ژماره‌ 483

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ژماره‌ (‪)483‬‬ ‫سێشەممە ‪2015/6/16‬‬

‫کوردستان‬ ‫له‌به‌رده‌م قه‌یرانی‬ ‫سه‌رۆکایه‌تیدا‬

‫ئه‌و که‌سانه‌ی‬ ‫هاوکاریی‬ ‫ئاوێنه‌یان کرد‬

‫‪18‬‬

‫‪14‬‬

‫‌نرخ���ی‌ دۆالر به‌رامب���ه‌ر به‌دین���ار‬ ‫له‌به‌رزبونه‌وه‌ ‌ی به‌رده‌وامدایه‌‪ ،‬شاره‌زایه‌ك ‌ی‬ ‫بواری‌ ئاب���ور ‌ی ده‌ڵێت "ئ���ه‌وه‌ ‌ی زیان ‌ی‬ ‫گ���ه‌وره‌ ده‌كات له‌به‌رزبون���ه‌وه‌ی‌ نرخ ‌ی‬ ‫دۆالردا هاواڵتیی���ه‌"‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی بانك ‌ی‬ ‫ناوه‌ند ‌ی هه‌رێمی���ش ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات‬

‫ك���ه‌ به‌رزبونه‌وه‌ ‌ی نرخ���ی‌ دۆالر قه‌یران ‌ی‬ ‫دارای ‌ی هه‌رێم قوڵتر ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬د‪.‬بایه‌زید حه‌س���ه‌ن‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ پێش���وی‌ لیژن���ه‌ی‌ دارای��� ‌ی‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ عێ���راق به‌ئاوێنه‌ ‌ی راگه‌یاند‬ ‫كه‌ زیاد له‌هۆكارێ���ك رۆڵیان له‌دابه‌زین ‌ی‬

‫ساڵێكه‌ شه‌نگال‬ ‫ی بڕیاری‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫چاوه‌ڕێ ‌‬ ‫عێراق‌و كوردستانه‌‬

‫پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ته‌نها سه‌نگه‌ر ‌‬ ‫به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ داعشه‌‬

‫‪2‬‬

‫واوه‌یال‬ ‫بۆ جیلی دواتر‬

‫وه‌زیره‌ كورده‌كانیش‬ ‫به‌شدارن له‌"غه‌دره‌ك ‌هی‌"‬ ‫به‌غدا به‌رامبه‌ر هه‌ولێر؟‬

‫‪13‬‬

‫‪7‬‬

‫به‌رزبونه‌وه‌ ‌ی نرخی دۆالر‬ ‫قه‌یران ‌ی دارای ‌ی هه‌رێم قوڵتر ده‌كاته‌وه‬ ‫دینارو به‌رزبون���ه‌وه‌ ‌ی دۆالردا هه‌یه‌‪ .‬ك ‌ه وت���ی‌ "ئ���ه‌وه‌ی‌ زیان���ی‌ گ���ه‌وره‌ ده‌كات‬ ‫گرنگترینی���ان بونی‌ باندێك���ی‌ مافیایی ‌ه له‌به‌رزبون���ه‌وه‌ی‌ دۆالردا هاواڵتیی���ه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ك ‌ه رۆژان ‌ه ده‌س���ت ده‌گرێت به‌س���ه‌ر ئه‌و زۆربه‌ی‌ هه‌ره‌ زۆریان داهاتیان به‌دیناره‌‪،‬‬ ‫‪ 75‬ملی���ۆن دۆالره‌دا بانك��� ‌ی ناوه‌ن���دی‌ چونكه‌ زۆربه‌ ‌ی كه‌لوپه‌ل‌و خۆراك‌و كااڵ ‌ی‬ ‫رۆژان ‌ه ده‌یدات ب ‌ه ‪ 15‬بانك به‌مه‌به‌س���ت ‌ی بازاڕ له‌ده‌ره‌وه‌ به‌دۆالر هاورده‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫دابه‌ش���كردن ‌ی به‌س���ه‌ر خه‌ڵك���دا‪ ،‬ئ���ه‌و به‌مه‌ش بازاڕ ئاگر ده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬

‫هه‌روه‌ها به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ بانكی‌ ناوه‌ند ‌ی‬ ‫هه‌رێم له‌سلێمان ‌ی "عه‌بدولره‌حمان ساڵح"‬ ‫وێڕای‌ ده‌ربڕینی‌ گه‌شبینی‌ خۆ ‌ی به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌تێپه‌ڕاندن���ی‌ ئ���ه‌م دۆخ��� ‌ه ئابورییه‌‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ ‌ی به‌وه‌ش كرد ك���ه‌ له‌كورتماوه‌دا‬ ‫به‌رزبون���ه‌وه‌ی‌ نرخ���ی‌ دۆالرو دابه‌زین ‌ی‬

‫دینار جوڵه‌ی‌ ب���ازاڕ په‌كده‌خاو بێكاری‌‌و‬ ‫هه‌اڵوس���انیش زیات���ر ده‌كا‌و كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫خراپی‌ له‌س���ه‌ر هه‌مو كارێك ده‌بێت ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌ژیان ‌ی خه‌ڵكه‌وه‌یه‌‪.‬‬

‫ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬گفتوگۆكان له‌سه‌ر پرسی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم به‌ره‌و توندبونه‌وه‌ ده‌چن‬ ‫وه‌زیری‌ شه‌هیدان‌‪ :‬له‌شه‌ڕی‌ داعشدا ‪ 1200‬شه‌هیدو ‪ 58‬دیلمان هه‌یه‌‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ ‬ ‫ته‌له‌فۆن‪ 3201274 :‬‬

‫‪4‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪3‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪17‬‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫فه‌یله‌سوفی‌ ناوداری‌ فه‌ره‌نسی‌ "بێرنار هنری‌ لیڤی‌"‪:‬‬

‫پێشمه‌رگه‌ ته‌نها سه‌نگه‌ر ‌ی قایمی‌ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ داعشه‌‬

‫فه‌یله‌سوفی‌ ناوداری‌ فه‌ره‌نسی‌ بێرنار‬ ‫هن����ری‌ لیڤی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫بۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ داعش ته‌نها دو‬ ‫بژارده‌ هه‌یه‌ یان حه‌ش����دی‌ شه‌عبی‌‬ ‫شیعه‌كان یان پێشمه‌رگه‌ كورده‌كان‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و ده‌ڵێ����ت "پێش����مه‌رگه‌ ته‌نها‬ ‫سه‌نگه‌ری‌ قایمی‌ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫داعشه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :RFI ،‬بێرن����ار هن����ری‌‬ ‫لیڤی‌ نوس����ه‌رو فه‌یله‌سوفی‌ ناوداری‌‬ ‫فه‌ره‌نس����ی‌ له‌وتارێكدا ك����ه‌ به‌ناوی‌‬ ‫"پێشمه‌رگه‌ ته‌نها سه‌نگه‌ری‌ قایمی‌‬ ‫به‌ره‌نگاربون����ه‌وه‌ی‌ داعش����ه‌" له‌دوا‬ ‫ژم����اره‌ی‌ هه‌فته‌نام����ه‌ی‌ "لۆپوان"ی‌‬ ‫فه‌ره‌نسیدا باڵویكردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئاماژه‌‬ ‫به‌كۆنفرانس����ی‌ هه‌فت����ه‌ی‌ رابردوی‌‬ ‫پاری����س ده‌كات ك����ه‌ به‌مه‌به‌س����تی‌‬ ‫پێكه‌وه‌ كاركردن بۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫داعش س����از ك����را بو‪ ،‬ئ����ه‌و ره‌خنه‌‬ ‫كۆنفرانس����ه‌كه‌‬ ‫له‌به‌ش����داربوانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكاو سعودیه‌و توركیا ده‌گرێت‬ ‫كه‌ كارێكی‌ ئه‌وتۆیان نه‌كردوه‌و هیچ‬ ‫نه‌خشه‌رێگا‌و به‌رنامه‌یه‌كیشیان نیه‌‬ ‫بۆ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ داعش‪ .‬پاش����ان‬ ‫جه‌غت ل����ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌ هیچیان‬ ‫توانای‌ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ داعش����یان‬ ‫نیه‌‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ ئه‌و بۆ به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫داعش ته‌نها دو بژارده‌ له‌ئارادان‪ :‬یان‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌م كاره‌ به‌ده‌ستی‌ حه‌شدی‌‬

‫شه‌عبی‌ ش����یعه‌كان بسپێردرێت یان‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ كورد پڕ چه‌ك‬ ‫بكرێت تا داعش تێكبشكێنن‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ده‌نوس����ێت "ش����یعه‌كان تا‬ ‫ئێس����تا ئه‌زمونێكی‌ باشیان پیشان‬ ‫ن����ه‌داوه‌ له‌جه‌نگی‌ دژ به‌داعش����دا‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ په‌نای����ان بردوه‌ت����ه‌‬ ‫ب����ه‌ر كاری‌ تۆڵه‌س����ه‌ندنه‌وه‌و دوای‌‬ ‫ده‌رپه‌ڕاندان����ی‌ چه‌كداران����ی‌ داعش‬ ‫كه‌وتونه‌ته‌ ئه‌ش����كه‌نجه‌و ئازاردانی‌‬ ‫س����وننه‌كانی‌ ئه‌و ناوچانه‌ی‌ پێشتر‬ ‫داعشیان تێدا بوه‌‪ ،‬سه‌رباری‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫س����ه‌ركه‌وتنی‌ س����ه‌ربازی‌ گه‌وره‌یان‬ ‫به‌ده‌س����تنه‌هێناوه‌‪ ،‬وێ����ڕای‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫سپاردنی‌ ئه‌م كاره‌ به‌ده‌ستی‌ ئه‌وان‬ ‫مه‌ترس����ی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ لێده‌كرێ����ت كه‌‬ ‫پێگه‌ی‌ ئێران له‌ناوچه‌كه‌دا به‌هێزتر‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫پاش����ان ئام����اژه‌ به‌ب����ژارده‌ی‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ی‌ كورد ده‌كات‌و ئه‌وان‬ ‫وه‌ك "قاره‌مان" پێناسه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫به‌وپه‌ڕی‌ جوامێرییه‌وه‌ ده‌جه‌نگێن‪،‬‬ ‫لێڤی‌ ده‌نوس����ێت "سه‌ڕه‌رای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ موسڵمانیش����ن‪ ،‬به‌اڵم ژن به‌كه‌م‬ ‫س����ه‌یر ناكه‌ن‌و ه����ه‌واداری‌ ئازادی‌‬ ‫ئایین‌و بیروڕاشن"‪.‬‬ ‫ده‌شنوسێت "بۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫داع����ش‪ ،‬پ����ڕ چ����ه‌ك كردن����ی‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ ته‌نها بژارده‌ی‌ عاقاڵنه‌و‬ ‫ئابڕومه‌ندانه‌یه‌"‪.‬‬

‫دو پێشمه‌رگه‌ له‌به‌ره‌کانی جه‌نگ‬

‫زیاتر له‌‪ 40‬رۆژه‌ به‌ڕێوه‌به‌رو قایمقامه‌كانی پێشو‬ ‫ئۆتۆمبیله‌كانیان نه‌گه‌ڕاندوه‌ته‌وه‌ بۆ حكومه‌ت‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ زیاتر له‌‪ 40‬رۆژه‌ زۆربه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫قایمقام‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گش���تییه‌كان‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ناحیه‌كان له‌پۆس���ته‌‬ ‫نوێ���كان ده‌س���تبه‌كاربون‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫تائێستا ئۆتۆمبیله‌ حكومییه‌كانیان‬ ‫نه‌گه‌ڕاندونه‌ت���ه‌وه‌و له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‬ ‫خۆیان به‌كاری ده‌هێنن‪ ،‬ئه‌ندامێكی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی پارێزگای‌ س���لێمانیش‬ ‫ده‌ڵێت "به‌داخه‌و‌ه له‌كۆمه‌ڵێك شوێن‬ ‫تاوه‌ك���و ئێس���تا ئۆتۆمبێله‌كانیان‬ ‫نه‌گه‌ڕاندوه‌ته‌وه‌ بۆ حكومه‌ت"‪.‬‬ ‫ئیحس���ان م���ه‌ال فوئ���اد‪ ،‬ئاوێنه‌‪:‬‬ ‫ئه‌ندام���ی ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگای‌‬ ‫س���لێمانی محه‌م���ه‌د ش���ێخ وه‌هاب‬ ‫ب���ۆ ئاوێنه‌ وتی "زیات���ر له‌ ‪ 40‬رۆژه‌‬ ‫قایمقام‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گش���تییه‌كان‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌كان له‌س���لێمانی‌و‬ ‫گه‌رمیان‌و هه‌ڵه‌بجه‌ ده‌ستبه‌كاربون‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ له‌كۆمه‌ڵێك شوێن‬ ‫زۆربه‌ی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ ئۆتۆمبێله‌كانیان‬ ‫نه‌گه‌ڕاندونه‌ت���ه‌وه‌ ب���ۆ حكوم���ه‌ت‌و‬ ‫هه‌ندێكیان گه‌ڕاندویانه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ پێش���ودا‌و ه���ه‌ر پاش‬ ‫ده‌ستبه‌كابونیان‪ ،‬ئاوێنه‌ له‌هه‌واڵێكدا‬ ‫باڵویك���رده‌وه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌و قایمقام‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌ گش���تی‌و ناحی���ه‌كان‬ ‫فه‌رمانگه‌كانی���ان‬ ‫ئۆتۆمبێل���ی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ خۆیان���دا بردوه‌ت���ه‌وه‌‬ ‫ماڵ���ه‌وه‌و له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی خۆی���ان‬ ‫به‌كاریده‌هێن���ن‪ ،‬ئی���دی پارێزگاری‌‬ ‫س���لێمانی به‌نوس���راوێك داوایكرد‬

‫کۆبونه‌وه‌یه‌کی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێمانی‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ هه‌فته‌یه‌ك���دا بیگه‌ڕێننه‌وه‌‬ ‫فه‌رمانگه‌كانی���ان‪ ،‬ئه‌گه‌رن���ا داوا‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كان���ی هاتوچ���ۆ‬ ‫ده‌كات له‌هه‌ر شوێنێك بینران ده‌ست‬ ‫به‌سه‌ر ئۆتۆمبێله‌كانیاندا بگرن‌و له‌هیچ‬ ‫به‌نزینخانه‌یه‌ك به‌نزینیان پێنه‌درێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم س���ه‌ره‌ڕای ئه‌و نوس���راوه‌ش‬

‫موڵكه‌ گشتییانه‌یان نه‌هێناوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هێشتا نه‌یانگه‌ڕاندونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫وتیش���ی "هیواداری���ن به‌زوتری���ن‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای‌‬ ‫س���لێمانی وتیش���ی "ده‌بێت له‌پاش كات پارێ���زگاری‌ س���لێمانی له‌ب���ه‌ر‬ ‫ده‌ستبه‌كاربونی ئه‌و پۆسته‌ نوێیانه‌‪ ،‬به‌رژه‌وه‌ندی گشتی چاره‌سه‌ری ئه‌و‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی‌ پێش���و ئۆتۆمبێله‌كانیان بابه‌ته‌ بكات‪ ،‬ئه‌گه‌ر چاره‌س���ه‌ریش‬ ‫به‌جێبهێڵ���ن‪ ،‬نه‌ك له‌گ���ه‌ڵ خۆیاندا نه‌كرا ئ���ه‌و ئێم���ه‌ به‌دواداچونی بۆ‬ ‫بیبه‌ن‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ تائێستا ئه‌و ده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫به‌شێك له‌هێزه‌كانی‬ ‫زێره‌ڤانی هێشتا موچه‌ی‬ ‫مانگی ئازاریان وه‌رنه‌گرتوه‌‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه له‌ئێستادا موچه‌ی مانگی‬ ‫نیس���ان (‪ )4‬ده‌س���تپێكردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پۆلیس���ی زێره‌ڤانی به‌شی پاسه‌وانی‬ ‫سه‌ر به‌پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫تائێس���تا موچه‌ی مانگی ئازار (‪)3‬‬ ‫ی‬ ‫یان وه‌رنه‌گرتوه‌‪ ،‬ئه‌ندامێكی لیژنه‌ ‌‬ ‫ناوخ���ۆی په‌رله‌مانی���ش ده‌ڵێ���ت‬ ‫"س���ه‌رۆكی هه‌رێم به‌هۆی بندیواره‌و‌ه‬ ‫لیژنه‌یه‌كی پێكهێن���اوه‌و كاره‌كانیان‬ ‫ت���ه‌واو ب���وه‌و له‌ماوه‌یه‌ك���ی نزیكدا‬ ‫موچه‌كانیان دابه‌شده‌كرێت"‪.‬‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬محه‌م���ه‌د كه‌ریم‬ ‫پۆلیس���ی زێره‌ڤانی باس له‌وه‌ده‌كات‬ ‫ك ‌ه ئه‌وان موچه‌كانیان الی پارتییه‌و‌ه‬ ‫دێت‌و هێش���تا موچ���ه‌ی مانگی ‪3‬و‬ ‫‪4‬یان وه‌رنه‌گرتوه‌و پێیانوتراو‌ه له‌نێو‬ ‫زێره‌ڤانیدا موچه‌خۆری بندیوار هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆیه‌ راگیراوه‌‪ ،‬من ده‌پرسم ئایا به‌س‬ ‫لێره‌ بندیوار هه‌ی���ه‌‪ ،‬بۆچی ئێمه‌یان‬ ‫كردوه‌ت���ه‌ قوربانی ئ���ه‌و بندیوارانه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا له‌هه‌مو وه‌زاره‌ته‌كاندا بونی‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك له‌به‌شی پاسه‌وانی‬ ‫به‌رگری‌و فریاكه‌وتنی یه‌كێتی ئاشكرای‬ ‫كرد ك ‌ه ئه‌وان موچه‌ی مانگی ئازاریان‬ ‫وه‌رگرتوه‌و هیچ كێش���ه‌یه‌كیان نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ته‌نها موچه‌ی به‌شی پاسه‌وانی‬ ‫سه‌ر به‌زێره‌ڤانی راگیراوه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا ن���ازم كه‌بیر جێگری‬ ‫س���ه‌رۆكی لیژنه‌ی‌ ناوخۆو ئاس���ایش‬ ‫ی‬ ‫له‌په‌رله‌مانی كوردس���تان به‌ئاوێنه‌ ‌‬

‫راگه‌یان���د كه‌ به‌دواداچونی له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌و بابه‌ته‌ ك���ردوه‌و له‌ماوه‌یه‌كی زۆر‬ ‫نزیكدا موچه‌كانیان دابه‌ش���ده‌كرێت‌و‬ ‫هیچ كێشه‌یه‌كیان نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ه���ۆكاری‌ راگرتن���ی‬ ‫موچه‌كانیان بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێم بڕیاریدا لیژنه‌یه‌كی‬ ‫لێكۆڵین���ه‌و‌ه له‌فه‌رمانده‌یی زێره‌ڤانی‬ ‫پێكبهێنرێ���ت ك ‌ه یه‌كه‌ی پاس���ه‌وانی‬ ‫رێكبخرێته‌وه‌و ئه‌وانه‌ی‌ له‌پاس���ه‌وانی‬ ‫باره‌گاو به‌رپرسه‌كان بندیوارن‌و ده‌وام‬ ‫ناكه‌ن بونیان نه‌مێنێت‌و كۆبكرێنه‌وه‌و‬ ‫یه‌كه‌یه‌كیان لێدروست بكرێت‌و بخرێن ‌ه‬ ‫ئه‌ركه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌وته‌ی‌ جێگری س���ه‌رۆكی لیژنه‌ ‌‬ ‫ناوخۆو ئاسایش موچه‌ی هیچ كه‌سێك‬ ‫نابڕدرێ���ت‌و ئه‌وانه‌ی‌ ك��� ‌ه بندیوارن‌و‬ ‫ده‌وام ناكه‌ن بانگكده‌كرێن بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ده‌وام بكه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر خۆی نه‌یویس���ت‬ ‫ی‬ ‫ده‌وام ب���كات‪ ،‬ئ���ه‌وكات موچه‌كه‌ ‌‬ ‫ده‌بڕدرێ���ت‪ ،‬ناكرێ���ت ده‌وام نه‌كه‌ن‌و‬ ‫كه‌س���ێكی تر ده‌وام بكات وه‌كو یه‌ك‬ ‫موچه‌ وه‌ربگرن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و هێ���زه‌ الی پارت���ی‌و یه‌كێتی‬ ‫دو ج���ۆر ناویان هه‌ی���ه‌‪ ،‬الی پارتی‬ ‫زێره‌ڤان���ی‌و الی یه‌كێت���ی به‌رگری‌و‬ ‫فریاكه‌وت���ن‌و هه‌ردوالی���ان به‌ش���ی‬ ‫پاس���ه‌وانیان هه‌ی���ه‌ ك��� ‌ه تایبه‌ت���ن‬ ‫به‌پاس���ه‌وانه‌كانی به‌رپرسان‌و باره‌گا‬ ‫حزبییه‌كان‌و پش���كێك دراوه‌ به‌حزب ‌ه‬ ‫بچوكه‌كان‪.‬‬

‫هێزێكی شیعه‌كان ب ‌ه ‪ 7‬فیشه‌ك لێدانی خه‌نده‌قێكی پێشمه‌رگه‌ راده‌گرێت‬ ‫ئۆتۆمبێلی بۆمبڕێژك���راو ته‌قینه‌وه‌و‬ ‫چه‌ن���د رۆژێك پێش ئێس���تا له‌نێوان هێنراو خه‌نده‌قه‌كه‌ش راگیراوه‌"‪.‬‬ ‫جه‌ل���ه‌وال‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌ندام���ی زیاتر له‌‪ 150‬كه‌س كوژراو ‪ 400‬كه‌س‬ ‫ناحی���ه‌ی جه‌له‌والو س���ه‌عدی ‌ه گرژی‬ ‫كه‌وت���ه‌ نێوان حه‌ش���دی ش���ه‌عبی‌و ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگای‌ دیال ‌ه زاهید برینداربون‪ ،‬بۆی ‌ه پێشمه‌رگه‌ ویستی‬ ‫هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌‪ ،‬به‌هۆی ئه‌وه‌ی تاهی���ر له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن��� ‌ه ئه‌و خه‌نده‌قه‌ لێبدات‪.‬‬ ‫وتیشی "بۆ ئه‌وه‌ی رێگ ‌ه له‌دزه‌كردنی‬ ‫پێش���مه‌رگ ‌ه ده‌یویس���ت به‌مه‌به‌ستی رونیكرده‌وه‌‪ ،‬هۆكاری‌ دروس���تبونی‬ ‫به‌ربه‌س���ت دروستكردن له‌ئۆتۆمبێلی گرژییه‌ك��� ‌ه ئه‌وه‌بو ك ‌ه به‌هۆی ئه‌وه‌ی ئۆتۆمبێل���ی بۆمبڕێژك���راوی‌ داعش‬ ‫بۆمبڕێژك���راو خه‌نده‌ق لێبدات‪ ،‬به‌اڵم له‌م ماوه‌یه‌دا هه‌ڕه‌ش���ه‌ له‌سه‌ر دیال ‌ه بگیرێت ل���ه‌و ناوچه‌یه‌و له‌ناوچه‌كانی‬ ‫حه‌شدی شه‌عبی ته‌قه‌یان لێده‌كه‌ن‌و به‌گش���تی هه‌بو‪ ،‬به‌تایب���ه‌ت له‌پاش ئیم���ام وه‌ی���س‌و نێ���وان جه‌له‌والو‬ ‫رێگه‌ ناده‌ن دروستی بكه‌ن‪ ،‬ئه‌ندامێكی ته‌قینه‌وه‌كان���ی ش���اره‌بان‌و ده‌ل���ی س���ه‌عدیه‌‪ ،‬پێش���مه‌رگه‌ ویس���تی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای‌ دیاله‌ش ده‌ڵێت عه‌باس‌و ناحیه‌ی به‌له‌دروز كه‌ ته‌نها به‌درێژایی هه‌شت كیلۆمه‌تر خه‌نده‌ق‬ ‫"هه‌ر ئه‌و رۆژه‌ كۆتایی به‌كێش���ه‌ك ‌ه له‌به‌له‌دروز له‌ماوه‌ی‌ مانگێكدا شه‌ش له‌به‌رزاییه‌كانی كوباش���ی لێبدات ك ‌ه‬

‫ته‌نه���ا ده‌روازه‌یه‌كه‌ بۆ ناو ش���اری‬ ‫خانه‌قی���ن‪ ،‬كه‌چی هێزی س���ه‌رایای‬ ‫خۆراس���انی ش���یعه‌كان ته‌نها حه‌وت‬ ‫فیش���ه‌كیان ته‌قاندوه‌ت��� ‌ه حه‌فاره‌ك ‌ه‬ ‫ن���ه‌ك هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئ���ه‌و خه‌نده‌ق���ه‌ دروس���ت نه‌كرێت‌و‬ ‫راگیراوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگا ‌‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ ‌‬ ‫دیاله‌ باسی له‌وه‌ش���كرد ك ‌ه تائێستا‬ ‫راگی���راوه‌‪ ،‬چونكه‌ پاش كێش���ه‌كه‌‬ ‫ی گروپی‬ ‫سه‌ید عه‌لی یاسری نوێنه‌ر ‌‬

‫میلیش���یای خۆراس���ان س���ه‌ردانی‬ ‫هێزه‌كان���ی پێش���مه‌رگه‌ی‌ ك���ردو‬ ‫وتویه‌ت���ی ئێم ‌ه به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ده‌س���توه‌رناده‌ین ‌ه ئه‌و بابه‌ته‌و مافی‬ ‫ی‬ ‫خۆتانه‌ به‌هه‌ر ش���ێوه‌یه‌ك پارێزگار ‌‬ ‫له‌و ناوچان ‌ه ده‌كه‌ن كه‌ رزگار كراوه‌و‬ ‫له‌ژێر ده‌سه‌اڵتی پێشمه‌رگه‌دایه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫كێشه‌كه‌ كۆتایی پێهات‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "بۆ ئ���ه‌وه‌ی گرژییه‌ك ‌ه‬ ‫درێژ‌ه نه‌كێشێت خه‌نده‌قه‌كه‌ راگیراوه‌و‬ ‫ناكرێت پێش���مه‌رگ ‌ه له‌ش���ه‌ڕدای ‌ه دژ‬

‫به‌داعش شه‌ڕێكی تر دروست بكات"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ مه‌ترس���ی ش���یعه‌كان بۆ‬ ‫س���ه‌ر كورد‪ ،‬زاهید وتی "هیچ رۆژێك‬ ‫مه‌ترس���یان نه‌ب���و‌ه تاوه‌ك���و ئه‌مڕۆ‬ ‫هه‌یانبێ���ت‪ ،‬به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌ جه‌له‌وال‬ ‫له‌ژێر ده‌سه‌اڵتی پێشمه‌رگه‌و سه‌عدی ‌ه‬ ‫له‌ژێر ده‌س���ه‌اڵتی سوپای عیراقدایه‌و‬ ‫حه‌ش���دی ش���ه‌عبیش ته‌نه���ا ‪50‬‬ ‫چه‌كداریان بونی ماوه‌ بۆ پاس���ه‌وانی‬ ‫باره‌گاكانیان‌و هه‌مویان به‌ره‌و ئه‌نبار‬ ‫كشاونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫‪3‬‬

‫ئابوری عێراق هاڕ‌ه ده‌کات‬

‫به‌رزبونه‌وه‌ی دۆالر قه‌یرانی دارایی هه‌رێم قوڵتر ده‌کاته‌وه‌‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫نرخی‌ دۆالر نه‌ك رۆژ به‌رۆژ‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫سه‌عات به‌سه‌عات له‌به‌رامبه‌ر دیناردا‬ ‫به‌رزده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌رزبونه‌وه‌ی‌ خێرا‌و‬ ‫نائاسایی‌ نرخی‌ دۆالر گوزارشت‬ ‫له‌دۆخی‌ شێواو‌و پڕ له‌پاشاگه‌ردانی‌‬ ‫عێراق‌و كوردستانیش ده‌كات‪.‬‬ ‫تارمای���ی‌ ش���ه‌ڕ‌و كوش���تار‪ ،‬ب���ێ‌‬ ‫كاره‌بای���ی‌‌و قه‌یران���ی‌ به‌نزین‪ ،‬گرانی‌‌و‬ ‫بێ���كاری‌‪ ،‬ده‌ربه‌ده‌ری‌‌و ئ���اواره‌ بون‪،‬‬ ‫به‌سه‌ر ئاسمانی‌ عێراقدا دێت‌و ده‌چێت‪،‬‬ ‫هاوكات له‌گه‌ڵ‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ هه‌واڵی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ئه‌مه‌ریكا بڕی���اری‌ داوه‌‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ رزگاركردنی‌ موسڵ‌ دوا بخات‬ ‫بۆ به‌هاری‌ س���اڵی‌ داهات���و‪ ،‬ده‌نگۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ له‌به‌غدا باڵوه‌ كه‌ داعش له‌مانگی‌‬ ‫ره‌مه‌زاندا چاالكییه‌كی‌ سه‌ربازی‌ گه‌وره‌‬ ‫ئه‌نجام���ده‌دات‌و په‌الم���اری‌ پایته‌خت‬ ‫ده‌دات‪ ،‬ئه‌گه‌ری‌ كۆنترۆڵكردنی‌ به‌شێكی‌‬ ‫به‌غ���دا له‌الیه‌ن داعش���ه‌وه‌‪ ،‬متمانه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ به‌دینار به‌ته‌واوی‌ الواز كردوه‌‪.‬‬ ‫وێڕای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ هاتنه‌خواره‌وه‌ی‌ نرخی‌‬

‫ن���ه‌وت‌و ئاڵۆزییه‌كانی‌ نێ���وان به‌غداو‬ ‫هه‌ولێر‌و زۆرانب���ازی‌ واڵتانی‌ ده‌وروبه‌ر‬ ‫له‌عێراق���دا‪ ،‬كاریگ���ه‌ری‌ نێگه‌تیڤیان‬ ‫له‌س���ه‌ر ئابوری‌ عێراق به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌رچاو به‌جێهێشتوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ پێش���وی‌ لیژن���ه‌ی‌ دارایی‌‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ی‌ عێ���راق‪ ،‬د‪ .‬بایه‌زی���د‬ ‫حه‌سه‌ن سه‌باره‌ت به‌دابه‌زینی‌ دینار‌و‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌ دۆالر به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ زی���اد له‌هۆكارێ���ك رۆڵیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ ،‬له‌س���ااڵنی‌ رابردودا بودجه‌ی‌‬ ‫عێ���راق رێگه‌ی‌ ده‌دا بانك���ی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫رۆژانه‌ ‪ 200‬تا ‪ 300‬ملیۆن دۆالر بخاته‌‬ ‫بازاڕه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم بودجه‌ی‌ ‪ 2015‬مه‌رجی‌‬ ‫داناوه‌ كه‌ رۆژانه‌ ته‌نها ‪ 75‬ملیۆن دۆالر‬ ‫بخاته‌ بازاڕه‌وه‌‪ .‬دوه‌م‪ ،‬بانكی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫ئێستا ‪ 15‬بانكی‌ راسپاردوه‌ كه‌ دۆالره‌كه‌‬ ‫دابه‌ش بكه‌ن‌و بیده‌ن به‌خه‌ڵك‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مافیایه‌ك له‌پشت ئه‌م بانكه‌وه‌یه‌و ئه‌و‬ ‫دۆالرانه‌ هه‌ڵده‌گرن‌و له‌بازاڕی‌ ره‌ش���دا‬ ‫ده‌یفرۆشنه‌وه‌‪ .‬س���ێیه‌میش له‌پێوه‌ری‌‬ ‫ئابوریدا خواس���ت‌و خس���تنه‌ڕو هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئێس���تا له‌عێراقدا خس���تنه‌ڕوی‌ دۆالر‬ ‫كه‌مه‌و خواستیش زۆره‌"‪.‬‬

‫ه���اوكات بایه‌زی���د پێوای���ه‌ دۆخی‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و جه‌نگ���ی‌ داع���ش زه‌بر ‌‬ ‫ی‬ ‫قورسیان له‌ئابوری‌ عێراق سره‌واندوه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و وت���ی‌ "ئابوری‌‌و سیاس���ه‌ت‪ ،‬دو‬ ‫روی‌ دراوێكن‪ ،‬خراپ���ی‌ هه‌ر یه‌كه‌یان‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر ئه‌وی‌ تریان ده‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌تا دۆخی‌ عێراق به‌ره‌و خراپی‌ بڕوات‬ ‫خه‌ڵك به‌گشتی‌ دۆالر ده‌كڕێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌وه‌ی‌ زیانی‌ گه‌وره‌ ده‌كات‬ ‫له‌به‌رزبونه‌وه‌ی‌ دۆالردا ئه‌و هاواڵتییه‌‪،‬‬ ‫كه‌ زۆرب���ه‌ی‌ هه‌ره‌ زۆری���ان داهاتیان‬ ‫به‌دیناره‌‪ ،‬چونك���ه‌ زۆربه‌ی‌ كه‌لوپه‌ل‌و‬ ‫خۆراك‌و كااڵی‌ بازاڕ له‌ده‌ره‌وه‌ به‌دۆالر‬ ‫هاورده‌ ده‌كرێت‪ ،‬به‌م���ه‌ش بازاڕ ئاگر‬ ‫ده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ه���اوکات له‌گ���ه‌ڵ هاتن���ی مانگی‬ ‫ره‌مه‌زاندا‪ ،‬كێش���ه‌ی‌ دابه‌زینی‌ نرخی‌‬ ‫دین���ار‪ ،‬به‌ئه‌ندازه‌ی���ه‌ك مه‌ترس���ی‌‬ ‫دروس���تكردوه‌‪ ،‬ك���ه‌ دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌فته‌ی‌ راب���ردو ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‬ ‫بۆ گفتوگۆكردن له‌س���ه‌ر ئه‌و پرس���ه‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌‪ ،‬به‌ش���ێك له‌په‌رله‌مانتارانی‌‬ ‫عێ���راق داوای‌ ئه‌نجامدانی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌په‌له‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران ده‌كه‌ن بۆ‬

‫گفتوگۆكردن سه‌باره‌ت به‌به‌رزبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نرخی‌ دۆالر‌و گرتنه‌به‌ری‌ رێوش���وێنی‌‬ ‫پێویس���ت بۆ رێگه‌گرت���ن له‌دابه‌زینی‌‬ ‫زیاتری‌ نرخی‌ دینار‪ .‬كه‌ پێش بڕیاردان‬ ‫له‌سه‌ر بودجه‌ی‌ ‪2015‬ی‌ عێراق نرخی‌‬ ‫‪ 100‬دۆالر ‪ 122‬ه���ه‌زار دینار بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێستا دوێنێ‌ له‌بازاڕدا گه‌یشتوه‌ته‌ ‪144‬‬ ‫هه‌زار دینار‪ ،‬به‌مه‌رجێك نرخی‌ ره‌سمی‌‬ ‫‪ 100‬دۆالر به‌پێی‌ نرخ���ی‌ دیاریكراوی‌‬ ‫بانك���ی‌ ناوه‌ندی‌ ‪ 116‬ه���ه‌زار دیناره‌‪.‬‬ ‫زۆرێك پێیانوایه‌ كۆمه‌ڵێك سه‌راف كه‌‬ ‫وه‌ك مافیا كار ده‌كه‌ن‌و پشتئه‌ستورن‬ ‫به‌كاربه‌ده‌ستی‌ سیاسی‌ گه‌وره‌‪ ،‬رۆڵی‌‬ ‫گه‌وره‌ی���ان له‌به‌رزكردن���ه‌وه‌ی‌ نرخی‌‬ ‫دۆالردا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ بانكی‌ ناوه‌ندی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌س���لێمانی‌ "عه‌بدولره‌حمان س���اڵح"‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌‪ ،‬نرخ���ی‌‬ ‫دۆالر ئ���ه‌م رۆژانه‌ له‌ئاس���تی‌ جیهاندا‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر دراوه‌ جیهانیه‌كان���دا رو‬ ‫له‌به‌رزیی���ه‌‪ ،‬نرخ���ی‌ ن���ه‌وت دابه‌زیوه‌‬ ‫كه‌ په‌یوه‌ن���دی‌ نرخ���ی‌ دۆالرو نه‌وت‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی‌ پێچه‌وانه‌یه‌‪ ،‬له‌ئاس���تی‌‬ ‫ناوخۆشدا خس���تنه‌ڕوی‌ دۆالر له‌گه‌ڵ‌‬

‫خواستی‌ بازاڕ بۆ دۆالر یه‌كناگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "خس���تنه‌ڕوی‌ دۆالر به‌راورد‬ ‫به‌پێویس���تیه‌كانی‌ بازاڕ بۆ كاروباری‌‬ ‫بازرگانی‌‌و جوڵه‌ی‌ بازاڕ‌و ئابوری‌‪ ،‬زۆر‬ ‫كه‌متره‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "بانك���ی‌ ناوه‌ن���دی‌ عێراق‬ ‫به‌ته‌نها ناتوانێت رێگه‌ له‌به‌رزبونه‌وه‌ی‌‬ ‫دۆالر بگرێ���ت‪ ،‬به‌ڵك���و پێویس���ته‌‬ ‫داموده‌زگاكان���ی‌ تر هاوكاری‌ بكه‌ن بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ رێگه‌ به‌چونه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ پاره‌ بۆ‬ ‫واڵتانی‌ ده‌وروبه‌ر نه‌درێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ش كرد كه‌‬ ‫سیاس���ه‌تی‌ نه‌قدی‌ به‌پێی‌ ده‌س���تور‬ ‫مه‌ركه‌زیی���ه‌‌و بانك���ی‌ ناوه‌ندی‌ هه‌رێم‬ ‫كارێكی‌ ئه‌وتۆی‌ له‌به‌رزبونه‌وه‌ی‌ دۆالرو‬ ‫دابه‌زینی‌ دیناردا له‌ده‌ستنایه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و وێڕای‌ ده‌ربڕینی‌ گه‌شبینی‌ خۆی‌‬ ‫به‌تێپه‌ڕاندن���ی‌ ئه‌م دۆخ���ه‌ ئابورییه‌‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد كه‌ له‌كورتماوه‌دا‬ ‫به‌رزبونه‌وه‌ی‌ نرخ���ی‌ دۆالرو دابه‌زینی‌‬ ‫دینار جوڵه‌ی‌ بازاڕ په‌كده‌خاو بێكاری‌‌و‬ ‫هه‌اڵوس���انیش زیاتر ده‌كا‌و كاریگه‌ری‌‬ ‫خراپی‌ له‌سه‌ر هه‌مو كارێك ده‌بێت كه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌ژیانی‌ خه‌ڵكه‌وه‌یه‌"‪.‬‬

‫ئابوری‌‌و سیاسه‌ت‬ ‫دو روی‌ دراوێكن‬ ‫ی هه‌ر‬ ‫خراپ ‌‬ ‫یه‌كه‌یان كاریگه‌ری‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وی‌ تریان‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬هه‌تا‬ ‫دۆخی‌ عێراق به‌ره‌و‬ ‫ی بڕوات‬ ‫خراپ ‌‬ ‫خه‌ڵك به‌گشتی‌‬ ‫دۆالر ده‌كڕێت‬

‫که‌می به‌نزین‬ ‫قه‌یرانێکی "دروستکراوه‌" پارتی‌‪ :‬ئه‌وانه‌ی‌ پێیانوایه‌‬ ‫پرسی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬

‫بارزانی‌ ‪ 100‬به‌دیلی هه‌یه‌ بابفه‌رمون‬

‫ ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫شه‌ممه‌ی‌ رابردو‪ ،‬بارزانی‌ به‌رله‌وه‌ی‌‬ ‫سه‌فه‌ره‌كه‌ی‌ بۆ واڵتانی‌ كه‌نداو‬ ‫ده‌ستپێبكات‪ ،‬به‌راگه‌یه‌نراوێك گۆمی‌‬ ‫سیاسیی‌ هه‌رێمی‌ شڵه‌قاندو داوایكرد‬ ‫به‌هه‌ڵبژاردن ئه‌و مقۆمقۆیانه‌ كۆتایی‬ ‫بێت كه‌ ماوه‌ی‌ دو ساڵه‌ له‌سه‌ر‬ ‫پۆسته‌كه‌ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬حزبه‌كه‌شی‌‬ ‫پشتیوانی‌ لێده‌كات‌و فه‌رمو له‌الیه‌نه‌كان‬ ‫ده‌كات "‪ 100‬به‌دیل"ه‌كه‌یان بۆ بارزانی‌‬ ‫بخه‌نه‌ڕو‪ ،‬به‌اڵم الیه‌نه‌كانی‌ ترو‬ ‫به‌تایبه‌ت یه‌كێتی‌‌و گۆڕان‪ ،‬پێیانوایه‌‬ ‫په‌رله‌مان باشترین گۆڕه‌پانه‌ بۆ‬ ‫یه‌كالكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و پرسه‌‪.‬‬

‫به‌نزینخانه‌یه‌کی سلێمانی‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رۆکی لیژنه‌ی سامانه‌ سروشتیه‌کان‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێمانی‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت که‌ له‌نیوه‌ که‌متر بڕی‬ ‫به‌نزینی پێویست دێته‌ پارێزگای‬ ‫سلێمانییه‌وه‌و پێشی وایه‌ که‌ ئه‌و‬ ‫قه‌یرانه‌ "دروستکراوه‌"‪.‬‬ ‫سه‌رۆکی لیژنه‌ی سامانه‌سروشتیه‌کان‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن���ی پارێزگای س���لێمانی‪،‬‬ ‫غال���ب محه‌مه‌د‪ ،‬به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند‬ ‫که‌ هه‌رچه‌ن���ده‌ پارێزگای س���لێمانی‬ ‫پێویس���تی به‌نزیکه‌ی ‪ 2.5‬میلۆن لیتر‬ ‫به‌نزین هه‌ی���ه‌ له‌رۆژێکدا‪ ،‬به‌اڵم دوێنێ‬ ‫ته‌نها ‪ 25‬ته‌نکه‌ر که‌ ده‌کاته‌ ‪ 900‬هه‌زار‬ ‫لیت���ر به‌نزین هاتوه‌ته‌ س���لێمانییه‌وه‌‪،‬‬ ‫که‌می ئه‌و ب���ڕه‌ش ئ���ه‌و قه‌یرانی بێ‬ ‫به‌نزینییه‌ی دروستکردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و بڕه‌ به‌نزینه‌ش ته‌نها له‌پااڵوگه‌ی‬ ‫بازیان���ه‌وه‌ هات���وه‌‪ ،‬پێش���تر جگ���ه‌‬ ‫له‌بازیان‪ ،‬به‌نزین له‌پااڵوگه‌کانی دیکه‌ی‬ ‫هه‌رێم‌و به‌شێکی دیکه‌شی له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌ ده‌هات‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای‬ ‫س���لێمانی پێی وایه‌ ک���ه‌ ئه‌و قه‌یرانه‌‪،‬‬ ‫قه‌یرانێک���ی دروس���تکراوه‌‪" ،‬حکومه‌ت‬

‫گرێبه‌ستی کردوه‌ له‌گه‌ڵ کۆمپانیاکاندا‬ ‫که‌ له‌کاتی خۆی���دا به‌نزین‌و گاز دابین‬ ‫بکه‌ن‪ ،‬چۆن ده‌کرێت ئه‌و کۆمپانیایانه‌‬ ‫پابه‌ندی ئه‌و گرێبه‌ستانه‌ نه‌بن؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫حکوم���ه‌ت ده‌رگا بکات���ه‌وه‌ بۆ هه‌مو‬ ‫کۆمپانیاکان بۆ کارک���ردن نه‌ک وه‌ک‬ ‫ئێستا ته‌نها له‌گه‌ڵ چه‌ند کۆمپانیایه‌کی‬ ‫که‌م مامه‌ڵه‌ ده‌ک���ه‌ن‪ ،‬ئه‌وا قه‌یرانێکی‬ ‫له‌م شێوه‌یه‌ دروست نابێت"‪.‬‬ ‫پێش ئه‌م قه‌یران���ی که‌می به‌نزینه‌‪،‬‬ ‫کێش���ه‌ی خراپ���ی کوالێت���ی به‌نزین‬ ‫له‌ئارادابو‪ ،‬له‌و کاته‌شدا هه‌وڵێک هه‌بو‬ ‫بۆ داخس���تنی پااڵوگه‌ نایاساییه‌کان‪،‬‬ ‫به‌ب���ڕوای س���ه‌رۆکی لیژنه‌ی س���امانه‌‬ ‫سروش���تییه‌کان "ئ���ه‌م قه‌یرانی که‌می‬ ‫به‌نزینه‌ دروستکرا بۆ ئه‌وه‌ی هاواڵتیان‬ ‫کێشه‌ی کوالێتی به‌نزییان بیرنه‌مێنێت‪،‬‬ ‫به‌ڵکو ته‌نها له‌خه‌می ئه‌وه‌دا بێت چۆن‬ ‫به‌نزینی ده‌ستبکه‌وێت"‪.‬‬ ‫قه‌یران���ی که‌م���ی به‌نزی���ن له‌س���ێ‬ ‫پارێزگاک���ه‌ی هه‌رێ���م‪ ،‬ته‌نه���ا ل���ه‌دو‬ ‫پارێزگای هه‌رێ���م له‌ئارادایه‌‪ ،‬له‌دهۆک‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌کی که‌مت���رو له‌س���لێمانی‬ ‫زیاتر‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی غالب محه‌مه‌د‪ ،‬له‌ئێس���تدا‬ ‫هیچ به‌ڵێنێک نییه‌ بۆ چاره‌سه‌رکردنی‬ ‫کێشه‌ی که‌می به‌نزین‌‪.‬‬

‫ئ����ه‌و بڕی����اره‌ی‌ بارزان����ی‌‪ ،‬ه����ه‌م‬ ‫جێبه‌جێكردن����ی‌ بڕگه‌یه‌ك����ی‌ یاس����ای‬ ‫س����ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم بو‪ ،‬هه‌م ده‌كرێت‬ ‫وه‌ك وه‌اڵمێكی����ش بێت ب����ۆ پڕۆژه‌كه‌ی‌‬ ‫گ����ۆڕان ك����ه‌ داوای‌ كه‌مكردن����ه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵته‌كان‌و هه‌ڵبژاردنی‌ س����ه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ ك����ردوه‌ له‌ن����او په‌رله‌مان‪ ،‬له‌م‬ ‫نێوه‌نده‌ش����دا یه‌كێتی‌ وانیشانی ده‌دات‬ ‫كه‌ هاوڕای‌ گۆڕانه‌ له‌م پرس����ه‌دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌یه‌وێ����ت به‌زم����ان‌و پڕۆژه‌یه‌كی‌ خۆی‌‬ ‫ئ����ه‌م هاوڕاییه‌ی‌ نیش����انبدات‪ ،‬كۆمه‌ڵ‌و‬ ‫یه‌كگرتوش له‌ئێس����تادا ده‌ڵێن سه‌رقاڵی‌‬ ‫تاوتوێكردنی‌ بابه‌ته‌كه‌ن‪ .‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ زانیارییه‌كان����ی‌ ئاوێن����ه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وله‌ویه‌تی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬ ‫هێش����تنه‌وه‌ی‌ بارزانیه‌ له‌پۆس����ته‌كه‌یداو‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر بۆش����ی‌ بلوێ����ت به‌هه‌م����ان‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كانی‌ ئێستایه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌شێت‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ دیكه‌ له‌گه‌ڵ بژارده‌ی‌ یه‌كه‌م‬ ‫زۆر پێداگری����ی‌ نه‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم تائێس����تا‬ ‫به‌شێكی‌ زۆریان سورن له‌سه‌رئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كانی‌ س����ه‌رۆك كه‌مبكرێنه‌وه‌و‬ ‫سیس����تمه‌كه‌ش بگۆڕدرێت به‌هاوشێوه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ عێراق‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ عه‌ونی‌‪ ،‬ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند‪" :‬ئێمه‌ ئه‌گه‌ر بڵێن بارودۆخه‌كه‌‬ ‫له‌بارنیه‌ بۆ هه‌ڵب����ژاردن‪ ،‬ده‌ڵێن پارتی‌‬ ‫ده‌یه‌وێ����ت دیكتاتۆریه‌ت ب����كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌ڵێین له‌باره‌‪ ،‬ده‌ڵێن پارتی‌ ره‌وشه‌كه‌‬ ‫تێكده‌دات"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ده‌ڵێ����ت‪" :‬پێموایه‌ س����ه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێم شتێكی‌ باش����ی‌ كرد كه‌ وتی‌ من‬

‫یه‌كێتی‌‪ :‬تاكالیه‌ن ‌ه گۆڕان‪ :‬خۆزگه‌‬ ‫ی ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌‬ ‫ناتوانرێت بڕیار ‌‬ ‫بكرایه‌‬ ‫له‌سه‌ربدرێت‬ ‫داوای‌ هه‌ڵبژاردن ده‌كه‌م‪ ،‬ئه‌وانه‌شی‌ كه‌‬ ‫پێیانوای����ه‌ ‪ 100‬به‌دیل ب����ۆ بارزانی‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫بابفه‌رمون‪ ،‬كێ‌ رێگریی‌ لێكردون"‪.‬‬ ‫عه‌ونی‌ ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌‬ ‫"هێش����تا هیچ پڕۆژه‌ی����ه‌ك ده‌رنه‌چوه‌‌و‬ ‫نه‌بوه‌ته‌ قان����ون له‌په‌رله‌م����ان‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێم كردویه‌تی‌ به‌پێی‌ ئه‌و‬ ‫یاس����ایه‌ی‌ س����ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم����ه‌ كه‌‬ ‫ئێس����تا هه‌یه‌‪ .‬هه‌ركاتێكیش یاسایه‌كی‌‬ ‫ن����وێ‌ ده‌رچو‪ ،‬س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‌و هه‌مو‬ ‫الیه‌نه‌كانیش پابه‌ندنی‌ ئه‌و یاس����ا نوێیه‌‬ ‫ده‌بن"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ئه‌ندام����ه‌ی‌ پارت����ی‌ له‌ب����اره‌ی‌‬ ‫ئه‌گ����ه‌ری‌ ئه‌نجامدان����ی‌ هه‌ڵب����ژاردن‌و‬ ‫خۆكاندیدكردنه‌وه‌ی‌ بارزانی‌‪ ،‬وتی‌‪":‬جارێ‌‬ ‫بڕیار ن����ه‌دراوه‌ له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ئاخۆ‬ ‫كاندیدی‌ پارتی‌ بۆ س����ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫كێ‌ ده‌بێت"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬له‌ئێستادا‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان تیمێكی‌ تایبه‌تی‌ بۆ‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ پرسی‌ س����ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫سه‌رخس����تنی‌ پڕۆژه‌ك����ه‌ی‌ پێكهێناوه‌و‬ ‫به‌رپرس����انی‌ بزوتنه‌وه‌ك����ه‌ش ده‌ڵێ����ن‬ ‫مانگێك زیات����ره‌ زانیاریم����ان هه‌یه‌ كه‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێم به‌نی����ازی‌ ئه‌و كاره‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ره‌چاوی‌ كات‌و هه‌ندێك بارودۆخی‌‬ ‫نه‌ك����ردوه‌‪" ،‬ده‌نا خۆزگه‌ ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌‬ ‫بكرایه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ له‌رێی‌ چه‌ندین به‌رپرسی‌ بااڵی‌‬ ‫گۆڕان����ه‌وه‌ ئ����ه‌و وه‌اڵم����ه‌ی‌ وه‌رگرت كه‌‬ ‫"ئه‌گه‌ر بچینه‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ به‌دڵنیاییه‌وه‌‬

‫كاندیدم����ان ده‌بێ����ت‪ ،‬به‌اڵم ج����ارێ‌ بیر‬ ‫له‌كه‌سێكی‌ دیاریكراو نه‌كراوه‌ته‌وه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئێمه‌ له‌گه‌ڵ مه‌بده‌ئێكین كه‌ پێویس����تی‌‬ ‫ب����ه‌كات‌و كۆمس����یۆن نی����ه‌‪ ،‬ئه‌وی����ش‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێم له‌ناو په‌رله‌مان‬ ‫هه‌ڵبژێردرێت"‪ .‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ پرۆژه‌كه‌ش����یانه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌به‌رپرسه‌كانی‌ گۆڕان كه‌ داوایكرد ناوی‌‬ ‫نه‌هێنرێت‪ ،‬وتی‌‪" :‬پارتی‌ ئه‌مه‌ی‌ به‌دڵ نیه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌وان سه‌رۆكایه‌تیه‌كیان ده‌وێت‬ ‫به‌ده‌س����ه‌اڵتی‌ ره‌هاوه‌‪ ،‬واتا ئه‌و نیه‌ته‌ی‌‬ ‫پارتی‌ بۆ حكومڕانی‌ نیه‌‪ ،‬بۆ چه‌سپاندنی‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵته‌‪ .‬ئێمه‌ حكومه‌تێكمان ده‌وێت‬ ‫له‌ژێ����ر لێپرس����ینه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكدابێ����ت‪،‬‬ ‫به‌اڵم مه‌بده‌ئی‌ پارتی‌ بۆ دروس����تكردنی‌‬ ‫حكومه‌تێكه‌ كه‌ له‌خه‌ڵك ببپرسێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرس����ه‌ی‌ گۆڕان هۆشداریی دا‬ ‫له‌وه‌ی‌ "ره‌نگ����ه‌ گرژییه‌ك����ی‌ راگه‌یاندن‬ ‫ل����ه‌م ماوه‌یه‌دا دروس����ت ببێ����ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نیوه‌ به‌نی����وه‌ كۆتایی دێت‪ .‬ئێمه‌ داوای‌‬ ‫سیس����تمی‌ په‌رله‌مان����ی‌ ده‌كه‌ین‌و ره‌نگه‌‬ ‫ئه‌مه‌ بچه‌سپێت‪ ،‬به‌اڵم ده‌شێت الیه‌نه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ له‌گه‌ڵمان نه‌یه‌ن بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كانی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم"‪.‬‬ ‫هاوكات یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‬ ‫كه‌ دو س����اڵ له‌مه‌وبه‌ر هاوكاریی‌ پارتی‌‬ ‫ب����و بۆ مانه‌وه‌ی بارزان����ی‌ بۆ ماوه‌ی‌ دو‬ ‫س����اڵی‌ دیكه‌ له‌پۆس����ته‌كه‌یدا‪ ،‬ئێس����تا‬ ‫به‌ره‌یه‌كی‌ دیك����ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردوه‌و ده‌ڵێت‬ ‫پڕۆژه‌مان هه‌یه‌ بۆ سیس����تمی‌ سیاسیی‌‌و‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێمیش‪.‬‬

‫عیماد ئه‌حم����ه‌د‪ ،‬وته‌بێژی‌ ره‌س����می‌‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاند‪" :‬تائێس����تا یه‌كێتی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس����یی‌ نه‌كردوه‌ سه‌باره‌ت‬ ‫ب����ه‌و مه‌س����ه‌له‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌ وه‌ك����و یه‌كێتی‌‬ ‫چاوه‌ڕوان����ی‌ كۆمس����یۆنی‌ هه‌ڵب����ژاردن‬ ‫ده‌كه‌ین تا بزانین ئه‌وان بۆچونیان چیه‌‪،‬‬ ‫پاشان پێمانخۆشه‌ ئه‌و پرسه‌ كۆده‌نگی‌‌و‬ ‫پێكهاتنی‌ نیشتمانی‌ له‌سه‌ربێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫تاكالیه‌نه‌ ناتوانرێت بڕیاری‌ له‌سه‌ربدرێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر تێگه‌یشتنی‌ له‌سه‌ر نه‌كرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌باره‌ی‌ پرس����ی‌ س����ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم����ه‌وه‌ ده‌ڵێ����ت‪" :‬ئێم����ه‌ش‬ ‫له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ پ����رۆژه‌ی‌ تایبه‌تی‌ خۆمان‬ ‫ده‌بێ����ت‌و لیژنه‌یه‌كمان ب����ۆ ئه‌و پڕۆژه‌یه‌‬ ‫دروس����تكردوه‌‌و پێمان باش����ه‌ سیتمه‌كه‌‬ ‫سیستمێكی‌ په‌رله‌مانی‌ بێت‪ ،‬ده‌سه‌اڵته‌كان‬ ‫دیاریبكرێت"‪ ،‬له‌باره‌ی‌ ده‌س����ه‌اڵته‌كانی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێمیش����ه‌وه‌ عیماد ئه‌حمه‌د‬ ‫وت����ی‌‪" :‬هه‌موی‌ ده‌س����تكاریی‌ ده‌كرێت‌و‬ ‫ئه‌وه‌ لیژنه‌كه‌ بڕیاری لێده‌دات"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا به‌رزان ئه‌حمه‌د به‌رپرس����ی‌‬ ‫ده‌زگای‌ هه‌ڵبژاردنی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌‬ ‫كوردس����تان به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د‪:‬‬ ‫"ئێمه‌ هێش����تا گفتوگۆو باسوخواسمان‬ ‫له‌باره‌یه‌وه‌ نه‌كردوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ناتوانم لێدوان‬ ‫بده‌م"‪.‬‬ ‫هه‌موان چاوه‌ڕوانی‌ وه‌اڵمی‌ كۆمسیۆنن‬ ‫ئاخ����ۆ چ وه‌اڵمێكی‌ پێیه‌ ب����ۆ داواكه‌ی‌‬ ‫بارزانی‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم كۆمس����یۆن به‌چه‌ندین‬ ‫كێش����ه‌ی‌ خۆی����ه‌وه‌ س����ه‌رقاڵه‌و به‌پێی‌‬ ‫زانیارییه‌كان����ی‌ ئاوێن����ه‌‪ ،‬چه‌ند مانگێكه‌‬ ‫ده‌یانه‌وێ����ت س����ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت ببینن‬ ‫بۆئ����ه‌وه‌ی‌ میالكیان ب����ۆ دابنێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌یانتوانیوه‌ بیبینن‪.‬‬ ‫له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ ئیس����ماعیل خورماڵی‌‪،‬‬ ‫بڕی����ارده‌ری‌ ئه‌نجومه‌نی‌ كۆمیس����یارانی‌‬ ‫كۆمس����یۆنی‌ ب����ااڵی‌ هه‌ڵبژاردن����ه‌كان‪،‬‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یان����د‪" ،‬داوای‌ دیدارمان‬ ‫كردوه‌و په‌یوه‌ندیش����مان به‌نوس����ینگه‌ی‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت����ه‌وه‌ ك����ردوه‌‪ ،‬ب����ۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌و گرفتانه‌ی‌ كه‌هه‌مانه‌‬ ‫ل����ه‌روی‌ بودج����ه‌‌و میالكات����ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌اڵمێكم����ان وه‌رنه‌گرتوه‌ته‌وه‌ بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫واده‌یه‌ك بۆ دانیشتن دابنێت له‌گه‌ڵمان"‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ وه‌اڵمدان����ه‌وه‌ی‌ بڕیاره‌كه‌ی‌‬ ‫بارزانیش‪ ،‬خورماڵی‌ وتی‌‪" :‬بڕیارمانداوه‌‬ ‫له‌داهاتودا دراس����ه‌ی‌ بكه‌ی����ن‌و وه‌اڵمی‌‬ ‫ره‌سمی‌ خۆمان بده‌ینه‌وه‌"‪ .‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫چاره‌نوسی كورسیه‌كه‌ی بارزانی به‌ره‌و كوێ؟‬

‫كێ گره‌وه‌ك ‌ه ده‌باته‌و‌ه پارتی یاخود الیه‌نه‌كانی دیكه‌‬ ‫ئا‪ :‬محه‌مه‌د ره‌ئوف‬ ‫دو مانگی ماوه‌ بۆ واده‌ی كۆتایی‬ ‫هاتنی ویالیه‌تی مه‌سعود بارزانی ك ‌ه‬ ‫‪ 2‬خولی سه‌رۆكایه‌تی‌و ‪ 2‬ساڵیش بۆی‬ ‫درێژكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬واتا له‌دوای ‪ 10‬ساڵ‬ ‫به‌پێی لێدوانی به‌رپرسانی پارته‌كه‌ی‌و‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كانی خودی بارزانی‪،‬‬ ‫چاوه‌ڕوان ناكرێت ده‌ستبه‌رداری‬ ‫كورسیه‌كه‌ی بێت‪ ،‬هه‌وڵه‌كانی پارتی‬ ‫به‌ئاراسته‌ی دۆزینه‌وه‌ی رێگه‌و فێڵێكی‬ ‫یاساییه‌ بۆ دانانه‌وه‌ی خودی بارزانی‬ ‫له‌سه‌ر كورسیه‌كه‌ی‪.‬‬ ‫الیه‌نه‌ ناكۆكه‌كانی یاسای‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‬ ‫له‌ئێستادا پرسی هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم گۆڕه‌پانی سیاسی هه‌رێمی گه‌رم‬ ‫كردوه‌و الیه‌نه‌كانیش���ی دابه‌ش���كردوه‌‬ ‫به‌سه‌ر دو به‌ره‌دا به‌ره‌یه‌ك كه‌ له‌گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتی‌و یه‌كگرتو و كۆمه‌ڵی ئیسالمی‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنی س���ه‌رۆكی هه‌رێمن‬ ‫له‌ن���او په‌رله‌مان‌و به‌ره‌ی پارتیش دژی‬ ‫ئه‌م هه‌ڵوێس���ته‌یه‌و له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێمه‌ له‌ڕێ���ی ده‌نگدانی‬ ‫راسته‌وخۆی گشتیه‌وه‌‪.‬‬ ‫دوای كۆبونه‌وه‌ی فراكس���یۆنه‌كانی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان له‌گه‌ڵ سه‌رۆكی‬ ‫په‌رله‌مان سه‌باره‌ت به‌هه‌مواری یاسای‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‪ ،‬داوا له‌سه‌رجه‌م‬ ‫فراكس���یۆنه‌كان كرا كه‌ پرۆژه‌یاس���ای‬ ‫خۆی���ان ئام���اده‌ بكه‌ن‪ ،‬فراكس���یۆنی‬ ‫گ���ۆڕان پرۆژه‌كه‌ی خ���ۆی باڵوكرده‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ تیای���دا داوا ده‌كات س���ه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم له‌ناو په‌رله‌مانی كوردس���تانه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵبژێرێت‪ ،‬ئه‌م پرۆژه‌یاسایه‌ی گۆڕان‬ ‫نیگه‌ران���ی زۆری پارت���ی لێكه‌وته‌وه‌و‬ ‫تا كار گه‌یش���ته‌ ئه‌و ئاسته‌ی بارزانی‬ ‫به‌ڕه‌س���می رایگه‌یاند ك���ه‌ ‪20‬ی ئابی‬ ‫داهات���و هه‌ڵبژاردنی س���ه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫بكرێت‌و سه‌رۆكی فراكسیۆنی پارتیش‬ ‫له‌په‌رله‌م���ان رایگه‌یان���د ك���ه‌ مه‌حاڵه‌‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێ���م له‌ن���او په‌رله‌ماندا‬ ‫هه‌ڵبژێری���ن‪ ،‬ئه‌مه‌ س���ه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌به‌یاننام���ه‌ی فراكس���یۆنی پارتی���دا‬ ‫هات���وه‌‪ :‬ئه‌و س���ه‌رۆكه‌ی له‌پرۆژه‌كه‌ی‬ ‫ئێ���وه‌دا هاتوه‌ كه‌س نایه‌وێت ته‌نها بۆ‬ ‫خۆتان باشه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م هه‌ڵوێس���تانه‌ی پارت���ی له‌وێوه‌‬

‫س���ه‌رچاوه‌ ده‌گرێ���ت ك���ه‌ ئ���ه‌وان‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمیان ته‌نها بۆ بارزانی‬ ‫داناوه‌و ئاماژه‌كان به‌و ئاراسته‌یه‌ن كه‌‬ ‫پێناچێت بارزانی ده‌ستبه‌رداری پۆستی‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم بێت‪ ،‬به‌و پێوه‌دانگه‌ی‬ ‫ئه‌وان هێنده‌ی سورن له‌سه‌ر ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫یاسای سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‪ ،‬به‌الیانه‌وه‌‬ ‫هه‌ر گرنگ نیه‌ ده‌س���ه‌اڵتی س���ه‌رۆكی‬ ‫په‌رله‌مان‌و شێوازه‌كه‌ی چه‌نده‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫شێوازی هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان له‌یاس���ای هه‌مواركراوی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمدا رونكراوه‌ته‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌ماده‌ی دوه‌می یاساكه‌دا ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫كراوه‌ (هاواڵتیانی كوردستان ‪ -‬عێراق‪،‬‬ ‫به‌ده‌نگدانی گشتی‌و نهێنی‌و راسته‌وخۆ‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكێ بۆ هه‌رێم هه‌ڵده‌بژێرن‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌ئاس���تی ناوخۆو ئاس���تی ده‌ره‌وه‌ش‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی���ان ده‌كاو به‌ناویان���ه‌وه‌‬ ‫ده‌دوێ)‬ ‫به‌اڵم له‌ماده‌ی ‪17‬ی یاساكه‌دا ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌كراوه‌ كه‌ سه‌رۆكی هه‌رێم له‌یه‌كه‌م‬ ‫خولیدا له‌الیه‌ن ئه‌نجومه‌نی نیشتیمانی‬ ‫هه‌ڵده‌بژێردرێ���ت‪،‬‬ ‫كوردس���تانه‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ ئه‌وی���ش ل���ه‌ ‪ 2005/6/12‬خولی‬ ‫یه‌كه‌می سه‌رۆكایه‌تی له‌ناو په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تانه‌وه‌ هه‌ڵبژێ���ردرا‪ ،‬به‌اڵم له‌‬ ‫‪ 2009/7/25‬خول���ی دوه‌م به‌ده‌نگدانی‬ ‫راسته‌وخۆ له‌ناو هاواڵتیان هه‌ڵبژێردرا‪،‬‬ ‫ل��� ‌ه ‪ 2013/6/30‬درێژكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫ویالیه‌ته‌ك���ه‌ی بارزان���ی بۆ دو س���اڵ‬ ‫درێژكرای���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌م���اده‌ی یه‌كه‌مدا‬ ‫هات���وه‌ ویالیه‌ت���ی س���ه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫درێژده‌كرێت���ه‌وه‌ ت���ا ‪ 2015/8/19‬و‬ ‫بۆ جاری دوه‌م ی���ارای درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫نیه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ماده‌ی دوه‌م���دا هاتوه‌‬ ‫كه‌ ل���ه‌و ماوه‌یه‌دا پرۆژه‌ی ده‌س���تور‬ ‫هه‌م���وار ده‌كرێته‌وه‌ به‌س���ازان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ماوه‌كه‌ درێژكرایه‌وه‌ پرۆژه‌ی ده‌س���تور‬ ‫هه‌م���وار نه‌كرای���ه‌وه‌ له‌ئێستاش���دا‬ ‫هه‌مواره‌كه‌ وه‌النراوه‌و ده‌ستورێكی نوێ‬ ‫ده‌نوسرێ‪،‬‬ ‫له‌ئێس���تادا له‌ت���ه‌واوی پرۆژه‌كانی‬ ‫یه‌كێت���ی‌و گۆڕان‌و كۆم���ه‌ڵ‌و یه‌كگرتو‬ ‫به‌ڕونی داوا ده‌كه‌ن سه‌رۆكی هه‌رێم له‌ناو‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستاندا هه‌ڵبژێردرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم پارتی به‌توندی دژایه‌تی ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌پێی زانیاریه‌كان پارتی رازیه‌ سه‌رۆكی‬

‫له‌ئێستادا له‌ته‌واوی كۆتایی سیناریۆك ‌ه‬ ‫به‌هه‌ر ئاراسته‌یه‌كدا‬ ‫پرۆژه‌كانی‬ ‫یه‌كێتی‌و گۆڕان‌و بێت پارتی ئه‌و‬ ‫كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتو ئاراسته‌یه‌یان‬ ‫به‌ڕونی داوا ده‌كه‌ن هه‌ڵده‌بژێرێت‬ ‫كه‌ بارزانی‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫جارێكی دیكه‌‬ ‫له‌ناو په‌رله‌مانی‬ ‫بكاته‌وه‌ به‌سه‌رۆكی‬ ‫كوردستاندا‬ ‫هه‌رێم‬ ‫هه‌ڵبژێردرێت‬ ‫هه‌رێم له‌ناو په‌رله‌ماندا هه‌ڵبژێردرێت‪ ،‬كۆمسیۆن‪ ،‬ئه‌مه‌ سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی ته‌نها‬ ‫ب���ه‌اڵم زه‌مانه‌تی ده‌وێت كه‌ قس���ه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ ب���ڕی ‪ 30‬ملیۆن دۆالری‬ ‫پێنه‌وترێت‌و دژایه‌ت���ی نه‌كرێ‪ ،‬له‌گه‌ڵ پێویسته‌ به‌و پێیه‌ی نزیكه‌ی ‪ 3‬ملیۆن‬ ‫ئه‌وه‌شدا ده‌سه‌اڵته‌كانی كه‌منه‌كرێته‌وه‌‪ ،‬كه‌س ماف���ی هه‌ڵبژاردنی ده‌بێت‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وان هه‌مو هه‌وڵێكیان ب���ۆ ئه‌وه‌یه‌ ده‌نگده‌رێكیش بڕی ‪ 10‬دۆالری ده‌وێت‪،‬‬ ‫بارزانی بۆ چوارس���اڵی دیكه‌ سه‌رۆك كه‌ ده‌كاته‌ ‪ 30‬ملیۆن دۆالر‪ ،‬كه‌ به‌وته‌ی‬ ‫بێ���ت‪ ،‬ئێتر چۆن‌و ب���ه‌چ میكانیزمێك عه‌بدولڕه‌حم���ان خه‌لیف���ه‌ به‌رپرس���ی‬ ‫ده‌كرێت به‌الیانه‌وه‌ ئاساییه‌‪ ،‬به‌و پێیه‌ی فه‌رمانگ���ه‌ی په‌یوه‌ندیه‌كانی پێش���وی‬ ‫هه‌مو ئاماژه‌كان به‌و ئاراس���ته‌یه‌ن كه‌ كۆمس���یۆنی ب���ااڵی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫ناتوانرێت له‌و ماوه‌یه‌ی بۆی دیاریكراوه‌ عێراق بۆ هه‌ر ده‌نگده‌رێكی ‪ 14‬دۆالرو‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن بكرێ���ت‪ ،‬ب���ه‌و پێی���ه‌ی ب���ۆ ده‌نگده‌ران���ی ده‌ره‌وه‌ش بڕی ‪70‬‬ ‫كۆمسیۆنی باالی هه‌ڵبژاردن‌و راپرسی دۆالری پێویست بوه‌‪.‬‬ ‫هه‌رێ���م ته‌نها ‪ 9‬ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی دیاری‬ ‫كراوه‌و هیچ هه‌یك���ه‌ل‌و دامه‌زراوه‌كانی‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كانی سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫دیاری نه‌كراوه‌‪ ،‬كه‌ پێویس���تی به‌ ‪550‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی به‌الی هێزه‌ سیاس���یه‌كانی‬ ‫كارمه‌ندی سه‌ره‌كی‌و ‪ 7‬هه‌زار كارمه‌ندی ده‌ره‌وه‌ی پارت���ی جی���گای قس���ه‌‬ ‫گرێبه‌ست هه‌یه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ‪ 15‬ملیار دینار له‌سه‌ركردنه‌ ده‌س���ه‌اڵته‌كانی سه‌رۆكی‬ ‫بۆ رێكخستنی هه‌یكه‌لی دامه‌زراوه‌كانی هه‌رێم���ه‌ ك���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر سیس���تمی‬

‫سیاس���یش له‌هه‌رێم بكرێته‌ په‌رله‌مانی‬ ‫ئ���ه‌وا ده‌س���ه‌اڵته‌كانی س���ه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬سیس���تمی سیاس���ی ده‌كاته‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان له‌ئێستادا‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی لێپرس���ینه‌وه‌ی په‌رله‌مان‌و‬ ‫الیه‌نه‌كان���ه‌و به‌ب���ێ كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌كانی هه‌رێم���ی ك���ردوه‌‬ ‫به‌سیس���تمی سه‌رۆكایه‌تی‪ ،‬به‌و پێیه‌ی‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێم (فه‌رمانده‌ی گشتی‬ ‫هێزه‌ چه‌كداره‌كانی هه‌رێمه‌‪ ،‬كه‌س���ی‬ ‫یه‌كه‌م‌و ده‌سه‌اڵتی بااڵی جێبه‌جێكردنه‌‬ ‫له‌هه‌رێم���ی كوردس���تان‪ ،‬نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫هه‌رێ���م ده‌كات ل���ه‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬نوێنه‌ری‬ ‫هه‌رێم���ه‌ له‌ده‌س���ه‌اڵته‌كانی هه‌رێ���م‌و‬ ‫به‌غدا‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتی هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ی‬ ‫په‌رله‌مانی هه‌یه‌‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی راگه‌یاندنی‬ ‫ب���اری نائاس���ایی هه‌یه‌‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫دانانی ئه‌ندامانی دادگای ده‌س���توری‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی دادوه‌ری‌و دادوه‌ران���ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی ته‌واوی هه‌یه‌ به‌سه‌ر‬ ‫ده‌زگای ئاسایشی هه‌رێم‌و ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ئاسایش���ی هه‌رێم‪ ،‬به‌رزكردنه‌وه‌ی پله‌‬ ‫س���ه‌ربازیه‌كان له‌ئه‌س���تۆی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێمه‌)‪.‬‬ ‫هه‌مو ئه‌م ده‌س���ه‌اڵتانه‌ مه‌ترس���ی‬ ‫گ���ه‌وره‌ن له‌س���ه‌ر ب���ه‌ره‌و دیكتاتۆری‬ ‫بونی سه‌رۆكی هه‌رێم‪ ،‬چونكه‌ ته‌واوی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی جێبه‌جێكردن‌و سه‌ربازی‌و‬ ‫ئه‌منی له‌ده‌ستی یه‌ك كه‌سدا مه‌ترسی‬ ‫له‌س���ه‌ر سیس���تمی سیاس���ی هه‌رێم‬ ‫دروست ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌م دۆخه‌دا بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌گه‌ڵ‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵته‌كانی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم‌و هه‌ڵبژاردنی س���ه‌رۆكی هه‌رێمه‌‬ ‫له‌ناو په‌رله‌ماندا‪ ،‬سه‌رۆكی فراكسیۆنی‬ ‫یه‌كێت���ی نیش���تیمانی كوردس���تان‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت ك���ه‌ به‌پێ���ی پرۆژه‌ی‬ ‫فراكس���یۆنه‌كه‌ی له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌دایه‌ كه‌‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێم له‌ناو په‌رله‌مان بێت‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كانی دیاری بكرێن‪ ،‬سه‌رۆكی‬ ‫فراكسیۆنی كۆمه‌ڵی ئیسالمیش ده‌ڵێت‬ ‫به‌پێی پرۆژه‌كه‌م���ان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌داین‬ ‫سه‌رۆك له‌ناو په‌رله‌مان هه‌ڵبژێردرێت‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌كانی پرۆتۆكۆڵ���ی ب���ن‪،‬‬ ‫یه‌كگرتوی ئیسالمیش له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دایه‌‬ ‫كه‌ س���ه‌رۆك له‌ن���او په‌رله‌ماندا بێت‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كانی دیاری بكرێت‪.‬‬ ‫هه‌رچی پارتی دیموكراتی كوردستانه‌‬

‫كه‌ تا ئێس���تا هیچ پرۆژه‌یه‌كی ئاماده‌‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم س���ه‌رۆكی فراكسیۆنی‬ ‫پارت���ی به‌ڕونی ده‌ڵێ���ت‪ ،‬ئێمه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و پرۆژانه‌دا نین‌و ده‌یانه‌وێت سه‌رۆك‬ ‫له‌ناو خه‌ڵكدا هه‌ڵبژێردرێت‌و ناش���بێت‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كانی كه‌مبكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم كۆتای���ی س���یناریۆكه‌ به‌هه‌ر‬ ‫ئاراس���ته‌یه‌كدا بێ���ت پارت���ی ئ���ه‌و‬ ‫ئاراسته‌یه‌یان هه‌ڵده‌بژێرێت كه‌ بارزانی‬ ‫جارێك���ی دیكه‌ بكاته‌وه‌ به‌س���ه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬ئه‌گه‌رچ���ی دانانه‌وه‌ی بارزانی‬ ‫به‌هه‌رجۆرێ���ك ب���گات مه‌ترس���ی‬ ‫چه‌سپاندنی دیكتاتۆریه‌ت زیاتر ده‌كات‬ ‫ب���ه‌وه‌ی بارزان���ی دو خول‌و دو س���اڵ‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێم ده‌بێت‪ ،‬واتا ‪ 10‬ساڵ‬ ‫‪ ،‬ئه‌گه‌ر ‪ 4‬س���اڵی دیكه‌ش دابنرێته‌وه‌‬ ‫ئه‌وا ده‌كاته‌ ‪ 14‬ساڵ‌و چاوه‌ڕێ ناكرێت‬ ‫به‌ئاسانی كورسیه‌كه‌ی جێبهێڵێت‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ری دۆخه‌كه‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ری پرسی س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێم ك ‌ه له‌ئێستادا ناكۆكی الیه‌نه‌كانی‬ ‫له‌س���ه‌ره‌‪ ،‬خۆی له‌چه‌ن���د رێگایه‌كدا‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌ ئه‌وانیش‪:‬‬ ‫‪ .1‬هه‌ڵبژاردن���ی س���ه‌رۆكی هه‌رێ���م‬ ‫راسته‌وخۆ له‌الیه‌ن هاواڵتیانه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی س���ه‌رۆكی هه‌رێم داوای كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌یان ئه‌س���ته‌مه‌ به‌و پێیه‌ی‬ ‫كۆمسیۆنی هه‌ڵبژاردن‌و راپرسی هه‌رێم‬ ‫تا ئێس���تا دروس���ت نه‌بوه‌ به‌ته‌واوی‌و‬ ‫كاتی زۆریشی ده‌وێت بۆ جێبه‌جێكردنی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬هه‌مواری ده‌س���تورو دیاریكردنی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‌و ش���ێوازی هه‌ڵبژاردن���ی‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێم له‌ده‌س���توردا به‌اڵم‬ ‫ئه‌م رێگه‌یه‌یان ئاس���ان نی���ه‌ چونكه‌‬ ‫له‌م ماوه‌یه‌ی ماوه‌ ناتوانرێت ده‌ستور‬ ‫بنوس���رێته‌وه‌و بخرێته‌ راپرس���یه‌وه‌و‬ ‫دواتریش هه‌ڵبژاردن بۆ سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬هه‌مواری یاسای س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تان‌و س���ازانی‬ ‫الیه‌نه‌كان له‌سه‌ر شێوازی هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫دیاریكردنی ده‌س���ه‌اڵته‌كانی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌یان ئاسانترین رێگه‌یه‌‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ری قه‌یرانی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬ب���ه‌و پێی���ه‌ی به‌چه‌ند رۆژێك‬ ‫ده‌توانرێت س���ه‌رۆك له‌ناو په‌رله‌ماندا‬ ‫هه‌ڵبژێردرێت‪.‬‬

‫"ته‌نها له‌بودجه‌دا وه‌كو عێراقی‌ بیرده‌كه‌ینه‌وه‌"‬

‫وه‌زیر‌ه كورده‌كانیش به‌شدارن له‌"غه‌دره‌كه‌ی‌" به‌غدا به‌رامبه‌ر هه‌ولێر؟‬ ‫ئا‪ :‬هاوكار حسێن‬ ‫هه‌ركات حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ له‌گه‌ڵ به‌غدا ئاڵۆز‬ ‫ده‌بێت‌و ئۆباڵی‌ كێشه‌كان ده‌خاته‌‬ ‫ئه‌ستۆی‌ حكومه‌تی‌ فیدرال‪ ،‬پرسیاری‌‬ ‫ئه‌وه‌ به‌مێشكی‌ زۆربه‌ی‌ كوردستانیاندا‬ ‫دێت‪ :‬ئه‌گه‌ر به‌غدا به‌وشێوه‌یه‌‬ ‫دڵڕه‌قه‌ به‌رامبه‌ر هه‌ولێر‪ ،‬ئه‌ی‌‬ ‫وه‌زیره‌ كورده‌كان له‌و حكومه‌ته‌دا‬ ‫چی ده‌كه‌ن؟ به‌اڵم ئه‌وان وه‌اڵمیان‬ ‫پێیه‌و ده‌ڵێن‪ :‬ئێمه‌ له‌سه‌ر بڕیاری‌‬ ‫به‌رپرسانی‌ هه‌رێم له‌وێین‌و ناكرێت‬ ‫ته‌نها بۆ موچه‌ خۆمان به‌عێراقی‌‬ ‫بزانین‪.‬‬ ‫له‌ئێس����تادا هه‌رێم هه‌مو هه‌وداكان ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌یوه‌ن����دی‌ له‌گ����ه‌ڵ حكومه‌تی‌ عێراق‬ ‫پچ����ڕاوه‌و تاكه‌ ش����تێك هه‌ولێرو به‌غدا‬ ‫له‌سه‌ری‌ قس����ه‌بكه‌ن موچه‌و بودجه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی ‪ 33‬رۆژیش له‌مه‌وبه‌ر‪ ،‬نێچیرڤان‬ ‫نزیكه‌ ‌‬ ‫بارزانی‌ س����ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت به‌ئاشكرا‬ ‫رایگه‌یان����د‪" :‬هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان‬ ‫رێگه‌چاره‌ی‌ دیكه‌ی‌ هه‌یه‌و به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫بڕیار ده‌ده‌ین"‪ ،‬جێگره‌كه‌ش����ی‌‪ ،‬قوباد‬ ‫تاڵه‌بان����ی‌ قس����ه‌كانی‌ ب����ۆ ته‌واوكردو‬ ‫پێیوابو ئه‌وه‌ی‌ ئێس����تا به‌غدا به‌رامبه‌ر‬ ‫هه‌رێم ده‌یكات‪" ،‬غه‌درێكی‌ ئاشكرایه‌"‪.‬‬

‫له‌كاتێك����دا ئ����ه‌و وه‌زی����ره‌ی‌ له‌به‌غدا‬ ‫به‌رپرسی‌ دراوو دارایی‌ عێراقه‌‪ ،‬كورده‌و‬ ‫له‌سه‌ر بڕیاری‌ سیاسیی‌ هه‌رێم له‌وێیه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێس����تادا وه‌زی����ره‌ كورده‌كان����ی‌‬ ‫به‌غدا‪ ،‬ناڕازین له‌و گوتاره‌ سیاسییه‌ی‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس����تاندا به‌رامبه‌ر به‌غدا‬ ‫ئاراسته‌ده‌كرێت‌و پێیانوایه‌ به‌رپرسانی‌‬ ‫هه‌رێ����م به‌غدایان ك����ردوه‌ به‌دوژمنێكی‌‬ ‫ده‌ره‌كی‌‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‌ شكس����تی‌ ئابوریی‌‬ ‫خۆیان����ی‌ پێ په‌رده‌پۆش����كه‌ن‪ .‬ئاماژه‌‬ ‫ب����ه‌وه‌ش ده‌ك����ه‌ن ك����ه‌ ته‌نان����ه‌ت بۆ‬ ‫باسكردنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ كوردیش "پێویسته‌‬ ‫په‌یوه‌ندیمان له‌گه‌ڵ به‌غدا باشبێت"‪.‬‬ ‫فریاد رواندزی‌‪ ،‬كه‌ ئه‌ندامی‌ یه‌كێتیه‌‌و‬ ‫له‌به‌غدا وه‌زیری‌ رۆشنبیرییه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫"حكومه‌تی‌ عێراق ه����ی‌ تاكه‌ الیه‌نێك‬ ‫نیه‌و ئێمه‌ به‌ش����ێكین ل����ه‌و حكومه‌ته‌‪،‬‬ ‫به‌غداش نابێت به‌وشێوه‌یه‌ هه‌وڵبدرێت‬ ‫ب����ۆ ناش����یرینكردنی‌‪ ،‬ئه‌گه‌رهاتو هه‌ر‬ ‫هه‌وڵێكیش هه‌بێت وه‌ك دورستكردنی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت����ی‌ ك����وردی‌‌و زیادكردن����ی‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵته‌كانی‌ هه‌رێم‪ ،‬به‌وه‌ نابێت كه‌‬ ‫هه‌ندێك هه‌وڵ هه‌یه‌ بۆ ناشیرینكردنی‌‬ ‫به‌غدا‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ په‌یوه‌ندییه‌كانمان‬ ‫چه‌ند باشبێت له‌گه‌ڵ به‌غدا‪ ،‬ده‌توانین‬ ‫كێشه‌كانمان باش����تر چاره‌سه‌ربكه‌ین‪.‬‬ ‫ته‌نان����ه‌ت ب����ۆ باس����كردنی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫كوردیش پێویسته‌ په‌یوه‌ندیمان له‌گه‌ڵ‬

‫هه‌ڵه‌ی‌ به‌غدا نیه‌ كه‌ بودجه‌ نیه‌‪ ،‬هه‌ڵه‌ی‌ خۆمانه‌ ك ‌ه‬ ‫بنه‌مایه‌كی‌ ئابوریی‌ وامان دروستنه‌كردوه‌ كه‌ بودجه‌مان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬هه‌رچی‌ داهاتی‌ خه‌ڵكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانه‌‬ ‫به‌ستراوه‌ته‌وه‌ به‌ مه‌سه‌له‌ی‌ موچه‌وه‌‬ ‫به‌غدا باشبێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ رێككه‌وتنه‌كه‌ی وزه‌ی‌ نێوان‬ ‫به‌غ����داو هه‌ولێ����ر‪ ،‬فری����اد به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند‪" :‬تائێس����تا ئ����ه‌م رێككه‌وتنه‌‬ ‫له‌ش����وێنی‌ خۆیه‌ت����ی‌ س����ه‌ره‌ڕای‌‬ ‫كه‌موكورتییه‌كانی‌‌و گله‌ییه‌كانی‌ هه‌ردوال‬ ‫له‌س����ه‌ر چۆنیه‌ت����ی‌ جێبه‌جێكردن����ی‌‪،‬‬ ‫رێككه‌وتنه‌ك����ه‌ م����اوه‌و مانگانه‌ش بڕه‌‬ ‫پاره‌كه‌ له‌به‌غداوه‌ دێت‪ ،‬ئه‌م قسانه‌ش‬ ‫تائێستا له‌هه‌رێمی‌ كوردستان نه‌بوه‌ته‌‬ ‫بڕیار‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ هه‌رێمی‌ كوردس����تانه‌‬ ‫بڕی����ارده‌دات ك����ه‌ رێوش����وێنی‌ دیكه‌‬ ‫ده‌گرێته‌به‌ر یان نا"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ بۆچی‌ ئه‌وان وه‌ك‬ ‫وه‌زیره‌ كورده‌كان هه‌ڵوێس����تیان نیه‌‪،‬‬

‫رواندزی‌ ده‌ڵێت‪" :‬دۆسیه‌ی‌ نه‌وت‌و وزه‌‬ ‫له‌الی‌ وه‌زیره‌ كورده‌كان نیه‌‪ ،‬تابتوانن‬ ‫بڕیار له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌ بده‌ن‪ ،‬خه‌ڵك‬ ‫هه‌یه‌ له‌ناو حكومه‌تی‌ هه‌رێم لێپرسراوه‌‬ ‫ل����ه‌م دۆس����یه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌ به‌رپرس����ارنین‬ ‫له‌چۆنیه‌ت����ی‌ چاره‌س����ه‌ركردنی‌ ئ����ه‌م‬ ‫كێش����ه‌یه‌‪ .‬پێویس����تی‌ به‌بڕیار هه‌یه‌و‬ ‫بڕیاره‌كانیش له‌الی‌ ئێمه‌ نیه‌"‪.‬‬ ‫ه����اوكات ده‌رباز محه‌مه‌د‪ ،‬له‌س����ه‌ر‬ ‫پش����كی‌ بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان وه‌زیری‌‬ ‫كۆچ‌و كۆچبه‌ران����ه‌ له‌به‌غدا‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند‪" :‬ره‌گ‌و ریش����ه‌ی‌ كێش����ه‌كه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی����ه‌ ئێم����ه‌ كێش����ه‌ی‌ داراییم����ان‬ ‫له‌هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌هه‌مو ش����ێوه‌یه‌ك پش����تی‌ به‌ستوه‌‬

‫به‌به‌غدا‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا ته‌نها له‌بودجه‌دا‬ ‫وه‌كو عێراقی‌ بیرده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ده‌ڵێت‪" :‬هه‌میش����ه‌ شكس����تی‌‬ ‫ئابوری‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫دوژمنێكی‌ ب����ۆ ده‌دۆزرێته‌وه‌و ده‌خرێته‌‬ ‫ئه‌س����تۆی‌ یه‌كێ����ك‪ ،‬من ناڵێ����م به‌غدا‬ ‫دادپه‌روه‌ران����ه‌ مامه‌ڵ����ه‌ ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێم����ه‌ش وه‌ك هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان‬ ‫هه‌ڵه‌كان����ی‌ خۆم����ان ده‌ده‌ین به‌س����ه‌ر‬ ‫به‌غ����دادا‪ ،‬چونكه‌ هه‌ڵ����ه‌ی‌ به‌غدا نیه‌‬ ‫ك����ه‌ بودج����ه‌ نی����ه‌‪ ،‬هه‌ڵ����ه‌ی‌ خۆمانه‌‬ ‫ك����ه‌ بنه‌مایه‌ك����ی‌ ئابوری����ی‌ وام����ان‬ ‫دروستنه‌كردوه‌ كه‌ بودجه‌مان هه‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌رچ����ی‌ داهات����ی‌ خه‌ڵك����ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستانه‌ به‌ستراوه‌ته‌وه‌ به‌ مه‌سه‌له‌ی‌‬

‫موچه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ده‌رباز له‌باره‌ی‌ هه‌ڵوێس����تی‌ خۆیان‬ ‫له‌س����ه‌ر پرس����ه‌كانی‌ نێ����وان به‌غداو‬ ‫هه‌ولێ����ر‪ ،‬ده‌ڵێ����ت‪" :‬ئێم����ه‌ به‌بڕیاری‌‬ ‫سیاس����یی‌ هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان‬ ‫له‌به‌غداین‪ ،‬واته‌ وه‌كو واقعی‌ سیاسیی‌‬ ‫له‌به‌غداین‪ ،‬بڕیارێكی‌ ساسیی هه‌یه‌ كه‌‬ ‫ئێمه‌ به‌ش����ێكین له‌عێراق‌و له‌حكومه‌تدا‬ ‫به‌ش����دارده‌بین‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر بڕیاره‌‪ ،‬بۆچی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم بڕیارنادات بكشێینه‌وه‌‬ ‫له‌به‌غدا‪ ،‬ن����ه‌ك وه‌زیره‌كان چی‌ ده‌كه‌ن‬ ‫له‌به‌غدا"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیش����یه‌وه‌‪ ،‬به‌یان نوری‌‪،‬‬ ‫وه‌زی����ری‌ ده‌وڵه‌ت ب����ۆ كاروباری‌ ژنان‬ ‫له‌عێراق له‌س����ه‌ر پش����كی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیس��ل�امی‌ هه‌مان بۆچونی‌ وه‌زیره‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ هه‌یه‌و بۆ ئاوێنه‌ ده‌ڵێت‪" :‬ئێمه‌‬ ‫هه‌مو وه‌زیره‌كان له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ هاوڕاین‬ ‫كه‌ هه‌ر كاتێك له‌كوردستانه‌وه‌ بڕیارێك‬ ‫ده‌ربچێ����ت ب����ۆ گه‌ڕان����ه‌وه‌ی‌ وه‌زیره‌‬ ‫كورده‌كان‪ ،‬ئێمه‌ هه‌مومان ده‌موده‌ست‬ ‫ده‌توانی����ن بگه‌ڕێینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ بڕیارێكی‌‬ ‫سیاسیی‌ ده‌وێت نه‌ك شه‌خسی‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌ چه‌ندینج����ار په‌یوه‌ندیك����رد‬ ‫به‌ هۆش����یار زێباری‌‪ ،‬وه‌زی����ری‌ دارایی‌‬ ‫عێراق له‌سه‌ر لیستی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬ب����ه‌اڵم ناوب����راو وه‌اڵمی‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نه‌دایه‌وه‌‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫‪5‬‬

‫بارزانی به‌نامه‌یه‌ك داوا له‌‌نه‌وشیروان مسته‌فا ده‌كات پۆستی سه‌رۆكی هه‌رێم یه‌كالبكاته‌وه‌‬

‫ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬گفتوگۆكان له‌سه‌ر پرسی‬ ‫سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم به‌ره‌و توندبونه‌و‌ه ده‌چن‬ ‫ ئا‪ :‬ره‌وابورهان‬ ‫له‌ماوه‌ی رابردودا مه‌سعود بارزانی‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم‪ ،‬نامه‌یه‌ك ئاراسته‌ی‬ ‫رێكخه‌ری گشتی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫ده‌كات‌و داوایلێده‌كات ك ‌ه پرسی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم یه‌كالیی بكاته‌وه‌‌و‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی پارتیش ده‌ڵێت "‬ ‫گۆڕان با نامه‌ك ‌ه باڵوبكاته‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫هاواڵتیان له‌نیاز پاكی پارتی تێبگه‌ن"‪.‬‬

‫بارزانی‬

‫بارزانی نامه‌یه‌ك ئاراسته‌ی نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا ده‌كات‬ ‫ب���ه‌ر له‌باڵوكردن���ه‌وه‌ی پرۆژه‌ك���ه‌ی‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان ب���ۆ پۆس���تی‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‪ ،‬بارزانی نامه‌یه‌ك‬ ‫ئاراسته‌ی نه‌وش���یروان مسته‌فا ده‌كات‌و‬ ‫تێیدا نه‌وشیروان مسته‌فا سه‌رپشكده‌كات‬ ‫ب���ه‌وه‌ی ك��� ‌ه رێوش���وێنێكی یاس���ایی‬ ‫بدۆزێته‌وه‌ بۆ پرسی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‌و‬ ‫بڕیاریش بوه‌‪ ،‬س���ه‌ردانی گردی زه‌رگه‌ت ‌ه‬ ‫بكات بۆ گفتوگۆكردن له‌سه‌ر ئه‌و پرسه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم باڵوكردن���ه‌وه‌ی پرۆژه‌كه‌ی گۆڕان‬ ‫سه‌ردانه‌ك ‌ه هه‌ڵده‌وه‌شێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن ‌ه له‌زاری سه‌رچاوه‌یه‌كی ئاگاداره‌و‌ه‬ ‫زانیویه‌تی كه‌نه‌وشیروان مسته‌فا رازیبو‌ه‬ ‫ب���ه‌وه‌ی بارزانی بۆ چوار س���اڵی دیك ‌ه‬ ‫له‌الی���ه‌ن په‌رله‌مان���ه‌و‌ه وه‌ك س���ه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێ���م هه‌ڵبژێردرێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌مه‌رجێ���ك‬ ‫ت نه‌ك‬ ‫سیسته‌می حوكمڕانی په‌رله‌مانی بێ ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌و ده‌س���ه‌اڵته‌كانی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێ���م كه‌مبكرێته‌وه‌و وه‌كو س���ه‌رۆكی‬ ‫عێ���راق ته‌ش���ریفاتی بن‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌ك ‌ه‬ ‫وتی "به‌الی پارتییه‌و‌ه ته‌نها یه‌ك ش���ت‬ ‫گرنگ ‌ه ئه‌وی���ش هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی بارزانیی ‌ه‬ ‫به‌سه‌رۆك"‪.‬‬ ‫وتیشی "بارزانی ئاماده‌ش ده‌بێت بچێت ‌ه‬ ‫په‌رله‌م���ان‌و له‌الی���ه‌ن په‌رله‌مانتارانه‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵبژێرێ���ت‪ ،‬به‌مه‌رجێ���ك پێش���وه‌خت‬ ‫گره‌نت���ی ئ���ه‌و‌ه بكرێ���ت كه‌روب���ه‌روی‬ ‫هه‌ڵوێستێكی نه‌خوازراو نه‌بێته‌و‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫په‌رله‌مانتارانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ ‌ی ئه‌م رێس���ایه‌ ‌ی گه‌مه‌كه‌ ‌ی‬ ‫تێك���دا‪ ،‬باڵوكردن���ه‌وه‌ ‌ی پڕۆژه‌ك���ه‌ ‌ی‬

‫بزوتن���ه‌وه‌ ‌ی گ���ۆڕان ب���و س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌هه‌ڵبژاردن ‌ی سه‌رۆك ‌ی هه‌رێم له‌هه‌فته‌ ‌ی‬ ‫رابردودا‪ ،‬دواب���ه‌دوای ئه‌و‌ه بارزانی وه‌ك‬ ‫كاردانه‌و‌ه به‌رامبه‌ر ب���ه‌و پڕۆژه‌ی ‌ه داوای‬ ‫هه‌ڵبژاردنی س���ه‌رۆكایه‌ت ‌ی هه‌رێمی‌ كرد‬ ‫له‪ 20‬ئابی داهاتودا‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی فراكسیۆنی پارتی له‌په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئاری هه‌رسین داواده‌كات ك ‌ه‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گ���ۆڕان ئه‌و نامه‌یه‌ی بارزانی‬ ‫ئارسته‌ی نه‌وشیروان مس���ته‌فای كردو‌ه‬ ‫ب�ڵ�اوی بكاته‌وه‌‌و ئه‌و ده‌ڵێت " بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫خه‌ڵكی كوردس���تان بزانێت‌و له‌بۆچونی‬ ‫پارتی تێبگات"‪.‬‬

‫نه‌ده‌بو بارزانی‬ ‫له‌رێگه‌ی‬ ‫دیاریكردنی رۆژی‬ ‫‪ 20‬ئابی داهاتو‌ه‬ ‫به‌و شێو‌ه نێگه‌تیڤ ‌ه‬ ‫وه‌اڵمی پرۆژه‌كه‌ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫بداته‌وه‬

‫كابین���ه‌ی حكومه‌ت له‌الی���ه‌ن پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردس���تانه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند "ل���ه‌رووی یاس���ایه‌وه‌ ته‌نها‬ ‫په‌رله‌مان‌ ده‌توانێت هه‌ڵیبوه‌شێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫یاخود س���ه‌رۆكی حكومه‌ت ده‌س���ت‬ ‫له‌كاربكێش���ێته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم پارت���ی‬ ‫ئ���ه‌وكاره‌ی بۆ ناچێته‌ س���ه‌ر چونكه‌‬ ‫ئه‌و كاره‌ی ئ���ه‌وان مه‌نتقی تێدانییه‌‌و‬ ‫كاردانه‌وه‌یه‌كی خێرایه‌ له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و‬ ‫هه‌وڵ���ه‌دا كه‌‌ده‌یه‌وێ���ت له‌رێگه‌یه‌كی‬ ‫یاس���ایه‌وه‌ به‌پێشكه‌ش���كردنی پرۆژه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن په‌رله‌مان���ه‌و ئ���ه‌و قه‌یرانه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر بكات‪‌.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌دیاری كردنی ‪ 20‬ئاب‬ ‫له‌الی���ه‌ن بارزانی���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌سه‌س���ه‌رد‬ ‫جه‌خت���ی ل���ه‌وه‌ ك���رده‌وه‌ ك���ه‌ ئه‌وه‌‬ ‫رێوشوێنێكی یاسایی بووه‌‌و سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێ���م به‌ئه‌رك���ی خۆی هه‌س���تاوه‌‌و‬ ‫پێش���ی وایه‌ گه‌ر پارتی له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫هه‌ڵوێس���ته‌ توندانه‌ی ب���ه‌رده‌وام بێت‬ ‫ئه‌وا له‌ئاینده‌دا‪ .‬گفتوگۆكان له‌س���ه‌ر‬ ‫پرس���ی هه‌رێ���م ب���ه‌ره‌و توندبونه‌وه‌‬ ‫ده‌چن‪ ،‬ئه‌سه‌س���ه‌رد جه‌ختی له‌وه‌كرد‬ ‫كه‌ده‌بێت له‌رێگه‌ی رێوشوێنی یاسایی‬ ‫كه‌ ئێس���تا هه‌یه‌ ده‌بێ���ت ئه‌و قه‌یرانه‌‬ ‫چاره‌سه‌ربكرێت‪.‬‬

‫پارتی‌و گۆڕان یه‌كتر تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن‬ ‫دوای باڵوكردن���ه‌وه‌ی پرۆژه‌‌یاس���ای‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم له‌الیه‌ن میدیاكانه‌و‌ه‬ ‫ك��� ‌ه له‌الی���ه‌ن بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان���ه‌وه‌‬ ‫پێشكه‌ش���ی په‌رله‌مان كراب���و‪ ،‬ناكۆكی‬ ‫تون���دی لێكه‌وت���ه‌وه‌‌و پارت���ی الیه‌ن��� ‌ه‬ ‫سیاس���یه‌كان ئاگادارده‌كاته‌و‌ه گه‌ر بێت‌و‬ ‫الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌كان پشتگیری پرۆژه‌كه‌ی‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان بكه‌ن‪ ،‬ئ���ه‌و‌ه ئه‌و‬ ‫رێكه‌وتنانه‌ی له‌سه‌ر حكومه‌ت له‌هه‌رێم‌و‬ ‫به‌غداد هه‌یان ‌ه هه‌ڵیده‌وه‌شێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌و‌ه هه‌رس���ین جه‌خت له‌و‌ه‬ ‫ده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان له‌یه‌ك‬ ‫پارتی‪ :‬الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان هیچیان‬ ‫كات���دا دو بۆچوون���ی پێچه‌وانه‌ی هه‌یه‌‌و‬ ‫كاندیدیان نییه‌‬ ‫ده‌ڵێت" بریاردراو‌ه ك ‌ه چوارساڵ به‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫ئ���اری هه‌رس���ین رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌‬ ‫به‌یه‌كه‌و‌ه حك���وم بكه‌ین‪ ،‬ناكرێت گۆڕان بوو‪ ،‬به‌اڵم به‌داخ���ه‌و‌ه كاردانه‌وه‌كان زۆر‬ ‫الیه‌ن���ه‌ سیاس���یه‌كان تائێس���تا هیچ‬ ‫له‌ناو حكومه‌تدا ب ‌ه جۆرێك گۆرانی بڵێت‪ ،‬خراپ بوون‌"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "نه‌ده‌بو بارزان���ی له‌رێگه‌ی كاندیدێكیان نه‌بوه‌ بۆ پۆستی سه‌رۆكی‬ ‫گۆڕان له‌الیه‌ك رۆڵی حكومه‌ت ده‌بینێت‌و‬ ‫له‌الیه‌ك ئۆپۆزسیۆنه‌‪ ،‬ده‌بێت گۆڕان خۆی دیاریكردن���ی رۆژی ‪ 20‬ئاب���ی داهات���و‌ه هه‌رێم‌و هه‌ڵوێس���ته‌كانیان زیاتر وه‌ك‬ ‫یه‌كالیی بكاته‌و‌ه حوكم كردن ئه‌ته‌كیه‌تی به‌و ش���ێو‌ه نێگه‌تیڤ ‌ه وه‌اڵمی پرۆژه‌كه‌ی موزایه‌ده‌ی سیاس���ی ده‌بینێت‌و پێی‬ ‫وایه‌ له‌جیاتی ئه‌و پرۆژانه‌ باشتر بو كه‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان بداته‌وه‌‌"‪.‬‬ ‫خۆی هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئاماژه‌ ‌ی ب���ه‌وه‌ش كرد ك ‌ه الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان كاندیدیان هه‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی پارتی‪ ،‬پێشی وای ‌ه‬ ‫ل���ه‌و باره‌ی���ه‌وه‌ ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی‬ ‫پرۆژه‌كه‌ی گۆڕان زیاتر بۆ ئیفتیزاز كردنی ئه‌وان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان ك ‌ه س���ه‌رۆك له‌ناو‬ ‫پارتیی ‌ه نه‌ك بۆ چاره‌س���ه‌ری قه‌یرانه‌كان په‌رله‌مانه‌و‌ه هه‌ڵبژێردرێت‌و سازش له‌سه‌ر س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی رایگه‌یاند كه‌‬ ‫ئه‌وان وه‌ك یه‌كێتی كاندیدیان نییه‌‌و تا‬ ‫ئه‌و بۆچونه‌یان ناكه‌ن‪.‬‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ئێستا له‌و باره‌وه‌ گفتوگۆیان نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا س���ه‌رۆكی جڤات���ی‬ ‫نیش���تیمانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان "ره‌ئوف ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬ده‌بێت به‌رێوشوێن ‌ی یاسای ‌ی ئه‌و ده‌ڵێ���ت "له‌كاتی خۆی���دا ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ڵبژاردن بكرێت‌و گ���ه‌ر كاندیدیان‬ ‫قه‌یرانه‌ك ‌ه چاره‌سه‌ر بكرێت‬ ‫عوس���مان" ده‌ڵێت " پرۆژه‌كه‌ی ئێمه‌ بۆ‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد‪ ،‬ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی نه‌بێ���ت ئ���ه‌وا پش���تگیری كاندیدی‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردنی قه‌یران���ه‌كان‌و هێنان ‌ه‬ ‫ئارای كه‌ش‌و هه‌وایه‌كی ئارامی سیاس���ی یه‌كێتی س���ه‌باره‌ت به‌هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی الیه‌نێكی دیكه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫خاوه‌نی‌ یه‌كه‌م كتێبی‌ باڵوكراوه‌ ده‌رباره‌ی‌ "ئه‌نفال" ئه‌مڕۆ دادگایی‌ ده‌كرێت‬ ‫به‌ش���داریان كردو‌ه له‌پرۆس���ه‌ ‌ی ئه‌نفالدا‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان"‪.‬‬ ‫دوات���ر به‌پێ��� ‌ی گێڕان���ه‌وه‌ ‌ی عه‌بدواڵ‪،‬‬ ‫ئه‌مڕۆ خاوه‌ن ‌ی یه‌كه‌م كتێب ‌ی باڵوكراو‌ه‬ ‫مه‌سه‌له‌ ‌ی ورژاندن ‌ی ‪ 18‬پاكیزه‌كه‌ ‌ی ئه‌نفال‬ ‫ده‌رباره‌ ‌ی "ئه‌نفال" ده‌چێت ‌ه به‌رده‌م‬ ‫له‌الیه‌ن چه‌ند كه‌سێكه‌و‌ه به‌كارهاتو‌ه بۆ‬ ‫دادگا ‌ی كه‌الر‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫پار‌ه په‌یداكردن‪ ،‬له‌وانه‌ش روشدی‌ خاوه‌ن‬ ‫"هه‌رگیز جگ ‌ه له‌خزمه‌ت به‌كورد‬ ‫كۆمپانیا ‌ی به‌هه‌شت ‌ی شارو فه‌رمان ناوێك‬ ‫هیچ هه‌ڵه‌و په‌ڵه‌یه‌ك له‌ژیان ‌ی مندا‬ ‫نادۆزیته‌وه‌‪ ،‬كه‌چ ‌ی له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی خیانه‌تم ك ‌ه له‌گه‌ ‌ڵ كچێك ‌ی میس���ر ‌ی رێككه‌وتوه‌و‬ ‫نه‌كردوه‌‌و ره‌فیق حیزبی‌ نه‌بوم‪ ،‬راپێچ ‌ی سیناریۆیه‌كیان دروستكردوه‌‪ ،‬به‌و پێیه‌ ‌ی‬ ‫كچه‌ك��� ‌ه ك���ورده‌و ن���او ‌ی "رۆژگاره‌"‪ ،‬بۆ‬ ‫دادگا ده‌كرێم"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی پاره‌ی‌ پێوه‌ربگرێت‪.‬‬ ‫عه‌ب���دواڵ وت ‌ی "دوا ‌ی ئ���ه‌و‌ه لیژنه‌یه‌ك‬ ‫عه‌بدواڵ كه‌ریم مه‌حمود‪ ،‬دوا ‌ی ‪ 26‬سا ‌ڵ‬ ‫له‌تۆژینه‌وه‌‌و كاركردن له‌س���ه‌ر كه‌یس��� ‌ی پێكهێن���راو‌ه ب���ۆ به‌دواداچون��� ‌ی ئ���ه‌و‬ ‫ئه‌نف���ال‌و باڵوكردن���ه‌وه‌ ‌ی كتێبێك ‌ی ‪ 2000‬مه‌سه‌له‌یه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌نجام منیان خستوه‌ت ‌ه‬ ‫الپه‌ڕه‌ی ‌ی ‪ A4‬به‌ناو ‌ی "ره‌ش���ه‌با ‌ی ژه‌هرو ریز ‌ی ئه‌و دو كه‌سه‌و به‌پێ ‌ی ماده‌ ‌ی ‪248‬‬ ‫ئه‌نفال"‪ ،‬دوا ‌ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌ی به‌ڵگه‌نامه‌ ‌ی كردویانم به‌تاوانبار"!‬ ‫وتیش��� ‌ی "ئه‌و تۆمه‌تباركردن ‌ه ته‌نها بۆ‬ ‫‪ 18‬پاكیزه‌كه‌ ‌ی ئه‌نفال‪ ،‬له‌الیه‌ن حكومه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌رێمه‌و‌ه به‌م���اده‌ ‌ی ‪ 248‬وه‌ك تاوانبار ش���كاندن ‌ی كه‌س���ایه‌تی من بوه‌‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫خه‌ڵك ‌ی تر ویستویه‌ت ‌ی فێ ‌ڵ بكات‌و پار‌ه‬ ‫فه‌رمان ‌ی ده‌ستگیر كردن ‌ی ده‌درێت‪.‬‬ ‫عه‌ب���دواڵ به‌ئاوێن���ه‌ ‌ی راگه‌یان���د به‌و مه‌س���ه‌له‌یه‌و‌ه په‌یدا بكات‪ ،‬گوناح ‌ی‬ ‫ك��� ‌ه پ���اش ئ���ه‌وه‌ ‌ی به‌ڵگه‌نام���ه‌ ‌ی ‪ 18‬من چییه‌؟!"‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ ‌ی به‌و‌ه ك���رد ك ‌ه ئه‌و‬ ‫پاكیزه‌كه‌م باڵوك���رده‌وه‌و میدیا ‌ی دنیا ‌ی‬ ‫هه‌ژاند‪ ،‬پێش���نیار ‌ی ئه‌وه‌م بۆ به‌ش���ێك به‌دیكۆمێن���ت بردن ‌ی ئه‌و ‪ 18‬پاكیزه‌یه‌ ‌ی‬ ‫له‌كاربه‌ده‌ستان ‌ی هه‌رێم كردو‌ه ك ‌ه به‌نهێن ‌ی ئه‌نفال ‌ی بۆ واڵت ‌ی میس���ر س���ه‌لماندوه‌‌و‬ ‫بچن ‌ه قاهیره‌و سۆراغ ‌ی ئه‌و كچان ‌ه بكه‌ن ك ‌ه له‌دراما ‌ی "نیران س���دیقه‌" ‌ی میس���ری‌‌و‬ ‫له‌ئه‌نفالدا فرۆشراون به‌واڵتان ‌ی عه‌ره‌بی‌‪ ،‬له‌ئه‌ڵقه‌ ‌ی ‪5‬دا باس ‌ی ئه‌و روداو‌ه كراوه‌‪.‬‬ ‫عه‌بدواڵ كه‌ریم مه‌حمود ك ‌ه ته‌مه‌ن ‌ی ‪58‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وانه‌ ‌ی به‌دوا ‌ی ئه‌و مه‌س���ه‌له‌یه‌دا‬ ‫رۆش���تون چون پرس���یاریان له‌حوسن ‌ی ساڵه‌‌و له‌ساڵ ‌ی ‪1984‬دا بوه‌ت ‌ه پێشمه‌رگه‌ ‌ی‬ ‫موباره‌ك‌و سۆزان ‌ی هاوسه‌ر ‌ی‌و عامر موسا یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫ساڵ ‌ی ‪ 1993‬بۆ یه‌كه‌مجار له‌كوردستاندا‬ ‫كردوه‌‪ ،‬عه‌بدواڵ وت ‌ی "باش��� ‌ه ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫‪ 18‬كچ��� ‌ه ئه‌نفالكراوه‌ش له‌میس���ردا بن‪ ،‬كتێبێك��� ‌ی به‌ناو ‌ی "چاره‌نوس��� ‌ی نادیار"‬ ‫چۆن ئه‌وان��� ‌ه ده‌ڵێن ال ‌ی ئێمه‌یه‌‌و خۆیان له‌سه‌ر ئه‌نفال باڵوكرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌و باس له‌و‌ه‬ ‫ده‌خه‌ن ‌ه هه‌ڵوێس���تێكه‌و‌ه ك��� ‌ه ئه‌وه‌یان ده‌كات له‌و سه‌رده‌مه‌دا ك ‌ه ژیان قورس‌و‬ ‫له‌سه‌ر بس���ه‌لمێت واڵت ‌ه عه‌ره‌بیه‌كانیش دژوار بو‪ ،‬به‌قه‌ڵ���ه‌م‌و كاغه‌زێكه‌و‌ه گوند‬

‫ئه‌گه‌ر ئه‌و ‪18‬‬ ‫كچه‌ ئه‌نفالكراوه‌ش‬ ‫له‌میسردا بن‪ ،‬چۆن‬ ‫ئه‌وانه‌ ده‌ڵێن الی‌‬ ‫ئێمه‌یه‌‌و خۆیان‬ ‫ده‌خه‌نه‌ هه‌ڵوێستێكه‌وه‌‬ ‫كه‌ ئه‌وه‌یان له‌سه‌ر‬ ‫بسه‌لمێت واڵته‌‬ ‫عه‌ره‌بیه‌كانیش‬ ‫به‌شداریان كردوه‌‬ ‫له‌پرۆسه‌ی‌ ئه‌نفالدا‬ ‫به‌گون���د ‌ی گه‌رمیان‌و ق���ه‌ره‌داغ گه‌ڕاوه‌و‬ ‫به‌س���ه‌رهات ‌ی ئه‌نف���ال‌و ئه‌نفالكراوان��� ‌ی‬ ‫نوسیوه‌ته‌وه‌‪ ،‬زۆربه‌ ‌ی كاتیش له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئوتومبێل ‌ی نه‌بوه‌‪ ،‬به‌پ��� ‌ێ یان به‌نه‌فه‌ر‌و‬ ‫له‌س���ه‌ر حس���اب ‌ی گیرفان ‌ی خ���ۆ ‌ی ئه‌م‬ ‫دێ‌‌و ئه‌و دێ ‌ی كردوه‌‪ .‬له‌س���اڵ ‌ی ‪ 2001‬تا‬ ‫‪ ،2004‬به‌رگ ‌ی یه‌كه‌م‌و دو ‌ی "ره‌ش���ه‌با ‌ی‬

‫ژه‌ه���ر‌و ئه‌نف���ال" ‌ی باڵوكردوه‌ت���ه‌و‌ه ك ‌ه سه‌الجه‌و ته‌له‌فزیۆنیان ئه‌دا به‌شانیاندا‌و به‌كورد هی���چ هه‌ڵه‌و په‌ڵه‌یه‌ك له‌ژیان ‌ی‬ ‫‪ 2000‬الپه‌ڕه‌ی���ه‌‌و به‌رگ��� ‌ی دو خه‌اڵت��� ‌ی گاڵته‌یان به‌م���ن ده‌كرد‪ ،‬من گونیه‌كم پڕ مندا بدۆزیت���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌چ��� ‌ی له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫خیانه‌تم نه‌كردوه‌‌و هه‌ویه‌ ‌ی جاش���یه‌تیم‬ ‫باشترین كتێب ‌ی پێبه‌خشرا له‌سه‌ر ئاست ‌ی كرد له‌دیكۆمێنت"‪.‬‬ ‫وتیش ‌ی "دوا ‌ی ئه‌و هه‌مو ره‌نج‌و هه‌وڵدان ‌ه نه‌خس���ت ‌ه باخه‌ڵ‌‌و وتارم بۆ ستایش��� ‌ی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ناوبراو وت ‌ی "ئه‌و رۆژه‌ ‌ی نیسانی‌ ‪ 2003‬بۆ ناس���اندن ‌ی ئه‌نفال‪ ،‬ئه‌مڕۆ سێشه‌مم ‌ه به‌عس نه‌نوس���ی‌و نه‌سیر‌و ره‌فیق حیزب ‌ی‬ ‫ك ‌ه كه‌ركوك گی���را‪ ،‬من له‌دائیره‌ ‌ی ئه‌من ده‌چم��� ‌ه قه‌فه‌س��� ‌ی تاوانه‌و‌ه ل���ه‌دادگا ‌ی نه‌بوم‌و دوا ‌ی پار‌ه نه‌كه‌وتم‌و ماس���تاوچ ‌ی‬ ‫دیكۆمێنتم كۆده‌كرده‌وه‌‪ ،‬فه‌رهودچییه‌كان ك���ه‌الر‪ ،‬به‌ب ‌ێ ئ���ه‌وه‌ ‌ی جگ��� ‌ه له‌خزمه‌ت نه‌بوم‪ ،‬ئێستا دادگای ‌ی ده‌كرێم"‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫پاش "ئه‌نفالی ‪ .."3‬بڕیاری مانه‌وه‌و خۆڕاگری‬

‫عوسمان حاجی مه‌حمود‬ ‫به‌شی پێنجه‌م‬ ‫ژه‌هراویكردنی كانیاوه‌كان‌و ژه‌هراوی بونی‬ ‫ده‌سته‌ی كاك ڕه‌یس‪.‬‬ ‫ل���ه‌و كاته‌دا ڕژێمی به‌عس له‌زۆربه‌ی ناوچه‌‬ ‫وێرانك���راوو ئه‌نفالكراوه‌كاندا‪ ،‬به‌مه‌به‌س���تی‬ ‫بنه‌بڕكردن���ی س���ه‌رجه‌م بنه‌ماكان���ی ژی���ان‬ ‫شااڵوێكی به‌رفراوانی نامرۆیانه‌ی به‌رپاكرد‪ .‬بۆ‬ ‫ئه‌و مه‌به‌سته‌ به‌شێك له‌كانیاوو سه‌رچاوه‌كانی‬ ‫ئ���اوی له‌ڕێگ���ه‌ی به‌كرێگیراوه‌كانی���ه‌وه‌‬ ‫ژه‌هراویكرد‪ ،‬ده‌رئه‌نجام به‌هۆی ئه‌و ژه‌هره‌وه‌‬ ‫نه‌ك ته‌نیا چه‌ند پێش���مه‌رگه‌یه‌ك له‌ده‌سته‌ی‬ ‫پارتیزان���ه‌كان كه‌ له‌و ناوچان���ه‌دا مابونه‌وه‌و‬ ‫له‌ڕێگه‌ی به‌كارهێنانی ئ���اوی كانیاوه‌كانه‌وه‌‬ ‫ژه‌هرخ���وارد بون‪ ،‬به‌ڵكو به‌هه‌زاران په‌له‌وه‌ڕو‬ ‫ئاژه‌ڵ‌و دارو دره‌خ���ت‌و ڕوه‌كه‌كانیش كه‌وتنه‌‬ ‫به‌ر ش���ااڵوی ئه‌و ژه‌هره‌وه‌و له‌ناوچون‪ .‬كاك‬ ‫ڕه‌یس‌و ده‌س���ته‌كه‌ی پاش ئه‌وه‌ی له‌ئێرانه‌وه‌‬ ‫ل���ه‌ مانگ���ی ‪ ١٩٩٠ -٧‬دا‪ ،‬به‌ڕێكه‌وتب���ون‬ ‫ت���ا به‌ڕێگای ش���ارباژێڕدا بگه‌نه‌ ق���ه‌ره‌داغ‪،‬‬ ‫له‌س���اته‌وه‌ختی تێپه‌ڕبون‌و گه‌یش���تنیان بۆ‬ ‫بناری شاره‌زور‪ ،‬له‌نێوان هه‌ردو دێی شه‌ممه‌و‬ ‫وێڵه‌كه‌‪ ،‬له‌سه‌ر كارێزێك پشو ده‌ده‌ن‌و له‌ئاوی‬ ‫كارێزه‌ك���ه‌ ده‌خۆنه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ ئه‌و كارێزه‌ یه‌كێك بو له‌و س���ه‌رچاوانه‌ی‬ ‫كه‌ ژه‌هراوی كراب���و‪ ،‬بۆیه‌ پاش خواردنه‌وه‌ی‬ ‫ئاوی كارێزه‌كه‌ كاك ڕه‌یس‌و سێ پێشمه‌رگه‌ی‬ ‫ت���ر ژه‌ه���راوی ده‌ب���ن‪ .‬ده‌رئه‌نج���ام یه‌كێك‬ ‫له‌پێشمه‌رگه‌كان به‌ناوی سدیق قڕگه‌یی پاش‬ ‫چه‌ند كاتژمێرێك ش���ه‌هید ده‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌وانی‬ ‫تریش به‌ته‌واوی ته‌ندروس���تیان تێكده‌چێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش بو به‌هۆی ئه‌وه‌ی به‌ناچاری ماوه‌یه‌ك‬ ‫له‌یه‌كتر داببڕێن‌و په‌یوه‌ندیشیان له‌گه‌ڵ ئێمه‌‬ ‫بپچرێت‪.‬‬ ‫ده‌س���ته‌كه‌ی كاك ڕه‌ی���س بریتی بون له‌م‬ ‫ناوانه‌ی خواره‌وه‌‪:‬‬ ‫‪ -١‬سامان سه‌عید عه‌لی‪ ،‬ناسراو به‌(ڕه‌یس)‬ ‫یه‌كێك له‌ژه‌هراوی بوه‌كان‪.‬‬ ‫‪ -٢‬ش���ه‌هید س���دیق عبدالكریم مس���ته‌فا‪،‬‬ ‫ناس���راو به‌(س���دیق قڕگه‌یی) پاش ژه‌هراوی‬ ‫بون شه‌هید بو‪.‬‬ ‫‪ -٣‬به‌هادی���ن مه‌جی���د محه‌م���ه‌د‪ ،‬دوای‬ ‫ژه‌هراوی بون���ی توانای ڕۆیش���تنی نامێنێ‌و‬ ‫به‌ناچ���اری له‌جێگایه‌كی په‌نا دایده‌نێن‪ ،‬دوای‬ ‫ئه‌وه‌ی كاك ڕه‌یس‌و شه‌هید فه‌ریق به‌نهێنی‌و‬ ‫به‌ئامانجی چاره‌سه‌ر خۆیان ده‌گه‌یه‌ننه‌ شاری‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬ك���ه‌س‌و كاری به‌هادی���ن ئاگادار‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬پاش���ان ئه‌وانیش ده‌چن به‌هادین‬ ‫ده‌به‌نه‌وه‌ بۆ سلێمانی‌و چاره‌سه‌ری بۆ ده‌كه‌ن‬ ‫به‌اڵم سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ش كاك به‌هادین به‌هۆی‬ ‫كاریگه‌ری ژه‌هره‌كه‌وه‌ كه‌مئه‌ندام بو‪.‬‬ ‫‪ -٤‬شه‌هید فه‌ریق ئه‌حمه‌د ئه‌حمه‌د‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(فه‌ریقه‌ سور)‪.‬‬ ‫‪ -٥‬عه‌دال���ه‌ت ره‌فع���ه‌ت عه‌بدولق���ادر‪،‬‬ ‫به‌ڕیوه‌به‌ری به‌ڕیوه‌به‌رایه‌ت���ی كه‌مئه‌ندامانی‬ ‫س���ه‌نگه‌ره‌ له‌س���ه‌ر میالك���ی وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫پێشمه‌رگه‌‪.‬‬ ‫‪ -٦‬عوس���مان حه‌س���ه‌ن محه‌مه‌د‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(عوسمان بێره‌شكه‌یی) له‌وكاته‌دا ده‌ڕوات‬ ‫بۆ ش���ارو ل���ه‌وێ ماب���وه‌وه‌‪ ،‬پێش���مه‌رگه‌ی‬ ‫خانه‌نشینه‌‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ده‌س���ته‌كه‌ی كاك ره‌ی���س پێنج‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ هاتبونه‌وه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی بێنه‌ الی‬ ‫ده‌سته‌كه‌ی ئێمه‌‪ ،‬كه‌ بریتی بون له‌م ناوانه‌ی‬ ‫خواره‌وه‌‪:‬‬ ‫‪ -١‬ئه‌حم���ه‌د س���اڵح گورج���ی‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(ئه‌حم���ه‌د زه‌رداوی) یه‌كێ���ك ب���و‬ ‫له‌ژه‌هراویبوه‌كان‪ ،‬كاك ڕه‌یس له‌گه‌ڵ شوانێك‬ ‫ده‌ینێرێت بۆ ئۆردوگای باریكه‌و پاشان ده‌چێت‬ ‫بۆ س���مود (ناحیه‌ی ڕزگاری) سه‌ر به‌قه‌زای‬ ‫كه‌الر‪ .‬كاك ئه‌حمه‌د زه‌رداوی دوای وه‌رگرتنی‬ ‫چاره‌س���ه‌رو چاكبونه‌وه‌ی باری ته‌ندروس���تی‬ ‫له‌شار مایه‌وه‌‪( ،‬ئه‌وكاته‌ نامه‌یه‌كی بۆ ناردم‬ ‫كه‌ تێیدا باسی چۆنیه‌تی ژه‌هراویبون‌و چونه‌‬ ‫ش���ارو هۆكاری مانه‌وه‌كه‌ی ده‌كات‪ ،‬نامه‌كه‌م‬ ‫الی خۆم پاراستوه‌)‪.‬‬ ‫‪ -٢‬ئه‌حم���ه‌د حه‌س���ه‌ن ن���وری‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(ئه‌حم���ه‌ده‌ س���ور) به‌ه���ۆی ڕوداوی‬ ‫ژه‌هراویبونه‌كه‌وه‌ چوبوه‌ ش���ارو دوای ئاگادار‬ ‫كردنه‌وه‌مان له‌شار مایه‌وه‌‪ .‬ئه‌فسه‌ره‌ له‌سه‌ر‬ ‫میالكی وه‌زاره‌تی ناوخۆ به‌پله‌ی مقه‌ده‌م‪.‬‬ ‫‪ -٣‬جه‌لی���ل ره‌ئ���وف ره‌ش���ید‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(جه‌لیل كۆكسی) ئه‌فسه‌ره‌ به‌پله‌ی عه‌مید‬

‫گه‌رمیان – قاته‌كانی‌ كفری‌ – مانگی‌ ‪9‬ی‌ ‪1989‬‬ ‫الی‌ راسته‌وه‌‪ :‬ره‌یس‪ ،‬عوسمان حاجی‌ مه‌حمود _ خه‌ریكی‌ دروستكردنی‌ چێشتین‬ ‫‪ -8‬كامیل نوری محه‌مه‌د ئه‌مین‪ ،‬له‌ڕاپه‌ڕینی‬ ‫‪ ١٩٩١‬له‌گون���دی چیم���ه‌ن نزی���ك كه‌ركوك‬ ‫به‌س���ه‌ختی بریندار بو‪ ،‬به‌وهۆیه‌وه‌ قاچێكی‬ ‫له‌ده‌ستدا‪ .‬پێش���مه‌رگه‌ی خانه‌نشینه‌ به‌پله‌ی‬ ‫لیوا له‌سه‌ر میالكی كه‌مئه‌ندامانی سه‌نگه‌ر‪.‬‬ ‫‪ -9‬جه‌الل محه‌مه‌د عه‌لی‪ ،‬ناسراو به‌(جه‌الل‬ ‫سیره‌مێرگی) پێشمه‌رگه‌ی خانه‌نشێنه‌ به‌پله‌ی‬ ‫لیوا له‌سه‌ر كه‌مئه‌ندامانی سه‌نگه‌ر‪.‬‬ ‫‪ -10‬جه‌زا حسین س���اڵح‪ ،‬ناسراو به‌(جه‌زا‬ ‫پوشێنی) پێش���مه‌رگه‌ی خانه‌نشینه‌ به‌پله‌ی‬ ‫عه‌مید‪.‬‬ ‫‪ -11‬كه‌مال سادق قادر‪ ،‬ناسراو به‌(كه‌ماله‌‬ ‫خڕه‌)‪.‬‬ ‫‪ -12‬ناجی حاجی محه‌مه‌د عه‌زیز‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(مام ناجی)‪ .‬پێش���مه‌رگه‌ی خانه‌نش���ینه‌‬ ‫به‌پله‌ی لیوا له‌س���ه‌ر میالك���ی كه‌مئه‌ندامانی‬ ‫سه‌نگه‌ر‪.‬‬ ‫‪ -١٣‬نه‌وزاد محه‌مه‌د غه‌فور‪ ،‬پێش���مه‌رگه‌ی‬ ‫خانه‌نشینه‌ به‌پله‌ی عقید‪.‬‬ ‫‪ -١٤‬هوش���یار عه‌ل���ی عه‌بدولحه‌س���ه‌ن‪،‬‬ ‫ناسراو به‌(هوش���یار بیاوێڵه‌یی) پێشمه‌رگه‌ی‬ ‫خانه‌نش���ینه‌ به‌پل���ه‌ی لیوا له‌س���ه‌ر میالكی‬ ‫كه‌مئه‌ندامانی سه‌نگه‌ر‪.‬‬ ‫‪ -١٥‬جه‌الل مس���ته‌فا قادر محه‌مه‌د‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(هێرش بچكۆل) پێش���مه‌رگه‌ی خانه‌نشینه‌‬ ‫به‌پله‌ی عه‌قید‪.‬‬ ‫‪ -١٦‬س���ۆران حام���د ره‌حی���م س���ه‌عید‪،‬‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی خانه‌نشێنه‌ به‌پله‌ی ڕائید‪.‬‬

‫گه‌رمیان – قاته‌كانی‌ كفری‌ – ساڵی‌ ‪1989‬‬ ‫له‌پێشه‌وه‌‪ :‬سه‌باح شێخ حه‌میدی‌‪ ،‬حه‌مه‌ ره‌شید توكنی‌‪ ،‬شه‌هاب خانه‌قینی‌‪ ،‬نه‌وزاد كه‌ریم فارس‪ ،‬سۆران غازی‌ ساالر‪ ،‬شه‌هید مه‌جید دوزی‌‬ ‫به‌رنامه‌ به‌ئامانجی خۆس���ازدان‌و ئاماده‌كاری‬ ‫بۆ قۆس���تنه‌وه‌ی هه‌ر ده‌رف���ه‌ت‌و ئه‌گه‌رێك‪.‬‬ ‫س���ه‌رجه‌م الیه‌نه‌كان به‌وریایی���ه‌وه‌ چاودێری‬ ‫هه‌لومه‌رجه‌ك���ه‌و ئاڕاس���ته‌ی ڕوداوه‌كانم���ان‬ ‫ده‌كرد‪ .‬پێش���بینیه‌كان بۆ گۆڕانكاری له‌تای‬ ‫ته‌رازوی هێ���زدا هاتبوه‌ ئ���اراوه‌‪ ،‬له‌و ڕوه‌وه‌‬ ‫چه‌ن���د ئه‌گه‌رێ���ك له‌الی���ه‌ن س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫له‌به‌رچ���او گیراب���و‪ ،‬ك���ه‌ به‌پێ���ی قه‌باره‌و‬ ‫تواناكان���ی ئه‌وكاته‌ به‌رنامه‌ بۆ هه‌ر ئه‌گه‌رێك‬ ‫دانرابو‪ .‬ل���ه‌و چوارچیوه‌یه‌دا س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫ی‪.‬ن‪.‬ك‪ ،‬ب���ۆ خۆئاماده‌كردن بڕیاریدا ژماره‌ی‬ ‫ده‌سته‌و پێشمه‌رگه‌ پارتیزانه‌كان زیاد بكات‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ش پێشمه‌رگه‌ بۆ ناوچه‌كانی تریش‬ ‫ڕه‌وانه‌ بكات‪ .‬له‌چوارچێوه‌ی ئه‌و به‌رنامه‌یه‌دا‪،‬‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك كادێ���رو فه‌رمانده‌و پێش���مه‌رگه‌‬ ‫له‌مانگی ‪١١‬و ‪ ١٩٩٠ -١٢‬به‌ڕێگای ته‌په‌ڕه‌ش‬ ‫تیله‌كۆدا‪ ،‬كه‌ سه‌ر به‌قه‌سری شیرینه‌ له‌ئێران‪،‬‬ ‫به‌سه‌رپه‌رش���تی ش���ه‌هید حه‌مه‌ ڕه‌ش به‌دو‬ ‫وه‌جبه‌ گه‌ڕانه‌وه‌ ب���ۆ گه‌رمیان‪ .‬ئێرانیش له‌و‬ ‫كاته‌دا وه‌ك دوژمنێكی سه‌رس���ه‌ختی ڕژێمی‬ ‫عێ���راق كه‌وته‌ خۆی‌و هه‌وڵی ئه‌دا س���ود له‌و‬ ‫ده‌رفه‌ته‌ وه‌ربگرێت‪ ،‬له‌و س���ۆنگه‌یه‌وه‌ ئێمه‌و‬ ‫ئێران به‌رژه‌وه‌ندی هاوبه‌شمان له‌و بارودۆخه‌‬ ‫نوێیه‌دا هه‌ب���و‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ بۆ جێبه‌جێكردنی‬ ‫ئه‌و به‌رنامانه‌ی كه‌ دانرابون‪ ،‬ئێران كارئاسانی‬ ‫ب���ۆ هێزو الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كانی كوردس���تان‬ ‫ده‌كرد‪ .‬هاوكات له‌و س���ه‌رده‌مه‌ هێزی دوژمن‬ ‫به‌ره‌به‌ره‌ توش���ی ش���پرزه‌یی‌و په‌رته‌وازه‌یی‬ ‫ده‌بون‌و هه‌لومه‌رجه‌كه‌ به‌ره‌و ئه‌وه‌ ده‌چو كه‌‬ ‫ڕژێم له‌سه‌ر ناوچه‌ س���نوریه‌كان‌و جێگاكانی‬ ‫تری كوردستان توانای كۆنترۆڵكردنی ئه‌منی‌و‬ ‫س���ه‌ربازی الواز بێت‪ ،‬چونك���ه‌ ڕژێمی عێراق‬ ‫به‌ش���ێكی زۆری س���وپاكه‌ی له‌كوردستانه‌وه‌‬ ‫كش���انده‌وه‌ بۆ باش���وری عێراق‪ .‬ده‌س���ته‌و‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ پارتیزانه‌كان به‌بڕی���ارو رێنمایی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی له‌و ماوه‌یه‌دا‪ ،‬ئه‌ركی سه‌ره‌كی‌و‬ ‫كاری ئه‌و قۆناغه‌مان به‌هه‌ماهه‌نگی‌و هاوبه‌شی‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕێكخس���تنی ش���اره‌كان‌و پێشمه‌رگه‌‬ ‫دێرینه‌كان‌و كه‌سانی تری نیشتیمان په‌روه‌ر‪،‬‬ ‫هه‌وڵ���دان ب���و بۆ ئام���اده‌كاری‌و س���ازدانی‬ ‫جه‌م���اوه‌ر‪ ..‬له‌ڕویه‌كیت���ره‌وه‌ به‌مه‌به‌س���تی‬ ‫فراوانكردنی ت���ۆڕی په‌یوه‌ندیه‌كانمان له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌م���و هێ���زه‌ سیاس���یه‌كان‌و پێكهاته‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ی كوردس���تان‪ ،‬به‌ئامانج���ی‬ ‫زه‌مینه‌سازی‌و ئاماده‌كاری بۆ ئه‌گه‌ری ڕاپه‌ڕین‬ ‫كه‌وتین���ه‌ جوڵه‌‌و كاری چروپ���ڕ‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫باس���كردنی س���ه‌رهه‌ڵدانی ڕاپه‌ڕی���ن له‌دوای‬ ‫ئه‌و هه‌مو كاره‌س���اته‌ی ئه‌نفال‌و كیمیاباران‌و‬ ‫جینۆسایدكردنی كوردستان كارێكی ئاسان‌و‬ ‫بێ كێش���ه‌و گیروگرفت نه‌ب���و‪ ،‬به‌اڵم خێرایی‬ ‫ب���ه‌ره‌و پێش���چونی ڕوداوه‌كان‌و قوڵبونه‌وه‌ی‬ ‫كێش���ه‌كانی عێراق‌و ناوچه‌ك���ه‌ له‌الیه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫توڕه‌یی‌و بێزاری خه‌ڵكی كوردس���تان‌و عێراق‬ ‫له‌ڕه‌فت���اره‌ نامرۆییه‌كان���ی ڕژێم���ی به‌عس‬ ‫له‌الیه‌ك���ی ت���ره‌وه‌‪ ،‬هانده‌ر بون ب���ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كاره‌كانمان ده‌رئه‌نجامی خێراو ده‌س���كه‌وتی‬ ‫باش���یان هه‌بێت‪ .‬لێكدانه‌وه‌كان به‌گشتی به‌و‬ ‫ئاراسته‌یه‌ بون كه‌ له‌كاتی هێرشی ئه‌مه‌ریكاو‬ ‫هاوپه‌یمانه‌كان���ی ل���ه‌دژی س���وپای عێراق‪،‬‬ ‫ڕاپه‌ڕینی خه‌ڵكی كوردس���تان‌و گه‌النی عێراق‬ ‫یه‌كێك ده‌بێت له‌ئه‌گه‌ره‌ به‌هێزه‌كان‪..‬‬

‫له‌سه‌ر میالكی ئاسایشی گه‌رمیان‪.‬‬ ‫‪ -٤‬عوس���مان جه‌می���ل س���اڵح‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(عوسمان مه‌ال جه‌میل)‪.‬‬ ‫‪ -٥‬مه‌جی���د عوم���ه‌ر عوس���مان‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(مه‌جید كادر) پێش���مه‌رگه‌ی خانه‌نش���ینه‌‬ ‫به‌پله‌ی عه‌قید‪.‬‬ ‫له‌پ���اش ڕوداوی ژه‌هراویبونه‌كه‌‪ ،‬هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌كاك جه‌لیل‪ ،‬كاك عوس���مان‪ ،‬كاك مه‌جید‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ كاك عه‌داله‌ت ره‌فعه‌ت عه‌بدولقادر كه‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی ده‌سته‌كه‌ی كاك ره‌یس بو هاتن‬ ‫بۆ گه‌رمیان‌و گه‌یشتنه‌ الی ئێمه‌‪.‬‬ ‫كاك ره‌یس چه‌ند ڕۆژێك له‌شاری سلێمانی‬ ‫مای���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم پاش چاكبون���ه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫شه‌هید فه‌ریقه‌ س���ور گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ الی ئێمه‌‬ ‫له‌گه‌رمی���ان‌و پێكه‌وه‌ بوی���ن هه‌تا مانگی ‪-١٠‬‬ ‫‪ ،١٩٩٠‬دوات���ر له‌گه‌ڵ ش���ه‌هید ش���اهۆو كاك‬ ‫عه‌داله‌ت گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ناوچه‌ی قه‌ره‌داغ‌و له‌وێ‬ ‫مانه‌وه‌ هه‌تا ڕاپه‌ڕین‪.‬‬ ‫له‌كۆتای���ی مانگ���ی ‪ ٧‬س���الی ‪ ،١٩٩٠‬ئه‌م‬ ‫پێشمه‌رگانه‌ به‌ڕێگه‌ی شارباژێڕدا به‌مه‌به‌ستی‬ ‫پشودان به‌ره‌و ئێران به‌ڕێكه‌وتن‪:‬‬ ‫‪ -١‬شه‌هید محه‌مه‌د حسێن سلێمان‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(شه‌هید حه‌مه‌ ئاخه‌)‬ ‫‪ -٢‬شه‌هید س���اڵح محه‌مه‌د حسێن‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(كاكه‌ توكنی)‬ ‫‪ -٣‬جمع���ه‌ مه‌جی���د ئه‌حم���ه‌د‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(جومعه‌ مه‌جید داودی)‬ ‫‪ -٤‬فائق تۆفیق فه‌ره‌ج‪ ،‬ناس���راو به‌(فایه‌ق‬ ‫كه‌الری)‬ ‫له‌مانگ���ی ‪ ،١٩٩٠ -٩‬كاك جوامێر ئه‌حمه‌د‬ ‫قۆناغی سێ یه‌م‪ ..‬داگیركردنی كوێت‌و‬ ‫مه‌حمود‌و له‌مانگی ‪١١‬ی هه‌مانس���اڵدا‪ ،‬كاك‬ ‫سه‌ره‌تای قۆناغێكی نوێ‪..‬‬ ‫ه���ادی ئه‌حمه‌د مه‌حمود كه‌ هه‌ردوكیان برای‬ ‫ڕۆژی ‪ ١٩٩٠ -٨ -٣‬س���وپای عێ���راق‬ ‫ش���ه‌هید ش���اهۆ بون هاتنه‌ الی ئێمه‌و بون‬ ‫به‌پێشمه‌رگه‌‪ .‬ش���ایانی باس���ه‌ كاك هادی‌و هێرش���ی كرده‌ س���ه‌ر كوێت‌و داگی���ری كرد‪.‬‬ ‫برایه‌كی تری به‌ن���اوی كاك عه‌تا له‌ڕاپه‌ڕینی ئ���ه‌و كاره‌ی ڕژێم���ی به‌عس ك���ه‌ ڕوداوێكی‬ ‫گه‌وره‌ی ئه‌و س���ه‌رده‌مه‌ ب���و‪ ،‬ده‌نگدانه‌وه‌ی‬ ‫‪١٩٩١‬دا له‌خانه‌قین پێكه‌وه‌ شه‌هید بون‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای مانگ���ی ‪١٢‬ی ‪ ،١٩٩٠‬چه‌ن���د گه‌وره‌و كاردانه‌وه‌ی نێوده‌وڵه‌تی‌و ناوچه‌كه‌ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌یه‌كی تر به‌مه‌به‌س���تی پشودان لێكه‌وته‌وه‌‪ .‬كاریگه‌ریه‌كانی داگیركردنی كوێت‬ ‫به‌ڕێگای شارباژێڕه‌وه‌ به‌ره‌و ئێران به‌ڕێكه‌وتن‪ ،‬ئاس���ۆیه‌كی گه‌ش���ی بۆ گه‌له‌كه‌م���ان هێنایه‌‬ ‫كایه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ بۆ هه‌موان ڕون بو كه‌ سه‌دام‬ ‫ئه‌وانیش بریتی بون له‌م ناوانه‌ی خواره‌وه‌‪:‬‬ ‫ب���ه‌و كاره‌ی كێش���ه‌یه‌كی قوڵی ب���ۆ خۆی‌و‬ ‫‪ -١‬شه‌هید هه‌ڵكه‌وت ئه‌حمه‌د غیدان‬ ‫ڕژێمه‌ك���ه‌ی خولقاندوه‌و ناتوانێت به‌ئاس���انی‬ ‫‪ -٢‬شه‌هید دكتۆر ئاتیال سه‌عدواڵ خه‌لیل‬ ‫لێ���ی ده‌رباز بێت‪ .‬داگیركردنی كوێت له‌الیه‌ن‬ ‫‪ -٣‬نه‌وشیروان حاجی ئه‌حمه‌د‬ ‫‪ -٤‬عه‌ب���اس محه‌م���ه‌د ئه‌می���ن‪ ،‬ناس���راو س���وپاكه‌ی س���ه‌دامه‌وه‌ ئومێدێكی گه‌وره‌ی‬ ‫به‌(مالزم عه‌باس) پێش���مه‌رگه‌ی خانه‌نشینه‌ به‌جواڵنه‌وه‌ی سیاس���ی كورد به‌خشی‪ ،‬دواتر‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی كه‌ پێشبینی ده‌كرا‪ ،‬داگیركردنی‬ ‫به‌پله‌ی لیوا‪.‬‬ ‫‪ -٥‬مه‌جی���د عوم���ه‌ر عوس���مان‪ ،‬ناس���راو كوێت بو به‌هۆی هاتنه‌ كایه‌ی قۆناغێكی نوێ‬ ‫بۆ عێراق به‌گشتی‌و كوردس���تان به‌تایبه‌تی‪.‬‬ ‫به‌(مه‌جید كادر)‪.‬‬ ‫له‌م پاش���كۆیه‌دا باسی چۆنیه‌تی هاتنه‌وه‌و له‌الی���ه‌ن ده‌وڵه‌ت���ان‌و چاودێرانی سیاس���ی‪،‬‬ ‫ڕۆیشتنی ده‌سته‌و پێشمه‌رگه‌ پارتیزانه‌كانمان هه‌روه‌ها له‌الیه‌ن حزب‌و هێزه‌ سیاس���یه‌كانی‬ ‫كردوه‌ له‌نێ���وان گه‌رمیان‌و ئێراندا‪ .‬له‌وكاته‌دا كوردس���تانه‌وه‌ ش���یكاری‌و پێش���بینی ئه‌وه‌‬ ‫به‌تایب���ه‌ت له‌قۆناغی یه‌ك���ه‌م‌و دوه‌م‪ ،‬ڕێگای ده‌كرا كه‌ له‌ناوچه‌كه‌دا گۆڕانكاری ڕیش���ه‌یی‬ ‫هاتن‌و ڕۆیشتنمان له‌ناوچه‌ی شارباژێڕو شاخی ڕوئه‌دات‪ ،‬بۆی���ه‌ هیوای زۆرمان به‌ئاكامه‌كانی‬ ‫س���ورێنه‌وه‌ بو‪ ،‬له‌و بواره‌دا چه‌ند فه‌رمانده‌و ئ���ه‌و ڕوداوه‌ هه‌بو‪ .‬ئیتر ڕاس���ته‌وخۆ زۆربه‌ی‬ ‫كادرو پێشمه‌رگه‌یه‌ك كه‌ شاره‌زاو چاوساغی هێزو الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان كه‌وتنه‌ خۆسازدان‬ ‫ناوچه‌كان بون‪ ،‬ڕۆڵی ئازایانه‌یان ده‌بینی‌و زۆر بۆ سود‌وه‌رگرتن له‌و ده‌رفه‌ته‌ی كه‌ چاوه‌ڕوان‬ ‫ماندو ده‌بون كه‌ ئه‌مانه‌ی خواره‌وه‌ به‌ش���ێكن ده‌كرا به‌هۆی ده‌رهاویش���ته‌ی ڕوداوه‌كه‌ بێته‌‬ ‫كای���ه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ یه‌كێتی نیش���تیمانی‬ ‫له‌و ناوانه‌‪:‬‬ ‫‪ -١‬ش���ه‌هید به‌ك���ر عه‌لی ق���ادر محه‌مه‌د‪ ،‬كوردس���تان‌و پارتی دیموكراتی كوردستان‌و‬ ‫ناس���راو به‌(خاڵ���ه‌ به‌كر)‪ ،‬له‌س���اڵی ‪ ١٩٩٧‬پارته‌ سیاسیه‌كانی تری ناو به‌ره‌ی كوردستانی‪،‬‬ ‫كه‌وتن���ه‌ كۆبون���ه‌وه‌و كاری هاوب ‌هش‌و دانانی‬ ‫له‌شه‌ڕی ناوخۆدا شه‌هید بو‪.‬‬ ‫‪ -٢‬ش���ه‌هید ڕه‌ئوف سابیر سه‌عید‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(مام ڕه‌ئ���وف) له‌پای���زی ‪ ١٩٨٩‬له‌ئێران‬ ‫به‌هۆی ته‌قینه‌وه‌ی ڕومانه‌یه‌كه‌وه‌ شه‌هید بو‪.‬‬ ‫‪ -٣‬ش���ه‌هید فازڵ عه‌بدواڵ فه‌ره‌ج‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(فازڵ شیره‌مه‌ڕی) له‌ساڵی ‪ ١٩٩٧‬له‌شه‌ڕی‬ ‫ناوخۆدا شه‌هید بو‪.‬‬ ‫‪ -٤‬خوالێخۆش���بو عه‌بدواڵ قادر حه‌مه‌الو‪،‬‬ ‫ناس���راو به‌(عه‌به‌ ڕه‌ق) له‌ڕۆژی ‪٢٠١٣ -١-١٣‬‬ ‫به‌ڕوداوی ئۆتۆمۆبێل كۆچی دوایی كرد‪.‬‬ ‫‪ -٥‬ش���ه‌هید به‌كر ڕه‌سوڵ حه‌سه‌ن‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(مه‌ال به‌كر)‪ ،‬ساڵی ‪ ١٩٩٧‬له‌شه‌ڕی ناوخۆدا‬ ‫شه‌هید بو‪.‬‬ ‫‪-6‬دالوه‌ر عوس���مان ناس���راو به‌(دالوه‌ره‌‬ ‫درێژ)‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ی خانه‌نشینه‌ به‌پله‌ی لیوا‪.‬‬ ‫‪ -7‬محه‌مه‌د ڕۆس���ته‌م محه‌مه‌د‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(حه‌مه‌ سیاسی)‪ ،‬ئه‌فس���ه‌ره‌ به‌پله‌ی لیوا گه‌رمیان – ساڵی‌ ‪1989‬‬ ‫له‌سه‌ر میالكی وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌‪.‬‬ ‫الی‌ راسته‌وه‌‪ :‬شه‌هید كاكه‌ توكنی‌‪ ،‬عه‌لی‌ غائب‪ ،‬عوسمان مه‌ال جه‌میل _ كاتی‌ نان دروستكردن‬

‫پ���اش داگیركردن���ی كوێ���ت یه‌كێ���ك‬ ‫له‌ده‌سكه‌وته‌كان كه‌مبونه‌وه‌ی فشاری سوپای‬ ‫عێ���راق‌و به‌كرێگیراوه‌كان���ی ب���وو‪ ،‬به‌وه‌ش‬ ‫زه‌مینه‌یه‌كی له‌بار‌و گونجاو ڕه‌خس���ا بۆ كارو‬ ‫جوڵه‌ی ده‌س���ته‌ پارتیزان���ه‌كان‪ ,‬به‌وهۆیه‌وه‌‬ ‫كاك حه‌م���ه‌ ڕ‌هش‌و ئه‌و هێ���زه‌ی كه‌ له‌گه‌ڵی‬ ‫هاتن‪ ،‬توانیان له‌سه‌ر سنوری ئێرانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆیاندا‪ ،‬به‌باری واڵ‌خ به‌شی ماوه‌یه‌ك ئازوقه‌و‬ ‫پێداویس���تی تر بهێنن‪ .‬ئه‌و پێشمه‌رگانه‌ی كه‌‬ ‫له‌ئێرانه‌وه‌ به‌سه‌رپه‌رشتی شه‌هید حه‌مه‌ڕه‌ش‬ ‫هاتنه‌وه‌ بۆ گه‌رمیان بریتی بون له‌‪:‬‬ ‫‪ -١‬شه‌هید حه‌مه‌ڕه‌ش‪.‬‬ ‫‪ -٢‬شه‌هید خه‌لیل عه‌بدواڵ محه‌مه‌د ئه‌مین‪،‬‬ ‫ناس���راو به‌(خه‌لیل بیكه‌یس���ی)‪ .‬له‌ ‪-٧ -٢٥‬‬ ‫‪ ١٩٩٥‬له‌ شه‌ڕی ناوخۆدا شه‌هید بو‪.‬‬ ‫‪ -٣‬ش���ه‌هید نه‌جات نه‌جم غه‌ریب‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(نه‌ج���ات گه‌ڕه‌چیا) له‌مانگ���ی ‪١٩٩٤ -٥‬‬ ‫له‌شه‌ڕی ناوخۆدا شه‌هید بو‪.‬‬ ‫‪ -٤‬شه‌هید محه‌مه‌د حسێن سلێمان‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(حه‌مه‌ ئاخه‌)‪.‬‬ ‫‪ -٥‬شه‌هید ئه‌حمه‌د ره‌شید عه‌باس‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(ئه‌حمه‌د حاجی ڕه‌شید)‪.‬‬ ‫‪ -٦‬ش���ه‌هید عه‌لی سه‌مین محه‌مه‌د ئه‌مین‪،‬‬ ‫ناسراو به‌(عه‌لی سور) له‌ساڵی ‪ ٢٠٠٧‬له‌كفری‬ ‫شه‌هید بو‪ .‬دو براو خوشكێكی ئه‌نفال كران‪.‬‬ ‫‪ -٧‬ش���ه‌هید س���ابر نه‌جم س���ابر‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(مام س���ابر) له‌ڕاپه‌ڕینه‌ك���ه‌ی مانگی ‪-٣‬‬ ‫‪ ١٩٩١‬له‌كفری شه‌هید بو‪.‬‬ ‫‪ -٨‬شه‌هید عه‌لی حه‌مه‌ساڵح قادر‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(عه‌لی س���وری زه‌ماوه‌نگه‌) له‌مانگی ‪-١٢‬‬ ‫‪ ١٩٩٣‬له‌شه‌ڕی ناوخۆدا له‌كه‌الر شه‌هید بو‪.‬‬ ‫‪ -٩‬شه‌هید خه‌تاب حه‌سه‌ن حسێن ناسراو‬ ‫به‌(خه‌باته‌ سور)‪.‬‬ ‫‪ -١٠‬ش���ه‌هید خه‌لی���ل ئیبراهیم مس���ته‌فا‪،‬‬ ‫ناسراو به‌(هه‌ژاری ئاسایش)‪.‬‬ ‫‪ -١١‬ش���ه‌هید كریم محه‌مه‌د كه‌ریم‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(شێخ كه‌ریمی باخ) له‌ڕاپه‌ڕینه‌كه‌ی مانگی‬ ‫‪ ١٩٩١ -٣‬له‌ئه‌منه‌ سوره‌كه‌ی سلێمانی شه‌هید‬ ‫بو‪.‬‬ ‫‪ -١٢‬شه‌هید س���ه‌رحه‌د عومه‌ر حه‌مه‌ساڵح‪،‬‬ ‫ناسراو به‌(سه‌رحه‌د دۆاڵنی)‪.‬‬ ‫‪ -١٣‬شه‌هید س���ه‌باح فه‌تاح قادر‪ ،‬له‌ساڵی‬ ‫‪ ١٩٩١‬به‌هۆی ته‌قینه‌وه‌ی مینه‌وه‌ شه‌هید بو‪.‬‬ ‫‪ -١٤‬ش���ه‌هید كامه‌ران محه‌مه‌د س���ه‌عید‪،‬‬ ‫ناسراو به‌(كامه‌ران هۆمه‌ربلی)‪.‬‬ ‫‪ -١٥‬شه‌هید نادر مه‌جید جوامێر‪.‬‬ ‫‪ -١٦‬شه‌هید س���ه‌ید بابا محه‌مه‌د سه‌عید‪،‬‬ ‫ناسراو به‌(سه‌ید بابا)‪.‬‬ ‫‪ -١٧‬شه‌هید سه‌اڵح محه‌مه‌د كه‌ریم‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(سه‌اڵحه‌ بچكۆل)‪ ،‬له‌ساڵی ‪ ١٩٩٤‬له‌شه‌ڕی‬ ‫ناوخۆدا شه‌هید بو‪.‬‬ ‫‪ -١٨‬جه‌الل كه‌ریم عیس���ا‪ ،‬ناس���راو به‌(م‪.‬‬ ‫جه‌الل)ن ئێستا بریكاری وه‌زاره‌تی ناوخۆیه‌‪.‬‬ ‫‪ -١٩‬ئاوات جه‌ناب نوری‪ ،‬ناسراو به‌(ئاواتی‬ ‫ش���ێخ جه‌ناب)‪ ،‬ئه‌ندامی جڤاتی نیشتیمانی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‪.‬‬ ‫‪ -٢٠‬س���ه‌اڵح محه‌م���ه‌د ف���ه‌ره‌ج‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(سه‌اڵح كوێخا)‪ ،‬سه‌رپه‌رشتیاری ئیداره‌ی‬ ‫گه‌رمیان‪.‬‬ ‫‪ -٢١‬ئه‌حم���ه‌د س���اڵح‪ ،‬ناس���راو به‌(مه‌ال‬ ‫ئه‌حمه‌د جه‌یران)‪ ،‬پێش���مه‌رگه‌ی خانه‌نشینه‌‬ ‫به‌پله‌ی لیوا‪.‬‬ ‫‪ -٢٢‬له‌تی���ف بابا ڕه‌س���وڵ رچا‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(ش���ێخ له‌تیف)‪ ،‬ئێس���تا ئه‌فسه‌ره‌ له‌سه‌ر‬ ‫میالكی وه‌زاره‌تی ناوخۆ به‌پله‌ی عه‌مید‪.‬‬ ‫‪ -٢٣‬نازم شه‌ریف محه‌مه‌د‪ ،‬ناسراو به‌(نازمی‬ ‫وه‌ستا ش���ه‌ریف)‪ ،‬ئه‌فسه‌ره‌ به‌ پله‌ی عه‌مید‬ ‫له‌سه‌ر میالكی وه‌زاره‌تی ناوخۆی عێراق‪.‬‬ ‫‪ -٢٤‬ڕه‌مه‌زان محه‌مه‌د عه‌لی‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ی‬ ‫خانه‌نشینه‌ به‌پله‌ی عه‌قید‪.‬‬ ‫‪ -٢٥‬محه‌مه‌د عه‌بدولڕحمان محه‌مه‌د‪ ،‬ناسراو‬ ‫به‌(حه‌مه‌ پاریاوڵه‌) پێشمه‌رگه‌ی خانه‌نشینه‌‬ ‫به‌پله‌ی عه‌مید‪.‬‬ ‫‪ -٢٦‬ش���كور محه‌مه‌د س���لێمان‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(ش���كور قه‌ره‌باڵغی) ئه‌فس���ه‌ره‌ به‌پله‌ی‬ ‫عه‌مید له‌سه‌ر میالكی ئاسایش‪.‬‬ ‫‪ -٢٧‬ئاری ڕه‌ئوف س���ابر‪ ،‬ناسراو به‌(ئاری‬ ‫ره‌ئوف بێگه‌رد)‪.‬‬

‫‪ -٢٨‬جومع���ه‌ مه‌جی���د ئه‌حمه‌د‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(جومعه‌ داودی) پێش���مه‌رگه‌ی خانه‌نشینه‌‬ ‫به‌پله‌ی عه‌مید‪.‬‬ ‫‪ -٢٩‬فایه‌ق تۆفیق فه‌ره‌ج‪ ،‬ناسراو به‌(فایه‌ق‬ ‫كه‌الری)‪ ،‬پێش���مه‌رگه‌ی خانه‌نشینه‌ به‌پله‌ی‬ ‫مقه‌ده‌م‪.‬‬ ‫‪ -٣٠‬تۆفیق ڕه‌شید‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ی خانه‌نشینه‌‬ ‫به‌پله‌ی عه‌مید‪.‬‬ ‫‪ -٣١‬عارف عه‌زیز مارف‪ ،‬ناسراو به‌(عارف‬ ‫گۆم���ه‌زه‌ردی)‪ ،‬پێش���مه‌رگه‌ی خانه‌نش���ینه‌‬ ‫به‌پله‌ی مقه‌ده‌م‪.‬‬ ‫‪ -٣٢‬حه‌س���ه‌ن حه‌می���د كه‌ریم‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(حه‌س���ه‌ن كوڵه‌جۆی���ی)‪ ،‬پێش���مه‌رگه‌ی‬ ‫خانه‌نشینه‌ به‌پله‌ی مقه‌ده‌م‪.‬‬ ‫‪ -٣٣‬حه‌س���ه‌ن عه‌ل���ی خه‌لی���ل‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(حه‌سه‌ن كوڵه‌جۆیی‪ -‬زه‌نگاباد)‪ ،‬ئه‌فسه‌ره‌‬ ‫به‌پله‌ی عه‌مید له‌سه‌ر میالكی هێزه‌كانی ‪.٧٠‬‬ ‫‪ -٣٤‬عوم���ه‌ر ئه‌حم���ه‌د محه‌مه‌د‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(عوم���ه‌ر چه‌وس���اوه‌)‪ ،‬پێش���مه‌رگه‌ی‬ ‫خانه‌نشینه‌ به‌پله‌ی مقه‌ده‌م‪.‬‬ ‫‪ -٣٥‬هیدای���ه‌ت حه‌س���ه‌ن لفته‌‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(هیدای���ه‌ت هۆمه‌ربلی)‪ ،‬به‌پل���ه‌ی مفه‌وه‌ز‬ ‫له‌سه‌ر میالكی وه‌زاره‌تی ناوخۆی عێراقه‌‪.‬‬ ‫‪ -٣٦‬سه‌یوان غازی ساالر‪ ،‬ئه‌فسه‌ره‌ به‌پله‌ی‬ ‫عه‌مید له‌سه‌ر میالكی ئاسایشی گه‌رمیان‪.‬‬ ‫‪ -٣٧‬س���ه‌الم حه‌می���د ئه‌حمه‌د‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(س���ه‌الم كۆیی)‪ ،‬مفه‌وه‌زی پۆلیسه‌ له‌سه‌ر‬ ‫میالكی وه‌زاره‌تی ناوخۆ‪.‬‬ ‫‪ -٣٨‬مكه‌ره‌م ره‌شید برزۆ‪.‬‬ ‫‪ -٣٩‬هه‌ژار محه‌مه‌د س���اڵح‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ی‬ ‫خانه‌نشینه‌ به‌پله‌ی عه‌مید‪.‬‬ ‫‪ -٤٠‬عه‌لی نوری ده‌روێش‪ ،‬ناسراو به‌(عه‌لی‬ ‫هۆمه‌ربل���ی)‪ ،‬ب���ۆ ماوه‌یه‌كی كه‌م ته‌س���لیم‬ ‫بوه‌وه‌‪ ،‬پاش���ان گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ ناو پێشمه‌رگه‌‪.‬‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی خانه‌نشینه‌ به‌پله‌ی مقه‌ده‌م‪.‬‬ ‫‪ -٤١‬عه‌بدواڵ ته‌یب نوری‪ ،‬ناسراو به‌(شێخ‬ ‫عه‌ب���دواڵ) ش���اره‌زای ناوچه‌كه‌و ش���اره‌زای‬ ‫دروستكردنی كه‌ڵه‌ك بو بۆ په‌ڕینه‌وه‌ له‌ئاوی‬ ‫س���یروان‪ .‬چوار كچ‌و دو كوڕی ئه‌نفال كران‪،‬‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی خانه‌نشینه‌ به‌پله‌ی عه‌مید‪.‬‬ ‫‪ -٤٢‬به‌هائه‌دین محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(به‌هادین���ی دارب���ه‌ڕو)‪ ،‬پێش���مه‌رگه‌ی‬ ‫خانه‌نشینه‌ به‌پله‌ی عه‌قید‪.‬‬ ‫‪ -٤٣‬ره‌حمان ره‌ش���ید محه‌مه‌د‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(ره‌حمان مه‌ال ڕه‌ش���ید)‪ ،‬ده‌رچوی كۆلێژی‬ ‫پزیشكه‌و كاری پزیشكی ده‌كات‪.‬‬ ‫‪ -٤٤‬لوقمان عه‌زیز كه‌ریم‪ ،‬ناسراو به‌(لوقمان‬ ‫چاوڕه‌ش)‪ ،‬ئه‌فسه‌ره‌ به‌پله‌ی مقه‌ده‌م له‌سه‌ر‬ ‫میالكی وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌‪.‬‬ ‫‪ -٤٥‬محه‌مه‌د مه‌جید‪ ،‬ناس���راو به‌(حه‌مه‌ی‬ ‫حاجی مه‌جید)‪ ،‬پێش���مه‌رگه‌ی خانه‌نش���ینه‌‬ ‫به‌پله‌ی عه‌مید‪.‬‬ ‫‪ -٤٦‬ج���ه‌الل حه‌س���ه‌ن فه‌ره‌ج‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌(جه‌الل شه‌مه‌یی)‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ی خانه‌نشینه‌‬ ‫به‌پله‌ی عه‌مید‪.‬‬ ‫‪ -٤٧‬حه‌س���ه‌ن ئه‌حم���ه‌د عه‌بدولڕه‌حمان‪،‬‬ ‫ناسراو به‌(د‪.‬حه‌سه‌ن كانی ڕۆشنایی)‪.‬‬ ‫‪ -٤٨‬جه‌الل عه‌لی قادر‪ ،‬ناسراو به‌(جه‌الل‬ ‫قولیجانی)‪ ،‬پێشمه‌رگه‌ی خانه‌نشینه‌ به‌پله‌ی‬ ‫عه‌قید‪.‬‬ ‫‪ -٤٩‬ئازاد حه‌سه‌ن تۆفیق‪ ،‬ناسراو به‌(ئازاد‬ ‫بان س���نوقی)‪ ،‬له‌مانگی ‪ ١٩٩٠ -١‬ته‌س���لیم‬ ‫بوه‌وه‌‌و ئێستا له‌واڵتی ئه‌ڵمانیا نیشته‌جێیه‌‪.‬‬ ‫هه‌ندێك له‌م كادیرو فه‌رمانده‌و پێشمه‌رگانه‌‬ ‫ڕۆیش���تن بۆ قه‌ره‌داغ‌و ده‌وروبه‌ری سلێمانی‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌سته‌كه‌ی كاك ره‌یس یه‌كیانگرته‌وه‌و‬ ‫كاریان ده‌كرد ب���ۆ جێبه‌جێكردنی به‌رنامه‌ی‬ ‫راپه‌ڕین‪:‬‬ ‫‪ -١‬ئاوات شێخ جه‌ناب‬ ‫‪ -٢‬مامۆستا جه‌الل شێخ كه‌ریم‬ ‫‪ -٣‬شه‌هید شێخ كه‌ریمی باخ‬ ‫‪ -٤‬شه‌هید سه‌رحه‌د عومه‌ر ساڵح‬ ‫‪ -٥‬لوقمان عه‌زیز كه‌ریم‪ ،‬ناسراو به‌(لوقمان‬ ‫چاوڕه‌ش)‪.‬‬ ‫‪ -٦‬جه‌الل شه‌مه‌یی‬ ‫‪ -٧‬شه‌هید سه‌اڵح حه‌مه‌ كه‌ریم‬ ‫‪ -٨‬حه‌س���ه‌ن ئه‌حم���ه‌د عه‌بدولڕه‌حم���ان‪،‬‬ ‫ناسراو به‌(د‪.‬حه‌سه‌ن)‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫ساڵێكه‌ شه‌نگال‬ ‫چاوه‌ڕێ ‌ی بڕیار ‌ی په‌رله‌مان ‌ی عێراق‌و كوردستانه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫پاش تێپه‌ڕبونی‌ نزیكه‌ ‌ی ساڵێك‬ ‫له‌بااڵده‌ستبونی‌ داعش له‌باكور ‌ی‬ ‫رۆژئاوای‌ عێراق‪ ،‬له‌ئێستادا كورد‌و شیع ‌ه‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ به‌جینۆساید ناساندنی‌ هه‌ردو‬ ‫روداوی‌ قه‌تڵوعام ‌ی شه‌نگال‌و سپایكه‌رن‪،‬‬ ‫كه‌ هه‌ردو روداوه‌كه‌ش له‌سه‌رده‌ست ‌ی‬ ‫چه‌كدارانی‌ داعشدا رویاندا‪.‬‬ ‫هه‌ردو روداوه‌ك ‌ه ‪ 48‬رۆژیان له‌نێواندابو‪،‬‬ ‫كاتێك چه‌كدارانی‌ داع���ش دوای داگیردنی‬ ‫شاری موسڵ‪ ،‬هێرشیان كرده‌ سه‌ر پارێزگای‬ ‫سه‌اڵحه‌دین‌و رۆژی ‪‌ 15‬ی حوزه‌یرانی‌ ‪،2014‬‬ ‫له‌باكوری تكریت س���ه‌ربازگه‌ی سپایكه‌ریان‬ ‫داگیرك���رد كه‌ ‪ 1700‬خوێن���دكاری كۆلێجی‬ ‫هێزی ئاسمانی تێدابو سه‌رجه‌میان له‌الیه‌ن‬ ‫داعش���ه‌و‌ه قه‌تڵوع���ام ك���ران‪ .‬رۆژ ‌ی ‪3‬ی‌‬ ‫ئاب��� ‌ی هه‌مان س���اڵیش‪ ،‬چه‌كدارانی‌ داعش‬ ‫هێرش���یانكرد‌ه سه‌ر ش���ه‌نگال‌و به‌سه‌دان‬ ‫هه‌زار كه‌س ئاواره‌بون‌و س���ه‌دان كه‌سیش‬ ‫به‌دیل���ی كه‌وتنه‌ ده‌س���تی ئ���ه‌و گروپه‌ ك ‌ه‬ ‫به‌شێكیان له‌ناوبراون‌و به‌شێكی‌ دیكه‌شیان‬ ‫هێش���تا به‌دیلی له‌الیان ماونه‌ته‌وه‌و هه‌وڵ ‌ی‬ ‫رزگاركردنی���ان ده‌درێت‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای ئه‌و‌ه‬ ‫بارزگانی به‌كچه‌كانیانه‌وه‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ه���ه‌ردو په‌رله‌مان���ی‌ عێ���راق‌و هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردس���تانیش‪ ،‬چاوه‌ڕوان���ن له‌الی���ه‌ن‬ ‫دادگایه‌ك ‌ی نێوده‌وڵه‌تی یاخود ناوخۆییه‌و‌ه‬ ‫گڵۆپی‌ س���ه‌وزیان بۆ هه‌ڵبكرێ���ت‪ ،‬ئینجا‬ ‫ئه‌م���ان بڕیار ب���ۆ به‌جینۆسایدناس���اندن ‌ی‬ ‫ده‌ربك���ه‌ن‪ ،‬چونكه‌ پێیانوای ‌ه ئه‌م كه‌یس��� ‌ه‬ ‫تاوان��� ‌ی تێ���دا ئه‌نجام���دراوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌بێت‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ ‌ی تێدا بكرێت‌و بڕیاری‌ دادگا ‌ی‬ ‫له‌سه‌ر هه‌بێت‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ عێ���راق‪ ،‬ئه‌میره‌ زه‌نگه‌ن ‌ه‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د‪:‬‬ ‫"له‌په‌رله‌مانی‌ عێراق هه‌روا به‌ئاسان ‌ی ناگه‌ن ‌ه‬ ‫ئه‌نجامێك‪ ،‬بۆ نمونه‌ دۆس���یه‌ی‌ س���پایكه‌ر‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ الیه‌نی‌ ش���یعه‌ داواده‌كه‌ن ئه‌ویش‬ ‫به‌جینۆس���اید بناس���رێت‪ .‬به‌اڵم ئیشكردن‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ‌ی شه‌نگال هه‌ر به‌رده‌وامه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت‪" :‬كه‌یسی‌ به‌جینۆسایدناساندن ‌ی‬ ‫ش���ه‌نگال له‌په‌رله‌مان ‌ی عێراق ئیشی‌ زۆر ‌ی‬ ‫له‌سه‌ر كرا‪ ،‬به‌اڵم هه‌تا ئێستا نه‌گه‌یشتوه‌ت ‌ه‬ ‫ئه‌نجامێ���ك‪ .‬ب���ه‌اڵم ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ واڵتانی‌ عه‌ره‌بی‌‌و ئه‌وروپا ئیش ‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر كراوه‌و ده‌نگیان له‌سه‌ر ئه‌وه‌ داو‌ه‬ ‫كه‌ به‌جینۆسیاد بناسرێت"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ زه‌نگه‌نه‌‪ ،‬له‌روی‌ دادگاو‌ه ئیش ‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر ك���راوه‌‪" ،‬له‌په‌رله‌مان���ی‌ عێراقیش‬ ‫لیژنه‌ ‌ی مافی‌ مرۆڤمان هه‌یه‌ ك ‌ه ئیشوكار ‌ی‬ ‫كاركردن���ه‌ ب���ۆ ئ���ه‌و كه‌یس���ان ‌ه له‌رێگه‌ی‬ ‫دادوه‌ریی‌و رێكخراو ‌ی نێوده‌وڵه‌تیه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫كه‌یسه‌ش هه‌موی‌ س���اڵێكه‌ رویداوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫به‌و ئاسانیه‌ ناتوانرێت بگه‌ینه‌ ئه‌نجامێك"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ دوای‌ مانگێك‌و له‌رۆژ ‌ی ‪‌ 3‬ی‬ ‫ئه‌یلول���ی‌ ‪ ،2014‬په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‬

‫له‌سه‌ر ئاست ‌ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌‪،‬‬ ‫یه‌كه‌مین داوا‬ ‫كه‌ له‌عێراق‬ ‫وه‌رگیرابێت بۆ‬ ‫به‌جینۆسایدناساندن‬ ‫ئه‌و داوایه‌ بو ك ‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن وه‌فده‌كه‌ ‌ی‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫وه‌رگیرا‬ ‫یه‌كه‌مین دانیشتن ‌ی ئه‌نجامدا بۆ تاوتوێكردن ‌ی‬ ‫پ���ڕۆژه‌ بڕی���اری‌ به‌جینۆسایدناس���اندن ‌ی‬ ‫كاره‌س���اتی‌ ش���ه‌نگال‪ ،‬به‌اڵم هێش���تا هیچ‬ ‫بڕیارێ���ك له‌وباره‌یه‌وه‌ له‌الی���ه‌ن په‌رله‌مان ‌ی‬ ‫كوردستانه‌و‌ه ده‌رنه‌چوه‌‪.‬‬ ‫چوارش���ه‌ممه‌ی‌ راب���ردوش له‌په‌رله‌مان ‌ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬كه‌یسی‌ به‌جینۆسایدناساندن ‌ی‬ ‫كاره‌س���اتی‌ ش���ه‌نگال جارێك ‌ی تر هاته‌و‌ه‬ ‫به‌رباس���وخواس‪ ،‬كاتێك له‌الی���ه‌ن لیژنه‌ ‌ی‬ ‫مافی‌ مرۆڤه‌و‌ه تاوتوێ ‌ی بابه‌ته‌كه‌ كرا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌ندامان ‌ی په‌رله‌مان گه‌ش���بین نین به‌وه‌ ‌ی‬ ‫بتوانرێت به‌م زوانه‌ بڕیارێك ‌ی دڵخۆش���كه‌ر‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ربچێت‪.‬‬ ‫بێس���تون فایه‌ق‪ ،‬ئه‌ندام ‌ی لیژنه‌ ‌ی ماف ‌ی‬ ‫مرۆڤ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یان���د‪" ،‬بڕی���اره‌ لیژنه‌ هاوبه‌ش���ه‌كان ‌ی‬ ‫په‌رله‌م���ان بگه‌ینه‌ داڕش���تنێك‌و په‌رله‌مان‬ ‫بڕیارێ���ك ده‌رب���كات له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بۆچون ‌ه یاساییه‌كه‌ وای ‌ه كه‌ ده‌ڵێت په‌رله‌مان‬ ‫ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌ ‌ی نیه‌ ده‌ست بۆ دۆسیه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫یاسای ‌ی واببات‪ ،‬به‌ڵكو پێویست ‌ی به‌بڕیار ‌ی‬ ‫له‌الیه‌ن په‌رله‌مانه‌و‌ه ده‌ربكرێت‪ ،‬فه‌خره‌یدن‬ ‫الیه‌نی‌ دادوه‌ریی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێ���ت‪" :‬چاوه‌ڕوانده‌كرا په‌رله‌مان قادر‪ ،‬س���كرتێری‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان‬ ‫بڕیارێ���ك ده‌رب���كات‪ ،‬ب���ه‌اڵم بڕواناك���ه‌م به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‪" :‬كۆمه‌ڵێك پرۆژه‌بڕیار‬ ‫فریابكه‌وێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ دانیش���تنه‌كان ‌ی ه��� ‌هن‌و وه‌ك چ���ۆن به‌خۆیانیش���مان وتو‌ه‬ ‫په‌رله‌مان له‌م خوله‌دا له‌س���ه‌ره‌تای‌ مانگ ‌ی ك��� ‌ه به‌جینۆسایدناس���اندن له‌په‌رله‌مان��� ‌ی‬ ‫كوردستان ئاسانه‌‪ ،‬به‌اڵم قسه‌ له‌سه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫ته‌مموز كۆتایی دێت"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ئاخ���ۆ ب���ه‌ر بو ئێمه‌ له‌س���ه‌ر ئاست ‌ی نێوده‌وڵه‌تی‌ كاری‬ ‫له‌كۆتاییهاتنی‌ دانیش���تنه‌كانی‌ ئه‌م خوله‌ ‌ی له‌سه‌ر بكه‌ین گه‌وره‌تره‌ وه‌ك له‌سه‌ر ئاست ‌ی‬ ‫په‌رله‌م���ان‪ ،‬ده‌توانرێت بڕیارێ���ك له‌باره‌ ‌ی ناوخۆیی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت‪" :‬له‌سه‌ر ئاست ‌ی نێوده‌وڵه‌تی‌‪،‬‬ ‫به‌جینۆسایدناس���اندنی‌ كاره‌ساتی‌ شه‌نگال‬

‫مناڵێکی کوردی ئێزیدی‬ ‫یه‌كه‌مین داوا ك���ه‌ له‌عێراق وه‌رگیرابێت بۆ هه‌رێمه‌وه‌ پێكهێنراوه‌و ئه‌و دیكه‌یان له‌الیه‌ن‬ ‫به‌جینۆسایدناس���اندن ئه‌و داوای��� ‌ه بو ك ‌ه په‌رله‌مانه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه لیژنه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان ‌ی‬ ‫له‌الیه‌ن وه‌فده‌كه‌ ‌ی په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان ناو په‌رله‌مان كاری‌ له‌سه‌ر ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫فه‌خره‌دین باس له‌وه‌ش ده‌كات كه‌ "یه‌كێك‬ ‫وه‌رگیرا به‌سه‌رۆكایه‌ت ‌ی د‪ .‬یوسف‪ ،‬كاتێك‬ ‫ساڵی‌ رابردو چونه‌ده‌ره‌وه‌ ‌ی واڵت‌و له‌دادگا ‌ی له‌پرۆژه‌ بڕیاره‌كان كه‌ ئێستا له‌سه‌رۆكایه‌ت ‌ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت���ی‌ الها ‌ی هه‌ندێك دۆكیومێنتیان په‌رله‌مان���ه‌‪ ،‬باس له‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه ‪3‬ی‌ ئاب‬ ‫به‌رۆژ ‌ی به‌جینۆساید ‌ی ئێزدییه‌كان له‌هه‌رێم ‌ی‬ ‫له‌وباره‌یه‌و‌ه پێشكه‌شكرد"‪.‬‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا دو لیژنه‌ كار له‌سه‌ر كوردستان بناس���ێنرێت‪ ،‬به‌اڵم نازانم وه‌ك‬ ‫به‌جینۆسایدناس���اندنی‌ كاره‌سات ‌ی شه‌نگال بڕی���ار ده‌رده‌چێت یان نا‪ ،‬هیچ رێگریه‌كیش‬ ‫ده‌كات‪ ،‬یه‌كێكی���ان له‌الی���ه‌ن حكومه‌ت��� ‌ی نی ‌ه بۆئه‌وه‌ی‌ ئه‌م كار‌ه نه‌كه‌ین"‪.‬‬

‫لیوای‌ كورده‌ فه‌یلیه‌كان‬

‫لێكترازانێكی‌ تری‌ ماڵی‌ كورد‬

‫پرۆفایل‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ ك���ورده‌واری‌ ت���ا د ‌‬ ‫ێ‬ ‫په‌رت‌و ب�ڵ�اوو لێكترازاوت���ر ده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌رل���ه‌وه‌ی‌ خۆیان به‌ك���ورد بزانن‪،‬‬ ‫خۆی���ان به‌كاكه‌ی���ی‪ ،‬ئێزی���دی‪،‬‬ ‫هه‌ورامی‪ ،‬ش���ه‌به‌ك‌و فه‌یلی ده‌زانن‪.‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی‌ س���ااڵنی‌ رابردوشه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێس���تا كورده‌ فه‌یلیه‌كان ئینتیمایان‬ ‫ب���ۆ مه‌زهه‌به‌كه‌ی���ان به‌هێزت���ره‌ تا‬ ‫نه‌ته‌وه‌كه‌یان‪.‬‬ ‫فه‌یلیی���ه‌كان كه‌ به‌ش���ێكی‌ گرنگی‌‬ ‫پێكهاته‌ی‌ نه‌ته‌وه‌ی‌ كوردن‌و زۆربه‌یان‬ ‫ل���وڕ‌و كه‌ڵه���وڕن‌و له‌ناوچه‌كان���ی‌‬ ‫وه‌ك ب���ه‌دره‌و جه‌س���ان‌و مه‌نده‌لی‌‌و‬ ‫خانه‌قی���ن‌و س���ه‌ر س���نوری‌ نێوان‬ ‫ئێران‌و عێ���راق‌و له‌به‌غدای‌ پایته‌ختدا‬ ‫ده‌ژین‪ ،‬س���اڵه‌های‌ ساڵ‌ هه‌م به‌هۆی‌‬

‫كوردبونیانه‌وه‌ چه‌وس���ێنراونه‌ته‌وه‌و به‌ملیۆنێ���ك كه‌س داده‌نێ���ن له‌كۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌م به‌ه���ۆی‌ شیعه‌بونیش���یانه‌وه‌‪ .‬عێراقداو له‌دیباجه‌ی‌ ده‌ستوریش���دا‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌س���ه‌رده‌می‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ وه‌ك به‌ش���ێكی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ له‌پێكهاته‌‬ ‫به‌عس���یه‌كاندا‪ ،‬له‌ده‌ی���ه‌ی‌ ‪1980‬دا سه‌ره‌كیه‌كانی‌ عێراق ناویان هاتوه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ روخانی‌ رژێمی‌ سه‌دام له‌ساڵی‌‬ ‫زۆربه‌ی���ان ره‌گه‌زنام���ه‌ی عێراقییان‬ ‫لێسه‌ندرایه‌وه‌‌و ماڵ‌‌و موڵكیان لێزه‌وت ‪2003‬دا‪ ،‬زۆربه‌یان له‌ئێرانه‌وه‌ گه‌ڕانه‌وه‌‬ ‫بۆ عێراق‪ ،‬زۆربه‌ی‌ هه‌ره‌ زۆریش���یان‬ ‫كراو به‌ره‌و ئێران راگوێزران‪.‬‬ ‫به‌درێژایی‌ ده‌یان ساڵ‌ چ له‌سه‌رده‌می‌ به‌پێچه‌وانه‌ی‌ س���ااڵنی‌ شه‌سته‌كان‌و‬ ‫عوس���مانیه‌كان‌و چ له‌س���ه‌رده‌می‌ حه‌فتاكانی‌ س���ه‌ده‌ی‌ رابردوه‌‪ ،‬چونه‌‬ ‫پاش���ایه‌تی‌‌و دامه‌زراندنی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ ری���زی‌ هێ���زه‌ ش���یعیه‌كانه‌وه‌ نه‌ك‬ ‫كۆماری���دا له‌عێ���راق‪ ،‬فه‌یلی���ه‌كان هێزو حیزب���ه‌ كوردس���تانیه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌شێكی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ دانیشتوانی‌ كوردی‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانیش���دا ده‌نگی���ان‬ ‫به‌غدا بون‪ ،‬تۆفیق وه‌هبی‌ له‌س���اڵی‌ به‌لیسته‌ ش���یعیه‌كان دا نه‌ك لیسته‌‬ ‫ی كوردیی���ه‌كان‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی‌ له‌به‌غدا‬ ‫‪1959‬دا ژماره‌ی‌ ئه‌وانی‌ له‌پایته‌خت ‌‬ ‫عێراق���دا به‌‪ 250‬هه‌زار كه‌س مه‌زه‌نده‌ كه‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێ���زگای‌ پایته‌خت‬ ‫ك���ردوه‌‪ .‬ئێس���تا ژم���اره‌ی خۆیان چه‌ند كوردێكی‌ فه‌یلی‌ س���ه‌ر به‌هێزه‌‬

‫شیعیه‌كان له‌خۆده‌گرێت‪.‬‬ ‫له‌سایه‌ی‌ تۆخكردنه‌وه‌ی‌ ئینتیما ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌زهه‌بی‌‌و ش���ه‌ڕی‌ تائیفی���ی‌ نێوان‬ ‫سوننه‌و ش���یعه‌كاندا‪ ،‬فه‌یلییه‌كانیش‬ ‫له‌نێوان ئینتیمای‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و ئینتیمای‌‬ ‫مه‌زهه‌بیی���دا‪ ،‬دوه‌می���ان هه‌ڵبژارد‪،‬‬ ‫هه‌فت���ه‌ی‌ داهاتو س���اڵێك به‌س���ه‌ر‬ ‫دامه‌زراندنی‌ لیوای‌ كورده‌ فه‌یلیه‌كاندا‬ ‫تێده‌په‌ڕێ���ت‪ ،‬ك���ه‌ له‌چوارچێ���وه‌ی‌‬ ‫حه‌شدی‌ شه‌عبیدا پێكهێنراوه‌‪.‬‬ ‫ماهر فه‌یلی‌ كه‌ سه‌رپه‌رشتی‌ لیواكه‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬گوێڕایه‌ڵ���ی‌‌و په‌یڕه‌وكردنی‌‬ ‫ته‌واوی‌ خۆیانی‌ بۆ گه‌وره‌ مه‌رجه‌عی‌‬ ‫ئایینی‌ ش���یعه‌كان "عه‌لی‌ سیستانی‌"‬ ‫راگه‌یان���دوه‌‪ ،‬ك���ه‌ فه‌ت���وای‌ چ���ه‌ك‬ ‫هه‌ڵگرتنی‌ له‌دژی‌ داعش ده‌ركردبو‪.‬‬

‫ماه���ر ل���ه‌دوا لێدوانی���دا ئام���اژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات ژم���اره‌ی‌ جه‌نگاوه‌ران ‌‬ ‫ی‬ ‫لیوای‌ ك���ورده‌ فه‌یلی���ه‌كان ‪ 7‬هه‌زار‬ ‫جه‌ن���گاوه‌ری‌ تێپه‌ڕاندوه‌‪ ،‬كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ عێراقیه‌وه‌ موچه‌و چه‌ك‌و‬ ‫تفاق‌و كه‌ره‌سه‌ی‌ سه‌ربازی‌ بۆ دابین‬ ‫ئه‌كرێت‪ .‬ناوب���راو ده‌ڵێ���ت "كورده‌‬ ‫فه‌یلیه‌كان شمشێری‌ كاران به‌ده‌ستی‌‬ ‫مه‌رجعیه‌ته‌وه‌و ده‌بنه‌ شوراو قه‌ڵغانی‌‬ ‫پاراستنی‌ به‌غدا"‪.‬‬ ‫دامه‌زراندن���ی‌ ئه‌م لیوایه‌ س���اڵی‌‬ ‫پار له‌الی���ه‌ن كۆنگره‌ی‌ نیش���تمانی‌‬ ‫كورده‌ فه‌یلیه‌كانه‌وه‌ له‌به‌غدا بڕیاری‌‬ ‫له‌س���ه‌ر درا‪ ،‬كۆنگره‌ی‌ ناوبراو خۆی‬ ‫به‌نوێنه‌ری‌ راس���ته‌قینه‌ی‌ فه‌یلیه‌كان‬ ‫ده‌زانێت‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫له‌به‌غداوه‌‬ ‫گۆشه‌یه‌که‌‬ ‫دو هه‌فت ‌ه جارێک‬

‫کاو ‌ه محه‌مه‌د ده‌ینوسێت‬

‫لەنێوان بەغداو‬ ‫جەیهاندا‬ ‫ئێستا بەگەرمیی قسە لەوە دەكرێ‬ ‫ك����ە حكومەتی هەرێ����م هەنگاودەنێت‬ ‫بۆئەوەی بڕیاری فرۆشتنی سەربەخۆی‬ ‫نەوتەكەی ب����دات‪ .‬بەتایبەتیش دوای‬ ‫ئەوەی بەشی هەرێم لەبودجەی مانگی‬ ‫ئای����ار هاوش����ێوەی مانگی نیس����ان‪،‬‬ ‫شایس����تە نەبو بەو بڕە نەوتەی هەرێم‬ ‫رادەستی كۆمپانیای (سۆمۆ)ی كردبو‪.‬‬ ‫وەزارەت����ی س����امانە سروش����تییەكان‬ ‫رایگەیان����دوە ك����ە هەرێ����م لەمانگی‬ ‫ئای����اردا (‪ )13,915,549‬بەرمی����ل‬ ‫نەوتی رادەس����تكردوە‪ ،‬واتە بەتێكڕای‬ ‫(‪ )488,889‬بەرمیل����ی رۆژان����ە‪.‬‬ ‫ب����ەو ‪ )1,344,169‬بەرمیلەش����ەوە‬ ‫كە لەنیساندا رادەس����تكرابو و لەالی‬ ‫وەزارەتی نەوتی عیراق تۆمار نەكرابو‬ ‫و بەڵێن����درا كە قەرەب����و دەكرێتەوە‪.‬‬ ‫وەزارەتی سامانە سروشتیەكان باس‬ ‫لەوە دەكات كە ل����ەو مانگەدا ماوەی‬ ‫(‪ )80‬س����ەعات لەكاركەوت����ن هەبوەو‬ ‫لەدەس����تی وەزارەتدا نەب����وە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئەمەش رەچاو بكرێت‪ ،‬ئەوا حكومەتی‬ ‫هەرێم رۆژان����ە (‪ )502,911‬بەرمیلی‬ ‫رادەس����تكردوە‪ .‬ب����ەاڵم حكومەت����ی‬ ‫عیراق قسەیەكی دیكە دەكات؛ بەندە‬ ‫لەسەرەتای ئەم مانگەدا (حوزەیران)‬ ‫قسەم لەگەڵ فەالح عامری بەڕێوەبەری‬ ‫گشتیی كۆمپانیای (سۆمۆ) كرد‪ ،‬ئەو‬ ‫وت����ی‪ ":‬حكومەتی هەرێ����م لەمانگی‬ ‫پێش����ودا تێك����ڕای رۆژان����ە (‪)388‬‬ ‫ه����ەزار بەرمیل����ی رادەس����تكردوین‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێمە (‪ )451‬هەزارمان حس����اب‬ ‫كردوە بۆ قەرەبوكردنەوەی زیادەكەی‬ ‫مانگ����ی نیس����ان‪ .‬ئێس����تا ئەگەر ئەو‬ ‫داتای����ە وەرگرین كە حكومەتی هەرێم‬ ‫(‪)13,915,549‬‬ ‫رایگەیان����دوەو‬ ‫كەڕەتی (‪ )54‬دۆالری بكەین (نرخی‬ ‫بەرمیلێك نەوت)‪ ،‬ئەوا دەبو حكومەتی‬ ‫عێ����راق (‪ )751,439,646‬ملی����ۆن‬ ‫دۆالرو بەدیناری����ش زیاتر لەملیارێكی‬ ‫بۆ هەرێم بناردایە‪ ،‬ئەمە جگە لەبەشە‬ ‫بودج����ەی پێش����مەرگە‪ .‬كەچی تەنیا‬ ‫(‪ )508‬ملی����ارو (‪ )815‬ملیۆن دینار‬ ‫نێردراوە‪.‬‬ ‫س����ەرەڕای ئەوە‪ ،‬پێموایە هێش����تا‬ ‫كات����ی ئ����ەوە نەهات����وە حكومەت����ی‬ ‫هەرێم بڕیاری فرۆش����تنی سەربەخۆی‬ ‫نەوتەكەی بدات‪ ،‬ب����ا ئەمەیان (پالن‬ ‫‪B‬بێ����ت‪ ،‬بەاڵم كار لەس����ەر درێژەدان‬ ‫بەگفتوگ����ۆ لەگەڵ بەغ����دا بكات‪ ،‬ئەم‬ ‫بژاردەیەش بكاتە كارتێكی سیاس����ی‌و‬ ‫بیخاتە ئەجێندای گفتوگۆوە؛ بۆ نمونە‬ ‫كە هەرێ����م نەوتەكەی دەفرۆش����ێت‪،‬‬ ‫لەبەغ����دا بگەیەنێت كە خەرجییەكانی‬ ‫حاكمەو س����یادیەی لێ دەداتە بەغدا‪،‬‬ ‫نەوتی كەرك����وك بەبۆڕییەكانی خۆی‬ ‫دەگەیەنێت����ە بەن����دەری جەیه����ان‌و‬ ‫داهاتەك����ەی ه����ەر بۆ بەغ����دا بێت‪،‬‬ ‫یانی����ش ئەویش هەرێم بیفرۆش����ێت‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم بودجەی پارێ����زگای كەركوك‬ ‫دابین ب����كات‪ .‬بۆیەش ئەم����ە دەڵێم؛‬ ‫چونك����ە ئەگ����ەر هەرێم ب����ێ منەتانە‬ ‫لەبەغدا بڕیاری س����ەربەخۆ فرۆشتنی‬ ‫ن����ەوت ب����دات‪ ،‬ئەوا مەترس����ییەكانی‬ ‫شكستهێنانی كەم نین‌و دەبێ بەوردی‬ ‫حسابیان بۆ بكرێت‪ .‬بۆ نمونە؛ رەنگە‬ ‫عێراق هەوڵی ئەوە بدات كە كۆمپانیا‬ ‫كڕی����ارەكان لەكڕینی نەوت����ی هەرێم‬ ‫پاش����گەزبكاتەوە‪ ،‬بەحوكمی ئەوەی‬ ‫نزیكەی (‪ )3‬ملی����ۆن بەرمیل هاوردە‬ ‫دەكات‌و كۆمپانیاكانیش ئەمە بە(‪)800‬‬ ‫هەزار بەرمیلی هەرێم ناگۆڕنەوە‪ .‬یان‬ ‫نرخی ن����ەوت ڕو لەدابەزین بكاتەوەو‬ ‫ئەوكات����ەش هەرێم نەتوان����ێ داهاتی‬ ‫پێویست دابین بكات‪ .‬یان گۆڕانكاریی‬ ‫لەسیاس����ەتی حكومەت����ی توركی����ا‬ ‫روبدات‌و‪ ..‬هتد‪.‬‬ ‫بۆیە باش����ترین بژاردە ئەوەیە كە‬ ‫هەرێم رێككەوتنەك����ەی لەگەڵ بەغدا‬ ‫جێبەجێ ب����كات‪ ،‬كە باس����یش لەوە‬ ‫دەكرێت ت����ا كۆتایی س����اڵ دەتوانێ‬ ‫ملیۆنێ����ك بەرمی����ل هەن����اردە بكات‪،‬‬ ‫ئەوكات����ە دەتوانێت جگ����ە لە(‪)550‬‬ ‫هەزار بەرمیلی رێككەوتنەكە‪)450( ،‬‬ ‫هەزاری دیكەیش سەربەخۆ بفرۆشێت‌و‬ ‫هیچ كێشەیەكیشی بۆ دروست نەبێت‪،‬‬ ‫چونكە بەپێی یاس����ای بودجە‪ ،‬بەغدا‬ ‫ناتوانێ رێگریی لەو هەنگاوەی هەرێم‬ ‫بكات‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫هاورده‌كردن ‌ی خۆراك زیادیکردوه‌‌و‬ ‫كااڵكان ‌ی تریش به‌ڕێژه‌ ‌ی ‪ %35‬كه‌میان كردوه‌‬ ‫ئا‪ :‬شیروان شه‌ریف‬ ‫هاورده‌كردنی‌ سه‌رجه‌م كااڵ‌و‬ ‫كه‌لوپه‌له‌كان بۆ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫جگه‌ له‌خۆراك كه‌میكردوه‌‪ ،‬سه‌رۆكی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ هاورده‌‌و ناردنكارانیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‌ كاری‌‬ ‫بازرگانی‌ له‌هه‌رێم پاشه‌كشه‌ی‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هیچ ئه‌ندامێكیان مایه‌پوچ‬ ‫نه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر دۆخی‌ ئابوری‌ هه‌رێم‌و شه‌ڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 12‬مانگ����ی‌ رابردو له‌گ����ه‌ڵ داعش بۆ‬ ‫هه‌ندێ����ك له‌س����ه‌رمایه‌دار‌و بازرگانان‬ ‫جموجوڵ‌و هێنانی‌ ش����مه‌كیانی‌ سست‬ ‫كردبێ����ت‪ ،‬ئه‌وا بۆ ئه‌وان����ه‌ی‌ له‌بواری‌‬ ‫هێنانی‌ خ����ۆراك‌و پێداویس����تیه‌كانی‌‬ ‫رۆژانه‌ كارده‌ك����ه‌ن ره‌نگه‌ مایه‌ی‌ خێر‬ ‫بوبێت‪ ،‬له‌مه‌ش����دا ئاواره‌بوان رۆڵیان‬ ‫هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ یه‌كێت����ی‌ ه����اورده‌‌و‬ ‫ناردنكارانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬شێخ‬ ‫مس����ته‌فا عه‌بدولڕه‌حم����ان به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند‪ ،‬له‌هه‌مو ته‌نگژه‌‌و دژوارییه‌ك‬ ‫ك����ه‌ له‌واڵتێك����دا دروس����ت ده‌بێ����ت‪،‬‬ ‫بواری‌ ئابوری‌ له‌گه‌ش����ه‌ ده‌وه‌ستێت‪،‬‬ ‫ئێس����تاش له‌هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان‌و‬ ‫عێراق به‌هۆی‌ ئه‌و كاره‌س����اته‌ی‌ له‌رێی‌‬ ‫داعش����ه‌وه‌ به‌سه‌ر واڵتدا هاتوه‌‌و شه‌ڕو‬ ‫روبه‌ڕوبون����ه‌وه‌ زۆرێك له‌ش����اره‌كانی‌‬ ‫عێراقی‌ گرتوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆته‌ هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بواری‌ ئابوری‌ نه‌توانێت وه‌كو س����ااڵن‬ ‫رۆڵی‌ خۆی‌ بگێڕێ����ت‌و له‌ئاكامدا كاری‌‬ ‫بازرگانی‌ روی‌ له‌الوازی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌‪ ،‬به‌و هۆیه‌وه‌ هاورده‌كردنی‌‬ ‫كااڵ له‌زۆرینه‌ی‌ بواره‌كاندا كه‌میكردوه‌‌و‬ ‫بازاڕه‌كانی‌ كوردستان وه‌ستاون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ب����واری‌ خوارده‌مه‌نی����دا به‌ب����ه‌راورد‬ ‫به‌س����ااڵنی‌ رابردو زیادیكردوه‌ ئه‌ویش‬ ‫به‌هۆی‌ ب����ون‌و زیادبونی‌ ئه‌و ئاوارانه‌ی‌‬ ‫رویان له‌شاره‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫كردوه‌ كه‌ وایكردوه‌ خواس����ت له‌سه‌ر‬ ‫خۆراك كه‌ پێداویستی‌ رۆژانه‌یه‌ زیاتر‬ ‫ببێت‪.‬‬ ‫ش����ێخ مس����ته‌فا ئاماژه‌ش����یدا‪،‬‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ ت����ری‌ هه‌نارده‌كردن وه‌ك‬

‫شتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫بنه‌ڕه‌تیمان نیه‌ كه‌‬ ‫بڵێین هه‌نارده‌ی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ ده‌كه‌ین‬ ‫چونكه‌ كارخانه‌ی‌‬ ‫ستراتیجی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێنه‌ر‬ ‫له‌كوردستان نیه‬ ‫یه‌کێتی هاورده‌و نارده‌نیکارانی هه‌رێمی کوردستان‬ ‫كه‌ره‌سته‌ی‌ بیناس����ازی‌‌و پێداویستی‌‌و گ����ه‌وره‌ی‌ وه‌به‌رهێنه‌ر له‌كوردس����تان‬ ‫كه‌لوپه‌لی‌ ناوماڵ‌و به‌شه‌ جیاجیاكانی‌ نی����ه‌ جگه‌ له‌ش����یش‌و چیمه‌نتۆ‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫تر به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ گش����تی‌ به‌به‌راورد نه‌توان����راوه‌ به‌رهه‌می‌ خۆماڵی‌ خۆمان‬ ‫به‌س����ااڵنی‌ راب����ردو به‌رێ����ژه‌ی‌ ‪ %35‬به‌ره����ه‌م بهێنین‌و بینێرین����ه‌ ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫رونیشیكرده‌وه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌چیمه‌نتۆ‌و‬ ‫كه‌میكردوه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێت����ی‌ ه����اورده‌‌و ناردنكاران����ی‌ شیشیش ئه‌گه‌رچی‌ كارگه‌ی‌ گه‌وره‌مان‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان خاوه‌ن نزیكه‌ی‌ ‪ 8‬هه‌یه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌رهه‌مه‌كه‌ی‌ تائێس����تا‬ ‫هه‌زار ئه‌ندامه‌ له‌س����ه‌رجه‌م شاره‌كانی‌ ته‌نها پێداویس����تی‌ كوردستان‌و عێراق‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬ب����ه‌اڵم وه‌ك ئ����ه‌وه‌ی‌ پڕده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا رایگه‌یاند‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌رۆكه‌كه‌ی‌ ده‌یڵێت‪ ،‬هه‌ندێك له‌وانه‌‬ ‫كار‌و بازرگانییه‌كه‌ی����ان پاشه‌كش����ه‌ی‌ هه‌ندێكی‌ ش����تی‌ الوه‌ك����ی‌ هه‌یه‌ وه‌ك‬ ‫ك����ردوه‌‌و له‌پاشه‌كش����ه‌دایه‌‪ ،‬له‌گ����ه‌ڵ فافون‌و به‌رد هه‌نارده‌ كراون‌و س����اڵی‌‬ ‫ئه‌وه‌ش����دا ره‌تیك����رده‌وه‌ هی����چ كام رابردوش بۆ یه‌كه‌مجار له‌كوردس����تان‬ ‫توان����را نزیكه‌ی‌ ‪ 200‬هه‌زار ته‌ن په‌تاته‌‬ ‫له‌ئه‌ندامیان مایه‌پوچ بوبێت‪.‬‬ ‫رێكخراوه‌كه‌ی‌ شێخ مسته‌فا ئه‌گه‌رچی‌ ره‌وانه‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ بكرێت‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌هه‌وڵی‌ رێكخراوه‌كه‌شیان‬ ‫به‌ناوی‌ ه����اورده‌‌و ناردنكارانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێده‌چێت تائێستا نه‌توانرابێت بڕگه‌ی‌ بۆ زیندو راگرتن‌و په‌ره‌پێدانی‌ هاورده‌‌و‬ ‫دوه‌می����ان بخرێته‌گ����ه‌ڕ‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ هه‌نارده‌ك����ردن‪ ،‬س����ه‌رۆكی‌ رێكخراوی‌‬ ‫ئ����ه‌و وت����ی‌‪ ،‬ش����تێكی‌ ئه‌ساس����یمان هاورده‌‌و ناردنكاران وتی‌‪ ،‬له‌س����ااڵنی‌‬ ‫نیه‌ ك����ه‌ بڵێین هه‌ن����ارده‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ راب����ردو زیاتر ده‌مانتوانی‌ به‌ش����داری‌‬ ‫ی ستراتیجی‌ له‌كۆنفران����س‌و دی����داره‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬چونكه‌ كارخانه‌ ‌‬

‫ده‌رب����اره‌ی‌ پێش����بینیان به‌ئاینده‌ی‌‬ ‫بازرگانی����ه‌كان بكه‌ین‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫بارودۆخی‌ ئێس����تا هاوبه‌ش����یكردنمان بازرگانی‌ هه‌رێمی‌ كوردس����تان كه‌ ئایا‬ ‫له‌گه‌ڵ واڵتانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ كه‌میكردوه‌‪ ،‬ب����ه‌ره‌و باش����تر یان دژوارت����ر هه‌نگاو‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ی‌ به‌ده‌ستهێنانی‌ ڤیزه‌ش بۆ ده‌نێت‪ ،‬ش����ێخ مسته‌فا وتی‌‪ ،‬ناتوانین‬ ‫ئه‌وروپا‌و ئه‌مریكا‌و به‌ریتانیا دژواربوه‌‪ ،‬بڵێی����ن زۆر گه‌ش����ه‌ ده‌كات‪ ،‬چونك����ه‌‬ ‫به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا توانیوامانه‌ هه‌وڵی‌ ئه‌گه‌ر ئابورییه‌كه‌مان سه‌ربه‌خۆ بێت‌و‬ ‫خۆم����ان به‌گه‌ڕبخه‌ی����ن‌و له‌ژماره‌یه‌ك هه‌رێمه‌كه‌م����ان بتوانێت راس����ته‌وخۆ‬ ‫له‌كۆنفران����س‌و كۆنگ����ره‌ بازرگانیه‌كان كاره‌كان����ی‌ خ����ۆی‌ به‌جێبگه‌یه‌نێ����ت‪،‬‬ ‫سه‌ركه‌وتوتر ده‌بین‪ ،‬به‌اڵم كه‌ ده‌بینین‬ ‫به‌شداری‌ بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ش����یدا‪ ،‬ئێس����تا خۆمان عێراق بارودۆخێكی‌ ناهه‌مواری‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫ئاماده‌كردوه‌ بۆ پێشانگا‌و كۆنفرانسێكی‌ ئێمه‌ش به‌شێكین له‌عێراق ئه‌و گه‌شه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت����ی‌ له‌نیویۆرك كه‌ له‌كۆتایی‌ ئابوریی����ه‌ی‌ س����ااڵنی‌ راب����ردو به‌ره‌و‬ ‫ئ����ه‌م هه‌فته‌یه‌ س����ازده‌كرێت‌و وه‌فدی‌ پێشه‌وه‌ ده‌ڕۆیشت‌و پێشبینیمان ده‌كرد‬ ‫هه‌رێ����م ب����ه‌ ‪ 19‬ئه‌ندامه‌وه‌ له‌ش����اره‌ زۆرتر به‌ره‌و پێشه‌وه‌ بڕوات‪ ،‬ئێستا وا‬ ‫جیاجیاكان����ه‌وه‌ به‌ش����داری‌ ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬ده‌رنه‌چو سستیه‌كی‌ تیا ده‌ركه‌توه‌‪.‬‬ ‫وتیشی‌‪ ،‬به‌اڵم به‌به‌راوردی‌ شاره‌كانی‌‬ ‫جگ����ه‌ ل����ه‌وه‌ی‌ بانگێش����ت كراوین بۆ‬ ‫كه‌ن����ه‌دا كه‌ بڕیاره‌ له‌مانگی‌ تش����رینی‌ عێراق‪ ،‬هه‌رێمی‌ كوردستان زۆر به‌ره‌و‬ ‫یه‌كه‌م����ی‌ داهات����و كۆنفرانس����ێكی‌ پێشه‌وه‌ رۆیشتوه‌‌و ئومێدده‌كه‌ین زیاتر‬ ‫گ����ه‌وره‌ له‌تۆرنت����ۆ ئه‌نجامبدرێ����ت‪ ،‬هێواش هێواش به‌ره‌و پێشه‌وه‌ بڕوات‪.‬‬ ‫ئه‌و راشیگه‌یاند‪ ،‬وه‌ك رێكخراوه‌كه‌یان‬ ‫س����ه‌ره‌ڕای‌ چاوپێكه‌وتنێكی‌ بازرگان ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ر له‌س����ه‌ره‌تای‌ دامه‌زراندنیه‌وه‌ سێ‌‬ ‫له‌ئایسله‌ندا‪.‬‬

‫قۆناغی����ان وه‌ك����و ئامان����ج‌و هه‌نگاوی‌‬ ‫س����ه‌ره‌كی‌ دیاریكردوه‌ ك����ه‌ یه‌كه‌میان‬ ‫هاورده‌كردنی‌ كااڵیه‌ بۆ كوردس����تان‌و‬ ‫له‌رێی����ه‌وه‌ توان����را هان����ی‌ ئه‌ندام����ان‬ ‫بدرێت "كااڵی‌ گونجاو" هاورده‌بكرێت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ژێرخانی‌ ئاب����وری‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان ده‌وڵه‌مه‌ندبكرێت‪ ،‬قۆناغی‌‬ ‫دوه‌میش كاركردن‌و هاندانی‌ ئه‌ندامانه‌‬ ‫ب����ۆ دانان����ی‌ كارخانه‌ی‌ س����تراتیجی‌‬ ‫ی����ان رێكه‌وتن له‌گ����ه‌ڵ كۆمپانیاكانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ كه‌ خاوه‌نی‌ كارخانه‌ن تا سود‬ ‫له‌ش����اره‌زاییان وه‌ربگرێت‌و هاوشێوه‌ی‌‬ ‫ئه‌و كارخانانه‌ له‌كوردستان دابمه‌زرێت‬ ‫بۆ ئه‌مه‌ش تائێستا توانراوه‌ كارخانه‌ی‌‬ ‫چیمه‌نتۆ‌و ش����یش‌و ده‌رمان دابنرێت‪،‬‬ ‫كاتێكی����ش توان����را ئ����ه‌و به‌رهه‌م����ه‌‬ ‫خۆماڵیانه‌ پێداویس����تی‌ كوردس����تان‌و‬ ‫عێ����راق پڕبكاته‌وه‌‪ ،‬ئ����ه‌وكات بگه‌ینه‌‬ ‫قۆناغ����ی‌ س����ێیه‌م‌و به‌هۆی����ه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫به‌رهه‌مه‌ خۆماڵیانه‌ هه‌نارده‌ی‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫بكه‌ین‪.‬‬

‫"ئاواره‌بوان‌و چاوچنۆکی" هۆكاری‌ به‌رزبونه‌وه‌ ‌ی كرێی‌ خانون‬ ‫ئاواره‌ عێراقی���ه‌كان له‌هه‌رێ���م زیاتر له‌دو‬ ‫ئا‪ :‬شیار محه‌مه‌د‬ ‫ملیۆن���ه‌‌و له‌وان���ه‌ش نزیك���ه‌ ‌ی ‪ 90‬ه���ه‌زار‬ ‫خێزانی���ان له‌خانوه‌ كرێكان���دا ماونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫"كوردیت یان عه‌ره‌ب؟" یه‌كه‌م پرسیار‌ه‬ ‫ك ‌ه خاوه‌ن نوسینگه‌كانی‌ به‌كرێدان ده‌یكه‌ن هه‌زارانی‌ تریش���یان له‌نێو خێوه‌تگاكاندان‪.‬‬ ‫كاتێك كه‌سێك بیه‌وێت خانویه‌كی‌ كر ‌ێ بۆ ئه‌م ‌ه جگه‌ له‌س���ه‌دان ه���ه‌زار له‌په‌نابه‌ران ‌ی‬ ‫س���ور ‌ی ئه‌وانه‌ی‌ له‌توندوتیژییه‌كانی‌ س��� ‌ێ‬ ‫خۆی‌‌و منداڵه‌كان ‌ی بدۆزێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ساڵی‌ رابردوی‌ واڵته‌كه‌یان هه‌ڵهاتون‪.‬‬ ‫خاوه‌نی‌ یه‌كێك له‌نوسینگه‌كانی‌ به‌كرێدان‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر به‌ئوتومبێ���ل به‌ناو ش���اره‌كان ‌ی‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستاندا بگه‌ڕێیت هه‌ستده‌كه‌ین له‌هه‌ولێر‪ ،‬حاج��� ‌ی عه‌بدواڵ به‌ئاوێنه‌ ‌ی وت‪،‬‬ ‫سه‌رجه‌می‌ ئه‌و شارانه‌ پڕن له‌خانو و یه‌كه‌ ‌ی دانیش���توانی‌ ش���ار خانویه‌كی���ان ده‌وێت‬ ‫نیشته‌جێبون ‌ی فه‌راهه‌مكراو بۆ كرێ‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌ كرێك���ه‌ی‌ له‌نێوان ‪ 400‬ب���ۆ ‪ 500‬هه‌زار‬ ‫دانیشتوانی‌ ش���اره‌كان خۆیان ده‌ڵێن "ئه‌و دینار بێ���ت‪ ،‬به‌اڵم ئاواره‌بوانی‌ رومادی‌ یان‬ ‫خانوانه‌ی‌ كرێكه‌یان گونجاون زۆر كه‌من"‪ .‬ناوچه‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌ ‌ی هه‌رێم ده‌توانن كرێ ‌ی‬ ‫ده‌ش���ڵێن "هاتن���ی‌ ژماره‌یه‌ك���ی‌ زۆر ‌ی ت���ا ‪ 800‬دۆالر بده‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش كار ‌ی له‌بازاڕ‬ ‫ئاواره‌بوان بۆ شاره‌كانی‌ سلێمانی‌‌و هه‌ولێر‌و كردوه‌‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌‪ ،‬ئێس���تا ئاواره‌ب���وان ل���ه‌رو ‌ی‬ ‫دهۆك بوه‌ته‌ ه���ۆ ‌ی به‌رزبونه‌وه‌یه‌كی‌ زۆر ‌ی‬ ‫كرێ‌" ئه‌مه‌ش وای‌ له‌هه‌ندێك له‌وان كردو‌ه ئابوریی���ه‌و‌ه له‌ئێم���ه‌ باش���ترن‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫له‌شاره‌كه‌ی‌ خۆیانه‌وه‌ به‌ره‌و ناوچه‌ دوره‌كان ده‌وڵه‌مه‌ندی‌ وایان تیایه‌ كه‌ كرێی‌ مانگانه‌ ‌ی‬ ‫بڕۆن له‌كاتێكدا كرێی‌ ناوش���ار وه‌ك خۆیان ‪ 700‬ی���ان ‪ 800‬دۆالر بۆ خۆی���ان‌و خێزان‌و‬ ‫منداڵه‌كانیان ئاسانه‌ الیان‪.‬‬ ‫ده‌ڵێن بۆ ئه‌وان "گونجاو" نیه‌‪.‬‬ ‫بارودۆخه‌كه‌ بۆ هه‌ندێكیش له‌ئاواره‌بوان‬ ‫یه‌كێك له‌دانیشتوان ‌ی سلێمانی‌‪ ،‬محه‌مه‌د‬ ‫ئه‌حم���ه‌د به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د‪" ،‬ماوه‌ ‌ی به‌و ج���ۆره‌ ئاس���ان نی���ه‌‪ .‬س���ه‌یف‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫مانگێكه‌ بۆ خانوی‌ كر ‌ێ ده‌گه‌ڕێم‌و ناوچه‌‌و ئاواره‌بویه‌ك���ی‌ رومادیی���ه‌‌و له‌یه‌كێ���ك‬ ‫گ���ه‌ڕه‌ك نه‌ماوه‌ ب���ۆی‌ نه‌چم‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌و له‌هۆتێله‌كانی‌ س���لێمانی‌ ده‌مێنێته‌وه‌ وتی‌‪،‬‬ ‫كرێیانه‌ ‌ی له‌نوسینگه‌كان هه‌ی ‌ه له‌نێوان ‪ 700‬م���اوه‌ ‌ی دو مانگه‌ ل���ه‌و هۆتێله‌دای ‌ه به‌هۆ ‌ی‬ ‫كه‌می‌ خانوی‌ كرێ‌و دژوار ‌ی رێوشوێنه‌كان ‌ی‬ ‫بۆ ‪ 800‬دۆالر بۆ مانگێكدایه‌"‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ هۆكار ‌ی ب���ه‌رز ‌ی كرێ كاتێك به‌ده‌س���تهێنان ‌ی ره‌زامه‌ن���دی‌ ئه‌منی‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫له‌محه‌مه‌دمان پرس��� ‌ی وتی‌ "ئه‌و كرێیه‌ بۆ سه‌ره‌ڕای‌ "چاوچنۆکی‌و قۆرغكاری‌" له‌الیه‌ن‬ ‫كورد زۆره‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم بۆ هه‌ندێک له‌عه‌ر‌هب‌و خاوه‌ن ‌ی نوس���ینگه‌كانی‌ به‌كرێدان له‌هه‌رێم‬ ‫به‌ش���ی‌ نیش���ته‌جێبونی‌ هه‌م���وان ناكه‌ن"‬ ‫ئاواره‌ب���وان گونجاوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و لێش���او ‌ی به‌رامبه‌ر ئاواره‌بوان‪.‬‬ ‫ش���اره‌زایانی‌ ب���واری‌ خانوب���ه‌ره‌ ده‌ڵێن په‌رله‌مانتارێكی���ش ده‌ڵێ���ت‪ ،‬هه‌نگاوه‌كان ‌ی‬ ‫ئاواره‌بون���ه‌ش نه‌بوایه‌ كرێ له‌نێوان ‪ 500‬بۆ‬ ‫"زیادبون���ی‌ خواس���ت وات��� ‌ه ئه‌و ش���وێن ‌ه راب���ردو نه‌یانتوانی���و‌ه ئ���ه‌و قه‌یران��� ‌ه‬ ‫‪ 600‬هه‌زار دیناردا ده‌بو"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیاریی ‌ه ره‌س���مییه‌كان ژماره‌ ‌ی نیش���ته‌جێبونانه‌ی‌ ب���ۆ ك���رێ ه���ه‌ن چاره‌سه‌ربكه‌ن‪.‬‬

‫شاری سلێمانی‬

‫دانیشتوانی‌ شار خانویه‌كیان ده‌وێت كه‌ كرێكه‌ی‌ له‌نێوان‬ ‫‪ 400‬بۆ ‪ 500‬هه‌زار دینار بێت‪ ،‬به‌اڵم ئاواره‌بوانی‌ رومادی‌ یان‬ ‫ناوچه‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێم ده‌توانن كرێی‌ تا ‪ 800‬دۆالر بده‌ن‬ ‫جێگر ‌ی سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌‌و‬ ‫نیش���ته‌جێكردن له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫عه‌ب���اس فه‌ت���اح به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ له‌س���ااڵنی‌ رابردودا زیاتر ل ‌ه ‪300‬‬

‫هه‌زار زه‌و ‌ی دابه‌شكراوه‌‌و نزیكه‌ی‌ ‪ 150‬هه‌زار‬ ‫یه‌كه‌ ‌ی نیشته‌جێبون دروستكراوه‌‌و نزیكه‌ ‌ی‬ ‫‪ 250‬هه‌زاركه‌س���یش له‌پێشینه‌ ‌ی خانوبه‌ر‌ه‬ ‫سودمه‌ندبون‪ ،‬به‌اڵم هه‌مو ئه‌وان ‌ه نه‌یتوانیو‌ه‬

‫قه‌یرانی‌ نیش���ته‌جێبون چاره‌س���ه‌ربكه‌ن‪،‬‬ ‫ئێستاش شه‌ڕ ‌ی داعش‌و ئاواره‌بوانی‌ خوارو‬ ‫بارودۆخه‌كه‌ی‌ ئاڵۆزتركردوه‌‪.‬‬ ‫وتیشی‌‪ ،‬س���ه‌باره‌ت به‌ئاواره‌بوان هه‌نگاو‬ ‫نراوه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌مپیان ب���ۆ بكرێته‌وه‌‌و‬ ‫ببرێن���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ش���اره‌كان‪ ،‬به‌اڵم دۆخ ‌ی‬ ‫ئاب���ور ‌ی هه‌رێم رێگربوه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ بتوانرێت‬ ‫خێراتر كێشه‌كه‌ چاره‌سه‌ربكرێت‪.‬‬ ‫له‌كاتێكی‌ پێشتریشدا رێكخراو ‌ی نه‌ته‌و‌ه‬ ‫یه‌كگرتوه‌كان داوای‌ ه���اوكار ‌ی به‌بڕی‌ نیو‬ ‫ملیۆن دۆالر كرد بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌ گرفت ‌ه‬ ‫مرۆیی���ه‌كان كه‌ تا دێت له‌عێ���راق دژوارتر‬ ‫ده‌بێت ئه‌مه‌ش له‌ئاكامی‌ ملمالنێكان له‌گه‌ڵ‬ ‫داع���ش‪ ،‬ئاشكراش���یكرد "توندوتیژییه‌كان‬ ‫بۆت��� ‌ه هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ نزیكه‌ ‌ی س���ێ‌ ملیۆن‬ ‫عێراق ‌ی ماڵوحاڵی‌ خۆیان جێبهێڵن"‪.‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫‪9‬‬

‫له‌نێو په‌نابه‌ران‌و ئاواره‌كانی كامپی عه‌ربه‌ت نه‌خۆشی باڵوده‌بێته‌وه‌‬

‫"مندااڵن توشی نه‌خۆشی به‌غدادی پێست ده‌بن"‬ ‫ئا‪ :‬مه‌سعود شێخموس‬ ‫په‌نابه‌رو ئاواره‌كانی كامپی‬ ‫باریكه‌ له‌عه‌ربه‌ت گله‌یی له‌نه‌بونی‬ ‫خزمه‌تگوزرای پێویست‌و ئاوو كاره‌با‬ ‫ده‌كه‌ن ك ‌ه به‌م گه‌رمای هاوین ‌ه‬ ‫روی تێكردون‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نن به‌و‬ ‫هۆیه‌و‌ه چه‌ندین نه‌خۆشی له‌نێویاندا‬ ‫باڵوبوه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌ نه‌خۆشی‬ ‫(به‌غدادی) ك ‌ه تایبه‌ته‌ به‌پێست‪.‬‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی له‌س���اڵی ‪2013‬و ‪2014‬‬ ‫ژماره‌یه‌ك���ی زۆر له‌خێزانه‌ كورده‌كانی‬ ‫باكوری كوردستان (س���وریا) به‌ره‌و‬ ‫ش���اری س���لێمانی هات���ن‪ ،‬حكومه‌ت‬ ‫ی كامپێكی‬ ‫به‌په‌له‌ هه‌ستا به‌كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫س���ه‌ره‌تایی‪ ،‬ئیدی په‌ناب���ه‌ره‌كان ك ‌ه‬ ‫ی ‪ 600‬خێزان‌و ‪3250‬‬ ‫ژماره‌یان نزیكه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 10‬مانگ له‌و‬ ‫ك���ه‌س ده‌بو‪ ،‬نزیك���ه‌ ‌‬ ‫كامپه‌دا مانه‌وه‌‪.‬‬ ‫پاش���ان حكوم���ه‌ت‌و رێكخ���راو‌ه‬ ‫مرۆییه‌كان هه‌س���تان به‌دروستكردن‌و‬ ‫كردنه‌وه‌ی‌ كامپێك���ی نوێ له‌ناحیه‌ی‬

‫باریكه‌‌و له‌ناوه‌ڕاستی ساڵی ‪ 2014‬هه‌مو‬ ‫په‌نابه‌ره‌كان گواسترانه‌و‌ه ئه‌و شوێنه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم پاش هاتنی‌ داعش بۆ موس���ڵ‌و‬ ‫سه‌اڵحه‌دین‌و ئه‌نبار ئاواره‌یه‌كی زۆری‬ ‫عه‌ره‌ب ب���ه‌ره‌و هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫هاتن‌و زۆر له‌و ئاواران���ه‌ له‌و كامپان ‌ه‬ ‫جێگیركران‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ی‌ ژماره‌یه‌كی زۆر له‌ئێزدی‌و‬ ‫ش���ه‌به‌ك‌و عه‌ره‌ب ك ‌ه ژماره‌یان زیاتر‬ ‫‪ 1500‬خێزان‌و ‪ 15‬هه‌زار كه‌س ده‌بێت‬ ‫هاتونه‌ته‌ ئ���ه‌و كامپ���ه‌و جێگیربون‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌و كامپ���ه‌ ناتوانێت ئه‌و ژمار‌ه‬ ‫ی‬ ‫زۆر‌ه له‌خ���ۆ بگرێت‌و ته‌نه���ا جێگه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 650‬خێزانی تێدا ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫نزیكه‌ ‌‬ ‫چونكه‌ سه‌ره‌تا ئه‌و كامپه‌ بۆ حاڵه‌تی‬ ‫ی دروستكراو نه‌ك ئه‌و ژمار‌ه‬ ‫فریاگوزار ‌‬ ‫زۆره‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌هۆی ئه‌و ژماره‌ زۆره‌ی په‌نابه‌ران ‌‬ ‫س���وریاو ئ���اوار‌ه عه‌ره‌ب���ه‌كان ل���ه‌و‬ ‫ته‌نه���ا كامپه‌داو كه‌می ئ���اوو كاره‌باو‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌‪ ،‬نه‌خۆش���ی له‌ناویاندا‬ ‫باڵوبوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌تایب���ه‌ت له‌نێ���و‬ ‫مندااڵندا نه‌خۆشی (به‌غدادی) پێست‬

‫باڵوبوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌و هۆیه‌و‌ه په‌نابه‌رو ئاواره‌كانی نێو‬ ‫كامپه‌ك���ه‌ ئاماژ‌ه به‌وه‌ده‌كه‌ن كه‌ جگ ‌ه‬ ‫له‌نه‌خۆش���ی‪ ،‬ژماره‌یه‌ك���ی زۆر مارو‬ ‫دوپش���ك‌و مێروو مێشول ‌ه بونی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت پ���اش هاتنی هاوین‌و تینی‬ ‫گه‌رما‪.‬‬ ‫مام عه‌لی پیاوێكی ته‌مه‌ن ‪ 57‬ساڵ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌پاڵ چادرێكدا دانیشتبو جگه‌ره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌س���ته‌و‌ه بو‪ ،‬وتی "له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫مانگی پێنجه‌وه‌ تائێس���تا به‌ده‌س���تی‬ ‫ی ‪ 30‬دوپشكم‬ ‫خۆم حه‌وت مارو نزیكه‌ ‌‬ ‫كوشتوه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌ترسی میرو ئه‌و شتان ‌ه‬ ‫شه‌و تا به‌یانی ناتوانین بخه‌وین"‪.‬‬ ‫ه���اوكات ئی���داره‌ی‌ كامپه‌ك��� ‌ه‬ ‫رایانگه‌یان���دوه‌ ك���ه‌ ده‌رمان���ی دژ‌ه‬ ‫مێرویان به‌نێ���و كامه‌په‌كه‌دا رژاندوه‌و‬ ‫به‌پێی ستانداردی ته‌ندروستی جیهانی‬ ‫ناتوانن له‌و‌ه زیاتر به‌كاربهێنن‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫به‌زیانی دانیشتوانه‌كه‌ی‌ ده‌شكێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌نێ���و ئ���ه‌و په‌ناب���ه‌رو ئاوارانه‌دا‬ ‫زیات���ر ل���ه‌‪ 4000‬ه���ه‌زار خوێن���دكار‬ ‫وازیان له‌خوێندن���ی قوتابخانه‌و زانكۆ‬

‫هێناوه‌و له‌گ���ه‌ڵ خێزانه‌كانیاندا به‌ره‌و بم له‌خوێندن"‪.‬‬ ‫حه‌می���ده‌ محه‌مه‌د ژنێكی ته‌مه‌ن ‪40‬‬ ‫س���لێمانی هات���ون‪ ،‬تائێس���تا له‌هیچ‬ ‫زانكۆیه‌ك رێگه‌ی���ان نه‌دراوه‌ بخوێنن‌و س���اڵه‌‪ ،‬گله‌یی ئه‌وه‌ی ده‌كرد كه‌ له‌م‬ ‫كامپ���ه‌دا هیچ رێزێك ب���ۆ مرۆڤه‌كان‬ ‫وه‌رناگیرێن‪.‬‬ ‫ی زانكۆی دانه‌نراوه‌و بۆ هه‌ر حه‌وت خێزان یه‌ك‬ ‫بێریڤ���ان كه‌ خوێن���دكار ‌‬ ‫موس���ڵ بوه‌و ئێستا له‌كامپی عه‌ربه‌ت ته‌والێت‌و حه‌مام دروس���تكراوه‌‪ ،‬وتی‬ ‫نیش���ته‌جێیه‌ ب���اس ل���ه‌وه‌ده‌كات ك ‌ه "ته‌نانه‌ت به‌م گه‌رمایه‌ به‌هه‌فته‌یه‌كیش‬ ‫ژماره‌ی‌ خێزانه‌یان ‪ 11‬كه‌س���ه‌و له‌نێو به‌رمان ناكه‌وێت خۆمان بشۆین‪ ،‬یان‬ ‫كاتێك ده‌چین بۆ حه‌م���ام‌و ته‌والێت‬ ‫چادرێكی ‪ 5‬مه‌تریدا ده‌ژین‪.‬‬ ‫ئه‌و بۆ ئاوێن ‌ه وتی "له‌زانكۆی موسڵ هه‌موان ته‌ماشا ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ هه‌میش ‌ه‬ ‫خوێن���دكار بوم‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ ماڵه‌وه‌ماندا ش���ه‌وان ده‌چم بۆ حه‌مام‌و محه‌مه‌دی‬ ‫هه‌ڵهاتین‪ ،‬ئێس���تا له‌ژێر گه‌رمای ئه‌م كوڕم له‌گه‌ڵ خ���ۆم ده‌به‌م بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ته‌ماش���ا بكات بزان ك���ه‌س له‌حه‌مام‬ ‫چادرا ژیان به‌سه‌ر ده‌به‌ین"‪.‬‬ ‫بێریڤ���ان ده‌ڵێت "ش���ه‌وان ‌ه نه‌نكم نییه‌‪ ،‬ئنجا ده‌چم"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ژنه‌ ئاماژ‌ه به‌وه‌ش���ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و چیرۆكان���ه‌م ب���ۆ ده‌گێڕێته‌و‌ه‬ ‫ك���ه‌ چۆن داع���ش ئه‌نفال���ی‌ كردون‌و نه‌خۆشی گورچیله‌ی هه‌یه‌و پێویستی‬ ‫له‌سه‌ر شاخه‌كانی‌ ش���ه‌نگاله‌وه‌ به‌پێ به‌وه‌ هه‌یه‌زو زو بچێته‌ ته‌والێت‪ ،‬كه‌چی‬ ‫ده‌بێت چه‌ند كاتژمێرێ���ك چاوه‌ڕوان‬ ‫رایانكردوه‌و هه‌ڵهاتون"‪.‬‬ ‫ئه‌و كچ��� ‌ه گازنده‌ی‌ ئ���ه‌و‌ه ده‌كات بێت ئنجا به‌ری ده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫كامپ���ی باریك��� ‌ه له‌عه‌ربه‌ت س���ه‌ر‬ ‫ك���ه‌ له‌زانكۆی س���لێمانی داوایكردو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی س���لێمانییه‌و له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫رێگه‌ی‌ پێبدرێت بخوێنێت‪ ،‬تائێس���تا به‌پارێزگا ‌‬ ‫ی په‌نابه‌ره‌ س���ورییه‌كان له‌ساڵی‬ ‫وه‌اڵمی���ان نه‌داوه‌ته‌وه‌‪ ،‬وتی‌ "ته‌نانه‌ت هاتن ‌‬ ‫لێره‌ هی���چ هیوایه‌كم نه‌ماو‌ه به‌رده‌وام ‪2013‬وه‌ دروستكراوه‌‪.‬‬

‫له‌م كامپه‌دا‬ ‫هیچ رێزێك‬ ‫بۆ مرۆڤه‌كان‬ ‫دانه‌نراوه‌و بۆ هه‌ر‬ ‫حه‌وت خێزان یه‌ك‬ ‫ته‌والێت‌و حه‌مام‬ ‫دروستكراوه‬

‫که‌مپی باریکه‌ له‌عه‌ربه‌ت‬

‫هێشتا توشبوان به‌نه‌خۆشی خه‌مۆكیی ده‌برێن بۆ الی شێخ‌و مه‌ال‬ ‫ئا‪ :‬ئه‌حمه‌د كاوه‌‬ ‫نه‌خۆشی ده‌رونی له‌سه‌ره‌تای‬ ‫دروستبونی مرۆڤایه‌تیه‌وه‌ بونی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ‬ ‫نه‌خۆشدا له‌سه‌رده‌مێكه‌وه‌ بۆ‬ ‫سه‌رده‌مێكی ترو له‌كه‌سێكه‌وه‌‬ ‫بۆ كه‌سێكی تر ده‌گۆڕێت‌و‬ ‫كاریگه‌ری‌ خراپ له‌سه‌ر نه‌خۆشه‌كه‌‬ ‫دروستده‌كات‪ ،‬پزیشكێكی ده‌رونیش‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌ندێك كه‌س به‌هۆی‬ ‫نه‌زانینه‌وه‌ نه‌خۆشه‌كه‌یان ده‌به‌ن بۆ‬ ‫الی كه‌سانێك به‌ناوی مه‌الو شێخ"‪.‬‬ ‫ساكار كه‌س����وكاری كه‌س����ێكه‌ كه‌‬ ‫نه‌خۆش����ی ده‌رونی����ی هه‌ی����ه‌‪ ،‬باس‬ ‫ل����ه‌وه‌ده‌كات نه‌خۆش����ه‌كه‌یان به‌هۆی‬ ‫له‌ده‌ستدانی كه‌سێكی نزیكیه‌وه‌ توشی‬ ‫خه‌مۆكی بوه‌‪ ،‬به‌اڵم چاره‌سه‌ری زیاد‬ ‫له‌پێویستی وه‌رگرتوه‌‪ ،‬بۆیه‌ مامه‌ڵه‌یان‬ ‫ئاساییه‌ له‌گه‌ڵیداو ده‌ڵێت ده‌بێت رێز‬ ‫له‌و جۆره‌ كه‌س����انه‌ بگرین بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫حاڵه‌ته‌كه‌یان باشتر بێت‪.‬‬ ‫هاوكات خوشكی نه‌خۆشێك ئاماژه‌ی‬ ‫به‌ڕه‌فتاری نه‌خۆشه‌كه‌یان ده‌كات كه‌‬ ‫زیاد له‌پێویس����ت توڕه‌ ده‌بێت‌و زو زو‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ی خۆكوش����تن ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مامه‌ڵه‌ی هاوسه‌رو كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ زۆر‬ ‫ئاساییه‌ له‌گه‌ڵیدا‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ چه‌ند نه‌خۆش����خانه‌یه‌كی‬ ‫ده‌رونی له‌شاره‌كانی هه‌رێم بونی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هێشتا نه‌بوه‌ته‌ جێگه‌ی‌ بایه‌خی‬

‫خه‌ڵك به‌وه‌ی نه‌خۆش����ه‌كانیان ببه‌نه‌‬ ‫ئه‌و نه‌خۆش����خانانه‌‪ ،‬یان كه‌سێك ك ‌ه‬ ‫توڕه‌یی له‌گه‌ڵدا بێت یاخود خه‌مۆكیی‬ ‫هه‌بێت شه‌رم ده‌كات له‌وه‌ی سه‌ردانی‬ ‫پزیشكی په‌یوه‌ندیدار بكات‪.‬‬ ‫هاوكات دانا مه‌جید وه‌ك كه‌سێكی‬ ‫نزیكی نه‌خۆشێك‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات‬ ‫ك����ه‌ نه‌خۆش����ه‌كه‌یان م����اوه‌ی چوار‬ ‫ساڵه‌ چاره‌سه‌ر وه‌رده‌گرێت‪ ،‬سه‌ره‌تا‬ ‫ڕه‌فتاری زۆر خ����راپ‌و توندوتیژی بو‪،‬‬ ‫به‌اڵم دوای وه‌رگرتنی چاره‌سه‌ر گۆڕاوه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ ڕه‌فتاری خێزانه‌كه‌ش����ی‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك باشه‌ له‌گه‌ڵیدا‪.‬‬ ‫باوك����ی نه‌خۆش����ێكی دیك����ه‌ باس‬ ‫ل����ه‌وه‌ده‌كات منداڵه‌كه‌ی����ان ه����ه‌ر‬ ‫له‌منداڵیی����ه‌وه‌ تائێس����تا چه‌ندی����ن‬ ‫دكتۆری����ان پێك����ردوه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم هیچ‬ ‫الی پزیش����كێك ئاش����كرای‌ نه‌كردوه‌‬ ‫منداڵه‌كه‌یان نه‌خۆشی ده‌رونیی هه‌یه‌‬ ‫یان ئۆتیزم‪.‬‬ ‫هه‌ندێك جار به‌ه����ۆی حاڵه‌تێكه‌وه‌‬ ‫كه‌سه‌كان توشی كێش����ه‌ی ده‌رونی‌و‬ ‫خه‌مۆكیی ده‌بن‪ ،‬وه‌ك كاروان جه‌الل‬ ‫باوكی نه‌خۆش����ێك وت����ی "كچه‌كه‌یان‬ ‫كتوپڕ توشی ئه‌م نه‌خۆشیه‌ بوه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫پاش دواخستنی تاقیكردنه‌وه‌ی پۆلی‬ ‫‪‌12‬و هاوس����ه‌رگیریكردنی‪ ،‬له‌م����اوه‌ی‬ ‫سێ ڕۆژدا توش����ی ئه‌م حاڵه‌ته‌ بوه‌‪،‬‬ ‫سه‌ره‌تا هه‌ستمان به‌وه‌كردبو كه‌ زۆر‬ ‫له‌ته‌نیایی‌و تاریكی ده‌ترسا"‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ پس����پۆری نه‌خۆش����یی‬ ‫ده‌رونی د‪.‬ه����ه‌ژار مه‌ع����روف ئاماژه‌‬

‫كه‌سوكاری هه‌ندێك‬ ‫نه‌خۆش دێن ده‌ڵێن‬ ‫به‌نه‌خۆشه‌كه‌ مه‌ڵێ‬ ‫من پزیشكی ده‌رونیم‬ ‫چونكه‌ پێمان نه‌وتوه‌‬ ‫ده‌تبه‌ین بۆ الی‬ ‫پزیشكی ده‌رونی‬ ‫ب����ه‌وه‌ده‌كات ك����ه‌ مامه‌ڵ����ه‌ی خێزان‬ ‫له‌گه‌ڵ نه‌خ����ۆش زۆر كاریگه‌ری‌ هه‌یه‌‬ ‫به‌س����ه‌ر نه‌خۆش����ه‌كه‌وه‌‪ ،‬وت����ی "ئه‌و‬ ‫مامه‌ڵه‌ی����ه‌ له‌یه‌كێكه‌وه‌ بۆ یه‌كێكی تر‬ ‫جیاوازه‌و به‌پێی ئاس����تی ڕۆشنبیریی‬ ‫كه‌س����وكاره‌كه‌ی‌‌و زانیاریان ده‌رباره‌ی‬ ‫نه‌خۆش����یه‌كه‌ ده‌گۆڕێت‪ ،‬باری دارایی‬ ‫خێزانی����ش ڕه‌فتاری كه‌س����وكاره‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌گۆڕێت‪ ،‬تاوه‌كو باری داراییان باش‬ ‫بێت‪ ،‬زیاتر هه‌وڵی چاره‌س����ه‌ركردنی‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌ش����ه‌وه‌ هه‌ندێ����ك‬ ‫نه‌خ����ۆش به‌ه����ۆی ده‌گمه‌ن����ی‬

‫حاڵه‌ته‌كه‌ی����ان‪ ،‬خۆی����ان كێش����ه‌ بۆ ب����ه‌وه‌ده‌كات كه‌ ش����ێوه‌یه‌كی جێگیر‬ ‫كه‌سوكاریان دروستده‌كه‌ن‌و په‌یڕه‌وی نیی����ه‌ ب����ۆ مامه‌ڵه‌ك����ردن له‌گ����ه‌ڵ‬ ‫نه‌خۆشی ده‌رونی‪ ،‬یه‌كه‌م كه‌سوكاری‬ ‫ڕێنمایی پزیشك ناكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و پزیش����كه‌ وتیش����ی "له‌ڕوی هه‌ندێك نه‌خۆش دێ����ن پێمان ده‌ڵێن‬ ‫مامه‌ڵ����ه‌ی خێزان����ه‌وه‌ هه‌ندێكی����ان به‌نه‌خۆش����ه‌كه‌ مه‌ڵێ من پزیش����كی‬ ‫توندوتی����ژ ده‌ب����ن‪ ،‬به‌اڵم به‌گش����تی ده‌رونی����م‪ ،‬چونك����ه‌ پێم����ان نه‌وتوه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ هاتونه‌ته‌ الی من مامه‌ڵه‌یان ده‌تبه‌ین بۆ الی پزیشكی ده‌رونی‪.‬‬ ‫وتیشی "هه‌ندێكی تر له‌كه‌سوكاری‬ ‫باشه‌ له‌گه‌ڵ نه‌خۆش����ه‌كانیان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ندێكیان نه‌بێت به‌هۆی نه‌زانینه‌وه‌ نه‌خۆش����انی‌ ده‌رونی ی����ان خه‌مۆكیی‬ ‫ده‌یانبه‌ن بۆ الی كه‌س����انێك به‌ناوی كه‌ نه‌خۆش����ه‌كه‌ ده‌هێنن له‌به‌رچاوی‬ ‫ئێمه‌ س����وكایه‌تی پێده‌كه‌ن‪ ،‬جۆرێكی‬ ‫مه‌الو شێخ"‪.‬‬ ‫ه����اوكات د‪.‬ن����زار محم����د ئام����اژه‌ تریان زیاد له‌پێویست وه‌ك منداڵێك‬

‫گرنگی به‌نه‌خۆشه‌كه‌یان ده‌ده‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌شیانه‌ مامه‌ڵه‌ی زۆر باشه‌ له‌گه‌ڵیداو‬ ‫ئه‌و نه‌خۆش����انه‌ ئه‌گه‌ری چاكبونیان‬ ‫زیاتره‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و پزیش����كه‌ ب����اس له‌جۆرێكی تر‬ ‫له‌كه‌سوكاری‌ ئه‌و نه‌خۆشانه‌ ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵێ����ت "كه‌س����وكاری‌ نه‌خۆش هه‌یه‌‬ ‫ته‌نها ب����ۆ چاولێكه‌ری دێ����ن بۆ الی‬ ‫پزیشكی ده‌رونی‪ ،‬واتا هیچ ڕێنماییه‌ك‬ ‫وه‌رناگ����رن‪ ،‬ب����ه‌س ب����ۆ ئه‌وه‌یه‌ بڵێن‬ ‫نه‌خۆشه‌كه‌مان بردوه‌ بۆ الی پزیشكی‬ ‫ده‌رونی"‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫ە‬ ‫ن‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ج‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ئاگا‌دار‬ ‫ک‬ ‫ا‬ ‫من‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ڕ‬ ‫ە‬ ‫خ‬ ‫نە نەگرم‬

‫ئ���اگا‌دار‬ ‫نەگرێت‪" ،‬کراوەت���ەوە لەبەرن‬ ‫ام‬ ‫ەک‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ی�‬ ‫��‬ ‫دا‬ ‫ڕە‬ ‫خ‬ ‫نە‬ ‫یم‬ ‫هەتا جارێ���ک لەب‬ ‫جاران کوردی دڵس���ۆز ئەوە ەرنامەیەکمدا وتم‬ ‫ی‬ ‫ب‬ ‫��‬ ‫ل‬ ‫�و‬ ‫ەزمان‌و کولتورو مێ���ژوی نە کە داکۆکی‬ ‫تە‬ ‫ب‬ ‫وە‬ ‫���ەاڵم ئێس���تا ئ���اوەژۆ بو کەی دەکرد‬ ‫لەقەڵەمت دەدەن‌و جێگات نابەت���ەوە بەخائین‬ ‫گرفتەیە کە من جێم نابێتەوە ێتەوە‪ .‬ئەمە ئەو‬ ‫"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌‬ ‫‪.‬‬ ‫ی کاره‌که‌ی ئێستا‬ ‫�ی‬ ‫ه‬ ‫ئه‌حمه‌د رایگه‌یان���د "بەڕێوەبش�� ‌وه‌ ئیبراهیم‬ ‫ەر‬ ‫ێت‬ ‫ی‬ ‫سل‬ ‫ێمانی لەد‬ ‫کەلەپوری‬ ‫زۆر‬ ‫وای ساڵی ‪2008‬‬ ‫ک ئەتوانم بڵێم خودی خۆم ئەو دەستم داوەتێ‌و‬ ‫بە‬ ‫پێ‬ ‫ڕێ‬ ‫کەوە ناوەو‬ ‫وەبەرێتیەم‬ ‫ت‌و‬ ‫ئامانج���ی دروستم کردوە"‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌‬ ‫کی‬ ‫ی‬ ‫ئ�‬ ‫��‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫پێ‬ ‫ک‬ ‫ڕێ‬ ‫ه‌و‌هنان�‬ ‫وبه‌رێتیی ‌ه‬ ‫��ی ئه‌رش���یفێکی‬ ‫‪،‬‬ ‫گه‌ڕانه‌ به‌ده‌وای به‌ره���ه‌م‌و نه‌ته‌وه‌یی به‌هێزو‬ ‫هۆ‬ ‫نر‬ ‫ک‬ ‫او‬ ‫ۆن‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ی کورد‬ ‫میلۆدی‬ ‫ی���ی‪ ،‬به‌وته‌ی به‬ ‫تا ئیس���تا کۆمه‌ڵێک به‌رهه‌می‌ڕێوه‌به‌ره‌که‌ش���ی‬ ‫ڕزگارکردوه‌‪" ،‬له‌م دواییانه‌دا ���ان له‌فه‌وتاندن‬ ‫بەرهەم هێنانی کلیپی کوردی کارمان لەس���ەر‬ ‫بۆ وەاڵم دانەوەی ئەو بەرهە ڕەس���ەن کردوە‬ ‫کە لەڕاگەیاندنەکان دەیبینینمە ناش���یرینانەی‬ ‫"‪.‬‬ ‫ئیب‬ ‫که‌به‌ردراهی���م ئه‌حم���ه‬ ‫‌د‬ ‫ئا‬ ‫ش�‬ ‫��‬ ‫ک‬ ‫را‬ ‫ی‬ ‫ه‌وام‬ ‫ده‌کات‬ ‫له‌هه‌وڵی کۆکردن‬ ‫که‌له‌پورییه‌کاندان‪ ،‬به‌اڵم "زۆه‌وه‌ی که‌ره‌س���ت ‌ه‬ ‫کولتوریم���ان هەرزانفرۆش ک رێک لەکەلوپەلی‬ ‫راونەتە ئەودی���وی س���نور ���راون‌و بەقاچاغ‬ ‫ادەدا س���امانی کەلەپ���ور ەکانەوە‪ .‬لەپێناو‬ ‫راوە"‪.‬‬ ‫ی میلەتێک تااڵن‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫پرۆژه‌ هونه‌رییه‌که‌ی گه‌نجێکی هه‌ولێر‬ ‫له‌جیهاندا ده‌نگده‌داته‌وه‌‬

‫‪11‬‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫پرۆژه‌ی هونه‌ریی "وێرانکه‌ره‌کان"ی هونه‌رمه‌ندی الوی شاری‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئه‌حمه‌د نه‌به‌ز له‌ماوه‌یه‌که‌کی که‌مدا ده‌نگدانه‌وه‌یه‌کی‬ ‫زۆری به‌دوای خۆیدا هێناو چه‌ندین وێبسایتی به‌ناوبانگی‬ ‫عه‌ره‌بیی بایه‌خێکی زۆریان به‌وێنه‌کانداو ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ش‬ ‫به‌هۆی پرۆژه‌که‌یه‌وه‌ چه‌ند بانگهێشتنامه‌یه‌کی له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫واڵته‌وه‌ پێگه‌یشتوه‌‪.‬‬ ‫پرۆژه‌ هونه‌رییه‌که‌ی ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ پێک دێت له‌مۆنتاژکردنی دو‬ ‫وێنه‌ پێکه‌وه‌‪ ،‬وێنه‌یه‌کیان فیگه‌ری سه‌رکرده‌کان‪ ،‬له‌پشتیشیانه‌وه‌‬ ‫ئه‌و تاوان‌و کۆمه‌ڵکوژیانه‌ی ئه‌نجامیان داوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د نه‌به‌ز له‌باره‌ی ئه‌و پرۆژه‌یه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی ڕاگه‌یاند "له‌م‬ ‫كارانه‌مدا هه‌وڵمداوه‌ كار له‌س����ه‌ر ئه‌و كه‌س����انه‌ بكه‌م كه‌ زۆرترین‬ ‫مرۆڤ له‌س����ه‌ر ده‌ستی‌ ئه‌وان له‌ناو چون له‌ژێر ناوی‌ هه‌ر شتێكدا‬ ‫بێت‪ ،‬لێ����ره‌دا ده‌مه‌وێت هه‌موو تاوانه‌كان له‌گه‌ڵ خۆیان نیش����ان‬ ‫بده‌مه‌وه‌و هه‌موو كوش����تارو تاوانه‌كان بخه‌مه‌وه‌ پشتی‌ خۆیان تا‬ ‫وێنه‌ی‌ راسته‌قینه‌ی‌ خۆیان به‌ته‌واوی‌ ده‌ركه‌وێت"‪.‬‬ ‫له‌دوای باڵوکردنه‌وه‌ی وێنه‌کان له‌پێگه‌ی خۆی له‌تۆڕی کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫فه‌یسبوک‪ ،‬به‌زویی به‌ناو وێبسایت‌و په‌یجه‌ کوردیی‌و عه‌ره‌بییه‌کاندا‬ ‫باڵوکرایه‌وه‌و ده‌ستاوده‌س����تی پێکرا‪ ،‬ئه‌حم����ه‌د له‌باره‌ی هۆکاری‬ ‫ئه‌وه‌وه‌ ده‌ڵێ����ت "هۆکاره‌که‌ی بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ كه‌ كاره‌كه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كی‌ زۆری‌ هه‌یه‌ به‌ژیانی‌ ئێس����تای‌ خه‌ڵك به‌تایبه‌ت به‌و‬ ‫واڵتانه‌ی كه‌ دوچاری‌ جه‌نگ‌و ناڕه‌زایی سه‌ركرده‌كانیان بونه‌ته‌وه‌‬ ‫كوش����تارو زیانێك����ی‌ زۆریان به‌ركه‌وتوه‌ كاره‌كه‌ش خۆی‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫خوێنرێژو دیكتاتۆره‌كانه‌ به‌شێوه‌یه‌کی ڕاستگۆیانه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د نه‌به‌زی ته‌مه‌ن ‪ 29‬ساڵ‪ ،‬که‌ پێشتر ‪ 2‬پێشانگای تایبه‌تی‬ ‫کردوه‌ته‌وه‌و به‌شداری زیاتر له‌‪ 70‬پێشانگای هاوبه‌شکردوه‌و ئێستا‬ ‫مامۆستایه‌ له‌په‌یمانگای هونه‌ره‌ جوانه‌کانی هه‌ولێر‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫که‌ له‌دوای باڵوکردنه‌وه‌ی پرۆژه‌که‌یه‌وه‌ بانگهێش����تنامه‌ی فه‌رمیی‬ ‫له‌چه‌ندین واڵت����ی جیهان‌و گه‌له‌ریی ناس����راوه‌و بۆ هاتوه‌‪" ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر هاوکاری����ی نه‌کرێم ناتوانم ئه‌م پرۆژه‌ی����ه‌ به‌رمه‌ ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫کوردس����تان‪ ،‬له‌کاتێکدا ئه‌مه‌ الی زۆربه‌ری خه‌ڵک‌و هونه‌رمه‌ندان‬ ‫دیاره‌ که‌ "وێرانکه‌ره‌کان" پرۆژه‌یه‌کی جیهانییه‌"‪.‬‬

‫ناوبانگی كاڵشی هەورامان‌و هەڵەبجە‬ ‫به‌جیهاندا باڵوده‌بێته‌وه‌‬

‫یه‌که‌ی‬

‫و ده‌کات‬

‫ئا‪ :‬ئاكۆ حەمەد رابی‬ ‫كاڵشی هەورامان‌و هەڵەبجە‬ ‫ناوبانگەكەی گەیشتۆتە واڵتانی‬ ‫دەرەوەو واڵتێكیش هەوڵی بەرهەم‬ ‫هێنانی داوە‪ ،‬بەاڵم سەركەوتو نەبوە‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی وه‌ستایه‌کی کاڵشیش‪ ،‬كە‬ ‫له‌روی پزیشكیەوە سەلمێنراوە كە‬ ‫ئەو جۆرە پێاڵوە سودی زۆری هەیە‬ ‫بەتایبەت بۆ فەقەرات‪.‬‬

‫به‌شێک له‌فۆتۆکانی ئارام که‌ریم‬ ‫له‌میانه‌ی دروستکردنی ئه‌و فۆتۆستۆرییه‌دا‪،‬‬ ‫ئارام توشی چه‌ندین مه‌ترسی بوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫یه‌کێک له‌مه‌ترسییه‌کان ده‌گێڕێته‌وه‌و ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫"کاتێک چومه‌ سنوره‌کانی سوریا بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫بگه‌مه‌ ئه‌و ناوچانه‌ی قاچاغچییه‌کانی لێن‪،‬‬ ‫له‌نێوان ناوچه‌کانی (گردکێله‌کێ‌ بۆ سحێله‌)‬ ‫شه‌ڕڤانانی یه‌په‌گه‌ سه‌گێکیان نارد له‌گه‌ڵمدا‬ ‫بۆ ڕێنیش���انده‌ری‌و پاراس���تنی له‌مه‌ترسیی‬ ‫مین‌و چه‌کداره‌ بیانییه‌کان له‌و ناوچه‌یه‌دا"‪.‬‬ ‫له‌رێگ���ه‌ی‬ ‫فۆتۆگراف���ه‌ره‌‬ ‫ئ���ه‌و‬

‫ئاژانس���ی فۆتۆگرافی���ی میترۆگرافیی���ه‌وه‌‬ ‫فۆتۆس���تۆرییه‌که‌ی له‌وێبسایتی به‌ناوبانگی‬ ‫ئه‌مه‌ریکی���ی نیویۆرک تایم���ز باڵوبوه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ باسکردنی بایۆگرافیای خۆیدا‪.‬‬ ‫ه���اوکات که‌ناڵی جه‌زی���ره‌ی ئه‌مه‌ریکیی‬ ‫به‌زمانی ئینگلیزی���ی ریپۆرتاژێکی له‌باره‌ی‬ ‫ئ���ه‌و فۆتۆس���تۆرییه‌وه‌ باڵوکردوه‌ت���ه‌وه‌و‬ ‫تێیدا فۆتۆگرافه‌ری سباس���تیان مایه‌ر باس‬ ‫له‌گرنگیی‌و سه‌رنجراکێش���ی فۆتۆکانی ئارام‬ ‫که‌ریم ده‌کات‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫ی‬ ‫كاتی‌ ئه‌و‌ه هاتو‌ه ك���ه‌ ئه‌وئاواتانه‌ ‌‬ ‫هه‌ت ‌ه بێن��� ‌ه دی‌‪ ،‬ده‌توانیت خۆت ب ‌ه‬ ‫وه‌رزش‌و خوێندنه‌وه‌ی‌ كتێب ب ‌ه سه‌ر‬ ‫به‌ریت‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫ێ پالنه‌كه‌ی‌ خۆت بچیت‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌پ��� ‌‬ ‫كه‌ ماوه‌یه‌ك به‌ر ل ‌ه ئێستا دات نابوو‪،‬‬ ‫ی باش���ت‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌س���ت كه‌وتی‌ مادد ‌‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫كاڵش‪ ،‬پێاڵوێكی دەگمەن‌و بەرهەمی‬ ‫كوردەوارییە‪ ،‬كە بەزۆری لەگەڵ شاڵ‌و‬ ‫قاتی كوردی له‌بەردەكرێت به‌تایبەت‬ ‫له‌وەرزی بەهارو هاوین‌و کاتێک باران‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬چونكە ئەو پێاڵوە به‌ئاو خراپ‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫به‌گوتەی ئەوانەی كە پێاڵوی كاڵش‬ ‫دروستدەكەن ئەم جۆرە پێاڵوە سودو‬ ‫تایبەتمەن����دی خۆی هەی����ە‪ .‬هەردی‬ ‫رەئوف تەوێڵەیی یەكێك له‌وەستاكانی‬ ‫كاڵش به‌ئاوێن����ەی راگەیان����د "جگ����ە‬ ‫له‌جوانی‌و سەرنج راكێشیەكەی‪ ،‬كاڵش‬ ‫پێالوێكی زۆر فێنك‌و خۆش‌و بەسودە‪،‬‬ ‫تەنانەت له‌روی پزیشیكیش����ەوە ئەو‬ ‫س����ەلمێنراوە كە ئەو جۆرە پێاڵوە بۆ‬ ‫فەقەرات به‌سودەو به‌هیچ شێوەیەكیش‬ ‫ئازار به‌پەنجەو قاچ ناگەیەنێت‪ .‬ئەمە‬ ‫جگە لەوەی ك����ە دەگمەنترین پێالوە‬ ‫له‌دونیادا كە تاكی راست‌و چەپی نیە‌و‬ ‫هەردوكی وەك یه‌که‌"‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا به‌تەنها هاواڵتیانی هەرێمی‬ ‫كوردستان كاڵشی هەورامان‌و هەڵەبجە‬ ‫له‌پ����ێ ناك����ەن‪ ،‬بەڵك����و هاواڵتیانی‬

‫که‌‌وان‬ ‫گۆرانكاری‌ له‌ دیزاینی‌ ماڵه‌كه‌ت‬ ‫ده‌كه‌یت‌و هه‌ندێ‌ به‌رنامه‌ بۆچه‌ند‬ ‫رۆژی‌ داهاتووی‌ خۆت دائه‌نێت‪.‬‬

‫چەندین واڵت����ی ئەوروپی‌و ئەمریكی‌و بكەن‪.‬‬ ‫ش����ەریف علی نمونەی وه‌ستایه‌کی‬ ‫كەنەدی‌و ئوس����ترالی‌و چین‌و یابانیش‬ ‫بونەت����ە كڕیاری ئەو ج����ۆرە پێاڵوەو دیکه‌ی کاڵش����ه‌و لەو ڕێگەیەوە بژێوی‬ ‫له‌پێی دەكەن‪" ،‬ئێس����تا كاڵشەكانمان خۆی دابی����ن ده‌كات‪ .‬ئ����ەو هاواڵتیە‬ ‫ناوبانگی����ان به‌هەم����و جیهان����دا باڵو له‌لێدوانێك����دا ب����ۆ ئاوێن����ە جەختی‬ ‫بۆتەوە‪ ،‬ئەمەش دەیس����ەلمێنێت كە لەوەكردەوە كە پێشتر كڕیاریان زیاتر‬ ‫ئەو جۆرە پێاڵوە ش����تێكی دەگمەن‌و بوە‪ ،‬به‌اڵم ئێس����تا به‌ه����ۆی قەیرانی‬ ‫س����ەرنج راكێش‌و تایبەتە‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ دارایی هەرێ����م‪ ،‬بازاڕیان که‌مێک ڕوی‬ ‫جگە له‌خەڵكی هەرێمی كوردس����تان‪ ،‬له‌كزی كردوە‪" ،‬چونكە ئێستا به‌بەراورد‬ ‫خەڵكی زۆرب����ەی واڵتانی دەرەوەش لەگەڵ س����ااڵنی رابردو گەشتیار كەم‬ ‫بێگو ما ن‬ ‫ح����ەز به‌كڕین����ی ئەو ج����ۆرە پێاڵوە دێت����ە ناوچەكە‬ ‫ئە م����ە ش‬ ‫كوردییە دەكەن"‪.‬‬ ‫هەردی تەمەن ‪36‬س����اڵ‪ ،‬بیس����ت كاریگ����ەری‬ ‫س����اڵە كاری كاڵش دەكات‌و باوكیشی خراپی بۆ‬ ‫‪ 40‬س����اڵ ئەو كارەی ك����ردوە‪" ،‬پاش ئێم����ە‬ ‫ئەوەی باوكم كۆچ����ی دوایی كرد من‬ ‫ش����وێنەكەم گرتەوەو ئێستاش كاڵش‬ ‫دروس����تدەكەم‌و له‌سەر پیشەی باوكم‬ ‫بەردەوامم"‪.‬‬ ‫ئه‌و وه‌س����تای کاڵش����ه‌ ئه‌وه‌یش����ی‬ ‫رونكردەوە كە دروس����تكردنی كاڵش‬ ‫بەچەن����د قۆناغێ����ك ئەنجامدەدرێت‪،‬‬ ‫له‌هەمانكاتدا كاڵش����ی باش‌و خراپیش‬ ‫هەیە‪ ،‬هەر بۆیەش كاڵشی باش نرخی‬ ‫گرانترە له‌كاڵش����ی خراپ‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫كاڵش هەی����ە نرخ����ی ‪90 -80‬ه����ەزار‬ ‫دینارە‪.‬‬ ‫ه����ەر بەتەنه����ا ه����ەردی رەئ����وف‬ ‫تەوێڵەیی بژێوی لەسەر دروستكردنی‬ ‫پێاڵوی كاڵش نیە‪ ،‬بەڵكو له‌هەڵەبجەو‬ ‫هەورامان‌و چەند ش����وێنێكی دیكەش‪،‬‬ ‫چەندی����ن هاواڵتی دیك����ە توانیویانە‬ ‫بەهۆی دروس����تكردن‌و بەرهەمهێنانی‬ ‫كاڵش بژێ����وی ژیانی خۆی����ان دابین‬

‫گیسک‬ ‫ئه‌و هه‌النه‌ بقۆزه‌ره‌وه‌ كه‌ دێنه‌ پێشت‬ ‫بۆ ئاشكردنه‌وه‌ی‌ خۆشه‌ویسته‌كه‌ت‌و‬ ‫س����ه‌ر له‌ن����وێ‌ په‌یوه‌ن����دی‌ ن����وێ‌‬ ‫بكه‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه به‌ه���ۆی‌ ئاگاداركردن���ه‌وه‌ت‬ ‫له‌الیه‌ن هاورێیه‌كت���ه‌و‌ه له‌و هه‌ڵه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫دوربكه‌ویته‌وه‌ كه‌ ماوه‌یه‌ك ‌ه ل ‌ه بوار ‌‬ ‫كاركردنت ده‌یكه‌یت‪.‬‬

‫دروس����تكردوە‪ ،‬چونك����ە زۆرب����ەی‬ ‫گەش����تیاران كە دێنە ئ����ەم ناوچەیە‬ ‫حەزیان له‌كڕینی پێاڵوی كاڵشە"‪.‬‬ ‫ئەو وه‌س����تای کاڵش����ه‌ چیرۆكێكی‬ ‫راس����تەقینەی له‌بارەی هەوڵی یەكێك‬ ‫له‌واڵتان����ی دەرەوەی گێڕای����ەوە ب����ۆ‬ ‫مەبەستی دروستكردنی كاڵش "واڵتی‬ ‫چین چەند كەسێكی ناردبوە كوردستان‬ ‫بەمەبەس����تی بەدەسهێنانی شارەزایی‬ ‫تاك����و بتوان����ن كاڵش دروس����تبكەن‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم دوای گەڕانەوەی ئەو خەڵكانە‬ ‫ب����ۆ واڵت����ی خۆی����ان له‌هەوڵەكانیان‬ ‫س����ەركەوتو نەب����ون‌و نەی����ان توانی‬ ‫كاڵشی هەورامان ئاسا دروستبكەن‌و‬ ‫كارو بیرۆكەكەیان سەركەوتنی‬ ‫بەدەست نەهێنا"‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ی خۆش به‌سه‌ر به‌ر له‌گه‌ڵ هاورێ‬ ‫كات ‌‬ ‫نزیكه‌كانت خ���ۆت به‌ دور بگه‌ره‌ ل ‌ه‬ ‫هه‌ر به‌رپرسیارێتیه‌ك‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫كام برۆ‬ ‫له‌روخسارت دێت؟‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ئ‬ ‫ی‬ ‫رب‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫م‬ ‫ئ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ح‬ ‫م‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫د‬ ‫‪:‬‬ ‫چە‬ ‫ک‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ە‬ ‫ت‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫ە‬ ‫ل‬ ‫ە‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫ر‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫مەک‬

‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬

‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬

‫به‌رێو‬ ‫ئه‌حم ه‌به‌ری که‌له‌پوری‬ ‫سل‬ ‫ێم‬ ‫ان‬ ‫ی‪،‬‬ ‫ئ‬ ‫یب‬ ‫را‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫هی‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت زۆ‬ ‫کلتوریی هه‌رزان فرۆشکر رێک له‌که‌لوپه‌لی‬ ‫ئاشکراده‌کات ک ‌ه له‌ئ اون‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ه‌‬ ‫خۆیدا به‌هۆی ڕه‌خن ‌هگرزمونی راگه‌یاندنی‬ ‫تن‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫د‬ ‫به‌رده‌وام‬ ‫ژایه‌تی ده‌کرا‪" ،‬چ‬ ‫کراومەتەوە لەبەرنا ەندین جار ئاگا‌دار‬ ‫مەکانم‬ ‫دا ڕەخنە نەگرم"‪.‬‬ ‫ئیبراهی‬ ‫له‌بواری ر���م ئه‌حم���ه‌د ک�‬ ‫��‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫س‬ ‫��‬ ‫�ا‬ ‫اڵ‬ ‫نێ‬ ‫ک‬ ‫ی‬ ‫ز‬ ‫اگ‬ ‫ه‌یاندندا کاریکردو‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری که‌له‌پوری س���ل ه‌‪ ،‬ئێس���تا وه‌ک‬ ‫له‌راگه‌یاندنه‌کان دور که‌وتوهێمانی کار ده‌کات‌‬ ‫‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌‬ ‫ئیبراهی���م ی دورکه‌وتن���ه‌وه‌‬ ‫ی‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌ر‬ ‫اگ‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ان‬ ‫��‬ ‫�د‬ ‫ن‪،‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌د به‌ئاوێ‬ ‫"دورخس���تنەوەی من لەکەن ن���ه‌ی راگه‌یان���د‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه که‌ من داکۆکیم لەاڵ���ەکان بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫میللەتەکەی خۆم دەکرد"‪ .‬شتە پیرۆزەکانی‬ ‫هه‌روه‌ها‬ ‫له‌که‌ناڵه‌کا رایده‌گه‌یه‌نێت ک‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫د‬ ‫ژای‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫تی‬ ‫ش‬ ‫کر‬ ‫او‌ه‬ ‫ندا‪" ،‬یەکێک لەو د‬ ‫کە کرام ئەوە ب���و کە ڕەخن ژایەتیە گەورەیەی‬ ‫بوم لەس���ەر ئەوەی ئاسای ەم دەگرت ناڕازی‬ ‫نەتەوەکەم دەشێوێنرێت ڕەش���ی کۆمەاڵیەتی‬ ‫خنەم‬ ‫لە‬ ‫ل ڕاگەیاندنەکان ئاف���رەت دەکەن لەوەدەگرت ک‬ ‫نەەکلیپ���دا ب���ەکاری دەهێن���ن بە بەکااڵیەک‌و ک‬ ‫شیاو"‪.‬‬ ‫ش���ێوەیەکی بر‬ ‫ب�‬ ‫��‬ ‫ه‬ ‫ئاماژه‌ ‌وه‌ش‬ ‫ما‬ ‫ده‌کات ک���ه‌ چ‬ ‫ه‬ ‫‌ن‬ ‫دی‬ ‫ن‬ ‫ج‬ ‫ار‬ ‫کر‬

‫س���ه‌ره‌تا پێویس���ته‌ خانمان ئه‌وه‌ بزانن كه‌ برۆو ش���ێواز ‌‬ ‫ی‬ ‫كردنه‌كه‌ی‌ ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر كه‌می‌‌و زۆری‌ برۆكه‌‪ .‬ئێمه‌ ده‌توانین‬ ‫جوان���كاری‌ تێدا بكه‌ین‌و به‌پێ���ی خڕی‌‪ ،‬هێلكه‌ی���ی‌‪ ،‬درێژیی‌‪،‬‬ ‫بچوكیی‌‌و گه‌وره‌یی‌ ده‌موچاوه‌كه‌‪.‬‬ ‫ ئه‌گ���ه‌ر ده‌موچاو گه‌وره‌ بو ئه‌وا برۆ چه‌ندێك گه‌وره‌و درێژ‬‫بێت ئه‌وه‌نده‌ جوانه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها بۆ لوتیش ئه‌گه‌ر لوت گه‌وره‌ بو‬ ‫نابێت برۆكان له‌یه‌كه‌وه‌ نزیكب���ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر بچوك بو ئه‌وه‌‬ ‫ده‌توانین تۆزێ���ك برۆكان له‌یه‌ك نزیك بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هیچ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك جوان نیه‌ برۆكان په‌یوه‌س���ت بن به‌یه‌كه‌وه‌ یاخود‬ ‫ی بچوكیش‬ ‫تێك���ه‌ڵ بن چونكه‌ لوت زۆر ده‌رئه‌خ���ات ئه‌گه‌ر چ ‌‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ ئه‌گه‌ر ده‌موچاو بچوك بو نابێت برۆ گه‌وره‌و درێژ بێت‪.‬‬‫ ئه‌گه‌ر ناوچه‌وان كورت بو ئه‌وه‌ نابێت برۆكه‌ زۆر به‌رز بێت‪،‬‬‫ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر پان بو ئه‌وه‌ ئه‌توانین به‌ئاره‌زوی‌ خۆمان به‌رزی‌‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬درێژیه‌كه‌شی‌ ده‌بێت دو په‌نجه‌ له‌قژه‌كه‌و‌ه دوربێت‪.‬‬ ‫ ش���ێوه‌ی‌ دانانی‌ برۆ به‌پێی‌ كات ده‌گۆڕێت ئێستا به‌گشتی‌‬‫مودێلی‌ برۆی‌ شه‌شی‌‌و رێكه‌‪.‬‬ ‫ برۆی‌ پان زیاتر له‌گه‌ڵ مۆدێلی‌ میكیاجی‌ كالسیك ده‌گۆڕێت‬‫كه‌ ئێستا ئه‌مه‌ زۆر باوه‌‪.‬‬ ‫‪-‬برۆی‌ باریك پێویسته‌ میكیاجی‌ زه‌ق‌و زۆری‌ بۆ بكڕرێت‪.‬‬

‫تارا عومه‌ر‪ ،‬خاوه‌نی ئارایشتگای الله‌لی‬ ‫بۆ جوانکردنی خانمان له‌گه‌ڕه‌کی ئاشتی‬

‫‪ 3‬كاتژمێر لەگەڵ لەشجوانەكانی سلێامنیدا‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫رەنگە هیچ كاتێك وەك هەینی‬ ‫رابردو‪ ،‬هۆڵی رۆشنبیری سلێمانی ئەو‬ ‫جەنجاڵییەی بەخۆیەوە نەبینیبێت‪،‬‬ ‫بەدەر لەوەی ناو هۆڵەكە یەك نەفەری‬ ‫دیكەی نەدەگرت‪ ،‬لەدەرەوەی هۆڵەكەش‬ ‫ئەوەندەی تر خەڵك كۆببونەوە‪ ،‬هەموان‬ ‫بۆ بینینی ئەو نمایشە هاتبون كە لەالیەن‬ ‫لەشجوانەكانەوە ئەنجامدەدرا‪.‬‬ ‫ئەوانەی جێگەیان ب���ۆ نەمابوه‌وه‌ لەناو‬ ‫هۆڵەكەدا‪ ،‬شوێنی دیكەیان دۆزیبوه‌وه‌ بۆ‬ ‫سەیركردنی بەش���داربوان‪ ،‬ئەویش پشتی‬ ‫هۆڵەكە بو‪ ،‬ك���ە یاریزانەكان پێش ئەوەی‬ ‫بچنە س���ەرتەختەی ش���انۆ‪ ،‬لەوێ‌ خۆیان‬ ‫ئامادەدەك���رد‪ .‬لەهەر س���وچێكدا‪ ،‬یەكێك‬ ‫ی���ان دو یاریزان وەس���تابون‌و كەس���ێكی‬ ‫دیكە بەفڵچەیەك���ی بۆیاخكردن‪ ،‬خەریكی‬ ‫س���واخدانی جەس���تەیان ب���و بەرەنگێكی‬ ‫خەنەی���ی تۆخ‪ ،‬تا ماس���ولكەكانی لەكاتی‬ ‫نمایشەكەدا بەباشی دەربكەوێت‪.‬‬ ‫لەنێو زۆرینەی وەرزشكارانی لەشجوانی‬ ‫هەندێ���ك دەس���تەواژە بەكاردەهێنرێن كە‬ ‫گوزارش���تكردنە ل���ەوەی ئ���ەوان خۆیان‬ ‫لەڕادەب���ەدەر هی�ل�اك دەك���ەن‌و پارەش‬ ‫دەدەن‪ ،‬بەاڵم چاوەڕوانی هیچ پاداشتێكیش‬ ‫ناكەن‪.‬‬ ‫بڕیار محەمەد‪ 25 ،‬س���اڵ‪ ،‬كە شۆفێری‬ ‫تەكس���یەو لەكاتێكدا خەریكی رەشكردنی‬ ‫رەنگ���ی پێس���تی خ���ۆی بو‪ ،‬ب���اس لەوە‬ ‫دەكات كە "ماوەی س���ێ‌ س���اڵە خەریكی‬ ‫ئ���ەم وەرزش���ەم‌و ‪ 3‬مانگیش���ە بەچ���ڕی‬ ‫راهێنانەكان���م دەس���تپێكردوە‪ ،‬چاوەڕوانی‬ ‫هیچ پاداشتێكیش نیم"‪.‬‬ ‫ئاریان زەردەشت‪ 20 ،‬ساڵ‪ ،‬خوێندكاری‬ ‫ئەندازیاری نەوتەو پلەی دوەمی لەكێش���ی‬ ‫‪ 65‬كیلۆگرام���دا وەرگ���رت‪ ،‬دەڵێت‪" :‬من‬ ‫نزیك���ەی ‪ 1000‬دۆالرم خەرجك���ردوە‬ ‫لەخواردن‌و پێداویستی تا توانیم بەشداریی‬

‫کاوڕ‬ ‫ئه‌گه‌ر ویس���تت له‌گ���ه‌ڵ هاورێكانت‬ ‫باس���ی‌ كارێك بكه‌ن ئه‌و‌ه هه‌وڵبد‌ه‬ ‫زۆر له‌و باره‌یه‌وه‌ نه‌دوێت ته‌نها كار‌ه‬ ‫سه‌ره‌كێكان باس بكه‌‪.‬‬

‫دوای ‪ 6‬ساڵ‪ ،‬فۆتۆستۆریی‬

‫له‌سه‌ر قاچاخچییه‌کان ته‌واو‬

‫نمایشی له‌شجوانی له‌هۆڵی رۆشنبیری سلێمانی‬ ‫بكەم لەم پاڵەوانێتیەدا"‪.‬‬ ‫بەشێكی زۆر لەهەوادارانی ئەم وەرزشە‪،‬‬ ‫لەب���ێ‌ جێگەیی ناچار لەب���ەر گڕ‌و دوكەڵی‬ ‫مۆلیدە‌و خۆرەتاوەكە وەستابون‌و سكااڵیان‬ ‫هەبو ل���ەوەی لەپایتەختی رۆش���نبیریدا‪،‬‬ ‫ش���وێنێك نیە بۆئەوەی بەئاسودەیی چێژ‬ ‫لەم خولیایەیان وەربگرن‪.‬‬ ‫ئەحمەد عەلی‪ 20 ،‬س���اڵ‌و مامۆس���تای‬ ‫وەرزش‪ ،‬پێیوای���ە دەبو لەش���ارێكی وەك‬ ‫س���لێمانیدا النیكەم هۆڵێ���ك هەبوایە كە‬ ‫بتوانرێت ئەم خەڵكە لەبەر ئەو خۆرەتاوە‬ ‫نەوەستێت‪.‬‬ ‫دیمەنەكان���ی س���ەر تەختەی ش���انۆو‬ ‫حەماس‌و دەنگی بێ���ژەری پاڵەوانێتیەكە‪،‬‬ ‫ئ���ەوەی لەبی���ر ئامادەبوانی ن���او هۆڵەكە‬ ‫بردب���ۆوە ك���ە بی���ر لەگەرم���او تەنگ���ی‬ ‫شوێنەكەیان بكەنەوە‪ .‬كاوە ئەدیب‪ ،‬بێژەری‬

‫گا‬

‫پاڵەوانێتیەكە لەساڵی ‪ 1994‬خەریكی ئەم‬ ‫كارەی���ەو وەك بەش���داربوان وتیان‪ ،‬هەر‬ ‫پاڵەوانێتیەك ئ���ەوی لێنەبێت‪ ،‬كەس چێژ‬ ‫لەبردنەوەكانیش وەرناگرێت‪ .‬كاوە تەمەنی‬ ‫نزیكەی ‪ 50‬ساڵەو دكتۆرای هەیە لەقانونداو‬ ‫شاعیرو نوسەرو گۆرانیبێژو وەرزشەوانیشە‪،‬‬ ‫ئەو بۆ ماوەی ‪ 3‬كاژێر بەبەردەوامی كەشی‬ ‫پاڵەوانێتیەكەی خۆش دەكرد‪.‬‬ ‫هەمو چارەکە سەعاتێك دەستە دەستە‬ ‫پاڵەوانەكان بەپێی كێش���ی جەس���تەیان‬ ‫دەهاتنە س���ەر ش���انۆو لیژنەی دادوەریش‬ ‫‪ 3‬یەكەمی لەن���او وەجبەكەدا دیاریدەكرد‪،‬‬ ‫ك���ە زۆرج���ار بڕیارەكە بەدڵ���ی راهێنەرو‬ ‫پاڵەوانەكان نەدەبو‪ ،‬بۆیە ناوبەناو یەكێك‬ ‫لەراهێن���ەرەكان س���كااڵی لەبڕیارەكانیان‬ ‫دەكردو مشتومڕ لەنێوانیان دروست دەبو‪.‬‬ ‫ه���اوكات ناوبەن���او گەنجێك لەپش���ت‬

‫دوانه‌‬

‫ی‬ ‫ێ گۆرانكاری‌ له‌پر ل��� ‌ه بوار ‌‬ ‫هه‌موو كاره‌كانت به‌ س���ه‌ر خێزانه‌كه‌ت هه‌ن���د ‌‬ ‫دابه‌ش بكه‌‪ ،‬به‌مه‌ش په‌س���تان له‌سه‌ر ئیش���ه‌كه‌ت روئه‌دات ك ‌ه زۆر هیالكت‬ ‫خۆت زۆر كه‌م ئه‌كه‌یته‌و‌ه كێشه‌ت كه‌م ده‌كات تۆزێك وریا به‌‪.‬‬ ‫ئه‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫پەردەی شانۆوە بەهەڵەداوان دەهاتە سەر‬ ‫شانۆكەو نمایشی جەستەی دەكردو تێكڕای‬ ‫بینەرەكانیش بەیەك ریت���م چەپڵەیان بۆ‬ ‫لێدەداو هاواریان دەكرد‪" :‬دوبارە دوبارە"‪.‬‬ ‫عەباس لەخانەقینەوە هاتبوو مامۆس���تای‬ ‫ئینگلیزی بو‪ ،‬رەنگی جەس���تەی لەهەموان‬ ‫جیاوازتربو‪ ،‬جەس���تەیەكی بێ ماسولكەی‬ ‫هەبو‪ ،‬هەر ئەمەش هۆكاریی ئەو حەماسە‬ ‫ب���و ك���ە جەماوەرەك���ە ب���ۆ عەباس���یان‬ ‫دەردەبڕی‪.‬‬ ‫ئ���ارام حاجی عەلی جێگری س���ەرۆكی‬ ‫یەكێت���ی لەش���جوانانی لقی س���لێمانی بۆ‬ ‫ئاوێن���ە وتی‪ 15" ،‬یانەو هۆڵ بەش���داریان‬ ‫ل���ەم پاڵەوانێتی���ە كرد بەبەش���داریی ‪95‬‬ ‫یاریزان‪ .‬هیچ شوێنێك هۆڵمان پێنادەن بۆ‬ ‫پاڵەوانێتی‪ ،‬چونكە كەس ئاوڕ لەم وەرزشە‬ ‫ناداتەوە"‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫فۆتۆگرافه‌ر ئارام که‌ریم دوای ئه‌وه‌ی ماوه‌ی‬ ‫‪ 6‬س���اڵ س���ه‌رقاڵی کارکردن بو له‌س���ه‌ر‬ ‫فۆتۆس���تۆرییه‌ک‪ ،‬دواج���ار به‌رهه‌مه‌ک���ه‌ی‬ ‫هاته‌بون‌و له‌میدیا جیهانییه‌کاندا به‌بایه‌خه‌وه‌‬ ‫باس ده‌کرێت‪.‬‬ ‫فۆتۆگراف���ه‌ری ئاژانس���ی میترۆگراف���ی‌و‬ ‫رۆژنام���ه‌ی ئاوێنه‌‪ ،‬ئارام که‌ری���م له‌ماوه‌ی‬ ‫زیاتر له‌‪ 6‬ساڵدا به‌کامێراکه‌یه‌وه‌ سنوره‌کانی‬ ‫کوردس���تانی به‌س���ه‌رکردوه‌ته‌وه‌و تێکه‌ڵی‬ ‫قاچاغچی‌و کۆڵبه‌ره‌کان بوه‌و به‌فۆتۆ‪ ،‬ژیانی‬

‫شێر‬

‫ده‌توانی���ت به‌بۆچونه‌كه‌ت قه‌ناعه‌ت ب ‌ه ته‌ندروستیت زۆر خراپه‌و پێویستیت‬ ‫ده‌وروبه‌ره‌كه‌ت بكه‌ی���ت‌و بیرو بۆجون به‌ چاودێری‌ هه‌یه‌‌و ره‌نگه‌ وا پیویست‬ ‫ی‬ ‫بكات ك ‌ه چه‌ند رۆژێك له‌ ژێر چاودێر ‌‬ ‫بگۆرنه‌وه‌‪ .‬هه‌ینی‌ به‌ختی‌ تۆیه‌‪.‬‬ ‫بیت‪.‬‬

‫ئه‌وانی به‌جیهاندا باڵوکردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ارام که‌ریم ل���ه‌و باره‌ی���ه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند که‌ له‌و ماوه‌یه‌داو له‌چه‌ند کاتێکی‬ ‫جیاوازدا له‌رۆژو شه‌ودا له‌گه‌ڵ قاچاخچیی‌و‬ ‫کۆڵبه‌ری نێوان س���نوره‌کاندا ژیاوه‌و وێنه‌ی‬ ‫گوزه‌رانی ئه‌وانی گرتوه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ش���وێنی فۆتۆکانیش���ه‌وه‌‪ ،‬ئارام‬ ‫رایگه‌یاند که‌ له‌هه‌رس���ێ س���نوری هه‌رێمی‬ ‫کوردس���تان به‌تورکیاو س���وریاو ئێرانه‌وه‌‬ ‫فۆتۆکانی گرتوه‌‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ گونجاو نییه‌ بۆ ئه‌و کارانه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیان به‌ئابوریی���ه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌الم‬ ‫ده‌توانن به‌شێوه‌یه‌کی باش هه‌ڵسوکه‌وت‬ ‫له‌گه‌ڵ دۆخه‌ کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کاندا بکه‌ن‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫کاک نێچیرەڤان بارزانی‌و خەمێکی سارد!‬

‫دەربارەی وەفاداریی‬ ‫فەیلەسوفی فەرەنس���ی ئەندرێ سپۆنڤیل‬ ‫لەیەکێ���ک لەکتێبە گرنگەکانی���دا باس لەوە‬ ‫دەکات دونیای ئەمڕۆ بەهه‌مو ئاڵۆزیی‌و ڕۆحە‬ ‫مەسرەفگەرو وێنەخوازو تاکپەرستییەکەیەوە‪،‬‬ ‫بەهه‌مو کێش���ە گەورەکان���ی وەک هه‌ژاریی‌و‬ ‫بێئومێدی���ی‌و بێزاریی���ەوە‪ ،‬پێویس���تی‬ ‫بەدۆزین���ەوەی بەهای تازە نییە‪ ،‬سیس���تمی‬ ‫ئەخالقیی تازەی پێویست نییە‪ ،‬یان النیکەم‬ ‫پێویس���تی بەبەرهه‌مھێنان���ی بەهای گەورەو‬ ‫گش���تیی تازە نییە بتوان���ن وەک ڕوانگەیەک‬ ‫بۆ بیرکردنەوە لەو کێشانەو وەک دەالقەیەک‬ ‫بۆ ڕزگاربون لێیان‪ ،‬تەماشابکرێن‪ .‬سپۆنڤیل‬ ‫پێیوایە مرۆڤ لەدونیای ئەمڕۆدا پێویس���تی‬ ‫بەداھێنانی ش���تێکی دیکەیە‪ ،‬ئەو ش���تەش‬ ‫ناودەنێت "وەفاداریی نوێ"‪ ،‬بەاڵم وەفاداریی‬ ‫بۆ چ���ی‌و کام بەه���او چ مەس���ەلەیەک؟ لە‬ ‫وەاڵم���دا دەڵێت وەفاداریی بۆ چوار لەو بەها‬ ‫گرنگانەی مێژوی���ی مرۆڤایەتیی‪ ،‬یان مێژوی‬ ‫تایبەتی زۆرب���ەی کۆمەڵگاکانی دونیا‪ ،‬بۆیان‬ ‫بەجێهێش���توین‪ .‬ئ���ەو چ���وار بەهایەش‪ ،‬کە‬ ‫ه���اوکات چوار پرنس���یپی ئەخالقیی گرنگن‪،‬‬ ‫بریتین لە‪:‬‬ ‫یەک���ەم‪ :‬وەفاداریی بۆ ژیان‌و بەرگریکردنی‬ ‫ب���ەردوام لێ���ی‪ .‬دوەم‪ :‬وەفاداری���ی ب���ۆ‬ ‫کۆمەڵگاو پاراس���تنی وەک چوارچێوەیەک بۆ‬ ‫پێکەوەبونێکی ھێمن‌و ئاشتییەکی مەدەنییانە‪.‬‬ ‫سێیەم‪ :‬بەرگریکردن لەعەقڵ وەک پێدراوێکی‬ ‫ئینس���انیی‌و گەردونی���ی‪ ،‬وەک داوەرێک���ی‬ ‫ڕاس���تەقینەو وەک ئامرازێک���ی س���ەرەکیی‌و‬ ‫سەربەخۆ بۆ ناسینی دونیاو مرۆڤ‪ .‬چوارەم‪:‬‬ ‫وەفاداریی بۆ خۆشەویستیی‪ ،‬خۆشەویستیی‬ ‫مرۆڤ‌و مرۆڤ‌و دونیاو سروش���ت‪ .‬ئەم چوار‬ ‫بەهایە لەیەکدی داب���ڕاو‌و بێپەیوەندیی نین‪،‬‬ ‫بەڵکو بەش���ێوازی جی���اواز بەناویەکداچون‌و‬ ‫تێک���ەڵ بەیەکت���ری دەب���ن‪ .‬بیرکردن���ەوە‬ ‫لەدونیا‪ ،‬ناس���ینی ئ���ەو کۆمەڵگایەی تیایدا‬ ‫دەژین‪ ،‬چێژوەرگرتن لەس���اتەوەختە بچوک‌و‬ ‫تێپەڕەکان���ی ژیان‪ ،‬ڕێزگرتن���ی ژیان لەهه‌مو‬ ‫ش���ێوەکانیدا‪ ،‬وەگەڕخس���تنی عەق���ڵ ب���ۆ‬ ‫دۆزین���ەوەی ئەو نھێنیانەی دێنەپێش���ەوەو‬ ‫ئامادەگیی مرۆڤ بۆ بەرگریکردن لەو شتانە‪،‬‬ ‫بەش���ێکن لەوەفاداربون بۆ ئ���ەو چوار بەها‬ ‫س���ەرەکییەی باس���کران‪ ،‬ئەمانەش بەس���ن‬ ‫بۆئ���ەوەی م���رۆڤ بتوانێ���ت ژیانێکی باش‌و‬ ‫بەختەوەرو بەرپرسانە بژی‪.‬‬ ‫ئەم چوار بەهایە لەیەکەمین س���ەیرکردندا‬ ‫سادە دێنە بەرچاو‌و وادەردەکەون وەک ئەوەی‬ ‫پێدراوی سروشتیی بن‪ ،‬بەاڵم لەقواڵییدا وانین‪.‬‬ ‫ب���ۆ نمونە‪ ،‬وەفاداربون ب���ۆ ھیچ یەکێک لەم‬ ‫بەهایانە بەته‌نها‪ ،‬بەتایبەتی بۆ کۆکردنەوەیان‬ ‫بەیەک���ەوە وەک چوارچێوەیەک���ی ئەخالقیی‬ ‫گش���تیی‪ ،‬بەبێ بونی مرۆڤێک���ی بیرکەرەوەو‬ ‫ھۆش���یارو خاوەن ئی���رادەو خ���اوەن ئومێد‬ ‫دروس���ت نابێت‪ .‬مرۆڤێک پێویس���تە چەندە‬ ‫ت���رس‌و گومانیی هه‌یە ئەوەن���دەش ئومێدی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬چەند گەمارۆدراو‌و فشاربۆھێنراوبێت‪،‬‬ ‫ئەوەندەش ئی���رادەو ویس���تی کارکردنی بۆ‬ ‫گۆڕان هه‌بێت‪.‬‬ ‫لەبەش���ێکی زۆری ئ���ەو ناوچەی���ەی ئێمە‬ ‫تیای���دا دەژین ڕێزی ھیچ یەکێ���ک لەو چوار‬ ‫بەهای���ە ناگیرێ���ت‪ ،‬ڕەنگە ڕێ���زی یەکێکیان‬ ‫بەئەندازیەکی س���نوردار بگیرێت بەاڵم ڕێزی‬ ‫ئەویتری���ان ناگیرێت‪ ،‬لەهه‌م���و دۆخێکدا ئەو‬ ‫چوار بەهایە بەسەریەکەوەو وەک سیستمێکی‬ ‫ئەخالقی���ی ئامادەنین‌و نەبون بەو چوارچێوە‬ ‫ئەخالقییەی کۆمەڵگایەکی مۆدێرن پێویستی‬ ‫پێیەت���ی‪ .‬ئەبوبەک���ری بەغدادی���ی نمونەی‬ ‫کەسێکە ئەم دۆخەمان بەوردی نیشانئەدات‪.‬‬ ‫ئەم پی���اوە س���ەرەڕای ئ���ەوەی بڕوانامەی‬ ‫ماس���تەرو دکت���ۆرای لەزانکۆی ئیس�ل�امیی‬ ‫لەبەغدا وەرگرتوە‪ ،‬بەاڵم هاوکات سەرکرده‌ی‬ ‫یەکێک لەھێ���زە ه���ه‌رە تاریکەکانی دونیای‬ ‫ئەمڕۆیە‪ ،‬س���ەرکردەی ھێزێک وەفای بۆ هه‌ر‬ ‫شتێک هه‌بێت‪ ،‬وەفای بۆ ژیان‌و بۆ عەقڵ‌و بۆ‬ ‫کۆمەڵگاو بۆ خۆشەویس���تیی نییە‪ .‬بەغدادی‬ ‫خەلیفەی دەوڵەتێکەو داعشەکەش���ی ھێزێکە‬ ‫دژ بەمرۆڤ‌و ئازادیی‌و شارس���تانیەت‪ ،‬ناکۆک‬ ‫بەژی���ان‌و عەقڵ‌و کۆمەڵگاو خۆشەویس���تیی‪.‬‬ ‫ئەم ھێزە ئایدیۆلۆژیایەک ئاراس���تەی دەکات‬ ‫مەیلی کوش���تن‌و ئیهانەک���ردن‌و کۆیلەکردنی‬ ‫م���رۆڤ تیای���دا لەلوتکەدای���ەو ویس���تی‬ ‫وێرانکردنێک���ی هه‌مەالیەنی ژیان ئاراس���تەی‬ ‫دەکات‪ .‬خەالفەتەک���ەی بەغ���دادی ویژدانیی‬ ‫مرۆییانەی جەنگاوەرەکانیش���ی کوش���توەو‬ ‫کردونی���ی بەئامێرێ���ک بۆ کوش���تن‌و بڕین‪،‬‬ ‫هه‌ر چوار شێوە س���ەرەکییەکەی وەفاداریی‬ ‫لەو جەنگاوەرانەدا س���ڕیونەتەوەو لەشوێنی‬ ‫ئەواندا پڕیکردون لەبێوەفایی‌و بوغزو ڕقێکی‬ ‫گەورە‪ .‬داعش ڕاس���تە لەبۆشایی دەسەاڵت‌و‬ ‫دۆخی داوەش���انی دەوڵەتدا دروست‌و بەھێز‬ ‫ب���وە‪ ،‬میدی���ای ئەلکترۆن���ی ن���وێ‌و دۆخی‬ ‫بەجیهانیبونی دونیا بەشێوەیەکی ڕاستەوخۆ‬ ‫بەشداربوە لەدروستبونیدا‪ ،‬بەاڵم هه‌مو ئەمانە‬

‫ئاوات نامیق ئاغا‬

‫هه‌رچی وەفاداربونە‬ ‫بۆ خۆشەویستیی‌و‬ ‫وێناکردنی وەک‬ ‫یەکێک لەبەها‬ ‫سەرەکیی‌و‬ ‫گرنگەکان‪،‬‬ ‫بەشێکی گرنگیی‬ ‫بونی مرۆڤە وەک‬ ‫مرۆڤ‬ ‫بەسەریەکەوە مرۆڤێکی دینییان دروستکردوە‬ ‫ک���ە هه‌مو وەفادارییەکی ب���ۆ ئەو چوار بەها‬ ‫س���ەرەکییە لەدەستداوە‪ .‬دروس���تبونی ئەم‬ ‫مرۆڤە "بێوەفایە" مەس���ەلەیەکی سەرەکیی‌و‬ ‫ناوەندیی���ە لەدیاردەیەک���ی وەک دی���اردەی‬ ‫داعشدا‪.‬‬ ‫وەفاداربون بۆ ژیان سەرەتای کۆتاییھێنانە‬ ‫بەهه‌م���و مەیلێک بیەوێت ژی���ان لەمانا هه‌رە‬ ‫سەرەتایی‌و هه‌رە گش���تییەکانیدا وێرانبکات‪.‬‬ ‫وەفاداربونی���ش ب���ۆ کۆمەڵ���گا وەفاداربونە‬ ‫ب���ۆ پێکەوەژیانی مرۆڤ���ەکان بەیەکەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەو ژیانە گش���تییەی مرۆڤ���ەکان بەیەکەوە‬ ‫دروس���تیدەکەن‪ ،‬بۆ توانای مرۆڤ بۆئەوەی‬ ‫لەگەڵ ئەوانیتری لەخ���ۆی نەچو‌و جیاوازدا‪،‬‬ ‫ب���ژی‪ .‬ئەمەش وەفاداربونە بۆ ئەو "کۆ" یەی‬ ‫لەناو "کۆ"مەڵگادا ئامادەیە‪" ،‬کۆ"یەک هه‌رگیز‬ ‫کورتنابێتەوە بۆ ھیچ گروپ‌و تاکەکەس���ێکی‬ ‫ناو کۆمەڵ���گا بەته‌نها‪ .‬ئ���ەم "کۆ"یە بەرەو‬ ‫ئەوەمان دەبات جیاوازی���ی وەک پێدراوێکی‬ ‫ھێجگار گرنگ‌و س���ەرەکیی کۆمەڵگاو ژیانی‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی ببینی���ن‪ .‬ژیانی���ش لەگ���ەڵ‬ ‫جیاوازی���دا ژیانێک���ە ناک���ۆک بەپەڕگیریی‪.‬‬ ‫هه‌مو ئیلتیزامێکی ڕیش���ەیی بەبیرۆکەیەکی‬ ‫ڕادیکاڵ���ەوە‪ ،‬دەش���ێت وەک هه‌وڵدانێ���ک‬ ‫بکەوێت���ەوە ب���ۆ تێکدان���ی ئ���ەو "کۆ"یەی‬ ‫لە"کۆ"مەڵ���گادا ئامادەی���ە‪ ،‬دەش���ێت ببێت‬ ‫بەئیلتیزام بەکێش���انی س���نوورێکی گەورەوە‬ ‫لەنێوان تاکەکەس‌و دەوروبەرەکەیدا‪ .‬زۆرجار‬ ‫بیرکردن���ەوەی پەڕگی���ر بیرکردنەوەیەکە دژ‬ ‫بەکۆمەڵگا‪ ،‬لەقواڵییشدا دەشێت تەعبیربێت‬ ‫لەجۆرێک لەنەخۆشیی کۆمەاڵیەتیی‪ ،‬چونکە‬ ‫هه‌میش���ە ش���ەحنەیەکی گەورەی نەفیکەرو‬ ‫پەالماردەری���ی تێدای���ە‪ ،‬وادەکات م���رۆڤ‬ ‫نەتوانێت لەگەڵ ئەوانیت���رو لەناو کۆمەڵگاو‬ ‫تەنانەت لەگەڵ خۆش���یدا بژیی‪ .‬لەئاس���تێک‬ ‫لەئاس���تەکاندا "کۆ"ی ن���او "کۆ"مەڵگا مانای‬ ‫دانانی س���نورێک ب���ۆ هه‌م���و پەڕگیرییەک‬ ‫نەیەوێت ھیچ سنورێک قبوڵ بکات‪.‬‬ ‫وەفاداربونی���ش ب���ۆ عەق���ڵ وەفاداربونە‬ ‫ب���ۆ تواناکانی بیرکردن���ەوە الی مرۆڤ وەک‬ ‫توانایەک���ی گەردونی���ی‪ ،‬توانای���ەک لەڕوی‬ ‫پرنس���یپەوە الی هه‌مو مرۆڤێ���ک ئامادەیە‪.‬‬ ‫وەفاداربون بۆ عەقڵ مان���ای وەفاداربون بۆ‬ ‫بیرکردنەوە وەک خەس���ڵەتێکی ئینس���انیی‬ ‫گرن���گ‪ .‬عەق���ڵ م���ەرج نیی���ە نەفیکەریی‬ ‫ش���ێوازەکانی تری بیرکردنەوەو شێوازەکانی‬ ‫ت���ری ئەزمونی���ی هه‌وڵدانی م���رۆڤ بێت بۆ‬ ‫تێگەیش���تن لەخ���ۆی‌و لەدونیا‪ ،‬مەس���ەلەکە‬ ‫ڕوانی���ن نییە بۆ دونیا وەک هاوکێش���ەیەکی‬ ‫ماتماتیکی���ی گ���ەورە‪ ،‬وەک کۆمەڵێک ھێڵ‌و‬ ‫گۆشەی هه‌ندەسیی‌و هاوکێشەی ناو زانستی‬ ‫جەبر‪ .‬بەاڵم نەفیکردن���ی عەقڵ بەناوی هه‌ر‬ ‫یەکێک لەو شتانەوە‪ ،‬وەفادارنەبونە بۆ یەکێک‬ ‫لەتوانا هه‌رە سەرەکییەکانی مرۆڤ خۆی‪.‬‬ ‫هه‌رچ���ی وەفاداربونە بۆ خۆشەویس���تیی‌و‬ ‫وێناکردنی وەک یەکێک لەبەها س���ەرەکیی‌و‬ ‫گرنگەکان‪ ،‬بەش���ێکی گرنگی���ی بونی مرۆڤە‬ ‫وەک م���رۆڤ‪ ،‬وەک بونەوەرێ���ک بی���ەوێ‌و‬ ‫بتوانێت لەگەڵ هه‌مو ئەو ش���ت‌و کەس���انەدا‬ ‫بژی ک���ە دەکەونە دەرەوەی خودی خۆیەوە‪.‬‬ ‫خۆشەویس���تیی وەک ھێزێک بۆ خۆپاراستن‌و‬ ‫ژیانپاراستن‌و دونیاپاراستن‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫س���اڵی پار تەلەفیزێۆنی ‪ KNN‬سەرەڕای‬ ‫یارمەتی دانم بۆ پێشکەشکردنی ڕیپۆرتاجێک‬ ‫لەسەر کارەس���اتی ‪٩‬ی حوزەیرانی ‪١٩٦٣‬ی‬ ‫شاری س���لێمانی بەسوپاسەوە‪ ،‬سەعات‪٩‬ی‬ ‫شەویش لە بەرنامەی (پێنج ڕۆژ) دا لەگەڵ‬ ‫دو کەسی تردا میوانداری کردم‪.‬‬ ‫لەه���ەردو بۆنەکەدا لەپ���اڵ بیرهێنانەوەو‬ ‫هەوڵ���ی ش���رۆڤەی ه���ۆکارو ئاکامەکان���ی‬ ‫گەلەکوش���تاری ئەو ڕۆژە ڕەش���ەی مێژوی‬ ‫نەت���ەوە‪ ،‬من بێ پ���ەروا ئ���ەوەم چەندپات‬ ‫کردەوە کە خێزانی ش���ەهیدانی کوردس���تان‬ ‫پێویس���تیان بەپاڵپش���تی مەعنەوی هەیەو‬ ‫حیزب‌و حکومەت لەم الیەنەوە کەمتەرخەمن!‬ ‫ئەوەش���م وت کە بەداخەوە س���ەرکردایەتی‬ ‫کورد لەمس���ەر ت���ا ئەوس���ەری بۆچونێکی‬ ‫نادروس���تیان ال دروس���ت بوەو وا تێئەگەن‬ ‫کە خێزانی ش���ەهیدان کاتێک ئەڵێن "بەسەر‬ ‫نەکراوینەتەوە" مەبەستیان وەرگرتنی پارەو‬ ‫زەویی���ە‪ ،‬لەکاتێکدا ئەم���ە وا نییەو خێزانی‬ ‫(‪)١‬‬ ‫شەهیدان سواڵکەر نین!‬ ‫م���ن ئەمزان���ی لەکوێ���وە قس���ە ئەکەم‌و‬ ‫مەبەستیشم بو کە پەیامەکەم بگاتە شوێنی‬ ‫خ���ۆی‌و تا دوێنێ‌و پێرێ���ش ‪٩‬ی حوزەیرانی‬ ‫‪ ٢٠١٥‬چاوەڕوان بوم کە کەسێک یان الیەنێک‬ ‫لەم س���اڵەوە ئاوڕ لەو مەس���ەلەیە بداتەوە‪.‬‬ ‫من دڵنیام قس���ەکانم گەیش���تونەتە جێگەی‬ ‫مەبەست‪ ،‬یەکەمین‪ ،‬لەبەرئەوەی خوا نەیبڕێ‬ ‫ئەوەندە چاو‌و گوێ هەن کە هەمو حەیس���ەو‬ ‫بەیس���ەیەکی ئەم گەلە ئەبینن‌و ئەبیس���تن‌و‬ ‫ئەیگوازنەوە‪ ،‬دوەمین یەکێک لەهاومیوانەکانی‬ ‫بەرنامە تەلەفیزیۆنییەکە وەزیری شەهیدان‌و‬ ‫ئەنفالکراوەکانی کابینەی‪ ٧‬بو!‬ ‫ڕۆژی ‪٧‬ی حوزەیرانی ئەمس���اڵ لە(شاری‬ ‫جوان���ی) س���لێمانی پالتفۆرمی س���لێمانی‬ ‫ڕاگەیەندراو ژمارەیەکی زۆری میوان سەرەڕای‬ ‫کوردستان‪ ،‬لە پارێزگاکانی عێراقەوە هێنرانە‬ ‫ش���ارو س���ەرۆکی حکومەتی کوردستانیش‬ ‫لە ناو ئاپۆڕەی بەش���ێک لەت���ازە ملیۆنێر‪،‬‬ ‫ملیادرێرو کاربەدەس���تەکانی خەنیوی واڵتدا‬ ‫وەک هەمیشە بەپۆشاکە جوان‌و زەردەخەنە‬ ‫ئەفسوناوییەکەیەوە بۆنەکەی ڕازاندەوە!‬ ‫هەمان ڕۆژ س���ەرۆکی حکومەت‪ ،‬سەردانی‬ ‫دەزگای میدی���ای کوردس���اتی کردو لەالیەن‬ ‫خاتو هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەدەوە پێش���وازی‬ ‫لێک���را‪ .‬بۆ س���بەی بەیانی س���ەردانی کاک‬ ‫نەوشیروان مس���تەفای کردو بەرچایی بردە‬ ‫ئ���ەوێ‪ ،‬قاوەڵتی���ش برای���ە گوڵەخانە‪ ،‬الی‬ ‫کاکە حەمەی حاجی مەحمودو ئێوارەکەیشی‬ ‫لەگەڵ ئەنجومەنی س���ەرکردایەتی سلێمانی‬ ‫پارت���ی کۆب���وەوە کە بەبۆچون���ی من ئەمە‬ ‫بەرنامەداڕێژییەک���ی باش���ی ب���ۆ ک���را بو‌و‬ ‫س���ەلماندی‪ ،‬ش���کور ب���ۆ خ���وا ئاس���ایش‬ ‫بەرکەماڵە!‬ ‫من لەدڵی خۆمدا ئەموت تەواو‪ ،‬سبەینێش‬ ‫تەرخانکراوە بۆیادی ‪٩‬ی حوزەیران‌و کراوەتە‬ ‫کتوپڕی! الم وابو خودی سەرۆکی حکومەت‬ ‫بەفەرم���ی سەرپەرش���تی یادەک���ە ئ���ەکاو‬ ‫تەپوت���ۆزی چەندین س���اڵەی ئافەرۆزکاری‌و‬ ‫بەهەندوەرنەگرتن ئەتەکێنێ‪ .‬لەڕاستیش���دا‬ ‫ئ���ەم هەر بۆ ئەو مەس���ەلەیە هاتوە! کەچی‬

‫داخەکەم وا دەرنەچو‌و س���ەرۆکی حکومەت‬ ‫پێش یادی جاڕی (مەنعی تەجول) کەی ئەو‬ ‫ڕۆژە ڕەش���ە بەرەو هەولێر ئۆغری کردەوە‪،‬‬ ‫بۆیە وتم "خۆزگەم بە پار"!‬ ‫ئازیزم کاک نێچیرەڤان‪ ،‬شاری جوان هێندە‬ ‫بااڵیە هەمو س���لێمانی لێوە دیارە‪ ،‬مەعلومی‬ ‫جەنابتانە کە تۆپی سەرەوەیشی ئەخولێتەوەو‬ ‫بەکەمتر لەکاتژمێرێک بێ ئەوەی تۆ عەزیەت‬ ‫بکێشی بەدەم خواردنەوەی فنجانێک قاوەوە‬ ‫هەمو ش���ارەکەی هەڵمەت‌و قوربانیت نیشان‬ ‫ئەدا! ڕاستە ئێمە لەو بەرزییەوە الی ئێوەوە‬ ‫وەک مێرول���ە ئەنوێنی���ن‌و لەب���ەر دوکەڵی‬ ‫خەس���ت‌و چڕ دیارنین‪ ،‬ب���ەاڵم چۆن گردی‬ ‫شەهیدانت بەهەمو نقێمە سورەوە نەبینی؟!‬ ‫چۆن دەس���تڕێژی گوللـ���ەو جیڕەی زنجیری‬ ‫دەبابەو بلدۆزەرەکان���ی حامیەکەی (زەعیم‬ ‫س���دیق مستەفا)و (مەحکەمەی وادی)ت لەو‬ ‫پەنا دەستەدا هەست پێ نەکرد؟!‬ ‫ئازیزم خۆ من ناڵێم ئەبو شێوت لەگەڵ مندا‬ ‫بکردایە‪ ،‬ناش���ڵێم هەق بو ئەرکت بکێشایەو‬ ‫بهاتیتایە بۆ گردی شەهیدان‪ ،‬چونکە ڕێگەی‬ ‫سەرکەوتن نەماوەو ژمارەی گۆڕەکان هێندە‬ ‫(‪)٢‬‬ ‫زۆرب���ون نە گرد ئەیگرێ‌و نە پێدەش���ت‪،‬‬ ‫بەاڵم خ���ۆ پارکی ئ���ازادی دو هەنگاوە لەو‬ ‫کاروانس���ەرایەوە‪ ،‬جادەکان هەمو قیرتاون‌و‬ ‫ئۆتۆمبێل بەئاس���انی تا الی مۆنۆمێنتەکەی‬ ‫‪٩‬ی حوزەیرانی ‪١٩٦٣‬ی ئەبردی! دەبا لەبەر‬ ‫دڵی سلێمانی‌و بۆ حورمەتی شە‌هیدەکانمان‬ ‫لەو بورجە بهاتیتایە خوارێ‌و تاجە گوڵێکت‬ ‫لەوێ دابنایە! کاتێک ئەمە ئەڵێم ئەوە بزانە‬ ‫کە‪:‬‬ ‫‪ .١‬ئەگەر تۆ سەرۆکی حکومەت نەبویتایە‪،‬‬ ‫من ئەم گلەییم نەئەکرد!‬ ‫‪ .٢‬ئەگەر ت���ۆ جێگری س���ەرۆکی پارتی‬ ‫دیموکرات���ی کوردس���تان نەبویتایە‪ ،‬من ئەم‬ ‫گلەییەم نەئەکرد!‬ ‫‪ .٣‬ئەگەر تۆ گەنج‌و نەوەی نوێ نەبویاتە‪،‬‬ ‫من ئەم گلەییەم نەئەکرد!‬ ‫‪ .٤‬ئەگ���ەر تۆ کوڕەزای س���ەرۆک بارزانی‬ ‫باوک نەبویاتەیە‪ ،‬من ئەم گلەییەم نەئەکرد!‬ ‫‪ .٥‬ئەگ���ەر ت���ۆ نیوەک���وڕی ئەم ش���ارە‬ ‫نەبویتای���ە‪ ،‬ک���ە دڵنیام ڕەحمەت���ی دایکت‬ ‫دەیان جار‪ ،‬لەتەک باس���ی ئەو دو کەسەی‬ ‫لە حەوش���ەکەی ماڵی باپیرت���دا لەو ڕۆژەدا‬ ‫بە ناڕەوا ش���ەهید کران‪ ،‬باسی قارەمانێتی‬ ‫س���لێمانی‌و گیان���ی بەرخودانی ش���ەهیدانی‬ ‫حوزەیران���ی بۆ کردویت‪ ،‬من ئ���ەم گلەییەم‬ ‫نەئەکرد!‬ ‫ئاخ���ر من گون���دی س���ەرزەلی قەرەداخم‬ ‫بەهێندەی گەڕەکی سەرش���ەقامەکەی خۆم‌و‬ ‫باو‌و باپی���رم خۆش ئ���ەوێ چونکە دایکمی‬ ‫لێ لەدایک بوەو باوکم خۆشیویستوە! ئاخر‬ ‫من ئێس���تاش لەم پایە نزم���ەوە خاکی بەر‬ ‫پێی هەرکەس���ێکم‪ ،‬ڕۆژێک ل���ەڕۆژان ناوی‬ ‫باوکم یان باپیرمی هێنابێ نەخاس���مە خۆی‬ ‫لەسەر بەکوش���ت دابن! لەکاتێکدا من جگە‬ ‫لەس���ەرۆکی خێزان���ە بچکۆالنەک���ەی خۆم‪،‬‬ ‫سەرۆکی هیچ نیم!‬ ‫کاک نێچیرەڤ���ان من تەنه���ا لەگەڵ تۆم‬ ‫نییەو لەگەڵ زۆربەی هەرە زۆرتانمە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ڕۆژگاری حوزەی���ران ب���ۆ ئێ���وە ڕۆژانێکی‬ ‫ئاس���اییەو تێیدا خوێنخوارەکانمان بەس���ەر‬ ‫فەرشی س���وردا دێنە ناو واڵت‪ ،‬ئەوا بۆ من‬ ‫س���ەرلەنوێ کوالندن���ەوەی برینێکی هەرگیز‬ ‫ساڕێژنەبوی پڕ سوێی هەمو تەمەنمە!‬ ‫ئەزانی مۆنیمێتی شەهیدانی ‪٩‬ی حوزەیرانی‬ ‫‪ ١٩٦٣‬لەدوای گش���ت مۆنیمێنتەکان دروست‬ ‫ک���راو لەپێش هەموش���یاندا عەمارەپۆ بو؟!‬ ‫ئ���ەو مۆنیومێنتەی ‪٩‬ی حوزەیرانی س���اڵی‬ ‫‪ ،٢٠١٤‬لەالی���ەن حیزبەکەی ئێوەو دۆس���تە‬ ‫س���تراتیجیەکەتانەوە کرایە دەوەن بەئاش‌و‬ ‫خەری���ک بو بەزم���ە نەخوازراوەک���ەی لێوە‬

‫ئەگەر ڕۆژگاری‬ ‫حوزەیران بۆ‬ ‫ئێوە ڕۆژانێکی‬ ‫ئاساییەو تێیدا‬ ‫خوێنخوارەکانمان‬ ‫بەسەر فەرشی‬ ‫سوردا دێنە ناو‬ ‫واڵت‪ ،‬ئەوا بۆ‬ ‫من سەرلەنوێ‬ ‫کوالندنەوەی برینێکی‬ ‫هەرگیز ساڕێژنەبوی‬ ‫پڕ سوێی هەمو‬ ‫تەمەنمە!‬ ‫هەڵبگیرسێتەوە!‬ ‫ئ���ەو مۆنیومێنت���ەی ک���ە لەڕێورەس���می‬ ‫کردنەوەی���دا جگ���ە لەچەن���د کەس���ێکی‬ ‫کەس���کی تۆخی‪ ،‬کەس���وکاری یەک دوانێک‬ ‫لەش���ەهیدەکان نە دایکەکانم کە ژیانیان پێ‬ ‫بەخشینەوەو گەنجی خۆیانیان کردە قوربانی‬ ‫ئێم���ەو ڕێبازەکەی باوکم‪ ،‬ن���ە خێزانی هیچ‬ ‫ش���ەهیدێکی تری ئەو کارەساتە لەوێ بون‪،‬‬ ‫لەبەرئ���ەوەی بانگهێش���ت نەکرابون! ئەزانی‬ ‫گش���ت ئ���ەو ئافرەتانەی ک���ە لەحوزەیرانی‬ ‫‪ ١٩٦٣‬دا‌و لەهەڕەت���ی گەنجێتیان���دا بێوەژن‬ ‫کەوتن‪ ،‬تا سەرئێس���قان بەوەفا دەرچون بۆ‬ ‫مێردو خێزانەکانیان؟!‬ ‫دایکی گەورەم ڕۆی‌و هیچ الیەن‌و کەسێکتان‬ ‫جگ���ە لەحیزب���ی سۆش���یال دیموکرات���ی‬ ‫کوردستان پرسەنامەیەکیشتان بۆ نەناردین‪،‬‬ ‫تەنان���ەت هەڤااڵنت���ان لەلەندەن بەش���داری‬ ‫پرسەکەش���یان نەکرد! مەعسومەخانی ژنی‬ ‫مامۆس���تا ئیس���ماعیل ئیبراهی���م بەغەریبی‬ ‫کۆچ���ی دوایی ک���رد‪ ،‬بەهیەخ���ان کە هەمو‬ ‫ڕۆژ لەس���ەر گۆڕەکەی مامۆستا یاسینی برا‬ ‫بچکۆلەی ئەیالوان���دەوە‪ ،‬ڕۆی‌و لەپەنا ئەودا‬ ‫بەبێدەنگی نێژرا‪.‬‬ ‫پورە سەیزادەی بێ کەسوکار کە بەبێوەژن‬ ‫کۆش���ی‪ ،‬بنەوانی کوڕە تاقانە کرێکارەکەی‬ ‫بو‪٩ ،‬ی حوزەیران ئەویش���ی لێ سەندەوە‪.‬‬ ‫ئەو کە هەمو بۆنەیەک بەفرمێس���کە گەرم‌و‬ ‫پرچە سپییەکانی‌و زاواڕۆیە ئەهاتە المان زۆر‬ ‫بەکەساسی‌وهەژاری سەری نایەوە‪ .‬ئەفسوس‬ ‫هەنوک���ە جگە لەمن‌و دایک���م نە کەس ناوی‬ ‫خ���ۆی نە ن���اوی ئەحمەدی جگەرگۆش���ەی‬ ‫ش���ەهیدی ئەزانن‪ ،‬چونکە کەس���یان لەدوا‬ ‫بەجێ نەماو بەبنەماڵە کوێربونەوە!‬ ‫ساڵی‪ ٢٠١٣‬کە کاک مەسعود هاتە سلێمانی‌و‬ ‫لەگەرمەی بانگەشەی هەڵبژاردندا بەو مانایە‬ ‫وتی‪" ،‬ئێمە قەرزاری س���لێمانین‪ ،‬ڕۆڵەکانی‬ ‫ئەم ش���ارە بەخوێن س���ەلماندیان کە چەند‬ ‫دڵسۆزی پارتی‌و بارزانی بون"‪ ،‬زۆر دڵم ڕون‬ ‫بوەوەو وام هەستکرد بۆ دوای کۆبونەوەکە‪،‬‬

‫وەک س���ەرۆکی پارت���ی‪ ،‬س���ەرۆکی هەرێم‌و‬ ‫جێگرەوەی بارزانی نەمر لەدەرگای هەمو ئەو‬ ‫ماڵە ش���ەهیدانە ئەدات کە بەتایبەتی باسی‬ ‫کردن ی���ان تاجە گوڵینەیەک ئەباتە س���ەر‬ ‫مۆنیومێنتە بێنازەکەی شەهیدان‌و دواتریش‬ ‫فاتیحەی���ەک بۆ گیانی ش���ێرکۆ بێکەس���ی‬ ‫ش���اعیری ‪ ٩‬حوزەی���ران‌و خاوەنی ش���یعری‬ ‫"بۆ بارزانی"‪ ،‬کە ئێس���تا لەپەنا یادگارەکەی‬ ‫ئەواندا‪ ،‬ئارام ڕاکش���اوە‪ ،‬ئەخوێنێ‪ ،‬کەچی‬ ‫هەر زو دەرکەوت من خەیاڵپاڵویم کردوە!‬ ‫شیرکۆ ئەڵێ‪:‬‬ ‫دڵدارێکم‪ ..‬دڵم گۆپکەی مشتۆی سەر ئەو‬ ‫خەنجەرەیە‪ ..‬سوارەکەی بەردەقارەمان‬ ‫دایە دەس سوارەکەی بەرزان‬ ‫دڵدارێکم ‪ ..‬ژوان بۆ یار‬ ‫لەژێر ئاسۆی ئەرخەوانی‬ ‫نۆی حوزەیرانا دائەنێم‬ ‫تارای گڕی بابە گوڕگوڕ ئەدەم بەسەر‪:‬‬ ‫بوکی ناکامی کەرکوکا‬ ‫(‪)٣‬‬ ‫بۆ مارەیی خوێن ئەگەڕێـــم!‬ ‫چەن���د ڕۆژی دوات���ر نزی���ک لەبەردەرکی‬ ‫سەرای شار هەڤاڵێکی خۆتانم دی کە خۆی‬ ‫کاندید کردبو‪ ،‬زۆر بەشێلگیرییەوە پێی وتم‬ ‫ئ���اگات لێبو کاک مەس���عود چ���ی فەرمو؟!‬ ‫منیش تۆزێك خاوم کردەوەو وتم برام ئەمە‬ ‫بۆ بانگەش���ەی هەڵبژاردنە‪ ،‬ب���ەاڵم خۆزگە‬ ‫کاک مەس���عود ناوی دوان لەو ش���ەهیدانەی‬ ‫حوزەیران���ی ‪١٩٦٣‬ی ئەزان���ی ک���ە بەخوێن‬ ‫بەرگریان لەکوردو کوردستان کردو بەگیانی‬ ‫خۆیان نەیانهێش���ت شکۆو کەرامەتی پارتی‌و‬ ‫بارزانی باوک لەکەدار بکرێن!‬ ‫ئازی���زم ببورە مان���دوت ئەک���ەم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێمخۆش���ە دڵنیات بکەم���ەوە‪ ،‬ئێمە هەمو‬ ‫ش���کور لەخەم ڕەخس���اوین‌و ڕێگای دژواری‬ ‫دورو درێژمان بەسەربەرزی بڕی‌و نەکەوتین!‬ ‫گلەیی���م لێمەکە گەر لەوە زۆرتر نەتوانم چاو‬ ‫ل���ەو بێمنەت���ی‌و خەمس���اردیەتان بنوقێنم‪،‬‬ ‫ڕاستییەکەی لەوە ئەترسم کار وابڕوا دواڕۆژ‬ ‫وای لێبێ بوترێ ئەو شەهیدانە بەدەردی خوا‬ ‫مردون! بۆیە ئێستا پێمنا بەجەرگی خۆمداو‬ ‫ئەم بیرخس���تنەوەیەم بۆ نوسیت‪ ،‬بێگومانم‬ ‫ئێوە کەمتر لەخەمی ئێمەمانان ئەگەن چونکە‬ ‫وەک ئەڵێن ئازاری ئەوەی قامچییەکان ئەخوا‬ ‫وەک ئەوە نییە کە قامچییەکان ئەژمێرێ!‬ ‫ماتەمی ئێمـە ڕەنگ‌وبۆی پێدان‬ ‫کەچی قەت ناکەن ئیزهاری کەدەر‬ ‫چونکی بێ حیسسن ئەسنافی گواڵن‬ ‫لەحاڵی کۆندان دایم تازەو تەڕ‬ ‫موقابیلی ئەم دەردو بەاڵیە‬ ‫سەربەست ئەپشکون گواڵنی وەتەن‬ ‫چەند بێ ویجدانن ئێوە ئەبوایە‬ ‫(‪)٤‬‬ ‫بۆمردووەکانمان هەر بکەن شیوەن‬ ‫په‌راوێزه‌کان‪:‬‬ ‫‪ .١‬ب���ۆ زانی���اری زۆرتر لەس���ەر ئەو دو‬ ‫بەرنامەیە‪ ،‬ڤیدیۆی هەردوکیان لەسەر یوتوب‬ ‫بەئاسانی بەنوسینی ناوەکەم‌و ‪٩‬ی حوزەیرانی‬ ‫‪ ،١٩٦٣‬بەپیتی ئینگلیزی ئەبینرێن‪.‬‬ ‫‪ .٢‬ئاماژە بە‪:‬‬ ‫تابووت���ی گواڵڵ���ە ئەمەن���دە زۆر بوە نە‬ ‫دەربەند‬ ‫ئەیگرێ‌و نە پێدەشت‪ .‬باڵندەی شەهیدان‬ ‫ئەمەندە‬ ‫زۆر ب���وە‪ ،‬ن���ە ئاس���مان ئەیگ���رێ‌و نە‬ ‫بەهەشت‪.‬‬ ‫ش���ێرکۆ بێکەس‪" ،‬خاچ‌و مارو ڕۆژژمێری‬ ‫شاعیرێ"‬ ‫‪ .٣‬ش���ێرکۆ بێکەس‪" ،‬دڵداری ش���ارێکی‬ ‫مردو"‪.‬‬ ‫‪ .٤‬ئەحم���ەد موخت���ار ج���اف‪" ،‬گوڵ���ی‬ ‫خوێنین"‪.‬‬

‫خودایه‌ژیریم لێمه‌سێن ‌ه‬

‫زانا تۆفیق به‌گ‬ ‫ئه‌م تێکس����ته ‌هه‌میشه‌ قسه‌ی سه‌ر‬ ‫زاری سیاسییه‌ فه‌ره‌نسیه‌کانه‌به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌کاتی دروس����تبونی گرفت‌و قه‌یراندا‪.‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ئێمه‌بێین ئه‌م ده‌قه‌ته‌فس����یر‬ ‫بکه‌ین بۆ کۆمه‌ڵگه‌ی کوردی بزانین تا‬ ‫چ ئه‌ندازه‌یه‌ک (ژیریار)ی له‌پرۆس����ه‌ی‬ ‫سیاسی‌و کایه‌کانی تری نیشتماندا خۆی‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌‪ .‬من ب����ڕوام وایه‌ که‌مترین‬ ‫ح����زوری هه‌ی����ه‌ به‌تایبه‌ت����ی له‌کایه‌ی‬ ‫سیاس����یدا له‌الی کۆمه‌ڵگه‌ی ش����ه‌رق‌و‬ ‫به‌تایبه‌ت����ی کۆمه‌ڵگه‌ی کوردس����تانی‪،‬‬

‫الی ئێمه‌ ژیری بریتیه‌له‌دروستکردنی‬ ‫ڤیس����تیڤاڵ‌و چه‌پڵه‌لێدان‌و‌ده‌ربڕین����ی‬ ‫خۆشی به‌بێ ئه‌وه‌ی له‌ڕوداو‌و ناوه‌ڕۆکی‬ ‫روداو تێبگه‌ن‪ .‬کێش����ه‌ی مروڤی کورد‬ ‫لێره‌وه‌دروس����ت ده‌بێ����ت ئێمه‌ی کورد‬ ‫هه‌رگی����ز ناتوانین له‌دی����وی دوه‌م یان‬ ‫له‌ره‌هه‌‌نده‌شاراوه‌کانی دنیای سیاسه‌ت‬ ‫تێبگه‌ی����ن ه����ه‌ر روداو‌و هه‌لومه‌رجێکی‬ ‫نائاس����ایی دێته‌ به‌رچاوم����ان یان هه‌ر‬ ‫بابه‌تێ����ك که‌له‌که‌ناڵێک����ی ته‌له‌فزیۆن‬ ‫نمای����ش ده‌کرێت‌و‌ده‌یکاته‌که‌ره‌س����ه‌ی‬ ‫راگه‌یاندن����ی خ����ۆی ب����ێ چه‌ندوچون‬ ‫خه‌ڵکی ئێمه ‌دێنه ‌س����ه‌ر شه‌قامه‌کان‬ ‫به‌چه‌پڵه‌ڕی����زان پێش����وازی لێده‌که‌ن‪.‬‬ ‫گرفتی ئێمه‌ گه‌یشتنه‌به‌و سه‌رابه‌ی که‌‬ ‫له‌سه‌ر تابلۆکانی سیاسی له‌که‌ناڵه‌کانی‬ ‫ته‌له‌فیزونی����دا ته‌فس����یرو ته‌ئویل����ی‬ ‫ناڕاس����تی ب����ۆ ده‌کرێ����ت‪ ،‬مکیاجی بۆ‬ ‫ده‌کریت‌هه‌میش����ه‌ وێنه‌یه‌کمان ده‌داتێ‬ ‫دور له‌راس����تی‪ .‬هه‌وڵ ئ����ه‌دات مرۆڤی‬ ‫ک����ورد بگه‌وجێن����ن به‌دروس����تکردنی‬ ‫فۆبیایه‌کی نادروس����ت ب����ۆ بابه‌ته‌کانی‬ ‫ل����ه‌الی زۆترین بینه‌ر‪ .‬ئێمه‌هه‌میش����ه‬

‫‌له‌هه‌لومه‌رجێکدا ده‌ژین عاگیفه‌ سه‌ری‬ ‫خواردوی����ن نه‌مانتوانیوه‌ناوه‌ڕۆك وه‌ک‬ ‫‌خۆی پێناسه‌بکه‌ین‪ ،‬هه‌میشه‌ بچوکترین‬ ‫روداو ک����ه‌ هی����چ مه‌ودایه‌ک����ی نیه‌ یان‬ ‫هیچ به‌هایه‌کی سیاس����ی گه‌وره‌ی نیه‬ ‫‌ب����ۆ داهاتوی کورد ئێم����ه‌ له‌خۆمانمان‬ ‫کردوه‌ته‌شێر‪ ،‬زۆرجار خه‌به‌رکردنه‌وه‌ی‬ ‫ش����ێری نوس����تو بوه‌ته‌کێشه‌ی گه‌وره‌‬ ‫ب����ۆ داهاتوی ئێم����ه‌‪ ،‬هه‌رگی����ز (هزر‬ ‫ی����ان ژی����ری) نه‌بۆته ‌که‌ره‌س����ه‌یه‌کی‬ ‫گرن����گ بۆ ش����یکاریمان‪ ،‬ئێم����ه‌ ته‌نها‬ ‫شته ‌روکه‌ش����ه‌کان ده‌بینین‌و هه‌میشه‌‬ ‫واهه‌ستمان کردوه‌ قسه‌کردنی که‌سێکی‬ ‫بیان����ی بۆ ئێمه‌زۆر گرنگ بووه‌و‌بوه‌ته‌‬ ‫نمونه‌ی ب����ااڵ به‌بێ ئه‌وه‌ی له‌باگراوندی‬ ‫که‌س����ه‌که‌مان زانیبێ����ت هه‌ربۆیه‌ئه‌مه‬ ‫‌ئاماژه‌یه‌ک����ه ‌بۆئ����ه‌وه‌ی کۆمه‌ڵگ����ه‌ی‬ ‫ئێمه‌کێش����ه‌ی هه‌ی����ه‌ له‌گ����ه‌ڵ خه‌ڵکی‬ ‫راستگۆ‪ ،‬خه‌ڵکێک تابلۆکان وه‌ک‌خۆی‬ ‫پێناسه‌ بکات‪ .‬الی ئێمه‌(ژیری) بوه‌ته‌‬ ‫مۆته‌که‌یه‌ک بۆ ده‌ربڕینی راس����تیه‌کان‬ ‫ده‌مانه‌وێت هه‌میش����ه ‌له‌س����ه‌ر ته‌بریر‬ ‫بژین‪ ،‬ئه‌گه‌ر که‌س����ێکی زانستی بڵێت‬

‫بابه‌ته‌که‌راست نیه‌ ئه‌وه ئیتر‌تا ئه‌به‌د‬ ‫ده‌بینه‌ دوژمنی‪ .‬ئێمه‌ نامه‌نه‌وێت ببینه‌‬ ‫کۆمه‌لگه‌ی����ه‌ك که‌ماف����ی هاواڵتیبونی‬ ‫تێ����دا به‌رجه‌س����ته‌بێت چونکه‌یه‌کێک‬ ‫له‌ره‌کیزه ‌گرنگه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی زیندو‬ ‫راستی راس����تگۆیه‌ که‌ئێمه‌ کردومانه‌ته‌‬ ‫دوژمن����ی خۆمان‪ ،‬بۆیه‌ده‌مه‌وێت قفڵی‬ ‫بابه‌ته‌ک����ه‌م به‌نزایه‌ك بک����ه‌م‪ .‬خودایه‬ ‫‌ژیریی����م لێ مه‌س����ێنه‌تابتوان����م تێیان‬ ‫بگه‌یه‌نم که‌ راس����تگۆبن‪ ،‬خودایه‌هێزی‬ ‫ژیرییم بده‌رێ تا پێیانبڵیم کۆمه‌ڵگه‌که‌م‬ ‫هه‌الهه‌البو هیچ به‌هایه‌کی مرۆڤدۆستی‬ ‫الی ب����راکان نه‌ماوه‌ غه‌یر‌ی ال ئه‌خالقی‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌ی هه‌ڵته‌کاندوه‪‌،‬خودایه‌ ژیرییم‬ ‫بۆ بگه‌ڕێنه‌وه‌تا بتوانم پێیانبڵێم ئێوه‬ ‫‌جادو‌و چاوبه‌س����تتان لێکراوه‌تاڕاست‌و‬ ‫چه‌پی خۆت����ان نه‌زانن‪ ،‬خودایه‌هێزی‬ ‫ژیری����م به‌رێ تا به‌نه‌وه‌ی نوێ بڵێم رێز‬ ‫له‌به‌ه����ا پیرۆزه‌کان‌و ڕاب����ردوی خۆیان‬ ‫بگرن‪ ،‬خودایه ‌هێزم ب����ده‌رێ تابتوانم‬ ‫خۆشه‌ویستی‌و لێبورده‌یی بگه‌ڕێنمه‌وه‌‬ ‫نێ����و ئ����ه‌و خه‌ڵکان����ه‌ی ک����ه‌تۆم ‌هت‌و‬ ‫درۆکردن بۆته‌ سه‌رمایه‌ی بژێوییان‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫قه‌یرانی پاش هه‌ڵبژاردنی تورکیا‬ ‫سه‌ردار عه‌زیز‬ ‫ئه‌وه زیاتر له‌س���ێ رۆژه ئه‌ردۆغان‬ ‫له‌هی���چ که‌ناڵێ���ک ده‌رنه‌که‌وت���وه‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه رونترین ئاماژه‌ی���ه به‌بێزاری‬ ‫ئه‌و له‌ده‌رئه‌نجام���ی هه‌ڵبژاردنه‌كه‪.‬‬ ‫ده‌رئه‌نجامه‌کان قه‌یران خوڵقێنن‪:‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ ،‬ده‌رئه‌نجام���ه‌كان دۆخی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی تاک حیزبیان به‌س���ه‌ر‬ ‫حکومه‌تدا کۆتایی پێهێنا‪ .‬بژارده‌کان‬ ‫ئاس���ان نین‪ .‬ئه‌گه‌ر حکومه‌ت بێته‬ ‫ئاراوه ئه‌وا ده‌بێت هاوپه‌یمانی بێت‪.‬‬ ‫نه ئاک پارتی حه‌زی له‌هاوپه‌یمانیه‪،‬‬ ‫نه‌ تورکیا مێژوییه‌كی باش���ی هه‌یه‬ ‫له‌گه‌ڵ هاوپه‌یمانی���دا‪ ،‬نه ئه‌ردۆگان‬ ‫به‌ئاس���انی ده‌توانرێ���ت هاوپه‌یمانی‬ ‫له‌گه‌ڵ���دا بکرێ���ت‪ :‬له‌ب���ه‌ر هۆکاری‬ ‫ش���ێوازی به‌ڕێوه‌بردنی ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫مێژوی دور له‌هاوپه‌یمانی‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ ،‬بژارده‌ی حکومه‌تی که‌مینه‬ ‫یه‌كێك���ه له‌بژارده‌كان‪ .‬ب���ه‌اڵم ئاک‬ ‫پارتی پێویستی به‌کۆمه‌ڵێک ده‌نگه‬ ‫له‌په‌رله‌م���ان ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی بتوانێت‬ ‫حکومه‌تی که‌مینه پێکبهێنێت‪ .‬هیچ‬ ‫پارتێکی سیاسی ئاماده‌نیه ئه‌و کاره‬ ‫بکات‪ ،‬که له‌به‌رامبه‌ردا هیچی ده‌ست‬ ‫نه‌که‌وێت‪ ،‬به‌اڵم زیانه‌کانی ڕه‌نگه زۆر‬ ‫گورچکبڕبن‪ .‬له‌هه‌مانکاتدا حکومه‌تی‬ ‫که‌مین���ه به‌ئاس���انی به‌ڕێوه‌ناچێت‬ ‫چونکه هه‌مو پارته‌کانی تر بانگه‌شه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن که وه‌زیره گه‌نده‌ڵه‌کان‬ ‫بده‌نه دادگا‪ .‬پێشتر ئه‌و کاره‌یان بۆ‬ ‫نه‌ئه‌كرا چونکه ئاک پارتی به‌زۆرینه‌ی‬ ‫په‌رله‌مان���ی بلۆک���ی کارێکی وه‌های‬ ‫ده‌كرد‪ .‬ئێستا که زۆرینه‌ی نیه ئه‌وا‬ ‫هه‌مو نه‌یاره‌كان به‌ده‌رفه‌تی ده‌زانن‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش یه‌کێکه له‌روداوه ده‌نگهێنه‌رو‬ ‫ئاکه‌په رسواکه‌ر‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ ،‬سه‌رله‌نوێ هه‌ڵبژاردنه‌وه‪.‬‬ ‫زۆر که‌س باس له‌م���ه ده‌كه‌ن وه‌ك‬ ‫بژارده‌ی یه‌كه‌م‪ .‬پاش ‪ ٤٥‬رۆژ ئه‌گه‌ر‬ ‫نه‌توان���را حکوم���ه‌ت پێکبهێنرێ���ت‬ ‫ئ���ه‌وا ده‌بێ���ت واده‌ی س���ه‌‌رله‌نوێ‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌وه دابنرێ���ت‪ .‬پارت���ه‬ ‫سیاسیه‌کان حه‌زیان له‌م سیناریۆیه‬ ‫نیه‪ .‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ی ک���ه چاودێرانی‬ ‫خس���توه‌ته س���ه‌ر ئه‌و باوه‌ڕه‌ی که‬ ‫کارێک���ی وه‌ها ئه‌گ���ه‌ری بونی زۆره‬ ‫ئه‌وه‌یه که ئه‌ردۆگان ئاماده‌نیه ڕۆڵی‬ ‫چاالکانه‌ی له‌سیاسه‌تدا به‌جێبهێڵێت‪.‬‬ ‫له‌پێن���اوی ئه‌م���ه‌دا ڕه‌نگه به‌م کاره‬ ‫هه‌ستێت‪ .‬تورکیا زۆر الوازه به‌رامبه‌ر‬ ‫ب���ازاڕ ل���ه‌ڕوی ئابوری���ه‌وه‪ ،‬له‌پاش‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌وه نرخی لیره هه‌تا بێت‬ ‫داده‌به‌زێت‪ .‬بۆیه خوڵقاندنی قه‌یران‬ ‫ئاسانه‪ ،‬له‌ئه‌نجامدا گه‌یاندنی په‌یامی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی که به‌بێ تاک حیزبی‪ ،‬به‌بێ‬

‫ئ���ه‌ردۆگان س���ه‌قامگیری ئابوری‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت سیاسی‌و ئاسایش مه‌حاڵه‪.‬‬ ‫چ���واره‌م‪ ،‬ب���ژارده‌ی کش���انه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌ردۆگان بۆ ڕۆڵی ده‌ستوری خۆی‌و‬ ‫پێدانی ڕۆڵی ڕاسته‌قینه به‌داودئۆغلۆو‬ ‫پێکهێنانی حکومه‌ت���ی هاوپه‌یمانی‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه مه‌رجی هه‌مو ئ���ه‌و هێزانه‌یه‬ ‫که خوازیاری ئه‌وه‌ن که هاوپه‌یمانی‬ ‫بکه‌ن له‌گه‌ڵ ئاک پارتیدا‪ .‬به‌تایبه‌ت‬ ‫مه‌هه‌په‪ .‬مه‌هه‌په گونجاوترین الیه‌نه‬ ‫له‌ڕوانگ���ه‌ی ئاک پارتی���ه‌وه چونکه‬ ‫ده‌نگده‌رانیان هه‌م���ان دونیابینییان‬ ‫هه‌ی���ه‪ .‬ده‌نگده‌ری مه‌ه���ه‌پ تورکی‬ ‫نه‌ژادپه‌رستی‪ ،‬پاره‌په‌رستی‪ ،‬توڕه‌ی‪،‬‬ ‫دیندارن‪ .‬زۆرێ���ک له‌ده‌نگده‌ری ئاک‬ ‫پارتی به‌هه‌مان شێوه‌ن به‌اڵم به‌رێژه‌ی‬ ‫که‌متر‪ .‬پرسیاری ئاک پارتی ئه‌وه‌یه‬ ‫ئایا پرۆس���ه‌ی ئاشتی‌و سه‌رهه‌ڵدانی‬ ‫کورد مایه‌ی ئه‌وه‌ب���و که ده‌نگده‌ره‬ ‫نه‌ته‌وه‌په‌رسته‌کانیان بتۆرێن؟ وه‌اڵم‬ ‫الی ئاک پارتی به‌به‌ڵێیه‪ .‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫باوه‌ڕه ‌هۆکاری له‌ده‌ستدانی ده‌نگی‬ ‫ک���وردان بو بۆ ئ���اک پارتی‪ .‬کورد‬ ‫ده‌ڵێن ئێمه پش���تمان له‌ئاک پارتی‬ ‫نه‌ك���رد‪ .‬ئاک پارتی پش���تی له‌ئێمه‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫بۆیه س���ه‌یر نیه که یه‌که‌م مه‌رجی‬ ‫مه‌هه‌په بۆ حکومه‌ت���ی هاوپه‌یمانی‬ ‫وه‌س���تانی پرۆسه‌ی ئاش���تی بێت‪.‬‬ ‫(هه‌ندێک ب���اس ل���ه‌وه ده‌كه‌ن که‬ ‫مه‌هه‌په ڕه‌نگه داوای له‌سێداره‌دانی‬ ‫ئۆجه‌الن بکات)‪ .‬ب���ه‌اڵم ئاک پارتی‬ ‫یه‌کێك له‌مه‌رجه‌كان���ی هاوپه‌یمانی‬ ‫یان هێڵی سوری مانه‌وه‌ی پرۆسه‌ی‬ ‫ئاشتیه‪ .‬ئایا چۆن هاوپه‌یمانی دێته‬ ‫ئ���اراوه‪ ،‬چه‌ند س���ه‌قامگیر ده‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌ئێستاوه دۆخه‌كه قه‌یراناویه‪.‬‬ ‫یه‌کێ���ک له‌هۆکاره‌كان���ی شکس���تی‬ ‫هاوپه‌یمان���ی له‌تورکی���ا جی���اوازی‬ ‫زۆری پارت���ه سیاس���یه‌کان‌و بااڵیی‬ ‫وه‌ه���م‌و ئایدۆ‌لۆژیایه له‌بری خزمه‌ت‪.‬‬ ‫به‌تایب���ه‌ت کاتێک که حزب ناتوانێت‬ ‫خزم���ه‌ت بکات ئه‌وا زیات���ر په‌نا بۆ‬ ‫وه‌هم‌و ئایدۆ‌لۆژیا ده‌بات‪.‬‬ ‫شایانی باسه ئاک پارتی دو هێڵی‬ ‫س���وری تری هه‌یه ب���ۆ پێکه‌وه‌نانی‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن ئه‌وانی���ش بریتی���ن‬ ‫له‌دژایه‌ت���ی پارالێل(گویالن) له‌گه‌ڵ‬ ‫باس���نه‌كردنی ئه‌ردۆگان‪ .‬بۆیه سێ‬ ‫هێڵه س���وره‌كه‌‌‌بریتی���ن له پارالێل‪،‬‬ ‫ئه‌ردۆگان‌و کورد‪.‬‬ ‫پێنج���ه‌م‪ ،‬ئایا س���ێ هێزه‌که‌ی تر‬ ‫ده‌توانن حکومه‌ت پێکبهێنن‪ .‬وه‌اڵم‬ ‫نه‌خێ���ر‪ .‬چونک���ه ڕه‌نگ���ه له‌نێوان‬ ‫چه‌هه‌پ‌و هه‌ده‌پدا نزیکی هه‌بێت به‌اڵم‬ ‫مه‌ه���ه‌پ‌و هه‌ده‌پ دانوی���ان پێکه‌وه‬ ‫ناکوڵێت‪ .‬له‌هه‌مانکاتدا حکومه‌تێکی‬ ‫الواز ده‌بێت چونکه هه‌مو ئامانجیان‬ ‫دژایه‌تی ئاک پارت���ی ده‌بێت له‌بری‬ ‫بون���ی ڤیژنێ���ک ب���ۆ ئیداره‌كردنی‬ ‫واڵت‪ .‬به‌تایب���ه‌ت تورکیا له‌دۆخی پڕ‬ ‫له‌قه‌یرانی ئابوری‌و جیوسیاسیدایه‪.‬‬ ‫شه‌ش���ه‌م‪ ،‬ئایا ئاک پارتی هه‌ده‌پ‬ ‫پێک���ه‌وه ده‌ب���ن‪ .‬له‌ڕوی ژم���اره‌وه‬ ‫به‌ئاس���انی ده‌توان���ن حکوم���ه‌ت‬ ‫پێکبهێنن‪ .‬به‌اڵم کۆمه‌ڵێک به‌ربه‌ست‬ ‫له‌ئارادایه‪ .‬یه‌ک���ه‌م‪ ،‬هه‌ده‌پ بریتیه‬

‫ته‌نها بژارده‌یه‌ك‬ ‫بۆ کوردی هه‌ر‬ ‫سێ پارچه‌كه‌ی‬ ‫کوردستان باشه‬ ‫پێکه‌وه‌بونی‬ ‫هه‌ده‌پ‌و ئاک‬ ‫پارتیه‪ .‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ردوال ئه‌م‬ ‫بژارده‌یه‬ ‫به‌مه‌ترسی‬ ‫ده‌بینن‬

‫له‌پێکه‌وه‌بونێک���ی ن���وێ‪ ،‬که بڕێکی‬ ‫زۆری ده‌نگ���ده‌ری دژه ئه‌ردۆگان���ن‪.‬‬ ‫بۆی���ه هاوپه‌یمانی له‌گه‌ڵ ئه‌ردۆگاندا‬ ‫مایه‌ی کێشه ده‌بێت بۆ پۆپیوالرێتی‬ ‫(شه‌عبیه‌تی) حیزبه‌که‪ .‬بۆیه له‌هه‌ر‬ ‫دۆخێکی هاوپه‌یمانی ده‌بێت مه‌رجی‬ ‫س���ه‌ره‌کی دابه‌زاندنی به‌ربه‌س���تی‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن بێت‪ .‬چونک���ه هه‌ده‌پ‬ ‫ده‌توانێ���ت له‌میان���ه‌ی هاوپه‌یمانی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئاک پارتی���دا زیاتر جه‌خت‬ ‫له‌س���ه‌ر ناوچ���ه کوردنش���ینه‌کان‬ ‫بکات���ه‌وه‪ .‬له‌ئه‌نجام���دا ئاس���تی‬ ‫ده‌نگه‌کانی له‌وێ بپارێزێت که له‌ده‬ ‫له‌سه‌د نزیکی ده‌کاته‌وه‪.‬‬ ‫ده‌رئه‌نجام‪:‬‬ ‫سیس���ته‌می سیاس���ی تورکی���ا‬ ‫نابێت���ه س���ه‌رۆکایه‌تی‪ .‬ئ���ه‌ردۆگان‬ ‫خاوه‌ن ده‌س���ه‌اڵتی جاران نیه‪ .‬ئاک‬ ‫پارتی له‌ن���اوه‌وه پ���ڕ له‌مقۆمقۆیه‪،‬‬ ‫ده‌بینی���ن گویڵ زیات���ر له‌ئه‌ردۆگان‬ ‫ده‌رده‌که‌وێت‪ ،‬وه‌ك س���ه‌رۆک قس���ه‬ ‫ئ���ه‌کات‪ .‬له‌ن���او ئ���اک پارتیدا باس‬ ‫ل���ه‌وه ده‌كه‌ن که ئ���ه‌ردۆگان چیدی‬ ‫س���ودمه‌ندنیه بۆ ئاک پارتی به‌ڵکو‬ ‫زیانبه‌خش���ه‪ .‬به‌اڵم بڕێک���ی زۆری‬ ‫ئاک پارت���ی ئه‌ردۆگانین‌و نایانه‌وێت‬ ‫که ئه‌و ده‌س���ه‌اڵتی ک���ه‌م بێته‌وه‪.‬‬ ‫ئ���ه‌ردۆگان زۆر بێتاقه‌ته‪ ،‬هه‌س���ت‬ ‫ده‌كات نه پێگه‌كه‌ی نه ش���وێنه‌كه‌ی‬

‫نه خواس���ته‌کانی جێگای قبوڵ نین‪.‬‬ ‫کاتێک رۆژانی پێش���و دنیز بایکاڵی‬ ‫بینی له‌کۆشکه‌كه‌ی نه‌یبینی چونکه‬ ‫ئه‌وان کۆش���ک به‌نایاسایی له‌قه‌ڵه‌م‬ ‫ئ���ه‌ده‌ن‪ .‬ئاماده‌بونی ئ���ه‌ردۆگان بۆ‬ ‫بینینی که‌سێک له‌ده‌ره‌وه‌ی کۆشکێک‬ ‫له‌به‌ر دژایه‌تی ئه‌و بۆ یاس���ای بونی‬ ‫کۆشک نیشانه‌ی وه‌رچه‌رخانه‪ .‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌مانکاتدا کاتێک ئه‌ردۆگان خۆی‬ ‫له هه‌وڵی پێکهێنانی حکومه‌تدایه له‬ ‫بری ئه‌وه‌ی به‌سه‌رۆک وه‌زیرانه‌که‌ی‬ ‫بسپێرێت ئاماژه به‌‌وه‌ئه‌دات که ئه‌و‬ ‫هێش���تا ئاماده‌نیه وه‌ك سه‌رۆکێكی‬ ‫ڕه‌مزی دور که سیاسه‌تی رۆژانه کار‬ ‫بکات‪ .‬به‌خێربێن بۆ قۆناغی کۆتایی‬ ‫ئه‌ردۆگان یان ئاک پارتی‪ ،‬که خۆی‬ ‫له‌دابه‌زینی شه‌عبیه‌ت یان که‌رتبونی‬ ‫ئاک پارتی���دا ده‌بینێته‌وه‪ .‬له‌تورکیا‬ ‫حیزب���ی بنه‌ماڵ���ه نمون���ه‌ی هه‌یه‪،‬‬ ‫ئه‌رب���ه‌کان کوڕه‌كانی خاوه‌ن حیزبی‬ ‫سه‌عاده‌تن‪.‬‬ ‫هه‌رێم‌و تورکیا‬ ‫له‌کاتێکدا زۆرێک کورد دڵخۆش���ن‬ ‫به‌سه‌رکه‌وتنی هه‌ده‌پ‪ .‬به‌اڵم قه‌یران‬ ‫له‌دۆخی تورکی���ا به‌قازانجی هه‌رێم‌و‬ ‫ک���ورد نیه‪ .‬قه‌ی���ران ده‌بێته مایه‌ی‬ ‫هاتن���ه‌وه‌ی هێ���زه دورخ���راوه دژه‬ ‫دیموکراس���یه‌كان وه‌ك عه‌س���که‌رو‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی قوڵ‪ .‬ئێم���ه ده‌زانین که‬ ‫ئیپۆس���ی ده‌وڵه‌تی تورک���ی بریتیه‬ ‫له‌ب���اوه‌ڕی ئ���ه‌وه‌ی ک���ه هه‌مومان‬ ‫عه‌سکه‌رین‪.‬‬ ‫ته‌نه���ا بژارده‌ی���ه‌ك ب���ۆ کوردی‬ ‫هه‌ر س���ێ پارچه‌كه‌ی کوردس���تان‬ ‫باش���ه پێکه‌وه‌بونی ه���ه‌ده‌پ‌و ئاک‬ ‫پارتیه‪ .‬به‌اڵم هه‌ردوال ئه‌م بژارده‌یه‬ ‫به‌مه‌ترسی ده‌بینن‪ .‬کێشه‌ی هه‌ده‌پ‬ ‫بونی دو کۆنیستیچونیسیه که بریتین‬ ‫له‌کوردو چ���ه‌پ‪ ،‬ئایا ئه‌م دوه چۆن‬ ‫پێکه‌وه گرێده‌درێت؟ کارێکی ئاسان‬ ‫نیه‪ ،‬ده‌بێت یه‌کێکان بکرێته قوربانی‬ ‫له‌کاتی چونه حکومه‌تدا‪.‬‬ ‫ب���ژارده‌ی ئ���اک پارت���ی مه‌هه‌پ‬ ‫خراپترین���ه‪ ،‬به‌تایب���ه‌ت ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫بێتو مه‌ه���ه‌پ سیاس���ه‌تی ده‌ره‌وه‬ ‫وه‌ربگرێ���ت‪ .‬چونک���ه ده‌بێته هۆی‬ ‫پش���ێوی‌و ناڕه‌زایی‌و جه‌مسه‌رگیری‬ ‫زیاتری تورکیا‪.‬‬ ‫ئایا هه‌رێم ده‌توانێت فشار له‌سه‌ر‬ ‫هه‌ده‌پ بکات که له‌ئاک پارتی نزیک‬ ‫بێته‌وه‪ ،‬یان فشار له‌سه‌ر ئاک پارتی‬ ‫بکات که له‌ه���ه‌ده‌پ نزیک بێته‌وه؟‬ ‫په‌رتیی هه‌رێم گومانمان بۆ دروست‬ ‫ده‌كات له‌بون���ی هی���چ توانای���ه‌ک‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانکاتدا نه‌بون���ی هیچ دیدێکی‬ ‫سیاس���ی کوردان���ه الی هیچ هێزكی‬ ‫کوردی‪.‬‬ ‫ئاماژه گشتیه‌كانی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫تورکیا‬ ‫نا بۆ ئه‌ردۆگان‬ ‫قبوڵکردنی کوردو پرۆسه‌ی ئاشتی‬ ‫چونک���ه ده‌نگ���ده‌ری ئ���اک پارتی‌و‬ ‫ه���ه‌ده‌پ‌و بڕێک���ی زۆری چه‌ه���ه‌پ‬ ‫کێش���ه‌یان له‌گه‌ڵ پرۆسه‌ی ئاشتیدا‬ ‫نیه‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫واوەیال بۆ جیلی دواتر!‬

‫ساالر جاف‬ ‫ئەوەی ج����ەالل پەرێش����ان ئەندامی‬ ‫ئەنجومەن����ی پارێزگای هەولێر لەس����ەر‬ ‫لیستی زەرد وتویەتی(دەستنوێژت نەبێت‬ ‫ناوی فاڵن کەس مەهێنە) لەبەرنامەیەکی‬ ‫پڕبینەردا ش����تێکی ت����ازە نییە‪ ،‬چونکە‬ ‫ش����وبهاندنی س����ەرکردە لەواڵتی ئێمەدا‬ ‫بەخ����ودا مێژویەکی کۆن����ی هەیە‪ ،‬تاکی‬ ‫کورد هەمیشە لەسەر ئەوە بارهێنراوە کە‬ ‫سەرکردەکانیان هێندە بکەنە کاریزما تا‬ ‫دەیگەننە پل����ەی خوایەتی‪ .‬من بیرمدێت‬ ‫منداڵ بوم دایکم هەمیش����ە دەیوت‪ ،‬مەال‬ ‫مستەفا نانی پرسەی حەرام کردوە‪ ،‬هەتا‬ ‫تەواو فامم کردەوەو چومە ناوەندیش من‬ ‫هەروام دەزانی‪ ،‬دواتر بۆم دەرکەوت کە‬ ‫ئەوەی حەرامی کردوە پێغەمبەری ئیسالم‬ ‫بوەو مەال مستەفا رەنگە هەر فەتوایەکی‬ ‫دابێت‪ ،‬دایکی داماویشم کە خوێندەواری‬ ‫نەبو ئ����ەوەی لەدەماودەمەوە بیس����تبو‪.‬‬ ‫ه����ەر پارتییەکان وا نین ک����ە بنەماڵەی‬ ‫بارزان����ی دەش����وبهێنن بەخ����ودا‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لەن����او یەکێتی‌و گۆڕانیش����دا کەم تا زۆر‬ ‫ئەوە هەیە‪ ،‬دەیان کەس����م پێشکدێت کە‬ ‫نەوشیروان مستەفاو خودا لەیەک ئاستتدا‬ ‫دەبینن‪ ،‬س����ەدان کەس ه����ەن لەنێوان‬ ‫خ����وداو جەالل تاڵەبانیدا سەرپش����کیان‬ ‫بکەی����ت دوەمی����ان هەڵدەبژێری����ت‪ ،‬من‬ ‫نامەوێ����ت بەرگری لەو خ����ودا تەقلیدییە‬ ‫بکەم کە لەمنداڵییەوە ناس����یومە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لەوە دەترس����م کە میللەتێک لەسەدەی‬ ‫بیس����تویەکدا کەسێکی ئاس����ایی‌و خودا‬ ‫بەمان����ا پیرۆزەکەی هاوتا بکاتەوە‪ ،‬لەوە‬ ‫دەترس����م کە میرات����ی بەخودابون بگاتە‬ ‫نەوەی سێیەمی بنەماڵە فەرمانڕەواکانی‬ ‫ک����وردو ن����ەوەی س����ێیەمی کوردی����ش‬ ‫بەردەوامب����ن لەپەرس����تنیان‪ .‬رۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاس����ت هەمیش����ە النکەیەکی باش‬ ‫بوە بۆ دروس����تبونی خودای جۆراوجۆر‪،‬‬ ‫لەسەردەمە کۆنەکاندا کە بەهۆی سادەیی‬ ‫ژی����ان‌و نەبون����ی هێزی پێویس����ت هەلی‬ ‫دەرکەوتن����ی کاریزما لەن����او مرۆڤەکاندا‬ ‫نەبوە‪ ،‬خەڵكی رۆژهەاڵت پەنایان بردوەتە‬ ‫بەر پەرستنی بت‌و ئاگرو گیاندارو خۆرو‬ ‫شتگەلی جۆراوجۆر کە لەهەریەکێکیاندا‬ ‫جۆرێ����ک لەهێز بونی هەب����وە‪ ،‬دواتریش‬ ‫کە ش����ار (بەمانا رۆژهەاڵتییەکەی نەک‬ ‫فەلس����ەفییەکەی) دروس����تبو‪ ،‬هەل بۆ‬ ‫کەس����انێک هەڵکەوتوە ک����ە وەک خودا‬ ‫تەماش����ابکرێن‪ ،‬ئ����ەو دیاردەی����ەش تا‬ ‫ئێستا لەواڵتە عەرەبییەکان‌و کۆمەڵگەی‬ ‫کوردیش����دا بونی هەی����ە‪ .‬خوایەتی هەر‬ ‫ئ����ەوە نییە ک����ە کەس����انێک بانگەوازی‬ ‫خودابون����ی خۆیان بک����ەن‪ ،‬بەڵکو ئەو‬ ‫خودابونە لەهەڵس����وکەتی سەرکردەکان‌و‬ ‫گوێڕایەڵ����ی خەڵکەک����ەدا دیاریدەدات‪،‬‬ ‫تەماشابکە! س����ەرۆک‌و میرو پادشاکانی‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاس����ت ئەوەی بیانەوێت‬ ‫بێ هەبونی هیچ هێڵێکی س����ور دەتوانن‬

‫ئەنجام����ی بگەیەنن‪ ،‬ب����ێ دادگایی‌و هیچ‬ ‫هۆکارێک دەتوانن ژیان لەکەس����ێک یان‬ ‫کۆمەڵە کەسێک بس����ێننەوە بێ ئەوەی‬ ‫توش����ی کەمتری����ن لێپرس����ینەوە ببن‪،‬‬ ‫لەبەرامبەریشدا رۆژ دوای رۆژ گوێڕایەڵ‌و‬ ‫ش����وێنکەوتەیان زیات����ر دەبێت‌و خەڵکی‬ ‫کاڵفام����ی ژێ����ر دەس����تیان ئ����ەو کارانە‬ ‫تێکهەڵکێش دەکەن بەهۆکاری خەیااڵوی‌و‬ ‫پیرۆزی پێ دەبەخش����ن‪ ،‬ئ����ەم دیاردەیە‬ ‫کەم تا زۆر لەکوردس����تانیش هەیە‪ ،‬دەی‬ ‫کەواتە ئەمە خوایەتییەکی ناڕاس����تەوخۆ‬ ‫نەبێ����ت چ ناوێکی ت����ری لێدەنرێت؟! بۆ‬ ‫وێنە‪ ،‬لەکوردستاندا ‪ ٢٣‬ساڵە دو حیزب‬ ‫فەرمانڕەوای����ی دەکەن‪ ،‬ه����ەزاران گەنج‬ ‫لەسەر چەند تەپۆڵکەیەکی بێ کەڵک درا‬ ‫بەکوشت‪ ،‬چەندین سوپای بێگانە هێنرانە‬ ‫سەر کوردس����تان‪ ،‬حیزب‌و دەستەوتاقم‬ ‫بەهەمو جومگەکانی کۆمەڵگای کوردیدا‬ ‫تا سەر ئێسقان رۆشتوە‪ ،‬کەسمان نازانین‬ ‫ملیاران دۆالری بودجەو داهاتی کوردستان‬ ‫لەسااڵنی پێشودا چی بەسەرهاتوە‪ ،‬کەس‬ ‫نازانێت بەرپرس����ەکانی کورد بەچی بون‬ ‫بەخاوەنی دەیان ڤێالو کۆش����ک‌و بازاڕو‬ ‫کۆمپانیا لەدەرەوەو ناوەوەی کوردستان‪،‬‬ ‫لەئێس����تادا قەیرانی ب����ێ موچەیی‌و بێ‬ ‫کارەبای����ی‌و ب����ێ کاریی‌و ب����ێ جێگایی‬ ‫نیشتەجێبون‌و دەیان قەیرانی تر بەرۆکی‬ ‫تاکی کوردی گرت����وە‪ ،‬بەاڵم ئایا یەکێک‬ ‫لەدڵس����ۆزەکانی حیزب����ە فەرمانڕەواکان‬ ‫بەرۆکی س����ەرکردەیەکی خۆیان گرتوەو‬ ‫بڵێ����ن ئێمە بۆ بەمج����ۆرە دەژین‌و تۆ بۆ‬ ‫بەو جۆرە؟ ئایا کەسێک پرسیاری کردوە‬ ‫ئەرێ ئەو هەمو قەیرانەی روی لەهاواڵتی‬ ‫ئاس����ایی کردوە ب����ۆ روی لەخانەوادەی‬ ‫فەرمانڕەوای کوردس����تان نەکردوە‪ ،‬خۆ‬ ‫ئەوانیش لەهەمان واڵت‌و لەس����ەر هەمان‬ ‫خاک دەژین‪ ،‬ئیتر ب����ۆ ژیان ببێت بەدو‬ ‫چین����ی ئەوەن����دە دور لەکۆمەڵگایەکی‬ ‫وەهادا؟(بێگومان کەس����انێکی کەم هەن‬ ‫رەخنەدەگ����رن‌و پرس����یار دەکەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ژمارەیان ئەوەندە کەمە هێندەی ژمارەی‬ ‫یاخیبوی کۆمەڵگایەکی ئیس��ل�امی دەبن‬ ‫لەخ����ودا) وەاڵم����ی هەمو ئەوان����ە رونە!‬ ‫لەکۆمەڵگایەکدا کە ئەو هەمو نەهامەتییە‬ ‫یەخ����ەی خەڵکەک����ەی گرتبێ����ت‌و بەاڵم‬ ‫هێش����تا دەس����تنوێژت نەبێت نەتوانیت‬ ‫ناوی س����ەرۆکەکەی بهێنی����ت‪ ،‬بێگومان‬ ‫ئ����ەوە گەیش����تنیانە بەپل����ەی خودایی‬ ‫بەش����ێوەیەکی ناڕاس����تەوخۆ‪ ،‬بێگومان‬ ‫ئەوە رازیبونی تاکی ئ����ەو کۆمەڵگایەیە‬ ‫بۆ بەندایەتی بەرامب����ەر بەخودایەک کە‬ ‫هەمو نەهامەتییەکانی دەستی دەبینێت‌و‬ ‫بەاڵم وەک موعجیزە ل����ەو نەهامەتییانە‬ ‫دەڕوانێ����ت‪ ،‬ئ����ەوە کارەس����اتێکە کە رو‬ ‫لەهەر کۆمەڵگایەک بکات بەرەو هەڵدێری‬ ‫دەب����ات‪ ،‬هەڵدێ����ر لەهەم����و روەکانەوە‪.‬‬ ‫ئەوەی جێگای ترس����ە ئەوەیە‪ ،‬کە ئاخۆ‬ ‫کۆمەڵگایەک تاکەکانی بەوجۆرە تەماشای‬ ‫س����ەرکردەکانی بکات دەبێ����ت دواتر چ‬ ‫نەوەیەک بەره����ەم بهێنێت‪ ،‬هەقە دڵمان‬ ‫بەخۆمان بسوتێت کە لەکۆمەڵگایەکداین‬ ‫تاکەکان����ی بۆن����ی ئەڵمان����ی لەخۆی����ان‬ ‫دەدەن‌و بەرگ����ی ئیتاڵ����ی دەپۆش����ن‌و‬ ‫س����ەعاتی سویسری لەدەس����ت دەکەن‌و‬ ‫فەیس����بوکی ئەمەریک����ی بەکاردەهێنن‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم بیرکردنەوەیان وەک س����ەردەمی‬ ‫چاخی بەردین����ی نیوەدورگەی عەرەبە‪،‬‬ ‫دەتوانی����ن بەڕونی ب����ەم بیرکردنەوەیە‬ ‫بڵێین کارەسات!‬

‫گورگستان!‬ ‫سەرداری مەحموی حەمە مراد‬ ‫(وەسێتێک بۆ مناڵەکان)‬ ‫ڕۆڵە ‪...‬‬ ‫بۆئەوەی بەس���ەر پەیژەکانی ڕۆژگاردا‪،‬‬ ‫بەبااڵی بورجەکانی ژیاندا س���ەرکەویت‪،‬‬ ‫هەندێ شتی گرنگت لەسەرە‪.‬‬ ‫لەس���ەرەتای هەنگاونانی ئەم ژیانەدا‪،‬‬ ‫زەرفێک���ت پ���ێ دەدرێت ئەم ش���تانەی‬ ‫تێدایە‪...‬‬ ‫‪ .1‬کتێبێکی کۆمەڵناسی‬ ‫‪ .2‬کتێبی وانەکانی ویژدان‬ ‫‪ .3‬دەفتەرێکی خاڵی‬ ‫‪ .4‬قەڵەمێکی خۆش���نوس‌و شوشەیەک‬ ‫مرەکەبی سیحری‬ ‫‪ .5‬شخارتەیەک‬ ‫کتێبەکەی کۆمەڵناسی ‪:‬‬ ‫باش بخوێنەرەوە‪ ،‬هەوڵبدە کۆمەڵگاکەت‬ ‫باش بناسیت‪ ،‬بزانە‬ ‫* ب���ەکام ش���ەراب زوو س���ەرخۆش‬ ‫دەبن‪.‬‬

‫• ب���ەکام بەنگو تلی���اک باش بێهۆش‬ ‫دەبن‪.‬‬ ‫• بەکام تەپڵ باش هەڵدەپەڕن‪.‬‬ ‫• بەکام دەرمان زۆر دەخەون‪.‬‬ ‫ئەوانە زۆر باش لەبەربکەو ڕۆژی هەزاران‬ ‫جار دەورو خەتمەی بکەرەوە‪!...‬‬ ‫‪ .2‬کتێبەک���ەی کە لێی نووس���راوە ‪-‬‬ ‫ویژدان‬ ‫تەنه���ا بەرگەک���ەی هەڵ���دەرەوە‪،‬‬ ‫لەفەهرەستەکەیدا نوسراوە‪:‬‬ ‫(ڕەوش���ت‪ ،‬وەفا‪ ،‬بەڵێ���ن‪ ،‬ئەمانەت‪،‬‬ ‫خودا‪ ،‬ئینسانیەت‪ ،‬هاوڕێیەتی‪ ،‬نیشتیمان‪،‬‬ ‫ش���ەهید‪ ،‬تێکۆشان‪ ،‬ش���ەرەف‪ ،‬مەبدە‌و‪،‬‬ ‫خەڵک ‪ ...‬هتد)‬ ‫لەس���ەرەتای کارەوە دەبێت ئەم کتێبە‬ ‫بس���وتێنیت‪ ،‬بەاڵم نابێ هیچ کەس بەمە‬ ‫بزانێت‪...‬‬ ‫‪ .3‬دەفتەرە خاڵیەکە‬ ‫دەفتەرەخاڵیەک���ە بێن���ە‪ ،‬قەڵەم���ە‬ ‫خۆشنوسەکە پڕکە لەمرەکەبی سیحری‬ ‫مرەکەبێ���ک بەتامو بۆن���و ڕەنگی زۆر‬ ‫جەزابەوە‪ ،‬بەهەزاران ڕەنگو شەباهەنگەوە‪،‬‬ ‫هەزاران بەڵێنیان پێ بنوسە‪ ،‬بیرت نەچێ‪،‬‬

‫دواجاریش هەر پرسیار ناکەنەوە چیت‬ ‫وت‪ ،‬چیت کرد ‪..‬؟!‬ ‫خەڵ���ک بەهەمو ش���ت ج���ەزب دەبن‪،‬‬ ‫حەقیقەت نەبێت ‪!...‬‬

‫هەر ئینسانەو بەڕەنگێ مەستەو بەدەنگێ‬ ‫حەیران‪ ..‬ئەوەش زۆری تێناچێت‬ ‫تەنها س���ێ ڕەنگی (زەردو ئەرخەوانیو‬ ‫ش���ین) ت هەبێت دەتوانی ببیتە خاوەنی‬ ‫ملیۆنان ڕەنگ‪...‬‬ ‫‪ .4‬شخارتەکە ئیشت زۆر پێیەتی‬ ‫تەنها سێ تیشکی (سەوزو سور‌و شین)‬ ‫• کتێبەکەی ویژدانی پێ بسوتێنە‬ ‫ت هەبێت دەتوانی ببیتە خاوەنی ملیۆنان‬ ‫• تلیاکی بۆ خەڵک پێ داگیرسێنە‬ ‫تیشکو شەباهەنگ ‪...‬‬ ‫• خەرمان���ی هیواکان���ی دوێنێی���ان‬ ‫ک���وڕم بیرت نەچێ���ت ‪ ..‬دونیا ڕەش‌و‬ ‫س���پی نییە‪ ،‬هەزار ڕەنگ���ە‪ ،‬هەزار هەزار بس���وتێنە‪ ،‬مەش���خەاڵنی هیوای نوێیان‬ ‫داگیرسێنە!‬ ‫تیشکو جوانیو شەباهەنگە ‪...‬‬ ‫ترست نەبێت‪ ،‬خەڵک سوڕو سەمایان ال‬ ‫ڕۆڵە ئەس���ڵەن نە ڕەش‪ ،‬نە س���پی ‪-‬‬ ‫گرنگە‪ ،‬نەک نەتیجە‪!..‬‬ ‫ڕەنگ نییە ‪!...‬‬ ‫پ���اش ئەمانە کە تێرت خ���وارد‪ ،‬وەلێ‬ ‫س���ێ ڕەنگ���ە بنەڕەتیەک���ە تێکەاڵوکە‬ ‫"ڕەش" دەردەچێت‪ ،‬ڕەش���ی ماناو هێمای دەزان���م ئینس���ان گ���ەر بەو وەس���ێتانە‬ ‫ش���ەرەفمەند بو‪ ،‬ئیتر تێرخواردنیش���ی‬ ‫مردن‪!...‬‬ ‫سێ تیشکە بنەڕەتیەکە تێکەاڵوکە"سپی" ب���ۆ نییە‪ ،‬ب���ەاڵم جارجاری���ش بەدەنکە‬ ‫دەردەچێت‪ ،‬سپی مانای ئاشتیو ژیان‪ !...‬ش���خارتەیەک بندانت خاوێنکەرەوە‪ ،‬یان‬ ‫چەن���د دەتوان���ی بەڵێ���ن ب���دە‪ ،‬قەت کەی ویس���تت‪ ،‬کام خەرم���ان کە خۆت‬ ‫نەترس���یت بڵێی بۆم ناکرێت یان خەڵک پێتخۆش ب���و ئاگری لێ هەڵگیرس���ێنەو‬ ‫بیسوتێنه‪!..‬‬ ‫باوەڕ ناکەن‪.‬‬ ‫کوڕم با لەبیرم نەچێت‪ ،‬دوا وەس���ێتم‬ ‫نا گیانەکەم خەڵک باوەڕ بەهەموش���ت‬ ‫وشەی پیرۆزی "حەقیقەت"‪ !..‬بنوسە‪:‬‬ ‫دەکەن‪ ،‬هەموشت ‪...‬‬

‫بەڵی بینوسە‪ ،‬نەک لەشوێنێ‪ ،‬لەدەیان‬ ‫شوێن بیاننووسە ‪ ..‬بۆ نمونە ‪:‬‬ ‫• لەسەر قەعدەی ئاودەستەکان‪.‬‬ ‫• لەو دەسڕەی تفی تێ دەکەیت ‪.‬‬ ‫• لە‌و کلینکسەی لەپاش ڕیان‪ ،‬پاشەڵی‬ ‫خۆتی پێ دەسڕی‪.‬‬ ‫• لەسەر دایبی منااڵن‌و سانتی ژنان‪.‬‬ ‫ئای ک���وڕی من‪ ،‬گەر دەت���ەوێ تۆش‬ ‫وەکو من‪ ،‬نەبیت بەقەشمەری ژیان‪ ،‬نەبی‬ ‫بەپەنی نیش���تیمان‪ ،‬ببە بەگورگی کەڵبە‬ ‫تیژ‪.‬‬ ‫ڕۆڵە‪ ،‬لەو ژیانەدا زۆر گەڕام‪ ،‬لەدو شت‬ ‫زیاترم نەدی‪...‬‬ ‫• یا کۆترێک لەنێو قەپاڵی گورگا بو‬ ‫• یاخ���ۆ گورگێ���ک‪ ،‬کۆترێک���ی ب���اڵ‬ ‫خوێنینی مل نەخشینی بەدەمەوە‪.‬‬ ‫ئیتر تۆ دەب���ی بەکامیان خۆت دەزانی‬ ‫‪..‬‬ ‫بیرت نەچێ‪ ،‬ئەو واڵتە ‪...‬‬ ‫" گورگستانە "‬ ‫گورگستااااااااااااااااااااااااااااااااااان‬ ‫ئاخ لەژیان‪...‬‬ ‫نه‌فره‌ت لەخەبات‌و تێکۆشان!‬

‫ئای کوڕی من‬ ‫گەر دەتەوێ تۆش‬ ‫وەکو من نەبیت‬ ‫بەقەشمەری ژیان‬ ‫نەبی بەپەنی‬ ‫نیشتیمان‪ ،‬ببە‬ ‫بەگورگی کەڵبە‬ ‫تیژ‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫کوردستان لەبەردەم قەیرانی سەرۆکایەتیدا‬ ‫گۆشه‌یه‌که دو هه‌فته‌ جارێک‬ ‫"جه‌لیل ئازادیخواز" ده‌ینوسێت‬

‫پێشینەیەکی باش���یان نیە لەکوردستان‪،‬‬ ‫بۆیە شتێکی ژیرانە نیە دەستەاڵتە بااڵکانی‬ ‫واڵت لەیەک تاکەکەسدا چڕبکرێتەوە‪.‬‬

‫خۆرهەاڵتی کوردستان‌و‬ ‫ریزبەندی ناوچەکە‬ ‫ئەگەر لەمڕۆدا رامانێک بۆ دۆزی کوردو‬ ‫بەپێشەوەچونی ئەم دۆزە بکەین‪ .‬ڕەنگە‬ ‫بتوانی���ن ڕاش���کاوانە بڵێین کە پرس���ی‬ ‫کورد لەکۆی خۆی���داو بەتایبەتیتریش لە‬ ‫باشوردا لەس���ەد ساڵەی دواییدا هێندەی‬ ‫ئێستا نەچوەتە پێشەوە‪ .‬باشور خاوەنی‬ ‫دەس���ەاڵتێکە ک���ە تاڕادەیەک���ی ش���یاو‬ ‫خۆبەڕێوەده‌بات‪.‬خۆرئ���اوا لەمەترس���ی‬ ‫پاکت���او و لەناوچون دەرباز بوە‪ ،‬خاوەنی‬ ‫پێکهاتەو دەسەاڵتداریی تایبەت بەخۆیەتی‪.‬‬ ‫باک���ور وەک فاکتەرێک���ی خ���اوەن ڕۆڵ‬ ‫هاتوه‌تە پرۆسەی سیاسی کۆی تورکیە‪،‬‬ ‫دانوستان‌و پرۆسەی ئاشتی لەڕۆژەڤدایە‪.‬‬ ‫خۆرهەاڵت س���ەرەڕای ئەوەی کە بەهۆی‬ ‫گۆڕان���کاری هەرێم���ی‌و کۆفاکتەرێک���ی‬ ‫ناوخۆی لەدۆخێکی فرەشیاودا نیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خاوەن���ی کۆمەڵگایەک���ی مەدەنی کاراو‬ ‫لەوەرزی سەرهەڵدانەوەی بزوتنەوەکان‌و‬ ‫بوژانەوەی خەباتدایە‪ .‬ئەم ڕوبەرە گشتیە‬ ‫دیمەنی یەکەم ئاوڕمانە لەدۆخی ئێستای‬ ‫کوردستان بەگشتی‪ ،‬سەرەڕای ئەوەی کە‬ ‫کوردستان بوەتە ناوەندی سەرنج‌و هەواڵی‬ ‫جیهان‪ ،‬دەتوانین بڵێین مەزنە دەرگاکانی‬ ‫دەس���ەاڵتی جیهان���ی‌و هه‌م���و کوریدۆرە‬ ‫نێونەتەوەییەکانی بەڕوی کوردا کراوەن‪.‬‬ ‫بەش���ۆڕبونەوەمان بۆ قواڵیی دیاردەکان‌و‬ ‫گوێزانەوەی س���ەرەنجمان ل���ەم ڕوبەرە‬ ‫گش���تیەو ڕامان لەپاژەکان���ی ئەم دۆخە‪،‬‬ ‫زۆر بەزەقی دەبینین کە دیسانەوە کورد‬ ‫لەمێژوی نوێی خۆیدا هێندە لەئاستانەی‬ ‫مەترس���یی‌و ڕودانی کارەس���اتدا‪ -‬نەبوە‪.‬‬ ‫باش���ور لەدۆخێکی هەرەئاڵۆزی سیاسی‌و‬ ‫ئابوریدای���ە‪ ،‬هاوس���ۆزی نیش���تمانی‌و‬ ‫نەتەوەیی بەتوندی زەبری لێکەوتوە‪،‬گیانی‬ ‫هەڵکردنی سیاس���ی‌و گونجان لەکەمترین‬ ‫ئاستی پێویس���تی خۆیدایە‪ .‬مل بەملەی‬ ‫حزب���ی‌و دژایەتیک���ردن لەچڵەپۆپەدایە‪.‬‬ ‫دەستی دەوڵەتانی ناوچەو دوجەمسەری‬ ‫بەئاش���کرا خ���ۆ دەنوێنێ���ت‪ .‬لێکترازانی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و نەخۆش���ی سیس���تەمی‬ ‫فەرمانڕەوای���ی‌و نەبون���ی دادوەری���ی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی لەداه���ات‌و دابەش���کردندا؛‬ ‫هەم���و جومگەکانی ژیان���ی کۆمەاڵیەتی‬ ‫گرتۆتەوە‪ .‬کەمترین پرۆژەی چاکس���ازی‌و‬ ‫سازانی نیشتمانیی لەڕۆژەڤدا نیە‪ .‬شەڕی‬ ‫دەس���ەاڵت‌و دابەش���بونێکی بەرجەستەو‬ ‫ئاشکرا هەیە‪ .‬لەڕاستیدا دو گوتارو زیاتر‬ ‫لەدو گوتاری ناس���ازو ئاراستەی جیاوازو‬ ‫دژبەر لەباش���وردا لەملمالنێدان‪ .‬دورنیە‬ ‫دەرئەنجامەکەی دو دەس���ەاڵتی‌و خەونی‬ ‫دوژمنان ل���ەدو ئەماره‌تیدا وەدینەهێنێت‪.‬‬ ‫ئابورییەک���ی الواز‪ ،‬نەبونی س���وپایەکی‬ ‫یەکگرتوی نیش���تمانیی‪ ،‬پەیڕەونەکردنی‬ ‫یەک سیاسەتی ناوچەیی‌و هەتا جیهانیی‬ ‫لەم بەش���ەی کوردس���تاندا زۆر بەڕونی‬ ‫دڵەڕاوک���ەی خوڵقان���ی ‪-‬کارەس���ات ‪-‬‬ ‫بەرجەس���تە دەکەنەوە‪ .‬ش���ێوانی باری‬ ‫سیاس���ی‌و س���ەقامگیری کۆمەاڵیەت���ی‌و‬ ‫ژیانی ئێس���تای ئەم بەش���ەی کوردستان‬ ‫ڕاس���تەوخۆ لەس���ەرکۆی پرس���ی کوردو‬ ‫هێزەکانی کورد لەسەرجەمی کوردستاندا‬ ‫کاریگەری گرن���گ‌و هەراو بەرچاوی خۆی‬ ‫دەبێ���ت‪ .‬دژایەتی ئاش���کرای هێزەکانی‬ ‫خۆرهەاڵت‌و باکور‪ .‬خۆرئاواو خۆرهەاڵت‪،‬‬ ‫نەیاریی شاراوەو نەتەقیوەی خۆرهەاڵت‌و‬ ‫بەشێکی باشور‪ ،‬بارگرژی گشتی تا ئاستی‬ ‫تەقەکردن���ی هێزەکانی باکور لەهێزەکانی‬ ‫خۆرهەاڵت‪.‬‬ ‫مەخاب���ن ک���ورد کش���اوەتە بازن���ەی‬ ‫کایەیەک���ی سیاس���ی دو جەمس���ەری‬ ‫نەیارانیەوە کە هەردوکیان لەسەر بنەمای‬ ‫بەرژەوەندیەکانی خۆیان‌و جیاوازی دینی‬ ‫سیاس���ەت دەکەن‪ .‬دو فۆرم لەسیاسەت‬ ‫کە بەمێژوی بونی خۆی���ان لەناوچەکەدا‬ ‫نەک نەیانتوانیوە ئاش���تی‪ ،‬سەقامگیری‪،‬‬ ‫دادوەریی‌و دیموکراسی بێنن‪ ،‬بەڵکو ڕێک‬ ‫لەبەرامب���ەر ئەمانەدا ب���ون (بەهەندێک‬ ‫جیاوازی���ەوە)‪ .‬ف���ۆرم پێش���ینەو کۆی‬ ‫دەرئەنجامەکان���ی فەرمانڕەوایی واڵتانی‬ ‫ناوچەکە‪ ،‬بەعەرەب‌و موس���ڵمان‌و سونەو‬ ‫ش���یعەوە جگ���ە پاش���کەوتوی ئابوری‪،‬‬ ‫روخان���ی کۆمەاڵیەتی‪ ،‬ئاوارەیی‌و زاڵبونی‬ ‫نائەقاڵنی‌و نابەرابەری‌و الوازی زانس���ت‌و‬ ‫پەروەردەیەکی دەمارگیر‪ .‬تەنگکردنەوەی‬ ‫روب���ەری ئ���ازادی‌و س���ەرکوتانەوەی‬ ‫دیموکراس���ی‌و بون���ە کۆمەڵگاگەلێک���ی‬ ‫پەراوێ���زی مش���ەخۆری بەرخ���ۆر‬ ‫دەرئەنجامێکی وەها شیاوی تری ئاماژەی‬ ‫نیە‪ .‬ک���ورد وەک نەتەوەیەک���ی قوربانی‬ ‫ئەم گوتارو سیس���تەمانە ک���ە بەمێژوی‬

‫د‪ .‬سالم ئیبراهیم‬

‫لەناوچەکەدا دو هێڵ‌و‬ ‫بەرەی دیاریکراو کە‬ ‫هەردوکیان سیاسەت‬ ‫لەسەر ئاین‌و خێڵ‌و‬ ‫بونێکی نائەقالنی‬ ‫دەکەن ئامادەن‌و‬ ‫کورد بەویست‌و‬ ‫نەویستراو دابەشی‬ ‫سەر ئەم دوبەرەیە‬ ‫بوە‬ ‫خۆی‌و بونی ئەم بەناو دەوڵەتە مۆدێرنانە‬ ‫لەخەب���ات‌و بەرخۆدان���دا ب���وە دژیان ‪.‬‬ ‫ئێس���تا ڕێک کە ئەم بەن���او دەوڵه‌تانەو‬ ‫ناوچەک���ە لەت���اوی ش���ەڕێکی دین���ی‌و‬ ‫خێڵەک���ی نائەقاڵنی‌و دژەدیموکراس���یدا‬ ‫گوڕی گرتوە‪ ،‬خزاوەتە بەرەی ئەم دۆخە‬ ‫نائەقاڵنی‌وکۆنەخوازانەوە‪.‬‬ ‫لەناوچەکەدا دو هێڵ‌و بەرەی دیاریکراو‬ ‫کە هەردوکیان سیاس���ەت لەس���ەر ئاین‌و‬ ‫خێڵ‌و بونێکی نائەقالنی دەکەن ئامادەن‌و‬ ‫کورد بەویس���ت‌و نەویستراو دابەشی سەر‬ ‫ئەم دوبەرەیە بوە‪.‬‬ ‫لەبەرچ���اوی هەم���وان ڕون���ە هەنوکە‬ ‫لەدەڤەرەکەدا ریزبەندیەكی سیاسی لەسەر‬ ‫بنەمای بەرژەوەندی‌و ناس���نامەی ئاینی‬ ‫دروستبوە‪ .‬ریزبەندیەک کەتا سەرئێسقان‬ ‫ئایدۆلۆژی‌و دین���ی‌و فانتامەندالیس���تە‪،‬‬ ‫ئاینزای شیعە لەبەرەیەکدا سەرکردایەتی‌و‬ ‫ڕاس���تەوخۆ ڕێبەرایەتی ئ���ەم ریزبەندییە‬ ‫دەکات‪ ،‬سوریای ئەسەد‪ ،‬لوبنانی جوندواڵو‬ ‫یەمەنی حوس���یەکان‌و عێراق���ی مالیکی‌و‬ ‫عیبادی‪ ،‬لەکوردستانیش���دا پەکەکە زۆنی‬ ‫سەوزی یەکێتی نیشتیمانیی کوردستان‌و‬ ‫خۆرئ���اوای پەی���ەدە‪ .‬بەس���ەرکردایەتی‬ ‫راس���تەوخۆی ئێ���ران خۆیان ل���ەم بەرە‬ ‫ناس���نامە ئاینیەدا دەبینن���ەوەو بەکرده‌و‬ ‫هەڵویست یەکبونی خۆیان نیشانداوە‪.‬‬ ‫ئ���ەم بەرەی���ه‌ س���ەرەڕای هەم���و‬ ‫خەس���ارەکانی دیک���ەی ک���ە هەیەتی دو‬ ‫خەساری هەرەگرنگ‌و بەرجەستەی هەیە‪.‬‬ ‫‪ .1‬ئ���ەم ب���ەرە س���ەرکردایەتیەکی‬ ‫کۆنەخوازی نامۆدێرنی دژەدیموکراس���ی‌و‬ ‫پەڕگی���ر س���ەرکردایەتی دەکات‌و ک���ۆی‬ ‫کردەکانی لەچوارچێوەی بەرژەوەندیەکانی‬ ‫گوتاری ئێراندا ئاراستە دەکات‪.‬‬ ‫‪ .2‬ئ���ەم ب���ەرە پەڕگی���رە لەجیهانی‬ ‫مۆدیرنی ئەمڕۆدا ناتوانێ لەگەڵ کولتورو‬ ‫سیاسەتی کراوەی شارس���تانیەتی نوێدا‬ ‫بگونجێ‌و سەرئەنجامی شکانە‪.‬‬ ‫سەرەڕای ئەمەش بەهیچ جۆرێ باوەڕی‬ ‫بەدیموکراس���ی‪ ،‬ف���ره‌ ڕەهەندی���ی‪ ،‬فرە‬ ‫دەنگیی‪ ،‬ئ���ازادی‌و مافی گ���ەالن‌و مافە‬ ‫دیموکراتیک‌و مەدەنیەکان نیە‪.‬‬ ‫ب���ەرەی بەرابەری ئ���ەم هێزانە لەکۆی‬ ‫دەڤەرەک���ەدا بریتی���ن لەهەم���و واڵتانی‬ ‫عەرەبی‌و بەناو موسڵمانی ناوچەکە وەک‬ ‫تورکی���او ئەوان���ی دیکە کە ڕاس���تەوخۆ‬ ‫لەالی���ەن رۆژئ���اواو جیهان���ی ئ���ازادو‬ ‫شارس���تانیەتی س���ەردەمەوە تا ئێس���تا‬ ‫پشتیوانی دەکرێن‪ ،‬لەڕاستیدا بۆ بەراورد‬ ‫نابن لەگەڵ ب���ەرەی ئێران‪ ،‬هەرچەند کە‬ ‫ئ���ەم بەرەی���ه‌ش لەهەناویدا ناس���نامەی‬ ‫ئاین���ی‌و س���ونەخوازی دی���ارەو زۆرێک‬ ‫لەهێزەکانی ئەم جەمس���ەرەش زۆر پاکتر‬ ‫لەئێران‌و هاوپەیمانەکانی نین‪ .‬هەرلەسەر‬ ‫بنەم���ای بەرژەوەندی‌و ملمالنێی هێزەکان‬ ‫(پارتی دیموکراتی کوردس���تانی عیراق)‬ ‫ی���ەک لەهێزەکانی ئ���ەم بازنەیە‪ .‬ئەوەی‬ ‫گرنگە هەناو و فۆرمی ئەمانیش هەروەک‬ ‫بەرەی بەرابەریان ئاینییەو لەسەر بنەمای‬ ‫کۆدی هاوبەشی سونەبون دانراوە‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫کوردس���تان لەب���ەردەم قەیران���ی‬ ‫س���ەرۆکایەتیدا؟ لەب���ەر ناکاریگەری‌و بێ‬ ‫دەرئەنجامی ئەم س���ەرۆکایەتیە بەرامبەر‬ ‫بەقەیران���ە ناوخۆییەکان‌و پڕۆس���ەو پایە‬ ‫دیموکراس���یەکان‌و ژیان���ی هاواڵتیانم���ان‬ ‫لەس���ەر ش���ەقام‪ ،‬من جگە لەدروستبونی‬ ‫پرسیار لەسەر بەرژەوەندی چەند پارتێکی‬ ‫سیاس���ی‪ ،‬پێش���بینی هی���چ قەیرانێک���ی‬ ‫سیاس���ی ی���ان فەڕاغێکی ئی���داری ناکەم‬ ‫لەدەرئەنجامی تەواوبونی ماوەی ئێس���تای‬ ‫ئ���ەم س���ەرۆکایەتیەی هەرێ���م‌و گۆڕینی‬ ‫شێوازو کەمکردنەوەی دەستەاڵتەکانی‪.‬‬ ‫قەیران���ی س���ەرۆکایەتی‪ ،‬بەگش���تی‪:‬‬ ‫نەبونی ئامانجی هاوب���ەش لەنێوان پارتە‬ ‫سیاس���یەکان‪ ،‬یان ناکارامەیی‌و بێتوانایی‬ ‫س���ەرۆک؟ کامەیان قەیرانی سەرۆکایەتی‬ ‫لەواڵت دروستدەکات؟‬ ‫ئای���ا کوردس���تان ل���ەم قۆناغ���ەو بەو‬ ‫ش���ێوەیه‌ی ئێس���تای‪ ،‬جگە لەس���ەرۆکی‬ ‫حکومەت‌و س���ەرۆکی پارلەمان‪ ،‬پێویستی‬ ‫بەس���ەرۆکێکی ت���ر هەیە کە لەس���ەروی‬ ‫ئ���ەم دو س���ەرۆکایەتیەوە بێ���ت؟ ئای���ا‬ ‫سیس���تەمی س���ەرۆکایەتی‌و چڕکردنەوەی‬ ‫دەسەاڵتە بااڵکان لەیەک کەسدا‪ ،‬تا چەند‬ ‫لەبەرژەوەن���دی تاکدایە ل���ەو واڵتانەی کە‬ ‫نە "یاسا" سەربەخۆیەو نە "دادپەروەری"‬ ‫هەی���ەو ن���ە "مافەکانی م���رۆڤ" تێیاندا‬ ‫پێشینەیەکی باشی هەیە؟‬ ‫ل���ەو واڵتان���ەی ئ���ەم بەهایان���ە بون‌و‬ ‫پێش���ینەیەکی باش���یان هەی���ە‪ ،‬ج���ۆری‬ ‫سیس���تەمی سیاس���ی‪ ،‬پارلەمانیب���ێ‬ ‫ی���ان س���ەرۆکایەتی‪ ،‬هی���چ مەترس���ی‌و‬ ‫هەڕەش���ە لەس���ەر پایەکانی دیموکراسی‌و‬ ‫بەرژەوەندی‌و مافە ئاکاری‌و سروشتیەکانی‬ ‫ت���اک دروس���تناکات‪ ،‬لەب���ەر بون���ی ئەم‬ ‫بەهایان���ە‪ .‬بەاڵم هیچ یەکێک لەو بەهایەنە‬

‫س���ەرۆکایەتیکردنی واڵت لەکۆمەڵگ���ە‬ ‫سەردەمی‌و مەدەنیەکاندا بریتیە لەپڕۆسەی‬ ‫ئاڕاس���تەکردن‌و بەڕێوەبردن���ی کاروباری‬ ‫واڵت‌و ئیشوکاری هاواڵتیان لەچوارچێوەی‬ ‫پابەندبون بەبەها ئاکاریەکانی پێکەوەژیان‪،‬‬ ‫وەک س���ەروەری‌و س���ەربەخۆیی یاس���او‬ ‫دادپ���ەروەری‌و بنەماکان���ی مافی مرۆڤ‌و‬ ‫بەرژەوەن���دی ب���ااڵی واڵت‌و ڕێکەوتننامە‬ ‫پەیوەستە جیهانیەکان‪.‬‬ ‫ب���ا هەڵس���ەنگاندن‌و بڕیاردان لەس���ەر‬ ‫توان���او کارامەی���ی‌و س���ەرکەوتویی‬ ‫کەسایەتیە سیاس���یەکانمان‪ ،‬لەم ڕوانگە‬ ‫نمونەیی���ەی س���ەرۆکایەتیکردنەوە‪ ،‬ب���ۆ‬ ‫خەڵکی کوردس���تان‌و مێژونوسان‌و پێوەرە‬ ‫بابەتیەکان���ی س���ەرکەوتن‪ ،‬لەم ئاس���تە‬ ‫بەرزەدا‪ ،‬جێبهێڵین‪.‬‬ ‫قەیران���ی س���ەرۆکایەتی لەکوردس���تان‬ ‫شتێکی هەنوکەیی نیە لەم دواییەدا سەری‬ ‫هەڵدابێت‪ .‬کوردستان هەر لەساڵی ‪١٩٩١‬‬ ‫وە بەدەس���ت قەیرانی س���ەرۆکایەتیەوە‬ ‫دەناڵێنێ���ت‪ ،‬زیندوتری���ن‌و بەرچاوتری���ن‬ ‫بەڵگەش ش���ەڕی ناوخۆو دو سوپایی‪ ،‬دو‬ ‫ئیدارەیی‪،‬الس���تیکی‌و ناسەربەخۆیی یاسا‪،‬‬ ‫نادادپەروەری کۆمەاڵیەتی‌و دروس���تکردنی‬ ‫دی���اردەی ئێم���ەو ئەوان���ە‪ .‬ئەم���ە جگە‬ ‫لەپەرتەوازەیی کارنامەی سیاس���ی پرسی‬ ‫کوردو گەندەڵی‌و ناڕونیە لەئیش‌و کارەکانی‬ ‫حکومەت‌و پڕۆس���ە دیموکراسیەکانی وەک‬ ‫هەڵبژاردن‌و داهات‌و س���ەروەت‌و س���امانی‬ ‫ئێستاو ڕابردوی هەرێمەکەمان‪.‬‬ ‫ئەمانە هەموی دەرئەنجامی پابەندنەبونی‬ ‫دەس���تەاڵتی سیاسیە بەبەرژەوەندی بااڵی‬ ‫نەتەوەو ئەو ئایدیاڵ‌و بەها دیموکراس���ی‌و‬ ‫مرۆییان���ەی کە بونیان ڕێخۆش���کەرن بۆ‬ ‫بەدەس���تهێنانی ڕەزامەندی‌و پش���تگیری‬ ‫کۆمەڵگ���ەی نێودەوڵەت���ی ب���ۆ پرس���ی‬ ‫بەدەوڵەتبونمان‪.‬‬ ‫ئێم���ەی هاواڵتی کێش���ەمان لەگەڵ ئەو‬ ‫سیس���تەمە سیاس���یە هەیە کە ئێس���تا‬ ‫لەکوردستانلەئارادایە‪ ،‬نەک لەگەڵ خودی‬ ‫کەسایەتیەکان‪ ،‬بۆیە پێویستە ئیش لەسەر‬ ‫گۆڕینی سیس���تەم بکەین‌و خۆمان لەگەڵ‬ ‫سیستەم بگونجێنین‪ ،‬نەک سیستەم لەگەڵ‬

‫پێویستە‬ ‫"سەرۆکایەتی هەرێم"‬ ‫لەدەزگایەکی سیاسی‬ ‫تایبەتەوە بگۆڕین‬ ‫بۆ دامەزراوەیەکی‬ ‫گشتی حکومی‬ ‫گونجاو لەگەڵ واقیعی‬ ‫ئێستای کوردستان‬ ‫دامەزراوەیەک کە‬ ‫مۆرکی کەسی‬ ‫بەسەرەوە نەبێت‌و‬ ‫هیچ الیەنێکیش وەک‬ ‫میرات سەیری نەکات‬ ‫خۆم���ان‌و بەرژەوەندی���ە تاکڕەویەکانمان‬ ‫بگونجێنین‪.‬‬ ‫کولت���وری سیاس���ی لەکوردس���تان‬ ‫ڕێخۆشکەربوە بۆئەوەی کەسایەتیەکانمان‬ ‫وەک یان لەس���ەروی دەستورو سیستەم و‬ ‫سەروەری یاسا س���ەیربکرێن‪ ،‬بۆیە ڕەنگە‬ ‫بەش���ێک لەهاواڵتیانمان وەک قەیرانێکی‬ ‫سیاس���ی یان فەراغێکی ئیداری س���ەیری‬ ‫تەواوبونی وادەی ئێس���تای سەرۆکایەتی‬ ‫هەرێ���م بکەن‪ ،‬ی���ان پارتە سیاس���یەکان‬ ‫خۆیان وا نیشانی هاواڵتیانمان دەدەن‪.‬‬ ‫سیس���تەمی سیاس���ی لەکوردستان تا‬ ‫ئێس���تاش لەچوارچێوەی ڕەش‌و س���پیدا‬ ‫دەخولێت���ەوە‪ ،‬بۆی���ە پێداگ���ری هەی���ە‬ ‫لەس���ەر گونجاندن���ی سیس���تەم لەگ���ەڵ‬ ‫ئ���ەم چوارچێوەی���ە‪ :‬ئەگەر کوردس���تان‬

‫هەبێت‪ ،‬دەبێت ل���ەم چوارچێوەیەو لەژێر‬ ‫چەت���ری ئێم���ەدا بێ���ت‪ ،‬ئەگین���ا بەزۆر‬ ‫دەیگونجێنین‪ ،‬یان ب���ا هەر نەبێت‪ .‬ئەمە‬ ‫ن���ەک تەنها بیرکردنەوەیەک���ی زۆر هەڵەو‬ ‫نادیموکراتیانەیە‪ ،‬بەڵکو زۆر ترس���ناکە بۆ‬ ‫ئێستاو ئایندەی گەلەکەمان‪.‬‬ ‫دەس���تەاڵتی سیاس���ی لەکوردس���تان‬ ‫بەمەبەس���ت تا ئێستا ئیشی جدی لەسەر‬ ‫بەکۆتاییهێنان���ی ڕەشنوس���ی دەس���تورو‬ ‫دادپەروەری‌و س���ەروەری‌و س���ەربەخۆیی‬ ‫یاس���ا نەکردوە‪ ،‬بۆ ئ���ەوەی تەنها پارتە‬ ‫سیاسیەکان سەرچاوەی یەکالییکردنەوەی‬ ‫ئەو پرس���انەبن کە ڕاستەوخۆ پەیوەندیان‬ ‫بەژیان���ی تاک���ەوە هەیە‪ ،‬لەوانە پرس���ی‬ ‫س���ەرۆکایەتی هەرێ���م‪ .‬ئەمان���ە هەموی‬ ‫لەپێناو درێژەدان بەسیاسەتی پەکخستن‌و‬ ‫بەقەیرانکردن���ی تاکە لەم واڵتەی خۆمان‪،‬‬ ‫سیاسەتی پەیوەس���تکردنی بژێوی ژیانی‬ ‫ت���اک بەپابەندب���ون بەمان���ەوەی خۆیان‬ ‫لەدەس���تەاڵت‪ .‬ئەگ���ەر دەس���تورێک یان‬ ‫سیستەمێکی دادپەروەر هەبێت‪ ،‬پارێزگاری‬ ‫لەمافە ئاکاری‌و سروشتیەکانی تاک بکات‪،‬‬ ‫تاکی وشیار چۆن پابەند دەبێت بەمانەوەی‬ ‫دەستەاڵتێک کە پابەندنیە بەسەربەخۆیی‬ ‫یاساو دادپەروەری لەواڵت؟‬ ‫بۆ ئەوەی بتوانین کولتوری دیموکراسی‬ ‫ڕەسەن بکەین بەشێوازی ژیانمان‪ ،‬پێویستە‬ ‫بەرپرس���ەکانمان هیچیت���ر وەک ڕەش‌و‬ ‫سپی سەیری پڕۆس���ەی سیاسی نەکەن‌و‬ ‫ئێم���ەی تاکی���ش ژیان‌و سیاس���ەت تەنها‬ ‫لەچوارچێوەی ڕەش‌و سپیدا نەبینین‪.‬‬ ‫لەم قۆناغەدا‪ ،‬کوردستان زۆر پێویستی‬ ‫بەگۆڕین���ی سیس���تەمی حکومڕان���ی‌و‬ ‫س���ەربەخۆیی یاس���او دادپ���ەروەری‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و مان���ادان بەبنەماکانی مافی‬ ‫م���رۆڤ‌و بەه���ا ئ���اکاری‌و جیهانیەکانی‬ ‫تاک هەیە‪ .‬ک���ەی ئێم���ە ئەمانەمان کرد‬ ‫بەبنەماکان���ی پێکەوەژی���ان‪ ،‬کۆمەڵگەی‬ ‫نێودەوڵەتی���ش ئاوڕێکی جدیتر لەپرس���ی‬ ‫بەدەوڵەتبونمان دەداتەوە‪.‬‬ ‫بۆیە پێویس���تە "س���ەرۆکایەتی هەرێم"‬ ‫لەدەزگایەکی سیاس���ی تایبەتەوە بگۆڕین‬ ‫بۆ دامەزراوەیەکی گشتی حکومی گونجاو‬ ‫لەگ���ەڵ واقیعی ئێس���تای کوردس���تان‪،‬‬ ‫دامەزراوەی���ەک‪ ،‬ک���ە مۆرک���ی کەس���ی‬ ‫بەس���ەرەوە نەبێت‌و هیچ الیەنێکیش وەک‬ ‫میرات سەیری نەکات‪.‬‬

‫قه‌یرانه‌كه‌ی ئاوێنه‌و خوێنه‌ری كوشنده‌!‬ ‫ئارام قادر حه‌مه‌سور‬ ‫بێگوم���ان زۆرب���ه‌ی كۆمه‌ڵگاكانی دونیا‬ ‫گرنگ���ی به‌ب���واری ڕۆش���نبیری ده‌ده‌ن‌و‬ ‫خاوه‌نی چه‌ندین داموده‌زگای ڕۆشنبیرین‪،‬‬ ‫ج���ا ئه‌م ڕۆش���نبیرییه‌ دیماگۆجییه‌ت بێت‬ ‫یان واقیع���ی‪ ،‬چونكه‌ زۆركات ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫ته‌نیا وه‌زاره‌تێكی ڕۆش���نبیری ده‌وێت كه‌‬ ‫ته‌نی���ا توێكڵه‌كه‌ی ڕۆش���نبیری بێت نه‌ك‬ ‫ناوه‌ڕۆكه‌ك���ه‌ی‪ ،‬بۆیه‌ زۆرج���ار وه‌زاره‌تی‬ ‫ڕۆشنبیری ته‌نیا بۆیاغی ڕۆشنبیری لێدراوه‌‬ ‫ئه‌گینا فڕی به‌سه‌ر ڕۆشنبیری كۆمه‌ڵگاوه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئه‌م جۆره‌ وێنایه‌ بۆ ناوچه‌كه‌ی ئێمه‌و‬ ‫هه‌رێمه‌كه‌ی ئێم���ه‌ش گونجاوه‌و ده‌یبینین‪،‬‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تان خاوه‌ن���ی زیات���ر‬ ‫له‌هه‌شت س���ه‌د ده‌زگای ڕاگه‌یاندنی بینراو‬ ‫و بیستراو و نوس���راوه‌ كه‌ زۆربه‌یان له‌ژێر‬ ‫چاكه‌تی به‌رپرسه‌ حیزبییه‌كاندان‌و كاریان‬ ‫ناشیرینكردنی ڕاس���تییه‌كانه‌و باجه‌كه‌شی‬ ‫له‌گیرفان���ی میلله‌ت���ه‌‪ ،‬ئاخر ئێس���تا بۆته‌‬ ‫عه‌یبه‌و هه‌ربه‌رپرسه‌و خاوه‌نی ده‌زگایه‌كی‬ ‫ڕاگه‌یاندنه‌و به‌كه‌یف���ی خۆی له‌نه‌یاره‌كانی‬ ‫ده‌دات ته‌نان���ه‌ت له‌ن���او حیزبه‌ك���ه‌ی‬ ‫خۆشیدا‪ ،‬ئه‌مه‌ش دروستبونی حیزبه‌ له‌ناو‬ ‫حیزبدا‪ ،‬ئه‌م ده‌زگایانه‌ خاوه‌نی به‌ش���ێك‬ ‫له‌بینه‌رو خوێنه‌رو بیس���ه‌رن كه‌ به‌رده‌وام‬ ‫له‌ڕاستییه‌كانی واقع دورده‌كه‌ونه‌وه‌و ته‌نیا‬ ‫ماسكه‌كان‌و بۆیاغكراوه‌كان ده‌بینن‪ ،‬ئه‌مانه‌‬ ‫پاره‌ی���ان هه‌یه‌ زه‌وییان هه‌یه‌ بینایان هه‌یه‌‬ ‫سپۆنسه‌رییان هه‌یه‌‌و هه‌مو شتیان هه‌یه‌‪..‬‬ ‫ته‌نی���ا بینه‌رو خوێنه‌رو بیس���ه‌ری وریایان‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬ببیینه‌ كه‌ناڵێكی ڕاگه‌یاندنی گه‌وره‌‬ ‫به‌رپرس���ێكی حكومی گه‌وره‌ی له‌پش���ته‌‬ ‫هه‌رچ���ی كۆمپانی���ا هه‌ی���ه‌ په‌له‌یه‌تی تا‬ ‫سپۆنس���ه‌ری به‌رنامه‌كانی بكات بۆئه‌وه‌ی‬ ‫پ���رۆژه‌ وه‌رگرێت‌و كارئاس���انی بۆ بكرێت‌و‬ ‫به‌رپرس���ی حكوم���ی خ���اوه‌ن كه‌ناڵیش‬ ‫به‌رده‌وام پرۆژه‌كانی سپۆنسه‌ر ماستاوچی‬ ‫ئیمزاب���كات به‌ك��� ‌هم‌و كوڕییه‌كانیی���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ئه‌مه‌دا ڕاگه‌یاندن���ی ئازادمان‬ ‫هه‌ی���ه‌ به‌ژماره‌ ك��� ‌هم‌و به‌ئازایه‌تی زۆرو به‌‬

‫كرێچییه‌تی بیناو به‌بێ سپۆنسه‌ری‌و ڕیكالم‌و‬ ‫به‌خوێنه‌رو بینه‌رو بیسه‌ری وریاوه‌‪ ،‬ماوه‌ی‬ ‫پازده‌ س���اڵه‌ ڕاگه‌یاندن���ی ئازادمان هه‌یه‌و‬ ‫ڕۆژنامه‌ی ئازادو ڕه‌خنه‌گرمان هه‌یه‌‪ ،‬پازده‌‬ ‫س���اڵه‌ ئازادی ڕۆژنامه‌گه‌ری له‌سه‌ر چه‌ند‬ ‫پایه‌كی كه‌می وه‌ك ئاوێنه‌و هاواڵتی‌و لڤین‬ ‫وه‌س���تاوه‌ ‪ ،‬له‌ئێستادا زۆربه‌ی ڕۆژنامه‌كان‬ ‫ب���ه‌ره‌و داخ���ران چ���ون ته‌نی���ا حیزبییه‌‬ ‫سپۆنسه‌رچییه‌كان نه‌بێت باكیان به‌قه‌یران‌و‬ ‫بێ پاره‌یی نییه‌و له‌به‌رامبه‌ردا پاره‌ی نیوه‌ی‬ ‫رۆژنامه‌كانی���ان ده‌س���تناكه‌وێته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌م‬ ‫ماوه‌یه‌ قه‌یرانه‌كه‌ گه‌یش���تۆته‌ هه‌فته‌نامه‌ی‬ ‫ئاوێنه‌ ئ���ه‌م هه‌فته‌نامه‌ی���ه‌ ده‌توانم بڵێیم‬ ‫له‌ئێس���تادا پرۆفێش���ناڵترین ڕۆژنام���ه‌ی‬ ‫كوردییه‌ كه‌ له‌س���ه‌ر پێی خۆی وه‌ستاوه‌و‬ ‫خاوه‌نی ئه‌زمونێكی زۆر تایبه‌ته‌‪ ،‬مه‌ترسی‬ ‫داخس���تنی ئاوێنه‌ ئابڕوچونێكی مه‌عریفی‌و‬ ‫كولتوری گه‌وره‌یه‌ بۆ رۆش���نبیری كوردی‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئاوێن���ه‌ ئاوێن���ه‌ی ڕوداوه‌كانه‌و‬ ‫ئاوێنه‌ی نوسین‌و واقعی كوردستانه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫سێش���ه‌ممان به‌بێ ئاوێنه‌ سێشه‌ممه‌یه‌كی‬ ‫ڕه‌ش���ه‌‪ ،‬ئاوێنه‌ الی من په‌لك���ه‌ زێڕینه‌یه‌‬ ‫به‌رده‌وام نوسین‌و وه‌اڵمی نوسین‌و نوسینه‌‬ ‫دژه‌كانی���ش ده‌نوس���ن‌و باڵوده‌كرێنه‌وه‌ ‪،‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ پلۆراله‌ ل���ه‌ڕوی بابه‌ت���ه‌وه‌ وه‌ك‬ ‫وت���ارو كۆمه‌اڵیه‌تی‌و سیاس���ی‌و ئابوری‌و‬ ‫ته‌ندروستی‌و بابه‌تی گه‌رم‌و تایبه‌ت‪ ،‬ئاوێنه‌‬ ‫پوخته‌ی هه‌فته‌ی���ه‌ بۆ خوێنه‌ر پوخته‌یه‌ك‬ ‫به‌فیلت���ه‌ری مه‌عریفیدا ده‌رچ���وه‌‪ ،‬وتاری‬ ‫نوس���ه‌ره‌ گه‌وره‌كانی كورد ئاوێنه‌ی گه‌وره‌‬ ‫كردوه‌ بۆیه‌ به‌رده‌وام ڕاگه‌یاندنه‌ س���ێبه‌رو‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتداره‌كان ئاوێنه‌یان به‌مه‌ترس���ی‬ ‫دان���اوه‌‪ ،‬چونك���ه‌ نوس���ینه‌كانی مه‌ریوان‬ ‫وریاو ئاراس فه‌ت���اح‌و ڕێبین هه‌ردی‌و‪....‬‬ ‫هت���د خاوه‌نی خوێن���ه‌ری وری���ان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م قه‌یران���ه‌ به‌رۆكی ئاوێن���ه‌ به‌رنادات‌و‬ ‫باش���ترین ڕێگه‌ش خوێنه‌ران���ن‪ ،‬خوێنه‌ره‌‬ ‫جدیی���ه‌كان نه‌ك خوێنه‌ره‌ كوش���نده‌كانی‬ ‫حی���زب ك���ه‌ له‌س���ه‌ره‌وه‌ی ده‌س���ه‌اڵته‌وه‌‬ ‫ئاڕاسته‌ ده‌كرێن‌و پێیان ده‌گوترێت ئاوێنه‌‬ ‫نه‌كڕن‌و نه‌خوێنن���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫سیاسه‌ته‌ دیماگۆجییه‌كانییان له‌ق نه‌بێت‪،‬‬

‫ده‌زانن ئاوێن���ه‌ چه‌ند كاریگه‌ری له‌س���ه‌ر‬ ‫هۆشیاری سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی خوێنه‌ران‬ ‫به‌جێده‌هێڵێ���ت‪ ،‬ئه‌مڕۆ ده‌بێ���ت خوێنه‌ره‌‬ ‫جدییه‌كان هه‌فتانه‌ هه‌زاردینار سه‌رفبكه‌ن‬ ‫بۆ ڕزگاركردن���ی ئاوێنه‌و به‌رده‌وامی ئاوێنه‌‬ ‫تا به‌رامبه‌ر له‌ش���كری ڕاگه‌یاندنی سێبه‌ری‬ ‫حیزب بوه‌س���تێت‪ ،‬كڕینی هه‌رژماره‌یه‌كی‬ ‫ئاوێنه‌ په‌رۆش���ی تۆیه‌ بۆ ئ���ازادی بیروڕاو‬ ‫بینینی ڕاس���تییه‌كانه‌ وه‌ك شوش���ه‌ نه‌ك‬ ‫ماس���ككراو‪ ،‬له‌هه‌رێمی كوردستاندا زیاتر‬ ‫له‌س���ه‌د ه���ه‌زار مامۆس���تاو س���ه‌د هه‌زار‬ ‫خوێن���دكاری زانك���ۆ هه‌ی���ه‌ عه‌یبه‌یه‌كی‬ ‫گ���ه‌وره‌ی كولتورییه‌ باش���ترین ڕۆژنامه‌ی‬ ‫ئازاد له‌بێپاره‌یی دابخرێت ئێمه‌ خوێندنمان‬ ‫بۆچییه‌ گه‌ر نه‌خوێنینه‌وه‌ ئه‌وكات ده‌بینه‌‬ ‫خوێن���ده‌واری نه‌خوێنه‌ر‪،‬بۆیه‌ نابێت ببینه‌‬ ‫به‌شێك له‌خوێنه‌ری كوشنده‌ی لغاوكراو‪.‬‬ ‫له‌هه‌م���وی گرنگت���ر به‌رپرس���انی‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنی پێش���و ده‌بێت به‌ده‌م ئه‌م‬ ‫ڕاگه‌یاندن���ه‌ ئازادان���ه‌وه‌ بێ���ن چونكه‌ ئه‌و‬ ‫بناغه‌ ڕه‌خنه‌ییه‌ی ڕۆژنامه‌ ئازاده‌كان پازده‌‬ ‫ساڵه‌ ئیشی له‌س���ه‌ر ده‌كه‌ن‌و دایانمه‌زراند‬ ‫ئۆپۆزسیۆن هات‌و بینای ده‌سه‌اڵتی له‌سه‌ر‬ ‫ك���رد‪ ،‬ئه‌و ت���ۆوه‌ ڕه‌خنه‌ییه‌ سیاس���ییه‌ی‬ ‫ئه‌م ڕاگه‌یاندنه‌ ئازادانه‌ چاندیان‌و زس���تانی‬ ‫س���اردیان ب���ڕی‌و ئۆپۆزس���یۆن له‌به‌هاردا‬ ‫به‌ده‌ڕاس���ه‌ی هه‌ڵب���ژاردن به‌رهه‌مه‌ك���ه‌ی‬ ‫دروی���ه‌وه‌‪ ،‬ئاوێنه‌و لڤی���ن‌و هاواڵتی روحی‬ ‫یاخی بون‌و نامۆبون‌و ره‌خنه‌ی سیاسییان‬ ‫داهێن���او جه‌ماوه‌رێك���ی زۆری ده‌نگده‌ری‬ ‫بێالیه‌نیان بۆ ئۆپۆزس���یۆن دروس���تكرد‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێویس���ته‌ هه‌وڵبدرێت به‌یاس���ایه‌ك‬ ‫بودجه‌ی ڕاگه‌یاندنه‌كان ڕێكبخرێت جیاوازی‬ ‫له‌نێوان ڕاگه‌یاندنی حیزبی سپۆنسه‌رچی‌و‬ ‫ڕاگه‌یاندن���ی ئازادو ئ���ازادا نه‌كرێت‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫ئ���ه‌و قوربانی‌و مه‌ترس���ییه‌ی له‌س���ه‌ریان‬ ‫بوه‌و له‌س���ه‌رییانه‌ له‌پێناو حه‌قیقه‌ته‌كاندا‬ ‫له‌م���ه‌ودوا هه‌م���و سێش���ه‌مه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ‬ ‫ئاوێنه‌داین‌و ده‌بی���ن به‌خوێنه‌ری ڕزگاركه‌ر‬ ‫نه‌ك كوشنده‌‪.‬‬ ‫‪Aramqadir.hama@yahoo.com‬‬

‫ئه‌م هه‌فته‌نامه‌یه‌‬ ‫ده‌توانم بڵێیم‬ ‫له‌ئێستادا‬ ‫پرۆفێشناڵترین‬ ‫ڕۆژنامه‌ی كوردییه‌‬ ‫كه‌ له‌سه‌ر پێی خۆی‬ ‫وه‌ستاوه‌و خاوه‌نی‬ ‫ئه‌زمونێكی زۆر‬ ‫تایبه‌ته‌‪ ،‬مه‌ترسی‬ ‫داخستنی ئاوێنه‌‬ ‫ئابڕوچونێكی‬ ‫مه‌عریفی‌و كولتوری‬ ‫گه‌وره‌یه‌ بۆ‬ ‫رۆشنبیری كوردی‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئاوێنه‌‬ ‫ئاوێنه‌ی ڕوداوه‌كانه‌و‬ ‫ئاوێنه‌ی نوسین‌و‬ ‫واقعی كوردستانه‌‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫‪15‬‬

‫ی پێویسته‌ سه‌ردانی‌ پسپۆری‌ ده‌رونی‌ بكه‌یت؟‬ ‫كه‌ ‌‬ ‫د‪ .‬زامدار حمه‌ رسوڵ‪.‬پسپۆری‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌ ده‌رونییه‌كان‬ ‫له‌م����رۆی‌ ژیان����ی‌ مرۆڤه‌كان زۆر‬ ‫ه����ۆكار هه‌ن ب����ۆ س����ه‌رهه‌ڵدانی‌‬ ‫ته‌نگه‌ژه‌ ده‌رونیییه‌كان‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫گرینگه‌ به‌ئاگابین له‌ته‌ندروستی‌‌و‬ ‫هاوس����ه‌نگی‌ ده‌رونیمان‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫زو بتوانین به‌ده‌م چاره‌سه‌ركردنه‌وه‌‬ ‫بچین‪ .‬ه����ه‌ر بۆیه‌ گ����ه‌ر گومانت‬ ‫هه‌ب����و له‌وه‌ی‌ كه‌ ئایا پێویس����تت‬ ‫به‌راوێژكردنی‌ ده‌رونی‌ هه‌یه‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌توانی‌ به‌سه‌رنجدان له‌م خااڵنه‌ی‌‬ ‫خواره‌وه‌ خۆت یه‌كالبكه‌یته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .1‬ئه‌گ����ه‌ر هه‌ڵچونه‌كان����ت‬ ‫رو له‌زیادب����ون ب����و‪ ،‬به‌جۆرێ����ك‬ ‫به‌ربه‌س����ت ب����ون له‌په‌یوه‌ندیی����ه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‪.‬‬ ‫‪ .2‬گۆڕان����كاری‌ له‌خ����ه‌و‪ ،‬وه‌ك‬ ‫كه‌مخه‌وی‌ یان زۆرخه‌وی‌ یان سود‬ ‫وه‌رنه‌گرتن له‌خه‌و‪.‬‬ ‫‪ .3‬گۆڕانكاری‌ له‌مه‌زاج به‌جۆرێك‬ ‫هه‌ست به‌دڵته‌نگی‌ بكه‌یت ئاره‌زوی‌‬ ‫گری����ان بكه‌ی����ت به‌ب����ێ‌ هۆیه‌كی‌‬ ‫دیاریكراو‪.‬‬ ‫‪ .4‬دروس����تبونی‌ هه‌ن����دێ‌‬ ‫بیركردن����ه‌وه‌ی‌ نامۆو بێ‌ بنه‌ما كه‌‬ ‫زۆر كات مێش����كت داگی����ر بكات‌و‬ ‫نه‌توانی‌ كۆنترۆڵی‌ بكه‌یت‪.‬‬ ‫‪ .5‬له‌ده‌ستدانی‌ توانای‌ ئاگایی‌‌و‬

‫چه‌ند رێگه‌یه‌ك‬ ‫ی ئاسان‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫منداڵه‌كه‌ت ببێت‬

‫ته‌ركی����زو به‌جۆرێ����ك گرفت����ی‌‬ ‫وه‌رگرتن����ی‌ ش����ته‌كان دروس����ت‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫‪ .6‬دروستبونی‌ هه‌ندێ‌ نیشانه‌ی‌‬ ‫جه‌سته‌یی‌ به‌بێ‌ بونی‌ بنه‌مایه‌كی‌‬ ‫ئۆرگانی‌ یان ئه‌نجامی‌ پش����كنین‪.‬‬ ‫س����ه‌ره‌ڕای‌ بونی‌ هه‌ندێ‌ نیش����انه‌‬ ‫وه‌ك دڵه‌كوت����ێ‌‌و ئاره‌قه‌كردنه‌وه‌و‬ ‫سه‌رئێشه‌و سه‌رگێژبوون‌و نه‌مانی‌‬ ‫ئاره‌زوی‌ خواردن‌و‪...‬هتد‪.‬‬ ‫‪ .7‬نه‌مانی‌ ئارزوی‌ سێكسی‌ یان‬ ‫نه‌توانینی‌ ئه‌نجامدانی‌‪.‬‬ ‫‪ .8‬خۆلۆمه‌كردن����ی‌ زۆر‪ ،‬رق‬ ‫له‌خۆبون‪ ،‬ح����ه‌ز كردن به‌مردن و‬ ‫بیركردنه‌وه‌ له‌خۆكه‌شتن‪...‬هتد‪.‬‬ ‫‪ .9‬كه‌س����ه‌ نزیكه‌كانت هه‌س����ت‬ ‫بك����ه‌ن‬ ‫به‌گۆڕانكارییه‌كان����ت‬ ‫له‌هه‌ڵسوكه‌وت‌و بیركردنه‌وه‌ت‪.‬‬ ‫‪ .10‬نه‌توانی����ت كاره‌كان����ت‬ ‫ئه‌نج����ام بده‌ی����ت به‌هه‌رجۆرێ����ك‬ ‫بێت‌و دروس����تبونی‌ ترس‌و فۆبیای‌‬ ‫له‌ڕاده‌به‌ده‌ر به‌رامب����ه‌ر به‌هه‌موو‬ ‫شتێك‪.‬‬ ‫‪ .11‬الی‌ خۆت����ه‌وه‌ هه‌وڵب����ده‌ی‌‬ ‫ته‌نگه‌ژه‌ ده‌رونییه‌كانت چاره‌سه‌ر‬ ‫بكه‌یت به‌اڵم سه‌ركه‌وتو نه‌بیت‪.‬‬ ‫‪ .12‬كه‌س����ێكی‌ خۆشه‌ویس����تت‬ ‫له‌ده‌ست داوه‌ به‌اڵم پاش ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆریش هه‌ر ئاسایی‌ نه‌بیته‌وه‌‪.‬‬

‫له‌شت رابێن ‌ه بۆ ره‌مه‌زان‬

‫ی ئه‌م‬ ‫ی مانگ���ی‌ ره‌مه‌زان‪ ،‬زۆر كه‌س ده‌كات‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه وا چاك ‌ه دو رۆژێك پێش هاتن ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ نزیكبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ده‌كرێت چۆن خۆت ئاماد‌ه مانگ ‌ه خواردنت كه‌م كردبێته‌وه‌‪.‬‬ ‫پرسیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ست پێكردن ‌‬ ‫• هه‌ندێ‌ له‌رۆژوان له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫بكه‌ی���ت بۆ ئه‌م مانگه‌‪ ،‬یاخ���ود هه‌ندێ‌ كه‌س پێش‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌مه‌زانه‌وه‌ توش���ی‌ سه‌رئێش ‌ه ده‌بن‪ ،‬به‌شێكی‌ زۆر ‌‬ ‫چه‌ند رۆژێك به‌ر له‌ده‌ست پێكردنی‌ ئه‌م مانگ ‌ه بڕێك ‌‬ ‫ی چاو قاو‌ه‬ ‫ی ك ‌ه ئه‌وسه‌رئێشه‌ی ‌ه ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ نه‌خواردن ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫زۆر خ���واردن ئه‌خۆن رۆژان ‌ه به‌بیان���و ‌‬ ‫ی زۆر ئه‌م دو خواردنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی ئه‌و كه‌س���ان ‌ه ‌‬ ‫ی به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫مانگێك نان ناخۆن‌و باش���تره‌ ئه‌م چه‌ند رۆژه‌ به‌دڵ ‌‬ ‫ی ده‌خۆنه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ پێویس���ت چه‌ند رۆژێك پێش‬ ‫خۆیان شت بخۆن كه‌ ئه‌مه‌ش زۆر زیان به‌ته‌ندروست ‌‬ ‫كه‌سه‌كه‌ ده‌گه‌یه‌نێت‪ .‬هه‌ر بۆی ‌ه پێویست ‌ه ئه‌م چه‌ند ره‌مه‌زان ئه‌م خواردنه‌وه‌ی ‌ه ورده‌ ورد‌ه كه‌م بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی توش���ی‌ س���ه‌ر ئێش���ه‌ نه‌بن له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی مانگی‌ ره‌مه‌زان بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫رێنماییه‌ له‌بیر نه‌كه‌یت پێش ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ره‌مه‌زان‪.‬‬ ‫ده‌ست پێبكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫• بی���ر له‌و‌ه بك���ه‌ره‌وه‌ ك��� ‌ه ده‌توانی���ت به‌هۆ ‌‬ ‫ی ته‌ندروس���ت هه‌ڵبژێریت چونك ‌ه‬ ‫• گرینگ���ه‌ پێ���ش چه‌ن���د رۆژێك به‌ر له‌ده‌س���ت ره‌مه‌زانه‌وه‌ خواردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژۆكه‌و‌ه ئه‌و خواردن ‌ه ته‌ندروستانه‌ ‌‬ ‫پێكردن���ی‌ ره‌مه‌زان هه‌وڵ بده‌ی���ت له‌كاتی‌ ژه‌مه‌كان له‌شت به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بكه‌یت���ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه پێویس���ته‌‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ بیر له‌سه‌وه‌زو میوه‌و شله‌مه‌ن ‌‬ ‫خ���واردن زۆر نه‌خۆیت‌و كه‌م ‌‬ ‫ی ره‌مه‌زان له‌پڕ نان نه‌خواردن هیالكت بكه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌كات���ی‌ هاتن ‌‬

‫زۆرن ئه‌و خانمانه‌ی‌ كه‌ ترس‌و راڕاییان‬ ‫ی‬ ‫ی نزیكبونه‌وه‌ ‌‬ ‫بۆ دروست ده‌بێت له‌كات ‌‬ ‫منداڵ بونیان‪ ،‬به‌اڵم ده‌كرێت به‌م چه‌ند‬ ‫هه‌ن���گاو‌ه كاری‌ منداڵبونه‌ك���ه‌ت زۆر‬ ‫ئاسان بكه‌یت‪.‬‬ ‫‪ .1‬هه‌ناسه‌دان‬ ‫یه‌كێك ‌ه له‌پێویس���تیه‌ سه‌ره‌كییه‌كان‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ی‌ ژانت بۆ‬ ‫نه‌ك ته‌نه���ا له‌كات ‌‬ ‫ی كه‌ ژانه‌كه‌ت‬ ‫دێت‪ ،‬به‌ڵك���و له‌وكاتان ‌ه ‌‬ ‫سارد ده‌بێته‌وه‌ چونك ‌ه باری‌ ده‌رونیت‬ ‫سارد ده‌كاته‌وه‌و ئارام ده‌بیته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬وه‌رزش كردن‬ ‫ی‬ ‫وه‌رزش ك���ردن له‌كۆتایی‌ س���كپڕی ‌‬ ‫ی مه‌له‌ كردن‌و‬ ‫زۆر پێویس���ته‌ به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی منداڵبون‬ ‫رێكردن به‌پێ‌‪ .‬چونك ‌ه له‌كات ‌‬ ‫ی كردن���ه‌وه‌ی‌ منداڵدان ده‌كات‌و‬ ‫یارمه‌ت ‌‬ ‫ماسولكه‌كانی‌ پشت به‌هێز ده‌كات‪.‬‬

‫ی سێكس پێویست ‌ه بیكه‌یت‬ ‫ی له‌دوا ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬

‫‪ .4‬خواردن‬ ‫له‌وكات���ه‌ی‌ كه‌ ژانت ب���ۆ دێت واتا‬ ‫له‌یه‌كه‌م ژانت پێویس���ته‌ خواردنێكی‌‬ ‫س���وك بخۆیت نه‌ك چ���ه‌ورو قورس‪،‬‬ ‫پێویس���ته‌ ئه‌وه‌ بزانیت ك���ه‌ له‌دوای‌‬ ‫چونكه‌ له‌كاتی‌ خواردنی‌ قورس ئه‌گه‌ری‌‬ ‫زۆری‌ هه‌ی���ه‌ توش���ی‌ دڵتێكه‌ڵهات���ن‌و س���ێكس گرنگتری���ن كار ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌‬ ‫پاكوته‌می���ز ‌ی خۆت رابگری���ت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫رشانه‌وه‌ ببیت‪.‬‬ ‫له‌رێی سێكس���ه‌وه‌ ئه‌گه‌ری‌ توش���بونت‬ ‫هه‌یه‌ به‌چه‌ندین نه‌خۆشی‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬حه‌مامێكی‌ گه‌رم بكه‌‬ ‫له‌كاتی‌ بونی‌ ژان له‌ش���ت توش���ی‌‬ ‫چه‌ند رێنماییه‌كی‌ گشتی‌ بۆ‬ ‫گرژبونی‌ ماس���ولكه‌ ده‌بێت‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌‬ ‫پاكوخاوێنی‌‬ ‫دوش���كردن‌و چونه‌ حه‌مام زۆر باش���ه‌‬ ‫بۆ كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌ ئازاره‌كه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫‪ .1‬دوای‌ سێكس میز بكه‌‪ .‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌وڵبده‌ ئ���اوی‌ ش���له‌تێن بكه‌ی‌ به‌و‬ ‫شوێنانه‌ی‌ كه‌ ئازاری‌ زیاتر لێیه‌ وه‌ك به‌كتری���ا دروس���ت نه‌بێ���ت له‌رێڕه‌وی‌‬ ‫سك‌و پشت‪ ،‬باشترین رێگه‌ش ئه‌وه‌یه‌ میزكردن‌و كۆئه‌ندامی‌ میزه‌ڕۆ‪.‬‬ ‫كه‌ بچیته‌ ن���او بانوێیه‌كی‌ ئاوی‌ گه‌رم‬ ‫‪ .2‬ناوله‌شت به‌هێواشی‌ بشۆ‪.‬‬ ‫له‌ناوی‌ پاڵكه‌ویت‪.‬‬

‫‪ .3‬پاكك���ه‌ره‌وه‌ی‌ تایبه‌ت به‌ناو له‌ش‬ ‫به‌كار بهێن���ه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و پاككه‌ره‌وانه‌‬ ‫هه‌م به‌كتریا له‌ناو ئه‌بات هه‌م نایه‌ڵێت‬ ‫بۆنی‌ ناخۆش دروس���ت بێ���ت له‌كاتی‌‬ ‫سێكس‪.‬‬

‫‪ .6‬به‌ڕێكی‌ بمێنه‌وه‌‬ ‫له‌كاتی‌ بونی‌ ژان زۆر پێویسته‌ خۆت‬ ‫‪ .3‬بزان ‌ه كێت داناوه‌ له‌گه‌ڵت بێت‬ ‫ی نه‌نوش���تێنیته‌وه‌ به‌رێكی‌ بمێنیته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی منداڵ ‌‬ ‫زۆر گرینگ��� ‌ه ئه‌و خانم���ه‌ ‌‬ ‫ی چونكه‌ ئه‌و كاته‌ س���ه‌ری‌ منداڵه‌كه‌ت‬ ‫ی دان���او‌ه له‌گه‌ڵ ‌‬ ‫ده‌بێت بزانێ���ت كێ ‌‬ ‫ی زۆر به‌باش���ی‌ ده‌چێت���ه‌ خ���واره‌وه‌و‬ ‫بێت بۆ نه‌خۆش���خانه‌ (دایكی‌ خوشك ‌‬ ‫ی یان هاوڕێیه‌كی‌) باشتروای ‌ه یارمه‌تی‌ كردنه‌وه‌ی‌ س���ه‌ری‌ منداڵدان‬ ‫مێرده‌كه‌ ‌‬ ‫‪ .4‬دوای‌ چون���ه‌ س���ه‌رئاو به‌كلێنس‬ ‫به‌كێ‌ ئارامییت‪ ،‬ئه‌و كه‌س���ه‌ت له‌گه‌ڵ ده‌دات‌و دواتریش منداڵه‌كه‌ زو له‌دایك‬ ‫هه‌میشه‌ خۆت وشككه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫بێت بۆنه‌خۆشخانه‌‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪xwendn.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫خوێندن‬

‫پێناچێت هه‌ڵبژاردنی یه‌کێتی مامۆستایان‬ ‫له‌واده‌ی خۆیدا ئه‌نجامبدرێت‬ ‫ئا‪ :‬رێنوار نه‌جم‬ ‫واده‌ی هه‌ڵبژاردنی ئاینده‌ی یه‌کێتی‬ ‫مامۆستایانی کوردستان ‪ 5‬مانگی‬ ‫ماوه‌و پێ ناچێت یه‌کێتییه‌که‌ بتوانێت‬ ‫له‌واده‌ی خۆیدا ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌‬ ‫ئه‌نجامدات‪ ،‬سه‌رۆکی یه‌کێتییه‌که‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت که‌ هه‌مو هه‌وڵێک ده‌ده‌ن‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌که‌ کات‌و ساتی‬ ‫خۆیدا به‌ڕێوه‌بچێت‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی ڕێنماییه‌کان���ی یه‌کێت���ی‬ ‫مامۆستایانی کوردستان ده‌بێت له‌رۆژی‬ ‫‪26‬ی تش���رینی یه‌ک���ه‌م هه‌ڵبژاردن���ی‬ ‫داهاتوی ئه‌و یه‌کێتییه‌ ئه‌نجام بدرێت‪.‬‬ ‫بڕیاره‌ ئه‌مڕۆ ‪16‬ی حوزه‌یران مه‌کته‌بی‬ ‫ته‌نفیزیی یه‌کێتی مامۆستایان کۆبونه‌وه‌‬ ‫س���ازبکات‌‌و باس له‌پرس���ی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫داهاتوی یه‌کێتییه‌که‌ بکات‪.‬‬ ‫عه‌بدولواحید محه‌مه‌د سه‌رۆكی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫مامۆس���تایانی‌ كوردستان‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "بابه‌تی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫داهاتوی یه‌کێتی مامۆستایان بابه‌تێکی‬ ‫س���ه‌ره‌کیی ئ���ه‌و کۆبون���ه‌و‌ه ده‌بێت‪.‬‬ ‫مه‌کته‌بی ته‌نفیزیش بااڵترین ده‌سه‌اڵتی‬ ‫له‌ناو یه‌کێتی مامۆستایاندا هه‌یه‌ له‌دوای‬ ‫کۆنگره‌‪ ،‬هه‌موو رێ‌و شوێنه‌کان ده‌گیرێته‌‬ ‫ب���ه‌ر بۆ ئاماده‌کاریی ئ���ه‌و هه‌ڵبژاردنه‌و‬ ‫سه‌رکه‌وتنی ئه‌و پرۆسه‌یه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا وتیش���ی "ئێم���ه‌ هه‌م���و‬ ‫ئیمکانییه‌ته‌کان به‌و ئاراسته‌یه‌ ته‌وزیف‬ ‫ده‌که‌ین که‌ هه‌ڵبژاردنه‌کان له‌کات‌و ساتی‬ ‫خۆیدا ئه‌نجامبدرێت"‪.‬‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌کانی ئاوێنه‌‪ ،‬زۆرینه‌ی‬ ‫ئه‌گه‌ره‌کان ب���ۆ ئه‌وه‌ ده‌چن که‌ یه‌کێتی‬ ‫مامۆس���تایان نه‌توانێ���ت له‌کاتی خۆیدا‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌کان به‌ڕێ���وه‌ بب���ات‌و ب���ۆ‬ ‫ماوه‌یه‌ک دوابخرێت‪.‬‬ ‫س���کرتێری یه‌کێت���ی مامۆس���تایان‬ ‫نه‌یش���ارده‌وه‌ ک���ه‌ هه‌مو پرۆس���ه‌یه‌ک‬ ‫ه���ۆکاری خ���ودی‌و بابه‌ت���ی کاریگه‌ری‬ ‫له‌س���ه‌ری داده‌نێن‌و ئه‌گه‌ر ئه‌و هۆکارانه‌‬ ‫رێگرب���ون‪ ،‬ئ���ه‌وا "مه‌کته‌ب���ی ته‌نفیزی‬

‫ده‌سه‌اڵتی هه‌یه‌ واده‌ی خۆی بۆ ماوه‌ی‬ ‫شه‌ش مانگ درێژ بکاته‌و هه‌ڵبژاردن دوا‬ ‫بخرێت‪ ،‬ئه‌ویش له‌حاڵه‌تی زۆر ناچاریدا‬ ‫په‌نای بۆ ده‌برێت"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئاش���کرای ک���رد که‌ ئ���ه‌وان‬ ‫خواستیان نییه‌ هه‌ڵبژارنه‌کان دوابخه‌ن‪.‬‬ ‫مامۆستا مه‌ریوان سه‌اڵح حلمی له‌باره‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌کان���ی یه‌کێتی مامۆس���تایان‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند "هه‌ڵبژاردن بکرێت‬ ‫له‌نه‌کردنی باشتره‌‪ ،‬هیچ کاتێک‌و له‌هیچ‬ ‫بارودۆخێکدا نابێت هه‌ڵبژاردنی یه‌کێتی‬ ‫مامۆستایان دوابخرێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی کاره‌کانی یه‌کێتی مامۆستایان‬ ‫له‌چوار س���اڵی ڕابردودا‪ ،‬ئه‌و مامۆستایه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "له‌و چ���وار س���اڵه‌ی ڕابردودا‬ ‫یه‌کێتی مامۆستایان وه‌ک پێویست نه‌بو‪،‬‬ ‫یه‌کێتییه‌که‌ نه‌یتوانی هه‌مو مامۆستایان‬ ‫له‌ده‌وری خۆی کۆ بکاته‌وه‌‪ ،‬باش���ترین‬ ‫به‌ڵگ���ه‌ش بۆ ئ���ه‌وه‌ ئه‌وه‌ی���ه‌ که‌ هه‌مو‬ ‫یاخود زۆرینه‌ی مامۆستایان ئه‌ندام نین‬ ‫له‌و یه‌کێتییه‌دا"‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆس���تایه‌ که‌ خ���ۆی ئه‌ندامی‬ ‫یه‌کێتی مامۆس���تایان نیی���ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌ڵێت "له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ هه‌س���تم کردوه‌‬ ‫یه‌کێت���ی مامۆس���تایان رێکخراوێک���ی‬ ‫حیزبیی���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر چی ئێس���تا که‌مێک‬ ‫له‌ڕابردو باش���تره‌و له‌بری ئه‌وه‌ی ته‌نها‬ ‫موڵکی دو حیزب بێت‪ ،‬چه‌ند حیزبێکی‬ ‫جیاوازی تێدایه‌‪ .‬به‌اڵم هێش���تا نه‌بوه‌ته‌‬ ‫رێکخراوێک که‌ به‌هی خۆمی بزانم‌و ببمه‌‬ ‫ئه‌ن���دام تێیداو ئه‌و رێکخراوه‌ نه‌یتوانیوه‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌کی یه‌کسان‌و وه‌کو پێویست‬ ‫داکۆکیی له‌هه‌مو مامۆستایان بکات"‪.‬‬ ‫به‌پێی په‌ی���ڕه‌وی ناوخ���ۆی یه‌کێتی‬ ‫مامۆس���تایان ته‌نه���ا مامۆس���تایانی‬ ‫ئه‌ن���دام له‌یه‌کێتییه‌ک���ه‌دا بۆی���ان هه‌یه‌‬ ‫به‌ش���داری پرۆس���ه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌ک���ه‌‬ ‫بک���ه‌ن‪ ،‬به‌خۆپااڵوتن یاخ���ود ده‌نگدان‬ ‫به‌کاندیده‌کان‪.‬‬ ‫له‌و باره‌ی���ه‌وه‌ عه‌بدولواحید محه‌مه‌د‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ته‌نه���ا ئه‌ندامان���ی یه‌کێت���ی‬ ‫مامۆس���تایان‌و ئه‌وان���ه‌ی پێناس���یان‬ ‫هه‌ی���ه‌و ئابون���ه‌ی دو س���اڵیان داوه‌‬

‫له‌و چوار ساڵه‌ی‬ ‫ڕابردودا یه‌کێتی‬ ‫مامۆستایان وه‌ک‬ ‫پێویست نه‌بوه‌و‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ هه‌مو‬ ‫مامۆستایان‬ ‫له‌ده‌وری خۆی‬ ‫کۆبکاته‌وه‌و خواستی‬ ‫مامۆستایان‬ ‫بهێنێته‌دی‬ ‫به‌س���ه‌ر یه‌ک���ه‌وه‌ که‌ مانگان���ه‌ی هه‌زار‬ ‫دین���اره‌‪ ،‬ئه‌وان���ه‌ ماف���ی ده‌نگدانی���ان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌پێی ڕێوش���وێنه‌ یاساییه‌کان‪،‬‬ ‫چونکه‌ له‌یاس���ادا دیارییکراوه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫په‌یوه‌س���تن به‌یه‌کێتی مامۆستایانه‌وه‌‪،‬‬ ‫مافی خۆپااڵوتن‌و ده‌نگدانیان هه‌یه‌ له‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌دا"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا مامۆس���تا مه‌ریوان ئه‌و‬ ‫رێوش���وێنه‌ به‌کارێکی گونجاو نازانێت‪،‬‬ ‫"ئ���ه‌وه‌ گرفتێکه‌و‌ ناکرێت ئه‌وه‌ی ئه‌ندام‬ ‫نیی���ه‌ نه‌توانێ���ت ده‌نگ ب���دات‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫باشتر بیر له‌وه‌ بکریته‌وه‌ که‌ مامۆستایان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌کی باشتر بتوانن به‌شداری ئه‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ بکه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ژم���اره‌ی ئه‌ندامانی یه‌کێتی‬ ‫مامۆستایانه‌وه‌ له‌ئێستادا‪ ،‬سکرتێره‌که‌ی‬

‫مامۆستایه‌ک له‌قوتابخانه‌یه‌کی کوردستاندا‬ ‫به‌ڵکو ده‌بێت ده‌نگ به‌حیزب‌و لیسته‌که‌‬ ‫یه‌کێتییه‌ک���ه‌ ئاماده‌نه‌بو هیچ ژماره‌یه‌ک نابمه‌ ئه‌ندام له‌یه‌کێتییه‌که‌دا"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ده‌ڵێ���ت "خۆ ئێس���تا ئه‌و بده‌ن‪.‬‬ ‫ئاشکرا بکات‌و رایگه‌یاند که‌ مامۆستایان‬ ‫مامۆس���تا مه‌ریوان له‌و باره‌یه‌وه پێی‬ ‫ب���ه‌رده‌وام په‌یوه‌ن���دی به‌یه‌کێتییه‌که‌وه‌ قه‌یرانی داراییه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌ی چه‌ند ساڵێک‬ ‫ده‌ک���ه‌ن‪ .‬هه‌روه‌ها ئاشکراش���ی کرد که‌ پێش ئێس���تا که‌ هیچ گرفتێکی ئابوری وایه‌ که‌‌ لیستی داخراو له‌کوردستاندا بۆ‬ ‫دواکه‌وتن���ی موچ���ه‌و قه‌یران���ی دارایی نه‌ب���و‪ ،‬بۆچ���ی مامۆس���تایان نه‌ده‌بونه‌ هیچ هه‌ڵبژاردنێک باش نییه‌‪" ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫کاریگه‌ریی هه‌بوه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌ندامبونی ئه‌ندام؟ ئه‌وه‌ بۆ ئێستا ڕاسته‌ به‌اڵم بۆ هه‌ڵبژاردنه‌کانی په‌رله‌مانی کوردستان‌و‬ ‫مامۆس���تایان له‌یه‌کێتییه‌که‌دا‪" ،‬ئه‌گه‌ر چه‌ند س���اڵێک پێش ئێستا ڕاست نییه‌‪ ،‬عێراق به‌لیستی نیمچه‌ کراوه‌ن‪ ،‬به‌اڵم تا‬ ‫له‌کاتی خۆیدا موچه‌ بدرایه‌و ئه‌و قه‌یرانه‌ به‌ڵکو هۆکاره‌ سه‌ره‌که‌ییه‌که‌ی ئه‌وه‌بوه‌ ئێستا هه‌ڵبژاردنی یه‌کێتی مامۆستایان‬ ‫داراییه‌ نه‌بوای���ه‌‪ ،‬ئه‌وا بێگومان ژماره‌ی که‌ ئه‌و ڕێکخراوه‌ نه‌یتوانیوه‌ خواس���تی به‌لیس���تی داخراودای���ه‌‪ .‬ده‌بوای���ه‌‬ ‫مامۆس���تایان پێش���ڕه‌وبونایه‌ بۆ حیزبه‌‬ ‫ئه‌ندامانی یه‌کێتی مامۆستایان له‌ئێستا مامۆستایان بهێنێته‌ دی"‪.‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌کانی پێش���ودا شێوازی سیاسییه‌کان نه‌ک به‌پێچه‌وانه‌وه"‌‪.‬‬ ‫زیاتر ده‌بو"‪.‬‬ ‫س���کرتێره‌که‌ی یه‌کێتی مامۆس���تایان‬ ‫مامۆس���تا مه‌ری���وان ل���ه‌و باره‌یه‌وه‌ هه‌ڵبژاردن���ی ئه‌ندامان���ی یه‌کێت���ی‬ ‫رایگه‌یان���د‪" ،‬ڕه‌نگ���ه‌ ب���ۆ زۆرێ���ک مامۆستایان به‌لیستی داخراوبوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش رایده‌گه‌یه‌نێ���ت ک���ه‌ ئ���ه‌و لیژنه‌ی���ه‌ی‬ ‫له‌مامۆس���تایان بابه‌تی قه‌یرانی دارایی‌و نیگه‌ران���ی زۆرینه‌ی مامۆس���تایانی لێ پێکده‌هێندرێ���ت ب���ۆ ئاماده‌کارییه‌کانی‬ ‫دانی ئابونه‌ له‌ئێس���تادا ڕاستبێت‪ ،‬به‌اڵم که‌وتوه‌ته‌وه‌ به‌وه‌ی ناتوانن راس���ته‌وخۆ هه‌ڵبژاردن‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتی ئ���ه‌وه‌ی هه‌یه‌‬ ‫ب���ۆ من ئه‌گه‌ر به‌بێ ئابونه‌ش بێت‪ ،‬ئه‌وا ئه‌و کاندی���ده‌ی ده‌یانه‌وێت هه‌ڵیببژێرن‪ ،‬شێوازی هه‌ڵبژاردنه‌که‌ دیاریی بکات‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫به‌بیانو ‌ی‬ ‫‪ 31‬جۆزه‌ردانه‌وه‌‬ ‫ئازاد حسێن‬ ‫‪31‬ی‌ جۆزه‌ردان هه‌مو ساڵێك هاوكاته‌‬ ‫له‌گه‌ڵ رێزگرتن له‌هاوڕێی گیانبه‌ختكردو‪،‬‬ ‫س����ه‌عیدی‌ موعینی‌ (كاكه‌خان����ه‌)‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌س����اڵی‌ ‪ 1979‬له‌الی����ه‌ن كۆمه‌ڵ����ه‌ی‌‬ ‫شۆڕشگێری‌ زه‌حمه‌تكێشانی‌ كوردستانی‌‬ ‫ئێ����ران (كۆمه‌ڵ����ه‌) بۆ دروس����تكردنی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵه‌ی‌ ره‌نجده‌رانی‌‬ ‫كوردس����تان (كۆمه‌ڵه‌) به‌مه‌ئمورییه‌تێك‬ ‫نێردراب����و‪ ،‬به‌اڵم به‌داخ����ه‌وه‌ له‌ناوچه‌ی‌‬ ‫دڕی‌‪ ،‬له‌ماوه‌ت����ی‌ ش����ارباژێر‪ ،‬له‌گ����ه‌ڵ‬ ‫هه‌ڤ����اڵ ئه‌حمه‌د فه‌تحوڵاڵ س����ه‌ركرده‌ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵه‌و چه‌ند هه‌ڤاڵێكی‌ تر له‌شه‌ڕێكی‌‬ ‫نابه‌رانب����ه‌ردا له‌گ����ه‌ڵ رژێم����ی‌ به‌ع����س‬ ‫هه‌مویان گیانیان له‌ده‌ستده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫‪31‬ی‌ جۆزه‌ردان‪ ،‬به‌ته‌نها شه‌هیدبونی‌‬ ‫چه‌ن����د پێش����مه‌رگه‌ی‌ دو جه‌ره‌یان����ی‌‬ ‫ماركسیس����ت– لینینیست نییه‌‪ ،‬به‌ته‌نها‬ ‫ب����اس له‌خه‌بات����ی‌ هاوبه‌ش����ی دو هێزی‌‬ ‫س����ه‌ره‌كی‌ رۆژه����ه‌اڵت‌و باش����ور نییه‌‪،‬‬ ‫قس����ه‌ له‌س����ه‌ر ئه‌جێیندایه‌كی‌ سیاسی‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌یه‌ك����ی‌ چه‌پ نیی����ه‌‪ ،‬به‌رامبه‌ر‬ ‫دوژمنانی‌ گه‌لی‌ كورد‪.‬‬ ‫هێن����ده‌ی‌ مان����ا‪ ،‬ره‌هه‌ن����دو مه‌دلولی‌‬ ‫گه‌وره‌تری‌ له‌پش����ته‌ له‌نێوان (كۆمه‌ڵه‌)‬ ‫و (یه‌كێت����ی‌) وه‌ك����و دو هێ����زی‌ دوای‌‬ ‫شكست‌و هه‌ره‌س����ی بزوتنه‌وه‌ سیاسی‌و‬ ‫چه‌كدارییه‌كه‌ی‌ هه‌ردو به‌ش����ی باش����ورو‬ ‫رۆژهه‌اڵت‪.‬‬ ‫مه‌دلول����ی‌ بانگه‌وازی‌ هه‌س����تانه‌وه‌ی‌‬ ‫ش����ۆڕش‪ ،‬به‌روئیاو تێڕوانینی‌ جیاواز‪ ،‬چ‬ ‫له‌ب����واری‌ فكری‌‌و سیاس����ی‪ ،‬چ له‌بواری‌‬ ‫ئیدولۆژیاو تاكتیكی‌ سیاسی‌و ستراتیژی‌‪،‬‬ ‫چینایه‌تی‌‌و مافه‌كانی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌مه‌فهومی‌ شۆڕش‌و خه‌باتی‌‬ ‫چه‌كداری‌‪.‬‬ ‫ئه‌م دو جه‌ریانه‌ چ ‌هپ‌و ماركسیس����ته‌‬ ‫له‌وكاته‌دا‪ ،‬مۆدیلێكی‌ نوێ بو له‌خه‌باتی‌‬ ‫سیاس����ی‪ ،‬بۆگۆڕینی‌ ره‌گ‌و ریش����ه‌كانی‌‬ ‫مۆدێلی‌ س����وننه‌تی‌ حزب����ی‪ ،‬ئایدۆلۆژیاو‬ ‫جۆرێ����ك له‌په‌یڕه‌وان����ی‌ فیودالی����زم‌و‬ ‫عه‌شیره‌تگه‌ری‌ به‌تایبه‌تی‌ له‌باشور‪.‬‬ ‫ئه‌م دو حه‌ره‌كه‌ته‌‪ ،‬پاش هه‌ره‌سهێنانی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ كوردایه‌تی‌ له‌باش����ور بو‪ ،‬كه‌‬ ‫تاریكی‌ ف����ه‌زای‌ كوردس����تانی‌ داگرتبو‪،‬‬ ‫ئومێ����دی‌ ش����ۆڕش به‌مۆدێلێكی‌ نوێ كه‌‬ ‫ته‌نانه‌ت هه‌مو چین‌و توێژه‌كان له‌ده‌وری‌‬ ‫خ����ۆی‌ كۆبكات����ه‌وه‌ له‌ئاس����تی‌ ب����ااڵدا‪،‬‬ ‫كرێ����كاران‌و زه‌حمه‌تكێش����ان ماكینه‌ی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ به‌گه‌ڕخس����تنی‌ بون‌و زۆرینه‌ی‌‬ ‫ئ����اوات‌و ئارمانه‌كان����ی‌ س����ه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌یه‌ك����ی‌ چ���� ‌هپ‌و عه‌داله‌تخوازو‬ ‫یه‌كسانیخواز بو‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ دواتری����ش‪ ،‬روداوگه‌ل����ی‌‬ ‫له‌وجۆره‌ زۆر رویدا له‌بابه‌تی‌ شه‌هیدبونی‌‬ ‫هاورێ فۆادی‌ مس����ته‌فا س����وڵتانی‌ كه‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ چه‌ند هه‌ڤاڵێك����ی‌ یه‌كێتی‌ بون‬ ‫له‌ناوچه‌ی‌ مه‌ریوان‌و بانه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و هاوخه‌بات����ی‌‌و دۆس����تایه‌تیه‌ی‌‬ ‫نێوان كۆمه‌ڵ����ه‌و یه‌كێت����ی‌ به‌تایبه‌تی‪،‬‬ ‫باش����ورو رۆژهه‌اڵت به‌شێوه‌یه‌كی گشتی‬ ‫له‌ده‌یه‌ی‌ هه‌شتاكاندا‪ ،‬كێرڤی‌ هه‌ڵكشاوی‌‬ ‫گه‌یش����ته‌ ئه‌وج����ی‌ خ����ۆی‌‪ ،‬ته‌نان����ه‌ت‬ ‫قوربانیان����ی‌ بۆتێ‌‪ ،‬رق����ی‌ رژێمی‌ به‌عس‬ ‫ب����و له‌ه����اوكاری‌ زۆرو زه‌وه‌ندی‌ كۆمه‌ڵه‌‬ ‫بۆ یه‌كێتی‌‪ ،‬س����ه‌ڕه‌رای‌ ده‌یان روداو و‬ ‫هاوكاری‌ جۆراوجۆری‌ تر‪ ،‬كه‌ به‌ئیعترافی‌‬ ‫زۆرین����ه‌ی‌ س����ه‌ركرده‌كانی‌ كۆمه‌ڵه‌‪ ،‬مام‬ ‫ج����ه‌الل له‌ره‌هب����ه‌رو ئه‌ندازیاران����ی‌ ئه‌م‬ ‫فۆرم‌و خه‌بات‌و دۆس����تایه‌تیه‌ سه‌میمانه‌‬ ‫بوه‌و هه‌ربۆیه‌ ئێس����تاش كه‌ مام‪ ،‬غائبه‌‬ ‫له‌م نێوه‌ن����ده‌دا‪ ،‬زۆرترو زیاتر هه‌س����ت‬ ‫به‌س����اردی‌ ئ����ه‌م په‌یوه‌ندیی����ه‌ مێژوییه‌‬ ‫دورو درێژه‌ ده‌كرێت‪ ،‬چونكه‌ مام جه‌الل‬ ‫هه‌میشه‌ پشتیوانی‌ سه‌ره‌كی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫حه‌قخوازان����ه‌ی‌ رۆژهه‌اڵت بوه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵه‌و‬ ‫هێزه‌كان����ی‌ تری����ش ده‌ڵێن"غائبونی‌ مام‬ ‫ج����ه‌الل به‌ته‌نه����ا خه‌س����اره‌تێك نییه‌‬ ‫له‌یه‌كێتی‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌ئێمه‌شه‌" به‌تایبه‌تی‌‬ ‫زۆرت����ری‌ نازو گله‌یه‌كانی����ان له‌یه‌كێتییه‌‬ ‫وه‌ك����و دۆس����تی‌ قه‌دیم����ی‌‌و له‌مێژینه‌ی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتیه‌كان‪ ،‬كه‌ ئێستا له‌ناو یه‌كێتی‌‬ ‫دۆستی‌ واقیعی‌ كه‌ پشتیوانی‌ له‌م هێزه‌و‬ ‫هێزه‌كان����ی‌ رۆژه����ه‌اڵت بكات‌و له‌س����ه‌ر‬ ‫ئه‌و مانیفیس����تۆیه‌ی‌ م����ام جه‌الل بڕوات‬ ‫سه‌باره‌ت به‌كۆمه‌ڵه‌و هێزه‌كانی‌ رۆژهه‌اڵت‬ ‫ده‌بو زۆرترین یان به‌هه‌زاران بێت!‬ ‫بۆیه‌ ئێس����تا ك����ه‌ س����اڵیادی‌ خانه‌ی‌‬ ‫موعینه‌ی����ه‌‪31 ،‬ی‌ جۆزه‌ردان����ه‌‪ ،‬ده‌یان‬ ‫روداوی‌ گه‌وره‌ له‌كوردس����تان ڕوده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫ده‌گوزه‌رێن‌و جێگه‌ی‌ باس‌و گرنگیپێدانن‪،‬‬ ‫چ له‌باش����ور‪ ،‬چ له‌رۆژئاوا ی����ان باكورو‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ب����ۆ یه‌كێتی‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫حه‌ماس����یانه‌ پش����توانیان لێ����ده‌كات‬

‫وەزیری كاروباری شەهیدان‌و ئەنفالكراوەكان‪:‬‬

‫‪%63‬ی شەهیدی ئەنفال‌و كیمیاباران‬ ‫لەسنوری پارێزگای سلێمانیدان‬ ‫ئا‪ :‬نیاز كەمال‬

‫ێزه‌كانی‌ رۆژهه‌اڵت‬ ‫له‌ژێر ئه‌م فشارو‬ ‫بێ ده‌ربه‌ستیه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬چۆك‬ ‫داناد‌هن‌و ته‌سلیم‬ ‫نابن‌و رێگاشیان زۆر‬ ‫له‌به‌رده‌مدایه‌‬

‫خۆرئ����اوا‪،‬‬ ‫له‌بابه‌تی‌(كانتۆنه‌كان����ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان����ی‌ جه‌زی����ره‌‪ ،‬خۆراگری‬ ‫كۆبانێ‪ ،‬هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ‪ ،HDP‬شه‌ڕی‌‬ ‫داعش‪ ....‬هتد) ك����ه‌ ئه‌ركێك ‌ی مۆراڵی‌‪،‬‬ ‫نیش����تمانییه‌و ته‌شخیس����ی‌ دروس����ت‌و‬ ‫خه‌تێكی‌ رۆشنی‌ سیاسی پیاده‌ ده‌كات‌و‬ ‫ش����انی‌ داوه‌ته‌به‌ر ئه‌ركێكی‌ نیش����تمانی‌‬ ‫گه‌وره‌و قورس‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬حكومه‌ت‪،‬‬ ‫په‌رله‌مان‌و پارت����ی‌‌و یه‌كێتی‌‪ ،‬گرنگیدان‬ ‫به‌دۆس����یه‌ی‌ رۆژهه‌اڵتیه‌كان‌و پشتیوانی‌‬ ‫له‌هێزه‌ سه‌ره‌كیه‌كانی‌ كۆمه‌ڵه‌و دیموكرات‪،‬‬ ‫نه‌ك هه‌روه‌ك پێویست نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو جیا‬ ‫له‌چه‌ند س����ه‌ركرده‌ی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬ئه‌وه‌ كه‌‬ ‫پارتی‌ هیچ‪ ،‬كه‌ پێویسته‌ سه‌ردانی‌ ماڵ‌و‬ ‫ب����اره‌گاو مقه‌ڕه‌كانیان بكه‌ن‪ ،‬تابزانن كه‌‬ ‫جیا له‌وه‌ی‌ هه‌ژده‌ مانگه‌ هاوكارییه‌كانیان‬ ‫له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌وه‌ بڕاوه‌‪ ،‬به‌بێ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫وه‌اڵمێكی‌ دروستیان پێ بده‌ن(كه‌ ره‌نگه‌‬ ‫بوترێ����ت قه‌یران����ی‌ دارایی����ه‌‪ ،‬گه‌ر واش‬ ‫بێت‪ ،‬خێزان‌و ئه‌ندام‌و پێش����مه‌رگه‌كانی‌‬ ‫ئه‌وانیش‪ ،‬وه‌كو هاواڵتیانی‌ باشور مافی‌‬ ‫موچه‌ی����ه‌ك‪ ،‬داهاتێ����ك‪ ،‬بژیۆیه‌كیان بۆ‬ ‫ژیانێكی‌ مه‌مره‌و مه‌ژی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌یان‬ ‫هه‌ق به‌سه‌ر ئه‌م واڵته‌وه‌ هه‌یه‌)‪.‬‬ ‫ئه‌وان نه‌ له‌كوردس����تان‪ ،‬داوای‌ ڤێال‪،‬‬ ‫وه‌نه‌وش����ه‌ و كاره‌ب����ای‌ بیس����توچوار‬ ‫كاتژمێری‌‪ ،‬زێڕو كااڵی‌ گرانبه‌ها ناكه‌ن‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وان پاش بیس����ت س����اڵ جنس����یه‌و‬ ‫پاس����پۆرت‌و ناس����نامه‌یان پێ نه‌دراوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ مافێكی‌ ساده‌یه‌‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نها داوای‌‬ ‫ش����یری‌ منداڵه‌كانیان‌و نان����ی‌ رۆژانه‌ی‌‬ ‫خێزانه‌كانیان‌و داوای‌ رێزگرتن له‌خه‌بات‌و‬ ‫تێكۆش����انی‌ رابردویان ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬داوای‌‬ ‫داپۆش����ینی‌ خانوه‌كانی����ان له‌دڵۆپ����ه‌ی‌‬ ‫زستان‌و گه‌رمای‌ هاوین ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫چ ‪ ....‬رۆڵ����ه‌و ب����راو خوش����كه‌كانی‌‬ ‫پارچه‌یه‌كت به‌ته‌نیش����ته‌وه‌ برس����ی بن‪،‬‬ ‫كه‌چی‌ س����ه‌رۆك وه‌زیران‪ ،‬هه‌مو رۆژێك‬ ‫باس له‌ملیۆن‌و ملی����ار دۆالر قه‌رز بكات‬ ‫له‌گه‌ڵ حكومه‌تی‌ به‌غدا‪.‬‬ ‫چه‌ن����د‪ ...‬حكومه‌تێك ی����ه‌ك ملیۆن‌و‬ ‫حه‌وتس����ه‌د هه‌زار موچه‌خۆری‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫كه‌ به‌ش����ێكی‌ بن دی����وارن‪ ،‬به‌اڵم ئاماده‌‬ ‫نه‌بێت قس����ه‌یه‌ك له‌ژی����ان و بژێوی‌ دو‬ ‫ه����ه‌زار خێزانی‌ رۆژهه‌اڵتی����ه‌كان بكات‌و‬ ‫س����ه‌دان بیانو بێنێته‌وه‌ بۆ ئه‌و نه‌كردنه‌‬ ‫كه‌ كردنی‌ ئاس����انترین كارێكه‌ له‌ده‌ستی‌‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫به‌اڵم دو خاڵی‌ گرنگ هه‌یه‌ كه‌ ده‌بێت‬ ‫هه‌مو الیه‌ك بیزانن‪:‬‬ ‫یه‌ك����ه‌م‪ :‬ش����ۆڕش‌و خه‌بات����ی‌ هێ����زه‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتیه‌كان‪ ،‬گه‌ر ئێس����تا هاوشێوه‌ی‌‬ ‫رۆژئاواو باكور س����ه‌دای‌ نییه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌زروف����ی‌ بابه‌ت����ی‌‌و ناوچه‌ی����ی هه‌یه‌و‬ ‫كۆتاییان هاتوه‌‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ :‬هێزه‌كانی‌ رۆژهه‌اڵت له‌ژێر ئه‌م‬ ‫فشارو بێ ده‌ربه‌ستیه‌ی‌ حكومه‌ت‪ ،‬چۆك‬ ‫داناده‌ن‌و ته‌س����لیم نابن‌و رێگاشیان زۆر‬ ‫له‌به‌رده‌مدایه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ‪31‬ی‌ جۆزه‌ردان‪ ،‬یادێكی‌ جوان‌و‬ ‫بیانویه‌كی‌ باش����بو كه‌ ئ����ه‌م وه‌زعه‌ بیر‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان بێننه‌وه‌‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫مەحمودی حاجی ساڵح وەزیری‬ ‫كاروباری شەهیدان‌و ئەنفالكراوان‬ ‫لەم گفتوگۆیەی ئاوێنەدا دەڵێت‬ ‫"لەچۆنیەتی تۆماركردنی شەهیدەكان‬ ‫ناعەدالەتی هەبوە‪ ،‬لەچۆنیەتی پێدانی‬ ‫پلەی شەهیدەكانیشدا ناعەدالەتی‬ ‫هەبوە"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئێ���وە ئامارێكی دروس���ت‌و‬ ‫وردت���ان هەیە كە چەند هەزار ش���ەهید‬ ‫لەهەرێمی كوردستان هەیە؟‬ ‫مەحمودی حاجی س���اڵح‪ :‬ئەوەی كە‬ ‫هەیە حەفتاو حەوت هەزار كەس���وكاری‬ ‫ش���ەهیدان ل���ەالی ئێم���ە تۆماركراوە‪،‬‬ ‫ئێمە مامەڵە لەگەڵ وارس���ی شەهیدان‬ ‫دەكەین‪ ،‬وارسی وا هەیە ‪ 6-5‬شەهیدی‬ ‫هەی���ە‪ .‬ش���ه‌هیدان ل���ه‌الی ئێمه‌ س���ێ‬ ‫جۆرن‪ ،‬ئه‌وانیش بریتین لەش���ەهیدانی‬ ‫هاواڵتی‪ ،‬ش���ه‌هیدانی جینۆساید (واتە‬ ‫ئەنفال‌و كیمیاباران‌) هه‌روه‌ها شەهیدانی‬ ‫سەنگەر‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬وه‌ک وه‌زی���ر زۆر دەتانبینن‬ ‫ك���ە لەهەفتەیك���دا دو رۆژ لەس���نوری‬ ‫گەرمیان‌و س���لێمانی كارو چاالكییەكان‌و‬ ‫مەراس���یمەكانیان بەڕێوە دەبەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەس���ت ناكەی���ت كە وەكو پێویس���ت‬ ‫ناچیتە دهۆك‪ ،‬یان كەركوك؟‬ ‫مەحم���ودی حاج���ی س���اڵح‪%63 :‬‬ ‫ش���ەهیدی ئەنفال‌و كیمیاباران بەگشتی‬ ‫مه‌حمودی حاجی ساڵح‬ ‫لەسنوری پارێزگای س���لێمانیدایە‪ ،‬ئەو‬ ‫یادانەی كردومانەت���ەوە لەئەنفالەوە تا كە ئێستا نزیكترین كەسی لێیانەوە ئەوە وەزی���ران‌و وەزیری ش���ارەوانی كردوەو‬ ‫كیمیابارانی ش���اری هەڵەبج���ەو هەمو چۆنە؟‬ ‫ب���ەاڵم تائێس���تا بەداخ���ەوە جێبەجێ‌‬ ‫ش���ارو ش���ارۆچكەكانی تر كە لەساڵی‬ ‫مەحمودی حاجی س���اڵح‪ :‬هەمو ئەو نەكراوە هەمیشە لەهەوڵی بەردەوامداین‬ ‫‪ 1987‬دەس���ت پێدەكات‪ ،‬لەبالیسانەوە كابینان���ەی ك���ە حكومڕانی���ان كردوە‪ ،‬بۆ ئ���ەوەی كە جێبەجێ بكرێت‪ .‬گرفتی‬ ‫هەتا كۆتا یاد كە لەوماوەیە لەدێی وەرێ‌ لەس���اڵی ‪ 1992‬تا ئەم���ڕۆ‪ ،‬ئەگەر بێین ترمان هەیە پاڵپش���تییەكی موچە هەبو‬ ‫كرایەوە‪ ،‬یان قۆناغەكانی ئەنفال لێرەوە بڵێین لەس���ەدا هەش���تا خزمەتی هەمو ‪ 150‬هەزار دینار بۆ كەسوكاری شەهیدان‌و‬ ‫دەستی پێكردوە لەدۆڵی جافایەتییەوە كەس���وكاری ش���ەهیدان‌و ئەنفالكراوان‌و سەنگەرو جینۆساید‪ 500 ،‬هەزار دینار بۆ‬ ‫لەمانگی دوی س���اڵی ‪ 1988‬دەس���تی زیندانیان���ی سیاس���ی ك���راوە‪ ،‬ئ���ەوا كەسوكاری ش���ەهیدی هاواڵتی كە ئەمە‬ ‫پێك���ردوە‪ ،‬دواتر دێتەس���ەر گەرمیان‌و بەدڵنیاییەوە ئ���ەو خزمەتە وەكو خۆی هەر چۆن بێت كارێكی باش بوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەمو شوێنەكانی تر تا مانگی شەشیش نەكراوە‪ .‬ئ���ەوەش هۆكاری زۆر بون كە بەهۆی قەیرانی بودجەوە ئەوەش ئێستا‬ ‫لەم س���نورە بوە‪ ،‬لەدوای مانگی شەش ئەوانەش كاریگەری سلبی هەبوە‪ ،‬كە نا راگیراوە‪ ،‬ئەمەش یەكێك لەو گرفتانەیە‬ ‫دەپەڕێت���ەوە بۆ س���نوری دهۆك‌و ئەو عەدالەتی هەبوە لەچۆنیەتی تۆماركردنی كە هەمان���ە‪ ،‬لەالیەكی ترەوە دەربارەی‬ ‫ناوە‪ .‬دیارە لەوێش یادی بەرزانیەكانمان ش���ەهیدەكان‪ ،‬ناعەدالەت���ی هەب���وە خانوی نیش���تەجێبون راستە زۆرێك بۆ‬ ‫هەیە‪ ،‬كە لەمانگی هەشتایە كە هەندێك لەچۆنیەتی پێدانی پلەی شەهیدەكان‪ ،‬كە كەسوكاری جینۆساید جێبەجێ كراوە‪،‬‬ ‫گوندیش لەوێ ئەنف���ال كراوە بەهەمان یەكێك لەگرفتەكان كە رۆژانە روبەڕوی بەاڵم گرفتێكی ترمان هەیە كاتی خۆی‬ ‫شێوە‪ .‬بۆیە زۆرینەی یادەكان كەوتۆتە ئێم���ە دەبێت���ەوە ئەوەیە‪ ،‬كە ش���ەهید كە كەسوكاری شەهیدەكانمان زەوییان‬ ‫پارێزگای س���لێمانییەوە‪ .‬ب���ەاڵم وەك هەیە كە دێین تەماش���ای دۆس���یەكەی وەرگرت���وە‪ ،‬لەبەر ب���ێ گوزەرانی‌و بێ‬ ‫كۆبون���ەوەو كاری ئی���داری س���ەردانی دەكەین دەبینین لەساڵی ‪ 1977-1976‬دەرامەت���ی فرۆش���تویانە‪ ،‬كە ئێس���تا‬ ‫بەڕێوەبەرایەتیەكان‪ ،‬هەروەها سەردانی لەو س���ااڵنەدا بۆتە پێش���مەرگە دوای ش���وێنی نیش���تەجێبون‌و حەوانەوەیان‬ ‫ئەو س���ەنتەرەش كراوە كە پێشتر باسم چەند ساڵێك لەپێش���مەرگایەتی دواتر نیی���ە‪ ،‬ك���ە ئەم���ەش گرفتێك���ی ترە‪،‬‬ ‫كرد‪ ،‬واتە چەند جارێك چومەتە پارێزگای ش���ەهید بوە‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە پلەكەی چونكە لە یاسادا نابێت كەسێك دوجار‬ ‫دهۆك‌و سەردانی كەركوكیشمان كردوە‪ .‬هەر پێش���مەرگەیە‪ ،‬واتە لەكابینەكانی س���ودمەند بێ���ت‪ .‬واتە ئەم���ە بڕیاری‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ش���ه‌ڕی داعش���دا تا ئێستا پێش���و زۆر باش ئاوڕ لەپلەی ش���ەهید تایبەتی دەوێت‪ .‬گەر لەداهاتودا بكرێت‪،‬‬ ‫چه‌ند ش���ه‌هیدو دیل هه‌ن؟ ئایا شوێنی نەدراوەت���ەوە‪ .‬ئاوڕدان���ەوەش وات���ە كە بارودۆخی ئابوری‌و دارایی كوردستان‬ ‫نیشته‌جێبون‌و زه‌وی بۆ که‌سوکاره‌کانیان ئاوڕدانەوە لەپلەی شەهیدەكە‪ ،‬ئەوەش باش بێت پێویستە بەوانەدا بچێتەوە بۆ‬ ‫دابینکراوه‌؟‬ ‫هۆكارێكە بۆ ئەوەی كە موچەكەی زیاد ئەوانەی كە بێ جێگەو خانون‪ .‬كێشەی‬ ‫مەحمودی حاجی س���اڵح‪ :‬لەش���ەڕی بكات‪ ،‬لەم رێگەیەشەوەیە كە گوزەرانی چارەس���ەركردنی نەخۆشی كەسوكاری‬ ‫داعشیش���دا تائێس���تا نزیك���ەی ‪ 1200‬باش دەبێت‪ .‬ئەم���ە یەكێك لەو گرفتە شەهیدان‪ ،‬كە بەهۆی قەیرانی بودجەوە‬ ‫شەهیدی فعلیمان هەیە‪ 58 - 57 ،‬دیلمان هەمیش���ەییانەی كە من رۆژانە روبەڕوی ناتوانی���ن خەرج���ی دكتۆریان بۆ خەرج‬ ‫هەیە‪ .‬ئەمەش پێویس���تی بەچارەس���ەر دەبم���ەوە‪ ،‬یان ئەگ���ەر نمونە پلەیەكی بكرێت ‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئەوەی ك���ە زۆرتر پەیوەندی‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم خۆش���بەختانە ئێمە لەدوا دراوەتێ لەهەمان شوێندا ناعەدالەتییەك‬ ‫كۆبونەوەی ئەنجومەنی وەزیران بڕیاردرا هەبوە چ لێرە چ لەش���وێنەكانی تریش‪ .‬هەی���ە بەش���ەڕی داعش���ەوە‪ ،‬لەگ���ەڵ‬ ‫كە ش���وێنی نیشتەجێبون بۆ كەسوكارە بۆیە ئەمەش پێویس���تی بەكاتی زیاترە وەزارەتەكەی ئێوە چ كێش���ەیەكی هەیە‬ ‫س���ەربەرزەكانیان دابین بكرێت‪ ،‬ئەوەی ت���ا بتوانرێت ئەو كێش���انە چارەس���ەر لەگەڵ حكومەتی هەرێم؟‬ ‫مەحمودی حاجی س���اڵح‪ :‬تا ئێستا‬ ‫كە پێویستی بەشوێنی نیشتەجێبونیش بكرێت‪ ،‬من بۆخۆش���م درێخیم نەكردوە‪،‬‬ ‫نیی���ە ئەوا زەوی شایس���تەیان بدرێتێ‪ .‬بەردەوامیش لەهەوڵدام‪ .‬بینینی خەڵك‌و ئەوەی كە گرفت���ی ئێمەیه‌ نەمانتوانیوە‬ ‫ئێس���تاش لیژنە پێكهات���وە لەبەڕێزان ئەوانە وتم خەڵك هەبوە‪ ،‬رەنگە كەمتر ك���ە تۆماری���ان بكەی���ن‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫وەزیرانی پێش���مەرگە‪ ،‬ئاوەدانكردنەوە‪ ،‬گەیش���تۆتە ئەو شوێنانەی كە پێویست ك���ە وەزارەتی پێش���مەرگە پێویس���تە‬ ‫ش���ارەوانی‪ ،‬ناوخۆ‪ ،‬دارای���ی‪ ،‬كاروباری ب���وە‪ ،‬ئێمە بۆ ئ���ەوەش ئاس���انكاری دۆسیەكانیان رێكبخات‪ ،‬بەزیادكردنی ئەو‬ ‫شەهیدان‌و ئەنفالكراوەكان‪ .‬كە تاوتوێی زۆرباش���مان ك���ردوە‪ ،‬كە راس���تەوخۆ دو پلەیەی ك���ە بڕیاری لەبارەوە دراوە‪.‬‬ ‫بكەی���ن بزانین چۆن ئ���ەو خانوانەی كە مامەڵە لەگەڵ خەڵكدا دەكەین‪ .‬ئەوەش لەالی ئێمە بەداخەوە جیاوازی موچەی‬ ‫وەزارەت���ی ئاوەدانكردن���ەوە هەیەتی‪ ،‬بەومانای���ە نییە كە بڵێم لەپێش���وتردا ش���ەهید لەگەڵ موچەی خانەنش���ینی‬ ‫یەكەی نیش���تەجێبونە دابەش���ی بكەین نەكراوە‪ ،‬بەاڵم ه���ەر یەكەو بەبەرنامەی جیاوازییەك���ی زۆری هەی���ە‪ .‬ئێم���ە‬ ‫خۆی هەیە‪ .‬دەربارەی نیش���تەجێبون‌و پرۆژەیەكمان لەمانگی دوەوە پێشكەش‬ ‫بەسەریاندا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ت���ۆ كادری حی���زب بویت‪ ،‬زەوی‪ ،‬ئێمە لەماوەی پێش���و بەنزیكەی كردوە بەبەڕێز سەرۆكایەتی ئەنجومەنی‬ ‫وات���ە لەگ���ەڵ بەش���ێك لەو كێش���ەو ‪ 300‬خانومان كە پێش���تر دروستكراوە وەزیران بەهەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی‬ ‫گرفتان���ەدا ژیاویت‪ ،‬ب���ەاڵم كاتێك كە دابەش���مانكردوە بەس���ەر كەس���وكاری كاروب���اری پێش���مەرگە ك���ە ئەوانیش‬ ‫دەبیت بەوەزیری ش���ەهیدان‌و كاروباری جینۆسایدو ئەوانە لەناوچەی شەقاڵوە‪ ،‬تەسدیقیان كردوە‪ ،‬كە پلەی شەهیدیش‬ ‫ئەنفالكراوەكان‪ ،‬ئەو گرفتانە كە پێشتر حەریر‪ ،‬بالیس���ان‪ ،‬هەروەها زیندانیانی وەكو خانەنشین لێ بكەین‪ ،‬ئەگەر ئێمە‬ ‫هەرگیز بیرت لێ نەكردۆتەوە‪ ،‬ئێس���تا سیاس���ی نزیك���ەی(‪ )500‬زەویم���ان ئەو عەمەلییە جێبەجێ نەكەین ناتوانین‬ ‫تۆ كە لەگ���ەڵ ئەو گرفتان���ەدا دەژیت لەدەوروب���ەری پارێ���زگای هەولێ���ر حەقی تەواو بدەین بەكەسوكاری شەهیدو‬ ‫رۆژانە پەیوەندیت هەیە‪ ،‬لەگەڵ خێزان‌و دابەش���كراوە هەرچەندە زۆریشی ماوە‪ .‬پلەی شەهیدەكانمانن‪ ،‬لەبەرئەوە ئەگەر‬ ‫كەس���وكاری قوربانیان���ی ش���ەهیدانی جگ���ە لەوان���ە ئێم���ە فەرمانێكی زۆری پێش���مەرگەیەك ش���ەهید دەبێ���ت كە‬ ‫ئەنف���ال‪ ،‬كیمیاباران‪ ،‬س���ەنگەر‪ ،‬واتە زەویمان هەی���ە لەس���لێمانی‪ ،‬هەولێر‪ ،‬ئامر لیوایە موچەی لەس���ەرو دو ملیۆن‬ ‫زۆرج���ار حكومەت دەڵێ���ت زەویم داوە ده���ۆك‪ ،‬گەرمی���ان‪ ،‬بەاڵم تا ئێس���تا دینارەوەی���ە‪ ،‬كە ل���ەالی ئێمە موچەی‬ ‫پێیان‪ ،‬كە ئەمەش ئەوە دەگەیەنێت كە بەداخەوە جێبەجێ نەكراوە‪ ،‬قس���ەمان ئامر لیوایە ك���ە ملیۆنێك‌و نەوەدو دوو‬ ‫حكومەت خزمەتی كردون‪ ،‬بەبۆچونی تۆ لەگەڵ بەڕێز س���ەرۆكایەتی ئەنجومەنی هەزار دینارە‪ ،‬كەواتە نیوەی موچەكەی‬

‫لەشەڕی داعشدا‬ ‫تائێستا نزیكەی‬ ‫‪ 1200‬شەهیدی‬ ‫فعلیمان هەیە‬ ‫‪ 58 - 57‬دیلمان‬ ‫هەیە‬

‫كەم دەكات‪ ،‬ئەم���ەش كاریگەری زۆری‬ ‫هەیە‪ .‬گەر ئەو دو پلەیەشی بدرێتێ هەر‬ ‫ناگاتە ئەوە‪ .‬بۆیە بەڕێز س���ەرۆكایەتی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران شەش مانگی دایەوە‬ ‫بەشەهیدانی شەڕی داعش بۆ ئەوە بوە‪،‬‬ ‫كە لەو ماوەیەدا وەزارەتی پێش���مەرگە‬ ‫بتوانێت ئەو پالن���ە رێكبخاتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوە ش���ەش مانگەكە تێپەڕیوە لە‪6-10‬‬ ‫ب���ۆ ‪ 12-10‬ئەوە ش���ەش مانگ دەكات‪،‬‬ ‫هێش���تا دۆس���یەكان ڕێك نەخ���راون‪.‬‬ ‫بۆیە ئێمە لەگەڵ وەزارەتی پێش���مەرگە‬ ‫دانیشتین تا شەش مانگی تریان بۆ تازە‬ ‫بكرێتەوە‪ ،‬تا حەقیان نەخورێت‪ .‬ئەوجا‬ ‫بڕی���ارە وەزارەت���ی پێش���مەرگە لەگەڵ‬ ‫ئەنجومەنی وەزی���ران رێكبكەون كە تا‬ ‫ش���ەش مانگی تر نوێ���ی بكەنەوە ئەم‬ ‫شەش مانگە بۆئەوەیە كە موچەكانیان‬ ‫وەك پێش���تر واتە پێش شەهیدبونیان‬ ‫پێی���ان بدرێ���ت‪ .‬لە زین���دو بدرێتێ‪ ،‬تا‬ ‫لەماوەی داهاتودا دۆسیەكان رێك بخەن‬ ‫تا ئێم���ەش تۆماریان بكەی���ن‪ ،‬چونكە‬ ‫گەر ئێستا بینێرن‌و تۆماری بكەین ئەوا‬ ‫موچەكانیان دادەبەزێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬دوای بیس���ت‌و چوار س���اڵ‬ ‫لەراپەڕی���ن‌و ئ���ازادی بۆچ���ی هێش���تا‬ ‫گرفته‌کان���ی كەس���وكاری ش���ەهیدان‬ ‫چارەسەر نەكراون؟‬ ‫مەحمودی حاجی س���اڵح‪ :‬كە ئاستی‬ ‫بژێ���وی بەرزدەبێت���ەوە كەس���وكاری‬ ‫ش���ەهیدانیش پێویس���تیان بەوەی���ە‬ ‫منداڵەكانیان بخوێن���ن‪ ،‬هەر لەباخچەی‬ ‫س���اوایانەوە تاوەكو ماس���تەرو دكتۆرا‪،‬‬ ‫لەیاس���اكەدا هات���وە كە لەسەداس���ەد‬ ‫ه���اوكاری دەكرێن‪ .‬بەاڵم بۆ ئاگاداریتان‬ ‫‪ 2015-2014‬تا ئێستا نەمانتوانیوە كرێی‬ ‫خوێندنی هەم���و خوێندكاران‌و قوتابیان‬ ‫بدەی���ن‪ ،‬ئ���ەوەش لەب���ەر بارودۆخ���ی‬ ‫ئاب���وری هەرێم بوە كە كرێی س���ااڵنەی‬ ‫نزیكی لەیانزە ملیار دینار زیاترە‪ ،‬ئەوە‬ ‫س���ەرەڕای ئ���ەوەی كە هەمو س���اڵێك‬ ‫ئ���ەو رێژەی���ە زی���اد دەكات‪ .‬ب���ۆ ئەو‬ ‫مەبەستەش داوامان لەوەزارەتی دارایی‬ ‫كردوە ك���ە بیكەن بەچەن���د قۆناغێك‬ ‫تابتوانی���ن ئەو پارەی���ە بدەین‪ .‬بۆ ئەو‬ ‫مەبەس���تە بەڵێنیان پێداوی���ن دڵنیاین‬ ‫چارەسەر دەكرێت‪ .‬لەالیەكی تر كێشەی‬ ‫هاوسەرگیری كەس���وكاری شەهیدانمان‬ ‫هەیە‪ ،‬كە تائێستا نەمانتوانیوە سلفەی‬ ‫پێویس���ت بۆ ئ���ەو كارە ئامادە بكەین‪.‬‬ ‫چوار ه���ەزار دۆس���یەمان هەیە كە هی‬ ‫كەس���وكاری ش���ەهیدەو لەیاس���اكەدا‬ ‫هاتوە دەڵێت كەس���وكاری ش���ەهید بۆ‬ ‫كاتی چارەس���ەركردن ه���اوكاری بكرێن‬ ‫بەپێی پێویس���تی بۆ ئەو چارەسەرەی‬ ‫ك���ە دەیكەن‪ .‬ی���ان زۆر خانو هەیە كە‬ ‫كەس���وكاری ش���ەهیدان ناتوانن تاپۆی‬ ‫بكەن‪ ،‬بۆنمونە لەناوچەی پشدەر داوای‬ ‫‪ 5‬ملیۆن دەكەن تا بۆیان تاپۆ دەكەن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬دەوترێت وەزارەتەكەی ئێوە‬ ‫خەڵك���ی تێدای���ە بەناحەق بەش���ەهید‬ ‫ناونوسكراوە‪ ،‬كە نەك شۆڕشگێر نەبوە‪،‬‬ ‫بگرە دژی شۆڕشیش بوە؟‬ ‫مەحمودی حاجی ساڵح‪ :‬ئەوە دو سێ‬ ‫حاڵەت هەیە‪ ،‬جارێ ئەوانەی كە تۆمار‬ ‫دەكرێن لیژنەی تایبەتی هەیە‪ ،‬كە بەسێ‬ ‫فلت���ەردا تێدەپەڕێت‪ ،‬یەك���ەم فلتەریان‬ ‫ئەوەی���ە كە مامەڵەك���ەی دەكرێت‪ ،‬كە‬ ‫لەهەم���و بەڕێوەبەرایەتییەكی گش���تی‬ ‫لیژن���ەی لیكۆڵین���ەوەی مەیدانی هەیە‪،‬‬ ‫جگ���ە ل���ەوەی حزب���ەكان‌و الیەنەكان‬ ‫پش���تگیری بۆ دەكەن‪ ،‬كاری ئەو لیژنە‬ ‫مەیدانی���ە دەچێتە ئەو ش���وێنانەی كە‬ ‫پێش���مەرگایەتی‪ ،‬یان كاری رێكخستنی‬ ‫تێدا ك���ردوە‪ ،‬یان ئەنفالە‪ ،‬ش���ەهیدی‬ ‫هاواڵتییە كە بەكاری تیرۆریستی شەهید‬ ‫بوە‪ ،‬لیژن���ە مەیدانیەكان دەینێرنەوە بۆ‬ ‫بەڕێوەبەرایەتییە گشتییەكان‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫پێش���نیازی بۆ دەكەن‪ ،‬ب���ۆ وەزارەت‪.‬‬ ‫لەوەزارەتی���ش لیژن���ەی تۆم���اری نوێ‬ ‫هەیە‪ ،‬ك���ە ئەو لیژنەی���ەش بریتییە لە‬ ‫‪ 6-5‬كەس كە خەڵكی یاس���ای تێدایەو‬ ‫ش���ارەزان‪ ،‬دواتر لەئەنجام���ی ئەوانەدا‬ ‫ئەوكات وەزیر واژۆی تۆمارەكە دەكات‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەش دەكەوێتەس���ەر ئەوەی كە‬ ‫چۆن ئەو كەس���انە لەالیەن حزبەكانەوە‬ ‫پشتگیری دەكرێن‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪18‬‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫ئه‌و که‌سانه‌ی هاوکاریی ئاوێنه‌یان کرد‬

‫سوپاس بۆ ئه‌م به‌ڕێزانه‌ که‌ هاوکارییان کردین له‌کاتی گواستنه‌وه‌ی ئۆفیسی ئاوێنه‌دا‪:‬‬ ‫مه‌سعود مه‌عروف به‌رزنجی‬ ‫کاوه‌ شێخ له‌تیف‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )483‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/6/16‬‬

‫بۆ كۆچی دوایی‌ مامۆستا سه‌الم مه‌نمی‬ ‫سه‌یفه‌دین مه‌نمی‬ ‫ی‬ ‫هه‌میش ‌ه گه‌رده‌لول‌و زریان ئه‌مباز ‌‬ ‫لوتكه‌ی‌ ب���ه‌رزو چیا سه‌ركه‌ش���ه‌كان‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر بۆی ‌ه مه‌رگیش هه‌میش ‌ه‬ ‫ی پیاوانی‌ س���ه‌ركه‌ش‌و خاوه‌ن‬ ‫ئامب���از ‌‬ ‫ی س���ه‌خت‌و خه‌باتی‬ ‫هه‌ڵوێست‌و رۆژان ‌‬ ‫نیشتیمانی‌و نه‌ته‌وه‌یی ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ش���ه‌خته‌و س���ه‌رماو ئ���ه‌و په‌نجان ‌ه‬ ‫ده‌ته‌زێنێت كه‌ ب���ه‌رده‌وام له‌چه‌كه‌كان‬ ‫ی���ان پێنوس���ه‌كانه‌و‌ه ئ���ااڵون‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫په‌نجان ‌هی‌ كه‌ نامۆن به‌گیرفانی‌ گه‌رم‌و‬ ‫ی نه‌رم‪ ،‬ئ���ه‌و په‌نجان��� ‌ه ك ‌ه‬ ‫باخه‌ڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌میش���ه‌ قه‌ڵه‌میان له‌ئامێزه‌و وشه‌ ‌‬ ‫ی ده‌خه‌ن ‌ه‬ ‫ڕه‌س��� ‌هن‌و پی���رۆزی‌ ك���ورد ‌‬ ‫ی ژیان‪ ،‬په‌نجه‌كانی‌ تۆ‬ ‫س���ه‌ر الپه‌ره‌كان ‌‬ ‫هه‌ردوكیانی‌ تاقیكردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫سه‌رده‌مانێك تاقم‌و تفه‌نگ‌و مه‌تاره‌ ‌‬ ‫ئاو و دوربینی سه‌رسنگتان هه‌ڵگرتبو‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چی���او چۆڵت���ان كردبوه‌ نیش���تمان ‌‬ ‫خۆتان‌و ماڵئاواییتان له‌ش���ارو شه‌قام‌و‬ ‫ی گه‌رم‌و گوڕی‌ شاره‌كه‌تان كردبو‪،‬‬ ‫ژیان ‌‬ ‫هه‌ڵۆئاس���ا له‌لوتك���ه‌دا به‌به‌رزیی���ه‌و‌ه‬ ‫ده‌تانڕوانیه‌ نیشتیمان ‌ه چه‌وساوه‌كه‌تان‪.‬‬ ‫ك��� ‌ه هاتن���ه‌و‌ه ش���اریش جارێكی تر‬ ‫دڵس���ۆزان ‌ه ب���واری‌ په‌روه‌رده‌ییت���ان‬ ‫له‌ئامێز گرته‌وه‌و چه‌كی پێنوس‌و بیری‬ ‫ی نیشتمانانه‌تان‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌و هه‌ڵوێس���ت ‌‬

‫گرته‌وه‌ ده‌س���ت‌و بون���ه‌و‌ه به‌رێبوار‌ه‬ ‫ماندونه‌ناسه‌ك ‌هی‌ په‌روه‌رده‌و فێركاری‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی له‌وس���ه‌رده‌مه‌دا ش���ار‬ ‫داگیركرابو‪ ،‬شه‌قام‌و كۆاڵنه‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫به‌عس���یه‌كانه‌و‌ه یاس���اوڵڕێژ كرابون‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ار له‌الوان ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر چی زیندانه‌كان ‌‬ ‫نیش���تیمانپه‌روه‌ر جمه‌ی���ان ده‌ه���ات‌و‬ ‫ی ژیانیان بو‪،‬‬ ‫په‌ت‌و س���ێدار‌ه چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫له‌و سه‌رده‌مه‌ش���دا پێنوسه‌كه‌ی‌ ئێو‌ه‬ ‫وش��� ‌ه ئاگرینه‌كانی‌ ئێوه‌‪ ،‬هه‌ڵوێس���ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫شۆڕش���گێڕییه‌كه‌ ‌‬ ‫نیش���تمانی‌‌و‬ ‫ئێوه‌ ن ‌ه ده‌ترس���او ن���ه‌ داده‌چڵه‌كی‪.‬‬ ‫ی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ئاسا له‌كاردا بو‪ .‬ئازاره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ناخی چیرۆكه‌كانیدا بۆ الوان ‌‬ ‫واڵت ‌‬ ‫واڵت په‌خش ده‌كرد‪.‬‬ ‫ێ بۆ‬ ‫ی نو ‌‬ ‫دوای‌ راپه‌رین ده‌روازه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫پێنوسه‌كه‌ت كرایه‌وه‌‪ ،‬به‌رهه‌مێكی زۆر ‌‬ ‫ی شۆڕشگێڕی‬ ‫ئه‌ده‌بی‌و چیرۆك‌و ڕۆمان ‌‬ ‫ی پێنوسه‌ پڕ بڕشته‌كه‌تان‬ ‫ده‌س���تكه‌وت ‌‬ ‫بو‪ .‬نوس���ینه‌كانی‌ ئێو‌ه بون ‌ه س���ه‌نگی‬ ‫ی چونك ‌ه‬ ‫مه‌حه‌كی نه‌ته‌وه‌یی‌و نیشتیمان ‌‬ ‫هه‌مویان له‌ناخێكی كوردانه‌و هه‌ستێكی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌و‌ه سه‌رچاوه‌یان گرتبو‪.‬‬ ‫ی مامۆس���تا گیان‪ ،‬تۆ هه‌میش ‌ه‬ ‫به‌ڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ژیاندا گه‌ش���بین بوی���ت به‌داهاتو ‌‬ ‫میلله‌ته‌كه‌ت به‌س���ه‌ربه‌خۆیی‌و ئازادی‬ ‫ی‬ ‫كوردستانه‌كه‌ت‪ ،‬به‌جوگرافیای گشت ‌‬ ‫ه���ه‌ر چ���وار پارچ���ه‌ی‌ نه‌ته‌وه‌ك���ه‌ت‬ ‫هه‌ر بۆیه‌ش پێنوس���ه‌كه‌ت هه‌میش��� ‌ه‬

‫تێڕوانینێكی‌ تر‬ ‫بۆ سه‌رپه‌رشتیاری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌یی‌‌و پسپۆڕی‌‬

‫مژده‌به‌خشی رۆژێكی نوێ‌‌و سه‌رده‌مێكی‬ ‫ێ بو‪ .‬ژیانێكی‬ ‫نوێ‌‌و كوردستانێكی نو ‌‬ ‫پڕ له‌سه‌روه‌ریت به‌سه‌ر برد سه‌ربه‌رزان ‌ه‬ ‫له‌ناو میلله‌ته‌كه‌ت���دا ماڵئاواییت كرد‪.‬‬ ‫گه‌رچ���ی ئێس���تا پێنوس���ه‌كه‌ت چاو‬ ‫به‌گریانه‌‪ ،‬هاوڕێكانت دڵپڕ حه‌سره‌تن‪،‬‬ ‫كتیبخانه‌كه‌ت م���ات‌و بێده‌نگ‌و بێنازه‌‪.‬‬ ‫مه‌ریوان سه‌الح حیلمی‌‬ ‫ژوره‌ك���ه‌ت س���اردو س���ڕو خامۆش‌و‬ ‫ی‬ ‫بێده‌نگ���ه‌‪ .‬هاوڕێكان���ت له‌چایخان���ه‌ ‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری‌ په‌روه‌رده‌یی‌‌و پسپۆڕی‌‬ ‫ش���ه‌عب نیگه‌ران‌و دڵ پڕ له‌داخن‪ .‬هه‌ر‬ ‫به‌چاوی‌ وه‌زاره‌تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ داده‌نرێت‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه له‌پرسه‌كه‌تدا پۆل پۆل رۆشنبیران‌و‬ ‫ئه‌مه‌ وت���ه‌ی‌ زۆرێك له‌سه‌رپه‌رش���تیاران‬ ‫ئه‌دیبان‌و نوسه‌ران‌و مامۆستایان ده‌ست‬ ‫خۆیان و ش���اره‌زایانی‌ بواری‌ په‌روه‌رده‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌سه‌رسنگ وه‌ستابون هه‌ر فاتیحه‌یه‌ك‬ ‫به‌بۆچون���ی‌ من ئه‌و چاوه‌ی‌ ك���ه‌ دانراوه‌و‬ ‫هه‌ناسه‌یه‌كی‌ حه‌سره‌تیان هه‌ڵده‌كێشا‪.‬‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاری‌ پێده‌وت���رێ‌ زیاتر وه‌كو‬ ‫ی مه‌زن‬ ‫كۆچ���ی تۆ كۆچ���ی پیاوێك��� ‌‬ ‫په‌یامنێ���ری‌ ده‌زگایه‌ك���ی‌ راگه‌یان���دن‬ ‫ی پێنوسه‌كه‌ت له‌گۆ نه‌كه‌وت‪.‬‬ ‫ی نه‌س���ته‌ق‌و وشه‌ ‌‬ ‫بو‪ ،‬كۆچی قس���ه‌ ‌‬ ‫مامۆس���تاگیان م���ن بۆ هه‌میش��� ‌ه ده‌رده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم په‌یامنێریه‌كه‌ی‌ بۆ‬ ‫ی‬ ‫ڕه‌س���ه‌ن‌و چیرۆكی ڕه‌س��� ‌هن‌و رۆمان ‌‬ ‫ڕه‌سه‌ن بو‪ ،‬كه‌چی سنه‌وبه‌ری‌ شه‌قام‌و خ���ۆم به‌ق���ه‌رزاری ت���ۆو ئامۆژگاری ‌ه دام و ده‌زگاكان���ی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌یه‌‬ ‫ی تاراده‌یه‌ك به‌ نهێنی‌‪.‬‬ ‫ی ئیلهامبه‌خش���ه‌كانت ده‌زان���م‪ ،‬ئێوه‌ ‌‬ ‫ی چی���اكان بو‪ .‬كۆچی خوڕه‌ ‌‬ ‫داربه‌ڕو ‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ نێوان مامۆستاو سه‌رپه‌شتیار‪:‬‬ ‫ئ���او و گزنگی خۆرو هه‌ناس���ه‌ی‌ نێرگز گ���ه‌وره‌ ئێو‌هی‌ مامۆس���تا ب���ه‌رده‌وام‬ ‫بو‪ .‬ئێسته‌ش هه‌نس���ك بۆ ئه‌و رۆژان ‌ه هانده‌رم بون له‌نوسین‌و خوێندنه‌وه‌دا‪ ،‬په‌یوه‌ندیه‌كی‌ باش نیه‌‪،‬چونكه‌ مامۆس���تا‬ ‫ی ه���ه‌ر خزمێكدا ه���ه‌ر بۆی���ه‌ش فرمێس���كم له‌هه‌مویان سه‌رپه‌رشتیار وه‌كو ره‌قیب ده‌بینێت به‌سه‌ر‬ ‫ده‌ده‌م ك ‌ه له‌پرس���ه‌ ‌‬ ‫دوای‌ بانگی عه‌سر پێكه‌و‌ه له‌گه‌ڵ مه‌ال به‌خوڕترو ناخم له‌هه‌مویان به‌سۆزتر بو كاره‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ چاره‌ی‌ سه‌رپه‌رشتیاری‌‬ ‫ناوێت‪ ،‬وه‌ ئ���ه‌و په‌یوه‌ندییه‌ گه‌رموگوڕه‌ی‌‬ ‫ی حاجی فتاح داده‌نیش���تین‌و بۆ كۆچه‌كه‌ت‪.‬‬ ‫عبدالله‌ ‌‬ ‫بن���و ڕوناكبی���ر‌ه مه‌زنه‌كه‌ بنو‪ ،‬بنو ك���ه‌ جاروج���ار له‌نێ���وان مامۆس���تاو‬ ‫قسه‌ی‌ شیرین‌و نه‌سته‌قت بۆده‌كردین‪.‬‬ ‫ی رابردوت باس ده‌كرد‪ .‬خ���اوه‌ن خه‌ون��� ‌ه ره‌نگاڵه‌یه‌كانی‌ ئه‌م سه‌رپه‌رشتیاردا هه‌ستی‌ پێده‌كرێت بۆ رێزو‬ ‫یاده‌وه‌رییه‌كان ‌‬ ‫ی بۆ ده‌هێناین‪ ،‬نیش���تمانه‌ بنو رۆحت شاد ‪ ،‬گۆڕت پڕ خۆشه‌ویس���تی‌ نیه‌ له‌نێ���وان هه‌ردوكیاندا‬ ‫زۆرجار پێكه‌نین زۆر ‌‬ ‫ی له‌نورو جێگه‌ت به‌هه‌شتی‌ به‌رین بێت‪ ،‬به‌ڵكو بۆ ترس���ی‌ مامۆستاكه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫زۆرجاریش باسمان له‌نوسین‌و به‌رهه‌م ‌‬ ‫له‌سه‌رپه‌رش���تیاره‌كه‌ی‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی‌ ئه‌و‬ ‫نوێت ده‌كرد‪ .‬ئه‌وه‌بو تاكو دوا هه‌ناس ‌ه ماڵئاوا مامۆستای‌ گه‌وره‌م‪.‬‬ ‫مامۆس���تاو به‌ڕێوه‌به‌رانه‌ی‌ كه‌ چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫ش���تێك ده‌كه‌ن له‌سه‌رپه‌ش���تیار بۆنمونه‌‬ ‫گواستنه‌وه‌ له‌خوێندنگه‌یه‌ك بۆ شوێنێكی‌‬ ‫باش���تر ی���ان دانانی���ان له‌كۆنترۆڵ���ی‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كان یان رێزوسوپاس���ێك یان‬ ‫پێدانی‌ نمره‌ له‌هه‌ڵسه‌نگاندا‪...‬‬ ‫ئه‌رك���ه‌ س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌ ئه‌م���ڕۆی‌‬ ‫ش���ەهید بون ئەوا هەمویان بەشەهید پارێزەرێ���ك داكۆك���ی لەماف���ی هەمو سه‌رپه‌رش���تیار‪ :‬رێكخس���تنی‌ میالك���ی‌‬ ‫لەالی ئێمە تۆم���ار بكرێن‪ .‬بەبڕیارێك ئ���ەو كەس���انە دەكەین ك���ە بەناحەق مامۆس���تایان به‌س���ه‌ر خوێندن���گاكان‌و‬ ‫بەدەر لەیاساو رێنماییەكانی وەزارەتی ئەنفالكراون‪ ،‬یان ش���ەهیدكراون‪ .‬ئەمانە بینینی‌ ده‌رس���ی‌ مامۆستا له‌ساڵێكدا یه‌ك‬ ‫كاروباری ش���ەهیدان‌و ئەنفاكراوەكانن لەدادگای���ی تاوانەكانی عێ���راق نزیكەی جار یان دوجار له‌هه‌ره‌ ئیش���ه‌ دیاره‌كانی‌‬ ‫ئێمە تەواو پش���تگیری ئەوە دەكەین‌و ‪ 400‬ك���ەس زیاترە ئەمریان بۆ دەرچوە‪ ،‬سه‌رپه‌رش���تیاره‌‪ ،‬ل���ه‌دوای‌ روخاندن���ی‌‬ ‫داوای ئەوەشمان كردوە‪ ،‬بەاڵم تائێستا ‪ 258‬كەس لەوانە لەهەرێمی كوردستان به‌عس���ه‌وه‌ و هاتنه‌ئ���ارای‌ سیس���تمێكی‌‬ ‫بەرەس���می وەاڵمی ئەو پێش���نیارەی ئەمری���ان لەئەنجومەن���ی دادوەری ب���ۆ نوێ‌ ب���ۆ پ���ه‌روه‌رده‌و گۆڕانكاریه‌كان له‌م‬ ‫وەزارەت���ی كاروب���اری ش���ەهیدان‌و دەرچوە‪ ،‬ئەم ئەمرانەش گەیش���تونەتە بواره‌دا جاروباریش له‌ن���اوه‌وه‌و ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫نەگەیش���تۆتەوە هەمو پارێزگاو قەزاو ش���وێنەكان‪ .‬لەو واڵت باسی‌ گۆڕینی‌ ئه‌ركی‌ سه‌رپه‌رشتیار‬ ‫ئەنفالك���راوەكان‬ ‫ماوەیەش���دا نوێ كراوەتەوە‪ .‬ئێمە وەكو ده‌كرێت به‌اڵم تاوه‌كو ئێستا گۆڕانكارییه‌كی‌‬ ‫بەئێمە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئەم ماوەی���ە گیروگرفتێك وەزارەتی كاروباری ش���ەهیدان ناتوانین ئه‌وتۆ نه‌كراوه‌‪ ،‬جگه‌ له‌مه‌رجی‌ زانس���تی‌ و‬ ‫لەگەرمیان دروس���ت بو‪ ،‬س���ەبارەت كەس بگرین‪ ،‬چونك���ە ئەوە كاری ئێمە په‌روه‌رده‌یی‌ و تاقیكردنه‌وه‌ی‌ نوس���ین و‬ ‫زاره‌كی‌ له‌كاتی‌ بون به‌سه‌رپه‌رشتیار‪.‬‬ ‫بەوەی كە نەك جاش‌و مستەشارەكان نییە‪ ،‬كاری الیەنی پەیوەندیدارە‪.‬‬ ‫فه‌شه‌لی‌ ئیشی‌ سه‌رپه‌رشتیار له‌چیدایه‌؟‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬واتە تۆ پش���تگیری لەداوای‬ ‫دادگایی ناكرێن‪ ،‬كە هۆكارن لەكوشتن‌و‬ ‫قوربانیانیانی خەڵكی ئەنفالكراوەكان‪ ،‬كەس���وكاری ش���ەهیدان‌و ئەنفالكراوان له‌وه‌دایه‌ ئه‌میش وه‌كو زۆرێك له‌كێشه‌كانی‌‬ ‫بەڵكو هەندێ���ك لەحزبەكان داڵدەیان دەكەیت‪ ،‬بەداوایەكی رەواشی دەزانیت؟ واڵت چاره‌س���ه‌ر نه‌كراوه‌و ش���وێنی‌ خوی‌‬ ‫مەحمودی حاجی س���اڵح‪ :‬من هەر نه‌گرتوه‌‪ ،‬بۆنمونه‌ كام سه‌رپه‌رش���تیاره‌ی‌‬ ‫دەدەن‌و دەیانشارنەوە‪ ،‬تەنانەت وەك‬ ‫پێویست هاوكاری دادگا ناكرێت‪ ،‬ئێوە كەس���ێك داوای تۆماركردبێت لەسەر كه‌ ده‌یگریت ده‌یان قوتابخانه‌و خوێندنگه‌و‬ ‫هەر كەس���ێك‪ ،‬كە بەئاشكرا دەستی مامۆستای‌ الیه‌و سه‌رپه‌رشتی‌ ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫لەوبارەیەوە چیتانكردووە؟‬ ‫مەحم���ودی حاج���ی س���اڵح‪ :‬ئێمە هەبوبێت‪ ،‬یان بەشداری كردبێت لەگەڵ ئایا ده‌توانێت به‌رێكوپێكی‌ سه‌رپه‌رش���تی‌‬ ‫لەهەمو بۆنەكاندا كەلەگەڵ كەسوكاری رژێمی دیكتاتۆری بەعس بۆ لەناوبردنی بكات؟ بێگومان نه‌خێر‪.‬‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاری‌ ئه‌م���ڕۆ ده‌بێت چۆن‬ ‫ئەنفالكراوەكان یان تاقانەكانی ئەنفال‪ ،‬خەڵكی كوردس���تان ئ���ەوا ‪ %100‬ئێمە‬ ‫هەروەه���ا رێكخراوەكان ك���ە تایبەتن پش���تگیری لێئەكەی���ن‪ .‬مەرجیش نیە بێت؟ راس���ته‌ كه‌ سه‌رپه‌رشتیار كه‌سێكی‌‬ ‫بەجینۆس���اید دانیش���تنمان ك���ردوە‪ ،‬ئەوانەی داواكراون ل���ەدادگا هەمویان به‌ئه‌زمونه‌و پێویسته‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌و‬ ‫پرسیاریش���یان لێكردوی���ن‌و وەاڵم���ی بەتۆمەتبار دەربچن ئەوە دادگا یەكالی مامۆس���تایانیش گوێ���ی‌ لێبگ���رن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌بێت ئیش بۆ ئه‌وه‌ بكرێت كه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫خۆمان هەبوە‪ .‬ئێمە هەمیش���ە وەكو دەكاتەوە‪.‬‬

‫‪%63‬ی شەهیدی ئەنفال‌و كیمیاباران‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬واتە حزبەكان بەرپرس���ن‬ ‫لەپیشگیری كردنی ئەو كەسانە؟‬ ‫مەحمودی حاجی س���اڵح‪ :‬لەوانەیە‬ ‫بەهۆی س���ۆزو عاتیفەوە پش���تگیری‬ ‫كەس���ێك كرابێ���ت‪ ،‬ب���ەاڵم ل���ەروی‬ ‫یاس���اییەوە ش���مول ن���اكات‪ ،‬چونكە‬ ‫شەهید وا پێناسە كراوە ئەو كەسەیە‬ ‫كە لەس���ەنگەری بەرگ���ری بەرامبەر‬ ‫بەدوژمنان‌و رژێمە یەك لەدوای یەكەكان‬ ‫ش���ەهید بوە‪ ،‬یان شەهید دەبێت یان‬ ‫لەئەنجامی كاری سیاسی‌و ڕێكخراوەیدا‬ ‫لەس���ێدارە دراوە یان ش���ەهیدكراوە‪.‬‬ ‫ئەمە پێناسەی ش���ەهیدی سەنگەرە‪،‬‬ ‫ش���ەهیدی هاواڵتیش ئەو هاواڵتیانەن‬ ‫ك���ە بەه���ۆی یەكێ���ك لەهۆكارەكانی‬ ‫ش���ەڕەوە ش���ەهید بون‪ ،‬جا لەالیەن‬ ‫فڕۆكەوە‪ ،‬ی���ان تۆپباران���ەوە‪ ،‬كاری‬ ‫ترۆریس���تیەوە‪ ،‬یاخود تەقەمەنییەوە‬ ‫بوبێ���ت‪ .‬ش���ەهیدانی جینۆس���ایدیش‬ ‫ئەوانەن كە بەهۆی كیمیابارانەوە یان‬ ‫بەهۆی ئەنفالەوە كە دەسەلمێندرێت‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ئەگ���ەر بڵێی���ن خەڵك���ی تێ‬ ‫نەكەوتوە‪ ،‬بەڵ���ێ خەڵكی تێكەوتوە‪،‬‬ ‫ب���ۆ پاككردنەوەی ئەمەش بەڕاس���تی‬ ‫ئەوەندەی كردارێكی سیاسییە ئەوەندە‬ ‫كردارێكی ئیداری نییە‪ ،‬لەبەرئەوە من‬

‫ئێس���تاش داوادەكەم بۆ هەلومەرجێك‬ ‫كە دێتە پێش���ەوە من لەگ���ەڵ ئەوە‬ ‫نیم موچ���ەی یەك ك���ەس ببڕدرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم كەس���ێك ش���ەهید نەبێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫حەق ئەوەیە كە سیفەتی شەهیدانەی‬ ‫لێوەربگیردرێتەوە‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬لەماوەی یەك ساڵی شەڕی‬ ‫داعش‪ ،‬بەشێكە لەوانەی كە شەهیدبون‬ ‫پێش���مەرگەكانی كوردس���تانی ئێران‌و‬ ‫باكور بون‪ ،‬بڕیاتان داوه‌ ئه‌وانه‌ بکرێن‬ ‫به‌شه‌هید؟‬ ‫مەحمودی حاجی ساڵح‪ :‬لەبەرئەوەی‬ ‫یاس���ای ماف‌و ئیمتیازاتی ش���ەهیدان‬ ‫دانراوە بۆ هەرێمی كوردستان‪ ،‬یەكێك‬ ‫لەو كێش���انەی كە دروس���ت دەبێت‪،‬‬ ‫مەسەلەی رەگەزنامەیە‪ .‬چونكە موچە‬ ‫بەكەسوكاری شەهیدان دەدرێت‪ ،‬نەك‬ ‫بەشەهید‪ .‬بۆیە كەسوكاری شەهیدان‬ ‫پێویستە بەڵگەنامەی وەفات‌و قەسام‬ ‫ش���ەرعی هەبێت‪ ،‬بۆئەوەی بەشی لەو‬ ‫وەرس���ەیەدا هەبێت كە وەریدەگرێت‪.‬‬ ‫ئێم���ە خۆمان بەنوس���راوی رەس���می‬ ‫داوام���ان لەس���ەرۆكایەتی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران���ی بەڕێ���ز كردوە ك���ە هەمو‬ ‫ئەو كەسانەی لەش���ەڕی داعشدا بون‬ ‫داكۆكی لەخاكی كوردس���تان دەكەن‪،‬‬

‫خۆرهەاڵتی کوردستان‌و‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ئەوەی رونە لەم چرکەساتەدا کۆی‬ ‫(هێزەکانی خۆرهەاڵتی کوردس���تان)‬ ‫بێ ئەوەی هیچ ئەجنداو بەرنامەیەکیان‬ ‫هەبێت بۆ ئەم بلوکبەندیەو بێ ئەوەی‬ ‫کاریگەریان لەس���ەر دروستبونی ئەم‬ ‫بلوکە بوبێت بەپێی سروشتی سیاسی‬ ‫خۆیان کە ماکەی سەرەکیان دژایەتی‌و‬ ‫نەیاری ئێرانە دەکەونە ئەم بەرەیەوە‪،‬‬ ‫چ خ���وازراو و نەخ���وازراو لەک���ۆی‬ ‫هەڵوێست‌وکردەی سیاسی هەنوکەیاندا‬ ‫وادەکەونەوە‪.‬‬ ‫مێ���ژوی هێزەکان���ی خۆره���ەاڵت‌و‬ ‫بزوتنەوەی رزگاریخوازی نیش���تمانیی‬ ‫کورد دەبێ نەیاریی هەمو بنەماخوازی‌و‬ ‫پەڕگیری‌و بەپەراوێزکردنێکی جەماوەرو‬ ‫سەرکوتانەوەی مافەکانیان‌و سڕینەوەی‬ ‫ناس���نامە فرەچەش���نەکان‌و کەش���ی‬ ‫دیموکراس���ی بێت‪ ،‬وەگەرنە دەبنەوە‬ ‫به‌س���یمای چەندەم���ی نەیارەکانیان‪.‬‬ ‫ئەم هەڵبژاردن‌و سنوربەندکردنە وەک‬ ‫پێویس���تیەکی سیاس���ی‌و خەبات بۆ‬ ‫هێزەکانی خۆرهەاڵت هەم پێویس���تە‬ ‫ه���ەم دژوار‪ .‬جەبرێکی نەخواراو هەیە‬ ‫هەمو هێزەکان���ی خۆرهەاڵت دەخاتە‬ ‫بازنەی دوەمی ئەم ریزبەندیەوە‪.‬‬ ‫خۆنابێت‌و لەمێ���ژوی هیچ هێزێک‌و‬ ‫لەهیچکوێ���ی دنیادا هیزێک���ی نەیارو‬

‫ئۆپۆزیس���یون‌و دژبەر لەگەڵ دژەکەی‬ ‫لەبەرەیەک���دا نەبون ت���ا ڕۆژهەاڵتیان‬ ‫وابکەن‪.‬‬ ‫خاڵێکی سەرەکی‌و هەرەبەرجەستەی‬ ‫تر کە دەتوان���م بڵێم‪ ،‬ئەم هاوبلوکی‌و‬ ‫ریزبەندییەی خۆرهەاڵتیان لەراستیدا‬ ‫تائەم چرکەس���اتەش لەدنیای زەیندا‬ ‫خوڵق���اوەو نەبوەت���ە پرۆس���ەیەکی‬ ‫دیدەیی بەکارک���راوی کردەبوی دیار‪.‬‬ ‫هێزەکانی خۆره���ەاڵت مافی خۆیانەو‬ ‫دەبێ لەپرۆس���ەی ڕاگرتن���ی خۆیان‌و‬ ‫خەبات���ی خۆرهەاڵت���دا لەب���وراری‬ ‫دەس���تەبەرکردن‌و بەرژەوەن���دی‌و‬ ‫داخوازیدا النیکەم دژایەتی ریزبەندیی‬ ‫بەراب���ەری ئێران نەک���ەن‪ ،‬ئەگەریش‬ ‫گونجا لەبەشێوەیەکی تاکتیکی‌و لەسەر‬ ‫بنەمای سیاسەت بەگوتاری جیاوازی‬ ‫خۆیانەوە لەم ریزبەندیەدا بوەس���تن‪.‬‬ ‫جۆرە وەس���تانێ کەکۆی بەرژەوەندی‬ ‫نیش���تمانیی کورد بپارێزێت‪ ،‬لەفۆرمی‬ ‫سیاس���یاندا بەمتی���ۆدو ئاراس���تەوە‬ ‫سنوربەندیان بەرجەس���تەو دیاربێت‪.‬‬ ‫هەرئێس���تا نەبونی ئەم س���نوربەندیە‬ ‫ل���ە فۆرم���ی سیاس���یدا وایک���ردوە‬ ‫لەزۆنی س���ەوزدا خۆرهەاڵت بەتەواوی‬ ‫بس���ڕێتەوەو ملمالنێی ناوخۆی بگاتە‬ ‫ئاستێکی کارەس���اتئامێزو هێزەکانی‬

‫باکوریش ببنە بەش���ێک لەم ملمالنێ‬ ‫ناتەندروس���تە کە تەنیا لەبەرژەوەندی‬ ‫ئێرانە‪ .‬هەمو هێزەکانی کورد بەباکورو‬ ‫باش���ورو خۆرهەاڵت‌و خۆرئاواش���ەوە‬ ‫دەتوانن بۆ لەدایکبونی خەتی سێیەمی‬ ‫لەم ملمالنێیه‌دا هەوڵدەن‪ .‬لەدایکبونی‬ ‫خەتێکی وەها رەنگە ئەستەم بێت بەاڵم‬ ‫گونجاوە‪ .‬خەتێ کە دەرهاوێشتەکەی‬ ‫ئ���ازادی‌و دیموکراس���ی‌و هاوژین���ی‬ ‫بەرابەری گەالنی ناوچەو سەرکەوتنی‬ ‫ئازادی بێت‪ .‬ناکرێت دەرهاوێش���تەی‬ ‫ئ���ەم زۆرانبازی���ە لەنێ���وان ئ���ەم دو‬ ‫جەمس���ەره‌ کۆنەخوازو کۆنەپارێزەدا‬ ‫هێزێکی نوێین���ی دیموکراتیک نەبێت‬ ‫ک���ە سیاس���ەت لەفۆرم���ی ئ���ازادی‬ ‫م���رۆڤ‌و دادوەری���ی‌و دیموکراس���یدا‬ ‫ن���ەکات‪ .‬پێویس���تیەکی هەنوکەی کە‬ ‫کۆی جەم���اوەری ناوچەکەو جیهانی‬ ‫پێش���کەوتو پێش���وازی لێدەک���ەن‪.‬‬ ‫لەڕاس���تیدا کۆی ئەم کارەس���اتانەی‬ ‫ناوچەك���ه‌ بۆ دەرچون���ە لەبونی ئەم‬ ‫فۆرم‌و گوتارە لەهەمو رەهەندەکانیدا‪.‬‬ ‫دەبێ دەرهاویش���تەکەی وابێت‪ ،‬کورد‬ ‫دەتوانێ ئ���ەم دەرئەنجام‌و هێزە بێت‬ ‫بەمەرجێ بیری بێت کە ئەم بلۆکبەندیە‬ ‫بۆ ک���ورد تاکتیکیەو ئەوانیش هەروای‬ ‫لێدەڕوانن‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫سه‌رۆکایه‌تی ئه‌نجومه‌نی دادوه‌ری‬ ‫سه‌رۆکایه‌تی دادگای تێهه‌ڵچونه‌وه‌ی ناوچه‌ی سلێمانی‬ ‫دادگای به‌رایی سلێمانی‪2/‬‬ ‫ژماره‌‪/788 :‬ب‪2015/‬‬ ‫به‌روار‪2015/6/7 :‬‬

‫خۆی‌و مامۆس���تایان ته‌ندروس���ت بكرێت‬ ‫و سه‌رپه‌رش���تیار ب���ه‌وردی‌ دوای‌ ئیش���ی‌‬ ‫خ���ۆی‌ بكه‌وێت‌و مامۆس���تاش ب���ه‌وردی‌‬ ‫ئیشوكاره‌كانی‌ سه‌رشانی‌ جێبه‌جێ‌ بكات‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و په‌یوه‌ندیی���ه‌ چ���ۆن رێكده‌خرێت؟‬ ‫ده‌بێت وه‌زاره‌ت���ی‌ په‌روه‌رده‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫خوێندنگاكان چۆن ژورێكیان بۆ توێژه‌ری‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ یان فه‌رمانبه‌ران یان ‪ ..‬داناوه‌‬ ‫ئاوه‌ه���اش ژورێك له‌خوێندنگ���ه‌ ته‌رخان‬ ‫بكرێت بۆ سه‌رپه‌رشتیاران‪ ،‬سه‌رپه‌رشتیاران‬ ‫له‌باتی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌وام له‌كۆنترۆڵی‌ جۆری‌‬ ‫ی���ان یه‌كه‌ی‌ سه‌رپه‌رش���تیاری‌ بكه‌ن ئه‌وا‬ ‫ده‌وام له‌خوێن���دگاكان بك���ه‌ن‪ ،‬به‌رده‌وام‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ مامۆس���تایان ده‌رس بڵێن���ه‌وه‌‌و‬ ‫پێ���ش چاپكردن���ی‌ پرس���یاره‌كان ته‌نها‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیار بۆی‌ هه‌بێت سه‌یری‌ بكات‬ ‫و س���ه‌رنجه‌كانی‌ به‌مامۆس���تاكه‌ی‌ بڵێت‪،‬‬ ‫ئێس���تا سه‌رپه‌رش���تیاران‌و مامۆس���تایان‬ ‫هه‌ردوال دژی‌ ناوه‌رۆك���ی‌ ئه‌م وتاره‌و ئه‌م‬ ‫پرۆژه‌یه‌ن و وه‌اڵمی‌ حازربه‌ده‌ستیان الیه‌و‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیار ده‌ڵێت ئێمه‌ ساڵی‌ جارێك‬ ‫ده‌ڕۆین بۆ خوێندنگه‌یه‌ك‌و مامۆس���تایه‌ك‬ ‫ده‌بینی���ن رقی‌ لێمانه‌‪ ،‬ئه‌ی‌ ئێس���تا هه‌مو‬ ‫رۆژێ���ك بچین ئه‌ب���ێ‌ چه‌ند رق���ی‌ لێمان‬ ‫بێت؟ مامۆس���تاش ده‌ڵێت‪ :‬سه‌رپه‌رشتیار‬ ‫س���اڵی‌ جارێ���ك ته‌ش���ریف دێن���ێ‌ پێی‌‬ ‫دڵگ���ران‌و ناڕه‌حه‌تین ئ���ه‌ی‌ ئه‌گه‌ر هه‌مو‬ ‫رۆژێك بێ���ت ده‌بێت رابكه‌ی���ن‪ .‬ئه‌ڵبه‌ته‌‬ ‫ئ���ه‌م دو وه‌اڵمه‌ هه‌ردوكی���ان خۆدزینه‌وه‌‬ ‫له‌ئه‌ركی‌ سه‌رشانیان‌و نه‌كردنی‌ گۆڕانكاریه‌‬ ‫له‌بواره‌كه‌دا‪ ،‬پێش ئه‌مه‌ ده‌بێت كاربكرێت‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ژم���اره‌ی‌ سه‌رپه‌رش���تیار‬ ‫زیادبكرێ���ت‌و هه‌ریه‌كه‌ی���ان له‌په‌نجه‌كانی‌‬ ‫ده‌س���ت زیاتر خوێندنگه‌یان النه‌بێت (‪،)1‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌مه‌ راهاتنی‌ ده‌وێت‌و مامۆس���تا‬ ‫ده‌بێت له‌وه‌ تێب���گات كه‌ به‌هه‌ردوكیانه‌وه‌‬ ‫ده‌توان���ن پرۆس���ه‌كه‌ به‌ئه‌نج���ام بگه‌یه‌نن‬ ‫به‌رێكوپێكی‌ و هه‌روه‌ها مامۆس���تا رۆژانه‌‬ ‫باشتر خۆی‌ ئاماده‌ده‌كات و رۆژانه‌ گفتوگۆ‬ ‫له‌نێ���وان خ���ۆی‌و سه‌رپه‌رش���تیاره‌كه‌دا‬ ‫دروس���تده‌بێت‪ ،‬وه‌سه‌رپه‌رش���تیاریش‬ ‫ئه‌ركه‌كه‌ی‌ خۆی‌ نابێت كورتبكاته‌وه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫ره‌خنه‌ له‌ده‌رسی‌ مامۆستاكه‌ بگرێت‌و كرم‬ ‫له‌گوێزی‌ س���اغ ده‌ربهێنێت‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت‬ ‫سه‌رپه‌شتیاریش س���ود له‌تواناو ئه‌زمونی‌‬ ‫مامۆس���تا تازه‌كه‌ وه‌ربگرێت و به‌راشكاوی‌‬ ‫پێی‌ بڵێت‌و ئه‌زمونه‌كه‌ی‌ ده‌وڵه‌مه‌ندبكات و‬ ‫ئیشی‌ سه‌رپه‌رشتیار ئه‌وه‌ بێت كه‌ ئه‌زمونی‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوی‌ مامۆستایه‌ك بگوازێته‌وه‌ بۆ‬ ‫مامۆستایه‌كی‌ تر‪ ،‬به‌اڵم كه‌س ئه‌مه‌ ناكات‬ ‫چونكه‌ رقمان له‌راشكاوی‌‌و راستیه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫كه‌س حه‌زده‌كات خۆی‌ پاڵه‌وان بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وانیه‌و ده‌ری���ای‌ پ���ه‌روه‌رده‌ زۆر فراوانه‌و‬ ‫به‌رینه‌‪.‬‬ ‫(‪( )1‬له‌لوبن���ان سه‌رپه‌رش���تیار یه‌ك‬ ‫خوێندنگه‌ یان دوانی‌ الیه‌)‬

‫ئاگاداری‬

‫داواکار‪ /‬فریا محمد علی‬ ‫داواله‌سه‌رکراو‪ /‬ئه‌رده‌اڵن مجید رحیم به‌ڕێوه‌به‌ری رێپێدراوی کۆمپانیای (مارۆ)‬ ‫بۆ داواله‌سه‌رکراو (ئه‌رده‌اڵن مجید رحیم به‌ڕێوه‌به‌ری رێپێدراوی کۆمپانیای (مارۆ) سه‌ره‌ڕای کاره‌که‌ی) داواکار ( فریا محمد علی)‬ ‫له‌م دادگای ‌ه داوایه‌کیان له‌سه‌ر تۆمارکردون ب ‌ه ژماره‌(‪/788‬ب‪ )2015/‬تایبه‌ت به‌(پێدانی پاره‌ی ته‌واوی ته‌له‌فزیۆنه‌کان ک ‌ه بڕه‌که‌ی‬ ‫‪ 86,636,000‬هه‌شتاو شه‌ش ملیۆن و شه‌ش سه‌د و سی و شه‌ش هه‌زار دیناری عێراقی) له‌به‌رئه‌وه‌ی شوێنی نیشته‌جێبونتان‬ ‫نادیار‌ه بۆی ‌ه ئه‌م دادگای ‌ه بڕیاریدا به‌ئاگادارکردنه‌وه‌تان له‌دوو رۆژنامه‌ی نێوخۆی فه‌رمی به‌مه‌به‌ستی ئاماده‌بونتان بۆ دادگایی کردن‬ ‫بۆ رۆژی (‪ 2015/7/2‬کاتژمێر ‪ )9:20‬یان ناردنی بریکارێک به‌پێچه‌وانه‌و‌ه ئاماده‌نه‌بن به‌پێی یاسا داواک ‌ه ده‌بینرێت‪.‬‬ ‫دادوه‌ر‬ ‫اسماعیل عمر احمد‬

‫ونبون‬ ‫ی (دڵشاد عثمان احمد ) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌ه ‌ی ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* هه‌وییه‌یه‌کی کۆمپانیای سپی ‌د ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌کی ژوری بازرگانی سلێمانی وه‌نبو‌ه به‌ناوی (به‌ڵین عثمان احمد) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌ه ‌ی‬ ‫ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* كارتێك ‌ی زانیار ‌ی به‌ناو ‌ی (سامان محمود مبارك) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌ی خـاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫* وه‌سڵێك ‌ی شاره‌وان ‌ی كه‌الر ك ‌ه بڕه‌ك ‌ه ‌ی (‪ 400‬هه‌زار دیناره‌) به‌ناو ‌ی (شێركۆ حه‌مه‌كریم حه‌مه‌علی‌) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه‬ ‫بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌ی خـاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫* س���ه‌نه‌وییه‌ك ‌ی ماتۆڕسكیل ژمار‌ه (‪ )3267‬كات ‌ی سلێمان ‌ی ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌ی خـاك‬ ‫له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫* كارتێك��� ‌ی زانیار ‌ی به‌ناو ‌ی (محم���د قادر عل ‌ی مایخان) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێت���ه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌ی خـاك‬ ‫له‌كه‌الر‪.‬‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫ئاوێنە دادەخەین‬ ‫بەاڵم تەسلیمی ناکەین‬ ‫ئاسۆس هەردی‬ ‫رۆژی پێنج ش����ەممەی رابردو لەئۆفیسی چۆڵكراوی ئاوێنە‪ ،‬هاوڕێی هونەرمەند كاك‬ ‫ئارام عەلی‪ ،‬نمایشێكی هونەری سازكرد وەك بۆنەیەك بۆ پشتگیری‌و كۆكردنەوەی‬ ‫ه����اوكاری بۆ ئاوێنە‪ .‬ئەم روداوە‪ ،‬لێرەو ل����ەوێ‪ ،‬كاردانەوەی جیاوازی لێكەوتەوە‪،‬‬ ‫کەس����انێک بەخێراییەکی سەیر کەوتنە تۆمەت دروس����تکردن‌و ناشرینکردنی ناوی‬ ‫ئاوێنە‪ .‬من هیچ قس����ەیەك لەسەر ئەو كاردانەوانە ناكەم‪ ،‬هەر كەسێ هەرچییەكی‬ ‫گوت����وە‪ ،‬با ویژدانی خ����ۆی داوەری بێت‌و الی منەوە گەردنی ئ����ازاد بێت‪ .‬لێرەدا‬ ‫مەبەستمە تەنها چەند خاڵێك رونبكەمەوە‪.‬‬ ‫كۆكردنەوەی کۆمەک‪ )fundraising(،‬بۆ دەزگایەكی س����ەربەخۆ كە لەقەیراندایە‪،‬‬ ‫ش����ێوازێكی بەرباڵوو كارپێكراوە لەهەمو جیهاندا‪ .‬لەكوردستانی خۆشماندا نمونەی‬ ‫پێش����ترمان زۆرە‪ .‬بیرۆكەكەش ئەوەیە‪ ،‬لەبری ئەوەی ژێربەژێر بچیتە بەر دەرگای‬ ‫حیزبێک یان دەوڵەمەندێک یان بەرپرس����ێك‌و لێی����ان بپاڕێیتەوە هاوكاریت بکەن‪،‬‬ ‫لەئەنجامیش����دا بۆ هەمیشە قەرزاریان بیت‪ ،‬باش����تر وایە بەئاشكراو لەروناكیدا رو‬ ‫لەخەڵك����ی واڵتەكەی خۆت بكەیت‌و داوای یارمەتی لەو كەس����انە بكەیت كە بایەخ‬ ‫بەپرۆژەكەت دەدەن‪.‬‬ ‫بێمە سەر ئەوەی ئاوێنە‪ :‬پێش هەمو شتێك با ئەوە رون‌و ئاشكرا بێت‪ ،‬كە پرۆژەكە‬ ‫بیرۆك����ەی كاك ئ����ارام عەلیی ھونەرمەند بو‪ ،‬نەك ئاوێنە‪ .‬كاك ئارام لەدڵس����ۆزیی‬ ‫خۆی����ەوە بۆ ئاوێنە‪ ،‬ئەم بۆنەیەی پێش����نیارکردو ئێمەش بەس����وپاس‌و پێزانینەوە‬ ‫پیش����تگیریمان كرد‪ .‬رێكەوتین لەس����ەر ئەوەی بانگهێش����ت بۆ هیچ بەرپرس����ێكی‬ ‫حیزبی نەنێرین‪ .‬ئەوانەی بانگهێش����تنامەیان بۆ نێ����ردراوە بریتیبون لە‪ :‬ئەندامانی‬ ‫پەرلەمان لەفراكس����یۆنە جی����اوازەكان‪ ،‬ئەندامانی ئەنجومەنی پاێزگای س����لێمانی‌و‬ ‫دەوڵەمەندەكانی شاری سلێمانی‪ .‬لەو بابەتەشدا كە لەژمارەی پێشوی ئاوێنەدا لەژێر‬ ‫ناونیشانی "بەپشیوانیی ئێوە ئاوێنە بەردەوام دەبێت"‪ ،‬باڵومانكردوە‪ ،‬روی دەممان‬ ‫لەهاواڵتیانی كوردستان‌و خوێنەرانی ئاوێنەبو‪ ،‬نەك هیچ كەسێكی تر‪" :‬پێویستمان‬ ‫بەپشتیوانی خوێنەران‌و دڵسۆزانی میدیای سەربەخۆیە لەواڵتی ئێمە‪ ...‬متمانەمان‬ ‫بەو کەس����ایەتی‌و ھێزە کۆمەاڵیەتییانە ھەیە کە ئەزمونی ئاوێنەیان الگرنگە‪...‬هتد"‪.‬‬ ‫بەاڵم دیارە لەبۆنەیەكی ئاوا گش����تی‌و ك����راوەدا‪ ،‬هەمو كەس دەتوانێ ئامادە بێت‌و‬ ‫ه����ەرواش بو‪ .‬خەڵكێك����ی زۆرو لەوانەش ژمارەیەك بەرپرس����ی حیزبی ئامادەبون‪.‬‬ ‫ئەوەش كە دێتە ماڵەكەت‪ ،‬بێگومان هەقی پێشوازیو رێزگرتنی بەسەرتەوە هەیە‪.‬‬ ‫من نامەوێت بەمەنتیقی فاڵگرتنەوە قس����ە لەسەر نییەتی كەس بكەمو بڵێم بۆ ئەم‬ ‫یان ئەو مەبەس����تە هاتون‪ ،‬بەاڵم دڵنیام هەمو ئەوانەی کە ئامادەبون‪ ،‬باش دەزانن‬ ‫هاتنیان بۆ ئاوێنە‪ ،‬هیچ كاریگەرییەكی بچوکیشی لەسەر ئاڕاستەو سیاسەتی ئاوێنە‬ ‫نابێت‪ .‬هەر كەسێكیش بەو نیازە هاتبێت‪ ،‬زۆری ناوێ تا بۆی دەربكەوێت بەهەڵەدا‬ ‫چوە‪ .‬ئاوێنە روبەرێکی ئازادەو ئێمەش بەھاریکاریی خوێنەرەکانمان یان بەئازادیی‬ ‫دەیھێڵینەوە‪ ،‬یان دایدەخەینو دەچینەوە ماڵی خۆمان‪.‬‬ ‫ئێوارەی رۆژی پێنج ش����ەممە‪ ،‬هاوڕێم كاك س����ەردار محەم����ەد لەالپەڕەكەی خۆی‬ ‫نوس����یبوی‪" :‬ئەم����ڕۆ یەكێك ب����و لەناخۆش����ترین رۆژەكانی ژیان����م"‪ .‬وابزانم ئەوە‬ ‫كورتكردنەوەیەكی راس����تگۆیانەی هەستی هەمو ستافی ئاوێنەو کاک ئارامیش بو‪.‬‬ ‫پاش سااڵنێكی دورو درێژ لەماندوبون‌و شەونخونی‌و شەڕو كێشە‪ ،‬گەیشتینە رۆژێك‬ ‫ك����ە ناچاربی����ن پیتاك بۆ ئاوێنە بكەین! تەنها ش����تێک کە دڵخۆش����ی دەداینەوە‪،‬‬ ‫بەتەنگەوەهاتنو پش����تیوانیی ئەو خەڵکە دڵسۆزەبو کە ئەو رۆژە لەگەڵماندا بون‪.‬‬ ‫ئاخر تاکە س����ەرمایەی ئێمە ناوو ناوبانگی ئاوێنەی����ە‪ .‬ئامادەش نین بۆ ھیچ ھێزو‬ ‫الیەنو کەس����ایەتییەک‪ ،‬یەک لەکەی بچوک بخەینە س����ەر ئەو س����ەرمایە ڕەمزییە‪.‬‬ ‫وەك هەمیش����ە گوتومان����ە‪ :‬ئاوێنە دادەخەین‪ ،‬بەاڵم تەس����لیمی هیچ حیزبو الیەنو‬ ‫کەسایەتییەکی ناكەین‪.‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‬

‫داعش له‌عێراقدا‬ ‫کێ له‌به‌رامبه‌ریدا ده‌وه‌ستێت‬

‫هێز ‌ه عێراقییه‌کان‬ ‫چه‌کدارانی داعش‬ ‫حه‌شدی شه‌عبی‬ ‫هۆزه‌کانی دژی داعش‬ ‫هاوپه‌یامنی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫هێزی پێشمه‌رگه‌‬ ‫شار ‌ه سه‌ره‌کییه‌کان‬ ‫خاڵه‌کانی شه‌ڕ دژی داعش‬ ‫فڕۆک ‌ه جه‌نگیی ‌ه عێراقییه‌کان‬

‫ی هاوپه‌یامنییه‌کان‬ ‫فڕۆک ‌ه جه‌نگییه‌کان ‌‬

‫خاڵه‌کانی هێرشی داعش‬

‫سه‌رچاوه‌‪RT :‬‬

‫پرۆژ ‌ه هونه‌رییه‌که‌ی‬ ‫گه‌نجێکی هه‌ولێر‬ ‫له‌جیهاندا ده‌نگده‌داته‌وه‌‬ ‫پرۆژه‌ی هونه‌ریی "وێرانکه‌ره‌کان"ی هونه‌رمه‌ندی الوی شاری هه‌ولێر‪ ،‬ئه‌حمه‌د نه‌به‌ز‬ ‫له‌ماوه‌یه‌که‌کی که‌مدا ده‌نگدانه‌وه‌یه‌کی زۆری به‌دوای خۆیدا هێناو چه‌ندین وێبسایتی‬ ‫به‌ناوبانگی عه‌ره‌بیی بایه‌خێکی زۆریان به‌وێنه‌کانداو ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ش به‌هۆی‬ ‫پرۆژه‌که‌یه‌وه‌ چه‌ند بانگهێشتنامه‌یه‌کی له‌ده‌ره‌وه‌ی واڵته‌وه‌ پێگه‌یشتوه‌‪.‬‬

‫ئاگاداریەک سەبارەت بە شوقەی مامۆستایانی زانکۆ‬ ‫ئۆفەری تایبەت بۆ مامۆستایانی زانکۆ لە شوقەکانی قەیوان سیتی دوو ئەمرۆ ‪ 2015-5-24‬چوار رۆژ تێپەراندوە‬ ‫بەشێک لە مامۆستایانی بەرێز بە هۆی تاقیکردنەوەکانەوە لەم ئۆفەرە ئاگادار نەبوون یاخود دەرفەتیان نەبوە سەردان بکەن هەربۆیە لێرەوە‬ ‫پێیان را دەگەیەنین کە ئوفەرەکە ‪ 12‬رۆژ بەردەوام دەبێت و رۆژانە (‪ )5:00 _ 8:30‬دەتوانن س����ەردانمان بکەن وە بۆ زانیاری هەموو الیەک‬ ‫ئەم شوقانە هیچ پەیوەندیەکیان بە سوود مەند بونەوە نیە ‪.‬‬ ‫ش����ایەنی باسیش����ە ئیدارەی قەیوان سیتی ژمارەیەکی دیاری کراو ش����وقەی تەواوکراوی وەک ئۆفەر تایبەت بە مامۆستایانی زانکۆ پێشکەش‬ ‫کردوەبە قیس����تی درێژ خایەن لە پێش����ەکی ‪ ٢٧٥٠٠$‬بیست و حەوت هەزار و پێنس����ەد دۆالر دەست پێ دەکات کەبەجوانترین و باشترین‬ ‫کواڵیتی سەردەم دروست کراوە‬ ‫بۆ زانیاری زیاتر دەتوانن پەیوەندی بکەن بەم ژمارە تەلەفۆنەوە‬ ‫ئیدارەی قەیوان سیتی‬ ‫‪07708600002‬‬

‫‪11‬‬

‫ریکالم‬