ژماره‌ 466

‫ریکالم‬

‫گاڵته‌جاڕیی‬ ‫قاره‌مانی میدیایی‌و‬ ‫هوجام سورچی!‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ژماره‌ (‪)466‬‬ ‫سێشەممە ‪2015/2/17‬‬

‫ئیسالم‌و‬ ‫نەوت‬ ‫‪12‬‬

‫‪14‬‬

‫باوه‌ڕت‬

‫‪ 50‬هه‌زار منداڵ‬ ‫وازیان له‌خوێندن‬ ‫هێناو ‌ه له‌ماوه‌ی‬ ‫‪4‬ساڵدا له‌کوردستان‬

‫کورد‬ ‫کامۆ ده‌خویننه‌وه‌ سیاسییه‌كان هه‌یه‌‬ ‫به‌گریانی‌‬

‫‪16‬‬

‫‪17‬‬

‫‪9‬‬

‫داعش‌و‬ ‫داهێنان‬ ‫لەتوندوتیژیی‬ ‫ڕەھادا‬

‫‪13‬‬

‫فه‌رمان ‌ی ده‌ستگیركردن بۆ ‪ 15‬تۆمه‌تبار ‌ی كه‌یس ‌ی‬ ‫‪‌ 17‬ی شوبات ده‌رده‌چێت‪ ،‬به‌اڵم هیچ كه‌سێكیان ده‌ستگیر ناکرێن‌‬ ‫ئاوێنه‌ ناوی‌ سكااڵكارو تۆمه‌تباره‌كان باڵوده‌كاته‌وه‌‬

‫به‌رده‌م لقی ‪4‬ی پارتی له‌سلێمانی _ ‪17‬ی شوباتی ‪2011‬‬ ‫دوای‌ تێپه‌ڕینی‌ چوار س���اڵ‌ به‌سه‌ر‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كانی‌ ‪17‬ی‌ ش���وبات‌و‬ ‫رۆژان���ی‌ دواتردا‪ ،‬فه‌رمانی‌ ده‌س���تگیر‬ ‫ك���ردن بۆ ‪ 15‬ك���ه‌س ده‌رچوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تا ئێستا هیچ كه‌س���ێكیان ده‌ستگیر‬ ‫نه‌ك���راون‪ ،‬تۆمه‌تبارێكیان ‪ 9‬فه‌رمانی‌‬ ‫ده‌ستگیركردنی‌ هه‌یه‌‪ ،‬سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫مافی‌ مرۆڤ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان‬ ‫ده‌ڵێت "پێویس���ته‌ وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆو‬ ‫ئاس���ایش‌و ئه‌نجومه‌ن���ه‌ خۆجێیه‌كان‬ ‫هۆكاری‌ جێبه‌جێ‌ نه‌كردنی‌ بڕیاره‌كانی‌‬

‫ی داواكراوان‬ ‫دادگا له‌ده‌ستگیر نه‌كردن ‌‬ ‫كه‌ ‪ 15‬كه‌سن‪ ،‬رونبكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌‪ :‬س���ه‌رۆكی‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ ماف���ی‌ م���رۆڤ له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان "سۆران عومه‌ر" به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د كه‌ له‌كۆی‌ ‪ 92‬س���كااڵ كه‌‬ ‫له‌خۆپیش���اندانه‌كانی‌ ‪17‬ی‌ ش���وبات‌و‬ ‫رۆژانی‌ دواتردا‪ ،‬له‌سلێمانی‌‌و گه‌رمیان‌و‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌‌و چه‌مچه‌م���ال تۆمار كراون‪،‬‬ ‫‪ 63‬كه‌یس���یان به‌ه���ۆی‌ نه‌بون���ی‌‬ ‫به‌ڵگه‌وه‌ داخراون‪ ،‬له‌ش���اری‌ سلێمانی‌‬

‫(‪ )42‬دۆس���ێی‌ دادگا هه‌ب���وه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫(‪ )7‬كه‌یس���یان ل���ه‌دادگا ماوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫هه‌ندێكیان هێش���تا له‌لێكۆڵینه‌وه‌دان‌و‬ ‫ئه‌وانیتریان فه‌رمانی‌ ده‌س���تگیركردنی‌‬ ‫بۆ ‪ 13‬كه‌س تێدا ده‌رچوه‌ كه‌ هیچیان‬ ‫خۆپیش���انده‌ر نین‪ ،‬به‌ڵك���و ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ماونه‌ته‌وه‌ س���كااڵی‌ خۆپیشانده‌ران‌و‬ ‫كه‌س���وكاری‌ هاواڵتیان���ی‌ ش���ه‌هیده‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "‪ 6‬ك���ه‌س له‌وانه‌ی‌ فه‌رمانی‌‬ ‫گرتنی���ان ب���ۆ ده‌رچ���ووه‌ فه‌رمانه‌كه‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ نه‌كراوه‌"‪.‬‬

‫ی په‌كه‌ك ‌ه بۆ باشوری‌‬ ‫سه‌عدی‌ پیره‌‪ :‬هاتن ‌‬ ‫كوردستان به‌رێككه‌وتن بوه‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌حمه‌د پیر‌ه ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫سه‌عد ‌‬ ‫ی نیشتمانی‌ كوردستان‬ ‫سیاسیی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت‪" ،‬هاتنی‌ په‌كه‌ك ‌ه بۆ باش���ور ‌‬ ‫كوردس���تان به‌پێی‌ رێككه‌وتنێك بوه‌"‪.‬‬ ‫ی پێیوای ‌ه‬ ‫له‌كاتێكدا نێچیرڤ���ان بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫شوێنی‌ كاری سیاسیی‌ په‌كه‌ك ‌ه باشور ‌‬ ‫كوردستان نیه‌‪.‬‬ ‫تایب���ه‌ت‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬س���ه‌عدی‌ پیر‌ه‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكدا له‌گه‌ڵ ئاوێن ‌ه ئاماژ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "په‌كه‌كه‌ كاتی‌ خۆ ‌‬

‫ك���ه‌ هاتوه‌ بۆ باش���وری كوردس���تان‬ ‫ی رێككه‌وتنامه‌ی���ه‌ك ب���وه‌‪،‬‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫هیواداریشین پرۆس ‌هی‌ ئاشتی‌ له‌توركیا‬ ‫چاره‌سه‌ربكرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌باره‌ی‌ نزیكبونه‌وه‌ی‌ میلیش���یا‬ ‫شیعه‌كان له‌كه‌ركوك رایگه‌یاند‪" ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌عب ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراق حه‌ش���د ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌به‌نی‌ ده‌كات‪ ،‬له‌هه‌مو ئه‌و شوێنان ‌ه ‌‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ هاوبه‌ش���مان هه‌ی��� ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫عێراق‪ ،‬ده‌توانن به‌ش���داریبكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی گه‌ڕه‌کی شۆڕش‪ -‬به‌رامبه‌ر ئاماده‌یی شۆڕشی کوڕان‬

‫جێگیركردنی���ان له‌كه‌رك���وك‌و ناوچ ‌ه‬ ‫كێشه‌له‌سه‌ره‌كان كارێكی‌ خراپه‌و نابێت‬ ‫قبوڵبكرێت"‪.‬‬ ‫ی ئه‌و دو ساڵه‌ش كه‌ دانرابو بۆ‬ ‫له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم‌و گه‌ڕانه‌وه‌ ‌‬ ‫واده‌ی‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫ده‌ستورو هه‌مواركردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬پیره‌ ده‌ڵێت‪" ،‬ئه‌وه‌ ئیش ‌‬ ‫ی بدوێین‪،‬‬ ‫ئێمه‌ی‌ یه‌كێتی نی ‌ه له‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ی داوا له‌الیه‌نه‌كان‬ ‫ده‌بێت سه‌ره‌تا پارت ‌‬ ‫بكات قسه‌ له‌و بابه‌ت ‌ه بكرێت"‪.‬‬

‫سێ‌ سكااڵی‌ خۆپیش���انده‌ران هه‌یه‌‬ ‫له‌سه‌ر عه‌قیدێكی‌ ئاسایشی‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫پاش ئ���ه‌وه‌ی‌ ئاس���ایش ره‌زامه‌ندی‌‬ ‫ده‌رده‌بڕێ‌ له‌س���ه‌ر ناردنی‌ ناوبراو بۆ‬ ‫به‌رده‌م دادگا‪ ،‬به‌اڵم له‌الیه‌ن ده‌سته‌ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ش���وراوه‌ ره‌زامه‌ندییه‌كه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵوه‌ش���ێنراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئاس���ایش‬ ‫بۆی���ه‌ بڕی���اری‌ هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌كه‌‬ ‫له‌‪2013/5/14‬ه‌وه‌ ئاڕاس���ته‌ی‌ دادگای‌‬ ‫كارگێڕی‌ كراوه‌ به‌اڵم تا ئێس���تا وه‌اڵم‬ ‫نه‌دراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ ك���رد كه‌‬ ‫له‌دۆس���ییه‌كانی‌ گه‌رمیان‌و هه‌ڵه‌بجه‌دا‬ ‫ك���ه‌ ‪ 50‬س���كااڵن‪ 32 ،‬كه‌یس���یان‬ ‫داخ���راون‪ 18 ،‬س���كااڵیان ماوه‌ته‌وه‌‬ ‫كه‌ ‪ 11‬س���كااڵیان له‌س���ه‌ر كه‌س���ێكه‌‬ ‫به‌ن���اوی‌ ئه‌كره‌م س���اڵح حه‌مه‌ كه‌ تا‬ ‫ئێستا ده‌ستگیر نه‌كراوه‌‪ ،‬كه‌سێكی‌ تر‬ ‫فه‌رمانی‌ گرتنی‌ هه‌یه‌ به‌ناوی‌ محه‌مه‌د‬ ‫كه‌م���ال ئه‌ویش ده‌س���تگیر نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ ماف���ی‌ مرۆڤ وتی‌‬ ‫"ئه‌وه‌ی‌ جێی‌ س���ه‌رنجه‌ له‌ته‌واوی‌ ئه‌و‬

‫دۆس���یانه‌دا ته‌نها خۆپیش���انده‌رێك‬ ‫له‌هه‌ڵه‌بج���ه‌ به‌ناوی‌ (بی�ل�ال نوری‌)‬ ‫حوكمدراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "پێویسته‌ وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆو‬ ‫ئاس���ایش‌و ئه‌نجومه‌ن���ه‌ خۆجێیه‌كان‬ ‫هۆكاری‌ جێبه‌جێ‌ نه‌كردنی‌ بڕیاره‌كانی‌‬ ‫دادگا له‌ده‌ستگیر نه‌كردنی‌ داواكراوان‬ ‫كه‌ ‪ 15‬كه‌سن‪ ،‬رونبكاته‌وه‌"‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫ی یه‌كی‌ موسڵ‌و‬ ‫"حكومه‌تی‌ عێراق پاره‌ی‌ مانگ ‌‬ ‫ی هه‌رێمی‌ نه‌ناردوه‌"‬ ‫ی داوه‌‪ ،‬به‌اڵم پاره‌ ‌‬ ‫تكریت ‌‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراق‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌گ���ه‌ر به‌غداد‬ ‫نیه‌ت���ی‌ باش بوایه‌ بودج���ه‌ی‌ ده‌نارد‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "حكومه‌تی‌ عێ���راق پاره‌ی‌ مانگی‌‬ ‫یه‌كی‌ موس���ڵ‌و تكریتی‌ داوه‌‪ ،‬به‌اڵم پاره‌ی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ نه‌داوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬به‌غ���دا‪ :‬ئه‌ندام���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌رانی‌ عێراق‪ ،‬ئارێز عه‌بدواڵ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ ئه‌وه‌ راس���ته‌ پاره‌ی‌ پێویست‬ ‫له‌بانكه‌كان���دا نی���ه‌‌و عێ���راق‌و هه‌رێم���ی‌‬

‫ ‬ ‫ته‌له‌فۆن‪ 3201274 :‬‬

‫كوردستانیش به‌قه‌یرانێكی‌ دارایی‌ گه‌وره‌دا‬ ‫تێده‌په‌ڕن‪ ،‬به‌اڵم تائێستا نیه‌تی‌ حكومه‌ت ‌ی‬ ‫ناوه‌ن���د ب���ۆ ناردن���ی‌ بودج���ه‌ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان باش نه‌بوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراق بیویس���تایه‌ پێویس���تی‌‬ ‫به‌هاتن���ی‌ وه‌ف���دی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردس���تانی‌ نه‌ده‌ك���رد‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌یتوانی‌‬ ‫خۆی‌ پاره‌ی‌ مانگی‌ ی���ه‌ك بنێرێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫پاره‌كه‌ش���ی‌ نه‌بوای���ه‌ ده‌یتوان���ی‌ نیوه‌ی‌‬ ‫بنێرێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌شی‌ نه‌بوایه‌ ده‌یتوانی‌‬

‫چاره‌كێكی‌ بنێرێت‪ ،‬به‌اڵم حكومه‌تی‌ عێراق‬ ‫پاره‌ی‌ مانگی‌ یه‌كی‌ موسڵ‌و تكریتی‌ داوه‌‌و‬ ‫پاره‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانی‌ نه‌داوه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌هۆكاره‌كه‌شی‌‪ ،‬وتی‌ "مانه‌وه‌ی‌‬ ‫كێشه‌كانه‌ به‌هه‌ڵواسراوی‌‌و چاره‌سه‌رنه‌كراوی‌‬ ‫له‌نێوان هه‌رێم‌و به‌غ���داد‪ .‬بۆ ئه‌مه‌ش یان‬ ‫ده‌بێت كێش���ه‌كان له‌نێوان هه‌رێم‌و به‌غداد‬ ‫له‌ره‌گ‌و ریشه‌وه‌ چاره‌سه‌ربكرێن‌و هه‌ردوال‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ بێنه‌ پێشه‌وه‌ یان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ره‌وشه‌كه‌ به‌ره‌و خراپ بون ده‌ڕوات"‪.‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫"مام جه‌الل له‌ده‌باشان ته‌نها وێنه‌ی‌ خۆی‌‌و‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌دی‌ له‌کتێبخانه‌که‌یدا داناوه‌"‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫حوسنی‌ مه‌حلی‌ رۆژنامه‌نوسی‌ ناوداری‌‬ ‫عه‌ره‌ب له‌وتارێكیدا كه‌ له‌رۆژنامه‌ی‌‬ ‫االخباری‌ لوبنانی‌ به‌ناوی‌ "تاڵه‌بانی‌‬ ‫له‌دۆخی‌ عێراق‌و سوریا نیگه‌رانه‌"‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ئێستا تیمێكی‌‬ ‫پزیشكی‌ ئه‌ڵمانی‌ به‌هاوكاری‌ تیمێكی‌‬ ‫پزیشكی‌ ئێرانی‌ كه‌ به‌رده‌وام‬ ‫له‌سلێمانین چاودێری‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "كه‌‬ ‫چومه‌ نوسینگه‌ تایبه‌تیه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌ده‌باشان وێنه‌ی‌ خۆی‌‌و به‌شار‬ ‫ئه‌سه‌دی‌ له‌پێشه‌وه‌ی کتێبخانه‌که‌یدا‬ ‫داناوه‌"‪.‬‬

‫وێنه‌که‌ی مام جه‌الل‌و‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌د‬ ‫مام جه‌الل‌و‬ ‫حوسنی مه‌حلی له‌ده‌باشان‬

‫حوس���نی‌ مه‌حلی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ گره‌وی‌ له‌سه‌ر خۆڕاگریی‌‬ ‫كه‌ ماوه‌ی‌ ‪ 30‬س���اڵه‌ هاوڕێیه‌كی‌ نزیكی‌ ده‌وڵه‌تی‌ س���وریا‌و مانه‌وه‌ی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫تاڵه‌بانییه‌و له‌دوای‌ نه‌خۆش���كه‌وتنیه‌وه‌ به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د كردوه‌ له‌ده‌سه‌اڵتدا‪،‬‬ ‫ب���ه‌رده‌وام هه‌واڵ���ی‌ ته‌ندروس���تی‌ س���ه‌رباری‌ ئه‌و مه‌ترس���ییه‌ زۆرانه‌شی‌‬ ‫له‌كه‌سوكاری‌ پرسیوه‌و هه‌فته‌ی‌ رابردوش كه‌ سوریایان كردبوه‌ ئامانج‌و ئه‌مه‌شی‌‬ ‫وه‌ك هاوڕێیه‌ك نه‌ك رۆژنامه‌نوس���ێك به‌هه‌مو ئه‌و كه‌س���انه‌ وت���وه‌ كه‌ وه‌ك‬ ‫س���ه‌رۆك كۆمار چاوی پێیانكه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫سه‌ردانی‌ كردوه‌ له‌ده‌باشان‪.‬‬ ‫مه‌حلی‌ ده‌ڵێت "م���ام جه‌الل یه‌كێك له‌نێویاندا باراك ئۆباماو ره‌جه‌ب ته‌یب‬ ‫ب���وه‌ له‌و كه‌س���ه‌ ده‌گمه‌نانه‌ی‌ كه‌ هه‌ر ئه‌ردۆغان‪.‬‬

‫مه‌حل���ی‌ ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫"سوریا بابه‌تی‌ یه‌كه‌می‌ گفتوگۆكانی‌ بو‌ه‬ ‫له‌گ ‌هڵ‌ تاڵه‌بانی‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "مام جه‌الل‬ ‫لێگ���ه‌ڕێ‌ پێتبڵێم كه‌ له‌ته‌ندروس���تی‌‌و‬ ‫كه‌ش���خه‌ییدا زۆر له‌م���ن باش���تری‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێی‌ له‌هه‌ڕه‌ت���ی‌ گه‌نجێتیدایت‪ .‬ئه‌و‬ ‫زۆر به‌م قس���ه‌یه‌ پێكه‌نی‌ به‌بێ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆمێنت ب���دات‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ توانای‌‬ ‫ده‌ربڕینی‌ رس���ته‌ی‌ درێژی‌ نیه‌ به‌هۆی‌‬

‫ئه‌و جه‌ڵده‌یه‌ی‌ توش���ی‌ ب���وه‌‌و پێموایه‌‬ ‫له‌چه‌ن���د مانگی‌ داهات���ودا ئه‌م حاڵه‌ت ‌ه‬ ‫تێده‌په‌ڕێنێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫هه‌واڵی‌ به‌شار ئه‌سه‌دی‌ لێپرسیوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی‌ نزیك‌و توندوتۆڵی‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫خۆی‌‌و باوكی‌دا هه‌بوه‌و ته‌نها وێنه‌یه‌ك‬ ‫كه‌ به‌دیواری‌ نوسینگه‌ تایبه‌تییه‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫بوه‌ له‌به‌غدا وێنه‌ی‌ خۆی‌‌و حافز ئه‌سه‌د‬

‫بوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌س���لێمانی وێنه‌ی‌ خۆی‌‌و‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌دی‌ له‌نوسینگه‌ تایبه‌تیه‌كه‌ی‌‬ ‫دانابو كاتێك كه‌ پێش���وازی‌ لێكردوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "به‌ئاش���كرا به‌روخس���اری‌‬ ‫تاڵه‌بانیه‌وه‌ دیاربو كه‌ له‌دۆخی‌ ئێستای‌‬ ‫عێراق‌و سوریا نیگه‌رانه‌‪ ،‬نیگه‌رانی‌ خۆی‌‬ ‫به‌رامب���ه‌ر به‌داعش له‌ئاس���تی‌ عێراق‌و‬ ‫س���وریا‌و ناوچه‌ك���ه‌و نێده‌وڵه‌تیش���دا‬ ‫ناشارێته‌وه‌"‪.‬‬

‫حاكم رزگار‪ :‬یاسای‌ دادگای‌ تاوانی‌ نێوده‌وڵه‌ت ‌ی سزا ‌ی له‌سێداره‌دانی‌ تێدا نییه‌‬

‫سه‌دام له‌الها ‌ی دادگای ‌ی بكرای ‌ه له‌سێدار‌ه نه‌ده‌درا‬ ‫ئا‪ :‬ره‌وا بورهان‬

‫دوای‌ تێپه‌ڕینی‌ ‪ 9‬ساڵ‌ به‌سه‌ر‬ ‫له‌سێداره‌دانی‌ سه‌دام حسێندا‪،‬‬ ‫حاكم رزگار یه‌كه‌م دادوه‌ری‌ دادگایی‌‬ ‫كردنه‌كه‌ی‌ ناوبراو‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ دادگاكه‌ سه‌ربه‌خۆ‬ ‫نه‌بوه‌و فشاری‌ ده‌ره‌كی‌ ره‌سمی‌‌و‬ ‫ناره‌سمی‌ له‌سه‌ر بوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بڕیاری‌ له‌سێداره‌دانی‌ ده‌ربكات‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "من دادوه‌ری‌ دوا‬ ‫دانیشتنی‌ دادگایی‌ كردنی‌ سه‌دام‬ ‫بومایه‌‪ ،‬بڕیاری‌ له‌سێداره‌دانیم‬ ‫ده‌رنه‌ده‌كرد‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ هه‌ر له‌گه‌ڵ‌‬ ‫حكومی‌ له‌سێداره‌داندا نیم‪ ،‬سزای‌‬ ‫له‌سێداره‌دان گوزارشت له‌توندتیژیی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌‌و یاساكان ده‌كات"‪.‬‬ ‫‪19‬ی كانون���ی یه‌كه‌م���ی ‪،2005‬‬ ‫رۆژێكی‌ گرنگه‌ له‌ژیانی‌ حاكم رزگاردا‪،‬‬ ‫س���ه‌رله‌به‌یانی‌ ئ���ه‌و رۆژه‌ ب���و ك���ه‌‬ ‫به‌ملیۆنه‌ه���ا له‌خه‌ڵكی‌ عێراق‌و جیهان‬ ‫له‌شاشه‌ی‌ ته‌له‌فزیۆنه‌وه‌ بۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫دادگایی‌ كردنی‌ سه‌دام حسێنیان له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ستی‌ ئه‌م دادوه‌ره‌ كورده‌ بینی‌‌و ئه‌م‬ ‫روداوه‌ ئه‌وی‌ كرد به‌كه‌س���ایه‌تییه‌كی‌‬ ‫ناودار‌و جێ���ی‌ بایه‌خی‌ زۆربه‌ی‌ میدیاو‬ ‫ناوه‌نده‌ سیاسیه‌كانی‌ عێراق‌و جیهان‪.‬‬

‫هه‌فت���ه‌ی‌ رابردو‪ ،‬حوس���نی‌ مه‌حل ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ی‌ ن���اوداری‌ ع���ه‌ره‌ب‬ ‫راپۆرتێك���ی‌ له‌رۆژنام���ه‌ی‌ االخب���اری‌‬ ‫لوبنانی���دا باڵوك���رده‌وه‌ ك���ه‌ ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات ئ���ه‌م راپۆرته‌ی‌ پوخته‌ی‌‬ ‫چاوپێكه‌وتنیه‌ت���ی‌ له‌گ ‌هڵ‌ حاكم رزگار‬ ‫كه‌ له‌ماڵه‌كه‌ی‌ خۆی‌ له‌شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫ئه‌نجامیداوه‌‪ ،‬حوسنی‌ مه‌حلی‌ له‌زاری‌‬ ‫حاكم رزگاره‌وه‌ ده‌ڵێت "دادگایی‌ كردنی‌‬ ‫سه‌دام حسێن نادادپه‌روه‌رانه‌ بو"‪.‬‬ ‫به‌اڵم حاكم رزگار له‌په‌یوه‌ندییه‌كیدا‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ ئاوێنه‌ ره‌تیك���رده‌وه‌ كه‌ وه‌ك‬ ‫گفتوگ���ۆی رۆژنامه‌وان���ی قس���ه‌ی بۆ‬ ‫ئه‌و رۆژنامه‌و رۆژنامه‌نوس���ه‌ كردبێت‌‪،‬‬ ‫ئه‌و به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ "به‌ڕێزان‬ ‫حوسنی‌ مه‌حلی‌ له‌گه‌ڵ به‌هرۆز گه‌اڵڵیدا‬ ‫س���ه‌ردانیان كردم‌و له‌و دانیش���تنه‌دا‬ ‫باس���ی زۆر ش���تمان كرد‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫قس���انه‌ هیچی بۆ باڵوكردنه‌وه‌ نه‌بون‌و ده‌ره‌كی‌ ره‌سمی‌‌و ناره‌سمیش هه‌بو بۆ‬ ‫ته‌نها دانیش���تنی دۆس���تانه‌ بون نه‌ك ئه‌وه‌ی‌ بڕیاری‌ له‌سێداره‌دان بۆ سه‌دام‌و‬ ‫داروده‌س���ته‌كه‌ی‌ ده‌ربكه‌ی���ن‪ ،‬بۆی���ه‌‬ ‫قسه‌كردن بۆ ڕاگه‌یاندن‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "كارێكی باش نییه‌ كه‌ ئه‌و به‌ناچار بڕیاری‌ ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌م‬ ‫ل���ه‌و دادگایه‌ راگه‌یان���د‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی‬ ‫قسانه‌ به‌و شێوه‌یه‌ باڵوكراونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫حاكم رزگار س���ه‌باره‌ت به‌و قسانه‌ی ‪ 8‬دانیش���تنی دادگاییه‌كه‌ی س���ه‌دام‌و‬ ‫كه‌ باڵوكراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬وتی‌ "راس���ته‌ من داروده‌سته‌كه‌یم به‌ڕێوه‌برد"‪.‬‬ ‫حاكم رزگار باسی له‌وه‌شكرد دادگاكه‌‬ ‫له‌و قسانه‌دا باس���م له‌وه‌ كرد كه‌ ئه‌و‬ ‫دادگایه‌ی‌ بۆ دادگایی‌ كردنی‌ س���ه‌دام هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ س���ه‌ربه‌خۆ نه‌بو‪،‬‬ ‫حسێن دانرا بو سه‌ربه‌خۆ نه‌بو‪ ،‬فشاری چونكه‌ به‌ش���ێك نه‌ب���و له‌ئه‌نجومه‌نی‌‬

‫حاكم رزگار‬ ‫دادوه‌ری���ی‌ عێراقی‌‌و به‌پێ���ی‌ قانون ‌‬ ‫ی‬ ‫ژماره‌ ‪ 1‬پێكهێنرابو له‌سه‌ر راسپارده‌ی‌‬ ‫حاكمی‌ مه‌ده‌نی‌ ئ���ه‌و كاتی‌ عێراق كه‌‬ ‫پۆل بریمه‌ر بو‪.‬‬ ‫حاكم رزگار له‌و لێدوانه‌یدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ دوپات ك���رده‌وه‌ كه‌ ئه‌و وه‌ك‬ ‫پره‌نسیپ له‌گه‌ڵ سزای له‌سێداره‌داندا‬ ‫نییه‌‌‌و ئه‌گ���ه‌ر ئه‌ویش بوای���ه‌ بڕیاری‬ ‫ل���ه‌ س���ێداره‌دانی س���ه‌دام حس���ێنی‬ ‫ده‌رنه‌ده‌كرد‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ له‌و دادگایه‌دا‬

‫‪ 5‬دادوه‌ر بون‌و له‌دادگای‌ ته‌میزیش ‪9‬‬ ‫دادوه‌ری‌ تر هه‌بون‌و دادوه‌رێك به‌ته‌نها‬ ‫نه‌بوه‌ تا بتوانێت ئه‌و بڕیاره‌ بدات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ده‌بێت زۆرینه‌ ره‌زامه‌ندی‌ له‌سه‌ر‬ ‫له‌س���ێداره‌دان ی���ان له‌س���ێداره‌نه‌دان‬ ‫بنوێنێت تا بڕیاره‌كه‌ ده‌ربچێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌گه‌ر س���ه‌دام له‌دادگای‬ ‫تاوان���ی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ اله���ای‌ دادگایی‬ ‫بكرایه‌ بڕیاری له‌سێداره‌دانی نه‌ده‌درا‌و‬ ‫گه‌ر قورس���ترین س���زا بدرایه‌ ئه‌وا ‪30‬‬ ‫ساڵ زیندانی ده‌كرا"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئه‌وه‌ش���ی‌ رونك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫قانونی‌ دادگای‌ الهای‌‌و هاوشێوه‌كانی‌ كه‌‬ ‫به‌بڕیاری‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ئاسایشی‌ نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كان دروس���تده‌بن‪ ،‬س���زای‌‬ ‫له‌س���ێداره‌دان په‌یڕه‌و ناكه‌ن‪ ،‬زۆرترین‬ ‫حكوم ب���ده‌ن حوكمی‌ زیندانیكردنه‌ بۆ‬ ‫ماوه‌ی‌ ‪ 30‬ساڵ‌‪.‬‬ ‫حاك���م رزگار وتی‌ "له‌ه���ه‌ر واڵتێكدا‬ ‫ك���ه‌ قانون���ه‌كان توند بون‌و س���زای‌‬ ‫له‌سێداره‌دان په‌یڕه‌و كرا ئه‌وه‌ نیشانه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌‬ ‫واڵته‌كه‌ توندوتیژی‌ زۆره‌‪ ،‬به‌داخه‌وه‌‬ ‫عێ���راق یه‌كێك���ه‌ ل���ه‌و واڵتان���ه‌ی‌ كه‌‬ ‫تێیدا س���زای‌ له‌سێداره‌دان به‌رده‌وامه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش‬ ‫گوزارش���ت له‌توندتیژیی‌ كۆمه‌ڵگه‌‌و‬ ‫یاساكانی‌ ده‌كات"‪.‬‬

‫مافیاكان ‌ی‬ ‫شوێنه‌وار‬ ‫ده‌گه‌نه‌ هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستان‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ ئامێرێك ‌ی‬ ‫تایبه‌ته‌وه‌ به‌دوای‌‬ ‫زێڕو زیودا‬ ‫ده‌گه‌ڕێن‬ ‫چه‌ن����د په‌رله‌مانتارێك هۆش����داریی‌‬ ‫ده‌ده‌ن له‌بون����ی‌ چه‌ند كه‌س����ێك ك ‌ه‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ ئامێرێكی‌ تایبه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌دوای‌‬ ‫زێڕو زیودا ده‌گه‌ڕێن‌و ش����وێنه‌واره‌كان‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس����تان هه‌ڵده‌كۆڵن‪،‬‬ ‫به‌رپرس����ێكی‌ حكومیش ئ����ه‌و جۆره‌‬ ‫كه‌س����انه‌ ب����ه‌ "مافیای‌ ش����وێنه‌وار"‬ ‫وه‌سفده‌كات‪.‬‬ ‫له‌بانگه‌وازێكدا كه‌ له‌رێگه‌ی‌ ئاوێنه‌وه‌‬ ‫ئاراسته‌ی‌ حكومه‌ت‌و داموده‌زگاكانی‌‬ ‫شوێنه‌واری‌ كردوه‌‪ ،‬فه‌رهاد سه‌نگاوی‌‬ ‫ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس����تان باس‬ ‫ل����ه‌و‌ه ده‌كات كه‌ "ئێس����تا په‌تایه‌كی‌‬ ‫تازه‌ په‌یداب����وه‌‪ ،‬زۆر كه‌س ئامێرێكی‌‬ ‫كڕی����وه‌ كه‌ هه‌ر به‌ق����ه‌د (ئایفۆنێك)‬ ‫ده‌بێ����ت‪ ،‬به‌كیلۆمه‌تر به‌ده‌وری‌ خۆیدا‬ ‫ئاش����كرایده‌كات كه‌ زێڕ‪ ،‬زیو‪ ،‬ئاسن‬ ‫له‌كوێ‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫فه‌ره����اد هۆش����داریی‌ ئ����ه‌وه‌ش‬ ‫ده‌داته‌ الیه‌ن����ه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان كه‌‬ ‫ئه‌و كه‌س����انه‌ "به‌ب��ڵ�اوی‌ كه‌وتونه‌ته‌‬ ‫هه‌ڵكۆڵینی‌ شوێنه‌واره‌كان"‪.‬‬ ‫مه‌ال ئاوات‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش����تیی‌‬ ‫ش����وێنه‌وار ك����ه‌ س����ه‌ربه‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ش����اره‌وانی‌‌و گه‌ش����توگوزاره‌‪ ،‬ئ����ه‌و‬ ‫جۆره‌ كه‌س����انه‌ به‌مافیا وه‌سفده‌كات‌و‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‪" ،‬ئه‌وانه‌ مافیای‌‬ ‫ش����وێنه‌وارن‌و له‌هه‌مو شوێنێكی‌ دنیا‬ ‫هه‌ن‪ ،‬هه‌رێمی‌ كوردستانیش به‌ده‌رنیه‌‬ ‫ل����ه‌وه‌‪ ،‬بێگوم����ان له‌هه‌رش����وێنێك‬ ‫هه‌س����تیان پێبكه‌ی����ن‪ ،‬ده‌كه‌ونه‌ب����ه‌ر‬ ‫لێپێچینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫م����ه‌ال ئ����اوات داواده‌كات ئ����ه‌و‬ ‫زانیارییانه‌ی����ان پێب����گات تارێكاریی‌‬ ‫یاس����ایی‌ دژ به‌و كه‌سانه‌ بگرنه‌به‌ر كه‌‬ ‫ئه‌و كاران ‌ه ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا یاسای ژماره‌‬ ‫‪55‬ی‌ س����اڵی‌ ‪ ،2002‬هه‌یه‌ كه‌ تایبه‌ته‌‬ ‫به‌سزادانی‌ ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ مامه‌ڵه‌ی‬ ‫نایاس����ایی‌ به‌ئاس����ه‌واری‌ دێری����ن‌و‬ ‫شوێنه‌واره‌وه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫هاوكات عومه‌ر عینایه‌ت س����ه‌رۆكی‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ ئاسه‌وارو خزمه‌تگوزارییه‌كانی‌‬ ‫ش����اره‌وانی‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس����تان‬ ‫جگ����ه‌ ل����ه‌وه‌ی‌ بێئاگایی‌ خ����ۆی‌ له‌و‬ ‫بابه‌ته‌ راگه‌یاند‪ ،‬وتیشی‌ "هیچ شتێكی‌‬ ‫لێ نازانم"‪.‬‬ ‫له‌ئێس����تادا هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان‬ ‫له‌ش����ه‌ڕدایه‌ له‌گ����ه‌ڵ گروپێك����ی‌‬ ‫چه‌كداری����ی‌ به‌ناوی‌ داع����ش‌و تێكڕای‌‬ ‫هێ����زه‌ ئه‌منیه‌كان����ی‌ بۆ ئه‌م ش����ه‌ڕه‌‬ ‫ته‌رخانكردوه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌مه‌ ده‌رفه‌تێك‬ ‫ب����ێ ب����ۆ "مافیاكان����ی‌ ش����وێنه‌وار"‬ ‫ره‌خس����اندبێت كه‌ به‌ویس����تی‌ خۆیان‬ ‫ته‌راتێن بكه‌ن له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪.‬‬

‫داعش له‌باره‌ی‌ پێشمه‌رگ ‌ه دیله‌كانه‌وه‌‪ :‬سه‌رو ‌ی خۆمان ئاگادارده‌كه‌ینه‌وه‌‬

‫ئاسۆ مامه‌ند‪ :‬هه‌وڵێك هه‌یه‌ بۆ ئازادکردنیان‌و له‌چه‌ند كه‌ناڵێكه‌وه‌ چه‌ند كه‌سایه‌تیه‌كی‌ عه‌ره‌بمان راسپاردوه‌‬ ‫ده‌س����ت داعش‪ ،‬ژماره‌یان ‪ 22‬كه‌سه‌‪ .‬پرته‌قاڵی����ه‌وه‌و له‌ناو قه‌ف����ه‌زدا به‌ناو‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫هه‌ندێك له‌به‌رپرس����انیش نایشارنه‌وه‌ ق����ه‌زای‌ حه‌ویجه‌دا س����وڕێنرانه‌وه‌ كه‌‬ ‫كه‌ ئه‌گ����ه‌ر هه‌وڵی‌ جددی‌ نه‌درێت بۆ گوایه‌ ئه‌مانه‌ پێشمه‌رگه‌ دیله‌كانن‪.‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ هه‌وڵی‌ به‌رده‌وامی‌‬ ‫ئاسۆ مامه‌ند‪ ،‬به‌رپرسی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌‬ ‫هێنانه‌وه‌یان‪ ،‬ئه‌وا ئه‌گه‌ری‌ نه‌خوازراو‬ ‫الیه‌نه‌ كوردییه‌كان بۆ ئازادكردنی‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ دیله‌كانی‌ ده‌ستی‌ داعش‪ ،‬چاوه‌ڕوان����ی‌ چاره‌نوس����یان ده‌كات‪ ،‬كه‌ركوك����ی‌ یه‌كێت����ی‌ نیش����تمانی‌‬ ‫به‌اڵم له‌ئێستادا به‌رپرسان ره‌شبینن چونكه‌ به‌وته‌ی‌ ئه‌وان "داعش ئامانی‌ كوردستان بۆ ئاوێنه‌ ده‌ڵێت‪" ،‬هه‌وڵێك‬ ‫هه‌ی����ه‌‌و له‌چه‌ند كه‌ناڵێك����ه‌وه‌ چه‌ند‬ ‫نیه‌"‪.‬‬ ‫به‌وه‌ی‌ هه‌وڵه‌كانیان ئه‌نجامێكی‌‬ ‫شه‌وی‌ ‪29‬ی‌ مانگی‌ كانونی‌ یه‌كه‌می‌ كه‌سایه‌تیه‌كی‌ عه‌ره‌بمان راسپاردوه‌‪،‬‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ته‌نها وه‌اڵمێك كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫رابردو‪ ،‬له‌هێرشێكی‌ چاوه‌ڕواننه‌كراوی‌ یه‌كێ����ك له‌وانه‌ش كه‌ چ����وه‌و الیه‌نی‌‬ ‫داعشه‌وه‌ پێیان گه‌یشتبێت‬ ‫داعش بۆ س����ه‌ر چه‌ن����د میحوه‌رێكی‌ داعشی‌ بینیوه‌‪ ،‬ده‌ڵێت وتویانه‌ ئێمه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ "سه‌روی‌ خۆیان‬ ‫كه‌رك����وك‪ ،‬ژماره‌ی����ه‌ك پێش����مه‌رگه‌ س����ه‌روی‌ خۆمان ئاگادارده‌كه‌ینه‌وه‌‌و‬ ‫ئاگادارده‌كه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن داعشه‌وه‌ به‌دیل گیران‪ ،‬له‌چه‌ند وه‌اڵمتان ده‌ده‌ینه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێس����تا‬ ‫به‌پێ����ی‌ زانیارییه‌كان����ی‌ ئاوێن����ه‌‪ ،‬رۆژی رابردوش����دا گرته‌یه‌كی‌ ڤیدیۆیی‌ هیچ وه‌اڵمێكیان نه‌داوینه‌وه‌"‬ ‫به‌وت����ه‌ی‌ مامه‌ند‪ ،‬ژماره‌ی‌ داعش����ه‌‬ ‫تێكڕای‌ ئه‌و پێشمه‌رگانه‌ی‌ كه‌وتونه‌ته‌ باڵوبۆوه‌ كه‌ تێیدا چه‌ند دیلێك به‌جل ‌‬ ‫ی‬

‫دیله‌كانی‌ الی پێش����مه‌رگه‌ش به‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ����ه‌وه‌ ده‌كات هه‌م����و پێش����مه‌رگه‌‬ ‫دیله‌كان����ی‌ پێ ئازادبكرێ����ت‪" ،‬به‌اڵم‬ ‫بابزانین داواكاریی‌ ئه‌وان چیه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ هی����وای‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی����ان‪،‬‬ ‫ئاس����ۆ مامه‌ن����د وت����ی‌‪" ،‬داعش هیچ‬ ‫ئامانیان نی����ه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێك تاوانكارن‌و‬ ‫هه‌ریه‌ك����ه‌ی‌ له‌واڵتێك����ه‌وه‌ هات����ون‪،‬‬ ‫داعش����ه‌ لۆكاڵیه‌كانی����ش هیچ جۆره‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی‌ وایان نیه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ نمایش����ه‌كه‌ی‌ ق����ه‌زای‌‬ ‫حه‌ویج����ه‌ش‪ ،‬ناوبراو ده‌ڵێ����ت‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫"فشارێكه‌ بۆ س����ه‌ر كه‌سوكاریان تا‬ ‫كێشه‌و گرفت دروس����تبكه‌ن‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬

‫ئه‌وه‌شدا داعش جێگه‌ی‌ متمانه‌ نین‌و‬ ‫هه‌رچیه‌كیان پێبكرێت‪ ،‬ده‌یكه‌ن"‪.‬‬ ‫ل����ه‌دو رۆژی‌ راب����ردودا ده‌نگ����ۆی‌‬ ‫ئازادكردن����ی‌ ئه‌و پێش����مه‌رگه‌ دیالنه‌‬ ‫باڵوكرای����ه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئه‌ندامێك����ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێ����زگای‌ كه‌ركوك ئه‌و‬ ‫ده‌نگۆیانه‌ به‌ بێ‌ بنه‌ما وه‌سفده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵێت‪" ،‬دورن له‌راستیه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌حم����ه‌د عه‌س����كه‌ری‌‪ ،‬ئه‌ندام����ی‌‬ ‫ی كه‌رك����وك‬ ‫ئه‌نجومه‌ن����ی‌ پارێ����زگا ‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪" ،‬ئه‌و ده‌نگۆیانه‌‬ ‫ته‌نه����ا هه‌رایه‌ك ب����ون نرایه‌وه‌و هیچ‬ ‫بنه‌مایه‌كی‌ دروس����تی‌ نیه‌‪ ،‬پێویستی‌‬ ‫نه‌ده‌كرد به‌وجۆره‌ گه‌وره‌ بكرێت"‪.‬‬

‫له‌باره‌ی‌ سه‌ركه‌وتنی‌ ئه‌و هه‌واڵنه‌ی‌‬ ‫كه‌ ده‌درێن بۆ گێڕانه‌وه‌ی‌ پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫دیله‌كان‪ ،‬عه‌س����كه‌ریی‌ ده‌ڵێت‪" ،‬كێ‌‬ ‫س����ه‌ركه‌وتو بوه‌ له‌گ����ه‌ڵ داعش له‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌دا‪ ،‬تائێمه‌ سه‌ركه‌وتو بین؟‬ ‫داعش كوا گوێی‌ داوه‌ته‌ ئه‌و ش����تانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان هاتون بۆئه‌وه‌ی‌ بكوژرێن تا زو‬ ‫بچنه‌ به‌هه‌شت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندام����ه‌ی‌ كه‌ركوك ته‌ئكیدی‌‬ ‫له‌سه‌ر وته‌كانی‌ ئاسۆ مامه‌ند كردوه‌و‬ ‫ره‌ش����بینی‌ خۆی‌ نیش����اندا به‌رامبه‌ر‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ داعش نه‌رم����ی بنوێنێت بۆ‬ ‫ئازادكردنی‌ دیله‌كان‌و پێیوایه‌ "داعش‬ ‫كه‌سانێكن جێگه‌ی‌ متمانه‌ نین"‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫‪3‬‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫ئاوێنه‌ ورده‌کاریی سکااڵکارو تۆمه‌تبارو داواکراوانی ‪17‬ی شوبات باڵوده‌کاته‌وه‌‬ ‫لیستی ژماره‌ (‪ )1‬تایبه‌ت به‌روداوه‌كانی‌ سلێامنی‌ به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌ فه‌رمانگه‌ی‌ داواكاری‌ گشتی‌ شاری‌ سلێامنی‌‬ ‫ژ‬

‫ژماره‌ی کێشه‌ سکااڵکار‬

‫‪1‬‬

‫‪2011/249‬‬

‫‪2‬‬

‫‪2011/237‬‬

‫‪3‬‬

‫‪ 2011/275‬عیرفان ئیحسان‬ ‫وه‌هاب‬ ‫‪ 2011/1182‬رزگار سه‌عید‬ ‫که‌ریم‌و هاوڕێکانی‬ ‫‪ 2011/521‬تاوانلێکراو هه‌ردی‬ ‫فاروق عوسمان‬ ‫داواکاران به‌مافی‬ ‫‬‫که‌سیی‬ ‫‪ 2011/532‬مافی گشتیی‬

‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬

‫تۆمه‌تبار‬

‫کوژراو‪ /‬سورکێو ‪ -1‬ئاسۆ ته‌ها‬ ‫زاهیر محه‌مه‌د‪ ،‬عه‌بدولکه‌ریم‬ ‫داواکار به‌مافی ‪ -2‬ساالر ته‌ها‬ ‫که‌سیی‪ /‬زاهیر عه‌بدولکه‌ریم‬ ‫‪ -3‬به‌رهه‌م که‌مال‬ ‫محه‌مه‌د ئیمام‬ ‫محه‌مه‌د‬ ‫عه‌لی ئه‌حمه‌د‪،‬‬ ‫رێژوان عه‌لی‬ ‫ئه‌حمه‌د‪...‬‬

‫‪ -1‬هیوا ئه‌حمه‌د‬ ‫مسته‌فا ‪ -2‬خه‌سره‌و‬ ‫حه‌مه‌ڕه‌شید ‪ -3‬ئاوات‬ ‫عه‌بدولکه‌ریم‪ /‬لقی ‪4‬‬ ‫نادیار‬

‫سه‌را‬

‫‪405‬‬

‫بڕیاری ده‌ستگیرکردنیان هه‌یه‌و (رهنه‌)‬ ‫نه‌گیراون‪.‬‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫دۆسیه‌که‌داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری تۆمه‌تباران‬

‫نادیار‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫په‌راوه‌که‌ی داخراوه‌‬

‫نادیار‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫له‌قۆناغی لێکۆڵینه‌وه‌دایه‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫ئه‌م دۆسیه‌یه‌له‌بنکه‌ی سه‌ردا نییه‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراو‌ه به‌بریاری ژمار‌ه ‪2012/3236‬‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫ئه‌م دۆسیه‌یه‌له‌بنکه‌ی سه‌ردا نییه‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬

‫‪477‬‬

‫نیه‌‬

‫په‌راوی تۆمه‌تبار ڕزگار عومه‌ر میرزا‬ ‫جیابۆته‌وه‌‪ .‬داخراوه‌له‌‪ ،2014/9/‬په‌ڕاوی‬ ‫تۆمه‌تباران سه‌الم محه‌مه‌د ئه‌مین‌و د‪.‬‬ ‫موسه‌نا ئه‌مین له‌قۆناغی لێکۆڵینه‌وه‌دایه‌‪.‬‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫سه‌را‬

‫‪240‬‬

‫له‌قۆناغی لێکۆڵینه‌وه‌دایه‌تا ئێستا شاهیدیان‬ ‫نه‌هێناوه‌‬ ‫داخراوه‌له‌‪ 2013/8/‬له‌به‌ر نه‌بونی به‌ڵگه‌ی‬ ‫به‌لێبوردنی گشتیی کۆتایی هات‪.‬‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌داخراوه‌‬

‫نادیار‬

‫سه‌را‬

‫‪413‬‬

‫داخراوه‌به‌بڕیاری ژماره‌له‌‪ 2012/1/‬له‌به‌ر‬ ‫نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‪/130 ،‬ج‪ /‬نادیاری‬ ‫تۆمه‌تباران‪.‬‬

‫کاروان که‌مال‬

‫سه‌را‬

‫‪433‬‬

‫نادیار‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫هه‌واڵه‌بوه‌بۆ بنکه‌ی پۆلیسی ئه‌زمه‌ڕ‬ ‫له‌‪2013/7/‬‬ ‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬

‫نادیار‬ ‫ره‌حیم ساڵه‌ح‬ ‫ئه‌حمه‌دو هاوڕێکانی‬ ‫نادیار‬

‫سه‌را‬ ‫سه‌را‬

‫‪413‬‬ ‫نیه‌‬

‫له‌قۆناغی لێکۆڵینه‌وه‌دای ‌ه‬ ‫داخراوه‌له‌به‌ر نه‌بونی به‌ڵگه‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬

‫نادیار‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‬

‫نادیار‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬

‫ئیسماعیل عه‌بدواڵو‬ ‫هاوڕێکانی‬ ‫محه‌مه‌د مه‌حمود‬ ‫ئه‌مین‬ ‫نادیار‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫ئه‌م دۆسیه‌یه‌دوباره‌یه‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نه‌بونی به‌ڵگه‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫له‌قۆناغی لێکۆڵینه‌وه‌دایه‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬

‫تاڵب غه‌ریب‬ ‫‪6‬‬ ‫محه‌مه‌د‬ ‫تۆڵه‌ره‌شید محه‌مه‌د‬ ‫‪7‬‬ ‫سه‌عید‬ ‫‪ 2011/247 8‬به‌ختیار مه‌حمود نادیار‪/‬خۆپیشانده‌ر‬ ‫هه‌یاس‌و‬ ‫هاوڕێکانی‬ ‫نادیار‪/‬خۆپیشانده‌ر‬ ‫حسێن‬ ‫‪2011/240 9‬‬ ‫عه‌بدولره‌حمان‌و‬ ‫هاوڕێکانی‬ ‫نادیار‪/‬خۆپیشانده‌ر‬ ‫‪ 2011/579 10‬دانا جه‌مال‬ ‫ره‌حیم‬ ‫نادیار‪/‬خۆپیشانده‌ر‬ ‫‪ 2011/234 11‬خه‌سره‌و‬ ‫حه‌مه‌ڕه‌شید‬ ‫ئه‌حمه‌دو‬ ‫هاوڕێکانی‬ ‫‪ 2011/578 12‬هاوکار محه‌مه‌د نادیار‬ ‫ئه‌حمه‌دو‬ ‫هاوڕێکانی‬ ‫نادیار‬ ‫یادگار عه‌لی‬ ‫‪13‬‬ ‫مسته‌فاو‬ ‫هاوڕێکانی‬ ‫نادیار‬ ‫‪ 2012/1596 14‬ئیلیاس خدر‬ ‫فه‌ره‌ج‌و هاوڕێکانی‬ ‫نادیار‬ ‫‪ 2011/724 15‬ڕاشد ئه‌کره‌م‬ ‫‪ 2011/626‬که‌ریم‌و هاوڕێکانی‬ ‫‪ 2012/347 16‬چۆمان محه‌مه‌د نادیار‬ ‫ساڵه‌ح‌و هاوڕێکانی‬ ‫‪ 2013/418 17‬نوێنه‌ری ئاسایشی ‪ -1‬ڕزگار عومه‌ر میرزا‬ ‫‪ -2‬سه‌الم محه‌مه‌د‬ ‫سلێمانی‬ ‫ئه‌مین ‪ -3‬د‪.‬موسه‌نا‬ ‫ئه‌مین نادر‬ ‫‪2011/267 18‬‬ ‫‪2011/445 19‬‬ ‫‪2011/248 20‬‬ ‫‪2011/239 21‬‬

‫‪2011/781 22‬‬ ‫‪2011/520 23‬‬ ‫‪2011/566 24‬‬ ‫‪2013/550 25‬‬

‫نوێنه‌ری پ‪.‬د‪.‬ک نامۆ نامیق سه‌عیدو‬ ‫هاوڕێکانی‬ ‫‪ -1‬سۆما عه‌زیز‬ ‫مافی گشتی‬ ‫قادر ‪ -2‬شێرزاد‬ ‫که‌ریم عه‌لی‬ ‫عوسمان جه‌الل نادیار‬ ‫محه‌مه‌د‬ ‫هه‌ردی حسێن‬ ‫یه‌حیا‪ ،‬سه‌فین‬ ‫حه‌مه‌ره‌شید‪/‬‬ ‫هاواڵتی‬ ‫قادر حه‌مه‌جان‬ ‫عزیز‬ ‫نه‌ورۆز محه‌مه‌د‬ ‫عه‌بدواڵو‬ ‫هاوڕێکانی‬ ‫ئاری حه‌مه‌سه‌عید‬ ‫مافی گشتیی‬

‫‪ 2011/652 26‬فازڵ ئیبراهیم‬ ‫محه‌مه‌د‬ ‫‪ 2011/519 27‬مسته‌فا ساڵح‬ ‫محه‌مه‌د‬ ‫‪ 2011/502 28‬موختار سه‌ردار‬ ‫مسته‌فا‬ ‫‪ 2011/1182 29‬که‌ریم جه‌الل‬ ‫که‌ریم‬ ‫‪ 2011/653 30‬سه‌رچڵ ئه‌نوه‌ر‬ ‫شوکری‬ ‫‪ 2011/341 31‬جه‌ماڵ ڕه‌سوڵ‬ ‫له‌تیف‬ ‫‪ 2013/1100 32‬بابان سه‌لیم‬ ‫زوبێرو هاوڕێکانی‬ ‫‪ 2013/484 33‬سامی مسته‌فا‬ ‫عه‌باس‬

‫که‌رتی ماده‌ی تێبینی‬ ‫پۆلیس یاسایی‬ ‫‪ 405‬داخراوه‌له‌‪ ،2014/6/‬په‌ڕاوی لێ جیابوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌را‬ ‫له‌دژی تۆمه‌تبار ئارام سلێمان خالد‪ ،‬په‌ڕاوی‬ ‫کوژراو‪ /‬شێرزاد قادر‪ /‬له‌دژی تۆمه‌تبار‪/‬‬ ‫عه‌لی مه‌حمود عه‌بدول که‌ریم‪ /‬جیابوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ردو په‌ڕاوه‌که‌له‌قۆناغی لێکۆڵینه‌وه‌دان‌‪،‬‬ ‫سورکێو له‌جیاتی مالزم ئارام رهنه‌و شێرزاد‬ ‫جیاکراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬

‫نادیار‪/‬‬ ‫خۆپیشانده‌ر‬ ‫نادیار‪/‬خۆپیشانده‌ر‬

‫ژ ژماره‌ی کێشه‌‬

‫سکااڵکار‬

‫که‌رتی ماده‌ی‬ ‫پۆلیس یاسایی‬ ‫نیه‌ داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬ ‫سه‌را‬ ‫تێبینی‬

‫تۆمه‌تبار‬

‫‪2011/714 34‬‬

‫محه‌مه‌د مه‌حمود نادیار‬ ‫ئه‌مین‬ ‫توانا له‌تیف‬ ‫مافی گشتیی‬ ‫مه‌حمود‬

‫‪2011/434 36‬‬ ‫‪2012/431 37‬‬

‫رێبوار عه‌لی حه‌مه‌‬ ‫مافی گشتیی‬ ‫ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د فیدا ئه‌حمه‌د‬ ‫حه‌مید‬ ‫یاد ره‌فیق فه‌تاح‌و‬ ‫مافی گشتیی‬ ‫هاوڕێکانی‬

‫‪2011/430 35‬‬

‫‪2011/552 38‬‬ ‫‪2011/518 39‬‬ ‫‪2011/375 40‬‬ ‫‪2011/376‬‬ ‫‪2011/377‬‬

‫ڕزگار عوسمان‬ ‫که‌ریم‬ ‫خۆپشانده‌ران‬

‫‪2011/118 41‬‬

‫سوتانی‬ ‫ته‌له‌فزیۆنی‬ ‫‪NRT‬‬

‫‪2013/729 42‬‬

‫بریندار‪ /‬که‌مال‬ ‫هه‌یاس قادر‪،‬‬ ‫پاسه‌وان ل ‌ه‬ ‫ته‌له‌فزیۆنی‬ ‫‪NRT‬‬

‫‪2012/102 43‬‬

‫بریندار‪ /‬که‌مال‬ ‫هه‌یاس قادر‪،‬‬ ‫پاسه‌وان ل ‌ه‬ ‫ته‌له‌فزیۆنی‬ ‫‪NRT‬‬

‫نادیار‬ ‫عه‌قید‪ /‬نه‌جمه‌دین‬ ‫محه‌مه‌د ده‌روێش‬ ‫ئه‌حمه‌د‬

‫‪ -1‬جه‌الل ناجی‬ ‫قادر ‪ -2‬ڕۆژ‬ ‫نه‌ریمان به‌هجه‌ت‬ ‫عه‌ونی‬ ‫‪-1‬کارزان‬ ‫حه‌مه‌ڕه‌شید‬ ‫‪-2‬کاروان هیدایه‌ت‬ ‫‪ -3‬فه‌الح عیزه‌دین‬ ‫‪ -4‬رێبوار میرزا‬ ‫‪ -5‬کۆچه‌ر فه‌ره‌ج‬ ‫‪ -6‬سه‌باح عیزه‌دین‬ ‫‪-1‬کارزان‬ ‫حه‌مه‌ڕه‌شید‬ ‫‪-2‬کاروان هیدایه‌ت‬ ‫‪ -3‬فه‌الح عیزه‌دین‬ ‫‪ -4‬رێبوار میرزا‬ ‫‪ -5‬کۆچه‌ر فه‌ره‌ج‬ ‫‪ -6‬سه‌باح عیزه‌دین‬ ‫‪-7‬محه‌مه‌د حه‌سه‌ن‬ ‫حه‌مه‌سور‬

‫سه‌را‬

‫‪21‬‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬

‫سه‌را‬ ‫سه‌را‬

‫‪495‬‬ ‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نه‌بونی به‌ڵگ ‌ه‬ ‫داخراوه‌له‌به‌ر نه‌بونی به‌ڵگه‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نه‌بونی به‌ڵگه‌‬

‫سه‌را‬

‫نیه‌‬

‫داخراوه‌له‌به‌ر نادیاری بکه‌ری تاوانه‌که‌‬

‫راپه‌رین‬

‫نیه‌‬

‫هه‌ر سێ دۆسیه‌که‌ڕه‌وانه‌ی دادگای‬ ‫کارگێڕی کراوه‌له‌‪ 2013/5/‬و تا ئێستا‬ ‫نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌و له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئاسایش‬ ‫ڕه‌زامه‌ندبوه‌به‌هه‌واڵه‌کردنی بۆ دادگای‬ ‫لێکۆڵینه‌وه‌و بڕیاره‌که‌ی ئاسایش له‌ده‌سته‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی شورا هه‌ڵوه‌شاوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫داخراوه‌له‌به‌ر نه‌بونی به‌ڵگه‌‬

‫‪342‬‬

‫ئه‌زمر‬

‫ئه‌زمر‬

‫‪ /406‬تۆمه‌تباران (کارزان‪ ،‬کاروان‪ ،‬فه‌الح‪ ،‬رێبوار‪،‬‬ ‫‪ 301‬کۆچه‌ر‪ ،‬سه‌باح‪ ،‬محه‌مه‌د حسن) تا ئێستا‬ ‫ده‌ستگیرنه‌کراون‌و په‌ڕاویان بۆ جیاکراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫تۆمه‌تباران (رۆژ نه‌ریمان‪ ،‬جه‌الل ناجی)‬ ‫ده‌ستگیرکراون‌و له‌‪ 2014/7/‬به‌که‌فاله‌ت‬ ‫ئازادکراون‌و له‌قۆناغی لێکۆڵینه‌وه‌دایه‌‪.‬‬

‫ئه‌زمر‬

‫‪ /406‬تا ئێستا تۆمه‌تبارنی هه‌ل‌اتو ده‌ستگیر‬ ‫‪ 31‬نه‌کراون‌و له‌قۆناغی لێکۆڵینه‌وه‌دایه‌‪.‬‬

‫لیستی ژماره‌(‪ )2‬تايبه‌ت به‌روداوه‌كاىن ئيداره‌ى گه‌رميان به‌پێی زانياريه‌كاىن داواكارى گشتى گه‌رميان‬

‫ژ‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬

‫سکااڵکار‬ ‫ره‌شید محه‌مه‌د مراد‬ ‫نیهایه‌ت عوسمان نوروز‬ ‫سنگر حمید احمد‬ ‫اسعد محمد علی‬

‫تۆمه‌تبار‬ ‫نه‌ناسراو‬ ‫لقی پارتی‪ /‬گه‌رمیان‬ ‫لیوای‌ ‪3‬ی گه‌رمیان‬ ‫ئاسایشی گه‌رمیان‬

‫نه‌ناسراو‬ ‫‪ 6‬جلیل خلیل قادر‬ ‫پاسه‌وانی لقی پارتی‬ ‫‪ 7‬هه‌ژار علی احمد‬ ‫گه‌رمیان‬ ‫نه‌ناسراو‬ ‫‪ 8‬محمد عادل عبدالله‬ ‫نه‌ناسراو‬ ‫‪ 9‬هردی ابو بكر‬ ‫لقی پارتی‪ /‬گه‌رمیان‬ ‫‪ 10‬هردی ئازاد‬ ‫‪ 11‬لقی ‪ 19‬پارتی چه‌مچه‌ماڵ نه‌ناسراو‬ ‫لقی پارتی‪ /‬گه‌رمیان‬ ‫‪ 12‬شۆڕش محمد فرج‬ ‫نه‌ناسراو‬ ‫‪ 13‬بێستون نامق‬ ‫نه‌وشیروان محمد زاهر‬ ‫‪ 14‬مافی گشتی‬ ‫پشتیوان احمد سالح‬ ‫‪ 15‬ئامانج حسن احمد‬ ‫نه‌ناسراو‬ ‫‪ 16‬قایمقامیه‌تی‌ قه‌زای‌‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫‪ 17‬داواكاری‌ گشتی‌ گه‌رمیان محمود وهاب حسن‬ ‫نه‌ناسراو‬ ‫‪ 18‬محمد علی حاجی‬ ‫نه‌ناسراو‬ ‫‪ 19‬فالح امین خلیفه‬ ‫نه‌ناسراو‬ ‫‪ 20‬شمال محمد احمد‬ ‫نه‌ناسراو‬ ‫‪ 21‬خالد عمر محی الدین‬ ‫‪ 22‬داواكاری‌ گشتی‌ گه‌رمیان لقی پارتی‬ ‫لقی ‪19‬ی‌ پارتی‌‬ ‫‪ 23‬كاوه‌ عمر محمد‬ ‫گه‌رمیان‬ ‫مافی گشتی‬ ‫‪ 24‬ئیداره‌ی‌ گه‌رمیان‬ ‫نه‌ناسراو‬ ‫‪ 25‬رفعت حمه‌ ره‌وف‬ ‫هێزه‌كانی ئاسایشی‬ ‫‪ 26‬عبدالله‌ نامق محمود‬ ‫ناوخۆ‬ ‫محمد همزه‌ قادر‬ ‫‪ 27‬مافی گشتی‬ ‫نه‌ناسراو‬ ‫‪ 28‬علی عاصی حسن‬ ‫نه‌ناسراو‬ ‫‪ 29‬توانا حمه‌ كریم‬ ‫نه‌ناسراو‬ ‫‪ 30‬شێركۆ مجید محمود‬ ‫نه‌ناسراو‬ ‫‪ 31‬عقیل عمر حسن‬ ‫لقی ‪19‬ی پارتی‬ ‫‪ 32‬عبدالله‌ رشید حمید‬ ‫گه‌رمیان‬

‫ماده‌ی یاسایی‬ ‫‪405‬‬ ‫‪413‬‬ ‫‪413‬‬ ‫‪/‬‬ ‫‪230‬‬

‫‪ 11‬خۆپیشاندان‬ ‫‪413‬‬ ‫‪ 11‬خۆپیشاندان‬ ‫‪ 11‬خۆپیشاندان‬ ‫‪413‬‬ ‫‪413‬‬

‫دوا بڕیار‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬

‫تێبینی‬ ‫سکااڵیان نه‌بوه‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک نه‌بوه‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک نه‌بوه‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک نه‌بوه‌‬

‫داخراو‌ه تنازل‬ ‫داخراوه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک نه‌بوه‌‬ ‫داخراو‌ه‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬

‫له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک نه‌بوه‌‬ ‫تنازل‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک نه‌بوه‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک نه‌بوه‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک نه‌بوه‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک نه‌بوه‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک نه‌بوه‌‬ ‫تنازل‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک نه‌بوه‌‬

‫داخراو‌ه‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬

‫نه‌بو‌ه‬ ‫نه‌بوه‌‬ ‫نه‌بوه‌‬ ‫نه‌بوه‌‬ ‫نه‌بوه‌‬ ‫نه‌بوه‌‬ ‫نه‌بوه‌‬

‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‬

‫هیچ‬ ‫هیچ‬ ‫هیچ‬ ‫هیچ‬ ‫هیچ‬ ‫هیچ‬ ‫هیچ‬

‫به‌ڵگه‌یه‌ک‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ک‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ک‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ک‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ک‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ک‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ک‬

‫داخراو‌ه له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک نه‌بو‌ه‬ ‫داخراوه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک نه‌بوه‌‬ ‫داخراوه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک نه‌بوه‌‬ ‫‪ 11‬خۆپیشاندان‬

‫داخراو‌ه‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬ ‫داخراوه‌‬

‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‬

‫هیچ‬ ‫هیچ‬ ‫هیچ‬ ‫هیچ‬ ‫هیچ‬ ‫هیچ‬

‫به‌ڵگه‌یه‌ک‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ک‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ک‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ک‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ک‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ک‬

‫نه‌بو‌ه‬ ‫نه‌بوه‌‬ ‫نه‌بوه‌‬ ‫نه‌بوه‌‬ ‫نه‌بوه‌‬ ‫نه‌بوه‌‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫‪17‬ی شوبات‪ ..‬له‌نێوان دوێنێ‌و ئه‌مڕۆدا‬ ‫ئا‪ :‬محه‌مه‌د ره‌ئوف‬

‫‪17‬ی ش����وبات روداوێك����ه‌ ل����ه‌دواو‌ه‬ ‫به‌جێمانهێش����ت ی����ان روداوێك����ه‌‬ ‫له‌پێشمانه‌وه‌؟‬ ‫ئه‌م����ه‌ پرس����یاره‌ بنه‌ڕه‌تیه‌كه‌یه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫ی كه‌ ‪17‬ی‌ ش����وبات ته‌نها‬ ‫روانگه‌ی����ه‌وه‌ ‌‬ ‫خۆپیش����اندانێكی ئاس����ایی نه‌ب����و بۆ‬ ‫به‌ده‌س����تهێنانی كۆمه‌ڵێ����ك خواس����تی‬ ‫هه‌نوكه‌ی����ی‌‌و كۆتایی‌ بێت‪ ،‬به‌ڵكو ‪17‬ی‬ ‫شوبات شۆڕش����ێك بو دژ به‌ناعه‌داله‌تی‬ ‫كۆمه‌الیه‌تی‌و خراپیی سیستمی سیاسی‌و‬ ‫گۆڕانی ریشه‌یی له‌هه‌رێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی خۆپیش����اندانه‌كان به‌زه‌بری‬ ‫هێ����ز كۆتایی پێهێنرا‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و روداوه‌‬ ‫تائه‌مرۆش وه‌ك وه‌رچه‌رخانێكی گرنگ‬ ‫له‌مێژوی خه‌ڵكی كوردس����تان ته‌ماش����ا‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬به‌وه‌ی ‪17‬ی ش����وبات فشاری‬ ‫سیاس����ی له‌گوتاری راگه‌یاندن‌و میدیاوه‌‬ ‫گواسته‌وه‌ بۆ شه‌قام‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ دۆخی‬ ‫خزمه‌تگ����وزاری‌و ئه‌من����ی‌و سیاس����ی‌و‬ ‫ئابوری هه‌رێم زۆر له‌س����ه‌رده‌می ‪17‬ی‬ ‫شوبات خراپترو شێواوتره‌‪ ،‬به‌اڵم هاتنی‬ ‫داعش‌و مه‌ترس����ی له‌س����ه‌ر كوردستان‌و‬ ‫چونی ئۆپۆزس����یۆن بۆ ناو ده‌سه‌اڵت‪،‬‬ ‫خه‌ڵكی نیگه‌ران����ی له‌گۆڕه‌پانه‌كه‌دا بێ‬ ‫پش����توپه‌نا كردوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌و جه‌نگه‌ی‬ ‫كه‌ دژ به‌چه‌كدارانی داعش هه‌ڵگیرساوه‌و‬ ‫هاواڵتیانی كوردس����تان به‌مه‌ترسیه‌كی‬ ‫گه‌وره‌ی ده‌زانن بۆ س����ه‌ر چاره‌نوس����ی‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان‪ ،‬وه‌ك هه‌ستكردن‬ ‫ب����ه‌ به‌رپرس����یاریتی له‌ئاس����تی خراپی‬ ‫بارودۆخه‌كه‌ بێده‌نگن‪.‬‬

‫هه‌رچه‌نده‌ دۆخی‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌و ئه‌منی‌و‬ ‫سیاسی‌و ئابوری‬ ‫هه‌رێم زۆر له‌سه‌رده‌می‬ ‫‪17‬ی شوبات خراپترو‬ ‫شێواوتره‌‪ ،‬به‌اڵم هاتنی‬ ‫داعش‌و مه‌ترسی‬ ‫له‌سه‌ر كوردستان‌و‬ ‫چونی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بۆ ناو ده‌سه‌اڵت‪،‬‬ ‫خه‌ڵكی نیگه‌رانی‬ ‫له‌گۆڕه‌پانه‌كه‌دا بێ‬ ‫پشتوپه‌نا كردوه‬

‫دینار) زیادی ك����ردوه‌ به‌ڕێژه‌ی(‪)45%‬‬ ‫زیادیك����ردوه‌و ئه‌گ����ه‌ر ش����وفێرێك‬ ‫مانگان����ه‌(‪ 50‬لیتر) به‌نزی����ن وه‌ربگرێت‬ ‫ئ����ه‌وكات كه‌ لیتری ب����ه‌(‪ 500‬دینار) بو‬ ‫ده‌یكرده‌(‪ 25‬هه‌زار دینار) به‌اڵم ئێستا‬ ‫كه‌ لیتری به‌(‪ 900‬دینار)ه‌ ده‌كاته‌ (‪45‬‬ ‫هه‌زاردینار) واتا له‌هه‌فته‌یه‌كدا(‪ 20‬هه‌زار‬ ‫دینار) زیاتر له‌ش����وفێرێك وه‌رده‌گرن‪،‬‬ ‫له‌مانگێكیشدا (‪ 80‬هه‌زار دینار) زیاتر‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ئاس����تی وه‌به‌رهێنانیش‬ ‫له‌بودجه‌ی‌ گش����تی كوردستان له‌ساڵی‬ ‫‪2011‬دا بڕی (‪ 4‬ترلی����ۆن‌و‪ 700‬ملیارد)‬ ‫دینار ب����ۆ وه‌به‌رهێن����ان ته‌رخانكراوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌مس����اڵدا یه‌ك دینار بۆ پرۆژه‌ی‬ ‫وه‌به‌رهێنان نیه‌‪ ،‬واتا ئاس����تی بودجه‌ی‬ ‫وه‌به‌رهێنان(‪)%0‬ه‌‪ ،‬ه����اوكات قه‌باره‌ی‬ ‫وه‌به‌رهێنان ته‌نها له‌چاو س����اڵی رابردو‬ ‫به‌ڕێژه‌ی(‪ )300%‬كه‌میكردوه‌‪ ،‬ئاڵوگۆڕی‬ ‫بازرگانی له‌گه‌ڵ توركیا به‌رێژه‌ی(‪)60%‬‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئێ����ران به‌رێ����ژه‌ی (‪)80%‬‬ ‫كه‌میكردوه‌‪.‬‬ ‫به‌و پێیه‌ش دۆخی ئابوری‌و سیاسی‌و‬ ‫ئه‌منی‌و خزمه‌تگوزاری له‌نێوان س����اڵی‬ ‫‪ 2011‬كه‌ خۆپیش����اندانه‌كانی تیادا كرا‬ ‫بۆ ‪ 2015‬به‌ڕێژه‌ی به‌رچاو كه‌میكردوه‌و‬ ‫بارودۆخ زۆر له‌و كاته‌ خراپ تره‌‪.‬‬

‫دۆخی كوردستان له‌نێوان ‪2011‬و‬ ‫‪2015‬دا‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانی ‪17‬ی شوباتی ‪2011‬‬ ‫كه‌ دژ به‌ناعه‌داله‌تی‌و به‌رته‌سككردنه‌وه‌ی‬ ‫ئازادیه‌كان‌و خراپی‌و قۆرخكاری سیستمی‬ ‫سیاس����ی‌و گه‌نده‌ڵی‌و خزمه‌تگوزاریه‌كان‬ ‫بو‪ ،‬به‌ به‌راورد به‌بارودۆخی ئێس����تا كه‌‬ ‫ساڵی ‪2015‬یه‌‪ ،‬جیاوازیه‌كه‌ نه‌ك باشتر‬ ‫نیه‌ به‌ڵكو زۆر خراپتریشه‌ له‌بارودۆخی‬ ‫‪17‬ی ش����وباتی ‪ 2011‬تاكه‌ جیاوازیه‌ك‬ ‫له‌نێوانیاندا ته‌نها به‌ش����داریكردنی سێ‬ ‫الیه‌نه‌ك����ه‌ی ئۆپۆزس����یۆنه‌ له‌حكومه‌تدا‬ ‫به‌ڕوكه‌ش����یی چه‌ن����د وه‌زیرێك����ه‌ نه‌ك‬ ‫له‌نێوان ‪17‬ی شوبات‌و شۆڕشه‌كانی‬ ‫هاوبه‌ش����ی له‌پرۆس����ه‌ی سیاس����ی‌و‬ ‫میسرو تونسدا‬ ‫حكومه‌تداریدا‪.‬‬ ‫خۆپیش����اندانه‌كانی ‪17‬ی ش����وبات‌و‬ ‫له‌‪17‬ی ش����وباتدا هاواڵتی����ان داوای‬ ‫رۆژانی دوایی هه‌روا له‌خۆوه‌و به‌سانایی‬ ‫گۆڕینی ریشه‌یی سیس����تمی سیاسیان‬ ‫ده‌ستی پێنه‌كردو هه‌ڵقواڵوی ته‌نها رۆژی‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬له‌مرۆش����دا هه‌مان سیس����تمی‬ ‫‪17‬ی شوبات نه‌بو‪ ،‬به‌ڵكو په‌یوه‌ست بو‬ ‫سیاس����ی‌و هه‌مان سه‌رۆك هه‌یه‌‪ ،‬داوای‬ ‫عه‌داله‌تی كۆمه‌اڵیه‌تیان ده‌كرد‪ ،‬له‌مرۆشدا دواكه‌وتنی موچه‌ دوجار بۆ س����ێ جار به‌سیستمی حوكمڕانی ‪20‬ساڵه‌ی هه‌رێمی‬ ‫ناعه‌داله‌تی له‌ت����ه‌واوی كایه‌كاندا هه‌یه‌‪ ،‬زیادی كردوه‌‪ ،‬واتا له‌ئێستادا دواكه‌وتنی كوردس����تانه‌وه‌ كه‌ له‌الیه‌ن دو حیزبه‌وه‌‬ ‫داوای بنبڕكردن����ی گه‌نده‌ڵی����ان ده‌كرد موچه‌ به‌رێژه‌ی (‪ 150%‬بۆ ‪ )200%‬زیادی ق����ۆرغ كرابون‪ ،‬واتا خۆپیش����اندانه‌كان‬ ‫فش����ارێكی په‌نگخ����واردوی خه‌ڵك����ی‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫له‌مرۆدا ئاستی گه‌نده‌ڵی زیاتر بوه‌‪.‬‬ ‫رێ����ژه‌ی كاره‌با ئ����ه‌وكات زیاتر له‌ ‪ 20‬كوردس����تان بو‪ ،‬به‌رامبه‌ر به‌ده‌سه‌اڵتی‬ ‫سه‌باره‌ت به‌بواره‌ خزمه‌تگوزاریه‌كانیش‬ ‫له‌‪17‬ی ش����وباتی ‪2011‬دا پێدانی موچه‌ س����ه‌عات هه‌بو به‌ڕێژه‌ی (‪ )83%‬به‌اڵم سیاسی له‌هه‌رێمی كوردستان‪.‬‬ ‫هۆكاری هه‌ڵگیرسانه‌كه‌شی به‌شێكی‬ ‫به‌فه‌رمانبه‌ران له‌كاتی خۆیدا بو‪ ،‬مانگانه‌ ئێس����تا كه‌ له‌ ‪ 10‬بۆ ‪ 12‬سه‌عات كاره‌با‬ ‫ناوخۆی‌و به‌شێكی هۆكاره‌ ده‌ره‌كیه‌كان‌و‬ ‫واتا به‌(‪ )30‬رۆژ جارێك‪ ،‬به‌اڵم ئێس����تا هه‌یه‌ به‌رێژه‌ی(‪ )40%‬كه‌میكردوه‌ ‪.‬‬ ‫نرخی به‌نزین ئه‌وكات لیتری به‌(‪ 500‬به‌ه����اری عه‌ره‌بی ب����و له‌وكات����ه‌دا كه‌‬ ‫به‌دو مانگ بۆ س����ێ مانگ جارێك دێت‬ ‫واتا نزیكه‌ی(‪ 70‬ب����ۆ ‪ )80‬رۆژ جارێك دینار) ب����و به‌اڵم ئێس����تا بۆته‌ (‪ )900‬شۆڕشی تونس به‌خۆپیشاندان‌و ناڕه‌زایی‬ ‫ده‌درێت����ه‌ فه‌رمانب����ه‌ران‪ ،‬واتا ئاس����تی دینار وات����ا نرخی لێترێك به‌نزین (‪ 400‬جه‌م����اوه‌ری ل����ه‌ ‪17‬ی كانونی یه‌كه‌می‬

‫‪2010‬ده‌ستی پێكردو توانی له‌ ‪14‬كانونی‬ ‫دووه‌م����ی ‪ 2011‬رژێمێكی س����ه‌ركوتكه‌ر‬ ‫له‌س����ه‌ر ده‌س����ه‌اڵت دورخاته‌وه‌‪ ،‬دواتر‬ ‫شۆڕشی میس����ر كه‌ له‌ ‪25‬ی یه‌نایه‌ری‬ ‫‪ 2011‬ده‌ستی پێكردو له‌ ‪11‬ی شوباتی‬ ‫‪ 2011‬شۆڕشه‌كه‌ س����ه‌ركه‌وت‌و كۆتایی‬ ‫به‌حوكمڕانی ئه‌و واڵته‌ هات‪.‬‬ ‫له‌زۆر روه‌وه‌ شۆڕش����ه‌كانی میس����رو‬ ‫تون����س له‌گ����ه‌ڵ ‪17‬ی ش����وبات له‌روی‬ ‫دۆخی سیاس����ی‌و ئابوری‌و ناعه‌داله‌تی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌وه‌ هاوش����ێوه‌بو‪ ،‬له‌تونس‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت له‌ده‌س����تی ی����ه‌ك حیزبدا‬ ‫ب����و ب����ن عه‌لی‪ ،‬ك����ه‌ له‌س����اڵی ‪1987‬‬ ‫پۆستی س����ه‌رۆكایه‌تی تونسی وه‌رگرت‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن����ی ‪1989‬دا (‪)99.2%‬ی‬ ‫ده‌نگه‌كانی هێناو له‌دوایین هه‌ڵبژاردندا‬ ‫ل���� ‌ه ‪)89.6%( 2009‬ی ده‌نگه‌كان����ی‬ ‫به‌ده‌ستهێنا‪ ،‬زۆربه‌ی خزم‌و كه‌سه‌كانی‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵتدا بون‌و قۆرغی بازاڕو ئابوریان‬ ‫كردبو له‌گ����ه‌ڵ گه‌نده‌ڵی‌و به‌هه‌ده‌ردان‌و‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی هه‌ژاری‌و بێكاری به‌جۆرێك‬ ‫رێژه‌ی ه����ه‌ژاری له‌هه‌ندێ����ك ویالیه‌تی‬ ‫تون����س له‌ (‪ )50%‬ب����وه‌ له‌ناو گه‌نجان‌و‬ ‫ده‌رچوی زانك����ۆ و په‌یمانگاندا (‪)38%‬‬ ‫وه‌ رێ����ژه‌ی گه‌نده‌ڵ����ی (‪ )80%‬ب����وه‌‪،‬‬ ‫له‌میسریش كه‌ به‌هه‌مان شێوه‌ی تونس‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت له‌الیه‌ن یه‌ك حیزبه‌وه‌ قۆرغ‬ ‫كرابو له‌گ����ه‌ڵ باڵوبون����ه‌وه‌ی هه‌ژاری‌و‬ ‫بێ����كاری‌و قۆرغی ب����ازاڕ له‌الیه‌ن خزم‌و‬ ‫كه‌س����ه‌ نزیكه‌كانی حوسنی موباره‌كه‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ له‌س����اڵی ‪1981‬ه‌وه‌ ده‌س����ه‌اڵتی‬ ‫گرته‌ده‌ست‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫‪2005‬دا موباره‌ك رێ����ژه‌ی(‪)88.6%‬ی‬ ‫ده‌نگه‌كانی به‌ده‌س����تهێناو حیزبه‌كه‌شی‬ ‫‪%97‬ی كۆی كورس����یه‌كانی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫گه‌لیان به‌ده‌س����تهێنا‪ ،‬رێژه‌ی گه‌نده‌ڵی‬ ‫له‌میس����ر ل����ه‌‪ 2011‬دا (‪ )64%‬ب����وه‌و‬ ‫هه‌ژاری له‌ك����ۆی میس����ر (‪ )40%‬بوه‌و‬ ‫له‌هه‌ندێك پارێزگا (‪ )70%‬بوه‌‪ ،‬ته‌واوی‬ ‫كۆمپانی����اگان‌و بازارگانی����ه‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫ع����ه‌الو جه‌م����ال‌و كه‌س����ه‌ نزیكه‌كان����ی‬ ‫سه‌رۆكه‌وه‌ قۆرغ كرابون‪.‬‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس����تانیش ده‌س����ه‌اڵت‬ ‫له‌الی����ه‌ن هه‌ردو (یه‌كێتی نیش����تیمانی‬

‫له‌زۆر روه‌و‌ه‬ ‫شۆڕشه‌كانی میسرو‬ ‫تونس له‌گه‌ڵ ‪17‬ی‬ ‫شوبات له‌روی‬ ‫دۆخی سیاسی‌و‬ ‫ئابوری‌و ناعه‌داله‌تی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌‬ ‫هاوشێوه‌بو‪،‬‬ ‫له‌تونس ده‌سه‌اڵت‬ ‫له‌ده‌ستی یه‌ك‬ ‫حیزبدا بو‬ ‫له‌میسریش به‌هه‌مان‬ ‫شێوه‌ بو‬ ‫كوردس����تان‌و پارت����ی دیموكرات����ی‬ ‫كوردس����تان)ه‌وه‌ ق����ۆرغ كراب����و له‌گه‌ڵ‬ ‫قۆرغكردن����ی ب����ازاڕو داموده‌زگاكان����ی‬ ‫حكوم����ه‌ت‌و بردنی بودجه‌ی گش����تی‌و‬ ‫ناعه‌داله‌تی كۆمه‌اڵیه‌تی له‌گه‌ڵ گه‌نده‌ڵی‬ ‫زۆرو به‌فیڕۆدان����ی گ����ه‌وره‌ له‌بودجه‌ی‬ ‫گشتیدا‪.‬‬ ‫بۆیه‌ خۆپیش����اندان‌و ناڕه‌زاییه‌تیه‌كان‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس����تان هه‌م����ان فۆرم‌و‬ ‫ش����ێوه‌ی شۆڕش����ه‌كانی میس����رو‬

‫تونس����یان وه‌رگ����رت له‌كۆبون����ه‌وه‌ی‬ ‫خه‌ڵك له‌گۆڕه‌پانێكداو به‌ش����داریكردنی‬ ‫رۆش����نبیران‌و نوس����ه‌ران‌و هۆنه‌رمه‌ندان‬ ‫خۆپیش����اندانه‌كان‌و‬ ‫له‌پێش����ه‌وه‌ی‬ ‫ئاماده‌بون����ی به‌رده‌وام����ی گه‌نج����ان‬ ‫ل����ه ‌خۆپیش����اندانه‌كاندا‪ ،‬دروش����م‌و‬ ‫داواكاریه‌كانی����ش هه‌م����ان داواكاری‬ ‫ب����و له‌بنبڕكردنی گه‌نده‌ڵ����ی‌و گۆڕینی‬ ‫ریشه‌یی له‌سیس����تمی سیاسی هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تاندا‪ .‬هاوكات فه‌یس����بوك كه‌‬ ‫بوه‌ سیمای خۆپیشاندانه‌كان كه‌ناڵێكی‬ ‫گه‌وره‌ی ئاراس����ته‌كردنی گه‌نجان بو بۆ‬ ‫خۆپیشاندانه‌كان‪.‬‬ ‫خاڵی لێكچوی نێوان خۆپیشاندانه‌كانی‬ ‫میس����رو تون����س‌و ‪17‬ی ش����وبات ئه‌وه‌‬ ‫ب����و ك����ه‌ ده‌س����ه‌اڵت به‌گولل����ه‌ وه‌اڵمی‬ ‫خۆپیش����انده‌رانی داوه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تان به‌س����ه‌دان ك����ه‌س بریندار‬ ‫بون‌و ‪ 10‬كه‌س����یش به‌گولله‌ی هێزه‌كان‬ ‫شه‌هیدبون‪ ،‬له‌میسرو تونسیش به‌ده‌یان‬ ‫كه‌س شه‌هیدو بریندار بون‪.‬‬ ‫‪17‬ی شوبات له‌دۆخی ئێستادا‬ ‫له‌ئێستادا كه‌ دۆخی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫له‌ئاس����تێكی خراپدای����ه‌ له‌س����ه‌رجه‌م‬ ‫روه‌كانی����ه‌وه‌ له‌قه‌یران����ی گه‌وره‌دای����ه‌‪،‬‬ ‫بێده‌نگی هاواڵتیان له‌وه‌وه‌ س����ه‌رچاوه‌‬ ‫ناگرێت كه‌ ناتوانن خۆپیشاندان بكه‌ن‪،‬‬ ‫هێنده‌ی په‌یوه‌ندی به‌مه‌ترسی داعش بۆ‬ ‫سه‌ر كوردستان‌و چاوه‌ڕوانی چاكسازی‬ ‫له‌ده‌س����ه‌اڵتی سیاسی‌و ئیداری‌و ئابوری‬ ‫ده‌ك����ه‌ن ل����ه‌و الیه‌نان����ه‌ی كه‌ پێش����تر‬ ‫پش����تیوانی خۆپیشاندانه‌كانیان ده‌كردو‬ ‫له‌ئێستاشدا به‌شدارن له‌حكومه‌تدا‪ ،‬خۆ‬ ‫ئه‌گه‌ر مه‌ترس����یه‌كانی داعش بڕه‌ونه‌وه‌و‬ ‫حكوم����ه‌ت ه����ه‌روا كه‌مته‌رخ����ه‌م بێت‬ ‫له‌ئاستی خزمه‌تگوزاریه‌ سه‌ره‌تاییه‌كان‪،‬‬ ‫نیگه‌رانی‌و توڕه‌یی ئێس����تای هاواڵتیان‬ ‫زۆر زیاترو په‌نگخواردوتره‌ له‌ساته‌كانی‬ ‫‪17‬ی شوبات‪ ،‬بۆیه‌ به‌شێك له‌پشودرێژی‬ ‫هاواڵتیان له‌نه‌بونی كاره‌باو دواكه‌وتنی‬ ‫موچه‌و گران����ی به‌نزین له‌هه‌س����تكردن‬ ‫به‌به‌رپرس����یاریه‌تیه‌وه‌یه‌ ل����ه‌ ئاس����تی‬ ‫دۆخه‌كه‌‪.‬‬

‫سه‌عد ‌ی پیره‌‪ :‬هاتنی‌ په‌كه‌ك ‌ه بۆ باشور ‌ی كوردستان به‌رێككه‌وتن بوه‌‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌حمه‌د پیر‌ه ئه‌ندام ‌‬ ‫سه‌عد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاسیی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمان ‌‬ ‫مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان له‌م چاوپێكه‌وتنه‌ ‌‬ ‫ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‪ ،‬جێگیركردنی‬ ‫ی شه‌عبی‌ له‌كه‌ركوك‌و‬ ‫حه‌شد ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوچه‌ كێشه‌له‌سه‌ره‌كان كارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫خراپه‌و نابێت قبوڵبكرێت‪ ،‬له‌باره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و دو ساڵ ‌هی‌ دانرابو بۆ واده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‌و گه‌ڕانه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌ستورو هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫"بۆیه‌ ئه‌وه‌ ئیشی‌ ئێمه‌ی‌ یه‌كێتی‬ ‫نیه‌ له‌سه‌ری‌ بدوێین‪ ،‬ده‌بێت سه‌ره‌تا‬ ‫پارتی‌ داوا له‌الیه‌نه‌كان بكات قسه‌ له‌و‬ ‫ی‬ ‫بابه‌ت ‌ه بكرێت"‪ .‬ئه‌و وتیشی‌‪" ،‬هاتن ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌كه‌ك ‌ه بۆ باشوری‌ كوردستان به‌پێ ‌‬ ‫رێككه‌وتنێك بوه‌"‪.‬‬ ‫ی ك���وردی‌ له‌به‌غدا‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬وه‌ف���د ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌ستی‌ به‌تاڵ گه‌ڕانه‌وه‌‪ ،‬له‌دۆخێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان چ ‌‬ ‫له‌مش���ێوه‌ی ‌ه ئابور ‌‬ ‫به‌سه‌ردێت؟‬ ‫ی ئه‌حمه‌د پیره‌‪ :‬ئه‌و قه‌یران ‌ه‬ ‫س���ه‌عد ‌‬

‫ی‬ ‫هه‌میش��� ‌ه هه‌بوه‌و ده‌بێ���ت حكومه‌ت ‌‬ ‫هه‌رێ���م له‌گه‌ڵ به‌غدا بیر له‌وه‌ بكه‌نه‌و‌ه‬ ‫كه‌ ئه‌و كێشه‌ی ‌ه چۆن چاره‌سه‌ربكه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫عێراق‌و هه‌رێمی‌ كوردس���تانیش واڵت ‌‬ ‫نه‌وتین‌و كۆمپانیا‌و بانك هه‌ن‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رش���ان ‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم ئه‌رك ‌‬ ‫خۆی‌ به‌رامبه‌ر هاواڵتیان جێبه‌جێبكات‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌وشێوه‌یه‌ی‌ كه‌ ده‌توانێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باشترین رێگه‌چاره‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫كورد له‌ئێستادا چیه‌؟‬ ‫سه‌عدی‌ ئه‌حمه‌د پیره‌‪ :‬باشترین رێگ ‌ه‬ ‫به‌رگیی ‌ه له‌به‌رامبه‌ر داعش‌و پابه‌ندبون ‌ه‬ ‫ب���ه‌و رێكه‌وتننامه‌ی���ه‌ی‌ هه‌مانه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێتوای���ه‌ هه‌رێم چوه‌ت ‌ه ژێر‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌رجێك ك ‌ه توانای‌ جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫بار ‌‬ ‫نیه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌حمه‌د پی���ره‌‪ :‬هه‌رێم ‌‬ ‫س���ه‌عد ‌‬ ‫ی ده‌س���ت‬ ‫كوردس���تان له‌وس���اته‌ ‌‬ ‫به‌هه‌نارده‌كردن���ی‌ نه‌وت ده‌كات‪ ،‬نابێت‬ ‫بوترێت هه‌ر ده‌بێت ‪ 550‬هه‌زار به‌رمیل‬ ‫ن���ه‌وت ره‌وانه‌ی‌ به‌غدا ب���كات‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫له‌روی‌ خه‌رجیه‌وه‌ رێی‌ تێناچێت‪ .‬به‌ڵكو‬ ‫ی‬ ‫ی خش���ته‌یه‌ك ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ورد‌ه ورده‌ به‌پێ ‌‬

‫كات ده‌بێ���ت‪ ،‬به‌مش���ێوه‌ی ‌ه ده‌توانێت‬ ‫جێبه‌جێیبكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر هه‌رێم هیچ‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌بو له‌بودجه‌دا‪ ،‬هۆكاری ‌‬ ‫كێشه‌یه‌ك ‌‬ ‫تێكچونی‌ ئه‌م هاوكێشه‌ی ‌ه چی بو؟‬ ‫س���ه‌عدی‌ ئه‌حمه‌د پیره‌‪ :‬زۆر هۆكار‬ ‫ی‬ ‫ی رێكه‌وتن ‌‬ ‫هه‌بون ب���ۆ ئه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر دوا ‌‬ ‫ی مام جه‌الل‪،‬‬ ‫سه‌وفاو نه‌خۆش���كه‌وتن ‌‬ ‫ی‬ ‫كێش���ه‌كان ته‌شه‌نه‌یان س���ه‌ند‪ ،‬نور ‌‬ ‫ی هه‌میشه‌ شانازیی‌ به‌وه‌و‌ه ده‌كرد‬ ‫مالك ‌‬ ‫كه‌ فه‌رماند‌هی‌ هێزه‌ چه‌كداره‌كانه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ی هه‌ڵبژێردراو‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیران ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌یویست به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ عه‌سكه‌ری ‌‬ ‫كێش���ه‌كان چاره‌س���ه‌ربكات‪ .‬من ناڵێم‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان مه‌الئیكه‌ته‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی كه‌موك���وڕ هه‌ب���وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫به‌زه‌ق��� ‌‬ ‫مالكیه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێ���و‌ه چ���ۆن ده‌ڕوان���ن‬ ‫له‌نزیكبونه‌و‌هی‌ میلیش���یا ش���یعه‌كان‬ ‫له‌كه‌ركوك‌و ده‌وروبه‌ری‌؟‬ ‫ی ئه‌حمه‌د پیره‌‪ :‬ئه‌مڕۆ عێراق‬ ‫سه‌عد ‌‬ ‫هیچ پێكهاته‌یه‌كی‌ س���ه‌ربازیی‌ نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر حكومه‌ت���ی‌ عێراق حه‌ش���د ‌‬ ‫ش���ه‌عبی‌ ته‌به‌نی‌ ده‌كات‪ ،‬له‌هه‌مو ئه‌و‬

‫ی هاوبه‌شمان هه‌ی ‌ه‬ ‫شوێنان ‌هی‌ به‌رنامه‌ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ عێراق‪ ،‬ده‌توانن به‌شداریبكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم جێگیركردنیان له‌كه‌ركوك‌و ناوچ ‌ه‬ ‫كێشه‌له‌سه‌ره‌كان كارێكی‌ خراپه‌و نابێت‬ ‫قبوڵبكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌و دو س���اڵه‌ی‌ دانرابو بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم‌و گه‌ڕانه‌وه‌ ‌‬ ‫واده‌ی‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی ئێو‌ه‬ ‫ده‌س���تور كۆتایی‌ دێت‪ ،‬بۆچون ‌‬ ‫چیه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌حمه‌د پیره‌‪ :‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫س���ه‌عد ‌‬ ‫هه‌رێم س���ه‌رۆكی‌ پارتی���ه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫ی یه‌كێتی نی ‌ه له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫ی ئێمه‌ ‌‬ ‫ئیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بابه‌ته‌ بدوێین‪ ،‬ده‌بێت س���ه‌ره‌تا پارت ‌‬ ‫داوا له‌الیه‌نه‌كان بكات قس ‌ه له‌و بابه‌ت ‌ه‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫ی په‌كه‌ك ‌ه‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ چ���ۆن له‌بون ‌‬ ‫ده‌ڕوانن له‌باشوری‌ كوردستان؟‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌حمه‌د پیره‌‪ :‬په‌كه‌كه‌ كات ‌‬ ‫سه‌عد ‌‬ ‫ی هاتو‌ه بۆ باش���وری كوردس���تان‬ ‫خۆ ‌‬ ‫به‌پێ���ی‌ رێككه‌وتنامه‌ی���ه‌ك ب���وه‌‪،‬‬ ‫ی ئاشتی‌ له‌توركیا‬ ‫هیواداریشین پرۆسه‌ ‌‬ ‫چاره‌سه‌ربكرێت‪.‬‬ ‫ی زۆر‌ه‬ ‫ی ماوه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بۆچ��� ‌‬ ‫ی سیاسیتان‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ئێوه‌ كۆبونه‌و‌ه ‌‬

‫نه‌كردوه‌؟‬ ‫ی‬ ‫سه‌عدی‌ ئه‌حمه‌د پیره‌‪ :‬له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ب���و‌ه كه‌ خه‌ریك ‌ه‬ ‫هه‌ندێ���ك ناكۆك ‌‬ ‫ورده‌ ورده‌ یه‌كالده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬پاش���ان‬ ‫كۆبونه‌وه‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئومێدێك بۆ رێكه‌وتنی‌ باڵ ‌ه‬ ‫ناكۆكه‌كانی‌ یه‌كێتی‌ هه‌یه‌؟‬ ‫س���ه‌عدی‌ ئه‌حمه‌د پی���ره‌‪ :‬ناكۆكی‌‌و‬ ‫باڵباڵێن له‌ناو یه‌كێتی���دا هه‌ر هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم رێكه‌وتنی���ش هه‌بوه‌‪ ،‬كه‌س دڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆی‌ به‌وه‌ خۆش نه‌كات‪ ،‬س���ه‌د باڵ ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌ یه‌ك ده‌نوك ‌‬ ‫ێ سه‌ركردایه‌تی‌ ئه‌م‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێستا ك ‌‬ ‫ده‌نوكه‌ ده‌كات؟‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌حمه‌د پی���ره‌‪ :‬مه‌كته‌ب ‌‬ ‫س���ه‌عد ‌‬ ‫ی گشتی‌و‬ ‫سیاسی‪ ،‬جێگری‌ س���كرتێر ‌‬ ‫ی خۆی‌‪.‬‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ل���ه‌م رۆژانه‌دا م���ام جه‌الل‬ ‫ی چیتان‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ پێوه‌كردیت‪ ،‬باس��� ‌‬ ‫كرد؟‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌عدی‌ ئه‌حمه‌د پی���ره‌‪ :‬له‌هه‌واڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫من‌و عه‌دنان موفتی‌‌و ئه‌رسه‌الن بایز ‌‬ ‫ی‬ ‫پرس���ی‌‪ ،‬بابه‌ته‌كه‌ شتێكی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫بو‪.‬‬

‫ماوه‌ی سه‌رۆکایه‌تی‬ ‫هه‌رێم‌و گه‌ڕانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ده‌ستورو‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌‌ ئیش ‌ی‬ ‫ئێمه‌ ‌ی یه‌كێتی نی ‌ه‬ ‫له‌سه‌ری‌ بدوێین‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫سه‌ره‌تا پارتی‌ داوا‬ ‫له‌الیه‌نه‌كان بكات قس ‌ه‬ ‫له‌و بابه‌ت ‌ه بكرێت‬

‫په‌رله‌مان‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫‪parlaman.awene@gmail.com‬‬

‫ئه‌وانه‌ی‌ دوێنێ‌ له‌سه‌را ‌ی ئازادی‌ بون‌و ئه‌مڕۆ له‌په‌رله‌مانن‬

‫‪5‬‬

‫له‌په‌رله‌مانه‌وه‌‬

‫په‌رله‌مانتارێك‪ :‬به‌هۆی شه‌ڕه‌وه‌ نه‌بێت ئێستا پێویستمان به‌چه‌ندین ‪17‬ی شوباتی دیكه‌یه‌‬ ‫گۆشه‌یه‌کی تایبه‌ت ‌ه په‌رله‌مانتاران ده‌ینوسن‬

‫ئا‪ :‬ره‌وا بورهان‬ ‫چوار ساڵ به‌سه‌ر روداوه‌كانی ‪17‬ی‬ ‫شوبات‌و رۆژانی دواتردا تێده‌په‌رێت‪،‬‬ ‫ئێستا به‌شێك له‌ده‌موچاوه‌ دیاره‌كانی‬ ‫سه‌رای ئازادی‌ بونه‌ته‌ په‌رله‌مانتار‪،‬‬ ‫به‌اڵم تائێستا نه‌ داواكاریه‌كانی‬ ‫سه‌رای ئازادی جێبه‌جێ كراوه‌‌‪،‬‬ ‫نه‌ بڕیاره‌كانی په‌رله‌مان‪ ،‬ئه‌و‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ نوێیانه‌ش ده‌ڵێن‬ ‫"داواكاریه‌كانمان له‌یادنه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫زۆرێك له‌و كه‌سانه‌ی له‌سه‌ر لیستی‌‬ ‫الیه‌نه‌ ئۆپۆزسیۆنه‌كانی پێشوی هه‌رێم‬ ‫(گ����ۆڕان‪ ،‬یه‌كگرتو‪ ،‬كۆم����ه‌ڵ) بون‬ ‫به‌په‌رله‌مانتار‪ ،‬له‌رۆژانی‌ ‪17‬ی شوباتدا‬ ‫رۆڵی سه‌ره‌كیان بینیوه‌ له‌گه‌رمكردنی‌‬ ‫خۆپیش����اندانه‌كانداو له‌س����ه‌روبه‌ندی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانیش����دا داوایان له‌خه‌ڵك‬ ‫كردوه‌ ده‌نگیان پێبده‌ن‌و له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫چه‌ندین به‌ڵێنیان بۆ جێبه‌جێده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاری گ����ۆڕان له‌په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس����تان عادل عه‌زیز ب����ۆ ئاوێنه‌‬ ‫داواكاریه‌كان����ی‬ ‫ده‌ڵێت‪"،‬ئێم����ه‌‬ ‫خۆپیشاندانمان له‌یادنه‌كردوه‌‌و هه‌وڵ‬ ‫ده‌ده‌ین كه‌ كاری����ان بۆ بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دۆخ����ی هه‌رێم ره‌نگه‌ ه����اوكار نه‌بێت ‌سه‌رای ئازادی له‌سلێمانی‬ ‫به‌هۆی ئه‌و قه‌یرانانه‌ی ك ‌ه هه‌یه‌" ‪.‬‬ ‫هاوكات په‌رله‌مانتاری فراكس����یۆنی په‌رله‌مانتارێكی‌ دیكه‌ی‌ كوردس����تانه‌‬ ‫یه‌كگرتوش‪ ،‬شێركۆ جه‌وده‌ت جه‌خت له‌سه‌ر لیستی‌ گۆڕان‪ ،‬پێیوایه‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ هه‌ر له‌س����ه‌ره‌تای له‌ده‌س����تیان هاتوه‌ كردویانه‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫ئ����ه‌م خول����ه‌ی په‌رله‌مان����ه‌وه‌‪ ،‬پرۆژه‌ " له‌په‌رله‌مان به‌دواداچونمان كردوه‌‌و‬ ‫پێشكه‌ش����كردوه‌‌و پ����رۆژه‌ یاس����امان پێشكه‌ش����كردوه‌‌‪،‬‬ ‫یاس����ایه‌كیان‬ ‫به‌دواداچون����ی ب����ۆ ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌حكومه‌تیشدا كارمان بۆ ئه‌و‌ه كردوه‌‬ ‫تاوانب����اره‌كان كه‌ چاره‌سه‌ر بۆ برینداره‌كان بكرێت‌و‬ ‫"ده‌س����تگیركردنی‬ ‫وه‌ستاوه‌ته‌سه‌ر س����ه‌روه‌ری یاسا كه‌ گرێبه‌س����تێك له‌گه‌ڵ نه‌خۆشخانه‌یه‌ك‬ ‫تائێس����تا یاسا سه‌روه‌ر نییه‌‌و ئێمه‌ش كراوه‌‌ بۆ چاره‌س����ه‌ركردنیان‌و ئه‌وه‌ی‬ ‫وه‌ك په‌رله‌م����ان ته‌نه����ا ده‌توانی����ن لێ����ره‌ش چاره‌س����ه‌رناكرێت بنێردرێت‬ ‫داواكاری له‌س����ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌م����ان ب����ۆ ده‌ره‌وی هه‌رێم‌و به‌گوێره‌ی پرۆژ‌ه‬ ‫بكه‌ین تا لێپرس����ینه‌وه‌ ب����كات‌و ئێمه‌ یاساكه‌ش ش����ه‌هیدانه‌ بۆ ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫ببڕدرێت����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن����ده‌ ره‌نگ����ه‌‬ ‫داواكاریه‌كان له‌یاد ناكه‌ین"‪.‬‬ ‫ش����ێركۆ حه‌م����ه‌ ئه‌می����ن ك����ه‌ كه‌سوكاره‌كه‌ی قبوڵی نه‌كه‌ن‌ "‪.‬‬

‫هۆكاری‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێستا‬ ‫خۆپیشاندان نیی ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬خه‌ڵك‬ ‫ل ‌ه حكومه‌ت‬ ‫هۆشیارتره‌و‬ ‫سه‌یری باردۆخی‬ ‫هه‌رێم ده‌كات‬ ‫گه‌رنا خه‌ڵك‬ ‫بێده‌نگ نه‌ده‌بو‬ ‫ش����ێركۆ وتیش����ی "هه‌رچیم����ان‬ ‫له‌ده‌ستبێت ده‌یكه‌ین‌و هه‌رچی بكه‌ین‬ ‫هه‌ر كه‌مه‌ بۆ ئه‌و مه‌س����ه‌له‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌نده‌مان له‌ده‌ست هاتوه‌"‬ ‫له‌ئێس����تادا هه‌رێم����ی كوردس����تان‬ ‫روبه‌روی كۆمه‌ڵێ����ك قه‌یران بۆته‌وه‌‌‪،‬‬ ‫هه‌رله‌ قه‌یران����ی‌ داراییه‌وه‌ تا قه‌یرانی‌‬ ‫شه‌ڕو هاتنی‌ ژماره‌یه‌كی‌ زۆر ئاواره‌ بۆ‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬په‌رله‌مانتارێكیش ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ ئه‌گه‌ر شه‌ڕی داعش نه‌بوایه‌‬ ‫له‌ ئێستادا پێویست به‌چه‌ندین ‪17‬ی‬ ‫ش����وباتی دیكه‌ ده‌بو‪ .‬به‌اڵم شێركۆ‬ ‫حه‌مه‌ ئه‌مین پێداگری له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات ك����ه‌ "هۆكاری ئه‌وه‌ی ئێس����تا‬

‫خۆپیش����اندان نیی����ه‌ ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬خه‌ڵك‬ ‫له‌ حكومه‌ت هۆش����یارتره‌و س����ه‌یری‬ ‫باردۆخ����ی هه‌رێم ده‌كات گه‌رنا خه‌ڵك‬ ‫بێده‌نگ نه‌ده‌بو"‪.‬‬ ‫ع����ادل عه‌زیز پێی وای����ه‌ كه‌ دۆخی‬ ‫ئێس����تا دو دی����وی هه‌ی����ه‌‌و ده‌ڵێ����ت‬ ‫"دیوێكیان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ پێیوسته‌ ئێستا‬ ‫به‌م ده‌سه‌اڵته‌ بڵیی ستۆپ‌و گه‌ر ئه‌و‬ ‫شه‌ڕه‌ نه‌بێت پێویس����تمان به‌چه‌ندین‬ ‫‪17‬ی شوباته‌"‪.‬‬ ‫‪ 4‬ساڵ له‌مه‌وبه‌ر گۆڕه‌پانی‌ سیاسیی‌‬ ‫هه‌رێم دابه‌ش����كرابو به‌سه‌ر دو به‌ره‌ی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت (یه‌كێتی‌‌و پارتی‌)‌و به‌ره‌ی‌‬ ‫ئۆپۆزس����یۆن (گ����ۆڕان‪ ،‬یه‌كگرت����و‪،‬‬

‫كۆم����ه‌ڵ)‪ ،‬ل����ه‌و نێوانه‌ش����دا خه‌ڵك‬ ‫چاودێ����ری‌ كاری‌ ه����ه‌ردوالی‌ ده‌كرد‌و‬ ‫هه‌ڵس����ه‌نگاندنی‌ ب����ۆ ده‌ك����رد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێس����تا هه‌ردو به‌ره‌ له‌یه‌ك كابینه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت����دا بونه‌ته‌ ش����ه‌ریكه‌ب ‌هش‌و‬ ‫داواكاری خۆپیش����انده‌رانی‌ ‪17‬ی‌‬ ‫شوباتیش بێسه‌روشوێن كرا‪.‬‬ ‫یه‌كگرت����و‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانت����اری‬ ‫ش����ێركۆ جه‌وده‌ت ده‌ڵێ����ت‪" ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆپیش����اندانی مه‌ده‌نیدای����ن وه‌ك‬ ‫‪17‬ی‌ ش����وبات‌و به‌رده‌وامین له‌خه‌ڵك‬ ‫هۆش����یاركردنه‌وه‌‌و ب����ه‌رده‌وام وه‌ك‬ ‫یه‌كگرتو له‌رێكخس����تنه‌كانمان كارمان‬ ‫بۆ كردوه‌"‪.‬‬

‫له‌شه‌ش مانگدا ‪ 65‬راوێژكار ب‌ۆ په‌رله‌مان دامه‌زراون‬

‫"ئه‌وه‌ی‌ بۆ راوێژكاره‌كان كراو‌ه مه‌گه‌ر له‌به‌هه‌شت شتی وا هه‌بێت"‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫له‌ئێستادا ژماره‌یه‌كی زۆر راوێژكار‬ ‫له‌په‌رله‌مان بونیان هه‌یه‌و نازانرێت‬ ‫كاری تایبه‌تی‌و تایبه‌تمه‌ندیان چییه‌‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێكیش ده‌ڵێت‪" ،‬سه‌رۆكی‬ ‫په‌رله‌مان بۆ هه‌مو شتێك راوێژكاری‌‬ ‫داناوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی بۆ راوێژكاره‌كان‬ ‫كراوه‌ مه‌گه‌ر له‌به‌هشتدا شتی وا‬ ‫هه‌بێت"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتار له‌فراكس����یۆنی یه‌كێتی‬ ‫رێواز فای����ه‌ق له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫ده‌ڵێت‪" ،‬دواتری����ن ژماره‌مان النییه‌‪،‬‬ ‫ماش����ه‌ڵاڵ هه‌ر ژماره‌یان زیاد ده‌كات‌و‬ ‫س����ه‌رۆكی په‌رله‌مان بۆ هه‌مو شتێك‬ ‫راوێژكاری‌ داناوه‌‪ ،‬به‌اڵم تا ‪ 57‬كه‌سم‬ ‫ده‌زان����ی ئیت����ر نازانم ئێس����تا بوه‌ته‌‬ ‫چه‌ند‪ ،‬له‌كاتێكدا ‪ 23‬س����اڵی پێشوی‬ ‫په‌رله‌م����ان ته‌نه����ا ‪ 190‬فه‌رمانب����ه‌رو‬ ‫راوێژكاری یه‌كێتی دامه‌زراوه‌‪ ،‬كه‌چی‬ ‫له‌ش����ه‌ش مانگ����دا‪ 91 ،‬فه‌رمانب����ه‌رو‬ ‫راوێژكار دامه‌زراوه‌"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی‌ یه‌كێتی‬ ‫ه����ه‌ر راوێژكارێك باش����ترین مۆدیل‌و‬ ‫جۆری "ئۆتۆمبیلی شه‌ش پستۆنیان"‬ ‫بۆ دابینكراوه‌و به‌نزی����ن‌و رۆنگۆڕین‌و‬ ‫هه‌مو مه‌سروفێكیان له‌سه‌ر په‌رله‌مانه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم "زۆرینه‌یان به‌شێوه‌ی سیاسی‌و‬ ‫ب����ه‌ش به‌ش����ێنه‌ی‌ حزبی دان����راون‌و‬ ‫دابه‌شیانكردون به‌س����ه‌ر لیژنه‌كاندا‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ هه‌ندێكی����ان باش����ن‌و‬ ‫به‌په‌نجه‌ی‌ ده‌ست ده‌ژمێردرێن"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ په‌رله‌مانت����اره‌كان له‌كاتی‬ ‫قه‌یرانی داراییشدا موچه‌و مه‌سروفی‬

‫راوێ����ژكاره‌كان ه����ه‌ر ب����ه‌رده‌وام‬ ‫ب����وه‌‪ ،‬رێ����واز ل����ه‌و باره‌ی����ه‌وه‌ وتی‬ ‫"ئێم����ه‌ له‌كاتی قه‌یرانه‌ك����ه‌دا نیوه‌ی‌‬ ‫موچه‌كانمان پێ����ده‌درا‪ ،‬ئه‌وان هه‌مو‬ ‫موچه‌كه‌ی����ان پێ����ده‌درا‪ ،‬راوێژكاری‌‬ ‫پێش����كه‌وتو هه‌ی����ه‌ موچه‌كه‌ی‌ به‌قه‌د‬ ‫موچه‌ی په‌رله‌مانتارێكه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتار‬ ‫ئۆتۆمبیل����ی نی����ه‌ ئ����ه‌وان هه‌یان����ه‌‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانت����ار خه‌رج����ی‌ ئۆتۆمبیل����ی‬ ‫له‌س����ه‌ر خۆیه‌تی‌‪ ،‬هی ئه‌وان له‌سه‌ر‬ ‫په‌رله‌مان����ه‌‪ ،‬له‌روی‌ مه‌عنه‌ویه‌وه‌ ئێمه‌‬ ‫باش����ترین‪ ،‬له‌روی مادیه‌وه‌ ئه‌وان زۆر‬ ‫له‌په‌رله‌مانتاران باشترن‌و موچه‌یه‌كی‬ ‫مۆڵ وه‌رده‌گرن‌و هیچ فشاریان له‌سه‌ر‬ ‫نیه‌و ك����ه‌س قس����ه‌یه‌كیان پێناڵێت‪،‬‬ ‫هه‌یانه‌ له‌خولی سێی په‌رله‌مان ‪12-10‬‬ ‫ده‌فته‌ر دۆالری وه‌رگرتوه‌و خانوی پێ‬ ‫كڕیوه‌‪ ،‬مه‌گه‌ر له‌به‌هه‌شت ئه‌و شتانه‌‬ ‫هه‌بێت"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ ب����اس له‌وه‌ده‌كرێ����ت‬ ‫ك����ه‌ ‪ 57‬راوێ����ژكار له‌په‌رله‌مان����ی‬ ‫كوردستاندا بونی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئاوێنه‌‬ ‫زانیویه‌ت����ی له‌ئێس����تادا ‪ 65‬راوێژكار‬ ‫بونی هه‌یه‌‪ ،‬له‌كاتێك����دا هیچ یه‌كێك‬ ‫له‌په‌رله‌مانت����اره‌كان نه‌یزانی ژماره‌ی‌‬ ‫ت����ه‌واوی‌ راوێژكاران����ی په‌رله‌م����ان‬ ‫چه‌نده‌‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ كاره‌كانی راوێ����ژكاران‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتاری فراكسیۆنی گۆڕان په‌ری‬ ‫س����اڵح پێیوایه‌ "ئه‌گه‌ر به‌دڵس����ۆزی‬ ‫به‌كاری‌ خۆیان هه‌ستن ئه‌وا سودیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر هه‌ر به‌و شێوه‌یه‌ی‬ ‫ئێستا بێت س����ودیان كه‌مه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫زۆربه‌یان چوار خوله‌ له‌په‌رله‌ماندان"‪.‬‬

‫ده‌كرێت‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫حزبه‌كان كه‌سانی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ به‌پێی‬ ‫تواناو لێهاتویی‌و‬ ‫پسپۆری‌و‬ ‫به‌(سی‪ .‬ڤی)‬ ‫له‌په‌رله‌مان‬ ‫به‌راوێژكار‬ ‫دابمه‌زرێن‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ك����ه‌ی‌ گ����ۆڕان ده‌ڵێت‬ ‫"حه‌زده‌ك����ه‌م ب����ۆ ه����ه‌ر لیژنه‌ی����ه‌ك‬ ‫راوێژكارێكی پس����پۆر هه‌بێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌حوكمی‌ كاره‌كانیان پێویس����ته‌ زۆر‬ ‫زوتر وه‌كو مامۆستایه‌كی باش هه‌ست‬ ‫به‌شته‌كان بكه‌ن‌و له‌په‌رله‌مانتاره‌كان‬ ‫زیره‌كتر بن‪ ،‬ب����ه‌اڵم نازانم ژماره‌یان‬ ‫چه‌نده‌و له‌روی ئیمتیازاته‌كانیشیانه‌وه‌‬

‫قسه‌ ناكه‌م"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێك����ی فراكس����یۆنی‬ ‫زه‌ردیش ئاشكرای‌ ده‌كات كه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫س����اڵی راب����ردو كه‌ قه‌یران����ی دارایی‬ ‫هه‌بو‪ ،‬په‌رله‌م����ان چه‌ندین راوێژكارو‬ ‫فه‌رمانبه‌ری‌ دیكه‌ی‌ دامه‌زراندوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌هه‌موی زیاتر له‌‪ 56‬راوێژكاره‌‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتار له‌فراكسیۆنی پارتی به‌یار‬ ‫تاهیر پێیوای����ه‌ له‌هه‌مو په‌رله‌مانێكدا‬ ‫راوێ����ژكار هه‌ی����ه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ده‌بێ����ت‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی پیش����ه‌یی بێت‪" ،‬نه‌ك‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌مای حزبی‌و مه‌حسوبیه‌ت‌و‬ ‫مه‌نس����وبیه‌ت دابنرێن‪ ،‬جێگه‌ی‌ داخه‌‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس����تان ئ����ه‌م بابه‌ته‌‬ ‫به‌شێوه‌ی پرۆفیش����ناڵ وه‌رنه‌گیراوه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌بێت چاوخش����اندنه‌وه‌ی‌ پێدا‬ ‫بكرێت‌و ئه‌و راوێژكارانه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫تایبه‌تمه‌ند دابمه‌زرێن"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ك����ه‌ی‌ پارتی بۆ ئاوێنه‌‬ ‫ده‌ڵێت "جارێكی‌ تر قس����ه‌م له‌س����ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ كردوه‌ ك����ه‌ ده‌بێت لیژنه‌كان بۆ‬ ‫خۆیان ئه‌و كه‌سه‌ وه‌ربگرن‌و كه‌سێكی‬ ‫به‌توانا بێت‌و س����ود له‌زانیارییه‌كانی‬ ‫وه‌ربگیرێت‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ ژماره‌یه‌كی‬ ‫زۆر راوێژكار بونی هه‌یه‌و سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫په‌رله‌مان به‌ش����ێوه‌یه‌كی نادروس����ت‬ ‫دابه‌شیكردوه‌ت ‌ه سه‌ر لیژنه‌كان‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫به‌ڕای م����ن كاره‌كه‌یان ت����ه‌واو نییه‌و‬ ‫ده‌بێت پێی����دا بچن����ه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ ئێستا دامه‌زراون"‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی وته‌ی‌ په‌رله‌مانتارانی هه‌مو‬ ‫فراكس����یۆنه‌كان بێت‪ ،‬راوێژكاره‌كانی‬ ‫په‌رله‌مان نه‌یانتوانیوه‌ به‌كاری‌ خۆیان‬ ‫هه‌ستن‌و س����ودێكی ئه‌وتۆیان نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێك����دا هێن����ده‌ی‌ په‌رله‌مانتاران‬

‫ئیمتیازاتیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫فراكس����یۆنی یه‌كگرتوی ئیسالمیش‬ ‫قس����ه‌ی خۆی هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ په‌رله‌مانتار‬ ‫كه‌ژاڵ هادی له‌و فراكسیۆنه‌ ئاشكرای‬ ‫ده‌كات "له‌دامه‌زارندن����ی راوێژكارانی‬ ‫په‌رله‌مان زیاتر پێ����وه‌ری حزبایه‌تی‬ ‫ئه‌ژم����ار ك����راوه‌‪ ،‬له‌كاتێك����دا ده‌كرا‬ ‫رێ����كاری‌ كۆمه‌ڵێ ش����ت بكرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونه‌ ش����اره‌زایی‌و تایبه‌تمه‌ندبونیان‬ ‫له‌بواره‌كاندا‪ ،‬كه‌ ده‌بینین راوێژكارانێكی‬ ‫زۆری یاس����ایی بونی هه‌یه‌‪ ،‬ده‌بوایه‌‬ ‫به‌پێی پێویستی لیژنه‌كان‌و پسپۆریی‬ ‫راوێ����ژكاران دابمه‌زرانایه‌‪ ،‬نه‌ك له‌هه‌ر‬ ‫خولێ����ك الیه‌نێك����ی سیاس����ی چه‌ند‬ ‫راوێژكارێكی دامه‌زراندوه‌"‪.‬‬ ‫ب����ه‌ڕای په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی‌ یه‌كگرتو‬ ‫دامه‌زارندن����ی راوێ����ژكاران له‌الی����ه‌ن‬ ‫هه‌مو حزبه‌كان����ه‌وه‌ بوه‌ته‌ عورفێكی‬ ‫په‌رله‌مانی‪ ،‬كه‌ ه����ه‌ر حزبێك به‌پێی‬ ‫ژم����اره‌ی‌ كورس����ییه‌كان‌و ده‌نگه‌كانی‬ ‫هه‌ڵب����ژاردن چه‌ن����د راوێژكارێكی بۆ‬ ‫دام����ه‌زراوه‌‪" ،‬له‌كاتێك����دا ده‌كرێ����ت‬ ‫ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ حزب����ه‌كان كه‌س����انی‬ ‫س����ه‌ربه‌خۆ به‌پێی تواناو لێهاتویی‌و‬ ‫پسپۆری‌و به‌(سی‪ .‬ڤی) له‌په‌رله‌مان‬ ‫به‌راوێژكار دابمه‌زرێن‪".‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ژماره‌ی‌ راوێژكاره‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ك����ه‌ی‌ یه‌كگرت����و ده‌ڵێت‬ ‫"ئ����اگام ل����ێ نیی����ه‌ ئه‌مس����اڵ چه‌ند‬ ‫راوێ����ژكارو فه‌رمانب����ه‌ر له‌په‌رله‌مان‬ ‫دامه‌زرێن����دراون‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌خوله‌كانی‬ ‫پێشو ئه‌و گله‌ییه‌مان هه‌بو كه‌ له‌نێوان‬ ‫حزبه‌كان����دا دابه‌ش����كراوه‌‪ ،‬جا ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێستا ئێمه‌ش وامان كردبێت كه‌واته‌‬ ‫جیاوازییه‌كی ئه‌وتۆمان نه‌بوه‌‪.‬‬

‫په‌رله‌مان ‌ی‬ ‫كوردستان‬ ‫چ ‌ی بكا؟‬ ‫فه‌رهاد سه‌نگاو ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫وه‌ك پره‌نسیپ‪ ،‬زۆر گرنگ‌و‬ ‫گه‌وره‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫ی���ه‌ك له‌نه‌ت���ه‌وه‌ گ���ه‌وره‌و‬ ‫دێرینه‌كانی‌ س���ه‌رزه‌مینه‌ كه‌‬ ‫خوێناویتری���ن‌و دابه‌ش���ترین‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌ گ���ه‌وره‌ ب���ێ‌‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌كه‌ی���ه‌‪ .‬به‌پێودانگی‌‬ ‫ئ���ه‌و راب���ردوه‌‪ ،‬به‌ف���ره‌‬ ‫دوژمنی‌ ئ���ه‌م نه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌فره‌‬ ‫دواكه‌وتوویی‌ ئ���ه‌م نه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ف���ره‌ ره‌هه‌ن���دی‌ كێش���ه‌و‬ ‫كاره‌س���اته‌كانی‌ ئه‌م نه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫بپێورێ‌‪ ،‬هێش���تا په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان گرنگ‌و گه‌وره‌و‬ ‫بایه‌خداره‌‌و ده‌ب���ێ‌ گرنگترو‬ ‫گه‌وره‌تری‌ بكه‌ی���ن‪ .‬راكێش‬ ‫راكێشی‌ حیزب‌و به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫كه‌سی‌‌و كه‌ساندنی‌ شته‌كان‪.‬‬ ‫كۆنبی���ری‌‌و ك���ۆن بین���ی‌‌و‬ ‫كۆن���كاری‌ تاكه‌كان���ی‌ ئ���ه‌م‬ ‫گه‌له‌و به‌تایبه‌ت س���ه‌ركرده‌و‬ ‫روناكبیره‌كانی‌‪ .‬ئه‌م په‌رله‌مانه‌‬ ‫ئیفلیج ك���راوه‌‌و ناتوانێ‌ ئه‌و‬ ‫هه‌م���و ئه‌ركه‌ گران���ه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئه‌ركی‌ ئه‌مه‌ جێبه‌جێی‌ بكا‪.‬‬ ‫حزب په‌ت���ا كوش���نده‌كه‌ی‌‬ ‫كوردستان‪ .‬حزب ئامڕازه‌كه‌ی‌‬ ‫پارچه‌پارچه‌ كردنی‌ كۆمه‌ڵگا‪.‬‬ ‫ح���زب كانی���ی‌ رك‌و كینه‌و‬ ‫گومان‌و دودڵی‌‌و ش���كاندن‌و‬ ‫بێ‌ رێزی‌‌و زڕان���دن‌و چوه‌ته‌‬ ‫ن���او مێش���ك‌و دڵ‌‌و ده‌رونی‌‬ ‫نه‌ك ه���ه‌ر په‌رله‌م���ان تاك‬ ‫تاكی‌ خه‌ڵك‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گرنگ ‌‬ ‫په‌رله‌مان زۆر كار ‌‬ ‫كه‌وتوه‌ته‌ ئه‌ستۆ‪:‬‬ ‫"گوشار‌و په‌سه‌ند"‪:‬‬ ‫ی یاسای‌ نوێ‌‌و‬ ‫‪1‬ـ ده‌ركردن ‌‬ ‫ستراتیجی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی یاساكان ‌‬ ‫‪2‬ـجێبه‌جێكردن ‌‬ ‫به‌ده‌زگاكانی‌ جێبه‌جێكار‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌ده‌ن���� ‌‬ ‫‪3‬ـ ده‌س����تور ‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫‪4‬ـ یه‌كخس����تن‌و به‌س����وپا‬ ‫ی پێشمه‌رگه‌‪.‬‬ ‫كردن ‌‬ ‫‪5‬ـ ریفران����دۆم ب����ۆ هه‌م����و‬ ‫كوردس����تان به‌تایبه‌ت ناوچ ‌ه‬ ‫داگیركراوه‌كان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪6‬ـ یاس����اكان له‌سه‌ر ره‌ف ‌‬ ‫حكوم����ه‌ت بخات����ه‌ كارو ناو‬ ‫جێبه‌جێكردن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ت����ر ‌‬ ‫زۆر زۆر ئه‌رك���� ‌‬ ‫هه‌مه‌جۆرو وردودرشت‪.‬‬ ‫ئاوه‌ه����ا په‌رله‌م����ان ده‌توانێت‬ ‫له‌په‌رله‌مانێك����ی‌ واقیعپارێ����ز‬ ‫ببێته‌ په‌رله‌مانێكی‌ واقیعگۆڕ‪.‬‬ ‫ئاوه‌ها په‌رله‌مانتار له‌ئه‌كته‌رو‬ ‫سینه‌ماریس����ته‌وه‌ ده‌بێت���� ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانتار نه‌ك توتی‌ تار‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫ویکیلیکس ‪2009‬‬

‫بۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی خۆپیشانده‌ران‬ ‫هێزه‌کانی پێشمه‌رگ ‌ه خرابون ‌ه ئاماده‌باشییه‌و‌ه‬ ‫ئا‪ :‬هاوار قادر‬ ‫به‌رپرسانی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬ناڕاسته‌وخۆ بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڕان تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن به‌وه‌ی‌ له‌پشت‬ ‫ئه‌و خۆپیشاندانانه‌وه‌ بون كه‌ له‌ساڵی‌‬ ‫‪2009‬ه‌وه‌ له‌ناوچه‌كانی‌ ژێرده‌سه‌التیاندا‬ ‫ئه‌نجامدراون‪ ،‬كه‌ سه‌ره‌تاكه‌ی‌‬ ‫به‌خۆپیشاندنی‌ شارۆچكه‌ی‌‬ ‫پیره‌مه‌گرون ده‌ستیپێكرد‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫سه‌رۆكی شاره‌وانیه‌كه‌ی‌ له‌به‌رنامه‌یه‌كی‬ ‫ته‌له‌فزیۆنیدا وتی‪ :‬خه‌ڵكی پیره‌مه‌گرون‬ ‫(كوێر)ن‌و ئه‌و به‌ره‌و پێشچوونانه‌ی‬ ‫فه‌رمانگه‌كه‌ی‌و چه‌ندین پرۆژه‌ی‬ ‫گه‌شه‌پێدانی شارۆچكه‌كه‌ نابینن‪.‬‬ ‫ی به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك����ی‌ س����ایتی‌‬ ‫به‌پێ���� ‌‬ ‫ویكلیك����س ك����ه‌ ئاوێن����ه‌ له‌خ����واره‌و‌ه‬ ‫ده‌قه‌كه‌ی‌ كردووه‌ به‌كوردی‌‌و مێژووه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ بۆ كۆتایی‌ س����اڵی‌ ‪2009‬‬ ‫هات����وه‌‪ ،‬خۆپیش����اند‌‌‌انی‌ ش����ارۆچكه‌ی‌‬ ‫پیره‌مه‌گرون له‌ئاستێكی فراوانتردا ئاماژه‌‬ ‫ب����ه‌وه‌ ده‌دات كه‌ یه‌كێت����ی كه‌مته‌رخه‌م‬ ‫بووه‌ له‌پێشكه‌شكردنی خزمه‌تگوزاری‪،‬‬ ‫له‌پیره‌مه‌گ����رون ك����ه‌ ش����ارۆچكه‌یه‌كی‬ ‫بچوكه‌‌و ده‌كه‌وێته‌ باك����وری خۆرئاوای‬ ‫س����لێمانییه‌وه‌ به‌دووری ‪ 32‬كیلۆمه‌تر‪،‬‬ ‫ڕێژه‌ی بێكاری زۆره‌و ژێرخانی ئابووری‌و‬ ‫خزمه‌تگ����وزاری له‌ئاس����تێكی نزمدایه‌و‬ ‫گه‌نجه‌كان����ی داهاتێك����ی كه‌میان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫په‌شێویی له‌وجۆره‌ ش����تێكی ده‌گمه‌نه‌‬ ‫له‌هه‌رێم����ی كوردس����تان‪ ،‬له‌به‌رئ����ه‌وه‌‬ ‫ئ����اژاوه‌و پش����ێوییه‌كی له‌و ئاس����ته‌ كه‌‬ ‫له‌پیره‌مه‌گ����رون ڕویدا ب����ووه‌ هه‌واڵێكی‬ ‫گرنگ له‌ناوچه‌كه‌دا‪ .‬یه‌كێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان له‌الیه‌ن خه‌ڵكانێكی زۆره‌وه‌‬ ‫وا سه‌یر ده‌كرێت كه‌ نه‌یتوانیوه‌ له‌ئاستی‬ ‫پێویس����تدا بێ����ت له‌پێش����كه‌ش كردنی‬ ‫خزمه‌تگ����وزاری‌و بوژاندنه‌وه‌ی ژێرخانی‬ ‫ئابووریدا‪.‬‬ ‫ده‌قی‌ به‌ڵگه‌نامه‌كه‌‬ ‫ئای دی‪:‬‬ ‫بابه‌ ت‪ :‬پشێویی له‌سلێمانی ژێر‬ ‫ده‌سه‌اڵتی یه‌كێتی‬ ‫سه‌ رچاوه‌‪ :‬باڵیۆزخانه‌ی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌به‌غداد‪ /‬عێراق‬ ‫كات‪ :‬دووشه‌ممه‌ ‪2009/12/28‬‬ ‫پۆلێن ‪ :‬نهێنی‬ ‫به‌ شی نهێنی ‪ 01 -‬له‌ ‪ 02‬بغداد‬

‫‪BAGHDAD 3346 09‬‬

‫‪003346‬‬

‫وه‌رگیراوه‌ له‌‪ :‬سه‌رۆكی تیمی‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی هه‌رێم (‪)RRT‬‬ ‫له‌هه‌ولێر‪ ،‬دێنیز وێندێ‬

‫یه‌كێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان له‌الیه‌ن‬ ‫خه‌ڵكانێكی زۆره‌و‌ه‬ ‫وا سه‌یر ده‌كرێت كه‌‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ له‌ئاستی‬ ‫پێویستدا بێت‬ ‫له‌پێشكه‌ش كردنی‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌و‬ ‫بوژاندنه‌وه‌ی ژێرخانی‬ ‫ئابووریدا‬ ‫‪ .1‬كورت����ه‌‪ :‬به‌مدواییه‌ پش����ێوییه‌كی‬ ‫نائاس����ایی رویدا له‌پیره‌مه‌گ����رون‪ ،‬كه‌‬ ‫ش����ارۆچكه‌یه‌كی بچوك����ه‌ له‌هه‌رێم����ی‬ ‫كوردستان‌و سه‌ر به‌پارێزگای سلێمانییه‌‪.‬‬ ‫كاتێ����ك كه‌ ئ����اوات تۆفیق‪ ،‬س����ه‌رۆكی‬ ‫شاره‌وانی پیره‌مه‌گرون له‌چاوپێكه‌وتنێكی‬ ‫ته‌له‌فزیۆنی����دا ڕایگه‌یاندب����وو‪ ،‬ك����ه‌‬ ‫دانیش����توانی شارۆچكه‌كه‌ ئاگاداری ئه‌و‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌و به‌ره‌و پێشچوونانه‌ نین‬ ‫كه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌یان پێشكه‌ش����ی‬ ‫ك����ردووه‌‪ .‬س����ه‌ره‌تا خۆپیش����اندانێكی‬ ‫هێمنانه‌ ده‌س����تیپێكرد له‌به‌رده‌م بینای‬ ‫ش����اره‌وانی‌و له‌پاش ئ����ه‌وه‌ی پۆلیس‌و‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتدارانی دیكه‌ ده‌ستێوه‌ردانیان‬ ‫كرد‪ ،‬گۆڕا بۆ توندوتیژیی‪ .‬س����ه‌ره‌نجام‬ ‫هێزه‌كانی ئاس����ایش‌و چاالكی مه‌ده‌نی‬ ‫له‌س����لێمانییه‌وه‌ گه‌یش����تنه‌ ئ����ه‌وێ‬ ‫ب����ۆ به‌ده‌ستخس����تنه‌وه‌ی ده‌س����ه‌اڵت‬ ‫له‌ش����ارۆچكه‌كه‌‪ .‬به‌رپرسه‌كانی یه‌كێتی‬ ‫نیش����تمانی كوردس����تان‪ ،‬ناڕاسته‌وخۆ‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی گۆڕانی����ان تۆمه‌تبار كرد‬ ‫به‌هۆكاری هاندانی توندوتیژییه‌كان‪.‬‬ ‫ڕووداوه‌ك����ه‌ له‌ئاس����تێكی فراوانتردا‬ ‫ئام����اژه‌ی ب����ه‌وه‌ ده‌دا ك����ه‌ یه‌كێت����ی‬ ‫كه‌مته‌رخ����ه‌م بووه‌ له‌پێشكه‌ش����كردنی‬ ‫خزمه‌تگ����وزاری ب����ه‌ ب����ه‌راورد له‌گه‌ڵ‬

‫خۆپیشاندانی شارۆچه‌کی پیره‌مه‌گرون ‪2009‬‬ ‫ناوچه‌ كان����ی ژێرده‌س����ه‌اڵتی پارتیدا‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش����دا یه‌كێت����ی ره‌خنه‌كانی‬ ‫ئاڕاس����ته‌ی گ����ۆڕان‌و الیه‌نه‌كان����ی ت����ر‬ ‫ده‌كرد‪.‬‬ ‫كێبڕكێكانی نێوان گ����ۆڕان‌و یه‌كێتی‬ ‫ب����ه‌ره‌و توندت����ر ده‌ڕۆیش����ت به‌ه����ۆی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌‪ .‬كه‌ پێده‌چێت هۆكاری‬ ‫ئه‌م پشێوییه‌ زیاتر سیاسی بێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬پیره‌مه‌گ����رون‪ ،‬ش����ارۆچكه‌یه‌كی‬ ‫بچوكه‌ك����ه‌ ده‌كه‌وێته‌ باكوری خۆرئاوای‬ ‫س����لێمانییه‌وه‌ به‌دووری ‪ 32‬كیلۆمه‌تر‪،‬‬ ‫یه‌كێك����ه‌ له‌ئ����ۆردوگا زۆره‌ملێیه‌كان����ی‬ ‫ڕژێمی سه‌دام‪ ،‬كه‌ له‌كۆتایی هه‌شتاكاندا‬ ‫دروس����تیكرد بۆ ئه‌و گوندنشینانه‌ی كه‌‬ ‫ناچار كرابوون گونده‌كانیان چۆڵ‌ بكه‌ن‌و‬ ‫له‌وێدا نیش����ته‌جێ ببن‪ .‬ش����ارۆچكه‌كه‌‬ ‫چه‌ند س����ه‌د ماڵێكی تێدایه‌و ژماره‌یه‌ك‬ ‫خوێندن����گاو چه‌ن����د فه‌رمانگه‌یه‌ك����ی‬ ‫حكومی����ش‪ .‬هه‌روه‌كو ش����ارۆچكه‌كانی‬ ‫ت����ری هه‌رێم‪ ،‬ڕێ����ژه‌ی بێ����كاری تێیدا‬ ‫زۆره‌و ژێرخانی ئابووری‌و خزمه‌تگوزاری‬ ‫له‌ئاس����تێكی نزمدای����ه‌و گه‌نجه‌كان����ی‬ ‫داهاتێكی كه‌میان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬ئاوات تۆفیق‪ ،‬سه‌رۆكی شاره‌وانی‬ ‫پیره‌مه‌گرون له‌سه‌ر لیس����تی یه‌كێتی‪،‬‬

‫له‌به‌رنامه‌یه‌كی ته‌له‌فزیۆنیدا له‌ئێواره‌ی‬ ‫‪2009/9/22‬داو له‌میان����ه‌ی قس����ه‌كانیدا‬ ‫له‌سه‌ر وه‌اڵمی سكااڵی هاواڵتیان وتی‪:‬‬ ‫خه‌ڵك����ی پیره‌مه‌گ����رون (كوێر)ن‌و ئه‌و‬ ‫ب����ه‌ره‌و پێش����چوونانه‌ی فه‌رمانگه‌كه‌ی‌و‬ ‫چه‌ندی����ن پ����رۆژه‌ی گه‌ش����ه‌پێدانی‬ ‫شارۆچكه‌كه‌ نابینن‪.‬‬ ‫س����ه‌رله‌به‌یانی رۆژی دواتر به‌سه‌دان‬ ‫هاواڵت����ی ش����ارۆچكه‌كه‌ رژان����ه‌ س����ه‌ر‬ ‫ش����ه‌قامه‌كان‌و داوای����ان له‌س����ه‌رۆكی‬ ‫ش����اره‌وانی كرد ك����ه‌ داوای لێبوردنیان‬ ‫لێب����كات‌و ده‌س����ت له‌كاربكێش����ێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌كاتێك����دا پۆلی����س‌و ئاس����ایش‬ ‫ده‌س����تێوه‌ردانیان ك����رد ب����ۆ كۆنترۆڵ‬ ‫كردنی بارودۆخه‌ك����ه‌‪ ،‬توندوتیژییه‌كان‬ ‫زیاتر په‌ره‌یانس����ه‌ندو هێ����زه‌كان ناچار‬ ‫كران بكشێنه‌وه‌‪ .‬خۆپیشانده‌ران زیانیان‬ ‫به‌بینای شاره‌وانی گه‌یاندو دو ئۆتۆمبیلی‬ ‫پۆلیسیان تێكشكاندو دانه‌یه‌كی تریشیان‬ ‫وه‌ڕگه‌ڕان‌و سوتێنرا‪.‬‬ ‫‪ .5‬خۆپیش����انده‌ران هه‌س����تان‬ ‫به‌داخس����تنی ڕێگای س����ه‌ره‌كی نێوان‬ ‫سلێمانی‌و هه‌ولێر‪ ،‬به‌دانانی به‌ردو دارو‬ ‫س����وتاندنی تایه‌ له‌سه‌ر شه‌قامه‌كه‌‪ .‬له‌و‬ ‫كات����ه‌دا س����ه‌ربازێكی ئه‌مه‌ریكی به‌ناو‬

‫كردو ڕایگه‌یاند كه‌ وته‌كانی لێكدانه‌وه‌ی‬ ‫خراپیان بۆ كراوه‌و مه‌به‌ستی سوكایه‌تی‬ ‫كردن نه‌بووه‌ به‌هاواڵتیان‪ .‬له‌قسه‌كانیدا‬ ‫بزووتن����ه‌وه‌ی گۆڕان����ی تۆمه‌تب����ار كرد‬ ‫به‌هاندانی خۆپیشانده‌ران‌و ڕایگه‌یاند كه‌‬ ‫چه‌ند كه‌س����ێكی دیاریكراو هه‌وڵده‌ده‌ن‬ ‫بۆ شێواندنی ڕاس����تییه‌كان‪ .‬له‌میانه‌ی‬ ‫قسه‌ كانیدا به‌ئاشكرا ده‌ستی بۆ گۆڕان‬ ‫درێژكرد كه‌ له‌پش����ت ئ����ه‌م كاره‌وه‌ بن‪.‬‬ ‫له‌كۆتای����ی یاداش����ته‌كه‌دا هات����ووه‌ كه‌‬ ‫نوێنه‌رێك����ی یه‌كێت����ی ڕایگه‌یاندووه‌ كه‌‬ ‫س����ه‌رۆكی حكومه‌ت‪ ،‬به‌ رهه‌م س����الح‬ ‫خۆی لێكۆلینه‌وه‌ له‌س����كااڵی هاواڵتیان‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫‪ .7‬كۆمێن����ت‪ :‬په‌ش����ێویی له‌وجۆره‌‬ ‫شتێكی ده‌گمه‌نه‌ له‌هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ئاژاوه‌و پشێوییه‌كی له‌و ئاسته‌‬ ‫كه‌ له‌پیره‌مه‌گرون ڕویدا بووه‌ هه‌واڵێكی‬ ‫گرنگ له‌ناوچه‌كه‌دا‪ .‬یه‌كێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان له‌الیه‌ن خه‌ڵكانێكی زۆره‌وه‌‬ ‫وا س����ه‌یر ده‌كرێ����ت ك����ه‌ نه‌یتوانی����وه‌‬ ‫له‌ئاس����تی پێویس����تدا بێت له‌پێشكه‌ش‬ ‫كردن����ی خزمه‌تگ����وزاری‌و بوژاندنه‌وه‌ی‬ ‫ژێرخانی ئابووری����دا‪ ،‬به‌ به‌راورد له‌گه‌ڵ‬ ‫ناوچه‌كان����ی ژێر ده‌س����ه‌اڵتی پارتیدا‪،‬‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تییه‌كه‌ی‌ تۆمه‌تبار ده‌كرێت‬ ‫به‌گه‌نده‌ڵی‌‪.‬‬ ‫هه‌ت����ا ئێس����تا رون نیی����ه‌ ئای����ا‬ ‫گ����ۆڕان ده‌س����تی هه‌ب����ووه‌ له‌هاندانی‬ ‫خۆپیش����انده‌راندا یان نا‪ .‬به‌اڵم له‌ڕووی‬ ‫قه‌ڕه‌باڵغی ش����ارۆچكه‌كه‌دا تێپه‌ڕی كه‌ سیاسییه‌وه‌ سودمه‌ند ده‌بێت له‌وجۆره‌‬ ‫خۆپیش����انده‌ران له‌نزیكه‌ی سه‌د گه‌نجی خۆپیش����اندان‌و ناڕه‌زایه‌تییان����ه‌ی ژێر‬ ‫س����ه‌ره‌كی‌و زیاتر له‌هه‌زار كه‌س����ی تر ده‌س����ه‌اڵتی یه‌كێت����ێ‪ .‬كێبڕكێی نێوان‬ ‫بوون‪ .‬نی����وه‌ڕۆ هێزه‌كانی ئاس����ایش‌و گۆڕان‌و یه‌كێتی ب����ه‌ره‌و توندتر ده‌ڕوات‬ ‫چاالكی����ه‌ مه‌ده‌نی����ه‌كان گه‌یش����تن ‌ه به‌هۆی هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌و به‌تایبه‌تیش‬ ‫پیره‌مه‌گرون‌و هه‌م����ان ڕۆژ ئێواره‌كه‌ی له‌س����نوری ده‌س����ه‌اڵتی یه‌كێتی����دا‬ ‫توانییان كۆنترۆڵی بارودۆخه‌كه‌ بكه‌ن‪ .‬له‌سلێمانی‌و كه‌ركوك‪.‬‬ ‫ه����اوكات هێزه‌كان����ی پێش����مه‌رگه‌ش‬ ‫* له‌وانه‌ی����ه‌ ئ����ه‌م پش����ێوییانه‌ی‬ ‫خرابوون����ه‌ ئاماده‌باش����ییه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫باڵوه‌یان پێنه‌كرابوو‪ .‬س����ه‌رچاوه‌یه‌كی نێ����و ش����اره‌كان زیات����ر په‌یوه‌ندییان‬ ‫ئاگادار ئام����اژه‌ی به‌وه‌دا ك����ه‌ به‌رهه‌م به‌سیاسه‌ته‌وه‌ هه‌بێت‪ ،‬هه‌ست به‌شكستی‬ ‫س����اڵح س����ه‌رۆكی حكومه‌ت����ی هه‌رێم‪ ،‬یه‌كێتی نیش����تمانی كوردستان ده‌كرێت‬ ‫فه‌رمانی به‌هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌ كردبوو له‌پێش����كه‌ش كردن����ی خزمه‌تگوزاری‌و‬ ‫به‌جێهێنان����ی به‌ڵێنه‌كان����دا‪ ،‬كه‌ گۆڕان‬ ‫كه‌ نه‌چنه‌ ناو شارۆچكه‌كه‌وه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌ره‌نجام‪ ،‬چ����وار ك����ه‌س هه‌وڵده‌دات له‌ڕێگای ئه‌مانه‌وه‌ گورزێك‬ ‫له‌خۆپیش����انده‌ران برین����دار ب����وون‌و له‌یه‌كێتی بدات‪.‬‬ ‫ڕه‌ فتێ����ڵ‪ /‬ورده‌كاری زیات����ر ده‌دات‬ ‫یه‌كێك له‌وانه‌ برینه‌كه‌ی سه‌خت بووه‌و‬ ‫پاشان ته‌ندروستی جێگیر بووه‌‪ .‬چه‌ند له‌س����ه‌ر ناڕه‌زاییه‌كان����ی ئه‌مدواییانه‌ی‬ ‫ڕاپۆرتێكی����ش باس ل����ه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ كه‌ركوك‪ ،‬هه‌روه‌كو خۆپیشانده‌ران (كه‌‬ ‫هێزه‌كانی ئاسایش پێنج بۆ ده‌ كه‌سیان ڕێكخرابوو له‌الیه‌ن هه‌ندێك له‌ئه‌ندامانی‬ ‫ده‌س����تگیر كردوه‌ به‌هۆكاری به‌شداری گۆڕان����ه‌وه‌) داوای باش����تركردنی‬ ‫كردنیان له‌كاری ئاژاوه‌گێڕیی‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م خزمه‌تگوزارییان ده‌ك����ردو هه‌ڵمه‌تێكی‬ ‫به‌رفراوانیان ده‌س����تپێكرد بۆ پێشكه‌ش‬ ‫ڕاپۆرتانه‌ پشتڕاست نه‌كراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .6‬ئاوات تۆفیق‪ ،‬سه‌رۆكی شاره‌وانی كردن����ی س����كااڵ ب����ۆ نووس����ینگه‌كانی‬ ‫پیره‌مه‌گرون‪ ،‬به‌ئاشكرا داوای لێبوردنی یه‌كێتی‪.‬‬

‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‌و گۆڕان‪ :‬ده‌بێت ئۆجه‌الن ئازادبكرێت‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫ی رابردو‪ 16 ،‬ساڵ‬ ‫رۆژی‌ یه‌كشه‌ممه‌ ‌‬ ‫تێپه‌ڕبو به‌سه‌ر ده‌ستگیركردن‌و‬ ‫زیندانیكردنی‌ عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن‪ ،‬له‌و‬ ‫ی‬ ‫یاده‌دا زۆربه‌ی‌ هێزه‌ سیاسییه‌كان ‌‬ ‫باشوری‌ كوردستان‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫پارتی‌‌و گۆڕان‌و یه‌كێتی‌ داواده‌كه‌ن‬ ‫ناوبراو ئازادبكرێت‪ ،‬پێشیانوایه‌ تا‬ ‫ی‬ ‫ی ئاشت ‌‬ ‫ئه‌و له‌زینداندا بێت‪ ،‬پرۆسه‌ ‌‬ ‫ی لێ شین نابێت‪.‬‬ ‫ی وا ‌‬ ‫هیچ ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌ب���دواڵ ئۆج���ه‌الن‪ ،‬راب���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كرێكاران��� ‌‬ ‫ی پارت��� ‌‬ ‫زیندانیك���راو ‌‬ ‫ی ‪،1998‬‬ ‫كوردستان (په‌كه‌كه‌)‪ ،‬تاساڵ ‌‬ ‫ی له‌س���وریا بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ئارام ‌‬ ‫په‌ناگ���ه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌نكه‌ره‌و‬ ‫كاتێ���ك په‌یوه‌ندییه‌كان��� ‌‬ ‫دیمه‌ش���ق تێكچ���و‪ ،‬س���وریا داوایان‬ ‫ی‬ ‫له‌ئۆجه‌الن كرد شوێنێكی‌ دیك ‌ه بۆخۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاتوچۆ ‌‬ ‫بدۆزێته‌وه‌‪ .‬له‌س���ه‌روبه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی روس���یا‌و یۆنان‪ ،‬رۆژ ‌‬ ‫له‌نێوان واڵتان ‌‬ ‫ی ‪ ،1999‬ناوبراو له‌كینیا‬ ‫ی ش���وبات ‌‬ ‫‪‌ 15‬‬ ‫ی میت‌و سی‬ ‫ی هاوبه‌ش��� ‌‬ ‫له‌الیه‌ن تیمێك ‌‬

‫ئای‌ ئه‌ی‌‪ ،‬ده‌س���تگیركرا‌و تائێس���تاش‬ ‫له‌دورگه‌یه‌كی‌ توركیا زیندانیه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس���یی ‌ه س���ه‌ره‌كییه‌كان ‌‬ ‫ی كوردس���تان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان‬ ‫باش���ور ‌‬ ‫كه‌ ناوبراو له‌زیندان ئازادبكرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ئ���ه‌وان ته‌نها‬ ‫پێده‌چێ���ت ئه‌م داوایه‌ ‌‬ ‫ی زمانه‌وانی‌ سیاسییدا‬ ‫له‌گوزارش���تێك ‌‬ ‫قه‌تی���س بوبێ���ت‌و نه‌بوبێت��� ‌ه كردار‪،‬‬ ‫چونك ‌ه هیچ الیه‌كی���ان نایانه‌وێت باس‬ ‫ی كه‌ناڵ ‌ه‬ ‫له‌وه‌ بكه‌ن ك��� ‌ه ئاخۆ له‌رێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیانه‌وه‌ به‌ره‌سم ‌‬ ‫دیپلۆماسییه‌كان ‌‬ ‫ئه‌م داوایه‌یان له‌الیه‌نی‌ توركی‌ كردوه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫س���ه‌عدی‌ پیره‌‪ ،‬ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ی یه‌كێتی‌ نیشتمان ‌‬ ‫سیاسی ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د‪" ،‬ئێم��� ‌ه داوا ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ین‌و ئ���ه‌م داوایه‌ش‬ ‫ئازادكردن��� ‌‬ ‫ی حكومه‌تی‌ توركیا ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ئاراسته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌عدی‌ پی���ره‌‪ ،‬ك��� ‌ه حزبه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫له‌ئێس���تادا له‌گه‌ڵ پارته‌كه‌ی‌ ئۆجه‌الن‬ ‫ی پته‌ویان هه‌یه‌و پێكه‌و‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داعش���دا هه‌ماهه‌نگ ‌‬ ‫ی دژ ‌‬ ‫له‌ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫ته‌واویان له‌نێواندایه‌‪ ،‬ئاماده‌نه‌بو باس‬ ‫ل���ه‌و میكانی���زم‌و ورده‌كارییانه‌ بكات‬

‫ی‬ ‫ی له‌رێگه‌یه‌وه‌ به‌ره‌س���م ‌‬ ‫ك ‌ه یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی كردبێت‬ ‫ی ئازادكردن���ی‌ ئۆجه‌الن ‌‬ ‫داوا ‌‬ ‫له‌حكومه‌تی‌ ئه‌نكه‌ره‌‪.‬‬ ‫ه���اوكات محه‌مه‌د تۆفی���ق ره‌حیم‪،‬‬ ‫رێكخ���ه‌ری‌ ژوری‌ په‌یوه‌ندیی��� ‌ه‬ ‫ی گۆڕان‬ ‫ی بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫دیپلۆماس���ییه‌كان ‌‬ ‫ی راگه‌یاند‪" ،‬بێگومان ئێمه‌ش‬ ‫به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫ی ئازادكردن���ی‌ ئۆجه‌الن ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫داوا ‌‬ ‫له‌هه‌مو ش���وێنێك ك���ه‌ بابه‌ته‌كه‌ دێت ‌ه‬ ‫پێش���ه‌و‌ه ئێمه‌ داوامان كردوه‌"‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌س���م ‌‬ ‫ئه‌و ره‌تیكرده‌وه‌ به‌ش���ێوه‌ ‌‬ ‫داویان له‌الیه‌نی‌ توركی‌ كردبێت‪.‬‬ ‫پارته‌ك��� ‌هی‌ ئۆج���ه‌الن (په‌كه‌ك���ه‌)‬ ‫ی سیاس���یی‌ به‌هێزدای ‌ه‬ ‫له‌ملمالنێیه‌ك��� ‌‬ ‫ی كوردس���تان‪،‬‬ ‫ی دیموكرات ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ریه‌كه‌یان هه‌وڵده‌دات هه‌ژمونی‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌مه‌كردن ‌‬ ‫به‌رێته‌ نزیكترین س���نور ‌‬ ‫سیاسیی‌ ئه‌وی‌ دیكه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت زۆرجار‬ ‫ناكۆكیه‌كانیان ده‌به‌نه‌ن���او میدیاكان‌و‬ ‫ی راگه‌یاندن به‌رامبه‌ر‬ ‫له‌وێوه‌ هه‌ڵمه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كتر به‌رپاده‌كه‌ن‪ .‬به‌اڵم له‌مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫ئازادكردنی‌ ئۆجه‌الندا‪ ،‬پارتیش هه‌مان‬ ‫داوای‌ گۆڕان‌و یه‌كێتی‌ هه‌یه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫كاكه‌مین نه‌ج���اڕ‪ ،‬ئه‌ندام ‌‬ ‫ی پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫سیاسی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆچون ‌‬ ‫ی راگه‌یان���د‪" ،‬پارت ‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌بوه‌و ته‌نانه‌ت نێچیرڤان بارزان ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی پێمانباش ‌ه ئازادبكرێت‪،‬‬ ‫به‌ئاشكرا وت ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆی ‌ه ئێم ‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ین كه‌ كێش���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫باك���وری‌ كوردس���تان به‌ش���ێوه‌یه‌ ‌‬ ‫دیه‌لۆگ‌و ئاش���تیان ‌ه چاره‌سه‌ربكرێت‌و‬ ‫عه‌بدواڵ ئۆجه‌النیش ئازادبكرێت"‪.‬‬ ‫ی له‌و‌ه‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم كاكه‌مین بێئاگای ‌‬ ‫ی‬ ‫نیش���اندا ك ‌ه پارتی‌ له‌س���ه‌ر ئاس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م داوای���ه‌ ‌‬ ‫ره‌س���م ‌‬ ‫توركیا كردبێت‪ ،‬ده‌ڵێت‪" ،‬به‌هه‌ردوالمان‬ ‫راگه‌یان���دوه‌ ك���ه‌ ئه‌گه‌ر پێویس���تتان‬ ‫ی ئاشتی‌ ئه‌وا‬ ‫به‌ئێمه‌ بێت بۆ پرۆس��� ‌ه ‌‬ ‫ئێمه‌ش پش���تگیریتان ده‌كه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی شتێكی‌ تره‌"‪.‬‬ ‫ورده‌كارییه‌كان ‌‬ ‫‪ 16‬س���اڵ له‌مه‌وب���ه‌ر ك��� ‌ه ئۆجه‌الن‬ ‫ی‬ ‫ی توركیا نیاز ‌‬ ‫ده‌ستگیركرا‪ ،‬حكومه‌ت ‌‬ ‫ی بهێنێت‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی به‌ژیان��� ‌‬ ‫هه‌بو كۆتای ‌‬ ‫ی بۆ ده‌ركرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بڕیاری‌ له‌سێداره‌دان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌زۆرین ‌هی‌ واڵتان ‌‬ ‫ی جه‌ماوه‌ری ‌‬ ‫ناڕه‌زای ‌‬ ‫ی‬ ‫جیه���ان‌و ش���ڵه‌ژانی‌ بارودۆخی‌ ئه‌من ‌‬

‫ی گرت‪،‬‬ ‫ی له‌جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫توركیا‪ ،‬رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆیه‌ بڕیاره‌كه‌ س���وككرا ب���ۆ زیندان ‌‬ ‫هه‌تاهه‌تایی‌‪.‬‬ ‫س���اڵی‌ ‪2012‬ش‪ ،‬حكومه‌تی‌ توركیا‬ ‫ناچاربو پرۆس���ه‌یه‌كی‌ ئاشتی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ك���ورده‌كان رابگه‌یه‌نێ���ت‪ ،‬یه‌كه‌مین‬ ‫ده‌روازه‌ش ب���ۆ ده‌س���تپێكردنی‌ ئه‌م‬ ‫پرۆس���ه‌یه‌ ك���ه‌ روی‌ تێك���رد‪ ،‬ده‌رگا‬ ‫كڵۆمدراوه‌كه‌ی‌ ئیمرالی‌ بو كه‌ ئۆجه‌النی‌‬ ‫تێدا زیندانیكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم گشت الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌ كوردییه‌كان پێیانوایه‌‪ ،‬هه‌تا‬ ‫ده‌رگای‌ زین���دان له‌س���ه‌ر ئۆج���ه‌الن‬ ‫نه‌خرێته‌ سه‌رپشت‪ ،‬هیچ ئومێدێك نیه‌‬ ‫بۆ سه‌ركه‌وتنی‌ ئه‌و پرۆسه‌یه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌عدی‌ پی���ره‌ ده‌ڵێ���ت‪" ،‬ئ���ه‌وه‌‬ ‫پێش���نیاری‌ مام جه‌الل بۆ ئه‌ردۆگان‬ ‫كه‌ كلیلی‌ چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كان ئێستا‬ ‫له‌ئیمرالی���ه‌ ك���ه‌ ئه‌وی���ش ئۆجه‌النه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌ركه‌س���ێك ك��� ‌ه له‌زینداندا‬ ‫ب���و بۆچونیش���ی‌ له‌ده‌س���تدانیه‌"‪،‬‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌ محه‌مه‌د تۆفیق ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫"پێمانوای���ه‌‪ ،‬ئازادكردن���ی‌ ئۆج���ه‌الن‬ ‫پرۆسه‌كه‌ خێراتر ده‌كات"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ئه‌و‌ه پێشنیار ‌‬ ‫مام جه‌الل بۆ‬ ‫ئه‌ردۆگان ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫كلیل ‌‬ ‫كێشه‌كان ئێستا‬ ‫له‌ئیمرالیه‌ ك ‌ه‬ ‫ئه‌ویش ئۆجه‌النه‬

‫عێراق‬

‫)‪ )466‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/2/17‬‬

‫دوا ‌ی رفاندن ‌ی په‌رله‌مانتارێك ‌ی سونن ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانتار‌ه كورده‌كان ‌ی عێراق‪ :‬ده‌بێت باشتر ئاگاداری خۆمان بین‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مانتارێك‌و كوشتن ‌‬ ‫رفاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بازگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫پاسه‌وانه‌كان ‌‬ ‫ی به‌غدادا‪ ،‬ترس‌و‬ ‫ی له‌ناوه‌ڕاست ‌‬ ‫سه‌ربازی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مانتار‌ه كورده‌كان ‌‬ ‫ی ال ‌‬ ‫نیگه‌ران ‌‬ ‫ی عێراق دروستكردوه‌و‬ ‫ناو په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی وه‌سفده‌كه‌ن‬ ‫ی مه‌ترسیدار ‌‬ ‫به‌ئاماژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رپرسان ‌‬ ‫ی تێكڕا ‌‬ ‫بۆ سه‌ر ژیان ‌‬ ‫دیكه‌‪.‬‬ ‫ی رابردو‪ ،‬ش���ێخ قاس���م سویدان‬ ‫هه‌ین ‌‬ ‫ئه‌لجه‌ناب���ی‌‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ كوڕه‌ك��� ‌هی‌و ‪7‬‬ ‫ی له‌الی���ه‌ن چه‌ن���د‬ ‫له‌پاس���ه‌وانه‌كان ‌‬ ‫ی نه‌ناس���راوه‌و‌ه ك���وژران‌و‬ ‫چه‌كدارێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زه‌ید ئه‌لجه‌ناب ‌‬ ‫ی به‌ناو ‌‬ ‫برازایه‌كیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق��� ‌ه به‌برینداری ‌‬ ‫ك ‌ه په‌رله‌مانتار ‌‬ ‫ی ئه‌و شێخ ‌ه‬ ‫رزگاری بو‪ ،‬ئێستا بنه‌ماڵ ‌ه ‌‬ ‫ی تۆمه‌ت بۆ میلیش���یا شیعه‌كان‬ ‫په‌نج ‌ه ‌‬ ‫درێژده‌ك ‌هن‌و په‌رله‌مانتار‌ه سونه‌كانیش‬ ‫ی بایكۆتیان دا‪ ،‬ل���ه‌م نێوه‌نده‌دا‬ ‫بڕی���ار ‌‬ ‫په‌رله‌مانت���ار‌ه كورده‌كانی���ش نیگه‌رانن‬ ‫ی بارودۆخه‌كه‌و ده‌ڵێن هاتوچۆ‬ ‫له‌ئاڵۆزی ‌‬ ‫كه‌مده‌كه‌ینه‌وه‌و باشتر ئاگامان له‌خۆمان‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م روداو‌ه هاوكات ‌ه له‌گه‌ڵ باڵوبونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی مرۆڤ‬ ‫ی مافه‌كان ‌‬ ‫ی چاودێری ‌‬ ‫راپۆرتێك��� ‌‬ ‫ی راب���ردو‌و باس‬ ‫ی یه‌كش���ه‌مم ‌ه ‌‬ ‫ل���ه‌رۆژ ‌‬ ‫له‌و‌ه ده‌كات میلیش���یا ش���یعه‌كان ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئێس���تا بونه‌ت ‌ه به‌ش���ێك له‌پێكهات ‌ه ‌‬ ‫ی عێ���راق‪ ،‬له‌چه‌ند‬ ‫هێ���ز‌ه ئه‌منییه‌كان ‌‬ ‫ی تۆقاندن‌و‬ ‫ی راب���ردودا هه‌ڵمه‌تێك ‌‬ ‫مانگ ‌‬ ‫ی س���ونه‌كانیان‬ ‫رفاندن‌و هه‌راس���انكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ندامان ‌‬ ‫ده‌س���تپێكردوه‌و زۆرین��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م میلیش���یایان ‌ه له‌وان���ه‌ن ك ‌ه گیان ‌‬ ‫ی‬ ‫تۆڵه‌سه‌ندنه‌و‌ه له‌س���وننه‌كان‪ ،‬پاڵنه‌ر ‌‬ ‫سه‌ره‌كی چه‌كهه‌ڵگرتنیانه‌‪ .‬ته‌نانه‌ت كار‬ ‫ی‬ ‫ی ساڵح موتڵه‌گ‪ ،‬جێگر ‌‬ ‫گه‌یشت ‌ه ئه‌و‌ه ‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران داوا له‌حكومه‌ت بكات‬ ‫ئه‌و میلیشیایان ‌ه كۆنترۆڵ بكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كوردیش ‌‬ ‫ئه‌و روداو‌ه په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫ی‬ ‫نیگ���ه‌ران ك���ردوه‌و به‌پێش���ینه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی وه‌س���فده‌كه‌ن بۆ سه‌ر‬ ‫مه‌ترس���یداری ‌‬ ‫ی عێراق‪ .‬‬ ‫ی دیك ‌ه ‌‬ ‫ی به‌رپرسان ‌‬ ‫ژیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫ئارێ���ز عه‌بدواڵ‪ ،‬ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیشتمان ‌‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫عێراق له‌سه‌ر لیست ‌‬ ‫ی راگه‌یاند" بێگومان‬ ‫كوردستان‪ ،‬به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مانتارێك‌و دواتر فڕێدان ‌‬ ‫رفاندن ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی شكاوه‌وه‌‪ ،‬مه‌ترس ‌‬ ‫به‌ده‌ست‌و قاچ ‌‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی دیك ‌ه ‌‬ ‫سه‌ر هه‌مو به‌رپرس���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ئ���ه‌وكار‌ه ‌‬ ‫دروس���تده‌كات‪ ،‬به‌اڵم ك ‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬دیارنیه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و پێش���بینی ده‌كات ك ‌ه "ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫ی هه‌مو‬ ‫ی بۆسه‌ر ژیان ‌‬ ‫حاڵه‌تان ‌ه مه‌ترس��� ‌‬

‫رێوره‌سمی به‌خاکسپاردنی ئه‌لجه‌نابی‬

‫ی‬ ‫الیه‌ك دروس���تده‌كات"‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ش��� ‌‬ ‫ی ك ‌ه "له‌به‌غدا ‬ ‫ده‌گه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫هێش���تا تاقم ‌ه تیرۆریسته‌كان چاالكن‌و‬ ‫قاعید‌ه‌و داعش‌و كۆن ‌ه به‌عس���یه‌كانیش‬ ‫ی خۆی���ان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫بونی���ان هه‌ی ‌ه‌و كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌گروپ‌و هێز‌ه چه‌كداره‌كان ‌‬ ‫ی س���ه‌رب ‌ه س���ونن ‌ه‌و ش���یع ‌ه ك ‌ه‬ ‫دیك ‌ه ‌‬ ‫ی حكومه‌تی���ان‬ ‫ی ته‌واوه‌ت��� ‌‬ ‫كۆنترۆڵ��� ‌‬ ‫به‌س���ه‌ره‌و‌ه نی���ه‌‪ ،‬هه‌ندێكج���ار ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی تۆڵه‌س���ه‌ندنه‌و‌ه له‌یه‌كتر‬ ‫به‌كاریگه‌ری ‌‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وت بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی مه‌ترسی‬ ‫ی دروستبون ‌‬ ‫ی ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی په‌رله‌مانتار‌ه‬ ‫هاوش���ێو‌ه له‌س���ه‌ر ژیان ‌‬ ‫ك���ورده‌كان‪ ،‬ئارێز ده‌ڵێ���ت‪" ،‬بێگومان‬ ‫ی له‌به‌غ���دا هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫هه‌میش��� ‌ه مه‌ترس��� ‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌مجار‌ه ك ‌ه ئه‌و ئه‌ندام په‌رله‌مان ‌ه‬ ‫رفێندرا‪ ،‬ئێستا پرسیارێك دروستبو‌ه ك ‌ه‬ ‫ئاخۆ چ مه‌به‌ستێك له‌پشت ئه‌و كاره‌و‌ه‬ ‫هه‌ی ‌ه‌و له‌و حاڵه‌ته‌شه‌و‌ه به‌ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫ك ‌ه ده‌بێت هه‌مو ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌كان‌و‬ ‫ی باش���تر ئاگاداری خۆیان‬ ‫به‌رپرسه‌كان ‌‬ ‫بن‌و خۆیان بپارێزن"‪.‬‬ ‫ی یه‌كشه‌مم ‌ه پاش كۆبونه‌وه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ئێوار‌ه ‌‬ ‫ی په‌رله‌مانتار‌ه س���وننه‌كان ك ‌ه‬ ‫به‌په‌ل ‌ه ‌‬ ‫ی ناو‬ ‫ی ‪ 328‬كورس ‌‬ ‫‪ 73‬كورسیان له‌كۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مان داگیركردوه‌‪ ،‬بڕیاریاندا به‌هۆ ‌‬

‫ی به‌غدا‬ ‫ی به‌ن���او ش���وێن‌و ش���ه‌قامه‌كان ‌‬ ‫ئه‌و روداوه‌و‌ه به‌شدارییان له‌دانیشته‌كان ‌‬ ‫ناگه‌ڕێین‪ ،‬هه‌وڵده‌ده‌ین له‌م بارودۆخان ‌ه‬ ‫ی عێراق هه‌ڵپه‌سێرن‪.‬‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی له‌خۆمان بكه‌ین"‬ ‫ی په‌رله‌مان زیاتر پارێزگاری ‌‬ ‫سه‌لیم ئه‌لجه‌بوری‌‪ ،‬سه‌رۆك ‌‬ ‫له‌ئێس���تادا س���وننه‌كان داواده‌كه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی س���وننیه‌‪ ،‬له‌په‌یج ‌‬ ‫ك ‌ه كه‌سایه‌تیه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و میلیشیا‬ ‫ی تایبه‌ت بون ‌‬ ‫ی به‌یاسایه‌ك ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی له‌ت���ۆڕ ‌‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫تایبه‌ت ‌‬ ‫ی شیعان ‌ه قه‌ده‌غه‌بكرێت‌و بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش‬ ‫ی هاوبه‌ش��� ‌‬ ‫فه‌یس���بوك به‌یاننامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی كۆمیته‌یه‌كن‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی باڵوكردوه‌ته‌وه‌و خه‌ریك��� ‌‬ ‫په‌رله‌مانتار‌ه سونه‌كان ‌‬ ‫ی فشارخستنه‌سه‌ر حه‌یده‌ر‬ ‫ی به‌مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی دانیشتنه‌كان ‌‬ ‫ی به‌بایكۆت ‌‬ ‫تێیدا ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی عێراق‪،‬‬ ‫ی س���ه‌رۆك وه‌زیران��� ‌‬ ‫ی نادیار‪ .‬عه‌ب���اد ‌‬ ‫په‌رله‌مان داو‌ه تا كاتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌لكعود‪ ،‬په‌رله‌مانتار ‌‬ ‫ه���اوكات زان���ا رۆس���تایی‌‪ ،‬ئه‌ن���دام له‌وباره‌یه‌و‌ه غاز ‌‬ ‫ی ئه‌و كۆمیته‌ی ‌ه‬ ‫ی سونن ‌ه ده‌ڵێت‪" ،‬ئامانج ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی عێراق له‌سه‌ر لیست ‌‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی میلیش���یاكانه‌‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫ی بۆ قه‌ده‌غه‌كردن ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی كوردس���تان نیگه‌ران ‌‬ ‫ئیس�ل�ام ‌‬ ‫ی حكومه‌تێك‬ ‫ی ئاماده‌نین ببین ‌ه هاوبه‌ش ‌‬ ‫ل���ه‌و روداو‌ه ناش���ارێته‌وه‌و به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌و ك��� ‌ه نه‌توانێ���ت هاواڵتیه‌كان��� ‌‬ ‫راگه‌یاند‪" ،‬رفاندن��� ‌‬ ‫ی زۆر بپارێزێت"‪.‬‬ ‫ی ئاماژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی پاسه‌وانه‌كان ‌‬ ‫كوشتن ‌‬ ‫ی‬ ‫زانا رۆستایی ره‌شبین ‌ه به‌دۆزینه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی جه‌ناب ‌‬ ‫مه‌ترسیداره‌‪ ،‬عه‌ش���یره‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌م كاره‌و‬ ‫ی راس���ته‌قین ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌نجامده‌ران ‌‬ ‫ی ئازان‪ ،‬ره‌نگ ‌ه به‌ئاسان ‌‬ ‫عه‌ش���یره‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ڵێ���ت‪" ،‬ئه‌م كه‌یس���ه‌ش ب���ه‌ده‌رد ‌‬ ‫له‌م ‌ه خۆش���نه‌بن‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر كاردانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی راب���ردو ده‌چێت ك ‌ه‬ ‫ی تر ‌‬ ‫ی ناو به‌غدا كه‌یس���ه‌كان ‌‬ ‫ی ئاسایش ‌‬ ‫لێدروست بێت‪ ،‬بار ‌‬ ‫پێش���تریش چه‌ند ئه‌ن���دام په‌رله‌مان‌و‬ ‫ی زیاتر ده‌ڕوات‪".‬‬ ‫به‌ره‌و په‌شێوی ‌‬ ‫ی به‌رپرس‌و هاواڵتیان ده‌بن ‌ه قوربانی‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی دوباره‌بونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌گ���ه‌ر ‌‬ ‫له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی سیاسیین‪ ،‬بێگومان‬ ‫ی بۆ به‌شێكیان پاكتاوی ‌‬ ‫ی له‌وش���ێوه‌یه‌و مه‌ترس��� ‌‬ ‫حاڵه‌ت��� ‌‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ی ده‌زگا سیخوڕییه‌كان به‌ئاره‌زو ‌‬ ‫ی ك���ورده‌كان‪ ،‬رۆس���تای ‌‬ ‫س���ه‌ر ژیان ‌‬ ‫ده‌ڵێت‪" ،‬ئێم ‌ه تائێس���تا به‌ش���ێك نین له‌به‌غدا ته‌راتێ���ن ده‌ك ‌هن‌و رۆڵیان هه‌ی ‌ه‬ ‫ی ئاژاو‌ه له‌نێ���وان پێكهاته‌و‬ ‫ی شیعه‌و سوننه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌نان���ه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌ملمالنێكان ‌‬ ‫ی عێراق"‪.‬‬ ‫ی خۆمان‪ ،‬عه‌شیره‌ته‌كان ‌‬ ‫ی حه‌وان���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ئێم ‌ه له‌ش���وێن ‌‬

‫ی‬ ‫ئێم ‌ه له‌شوێن ‌‬ ‫ی خۆمان‬ ‫حه‌وانه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ناو شوێن‌و‬ ‫شه‌قامه‌كان ‌ی‬ ‫به‌غدا ناگه‌ڕێین‬ ‫هه‌وڵده‌ده‌ین‬ ‫له‌م بارودۆخان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫زیاتر پارێزگاری ‌‬ ‫له‌خۆمان بكه‌ین‬

‫تیرۆركردن ‌ی ئه‌لجه‌ناب ‌ی‬

‫په‌یامێك له‌شیعه‌كانه‌و‌ه بۆ سوننه‌كان‬

‫پرۆفایل‬

‫شێخ قاسم ئه‌لجه‌نابی‬

‫ی خراوه‌ت���� ‌ه زیندانه‌وه‌‪ ،‬به‌مدوایی ‌ه سه‌رس����ه‌ختان ‌ه‬ ‫ی له‌دواو‌ه به‌سترابو‪" ،‬محه‌مه‌د ماو‌ه ‌‬ ‫ی ده‌ستیش���� ‌‬ ‫ی ئه‌لجه‌ناب ‌‬ ‫شێخ قاسم سوێدان‪ ،‬سه‌رۆك خێڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناو به‌غ����داو ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫ی له‌س����وننه‌كان ‌‬ ‫ی داكۆك ‌‬ ‫ی وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی‌و هه‌فته‌یه‌ك ‌ه گه‌ڕاوه‌ته‌و‌ه عێراق‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی ش����یع ‌‬ ‫ی ده‌دا به‌غدا نه‌بێت ‌ه پایته‌ختێك ‌‬ ‫هه‌وڵ ‌‬ ‫ی دوب����ار‌ه كردوه‌ته‌و‌ه‬ ‫ی ده‌كردو چه‌ندینجار ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌زانكۆ ‌‬ ‫ی نێوده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی دكتۆرا له‌یاسا ‌‬ ‫ی لێده‌رنه‌په‌ڕێنرێت‪ ،‬له‌س����ه‌ر ئه‌و‌ه بڕوانام ‌ه ‌‬ ‫س����وننه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س����كوتله‌ندا"‪ ،‬كه‌مێك له‌والتریشه‌و‌ه ك ‌ه پێویس����ت ‌ه ئه‌و خێزان‌و ماڵبات ‌ه س����ونیان ‌ه ‌‬ ‫گالسكۆ ‌‬ ‫ی میلیشیا شیعه‌كان كوژرا‪.‬‬ ‫به‌ده‌ست ‌‬ ‫ی به‌غدا" هه‌اڵتون بگه‌ڕێنه‌و‌ه‬ ‫ی "باشور ‌‬ ‫هه‌مو پاسه‌وانه‌كانیان فیشه‌ك نرابو به‌سه‌ریانه‌و‌ه‌و له‌ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ی رابردو‬ ‫ی خۆی����ان‪ ،‬ك ‌ه س����اڵ ‌‬ ‫س����ه‌ر ماڵوحاڵ���� ‌‬ ‫ی كوژرابون‪.‬‬ ‫ی راب����ردو ‪ ،2/13‬روداوێك���� ‌‬ ‫ی هه‌یین���� ‌‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫ی داعش‌و دواتر‬ ‫ی چه‌كداران���� ‌‬ ‫ی شێخ قاسم‪ ،‬ئه‌و میلیشیا شیعیان ‌ه كه‌وتبو‌ه بنده‌س����ت ‌‬ ‫كه‌سوكار ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ خۆیدا‬ ‫ی ئه‌لجه‌ناب ‌‬ ‫ی ب����ۆ خێڵ ‌‬ ‫خه‌فه‌تهێن ‌‬ ‫ی عێراق له‌و چه‌كدارانه‌یان س����ه‌نده‌و‌ه‌و‬ ‫ی هێزه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌س����تیان له‌كوشتن ‌‬ ‫ی ئه‌و رۆژه‌‪ ،‬تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن به‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئێوار‌ه ‌‬ ‫هه‌ڵگرتب����و‪ ،‬كاتژمێر حه‌وت ‌‬ ‫ی ملیشیا شیعه‌كان ئاوار‌ه‬ ‫ی دانیشتوانه‌كه‌ی له‌ترس ‌‬ ‫له‌كاتێك����دا س����ه‌رۆك خێڵه‌كه‌ی����ان له‌گ ‌ه ‌ڵ زه‌ید شێخدا هه‌بوه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌و‌ه پشتیوان ‌‬ ‫ی بون‪.‬‬ ‫ی چه‌ك ‌‬ ‫ی دژ به‌داعشدا‪ ،‬به‌وپێی ‌ه ‌‬ ‫ی‌و ده‌كرێن له‌شه‌ڕ ‌‬ ‫ی كوڕ ‌‬ ‫ی برازا‌و محه‌مه‌د ‌‬ ‫ئه‌لجه‌نابی‌‪ ،‬په‌له‌مانتار ‌‬ ‫ی شێخ قاسم زیاتر‬ ‫ی تیرۆركردن ‌‬ ‫سوننه‌كان دوا ‌‬ ‫ی ده‌وڵه‌تیان‬ ‫ی ده‌وڵ ‌هت‌و به‌رگ ‌‬ ‫ی به‌غداو‌ه ده‌وڵ ‌هت‌و شوناس ‌‬ ‫ی باشور ‌‬ ‫شه‌ش پاسه‌واندا له‌له‌تیفیی ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌ك ‌هن‌و پێیانوای ‌ه ئه‌م جۆر‌ه‬ ‫هه‌ست به‌نائارام ‌‬ ‫ی له‌به‌ردابوه‌‪.‬‬ ‫ب����ه‌ره‌و پایته‌خت ده‌چون‪ ،‬چه‌ن����د چه‌كدارێك ‌‬ ‫ی نائارامتره‌و‌ه‌و‬ ‫ی س����وننه‌و ناوه‌ند‌ه كاران ‌ه عێ����راق ده‌بات ‌ه دۆخێك���� ‌‬ ‫زۆرێك له‌سیاسه‌تمه‌داران ‌‬ ‫ی س����ه‌ربازییان له‌به‌ردا بو‌ه‌و‬ ‫نه‌ناسراو ك ‌ه به‌رگ ‌‬ ‫ی نێوان شیعه‌و سوننه‌ش گه‌وره‌تر ده‌كات‪،‬‬ ‫ی ش����ێخ كه‌لێن ‌‬ ‫ێ ژماره‌یان پێبوه‌‪ ،‬له‌نزیك سیاس����یه‌كان پێیانوای ‌ه ك ‌ه تیرۆر كردن ‌‬ ‫ی ب‌‬ ‫چه‌ند ئوتومبێلێك ‌‬ ‫ی به‌خاكس����پاردنی ناوبراودا‪،‬‬ ‫ی عێراق"‪ ،‬بۆ ك���� ‌ه له‌رێوڕه‌س����م ‌‬ ‫ی سونن ‌ه ‌‬ ‫ی به‌غ����دا رێگه‌یان قاسم په‌یامێك ‌ه بۆ "ئه‌هل ‌‬ ‫ی ره‌ش����ید له‌باش����ور ‌‬ ‫عه‌لو‌ه ‌‬ ‫ی شیع ‌ه‌و میلیشیاكانیان‬ ‫ی پرسه‌گێڕان هوتافیان له‌دژ ‌‬ ‫ی دیموگرافیا ‌‬ ‫ی رێگرتن له‌گۆڕین ‌‬ ‫ی داوا ‌‬ ‫ێ ئه‌وان���� ‌ه ‌‬ ‫ی قوربانی����ه‌كان گرتو‌ه ك ‌ه له‌س���� ‌‬ ‫له‌ك����ه‌ژاو‌ه ‌‬ ‫ی تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌یان ده‌كرد‪.‬‬ ‫ی شه‌عبیان بردون به‌غ����دا ده‌كه‌ن‪ ،‬ئ����ه‌و‌ه چاره‌نوس����یانه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ده‌كێشاو هه‌ڕه‌ش ‌ه ‌‬ ‫ئوتومبێلدا بون‌و به‌ره‌و گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رژێم ‌‬ ‫ی روخان ‌‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدای ‌ه ك���� ‌ه له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌سونن ‌ه بك ‌هن‌و داوا ‌‬ ‫قس���� ‌ه بكه‌ن یان به‌رگر ‌‬ ‫ی شیعه‌نشینه‌‪.‬‬ ‫ی به‌غدا‪ ،‬ك ‌ه گه‌ڕه‌كێك ‌‬ ‫له‌باكور ‌‬ ‫ی تا ‌ڵ‌و‬ ‫ی به‌غدا رۆژگارێك ‌‬ ‫ی ئاوار‌ه س����وننه‌كان ب����ۆ ناوچه‌كانی سه‌دامه‌وه‌‪ ،‬س����وننه‌كان ‌‬ ‫ی كاژێرێ����ك له‌رفاندنی����ان‪ ،‬ته‌رمه‌كانیان گه‌ڕانه‌و‌ه ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی كوش����تارو‬ ‫ناخۆش به‌س����ه‌رده‌به‌ن‪ ،‬ك ‌ه روبه‌رو ‌‬ ‫ی ش����ه‌عب دۆزرای����ه‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا خۆیان بكه‌ن‪ ،‬كوشتن چاوه‌ڕوانیانه‌‪.‬‬ ‫له‌خوار پرد ‌‬ ‫ی ئه‌لجه‌نابی‌‪ ،‬ئاواره‌ی����ی ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریش����دا ش����یع ‌ه‌و‬ ‫شێخ قاسم سوێدان سه‌رۆك خێڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ست ‌‬ ‫ك ‌ه ش����ێخ قاس����م س����وێدان ئه‌لجه‌ناب ‌‬ ‫ی هێز‌ه شیعه‌كان ش����ێلگیران ‌ه هه‌و ‌ڵ‌و كۆشش بۆ‬ ‫ی ‪ 63‬س����اڵه‌و پێش����تر له‌گ ‌ه ‌ڵ رژێم ‌‬ ‫ی دواو‌ه به‌ستراوه‌بۆوه‌و فیشه‌ك ك ‌ه ته‌مه‌ن ‌‬ ‫به‌كورس����ییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی شیع ‌ه ده‌ك ‌هن‌و‬ ‫ی به‌غدا به‌پایته‌خت ‌‬ ‫ی كردن ‌‬ ‫ی س����ه‌دام پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫ی رژێم ‌‬ ‫ی روخان���� ‌‬ ‫ی له‌نزیك به‌ع����س ب����وه‌و دوا ‌‬ ‫ی كوڕیش ‌‬ ‫نرابو به‌س����ه‌ریه‌وه‌‪ ،‬محه‌مه‌د ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی ئیبراهی����م جه‌عفه‌رییه‌و‌ه كار ‌‬ ‫ی ‪ 2007‬له‌س����ه‌رده‌م ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكاوه‌‪ ،‬س����اڵ ‌‬ ‫ی له‌الی����ه‌ن هێزه‌كان ‌‬ ‫ئوتومبێله‌كه‌یان له‌س����ه‌ر ع����ه‌رد‌و له‌ناو خوێن ‌‬ ‫ی زیاتر له‌دو س����ا ‌ڵ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫خۆیدا كه‌وتبو‪ ،‬ك ‌ه فیشه‌كیان نابو به‌سنگییه‌و‌ه‌و ده‌س����تگیركراو‌ه‌و ب����ۆ ماو‌ه ‌‬

‫‪7‬‬

‫له‌به‌غداوه‌‬ ‫گۆشه‌یه‌که‌‬ ‫دو هه‌فت ‌ه جارێک‬

‫کاوه‌ محمه‌د ده‌ینوسێت‬

‫خشتە‬ ‫نەوتییەكەی هەرێم‬ ‫رۆژانی (‪)8،9‬ی ئەم مانگە (لیژنەی‬ ‫ن����ەوت‌و وزە) ی پەرلەمان����ی عیراق‬ ‫سەردانی هەرێمی كوردستانمان كردو‬ ‫لەگەڵ س����ەرۆكی حكومەتی هەرێم‌و‬ ‫وەزیری سامانە سروشتییەكان‌و چەند‬ ‫وەزیرێكی دیكەی پەیوەندار بەكەیسی‬ ‫نەوت‌و بودجە كۆبوینەوە‪ ،‬پێشتریش‬ ‫لەلیژنەكەمان����دا میوانداری (د‪.‬عادل‬ ‫عبدالمه����دی) وەزیری نەوتی عیراق‌و‬ ‫بەڕێوەب����ەری گش����تیی كۆمپانیای‬ ‫(س����ۆمۆ) و چەن����د بەڕێوەبەرێكی‬ ‫دیك����ەی وەزارەتەكەم����ان كردب����و‪.‬‬ ‫لەكۆبونەوەكاندا بەرپرسانی حكومەتی‬ ‫هەرێ����م پێیانڕاگەیاندین كە لەهەوڵی‬ ‫ئ����ەوەدان كێش����ە تەكنیكییەكانیان‬ ‫چارەس����ەر بكەن‌و دوات����ر تاكۆتایی‬ ‫س����اڵەكە بەتێكڕا بڕی ئ����ەو نەوتە‬ ‫تەسلیم بەكۆمپانیای (سۆمۆ) بكەن‬ ‫كە لەگەڵ بەغدا لەسەری رێككەوتون‪.‬‬ ‫بۆیە دوای دروستبونی تێبینییەكانی‬ ‫حكومەتی عیراق لەسەر بڕی نەوتی‬ ‫تەسلیمكراو بەعەمبارەكانی (سۆمۆ)‬ ‫لەبەندەری جەیهانی توركیاو راگرتنی‬ ‫بەش����ە بودجەی هەرێ����م بەبڕیاری‬ ‫ناوخۆی����ی ئەنجومەن����ی وەزیران����ی‬ ‫عیراق‪ ،‬حكومەتی هەرێم خشتەیەكی‬ ‫ب����ۆ حكومەتی فیدرال نارد كە تێیدا‬ ‫پالنیان بۆ تەواوی س����اڵی (‪)2015‬‬ ‫رونكردۆتەوە ك����ە دەتوانن تاكۆتایی‬ ‫ساڵەكە تێكڕای نەوتی هەناردەكراوی‬ ‫هەرێم لەرێگەی (سۆمۆ)وە بگەیەننە‬ ‫(‪ )550‬هەزار بەرمیلی رۆژانە‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو خش����تەیە‪ ،‬لەسەرەتای‬ ‫ساڵەوە بەبڕی (‪ )250‬هەزار بەرمیل‬ ‫دەستپێدەكەن‪ ،‬پێ بەپێ ئاستەكەی‬ ‫بەرزدەكرێتەوە تالە(‪)5/1‬ەوە دەبێت‬ ‫ب����ە(‪ )550‬هەزارو ل����ە (‪)6/15‬ەوە‬ ‫دەبێت ب����ە(‪ )600‬هەزارو لە(‪)7/15‬‬ ‫ەوە بۆ ئاستی (‪ )625‬هەزار بەرمیلی‬ ‫رۆژان����ە بەرزدەكرێت����ەوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫تاكۆتایی س����اڵ ب����ەردەوام دەبێت‪،‬‬ ‫س����ەرەنجام تێكڕای ساڵەكە دەبێتە‬ ‫(‪ )552‬ه����ەزار بەرمیل ن����ەوت كە‬ ‫لەرۆژێكدا هەرێم تەسلیمی (سۆمۆ)‬ ‫ی كردبێت‪ .‬بەمشێوەیە ئەگەر هەرێم‬ ‫بەپێی ئەم خش����تەیە نەوت بنێرێت‪،‬‬ ‫دەتوانێ بەزیادەوە ئیلتیزامی خۆی‬ ‫بەرێككەوتنەك����ەی لەگ����ەڵ بەغ����دا‬ ‫جێبەجێبكات‌و نیازپاكی‌و ئەستۆپاكی‬ ‫خۆی بسەلمێنێت‪.‬‬ ‫لێرەوە هیوادارین حكومەتی هەرێم‬ ‫ئامادەس����ازیی تەكنیكی تەواوی بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی ئەو خشتەیە كردبێت‪،‬‬ ‫تا هەم بەرپرسانی حكومەتی هەرێم‌و‬ ‫هەم ئێم����ەی نوێنەران����ی كوردیش‬ ‫لەبەغدا بتوانین گوشار بخەینە سەر‬ ‫حكومەتی فی����درال كە بەوردی‌و بێ‬ ‫دواكەوت����ن ئیلتیزامی خۆی بەرامبەر‬ ‫هەرێم جێبەجێ بكات‪.‬‬ ‫دوای گەڕانەوەم����ان ب����ۆ بەغداو‬ ‫بەمەبەستی دروس����تكردنی رایەكی‬ ‫گش����تیی بەیاننامەیەكمان لەبارەی‬ ‫سەردانەكەمان بۆ هەرێم لەدانیشتنی‬ ‫رەسمی پەرلەمانی عیراقدا خوێندەوەو‬ ‫داوامانك����رد كە حكومەت����ی عیراق‬ ‫پابەند بێ����ت به‌رێككەوتنەكەو چیتر‬ ‫بەش����ە بودجەی هەرێم دوانەخات‪.‬‬ ‫دواتریش بۆ هەمان مەبەست كەوتینە‬ ‫پەیوەندیك����ردن بەوەزارەتی دارایی‌و‬ ‫نەوتی عیراق تاهەوڵەكانمان بگەیەنینە‬ ‫ئاستی گوشارو وەك دامەزراوەیەكی‬ ‫چاودێ����ری‌و لیژن����ەی پەیوەندی����دار‬ ‫بەكەیس����ی ن����ەوت‪ ،‬رۆڵ����ی الیەنی‬ ‫س����ێیەم ببینین‌و چاودێر بین بەسەر‬ ‫جێبەجێكردنی رێككەوتنەكەوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫كاتێك دەتوانین لەسەر ئەو گوشارە‬ ‫سیاس����ی‌و یاس����اییانەمان بەردەوام‬ ‫بین‌و ئەنجامێكی باش لەبەرژەوەندیی‬ ‫خەڵكی كوردستاندا بەدەستبهێنین‬ ‫ك����ە حكومەت����ی هەرێ����م بەجدی‌و‬ ‫ب����ێ كەموكوڕی خش����تە نەوتییەكە‬ ‫جێبەجێ بكات‌و هیچ پاساوێك نەداتە‬ ‫دەست بەغدا كە لەوە زیاتر دەستی‬ ‫دەستی بەبەشە بودجەی هەرێمەوە‬ ‫بكات‪ .‬چونكە ب����ەدەر لەوە هەرچی‬ ‫لەیاسای بودجەی ئەمساڵدا بۆ كورد‬ ‫بەدەس����تهاتوە‪ ،‬دەكەوێت����ە بەردەم‬ ‫رەشەباو ناتوانین خاوەندارێتیی هیچ‬ ‫یەكێكیان بكەین‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )466‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/2/17‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫بازاڕ ‌ی زێر ساڵێكی‌ بێ‌ به‌ره‌كه‌تی‌ به‌ڕێكرد‬

‫شاره‌زایه‌كی‌ ئابوری‌‪ :‬گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ دۆخی‌ ئاسایی‌ بازاڕ زیاتر له‌سێ‌ مانگی‌ پێویسته‌‬

‫ ئا‪ :‬شیروان شه‌ریف‬ ‫كڕین‌و فرۆشتنی‌ زێر یه‌كێكه‌ له‌كار‌و‬ ‫كاسپییه‌ په‌ككه‌وتوه‌كان به‌هۆی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌رده‌ی‌ ماوه‌ی‌ ساڵێكه‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستانی‌ گرتوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‬ ‫زه‌ره‌نگه‌ران به‌ئومێدی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫بازاڕه‌ گه‌رمه‌كه‌ی‌ جارانیانن‪،‬‬ ‫به‌اڵم شاره‌زایه‌كی‌ ئابوری‌ ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ متمانه‌‌و ئاسایی‌ بونه‌وه‌ی‌‬ ‫دۆخه‌كه‌ كاتی‌ پێویسته‌‪.‬‬ ‫دوكان‌و فرۆش���گه‌كانی‌ زه‌ره‌نگه‌ری‌‬ ‫له‌س���لێمانی‌ جگ���ه‌ له‌خاوه‌نه‌كانیان‬ ‫به‌ده‌گم���ه‌ن نه‌بێت كه‌س���ی‌ تری‌ تیا‬ ‫به‌دی‌ نه‌ده‌ك���را‪ ،‬زه‌ره‌نگه‌ران‌و خاوه‌ن‬ ‫دوكان���ه‌كان هه‌ندێكی���ان له‌به‌تاڵیدا‬ ‫جامه‌كان���ی‌ ب���ه‌رده‌م زێڕه‌كانی���ان‬ ‫هه‌ندێكیش���یان‬ ‫ده‌س���ڕییه‌وه‌‌و‬ ‫به‌دی���ار شاش���ه‌ی‌ ته‌له‌فزیۆنه‌كانه‌وه‌‬ ‫له‌روداوه‌كانیان ده‌ڕوانی‌‪.‬‬ ‫ش���ه‌قام جمه‌ی‌ ده‌هات‪ ،‬به‌اڵم به‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی‌ ته‌نه���ا وه‌ك رێبوارێ���ك‬ ‫ده‌یانویس���ت تێپه‌ڕبن‪ ،‬هه‌ندێك له‌وان‬ ‫له‌دوره‌وه‌ یان له‌نزی���ك جامخانه‌كان‬ ‫جاروب���ار هه‌ڵوه‌س���ته‌یه‌كیان له‌زێڕه‌‬ ‫نمایشكراوه‌كان ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم زۆریان‬ ‫ه���ه‌رزو مل���ی‌ رێگای���ان ده‌گرته‌وه‌‌و‬ ‫به‌ره‌و به‌ش���ه‌كانی‌ تری‌ ش���ه‌قامه‌كه‌ چه‌ند دوکانێکی زه‌ڕه‌نگه‌ر له‌شاری سلێمانی فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ده‌ڕۆیشتن‪.‬‬ ‫نزیكه‌ی‌ س���اڵێكی‌ ت���ه‌واوه‌ كڕین‌و ئ���ه‌وان چاویان ل���ه‌و رێكه‌وتنه‌بو كه‌ زۆرینه‌ش موچه‌خۆران‌و خاوه‌ن داهاته‌ وتیش���ی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر ب���ۆ چه‌ند مانگه‌ موچه‌ی‌ وه‌رنه‌گرتوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌شی‌‬ ‫فڕۆش���تنی‌ زێر له‌دۆخێكی‌ خراپدایه‌‪ ،‬له‌كۆتاییه‌كانی‌ س���اڵی‌ رابردو له‌نێوان كه‌مه‌كان���ن ئه‌وان���ه‌ی‌ م���اوه‌ی‌ زیاتر مانگێكیش موچ���ه‌‌و ناردنی‌ بودجه‌ی‌ وه‌ریده‌گرێ���ت قه‌رزاره‌‌و پێداویس���تی‌‬ ‫هه‌رێم ئاسایی‌ ببێته‌وه‌ هێشتا ناوه‌ند تری‌ هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ زۆر ده‌گمه‌ن خه‌ڵكی‌‬ ‫زه‌ره‌نگه‌ران واته‌ن���ی‌ بازاڕه‌كه‌ خۆڵی‌ هه‌رێ���م‌و ناوه‌ند واژۆكرا‪ ،‬به‌اڵم مانگ‌و له‌ساڵێكه‌ له‌گێژاوی‌ دارایدان‪.‬‬ ‫د‪ .‬خالی���د ئاماژه‌ش���ی دا‪ ،‬كه‌مینه‌ ده‌چێت���ه‌وه‌ ژێر باری‌ تاقیكردنه‌وه‌ بۆ شاره‌كه‌ رو له‌كڕینی‌ ئاڵتون ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫م���ردوی‌ به‌س���ه‌ردا ڕژاوه‌‪ ،‬ناش���زانن نیوێك تێپه‌ڕده‌بێت‪ ،‬هێشتا گرفته‌كه‌‬ ‫ئه‌و وتیش���ی‌‪ ،‬كڕی���اران زیاتر ئه‌و‬ ‫ئه‌و رۆژانه‌ ك���ه‌ی‌ دێته‌وه‌ كه‌ خانمان وه‌ك خۆیه‌تی‌‪ ،‬شاره‌زایه‌كی‌ ئابوریش له‌رابردودا له‌به‌رامب���ه‌ر بونی‌ موچه‌‌و ئه‌وه‌ی‌ بزانرێت تا چه‌ند پابه‌ند ده‌بێت‬ ‫له‌وێڵبون���ی‌ مۆدێڵ‌و جۆره‌ نوێیه‌كاندا ده‌ڵێت‪ ،‬گه‌ر ئه‌م���ڕۆ دۆخی‌ بودجه‌‌و داهاتی‌ ئاس���ایی‌ له‌گه‌ڵ ره‌چاوكردنی‌ به‌رێكه‌وتنه‌ك���ه‌ی‌ له‌گ���ه‌ڵ حكومه‌تی‌ هاواڵتیه‌ عه‌ره‌بانه‌ن كه‌ له‌ناوچه‌كانی‌‬ ‫ناوه‌ڕاست‌و باشوره‌وه‌ هاتون‪ ،‬بێگومان‬ ‫بۆ ئاڵوگۆڕ‌و كڕینی‌ زێڕ‪ ،‬به‌پۆل رویان موچه‌ی‌ خه‌ڵ���ك ئاس���ایی‌ ببێته‌وه‌‪ ،‬كڕینی‌ به‌شێوازی‌ قیست كه‌ فرۆشیاران هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ده‌شڵێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ئه‌وانیش كاریگه‌ری‌ ئه‌وتۆیان له‌سه‌ر‬ ‫گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ بازار بۆ دۆخی‌ ئاس���ایی‌ فه‌راهه‌میان كردبو‪ ،‬به‌ئاس���ایی‌ زێڕ‌و‬ ‫تێده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ زه‌ره‌نگ���ه‌ری‌ ئه‌می���ن خۆی‌ نزیكه‌ی‌ سێ مانگی‌ پێویسته‌‪ .‬كه‌لوپه‌له‌ الوه‌كیه‌كانی‌ تریان ده‌كڕی‌‪ ،‬بازاڕ بۆ دۆخی‌ ئاس���ایی‌ خۆی‌ زیاتر بازاڕ نیه‌‪.‬‬ ‫نه‌ك ته‌نها كڕین‪ ،‬به‌ڵكو فرۆش���تنی‌‬ ‫مامۆس���تای‌ زانكۆ‌و شاره‌زای‌ بواری‌ ب���ه‌اڵم دواكه‌وتن���ی‌ موچ���ه‌ ب���ۆ دو له‌دو مانگ‌و س���ێ‌ مانگی‌ پێویسته‌ تا‬ ‫له‌سلێمانی‌‪ ،‬هێرش عه‌بدواڵ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند‪ ،‬به‌به‌راورد به‌س���اڵی‌ ‪ 2013‬ئابوری‌‪ ،‬د‪ .‬خالید حه‌یده‌ر‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ مانگ‌و س���ێ‌ مانگ وایكردوه‌ نه‌ كڕیار ئه‌و متمانه‌یه‌ی‌ كه‌ نه‌ماوه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌ ئاڵتونی���ش له‌الی���ه‌ن هاواڵتیان���ه‌وه‌‬ ‫فرۆش���تنی‌ زێر به‌رێژه‌ی‌ نزیكه‌ی‌ ‪ %50‬راگه‌یان���د‪ ،‬زێ���ر ك���ه‌ كااڵیه‌كی‌ نرخ ئه‌وه‌ن���ده‌ گرنگی‌ به‌كڕینیان بدات‪ ،‬نه‌ بۆ نێ���وان هاواڵتی‌‌و حكومه‌تی‌ هه‌رێم كه‌میك���ردوه‌‪ ،‬ره‌ئ���وف تۆفی���ق كه‌‬ ‫به‌رزه‌‪ ،‬پێویس���تی‌ به‌توانای دارایه‌كی‌ فرۆش���یارانیش ده‌توانن هاوش���ێوه‌ی‌ له‌الیه‌ك‌و حكومه‌تی‌ به‌غداد له‌الیه‌كی له‌نێ���و زه‌ره‌نگه‌ران���دا زیات���ر وه‌ك‬ ‫كه‌میكردوه‌‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌‪ ،‬خراپی‌ ره‌وشی‌ ئابوری‌‌و باش هه‌ی���ه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌كاربه‌ر رابردو كارئاس���انی‌‌و شێوازی‌ قیست دیک���ه‌وه‌‪ .‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر تا س���ێ‌ مانگ كڕیارێكی‌ زێڕی‌ به‌كارهاتو ده‌ناسرێت‬ ‫ترس���ی‌ ئه‌منی‌ خه‌ڵك بازاڕی‌ ئه‌وانی‌ بیكڕێت‪ ،‬جگه‌ ل���ه‌وه‌ش زێر ده‌چێته‌ دابینكه‌ن كه‌ ئه‌مه‌یان نه‌بون‌و نه‌مانی‌ پێدانی‌ موچه‌ له‌كاتی‌ خۆی‌ به‌رده‌وام وتی‌‪ ،‬رێژه‌ی‌ فرۆش���تنی‌ زێڕ له‌الیه‌ن‬ ‫بێت ئه‌وكات دۆخی‌ بازار ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ هاواڵتیانه‌وه‌ به‌به‌راورد به‌ساڵی‌ ‪2013‬‬ ‫كزكردوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا وه‌ك ده‌زانرێت زێڕ بواری‌ جوانكاری‌ یان كه‌مالیاته‌وه‌ بۆ متمانه‌ هۆكاره‌كه‌یه‌تی‌‪.‬‬ ‫زۆر كه‌مبوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ئه‌گه‌ری‌ ئاسایی‌ بونه‌وه‌ی‌ بۆ ره‌وشی‌ ئاسایی‌ خۆی‌‪.‬‬ ‫زیاتر ده‌چێته‌ خانه‌ی‌ جوانكارییه‌وه‌و زۆرینه‌ی‌ به‌كاربه‌ران‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و رونیش���یكرده‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وكات‬ ‫محه‌مه‌د وه‌هاب‪ ،‬خاوه‌نی‌ زه‌ره‌نگه‌ری‌‬ ‫وتیشی‌‪ ،‬كێش���ه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌مینه‌ دۆخی‌ ئابوری‌ ئه‌و مامۆستایه‌ی‌ زانكۆ‬ ‫هاواڵتیان بونی‌ به‌گرنگ نازانن‪ .‬‬ ‫زه‌ره‌نگه‌ران‌و هاواڵتیان به‌گش���تی‌ كه‌ ده‌وڵه‌مه‌ند‌و خاوه‌ن سه‌رمایه‌كانن ده‌یگه‌ڕێنێت���ه‌وه‌ ب���ۆ رێكه‌وتنه‌كه‌ی‌ محه‌مه‌د له‌نزیك بازاڕی‌ ئه‌سحابه‌سپی‌ خه‌ڵێك���ی‌ زۆر ئاڵت���ون‌و تاقم���ه‌‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی‌ ئه‌وه‌بون س���اڵی‌ ‪ 2015‬خواس���ت‌و كڕینیان به‌رده‌وامه‌‪ ،‬به‌اڵم نێ���وان هه‌ولێر‌و به‌غداد‌و به‌دوریش���ی‌ له‌گه‌ڵ ناوبه‌ناو س���ه‌یركردنی‌ سایتی‌ گرانبه‌هاكانیان ده‌هێنا‌و ده‌یانفرۆشت‬ ‫له‌گه‌ڵ مانگه‌كانی س���ه‌ره‌تایدا دۆخی‌ كاریگه‌رییه‌كی‌ گه‌وره‌یان نیه‌‪ ،‬چونكه‌ ده‌زانێ���ت به‌غداد بڕیاره‌كانی‌ له‌باره‌ی‌ تایب���ه‌ت به‌بۆرس���ه‌ی‌ جیهان���ی‌ زێڕ ت���ا تاقمی‌ نوێتری‌ پ���ێ‌ بكڕن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئابوری‌ به‌ره‌و ئاسایی‌ بونه‌وه‌ بچێت‪ ،‬ب���ازار زۆرین���ه‌ دروس���تی‌ ده‌كات‪ ،‬ناردن���ی‌ بودج���ه‌ جێبه‌جێب���كات‌و وتی‌‪ ،‬موچه‌خۆر هه‌یه‌ س���ێ‌ تا چوار ئێستا ئه‌وه‌ نابینرێت‪.‬‬

‫كێشه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌مینه‌ كه‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند‌و‬ ‫خاوه‌ن‬ ‫سه‌رمایه‌كانن‬ ‫خواست‌و كڕینیان‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كاریگه‌رییه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌یان نیه‬

‫رێكه‌وتنه‌كه‌ ‌ی نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا ئاڵۆزیی‌ زۆر ‌ی تێدایه‌‬ ‫ ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی به‌ڕێكه‌وتنی‌ نێوان هه‌ولێر‌و‬ ‫به‌غداد ناوده‌برێت تائێستا واژۆ نه‌كراوه‌‌و‬ ‫وه‌ك شاره‌زایه‌ك ‌ی ئابوری ده‌یڵێت‬ ‫ئاڵۆز ‌ی زۆر ‌ی تێدایه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتارێكیش‬ ‫پێیوای ‌ه لێكتێنه‌گه‌یشتن له‌نێوان هه‌ردوال‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌باره‌ی‌ جێبه‌جێكردنیه‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌رۆك ‌ی لیژنه‌ ‌ی سامان ‌ه سروشتیه‌كان‬ ‫له‌په‌رله‌مان��� ‌ی كوردس���تان‪ ،‬د‪ .‬ش���ێركۆ‬ ‫ج���ه‌وده‌ت له‌ب���اره‌ ‌ی رێكه‌وتنه‌ك���ه‌ ‌ی‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غ���دا به‌ئاوێنه‌ ‌ی راگه‌یاند "هه‌ر‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تاو‌ه لێكتێنه‌گه‌یش���تن هه‌ی��� ‌ه‬ ‫له‌نێ���وان ه���ه‌ردوال‪ ،‬حكومه‌ت��� ‌ی هه‌رێم‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی راگه‌یاندو‌ه كه‌وا ده‌توانن به‌تێكرای‌‬ ‫رۆژان ‌ه ‪ 250‬ه���ه‌زار به‌رمیل نه‌وت بده‌ن ‌ه‬ ‫كۆمپانیا ‌ی س���ۆمۆ ‌ی عێ���راق له‌به‌نده‌ر ‌ی‬ ‫جیهان‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا ده‌ڵێت ناتوانین‌و‬ ‫له‌داهاتو قه‌ره‌بو ‌ی ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬له‌مالوه‌ش‬ ‫حكومه‌ت��� ‌ی عێراق ‌ی ئ���ه‌وه‌ ‌ی راگه‌یاندو‌ه‬ ‫ك ‌ه ئه‌وان واتێگه‌یش���تون ك ‌ه له‌ئێس���تادا‬ ‫ده‌توانن ئه‌و بڕه‌ ‌ی باس��� ‌ی لێوه‌كراو‌ه له‌و‬ ‫كۆمپانیایه‌و‌ه بنێ���رن‪ .‬حاڵه‌تێك ‌ی تریش‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ئه‌و رێكه‌وتن ‌ه واژۆكراو نیه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ ‌ی به‌وه‌شكرد كه‌وا ئه‌گه‌ر‬

‫له‌بودجه‌ی‌ ‪2015‬دا هاتوه‌ هه‌ر الیه‌نێك پابه‌ندنه‌بێت ئه‌وا‬ ‫الیه‌نه‌كه‌ی‌ به‌رامبه‌ر پابه‌ندنابێت به‌پێدانی‌ موسته‌حه‌قه‌كه‌‬ ‫ئ���ه‌و رێكه‌وتن ‌ه واژۆنه‌كرێ���ت‌و نه‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫بوار ‌ی جێبه‌جێكردنه‌و‌ه ئه‌وا هه‌رێم نه‌وت‬ ‫له‌رێگا ‌ی كۆمپانیا ‌ی س���ۆمۆو‌ه نانێرێت‌و‬ ‫حكومه‌ت��� ‌ی عێراقیش بودج��� ‌ه نانێرێت‬ ‫ساڵ ‌ی پێش���وش كێشه‌ك ‌ه ئه‌و‌ه بو هه‌رێم‬ ‫نه‌وت ‌ی ره‌وان��� ‌ه نه‌ده‌كرد له‌رێگای‌ به‌غداو‬ ‫ئه‌وانیش بودجه‌یان نه‌ده‌نارد‪.‬‬ ‫ئه‌ندام��� ‌ی لیژنه‌ی‌ دارای��� ‌ی په‌رله‌مان ‌ی‬ ‫عێراق‪ ،‬ئه‌حمه‌د ‌ی حاج ‌ی ره‌شید له‌باره‌ ‌ی‬ ‫رێكه‌وتنه‌كه‌ ‌ی هه‌رێ���م‌و به‌غدا ئه‌وه‌ ‌ی بۆ‬ ‫ئاوێن ‌ه رونكرده‌و‌ه ك���ه‌وا له‌چوارچێوه‌ ‌ی‬ ‫یاس���اییدا پێویست ‌ه رێكه‌وتن واژۆبكرێت‌و‬ ‫بڕگه‌كان ‌ی بنوسرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و رێكه‌وتن ‌ه‬ ‫واژۆنه‌ك���راوه‌‌و بڕگه‌كانی���ش به‌ته‌واوه‌ت ‌ی‬

‫نه‌نوس���راوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی هه‌ندێك‬ ‫بڕگ���ه‌ ‌ی گواس���تراوه‌ته‌و‌ه ب���ۆ بودجه‌ ‌ی‬ ‫‪‌ 2015‬ی عێراق هه‌روه‌ها جۆرێك ئیلزام ‌ی‬ ‫حكومه‌ت ‌ی هه‌رێ���م‌و به‌غدا ‌ی كردوه‌ت ‌ه ناو‬ ‫دۆس���یه‌كه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر بۆی ‌ه له‌ئێس���تا به‌غدا‬ ‫ده‌ڵێت ئه‌م ‌ه لێكتێگه‌یشتنێكه‌‪ ،‬حكومه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌رێمیش ده‌ڵێت نه‌خێر ئه‌م ‌ه رێكه‌وتنه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی بۆچ ‌ی حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم‬ ‫پابه‌ند ‌ی ئ���ه‌و رێكه‌وتنام ‌ه نابێت‪ ،‬ناوبراو‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی خس���ته‌رو ك ‌ه "حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم‬ ‫ته‌فس���یر ‌ی جیاواز ‌ی هه‌ی ‌ه بۆ پابه‌ندبون‪،‬‬ ‫ب���ه‌وه‌ ‌ی ئ���ه‌وان ناتوان���ن پابه‌ندبن به‌و‬ ‫رێژ‌ه به‌رمیل��� ‌ه نه‌وته‌ ‌ی ك ‌ه له‌رێكه‌وتنه‌ك ‌ه‬ ‫هاتو‌ه له‌ئێس���تادا‪ ،‬به‌اڵم له‌دوا ‌ی مانگ ‌ی‬

‫شه‌ش پابه‌ندده‌بێت به‌زیاد له‌و رێژه‌یه‌ ‌ی‬ ‫دیاریك���راوه‌" ئه‌و وتیش��� ‌ی "ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫رێكه‌وتنام ‌ه جێبه‌جێنه‌كرێت ده‌گه‌ڕێنه‌و‌ه‬ ‫بۆ خاڵ ‌ی س���ه‌ره‌تا ك ‌ه بودج ‌ه نه‌ده‌هات‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وكات هه‌رێمیش ده‌بێت بۆ خۆ ‌ی پار‌ه‬ ‫دابینبكات"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی ئه‌گه‌ر هاتو رێكه‌وتنه‌ك ‌ه‬ ‫جێبه‌جێنه‌كرێ���ت ئایا هه‌رێ���م ده‌توانێت‬ ‫پشت به‌ئابور ‌ی خۆ ‌ی ببه‌ستێت سه‌رۆك ‌ی‬ ‫مونته‌دا ‌ی ئابور ‌ی كوردستان‪ ،‬د‪ .‬محه‌مه‌د‬ ‫كه‌ریم به‌ئاوین���ه‌ ‌ی راگه‌یاند "له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم وه‌كو خۆیان باسیده‌كه‌ن‬ ‫ك ‌ه هه‌رێم چۆت ‌ه س���ه‌ر نه‌خشه‌ ‌ی نه‌وت ‌ی‬ ‫جیهان ‌ی ده‌ستبه‌تاڵ له‌پرۆسه‌ك ‌ه ده‌رچوه‌‪،‬‬

‫هه‌روه‌ها توش ‌ی قه‌یرانێك ‌ی دارایی‌ گه‌ور‌ه‬ ‫ب���وه‌‪ ،‬هه‌ر بۆی ‌ه ناچاربو ئ���ه‌و رێكه‌وتن ‌ه‬ ‫بكات له‌گه‌ڵ حكومه‌ت ‌ی عێراق‪ ،‬ئێستاش‬ ‫ده‌گه‌رێته‌و‌ه سه‌رئه‌وه‌ ‌ی ئایا ئه‌و رێكه‌وتن ‌ه‬ ‫جێبه‌جێده‌كرێت یان نا‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی زۆر‬ ‫به‌س���ه‌رپێیه‌و‌ه ك���راوه‌‌و كه‌له‌به‌ر ‌ی زۆر ‌ی‬ ‫تێدای��� ‌ه هه‌روه‌ها ناڕون ‌ی زۆر ‌ی تێدا هه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ش واده‌كات كێش��� ‌ه دروس���تبكات‪.‬‬ ‫ده‌بوایه‌ ل��� ‌ه ‪ 1/1‬ه‌و‌ه پ���ار‌ه بهاتای ‌ه بۆ‬ ‫كوردس���تان ماوه‌ی‌ دواكه‌وتو‌ه هیچ دیار‬ ‫نیه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ ‌ی به‌وه‌ش���كرد‪ ،‬بڕ ‌ی‬ ‫‪ 24‬تریل���ۆن دین���ار له‌م���اوه‌ ‌ی ‪ 2004‬بۆ‬ ‫‪ 2014‬ه��� ‌ی گوم���رگ‌و داهات���ه‌كان بو‌ه‬ ‫تائێس���تا حكومه‌ت��� ‌ی هه‌رێ���م ره‌وانه‌ ‌ی‬ ‫به‌غ���دا ‌ی نه‌كردوه‌‪ ،‬هه‌ر بۆی ‌ه به‌غدا دوا ‌ی‬ ‫رێكه‌وتنه‌ك��� ‌ه ئه‌وه‌ ‌ی به‌هه‌رێ���م وتو‌ه ك ‌ه‬ ‫ده‌بێت ئه‌و پاره‌ی��� ‌ه ره‌وانه‌بكاته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ش "رێكه‌وتنه‌ك ‌ه ئاڵۆز ‌ی زۆر ‌ی‬ ‫تێدای��� ‌ه هه‌روه‌ها دوژمن��� ‌ی زۆر ‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌ی له‌به‌غدا هه‌ر بۆی ‌ه وا ‌ی ده‌بینم‬ ‫ب ‌ێ كێشه‌‌و ب ‌ێ سه‌ر ئێشه‌ نابێت"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانت���ار ‌ی پارت��� ‌ی له‌ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫نوێنه‌ران��� ‌ی عێ���راق د‪.‬ئه‌ش���واق ج���اف‬ ‫بۆچون��� ‌ی جیاواز ‌ی هه‌ی��� ‌ه له‌مباره‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ۆ ئاوێن ‌ه وت ‌ی "هه‌ر كه‌س���ێك باس��� ‌ی‬

‫پابه‌ندنه‌بون ‌ی حكومه‌ت��� ‌ی هه‌رێم ده‌كات‬ ‫به‌رێكه‌وتنامه‌ك���ه‌و‌ه پێویس���ت ‌ه به‌ڵگه‌ ‌ی‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی هه‌رێم پێویس���ت ‌ی‬ ‫به‌به‌غدایه‌و ئه‌وانیش پێویستیان به‌هه‌رێم‬ ‫هه‌ی���ه‌"‪ .‬وتیش���ی‌‪ ،‬حكومه‌ت��� ‌ی عێ���راق‬ ‫پێویستی به‌هه‌رێم ‌ه بۆئه‌وه‌ ‌ی نه‌وته‌كه‌ ‌ی‬ ‫ره‌وانه‌ب���كات‪ ،‬به‌پێچه‌وان���ه‌ش هه‌رێ���م‬ ‫پێویستی به‌به‌غدا هه‌ی ‌ه بۆئه‌وه‌ ‌ی موچه‌ ‌ی‬ ‫فه‌رمانبه‌ره‌كانی‌ بۆ دابینبكات‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ ‌ی به‌وه‌ش���كرد‪ ،‬كێشه‌ك ‌ه‬ ‫له‌ئێس���تادا ئه‌وه‌ی��� ‌ه ك ‌ه (س���یوله‌) نی ‌ه‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی وه‌ك له‌سه‌ر زار ‌ی به‌رپرسانه‌و‌ه‬ ‫راگه‌یه‌نراو‌ه حكومه‌ت ‌ی عێراق پێویس���ت ‌ی‬ ‫ب ‌ه ‪ 51‬تریل���ۆن دینار هه‌ی��� ‌ه بۆ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫موچه‌ ‌ی خانه‌نش���ین‌و فه‌رمانبه‌ران بدات‪،‬‬ ‫‪ 11‬تریلۆن بۆ خانه‌نش���ینی‌‌و هه‌روه‌ها ‪40‬‬ ‫ترلیۆن دیناریش ب���ۆ فه‌رمانبه‌ران‪ ،‬هه‌ر‬ ‫بۆی ‌ه پێویس���ت ‌ه عێراق رۆژان ‌ه دو ملیۆن‌و‬ ‫نیو به‌رمیل ره‌وانه‌بكات‪ ،‬به‌اڵم وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫نه‌وت ئ���ه‌وه‌ ‌ی راگه‌یاندو‌ه ك ‌ه تائێس���تا‬ ‫نه‌یتوانیو‌ه بگاته‌ ‪ 2‬ملیۆن به‌رمیل كه‌وات ‌ه‬ ‫ناتوانێت موچ ‌ه دابینبكات‪.‬‬ ‫ئه‌شواق وتیش��� ‌ی "له‌بودجه‌ ‌ی ‪2015‬دا‬ ‫هات���و‌ه هه‌ر الیه‌نێ���ك پابه‌ندنه‌بێت ئه‌وا‬ ‫الیه‌نه‌كه‌ ‌ی به‌رامبه‌ر پابه‌ندنابێت به‌پێدان ‌ی‬ ‫موسته‌حه‌قه‌كه‌"‪.‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫باوه‌ڕت به‌گریان ‌ی سیاسییه‌كان هه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫گریانی‌ سه‌ركرده‌ سیاسییه‌كان‬ ‫له‌به‌رده‌م جه‌ماوه‌ردا‪ ،‬دیمه‌نێكه‌ وا‬ ‫زو له‌بیرناچێته‌وه‌‪ .‬سیاسیه‌كانیش‬ ‫خۆیان هه‌ستیان به‌كاریگه‌ری‌‬ ‫ئه‌مه‌ كردوه‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ندێكجار‬ ‫وه‌ك چه‌كێك بۆ راكێشانی‌ سۆزی‌‬ ‫جه‌ماوه‌ر‪ ،‬به‌كاریده‌هێنن‪ .‬به‌اڵم‬ ‫گریانی‌ سیاسیه‌كان ره‌نگه‌ زۆر‬ ‫جێگه‌ی‌ متمانه‌ی‌ خه‌ڵك نه‌بێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌وان هه‌مو جوڵه‌یه‌كیان‬ ‫له‌ژێر ته‌لیسكۆبی‌ گوماندایه‌‪.‬‬

‫مه‌ال مس���ته‌فا بارزان���ی‌‪ ،‬یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌و سیاس���یانه‌ی‌ ك���ه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫كه‌سایه‌تیه‌كی‌ توندو گرژی‌ هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هاوڕێ نزیكه‌كانی‌ چه‌ندجارێك‬ ‫بینیویانه‌ ك���ه‌ روداوێكی‌ دیاریكراو‬ ‫خستویه‌تیه‌ گریان‪ .‬به‌اڵم ئه‌و زیاتر‬ ‫ئه‌و روداوان���ه‌ وایان لێكردوه‌ بگری‬ ‫كه‌ كاریگه‌ریی‌ په‌یوه‌ندی‌ خوێن زاڵ‬ ‫بوه‌ به‌سه‌ریدا‪.‬‬ ‫مه‌حمود عوس���مان‪ ،‬كه‌ له‌سااڵنی‌‬ ‫نێ���وان ‪ 1963‬تا ‪ ،1975‬هه‌م وه‌ك‬ ‫پزیش���كێك‌و هه‌م وه‌ك سیاسیه‌ك‬ ‫له‌گه‌ڵ مه‌ال مس���ته‌فا بارزانیدا بوه‌‪،‬‬ ‫خۆی‌ ش���ایه‌تی‌ ئ���ه‌وه‌ بوه‌ كه‌ مه‌ال‬ ‫مس���ته‌فا جارجار گریاوه‌‌و ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫"جارێكیان شێخ بابۆی‌ براگه‌وره‌ی‌‬ ‫كه‌ به‌نه‌خۆش���ی‌ رۆیشت بۆ تاران‌و‬ ‫خواحافیزی‌ لێكرد‪ ،‬مه‌ال مس���ته‌فا‬ ‫ده‌ستیكرد به‌گریان‪ .‬به‌هه‌مانشێوه‌‬ ‫كه‌ شێخ ئه‌حمه‌دی‌ براشی‌ وه‌فاتی‌‬ ‫ی گریا"‪.‬‬ ‫كرد‪ ،‬بۆ ‌‬

‫هاوكات دیمه‌ن���ی‌ گریانی‌ جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانی‌‌و مه‌سعود بارزانی‌ پێكه‌وه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێكه‌ ل���ه‌و دیمه‌نان���ه‌ی‌ تێكه‌ڵی‌‬ ‫نمایش���ێكی‌ ش���انۆیی‌ بوه‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫ئه‌وان له‌به‌رده‌م ژماره‌یه‌ك ئه‌كته‌ردا‬ ‫خۆی���ان ده‌بیننه‌وه‌ كه‌ ب���ۆ گیانی‌‬ ‫چه‌ند قوربانیه‌ك ده‌الوێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌س���اڵیادی‌ قوربانیان���ی‌ هه‌ردو‬

‫ته‌قینه‌وه‌ك���ه‌ی‌ ش���اری‌ هه‌ولێر كه‌‬ ‫له‌یه‌ك���ه‌م رۆژی‌ جه‌ژن���ی‌ قوربان‌و‬ ‫رێكه‌وتی‌ ‪1‬ی‌ شوباتی‌ ‪ 2004‬رویدا‪،‬‬ ‫جه‌الل تاڵه‌بانی‌‌و مه‌س���عود بارزانی‌‬ ‫هاوش���انی‌ ژماره‌ی���ه‌ك به‌رپرس���ی‌‬ ‫بااڵی‌ ناوخۆو بیانی‌‪ ،‬بانگهێش���تی‌‬ ‫ئه‌و نمایش���ه‌ ش���انۆییه‌ كرابون كه‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك هونه‌رمه‌ند له‌س���لێمانی‌‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌و روداوه‌ رێكیانخس���تبو‪.‬‬ ‫تاڵه‌بانی‌‌و بارزان���ی‌ كه‌ له‌نێوانیاندا‬ ‫پ���ۆڵ بریم���ه‌ری‌ حاكم���ی‌ مه‌ده‌نی‌‬ ‫پێشوی‌ ئه‌مریكا له‌عێراق دانیشتبو‪،‬‬ ‫نه‌یانتوانی‌ كۆنترۆڵی‌ خۆیان بكه‌ن‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر دیمه‌نی‌ نمایش���ه‌كه‌‌و‬ ‫گریان���ی‌ ژنه‌ئه‌كته‌رێ���ك كه‌ هه‌ردو‬ ‫ك���وڕه‌ ش���ه‌هیده‌كه‌ی‌ (ئیدریس‌و‬ ‫ناس���یح)ی‌ ده‌الوان���ده‌وه‌‪ ،‬بارزانی‌‬ ‫به‌بیستنی‌ وش���ه‌ی‌ ئیدریس‪ ،‬چه‌ند‬ ‫ی له‌مش���تیدا لولكردو‬ ‫كلینیكس���ێك ‌‬ ‫خێراخێرا فرمێسكی‌ چاوه‌كانی‌ پێ‬ ‫وشك ده‌كرده‌وه‌‪ ،‬تاڵه‌بانیش په‌نجه‌ی‌‬ ‫شایه‌تمانی‌ له‌ژێر چاویلكه‌كه‌یه‌وه‌ برد‬ ‫بۆ چاوی‌‌و فرمێسكه‌كانی‌ ده‌سڕین‪.‬‬ ‫گریانی‌ ئه‌و دو كه‌سایه‌تیه‌ سیاسیه‌‬ ‫له‌به‌رده‌م نمایش���ێكی‌ ش���انۆییدا‪،‬‬ ‫نه‌ده‌زانرا بۆ گیان���ی‌ قوربانیه‌كانه‌‬ ‫ی���ان كاریگه‌ری���ی‌ الواندن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌كته‌ره‌كه‌یه‌‪ ،‬هه‌رچیه‌كیان بوبێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌م دیمه‌ن���ه‌ هێزێكی‌ گ���ه‌وره‌ی‌‬ ‫به‌خش���ییه‌ ش���انۆییه‌كه‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫خودی‌ نمایشكاره‌كانیش چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫كاردانه‌وه‌یه‌كی‌ له‌وشێوه‌یه‌ نه‌بون‪.‬‬ ‫بۆ تاڵه‌بانی‌ ئه‌وه‌ یه‌كه‌مجار نه‌بو‪،‬‬ ‫ك���ه‌ له‌بۆنه‌یه‌كی‌ گش���تیدا بگریت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ئ���ه‌و كاته‌ش ك���ه‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫هێش���تا ‪ 2‬ساڵ بو سه‌رۆك كۆماری‌‬ ‫عێراق بو‪ ،‬له‌رۆژێكی‌ سارداو له‌ ‪25‬ی‌‬ ‫شوباتی‌ ‪ ،2007‬ته‌ندروستی‌ تێكچو‬ ‫به‌په‌له‌ ره‌وانه‌ی‌ عه‌مانی‌ پایته‌ختی‌‬ ‫ئ���وردون ك���را‪ ،‬پ���اش دو هه‌فته‌‬ ‫ی پزیشكی‌‪،‬‬ ‫له‌وه‌رگرتنی‌ چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫راس���ته‌وخۆ گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ سلێمانی‌‪.‬‬ ‫ی خه‌ڵكی‌‬ ‫كاتێك تاڵه‌بانی‌ حه‌شامات ‌‬ ‫بین���ی‌ ك���ه‌ چۆن ب���ۆ پێش���وازیی‌‬ ‫وه‌ستاون‪ ،‬له‌ناوه‌ڕاستی‌ قسه‌كانیدا‬ ‫لێوه‌كانی‌ كه‌وتن���ه‌ له‌رزین‌و گریان‬ ‫ب���ه‌ری‌ قوڕگی‌ گرت‪ .‬ئ���ه‌م دیمه‌نه‌‬ ‫هێن���ده‌ی‌ دیك���ه‌ جه‌ماوه‌ره‌ك���ه‌ی‌‬ ‫خرۆش���اندو تاڵه‌بانیش نه‌یده‌زانی‌‬ ‫چۆن هه‌ستی‌ سوپاسگوزاریی‌ خۆی‌‬ ‫نیشانبدات بۆیان‪.‬‬ ‫ه���اوڕێ‌و كه‌س���ه‌ نزیكه‌كان���ی‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌‌و بارزانی‌‪ ،‬چه‌ند چیرۆكێكی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ گریانی‌ ئه‌و دو سه‌ركرده‌یه‌‬ ‫ده‌گێڕنه‌وه‌ كه‌ چه‌ند جارێكی‌ دیكه‌‬ ‫له‌بۆن���ه‌ی‌ جیاجیادا له‌به‌رده‌م كۆڕو‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی‌ گشتیدا گریاون‪.‬‬ ‫شااڵوی‌ عه‌لی‌ عه‌سكه‌ری‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت���ی‌ ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫ئه‌و كات���ه‌ی‌ له‌س���كرتاریه‌ت بوم‪،‬‬ ‫"رۆژێ���ك بینیم كه‌ ل���ه‌دو ئه‌ندامی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسیی‌ یه‌كێتی‌ توڕه‌ بو‬ ‫وتی‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر عه‌ل���ی‌‌و ئه‌وان (عه‌لی‌‬ ‫عه‌س���كه‌ری‌‌و هاوڕێكانی‌) بمانایه‌‪،‬‬ ‫من ئ���اوام لێنه‌ده‌هات‌و فرمێس���ك‬ ‫به‌چاویدا هاته‌خ���واره‌وه‌‪ ،‬جارێكی‌‬ ‫تری���ش له‌كات���ی‌ به‌خاكس���پاردنی‌‬ ‫ش���ه‌هید جه‌مال تاهیردا‪ ،‬بینیم كه‌‬ ‫گریا"‪.‬‬

‫خ���ودی‌ مه‌س���عود بارزانی‌ له‌الی‌‬ ‫هه‌ندێك له‌كه‌س���ه‌ نزیكه‌كانی‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫باس���ی‌ له‌وه‌ ك���ردوه‌ ك���ه‌ كاتێك‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ له‌رۆژی‌ ‪28‬ی‌ تشرینی‌‬ ‫یه‌كه‌م���ی‌ ‪ ،2014‬ب���ۆ یارمه‌تیدانی‌‬ ‫ش���ه‌ڕڤانانی‌ كوردس���تانی‌ خۆرئاوا‬ ‫دژی‌ داعش‪ ،‬رۆیش���تن‌و گه‌یش���تنه‌‬ ‫كۆبانێ‌‪ ،‬له‌خۆش���یدا ده‌ستیكردوه‌‬ ‫به‌گریان‪ ،‬له‌گه‌ڵ گه‌ڕانه‌وه‌شیان بۆ‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‌و پێشوازیكردن‬ ‫له‌و پێشمه‌رگانه‌‪ ،‬دیسان گریاوه‌‪.‬‬

‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا یه‌كێك ‌‬ ‫ی‬ ‫دیكه‌ی���ه‌ له‌سیاس���ییه‌ دیاره‌كانی‌‬ ‫باش���وری‌ كوردس���تان كه‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫له‌نزیك���ه‌وه‌ ده‌یناس���ن چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫ده‌ربڕینی‌ هه‌مو هه‌ستێكی‌ لێده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ مرۆڤی‌ ئاس���ایی‌ هه‌یه‌تی‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫گریان نه‌بێت‪ .‬چونكه‌ سروشتی‌ ئه‌م‬ ‫پیاوه‌ ته‌مه‌ن ‪ 71‬ساڵه‌‪ ،‬به‌جۆرێكه‌‬ ‫ته‌نانه‌ت كه‌متری���ن پێكه‌نین‌و روی‌‬ ‫خۆشی‌ لێده‌بینرێت‪ ،‬زۆرینه‌ی‌ كات‬ ‫ناوچاوانی‌ تێكناوه‌و له‌قسه‌كردنیشدا‬ ‫به‌چه‌ند وشه‌یه‌كی‌ كه‌م‌و هه‌ندێكجار‬ ‫ره‌ق‪ ،‬بابه‌ته‌كان ده‌داته‌ ده‌م یه‌ك‪.‬‬ ‫هاوڕێیه‌ك���ی‌ نزیكی‌ نه‌وش���یروان‬ ‫مس���ته‌فا یه‌كێك ل���ه‌و روداوانه‌ بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌ كه‌ بینراوه‌ ئه‌م‬ ‫پیاوه‌ نزیكه‌ی‌ گریان بێتاقه‌ت بوه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش كاتێك هه‌واڵ���ی‌ مه‌رگی‌‬ ‫یه‌كێ���ك له‌و هاوڕێ نزیكانه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫ب���ۆ ده‌هێنن كه‌ له‌س���ااڵنی‌ كۆتایی‌‬ ‫شه‌س���ته‌كانی‌ س���ه‌ده‌ی‌ راب���ردودا‬ ‫پێكه‌وه‌ له‌گۆڤاری‌ رزگاری‪-‬دا كاریان‬ ‫كردوه‌و چه‌ند س���اڵێكی‌ ته‌مه‌نیان‬ ‫پێكه‌وه‌ به‌سه‌ربردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و هاوڕێیه‌ی‌ مس���ته‌فا ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫"كاتێك هه‌واڵی‌ مردنی‌ شازاد سائیب‪-‬‬ ‫ی���ان پێگه‌یان���دوه‌و زۆركاریگه‌ری‌‬ ‫هه‌بوه‌ له‌س���ه‌ری‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌و رۆژه‌ش‬ ‫ده‌ستیكردوه‌ته‌وه‌ به‌جگه‌ره‌ كێشان‬ ‫كه‌ بۆماوه‌یه‌كی‌ زۆر وازی لێهێنابو‪.‬‬ ‫ئه‌م هه‌واڵه‌ به‌جۆرێك كپ‌و بێتاقه‌تی‌‬ ‫كردوه‌ ك��� ‌ه كه‌س نه‌یتوانیوه‌ هیچی‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ بڵێ���ت‪ ،‬خۆیش���ی‌ ته‌نه���ا‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ به‌پاس���ه‌وانه‌كانی‌ وتوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌ دابه‌زن‌و جگه‌ره‌ی‌‬ ‫ب���ۆ بك���ڕن"‪ .‬ئ���ه‌و س���ه‌رچاوه‌یه‌‬ ‫نایشارێته‌و‌ه كه‌ نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌وانه‌ی‌ هه‌ست‌و سۆزه‌كانی‌‬ ‫خۆی‌ ده‌شارێته‌وه‌‪" ،‬ده‌نا من چه‌ندین‬ ‫جار ئه‌وم بینیوه‌ كه‌ كه‌وتوه‌ته‌ ژێر‬ ‫كاریگه‌رییه‌ك���ی‌ به‌هێ���زه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬

‫شاردویه‌تیه‌وه‌"‪.‬‬ ‫مه‌حمود عوس���مان ك���ه‌ بۆخۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ته‌مه‌نی‌ ‪ 17‬س���اڵیداو له‌س���اڵی‌‬ ‫‪1954‬ه‌وه‌ س���ه‌روكاری له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫سیاسه‌تدا هه‌یه‌‪ ،‬له‌باره‌ی‌ راستگۆیی‌‬ ‫له‌گریانی‌ س���ه‌ركرده‌ سیاسییه‌كاندا‬ ‫ده‌ڵێت‪" ،‬ئه‌وه‌ی‌ من بینیومه‌ گریانی‌‬ ‫برا بۆ برا بوه‌و راستگۆیی‌ تێدابوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم هه‌ندێك كه‌س���یش هه‌یه‌ بۆ‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌ك ده‌گری‌و بڕواشی‌ پێی‬ ‫نیه‌"‪.‬‬

‫یه‌كێك���ی‌ دیك���ه‌ له‌س���ه‌ركرده‌‬ ‫هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاس���ییه‌كانی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬كه‌ هه‌میش���ه‌ به‌وته‌‬ ‫خه‌ڵك���ی‌‬ ‫سه‌رنجڕاكێش���ه‌كانی‌‬ ‫هێناوه‌ت���ه‌ بزه‌‌و ته‌نانه‌ت به‌ش���ێك‬ ‫له‌سیاس���ییه‌كان‌و هاواڵتیانی���ش‬ ‫هه‌ندێك نوكته‌یان له‌سه‌ر وته‌كانی‌‬ ‫كردوه‌و به‌گاڵته‌وه‌ باس له‌تێڕوانین‌و‬ ‫شرۆڤه‌ سیاسییه‌كانی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كۆتایی‌ مانگی‌ تشرینی‌ دوه‌می‌ ساڵی‌‬ ‫‪ ،2014‬روداوێكی‌ مردن كه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌م سیاس���ییه‌وه‌ هه‌ب���و هه‌موانی‌‬ ‫له‌پێكه‌نی���ن وه‌س���تاند‪ ،‬روداوه‌كه‌‬ ‫مه‌رگ���ی‌ كوڕێكی‌ ئه‌م كه‌س���ایه‌تیه‌‬ ‫سیاس���ییه‌ بو له‌به‌ره‌كانی‌ ش���ه‌ڕی‌‬ ‫دژبه‌ داعش‌و هه‌مو كوردس���تانیان‬ ‫هاوخه‌م ب���ون له‌گ���ه‌ڵ محه‌مه‌دی‌‬ ‫حاجی‌ مه‌حمود‪ ،‬س���كرتێری‌ حزبی‌‬ ‫سۆشیالیست‪.‬‬ ‫محه‌م���ه‌دی‌ حاج���ی‌ مه‌حمود كه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كی‌ روخۆش���ه‌‌و له‌دوای‌‬ ‫ساڵح موسلیم‪-‬ی‌ سه‌رۆكی‌ په‌یه‌ده‌‪،‬‬ ‫یه‌كه‌مین كه‌سایه‌تی‌ سیاسیی‌ كورده‌‬ ‫كه‌ له‌پاڵ خۆی‌‌و له‌شه‌ڕێكی‌ روبه‌رودا‬ ‫یه‌كێك له‌كوڕه‌كانی‌ له‌ده‌س���تبدات‪.‬‬ ‫پێش چه‌ند رۆژێك له‌ش���ه‌هیدبونی‌‬ ‫عه‌ت���ای‌ كوڕی‌‪ ،‬بۆ كۆس���تی‌ چه‌ند‬ ‫پێش���مه‌رگه‌یه‌ك گری���ا‪ ،‬ب���ه‌اڵم بۆ‬ ‫كوڕه‌ك���ه‌ی‌ خۆی‌‪ ،‬ك���ه‌س نه‌یبینی‌‬ ‫بگ���ری‌‪ .‬له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند‪" ،‬بۆ عه‌تای‌ كوڕم ئاسایی‌‬ ‫بوم"‪ .‬ب���ه‌اڵم دان ب���ه‌وه‌دا ده‌نێت‬ ‫كه‌ "ئ���ه‌و رۆژه‌ی‌ ك���ه‌ كیمیاییه‌كه‌‬ ‫له‌هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ دا‪ ،‬رۆیشتم‌و كه‌بینیم‬ ‫ئه‌و هه‌مو ش���ه‌هیده‌ كه‌وتبو‪ ،‬زۆرم‬ ‫پێناخۆشبو‪ ،‬بۆ هه‌ندێك هه‌ڤاڵیشم‪،‬‬ ‫ئاو به‌چاوانمدا هاتوه‌ته‌خواره‌وه‌"‪.‬‬

‫له‌سه‌ر ئاستی‌ عێراقیشدا ده‌شێت‬ ‫گریان���ی‌ هه‌ندێ���ك له‌س���ه‌ركرده‌‬ ‫سیاسییه‌كان له‌بیره‌وه‌ری‌ خه‌ڵكیدا‬

‫وه‌ك هه‌ڵكۆڵ���راوی‌ س���ه‌ر ب���ه‌رد‬ ‫وابێت‪ ،‬ك���ه‌ به‌تێپه‌ڕبون���ی‌ زه‌مه‌ن‬ ‫كاریگه‌رییه‌كی‌ ئه‌وتۆی‌ نابێت له‌سه‌ر‬ ‫كاڵكردنه‌وه‌ی‌‪ .‬یه‌كێك له‌و كه‌س���ه‌‬ ‫دیارانه‌ سه‌دام حس���ێنی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫رژێمی‌ روخاوی‌ به‌عسه‌‪ ،‬كه‌ هه‌ندێك‬ ‫له‌گریانه‌كان���ی‌ ب���ۆ زۆربه‌ی‌ خه‌ڵك‬ ‫ئاش���كرابو ك���ه‌ س���اخته‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پاڵه‌وان ئه‌و كه‌س���ه‌ بو له‌به‌رده‌می‌‬ ‫خۆی‌ ئه‌مه‌ بڵێت‪.‬‬ ‫له‌رۆژێكی‌ گ���ه‌رم‌و تاقه‌تپڕوكێنی‌‬ ‫هاوین���دا (‪22‬ی‌ ته‌مموزی‌ ‪،)1979‬‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 400‬به‌رپرسی‌ بااڵ‌و كادری‌‬ ‫پێشكه‌وتوی‌ حزبی‌ به‌عس له‌هۆڵی‌‬ ‫خول���دی‌ نزیك كۆش���كی‌ كۆماریی‌‬ ‫به‌غدا‪ ،‬بۆ دانیش���تنێكی‌ نائاسایی‌‬ ‫ح���زب كۆكران���ه‌وه‌‪ .‬پیاوانی‌ ئه‌من‬ ‫له‌ودیوه‌وه‌ ده‌رگایان له‌س���ه‌ر توند‬ ‫كڵۆم���دان‪ .‬ب���ه‌ده‌ر له‌ئه‌ڵقه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫نزیكی‌ س���ه‌دام‪ ،‬هی���چ كام له‌وانی‌‬ ‫دیك���ه‌ نه‌یانده‌زان���ی‌ به‌رنام���ه‌ی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ چیه‌‪ .‬ت���ا ئه‌وكاته‌ی‌‬ ‫سه‌دام هاته‌س���ه‌ر ته‌خته‌ی‌ شانۆو‬ ‫پ���ه‌رده‌ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و ش���انۆییه‌‬ ‫هه‌ڵدایه‌وه‌ كه‌ خۆی‌ ده‌رهێنه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫بو‪ .‬تێیگه‌یاندن كه‌ به‌شێك له‌ئێوه‌‬ ‫به‌هاندانی‌ حافز ئه‌سه‌دی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫سوریا‪ ،‬تێوه‌گالون له‌پیالنێك دژی‌‬ ‫حزب‪ .‬س���ه‌دام كه‌وته‌ خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫ن���اوی‌ ‪ 68‬كه‌س له‌هاوه‌اڵنی‌ خۆی‌‪،‬‬ ‫به‌تایب���ه‌ت ئه‌وانه‌ی‌ هه‌س���تیده‌كرد‬ ‫رۆژێ���ك له‌رۆژان چاوی���ان بڕیوه‌ته‌‬ ‫پۆس���تی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ح���زب‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م شانۆییه‌ ته‌نها‬ ‫شه‌ش رۆژ پێش ده‌س���تبه‌كاربونی‌‬ ‫سه‌دام هات وه‌ك سه‌رۆكی‌ عێراق‪.‬‬ ‫سه‌دام له‌گه‌ڵ خوێندنه‌وه‌ی‌ ناوه‌كان‬ ‫له‌س���ه‌ر مێزێكی‌ س���اده‌‪ ،‬جارجار‬ ‫مژێكی‌ له‌جگه‌ره‌ چروته‌كه‌ی‌ ده‌ستی‌‬ ‫ده‌دا كه‌ هه‌تا ئێس���تاش له‌ئاستی‌‬ ‫شه‌قامدا ئه‌و جگه‌ره‌یه‌ به‌"سه‌دامی‌"‬ ‫ناوده‌برێ���ت‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ پفكردن���ی‌‬ ‫دوكه‌ڵ���دا‪ ،‬ژماره‌ی���ه‌ك له‌ئه‌ندامانی‌‬ ‫دانیشتوی‌ ناو هۆڵه‌كه‌شی‌ ره‌وانه‌ی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ده‌كرد‪ .‬ناوه‌كان ده‌ستبه‌جێ‌‬ ‫دادگاییكران‌و له‌چه‌ند خوله‌كێكیشدا‬ ‫س���زادران‪22 :‬یان رۆحیان كێشراو‬ ‫ئه‌وانی‌ دیك���ه‌ش له‌كونجی‌ زیندان‬ ‫توندكران‪ .‬سه‌رنجڕاكێشترین دیمه‌نی‌‬ ‫ئه‌م شانۆییه‌‪ ،‬گریانی‌ خودی‌ سه‌دام‬ ‫بو ك���ه‌ گوای���ه‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ حزب‬ ‫واده‌كات ئ���ه‌م هاوه‌اڵن���ه‌ی‌ خ���ۆی‌‬ ‫له‌ناوببات‪ ،‬ده‌نا ره‌فتاری‌ له‌وشێوه‌یه‌‬ ‫له‌م ناوه‌ش���ێته‌وه‌‪ ،‬دانیشتوانی ناو‬ ‫هۆڵه‌كه‌ش به‌بینینی‌ گریانی‌ سه‌ددام‬ ‫تێك���ڕا ناڵ���ه‌و ه���اواری‌ گریانیان‬ ‫به‌رزبۆوه‌‪ ،‬به‌اڵم ك���ه‌س نه‌یده‌زانی‌‬ ‫شیوه‌نه‌كه‌ی‌ ئه‌مان له‌ترسی‌ رۆحی‌‬ ‫ش���یرینی‌ خۆیانه‌ یان هاوس���ۆزی‌‬ ‫س���ه‌دامن‪ .‬ب���ه‌اڵم ده‌كرێ���ت ئه‌م‬ ‫گریانه‌ی‌ سه‌دام له‌مێژوی‌ سیاسیی‌‬ ‫عێراقدا به‌یه‌كێك له‌س���اخته‌ترین‌و‬ ‫درۆزنانه‌ترین گریان له‌قه‌ڵه‌مبدرێت‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر ئاس���تی‌ جیهانیشدا ژماره‌یه‌ك‬ ‫سه‌ركرده‌ی‌ سیاسیی‌ هه‌ن كه‌ به‌بینینیان‪،‬‬ ‫خه‌ڵكی‌ ئه‌و فرمێسكانه‌ی‌ دێنه‌وه‌ خه‌یاڵ‬ ‫كه‌ زۆرجار بێ بۆنه‌و به‌بۆنه‌‪ ،‬له‌به‌ر چاوی‬ ‫خه‌ڵكدا هه‌ڵیانوه‌راندون‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫ده‌شێت نزیكترینیان گریانه‌ به‌كوڵه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ده‌یڤد كامیرۆن‪ ،‬سه‌رۆك وه‌زیران ‌ی به‌ریتانیا‬ ‫بێت‪ ،‬كاتێك له‌سه‌روبه‌ندی‌ ده‌نگدانه‌كه‌ ‌ی‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ س���كۆتله‌ندا ب���ۆ جیابون���ه‌و‌ه‬ ‫له‌به‌ریتانی���ا له‌رۆژ ‌ی ‪‌ 15‬ی ئه‌یلول ‌ی ‪،2014‬‬ ‫به‌ك���وڵ ده‌گری���ا‌و داوای‌ له‌س���كۆته‌كان‬ ‫كرد ده‌نگ ن���ه‌ده‌ن به‌جیابونه‌وه‌‪ .‬به‌ال ‌ی‬ ‫چاودێران ‌ی سیاس���ییه‌و‌ه ئه‌م گریان ‌ه جگ ‌ه‬ ‫له‌هه‌ندێ���ك ورده‌ فرمێس���كی‌ سیاس���ی ‌ی‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬هچی‌ دیكه‌ نه‌بو‪.‬‬

‫یه‌كێك���ی‌ دیك��� ‌ه له‌سیاس���یی ‌ه‬ ‫جیهانی���ه‌كان‪ ،‬ج���ۆن باونه‌ر‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌ی نوێنه‌ران��� ‌ی ئه‌مریكایه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫زۆرج���ار له‌كۆبون���ه‌وه‌ جه‌ماوه‌رییه‌كاندا‪،‬‬ ‫گریان‌و فرمێس���ك میوانێك ‌ی به‌رده‌وام ‌ی‬ ‫روخساریه‌تی‌‌و چاوه‌شینه‌كانی‌ له‌ناو ئاودا‬ ‫ونده‌بن‪.‬‬

‫هه‌روه‌ها سه‌رۆكی‌ پێشوی‌ به‌رازیل‪ ،‬لوال‬ ‫داس����لڤیا به‌وه‌ ناس����راوه‌ كه‌ سیاسییه‌كی‌‬ ‫عاتفی����ه‌و له‌پ����ڕ له‌وته‌كانی����دا له‌ب����ه‌رده‌م‬ ‫جه‌م����اوه‌ر‪ ،‬له‌قوڵپی‌ گریان ده‌دات‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌و دیمه‌نانه‌ی‌ بیرناچنه‌وه‌‪ ،‬گریانه‌كه‌ی‌ بو‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪ ،2009‬كاتێك واڵته‌كه‌ی‌ شه‌ره‌فی‌‬ ‫میوانداریكردن����ی‌ ئۆڵۆمپی����ادی‌ ‪2016‬ی‌‬ ‫پێبه‌خشرا‪.‬‬ ‫گریانی‌ سیاسییه‌كان له‌به‌رده‌م جه‌ماوه‌ردا‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت ئه‌و گریانانه‌ی‌ دورن له‌هه‌س����تی‌‬ ‫شه‌خسی‌‪ ،‬به‌الی‌ زۆرێك له‌شاره‌زایانه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ سیاس����ییه‌كان سۆزی‌ جه‌ماوه‌ر‬ ‫به‌الی‌ خۆیاندا رابكێش����ن‌و ل����ه‌و رێگه‌یه‌وه‌‬ ‫پشتیوانی‌ خه‌ڵك به‌ده‌ستبهێنن‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌و‌ه جودی‌ جه‌یمس‪ ،‬ش����اره‌زای‌‬ ‫ب����واری‌ ره‌فت����اره‌ مرۆیی����ه‌كان ده‌ڵێ����ت‪،‬‬ ‫"زۆرینه‌ی‌ سیاس����ییه‌كان بڕوایان وایه‌ كه‌‬ ‫گریان پشتیوانیان بۆ زیاد ده‌كات له‌الیه‌ن‬ ‫خه‌ڵكی����ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌ڕاستیش����دا تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫وایه‌‪ ،‬چونكه‌ گریان كاریگه‌رییه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫له‌سه‌ر تاكه‌كان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫گریان سروشتی‌ مرۆڤه‌‌و له‌گه‌ڵ له‌دایكبوندا‬ ‫ده‌بێت����ه‌ چه‌كێك����ی‌ كاریگ����ه‌ر به‌ده‌س����ت‬ ‫منداڵه‌وه‌ بۆ راكێشانی‌ سۆزو خۆشه‌ویستی‌‬ ‫دایك‌و باوك‌و كه‌سه‌كانی‌ ده‌وروبه‌ری‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌ش����ێت له‌گه‌ڵ گه‌وره‌بونیشدا ئه‌م چه‌كه‌‬ ‫به‌ده‌ست سه‌ركرده‌ سیاسییه‌كانه‌وه‌ هێشتا‬ ‫كاریگه‌ری����ی‌ خۆی‌ بمێنێ����ت‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت‬ ‫ئه‌وان له‌بیریان بێ����ت كه‌ گریانیش كاتێك‬ ‫كاریگه‌ری����ی‌ خۆی‌ ده‌بێت كه‌ راس����تگۆیی‌‬ ‫تێدابێت‪.‬‬

‫ژیانی دو خێزانی كۆبانێ له‌سه‌ر پێاڵو بۆیاخكردن به‌نده‌‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫له‌"كۆبانێ"وه‌ بۆ ئه‌سحابه‌سپی‪،‬‬ ‫له‌بری چادرو كامپ‪ ،‬هۆتێل‌و پێاڵویان‬ ‫هه‌ڵبژارد‪ ،‬ئه‌مه‌ ژیانی دو خێزانی‌‬ ‫كوردی سوریایه‌ كه‌ له‌شاری كۆبانێوه‌‬ ‫په‌ناهه‌نده‌ی‌ هه‌رێمی كوردستان بون‪،‬‬ ‫ئه‌وان چاوه‌ڕوانی كامپ‌و رێكخراوه‌كان‌و‬ ‫كۆمه‌كی خه‌ڵكی خۆبه‌خش نه‌بون‪،‬‬ ‫به‌ڵكو سه‌نته‌ری‌ شاری سلێمانیان‬ ‫هه‌ڵبژارد بۆ ژیان‪ ،‬ئێستا ئه‌وان پێاڵو‬ ‫بۆیاخكردن ده‌یانژێنێت‪.‬‬ ‫كه‌ به‌قادرمه‌ی‌ هۆتێله‌كه‌دا سه‌ركه‌وتین‬ ‫هێنده‌ی‌ له‌ماڵێكی وێرانه‌ ده‌چو‪ ،‬له‌هۆتێل‬ ‫نه‌ده‌چ���و‪ ،‬چه‌ندی���ن خێزان���ی ك���وردی‬ ‫س���وری تێدابو‪ ،‬راڕه‌وی‌ هۆتێله‌كه‌ به‌جلی‬ ‫ره‌نگاوڕه‌نگی ئ���اواره‌كان رازێندرابۆه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان له‌بری ته‌ناف بۆ وش���ككردنه‌وه‌ی‌‬ ‫جله‌كانی���ان‪ ،‬په‌نجه‌ره‌كانی���ان كردب���وه‌‬ ‫ته‌ناف‪ ،‬به‌ته‌نیشتی یه‌كێك له‌ته‌نافه‌كانه‌وه‌‬

‫ماڵی زه‌ینه‌ب بو كه‌ له‌ش���اری كۆبانێوه‌‬ ‫گه‌یش���تبون ‌ه گه‌ڕه‌ك���ی‌ ئه‌سحابه‌س���پی‬ ‫له‌سلێمانی‪.‬‬ ‫زه‌ینه‌ب‌و چ���وار منداڵه‌كه‌ی‌ له‌ژورێكی‬ ‫تاریك���دا دانیش���تبون‌و الیتێكی بچوكیان‬ ‫هه‌ڵكردب���و‪ ،‬منداڵه‌كان���ی له‌په‌نجه‌ره‌ی‌‬ ‫ژوره‌ك���ه‌وه‌ ده‌یانڕوانیی���ه‌ ب���ازاڕی‌‬ ‫ئه‌سحابه‌سپی‪ ،‬كه‌ پڕه‌ له‌جۆره‌ها خواردن‌و‬ ‫ئه‌وانیش ناتوانن بیكڕن‪ .‬زه‌ینه‌ب باس���ی‬ ‫له‌وه‌كرد كه‌ خێزانه‌كه‌یان له‌شه‌ش كه‌س‬ ‫پێكدێن‪ ،‬مێرده‌كه‌ی‌ (فایه‌ق)‪ ،‬منداڵه‌كانی‬ ‫(ده‌حامی ‪ 12‬س���اڵ‌و نه‌جمه‌ی‌ ‪ 11‬ساڵ‪،‬‬ ‫محه‌مه‌دی ‪ 6‬ساڵ‪ ،‬بچوكه‌كه‌شیان فه‌رحان‬ ‫ك���ه‌ ته‌نها ته‌مه‌نی‪ 5‬مانگ بو)‪ ،‬له‌ژورێكی‬ ‫‪ 3‬به‌‪2,5‬مه‌ت���ری هۆتێل (بابۆس���ی)دا‬ ‫درێژه‌ به‌ژیان ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫زه‌ین���ه‌ب كه‌به‌رده‌وام س���اوا ش���ه‌ش‬ ‫مانگانه‌‌كه‌ی‌ له‌باوه‌ش���یدا راده‌ژند‪ ،‬وتی‌‪:‬‬ ‫"لێره‌ ژیانمان قورس���ه‌‪ ،‬ب���ۆ هه‌ر رۆژێك‬ ‫مان���ه‌وه‌ (‪ 25‬ه���ه‌زار) دین���ار ده‌ده‌ی���ن‬

‫به‌كرێی ئه‌م ژوره‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم تاڕاده‌یه‌كیش بمرێت"‪.‬‬ ‫له‌ته‌نیش���تی ژوره‌ك���ه‌ی‌ ئه‌مان���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫باش���ین‪ ،‬چونك���ه‌ مێرده‌ك��� ‌هم‌و كوڕێكم‬ ‫كاری‌ بۆیاغچێت���ی پێ�ڵ�او ده‌ك���ه‌ن‌و خێزانێك���ی دیكه‌ی‌ (‪ 7‬نه‌فه‌ری) ش���اری‬ ‫كچه‌كه‌شم كلینێكس ده‌فرۆشێت‪ ،‬ئه‌مانه‌ كۆبان���ێ له‌نێ���و ژورێك���ی ‪ 3‬مه‌تری���دا‬ ‫ده‌ژیان‪ ،‬ئه‌ویش خێزان���ی ئه‌حمه‌د خالد‬ ‫ده‌مانژێنێت"‪.‬‬ ‫ك���وڕه‌ گه‌وره‌كه‌ی‌ (ده‌ح���ام)‪ ،‬رۆژانه‌ بو كه‌ له‌گوندی ته‌لشه‌عیری ئه‌و شاره‌وه‌‬ ‫له‌كاژێ���ر ‪8:00‬ی به‌یانییه‌وه‌ ده‌چێته‌ الی هاتبون‪.‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌د ئاوێنه‌یه‌ك���ی بچووك���ی‬ ‫چایخانه‌یه‌ك���ی ن���او بازاڕ داده‌نیش���ێت‌و‬ ‫پێاڵو بۆی���اغ ده‌كات‌و ئێواره‌ كاژێر ‪ 5:00‬به‌ده‌س���ته‌وه‌بو خه‌ریك���ی به‌س���تنی‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێ���ت‪" ،‬له‌كۆبانێ جامانه‌یه‌ك���ی س���وور بو به‌س���ه‌ریه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌قوتابخان���ه‌ ب���وم له‌پۆل���ی چواره‌می‌ منداڵێكی بچووك به‌باوه‌شی كچه‌ شه‌ش‬ ‫بنه‌ڕه‌تی‌‪ ،‬ئێس���تا لێ���ره‌ قوتابخانه‌ نییه‌ سااڵنه‌كه‌یه‌و‌ه بو‪ ،‬له‌سوچی ژوره‌كه‌شه‌وه‌‬ ‫بخوێنم‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌شبێت ناتوانم‪ ،‬چونكه‌ كوڕێك ناوی (موئه‌ی���ه‌د) بو به‌قاچێكی‬ ‫ده‌بێت كاربكه‌م بۆ گوزه‌رانی خێزانه‌كه‌م"‪ .‬ش���كاوه‌وه‌ راكش���ابو‪ ،‬به‌وت���ه‌ی‌ باوكی‬ ‫به‌اڵم ئه‌و هێشتا ئومێدی‌ به‌ژیان‌و گه‌ڕانه‌وه‌ ده‌رگایه‌كی ئاسن كه‌وتوه‌ به‌سه‌ریدا‪.‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌دی ته‌مه‌ن ‪ 35‬س���اڵ چیرۆكی‬ ‫هه‌بو بۆ زێدی‌ خۆیان‌و به‌پێكه‌نینه‌وه‌ وتی‬ ‫"له‌كۆبانی‌ دوای‌ قوتابخانه‌ له‌گه‌ڵ باوكمدا ژیانی���ان ده‌گێڕێت���ه‌وه‌و ده‌ڵێ���ت "پێش‬ ‫كاری‌ حه‌ماڵ���ی‌و بل���ۆك داگرتنم ده‌كرد‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ داعش بێت‪ ،‬سێ مانگ له‌قامیشلۆ‬ ‫زۆر ح���ه‌ز ده‌كه‌م بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ كۆبانێ‪ ،‬چه‌ك���داری‌ یه‌كینه‌كانی پاراس���تنی گه‌ل‬ ‫كۆبان���ێ زۆر خۆش���ه‌‪ ،‬خوایه‌گیان داعش (یه‌په‌گ���ه‌) ب���وه‌‪ ،‬دواتر گه‌ڕام���ه‌وه‌ بۆ‬

‫گونده‌كه‌م���ان له‌كۆبان���ێ‪ ،‬كه‌ له‌وێ كارم‬ ‫راوكردنی ماس���ی بو‪ ،‬ژیان���م زۆر خۆش‬ ‫بو‪ ،‬به‌اڵم كه‌ داعش هات ئێمه‌ هه‌ڵهاتین‌و‬ ‫رامانكرد"‬ ‫به‌وته‌ی‌ ئه‌و گه‌نجه‌ كه‌ هاتونه‌ته‌ باشوری‌‬ ‫كوردستان س���ه‌ردانی كامپی عه‌ربه‌تیان‬ ‫كردوه‌ بۆ مانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم پێیانوتون جێگا‬ ‫نه‌ماوه‌‪ ،‬به‌ناچ���اری گه‌ڕاونه‌ت���ه‌وه‌و له‌و‬ ‫هۆتێله‌ جێگیر بون‪ ،‬كه‌ بۆ هه‌ر ش���ه‌وێك‬ ‫مانه‌وه‌ ‪ 20‬هه‌زار دینار ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌دی���ش كاری‌ بۆیاخچێتی ده‌كات‬ ‫الی مزگه‌وتی گه‌وره‌ی‌ بازاڕی‌ س���لێمانی‪،‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ بژێوی ژیانیانه‌وه‌ وتی "من ئه‌و‬ ‫كاره‌ ده‌ك���ه‌م‌و دو كوڕم له‌نێ���و بازاڕه‌كه‌‬ ‫عه‌الگه‌ ده‌فرۆشن‪ ،‬به‌هه‌رسێكمانه‌وه‌ رۆژانه‌‬ ‫‪ 30-25‬هه‌زار دینار په‌یداده‌كه‌ین "‪.‬‬ ‫ئه‌و خێزانه‌ هه‌رچه‌نده‌ له‌الیه‌ن حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم���ه‌وه‌ ماف���ی مانه‌وه‌ی���ان پێدراوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تائێس���تا هیچ رێكخراوێك سه‌ردانی‬ ‫نه‌كردون‌و لێیانی نه‌پرسیوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫له‌كۆبانی‌ دوا ‌ی‬ ‫قوتابخانه‌ له‌گه‌ڵ باوكمدا‬ ‫كاری‌ حه‌ماڵی‌و بلۆك‬ ‫داگرتنم ده‌كرد‪ ،‬زۆر‬ ‫حه‌ز ده‌كه‌م بگه‌ڕێینه‌وه‌‬ ‫بۆ كۆبانێ‪ ،‬كۆبانێ‬ ‫زۆر خۆشه‌‪ ،‬خوایه‌گیان‬ ‫داعش بمرێت‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫فرۆشتنی گوڵ له‌ڤاالنتایندا ژماره‌ی پێوانه‌یی تۆمارکرد‬ ‫"له‌دژی داعش‪ ،‬هاواڵتیان یادی ڤاالنتاینیان کرده‌وه‌"‬ ‫ژماره‌یه‌کی زۆر گوڵی سور‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫فرۆشراون‌و له‌ده‌ره‌وه‌ی پێشبینی‬ ‫خۆیدا بون‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ به‌هۆی قه‌یرانی‬ ‫خاوه‌نی ئه‌و گوڵفرۆشییه‌‬ ‫داراییه‌وه‌ چاوه‌ڕێ ده‌کرا ئه‌مساڵ‬ ‫ئاماژه‌ی به‌وه‌ش کرد که‌ له‌هه‌ر‬ ‫به‌شێوه‌یه‌کی به‌رچاو یادی‬ ‫گوڵفرۆشییه‌کی سلێمانیدا که‌‬ ‫رۆژی خۆشه‌ویستی (ڤاالنتاین)‬ ‫نه‌کرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم چاوه‌ڕوانییه‌کان ‪ 10‬دانه‌ ده‌بن‪ ،‬به‌الیه‌نی که‌مه‌وه‌‬ ‫هه‌زارو پێنج سه‌د گوڵی سور‬ ‫له‌شوێنی خۆیدا نه‌بون‌و‬ ‫فرۆشراون‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ی هه‌ندێکیان‬ ‫له‌ئه‌مساڵدا به‌به‌راورد به‌سااڵنی‬ ‫له‌و ژماره‌یه‌ زیاتریان فرۆشتوه‌و‬ ‫پێشو‪ ،‬ژماره‌یه‌کی زۆرتر‌گوڵی‬ ‫نزیک بوه‌ته‌وه‌ له‌‪ 2‬هه‌زار‪.‬‬ ‫سور له‌فرۆشگا تایبه‌ته‌کانی‬ ‫به‌گوێره‌ی ئه‌و ژماره‌یه‌ش بێت‪،‬‬ ‫سلێمانیدا فرۆشراون‪.‬‬ ‫له‌رۆژی ڤاالنتایندا له‌سلێمانی‪،‬‬ ‫ئامانج حه‌بیب‪ ،‬خاوه‌نی نزیکه‌ی ‪ 20‬هه‌زار گوڵی سور‬ ‫فرۆشگای گوڵفرۆشی سلێمانی بۆ فرۆشراون‪.‬‬ ‫ئامانج ئه‌وه‌شی ڕونکرده‌وه‌‬ ‫ئاوێنه‌ی ڕونکرده‌وه‌ که‌ له‌مساڵدا‬

‫ئه‌و‬ ‫هۆکاری‬ ‫له‌باره‌ی‬ ‫که‌ سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی ڤاالنتاینی‬ ‫ئه‌مساڵ که‌وتوه‌ته‌‌ رۆژی شه‌ممه‌وه‌ زۆرفرۆشییه‌ی گوڵ له‌مساڵدا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫که‌ پشوه‌و دۆخی قه‌یرانی دارایی‌و گوڵفرۆشه‌ رایگه‌یاند "به‌شێکی‬ ‫شه‌ڕی پێشمه‌رگه‌شی له‌گه‌ڵدا بوه‌‪ ،‬زۆری هاواڵتیان له‌دژی داعش یادی‬ ‫ئه‌و ژماره‌یه‌ فرۆشراوه‌‪" ،‬ئه‌گه‌ر رۆژی خۆشه‌ویستیی ده‌که‌نه‌وه‌و‬ ‫دۆخه‌که‌ له‌بارتربوایه‌‪ ،‬ئه‌وا بێ به‌زیندویی ده‌یهێڵنه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و رێکخراوه‌ تیرۆرستییه‌ دژی‬ ‫گومان زیاتریش ده‌فرۆشرا"‪.‬‬ ‫له‌ڤاالنتاینی ئه‌مساڵدا سه‌رجه‌م خۆشه‌ویستیی‌و گوڵ‌و جوانییه‌"‪.‬‬ ‫رۆژی خۆشه‌ویستیی‪ ،‬یاخود‬ ‫دوکان‌و فرۆشگا تایبه‌ته‌کان‬ ‫که‌‬ ‫خۆشه‌ویستیی‬ ‫جگه‌ جه‌ژنی‬ ‫گوڵ‪،‬‬ ‫به‌فرۆشتنی‬ ‫له‌هه‌ڵواسینی پۆسته‌ری تایبه‌ت به‌ڤاالنتاینیش ناسراوه‌‪ ،‬رۆژێکه‬ ‫به‌پیرۆزبایی له‌عاشقان به‌بۆنه‌ی ده‌که‌وێته‌ ‪14‬ی شوباته‌وه‌و‌ تێیدا‬ ‫ئه‌و رۆژه‌وه‌‪ ،‬هاوکات شوێنه‌کانیان عاشقان له‌به‌شێکی زۆری واڵتانی‬ ‫به‌شێوازێکی نائاسایی ڕازاندبوه‌و‌ه جیهاندا یادی ده‌که‌نه‌وه‌و تێیدا وه‌ک‬ ‫که‌ هه‌ست به‌رۆژێکی تایبه‌ت ده‌کرا دوپاتکردنه‌وه‌ی خۆشه‌ویستی‪،‬‬ ‫گوڵی سور به‌یه‌کتر ده‌به‌خشن‪.‬‬ ‫له‌و شوێنانه‌دا‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫پرسیارێک‌و چه‌ند وه‌اڵمێک‬

‫تا چه‌ند‬ ‫رۆژانه‌ گرنگیی‬ ‫به‌وه‌رزشکردن‬ ‫ده‌ده‌یت؟‬ ‫خوێندکار‪:‬‬ ‫محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫سارا‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌کۆمه‌ڵگای ئێمه‌دا‬ ‫تاڕاده‌یه‌کی زۆر وه‌رزش له‌الیه‌ن‬ ‫کچانه‌وه‌ فه‌رامۆش کراوه‌و له‌الیه‌ن‬ ‫خێزان‌و کۆمه‌ڵگایشه‌وه‌ زه‌مینه‌یان‬ ‫بۆ نه‌ڕه‌خسێنراوه‌ بۆ وه‌رزشکردن‪،‬‬ ‫به‌اڵم من به‌گوێره‌ی توانای خۆم‬ ‫هه‌وڵده‌ده‌م به‌ر‌ده‌وام وه‌رزش‬ ‫بکه‌م‪ ،‬ئه‌ویش له‌رێگه‌ی هه‌ندێک‬ ‫ئامێری وه‌رزشکردنه‌وه‌ که‌ له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫دامانناوه‌‪ .‬ئامانجی سه‌ره‌کیی منیش‬ ‫له‌و وه‌رزشکردنه‌ بۆ پاراستنی‬ ‫ته‌ندروستی خۆمه‌‪.‬‬ ‫فه‌رهه‌نگ ساالر‪ ،‬فه‌رمانبه‌ر‪:‬‬ ‫هیچ کاتێکی دیارییکراوم نییه‌ بۆ‬ ‫وه‌رزشکردن‪ ،‬کاتێک خوێندکاربوم‬ ‫له‌قۆناغی ئاماده‌یی‌و زانکۆ‪ ،‬هه‌ندێک‬ ‫جار له‌گه‌ڵ هاوڕێکانمدا ده‌چوم بۆ‬ ‫یارییکردن‪ ،‬ئه‌وکات له‌شم رێکترو‬ ‫ساغ تر بو‪ .‬به‌اڵم له‌و کاته‌وه‌ی ژیانی‬ ‫هاوسه‌رییم پێک هێناوه‌و له‌هاوڕێکانم‬ ‫دور که‌وتومه‌ته‌وه‌‪ ،‬ده‌رفه‌تم بۆ‬ ‫وه‌رزشکردن نه‌ماوه‌ته‌وه‌و قه‌ڵه‌ویش‬ ‫بوم‪ .‬به‌اڵم نیازم وایه‌ ورده‌ ورده‌‬ ‫ده‌ستبکه‌مه‌وه‌ به‌وه‌رزشکردن‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬سه‌فین ئیسماعیل‬

‫شداری‬ ‫مسته‌فا ئه‌حمه‌د‪..‬‬ ‫ه‌نگی خێرخوازی میوانی هه‌مو ماڵێک‬

‫اواره‌کان کردوه‌‬

‫ونه‌رمه‌ندی باکوری کوردستان له‌ساڵی ‪2011‬ه‌و‌ه‬ ‫شداری زیاتر له‌‪ 10‬ئاهه‌نگی کردوه‌ بۆ کۆکردنه‌وه‌ی‬ ‫تی بۆ ئاواره‌کان‌و په‌نابه‌رانی کوردستان‪.‬‬ ‫ه‌ بۆیه‌که‌مجار له‌ساڵی ‪ 2004‬به‌گۆرانی "نالینه‌ک"ی‬ ‫ه‌رمه‌ند محه‌مه‌د شێخۆ ناوبانگی ده‌رکردو دواتریش‬ ‫ه‌زاراوه‌ی سۆرانی یه‌کێک له‌گۆرانییه‌کانی هونه‌رمه‌ند‬ ‫ئیبراهیم خه‌یاتی وته‌وه‌‪ ،‬له‌باره‌ی گۆرانیی‌و‬ ‫مۆزیکی فۆلکلۆری کوردی‪ ،‬ئه‌و هونه‌رمه‌ند‌ه‬ ‫به‌الیه‌وه‌ گرنگ ‌ه هه‌ر که‌سێک که‌ بڕیار ده‌دات‬ ‫ببێت به‌گۆرانیبێژ شاره‌زایی ته‌واوی له‌بواری‬ ‫گۆرانی‌و مۆزیکی فۆلکلۆری کوردیدا‬ ‫هه‌بێت‌و بیڵێت‪ ،‬چونکه‌ به‌بێ ناساندنی‬ ‫هونه‌ری فۆلکلۆری کوردی‪ ،‬هونه‌رمه‌ند‬ ‫ناتوانێت بۆ خۆی ستایڵێک دروست بکات‪،‬‬ ‫چونکه‌ فۆلکلۆری کورد زه‌نگینترین هونه‌ره‌‪،‬‬ ‫"پێویست ‌ه هونه‌رمه‌ندی کورد فۆلکلۆر له‌بیر‬ ‫نه‌کات‌و گۆرانی‌و موزیکی ڕه‌سه‌ن‌و فۆلکلۆرو‬ ‫مه‌قام‌ دوبار‌ه تۆمار بکاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ ک ‌ه تائێستا خاوه‌نی سێ‬ ‫ه‌لبومه‌‪ ،‬له‌دوای تێکچونی باردۆخی کوردستانی‬ ‫اواو ئاواره‌بونی به‌شێک له‌دانیشتوانه‌که‌ی‪،‬‬ ‫ری له‌چه‌ند ئاهه‌نگ‌و مه‌راسیمی تایبه‌تدا کردو‌ه‬ ‫تیدانی ئه‌و ئاوارانه‌‪" ،‬له‌ساڵی ‪ 2011‬تاکو ئێستا‬ ‫ه‌زیاتر‌‪ 10‬ئاهه‌نگدا کردوه‌ بۆ کۆکردنه‌وه‌ی پاره‌و‬ ‫ئاواره‌کان‪ ،‬وه‌ک که‌سێتیی‌و دایکێکیش له‌رێگای‬ ‫جل‌وبه‌رگ‌و ده‌رمان‌و یارمه‌تی دیکه‌م بۆ ئاواره‌کانی‬ ‫گال ناردوه‌‪ ،‬تاکو ئێستاش من‌و باوکم به‌رده‌وامین‬ ‫ه‌نابه‌ران"‪.‬‬ ‫ه‌که‌ی نارین فه‌قێ له‌ژماره‌ی نوێی (‪ )93‬گۆڤاری‬ ‫خوێننه‌وه‌‪ .‬گۆڤاری ئاوێنه‌کان گۆڤارێکی هه‌مه‌ڕه‌نگی‬ ‫پانیای ئاوێنه‌ هه‌مو ‪15‬ی مانگێک ده‌ریده‌کات‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه به‌كاره‌كانت بچنه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ئێستا ده‌یكه‌یت‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌نگاوه‌كان‬ ‫باش نه‌ڕون له‌وانه‌ی ‌ه گرفتت بۆ‬ ‫دروست بێت‪.‬‬

‫وه‌ستا عه‌لی‪ ،‬خوله‌ پیزه‌‪ ،‬مسته‌ر‪ ،‬خول ‌ه‬ ‫چه‌خماخه‌‪ ...‬هه‌م���و ئه‌وانه‌ ناوی چه‌ند‬ ‫که‌سایه‌تییه‌کی درامین که‌ ده‌گه‌ڕێنه‌و‌ه بۆ‬ ‫یه‌ک که‌س‪ ،‬ئه‌ویش مسته‌فا ئه‌حمه‌ده‌‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ندی بواری ش���انۆو فیلم‌و دراما‪،‬‬ ‫مس���ته‌فا ئه‌حمه‌د مه‌حم���ود له‌دایکبوی‬ ‫ساڵی ‪1947‬ی شاری سلێمانییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و‪ ،‬که‌ یه‌کێکه‌ له‌ئه‌س���تێره‌کانی سه‌ر‬ ‫شاش���ه‌و هۆڵی ش���انۆکانی کوردستان‪،‬‬ ‫ده‌رچوی هی���چ ناوه‌ندێک���ی ئه‌کادیمیی‬ ‫هونه‌ریی نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵکو ته‌نه���ا قۆناغی‬ ‫ئاماده‌یی‪ -‬به‌شی وێژه‌یی خوێند‌وه‌و وه‌ک‬ ‫خۆی به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‪ ،‬له‌و رۆژگاره‌دا‬ ‫به‌ه���ۆی هه‌ژاری���ی‌و که‌متوانایی���ه‌و‌ه‬ ‫نه‌یتوانی���و‌ه درێ���ژ‌ه به‌خوێن���دن بدات‌و‬ ‫وه‌ک وه‌ک چ���ۆن به‌پل���ه په‌ی���ژه‌ی‬ ‫هونه‌ردا س���ه‌رکه‌وتوه‌‪ ،‬به‌پله‌ی خوێندنی‬ ‫ئه‌کادیمیشدا سه‌ربکه‌وێت‪.‬‬ ‫له‌س���اڵی ‪ 1971‬مسته‌فا ئه‌حمه‌د ده‌بێت ‌ه‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ری حکومی���ی‌و پێش���رتیش‬ ‫به‌ش���داریی شۆڕش���ی ئه‌یلولی کردوه‌‪،‬‬ ‫له‌دوای نسکۆی ئه‌و شۆڕشه‌ی کوردیش‪،‬‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ش���اری س���لێمانیی‌و ژیانی‬ ‫هاوس���ه‌ری پێکده‌هێنێت‌و له‌ئێستاش���دا‬ ‫خاوه‌نی ‪ 4‬کوڕه‌‪.‬‬ ‫مس���ته‌فا ئه‌حمه‌د ک ‌ه ل���ه‌دوای درامای‬ ‫النه‌وازا‌نانه‌و‌ه به‌وه‌س���تا عه‌لی ناسراوه‌و‬ ‫ئه‌و ن���اوه‌ی دوه‌م ک��� ‌ه ده‌رهێنه‌ره‌که‌ی‬ ‫بۆی هه‌ڵبژاردوه‌‪ ،‬بۆ زیاتر ل ‌ه ‪ 30‬س���اڵ ‌ه‬ ‫هاوته‌ریبی ئه‌و ن���اوه‌ی باوکی لێیناوه‌‪،‬‬ ‫هاتو‌ه له‌گه‌ڵیداو که‌م نین ئه‌و که‌سانه‌شی‬ ‫ک��� ‌ه تاهه‌نوک���ه‌ش نازانن ک ‌ه مس���ته‌فا‬ ‫ئه‌حمه‌دو وه‌ستا عه‌لی یه‌ک که‌سن!‬ ‫ل���ه‌و باره‌یه‌و‌ه مس���ته‌فا ئه‌حمه‌د ده‌ڵێت‬ ‫"پێموای���ه‌ هه‌م���و هونه‌رمه‌ندێك یاخود‬ ‫ك‌و به‌رهه‌مێك���ی‬ ‫نوس���ه‌رێك به‌كارێ��� ‌‬ ‫ده‌ناس���رێته‌وه‌‪ ،‬منیش ب���ه‌ر له‌نزیكه‌ی‬

‫دوپشک‬ ‫راسته‌ كه‌وتویته‌ دۆخێكه‌وه‌ ده‌رچون‬ ‫لێی‌ تاراده‌یه‌ك مه‌حاڵه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌كرێت سه‌برت هه‌بێت‌و دان به‌خۆتا‬ ‫بگریت‪.‬‬

‫‪ 35‬س���اڵ به‌رهه‌م���ی (الن���ه‌وازا‌ن) مان‬ ‫له‌س���تۆدیۆیه‌ك له‌ش���اری به‌غدا له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆمه‌ڵێك هاوڕێی هونه‌رمه‌ندم تۆمار كرد‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی كامێراو تفاقی وه‌ك ئێستا‬ ‫نه‌بو‪ ،‬هه‌مو به‌شه‌ڕه‌ش���ه‌ق‌و بێنه‌وبه‌رده‌و‬ ‫سه‌رئێش��� ‌ه ك���را‪ ،‬كه‌چی ئ���ه‌و به‌رهه‌م ‌ه‬ ‫به‌جۆرێك چو‌ه ن���او خه‌ڵك‪ ،‬ك ‌ه تاوه‌كو‬ ‫ئێستاكه‌یش له‌هزریاندا ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬منیش‬ ‫ك ‌ه ڕۆڵی وه‌ستا عه‌لی‪-‬م ده‌نواند‌‪ ،‬تاوه‌كو‬ ‫ئێس���تاكه‌یش ئه‌و ناو‌ه بو‌ه به‌ناسنامه‌ی‬ ‫هونه‌ری���م‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر نا من ده‌ی���ان ڕۆڵم‬ ‫گێڕاوه‌و س���ه‌دان ناوی دیكه‌ی هونه‌رییم‬ ‫هه‌ب���و‌ه ل��� ‌ه كار‌ه هونه‌رییه‌كانمدا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ر ئه‌و ناو‌ه به‌به‌رمدا بڕاوه‌و ماوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه پێموایه‌ ئه‌گه‌ر مردیشم ده‌بێ له‌سه‌ر‬ ‫كێلی قه‌بره‌كه‌م بنوس���رێ وه‌ستا عه‌لی‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رن���ا زو گۆڕه‌كه‌م ون ده‌بێت‌و كه‌س‬ ‫نایدۆزێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫مس���ته‌فا ئه‌حم���ه‌د ب���ۆ یه‌که‌مج���ار‬ ‫له‌ته‌مه‌نی‪ 12‬ساڵیدا چوه‌ت ‌ه سه‌ر شانۆ‪،‬‬ ‫ئه‌ویش له‌یه‌که‌مین س���اڵیادی شۆڕش���ی‬ ‫‪14‬ی ته‌م���وزی ‪ 1958‬ب���وه‌‪ ،‬له‌میانه‌ی‬ ‫ئاهه‌نگی قوتابخانه‌دا‪.‬‬ ‫له‌دوای ئه‌وه‌یشه‌و‌ه به‌ش���داری چه‌ندین‬ ‫شانۆو درامای دیک ‌ه کردوه‌‪ ،‬له‌دیارترینیان‪:‬‬ ‫ڕه‌جه‌ب‌‌و پیاوخۆران‌و خول ‌ه چه‌خماخه‌‌‪.‬‬ ‫له‌سااڵنی نه‌وه‌ته‌کانی سه‌ده‌ی ڕابردوشدا‬ ‫یه‌کێک بو‌ه له‌ئه‌کته‌ر‌ه س���ه‌ره‌کییه‌کانی‬ ‫به‌رنامه‌ی که‌ش���کۆڵ‪ ،‬ک ‌ه له‌و س���ااڵنه‌دا‬ ‫به‌رنامه‌یه‌ک���ی پڕ بینه‌رب���وه‌‪ .‬دواتریش‬ ‫بۆ چه‌ند س���اڵێک به‌ش���داری به‌رنامه‌ی‬ ‫به‌رنامه‌ی کردوه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێستاشدا جگ ‌ه له‌وه‌ی ناو به‌ناو له‌دراماو‬ ‫شانۆگه‌رییدا به‌شداریی ده‌کات‪ ،‬هاوکات‬ ‫بۆ ماوه‌ی س���ێ س���اڵ ‌ه پێشکه‌شکاری‬ ‫به‌رنام���ه‌ی "ترش‌و ش���یرین"ـه‌ له‌رادیۆ‬ ‫نه‌وا‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫هه‌بو‬ ‫پالنت‬ ‫هه‌رچه‌نده‌‬ ‫سودت‬ ‫به‌اڵم‬ ‫بۆكاره‌كانت‪،‬‬ ‫لێوه‌رنه‌گرت‌و بیرۆكه‌كانت وه‌ك‬ ‫خۆی‌ ده‌رنه‌چون‪.‬‬

‫ئومێد عومه‌ر‪ ،‬پارێزه‌ر‪ :‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ته‌مه‌نم به‌ره‌و هه‌ڵکشان چوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌رده‌وام وه‌رزش ده‌ک ‌هم‌و‬ ‫هه‌مو هه‌فته‌یه‌ک به‌الیه‌نی که‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫جارێک ده‌چمه‌ یاریگا بچوکه‌کان‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ کۆمه‌ڵێک هاوڕێی ته‌مه‌نی‬ ‫خۆمدا‪ ،‬یاریی ده‌که‌ین‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ماوه‌یه‌ک تێپه‌ڕێت‌و نه‌چم بۆ وه‌رزش‬ ‫کردن‪ ،‬ئه‌وا له‌ڕوی ده‌رونیی‌و‬ ‫جه‌سته‌ییشه‌وه‌ هه‌ست به‌نائارامیی‬ ‫ده‌که‌م‌و به‌زوترین کات خۆم‬ ‫ده‌گه‌یه‌نمه‌ یاریگاکان‌و ناشمه‌وێت‬ ‫هیچ کات لێی داببڕێم‪.‬‬ ‫په‌خشان ئیبراهیم‪ ،‬ژنی ماڵه‌وه‌‪:‬‬ ‫تا ته‌مه‌نی ‪ 30‬ساڵیش نه‌مزانی‬ ‫وه‌رزشکردن چییه‌‪ .‬وامده‌زانی ئه‌وه‌‬ ‫ته‌نها بۆ کوڕان‌و پیاوانه‌‪ ،‬دواتر که‌‬ ‫زانیم چه‌ند سه‌نته‌رێکی ره‌شاقه‌و‬ ‫وه‌زرشکردن بۆ ئافره‌تان کراوه‌ته‌وه‌و‬ ‫منیش پێویستمه‌و کێشی له‌شم زۆر‬ ‫زیادبو‪ ،‬ده‌ستبه‌جێ په‌وه‌ندییم‬ ‫پێوه‌کرد‪ .‬ئێستا بۆ ماوه‌ی چه‌ند‬ ‫مانگێک ده‌بێت به‌رده‌وامم‌و جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی کێشی له‌شم به‌شێوه‌یه‌کی‬ ‫به‌رچاو که‌می کردوه‌‪ ،‬هه‌ست‬ ‫به‌ته‌ندروستییه‌کی باشیش ده‌که‌م‪،‬‬ ‫هیوام ده‌خواست هه‌ر له‌سه‌ره‌تای‬ ‫گه‌نجیمه‌وه‌ له‌گه‌ڵ وه‌رزشکردندا‬ ‫رابهاتمایه‌‪.‬‬ ‫کاروان ئه‌حمه‌د‪ ،‬خوێندکار‪:‬‬ ‫له‌منداڵییمه‌وه‌ خولیای وه‌رزشکردنم‬ ‫هه‌یه‌و به‌رده‌وام سه‌رقاڵی وه‌رزشم‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ی هه‌فتانه‌ چه‌ند جارێک‬ ‫بۆ یارییکردن له‌گه‌ڵ هاوڕێکانمادا‬ ‫بچوکه‌کانی‬ ‫یاریگا‬ ‫ده‌چمه‌‬ ‫گه‌ڕه‌که‌کان‪ ،‬خۆیشم رۆژانه‌ له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫وه‌رزشی به‌هێزکردنی ماسولکه‌کان‌و‬ ‫له‌شم ده‌که‌م‪ .‬هه‌فته‌ی چه‌ند‬ ‫شه‌وێکیش ده‌چمه‌ هۆڵه‌کانی له‌ش‬ ‫جوانیی‌و یاریی ئاسن ده‌که‌م‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ هه‌ندێک له‌خێزان‌و‬ ‫هاوڕێکانم پێم ده‌ڵێن که‌ من زیاده‌‬ ‫ڕه‌ویی ده‌که‌م له‌وه‌رزشکردندا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫من وای نابینم‌و جگه‌ له‌وه‌ی چێژێکی‬ ‫زۆر له‌وه‌رزش ده‌بینم‪ ،‬له‌شێکی‬ ‫ساغ‌و ته‌ندروستیشم هه‌یه‌‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫زۆر به‌كه‌می‌ وه‌ك ئێستا ده‌كه‌ویت ‌ه‬ ‫دۆخێكی‌ زۆر ئارامه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫وات لێده‌كات كه‌ په‌یوه‌ندیت چاك‬ ‫بكه‌یته‌و‌ه له‌گه‌ڵ هاوڕێ‌ زویره‌كانت‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫ی باشت‬ ‫ی كاره‌كه‌ت رۆلێك ‌‬ ‫له‌شوێن ‌‬ ‫هه‌یه‌و ده‌وروبه‌ره‌كه‌ت راوێژو‬ ‫ئامۆژگاری‌ له‌تۆوه‌ وه‌رده‌گرن‪.‬‬ ‫ته‌ندروستیت باشه‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫باوه‌رت زۆر به‌خۆت هه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ش خاڵی‌ سه‌ركه‌وتنی‌ تۆیه‌‪،‬‬ ‫ی تۆ‬ ‫زۆرینه‌ی‌ روداوه‌كان به‌قازانج ‌‬ ‫ده‌ڕوات‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫پشتی‌ چاوت‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌ ئارایشت بكه‌‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬

‫له‌نجه‌ خه‌ون ده‌بینێ‬ ‫ببێته‌‌گۆرانیبێژێکی‬ ‫مێژویی‬ ‫خانمه‌ هونه‌رمه‌ندی گه‌نج‪ ،‬له‌نجه‌‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫خاتری هونه‌ره‌که‌ی به‌ریتانیا ‌جێدێڵێت‌و‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ سلێمانی‪ .‬ئه‌و‪ ،‬زیاتر کار‬ ‫له‌گۆرانییه‌ فۆلکلۆرو کالسییکه‌ییه‌کاندا‬ ‫ده‌کات‌و به‌شێوه‌یه‌کی تایبه‌تتریش شه‌یدای‬ ‫گۆرانییه‌کانی هونه‌رمه‌ند محه‌مه‌دی ماملێ‪-‬‬ ‫یه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌وه‌ی بۆچی تائێستا که‌متر گۆرانیی‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆی هه‌یه‌و زیاتر گۆرانییه‌کانی‬ ‫هونه‌رمه‌ندانی کۆن ده‌ڵێته‌وه‌‪ ،‬له‌نجه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌گه‌ر هونه‌رمه‌ندێک زۆرترین ئاوازی نوێ‬ ‫نه‌ڵێت‪ ،‬مانای ئه‌وه‌ نییه‌ که‌ رێچکه‌ی‬ ‫خۆی نه‌بێت‪ ،‬بۆ نمونه‌ مامۆستا مه‌زهه‌ری‬ ‫خالقی زۆرینه‌ی گۆرانییه‌کانی فۆلکۆر بوه‌‬ ‫یان هی هونه‌رمه‌ندانی پێش خۆی بوه‌‪،‬‬

‫كاتێك ده‌ته‌وێت خۆت ئاماده‌ بكه‌یت بۆ ئاهه‌نگێك پێویست ‌ه‬ ‫ی بۆ ئاهه‌نگ ده‌یكه‌یت ده‌بێت‬ ‫ئه‌و‌ه بزانیت كه‌ ئه‌و میكیاجه‌ ‌‬ ‫جیاوازتر بێت‌و زیاتر ره‌نگی‌ تۆخی تێدا به‌كار بهێنرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئه‌مه‌ش ده‌كرێت ئه‌م رێنمایانه‌ ئه‌نجام بده‌یت بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫جوانتر ده‌ركه‌ویت‪.‬‬ ‫پشت چاوی‌ ئاڵتونی‌ بۆ ئاهه‌نگ‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ بۆ ‌‬ ‫گه‌ر ده‌ته‌وێت جوانتر ده‌ركه‌ویت له‌و ئاهه‌نگه‌ ‌‬ ‫ی به‌كار‬ ‫ی ئاڵتون ‌‬ ‫ی پشت چاوی‌ ره‌نگ ‌‬ ‫ده‌چیت ئه‌وه‌ ده‌توان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جوان‌و بریقه‌داره‌و بۆ هه‌مو ره‌نگێك ‌‬ ‫بهێنیت ك ‌ه ره‌نگێك ‌‬ ‫پێست ده‌بێت به‌ئه‌سمه‌رو سپی‌‌و جۆره‌كانی‌ تریشه‌و‌ه‬ ‫به‌تایبه‌تیش ئه‌گه‌ر ئه‌م ره‌نگ ‌ه تێكه‌ڵ بكرێت له‌گه‌ڵ ره‌ش‌و‬ ‫سپی‌‪ .‬سه‌ره‌تاش به‌و‌ه ده‌ست پێده‌كه‌ین ره‌نگی‌ ئاڵتونیه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی چاوت‪ ،‬پاشان به‌قه‌ڵه‌م ‌‬ ‫به‌شێوه‌ی‌ ماسی‌ بده‌ له‌هه‌مو پێڵو ‌‬ ‫چاو هێڵێك له‌ سه‌ره‌تای‌ برژانگ تا كۆتاییه‌كه‌ی‌ بكێش ‌ه‬ ‫ی بگه‌ڕێوه‌ بۆ‬ ‫دواتر كه‌ گه‌یشتیته‌ كۆتایی‌ به‌شێوه‌ی‌ حه‌وت ‌‬ ‫ی ژێر برۆ پاشان ره‌نگ ‌ه ره‌شه‌كه‌ به‌فڵچه‌ تێكه‌ڵ بك ‌ه‬ ‫پێلۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌نێوان پێڵوی‌ جواڵوو پێڵوی‌ جێگیری‌ ژێر برۆدا‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ژێر برۆ‬ ‫له‌گه‌ڵ ره‌نگه‌ ئاڵتونیه‌كه‌ تێكه‌ڵ بێت‪ .‬ئێسقان ‌‬ ‫به‌هه‌مان ره‌نگ به‌اڵم به‌كاڵتر باڵو بكه‌ره‌وه‌‪ .‬پاشان ناوچاوت‬ ‫ی‬ ‫ی ژێر چاوت به‌ تێكه‌ڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌قه‌ڵه‌م ره‌ش بكه‌و پێڵو ‌‬ ‫ی ره‌نگ بكه‌‪ (.‬ئه‌م شێوه‌ میكیاج ‌ه بۆ ئه‌و‬ ‫سپی‌ و ئاڵتون ‌‬ ‫ی یاخود باده‌مه‌)‪ .‬ئه‌م‬ ‫كه‌سانه‌یه‌ ك ‌ه چاویان له‌شێوه‌ی‌ ماس ‌‬ ‫شێواز‌ه له‌پشته‌چاو ده‌توانین له‌ رۆژی‌ ئاسایشدا بكرێت‬ ‫ی به‌كار ده‌هێنرێت‬ ‫به‌هه‌مان رێگه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت ئه‌و ره‌نگانه‌ ‌‬ ‫ی بكرێن‪.‬‬ ‫به‌كاڵ ‌‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫یان نمونه‌یه‌کی دیکه‌ی ئێستا کامکارانه‌‬ ‫که‌ یه‌کێکن له‌ گروپه‌ زۆر سه‌رکه‌وتوه‌کان‪،‬‬ ‫که‌چی گۆرانیه‌کی تایبه‌ت به‌خۆیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر نا به‌رهه‌مه‌کانیان یان فۆلکۆره‌ یان‬ ‫هی هونه‌ر‌مه‌نده‌ نه‌مره‌کانه"‪.‬‬ ‫له‌نجه‌ له‌و دیداره‌ تایبه‌ته‌یدا له‌گه‌ڵ گۆڤاری‬ ‫ئاوێنه‌کان ئاشکرای ده‌کات که‌ خه‌ونی "زۆر‬ ‫زۆره"و‌ هیواداره‌ بتوانێت به‌دیان بهێنێت‪،‬‬ ‫"یه‌کێک له‌خه‌ونه‌ گه‌وره‌کانم ئه‌وه‌یه‌ ببم‬ ‫به‌یه‌کێک له‌گۆرانیبێژه‌ باشه‌کان له‌مێژوی‬ ‫هونه‌ری کوردیدا"‪.‬‬ ‫‌ته‌واوی راپۆرتێک له‌سه‌ر ئه‌و خانمه‌ گۆرانیبێژه‌‬ ‫له‌ژماره‌ ‪93‬ی گۆڤار ی ئاوێنه‌کان بخوێننه‌وه‌‪،‬‬ ‫که‌ گۆڤارێکی هه‌مه‌ڕه‌نگه‌و هه‌مو نیوه‌ی‬ ‫مانگێک کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‪.‬‬

‫ی‬ ‫تارا عومەر‪ ،‬خاوەنی‌ ئارایشتگای‌ اللەل ‌‬ ‫ی ئاشت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خانمان لەگەرەک ‌‬ ‫بۆ جوانکردن ‌‬

‫نارین به‌ش‬

‫ئه‌شکه‌وته‌که‌ی شێرکۆ بێکه‌س‬ ‫مه‌ترسی فرۆشتنی له‌سه‌ره‌‬

‫‪ 10‬ئاهه‬

‫بۆ ئا‬

‫ئا‪ :‬سه‌ردار قادر‬ ‫ئه‌شکه‌وتی سه‌ردێمان‪ ،‬یاخود‬ ‫ئه‌شکه‌وتی شێرکۆ بێکه‌س له‌ده‌ڤه‌ری‬ ‫باڵه‌کایه‌تی هه‌رچه‌ند‌ه شوێنێکی گرنگیی‬ ‫مێژوییه‌و رۆژانێک شوێنی ئێزگه‌ی‬ ‫شۆڕش بوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا مامه‌ڵ ‌ه‬ ‫به‌زه‌ویوزاری ئه‌و ناوچه‌یه‌وه‌ ده‌کرێت‌و‬ ‫مه‌ترسی فرۆشتنی له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫ئه‌شکه‌وتی‌ سه‌ردێمان ک ‌ه به‌ئه‌شکه‌وت ‌ی‬ ‫س‬ ‫ئێزگه یاخود ئه‌شکه‌وتی شێرکۆ بێکه‌ ‌‬ ‫ناسراو‌ه ک ‌ه که‌وتۆت ‌ه ناحیه‌ ‌ی قه‌سرێی‬ ‫سنوری‌ قه‌زای‌ چۆمان له‌ده‌ڤه‌ر ‌ی‬ ‫باڵه‌کایه‌تیی‌و له‌نیو سه‌ده‌ی رابردودا‬ ‫شوێنی ڕوناکبیران‌و نوسه‌رانی ناو‬ ‫شۆڕشی کورد بوه‌‪.‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ مانگ ‌ی ئاب ‌ی ‪ ،1968‬ئیزگه‌ ‌ی‬ ‫ده‌نگ ‌ی کوردستی‌ عێراق له‌گوندی‌ وه‌اڵش‬ ‫گواسترایه‌و‌ه ئه‌شکه‌وتی‌ سه‌ردێمان‌و‬ ‫دوباره‌ ئێزگه‌ که‌وته‌وه‌ کارو له‌دوای‬ ‫ئه‌وه‌وه‌ که‌وته‌ باڵوکردنه‌وه‌ی په‌یامه‌کانی‬ ‫شۆڕش‌و ساڵح یوسفی به‌رپرسی‬ ‫رادیۆکه‌بو‌‪.‬‬ ‫ده‌ڤه‌ر ‌ی‬ ‫رۆژنامه‌نوسی‌‬ ‫نوسه‌رو‬ ‫باڵه‌کایه‌تی‌‪ ،‬ئیسماعیل گونده‌ژوری‌‬ ‫له‌باره‌ی مێژوی ئه‌و ئه‌شکه‌وته‌و‌ه‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "ئه‌وکاته‌ی‌ ئیزگ ‌ه‬ ‫له‌ئه‌شکه‌وتی‌ سه‌ردێمان بو‪ ،‬فڕۆک ‌ه‬ ‫بۆمباران ‌ی کردو به‌شێکی‌ زۆر ‌ی فه‌وتا‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هۆ ‌ی خه‌مخۆر ‌ی سه‌رکردایه‌ت ‌ی‬ ‫شۆڕشه‌وه‪ ‌،‬که‌لوپه‌له‌کان به‌زوترین کات‬ ‫دابین کرانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ئیزگه‌ی ‌ه به‌رده‌وام‬ ‫بو تا ساڵی‌‪1970‬و دانوستاندن ‌ی کۆتای ‌ی‬ ‫شۆڕش‌و وه‌ک به‌هانه‌یه‌کی‌ رژێم ئیزگه‌ک ‌ه‬ ‫وه‌ستێندرا"‪.‬‬

‫کاوڕ‬ ‫ی ئه‌و چه‌ند په‌یوه‌ندی ‌ه‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی ك ‌ه له‌نێوانتان‬ ‫ته‌له‌فۆنیانه‌ ‌‬ ‫روده‌دات خۆشه‌ویسته‌كه‌ت زیاتر‬ ‫هۆگرت ده‌بێت‌و بایه‌خت پێده‌دات‪.‬‬

‫نارین فه‌قێ‪ ،‬هو‬ ‫تاکو ئێستا به‌ش‬ ‫پاره‌و یارمه‌ت‬ ‫نارین ک ‌ه‬ ‫هون ‌ه‬ ‫به‌‬

‫هه‌روه‌ها وتیشی "ئه‌و ماوه‌یه‌ی ئیزگ ‌ه ‪ 25‬ساڵ ده‌بێت‌و په‌یوه‌ندی ده‌کات‬ ‫له‌ئه‌شکه‌وتی‌ سه‌ردێمان بو‪ ،‬کارمه‌ندان ‌ی به‌شۆڕشی ئه‌یلوله‌وه‌‪ ،‬په‌یوه‌ست ده‌بێت‬ ‫ئه‌و ئیزگه‌ی ‌ه به‌که‌پر ژور ‌ی حه‌وانه‌وه‌یان به‌و ئێزگه‌یه‌وه‌و به‌شێک له‌ته‌مه‌نی له‌وێ‬ ‫له‌ده‌روازه‌ ‌ی ئه‌شکه‌وته‌که‌ دروستکردبو‪ ،‬به‌سه‌ر ده‌بات‪ ،‬دواتریش قه‌یسده‌یه‌کی‬ ‫‌وه له‌ماوه‌ ‌ی به‌ناونیشانی "ئه‌شکه‌وته‌‌ پیرۆزه‌که‌"‬ ‫به‌هۆی‌ فراوان ‌ی ئه‌و ئه‌شکه‌وته ‌‌‬ ‫"ته‌ون"دا‬ ‫له‌دیوانی‬ ‫ئه‌و دو ساڵه‌شدا به‌شێکی‌ پاشماوه‌ ‌ی ده‌نوسێت‌و‬ ‫جبه‌خانه‌ ‌ی سه‌رباز ‌ی شۆڕشی‌ ئه‌یلولیش ‌ی باڵوکراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫لێبو‪ ،‬جگ ‌ه له‌مه‌ش ئه‌شکه‌وته‌ک ‌ه گونده‌ژوری‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌کات که‌ ئه‌و‬ ‫په‌ناگه‌یه‌ک ‌ی باشی‌ هاواڵتیانی ناوچه‌که‌یه‌و ئه‌شکه‌وت ‌ه زۆر سه‌رنجڕاکێشه‌و ده‌کرێت‬ ‫له‌ترسی‌ بۆردومانی فڕۆکه‌ ناپاڵمه‌کان ‌ی گرینگی‌ پێبدرێت‌و بکرێت ‌ه شوێنێک ‌ی‬ ‫گه‌شتیاریی‌و سااڵن ‌ه خوێندکاران ‌ی به‌ش ‌ی‬ ‫رژێمی پێشوی عێراق"‪.‬‬ ‫شێرکۆ بێکه‌سی شاعیر کاتێک ته‌مه‌نی راگه‌یاندن‌و شوێنه‌وار به‌و ئه‌شکه‌وت ‌ه‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌م ماوه‌ی ‌هی‌ پێشو كردوت ‌ه پاداشت وه‌رده‌گریت ل ‌ه شوێن ‌‬ ‫ئه‌و ئیشانه‌ ‌‬ ‫له‌م ماوه‌ی ‌ه پاداشتی‌ وه‌رده‌گریته‌وه‌‪ ،‬كاره‌كه‌ت به‌ هۆی‌ ئه‌و كارانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ‌‬ ‫ی ماوه‌یه‌كه‌ خۆتت به‌ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫له‌وانه‌یه‌ پله‌ت به‌رز بكرێته‌و‌ه له‌شوێن ‌‬ ‫سه‌رقاڵ كردوه‌‪.‬‬ ‫كاره‌كه‌ت‪.‬‬

‫ئ‬ ‫ئه‌‬ ‫رۆژئا‬ ‫به‌شدار‬ ‫بۆ‌ یارمه‌ت‬ ‫به‌شداریم له‬ ‫یارمه‌تی بۆ‬ ‫کۆمپانیاو‌ه ج‬ ‫کۆبانی‌و شه‌نگ‬ ‫له‌یارمه‌تی پ ‌ه‬ ‫ته‌واوی دیداره‌‬ ‫ئاوێنه‌کاندا بخ‬ ‫گشتییه‌‪ ،‬کۆمپ‬

‫ئاشنابکرێن‪" ،‬پێویستیش ‌ه رۆژنامه‌نوسان‌و‬ ‫رۆشنبیرانی‌ کوردستان زانیاریان له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م جۆره‌ شوێنانه‌ هه‌بێت‪ ،‬چونک ‌ه‬ ‫کاتێک ئیزگ ‌ه له‌و ئه‌شکه‌وت ‌ه هه‌بو هیچ‬ ‫ئیزگه‌یه‌کی‌ تری‌ کوردی‌ له‌کوردستان‬ ‫نه‌بوه‌و‌ تاکه‌ ئیزگه‌ی‌ کورد بوه"‪.‬‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌کانی ئاوێنه‌‪ ،‬له‌ئێستادا‬ ‫کڕین‌و فرۆشتن به‌زه‌ویوزاری‌ ده‌وروبه‌ر ‌ی‬ ‫ئه‌شکه‌وته‌که‌وه‌ ده‌کرێت‌و وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫رۆشنبیریش وێڕای‌ پشتگوێخست ‌ی‬ ‫ئه‌شکه‌وته‌که‪ ‌،‬بێئاگای ‌ه له‌مامه‌ڵه‌‌کردن‬ ‫به‌ئه‌شکه‌وته‌که‌وه‌‌‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫ی په‌یوه‌ندییه‌كانتان تۆزێك الواز بو‌ه‬ ‫ی له‌دیزاین ‌‬ ‫هه‌ندێ‌ گۆرانكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ی‌ زیاتر خۆت سه‌رقاڵ ‌‬ ‫ماڵه‌كانتان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌م ماوه‌ی ‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ی و كه‌متر‬ ‫ی تایبه‌ت به‌خۆت ‌‬ ‫ی كارێك ‌‬ ‫میواندار ‌‬ ‫هه‌ندێ‌‬ ‫سه‌رقاڵی‌‬ ‫ی تر ده‌بیت‪.‬‬ ‫تیكه‌ڵ به‌كه‌سان ‌‬ ‫ده‌بیت‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ی‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه توشی‌ قه‌یران ببیت به‌هۆ ‌‬ ‫ی ك ‌ه ئه‌م ماوه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌و بارودۆخ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ل ‌ه ژیانت روده‌دات‪ ،‬ئاگادار ‌‬ ‫توره‌بونه‌كه‌ت به‌‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫ن له‌‪‌17‬ی شوباتدا‬ ‫دروشم ‌ه دیماگۆگیه‌كانی ئۆپۆزیسۆ ‌‬

‫پاكێجه‌كان هێشتا مره‌كه‌بیان لێده‌چۆڕێت!‬ ‫ئیسالم‌و نەوت‬ ‫پەیوەندیی نێوان نەوت‌و دین لەم ناوچەیەدا‬ ‫پەیوەندییەکی هێجگار ترسناکە‪ ،‬سەرەتاکانی‬ ‫ئەم پەیوەندیی���ە دەگەڕێتەوە بۆ دۆزینەوەی‬ ‫نەوت لەشێخنشینەکانی کەنداودا‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫لەواڵتی س���عودیەدا‪ .‬ئەو دەستەواژەیەی کە‬ ‫ئ���ەم پەیوەندی���ەی نێوان ئیس�ل�ام‌و دۆالری‬ ‫ن���ەوت نیش���اندەدات دەس���تەواژەی ”پێترۆ‬ ‫ئیس�ل�امە“‪ ،Petro-Islam،‬پێترۆ لەپێترۆڵ‌و‬ ‫ئیسالمیش لەئیسالمەوە‪ .‬مێژوی تێکەڵبونه‌ی‬ ‫پارەی ن���ەوت بەئیس�ل�ام دەگەڕێت���ەوە بۆ‬ ‫کۆتای���ی چل���ەکان‌و س���ەرەتای پەنجاکانی‬ ‫س���ەدەی بیستەم‪ ،‬ئەودەم پادشای سعودییە‬ ‫لەگەڵ س���ەرۆکی ئەمریکادا ڕێکدەکەوێت کە‬ ‫نەوتەکەی س���عودیە بەئەمریکا بفرۆش���رێت‌و‬ ‫ئەمری���کاش شانش���ینی س���عودیە لەهه‌مو‬ ‫هه‌ڕەشەیەکی ناوەکیی‌و دەرەکیی بپارێزێت‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەو ئیس�ل�امەی کە تێک���ەڵ بەپارەی‬ ‫ن���ەوت‌و بەسیاس���ەتی ئەمری���کا لەناوچەی‬ ‫خۆرهه‌اڵتی ناوەڕاستدا دەبێت ئیسالمی خەڵکە‬ ‫سادەکەو ئیس�ل�امی خوێندەوارە دینییەکان‌و‬ ‫ئیسالمی س���وفیی‌و ئیس�ل�امیی عەقاڵنیی‌و‬ ‫ئیسالمی فەلس���ەفیی نییە‪ ،‬بەڵکو "ئیسالمی‬ ‫وەهابیی"س���ەلەفییە ک���ە لەس���عودیەیەدا‬ ‫یەکێکە لەکۆڵەکە س���ەرەکییەکانی پاراستنی‬ ‫سیس���تمە س���وڵتانییەکەو لەدەرەوەش���دا‬ ‫سەرقاڵی دروستکردنی جێپێیەکە بۆ سعودیە‬ ‫لەناوچەکەدا "ئیس�ل�امی دۆالر" لەسەرەتای‬ ‫س���ااڵنی شەس���تەوە س���عودییە دەگۆڕێ���ت‬ ‫بەیەکێ���ک لەگەمەک���ەرە س���ەرەکییەکانی‬ ‫ناوچەکە‪ .‬لەزۆر ئاستیش���دا ئەوەی سعودییە‬ ‫کردویەتی یان ویس���تویەتی بیکات پاراستنی‬ ‫قازانجی خێزانە سوڵتانییە دەسەاڵتدارەکەی‬ ‫ناو واڵتەکەو پاراس���تنی قازانجی ئەمریکابوە‬ ‫لەناوچەکەدا‪ .‬تێکەڵبونی س���تراتیژیەتەکانی‬ ‫ئەمریکا لەناوچەکەدا بەپرۆژەی سوڵتانیزمی‬ ‫سیاسیی سعودیی ئەو ڕوبەرەیە کە ئیسالمی‬ ‫سعودیی بەدرێژایی مێژوی ئەو واڵتە لەسااڵنی‬ ‫پەنجاوە کاری لەسەردەکات‪ .‬سااڵنی شەست‌و‬ ‫هه‌فتا شتێک بەناوی هێزی "چەپ"و "نیمچە‬ ‫چەپ"و"هێزی ڕاستڕەو"یی نادینیی "ناسیۆنا‬ ‫لیستیی"و"سۆسیالیستیی"و"پێشکەوتنخواز"و‬ ‫"مۆدێرنیس���ت"لەم ناوچەیەدا هه‌بو کە وەک‬ ‫ڕێگر لەبەردەم پرۆژە وەهابییە سەلەفییەکەی‬ ‫س���عودییەو لەبەردەم کاریگەرییە وێرانکەرو‬ ‫ش���ێوێنەرەکانی تێکەڵبون���ی وەهابی���زم‌و‬ ‫بەدۆالری���ی ن���ەوت‪ ،‬کاریدەک���رد‪ .‬لەدونیای‬ ‫عەرەبیدا ملمالنێی نێوان"ناسریزم"و"وەهابیزم"‬ ‫دیارترین دەرکەوتی ئ���ەم ڕێگرەبو لەبەردەم‬ ‫باڵوبونەوەی ئیسالمی س���عودییدا‪ .‬لەیەکێک‬ ‫لەخوتبە بەناوبانگەکانیدا جەمال عەبدولناسر‬ ‫سڵ لەوە ناکاتەوە کە بڵێت‪":‬جزمەکانی ئەو‬ ‫سەربازە میس���رییانەی لەیەمەن شەھیدبون‪،‬‬ ‫لەسەری ئەو پادش���او ئەمیرانە پیرۆزترە کە‬ ‫ڕەخنە لەو س���ەربازانە دەگرن"‪.‬مەبەس���تی‬ ‫عەبدولناس���ر لەوانەش پادش���او ئەمیرەکانی‬ ‫سعودییەیە‪ .‬بەاڵم لەدوای بەرپابونی شۆڕشی‬ ‫ئێرانیی‌و هاتنی خومەینی بەناوی"ئیسالمێکی‬ ‫شۆڕش���گێڕ"ەوە‪ ،‬ک���ە تەماح���ی گۆڕین���ی‬ ‫ناوچەکەو هه‌مو دونیای هه‌بو‪ ،‬شتێک بەناوی‬ ‫پرۆژەی چەپ‌و نیمچەچەپ‪ ،‬یان ڕاس���تڕەویی‬ ‫عەلمانیی لەم ناوچەیەدا نامێنێتەوەو ملمالنێ‬ ‫س���ەرەکییەکە دەکەوێت���ە نێوان"ئیس�ل�امی‬ ‫خومەینی���ی"و "ئیس�ل�امی ئال س���عود"ەوە‪.‬‬ ‫لەم ملمالنێی���ەدا هه‌م دۆالرەکانی خومەینی‌و‬ ‫هه‌م دۆالرەکانی سعودییە بەڕێژەو ڕادەیەکی‬ ‫زیات���ر تێکەڵ بەئیس�ل�امی ئ���ەو دو بلۆکە‬ ‫دەب���ن‌و دەیه‌ها ڕێگا دەدۆزن���ەوە بۆ ئەوەی‬ ‫بەناوچەکەو بەدونی���ادا باڵوببنەوە‪ .‬هه‌ر لەم‬ ‫ماوەی���ەدا دۆالری شێخنش���ینە نەوتییەکانی‬ ‫تری خەلیج دێنە ن���او گەمەکەوەو ملمالنێکە‬ ‫توندترو خەستتر دەکەنەوە‪ .‬ئەم هێزانە نەک‬ ‫تەنها بەدەیان گروپی ئیس�ل�امیی سەلەفیی‌و‬ ‫ش���یعیی جیاواز لەناوچەکەدا بەهێزدەکەن‪،‬‬ ‫بەتایبەت���ی لەفۆرمی دروس���تکردنی گروپی‬ ‫خێرخوازی���ی‌و مزگەوت‌و س���ێنتەری دینیدا‪،‬‬ ‫بەڵکو ئیمپراتۆریەتێک���ی میدیایی گەورەش‬ ‫دروس���تدەکەن کە وەک ئامرازێکی سەرەکی‬ ‫باڵوکردنەوەی ئیسالمی سەلەفیی‌و ئیسالمیی‬ ‫ئێرانیی ش���یعیی بەناوچەک���ەدا کاردەکەن‪.‬‬ ‫لەکۆتای���ی هه‌فتاکانەوە ئ���ەم ئیمپراتۆریەتە‬ ‫دینیی���ە گەورەی���ە لەدۆخ���ی جەنگێک���ی‬ ‫دەستەویەخەدایە لەگەڵ هه‌مو ئەو شێوازانەی‬ ‫ژیاندا کە نادینین‪ ،‬یان سەر بەو شێوازە لەدین‬ ‫نین کە س���ەلەفیەتی سعودیی‌و خومەینزیمی‬ ‫ئێران���ی نوێنەرایەت���ی دەک���ەن‪ .‬بەهێزبونی‬ ‫گروپە ش���یعییەکانی ناوچەک���ەو بەهێزبونی‬ ‫ئیسالمی سەلەفیی‪ ،‬بەرهه‌مێکی ڕاستەوخۆی‬ ‫ئەم ملمالنێ سیاس���ییەی نێ���وان ڕژێمەکەی‬ ‫خومەینیی‌و ڕژێمەکەی ئال سعودە‪.‬‬ ‫بەکورت���ی کاریگەرییەکانی نەوت لەس���ەر‬ ‫ژیان���ی دینی���ی‌و نادینی���ی ل���ەم ناوچەیەدا‬ ‫کاریگەریی هێجگار نێگەتیڤ‌و ش���ێوێنەرن‪،‬‬

‫ئازاد تۆفیق‬

‫بەهێزبونی گروپە‬ ‫شیعییەکانی‬ ‫ناوچەکەو‬ ‫بەهێزبونی‬ ‫ئیسالمی سەلەفیی‪،‬‬ ‫بەرهه‌مێکی‬ ‫ڕاستەوخۆی ئەم‬ ‫ملمالنێ سیاسییەی‬ ‫نێوان ڕژێمەکەی‬ ‫خومەینیی‌و‬ ‫ڕژێمەکەی ئال‬ ‫سعودە‬

‫بەدرێژایی س���ااڵنێکی درێژ ئەم دو ش���ێواز‌ه‬ ‫لەئیس�ل�ام قەڵ���ەو دەکرێت ک���ە دژەفیکرو‬ ‫دژەئاف���رەت‌و دژەپێش���کەوتن‌و دژەکرانەوەو‬ ‫دژەپلورالی���زم‌و دژەڕۆش���نبیرو دژەجوانیی‌و‬ ‫دژەپێکەوەبونێکی کۆمەاڵیەتیی کراوەن‪ .‬ئەم‬ ‫ئیس�ل�امە تێکەڵ بەنەوتە لەش���وێنێکی وەک‬ ‫س���عودیەدا بوه‌تە ھۆی دروس���تبونی یەکێک‬ ‫لەبەرخۆرتری���ن‌و بێئیش���ترین‌و تەمەڵتری���ن‬ ‫کۆمەڵگاکان���ی ناوچەک���ە‪ ،‬لەچوارچێ���وەی‬ ‫سیس���تمێکی س���وڵتانیی ت���ەواو داخ���راوو‬ ‫گەندەڵکارو کۆنەپارێزدا‪ .‬ئیس�ل�امی وەهابیی‬ ‫سعودیی ئیس�ل�امێکی بەدەویی‪ ،‬خێڵەکیی‪،‬‬ ‫بێڕۆح‌و بێقواڵییە‪ ،‬لەسەر وێناکردنێکی هێجگار‬ ‫سادەو دۆگمایی دین‌و لەسەر وێنەیەکی تەواو‬ ‫ترس���ناکی خودا دروس���تبوە‪ .‬ئەو خودایەی‬ ‫س���ەلەفیەتی وەهابیی دروس���تیکردوە‪ ،‬ڕێک‬ ‫وەک"پۆلیسێکی ئەخالق" وایە کە داخلەداڵنە‬ ‫ب���ەدوای هه‌مو مرۆڤێکەوەیە کە بەدڵی نییە‪.‬‬ ‫خودای ئەمانە ڕێک لەسەر وێنەی ئەو جیهازە‬ ‫پۆلیس���ییە دروس���تکراوە کە لەس���عودییەدا‬ ‫ئیش���ی چاودێریک���ردن‌و دیس���پلینکردنی‬ ‫هه‌موانە‪ ،‬دین خۆیش���ی وەک ئەو تێاڵیە وایە‬ ‫کە ئەو پۆلیس���انە بۆ کۆنترۆڵکردنی خەڵک‬ ‫هه‌ڵیانگرتوە‪ .‬ئیس�ل�امی سعودیی وێنەیەکی‬ ‫هێجگار س���ادەو ترسناکیش���ی ب���ۆ مرۆڤ‌و‬ ‫کۆمەڵ���گاو نێرو م���ێ هه‌یە‪ ،‬هه‌م���و ئەمانە‬ ‫بونەوەری گوناھبارو تاوانبارن‌و ئیش���ی دین‬ ‫ئەوەیە لەگون���اھ‌‌و تاوانەکانیان کەمبکاتەوە‪.‬‬ ‫هه‌روەها تێگەیش���تنێکی تەواو س���تمەگەرو‬ ‫دیکتاتۆرییانەش���یان بۆ ئ���ەو پەیوەندییانە‬ ‫هه‌یە ک���ە لەنێ���وان دەس���ەاڵت‌و کۆمەڵگاو‬ ‫دەسەاڵتداران‌و"رەعیەت"ەکاندا دروستدەبێت‪.‬‬ ‫وەک وتم ئەم ڕوکارە ترس���ناکەی ئیسالم‪،‬‬ ‫لەفۆرمی دەیان شێواز لەسەلەفیەتی دینیدا‪،‬‬ ‫بەدونیادا باڵوکراوەتەوه‌‪ .‬هێزی پش���تی ئەم‬ ‫باڵوبونەوەی���ەش پارەی زەبەالح���ی نەوتە‪.‬‬ ‫نەوت لێرەدا لەبات���ی ئەوەی هێزێک بێت بۆ‬ ‫بونیادنانی کۆمەڵ���گاو دونیایەکی بەختەوەر‬ ‫گۆڕاوە ب���ۆ ئامرازێکی گەورەی کۆنترۆڵکردن‬ ‫بەدەس���ت نوخبەیەکی سیاس���یی سوڵتانی‬ ‫داخراوی س���تمەگەرو بەدەس���ت نوخبەیەکی‬ ‫دین���ی پاش���کۆو گوێڕای���ەڵ‌و دواکەوتوەوە‪.‬‬ ‫یەکێ���ک لەنەخۆش���ییە گەورەکان���ی ئ���ەم‬ ‫ناوچەیە ئەم تێکەڵبونە ترس���ناکەی ئابوریی‬ ‫نەوتە بەئیس�ل�امێکی دواکەوتوو بەدوییانە‪،‬‬ ‫ئیس�ل�امێک توشی ھیس���تریاو پەڕگیرییەکی‬ ‫بێوێنە بوە لەهه‌مو ش���تێک لەخۆی ناچێت‪،‬‬ ‫ئیس�ل�امێک وێنەی کافرێک لەهه‌مو مرۆڤێکی‬ ‫ناوەهابی‌و ناسەلەفیدا دەبینێت‪.‬‬ ‫ئەوەی ئ���ەم نوخب���ە دینیی���ە وەهابییە‬ ‫ئەنجامی���داوە دابڕان���ی دین���ە لەهه‌م���و‬ ‫دەسکەوتەکانی فیکری هاوچەرخ‌و لەهه‌مو ئەو‬ ‫ڕەهه‌ندە مەدەنییانە ک���ە دەتوانێت بەمرۆڤ‬ ‫جگە لەشوناس���ی دینی‪ ،‬چەندان شوناس���ی‬ ‫دیک���ەش ببەخش���ێت‪ ،‬ک���ە بەس���ەریەکەوە‬ ‫کاریان دەوڵەمەندکردنی ژیانی تاکەکەسیی‌و‬ ‫دەس���تەجەمعیی بێت‪ .‬ئەم دیدە س���ەلەفییە‬ ‫وەهابییە دیدێکە بەدیار چەند کتێب‌و فەتواو‬ ‫حەدی���س‌و ئایەت���ی قورئانەوە دانیش���توەو‬ ‫دەیەوێ���ت هه‌مو مێ���ژوی مرۆڤایەت���ی لەناو‬ ‫ئ���ەو چەند دێڕو الپەڕە کەمان���ەدا دیلبکات‪.‬‬ ‫نەوت هێزی س���ەرەکیی سەپاندنی ئەم دیدە‬ ‫ترسناکەیە‪.‬‬

‫له‌پێن���چ س���اڵی‌ راب���ردودا هه‌رێمی‌‬ ‫ی چه‌ند گۆڕانكارییه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫كوردستان به‌هۆ ‌‬ ‫كه‌ خۆیان له‌ته‌سفییه‌كردنی‌ كێشه‌ كۆن‌و‬ ‫دێرینه‌كانی‌ ش���اخ‌و شاری‌ ناو یه‌كێتی‌‪-‬‬ ‫دروس���تبونی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان‪ -‬و‬ ‫به‌چاولێكه‌ری‌ له‌و شه‌پۆلی‌ راپه‌ڕینه‌ی‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ واڵتان���ی‌ ناوچه‌ك���ه‌ گرتب���وه‌وه‌‪-‬‬ ‫ئاشوبه‌كه‌ی‌ حه‌ڤده‌ی‌ شوبات‪-‬و به‌ناوی‌‬ ‫لێكچونێك���ی‌ ته‌واو له‌نێون سیس���تمی‌‬ ‫سیاس���ی‌ له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫سیستمی‌ سیاس���ی‌ هه‌ریه‌كه‌ له‌واڵتانی‌‬ ‫تونس‌و میس���رو لیبی���ا ‪-‬ئیرحه‌ل‪ -‬بوه‌‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ كارو ئه‌جێنده‌و دروشمی‌ ئه‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌ ئینتیهازی‌‌و ئانارشیسته‌ی‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ نه‌یانتوان���ی‌ له‌یه‌ك خ���ول زیاتر‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن بون قبوڵ بكه‌ن‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ڵكه‌وت���ی‌ یه‌ك���ه‌م فرس���ه‌تی‌ هاتنه‌‬ ‫ناو ده‌س���ه‌اڵته‌وه‌ به‌ش���داری‌ كابینه‌ی‌‬ ‫هه‌ش���ته‌میان كردو به‌ویست‌و ئاره‌زوی‌‬ ‫خۆیان پش���تیان كرده‌ دروشمه‌كانیان‌و‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنبونیان ته‌اڵق���دا! ئه‌م���ه‌‬ ‫له‌كاتێكدا دوێنێ‌ ده‌یانوت له‌هه‌ر واڵت‌و‬ ‫له‌هه‌ر سیس���تمێكدا گه‌ر ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا له‌و واڵته‌ دیموكراس���یه‌ت‬ ‫غائیب���ه‌و دیكتاتۆری���ه‌ت تیای���دا زاڵ‌و‬ ‫بااڵده‌س���ته‌! ئیتر نازانین بۆ ئه‌مڕۆ چی‌‬ ‫ده‌ڵێن‪ ،‬كه‌ هه‌رێمی كوردس���تان له‌ڕوی‌‬ ‫بێ‌ ئۆپۆزس���یۆنییه‌وه‌ بۆته‌ (ش���ام)ی‌‬ ‫شه‌ریف!‬ ‫ج���ا ك���ه‌ ده‌ڵێی���ن ئینتیه���ازی‌‌و‬ ‫ئانارشیس���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ ته‌نها مه‌به‌ستمان‬ ‫له‌به‌خش���ینه‌وه‌ی‌ زاراوه‌گه‌لێكی‌ نه‌رێی‌‬ ‫نییه‌و له‌خۆمان���ه‌وه‌ بڕیبێتمان به‌بااڵی‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆندا‪ ،‬یان خوانه‌خواس���ته‌‪،‬‬ ‫تۆم���ه‌ت‌و ته‌ش���هیرێكی‌ بێبنه‌ما بێت‌و‬ ‫ب���ۆ ئۆپۆزس���یۆنمان هه‌ڵبه‌س���تبێ‪،‬‬ ‫هه‌رگیز! به‌ڵكو ناكۆكی‌ له‌نێوان گفتارو‬ ‫ره‌فتاری‌ دوێنێ‌‌و ئه‌مڕۆی‌ ئۆپۆزسیۆنداو‬ ‫پاراكدۆس���ی‌ نێوان دروش���مه‌ دینیی‌و‬ ‫دونیاییه‌كه‌ی���ان له‌رۆژان���ی حه‌ڤ���ده‌ی‬ ‫ش���وبات‌و ئه‌مڕۆیاندا هه‌قیقه‌تێكه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫هه‌مو كه‌س به‌ئاسانی‌ هه‌ستی‌ پێده‌كات!‬ ‫جا بۆئه‌وه‌ی‌ خوێنه‌ری‌ وشیار وانه‌زانێت‬ ‫له‌خۆمانه‌وه‌و بێ بنه‌ماو ئه‌رگۆمێنت قسه‌‬ ‫ده‌كه‌ین‌و ته‌هوین‌و ته‌ش���هیر به‌م هێزو‬ ‫به‌و الیه‌نی سیاسی ده‌كه‌ین! یا وانه‌زانێ‬ ‫په‌یوه‌ن���دی نێوان ئێمه‌و ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫هه‌ر له‌ئه‌زه‌له‌وه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی نه‌رێیه‌!‬ ‫ئ���ه‌وا ده‌ڵێین‪ :‬ئه‌گه‌ر به‌راوردێك بكه‌ین‬ ‫له‌نێوان په‌ی���ڕه‌وو به‌رنام���ه‌و میتۆدی‌‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌و ئه‌و س���ه‌رچاوانه‌ی‌‪ ،‬كه‌‬ ‫هێزه‌ ئیسالمییه‌ ئۆپۆزسیۆنه‌كان ئاوی‌‬ ‫لێده‌خۆن���ه‌وه‌‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ ئه‌و دروش���م‌و‬ ‫بانگ���ه‌وازو داواكارییان���ه‌ی‌‪ ،‬ك ‌ه له‌پێنچ‬ ‫ساڵی‌ رابردوداو به‌تایبه‌تی له‌سه‌روبه‌ندی‬ ‫حه‌ڤده‌ی ش���وباتدا كردبویانه‌ بنێشته‌‬ ‫خۆش���ه‌ی‌ س���ه‌رده‌میان‪ ،‬ئه‌وكات���ه‌‬ ‫ده‌زانین چ بۆش���اییه‌كی گه‌وره‌و فراوان‬ ‫له‌نێوانیاندا هه‌یه‌! ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ بۆچی‌‬ ‫دوێن���ێ ئه‌و دروش���مه‌ دیماگۆگیانه‌یان‬ ‫له‌هه‌م���و بۆن���ه‌و مناس���ه‌به‌تێكدا وه‌ك‬ ‫ئینش���ایه‌كی‌ بێزراو ده‌وته‌وه‌و ته‌لقینی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردس���تانیان پێده‌دا‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫ئه‌مڕۆش له‌س���ه‌ر هێلكه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫كڕكه‌وت���ون‌و فزه‌ ناك���ه‌ن! ئه‌وه‌ بۆچی‌‬ ‫له‌دوێنێدا بوبونه‌ الوالوو خۆیان به‌جۆرێ‬ ‫له‌قه‌دی‌ دره‌ختی‌ گۆڕان هه‌ڵپێچابو‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌گرده‌كه‌ ب���اران بوایه‌ ئه‌مان‬ ‫له‌هه‌ڵه‌بجه‌ چه‌تری���ان هه‌ڵده‌دا! كه‌چی‬ ‫ئه‌م���ڕۆ لێیان ت���وڕه‌ن! دی���اره‌ ئه‌مه‌‬ ‫ئه‌وپ���ه‌ڕی‌ پراكتیزه‌كردنی‌ سیاس���ه‌تی‌‬ ‫میكاڤیلیستیانه‌ی‌ ئه‌و هێزانه‌یه‌‪ ،‬كه‌ بۆ‬ ‫گه‌یش���تن به‌ئامانج شه‌رم له‌گرتنه‌به‌ری‌‬ ‫هی���چ رێگای���ه‌ك ناكه‌ن���ه‌وه‌! ئه‌مه‌ش‬ ‫ئه‌وه‌م���ان ب���ۆ ده‌س���ه‌لمێنی‌‪ ،‬كه‌ ئه‌و‬ ‫هاتووهاوارو دروش���مبازییه‌یان ته‌نها بۆ‬ ‫به‌شداریكردنیان بو له‌ده‌سه‌اڵتداو هیچی‌‬ ‫دی‌! واته‌ هێنده‌ ش���ین‌و شه‌پۆڕه‌كه‌یان‬ ‫بۆ هه‌ریسه‌كه‌ بو‪ ،‬نیو هێنده‌ بۆ حسه‌ین‬ ‫نه‌بو! ده‌نا واقیعه‌ سیاسی‌و ئابورییه‌كه‌ی‬ ‫ئه‌م���ڕۆ‪ ،‬ك���ه‌ لێوانلێ���وه‌ له‌قه‌ی���ران‌و‬ ‫ئه‌م���ه‌ش ره‌نگدانه‌وه‌ی نه‌رێی له‌س���ه‌ر‬ ‫به‌دیهێنانی خواس���ت‌و داوای كۆمه‌اڵنی‬ ‫خه‌ڵ���ك دروس���تكردوه‌‪ ،‬ده‌ هێن���ده‌ی‬

‫چوار ساڵ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫ده‌مانگوت‬ ‫ئه‌م هێزانه‌‬ ‫نه‌ ئۆپۆزسیۆنی‌‬ ‫واقعین‌و نه‌ مێژو‬ ‫دروستی‌ كردون‌و‬ ‫نه‌ له‌هه‌ناوی‌‬ ‫كێشه‌وگرفته‌كانی‌‬ ‫كۆمه‌اڵنی‌‬ ‫خه‌ڵكیشه‌وه‌ له‌دایك‬ ‫بون‪ ،‬ئایا راستمان‬ ‫ده‌وت یان نا؟‬ ‫رۆژانی دوێنێ پێویستی به‌بونی هێزی‬ ‫ئۆپۆزیس���ۆنی واقعی‌و خاوه‌ن پڕۆژه‌یه‌!‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ بۆ ئۆپۆزیسۆن ئه‌مڕۆ دیاری‬ ‫نییه‌و بۆ چونه‌ته‌ قۆناغی س���ڕبونه‌وه‌‪،‬‬ ‫پرس���یارێكه‌و وه‌اڵمه‌ك���ه‌ی وه‌ك رۆژی‬ ‫رون دی���اره‌! ه���اوكات ده‌ریش���كه‌وت‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنبون ره‌وایی‌ كێشه‌و واقعی‌‬ ‫بون‌و سه‌بری‌ شۆڕشگێڕانه‌ی‌ ده‌وێ‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش پێویس���تی به‌پڕۆژه‌ی جیاوازو‬ ‫دنیادیده‌ی جیاوازه‌و هه‌روا به‌ئاس���انی‌و‬ ‫به‌قس���ه‌و دروش���می باقوبریق دروست‬ ‫نابێ!چونكه‌ ئۆپۆزیس���ۆنی راسته‌قینه‌‬ ‫هێن���ده‌ی‌ مێ���ژو رۆڵی‌ له‌دروس���تبون‌و‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدان‌و گه‌ش���ه‌كردنیدا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫نی���و هێن���ده‌ به‌میزاجی‌ شه‌خس���ی‌‌و‬ ‫حیقدو ئ���اره‌زوی‌ تاكه‌كه‌س نایه‌ته‌دی‌!‬ ‫ئه‌م���ه‌ش مانایوای���ه‌ ئه‌وان���ه‌ی دوێنێ‬ ‫جگه‌ له‌ئۆپۆزیسۆنێكی ناڕه‌سه‌ن‪ ،‬واته‌‬ ‫ئۆپۆزیسۆنێكی مارانه‌ هیچیدی نه‌بون!‬ ‫ئه‌گین���ا سیاس���ه‌تی‌ دیماگۆگیان���ه‌ی‌‬ ‫هێزه‌ ئیس�ل�امییه‌كان ب���ۆ پیاده‌كردنی‌‬ ‫حوكمی ئاس���مان له‌سه‌ر زه‌وی‌ له‌كوێ‌و‬ ‫داواكاری‌ خه‌ڵ���ك ب���ۆ پێكهێنان���ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵ���گای‌ مه‌ده‌نی‌ له‌كوێ‌! تێڕوانینی‌‬ ‫س���ه‌له‌فیانه‌و كۆنه‌په‌رس���تانه‌ی‌ هێزه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان به‌رامبه‌ر كه‌یسی‌ ئازادی‌‬ ‫ژن‌و قه‌ده‌غه‌كردن���ی‌ فره‌ژن���ی‌ له‌كوێ‌‌و‬ ‫داواكارییه‌كانی‌ هاوڕێ‌ كۆمۆنیسته‌كانیان‬ ‫له‌به‌رده‌رك���ی‌ س���ه‌را بۆ یه‌كس���انی‌‌و‬ ‫وه‌كیه‌كی‌ ژن‌وپیاو له‌ك���وێ‌؟ بڕوابونی‌‬ ‫حزبه‌ ئیس�ل�امییه‌كان بۆ چه‌سپاندنی‌‬ ‫پرانس���یپه‌ نه‌گۆڕه‌كان���ی‌ ش���ه‌ریعه‌ت‬ ‫له‌ك���وێ‌و داوای‌ خه‌ڵكان���ی‌ ئازادیخواز‬ ‫بۆ به‌رجه‌س���ته‌كردنی‌ ده‌ستورێك‪ ،‬كه‌‬ ‫ماف���ی‌ وه‌كیه‌كی‌ بۆ یه‌زیدیی‌‌و كاكه‌یی‌‌و‬ ‫موسوڵمان ده‌س���ته‌به‌ر بكات له‌كوێ‌!‬ ‫ئه‌مه‌ش مانایوایه‌ دروش���مه‌كانی‌ پێنچ‬ ‫ساڵ له‌مه‌وبه‌ری‌ ئه‌و هێزه‌ ئیسالمییانه‌‬ ‫به‌تایبه‌تی له‌ڕۆژانی حه‌ڤده‌ی ش���وباتدا‬ ‫به‌هی���چ جۆرێ���ك له‌ت���ه‌ك ئ���ه‌و بڕواو‬ ‫ئایدی���او پرانس���یپه‌ بنه‌ڕه‌تییانه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫هێزانه‌ نه‌ده‌هاته‌وه‌‪ ،‬كه‌ چه‌ند س���اڵێكه‌‬ ‫ب���ۆ هێنانه‌دیان خه‌ریكی‌ تێكۆش���انن‌و‬ ‫له‌و پێناوه‌ش���دا خۆیان توشی‌ چه‌ندین‬ ‫سه‌رئێشه‌ كردوه‌!‬ ‫چونك���ه‌ ئ���ه‌و هێ���زه‌ ئیس�ل�امیانه‌‬ ‫پێیانوابو دوای جه‌نگی جیهانی یه‌كه‌م‌و‬ ‫كه‌وتن���ی ئیمپراتۆریه‌تی عوس���مانی‌و‬ ‫ئاوابون���ی خ���ۆری خه‌الف���ه‌ت‪ ،‬ئ���ه‌وا‬ ‫ئه‌م���ڕۆ خه‌ریكه‌ جارێكی دی ئاس���ۆی‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی ئ���ه‌و س���ه‌رده‌مه‌و خه‌ونی‬ ‫حوكمڕانیكردنی ئاس���مان له‌سه‌ر زه‌وی‬ ‫سه‌رهه‌ڵده‌داته‌وه‌! بۆیه‌ به‌درێژایی هه‌مو‬ ‫ته‌مه‌نی ئیخوانه‌كان له‌س���اڵی ‪1928‬تا‬ ‫‪ 2010/12/17‬واته‌ تا ئه‌و چركه‌ساته‌ی‪،‬‬ ‫كه‌ ژنه‌ پۆلیس���ێكی شاره‌وانی له‌ واڵتی‬ ‫تونس به‌ناوی (فادیه‌ حه‌مدی) زلله‌كه‌ی‬ ‫سره‌وانده‌ بناگوێی(محه‌مه‌د بوعه‌زیزی)‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی رۆژێكی ئاواب���ون‪ ،‬رۆژێ‬ ‫ك���ه‌ برایانیان له‌بیالدی ش���ام‌و ئه‌رزی‬ ‫كینانه‌ بێنه‌ س���ه‌ر حوكم‌و ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫بگرنه‌ ده‌س���ت! ئیتر ئه‌م���ه‌ خوایه‌ ئه‌و‬ ‫ش���ه‌پۆله‌ی له‌تونسه‌وه‌ به‌ڕێوه‌یه‌و ورده‌‬ ‫ورده‌ ب���ه‌ره‌و میس���رو یه‌م���ه‌ن‌و لیبیا‬ ‫كه‌وتۆته‌ رێ‪ ،‬دواجار هه‌واری ره‌ش���ی‬ ‫خۆی له‌كوردستاندا بخات!‬ ‫به‌مج���ۆره‌ هێزه‌ ئیس�ل�امییه‌كان بۆ‬ ‫به‌رجه‌س���ته‌بونی‌ ئه‌م خه‌وه‌و به‌هاندان‬

‫و ده‌س���تگیرۆیی‌ (گۆڕان) ئاشوبه‌كه‌ی‌‬ ‫‪ 17‬ش���وباتیان خوڵقان���دو له‌پڕێكدا‪،‬‬ ‫ل���ه‌داره‌داره‌ی‌ سیاس���ه‌ته‌وه‌ كه‌وتن���ه‌‬ ‫س���ه‌رپێ‌و ویس���تیان به‌ئیرحه‌لێ جێ‬ ‫به‌كورس���ی‌‌و پێگه‌ی‌(یه‌كێتی‌‌و پارتی‌)‬ ‫لێژ بكه‌ن‌و خۆیان چوارمش���قی‌ له‌سه‌ر‬ ‫كورسی‌ ده‌سه‌اڵت دابنیشن! به‌بێئه‌وه‌ی‌‬ ‫ره‌چاوی‌ بارودۆخی‌ كوردس���تان بكه‌ن‌و‬ ‫ئه‌و حاڵه‌ته‌ به‌هێند وه‌ربگرن! كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك جۆرێك له‌لێكچونیش هه‌بێت‬ ‫له‌پیاده‌كردن���ی‌ ناعه‌داله‌تی‌‪ ،‬یان باش‬ ‫به‌ڕێوه‌نه‌چونی‌ سیس���تمی‌ دیموكراسی‌‬ ‫له‌نێوان هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و هه‌ریه‌كه‌‬ ‫له‌و واڵتان���ه‌ی‌‪ ،‬كه‌ ش���ه‌پۆلی‌ به‌هاری‌‬ ‫عه‌ره‌بی‌ گرتونییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا نابێت هه‌رگیز‬ ‫ئه‌وه‌ نادیده‌ بكه‌ی���ن‪ ،‬كه‌ جیاوازییه‌كی‌‬ ‫زۆر ل���ه‌ڕوی‌ كه‌لت���ورو فه‌رهه‌نگ‌و مێژو‬ ‫ته‌نانه‌ت قۆناغبه‌ندی‌‌و ئه‌و كێشه‌وگرفته‌‬ ‫نیشتمانی‌و سیاس���یانه‌ی‪ ،‬كه‌ روبه‌ڕوی‌‬ ‫گه‌له‌كه‌م���ان بونه‌ت���ه‌وه‌و بۆته‌ خه‌می‌‬ ‫گه‌وره‌و پله‌یه‌كی‌ تاك���ی‌ كورد‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫واقیع���ه‌ سیاس���ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و‬ ‫داواكارییه‌كان���ی‌ خه‌ڵك���ی‌ له‌هه‌ریه‌كه‌‬ ‫ل���ه‌و واڵتانه‌ی‌ كه‌ باس���مانكرد به‌یه‌ك‬ ‫بچوێنین!‬ ‫ئاخر واڵتێ���ك گه‌له‌كه‌ی‌‌و خاكه‌كه‌ی‌و‬ ‫مێژوه‌ك���ه‌ی‌ له‌الی���ه‌ن داگیركه‌ران���ه‌وه‌‬ ‫قڕنه‌كراب���ێ‌و س���وتماك نه‌كراب���ێ‌‌و‬ ‫نه‌شێوێندرابێ‌‪ ،‬ده‌ش���ێ‌ به‌حاڵووه‌زعی‌‬ ‫گه‌لی‌ كورد ل���ه‌م هه‌رێم���ه‌ بچوێنرێ‌!‬ ‫واڵتێ���ك خاوه‌ن���ی‌ س���نورو ئ���ااڵو‬ ‫س���ه‌روه‌ری خ���ۆی‌ بێ���ت‌و گه‌لێكیش‬ ‫ئااڵو س���نوره‌كه‌ی‌ بستێكیان له‌پانتایی‌‬ ‫فه‌رمی‌ هی���چ كۆمه‌ڵ���ه‌و رێكخراوێكی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی���دا داگیرنه‌كردبێ‪ ،‬ده‌كرێت‬ ‫ئازاره‌كانی���ان وه‌ك یه‌ك‌و خه‌مه‌كانیان‬ ‫یه‌ك خه‌م بێت! به‌ك���وردی‌‌و به‌كورتی‌‬ ‫گه‌لێك تائه‌م���ڕۆش له‌قۆناغی‌ رزگاری‌‬ ‫نیش���تمانیدا بێ���ت‌و له‌زۆرب���ه‌ی‌ مافه‌‬ ‫نیش���تمانی‌‌و نه‌ته‌وه‌ییه‌كان���ی‌ بێبه‌ش‬ ‫بێ���ت‌و گه‌لێكی‌ تریش ب���ۆ یه‌ك خاك‌و‬ ‫یه‌ك نه‌ت���ه‌وه‌و یه‌ك زمان ‪ 22‬ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫فه‌رمی‌ هه‌بێت! له‌كوێی‌ ویژادنی‌ مرۆڤ‌و‬ ‫له‌كوێی‌ خه‌می‌ ئاس���مان‌و له‌كوێی‌ دادی‌‬ ‫ئ���ه‌م دونیای���ه‌دا خه‌مه‌كانی���ان له‌یه‌ك‬ ‫ده‌چن‌و كێش���ه‌كانیان یه‌ك كێش��� ‌هن‌و‬ ‫پێویس���ته‌ ئیرحه‌ل���ی لێبكرێت! وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و هێزانه‌ له‌س���ه‌روبه‌ندی‌ ‪17‬‬ ‫ش���وباتدا كردیان‌و هاوكات چی‌ گفتارو‬ ‫كرداری‌ ناشرین‌و قسه‌ی‌ زبرو ناشایسته‌‬ ‫هه‌بو‪ ،‬به‌رامبه‌ر به‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ سیاسی‌‬ ‫نواندیان! به‌بێئه‌وه‌ی‌ ش���ه‌رم له‌خه‌باتی‌‬ ‫نه‌زۆكی‌ سیاسیانه‌ی‌ خۆیان‌و له‌ته‌مه‌نی‌‬ ‫كورتی‌ سیاس���یان بكه‌ن! ج���ا ئه‌گه‌ر‬ ‫هێزێ له‌رۆژه‌ ره‌ش���ه‌كانی‌ گه‌له‌كه‌ماندا‬ ‫رۆڵی‌ چاره‌نوسس���ازانه‌ی‌ گێڕابێ‌‌و ئه‌مه‌‬ ‫هه‌ڵوێس���تی‌ بێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وا به‌هه‌رحاڵ!‬ ‫به‌اڵم ب���ۆ هێزێك‪ ،‬كه‌ له‌س���ه‌روبه‌ندی‌‬ ‫كیمابارانكردن���ی‌ هه‌ڵه‌بج���ه‌و ئه‌نفال‌و‬ ‫دواتری���ش له‌ڕاپه‌ڕی���ن‌و دروس���تبونی‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم���دا‪ ،‬ی���ان له‌دایك‬ ‫نه‌بوبێ���ت‪ ،‬یان هێش���تا چه‌ن���د توله‌‬ ‫داعش���ێك بوبێ���ت له‌ن���او بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئیسالمیدا‪ ،‬چۆن رویاندێت له‌به‌رده‌ركی‌‬ ‫س���ه‌راوه‌ بانگ���ی‌ ته‌كفی���رو ئیرح���ه‌ل‬ ‫له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ سیاس���ی‌ كوردی‌ بكه‌ن!‬ ‫هێزێ���ك تائه‌م���ڕۆ هی���چ كاراكته‌رێكی‌‬ ‫له‌سه‌ر كێش���ه‌ی‌ گه‌له‌كه‌ی‌ هه‌اڵمه‌تێكی‌‬ ‫نه‌گرتبێ‌و نه‌یوێراب���ێ‌ له‌رۆژگاری‌ تاڵی‌‬ ‫به‌عس���دا دو ركات نوێ���ژ زیاتر بكات‪،‬‬ ‫نه‌ك خوانه‌خواس���ته‌ به‌ر لێپرسینه‌وه‌ی‌‬ ‫پیاوان���ی‌ رژێم بكه‌وێ! پێم���ان ناڵێت‬ ‫چۆن ئه‌ندامێكی‌ روی‌ دێت له‌به‌رده‌ركی‬ ‫س���ه‌را بڵ���ێ‌‪ :‬كیماییه‌ك���ه‌ی‌ س���ه‌دام‬ ‫له‌زه‌بروزه‌نگی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ سیاسی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌رێم���ه‌ ئه‌هوه‌نتر بو! یان كاراكته‌رێك‬ ‫هه‌بوبێ���ت تاس���اڵی‌ ‪ 2003‬له‌ناو (جند‬ ‫االسالمدا) فتوای‌ ته‌كفیرو جیهادی‌ دژی‬ ‫حكومه‌ت���ی هه‌رێم دابێت‪ ،‬پێمان ناڵێت‬ ‫چۆن روی‌ دێت له‌به‌رده‌ركی‌ س���ه‌راوه‌‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی‌ ئازادی‌‌و داوای‌ چه‌ككردنی‌‬ ‫هێزی‌ پێشمه‌رگه‌ ده‌كات! باشه‌ ناكرێت‬ ‫ئه‌و هێزانه‌ بزانن كه‌ ئه‌و ده‌مگه‌رمیه‌یان‬ ‫له‌سایه‌ی‌ ئه‌و سیس���تمه‌ دیموكراسی‌‌و‬ ‫ئه‌و فه‌زا سیاس���یه‌وه‌یه‌‪ ،‬ك���ه‌ به‌فه‌زای‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ رزگاریخوازانه‌ی‌ گه‌لی‌ كورد‬ ‫ناس���راوه‌! ده‌نا ئه‌گ���ه‌ر ئه‌وه‌نده‌ ئازاو‬ ‫بوێ���رن‪ ،‬ئه‌ی‌ ب���ۆ دوێن���ێ‌ ئیرحه‌لیان‬ ‫له‌به‌عس نه‌ده‌كرد! ئه‌ی‌ ئه‌گه‌ر ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫له‌ ‪17‬ی شوباتدا رژابونه‌ سه‌ر شه‌قام‪،‬‬ ‫كۆمه‌اڵن���ی‌ خه‌ڵكی‌ كوردس���تان بون‌و‬ ‫ی ئۆپۆزسیۆن نه‌بون‬ ‫هه‌وادارو ئه‌ندامان ‌‬ ‫به‌ته‌نها‪ ،‬بۆ نه‌یانتوانی‌ میسرو تونسئاسا‬ ‫درێژه‌ به‌راپه‌ڕینه‌كه‌یان بد‌هن‌و حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم بڕوخێنن! خۆ ده‌سه‌اڵتی سیاسی‬ ‫له‌ میسر به‌‪ 18‬رۆژو له‌تونسیش به‌ ‪24‬‬

‫رۆژ وات���ه‌ هه‌ردو رژێمه‌ك���ه‌ به‌ ‪ 42‬رۆژ‬ ‫روخان! ئه‌ی‌ بۆ ئه‌مان نه‌یانتوانی‌ نه‌ك‬ ‫‪ 42‬رۆژ به‌ڵكو به‌ ‪ 62‬رۆژیش حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم بڕوخێنن؟‬ ‫جا خوێنه‌ری‌ وش���یار‪ ،‬كه‌ چوار ساڵ‬ ‫له‌مه‌وب���ه‌ر ده‌مانگوت ئ���ه‌م هێزانه‌ نه‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی‌ واقعین‌و نه‌ مێژو دروستی‌‬ ‫كردون‌و نه‌ له‌هه‌ناوی‌ كێشه‌وگرفته‌كانی‌‬ ‫كۆمه‌اڵنی‌ خه‌ڵكیشه‌وه‌ له‌دایك بون‪ ،‬ئایا‬ ‫راس���تمان ده‌وت یان نا؟ كه‌ ده‌مانوت‬ ‫كۆم��� ‌هڵ‌و یه‌كگرت���و هیچ نی���ن جگه‌‬ ‫ل���ه‌الوالوێ‪ ،‬كه‌ خۆیان به‌ق���ه‌دی‌ داری‌‬ ‫(گ���ۆڕان)دا هه‌ڵواس���یوه‌و ده‌یانه‌وێت‬ ‫مشه‌خۆرانه‌ خۆراكی‌ خۆیان له‌و قه‌ده‌وه‌‬ ‫به‌ده‌س���ت بهێنن‪ ،‬ئاخۆ هه‌ڵه‌بوین؟ كه‌‬ ‫ده‌مانگ���وت ئه‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌ر ش���ه‌قام‬ ‫هاتوهاواریه‌ت���ی‌و به‌حس���ابی‌ خ���ۆی‌‬ ‫ناڕازییه‌و موزاهه‌ره‌ ده‌كات‪ ،‬ته‌نها ئه‌ندام‌و‬ ‫هه‌ڵس���وڕاوو هه‌وادارانی‌ ئۆپۆزسیۆنن‌و‬ ‫كۆمه‌اڵنی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان نین‪ ،‬ئاخۆ‬ ‫راس���ت ده‌رنه‌چو؟ كه‌ ده‌مانوت نابێت‬ ‫به‌دروشمه‌ دیماگۆگییه‌كانی‌ ئه‌م هێزانه‌‬ ‫هه‌ڵبخه‌ڵه‌تێی���ن‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌مانه‌ هیچ‬ ‫پرۆژه‌و خه‌ونێكی‌ مه‌ده‌نی‌‌و دیموكراسی‌‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت نه‌ته‌وه‌یش���یان نییه‌و هه‌رچی‌‬ ‫هاتوهاواریان���ه‌ ه���ه‌ر بۆ ده‌س���ه‌اڵته‌و‬ ‫هیچی‌ دی‌‪ ،‬ئایا وانه‌بو؟ كه‌ ده‌مانگوت‬ ‫به‌هاری‌ عه‌ره‌بی‌ مۆدێلی‌ توركی‌ به‌رهه‌م‬ ‫ناهێن���ێ‌‌و ئیخوانی‌ ك���ورد‪ ،‬كه‌ كتومت‬ ‫الس���ایكه‌ره‌وه‌ی‌ ئیخوانی‌ عه‌ره‌به‌و ئه‌م‬ ‫هێزانه‌ هی���چ په‌یوه‌ندییه‌كیان به‌خه‌می‌‬ ‫سیاسی‌‌و فه‌رهه‌نگ‌و كه‌لتوری‌ كورده‌وه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬هه‌ڵه‌بوین؟ ك���ه‌ ده‌مانگوت ئه‌م‬ ‫هێزان���ه‌ (دیموكراس���یه‌ت‌و كۆمه‌ڵگای‌‬ ‫مه‌ده‌نی‌‌و پرۆس���ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن)یان‪ ،‬تا‬ ‫ئه‌وكاته‌ قبوڵه‌و بانگه‌شه‌ی‌ بۆ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫كه‌ وه‌ك په‌یژه‌یه‌ك پێیده‌چنه‌ سه‌ربانی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت‪ ،‬ئیتر كه‌ چونه‌ سه‌ره‌وه‌ نایكه‌نه‌‬ ‫نامه‌ردی‌و یه‌كس���ه‌ر ب���ه‌دوای‌ خۆیاندا‬ ‫په‌یژه‌كه‌ش هه‌ڵده‌كێش���نه‌ سه‌ره‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ماباقی‌ ئوممه‌تی‌ ئیس�ل�ام بۆ‬ ‫خۆیان له‌خ���واره‌وه‌ هه‌ر زیته‌ی‌ چاویان‬ ‫بێت‪ ،‬راس���تمان نه‌كرد؟ كه‌ ده‌مانگوت‬ ‫ئه‌مان���ه‌ هه‌ر كه‌ ده‌س���تیان گه‌یش���ته‌‬ ‫كورس���ی‌ ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬ئیتر پاكێجه‌كان‬ ‫به‌مۆزه‌خانه‌ی‌ مێژو ده‌سپێرن‪ ،‬وانه‌بو؟‬ ‫كه‌ ده‌مانگوت یه‌كگرتو ئێستاش سوژده‌‬ ‫بۆ ئه‌و قه‌وله‌ی‌ ش���ێخ حه‌س���ه‌ن به‌ننا‬ ‫ده‌بات ك���ه‌ ده‌ڵێ‌‪(:‬ئیس�ل�ام عه‌قیده‌و‬ ‫ئیمان���ه‌‪ ،‬نیش���تمان‌و نه‌ته‌وه‌یه‌‪ ،‬دین‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ه‌‪ ،‬كتێب‌و شمش���ێره‌)ئه‌مه‌ش‬ ‫مانایوای���ه‌ هیچ چه‌مكێك���ی دونیایی‌و‬ ‫مۆدێرن نیه‌ له‌هه‌گبه‌ك���ه‌ی‌ یه‌كگرتودا‬ ‫جێیبێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ڵه‌بوین؟ كه‌ ده‌مانگوت‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ نێ���وان (كۆمه‌ڵ)و كێبڕكێی‌‬ ‫دیموكراسی‌‌و (كۆمه‌ڵ)و ئازادی‌ ویژدان‬ ‫له‌په‌یوه‌ندی‌ نێوان ره‌حمان‌و ش���ه‌یتان‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬راست نه‌بوین؟‬

‫سیاسه‌تی‌ دیماگۆگیانه‌ی‌‬ ‫هێزه‌ ئیسالمییه‌كان بۆ‬ ‫پیاده‌كردنی‌ حوكمی‬ ‫ئاسمان له‌سه‌ر زه‌وی‌‬ ‫له‌كوێ‌و داواكاری‌ خه‌ڵك‬ ‫بۆ پێكهێنانی‌ كۆمه‌ڵگای‌‬ ‫مه‌ده‌نی‌ له‌كوێ‌!‬ ‫تێڕوانینی‌ سه‌له‌فیانه‌و‬ ‫كۆنه‌په‌رستان ‌هی‌ هێزه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان به‌رامبه‌ر‬ ‫كه‌یسی‌ ئازادی‌ ژن‌و‬ ‫قه‌ده‌غه‌كردنی‌ فره‌ژنی‌‬ ‫له‌كوێ‌‌و داواكارییه‌كانی‌‬ ‫هاوڕێ‌ كۆمۆنیسته‌كانیان‬ ‫له‌به‌رده‌ركی‌ سه‌را بۆ‬ ‫یه‌كسانی‌‌و وه‌كیه‌كی‌‬ ‫ژن‌وپیاو له‌كوێ‌؟‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫‪13‬‬

‫ی دواتر‬ ‫ی شوبات‌و رۆژان ‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ ناڕه‌زایه‌تییه‌كه‌ی‌(‪‌ )17‬‬

‫ئه‌زمونێك بۆ خوێندنه‌وه‌‌و‬ ‫مۆمێك له‌خه‌یاڵدان ‌ی كۆمه‌اڵیه‌تیماندا‬

‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌‬ ‫(‪)17‬ی‌ ش���وبات وێس���تگه‌یه‌كی‌ گرنگ ‌ی‬ ‫مێ���ژوی‌ هاوچه‌رخی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫(موفرده‌)یه‌ك���ی‌ نوێ���ی‌ ن���او فه‌رهه‌نگ‌و‬ ‫ئه‌ده‌بیات ‌ی سیاسی ئه‌م به‌شه‌ له‌ كوردستان‌و‬ ‫ئه‌رش���یفی‌ بیركردن���ه‌وه‌ ‌ی هاواڵتیانیه‌تی‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر (‪‌ )17‬ی ش���وبات له‌دوێنێش���دا وه‌ك‬ ‫بزوتنه‌وه‌یه‌كی‌ ناڕازی‌ سه‌رش���ه‌قام ئاماد‌ه‬ ‫بوبێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وا ئێس���تاش وه‌ك داواكاری‌‌و‬ ‫رۆحیه‌ت‌و س���ه‌رچاوه‌ ‌ی ئیلهام به‌ئاراسته‌ ‌ی‬ ‫جیاوازدا ئاماده‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌رویه‌ك���ی‌ ت���ره‌و‌ه (‪)17‬ی‌ ش���وبات‬ ‫گ���ه‌ر له‌رویه‌ك���ه‌و‌ه مۆمێكی‌ داگیرس���او ‌ی‬ ‫ناو هۆش���یار ‌ی سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیمان‬ ‫بێ���ت‪ ،‬النی‌كه‌م ب���ۆ به‌ش��� ‌ێ له‌كۆمه‌ڵگا‌و‬ ‫ده‌س���ته‌بژێره‌كه‌ی‌‪ ،‬ئه‌وا ئه‌زمونێكیش���ه‌ بۆ‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌‪ .‬خوێندن���ه‌وه‌ش ب���ۆ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫كه‌ڵه‌كه‌بون دروس���ت بكات‌و مێژوش وه‌ك‬ ‫خ���ۆی‌ دوباره‌ نه‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت بابه‌تی‌‌و‬ ‫هه‌مه‌الیه‌نه‌و هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ هێز‌و كاراكته‌ر‌ه‬ ‫جی���اوازه‌كان‌و دروش���م‌و ش���ێوازه‌كان ‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ردن‌و لێوه‌ش���اوه‌یی ته‌وزیفكردن ‌ی‬ ‫سیاسی بێت‪ .‬هه‌رچۆنێك بێت له‌یادی‌ (‪)17‬‬ ‫‌ی ش���وبات‌و بزوتنه‌وه‌ی ناڕه‌زایه‌تییه‌كه‌ ‌ی‬ ‫رۆژانی‌ دوات���ر ده‌خوازی���ن له‌چوارچێوه‌ ‌ی‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی���دا وه‌ك ئه‌زمونێ���ك په‌نج ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر هه‌ندێ‌ ناونیش���ان دابنێم‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫بخه‌ین��� ‌ه رو ك��� ‌ه حه‌ڤده‌ی‌ ش���وبات ته‌نها‬ ‫یاده‌وه‌رییه‌ك نیه‌ له‌رابردودا‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ /‬هۆكاره‌كانی‌ سه‌رهه‌ڵدان ‌ی (‪)17‬‬ ‫‌ی شوبات‬ ‫‪ .1‬هه‌س���تكردن به‌نادادپ���ه‌روه‌ری‌‌و‬ ‫نایه‌كس���انی‌و نه‌بونی‌ س���ه‌روه‌ری‌ یاس���ا‌و‬ ‫چه‌مكی‌ هاواڵتێتی‌ یه‌كسان‌و ئازاد‪.‬‬ ‫‪ .2‬كه‌ڵه‌كه‌بونی‌ كێش���ه‌كان‌و گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫خراپ به‌كارهێنان ‌ی ده‌س���ه‌اڵت‌و به‌فیڕۆدان ‌ی‬ ‫به‌ش ‌ێ له‌تواناكانی‌ ئه‌م واڵت ‌ه له‌الیه‌ن حزب ‌ه‬ ‫فه‌رمانڕه‌واكان‌و رێكه‌وتن له‌سه‌ر دابه‌شكردن ‌ی‬ ‫وه‌ك یه‌كی‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌ ناڕه‌واكان‌و نه‌بون ‌ی‬ ‫هیچ پ���رۆژه‌و ئیراده‌یه‌كی‌ راس���ته‌قینه‌ بۆ‬ ‫روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ ئه‌و دۆخه‌‌و ده‌وڵه‌مه‌ندبون ‌ی‬ ‫ن���اڕه‌وا ‌ی كۆمه‌ڵ ‌ێ له‌به‌رپرس���ان‌و توێژێك ‌ی‬ ‫مشه‌خۆر له‌س���ه‌ر حساب‌و سامان ‌ی گشتی‌‌و‬ ‫ماف ‌ی خه‌ڵك‪.‬‬ ‫‪ .3‬كه‌م���ی‌‌و خراپ���ی پێشكه‌ش���كردن ‌ی‬ ‫خزمه‌تگوزاری���ه‌ بنه‌ڕه‌تی���ه‌كان‌و تااڵندن��� ‌ی‬ ‫هاواڵتیان به‌ده‌ست ئه‌م دۆخه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬سه‌رهه‌ڵدانی‌ ئۆپۆزیس���یۆن له‌ژیان ‌ی‬ ‫سیاس���ی هه‌رێمی‌ كوردستاندا‌و هاتنه‌ئارا ‌ی‬ ‫نوێ��� ‌ی پۆلێنكردنێكی‌ ن���وێ‌ له‌هه‌رێمدا ل ‌ه‬ ‫نێوان پارت ‌ه حوكمڕان‌و ئۆپۆزیس���یۆنه‌كان‪،‬‬ ‫نیمچ���ه‌ نائومێ���د ‌ی هاواڵتیان���ی‌ ن���اڕاز ‌ی‬ ‫له‌دۆخه‌كه‌‌و خ���ودی‌ بنكه‌ حزبییه‌كه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆنه‌ش‪ ،‬له‌وه‌ی‌ بتوانرێت له‌رێ ‌ی‬ ‫كه‌ناڵه‌ ئاساییه‌كانی‌ كاردردنی‌ سیاسییه‌و‌ه‬ ‫هیچ چاكسازییه‌كی‌ راسته‌قینه‌ بێته‌دی‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬كاریگه‌ری‌ شۆڕشه‌كانی‌ ناوچه‌كه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌ت���دا دژ به‌قۆرخكردن ‌ی ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌‌و گێڕان���ه‌وه‌ ‌ی كه‌رامه‌تی‌ هاواڵتی‌‌و‬ ‫هێنانه‌دی‌ ئازادی‌‌و دادپه‌روه‌ر ‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫فۆرمێكی‌ ئینس���انیتری‌ سیاس���ی سه‌ریان‬ ‫هه‌ڵداب���و‪ .‬به‌حوكمی‌ ئ���ه‌وه‌ ‌ی كه‌ش‌وهه‌وا‬ ‫ناوچه‌ییه‌كه‌ی‌ راپه‌ڕینه‌كان سه‌قفی‌ داخواز ‌ی‬ ‫هاواڵت���ی‌‌و ئۆپۆزیس���یۆن به‌رزتر كردبۆوه‌‌و‬ ‫ترسی له‌ده‌سه‌اڵتیش شكاندبو‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ /‬گرنگ ‌ی (‪‌ )17‬ی شوباتیش له‌ زیاد‬ ‫له‌ رویه‌كه‌وه‌ بو‪ ،‬له‌وانه‌ش‪:‬‬ ‫‪1‬ـ هێنانه‌كای���ه‌ ‌ی فۆرمێك���ی‌ نوێ��� ‌ی‬ ‫تێكۆش���انی‌ مه‌ده‌ن���ی‌‌و مانیفێس���تكردن ‌ی‬ ‫ناڕه‌زایه‌تی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت ‌ی له‌مێژوی‌ هاوچه‌رخ ‌ی‬ ‫كوردستانی‌ باش���وردا‌و هه‌ڵبڕینی‌ دروشم ‌ی‬ ‫(ئیتر به‌سه‌) به‌ڕوی‌ حوكمڕانه‌كاندا‪.‬‬ ‫‪2‬ـ گواس���تنه‌و‌ه له‌قۆناغ ‌ی ره‌خنه‌گرتن ‌ی‬ ‫رۆش���نبیرانه‌‌و ناڕه‌زای���ی ده‌ربڕین ‌ی تێكه‌ ‌ڵ‬ ‫به‌زوخاو ‌ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌ی هه‌ند ‌ێ كه‌س‌و توێژ‪،‬‬ ‫بۆ قۆناغی‌ خۆڕێكخس���تن‌و كاری‌ مه‌یدانی‌‌و‬ ‫خه‌بات��� ‌ی سیاس���ی‌و خه‌ماڵندنی‌ دروش���م‌و‬ ‫داواكاریه‌كان‪.‬‬ ‫‪3‬ـ ش���كاندن ‌ی قاڵ���ب‌و ناونیش���ان‌و‬ ‫ناس���نامه‌ ئایدۆلۆژی‌‌و فكریه‌ جیاوازه‌كان‌و‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ ‌ی جه‌م���اوه‌ری‌ ناڕاز ‌ی له‌ده‌ور ‌ی‬

‫كۆمه‌ڵێ‌ داواكاری‌ هاوبه‌شی تایبه‌ت به‌ژیان‌و‬ ‫چاره‌نوس���ی ئێس���تاو ئاین���ده‌ ‌ی كۆمه‌ڵ‌‪،‬‬ ‫له‌وێنه‌ی‌ چاكسازی‌‌و دادپه‌روه‌ری‌‪.‬‬ ‫‪4‬ـ ئه‌نجامدان��� ‌ی هه‌ن���دێ‌ چاكس���از ‌ی‬ ‫له‌حكوم���ه‌ت‌و راچڵه‌كاندن��� ‌ی نوخب���ه‌ ‌ی‬ ‫حوكم���ڕان‌و حس���ابكردن ب���ۆ ئه‌گ���ه‌ر ‌ی‬ ‫ته‌قیته‌وه‌ی‌ ناڕه‌زایه‌تی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪.‬‬ ‫سێهه‌م‪ /‬هه‌ڵه‌كانی‌ ئۆپۆزیسیۆن‪:‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌ساته‌كانی‌ یه‌كه‌می‌ گردبونه‌وه‌‌و‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كه‌ ‌ی به‌رده‌ركی‌ سه‌راش���دا‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن له‌پشت بیرۆكه‌ی‌ گردبونه‌كه‌و‌ه‬ ‫نه‌بوبێ���ت‪ ،‬ئه‌وا رۆژان ‌ی دواتر به‌سروش���ت ‌ی‬ ‫حاڵ‌ له‌س���ۆنگه‌ ‌ی وه‌به‌رهێنانی‌ سیاس���ی‬ ‫ناڕه‌زایه‌تییه‌كان���ه‌وه‌ بێ���ت‪ ،‬یاخ���ود له‌ژێر‬ ‫فش���اری‌ بنك���ه‌ حزبیه‌ك���ه‌ی‌ الیه‌نه‌كان��� ‌ی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆندا بوبێت‪ ،‬تێكه‌ڵ‌ به‌بزوتنه‌وه‌ك ‌ه‬ ‫بو‪ ،‬هه‌ر ئه‌ویش درێژه‌ ‌ی پێدا‪.‬‬ ‫گه‌ر بونی‌ هێزه‌ ئۆپۆزیسیۆنه‌كان له‌پشت‬ ‫بزوتنه‌وه‌كه‌و‌ه نه‌بوایه‌‪ ،‬ئاسان نه‌بو به‌و ماو‌ه‬ ‫درێژ‌ه بمێنێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ئۆپۆزیس���یۆنیش‬ ‫كردویه‌تی‌ به‌شی‌ بو له‌ئه‌رك ‌ه سروشتییه‌كه‌ ‌ی‬ ‫خۆی‌‪ ،‬به‌اڵم سه‌ره‌ڕا ‌ی ئه‌و‌ه لێپرسراوێتیش ‌ی‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆ له‌وانه‌ش‪:‬‬ ‫‪ .1‬نه‌بون ‌ی نه‌خش���ه‌ڕێگا‌و دیدێكی‌ رون‌و‬ ‫چوارچێوه‌دار بۆ ئامانج له‌بزوتنه‌وه‌كه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬وه‌س���تان له‌دۆخی‌ به‌رزه‌خ‌و ڕاڕاییدا‪،‬‬ ‫واته‌ پشتی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌ی‌ گرت به‌اڵم رۆژ ‌ێ‬ ‫له‌رۆژان به‌ئاشكرا‌و به‌كرده‌وه‌‌و شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫یه‌كالك���ه‌ره‌وه‌ خ���ۆی‌ نه‌كرد ب���ه‌ خاوه‌نی‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش كارێك ‌ی كرد نه‌ك هه‌ر بزوتنه‌وه‌ك ‌ه‬ ‫ل���ه‌روی‌ مه‌یدانیی���ه‌و‌ه به‌ره‌و س���نورداری‌‌و‬ ‫چه‌قبه‌ستویی بچێت‪ ،‬به‌ڵكو له‌دیاریكردن‌و‬ ‫فۆرمه‌ڵه‌كردن���ی‌ دروش���م‌و داواكاری‌‌و‬ ‫ته‌كنیكه‌كان ‌ی به‌ڕێوه‌بردنیشدا به‌هۆ ‌ی بون ‌ی‬ ‫هه‌ندێ‌ ره‌گه‌ز ‌ی تره‌وه‌‪ ،‬دوچاری‌ ش���ڵه‌ژان‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬نه‌بون���ی‌ دیدێك���ی‌ رۆش���ن ب���ۆ‬ ‫ده‌ستنیش���انكردنی‌ سروش���تی‌ سیاس���ی‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ ناڕه‌زایه‌ته‌ك���ه‌‌و داواكاریه‌كانی‌‌و‬ ‫ئ���ه‌و رۆڵ���ه‌ی‌ ده‌ب���وا له‌ژیانی‌ سیاس���ی‬ ‫هه‌رێم���دا بیبین���ێ‌‪ .‬مه‌به‌س���ت ئه‌وه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫چۆن له‌بزوتنه‌وه‌كه‌ بڕوانرێ‌ شۆڕش���ه‌‪ ،‬یان‬ ‫هه‌وڵێك���ی‌ ریفۆرمخوازانه‌ یاخود ش���تێك ‌ی‬ ‫تر؟‬

‫حه‌ڤده‌ی‌ شوبات‬ ‫گه‌ر روداوێكیش بێت‬ ‫له‌رابردودا‪ ،‬روداوێكی‌‬ ‫سه‌رمه‌شقه‌ بۆ داهاتو‬ ‫ئه‌زمونی‌ خه‌باتی‌ مه‌ده‌نی‌‬ ‫كوردستانی‌ ده‌وڵه‌مه‌ند‬ ‫كرد‪ ،‬گه‌ر نه‌شڵێین‬ ‫دایمه‌زراند‌و خستیه‌‬ ‫سه‌ر ڕێی‌ گه‌شه‌كردن‌و‬ ‫گه‌وره‌بونی‌ خۆی‬ ‫به‌ند‌ه ئه‌م بابه‌ته‌م له‌كۆبونه‌وه‌ی‌ لوتكه‌ ‌ی‬ ‫هێزه‌كان���ی‌ ئۆپۆزیس���یۆن به‌ئاماده‌بون���ی‌‬ ‫رێكخه‌ر ‌ی گشت ‌ی بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان وروژاند‬ ‫كات���ێ‌ وت���م‪ :‬پێویس���ت ‌ه ئێمه‌ سروش���ت ‌ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ك���ه‌و وه‌زیفه‌كانی‌ دی���اری بكه‌ین‬ ‫ده‌ن���ا ناتوانین تاس���ه‌ر له‌گه‌ڵی���دا بڕۆین‌و‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانی‌ وه‌ربگێڕین ‌ه سه‌ر ده‌سكه‌وت ‌ی‬ ‫سیاس���ی‪ ،‬وتیش���م‪ :‬پێموایه‌ ئه‌مه‌ شۆڕش‬ ‫نیه‌و كوردس���تان زه‌مینه‌ی‌ شۆڕشێكی‌ وا ‌ی‬ ‫تێدانیه‌‌و مه‌س���ه‌ل ‌ه نه‌ته‌وایه‌تییه‌كه‌و ترسی‬ ‫هاواڵتی‌‌و خودی‌ ئۆپۆزیس���یۆن له‌تیاچون ‌ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌و ده‌رودراوس���ێ‌ رێ���گا به‌م ‌ه‬ ‫ن���ادات‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێ���ت وه‌ك بزوتنه‌وه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ریفۆرمخوازی‌ ناڕه‌زایی كۆمه‌اڵیه‌تی‌ سه‌یر ‌ی‬ ‫بكه‌ین‌و مامه‌ڵه‌ ‌ی له‌گه‌ڵ���دا بكه‌ین‌و هه‌وڵ ‌ی‬ ‫ته‌وزیفكردنی‌ بده‌ین‪.‬‬ ‫‪ .4‬له‌سۆنگه‌ی‌ خاڵی‌ پێشوه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ ئۆپۆزیس���یۆن‌و به‌تایبه‌تیش‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان به‌س���یفه‌تی‌ هێ���زه‌‬ ‫گه‌وره‌كه‌ ‌ی نێوی‌‪ ،‬هێنده‌ی‌ جه‌ماوه‌ره‌كه‌ی‌‌و‬ ‫راهێنانی‌ له‌سه‌ر كۆبونه‌وه‌ به‌ده‌وری‌ هه‌ند ‌ێ‬

‫دروشم ‌ی وروژێنه‌ردا ئاراسته‌ی‌ ده‌كرد‪ ،‬به‌و‬ ‫ئه‌ندازه‌ی ‌ه له‌هه‌مو دۆخه‌كاندا سه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫ئاراسته‌ی‌ ئه‌وی‌ نه‌ده‌كرد‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ نه‌یتوان ‌ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ك���ه‌ به‌قازانج���ی‌ چاكس���ازییه‌ك ‌ی‬ ‫راس���ته‌قینه‌دا به‌كاربێنێ‌‪ ،‬به‌مه‌ش ئۆباڵ ‌ی‬ ‫ته‌وزیفكردنی‌ زیاتری‌ (‪)17‬ی‌ شوبات گه‌ر‬ ‫ب ‌ه شێوه‌یه‌كی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ له‌ ئه‌ستۆی‌ پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كیه‌تیدا بێت ئه‌وا به‌شێكیشی له‌گه‌ردن ‌ی‬ ‫خودی‌ ئۆپۆزیسیۆندا بو‪ .‬چونك ‌ه له‌سه‌ره‌تادا‬ ‫حزبه‌ حوكمڕانه‌كان تاڕاده‌یه‌كی‌ زۆر ترسیان‬ ‫لێنیشتبو‪ ،‬چاوه‌ڕێی‌ شتی‌ زۆرتریان ده‌كرد‪،‬‬ ‫گه‌ر ئۆپۆزیس���یۆن له‌وكات���ه‌دا بكه‌وتایه‌ت ‌ه‬ ‫گفتوگ���ۆ‌و ئاماده‌گی‌ چونه‌ ناو حكومه‌تێك ‌ی‬ ‫چاكس���ازیی نیش���تمانی‌ هه‌بوایه‌‪ ،‬ده‌توانرا‬ ‫شتی‌ زۆر له‌وه‌ گه‌وره‌تر بكرێت‪ ،‬كه‌ كرا‪.‬‬ ‫له‌ناو ئۆپۆزیسیۆنیشدا كه‌سانێ‌ هه‌بون‬ ‫داوای‌ ئ���ه‌م هه‌نگاوه‌ی���ان ده‌كردو ده‌یانوت‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ پارت���ی‌‌و یه‌كێت ‌ی (صدمه‌) ‌ی‬ ‫یه‌كه‌مجاریان له‌خۆگرت‌و هاتنه‌وه‌ سه‌رخۆ‪،‬‬ ‫ئید ‌ی گو ‌ێ ناگرن‌و ده‌كه‌ونه‌ بیر ‌ی سزادان‌و‬ ‫سه‌ركوت‪ ،‬به‌اڵم ده‌نگی‌ زاڵ‌ نه‌بون‪.‬‬ ‫به‌اڵم س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ هه‌ر به‌هۆی‌ (‪)17‬‬ ‫ی‌ ش���وباته‌وه‌ بو هه‌ن���د ‌ێ خزمه‌تگوزار ‌ی‬ ‫بۆ نمونه‌ كاره‌با به‌ره‌و چاكبون رۆیش���ت‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌و س���اڵه‌دا له‌كاتێكدا له‌بودجه‌دا‬ ‫ته‌نه���ا بڕی‌(‪)80‬ملیۆن دۆالری���ان بۆ ئه‌و‬ ‫كه‌رت���ه‌ خزمه‌تگوزاریه‌ ته‌رخان كردبو‪ ،‬ئه‌م‬ ‫بڕه‌یان كرد به‌(‪ )600‬ملیۆن ‪.‬‬ ‫س���ـــه‌رۆك وه‌زیران���ی‌ ئ���ه‌و كات���ه‌ش‬ ‫(د‪ .‬به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د) وه‌ك وه‌اڵمدانه‌وه‌یه‌ك‬ ‫به‌به‌ش���ــ ‌ێ له‌خواس���ــته‌كانی‌ خه‌ڵ���ك‬ ‫ك���ه‌ ئاماده‌ب���و له‌هه‌ن���د ‌ێ روه‌وه‌ له‌گ���ه‌ ‌ڵ‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆندا كارب���كات ب���ۆ زیات���ر‬ ‫ته‌وزیفكردن ‌ی بزوتنه‌وه‌كه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێ‌ بڕیار ‌ی‬ ‫چاكساز ‌ی ده‌ركرد‪ ،‬له‌وانه‌ش‪:‬دامه‌زراندن ب ‌ه‬ ‫(‪( ) CV‬كه‌ النیكه‌م��� ‌ی دۆخه‌كه‌ی‌ ل ‌ه ‪%50‬‬ ‫باش���تر كرد له‌ پێش���و)‪ ،‬بڕین���ی‌ یارمه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌ندێ‌ داموده‌زگای‌ حزبی‌و كه‌مكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫یارمه‌تی‌ حزبه‌ گ���ه‌وره‌كان‌و هێنانه‌ كایه‌ ‌ی‬ ‫پرۆژه‌ی‌ تواناسازی‌‌و ‪ ...‬هتد ‪.‬‬ ‫چ���واره‌م‪ /‬چ���ی‌ ل���ه‌(‪)17‬ی‌ ش���وبات‌و‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ ناڕه‌زایه‌تییه‌ك���ه‌ی‌ رۆژانی‌ دواتر‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌؟‬ ‫ئایا بزوتنه‌وه‌ی‌ (‪)17‬ی‌ شوبات شكست ‌ی‬ ‫خ���وارد‌و ته‌نه���ا روداوێك���ه‌ له‌راب���ردودا؟‬ ‫پێموایه‌ نه‌خێر‪ .‬بزوتنه‌وه‌ ‌ی شوبات گه‌رچ ‌ی‬ ‫به‌هۆی‌ دۆخی‌ دابه‌ش���بونی‌ هه‌رێم‌و هه‌ڵه‌ ‌ی‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن‌و هه‌ندێ‌ زی���اده‌ڕه‌وی‌ ناوی‌‌و‬ ‫به‌رزكردن���ه‌وه‌ی‌ دروش���می‌ خه‌یاڵپ�ڵ�او ‌ی‬ ‫وه‌ك ده‌س���ت له‌كار كێش���انه‌وه‌ ‌ی هه‌رس ‌ێ‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تییه‌كه‌‪ ،‬نه‌گه‌یش���ت به‌ئامانج ‌ه‬ ‫سروش���تییه‌كه‌ی‌ خۆ ‌ی كه‌ چاكس���ازییه‌ك ‌ی‬ ‫راس���ته‌قین ‌ه بو‪ ،‬به‌اڵم به‌ته‌واویش شكست ‌ی‬ ‫نه‌خ���وارد‪ ،‬به‌ڵك���و ده‌توانی���ن بڵێین وه‌ك‬ ‫پرۆژه‌یه‌ك���ی‌ نات���ه‌واو مایه‌وه‌‪ ،‬ه���ه‌ر بۆی ‌ه‬ ‫له‌ئێس���تا‌و دواڕۆژیش���دا خه‌ڵكانێك ده‌بن‬ ‫به‌و ج���ۆره‌ی‌ هه‌لومه‌رجه‌كان���ی‌ كاركردن‬ ‫ده‌یخوازن‪ ،‬هه‌وڵ‌ بۆ ته‌واوكردنی‌ ئه‌و پرۆژ‌ه‬ ‫نیشتمانییه‌ ته‌واو نه‌كراوه‌ گرنگه‌ بده‌ن‪.‬‬ ‫حه‌ڤده‌ ‌ی ش���وبات گه‌ر روداوێكیش بێت‬ ‫له‌رابردودا‪ ،‬روداوێك ‌ی سه‌رمه‌شقه‌ بۆ داهاتو‪،‬‬ ‫ئه‌زمونی‌ خه‌بات���ی‌ مه‌ده‌نی‌ كوردس���تان ‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند كرد‪ ،‬گه‌ر نه‌شڵێین دایمه‌زراند‌و‬ ‫خستیه‌ سه‌ر ڕێ ‌ی گه‌شه‌كردن‌و گه‌وره‌بون ‌ی‬ ‫خۆی‌‪.‬‬ ‫رابردوبون���ی‌ روداو ده‌ستپێش���خه‌ر ‌ی‬ ‫گرنگیش‪ ،‬واتای‌ نائاماده‌نه‌بونی‌ له‌ئێس���تا‌و‬ ‫ئاین���ده‌دا ناگه‌یه‌نێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ مێژو له‌و‬ ‫ساته‌وه‌ختانه‌دا ده‌بێته‌ سه‌رچاوه‌ ‌ی ئیلهام‌و‬ ‫ئه‌زمون لێوه‌رگرتن‌و زیاتر رۆشنكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫رێگا ‌ی خه‌بات له‌داهاتودا‪.‬‬ ‫له‌به‌ر تیشك ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی سه‌ره‌وه‌شدا (‪‌ )17‬ی‬ ‫شوبات مۆمێكی‌ نه‌كوژاوه‌ ‌ی ناو خه‌یاڵدان ‌ی‬ ‫به‌ش���ێكی‌ گرنگ‪ ،‬گ���ه‌ر نه‌ڵێم له‌ئاس���ت ‌ی‬ ‫جۆراوجۆردا زۆرین���ه‌ی‌ هاواڵتیان ‌ی ئێمه‌یه‌‌و‬ ‫ئه‌م مۆمه‌ش بۆ دادپه‌روه‌ر‌و دیموكراس���ی‌و‬ ‫چاكس���ازیخوازه‌كان‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌ی‌ ئومێد‌و‬ ‫بێ���داری‌‌و بیركردنه‌وه‌ له‌ئێس���تا‌و دواڕۆژه‌‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وانه‌ی‌ ده‌ستیشیان چۆته‌ ماڵ‌‌و ماف‌و‬ ‫خوێن ‌ی خه‌ڵك‌و ئاماده‌ش نی���ن دابڕانێك ‌ی‬ ‫راس���ته‌قینه‌ له‌گ���ه‌ ‌ڵ دوێنێ���ی‌ خۆیان���دا‬ ‫دروس���ت بكه‌ن‪ ،‬مای���ه‌ ‌ی نیگه‌رانی‌و خه‌م ‌ی‬ ‫بچوكبون���ه‌وه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و به‌رژه‌وه‌ندی ‌ه‬ ‫له‌دواڕۆژدا‪ .‬چونك ‌ه مۆمه‌كه‌ وایان لێده‌كات‬ ‫به‌ش���ێ‌ له‌راس���تیه‌كان ‌ی كۆمه‌ڵگاو وێنه‌ ‌ی‬ ‫خۆیان‌و به‌ش���ێك له‌كۆمه‌ڵگاش ببینن‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫كێش���ه‌ی‌ (وال‌ء) ی���ان النیك���ه‌م به‌ئاقار ‌ی‬ ‫پرسه‌كانی‌ دادپه‌روه‌ری‌‌و دیموكراسی‌و ماف‌و‬ ‫ئازادیی���ه‌كان له‌ناوخۆدا له‌گ���ه‌ ‌ڵ نوخبه‌ ‌ی‬ ‫ده‌س���ته‌اڵتدار ‌ی ده‌ستڕۆیش���تودا هه‌ی���ه‌‪.‬‬ ‫له‌كاتێكدا تاریكایی پێویستییه‌كی‌ ئارامیی‌‪،‬‬

‫داعش‌و‬ ‫داهێنان لەتوندوتیژیی ڕەھادا‬ ‫ئاراس فه‌تاح‬

‫ستراتیژی‌ راست‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كابینه‌ی‌ بنكه‌‬ ‫فراوان به‌ده‌رفه‌ت‬ ‫بزانرێت بۆ چاكسازی‌‌و‬ ‫زه‌مینه‌ سازكردن بۆ‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌و خستنه‌‬ ‫سه‌ر ڕێی‌ گه‌شه‌كردنی‌‬ ‫سروشتی‌ كۆمه‌ڵگا‌و‬ ‫به‌وه‌ش هه‌موان پێكه‌وه‌‬ ‫لێپرسراوێتی‌ قۆناغه‌كه‌‌و‬ ‫روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌‬ ‫كێشه‌كان‌و به‌دیهێنانی‌‬ ‫داواكاری‌‌و چاوه‌ڕوانیه‌كان‬ ‫بگرنه‌ ئه‌ستۆ‪ .‬به‌ده‌رله‌وه‌‬ ‫درێژه‌دان به‌دۆخه‌كه‌‬ ‫به‌هه‌ندێ‌ پینه‌وپه‌ڕۆوه‌‪،‬‬ ‫ده‌مانخاته‌ به‌رده‌م‬ ‫ئاینده‌یه‌كی‌ ته‌مومژاوی‌‌و‬ ‫نادیار‬ ‫هه‌م���و ئه‌و ده‌س���ته‌بژێره‌ فه‌رمانڕه‌وایانه‌ی ‌ه‬ ‫پێویس���تیان به‌كۆكردن���ه‌وه‌ ‌ی به‌رژه‌وه‌ند ‌ی‬ ‫ناڕه‌واو س���اخته‌كردن ‌ی هه‌ڵبژاردن یاخود‬ ‫ئه‌نجام نه‌دانی‌‌و ده‌س���ه‌اڵتێكی‌ س���وڵتان ‌ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌واته‌ (‪‌ )17‬ی شوبات سه‌رچاوه‌ ‌ی‬ ‫ئیله���ام‌و پێش���ینه‌ی‌ سه‌رمه‌ش���ق‌و مۆم ‌ی‬ ‫بێ���داری‌و ئومێ���د‌و ئه‌زمونه‌ بۆ س���ه‌رجه‌م‬ ‫عه‌داله‌تخوازان‌و چاكس���ازیخوازان‪ ،‬حساب‬ ‫بۆ نه‌كردنی‌ ئه‌م واقیعه‌ش بڕیاربه‌ده‌س���ت‌و‬ ‫حوكمڕان ده‌خات ‌ه هه‌ڵه‌ی‌ گه‌وره‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئامانجی‌ (‪)17‬ی‌ ش���وبات به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫گشتی‌ چاكسازی‌ قوڵ‌و هه‌مه‌الیه‌نه‌ بوبێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا تا ئه‌م ساته‌وه‌خته‌ش ئه‌نجامنه‌دراوه‌‌و‬ ‫نه‌خش���ه‌ڕێگا ‌ی ئه‌نجامدانیش ‌ی بونی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫بۆی ‌ه گه‌ر ئه‌زمون��� ‌ی حكومه‌تی‌ بنكه‌فراوان‬ ‫النیكه‌می‌ ئه‌م ئامانج���ه‌ نه‌هێنێته‌دی‌‪ ،‬هیچ‬ ‫گره‌نتیه‌ك نی���ه‌ جارێكی‌ ت���ر خه‌باتكردن‬ ‫ب���ۆ به‌دیهێنان���ی‌ خواس���ته‌كان نه‌چێته‌و‌ه‬ ‫سه‌رش���ه‌قامه‌كان‪ ،‬چونك���ه‌ پێناچێ���ت‬ ‫ده‌س���تبه‌ردار ‌ی له‌و ئامانج ‌ه بۆ به‌ش���ێك ‌ی‬ ‫به‌رچاو ‌ی كۆمه‌ڵگا له‌ب���واری‌ بیركردنه‌وه‌دا‬ ‫بێ���ت‌و بار ‌ی حكومه‌تیش به‌هۆی‌ یارلێكردن‬ ‫به‌بنه‌ماكانی‌ حوكمڕان ‌ی باش‌و به‌كارهێنان ‌ی‬ ‫له‌پێن���او هێنانه‌ڕیزی‌ ح���زب‌و دامه‌زراندن ‌ی‬ ‫كوێرانه‌‌و بێ‌ به‌رنامه‌ی‌ سه‌دان هه‌زار كه‌س‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌ما ‌ی ته‌زكیه‌ ‌ی حزبی‪ ،‬ب ‌ه جۆرێك‬ ‫گران ب���وه‌‌و داهێزاوه‌‪ ،‬ئاس���ان نی ‌ه توانا ‌ی‬ ‫له‌خۆگرتن ‌ی سااڵنه‌ ‌ی ده‌یان هه‌زار ده‌رچو ‌ی‬ ‫زانكۆ‌و په‌یمانگا‌و نه‌وه‌ی‌ نوێی‌ ئه‌م واڵته‌ ‌ی‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ستراتیژی‌ راس���ت ئه‌وه‌یه‌ كابینه‌ ‌ی‬ ‫بنكه‌ فراوان به‌ده‌رفه‌ت بزانرێت بۆ چاكسازی‌‌و‬ ‫زه‌مینه‌ سازكردن بۆ سه‌ربه‌خۆیی‌و خستن ‌ه‬ ‫سه‌ر ڕێی‌ گه‌شه‌كردن ‌ی سروشت ‌ی كۆمه‌ڵگا‌و‬ ‫ب���ه‌وه‌ش هه‌م���وان پێكه‌وه‌ لێپرس���راوێت ‌ی‬ ‫قۆناغه‌ك���ه‌‌و روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌كان‌و‬ ‫به‌دیهێنانی‌ داواكاری‌‌و چاوه‌ڕوانیه‌كان بگرن ‌ه‬ ‫ئه‌س���تۆ‪ .‬به‌ده‌رله‌وه‌ درێ���ژه‌دان به‌دۆخه‌ك ‌ه‬ ‫به‌هه‌ندێ‌ پینه‌وپه‌ڕۆوه‌‪ ،‬ده‌مانخاته‌ به‌رده‌م‬ ‫ئاینده‌یه‌ك ‌ی ته‌موم���ژاوی‌‌و نادیار‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫نائومێدبونیش له‌چاكس���ازی‌‪ ،‬گه‌ر ئه‌وه‌ش‬ ‫روبدات مه‌ترس���ی ‌ه گه‌وره‌كه‌ له‌وێوه‌ ده‌ست‬ ‫پێده‌كات‪ .‬هه‌ر بۆی ‌ه وائیش بكه‌ن كه‌ (‪)17‬‬ ‫ی‌ شوبات ئێستا روده‌دات‪ ،‬چونك ‌ه كۆمه‌ڵگا‬ ‫بڕیار نی ‌ه یه‌كجار ژان ‌ی له‌دایكبون بیگرێت‌و‬ ‫خه‌می‌ له‌ده‌ستدان ‌ی تاقانه‌ ‌ی جوانه‌مه‌رگیش‬ ‫تاكه‌ چاره‌سه‌ری‌ به‌رده‌م ‌ی بێت ‪.‬‬ ‫( اللهم هل بلغت اللهم فاشهد)‬

‫زۆر بەهێمن����ی‌و بەخێرای����ی خەریکە‬ ‫توندوتیژیی ببێ����ت بەدۆخێکی نۆرماڵی‬ ‫ڕۆژانەی ژیانی ئینس����انی ئێمە‪ .‬لێشاوی‬ ‫وێنەی جەنگ‌و الف����اوی کلیپ‌و زانیاریی‬ ‫لەکۆمەڵگای ئێمەدا خەریکە توندوتیژیی‬ ‫ب����کات بەدۆخێک����ی نۆرماڵ����ی تاوان����ی‬ ‫ڕۆژانە‪ .‬دۆرکهای����م پێماندەڵێت‪ ،‬کاتێک‬ ‫ت����اوان س����نوری رێژەی����ی نۆرماڵبونی‬ ‫خ����ۆی لەناو کۆمەڵ����گادا تێپەڕاند‪ ،‬لەوە‬ ‫دەردەچێت جەریمەیەکی ئاس����ایی بێت‬ ‫کە کۆمەڵگا پێی ڕاهاتوە‪ ،‬بەڵکو دەبێت‬ ‫بەتاوان‪ ،‬چونکی دەس����تکاری وش����یاری‬ ‫دەس����تەجەمعیمان دەکات‌و بەهاکان����ی‬ ‫تێکدەش����کێنێت‪ .‬بۆنمون����ە دزییک����ردن‬ ‫تاوانێک����ی کۆمەاڵیەتیی����ە‪ ،‬ب����ەاڵم گەر‬ ‫دزییک����ردن ب����و بەسیس����تەم‌و لەفۆرمی‬ ‫گەندەڵی����دا خ����ۆی بەرجەس����تەکرد‪،‬‬ ‫ئەوکات دەبێت بەت����اوان‪ ،‬چونکی بەهاو‬ ‫نۆرمە ئینس����انییەکانمان وێران دەکات‪.‬‬ ‫ئ����ەم نمونەیە ب����ۆ توندوتیژی����ش هه‌ر‬ ‫ڕاس����تە‪ .‬توندوتیژیی ک����ە زۆر دەبێت‪،‬‬ ‫پرس����ی نۆرماڵبونی س����ەروەر دەبێت‪.‬‬ ‫هه‌رکاتێکیش لەکردەیەک����ی فەردییەوە‬ ‫دەبێ����ت بەکردەیەکی دەس����تەجەمعیی‌و‬ ‫بەدۆخێکی باوی سیاسیی ‪ -‬کۆمەاڵیەتیی‪،‬‬ ‫ئ����ەوکات دەبێت باس لەت����اوان بکەین‪،‬‬ ‫چونکی س����نورەکانی نۆرماڵبونی خۆی‬ ‫تێدەپەڕێنێ����ت‌و دەبێت بەمەترس����یی بۆ‬ ‫بەه����ا کۆمەاڵیەتییەکان����ی پێکەوەژیان‌و‬ ‫ئاشتیی کۆمەاڵیەتیی‪.‬‬ ‫م����رۆڤ بونەرێکە ک����ە ناتوانین بەبێ‬ ‫توندوتیژی����ی وێنایبکەی����ن‪ ،‬ب����ەاڵم هه‌ر‬ ‫مرۆڤیشە رێساو یاسا دادەنێت بۆئەوەی‬ ‫جڵەوگیریی لەتوندوتیژیی بکات‪ .‬مەترسیی‬ ‫ئەم هه‌مو توندوتیژییەی کە لەناو میدیای‬ ‫ئێم����ەدا ئامادەیە‪ ،‬ته‌نها ئ����ەوە نییە کە‬ ‫دەی����کات بەدۆخێکی نۆرماڵ‪ ،‬بەڵکو پتر‬ ‫لەوەدایە کە وشیاری دەستەجەمعییمان‬ ‫تێکدەش����کێنێت‌و کردەی تاوان ئاسایی‬ ‫دەکاتەوە‪ .‬دیارە لێرەدا مەبەس����تم نییە‬ ‫لەپرس����ی نائێتیکییانەی میدیای کوردی‬ ‫بدوێ����م لەس����ەر توندوتیژی����ی‪ ،‬بەڵک����و‬ ‫مەبەس����تم ڕاڤەکردنی ستراتیژیی داعشە‬ ‫لەگراماتیک����ی توندوتیژی����ی‌و چۆنێت����ی‬ ‫تێکشکاندنی وشیاری دەستەجەمعیمان‪.‬‬ ‫کاتێک لێ����رەدا ب����اس لەتوندوتیژیی‬ ‫دەکەم‪ ،‬بەپلەی یەکەم باس لەکوش����تنی‬ ‫ئینس����ان دەک����ەم وەک����و بونەوەرێکی‬ ‫س����ەربەخۆ‪ .‬بەڕای من‪ ،‬داعش لەس����ێ‬ ‫رەهه‌نددا کار لەسەر کوشتنی سەربەخۆیی‬ ‫ئینسان دەکات‪ .‬هه‌ر بۆ بەرچاوڕونیش‪،‬‬ ‫کاتێک ب����اس لەس����ەربەخۆیی دەکەم‪،‬‬ ‫مەبەستم لەرەهه‌ندی سەرەکیی تاکێتیی‬ ‫(‪ )Singularity‬مرۆڤە وەکو بونەوەرێکی‬ ‫ناو مێ����ژو ن����ەک وەک بونەوەرێکی ناو‬ ‫سروشت‪ .‬مرۆڤبون واتە دانسقەیی‪ .‬ئەم‬ ‫دانس����قەییەی مرۆڤیش لەزمان‌و کرداردا‬ ‫بەرجەستە دەبێت‪ ،‬لەتوانای بیرکردنەوەو‬ ‫قس����ەکردن‌و داهێنان‌و ئامادەبونی لەناو‬ ‫روبەری گشتیدا دەردەکەوێت کە هه‌مویان‬ ‫پێکەوە مێژومان بۆ دروستدەکەن‪ .‬داعش‬ ‫لەڕێگای ئایینەوە زۆر بەسیس����تەماتیکی‬ ‫کار لەسەر گراماتیکی توندوتیژیی دەکات‬ ‫بۆ داگیرکردنی جەس����تەو تێکش����کانی‬ ‫عەقڵ‌و لەزمانخس����تنی م����رۆڤ‌و کردنی‬ ‫بەتەنێکی پاس����یڤ‪ .‬یەک����ەم ڕوبەر کە‬ ‫داعش خەمی داگیرکردنێتی سەربەخۆیی‬ ‫م����رۆڤ‌و کوێلەکردن����ی جەس����تەیەتی‪،‬‬ ‫دوەمیان بێدەنگک����ردن‌و بێزمانکردنێتی‌و‬ ‫ش����ەلەلکردنی‬ ‫سێهه‌میش����یان‬ ‫هه‌ستەکانێتی‪.‬‬ ‫توندوتیژی بیرمان دێنێتەوە ئاش����تی‬ ‫چەندە خەس����ڵەتێکی تایبەتی ئینسانە‪.‬‬ ‫خەسڵەتێکە کە ته‌نها ئینسان دەتوانێت‬ ‫رێس����ای رێگری����ی ب����ۆ دابنێ����ت‌و ته‌نها‬ ‫ئینسانیشە دەتوانێت نەفرەتی لێبکات‪.‬‬ ‫بەرامبەر بەم خەس����ڵەتە جوانانە‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئینسانیش����ە توندوتیژیی بەش����ێوەیەکی‬ ‫بەکاردەهێنێ����ت‌و‬ ‫سیس����تەماتیکی‬ ‫پ����ەروەردەی دەکات‪ .‬توندوتیژی کاتێک‬ ‫دەبێت بەمیتۆدێک بۆ پەروەردەکردن کە‬ ‫بینەر بۆخۆی دروس����تبکات‪ ،‬بینەرێکی‬ ‫بێدەنگ‌و پاس����یڤی ناو روبەری گشتی‪.‬‬ ‫هه‌رکاتێ����ک توندوتی����ژی گەیش����تە ئەو‬ ‫قۆناغ����ەی لەناو ڕوبەری گش����تیدا گەمە‬ ‫بەجەس����تەی م����رۆڤ ب����کات‌و بینەری‬ ‫پاس����یڤی بەرهه‌مهێنا‪ ،‬زەبروزەنگی ڕەها‬ ‫ئەکتیڤ دەبێ����ت؛ هه‌ر کاتێکیش مرۆڤی‬ ‫بێدەنگی بەرهه‌مهێنا‪ ،‬کۆیال‌یه‌تی سەروەر‬ ‫دەبێت‪ .‬وزەی توندوتیژیی ته‌نها لەهێزی‬ ‫بەکارهێنانیدا نییە‪ ،‬بەڵکو لەکوێلەکردنی‬

‫لەچرکەساتی‬ ‫چۆکدادان لەبەردەم‬ ‫جەالددا‪ ،‬جەستەی‬ ‫قوربانی خاوەنی ھیچ‬ ‫سەربەخۆییەک‌و ھیچ‬ ‫ئۆتۆنۆمییەک نییە‪.‬‬ ‫جەستەی قوربانی‪،‬‬ ‫جەستەیەکی پاسیڤە‪،‬‬ ‫جەستەیەکی ماندو‬ ‫و بێ وزە لەبەردەم‬ ‫جەستەیەکی ئاکتیڤ‌و پڕ‬ ‫لەوزەی جەالدەکەیدایە‪.‬‬ ‫یەکێکیان چاوەڕوانی‬ ‫مردنەو ئەویتریان‬ ‫چاوەڕوانی کوشتنە‬ ‫جەس����تەو بێهێزکردنی وزه‌ی بەرگریی‌و‬ ‫پاس����یڤبونی ئینس����اندایە‪ .‬بااڵتری����ن‬ ‫س����ەروەریی توندوتیژیی لە لەدایکبونی‬ ‫جەماوەردای����ە وەک����و تەماش����اکەر‪.‬‬ ‫تەماشاکەرێک کە سەیری نماییشکردنی‬ ‫دیلەکان دەکات لەناو قەفەسی ئاسنین‌و‬ ‫سەیری س����ەربڕین یان لەسێدارەدان یان‬ ‫ئەش����کەنجەدانی جەس����تەی ئینسانێک‬ ‫دەکات‪ ،‬ئەم تەماش����اکەرە هێزی بینین‌و‬ ‫داوەریکردن����ی عەقڵی����ی‌و ویژدانی����ی‬ ‫لێدەسەندرێتەوەو دەکرێت بەبونەوەرێکی‬ ‫پاسیڤ‪ .‬بەبێ حەش����اماتی تەماشاکەر‬ ‫ناتوانین باس لەپەروەردەی توندوتیژیی‬ ‫الی ئینس����ان بکەین‪ ،‬چونکه‌ ئینس����ان‬ ‫تاکە بونەوەرێکە کە لەکاتی کوش����تندا‬ ‫تەماش����اکەر کۆدەکاتەوە‪ .‬بەرهه‌مهێنانی‬ ‫تەماش����اکەر ته‌نه����ا مان����ای تەمێکردنی‬ ‫تاوانبار نیی����ە‪ ،‬بەڵکو مانایەکی قوڵتری‬ ‫پەروەردەی����ی‌و س����ایکۆلۆژی هه‌ی����ە‪،‬‬ ‫ئەوی����ش ئەوەیە هه‌موم����ان دەبێت لەو‬ ‫ترس����ەدا بژین کە لەتەماشاکەرەوە ببین‬ ‫بەقوربانیی‪ .‬توندوتیژی وەکو بەهایەکی‬ ‫پەروەردەی����ی‌و س����یمبۆڵیی ته‌نه����ا الی‬ ‫م����رۆڤ بون����ی هه‌یە‪ ،‬چونک����ه‌ لەرێگای‬ ‫بەرهه‌مهێنانی تەماشاکەرەوە یادەوەری‬ ‫ترس����ی بۆ بەرهه‌مدەهێنێت‌و لەوێشەوە‬ ‫توندوتیژیی دەکات بەرێسایەکی نۆرماڵ‬ ‫بۆ دروستکردنی وش����یارییەکی پاسیڤی‬ ‫دەستەجەمعیی‪.‬‬ ‫بۆئەوەی قوڵتر لەتوندوتیژیی تێبگەین‪،‬‬ ‫دەبێ����ت لەڕەهه‌ن����دی تەماش����ەکەرەوە‬ ‫بپەڕینەوەو بچینە ن����او ڕوبەری بینینی‬ ‫قوربانیی‪ .‬قوربانییش تەماش����ادەکات‪،‬‬ ‫بەاڵم ھی����چ نابینێت‪ .‬ئ����ەو قوربانییەی‬ ‫لەب����ەردەم جەالدەکەیدا لەس����ەر ئەژنۆ‬ ‫چۆکی داداوەو چاوەڕوان����ی ملپەڕاندنە‪،‬‬ ‫ھیچ نابینێت‪ .‬ئەو تەماش����ا دەکات‪ ،‬ئەو‬ ‫ش����تەی تەماش����ای دەکات‪ ،‬ئێمە نین‪،‬‬ ‫بەڵکو بۆش����اییەکی قوڵ����ە‪ .‬ئەم دۆخە‬ ‫بااڵتری����ن پلەی کوژانەوەی هه‌س����تە کە‬ ‫مرۆڤ پێیبگات‪ ،‬هه‌ستی تەماشاکردنێک‬ ‫کە مرۆڤ تیایدا ھیچ نابینێت‪ .‬قوربانیی‬ ‫خاوەن جەس����تەی خ����ۆی نییە‪ ،‬چونکی‬ ‫ک����ۆی جەس����تەی لەژێ����ر جەبەروت����ی‬ ‫جەالدەکەیدایە‪ .‬لەچرکەساتی چۆکدادان‬ ‫لەبەردەم جەالددا‪ ،‬جەس����تەی قوربانی‬ ‫خاوەن����ی ھی����چ س����ەربەخۆییەک‌و ھیچ‬ ‫ئۆتۆنۆمییەک نییە‪ .‬جەستەی قوربانی‪،‬‬ ‫جەس����تەیەکی پاسیڤە‪ ،‬جەس����تەیەکی‬ ‫ماندو و بێ وزە لەبەردەم جەس����تەیەکی‬ ‫ئاکتی����ڤ‌و پڕ ل����ەوزەی جەالدەکەیدایە‪.‬‬ ‫یەکێکی����ان چاوەڕوانی مردنەو ئەویتریان‬ ‫چاوەڕوانی کوشتنە‪ ،‬یەکێکیان لەرێگای‬ ‫توندوتیژییەوە دادەگیرسێت‌و ئەویتریان‬ ‫لەک����ردەی توندوتیژیی����دا دەکوژێتەوە‪.‬‬ ‫وێنەک����ەی ھوجام س����ورچی باش����ترین‬ ‫گەواھی ئەم دۆخە ناوەکییەی پەیوەندیی‬ ‫نێوان قوربانیی‌و جەالدە‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫لەپه‌راوێزی چوارەمین ساڵڕۆژی کۆچی دوایی مامۆستا حوسێنی‬ ‫شەماڵ بەشیری‬ ‫هەنوکە چوار س����اڵ بەس����ەر کۆچی‬ ‫دوای����ی پاک����ڕەوان مامۆس����تا ش����ێخ‬ ‫عیزەدینی حوس����ەینیدا تێپەڕ دەبێت‪.‬‬ ‫کەس����ایەتیەک کە بە درێژایی تەمەنی‬ ‫ه����ەم وەک کەس����ایەتیەکی ئایین����ی‌و‬ ‫هەم سیاس����ی‪ ،‬یەکێ����ک لەکاره‌کته‌ره‌‬ ‫س����ەرەکیەکانی گۆڕەپان����ی سیاس����ی‬ ‫رۆژهەاڵتی کوردستان لەناوەڕاستەکانی‬ ‫سەدەی بیستەم هەتا کۆتاییەکانی ئەم‬ ‫سەدەیە بوە‪.‬‬ ‫مەبەس����ت لەنوس����ینی ئ����ەم بابەتە‬ ‫دوپاتکردن����ەوەی ئەو تێڕوانینە نیە کە‬ ‫ئێمەی کورد قەدری کەسایەتیەکانمان‬ ‫ناگرین هەت����ا دەمرن‪ .‬بەڵک����و ئامانج‬ ‫ئەوەی����ە ک����ە تیش����ک بخرێتە س����ەر‬ ‫ناس����نامەی س����ەرەکی مامۆستا شێخ‬ ‫عیزەدین حوس����ەینی‪ .‬مامۆس����تا وەک‬ ‫زۆر کەس����ایەتی ت����ری ک����ورد لەب����ەر‬ ‫هەس����تکردن بەئەرک‌و بەرپرس����یارێتی‬

‫نیشتمانپەروەری‌و ئازایخوازانە‪ ،‬تێکەڵی‬ ‫شۆڕش����ی رزگاریخ����وازی گەل����ی کورد‬ ‫لەس����ەردەمی شۆڕش����ی گەالنی ئێراندا‬ ‫ده‌بێت‪ .‬لەو رۆژەوە هەتا ئەمڕۆ مامۆستا‬ ‫حوسەینی تەنها بەناسنامەو تێکۆشانە‬ ‫سیاسیەکەیەوە ناسراوە‪ .‬هەرچەند ئەم‬ ‫تێكۆشانە بەشێک لەمێژوی پڕ لەشانازی‬ ‫رێزدار حوس����ێنیە‪ ،‬بەاڵم لەهەمانکاتدا‬ ‫بۆتە هۆی ئەوەی کە تێڕوانین‌و رامانی‬ ‫هزری مامۆستا حوسێنی وەک کەسێکی‬ ‫ئایینی کە هەڵگری تێڕوانینێکی تایبەت‬ ‫بەخۆیەت����ی‪ ،‬بکەوێت����ە ژێر س����ێبەری‬ ‫تێكۆشانە سیاسیەکەیەوەو گرینگی بەم‬ ‫بەشە لەژیانی ئەو مامۆستایە نەدرێت‪.‬‬ ‫ئ����ەم خەس����ارە وەهای ک����ردوە کە‬ ‫ئێم����ە نەتوانێ����ن مێژوی ه����زری کورد‬ ‫بنوسینەوەو وەک ژێرخانێکی هزری بۆ‬ ‫تێگەیش����تن لەرابردو‪ ،‬هەنوکەو داهاتو‬ ‫کەڵکی لێوەرگرێت‪ .‬گرینگی هزرو رامانی‬ ‫مامۆس����تا ش����ێخ عیزەدینی حوسەینی‬ ‫لەکۆمەڵگای کوردس����تاندا کە ئەمڕۆکە‬ ‫بەدەس����تی پەرەس����ەندنی ش����ەپۆلی‬ ‫ئیسالمی رادیکاڵەوە دەناڵێنێت‪ ،‬خاوەن‬

‫گرینگیەکی حاشاهەڵنەگرە‪.‬‬ ‫ه����زر و تێڕوانینی مامۆس����تا ش����ێخ‬ ‫عیزەدینی حوس����ەینی لەناوەڕاس����تی‬ ‫س����ەدەی بیس����تەمدا ش����کڵ دەگرێت‪.‬‬ ‫ئەوکاتەی کە بیرۆکەی رزگاری گەالن‌و‬ ‫چەپ بەواتای دادپەروەری کۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫پارادیگیم����ی ئ����ەو س����ەردەمە ب����ون‪.‬‬ ‫مامۆستا حوسێنی لەسەر ئەم بەستێنە‬ ‫خوێندنەوەیەکی ن����وێ لەئایین‪ ،‬رۆڵی‬ ‫ئایین لەکۆمەڵگای مرۆڤایەتیداو ئایین‪-‬‬ ‫سیاس����ەت دەکات‌و لەدەرئەنجام����دا‬ ‫دەگاتە بیرۆکەیەک����ی تایبەت کە هەتا‬ ‫ئەمڕۆکە بۆ تاکی کورد نامۆ ماوەتەوە‪.‬‬ ‫بەپێی تێڕوانینی مامۆس����تا حوسەینی‬ ‫ئایین بەش����ێکە لەپرۆسەی پێگەیشتن‌و‬ ‫گەشەسەندنی (تکامل ی (‪Evolution‬‬ ‫مرۆڤ‪.‬‬ ‫ه����ۆکاری ناوزەدکردن����ی پەیامبەری‬ ‫ئیسالم وەک ئاخرین پەیامبەر لەالیەن‬ ‫خوداوەندەوە‪ ،‬بەڕای مامۆستا حوسەینی‪،‬‬ ‫بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە کە ئیتر کۆمەڵگای‬ ‫مرۆڤایەت����ی گەیش����تۆتە ئاس����تێک کە‬ ‫ئیتر زانس����ت‌و عەقڵی مرۆڤ پێویستی‬

‫بەپەیامب����ەرو رێنوێ����ن‪ ،‬بۆ داڕش����تن‌و‬ ‫بەڕێوەبردن����ی کۆمەڵگاو حکومەت نیە‪.‬‬ ‫ئ����ەو ل����ەو بڕوایەدایە کە ل����ەرۆژگاری‬ ‫ئەمڕۆک����ەداو بەلەبەرچاوگرتن����ی ئ����ەو‬ ‫گۆڕان‌و پێشکەوتنانەی کە لەکۆمەڵگای‬ ‫مرۆڤدا هاتۆتە ئاراوە‪ ،‬دین هێزو توانای‬ ‫بەڕێوەبردنی کۆمەڵگاو حکومەتی نیە‪.‬‬ ‫بەڕای مامۆستا حوسەینی ئەمە بەواتای‬ ‫کۆتایی هاتنی رۆڵی ئایین لەکۆمەڵگادا‬ ‫نیە‪.‬‬ ‫ئەو لەو بڕوایەدایە دین وەک بەشێک‬ ‫لەجیهان����ی مەعن����ەوی م����رۆڤ‌و ب����ۆ‬ ‫ئاراستەکردنی رەوشت لەناو کۆمەڵگای‬ ‫مرۆڤایەتیدا هەمیش����ە پێویستی خۆی‬ ‫دەپارێزێ����ت‪ .‬ب����ەاڵم نابێ����ت ئ����ەم دو‬ ‫شەقامە‪ ،‬واتە حکومەتمەداری‌و دینداری‬ ‫تێکەڵ بەیەکتر بکرێن‪ .‬بۆ وەاڵمدانەوەی‬ ‫ئ����ەو بڕگەو ئایەتانەی ک����ە لەپه‌رتوکی‬ ‫قورئاندا بەپێچەوانەی ئەم تێڕوانینانەن‪،‬‬ ‫مامۆستا دەڵێت کە‪ ،‬دەبێت خوێندنەوەی‬ ‫قورئ����ان بەلەبەرچاوگرتن����ی زەم����ەن‌و‬ ‫ش����وێنی نوس����ینیان بێت‪ .‬بەبێ ئەمە‪،‬‬ ‫ئەم په‌رتوکە پیرۆزە ناتوانێت س����ودی‬

‫دین هێزو توانای‬ ‫بەڕێوەبردنی کۆمەڵگاو‬ ‫حکومەتی نیە بەڕای‬ ‫مامۆستا ئەمە بەواتای‬ ‫کۆتایی هاتنی رۆڵی‬ ‫ئایین لەکۆمەڵگادا نیە‬ ‫پێویستی هەبێت بۆ کۆمەڵگای مرۆڤ‪.‬‬ ‫ئەم چەند دێڕە تەنها وەک یادێک لەم‬ ‫مامۆستایە لەچوارەمین ساڵڕۆژی کۆچی‬ ‫دوایی ئەودا نوسراون‪ ،‬هەر بۆیە کەمی‌و‬ ‫كرچوکاڵی����ی پێوە دیارە‪ .‬پێش����نیاری‬ ‫من بەم بۆنەی����ەوە ئەوەیە کە وەقفێک‬ ‫بەن����اوی رەوانپاک‪ ،‬مامۆس����تا ش����ێخ‬

‫عیزەدینی حوس����ەینی دابمەزرێندرێت‌و‬ ‫کاری ئ����ەم وەقفەش کارکردن لەس����ەر‬ ‫بیرۆک����ەو تێڕوانین����ە تێئۆلۆژیەکان����ی‬ ‫مامۆس����تا بێت‌و هاوکات ب����واری ئەمە‬ ‫بڕەخس����ێنێت کە لێکۆڵینەوەی ئایینی‬ ‫لەم س����ۆنگەنیگایەوە لەس����ەر ئایینی‬ ‫ئیسالم پێشبخات‪.‬‬

‫یان هه‌ده‌په‌یان هه‌ده‌په‌ گاڵته‌جاڕی قاره‌مانی میدیایی‌و هوجام سورچی!‬ ‫محه‌مه‌د ئیسماعیل‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی ئه‌مج���اره‌ی توركیا به‌ده‌ر‬ ‫له‌وه‌ی له‌ كاتێكی زۆر هه‌س���تیاردا ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێت‪ ،‬ش���ه‌ڕی داعش‪ ،‬دابه‌زینی به‌های‬ ‫لی���ره‌ی تورك���ی‪ ،‬ناكۆكییه‌كان���ی نێوان‬ ‫جه‌ماعه‌ته‌كه‌ی فه‌تحوڵاڵ گویله‌ن‌و حكومه‌ت‬ ‫كاریگه‌رییه‌كی به‌هێزیان هه‌یه‌‪ .‬ئا له‌م كاته‌دا‬ ‫هه‌ده‌په‌ش سه‌ركێشی ده‌كات‪ .‬بۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی كوردی له‌باكوری كوردس���تان‬ ‫بڕیاری���دا له‌بری كاندیدی س���ه‌ربه‌خۆ وه‌ك‬ ‫پارت به‌ش���داری له‌هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی‬ ‫توركی���ادا ب���كات‪ .‬ئه‌مه‌ش وات���ه‌؛ ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌س���ه‌دا "ده‌"ی ده‌نگه‌كان به‌ده‌ست بێنن‬ ‫وه‌ك پارت ده‌چن���ه‌ په‌رله‌مان‪ .‬خۆ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و به‌ربه‌س���تی "سه‌دا ده‌"یه‌ تێنه‌په‌ڕێنن‪،‬‬ ‫واته‌تا پێنج س���اڵ هیچ ئه‌ندامێكیان نابێت‬ ‫له‌په‌رله‌مان‌و ده‌بێت ئه‌نقه‌ره ‌بۆ توركه‌كان‬ ‫چۆڵ بكه‌ن‪.‬‬ ‫هاوس���ه‌رۆكانی پارت���ی دیموكرات���ی‬ ‫گه‌الن(هه‌ده‌په‌) س���ه‌الحه‌دین ده‌میرتاش‌و‬ ‫فیگ���ه‌ن یوكس���ه‌ك داغ‪ ،‬هه‌میش���ه‌‬ ‫له‌وتاره‌كانیان���دا ئاماژه‌ به‌س���ه‌ركه‌وتنیان‬ ‫ده‌كه‌ن له‌م هه‌ڵبژاردن���ه‌داو ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌‬ ‫دانانێن كه‌ به‌ربه‌س���ته‌كه‌تێنه‌په‌ڕێنن‪ .‬كه‌‬ ‫ده‌چیته ‌ناو خه‌ڵكی توركیاوه‌‪ ،‬تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫ده‌توانیت قه‌ناعه‌تێكت بۆ دروست ببێت كه‌؛‬ ‫به‌ڵێ هه‌ده‌پ ‌ه به‌ربه‌سته‌كه‌ده‌شكێنێت!‬ ‫ده‌پرس���ن بۆچی؟ چونكه‌ هه‌ده‌په‌تاكه‬ ‫‌پارتی ئۆپۆزس���یۆنه‌ له‌توركیا كه ‌باڵێكی‬ ‫سه‌ربازی وه‌ك پارتی كرێكارانی كوردستان‬ ‫(په‌كه‌ك���ه‌)ی له‌پش���ته‌وه‌یه‌‪ .‬هه‌ركاتێ���ك‬ ‫بیه‌وێت فش���ار دروست بكات‪ ،‬هانا بۆ باڵه‬ ‫‌سه‌ربازییه‌كه‌ی ده‌بات‪ .‬حكومه‌ت له‌م باڵه‬ ‫‌سه‌ربازییه ‌زۆر ده‌ترس���ێت‪ ،‬ئه‌وه‌تا زو زو‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیران‌و س���ه‌ركۆماری توركیا‬ ‫داواده‌كه‌ن په‌كه‌كه‌ ئه‌و به‌ڵێنه‌بباته‌س���ه‌ر‬ ‫له‌ب���اره‌ی دانانی چه‌كه‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌ عه‌بدوڵاڵ‬ ‫ئۆجه‌الن له‌په‌یامه‌كه‌ی ن���ه‌ورۆزی ‪2013‬دا‬ ‫به‌گوێی هه‌مو الیه‌كیدا چپاند‪.‬‬ ‫له‌ته‌نیش���ت هه‌ده‌پ���ه‌دا‪ ،‬دو پارتی تری‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن هه‌ی���ه‌‪ .‬پارت���ی كۆماری���ی‬ ‫گه‌ل(جه‌هه‌پ���ه‌)و پارت���ی بزوتن���ه‌وه‌ی‬ ‫توركیا(مه‌هه‌پ���ه‌)‪.‬‬ ‫نه‌ته‌وه‌په‌رس���تی‬ ‫مه‌هه‌په‌ هیچكاتێك نه‌بوه ‌به‌مه‌ترس���ی بۆ‬ ‫سه‌ر ده‌س���ه‌اڵتی توركیا‪ ،‬بۆیه‌نه‌ئێستاو‬ ‫نه‌داهاتوش ئه‌ردۆغان‌و ده‌سه‌اڵته‌كه‌ی لێی‬ ‫ناترس���ن‪ .‬چونكه ئه‌م پارته‌ تائێس���تاش‬ ‫له‌س���ه‌ر ڕه‌وتی ڕه‌گه‌زپه‌رستی كارده‌كات‌و‬ ‫چیت���ر‌ له‌توركیایه‌كدا كه‌ به‌ره‌و ئه‌وروپایی‬ ‫ب���ون ده‌چێ���ت‪ ،‬نه‌ژادپه‌رس���تی جێگه‌ی‬ ‫نابێته‌وه‌‪.‬‬ ‫جه‌هه‌په‌ش به‌م دواییانه‌ هه‌وڵیدا ڕیفۆرم‬ ‫بكات له‌بیركردنه‌وه‌یدا‪ .‬به‌تایبه‌ت له‌بابه‌تی‬ ‫كران���ه‌وه‌ ب���ه‌ڕوی عه‌له‌وییه‌كاندا كه‌خودی‬ ‫س���ه‌رۆكی پارته‌كه‌كه‌م���ال كڵچدارئۆغڵو‪،‬‬ ‫كوردێك���ی عه‌ل���ه‌وی خه‌ڵكی ده‌رس���یمه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم كه‌مالیس���ته ‌تونده‌كانی ن���او ئه‌و‬ ‫پارت���ه‌ ئه‌مه‌یان پێ ه���ه‌رس نه‌كراو چه‌ند‬ ‫په‌رله‌مانتارێ���ك ده‌ستله‌كاركێش���انه‌وه‌ی‬ ‫خۆیان ڕاگه‌یاند‪.‬‬ ‫پارت���ی دیموكراتی گ���ه‌الن به‌جۆرێكی‬ ‫تری���ش متمان���ه‌ی ب���ۆ خه‌ڵك���ی توركیا‬ ‫دروس���تكردوه‌‪ ،‬به‌ده‌ست هه‌ڵگرتن له‌بیری‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی كوردس���تان‪ .‬له‌یه‌كێ���ك‬ ‫له‌دیمانه‌كانی ئه‌م دواییه‌دا‪ ،‬س���ه‌الحه‌دین‬

‫زانا تۆفیق‬

‫زۆرێك پێیانوای ‌ه‬ ‫هه‌ده‌په‌سه‌ركه‌وتن‬ ‫به‌ده‌ست بهێنێت یان‬ ‫نا هه‌ر براوه‌یه‌‬ ‫ده‌میرتاش وت���ی؛ "هه‌ڵوێس���تی په‌كه‌كه‌‬ ‫له‌ب���اره‌ی س���ه‌ربه‌خۆییه‌وه‌ ده‌مێك���ه‌ڕون‬ ‫بوه‌ت���ه‌وه‌‪ .‬ئێم���ه‌ش وه‌ك���و هه‌ده‌په‌ بوین‬ ‫به‌پارتێك كه‌كار بۆ ته‌واوی توركیا ده‌كات‪.‬‬ ‫ئێمه‌باوه‌ڕمان به‌خۆبه‌ڕێوه‌بردن هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫چیتر سه‌ربه‌خۆیی نا‪".‬‬ ‫ئه‌م هه‌ڵوێس���ته‌ی هه‌ده‌په ‌متمانه‌یه‌كی‬ ‫به‌خشیوه‌ به‌چه‌پ‌و‌بێالیه‌نه‌كانی توركیا كه‌‬ ‫ده‌نگه‌كانیان ب���ۆ ده‌میرتاش بێت‪ .‬چونكه‬ ‫هیچ پارتێكی به‌هێزی توركیا له‌ئێس���تادا‬ ‫به‌قه‌ده‌ر هه‌ده‌په‌ چه‌پی له‌خۆی نه‌گرتوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها كورده‌كانی ناو جه‌ماعه‌ته‌كه‌ی‬ ‫فه‌تحوڵاڵ گویل���ه‌ن‪ ،‬ك���ه ‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی‬ ‫پێش���و ده‌نگیان به‌جه‌هه‌پ���ه‌و مه‌هه‌په‌ دا‪،‬‬ ‫ئومێدێكیان ب���ه‌و پارتانه‌ نه‌ماوه‌و ئه‌گه‌ری‬ ‫زۆره‌ له‌هه‌ڵبژاردنی داهاتودا ده‌نگ به‌هه‌ده‌په‬ ‫‌بده‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌س���ه‌ره‌وه‌فه‌رمانی ئه‌وه‌یان‬ ‫بۆ نه‌یه‌ت كه ‌ده‌ن���گ به‌په‌رله‌مانتاره‌كانی‬ ‫نزیك له‌خۆیان بده‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌ بوه‌ به‌مایه‌ی ڕه‌خنه‌ به‌تایبه‌تی‬ ‫له‌ناو باكوری كوردس���تان‪ ،‬گواس���تنه‌وه‌ی‬ ‫دژایه‌تییه‌ك���ه‌ی دین���ه‌ له‌قه‌ندیله‌وه‌بۆ ناو‬ ‫ش���ار‪ .‬هه‌ده‌په‌ كه‌بڕیاریداوه‌سه‌ركێش���ی‬ ‫بكات‌و وه‌ك پارت به‌شداری له‌هه‌ڵبژاردندا‬ ‫بكات‪ ،‬ده‌بوای���ه‌بیری له‌وه‌ بكردایه‌ته‌وه‌كه‬ ‫‌له‌بیركردنه‌وه‌یان���دا س���ه‌باره‌ت به‌دی���ن‬ ‫كه‌مێ���ك ڕیفۆرم بك���ه‌ن‪ ،‬چونكه‌ زۆرینه‌ی‬ ‫ئه‌و كوردانه‌ی ده‌نگی پ���ێ ناده‌ن به‌هۆی‬ ‫دینه‌وه‌ی���ه‌كه‌خۆیان ل���ه‌م پارته‌ كوردییه‌‬ ‫ب���ه‌دور ده‌گ���رن‪ .‬هه‌رچه‌ن���ده‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫په‌رله‌مانت���اری ن���او هه‌ده‌په‌‪ ،‬له‌س���ه‌روی‬ ‫هه‌موش���یانه‌وه‌ئاڵتان تان ماوه‌یه‌كی زۆره‬ ‫‌داوای پێداچونه‌وه ‌به‌بیروبۆچونی هه‌ده‌په‬ ‫‌به‌رانبه‌ر به‌دین ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا له‌م‬ ‫بابه‌ته‌دا گۆڕانكارییه‌ك���ی ئه‌وتۆ له‌په‌یڕه‌و‬ ‫پڕۆگرامی هه‌ده‌په‌دا نه‌كراوه‌‪ .‬هه‌ر ئه‌مه‌شه‬ ‫‌مه‌ترسی له‌سه‌ر تێنه‌په‌ڕاندنی به‌ربه‌سته‌كه‬ ‫‌دروست ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌ربه‌ست تێنه‌په‌ڕێنن چی؟ زۆرێك‬ ‫پێیانوایه‌ هه‌ده‌په‌س���ه‌ركه‌وتن به‌ده‌س���ت‬ ‫بهێنێت یان نا هه‌ر براوه‌یه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر س���ه‌دا‬ ‫تێپه‌ڕێنێ���ت‌و وه‌ك پ���ارت بچێته‌په‌رله‌مان‬ ‫قورس���اییه‌كی باش���ی ده‌بێت‪ .‬ئه‌گه‌ر تێی‬ ‫نه‌په‌ڕێنێ���ت‪ ،‬په‌رله‌مانتاره‌كان ده‌گه‌ڕێنه‌وه‬ ‫‌بۆ زێ���دی خۆیان‌و له‌ب���ری په‌رله‌مان كار‬ ‫له‌سه‌ر زیادكردنی ده‌نگده‌رانیان ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫ل���ه‌و ڕۆژه‌ی ش���ه‌ڕی نامرۆڤان���ه‌ی‬ ‫ناموس���وڵمانانه‌ی داع���ش ڕوی له‌هه‌رێم���ی‬ ‫كوردس���تان ك���ردوه‌‪ ،‬میدی���ای ك���وردی‬ ‫به‌حیزبی‌و س���ێبه‌رو بیس���تراو‌و نوس���راوو‬ ‫بینراوه‌وه‌ كه‌وتۆته‌ كێش���انی وێنای كۆمه‌ڵه‌‬ ‫"قاره‌مان"ێك كه‌ خودی خۆش���یان باوه‌ڕیان‬ ‫به‌قاره‌مانێتی‌‌و ش���ه‌هامه‌تی ئه‌و كه‌راكته‌رانه‌‬ ‫نیه‌ كه‌ ده‌یهێننه‌ س���ه‌ر شاشه‌ی شانۆگه‌ریه‌‬ ‫گاڵته‌جاڕییه‌كه‌یان‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ میدی���ای ك���وردی زۆر‬ ‫"پڕۆفێشنااڵنه‌" هه‌وڵ ده‌ده‌ن ئه‌و كه‌راكته‌رانه‌‬ ‫بكه‌ن به‌ "قاره‌مان���ی" جه‌نگی دژ به‌داعش‪،‬‬ ‫به‌اڵم چونكه‌ قوماش���ه‌كه‌ هی ئه‌و به‌رگه‌ نیه‌‬ ‫كه‌ ده‌یانه‌وێت بیدورن‪ ،‬جارێك كااڵكه‌ كورت‬ ‫دێنێت‌و جارێك درێ���ژ ده‌رده‌چێت‌و جارێك‬ ‫كونی تێده‌بێت‪ ،‬گه‌ر هه‌ندێك جاریش دێڕێك‬ ‫درومانیان س���ه‌ربگرێت ئه‌وا گۆڕینی‌ سوكه‌‬ ‫تاكتیكێكی‌ داعش به‌س���ه‌ بۆ تێكش���اندنی‬ ‫كاریزمای قاره‌مانه‌ میدیاییه‌كه‌!‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ش���ه‌ڕی داع���ش دژ به‌هه‌مو‬ ‫مرۆڤێك���ه‌ كه‌ ن���اوی كورد بێ���ت‌و هه‌ڵگری‬ ‫ناس���نامه‌ی نه‌ته‌وه‌یی كوردبێت‪،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫داعش ب���ۆ ئه‌تكردن‌و س���وكایه‌تی پێكردن‬ ‫به‌ناموس‌و گیان‌و ماڵی كوردی قوڕبه‌س���ه‌ر‬ ‫هاتوه‌‪،‬به‌اڵم خوێندنه‌وه‌ی میدیا حیزبیه‌كان‬ ‫ب���ۆ جه‌نگه‌ك���ه‌ له‌ڕوانگ���ه‌ی ته‌س���كی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندخوازی شه‌وكوێری حیزبه‌كه‌یه‌تی‌و‬ ‫سه‌رچاوه‌ی قومه‌ مه‌عاشه‌كه‌یه‌تی كه‌ مانگانه‌‬ ‫بۆی ده‌نرێت‪.‬‬ ‫میدیای‌ كوردی وێنای‌ قاره‌مانگه‌لێكمان بۆ‬ ‫ده‌كێشن كه‌ هه‌ندێك جار له‌میدیاكه‌ی ئه‌مال‬ ‫به‌ترسنۆك وه‌س���ف ده‌كرێت‌و به‌گاڵته‌جاڕی‬ ‫سه‌یری قاره‌مانه‌كه‌ی ئه‌وال ده‌كات‪ ،‬میدیای‬ ‫یه‌ك���ه‌م ه���ه‌وڵ ده‌دات قاره‌مانی خۆی به‌رز‬ ‫بكاته‌وه‌و ئه‌وانی تر سوك‌و ڕیسوا بكات‪.‬‬ ‫میدیای ئه‌وال گه‌ر ڕۆژێك بینی‌ میحوه‌ری‬ ‫ئه‌مال به‌رامب���ه‌ر داعش به‌زیوه‌ ئه‌وا ده‌یكات‬ ‫به‌ش���اییلۆغان‌و پێ���ش هه‌ژم���اری‌ ت���ۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی ئینته‌رنێتی‌ داعش ئاماری‬ ‫قوربانیه‌كانی ئه‌وال باڵوده‌كاته‌وه‌!‬ ‫داعشیش وه‌ك س���ه‌رچاوه‌ی باوه‌ڕپێكراو‬ ‫ئاماره‌كانی میدیای ئه‌مال ده‌كات به‌به‌ڵگه‌ی‬ ‫سه‌ركه‌وتنه‌كانی به‌سه‌ر میحوه‌ری ئه‌والدا!‬ ‫هه‌ندێك جار میدیای ئه‌مال شكس���ته‌كانی‬ ‫میحوه‌ری ئه‌وال به‌ڕاده‌یه‌ك ش���یده‌كاته‌وه‌ بۆ‬ ‫بینه‌ری كه‌ناڵه‌كه‌ی‪ ،‬گومانی ئه‌وه‌ی لێده‌كرێت‬ ‫كه‌ ئه‌و شاشه‌یه‌ كه‌تۆته‌ ده‌ستی‌ ئه‌بوبه‌كری‬ ‫به‌غدادی‌و ئه‌و له‌جیاتی "به‌ڕێوه‌به‌ره‌ كورده‌‬ ‫ڕه‌سه‌نه‌كانی" كه‌ناڵه‌كه‌ ده‌یبات به‌ڕێوه‌‪.‬‬ ‫میدیای‌ ئ���ه‌وال فه‌رمانده‌كانی‌ ئه‌مال به‌وه‌‬ ‫ده‌خاته‌ ژێر نه‌ش���ته‌ری ڕه‌خنه‌ كه‌وا خاوه‌نی‬ ‫كۆمپانیای زه‌به‌الحن یان ته‌مه‌نی فه‌رمانده‌كه‌‬ ‫بچوكه‌و ته‌كتیكی‌ شه‌ڕ نازانێت‪ ،‬یان عه‌یباری‌‬ ‫ده‌كات به‌وه‌ی له‌به‌ره‌ی جه‌نگ یه‌كه‌م كه‌س‬ ‫تێیقوچاندوه‌و هه‌ڵهاتوه‌‪ ،‬یان به‌وه‌ی‌ ش���ه‌و‬ ‫له‌به‌ره‌ی‌ جه‌ن���گ ناخه‌وێت‌و پاش نیوه‌ڕاوان‬ ‫سه‌ردانی به‌ره‌كانی جه‌نگ ده‌كات‪.‬‬ ‫عه‌یباری فه‌رمان���ده‌ی میحوه‌ره‌كه‌ی ئه‌وال‬

‫ده‌كات ب���ه‌وه‌ی‌ ئه‌وه‌نده‌ی خه‌می وێنه‌گرتنه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ خانمه‌ گۆرانیبێژه‌كانی كه‌ س���ه‌ردانی‬ ‫میحوه‌ره‌ك���ه‌ی ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ن���ده‌ به‌ته‌نگ‬ ‫میحوه‌ره‌كه‌یه‌وه‌ نیه‌‪.‬‬ ‫خ���ۆ میدیای ئه‌م�ل�اش گوێ���ز نابژێرێت‬ ‫قابیله‌ وه‌اڵمیكی شایس���ته‌ی نه‌بێت هه‌ڵبه‌ت‬ ‫هه‌یه‌ت���ی‪ ،‬ده‌س���ت ده‌كات به‌ژماردن���ی‬ ‫عه‌یبه‌كان���ی فه‌رمان���ده‌ی میحوه‌ره‌ك���ه‌ی‬ ‫ئه‌والو ده‌ڵێ���ت" فه‌رمانده‌كه‌ی تۆمه‌تباره‌ به‌‬ ‫كوش���تن ‌ی ڕۆژنامه‌نوسێك‪ ،‬له‌گه‌ڵ میلیشیای‬ ‫شیعه‌ ده‌ستی‌ تێكه‌ڵ كردوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ واڵتێكی‌‬ ‫دراوسێ ڕێكه‌وتوه‌و میحوه‌ره‌كه‌ی ته‌سلیمی‬ ‫فه‌رمانده‌ی‌ بیانی كردوه‌"‪.‬‬ ‫پێموایه‌ بینه‌ریش جیاوازی ناكات له‌نێوان‬ ‫هیچكام له‌میدیاو میحوه‌ره‌كان‌و به‌زمانی حاڵ‬ ‫ده‌ڵێت" ئه‌ش���هه‌دوبیلال تۆمه‌تی هه‌ردوالتان‬ ‫بۆ یه‌كتری ڕاست‌و ڕه‌وانه‌"‬ ‫گاڵته‌ج���اڕی قاره‌م���اه‌كان ل���ه‌و كاتانه‌دا‬ ‫زیاتر ده‌ره‌كه‌وێت كه‌ میحوه‌ره‌كه‌ ده‌كه‌وێته‌‬ ‫ژێر ش���ااڵوی داعش‌و كۆمه‌ڵێ���ك قاره‌مانی‬ ‫ڕاسته‌قینه‌ شه‌هید ده‌بن‪ ،‬دوای باڵوبونه‌وه‌ی‬ ‫هه‌واڵه‌كه‌ له‌س���ایته‌كانی ه���ه‌واڵ یان دوای‬ ‫ته‌واوبونی ش���ه‌ڕه‌كه‌ به‌هه‌ڵ���ه‌داوان خۆیان‬ ‫ده‌كه‌ن به‌ میحوه‌ره‌ك���ه‌داو رێپۆرتاژ له‌گه‌ڵ‬ ‫میدیاكاره‌كه‌ی سه‌ر به‌ خۆیان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫گ���ه‌ر بێ���ت‌و ش���ااڵوه‌كه‌ی داعش���یش‬ ‫تێكبش���كێنرێت ئه‌وا فه‌رمانده‌ی میحوه‌ره‌كه‌‬ ‫ك���ه‌ به‌ته‌له‌فون���ی په‌یامنێره‌ك���ه‌ هاتوه‌ بۆ‬ ‫میحوه‌ره‌ك���ه‌ی ده‌س���ت ده‌كات به‌گڕه‌گ���ڕو‬ ‫مژده‌ی پاكردنه‌وه‌ی بس���ت به‌بس���تی خاكی‬ ‫كوردستان ده‌دات به‌گه‌لی كورد!‬ ‫خه‌فه‌ت ئه‌وه‌یه‌ له‌كاتی سه‌ركه‌وتندا مایكی‬ ‫كه‌ناڵه‌كان بۆ ئه‌و پێشمه‌رگانه‌ درێژناكرێت‬ ‫ك���ه‌ له‌میحوه‌ره‌ك���ه‌ به‌چه‌ندی���ن هه‌فته‌ی���ه‌‬ ‫ش���ه‌ونخونی ده‌ك���ه‌ن‌و هه‌مو س���ه‌روچاوی‌‬ ‫له‌ناو تۆزوخۆڵ‌و عاره‌قی پیرۆزی جه‌س���ته‌ی‬ ‫غه‌رق بوه‌‪ ،‬به‌ڵكو مای���ك بۆ ئه‌و "قاره‌مانه‌‬ ‫میدیاییان���ه‌" درێژ ده‌كرێ���ت كه‌ به‌یانیه‌كه‌ی‬ ‫له‌حه‌مامی ماڵی خۆیان خۆی شتوه‌و شه‌وی‬ ‫له‌پاڵ خێزانی خۆی به‌سه‌ربردوه‌‪.‬‬ ‫به‌قژی جێاڵوی‌و ڕیش���ی تاشراوو سمێڵی‌‬ ‫بۆیاخك���راوو جل���ی ئوتوك���راوه‌وه‌ ڕێپۆرتاژ‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ میدیاكار ده‌كات‪ ،‬پێش���مه‌رگه‌كانی‬ ‫شه‌ڕه‌كه‌ش���یان كردوه‌ له‌پش���تی‌ "قاره‌مانه‌‬ ‫میدیایه‌كه‌وه‌" ده‌ڵێن"بژی پێش���مه‌رگه‌و بژی‬ ‫كوردس���تان" یان ته‌له‌فونێ���ك ده‌گرێت به‌‬ ‫ده‌ستی‌‌و په‌یوه‌ندی‌ به‌خێزانه‌كه‌یه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ هه‌فته‌یه‌ك���ه‌ نه‌یبینیون‌و ده‌ڵێت" ئه‌منت‬ ‫لێدی���ارم ه���ه‌ی بتخۆم ئ���ه‌ره‌وه‌اڵ"و دوایش‬ ‫ده‌بێت به‌گاڵته‌جاڕی فه‌یسبوك‌و تویته‌ر‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم قاره‌مان���ی دڵ���ی هه‌موم���ان ئه‌و‬ ‫پێش���مه‌رگانه‌ن ك���ه‌ ك���ه‌س نایانناس���ێت‌و‬ ‫مایكی ته‌له‌ڤیزیۆن���ه‌كان له‌كاتی غایب بونی‬ ‫فه‌رمانده‌كان جارجار ده‌خرێته‌ به‌رده‌میان‪.‬‬ ‫قاره‌مانی دڵی ئێمه‌ هوجام س���ورچیه‌ كه‌‬ ‫له‌ڕیزی پێش���ه‌وه‌ی به‌ره‌كان���ی جه‌نگ دوای‬ ‫ئه‌وه‌ی فیش���ه‌كی خه‌الس ده‌بێت ده‌كه‌وێته‌‬ ‫ده‌ست داعش‌و به‌دیل ده‌گیرێت‪.‬‬ ‫قاره‌مان���ی دڵ���ی ئێمه‌ هوجام س���ورچیه‌‬ ‫كاتێك باوكی ‪ 11‬منداڵ���ه‌و بێئه‌وه‌ی موچه‌‬ ‫وه‌ربگرێت ده‌چێت بۆ به‌ره‌ی جه‌نگ‪.‬‬ ‫هوجام ناموس���ی ژنه‌كه‌ی خۆی‌و ئێمه‌ی‬ ‫وه‌ك یه‌ك س���ه‌یر ده‌كرد‪ ،‬ئه‌و ته‌نیا ناموسی‬ ‫خۆی نه‌پاراس���ت‌و له‌پێناوی���دا نه‌جه‌نگی‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ناموس���ی هه‌مومان له‌شاوه‌ تا گه‌دا‪،‬‬ ‫له‌گه‌وره‌وه‌ تا بچوك‪ ،‬ل���ه‌ خوێنده‌واره‌وه‌ تا‬ ‫نه‌خوێنده‌وارو له‌"سه‌ركرده‌وه‌" تا "بنكرده‌"‬ ‫ئه‌مانه‌تی ده‌ستوپیلكه‌ی هوجام كراوه‌‪.‬‬ ‫هوج���ام له‌پێن���او ناموس���ی "قاره‌مان���ه‌‬

‫میدیایه‌كانی���ش" جه‌نگی‌و له‌پێن���او ئه‌واندا‬ ‫به‌دیلگیراو له‌پێناو ئه‌واندا كوژرا‪.‬‬ ‫هوجام كاتێ���ك تیغی كافران���ه‌ی داعش‬ ‫ده‌خرێته‌ سه‌ر ملی به‌شێوازێك سه‌یری زومی‬ ‫كامێراكه‌ ده‌كات وه‌ك ئه‌وه‌ی به‌هه‌مومان بڵێ‬ ‫"ئێوه‌ هه‌موتان قه‌رزاری منن‪ ،‬ئێوه‌ به‌خوێنی‌‬ ‫من و ‪ 11‬منداڵه‌كه‌م ده‌ژین"‪.‬‬ ‫هوجام له‌دوا وێنه‌ی‌ س���ه‌یری ‪ 11‬منداڵه‌‬ ‫هه‌تی���وه‌ بێنازه‌ك���ه‌ی ده‌كات‌و به‌داخ���ه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی دوای خ���ۆی ك���ه‌س نی���ه‌ نازیان‬ ‫بكێش���ێت‪ ،‬به‌داخه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی كه‌ موچه‌ی‬ ‫هه‌رێم له‌به‌غداوه‌ نه‌هات‌و فریا نه‌كه‌وت جلی‬ ‫جوان بۆ هه‌مویان بكڕێت‪.‬‬ ‫هوجام س���ه‌یری زومی كامێراكه‌ ده‌كات‌و‬ ‫به‌چ���او پێمان ده‌ڵێ���ت" هه‌موتان ش���ه‌رم‬ ‫بتانگرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ منم ده‌ژیم‌و ئێوه‌ن ده‌مرن‪،‬‬ ‫من ش���ایه‌نی به‌زه‌ی���ی نیم‪ ،‬ش���ایه‌نی ڕێزو‬ ‫ته‌قدی���رم‪ ،‬قاره‌مانه‌ میدیایی���ه‌كان خۆش‪،‬‬ ‫بائ���ه‌وان بێن‌و باس���ی س���ه‌ركه‌وتن بكه‌ن ‪،‬‬ ‫با ئه‌وان داس���تانه‌كانی ش���ه‌ڕی دژ به‌داعش‬ ‫بنوسن"‪.‬‬ ‫"قاره‌مان���ه‌ میدیایی���ه‌كان" به‌ڕاده‌ی���ه‌ك‬ ‫متمان���ه‌ی خه‌ڵكی���ان له‌ده‌س���تداوه‌ مه‌گه‌ر‬ ‫له‌جه‌نگ���دا بكوژرێن‌و بمرن بۆ ئه‌وه‌ی خه‌ڵك‬ ‫باوه‌ڕ به‌قاره‌مان بونیان بهێنن‪.‬‬ ‫هوجام ئ���ه‌و قاره‌مانه‌ بو ك���ه‌ له‌میدیای‬ ‫ئه‌مالوئ���ه‌وال بو به‌هه‌واڵ‌و هه‌ردوال س���ه‌ری‬ ‫ڕێزی���ان بۆ دان���ا‪ ،‬هوجام ب���ۆ یه‌كه‌م جار‬ ‫بوه‌ ش���ه‌هیدی س���لێمانی‌و هه‌ولێرو دهۆك‌و‬ ‫سنوره‌كانی نێوانمانی تێكشكاند‪.‬‬ ‫هوجام ئ���ه‌و قاره‌مانه‌ بو ك���ه‌ پڕۆفایلی‬ ‫هه‌مو فه‌یسبوكه‌كانمانی داگیر كرد‪ ،‬بێئه‌وه‌ی‬ ‫بزانین ناوه‌كه‌ی واتای چیه‌ ‪،‬خه‌ڵكی كوێیه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌چ میحوه‌رێك گیراوه‌‪ ،‬بو به‌براو باوكمان‪،‬‬ ‫به‌م���ام‌و خاڵم���ان‪ ،‬ش���ه‌رم دایگرتی���ن كه‌‬ ‫ئێمه‌"ده‌مری���ن"و ئه‌و ژیانی ئه‌به‌دی بۆ خۆی‬ ‫ده‌بات‪.‬‬ ‫قاره‌مانی دڵی ئێمه‌ ئه‌و باوكه‌ كه‌الریه‌ بو‬ ‫كه‌ له‌كه‌الره‌وه‌ به‌ ‪ 7‬كاژێر گه‌یشته‌ میحوه‌ری‬ ‫گوێ���ڕو كوڕه‌كه‌ی خۆی به‌برین���داری له‌ژێر‬ ‫چنگی داعش ده‌رهێنا‪.‬‬ ‫داخومه‌خاب���ن ده‌بو ئه‌و باوك���ه‌ كه‌الریه‌‬ ‫ببوایه‌ به‌س���ه‌ردێڕی هه‌واڵ‌و له‌پاداشتی‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌ی‌ بكرایه‌ فه‌رمانده‌ی میحوه‌رێك‪.‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌و باوكه‌ كه‌الریه‌ ده‌توانێت شه‌و‬ ‫له‌میحوه‌ره‌ك���ه‌ی بخه‌وێت‌و هه‌تا دوا دڵۆپه‌ی‬ ‫خوێنیش شه‌ڕ بكات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و باوك���ه‌ كه‌الری���ه‌ پێی ش���وره‌ییه‌‬ ‫هه‌ڵبێ���ت له‌به‌ره‌ی جه‌ن���گ‌و به‌مه‌رگ نه‌بێت‬ ‫سه‌نگه‌ره‌كه‌ی چۆڵ ناكات‪.‬‬ ‫له‌واڵتێكدای���ن پله‌ی قاره‌م���ان بون ته‌نیا‬ ‫بۆ كۆمه‌ڵه‌ كه‌س���ێكه‌ كه‌ خۆی���ان حه‌زیان‬ ‫له‌قاره‌م���ان بون نیه‌‪ ،‬میدی���ای ئه‌مالوئه‌وال‬ ‫به‌زۆر‪ ،‬به‌ڕێپۆرتاژ‪ ،‬به‌"پڕۆفێشنااڵنه‌" ده‌یكات‬ ‫به‌قاره‌مان‪.‬‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم كه‌ فه‌رمانده‌یی گشتی‌‬

‫هوجام سه‌یری زومی‬ ‫كامێراكه‌ ده‌كات‌و‬ ‫به‌چاو پێمان ده‌ڵێت"‬ ‫هه‌موتان شه‌رم‬ ‫بتانگرێت‪ ،‬ئه‌و‌ه منم‬ ‫ده‌ژیم‌و ئێوه‌ن ده‌مرن‪،‬‬ ‫من شایه‌نی به‌زه‌یی‬ ‫نیم‪ ،‬شایه‌نی ڕێزو‬ ‫ته‌قدیرم‪ ،‬قاره‌مان ‌ه‬ ‫میدیاییه‌كان خۆش‪،‬‬ ‫بائه‌وان بێن‌و باسی‬ ‫سه‌ركه‌وتن بكه‌ن‬ ‫هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌ ده‌كات‪ ،‬ده‌بو خه‌اڵتی‬ ‫ئه‌و باوكه‌ كه‌الریه‌ ب���كات كه‌ به‌هامه‌رێكه‌و‌ه‬ ‫چو به‌گژ چه‌ته‌كانی داعشداو توانی كوڕه‌كه‌ی‬ ‫خۆی قوتاركات به‌برینداری‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێ���م ده‌ب���و له‌جیات���ی‬ ‫خه‌اڵتبه‌خش���ینه‌وه‌ به‌س���ه‌ر كامێرامان���ی‬ ‫كه‌ناڵێك���ی ته‌له‌ڤیزیۆن���ی ك���ه‌ تۆم���اری‌‬ ‫قاره‌مانێتی‌ هێزه‌كانی پێش���مه‌رگه‌ی كردوه‌‪،‬‬ ‫خه‌اڵت به‌سه‌ر ئه‌و پێشمه‌رگانه‌ دابه‌ش بكات‬ ‫كه‌ قاره‌مانێتیه‌كه‌یان تۆمار كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاخ���ر گه‌ر قاره‌مانێتی���ه‌ك تۆمار كرابێت‬ ‫ئه‌وا پێشمه‌رگه‌كان به‌خوێن تۆماریان كردوه‌‌و‬ ‫ش���ایه‌نی خه‌اڵت���ن زیاتر ل���ه‌و كامێرامانه‌ی‬ ‫به‌سوتفه‌ له‌وێدا ئاماده‌ بوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‌و كه‌ناڵ���ه‌كان ده‌بو‬ ‫به‌ش���وێن دروس���تكردنی قاره‌مانێك بن كه‌‬ ‫پێش���تر نه‌مانناس���یوه‌‪ ،‬ده‌ب���و خه‌اڵتی ئه‌و‬ ‫پێش���مه‌رگانه‌ بكات كه‌ قاره‌مانێتی جیاجیا‬ ‫تۆمار ده‌ك���ه‌ن له‌میحوه‌ره‌ جیاوازه‌كان به‌بێ‬ ‫جیاوازی‪.‬‬ ‫ده‌بو قاره‌مانێك دروس���ت بكه‌ن كه‌ ببێته‌‬ ‫چاولێكه‌ری ب���ۆ پێش���مه‌رگه‌كانی تر‪،‬ده‌بو‬ ‫له‌میدیا ئه‌فس���انه‌ی وه‌هایان له‌پێش���مه‌رگه‌‬ ‫دروس���ت بكردایه‌ كه‌ هه‌مومان سه‌ری ڕێزو‬ ‫نه‌وازشی بۆ دابنێین به‌اڵم مه‌خابن‪...‬‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫چه‌ند رێنامییه‌ك بۆ پاراستنی‌‬ ‫یدوگی��ان‬ ‫یژنان�� ‌‬ ‫ده‌موددان�� ‌‬ ‫له‌كاتی‌ دوگیان ب���ون ره‌نگ ‌ه ددانه‌كان‬ ‫ی گۆڕانكاری��� ‌ه فیس���یۆلۆجی‌‌و‬ ‫به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی له‌ش���ه‌وه‌ توشی‌ هه‌ند ‌‬ ‫هۆرمۆنه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ناره‌حه‌ت���ی‌ ببن‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه پزیش���كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ددان چه‌ن���د رێنمایی���ه‌ك بۆدایكان��� ‌‬ ‫دوگیان داده‌نێن‪ ،‬رێنمایه‌كانیش بریتین‬ ‫له‌‪-:‬‬ ‫ی پزیشك‬ ‫‪ -1‬پێویس���ته‌ دایكان سه‌ردان ‌‬ ‫ی دوگیان بۆ‬ ‫ی چاودێ���ر ‌‬ ‫بكه‌ن له‌بنكه‌ ‌‬ ‫پش���كنینی‌ ده‌موددان‌و پاراس���تنیان‌و‬ ‫به‌كارهێنانی‌ ده‌رمان به‌پێی پێویست‪،‬‬

‫ی ده‌موددان هیچ به‌كار بهێنه‌‪.‬‬ ‫چونك ‌ه چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫ی ‪ -4‬ئه‌و خواردنانه‌ بخۆ ك ‌ه ده‌وڵه‌مه‌ندن‬ ‫زیانێك به‌كۆرپه‌ل ‌ه ناگه‌یه‌نێت به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫به‌سه‌وزه‌و میوه‌و شیرو به‌رهه‌مه‌كانی‌‪.‬‬ ‫ی سكپڕی‌‪.‬‬ ‫ێ مانگی‌ دووه‌م ‌‬ ‫له‌س ‌‬ ‫ی ‪ -5‬دوركه‌وتنه‌و‌ه ل���ه‌و خۆراكانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫‪ -2‬به‌هی���چ ش���ێوه‌یه‌ك كه‌پس���ول ‌‬ ‫تیتراس���ایكلین به‌كارمه‌هێن��� ‌ه چونك ‌ه زۆر ش���یرینن هه‌روه‌ه���ا دوركه‌وتنه‌و‌ه‬ ‫ی له‌خواردن���ه‌و‌ه گازیه‌كان‌و خواردنی‌ زۆر‬ ‫ی زه‌ردبوون ‌‬ ‫له‌دوای���دا ده‌بێت��� ‌ه ه���ۆ ‌‬ ‫ی منداڵ‌و دواتر ترش‪.‬‬ ‫ددانی‌ ش���یرو هه‌میش ‌ه ‌‬ ‫ی سنی‌(‪. )XR‬‬ ‫الناچێ���ت‪ ،‬هه‌روه‌ها زۆرجاریش ده‌بێت ‌ه ‪ -6‬دوركه‌وه‌ له‌تیشك ‌‬ ‫‪ -7‬دوركه‌وه‌ له‌جگه‌ره‌و دوكه‌ڵه‌ك ‌هی‌‪.‬‬ ‫ی منداڵه‌كه‌‪.‬‬ ‫هۆی‌ له‌ناوچونی‌ ددان ‌‬ ‫ی كه‌م رۆژانه‌ دو جار ددانت ‪ -8‬به‌ددانه‌كان���ت ش���ت مه‌قرتێن���ه‌و‬ ‫‪ -3‬به‌الیه‌ن ‌‬ ‫ی نان مه‌ش���كێنه‌ چونكه‌ ده‌بێت��� ‌ه هۆی‌ درز‬ ‫به‌فڵچ���ه‌و مه‌عجون بش���ۆو دوا ‌‬ ‫خواردنیش په‌ت���ی‌ ددان پاك كردنه‌و‌ه بردنیان‪.‬‬

‫به‌م كاران ‌ه توشی‌ جه‌ڵده‌ نابیت‬

‫ی مێش���ك یه‌كێك ‌ه ل ‌ه نه‌خۆشی ‌ه‬ ‫جه‌ڵده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌ترس���یداره‌كان كه‌ هه‌ڕه‌ش ‌ه له‌ ژیان ‌‬ ‫ی جیهان‬ ‫مرۆڤ ده‌كات له‌سه‌رانس���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێكخراوی‌ ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ی ئامار ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ااڵنه‌ ملیۆنان كه‌س به‌هۆ ‌‬ ‫جیهان ‌‬ ‫توشبون به‌م نه‌خۆشیی ‌ه گیان له‌ده‌ست‬ ‫ی‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ..‬ل���ه‌م باره‌ی���ه‌و‌ه پس���پۆران ‌‬ ‫ی ئه‌ڵمانی���ا ئاماژه‌یان‬ ‫بواره‌ك��� ‌ه له‌واڵت ‌‬ ‫به‌وه‌ك���ردو‌ه ك���ه‌ ده‌كرێ���ت به‌چه‌ن���د‬ ‫رێگه‌یه‌ك خ���ۆت له‌جه‌ڵد‌هی‌ مێش���ك‬

‫‪15‬‬

‫بپارێزیت‪.‬‬ ‫ی ئه‌ڵمانیا‬ ‫ی واڵت ‌‬ ‫‪ -1‬به‌بڕوای‌ پس���پۆران ‌‬ ‫ی توێژین���ه‌وه‌كان بۆیان‬ ‫ك��� ‌ه له‌ئه‌نجام ‌‬ ‫ده‌ركه‌وت���وو‌ه وه‌رزش���كردن رۆژان��� ‌ه‬ ‫نی���و كاتژمێ���ر زۆر پێویس���ته‌ بكرێت‬ ‫ی مێش���ك‪،‬‬ ‫ب���ۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی جه‌ڵد‌ه ‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ل���ه‌و راهێنان���ه‌ش كه‌ زۆر‬ ‫پێویس���ت ‌ه بكرێت مه‌له‌كردن‌و پاسكیل‬ ‫لێخورین‌و راكردن���ه‌‪ .‬هه‌مو ئه‌مانه‌ زۆر‬ ‫پێویس���تن بكرێ���ن چونكه‌ ل���ه‌ش له‌و‬

‫د‪ .‬سەروەر عارف ستار‬

‫ی خوێنبه‌ربون‬ ‫چۆن زیانه‌كان ‌‬

‫كه‌م بكه‌ینه‌وه‌‬

‫كاتێك كه‌س���ێك به‌ه���ۆی‌ روداوێك ك���ه‌م بكه‌ین���ه‌وه‌و نه‌هێڵێن توش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫توش���ی‌ خوێنبه‌ربون ده‌بێ���ت ئه‌وه‌ هه‌وكردن ببێت‌و كه‌سه‌كه‌ دوخه‌كه‌ی‌‬ ‫ی بگۆڕێ���ت‌و ببێته‌ه���ۆی‌ ش���ۆك‪ .‬له‌م‬ ‫پێویسته‌ هه‌وڵبده‌ین چۆن كۆنترۆڵ ‌‬ ‫خوێنبه‌ربونه‌كه‌ بكه‌ی���ن‌و زیانه‌كانی‌ حاڵه‌ته‌ش���دا ئ���ه‌وه‌ پێویس���ته‌ ئه‌م‬

‫باری‌ ده‌رونی‌ كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر الوازبونی به‌رگری‌‬ ‫له‌ش هه‌یه‌‬

‫ی ئ���اژه‌ڵ بپارێزن زیاتر بایه‌خ به‌خواردنی‌‬ ‫نه‌خۆش���یان ‌ه ده‌پارێزن ك ‌ه په‌یوه‌ند ‌‬ ‫س���ه‌وزه‌و میوه‌ ب���ده‌ن‌و هه‌روه‌ها زیاتر‬ ‫به‌خوێن‌و ده‌ماره‌كانه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬س���ه‌باره‌ت به‌ خۆراكیش پزیش���كه‌ گۆشتی‌ ماسی‌ به‌كاربهێنن‪.‬‬ ‫ئه‌ڵمانیه‌كان ده‌ڵێن نابێ مرۆڤ له‌‪ 5‬گرام ‪ -3‬هۆكارێكی‌ تری‌ نه‌خۆش���ی‌ جه‌ڵده‌ی‌‬ ‫زیاتر خوێ‌ بخ���وارت له‌رۆژێكدا چونكه‌ مێش���ك توت���ن‌و به‌رهه‌مه‌كانێت���ی‌‪،‬‬ ‫له‌و بڕه‌ زیاتر ده‌بێت ‌ه هۆی‌ به‌رزبونه‌وه‌ی‌ جگ���ه‌ره‌ ده‌بێته‌ هۆی‌ زی���ان گه‌یاندن‬ ‫په‌ستانی‌ خوێن ك ‌ه دواتر ئه‌گه‌ری‌ زۆری‌ به‌مولوله‌خوێن���ه‌و زیاد بونی‌ په‌س���تان‬ ‫هه‌یه‌ توش���ی‌ جه‌ڵده‌ی‌ مێش���ك ببێت‪ .‬له‌س���ه‌ریان ك���ه‌ ئه‌م���ه‌ش هۆكارێكی‌‬ ‫پس���پۆره‌كان باس له‌وه‌ش ده‌كه‌ن كه‌ س���ه‌ره‌كیه‌ بۆتوش���بون به‌جه‌ڵ���ده‌ی‌‬ ‫پێویست ‌ه كه‌س���ه‌كان خۆیان له‌چه‌وری‌ مێشك‪.‬‬

‫هه‌ن���دێ‌ حاڵه‌تی‌ ده‌رون���ی‌ كاریگه‌ری‌ به‌كارهێنانی‌ ده‌رمان‪.‬‬ ‫نه‌رێنیان له‌س���ه‌ر كۆئه‌ندامی‌ به‌رگری‌ • خ���ه‌وی‌ پێویس���ت‪ .‬توێژینه‌وه‌كان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ده‌بن���ه‌ ه���ۆی‌ الوازكردن���ی‌ ئام���اژه‌ به‌وه‌ده‌ك���ه‌ن ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌‬ ‫چاالكی‌ گشتی‌ جه‌س���ته‌‪ .‬هه‌ندێ‌ له‌و به‌باش���ی‌ ناخه‌ون واتا ك���ه‌م ده‌خه‌ون‬ ‫‪ %50‬ئه‌گه‌ری‌ توش���بونیان به‌نه‌خۆشی‌‬ ‫حاڵه‌تانه‌ش‪-:‬‬ ‫• توێ���ژه‌ره‌وه‌كان ب���اس له‌وه‌ده‌كه‌ن په‌تاو هه‌اڵم���ه‌ت زیاتره‌ به‌به‌راورد به‌و‬ ‫هیالكی‌ و ش���ه‌كه‌ت بونی‌ زۆر هۆكارن كه‌سانه‌ی‌ خه‌وی‌ پێویست ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫بۆالوازی‌ جه‌سته‌ كه‌ دواتر ده‌بێته‌ هۆی‌ • ئ���ه‌و كه‌س���انه‌ی‌ هه‌م���و كێش���ه‌و‬ ‫له‌ناوبردنی‌ ئ���ه‌و خانانه‌ی‌ كه‌ به‌رگری‌ هه‌سته‌كانیان ده‌ش���ارنه‌وه‌ له‌ناو دڵی‌‬ ‫له‌ش به‌هێ���ز ده‌كه‌ن ب���ۆ له‌ناوبردنی‌ خۆی���ان هه‌ڵی‌ده‌گرن زیات���ر به‌رگری‬ ‫له‌ش���یان داده‌به‌زێت به‌ب���ه‌راورد به‌و‬ ‫نه‌خۆشی‌‌و به‌كتریا‪.‬‬ ‫• زۆر خواردن���ی‌ ده‌رم���ان‪ .‬كه‌سانه‌ی‌ كه‌هه‌س���ته‌كانیان ده‌رده‌برن‬ ‫له‌خۆوه‌خواردن���ی‌ ده‌رم���ان له‌كات���ی‌ بۆكه‌سه‌كانی‌ تر‪ .‬هه‌روه‌ها توێژینه‌وه‌كان‬ ‫هه‌س���ت ك���ردن به‌نه‌خۆش���ی‌ ده‌بێته‌ باس له‌وه‌ش ده‌كه‌ن ئه‌وانه‌ی‌ گه‌شبینن‬ ‫ه���ۆی‌ دابه‌زین���ی‌ به‌رگری‌ سروش���تی‌ له‌ژیان زیاتر له‌شس���اغ ده‌بن به‌رامبه‌ر‬ ‫له‌ش‌و به‌مه‌ش جه‌س���ته‌ رادێت له‌سه‌ر به‌و كه‌سانه‌ی‌ ره‌شبینن‪.‬‬

‫رێنمایانه‌ی‌ خواره‌وه‌ بكه‌ین‪.‬‬ ‫‪ -1‬س���ه‌ره‌تا جل‌وبه‌رگه‌كان���ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫شوێنه‌ الده‌به‌ین كه‌ برینه‌كه‌ی‌ لێیه‌تی‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ برینه‌كه‌ی‌ ببینین‪.‬‬ ‫‪-2‬كاتێك شوێنێك به‌ر هه‌ر ته‌نێكی‌‬ ‫نامۆ (چه‌قۆ‪ ،‬بزمار‪ ،‬قه‌ڵه‌م ‪،‬ته‌ل‪...‬‬ ‫هتد) ده‌كه‌وێت‪ ،‬ده‌بێت هه‌وڵنه‌ده‌یت‬ ‫راس���ته‌وخۆ ئه‌و ش���ته‌ ده‌ربهێنیت‬ ‫به‌ڵكو ده‌بێ���ت به‌پارچه‌گۆزێك یان‬ ‫په‌رۆیه‌كی‌ پاك ده‌وروبه‌ری‌ برینه‌كه‌‬ ‫بگریت‌و ده‌می‌ برینه‌كه‌ له‌یه‌ك نزیك‬ ‫بكه‌یته‌وه‌ په‌ستانێكی‌ له‌ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫دروس���ت بكه‌یت تاوه‌ك���و ده‌گه‌یته‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌‪.‬‬ ‫‪ -3‬كاتێك ش���وێنێك بریندار ده‌بێت‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌بێت به‌س���ه‌ری‌ په‌نجه‌كانت‬ ‫به‌پارچ���ه‌ گۆزێك ی���ان په‌رۆیه‌كی‌‬ ‫پ���اك كه‌ له‌و جۆره‌ بێت نه‌نوس���ێت‬ ‫به‌ برینه‌كه‌وه‌و په‌ستان بخه‌یته‌ سه‌ر‬ ‫برینه‌كه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ خوێنی‌ زیاتری‌‬ ‫له‌به‌ر نه‌ڕوات‪.‬‬ ‫‪ -4‬كاتێك په‌س���تان ده‌خه‌یته‌ سه‌ر‬ ‫برینه‌كه‌ ده‌بێت له‌ هه‌مانكاتیش ئه‌و‬ ‫ش���وێنه‌ به‌رزكه‌یته‌وه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی‌ دڵی‌ به‌رزتربێت‪.‬‬ ‫‪ -5‬یارمه‌ت���ی‌ نه‌خۆش���ه‌كه‌ ب���ده‌ با‬ ‫راكشێت له‌س���ه‌ر جێگه‌یه‌ك چونكه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ زیاتر توشی‌ شوك نه‌بێت‪.‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ كه‌س���ه‌كه‌ به‌ه���ۆی‌ خوێن ‪-6‬به‌په‌ڕۆیه‌ك���ی‌ خاوێن ئه‌و ش���وێن ‌ه‬ ‫به‌ربونه‌كه‌وه‌ توش���ی‌ شۆك بوبێت‪ ،‬بپێچه‌ به‌په‌س���تانیك‪ ،‬ب���ه‌اڵم نابێت‬ ‫هه‌روه‌ها قاچه‌كانی‌ ب���ه‌رز بكه‌ره‌وه‌ ئه‌وه‌نده‌ش توندبێت ك ‌ه خوێن نه‌چێت‬

‫بۆ ئه‌و شوێنانه‌ی‌ كه‌ برینه‌كه‌ی‌ لێو‌ه لێدێت به‌په‌رۆیه‌ك ده‌به‌ستیت‌و بینیت‬ ‫ی‬ ‫ی گانگرین هه‌رخوێنی لێ‌ دێت‪ ،‬ئه‌وه‌ په‌ڕۆیه‌ك ‌‬ ‫نزیك ‌ه ئه‌و ش���وێن ‌ه توش��� ‌‬ ‫تر له‌س���ه‌ر په‌ڕۆك���ه‌ی‌ تر ببس���ت ‌ه‬ ‫نه‌بێت‪.‬‬ ‫ی به‌په‌ستانێكی‌ زیاتر‪ ،‬به‌اڵم ك ‌ه بینیت‬ ‫‪-7‬كاتێك ئه‌و ش���وێنه‌ی‌ خوێنه‌ك ‌ه ‌‬

‫‪16‬‬

‫‪xwendn.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫خوێندن‬

‫ئامارێکی مه‌ترسیدار له‌باره‌ی وازهێنانی مندااڵن له‌خوێندن باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫‪ 50‬هه‌زار منداڵ وازیان له‌خوێندن هێناوه‌و ‪ 60‬هه‌زاریش په‌یوه‌ندیان به‌خوێندنی مزگه‌وته‌وه‌ کردوه‌‬ ‫ئا‪ :‬رێنوار نه‌جم‬ ‫رێکخراوێکی په‌روه‌رده‌یی ئامارێک‬ ‫له‌باره‌ی وازهێنانی مندااڵن له‌خوێندن‬ ‫باڵوده‌کاته‌وه‌و به‌پێی ئه‌و ئاماره‌ له‌چوار‬ ‫ساڵی رابردودا زیاد له‌‪ 50‬هه‌زار منداڵ‬ ‫وازیان هێناوه‌و له‌به‌رامبه‌ریشدا ته‌نها‬ ‫له‌هاوینی رابردودا‪ 60‬هه‌زار منداڵ‬ ‫په‌یوه‌نییان به‌خوێندنی مزگه‌وته‌کانه‌وه‌‬ ‫کردوه‌ که‌خوێندنێکی نافه‌رمین‌و هیچ‬ ‫چاودێرییه‌کیان به‌سه‌ره‌وه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌نستیتیۆی‌ په‌ی‌ بۆ په‌روه‌رده‌و گه‌شه‌پێدان‬ ‫له‌کوردس����تان ئاماری چوار ساڵی ڕابردوی‬ ‫وازهێنانی خوێندکارانی له‌قۆناغی بنه‌ڕه‌تی‬ ‫باڵوکرده‌وه‌‪ .‬به‌پێی ئه‌و ئاماره‌ش‪ ،‬له‌ماوه‌ی‬ ‫ئه‌و چوار س����اڵه‌دا ‪ 50‬هه‌زارو ‪ 567‬منداڵ‬ ‫له‌قۆناغه‌کانی ‪1‬ی بنه‌ڕه‌تی تا ‪9‬ی بنه‌ڕه‌تی‬ ‫وازیان له‌خوێندن هێناوه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌روه‌ر عه‌بدولره‌حم����ان‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‬ ‫ئه‌نس����تیتیۆی ‌پ����ه‌ی‌ ب����ۆ پ����ه‌روه‌رده‌و‬ ‫گه‌ش����ه‌پێدان له‌کوردس����تان‪ ،‬له‌باره‌ی ئه‌و‬ ‫ئامارانه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند که‌ سه‌رجه‌م‬ ‫ئه‌و ئامارانه‌ فه‌رمیین‌و ئه‌وان به‌نوس����راوی‬ ‫فه‌رمی����ی داوایان له‌وه‌زاره‌ت����ی په‌روه‌رده‌‬ ‫کردوه‌ ئاماری وازهێنان����ی خوێندکارانیان‬ ‫پێ بده‌ن‪ ،‬وه‌زاره‌تیش به‌نوسراوی فه‌رمیی‬ ‫ئه‌و ئامارانه‌ی به‌ئێمه‌داوه‌‪.‬‬ ‫به‌رێوه‌ب����ه‌ری ئ����ه‌و رێکخراوه‌ که‌ پێش����تر‬ ‫ئه‌ندامی لیژنه‌ی په‌روه‌رده‌ بوه‌ له‌په‌رله‌مانی‬ ‫کوردس����تان‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت که‌ هێشتا ئه‌و‬ ‫ئامارانه‌ ژماره‌ی هه‌مو ئ����ه‌و خوێندکارانه‌‬ ‫نیی����ه‌ ک����ه‌ وازی����ان له‌خوێن����دن هێناوه‌‪،‬‬ ‫"پێم وایه‌ ئه‌و ئاماره‌ هێش����تا ژماره‌یه‌کی‬ ‫که‌مه‌‪ ،‬چونکه‌ ئه‌و ئاماران����ه‌‌ ته‌نها ئه‌وانه‌‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌ که‌ له‌قۆناغی یه‌کی بنه‌ڕه‌تی تا‬ ‫نۆی بنه‌ڕه‌تی وازی����ان له‌خوێندن هێناوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ ناگرێته‌وه‌ ک����ه‌ له‌قۆناغی ‪ 9‬به‌ره‌و‬ ‫سه‌ره‌وه‌ وازیان هێناوه‪ .‬هه‌روه‌ها ئه‌وانه‌ش‬ ‫ناگرێته‌وه‌ که‌ له‌ئاماده‌ییه‌ پیش����ه‌ییه‌کان‌و‬ ‫په‌یمانگاکانی س����ه‌ر به‌وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌‬ ‫وازیان هێناوه‌‪ ،‬یان په‌یمانگاو کۆلێژه‌کانی‬ ‫سه‌ر به‌وه‌زاره‌تی خوێندنی بااڵ"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا له‌ئاماره‌کانیش����دا ئام����اژه‌ به‌و‬ ‫مندااڵنه‌ش نه‌کراوه‌ ک����ه‌ هه‌ر له‌بنه‌ڕه‌ته‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیی����ان نه‌ک����ردوه‌ به‌قوتابخانه‌کان‌و‬ ‫ته‌مه‌نیش����یان له‌‪ 6‬س����اڵ تێپه‌ڕی����وه‌‪ ،‬که‌‬

‫"ده‌بێت ئه‌م باسه‌ بکرێته‌ باسێکی سه‌ره‌کی له‌کۆنگره‌ی په‌روه‌رده‌ییدا"‬ ‫ته‌مه‌نی یاساییه‌ بۆ په‌یوه‌ندیکردنی مندااڵن‬ ‫به‌خوێندنه‌وه‌ له‌هه‌رێمی کوردستاندا‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی ئ����ه‌وه‌ی وته‌بێ����ژی وه‌زاره‌ت����ی‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ له‌لێدوانێک����ی ڕۆژنامه‌وانییدا‬ ‫ئ����ه‌و ئاماران����ه‌ی ڕه‌تکرده‌وه‌‪ ،‬س����ه‌روه‌ر‬ ‫عه‌بدولره‌حمان ده‌ڵیت "ئێمه‌ ژماره‌کانمان‬ ‫له‌گیرفان����ی خۆمان ده‌رنه‌هێن����اوه‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫ئام����اری چ����وار س����اڵه‌و به‌فه‌رمی����ی هی‬ ‫وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌یه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێت "که‌سانێک که‌ ده‌ڵێن ئه‌و‬ ‫ئامارانه‌ ڕاس����ت نییه‌‪ ،‬ئ����ه‌وان حه‌ز ناکه‌ن‬ ‫راستیی ده‌ربکه‌وێت‪ .‬نوس����راویی فه‌رمیم‬ ‫الیه‌‪ .‬الم س����ه‌یره‌ که‌ له‌الیه‌ک ئه‌و ئامارانه‌‬ ‫باڵوده‌که‌ن����ه‌وه‌و له‌الیه‌کیش ده‌ڵێن وانییه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ بۆ داپۆش����ینی ئ����ه‌و حااڵته‌یه‌ که‌‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌ په‌یوه‌ندیکرد به‌وته‌بێژی وه‌زاره‌تی‬

‫په‌روه‌رده‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌اڵمی په‌یوه‌ندییه‌که‌ی‌‬ ‫نه‌دایه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری ئه‌و رێکخ����راوه‌ په‌روه‌رده‌ییه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش راده‌گه‌یه‌نێ����ت که‌ ئه‌وه‌ ئامارێکی‬ ‫ت����ازه‌ نیی����ه‌و ئه‌وان له‌س����اڵی ڕاب����ردودا‬ ‫ۆرکش����ۆپی تایبه‌تی����ان ل����ه‌و باره‌ی����ه‌وه‌‬ ‫سازکردوه‌و باس����یان له‌دیاره‌ی وازهێنانی‬ ‫مندااڵن کردوه‌ له‌قوتابخانه‌کاندا‪.‬‬ ‫له‌الی خۆش����یه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری په‌روه‌رده‌ی‬ ‫رۆژئ����اوای س����لێمانی‪ ،‬که‌مال ن����وری بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ ئاماژه‌ به‌قورس����یی‌و زۆریی رێژه‌ی‬ ‫ئه‌و خوێندکارانه‌ک����رد که‌خوێندنگاکانیان‬ ‫جێهێش����توه‌و رایگه‌یان����د ک����ه‌ ده‌بێ����ت‬ ‫ئ����ه‌و بابه‌ته‌ ببێته‌ باس����ێکی س����ه‌ره‌کیی‬ ‫کۆنگره‌ی په‌روه‌رده‌یی‌و وه‌ک کێش����ه‌یه‌ک‬ ‫سه‌یربکرێت‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی هۆکاره‌کان���ی وازهێنان���ی ئه‌و‬

‫ژم���اره‌ زۆره‌ی من���دااڵن له‌خوێندنگاکان‪،‬‬ ‫که‌مال نوری ده‌ڵێت "له‌مس���اڵدا هۆکاری‬ ‫ئاب���وری زیات���ره‌‪ ،‬چونک���ه‌ خێزان���ه‌کان‬ ‫س���ااڵنی پێش���وتر جۆرێک له‌ره‌فاهیه‌ت‬ ‫هه‌بوه‌و ئێس���تا نه‌ماوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها هه‌ندێک‬ ‫ک���ه‌ ده‌بینێ���ت ده‌رچ���وی کۆلێ���ژه‌کان‬ ‫دوای چه‌ند س���اڵێک دانه‌م���ه‌زراوه‌و هیچ‬ ‫ئیش���ێکی نییه‌‪ ،‬منداڵ‌و خێزانه‌کان سارد‬ ‫ده‌بنه‌وه له‌خوێندن‪ ،‬ئێمه‌ش یاس���ایه‌کمان‬ ‫نیی���ه‌ له‌وه‌زاره‌تی پ���ه‌روه‌رده‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌گه‌ر منداڵێک له‌ ‪6‬س���اڵی تا ‪ 15‬ساڵی‬ ‫رێکاری یاس���ایی به‌رامبه‌ر به‌خێزانه‌که‌ی‬ ‫بگرینه‌ب���ه‌ر‪ .‬کۆمه‌ڵێک ه���ۆکاری دیکه‌ش‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬توندوتی���ژی ناوخوێندن���گاکان‌و‬ ‫مامۆستاکان"‪.‬‬ ‫س���ه‌روه‌ر عه‌بدولره‌حمانی���ش له‌ب���اره‌ی‬ ‫هۆکاره‌کانه‌وه‌ ئام���اژه‌ به‌چه‌ند هۆکارێک‬

‫ده‌کات‪ ،‬له‌وان���ه‌ ه���ۆکاری ئاب���وری‌و‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی���ی‌و سیاس���یی‌و ده‌رونی���ی‌و‬ ‫ئه‌منیی‪" ،‬به‌هۆی قه‌یرانی دارایی له‌هه‌رێم‪،‬‬ ‫ژماره‌یه‌ک خێزان هه‌یه‌ به‌هۆی هه‌ژارییه‌وه‌‬ ‫منداڵه‌کانیان له‌خوێندن ده‌رهێناوه‌‪ .‬یاخود‬ ‫به‌هۆی ئه‌منییه‌وه‌‪ ،‬له‌و ناوچانه‌ی شه‌ڕیان‬ ‫تێدایه‌ مندااڵن بێبه‌شبون له‌خوێندن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ده‌ڵێت "هۆکارێک���ی تر خودی‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌و سیس���تمه‌که‌یه‌تی‪ .‬له‌جیاتی‬ ‫خوێندن له‌واڵت���ی ئێمه‌دا من���داڵ به‌الی‬ ‫خۆیدا رابکێش���ێت‌و خۆشه‌ویستی بکات‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌و‌ه پاڵی پێوه‌ ده‌نێت"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌ئاماره‌کانی ئه‌نس���تیتیۆی په‌ی‪-‬‬ ‫دا‪ ،‬ئام���اژه‌ به‌په‌یوه‌ندیکردنی ژماره‌یه‌کی‬ ‫زۆر من���داڵ ک���راوه‌ به‌مزگه‌وته‌کانه‌وه‌ بۆ‬ ‫خوێن���دن‪ .‬بۆ نمون���ه‌ له‌‌هاوینی ‌س���اڵی‬ ‫‪ 40 ،2014-2013‬هه‌زار منداڵ په‌یوه‌ندیان‬

‫هیچ فلته‌رێک‬ ‫له‌مزگه‌وته‌کاندا‬ ‫نییه‌‪ ،‬نازانین کێ‬ ‫ده‌رس ده‌ڵێته‌وه‌ له‌و‬ ‫مزگه‌وتانه‌دا‪ ،‬چ ده‌رسێک‬ ‫ده‌وترێته‌وه‌‪ .‬ژماره‌یه‌ک‬ ‫له‌و توندڕه‌وانه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیشیان‬ ‫به‌داعشه‌وه‌ کردوه‬ ‫له‌مزگه‌وته‌کانه‌وه‌‬ ‫ده‌رسیان خوێندوه‌‬ ‫به‌مزگه‌وته‌کان���ه‌وه‌ ک���ردوه‌و ده‌رس���یان‬ ‫خوێندوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌هاوینی دواتردا ئه‌و‬ ‫ژماره‌یه‌ بۆ ‪ 60‬هه‌زار منداڵ به‌رزبوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌روه‌ر عه‌بدولره‌حمان پێی وایه‌ که‌ ئه‌وه‌‬ ‫مه‌ترسیداره‌‪ ،‬به‌هۆی ئه‌وه‌ی "هیچ فلته‌رێک‬ ‫له‌مزگه‌وته‌کان���دا نییه‌‪ ،‬نازانین کێ ده‌رس‬ ‫ده‌ڵێته‌وه‌ له‌و مزگه‌وتانه‌دا‪ ،‬چ ده‌رس���ێک‬ ‫ده‌وترێت���ه‌وه‌‪ .‬ژماره‌یه‌ک له‌و توندڕه‌وانه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیش���یان به‌داعش���ه‌وه‌ ک���ردوه‌‪،‬‬ ‫له‌مزگه‌وته‌کانه‌وه‌ ده‌رسیان خوێندوه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئاماران���ه‌ له‌وه‌زاره‌ت���ی ئه‌وقافه‌وه‌‬ ‫وه‌رگیراون‌و سه‌رجه‌م ئه‌و خوێندنگه‌ ئاینیی‌و‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی له‌مزگه‌وته‌کان���دا به‌ڕێوه‌ده‌چن‪،‬‬ ‫له‌ژێر سه‌رپه‌رشتیی وه‌زاره‌تی ئه‌وقافدایه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم خوێندن���ی هاوینه‌ی من���دااڵن له‌و‬ ‫مزگه‌وتانه‌دا له‌ژێر هیچ چاودێرییه‌کدا نین‌و‬ ‫خوێندنی نافه‌رمین‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫کتێب‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫کورد کامۆ ده‌خوێننه‌وه‌‬

‫‪17‬‬

‫په‌یتا په‌یتا‌کتێبه‌کانی ده‌کرێن به‌کوردیی‌‬ ‫ئا‪ :‬رێنوار نه‌جم‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ خۆی زیاد له‌نیو سه‌ده‌یه‌‬ ‫له‌ژیاندا نه‌ماوه‌‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستاش‬ ‫کتێبه‌کانی‌و هزره‌کانی له‌جیهاندا نوێن‌و‬ ‫نه‌وه‌ له‌دوای نه‌وه‌ ده‌خوێنرێته‌وه‌و هزری‬ ‫تازه‌ی لێوه‌ هه‌ڵده‌هێنجرێت‪.‬‬ ‫ئه‌لبێ����ر کام����ۆ‪ ،‬نوس����ه‌رو بیرمه‌ن����دی‬ ‫فه‌ڕه‌نس����ی‪ ،‬ژیانی خۆی له‌س����ه‌ختترین‬ ‫رۆژگاره‌کانی ئه‌وروپاو جیهاندا به‌سه‌ربرد‪.‬‬ ‫له‌‪ 46‬ساڵی ته‌مه‌نیدا‪ ،‬دو جه‌نگی گه‌وره‌ی‬ ‫جیهانیی‌و چه‌ندان کاره‌ساتی مرۆیی گه‌وره‬ ‫ڕایانچڵه‌کاند‪.‬‬ ‫کتێبه‌کانی کام����ۆ ته‌نها له‌زێدی خۆی‌و‬ ‫به‌زمانی خ����ۆی‌و له‌ئه‌وروپ����ادا‌ره‌واجیان‬ ‫نیی����ه‪ ،‬به‌ڵک����و ئه‌وه‌ت����ا له‌دۆخێک����ی پڕ‬ ‫له‌قه‌یراناویی ئێستای شوێنێکی چه‌په‌کی‬ ‫دونیاو پڕ شه‌ڕوشۆڕی وه‌ک کوردستاندا‪،‬‬ ‫کتێب له‌سه‌ر کتێبی وه‌رده‌گێردرێت‌و چاپ‬ ‫ده‌کرێته‌وه‌و خوێنه‌ران پێش����وازیی گه‌رمی‬ ‫لێ ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫ئازاد به‌رزنجی‪ ،‬نوس����ه‌رو وه‌رگێڕ پێی‬ ‫وای����ه‌ ئه‌لبێر کامۆ له‌چ����او زۆربه‌ی زۆری‬ ‫نوس����ه‌رانی هاوس����ه‌رده‌می خۆیدا به‌ختی‬ ‫زیاتر ب����وه‌ له‌گه‌ڕانه‌وه‌ ب����ۆ رۆمان‌و هزرو‬ ‫کتێبه‌کانی‪" ،‬ن����ه‌ک هه‌ر له‌الی ئێمه‌ بگره‌‬ ‫له‌ئه‌وروپ����اش خوێنه‌ری کام����ۆ زۆره‌‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونه‌ نوسه‌رێکی وه‌ک سارته‌ر که‌هاوڕێی‬ ‫ب����وه‌‪ ،‬کتێبه‌کانی که‌مت����ر بره‌ویان هه‌یه‌‬ ‫له‌ناو خوێنه‌رانی فه‌ره‌نسیی‌و ئه‌وروپیشدا‪،‬‬ ‫به‌به‌راود به‌کامۆ که‌ بره‌وی زیاتره"‌‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی ه����ۆکاری ئ����ه‌و به‌بره‌و‌ییه‌ی‬ ‫کتێب‌و هزری کامۆ‪ ،‬ئه‌و نوس����ه‌ره‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ئ����ه‌وه‌ وه‌ه����ا لێکده‌درێته‌وه‌ ک����ه‌ کامۆ‬ ‫نوس����ه‌رێکی زیندوتربوه‌و ئه‌و روداوانه‌ی‬ ‫مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ ک����ردون‌و ئه‌و بابه‌تانه‌ی‬ ‫ش����یکاری کردون له‌رۆمان‌و کتێبه‌کانیدا‪،‬‬ ‫کۆمه‌ڵێ����ک بابه‌تی تازه‌ن‌و تا ئێس����تاش‬ ‫کۆمه‌ڵ����گای مرۆڤایه‌ت����ی به‌ده‌س����تییه‌وه‌‬ ‫ده‌ناڵێنێت‪ .‬له‌وانه‌ ب����ێ مانایی ژیان‪ ،‬که‌‬ ‫جاری وا هه‌یه‌ س����ه‌ره‌تا وه‌ک هه‌س����تێک‬ ‫الی مرۆڤ دروست ده‌بێت‪ ،‬دواتر ده‌بێته‌‬ ‫دۆخێکی گش����تگیر‪ .‬هه‌روه‌ها مه‌س����ه‌له‌ی‬ ‫تیرۆر‪ ،‬که‌ ئێس����تا به‌ش����ێوه‌یه‌کی به‌رباڵو‬ ‫ده‌یبینین له‌دنیادا‪ .‬جه‌ختکردنه‌وه‌ له‌سه‌ر‬ ‫فه‌ردیه‌تی ئینس����ان‪ ،‬له‌س����ه‌ر که‌رامه‌ت‌و‬ ‫ش����کۆی مرۆڤ‪ ،‬که‌ دیسانه‌وه‌ ئێستا رۆژ‬ ‫به‌ڕۆژ شکۆی ئینسان له‌به‌رده‌م هه‌ڕه‌شه‌ی‬ ‫تیرۆرو ئه‌فکاره‌ کۆمه‌ڵییه‌کاندایه‌‪ .‬ئه‌مانه‌‬ ‫به‌شێکن له‌و شتانه‌ی وایکردوه‌ خوێنه‌ر‌ی‬ ‫ئه‌وروپی ب����ه‌رده‌وام بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌لبێر ڕابردو‪ ،‬رژێمێکی تۆتالیتاری ده‌س����ه‌اڵتی‬ ‫کامۆ به‌به‌راورد به‌چه‌ندین نوسه‌ری دیکه‌ی هه‌بو که‌ هیچ مانایه‌کی بۆ بونی ئینس����ان‬ ‫نه‌هێش����تبوه‌وه‪ ،.‬له‌دوای راپه‌ڕینیش����ه‌وه‌‬ ‫هاوسه‌رده‌می کامۆ"‪.‬‬ ‫ئازاد به‌رزنجی زیات����ر له‌باره‌ی کامۆوه‌ ده‌بینین ئینسانی کورد روبه‌ڕوی جۆرێک‬ ‫ده‌دوێ����ت‌و ده‌ڵی����ت "پێموای����ه‌ کامۆ به‌و له‌بێمانای����ی ده‌بێت����ه‌وه‌ به‌هۆی ش����ه‌ڕی‬ ‫رۆشنبیرییه‌ هه‌مه‌الیه‌ن‌و فره‌ ڕه‌هه‌ندییه‌وه‌ ناوخ����ۆو کۆمه‌ڵێک هه‌لومه‌رج����ی تازه‌وه‌‬ ‫که‌ هه‌یبوه‌‪ ،‬توانیویه‌تی خوێندنه‌وه‌یه‌کی که‌تێی����دا به‌ها مرۆیی����ه‌کان ون ده‌بن‪ ،‬که‌‬ ‫قوڵ بۆ سه‌رده‌مه‌که‌ی خۆی بکات‪ ‌،‬به‌مه‌ش سیس����تمێک نییه‌ به‌رگریی ل����ه‌و به‌هایانه‌‬ ‫توانیویه‌تی خوێندنه‌وه‌یه‌ک بۆ ئینسان وه‌ک بکات‌و هه‌ست به‌جۆرێک له‌فه‌وزاو ناڕێکی‬ ‫بونه‌وه‌رێک بکات‪ ،‬دیسانه‌وه‌ حاڵه‌ته‌کانی شته‌کان ده‌کرێت‪ .‬له‌کاتێکدا مرۆڤی یاخی‬ ‫پوچیی‌و ڕوبه‌ڕوبو‌نه‌وه‌‌ی ئینسان له‌گه‌ڵیدا‪ ،‬الی کامۆ بریتییه‌ له‌و ئینسانه‌ی هه‌میشه‌‬ ‫هه‌روه‌ه����ا یاخیبون����ی م����رۆڤ به‌رامبه‌ر به‌دوای جۆرێ����ک له‌یه‌کبون����دا ده‌گه‌ڕێت‬ ‫به‌هه‌مو ئه‌و هێزو ده‌سه‌اڵتانه‌ی ده‌یانه‌وێت له‌ناو دنیاو گه‌ردوندا‪ ،‬به‌دوای دوا وه‌اڵمدا‬ ‫س����ه‌رکوتی بکه‌ن‌و ده‌یانه‌وێت بیسڕنه‌وه‌و ده‌گه‌ڕێت بۆ به‌ش����ێک له‌و پرس����یارانه‌ی‬ ‫وه‌ک ژماره‌یه‌ک س����ه‌یری بکه‌ن له‌پێناوی که‌ هه‌یه‌تی به‌رامب����ه‌ر به‌ژیان‌و گه‌ردون‪.‬‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی����ی‌و هێنان����ه‌دی ئایدۆلۆژی����او فکری کامۆ‪ ،‬فکرێکه‌ به‌شێکی په‌یوه‌ندیی‬ ‫بۆچون����ه‌ تۆتالیتاره‌کانی خۆیاندا به‌کاری به‌پرس����یاره‌ دنیای����ی‌و واقعییه‌کان����ه‌وه‌‬ ‫بهێنن‪ ،‬دیس����انه‌وه‌ ئه‌م سه‌رده‌مه‌ ئه‌وه‌ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌شێکیش����ی یاخیبونێکه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫کامۆ لێی ده‌ترس����ا ئه‌وه‌بو ئینسان ببێته‌ به‌که‌ونێک که‌ ئینسان به‌رامبه‌ری وه‌اڵمی‬ ‫قوربانیی ئایدۆلۆژیا تۆتالیتارو گه‌وره‌کان‪ .‬چنگ ناکه‌وێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ده‌ڵێت "پێم وایه‌ ئینس����انی‬ ‫ئه‌وه‌ش هاته‌ دی"‪.‬‬ ‫له‌سااڵنی حه‌فتاکان‌و هه‌شتاکانی سه‌ده‌ی هۆش����یاری خۆم����ان‪ ،‬هه‌س����ت به‌جۆرێک‬ ‫ڕاب����ردودا‪ ،‬له‌ناو ب����ژارده‌ی خوێنه‌واران‌و له‌نائومێدی ده‌کات له‌باره‌ی ئه‌م سه‌رده‌مه‌و‬ ‫رۆشنبیرانی کورددا‪ ،‬خوێندنه‌وه‌یه‌کی زۆری ئ����ه‌و واقع����ه‌ی تێیدایه‌‪ ،‬دواجار هه‌س����ت‬ ‫کامۆو سه‌رس����امبون هه‌بو به‌و نوسه‌ره‌‪ .‬ده‌کات ته‌ن����راوه‌ به‌کۆمه‌ڵێک دیواری بێ‬ ‫به‌شێکی زۆری ئه‌وانیش‪ ،‬کتێبه‌کانی ئه‌و مانا‪ ،‬ئه‌وه‌ی کام����ۆ ناوی ده‌نێت "دیواری‬ ‫نوس����ه‌ره‌ فه‌ره‌نسییه‌یان به‌زمانی عه‌ره‌بی پوچیی"‪ ،‬ئه‌و ئینس����انه‌ هه‌س����ت ده‌کات‬ ‫یاخود فارس����یی ده‌خوێنده‌وه‌‪ .‬به‌اڵم له‌م کۆمه‌ڵێک پرس����یاری هه‌یه‌و پرسیاره‌کانی‬ ‫س����ااڵنه‌ی دواییدا‪‌،‬ش����ه‌پۆلێک وه‌رگێڕان ب����ێ وه‌اڵم ده‌مێنن����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌س����ت ده‌کات‬ ‫ب����ۆ زۆرین����ه‌ی کتێبه‌کان����ی ئه‌لبێر کامۆ ئینسانێک چه‌ند ڕه‌نج‌و هه‌وڵ ده‌دات بگات‬ ‫کران‪ .‬له‌ئێستاش����دا به‌شێکی زۆری کتێبه‌ به‌ئامانجێک یاخود مانایه‌ک‌‪ ،‬که‌ به‌هۆیه‌وه‌‬ ‫فکریی‌و ئه‌ده‌بیی‌و یاداش����تییه‌کانی کامۆ پاساو بۆ بونی بهێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ناو ئه‌م‬ ‫له‌کتێبخانه‌ کوردییه‌کاندا به‌زمانی کوردیی جه‌نجاڵیی‌و فه‌وزا سیاسیی‌و کۆمه‌اڵیه‌تیی‌و‬ ‫ناس����ه‌قامگیرییه‌ی له‌م واڵت����ه‌ی خۆماندا‬ ‫له‌به‌رده‌ستدان‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی په‌یوه‌ندی����ی تاک����ی کوردیی هه‌یه‌‪ ،‬له‌الیه‌کی ت����ره‌وه‌ تیرۆر رۆژ به‌رۆژ‬ ‫به‌ه����زرو کتێبه‌کان����ی کام����ۆوه‌‪ ،‬ئ����ازاد په‌ره‌ ده‌سه‌نێت‪ ،‬ئه‌مانه‌ هه‌موی وا ده‌کات‬ ‫به‌رزنج����ی که‌ خۆی وه‌رگێ����ڕی دو له‌کاره‌ گه‌نجی ئێمه‌ هه‌ست به‌جۆرێک له‌نائومێدی‬ ‫فکریی����ه‌ گرنگه‌کان����ی ئه‌و نوس����ه‌ره‌یه‌‪ ،‬بکات‌و هه‌ست بکات ده‌رگاو په‌نجه‌ره‌کانی‬ ‫ده‌ڵێ����ت "به‌نیس����به‌ت ئێم����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌س����ه‌ر داخ����راون‪ ،‬بگه‌ڕێت����ه‌وه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫بگه‌ڕێین����ه‌وه‌ بۆ مێژویه‌کی ت����ا ڕاده‌یه‌ک تروسکاییانه‌ی له‌ناو ناخی خۆیدا به‌دییان‬ ‫نزیکی خۆمان‪ ،‬له‌هه‌ش����تاکانی س����ه‌ده‌ی ده‌کات‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش به‌ش����ێکه‌ له‌س����یفاتی‬

‫نه‌ک هه‌ر‬ ‫له‌الی ئێم ‌ه‬ ‫بگره‌ له‌ئه‌وروپاش‬ ‫خوێنه‌ری‬ ‫کامۆ زۆره‬

‫ئه‌لبێر کامۆ له‌شارۆچکه‌یه‌کی بچوکی جه‌زائیر به‌ناوی مۆندۆڤۆ‬ ‫له‌ساڵی ‪ 1913‬له‌دایکێکی ئیسپانیی‌و باوکێکی فه‌ڕه‌نسی‬ ‫له‌دایکبوه‌‪ ،‬پێش ئه‌وه‌ی ئه‌لبێر ساڵێک له‌ته‌مه‌نی ته‌واو بکات‪،‬‬ ‫باوکی له‌‌شه‌ڕێکی جه‌نگی جیهانی یه‌که‌مدا ده‌کوژرێت‪.‬‬ ‫له‌ساڵی ‪1957‬دا خه‌اڵتی نۆبڵی ئه‌ده‌بیاتی پێ به‌خشراوه‌و سێ‬ ‫ساڵ له‌دوای ئه‌وه‌وه‌ به‌ڕوداوی ئوتومبێل گیانی له‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬

‫به‌شێک له‌کتێبه‌کانی کامۆ‬ ‫کامۆ به‌رده‌وام سیاسه‌تی‬ ‫خستوه‌ته‌وه‌ ژێر‬ ‫پرسیاری ئه‌خالقییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئایا سیاسه‌ت بۆی هه‌یه‌‬ ‫سنور ببه‌زێنێت‬ ‫پاڵه‌وانی رۆمانه‌کانی ئه‌لبێر کامۆ"‪.‬‬ ‫یه‌کێکی تر له‌و خااڵنه‌ی ئه‌و نوس����ه‌ر‌ه‬ ‫ئام����اژه‌ی پ����ێ ده‌دات له‌فک����ری کامۆدا‪،‬‬ ‫خس����تنه‌ژێر پرس����یاری ئه‌خالقییان����ه‌ی‬ ‫سیاس����ه‌ته‌‪ " ،‬کامۆ به‌رده‌وام سیاس����ه‌تی‬ ‫خستوه‌ته‌وه‌ ژێر پرسیاری ئه‌خالقییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئای����ا سیاس����ه‌ت ب����ۆی هه‌ی����ه‌ س����نور‬ ‫ببه‌زێنێت"‪.‬‬ ‫ئه‌لبێ����ر کام����ۆ وه‌ک چ����ۆن ژیانێک����ی‬ ‫هه‌مه‌ڕه‌نگ����ی هه‌ب����وه‌ جگه‌ له‌نوس����ین‪،‬‬ ‫وه‌رزش����ی تۆپی پێ یه‌کێک له‌خولیاکانی‬ ‫بوه‌‪ ،‬له‌رۆژنامه‌کاندا وه‌ک رۆژنامه‌نوسێک‬ ‫کاری کردوه‌‪ ،‬خولیایه‌کی زۆری بۆ ش����انۆ‬ ‫هه‌بوه‌‪ .‬له‌هه‌مان کاتیش����دا له‌نوسینیشدا‬ ‫له‌س����ه‌ر یه‌ک ژان����ر نه‌وه‌س����تاوه‌‪ ،‬له‌ڕێی‬ ‫ئه‌فس����انه‌ مێژوییه‌کانه‌وه‌ باسی له‌پوچیی‬ ‫ژی����ان ک����ردوه‌‪ ،‬کتێبی فکری����ی‌و رۆمان‌و‬ ‫شانۆنامه‌و ستونی له‌رۆژنامه‌شدا نوسیوه‌‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی وه‌اڵمدان����ه‌وه‌ی خوێن����ه‌ری‬ ‫کورد ب����ۆ کامۆ‪ ،‬ئ����ازاد به‌رزنجی ده‌ڵێت‬ ‫"له‌میان����ه‌ی ئه‌زمون����ی خۆم����ه‌وه‌‪ ،‬که‌ دو‬ ‫کتێبی کامۆم کردوه‌ به‌کوردی "ئه‌فسانه‌ی‬ ‫س����یزیف"و "مرۆڤی یاخی"‪ ،‬که‌ دو کتێبه‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تییه‌ک����ه‌ی فکری کامۆن‪ ،‬هه‌س����تم‬ ‫ک����ردوه‌ وه‌اڵمدانه‌وه‌یه‌کی باش����ی هه‌بوه‌‬ ‫له‌الیه‌ن خوێنه‌ری کورده‌وه‌‪ .‬گه‌نجم بینیوه‌‬ ‫ته‌مه‌نێکی که‌می هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم سه‌رسامیی‬ ‫خۆی ده‌ربڕیوه‌ به‌رامبه‌ر به‌مرۆڤی یاخیی‬ ‫یاخود ئه‌فسانه‌ی سیزیف‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و‬ ‫رۆمانان����ه‌ی دیکه‌ی ک����ه‌ هه‌ندێک هاوڕێی‬ ‫دیکه‌ وه‌ریانگێڕاون"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی کاری نوێی ئ����ازاد به‌رزنجی‬ ‫له‌کتێبه‌کانی کام����ۆدا‪ ،‬رایگه‌یاند "ره‌نگه‌‬ ‫یه‌کێک له‌و کتێبانه‌ی کامۆ که‌ له‌ئاینده‌دا‬ ‫ح����ه‌ز بک����ه‌م بیکه‌مه‌ ک����وردی‪ ،‬کتێبێکه‌‬ ‫که‌ زۆرب����ه‌ری خوێن����ه‌ری ئێم����ه‌ ره‌نگه‌‬ ‫ئاش����نا نه‌بێ����ت پێ����ی‪ ،‬ئاماده‌کردنی ئه‌و‬ ‫رۆمانه‌یه‌تی که‌ له‌کوردیدا به‌"شه‌یتانه‌کان"‬ ‫ته‌رجه‌مه‌ک����راوه‌‪ ،‬بۆ ش����انۆنامه‌‪ .‬یاخود‬ ‫هه‌ندێ����ک له‌وتاره‌کانی بتوانم وه‌ریبگێرم‌و‬ ‫له‌کتێبێکدا باڵوی بکه‌مه‌وه‌"‪.‬‬

‫ئه‌فسانه‌ی سیزیف نامۆ (بێگانه‌)‬

‫هه‌رچه‌نده‌ کارێکی بچوکه‌‪ ،‬به‌اڵم یه‌کێکه‌‬ ‫له‌کتێبه‌ گرنگه‌کانی ئه‌لبێر کامۆ که‌ وه‌ک‬ ‫ده‌روازه‌یه‌ک بۆ چونه‌ ناو فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫پوچگه‌رایی داده‌نرێت‪ .‬له‌دوای ئه‌وه‌یشه‌وه‌‪،‬‬ ‫"به‌رده‌که‌ی سیزیف" وه‌ک ئیدیۆمێک‬ ‫له‌ناو کوردیی‌و زمانه‌کانی دیکه‌دا وه‌ک‬ ‫نیشانه‌یه‌ک بۆ بێهوده‌یی به‌کارده‌هێنرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م کتێبه‌ له‌الیه‌ن ئازاد به‌رزنجییه‌وه‌ کراوه‌‬ ‫به‌کوردیی‪.‬‬

‫یاداشته‌کان‬

‫تاعون‬

‫رۆمانێکی به‌ناوبانگی کامۆیه‌و‬ ‫یه‌کێکه‌ له‌رۆمانه‌ گرنگه‌کانی ئه‌و‬ ‫نوسه‌ره‌و به‌شێک له‌بیرۆکه‌ی بێهوده‌یی روداوه‌کانی له‌شارۆچکه‌یه‌کی‬ ‫جه‌زائیردا روده‌ده‌ن‪ ،‬به‌شێک‬ ‫ژیان له‌کاره‌کته‌ری سه‌ره‌کیی‬ ‫رۆمانه‌که‌دا ره‌نگده‌داته‌وه‌‪ .‬ئه‌م رۆمان ‌ه له‌توێژه‌ران وای ده‌بین که‌ ئه‌و شوێنه‌و‬ ‫له‌ساڵی ‪ 1942‬باڵوکراوه‌ته‌وه‌و له‌الیه‌ن ئه‌و نه‌خۆشیه‌ی تێدا باڵو ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫موحسین ئه‌حمه‌د عومه‌ر له‌فه‌ره‌نسی میتافۆرن بۆ شوێنێکی گه‌وره‌ترو‬ ‫روداوێکی مه‌زنتر‪ .‬ئه‌م رۆمانه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫‌وه‬ ‫و حه‌مه‌ که‌ریم عارف له‌فارسییه ‌‌‬ ‫له‌دو کاتی جیاوازدا کراوه‌ به‌کوردیی‪ .‬ره‌سوڵ سوڵتانییه‌وه‌ وه‌رگێڕدراو‌ه بۆ‬ ‫کوردیی‪.‬‬

‫مرۆڤی یاخی‬

‫کامۆش وه‌ک به‌شێکی زۆر له‌نوسه‌رانی گرنگترین کتێبی فکریی ئه‌لبێر‬ ‫کامۆیه‌و له‌ساڵی ‪ 1951‬باڵوکراوه‌ته‌وه‌و‬ ‫دونیا یاداشته‌کانی نوسیونه‌ته‌وه‌و‬ ‫قه‌باره‌یه‌کی گه‌وره‌ی هه‌یه‌‪ .‬کامۆ له‌م‬ ‫به‌چه‌ند به‌شێک له‌کاتی جیاوازدا‬ ‫کتێبه‌یدا باس له‌یاخی بون ده‌کات‬ ‫باڵوکراونه‌ته‌وه‌‪ .‬به‌کوردییش له‌چه‌ند‬ ‫به‌شێوه‌یه‌کی قوڵ‌و مێژویی‪ .‬ئه‌م‬ ‫مانگی ڕابردودا له‌فارسییه‌و‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫کتێبه‌ زیاد له‌جارێک به‌کوردیی کراوه‌‪،‬‬ ‫پێشڕه‌و حسێنه‌وه‌ وه‌رگێردراوه‌و‬ ‫له‌کتێبێکی چوار به‌رگیدا باڵوکرایه‌وه‌‪ .‬که‌ دواهه‌مین جاریان به‌وه‌رگێڕانی‬ ‫ئازاد به‌رزنجییه‌‌‪.‬‬

‫گیلۆتین‬

‫کامۆ هه‌وڵده‌دات له‌م کتێبه‌دا ڕونی‬ ‫بکاته‌وه‌ ک ‌ه بۆچی نابێت سزای‬ ‫له‌سێداره‌دان‌و سه‌رپه‌ڕاندن بمێنێت‪.‬‬ ‫ک‬ ‫کامۆ له‌م کتێبه‌دا وه‌ک لێکۆڵه‌رێ ‌‬ ‫کار ده‌کات‪ .‬ئه‌م کتێبه‌ له‌الیه‌ن سامان‬ ‫عه‌لی حامد‪-‬ه‌وه‌ کراوه‌ به‌کوردیی‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫ی كه‌ركوك‪:‬‬ ‫ی په‌كه‌ك ‌ه له‌میحوه‌ر ‌‬ ‫فه‌رمانده‌ی‌ هێزه‌كان ‌‬

‫كوردستان موڵكی هه‌مو كورده‌‪ ،‬پێویست ناكات‬ ‫كاك نێچیر بڵێت به‌رپرسیارێتیمان نییه‌ له‌باشور‬ ‫ئا‪ :‬ئارام که‌ریم‬ ‫ئاوێنه‌ ئه‌م گفتوگۆیه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫فه‌رمانده‌یی‌ هێزه‌كانی‌ په‌كه‌ك ‌ه‬ ‫له‌میحوه‌ری‌ كه‌ركوك "عه‌گید كه‌الری‌"‬ ‫له‌گوندێكی‌ نزیك داقوق ئه‌نجام دا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "پێویست بو حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫چه‌كی‌ نوێ بدات به‌ئێمه‌ش‪ ،‬وه‌زیری‬ ‫پێشمه‌رگه‌ ئه‌و به‌ڵێنه‌ی پێداین به‌اڵم‬ ‫به‌ڵێنه‌كه‌ی جێبه‌جێ‌ نه‌كرد"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌كه‌یه‌وه‌ هێزه‌كانتان هاتونه‌ته‌‬ ‫ناوچه‌كانی‌ كه‌ركوكه‌وه‌؟‬ ‫عه‌گید‪ :‬ماوه‌ی حه‌وت مانگه‌ هاوشانی‬ ‫هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌ ڕوبه‌ڕوی چه‌كدارانی‬ ‫داع���ش ده‌جه‌نگی���ن‌و زه‌بری باش���مان‬ ‫له‌داعش سره‌واندوه‌‪ ،‬له‌سه‌رجه‌م قۆڵه‌كانی‬ ‫میحوه‌ری كه‌ركوك‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌مدواییه‌ قسه‌ی‌ ئه‌وه‌ له‌ئارادایه‌‬ ‫كه‌ به‌نیازن بكش���ێنه‌وه‌‪ ،‬ئایا ده‌كشێنه‌وه‌‬ ‫له‌كه‌ركوك؟‬ ‫عه‌گید‪ :‬كش���انه‌وه‌ی ئێمه‌ له‌باش���ور‬ ‫له‌س���ه‌ر خواس���تی‌ خه‌ڵكه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌وان‬ ‫بڵین بمێننه‌وه‌ ده‌مێنینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێتانوایه‌ توركیا فشار ده‌خاته‌‬ ‫س���ه‌ر هێزه‌ كوردییه‌كان بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئێوه‌‬ ‫له‌كه‌ركوك بكشێنه‌وه‌؟‬ ‫عه‌گید‪ :‬كش���انه‌وه‌ یان مان���ه‌وه‌ ته‌نها‬ ‫به‌بڕی���اری‌ ئێمه‌یه‌ ن���ه‌ك توركیا‪ ،‬توركیا‬ ‫ڕۆڵ���ی نیه‌‪ ،‬توركیا س���ه‌ركه‌وتنی ئێمه‌ی‬ ‫نه‌ویس���توه‌‪ ،‬به‌ڵگه‌ش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ توركیا‬ ‫هاوكاری داعش بوه‌و جه‌نه‌ڕاڵی خانه‌نشین‬ ‫له‌ناو چه‌كدارانی داعشدا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئایا ئه‌و چه‌ك���ه‌ نوێیانه‌ی‌ كه‌‬ ‫هاتون بۆ پێشمه‌رگه‌ به‌ر ئێوه‌ش كه‌وتوه‌‌و‬ ‫پێتاندراوه‌؟‬ ‫عه‌گید‪ :‬نه‌خێر ده‌بو یه‌كه‌مجار بدرایه‌‬ ‫به‌ئێم���ه‌‪ ،‬ئێم���ه‌ له‌گه‌ڵ پیش���مه‌رگه‌ له‌م‬ ‫ڕوبه‌ڕوبونه‌وانه‌دا به‌رگری باشمان كردوه‌‪،‬‬ ‫هاوكاری یه‌ك بوین‪ ،‬جار هه‌بوه‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫فیش���ه‌كیان پێنه‌م���اوه‌ ئام���اده‌ نه‌بون‬ ‫ئێم���ه‌ به‌جێبهێڵن وتویانه‌ تا دوا س���ات‬

‫له‌گه‌ڵتانین‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆ ئێمه‌ نیشانده‌دات‬ ‫كه‌ هێزی پێش���مه‌رگه‌ش جیاوازی ناكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێویست بو حكومه‌تی هه‌رێم چه‌ك‬ ‫بدات به‌ئێمه‌ش‪ ،‬وه‌زیری پێش���مه‌رگه‌ ئه‌و‬ ‫به‌ڵێنه‌ی پێداین‌و نه‌یبرده‌سه‌ر‌و به‌ڵێنه‌كه‌ی‬ ‫جێبه‌جێ نه‌كرد‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆ تائێستا ئه‌م هێزه‌ كوردییانه‌‬ ‫نه‌تانتوانی���وه‌ یه‌كبگ���رن‌و س���وپایه‌كی‌‬ ‫هاوبه‌ش پێكه‌وه‌بنێن؟‬ ‫عه‌گی���د‪ :‬ئه‌وه‌ی الی ئێمه‌ گرنگه‌ ده‌بێ‬ ‫هێزێكی نه‌ته‌وه‌ی���ی هه‌بێت‪ ،‬نه‌ك ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ر حیزبه‌و هێزو میلیشیای‌ خۆی‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫ئێس���تا هێزێك���ی هاوبه‌ش هه‌ی���ه‌ به‌اڵم‬ ‫فه‌رمانده‌یی جیاوازه‌‪ ،‬پێویسته‌ له‌سه‌ره‌وه‌‬ ‫رێوشوێنی‌ یه‌كخستن بگیرێته‌به‌ر‪.‬‬ ‫به‌ڕای من گه‌ر هێزی حه‌فتاو هه‌شتاش‬ ‫بمێنێته‌وه‌ كێش���ه‌ نیه‌ ئه‌وه‌ی پێویس���ته‌‬ ‫له‌فه‌رمانده‌یی���دا یه‌كێتی���ه‌ك هه‌بێ���ت‬ ‫له‌ئاستی ژوردا له‌سه‌ره‌وه‌ فه‌رمانده‌یه‌كی‬ ‫تۆكم���ه‌ ببێت له‌ژێره‌وه‌ حه‌فتاو هه‌ش���تا‬ ‫ی���ان هه‌په‌گه‌ بڕیاریان له‌س���ه‌روی خۆی‬ ‫ده‌بێت ئێستا به‌عه‌مه‌لی هه‌په‌گه‌و حه‌فتاو‬ ‫هه‌شتایه‌ وه‌ك یه‌ك له‌شه‌ڕداین‪ .‬به‌نمونه‌‬ ‫تاكو ئێس���ته‌ شه‌نگال ئازاد نه‌بوه‌ چونكه‌‬ ‫كێش���ه‌كه‌ حیزبیه‌ بۆ له‌ كه‌ركوك هه‌رچی‬ ‫داع���ش هێ���رش ده‌كات ناتوانێ���ت بێته‌‬ ‫پێش���ه‌وه‌‪ ،‬گورز ده‌خوات تێكده‌شكێت؟‬ ‫له‌م قۆڵه‌وه‌ پێویس���تیمان به‌حیزبایه‌تی‬ ‫نیه‌‪ ،‬زۆریش په‌یوه‌ندیمان باش���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌گرتنه‌وه‌ی ش���ه‌نگال عه‌یبێكی گه‌وره‌یه‌‬ ‫بۆ هێزی كورد‪ ،‬ئه‌گه‌ر وه‌ك عه‌یبه‌یه‌كیش‬ ‫نه‌ڕوانی���ن‪ ،‬له‌وانه‌ی���ه‌ هه‌بێ���ت پێیخۆش‬ ‫بێت حیزبی خۆی س���ه‌ركه‌وێت‌و حیزبی‬ ‫به‌رامب���ه‌ر ژێركه‌وێت‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ باش نیه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌یه‌ داواده‌كه‌ین هێزێكی یه‌كگرتو‬ ‫دروست ببێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت نێچیرڤان‬ ‫بارزان���ی ئام���اژه‌ی ب���ه‌وه‌ داوه‌ كه‌ ‪pkk‬‬ ‫هیچ به‌رپرس���یارێتیه‌كی نی���ه‌ له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬وه‌اڵمی‌ ئێوه‌ چییه‌؟‬ ‫عه‌گی���د‪ :‬ئه‌و وتبوی ئێمه‌ په‌یوه‌ندیمان‬ ‫له‌گه‌ڵ په‌كه‌كه‌ باش���ه‌‪ ،‬تا ئێره‌ دروسته‌‪،‬‬

‫ب ‌ه ‪ 540‬پۆلیس‪ ،‬ته‌نها ‪ 7‬چه‌كیان‬ ‫پێدراوه‌ شه‌ڕ ‌ی داعشی‌ پێبكه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه زۆربه‌ی‌ واڵتانی رۆژئاوا‬ ‫چه‌ندین ته‌ن چه‌كی نوێیان بۆ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ناردوه‌‪ ،‬به‌اڵم عه‌قیدێكی‬ ‫سه‌ربازیی گله‌یی ده‌كات له‌وه‌ی‌ له‌كۆی‬ ‫فه‌وجێكی ئه‌وان كه‌ زیاتر له‌‪ 500‬پۆلیس ‌ه‬ ‫له‌به‌ره‌كانی جه‌نگ‪ ،‬ته‌نها ‪ 7‬پارچ ‌ه‬ ‫چه‌كی‌ نوێیان بۆ نێردراوه‌‪.‬‬ ‫پۆلیسێك له‌فه‌وجی ‪5‬ی سه‌ر به‌لیوا ‌ی‬ ‫‪3‬ی س���لێمانی هێ���زی ئام���اده‌ی هه‌رێم‬ ‫(به‌رگ���ری‌و فریاكه‌وتن) كه‌ ئێس���تا ل ‌ه‬ ‫مه‌العه‌بدوڵاڵ له‌كه‌رك���وك جێگیركراون‪،‬‬ ‫ئاماژ‌ه به‌وه‌ده‌كات پ���اش ئه‌وه‌ی‌ داعش‬ ‫ئ���ه‌و ناوچه‌یه‌ كۆنت���رۆڵ ده‌كات‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫ده‌برێ���ن ب���ۆ گرتنه‌وه‌ی‌ ئه‌و ش���وێنانه‌و‬ ‫به‌كاڵشینكۆف ‌ه كۆنه‌كانیانه‌وه‌ توانیویان ‌ه‬ ‫كۆنترۆڵی بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و فه‌وجه‌ زیات���ر ل���ه‌‪ 540‬پۆلیس‬ ‫پێكهاتوه‌و پێشتر له‌سنور ‌ی كفری تاوه‌كو‬ ‫ق���ه‌زای‌ دوزخورماتو باڵوه‌ی���ان پێكرابو‪،‬‬ ‫ئێس���تاش گوێزراونه‌ت���ه‌وه‌ بۆ س���نور ‌ی‬ ‫كه‌ركوك‪ .‬ئه‌و پۆلیس��� ‌ه ئاشكرا ‌ی ده‌كات‬ ‫"له‌هێرشه‌كه‌ ‌ی داعش بۆ سه‌ر پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫له‌میحوه‌ری‌ مه‌ال عه‌بدواڵو مه‌كته‌ب خالیدو‬ ‫چه‌ند ش���وێنێكی تر‪ ،‬لیوای پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫هه‌بو‌ه ‪ 5‬دۆشكه‌و ‪ 5‬بیكه‌یسی‌و ‪( 3‬ئاڕ‪.‬‬ ‫پی‪ .‬جی)‌و چه‌ندین جۆر‌ه كه‌ره‌س���ته‌ ‌ی‬ ‫تری جێهێشتوه‌و ده‌ست داعش كه‌وتوه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ش ته‌نها كاڵشینكۆفمان پێبو"‪.‬‬ ‫ل���ه‌و باره‌ی���ه‌و‌ه به‌رپرس���ی فه‌وجی‬ ‫‪5‬ی لی���وا ‌ی ‪3‬ی به‌رگ���ری‌و فریاكه‌وت���ن‬ ‫له‌گه‌رمیان‪ ،‬عه‌قید ته‌ها تیمار ‌ی بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ئێم ‌ه وه‌كو به‌رگری‌و فریاكه‌وتن‬ ‫به‌گشتی چه‌كێكی زۆر كه‌ممان پێدراوه‌‪،‬‬ ‫نزیكه‌ ‌ی ‪ 16-15‬هه‌زار پۆلیس ‪ 250‬پارچ ‌ه‬

‫چه‌كیان بۆ ناردوین‪ ،‬له‌هه‌مو ئه‌و فه‌وجه‌ ‌ی‬ ‫ئێمه‌ له‌گه‌رمیان كه‌ زیاتر له‌‪ 540‬پۆلیسه‌‪،‬‬ ‫ته‌نه���ا حه‌وت پارچه‌ چه‌ك���ی نوێمان بۆ‬ ‫نێردراوه‌‪ ،‬ت���ه‌واوی‌ لیواكه‌مان ‪ 40‬چه‌ك‌و‬ ‫چه‌ند دۆشكه‌یه‌كمان بۆ هاتوه‌"‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا بریكار ‌ی وه‌زاره‌تی ناوخۆ‪،‬‬ ‫س���ه‌ركه‌وت حه‌س���ه‌ن له‌لێدوانێك���دا بۆ‬ ‫ئاوێن ‌ه وتی‪" ،‬ئه‌و بابه‌ته‌ هیچ په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌ئێم���ه‌وه‌ نیی���ه‌و بچ���ن له‌وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫پێشمه‌رگ ‌ه بپرسن‪".‬‬ ‫ئه‌ندامی په‌رله‌مانی كوردستان له‌لیژنه‌ ‌ی‬ ‫ناوخۆو ئاس���ایش‪ ،‬س���ه‌عید مه‌س���یفی‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ رونیده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ئه‌و چه‌كانه‌ ‌ی هاتون له‌رێگه‌ ‌ی وه‌زاره‌تی‬ ‫پێشمه‌رگه‌و‌ه وه‌رگیراون‌و به‌پێی پێویست‬ ‫دابه‌شیانكردو‌ه به‌س���ه‌ر میحوه‌ره‌كاندا‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌وه‌ی‌ هاتو‌ه زیاتر په‌یوه‌س���ت ‌ه‬ ‫به‌پێشمه‌رگه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و په‌رله‌مانت���اره‌ ده‌ڵێ���ت‪" ،‬رۆژی‬ ‫پێنجش���ه‌ممه‌ لیژنه‌ ‌ی ناوخۆو ئاسایشی‬ ‫په‌رله‌م���ان له‌گ���ه‌ڵ وه‌زی���ری ناوخ���ۆ‬ ‫كۆده‌بینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكات ئه‌و پرس���یارانه‌ ‌ی‬ ‫ئاڕاست ‌ه ده‌كه‌ین كه‌ هێزه‌كانی وه‌زاره‌تی‬ ‫ناوخۆ كه‌ له‌به‌ره‌كان���ی جه‌نگن‪ ،‬تاوه‌كو‬ ‫ئێس���تا چه‌ن���د س���ودمه‌ند ب���ون‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫پێویس���ت ‌ه ئه‌و هێزانه‌ش به‌هه‌مانشێوه‌ی‬ ‫هێزه‌كانی پێشمه‌رگ ‌ه چه‌كیان پێبدرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانت���اره‌ی‌ لیژنه‌ ‌ی ناوخۆو‬ ‫ئاس���ایش ئاش���كرایده‌كات " بیستومان ‌ه‬ ‫له‌زۆر ش���وێن ئ���ه‌و چه‌كان���ه‌ نه‌دراوه‌ت ‌ه‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ش‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ ‌ی گرنگ ‌ه‬ ‫ئێمه‌ س���ه‌ردانی ئه‌و س���نورانه‌ ده‌كه‌ین‌و‬ ‫راسته‌وخۆ له‌گه‌ڵ به‌رپرسه‌كانی به‌رگری‌و‬ ‫فریاكه‌وتن‌و ئه‌و هێزانه‌ داده‌نیش���ین‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی بزانین جیاوازی���ان هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫پێشمه‌رگ ‌ه یان نا‪ ،‬ئه‌و كات كار ‌ی له‌سه‌ر‬ ‫ده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫به‌اڵم ئێمه‌ ئه‌م قس���ه‌و ڕایه‌ی كاك نێچیر‬ ‫به‌ڕاس���ت نابینی���ن كه‌ ده‌ڵێ���ت په‌كه‌كه‌‬ ‫هیچ به‌رپرس���یارێتیه‌كی نی���ه‌ له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬چونك���ه‌ به‌ب���اوه‌ڕی‌ ئێمه‌‬ ‫كوردس���تان موڵكی هه‌مو ك���ورده‌‪ ،‬هیچ‬ ‫پێویس���ت ن���اكات كاك نێچیر قس���ه‌ی‬ ‫وا بكات‪ ،‬چونكه‌ باش���وری كوردس���تان‬ ‫دوژمن جیای كردۆته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌سێكیش‬ ‫باشوری كوردستان به‌پارچه‌كراوی ببینێت‬ ‫ئ���ه‌وه‌ پیالن���ی داگیركه‌ران له‌مێش���كی‬ ‫ده‌س���وڕێته‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌س نابێ���ت باس���ی‬ ‫پارچه‌پارچه‌بون ب���كات‌و به‌پارچه‌كراوی‌‬ ‫بڕوانێته‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ك���ه‌س په‌یوه‌ن���دی ده‌كات‬ ‫پێتانه‌وه‌ له‌م سنوره‌؟‬ ‫عه‌گی���د‪ :‬به‌ڵ���ێ‌ دێ���ن په‌روه‌رده‌ی���ان‬ ‫ده‌كه‌ی���ن‌و خۆیان ده‌پارێزن‪ ،‬خه‌ڵكی ئه‌م‬ ‫گوندان���ه‌ به‌تایبه‌تی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ناتوانن ببن‬ ‫به‌گه‌ری�ل�ا چونكه‌ ئ���ه‌وه‌ په‌روه‌رده‌یه‌كی‬ ‫جودای���ه‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا په‌یوه‌ن���دی ئێمه‌و‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌و پێش���مه‌رگه‌ له‌و‬ ‫ڕۆژه‌وه‌ هاتوی���ن هاوكاریم���ان باش بوه‌‌و‬ ‫وه‌ك براین‪ ،‬بۆ نمون���ه‌ له‌مه‌كته‌ب خالید‬ ‫سی‌وپێنج پێشمه‌رگه‌ مانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌ ئێمه‌‪،‬‬ ‫ده‌ش���یانتوانی جێمانبێڵن فیشه‌كیشیان‬ ‫پێنه‌مابو ئێمه‌یان به‌جێنه‌هێشت‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌‬ ‫شه‌هید عه‌مید ش���ێركۆ بون‪ ،‬ئه‌وه‌ جێی‌‬ ‫ستایش‌و شانازیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌ڵوێس���تتان به‌رامب���ه‌ر‬ ‫به‌حه‌شدی شه‌عبی چۆنه‌؟‬ ‫عه‌گید‪ :‬ئه‌وان بێكێش���ه‌ن‌و له‌گه‌ڵ ئێمه‌‬ ‫خراپ نین‪ ،‬هاتوچۆمان هه‌یه‌‪ ،‬ئیتر ئه‌وان‬ ‫بن ی���ان توركمان پش���تگیری له‌خۆیان‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئێمه‌ش پشتگیریان ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا له‌روماڵ���ی‌ میدی���اكان ئاس���ته‌دا نین‪ ،‬ته‌نانه‌ت به‌ش���ێكیان بۆ‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌روداوه‌كانی‌ ئ���ه‌م ناوچه‌یه‌ نمون���ه‌ ڕاگه‌یاندن���ه‌كان دێنه‌ ب���ه‌ره‌كان‬ ‫ده‌ڵێ���ن ده‌ی ته‌قه‌ بكه‌ن ب���ا ئێمه‌ وێنه‌‬ ‫رازین؟‬ ‫عه‌گید‪ :‬میدیا ده‌بێ ڕۆڵی گرنگیان ببێت‌و بگرین ئه‌م نواندنان ‌ه ش���تێكی باش نییه‌‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ هیچ الیه‌ك كه‌م نه‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬ئێمه‌ ئه‌مه‌ ناچێته‌ خزمه‌ت���ی دۆزی كورده‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌یه‌ك حیزب‌و دو حیزب س���ه‌رناكه‌وین‪ ،‬ناب���ێ الوازیه‌كانی ئێم ‌ه نیش���انی دوژمن‬ ‫پێویس���ته‌ هێزێك���ی ك���وردی پێكبێت‪ ،‬بدرێت‪ ،‬ده‌بێ ڕاستگۆیانه‌و ئه‌ركی خۆیان‬ ‫به‌داخه‌وه‌ به‌ش���ێك له‌راگه‌یاندنه‌كان له‌و به‌جێبهێنن‪.‬‬

‫كشانه‌وه‌ یان‬ ‫مانه‌وه‌ ته‌نها‬ ‫به‌بڕیاری‌ ئێمه‌یه‌‬ ‫نه‌ك توركیا‪،‬‬ ‫توركیا ڕۆڵی نیه‌‪،‬‬ ‫توركیا سه‌ركه‌وتنی‬ ‫ئێمه‌ی نه‌ویستوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵگه‌ش ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ توركیا‬ ‫هاوكاری داعش‬ ‫بوه‌و جه‌نه‌ڕاڵی‬ ‫خانه‌نشین له‌ناو‬ ‫چه‌كدارانی داعشدا‬ ‫هه‌یه‌‬

‫عه‌گید که‌الری‬

‫گرنگترین خاڵ ‌ه ناکۆکه‌کانی نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا‬ ‫ئا‪:‬ره‌وا بورهان‬ ‫له‌دانیشتنی وه‌فدی کوردیی‌و‬ ‫حکومه‌تی ناوه‌ندا چه‌ندین خاڵی‬ ‫ناکۆک هه‌بون‌و ئه‌ندامێکی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراقیش‬ ‫گرنگترین خاڵه‌ ناکۆکه‌کانی نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غدا ئاشکرا ده‌کات‪ ،‬ک ‌ه‬ ‫خۆی ده‌بینێته‌و ‌ه له‌کێشه‌ی موچه‌و‬ ‫هه‌نارده‌کردنی نه‌وتدا‪.‬‬ ‫س����ه‌ره‌تای ئ����ه‌م هه‌فته‌ی���� ‌ه‬ ‫دانیش����توانی هه‌رێم تێکڕا چاویان‬ ‫له‌سه‌ر وه‌فدی کوردی بو ک ‌ه به‌ره‌و‬ ‫به‌غ����دا به‌ڕێکه‌وتن تا بتوانن له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆیان����دا موچه‌ بهێنن����ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌فد ‌ه کوردییه‌که‌‪ ،‬ده‌ستیان جگ ‌ه‬ ‫له‌ب����ێ ئومێدیی‪ ،‬هیچی دی دیکه‌ی‬ ‫تێدا نه‌بو‪.‬‬ ‫مه‌به‌ستی سه‌ره‌کیی رۆیشتنی ئه‌م‬ ‫جاره‌ی وه‌فده‌که‌ی هه‌رێم بۆ به‌غدا‬ ‫ک����ه‌ نێچیرڤان بارزانی‪ ،‬س����ه‌رۆکی‬ ‫حکومه‌ت����ی هه‌رێم س����ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫ده‌کرد‪ ،‬زانینی هۆکارو چاره‌سه‌ری‬ ‫کێش����ه‌ی نه‌ناردن����ی موچ����ه‌ی‬ ‫فه‌رمانبه‌ران بو له‌الیه‌ن حکومه‌تی‬ ‫ناوه‌ن����ده‌وه‌‪ ،‬له‌به‌ر رۆش����نایی ئه‌و‬ ‫رێکه‌وتنه‌وه‌ی ه����ه‌ردو الیه‌نه‌ک ‌ه ل ‌ه‬ ‫کۆتایی ساڵی رابردودا ئه‌نجامیاندا‪.‬‬ ‫ئه‌ندام����ی لیژن����ه‌ی دارای����ی‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن����ی نوێنه‌ران����ی عێراق‪،‬‬ ‫مه‌سعود حه‌یده‌ر به‌شێک له‌ناوه‌رۆکی‬ ‫کۆبونه‌وه‌که‌ی وه‌فده‌ کوردییه‌که‌ی‬ ‫بۆ ئاوێن ‌ه ئاشکرا ده‌کات ک ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ی به‌سه‌رۆکایه‌تی‬ ‫حکومه‌تی ناوه‌ند ‌‬ ‫حه‌یده‌ر عه‌بادیی سه‌رۆک وه‌زیراندا‬ ‫سازیانکرد‪.‬‬

‫به‌وته‌ی ئه‌و ئه‌ندامه‌ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌ران‪ ،‬وه‌ف����دی کوردی داوایان‬ ‫کردوه‌ ک ‌ه به‌چوار قیس����ت بودجه‌ی‬ ‫س����اڵی ‪ 2015‬بدرێت���� ‌ه هه‌رێم����ی‬ ‫کوردستان‪ ،‬واته‌ سێ مانگ جارێک‪،‬‬ ‫حکومه‌تی ناوه‌ند به‌شێک له‌بودجه‌ک ‌ه‬ ‫بنێرێت‪ .‬پێشترو له‌سااڵنی رابردودا‬ ‫میکانیزمی ناردنه‌که‌ به‌دو قیس����ت‬ ‫بوه‌‪ ،‬وات ‌ه هه‌ر ‪ 6‬مانگ جارێک پار‌ه‬ ‫نێردراوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا هه‌رێ����م داوای له‌به‌غدا‬ ‫کردو ‌ه ک����ه‌ پاره‌ی ئ����ه‌و کۆمپانیا‬ ‫نه‌وتیان����ه‌ بدرێ����ت ک����ه‌ له‌هه‌رێ����م‬ ‫کارده‌ک����ه‌ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌غ����دا ره‌تی‬ ‫کردوه‌ته‌وه‌و پێی����ات وتون خۆتان‬ ‫پاره‌ک����ه‌ی دابی����ن بک����ه‌ن‌و ئێم ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندیمان به‌وه‌وه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫یه‌کێک له‌داواکارییه‌کانی حکومه‌تی‬ ‫ناوه‌ن����د له‌هه‌رێ����م‪ ،‬هه‌نارده‌کردنی‬ ‫رۆژانه‌ی ‪ 550‬هه‌زار به‌رمیل نه‌وتی‬ ‫رۆژانه‌بوه‌ له‌الیه‌ن هه‌رێمه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌فده‌ کوردییه‌که‌ رایانگه‌یاندو‌ه ک ‌ه‬ ‫له‌ئێس����تادا توانای هه‌نارده‌کردنی‬ ‫ئ����ه‌و بڕ‌ه نه‌وته‌ی����ان نییه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫یه‌کێ����ک بوه‌ له‌خاڵ���� ‌ه ناکۆکه‌کانی‬ ‫نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا‪.‬‬ ‫هه‌رچی له‌باره‌ی موچه‌یش����ه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫که‌ ئامانجی س����ه‌ره‌کیی س����ه‌ردانی‬ ‫وه‌ف����ده‌ کوردییه‌که‌ ب����وه‌‪ ،‬به‌وته‌ی‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران‬ ‫ک����ه‌ له‌فراکس����یۆنی گۆڕانه‌‪ ،‬هه‌رێم‬ ‫داوای ک����ردوه‌ مانگان���� ‌ه به‌غدا بڕی‬ ‫‪ 850‬ملیار دینار بنێرێت بۆ موچه‌ی‬ ‫فه‌رمانب����ه‌ران‪ ،‬ب����ه‌اڵم وه‌فده‌که‌ی‬ ‫حکومه‌ت����ی ناوه‌ن����د رایانگه‌یاندو‌ه‬ ‫که‌ ئ����ه‌وان ‪17%‬ی بودجه‌ی عێراق‬ ‫ده‌نێرن بۆ هه‌رێم‪ ،‬به‌و ش����ێوه‌یه‌ش‬

‫ئه‌گه‌ر حکومه‌تی‬ ‫ناوه‌ندیش موچه‌‬ ‫بنێرێت ئه‌وا ته‌نها هی‬ ‫ئه‌و ژماره‌ فه‌رمانبه‌ره‌‬ ‫ده‌نێرێت که‌ له‌الی‬ ‫خۆی هه‌ن‪ ،‬بڕه‌که‌شی‬ ‫ده‌گاته‌ ‪ 583‬ملیار‬ ‫دینار‪ ،‬له‌کاتێکدا‬ ‫هه‌رێم داوای ‪850‬‬ ‫ملیار ده‌کات‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر بودجه‌ی عێ����راق که‌م بو‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وا ئه‌و بڕه‌ش که‌م ده‌بێت که‌ بۆ‬ ‫هه‌رێمی ده‌نێرن‌و به‌ش����ی موچه‌ی‬ ‫فه‌رمانبه‌ران ناکات‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ک����ی ت����ره‌وه‌ یه‌کێ����ک‬ ‫له‌کێش����ه‌کانی موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ که‌ له‌الی حکومه‌تی عێراق‪،‬‬ ‫هه‌رێم����ی کوردس����تان ‪ 680‬هه‌زار‬ ‫موچه‌خۆری هه‌ی����ه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌رێم‬ ‫ژماره‌ی موچه‌خ����ۆران زۆر زیاتره‌‪.‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر حکومه‌تی ناوه‌ندیش موچ ‌ه‬ ‫بنێرێت ئه‌وا ته‌نه����ا هی ئه‌و ژمار‌ه‬

‫فه‌رمانبه‌ر ‌ه ده‌نێرێت ک ‌ه له‌الی خۆی‬ ‫هه‌ن‪ ،‬بڕه‌که‌شی ده‌گات ‌ه ‪ 583‬ملیار‬ ‫دینار‪ ،‬له‌کاتێکدا هه‌رێم داوای ‪850‬‬ ‫ملیار ده‌کات‪.‬‬ ‫به‌ب����ڕوای مه‌س����عود حه‌ی����ده‌ر‬ ‫ده‌بوای ‌ه حکومه‌تی هه‌رێم‪ ،‬خاڵێکی‬ ‫زیادبکردایه‌و له‌کۆبونه‌وه‌که‌دا باسی‬ ‫بکردایه‌‪ ،‬ئه‌وی����ش له‌باره‌ی پاره‌ی‬ ‫کۆمپانیاکان‌و داناوه‌ی ئه‌و پارانه‌ بۆ‬ ‫ماوه‌ی ‪ 6‬مانگ دوابخرایه‌‪" ،‬تا ئه‌و‬ ‫کاته‌ی هه‌رێ����م ده‌یتوانی ئه‌و رێژ‌ه‬ ‫نه‌وت ‌ه بنێرێته‌ به‌غدا‪ ،‬تاکێش����ه‌کان‬ ‫چاره‌س����ه‌ر ببونای����ه‌و بیانتوانیایه‌‬ ‫پاره‌ی ئ����ه‌و کۆمپانیایان���� ‌ه دابین‬ ‫بکه‌ن"‪.‬‬ ‫ل����ه‌دوای کۆبون����ه‌وه‌ی ه����ه‌ردو‬ ‫وه‌فده‌ک����ه‌ش‪ ،‬بارزانی����ی رایگه‌یاند‬ ‫ک���� ‌ه حکومه‌ت����ی ناوه‌ندیش پاره‌ی‬ ‫نیی����ه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌وته‌ی ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن����ی نوێنه‌ران‪" ،‬ئه‌گه‌ر چی‬ ‫حکومه‌ت����ی به‌غ����دا ده‌ڵێت به‌هۆی‬ ‫قه‌یرانی داراییه‌و‌ه ناتوانن موچه‌ی‬ ‫هه‌رێم بنێرن‪ ،‬به‌اڵم به‌غدا ده‌توانێت‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر چی قه‌یرانێکی دارایی قورس‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئه‌و ب����ڕه‌ پاره‌یه‌ی‬ ‫ک���� ‌ه له‌فرۆش����تنی نه‌وت ده‌س����تی‬ ‫ده‌که‌وێ����ت‪ ،‬به‌ش����ی دابینکردن����ی‬ ‫موچ����ه‌ی س����ه‌رجه‌م فه‌رمانبه‌رانی‬ ‫عێ����راق ده‌کات‪ ،‬به‌ش����ێوه‌یه‌ک‬ ‫له‌مانگێکدا عێراق زیاتر ل ‌ه ‪ 3‬ملیار‬ ‫دۆالر داهاتی له‌فرۆش����تنی نه‌وته‌و‌ه‬ ‫ده‌ستده‌که‌وێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر نرخی یه‌ک‬ ‫به‌رمیلیش ته‌نها ‪ 45‬دۆالر بێت"‪.‬‬ ‫مه‌س����عود حه‌ی����ده‌ر ئه‌وه‌یش����ی‬ ‫ئاش����کرا کرد ک ‌ه حکومه‌تی هه‌رێم‬ ‫به‌فرۆش����تنی ن����ه‌وت به‌تورکیاش‬ ‫ناتوانێت موچ ‌ه دابینبکات‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )466‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/2/17‬‬

‫ترس لەمەال کرێکار ترسێکی بێهودەیە‬ ‫پێشڕەو حەمید‬ ‫یەکێ���ک لەکێش���ە گەروەکان���ی‬ ‫دیموکراس���یەت ئەوەیە ک���ە دەبێت‬ ‫گوێ لەگەمژەکانیش بگریت‌و بێدەنگ‬ ‫بیت تا قس���ە کانیان تەواودەکەن ‪,‬‬ ‫وەک چ���ۆن جوانتری���ن ڕوکارەکانی‬ ‫دیموکراس���ەتیش ئەوەی���ە ک���ە‬ ‫سەربەستانە هه‌ڵدەبژێریت‌و دەڵێیت‌و‬ ‫لێیشی دەڕوانی ‪.‬‬ ‫زۆرک���ەس نیگ���ەران ب���ون‬ ‫ئێ���ن‬ ‫لەکەناڵەکان���ی ڕوداو و‬ ‫ئاڕتی‌و دواندنەک���ەی مەالکرێکاریان‬ ‫بەکوفرێکی گەورەزانی‌و زۆرکەسیش‬ ‫داوای سنوردارکردنی سەرکێشیەکانی‬

‫ئەو کەنااڵنە دەکه‌ن!‬ ‫مەالکرێ���کار لەدی���دارە نوێکانیدا‬ ‫ش���تێکی نوێی ن���ەوت‌و ھیچی تری‬ ‫زیاد نەکرد بۆ س���ەر ئەو قس���انەی‬ ‫کە پێش���وتر دەیک���ردن ته‌نها ئەوە‬ ‫نەبێت "خۆگێلکردن‌و خۆالدان‌و درۆ"‬ ‫کردنێک���ی نالوژییکیان���ەی زیاد کرد‬ ‫بۆسەر خوە تایبەتییەکانی‪ ,‬ئەویش‬ ‫ئەو کاتەی کە وتی داعش نـاناس���م‬ ‫لەکاتێکدا داعش منداڵە بێ زمانەکەی‬ ‫تەنیشت مزگەوته‌کەی الی ماڵ ئێوەو‬ ‫درواس���ێ نوێکەی الی ماڵ ئەوانیش‬ ‫بەباش���ی داعش دەناسن! مەالکرێکار‬ ‫ڕاس���تگۆیانەو ناڕۆش���نانە قس���ەی‬ ‫لەبارەی ناخی خۆیەوە کردو ئەوەش‬ ‫گرنگە کە کۆنە ش���وێنکەوتوەکانی‌و‬ ‫ت���ازە عاش���قەکانی هه‌ڵوێس���ەکانی‬

‫بزانن‌و نەیارەکانیش���ی زیاتر الیەنی‬ ‫الوازی ئەو وەدەستبخەن ‪.‬‬ ‫مەالکرێ���کار زین���دان نەیتوانیبێت‬ ‫وەهای لێبکات دونیا جوانتر ببینێت‌و‬ ‫باشترو سەردەمیانەتر گفتۆگۆبکات‌و‬ ‫تائێس���تاش زمان���ی پ���ڕە لەجنێو‪,‬‬ ‫ئیت���ر ئەوە ئەوپ���ەڕی حەماقەتە کە‬ ‫دەرکەوتنەکان���ی ببێتە مایەی ترس‌و‬ ‫نیگەرانی‌و زۆرکەس خۆیان سەخڵەت‬ ‫بک���ەن؟ چونک���ە ئ���ەو مەالکرێکارە‬ ‫کەس���ێکە وەک ئەو هه‌مو کەسانەی‬ ‫تر کە لە باشترین باری تەندروستی‌و‬ ‫دەرون���ی خۆیان���دا خراپترین فەتوا‬ ‫ئەدەن ب���ۆ ب���ێ بەهاکردنی مرۆڤ‌و‬ ‫کوش���تنی جوانییەکانی ژیان‌و ژیانی‬ ‫مرۆڤایەتی ‪.‬‬ ‫دەکرێ مەالکرێ���کار نەکرێتە بیانو‬

‫ب���ۆ بەرتەس���ککردنەوەی مەوداکانی‬ ‫ئ���ازادی‌و دەمکوتکردن���ی کەناڵ���ە‬ ‫نـــاحیزبی���ەکان چونکە س���ەردەمی‬ ‫مەالکرێکار بەس���ەرچوەو چەندیتـر‬ ‫ڕادیکااڵنە قس���ە بکات‌و بیربکاتەوە‪,‬‬ ‫ھێش���تا ناتوانێ���ت پێ���ش بی���ری‬ ‫توندڕەوانەی داعش���ێکی ئاس���ایی "‬ ‫کەنداو چیچان " ی بکەوێت لەکاتێکدا‬ ‫میللەت���ی ئێمە وەخت���ە کۆتایی بەو‬ ‫هه‌مو داعشه‌ بھێنێت‌و سەردەمێکی‬ ‫نوێ دەستپێبکات‪ ,‬ئەوەی گرنگە بۆ‬ ‫ئێم���ە ئەوەیە کە لەدوای کۆتایهاتنی‬ ‫داع���ش ڕێگ���ە نەدەین ئەو داعش���ە‬ ‫کوردزمانانە پێکانی���ان بخەنەوە ناو‬ ‫خاکی کوردس���تان‌و ڕێگەیش نەدەین‬ ‫ھی���چ هه‌وڵێک س���ەرکەوتو ببێت بۆ‬ ‫بەرتەسککردنەوەی ئازادیەکان ‪.‬‬

‫هونه‌ر ‌ی مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ قوتابی‌‬ ‫م ‪.‬حاجی‌ عومه‌ر *‬ ‫ئه‌رك���ی‌ ئێم���ه‌ی‌ مامۆس���تا وه‌ك‬ ‫ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫پیش���ه‌یه‌ك‪،‬‬ ‫به‌رده‌وامه‌ ب���ۆ چۆنیه‌تی‌ مامه‌ڵه‌كردنی‌‬ ‫ڕۆژانه‌ له‌گه‌ڵ چه‌ندین قوتابی‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫س���اڵی‌ خوێندندا‪،‬ئ���ه‌م ئه‌رك���ه‌ له‌ناو‬ ‫پرۆسه‌ی‌ خوێندن‌و قوتابخانه‌كاندا ته‌نها‬ ‫فێركردن���ی‌ قوتابی‌ نیی���ه‌ وه‌كو الیه‌نه‌‬ ‫زانستییه‌كه‌ی‌و به‌س‪ ،‬به‌ڵكو گه‌وره‌ترین‌و‬ ‫هه‌ستیارترین به‌رپرسیاریه‌تی‌ ده‌كه‌وێته‌‬ ‫س���ه‌رمان‪ ,‬بۆ چۆنیه‌تی‌ مامه‌ڵه‌كردن‌و‬ ‫هه‌ڵس���وكه‌وت له‌گه‌ڵ قوتابیان به‌پێی‌‬ ‫قۆناغه‌جیاوازه‌كانی‌ گه‌ش���ه‌ی‌ ته‌مه‌نی‌‬ ‫مرۆڤ‪ ,‬به‌جۆرێك كه‌ بتوانین ئاینده‌ی‌‬ ‫هه‌زاران قوتابی‌ به‌ئاڕاس���ته‌ی‌ مرۆڤێكی‌‬ ‫ته‌ندروس���ت‌و داهێن���ه‌رو به‌رهه‌مهێ���ن‬ ‫به‌رین‪,‬ك���ه‌ كه‌س���ایه‌تییه‌كی‌ خ���اوه‌ن‬ ‫ئیراده‌و بڕوا به‌خۆی‌ وای‌ لێ ده‌ربچێت‪،‬كه‌‬ ‫سود له‌تواناو به‌هره‌كانی‌ وه‌ربگیرێت بۆ‬ ‫خزمه‌تی‌ خۆی‌و كۆمه‌ڵگه‌و مرۆڤایه‌تی‌‪.‬‬ ‫ده‌بێت ئێمه‌ی‌ مامۆس���تا له‌وه‌ تێبگه‌ین‬ ‫هه‌مو ئه‌و قوتابیان���ه‌ی‌ كه‌ڕۆژانه‌ له‌ناو‬ ‫پۆله‌كان���ی‌ خوێندندا وان���ه‌ ده‌خوێنن‌و‬ ‫گ���وێ له‌په‌ی���ڤ‌و وته‌كانی‌ مامۆس���تا‬ ‫ده‌گرن مرۆڤن‪,‬ك���ه‌ هه‌ریه‌كه‌یان له‌ڕوی‌‬

‫ی كه‌س���ایه‌تی‌و بیركردنه‌وه‌و‬ ‫خه‌س���ڵه‌ت ‌‬ ‫ئاس���تی‌ توان���ای‌ وه‌رگرت���ن‌و ح���ه‌زو‬ ‫ته‌مه‌نه‌وه‌ جیاوازیان هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێت‬ ‫ڕه‌چاوی‌ ئه‌م الیه‌نانه‌ی‌ بكه‌ین‪ ,‬ناكرێت‬ ‫ئاستی‌ عه‌قڵیه‌ت‌و ته‌مه‌نی‌ خۆمان وه‌كو‬ ‫مامۆس���تا به‌جۆرێك هاوتای‌ عه‌قڵیه‌ت‌و‬ ‫توان���ای‌ قوتابییه‌كی‌ پۆلی‌ ‪1‬و ‪2‬و ‪ 3‬ی‌‬ ‫قۆناغ���ی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ بكه‌ی���ن‪ ,‬كه‌ وه‌كو‬ ‫ئێمه‌ ده‌مانه‌وێت هه‌ڵسوكه‌وت‌و ڕه‌فتار‬ ‫ب���كات‌و به‌پێی‌ ح���ه‌زو ویس���تی‌ ئێمه‌‬ ‫بجوڵێته‌وه‌‪ ,‬چونكه‌ ئه‌مه‌ تێگه‌یش���تن‌و‬ ‫لێكدانه‌وه‌یه‌كی‌ ناڕاسته‌ له‌ڕوی‌ فیزیكی‌‌و‬ ‫ده‌رونییه‌وه‌ ‪.‬‬ ‫قوتابی‌ له‌م قۆناغه‌دا له‌ڕوی‌ ته‌مه‌نه‌وه‌‬ ‫به‌قۆناغ���ی‌ منداڵ���ی‌ داده‌نرێت‪,‬ك���ه‌‬ ‫جیهانێك���ی‌ تایب���ه‌ت به‌خ���ۆی‌ هه‌ی���ه‌‬ ‫ل���ه‌ڕوی‌ بیركردنه‌وه‌و هه‌ڵس���وكه‌وت‌و‬ ‫ح���ه‌زو توانایه‌وه‌ كه‌ ئه‌مه‌ ویس���تێكی‌‬ ‫خۆڕسكه‌‪,‬كه‌خاوه‌ن هه‌ستێكی‌ ناسك‌و‬ ‫عه‌قڵیه‌تێكی‌ ساده‌یه‌‪ ,‬هه‌ر جوڵه‌و قسه‌و‬ ‫هه‌ڵس���وكه‌وتێكمان به‌رامبه‌ر به‌قوتابی‌‬ ‫له‌م قۆناغه‌دا كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر هه‌ست‌و‬ ‫ده‌رون‌و كه‌س���ایه‌تی‌‌و بی���ری‌ قوتاب���ی‌‬ ‫جێده‌هێڵێت‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێت به‌هه‌ستیاری‌‌و‬ ‫به‌رپرس���یاریه‌تییه‌كی‌ په‌روه‌رده‌ییانه‌وه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌و هه‌ڵس���وكه‌وتی‌ ڕۆژانه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫قوتابی‌ ئه‌م قۆناغه‌دا بكه‌ین‪ ،‬هه‌نگاوی‌‬

‫سه‌ره‌كی‌ بۆ جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌م كاره‌‪,‬‬ ‫ش���اره‌زایی‌‌و ته‌یاربون���ی‌ مامۆس���تای ‌ه‬ ‫به‌ده‌رونزانی‌ په‌روه‌رده‌یی‌‌و تێگه‌یش���تن‬ ‫له‌بڕگه‌و خاڵ���ه‌ گرنگه‌كانی‌ ئه‌م بواره‌و‬ ‫پابه‌ندب���ون‌و جێبه‌ج���ێ كردنی‌ له‌كاتی‌‬ ‫وان���ه‌ وتنه‌وه‌دا‪ ،‬ئه‌م زانیاریانه‌ یارمه‌تی‌‬ ‫مامۆستا ده‌ده‌ن بۆ ناسینی‌ كه‌سایه‌تی‌‬ ‫قوتابی‌‌و هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ باری‌ ده‌رونیی‌‌و‬ ‫تێگه‌یشتن له‌كێشه‌و حه‌زو ئاره‌زوه‌كانی‌‪,‬‬ ‫به‌م���ه‌ش مامۆس���تا ئامانج���ی‌ خ���ۆی‌‬ ‫ده‌پێكێت بۆ فێربونی‌ قوتابی‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌ب���ه‌ر نه‌بونی‌ ش���اره‌زاییه‌كی‌‬ ‫ئه‌وتۆی‌ ئێمه‌ی‌ مامۆس���تا له‌زانس���تی‌‬ ‫ده‌رونناس���ی‌‌و الیه‌ن���ی‌ په‌روه‌رده‌ی���ی‌‌و‬ ‫تێگه‌یش���تن له‌دنیای‌ من���داڵ‪ ,‬زۆركات‬ ‫ك���ه‌ قوتابییه‌ك���ی‌ قۆناغ���ی‌ بنه‌ڕه‌تی‌‬ ‫له‌ن���او پۆل���دا هه‌ڵس���وكه‌وتێكی‌ وه‌ك‬ ‫(پێكه‌نین‪,‬قس���ه‌كردن‪,‬جوڵه‌یه‌كی‌‬ ‫جه‌سته‌یی‌‪,‬پرسیاركردن‪ ،‬زه‌رده‌خه‌نه‌)‬ ‫ده‌نوێنێ���ت‪ ,‬ی���ان له‌س���ه‌ر نه‌زانین‌و‬ ‫جێبه‌جێ نه‌كردن���ی‌ ئه‌ركی‌ ماڵه‌وه‌ یان‬ ‫له‌بیركردنی‌ په‌رتوكی‌ بابه‌ت‌و ده‌فته‌ر‪,‬‬ ‫ئه‌وا مامۆستا په‌نا بۆ چه‌ندین شێوازی‌‬ ‫توندوتیژی‌‌و س���زای‌ جۆراوجۆرده‌بات‪,‬‬ ‫ب���ێ ڕه‌چاوكردن���ی‌ قۆناغ���ی‌ ته‌مه‌ن‌و‬ ‫برینداركردن���ی‌ هه‌س���تی‌‌و وێرانكردنی‌‬ ‫كه‌س���ایه‌تی‌‌و ئازاردان���ی‌ ده‌رون���ی‌‪,‬‬

‫له‌كاتێكدا ئه‌م جۆره‌ هه‌ڵس���وكه‌وتانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫قوتابی‌ له‌ناو پۆلدا حاڵه‌تێكی‌ ئاساییه‌و‬ ‫سروشتی‌ هه‌رمنداڵێكه‌ له‌م قۆناغه‌دا ‪.‬‬ ‫تێڕوانی���ن‌و هه‌ڵس���وكه‌وتمان له‌گه‌ڵ‬ ‫قوتابییه‌ك���ی‌ ئه‌م قۆناغ���ه‌ هاوته‌ریب‬ ‫وه‌كو كه‌س���ێكی‌ گه‌وره‌و پێگه‌یشتو‪،‬بێ‬ ‫ئاگایمان���ه‌ له‌هه‌س���ت پێنه‌ك���ردن‬ ‫له‌جیاوازی‌ قۆناغه‌كانی‌ ته‌مه‌نی‌ مرۆڤ‪،‬‬ ‫ب���ۆ چۆنیه‌ت���ی‌ هه‌ڵس���وكه‌وت كردن‬ ‫له‌گه‌ڵیدا‪.‬پیش���ه‌ی‌ مامۆستایه‌تی‌ پێش‬ ‫هه‌رشتێك پێویستی‌ به‌هونه‌ری‌ مامه‌ڵه‌و‬ ‫چۆنیه‌تی‌ هه‌ڵس���وكه‌وت كردنه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫قوتابی‌‪ ,‬بۆ ڕه‌خساندنی‌ ژینگه‌یه‌ك كه‌‬ ‫به‌رده‌وام هه‌ست به‌ئارامی‌ و ئاسوده‌یی‌‬ ‫ده‌رون‌و مێش���كی‌ بكات‪ ,‬به‌جۆرێك كه‌‬ ‫خۆشه‌ویس���تی‌ بۆ ژی���ان‌و قوتابخانه‌و‬ ‫خوێندن فه‌راهه‌م بكات‪,‬با له‌و جیهانه‌‬ ‫تایبه‌ته‌ی‌ منداڵ شاره‌زابین‪ ,‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌هه‌س���ت‌و حه‌زو خولی���او ئاواته‌كانی‌‬ ‫تێبگه‌ی���ن‪ ,‬با واز له‌زمانی‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌و‬ ‫توندوتیژی‌‌و ڕق‌و كینه‌و ش���ێوازه‌كانی‌‬ ‫هه‌راسان كردن‌و بێده‌نگ كردنی‌ قوتابی‌‬ ‫بهێنی���ن‪ ,‬ئه‌وس���ا وه‌ك���و فێركارێك‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌كارێ���ك بچین���ه‌ ناوپۆله‌كانی‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌‪.‬‬ ‫*مامۆس���تای‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ تایبه‌ت‬ ‫له‌قوتابخانه‌ی‌ بنار‪/‬قه‌الدزێ‬

‫داعش‌و داهێنان لەتوندوتیژیی ڕەهادا‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫جەستە بەبێ زمان تەنێکی بێدەنگە‪.‬‬ ‫ئ���ەوە دەنگ‌و زمانە کە س���ەربەخۆیی‬ ‫بەجەس���تە دەدات‪ .‬کاتێک قوربانییەک‬ ‫لەبەردەست جەالدەکەیدا لەسەر ئەژنۆ‬ ‫دادەنیش���ێت‪ ،‬خۆی لەناو جەس���تەی‬ ‫خۆی���دا حەش���اردەدات‪ ،‬هه‌س���تەکانی‬ ‫خۆی وەک���و لولپێچێک گرمۆڵەدەدات‌و‬ ‫بێدەن���گ دەبێت‪ .‬ئەم بێدەنگییە مانای‬ ‫کوش���تنی گەورەترین توانای ئینسانیی‬ ‫مرۆڤە کە قس���ەکردنە‪ .‬داعش یان هه‌ر‬ ‫هێزێکی زەبرپەرس���تی تۆتالیتاریی ئەو‬ ‫ڕاس���تییە باش دەزانێت کە کوش���تنی‬ ‫م���رۆڤ لەکوش���تنی فیزیکیی���ەوە‬ ‫دەس���تپێناکات‪ ،‬بەڵک���و لەکوش���تنی‬ ‫زمانەوە‪ ،‬کە مرۆڤ س���ەروەر دەکات‪.‬‬ ‫ئەو جەستانەی داعش پیشانماندەدات‪،‬‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌ی زانكۆ ‌ی سلیمان ‌ی‬ ‫به‌رێوبه‌رایه‌ت ‌ی خۆ ‌ی‬ ‫ژمار‌ه ‪262 /7/7/‬‬ ‫به‌روار ‪ 2005/1/13/‬زاین ‌ی‬

‫‪19‬‬ ‫ك ‌ێ بیر له‌پەروەردە دەكاتەوە؟‬

‫جەس���تەیەکی بێزمانە‪ ،‬ناتوانن تەعبیر‬ ‫لەخۆیان بکەن‪ ،‬بەڵکو لەرێگای نمایشی‬ ‫جەس���تەیەکی تێکش���کاوو داگیرکراوو‬ ‫چەش���نی دەربڕین���ی روخس���ارەوە‬ ‫چیرۆکەکانی خۆیانمان بۆ دەگێڕنەوە‪.‬‬ ‫چیرۆکێک کە خۆی گێڕەرەوەی مێژوی‬ ‫خۆی نیی���ە‪ ،‬بەڵکو یەکێک���ی تر ئەم‬ ‫چیرۆکەمان بۆ دەگێڕێتەوە‪ ،‬چیرۆکێک‬ ‫ک���ە لەچرکەس���اتی دەس���تپێکردنیدا‬ ‫تەواودەبێ���ت‪ .‬بێدەنگکردنی جەس���تە‬ ‫ڕازیکردنێکی تۆتالیتێرانەی ئینس���انە‬ ‫بەرامبەر بەو توندوتیژییەی بەرامبەری‬ ‫بەکاردەهێنرێ���ت‪ .‬پەمپدانی فڕۆکەوانە‬ ‫ئوردنییەک���ە بەم���ادەی بێھۆش���کەرو‬ ‫کوش���تنی هه‌مو هه‌س���تێکی بەئازاری‬ ‫س���وتاندن‪ ،‬کۆدێک���ی تۆتالیتێران���ەی‬

‫توندوتیژیی���ە کە ته‌نه���ا تەعبیر نییە‬ ‫لەبێدەنگکردن‌و بێزمانکردنی جەس���تە‪،‬‬ ‫بەڵکو رازیکردنی جەس���تەیە بۆ ئازار‪.‬‬ ‫داع���ش کولتورێکی نوێ���ی توندوتیژیی‬ ‫ڕەها دادەهێنێت‪ ،‬کولتوری ئازاری بێژان‪.‬‬ ‫ته‌نها داعش دەتوانێت مرۆڤی بێژانمان‬ ‫بۆ بەرهه‌مبهێنێت‪ ،‬هه‌ستنەکردن بەژان‬ ‫مان���ای پاڵەوانێتیی نییە‪ ،‬بەڵکو مانای‬ ‫تەس���لیمبونی ڕەهای جەس���تەو ڕۆحە‬ ‫ب���ۆ توندوتیژیی‪ .‬دیارە م���رۆڤ تاکە‬ ‫بونەوەرێ���ک نییە کە هه‌س���ت بەئازار‬ ‫دەکات کاتێ���ک برین���دار دەبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫مرۆڤ تاک���ە بونەوەرێکە کە دەتوانێت‬ ‫وایلێبکرێت نمایشی ئازارێکمان بۆ بکات‬ ‫کە ژان ناکات‪.‬‬ ‫کاتێ���ک زم���ان‌و هه‌س���تی ئ���ازار‬

‫لەئینسان بس���ەندرێتەوە‪ ،‬گەورەترین‌و‬ ‫بااڵترین خەس���ڵەتی مرۆیی لەئینسان‬ ‫زەوتدەکرێت کە سەربەخۆبونی جەستەو‬ ‫ئازادی قس���ەکردن‌و دەربڕینی هه‌ستی‬ ‫ژانە‪ .‬داع���ش چیدی ناتوانێت داهێنانی‬ ‫نوێت���ر لەزەبروزەنگدا بکات‪ ،‬چونکە لە‬ ‫ئێستادا گەیش���تۆتە دواقۆناغی ڕەهای‬ ‫توندوتیژیی کە لێس���ەندنەوەی هه‌ستی‬ ‫ئینس���انە بە ئازار‪ .‬داعش دوای ئەوەی‬ ‫کار لەسەر رەهه‌ندی کوشتنی تاکێتیی‌و‬ ‫س���ەربەخۆیی ئینس���ان دەکات ک���ە‬ ‫بەکوێلەکردنی جەستەو نمایشکردنێکی‬ ‫کەرنەڤاڵییانەی سەربڕین دەستپێدەکات‪،‬‬ ‫لەقۆناغ���ی کۆتایی���دا پێدەنێت���ە ناو‬ ‫دۆزەخ���ەوە‪ ،‬ئەوی���ش لێس���ەندنەوەی‬ ‫هه‌ستی قوربانییەکانێتی بەئازارو ژان‪.‬‬

‫بۆ‪ ،‬ئاوێن ‌ه‬ ‫بـــــــ‪ /‬بانگه‌واز‬

‫ی دوو‬ ‫ی دوو فه‌رمانبه‌ر‪ ،‬فسیۆلۆج ‌ی دوو فه‌رمانبه‌ر‪ ،‬بایۆكمستر ‌‬ ‫ی موعید هه‌ی ‌ه (توێكار ‌‬ ‫ی سلیمان ‌ی رایده‌گه‌یه‌نێت سكوڵ ‌ی پزیشك ‌ی پێویستی به‌(‪ )12‬دوانر‌ه فه‌رمانبه‌ر ‌‬ ‫زانكۆ ‌‬ ‫ك ده‌رچو ‌ی كۆلیج ‌ی پزیشك ‌ی گشت ‌ی بێت) به‌گواستنه‌وه‌یان‬ ‫فه‌رمانبه‌ر‪ ،‬پایولۆج ‌ی دوو فه‌رمانبه‌ر‪ ،‬مایكرۆبایۆلۆجی دوو فه‌رمانبه‌ر‪ ،‬فارماكۆلۆج ‌ی دوو فه‌رمانبه‌ر به‌مه‌رجێ ‌‬ ‫ی خواره‌وه‌‪.‬‬ ‫ی حوكمه‌ته‌و‌ه بۆ سه‌ر میالك ‌ی زانكۆ به‌م مه‌رجان ‌ه ‌‬ ‫له‌فه‌رماتگه‌كان ‌ی تر ‌‬ ‫ی گواستنه‌وه‌ی راژ‌ه نه‌كات‪.‬‬ ‫‪ /1‬به‌ڵیننام ‌ه بدات كه‌دوا ‌‬ ‫ی پێبێت‪.‬‬ ‫‪ /2‬الرینه‌بون ‌ی فه‌رمانگه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی باڵوبونه‌و‌ه ‌ی ئه‌م بانگه‌وازه‌‪.‬‬ ‫واده ‪ 15‬ڕۆژ دوا ‌‬ ‫ی سلێمان ‌ی ‪/‬به‌ڕێوبه‌رایه‌ت ‌ی یاسا وه‌رده‌گیرێت‌و دوا ‌‌‬ ‫دواكاریه‌كان له‌سه‌رۆكایه‌ت ‌ی زانكۆ ‌‬ ‫وێنه‌یه‌ك بــــۆ‪:‬‬ ‫ی كارگێری‌‌و دارایی‪ /‬خۆیه‌ت ‌ی ‪/‬بۆ ئاگاداریتان له‌گه‌ڵ رێزدا‪.‬‬ ‫ی زانست ‌ی ‪/‬فه‌رمانگ ‌ه ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی خوێندن ‌ی باڵو تویژینه‌و‌ه ‌‬ ‫ی زانستی‌‪ /‬سایت ‌ی فه‌رم ‌ی وه‌زاره‌ت ‪/‬به‌مه‌به‌ست ‌ی باڵو كردنه‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ل ڕێزدا‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی خوێندن ‌ی باڵو تویژینه‌و‌ه ‌‬ ‫_نوسینگ ‌ه ‌ی به‌ڕێز سه‌رۆك ‌ی زانكۆ‪.‬‬ ‫ی ‪/‬تكای ‌ه بۆ له‌ئه‌ستۆگرتن ‌ی تێچون ‌ی دارایی بانگه‌وازه‌ك ‌ه له‌رۆژنامه‌كه‌تان ‪/‬له‌گه‌ڵ رێزدا‬ ‫_ سكوڵ ‌ی پزیشك ‌ی ‪/‬خۆیی‪/‬ژمێریار ‌‬ ‫ی ‪ /‬له‌گه‌ڵ سه‌ره‌تاكان‬ ‫_به‌ڕیوبه‌رایه‌ت ‌ی خۆ ‌‬ ‫_به‌رێوبه‌رایه‌ت ‌ی دارایی‬ ‫_ به‌رێوبه‌رایه‌ت ‌ی یاسا‬ ‫ی ده‌رچو ‪.‬‬ ‫ی نوسراو ‌‬ ‫_دۆسی ‌ه ‌‬

‫هێمن عـوسمان عەبدوڵاڵ‬ ‫ئەو ڕۆژەی پێی ڕاس���تمان خستە‬ ‫قوتابخان���ە‪ ،‬یەك���ەم نیگامان گرتە‬ ‫باخچ���ە‪ ،‬درەخت‪ ،‬تەخت���ە ڕەش‌و‬ ‫دیوارەكانی‪ ،‬بەڕەنگاوڕەنگیی له‌هەمو‬ ‫پێچێ���ك‪ ،‬یەكەم پەیڤی مامۆس���تا‌و‬ ‫كارگ���وزار‌و دایك‌و باوكیش���مان ئەو‬ ‫ش���یعرەی ئەحمەد موختار جاف بو‬ ‫"بخوێنن‪ ،‬چونکه‌ خوێندن بۆ دیفاعی‬ ‫تیغی دوژمنتان‪ ،‬هەمو ئان‌و زەمانێ‌‬ ‫عەینی قەڵغان‌و سوپەرتانە"‪.‬‬ ‫ئەمە یەك���ەم‌و گەورەترین درۆی‬ ‫ش���اخداری پەروەردە ب���و لەگەڵیان‬ ‫كردی���ن‪ ،‬زۆرین���ەی قوتابیان دوای‬ ‫ش���ازدە س���اڵ خوێن���دن‌و مانەوە‌و‬ ‫نەمان���ەوە له‌قۆناغ���ە جیاوازەكاندا‪،‬‬ ‫دەگەنه‌ پەش���یمانییەكی گەورە لەو‬ ‫ڕاس���تییە تاڵەی ئه‌و ش���یعره‌ جگە‬ ‫له‌درۆیەك���ی م���زری پەروەردەی���ی‬ ‫ڕەنگا‌وڕەنگی س���ەر دیوارێكی ڕەق‪،‬‬ ‫هیچی دیكە نیی���ە‪ .‬دوای ئەو هەمو‬ ‫س���اڵە‌ گوم���ان دەكەم ت���ا چەندی‬ ‫تریش‪ ،‬پەروەردەی ئێم���ە نەتوانێ‌‬ ‫النیكەم هی���چ نەبێ‌ ئامانجی ئەو دو‬ ‫نیوەدێڕەی ئەحم���ەد موختار جاف‬ ‫بپێك���ێ‌‪ ،‬ئاخر خوێن���دن نەك نەبو‬ ‫به‌دیفاعی تیغی دوژمن‪ ،‬بەڵكو بوەتە‬ ‫تیغێكی دو دەم به‌هەرچوارالدا خولیا‌و‬ ‫خەونت تیا دەكوژێ‪ .‬سەدان گەنجی‬ ‫تەرا‌و بێ‌ بەهرە ك���رد‌و هەندێكیانی‬ ‫له‌ئیجە خنكان‌و هەندێكیشان ئاگریان‬ ‫له‌جەس���تەیان بەردا‌و هەندێكیشان‬ ‫له‌باڵەخانەكانەوە كەوتنە خوارەوە‌و‪،‬‬ ‫هەنوكەی���ش هەندێكیان چونەتە ناو‬ ‫گروپێك���ی تون���دەڕەوەوه‌ كە هیچ‬ ‫پێویس���ت به‌بەڵگە‌و لەسەر نوسینی‬ ‫ئەو گەنجانە ناكات‪ ،‬كە ئەمڕۆ له‌نێو‬ ‫داعش س���ەری مرۆڤ له‌الش���ەیان‬ ‫دەكەن���ەوە‪ .‬گ���ەر ورد به‌ژیان���ی‬ ‫كەس���ییاندا ڕۆبچی‌و سەرنج بدەیتە‬ ‫ئەو پەروەردە‌و ژینگە‌و مامۆستایەی‬ ‫له‌قۆناغ���ەكان ‌وان���ەی پ���ێ وتوە‪،‬‬ ‫گومانی تێ���دا نییە توش���ی دەیان‌‬ ‫توندوتی���ژی‌و لێدان بوەتەوە‌و تەرا‌ی‬ ‫كردوە له‌ژیانێكی ئارام‌و مەدەنیانەی‬ ‫بێ‌ خوێن‪ .‬تا ئێس���تایش ساڵ نییە‬ ‫له‌كات���ی وەرگرتن���ەوەی ئەنجام���ی‬ ‫تاقیكردنەوەكان���ی كۆتای���ی س���اڵ‬ ‫قوتابی خۆی نەكوژێ‪.‬‬ ‫ب���ێ‌ س���ەروكارترین كای���ە‬ ‫ئەمڕۆك���ە پ���ەروەردەی خێزان���ی‬ ‫ك���وردی‌و پرۆگرامەكانیەت���ی ه���ەر‬ ‫له‌س���ەرەتاییەوە‌و تا دواقۆناغەكانی‬ ‫زانكۆیش‪ ،‬ڕەنگە بەقەد ئەم دو سێ‌‬ ‫ساڵە له‌هیچ قۆناغێكدا نەبوبێ‌ منداڵی‬ ‫كورد بەرله‌چونە قوتابخانە‌و گەنجان‬ ‫دوای تەواو كردنی زانكۆ له‌خوێندن‬ ‫بترسێ‌‌و پەش���یمان بێ‌ لەو هەموە‬ ‫ساڵەی خوێندویەتی‪ ،‬بەدەر لەوەش‬ ‫ناتوان���ی بوێرانە‌و بێ‌ ترس نە لەالی‬ ‫باوك‌و نە لەالی مامۆس���تا‪ ،‬ناڕەزایی‬ ‫بەرامبەر پەروەردە‌و سیس���تمەكەی‬ ‫دەرب���ڕێ‌و راس���تەوخۆ وێنای ئەوە‬ ‫دەكات "تۆ قوتابییەكی تەمبەڵی"ت‌و‬ ‫پ�ل�ارت تێ‌ دەگرێ‌‪ ،‬چونكە له‌زەینی‬ ‫ئەواندا مرۆڤی نابیس���ت‌و بێدەنگ‌و‬ ‫كوێر له‌ئاس���تی خراپی سیستمەكە‬ ‫زی���رەك‌و به‌توانایە‪ .‬ه���ەر ئەمەش‬ ‫‌وایكردوە پ���ەروەردەی ئێمە مرۆڤی‬ ‫نابیس���ت‌و نابین بەرامبەر ئەو هەمو‬ ‫نادادییە بەره���ەم بهێنێ‌‪ ،‬كۆجیتۆی‬

‫"گۆشتەكەی بۆ تۆ‌و ئێسقانەكەی بۆ‬ ‫من" له‌نێو سه‌ری زۆرینەی باوكەكاندا‬ ‫ماوە‌و ڕۆژ به‌ڕۆژیش تۆختر دەبێتەوە‬ ‫وەك ئەوەی نوقڵی ترش‌و شیرین بێ‪‌،‬‬ ‫بەردەوام لەسەر زمانیانە‪ ،‬مامۆستا‬ ‫ئافرەتاكانی���ش هەر ك���ە پێ‌ لەناو‬ ‫حەس���اری قوتابخان���ە دەنێن‪ ،‬وەك‬ ‫باوك‌و ‌وەك نێرێكی نێرس���االرخواز‬ ‫توڕە‌و تۆسن ڕەفتار ده‌که‌ن‌و میهر‌و‬ ‫جوانییەک���ه‌ی مێیینەیی لەدەس���ت‬ ‫دەده‌ن‪.‬‬ ‫گەر قوتابی قۆناغی كۆتایی یەكێك‬ ‫له‌كۆلیژە پەروەردەییەكان بیت‪ ،‬یان‬ ‫مامۆس���تایەكی تازە دام���ەزراو یان‬ ‫تازە بوبیتە باوك‪ ،‬دایك یان نوسەرو‬ ‫ڕۆژنامەنوس یان هیچیشیان نەبیت‌و‬ ‫تەنها بت���ەوێ‌ هه‌ندێ���ک دەربارەی‬ ‫پ���ەروەردە‌و پ���ەروەدەكار بزان���ی‌و‬ ‫پەیڕەوی سیس���تمێکی تەندروستی‬ ‫پ���ەروەردە بكەی���ت‪ ،‬كتێبخانەكان‬ ‫بگەڕێی به‌بەش���ێكی سەربەخۆ‌و جیا‬ ‫وەك چی���رۆك‌و ش���یعر‌و ڕۆمان‌و‪...‬‬ ‫پ���ەروەردەت بەرچ���او ناك���ەوێ‌‌و‪،‬‬ ‫كۆڵێك له‌قەهر‌و غەمگینی بەشانتدا‬ ‫دەدەیت‌و ڕوە‌و دەرەوە ڕێدەگری‪ ،‬خۆ‬ ‫گەر بشتەوێ‌ ناونیش���انی كتێبێكی‬ ‫پەروەردەی���ی به‌كتێبفرۆش���ییەكە‬ ‫بدەیت‪ ،‬وەاڵمەك���ەی یان نییە‪ ،‬یان‬ ‫ت���اك‌و ت���ەرا دەبێ‌ لەپش���ت تاقی‬ ‫بەش���ەكانی دیك���ەی وەك چیرۆك‌و‬ ‫ڕۆمان‌و سیاس���ەتدا ب���ۆی بگەڕێی‪،‬‬ ‫بەجۆرێك كتێبفرۆش���ییەكەش پەی‬ ‫پێ‌ نابات‪.‬‬ ‫ئەم���ە هەڵدان���ەوەی پ���ەردەی‬ ‫ئەو ڕاس���تییەیه‌ ک���ه‌ پەروەردەمان‬ ‫له‌تیۆر‌و پڕاكتیكدا له‌خاڵی س���فری‬ ‫بەرهەمهێنانی تاكێكی هۆش���مەند‌و‬ ‫پڕ مەعریفەدایە‪ ،‬که‌ بتوانێ‌ كەمێك‬ ‫به‌ئاوەزتر هەن���گاوی ژین هەڵێنێ‌‪،‬‬ ‫لێبورەدەیی كۆمەاڵیەتی سیاس���ی‌و‬ ‫پەروەردەیی‌و دەرونیی هەبێ‌‪ ،‬لێرەوە‌و‬ ‫لەسەر ئاس���تی بااڵ گومانی گەورە‬ ‫دەكەوێتە عەقڵیەتی ئوس���تادەكانی‬ ‫پەروەردە‌و سیاسییەكان‪ ،‬دواتریش‬ ‫ب���ۆ سەرپەرش���تیار‌و بەڕێوەب���ەر‌و‬ ‫مامۆستا‌و نوسەرانی كورد لەساردی‌و‬ ‫بێ‌ باكییان ك���ە كەمترین گفتوگۆ‌و‬ ‫نوس���ین لەس���ەر پەروەردە‌و دیاردە‬ ‫پەروەردەیی���ەكان ك���راوە‪ ،‬جگ���ە‬ ‫له‌هەندێ‌ ئوس���تاد كە هەوڵەكانیان‬ ‫نادیدە ناگرم‌و هەوڵ���ی خۆیان‌و بێ‌‬ ‫هاوكاری حكومەت لەبەرچاوە‪.‬‬ ‫به‌ڕوانین له‌خێزان‌و ڕەفتار‌و گوفتاری‬ ‫قوتابی‌و مامۆستا‪ ،‬كرێكار‪ ،‬خاوەنكار‪،‬‬ ‫ه���اوڕێ‌‌و دراوس���ێ‌‪ ،‬ڕۆژنام���ەوان‌‌و‬ ‫نوسەران‌و سیاسی‌و مەالكان‌و‪ ،‬ژیانی‬ ‫ڕۆژانەی خەڵك بەگشتی‪ ،‬لەو هەمو‬ ‫یەكتر قبوڵنەك���ردن‌و ڕەفزكرنەوە‪،‬‬ ‫پەالماردان‌و جنێودان‪ ،‬دزی‌و ناپاكی‬ ‫لەیەكدی‪ ،‬ئەوە دەردەخات كارەساتی‬ ‫سیس���تمی پەروەردەیی لەم واڵتەدا‬ ‫هیچ���ی كەمت���ر نییە له‌كارەس���اتی‬ ‫ئەنفال‌و كیمیاباران‪ ..‬كارەس���اتێك‬ ‫بێدەنگی���ی تان���ك‌و زرێپ���ۆش‪ ،‬بێ‌‬ ‫كاتیوش���ا‌و هاوەن‪ ،‬بیناو باڵەخانە‬ ‫به‌س���ەرماندا دەڕمێن���ێ‌‌و دەمانكاتە‬ ‫ئامان���ج‌و درك���ی پێ‌ ناكەی���ن‪ ،‬گەر‬ ‫پێ���ی ڕانەگەی���ن فەرهەنگیش���مان‬ ‫دەپوكێنێتەوە‪.‬‬ ‫چەن���د س���اڵێك بەر له‌ئێس���تا‬ ‫كۆریی���ەكان هاتن���ە كوردس���تان‌و‬ ‫قوتابخانە‌و نەخۆشخانەیان دروست‬ ‫ك���رد‪ ،‬ئوس���تادێكیان له‌یەكێ���ك‬ ‫له‌هەفتەنام���ەكان چاوپێكەوتن���ی‬ ‫باڵوب���وە‌و ك���ە چەند گرنگ باس���ی‬ ‫لەپ���ەروەردە دەك���رد لەوەاڵم���ی‬ ‫پرس���یارێكدا "ئەوەی ه���ەر واڵتێك‬ ‫پێش دەخات س���ێ‌ ش���تە‪ ،‬یەكەم‬ ‫پەروەردە‪ ،‬دوەم پەروەردە‪ ،‬سێیەم‬ ‫پەروەردە" ئەرێ‌ له‌كوردس���تان كێ‌‬ ‫بیر لەپەروەردە دەكاتەوە؟‬

‫ونبون‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌ی ژوری بازرگان ‌ی س���لێمان ‌ی ونبو‌ه به‌ناو(فری���دون عپمان تالیع)‬ ‫ی ئاوێنه‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌ه ‌‬ ‫ی (كامه‌ران حمید مجید)‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌ی ژوری بازرگان ‌ی سلێمان ‌ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی ئاوێن ‌ه ‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌ه ‌‬ ‫ی (فریدون غفور ده‌رویش)‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌ی ژوری بازرگان ‌ی سلێمان ‌ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی ئاوێنه‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌ه ‌‬ ‫ی صالح)‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌ی ژوری بازرگان ‌ی س���لێمان ‌ی ونبو‌ه به‌ناوی (محمد عل ‌‬ ‫ی ئاوێنه‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌ه ‌‬ ‫ی شارستان ‌ی سلێمان ‌ی ونبو‌ه به‌ناوی (فریدون عپمان تالیع)‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌ی بار ‌‬ ‫ی ئاوێنه‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌ه ‌‬ ‫* ده‌فته‌ریك ‌ی نه‌خۆشی ‌ه دریژخایه‌نه‌كان ونبو‌ه به‌ناوی (صابر حه‌م‌ه صالح مارف)‬ ‫ی ئاوێنه‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌ه ‌‬ ‫ی شارستان ‌ی س���لێمان ‌ی ونبو‌ه به‌ناوی (ئارا ئازاد محمود)‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌ی بار ‌‬ ‫ی ئاوێن ‌ه ‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌ه ‌‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‬

‫پاره‌ ‌ی‬ ‫ڕه‌ش‬

‫خه‌ونی بون به‌سوڵتان‬

‫زانیار محه‌مه‌د‬ ‫ی ڕاوڕوت‌و تااڵنیی بێشومار‪ ،‬سته‌مكاری‌‌و مرۆڤكوژی‌‪ ،‬هه‌نوك ‌ه‬ ‫دوا ‌‬ ‫ێ بۆ‬ ‫سیاس���ییه‌كان ده‌ستیانداوه‌ت ‌ه كاس���پییه‌كی‌ نوێ‌‪ .‬خۆرێكی‌ نو ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاسییه‌ بازرگانه‌كان هه‌ڵهاتوه‌‪ ،‬س���ه‌رده‌مێكی‌ دیكه‌و مزگێنییه‌ك ‌‬ ‫دی‌‪.‬‬ ‫پار‌ه مۆڵكراوه‌كانیان س���پیده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك توحفه‌یه‌كی‌ ناوازه‌‌و‬ ‫تاقانه‌‪ ،‬جوانپه‌رست‌و ڕۆشنگه‌ر بانگه‌واز ده‌كه‌ن‌و میدیا داده‌مه‌زرێنن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫گه‌له‌ری‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬فیس���تیڤاڵ به‌ڕێده‌خ���ه‌ن‪ ،‬لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ فیكر ‌‬ ‫ی بازرگانیی وشه‌و‬ ‫ده‌نوس���ن‪ .‬پاش بازرگانیی سیاس���ی‌‪ ،‬س���ه‌رقاڵ ‌‬ ‫ی ئه‌زمونی‌ س���ه‌رده‌می‌ كوش���تار‪،‬‬ ‫جوانین‪ ،‬كتێبگه‌ل چاپده‌كه‌ن‪ .‬دوا ‌‬ ‫ی سه‌رده‌می‌ ئیستاتیكا ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئێستا ئه‌زمون ‌‬ ‫ئه‌م كاسپییه‌ ناشه‌رعییه‌‪ ،‬بۆ ئاسوده‌كردنی‌ ویژدان‌و گیرفانیانه‌‪،‬‬ ‫گوایه‌ كاره‌كانیان‪ ،‬بازرگانی‌‌و ڕاوڕوته‌كه‌یان ڕه‌وایی هه‌بوه‌‪ .‬به‌چاك ‌هت‌و‬ ‫پانتۆڵه‌و‌ه دێن ‌ه سه‌ر سه‌حنه‌كه‌و كه‌ڵبه‌ی‌ خوێناوی‌‌و دۆالراوییان له‌ناو‬ ‫میدیاو تابلۆو كتێب‌و ڕۆژنامه‌دا ده‌شارنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و سیاس���ییانه‌ی‌ ئ���ه‌م كاس���پییه‌ نوێیه‌یان ده‌س���تداوه‌تێ‌‪،‬‬ ‫ی ئه‌و سیاس���ییانه‌ ترسناكن‪ ،‬كه‌ كتێب قه‌ده‌غه‌ده‌كه‌ن‪ ،‬هونه‌ر‬ ‫هێنده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كتێب‌و دامه‌زراندن ‌‬ ‫ی پار‌ه به‌چاپكردن ‌‬ ‫حه‌رامده‌كه‌ن‪ .‬س���پیكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باخچه‌ی‌ ساوایان‌و گه‌له‌ری‌‪ ،‬بازرگانییه‌ك ‌‬ ‫ده‌زگای میدیایی‌و كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫گه‌ل���ه‌ك نائه‌خالقی‌‌و نائینس���انییه‌‪ .‬ئه‌و پ���ار‌ه ڕه‌ش‌و دزراوانه‌ هیی‬ ‫ی سیاسیی ‌ه‬ ‫خه‌ڵكن‪ ،‬به‌هیچ لۆژیكێك س���پی نابنه‌وه‌‪ .‬خۆحه‌ش���اردان ‌‬ ‫ی‬ ‫بازرگانه‌كان‪ ،‬له‌پشت نیگارو ش���یعرو ده‌زگای‌ میدیاییه‌وه‌‪ ،‬جۆرێك ‌‬ ‫ی فاشیزمه‌‪.‬‬ ‫ترسناك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هونه‌رو كتێب‌و ڕۆژنامه‌‪ ،‬بۆ شاردنه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌كارهێنان‌و به‌كااڵكردن ‌‬ ‫ی ساخته‌ی‌ نیانی‌‌و میهره‌بانی‌‌و‬ ‫ی وێنه‌ ‌‬ ‫سته‌مكاری‌‌و دزی‌‪ ،‬دروستكردن ‌‬ ‫جواندۆستی‌‪ ،‬كارێكی‌ غه‌مگین‌و ترسناكه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌یگوت "م���ن زۆرجار ئه‌وه‌نده‌ی‌ له‌س���یفات ‌‬ ‫به‌ختی���ار عه‌ل��� ‌‬ ‫پۆزه‌تیڤی‌ سیاس���ییه‌كان‌و عه‌س���كه‌رییه‌كان ده‌ترس���م‪ ،‬له‌س���یفات ‌ه‬ ‫به‌ده‌كانیان ناترس���م‪ ،‬زۆرجار ئه‌وه‌ی‌ واده‌كات زۆر دڕه‌نده‌بن‪ ،‬ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ك ‌ه حه‌زیان له‌گوڵه‌باغه‌"‪.‬‬ ‫کاریکاتێرست‪ :‬رێبوار ئاشناگه‌ر‬

‫که‌سایه‌تیی ‌ه مێژوییه‌کان ده‌هێرنێنه‌وه‌ ئه‌م سه‌رده‌مه‌‬ ‫ئا‪ :‬ره‌وا بورهان‬ ‫شێوەکارێک له‌رێگه‌ی تابلۆکانیه‌وه‌‬ ‫که‌سایه‌تیه‌ مێژوییه‌ کورده‌کان بۆ ئه‌م‬ ‫سه‌رده‌مه‌ ده‌گوازێته‌وه‌‌و ده‌ڵێت "وێنەیەک‬ ‫پیشاندەدەین‪ ،‬ئه‌گەر ئەوکەسانە لەم‬ ‫سەردەمی تەکنەلۆژیایەدا بژیانایە چۆن‬

‫دەبون"‪.‬‬ ‫شاد کامەران له‌لێدوانێکیدا بۆ ئاوێنه‌ باس‬ ‫ل����ە بیرۆکەی کارەک����ەی دەکات‌و دەڵێت‬ ‫"وێنەک����ەی ش����ێخ مەحم����ودی حەفید‌و‬ ‫قازی محەم����ەد‌و پیره‌مێ����رد تەنها چه‌ند‬ ‫کارێک����ن لەکۆمەڵە کارێک کە دەکرێت بە‬ ‫پرۆژەیەکی هونەری‌و مەبەس����تی من لەم‬

‫کارانە دروستکردنی پەیوەندیەکە لەنێوان‬ ‫دو سەردەمی جیاوازدا"‪.‬‬ ‫ش����اد پێی وایه‌ که‌ ژیانی ئه‌و که‌س����انه‌‬ ‫ل����ه‌م س����ه‌رده‌مه‌دا زۆر جی����اواز ده‌بو "‬ ‫ئەم س����ەردەمە س����ەردەمی پێشکەوتنی‬ ‫تەکنەلۆژی����او پێم����ان‬ ‫خۆش����بێت یاخود نا‪،‬‬

‫ناتوانین خۆمان لەپێشکەوتنی تەکنەلۆژیا‬ ‫البدەین‪ ،‬ئەگەر ئەو کەسایەتیە مێژوییانەی‬ ‫کورد لەم س����ەردەمەدا بژیانایە ئەوانیش‬ ‫قبوڵ����ی ئ����ەو گۆڕانکاریانەی����ان دەکرد‌و‬ ‫نەیاندەتوانی خۆیان البدەن"‪.‬‬