه‌كه‌یم"‪.‬‬ ‫زۆرین���ه‌ی‌ ئه‌وان���ه‌ی‌ ره‌خنه‌ی���ان‬ ‫له‌پڕۆژه‌ك���ه‌ هه‌یه‌‪ ،‬چاویان له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ پش���كه‌كانی‌ چاڤی‌ الند‬ ‫له‌بۆرسه‌یه‌كی‌ تایبه‌تدا ناكرێت وه‌كو‬ ‫بۆرس���ه‌ی‌ عێراق كه‌ تێی���دا زیاتر له‌‬ ‫(‪ )170‬كۆمپانی���ای‌ گ���ه‌وره‌ كڕین‌و‬ ‫فرشتن به‌پشكه‌كانیان ده‌كرێت‪.‬‬ ‫چاڤی الن���د گه‌وره‌تری���ن پرۆژه‌ی‬ ‫گه‌شتیاریه‌ له‌ رۆژهه‌اڵتی ناوه‌راست‌و‬ ‫ده‌كه‌وێت���ه‌ بناری گۆیژه‌ و له‌س���ه‌ر‬ ‫روب���ه‌ری‌ ‪ 800‬هه‌زار مه‌ت���ر دوجا له‌‬ ‫الیه‌ن كۆمپانیای‌ نالیاوه‌ له‌ ش���اری‌‬ ‫سلێمانی‌ دروست كراوه‪.‬‬

‫س���ۆران محه‌م���ه‌د‪ ،‬به‌رپرس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫تۆم���اری‌ كۆمپانیاكان له‌س���لێمانی‌‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‪،‬‬ ‫"هه‌مو كۆمپانیایه‌كی‌ پشكدار ده‌بێت‬ ‫تا مانگی‌ ‪ ،6‬كۆبونه‌وه‌ی‌ ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫گش���تیی‌ بكرێت بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ رێژه‌ی‌‬ ‫قازانج به‌س���ه‌ر خاوه‌ن پش���كه‌كاندا‬ ‫دابه‌شبكرێت"‪.‬‬ ‫س���ۆران وتیش���ی‌‪" ،‬له‌م رۆژانه‌دا‬ ‫كۆمپانی���ای‌ چاڤی‌ الن���د داواكارییان‬ ‫هێناوه‌ ب���ۆ كۆبونه‌وه‌ی‌ ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫گش���تیی‌‌و پێموایه‌ له‌م دو هه‌فته‌یه‌دا‬ ‫كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ ده‌كرێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫قازانجه‌ دابه‌شبكرێت"‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ س���ۆران‪" ،‬پێویس���ته‌‬ ‫به‌رپرس���انی‌ پڕۆژه‌ك���ه‌ ت���ا كۆتایی‌‬ ‫مانگی‌ ئه‌یلولی‌ ئه‌مس���اڵ كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌سته‌ی‌ گشتیی‌ خۆیان ئه‌نجامبده‌ن‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ گفتوگۆكردن له‌س���ه‌ر‬ ‫حس���اباتی‌ خیتام���ی‌‪ ،‬ئه‌گه‌رنا ئه‌وا‬ ‫كۆمپانی���ا روبه‌روی‌ س���زای‌ غه‌رامه‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م پرۆژه‌یه‌ پش���تی‌ به‌س���توه‌‬ ‫به‌قانونی‌ ش���ه‌ریكاتی‌ ساڵی‌ ‪1997‬ی‌‬ ‫هه‌موارك���راو ك���ه‌ به‌پێ���ی‌ قانونه‌كه‌‬ ‫س���ه‌رمایه‌ی‌ پش���كداری‌ خه‌مڵێنراوه‌‬ ‫به‌بڕی‌ ‪ 127‬ملیارو ‪ 641‬ملیۆن‌و ‪123‬‬ ‫هه‌زار دیناری‌ عێراقی‌‪ .‬كه‌ له‌كۆتایی‌‬ ‫ساڵی‌ ‪ 2011‬ده‌ستكراوه‌ به‌فرۆشتنی‌‬ ‫پش���كه‌كان‌و له‌مانگ���ی‌ حوزه‌یرانی‌‬ ‫‪2012‬ه‌وه‌ ده‌ستكراوه‌ به‌پێدانی‌ پسوڵه‌‬ ‫به‌كڕیاره‌كان‪ .‬له‌ئێستاشدا نزیكه‌ی‌ ‪15‬‬ ‫هه‌زار كه‌س پش���كیان له‌ پڕۆژه‌كه‌دا‬ ‫هه‌یه‌‌و زۆرینه‌یان چاوه‌ڕوانن س���ودو‬ ‫قازانج���ی‌ ئ���ه‌و پرۆژه‌یه‌ چ���ی‌ بوه‌‬ ‫ك���ه‌ ئ���ه‌وان وه‌ك خاوه‌ن پش���كێك‬ ‫به‌شداربون له‌جێبه‌جێكردنیدا‪.‬‬

‫سه‌روه‌ت‌و سامانی‌ خۆیان بۆ ده‌سته‌كه‌‬ ‫ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫ئاشكراكرد"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێمیش‬ ‫هه‌ر س���ه‌دویانزه‌ په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان س���ه‌روه‌ت‌و دكتۆر ئه‌حمه‌د وتی‌ "جگه‌ له‌سه‌رۆكی‌‬ ‫س���امانی‌ خۆیان بۆ ده‌سته‌ی‌ نه‌زاهه‌ هه‌رێ���م تاوه‌ك���و ئێس���تا هیچ كه‌س‬ ‫ئاشكرا ده‌كه‌ن‌و سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێمیش له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم فۆڕمه‌كانیان‬ ‫نه‌گه‌ڕاندۆته‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ دوێنێ‌ دوا‬ ‫فۆڕمه‌كان ناگه‌ڕێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫واده‌ی‌ گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌ فۆڕمه‌كان بو"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و رێوشوێنانه‌ی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫دكت���ۆر ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ده‌سته‌ی‌ ده‌سپاكی‌ هه‌رێم به‌ئاوێنه‌ی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ ده‌كرێت كه‌ فۆڕمه‌كان‬ ‫راگه‌یاند "س���ه‌ره‌تای‌ ئ���ه‌م هه‌فته‌یه‌ ناگه‌ڕێنن���ه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫كۆی‌ ‪ 111‬په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ ده‌س���پاكی‌ وت���ی‌ " ئه‌وان كه‌س���یان‬ ‫ی نه‌یانوت���وه‌ فۆڕمه‌ك���ه‌ ناگه‌ڕێنینه‌وه‌و‬ ‫كوردس���تان فۆڕم���ی‌ ده‌س���ته‌ ‌‬ ‫ده‌س���پاكییان گه‌ڕان���ده‌وه‌و هه‌مویان یاخی‌ بن‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ چاوه‌ڕێی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬

‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم بن‪ ،‬به‌پێی‌ یاساك ‌ه‬ ‫ئیجرائاتێك���ی‌ ئه‌وتۆ نیی���ه‌و ده‌كرێت‬ ‫جارێكی‌ ت���ر ئاگاداریانبكه‌ینه‌وه‌و له‌م‬ ‫چه‌ن���د رۆژه‌ی‌ داهات���وش جارێكی‌ تر‬ ‫ئاگاداریان ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ ده‌س���پاكی‌ ل���ه‌رۆژی‌‬ ‫‪ ،2014/2/18‬هه‌شتا فۆڕمی‌ ناردوه‌ بۆ‬ ‫دیوانی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫ئاشكراكردنی‌ سه‌روه‌ت‌و سامانه‌كه‌یان‪،‬‬ ‫به‌اڵم تا ئێس���تا ته‌نیا سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫فۆڕمه‌ك���ه‌ی‌ ناردۆته‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌ به‌پێی‌‬ ‫زانیاریه‌كان���ی‌ ئاوێن���ه‌ له‌فۆڕمه‌كه‌دا‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئاش���كراكردوه‌ ته‌نیا دو شتی‌‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬

‫"بڕینی‌ بودجه‌ی‌ حزبه‌كان‬ ‫پالنێك ‌ی داڕێژراوی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتییه‌"‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ ئیس�ل�امی‌ پێیوای ‌ه‬ ‫بڕینی‌ بودجه‌ی‌ حزبه‌كان پالنێكی‌‬ ‫داڕێ���ژراوی‌ یه‌كێت���ی‌‌و پارتی���ه‌و‬ ‫ئامان���ج لێ���ی‌ هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌و‬ ‫بچوككردنه‌وه‌ی‌ حزبه‌ بچوكه‌كانه‌‌و‬ ‫حزبه‌ چه‌په‌كانیش پێیانوایه‌ بڕینی‌‬ ‫بودجه‌ نابێته‌ هۆی‌ هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌‬ ‫حزب‪.‬‬ ‫هێمن مامه‌ن���د‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬عه‌بدواڵ‬ ‫وه‌رت���ێ‌ وته‌بێ���ژی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند"‬ ‫بڕینی‌ بودجه‌ی‌ حزبه‌كان كاریگه‌ریی‌‬ ‫سلبی‌ كردۆته‌ س���ه‌ر كاره‌كانمان‌و‬ ‫به‌وهۆیه‌ش���ه‌وه‌ چه‌ندین ده‌زگامان‬ ‫داخستوه‌"‪.‬‬ ‫وه‌رتێ‌ وتیشی‌" بڕینی‌ بودجه‌ی‌‬ ‫حزب���ه‌كان پالنێكی‌ نه‌خش���ه‌ بۆ‬

‫داڕێ���ژراوی‌ یه‌كێتـ���ی‌‌و پارتی‌ بو‪،‬‬ ‫ی له‌بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫كه‌ به‌م هۆیه‌وه‌ نه‌مانتوانی‌ به‌رنامه‌و‬ ‫پالن���ی‌ بانگه‌ش���ه‌ی‌ هه‌ڵب���ژاردن‬ ‫جێبه‌جێ‌ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا هی���وا س���ه‌ید‬ ‫سه‌لیم ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ حزبی‌‬ ‫زه‌حمه‌تكێشانی‌ كوردستان ده‌ڵێت"‬ ‫پێمانوانیی���ه‌ بڕین���ی‌ بودج���ه‌ی‌‬ ‫ئه‌حزابه‌كان پالن بۆ داڕێژراو بێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌چوارچێوه‌ی‌ ئه‌و قه‌یرانه‌‬ ‫داراییه‌ی‌ هه‌رێمه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌مڕۆ به‌هۆی‌‬ ‫بڕینی‌ بودجه‌ی‌ هه‌رێمه‌وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫به‌غداوه‌ دروستبوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌ید سه‌لیم وتیش���ی‌" به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك بڕینی‌ بودجه‌ی‌ ئه‌حزاب‬ ‫نابێت���ه‌ ه���ۆی‌ بچوككردن���ه‌وه‌و‬ ‫هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌ حزب"‪.‬‬

‫هاوكات زی���ره‌ك كه‌مال ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ حزب���ی‌ ش���یوعی‌‬ ‫ئه‌ح���زاب‬ ‫وتی‌"دروس���تبونی‌‬ ‫زه‌روره‌تێك دروستیكردوه‌و‪ ،‬پرسی‌‬ ‫بڕینی‌ بودجه‌ش به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫نابێته‌ هۆی‌ هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌ حزب‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌بو له‌بری‌ بڕینی‌ بودجه‌ی‌‬ ‫حزبه‌كان كار له‌سه‌ر چه‌ند شتێكی‌‬ ‫تر بكرابایه‌"‪.‬‬ ‫ه���اوكات عه‌ب���دواڵ مه‌حم���ود‬ ‫كارگێ���ڕی‌ حزب���ی‌ سۆسیالس���ت‬ ‫دیموكرات���ی‌ كوردس���تان ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ راگه‌یاند"پرس���ی‌ بڕینی‌‬ ‫بودجه‌ی‌ حزب كاریگه‌ریی‌ ده‌كاته‌‬ ‫سه‌ر به‌رنامه‌و پالن‌و چاالكیه‌كان‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك نابێـته‌‬ ‫هۆی‌ هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌ حزب"‪.‬‬

‫ماوه‌ ‌ی‬ ‫چه‌ند رۆژ‌ه‬ ‫هونه‌رمه‌ندێك ‌ی‬ ‫هه‌ولێر‬ ‫بێسه‌روشوێنه‌‬ ‫م���اوه‌ی‌ چه‌ن���د رۆژێك��� ‌ه‬ ‫هونه‌رمه‌ندێكی‌ شاری‌ هه‌ولێر‬ ‫بێسه‌روش���وێنه‌و مۆبای���ل‌و‬ ‫فه‌یسبوكه‌كه‌ش���ی‌ داخراون‌و‬ ‫ل���ه‌دوای‌ خۆش���ی‌ نامه‌یه‌كی‌‬ ‫جێهێشتوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬هه‌ولێ���ر‪ :‬ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك���ه‌ هونه‌رمه‌ن���دی‌‬ ‫ن���اوداری‌ ب���واری‌ ش���انۆ‬ ‫"ن���ازم دڵبه‌ن���د" دیارنییه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك له‌پۆلیس���ی‌‬ ‫هه‌ولێ���ر به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند"‬ ‫هی���چ‬ ‫بنه‌ماڵه‌كه‌ی���ان‬ ‫سكااڵیه‌كیان تۆمارنه‌كردوه‌و‬ ‫له‌دوای‌ خۆشی‌ نامه‌یه‌كی‌ بۆ‬ ‫كه‌س‌و كاره‌كه‌ی‌ جێهێشتوه‌و‬ ‫باس له‌بێزاریی‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‪ ،‬روپاكی‌‬ ‫هاوسه‌ری‌ دڵبه‌ند كه‌ ئه‌ویش‬ ‫هونه‌رمه‌ندێكی‌ بواری‌ شانۆیه‌‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د "ئێمه‌‬ ‫سكااڵمان له‌سه‌ر كه‌س نییه‌و‬ ‫نازم دڵبه‌ند خۆی‌ به‌رپرسیاره‌‬ ‫له‌ژیانی‌ خۆی‌"‪.‬‬ ‫خانم���ه‌ هونه‌رمه‌نده‌ك���ه‌ی‌‬ ‫دڵبه‌ن���د‬ ‫هاوس���ه‌ری‌‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێم���ه‌ به‌پێی‌ ئه‌و‬ ‫به‌دواداچون���ه‌ی‌ كه‌ كردومانه‌‬ ‫له‌یه‌كێ���ك له‌فڕۆكه‌خانه‌كانی‌‬ ‫عێراق نازم دڵبه‌ند س���ه‌فه‌ری‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵتی‌ كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نازانین ب���ۆ چ واڵتێكه‌و هیچ‬ ‫سۆراغێكیمان نییه‌"‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )431‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/3‬‬

‫‪3‬‬

‫شه‌ڕ ‌ی مسۆگه‌ركردن ‌ی ئاینده‌ ‌ی نه‌وه‌كان له‌ناو یه‌كێتیدا ده‌ستپێده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ئه‌و ئه‌نجام ‌هی‌ له‌دوایین هه‌ڵبژاردندا‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌ستیهێنا‪ ،‬ئاراست ‌هی‌ ملمالنێ ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌مسه‌ره‌ ناكۆكه‌كانی‌ ناو یه‌كێت ‌‬ ‫ی بۆ شه‌ڕكردن له‌سه‌ر‬ ‫گۆڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫مسۆگه‌ركردنی‌ زۆرترین پۆست ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌زاریی‌‌و حكومی‌ بۆ نه‌وه‌كان ‌‬ ‫دوای‌ خۆیان‪ ،‬ته‌نها جه‌مسه‌رێك ك ‌ه‬ ‫بێبه‌ش بو له‌م روه‌وه‌‪ ،‬به‌رهه‌م ساڵح‬ ‫بو‪ ،‬چونكه‌ به‌پێی‌ وت ‌هی‌ به‌شێك‬ ‫ی ناوخۆی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫له‌كادران ‌‬ ‫چاوه‌ڕوان ‌ه شتێكی‌ دیك ‌ه روبدات‪ .‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ 30‬‬ ‫ی له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان��� ‌‬ ‫یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫نیساندا ‪ 21‬كورس ‌‬ ‫ی هه‌رێمیش‬ ‫مسۆگه‌ركردو له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫ی زیاتر له‌نیوملیۆن ده‌نگ‪،‬‬ ‫به‌بردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارت��� ‌‬ ‫ی دوه‌م ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ب���و‌ه هێ���ز ‌‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬ئه‌م ئه‌نجامه‌ش‬ ‫دیموكرات ‌‬ ‫ی پێنه‌بو‬ ‫ی هه‌س���تانه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ته‌نها مژد‌ه ‌‬ ‫ب���ۆ یه‌كێت���ی‌‪ ،‬به‌ڵكو ت���ا ڕاده‌یه‌كیش‬ ‫ی هه‌بو له‌س���ه‌ر‬ ‫ی ئیجاب��� ‌‬ ‫كاریگه‌ری��� ‌‬ ‫ی ك��� ‌ه له‌نێوان‬ ‫ئ���ه‌و ملمالن���ێ حزبی ‌ه ‌‬ ‫ی یه‌كێتیدا ب���و‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫جه‌مس���ه‌ره‌كان ‌‬ ‫ی به‌رهه‌م‬ ‫پێده‌چێت ئه‌م ‌ه له‌به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���كرتێر ‌‬ ‫ی پێشو ‌‬ ‫س���اڵح‪ ،‬جێگر ‌‬ ‫ئه‌و ح���زب نه‌بێت ك��� ‌ه یه‌كێك بو له‌و‬ ‫ی ن���او یه‌كێت���ی‌‌و پێش‬ ‫جه‌مس���ه‌ران ‌ه ‌‬ ‫ی له‌هه‌مو‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن به‌ڕه‌س���م ‌‬ ‫ی داماڵی‌‪ .‬‬ ‫ی حزب ‌‬ ‫به‌رپرسیارێتیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یڕه‌و ‌‬ ‫یه‌كێتی له‌سه‌ره‌تاو‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فره‌یی وه‌ك بنه‌مایه‌ك ‌‬ ‫خۆی‌‪ ،‬پره‌نسیپ ‌‬ ‫ی س���ه‌لماندوه‌و‬ ‫ی رێكخراوه‌ی��� ‌‬ ‫كار ‌‬ ‫ی ‪1992‬‬ ‫ی یه‌كه‌مدا ك ‌ه س���اڵ ‌‬ ‫له‌كۆنگر‌ه ‌‬ ‫س���ازكرا‪ ،‬له‌په‌یڕه‌وه‌كه‌ی���دا یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی پێشبڕکێی به‌رهه‌م ساڵح و قوباد تاڵه‌بانی‪ ..‬کامیان پێشده‌که‌ون؟‬ ‫ی فر‌ه مینبه‌ر" پێناسه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌"حزبێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ێو‌ه رێككه‌وتنێك‪ ،‬بۆ به‌ڕێوه‌بردن ‌‬ ‫ی دوه‌م ‌‬ ‫ی دوه‌میدا گشتی‌و به‌رهه‌م ساڵح‪ ،‬جێگر ‌‬ ‫ی له‌كۆنگر‌ه ‌‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پابه‌ندنه‌بون ‌‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی سكرتێری‌ گشتیی‌‪.‬‬ ‫ی ‪ 2001‬سازكرا ئه‌و بڕگه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه له‌ساڵ ‌‬ ‫ناكۆكیه‌كان به‌جۆرێك په‌ره‌یانسه‌ند‪ ،‬جه‌مس���ه‌ره‌كانه‌و‌ه ب���ه‌و رێككه‌وتن���ه‌‪،‬‬ ‫ی ده‌رهێن���ا‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫له‌په‌یڕه‌وه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی ‪ ،2014‬به‌رهه‌م س���اڵح نیگه‌ران بو‪ ،‬پاش���ان‬ ‫ی ش���وبات ‌‬ ‫ی مانگ��� ‌‬ ‫ی كۆتایهێنان به‌فر‌ه س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ئه‌مه‌ش نه‌بو‌ه هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌هه‌ر جۆر‌ه به‌رپرسیارێتیه‌ك ‌‬ ‫ی هه‌ریه‌ك له‌كۆس���ره‌ت ره‌س���ول عه‌لی‌‌و ده‌ست ‌‬ ‫جه‌مسه‌ریی‌و باڵباڵێنه‌كان‪ .‬به‌ڵكو دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مانگ ‌‬ ‫ی كێشایه‌وه‌و سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی حزبه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی س���كرتێر ‌‬ ‫ی ئه‌م دیارده‌ی ‌ه به‌رهه‌م س���اڵح‪ ،‬جێگران ‌‬ ‫ی تاڵه‌بان ‌‬ ‫نه‌خۆشكه‌وتن ‌‬ ‫ی راب���ردو‪ ،‬له‌رونكردنه‌وه‌یه‌كدا‬ ‫ی ش���وبات ‌‬ ‫ی له‌رونكردنه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی گش���تی ‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك په‌ره‌یسه‌ند‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌وڵ ‌‬ ‫ئێرانی���ه‌كان نه‌بوای���ه‌‪ ،‬دورنه‌بو به‌ره‌و هاوبه‌شدا خۆیان له‌پۆست ‌ه حزبیه‌كانیان رایگه‌یان���د‪ ،‬ئ���ه‌و له‌م���ه‌ودوا وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ی دڵسۆزو هاوكار ‌‬ ‫ی "ئه‌ندامێك ‌‬ ‫ی ئاسای ‌‬ ‫ی قوڵ بڕۆیش���تایه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت كش���انده‌وه‌و وه‌ك دو ئه‌ندام ‌‬ ‫لێكترازان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی كۆنگ���ره‌" كار ‌‬ ‫ی حزبه‌كه‌یان خۆیان ناس���اند‌و ئاماژه‌یان ت���ا به‌س���تن ‌‬ ‫ی هه‌ردو جێگران ‌‬ ‫كاتێك گه‌یشت ‌ه ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌ناو‬ ‫ی حزب ‌‬ ‫ی ده‌كات‌و "هی���چ پله‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی به‌قۆناغێك ‌‬ ‫ی ئه‌و حزب ‌ه خۆیان به‌وه‌ك���رد ك��� ‌ه یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی گش���تی ‌‬ ‫س���كرتێر ‌‬ ‫ی ره‌وا نابینێت"‪.‬‬ ‫هه‌س���تیاردا تێپه‌ڕده‌بێ���ت‌و "ئێمه‌ش یه‌كێتی به‌خۆ ‌‬ ‫ی بكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌پۆسته‌كانیان بێبه‌ر ‌‬ ‫ی به‌رهه‌م س���اڵح‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ڵوێس���ت ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ردوكمان له‌په‌رۆشیمان بۆ یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫ی ئه‌م ناكۆكی ‌ه ‌‬ ‫ی زیاتر ئاگ���ر ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كێش���ا ت���ا ده‌س���تپێكردن ‌‬ ‫ی چواره‌مین كۆمه‌ڵێ���ك پێش���نیازمان پێش���كه‌ش درێژ‌ه ‌‬ ‫ی به‌ستن ‌‬ ‫به‌تین كرد‪ ،‬پرس ‌‬ ‫ی نیسان‪،‬‬ ‫ی ‪‌ 30‬‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫كۆنگ���ره‌و ئه‌و ئه‌نجام��� ‌ه خراپ ‌ه بو ك ‌ه به‌هه‌ڤ���ااڵن كرد پێ���ش ‪ ،2014/1/31‬بانگه‌ش��� ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌ندامان‌و‬ ‫ی ناڕه‌زای ‌‬ ‫ی ئیمزاكراویش���مان ئه‌مه‌ش بو‌ه مای ‌ه ‌‬ ‫ی دو رێككه‌وتننام ‌ه ‌‬ ‫ی له‌هه‌ڵبژاردن ‌ه په‌رله‌مانیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زانیارییه‌كان ‌‬ ‫ی یه‌كێتی‌‌و به‌پێ ‌‬ ‫ی كێشه‌كان‪ ،‬كادران ‌‬ ‫ی ‪ 2013‬به‌ده‌س���تیهێناو هه‌ی ‌ه بۆ چاره‌س���ه‌ركردن ‌‬ ‫ی ئه‌یلول��� ‌‬ ‫‪‌ 21‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌داخه‌و‌ه ئه‌م هه‌واڵنه‌مان نه‌گه‌یشتن ‌ه ئاوێن ‌ه له‌گشت ئاس���ته‌كاندا سه‌ردان ‌‬ ‫ی له‌یه‌كێك له‌حزب ‌ه حوكمڕانه‌كان ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌و هه‌ڵوێست ‌ه ‌‬ ‫ی ناوبراو كراو‌ه بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی به‌س���تن ‌‬ ‫ی كوردس���تانه‌و‌ه ئه‌نج���ام‌و ئێس���تاش واد‌ه ‌‬ ‫ی هه‌رێم��� ‌‬ ‫پێش���و ‌‬ ‫به‌ش���داربێت‬ ‫پاش���گه‌زببێته‌وه‌و‬ ‫ی ته‌نها ‪ 18‬كورس���ی‌‪ .‬كۆنگره‌ به‌سه‌رچو"‪.‬‬ ‫ك���رد به‌خاوه‌ن ‌‬ ‫ی حزبه‌كه‌یدا‪،‬‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی له‌بانگه‌ش��� ‌ه ‌‬ ‫ی دوه‌م ‌‬ ‫ی كانون��� ‌‬ ‫ی مانگ ‌‬ ‫س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م ئه‌نجام��� ‌ه ناكۆكیی��� ‌ه حزبیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مس���اڵ‪ ،‬هه‌ریه‌ك ل ‌ه هێ���رۆ ئیبراهیم به‌اڵم س���اڵح ره‌تیكردوه‌ته‌وه‌و به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ێ جه‌مسه‌ر ‌‬ ‫دابه‌ش���كرد به‌س���ه‌ر س��� ‌‬ ‫ی س���ه‌ردانیان ك���ردو‌ه ناوبراو‬ ‫س���ه‌ره‌كیدا‪ :‬هێ���رۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‪ ،‬ئه‌حمه‌د‪ ،‬كۆس���ره‌ت ره‌سوڵ‌و به‌رهه‌م ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توش��� ‌‬ ‫ی تاڵه‌بانی‌‪ ،‬كۆسره‌ت ره‌سوڵ ئه‌حمه‌د س���اڵح له‌س���ه‌ردانێكیاندا بۆ پێش���بینیكردوه‌‪" ،‬یه‌كێت��� ‌‬ ‫هاوسه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خراپتر له‌هه‌ڵبژاردنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ئێرانیه‌كان‪ ،‬گه‌یشتن ‌ه شكس���تێك ‌‬ ‫ی تاران به‌هاندان ‌‬ ‫ی س���كرتێر ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫عه‌لی‌‪ ،‬جێگ���ر ‌‬

‫ئه‌سه‌سه‌رد‪:‬‬ ‫دیارده‌ی‬ ‫گواستنه‌وه‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت ل ‌ه‬ ‫باوانه‌و‌ه بۆ‬ ‫نه‌وه‌کان له‌ناو‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێتیشدا بون ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نازانرێت ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫ئه‌زمون ‌ه سود ‌‬ ‫ده‌بێت یاخود زیان‬

‫ی‬ ‫ی كوڕ ‌‬ ‫ی حكومه‌ت ب���ۆ قوب���اد تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی كاریگه‌ری ‌‬ ‫‪ 2013‬ده‌بێت‌و ئه‌م بۆچون ‌ه ‌‬ ‫ی مسۆگه‌ر بكات‌و له‌به‌رامبه‌ریشدا دورنی ‌ه‬ ‫ی به‌شێك له‌كادران ‌‬ ‫هه‌بو له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی دوه‌میان ك��� ‌ه ده‌رباز‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌خۆیه‌و‌ه ك���وڕ ‌‬ ‫ی یه‌كێت���ی‌‌و ئه‌وان��� ‌ه ‌‬ ‫بااڵ ‌‬ ‫ی س���اردببنه‌وه‌و كۆسره‌ت ره‌سوڵه‌‪ ،‬یه‌كێك له‌و پۆست ‌ه‬ ‫نزیكن به‌رامبه‌ر یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌نان���ه‌ت دوربكه‌ونه‌وه‌‪ ،‬تا دواتر بڵێت وه‌زارییان��� ‌ه وه‌ربگرێت ك��� ‌ه له‌كابین ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی ئێستا به‌رپرس بو‌ه له‌و هه‌ش���ته‌م وه‌ك پش���ك ‌‬ ‫سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫دیاریكراون‪ .‬‬ ‫شكسته‌و ئینجا نۆره‌ی‌ ئێمه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌ش���ێك له‌كادر‌ه بااڵكان‌و ئه‌ندامان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بانگه‌ش��� ‌ه ‌‬ ‫ه���ه‌ر له‌س���ه‌روبه‌رند ‌‬ ‫ی پێیانوایه‌‪" ،‬جۆرێك له‌رێككه‌وتن‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردندا‪ ،‬به‌ش���ێك ل���ه‌و كادران ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌ده‌و‌ه هه‌ی��� ‌ه له‌نێوان هه‌ردو جه‌مس���ه‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌جه‌مسه‌ر ‌‬ ‫ی پێش���تر‬ ‫ی راگه‌یاندنه‌كانه‌و‌ه كۆس���ره‌ت‌و هێرۆ‪ ،‬به‌وپێی ‌ه ‌‬ ‫نزیك���ن‪ ،‬له‌رێگ��� ‌ه ‌‬ ‫ی النیكه‌م‬ ‫ی كۆسره‌ت ره‌سوڵ ویستویه‌ت ‌‬ ‫باسیان له‌و‌ه ده‌كرد‪ ،‬ئه‌و به‌رپرسان ‌ه ‌‬ ‫ی قوباد‬ ‫ی ك��� ‌ه نایانه‌وێت به‌ش���داربن بێالی���ه‌ن بێ���ت له‌دیاریكردن��� ‌‬ ‫یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫ی جێگر ‌‬ ‫ی یه‌كێتیدا‪ ،‬تاڵه‌بانیدا بۆ پۆست ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن��� ‌‬ ‫له‌بانگه‌ش��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناڕه‌زایه‌تیشیان حكومه‌ت‪ ،‬به‌اڵم دوات���ر به‌ره‌زامه‌ند ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن ماف ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی سیاسیی‌‌و‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی ئه‌ندامان ‌‬ ‫زۆرین ‌ه ‌‬ ‫نیه‌‪ .‬‬ ‫ی كۆس���ره‌ت ره‌س���وڵیش‪ ،‬قوباد‬ ‫ی خود ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م هه‌ڵوێس���ت ‌‬ ‫به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی دیاریك���راوه‌‪ ،‬له‌به‌رامب���ه‌ردا باس له‌و‌ه‬ ‫ی بانگه‌ش��� ‌ه ‌‬ ‫ی له‌كات ‌‬ ‫خۆبه‌دورگرتن ‌ه ‌‬ ‫ی كۆس���ره‌ت یه‌كێك‬ ‫ی ئه‌و ده‌كرێت كوڕه‌ك ‌ه ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردندا‪ ،‬له‌ئێس���تادا به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ی به‌رهه‌م ساڵح له‌پۆسته‌ وه‌زارییه‌كان وه‌ربگرێت"‪ .‬‬ ‫كادرانه‌‪" ،‬جه‌مسه‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت له‌باوانه‌و‌ه بۆ‬ ‫گواستنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ن���او یه‌كێتیه‌"‪،‬‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫زه‌ره‌رمه‌ن���د ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تره‌و‌ه نه‌وه‌كان‪ ،‬له‌ئێستادا زه‌قترین دیارد‌ه ‌‬ ‫ی دو جه‌مسه‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫به‌پێچه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی ناوه‌ڕاس���ت‪،‬‬ ‫(هێرۆ ئیبراهیم‌و كۆس���ره‌ت ره‌سوڵ)‪ ،‬سیاس���یی ‌ه له‌خۆرهه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه له‌به‌ش���ێك له‌واڵتان توانرا رێگری ‌‬ ‫ی یه‌كه‌می���ان به‌ره‌زامه‌ند ‌‬ ‫ك ‌ه ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی لێبكرێت‪ ،‬وه‌ك میسرو لیبیا‌و له‌هه‌ندێك‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫ی جێگر ‌‬ ‫ی پۆست ‌‬ ‫دوه‌م‪ ،‬توان ‌‬

‫ی ده‌كرێت‪،‬‬ ‫واڵتیش كار بۆ چه‌س���پاندن ‌‬ ‫به‌هه‌رێمی‌ كوردستانیشه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌و‌ه ‌‬ ‫ی هێنانه‌پێش���ه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫دوه‌م‪ ،‬فه‌ری���د ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ ،‬ئه‌ندام ‌‬ ‫ی نه‌یش���ارده‌و‌ه‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی له‌و ش���ێوه‌ی ‌ه له‌ناو‬ ‫ك��� ‌ه دیارده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ی���ه‌و به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫یه‌كێتیش���دا بون ‌‬ ‫راگه‌یاند‪" ،‬ئه‌م دیارده‌ی ‌ه ئێستا هه‌یه‌و‬ ‫ی پێده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم نازانرێت ئه‌م‬ ‫هه‌ست ‌‬ ‫ئه‌زمون ‌ه سودی‌ ده‌بێت یاخود زیان"‪.‬‬ ‫ی ملمالن���ێ‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ئاس���ت ‌‬ ‫ێ جه‌مسه‌ره‌كه‌ش‪،‬‬ ‫ی نێوان س ‌‬ ‫حزبیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌سه‌س���ه‌رد وت���ی‌‪" ،‬ئه‌نجامه‌كان��� ‌‬ ‫ی هه‌بو‌ه‬ ‫ی باش��� ‌‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن كاریگه‌ری ‌‬ ‫ی ملمالنێكان‌و‬ ‫له‌س���ه‌ر خاوكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ئێستاش���دا ئی���ش ب���ۆ به‌س���تن ‌‬ ‫ی حكومه‌ته‌كان‬ ‫كۆنگ���ره‌و پێكهێنان��� ‌‬ ‫ی كوردستان‪،‬‬ ‫ده‌كرێت له‌عێراق‌و هه‌رێم ‌‬ ‫به‌ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكانیشه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی دروس���تبونیه‌و‌ه‬ ‫ی له‌كات��� ‌‬ ‫یه‌كێت��� ‌‬ ‫ێ كۆنگره‌و چوار‬ ‫ی ‪ ،1976‬س��� ‌‬ ‫له‌ساڵ ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م‬ ‫ی به‌س���توه‌‪ ،‬كۆنگ���ر‌ه ‌‬ ‫پلنیۆم ‌‬ ‫ی ‪ 1992‬له‌هه‌ولێر‌و س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی ‪ 2001‬له‌س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫دوه‌م له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی ‪ ،2010‬له‌سلێمانی‌‪.‬‬ ‫سێیه‌میش له‌ساڵ ‌‬

‫یه‌كگرتو هه‌و ‌ڵ بۆ پێكهێنان ‌ی ئیداره‌ی‌ سلێمان ‌ی ده‌دات‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫الیه‌ن ‌ه سه‌ره‌كیه‌ براوه‌كان تا‬ ‫ئێستا هیچ هه‌نگاوێكی‌ كردارییان‬ ‫ی حكومه‌ت ‌ه‬ ‫نه‌هاویشتوه‌ بۆ پێكهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوخۆییه‌كان‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ئیدار‌ه ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‪ ،‬ته‌نها‬ ‫الیه‌نێك كه‌ له‌ئێستادا كه‌وتوه‌ت ‌ه‬ ‫ی الیه‌نه‌كانیان‬ ‫ی زۆرین ‌ه ‌‬ ‫جوڵه‌‌و سه‌ردان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستپێكردوه‌‪ ،‬یه‌كگرتوی‌ ئیسالم ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستانه‌ كه‌ به‌پێی‌ دوایین ئه‌نجام ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان حزبی‌ چواره‌مه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی نیس���ان ‌‬ ‫ی ك ‌ه ‪‌ 30‬‬ ‫له‌و هه‌ڵبژاردن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مساڵ به‌ڕێوه‌چوو تێیدا هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی هه‌رێ���م‌و‬ ‫ی پارێزگاكان��� ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی عێراق پێكه‌و‌ه ئه‌نجامدران‪،‬‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی ‪12‬‬ ‫ی گۆڕان به‌بردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫بزوتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ‪ 11‬كورسی‌‪ ،‬بون ‌ه دو‬ ‫كورسی‌‌و یه‌كێت ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی له‌سلێمان ‌‬ ‫ی سه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی براو‌ه ‌‬ ‫الیه‌ن ‌‬ ‫ی پارێزگاكه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ئی���دار‌ه ‌‬ ‫پێكهێنان ‌‬ ‫ی گۆڕان له‌ئه‌نجامه‌كان‪،‬‬ ‫ی تانه‌دان ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫هێشتا هیچ هه‌نگاوێك به‌و ئاراسته‌یه‌دا‬ ‫ی‬ ‫نه‌نراوه‌‪ .‬له‌الیه‌ن خۆیشیه‌و‌ه یه‌كگرتو ‌‬ ‫ی كوردس���تان هه‌وڵ���ده‌دات‬ ‫ئیس�ل�ام ‌‬ ‫ی‬ ‫الیه‌ن���ه‌كان ب���ۆ ده‌س���تپێكردن ‌‬

‫دانوستانه‌كان هانبدات‪ .‬‬ ‫چاودێ���ران پێیانوای��� ‌ه به‌ته‌نه���ا‬ ‫ی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ی ئه‌نجام ‌‬ ‫لێكنزیكبونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نابێت ‌ه له‌مپه‌ڕ ‌‬ ‫له‌نێوان گۆڕان‌و یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیاریكردن ‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌‪ ،‬به‌ڵكو مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫ی ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫كه‌سێك بۆ پارێزگار ‌‬ ‫ی نێوان ئه‌و‬ ‫ی دانوستان ‌‬ ‫گه‌رمترین بابه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بانگه‌ش��� ‌ه ‌‬ ‫الیه‌ن��� ‌ه بێت ك ‌ه له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆرترین ره‌خن ‌ه ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردندا یه‌كێت ‌‬ ‫ی گۆڕان هه‌بو بۆ ئه‌و پۆست ‌ه‬ ‫له‌كاندید ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌ك���ر بو‪ ،‬به‌اڵم به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌نگ ‌ه به‌ده‌س���تهاتوه‌كان ‌‬ ‫ئه‌نجام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬ناوب���راو زۆرتری���ن ده‌نگ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫به‌ده‌س���تهێناو‌ه له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫كوردس���تان ك��� ‌ه زیاتر ل��� ‌ه ‪ 200‬هه‌زار‬ ‫ده‌نگه‌‪.‬‬ ‫ی یه‌كگرتو‪،‬‬ ‫ی س���ه‌ركرادیه‌ت ‌‬ ‫ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی ب���اس‬ ‫حه‌م��� ‌ه س���ه‌عید حه‌مه‌عه‌ل��� ‌‬ ‫ل���ه‌و‌ه ده‌كات ك��� ‌ه له‌هه‌س���تكردنیان‬ ‫ی به‌و كار‌ه هه‌ڵساون‌و‬ ‫به‌به‌رپرس���یارێت ‌‬ ‫ی راگه‌یاند‪" ،‬ترس���مان له‌و‌ه‬ ‫به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كابین ‌ه ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه پارێزگاكانیش به‌ده‌رد ‌‬ ‫ی زۆر دوابكه‌وێت‪،‬‬ ‫هه‌شت بچێ‌‌و پێكهێنان ‌‬ ‫بۆیه‌ هه‌وڵه‌كانمان ده‌ستپێكردوه‌"‪.‬‬ ‫ی ئیسالمی‌‪،‬‬ ‫ی رابردو یه‌كگرتو ‌‬ ‫هه‌فت ‌ه ‌‬ ‫ی گۆڕان‪،‬‬ ‫ی هه‌ریه‌ك له‌الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫سه‌ردان ‌‬

‫ی‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬كۆمه‌ڵ‪ ،‬پارتی‌‪ ،‬كرد‌و ئامانج ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ردانه‌كه‌ش���یان وه‌ك ئه‌ندامێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫وفده‌ك ‌ه حه‌م��� ‌ه س���ه‌عید حه‌مه‌عه‌ل ‌‬ ‫ی پێ���ده‌كات‪ ،‬ب���ۆ دو خ���اڵ‬ ‫ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪" :‬یه‌كه‌م‪ ،‬ت���ا پێكهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگاكان وه‌ك پێكهێنان ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی هه‌شت دوانه‌كه‌وێت‪ ،‬دوه‌میش‪،‬‬ ‫كابین ‌ه ‌‬ ‫هه‌مو الیه‌نه‌كان به‌ش���دارییان پێبكرێت‬ ‫ی حكومه‌تدا باس‬ ‫وه‌ك چۆن له‌پێكهێنان ‌‬ ‫ی بنكه‌فراوان ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫له‌حكومه‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رنجه‌‪ ،‬یه‌كگرتو ‌‬ ‫ی جێ ‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی سۆسالیست‬ ‫ی حزب ‌‬ ‫ی سه‌ردان ‌‬ ‫ئیسالم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌ك���رد‪ ،‬ك��� ‌ه خاوه‌ن��� ‌‬ ‫دیموكرات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫كورس���یه‌ك ‌ه له‌ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬له‌كاتێكدا ئه‌گ���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و كورسی ‌ه كاریگه‌ری ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ده‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر پێكهێنان��� ‌‬ ‫راس���ته‌وخۆ ‌‬ ‫ی س���لێمانیدا‬ ‫حكومه‌ت��� ‌ه لۆكاڵیه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌ن���دام س���ه‌ركردایه‌تیه‌ك ‌‬ ‫یه‌كگرتو ره‌تیده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه به‌مه‌به‌ست‬ ‫ی ئه‌و الیه‌نه‌ی���ان نه‌كردبێت‌و‬ ‫س���ه‌ردان ‌‬ ‫ی ئه‌وانیش‬ ‫"له‌به‌رنامه‌ماندای ‌ه س���ه‌ردان ‌‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ش ‌‬ ‫حه‌م ‌ه س���ه‌عید حه‌مه‌عه‌ل ‌‬ ‫خس���ته‌ڕو ك ‌ه س���ه‌ردانه‌كانیان ته‌نها‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫په‌یوه‌س���ت نه‌بو‌ه به‌پرس ‌‬

‫ی س���لێمانیه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو باس‬ ‫پارێ���زگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تریش كراو‌ه له‌وان ‌ه چۆنێت ‌‬ ‫له‌زۆر شت ‌‬ ‫ی الیه‌ن ‌ه كوردیه‌كان له‌به‌غدا‌و‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن ‌‬ ‫ی پۆسته‌كان له‌وێ‌و‬ ‫ی دابه‌شكردن ‌‬ ‫چۆنێت ‌‬ ‫له‌پارێزگاكانی‌ تریش‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫ی چۆنێت��� ‌‬ ‫له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پۆس���ته‌كان به‌تایب���ه‌ت له‌ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌‪ ،‬ناوبراو‬ ‫پارێزگاكان ‌‬ ‫ی ئه‌و دو‬ ‫ره‌تیكرده‌و‌ه ك ‌ه به‌ته‌نها باس��� ‌‬ ‫پارێزگای��� ‌ه كرابێ���ت‌و "ئێم��� ‌ه وتومان ‌ه‬ ‫ده‌بێ���ت ه���ه‌ر چ���وار پارێزگاك ‌ه وه‌ك‬ ‫یه‌ك پاكێج بنێرن‪ ،‬هیچ الیه‌ك په‌راوێز‬ ‫ی‬ ‫ی به‌شدار ‌‬ ‫نه‌خرێت‪ ،‬حزبێك له‌سلێمان ‌‬ ‫پێده‌كرێت ده‌بێت له‌هه‌ڵه‌بجه‌‌و دهۆك‌و‬ ‫ی‬ ‫ی به‌شداری ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫هه‌ولێریش به‌قه‌بار‌ه ‌‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫ی پارێزگار ك ‌ه‬ ‫ی پۆس���ت ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر بون ‌‬ ‫داخۆ ده‌درێت ‌ه چ الیه‌نێك به‌تایبه‌ت ك ‌ه‬ ‫ی س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫هه‌ردو الیه‌ن ‌ه ركابه‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه تا ئێس���تا یه‌ك‬ ‫گ���ۆڕان‌و یه‌كێت ‌‬ ‫ی جیاوازیان هه‌یه‌‪ ،‬باس له‌چه‌ند‬ ‫كورس ‌‬ ‫پێش���نیارێك ده‌كرێ���ت‪ ،‬له‌وان��� ‌ه هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫دو س���اڵ جارێك ئه‌و پۆس���ت ‌ه له‌ال ‌‬ ‫الیه‌نێكی���ان بێت‪ ،‬یاخود پۆس���ته‌ك ‌ه‬ ‫ی بێالی���ه‌ن ك ‌ه هه‌ردو‬ ‫بدرێت ‌ه كه‌س���ێك ‌‬ ‫الیه‌نه‌ك ‌ه ره‌زامه‌ندبن له‌سه‌ری‌‪.‬‬

‫ی یه‌كگرتو‬ ‫ئه‌ندام سه‌ركردایه‌تیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی خاڵ بۆ‬ ‫ی ده‌زانێت سیستم ‌‬ ‫به‌پێویست ‌‬ ‫ی پۆسته‌كان دیاریبكرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی پارێزگا‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫هه‌ر كورس���یه‌ك ‌‬ ‫خ���اڵ دیاریبكرێ���ت‪" ،‬به‌نمون ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫ی به‌ركه‌وت‬ ‫ی پارێزگار ‌‬ ‫الیه‌نێك پۆس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لێب���ڕوات‪ ،‬ئه‌و‌ه ‌‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك خاڵ��� ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی وه‌رنه‌گ���رت خاڵ ‌‬ ‫ئ���ه‌و پۆس���ت ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پۆسته‌كان ‌‬ ‫ده‌مێنێته‌و‌ه بۆ وه‌رگرتن ‌‬ ‫تر له‌شاره‌كه‌دا"‪.‬‬ ‫ی بێالیه‌نیش‬ ‫ی كه‌سێك ‌‬ ‫ی دانان ‌‬ ‫له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارێ���زگار ‌‬ ‫به‌تایب���ه‌ت بۆ پۆس���ت ‌‬ ‫ی ئه‌و وتی‌‪" ،‬ئه‌و‌ه ئاسان نییه‌‪،‬‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ی من كه‌س���ێك بێالیه‌نه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه له‌دید ‌‬ ‫ی تر هه‌ر هه‌مان‬ ‫ی الیه‌نێك��� ‌‬ ‫به‌اڵم له‌ال ‌‬ ‫كه‌س بێالیه‌ن نییه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌وه‌ش���دا له‌سه‌ردان ‌‬ ‫ناوبراو هێما ‌‬ ‫ئ���ه‌و الیه‌نان���ه‌دا ب���اس له‌و‌ه ك���راو‌ه‬ ‫ك��� ‌ه ه���ه‌ر الیه‌نێ���ك به‌جی���ا به‌راوێژ‬ ‫ی‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ س���ه‌ركردایه‌تیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫پاكێ���ج‌و پێش���نیار ئاماده‌ب���كات‌و‬ ‫ی‬ ‫"پێشنیارمانكردو‌ه هه‌ر الیه‌ن ‌ه پاكێج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌نوسراو ئاماده‌بكات‪ ،‬بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی الیه‌نه‌كاندا‬ ‫ی هاوبه‌ش ‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫پێكه‌وه‌ گفتوگۆی‌ له‌باره‌و‌ه بكه‌ین"‪.‬‬

‫بۆ پێکهێنانی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگا‬ ‫براوه‌ یه‌که‌مه‌کان‬ ‫بێده‌نگن‌و براوه‌ی‬ ‫چواره‌م هه‌و‌ڵ‬ ‫ده‌دات‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )431‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/3‬‬

‫پێكهێنانی حكومه‌تی نوێی عێراق‬

‫كورد له‌نێوان حوكمی زۆرینه‌و بنكه‌فراوانی به‌غدا‬ ‫ ئا‪ :‬محه‌مه‌د ره‌ئوف‬ ‫ئه‌گه‌رچی له‌خولی پێش���وی په‌رله‌ماندا‬ ‫له‌پێكهێنانی حكومه‌ت���دا عێراق ریكۆردی‬ ‫جیهان���ی ش���كاندو به‌زیاتر ل���ه‌ ‪ 280‬رۆژ‬ ‫حكومه‌ت پێكه���ات‪ ،‬به‌وپێیه‌ی حكومه‌تی‬ ‫پێش���و حكومه‌تی هاوبه‌ش���ی نیشتیمانی‬ ‫بو‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی لێكدانه‌وه‌و هه‌ڵوێس���تی‬ ‫نوێی ن���وری مالیكی چ���اوه‌ڕوان ناكرێت‬ ‫حكومه‌ت���ی داهات���وی عێ���راق حكومه‌تی‬ ‫هاوبه‌شی بێت‌و ته‌واوی هێزه‌كان به‌شداری‬ ‫تیادا بكه‌ن‪ ،‬به‌وپێیه‌ی له‌وتاری هه‌فتانه‌یدا‬ ‫ك���ه‌ ل���ه‌رۆژی ‪ 2014/5/7‬پێشكه‌ش���ی‬ ‫ك���رد نوری مالیك���ی رایگه‌یاند‪ ،‬له‌قۆناغی‌‬ ‫داهات���ودا عێراق پێویس���تی‌ به‌حكومه‌تی‌‬ ‫زۆرینه‌ی‌ سیاس���ی‌ هه‌یه‌و ئه‌وه‌ی‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫به‌ش���داری‌ بكات به‌خێربێت‪ ،‬ئه‌م وته‌یه‌ی‬ ‫مالیك���ی ئاماژه‌ی���ه‌ به‌وه‌ی ك���ه‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫خ���ۆی حكومه‌ت پێكبهێنێت‌و به‌ش���ێوه‌ی‬ ‫زۆرین���ه‌و نایه‌وێت حكومه‌تی هاوبه‌ش���ی‬ ‫نیش���تیمانی بێت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش چه‌ند جارێك‬ ‫له‌الیه‌ن س���ه‌ركرده‌كانی ده‌وڵه‌تی یاساوه‌‪،‬‬ ‫جه‌ختی له‌س���ه‌ر كراوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬پێكهاته‌ی‬ ‫ئه‌مجاری لیس���ته‌كان‌و ئه‌و كورس���یانه‌ی‬ ‫به‌ده‌س���تیانهێناوه‌ جیاوازه‌ له‌خولی رابردو‬ ‫به‌وپێیه‌ی لیستی ده‌وڵه‌تی یاسا زۆرینه‌ی‬ ‫ده‌نگه‌كان���ی به‌ده‌س���تهێناوه‌و ده‌یه‌وێ���ت‬ ‫شێوازو پێكهاته‌ی حكومه‌تی نوێی عێراق‬ ‫دیاری بكات‪ ،‬له‌كاتێكدا له‌خولی رابردو كه‌‬ ‫لیستی ده‌وڵه‌تی یاسا ‪ 89‬كورسی هه‌بوه‌و‬ ‫لیستی عێراقیه‌ ‪ 92‬كورسی به‌ده‌ستهێنابو‬ ‫به‌اڵم مالیك���ی ئاماده‌نه‌بو كورس���یه‌كه‌ی‬ ‫چۆڵب���كات‌و له‌رێگ���ه‌ی هاوپه‌یمانی���ه‌وه‌‬ ‫كورس���یه‌كه‌ی مس���ۆگه‌ر كرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌مجار‬ ‫هیچ هێزێك نیوه‌ی كورسیه‌كانی ده‌وڵه‌تی‬ ‫یاسای به‌ده‌س���تنه‌هێناوه‌ بۆیه‌ ئه‌سته‌مه‌‪،‬‬ ‫به‌ئاس���انی ده‌س���تبه‌رداری كورسیه‌كه‌ی‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ئوس���امه‌ نوجێف���ی س���ه‌رۆكی كوتله‌ی‬ ‫موته‌حیدون رایده‌گه‌یه‌نێ���ت‪ ،‬زۆرینه‌یه‌ك‬ ‫هه‌ی���ه‌ ك���ه‌ ده‌توانێ���ت له‌م���اوه‌ی چه‌ند‬ ‫هه‌فته‌یه‌كدا حكومه‌ت پێكبێنێت‌و سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانیش دیاریبكات‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌كوردی���ش هه‌رچه‌ن���ده‌‬ ‫هه‌ڵوێس���تی الیه‌نه‌كان جیاوازه‌ سه‌باره‌ت‬ ‫به‌حكومه‌ت���ی نوێی عێ���راق به‌وه‌ی پارتی‬ ‫له‌دژی‌ مالیكیه‌و له‌گه‌ڵ به‌ره‌ی س���وننه‌یه‌و‬ ‫یه‌كێتی���ش به‌ئاش���كرا له‌گ���ه‌ڵ ب���ه‌ره‌ی‬ ‫مالیكیدای���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ له‌ئارادایه‌‬ ‫كورد به‌به‌ره‌ی یه‌كگرت���و نه‌چێته‌ به‌غداو‬ ‫به‌حیزبی جیاواز به‌شدار بێت‪.‬‬ ‫شێوازی پێكهێنانی حكومه‌تی عێراق‬ ‫ش���ێوازو پێكهێنانی یاسایی حكومه‌تی‬ ‫عێراق له‌ده‌ستوری عێراقدا رونكراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌پێی ماده‌ی (‪)54‬ی ده‌س���توری عێراق‪،‬‬ ‫له‌یه‌ك���ه‌م هه‌ن���گاودا س���ه‌رۆك كۆم���ار‬ ‫بانگهێش���تی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران ده‌كات‬ ‫بۆ ئه‌نجامدانی دانیش���تن به‌فه‌رمایشتێكی‬ ‫كۆماری (مرسوم جمهوری ‪ 9‬له‌ماوه‌ی ‪15‬‬ ‫رۆژ له‌به‌رواری په‌سه‌ندكردنی ده‌رئه‌نجامی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی گش���تیه‌كاندا‪ ،‬دانیش���تنه‌كه‌‬ ‫به‌س���ه‌رۆكایه‌تی به‌ته‌مه‌نتری���ن ئه‌ن���دام‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬له‌ماده‌ی (‪)55‬دا هاتوه‌ له‌یه‌كه‌م‬ ‫دانیش���تنی خۆیدا سه‌رۆك‌و دواتر جێگری‬ ‫یه‌ك���ه‌م‌و دوه‌م هه‌ڵده‌بژێرێ���ت به‌زۆرینه‌ی‬ ‫ره‌های ئه‌ندامانی (‪.)1 + 50‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌زۆرتری���ن حاڵه‌ت���دا له‌یه‌كه‌م‬ ‫دانیشتندا لیسته‌كان له‌سه‌ر كاندیده‌كانیان‬ ‫ناگه‌نه‌ رێككه‌وتن‪ ،‬چونكه‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫كۆم���ارو په‌رله‌مان‌و حكومه‌ت پێویس���تی‬ ‫به‌ته‌واف���وق هه‌ی���ه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ وه‌ك له‌خولی‬ ‫راب���ردودا ك���راو دواتری���ش له‌په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تاندا ك���را چ���اوه‌ڕوان ده‌كرێ���ت‬ ‫دانیشتنی یه‌كه‌م به‌كراوه‌یی بهێڵرێت‪.‬‬ ‫دوات���ر ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران س���ه‌رۆكی‬ ‫كۆمار هه‌ڵده‌بژێرێت‪ ،‬به‌زۆرینه‌ی دو له‌سه‌ر‬ ‫سێ ‪2/3‬ی ده‌نگی ئه‌ندامانی واتا (‪)219‬‬ ‫ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆك وه‌زیران‌و‬ ‫راس���پاردنی بۆ پێكهێنانی كابینه‌ی نوێی‬ ‫حكوم���ه‌ت‪ ،‬وه‌ك له‌بڕگه‌ی یه‌كه‌می ماده‌ی‬ ‫‪76‬دا ئاماژه‌ی بۆ كراوه‌‪ ،‬س���ه‌رۆك كۆمار‬ ‫كاندیدی ئ���ه‌و فراكس���یۆنه‌ په‌رله‌مانیه‌ی‬ ‫زۆرتری���ن ئه‌ندامی هه‌یه‌ راده‌س���پێرێ بۆ‬ ‫پێكهێنانی ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیران له‌ماوه‌ی‬ ‫‪ 15‬رۆژ له‌به‌رواری هه‌ڵبژاردنی به‌س���ه‌رۆك‬ ‫كۆمار‪.‬‬ ‫له‌بڕگه‌ی دوه‌می م���اده‌ی ‪76‬دا هاتوه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیران���ی راس���پێردراو ن���اوی‬ ‫وه‌زیره‌كان���ی دیاری���ده‌كات له‌ماوه‌یه‌ك���ی‬ ‫دیاریكراو به‌مه‌رجێك له‌ ‪ 30‬رۆژ تێپه‌ڕنه‌كات‬ ‫له‌ب���ه‌رواری راس���پاردنیه‌وه‌‪ ،‬له‌بڕگ���ه‌ی‬ ‫چواره‌میش���دا هات���وه‌ ن���اوی یه‌كه‌یه‌كه‌ی‬

‫هه‌رچه‌نده‌ به‌رپرسانی یه‌كێتی ترسیان‬ ‫له‌به‌ته‌نها چونه‌ به‌غدا هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم روانینێك‬ ‫هه‌یه‌ به‌وه‌ی‪ ،‬ئه‌م شێوازی یه‌كگوتاریه‌ی‬ ‫كورد له‌به‌غدا زیانی هه‌بوه‌‬

‫وه‌زیره‌كان له‌به‌رده‌م ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌راندا‬ ‫ده‌نگی له‌س���ه‌ر ده‌درێت به‌زۆرینه‌ی ره‌ها‬ ‫(‪ )1 + 50‬په‌س���ه‌ند ده‌كرێت واته‌ ده‌نگی‬ ‫(‪ )165‬كورسی‪.‬‬ ‫به‌وپێی���ه‌ش هه‌ڵبژاردن���ی س���ه‌رۆك‌و‬ ‫جێگرانی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران به‌زۆرینه‌ی‬ ‫ره‌ه���ا ده‌بێ���ت‪ ،‬له‌یه‌ك���ه‌م دانیش���تنی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێن���ه‌ران‌و به‌اڵم هه‌ڵبژاردنی‬ ‫س���ه‌رۆك كۆمار به‌دو له‌سه‌ر سێ ده‌بێت‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‬ ‫به‌زۆرینه‌ی ره‌ها (‪ )1 + 50‬ده‌بێت‪.‬‬

‫ئاڕاسته‌ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ‌و‬ ‫یه‌كگرتو كه‌ پێكه‌وه‌ ‪ 16‬كورسیان هه‌یه‌‬ ‫ئه‌وان له‌گوتارو هه‌ڵوێستی پێشوتری‬ ‫یه‌كێتی‌و پارتی له‌به‌غدا نیگه‌رانن‌و داوای‬ ‫گۆڕینی ئه‌و ئاراسته‌یه‌ ده‌كه‌ن‬

‫سیناریۆكانی پێكهێنانی حكومه‌ت‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌و دیوه‌ی پرس���ه‌كه‌ وه‌ربگیرێت‬ ‫كه‌ ئه‌مجاره‌ حكومه‌ت���ی زۆرینه‌ پێكدێت‌و‬ ‫لیستی زۆرینه‌ كابینه‌ی نوێ پێكدێنێت‪ ،‬له‌و‬ ‫روه‌وه‌و پێكهێنانی حكومه‌ت ئاسانده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر ئه‌و دیوه‌ی تری لێكبدرێته‌وه‌ ئه‌توانێت (‪ )165‬كورس���یه‌كه‌ مس���ۆگه‌ر‬ ‫ك���ه‌ هیچ هێزێك نه‌یتوانیوه‌ زۆرینه‌ی ره‌ها بكات‌و حكومه‌ت پێكبهێنێت‪.‬‬ ‫(‪)1 + 50‬ی ده‌نگه‌كان به‌ده‌ستبهێنێت واتا‬ ‫سیناریۆی دوه‌م‪:‬‬ ‫(‪ )165‬كه‌ پێویستی پێكهێنانی حكومه‌ته‌‬ ‫پێكهێنانی هاوپه‌یمانێتیه‌ك كه‌ ته‌واوی‬ ‫بۆیه‌ كۆكردن���ه‌وه‌ی ئ���ه‌و ده‌نگانه‌ هه‌روا‬ ‫ئاسان نابێت‌و له‌و روه‌ش���ه‌وه‌ پێكهێنانی ئه‌و الیه‌نانه‌ ده‌گرێته‌وه‌ دژایه‌تی س���ێباره‌‬ ‫حكوم���ه‌ت دواده‌كه‌وێت‌و چه‌ن���د مانگێك كاندیدكردن���ه‌وه‌ی ن���وری مالیكی���ن ب���ۆ‬ ‫پۆس���تی س���ه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‪،‬‬ ‫ده‌خایه‌نێت‪.‬‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی ئوس���امه‌ نوجێفی س���ه‌رۆكی‬ ‫كوتله‌ی موته‌حیدون‪ ،‬پێیوایه‌‪ ،‬زۆرینه‌یه‌ك‬ ‫سیناریۆی یه‌كه‌م‪:‬‬ ‫له‌هه‌مو حاڵه‌تێكدا لیستی ده‌وڵه‌تی یاسا هه‌یه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی لیستی ده‌وڵه‌تی یاسای‬ ‫له‌هه‌وڵی پێكهێنانی حكومه‌تی زۆرینه‌دایه‌و نوری مالیكی كه‌ ده‌توانێت له‌ماوه‌ی چه‌ند‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت ده‌نگی لیس���ته‌كانی تر به‌الی هه‌فته‌یه‌كدا حكومه‌ت پێكبێنێت‌و سه‌رۆك‬ ‫خۆیدا رابكێشێت‪ ،‬ئه‌ویش له‌دو ئه‌گه‌ردا‪ :‬وه‌زیرانیش دیاری بكات‪.‬‬ ‫حكومه‌تی زۆرینه‌ له‌س���ه‌ر بنه‌مای ماڵی‬ ‫ش���یعی كه‌ ئه‌وانیش خۆی���ان ده‌بیننه‌وه‌ ئه‌ویش له‌دو ئه‌گه‌ردا ده‌توانێت حكومه‌ت‬ ‫پێكبهێنێت‪:‬‬ ‫له‌(لیس���تی ده‌وڵه‌تی یاس���ا مالیكی ‪92‬‬ ‫پێكهێنانی هاوپه‌یمانێتیه‌ك له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫كورسی‪ ،‬لیستی سه‌دریه‌كان ‪ 34‬كورسی‪،‬‬ ‫لیستی مواتنی حه‌كیم ‪ ،29‬لیستی فه‌زیله‌ ده‌وڵه‌تی یاسای نوری مالیكی كه‌ پێكدێن‬ ‫‪ ،6‬لیستی ئیسالحی جه‌عفه‌ری ‪ 6‬كورسی‪ ،‬له‌ (كورد ‪ 62‬كورس���ی‪ ،‬سه‌دریه‌كان ‪34‬‬ ‫به‌هه‌مویان ده‌كاته‌ (‪ )167‬كورس���ی واتا كورس���ی‪ ،‬لیس���تی مواتن���ی حه‌كیم ‪29‬‬ ‫زیاتره‌ له‌(‪ )1 + 50‬كه‌ (‪ )165‬كورس���یه‌‪ ،‬كورسی‪ ،‬لیس���تی موته‌حیدونی نوجه‌یفی‬ ‫به‌وپێیه‌ش الیه‌نه‌ شیعه‌كان ئه‌گه‌ر ده‌وڵه‌تی ‪ 23‬كورسی‪ ،‬هاوپه‌یمانی وه‌ته‌نیه‌ی عه‌الوی‬ ‫ئێران فشار له‌سه‌ریان بكات بۆ یه‌كگرتنیان ‪ 21‬كورسی‪ ،‬هاوپه‌یمانی دیاله‌ ‪ 6‬كورسی‬ ‫كه‌ به‌هه‌مویان ده‌كاته‌ (‪ )173‬كورس���ی‌و‬ ‫ئه‌توانن پێكه‌وه‌ حكومه‌ت پێكبهێنن‪.‬‬ ‫حكومه‌ت���ی زۆرین���ه‌ له‌س���ه‌ر بنه‌مای به‌ئاسانی ده‌توانن كابینه‌ی نوێی حكومه‌ت‬ ‫هاوپه‌یمانێتی الیه‌نه‌كان كه‌ مالیكی هه‌وڵی پێكبهێنن‪.‬‬ ‫له‌ئه‌گ���ه‌ری دوه‌مدا ته‌واوی لیس���ته‌كان‬ ‫بۆ ده‌دات‪ ،‬ئه‌وانیش (لیستی ده‌وڵه‌تی یاسا‬ ‫مالیكی ‪ 92‬كورس���ی‪ ،‬یه‌كێتی نیشتیمانی به‌لیس���تی ده‌وڵه‌تی یاساشه‌وه‌ حكومه‌تی‬ ‫كوردستان ‪ 21‬كورسی‪ ،‬هاوپه‌یمانی عه‌ره‌بی بنكه‌ف���راوان پێكدێنن‌و تیای���دا كاندیدی‬ ‫(موتڵه‌گ) ‪ 10‬كورس���ی‪ ،‬لیستی فه‌زیله‌ ‪ 6‬س���ه‌رۆكی حكومه‌ت له‌لیس���تی ده‌وڵه‌تی‬ ‫كورسی‪ ،‬لیستی ئیس�ل�احی جه‌عفه‌ری ‪ 6‬یاس���ا ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم نوری مالیكی نه‌بێت‪،‬‬ ‫كورس���ی‪ ،‬له‌گه‌ڵ چه‌ند لیس���تێكی بچوك به‌وپێیه‌ی لیس���تی ده‌وڵه‌تی یاسا له‌گه‌ڵ‬

‫ئه‌وه‌ی سوره‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی لیسته‌كه‌ی‬ ‫مافی به‌ده‌س���تهێنانی پۆس���تی سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی هه‌یه‌و تاكه‌ كاندیدیش���یان نوری‬ ‫مالیكیه‌‪ ،‬به‌وه‌ی له‌هه‌ڵبژاردنی ‪2010/3/7‬‬ ‫لیس���ته‌كه‌ی له‌پله‌ی دوه‌مداب���و پێداگری‬ ‫له‌س���ه‌ر مان���ه‌وه‌ی له‌پۆس���ته‌كه‌یدا كردو‬ ‫مای���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێس���تادا لیس���ته‌كه‌ی‬ ‫له‌پل���ه‌ی یه‌كه‌مدای���ه‌و به‌رێژه‌یه‌ك���ی زۆر‬ ‫له‌پێ���ش ركابه‌ره‌كانیه‌وه‌یه‌ت���ی هه‌ربۆیه‌‬ ‫ئه‌س���ته‌مه‌ ده‌س���ت له‌پۆس���تی سه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌ت هه‌ڵگرێ‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌كرێت له‌ژێر‬ ‫فش���اره‌كاندا ده‌وڵه‌تی یاس���ا ناچاربكرێت‬ ‫كه‌سێكی دیكه‌ له‌بری مالیكی كاندید بكات‬ ‫بۆ پۆستی سه‌رۆكی حكومه‌ت‪.‬‬ ‫كورد له‌به‌غدا‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌هه‌ڵوێس���تی الیه‌ن���ی‬ ‫كوردی ب���ۆ به‌ش���داریكردن له‌پێكهێنانی‬ ‫حكومه‌ت���ی نوێی عێراق‪ ،‬كه‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫ئاماژه‌ سه‌ره‌تاییه‌كان ئه‌وه‌ ده‌خه‌نه‌رو كه‌‬ ‫به‌س���ه‌ر چه‌ند هه‌ڵوێس���ت‌و ئاراسته‌یه‌كدا ‬ ‫دابه‌شبون‪:‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ :‬كورد جیاواز له‌راب���ردو بچێته‌‬ ‫به‌غ���دا به‌حزبی به‌ش���داری ب���كات نه‌ك‬ ‫له‌یه‌ك به‌ره‌ی یه‌كگرتودا‪ ،‬كه‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان‪ ،‬ئاراسته‌ی‬ ‫كاركردن���ی نزیك���ه‌ له‌ن���وری مالیك���ی‌و‬ ‫پێش���تریش به‌رپرس���انی ده‌وڵه‌تی یاسا‬ ‫ئاماژه‌ی���ان به‌وه‌كرد كه‌ له‌گ���ه‌ڵ یه‌كێتی‬ ‫رێككه‌وت���ون‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ به‌رپرس���انی‬ ‫یه‌كێتی ترس���یان له‌به‌ته‌نه���ا چونه‌ به‌غدا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم روانینێك هه‌یه‌ به‌وه‌ی‪ ،‬ئه‌م‬ ‫شێوازی یه‌كگوتاریه‌ی كورد له‌به‌غدا زیانی‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ب���ۆ نمونه‌ یه‌كێتی به‌ته‌نها‬

‫به‌ش���داربێت له‌حكومه‌ت���ی‌ عێ���راق ئه‌وه‌‬ ‫یه‌كێتی به‌رپرس ده‌بێت له‌جێبه‌جێكردنی‬ ‫م���اده‌ی ‪‌140‬و مه‌س���ه‌له‌ی پێش���مه‌رگه‌و‬ ‫بودجه‌ ناچاره‌ شه‌ڕی له‌سه‌ر بكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ئێستادا كه‌س نازانێت كێ به‌رپرسه‌ له‌و‬ ‫دۆسێیه‌‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ :‬ته‌واوی هێزه‌ كوردیه‌كان پێكه‌وه‌‬ ‫به‌شداری بكه‌ن‪ ،‬له‌حكومه‌تی نوێی عێراق‌و‬ ‫پۆستی سه‌رۆك كۆمار بۆ كورد مسۆگه‌رتر‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌مه‌ی���ان الی زۆربه‌ی هێزه‌‬ ‫براوه‌كان���ی ك���ورد واری���ده‌‪ .‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌و پارتی هه‌ڵوێس���تیان به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌هێزه‌كانی عێراق جیاوازه‌‪ ،‬پارتی له‌گه‌ڵ‬ ‫ب���ه‌ره‌ی دژه‌ مالیكی���ه‌و یه‌كێتیش له‌گه‌ڵ‬ ‫مالیكیه‌‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬ئاراسته‌ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتو كه‌ پێكه‌وه‌ ‪ 16‬كورسیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وان له‌گوتارو هه‌ڵوێستی پێشوتری‬ ‫یه‌كێتی‌و پارت���ی له‌به‌غدا نیگه‌رانن‌و داوای‬ ‫گۆڕینی ئه‌و ئاراسته‌یه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬نه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئاراسته‌ی یه‌كێتیدان بۆ پشتیوانی مالیكی‬ ‫نه‌ بارزانیش له‌گه‌ڵ به‌ره‌ی سوننیدا‪ .‬‬ ‫پێكهێنانی حكومه‌ت به‌پێی كورسی‬ ‫لیسته‌كان‬ ‫پێكهێنانی حكومه‌ت���ی نوێی عێراق كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌نجومه‌ن���ی نوێنه‌رانی عێراقه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵده‌بژێردێ���ت پێویس���تی به‌زۆرین���ه‌ی‬ ‫ئه‌های ئه‌ندامانی په‌رله‌مان هه‌یه‌ واتا (‪50‬‬ ‫‪ ،)1 +‬به‌وپێیه‌ش له‌كۆی (‪ )328‬ئه‌ندامی‬ ‫په‌رله‌مان���ی عێ���راق هه‌ر هێزێ���ك ده‌نگی‬ ‫(‪ )165‬ئه‌ن���دام مس���ۆگه‌ربكات ده‌توانێت‬ ‫حكومه‌ت پێكبهێنێت‪.‬‬

‫سیناریۆی یه‌كه‌م‪:‬‬ ‫لیستی ده‌وڵه‌تی یاسا ‪ 92‬كورسی (نوری‬ ‫مالیكی) ‪ +‬یه‌كێتی نیتشیمانی كوردستان‬ ‫‪ 21‬كورس���ی ‪ +‬هاوپه‌یمان���ی عه‌ره‌ب���ی‬ ‫(موتڵه‌گ) ‪ 10‬كورسی ‪ +‬لیستی فه‌زیله‌ ‪6‬‬ ‫كورس���ی ‪ +‬لیستی ئیسالحی جه‌عفه‌ری ‪6‬‬ ‫كورس���ی ‪ +‬له‌گه‌ڵ چه‌ند لیستێكی بچوك‬ ‫= ‪ 165‬كورسی حكومه‌تی نوێی عێراق‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م هێزان���ه‌ ئه‌توان���ن پۆس���ته‌كانی‬ ‫(س���ه‌رۆكی وه‌زیران (مالیكی) پارله‌مانی‬ ‫عێ���راق‌و س���ه‌رۆكی كۆم���ار (یه‌كێتی)‪،‬‬ ‫مسۆگه‌ر بكه‌ن‪.‬‬ ‫سیناریۆی دوه‌م‪:‬‬ ‫لیس���تی س���ه‌دری ‪ 34‬كورس���ی ‪ +‬‬ ‫هاوپه‌یمان���ی مواتن (عه‌م���ار حه‌كیم) ‪29‬‬ ‫كورس���ی ‪ +‬موته‌حی���دون (نوجێفی) ‪23‬‬ ‫كورسی ‪ +‬هاوپه‌یمانی وه‌ته‌نیه‌ (عه‌الوی)‬ ‫‪ 21‬كورس���ی ‪ +‬كورد ‪ 62‬كورسی = ‪169‬‬ ‫كورسی حكومه‌تی عێراق‪.‬‬ ‫به‌وپێی���ه‌ش س���ه‌رۆك وه‌زی���ران ب���ۆ‬ ‫لیس���ته‌كه‌ی عه‌مار حه‌كیم یان س���ه‌در ‪+‬‬ ‫په‌رله‌مان بۆ لیسته‌كه‌ی نوجێفی ‪ +‬سه‌رۆك‬ ‫كۆماریش بۆ كورد‪.‬‬ ‫سیناریۆی سێیه‌م‪:‬‬ ‫ته‌واوی هێزه‌ براوه‌كان به‌شداری حكومه‌ت‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‌و هه‌ر هێزه‌و به‌پێ���ی به‌ركه‌وتنی‬ ‫هه‌ڵبژاردن (استحقاقی انتخابی) پۆستیان‬ ‫پێده‌درێت‌و به‌سیس���تمی خاڵ پۆسته‌كان‬ ‫داب���ه‌ش ده‌كه‌ن‪ .‬به‌اڵم س���ه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫بۆ ش���یعه‌ (مالیكی یان كه‌س���ێكی دیكه‌‬ ‫له‌لیس���تی ده‌وڵه‌تی یاسا) سه‌رۆك كۆمار‬ ‫بۆ كورد‪ ،‬س���ه‌رۆكی په‌رله‌مان بۆ سونن ‌ه‬ ‫(نوجه‌یفی)‪ .‬‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )431‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/6/3‬‬

‫‪5‬‬

‫بۆچی‌ دۆسیه‌ی‌ تیرۆركردن ‌ی كاو ‌ه گه‌رمیان ‌ی بێده‌نگه‌ ‌ی لێكرا؟‬

‫"متمانه‌م به‌دادگاكان نییه‌ ئه‌وانه‌ ئاشكرابكه‌ن له‌پشت ئه‌م تیرۆركردنه‌وه‌ن"‬ ‫س���ه‌ردانی‌ هه‌ولێر بكه‌ین‌و شته‌كانمان موراجه‌ع���ه‌ی‌ دادگای‌ ته‌میزی‌ كردوه‌‌و مه‌سه‌له‌كه‌ ته‌نها بۆ راگه‌یاندنه‌"‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫پارێ���زه‌ری‌ دۆس���یه‌كه‌ی‌ كاو‌ه‬ ‫زیاتر بۆ رونده‌بێت���ه‌وه‌‌و داوا ده‌كه‌ین هێش���تا ئیزباره‌ك���ه‌ی‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫هه‌ر ل���ه‌دادگای‌ ته‌میز بوه‌و پێیانوتوه‌ گه‌رمیان���ی‌ له‌هه‌ولێ���ر‪ ،‬گرنگی‌ بردنی‌‬ ‫دادگا ده‌ستوبردی‌ تێدا بكات"‪.‬‬ ‫له‌وه‌ته‌ی‌ به‌بڕیاری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ناوبراو به‌نائومێدییه‌وه‌ وتی‌ "گرفته‌كه‌ ك���ه‌ چاوه‌ڕوانی‌ چوار دۆس���یه‌ ده‌كه‌ن ئه‌م ئیزباره‌یه‌ش���ی‌ بۆ دادگای‌ ته‌میز‬ ‫هه‌رێم دۆسیه‌ی‌ تیرۆركردنه‌كه‌ی‌ كاوه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ئێستا كه‌س گوێمان لێناگرێت‪ ،‬تا پێك���ه‌وه‌ بینێرن بۆ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ له‌هه‌ولێ���ر ل���ه‌وه‌دا بینی‌ ك���ه‌ "دادگا‬ ‫گه‌رمیانی‌ براوه‌ته‌ دادگای‌ ته‌میز‬ ‫له‌گه‌رمی���ان هه‌س���ت بك���ه‌ن چاویان‬ ‫توشی‌ نائومێدیی‌ له‌م ده‌سه‌اڵته‌ بوین هه‌رێم"‪.‬‬ ‫له‌هه‌ولێر‪ ،‬بێده‌نگی‌‌و كپكردنێكی‌‬ ‫ئه‌و وتی‌ "به‌بڕیاری‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ له‌سه‌ره‌‌و ئه‌و دۆسیه‌یه‌ براوه‌ته‌ ئه‌وێ‌‌و‬ ‫ك���ه‌ ده‌س���ه‌اڵت نیی���ه‌‪ ،‬حكومه‌تێكی‌‬ ‫ئاشكراو شاراوه‌ له‌م مه‌سه‌له‌یه‌دا‬ ‫كاربه‌ڕێك���ه‌ره‌‌و ئیش���ه‌كانی‌ له‌ب���ه‌ر هه‌رێم‪ ،‬دادگای‌ ته‌میز داوای‌ ئیزباره‌كه‌ی‌ بینراوه‌و چاوی‌ كه‌س���ی‌ تری‌ له‌سه‌ره‌و‬ ‫به‌دیده‌كرێت‪ ،‬كه‌سوكاره‌كه‌ی‌‬ ‫ناڕوات‪ ،‬توشی‌ نائومێدیی‌ بوین له‌وه‌ی‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌ كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا رۆش���توه‌ته‌ الی‌ الیه‌نێكی‌ به‌رزتر له‌و‬ ‫ده‌ڵێن "له‌كاتی‌ ئه‌و بڕیاره‌وه‌ تا‬ ‫روه‌وه‌ باشه‌"‪.‬‬ ‫هیچ لێكۆڵین���ه‌وه‌و به‌دواداچونێك بۆ هیچ‬ ‫ئێستا لێكۆڵینه‌وه‌ له‌كه‌یسه‌كه‌یدا‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌ش���ی‌ ره‌تك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌دواداچ���ون‌و گۆڕانكاریی���ه‌ك له‌و‬ ‫كه‌یسه‌كه‌ی‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌ ناكرێت"‪.‬‬ ‫نه‌كراوه‌"‪ ،‬پارێزه‌ری‌ دۆسیه‌كه‌ی‌‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ ك���رد كه‌ دۆسیه‌یه‌دا نه‌بوه‌‪ ،‬ته‌نها ئه‌و جاره‌ی‌ كه‌ دۆسیه‌ی‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌ رو له‌فه‌رامۆشی‬ ‫كاوه‌ گه‌رمیانیش له‌هه‌ولێر ده‌ڵێت‬ ‫وێ���ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ ئێس���تا پێن���ج كه‌س كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ چون بۆ الی‌ بارزانی‌‪ ،‬بێت‌و هۆكاری‌ ئه‌مه‌ش���ی‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫"به‌حوكمی‌ ئه‌زمونی‌ خۆم له‌گه‌ڵ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر تیرۆركردنی‌ كاوه‌ له‌زیندانن‪ ،‬س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم پێشنیاریانكردوه‌ گه‌ڕان���ده‌وه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ "چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫دادگاكانی‌ كوردستان كه‌ سه‌ربه‌خۆ‬ ‫چه‌ن���د كه‌س���ێكیش ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ كه‌ دۆس���یه‌كه‌ بهێن���ن‌و بیبینن بزانن بڕیار‌و رای‌ دادوه‌ران ده‌كه‌ن‌و كه‌یسه‌كه‌‬ ‫نین‪ ،‬به‌ئه‌نجامی‌ ئه‌م دۆسیه‌یه‌‬ ‫له‌و قۆناغه‌دایه‌ ئێستا"‪.‬‬ ‫گه‌شبین نیم"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ش���ی‌ نه‌ش���ارده‌وه‌‬ ‫به‌حوكمی‌ ئه‌زم���ون‌و كاركردنی‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫كاروان به‌نیگه‌ران���ی‌‌و نائومێدییه‌وه‌‬ ‫دادگاكانی‌ هه‌رێم‌و به‌س���ه‌رنجدان له‌و‬ ‫له‌دۆس���یه‌ی‌ كاوه‌ گه‌رمیان���ی‌ ب���رای‌‬ ‫دۆسێیانه‌ی‌ هاوش���ێوه‌ی‌ دۆسیه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌دوێت‪ ،‬ئ���ه‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫كاوه‌ گه‌رمیانی���ن‪ ،‬گه‌ش���بین نه‌بێت‪،‬‬ ‫"متمانه‌یان به‌ده‌سه‌اڵت نییه‌"‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌و وتی‌ "به‌حوكمی‌ ئه‌زمون‌و زانیاری‌‬ ‫پێش���تر بینیویانه‌ ك���ه‌ رۆژنامه‌نوس‬ ‫خۆم له‌م جۆره‌ دۆس���ێیانه‌دا گه‌شبین‬ ‫تیرۆركراوه‌و كه‌یسه‌كه‌ی‌ به‌دواداچونی‌‬ ‫نیم‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ ده‌یبینم ئه‌وانه‌ی‌ كه‌‬ ‫بۆ نه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ده‌س���ه‌اڵتێكی‌‬ ‫تۆمه‌تبارن‌و داواكراون هه‌مویان دیارن‬ ‫به‌مجۆره‌ چاوه‌ڕوانی‌ ئه‌وه‌ی‌ لێناكرێت‬ ‫كێ���ن‪ ،‬دادگاش ده‌زانێ‌‌و ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫كه‌ بكوژی‌ راسته‌قینه‌ بدۆزێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫جێبه‌جێكردنی���ش ده‌زانێ���ت ئ���ه‌و‬ ‫وتیش���ی‌ "تا ئێس���تا پێن���ج كه‌س‬ ‫كه‌س���انه‌ی‌ ده‌گیرێن كێن‌و ئه‌وانه‌شی‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و كه‌یسه‌ ده‌س���تگیركراون‌و‬ ‫ناگیرێن كێن‌و بۆچی‌ ناگیرێن"‪.‬‬ ‫له‌زیندانی‌ گه‌رمیانن‪ ،‬ئێمه‌ش له‌ئێستادا‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌ڕوی‌ ئه‌زمونی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫فشارناكه‌ین‪ ،‬ئێس���تا حكومه‌ت بونی‌‬ ‫خۆم���ه‌وه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ دادگاكان���ی‌ هه‌رێم‬ ‫نییه‌‪ ،‬له‌م كاته‌دا له‌وه‌ ده‌ترسین ئه‌گه‌ر زیندانن‌و هێش���تا ده‌س���تگیرنه‌كراون‪ ،‬رێوشوێنه‌كان چۆنه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ م���ن بزانم‌و له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ سه‌ربه‌خۆنین زۆر متمانه‌م‬ ‫تاوانباره‌كان بهێنرێن���ه‌ به‌رده‌م دادگا ئ���ه‌و وت���ی‌ "تاوانب���اره‌كان‌و ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ئازادبكرێن‪ ،‬بۆیه‌ چاوه‌ڕوانی‌ پێكهێنانی‌ له‌زیندان���ن چه‌ندینج���ار خه‌ڵكی���ان قس���ه‌م له‌گه‌ڵ‌ كه‌سوكاری‌ كاوه‌دا كرد ب���ه‌وه‌ نیی���ه‌ ئه‌وانه‌ی‌ له‌پش���ت ئه‌م‬ ‫حكومه‌تی���ن‪ ،‬ت���ا ئ���ه‌م دادوه‌رانه‌ی‌ ناردوه‌ بۆ الم���ان‌و ده‌یانه‌وێ‌ له‌ڕێگه‌ی‌ وتم خۆتان ده‌تانه‌وێت ئه‌و دۆس���یه‌یه‌ تیرۆركردنه‌وه‌ن ئاش���كرابكرێن‪ ،‬چه‌ند‬ ‫له‌گه‌رمیانن نه‌توانن یاری‌ به‌كه‌یسه‌كه‌ س���وڵحی‌ عه‌ش���ایه‌رییه‌وه‌ دۆسیه‌كه‌ بگوازنه‌وه‌‪ ،‬وتیان نه‌خێر سه‌رۆكایه‌تی‌ س���كااڵ كراوه‌و داواك���راون‌و دیاره‌ كێ‌‬ ‫دابخه‌ین‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێمه‌ بڕیارمانداوه‌ كه‌ هه‌رێ���م خ���ۆی‌ داوایكردوه‌و له‌س���ه‌ر ده‌گیرێ‌‌و كێ‌ ناگیرێ‌‪ ،‬راسته‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ناوب���راو به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د به‌سوڵحی‌ عه‌شایه‌ریی‌ ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌ داوای‌ ئه‌وان دۆس���یه‌كه‌یان بۆ ناردوه‌‪ .‬گی���راون تاوانبارن‪ ،‬به‌اڵم تا ئێس���تا‬ ‫ی كه‌‬ ‫ك���ه‌ "دادوه‌ران���ی‌ ك���ه‌الرو ده‌زگای‌ یه‌كالنه‌كه‌ینه‌وه‌‌و با دادگا بڕیاربدات"‪ .‬به‌بڕوای‌ من ئه‌م���ه‌ هیچ كاریگه‌ریه‌كی‌ تاوانب���اری‌ راس���ته‌قینه‌‌و ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ناوب���راو گله‌ی���ی‌‌و گازن���ده‌ی‌ خۆی‌ نابێ���ت ل���ه‌ڕوی‌ قانونیی���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ ناردوه‌ بۆ تیرۆركردنی‌‬ ‫ئاسایشی‌ كه‌الر له‌ئێس���تا هیچ جۆره‌‬ ‫ئاڕاسته‌ی‌ رۆژنامه‌نوسان‌و رۆشنبیرانیش سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم هیچ ده‌سه‌اڵتێكی‌ كاوه‌ گه‌رمیان���ی‌ ئاش���كرانه‌كراوه‌و‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك له‌كه‌یسه‌كه‌ ناكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی كوشتنی‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌ نییه‌و ناتوانێت هیچ���ی‌ له‌گه‌ڵدا بكات ده‌س���تگیرنه‌كراوه‌‪ ،‬ئێمه‌ش ئامانجمان‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ئه‌م كه‌یسه‌ ئێستا له‌دادگای‌ كرد كه‌ دوا ‌‬ ‫ته‌میزی‌ هه‌رێمه‌ له‌هه‌ولێر‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌م زۆر به‌گه‌رمی���ه‌وه‌ هاتنه‌پێ���ش‪ ،‬له‌ڕوی‌ قانونه‌وه‌‪ ،‬م���ن تێناگه‌م بۆچی‌ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و كه‌سه‌ بدۆزینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫كاوه‌ گه‌رمیانی‌ سه‌رنوسه‌ری‌ گۆڤاری‌‬ ‫كه‌یسه‌ به‌دواداچون‌و لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ تێدا كه‌چی‌ ئێس���تا ئه‌وانیش بێده‌نگبون‌و داوایانك���ردوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر گومانت له‌دادگا‬ ‫بكرێ���ت كه‌ كۆمه‌ڵێ���ك زانیاری‌ وردی‌ پاشه‌كش���ه‌یانكردوه‌‌و خه‌ریك���ه‌ ئ���ه‌و هه‌ی���ه‌‌و ناتوانێ���ت ئیجرائ���ات بكات‪ ،‬رایه‌ڵ‌‌و په‌یامنێ���ری‌ رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌توانێ���ت بیگوازنه‌وه‌و ئیحاله‌ی‌ له‌گه‌رمی���ان‪ ،‬كۆتایی‌ س���اڵی‌ رابردوو‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬زانیاری‌ ترمان ده‌ستده‌كه‌وێت كه‌یسه‌ له‌بیرده‌چێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دادگایه‌ك���ی‌ ت���ری‌ بكه‌ن ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌الیه‌ن چه‌ن���د چه‌كدارێك���ه‌وه‌ له‌ناو‬ ‫بۆ دۆزینه‌وه‌ی‌ ئه‌و كه‌س���ه‌ی‌ له‌پشت‬ ‫له‌هه‌ولێ���ر م���اوه‌ی‌ چه‌ن���د رۆژێكه‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‌ زیاتر‌و باش���تری‌ تێدا ماڵ���ی‌ خۆیاندا درایه‌ به‌ر ده‌س���تڕێژی‌‬ ‫تاوانه‌كه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫گولله‌و ده‌س���تبه‌جێ گیانی له‌ده‌ستدا‪،‬‬ ‫وتیشی‌ "تا ئێستا له‌دادگای‌ ته‌میزی‌ پارێزه‌ر عه‌لی‌ ئیبراهیم ئه‌مین‪ ،‬ئه‌ركی‌ بكرێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ ك���رد كه‌ تیرۆركردنی‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌ ناڕه‌زاییه‌كی‌‬ ‫هه‌ولێ���ر ئیش���ی‌ له‌س���ه‌ر نه‌ك���راوه‌‪ ،‬به‌دواداچونی‌ كه‌یس���ی‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌دا دایانناوه‌‪ ،‬دو كه‌یس���ی‌ تر له‌ئه‌س���تۆگرتوه‌‪ ،‬ناوب���راو به‌ئاوێنه‌ی‌ "گرتنه‌ب���ه‌ری‌ ئ���ه‌م رێوش���وێنه‌ هه‌ر زۆری‌ له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان به‌دوای‌‬ ‫له‌پێش���ی‌ بوه‌‪ ،‬به‌نیازین ئه‌م هه‌فته‌یه‌ راگه‌یاند كه‌ "هه‌فته‌یه‌ك پێش ئێس���تا ته‌نها دڵنه‌واییه‌كه‌ بۆ كه‌سوكاره‌كه‌ی‌‌و خۆیدا هێنا‪.‬‬

‫ی هیچ‬ ‫ی بوین ل���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی نائومێدی ‌‬ ‫توش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌و به‌دواداچونێك بۆ كه‌یسه‌كه‌ ‌‬ ‫كاو‌ه گه‌رمیانی‌ ناكرێت‬

‫كاوه‌ گه‌رمیانی‬

‫"كورد تا خاوه‌نی‌ لۆبی‌ نه‌بێت له‌ئه‌وروپا هیچ ‌ی پێناكرێت"‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مانی‌ ئه‌وروپادا‬ ‫ی‬ ‫ی راستڕه‌وی‌ به‌ره‌ ‌‬ ‫ی حزب ‌‬ ‫بردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫میللی‌ له‌فه‌ره‌نسا ئه‌وروپای‌ توش ‌‬ ‫"شۆك‌و بومه‌له‌رزه‌" كرد‪ ،‬هیچ‬ ‫ی‬ ‫ی رێژه‌ی‌ ته‌واو ‌‬ ‫كوردێك نه‌یانتوان ‌‬ ‫ده‌نگه‌كان به‌ده‌ستبهێنن بۆ بون‬ ‫ی‬ ‫به‌ئه‌ندام‪ ،‬ئه‌ندامێكی‌ یه‌ده‌ك ‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ سویدیش ده‌ڵێت‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان رۆڵێك ‌‬ ‫"حزبه‌كان ‌‬ ‫خراپیان بینی‌ له‌وه‌ی‌ هیچ كوردێك‬ ‫ئه‌ندامێتی‌ په‌رله‌مانی‌ ئه‌وروپا‬ ‫نه‌باته‌وه‌"‪.‬‬

‫كوردۆ باکسی‬

‫ئاڕاس���ته‌كردنی‌ دانیش���توانی‌ ك���ورد‬ ‫ی‬ ‫له‌ئه‌وروپ���ا بۆ ده‌نگ���دان به‌كاندیدێك ‌‬ ‫دیاریكراو"‪.‬‬ ‫ی "ه���ۆكاری‌ دیك���ه‌ش بۆ‬ ‫ئ���ه‌و وت ‌‬ ‫كوردێك نه‌یبرده‌وه‌‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه دو پاڵێوراوی به‌ڕه‌چه‌ڵه‌ك س���ه‌ركه‌وتنی‌ كورد له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا‬ ‫ی ن���او حزب ‌ه‬ ‫ك���ورد بون���ه‌ ئه‌ندام���ی جێگ���ره‌وه‌ی هه‌ن‪ ،‬له‌وان���ه‌ كورده‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌وروپا له‌ناو خۆیاندا‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی���ی س���وید له‌په‌رله‌مان���ی سیاس���یه‌كان ‌‬ ‫ئه‌وروپا ك��� ‌ه ئه‌وانیش ئه‌ڤین ئینجیری كۆكنین بۆ ئ���ه‌وه‌ی كوردێك ده‌ربچێت‬ ‫سۆس���یالدیموكرات‌و كوردۆ باكس���یی ه���ه‌ر حزب���ه‌و كاندیدی خ���ۆی هه‌یه‌‌و‬ ‫پارتیی ژینگه‌ بون‪ ،‬به‌اڵم هیچ كوردێك داب���ه‌ش‌و په‌رت‌و باڵو ب���ون‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تانیش كاریگه‌ری ‌‬ ‫ی ته‌واوی‌ به‌ده‌س���تنه‌هێنا بۆ بون حزبه‌كان ‌‬ ‫ده‌نگ ‌‬ ‫ی ملمالنێكانی‬ ‫خراپی���ان هه‌ی ‌ه ل���ه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانی‌ ئه‌وروپا‪.‬‬ ‫ی خۆیان له‌كوردستانه‌وه‌ گواستۆته‌وه‌ بۆ‬ ‫ی یه‌ده‌ك ‌‬ ‫رێبوار حه‌س���ه‌ن ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی ئه‌وروپا"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانی‌ س���وید سه‌باره‌ت به‌هۆكار ‌‬ ‫ی زۆری‌ كورد‬ ‫ی "ژماره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هی���چ كوردێ���ك له‌هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی كاریان‬ ‫ی له‌ئه‌وروپ���ا هه‌ن گه‌ر به‌باش��� ‌‬ ‫ی ئه‌وروپ���ادا س���ه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌س���تنه‌هێنا‪ ،‬به‌ئاوێن��� ‌هی‌ راگه‌یاند له‌سه‌ربكرێت‪ ،‬كورد ده‌توانێت به‌ئاسان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بنێرێته‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫كه‌ "به‌ر له‌هه‌ر ش���تێك په‌یوه‌ندی‌ به‌و زیاد له‌نوێنه‌رێك��� ‌‬ ‫خاڵه‌وه‌ هه‌ی ‌ه ك ‌ه له‌ئه‌وروپادا تا ئێستاش ئه‌وروپاوه‌"‪.‬‬ ‫ی كوردیش‬ ‫ی بون ‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌گرنگی ‌‬ ‫كورد لۆبی نیی���ه‌‪ ،‬ده‌زگایه‌ك نیی ‌ه بۆ‬ ‫جواڵندنی خه‌ڵك���ی كورد بۆ ده‌نگدان‌و له‌په‌رله‌مان���ی‌ ئه‌وروپادا ئاماژه‌ی‌ به‌و‌ه‬

‫ماری‌ لۆپان‬ ‫كرد كه‌ "په‌رله‌مانی‌ ئه‌وروپا ناوه‌ندێكی‬ ‫گرنگه‌ بۆ بڕیاردانی سیاس���ی‌و ئابوری‬ ‫ی كوردێ���ك ل���ه‌و‬ ‫له‌جیهان���دا‌و بون��� ‌‬ ‫په‌رله‌مان���ه‌دا كاریگه‌ریی ئیجابی ده‌بو‪،‬‬ ‫ئه‌و نوێن���ه‌ره‌ ده‌یتوانی‌ وته‌بێژی كورد‬ ‫بێت له‌وێدا‌و له‌چوارچێوه‌ی‌ گروپێكیشدا‬ ‫كاربكات"‪.‬‬ ‫راسته‌ توندڕه‌وه‌كان‬ ‫ئه‌وروپایان هه‌ژاند‬ ‫بردنه‌و‌هی‌ حیزب ‌ه راسته‌ توندڕه‌وه‌كان‬ ‫له‌واڵتانی‌ فه‌ره‌نسا‌و به‌ریتانیا‌و هۆڵه‌نداو‬ ‫ی‬ ‫نه‌مس���ا‌و یۆن���ان‪ ،‬س���ه‌رنجی‌ زۆربه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ره‌و الی‌ خۆ ‌‬ ‫ناوه‌ند‌ه سیاسیه‌كان ‌‬ ‫ی كه‌ له‌فه‌ره‌نسا‬ ‫راكێش���كرد‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫حزبی راس���تڕه‌وی ب���ه‌ره‌ی میللی بو‌ه‬ ‫یه‌كه‌مین حزبی فه‌ره‌نس���ا‌و شكستێكی‬ ‫گه‌وره‌ به‌ر حزب���ه‌ دێرینه‌كانی لیبراڵ‌و‬ ‫ی‬ ‫سۆسیالیستی ئه‌و واڵته‌ كه‌وت‪ .‬حزب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ مار ‌‬ ‫ی میلل ‌‬ ‫ب���ه‌ره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌ره‌نس���ا ‌‬ ‫لۆپان ‪%25‬ی‌ ده‌نگه‌كان ‌‬

‫ی‬ ‫به‌ده‌س���تهێنا‪ ،‬له‌كاتێك���دا ك��� ‌ه حزب ‌‬ ‫ی‬ ‫سۆسیالیس���تی‌ ده‌س���ه‌اڵتدار رێ���ژه‌ ‌‬ ‫‪%14‬ی‌ ده‌نگه‌كانی‌ به‌ده‌ستهێنا‪ ،‬مانوێل‬ ‫ڤالس س���ه‌رۆك وه‌زیری فه‌ره‌نسا ئه‌م‬ ‫ئه‌نجام���ه‌ی‌ به‌"ش���ۆك‌و بومه‌ل���ه‌رزه‌"‬ ‫ناوبرد‪.‬‬ ‫ماری‌ لۆپ���ان خوازیاره‌ له‌گه‌ ‌ڵ حزب ‌ه‬ ‫ی خۆی���دا ك ‌ه‬ ‫ی هاوش���ێو‌ه ‌‬ ‫راس���ته‌كان ‌‬ ‫دژ‌ه یه‌كێت���ی‌ ئه‌وروپ���ا‌و په‌ناب���ه‌رن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫فراكس���یۆنێك له‌نێ���و په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وروپادا پێكبهێنێت‪ ،‬پێكهێنانیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كاریگه‌رییه‌كی‌ گه‌ور‌هی‌ له‌سه‌ر ره‌وش ‌‬ ‫په‌نابه‌ران له‌ئه‌وروپادا ده‌بێت‪.‬‬ ‫رێبوار حه‌سه‌ن كه‌ "قه‌یرانی ئابوری‌و‬ ‫ی ب���ه‌رده‌وام روه‌و ئه‌وروپ���ا"‬ ‫كۆچ��� ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و حزب��� ‌ه‬ ‫به‌ه���ۆكاری‌ بردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫راس���تڕه‌وانه‌ ده‌زانێت‪ ،‬ئام���اژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ده‌كات كه‌ "ره‌گه‌زپه‌رس���تیی‌و راسیزم‬ ‫له‌ن���او ئه‌وروپادا قواڵییه‌ك���ی گه‌وره‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ره‌گ‌و ریشه‌ی مێژویی هه‌یه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫له‌واڵتان���ی‌ وه‌ك فه‌ره‌نس���ا‌و ئه‌ڵمانیا‌و‬

‫به‌ریتانیا‌و نه‌مسا"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كاریگه‌ریی‌ هاتنه‌پێشه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌رباره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م حزب ‌ه راستڕه‌وانه‌ش له‌سه‌ر ژیان ‌‬ ‫ی روه‌و ئه‌وروپا‬ ‫په‌ناب���ه‌ران‌و ئه‌وان���ه‌ ‌‬ ‫ی "ره‌نگ ‌ه زیاتر ده‌رگا‬ ‫كۆچ ده‌كه‌ن‪ ،‬وت ‌‬ ‫ب���ه‌ڕوی كۆچك���ردن ب���ه‌ره‌و ئه‌وروپا‬ ‫دابخرێت‪ ،‬فشار بۆ ده‌سه‌اڵتی سیاسی‬ ‫ده‌هێنن ك ‌ه ئه‌و هاریكاریی‌و سۆس���یال ‌ه‬ ‫بوه‌س���تێنن كه‌ ده‌درێ���ن به‌په‌نابه‌ران‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها رێگه‌ له‌دامه‌زراندنیان ده‌گرن‬ ‫ی‬ ‫له‌دام���ه‌زراوه‌ گش���تیه‌كانداو دیارده‌ ‌‬ ‫راسیزم‌و ده‌س���تدرێژیی‌‌و په‌الماردانیش‬ ‫له‌شه‌قامدا زیاد ده‌كات"‪.‬‬ ‫ی ئه‌وروپا ل ‌ه ‪ 736‬ئه‌ندام‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫پێكدێت‪ ،‬ماوه‌ی ئه‌ندامێتی ‪ 5‬س���اڵه‌‌و‬ ‫ته‌نها دامه‌زراوه‌ی یه‌كێتی ئه‌وروپای ‌ه ك ‌ه‬ ‫ئه‌ندامه‌كانی راسته‌وخۆ هه‌ڵده‌بژێردرێن‌و‬ ‫پارتی دیموكراتی مه‌‌سیحی‌و سۆسیال‬ ‫دیموكراته‌كان‌و لیبراڵه‌كان زۆرینه‌ له‌ناو‬ ‫په‌رله‌مان���ی ئه‌‌وروپ���ادا پێكده‌هێنن‌و‬ ‫گه‌وره‌ترین فراكسیۆنن‪.‬‬

‫حزبه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان‬ ‫كاریگه‌ریی‌‬ ‫خراپیان‬ ‫هه‌یه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫ملمالنێكانی‬ ‫خۆیان‬ ‫له‌كوردستانه‌وه‌‬ ‫گواستۆته‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وروپا‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )431‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/3‬‬

‫ویکیلیکس ‪‌2009‬‬

‫پارتی‌‪ :‬له‌گه‌ڵ توركیا‌و ئه‌مه‌ریكا به‌ره‌یه‌كمان دژی‌ ئێران پێكهێناوه‌‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫ی‬ ‫ی پارتی‌ دیموكرات ‌‬ ‫به‌رپرسان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان خۆیان به‌هاوپه‌یمان ‌‬ ‫راسته‌قینه‌ی‌ توركیاو ئه‌مه‌ریكا‬ ‫وه‌سفده‌كه‌ن‌و باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫ی‬ ‫كه‌ به‌ره‌یه‌كیان له‌دژی‌ هه‌ژمون ‌‬ ‫ئێران له‌عێراق پێكهێناوه‌‌و‬ ‫ی بااڵی‌ ئه‌و حزبه‌ش‬ ‫به‌رپرسێك ‌‬ ‫تاران به‌وه‌ تۆمه‌تبارده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫هه‌وڵیداوه‌ كاربكات ‌ه سه‌ر ئه‌نجام ‌‬ ‫ی ‪2009‬‬ ‫ی ‪25‬ی‌ ته‌مموز ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ پشتیوانیكردنی‌ كه‌مال‬ ‫میراوده‌لی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���ایت ‌‬ ‫ی به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ویكیلیك���س ك��� ‌ه له‌الی���ه‌ن باڵیۆز ‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا له‌به‌غ���دا نوس���راوه‌و‬ ‫ی ك���ردو‌ه به‌كوردی‌‪،‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ ده‌قه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارتی‌ دیموكرات ‌‬ ‫به‌رپرس���انی‌ بااڵ ‌‬ ‫ێ‬ ‫كوردستان رایانگه‌یاندو‌ه "كه‌ ئه‌م س ‌‬ ‫الیه‌نه‌ (هه‌رێمی‌ كوردس���تان‪ ،‬توركیا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ژمون ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا) به‌ره‌كیان له‌دژ ‌‬ ‫ئێران پێكهێناوه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌ش���ێكی‌ ئه‌و به‌ڵگه‌نامه‌یه‌دا ك ‌ه‬ ‫ی ‪ 2009‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی بۆ ساڵ ‌‬ ‫مێژوه‌كه‌ ‌‬ ‫ی ب���ه‌و‌ه‬ ‫ف���ه‌الح مس���ته‌فا ئێران��� ‌‬ ‫تۆمه‌تباركردو‌ه ك ‌ه هه‌وڵیداوه‌ كاربكات ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ 25‬‬ ‫س���ه‌ر ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫ی ‪2009‬ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫ته‌مموز ‌‬ ‫ی كه‌مال‬ ‫ی پش���تیوانیكردن ‌‬ ‫"له‌رێگ���ه‌ ‌‬ ‫ی بارزانی‌"‪.‬‬ ‫ی سه‌ره‌ك ‌‬ ‫میراوده‌لی‌‪ ،‬ركابه‌ر ‌‬ ‫له‌وچوارچێوه‌یه‌ش���دا ئه‌مه‌ریكی���ه‌كان‬ ‫ی س���ه‌ر‬ ‫نوس���یویانه‌‪" :‬سیاس���ییه‌كان ‌‬ ‫به‌پارت���ی‌ دیموكرات���ی‌ كوردس���تان‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت��� ‌‬ ‫له‌چ���او سیاس���ییه‌كان ‌‬ ‫ی كوردس���تاندا زۆرتر دژ‌ه‬ ‫نیش���تمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ی ده‌رده‌كه‌ون‪ ،‬ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ئێران��� ‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی نزیكی���ان هه‌ی��� ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ئێران"‪.‬‬ ‫ی دیك���ه‌دا هات���وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی حكومه‌تی‌ هه‌رێم به‌ئاگان‬ ‫"به‌رپرسان ‌‬ ‫ی هیچ ش���تێك نه‌ڵێ���ن كه‌ ببێت ‌ه‬ ‫له‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زیانگه‌یان���دن به‌هه‌وڵه‌كان��� ‌‬ ‫ه���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توركیا یان په‌یوه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫نێوان توركیاو حكومه‌تی‌ هه‌رێم"‪.‬‬ ‫ده‌قی‌ به‌ڵگه‌نامه‌كه‌‪:‬‬ ‫ی دی‌‪09BAGHDAD2637 :‬‬ ‫ئا ‌‬ ‫بابه‌ت‪ :‬حكومه‌تی‌ هه‌رێم گه‌ش���بین ‌ه‬ ‫به‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ له‌گه‌ڵ توركیا‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫س���ه‌رچاوه‌‪ :‬باڵیۆزخانه‌ ‌‬ ‫له‌به‌غدا‬ ‫ی ‪2009‬‬ ‫به‌روار‪1 :‬ی‌ تشرینی‌ یه‌كه‌م ‌‬ ‫پۆلێن‪ :‬زۆر نهێنی‌‬ ‫ی‬ ‫پوخت���ه‌‪ :‬به‌رپرس���انی‌ حكومه‌ت��� ‌‬ ‫هه‌رێم به‌م دواییان���ه‌ پێیانڕاگه‌یاندین‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه ئه‌وان خۆش���حاڵن به‌گه‌شه‌سه‌ندن ‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی���ان له‌گ���ه‌ڵ توركیا‪،‬‬ ‫شانبه‌شانی‌ په‌یوه‌ندیی ‌ه به‌هێزه‌كه‌یان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌مه‌ری���كا‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی���ه‌ك ب���ۆ هه‌ژمون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ئێران‪ .‬ئه‌و به‌رپرس���ان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ركرده‌كان ‌‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬به‌هه‌مانشێو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫دیكه‌ی‌ كورد‪ ،‬جه‌ختیان كرده‌و‌ه له‌وه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه ك���ورد هاوپه‌یمانێكی‌ سروش���تی‌‌و‬ ‫ی ئه‌مه‌ری���كا‌و توركیایه‌‪،‬‬ ‫جێمتمان��� ‌ه ‌‬ ‫ی توركی���ا له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫ی مامه‌ڵ���ه‌ ‌‬ ‫وێ���ڕا ‌‬

‫كورده‌كان���ی‌ خ���ۆی‌‪ .‬واده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫ی هه‌رێم به‌پ���ه‌رۆش بێت بۆ‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌ره‌پێدانی‌ په‌یوه‌ندی��� ‌ه ئابوریه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ توركیا‪ ،‬هه‌تا به‌رپرسان سكااڵ ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌كه‌ن كه‌ له‌ئێس���تادا توركه‌كان‬ ‫ێ‬ ‫ده‌خوازن به‌رهه‌مه‌كانیان بفرۆشن به‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و‌هی‌ وه‌به‌رهێنان بكه‌ن‪ .‬س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم له‌بار‌ه ‌‬ ‫به‌په‌رۆش���ی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ گه‌شه‌سه‌ندوه‌كانی له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نكه‌ره‌‪ ،‬هێش���تا هه‌ندێ���ك دوفاق ‌‬ ‫به‌دیده‌كرێ���ت له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی���دا‬ ‫له‌گه‌ڵ كونسوڵی‌ توركیا له‌موسڵ‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی پێنه‌دراو‌ه‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫هێشتا ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی ره‌سمی‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاست ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم بكات‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان له‌گه‌ڵ توركیا‬ ‫ی‬ ‫له‌دوایین گفتوگۆدا له‌گه‌ڵ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاوه‌ندانكردن���ه‌وه‌ی‌ هه‌رێمی ‌‬ ‫تیم��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا له‌هه‌ولێر‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ دیوان ‌‬ ‫ی كوردس���تان‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫فواد حسێن‪ ،‬به‌رپرس���ی‌ په‌یوه‌ندیی ‌ه‬ ‫ی هه‌رێم‪،‬‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ده‌ره‌كییه‌كان��� ‌‬ ‫فه‌الح مسته‌فا‌و به‌رپرسی‌ په‌یوه‌ندیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی دیموكرات��� ‌‬ ‫ی پارت��� ‌‬ ‫ده‌ره‌كییه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬س���ه‌فین دزه‌ی��� ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆش���حاڵبون ب���ه‌و پێش���كه‌وتنه‌ ‌‬ ‫له‌په‌یوه‌ندیی���ه‌كان روی���داو‌ه له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫توركیا‪ ،‬باس���یان له‌وه‌ كرد كه‌ ئه‌وان‬ ‫ی شانۆو‌ه كار‬ ‫ی زۆر‌ه له‌پش���ت ‌‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ندییه‌كان‬ ‫بۆ ئاس���اییكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬ئ���ه‌و به‌رپرس���ان ‌ه وتیان ك ‌ه‬ ‫ی توركیایان راگه‌یاندو‌ه‬ ‫ئه‌وان به‌سه‌ران ‌‬ ‫ی نه‌كا شتێك‬ ‫ك ‌ه هه‌ولێر به‌ئاگای ‌ه له‌وه‌ ‌‬ ‫ی توركیا‬ ‫بكات كه‌ كێش���ه‌ بۆ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫دروس���تبێت‪ .‬به‌رپرسه‌كانی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم شاگه‌شكه‌بون به‌وه‌ی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫توركیا ئێس���تا ده‌خوازێت پێش���واز ‌‬ ‫ی حكومه‌تی‌ عێراق بكات‬ ‫له‌و وه‌فدان��� ‌‬ ‫كه‌ به‌رپرس���انی‌ كوردانیان له‌ناودایه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���تر ‌‬ ‫ی سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌نك���ه‌ره‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها زۆر‬ ‫حكومه‌ت ‌‬

‫ئێران‌ هه‌وڵیداوه‌ كاربكاته‌ سه‌ر‬ ‫ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ‪25‬ی‌ ته‌مموزی‌‬ ‫‪2009‬ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان له‌رێگه‌ی‌‬ ‫پشتیوانیكردنی‌ كه‌مال میراوده‌لی‬ ‫ركابه‌ری‌ سه‌ره‌كی‌ سه‌رۆك بارزانی‬ ‫ی‬ ‫سوپاس���گوزاربون به‌رامبه‌ر ناوهێنان ‌‬ ‫ی عێراق له‌الیه‌ن‬ ‫ی كوردس���تان ‌‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆكی‌ توركیا له‌میان ‌‬ ‫عه‌بدواڵ گوڵ ‌‬ ‫ی ئازار‪،‬‬ ‫ی بۆ به‌غدا له‌مانگ ‌‬ ‫سه‌ردانه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه ئه‌مه‌ش جێهێش���تنی‌ سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫ی حكومه‌تی‌ توركیایه‌‪.‬‬ ‫پێشو ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬توركیا‌و ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ی دژ به‌ئێران‬ ‫به‌ره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی قسه‌مان‬ ‫ی ئه‌و به‌رپرس���انه‌ ‌‬ ‫له‌دید ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ كردن‪ ،‬كورد ته‌نیا هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ی توركی���او ئه‌مه‌ری���كان‬ ‫سروش���ت ‌‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌دا‪ .‬باسیان له‌وه‌ش كرد ك ‌ه‬ ‫ی كوردستان‪،‬‬ ‫ێ الیه‌ن ‌ه (هه‌رێم ‌‬ ‫ئه‌م س ‌‬ ‫ی‬ ‫توركیا‪ ،‬ئه‌مه‌ریكا) به‌ره‌یه‌كیان له‌دژ ‌‬ ‫ی ئێ���ران پێكهێن���اوه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫هه‌ژمون��� ‌‬ ‫ی هه‌رێم وتیان‪،‬‬ ‫به‌رپرسانه‌ی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ێ هه‌ر‌ه‬ ‫توركیا وه‌ك یه‌كێك له‌دراوس��� ‌‬ ‫دیموك���رات‪ ،‬عه‌لمان���ی‌‪ ،‬رۆژئاوای���ی‌‪،‬‬ ‫ی تایبه‌ت‬ ‫ی كه‌رت ‌‬ ‫خ���اوه‌ن دام���ه‌زراوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌ماشاده‌ك ‌هن‌و وه‌ك پردی‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫وای���ه‌ له‌گ���ه‌ ‌ڵ ئه‌وروپ���ا‪( .‬كۆمێنت‪:‬‬ ‫ی هه‌رێم نایانه‌وێت‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫به‌رپرسان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مۆدێله‌كان ‌‬ ‫بكه‌ون��� ‌ه ژێر كاریگ���ه‌ر ‌‬ ‫حوكمڕانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس���ت‪ ،‬بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی یارمه‌ت ‌‬ ‫ی داواكردن��� ‌‬ ‫نمون���ه‌‪ ،‬له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێمی ‌‬ ‫ی ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌تیم��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زانیار ‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا بۆ كۆكردن���ه‌و‌ه ‌‬

‫ی پێدان���ی‌ بودج ‌ه‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ چۆنیه‌ت ‌‬ ‫ی دیكه‌‪،‬‬ ‫به‌حزبه‌ سیاس���یه‌كان له‌واڵتان ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌تایبه‌تی‌ مه‌یل ‌‬ ‫كه‌م���ال كه‌ركوك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫خ���ۆی‌ نیش���اندا به‌رامب���ه‌ر مۆدێل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وروپا‌و توركی���ا‪ ،‬واڵتان ‌‬ ‫واڵتان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوچه‌كه‌ش���ی‌ ره‌تكرده‌وه‌ به‌پاس���او ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ "نادیموكراتین")‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئێ���ران‌و چۆنیه‌ت��� ‌‬ ‫هه‌ژمون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ره‌نگاربون���ه‌و‌هی‌ له‌الی���ه‌ن ب���ه‌ره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێ���م‌و توركیا ته‌وه‌رێك ‌‬ ‫چه‌ندب���اره‌ی‌ ن���او گفتوگۆكانمان بون‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫له‌هه‌ولێ���ر‪ .‬به‌رپرس���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم كوردیان وا وێناكرد ك ‌ه دۆست ‌‬ ‫راس���ته‌قین ‌هی‌ ئه‌مه‌ریكان‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫سه‌ركرده‌ عه‌ره‌به‌كانی‌ به‌غدایان به‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫وه‌س���فده‌كرد ك��� ‌ه له‌ژێ���ر كاریگه‌ر ‌‬ ‫هه‌ژمون���ی‌ ئێران���دا بن‪ .‬له‌ب���ه‌ر ئه‌م‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫هۆیه‌‪ ،‬به‌رپرس���انی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی به‌غدا هه‌رگیز نابێت ‌ه‬ ‫وتیان‪ ،‬حكومه‌ت ‌‬ ‫ی جێمتمانه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكا‪،‬‬ ‫هاوپه‌یمانێك��� ‌‬ ‫ی فه‌الح‬ ‫له‌ب���ار‌هی‌ ده‌س���تێوه‌ردانه‌كان ‌‬ ‫مسته‌فا ئێرانی‌ به‌و‌ه تۆمه‌تباركرد ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫هه‌وڵی���داو‌ه كاربكات ‌ه س���ه‌ر ئه‌نجام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌مم���وز ‌‬ ‫ی ‪‌ 25‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان له‌رێگه‌ ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫‪‌ 2009‬‬ ‫پش���تیوانیكردنی‌ كه‌م���ال میراوده‌لی‌‪،‬‬ ‫ركابه‌ری‌ سه‌ره‌كی‌ س���ه‌رۆك بارزانی‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫كه‌ نیش���ته‌جێی‌ هه‌ولێره‌و په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫ی هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ به‌رپرسان ‌‬ ‫باش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم‪ ،‬وت���ی‌‪ ،‬كۆمپانیا ‌‬ ‫حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫جێنراڵ ئێنێرجی‌ توركی‌‪ ،‬كه‌ خاوه‌ن ‌‬ ‫ی كوردستان‪،‬‬ ‫ی نه‌وتیه‌ له‌هه‌رێم ‌‬ ‫كێڵگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاری‌ لۆبیه‌ به‌ده‌ستپێشخه‌ر ‌‬ ‫خه‌ریك ‌‬ ‫ی ناوخۆی توركیا‪.‬‬ ‫كورد ‌‬ ‫وێ���ڕای‌ هه‌ندێ���ك گرفت‪ ،‬هێش���تا‬ ‫ی‬ ‫ی توركیا رۆڵێكی‌ گه‌وره‌و گران ‌‬ ‫بازرگان ‌‬ ‫ی كوردستاندا‪.‬‬ ‫هه‌یه‌ له‌بازاڕه‌كانی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ی تر ك ‌ه هۆكارن‬ ‫هه‌ندێك له‌و فاكته‌رانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یوه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫له‌به‌ره‌وپێشه‌وه‌بردن ‌‬ ‫ی كوردس���تاندا‪،‬‬ ‫نێوان توركیا‌و هه‌رێم ‌‬ ‫ی ناوخۆی‬ ‫ی كوردان��� ‌‬ ‫ده‌ستپێش���خه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رده‌وامی‌ هاواڵتیان ‌‬ ‫توركیاو گه‌شت ‌‬ ‫ی كوردس���تان ‌ه ب���ۆ توركیا‪.‬‬ ‫هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫میدی���اكان‌و به‌رپرس���ان ‌‬ ‫هه‌رێم تێكڕا خۆشحاڵن به‌وه‌ی‌ ده‌بینن‬ ‫ی زیاتری‌ ماف ‌ه‬ ‫توركیا ره‌چ���اوی‌ پێدان ‌‬ ‫ی كوردانی‌ توركیا ده‌كات‪،‬‬ ‫كلتورییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا به‌رپرسانی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی هیچ ش���تێك‬ ‫هه‌رێ���م به‌ئاگان له‌و‌ه ‌‬ ‫نه‌ڵێن ك���ه‌ ببێت ‌ه ه���ۆی‌ زیانگه‌یاندن‬ ‫بارزانی‌و ئه‌ردوگان‬ ‫ی حكومه‌ت���ی‌ توركی���ا‬ ‫به‌هه‌وڵه‌كان��� ‌‬ ‫ی نێوان توركیاو‬ ‫یان په‌یوه‌ندییه‌كان��� ‌‬ ‫ی دیموكرات ‌‬ ‫ی سه‌ر به‌پارت ‌‬ ‫(سیاسییه‌كان ‌‬ ‫ی حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪ .‬له‌مسااڵنه‌ی‌ دواییدا‬ ‫كوردس���تان له‌چ���او سیاس���ییه‌كان ‌‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی هاواڵتیانی‌ كورد ‌‬ ‫ی گه‌شتكردن ‌‬ ‫یه‌كێتی‌ نیش���تمان ‌‬ ‫ی كوردستاندا زۆرتر بۆ توركیا روی‌ له‌زیادبون كردوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌رده‌ك���ه‌ون‪ ،‬ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫دژ‌ه ئێران��� ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ن���دی نزیكی���ان هه‌ی ‌ه‬ ‫یه‌كێت��� ‌‬ ‫كۆمێنت‪:‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئێران)‪.‬‬ ‫ی توركی���ا‬ ‫ی گرژییه‌كان��� ‌‬ ‫س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ په‌كه‌ك���ه‌‌و مامه‌ڵه‌كردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نكه‌ره‌ له‌گه‌ڵ كوردانی‌ دانیش���تو ‌‬ ‫ی ئابوری‌ نێوان توركیاو‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫توركی���ا‪ ،‬ب���ه‌اڵم حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪:‬‬ ‫ی واده‌رده‌كه‌وێ���ت به‌پ���ه‌رۆش بێت بۆ‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫به‌رپرس���ان‌و بزنس���مانان ‌‬ ‫كوردس���تان ناڕازین ل���ه‌وه‌ی‌ بازرگان ‌ه بنیاتنان���ی‌ په‌یوه‌ندیه‌كان���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫ی توركیا‪ .‬هێش���تا كورده‌كان هه‌ستیارن‬ ‫ی س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫توركه‌كان به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی به‌رامبه‌ر س���نوره‌كانی‌ تێكه‌ڵبونیان‪.‬‬ ‫ته‌نه���ا كه‌لوپه‌له‌كانی���ان له‌هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ۆ نمون���ه‌‪ ،‬گومانیان هه‌ی��� ‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫كوردس���تاندا س���اغده‌كه‌نه‌وه‌و كار ‌‬ ‫ی توركیا له‌الیه‌ن ئه‌نكه‌ره‌و‌ه‬ ‫ی كونس���وڵ ‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان ئه‌نجامناده‌ن‪ .‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی له‌گه‌ڵ س ‌‬ ‫ی دهۆك راس���پێردرابێت بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنانی‌ پارێزگا ‌‬ ‫ده‌سته‌ ‌‬ ‫ی پارێزگاك ‌ه وه‌ك پارێزگا مامه‌ڵه‌بكات‪،‬‬ ‫به‌س���ه‌رۆكی‌ تیم���ی‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی راگه‌یاند ك ‌ه ن���ه‌ك وه‌ك ناوه‌ند ‌‬ ‫هه‌رێمی���ی‌ ئه‌مه‌ری���كا ‌‬ ‫ی كوردس���تان‪.‬‬ ‫ی هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی ‪ 16‬ملی���ار دۆالر وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫له‌كۆ ‌‬ ‫ی رون نی ‌ه كه‌ ئاخۆ‬ ‫ی به‌ته‌واو ‌‬ ‫ی كوردس���تاندا ته‌نها ئه‌گه‌رچ ‌‬ ‫ی له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ده‌ره‌ك ‌‬ ‫ی ئیختیاریی ‌ه یان‬ ‫ی له‌توركیاو‌ه دێت‪ .‬ئه‌م���ه‌ مه‌س���ه‌له‌یه‌ك ‌‬ ‫‪ 80‬ملی���ۆن دۆالر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێنماییه‌و دراو‌ه به‌كونسوڵ‪ .‬مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫ی ئاس���ت ‌‬ ‫(كۆمێنت‪ :‬ئه‌م ئاماره‌ نزم ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫ی توركیاو هه‌رێم ‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان���ی‌ توركیا نیش���انده‌دات به‌ره‌ ‌‬ ‫ی ن���ه‌وت‌و بازرگانیدا)‪ .‬له‌گه‌ڵ له‌به‌رامب���ه‌ر ئێران‪ ،‬ره‌نگه‌ تا ڕاده‌یه‌ك‬ ‫له‌كه‌رت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وا لێكبدرێته‌وه‌ ك ‌ه ب���ۆ ره‌واندنه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌وه‌ش���دا حكومه‌تی‌ هه‌رێم پێشوازی ‌‬ ‫له‌و په‌یوه‌ندیی��� ‌ه بازرگانی ‌ه ده‌كات ك ‌ه نیگه‌رانیه‌كان���ی‌ ئه‌مه‌ری���كا بێ���ت‬ ‫ی ئێران‬ ‫ی به‌هێز ‌‬ ‫ی له‌به‌رامبه‌ر هه‌ژمون��� ‌‬ ‫وه‌ك هه‌نگاوی‌ س���تراتیژی‌ س���ه‌یر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توركیا له‌عێ���راق‪ .‬س���ه‌ركرده‌كانی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی پشك ‌‬ ‫ده‌كات بۆ مسۆگه‌ركردن ‌‬ ‫ی هه‌رێ���م هه‌میش���ه‌ به‌وریایی���ه‌و‌ه ئه‌و‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪ .‬سه‌فین دزه‌ی ‌‬ ‫ی قسه‌ی ‌ه دوباره‌ده‌كه‌نه‌و‌ه ك ‌ه ئه‌وان وه‌ك‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫وتی‌‪ ،‬س���ه‌رۆك وه‌زیران��� ‌‬ ‫ی فیدراڵ‌و دیموكرات‬ ‫ی به‌ش���ێك له‌عێراق ‌‬ ‫هه‌رێ���م‪ ،‬نێچیرڤان بارزان���ی‌ ئه‌وپه‌ڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌مێنن���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌و ش���ێوه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ندی‌ ئابور ‌‬ ‫هه‌وڵیداو‌ه بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌وان قس���ه‌ی‌ پێده‌كه‌ن له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ توركیا دروستبكات‪.‬‬ ‫ئاشتی‌ هه‌ورامی‌ باسی‌ له‌و‌ه كرد ك ‌ه توركیاو هه‌ژمونی‌ ئێران له‌به‌غدا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی پێده‌كه‌ن‬ ‫ی ئه‌وان س���كااڵ ‌‬ ‫ی ش���ێوه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌وڵی‌ راكێشان ‌‬ ‫توركیا به‌به‌رده‌وام ‌‬ ‫ی توركیا‬ ‫ی كونس���وڵ ‌‬ ‫ی دودڵ ‌‬ ‫ی له‌ب���اره‌ ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ده‌درێت بۆ كه‌رتی‌ گازو نه‌وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ورامی‌‪ ،‬له‌مامه‌ڵه‌كردن���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی وته‌ ‌‬ ‫كوردس���تان‪ .‬به‌پێ ‌‬ ‫ی كوردس���تان‪ ،‬ده‌ریده‌خ���ات‬ ‫ی هه‌رێم��� ‌‬ ‫توركی���ا س���ه‌قامگیری‌‌و دۆس���تایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێ���م ناڕازیی ‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫ی كوردستان ده‌بینێت‌و تێده‌گات ك ‌ه حكومه‌ت ‌‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫ی به‌غدا په‌یوه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫ی س���امانی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی هه‌رێ���م خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دراوس���ێ‌‌و ئه‌مه‌ریكا‬ ‫سروش���تیه‌و خوازی���اره‌ هاوبه‌ش بێت له‌گ���ه‌ڵ واڵتان ‌‬ ‫تێیدا‪ .‬یه‌كێك له‌بازرگان ‌ه ئه‌مه‌ریكیه‌كان دیاریبكات‪.‬‬

‫سیاسه‌تی‌ پارتی روی‌ له‌توركیایه‌و پشتی‌ له‌ئێران‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار‬ ‫له‌ئێستادا سیاسه‌تی‌ گشتیی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان روی‌ له‌توركیایه‌و پش���تی‌‬ ‫له‌ئێران‪ ،‬ئه‌و الیه‌نه‌ش كه‌ له‌ ‪ 10‬ساڵی‌‬ ‫رابردودا ئاراسته‌ی‌ سیاسه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫دیاریكردوه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫پارت���ی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان بوه‌‪،‬‬ ‫به‌ش���ێك له‌نه‌یارانی‌ ناوخۆی‌ پارتیش‪،‬‬ ‫ئه‌م شێواز‌ه سیاسه‌تكردنه‌ به‌مه‌ترسی‌‬ ‫ده‌زان���ن بۆ س���ه‌ر ئاین���ده‌ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬

‫واش���نتۆن نیگه‌رانی‌ خۆیان نیشانداو‬ ‫ئێرانیش ئه‌گه‌رچی‌ هیچ هه‌ڵوێستێكی‌‬ ‫ره‌س���می‌ له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ رانه‌گه‌یاندوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌وپێیه‌ی‌ به‌توندی‌ پش���تیوانی‌‬ ‫له‌سیاس���ه‌تی‌ به‌غ���دا ده‌كات‪ ،‬ك���ه‌‬ ‫حكومه‌تێك���ی‌ ش���یعیه‌‪ ،‬پێناچێ���ت‬ ‫دڵخۆش���بێت به‌و هه‌نگاوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ده‌روازه‌ی‌ نه‌وتی‌ هه‌رێم له‌توركیا‬ ‫بێت‪.‬‬

‫كوردس���تانه‌وه‌ په‌یڕه‌وده‌كرێت‌و پارتی‌‬ ‫زیات���ر رۆڵی‌ هه‌یه‌ له‌ئاراس���ته‌كردنی‌‪،‬‬ ‫حكومه‌ته‌كان���ی‌ وه‌ك به‌غ���داو ئێران‌و‬ ‫ئه‌مه‌ری���كای‌ نیگه‌رانك���ردوه‌و ته‌نی���ا‬ ‫الیه‌نێ���ك به‌رژه‌وه‌ندی‌ ل���ه‌م نۆرمه‌ی‌‬ ‫سیاسه‌تكردنه‌دا هه‌بێت توركیایه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌ویش زیاتر به‌رژه‌وه‌ندییه‌كی‌ ئابوریانه‌‬ ‫به‌هه‌رێمه‌وه‌ ده‌یبه‌ستێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و پێیوابو‪" ،‬ناكرێت هه‌مو هێلكه‌كان‬ ‫بكرێنه‌ سه‌به‌ته‌كه‌ی‌ توركیاوه‌"‪.‬‬

‫به‌رپرسێكی‌ ناو سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫عه‌لی‌ عه‌ونی‌‪ ،‬ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان كه‌ پێیباش نه‌بو‬ ‫ن���اوی‌ بهێنرێت‪ ،‬له‌باره‌ی‌ سیاس���ه‌تی‌ پارت���ی‌ دیموكرات���ی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫ی كوردستانه‌وه‌ ره‌تیكرده‌وه‌ سیاس���ه‌تی‌ هه‌رێم‌و پارتی‌‬ ‫ی گشتیی‌ ئێستای‌ هه‌رێم ‌‬ ‫به‌ه���ۆی‌ ره‌وانه‌كردن���ی‌ نه‌وت��� ‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تانه‌وه‌ بۆ بازاڕه‌كانی‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د‪" ،‬به‌ه���ۆی‌ ئه‌و پش���تكردن بێت له‌ت���اران‌و به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫ی به‌غداو سیاس���ه‌ته‌ی‌ ئێس���تا له‌الیه‌ن هه‌رێمی‌ راگه‌یان���د‪" ،‬هه‌ڤااڵنی‌ ئێم���ه‌ كه‌ له‌ناو‬ ‫جیه���ان‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌ له‌حكومه‌ت ‌‬

‫حكومه‌تن‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌كی‌ باشیان هه‌یه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رپرسانی‌ ئێران‌و به‌به‌رده‌وام ‌‬ ‫ی‬ ‫شانده‌كانمان له‌سه‌ردانكردنی‌ یه‌كترین‌و‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیه‌كانمان له‌وێ‌ كاری‌ خۆیان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وانی���ش له‌رێگه‌ی‌ كۆمپانیا‬ ‫بازرگان���ی‌و كونس���وڵخانه‌كانیانه‌وه‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا كارده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫عه‌ون���ی‌ جه‌ختیك���رده‌وه‌ كه‌ ئه‌وان‬ ‫وه‌ك پارتی‌ به‌رامب���ه‌ر ئێران دژ نین‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و "به‌رامبه‌ر هه‌ر الیه‌نێك توندین‬ ‫ك���ه‌ دژی‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كان���ی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان بێت"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئ���ه‌و ئاماران���ه‌ی‌ له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تاندا هه‌ن‪ ،‬له‌باره‌ی‌ قه‌باره‌ی‌‬

‫ئاڵوگ���ۆڕی‌ بازرگانی‌ نێ���وان هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان‌و واڵتانی‌ دراوسێ‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫ئێران‌و توركیا‪ ،‬ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ دیسان‬ ‫سیاسه‌تی‌ ئابوری‌ هه‌رێم مه‌یلی‌ به‌الی‌‬ ‫ئه‌نكه‌ره‌دا رۆیش���توه‌و پێگه‌ی‌ ئابوری‌‬ ‫تارانیش روی‌ له‌كزی‌ كردوه‌‪.‬‬

‫به‌رامبه‌ر‬ ‫هه‌ر الیه‌نێك‬ ‫محه‌مه‌د كه‌ریم‪ ،‬ئابوریناس‌و ئه‌ندامی‌ توندین كه‌ دژی‌‬ ‫رێكخراوی‌ مونته‌دای‌ ئابوری‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪" ،‬له‌س���اڵی‌ ‪،2013‬‬ ‫ئاڵوگ���ۆڕی‌ بازرگانی‌‬ ‫نێ���وان ه‪8‬ه‌رێمملیاری‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان‬ ‫كوردس���تان‌و توركیا نزیكه‌ی‌‬ ‫دۆالر ب���وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا له‌گه‌ڵ ئێران ‪6‬‬ ‫‌لمێنێت بێت‬ ‫ملیار بوه‌"‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌ ده‌سه‬ ‫كه‌ هه‌رێ���م له‌روی‌ ئابوریش���ه‌وه‌ روی‌‬ ‫له‌توركیایه‌‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )431‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/6/3‬‬

‫پرۆفایل‬

‫ئاوێن ‌ه بۆ یه‌كه‌مجار چاوپێكه‌وتنی‬ ‫خوشكه‌زایه‌كی‌ عه‌بدولكه‌ریم قاسم باڵوده‌كاته‌وه‌‬

‫"پاش نه‌مانی خاڵم‪ ،‬برایه‌كم له‌سێداره‌دراو تاوه‌كو ‪ 2003‬سیخوڕی به‌عس چاودێریی ده‌كردین"‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬

‫ئاوێنه‌ له‌م چاوپێكه‌وتنه‌دا چه‌ندین بابه‌تی‬ ‫مێژویی‌ یه‌كه‌م سه‌رۆكی كۆماری عێراق‬ ‫عه‌بدولكه‌ریم قاسم روخێنه‌ری‌ ده‌سه‌اڵتی‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی���ی له‌زاری‌ خوش���كه‌زایه‌كیه‌وه‌‬ ‫ده‌خات���ه‌ڕو‪ ،‬موئه‌یه‌د محه‌مه‌د س���اڵه‌ح‬ ‫ته‌مه‌ن حه‌فتا س���اڵ چه‌ندی���ن بابه‌تی‬ ‫باڵونه‌ك���راوه‌ی‌ خاڵی ئاش���كرا ده‌كات‪.‬‬ ‫وه‌ك خۆی وت���ی "له‌كاتی هاتنه‌س���ه‌ر‬ ‫حوكمی خاڵمدا ته‌مه‌نم نۆزده‌ ساڵ بوه‌و‬ ‫زۆر بابه‌تی ئه‌وكاته‌م له‌بیرماوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا هی���چ یاده‌وه‌رییه‌كی‬ ‫ئه‌وكات���ه‌ت بیرم���اوه‌ ك���ه‌ له‌زه‌ینت���دا‬ ‫ناسڕێته‌وه‌؟‬ ‫موئه‌ی���ه‌د‪ :‬خۆش���ترین ی���اده‌وه‌ری‬ ‫س���ه‌رده‌می خاڵ���م عه‌بدولكه‌ری���م‬ ‫به‌دیاریكراوی‌ س���اڵی (‪)1961‬ه‌‪ ،‬خاڵم‬ ‫داوای‌ له‌دایكم (ئامینه‌) كرد كه‌ هه‌ندێك‬ ‫خواردنی عێراقی بۆ ئاماده‌بكات‪ ،‬كاتێك‬ ‫من به‌مه‌نجه‌ڵێ���ك خواردنه‌كه‌م برد ئه‌و‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی‌ به‌رگری بو‪ ،‬كاتێك گه‌یشتم‬ ‫پێی وتم میوانێك���ی بیانیم هه‌یه‌ دوایی‌‬ ‫زانی���م ناوی (كۆنبنكیان)ه‌و پس���پۆری‬ ‫بواری‌ نه‌وته‌و هاتبو دیارییه‌ك پێشكه‌شی‬ ‫خاڵم ب���كات‪ ،‬به‌بۆن���ه‌ی‌ به‌رزبونه‌وه‌ی‌‬ ‫پله‌كه‌ی‌ له‌روكنه‌وه‌ بۆ لیوا روكن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خاڵم دیارییه‌كه‌ی‌ ره‌تكرده‌وه‌ كه‌ مۆركی‬ ‫ئه‌وروپییان���ه‌ی پێوه‌بو‪ ،‬به‌مه‌رجێك ئه‌و‬ ‫دیارییه‌ی وه‌رگ���رت بیكاته‌ یاریگایه‌كی‬ ‫وه‌رزش���ی بۆ خه‌ڵ���ك‪ ،‬پاش���ان خاڵم‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م میوانه‌كان���دا پێیوت���م بڕۆ‬ ‫به‌هاوڕێكان���ت بڵ���ێ ئ���ه‌وا یاریگایه‌كی‬ ‫گه‌وره‌ی���ان ب���ۆ دروس���تده‌كه‌م به‌ناوی‬ ‫(یاریگای‌ ش���ه‌عب‪ :‬گه‌ل)‪ ،‬كه‌ ئێس���تا‬ ‫گه‌وره‌ترین یاریگایه‌ له‌به‌غداو له‌و كاته‌وه‌‬ ‫دروستكراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬عه‌بدولكه‌ریم قاسم چه‌ند براو‬ ‫خوشكی‌ هه‌بو؟‬ ‫موئه‌یه‌د‪ :‬خێزانه‌كه‌یان س���ێ براو دو‬ ‫خوشك بون‪ ،‬به‌ناوه‌كانی‌ عه‌بدولكه‌ریم‌و‬ ‫حامیدو عه‌بدولله‌تی���ف‌و نه‌جیه‌و ئامینه‌‬ ‫كه‌ ده‌كاته‌ دایكم‌و له‌خاڵم عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫گه‌وره‌تر بوه‌و خ���ۆی به‌خێوی كردوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ عه‌بدولكه‌ریم بچوكی خێزانه‌كه‌یان‬

‫هه‌میشه‌ ده‌یوت‬ ‫به‌سۆزبن‌و‬ ‫كراوه‌بن له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌ڵك‌و خۆتان‬ ‫مه‌سه‌پێنن به‌سه‌ر‬ ‫هیچ هاواڵتییه‌كدا‬ ‫موئه‌یه‌د محه‌مه‌د ساڵه‌ح‬ ‫بوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئایا دایكت هه‌رگیز باس���ی‬ ‫عه‌بدولكه‌ریم قاسمی بۆكردون‪ ،‬یان باسی‬ ‫روداوێك كه‌ له‌سه‌ر خاڵت رویدابێت؟‬ ‫موئه‌یه‌د‪ :‬دایكم ئاگاداری‌ هه‌مو شتێكی‌‬ ‫خاڵم بوه‌‪ ،‬ته‌نها بابه‌تێك نه‌بێت ئه‌ویش‬ ‫شۆڕش���ی‌ چوارده‌ی‌ ته‌مموزی‌ (‪)1958‬‬ ‫بو‪ ،‬ك���ه‌ كۆتایی‌ به‌حوكمی‌ پاش���ایه‌تی‌‬ ‫هێن���او نه‌یزانی چ���ۆن ئاماده‌كاریی‌ بۆ‬ ‫كردوه‌و ئه‌نجامیداوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و چیرۆكه‌م‬ ‫هه‌رگیز بیرناچێته‌وه‌ كاتێك دایكم پێش‬ ‫ئه‌و شۆڕشه‌ زۆری له‌عه‌بدولكه‌ریم قاسم‬ ‫كرد ژیانی‌ هاوس���ه‌رگیریی پێكبهێنێت‪،‬‬ ‫ئه‌ویش رازیبو به‌مه‌رجێك كارێكی هه‌یه‌‬ ‫ده‌یكات‌و پاشان هاوسه‌رگیریی ده‌كات‪،‬‬ ‫تومه‌ز مه‌به‌س���تی له‌و كاره‌ شۆڕش���ی‬ ‫چوارده‌ی‌ ته‌مم���وزه‌ له‌ (‪ ،)1958‬پاش‬ ‫ش���ۆڕش خاڵم بو به‌س���ه‌رۆكی عێراق‌و‬

‫دایكم پێیوته‌وه‌ ده‌بێت هاوس���ه‌رگیریی‬ ‫بكه‌یت‌و ماڵ‌و منداڵ پێكه‌وه‌ بنێیت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پێكه‌نی‌و وتی گه‌لی عێراق منداڵه‌كانمن‌و‬ ‫شۆڕش���ی چ���وارده‌ی ته‌مموزیش رۆژی‬ ‫هاوسه‌رگیرییه‌كه‌مه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌ڕێزتان هی���چ كات روبه‌ڕو‬ ‫قسه‌ت له‌گه‌ڵ عه‌بدولكه‌ریم كردوه‌؟ وه‌كو‬ ‫باسی چ بابه‌تێك كه‌ بیرت مابێت؟‬ ‫موئه‌یه‌د‪ :‬هه‌میشه‌ ده‌یوت به‌سۆزبن‌و‬ ‫كراوه‌ب���ن له‌گ���ه‌ڵ خه‌ڵ���ك‌و خۆت���ان‬ ‫مه‌سه‌پێنن به‌س���ه‌ر هیچ هاواڵتییه‌كدا‪،‬‬ ‫پێویسته‌ له‌سه‌رتان ببنه‌ كه‌سانی دیاری‌‬ ‫نێ���و كۆمه‌ڵ���گا‪ ،‬ئه‌م���ه‌ وته‌یه‌كێتی كه‌‬ ‫هه‌میشه‌ له‌بیره‌وه‌ریمدا ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬دوای‌ روخانی‌ حكومه‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫عه‌بدولكه‌ریم قاس���م‌و هاتنی به‌عس هیچ‬ ‫زیانێك به‌ر خێزانه‌كه‌ی‌ ئێوه‌ كه‌وت؟‬ ‫موئه‌ی���ه‌د‪ :‬برایه‌ك���م به‌ن���اوی تاریق‬

‫محه‌مه‌د كه‌ فڕۆكه‌وانی موالزمی یه‌ك بو‬ ‫له‌سێداره‌دراو‪ ،‬خۆمان‌و كه‌سوكاره‌كانمان‬ ‫خراین���ه‌ زیندانه‌كان���ی به‌عس���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ماڵه‌كانمان ده‌ركراین‌و هه‌مو كه‌لوپه‌ل‌و‬ ‫كه‌ره‌سته‌ی‌ نێو ماڵه‌كانمان به‌تااڵنبران‪،‬‬ ‫زۆر ئه‌زیه‌تی ده‌رونی‌و جه‌سته‌یی دراین‪،‬‬ ‫پاش���ه‌ڕۆژمان فه‌وتا‪ ،‬دایك���م‌و برایه‌كی‬ ‫دیك���ه‌م له‌ده‌س���تدا‪ ،‬هه‌تاوه‌كو روخانی‬ ‫به‌عس���یش زۆر ده‌ترس���این‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫له‌به‌غدا ماینه‌وه‌و به‌به‌رده‌وامی‌و چل ساڵ‬ ‫رۆژانه‌ لێپرسینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ ده‌كردین‪،‬‬ ‫زۆر كه‌م تێكه‌ڵی دراوس���ێكان ده‌بوین‪،‬‬ ‫رۆژان���ه‌ له‌الی���ه‌ن ده‌زگای‌ س���یخوڕیی‬ ‫س���ه‌دامه‌وه‌ چاودێریی ده‌كراین‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫وه‌حش���ه‌كانی س���ه‌دامه‌وه‌ زۆر ئه‌زیه‌ت‬ ‫ده‌دراین‌و نه‌مانده‌توانی له‌یه‌ك ش���وێن‬ ‫نیش���ته‌جێ بی���ن‌و به‌هه‌مو ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ئاینده‌ی‌ خێزانه‌كه‌مان فه‌وتێنرا‪.‬‬

‫جارێكیش كاتێك به‌ع���س زانی ئێمه‌‬ ‫كه‌سی نزیكی عه‌بدولكه‌ریم قاسمین‪ ،‬ماڵی‬ ‫خۆم‌و دایكم له‌ته‌ل محه‌مه‌د بو له‌به‌غدا‪،‬‬ ‫به‌عس هات پرۆژه‌یه‌كی‌ ئه‌نجامداو وتیان‬ ‫ده‌بێ���ت خانوه‌كه‌تان بڕوخێنرێت‪ ،‬دواتر‬ ‫ده‌س���تیانگرت به‌س���ه‌ر خانوه‌كه‌مانداو‬ ‫نه‌مانتوان���ی قس���ه‌بكه‌ین‪ ،‬چیرۆكێكی‬ ‫دیكه‌ ئه‌وه‌ی���ه‌ خێزانه‌كه‌م فه‌رمانبه‌ر بو‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی كاره‌با كه‌ زانییان خزمه‌تی‌‬ ‫عه‌بدولكه‌ریمین نانبڕاویان كردو فه‌سڵكرا‪،‬‬ ‫به‌اڵم س���ه‌ره‌ڕای ئ���ه‌و مه‌ینه‌تییانه‌ هه‌ر‬ ‫به‌رده‌وامبوین له‌ژیان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌ڕای تۆ ئایا له‌ئێس���تادا‬ ‫عێراق پێویستی به‌كه‌سایه‌تییه‌كی وه‌كو‬ ‫عه‌بدولكه‌ریم قاسم هه‌یه‌؟‬ ‫موئه‌ی���ه‌د‪ :‬عێراقی ئه‌مڕۆ پێویس���تی‬ ‫به‌كه‌سایه‌تییه‌كی عێراقی دور له‌مه‌زهه‌بی‌و‬ ‫تایه‌فه‌گ���ه‌ری‌و نه‌ته‌وه‌په‌رس���تی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫پێویس���تمان به‌حكومه‌تێكی نیشتیمانی‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ پیاوی واڵتان نه‌بێت‌و مه‌یلی بۆ‬ ‫هیچ الیه‌نێك نه‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌ڕێزتان له‌ئێستادا به‌چییه‌وه‌‬ ‫سه‌رقاڵن‌و كاری‌ چی ده‌كه‌ن؟‬ ‫موئه‌ی���ه‌د‪ :‬پێش���تر م���ن یاریزان���ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی تۆپی پێ بوم‪ ،‬له‌سێ تیپی‬ ‫كۆنی عێراق یاریمكردوه‌و سه‌رپه‌رش���تی‬ ‫راهێنانی باش���ترین تیپی عێراقی بوم‪،‬‬ ‫له‌ئێستادا پس���پۆری بواری‌ تۆپی پێ‌و‬ ‫سه‌رۆكی سه‌ندیكای‌ یاریزانه‌ نمونه‌كان‌و‬ ‫باش���ترینه‌كانی تۆپ���ی پێ���ی یه‌كێك‬ ‫له‌رێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی‌ مه‌ده‌نیم‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چۆن بیرتكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌مساڵ‬ ‫خۆت كاندی���د بكه‌یت ب���ۆ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانی عێراق‪ ،‬له‌گه‌ڵ چ كه‌سایه‌تییه‌كدا‬ ‫ئه‌و لیسته‌تان دروستكرد؟‬ ‫موئه‌ی���ه‌د‪ :‬هه‌رچه‌ن���ده‌ ده‌نگی‌ كه‌مم‬ ‫به‌ده‌س���تهێنا‪ ،‬ح���ه‌زم نه‌ده‌ك���رد خۆم‬ ‫كاندیدبك���ه‌م ب���ۆ ب���واری‌ سیاس���ه‌تی‬ ‫بۆگه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌الیه‌ن هاوڕێ نزیكه‌كانم‬ ‫پێشنیاركرام‪ ،‬خۆش���م بیرمكرده‌وه‌ له‌و‬ ‫رێگه‌یه‌وه‌ پالنێك بۆ بیرۆكه‌و لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫له‌وه‌رزشی عێراق دروس���تبكه‌م‌و بتوانم‬ ‫له‌و ب���واره‌دا عێراق بگه‌یه‌نمه‌ ئاس���تی‬ ‫واڵتانی پێش���كه‌وتو‪ ،‬ئه‌گینا من ده‌زانم‬ ‫هه‌مو الیه‌نه‌كان بۆ به‌رژه‌وه‌ندی حیزبی‬ ‫شه‌خسیی كار ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫مالیكی‌‪ ،‬عامری‌‪ ،‬شه‌هرستان ‌ی ركابه‌ریی‌ یه‌كتر ده‌كه‌ن‬

‫حیزبی‌ ده‌عوه‌‪ :‬زه‌حمه‌ته‌ مالیكی‌ ببێته‌وه‌ سه‌رۆك وه‌زیران‬

‫شیعه‌كان كه‌ ره‌وتی‌ سه‌درو ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫بااڵی‌ ئیس�ل�امین تائێس���تا پش���تیوانی‌‬ ‫خۆی���ان رانه‌گه‌یاندوه‌‪ .‬ف���اروق ده‌ڵێت‬ ‫به‌رپرسێكی‌ بااڵی‌ حیزبی‌ ده‌عوه‌‬ ‫"ئه‌و دو الیه‌نه‌ش له‌كۆتاییدا ناچار ده‌بن‬ ‫پێیوایه‌ زه‌حمه‌ته‌ مالیكی‌ بۆ جاری‌‬ ‫به‌قبوڵكردنی‌ مالیكی‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و پۆسته‌‬ ‫سێیه‌م ببێته‌وه‌ سه‌رۆك وه‌زیران‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها باس له‌ئه‌گه‌ره‌كانی‌ وه‌رگرتنی‌ په‌یوه‌سته‌ به‌به‌شه‌ مافی‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌و‬ ‫هه‌موان به‌ره‌و الی‌ الیه‌نی‌ به‌هێز دێن‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌و پۆسته‌ له‌الیه‌ن هادی‌ عامری‌‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ قانونه‌"‪.‬‬ ‫حسێن شه‌هرستانیه‌وه‌ ده‌كات‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫یارو نه‌یاره‌كانی‌ مالیكی‌‬ ‫له‌كاتێكدایه‌ تائێستا الیه‌نه‌ سیاسیه‌‬ ‫ئ���ه‌و هاوپه‌یمانی���ه‌ی‌ ن���وری‌ مالیكی‌‬ ‫شیعه‌كان له‌سه‌ر دیاریكردنی‌ كه‌سێك بۆ‬ ‫پۆستی‌ سه‌رۆك وه‌زیران رێكنه‌كه‌وتون‌و س���ه‌رۆكایه‌ت ‌ی ده‌كات‌و براوه‌ی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان���ه‌‪ ،‬له‌چه‌ندی���ن الیه‌ن���ی‌‬ ‫داوای‌ سازان‌و هه‌ماهه‌نگی‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫سیاس���ی‌ پێكهات���وه‌‪ .‬به‌جۆرێك حیزبی‌‬ ‫ل���ه‌دوای‌ راگه‌یاندن���ی‌ ئه‌نجام���ی‌ ده‌عوه‌ی‌ مالیكی‌ ته‌نها (‪ )13‬كورس���ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ پارله‌مانی‌ عێراقه‌وه‌‪ ،‬الیه‌نه‌ پارله‌مان���ی‌ به‌ده‌س���تهێناوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫سیاس���یه‌كان باس له‌ پۆس���تی‌ سه‌رۆك قه‌واره‌ی‌ س���ه‌ربه‌خۆكان به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫وه‌زیران ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬چونكه‌ بۆ ماوه‌ی‌ دو حس���ێن شه‌هرس���تانی‌ (‪ )33‬كورسی‌‌و‬ ‫خوله‌ نوری‌ مالیكی‌ س���ه‌رۆك وه‌زیرانه‌‪ ،‬كوتل���ه‌ی‌ ب���ه‌در به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هادی‌‬ ‫ده‌س���توری‌ عێراقیش ویالیه‌تی‌ سه‌رۆك عام���ری‌ (‪ )22‬كورس���ی‌‌و رێكخس���تنی‌‬ ‫وه‌زیران���ی‌ دیارینه‌كردوه‌‪ .‬به‌ده‌ر له‌الیه‌نه‌ عێراق باڵی‌ دوه‌می‌ حیزبی‌ ده‌عوه‌ شانزه‌‬ ‫كوردی‌‌و سونیه‌كان‪ ،‬الیه‌نه‌ شیعه‌كانیش كورسی‌ هێناوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ركرده‌ی‌ دیاری‌ حیزب���ی‌ ده‌عوه‌‬ ‫له‌سه‌ر مالیكی‌ كۆك نین‪ .‬ئه‌وه‌ش به‌هۆی‌‬ ‫هه‌ڵوێس���ت‌و كرده‌وه‌كانی���ه‌وه‌ له‌ماوه‌ی‌ حه‌س���ه‌ن س���نه‌ید‪ ،‬ل���ه‌ لێدوانێك���ی‌‬ ‫رۆژنامه‌وانی���دا رایگه‌یان���د هه‌رچه‌ن���ده‌‬ ‫هه‌شت ساڵی‌ رابردودا‪.‬‬ ‫نوری‌ مالیكی‌ پله‌ی‌ یه‌كه‌می‌ ده‌نگه‌كانی‌‬ ‫مالیكی‌‌و ‪ 120‬پشتیوانه‌كه‌ی‌‬ ‫پارله‌مانت���اری‌ ده‌وڵه‌تی‌ قانون به‌تول هێن���اوه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ پۆس���تی‌‬ ‫ف���اروق‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت بۆ وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ بۆ خولی‌ سێیه‌م به‌زۆر‬ ‫خولی‌ سێیه‌می‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ حكومه‌ت ئاس���ته‌م ناوبرد‪ ،‬به‌ه���ۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ "له‌ناو‬ ‫له‌الیه‌ن نوری‌ مالیكیه‌وه‌‪ ،‬تائێستا (‪ )120‬الیه‌نه‌ عێراقیه‌كاندا كۆده‌نگیه‌ك له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌ندامی‌ الیه‌نه‌ شیعه‌كان پاڵپشتی‌ خۆیان ره‌تكردنه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ پۆس���تی‌ س���ه‌رۆك وه‌زیرانی‌‬ ‫راگه‌یاندوه‌‪ ،‬به‌اڵم دو الیه‌نی‌ س���ه‌ره‌ك ‌ی‬

‫هێڵی‌ سورمان بۆ‬ ‫مانه‌وه‌ی‌ مالیكی‌ له‌‬ ‫پۆسته‌كه‌یدا نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێویسته‌ به‌ رێكه‌وتنی‌‬ ‫هه‌مو پێكهاته‌كانی‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ نیشتیمانی‌‬ ‫بێت‌و هیچ الیه‌نێك‬ ‫په‌راوێزنه‌خرێت‬ ‫داهات���وی‌ عێراق���ه‌وه‌‪ ،‬س���نه‌ید وت��� ‌ی‬ ‫"نایش���ارمه‌وه‌ د‪.‬حس���ێن شه‌هرستانی‌‬ ‫خواس���تی‌ بون به‌سه‌رۆك وه‌زیری‌ هه‌یه‌و‬ ‫به‌هاوپه‌یمانیك���ردن له‌گه‌ڵ لیس���ته‌كانی‌‬ ‫ئه‌حرارو مه‌واتن ده‌توانێت ئه‌و خواسته‌ی‌‬ ‫به‌دیبهێنێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم په‌یمانی‌ به‌ مالیكی‌‬ ‫داوه‌ بمێنێته‌وه‌و ده‌رنه‌چێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ س���ه‌رۆكی‌ لیستی‌ به‌در‬ ‫هادی‌ عامری‪ ،‬س���نه‌ید ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا‬ ‫له‌وانه‌ی���ه‌ جیاببێت���ه‌وه‌و بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬

‫ناو هاوپه‌یمانی‌ مه‌واتن كه‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌ سیاسه‌تمه‌داره‌ی‌ هه‌شت ساڵ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫راب���ردودا لێی‌ جیابوی���ه‌وه‌ "ئه‌گه‌ر بێتو به‌هۆی‌ ناڕه‌زایی‌ چه‌ندین الیه‌نه‌وه‌ رێگری‌‬ ‫وه‌رگرتن���ی‌ وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ مس���ۆگه‌ر لێكرا بۆ ئه‌وه‌ی‌ ببێته‌ سه‌رۆك وه‌زیران‌و‬ ‫بكات‪ ،‬چونكه‌ ئ���اره‌زوی‌ وه‌رگرتنی‌ ئه‌و گۆره‌پانه‌كه‌ی‌ بۆ مالیكی‌ به‌جێهێش���ت‪،‬‬ ‫له‌ئێستادا سه‌رۆكایه‌تی‌ ره‌وتی‌ چاكسازی‌‬ ‫وه‌زاره‌ته‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫لێدوانه‌كان���ی‌ س���نه‌ید له‌كاتێكدای���ه‌ ده‌كات‌و یه‌كێكه‌ له‌الیه‌نه‌ سه‌ره‌كیه‌كانی‌‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ سیاسی‌ ئاگادار ئاشكرای‌ ناو هاوپه‌یمانی‌ ده‌وڵه‌تی‌ قانون‪.‬‬ ‫پاڵێوراوی‌ براوه‌ی‌ ره‌وتی‌ چاكس���ازی‌‬ ‫ك���رد‪ ،‬مالیك���ی‌ رایگه‌یان���دوه‌ ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫نه‌یاره‌كانی‌ سوربن له‌سه‌ر ره‌تكردنه‌وه‌ی‌‪ ،‬سادق مه‌حنا‪ ،‬هه‌ڵوێس���تی‌ ره‌وته‌كه‌یان‬ ‫ئه‌وا ئاماده‌یه‌ ده‌س���به‌رداری‌ پۆسته‌كه‌ی‌ له‌باره‌ی‌ مالیكیه‌وه‌ راده‌گه‌یه‌نێت‌و ده‌ڵێت‬ ‫بێت‪ ،‬به‌مه‌رجێك كه‌س���ێكی‌ دیكه‌ی‌ ناو "ده‌ن���گ به‌پاڵێوراوێك ده‌ده‌ین كه‌ له‌ناو‬ ‫ماڵی‌ سیاسی‌ شیعه‌دا رێكه‌وتنی‌ له‌سه‌ر‬ ‫حیزبه‌كه‌ی‌ ئه‌و پۆسته‌ وه‌ربگرێت‪.‬‬ ‫كرابێت‪ ،‬به‌بێ‌ گوێدانه‌ ناوه‌كه‌ی‌‌و پاشخانی‌‬ ‫به‌در پشتیوانی‌ مالیكیه‌‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیه‌وه‌ س���ه‌ركرده‌ له‌ ره‌وتی‌ حیزبی‌"‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت "هێڵی‌ سورمان‬ ‫ب���ه‌در محه‌م���ه‌د به‌یات���ی‌‪ ،‬رایگه‌یان���د بۆ مان���ه‌وه‌ی‌ مالیكی‌ له‌ پۆس���ته‌كه‌یدا‬ ‫پشتگیری‌ له‌ مالیكی‌ ده‌كه‌ن بۆ وه‌رگرتنی‌ نییه‌‪ ،‬به‌اڵم پێویسته‌ به‌ رێكه‌وتنی‌ هه‌مو‬ ‫خولی‌ سێیه‌می‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ وه‌زیران‌و پێكهاته‌كان���ی‌ هاوپه‌یمانی‌ نیش���تیمانی‌‬ ‫وتی‌ "ده‌س���تبه‌رداری‌ مالیك���ی‌ نابین"‪ .‬بێت‌و هیچ الیه‌نێك په‌راوێزنه‌خرێت"‪.‬‬ ‫حه‌كی���م داوای‌ رێكه‌وت���ن‌و گفتوگ���ۆ‬ ‫راش���یگه‌یاند له‌پێناوی‌ یه‌كالكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ملمالنێكان���دا گفتوگۆكانی���ان له‌گ���ه‌ڵ ده‌كات‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵی‌ ئیسالمی‌ كه‌ پارتێكی‌‬ ‫س���ه‌درییه‌كان‌و ئه‌نجومه‌ن���ی‌ ب���ااڵدا‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ ش���یعه‌یه‌و له‌الی���ه‌ن عه‌ممار‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ مه‌رجه‌كانیان ب���ۆ مانه‌وه‌ حه‌كیم���ه‌وه‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كرێت‪ ،‬به‌‬ ‫له‌ن���او هاوپه‌یمان���ی‌ ده‌وڵه‌ت���ی‌ قانون‌و لیستی‌ مه‌واتن به‌ش���داری‌ له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫پش���تگیریكردنی‌ مالیك���ی‌‪ ،‬به‌یات���ی‌ پارله‌مانی‌ عێراقدا كرد‪ .‬پارله‌مانتاری‌ ئه‌و‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت مه‌رجی‌ س���ه‌ختیان نیه‌و لیسته‌ هادی‌ یاسری‌‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات‬ ‫ته‌نها داوای‌ سێ‌ وه‌زاره‌ت‌و چه‌ند بریكار ب���ۆ پێكهێنانی‌ حكومه‌ت���ی‌ نوێی‌ عێراق‬ ‫وه‌زیرێك ده‌كه‌ین "ئه‌وه‌ش وه‌كو به‌ش���ه‌ "پێویس���ته‌ رێكه‌وت���ن هه‌بێ���ت‌و رێز له‌‬ ‫قه‌ب���اره‌ی‌ هه‌م���و الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كانی‌‬ ‫مافی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ خۆمان"‪.‬‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ نیش���تیمانی‌ بگیرێت‌و هیچ‬ ‫جه‌عفه‌ری‌ ده‌نگ به‌كێ‌ ده‌دات؟‬ ‫ئیبراهی���م جه‌عف���ه‌ری‌‪ ،‬ئ���ه‌و الیه‌نێك په‌راوێز نه‌خرێت"‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫به‌غدا ‌ی‬ ‫سه‌ركرد‌ه كوژ‬ ‫ئه‌و كاته‌ی‌ خه‌لیفه‌ی‌ عه‌باس���ی‌ ئه‌بو‬ ‫جه‌عف���ه‌ری‌ مه‌نس���ور ش���اری‌ به‌غدای‌‬ ‫دروس���تكرد‪ ،‬ره‌نگه‌ به‌هیوای‌ ئه‌وه‌بوبێت‬ ‫ئه‌و ش���اره‌ ببێته‌ یه‌كێ���ك له‌جوانترین‬ ‫ش���اره‌كانی‌ دونیاو سه‌رنجی‌ هه‌موالیه‌ك‬ ‫رابكێش���ێت‪ ،‬به‌اڵم ق���ه‌ده‌ری‌ پایته‌ختی‌‬ ‫عێراق���ی‌ ف���ره‌ نه‌ت���ه‌وه‌و ف���ره‌ مه‌زه‌ب‬ ‫ده‌بێته‌ خۆره‌ی‌ گیانی‌ خه‌لیفه‌و پادشاو‬ ‫سه‌رۆكه‌كان‪.‬‬ ‫ده‌گێڕن���ه‌وه‌ كاتێك ئه‌ب���و جه‌عفه‌ری‌‬ ‫مه‌نسور ویس���تی‌ به‌غدا دروست بكات‪،‬‬ ‫له‌رۆخ���ی‌ روب���اری‌ دیجل���ه‌ وه‌س���تا‪،‬‬ ‫ته‌ماش���ایكرد پی���ره‌ پیاوێك له‌س���ه‌ر‬ ‫رێگاك���ه‌ی‌ دانیش���توه‌‪ ،‬ئه‌ب���و جه‌عفه‌ر‬ ‫پێی���وت‪ :‬ده‌مه‌وێ���ت ش���ارێك لێ���ره‌دا‬ ‫دروس���تبكه‌م‪ ،‬رای‌ تۆ چییه‌؟ مه‌به‌ستی‌‬ ‫ش���اری‌ به‌غدا بو‪ ،‬پیره‌ جوابی‌ دایه‌وه‌‪:‬‬ ‫تۆ ناوت چیی���ه‌؟ ناوم جه‌عفه‌ره‌‪ .‬پیاوه‌‬ ‫به‌س���ااڵچوه‌كه‌ وتی‌‪ :‬ناتوانیت ئه‌و شاره‌‬ ‫بنیاتبنێیت‪ ،‬پرسیاریكرد بۆچی‌؟ چونكه‌‬ ‫به‌خت ده‌ڵێت‪ :‬ده‌سه‌اڵتدارێكی‌ تر بینای‌‬ ‫ده‌كات؟ ئه‌بوجه‌عف���ه‌ر پرس���یاریكرد‪،‬‬ ‫ك���ێ‌ بنیادیده‌نێت؟ پیره‌ی‌ ریش���چه‌رمو‬ ‫وتی‌‪ :‬پیاوێكه‌ شۆره‌تی‌ (مدرك التراب)‬ ‫ه‌‪ ،‬ئه‌ب���و جه‌عفه‌ر خه‌نیی���ه‌وه‌‌و وتی‌ من‬ ‫به‌منداڵی‌ ئه‌و نازناوه‌یان پێدابوم‪ ،‬پیاوه‌‬ ‫پیره‌كه‌ش وتی‌ كه‌واته‌ تۆ بنیاتیده‌نێیت‪،‬‬ ‫به‌اڵم بزانه‌ ئه‌ستێره‌ناس���ه‌كان له‌باره‌ی‌‬ ‫ئه‌م ش���اره‌وه‌ ده‌ڵێن‪ :‬ته‌مه‌نی‌ ئه‌م شاره‌‬ ‫توالن���ی‌ ده‌بێ���ت‪ ،‬به‌ڵگه‌ی‌ ئ���ه‌و وتانه‌‬ ‫زۆری‌ ئه‌و باڵه‌خانانه‌ی���ه‌ له‌و جێگایه‌دا‬ ‫بنیانده‌نرێ���ن‌و بڵند ده‌كرێن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیچ ده‌سه‌اڵتدارێك له‌م شاره‌دا نامرێت‪،‬‬ ‫ی���ان ده‌كوژرێت یاخود له‌كورس���یه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌هێنرێته‌ خواره‌وه‌و ده‌سه‌اڵته‌كه‌ی‌ لێ‬ ‫زه‌وتده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ جێگای‌ سه‌رسوڕمانه‌ (مه‌نسور)‬ ‫له‌ڕێگای‌ چونی‌ بۆ حه‌ج له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ به‌غدا‬ ‫كۆچیكرد‪ ،‬خه‌لیفه‌ مه‌هدی‌ كوڕی‌ له‌نزیك‬ ‫چیای‌ ره‌د مرد‪ ،‬هادیش به‌هه‌مانش���ێوه‌‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ به‌غ���دا گیانیله‌ده‌س���تدا‪.‬‬ ‫خه‌لیفه‌ هارونه‌ ره‌شید كه‌ ناوی‌ له‌به‌غدا‬ ‫جیاناكرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش له‌شاری‌ (گوس)‬ ‫مرد‪ ،‬خه‌لیفه‌كانی‌ دیكه‌ش‪ :‬ئه‌مین كوژرا‪،‬‬ ‫مه‌ئمون له‌شام مرد‪ ،‬پاشان موعته‌سه‌م‬ ‫پایته‌خته‌كه‌ی‌ گواس���ته‌وه‌ (س���امه‌ڕا)‌و‬ ‫له‌وێ‌ مرد‪ .‬پاشان هه‌ریه‌ك له‌خه‌لیفه‌كان‬ ‫(واس���یق‪ ،‬مته‌وه‌كیل‪ ،‬مونته‌سیر‌و باقی‌‬ ‫خه‌لیفه‌كان هه‌مویان له‌س���امه‌ڕا مردن)‪،‬‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ ئه‌و شاره‌ هه‌رچی‌ ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫تیادا ده‌گرته‌ ده‌س���ت‪ ،‬ده‌كوژرا یاخود‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كه‌ی‌ لێوه‌رده‌گیرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫پ���اش دروس���تكردنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ نوێی‌‬ ‫ئێراق له‌سه‌ره‌تای‌ س���ااڵنی‌ بیسته‌كانی‌‬ ‫س���ه‌ده‌ی‌ راب���ردودا روداوه‌كان ب���ه‌م‬ ‫شێوه‌یه‌ بون‪ :‬ش���ا (فه‌یسه‌ڵ‌) گه‌شتی‌‬ ‫سویس���رای‌ كرد‌و له‌وێ‌ كۆچی‌ دوایكرد‪،‬‬ ‫ش���ا غ���ازی‌ ب���ه‌روداوی‌ ئوتومبێ���ل‬ ‫گیانیله‌ده‌س���تدا‪ ،‬كوڕه‌كه‌ی‌ (فه‌یسه‌ڵی‌‬ ‫دوه‌م) له‌هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌ك���ه‌ی‌ س���اڵی‌‬ ‫(‪)1958‬دا كوژرا‪ .‬دوات���ر عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫قاسم بوه‌ ده‌س���ه‌اڵتداری‌ ئێراق ئه‌ویش‬ ‫له‌هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌كه‌ی‌ به‌عس���ییان له‌ساڵی‌‬ ‫(‪ )1963‬تیاچ���و‪ .‬دواتر عه‌بدولس���ه‌الم‬ ‫عارف له‌جێگای‌ عه‌بدولكه‌ریم دانیش���ت‪،‬‬ ‫ئه‌ویش له‌روداوی‌ فرۆكه‌ له‌نێوان (به‌سره‌‌و‬ ‫قوڕن���ه‌) له‌س���اڵی‌ (‪ )1966‬به‌هه‌م���ان‬ ‫ده‌رد چو‪ ،‬پاشان عه‌بدولره‌حمانی‌ برای‌‬ ‫جێگای‌ گرته‌وه‌ له‌هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌ی‌ س���اڵی‌‬ ‫(‪ )1968‬به‌عس���ییان له‌س���ه‌ر كورسیی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت الیانب���رد‌و له‌واڵت���ی‌ ئوردن‬ ‫ساڵی‌ (‪ )2010‬كۆچی‌ دوایی‌ كرد‪ .‬دواتر‬ ‫ئه‌حمه‌د حه‌س���ه‌ن به‌كر بو به‌س���ه‌رۆك‬ ‫كۆماری‌ ئێراق‪ ،‬ئه‌ویش س���اڵی‌ (‪)1979‬‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ لێوه‌رگیرایه‌وه‌‪ ،‬پاشان سه‌دام‬ ‫حس���ێن حوكمی‌ ئێراقی‌ گرته‌ ده‌ست تا‬ ‫له‌ساڵی‌ (‪ )2006‬له‌قه‌ناره‌ درا‪.‬‬ ‫دوایی���ن س���ه‌رۆك كۆماری���ش جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانی‌ بو‪ ،‬كه‌ یه‌كه‌م كورد بو پۆستی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ عێراق وه‌ربگرێت‪ ،‬له‌ماوه‌ی‌‬ ‫هه‌شت ساڵی‌ س���ه‌رۆكایه‌تیدا تاڵه‌بانی‌‬ ‫چه‌ندی���ن مانگ���ی‌ له‌نه‌خۆش���خانه‌كانی‌‬ ‫ئوردن‌و ئه‌مه‌ریكاو ئه‌ڵمانیا به‌س���ه‌ربرد‪.‬‬ ‫ماوه‌ی‌ ساڵ‌و نیوێكیشه‌ له‌سه‌ر چه‌رپایه‌ك‬ ‫له‌نه‌خۆش���خانه‌ی‌ ش���اریتی‌ ئه‌ڵمانی���ا‬ ‫راكشاوه‌و چاره‌سه‌ر وه‌رده‌گرێت‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )431‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/3‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫گه‌شتوگوزاری سلێمانی ملیارێك‌و ‪ 500‬ملیۆن دینار‬ ‫بۆ پرۆژه‌یه‌كی‌ حزبی‌ ته‌رخان ده‌كات‬ ‫ ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫له‌مساڵدا بۆ به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫گه‌شتوگوزاری‌ سلێمانی‌ له‌كۆی‌ ‪10‬پرۆژه‌‬ ‫ره‌زامه‌ندی‌ بۆ ‪6‬پرۆژه‌ی‌ كراوه‌‪ ،‬به‌بڕی‌‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪7‬ملیار دینار‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫قه‌یرانی‌ داراییه‌وه‌ ده‌ست به‌ته‌نها‬ ‫پرۆژه‌یه‌كیش نه‌كراوه‌‪،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫گشتی‌ گه‌شتوگوزاری‌ سلێمانی‌‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫قه‌یرانه‌كه‌ به‌رده‌وامی‌ هه‌بێت‪ ،‬هه‌مو‬ ‫پرۆژه‌كانیانده‌چێته‌ ساڵی‌ داهاتو‪.‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌كاتێكدا یه‌كێك له‌پڕۆژه‌كانی‌ ساڵی‌‬ ‫پێشوشیان كه‌ پاره‌یان بۆ ته‌رخانكردوه‌‬ ‫(سه‌روه‌ریه‌كانی‌ سه‌رگه‌ڵو) بوه‌ كه‌‬ ‫به‌پڕۆژه‌یه‌كی‌ حیزبی‌ ده‌ناسرێ‌‪.‬‬ ‫تائێستا ده‌ست به‌ته‌نها پرۆژه‌یه‌كیش‬ ‫نه‌كراوه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌ گه‌ش���توگوزاری‌‬ ‫سلێمانی‌ یاسین فه‌قێ‌ س���ه‌عید ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ بۆ س���اڵی‌ ‪ 2014‬ئه‌وان‬ ‫پێش���نیاری‌ ‪10‬پرۆژه‌یان ب���ۆ حكومه‌ت‬ ‫كردوه‌ به‌بڕی‌ نزیكه‌ی‌ ‪15‬ملیار دینار كه‌‬ ‫له‌مساڵدا جێبه‌جێی‌ بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم دواجار‬ ‫ره‌زامه‌ن���دی‌ له‌س���ه‌ر ‪6‬پ���رۆژه‌ كراوه‌‪،‬‬ ‫به‌بڕی‌ نزیك���ه‌ی‌ ‪7‬ملیار دین���ار‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌و قه‌یران���ه‌ داراییه‌ی‌ روبه‌روی‌‬ ‫هه‌رێم بۆته‌وه‌ تائێس���تا ك���ه‌ له‌نیوه‌ی‌‬ ‫س���اڵه‌كه‌ نزیكده‌بینه‌وه‌ ته‌نانه‌ت ده‌ست‬ ‫به‌ته‌نها پرۆژه‌یه‌كیش نه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"له‌دوای‌ ‪2/17‬ی‌ ئه‌مس���اڵه‌وه‌ ئیحاڵه‌ی‌‬ ‫پرۆژه‌كان وه‌ستاوه‌ بۆیه‌ ده‌ست به‌ته‌نها‬ ‫پرۆژه‌یه‌كیش نه‌كراوه‌"‪.‬ناوبراو ره‌شبینی‌‬ ‫خۆش���ی‌ نیش���اندا له‌ب���اره‌ی‌ ئه‌گه‌ری‌‬ ‫به‌رده‌وامبون���ی‌ قه‌یرانه‌ك���ه‌و وتیش���ی‌‬ ‫"ئه‌گه‌ر ئ���ه‌م قه‌یرانه‌ به‌رده‌وامی‌ هه‌بێت‬ ‫له‌ ‪2014‬هی���چ پرۆژه‌یه‌كی‌ گه‌ش���تیاری‌‬ ‫ئیعالن���ی‌ بۆ ناكرێت‌و هه‌م���وی‌ ده‌چێته‌‬ ‫س���اڵی‌ ‪."2015‬قه‌یران���ی‌ دارای���ی‌ وه‌ك‬ ‫ئه‌و به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌ رونیده‌كات���ه‌وه‌ نه‌ك‬ ‫پرۆژه‌كان���ی‌ وه‌س���تاندون‪ ،‬به‌ڵكو بۆته‌‬ ‫هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكانێك زی���اده‌ڕه‌وی‌‬ ‫بكه‌ن���ه‌ س���ه‌ر زه‌ویه‌كانیش���یان "ك���ه‌‬ ‫به‌نزین���ی‌ پێویس���ت نه‌بێ���ت بیكه‌ینه‌‬

‫قه‌یران ‌‬ ‫ی‬ ‫دارایی‌ پرۆژه‌‬ ‫گه‌شتیارییه‌كانی‌‬ ‫وه‌ستاندوه‌‬

‫پڕۆژه‌یه‌کی گه‌شتیاری له‌سڵێمانی فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ئۆتۆمبیله‌كانمان���ه‌وه‌ تافه‌رمانب���ه‌ر‬ ‫بنێرین ب���ۆ چاودێری���ی‌ زه‌وییه‌كانمان‪،‬‬ ‫به‌دڵنیاییه‌وه‌ زی���اده‌ڕه‌وی‌ هه‌ر ده‌كرێته‌‬ ‫س���ه‌ر موڵكه‌كانمان‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌كاتی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان���دا زیاده‌ڕه‌وییه‌ك���ی‌ زۆر‬ ‫ده‌كرێته‌ سه‌ر زه‌وییه‌كانی‌ میری‌"‪.‬‬ ‫(سه‌روه‌رییه‌كانی‌ سه‌رگه‌ڵو) پرۆژه‌‬ ‫حیزبیه‌كه‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ پرۆژه‌كانی‌ ساڵی‌ پێشوشیان‬ ‫ئه‌و باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ‪20‬پرۆژه‌یان‬ ‫هه‌بوه‌‪،‬شه‌شیان راسته‌وخۆ خۆیان كاریان‬ ‫تێداكردوه‌ ‪14‬یان له‌رێگای‌ به‌ڵێنده‌ره‌وه‌‬ ‫كاری‌ تێ���دا كراوه‌‌و پێنج له‌پرۆژه‌كانیش‬ ‫له‌پ���رۆژه‌ به‌رده‌وامه‌كان ب���ون‪ .‬یه‌كێك‬ ‫له‌و پڕۆژانه‌ی‌ س���اڵی‌ پێشو پاره‌یان بۆ‬

‫ته‌رخانكردوه‌قۆناغی‌ س���ێیه‌می‌ پڕۆژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫(س���ه‌روه‌رییه‌كانی‌ س���ه‌رگه‌ڵو) بوه‌ كه‌‬ ‫یاس���ین فه‌ق���ێ‌ س���ه‌عید به‌پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫مێژوی���ی‌ سیاس���ی‌ ناوی‌ ده‌ب���ات نه‌ك‬ ‫حیزب���ی‌‪ ،‬له‌كاتێك���دا باس له‌به‌ش���ێك‬ ‫مێ���ژوی‌ كاره‌كانی‌ یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌‬ ‫كوردستان ده‌كاتله‌گوندی‌ سه‌رگه‌ڵو كه‌‬ ‫چۆن باره‌گا‌و ماڵی‌ چه‌ند سه‌ركرده‌یه‌كی‌‬ ‫ئه‌و حیزبه‌وه‌ك خۆی‌ دروستكراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫یاسین فه‌قێ‌ سه‌عید هێما بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ئه‌و پرۆژه‌یه‌‪،‬له‌س���اڵی‌ ‪2009‬وه‌ به‌چه‌ند‬ ‫قۆناغێك كاری‌ تێدا ده‌كرێت‪ ،‬له‌قۆناغی‌‬ ‫یه‌كه‌مدا ئیداره‌ی‌ گش���تی‌ ئ���ه‌و حیزبه‌‬ ‫بڕێك پاره‌ی‌ بۆ خه‌رجكردوه‌له‌ئێستاشدا‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ ‪%70‬ی‌ كاره‌كان���ی‌ ته‌واوبوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ‪%30‬ه‌ی‌ كه‌ماوه‌له‌قۆناغی‌ س���ێیه‌مدا‬

‫ی ئ���ه‌و ناوچان���ه‌ ك���ه‌ به‌ڕێوه‌رایه‌تیه‌كه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت بڕی‌ ملیارێك‌و‪ 500‬ملیۆن دیناری‌ ده‌چوێنن‪ ،‬ئه‌و سه‌ركرده‌یه‌ی‌كه‌ ئیتاڵیا ‌‬ ‫بۆ دابینكردوه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گشتیه‌كه‌ی‌ یه‌كخست‪ ،‬بۆیه‌ ده‌كرێت ئێمه‌ سود له‌و ئێمه‌شی‌ لێیه‌ ئاوه‌رۆی‌ نیه‌‪،‬به‌جۆرێك ك ‌ه‬ ‫گه‌شتوگوزاری‌ س���لێمانی‌ ره‌تیده‌كاته‌وه‌ شوێنانه‌ وه‌ربگرین‪ ،‬كه‌ بۆ زه‌مه‌نێك ئه‌و هه‌مو به‌یه‌كه‌وه‌ به‌سترابێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫گه‌وره‌تری���ن گرفته‌‪ ،‬چونك���ه‌ زێرابه‌كان‬ ‫كه‌ ئه‌وه‌ پرۆژه‌یه‌كی‌ حیزبی‌ بێت‌و له‌سه‌ر سه‌ركرده‌ كوردانه‌ی‌ تێدا ژیاون"‪.‬‬ ‫له‌ش���وێنێكدایه‌ وه‌ك بی���ره‌‪ ،‬كه‌ پڕ بو‬ ‫ئه‌وه‌ش روبه‌روی‌ ره‌خنه‌ بوبێتنه‌وه‌و ئه‌و‬ ‫لێی���ده‌ڕژێ‌‌و تێكه‌اڵو به‌ئاوی‌ س���ه‌رچنار‬ ‫گله‌یی‌ له‌شاره‌وانی‌ ده‌كات‬ ‫ده‌ڵێت"ئه‌وه‌ مێ���ژوی‌ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌ گه‌ش���توگوزاری‌ ده‌بێت كه‌ به‌ش���ێكه‌ له‌سه‌رچاوه‌ی‌ ئاوی‌‬ ‫میلله‌تێكه‌‪ ،‬ئاساییه‌ وه‌ك گه‌شتوگوزاری‌‬ ‫سیاسی‌ مێژویی‌ سودی‌ لێوه‌ربگیرێت"‪ .‬س���لێمانی‌ گله‌ییشی‌ له‌ش���اره‌وانی‌ كرد‌و خواردنه‌وه‌ی‌ سلێمانی‌‌وئه‌مه‌ش گرفتێكی‌‬ ‫ی به‌ب���ه‌ره‌ی‌ دوژن زۆر گه‌وره‌یه‌‌و پێویستی‌ به‌چاره‌سه‌كردن‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ ئه‌و نه‌ك ئه‌و ش���وێنه‌‪ ،‬به‌ڵكو خۆی���ان‌و ئه‌وان���ه‌ ‌‬ ‫چه‌ندین شوێنی‌ تریش هه‌ن ده‌كرێت بۆ ناوبرد به‌وه‌ی‌ ك ‌ه ش���اره‌وانی‌ كاره‌كانی‌ هه‌ی���ه‌ له‌نزكیتری���ن كاتدا"‪.‬س���ه‌باره‌ت‬ ‫بواری‌ گه‌شتیاری‌ سودیان لێوه‌ربگیرێت‪ ،‬گه‌ش���توگوزار به‌ه���ی‌ خ���ۆی‌ نازان���ێ‌‌و به‌ئاماری‌ هاتنی‌ گه‌شتیاران بۆ سنوری‌‬ ‫به‌نمونه‌ش "كاتی‌ خۆی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ پش���تگوێیان ده‌خات‪ ،‬به‌نمونه‌ش باسی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌ له‌مساڵدا به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫بارزان���ی‌ له‌ناوچ���ه‌ی‌ حاج���ی‌ هۆمه‌ران له‌وه‌ كرد كه‌ ش���اره‌وانی‌ ئ���اوه‌ڕۆی بۆ گشتی‌ گه‌شتوگوزاری‌ سلێمانی‌ ئاماژه‌ی‌‬ ‫له‌دیانه‌ بوه‌‪ ،‬ده‌كرێت ئه‌و شوێن ‌ه بكرێته‌ زۆرینه‌ی‌ ش���اری‌ س���لێمانی‌ ك���ردوه‌‪ ،‬ب���ه‌وه‌دا كه‌ له‌چ���وار مانگ���ی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫ناوچه‌یه‌ك���ی‌ گه‌ش���تیاری‌‪ ،‬ئیتاڵیه‌كان ته‌نها زۆنه‌ گه‌ش���تیاریه‌كانی‌ سه‌رچنار‌و ئه‌مس���اڵ ‪172‬هه‌زارو ‪ 371‬گه‌ش���تیار‬ ‫بارزانییان‪ ،‬به‌س���ه‌ركرد‌ه (گاریباڵدی‌) قلیاسان‌و چه‌قچه‌ق نه‌بێت كه‌ "تائێستا هاتون‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئامارێكی‌ خراپ نییه‌‪.‬‬

‫هه‌نارده‌كردنی‌ نه‌وته‌كه‌ی‌ هه‌رێم‪،‬هه‌نگاوێك بۆ ئابوریه‌كی‌ سه‌ربه‌خۆ‬

‫ی رۆڵێكی گه‌وره‌ی‌ ئاسایشی نه‌ته‌وه‌ییش ده‌بینێت"‬ ‫"نه‌وت جگه‌ له‌رۆڵه‌ ئابوریه‌كه‌ ‌‬ ‫ ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫له‌ئێستادا فرۆشتنی نه‌وتی كوردستان‬ ‫بوه‌ته‌ جێی بایه‌خی میدیا ناوخۆیی‌و‬ ‫جیهانییه‌كان‌و ناڕه‌زایی‌و توڕه‌یی‬ ‫حكومه‌تی ناوه‌ندی عێراق به‌دوای‌‬ ‫خۆیدا هێناوه‌‪ ،‬پسپۆرێكی بواری‌‬ ‫نه‌وتیش ده‌ڵێت "كورد ناسیۆنالیزمی‬ ‫نه‌وت‌و گاز به‌كارناهێنێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆ‬ ‫كۆمپانیاكان‌و واڵتانی كڕیار جێگه‌ی‌‬ ‫بایه‌خه‌" ئه‌ندامێكی لیژنه‌ی‌ نه‌وت‌و‬ ‫سامانه‌ سروشتییه‌كانی‌ په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستانیش رایده‌گه‌یه‌نێت "له‌‪2013‬‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان به‌یاسایه‌ك‬ ‫ره‌زامه‌ندی فرۆشتنی نه‌وتی‌‬ ‫ده‌ربڕیوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی لیژنه‌ی‌ نه‌وت‌و س����امانه‌‬ ‫سروشتییه‌كانی په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫د‪ .‬عیزه‌ت سابیر له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫رونیكرده‌وه‌ له‌ئێستادا نه‌وت له‌رێگه‌ی‌‬ ‫بۆریی����ه‌وه‌ ده‌چێت����ه‌ عه‌مباره‌كان����ی‌‬ ‫توركی����او له‌توركی����اش كۆمپانی����ای‌‬ ‫بۆتاش سه‌رپه‌رشتی ناردن‌و فرۆشتنی‬ ‫ئه‌و نه‌وت����ه‌ ده‌كات به‌واڵتانی ئه‌وروپا‬ ‫به‌ڕه‌زامه‌ن����دی هه‌رێمی كوردس����تان‪،‬‬ ‫هه‌ر هه‌م����ان كۆمپانیاش نه‌وتی عێراق‬ ‫ده‌گوازێت����ه‌وه‌ به‌ن����ده‌ری‌ جه‌یه����ان‌و‬ ‫ده‌یفرۆشێت‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ ئاشكراش����یكرد كه‌‬ ‫رۆژی‌ چوارشه‌ممه‌ سه‌رۆكی حكومه‌ت‌و‬ ‫وه‌زیره‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان دێنه‌ په‌رله‌مان‬

‫"ئێمه‌ش وه‌كو په‌رله‌مانتاران پرسیاریان‬ ‫لێده‌كه‌ین‌و ب����ۆ خه‌ڵكی رونده‌كه‌ینه‌وه‌‬ ‫كه‌ فرۆشتنی‌ نه‌وت به‌م شێوه‌یه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ كاریگه‌ری‌ نه‌وت له‌س����ه‌ر‬ ‫دامه‌زراندن����ی‌ قه‌واره‌ی‌ س����ه‌ربه‌خۆ بۆ‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان د‪ .‬رێبوار فه‌تاح‬ ‫له‌وتارێكیدا ده‌ڵێت "پیشه‌سازی نه‌وت‬ ‫ده‌كرێت ببێته‌ پاڵپش����تی دامه‌زراندنی‌‬ ‫ق����ه‌واره‌ی كوردس����تانی س����ه‌ربه‌خۆ‪،‬‬ ‫دی����اره‌ سه‌رپه‌رش����تیكردنی‌ ئ����ه‌و‬ ‫پیشه‌سازییه‌و له‌بازاڕخستنی كاریگه‌ری‌‬ ‫یه‌كالكه‌ره‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ له‌س����ه‌ر سومعه‌ی‌‬ ‫ق����ه‌واره‌ی‌ كوردس����تان له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیدا‪ ،‬سه‌ركه‌وتنی‌ هه‌رێمیش‬ ‫وه‌ك به‌رهه‌مهێنه‌ری‌ نه‌وت به‌س����تراوه‌‬ ‫به‌و سومعه‌یه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌م باره‌یه‌وه‌ پس����پۆری‌ بواری‌‬ ‫نه‌وت‌و مامۆس����تای‌ زانكۆ د‪ .‬س����ه‌ردار‬ ‫عه‌زی����ز له‌لێدوانێكدا ب����ۆ ئاوێنه‌ وتی‌‬ ‫"هه‌رێمی كوردس����تان رۆژانێك پشتی‬ ‫به‌س����وپای ئه‌مه‌ریكا ده‌به‌ست‌و دواتر‬ ‫راكێش����انی قونس����وڵخانه‌ی‌ واڵت����ان‪،‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ش وه‌ك جۆرێ����ك له‌دانپیانان‌و‬ ‫له‌الیه‌ك����ی ت����ر وه‌ك رێگریی����ه‌ك‬ ‫له‌هێرش����كردنه‌ س����ه‌ر كوردس����تان‪،‬‬ ‫به‌مانایه‌كی تر هه‌رێم قونسوڵخانه‌كان‬ ‫وه‌ك بنه‌مایه‌كی ئاسایش����ی نیشتمانی‬ ‫ده‌بینێت‪ ،‬له‌په‌نای����دا هاتنی كۆمپانیا‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان����ی ن����ه‌وت هه‌م����ان‬ ‫رۆڵ ده‌بین����ن‪ ،‬ئه‌وه‌ت����ا كۆمپانیاكان‬ ‫زیاتر له‌قونس����وڵخانه‌كان به‌هه‌رێمه‌وه‌‬ ‫به‌ستراون"‪.‬‬

‫سه‌ربه‌خۆیی به‌بێ له‌ ‪2013‬‬ ‫ره‌زامه‌ندی توركیا په‌رله‌مانی‬ ‫نابێت‪ ،‬چونك ‌ه كاتێك كوردستان‬ ‫ره‌زامه‌ندی‬ ‫هه‌رێم له‌عێراق‬ ‫جیاده‌بێته‌و‌ه ده‌بێت ده‌ربڕی كه‌‬ ‫رێگایه‌ک بدۆزێته‌و‌ه هه‌رێم مافی‬ ‫بۆ گه‌یشتن ‌ه بازاڕی فرۆشتنی‌ نه‌وتی‌‬ ‫هه‌بێت‬ ‫جیهان‬ ‫له‌كۆتایی‌ ساڵی رابوردو له‌كۆنفرانسی‬ ‫كوردس����تان‪-‬عێراق ب����ۆ ن����ه‌وت‌و گاز‬ ‫له‌وتارێكدا سه‌باره‌ت به‌بۆری هێڵی نێوان‬ ‫كوردستان توركیا سه‌رۆكی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم نێچیرڤان بارزانی‌ رایگه‌یاند "ئه‌و‬ ‫بۆرییه‌ نه‌وته‌ رێگه‌ی‌ خۆی ده‌دۆزێته‌وه‌‬ ‫بۆ بازاڕه‌كان����ی جیهان"‪ ،‬ئه‌و وته‌یه‌ش‬

‫چه‌ندین لێكدانه‌وه‌ی‌ جیاجیای بۆ كرا‪.‬‬ ‫ئه‌و وته‌یه‌ی بارزانی وا لێكدرایه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫مه‌به‌ستی خه‌ونه‌ گه‌وره‌كه‌یان (ده‌وڵه‌تی‬ ‫كوردی)ی����ه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌م����ڕۆدا "نه‌وت‬ ‫جگه‌ له‌رۆڵه‌ ئاب����وری‌‌و بازرگانییه‌كه‌ی‌‬ ‫رۆڵێكی گه‌وره‌ی‌ ئاساییشی نه‌ته‌وه‌یی‌و‬ ‫سیاسیش ده‌بینێت"‪.‬‬

‫هه‌ر كاتێ����ك هه‌رێم روبه‌ڕوی‌ هێرش‬ ‫ب����وه‌وه‌ كونس����وڵخانه‌كان ده‌توان����ن‬ ‫به‌ئاس����انی بڕۆن‪ ،‬ب����ه‌اڵم كۆمپانیاكان‬ ‫بڕێك����ی زۆر پ����اره‌ خه‌رجده‌كه‌ن بۆیه‌‬ ‫رۆشتنیان قورستره‌‪ ،‬س����ه‌ردار عه‌زیز‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ وتی "به‌م پێیه‌ بێت نه‌وت‬ ‫ده‌بێته‌ یه‌كێك له‌بنه‌ماكانی سیاسه‌تی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێم"‪.‬‬ ‫س����اڵی ‪ 2013‬راوێ����ژكاری‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫س����امانه‌ سروش����تییه‌كان د‪ .‬عه‌ل����ی‬ ‫به‌ل����ۆ له‌لێدوانێك����ی رۆژنامه‌وانی����دا‬ ‫رایگه‌یاندب����و كه‌ دروس����تكردنی‌ هێڵی‬ ‫بۆری‌ نه‌وتی‌ سه‌ربه‌خۆی‌ كوردستان بۆ‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت گرنگییه‌كه‌ی‌ له‌وه‌دایه‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس����تان سه‌ربه‌خۆ ده‌بێت‬ ‫له‌هه‌نارده‌كردنی‌ نه‌وتی‌ خۆی‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ زۆر هه‌وڵیدا لێدوانی راوێژكاری‌‬ ‫وه‌زاره‌تی س����امانه‌ سروشتییه‌كان د‪.‬‬ ‫عه‌لی به‌لۆ وه‌ربگرێ����ت‪ ،‬به‌اڵم وه‌اڵمی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی نه‌دایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ جێی پرسیاره‌ كورد ده‌توانێت‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ نه‌وته‌وه‌ ئامانجی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫خۆی بپێكێت‌و گره‌نتی دروس����تبونی‬ ‫كیانێك بكات‪ ،‬ئه‌و پس����پۆره‌ی‌ بواری‌‬ ‫نه‌وت له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ك����ه‌ واڵتانی دونیا كوردس����تان ناكه‌ن‬ ‫به‌ده‌وڵه‌ت له‌به‌ر نه‌وت‪ ،‬هه‌رگیز هۆكاری‌‬ ‫ئابوری‌ راس����ته‌وخۆ هۆكاری‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫نه‌ب����وه‌‪ ،‬به‌ڵك����و وه‌ك ئ����ه‌و جه‌ختی‌‬ ‫له‌سه‌ر ده‌كاته‌وه‌ كۆمه‌ڵێك تیۆر هه‌یه‌‬ ‫بۆ به‌ده‌وڵه‌تبونی كوردس����تان‪ ،‬یه‌كه‌م‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌ عێراقه‌‪ ،‬دوه‌م بونی‬

‫عێراق به‌مه‌ترس����ی بۆ س����ه‌ر هه‌رێم‌و‬ ‫ئینج����ا لۆبیكردن له‌پێناو پاراس����تن‌و‬ ‫به‌ده‌وڵه‌تبوندا‪ ،‬س����ێیه‌م كردنی هه‌رێم‬ ‫به‌به‌ش����ێك له‌توركیا ب����ۆ زامنكردنی‬ ‫ئاسایش����ی وزه‌ی‌ ئه‌و واڵته‌‪ .‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"له‌ئێستاشدا هیچ له‌و ئه‌گه‌رانه‌ له‌ئارادا‬ ‫نین‪ ،‬به‌گش����تی ده‌وڵه‌تی كوردی به‌بێ‬ ‫ره‌زامه‌ن����دی توركیا نابێ����ت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫كاتێك هه‌رێم له‌عێ����راق جیاده‌بێته‌وه‌‬ ‫ده‌بێ����ت رێ����گای‌ ت����ر بدۆزێت����ه‌وه‌ بۆ‬ ‫گه‌یشتنه‌ بازاڕی جیهان"‪.‬‬ ‫ئای����ا عێراق مه‌به‌س����تی مه‌ترس����ی‬ ‫ده‌وڵه‌تی كوردییه‌ یان كێشه‌ی ئابوری‌‬ ‫واڵت‪ ،‬ئ����ه‌و ئه‌ندامی لیژن����ه‌ی‌ نه‌وت‌و‬ ‫س����امانه‌ سروش����تییه‌كانی په‌رله‌مان‬ ‫ده‌ڵێت "له‌ئێس����تادا كێش����ه‌ی عێراق‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ هه‌رێ����م ئه‌وه‌یه‌ كه‌ پ����اره‌ی‌‬ ‫نه‌وته‌كه‌ ده‌چێته‌ سه‌ر حسابی هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تان له‌بانكێك����ی‌ توركیاو هه‌ر‬ ‫هه‌رێمی����ش ماف����ی مامه‌ڵه‌كردنی‌ به‌و‬ ‫پاره‌ی����ه‌وه‌ هه‌یه‌و عێراقی����ش ده‌ڵێت‬ ‫ده‌بێت پاره‌كه‌ بۆ عێراق بێت"‪.‬‬ ‫ره‌نگ����ه‌ په‌یام����ی ك����ورد له‌رێگه‌ی‌‬ ‫گازه‌وه‌ گرنگت����ر بێ����ت ب����ۆ ئه‌وروپاو‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬سه‌ردار عه‌زیز له‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫رونیده‌كاته‌وه‌ كه‌ هه‌رێم به‌پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫عێراقه‌وه‌ جۆری گرێبه‌س����تی جیاوازی‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬ب����ڕوای‌ به‌خۆماڵی س����امانی‬ ‫سروش����تی نییه‌‪ ،‬واتا "ناس����یۆنالیزمی‬ ‫ن����ه‌وت‌و گاز به‌كارناهێنێ����ت‪ ،‬ئه‌مانه‌‬ ‫هه‌موی بۆ كۆمپانیاكان‌و واڵتانی كڕیار‬ ‫جێگه‌ی‌ بایه‌خه‌"‪.‬‬

‫لۆکاڵ‬

‫)‪ )431‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/6/3‬‬

‫به‌شێك له‌په‌رله‌مانتاران ده‌ستبه‌ردار ‌ی پل ‌ه حیزبیه‌كانیان نابن‬

‫‪9‬‬

‫په‌رله‌مانتارێك ‌ی یه‌كێتی‌‪:‬نابێت له‌ده‌سته‌ ‌ی سه‌رۆكایه‌ت ‌ی په‌رله‌مان مه‌كته‌ب سیاس ‌ی هه‌بێت‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫به‌شێك له‌په‌رله‌مانتارانی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫سه‌رباری‌ كاری‌ په‌رله‌مانتاریان‪ ،‬پله‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫جۆراجۆریان له‌ناو حیزبه‌كانیاندا‬ ‫هه‌یه‌‌و سه‌رقاڵی‌ كاری‌ حیزبایه‌تیشن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش لێكدانه‌وه‌ی‌ وه‌های‌بۆ‬ ‫ده‌كرێت كه‌ كۆكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و دو‬ ‫كاره‌ به‌یه‌كه‌وه‌ له‌كاتدا نه‌گونجاوبێت‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌روی‌ یاساییه‌وه‌‬ ‫وه‌ك په‌رله‌مانتارێكی‌ پارتی‌‬ ‫ده‌ڵێت"له‌پێڕه‌وی‌ ناوخۆی‌ په‌رله‌مان‬ ‫هیچ ده‌قێكی‌ یاسایی‌ نییه‌ كه‌ بڵێت‬ ‫نابێت په‌رله‌مانتار كاری‌ حیزبی‌ بكات‬ ‫یان له‌ناو حیزبه‌كه‌یدا پله‌ی‌ بااڵی‌‬ ‫هه‌بێت"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتارانی‌ گۆڕان واز له‌پۆسته‌‬ ‫حیزبیه‌كانیان ده‌هێنن‬ ‫له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی‌ ئای���ا ده‌گونج���ێ‌‬ ‫په‌رله‌مانتار هاوش���انی‌ كاره‌كه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫پله‌یه‌كی‌ حیزبیشی‌ هه‌بێت‌وله‌هه‌مانكاتدا‬ ‫كار له‌هه‌ردو الیه‌نه‌كه‌دا بكات؟‪ ،‬یاخود‬ ‫ره‌وایه‌ ئه‌ندامانی‌ ده‌سته‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫په‌رله‌مان پله‌ حیزبیه‌كانیش���یان هه‌ر‬ ‫بمێن���ێ‌؟ ل���ه‌و روه‌وه‌ په‌رله‌مانت���اران‬ ‫بۆچونی‌ جیاوازیان هه‌یه‌‪ ،‬د‪.‬ش���ێركۆ‬ ‫حه‌مه‌ ئه‌مین په‌رله‌مانتاری‌ فراكسیۆنی‌‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌دا نیی���ه‌ كه‌‬ ‫په‌رله‌مانتار هاوش���انی‌ كاره‌كه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫له‌كاری‌ حیزبی���ش به‌رده‌وامبێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌ پێشتر رێكخه‌ری‌ ژوری‌ رۆژنامه‌وانی‌‬ ‫بز‌وتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان بوه‌‪ ،‬هاوكات ئه‌ندامی‌‬ ‫جڤاتی‌ نیشتمانی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌شی‌ بوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كاته‌ی‌ كه‌ بۆته‌ په‌رله‌مانتار وازی‌‬ ‫له‌پۆس���ته‌حیزبیه‌كه‌ی‌ هێناوه‌ ئه‌و وتی‌‬ ‫"دیاره‌ ئێمه‌ هه‌ر ئه‌ندامی‌ گۆڕانین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كه‌بوینه‌ت���ه‌ په‌رله‌مانت���ار به‌ته‌واوه‌تی‌‬ ‫خۆمان بۆ ئه‌م كاره‌ یه‌كالییكردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتییش له‌ناو بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان���دا وه‌ك نه‌ریت���ی‌ لێهات���وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫كه‌سێك پۆس���تێكی‌ تری‌ وه‌رگرت واز‬ ‫له‌پۆس���ته‌ حیزبیه‌ك���ه‌ی‌ ده‌هێنێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ش ئایا بون���ی‌ ئه‌ندام‬ ‫مه‌كته‌ب سیاسی‌ یان س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫له‌ناو په‌رله‌مان‌و به‌تایبه‌تی‌ ده‌س���ه‌تی‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تیدا‪،‬نابێته‌ هێزێكی‌ باشتر‬ ‫بۆ ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌ په‌رله‌م���ان؟ ئه‌و‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ی‌ گۆڕان بۆچونێكی‌ تری‌‬

‫بونی‌ مه‌كته‌ب‬ ‫سیاسیه‌ك‬ ‫له‌ده‌سته‌ی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫په‌رله‌مان هێزێك‬ ‫ده‌دات به‌كاره‌كانی‌‬ ‫په‌رله‌مان‬

‫به‌شێک له‌په‌رله‌مانتارانی کوردستان‬ ‫هه‌یه‌‌و ده‌ڵێت "نه‌خێر ئه‌گه‌ر به‌و جۆره‌‬ ‫بیر بكه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كات���ه‌ هه‌ژمون ‌‬ ‫ی‬ ‫حیزب له‌په‌رله‌مان���دا زاڵده‌بێت‪ ،‬ئه‌ی‌‬ ‫ب���ۆ په‌رله‌مانتاران خۆی���ان نه‌بنه‌ ئه‌و‬ ‫هێزه‌كاریگه‌ره‌‪ ،‬له‌كاتێكدا كه‌ نوێنه‌ری‌‬ ‫راسته‌قینه‌ی‌ خه‌ڵكن"‪.‬‬ ‫"كه‌ چوه‌ ده‌سته‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ده‌بێت وازبێنێ‌"‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ فراكس���یۆنی‌ س���ه‌وز‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان د‪.‬رێواز فایه‌ق‬ ‫له‌و بڕوایه‌دای���ه‌ ئه‌گه‌ر په‌رله‌مانتاره‌كه‌‬ ‫ه���ه‌ر ئه‌ندامێكی‌ ئاس���ایی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ب���و‪ ،‬ئ���ه‌و كات���ه‌ ئاساییش���ه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كاره‌ په‌رله‌مانتاریه‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬كاری‌‬ ‫حیزبی‌ خۆش���ی‌ بكات‪ ،‬به‌اڵم كه‌ چوه‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ده‌بێ���ت واز له‌پۆس���ته‌ حیزبیه‌كه‌ی‌‬ ‫بهێنی‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌یه‌كچاو س���ه‌یری‌‬

‫هه‌مو په‌رله‌مانتاران ب���كات" له‌باره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ش پێش���تر خۆیان وه‌ك یه‌كێتی‌‬ ‫پابه‌ندی‌ ئه‌وه‌ نه‌بون بۆماوه‌ی‌ چه‌ندین‬ ‫س���اڵ ئه‌ندامێكی‌ مه‌كته‌ب سیاس���ی‌‬ ‫حیزبه‌كه‌ی���ان س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان بو‬ ‫له‌پۆسته‌ حیزبیه‌كه‌شی‌ هه‌ر به‌رده‌وام‬ ‫ب���وه‌ د‪ .‬رێواز وتی‌ "ئه‌وه‌ش ش���تێكی‌‬ ‫باش نه‌بو كه‌ كاك ئه‌رس���ه‌الن له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان بو ئه‌ندامی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���یش بوه‌‪ ،‬وه‌ك چۆن‬ ‫ئێس���تا بۆ هه‌مو ئ���ه‌و كاكانه‌ی‌ تر كه‌‬ ‫له‌ده‌س���ته‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مانن‬ ‫به‌ڕای‌ من نه‌گونجاوه‌ پله‌ حیزبیه‌كانیان‬ ‫بمێنێ‌"‪ .‬ئه‌و جه‌خت له‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ به‌پێی‌ یاسا په‌رله‌مانتار ئه‌و مافه‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌ ك���ه‌ وه‌زیر‌و هه‌ر پل���ه‌ بااڵیه‌كی‌‬ ‫تری‌ حكومه‌ت بانگهێش���تی‌ په‌رله‌مان‬ ‫بكات بۆ لێپێچینه‌وه‌ "ئیتر له‌ده‌سته‌ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان هه‌ر كه‌سێكی‌‬

‫لێبێت په‌رله‌مانت���ار ئه‌و مافه‌ی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ نابێت بكرێته‌ پاساوێك بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بوترێ‌ باش���تره‌مه‌كته‌ب سیاس���یه‌ك‬ ‫ی���ان س���ه‌ركرادیه‌تیه‌ك له‌ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیدا هه‌بێت"‪.‬‬

‫ئه‌ندام���ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ پارتی ‌ه‬ ‫هاوكات جێگری‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانیشه‌‬ ‫"مان���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و له‌و پۆس���ته‌دا ده‌بێته‌‬ ‫هێزێكی‌ تر بۆ په‌رله‌م���ان‪ ،‬هیوادارین‬ ‫بمێنێته‌وه‌"‪.‬‬

‫سكرتێری‌ په‌رله‌مان به‌ئاسایی‌ ده‌بینێ‌‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌و باره‌ی���ه‌وه‌ س���كرتێر ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستان فه‌خره‌دین قادر‬ ‫له‌فراكسیۆنی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‪ ،‬باس‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌كات له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫په‌رله‌مان به‌شێوازی‌ نیچمه‌كراوه‌ بوه‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵ���ك ده‌نگی���داوه‌ به‌كاندی���ده‌كان‪،‬‬ ‫بۆیه‌ وا پێویس���ت ده‌كات‪ ،‬په‌رله‌مانتار‬ ‫له‌كاری‌ حیزبی‌ خۆشی‌ به‌رده‌وام بێت‪،‬‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "له‌روی‌ یاساییش���ه‌وه‌ هیچ‬ ‫رێگرییه‌ك نابینم"‪ .‬ئه‌و به‌نمونه‌ باسی‌‬ ‫له‌ئه‌ندام���ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ پارتی‌‬ ‫جه‌عفه‌ر ئیمینكی‌ كرد كه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌‬

‫پێڕه‌وی‌ ناوخۆ رێگر نییه‌‬ ‫به‌پێی‌ پێڕه‌وی‌ ناوخۆی‌ په‌رله‌مانیش‬ ‫وه‌ك د‪.‬فرسه‌ت س���ۆفی‌ په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫پارتی‌ ئاماژه‌ی‌ پێده‌كات هیچ رێگرییه‌ك‬ ‫نیی���ه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مانت���ار له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫كاره‌ك���ه‌ی‌ خ���ۆی‌ كاری‌ حیزبایه‌تیش‬ ‫بكات‌و پله‌‌و پۆستی‌ حیزبیشی‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت "به‌پێی‌ م���اده‌ی‌ ‪‌32‬و‬ ‫بڕگه‌ی‌‪ 5‬له‌پێڕه‌وی‌ ناوخۆی‌ په‌رله‌مان‬ ‫كێشه‌ نابێت په‌رله‌مانتار كاری‌ حیزبی‌‬ ‫خۆش���ی‌ بكات"‪ .‬ئه‌و ئام���اژه‌ به‌وه‌ش‬ ‫ده‌كات وه‌ك چۆن په‌رله‌مانتار نوێنه‌ری‌‬ ‫خه‌ڵك���ه‌ به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌ نوێنه‌ری‌‬

‫حیزبه‌كه‌شیه‌تی‌‪.‬‬ ‫"ره‌نگ���ه‌ په‌رله‌مانتار به‌ه���ۆی‌ پل ‌ه‬ ‫كارئاس���انییش‬ ‫حیزبیه‌كه‌ی���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ۆ كاره‌كان���ی‌ په‌رله‌م���ان ب���كات"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ك���ه‌ی‌ پارت���ی‌ ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫ئاشكرا ده‌كات ئه‌گه‌ر پۆستی‌ جێگری‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان بدرێته‌ یه‌كێتی‌ ئه‌و‬ ‫كاته‌ "ره‌نگه‌ جه‌عفه‌ر ئیمینكی‌ ده‌ست‬ ‫له‌كاربكێشێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی‌ پارتی‌ پێش���ی‌‬ ‫ب���اش نییه‌ ئه‌ندام مه‌كته‌ب سیاس���ی‌‬ ‫حیزبه‌كان واز ل���ه‌كاری‌ په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫بهێنن‪ ،‬ده‌ڵێت "له‌داهاتودا له‌په‌رله‌مان‬ ‫ملمالنێ���ی‌ گ���ه‌وره‌ دروس���ت ده‌بێت‬ ‫ب���ۆ پێشكه‌ش���كردنی‌ پرۆژه‌یاس���ا‌و‬ ‫خزمه‌تكردن���ی‌ هاواڵتیان‪ ،‬پێموایه‌ له‌و‬ ‫رێگایه‌وه‌ زیاتر ده‌چیته‌ ناو خه‌ڵكه‌وه‌‌و‬ ‫به‌رگ���ری‌ له‌مافه‌كانیان ده‌كه‌یت‪ ،‬نه‌ك‬ ‫له‌رێگای‌ باره‌گایه‌كی‌ حیزبیه‌وه‌"‪.‬‬

‫‪ 90‬شوێنه‌وار له‌هه‌ڵه‌بجه‌‌و ده‌وروبه‌ری‌‌ له‌ژێر هه‌ڕه‌شه‌ی له‌ناوچوندان‬ ‫ئا‪ :‬میهره‌بان سه‌الم‬ ‫له‌سنوری‌ هه‌ڵه‌بجه‌‌و ده‌وروبه‌ری‌ زیاتر‬ ‫له‌‪ 88‬شوێنه‌وار‪ ،‬له‌جۆره‌كانی‌ گردو‬ ‫قه‌اڵو مزگه‌وت هه‌ن‪ ،‬به‌اڵم گرنگینه‌دانی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت به‌و بواره‌ وه‌ك شوێنه‌وارناسانی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌ جه‌ختی‌ له‌سه‌رده‌كه‌نه‌وه‌ ده‌بێته‌‬ ‫هۆی‌ له‌ناوچونی‌ ئه‌و شوێنه‌وارانه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌شوێنه‌وارناس���ه‌كانی‌ هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫به‌ناوی‌عه‌بدولق���ادر ش���ادی‌‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫باس���ی‌ ل���ه‌وه‌ كرد ك���ه‌ تا ئێس���تا وه‌كو‬ ‫پێویس���ته‌نه‌توانراوه‌ گرنگی‌ ب���ه‌و الیه‌نه‌‬ ‫بدرێ���ت‪ ،‬وه‌ك ئ���ه‌و باس���ی‌ ده‌كات‬ ‫شوێنه‌واری‌ (گردی‌ به‌كراوه‌)كه‌ مێژوه‌كه‌ی‌‬ ‫ئه‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ‪ 300‬س���اڵ ب���ه‌ر له‌زایین‌و‬ ‫تاوه‌ك���و ئێس���تا چه‌ندینجار پش���كنینی‌‬ ‫تێداكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌توان���راوه‌ كاری‌ جدی‌‬ ‫تێ���دا بكرێت‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ ق���ه‌اڵی‌ خورماڵ‌و‬ ‫قه‌اڵی‌ گاوران كه‌ له‌هه‌ورامانن‌و مێژویه‌كی‌‬ ‫زۆر كۆنیان هه‌یه‌‌و "به‌هه‌مانش���ێوه‌ كاری‌‬ ‫پێویس���ت له‌وانه‌شدا نه‌كراوه‌" ئه‌و وتیشی‌‬ ‫"ده‌كرێ���ت بڵێی���ن ش���وێنه‌واره‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫ناوچه‌ی���ه‌ پش���تگوێخراون"‪ .‬هه‌روه‌ها ئه‌و‬ ‫شوێنه‌وارناسه‌ هێمای‌ به‌وه‌شدا كه‌له‌سااڵنی‌‬ ‫نه‌وه‌ده‌كانداهه‌ندێك له‌هاواڵتیان بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بژێوی‌ ژیانیان ده‌س���تبكه‌وێت‪" ،‬به‌ش���ێك‬ ‫له‌پارچ���ه‌ كه‌له‌پوریه‌كانی���ان ده‌رهێن���او‬ ‫به‌پاره‌یه‌كی‌ كه‌م فرۆش���تیان‪ ،‬كه‌س���یش‬ ‫رێگریه‌كی‌ جدی‌ بۆ دروستنه‌كردن"‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ عه‌بدولقادر ش���ادی‌ چاره‌سه‌ری‌‬ ‫به‌په‌له‌ی‌ ئه‌و دۆخه‌ له‌ئێس���تادا كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كی‌ شوێنه‌واریی‌‌و كلتورییه‌‬ ‫له‌هه‌ڵه‌بجه‌دا "بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌رپرس���یاربێت‬ ‫له‌پاراس���تنی‌ كلت���وری‌ ناوچه‌ك���ه‌‪،‬‬ ‫شوێنه‌وارناسه‌كانیشمان له‌شوێنی‌ شیاوی‌‬ ‫خۆیاندا دابمه‌زرێن"‪.‬‬ ‫هه‌ر ل���ه‌م باره‌ی���ه‌وه‌ ه���اوار مه‌حمود‬

‫ده‌رچ���وی‌ به‌ش���ی‌ ش���وێنه‌واری‌ زانكۆ ‌ی‬ ‫سه‌الحه‌دین ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ له‌سنوری‌‬ ‫پارێ���زگای‌ هه‌ڵه‌بجه‌ زیاتر له‌ ‪ 70‬ده‌رچوی‌‬ ‫به‌شی‌ ش���وێنه‌واری‌ هه‌ن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "به‌اڵم‬ ‫هه‌ر یه‌كه‌مان له‌جێگه‌یه‌ك كار ئه‌كه‌ین كه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌پیشه‌كه‌مانه‌وه‌ نیه‌‪ ،‬یان هه‌ر‬ ‫بێكار‌و كاسبین‌و چه‌ندینجار داوامانكردوه‌‬ ‫بنكه‌یه‌ك���ی‌ تایبه‌تم���ان به‌ش���وێنه‌وار بۆ‬ ‫بكه‌نه‌وه‌ تاوه‌كو بتوانین به‌ر له‌له‌ناوچونی‌‬ ‫ش���وێنه‌واره‌كانی‌ هه‌ڵه‌بج���ه‌ بگرین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌وڵه‌كانمان بێسود بون"‪.‬‬ ‫گرنگتری���ن ش���وێنی ‌ش���وێنه‌واریی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌ش كه‌ هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ پێده‌ناسرێته‌وه‬ ‫‌وه‌ك ئه‌و شوێنه‌وارناسه‌ باسیده‌كات ماڵی‌‬ ‫پاش���ایه‌ له‌هه‌ڵه‌بجه‌‪،‬وه‌ك ئه‌و وتی‌ "ته‌نها‬ ‫سیاجێكیان به‌ده‌وردا كردوه‌و جێگه‌كه‌یان‬ ‫مراندوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ به‌پێویس���تی‌ ئه‌زانین‬ ‫ك���ه‌ دام���وده‌زگاكان به‌ئاگابێن���ه‌وه‌‌و ئه‌و‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تیه‌مان بۆ بگێڕنه‌وه‌و بتوانین‬ ‫ئه‌و ش���وێنه‌وارانه‌ له‌له‌ناوچ���ون بپارێزین‪،‬‬ ‫چونكه‌ مێژوو كلتورو شارس���تانیه‌تی‌ هه‌ر‬ ‫گه‌لێك به‌پاراس���تنی‌ ش���وێنه‌واره‌كانیه‌وه‌‬ ‫دیاریده‌كرێ���ت‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ هی���چ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی���ه‌ك‌و فه‌رمانگه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ش���وێنه‌وار له‌هه‌ڵه‌بجه‌دا نییه‌‌و‬ ‫كاروباره‌كانی‌ په‌یوه‌ست به‌شوێنه‌وار له‌الیه‌ن‬ ‫شاره‌وانی‌ هه‌ڵه‌بجه‌وه‌ به‌ڕێئه‌كرێت"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌م روه‌وه‌ جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ش���اره‌وانی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ كوێس���تان ئه‌كره‌م‬ ‫فه‌ره‌ج باس���ی‌ ل���ه‌وه‌ كرد ك���ه‌ هه‌رچه‌ند‬ ‫نه‌توان���راوه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌ك���ی‌ تایبه‌ت‬ ‫هه‌بێت به‌ش���وێنه‌وار له‌هه‌ڵه‌بجه‌دا‪"،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك ش���اره‌وانی‌ درێخیم���ان نه‌ك���ردوه‌‬ ‫له‌ه���ه‌ر كارێك كه‌ له‌خزمه‌ت ش���وێنه‌واری‌‬ ‫ئه‌م ش���اره‌دا بێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت ماڵی‌ پاش���ا‬ ‫كه‌چه‌ندی���ن هه‌وڵمان بۆ داوه‌ تا له‌س���ه‌ر‬ ‫دیزاینه‌كۆنه‌ك���ه‌ی‌ دروس���تیبكه‌ینه‌وه‌و‬ ‫بتوانی���ن وه‌ك خۆی‌ بیهێڵینه‌وه‌‌و ڕێنمونی‌‬

‫گرنگترین شوێنی‬ ‫‌شوێنه‌واریی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌ كه‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ی‌‬ ‫پێده‌ناسرێته‌وه‬ ‫ماڵی‌ پاشایه‌ که‌‬ ‫ته‌نها شورایه‌کیان‬ ‫به‌ده‌وردا كردوه‌و‬ ‫جێگه‌كه‌یان مراندوه‌‬ ‫چه‌ندین وه‌فدی‌ شوێنه‌وارناس���یمان كردوه‌‬ ‫به‌تایب���ه‌ت ب���ۆ (ته‌پی‌ به‌ك���راوا) كه‌ له‌م‬ ‫ماوه‌یه‌ وه‌فدێكی‌ ئه‌ڵمانی‌ ش���ارێكیان تیا‬ ‫دۆزیه‌وه‌ بۆ نزیكه‌ی‌ ‪ 300‬هه‌زار ساڵ پێش‬ ‫ئێستا ئه‌گه‌ڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرس���ه‌ی‌ ش���اره‌وانی‌ هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫وتیشی‌ "ئێمه‌ش هه‌بونی‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كی‌‬ ‫شوێنه‌واری‌ به‌گرنگ ئه‌زانین‌و بێگومان ئه‌وه‌‬ ‫كاروباری‌ یاسایی‌‌و ئیداریی‌ ئه‌وێت تاوه‌كو‬ ‫بتوانرێت به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی���ه‌ك له‌هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫پرۆژه‌یه‌کی شوێنه‌وار له‌هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫دابمه‌زرێنرێت"‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬میهره‌بان‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )431‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/6/3‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫شارام ‌ی نازری‌‪ :‬من كوردم‌و فارس ‌ی نازانم‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫شارامی‌ نازری‌ له‌دوا كۆنسێرتیدا له‌شاری‌‬ ‫كرماش���انی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫شانازی‌ به‌كوردبونی‌ خۆیه‌وه‌ ده‌كات‌و‬ ‫له‌كۆتایی‌ كۆنسێرته‌كه‌شدا گۆرانییه‌ك‬ ‫ده‌ڵێت كه‌ له‌الیه‌ن پان ئێرانیسته‌كانه‌وه‌‬ ‫تۆمه‌تبار ده‌كرێت به‌وه‌ی‌ دژه‌فارسه‌‪.‬‬ ‫هه‌فت���ه‌ی‌ رابردو‪ ،‬ش���ارامی‌ ن���ازری‌‬ ‫كۆنس���ێرتێكی‌ له‌ش���اری‌ كرماش���ان‬

‫سازكرد‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تای‌ كۆنسێرته‌كه‌دا له‌نێو ئێل‌و خه‌ڵكی‌ كوردو هاواڵتیانی‌ به‌شێك له‌راگه‌یاندنه‌كانی‌ ئه‌و واڵته‌وه‌‬ ‫به‌هاندان���ی‌ رێچكه‌ی‌ ناسیۆنالیس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆش���حاڵی‌ خ���ۆی‌ به‌رامب���ه‌ر به‌وه‌ كورد زمانی‌ كرماشانی‌ بم"‪.‬‬ ‫ده‌ربڕی‌ ك���ه‌ له‌زێدی‌ ب���اب‌و باپیرانی‌ وتیشی‌ "من بۆ هه‌رجێیه‌ك رۆشتبێتم‌و ك���وردی‌‌و دژه‌فارس���ی‌ لێكدرای���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫خ���ۆی‌‪ ،‬دوای‌ چه‌ندی���ن س���اڵ‌ دابڕان كۆنس���ێرتم س���ازكردبێت گۆرانییه‌كی‌ به‌تایبه‌ت���ی‌ گۆران���ی‌ دوه‌می���ان‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌دی���دی‌ س���ایتی‌ پارس���ینه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫كۆنسێرت س���ازده‌كات‌و چه‌ند به‌یتێك كوردیم وتوه‌"‪.‬‬ ‫شیعری‌ كوردی‌ له‌پێداهه‌ڵدان به‌مێژوی‌ وتنی‌ گۆرانییه‌ كوردییه‌كانی‌ ئه‌مجاره‌ی‌ "ش���یعرێكی‌ چاوه‌ڕواننه‌ك���راوو جێی‌‬ ‫كرماش���ان‌و گ���ه‌وره‌ پیاوان���ی‌ كورد‌و شارامی‌ نازری‌‪ ،‬هه‌رایان نایه‌وه‌‪ ،‬وتنی‌ تێڕامان" ئاماژه‌ی‌ ب���ۆ كرا‪ ،‬كه‌ نازری‌‬ ‫كرماش���انی‌ خوێنده‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و به‌زمانی‌ گۆرانیه‌كانی‌ "كوردستان گه‌ر تۆ نه‌بی‌ وتی‌ من كوردم‌و فارسی‌ نازانم‪ ،‬جۆش‌و‬ ‫ك���وردی‌ وتی‌ "ب���ۆ من ش���انازییه‌كی‌ تاجی‌ ش���اهیم بۆ چیی���ه‌"‌و "من مناڵ خرۆش���ی‌ خس���ته‌ نێ���و ئاماده‌بوانی‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌ ئه‌مش���ه‌و ده‌رفه‌تی‌ ئه‌وه‌م بۆ كورد فارس���ی‌ نه‌یزانم كرماش���انیگم كۆنسێرته‌كه‌وه‌‪.‬‬ ‫ره‌خسا كه‌ بێمه‌وه‌ بۆ ماڵه‌ باوانی‌ خۆم‌و فارسی‌ نیزانم"‪ ،‬له‌الیه‌ن پان ئێرانیست‌و به‌شێك له‌راگه‌یاندنه‌كانی‌ ئێران ئاماژه‌‬

‫هێشتا سینه‌ما سیروان ماوه‌‬ ‫ئاوێنه‌‬ ‫س����ه‌رده‌مانێك ناوجه‌رگه‌ی‌ ش����ار ‌‬ ‫ی‬ ‫س����لێمانی‌ به‌بون����ی‌ س����ینه‌ماكانی‌‬ ‫ده‌ناسرایه‌وه‌‪ ،‬له‌ئێستادا جگه‌ له‌تاكه‌‬ ‫س����ینه‌مایه‌ك‪ ،‬هیچ پاش����ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئه‌وانی‌ تر نابینرێت‌و ش����وێنه‌كانیان‬ ‫كراونه‌ته‌ بازاڕی‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ئه‌و س����ینه‌مایه‌ی‌ كه‌ ئێس����تا بوه‌ت ‌ه‬ ‫تاكه‌ ش����وێنێك له‌ناوجه‌رگه‌ی‌ بازاڕی‌‬ ‫گ����ه‌وره‌ی‌ س����لێمانی‌‌و خه‌ڵكی‌ وه‌ك‬ ‫ناونیشانی‌ ناس����ینه‌وه‌ی‌ شوێنه‌كانی‌‬ ‫ده‌وروپش����تی‌ ناوی‌ ده‌هێنن‪ ،‬سینه‌ما‬ ‫(س����یروان)ه‌‪ ،‬كه‌ هێش����تا ده‌یه‌وێت‬ ‫به‌رده‌وامبێ����ت‪ ،‬س����ه‌ره‌ڕای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫ب����ه‌رده‌وام زه‌نگ����ی‌ چونه‌ژوره‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌دوره‌وه‌ ده‌بیس����ترێت به‌اڵم ژماره‌ی‌‬ ‫ته‌ماشاكه‌رانی‌ به‌ئاسانی‌ ده‌ژمێردرێن‪.‬‬ ‫پێش����ترو ل����ه‌دو ده‌یه‌ی‌ راب����ردودا‪،‬‬ ‫سلێمانی‌ خاوه‌نی‌ دو سینه‌مای‌ دیكه‌‬ ‫بو به‌ناوه‌كانی‌ س����ینه‌ما دڵش����اد كه‌‬ ‫ده‌كه‌وته‌ شه‌قامی‌ كاوه‌ سه‌رو بازاڕی‌‬ ‫دۆالره‌كه‌و س����ینه‌ما ره‌شید كه‌ ئێستا‬ ‫شوێنه‌كه‌ی‌ بوه‌ته‌ بازاڕێكی‌ بازرگانی‌‬ ‫به‌ناوی‌ ره‌شه‌مۆڵ‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ كاركردن����ی‌ ئێس����تای‌‬ ‫س����ینه‌ماكه‌یانه‌وه‌‪ ،‬ته‌ه����ا عه‌ب����دواڵ‪،‬‬ ‫به‌رپرس����ی‌ س����ینه‌ما س����یروان‪،‬‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‪" ،‬ئێس����تا ئێمه‌‬ ‫كار به‌ئه‌ش����ریته‌ی‌ ‪ 35‬ملم ده‌كه‌ین‌و‬ ‫ئه‌و فیلمانه‌ی‌ كه‌ نمایش����یان ده‌كه‌ین‬ ‫نوسخه‌ی‌ ئه‌سڵین"‪.‬‬

‫کاوڕ‬ ‫زۆر ب���ڕوات به‌خ���ۆت هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ش به‌روخس���ارته‌و ‌ه‬ ‫دیاره‌و چ���االك ده‌رده‌كه‌ویت‌و‬ ‫له‌سه‌رخۆیت‪.‬‬

‫ب���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن ك���ه‌ ئه‌م���ه‌ یه‌كه‌مجاره‌‬ ‫ش���ارامی‌ نازری‌ گۆرانییه‌كی‌ به‌مجۆر‌ه‬ ‫بڵێ���ت‪ ،‬س���ایتی‌ پارس���ینه‌ ده‌ڵێ���ت‬ ‫"شارام كۆنس���ێرته‌كه‌ی‌ به‌گۆرانییه‌كی‌‬ ‫چاوه‌ڕواننه‌ك���راو كۆتای���ی‌ پێهێن���ا‌و‬ ‫كۆنسێرته‌كه‌ ره‌نگ‌و بۆی‌ سیاسی‌ گرت‌و‬ ‫له‌هونه‌ربونی‌ چوه‌ ده‌ر‪ ،‬ئه‌م گۆرانییه‌‬ ‫دژه‌فارسه‌ی‌ ش���ارام له‌كۆنسێرته‌كه‌ی‌‬ ‫كرماش���اندا هه‌مومانی‌ توش���ی‌ شۆك‬ ‫كرد‪ ،‬ئه‌م جۆره‌ كارانه‌ جیاوازی‌ زیاتر‬ ‫ده‌خاته‌ نێو گه‌النی‌ ئێرانه‌وه‌"‪.‬‬

‫له‌كاتێكدا كه‌ ئه‌م گۆرانییه‌‪ ،‬گۆرانییه‌كی‌‬ ‫فۆلكلۆری‌ كوردی كرماشانییه‌‌و شارام ‌‬ ‫ی‬ ‫ن���ازری‌ له‌زێدی‌ ب���اب‌و باپرانی‌ خۆیدا‬ ‫وتویه‌تی‌‪.‬‬ ‫شارامی‌ نازری‌ ته‌مه‌نی‌ ‪ 63‬ساڵه‌‌و له‌نێو‬ ‫خێزانێكی‌ كوردی‌ كرماشان له‌دایكبوه‌‪،‬‬ ‫باوكی‌ هونه‌رمه‌ند‌و موزیكژه‌ن بوه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌‪ 9‬س���اڵیدا یه‌كه‌می���ن به‌رنام���ه‌ی‌‬ ‫هونه‌ری‌ له‌رادیۆی‌ كرماشان به‌تارژه‌نین‬ ‫تۆمارك���ردوه‌‪ ،‬تا ئێس���تا ‪ 40‬ئه‌لبومی‌‬ ‫باڵوكردوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬چه‌ندی���ن خه‌اڵت���ی‌‬

‫ی‬ ‫ی ده‌ڕوان ‌‬ ‫ك ‌ه له‌دوره‌و‌ه له‌بینا‌و باخه‌كه‌ ‌‬ ‫ی ته‌ژیی ‌ه‬ ‫زۆر سه‌رنجڕاكێش���ه‌‪ ،‬باخه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌مه‌جۆر‪ ،‬بیناكه‌ش‬ ‫له‌گوڵ‌و گوڵزار ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی گه‌لێك ره‌نگین ‌‬ ‫دیمه‌نێك ‌‬ ‫ی ده‌ڵێت "دیار‌ه‬ ‫وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ره‌ك���ه‌ ‌‬ ‫له‌ده‌ره‌و‌ه جوانه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ناوه‌وه‌ خۆمان‬ ‫ده‌زانین چ ده‌ردێكی‌ پێداوین"‪.‬‬

‫له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ بۆچی‌ هه‌میشه‌ فیلمه‌‬ ‫كۆن����ه‌كان نمایش ده‌كه‌ن‪ ،‬ته‌ها وتی‌‪،‬‬ ‫"ئێمه‌ له‌تواناماندا نیه‌ فیلمه‌ نوێیه‌كان‬ ‫بكڕین‪ ،‬چونكه‌ نرخیان زۆر به‌رزه‌"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ ته‌ها‪ ،‬ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ ئێستا‬ ‫رو له‌س����ینه‌ما س����یروان ده‌ك����ه‌ن‪،‬‬

‫گا‬

‫"هه‌مو جۆره‌ كه‌س����انێك ده‌گرێته‌وه‌و‬ ‫به‌ده‌گم����ه‌ن ئافره‌ت����ان دێ����ن ب����ۆ‬ ‫ته‌ماشاكردنی‌ فیلمه‌كان"‪.‬‬ ‫به‌ش����ێك ل����ه‌و مۆاڵن����ه‌ی‌ ئێس����تا‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان دروستده‌كرێن‪،‬‬ ‫به‌ش����ێكیان ته‌رخانده‌كرێت بۆ هۆڵی‌‬

‫دوانه‌‬

‫ی ئ���ه‌م چه‌ن���د رۆژه‌ كێش���ه‌ت ده‌بێت‬ ‫ئه‌وه‌ بزانه‌ كه‌ سه‌ركه‌وتنی‌ خه‌ڵكێك ‌‬ ‫زۆر بۆ تۆ باش���تره‌ كه‌ خ���ۆت ته‌نها له‌كاره‌كان���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌هه‌مانكاتیش‬ ‫له‌پرۆژه‌ی���ه‌ك س���ه‌ربكه‌ویت‪ ،‬ئه‌مه‌ بۆ پش���تگیریت ده‌بێت بۆ به‌رده‌وامبونت‬ ‫له‌كاره‌كانت‪.‬‬ ‫خێزانه‌كه‌شت باشه‌‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫ئیمپراتۆریه‌تێك له‌سه‌ر به‌رد‬

‫ده‌نگ ‌ی ترپه‌ ‌ی مێژو ‌ی ساسانیه‌كان له‌سه‌ر به‌رد ده‌نوسرێته‌وه‌‬

‫گه‌وره‌ی‌ جیهانیی‌ پێبه‌خشراوه‌‪ ،‬له‌وانه‌‬ ‫خه‌اڵتی‌ باشترین مۆس���یقای‌ عیرفان ‌‬ ‫ی‬ ‫جیهان ش���اڵی‌ ‪ 1997‬له‌فیس���تیڤاڵی‌‬ ‫فاس له‌مه‌راكش‪ ،‬خه‌اڵتی‌ س���وارچاكی‌‬ ‫ئ���ه‌ده‌ب‌و هون���ه‌ر له‌الی���ه‌ن ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫فه‌ره‌نساوه‌ ساڵی‌ ‪ 2007‬كه‌ گه‌وره‌ترین‬ ‫خه‌اڵتی‌ هونه‌ریی‌ فه‌ره‌نسایه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫خه‌اڵتی‌ باش���ترین هونه‌رمه‌ندی‌ ئاسیا‬ ‫له‌الیه‌ن بان كی‌ مون سكرتێری‌ گشتی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كانه‌وه‌‪.‬‬

‫ناسك‌و جوانی‌ به‌خشیوه‌ته‌ شار‪.‬‬ ‫خه‌ڵك����ی‌ ناوچه‌كه‌ س����ه‌ر له‌ئێواران‬ ‫ڕوده‌كه‌نه‌ پارك‌و رێبوارانیش سه‌ردانی‌‬ ‫راپۆرتی‌ گه‌شتیاری‌‪،‬‬ ‫شوێنه‌ گرنگ‌و مێژوییه‌كانی‌ كرماشان‬ ‫ئێران‪ ،‬ئیسماعیل عوسمان‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫تاقه‌وسان‪ ،‬تاقێكی‌ به‌ردیه‌ له‌دامێنی‌ كرماش����ان ناوچه‌یه‌ك����ی‌ كوردیی����ه‌‬ ‫شاخێكی‌ به‌رزی‌ بڵندی‌ كرماشاندایه‌‪ ،‬س����نوری‌ جیاك����ه‌ره‌وه‌ی‌ جوگرافیای‌‬ ‫به‌وێنه‌ی‌ هه‌ڵكۆڵراوه‌كانی‌‌و س����اتێك كوردزمان����ه‌ له‌گ����ه‌ڵ فارس����دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تێڕامان هه‌س����ت به‌ده‌نگ����ی‌ ترپه‌ی‌ كاتێك گوێبیس����تی‌ زمانی‌ ئاخاوتنی‌‬ ‫مێ����ژوی‌ شۆڕش����گێڕانی‌ ده‌س����ه‌اڵتی‌ هاواڵتیانی‌ ناوچه‌ك����ه‌ ده‌بیت‪ ،‬چه‌ند‬ ‫ساس����انیه‌كان ده‌بینێت‪ ،‬كه‌ له‌س����ه‌ر ش����ێوه‌زارێكی‌ قس����ه‌كردنت به‌رگوێ‌‬ ‫ده‌كه‌وێت‪ ،‬هه‌س����ت به‌وه‌ ده‌كه‌یت كه‌‬ ‫تاشه‌به‌رده‌ ڕه‌قه‌كان تۆماركراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ناوچه‌یه‌ ئێرانێكی‌ بچوككراوه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وكاته‌ی‌ كه‌ خ����ۆری‌ ده‌مكه‌ل چه‌ند كرماش����ان چه‌ندین ش����وێنی‌ مێژویی‌‬ ‫میلێكی‌ ماوه‌ بۆ ئاوابون‪ ،‬تینی‌ گه‌رمای‌ تێدای����ه‌ ك����ه‌ گرنگترینی����ان (كێوی‌‬ ‫به‌ره‌و الوازبون ده‌چێت‪ ،‬شنه‌هه‌وایه‌كی‌ بێستون‌و تاقه‌وس����انه‌‪ ،)..‬هه‌مو ئه‌و (شیرین بۆ فه‌رهاد) هه‌بوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫فێن����ك له‌باخچه‌كانی‌ كرماش����انه‌وه‌ گه‌ش����تیاران ك����ه‌ ده‌چن����ه‌ ناوچه‌كه‌ تێڕامان له‌تاقه‌وسانیشدا وردبونه‌وه‌یه‌‬ ‫دێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ ش����ه‌ونمی‌ س����ه‌ر گه‌اڵی‌ س����ه‌ردانی‌ ئ����ه‌م دوش����وێنه‌ دێرینه‌ له‌ده‌س����تڕه‌نگینیی‌ هونه‌ری����ی‌ ل����ه‌و‬ ‫واڵته‌دا‪ ،‬كه‌ توانیویانه‌ مێژوی‌ به‌هێزی‌‬ ‫دره‌خته‌كاندا به‌ر ڕوخساری‌ رێبواران‌و ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫هاواڵتیان����ی‌ ش����ار ده‌كه‌وێ����ت‪ ،‬وه‌ك دانیش����تن‌و تێڕامان له‌كێوی‌ بێستون ئیمپراتۆریه‌ته‌كه‌یان له‌س����ه‌ر كێوێكی‌‬ ‫سه‌ره‌تای ده‌س����تپێكردنی‌ به‌هارێكی‌ هه‌س����تكرنه‌ به‌گه‌وره‌یی‌ ئه‌و عیشقه‌ ره‌ق بنه‌خش����ێنن‪ ،‬به‌هه‌ڵكۆڵین����ی‌‬ ‫شۆڕش����ی‌ ئیپمراتۆریه‌تی‌ ساس����انی‌‬ ‫باران����اوی‌ ده‌رده‌كه‌وێ����ت‪ ،‬دیمه‌نێكی‌ بێئاكام ‌هی‌ كه‌‬

‫سه‌رده‌می‌ ئیمپراتۆریه‌تی‌ ساسانیه‌كان‬ ‫له‌ساڵه‌كانی‌ ‪ 379‬بۆ ‪ 383‬زایینی‌‪.‬‬ ‫باخچه‌یه‌ك����ی‌ ڕازاوه‌و گ����ه‌وره‌‬ ‫له‌چ����وارده‌وری‌ تاقه‌وس����اندا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ وت����ه‌ی‌ خه‌ڵك����ی‌ ناوچه‌كه‌‬ ‫گه‌ش����تیارێكی‌ زۆر له‌ڕۆژان����ی‌‬ ‫س����یانزه‌به‌ده‌ر (س����ه‌ره‌تای‌ وه‌رزی‌‬ ‫به‌هار)و هاوی����ن ڕوده‌كه‌نه‌ ناوچه‌كه‌‪،‬‬ ‫چادری‌ گه‌ش����تیاری هه‌ڵ����ده‌ده‌ن بۆ‬ ‫حه‌سانه‌وه‌و پشودانیان‪ ،‬چه‌ند ڕۆژێك‬ ‫له‌و ناوچه‌یه‌دا ده‌مێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ بڕینی‌ بلیتی‌ چونه‌ژوره‌وه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫دارو ده‌رختێك سه‌رنجت راده‌كێشت‪،‬‬ ‫كاتێك به‌ژێریاندا تێپه‌ڕده‌بیت تیشكی‌‬ ‫خۆر له‌نێ����و گ����ه‌اڵی‌ ده‌رخته‌كانه‌وه‌‬ ‫دێته‌ خواره‌وه‌و ئاوێزانی‌ سروشتێكی‌‬ ‫ڕه‌نگین ده‌كات‪.‬‬ ‫دوای‌ چه‌ند مه‌ترێك رۆشتن ده‌گه‌یته‌‬ ‫ش����اخێكی‌ به‌رزو بڵند كه‌ له‌دامێنیدا‬ ‫دیمه‌نی‌ ئاسه‌وارێكی‌ دێرین ده‌بینرێت‬ ‫كه‌ گه‌شتیاران سه‌رسام ده‌كات‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫پیشاندانی‌ وێنه‌ی‌ س����ه‌ركه‌وتنه‌كانی‌‬ ‫شه‌ڕی‌ شاكانی‌ ساسانیه‌كانه‌ كه‌ وه‌ك‬ ‫ڕه‌مزێكی‌ نه‌مر له‌به‌هێزیی‌‌و توانایاندا‬ ‫نیشاندراون‪.‬‬ ‫ئه‌م ناوچه‌یه‌ له‌س����ێ‌ به‌ش پێكهاتوه‌‬ ‫كه‌ به‌وت����ه‌ی‌ خۆیان هه‌یوانی‌ گه‌وره‌و‬ ‫هه‌یوانی‌ بچوك‌و نیگاری‌ هه‌ڵكۆڵینی‌‬ ‫ئه‌رده‌شیری‌ پاش����ای‌ ساسانیه‌كانه‌‪،‬‬ ‫الی‌ هه‌ری����ه‌ك ل����ه‌و دیمه‌نان����ه‌وه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر به‌ردێكی‌ هه‌ڵكۆڵ����راو مێژوو‬ ‫ڕونكردنه‌وه‌ی‌ په‌یك����ه‌ره‌كان به‌زمانی‌‬ ‫له‌دامێنی‌ كێوێكی‌ گه‌وره‌و بڵنددا كه‌ فارسی‌ نوسراوه‌‪.‬‬ ‫مێژونوس����انی ئیس��ل�امی‌ بڕوای����ان‬ ‫پێیده‌وترێت تاقه‌وسان‪.‬‬ ‫تاقه‌وسان‪ ،‬له‌تاقی‌ س����ه‌نگی‌ (تاقی‌ وای����ه‌ مێ����ژوی‌ دروس����تكردنی‌ كێوی‌‬ ‫ب����ه‌ردی‌) هاتوه‌‪ ،‬ده‌كه‌وێت����ه‌ باكوری‌ بێستون‌و قه‌سری‌ شیرین‌و تاقه‌وسان‬ ‫كرماشان‪ ،‬به‌یه‌كێك له‌كۆنترین شوێنه‌ بۆ س����ه‌رده‌می‌ ده‌س����ه‌اڵتی‌ ساسان‬ ‫دێرینه‌كان����ی‌ ناوچه‌كه‌ داده‌نرێت‪ ،‬كه‌ ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم تاقه‌وس����ان‬ ‫مێژوی‌ دروس����تكردنی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ له‌هه‌مویان كۆنتره‌‪.‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گه‌شتوگوازار ‌ی سلێمانی‌‬ ‫بازاڕی‌ سه‌فافیر له‌به‌غدا‪ ،‬شوێنێك بۆ شتومه‌كی ئه‌نتیك ‌ه‬ ‫له‌سه‌رقه‌بران ده‌وام ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬شكۆ‬

‫س����ینه‌مایی‌‪ ،‬هه‌روه‌ها پێش����كه‌وتنی‌‬ ‫بواری‌ ته‌كنه‌لۆژیاو ئینته‌رنێت‌و تۆڕ‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانیش‪ ،‬به‌وته‌ی‌ به‌شێك‬ ‫له‌بینه‌ران����ی‌ فیلمه‌ س����ینه‌ماییه‌كان‪،‬‬ ‫رۆڵی����ان هه‌ب����وه‌ ل����ه‌وه‌ی‌ س����ینه‌ما‬ ‫گشتییه‌كان چۆڵ ببن‪.‬‬

‫)‪ )431‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/6/3‬‬

‫‪11‬‬

‫ی‬ ‫ی گه‌ش���توگوزار ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���ت ‌‬ ‫س���لێمانی‌ یاس���ین فه‌ق���ێ‌ س���ه‌عید‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه باس له‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌یان ‌‬ ‫ئه‌و بینای���ه‌ ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر دروس���تكراوه‌‪ ،‬ك��� ‌ه كه‌وتۆت ‌ه‬ ‫ی سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ی س���ه‌رچناری‌ شار ‌‬ ‫ناوچه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆن ‌ه س���ه‌رقه‌بران بوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش گرفت ‌‬ ‫زۆری‌ ب���ۆ دروس���تكردون "هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ێ‬ ‫ی ده‌یكه‌ی���ن ده‌مانه‌و ‌‬ ‫به‌و خزمه‌ت���ه‌ ‌‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌و‌ه وه‌ه���ا ده‌رنه‌كه‌وێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر گه‌وره‌ ‌‬ ‫به‌راستی‌ له‌ناوه‌و‌ه گرفت ‌‬ ‫بۆ دروستكردوین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫گه‌وره‌تری���ن گرف���ت ك���ه‌ پێ���وه‌ ‌‬ ‫گیرۆده‌ب���ون وه‌ك ئ���ه‌و به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر‌ه‬ ‫گش���تی ‌ه رونیده‌كاته‌و‌ه زۆریی‌ مش���ك‌و‬ ‫ی تر‌ه له‌ناو‬ ‫جرج‌و چه‌ندین حه‌ش���ه‌رات ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و بینای���ه‌دا‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫دیواره‌كان��� ‌‬ ‫ی خۆیدا‬ ‫ی به‌دوا ‌‬ ‫ی گه‌ور‌ه ‌‬ ‫زۆرجار كێشه‌ ‌‬

‫شێر‬

‫ێ سه‌عید‬ ‫یاسین فه‌ق ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پچڕان ‌‬ ‫هێناو‌ه به‌تایبه‌ت ك ‌ه بۆت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی كاره‌ب���ای‌ س���پلێت‌و چه‌ندین‬ ‫وای���ه‌ر ‌‬ ‫ی تر‪ ،‬یاس���ین ده‌ڵێ���ت "هه‌مو‬ ‫ئامێ���ر ‌‬ ‫ی سه‌ره‌كیه‌و‌ه‬ ‫ی ده‌وام له‌پالك ‌‬ ‫رۆژێك دوا ‌‬

‫فه‌‌ریک‬

‫له‌ئێس���تادا زۆرینه‌ی‌ هاوكاریه‌كان بۆ چێژ ل���ه‌م چه‌ن���د رۆژه‌ وه‌ربگره‌‪ ،‬زۆرینه‌ی‌ شته‌كان وه‌ك ئه‌وه‌ ناڕۆن كه‌‬ ‫سه‌رخس����تنی‌ ئیش����ه‌كان به‌باشی‌ ره‌نگه‌ زۆرینه‌ی‌ ئاڵۆزیه‌كانت له‌كۆڵ تۆ چاوه‌ڕێیت ئه‌كرد‪ ،‬له‌هه‌ر شوێنێك‬ ‫ده‌ڕۆن‪ ،‬چونك����ه‌ قازانج����ی‌ ب����ۆ بێت���ه‌وه‌‪ .‬رۆژان هه‌واڵی‌ خۆش���یان خه‌ڵكێك له‌دژت ئیش بكه‌ن كێش���ه‌ت‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫پێیه‌ بۆت‪.‬‬ ‫هه‌موانه‌‪.‬‬

‫كاره‌با ده‌كوژێنین���ه‌وه‌ بۆ به‌یانیش ك ‌ه‬ ‫ی ژوره‌كان‬ ‫هه‌ڵیده‌كه‌ینه‌وه‌ ده‌بێت ته‌واو ‌‬ ‫بگه‌ڕێی���ن‌و بزانین له‌هیچ ش���وێنێكه‌و‌ه‬ ‫ی كاره‌با نایه‌ت‬ ‫ی وای���ه‌ر ‌‬ ‫بۆنی‌ س���وتان ‌‬ ‫یان كاره‌باك ‌ه شۆرتی‌ نه‌كردوه‌؟! ئه‌و‌ه‬ ‫پیشه‌ی‌ هه‌مو رۆژێكمانه‌"‪.‬‬ ‫جگ��� ‌ه له‌و‌ه ئ���ه‌و بینای���ه‌ وه‌ك هه‌مو‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و ناوچه‌ی ‌ه ت���ۆڕی‌ زێراب ‌‬ ‫بیناكان��� ‌‬ ‫نییه‌‌و ئاوه‌ڕۆكه‌ی‌ ده‌چێته‌ ناو چاڵێكه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه وه‌ك بیر دروس���تكراوه‌ "ماوه‌ ماو‌ه‬ ‫ده‌بێت ئه‌وه‌ش پاكبكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ جێگای‌ س���ه‌رنج ‌ه ئ���ه‌و بینای ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫هێنده‌ كۆن دروس���تنه‌كراوه‌‪ ،‬تا بوتر ‌‬ ‫ی ئه‌و گرفتانه‌ی‌ دروستكردوه‌‪،‬‬ ‫كۆنیه‌كه‌ ‌‬ ‫ی پێنج‬ ‫به‌ڵكو وه‌ك یاسین ده‌ڵێت "هه‌مو ‌‬ ‫بۆ شه‌ش ساڵێك ده‌بێت دروستكراوه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵه‌كه‌ش بۆ ئه‌و جۆر‌ه كه‌ره‌س���تان ‌ه‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ك ‌ه له‌دروستكردنی‌ بیناكه‌دا‬ ‫به‌كارهات���ون‪ ،‬ئ���ه‌م ناوچه‌یه‌ش نابێت‬ ‫به‌و جۆره‌ كه‌ره‌س���تانه‌ بینای‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫دروستبكرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ش���توگوزار ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���ت ‌‬ ‫ی به‌وه‌ش���دا له‌ئێستادا‬ ‫ی هێما ‌‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هونه‌ری��� ‌‬ ‫لیژنه‌یه‌ك���ی‌ ئه‌ندازیاری��� ‌‬ ‫ی‬ ‫دروس���تكردو‌ه ب���ۆ دیاریكردن��� ‌‬ ‫كه‌موكوڕییه‌كان���ی‌ بیناكه‌‌و هه‌وڵدان بۆ‬ ‫ی بۆیان‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردنی‌ ئه‌و گرفتان ‌ه ‌‬ ‫دروستبوه‌‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫ب���ازاڕی س���ه‌فافیر له‌ناوچ���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���ۆریجه‌ی‌ به‌غدا یه‌كێك���ه‌ له‌بازاڕه‌‬ ‫كۆنه‌كان���ی عێراق كه‌ له‌س���ه‌رده‌می‬ ‫ده‌وڵه‌تی عه‌باسییه‌وه‌ دروستكراوه‌‪،‬‬ ‫هه‌مو ش���تومه‌كه‌كان به‌كانزای‌ مس‬ ‫دروس���ت ده‌كرێت‪ ،‬خ���اوه‌ن دوكان‌و‬ ‫پیشه‌وه‌رێكی ئه‌و بواره‌ش بۆ ئاوێنه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت كه‌ره‌س���ته‌مان هه‌ی���ه‌ هی‬ ‫س���ه‌رده‌می جوله‌كه‌كانه‌و ‪ 880‬ساڵ‬ ‫ته‌مه‌نێت���ی‌و نرخه‌كه‌ی‌ له‌هه‌زار دۆالر‬ ‫زیاتره‌‪.‬‬ ‫له‌نێ���و دوكانێك���ی بچوكی‌ ب���ازاڕی‌‬ ‫سه‌فافیر له‌به‌غدا پیاوێكی بااڵبه‌رزی‌‬ ‫جه‌سته‌ الواز سه‌رقاڵی پاككردنه‌وه‌و‬ ‫جوانكردنی‌ كه‌ره‌س���ته‌یه‌كی ئه‌نتیك‬ ‫ب���و‪ ،‬ئه‌و ل���ه‌م چاوپێكه‌وتن���ه‌دا بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ وتی ناوم محه‌مه‌د حس���ێنه‌و‬ ‫له‌منداڵیی���ه‌وه‌ له‌گ���ه‌ڵ باوكمدا ئه‌م‬ ‫كاره‌ ده‌ك���ه‌م‪ ،‬كه‌ باوكم له‌س���ااڵنی‬ ‫چله‌كانه‌وه‌ تاوه‌كو مرد سه‌رقاڵی ئه‌م‬ ‫كاره‌ ب���وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ خوێندنیش���م‬ ‫ته‌واوكردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا فه‌رمانبه‌رم‬ ‫له‌فه‌رمانگه‌ی‌ فێ���ركاری‌ ته‌كنیكی‌و‬ ‫به‌م كاره‌شه‌وه‌ سه‌رقاڵم‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د ته‌مه‌ن ‪ 43‬ساڵ به‌ده‌موچاوه‌‬ ‫ماندوه‌ك���ه‌ی‌‌و س���ه‌ری‌ س���پییه‌وه‌‬ ‫گێڕایه‌وه‌ كه‌ ئه‌م بازاڕه‌ له‌ساڵه‌كانی‬ ‫‪ 660‬هیجری واتا ‪ 1394‬زاینی له‌سه‌ر‬

‫دوپشک‬

‫ده‌س���تی ده‌س���ه‌اڵتداری خه‌لیفه‌ی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی عه‌باسی موسته‌نسیر بیلال‬ ‫دروستكراوه‌‪.‬‬ ‫زۆر ل���ه‌و كه‌ره‌س���ته‌‌و كه‌لوپه‌ل���ه‌‬ ‫ئه‌نتیكان���ه‌ی‌ لێ���ره‌ ده‌فرۆش���رێن‬ ‫گرانبه‌ه���ان‪ ،‬محه‌م���ه‌د له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "كه‌ره‌س���ته‌مان هه‌یه‌ هی‬ ‫س���ه‌رده‌می جوله‌كه‌كان‌و خه‌الفه‌ته‌‬ ‫ئیس�ل�امییه‌كانه‌و ‪ 800‬ساڵ ته‌مه‌نی‬ ‫هه‌ی���ه‌ كه‌ نرخه‌كه‌ی‌ له‌ه���ه‌زار دۆالر‬ ‫زیاتره‌"‪.‬‬ ‫ك���ه‌ ده‌چیته‌ ئ���ه‌و ب���ازاڕه‌وه‌ ته‌نها‬ ‫گوێ���ت له‌ته‌قه‌ته‌قی دروس���تكردنی‬ ‫كه‌ره‌س���ته‌و هاواری‌ فرۆشیاره‌كانه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و كه‌ره‌س���تانه‌ی‌ ل���ه‌و ب���ازاڕه‌‬ ‫دروس���تده‌كرێن بریتی���ن له‌ق���اپ‌و‬ ‫كه‌وچ���ك‌و په‌رداخ‌و دن���گ‌و هاوه‌ن‌و‬ ‫ده‌س���تهاڕو ده‌ل���ه‌ی‌ ق���اوه‌و هه‌مو‬ ‫كه‌ره‌سته‌كانی خواردن‌و خواردنه‌وه‌و‬ ‫شتی ئه‌نتیكه‌و جوانكاری‌ نێو مااڵن‪،‬‬ ‫به‌تایب���ه‌ت كه‌ره‌س���ته‌ی‌ جوانكاری‌‬ ‫كه‌لتوری‌ مااڵنی به‌غداییه‌كان‪.‬‬ ‫ی ناونانی‌ ئه‌و بازاڕه‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ هۆكار ‌‬ ‫به‌س���ه‌فافیر‪ ،‬س���ه‌میر عه‌بدولعه‌زیز‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ یه‌كێ���ك ل���ه‌و دوكانان���ه‌‬ ‫وه‌اڵمیداینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و به‌دزداش���ه‌یه‌كی‬ ‫ره‌ساس���ییه‌وه‌ له‌س���ه‌ر كورسییه‌كی‬ ‫بچوك دانیشتبو بۆ ئاوێنه‌ رونیكرده‌وه‌‬ ‫ئه‌م ش���وێنه‌ بۆیه‌ ناونراوه‌ سه‌فافیر‬ ‫له‌وش���ه‌ی صف����ره‌وه‌ هات���وه‌ واتا‬

‫که‌‌وان‬

‫مس‪ ،‬به‌مانای‌ ئه‌و ش���ت‌و كه‌لوپ ‌هل‌و‬ ‫كه‌ره‌س���تانه‌ی لێره‌ دروستده‌كرێن‌و‬ ‫بون���ی هه‌یه‌ هه‌م���وی له‌كانزای‌ مس‬ ‫دروست ده‌كرێت‪.‬‬ ‫حاجی س���ه‌میر كه‌ كاڵوێكی س���پی‬ ‫حاجییانه‌ی‌ له‌س���ه‌ركردبو وتیش���ی‬ ‫"ئێستا ئێمه‌ ئه‌م كاره‌ ده‌كه‌ین به‌اڵم‬ ‫نازانین هیچ كه‌ره‌س���ته‌یه‌ك دروست‬ ‫بكه‌ین كه‌ پێش���ترو ئێستاش چه‌ند‬ ‫كه‌سێك ده‌یكات"‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ خاوه‌ن دوكان‌و كه‌س���انی‬ ‫به‌ته‌مه‌ن���ی ئه‌و بازاڕه‌ له‌س���ه‌رده‌می‌‬ ‫رژێم���ی به‌ع���س واتا پێ���ش ‪1990‬و‬ ‫فشارخس���تنه‌ س���ه‌ر عێراق له‌روی‬ ‫ئابورییه‌وه‌ ‪ 144‬دوكانی‌ ئه‌م پیشه‌یه‌‬ ‫بون���ی هه‌بو‪ ،‬به‌اڵم له‌دوای‌ فش���اری‬ ‫ئابوری‌ س���ه‌ر عێراق كه‌مبوه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 15‬دوكان‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ هۆكاری‌ دیكه‌ی‌ كه‌مبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و دوكانانه‌‪ ،‬حاجی سه‌میر ده‌ڵێت‬ ‫"هۆكارێكی دیكه‌ به‌رزبونه‌وه‌ی‌ كرێی‬ ‫دوكانه‌كان���ه‌و هه‌روه‌ها له‌ئێس���تادا‬ ‫به‌ه���ۆی خراپی دۆخ���ی ئه‌منییه‌وه‌‬ ‫خه‌ڵك���ی بیان���ی روناكه‌ن���ه‌ به‌غدا‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئه‌وكاته‌ی‌ ك���ه‌ بیانییه‌كان‬ ‫ده‌هاتن كه‌ره‌س���ته‌ی كۆنی���ان زۆر‬ ‫ده‌ك���ڕی‌و ئه‌م ب���ازاڕه‌ مامه‌ڵه‌ی‌ زۆر‬ ‫باش‌و گه‌رم بو‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ ئیتر ته‌واو‬ ‫نه‌وه‌كانی داهات���و نازانن ئه‌م كارانه‌‬ ‫بكه‌ن‌و پیشه‌كه‌ له‌ناوده‌چێت"‪.‬‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی م���ه‌رج نیه‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئێس���تا ده‌یبینیت له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌م���و وزه‌كان���ی‌ خۆت ئه‌بێ���ت خاڵی‌ الوازی‌ خۆت بزانیت‪ ،‬بۆ هه‌ن���دێ‌ كات پێویس���ته‌ دۆڕان‬ ‫زۆرین����ه‌ی‌ ئیش����ه‌كانت رێ����ڕه‌و ‌‬ ‫خۆیان گرتوه‌و كێش����ه‌ت له‌گه‌ڵیان به‌باشی‌ ده‌ڕوات وا به‌رده‌وامبێت‪ ،‬چونكه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ هه‌ڕه‌مه‌كی‌ سه‌رفكردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ په‌الماری‌ هه‌مو شتێك نه‌ده‌یت‌و قبوڵبكه‌ی���ت‪ ،‬ئازاب���ه‌و ئ���ه‌وه‌ ببێته‌‬ ‫خاڵێكی‌ ده‌ستپێك له‌ژیانتدا بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ی الوه‌كیه‌وه‌ بوه‌ت���ه‌ ه���ۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌ت بۆ توانای‌ خۆت بزانیت‪.‬‬ ‫نیه‌‪ .‬به‌اڵم ته‌ندروس����تیت پێویستی‌ ماوه‌یه‌ك���ه‌ خۆت به‌كێش���ه‌ ‌‬ ‫سودی‌ لێوه‌ربگریت‪.‬‬ ‫سه‌رقاڵكردوه‌و ئاگاداری‌ شتی‌ تر نیت‪ .‬دروستبێت نه‌ك سه‌ربكه‌ویت‪.‬‬ ‫به‌چاودێرییه‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫كێشه‌ داراییه‌كانت به‌رده‌وامه‌و ره‌نگه‌‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ی‌ تری���ش بخایه‌نێت‪ .‬به‌اڵم‬ ‫به‌رده‌وامبه‌ له‌كاره‌كانت با قه‌یرانه‌كه‌‬ ‫گه‌وره‌تر نه‌بێت‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )431‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/6/3‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫شارام ‌ی نازری‌‪ :‬من كوردم‌و فارس ‌ی نازانم‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫شارامی‌ نازری‌ له‌دوا كۆنسێرتیدا له‌شاری‌‬ ‫كرماش���انی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫شانازی‌ به‌كوردبونی‌ خۆیه‌وه‌ ده‌كات‌و‬ ‫له‌كۆتایی‌ كۆنسێرته‌كه‌شدا گۆرانییه‌ك‬ ‫ده‌ڵێت كه‌ له‌الیه‌ن پان ئێرانیسته‌كانه‌وه‌‬ ‫تۆمه‌تبار ده‌كرێت به‌وه‌ی‌ دژه‌فارسه‌‪.‬‬ ‫هه‌فت���ه‌ی‌ رابردو‪ ،‬ش���ارامی‌ ن���ازری‌‬ ‫كۆنس���ێرتێكی‌ له‌ش���اری‌ كرماش���ان‬

‫سازكرد‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تای‌ كۆنسێرته‌كه‌دا له‌نێو ئێل‌و خه‌ڵكی‌ كوردو هاواڵتیانی‌ به‌شێك له‌راگه‌یاندنه‌كانی‌ ئه‌و واڵته‌وه‌‬ ‫به‌هاندان���ی‌ رێچكه‌ی‌ ناسیۆنالیس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆش���حاڵی‌ خ���ۆی‌ به‌رامب���ه‌ر به‌وه‌ كورد زمانی‌ كرماشانی‌ بم"‪.‬‬ ‫ده‌ربڕی‌ ك���ه‌ له‌زێدی‌ ب���اب‌و باپیرانی‌ وتیشی‌ "من بۆ هه‌رجێیه‌ك رۆشتبێتم‌و ك���وردی‌‌و دژه‌فارس���ی‌ لێكدرای���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫خ���ۆی‌‪ ،‬دوای‌ چه‌ندی���ن س���اڵ‌ دابڕان كۆنس���ێرتم س���ازكردبێت گۆرانییه‌كی‌ به‌تایبه‌ت���ی‌ گۆران���ی‌ دوه‌می���ان‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌دی���دی‌ س���ایتی‌ پارس���ینه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫كۆنسێرت س���ازده‌كات‌و چه‌ند به‌یتێك كوردیم وتوه‌"‪.‬‬ ‫شیعری‌ كوردی‌ له‌پێداهه‌ڵدان به‌مێژوی‌ وتنی‌ گۆرانییه‌ كوردییه‌كانی‌ ئه‌مجاره‌ی‌ "ش���یعرێكی‌ چاوه‌ڕواننه‌ك���راوو جێی‌‬ ‫كرماش���ان‌و گ���ه‌وره‌ پیاوان���ی‌ كورد‌و شارامی‌ نازری‌‪ ،‬هه‌رایان نایه‌وه‌‪ ،‬وتنی‌ تێڕامان" ئاماژه‌ی‌ ب���ۆ كرا‪ ،‬كه‌ نازری‌‬ ‫كرماش���انی‌ خوێنده‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و به‌زمانی‌ گۆرانیه‌كانی‌ "كوردستان گه‌ر تۆ نه‌بی‌ وتی‌ من كوردم‌و فارسی‌ نازانم‪ ،‬جۆش‌و‬ ‫ك���وردی‌ وتی‌ "ب���ۆ من ش���انازییه‌كی‌ تاجی‌ ش���اهیم بۆ چیی���ه‌"‌و "من مناڵ خرۆش���ی‌ خس���ته‌ نێ���و ئاماده‌بوانی‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌ ئه‌مش���ه‌و ده‌رفه‌تی‌ ئه‌وه‌م بۆ كورد فارس���ی‌ نه‌یزانم كرماش���انیگم كۆنسێرته‌كه‌وه‌‪.‬‬ ‫ره‌خسا كه‌ بێمه‌وه‌ بۆ ماڵه‌ باوانی‌ خۆم‌و فارسی‌ نیزانم"‪ ،‬له‌الیه‌ن پان ئێرانیست‌و به‌شێك له‌راگه‌یاندنه‌كانی‌ ئێران ئاماژه‌‬

‫هێشتا سینه‌ما سیروان ماوه‌‬ ‫ئاوێنه‌‬ ‫س����ه‌رده‌مانێك ناوجه‌رگه‌ی‌ ش����ار ‌‬ ‫ی‬ ‫س����لێمانی‌ به‌بون����ی‌ س����ینه‌ماكانی‌‬ ‫ده‌ناسرایه‌وه‌‪ ،‬له‌ئێستادا جگه‌ له‌تاكه‌‬ ‫س����ینه‌مایه‌ك‪ ،‬هیچ پاش����ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئه‌وانی‌ تر نابینرێت‌و ش����وێنه‌كانیان‬ ‫كراونه‌ته‌ بازاڕی‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ئه‌و س����ینه‌مایه‌ی‌ كه‌ ئێس����تا بوه‌ت ‌ه‬ ‫تاكه‌ ش����وێنێك له‌ناوجه‌رگه‌ی‌ بازاڕی‌‬ ‫گ����ه‌وره‌ی‌ س����لێمانی‌‌و خه‌ڵكی‌ وه‌ك‬ ‫ناونیشانی‌ ناس����ینه‌وه‌ی‌ شوێنه‌كانی‌‬ ‫ده‌وروپش����تی‌ ناوی‌ ده‌هێنن‪ ،‬سینه‌ما‬ ‫(س����یروان)ه‌‪ ،‬كه‌ هێش����تا ده‌یه‌وێت‬ ‫به‌رده‌وامبێ����ت‪ ،‬س����ه‌ره‌ڕای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫ب����ه‌رده‌وام زه‌نگ����ی‌ چونه‌ژوره‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌دوره‌وه‌ ده‌بیس����ترێت به‌اڵم ژماره‌ی‌‬ ‫ته‌ماشاكه‌رانی‌ به‌ئاسانی‌ ده‌ژمێردرێن‪.‬‬ ‫پێش����ترو ل����ه‌دو ده‌یه‌ی‌ راب����ردودا‪،‬‬ ‫سلێمانی‌ خاوه‌نی‌ دو سینه‌مای‌ دیكه‌‬ ‫بو به‌ناوه‌كانی‌ س����ینه‌ما دڵش����اد كه‌‬ ‫ده‌كه‌وته‌ شه‌قامی‌ كاوه‌ سه‌رو بازاڕی‌‬ ‫دۆالره‌كه‌و س����ینه‌ما ره‌شید كه‌ ئێستا‬ ‫شوێنه‌كه‌ی‌ بوه‌ته‌ بازاڕێكی‌ بازرگانی‌‬ ‫به‌ناوی‌ ره‌شه‌مۆڵ‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ كاركردن����ی‌ ئێس����تای‌‬ ‫س����ینه‌ماكه‌یانه‌وه‌‪ ،‬ته‌ه����ا عه‌ب����دواڵ‪،‬‬ ‫به‌رپرس����ی‌ س����ینه‌ما س����یروان‪،‬‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‪" ،‬ئێس����تا ئێمه‌‬ ‫كار به‌ئه‌ش����ریته‌ی‌ ‪ 35‬ملم ده‌كه‌ین‌و‬ ‫ئه‌و فیلمانه‌ی‌ كه‌ نمایش����یان ده‌كه‌ین‬ ‫نوسخه‌ی‌ ئه‌سڵین"‪.‬‬

‫کاوڕ‬ ‫زۆر ب���ڕوات به‌خ���ۆت هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ش به‌روخس���ارته‌و ‌ه‬ ‫دیاره‌و چ���االك ده‌رده‌كه‌ویت‌و‬ ‫له‌سه‌رخۆیت‪.‬‬

‫ب���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن ك���ه‌ ئه‌م���ه‌ یه‌كه‌مجاره‌‬ ‫ش���ارامی‌ نازری‌ گۆرانییه‌كی‌ به‌مجۆر‌ه‬ ‫بڵێ���ت‪ ،‬س���ایتی‌ پارس���ینه‌ ده‌ڵێ���ت‬ ‫"شارام كۆنس���ێرته‌كه‌ی‌ به‌گۆرانییه‌كی‌‬ ‫چاوه‌ڕواننه‌ك���راو كۆتای���ی‌ پێهێن���ا‌و‬ ‫كۆنسێرته‌كه‌ ره‌نگ‌و بۆی‌ سیاسی‌ گرت‌و‬ ‫له‌هونه‌ربونی‌ چوه‌ ده‌ر‪ ،‬ئه‌م گۆرانییه‌‬ ‫دژه‌فارسه‌ی‌ ش���ارام له‌كۆنسێرته‌كه‌ی‌‬ ‫كرماش���اندا هه‌مومانی‌ توش���ی‌ شۆك‬ ‫كرد‪ ،‬ئه‌م جۆره‌ كارانه‌ جیاوازی‌ زیاتر‬ ‫ده‌خاته‌ نێو گه‌النی‌ ئێرانه‌وه‌"‪.‬‬

‫له‌كاتێكدا كه‌ ئه‌م گۆرانییه‌‪ ،‬گۆرانییه‌كی‌‬ ‫فۆلكلۆری‌ كوردی كرماشانییه‌‌و شارام ‌‬ ‫ی‬ ‫ن���ازری‌ له‌زێدی‌ ب���اب‌و باپرانی‌ خۆیدا‬ ‫وتویه‌تی‌‪.‬‬ ‫شارامی‌ نازری‌ ته‌مه‌نی‌ ‪ 63‬ساڵه‌‌و له‌نێو‬ ‫خێزانێكی‌ كوردی‌ كرماشان له‌دایكبوه‌‪،‬‬ ‫باوكی‌ هونه‌رمه‌ند‌و موزیكژه‌ن بوه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌‪ 9‬س���اڵیدا یه‌كه‌می���ن به‌رنام���ه‌ی‌‬ ‫هونه‌ری‌ له‌رادیۆی‌ كرماشان به‌تارژه‌نین‬ ‫تۆمارك���ردوه‌‪ ،‬تا ئێس���تا ‪ 40‬ئه‌لبومی‌‬ ‫باڵوكردوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬چه‌ندی���ن خه‌اڵت���ی‌‬

‫ی‬ ‫ی ده‌ڕوان ‌‬ ‫ك ‌ه له‌دوره‌و‌ه له‌بینا‌و باخه‌كه‌ ‌‬ ‫ی ته‌ژیی ‌ه‬ ‫زۆر سه‌رنجڕاكێش���ه‌‪ ،‬باخه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌مه‌جۆر‪ ،‬بیناكه‌ش‬ ‫له‌گوڵ‌و گوڵزار ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی گه‌لێك ره‌نگین ‌‬ ‫دیمه‌نێك ‌‬ ‫ی ده‌ڵێت "دیار‌ه‬ ‫وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ره‌ك���ه‌ ‌‬ ‫له‌ده‌ره‌و‌ه جوانه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ناوه‌وه‌ خۆمان‬ ‫ده‌زانین چ ده‌ردێكی‌ پێداوین"‪.‬‬

‫له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ بۆچی‌ هه‌میشه‌ فیلمه‌‬ ‫كۆن����ه‌كان نمایش ده‌كه‌ن‪ ،‬ته‌ها وتی‌‪،‬‬ ‫"ئێمه‌ له‌تواناماندا نیه‌ فیلمه‌ نوێیه‌كان‬ ‫بكڕین‪ ،‬چونكه‌ نرخیان زۆر به‌رزه‌"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ ته‌ها‪ ،‬ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ ئێستا‬ ‫رو له‌س����ینه‌ما س����یروان ده‌ك����ه‌ن‪،‬‬

‫گا‬

‫"هه‌مو جۆره‌ كه‌س����انێك ده‌گرێته‌وه‌و‬ ‫به‌ده‌گم����ه‌ن ئافره‌ت����ان دێ����ن ب����ۆ‬ ‫ته‌ماشاكردنی‌ فیلمه‌كان"‪.‬‬ ‫به‌ش����ێك ل����ه‌و مۆاڵن����ه‌ی‌ ئێس����تا‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان دروستده‌كرێن‪،‬‬ ‫به‌ش����ێكیان ته‌رخانده‌كرێت بۆ هۆڵی‌‬

‫دوانه‌‬

‫ی ئ���ه‌م چه‌ن���د رۆژه‌ كێش���ه‌ت ده‌بێت‬ ‫ئه‌وه‌ بزانه‌ كه‌ سه‌ركه‌وتنی‌ خه‌ڵكێك ‌‬ ‫زۆر بۆ تۆ باش���تره‌ كه‌ خ���ۆت ته‌نها له‌كاره‌كان���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌هه‌مانكاتیش‬ ‫له‌پرۆژه‌ی���ه‌ك س���ه‌ربكه‌ویت‪ ،‬ئه‌مه‌ بۆ پش���تگیریت ده‌بێت بۆ به‌رده‌وامبونت‬ ‫له‌كاره‌كانت‪.‬‬ ‫خێزانه‌كه‌شت باشه‌‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫ئیمپراتۆریه‌تێك له‌سه‌ر به‌رد‬

‫ده‌نگ ‌ی ترپه‌ ‌ی مێژو ‌ی ساسانیه‌كان له‌سه‌ر به‌رد ده‌نوسرێته‌وه‌‬

‫گه‌وره‌ی‌ جیهانیی‌ پێبه‌خشراوه‌‪ ،‬له‌وانه‌‬ ‫خه‌اڵتی‌ باشترین مۆس���یقای‌ عیرفان ‌‬ ‫ی‬ ‫جیهان ش���اڵی‌ ‪ 1997‬له‌فیس���تیڤاڵی‌‬ ‫فاس له‌مه‌راكش‪ ،‬خه‌اڵتی‌ س���وارچاكی‌‬ ‫ئ���ه‌ده‌ب‌و هون���ه‌ر له‌الی���ه‌ن ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫فه‌ره‌نساوه‌ ساڵی‌ ‪ 2007‬كه‌ گه‌وره‌ترین‬ ‫خه‌اڵتی‌ هونه‌ریی‌ فه‌ره‌نسایه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫خه‌اڵتی‌ باش���ترین هونه‌رمه‌ندی‌ ئاسیا‬ ‫له‌الیه‌ن بان كی‌ مون سكرتێری‌ گشتی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كانه‌وه‌‪.‬‬

‫ناسك‌و جوانی‌ به‌خشیوه‌ته‌ شار‪.‬‬ ‫خه‌ڵك����ی‌ ناوچه‌كه‌ س����ه‌ر له‌ئێواران‬ ‫ڕوده‌كه‌نه‌ پارك‌و رێبوارانیش سه‌ردانی‌‬ ‫راپۆرتی‌ گه‌شتیاری‌‪،‬‬ ‫شوێنه‌ گرنگ‌و مێژوییه‌كانی‌ كرماشان‬ ‫ئێران‪ ،‬ئیسماعیل عوسمان‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫تاقه‌وسان‪ ،‬تاقێكی‌ به‌ردیه‌ له‌دامێنی‌ كرماش����ان ناوچه‌یه‌ك����ی‌ كوردیی����ه‌‬ ‫شاخێكی‌ به‌رزی‌ بڵندی‌ كرماشاندایه‌‪ ،‬س����نوری‌ جیاك����ه‌ره‌وه‌ی‌ جوگرافیای‌‬ ‫به‌وێنه‌ی‌ هه‌ڵكۆڵراوه‌كانی‌‌و س����اتێك كوردزمان����ه‌ له‌گ����ه‌ڵ فارس����دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تێڕامان هه‌س����ت به‌ده‌نگ����ی‌ ترپه‌ی‌ كاتێك گوێبیس����تی‌ زمانی‌ ئاخاوتنی‌‬ ‫مێ����ژوی‌ شۆڕش����گێڕانی‌ ده‌س����ه‌اڵتی‌ هاواڵتیانی‌ ناوچه‌ك����ه‌ ده‌بیت‪ ،‬چه‌ند‬ ‫ساس����انیه‌كان ده‌بینێت‪ ،‬كه‌ له‌س����ه‌ر ش����ێوه‌زارێكی‌ قس����ه‌كردنت به‌رگوێ‌‬ ‫ده‌كه‌وێت‪ ،‬هه‌س����ت به‌وه‌ ده‌كه‌یت كه‌‬ ‫تاشه‌به‌رده‌ ڕه‌قه‌كان تۆماركراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ناوچه‌یه‌ ئێرانێكی‌ بچوككراوه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وكاته‌ی‌ كه‌ خ����ۆری‌ ده‌مكه‌ل چه‌ند كرماش����ان چه‌ندین ش����وێنی‌ مێژویی‌‬ ‫میلێكی‌ ماوه‌ بۆ ئاوابون‪ ،‬تینی‌ گه‌رمای‌ تێدای����ه‌ ك����ه‌ گرنگترینی����ان (كێوی‌‬ ‫به‌ره‌و الوازبون ده‌چێت‪ ،‬شنه‌هه‌وایه‌كی‌ بێستون‌و تاقه‌وس����انه‌‪ ،)..‬هه‌مو ئه‌و (شیرین بۆ فه‌رهاد) هه‌بوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫فێن����ك له‌باخچه‌كانی‌ كرماش����انه‌وه‌ گه‌ش����تیاران ك����ه‌ ده‌چن����ه‌ ناوچه‌كه‌ تێڕامان له‌تاقه‌وسانیشدا وردبونه‌وه‌یه‌‬ ‫دێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ ش����ه‌ونمی‌ س����ه‌ر گه‌اڵی‌ س����ه‌ردانی‌ ئ����ه‌م دوش����وێنه‌ دێرینه‌ له‌ده‌س����تڕه‌نگینیی‌ هونه‌ری����ی‌ ل����ه‌و‬ ‫واڵته‌دا‪ ،‬كه‌ توانیویانه‌ مێژوی‌ به‌هێزی‌‬ ‫دره‌خته‌كاندا به‌ر ڕوخساری‌ رێبواران‌و ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫هاواڵتیان����ی‌ ش����ار ده‌كه‌وێ����ت‪ ،‬وه‌ك دانیش����تن‌و تێڕامان له‌كێوی‌ بێستون ئیمپراتۆریه‌ته‌كه‌یان له‌س����ه‌ر كێوێكی‌‬ ‫سه‌ره‌تای ده‌س����تپێكردنی‌ به‌هارێكی‌ هه‌س����تكرنه‌ به‌گه‌وره‌یی‌ ئه‌و عیشقه‌ ره‌ق بنه‌خش����ێنن‪ ،‬به‌هه‌ڵكۆڵین����ی‌‬ ‫شۆڕش����ی‌ ئیپمراتۆریه‌تی‌ ساس����انی‌‬ ‫باران����اوی‌ ده‌رده‌كه‌وێ����ت‪ ،‬دیمه‌نێكی‌ بێئاكام ‌هی‌ كه‌‬

‫سه‌رده‌می‌ ئیمپراتۆریه‌تی‌ ساسانیه‌كان‬ ‫له‌ساڵه‌كانی‌ ‪ 379‬بۆ ‪ 383‬زایینی‌‪.‬‬ ‫باخچه‌یه‌ك����ی‌ ڕازاوه‌و گ����ه‌وره‌‬ ‫له‌چ����وارده‌وری‌ تاقه‌وس����اندا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ وت����ه‌ی‌ خه‌ڵك����ی‌ ناوچه‌كه‌‬ ‫گه‌ش����تیارێكی‌ زۆر له‌ڕۆژان����ی‌‬ ‫س����یانزه‌به‌ده‌ر (س����ه‌ره‌تای‌ وه‌رزی‌‬ ‫به‌هار)و هاوی����ن ڕوده‌كه‌نه‌ ناوچه‌كه‌‪،‬‬ ‫چادری‌ گه‌ش����تیاری هه‌ڵ����ده‌ده‌ن بۆ‬ ‫حه‌سانه‌وه‌و پشودانیان‪ ،‬چه‌ند ڕۆژێك‬ ‫له‌و ناوچه‌یه‌دا ده‌مێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ بڕینی‌ بلیتی‌ چونه‌ژوره‌وه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫دارو ده‌رختێك سه‌رنجت راده‌كێشت‪،‬‬ ‫كاتێك به‌ژێریاندا تێپه‌ڕده‌بیت تیشكی‌‬ ‫خۆر له‌نێ����و گ����ه‌اڵی‌ ده‌رخته‌كانه‌وه‌‬ ‫دێته‌ خواره‌وه‌و ئاوێزانی‌ سروشتێكی‌‬ ‫ڕه‌نگین ده‌كات‪.‬‬ ‫دوای‌ چه‌ند مه‌ترێك رۆشتن ده‌گه‌یته‌‬ ‫ش����اخێكی‌ به‌رزو بڵند كه‌ له‌دامێنیدا‬ ‫دیمه‌نی‌ ئاسه‌وارێكی‌ دێرین ده‌بینرێت‬ ‫كه‌ گه‌شتیاران سه‌رسام ده‌كات‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫پیشاندانی‌ وێنه‌ی‌ س����ه‌ركه‌وتنه‌كانی‌‬ ‫شه‌ڕی‌ شاكانی‌ ساسانیه‌كانه‌ كه‌ وه‌ك‬ ‫ڕه‌مزێكی‌ نه‌مر له‌به‌هێزیی‌‌و توانایاندا‬ ‫نیشاندراون‪.‬‬ ‫ئه‌م ناوچه‌یه‌ له‌س����ێ‌ به‌ش پێكهاتوه‌‬ ‫كه‌ به‌وت����ه‌ی‌ خۆیان هه‌یوانی‌ گه‌وره‌و‬ ‫هه‌یوانی‌ بچوك‌و نیگاری‌ هه‌ڵكۆڵینی‌‬ ‫ئه‌رده‌شیری‌ پاش����ای‌ ساسانیه‌كانه‌‪،‬‬ ‫الی‌ هه‌ری����ه‌ك ل����ه‌و دیمه‌نان����ه‌وه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر به‌ردێكی‌ هه‌ڵكۆڵ����راو مێژوو‬ ‫ڕونكردنه‌وه‌ی‌ په‌یك����ه‌ره‌كان به‌زمانی‌‬ ‫له‌دامێنی‌ كێوێكی‌ گه‌وره‌و بڵنددا كه‌ فارسی‌ نوسراوه‌‪.‬‬ ‫مێژونوس����انی ئیس��ل�امی‌ بڕوای����ان‬ ‫پێیده‌وترێت تاقه‌وسان‪.‬‬ ‫تاقه‌وسان‪ ،‬له‌تاقی‌ س����ه‌نگی‌ (تاقی‌ وای����ه‌ مێ����ژوی‌ دروس����تكردنی‌ كێوی‌‬ ‫ب����ه‌ردی‌) هاتوه‌‪ ،‬ده‌كه‌وێت����ه‌ باكوری‌ بێستون‌و قه‌سری‌ شیرین‌و تاقه‌وسان‬ ‫كرماشان‪ ،‬به‌یه‌كێك له‌كۆنترین شوێنه‌ بۆ س����ه‌رده‌می‌ ده‌س����ه‌اڵتی‌ ساسان‬ ‫دێرینه‌كان����ی‌ ناوچه‌كه‌ داده‌نرێت‪ ،‬كه‌ ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم تاقه‌وس����ان‬ ‫مێژوی‌ دروس����تكردنی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ له‌هه‌مویان كۆنتره‌‪.‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گه‌شتوگوازار ‌ی سلێمانی‌‬ ‫بازاڕی‌ سه‌فافیر له‌به‌غدا‪ ،‬شوێنێك بۆ شتومه‌كی ئه‌نتیك ‌ه‬ ‫له‌سه‌رقه‌بران ده‌وام ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬شكۆ‬

‫س����ینه‌مایی‌‪ ،‬هه‌روه‌ها پێش����كه‌وتنی‌‬ ‫بواری‌ ته‌كنه‌لۆژیاو ئینته‌رنێت‌و تۆڕ‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانیش‪ ،‬به‌وته‌ی‌ به‌شێك‬ ‫له‌بینه‌ران����ی‌ فیلمه‌ س����ینه‌ماییه‌كان‪،‬‬ ‫رۆڵی����ان هه‌ب����وه‌ ل����ه‌وه‌ی‌ س����ینه‌ما‬ ‫گشتییه‌كان چۆڵ ببن‪.‬‬

‫)‪ )431‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/6/3‬‬

‫‪11‬‬

‫ی‬ ‫ی گه‌ش���توگوزار ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���ت ‌‬ ‫س���لێمانی‌ یاس���ین فه‌ق���ێ‌ س���ه‌عید‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه باس له‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌یان ‌‬ ‫ئه‌و بینای���ه‌ ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر دروس���تكراوه‌‪ ،‬ك��� ‌ه كه‌وتۆت ‌ه‬ ‫ی سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ی س���ه‌رچناری‌ شار ‌‬ ‫ناوچه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆن ‌ه س���ه‌رقه‌بران بوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش گرفت ‌‬ ‫زۆری‌ ب���ۆ دروس���تكردون "هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ێ‬ ‫ی ده‌یكه‌ی���ن ده‌مانه‌و ‌‬ ‫به‌و خزمه‌ت���ه‌ ‌‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌و‌ه وه‌ه���ا ده‌رنه‌كه‌وێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر گه‌وره‌ ‌‬ ‫به‌راستی‌ له‌ناوه‌و‌ه گرفت ‌‬ ‫بۆ دروستكردوین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫گه‌وره‌تری���ن گرف���ت ك���ه‌ پێ���وه‌ ‌‬ ‫گیرۆده‌ب���ون وه‌ك ئ���ه‌و به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر‌ه‬ ‫گش���تی ‌ه رونیده‌كاته‌و‌ه زۆریی‌ مش���ك‌و‬ ‫ی تر‌ه له‌ناو‬ ‫جرج‌و چه‌ندین حه‌ش���ه‌رات ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و بینای���ه‌دا‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫دیواره‌كان��� ‌‬ ‫ی خۆیدا‬ ‫ی به‌دوا ‌‬ ‫ی گه‌ور‌ه ‌‬ ‫زۆرجار كێشه‌ ‌‬

‫شێر‬

‫ێ سه‌عید‬ ‫یاسین فه‌ق ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پچڕان ‌‬ ‫هێناو‌ه به‌تایبه‌ت ك ‌ه بۆت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی كاره‌ب���ای‌ س���پلێت‌و چه‌ندین‬ ‫وای���ه‌ر ‌‬ ‫ی تر‪ ،‬یاس���ین ده‌ڵێ���ت "هه‌مو‬ ‫ئامێ���ر ‌‬ ‫ی سه‌ره‌كیه‌و‌ه‬ ‫ی ده‌وام له‌پالك ‌‬ ‫رۆژێك دوا ‌‬

‫فه‌‌ریک‬

‫له‌ئێس���تادا زۆرینه‌ی‌ هاوكاریه‌كان بۆ چێژ ل���ه‌م چه‌ن���د رۆژه‌ وه‌ربگره‌‪ ،‬زۆرینه‌ی‌ شته‌كان وه‌ك ئه‌وه‌ ناڕۆن كه‌‬ ‫سه‌رخس����تنی‌ ئیش����ه‌كان به‌باشی‌ ره‌نگه‌ زۆرینه‌ی‌ ئاڵۆزیه‌كانت له‌كۆڵ تۆ چاوه‌ڕێیت ئه‌كرد‪ ،‬له‌هه‌ر شوێنێك‬ ‫ده‌ڕۆن‪ ،‬چونك����ه‌ قازانج����ی‌ ب����ۆ بێت���ه‌وه‌‪ .‬رۆژان هه‌واڵی‌ خۆش���یان خه‌ڵكێك له‌دژت ئیش بكه‌ن كێش���ه‌ت‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫پێیه‌ بۆت‪.‬‬ ‫هه‌موانه‌‪.‬‬

‫كاره‌با ده‌كوژێنین���ه‌وه‌ بۆ به‌یانیش ك ‌ه‬ ‫ی ژوره‌كان‬ ‫هه‌ڵیده‌كه‌ینه‌وه‌ ده‌بێت ته‌واو ‌‬ ‫بگه‌ڕێی���ن‌و بزانین له‌هیچ ش���وێنێكه‌و‌ه‬ ‫ی كاره‌با نایه‌ت‬ ‫ی وای���ه‌ر ‌‬ ‫بۆنی‌ س���وتان ‌‬ ‫یان كاره‌باك ‌ه شۆرتی‌ نه‌كردوه‌؟! ئه‌و‌ه‬ ‫پیشه‌ی‌ هه‌مو رۆژێكمانه‌"‪.‬‬ ‫جگ��� ‌ه له‌و‌ه ئ���ه‌و بینای���ه‌ وه‌ك هه‌مو‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و ناوچه‌ی ‌ه ت���ۆڕی‌ زێراب ‌‬ ‫بیناكان��� ‌‬ ‫نییه‌‌و ئاوه‌ڕۆكه‌ی‌ ده‌چێته‌ ناو چاڵێكه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه وه‌ك بیر دروس���تكراوه‌ "ماوه‌ ماو‌ه‬ ‫ده‌بێت ئه‌وه‌ش پاكبكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ جێگای‌ س���ه‌رنج ‌ه ئ���ه‌و بینای ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫هێنده‌ كۆن دروس���تنه‌كراوه‌‪ ،‬تا بوتر ‌‬ ‫ی ئه‌و گرفتانه‌ی‌ دروستكردوه‌‪،‬‬ ‫كۆنیه‌كه‌ ‌‬ ‫ی پێنج‬ ‫به‌ڵكو وه‌ك یاسین ده‌ڵێت "هه‌مو ‌‬ ‫بۆ شه‌ش ساڵێك ده‌بێت دروستكراوه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵه‌كه‌ش بۆ ئه‌و جۆر‌ه كه‌ره‌س���تان ‌ه‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ك ‌ه له‌دروستكردنی‌ بیناكه‌دا‬ ‫به‌كارهات���ون‪ ،‬ئ���ه‌م ناوچه‌یه‌ش نابێت‬ ‫به‌و جۆره‌ كه‌ره‌س���تانه‌ بینای‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫دروستبكرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ش���توگوزار ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���ت ‌‬ ‫ی به‌وه‌ش���دا له‌ئێستادا‬ ‫ی هێما ‌‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هونه‌ری��� ‌‬ ‫لیژنه‌یه‌ك���ی‌ ئه‌ندازیاری��� ‌‬ ‫ی‬ ‫دروس���تكردو‌ه ب���ۆ دیاریكردن��� ‌‬ ‫كه‌موكوڕییه‌كان���ی‌ بیناكه‌‌و هه‌وڵدان بۆ‬ ‫ی بۆیان‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردنی‌ ئه‌و گرفتان ‌ه ‌‬ ‫دروستبوه‌‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫ب���ازاڕی س���ه‌فافیر له‌ناوچ���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���ۆریجه‌ی‌ به‌غدا یه‌كێك���ه‌ له‌بازاڕه‌‬ ‫كۆنه‌كان���ی عێراق كه‌ له‌س���ه‌رده‌می‬ ‫ده‌وڵه‌تی عه‌باسییه‌وه‌ دروستكراوه‌‪،‬‬ ‫هه‌مو ش���تومه‌كه‌كان به‌كانزای‌ مس‬ ‫دروس���ت ده‌كرێت‪ ،‬خ���اوه‌ن دوكان‌و‬ ‫پیشه‌وه‌رێكی ئه‌و بواره‌ش بۆ ئاوێنه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت كه‌ره‌س���ته‌مان هه‌ی���ه‌ هی‬ ‫س���ه‌رده‌می جوله‌كه‌كانه‌و ‪ 880‬ساڵ‬ ‫ته‌مه‌نێت���ی‌و نرخه‌كه‌ی‌ له‌هه‌زار دۆالر‬ ‫زیاتره‌‪.‬‬ ‫له‌نێ���و دوكانێك���ی بچوكی‌ ب���ازاڕی‌‬ ‫سه‌فافیر له‌به‌غدا پیاوێكی بااڵبه‌رزی‌‬ ‫جه‌سته‌ الواز سه‌رقاڵی پاككردنه‌وه‌و‬ ‫جوانكردنی‌ كه‌ره‌س���ته‌یه‌كی ئه‌نتیك‬ ‫ب���و‪ ،‬ئه‌و ل���ه‌م چاوپێكه‌وتن���ه‌دا بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ وتی ناوم محه‌مه‌د حس���ێنه‌و‬ ‫له‌منداڵیی���ه‌وه‌ له‌گ���ه‌ڵ باوكمدا ئه‌م‬ ‫كاره‌ ده‌ك���ه‌م‪ ،‬كه‌ باوكم له‌س���ااڵنی‬ ‫چله‌كانه‌وه‌ تاوه‌كو مرد سه‌رقاڵی ئه‌م‬ ‫كاره‌ ب���وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ خوێندنیش���م‬ ‫ته‌واوكردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا فه‌رمانبه‌رم‬ ‫له‌فه‌رمانگه‌ی‌ فێ���ركاری‌ ته‌كنیكی‌و‬ ‫به‌م كاره‌شه‌وه‌ سه‌رقاڵم‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د ته‌مه‌ن ‪ 43‬ساڵ به‌ده‌موچاوه‌‬ ‫ماندوه‌ك���ه‌ی‌‌و س���ه‌ری‌ س���پییه‌وه‌‬ ‫گێڕایه‌وه‌ كه‌ ئه‌م بازاڕه‌ له‌ساڵه‌كانی‬ ‫‪ 660‬هیجری واتا ‪ 1394‬زاینی له‌سه‌ر‬

‫دوپشک‬

‫ده‌س���تی ده‌س���ه‌اڵتداری خه‌لیفه‌ی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی عه‌باسی موسته‌نسیر بیلال‬ ‫دروستكراوه‌‪.‬‬ ‫زۆر ل���ه‌و كه‌ره‌س���ته‌‌و كه‌لوپه‌ل���ه‌‬ ‫ئه‌نتیكان���ه‌ی‌ لێ���ره‌ ده‌فرۆش���رێن‬ ‫گرانبه‌ه���ان‪ ،‬محه‌م���ه‌د له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "كه‌ره‌س���ته‌مان هه‌یه‌ هی‬ ‫س���ه‌رده‌می جوله‌كه‌كان‌و خه‌الفه‌ته‌‬ ‫ئیس�ل�امییه‌كانه‌و ‪ 800‬ساڵ ته‌مه‌نی‬ ‫هه‌ی���ه‌ كه‌ نرخه‌كه‌ی‌ له‌ه���ه‌زار دۆالر‬ ‫زیاتره‌"‪.‬‬ ‫ك���ه‌ ده‌چیته‌ ئ���ه‌و ب���ازاڕه‌وه‌ ته‌نها‬ ‫گوێ���ت له‌ته‌قه‌ته‌قی دروس���تكردنی‬ ‫كه‌ره‌س���ته‌و هاواری‌ فرۆشیاره‌كانه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و كه‌ره‌س���تانه‌ی‌ ل���ه‌و ب���ازاڕه‌‬ ‫دروس���تده‌كرێن بریتی���ن له‌ق���اپ‌و‬ ‫كه‌وچ���ك‌و په‌رداخ‌و دن���گ‌و هاوه‌ن‌و‬ ‫ده‌س���تهاڕو ده‌ل���ه‌ی‌ ق���اوه‌و هه‌مو‬ ‫كه‌ره‌سته‌كانی خواردن‌و خواردنه‌وه‌و‬ ‫شتی ئه‌نتیكه‌و جوانكاری‌ نێو مااڵن‪،‬‬ ‫به‌تایب���ه‌ت كه‌ره‌س���ته‌ی‌ جوانكاری‌‬ ‫كه‌لتوری‌ مااڵنی به‌غداییه‌كان‪.‬‬ ‫ی ناونانی‌ ئه‌و بازاڕه‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ هۆكار ‌‬ ‫به‌س���ه‌فافیر‪ ،‬س���ه‌میر عه‌بدولعه‌زیز‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ یه‌كێ���ك ل���ه‌و دوكانان���ه‌‬ ‫وه‌اڵمیداینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و به‌دزداش���ه‌یه‌كی‬ ‫ره‌ساس���ییه‌وه‌ له‌س���ه‌ر كورسییه‌كی‬ ‫بچوك دانیشتبو بۆ ئاوێنه‌ رونیكرده‌وه‌‬ ‫ئه‌م ش���وێنه‌ بۆیه‌ ناونراوه‌ سه‌فافیر‬ ‫له‌وش���ه‌ی صف����ره‌وه‌ هات���وه‌ واتا‬

‫که‌‌وان‬

‫مس‪ ،‬به‌مانای‌ ئه‌و ش���ت‌و كه‌لوپ ‌هل‌و‬ ‫كه‌ره‌س���تانه‌ی لێره‌ دروستده‌كرێن‌و‬ ‫بون���ی هه‌یه‌ هه‌م���وی له‌كانزای‌ مس‬ ‫دروست ده‌كرێت‪.‬‬ ‫حاجی س���ه‌میر كه‌ كاڵوێكی س���پی‬ ‫حاجییانه‌ی‌ له‌س���ه‌ركردبو وتیش���ی‬ ‫"ئێستا ئێمه‌ ئه‌م كاره‌ ده‌كه‌ین به‌اڵم‬ ‫نازانین هیچ كه‌ره‌س���ته‌یه‌ك دروست‬ ‫بكه‌ین كه‌ پێش���ترو ئێستاش چه‌ند‬ ‫كه‌سێك ده‌یكات"‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ خاوه‌ن دوكان‌و كه‌س���انی‬ ‫به‌ته‌مه‌ن���ی ئه‌و بازاڕه‌ له‌س���ه‌رده‌می‌‬ ‫رژێم���ی به‌ع���س واتا پێ���ش ‪1990‬و‬ ‫فشارخس���تنه‌ س���ه‌ر عێراق له‌روی‬ ‫ئابورییه‌وه‌ ‪ 144‬دوكانی‌ ئه‌م پیشه‌یه‌‬ ‫بون���ی هه‌بو‪ ،‬به‌اڵم له‌دوای‌ فش���اری‬ ‫ئابوری‌ س���ه‌ر عێراق كه‌مبوه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 15‬دوكان‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ هۆكاری‌ دیكه‌ی‌ كه‌مبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و دوكانانه‌‪ ،‬حاجی سه‌میر ده‌ڵێت‬ ‫"هۆكارێكی دیكه‌ به‌رزبونه‌وه‌ی‌ كرێی‬ ‫دوكانه‌كان���ه‌و هه‌روه‌ها له‌ئێس���تادا‬ ‫به‌ه���ۆی خراپی دۆخ���ی ئه‌منییه‌وه‌‬ ‫خه‌ڵك���ی بیان���ی روناكه‌ن���ه‌ به‌غدا‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئه‌وكاته‌ی‌ ك���ه‌ بیانییه‌كان‬ ‫ده‌هاتن كه‌ره‌س���ته‌ی كۆنی���ان زۆر‬ ‫ده‌ك���ڕی‌و ئه‌م ب���ازاڕه‌ مامه‌ڵه‌ی‌ زۆر‬ ‫باش‌و گه‌رم بو‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ ئیتر ته‌واو‬ ‫نه‌وه‌كانی داهات���و نازانن ئه‌م كارانه‌‬ ‫بكه‌ن‌و پیشه‌كه‌ له‌ناوده‌چێت"‪.‬‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی م���ه‌رج نیه‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئێس���تا ده‌یبینیت له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌م���و وزه‌كان���ی‌ خۆت ئه‌بێ���ت خاڵی‌ الوازی‌ خۆت بزانیت‪ ،‬بۆ هه‌ن���دێ‌ كات پێویس���ته‌ دۆڕان‬ ‫زۆرین����ه‌ی‌ ئیش����ه‌كانت رێ����ڕه‌و ‌‬ ‫خۆیان گرتوه‌و كێش����ه‌ت له‌گه‌ڵیان به‌باشی‌ ده‌ڕوات وا به‌رده‌وامبێت‪ ،‬چونكه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ هه‌ڕه‌مه‌كی‌ سه‌رفكردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ په‌الماری‌ هه‌مو شتێك نه‌ده‌یت‌و قبوڵبكه‌ی���ت‪ ،‬ئازاب���ه‌و ئ���ه‌وه‌ ببێته‌‬ ‫خاڵێكی‌ ده‌ستپێك له‌ژیانتدا بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ی الوه‌كیه‌وه‌ بوه‌ت���ه‌ ه���ۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌ت بۆ توانای‌ خۆت بزانیت‪.‬‬ ‫نیه‌‪ .‬به‌اڵم ته‌ندروس����تیت پێویستی‌ ماوه‌یه‌ك���ه‌ خۆت به‌كێش���ه‌ ‌‬ ‫سودی‌ لێوه‌ربگریت‪.‬‬ ‫سه‌رقاڵكردوه‌و ئاگاداری‌ شتی‌ تر نیت‪ .‬دروستبێت نه‌ك سه‌ربكه‌ویت‪.‬‬ ‫به‌چاودێرییه‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫كێشه‌ داراییه‌كانت به‌رده‌وامه‌و ره‌نگه‌‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ی‌ تری���ش بخایه‌نێت‪ .‬به‌اڵم‬ ‫به‌رده‌وامبه‌ له‌كاره‌كانت با قه‌یرانه‌كه‌‬ ‫گه‌وره‌تر نه‌بێت‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )431‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/3‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫خۆکوشتن وەک "ئەرکێکی ئەخالقیی"‬ ‫لەهه‌ڵقەی پێش���وی ئەم نوس���ینەدا‬ ‫باس���ی ئەو ش���ێوازەم لەخۆکوش���تن‬ ‫ک���رد کە دورکهایم بە"خودپەرس���تیی"‬ ‫ناونوس���ی دەکات‪ .‬مەبەستی دورکهایم‬ ‫ل���ەم ش���ێوازە تایبەت���ی خۆکوش���تن‬ ‫دروس���تبونی تاکەکەس���ێکی ته‌نه���او‬ ‫بێپەناو داخراوە لەکۆمەڵگایەکدا دەزگاو‬ ‫پێکهات���ە س���ەرەکییەکانی لەدۆخ���ی‬ ‫هه‌ڵوەش���اندنەوەو قەیرانی گەورەدان‪،‬‬ ‫تاکەکەس���ێک لەکاتێکدا ھیچ مانایەک‬ ‫ل���ەدەرەوەی بون���ی تاکان���ەی خۆیدا‬ ‫نادۆزێتەوە‪ ،‬هاوکات هه‌س���ت‌و نەس���ت‬ ‫خۆی بوە بەتاقە سێنتەری ژیانی خۆی‪.‬‬ ‫تاکەکەس���ێک هه‌مو دونیای دەرەوەی‬ ‫خۆی وەک ڕوبەرێکی ناحەزو نادۆست‌و‬ ‫بێنرخ ئەزمون���دەکات‪ ،‬ھیچ ئەگەرێک‌و‬ ‫ھیچ شێوازێک بۆ ئامێزانبونی خۆی لەناو‬ ‫یەک���ە کۆمەاڵیەتییەکانی وەک خێزان‌و‬ ‫گروپە دینی‌و سیاسیی‌و مەدەنییەکاندا‬ ‫نادۆزێتەوە‪ ،‬نە ئیحساس���اتی هاوبەش‪،‬‬ ‫نە ن���رخ‌و بەهای هاوب���ەش‪ ،‬نە باوەڕو‬ ‫قەناعەت���ی هاوبەش لەگەڵ کەس���انی‬ ‫دەوروبەرو لەناو ژینگەکەیدا نادۆزێتەوە‪.‬‬ ‫خۆکوش���تن لێرەدا دەبێتە وەاڵمی ئەم‬ ‫جۆرە تاکەکەس���ە ب���ەم دۆخەو وەک‬ ‫توڕەبون لەو ژیان‌و کۆمەڵگاو کولتورو‬ ‫سیس���تمی بەهایە وێن���ای دەکات کە‬ ‫ئ���ەم وەک مرۆڤ نایەوێ���ت‌و ناتوانێت‬ ‫بەش���ێک بێ���ت لێی���ان‪ .‬ل���ەم ڕوەوە‬ ‫ئ���ەو ژنان���ەی لەکوردس���تاندا خۆیان‬ ‫دەک���وژن ھیچ نرخ‌و بەهای���ەک لەبونی‬ ‫دەزگاکان���ی خێزان‌و دین‌و سیاس���ەتدا دەکوژێت کە توان���ای تەحەمولکردنی‬ ‫نادۆزنەوە‪ ،‬ھی���چ ڕوانینێکی پۆزەتیڤ‌و ئەو دونیاو کۆمەڵگاو مرۆڤانەی نەماوە‬ ‫ئومێدبەخش���یان بۆ کۆمەڵگا نەماوە‪ ،‬کە لەگەڵیاندا دەژیی‪.‬‬ ‫هه‌س���تناکەن ئینتیمای���ان بۆ ش���تێک‬ ‫هه‌یە کە ش���ایانی ئەوەبێت لەپێناویدا‬ ‫خۆکوشتن وەک ئەرک‬ ‫بمێنێتەوە‪ .‬هه‌م خێزان‌و هه‌م دین‌و هه‌م‬ ‫ل���ەم بەش���ەی ئەم���ڕۆدا ھێم���ا بۆ‬ ‫کۆمەڵگاو هه‌م سیاس���ەت هه‌مو ماناو جۆرێک���ی تری خۆکوش���تن دەکەم کە‬ ‫نرخێکیان لەدەستداوەو ناتوانن چاری پێچەوان���ەی ئەو جۆرەی خۆکوش���تنە‬ ‫غەم‌و بیمارییەکانی ئەو تاکەکەس���انە کە لەس���ەرەوە باس���مانکرد‪ ،‬دۆخێک‬ ‫بکەن‪ ،‬کە هاوکات هه‌س���تێکی گەورەو تیای���دا لەبات���ی ئ���ەوەی پێ لەس���ەر‬ ‫گرنگی���ان بەتاکبون لەال دروس���تبوەو "من"ی تاکەکەس���یی دابگیرێت‌و نرخ‌و‬ ‫ناتوان���ن کوێرانە خواس���ت‌و ویس���ت‌و بەهایەکی تایب���ەت بەتاکەکەس خۆی‬ ‫داخوازییەکانی خێزان‌و دین‌و سیاسەت‌و ببەخش���رێت‪ ،‬پێ لەسەر گرنگیی "منی‬ ‫کۆمەڵ���گا قبوڵبکەن‪ .‬ئ���ەوەی لێرەدا دەس���تەجەمعیی" دادەگیرێت‌و "بونی‬ ‫ش���ایانی پێداگرتنە ئەو ڕاستییەیە کە دەستەجەمعیی" لە "بونی تاکەکەسیی"‬ ‫جۆرێک لەتاکەک���ەس لەدونیای ئێمەدا بەگرنگت���ر دەزانرێ���ت‪ .‬ئەگەر لەدۆخی‬ ‫دروس���تبوە ک���ە دەزگا تەقلیدییەکانی خۆ کو شتنی " خو د پە ر س���ت " ا نە د ا‬ ‫خێ���زان‌و دی���ن‌و سیاس���ەت‌و کۆمەڵگا پێداگرتن���ی گ���ەورە لەس���ەر "من"ی‬ ‫ناتوانن النی هه‌رەکەمی چاوەڕوانییەکانی تاکەکەس���یی بێت‪ ،‬ئەوا لەم ش���ێوەی‬ ‫دابین بکەن‌و سەرجەمیشیان لەئەزمونی دوهه‌می خودکوژیەدا منی تاکەکەسیی‬ ‫تاکەکەسییانەی ئەواندا وەک زیندانێکی ئەو نرخەی نییەو جێی ئەو منە بەمنی‬ ‫پڕوکێنەری لێهاتوە‪.‬‬ ‫دەس���تەجەمعی گیراوەت���ەوە‪ .‬ئەگەر‬ ‫ل���ەم دۆخان���ەدا تاکەکەس���ێک لەدۆخی خۆکوش���تنی خۆپەرس���تیدا‬ ‫ئامادەیە کە ناتوانێ���ت لەگەڵ دونیای "من" بەش���ێوەیەکی پەڕگیر لەکۆمەڵگا‬ ‫دەوروبەری���دا بگونجێت‪ ،‬ک���ە نایەوێت دورکەوتبێتەوەوهه‌م���و پەیوەندییەکی‬ ‫بون���ی تاکانەی خۆی بداتە دەس���تیی لەگەڵ���دا پچڕاندبێت‪ ،‬ئەوا لەم دۆخەی‬ ‫فش���ارو زۆرلێکردنە گەورەکانی دونیای تردا منی تاکەکەسیی بەتەواوی تەسلیمی‬ ‫دەرەوە‪ ،‬بۆی���ە هه‌موهه‌وڵێ���ک ئەدات کۆمەڵگاو تەسلیمی منی دەستەجەمعی‬ ‫خۆی لەو دونیایە ڕزگاربکات‪ ،‬تەنانەت بوە‪ ،‬تا ئەو شوێنەی ئامادەیە لەپێناوی‬ ‫گەر بەخۆکوش���تنیش بێت‪ .‬ئەم جۆرە ئەو کۆمەڵگاو منە دەس���تەجەمعییەدا‬ ‫لەته‌نهاکەوت���ن‌و دابڕان���ی کۆمەاڵیەتیی بمرێ���ت‪ .‬ئەگەر تاکەک���ەس لەدۆخی‬ ‫ھێما ب���ۆ دۆخ���ی بێمانابون���ی هه‌مو خۆکوش���تنی خودپەرس���تیدا لەب���ەر‬ ‫شتەکان دەکات‪ ،‬بێمانابونی کۆمەڵگا‪ ،‬کۆمەڵگاو دژ بەکۆمەڵگا خۆی بکوژێت‪،‬‬ ‫بێمانابونی دین‪ ،‬بێمانابونی سیاسەت‪ ،‬ئ���ەوا لەم دۆخ���ە تازەی���ەدا لەپێناوی‬ ‫بێمانابونی پەیوەندیی���ەکان‌و تەنانەت کۆمەڵ���گادا خ���ۆی دەکوژێ���ت‪ ،‬ی���ان‬ ‫بێمانابون���ی کەس���ەکان‌و مرۆڤەکان���ی ئامادەیە بکوژرێت‪ .‬دورکهایم ئەم دۆخە‬ ‫دەروروبەر خۆشیان‪ .‬خۆکوشتن لێرەدا تایبەتەی بەرزڕاگرتنی بەهای کۆمەڵگاو‬ ‫هه‌وڵدانە بۆ ده‌ربازبون لەئازارەکانی ئەم ئامادەگی تاکەکەس بۆ ئەوەی لەپێناوی‬ ‫دونیا بێمانایە‪ ،‬وەک چۆن پرۆتێس���ت‌و کۆمەڵ���گادا بمرێ���ت‪ ،‬ناودەنێت دۆخی‬ ‫ناڕەزای���ی دەربڕینێک���ی تایبەتیش���ە ئەلتریوس���م‪ ،Altruism ،‬کە دەش���ێت‬ ‫بەرامب���ەر ب���ەو دونیایە‪ .‬مەس���ەلەی بەدۆخی"غەیرەپەرس���تیی" ناویبنێین‪.‬‬ ‫سەرەکی لەم ش���ێوازەدا لەخۆکوشتنی تاکەک���ەس لێ���ره‌دا لەبات���ی ئ���ەوەی‬ ‫"خودپەرستانە" دروستبونی تاکەکەسە‪" ،‬خۆی بپەرستێت" شتێک دەپەرستێت‬ ‫تاکەسێک ھۆشیار بەتاکبونی خۆی‌و بەو لەدەرەوەی خۆیدا‪" .‬غەیرەپەرس���تیی"‬ ‫ژیانەی کە شایستەی ئەوە وەک مرۆڤ‪ .‬مان���ای باوەڕبون بەوەی ش���تێک یان‬ ‫وەک لەبەشی پێش���وی ئەم نوسینەدا مەسەلەیەک یان کەسێک یان باوەڕێک‬ ‫باس���مکرد لەدونی���ای دوای ڕاپەڕیندا لەدەرەوەی ژیانی تاکەکەس���دا هه‌یە‪،‬‬ ‫دۆخێک دروس���تبوە کە نە خێزان‌و نە کە گرنگت���رو بەهادارت���رو مانادارترە‬ ‫دی���ن‌و نە سیاس���ەت‪ ،‬ناتوانن بەفریای لەژیانی تاکەکەس خۆی‪ ،‬شتێک قابیلی‬ ‫ئەو بەش���ەی کۆمەڵ���گای ئێمە بگەن ئەوەی���ە م���رۆڤ بیپەرس���تێت‌و خۆی‬ ‫کە هه‌م هه‌س���تکردنیان بەخۆیان وەک لەپێناودا بۆ بدات بەکوشت‪ .‬ئەم دۆخی‬ ‫تاکەکەس پەرەیسەندوە‪ ،‬هه‌م زۆرینەی "غەیرەپەرس���تیی"ە دۆخی ئامادەگیی‬ ‫فش���ارەکانی گۆڕانی خێراو فرەالیەنی ڕۆحیەتی قوربانیدان���ە بەژیان لەپێناو‬ ‫ئ���ەو دونیایەیان کەوتۆتە سەرش���ان‪ ،‬ش���تێکدا کە لەژیان���ی تاکەکەس خۆی‬ ‫لەپێش هه‌موانیش���ەوە ژن���ان‪ .‬لێرەدا گرنگترە‪ .‬ل���ەم دۆخەدا خۆکوش���تن‬ ‫"من"ێک���ی تاکەکەس���یی لەئارادایە کە دەبێت بەئ���ەرک‪ ،‬ئەرکێکی ئەخالقیی‬ ‫هه‌ستێکی بەھێزیی بە "من"بونی خۆی تاکەک���ەس لەب���ەردەم کۆمەڵ���گاداو‬ ‫هه‌یە‪ ،‬بەبێئ���ەوەی ھیچ پەیوەندییەک‌و لەپێناوی کۆمەڵگادا ئەنجامی ئەدات‪.‬‬ ‫ھی���چ پرۆژەی���ەک‌و ھی���چ ئومێدێ���ک‬ ‫لەخودپەرستییەوە بۆ "بێخود"یی‬ ‫ئەم من���ە ببەس���تێتەوە ب���ەو "من"ە‬ ‫وەک پێش���تریش وت���م الی دۆرکهایم‬ ‫دەس���تەجەمعییەوە ک���ە لەکۆمەڵگادا‬ ‫دروس���تدەبێت‪ .‬خودێک لێرەدا خۆی س���ەرچاوەی خودپەرس���تیی‪ ،‬وات���ە‬

‫ئەو ژنانەی‬ ‫لەکوردستاندا‬ ‫خۆیان دەکوژن‬ ‫ھیچ نرخ‌و بەهایەک‬ ‫لەبونی دەزگاکانی‬ ‫خێزان‌و دین‌و‬ ‫سیاسەتدا نادۆزنەوە‬ ‫هه‌ستناکەن‬ ‫ئینتیمایان بۆ شتێک‬ ‫هه‌یە کە شایانی‬ ‫ئەوەبێت لەپێناویدا‬ ‫بمێنێتەوە‬

‫پیاوەکانیان خۆیانس���وتاندوەو لەساڵی‬ ‫‪ ١٨٢١‬ئ���ەم ژمارەیە بۆ ‪ ٢٣٦٦‬ئافرەت‬ ‫بەرزبۆتەوە‪ .‬لەهه‌ندێک کۆمەڵگای تردا‬ ‫کاتێک ئاغایەک یان بەرپرسێکی گەورە‬ ‫مردوە‪ ،‬هه‌مو بەردەس���ت‌و سەپانەکانی‬ ‫لەگەڵ مردنی ئاغاکەدا خۆیانکوشتوە‪.‬‬ ‫دۆرکهایم دەڵێت لەهه‌مو ئەم دۆخانەدا‬ ‫شێوازی خۆکوشتن شێوازی خۆکوشتنی‬ ‫"غەیرەپەرست"انەیە‪ .‬دۆرکهایم کاتێک‬ ‫دێتە س���ەر کۆمەڵگا مۆدێرنەکان ته‌نها‬ ‫باس���ی ڕودانی ئەم جۆرە خۆکوشتنە‬ ‫لەن���او لەش���کردا دەکات‪ .‬بەبۆچونی‬ ‫دۆرکهای���م لەهه‌م���و ئ���ەم دۆخان���ەدا‬ ‫تاکەکەس بەهایەکی گرنگ‌و سەرەکیی‬ ‫نییەو ئەوەی گرنگ‌و سەرەکییەکۆمەڵگا‪،‬‬ ‫کولتور‪ ،‬دی���ن‪ ،‬ئەوانیتر‪ ،‬ئەو گروپەیە‬ ‫ک���ە تاکەکەس���ەکە بەش���ێکە لێیان‪.‬‬ ‫تاکەکەس لەم دۆخان���ەدا تەواو لەژێر‬ ‫ڕکێ���ف‌و ڕەحم���ی کۆمەڵگادایە‪ ،‬ژیانی‬ ‫خۆی بەب���ێ ژیانی ئەوان���ە بەمەحاڵ‬ ‫دەزانێت‪ ،‬هه‌مو مەترس���ییەک ڕوبەڕوی‬ ‫کۆمەڵگا ببێتەوە وەک مەترسی بۆ سەر‬ ‫خۆی دەبینێت‌و وایلێدەکات ئامادەبێت‬ ‫گیانی بۆ پاراس���تنی ئ���ەو کۆمەڵگایە‬ ‫ببەخش���ێت‪ .‬تاکەکەس لێرەدا لەباتی‬ ‫ئەوەی لەناو خودی خۆیدا ئامادەبێت‪،‬‬ ‫خ���ۆی یەکەی س���ەرەکیی ژیانی خۆی‬ ‫بێت‪ ،‬بەهاکانی بەهای تایبەت بەخۆی‬ ‫بن‪ ،‬لەناو کۆمەڵگادا ئامادەیەو کۆمەڵگا‬ ‫یەکەی هه‌رە س���ەرەکیی ژیانی ئەوە‪.‬‬ ‫لەباتی ئەوەی بۆ خودی خۆی بژی‪ ،‬بۆ‬ ‫کۆمەڵگا دەژی‌و پاراستنی کۆمەڵگاش‬ ‫دەکەوێت���ە پێش پاراس���تنی خۆیەوە‪.‬‬ ‫خاڵی دەستپێکردن‌و کۆتایی ئەم دۆخە‬ ‫دونی���ای دەرەوەی تاکەکەس خۆیەتی‪،‬‬ ‫کۆمەڵ���گاو خێ���زان‌و نەت���ەوەو دین‌و‬ ‫نرخ‌و بەها ئەخالقییەکان‌و سیاس���ەت‌و‬ ‫کەس���ایەتییە گ���ەورەو گرنگەکان���ە‪.‬‬ ‫تاکەکەس بەئەرکی ئەخالقیی‌و ئینسانی‬ ‫خ���ۆی دەزانێ���ت لەپێن���اوی ئەمانەدا‬ ‫بمرێت‌و بکوژرێت‪ .‬لەزۆر کۆمەڵگاشدا‬ ‫ئەم جۆرە لەقوربانیدان بەرزڕادەگیرێت‌و‬ ‫وەک جۆرێک لەئازایەتیی‌و خۆنەویستیی‬ ‫پاڵەوانانە نمایش دەکرێت‪.‬‬

‫ئیگۆی���زم‪ ،‬لەن���او "تاکگەراییەک���ی‬ ‫پەڕگیردا"یەو ئەوەش���ی لەدروستبونی‬ ‫ئ���ەم ج���ۆرە خۆپەرس���تییە وەک‬ ‫دیاردەیەکی کۆمەاڵیەتیی بەرپرسیارە‪،‬‬ ‫دابەش���بون‌و پارچەپارچەبونی هه‌رچی‬ ‫زیاتری کۆمەڵگاو تێکچونی ئامێزانبونی‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی‌و الوازبون���ی فرەالیەنەی‬ ‫کۆگیری���ی کۆمەاڵیەتیی���ە‪ .‬ئەگەرچی‬ ‫دۆرکهایم ئەم دۆخە بەدۆخی بااڵدەستی‬ ‫ن���او کۆمەڵگا مۆدێرن���ەکان ناودەبات‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم هاوکات پێیوایە کە تاکەکس���ی‬ ‫ناو ئەم کۆمەڵگایان���ە دەتوانن بکەونە‬ ‫ژێ���ر کاریگەریی ئەو ھێزانەوە کە داوای‬ ‫"خودنەفیک���ردن" و"خودنەویس���تی"‬ ‫و "قوربانی���دان"‪ ،‬بەکورت���ی داوای‬ ‫"غەیرەپەرس���تیی" دەک���ەن‪ .‬داوای‬ ‫ش���تگەلێک لەتاکەکەس دەکەن کە تا‬ ‫س���نوری ئامادەگی بۆ م���ردن بڕوات‪.‬‬ ‫ئەوەی لەم دۆخی "غەیرەپەرستیی"ەدا‬ ‫خودکوژیی"غەیرەپرست"انە‬ ‫دروس���تدەبێت ڕێ���ک پێچەوان���ەی‬ ‫لەکۆمەڵگای ئێمەدا‬ ‫ئەوەی���ە لەدۆخ���ی خودپەرس���تیی‌و‬ ‫لەبەش���ی پێش���وی ئەم نوس���ینەدا‬ ‫تاکگەراییدا دروس���تدەبێت‪ .‬تاکەکەس‬ ‫باس���م لەوە کرد ک���ە لەدونیای ئێمەدا‬ ‫لە"غەیرەپەرستیی"دا کەسایەتی خۆی‬ ‫جۆرێک لەتاکەکەس لەدروس���تبوندایە‬ ‫لەدەستئەدات بۆئەوەی "تەماھیی"ەکی‬ ‫کە توان���ای ئامێزانبون���ی لەناو دەزگا‬ ‫ت���ەواو لەگ���ەڵ ئ���ەو گ���روپ‌و فیکرو‬ ‫سەرەکییەکانی کۆمەڵگای ئێمەدا نییە‪،‬‬ ‫ئایدیۆلۆژی���او مەس���ەلە سیاس���یی‌و‬ ‫بەتایبەتی ژنان‪ .‬باسم لەوەکرد کە ئەو‬ ‫دین���ی‌و کۆمەاڵیەتییان���ەدا ب���کات کە‬ ‫دەزگایانە لەقەیرانی گ���ەورەدان‪ .‬ئەم‬ ‫ڕوبەڕویاندەبێتەوە‪ .‬تەماھییەک وا بکات‬ ‫جۆررە تاکەکەس���انە ناتوانن لەناو ئەو‬ ‫ژیان���ی خۆی لەپێن���اوی مانەوەی ئەو‬ ‫دەزگایانەدا بژین‌و بەهاو نرخ‌و خواست‌و‬ ‫شتە دەستەجەمعییانەدا دابنێت‪ .‬لەم‬ ‫فش���ارەکانیان قبوڵبک���ەن‪ .‬لەپ���اڵ‬ ‫دۆخەدا تەماھیکردنەکان تەماھیکردنی‬ ‫فریوەکانی بەرخۆریزم‌و هه‌ستکردنێکی‬ ‫تۆتاڵن‪ ،‬واتە ش���ێوازێکی هه‌مەالیەن‌و‬ ‫ڕۆحە گش���تییەیە تا ئاستی ئامادەگیی گەورەش بەنادادپەروەریی کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫بەرفراوانی بەویتربونە کە ھیچ سنورێک‬ ‫تەواو بۆ لەدەس���تدانی ڕۆحە تایبەت‌و "جەندەر"یی‌و الوازبونی تەواوی بەهاکانی‬ ‫لەنێوان تاکەکەس‌و ئەو مەس���ەلەیەدا‬ ‫تاکەکەسییەکان لەپێناوی ھێشتنەوەی هاریکاری���ی کۆمەاڵیەتی���ی‌و وێرانبونی‬ ‫ناھێڵێتەوە کە تەماھی لەگەڵدا دەکات‪،‬‬ ‫ڕۆحە دەس���تەجمعییەکاندا‪ .‬فش���اری سادەییەکانی ژیان‌و ئاڵۆزبونی هه‌رچی‬ ‫تاکەکەس لەگ���ەڵ کۆمەڵ���گاو گروپە‬ ‫ئەخالقیی ل���ەم دۆخانەدا بەبەردەوامی زیات���ری پەیوەندیی���ەکان ت���ا ڕادەی‬ ‫مەس���ەلەکاندا دەبێت بەیەک شت‌و ئەم‬ ‫لەچڵەپۆپەدایەو دەرچون لەو فش���ارە بۆگەنبونی پەیوەندیی���ە ناوەکییەکانی‬ ‫یەکگرتنەش تا ئەو ش���وێنە دەڕوات وا‬ ‫ن���او خێزان خۆش���ی‪ .‬دەڵێ���م لەپاڵ‬ ‫بەزۆرمانا دەرچونە لەمرۆڤبون‪.‬‬ ‫لەتاکەکەس بکات ئامادەبێت لەپێناوی‬ ‫ئ���ەم گش���تە ئاڵ���ۆزەدا جۆرێکی نوێ‬ ‫ئەو شتانەدا بمرێت‪.‬‬ ‫دیاردەیەکی الوەکیی یان سەرەکیی؟ لەھۆشیاریی تاکەکەسیی دروستبوە‪ ،‬کە‬ ‫دۆرکهای���م پێوای���ە ئ���ەم ج���ۆرە‬ ‫وەک پێش���تر وتم دورکهایم پێیوایە ناتوانێت ئەم هه‌مو گۆڕانە ناهاوسەنگ‌و‬ ‫لەخۆکوش���تن‪ ،‬یان لەخۆبەکوش���تدان‬ ‫دیاردەی خۆکوشتنی "غەیرەپەرست"انە پڕبێدادییە قبوڵبکات‌و ببێت بەبەشێک‬ ‫لەپێن���اوی مەس���ەلەیەکدا گەورەت���ر‬ ‫لەدونیای هاوچەرخدا ئەو قورس���اییەی ل���ەو دونیا تازەی���ە‪ ،‬بۆی���ە پەنابردن‬ ‫لەتاکەک���ەس خ���ۆی‪ ،‬ل���ە کۆمەڵ���گا‬ ‫نییە ک���ە لەکۆمەڵگا س���ونەتییەکاندا بۆخوکوش���تن هه‌وڵدانێکە بۆ دەرچون‬ ‫مۆدێرنەکان���دا کەمتر دروس���تدەبێت‪.‬‬ ‫هه‌یب���وە‪ ،‬چونک���ە دونی���ای مۆدێرن ل���ەو دونیایە‪ .‬بەاڵم وەک پێش���تریش‬ ‫ئەمەش دەگەڕێنێتەوە بۆ بااڵدەس���تیی‬ ‫دونی���ای بەرزڕاگرتن���ی تاکەک���ەس‌و باس���مکرد ئەمە لەکوردس���تاندا تاکە‬ ‫لەبۆشایی ئەخالقییەوە بۆ فشاری‬ ‫ئەو ڕۆحیەتیی بەتاکبون‌و ئەو پرۆسەی‬ ‫بەها تاکەکەس���ییەکانە‪ .‬الی دورکهایم چوارچێوەی کۆمەاڵیەتیی‌و فەرهه‌نگیی‬ ‫ئەخالقیی‬ ‫تاکگەرایی���ەی ل���ەم کۆمەڵگایان���ه‌دا‬ ‫ئەگەر "خۆکوشتنی خودپەرست"انە لەدونی���ای هاوچەرخ���دا لەبات���ی خۆکوش���تن نییە‪ .‬ئەو چوارچێوەیەی‬ ‫دروس���تدەبێت‪ .‬ش���ێوازی خۆکوشتنی دەرەنجامی دروس���تبونی "بۆشاییەکی خۆ کو شتنی " غە یر ە پە ر س���ت " ا نە ‪ ،‬لەم بەشەدا باسمکرد بەشێوازی جیاواز‬ ‫"غەیرەپەرست"انە‪ ،‬لەدیدی دۆرکهامیدا‪ ،‬ئەخالقی���ی" و باوەڕنەمانی تاکەكه‌س خۆکوش���تنی "خودپەرس���تیی" و ئامادەیە‪ .‬وەک باسکرا ئەم چوارچێوەیە‬ ‫زیات���ر لەکۆم���ەگا تەقلیدییەکان���دا بێت بەکۆمەڵگاو بەش���تێک لەدەرەوەی خۆکوش���تنی "نەمان���ی ن���رخ‌و بەها" ژیانی تاکەکەس تەواو بێبایەخ دەکات‬ ‫ڕودەدات‌و شێوەی قوربانیدان بەژیانی ژیان���ی خۆی���دا ک���ە بەه���او نرخێکی ‪ ،Anomie‬ک���ە لەبەش���ی داهات���وی لەپێناوی بەنرخکردنی ژیانی کۆمەڵگاو‬ ‫تاکەکەس���یی دەگرێتەخۆی‪ .‬لەبەش���ی تایبەتی هه‌بێت‌و م���رۆڤ بیەوێت بۆی ئ���ەم نوس���ینەدا باس���ی دەکەی���ن‪ ،‬ژیانی دەستەجەمعییدا‪ ،‬لەخێزانەوە بۆ‬ ‫چوارەم���ی کتێب���ی "خۆکوش���تن"دا ی���ان لەپاڵیدا بژی‪ ،‬ئەوا خۆکوش���تنی بااڵدەس���تن‪ .‬دورکهایم پێیوابو ڕۆحی حیزب‌و لەبنەماڵەو خێڵەوە بۆ نەتەوەو‬ ‫نیش���تیمان‪ .‬ئ���ەم چوارچێوەیە‪ ،‬کە‬ ‫خۆکوشتنی "غەیرەپەرستیی" دەگرێتە‬ ‫ئامێز‪ ،‬تەواوپێچەوانەو دژ بەچوارچێوەی‬ ‫یەکەم���ە ک���ە تیای���دا دروس���تبونی‬ ‫تاکەکەس‌و پرۆس���ەی بەتاکەکەسبون‬ ‫مەسەلەی سەرەکین‪.‬‬ ‫لەم چوارچێوەیەدا ئەرکی س���ەرەکی‬ ‫تاکەک���ەس بریتییە لەدڵس���ۆزبون بۆ‬ ‫کۆمەڵ���گاو دی���ن‌و خێ���زان‌و نەتەوەو‬ ‫نیشتیمان‌و خێڵ‌و شارو ناوچەو ھتد‪...‬‬ ‫گوێڕایەڵ���ی تەواویش بۆ ئ���ەو ڕوانین‌و‬ ‫بۆچون‌و ئەخالقیاتانەی ئەو دەرکەوتە‬ ‫دۆرکهایم بەدرێژیی لەسەر ئەم شێوازە "غەیرەپەرست"انە دەرەنجامی "فشاری گیانفیدایی‌و قوربانی���دان ھیچ ڕۆڵێکی دەس���تەمجعییانە ب���ەرز ڕادەگ���رن‌و‬ ‫لەخۆکوشتن دەدوێت‌و کۆمەڵێک نمونە ئەخالقیی" گەورەی کۆمەڵگایە لەسەر قابیلی باس���کردن لەپرۆسەی گۆڕان‌و موقەدەس���یان دەکەن‪ ،‬خاڵ���ی هه‌رە‬ ‫لەکۆمەڵگا کۆن���ەکان دەھێنێتەوە‪ .‬بۆ تاکەک���ەس‪ .‬لەیەکەمیان���دا تاکەکەس سەرلەنوێ داڕش���تنەوەی پەیوەندییە بنەڕه‌ت���ی ئەخالقیاتیی تاکەکەس���یی‌و‬ ‫نمون���ە ب���اس ل���ەوەدەکات لەدونیای بەتاڵ���ە لەکۆمەڵ���گا لەدوهه‌میان���دا کۆمەاڵیەتییەکان���ی ن���او کۆمەڵ���گا دەس���تەجمعییە‪ .‬ئ���ەم چوارچێوەیە‬ ‫ک���ۆن‌و کۆمەڵ���گا س���ەرەتاییەکاندا پ���ڕو لێوانلێوە لەکۆمەڵگا‪ .‬فش���اری پیشەسازیی‌و بورژوازییەکاندا نابینێت‪ .‬خۆبەکوش���تدانی تاکەکەس لەپێناوی‬ ‫شێوازی خۆکوشتنی "خودپەرست"انە کۆمەڵگاش تا ئەو شوێنە دەڕوات داوای بەبۆچون���ی من ئەم ڕوانینەی دۆرکهایم کۆمەڵ���گاو خێزان‌و دین‌و سیاس���ەت‌و‬ ‫بون���ی نەب���وە‪ ،‬ب���ەاڵم خۆکوش���تنی مردن لەپێناوی گروپێک‪ ،‬یان پارتێکی دەرب���ارەی الوەکییبون���ی دی���اردەی بەهاو کولتورو مەس���ەلە گشتییەکاندا‬ ‫"غەیرەپەرس���ت"انە‬ ‫بەرباڵوب���وە‪ .‬سیاسیی‪ ،‬یان سەرکردەیەک‪ ،‬یان هه‌ر خۆکوشتنی "غەیرەپەرست"یی لەدونیای وەک ئەرکێک���ی ئەخالقی���ی دەبینێت‌و‬ ‫دۆرکهایم باس ل���ەوەدەکات لەهه‌ندێک مەسەلەیەکی تردا‪ ،‬بکات‌و ئەم مردنەش هاوچەرخدا‪ ،‬ڕوانینێکی ناتەواوەو تەواو جێبەجێنەکردنی ئ���ەم ئەرکەش وەک‬ ‫لەو کۆمەڵگا تەقلیدیانەدا مرۆڤەکان کە وەک شتێکی مانادارو پیرۆز نیشانبدات‪ .‬سەر بەس���ەدەی نۆزدەهه‌مە‪ .‬ئەوەی بەدڕەوشتییەکی تەواو هه‌وڵی تێکدانی‬ ‫پیر دەبون‪ ،‬خۆیان خۆیان دەکوشت بۆ ل���ەم دۆخەدا ئامادەگیی کۆمەڵگا لەناو لەسەدەی بیس���تەمدا ژیابێت دەزانێت ئ���ەو دەرکەوت���ە دەس���تەجەمعیانەی‬ ‫ئەوەی نەبن بەبار بەس���ەر کۆمەڵگاوە‪ .‬تاکەکەس���دا ئامادەگییەکی فرەمەوداو ڕوداوەکان���ی ئەم س���ەدەیە ناڕاس���تی ژیان���ی کۆمەاڵیەتی���ی‪ ،‬وێن���ادەکات‪.‬‬ ‫ل���ەم کۆمەڵگایەن���دا پی���رەکان بونی داگیرکەرانەی���ە‪ .‬خۆکوش���تن لێرەدا ئەم ڕوانینە دەس���ەلمێنن‪ .‬سەرجەمی ئ���ەم چوارچێوەیە دژ بەدروس���تبونی‬ ‫کۆمەڵگاکەیان لەبون���ی خۆیان بەالوە وەک ئ���ەرک‪ ،‬واج���ب‪ ،‬دەردەکەوێت‪ ،‬بزوتن���ەوە سیاس���ییەکانی س���ەدەی تاکەکەس���یی س���ەربەخۆو خ���اوەن‬ ‫گرنگتربوە‪ ،‬بۆیە بەقوربانیدان بەخۆیان ئەرکی ئەخالقی���ی تاکەکەس بەرامبەر بیس���تەم‪ ،‬لەسۆس���یالیزم‌و فاش���یزم‌و بڕی���ارو خاوەن حەزو ویس���تی تایبەت‬ ‫زەحمەت���ی سەرش���انی کۆمەڵگاکەیان بەکۆمەڵگا‪ .‬تاکەکەس لێرەدا واقیعێکی دژەکۆڵۆنیالیزم‌و ناسیۆنالیزمەوە بیگرە‪ ،‬کاردەکات‌و لەباتی ئەمانە پێ لەس���ەر‬ ‫کەمترکردۆت���ەوە‪ .‬نمونەیەک���ی تر کە سەربەخۆ نییە‪" ،‬شت"ێک نییە جیاواز تا بەئیسالمیزم‌و جیهادیزم دەگات‪ ،‬هه‌ر بەھێزیی ڕۆحیی گروپ‌و سایکۆلۆژیایی‬ ‫دۆرکهایم باس���ی دەکات خۆکوش���تنی لەکۆمەڵ���گا‪ ،‬بونێک���ی س���ەربەخۆی هه‌موی���ان لەس���ەر بەرزڕاگرتنی نرخ‌و قوربانی���دان‌و م���ردن لەپێناوی ش���تە‬ ‫ئەو ئافرەتانەیە لەھیندستاندا کە دوای لەدەرەوەی بونی کۆمەڵگادا نییە‪ ،‬مافی بەهای "ش���تێک" لەتاکەک���ەس زیاتر‪ ،‬دەس���تەجەمعییەکاندا‪ ،‬دادەگرێ���ت‪.‬‬ ‫مردنی پیاوەکانیان دەستبەجێ خۆیان بون���ی تایبەتی نییە‪ ،‬هه‌مو ئم ش���تانە کاردەک���ەن‌و کاریانک���ردوە‪ .‬لەهه‌مو ک���ەم نین ژم���ارەی ئەوان���ەی بەناوی‬ ‫دەک���وژن‪ ،‬لەم دۆخان���ەدا ئافرەتەکان ی���ان ئامادەنی���ن‪ ،‬ی���ان بەدەرکەوتنی ئەو دۆخانەدا مەس���ەلەی ئامادەبون بۆ پاراستنی ش���ەرەفی خێزان‌و شەرەفی‬ ‫ژیان���ی پیاوەکانیان لەژیان���ی خۆیان کۆمەڵگا هه‌مویان پاشەکش���ە دەکەن‌و قوربانیدان‌و خۆبەخشین‌و گیانفیداکردن خێ���ڵ‌و شەرەفینیش���تیمان‌و نەتەوەوە‬ ‫بەگرنگتر زانی���وەو مردنی خۆیان وەک بێمانا دەبن‪ .‬ڕۆحی تاکەس���یی لێرەدا لەپێناو مەسەلە دەستەجەمعییەکاندا‪ ،‬دەکوژرێن‪ ،‬بەتایبەتی ژنان کە یەکێکن‬ ‫ھێمای���ەک ب���ۆ بەرزنرخاندن���ی ژیانی بەش���ێکی بچوک‌و پەراوێزیی ڕۆحێکی خاڵێک���ی بنەڕەتیی‌و گرنگ���ە‪ .‬هه‌مو لەگروپە الوازەکانی ناو دونیای ئێمە‪.‬‬ ‫پیاوەکانی���ان نیش���انداوە‪ .‬دورکهایم گشتییە کە ڕۆحە تاکەکەسییەکە بەبێ ئ���ەم ئایدیۆلۆژیا گەورانەی س���ەدەی‬ ‫ب���اس ل���ەوەدەکات لەس���اڵی ‪١٨١٧‬دا ئەو ناتوانێت بژی‪ ،‬مەبەست‌و ئامانجیش بیس���تەم بەدوای تەماھیکردنی تەواوی‬ ‫»» ‪19‬‬ ‫لەھین���د ‪ ٧٠٩‬ئاف���رەت دوای مردن���ی لەژیان���ی تاکەک���ەس پاراس���تنی ئەو تاکەکەس���ەکاندا دەگەڕێ���ن لەگەڵ ئەو‬

‫لەدونیای دوای ڕاپەڕیندا‬ ‫دۆخێک دروستبوە کە‬ ‫نە خێزان‌و نە دین‌و‬ ‫نە سیاسەت‪ ،‬ناتوانن‬ ‫بەفریای ئەو بەشەی‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە بگەن‬ ‫کە هه‌م هه‌ستکردنیان‬ ‫بەخۆیان وەک تاکەکەس‬ ‫پەرەیسەندوە‪ ،‬هه‌م‬ ‫زۆرینەی فشارەکانی‬ ‫گۆڕانی خێراو فرەالیەنی‬ ‫ئەو دونیایەیان کەوتۆتە‬ ‫سەرشان‬

‫لەدونیای ئێمەدا جۆرێک لەتاکەکەس لەدروستبوندایە کە توانای ئامێزانبونی‬ ‫لەناو دەزگا سەرەکییەکانی کۆمەڵگای ئێمەدا نییە‪ ،‬بەتایبەتی ژنان‪ .‬ئەو‬ ‫دەزگایانە لەقەیرانی گەورەدان‪ .‬ئەم جۆررە تاکەکەسانە ناتوانن لەناو ئەو‬ ‫دەزگایانەدا بژین‌و بەهاو نرخ‌و خواست‌و فشارەکانیان قبوڵبکەن‬

‫مەس���ەالنەدا کە ئ���ەو ئایدیۆلۆژیایانە‬ ‫بەمەسەلەی سەرەکیی‌و گرنگی دەزانن‪،‬‬ ‫تەماھییەک تا ئەو شوێنە بڕوات تاکەکەس‬ ‫دودڵ نەبێت لەوەی گیانی خۆی لەپێناو‬ ‫ئەو مەسەلە سەرەکییانەدا ببەخشێت‪.‬‬ ‫لەالی هه‌ڵگران���ی ئ���ەم ئایدیۆلۆژیانە‬ ‫پرۆسەی مۆبیلیزەکردن‌و ئامادەکردنی‬ ‫مرۆڤەکان بۆ جەنگ‌و پێکدادان‪ ،‬لۆژیکی‬ ‫س���ڕینەوەی تاکگەرای���ی‌و بەھێزکردنی‬ ‫ڕۆحیەتی دەستەجەمعیی‪ ،‬مەسەلەیەکی‬ ‫بنەڕەتیی بوە‪ .‬ل���ەم ئایدیۆلۆژیایانەدا‬ ‫خود خ���ۆی خاوەنی خۆی نییە‪ ،‬خۆی‬ ‫موڵک���ی تایبەتیی خ���ۆی نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫کۆمەڵگا خاوەنییەتی‌و پرۆژە سیاسیی‌و‬ ‫ئایدیۆلۆژییە جیاوازەکان دەزانن چۆن‌و‬ ‫بەچ ش���ێوەیەک ئ���ەم خاوەندارێتییە‬ ‫بەکاربھێنن‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )431‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/6/3‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫نێچیرڤان بارزانی‌ (كاندیدی‌ راسپێردراو‬ ‫بۆ كابین ‌هی‌ ‪ )8‬له‌هۆڵی‌ پارله‌مان‬

‫‪13‬‬

‫راپەڕینەکانی جیهانی عەرەبی‬ ‫رێبین هەردی‬

‫ی حاجی‌ عینایه‌ت‬ ‫عومه‌ر ‌‬ ‫به‌پێی به‌رنامه‌ی‌ كاری‌ دانیشتنی‌ ژماره‌‬ ‫‪6‬ی‌ رۆژی‌ ‪ 28‬ئای���اری‌ ‪ 2014‬كاندی���د ‌ی‬ ‫راس���پێردراو بۆ پێكهێنان���ی‌ كابینه‌ی‌ ‪8‬ی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان نێچیرڤان‬ ‫بارزان���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ وه‌زی���ری‌ س���ه‌رچاوه‌‬ ‫سروش���تیه‌كان‌و وه‌زیری‌ پالندانان‌و چه‌ند‬ ‫راوێژكار هاتنه‌ هۆڵی‌ پارله‌مان به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫گفتوگۆ له‌س���ه‌ر قه‌یران���ی‌ دارایی هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬دو رۆژ پێشترو له‌دانیشتنی‌‬ ‫رۆژی‌ دوش���ه‌ممه‌ رێكه‌وت���ی‌ ‪ 26‬ئای���اری‌‬ ‫‪ 2014‬یه‌كێ���ك له‌بڕگه‌كانی‌ دانیش���تنه‌كه‌‬ ‫گفتوگۆك���ردن بو له‌س���ه‌ر قه‌یرانی‌ دارایی‬ ‫له‌هۆڵی‌ پارله‌مان به‌اڵم له‌سه‌ر پێشنیاری‌‬ ‫یه‌ك ئه‌ندام له‌لیس���تی‌ س���ه‌وز داواكرا كه‌‬ ‫گفتوگ���ۆ نه‌كرێت‌و ته‌نها ئه‌و پرس���یارانه‌‬ ‫بخوێنرێته‌وه‌ كه‌ س���ه‌رۆكی‌ فراكسیۆنه‌كان‬ ‫له‌س���ه‌ری‌ رێككه‌وت���ون‌و ئه‌گ���ه‌ر ئه‌ندام‬ ‫پارله‌مانێكی‌ دی‌ پرس���ێكی‌ هه‌بو ده‌توانێ‬ ‫به‌نوس���ین بیداته‌ لیژنه‌ی‌ دارایی‌و ئابوری‌‪،‬‬ ‫ئه‌م بۆچونه‌ خرای���ه‌ ده‌نگدان به‌ده‌نگدانی‌‬ ‫فراكس���یۆنی‌ س���ه‌وزو زه‌ردو هه‌ن���دێ‬ ‫پارله‌مانتاری‌ دی‌ بردیانه‌وه‌‪ ،‬به‌م شێوه‌یه‌‬ ‫ده‌رگای‌ گفتوگۆ داخراو ده‌می‌ پارله‌مانتاران‬ ‫كڵۆمكرا‪ ،‬كه‌ پێش���ینه‌ی‌ نیه‌ قس���ه‌كردنی‌‬ ‫ئه‌ن���دام بخرێته‌ ده‌نگدان‪ ،‬راس���ته‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بابه‌تێك باسكرا ئه‌كرێت بخرێته‌ ده‌نگدان‬ ‫به‌اڵم هه‌رگیز ماده‌یه‌ك���ی‌ په‌یڕه‌ومان نیه‌‬ ‫ب���اس له‌رێگه‌گرتن له‌گفتوگۆی‌ پارله‌مانتار‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫رۆژی‌ ‪28‬ی‌ ئایار چوینه‌ هۆڵی‌ پارله‌مان‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ كار بریتی‌ بو ل���ه‌‪ :‬ئاماده‌بونی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت���ی‌ كاربه‌ڕێك���ه‌ر ب���ۆ‬ ‫رونكردنه‌وه‌ ده‌رب���اره‌ی‌ قه‌یرانی‌ ئابوری‌‌و‬ ‫دارای���ی به‌پێی بڕگ���ه‌ی‌ ‪ 1‬له‌ماده‌ی‌ ‪53‬ی‌‬ ‫په‌یڕه‌وی‌ ناوخۆ‪.‬‬

‫وه‌ك قوتابی پۆل‬ ‫له‌گه‌ڵ هاوڕێكانم‬ ‫عاقڵ عاقڵ دانیشتین‌و‬ ‫نێچیرڤان بارزانیش‬ ‫وه‌ك مامۆستا‬ ‫له‌پۆلی‌ پارله‌مان‬ ‫موحازه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫خوێنده‌وه‌و لێیدا‬ ‫رۆیشت‌‬ ‫نێچیرڤان بارزانی له‌هۆڵی په‌رله‌مان‬ ‫ده‌ق���ی‌ بڕگه‌ی ‪ 1‬له‌م���اده‌ی‌ ‪ 53‬ئه‌مه‌ی‌ حكومه‌تێك كه‌ هێش���تا له‌دایك نه‌بوه‌ كێ‬ ‫ده‌ڵێ ئ���ه‌م كاندیده‌ س���ه‌ركه‌وتو ده‌بێت‬ ‫خواره‌وه‌یه‌‪:‬‬ ‫(ئه‌ندامان���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران بۆیان له‌پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌ هه‌شت؟! به‌داخه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌دانیشتنه‌كانی‌ پارله‌مان ئاماده‌بن‌و ئه‌مه‌ سه‌ره‌تایه‌كی‌ ناته‌ندروستی‌ ده‌سته‌ی‌‬ ‫له‌گفتوگۆكاندا به‌شداری‌ بكه‌ن‌و له‌ده‌نگداندا س���ه‌رۆكایه‌تی‌ پارله‌مانی‌ كوردس���تان بو‪.‬‬ ‫به‌ش���دارنابن ته‌نه���ا ئه‌وه‌ی‌ ئه‌ن���دام بێت گریم���ان وه‌ك س���ه‌رۆكی‌ پارله‌م���ان وتی‌‬ ‫تیایداو بۆیان هه‌یه‌ گ���ه‌وره‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ ده‌سپێش���خه‌ریه‌كه‌ به‌نێچیرڤ���ان بارزانی‌‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كه‌یان بهێنن بۆ پشتپێبه‌ستنیان راسپێرراو بۆ پێكهێنانی‌ كابینه‌و سه‌رۆكی‌‬ ‫به‌مۆڵه‌ت���ی‌ س���ه‌رۆك بێ ئ���ه‌وه‌ی‌ مافی‌ حكومه‌ت���ی‌ كاربه‌ڕێكه‌ر ب���وه‌‪ ،‬زۆر چاكه‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌و پش���تی‌ به‌بڕگه‌ی‌ ‪ 1‬ماده‌ی‌ ‪53‬‬ ‫قسه‌كردنیان هه‌بێ)‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌م بڕگه‌یه‌ ئه‌ندامانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ به‌س���توه‌ كه‌ باس له‌گفتوگۆ ده‌كات نه‌ك‬ ‫وه‌زیران بۆیان هه‌یه‌ بێن‌و به‌شداری‌ گفتوگۆ وت���ار خوێندن���ه‌وه‌‪ ،‬له‌راس���تیدا من خۆم‬ ‫بكه‌ن به‌اڵم هه‌رگیز كاندیدی‌ راس���پێردراو ئاماده‌كردبو بۆ پرس‌و لێپرس���ینه‌وه‌ به‌اڵم‬ ‫ی���ان س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت���ی‌ كاربه‌ڕێكه‌ر پ���اش ئه‌وه‌ی‌ هاوكارانم به‌نوس���راوێك كه‌‬ ‫ناگرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌س���ته‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ به‌خه‌تی‌ س���ور نوس���رابو پێیانراگه‌یاندم‬ ‫پێمانناڵ���ێ به‌پش���تیوانی‌ چ ماده‌یه‌ك���ی‌ ك���ه‌ ناب���ێ هی���چ ئه‌ندامێك به‌س���ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌یڕه‌و رێگه‌ ئه‌دات به‌سه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌ فڕاكسیۆنیشه‌وه‌ قس���ه‌ بكات منیش دانم‬ ‫كاربه‌ڕێكه‌ر له‌پاڕله‌مان وتار بخوێنێته‌وه‌؟ به‌خۆمدا گرت بۆ ئه‌وه‌ی‌ جارێكی‌ دی‌ نه‌بمه‌‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ده‌س���ته‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ سوری‌ به‌ر له‌ش���كرو مایه‌ی‌ ئیحراجبون‌و‬ ‫مافی‌ ئه‌وه‌ی‌ نیه‌ پارله‌مانتاران كۆبكاته‌وه‌ سه‌رئێش���ه‌ ب���ۆ س���ه‌رۆكی‌ فراكس���یۆن‌و‬ ‫ب���ۆ گوێگرت���ن له‌كاندی���دی‌ س���ه‌رۆك ‌ی هاوڕێكانم‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان‪ ،‬به‌المه‌وه‌‬

‫مرۆڤێك ‌ی ترساو‬ ‫زانیار محه‌مه‌د‬ ‫وه‌ك هایدیگه‌ر له‌كتێبی‌ "بون‌و كات"دا‬ ‫ده‌ریده‌خات‪ ،‬ت���رس جودایه‌ له‌نیگه‌رانی‌‪.‬‬ ‫ت���رس كاتی���ی‌‌و روكه‌ش���ه‌‪ ،‬گرێیه‌ك���ی‌‬ ‫س���ایكۆلۆژییه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم قوڵ‌و ریش���ه‌یی‬ ‫نییه‌‪ .‬ترس���ان دۆخێك نیی���ه‌ له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌و بیركردن���ه‌وه‌وه‌ په‌یدابێت‪،‬‬ ‫بگره‌ له‌نه‌خوێندن���ه‌وه‌و بیرنه‌كردنه‌وه‌وه‌‬ ‫په‌یدا ده‌بێت‪ .‬ترس دۆخێكی‌ سایكۆلۆژیی‬ ‫روته‌‪ ،‬ك���ه‌ هه‌رگیز قوڵبون���ه‌وه‌و توانای‌‬ ‫ره‌تكردن���ه‌وه‌و یاخیب���ون ناداته‌ مرۆڤ‪.‬‬ ‫به‌ڵكو ملكه‌چ���ی‌‌و رازیب���ون‌و كۆیله‌بون‬ ‫ده‌داته‌ مرۆڤ‪.‬‬ ‫مرۆڤ له‌س���اته‌وه‌خته‌كانی‌ رۆژانه‌یدا‪،‬‬ ‫ت���رس وه‌ك بارودۆخێ���ك وه‌رده‌گرێ���ت‬ ‫به‌راب���ه‌ر به‌دی���ارده‌كان‪ ،‬به‌راب���ه‌ر ب���ه‌و‬ ‫ش���تانه‌ی‌ ئاس���ایی نین‪ ،‬ك���ه‌ كاریگه‌رو‬ ‫هه‌ژێنه‌رو ریش���ه‌یین‪ .‬ئه‌م ترسه‌ش ته‌نیا‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌داته‌ مرۆڤه‌ ترساوه‌كه‌‪ ،‬سه‌رپێی‌و‬ ‫روكه‌شگه‌رایانه‌ بڵێت ئه‌وه‌ كاری‌ من نییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌یان من لێیتێناگه‌م‪ ،‬ئه‌وه‌یان خراپه‌و‬ ‫دونی���ا وێ���ران ده‌كات‪ .‬لێ���ره‌دا هه‌ندێك‬ ‫له‌خه‌س���ڵه‌ته‌كانی‌ ئ���ه‌و مرۆڤه‌ ترس���اوه‌‬ ‫س���ایكۆلۆژییه‌ ده‌خه‌مه‌به‌رچاو‪ ،‬كه‌ ترسی‌‬ ‫كاتیی‌‌و رۆژانه‌یی‌و سه‌تحین‪.‬‬ ‫ترس له‌تازه‌گه‌ری‌‬ ‫تازه‌گه‌ری‌‪ ،‬تێكشكاندنی‌ به‌ها ته‌قلیدی‌‌و‬ ‫ب���اوو جێگیره‌كانی‌ كۆم���ه‌ڵ‌و كولتوره‌‪.‬‬ ‫به‌قه‌ولی‌ نیتش���ه‌‪ ،‬تێكش���كان‌و ئاوابونی‌‬ ‫بته‌كانه‌‪ .‬بیركردنه‌وه‌ی���ه‌ له‌بونی‌ مرۆڤ‌و‬ ‫سه‌ربه‌س���تییه‌كه‌ی‌‪ .‬هێنانه‌ زمانی‌ خه‌مه‌‬ ‫زاتی‌‌و فیكرییه‌كان���ی‌ مرۆڤه‌‪ .‬ددانپێدانانه‌‬ ‫به‌وه‌ی‌ به‌ش���ێكی‌ زۆری‌ كاره‌ مه‌زنه‌كانی‌‬ ‫مرۆڤ له‌نه‌سته‌وه‌ دێن‪ ،‬نه‌ك له‌لۆژیكه‌وه‌‪.‬‬ ‫مرۆڤ���ی‌ ترس���او ئ���ه‌و مرۆڤه‌ی���ه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ترس���ێكی‌ س���ایكۆلۆژیی هه‌ی���ه‌ به‌رابه‌ر‬ ‫به‌نوێگه‌ری‌‪ .‬له‌هه‌مو ئه‌و چركه‌س���اتانه‌ی‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ری‌ تازه‌گه‌ریی���ان تێدای���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌م‬

‫مرۆڤه‌ توش���ی‌ هستریا ده‌بێت‌و ده‌كه‌وێته‌‬ ‫ته‌قلی���د ‌ی‬ ‫هه‌ڵوێس���توه‌رگرتنێكی‌‬ ‫له‌نوێگ���ه‌ری‌‪ .‬هه‌ڵوێسته‌كه‌ش���ی‌ ته‌نی���ا‬ ‫له‌حه‌ماسه‌ت‌و ساده‌گۆیی‌و جه‌هلدا ته‌عبیر‬ ‫له‌خۆی‌ ده‌كات‪ .‬گوتاری‌ مرۆڤی‌ ترس���او‬ ‫به‌رابه‌ر به‌تازه‌گ���ه‌ری‌ ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌كۆتایی‬ ‫دونیاو هه‌ڵكردنی‌ تۆفان‌و نه‌مانی‌ ئه‌خالق‌و‬ ‫به‌هاكان پێناسه‌ی ده‌كات‪.‬‬

‫مرۆڤی‌ ترساو‬ ‫مرۆڤێكه‌ زانینی‌‬ ‫قوڵ نییه‌‪ ،‬خاوه‌نی‌‬ ‫فیكری‌ رادیكاڵ‬ ‫نییه‌‪ ،‬وه‌لێ‌ هه‌میشه‌‬ ‫خۆی‌ به‌كه‌سێكی‌‬ ‫بزان نیشانده‌دات‬ ‫پێیوایه‌ نه‌نگیی‬ ‫گه‌وره‌یه‌ مرۆڤ‬ ‫نه‌زانێت‬

‫ترس له‌نه‌زانین‬ ‫مرۆڤی‌ ترس���او‪ ،‬مرۆڤێكه‌ زانینی‌ قوڵ‬ ‫نییه‌‪ ،‬خاوه‌ن���ی‌ فیكری‌ رادی���كاڵ نییه‌‪،‬‬ ‫وه‌لێ‌ هه‌میش���ه‌ خۆی‌ به‌كه‌س���ێكی‌ بزان‬ ‫نیش���انده‌دات‪ .‬پێیوایه‌ نه‌نگیی گه‌وره‌یه‌‬ ‫مرۆڤ نه‌زانێت‪ ،‬هه‌میش���ه‌ خ���ۆی‌ وه‌ها‬ ‫ده‌رده‌خات زانیارییه‌كانی‌ ته‌واون‌و له‌باره‌ی‌‬ ‫هه‌مو شتێكه‌وه‌ ده‌زانێت‪ .‬ئاگاداره‌ نوێترین‬ ‫كتێب���ی‌ ژیژه‌ك ن���اوی‌ چیی���ه‌‪ ،‬ده‌زانێت‬ ‫نوێتری���ن فیلمی‌ نیك���ۆڵ كیدمان چییه‌‪،‬‬ ‫نوێترین فیس���تیڤاڵ‌و ك���ۆڕ كه‌ی‌‌و له‌كوێ‌‬ ‫ده‌كرێن‪ ،‬به‌م بڕه‌ زانیارییه‌ رۆژانه‌یانه‌وه‌‪،‬‬ ‫گرێی‌ ترس له‌نه‌زانین چاره‌سه‌ر ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌م گرێ���ی‌ ترس له‌نه‌زانین���ه‌‪ ،‬وه‌های‌‬ ‫لێ���ده‌كات نه‌زانی���ی پێ نه‌نگی���ی‌ بێت‌و‬ ‫هه‌میشه‌ وه‌ها خۆی‌ بخاته‌ سه‌ر سه‌حنه‌كه‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ زانیارییه‌كان���ی‌ رێك‌و دروس���ت‌و پڕ‬ ‫زانین‌و له‌باره‌ی‌ هه‌مو ش���تێكه‌وه‌‪ ،‬هه‌مو ده‌یه‌وێت هه‌مو شته‌كان‪ ،‬هه‌مو كتێبه‌كان‪،‬‬ ‫فیلمه‌كان‪ ،‬فه‌لسه‌فه‌كان به‌چه‌شنێكی‌ رون‌و‬ ‫شتێك ده‌زانێت‪.‬‬ ‫ئاسان‌و دیوده‌رو ساده‌ بێنه‌ده‌ست‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫ناڕون‌و ئاڵۆزییان تێدابو‪ ،‬ئه‌وا هه‌ڵوێست‬ ‫ترس له‌ئاڵۆزی‌‬ ‫مرۆڤی‌ ترس���او گرێیه‌كی‌ دیكه‌ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬وه‌رده‌گرێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌ڵوێستوه‌رگرتنێكی‌‬ ‫كه‌ گرێی‌ ترس���ه‌ له‌ئاڵۆزی‌‪ .‬ئه‌م ئینسانه‌ گه‌له‌ك ساده‌و روكه‌شانه‌‪.‬‬ ‫ترساوه‌‪ ،‬گرێیه‌كی‌ هه‌یه‌ به‌رابه‌ر ئاڵۆزی‌‪،‬‬ ‫ترس له‌خه‌سڵه‌ته‌كان‬ ‫پێیوایه‌ ده‌بێت هه‌مو ش���ته‌كان س���اده‌‌و‬ ‫مرۆڤی‌ ترساو‪ ،‬ترسی‌ هه‌یه‌ له‌خه‌سڵه‌ته‌‬ ‫رون‌و خۆشده‌ست بن‪ .‬هه‌رشتێك ئاڵۆزیی‬ ‫تێدا بێت‪ ،‬ئه‌وا ده‌كه‌وێته‌ ره‌تكردنه‌وه‌ی‌‌و راس���ته‌قینه‌كانی‌ م���رۆڤ‪ ،‬وه‌ك ئازادی‌‪،‬‬ ‫س���اده‌گۆیانه‌ ده‌ڵێ���ت ئ���ه‌وه‌ كاری‌ من دڵش���كان‪ ،‬دۆڕان‌و كه‌وت���ن‪ ،‬نیگه‌رانی‌‪،‬‬ ‫نییه‌‪ .‬بۆ نمونه‌ له‌زانس���تێكی‌ وه‌ك فیزیا سێكس‪ ،‬بێتاقه‌تی‌‪ ،‬كینه‌‪ ،‬پرسیاركردن‪،‬‬ ‫ده‌ترس���ێت‌و پێیوای���ه‌ پێویس���ت نیی���ه‌ داهێن���ان‌و یاخیبون‪ .‬ئه‌و مرۆڤه‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫هه‌رگیز ئ���ه‌و كایه‌یه‌ بخوێنێته‌وه‌‪ .‬چونكه‌ نكوڵی‌ له‌هه‌مو خه‌سڵه‌ته‌ راسته‌قینه‌كانی‌‬ ‫ئاڵ���ۆزه‌و رون نییه‌‪ .‬ئه‌م مرۆڤه‌ ترس���اوه‌ ئینس���ان بكات‌و بیانچه‌پێنێت‪ .‬ئه‌م ترسه‌‬

‫ئه‌م ئیدعایه‌ زۆر سه‌یربو له‌الیه‌ك سه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ كاربه‌ڕێكه‌ر دێت���ه‌ پارله‌مان‬ ‫(ك���ه‌ مافی‌ نیه‌) له‌الیه‌ك���ی‌ دییه‌وه‌ مافی‌‬ ‫قس���ه‌كردن له‌پارله‌مانت���ار وه‌ربگیرێته‌وه‌‬ ‫(ك���ه‌ مافی‌ س���ه‌ره‌تایی خۆیه‌ت���ی‌) به‌و‬ ‫بیانوه‌ی‌ ك���ه‌ حكوموته‌كه‌ هه‌ڵوه‌ش���اوه‌و‬ ‫كاربه‌ڕێك���ه‌ره‌‪ ،‬كه‌واته‌ بۆ هات���وه‌؟ ئیتر‬ ‫وه‌ك قوتاب���ی پۆل له‌گه‌ڵ هاوڕێكانم عاقڵ‬ ‫عاقڵ دانیشتین‌و سه‌رۆكیش وه‌ك چاودێرو‬ ‫نێچیرڤان بارزانیش وه‌ك مامۆستا له‌پۆلی‌‬ ‫پارله‌مان موحازه‌ره‌كه‌ی‌ خوێنده‌وه‌و لێیدا‬ ‫رۆیش���ت‌و ئێمه‌ش وه‌اڵمی‌ هیچ پرسێكمان‬ ‫ده‌سنه‌كه‌وت خه‌ڵكی‌ كوردستانیش ده‌بێ‬ ‫له‌چاوه‌ڕوانی‌ ریسكی‌ فرۆشتنی‌ نه‌وتدا بێت‪،‬‬ ‫ئایا سه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌ كاربه‌ڕێكه‌ر ئاسی‌‬ ‫كوپ دێنێ یان دولۆی‌ قه‌ره‌؟! به‌و هیوایه‌ی‌‬ ‫ئاس���ی‌ كوپ بێنێ‌ به‌اڵم ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫گه‌لی‌ كوردس���تان خه‌رجی‌ بكات نه‌ك بۆ‬ ‫چه‌ند ك ‌هس‌و چه‌ند كۆمپانیایه‌ك‪ ،‬قیروسیا‬ ‫له‌و الدانه‌ش له‌په‌یڕه‌وی‌ ناخۆی‌ پارله‌مان‬ ‫كراو پارله‌مانتاران بێده‌نگ كران‪.‬‬

‫س���ایكۆلۆژییه‌‪ ،‬نابێته‌ ه���ۆی‌ رێگه‌دان‌و‬ ‫گوزارش���تكردن له‌بونی‌ مرۆڤ‌و رێزگرتنی‌‬ ‫سه‌ربه‌س���تیی مرۆڤ‪ ،‬به‌ڵك���و هه‌مو ئه‌و‬ ‫خه‌سڵه‌تانه‌ ده‌ش���ارێته‌وه‌و ترسی‌ لێیان‬ ‫هه‌یه‌‌و بانگه‌ش���ه‌ی‌ ئه‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬مرۆڤ‬ ‫كامڵ‌و بێكێشه‌و سه‌ركه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫ترس له‌ته‌نیایی‌و ژان‬ ‫ئ���ه‌م بون���ه‌وه‌ره‌ ترس���اوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫به‌ته‌نیای���ی‌و ژان ده‌ترس���ێت‌و عاش���قی‌‬ ‫ئاپۆڕه‌و جه‌ماوه‌ره‌‪ .‬ئ���ه‌م مرۆڤه‌ هه‌رگیز‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ ئه‌زمونێكی‌ ق���وڵ نییه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫گۆشه‌گیری‌‪ .‬ته‌نانه‌ت نكوڵی‌ له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫مرۆڤ ژانی‌ هه‌یه‌‪ ،‬بگره‌ بانگه‌شه‌ی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬م���رۆڤ به‌خت���ه‌وه‌ره‌و خاوه‌نی‌‬ ‫خێزان‌و كه‌س���وكاره‌و له‌بری‌ ژان‌و مه‌راق‪،‬‬ ‫خاوه‌ن شادومانییه‌‪.‬‬ ‫ترس له‌قوڵی‌‌و درێژی‌‬ ‫ئه‌م كائینه‌ی‌ له‌ترس دروستبوه‌و ترس‬ ‫حوكم���ی‌ ده‌كات‌و خودی‌ خ���ۆی‌ ده‌بێته‌‬ ‫تۆپه‌ڵێ���ك په‌رچه‌كردار‪ ،‬كه‌ له‌ترس���ه‌وه‌‬ ‫هات���ون‪ ،‬خاوه‌نی‌ ترس���ێكی‌ دیكه‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ترس���ه‌ له‌قوڵ���ی‌‌و درێژی‌‪ .‬ه���ه‌ر كارێك‪،‬‬ ‫فیلمێ���ك‪ ،‬كتێبێ���ك‪ ،‬ئه‌زمونێ���ك قوڵ‌و‬ ‫سه‌ركێشانه‌و دورودرێژ بێت‪ ،‬ئه‌وا زوبه‌زو‬ ‫ده‌كه‌وێت���ه‌ هه‌ڵهات���ن لێی‌و به‌پاس���اوی‌‬ ‫ئاڵ���ۆزی‌‌و نه‌گونجانی‌ چه‌ش���ه‌وه‌ نكوڵیی‬ ‫لێ���ده‌كات‪ .‬گه‌له‌ك ش���اكاری‌ گ���ه‌وره‌ی‌‬ ‫جیهانی‌ له‌ژێر ناونیش���ان‌و پێناسه‌یه‌كی‌‬ ‫كورتدا به‌ڕێده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌م س���ه‌رنجانه‌م نیش���اندانی‌ هه‌ندێك‬ ‫له‌خه‌س���ڵه‌ته‌كان ‌ی مرۆڤی‌ ترس���اوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫مرۆڤێكی‌ رازی‌‌و ته‌باو ترس���نۆكه‌و نكوڵی‌‬ ‫له‌هه‌مو خه‌سڵه‌ته‌ راسته‌قینه‌كانی‌ مرۆڤ‬ ‫ده‌كات‌و ئ���ه‌م ترس���ه‌ س���ایكۆلۆژیانه‌ی‌‪،‬‬ ‫به‌ئاین‌و حی���زب‌و خێ���زان پڕده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ت���رس به‌رهه‌مهێن���ه‌رو ریش���ه‌یی نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و ملكه‌چكه‌رو كۆیله‌ك���ه‌ره‌‪ .‬ترس‬ ‫رادی���كاڵ‌و ره‌خنه‌یی نییه‌‪ ،‬بگره‌ رازیكه‌رو‬ ‫روكه‌شگه‌رایه‌‪.‬‬

‫جوڵەیەک لەهەمو مێژوی ئەم ناوچەیەدا‬ ‫دەستیپێکردوە‪ ..‬جوڵەیەک کە کۆتایی‬ ‫بەخورافەتی نەمانی ش���ۆڕش‌و وەستانی‬ ‫مێ���ژوی ئ���ەم ناوچەیە هێن���ا‪ .‬کۆتایی‬ ‫بەو روانینە هێنا کە وا تەماش���ای ئەم‬ ‫دنیایەی ئەکرد وەک ئەوەی لەسەدیمێکی‬ ‫وەستاودا نوقم بوبێت کە نە رێگە بەهیچ‬ ‫ش���تێکی تازە ئەدات بێتە ناویەوەو نە‬ ‫رێگە بەخۆشی ئەدات پەرشوباڵوبێتەوە‪.‬‬ ‫شتێک لەمێژوی ئەم ناوچەیەدا کەوتۆتە‬ ‫جوڵە‪ .‬جوڵەیەک گەرچی کەس پێشبینی‬ ‫نەکرد بەاڵم دەیان هۆکاری راستەقینەو‬ ‫واقعی هەب���و بۆ ئەوەی روبدات‪ .‬ئەوەی‬ ‫لەواڵتە عەرەبیەکان���دا رویدا بۆ هەموان‬ ‫ش���تێکی لەناکاوبو‪ ..‬راس���تە شتێک بو‬ ‫کە دەمێک ب���و خوێنەران‌و رەخنەگرانی‬ ‫دنی���ای عەرەبی خوازی���اری بون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ک���ەم کەس (گەر نەڵێی���ن هیچ کەس)‬ ‫چاوەڕێی رودانی نەئەکرد‪ .‬شاعیرانێکی‬ ‫زۆری عەرەب لەنائومێدیی بەرامبەر هیچ‬ ‫نەکردنی گەلەکەیان‪ .‬چەندان ش���یعری‬ ‫توندو هیجائییان دژ بەبێدەنگی‌و ملکەچی‬ ‫خەڵ���ک لەبەرامب���ەر دەس���ەاڵتداراندا‬ ‫نوس���ی‪ .‬نوس���ەرانێکی زۆر لەگەڕانیاندا‬ ‫ب���ۆ رەگوریش���ەی ئ���ەم هیچنەکردنە‪،‬‬ ‫هێرش���یانکردە س���ەر کلتورو تەنانەت‬ ‫پەندە دێرینەکانی عەرەب (و لەمەش���دا‬ ‫راستیانئەکرد) دەریانئەخست چ تۆوێکی‬ ‫ملکەچی‌و بێدەنگبون لەم پەند‌و کلتورانەدا‬ ‫هەیە‪ .‬بەاڵم لەناکاوو لەسەردەمێکدا کە‬ ‫هەموان وایانئەزانی سەردەمی شۆڕش‌و‬ ‫راپەڕین کۆتایی هاتوە‪ ،‬لەس���ەردەمێکدا‬ ‫ک���ە دەزگا ئەمنیەکان���ی واڵتان���ی‬ ‫ناوچەکە پێش���کەوتوترین تەکنەلۆژیای‬ ‫کۆنتڕۆڵکردنی���ان لەبەردەس���تدایە و‬ ‫لەش���کرێکی دڵڕەقی موخابه‌رات‌و گوێی‬ ‫بیستنیان هەیە‪ ،‬لەدۆخێکدا کە کۆمەڵگا‬ ‫بەالوازترین دۆخەکان���ی خۆیدا ئەڕوات‌و‬ ‫نەک هەر پەیوەن���دی نێوان گروپەکانی‬ ‫پچ���ڕاوە‪ ،‬بەڵک���و پەیوەن���دی نێ���وان‬ ‫تاکەکانیش���ی پڕ لەگوم���ان‌و بەدبینیە‪،‬‬ ‫لەدۆخێکی وادا کە وا ئەهاتە پێش���چاو‬ ‫هەموان لەژێ���ر کۆنتڕۆڵدان‌و کۆمەڵگاش‬ ‫توانای هی���چ موبادەرەیه‌ک���ی نەماوە‪،‬‬ ‫شۆڕشە سەرتاسەریەکان دەستیپێکرد‪.‬‬ ‫س���تەمکارانی وەک زەی���ن ئەلعابدی���ن‌و‬ ‫قەزافی‌و حوسنی موبارەکی لەحوکمڕانی‬ ‫هێنایە خ���وارێ‌و کۆتایی بەس���ااڵنێکی‬ ‫زۆری س���تەمکاری هێنا‪ .‬راستە کاتێک‬ ‫ئەم راپەڕینە گەیش���تە س���وریا توشی‬ ‫جۆرێک لەراوەس���تان ب���و‪ ،‬بەاڵم رەنگە‬ ‫زی���اد لەهۆیەک هەبێت ک���ە بکرێت بۆ‬ ‫ئەم راوەس���تانە بهێنرێت���ەوەو ئەوەش‬ ‫لێکبدات���ەوە ک���ە بۆچی ئ���ەم راپەڕینە‬ ‫لەس���وریادا بەهەم���ان ئ���ەو نەخش���ە‬ ‫رێگە خێ���راو رادیکاالنەیەدا نەرۆیش���ت‬ ‫کە تونس‌و میس���ر پیای���دا تیپەڕیون‪.‬‬ ‫لەس���وریادا راپەڕینەک���ە لەراپەڕینێکی‬ ‫سەرتاس���ەریەوە دژی دیکاتاتۆریەت���ی‬ ‫ئەس���ەدو دارودەس���تەکەی‪ ،‬گ���ۆڕا بۆ‬ ‫ش���ەڕێکی مەزهەبی پەڕگی���ر کە تەنها‬ ‫خەڵکی س���وریا بەش���داری تیا ناکەن‪،‬‬ ‫بەڵک���و الیه‌نگرانی تون���دڕەوی هەردوال‬ ‫لەزۆرب���ه‌ی واڵتەکان���ی ناوچەک���ەوە‬ ‫تێوەی���گالن‪ .‬راپەرینەکە لەشۆڕش���ێکی‬ ‫جەماوەریەوە گۆڕا بۆ شەڕی چەکداری کە‬ ‫لەالیەن هەردو الی شەڕکەرەوە ئەوەندە‬ ‫پ���ڕە لەدیمەنی دڵڕەق���ی‌و توندوتیژی‪،‬‬ ‫ک���ە وایک���ردوە ه���ەردوالی ش���ەڕکەر‬ ‫لەیەک تای ت���ەرازودا تەماش���ابکرێن‪.‬‬ ‫راستە ئەوەی لەس���وریادا روئەدات هیچ‬ ‫جێگەی خۆش���بینی‌و ئومێدێک نیەو ئەو‬ ‫ئەڵته‌رناتیڤانەی لەمەیدانەکەدا ملمالنێ‬ ‫ئەکەن‪ ،‬وەک ی���ەک نادیموکراتین‌و پڕن‬ ‫لەدڵڕەقی‪ .‬راس���تە ئەوەی‌ لەمیس���ردا‬ ‫رویداو تا ئێستاش روئەدات دورە لەوەی‬ ‫چاوەڕوانئەک���را‪ .‬ل���ەدوای موبارەکەوە‬ ‫ملمالنێ لەسەر دەسەاڵت‌و هەمان کلتورە‬ ‫نادیموکراتیەی لەس���ەردەمی موبارەکدا‬ ‫هەبو‪ ،‬درێژەی کێشا بۆ پەیوەندی نێوان‬ ‫هێزە سیاس���یەکان‌و هەموان بەگیانێکی‬ ‫پڕ لەرق‌و کینەو بەدوژمن تەماشاکردنی‬ ‫یەکەوە رەفت���ار ئەکەن‌و دۆخێکی وا پڕ‬ ‫لەتوندوتیژی‌و نائارامییان دروستکردوە‬ ‫کە تا ماوەیەکی تریش بەردەوام ئەبێت‪.‬‬ ‫لەپاش سەرکوتکردنی خۆپیشاندانەکەی‬ ‫رابعەی عەدەویە بەوش���ێوە دڕندانەیەو‬ ‫دەرکەوتن���ی س���ەرلەنوێی جەنەراڵێکی‬ ‫س���وپا وەک رزگارک���ەرو بردن���ەوەی‬ ‫هەڵبژاردن بەبێ هی���چ رکەبه‌رایەتیەکی‬ ‫راستەقینە‪ ،‬هەمو شتەکان ئەڵێن میسر‬ ‫گەڕاوەتەوە بۆ خاڵی سەرەتا‪.‬‬

‫دواجار هەمو‬ ‫زۆرینەیەکی‬ ‫ئەنجومەنی نیشتیمانی‬ ‫ئەبێت ئاگاداری ئەوە‬ ‫بێت‪ ،‬کە مەرج نیە‬ ‫زۆرینەی کۆمەڵگا‬ ‫بێت‪ ،‬زۆرینەی‬ ‫ئەنجومەنی نیشتیمانی‬ ‫تەنها لەچەند رۆژو‬ ‫مانگی سەرەتای دوای‬ ‫هەڵبژاردندا ئەتوانێت‬ ‫بڵێت زورینەم‌‬ ‫لیبیاش لەدوای قەزافی چارەنوسێکی‬ ‫هاوش���ێوەی گرتەب���ەرو پ���اش ئەوەی‬ ‫ملمالنێی گروپ‌و هیزەکان توندو گەورە‬ ‫بو‪ ،‬جەنەراڵێک دەستی بەسەر حوکمدا‬ ‫گ���رت‌و هەم���ان چیرۆکی س���ەردەمی‬ ‫کوده‌تای سەربازی دوبارە بۆوە کە کاتی‬ ‫خۆی قەزافی هێنایە سەر حوکم‪.‬‬ ‫رەنگ���ە تاک���ە دۆخێ���ک کە ت���ا ئەم‬ ‫ساتەوەختەش توانیوێتی خۆی لەقەیرا‌و‬ ‫دابڕان���ی گ���ەورەو کەرتبون���ی ناوەکی‬ ‫بپارێزێ���ت‪ ،‬ئەزمون���ی تونس���ی بێت‪.‬‬ ‫بەتایبەتی پاش ئەوەی لەماوەی پێشودا‬ ‫هەردو هێ���زە عەلمانی‌و ئیس�ل�امیەکان‬ ‫لەس���ەر فەس���ڵی شەش���ی دەس���تور‬ ‫رێککەوتن کە ماوەیەکی زۆر بوبوە هۆی‬ ‫ئاڵۆزیەکی زۆر لەلیژنەی نوس���ینەوەی‬ ‫رەشنوسی دەستور‪ .‬بەاڵم حیزبی نەهزە‬ ‫بەپێچەوانەی هێزە ئیسالمیەکانی میسرو‬ ‫س���وریاوە‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا کە زۆرینەی‬ ‫کورس���یەکانی ئەنجومەنی نیش���تیمانی‬ ‫داگیرئەکەن‌و بۆ دوبارەنەکردنەوەی دۆخی‬ ‫قەیراناوی میسرو سوریا بەلۆژیکی زۆرینە‬ ‫کاریاننەک���ردو گوێیان ل���ەو کەمایەتیە‬ ‫عەلمانیە گرت کە لەگەڵیاندا کارئەکەن‪.‬‬ ‫بەم���ەش بەندی شەش���ی رەشنوس���ی‬ ‫دەستور بەدەنگدانی ‪ ١٥٢‬دەنگ لەکۆی‬ ‫‪١٨٣‬کەس کە بەش���دارییان لەدەنگداندا‬ ‫ک���رد تێپەڕی‪ .‬ئ���ەم مادەی���ە بەندێکە‬ ‫تایبەت���ە بەپەیوەندی دی���ن‌و دەوڵەت‌و‬ ‫قەدەغەکردن‌و تەکفیرک���ردن‪ .‬بەندەکە‬ ‫زۆرتر خواس���تی هی���زە عەلمانیەکانی‬ ‫تیا بەدی ئەکرێت‪ ،‬نەک ئیس�ل�امیەکان‬ ‫کە زۆرینەی کورس���یەکانی ئەنجومەنی‬ ‫نیش���تیمانییان بەدەس���تەوەیە‪ .‬دواجار‬ ‫هەمو زۆرینەیەکی ئەنجومەنی نیشتیمانی‬ ‫ئەبێ���ت ئاگاداری ئ���ەوە بێت‪ ،‬کە مەرج‬ ‫نیە زۆرینەی کۆمەڵ���گا بێت‪ ،‬زۆرینەی‬ ‫ئەنجومەن���ی نیش���تیمانی تەنها لەچەند‬ ‫رۆژو مانگی سەرەتای دوای هەڵبژاردندا‬ ‫ئەتوانێ���ت بڵێت زورینەم‌‪ ،‬پاش ئەوەش‬ ‫ئەبێ���ت وریابێت ک���ە رەنگ���ە پێگەی‬ ‫خۆی لەناو خەڵکدا وەک س���اته‌وەختی‬ ‫هەڵبژاردن نەبێت‪ .‬زۆر ئەشێت زۆرینەی‬ ‫ن���او ئەنجوم���ەن لەم���اوەی کارکردنیدا‬ ‫زۆرینەی ناو کۆمەڵگای لەدەس���تدابێت‪.‬‬ ‫زۆرین���ەو کەمینەی کۆمەڵ���گا لەجوڵەو‬ ‫گۆڕانێک���ی زۆر خێرات���ردان لەزۆرینەو‬ ‫کەمینەی ناو ئەنجومەنی نیشتیمانی‪.‬‬ ‫بەاڵم لەگەڵ هەمو راستیانەش���دا ئەم‬ ‫جوڵەیە بەجۆریک لەگەڵ خۆیدا خەڵکی‬ ‫هێناوەتە سەر ش���انۆی روداوەکان‪ ،‬کە‬ ‫ئەس���تەمە بەئاس���انی‌و بێ‌بەرگریەکی‬ ‫راس���تەقینە‪ ،‬رێگ���ە ب���دەن ش���تەکان‬ ‫بگەڕێن���ەوە بۆ دۆخی جاران‪ .‬هەمو ئەم‬ ‫واڵتان���ە تا ماوەیەکی ک���ورت یان درێژ‬ ‫لەقەیراندا ئەبن‪ ،‬بەاڵم بەشێکی سەرەکی‬ ‫لەبەرئەوەی جارێکی دی زۆر ئەس���تەمە‬ ‫هەمو کۆمەڵگا وەک جاران س���ەرکوت‌و‬ ‫بێدەنگ بکرێت‪ .‬رۆژانێکی س���ەخت لەم‬ ‫واڵتانەدا بەڕێوەیە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی جێگەی‬ ‫گومان نیە تواناکانی بەرگری کۆمەڵگاو‬ ‫روبەری بەش���دارییان لەروداوەکاندا زۆر‬ ‫گەورەترە ل���ەوەی رێگە ب���دات هەمان‬ ‫ئەزمونی رابردو‪ ،‬بەهەمانش���ێوە دوبارە‬ ‫بێتەوە‪.‬‬

‫▼‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )431‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/3‬‬

‫ره‌هه‌ندی‬ ‫سێیه‌م‬

‫گۆشه‌یه‌که دو هه‌فته‌ جارێک‬ ‫"نه‌وزاد جه‌مال" ده‌ینوسێت‬

‫بۆ نیتچه‪ ،‬دژ به‌نیتچه‬

‫دیموكراسی بازاڕگەیی‌و‬ ‫قازانجی بردنەوە‬ ‫لەوانەیە بەالمانەوە سەیربێ کە دیموكراسی‬ ‫ئێستا دیوێکی تری س���ەرمایەداری بازاڕەو‬ ‫بە <دیموکراسی بازاڕگەیی> ناودێربکرێ‪.‬‬ ‫هەڵب���ەت ش���اراوەنییە ک���ە <کۆمپانیازە‬ ‫بەالح���ەکان> لەهەڵبژاردنەکان���دا هێزی‬ ‫یەکالک���ەرەوەن‪ .‬حزبەکانی���ش فۆرمێک���ی‬ ‫سیاس���ی بەرژەوه‌ندیپارێزی کۆمپانیاکان‌و‬ ‫س���ەرکردە سیاس���یەکانیش س���ێبەری‬ ‫بزنس���مانەکانن‪ .‬ب���ەاڵم‪ ،‬الی ئێم���ە ئ���ەم‬ ‫دەس���تەمالنێیە گوازراوەت���ەوە بۆ ئەوەی‬ ‫کە سیاس���یەکان هاوکات ب���ازرگان بن‪ .‬کە‬ ‫بەرژەوەندی ئابوری لەپاوانکردنی سیاس���ی‬ ‫جیانەکرایەوە‪ ،‬بازاڕو دیموکراسی دو دیوی‬ ‫دراوێکن‪ .‬بۆیە‪ ،‬لەئابوری س���ەرمایەدارییدا‪،‬‬ ‫لۆجیک���ی زیادکردن���ی ژم���ارە یەکس���انە‬ ‫بەکۆنترۆڵکردن‪.‬‬ ‫گەورەتری���ن درۆی قایلک���ەر ک���ە ئەو‬ ‫سەرمایەدارییە خۆی لەسیستمەکانی تر پێ‬ ‫جیاکردۆتەوە‪ ،‬وەهمی <م���رۆڤ ئازاد>ە‪.‬‬ ‫بازاڕێک ک���ە دەمانکات���ە کڕیارێکی رازیی‬ ‫بەردەوام‌و دەنگدەر بەکااڵو کەلوپەلەکانی‪.‬‬ ‫لەوێدا ئازادی روکەشێکە بۆ بەکاربەرێ کە‬ ‫هەر ئەوە دەکات ب���ۆی دیاریکراوە‪ .‬نهێنی‬ ‫گەمەکە لەوەدایە ئازادی تێکەڵ بە(ئیختیار)‬ ‫بژارە کراوە‪ .‬لەباتی یەکجۆر کااڵ‪ ،‬بژارەی دو‬ ‫یا زێترت هەیە‪ .‬بەاڵم‪ ،‬هەردەبێ هەڵبژێریت‪،‬‬ ‫دەن���ا زۆرینەو نوێنەرەکانی بازاڕ بڕیارت بۆ‬ ‫دەدا‪ .‬وەکچۆن کەس لەس���ەر خواستی تۆ‬ ‫ناوەستێ‪ ،‬هەمیشەش بیرت بۆ دەکرێتەوە‪،‬‬ ‫ئیختی���ارەکان ئام���ادە دەک���رێ تا تۆش‬ ‫بەناچاری هەڵیانبژێریت!‬ ‫ئ���ازادی بەمان���ا ئۆنتۆلۆجیەکەی نییە‪،‬‬ ‫بەڵک���و زۆرتربونی ئیختی���اری مارکەکانە!‬ ‫وەهمەک���ەش لەمەدای���ە‪ :‬بەهەبونی زیاتر‬ ‫لەبژاردەی���ەک‪ ،‬وابزانی���ن ئازادی���ن‪ .‬ئیدی‬ ‫وەهمێک���ی تەمەڵک���ەر کە ئەرك���ی بڕیاری‬ ‫سیاس���یت لەکۆڵدەکرێت���ەوە‪ .‬کاتێک���ش‬ ‫کااڵو پێ���دراوەکان ئەم���ری واقیعن‪ ،‬توانای‬ ‫رەتکردنەوەت نابێ! بۆ نمونە لەهەڵبژاردندا‬ ‫دەنگیش نەدەیت‪ ،‬زۆرین���ە هەژماردەكرێ‪.‬‬ ‫لێكچونی بازاڕو دەنگدان‌و سیاسەت لێرەدایە‪:‬‬ ‫بەژمارە‪ ،‬قازانج‌و بردنەوە دەستنیشاندەکرێ‪.‬‬ ‫زیادکردنی دەنگ‪ ،‬بەدەس���تهاتنی س���ودو‬ ‫قازانجە‪ .‬بۆیە‪ ،‬سیاس���ەتێک بەرژه‌وەندیی‬ ‫هەڵیس���وڕێنێ‪ ،‬دیموکراس���ی دەگ���ۆڕێ‬ ‫بەبازاڕگەیەک کە بەهاوکێشەی سودو زیان‪،‬‬ ‫بردنەوەو دۆڕاندن بیردەکاتەوە‪.‬‬ ‫مەترس���یدارترین لێکەوت ئەوەیە لەکاتی‬ ‫زیان‪ ،‬دۆڕانی دەنگداندا ئەوەیە کە پرۆگرام‌و‬ ‫بیری خۆی ناگۆڕێ‪ ،‬بەڵکو درۆی قایلکەرتر‬ ‫بۆ خولێک���ی ت���ر ئام���ادە دەکات‪ .‬بۆیە‪،‬‬ ‫پرۆس���ەکە دەبێتە دەنگپێدانەوەو "بەیعەت‬ ‫تازەکردن���ەوە"‪ .‬ئیت���ر دەنگ���دەر کارت���ە‪،‬‬ ‫ن���ەک مرۆڤ‪ .‬لەو بازاڕەدا ئەوەی ش���یاوی‬ ‫فرۆش���تن‪ ،‬خواستی لەس���ەربێ‌و ئاڵووێری‬ ‫پێبک���رێ گرنگە‪ .‬رادەی ف���رۆش‪ ،‬پێوەری‬ ‫باش���ەیە‪ .‬لەوێدا چەمکی <بەها> دەگۆڕێ‬ ‫بە>نرخ>‌و دیدو جیهانبینی رەوشتیی دیاری‬ ‫دەکات‪ .‬جگە لەوەی دیموکراسی بازاڕگەیی‪،‬‬ ‫جیهانبینیەکانی وەک کەرەس���ەیەک لەنێو‬ ‫<س���وڕی ژیانی> بەکاربەرییدا پێشکەش‬ ‫دەکات‪ .‬بەه���او پێوەرەکانی���ش لەبەردەم‬ ‫خواستی بازاڕدان‪.‬‬ ‫بۆیە‪ ،‬خەونی بەدەستهێنانی کااڵی زیاتر‪،‬‬ ‫وەک جۆرێک لەبردنەوە وێنادەکرێت‪ .‬ئیدی‬ ‫لەس���ەردەمی ئەم دیموکراسیەدا‪ ،‬نەک هەر‬ ‫حەزناکەی���ن بدۆڕێی���ن‪ ،‬بەڵکو لەس���ایەی‬ ‫س���ەرتاپاگیری میدیادا‪ ،‬بەجۆرێک خۆمان‬ ‫بەب���راوەش دەزانین! رۆژان���ە لەکۆاڵنەکانی‬ ‫فەیس���بوک‌و تویتەردا‪ ،‬بەژمارەی الیکەکان‬ ‫دەبین���ە پاڵەوان���ی چەندێت���ی! ئەگ���ەر‬ ‫لەفەزا میتافۆرییەی(مەج���ازی) <میدیای‬ ‫دیجیتاڵ> بێینەدەر بۆ دونیای سیاس���ی‪،‬‬ ‫جیاوازیەک���ی ئەوت���ۆ نابینی���ن‪ .‬ئەگەرچی‬ ‫لەوێ���دا وەکئ���ەوەی <بەش���داریکەری>‬ ‫هەواڵ‌و شرۆڤەکردنی روداوەکان بین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەراستییدا کەمینەیەکی بن سێبەر جڵەوی‬ ‫ئەو جیهانە دەکەن‪ .‬دەنا ئێمە هەر داش���ی‬ ‫دامەو بەکاربەرێکی رازیکراوین!‬ ‫لێ���رەوە‪ ،‬کات���ێ هەڵب���ژاردن دەبێت���ە‬ ‫ب���ازاڕی دەنگ���دان‪ ،‬ئیت���ر ئێم���ە مامەڵە‬ ‫لەگەڵ کااڵیەک���دا دەکەین کە ناوی دەنگەو‬ ‫لەب���ەردەم بونەوەرێکداین ک���ە بەکاربەرە‪،‬‬ ‫ئاراستەکراوە‪ .‬بژارەکانی خراوەتە بەردەم‌و‬ ‫وەهمی ئازادیشی پێدراوە! کاتێکیش هێزە‬ ‫سیاس���یەکان هەمو رێگەیەک دەگرنەبەر بۆ‬ ‫زیادکردنی دەنگەکانیان‪ ،‬باش���ترین وەسف‬ ‫دەس���تەواژەی "بردن���ەوە دۆڕاندنە‪ ،‬دۆڕان‬ ‫جۆرێک���ە لەبردنەوە"‪ .‬راس���تە دەربڕینەکە‬ ‫پارادۆكس���ێکە(پێکناکۆکە)‪ ،‬بەاڵم راستی‬ ‫دەنگدانەکان���ی ئەم دوایی���ە دەردەخات کە‬ ‫تیشکۆی هەواڵەکان هەر لەسەر براوە‪ /‬دۆڕاو‬

‫سه‌ردار عه‌زیز‬

‫ئیتر لەم چەند‬ ‫دەیە بەدواوە‪:‬‬ ‫بردنەوە یا دۆڕاندن‬ ‫لەدونیای سیاسی‬ ‫ئێمەدا یەک شتە‬ ‫بەاڵم لەدو گوزارەی‬ ‫جیادا‪ .‬دۆڕاو خۆی‬ ‫بەبراوە دەزانێ‬ ‫براوەش‪ ،‬بەجۆرێک‬ ‫دۆڕاوە لەروانگەی‬ ‫ئەویترەوە‪ ،‬چونکی‬ ‫چەواشەکارە!‬ ‫بو‪ .‬ئەگەرچی وش���ەی "دۆڕاو" خرۆشێنەرو‬ ‫بریندارکەرە‪ ،‬بەاڵم لە "بەزیو" تێکشێنەرتر‬ ‫نییە‪ .‬رەنگە دۆڕاو ب���ۆ قوماربازو بەزیو بۆ‬ ‫ئاژەڵ شیاوبێ‪ .‬بەاڵم‪ ،‬ئەم راڤە زمانەوانییە‬ ‫هیچ لەو راس���تییە نەبین���راوە ناگۆڕێ کە‬ ‫سیاسەت لەدەنگداندا نزیکە لە>قومار>ەوە‪.‬‬ ‫قوماری���ش‪ ،‬تاقیکردن���ەوەی بەختە لەنێو‬ ‫ئەگەرە ناکۆتاکاندا بەبێ ماندوبون‪ .‬لێرەوە‪،‬‬ ‫گرەوی کاندیدەکان قومارکردنێک بوە‪ ،‬نەک‬ ‫هەر لەبەرئەوەی هەندێکیان سەر لەگەمەکە‬ ‫دەرناکەن‌و شانسی س���ەرکەوتنیان الوازە‪،‬‬ ‫بەڵک���و لەبەرئ���ەوەی نەدۆڕاندنی راس���ت‌و‬ ‫نەبردنەوەی دروست هەیە! هێزەگەلێک کە‬ ‫پێش‌و پاش ئاشکرابونی ئەنجامەکان‪ ،‬باسی‬ ‫س���ەرکەوتنیان دەکەن‪ ،‬ئیتر بەچ رێسایەک‬ ‫سێ‪ ،‬چوار براوە؟ شتێک هەیە سەرنەکەوتن‬ ‫بێ؟ یا بردنەوە دۆڕانە‪ ،‬یا تەنها بردنەوەیە‬ ‫لەدۆڕان خۆی‪ ،‬نەک سەرکەوتن؟‬ ‫دەرهاویش���تەو لێکەوت���ەکان ئ���ەوەی‬ ‫لێدەخوێنرێت���ەوە‪ :‬کە هێزگەلێک بەبردنەوە‬ ‫نەبێ‪ ،‬رازی نابێ‪ .‬ئەم���ە دۆڕانی ئیعتباری‬ ‫سیاسییە کاتێ هەڵسانەوە بەهەر رێگایەک‬ ‫قەرەب���و دەکات���ەوە! بردن���ەوە چیدیك���ە‬ ‫مانای س���ەركەوتن نییە‪ ,‬بەڵكو دۆڕاندنی‬ ‫بەرنام���ە سیاس���یەكانە لەژێ���ر گوش���اری‬ ‫مەیلێکی شێتگیردا کە خاوەنەکەی كردۆتە‬ ‫ئامرازێ���ک‪ .‬ه���اوکات لەدەس���تدانی بەهاو‬ ‫وانەکان���ی دۆڕان���دن‌و بینین���ی هەقیقەتی‬ ‫خۆیەت���ی‪ .‬کەوات���ە‪ ،‬وەکچۆن ئ���ەو جۆرە‬ ‫بردنەوەی���ە‪ ،‬دۆڕاندنێکی زات���ی‌و بابەتییە‪،‬‬ ‫دۆڕاندنیش جۆرێكە لەبردنەوە‪ .‬ئاخر‪ ،‬کاتێ‬ ‫س���اختەکاری بردنەوە دەرەخسێنێ‪ ،‬ئەوە‬ ‫دۆڕان���ە‪ .‬پێدەچێ ئ���ەو حزبانەی کە چەند‬ ‫دەیەیه‌کە وەک <حزبی پێش���ڕەو> پاوانی‬ ‫هێزو دەس���ەاڵت دەکەن‪ ،‬هێش���تا راس���تی‬ ‫خۆی���ان نەخوێندبێتەوە‪ .‬بردن���ەوە بەهێز‪،‬‬ ‫واتە رادەس���تنەکردنی دەس���ەاڵت بۆ هەر‬ ‫حزبێکی خۆماڵی‪ .‬ل���ەوەش خراپتر ئەوەیە‬ ‫کە ئەو خۆدۆڕانە‪ ،‬بەشکس���تی نیش���تمانی‬ ‫هەژماربکرێ!‬ ‫ئیدی هەقیقەتی سیناریۆکە ئەمەیە‪ :‬هێز‬ ‫رەوایەت���ی هەمو رێگایەکی بردنەوەیە‪ .‬ئیتر‬ ‫لەم چەند دەیە بەدواوە‪ :‬بردنەوە یا دۆڕاندن‬ ‫لەدونیای سیاس���ی ئێمەدا یەک شتە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەدو گوزارەی جی���ادا‪ .‬دۆڕاو خۆی بەبراوە‬ ‫دەزان���ێ‪ ،‬ب���راوەش‪ ،‬بەجۆرێ���ک دۆڕاوە‬ ‫لەروانگەی ئەویترەوە‪ ،‬چونکی چەواشەکارە!‬ ‫بۆیە لەکولتورێکی بازاڕییدا‪ ،‬دەنگدان وەک‬ ‫رێوڕەسمێکی گشتی پیرۆزکراو بەدەمامکی‬ ‫قازانج���ەوە ئەنجام���دەدرێ‪ .‬لەوێ���دا هەمو‬ ‫دەنگ���دەرو بەش���دارین‪ ،‬بەاڵم ب���راوە نین‪،‬‬ ‫چونکە دەرچ���ون بڕێنراوەت���ەوە! لێرەوە‪،‬‬ ‫رۆحی قوماربازەكە لەگەروی سیاس���ەتەوە‬ ‫وەك بلیم���ەت‪ ،‬دانس���قەو بێهاوت���ا خۆی‬ ‫وێنادەکات���ەوە‪ .‬لەکاتێک���دا‪ ،‬پاڵەوان هەر‬ ‫ئەوەنیی���ە کە بەتوانای���ە‪ ،‬بەڵکو بێئەوەی‬ ‫زۆرین���ەش بێ‪ ،‬ش���تێکی ئەوت���ۆی نەبێ‬ ‫بیدۆڕێنێ! بۆیە‪ ،‬لەم گەم���ەدا بردنەوەکە‪،‬‬ ‫بردنەوەی���ە لەدۆڕان���دن بەه���ۆی ق���ازان‌و‬ ‫سودەوە‪ ،‬نەک سەرکەوتن بەپێی بەهاکانی‬ ‫بردنەوە‪ .‬ئیدی‪ ،‬ئەمە دۆڕاندنیشە بەبردنەوە‬ ‫خۆی!‬

‫‪1‬ـ ڕه‌نگه بۆ زۆرێک پرسی نوسین له‌سه‌ر‬ ‫نیتچه‪ ،‬گرنگ یان پێویست نه‌بێت‪ ،‬چونکه‬ ‫به‌ب���ه‌راورد به‌ناوه‌كانی ت���ر‪ ،‬هێنده ناوی‬ ‫ناهێنرێت له‌دونیای ڕۆش���نبیریی‌ کوردیدا‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه تێگه‌یشتنێکی ناته‌واوه‪ .‬زۆربه‌ی‬ ‫زۆری ئه‌و چه‌مکانه‌ی که له‌دونیای کوردیدا‬ ‫ده‌وترێ���ت له‌ده‌قه‌کانی نیتچ���ه یان پاش‬ ‫نیتچه‌ی پ���اش نیتچه‌وه هاتوه‌ته دونیاوه‪.‬‬ ‫نیتچه له‌پاشخانه‌وه س���ه‌رچاوه‌ی زۆرێک‬ ‫له‌چه‌مک‌و دی���ده گومانلێنه‌كراوه‌كانمانه‪.‬‬ ‫دی���اره وه‌ك هه‌مو بیرمه‌ندێ���ک چه‌ندین‬ ‫نیتچ���ه هه‌یه‪ .‬نیتچه جی���اوازه له‌نیتچه‌ی‬ ‫پاش نیتچه‪ .‬ئه‌مه له‌وته‌یه‌كی نیتچه خۆی‬ ‫ده‌چێت که ده‌ڵێت که‌سانێک هه‌ن که پاش‬ ‫مردنیان له‌دایکده‌بن‪ .‬بۆیه ناسینی نیتچه‬ ‫یانی ناسینی ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ی که زۆرێک‬ ‫له‌چه‌مک���ه به‌كارهێنراوه‌كانی ناو دونیای‬ ‫ئێمه‌ی لێوه‌وه هاتوه‪ .‬چه‌مکی ده‌سه‌اڵت‪،‬‬ ‫چه‌مکی ڕاس���تی ی���ان نه‌بونی ڕاس���تی‪،‬‬ ‫چه‌مکی رێژه‌یی یان هه‌مو ش���تێک ته‌نها‬ ‫دیده‪ ،‬چه‌مکی که‌لت���ور‪ ،‬چه‌مکی ڕه‌خنه‪،‬‬ ‫چه‌مکی مێگ���ه‌ل‪ ،‬چه‌مک���ی پوچگه‌رایی‬ ‫(نه‌هیلیزم)‪ .‬هه‌رچه‌نده هه‌مو ئه‌م چه‌مکه‬ ‫ئاڵۆزانه وه‌ك مۆدێ���ل ده‌وترێنه‌وه‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌تا ئێستا که‌‌س���ێک نه‌یتوانیوه پرۆژه‌ی‬ ‫نیتچه‌م���ان پێبڵێت‪ .‬دیاره ئ���ه‌م هاتنانه‬ ‫ده‌رئه‌نجامی گواس���تنه‌وه یان گه‌شه‌یه‌كی‬ ‫سیس���ته‌ماتیک نیه له‌دونیای بیری ئێمه‌دا‬ ‫به‌ڵکو ڕ‌‌ه‌نگدانه‌وه‌ی ئ���ه‌و وه‌رچه‌رخانه‌یه‬ ‫که له‌جێگای تر رویداوه‪ .‬ئه‌م وه‌رچه‌رخانه‬ ‫به‌زۆر ش���ێوه ناوده‌برێت‪ ،‬ه���ه‌ره باڵویان‬ ‫گواستنه‌وه‌یه له‌مۆدێرنه‌وه بۆ پۆستمۆدرێن‪.‬‬ ‫گواس���تنه‌وه‌یه له‌ئابوریه‌وه ب���ۆ که‌لتور‪،‬‬ ‫له‌شۆڕشه‌وه بۆ ڕه‌خنه‪ ،‬له‌مێژوه‌وه بۆ پاش‬ ‫مێژو‪ .‬له‌دونیای ئێم���ه‌دا چونکه چه‌مک‌و‬ ‫دیده‌كان ڕاس���ته‌‌وخۆ له‌نیتچه‌وه نه‌هاتون‪،‬‬ ‫ئه‌وا هه‌س���ت به‌ئ���ه‌م بنه‌چه‌یانه ناکرێت‪.‬‬ ‫چه‌مک���ی پرۆژه لێره‌دا مایه‌ی س���ه‌رنجه‪.‬‬ ‫له‌دونیای کوردیدا پرۆژه‌ی هیچ بیرمه‌ندێک‬ ‫نازانرێ���ت‪ .‬نازانرێت پرۆژه‌ی ژیژاک چیه؟‬ ‫نازانرێ���ت پرۆژه‌ی ی���ان پرۆژه‌كانی فۆکۆ‬ ‫چیه ی���ان چین‪ .‬نازانرێت پرۆژه‌ی مارکس‬ ‫چیه‪ .‬پرۆژه بریتیه له‌ئ���ه‌و ئامانجه‌ی که‬ ‫س���ه‌رجه‌م کاری بیرمه‌ندێک کۆده‌كاته‌وه‪.‬‬ ‫چوارچێوه‌یه‌ك‌که دیدو چه‌مکه‌كان مانای‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆیان وه‌رده‌گرن‪ .‬ئه‌م ئامانجه‬ ‫جۆرێکه له‌کریدۆ یان کرۆکه‪ .‬هه‌مو ئه‌وانی‬ ‫تر هه‌وڵدانن بۆ لێکدانه‌وه‪ ،‬مه‌یسه‌رکردن‪،‬‬ ‫وێناکردنی داهاتوو کۆمه‌ڵگا له‌سه‌ر کرۆکی‬ ‫پرۆژه‌كه‪ .‬بۆ نمونه پرۆژه‌ی مارکس بریتیه‬ ‫له‌ملمالن���ێ له‌نێوان خ���اوه‌ن ئامرازه‌كانی‬ ‫به‌رهه‌مهێنان‌و ئه‌وانه‌ی که هیچ ئامرازێکیان‬ ‫نیه جگه له‌جه‌س���ته‌یان‪ .‬ئ���ه‌م ملمالنێیه‬ ‫ڕ‌‌ه‌وتی س���ه‌رتاپا مێژو بوه‪ ،‬هه‌تا بێت پڕ‬ ‫له‌ئ���ازارو قه‌یراناوی ده‌بێ���ت هه‌‌تا رۆژێک‬ ‫دێت ئه‌وانه‌ی که ته‌نها جه‌س���ته‌یان هه‌‌یه‬ ‫له‌پڕ ئ���ازاری زۆرو بێبه‌ریبون ڕاده‌په‌ڕن‌و‬ ‫کۆتای���ی ب���ه‌م ملمالنێیه ده‌‌هێن���ن‌و مێژو‬ ‫کۆتای���ی دێت‪ .‬ئیتر هه‌م���و ئه‌وه‌ی تر که‬ ‫چۆن ئه‌م ملمالنێیه به‌رجه‌‌س���ته ده‌بێت‪،‬‬ ‫چ���ۆن به‌رێوه‌ده‌چێت‪ ،‬چۆن ده‌پۆش���رێت‬ ‫یان ڕه‌وایه‌تی پێده‌به‌خشرێت‪ ،‬چۆن له‌گه‌ڵ‬ ‫گۆڕانه‌كاندا به‌ره‌و پێشه‌وه ده‌ڕوات‪ ،‬چۆن‬ ‫ساته‌‌وه‌ختی ش���ۆڕش دێت‪ ،‬ته‌نها هه‌وڵن‬ ‫ب���ۆ رونکردنه‌وه‌ی زیاتری ئ���ه‌م پرۆژه‌یه‪.‬‬ ‫دیس���انه‌وه بۆ نمونه پرۆژه‌ی هێگڵ بریته‬ ‫له‌ساته‌وه‌ختی ده‌رککردنی عه‌قڵ به‌خۆی‪.‬‬ ‫ئیت���ر هه‌مو نوس���ینه‌كانی له‌بواری مێژوو‬ ‫هونه‌رو زانس���ت‌و سیاس��� ‌هت‌و فه‌لسه‌فه‌دا‬ ‫بریتی���ن له‌ده‌ربڕین���ی ئه‌م س���اته‌وه‌خته‬ ‫له‌به‌ئاگابون���ی عه‌ق���ڵ له‌خ���ۆی‪ .‬دی���اره‬ ‫چه‌مکی به‌كارهێنراو الی هێگڵ گایس���ته‬ ‫که مانایه‌كی فراوانی هه‌یه هه‌ر له‌ڕۆحه‌وه‬ ‫هه‌تا عه‌قڵ ده‌گرێته‌وه‪ .‬نه‌بونی تێگه‌یشتنی‬ ‫پرۆژه‌یی جۆرێک له‌تێگه‌یشتنی حه‌دیسی‬ ‫هێناوه‌ته ئاراوه‪ .‬تێگه‌یش���تنی حه‌دیسی‬ ‫یانی وه‌رگرتنی وته‌یه‌ك یان په‌ره‌گرافێک‌و‬ ‫قس���ه‌کردن له‌س���ه‌ر خاوه‌ن���ی وته‌كه یان‬ ‫په‌ره‌گرافه‌ك���ه‪ ،‬وه‌ك چه‌‌س���پیوێک‪ ،‬وه‌ك‌‬ ‫گومانلێنه‌كراوێ���ک‪ ،‬وه‌ك دابڕاوێ���ک‬ ‫له‌س���ه‌رجه‌م دۆخ‌و پاش���خان‌و سه‌رده‌می‬ ‫خ���ۆی‪ .‬جۆرێک له‌نوقورچه تێگه‌‌یش���تن‪.‬‬ ‫که ده‌رئه‌نجامه‌كه‌ی توکاندنی فه‌لسه‌فه‌یه‬ ‫وه‌ك توکاندنی ناوکی گوڵه‌به‌رۆژه‪.‬‬ ‫‪2‬ـ نیتچ���ه بیرمه‌ندێک���ی تایبه‌ت���ه‪،‬‬ ‫له‌روی زم���ان‪ ،‬دید‪ ،‬ش���ێوازی په‌یوه‌ندی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ خوێن���ه‌ردا‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا چۆنێتی‬ ‫به‌رجه‌‌سته‌كردنی ده‌ق‪ .‬زمانی نیتچه زیاتر‬

‫مرۆڤی نیتچه‌یی مرۆڤ‬ ‫نیه به‌ڵکو دینامیته‬ ‫جۆرێکه له‌تی ئێن تی‬ ‫له‌ڕاستیدا فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫نیتچه به‌ده‌ستکاریه‌كی‬ ‫که‌مه‌وه زۆر گونجاوه‬ ‫بۆ ئه‌ندامه‌كانی گروپی‬ ‫وه‌ك ئه‌لقاعیده‌و‬ ‫هاوشێوه‌کانی‪ .‬وه‌ک‬ ‫ده‌زانین که ئه‌ندامانی‬ ‫ئه‌لقاعیده خه‌ڵکانێکن‬ ‫که هه‌ست ده‌كه‌ن‬ ‫بااڵترن‪ ،‬پاکترن‬ ‫له‌زۆرینه‌ی زۆری‬ ‫خه‌ڵك‬

‫ش���یعریه هه‌‌تا فه‌لس���ه‌فی‪ ،‬نیتچه نایه‌ت‬ ‫ڕاڤه‌ب���کات به‌ڵکو زیاتر وت���ه داده‌رێژێت‬ ‫به‌زمانێکی پڕ له‌میتافۆری شیعری‪ .‬له‌ده‌قی‬ ‫نیتچ���ه‌دا پاڵه‌وان‌و قاره‌مان‌و نه‌فره‌تلێکراو‬ ‫هه‌یه‪ .‬نیتچ���ه دۆس���تی قاره‌مانه‌كانه‌یه‌و‬ ‫نه‌فره‌ت له‌الوازه‌كان ده‌كات‪ .‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‬ ‫وه‌ه���ا ده‌كات که به‌الی خوێنه‌ره‌وه مایه‌ی‬ ‫سه‌رنج‌و ئالوده‌بون بێت ئه‌وه‌یه‌که جۆرێک‬ ‫له‌ب���اوه‌ر ی���ان خۆش���باوه‌ڕی به‌خوێنه‌ر‬ ‫ده‌به‌خشێت که که‌سێکی تایبه‌ته‪ ،‬که‌سێکی‬ ‫بااڵیه‪ ،‬جی���اوازه له‌زۆربه‌ی زۆری مێگه‌لی‬ ‫هیچ‌و پوچ‪ .‬نیتچه ڕه‌وایی ده‌داته خوێنه‌‌ر‬ ‫یان که جنێو بده‌ن‪ ،‬نه‌فره‌ت بکه‌ن‪ ،‬خۆیان‬ ‫به‌ب���ااڵ بزان���ن‪ ،‬ته‌نانه‌ت ڕه‌وای���ی ده‌دات‬ ‫خوێن���ه‌ری ک���ه وه‌ك مه‌یمون ته‌ماش���ای‬ ‫زۆرێ���ک له‌خه‌ڵکی بکات‪ .‬نیتچه ده‌ڵێت بۆ‬ ‫مرۆڤی بااڵ‪ ،‬مرۆڤی ئاسایی که‌سێکه وه‌ك‬ ‫مه‌یمون‪ ،‬چۆن مه‌یمون مایه‌ی پێکه‌نینه بۆ‬ ‫مرۆڤی ئاسایی‪ ،‬به‌هه‌مانشێوه مرۆڤی بااڵ‬ ‫به‌مرۆڤی ئاس���ایی پێده‌كه‌نێت‪ .‬ئه‌م جۆره‬ ‫په‌یوه‌ندی دروس���تکردنه له‌گه‌ڵ خوێنه‌ردا‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌ک���ی نه‌خۆش���ه‪ .‬په‌یوه‌ندیه‌كه‬ ‫له‌س���ه‌ر وه‌هم‪ .‬چونکه مرۆڤ���ی نیتچه‌یی‬ ‫مرۆڤ نیه به‌ڵکو دینامیته‪ ،‬جۆرێکه له‌تی‬ ‫ئێن تی‪ .‬له‌ڕاس���تیدا فه‌لس���ه‌فه‌ی نیتچه‬ ‫به‌ده‌س���تکاریه‌كی که‌م���ه‌وه زۆر گونجاوه‬ ‫بۆ ئه‌ندامه‌كان���ی گروپی وه‌ك ئه‌لقاعیده‌و‬ ‫هاوشێوه‌کانی‪ .‬وه‌ک ده‌زانین که ئه‌ندامانی‬ ‫ئه‌لقاعیده خه‌ڵکانێکن که هه‌س���ت ده‌كه‌ن‬ ‫بااڵترن‪ ،‬پاکترن‪ ،‬له‌زۆرینه‌ی زۆری خه‌ڵك‬ ‫بۆیه ڕه‌وایی به‌کوش���تنی هه‌موان ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌وان خۆیان به‌دۆستی خودا ده‌زانن‪ .‬گه‌ر‬ ‫نیتچه‌ییان���ه لێیبنواڕین ی���ان له‌خۆڕوانین‬ ‫به‌بااڵترین ش���ێوه‪ .‬ئه‌م خیتاب���ی بااڵییه‬ ‫له‌هه‌مو هێزه‌کانی بزوتنه‌وه ئیسالمیه‌كاندا‬ ‫بونی هه‌یه‪ ،‬بۆ نمونه له‌وه‌اڵمی که‌م ده‌نگ‬ ‫هێنانیان ئه‌ندامانی یه‌کگرتو باس له‌بااڵیی‬ ‫ئه‌خالقی���ان ده‌كه‌ن له‌به‌رامب���ه‌ر زۆرینه‌ی‬ ‫زۆری تری ئه‌ندامان���ی کۆمه‌ڵگادا‪ .‬دیدی‬ ‫نیتچه له‌کاتێکدا به‌ڕواڵه‌ت زۆر دژه ئاینه‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌ک چارلس تێللی ده‌ڵێت له‌کرۆکدا‬ ‫به‌رجه‌‌سته‌بویه‌كی ئاینیه‪.‬‬ ‫‪3‬ـ م���رۆڤ‪ ،‬وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی ک���ه هه‌یه‪،‬‬ ‫الی نیتچ���ه بونه‌وه‌رێکه ک���ه مایه‌ی بێز‬ ‫لێهاتنه‌وه‌یه‪ .‬بۆیه مرۆڤ ده‌بێت له‌مرۆڤبونی‬ ‫خۆی رزگار بکات‌و ببێته بونه‌وه‌رێکی بااڵ‪.‬‬ ‫ئه‌م بانگه‌شه‌یه بانگه‌شه‌یه‌كی کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫نیه به‌ڵکو بانگه‌ش���ه‌یه‌كی تاکه‌که‌س���یه‪.‬‬ ‫نیتچ���ه ده‌ڵێت گه‌ر باش���ه‌یه‌كت له‌ده‌می‬ ‫دراوس���ێکه‌تانه‌وه بیس���ت ئه‌وا یانی هیچ‬ ‫نرخ���ی نیه‪ .‬هه‌رش���تێک گش���تی بو ئه‌وا‬ ‫بێنرخ���ه‪ .‬چاک���ه‌ی گش���تی دو زاراوه‌ی‬ ‫دژبه‌یه‌کن چاک نابێت گش���تی بێت‪ .‬به‌م‬ ‫پێی���ه نیتچ���ه دژ به‌دادپه‌روه‌ری���ه‪ ،‬دژ‬ ‫به‌یه‌كسانیه‪ ،‬دژ به‌مافه‪ ،‬دژ به‌کۆمه‌ڵگایه‪،‬‬ ‫دژ به‌دیموکراسی‌و به‌ڕای زۆرێک ئافره‌ته‪:‬‬ ‫( ئه‌گه‌ر ئاف���ره‌ت خاوه‌نی به‌های پیاوانه‌‬ ‫ب���و لێیدوربکه‌وه‌ره‌وه‪ ،‬ئه‌گه‌ر خاوه‌نی ئه‌و‬ ‫جۆره به‌هایان���ه‌نه‌بو ئه‌وا خۆی هه‌ڵدێت‪.‬‬ ‫به‌و مانایه ئافره‌ت ته‌نها کاتێک ده‌توانێت‬ ‫په‌یوه‌ندی بکات که وه‌ك پیاو بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌بێت لێیهه‌ڵبێیت چونکه ئه‌و خۆی نیه‪.‬‬ ‫کاتێک که خۆیه‌تی ئه‌وا ناتوانێت په‌یوه‌ندی‬ ‫ب���کات)‪ .‬هه‌م���و ئه‌مانه ب���ه‌الی ئه‌وه‌وه‬ ‫پیشه‌ی خه‌ڵكی نزم‌و ترسنۆک‌و بوده‌ڵه‌ن‪.‬‬

‫مرۆڤ نابێت هه‌‌رگیز خه‌می ئه‌‌ویتر بخوات‬ ‫به‌ڵکو ده‌بێ���ت خۆی بااڵ ب���کات‪ .‬لێره‌دا‬ ‫نیتچه بێ سڵکردنه‌وه بانگه‌شه ده‌كات بۆ‬ ‫باوه‌شکردنه‌وه بۆ شه‌ڕ‪ ،‬بۆ توندتیژی‪ ،‬بۆ‬ ‫کوشتوکوش���تار‪ .‬نیتچه بڕوای وه‌هایه که‬ ‫هه‌رچ���ی چاکه هه‌یه له‌خراپ���ه‌وه هاتوه‪.‬‬ ‫رۆم له‌یه‌كترکوژیه‌وه س���ه‌ریهه‌ڵداوه‪ .‬وه‌ك‬ ‫چۆن هیتل���ه‌ر به‌ئه‌فس���ه‌ره‌كانی ده‌گوت‬ ‫دڵتانداخه‌ن له‌به‌رده‌م به‌زه‌ییدا‪ ،‬نیتچه‌ش‬ ‫به‌خوێنه‌ران���ی وه‌ه���ا ده‌ڵێ���ت‪ .‬داوای���ان‬ ‫لێ���ده‌كات که توندتیژب���ن‪ ،‬بێبه‌زه‌یی بن‪،‬‬ ‫هه‌م���و ئه‌وه‌ی هه‌یه ڕایماڵ���ن‪ .‬الی نیتچه‬ ‫به‌مرۆڤب���ون ته‌نه���ا له‌رێگای ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫زیات���ره‌وه ده‌بێت‪ .‬به‌م پێی���ه ئایا کاتێک‬ ‫هه‌مو که‌سێک که ده‌خوازێت له‌کۆمه‌ڵگادا‬ ‫زیات���رو زیاتر هێز له‌خۆی���دا کۆبکاته‌وه چ‬ ‫ج���ۆره کۆمه‌ڵگایه‌ك دێته ئ���اراوه‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ببوره ئه‌مه‌ پرس���یارێکی هه‌ڵه‌‌یه چونکه‬ ‫هی���چ گرنگ نی���ه چ کۆمه‌ڵگای���ه‌ك دێته‬ ‫ئاراوه‪ ،‬گرنگه چ تاکێک به‌رهه‌مدێت‪ .‬نیتچه‬ ‫وه‌ك نازیه‌كان ب���ڕوای وه‌هایه که توخمه‬ ‫به‌هێزه‌كان ده‌بێت له‌یه‌كتر نزیکبکرێنه‌وه‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی مرۆڤایه‌تی به‌ئاراسته‌یه‌كدا بڕوات‬ ‫که باش���ه‌كان بمێنن���ه‌وه‌و‪ ،‬الوازه‌كان له‬ ‫له‌ناوبچن‪ .‬جۆرێکه له‌سۆشیالداروینیزم‪.‬‬ ‫‪4‬ـ له‌پ���اش نیتچ���ه چه‌مک���ی که‌لتور‬ ‫ده‌بێته چه‌مکێکی س���ه‌ره‌کی‪ .‬ش���یڵۆدن‬ ‫ۆڵن ب���ڕوای وه‌هایه‌که ئ���ه‌م بااڵکردنه‌ی‬ ‫که‌لتور له‌به‌رامبه‌ر ئابوریدایه‪ .‬به‌مانایه‌كی‬ ‫تر نیتچه هه‌وڵ���دراوه که جێگای مارکس‬ ‫بگرێت���ه‌وه به‌تایبه‌ت کاتێ���ک که خۆری‬ ‫سوش���یالیزم رو له‌ئاوابون���ه‪ .‬ب���ه‌م پێیه‬ ‫له‌دونی���ای که‌لتوردا‪ ،‬له‌نێ���و چوارچێوه‌ی‬ ‫لیبرالیزمدا یانی دروس���تبونی تاکێک که‬ ‫ب���ڕوای وه‌هایه ک���ه ده‌توانێت خۆی بێت‪،‬‬ ‫به‌رد‌‌ه‌وام خۆی نوێبکاته‌وه‪ ،‬دونیای خۆی‬ ‫به‌رهه‌مبهێنێت‪ ،‬شوناسی خۆی دابڕێژێت‪.‬‬ ‫ئه‌م خه‌م���ه تاکه‌که‌س���یانه ده‌بنه خه‌می‬

‫بیری نیتچه زاده‌ی‬ ‫ژیانێکی پڕ له‌ئازاره‬ ‫جۆرێکه له‌نکوڵیکردن‬ ‫له‌ژیانه ناخۆشه‌كه‌ی‬ ‫خۆی‪ .‬لێره‌دا نیتچه‬ ‫که‌سێکه له‌به‌ر‬ ‫دژایه‌تی هه‌مو‬ ‫شتێکی ناو کۆمه‌ڵگا‬ ‫جۆرێک له‌بۆشایی‬ ‫به‌رهه‌مدێنێت‪ .‬که‬ ‫جگه له‌هه‌ڵچونێکی‬ ‫تاکه‌که‌سی ناتوانرێت‬ ‫هیچ به‌هایه‌كی گشتی‬ ‫هه‌بێت‬ ‫بنه‌ڕه‌ت���ی مرۆڤ‪ .‬به‌جۆرێک ئیتر ش���تێک‬ ‫نامێنێت ناوی پێکه‌وه‌ب���ون یان کۆمه‌ڵگا‬ ‫بێ���ت‪ .‬ئه‌وه‌ی هه‌یه تاک���ه‌و تاک‪( .‬دیاره‬ ‫ش���ایانی ئام���اژه پێکردنه ک���ه نیتچه دژ‬ ‫به‌لیبرالیزم���ه)‪ .‬بااڵبون���ی که‌لتور ده‌بێته‬ ‫بابه‌تی سه‌ره‌كی بواری مرۆناسی له‌قۆناغی‬ ‫پۆس���تمۆدرێندا‪ .‬چیدی که‌لتور پانتاییه‌ك‬ ‫نیه ب���ۆ په‌یوه‌ن���دی به‌ڵک���و پانتاییه‌كه‬ ‫بۆ ملمالن���ێ‪ ،‬ب���ۆ خۆجیاکردن���ه‌وه‪ ،‬بۆ‬ ‫خۆبونیادنان‪ ،‬بۆ پێکدادان‪.‬‬ ‫‪5‬ـ له‌رێ���گای نیتچ���ه‌وه وه‌رچه‌رخانێک‬ ‫روئه‌‌دات له‌ڕ‌‌ه‌وتی بیرکردنه‌وه‪ .‬ئه‌گه‌ر هه‌تا‬ ‫مارکس گوناهبار چینی بااڵ‌و ده‌سه‌اڵتداران‬ ‫بون‪ ،‬ئ���ه‌وا له‌نیتچه‌دا تاوانباران خه‌ڵكانی‬ ‫ه���ه‌ژارو زۆرین���ه‌ن‪ .‬ب���ه‌م ج���ۆره چیدی‬ ‫س���ه‌رده‌می ش���ۆڕش به‌س���ه‌رده‌چێت‪،‬‬ ‫س���ه‌رده‌می ڕه‌خن���ه س���ه‌رهه‌ڵئه‌‌دات‪.‬‬ ‫ڕ‌‌ه‌خن���ه‌ی به‌رده‌وام وه‌ك‌پرۆس���ه‌یه‌ك بۆ‬ ‫مامه‌ڵه‌ك���ردن له‌گه‌ڵ ده‌س���ه‌اڵتدا‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫مایه‌ی دوفاقی���ه له‌نیتچه‌دا ئه‌وه‌یه کاتێک‬ ‫که دێته س���ه‌ر گۆڕان���کاری کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫هه‌‌میش���ه له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دای���ه که به‌هێواش‬ ‫بێت له‌بری له‌پڕو ڕادیکاڵ‪ ،‬به‌مجۆره زیاتر‬ ‫که‌‌سێكی پارێزه‌ره‪ ،‬له‌جۆری که‌سانی وه‌ك‬ ‫ئێدمۆند بوێرک‪ .‬به‌اڵم له‌ڕاستیدا نیتچه دژ‬ ‫به‌حیزبه‪ ،‬دژ به‌په‌رله‌مانه‪ ،‬دژ به‌ده‌زگایه‪،‬‬ ‫دژ به‌سیاسه‌ته‪ ،‬دژ به‌گوێگرتنه له‌خه‌ڵكی‬ ‫س���اده‪ .‬به‌ختیار عه‌ل���ی وه‌ك بێهیوایه‌ك‬

‫یان نه‌هیلیس���تێک ل���ه‌م دواییان���ه هه‌تا‬ ‫بێ���ت ب���ه‌م ئاراس���ته‌یه‌دا ده‌ڕوات‪ .‬به‌اڵم‬ ‫به‌ختی���ار به‌ئاگایی ی���ان بێئاگایی له‌گه‌ڵ‬ ‫دیدی ڕادیکاڵ���ی ژیژاکدا تێکه‌ڵی ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌ئه‌نجام���دا ته‌نه���ا کۆمه‌ڵێ���ک دژایه‌تی‬ ‫دێنه ئاراوه‪ .‬دی���اره به‌‌ختیار وه‌ك نیتچه‬ ‫پ���ڕه له‌دژایه‌ت���ی‪ ،‬بۆ نمون���ه کاتێک دژ‬ ‫به‌نوێنه‌رایه‌تی���ه‪ ،‬له‌هه‌مانکات���دا خ���ۆی‬ ‫هه‌میشه به‌ناوی ئه‌وانی تره‌وه قسه ده‌كات‬ ‫وه‌ك نوێنه‌رێک‪.‬‬ ‫‪6‬ـ زیان���ی نیتچه‪ :‬نیتچه ه���ه‌‌ر له‌وه‌دا‬ ‫زیانبه‌خش نیه که مرۆڤێکی باڵۆن ئاس���ا‬ ‫دروست ئه‌كات که خۆی پڕئه‌كات له‌هه‌واو‬ ‫له‌س���ه‌ره‌‌‌وه له‌هه‌م���وان ده‌ڕوانێت‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫زیانی گه‌‌وره‌ی نیتچه له‌‌و وه‌رچه‌رخانه‌‌دایه‬ ‫که له‌ئابوریه‌وه رویداوه بۆ که‌لتور‪ .‬به‌بااڵیی‬ ‫که‌لتور چی���دی نه‌بونی‪ ،‬هه‌ژاری‪ ،‬نه‌داری‪،‬‬ ‫جیاوازی داه���ات‪ ،‬چۆنێتی که‌ڵه‌كه‌کردنی‬ ‫س���امان هه‌مو ئه‌م چه‌مکانه چونه خانه‌ی‬ ‫له‌بیرچونه‌وه‌وه‪ .‬دیاره ناتوانرێت ته‌نها نیتچه‬ ‫به‌‌م وه‌رچه‌‌رخان���ه گه‌‌وره‌یه تاوانباربکرێت‬ ‫به‌ڵک���و ئه‌م���ه‌ به‌ش���ێکه له‌وه‌رچه‌‌رخانی‬ ‫سیسته‌می سیاس���ی‌و کۆمه‌اڵیه‌تی له‌پاش‬ ‫شه‌‌سته‌كانه‌وه‪ ،‬که نه‌ك ته‌نها نیتچه به‌ڵكو‬ ‫زۆرێک له‌بیرمه‌ندی تایبه‌تی له‌پشته‌وه‌ن‪.‬‬ ‫په‌راوێزخستن‪ ،‬بێده‌نگبون له‌نادادپه‌‌روه‌ری‬ ‫ئابوری هه‌روه‌ها یه‌كێكه له‌ده‌رئه‌نجامه‌كانی‬ ‫روخانی س���ۆڤیه‌ت‪ .‬به‌ڕوخانی س���ۆڤیه‌ت‬ ‫چیدی چه‌مکی چی���ن فڕێدرایه ده‌ره‌‌‌وه‌ی‬ ‫پانتای���ی بایه‌خه‌وه‪ .‬ئه‌مڕۆ دونیا به‌زه‌قی‌و‬ ‫به‌تاڵی روبه‌روی ئ���ه‌م جیاوازیه خه‌یاڵیه‬ ‫ده‌بێته‌وه له‌نێ���وان داراو نه‌داراندا‪( .‬وه‌ک‬ ‫پێش���تر له‌کتێبی س���ه‌رمایه‌‌داری سه‌ده‌ی‬ ‫بیس���ت‌و یه‌كی تۆماس پیکتی باس���مان‬ ‫لێوه‌کرد)‪.‬‬ ‫‪7‬ـ سودی نیتچه‪ :‬ده‌كرێت خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫بابه‌تی نیتچه س���ودبه‌خش بێ���ت ئه‌گه‌ر‬ ‫بێت���و وه‌ه���ا بخوێنرێت���ه‌وه ک���ه بریتیه‬ ‫له‌دژایه‌تیکردنی بیری کاڵفامی نێو پانتایی‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی‪ .‬به‌اڵم ده‌بێت ئه‌وه له‌یادبێت‬ ‫که مرۆڤێکی خاوه‌ن بیرێکی س���اده هیچ‬ ‫که‌م���ی نی���ه له‌رێ���زو ماف���دا له‌مرۆڤێکی‬ ‫ش���اره‌زا‪ .‬هانا ئارێنت باسی ئه‌وه‌مان بۆ‬ ‫ئه‌كات که چۆن مرۆڤه شاره‌زاکان زۆربه‌ی‬ ‫جار مایه‌ی مه‌ترس���ین چونک���ه ویژدانیان‬ ‫له‌ده‌س���ت ئه‌ده‌ن‪ ،‬مه‌عریفه‌ی���ان ده‌بێته‬ ‫هۆکاری له‌ده‌س���تدانی ویژدانیان‪ .‬چونکه‬ ‫مرۆڤه خاوه‌ن مه‌عریف���ه‌كان له‌بڕوابونیان‬ ‫به‌ئامانجی���ان ئام���اده‌ن ک���ه مه‌عریفه‌یان‬ ‫به‌کاربهێن���ن بۆ چه‌‌واش���ه‌کردنی خۆیان‌و‬ ‫خه‌ڵکانی تر له‌رێگای ڕاڤه‌كردنی جیاوازی‬ ‫روداوه واقیعیه‌كان‪.‬‬ ‫‪8‬ـ نیتچ���ه وه‌ک خ���ۆی‪ :‬نیتچه ده‌ڵێت‬ ‫زۆربه‌ی جار فه‌لسه‌فه بریتیه له‌نوسینه‌وه‌ی‬ ‫ژیاننام���ه‌ی فه‌یله‌س���وفه‌كه‪ .‬ب���ه‌م پێیه‬ ‫نیتچ���ه خ���ۆی بیره‌كانی ده‌رهاویش���ته‌ی‬ ‫ژیانی خۆی���ن‪ .‬ژیانی نیتچه ژیانێکی تاڵی‬ ‫ناخۆش���ه‪ .‬نیتچه به‌هۆی خه‌وتنی له‌گه‌ڵ‬ ‫سۆزانیدا توشی نه‌‌خۆشی ده‌بێت‌و پاشان‬ ‫له‌به‌‌ر چاره‌س���ه‌رنه‌كردنی ب���اری ده‌رونی‬ ‫تێکئه‌دات‪ .‬دیاره مرۆڤ به‌ئاسانی ناتوانیت‬ ‫خۆی بخاته الوه له‌کات���ی بیرکردنه‌وه‌دا‪.‬‬ ‫ب���ه‌م پێیه بیری نیتچه زاده‌ی ژیانێکی پڕ‬ ‫له‌ئازاره‪ .‬جۆرێک���ه له‌نکوڵیکردن له‌ژیانه‬ ‫ناخۆشه‌كه‌ی خۆی‪ .‬لێره‌دا نیتچه که‌سێکه‬ ‫له‌به‌ر دژایه‌تی هه‌مو شتێکی ناو کۆمه‌ڵگا‬ ‫جۆرێک له‌بۆشایی به‌رهه‌مدێنێت‪ .‬که جگه‬ ‫له‌هه‌ڵچونێکی تاکه‌که‌س���ی ناتوانرێت هیچ‬ ‫به‌هایه‌كی گش���تی هه‌بێت‪ .‬رس���ته‌ی وه‌ك‬ ‫ده‌وڵه‌ت درۆیه‪ ،‬ڕه‌نگه چێژێکی یاخیبونی‬ ‫هه‌‌رزه‌ییانه ببه‌خشێت به‌اڵم له‌واقیعدا هیچ‬ ‫نرخێکی نیه‪ .‬ئه‌فس���وس دونیای‌ ڕ‌‌ه‌خنه‌‌ی‬ ‫کوردی به‌هه‌مانش���ێوه پ���ڕه له‌هه‌‌ڵچون‌و‬ ‫ده‌ربڕین���ی دیدی یوتۆپیای���ی‪ ،‬که هێنده‬ ‫نرخ���ی واقیعیی���ان نی���ه‪ .‬دی���اره من دژ‬ ‫به‌ڕه‌خنه‌ی یوتوپیای���ی نیم‪ ،‬به‌اڵم کاتێک‬ ‫که خاوه‌نه‌كه‌ی به‌ئاگابێت له‌یۆتۆپیاییبونی‬ ‫ئه‌وا ڕه‌خنه‌یه‌كی به‌پێ���زه‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‬ ‫ته‌نها وه‌ك قسه‌ی ژێر لێفه ده‌مێنێته‌وه‪.‬‬ ‫‪9‬ـ نیتچ���ه ته‌نزێک���ه له‌بیرکردنه‌وه که‬ ‫س���ڕینه‌وه‌و روخان‌و ڕاماڵی���ن کرۆکیه‌تی‪.‬‬ ‫به‌اڵم دیس���انه‌وه بگه‌ڕێین���ه‌وه بۆ ئارێنت‬ ‫به‌ش���ێکی گه‌‌وره‌ی ئاماده‌ب���ون له‌پانتایی‬ ‫گش���تیدا له‌پێن���او کاری بونیادناندای���ه‪.‬‬ ‫ناتوانین ته‌نها بس���ڕینه‌وه‪ .‬گه‌ر نه‌هیلیزم‬ ‫یان پوچگه‌رایی بریتیه له‌نارازیبون له‌حاڵی‬ ‫ئێستای دونیاو بڕوابون به‌وه‌ی که ئه‌ودونیا‬ ‫باش���ه‌ی که ده‌ی‌ێت بێته ئاراوه ناتوانرێت‬ ‫بهێنرێته ئاراوه‪ ،‬ئه‌وا دۆخێکی هه‌میش���ه‬ ‫ناڕازی دروس���ت ده‌بێ���ت ڕه‌نگه چێژێکی‬ ‫تاکه‌که‌سی یان مه‌س���تانه‌ی هه‌بێت به‌اڵم‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر به‌پرس���ی کۆمه‌اڵیه‌تیدا ته‌نها‬ ‫بریتیه له‌وه‌ش���اندنی چه‌کوش (ئاماژه‌یه‬ ‫به‌ناونیش���انی کتێب���ی ئاوابونی بته‌كان)‪.‬‬ ‫به‌اڵم چه‌ک���وش ته‌نها کاتێک چه‌كوش���ه‬ ‫ک���ه به‌كاردێت وه‌ك چه‌ك���وش‪ .‬به‌م پێیه‬ ‫ته‌نها چه‌کوشوه‌شێن هه‌یه‪ ،‬چه‌کوش بونی‬ ‫نیه‪ .‬ماده‌م چه‌کوشوه‌شێن مرۆڤه‪ ،‬که‌واته‬ ‫ناچارین به‌دۆخێکی مرۆڤانه‪.‬‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫سیاسەتی تەندروستی‬

‫دکتۆر شێرکۆ سەعید زمناکۆ ده‌ینوسێت‬

‫‪ CV‬پزیشکێکی خۆشبەخت‬ ‫لەواڵتی ئێمەدا‬

‫ئاشکرایە پزیش���ک بەیەکێک لەتاکە‬ ‫گرنگەکان���ی کۆم���ەڵ دەژمێردرێ���ت‪،‬‬ ‫س���ەرەڕای ئ���ەوەی کە بەش���ێوەیەکی‬ ‫گشتی یەزدانی گەورە ئاستێکی زیرەکی‬ ‫ڕێژەیی پێبەخشیوە لەهەمانکاتدا خۆی‌و‬ ‫خێزانی‌و دەوڵەتیش بڕێکی زۆر لەکات‌و‬ ‫س���ەرچاوەی م���ادی‌و مەعنەویی���ان بۆ‬ ‫تەرخانک���ردوە تا ببێت���ە خاوەنی ئەو‬ ‫ئاس���تە لەزانیاری‌و شارەزایی بۆ ئەوەی‬ ‫بتوانێت ئەندامێک���ی کاراو بەرهەمهێن‬ ‫بێت بۆ ماوەیەک���ی دیاریکراو لەژیانیدا‬ ‫لەڕێگای پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری‬ ‫تەندروستی بۆ کۆمەاڵنی خەڵک‪.‬‬ ‫بەاڵم ئ���ەوەی جێی هەڵوێس���تە بۆ‬ ‫کردنە ئەوەیە کە لەواڵتی ئێمەدا پزیشک‬ ‫بەبەراورد لەگەڵ ئەو کات‌و س���ەرچاوە‬ ‫زۆرەی کە بۆی تەرخانکراوە تا شارەزایی‬ ‫پەیداب���کات بەداخ���ەوە ماوەیەکی کەم‬ ‫لەس���اڵەکانی ژیانی ب���ۆ دەمێنێتەوە تا‬ ‫بتوانێ بەش���ێوەیەکی کارا بەرهەمهێن‬ ‫بێت بۆ کۆمەڵ‪ ،‬ئەمەش الس���ەنگی ئەو‬ ‫هاوکێش���ە ئابوریە دەردەخات کە بڕی‬ ‫تێچونی پزیش���ک زۆر زیاترە بەبەراورد‬ ‫لەگەڵ بەرهەمەکەی‪.‬‬ ‫ه���ۆی ئەم���ەش دەگەڕێت���ەوە ب���ۆ‬ ‫پەیڕەویکردن���ی سیاس���ەتێکی ک���ۆن‌و‬ ‫نالەبار لەسیس���تمی خوێندن‌و ڕاهێنانی‬ ‫پزیشک لەپس���پۆڕییە جیاوازەکاندا کە‬ ‫تیای���دا کاتێکی زۆری بەنرخ لەگش���ت‬ ‫قۆناغەکان���ی ژیان���ی پزیش���ک بەفیڕۆ‬ ‫دەچێت بەبێ بونی هیچ پاس���اوێک یان‬ ‫پێویستییەکی ئەوتۆ‪.‬‬ ‫با س���یڤی پزیش���کێکی خۆشبەخت‬ ‫بخەینەڕو ک���ە قەدەر یاریب���وەو بەبێ‬ ‫تەنگوچەڵەم���ە گش���ت قۆناغەکان���ی‬ ‫ژیانی فێربون‌و ش���ارەزایی‌و پس���پۆڕیی‬ ‫تێپەڕاندوە‪:‬‬ ‫ـ ‪ ٢٤‬س���اڵی پێویستە تا بڕوانامەی‬ ‫بەکالۆریۆس تەواوبکات‪.‬‬ ‫ـ ‪ ٢٦‬س���اڵی پێویس���تە ت���ا کاری‬ ‫پزیش���کیی نیش���تەجێی خ���والو تەواو‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫ـ ‪ ٢٧‬س���اڵی پێویس���تە ت���ا کاری‬ ‫پزیشکیی پلەبەند تەواوبکات‬ ‫ـ ‪ ٢٩‬س���اڵی پێویس���تە ت���ا کاری‬

‫پزیشکیی نیشتەجێی دێرین تەواوبکات‪.‬‬ ‫ـ ‪ ٣٣‬ساڵی پێویستە تا خوێندنی بااڵ‬ ‫تەواوبکات‪.‬‬ ‫ـ ‪ ٣٨‬س���اڵی پێویس���تە تا ئەزمون‌و‬ ‫ناوبانگی باش پەیدا بکات‪.‬‬ ‫ئەمەش بەمەرجی ئ���ەوەی کە هیچ‬ ‫س���اڵێکی لەقۆناغەکان���ی خوێندن���دا‬ ‫نەفەوتابێ���ت ی���ان هی���چ مۆڵەتێک���ی‬ ‫ئاسایی یان نەخۆش���ی یان دایکایەتی‬ ‫وەرنەگرتبێ���ت‪ ،‬لەهەمانکاتدا جیاکاری‬ ‫نەژادو ڕەگ���ەزو ڕەنگ‌و ئایین‌و بۆچونی‬ ‫سیاسی‌و فیکری لەگەڵدا پیادە نەکرابێت‬ ‫(ئەگەرنا ئەوە هەر خوا خۆی دەزانێت‬ ‫کە پزیش���ک ل���ەکام تەمەن ی���ان کام‬ ‫ژی���ان دەتوانێت کاراو بەرهەمهێن بێت؟‬ ‫لەوانەشە ئەودونیا بێت‪.)!.‬‬ ‫پرسیارەکە لێرەدایە لەدوای تەمەنی‬ ‫‪٣٨‬ساڵ‪ ،‬ئەم پزیشکە خۆشبەختە چەند‬ ‫ساڵی تر دەتوانێت کاراو بەرهەمهێن بێت‬ ‫بۆ کۆمەڵ پێش ئەوەی چاوی کزببێت‌و‬ ‫دەستی بلەرزێت؟ وەاڵمی ڕاستەقینەی‬ ‫ئەم پرسیارە الی پزیشکانی خانەنشین‌و‬ ‫بەتەمەنە‪.‬‬ ‫چ���ی بکرێ���ت ب���ۆ ئ���ەوەی تەمەنی‬ ‫بەبەرهەمی پزیشکان زیادبکرێت؟‬ ‫ـ جیاکردن���ەوەی تایبەتمەن���دی‌و‬ ‫پس���پۆڕی لەس���اڵی چوارەمی سکوڵی‬ ‫پزیشکییەوە‪.‬‬ ‫ـ کەمکردن���ەوەی کاری پزیش���کیی‬ ‫نیشتەجێی خوالو بۆ یەک ساڵ‪.‬‬ ‫ـ جیاکردنەوەی پس���پۆڕی‌و پااڵوتن‌و‬ ‫وەرگرت���ن لەخوێندن���ی ب���ااڵ ل���ەدوای‬ ‫تەواوکردنی یەک ساڵ خزمەت‪.‬‬ ‫ـ زیادکردنی کورسییەکانی خوێندنی‬ ‫ب���ااڵ بەش���ێوەیەک ڕێژەیەک���ی زۆر‬ ‫لەپزیشکان سودمەندبن‪.‬‬ ‫ـ برەودان بەپسپۆڕیی ورد‪.‬‬ ‫ـ ڕەخساندنی هەلی یەکسان بۆ گشت‬ ‫پزیش���کان بێ جیاکاری ب���ۆ پااڵوتن‌و‬ ‫وەرگرت���ن لەخویندنی ب���ااڵ بێ گوێدانە‬ ‫پاش���خانی فیکری‌و سیاس���ی‌و ئاینی‌و‬ ‫ناوچەیی‌و ڕەگەز‌و نەژاد‪.‬‬ ‫ـ ناردنی پزیشک بۆ قەزاو ناحیەکان‬ ‫دوای تەواوکردن‌و وەرگرتنی بڕوانامەی‬ ‫پسپۆڕی‪.‬‬

‫سااڵن ‌ه ‪ 4‬ملیۆن‌و‬ ‫‪ 800‬هه‌زار كه‌س به‌هۆ ‌ی توتن‌و‬ ‫به‌رهه‌مه‌كان ‌ی گیانله‌ده‌ستده‌ده‌ن‬ ‫ئا‪ :‬سه‌رخێڵ ئاراز فازیل*‬ ‫هه‌ندێك له‌بۆچونه‌ مێژوییه‌كان كێشانی‌‬ ‫جگه‌ره‌ ده‌گێڕنه‌وه‌ بۆ زیاتر له‌ ‪500‬‬ ‫ساڵ پێش زایین‌و مرۆڤه‌كان قه‌دو پۆپی‌‬ ‫دره‌خته‌كانیان به‌كارهێناوه‌ بۆ كێشان‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌وكاته‌وه‌ ئه‌م هاوڕێ‌ زیانبه‌خشه‌ی‌‬ ‫مرۆڤ هه‌ڕه‌شه‌ی‌ له‌ژیانی‌ مرۆڤ كردوه‌و‬ ‫هه‌میشه‌ هاوڕێیه‌كی‌ خراپ بوه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫جگه‌ره‌ "خو"پێوه‌گرتنه‌ كه‌ مرۆڤ‬ ‫ئالوده‌ی‌ ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم ئیراده‌ی‌‌و توانای‌‬ ‫مرۆڤ زۆر له‌وه‌ گه‌وره‌تره‌ دوربكه‌وێته‌وه‌‬ ‫له‌به‌كارهێنانی‌ هه‌مو جۆره‌كانی‌ توتن‬ ‫له‌جگه‌ره‌و نێرگه‌له‌‪.‬‬ ‫ماده‌ی‌ كیمیایی‌ تر) ئه‌گه‌ر به‌ته‌نها ئه‌و بڕه‌‬ ‫نیكۆتینه‌ی‌ له‌جگه‌ره‌یه‌كدا هه‌یه‌ به‌شێوه‌ ‌ی‬ ‫ڕاس����ته‌وخۆ بكرێته‌ خوێنی‌ مرۆڤه‌وه‌ ئه‌وا‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ‪ 5‬چركه‌دا ئه‌و مرۆڤه‌ ده‌كوژێت‪.‬‬

‫له‌ب����ه‌ر ڕێژه‌ی‌ توش����بون‌و م����ردن به‌و‬ ‫نه‌وخۆش����یانه‌ی‌ له‌ڕێگه‌ی‌ جگه‌ره‌كێشانه‌وه‌‬ ‫دروس����ت ده‌بێت‪ ،‬ڕێكخراوی‌ ته‌ندروس����تی‌‬ ‫جیهانی‌ به‌رواری‌ ‪5/31‬ی‌ هه‌مو س����اڵێكی‌‬ ‫ب����ه‌ڕۆژی‌ جیهان����ی‌ دژی‌ جگه‌ره‌كێش����ان‬ ‫زیانه‌ ته‌ندروستیه‌كانی‌‬ ‫ده‌ستنیش����انكردوه‌‪ ،‬به‌پێ����ی‌ ئاماره‌كانی‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ جگه‌ره‌ له‌ڕوی‌ مادیه‌وه‌ زیانی‌‬ ‫ڕێكخراوی‌ ته‌ندروس����تی‌ جیهان����ی‌ ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ كراوه‌ س����ااڵنه‌ ‪4‬ملیۆن و ‪ 800‬هه‌زار هه‌ی����ه‌‪ ،‬به‌اڵم زیانه‌ ته‌ندروس����تیه‌كانی‌ زۆر‬ ‫كه‌س به‌هۆی‌ به‌كارهێنانی‌ هه‌مو جۆره‌كانی‌ زیاترن كه‌ كار له‌س����ه‌ر ته‌ندروستی‌ مرۆڤ‬ ‫توتنه‌وه‌ وه‌ك (جگ����ه‌ره‌و نێرگه‌له‌و پایپ) ده‌كه‌ن له‌ڕوی‌ جه‌سته‌ییه‌وه‌و مرۆڤ توشی‌‬ ‫گیانله‌ده‌ستده‌ده‌ن‌و جێگه‌ی‌ مه‌ترسیه‌ ئه‌م ئه‌م حاڵه‌تانه‌ ئه‌كه‌ن‪ :‬ئ����اره‌زوی‌ خواردن‬ ‫ڕێژه‌یه‌ش ساڵ به‌ساڵ به‌رزده‌بێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌مده‌كات‪ ،‬خه‌س����تیی‌ خوێن زیاد ده‌كات‌و‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و ئام����اره‌ له‌‪ 7‬چركه‌دا له‌جیهاندا ده‌بێته‌ هۆی‌ جه‌ڵته‌ ‌ی دڵ‌و مێشك‪ ،‬الوازیی‌‬ ‫كه‌سێك به‌هۆی‌ كێشانی‌ یه‌كێك له‌جۆره‌كانی‌ بیركردنه‌وه‌‪ ،‬نه‌خۆش����یه‌كانی‌ دڵ به‌تایبه‌ت‬ ‫توتن ده‌مرێت‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ش����كراوه‌ زیانه‌ ب����ه‌رزه‌ په‌س����تانی‌ خوێ����ن‪ ،‬كه‌مبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ته‌ندروستیه‌كانی‌ جگه‌ره‌ كار له‌و كه‌سانه‌ش ئاس����تی‌ بینین����ی‌ چاو‪ ،‬الوازیی‌ س����ێكس‪،‬‬ ‫ده‌كات كه‌ نزیكن له‌كه‌سی‌ جگه‌ره‌كێشه‌وه‌ هه‌روه‌ها كار له‌س����ه‌ر چاالكیی‌ گورچیله‌و‬ ‫جگه‌ر ده‌كات‪ ،‬هه‌مو جۆره‌كانی‌ شێرپه‌نجه‌‬ ‫له‌ماڵ یان شوێنه‌ گشتیه‌كان‪.‬‬ ‫به‌تایبه‌ت ش����ێرپه‌نجه‌ی‌ قورگ‌و سنگ كه‌‬ ‫دیارتری����ن ئه‌و ش����ێرپه‌نجانه‌ن كه‌ جگه‌ره‌‬ ‫پێكهاته‌ ‌ی جگه‌ره‌‬ ‫جگه‌ره‌ پێكهاته‌یه‌كی‌ مه‌ترسیداری‌ هه‌یه‌ ه����ۆكاری‌ س����ه‌ره‌كی‌ توش����بونین‌و ڕێژه‌ی‌‬ ‫بۆیه‌ زیانه‌كان ‌ی له‌س����ه‌ر ته‌ندروستی‌ مرۆڤ مردنیان زۆرت����ره‌‪ ،‬زیانێكی‌ زۆری‌ هه‌یه‌ بۆ‬ ‫زۆرن‪ ،‬له‌جگه‌ره‌یه‌كدا زیاتر له‌ ‪ 600‬ماده‌ی‌ ئافره‌تانی‌ دوگیان‪.‬‬ ‫كمیایی‌ زیانبه‌خش هه‌ن‪ ،‬كه‌ سه‌ره‌كیه‌كانی‌‬ ‫بریتین له‌ (نیكۆتین‪ ،‬كاربۆن مۆنۆكساید‪ ،‬چی‌ ڕوئه‌دات كاتێك مرۆڤ واز له‌جگه‌ره‌‬ ‫كێشان ئه‌هێنێت؟‬ ‫تار‪ ،‬س����یانه‌ هایدرۆجین‪ ،‬ئامۆنیاو چه‌ندین‬ ‫پێكهاته‌ی‌ تام‌و بۆنه‌ تا كار له‌س����ه‌ر مرۆڤ له‌پ����اش ‪ 20‬خول����ه‌ك‪ :‬په‌س����تانی‌‬ ‫بكات ئالوده‌ بێت پێوه‌ی‌‪ ،‬هه‌روه‌ها چه‌ندین خوێ����ن نزیكئه‌بێت����ه‌وه‌ له‌كات����ی‌ پێ����ش‬

‫جگه‌ره‌كێشانه‌كه‌‪.‬‬ ‫له‌پ����اش ‪ 8‬كاتژمێ����ر‪ :‬ئاس����تی‌ كارب����ۆن‬ ‫مۆنۆكساید له‌له‌شدا ئه‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئاستی‌‬ ‫ئاسایی‌ خۆی‌‪ ،‬واته‌ پێش جگه‌ره‌كێشان‪.‬‬ ‫له‌پاش ‪ 24‬كاتژمێر‪ :‬كه‌مبونه‌وه‌ی‌ چانسی‌‬ ‫توش����بون به‌نۆره‌كانی‌ دڵ "واته‌ جه‌ڵته‌ی‌‬ ‫دڵ"‪.‬‬ ‫له‌پاش ‪ 5‬هه‌فته‌‪ :‬چاالكیه‌كانی‌ س����ییه‌كان‬ ‫به‌ڕێژه‌ی‌ زیاتر له‌ ‪ %30‬زیاد ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌پاش ساڵێك‪ :‬كه‌مبونه‌وه‌ی‌ مه‌ترسیه‌كانی‌‬ ‫توشبون به‌نه‌خۆشیه‌كانی‌ دڵ‪.‬‬ ‫له‌پاش ‪ 2‬س����اڵ‪ :‬كه‌مبونه‌وه‌ی‌ مه‌ترس����ی‌‬ ‫ڕێژه‌ی‌ توشبون به‌شێرپه‌نجه‌‪.‬‬ ‫بۆی����ه‌ تا چركه‌یه‌ك زوت����ر واز له‌م هاوڕێ‌‬ ‫خراپ����ه‌ بهێنی����ت ته‌ندروس����تی‌ خ����ۆت‌و‬ ‫چ����وارده‌ورت ده‌پارێزی����ت له‌نه‌خۆش����یه‌‬ ‫ترس����ناكه‌كان‪ ،‬ئاس����انه‌و بڕیارب����ده‌ له‌م‬ ‫چركه‌ساته‌وه‌ بڕیاری‌ پاراستنی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫خۆت‌و خێزان‌و هاوڕێكانت بده‌ به‌وازهێنان‬ ‫له‌جگه‌ره‌كێش����ان‪ ،‬وه‌ك چ����ۆن ئام����اده‌ی‌‬ ‫خۆت بخه‌یته‌ به‌رده‌م گولله‌ بۆ پاراس����تنی‌‬ ‫خۆشه‌ویستانت به‌و ش����ێوه‌یه‌ش ئیراده‌ت‬ ‫به‌هێزبێ����ت بۆ پاراس����تنی‌ ژیان����ی‌ ئه‌وان‬ ‫له‌مه‌ترسیه‌كانی‌ توشبون به‌نه‌خۆشی‌ چونكه‌‬ ‫ئه‌وانیش وه‌ك تۆ زیانیان پێده‌گات‪.‬‬ ‫به‌هیوای‌ ته‌ندروستیه‌كی‌ باشتر‬ ‫* پسپۆڕی‌ خۆپاراستنی‌ ته‌ندروستی‌‬

‫ته‌‬ ‫تایبه‌ کان‬ ‫کی شیه‌‬ ‫شه‌یه‌ خۆ‬ ‫گۆ ه‌ن ‌ه‬ ‫ب‬

‫پرسیاری‌ نه‌خۆش‌و وه‌اڵمی پزیشك‬

‫سوده‌كان ‌ی ڤیتامین‬

‫شویت‬ ‫ی رزگارت ده‌كات‬ ‫له‌چه‌وری ‌‬ ‫ش���ویت یه‌كێكه‌ له‌و سه‌وزانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ ده‌وڵه‌مه‌ن���ده‌ به‌چه‌ندی���ن‬ ‫خ���ۆراك‪ .‬توێژینه‌وه‌كان ئه‌وه‌یان‬ ‫س���ه‌لماندوه‌ ئ���ه‌م س���ه‌وزه‌یه‌‬ ‫یارمه‌تیده‌رێك���ی‌ باش���ه‌ ب���ۆ‬ ‫تواندنه‌وه‌ی‌ چه‌وریه‌ كۆبۆوه‌كان‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها رۆڵێك���ی‌ گرنگی‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌توندكردن���ه‌وه‌ی‌ له‌ش���ی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی‌ كه‌ له‌ئه‌نجامی‌ كێش‬ ‫دابه‌زاندن له‌ش���یان شۆڕ یاخود‬

‫خاوده‌بێته‌وه‌‪ .‬پس���پۆرانی‌ بوار ‌‬ ‫ی‬ ‫قه‌ڵه‌وی���ی‌ ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ ش���ویت زۆر به‌سوده‌ بۆ ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی‌ ده‌یانه‌وێت كێشیان‬ ‫كه‌مبكه‌ن���ه‌وه‌و له‌مباره‌یه‌وه‌ باس‬ ‫له‌گیراوه‌ی���ه‌ك ده‌ك���ه‌ن بۆ ئه‌م‬ ‫مه‌به‌سته‌‪.‬‬ ‫گیراوه‌كه‌‪ :‬س���ێ كه‌وچك شویتی‌‬ ‫وشككراوه‌‪ ،‬باشتر وایه‌ شویته‌كه‌‬ ‫له‌كاتی‌ پیربونیدا وشككرابێته‌وه‌‬

‫)‪ )431‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/6/3‬‬

‫چونكه‌ له‌وكاته‌ تۆوی‌ ده‌ركردوه‌و‬ ‫به‌تۆوه‌كه‌ی���ه‌وه‌‬ ‫باش���تره‌‬ ‫وش���ككرابێته‌وه‌‪ .‬پاش���ان ئ���ه‌و‬ ‫ش���ویته‌ بخرێت ‌ه په‌رداخێك ئاوی‌‬ ‫گه‌رم���ه‌وه‌و چاوه‌ڕێبكرێ���ت ت���ا‬ ‫به‌باش���ی‌ تێك���ه‌ڵ به‌یه‌كده‌بن‌و‬ ‫دواتر بپاڵێورێ���ت‌و بخورێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م گیراوه‌یه‌ رۆژانه‌ بخورێته‌وه‌‪،‬‬ ‫دوای‌ ماوه‌یه‌ك به‌ته‌واوه‌تی‌ هه‌ست‬ ‫به‌كه‌مبونه‌وه‌ی‌ كێش ده‌كرێت‪.‬‬

‫دكتۆر عه‌لی‌ ئه‌حمه‌د پسپۆری‌ بواری‌‬ ‫خۆراك‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬ڤیتامین سی‌ چیه‌؟‬ ‫دكتۆر‪ :‬ماده‌یه‌كی‌ خۆراكی‌ پێویسته‌و‬ ‫دژه‌ ئۆكس���انی‌ تێدایه‌‪ .‬كه‌ ئه‌م دژانه‌‬ ‫به‌س���ودن بۆ خانه‌كان‌و ده‌یانپارێزن‬ ‫ل���ه‌و ئاس���ته‌نگانه‌ی‌ ك���ه‌ له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫ژینگ���ه‌ی‌ پیس یاخود تیش���كه‌كان‌و‬ ‫جگه‌ره‌كێشان توشی‌ خانه‌كان ده‌بن‪.‬‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬كام ش���وێنی‌ ل���ه‌ش زیاتر‬ ‫سودی‌ لێوه‌رده‌گرن؟‬ ‫دكتۆر‪ :‬به‌گش���تی‌ به‌سوده‌‪ ،‬به‌اڵم زۆر‬ ‫پێویسته‌ بۆ پێست‌و ئێسك‌و شانه‌كان‌و‬ ‫زو چاكبونه‌وه‌ی‌ برین‌و سوتاویی‌‪.‬‬ ‫نه‌خۆش‪ :‬ئه‌م ڤیتامینه‌ له‌چ خۆراكێكدا‬ ‫هه‌یه‌؟‬ ‫دكت���ۆر‪ :‬س���ه‌وزه‌و میوه‌ به‌گش���تی‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها سه‌رچاوه‌كه‌شی‌ زیاتر له‌لیمۆو‬ ‫پرته‌قاڵ‌و بیب���ه‌رو ته‌ماته‌و بروكلی‌‌و‬ ‫سه‌وزه‌ی‌ گه‌اڵ گه‌وره‌كان وه‌ك سڵق‌و‬ ‫كاهوو كه‌له‌رم‌و سپیناخ‌و‪ ..‬هتد‪.‬‬

‫نه‌خ���ۆش‪ :‬ك���ێ زیات���ر پێویس���تی‌‬ ‫به‌ڤیتامینه‌كه‌یه‌؟‬ ‫دكت���ۆر‪ :‬هه‌م���و كه‌س���ێك‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ژنانی‌ دوگیان‌و ش���یرده‌ر‪،‬‬ ‫جگه‌ره‌كێ���ش‪ ،‬ئه‌وان���ه‌ی‌ برینێكیان‬ ‫توشبوه‌‪ ،‬س���وتاویی‌‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌ش‬ ‫كه‌ هه‌ن���دێ‌ خۆراكیان لێقه‌ده‌غه‌كراوه‌‬ ‫به‌ه���ۆی‌ هه‌ر نه‌خۆش���ییه‌ك بێت یان‬ ‫خۆی���ان ه���ه‌ر به‌سروش���ت كۆمه‌ڵه‌‬ ‫خواردنێك ناخۆن‪.‬‬ ‫نه‌خ���ۆش‪ :‬نیش���انه‌كانه‌ی‌ كه‌می���ی‌‬ ‫ڤیتامینه‌كه‌ چین؟‬ ‫دكت���ۆر‪ :‬كه‌م ك���ه‌س هه‌ی���ه‌ كه‌میی‌‬ ‫ڤیتامی���ن ‪ C‬هه‌بێ���ت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ زۆر‬ ‫پێویس���ت ناكات حه‌بی‌ ئه‌م ڤیتامینه‌‬ ‫بخورێ���ت له‌كات���ی‌ ئاس���اییدا‪ ،‬ته‌نها‬ ‫هه‌ن���دێ‌ حاڵه‌ت نه‌بێت كه‌ پزیش���ك‬ ‫ده‌ینوس���ێت‪ ،‬به‌اڵم له‌نیش���انه‌كانی‌‬ ‫كه‌می���ی‌ ئ���ه‌م ڤیتامین���ه‌ بریتین له‌‪:‬‬ ‫هه‌س���تكردن به‌ماندوی���ی‌‪ ،‬هه‌وكردنی‌‬ ‫پوك‪ ،‬ئازار له‌جومگه‌كان‪ ،‬ده‌ركه‌وتنی‌‬ ‫بڵقی‌ سور له‌سه‌ر پێست‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫نه‌شته‌ر‬ ‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫شۆفێرێکی نەزان‬ ‫لەئۆتۆمبیلێکی شڕدا!‬ ‫ئەگەر سیستمی تەندروستی بەئۆتۆمبیل‬ ‫بش����وبهێنین‌و وەزی����ری تەندروس����تی‬ ‫بەش����ۆفیرەکەی ئ����ەوە دەبینین کە هەم‬ ‫ئۆتۆمبیلەک����ە ک����ۆن‌و کۆڵ����ەوارەو هەم‬ ‫شۆفێرەکەش����ی لێزان‌و لێهاتوو بەرپرس‬ ‫نیە‪ .‬بۆی����ە نە ب����ۆ ئۆتۆمبیلەکەو نەش‬ ‫بۆ شۆفێرەکەی باش����ە کە بەردەوامبن‌و‬ ‫باش����تروایە بەدوای ش����ۆفێرێکی تازە بۆ‬ ‫ئۆتۆمبیلێکی نوێ بگەڕێین‪.‬‬ ‫وەکو ئۆتۆمبیل‪ ،‬سیس����تمی تەندروستی‬ ‫پێویستی بەبەنزین هەیە‪ .‬ئەو بەنزینەی‬ ‫کە هێزی جوڵە بەسیستمی تەندروستی‬ ‫دەدات‪ ،‬داهات����ی سیس����تمەکەیە‪ .‬ل����ەم‬ ‫چەن����د س����اڵەی دواییدائەو ش����ۆفێرەی‬ ‫ئۆتۆمبیلەکەی بەدەس����تەوەیە‪ ،‬کەمترین‬ ‫هەوڵ����ی ن����ەدا ب����ۆ س����ەقامگیرکردنی‬ ‫س����ەرچاوەکانی داهات‪ .‬ئەم ش����ۆفێرە‪،‬‬ ‫لەنێ����وان بەنزینخانەیەک ب����ۆ ئەوەی تر‬ ‫خۆی دادەبەزێ‌و بەپ����اڵ ئۆتۆمبیلەکەی‬ ‫دەجوڵێن����ێ‪ .‬س����ەرباری ئەم����ەش‪،‬‬ ‫مەکینەیەک����ی تری بەناوی (سیس����تمی‬ ‫نیمەچە تایبەت) دروستکرد کە ئەوەندەی‬ ‫تر پێویس����تی بەبەنزین بوو ئەو داهاتەی‬ ‫هەشیبو هەڵیلوشی‪.‬‬ ‫بۆ ئ����ەوەی ئاگای لەدەوروب����ەری بێت‪،‬‬ ‫وەکو ئۆتۆمبیل‪ ،‬سیس����تمی تەندروستی‬ ‫پێویس����تی بەئاوێنە هەی����ە‪ .‬ئاوێنەکانی‬ ‫سیس����تمی تەندروس����تی ئێمە ئەوەندە‬ ‫بەحیزبایەت����ی‌و خزمایەت����ی‌و بازرگانی‬ ‫لێڵ‌و ش����کاوو تەڵخ بون‪ ،‬کە شۆفێرەکە‬ ‫ن����ەک دەوروب����ەری خ����ۆی نابینێ����ت‪،‬‬ ‫بەڵک����و دنیای����ەک دەبینێ����ت ک����ە هیچ‬ ‫پەیوەندییەکەی بەئەرزی واقیعەوە نیەو‬ ‫زوزو ئۆتۆمبیلەکەی دەدات بەدارو بەردو‬ ‫دیواری واڵتەوە‪.‬‬ ‫وەکو ئۆتۆمبیل‪ ،‬سیس����تمی تەندروستی‬ ‫پێویس����تی بەهەندێ����ک کەرەس����تە‬ ‫هەی����ە ک����ە زوزو پێویس����تە بگۆڕدرێن‪.‬‬ ‫رۆن‌و کەرەس����تەکانی ت����ری ئۆتۆمبی����ل‬ ‫لەسیس����تمی تەندروس����تیدا ئەو ئامێرو‬ ‫دەرمان‌و تەکنه‌لۆژیایە کە پێویس����تن بۆ‬ ‫بەڕێدا ڕۆیش����تنی سیستمەکە‪ .‬شۆفێری‬ ‫سیس����تمەکەی ئێم����ە‪ ،‬بەئ����اگا رۆن‌و‬ ‫کەرەس����تەی قاچاخی لەئۆتۆمبیلەکەی‬ ‫دەکات‌وجاروباریش کە بۆی دەردەکەوێت‬ ‫ک����ە ئەوان����ە قاچاغ����ن لەبات����ی ئەوەی‬ ‫فرۆش����یارێکی تر بدۆزێت����ەوە لەهەمان‬ ‫فرۆش����یار دەیکڕێت‌و بەبەردەم خێزان‌و‬ ‫دراوس����ێکانیەوە رۆن‌و کەرەس����تەکان‬ ‫دەسوتێنێت!‬ ‫سیس����تمی تەندروس����تی‪ ،‬ه����ەر وەک����و‬ ‫ئۆتۆمبی����ل‪ ،‬پێویس����تی بەکۆمەڵێ����ک‬ ‫زانیاری‌و داتا هەیە کە لەس����کرینی پێش‬ ‫شۆفێرەکە دەبێت نیشانبدرێن بۆ ئەوەی‬ ‫شۆفێرەکە بزانێت دۆخی ئۆتۆمبیلەکەی‬ ‫لەچیدایە‪ .‬س����کرینی پێش شۆفێرەکەی‬ ‫سیس����تمەکەی ئێمە‪ ،‬نەک زۆرجار ئیش‬ ‫ن����اکات‪ ،‬بەڵکو جاریش هەی����ە زانیاری‬ ‫هەڵە دەبەخشێت‌و سەری لەشۆفێرەکەو‬ ‫ئەفس����ەرەکانی‬ ‫سەرنش����ینەکانی‌و‬ ‫هاتوچۆش شێواندوە‪ .‬وەک ئەوەی بڵێن‬ ‫ئۆتۆمبیلەکە ‪%١٠٣‬دا تەئمینە‪ ،‬سیستمی‬ ‫تەندروستی ش����ۆفێرەکەی ئێمە دەڵێت‬ ‫‪ %١٠٣‬منداڵی سەرنش����ینی ئۆتۆمبیلەکە‬ ‫لەدژی سیرۆژە کوتراوە!‬ ‫هەروەک����و ئۆتۆمبیلی����ش سیس����تمی‬ ‫تەندروس����تی پێویس����تی بەچەن����د‬ ‫گڵۆپێک هەیە کە لەپێش����ەوە ڕێگای بۆ‬ ‫ڕوناکكات����ەوەو لەپاش����ەوە بیپارێزێت‪.‬‬ ‫دنیابینی‌و ڕێپیش����اندەرەکانی شۆفێری‬ ‫سیس����تمەکەی ئێمە‪ ،‬نەک تەنها شکاوو‬ ‫درزتێکەوت����وو لێڵن‌و ش����ۆرتیان کردوە‬ ‫بەڵک����و بەهۆی کەمتەرخەم����ی‌و بێباکی‬ ‫شۆفێرەکەوە جاروبار تایەکانی دەکەوێتە‬ ‫ناو چاڵ‌و تاس����ەی گەندەڵی����ەوە‪ ،‬قوڕو‬ ‫لیتەی ئەو تاس����انە هێندەی تر بەرچاوی‬ ‫شۆفێرەکە لێڵدەکات‪.‬‬ ‫سیستمی تەندروس����تی وەکو ئۆتۆمبیل‬ ‫مەکینەیەکی هەیە کە پێویستی بەخزمەت‌و‬ ‫ئاوڕلێدانەوە هەیە‪ .‬مەکینەکەی سیستمی‬ ‫تەندروس����تی ئەو هێزی کارەیە کە کاری‬ ‫تی����ادەکات‌و هێزوبازوی سیس����تمەکەیە‪.‬‬ ‫مەکینەک����ەی سیس����تمی تەندروس����تی‬ ‫لەخراپتری����ن دۆخدایەو بێزارو ماندوو بێ‬ ‫زانیاری‌و ئیهانەکراوەو شۆفێرەکەی وەکو‬ ‫ئەوەی س����واری ئەسپ‌و عەرەبانە بوبێت‬ ‫بەقامچیەک����ەی هان����ی ئیش����ی زیاتریان‬ ‫دەدات‪.‬‬ ‫ئەوەی ش����ۆفێری ئەم ئۆتۆمبیلە کۆن‌و‬ ‫شڕو پەکەوتوە بەباشی دەیکات ئەوەیە‬ ‫کە جاروبار هەوڵدەدات لەبەردەم خەڵک‌و‬ ‫کامێرەکاندا خۆی دەرخات‌و بەخێراییەکی‬ ‫ترس����ناک لێدەخوڕێ����ت‪ .‬رۆژێ����ک دێت‬ ‫خ����ۆی دەدات بەدیوارێک����داو ئەوەی لەم‬ ‫ئۆتۆمبیلە شڕە ماوە ئەوەش لەناودەبات‪،‬‬ ‫بەداخەوە ئۆتۆمبیلەکە ئێرباگێكیشی نیە‬ ‫شۆفێرەکە بپارێزێت!‬

‫‪16‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )431‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/3‬‬

‫دەوڵەتێک بۆ کورد لەنوێترین سیناریۆی نێودەوڵەتیدا‬ ‫شوان حەمە‬ ‫سەدس���اڵی رابردو س���یخناخە بەڕوداوە‬ ‫پڕ توندوتیژیەکانی ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت‪.‬‬ ‫جەنگە ناوخۆییەکانی عێراق‌و لوبنان‌و سوریاو‬ ‫یەمەن‌‌و لیبیاو تورکیا‪ ،‬جەنگە ناوچەییەکانی‬ ‫نێوان عێراق‌و ئێران‌و کوێت‌و سوریاو لوبنان‪،‬‬ ‫کودەتا س���ەربازیەکانی تورکیاو س���وریاو‬ ‫عێراق‌و قەتەر‌و یەمەن‌و میسر‪ ،‬قۆناغەکانی‬ ‫جەنگی نێوان عەرەبەکان‌و ئیسرائیلیەکان‪،‬‬ ‫بزوتنەوە جەماوەریەکانی چەند ساڵی رابردو‬ ‫کە بە(بەهاری عەرەبی) ناسرا‪ ،‬هەمو ئەمانە‬ ‫ئاماژەگەلێکی بەهێ���زن بەنەبونی دەرفەتی‬ ‫ڕاس���تەقینە بۆ پێکەوەژیانی ئاش���تیانەی‬ ‫الیەنە بکەرەکان لەڕۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا‪.‬‬ ‫ڕۆژهەاڵت���ی ناوەڕاس���ت دەکەوێتە نێوان‬ ‫باش���وری خۆرئ���اوای ئاس���یا‌و باک���وری‬ ‫خۆرهەاڵتی ئەفریق���اوە‪ .‬ناوچەکە پێکهاتوە‬ ‫لەواڵتەکانی عێراق‌و ئێران‌و تورکیاو سوریاو‬ ‫ئیس���رائیل‌و ئیم���ارات‌و بەحرەین‌و میس���رو‬ ‫ئوردن‌و کوێت‌و لوبنان‌وعوممان‌و فەلەستین‌و‬ ‫قەتەرو سعودیە‌و یەمەن‪.‬‬ ‫ئەگەرچی ناوی "ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت"‬ ‫لەزمانی دەریاوانە گەڕۆکەکانەوە‪ ،‬لەسەدەی‬ ‫هەژدەوە بەکارهێنراوە‪ ،‬بەاڵم وەک نوس���ین‬ ‫بۆیەکەمج���ار لەالیەن ئەفس���ەری دەریایی‬ ‫ئەمه‌ریکی ئالفرێد ماهان‪ ،‬لەگۆڤاری ناشنال‬ ‫ڕیڤی���وی لەندەنی‪ ،‬س���اڵی ‪ ١٩٠٢‬ئامەژەی‬ ‫پێکراوە‪.‬‬ ‫بیرۆکەی داڕشتنەوەی ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫بۆ یەکەمجار لەس���اڵی ‪ ١٩٨٢‬لەنوسینێکی‬ ‫ئودی���د یۆنی���ۆن لەگۆڤ���اری (لەپێن���اوی‬ ‫جولەکەو زاینۆی���زم)دا باڵوکراوەتەوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫ئەوکات وەک پێوست گرنگیی بەبیرۆکەکەی‬ ‫ئودید ن���ەدراوە‪ .‬ئێس���تاو دوای تێپەڕبونی‬ ‫زیات���ر لەچارەک���ە س���ەدەیەک‪ ،‬جارێکیتر‬ ‫بیرۆکەک���ە لەس���ەر ئاس���تی نێوەدەوڵەتی‬ ‫تاووت���وێ دەکرێت‌و وەک س���یناریۆیەک بۆ‬ ‫ئایندەی ناوچەکە نەخشەی بۆ دادەڕێژرێت‪.‬‬ ‫نوس���ەرو توێژەری پەیمانگای ئەمه‌ریکی‬ ‫ب���ۆ ئاش���تی‌‪ ،‬ڕۆبن ڕای���ت‪ ،‬ب���ۆ نیویۆرک‬ ‫تایم���زی نوس���یوە ک���ە نەخش���ەی نوێی‬ ‫ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت جێگەی س���ەرنجی‬ ‫کۆمەڵگای نیودەوڵەتییە! وەک ڕایت دەڵێت‬ ‫داڕش���تنەوەی نەخش���ەی نوێی ناوچەکە‪،‬‬ ‫داڕش���تەوەی هاوپەیمانیی���ە نێودەوڵەتی‌و‬ ‫ناوچەیی���ەکان بەدوای خۆی���دا دێنێت‪ ،‬کە‬

‫زیاتر پەیوەندی بەپرس���ەکانی ئاس���ایش‌و‬ ‫بازرگانی‌و وزەوە هەیە‬ ‫نێ���ردراوی‬ ‫کۆپل���ەر‪،‬‬ ‫مارت���ن‬ ‫نەتەوەیەکگرت���وەکان بۆ عێ���راق‪ ،‬هاوینی‬ ‫پ���ار ڕایگەیاند کە هێندەی نەم���اوە الیەنه‌‬ ‫دژبەیەکەکان بکەونە گیانی یەکتر‌و ناوچەکە‬ ‫ببێتە (گۆڕەپانی جەن���گ)! کۆپلەر ئاماژە‬ ‫بەشەڕی ناوخۆی س���وریاو کاریگەریەکانی‬ ‫لەس���ەرعێراق‌و ناوچەکە دەکات‌‌و نیگەرانی‬ ‫خ���ۆی س���ەبارەت بەبەرفراوانبونی دامێنی‬ ‫جەنگەکان بۆ ئاستێکی گەورەتر دەخاتەڕو‪.‬‬ ‫بەگوێ���رەی س���یناریۆکە‪ ،‬دابەش���كردنی‬ ‫واڵتەکان بەم ش���ێوەیەیە‪ :‬عێ���راق دابەش‬ ‫دەبێت بەس���ەر هەرس���ێ پێکهاتەی کورد‌و‬ ‫سوننەو ش���یعەدا‪ .‬س���وریا دابەش دەبێت‬ ‫بەسەر کوردو س���وننەو عەلەویدا‪ .‬سعودیە‬ ‫داب���ەش دەبێت بەس���ەر باکورو باش���ورو‬ ‫ڕۆژهەاڵت‌و ڕۆژئ���اوای واڵتەکەداو دەوڵەتی‬ ‫وەهابی���ەکان لەناوەڕاس���تدا دەمێنێت���ەوە‪.‬‬ ‫یەمەن جارێکیتر دابەش���دەبێتەوە بەس���ەر‬ ‫باکورو باش���وردا‪ .‬لەنەخشە نوێکەدا بێجگە‬ ‫لەڕۆژهەاڵت���ی ناوەڕاس���ت‪ ،‬واڵت���ی لیبیاش‬ ‫هەیە کە بەسەر سێ دەوڵەتی نوێدا دابەش‬ ‫بوە‪ .‬جێگەی س���ەرنجە لەکاتیکدا واڵتەکانی‬ ‫دەوروبەر پارچەپارچە دەبن‪ ،‬هەردو پارچەی‬ ‫باشور‌و ڕۆژئاوای کوردستان یەکدەگرنەوەو‬ ‫دەوڵەتی سەربەخۆی کوردستان پێکدێنن‪.‬‬ ‫ئێران‌و تورکیا لەدەرەوەی س���یناریۆکەن!‬ ‫ئێران بێجگە لەکورد بەلوج‌و ئازەری‌و عەرەب‌‪،‬‬ ‫پێکهاتەی دینی‌و مەزهەبی جیاوازی تێدایە‪.‬‬ ‫بەگوێرەی ڕاپۆرتە نێودەوڵەتیەکان لەئێراندا‬ ‫مافە کلتوری‌و نەتەوەییەکان پێشێلدەکرێت‌‪.‬‬ ‫لەسەدس���اڵی ڕاب���ردودا لەئێ���ران چەندین‬ ‫هەوڵ بۆ جیابونەوە لەئێران‌و دابەش���کردنی‬ ‫دراوە‪ ،‬ک���ە دیارترینیان پێکهێنانی کۆماری‬ ‫کوردستان‌ (‪)١٩٤٦‬و کۆماری ئازەربایجانە‪.‬‬ ‫ڕەنگە هۆکاری نەبونی ئێران لەسیناریۆکەدا‬ ‫هێش���تنەوەی ئەو واڵتە بێت وەک پایەیەکی‬ ‫ش���یعە مەزه���ەب لەبەرانب���ەر ب���ەرەی‬ ‫سوننەکاندا‪.‬‬ ‫لەتورکیا هەوڵ���ی پاکتاوکردنی ڕەگەزی‬ ‫دژی کورد‌و ئەرمەن دراوەو س���ەدان هەزار‬ ‫کەس بونەتە قوربانی‌‪ ،‬لەدوای دامەزراندنی‬ ‫ئ���ەو واڵت���ەوە النیک���ەم چ���وار کۆدەتای‬ ‫س���ەربازیی ڕویان���داوە‌و حکومەت���ەکان‬ ‫لەکارخ���راون‪ .‬ه���ەر چەند س���اڵێک دوای‬ ‫دامەزراندنی کۆم���اری تورکیا‪ .‬بەڕابەرایەتی‬ ‫ش���ێخ س���ەعیدی پی���ران (‪،)١٩٢٥‬‬

‫بەاڵم ئەوەی لەئێستادا پێوستە کاری بۆ بکرێت‪،‬‬ ‫کێشەی نێوان بارزانی‌و پەیەدە‪ ،‬یان پارتی‌و پەکەکەیە!‬ ‫کاریگەریەکانی ملمالنێی نێوان پارتی‌و پەکەکە‬ ‫هەرچوارپارچەی کوردستانی گرتوەتەوەو بوەتە‬ ‫ئاستەنگێکی گەورە لەبەردەم یەکهەڵوێستیی کورددا‬ ‫بەهەمئاهەنگ���ی لەگ���ەڵ مەلی���ک مەحمود‬ ‫لەباشورو س���مکۆی ش���کاک لەڕۆژهەاڵت‪،‬‬ ‫هەوڵ بۆ س���ەربەخۆیی کوردس���تان دراوە‪.‬‬ ‫س���اڵی ‪١٩٧٨‬پارتی کرێکارانی کوردستان‬ ‫(پەکەکە) بەڕابەرایەت���ی عەبدواڵ ئۆجەالن‬ ‫دام���ەزراوە‪ .‬لەجەنگی نێ���وان گەریالکانی‬

‫پەکەکەو س���وپای تورکی���ادا دەیان هەزار‬ ‫ک���ەس بونەتە قوربان���ی‪ .‬ئۆجەالن پرۆژەی‬ ‫چارەس���ەری کۆنفیدرالیزمی دیموکراتی بۆ‬ ‫گەالنی ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاست پێشنیارکردوە‪.‬‬ ‫لەئێستادا پەیەدە لەس���وریا‌و پژاک‌و کۆدار‬ ‫لەئێران‌‌و پەکەکەو هەدەپە لەتورکیا کار بۆ‬

‫بەدیهێنانی پرۆژەکەی ئۆجەالن دەکەن‪.‬‬ ‫زۆرێ���ک لەچاودێ���ران‪ ،‬س���وریا وەک‬ ‫س���ەنتەرێکی گرنگی خۆرهەاڵتی ناوه‌ڕاست‬ ‫دەبین���ن‪ .‬ش���ەڕی س���ێکوچکەی نێ���وان‬ ‫هێزەکانی ئەس���ەد‌و جیهادی���ەکان‌و کورد‬ ‫لەسوریا‪ ،‬سەقامگیریی ناوچەکەشی لەگەڵ‬ ‫خۆیدا گۆڕیوە‪ .‬س���ەرباری هەندێک کێشەی‬ ‫ناوخۆی���ی‪ ،‬کوردانی س���وریا هێزی مادی‌و‬ ‫مەعن���ەوی لەکوردان���ی باک���ور‌و زۆرینەی‬ ‫کوردان���ی پارچەکان���ی ت���ری کوردس���تان‬ ‫وەردەگرن‪.‬‬ ‫بەاڵم بیرۆکەی دروس���تبونی دەوڵەتێکی‬ ‫س���ەربەخۆ بەن���اوی کوردس���تان (وەک‬ ‫لەنەخش���ەکەدا هات���وە) تەنی���ا پەیوەندی‬ ‫بەئاڵۆگۆڕەکانی دو س���اڵی ڕابردوی سوریاو‬ ‫پێگ���ەی نوێ���ی کورد ل���ەو واڵت���ەدا نییە!‬ ‫بەڵکە هەمانکات‪ ،‬هەرێمی کوردستان‌ وەک‬ ‫پایەیەک���ی گرنگ‌و بنەڕەتی���ی ڕۆڵی دەبێت‬ ‫لەئەگەری پێکهێنانی دەوڵەتی سەربەخۆدا‪.‬‬

‫نوس���ەرو ڕۆژنامەنوس���ی نەرویج���ی ئۆد‬ ‫کارس���تەین‪ ،‬کە خاوەنی ن���ۆ کتێب‌و چوار‬ ‫خەاڵت���ی ڕۆژنامەوانییە‪ ،‬لەزیاتر لەبابەتێکدا‬ ‫ئاماژە بەگرنگی���ی هەولێر (وەک پایتەختی‬ ‫هەرێمی کوردس���تان) دەکات‪ .‬کارس���تەین‬ ‫وەک دیارترین ڕۆژنامەوانی گەڕۆک‪ ،‬شارەزا‬ ‫لەسیاس���ەتە نێودەوڵەتیەکان‪ ،‬چەندینجار‬ ‫س���ەردانی هەرێم���ی کوردس���تان‌و واڵتانی‬ ‫ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس���تی کردوە‪ .‬س���ااڵنێکە‬ ‫وەک نێردراوی تۆڕی ئێن ئاڕ کۆی نەرویجی‬ ‫بۆ ناوچ���ە ئاڵۆزەکانی دنی���ا‪ ،‬کاردەکات‪.‬‬ ‫کارس���تەین لەئاماژەیەک���ی هەس���تیاردا‬ ‫دەنوس���ێت کە گ���ەر فش���ارە دەرەکیەکان‬ ‫نەبوایە‪ ،‬ئێستا عێراق دابەشکرابو‪.‬‬ ‫لەپەیمانی سیڤەر(‪)١٩٢٠‬دا‪ ،‬لەبەندەکانی‬ ‫‪٦٢‬و ‪٦٤‬دا هاتوە کە ئەگەر لەماوەی ساڵێکدا‬ ‫کوردان سەلماندیان کە دەیانەوێت لەتورکیا‬ ‫(تورکیای دوای عوسمانیەکان) جیاببنەوە‌و‬ ‫سەربەخۆ بژین‌و بتوانن خۆیان بەڕێوەببەن‪،‬‬ ‫تورکیا پەیمان���دەدات ئەنجام���ەکان قبوڵ‬ ‫بکات‪ .‬بەداخەوە ئەوکاتە کورد لەئاست ئەو‬ ‫دەرفەتە مێژوییەدا نەبو! نەبونی هوشیاری‬ ‫نەتەوەی���ی‌و تێنەگەیش���تن لەئاڵوگ���ۆڕە‬ ‫نێودەوڵەت���ی‌و ناوچەییەکان‌و کارنەکردن بۆ‬ ‫بەدەستهێنانی سەربەخۆیی‪ ،‬کوردی گەیاندە‬ ‫پەیمانی ل���ۆزان (‪ .)١٩٢٣‬ل���ەو پەیمانەدا‬ ‫کوردس���تان بەفەرم���ی دابەش���کراو لکێنرا‬ ‫بەواڵتانی دەوروبەرەوە‪.‬‬ ‫زۆرێک لەڕۆشنبیران سەرنجی جۆراوجۆریان‬ ‫سەبارەت بەپرسی سەربەخۆیی کوردستان‌و‬ ‫مان���ەوەی لەداهاتودا هەی���ە‪ .‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫لەئێس���تادا پێوس���تە کاری ب���ۆ بکرێ���ت‪،‬‬ ‫کێش���ەی نێ���وان بارزان���ی‌و پەی���ەدە‪ ،‬یان‬ ‫پارتی‌و پەکەکەیە! کاریگەریەکانی ملمالنێی‬ ‫نێوان پارت���ی‌و پەکەک���ە هەرچوارپارچەی‬ ‫کوردستانی گرتوەتەوەو بوەتە ئاستەنگێکی‬ ‫گ���ەورە لەبەردەم یەکهەڵوێس���تیی کورددا‪.‬‬ ‫پێوستە هەمو هێزە سیاسیەکان‌‪ ،‬میدیاکان‌‪،‬‬ ‫ئەکادیم���ی‌و ڕۆش���نبیران‪ ،‬ڕیکخراوەکان���ی‬ ‫کۆمەڵی مەدەنی‪ ،‬کاربکەن بۆ ئاش���تەوایی‬ ‫ماڵی کوردو دروس���تکردنی کەشی دیالۆگی‬ ‫ناوخۆی���ی‌و پێکهێنان���ی جۆرێ���ک لەدیدی‬ ‫هاوبەش‪ ،‬تا کورد وەک بکەرێکی س���ەرەکی‬ ‫لەناوچەکەدا‪ ،‬ئام���ادەی ئەگەر‌و گۆڕانکاریە‬ ‫نوێکان بێت‪.‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫ریکالم‬

‫كۆمه‌اڵیه‌تی ‪komalayatyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )431‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/6/3‬‬

‫‪17‬‬

‫له‌هه‌ر ‪ 100‬خوێندكارێكی‌ هه‌رێم ‌ی كوردستان‬ ‫‪ 10‬كه‌سیان مامه‌ڵ ‌هی‌ خراپی‌ سێكسیان له‌گه‌ڵ ده‌كرێت‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫له‌كۆی‌ هه‌ر ‪ 100‬خوێندكارێك‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪ ،‬زیاتر ل ‌ه‬ ‫‪ 10‬خوێندكار روبه‌روی‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫"مامه‌ڵه‌ی‌ خراپی‌ سێكسی‌ ده‌بنه‌وه‌"‌و‬ ‫هێشتا رێژه‌ی‌ توندوتیژی‌ جه‌سته‌یی‌‬ ‫له‌قوتابخانه‌كاندا (‪)%42‬ه‌‌و زیاتر‬ ‫له‌ (‪)%88‬ی‌ مامۆستایان باوه‌ڕیان‬ ‫به‌به‌كارهێنانی‌ توندوتیژیه‌ دژ‬ ‫به‌خوێندكاران‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئه‌و روپێوی���ه‌ی‌ كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫رێكخراوی‌ منداڵپارێزی‌ كوردس���تانه‌و‌ه‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌و دوێنێ‌ كه‌ هاوكاتبو له‌گه‌ڵ‬ ‫رۆژی‌ جیهانی‌ مندااڵن‪ ،‬له‌كۆنگره‌یه‌كی‌‬ ‫ئه‌نجامه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس���یدا‬ ‫باڵوكرایه‌وه‌‪ .‬له‌روپێویه‌كه‌دا ‪ 5220‬كه‌س‬ ‫به‌ش���داربون تێیداو هه‌رسێ‌ شاره‌كانی‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬سلێمانی‌‌و دهۆكی‌ گرتوه‌ته‌وه‌‬ ‫به‌قه‌زاو ناحیه‌و گونده‌كانه‌وه‌ كه‌ تێكڕا‬ ‫‪ 1740‬منداڵ به‌شداربون‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئ���ه‌و میكانیزم���ه‌ی‌ ك���ه‌‬ ‫له‌روپێویه‌ك���ه‌دا به‌كارهێن���راوه‌ ب���ۆ‬ ‫ئاش���كراكردنی‌ ئه‌نجام���ی‌ "خ���راپ‬ ‫مامه‌ڵه‌ی‌ سێكس���ی‌ كرداری‌"‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫روپێویه‌ك���ه‌‬ ‫له‌سه‌رپه‌رش���تیارانی‌‬ ‫له‌كۆنگره‌ رۆژنامه‌نوسیه‌كه‌دا به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د‪" ،‬ئێم���ه‌ له‌رێگ���ه‌ی‌ فۆرمی‌‬ ‫زۆر پێش���كه‌وتوی‌ راپرس���ی‌‌و توێ���ژه‌‬ ‫تایبه‌ته‌كانمانه‌وه‌ كه‌ ماوه‌ی‌ هه‌فته‌یه‌ك‬ ‫مه‌ش���قی‌ تایبه‌تی���ان پێك���راوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫زانیارییه‌مان ده‌س���تكه‌وتوه‌و زۆرجار‬ ‫به‌شێوه‌ی‌ ناڕاس���ته‌وخۆ گه‌یشتوینه‌ته‌‬ ‫زانیارییه‌كان"‪.‬‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیارانی‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا‬ ‫روپێویه‌كه‌‪ ،‬خراپ مامه‌ڵه‌ی‌ سێكسیان‬ ‫به‌هه‌ستیارترین ش���ێوه‌ی‌ توندوتیژی‌‬ ‫وه‌س���فكردو رایانگه‌یان���د‪" ،‬وه‌ك‬ ‫ش���اخی‌ س���ه‌هۆڵینی‌ ناو ده‌ریا وایه‌‪،‬‬ ‫به‌ش���ه‌ هه‌ره‌ كه‌مه‌كه‌ی‌ له‌ده‌ره‌وه‌یه‌و‬ ‫هه‌س���تی‌ پێده‌كرێت‪ ،‬به‌شه‌ گه‌وره‌كه‌ی‌‬ ‫له‌ن���او ده‌ریاكه‌دایه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ له‌رێگه‌ی‌‬ ‫پرس���یاری‌ زۆر تایبه‌ت‌و هه‌ستیاره‌وه‌‬ ‫ده‌توانرێت ئ���ه‌و بابه‌ته‌ له‌ناو مندااڵندا‬ ‫ئاشكرابكرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و ستاندارده‌ی‌ بۆ ته‌مه‌ن ‌‬ ‫منداڵ له‌سه‌ر ئاس���تی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‬

‫یه‌کێک له‌ هۆڵه‌کانی خوێندن له‌هه‌رێمی کوردستان‬ ‫رێكخراوی‌ نه‌ت���ه‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كانه‌و‌ه‬ ‫دان���راوه‌‪ ،‬من���داڵ ه���ه‌ر كه‌س���ێك‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌ ك���ه‌ ته‌مه‌نی‌ له‌خوار ‪18‬‬ ‫ساڵه‌و‌ه بێت‪.‬‬ ‫روپێویه‌كه‌ی‌ رێكخ���راوی‌ منداڵپارێز‬ ‫له‌س���ه‌ر س���ێ‌ ئاس���تی‌ توندوتی���ژی‌‬ ‫كاریكردوه‌‪ ،‬ئاستی‌ خێزان‪ ،‬قوتابخانه‌‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌‪ .‬به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان���ی‌‬ ‫ن���او روپێویه‌ك���ه‌‪ ،‬له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌‬ ‫خوێندنگه‌‪ ،‬له‌كۆی‌ ‪ 100‬خوێندكاری‌ ناو‬ ‫قوتابخانه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان زیاتر‬ ‫له‌‪ 10‬خوێندكاریان روبه‌روی‌ "مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫خراپی‌ سێكسی‌ كرداری‌" ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬جا‬ ‫له‌ناو خوێندكاران خۆیاندا بێت یاخود‬ ‫له‌الیه‌ن كارمه‌ندانی‌ ناو قوتابخانه‌كه‌وه‌‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫مامۆس���تا (س‪.‬ن)‪ ،‬ك���ه‌ له‌یه‌كێك‬ ‫له‌قوتابخانه‌كانی‌ ناو ش���اری‌ سلێمانی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ره‌‪ ،‬چیرۆكی‌ هه‌راس���انكردنی‌‬ ‫سێكس���ی‌ یه‌كێ���ك له‌خوێندكاره‌كانی‌‬ ‫گێڕایه‌وه‌ كه‌ چۆن له‌الیه‌ن هاوپۆلێكیه‌وه‌‬ ‫كراوه‌ته‌ س���ه‌ری‌‌و دواتر ناچاربوه‌ په‌نا‬ ‫بۆ مامۆس���تاكان به‌رێت‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌‪،‬‬

‫"كاتێ���ك خوێندكاره‌ك���ه‌ هاته‌المان‪،‬‬ ‫س���كااڵی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ك���رد ك���ه‌ یه‌كێك‬ ‫له‌هاوڕێكانی‌ هه‌راس���انی‌ كردوه‌و وازی‌‬ ‫لێناهێنێت‪ ،‬ئێمه‌ش لێپرس���ینه‌وه‌مان‬ ‫له‌گه‌ڵ سكااڵلێكراوه‌كه‌ كردو كۆتاییمان‬ ‫به‌كێشه‌كه‌ هێنا"‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ چه‌ندین س���اڵه‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ به‌ڕه‌س���می‌‬ ‫هه‌رج���ۆره‌ مامه‌ڵه‌یه‌ك���ی‌ توندوتیژی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر خوێندكاران له‌قوتابخانه‌كان‬ ‫قه‌ده‌غه‌ك���ردوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌پێ���ی‌‬ ‫زانیارییه‌كان���ی‌ روپێویه‌ك���ه‌‪ ،‬هێش���تا‬ ‫رێ���ژه‌ی‌ به‌كارهێنان���ی‌ توندوتی���ژی‌‬ ‫له‌قوتابخانه‌كان���ی‌ هه‌رێم���دا (‪)%42‬‬ ‫ه‌‌و توندوتی���ژی‌ ده‌رون���ی‌ زاره‌كی���ش‬ ‫(‪)%66‬ه‌‪ .‬ه���اوكات زیاتر له‌(‪)%88‬‬ ‫ی‌ مامۆستایان بڕوایان به‌به‌كارهێنانی‌‬ ‫توندوتیژی‌ هه‌یه‌و پاساویان هێناوه‌ته‌‬ ‫ب���ۆ به‌كارهێنانی‌ خ���راپ مامه‌ڵه‌كردن‬ ‫له‌گه‌ڵ خوێندكاره‌كانیاندا‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ بونی‌ ئه‌و رێ���ژه‌ به‌رزه‌ی‌‬ ‫توندوتی���ژی‌ له‌ن���او قوتابخانه‌كاندا‪،‬‬ ‫نه‌جمه‌دین عه‌لی‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتیی‌‬

‫په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌ ئه‌و زانیارییانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ناو روپێویه‌كه‌ی‌ ره‌تكرده‌وه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند‪" ،‬من ده‌ڵێم رێژه‌ی‌ توندوتیژی‌‬ ‫له‌ن���او خوێندنگه‌كاندا له‌س���ه‌دا یه‌ك‬ ‫ی���ان دوش نی���ه‌‪ ،‬له‌خوێندنگه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫‪ 500‬بۆ ‪ 600‬خوێندكارییدا له‌س���اڵێكدا‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌خوێندكارێ���ك درابێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫توندوتیژی‌ له‌ن���او خێزاندا زۆر زیاتره‌‬ ‫له‌چ���او خوێندنگه‌كان���دا‪ ،‬زۆرج���ار‬ ‫كێش���ه‌ له‌نێوان خوێندكارو مامۆستادا‬ ‫روی���داوه‌‪ ،‬خێزان���ی‌ خوێندكاره‌ك���ه‌‬ ‫هاتونه‌ت���ه‌ س���ه‌رخه‌ت‌و به‌رگری���ان‬ ‫له‌مامۆستاكه‌ كردوه‌و وتویانه‌ هه‌ڵه‌ی‌‬ ‫خوێندكاره‌كه‌یه‌"‪.‬‬ ‫نه‌جمه‌دی���ن عه‌ل���ی‌ به‌ڵگ���ه‌ ب���ۆ‬ ‫وته‌كان���ی‌ ده‌هێنێت���ه‌وه‌و ده‌ڵێ���ت‪" ،‬‬ ‫ئێس���تا خوێندنگایه‌ك نی���ه‌ بڵێت ئه‌م‬ ‫خوێن���دكاره‌ وازی‌ له‌خوێندن هێناوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ جاران زۆرب���ه‌ی‌ خوێندكار به‌هۆی‌‬ ‫توندوتیژیی���ه‌وه‌ وازی‌ له‌خوێن���دن‬ ‫هێناوه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌ش���انازییه‌وه‌ باس���ی‌‬ ‫ره‌وش���ی‌ خوێندن ده‌كات له‌س���نوری‌‬

‫من ده‌ڵێم رێژه‌ ‌ی‬ ‫توندوتیژی‌ له‌ناو‬ ‫خوێندنگه‌كاندا له‌سه‌دا‬ ‫یه‌ك یان دوش نیه‌‪،‬‬ ‫له‌خوێندنگه‌یه‌كی‌ ‪500‬‬ ‫بۆ ‪ 600‬خوێندكارییدا‬ ‫له‌ساڵێكدا ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌خوێندكارێك درابێت‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌ی���داو ده‌ڵێت‪" ،‬من‬ ‫باس���ی‌ ش���وێنی‌ تر ناكه‌م‪ ،‬به‌اڵم ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێمه‌ زۆر به‌ئاش���كرا خوێندكار هاتوه‌‬ ‫س���كااڵی‌ كردوه‌ له‌س���اده‌ترین شت‪،‬‬ ‫ك���ه‌ له‌خوێن���دكاری‌ قۆناغی‌ ‪ 1‬بۆ ‪6‬ی‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تی‌ تێدا بوه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ بون���ی‌ مامه‌ڵ���ه‌ی‌ خراپی‌‬ ‫سێكس���ی ك���رداری‌ به‌رامب���ه‌ر‬ ‫خوێندكاران‪ ،‬نه‌جمه‌دین نایش���ارێته‌وه‌‬ ‫كه‌ "خوێندكارێك سكااڵی‌ كرد به‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌الیه‌ن یه‌كێك له‌مامۆستاكانیه‌وه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌یه‌كی‌ نه‌شیاوی‌ به‌رامبه‌ر كراوه‌‪،‬‬ ‫ده‌ستبه‌جێ‌ ده‌س���تمانكرد به‌ئیجرائات‬ ‫وه‌رگرتن‪ ،‬به‌اڵم دایك‌و باوكی‌ منداڵه‌كه‌‬ ‫هاتن وتیان منداڵه‌كه‌مان راستناكات‌و‬ ‫بوختانی‌ ك���ردوه‌‪ ،‬دوات���ر به‌ڵێننامه‌‬ ‫به‌دایك‌و باوك���ی‌ پڕكرایه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫وته‌كانیان بسه‌لمێنن"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌وش���ێوه‌یه‌ی‌ ك���ه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫روپێویه‌كه‌ ئام���اژه‌ی‌ پێكراوه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ی‬ ‫مامۆستایه‌كه‌و‌ه به‌رامبه‌ر خوێندكاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫روب���دات‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گش���تیی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌ ده‌ڵێت‪" ،‬له‌كاتی‌‬ ‫رودانی‌ هه‌ر حاڵه‌تێكی‌ له‌وش���ێوه‌یه‌دا‬

‫كه‌ بس���ه‌لمێنرێت‪ ،‬ئه‌وا مامۆس���تاك ‌ه‬ ‫له‌پیش���ه‌كه‌ی‌ دورده‌خرێته‌وه‌و رێكاری‌‬ ‫یاسایی‌ له‌به‌رامبه‌ردا ده‌گیرێته‌به‌ر"‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ دو ساڵی‌ رابردودا حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬یاسایه‌كی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌پاراستنی‌ مافه‌كانی‌ مندااڵنی‌ داڕشت‬ ‫كه‌ ناوه‌رۆكی‌ یاس���اكه گرنگی‌ ده‌دات‬ ‫به‌دیاریكردنی‌ ته‌مه‌نی‌ منداڵ‌و گۆڕینی‌‬ ‫ته‌مه‌ن���ی‌ به‌رپرس���یارێتی‌ یاس���ایی‌‌و‬ ‫گرنگی���دان به‌دیاریكردن���ی‌ ته‌مه‌ن���ی‌‬ ‫كاركردنی‌ منداڵ‌و پابه‌ندكردنی‌ خێزان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگاو حكومه‌ت له‌دروس���تكردنی‌‬ ‫ژینگه‌یه‌كی‌ گونجاو ب���ۆ به‌خێوكردن‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌یان‪ ،‬به‌اڵم هێش���تا له‌س���ه‌ر‬ ‫ره‌فه‌كانی‌ په‌رله‌مان كه‌وتوه‌و نه‌خراوه‌ته‌‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ كاره‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆی���ه‌وه‌‪ ،‬عه‌باس ئه‌كره‌م‪،‬‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ كارو كاروباری‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‪ ،‬له‌لێدوانێكدا به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د‪" ،‬ره‌شنوس���ی‌ یاس���ای‌‬ ‫پاراس���تنی‌ مافه‌كان���ی‌ من���دااڵن كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن لیژنه‌یه‌كی‌ تایبه‌تمه‌ند له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ئاماده‌كراوه‌‪ ،‬له‌ئێس���تادا گه‌یشتوه‌ته‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫تاووتوێكردن‪ ،‬به‌اڵم تائێستا نه‌خراوه‌ته‌‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ كراوه‌ له‌الیه‌ن سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌ به‌پاساوی‌ ئه‌وه‌ی‌ یاسای‌‬ ‫گرنگتر هه‌ن"‪.‬‬ ‫ساڵی‌ ‪ ،1924‬راگه‌یاندنی‌ مافه‌كانی‌‬ ‫من���دااڵن له‌جنێف ده‌رچو ك���ه‌ تێیدا‬ ‫گرنگی‌ به‌مندااڵن دراوه‌‪ .‬له‌ساڵی‌ ‪1954‬‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی‌ گشتیی‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‬ ‫داوای‌ له‌واڵتانی‌ ئه‌ندام له‌و كۆمه‌ڵه‌یه‌دا‬ ‫كرد ك���ه‌ رۆژێك تایبه‌ت بكه‌ن به‌رۆژی‌‬ ‫جیهانی‌ مندااڵن‌و ئێستا هه‌مو ساڵێك‬ ‫رۆژی‌ ‪1‬ی‌ حوزه‌ی���ران ته‌رخانده‌كرێت‬ ‫به‌كاروچاالك���ی‌ تایب���ه‌ت به‌من���دااڵن‪.‬‬ ‫س���اڵی‌ ‪ ،1959‬رێككه‌وتننام���ه‌ی‌‬ ‫مافه‌كانی‌ مندااڵن راگه‌یه‌نرا‪ ،‬له‌تشرینی‌‬ ‫دوه‌م���ی‌ س���اڵی‌ ‪ ،1989‬رۆژی‌ ‪20‬ی‌‬ ‫مانگ به‌رۆژی‌ جیهانی‌ رێككه‌وتننامه‌ی‌‬ ‫مافه‌كانی‌ مندااڵن دیاریكرا‪ .‬عێراق كه‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تانیش به‌شێكه‌ لێی‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌رۆژی‌ ‪15‬ی‌ حوزه‌یرانی‌ ‪ ،1994‬ئه‌م‬ ‫رێككه‌وتنه‌ی‌ واژۆكرد‪ ،‬رازیبو به‌سه‌رجه‌م‬ ‫به‌نده‌كانی‌ ئه‌م رێككه‌وتننامه‌یه‌ كه‌ ‪52‬‬ ‫به‌ندی‌ له‌خۆگرتوه‌‪.‬‬

‫ژنان دابونه‌ریتی کۆمه‌ڵگه‌ به‌گه‌وره‌ترین ئاسته‌نگی‌ به‌رده‌میان ده‌زانن‬ ‫ئا‪ :‬دالیا كه‌مال‬ ‫ی‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫زۆرین ‌هی‌ چاالكوانه‌كان ‌‬ ‫مافی‌ ژنان پێیانوایه‌ گه‌وره‌ترین‬ ‫ئاسته‌نگ له‌به‌رده‌م ئازادیی ‌ه‬ ‫ی ژناندا‪،‬‬ ‫تایبه‌تیه‌كان‌و به‌ره‌وپێشچون ‌‬ ‫دابونه‌ریت‌و كلتوری‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌وچوارچێوه‌یه‌شدا ژن ‌ه چاالكوانێك‬ ‫ی‬ ‫پێیوایه‌‪" ،‬تا ئێستاش له‌ناو خێزان ‌‬ ‫كۆمه‌ڵگای كوردیدا‪ ،‬به‌هۆی‌ داب‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئافره‌ت‌و بیروڕا ‌‬ ‫نه‌ریته‌و‌ه زمان ‌‬ ‫قوفڵدراوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ئێستادا ده‌یان رێكخراو ‌‬ ‫ئه‌گه‌رچ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ماف‌و ئازادییه‌كان ‌‬ ‫تایبه‌ت به‌به‌رگر ‌‬ ‫ی كوردستان بونیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ژنان له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی ژن���ان ناڕازین‬ ‫به‌اڵم هێش���تا زۆرین ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دابونه‌ریت‌و كلتور ‌‬ ‫ی ك ‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫له‌وه‌ ‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌وه‌‪ ،‬ناتوانن سه‌ربه‌س���تان ‌ه‬ ‫ی خێ���زان‌و له‌ناو كۆمه‌ڵگه‌دا‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی خۆیان مامه‌ڵه‌بكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌ویست ‌‬ ‫چۆڤین ئازاد‪ ،‬ته‌مه‌ن ‪ 21‬س���اڵ‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی زانكۆیه‌‪ ،‬باس‬ ‫خوێندكاری‌ قۆناغی‌ دوه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه هه‌ندێكجار پاشه‌كشه‌ ‌‬ ‫له‌حه‌زو ویس���ت ‌ه تایبه‌تیه‌كانی‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك له‌به‌ركردن���ی‌ هه‌ندێك جلوبه‌رگ ‌‬ ‫ی‬ ‫تایبه‌تی‌‪ ،‬هۆكاره‌كه‌شی‌ بۆ دواكه‌وتوی ‌‬ ‫دابونه‌ریتی‌ كۆمه‌ڵگه‌ گێڕایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و كچه‌ خوێندكار‌ه نه‌یشارده‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی نوێ���ی‌ دوای‌ راپه‌ڕین‪،‬‬ ‫وه‌ك نه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌به‌راورد له‌گه‌ڵ نه‌وه‌كانی‌ پێش خۆی‌‪،‬‬ ‫ی ده‌كات‌و‬ ‫زیاتر هه‌س���ت به‌سه‌ربه‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌ندێك روه‌وه‌ توانیویان ‌ه دابونه‌ریت ‌‬

‫ی‬ ‫ب���او تێپه‌ڕێنن‪ ،‬به‌اڵم "هێش���تا ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێوست‌و ئاره‌زو ‌‬ ‫كه‌ هه‌یه‌ له‌ئاس���ت ‌‬ ‫تاكه‌كاندا نیه‌"‪.‬‬ ‫ی دروس���تكردنی‌ ئاسته‌نگ بۆ‬ ‫له‌باره‌ ‌‬ ‫ی كچ���ان‌و ژنان‬ ‫ئازادیی ‌ه كه‌س���ییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌الیه‌ن كلتورو دابونه‌ریت ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت��� ‌‬ ‫ب���اوی‌ كۆمه‌ڵگ���ه‌وه‌‪ ،‬په‌روی���ن حامید‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌ده‌نی‌ به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫ی ب���وار ‌‬ ‫چاالكه‌وان ‌‬ ‫راگه‌یاند‪" ،‬داب‌و نه‌ریت هه‌میش ‌ه بوه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫دێوه‌زمه‌ی���ه‌ك له‌ب���ه‌رده‌م به‌ش���داری ‌‬ ‫ئافره‌ت���ان له‌كای���ه‌ جۆربه‌جۆره‌كاندا"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وتیش���ی‌‪" ،‬ت���ا ئێس���تاش له‌ناو‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌ڵگای���ی‌ كوردیدا به‌هۆ ‌‬ ‫خێزان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئافره‌ت‌و بیروڕا ‌‬ ‫داب‌و نه‌ریته‌وه‌ زمان ‌‬ ‫ی بڕیاردان���ی‌ نیه‌‪,‬‬ ‫قوفڵ���دراوه‌‌و ماف��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئافره‌ت ‌‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ش بۆت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی كه‌سایه‌تیه‌كی‌ سه‌ربه‌خۆ‌و‬ ‫كورد خاوه‌ن ‌‬ ‫ی خۆی‌ نه‌بێت"‪.‬‬ ‫بیروڕای‌ تایبه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاودێ���ران‌و چاالكوانان ‌‬ ‫زۆرین���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆرج���ار ره‌خن ‌ه ‌‬ ‫ب���واری‌ مه‌ده‌ن��� ‌‬ ‫ی تایبه‌ت‬ ‫ئ���ه‌وه‌ له‌بون���ی‌ رێكخراوه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژنان ده‌گ���رن‪ ،‬كه‌ وێڕا ‌‬ ‫به‌مافه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ندین س���اڵ كاركردن‌و به‌هه‌ده‌ردان ‌‬ ‫ی گ���ه‌وره‌‪ ،‬به‌اڵم رۆژ‬ ‫توانایه‌ك���ی‌ مرۆی ‌‬ ‫به‌رۆژ ئاماره‌كانی‌ خراپ مامه‌ڵه‌كردن‌و‬ ‫به‌كارهێنانی‌ توندوتیژی‌ به‌رامبه‌ر ژنان‬ ‫له‌زیادبوندان‪.‬‬ ‫ی له‌الی���ه‌ن‬ ‫ی ئ���ه‌و ئاماران���ه‌ ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ره‌نگاربونه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كان ‌‬ ‫ی ژنانی���ش پێیوای��� ‌ه یه‌كێ���ك له‌هۆكار‌ه‬ ‫ی ژن���ان له‌هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی دژ ‌‬ ‫توندوتی���ژ ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌كییه‌كان ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه "له‌ئێستادا‬ ‫كوردس���تان باڵوده‌كرێن���ه‌وه‌‪ ،‬رێژ‌ه ‌‬ ‫توندوتیژییه‌كان س���اڵ به‌س���اڵ به‌ره‌و زۆرێک لەژنان‪ ،‬کوشتن لەسەر شەرەف‬ ‫ی بەڕەوا دەزانن"‪.‬‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫زیادبون ده‌چ���ن‪ ،‬چاالكوانێك ‌‬

‫کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی ژنانی کورد‬

‫ئەوانەی دەیانەوێت کولتور وەک قەبارەیەکی‬ ‫چەقبەستو پێناسە بکەن‪ ،‬كۆنه‌پارێزن‬ ‫کە لەشەڕی ئەوەدان بەر لەپێشکەوتنی‬ ‫کۆمەڵگا بگرن‬ ‫ی رۆڵ‌و هه‌ڵوێس���تی‌ ژنان‬ ‫له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵگه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ره‌وش���ی‌ باو ‌‬ ‫ی‬ ‫چل���ور‌ه ه���ه‌ردی‌ ئه‌ندام���ی‌ گروپ��� ‌‬ ‫ژنان به‌ئاوێن��� ‌هی‌ راگه‌یان���د‪" ،‬بێجگە‬

‫لەژمارەیەکی کەمی ژنان‪ ،‬زۆرینه‌یان ئەو‬ ‫حاڵەتە پیاوس���االرییه‌یان قبوڵکردوەو‬ ‫هیچ هەڵوێست یان قسەیەکیان لەسەری‬ ‫نیه‌‪ ،‬ژنی کورد‪ ،‬خەریکە بەدانانی چەند‬ ‫ژنێک بەکۆتا لەپەرلەماندا‪ ،‬دڵخۆشبێت‬ ‫وابزان���ێ ئەمە کێش���ەکان چارەس���ەر‬ ‫ئەکات‪ ،‬لەکاتێک���دا ئەمە بارودۆخێکی‬ ‫ناچاریی���ە‪ ،‬ئەگین���ا ح���ەق نەبو ژنان‬ ‫بەکۆتا بچنە پەرلەمان‪" .‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت‪" ،‬ئیستاش زۆرێک لەژنان‪،‬‬ ‫کوشتن لەسەر شەرەف بەڕەوا ئەزانن‪،‬‬ ‫چونکە ئەڵێن ئەم کوش���تنە لەس���ەر‬ ‫بەدڕەوشتیە‪ .‬بەم جۆرە بیرکردنەوەیە‬ ‫ژن���ی کورد چۆن ئەتوان���ێ بەرەنگاری‬ ‫پیاوساالری ببێتەوە؟"‪.‬‬ ‫ی رۆش���نبیر‬ ‫چلور‌ه ره‌خن��� ‌ه له‌ژنان ‌‬

‫ی‬ ‫ده‌گرێ���ت‌و وت���ی‌‪" ،‬ئ���ەوە هەم���و ‌‬ ‫توندوتیژی���ە بەرامبەر ژن���ان ئەکرێت‪،‬‬ ‫هیچ هەڵوێس���تێک لەژنانی رۆش���نبیر‬ ‫نابینی‪ .‬لەوە ئەچێت هەرکەس دەستی‬ ‫ب���ەکاڵوی خۆیەوە گرت���وە با نەیبات‪.‬‬ ‫چەند ژنی رۆش���نبیر لەسەر کوشتن‌و‬ ‫سوکایەتی‌و دەس���تدرێژی سێکسی بۆ‬ ‫س���ەر ژنان دەنگی خ���ۆی هەڵبڕیوە؟‬ ‫ژنی ک���ورد ئ���ەوەی کۆمەڵگ���ە بۆی‬ ‫داناوە قبوڵی کردوەو پرس���یار ناکات‪.‬‬ ‫لەدۆخێکی وادا کە ژنانی ئێمەی تیایە‬ ‫کوان پرس���یارەکان‌و فشارەکانی سەر‬ ‫دەسەاڵت؟"‪.‬‬ ‫كلت���ور‬ ‫ی‬ ‫رۆڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆڵ ‌‬ ‫له‌پاشه‌كشه‌پێكردن‌و الوازكردن ‌‬ ‫ژن���ان له‌كۆمه‌ڵگ���ه‌دا‪ ،‬ڕۆزا حس���ێن‪،‬‬ ‫ی مرۆڤ‬ ‫ی مافه‌كان ‌‬ ‫ی ب���وار ‌‬ ‫چاالكه‌وان��� ‌‬ ‫له‌نه‌رویج‪ ،‬بۆ ئاوێن ‌ه باس له‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ك ‌ه "کولت���ور قەبارەیەک���ە لەجوڵەی‬ ‫بەردەوامدایەو پرۆسەیەکی دینامیکییە‪،‬‬ ‫دروس���ت نیی���ە وا س���ەیری بکەی���ن‬ ‫وەک ئ���ەوەی یەکج���ارو بۆ هەمیش���ە‬ ‫تایبەتمەندییەکانی دەستنیش���انکراوەو‬ ‫ئێم���ە تەنه���ا لەس���ەرمانە ڕەچ���اوی‬ ‫بکەین"‪.‬‬ ‫رۆژا پێیوایە ئەوانەی کە دەیانەوێت‬ ‫کولتور وەک قەبارەیەکی چەقبەس���تو‬ ‫پێناسە بکەن‪" ،‬خەڵکێکی كۆنه‌پارێزن‬ ‫کە لەشەڕی ئەوەدان بەر لەپێشکەوتنی‬ ‫کۆمەڵگا بگرن نەک ئەوەی خەڵکێکی‬ ‫ئەکادیمیی بن‌و خەریکی پێناسەکردنێکی‬ ‫زانستیی بن بۆ کولتور"‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )431‬سێشه‌مم ‌ه ‪2014/6/3‬‬

‫سیاسه‌تی نه‌وتیی هه‌رێم به‌قومارێكی سه‌ره‌ڕۆیان ‌ه ده‌ستیپێكرد‬ ‫محه‌مه‌د حسێن‬

‫سیاسه‌تی نه‌وتی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ له‌قومارێكی س���ه‌ره‌ڕۆیانه‌‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬له‌پالنێكی باشداڕێژراو ناچێت‬ ‫كه‌ حساب بۆ ده‌ره‌نجام‌و كاریگه‌ریه‌كانی‬ ‫كرابێ���ت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌پرۆس���ه‌ی‌‬ ‫هه‌نارده‌كردنی نه‌وت له‌رێگای‌ توركیاوه‌‬ ‫تا ئێس���تا به‌دیهاتوه‌‪ ،‬یاخود پێشبینی‬ ‫ده‌كرێت له‌ئاینده‌یه‌كی دور یان نزیكدا‬ ‫بێته‌دی به‌هه‌مو لۆجیك‌و حس���اباتێكی‬ ‫ئابوری‌‌و سیاسی زیانه‌كانی له‌قازانجی‬ ‫زیاتره‌‪.‬‬ ‫له‌روی ئابوریه‌وه‌‪ ،‬سیاس���ه‌تی نه‌وتی‬ ‫هه‌رێ���م هه‌ڵه‌ش���ه‌ییه‌كی زۆری‌ پێ���وه‌‬ ‫دیاره‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ئێس���تا هه‌رێ���م رۆژانه‌‬ ‫هه‌ن���ارده‌ی‌ ده‌كات ‪ 100‬هه‌زار به‌رمیله‌‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ نێچیرڤ���ان بارزان���ی*‪ .‬ئه‌م‬ ‫بڕه‌ نزیكه‌ی‌ شه‌ش���یه‌كی (‪ ) 6/1‬ئه‌و‬ ‫پاره‌یه‌یه‌ كه‌ هه‌رێم وه‌ك به‌شه‌ بودجه‌‬ ‫له‌نه‌وتی عێراقه‌وه‌ وه‌ریده‌گرت (‪%17‬ی‬ ‫هه‌موی بودجه‌ی‌ عێراق)‪ ،‬چونكه‌ به‌پێی‌‬

‫ئاژانسی (‪**)Iraq-businessnews‬‬ ‫هه‌ن���ارده‌ی رۆژان���ه‌ی‌ نه‌وت���ی عێراق‬ ‫گه‌یش���تۆته‌ ‪ 3.6‬ملیۆن به‌رمیل‪ .‬ئه‌م‬ ‫ب���ڕه‌ش ‪ 36‬جار زیات���ره‌ له‌هه‌نارده‌ی‌‬ ‫نه‌وت���ی هه‌رێم���ی كوردس���تان‪ .‬بۆیه‌‬ ‫‪%17‬ی به‌ش���ی هه‌رێم له‌م ‪ 3.6‬ملیۆن‬ ‫به‌رمیله‌ی‌ عێ���راق ده‌كاته‌ (‪)612,000‬‬ ‫به‌رمیل نه‌وتی رۆژانه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا توانای‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی هه‌رێم خۆی‌ (‪)100,000‬‬ ‫به‌رمیله‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ژماران���ه‌ ته‌نها ئه‌و راس���تیه‌‬ ‫ساده‌و تاڵه‌ نیش���انده‌ده‌ن كه‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان به‌نه‌وته‌كه‌ی‌ خۆی‌ ناتوانێت‬ ‫ئه‌و كه‌لێنان���ه‌ پڕبكات���ه‌وه‌ كه‌ بڕینی‬ ‫به‌ش���ه‌ بودجه‌كه‌ی‌ له‌الی���ه‌ن به‌غداوه‌‬ ‫ب���ۆی‌ دروس���تكردوه‌‪ ،‬كه‌وات���ه‌ ب���ه‌م‬ ‫سیاسه‌ته‌ نه‌وتیه‌و به‌م پالنه‌ ئابوریه‌وه‌‬ ‫كێش���ه‌ی‌ بێموچه‌ی���ی‌‌و بێبودجه‌ی���ی‌‬ ‫خه‌ڵك���ی كوردس���تان جارێ���ك هه‌روا‬ ‫به‌رده‌وامده‌بێ���ت‪ .‬به‌وت���ه‌ی‌ نێچیرڤان‬ ‫بارزان���ی چاوه‌ڕوانن به‌رزترین ئاس���تی‬ ‫به‌رهه‌مهێنان���ی نه‌وتی هه‌رێم له‌كۆتایی‌‬ ‫ساڵدا بگاته‌ نزیكه‌ی‌ نیوملیۆن به‌رمیلی‬

‫چیرۆك ‌ی نوێی نه‌وت‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���دی‌‌و پێگ���ه‌ی‌ سیاس���ی‬ ‫كوردس���تان بپارێزن بۆ ئه‌م مه‌به‌ست ‌ه‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ سیاس���ی كوردس���تان‬ ‫له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫ی كوردس���تان له‌م‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی عه‌قاڵنی‌‌و واقیعانه‌یان‬ ‫بواره‌دا هه‌نگاو ‌‬ ‫ناوه‌و توانیویان ‌ه هاوسه‌نگیه‌كی‌ سیاسی‬ ‫ی تر وه‌ك‬ ‫ی له‌نێوان هه‌رێم‌و ئه‌وان ‌‬ ‫ئابور ‌‬ ‫دو هێ���زی‌ به‌رامب���ه‌ر دروس���تكه‌ن ك ‌ه‬ ‫به‌ڕێزان مه‌س���عود بارزانی‌‌و نێچیرڤان‬ ‫فارس نه‌ورۆڵی‌‬ ‫ی‬ ‫بارزانی‌ نه‌خشه‌داڕێژه‌رو جێبه‌جێكه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫ئ���ه‌م به‌رنامه‌ی��� ‌ه بون ناردن��� ‌‬ ‫ی گه‌نجیمدا له‌س���ه‌یر ‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی كوردس���تان ب���ۆ بازاڕه‌كان���ی‌ جیهان‬ ‫ی دزراودا ڕۆس���ته‌م ‌‬ ‫چیرۆك���ی‌ به‌هار ‌‬ ‫ی بوێرانه‌ بو‬ ‫ی گرنگ‌و بڕیارێك ‌‬ ‫ی هه‌نگاوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان بۆ قۆناغێك ‌‬ ‫نه‌وتفرۆش كاره‌كته‌ری‌ سه‌ره‌كی‌ یاخود بۆ تێپه‌ڕاندن ‌‬ ‫ی چیرۆكه‌كه‌ بو كه‌ به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫پاڵه‌وان ‌‬ ‫ی تر ده‌كرێت ئه‌م هه‌نگاو‌ه به‌وێستگه‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی ئاسایش���ی نه‌ته‌وه‌ی ‌‬ ‫هاواری‌ ده‌كرد نه‌وت ن���ه‌وت به‌هاریان له‌وێس���تگه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌موشتیان دز ‌‬ ‫دز ‌‬ ‫ی ئه‌وكات ئه‌و جۆر‌ه هه‌رێمی‌ كوردستان دابنرێت‪ ،‬بۆ داهاتو‬ ‫ته‌مسیل‌و چیرۆك ‌ه كاریگه‌رییه‌كی‌ گرنگ ‌‬ ‫ی گرنگ���ه‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر سۆزو ش���عوری‌ هه‌ر گه‌نجێك زیاتر زه‌مینه‌س���ازی‌ ب���ۆ په‌یوه‌ندیی ‌ه‬ ‫ی شۆڕشگێڕانه‌ ‌‬ ‫ده‌كردو حه‌ماس���ه‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نێوده‌وڵه‌تی‌‌و ئیقلیمیه‌كان له‌كایه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌خولقاند به‌اڵم ئه‌وكات وه‌ك ئێس���تا سیاسی ئابوری‌‌و ڕۆشنبیری‌‌و كه‌لتور ‌‬ ‫به‌حوكم���ی‌ ته‌مه‌ن‌و ك���ه‌م خوێندنه‌و‌ه زیات���ر فراوانك���ه‌ن ل���ه‌وه‌ش گرنگتر‬ ‫گرنگ��� ‌‬ ‫ی كوردو هاوخیتابی هه‌مو‬ ‫ی ن���ه‌وت‌و كاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر كۆده‌نگی‌ ماڵ ‌‬ ‫چاره‌نوسی‌ میلله‌تانمان نه‌ده‌زانی‌‪ ،‬نه‌وت الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان بۆ پشتگیری‌ ئه‌م‬ ‫ی س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫به‌درێژایی مێژو هۆكارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌نگاوه‌و هه‌مو الیه‌ك به‌ده‌س���تكه‌وت ‌‬ ‫بوه‌ بۆ مه‌ینه‌تییه‌كان���ی‌ كورد یه‌كێك خۆی‌ بزانێ چونك ‌ه دانانی‌ كوردس���تان‬ ‫ی‬ ‫ی جیهانی‌ كارێك ‌‬ ‫ی وزه‌ ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر نه‌خشه‌ ‌‬ ‫ب���وه‌ ل���ه‌و هۆكارانه‌ش ك ‌ه باش���وور ‌‬ ‫ی زۆرو‬ ‫كوردس���تان بلكێن���ن به‌عێراقه‌و‌ه ئیتر زۆر ئاس���ان نه‌بوه‌و ماندوبونێك ‌‬ ‫ی ویستوه‌ بۆی ‌ه‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫لێره‌و‌ه نه‌وت گڕه‌ك ‌هی‌ كوردی‌ سوتانوه‌‪ ،‬تێكۆشان‌و كاتێك ‌‬ ‫ی مه‌نتیق نی���ه‌ كوردێك دژی‌ ئه‌م بڕیار‌ه‬ ‫دواتر به‌پێی‌ گۆڕانكارییه‌ سیاسیه‌كان ‌‬ ‫ی بێته‌وه‌و پاس���اوی‌ ناواقعی‌ باس بكات‬ ‫جیهان‌و ناوچه‌كه‌و خه‌ب���ات‌و قوربان ‌‬ ‫ی وابزانن ئه‌م ده‌ستكه‌وته‌ بۆ‬ ‫ی له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫گه‌ل���ی كوردس���تان هه‌لومه‌رجێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕۆڵێك ‌‬ ‫ی كوردس���تان هاتوه‌ت ‌ه پارتی ‌ه ڕاست ‌ه نێچرڤان بارزان ‌‬ ‫له‌بار ب���ۆ گه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌بو ده‌ك���رێ وه‌ك پاڵه‌وان ‌‬ ‫ی ڕاب���ردو ئێس���تا گرنگ��� ‌‬ ‫پێ���ش پێچه‌وان��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چیرۆك ‌‬ ‫ی ن���ه‌وت ئاڕاس���ته‌ ‌‬ ‫ی كوردس���تانه‌و چیرۆك ‌‬ ‫ی گه‌ل ‌‬ ‫نه‌وت به‌ده‌س���ت ‌‬ ‫ی كوردس���تانه‌و‌ه گۆڕی‌ بۆ‬ ‫ی له‌دژ ‌‬ ‫خۆش���به‌ختی‌ به‌كارده‌هێنرێت ئێس���تا نه‌وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی سیاسی‌و ئابور ‌‬ ‫ی ناو چیرۆكی‌ نه‌وت كه‌سانێكن به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫پاڵه‌وان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چیرۆك ‌‬ ‫ی كوردستان لێره‌وه‌ له‌ناوه‌ڕاست ‌‬ ‫به‌درێژایی‌ مێژو ڕابه‌رایه‌تی‌ بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی گه‌ل���ی‌ كوردس���تانیان ن���ه‌وت كۆتایی چیرۆكه‌ك���ه‌ی‌ بۆ كورد‬ ‫ڕزگاریخ���واز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆتایی بێت‌و جێگا ‌‬ ‫كردوه‌ ئێس���تاش كار بۆ ئه‌و‌ه ده‌كه‌ن به‌س���ه‌ركه‌وتو ‌‬ ‫ی هه‌میشه‌یی‬ ‫ی بۆ به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫ی سیاسه‌تی‌ نه‌وتی‌ كوردستان هه‌میشه‌ ‌‬ ‫له‌رێگه‌ ‌‬ ‫ی به‌رێت‌و خه‌ڵك���ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان جێگیر‬ ‫كۆمه‌ڵگا به‌ره‌و خۆشگوزه‌ران ‌‬ ‫ی بێت به‌اڵم ئه‌م ده‌س���تكه‌وت ‌ه ته‌نها بۆ‬ ‫ی ژێرخان ‌‬ ‫هه‌ن���گاو ب���ۆ دروس���تكردن ‌‬ ‫ی الیه‌نێك‬ ‫ئابوری‌ سه‌ربه‌خۆ ده‌نێت بۆیه‌ ده‌كرێت الیه‌نێك‌و ئه‌ندامان‌و جه‌ماوه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نی���ه‌و به‌رهه‌مه‌كه‌ی‌ ب���ۆ هه‌مو خه‌ڵك ‌‬ ‫هه‌مو كوردێ���ك دڵخۆش���بێت به‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌ه له‌هه‌مو ڕویه‌كه‌و‌ه هه‌رێم ‌‬ ‫ی كوردس���تان ب���ه‌ره‌و بازاڕه‌كان ‌‬ ‫نه‌وت ‌‬ ‫ی كوردس���تان ده‌كات���ه‌ ژماره‌ی���ه‌ك ك ‌ه‬ ‫ی گه‌ل ‌‬ ‫ی ال ‌‬ ‫جیهان‌و ڕۆش���ت كلیله‌كه‌ ‌‬ ‫ی نه‌وت به‌الس���یكی‌ نه‌یارانی‌ نه‌سڕێته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫كوردس���تانه‌‪ ،‬چونك ‌ه فرۆشتن ‌‬ ‫ی ئه‌م هه‌ن���گاو‌ه كارده‌كه‌ن بۆ‬ ‫جگه‌ له‌مه‌سه‌له‌ی‌ خۆشگوزه‌رانی‌ ده‌بێت ‌ه ناحه‌زان ‌‬ ‫ی له‌ناو حزب ‌ه كوردس���تانیه‌كان‌و‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی به‌هێز بۆ پاراس���تنی‌ پێگه‌ ‌‬ ‫خاڵێك ‌‬ ‫سیاس���ی كورد له‌ناوچه‌ك���ه‌و جیهاندا خه‌ڵكی‌ كوردستان ڕای‌ جیاواز له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ئه‌زم���ون ده‌ریخس���تو‌ه ك���ه‌ كۆمپانیا ئه‌م مه‌سه‌له‌ی ‌ه دروستكه‌ن ڕاست ‌ه ئێمه‌ ‌‬ ‫ی جیاوازمان هه‌یه‌ به‌اڵم‬ ‫ی ته‌واویان كوردستانی‌ خاڵ ‌‬ ‫زه‌به‌الحه‌كانی‌ نه‌وت كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی نه‌وت‬ ‫ی هاوبه‌شمان زیاتره‌و ناردن ‌‬ ‫ی خاڵ ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر بڕیاری‌ سیاسی هه‌یه‌ له‌ئاست ‌‬ ‫ی سه‌ره‌كی‌‌و كۆنكرێتی‌ هاوبه‌شمان ‌ه‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی���دا بۆیه‌ بونی‌ ئه‌و كۆمپانیا خاڵ ‌‬ ‫ی كوردس���تان بێ‬ ‫زه‌به‌الحانه‌ له‌ه���ه‌ر جێگایه‌ك بون ئه‌و بۆیه‌ ده‌ب���ێ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی ڕه‌نگ‌و ده‌نگ هه‌س���تیاران ‌ه‬ ‫ی جی���اواز ‌‬ ‫جێگای���ه‌ ده‌پارێزێت له‌به‌رئه‌و‌ه زۆربه‌ ‌‬ ‫جه‌ن���گ‌و ملمالنێكان دواجار جه‌نگ ‌ه بۆ مامه‌ڵه‌ بك���ه‌ن به‌رپه‌رچی ئه‌و جه‌نگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫س���ایكۆلۆجیه‌ بده‌نه‌و‌ه ك���ه‌ نه‌یاران ‌‬ ‫ی ئابوری‌‪.‬‬ ‫كۆنترۆڵكردن ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر ده‌كه‌ن هه‌مومان‬ ‫ی كوردستان كار ‌‬ ‫ی كایه‌كان ‌‬ ‫ی ئاراس���ته‌ ‌‬ ‫چونك ‌ه ئابور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بڕیار ‌‬ ‫ی سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ده‌كات وه‌ك بڵێی���ن به‌ڵێ ب���ۆ پش���تگیر ‌‬ ‫تر ‌‬ ‫ی ئه‌س���په‌و فرۆش���تنی‌ نه‌وتی‌ كوردستان به‌ڵێ بۆ‬ ‫بیرمه‌ندێ���ك ده‌ڵێت ئابور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دابه‌شكردنی‌ به‌عادالنه‌ بۆ به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫سیاسه‌ت عه‌ره‌بانه‌كه‌یه‌تی‌) به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫ی به‌ده‌ریاو‌ه كوردس���تان دواجار فرۆش���تن ‌‬ ‫كوردس���تان ك���ه‌ س���نور ‌‬ ‫ی خه‌ڵكی‌ عێراق‌و‬ ‫ی جیۆپۆله‌تیكه‌و‌ه باش���ترین كوردس���تان بۆ تێكڕا ‌‬ ‫نی ‌ه له‌ڕو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس���ی گرنگه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئاینده‌ ‌‬ ‫ی ئابور ‌‬ ‫هه‌نگاوێك ئه‌وه‌یه‌ به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمپانیا ی���ان ده‌بێت��� ‌ه بناغه‌ ب���ۆ دامه‌زراندن ‌‬ ‫واڵت ‌ه گ���ه‌وره‌كان له‌ڕێ���گا ‌‬ ‫ی كوردس���تان یاخ���ود عێراق‬ ‫گه‌وره‌كان���ه‌و‌ه بێنێت��� ‌ه كوردس���تان ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی فیدڕاڵ ڕێكده‌خاته‌وه‌و‬ ‫ی وه‌ك ده‌وڵه‌تێك ‌‬ ‫ی له‌پێن���او به‌رژه‌وه‌ن���د ‌‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ڕاسته‌قینه‌‪.‬‬ ‫ی ئابورییه‌و‌ه ده‌یكات ‌ه فیدڕاڵ ‌‬ ‫خۆیاندا ئ���ه‌وان له‌ڕێ���گا ‌‬

‫رۆژانه‌‪ ،‬به‌مه‌ش هێشتا هه‌ر ‪ 120‬هه‌زار‬ ‫به‌رمیل كه‌متره‌ له‌ ‪%17‬ه‌كه‌ی‌ پێشوی‪.‬‬ ‫له‌روی سه‌ربه‌خۆیی‌ ئابوریه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌رێم كردویه‌ت���ی به‌هه‌مو پێوانه‌یه‌ك‬ ‫چاوه‌ڕوانی ئه‌نجامێكی باشی لێناكرێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌پێی‌ سیناریۆكه‌ی‌ (بارزانی‌و‬ ‫ئه‌ردۆغان) به‌ده‌ستهێنانی سه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫ئابوری‌ له‌به‌رامبه‌ر به‌غدا راس���ته‌وخۆ‬ ‫ده‌بێت���ه‌ ه���ۆی‌ زیاتركردنی ئاس���تی‬ ‫پشتپێبه‌س���تن (‪)dependency‬ی‌‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان به‌توركیا‪ ،‬چه‌نده‌‬ ‫هه‌رێم له‌به‌غدا دوركه‌وتۆته‌وه‌ به‌هه‌مان‬ ‫ئه‌ن���دازه‌ هێلكه‌كانی له‌س���ه‌به‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫توركیادا زیاتر كۆكردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫مه‌ترس���یه‌كانی ئ���ه‌م س���یناریۆیه‌‬ ‫ب���ۆ هه‌رێم���ی كوردس���تان زۆرن‌و‬ ‫فره‌ڕه‌هه‌ندیش���ن‪ ،‬له‌پێش هه‌مویانه‌وه‌‬ ‫سروش���ت‌و هێزی توركیای���ه‌ به‌راورد‬ ‫به‌عێ���راق؛ توركیا له‌روی س���ه‌ربازیی‌و‬ ‫هه‌رێمایه‌ت���ی‌و ئابوریش���ه‌وه‌ له‌عێراق‬ ‫به‌هێزت���ره‌‪ ،‬ب���ۆ هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن له‌گ���ه‌ڵ عێراقێكی الوازی‬ ‫گیرۆده‌ی‌ دابه‌شبون‌و شه‌ڕی‌ ناوخۆیی‬

‫زۆر ئاس���انتره‌ له‌توركیایه‌كی به‌هێزی‬ ‫خاوه‌ن دوه‌م گه‌وره‌ترین هێزی به‌رگری‌‬ ‫ناتۆ‪.‬‬ ‫له‌ئاس���تی دیپلۆماسیشدا بۆ هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان ه���ه‌ر دیس���ان عێ���راق‬ ‫له‌توركیا ئاس���انتره‌؛ كورد نزیكه‌ی‌ ‪60‬‬ ‫په‌رله‌مانتارو ده‌یان به‌رپرسی حكومی‌و‬ ‫وه‌زی���ری‌ له‌به‌غ���دا هه‌ی���ه‌‪ ،‬ژماره‌یه‌ك‬ ‫له‌هێزه‌ سه‌ره‌كیه‌كانی عێراق پشتیوانی‬ ‫خواست‌و داواكانی ده‌كه‌ن له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫ده‌س���توردا‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌توركی���ا هه‌مو‬ ‫سیاسه‌تی كرانه‌وه‌ی‌ حكومه‌تی پارتی‬ ‫داد‌و گه‌شه‌پێدان ‪ AKP‬به‌روی كورددا‬ ‫تا ئێستا س���نوری‌ مافه‌ كه‌لتوریه‌كانی‬ ‫تێنه‌په‌ڕاندوه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئایا مه‌رجه‌ كورد له‌نێوان به‌غدا‌و‬ ‫ئه‌نقه‌ره‌دا ته‌نها یه‌كێكیان هه‌ڵبژێرێت؟‬ ‫بێگوم���ان نه‌خێر‪ ..‬ب���ۆ هه‌رێم یه‌كجار‬ ‫گرنگ���ه‌ بتوانێت بازنه‌ی‌ س���ه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫خۆی‌ به‌رامبه‌ر توركیاو به‌غداش فراوانتر‬ ‫بكات‪ ،‬ئاستی پشتبه‌ستنی به‌م دو واڵته‌‬ ‫كه‌متر بكات���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌وه‌ده‌كرێت‬ ‫به‌ت���ه‌واوی ده‌س���تبه‌رداری‌ هی���چ‬

‫الیه‌كیان نه‌بێت‌و خۆی به‌كه‌سیشیاندا‬ ‫هه‌ڵنه‌واس���ێت‪ ،‬چونك���ه‌ بونی بژارده‌و‬ ‫ده‌روازه‌ی‌ زیات���ر راس���ته‌وخۆ پێگه‌ی‌‬ ‫هه‌رێم به‌هێز ده‌كات‪.‬‬ ‫راس���ته‌ له‌به‌ر داخران���ی جوگرافی‌و‬ ‫بێده‌روازه‌ی���ی‌ ب���ه‌روی ئ���اوه‌‬ ‫نێوه‌ده‌وڵه‌تیه‌كان���دا‪ ،‬ب���ۆ هه‌رێم���ی‬ ‫كوردستان قورسه‌ بتوانێت ئه‌و بااڵنسه‌‬ ‫رابگرێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌میش���ه‌ گونجاوترین‬ ‫بژارده‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌ زیاتر له‌واڵتێكی هه‌بێت‬ ‫بۆ پشتپێبه‌ستن نه‌ك ته‌نها توركیا یان‬ ‫به‌غدا‪ ،‬به‌رامبه‌ر ئه‌م دو واڵته‌ش هه‌رێم‬ ‫پێویستی به‌وه‌یه‌ مه‌ودایه‌كی هه‌بێـت بۆ‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن له‌گ���ه‌ڵ هه‌ردوالیان‪ ،‬نه‌ك‬ ‫به‌راده‌ی‌ نزیكبونه‌وه‌ له‌یه‌كێكیان له‌ویتر‬ ‫دوربكه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫*‪ -‬له‌م لینكه‌دا لێدوانه‌كه‌ی‌ بارزانی‬ ‫ببین���ه‌‪http://www.awene.com/ :‬‬ ‫‪article/2014/05/28/32659‬‬ ‫** له‌م لینكه‌دا هه‌واڵه‌كه‌ی‌ (‪Iraq-‬‬ ‫‪ )businessnews‬بخوێنه‌ره‌وه‌‪Iraq‌s :‬‬ ‫| ‪Oil Exports Hit Record High‬‬ ‫‪Iraq Business News‬‬

‫بۆ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‬ ‫گونجاوترین‬ ‫بژارده‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫زیاتر له‌واڵتێكی‬ ‫هه‌بێت بۆ‬ ‫پشتپێبه‌ستن نه‌ك‬ ‫ته‌نها توركیا یان‬ ‫به‌غدا‬

‫ڕێفراندۆم له‌په‌راوێزی كێشه‌كانی نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا!‬

‫ئاریتما موحه‌ممه‌دی‬ ‫ڕێفراندۆم؛‬ ‫ڕێفراندۆم مافێكی سروشتی هه‌ر گه‌ل‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كه‌ كه‌ بۆ ده‌ستبه‌ركردنی ئازادی‌و‬ ‫مافه‌كانی ده‌توانێت وه‌ك ڕێگه‌چاره‌یه‌كی‬ ‫دیموكراتیك كه‌ڵك���ی لێوه‌ربگرێت‌و له‌و‬ ‫ڕێگای���ه‌وه‌ مافه‌كان���ی ده‌س���تبه‌ربكات‌و‬ ‫كێشه‌كانی یه‌كالیی بكاته‌وه‌‪ ،‬له‌به‌شێكی‬ ‫زۆر له‌واڵتانی جیهان له‌زۆربه‌ی كاته‌كاندا‬ ‫بۆ یه‌كالییكردنه‌وه‌ی كێش���ه‌كان یاخود‬ ‫جێبه‌جێكردنی داواكارییه‌كانیان پش���ت‬ ‫به‌ده‌نگ���ی خه‌ڵ���ك ده‌به‌س���تن‌و ب���ه‌و‬ ‫مه‌به‌س���ته‌ش له‌ڕێ���گای ڕێفراندۆم���ه‌وه‌‬ ‫گ���ه‌ل‌ بڕیار له‌س���ه‌ر چاره‌نوس���ی خۆی‬ ‫ده‌دات‪ ،‬یاخود به‌به‌ڕێوه‌بردنی ڕێفراندۆم‬ ‫ئاكامی پرسه‌كانی كێشه‌له‌سه‌ر یه‌كالیی‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‌‪ .‬ڕێفران���دۆم مێژویه‌كی كۆنی‬ ‫هه‌یه‌و خه‌ڵكانی زاگرۆسنش���ین لههندێك‬ ‫دۆخی تاییبه‌ت���دا‌ كه‌ڵكیان لێوه‌رگرتوه‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ گ���ه‌وره‌ پیاوان���ی مادیش‬ ‫ب���ۆ یه‌كالییكردن���ه‌وه‌ی كێش���ه‌ی نێ���و‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ڕێفراندۆمی���ان به‌ڕێوه‌بردوه‌و‬ ‫وه‌ك ڕێگه‌چاره‌ی گونجاو به‌كاریانهێناوه‌‪.‬‬ ‫‌هه‌نوك���ه‌ له‌زۆرب���ه‌ی واڵت���ان له‌كات���ی‬ ‫هاتنه‌گۆڕی كێشه‌ی سیاسیی‌و نه‌ته‌وه‌یی‪،‬‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی كه‌ڵك له‌ڕێفراندۆم‬ ‫وه‌رده‌گرن‌و پشت به‌و بنه‌ما‌ دیموكراتییه‌‬ ‫ده‌به‌ستن‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم پێ���ش به‌ڕێوه‌چون���ی خول���ی‬ ‫ئه‌مج���اره‌ی هه‌ڵبژاردنی پارله‌مانی ئێراق‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێم هه‌ڕه‌شه‌ی ئه‌وه‌ی كرد‪،‬‬ ‫ك���ه‌ ئه‌گه‌ر بێتو جارێك���ی دیكه‌ مالیكی‬ ‫خۆی بۆ پۆس���تی سه‌رۆكوه‌زیرانی ئێراق‬ ‫بپاڵێوێ���ت‌و هه‌وڵی به‌ده‌س���ته‌وه‌ گرتنی‬ ‫ئه‌و پۆس���ته‌ گرینگه‌ ب���دات‪ ،‬ئه‌وا هه‌رێم‬ ‫به‌مه‌به‌ستی جیابونه‌وه‌ له‌ئێراق ڕێفراندۆم‬ ‫به‌ڕێوه‌ ده‌بات‌و پرسی مانه‌وه‌و درێژه‌دان‬ ‫به‌ژیان���ی سیاس���یی له‌چوارچێوه‌ی ئه‌و‬ ‫واڵته‌دا‌ یه‌كالییده‌كاته‌وه‌‪ .‬سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫باسی له‌وه‌ نه‌كرد كه‌ ئایا ڕێفراندۆم ته‌نیا‬ ‫له‌هه‌رێ���م به‌ڕێوه‌ ده‌چێت یاخود "ناوچه‌‬ ‫كوردس���تانییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم"یش‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌! باسی له‌وه‌ نه‌كرد كه‌ بۆچی‬ ‫ته‌نیا له‌ئه‌گ���ه‌ری خۆ پااڵوتنه‌وه‌ی نوری‬ ‫مالیكی���دا ڕێفراندۆم به‌ڕێ���وه‌ ده‌چێت؟‬ ‫سه‌ربه‌س���تیی‌و س���ه‌ربه‌خۆیی مافێك���ی‬ ‫سروش���تی نه‌ته‌وه‌ی كورده‌و په‌یوه‌سته‌‬ ‫به‌بون���ی ئ���ه‌و نه‌ته‌وه‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬نابێ ئه‌و‬ ‫پرس���ه‌ مانۆڕی سیاس���یی پێوه‌ بدرێت‌و‬ ‫به‌خۆپااڵوت���ن‌و خۆنه‌پااڵوتن���ی كه‌س‌و‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌كی سیاسیی پێون بكرێت‪.‬‬ ‫ه���اوكات هێنانه‌گۆڕی پرس���ی ڕێفراندۆم‬ ‫له‌م دۆخه‌دا پێویس���تی به‌ڕونكردنه‌وه‌ی‬ ‫زیاتر هه‌ی���ه‪ .‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ ئه‌گه‌ر مالیكی‬ ‫س���ه‌رۆكوه‌زیری نوێ���ی ئێ���راق نه‌بێت‪،‬‬ ‫ئیتر كێش���ه‌كانی نێ���وان هه‌ولێرو به‌غدا‬ ‫چاره‌س���ه‌ر ده‌كرێ���ن؟ له‌مێ���ژوی نوێی‬ ‫ئێراقداو له‌پ���اش ڕوخانی ڕژێمی به‌عس‬

‫كام له‌س���ه‌رۆكوه‌زیرانی عێ���راق ماف���ی‬ ‫ك���وردی به‌فه‌رم���ی ناس���یوه‌و هه‌وڵ���ی‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردنی كێش���ه‌كانی نێ���وان‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێ���م‌و حكومه‌تی ناوه‌ندی‬ ‫داوه‌؟ كام س���ه‌رۆكوه‌زیر له‌پ���اش‬ ‫ڕوخانی ڕژێمی به‌عس كێش���ه‌ی "ناوچه‌‬ ‫كوردس���تانییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێ���م"ی‬ ‫چاره‌س���ه‌ر كردوه‌و ماف���ی بنه‌ڕه‌تیی بۆ‬ ‫خه‌ڵكی ئ���ه‌و ناوچان���ه ‌گه‌ڕاندوه‌ته‌وه‌!‬ ‫بۆیه‌ ده‌ڵێم ده‌بێ سه‌ركردایه‌تی سیاسیی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان بیر له‌ڕێگاچاره‌یه‌كی‬ ‫بنه‌ڕه‌تی���ی بكاته‌وه‌و كێش���ه‌كانی نێوان‬ ‫هه‌ولێ���رو به‌غ���دا به‌ئاڵوگۆڕپێكردن���ی‬ ‫سه‌رۆكوه‌زیر چاره‌سه‌ر ناكرێن‪.‬‬ ‫كێش���ه‌كانی هه‌رێم پێ���ش ڕاگه‌یاندنی‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی؛‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان ب���ه‌كام ژێرخانی‬ ‫ئابوری به‌هێ���ز ده‌یهه‌وێت هه‌نگاو به‌ره‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی بهاوێژێت! هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ب���ه‌كام یه‌كێت���ی نه‌ته‌وه‌ی���ی ده‌یهه‌وێت‬ ‫ئه‌م دۆخ���ه‌ تێپه‌ڕێنێت‌و س���ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫به‌ده‌ستبهێنێت! تاكو ئیستاش هێزه‌كانی‬ ‫سیاس���یی هه‌رێم له‌مه‌ڕ پرسی ڕێفراندۆم‬ ‫یه‌كده‌ن���گ‌و یه‌ك هه‌ڵوێس���ت نین! تاكو‬ ‫ئیس���تاش هه‌رێم له‌باری به‌رهه‌مهێنان‌و‬ ‫دابینكردن���ی بژێوی ژیان���ی هاواڵتییانی‬ ‫كوردستان پش���تی به‌واڵتانی ده‌وروبه‌رو‬ ‫ناوه‌ن���د به‌س���توه‌! پێكهێنان���ی زمانی‬ ‫س���تانداردی كوردی كه‌ یه‌ك���ێ له‌ئه‌ركه‌‬ ‫ه���ه‌ره‌ گرینگه‌كان���ی حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان ب���وه‪ ‌،‬جێبه‌ج���ێ نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫تاكو ئیستاش هه‌نگاوێكی ئه‌رێنی له‌مه‌ڕ پرسی ناوچه‌كانی كێشه‌له‌سه‌ری یه‌كالیی‬ ‫ڕاگه‌یاندن���ی س���ه‌ربه‌خۆیی كوردس���تان نه‌كردوه‌ت���ه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا‌‌‬ ‫به‌دیناكرێ���ت‪ ،‬یاس���ای بنه‌ڕه‌تیی هه‌رێم هه‌رێ���م ده‌توانێ به‌‌پێی یاس���ا ڕێفراندۆم‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ی قوڵ���ی ب���ۆ نه‌ك���راوه‌و‌ به‌ڕێوه‌ببات‌و س���ه‌ربه‌خۆیی ڕابگه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫كه‌موكورتییه‌كان���ی چاره‌س���ه‌رنه‌كراون‪ ،‬چونك���ه‌‌‌ پارله‌مان���ی خۆی هه‌ی���ه‌و ئه‌و‬ ‫ئیس���تاش بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی هه‌ندێك پارله‌مان���ه‌ش له‌الی���ه‌ن ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫كێش���ه‌ی‌‌ یاس���ایی‌ په‌نا بۆ چاره‌س���ه‌ره‌ ناوه‌ندیی���ه‌وه‌ به‌فه‌رمی دانی پێدا نراوه‌و‬ ‫گه‌لی كوردس���تانیش ده‌نگ���ی پێداوه‌و‬ ‫یاساییه‌كانی سه‌رده‌می به‌عس ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫نۆرویژییه‌كان پتر له‌نه‌وه‌د ساڵ پێش بڕیار له‌سه‌ر هه‌ر پرسێك بدات‪ ،‬ده‌توانێ‬ ‫ڕاگه‌یاندنی سه‌ربه‌خۆیی‪ ،‬یاسای بنه‌ڕه‌تی له‌ئاس���تی نێوده‌وڵه‌تیدا شه‌رعییه‌تی بۆ‬ ‫واڵته‌كه‌یان نوسیی‌‪‌ ،‬بناغه‌ی ئابورییه‌كی به‌ده‌ستبهێنێت‪ .‬به‌اڵم من سه‌ربه‌خۆییه‌ك‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆو به‌هێزیان داڕشت‌و یه‌كێتی به‌ب���ێ "ناوچ���ه‌ كوردس���تانییه‌كانی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییان پته‌وكرد‌‪ ،‬ئیستاش له‌هه‌رێمی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێ���م" به‌خۆكوش���تنی‬ ‫كوردس���تاندا حیزبی سیاس���یی هه‌یه‌ بۆ سیاسیی ئه‌ژمار‌ده‌كه‌م‪ .‬بۆیه‌ ڕاگه‌یاندنی‬ ‫ده‌ركردن���ی بڕیاری سیاس���یی‌و ته‌نانه‌ت ده‌وڵه‌تی كوردی به‌بێ كه‌ركوك‌و "ناوچ ‌ه‬ ‫نێوحیزبیش په‌نا ب���ۆ واڵتانی ده‌وروبه‌ر كوردس���تانییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێ���م"‬ ‫ده‌بات‌‪ .‬بۆیه‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و بۆچونه‌م كه‌‌ بیرۆكه‌یه‌ك���ی به‌هێزنییه‌و خه‌ون‌و ئاواتی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تیی هه‌رێم���ی كوردس���تان كورد به‌دیناهێنێت‪.‬‬ ‫ه���اوكات له‌ئه‌گ���ه‌ری به‌ڕێوه‌چون���ی‬ ‫پرس���ی ڕێفراندۆم وه‌ك كارتی سیاسیی‌و‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی گوش���ار خستنه‌س���ه‌ر ڕێفراندۆم له‌هه‌رێمی كوردس���تاندا به‌بێ‬ ‫حكومه‌تی ئێراق به‌كارده‌هێنێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش "ناوچ���ه‌ كوردس���تانییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫به‌‌سیاسه‌تێكی دروست‌و گونجاو پێناسه‌ هه‌رێم" ده‌توانێت شه‌رعییه‌تی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫ناك���ه‌م‌‪ ،‬چونك���ه‌ س���ه‌ربه‌خۆیی‌و مافی هه‌بێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ناتوانێ ش���ه‌رعییه‌تی‬ ‫چاره‌نوس پرس���ێكی ئه‌وه‌ن���ده‌ گرینگ‌و نه‌ته‌وه‌ی���ی به‌ده‌س���تبهێنێت‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫پڕبایه‌خه‌ ك���ه‌ نابێ مانۆڕی سیاس���یی پێویس���ته‌‌ ك���ه‌ له‌یه‌ككات���دا ڕێفراندۆم‬ ‫پێوه‌ بدرێ���ت‪ ،‬به‌ڵكو ده‌ب���ێ به‌كرده‌وه‌ له‌ه���ه‌ردو به‌ش���ی هه‌رێ���م‌و ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫هه‌ن���گاوی بۆ هه‌ڵبگیرێ���ت‪ .‬نزیك به‌ده‌ هه‌رێ���م به‌ڕێوه‌بچێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ ته‌نیا‬ ‫س���اڵ ده‌بێت كه‌ هه‌رێم ئه‌و پرسه‌ وه‌ك ڕێفراندۆمه‌ كه‌ جیابونه‌وه‌ی كوردس���تان‬ ‫كارتی سیاسیی‌و گوشار ده‌كاته‌ ڕۆژه‌ڤی له‌ئاستی نێوده‌وڵه‌تییدا به‌یاسایی ده‌كات‌و‬ ‫میدیاكانی كوردستان‌و ئێراق‌و دواتر كپی شه‌رعییه‌تی نێوده‌وڵه‌تیی پێده‌به‌خشێت‪.‬‬ ‫ده‌ب���ێ هه‌نوكه‌س���ه‌ركردایه‌تی هه‌رێمی‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر پرس���ی ڕێفران���دۆم م���ژاری كوردس���تان ئه‌وه‌ بۆ گه‌لی كوردس���تان‬ ‫په‌یوه‌ست به‌كارتی سیاسیی‌و به‌مه‌به‌ستی ڕونبكاته‌وه كه‌ ئایا ئه‌و ڕێفراندۆمه‌ی كه‌‬ ‫گوش���ار خستنه‌س���ه‌ر حكومه‌تی ئێراق باس���ی ده‌كات‪ ،‬چ ده‌ستپێش���خه‌رییه‌كی‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئایا ئه‌و به‌شه‌ له‌خاكی كوردستان بۆ كراوه‌؟ ئایا ئه‌م س���ه‌ردانه‌ی سه‌رۆكی‬ ‫كه‌ پێناس���ه‌ی "ناوچه‌ كوردستانییه‌كانی هه‌رێمی كوردس���تان بۆ ده‌ره‌وه‌ی واڵت‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم"ی به‌س���ه‌ردا س���ه‌پاوه‌‌ به‌مه‌به‌ستی به‌ده‌ستهێنان‌و كۆكردنه‌وه‌ی‬ ‫له‌خۆده‌گرێت؟ له‌به‌رئه‌وه‌ سه‌ركردایه‌تیی پشتیوانی نێوده‌وڵه‌تیی بۆ سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫سیاس���یی كوردس���تان تاكو ئیس���تاش هه‌رێ���م به‌ڕێ���وه‌ ده‌چێ���ت؟ یاخ���ود‬

‫هاوكات له‌ئه‌گه‌ری‬ ‫به‌ڕێوه‌چونی‬ ‫ڕێفراندۆم له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا‬ ‫به‌بێ "ناوچه‌‬ ‫كوردستانییه‌كانی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم"‬ ‫ده‌توانێت شه‌رعییه‌تی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی هه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ناتوانێ‬ ‫شه‌رعییه‌تی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫به‌ده‌ستبهێنێت‬

‫زه‌قكردن���ه‌وه‌ی ئه‌م پرس���ه‌ له‌م دۆخه‌دا‬ ‫ته‌نیا مه‌به‌ست گوشاره‌ بۆ سه‌ر حكومه‌تی‬ ‫ئێراق؟ بۆیه چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كانی‬ ‫نێ���وان هه‌رێم‌و به‌غداو ه���ه‌م ڕاگه‌یاندنی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی كوردس���تان پێویس���تی‬ ‫به‌خوێندنه‌وه‌ی نوێی سیاسیی ناوچه‌كه‌و‬ ‫كوردس���تان هه‌یه‌‪ ،‬به‌بێ ئه‌و خوێندنه‌وه‌‬ ‫نوێیه‌ قه‌یرانه‌كانی هه‌رێ���م زیاتر ده‌بن‌و‬ ‫كاریگه‌ری نه‌رێنی له‌س���ه‌ر دۆخی ژیانی‬ ‫هاواڵتییانی كوردستانیش داده‌نێت‪.‬‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غداو كێشه‌كانی نێوانیان؛‬ ‫له‌و كاته‌وه‌ كه‌ ڕژێمی به‌عس���ی ئێراق‬ ‫ڕوخ���ا‌وه‌‪ ،‬ماوه‌ م���اوه‌ س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫سیاسیی هه‌رێمی كوردستان هه‌ڕه‌شه‌ی‬ ‫جیابون���ه‌وه له‌حكومه‌ت���ی ناوه‌ن���دی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬هه‌نوك���ه‌ وایلێهات���وه‌ كاتێ كه‌‬ ‫باس���ی جیابونه‌وه‌ ده‌كرێ‪ ،‬ش���ه‌قام زۆر‬ ‫بایه‌خ���ی پێنادات‌و به‌مانۆڕی سیاس���یی‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر حكومه‌تی ناوه‌ندی ئه‌ژماری‬ ‫ده‌كات‌و پێیوایه‌ كه‌ بۆ به‌ده‌س���تهێنانی‬ ‫ده‌س���تكه‌وتی سیاس���یی‌و حیزب���ی ئه‌و‬ ‫هه‌ڕه‌ش���انه‌ ڕوبه‌ڕوی به‌غدا ده‌كرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫هاوكات به‌ش���ێك له‌كۆمه‌ڵگاش پێیوایه‌‌‬ ‫ئه‌و ده‌ستكه‌وتانه‌ی كه‌ له‌ژێر كاریگه‌ری‬ ‫ئه‌و هه‌ڕه‌شانه‌دا به‌ده‌ستدێن‪ ،‬نه‌ته‌وه‌یی‌و‬ ‫نیشتمانی نین‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێم هه‌میش���ه‌ ئاماژه‌ی‬ ‫ب���ه‌وه‌ داوه‌ كه‌ یه‌كێ له‌ئاواته‌كانی ژیانی‬ ‫دروستبونی ده‌وڵه‌تی كوردییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ه‌ كه‌ی دروس���ت ده‌بێت‌و چۆن‪،‬‬ ‫ڕون نیی���ه‪ .‬هه‌نوكه‌ تا دێت كێش���ه‌كانی‬ ‫نێ���وان به‌غداو هه‌ولێ���ر قوڵتر ده‌بنه‌وه‌و‬ ‫چاره‌س���ه‌ره‌كانیش قورس���تر ده‌ب���ن‪،‬‬ ‫هه‌ردوال یه‌كت���ر به‌وه‌ تاوا‌نبار ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫له‌یاسای بنه‌ڕه‌تیی ئێراق الیانداوه‌و یاسا‬ ‫پێش���ێلده‌كه‌ن‪ .‬هه‌رێم ده‌ڵێت نایهه‌وێت‬ ‫ك���ه‌ ئه‌زمونی به‌عس دوپاتبێته‌وه‌و گه‌لی‬ ‫كوردستان توشی كاره‌ساتی دیكه‌ بێت‌و‬ ‫ڕێگری له‌زیاده‌ڕه‌وییه‌كانی ناوه‌ند ده‌كات‪.‬‬ ‫ناوه‌ندی���ش ده‌ڵێت هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫به‌چه‌ندی���ن چه‌ش���ن‌و ش���ێوازی جیاواز‬ ‫سه‌روه‌ریی ئێراق ژێرپێ ده‌خات‌و ده‌ستی‬ ‫له‌گه‌ڵ واڵتانی ناوچه‌ك���ه‌ تێكه‌ڵكردوه‌و‬ ‫ل���ه‌دژی س���ه‌روه‌ریی ئه‌م واڵت���ه‌ پیالن‬ ‫داده‌ڕێ���ژن‌و ده‌س���تیان له‌نێ���و ی���ه‌ك‬ ‫كاس���ه‌دایه‌‪ .‬هه‌رێمیش هه‌م���ان ڕوانگه‌ی‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌غدا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی دو س���اڵی ڕاب���ردودا ناوه‌ند‬ ‫گوشاره‌كانی بۆ سه‌ر هه‌رێم زیادیكردوه‌و‬ ‫ماوه‌ ماوه‌ بودجه‌ی خه‌ڵكی كوردس���تان‬ ‫ده‌بڕێ���ت‌‌و بیانوی س���ه‌یرو س���ه‌مه‌ره‌ش‬ ‫به‌سه‌ركردایه‌تیی سیاسیی هه‌رێم ده‌گرێت‪.‬‬ ‫به‌غدا هه‌وڵی ئه‌وه‌ ده‌دات كه‌‌ كێشه‌كانی‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌رێم بكاته‌ تاكه‌كه‌س���ی‌و ده‌ڵێت‌‬ ‫حكومه‌تی ناوه‌ند له‌گه‌ڵ مافه‌كانی گه‌لی‬ ‫كوردس���تاندا كێش���ه‌ی نیی���ه‌‪ .‬هه‌ندێك‬ ‫له‌س���ه‌ركرده‌كانی حیزبه‌كانی هه‌رێمیش‬ ‫جاروب���ار پێوه‌ندی له‌گه‌ڵ به‌غدا ده‌گرن‌و‬ ‫هه‌وڵی ئاس���اییكردنه‌وه‌ی پێوه‌ندییه‌‌كان‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی ئه‌مج���اره عادل‬ ‫موراد كردی‌و بوه‌ هۆی ناردنی به‌ش���ێك‬ ‫له‌بوج���ه‌ی فه‌رمانبه‌رانی هه‌رێم‪ .‬هه‌رێمی‬ ‫كوردستانیش ده‌ڵێت‪ ،‬نایهه‌وێت كه‌ به‌غدا‬ ‫خێری پێبكات‌و هه‌ركات پێی خۆش بێت‬ ‫بوج���ه‌ ببڕێت‌و هه‌ركاتی���ش پێی خۆش‬ ‫بو بینێرێت‪ .‬یه‌كێ له‌كێش���ه‌كانی نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غدا پرس���ی نه‌وت‌و فرۆشتنی‬ ‫نه‌وت���ه‌‪ .‬ه���ه‌ردوال یه‌كتر ب���ه‌وه‌ تاوا‌نبار‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ له‌ده‌رهێنان‌و فرۆشتنی نه‌وتدا‬ ‫سه‌ركێشی ده‌كه‌ن‪ .‬پرسی نه‌وت له‌یاسای‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )431‬سێشه‌ممه‌ ‪2014/6/3‬‬

‫خۆکوشتن وەک "ئەرکێکی ئەخالقیی"‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫کولتوریی قوربانیدان لەدونیای ئێمەدا‬ ‫ڕۆحی قوربانیدان‌و گیافیدایی بەشێکی‬ ‫گرنگیی جوڵەو ئاکارو کولتوریی سیاسیی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتیی ئێمەیە‪ .‬س���ەدەی بیستەم‬ ‫سەدەی گەورەبون‌و فروانبونی ڕوبەرەکانی‬ ‫ئ���ەم دۆخەی���ە‪ .‬ئەوەی لەم س���ەدەیەدا‬ ‫لەتاکەکەسی ئێمە چاوەڕوانکراوە بریتی‬ ‫بوە لەوەی خۆی بۆ نەتەوە‪ ،‬نیشتیمان‪،‬‬ ‫دین‪ ،‬زمان‪ ،‬خێڵ‌و خێزان‌و زۆر دەرکەوتی‬ ‫ت���ری ژیان���ی دەس���تەجەمعیی‪ ،‬ب���دات‬ ‫بەکوش���ت‪ .‬بەھێزیی گوتاری شەهادەت‬ ‫لەن���او ناس���یۆنالیزمی ک���وردی‌و لەناو‬ ‫ھێزە عەلمانی���ی‌و دینیەکاندا‪ ،‬ھێمایە بۆ‬ ‫ئامادەگ���ی سەرس���ەختانەی ئەم دۆخە‪.‬‬ ‫لەم دۆخەدا سنورێک لەنێوان تاکەکەس‌و‬ ‫نەتەوەو تاکەکەس‌و خێزان‌و تاکەکەس‌و‬ ‫دین‌و تاکەکەس‌و خێڵ‌و تاکەکەس‌و مێژودا‬ ‫نەماوەت���ەوە‪ .‬تەماھیکردنی تاکەکەس‬ ‫لەگەڵ ئەم شتانەدا وەک پێداویستییەکی‬ ‫ئەخالقی���ی‌و سیاس���یی‌و مێژوی���ی‬ ‫نمایش���کراوەو دەرەوەی ئەو تەماھییەش‬ ‫وەک سەرزەمینی بەدئەخالقیی‌و خیانەت‌و‬ ‫ترس���نۆکیی‪ .‬ئامادەگیی بۆ مەرگ لەم‬

‫ده‌كه‌ن ك���ه‌ له‌ده‌رهێنان‌و فرۆش���تنی‬ ‫نه‌وتدا سه‌ركێشی ده‌كه‌ن‪ .‬پرسی نه‌وت‬ ‫له‌یاس���ای بنه‌ڕه‌تیی ئێراقدا به‌پرسێكی‬ ‫ئاڵ���ۆزو كێش���ه‌زا پێناس���ه‌ ده‌كرێ���ت‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ یاس���اكه‌ ئه‌وه‌نده‌ به‌گش���تیی‬ ‫نوس���راوه‌ كه‌ ه���ه‌ر كام���ه‌و له‌ڕوانگه‌ی‬ ‫خۆیه‌وه‌ شرۆڤه‌ی ده‌كات‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌گش���تیی ده‌رهێنان���ی نه‌وت‬ ‫له‌هه‌رێم���ی كوردس���تان‌و له‌نێ���و خاكی‬ ‫كوردس���تاندا ماف���ی نه‌ت���ه‌وه‌ی كورده‌و‬ ‫پێویس���ته‌ ك���ه‌ ئ���ه‌م نه‌ته‌وه‌ی���ه‌ كه‌ڵك‬ ‫له‌س���ه‌رمایه‌كانی خ���ۆی وه‌ربگرێ���ت‌و‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی دادپه‌روه‌ران���ه‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫گه‌ل���ی كوردس���تاندا داب���ه‌ش بكرێ���ت‪.‬‬ ‫یه‌كێ له‌كێش���ه‌كانی ئێراق ك���ه‌ هه‌نوكه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانی ئه‌و واڵته‌ پێوه‌ ده‌ناڵێنن‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ ئه‌زمون���ی دیموكراس���ی‌و‬ ‫دابه‌ش���كردنی ده‌س���ه‌اڵت‌و س���ه‌رمایه‌ی‬ ‫واڵتی���ان نییه‌و نازانن ك���ه‌ چۆن له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌كت���ر هه‌ڵس���وكه‌وت بك���ه‌ن‪ .‬به‌غ���دا‬ ‫ده‌یهه‌وێت وه‌ك پێش س���اڵه‌كانی نه‌وه‌د‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی به‌هێزبێ���ت‌و له‌هه‌مو واڵتدا‬ ‫حوكم بكات‪ ،‬هه‌رێمیش ده‌ڵێت سه‌رده‌می‬ ‫ناوه‌ن���د په‌س���ه‌ندی كۆتای���ی پێهاتوه‌و‬ ‫به‌سه‌رچوه‌و پێویسته‌ كه‌ ڕێز له‌سه‌روه‌ری‬ ‫یه‌كتر بگرین‌و به‌پێی یاس���ا له‌گه‌ڵ یه‌ك‬ ‫كاربكه‌ین‪ .‬ئه‌مه‌ بۆ به‌غدا نه‌ختێك ئاسان‬ ‫نییه‌و سه‌ری پێی دێته‌ئێش‪.‬‬ ‫كێش���ه‌كانی نێ���وان هه‌رێ���م و به‌غدا‬ ‫به‌هۆی فرۆشتنی نه‌وته‌وه ئاڵۆزی پتری‬ ‫به‌خۆی���ه‌وه‌ بینی���وه‌‪ ،‬هه‌رێ���م له‌ڕێگای‬ ‫توركی���ه‌وه‌ ده‌س���پێكردنی فرۆش���تنی‬ ‫نه‌وت���ی ڕاگه‌یان���د‪ .‬س���ه‌رۆكی هه‌رێ���م‬ ‫سه‌ردانی ده‌ره‌وه‌ی واڵت ده‌كات‌و له‌الیه‌ن‬ ‫س���ه‌رۆككۆماری فه‌ره‌نس���اوه‌ به‌فه‌رمی‬ ‫وه‌ك س���ه‌رۆكی واڵتێك���ی س���ه‌ربه‌خۆ‬ ‫پێشوازی لێده‌كرێت‪ .‬به‌پێی زانیارییه‌كان‬ ‫پرسی نه‌وت‌و كێش���ه‌كانی نێوان هه‌رێم‌و‬ ‫به‌غدا مژاری گفتوگ���ۆی نێوان بارزانی‌و‬ ‫سه‌رۆكی فه‌ره‌نس���ا بوه‌و فه‌الح مسته‌فا‬ ‫به‌رپرس���ی پێوه‌ندییه‌كان���ی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تان وتی ك���ه‌ واڵتانی‬ ‫ئه‌وروپی پش���تگیری ئه‌‌و هه‌وڵه‌ی هه‌رێم‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬وادیاره‌ تاكه‌ واڵتێكی ئه‌وروپی‬ ‫كه‌ له‌داهات���ودا له‌ئه‌گ���ه‌ری ڕاگه‌یاندنی‬ ‫ده‌وڵه‌تی كوردی پێش هه‌موان پشتگیری‬ ‫له‌سه‌ربه‌خۆیی هه‌رێمی كوردستان بكات‪،‬‬ ‫فه‌ره‌نسا بێت‪ .‬فه‌ره‌نسا به‌یه‌كێ له‌دۆسته‌‬ ‫هه‌ره‌ باشه‌كانی كورد ئه‌ژمار ده‌كرێت كه‌‬ ‫له‌ڕۆژانی ته‌نگانه‌ش���دا هاوكاری كوردی‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫هه‌نوكه‌ تاك���ه‌ واڵتێكی زلهێز كه‌ تاكو‬ ‫ئیس���تاش به‌فه‌رمی دژایه‌تیی فرۆشتنی‬ ‫نه‌وت‌ له‌الی���ه‌ن هه‌رێمی كوردس���تانه‌وه‌‬ ‫ده‌كات‪ ‌،‬ویالیه‌‌ت���ه‌ یه‌كگرتوه‌كان���ی‬ ‫ئه‌مه‌ریكای���ه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ری���كا ده‌ڵێ���ت‬ ‫ده‌ب���ێ به‌ڕه‌زامه‌ن���دی‌به‌غدا ئ���ه‌و كاره‌‬ ‫ئه‌نجامبدرێ���ت‪ ،‬من پێموای���ه‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌وه‌ ده‌ترس���ێت كه‌ هه‌رێمی كوردستان‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی ڕابگه‌یه‌نێ���ت‌و ڕه‌خن���ه‌ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ڕوبه‌ڕوبكرێته‌وه‌ ك���ه‌ له‌ئاكامی‬ ‫ڕوخاندن���ی ڕژێم���ی به‌ع���س‪ ،‬ده‌رفه‌تی‬ ‫دروستبونی ده‌وڵه‌تی كوردی پێكهێناوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ریكا نایهه‌وێت ڕه‌خنه‌ی له‌و چه‌شنه‌ی‬ ‫ڕوبه‌ڕوبكرێته‌وه‌و قورس���ایی ڕاگه‌یاندنی‬ ‫ده‌وڵه‌تی كوردی بكه‌وێته‌س���ه‌ر‪ .‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا هه‌وڵده‌دات كێش���ه‌كانی نێوان‬ ‫هه‌ولێرو به‌غدا كه‌مڕه‌نگ بكاته‌وه‌‌و ئاهۆنی‬ ‫بخاته‌ نێوانیان‌و هه‌ردوالش بانگهێش���تی‬ ‫دیالۆگ ده‌كات‪.‬‬

‫پرۆسەی تەماھیکردنەدا بەشێکە لەکردەو‬ ‫فەرهه‌نگ���ی سیاس���یی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫دینیی ئێمە‪ .‬لیس���تی ژمارەی ئەوانەی‬ ‫لەسەدەی بیس���تەمدا لەپێناوی نەتەوەو‬ ‫خێ���زان‌و دین‌و نیش���تیماندا ک���وژراون‪،‬‬ ‫ی���ان ئامادەب���ون بکوژرێ���ن‪ ،‬ھێج���گار‬ ‫درێژە‪ .‬شەهادەت یەکێک بوە لەگوتارە‬ ‫س���ەرەکییەکانی دونیای ئێمە‪ ،‬بەشێکی‬ ‫گرنگ���ە لەمێژوی سیاس���یی‌و ئەدەبیی‌و‬ ‫ئەخالقیی ئێمە‪.‬‬ ‫بەبۆچونی م���ن ئەمڕۆک���ە گۆڕانێکی‬ ‫بەرچ���او ل���ەم گوت���اری ش���ەهادەت‌و‬ ‫لەڕۆحی���ەت‌و ئامادەگی���ی دەرونی���ی‌و‬ ‫کولتوریی‌و ئەخالقیی ئینس���انی ئێمەدا‬ ‫ب���ۆ گیانفیداک���ردن دروس���تبوە‪ .‬هه‌مو‬ ‫چاودێرێکی ئاس���ایی کۆمەڵ���گای ئێمە‬ ‫دەزانێت گوتاری ش���ەهادەت‌و ڕۆحیه‌تی‬ ‫فیداکاری���ی چۆن لەب���ەردەم بەرخۆریی‬ ‫جەماوەریی‌و گەندەڵیی‌و دزی‌و جەردەیی‌و‬ ‫گۆڕانە کۆمەاڵیەتیی‌و سیاس���یی‌و دینییە‬ ‫ناش���یرینەکانی دونی���ای دوای ڕاپەڕیندا‬ ‫الوازب���وە‪ .‬ئەم الوازیی���ەش بەڕادەیەکە‬ ‫پێدەچێ���ت زەمین���ە کۆمەاڵیەتی���ی‌و‬

‫ئەخالقی���ی‌و دەرونییەکانی ئەم گوتارانە‬ ‫تەواو پێچەوانە بوبێتەوە‪ .‬ئەگەر جاران‬ ‫ڕۆحی قوربانیدان‌و گیانفیدایی بەشێکبوبێت‬ ‫لەکردەی دڵس���ۆزبونێکی ڕاس���تەقینەی‬ ‫تاکەکەس���ەکان ب���ۆ ئ���ەو چوارچێ���وە‬ ‫گش���تییانە‪ ،‬بەش���ێکبوبێت لەقەناعەتی‬ ‫تاکەکەس���یی مرۆڤەکان‪ ،‬مردن لەپێناوی‬ ‫نیشتیمان‌و نەتەوەوحیزب‌و خێزاندا وەک‬ ‫ئەرکێکی ئەخالقیی وێن���ا کرابێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫گۆڕانەکانی دونی���ای دوای ڕاپەڕین ئەم‬ ‫باوەڕانەی لەناو ئینس���انی ئێمەدا تەواو‬ ‫الوازک���ردوە‪ .‬ئەم���ڕۆ بەدەگمه‌ن نەبێت‬ ‫لەدەرەوەی ھێزو کەسە جیهادیستەکاندا‬ ‫کەس���انێک نادۆزینەوە ب���اس لەگوتاری‬ ‫ش���ەهادەت بکەن‌و باوەڕی���ان بەوەبێت‬ ‫خۆیان لەپێن���اوی حیزب‌و س���ەرکردەو‬ ‫نەتەوەو نیش���تیماندا بدەن بەکوش���ت‪.‬‬ ‫هه‌مو ئام���اژەکان پێماندەڵێن ئامادەگیی‬ ‫ب���ۆ مردن لەپێناوی ئەم ش���تانەدا تەواو‬ ‫الوازب���وە‪ .‬گۆڕانەکان���ی دونی���ای دوای‬ ‫ڕاپەڕین بنەما ئەخالقیی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫دەرونییەکان���ی ئەو گوتاری فیداکارییەی‬ ‫ت���ەواو الوازک���ردوە‪ ،‬لەم���ڕۆدا بڕێک���ی‬

‫بەرچاوی تاکەکەکان���ی کۆمەڵگای ئێمە‬ ‫ھێندەی سەرقاڵی دەربازبون‌و ڕزگاربونن‬ ‫لەو گوتارە‪ ،‬ئەوەندە خەریکی سەرلەنوێ‬ ‫بەرهه‌مھێنان���ەوەو باڵوکردن���ەوەی نین‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم قەیرانەکان���ی ئەم گوت���ارە لەم‬ ‫دۆخە تازەیەدا مانای کۆتایی عەقڵیەت‌و‬ ‫ڕۆحیەتی قوربانیدان ناگەیەنێت‪ ،‬ڕاستە‬ ‫ئەمڕۆ با ئاش���کرا دەبینین مەس���ەلەی‬ ‫قوربانی���دان چیت���ر هه‌ڵبژاردن���ی ئازادو‬ ‫نیمچە ئازادی تاکەکەسەکان نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫گ���ۆڕاوە بۆ ناچارکردنی تاکەکەس���ەکان‬ ‫بەخۆکوژی���ی لەپێناوی ئ���ەو دەرکەوتە‬ ‫گشتییانەدا‪ .‬چۆن؟‬ ‫کوش���تنی ژن���ان لەس���ەر ش���ەرەف‬ ‫لەالیەن خێزانەوە‪ ،‬کوش���تنی تاکەکەس‬ ‫لەالی���ەن حیزب���ەوە لەس���ەر ڕەخن���ە‪،‬‬ ‫ناونان���ی کەس���انێک بەخائی���ن‌و ناپاک‬ ‫لەالی���ەن گوت���اری ناسیۆنالیس���تی‬ ‫بااڵدەستەوە لەس���ەر ڕەخنەکردنی ئەم‬ ‫گوتارە‪ ،‬ھتد‪ ...‬هه‌مو ئەمانە ش���ێوازی‬ ‫جیاوازی���ی بەردەوامیدان���ن بەپرۆس���ەو‬ ‫کولتوری���ی قوربانی���دان ک���ە نرخێکی‬ ‫ئەوت���ۆ ب���ۆ تاکەکەس���ەکان ناھێڵنەوە‪.‬‬

‫لەدۆخ���ی نەمانی باوەڕی ڕاس���تەقینەی‬ ‫بەش���ێکی گرنگی کۆمەڵگادا بەمەسەلەی‬ ‫قوربانی���دان‪ ،‬ئەو دەزگاو مەس���ەالنەی‬ ‫قوربانییان بۆ ئەدرا کەوتونەتە قەیرانەوە‪.‬‬ ‫یەکێک لەدەرەنجامە سەرەکییەکانی ئەم‬ ‫دۆخە تازەیە پەنابردنی ئەو یەکانەیە بۆ‬ ‫توندوتیژیی زیاتر‪ .‬هه‌م حیزب توندتیژتر‬ ‫بوە هه‌م خێزان هه‌م دین هه‌م سیاسەت‪.‬‬ ‫هه‌مو ئەمانەش کەوتونەتە کوشتنی ئەو‬ ‫تاکەکەس���انەی بونی���ادە تەقلیدییەکانی‬ ‫مانەوەی ئەوان ناپارێزن‌و بونی تاکانەیان‬ ‫وەک تەحەدای���ەک ب���ۆ ئ���ەو دەزگایانە‬ ‫دەبینرێت‪ .‬ئەم ش���ێوازەش لەکوشتن‌و‬ ‫پەناب���ردن ب���ۆ توندوتیژی���ی لەپێناوی‬ ‫پاراستنی پاتریارکیەت‌و پیاوساالریدا نییە‪،‬‬ ‫وەک زۆرێک لەلێکدانەوە بااڵدەس���تەکان‬ ‫بۆی دەچن‪ ،‬بەڵکو لەپێناوی پاراس���تنی‬ ‫دەسەاڵتی ئەو گروپە دەسەاڵتدارەدایە کە‬ ‫پێویستی بەو بونیادە تەقلیدییانە هه‌یە‬ ‫بۆ پاراستنی پێگە سیاسیی‌و سەربازیی‌و‬ ‫ئابوری���ی‌و ئیدارییەکانی‪ .‬لەم دۆخانەدا‬ ‫هه‌مو ئەو تاکەکەس���انەی ک���ە خێزان‌و‬ ‫حی���زب‌و دی���ن‌و نەتەوەو نیش���تیمانیان‬

‫‪19‬‬

‫بەو ش���ێوەیە قبوڵنییە ک���ە لەدونیای‬ ‫دوای ڕاپەڕیندا بەرجەس���تەبون‌و ناتوانن‬ ‫ئینتیمای���ان بۆیانهه‌بێت‪ ،‬ی���ان ناتوانن‬ ‫فش���ارە پڕوکێنەرەکانی���ان ل���ەو دونیا‬ ‫نوێیەدا قبوڵبکەن کە لەپاڵ بەرخۆریزمدا‬ ‫دروستبوە‪ ،‬دەکرێن بەبونەوەری ترسناک‌و‬ ‫پڕ هه‌ڕەشە بۆ س���ەر ئەو دەزگاو بەهاو‬ ‫ئەخالقی���ات‌و نرخانەی کە ئ���ەو دەزگا‬ ‫تەقلیدییان���ە دەیانەوێت وەک بەش���ێک‬ ‫لەدەس���ەاڵتی نوخبەیەک���ی بااڵدەس���ت‬ ‫بیپارێزن‪ .‬ئ���ەوەی لێرەدا ڕودەدات چیتر‬ ‫قوربانیدان���ی تاکەک���ەس نیی���ە بەخۆی‬ ‫لەپێن���اوی نەتەوەو دین‌و خێزاندا‪ ،‬بەڵکو‬ ‫قوربانیدان���ی خێ���زان‌و دی���ن‌و نەتەوەیە‬ ‫بەتاکەکەس���ەکان لەپێن���اوی مانەوەی‬ ‫خۆیاندا‪ ،‬بێگومان بەو شێوە تەقلیدییەی‬ ‫کە ه ‌هن‌و کە بەش���ێکن لەهاوکێشەیەکی‬ ‫ناهاوسنەگ‌و مافیایی دەسەاڵت‪ .‬ئەوەی‬ ‫لەپ���اڵ ئ���ەم وەرچارخان���ە گەورەیەدا‬ ‫لەگوتاری قوربانیدان���دا تاوانبارەو ڕۆڵی‬ ‫بکوژ دەگێڕێت‪ ،‬خێ���زان‌و نەتەوەو دین‌و‬ ‫خێڵ‌و ئەو بەه���او نرخانەن کە لەدونیای‬ ‫ئێمەدا دژ بەتاکەکەس دەجەنگن‪.‬‬

‫"كچی كافرۆش"و چه‌ند خاڵێكی ره‌خنه‌یی‬ ‫ئوسامه‌ ئه‌نوه‌ر‬ ‫ش���تێكی ئاش���كرایه‌ زۆرب���ه‌ی پرۆژ‌ه‬ ‫ئاب���وری‌و بازرگانیه‌كان���ی حكومه‌ت���ی‬ ‫هه‌رێ���م جۆرێ���ك له‌كه‌مته‌رخه‌م���ی تێدا‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌جێبه‌جێك���ردن‌و تێچ���وو واده‌ی‬ ‫ته‌واوكردنی���دا‪ ،‬به‌جۆرێك بوه‌ته‌ به‌ش���ێك‬ ‫له‌ئه‌زمونی كاری حكومه‌ته‌كه‌مان‌و جۆرێك‬ ‫له‌نادڵنیای���ی الی هاواڵتیانی ئه‌م هه‌رێمه‌‬ ‫دروستبوه‌ ده‌رباره‌ی پرۆژه‌كان به‌گشتی‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی پێشبینی نه‌ده‌كرا‪ ،‬تێكه‌ڵبونی‬ ‫ئ���ه‌و خه‌مس���اردی‌و كه‌مته‌رخه‌میه‌ی���ه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هونه‌رو س���ینه‌مای كوردی‪ .‬كچی‬ ‫كافرۆش‪ ،‬به‌رهه‌مێكی سینه‌مایی كوردییه‌‬ ‫له‌ده‌رهێنانی (ته‌نیا كه‌ریم)ه‌‪ ،‬به‌هاوكاری‬ ‫وه‌زاره‌تی رۆشنبیری ده‌رهێنراوه‌‪ .‬به‌گوێره‌ی‬ ‫راپۆرتێكی كه‌ناڵ���ی ‪ NRT‬و دیمانه‌یه‌كی‬ ‫ده‌رهێنه‌ر (ته‌نیا كه‌ریم) له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ی‬ ‫(هه‌ولێر)ئ���ه‌م فیلم���ه‌ له‌چه‌ند ش���ارێكی‬ ‫كوردستان‌و چه‌ند واڵتێكی ده‌ره‌وه‌ی وه‌ك‬ ‫(به‌ریتانی���او جۆرجیا) وێن���ه‌ی گیراوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها وێنه‌گرتن���ی فیلمه‌كه‌ ماوه‌یه‌كی‬ ‫زۆری به‌سه‌ردا رۆشتوه‌ تا گه‌یشتۆته‌ ئه‌م‬ ‫ئاسته‌ی ئێستاو نمایش بكرێت‪.‬‬ ‫ته‌نی���ا كه‌ری���م له‌دیمانه‌ك���ه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫رۆژنام���ه‌ی هه‌ولێ���ر ب���ڕی بودج���ه‌ی‬ ‫ته‌رخانك���راوی فیلمه‌كه‌ ئاش���كرا ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵێت ك���ه‌وا ‪ 196‬ملیۆن دۆالری تێچوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ش الی ئه‌و كه‌مه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا له‌فیلمه‌كه‌ شتانێك به‌دی ناكرێ‬ ‫بڕه‌ پاره‌یه‌كی وای تێچوبێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر باسی‬ ‫ئه‌كته‌ره‌كانی���ش بكه‌ین‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ به‌گوته‌ی‬ ‫(س���نور ئاالنی) كه‌ ئه‌كته‌ری سه‌ره‌كییه‌‬ ‫ئ���ه‌م فیلمه‌یه‌و رۆڵی (كچی كافرۆش���ی)‬ ‫پێدراوه‌‪ ،‬له‌دیمانه‌یه‌كی���دا له‌گه‌ڵ گۆڤاری‬ ‫سڤیل بڕی ئه‌و پاره‌یه‌ی پێیدراوه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫رۆڵگێرانی ئاش���كرا ده‌كات‌و ده‌ڵێت ته‌نها‬ ‫‪ 6‬ملی���ۆن دینار ب���وه‌‪ ،‬ده‌پرس���م ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌كته‌ری سه‌ره‌كی فیلمێك له‌و بڕه‌ پاره‌یه‌‬ ‫ته‌نه���ا ‪ 6‬ملیۆنی به‌ربكه‌وێ���ت‌و با بڵێین‬ ‫هه‌مو ئه‌كته‌ره‌كان���ی تریش نزیك له‌و بڕه‌‬ ‫پاره‌یان وه‌رگرتبێت‪ ،‬ئ���ه‌ی ئه‌و پاره‌یه‌ی‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌ له‌چیداو چۆن سه‌رفكراوه‌؟ ئه‌مه‌‬ ‫له‌كاتێكدا فیلمه‌ك���ه‌ زۆر كه‌م یاخود هه‌ر‬ ‫بۆن���ی ده‌رهێنانی له‌واڵتانی تری لێنایه‌ت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ژماره‌ی به‌شداربوان تا بڵێی كه‌مه‌‬ ‫بۆ فیلمێكی له‌م ج���ۆره‌‪ ،‬كاتێك ده‌بینین‬ ‫له‌كات���ی قۆڵبه‌س���تكردنی باوك���ی كچی‬ ‫كافرۆش‪ ،‬كۆمه‌ڵێ���ك ناره‌زایی ده‌رده‌بڕن‬ ‫له‌پێش بنكه‌ی پۆلیسه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌به‌راورد‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی ئه‌وان له‌نێو خه‌ڵكێكی زۆردا‬ ‫ژیاون‪ ،‬به‌جۆرێك له‌شارۆچكه‌یه‌ك ژیاون‪،‬‬ ‫ژماره‌ی ئه‌و كه‌س���انه‌ی دێ���ن‌و ناڕه‌زایی‬ ‫ده‌رده‌بڕن به‌په‌نجه‌ی ده‌ست ده‌ژمێردرێن‪،‬‬

‫ئایه‌ ئه‌م پی���اوه‌ ئه‌وه‌نده‌ نه‌ناس���راو بو‌ه‬ ‫ت���ا ته‌نه���ا كۆمه‌ڵێكی كه‌م بێ���ن‌و داوای‬ ‫ئازادكردن���ی بكه‌ن؟ یاخ���ود هه‌ر خه‌ڵكی‬ ‫ئه‌م ش���ارۆچكه‌یه‌ ش���تێكی له‌م جۆره‌یان‬ ‫ال گرن���گ نه‌بوه‌؟ كاتێ���ك كچی كافرۆش‬ ‫ده‌ڕفێنرێت‪ ،‬ئه‌وكاتی���ش هه‌مان ده‌موچاو‬ ‫ده‌بینینه‌وه‌ كه‌ ناڕه‌زاییان ده‌ربڕی كاتێك‬ ‫باوكی قۆڵبه‌ستكرا‪.‬‬ ‫ده‌رهێن���ه‌ر‪ ،‬له‌به‌ش���ێكی دیمانه‌ك���ه‌‬ ‫گله‌ی���ی ل���ه‌وه‌زاره‌ت ده‌كات ك���ه‌ گوای���ه‌‬ ‫بودج���ه‌ی فیلمه‌ك���ه‌ زۆر ك���ه‌م بوه‌و هیچ‬ ‫فیلمێك له‌كوردس���تان ب���ه‌و بودجه‌ كه‌مه‌‬ ‫ده‌رنه‌هێن���راوه‌‪ ،‬ه���ه‌ر به‌ج���دی له‌فیلمدا‬ ‫زۆر باب���ه‌ت هه‌ی���ه‌ په‌یوه‌ن���دی به‌الیه‌نی‬ ‫م���ادی‌و تێچ���وی زۆر نیی���ه‌ هێن���ده‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ی پێویس���تی به‌هه‌بون���ی ده‌رهێنه‌رو‬ ‫به‌رهه‌مهێنه‌رێكی باش���ه‌‪ ،‬هێنده‌ی ئه‌وه‌ی‬ ‫پێویستی به‌گرنگیدان‌و وردبونه‌وه‌ له‌خودی‬ ‫فیلمه‌ك���ه‌ هه‌یه‌‪ .‬ب���ۆ نمون���ه‌‪ ،‬ده‌رباره‌ی‬ ‫ده‌ستنیش���انكردنی ئه‌كته‌ره‌كان‪ ،‬بۆ كچی‬ ‫كاف���رۆش وه‌ك خۆی ده‌ڵێت‪ ،‬له‌نێوان ‪85‬‬ ‫ئافره‌ت‪ ،‬خاتو (سنور ئاالنی) هه‌ڵبژاردوه‌‪،‬‬ ‫ده‌پرس���م بۆ ئه‌كته‌ره‌كان���ی تریش هه‌مان‬ ‫ش���تیان كردوه‌؟ یاخود هه‌ر كه‌س���ێكیان‬ ‫به‌ه���ۆی ش���ێوه‌ (دور له‌كارامه‌یی) به‌دڵ‬ ‫بوه‌و رۆڵێكیان داوه‌تێ‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئه‌وانه‌ی‬ ‫رۆڵه‌كانی���ان به‌زمانی ئینگلی���زی گێڕاوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ زۆرب���ه‌ی هه‌ڵ���ه‌ی فیلمه‌كه‌و ئه‌و‬ ‫ره‌خنانه‌ی لێیده‌گیرێت بۆ هۆش���یارنه‌بون‬ ‫له‌و الیه‌نه‌ گی���راوه‌‪ .‬زمانی ئینگلیزی هه‌ر‬ ‫لێكدانی وشه‌و رسته‌ نییه‌‪ ،‬ئاخر ده‌رهێنه‌ر‬ ‫ده‌بوای���ه‌ ئ���اگاداری هه‌بونی ئ���ه‌و هه‌مو‬ ‫ش���ێوه‌زاره‌ ئینگلیزیه‌ ب���كات‪ ،‬كه‌ چه‌نده‌‬ ‫له‌ی���ه‌ك جی���اوازن به‌تایبه‌ت ش���ێوه‌زاری‬ ‫به‌ریتان���ی‪ ،‬ب���ه‌اڵم جگ���ه‌ له‌ئینگلیزیه‌كی‬ ‫رێزمان���ی چیترمان نه‌بین���ی‪ .‬خاڵێكی تر‬ ‫بریتی بو له‌و شێوه‌ قسه‌كردنه‌ی ئه‌كته‌ره‌‬ ‫ئینگلیزییه‌ قسه‌كه‌ره‌كان هه‌یانبو كه‌ ته‌واو جوان بێت لەڕوی نوان���دن‌و دەموچاوەوە وێنه‌كێشه‌كه‌‪ ،‬چه‌ند رسته‌یه‌ك به‌ئینگلیزی‬ ‫له‌سه‌ر شێوه‌ ئاخاوتنی كوردی داڕێژرابو‪ ،‬خۆیان دەبن بەئەستێرەو ناوبانگی جیهانی ده‌ڵێت كه‌ به‌س���ه‌یركردنی وه‌ك فیلمێكی‬ ‫بێ ئه‌وه‌ی تێبینی ئه‌وه‌ بكرێ كه‌ ش���ێوه‌ پەیدا دەكەن"‪ .‬من نازانم ڤیس���تیڤاڵه‌كانی كوردی دێته‌ به‌رچاوان‪ ،‬له‌شوێنێكدا كچی‬ ‫ئاخاوتن���ی ئینگلیزه‌كان چه‌ن���ده‌ جیاوازه‌ فیلم له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌ك فیلم هه‌ڵدهبژێرن‪ ،‬كافرۆش به‌كچ���ی رۆژهه‌اڵت ناوده‌بات‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كوردی‪ ،‬ئه‌وه‌ش وایكردبو فیلمه‌كه‌ به‌اڵم هه‌رچۆنێك بێت ئه‌س���ته‌مه‌ فیلمێكی به‌ئینگلیزیه‌كه‌ی وات���ا (‪،)Eastern Girl‬‬ ‫له‌چوارچێوه‌یه‌كی سینه‌مای كوردی نه‌یه‌ته‌ له‌م جۆره‌ هیچ خه‌اڵتێك به‌ده‌ستبهێنێت‪ ،‬كه‌چ���ی به‌ئینگلیزیه‌ك���ه‌ی مس���ته‌ر جۆن‬ ‫ده‌ره‌وه‌و نه‌توانێت فیلمێكی جیهانی بێت‌‌و به‌تایبه‌ت ل���ه‌ده‌ره‌وه‌‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی زۆر جێی له‌جیاتی بڵێ (‪ ،)Eastern Girl‬ده‌یگوت‬ ‫تێبینی بو یه‌كنه‌گرتنه‌وه‌ی ده‌قی ژێرنوسه‌ (‪ ،)Western Girl‬له‌ژێرنوسه‌كه‌ش راستی‬ ‫به‌پێی پێویست بێت‪.‬‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ك���ی تر كه‌ پاڵنه‌ری س���ه‌ره‌كی ئینگلیزه‌كه‌و عه‌ره‌بیه‌ك ‌ه بو له‌گه‌ڵ قسه‌ی قسه‌كه‌ نوس���رابو كه‌ (كچی رۆژهه‌اڵت)ه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م نوس���ینه‌یه‌ ‪ ،‬بریتی بو له‌س���كریپتی ئه‌كت���ه‌ره‌كان له‌نێ���و فیلمه‌ك���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌اڵم دیاره‌ ئه‌وه‌ی سكریپته‌كه‌ی نوسیوه‌‪،‬‬ ‫فیلمه‌ك���ه‌و وه‌رگێڕانه‌ك���ه‌ی له‌خواره‌وه‌ی ش���تێكی ئاس���ایی نییه‌ له‌كاتێكدا زۆرجار نه‌یزانیوه‌ رۆژئ���اواو رۆژهه‌اڵت به‌ئینگلیزی‬ ‫شاشه‌‪ .‬ده‌رهێنه‌ر له‌دیمانه‌كه‌ی رۆژنامه‌ی قس���ه‌كان به‌هه‌ڵ���ه‌ وه‌رده‌گێ���ڕدرا‪ .‬جگه‌ چییه‌‪ .‬كوردس���تان ده‌كه‌وێته‌ رۆژهه‌اڵته‌وه‌‬ ‫هه‌ولێر ده‌ڵێ���ت‪" :‬فیلمەكەی من تەنیا بۆ له‌وه‌ش هه‌ر خودی سكریپته‌ ئینگلیزیه‌كه‌ نه‌وه‌ك رۆژئاوا‪ .‬به‌هه‌رحاڵ ئه‌وانه‌ به‌گشتی‬ ‫بەش���داركردن لەفێستیڤاڵەكاندا نییە تاكو هه‌ڵ���ه‌ی زۆری تێدابو‪ ،‬گه‌وره‌ترینیش���یان چه‌ند خاڵێك���ن ك ‌ه هی���چ په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫خەاڵت بەدەستبهێنێت بەڵكو لەسینەماكانی ئ���ه‌و هه‌اڵنه‌ بو كه‌ له‌كۆتایی فیلمه‌كه‌ كرا‪ ،‬به‌تێچوی فیلمه‌وه‌ نیی���ه ‌هێنده‌ی ئه‌وه‌ی‬ ‫دەرەوەو ناوخ���ۆ پیش���انی خەڵك���ی كاتێك جۆن كه‌ (گۆران دڵشاد) رۆڵه‌كه‌ی په‌یوه‌ندی به‌لێهاتویی‌و وردبینی ده‌رهێنه‌رو‬ ‫کوردس���تانی دەدەین‌و ڕەنگە داهاتیش���ی گێ���ڕاوه‌‪ ،‬به‌غه‌مباریه‌كی زۆره‌وه‌ وه‌س���فی ئه‌كته‌ره‌كانه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬من تێناگه‌م گه‌ر ئه‌م‬ ‫هەبێت‌و؛ ئەكتەرەكانیش ئەگەر نواندنیان كچی كاف���رۆش ده‌كات (دوای مردنی)بۆ فیلمه‌ چه‌ند ساڵێكی خایاندبێت‪ ،‬چۆن ئه‌م‬

‫هه‌مو هه‌ڵه‌یه‌ی تێدا ده‌كرێت؟!‬ ‫له‌كۆتایی���دا‪ ،‬فیلمی (كچ���ی كافرۆش)‬ ‫به‌رهه‌مێك���ی ج���وان‌و ت���ا راده‌یه‌ك باش‬ ‫بو به‌ده‌ر ل���ه‌و هه‌ڵ���ه‌و كه‌مته‌رخه‌میانه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت رۆڵی هه‌ندێ���ك له‌ئه‌كته‌ره‌كان‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ش ئه‌و رۆڵ���ه‌ی هونه‌رمه‌ند (تاریق‬ ‫ئاكره‌یی) گێڕابوی‪ ،‬جۆرێك سیمای فیلمی‬ ‫سینه‌مایی پێوه‌ دیاربو‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌به‌ر زۆر‬ ‫ئه‌زمونیی ئه‌وه‌‪ .‬س���ینه‌مای كوردی پاش‬ ‫فیلمی (بێكه‌س) پێشكه‌وتنێكی گه‌وره‌ی‬ ‫به‌خۆیه‌وه‌ بینی���وه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌وه‌ش له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ بوبێ ده‌س���تی حكومه‌ت‌و وه‌زاره‌تی‬ ‫رۆش���نبیری تێدا نه‌بو‪ ،‬به‌هه‌رحاڵ به‌هۆی‬ ‫(بێك���ه‌س)ه‌وه‌ توانرا س���ینه‌مای كوردی‬ ‫به‌جۆرێك له‌سینه‌مای ئێرانی جیابكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌و هیوای���ه‌ی ده‌رهێن���ه‌ره‌كان بتوانن‬ ‫له‌ئێرانیبونی س���ینه‌مای ك���وردی خۆیان‬ ‫رزگاربكه‌ن‪.‬‬

‫ونبون‬

‫* ناسنامه‌یه‌کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه‌ به‌ناوی (به‌رزان محمد خالد رشید) هه‌رکه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ پرسگه‌ی ئاوێنه‌‌‪‌.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه‌ به‌ناوی ( نوری سفاالدین محمود )هه‌رکه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ پرسگه‌ی ئاوێنه‌‌‪‌.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه‌ به‌ناوی (هاوکار فایق هه‌مه‌ سعید )هه‌رکه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ پرسگه‌ی ئاوێنه‪‌‌‌.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه‌ به‌ناوی (جۆمان احمد رشید )هه‌رکه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ پرسگه‌ی ئاوێنه‌‌‪‌.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه‌ به‌ناوی (کورده‌ رئوف احمد )هه‌رکه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ پرسگه‌ی ئاوێنه‪‌‌‌.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه‌ به‌ناوی (ابوبکر معروف عبدالله‌ )هه‌رکه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ پرسگه‌ی ئاوێنه‌‌‪‌.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه‌ به‌ناوی (والی حه‌مه‌ سالح محمد )هه‌رکه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ پرسگه‌ی ئاوێنه‌‌‪‌.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه‌ به‌ناوی (داود محمد سعید )هه‌رکه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ پرسگه‌ی ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌کی کۆمپانیای ساموا ونبوه‌ به‌ناوی ( داود محمد سعید ) هه‌رکه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ پرسگه‌ی ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌کی یه‌کێتی هاورده‌و ناردن ونبوه‌ به‌ناوی ( داود محمد سعید) هه‌رکه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ پرسگه‌ی ئاوێنه‌‪.‬‬

‫‪m‬‬

‫‪o‬‬ ‫‪e.c‬‬

‫‪w‬‬ ‫‪w‬‬ ‫‪w‬‬ ‫‪n‬‬

‫‪e‬‬ ‫‪aw‬‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‬

‫كورسی‌ تیڤاڵ‌و ملوانكه‌ی‌ زێڕ‬ ‫ه په‌راوێزی وتاره‌که‌ی شاناز ئیبراهیم ئه‌حمه‌ددا‬ ‫ل‌‬

‫عه‌بدولره‌زاق شه‌ریف‬ ‫به‌قه‌ول���ی‌ خۆی‌ له‌دوای‌ روخانی‌ رژێمی‌ س���ه‌دام‌و دوای‌ س���اڵی‌ ‪ ،2003‬بۆ‬ ‫یه‌كه‌مجار كوردس���تانی‌ بینی���وه‌‪ ،‬گه‌ر واش نه‌ڵێت‪ ،‬ئاش���كرایه‌ كه‌ وه‌چه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌س���ئوله‌كانی‌ یه‌كێتی‌ ئه‌وانه‌ی‌ به‌نه‌وه‌ی‌ س���ێهه‌م خۆیان پێناسه‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫گش���ت له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت بون‌و تا سه‌دام س���ه‌فاره‌تێكی‌ مابو‪ ،‬كه‌سیان له‌م‬ ‫كوردستانه‌دا نه‌ژیاون‌و نه‌بون‪ .‬بۆیه‌ قسه‌و باس‌و لێدوانه‌كانیان له‌سه‌ر ئێستاو‬ ‫ئاینده‌ی‌ یه‌كێتی‌ زۆر ئه‌رزش���ی‌ نییه‌‌و ئه‌وان په‌یكی‌ ئه‌و ده‌ش���ت‌و شاخانه‌ی‌‬ ‫مێژوی‌ یه‌كێتی‌ نین‪ .‬به‌ناشاره‌زا ده‌ناسرێن‌و به‌شاره‌زایه‌ك وێڵ‌ ده‌كرێن‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ نه‌وه‌ی‌ س���ێ‌‌و هاوه‌ڵه‌كانیان ی���ان خزم‌و خه‌زورانیان‪ ،‬به‌پۆل‌و بۆ‬ ‫ره‌سمگرتن‪ ،‬چه‌پڵه‌لێدان‪ ،‬سه‌فره‌ی‌ كوێستانه‌كانی‌ قه‌ندیل رێكده‌خه‌ن‪ ،‬بێئاگا‬ ‫له‌وه‌ی‌ خه‌ڵك ده‌یانبینێت شه‌وان له‌گه‌ڵ‌ تیمه‌كانی‌ سه‌رسه‌نگ‌و قه‌اڵچواالنی‌‬ ‫تورك‌و ره‌عایه‌ ش���ه‌بابی‌ ئه‌مه‌ریكیه‌كان هه‌ماهه‌نگن‪ .‬له‌به‌لژیك پشت‌و په‌نای‌‬ ‫پژاك‌و (حاجی‌ ئاغا)ن‌و به‌لۆژیكیش له‌گه‌ڵ‌ (ئاغای‌ حاجی‌)دان‪.‬‬ ‫له‌دنیای‌ سیاسه‌تدا‪ ،‬جگه‌ له‌په‌تی‌ هاواڵتیانی‌ خۆت‪ ،‬یاریكردن له‌سه‌ر گشت‬ ‫په‌ته‌كان ره‌وایه‌‪ ،‬دروس���ت وه‌ك په‌ته‌كانی‌ تیمێكی‌ سێرك وایه‌ كه‌ ره‌وا نییه‌‬ ‫بۆ تیمه‌كه‌‪ ،‬چاوبه‌سته‌كی‌ له‌خۆیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كانی‌ شانازی‌ برایم ئه‌حمه‌د‪ ،‬له‌مه‌جلیسی‌ بنه‌ماڵه‌ی‌ حوكمدارێتی‌‬ ‫ناو یه‌كێتیدا‪ ،‬له‌كارته‌ سوره‌كه‌ی‌ كۆنگره‌ی‌ سێهه‌مه‌وه‌‪ ،‬له‌ریزی‌ به‌ندی‌‌و له‌ریز‬ ‫البردنی‌ ئه‌ندامانی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ دوای‌ كۆنگره‌وه‌ تا ئێستای‌ غیابی‌ تاڵه‌بانی‌‪،‬‬ ‫ره‌نگ���ه‌ نهێنی‌‌و نائاش���كرابێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌پۆزلێدان به‌پ���اره‌و پولی‌ نه‌وته‌وه‌‬ ‫ئاشكرایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بمبه‌خشێت به‌كاڵفه‌ی‌ ژانی‌ ئه‌و سه‌ركێشی‌‌و سه‌رئێشه‌یه‌وه‌‬ ‫كه‌ بێ‌ خه‌تاو به‌خوت‌و خۆڕایی‌ بۆ ئێس���تاو ئاین���ده‌ی‌ خه‌ڵكی‌ ئه‌م هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تانه‌ دروستكراوه‌‪ ،‬بوه‌ته‌ باس‌و خواسی‌ رۆژ‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ژنه‌وتومه‌ به‌وی‌‬ ‫بێژم‪ :‬نیوه‌ی‌ زیاتری‌ كێڵگه‌ نه‌وتیه‌كانی‌ ئه‌م هه‌رێمی‌ كوردس���تانه‌ له‌سنوری‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ حیزبه‌كه‌ی‌ به‌ڕێزتایه‌‪ ،‬كه‌ وه‌زیری‌ سامانه‌ سروشتییه‌كان‌و سه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌ی‌‌و س���ه‌رۆكی‌ حیزبه‌كه‌ش���ی‌ به‌قه‌ولی‌ خۆتان ده‌سه‌اڵتی‌ دانانی‌‬ ‫یه‌ك پۆلیس���ی‌ له‌ده‌ڤه‌ره‌كه‌دا نییه‌‪ ،‬خۆ ناكرێت "پشكداره‌ نادیاره‌كانی‌ یاری‌‬ ‫به‌چاره‌نوسی‌ گه‌له‌كه‌مانه‌وه‌ ده‌كه‌ن"‪ ،‬له‌ده‌ڤه‌ره‌كه‌ی‌ ئه‌والوه‌ هاتبن؟!‬ ‫ئه‌و كۆمپانیایانه‌ی‌ تۆ به‌ئاشپه‌زو جلشۆری‌ بێگانه‌كان رویان سپیده‌كه‌یته‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌روه‌ت‌و سامانیان‪ ،‬قه‌سرو قه‌مه‌ره‌یان‪ ،‬ده‌سه‌اڵتیان‪ ،‬له‌م هه‌رێمه‌دا دیاره‌و‬ ‫دڵنیام ده‌شیانناس���یت‪ ،‬ره‌نگه‌ به‌سوعبه‌ته‌وه‌ الی‌ تۆ وێنه‌یه‌كی‌ به‌وجۆره‌یان‬ ‫نیشاندابێت‪.‬‬ ‫جێگ���ری‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت كه‌ له‌(س���ه‌فاو مه‌روا)ی‌ مامه‌ڵ���ه‌ی‌ كڕیار‌و‬ ‫فرۆشیاره‌كانی‌ دراوسێدا‪ ،‬له‌جه‌وله‌ی‌ مه‌كۆكیدایه‌و خۆی‌ وته‌نی‌ "ئاگای‌ له‌گشت‬ ‫كه‌ین‌و به‌ینی‌ گرێبه‌س���ت‌و فرۆش‌و پاره‌كه‌ی���ه‌"‪ ،‬زۆر له‌به‌ڕێزته‌وه‌ دور نییه‌و‬ ‫نه‌وه‌ی‌ یه‌كه‌می‌ رێبه‌رایه‌تی‌ حیزبه‌كه‌ی‌ خۆته‌‪ ،‬خوا هه‌ڵناگرێ‌ به‌شه‌فافی‌ وتی‌‬ ‫پاره‌كه‌مان وه‌رگرتوه‌‪ ،‬سێ‌ به‌شمان سه‌رفكردوه‌"‪ ،‬وتیشی‌ "ئامانه‌ته‌و ناكرێت‬ ‫ورده‌كاری‌ زیاتر بڵێم‪ ،‬چاوه‌ڕوانیشه‌ به‌بڕیارێك ئامانه‌تییه‌كه‌ی‌ لێوه‌ربگرن"‪.‬‬ ‫ملوانكه‌یه‌كی‌ زێڕی‌ ره‌ش���ه‌ گه‌ردنی‌ ئازاد بك���ه‌ن‪ ،‬چونكه‌ له‌گه‌ردنی‌ خۆیدا‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئه‌و چاوه‌ڕێی‌ كورسییه‌كانی‌ نه‌وه‌ی‌ سێهه‌می‌ یه‌كێتییه‌ ئامانه‌تییه‌كه‌یان‬ ‫ته‌س���لیم بكات‪ ،‬ئێوه‌ش هه‌وڵبده‌ن كورس���یه‌كانتان به‌تیڤاڵ‌ دروس���تبكه‌ن‪،‬‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ نه‌ئێوه‌ به‌كورس���یه‌كه‌وه‌و نه‌ملوانكه‌كه‌ش به‌ته‌نه���ا گه‌ردنێكه‌وه‌‬ ‫بئاڵێت‪.‬‬

‫شارامی‌ نازری‌‪ :‬من كوردم‌و فارسی‌ نازانم‬

‫شارامی نازری له‌كرماشان‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ش����ارامی‌ ن����ازری‌ له‌دوا كۆنس����ێرتیدا‬ ‫ی‬ ‫له‌ش����اری‌ كرماش����انی‌ رۆژهه‌اڵت���� ‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬ش����انازی‌ به‌كوردبون����ی‌‬ ‫خۆی����ه‌وه‌ ده‌كات‌و له‌كۆتای����ی‌‬ ‫كۆنسێرته‌كه‌شدا گۆرانییه‌ك ده‌ڵێت كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن پان ئێرانیسته‌كانه‌وه‌ تۆمه‌تبار‬ ‫ده‌كرێت به‌و‌هی‌ دژه‌فارسه‌‪.‬‬

‫هه‌فت����ه‌ی‌ راب����ردو‪ ،‬ش����ارامی‌ نازری‌‬ ‫كۆنس����ێرتێكی‌ له‌ش����اری‌ كرماش����ان‬ ‫سازكرد‪ ،‬له‌س����ه‌ره‌تای‌ كۆنسێرته‌كه‌دا‬ ‫خۆش����حاڵی‌ خ����ۆی‌ به‌رامب����ه‌ر به‌وه‌‬ ‫ده‌رب����ڕی‌ كه‌ له‌زێدی‌ ب����اب‌و باپیرانی‌‬ ‫خ����ۆی‌‪ ،‬دوای‌ چه‌ندین س����اڵ‌ دابڕان‬ ‫كۆنسێرت س����ازده‌كات‌و چه‌ند به‌یتێك‬ ‫شیعری‌ كوردی‌ له‌پێداهه‌ڵدان به‌مێژوی‌‬ ‫كرماش����ان‌و گ����ه‌وره‌ پیاوان����ی‌ كورد‌و‬

‫كرماش����انی‌ خوێنده‌وه‌‪ ،‬ئه‌و به‌زمانی‌‬ ‫ك����وردی‌ وتی‌ "ب����ۆ من ش����انازییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌وره‌یه‌ ئه‌مش����ه‌و ده‌رفه‌تی‌ ئه‌وه‌م بۆ‬ ‫ره‌خسا كه‌ بێمه‌وه‌ بۆ ماڵه‌ باوانی‌ خۆم‌و‬ ‫له‌نێو ئێل‌و خه‌ڵكی‌ كوردو هاواڵتیانی‌‬ ‫كورد زمانی‌ كرماشانی‌ بم"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "من بۆ هه‌رجێیه‌ك رۆشتبێتم‌و‬ ‫كۆنس����ێرتم س����ازكردبێت گۆرانییه‌كی‌‬ ‫كوردیم وتوه‌"‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫چه‌كدارانی‌ داعش زیاتر له‌ ‪150‬‬ ‫خوێندكاری‌ كورد ده‌ڕفێنن‬ ‫بکر حم ‌ه صدیق عارف‬

‫پاڵه‌په‌ستۆی خه‌ڵکیی شارێکی سوریا بۆ وه‌رگرتنی نان‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫چه‌كدارانی‌ سه‌ر به‌گروپێكی‌ توندڕه‌و‬ ‫له‌س����وریا زیاتر له‌ ‪ 150‬مێردمنداڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێندكاری‌ كورد له‌یه‌كێك له‌گونده‌‬ ‫كوردییه‌كان ده‌ڕفێنن‪ ،‬كه‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫كچه‌ خوێندكاریشیان له‌ناودایه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ وته‌ی‌ چاودێرانی‌ مافی‌ مرۆڤ‬ ‫له‌سوریا‪ ،‬چه‌كدارانی‌ سه‌ر به‌گروپی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ ئیس��ل�امی‌ له‌عێراق‌و شام‬ ‫ناسراو به‌داعش كه‌ سه‌ر به‌رێكخراوی‌‬ ‫قاعیده‌یه‌‪ ،‬هه‌فته‌ی‌ رابردو له‌گوندی‌‬

‫عه‌ین عه‌ره‌ب����ی‌ س����ه‌ر به‌پارێزگای‌‬ ‫حه‌له‌ب‪ ،‬زیاتر ل����ه‌ ‪ 150‬خوێندكار ‌‬ ‫ی‬ ‫مێردمنداڵی����ان ڕفان����د له‌كات����ی‌‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی����ان له‌تاقیكردنه‌وه‌كان����ی‌‬ ‫كۆتای����ی‌ س����اڵدا ك����ه‌ له‌حه‌له‌به‌وه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ گونده‌كه‌‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ ئه‌و چاودێرانه‌ كه‌ قس����ه‌یان‬ ‫بۆ پێگه‌ی‌ ئه‌لیكترۆنی‌ ده‌یلی‌ س����تار‬ ‫ك����ردوه‌‪ ،‬خوێن����دكاره‌كان براون بۆ‬ ‫شوێنێكی‌ نادیاری‌ پارێزگای‌ حه‌له‌ب‌و‬ ‫ئاماده‌كارییان بۆ كراوه‌ تا ماوه‌ی‌ ده‌‬ ‫رۆژ فێری‌ رێنمایی‌‌و وانه‌ی‌ شه‌ریعه‌تی‌‬

‫ئیسالم بكرێن‪ .‬پاش ئه‌وه‌ی‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫له‌كچه‌ خوێندكاره‌كان ئازاد ده‌كرێن‪،‬‬ ‫زیات����ر ل����ه‌ ‪ 150‬خوێندكاریان وه‌ك‬ ‫بارمته‌ له‌الی‌ خۆیان ده‌هێڵنه‌وه‌‪.‬‬ ‫گون����دی‌ عه‌ی����ن ع����ه‌ره‌ب‪ ،‬له‌ژێ����ر‬ ‫كۆنترۆڵی‌ هێ����زه‌ كوردییه‌كاندایه‌ كه‌‬ ‫ناس����راون به‌یه‌كینه‌كانی‌ پاراستنی‌‬ ‫گ����ه‌ل (یه‌په‌گه‌)‪ ،‬حكوم����ه‌ت رێگه‌‬ ‫به‌وه‌ن����ادات تاقیكردن����ه‌وه‌كان له‌و‬ ‫ش����وێنانه‌ ئه‌نجامبدرێ����ن‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و‬ ‫خوێندكاران����ه‌ ناچارب����ون بچن����ه‌‬ ‫سه‌نته‌ری‌ شاری‌ حه‌له‌ب‪ .‬‬