ژماره‌ 491

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)491‬‬ ‫سێشەممە ‪2015/8/18‬‬

‫شۆفێرێک‪:‬‬ ‫گه‌ڕان به‌دوای‬ ‫کوردستان جێدێڵم بۆ‬ ‫توخمه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی جارێکی دیکه‌‬ ‫خێاڵیه‌تیه‌كانی‬ ‫گوێم له‌ناوی سه‌رۆک‬ ‫كه‌سایه‌تیامندا‬ ‫‪ 13‬نه‌بێت‬ ‫‪4‬‬

‫مه‌سعود‬ ‫بارزانی‬ ‫هیالکه‌‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫‪18‬‬

‫كوردو ئه‌مه‌ریكا‪..‬‬ ‫ئەم بارودۆخە‬ ‫هەمو کایەکانی ژیانی گه‌لێكی‌ قوربانی‌‬ ‫له‌سه‌ر زه‌مینی‌‬ ‫ئیفلیج کردوە‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان‬

‫‪11‬‬

‫ئایا جیاوازی بۆچون‬ ‫ده‌رباره‌ی پڕۆژه‌که‌ی‬ ‫د‪ .‬به‌رهه‌م ناکۆکی له‌ناو‬ ‫یه‌کێتی دروستکردوه‌؟‬

‫‪17‬‬

‫‪2‬‬

‫"تاریق حه‌رب" یاساناسی‌ ناوداری‌ عێراق‪:‬‬

‫هیچ ده‌سه‌اڵتێك ناتوانێت ماو‌ه ‌ی ویالیه‌ت ‌ی بارزان ‌ی‬ ‫درێژبكاته‌وه‌ جگ ‌ه له‌په‌رله‌مان ‌ی كوردستان‬ ‫یاساناسی‌ ناوداری‌ عێراق تاریق حه‌رب‬ ‫ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫شورای‌ هه‌رێم ده‌سه‌اڵتێكی‌ راوێژكاریه‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ ئه‌وه‌ی‌ نیه‌ بڕیار له‌س���ه‌ر‬ ‫شه‌رعیه‌تی‌ مانه‌وه‌ی‌ بارزانی‌ له‌پۆستی‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ بدات دوای‌ كۆتایهاتنی‌‬ ‫ماوه‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت "هی���چ‬ ‫ده‌سه‌اڵتێك ناتوانێت ماوه‌ی‌ ویالیه‌تی‌‬

‫بارزانی‌ درێژبكاته‌وه‌ جگه‌ له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬كه‌ هه‌ڵبژێردراوی‌ گه‌له‌"‪.‬‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬تاری���ق حه‌رب‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ر اگه‌یان���د ك���ه‌ هی���چ‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتێك‌و هیچ ده‌قێكی‌ قانونی‌‌و‬ ‫ده‌س���توری‌ نییه‌ بتوانێ���ت ویالیه‌تی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م ی���ان س���ه‌رۆكی‌‬ ‫عێراق‌و س���ه‌رۆكی‌ هی���چ واڵتێكی‌ تر‬

‫دوای‌ كۆتایهاتن���ی‌ ماوه‌ك���ه‌ی‌ درێ���ژ‬ ‫بكات���ه‌وه‌‪ ،‬جگه‌ له‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ گه‌ل‌و‬ ‫ئه‌و دام���ه‌زراوه‌ی‌ ك���ه‌ هه‌ڵبژێردراوی‌‬ ‫گه‌ل���ه‌ كه‌ ئه‌ویش په‌رله‌مانه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌نجومه‌نی‌ شورای‌ هه‌رێم ده‌سه‌اڵتێكی‌‬ ‫راویژكاریه‌و ماف‌و ده‌س���ه‌اڵتی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫نیه‌ بڕیار له‌سه‌ر به‌شه‌رعیه‌ت مانه‌وه‌ی‌‬ ‫بارزانی‌ له‌پۆسته‌كه‌یدا بدات دوای‌ ‪20‬ی‌‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ یه‌كالیی‌ بكاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئاب"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌نجومه‌نی‌ شورا ناتوانێت په‌رله‌مانی‌ كوردستان كه‌ تا دو ساڵی‌‬ ‫بڕی���ار ده‌ربكات‪ ،‬چونكه‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ تر ش���ه‌رعیه‌تی‌ م���اوه‌ ده‌توانێت له‌م‬ ‫هه‌ڵبژێردراوی‌ گه‌ل نییه‌‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتی‌ مه‌سه‌له‌یه‌دا بڕیار بدات‪.‬‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "ته‌نان���ه‌ت په‌رله‌مانیش‬ ‫هه‌ڵبژێردراوی‌ گه‌ل ته‌نها په‌رله‌مانه‌"‪.‬‬ ‫تاریق ح���ه‌رب ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد له‌ڕوی‌ یاس���اییه‌وه‌ بۆی‌ نیه‌ بۆ ماوه‌ی‌‬ ‫كه‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ش���ورای‌ كوردس���تان دو س���اڵی‌ تر ویالیه‌تی‌ بارزانی‌ درێژ‬ ‫ی نییه‌ پرس���ی‌ بكات���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵك���و ته‌نها ب���ۆی‌ هه‌یه‌‬ ‫به‌پێ���ی‌ یاس���ا ب���ۆ ‌‬

‫بۆ ماوه‌ی‌ ش���ه‌ش مانگی‌ ت���ر درێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫بكاته‌وه‌ به‌مه‌به‌س���تی‌ ئاماده‌كاری‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ پێش���وه‌خته‌ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫یان سه‌رۆكی‌ هه‌رێم"‪.‬‬ ‫دوێنێ‌ ‪ ،8/17‬ئه‌نجومه‌نی‌ ش���ورای‌‬ ‫هه‌رێم درێژكردنه‌وه‌ی‌ ماوه‌ی‌ ویالیه‌تی‌‬ ‫بارزانی‌ به‌ته‌واوی‌ ده‌سه‌اڵته‌كانیه‌وه‌ بۆ‬ ‫ماوه‌ی‌ دو ساڵی‌ تر راگه‌یاند‪.‬‬

‫پارتی‪ :‬هه‌ر حزب‌و الیه‌نێک‬ ‫بچێت ‌ه کۆبونه‌وه‌که‌ی په‌رله‌مانه‌وه‌ به‌دوژمنی خۆمانی ده‌زانین‬ ‫"هه‌وڵه‌كان ‌ی‬ ‫لێكنزیكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫بارزانی‌‌و‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫بێ‌ ئه‌نجامن"‬ ‫م���اوه‌ی‌ چه‌ن���د هه‌فته‌یه‌ك���ه‌ زی���اد‬ ‫له‌كه‌س���ایه‌تیه‌كی‌ ن���اودارو الیه‌نێك���ی‌‬ ‫سیاس���ی‌ له‌هه‌وڵ���ی‌ لێكنزیكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‌و بارزانی���دا‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ چاره‌س���ه‌ر كردنی‌ پرسی‌‬ ‫هه‌رێ���م‪ ،‬د‪.‬مه‌حمود عوس���مان ده‌ڵێت‬ ‫"به‌اڵم ئه‌م هه‌واڵنه‌ بێ‌ ئه‌نجام بون"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬د‪.‬مه‌حمود عوسمان‬ ‫سیاس���ه‌تمه‌داری‌ ن���اوداری‌ ك���ورد كه‌‬ ‫یه‌كێ���ك بوه‌ ل���ه‌و كه‌س���انه‌ی‌ هه‌وڵی‌‬ ‫لێكنزیكردنه‌وه‌ی‌ نه‌وش���یروان مسته‌فا‌و‬ ‫بارزانی‌ داوه‌‪ ،‬به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌‬ ‫هه‌وڵه‌ك���ه‌ی‌ ئه‌نجامێكی‌ ئه‌وتۆی‌ نه‌بوه‌‬ ‫شایسته‌ی‌ باسكردن بێت‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "گرفته‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ هه‌ر یه‌كه‌و‬ ‫رای‌ جیاوازی‌ خۆی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئاماده‌ش نین‬ ‫دانیش���ن‪ ،‬تا رێگه‌ بۆ چاره‌سه‌ر كردنی‌‬ ‫كێشه‌كان فه‌راهه‌م بێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌رپرس���ه‌ بنه‌ڕه‌تیه‌كانی‌‬ ‫حزب���ه‌كان ئه‌م���ڕۆ له‌كۆبونه‌وه‌یه‌ك���دا‬ ‫به‌ش���دار ده‌بن‪ .‬ده‌بێ���ت ئێمه‌ چاوه‌رێ‬ ‫بكه‌ین ئه‌مڕۆ‌ چی ده‌بێت؟ س���به‌ی‌چی‬ ‫ده‌بێت؟ ئه‌مڕۆ كۆبونه‌وه‌ی‌ حیزبه‌كانه‌‌و‬ ‫س���به‌ی‌ كۆبون���ه‌وه‌ی ‌په‌رله‌مانه‌‪ .‬گه‌ر‬ ‫ئه‌مڕۆ‌ڕێكبكه‌ون ئه‌وا سبه‌ی‌له‌په‌رله‌مان‬ ‫ده‌توانن بڕیار بده‌ن"‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫کۆی په‌رله‌مانتارانی گۆڕان‌و یه‌كێتی‌‌و كۆمه‌ ‌ڵ‬ ‫به‌شدار ‌ی دانیشتنی‌ سبه‌ینێی‌ په‌رله‌مان ده‌بن‬

‫بزوتنه‌وه‌و یه‌كگرتوی ئیسالمی‌و شیوعی‌‌ چاوه‌ڕوانی‌ بڕیاری‌ سه‌ركردایه‌تین‬

‫كۆی‌ په‌رله‌مانتارانی‌ فراكسیۆنه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كێتی‌‌و كۆمه‌ڵ‌ به‌ش���داری‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ س���به‌ینێی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ده‌بن‪ ،‬به‌اڵم بزوتن���ه‌وه‌و یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیسالمی‌‌و حزبی‌ شیوعی‌ چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫بڕیاری‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫شوراكانیانن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬هه‌ولێ���ر‪ :‬هه‌ورام���ان‬ ‫گه‌چێنه‌یی‌ په‌رله‌مانتاری‌ فراكسیۆنی‌‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ "هه‌مومان به‌ش���داری‌ كۆبونه‌وه‌‬ ‫نائاس���ایییه‌كه‌ی‌ ‪19‬ی‌ ئاب ده‌كه‌ین‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها بێگه‌رد تاڵه‌بانی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫فراكس���یۆنی‌ س���ه‌وز له‌په‌رله‌مان���ی‌‬ ‫كوردس���تان رایگه‌یان���د ك���ه‌ ه���ه‌ر‬ ‫‪ 18‬په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی���ان به‌ش���داری‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌ نائاس���اییه‌كه‌ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ده‌بن‪.‬‬ ‫به‌ه���ار مه‌حم���ود په‌رله‌مانت���اری‌‬ ‫فراكس���یۆنی‌ گۆڕانی���ش به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ ه���ه‌ر ‪ 24‬ئه‌ندامه‌كه‌یان‬ ‫به‌ش���داری‌ كۆبون���ه‌وه‌ی‌ نائاس���ایی‌‬ ‫ده‌بن‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ دیك���ه‌وه‌‪ ،‬حاجی‌ كاروان‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ فراكسیۆنی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ وت���ی‌ "دوا هه‌ڵوێس���تی‌‬ ‫ئێم���ه‌ ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫كۆده‌بێت���ه‌وه‌و ه���ه‌ر بڕیارێك بده‌ن به‌بڕیارێكی‌ وردبینانه‌یه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ری���ه‌ك له‌ش���وان قه‌اڵدزێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێمه‌ كاری‌ پێده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌م پرس���ه‌ په‌یوه‌سته‌ په‌رله‌مانتاری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیسالمی‌‌و‬ ‫به‌ئاس���ایش‌و بارودۆخ���ی‌ هه‌م���و ئه‌ب���و كاروان په‌رله‌مانت���اری‌ حزبی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ پێویس���تی‌ ش���یوعی‌ به‌ئاوێنه‌ی���ان راگه‌یاند كه‌‬

‫ ‬ ‫ته‌له‌فۆن‪ 3201274 :‬‬

‫‪2‬‬

‫مه‌ریوان‌و ئاراس‪:‬‬ ‫له‌پێناو بارزانیدا‬ ‫بێڕێزییه‌کی‬ ‫گه‌وره‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫یاسا ده‌کرێت‬

‫له‌وتارێکی هاوبه‌شیاندا هه‌ردو نوسه‌رو‬ ‫رۆش���نبیر مه‌ریوان وریا قانع‌و ئاراس‬ ‫فه‌تاح له‌باره‌ی پرس���ی س���ه‌رۆکایه‌تی‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌ ده‌نوس���ن‌و رایده‌گه‌یه‌نن "بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ته‌مه‌نی سیاس���یی بارزانی درێژ‬ ‫بکرێته‌وه‌‪ ،‬پێویسته‌ بێڕێزییه‌کی گه‌وره‌‬ ‫به‌رامبه‌ر یاسا بکرێت"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ل���ه‌و وتاره‌ هاوبه‌ش���ه‌یاندا‬ ‫که‌ له‌به‌ش���ی بیروڕای ئ���ه‌م ژماره‌یه‌ی‬ ‫ڕۆژنام���ه‌ی ئاوێنه‌دا باڵوکراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫دو نوس���ه‌ره‌ ده‌نوس���ن "دوای ‪ ١٠‬ساڵ‬ ‫س���ەرۆکایەتی بارزانی‌و دەستگرتنێکی‬ ‫تەواو بەسەر بەشی ھەرەزۆری جومگە‬ ‫سەرەکییەکانی دەسەاڵتدا‪ ،‬ئەمڕۆ پارتی‬ ‫ھێزێکی تەواو تەنھایەو جگە لەو لەشکرە‬ ‫س���وڵتانییە ل���ە کەس���انی میدیاکار و‬ ‫ڕۆشنبیریی بەیعەچیی‌و ھێزی سەربازیی‬ ‫تایبەت کە خۆی خاونەکەیانەو ھەندێک‬ ‫لەکورسیی کەمینەکانی ناو پەرلەمان‪،‬‬ ‫لەناو کوردستان خۆیدا کەس‌و الیەنێکی‬ ‫ئەوت���ۆی خ���اوەن قورس���ایی لەگەڵدا‬ ‫په‌رله‌مانی کوردستان‬ ‫نەماوەت���ەوە بتوانن بەئاس���انی پێگە‬ ‫سەرەکییەکانی سوڵتانیزمە سیاسییەکە‬ ‫"سه‌ركردایه‌تی‌‌و ئه‌نجومه‌نی‌ شورا ‌‬ ‫ی بپارێ���زن؛ لەدەرەوەی کوردستانیش���دا‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫حزیه‌كه‌یان بڕیار ده‌ده‌ن به‌ش���دار ئەردۆگان تاکە دۆستێکی ڕاستەقینەی‬ ‫بكه‌ین یان نا"‪.‬‬ ‫پارتی‌و سەرۆکەکەیەتی"‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪12‬‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫پارتی‌‪ :‬هەر حزب‌و الیەنێک بچێتە کۆبونەوەی‌ په‌رله‌مانه‌و‌ه‬ ‫بەدوژمنی خۆمانی دەزانین‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌ هه‌فته‌ی‌ رابردو‬ ‫به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ وه‌فدێك سه‌ردانی‌ چه‌ند‬ ‫حزبێكی‌ كوردستانی‌ كرد‪ ،‬وه‌فده‌كه‌ی‌‬ ‫پارتی‌ زمانی‌ هه‌ڕه‌شه‌یان به‌كارهێناوه‌و‬ ‫وتویانه‌ "هەر حزب‌و الیەنێک بچێتە‬ ‫کۆبونەوەی‌ نائاسایی‌ په‌رله‌مانه‌وه‌‬

‫بەدوژمنی خۆمانی دەزانین"‪.‬‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ هه‌فته‌ی‌ رابردو‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌ له‌كاتی‌ سه‌ردانیدا بۆ‬ ‫باره‌گای‌ الیه‌نه‌كان له‌هه‌ولێر‪ ،‬ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫زۆری‌ پاسه‌وانی‌ له‌گه‌ڵ‌ خۆی‌ بردوه‌‪.‬‬

‫سه‌رچاوه‌كه‌ وتی‌ "وه‌فدی‌ پارتی‌‬ ‫به‌و الیه‌نانه‌یان راگه‌یاندوه‌ كه‌ ئێمە‬ ‫هاتووین بەڕاشکاوی پێمانبڵێین دەچنە‬ ‫کۆبونەوەی داهاتووی پەرلەمانەوە؟‬ ‫هەر حزب‌و الیەنێک بچێتە کۆبونەوە‬ ‫بەدوژمنی خۆمانی دەزانین"‪.‬‬

‫وتیش���ی‌ "پارت���ی‌ جه‌غتی���ان ل���ه‌وه‌‬ ‫كردوه‌ته‌وه‌ كه‌ ڕابردوو ئێستاو داهاتووی‬ ‫پەیوەندیەکانیان بەندە بە بەشداری ئه‌م‬ ‫حزبانه‌وه‌ لەم کۆبونەوەیەدا" ‪.‬‬ ‫وا بڕی���اره‌ س���به‌ینێ‌‪ ،‬كۆبون���ه‌وه‌ی‌‬ ‫نائاس���ایی‌ په‌رله‌م���ان ب���ۆ خوێندنه‌وه‌ی‌‬

‫ئاوێنه‌ی رووداوه‌کان‬

‫پرۆژه‌ یاس���اكانی‌ هه‌مواری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم بكرێت‪ ،‬پارتی‌ چاوی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ ئه‌م دانیش���تنه‌ی‌ په‌رله‌م���ان به‌هۆی‌‬ ‫ئاماده‌نه‌بونی‌ چه‌ند په‌رله‌مانتارێكه‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌ ‪23‬ی‌ حوزه‌یراندا به‌شداربون‪" ،‬نیسابی‌‬ ‫قانونی‌ ـ النصاب القانوني" ته‌واو نه‌كات‪.‬‬

‫"جیاواز ‌ی بۆچون ده‌رباره‌ ‌ی پڕۆژه‌كه‌ ‌ی د‪.‬به‌رهه‌م ئار ‌ی هه‌رسین‪:‬‬ ‫ناكۆك ‌ی له‌ناو یه‌كێت ‌ی دروستنه‌كردوه‌"‬ ‫به‌ردێك له‌ئاسمان‬

‫سیروان ره‌شید‬

‫بكه‌وێته‌ خواره‌وه‌ خه‌تا ‌ی‬ ‫ماڵ ‌ی مه‌ال مسته‌فایه‌!‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ پڕۆژه‌كه‌ی‌ د‪.‬به‌رهه‌م‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‬ ‫یه‌كێتیه‌وه‌ ره‌تكرایه‌وه‌و نه‌كرایه‌‬ ‫پڕۆژه‌ی‌ فه‌رمی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬به‌شێك‬ ‫له‌ئه‌ندامانی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ كه‌‬ ‫پشتگیریان له‌م پڕۆژه‌یه‌ كردبو‬ ‫دیسان پشتیوانی‌ خۆیان د‪.‬به‌رهه‌م‌و‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ی‌ ده‌ربڕی‌‪ ،‬كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌‬ ‫له‌په‌یامێكدا به‌ئاشكرا پشتیوانی‌ له‌و‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ كرده‌وه‌و ئازاد جندیانیش‬ ‫له‌وتارێكدا رایگه‌یاند كه‌ "غه‌در له‌‬ ‫دكتۆر به‌رهه‌م كرا"‪ ،‬به‌الم ئه‌ندامێكی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ جه‌خت له‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ "جیاوازی‌ بۆچون ده‌رباره‌ی‌‬ ‫ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ ناكۆكی‌ نه‌خستوه‌ته‌ ناو‬ ‫یه‌كێتیه‌وه‌"‪.‬‬

‫ئاری‌ هه‌رسین په‌رله‌مانتاری‌ سه‌ر‬ ‫به‌فراكسیۆنی‌ پارتی‌ له‌م گفتوگۆیه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر دوا بژارده‌‬ ‫دو ئیداره‌یی‌ بێت‪ ،‬ئه‌وا ده‌بێت‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ وه‌ها رایبگه‌یه‌نین كه‌‬ ‫نه‌بێته‌ ئاگرێك‌و پریشكه‌كه‌ی‌ به‌ر‬ ‫خه‌ڵكی‌ خۆمان بكه‌وێت"‪.‬‬

‫چاودێ���ران پێیانوای���ه‌ ره‌تكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ی‌ د‪.‬به‌رهه‌م له‌الیه‌ن ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تیه‌وه‌‪ ،‬دۆخ���ی‌ یه‌كێت���ی‌‬ ‫گه‌ڕاندوه‌ته‌وه‌ بۆ پێ���ش پێكهاتنه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مدوای���ه‌ی‌ نێ���وان جه‌مس���ه‌ره‌كانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و جارێكیتر كۆبونه‌وه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی‌ به‌كۆی‌ ئه‌ندامه‌كانی‌ كارێكی‌‬ ‫ئاسان نابێت‪.‬‬ ‫ئارێ���ز عه‌بدواڵ ئه‌ندام���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ ئ���ه‌و بۆچونانه‌‬ ‫ره‌تده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ ه���ه‌روه‌ك چۆن له‌ن���او حیزبه‌كان‌و‬ ‫له‌نێ���وان حیزبه‌كان���دا بۆچونی‌ جیاواز‬ ‫هه‌یه‌ سه‌باره‌ت به‌پرسی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‪،‬‬ ‫بون���ی‌ زیاد له‌بۆچونێك بۆ چاره‌س���ه‌ر‬ ‫كردنی‌ ئه‌و پرس���ه‌‪ ،‬كارێكی‌ ئاس���اییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "پڕۆژه‌ك���ه‌ی‌ د‪.‬به‌رهه‌م زۆره‌‬ ‫گش���تگیرو هه‌مه‌الیه‌نه‌ی���ه‌‪ ،‬د‪.‬به‌رهه‌م‬ ‫خ���ۆی‌ له‌دانیش���تنه‌كه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تیدا وتی‌ پڕۆژه‌كه‌ی‌ خۆمم‬ ‫پێباش���ه‌‪ ،‬به‌اڵم ماده‌م ئ���ه‌وه‌ بۆچونی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تیه‌ منیش پێم باشه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ره‌نگه‌ كه‌سانێك هه‌بن ئه‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌ بۆ قوڵكردنه‌وه‌ی‌ ناكۆكیه‌كانی‌‬ ‫ناو یه‌كێتی‌ بوروژێن���ن‪ ،‬یان بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بیانه‌وێت به‌رپرسیاریه‌تی‌ له‌سه‌ر شانی‌‬ ‫خۆیان دوربخه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد كه‌ دوای‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ ئه‌گه‌ر بێده‌نگی‌‬ ‫بكرابایه‌ باش���تر بو‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاتێك كه‌‬ ‫كه‌سانێك هه‌بن دوای‌ ره‌تكردنه‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ پشتیوانی‌‬ ‫لێیبكه‌ن ئاساییه‌"‪.‬‬ ‫ئارێز عه‌بدواڵ جه‌ختی له‌وه‌ش کرده‌وه‌‬ ‫که‌ ه���ه‌ر پرۆژه‌ی���ه‌ک جگ���ه‌ له‌پرۆژه‌‬ ‫فه‌رمیه‌که‌ی یه‌کێتی له‌په‌رله‌مان ده‌بێته‌‬ ‫ه���ۆی ئاس���انکاریکردن ب���ۆ مانه‌وه‌ی‬ ‫بارزانی له‌پۆس���ته‌که‌یدا ب���ۆ ماوه‌ی دو‬ ‫ساڵی تر‪.‬‬

‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌ناو هه‌م���و ئه‌وانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫له‌پێگه‌ی‌ به‌رپرسیاریه‌تیه‌دان‪ ،‬تۆ ته‌نها‬ ‫كه‌سێكی‌ باسی‌ دو ئیداره‌یی‌ ده‌كه‌یت‪،‬‬ ‫بۆچی‌؟‬ ‫ئاری‌ هه‌رس���ین‪ :‬پێش م���ن هه‌ڤال‬ ‫ئه‌بوبه‌كری���ش باس���یكردوه‌‪ ،‬مرۆڤ���ی‌‬ ‫سیاس���ی‌ ده‌بێت ئه‌گه‌ری‌ باش‌و خراپ‬ ‫ببینێ���ت ده‌بێت خۆی‌ ح���ازر بكات‌و‬ ‫باس���ی‌ بكات‪ ،‬دیاره‌ كه‌سمان حه‌زمان‬ ‫له‌ دو ئیداره‌یی‌ نی���ه‌‪ ،‬هاواڵتیه‌ك نیه‌‬ ‫له‌ كوردس���تان حه‌زی‌ له‌ دو ئیداره‌ی‌‬ ‫بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم گه‌ر هی���چ ئه‌گه‌رێكی‌ تر‬ ‫نه‌مایه‌وه‌‌و ته‌نها ئه‌و بژارده‌یه‌ مایه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ وه‌ه���ا دو ئیداره‌ی���ی‌‬ ‫رابگه‌یه‌نی���ن ك���ه‌ نه‌بێت���ه‌ ئاگرێ���ك‌و‬ ‫پریش���كه‌كه‌ی‌ ب���ه‌ر خه‌ڵك���ی‌ خۆمان‬ ‫نه‌كه‌وێت‪ .‬مرۆڤی‌ سیاسی‌ ده‌بێت هه‌مو‬ ‫ئه‌گ���ه‌ره‌كان ببینێت‪ ،‬له‌ئێس���تادا كه‌‬ ‫ده‌رفه‌ت ماوه‌ با س���ایكۆلۆخی‌ خۆمان‬ ‫حازر نه‌كه‌ین بۆ دو ئیداره‌یی‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌س���ه‌ر ئه‌رزی‌ واقع پارتی‌‬ ‫ڕێگه‌ ب���ه‌ په‌رله‌مانتاران نادات بچنه‌‬ ‫هه‌ولێرو مانۆری‌ س���ه‌ربازی‌ ده‌بینرێت‬ ‫له‌ش���ه‌قامه‌كانی‌ هه‌ولێ���ر‪ ،‬ئه‌مه‌ وه‌ك‬ ‫ئاماده‌كاریه‌ك وایه‌ ب���ۆ دو ئیداره‌یی‌ـ ‬ ‫به‌اڵم له‌ڕاگه‌یاندندا به‌رپرس���انی‌ پارتی‬ ‫زۆر دژی‌ ئ���ه‌وه‌ن‪ ،‬ئای���ا دوفاقی‌ نیه‌‬ ‫له‌سیاسه‌ت‌و هه‌ڵوێستی‌ پارتیدا؟‬ ‫ئ���اری‌ هه‌رس���ین‪ :‬ئه‌وكاران���ه‌ی‌‬ ‫كراون هیچی‌ به‌فه‌رم���ان‌و ره‌زامه‌ندی‌‬ ‫پارتی‌ نه‌ك���راوه‌و من خ���ۆم ئه‌ندامی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارت���ی‌‌و ئه‌ندام���ی‌‬ ‫په‌رله‌مانم‪ ،‬گ���ه‌ر به‌فه‌رمان بكرایه‌ من‬ ‫خۆم ئ���اگادار ده‌بوم‪ ،‬هه‌مو ئه‌وكارانه‌‬ ‫ده‌كرێت شه‌خس���ین‌و كاك مه‌س���عود‬ ‫ڕێگ���ری‌ ك���ردوه‌‌و ئ���ه‌وه‌ی‌ قه‌ده‌غ���ه‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش���ی‌ ده‌كرێ���ت به‌رامبه‌ر‬ ‫په‌رله‌مانتاران ك���ه‌ رێگرییان لێبكرێت‬ ‫جێگ���ه‌ی‌ قبوڵ نیه‌و خۆش���مان وه‌كو‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬

‫به‌رهه‌م ساڵح‬

‫ئاری‌ هه‌رسین‬ ‫په‌رله‌مانتاران ئه‌وه‌ قبوڵ‌ نلكه‌ین‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫خۆش���مان ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانین وه‌كو‬ ‫چۆن ڕێگه‌ به‌خه‌ڵ���ك نایه‌ن ڕێگه‌مان‬ ‫پێبگرێت بچینه‌ ن���او په‌رله‌مان ڕێگه‌‬ ‫به‌خه‌ڵكی‌ تریش نای���ه‌ن ڕێگه‌ بگرێت ‬ ‫له‌خه‌ڵكی‌ تر بچنه‌ ناو په‌رله‌مان‪ .‬ئه‌مانه‌‬ ‫هیچی‌ سیاس���ه‌تی‌ پارتی‌ نین‪ ،‬ئه‌مانه‌‬ ‫هه‌موی‌ ده‌ستپێخه‌ری‌ شه‌خسین‌و الی‌‬ ‫ئێمه‌ خوازراوو رێگه‌پێدراو نین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا له‌س���ه‌ر ئه‌رزی‌ واقیعدا‬ ‫هه‌س���ت به‌بونی‌ دو ئیداره‌ی‌ ناكه‌یت‬ ‫له‌نێوان سلێمانی‌‌و هه‌ولێردا؟‬ ‫ئاری‌ هه‌رس���ین‪ :‬به‌ڕای‌ من له‌س���ه‌ر‬ ‫ڕای‌ گشتی‌ كاركراوه‌ به‌تایبه‌تی‌ له‌دوای‌‬ ‫دروس���ت بونی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆرانه‌وه‌‬ ‫ل���ه‌‪ ،2009‬ك���ه‌ دوب���اره‌ هه‌ڵدانه‌وه‌ی‌‬ ‫دۆس���یه‌كانی‌ ‪1964‬ه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ بڕوا‬ ‫به‌خه‌ڵكی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌ بهێنن كه‌‬ ‫گرفتی‌ ئه‌م كوردس���تانه‌ پارتیه‌و له‌ناو‬ ‫پارتیش���دا ماڵی‌ بارزانیی���ه‌‪ ،‬به‌ردێك‬ ‫له‌ئاس���مان بكه‌وێته‌ خواره‌وه‌ خه‌تای‌‬ ‫ماڵی‌ مه‌ال مس���ته‌فایه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ ئیش���ی‌‬ ‫له‌سه‌ر كراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر الیه‌ن���ه‌كان‬ ‫رێكنه‌كه‌وتن‪ ،‬به‌ب���ڕوای‌ تۆ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ئاش���تیانه‌ جیابونه‌وه‌‬ ‫ڕوبدات‪ ،‬پێشنیارت چیه‌؟‬ ‫ئاری‌ هه‌رس���ین‪ :‬هی���وادارم نه‌گه‌ین‬ ‫به‌وه‌‪ ،‬كه‌ گه‌شتینه‌ ئه‌و دوڕیانه‌ ئه‌وكاته‌‬ ‫وه‌اڵمی‌ ئه‌و پرسیاره‌ ده‌ده‌مه‌وه‌‪ .‬‬

‫که‌مپینی ده‌ستورێکی سیکۆالر زیاتر له‌‪ 50‬هه‌زار واژۆی کۆکردوه‌ته‌وه‌‬ ‫ئه‌ندامێکی که‌مپینی "به‌ڵێ بۆ‬ ‫ده‌ستورێکی سیکۆالر" رایده‌گه‌یه‌نیت‬ ‫که‌ هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وان ئامانجیان‬ ‫کۆکردنه‌وه‌ی واژۆی ‪ 50‬هه‌زار‬ ‫هاواڵتی بوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌و ژماره‌یه‌‬ ‫زیاتریان کۆکردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫مه‌زهه‌ر که‌ریم‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ندامی‬ ‫که‌مپینی "به‌ڵێ بۆ ده‌ستورێکی‬ ‫سیکۆالر" به‌هار مونزیر به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند که‌ له‌ئێستادا که‌مپینه‌که‌یان‬ ‫سه‌رقاڵی ژماردنی ئه‌و واژۆیانه‌یه‌ که‌‬ ‫کۆیانکردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫مونزیر ئاشکرای کرد که‌ هه‌رچه‌نده‌‬

‫ئه‌وان ئامانجیان کۆکردنه‌وه‌ی واژۆی‬ ‫‪ 50‬ه����ه‌زار هاواڵتی ب����وه‌‪" ،‬به‌اڵم له‌و‬ ‫ژماره‌یه‌ زیاترمان کۆکردوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندام����ه‌ی که‌مپینه‌که‌ ئاماژه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ش ده‌کات ک����ه‌ هه‌لومه‌رجی‬ ‫کوردس����تان کاریگه‌ریی هه‌بوه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی ژماره‌یه‌کی زیاتر کۆنه‌که‌نه‌وه‌و‬ ‫هه‌روه‌ها "نه‌بونی میدیایه‌کی تایبه‌ت‬ ‫به‌خۆم����ان‪ ،‬ئێمه‌ ناڵێی����ن میدیاکان‬ ‫هاوکارم����ان نه‌ب����ون‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫میدیایه‌ک����ی تایبه‌تم����ان هه‌بوای����ه‌و‬ ‫له‌ڕێگه‌یه‌وه‌ بانگه‌شه‌مان بۆ که‌مپینه‌که‌‬ ‫بکردایه‌‪ ،‬ده‌مانتوان����ی زیاتر په‌یامی‬

‫خۆمان بگه‌یه‌نینه‌ هاواڵتیان"‪.‬‬ ‫به‌ه����ار مونزی����ر ئام����اژه‌ به‌وه‌ش‬ ‫ده‌کات ک����ه‌ له‌چه‌ندی����ن الیه‌ن����ه‌وه‌‬ ‫دژایه‌ت����ی که‌مپینه‌که‌ی����ان ک����راوه‌و‬ ‫له‌ت����ۆڕه‌ کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کانه‌وه‌ تۆمه‌ت‬ ‫دراوه‌ت����ه‌ پاڵ ئه‌و که‌س����انه‌ی واژۆی‬ ‫که‌مپنه‌که‌یان کردوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ئاش����کرای ده‌کات‬ ‫ک����ه‌ له‌هه‌ندێ����ک ش����وێن ڕێگری����ی‬ ‫له‌که‌مپینه‌که‌یان کراوه‌و ڕێگه‌ نه‌دراوه‌‬ ‫مێزه‌کانیان دابنێن بۆ واژۆکۆکردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫"نامه‌وێت ناوی ئه‌و شوێنانه‌ به‌رم که‌‬ ‫ڕێگرییان لێ کردوین چونکه‌ یه‌کسه‌ر‬

‫ئاشکرا ده‌بێت‌و کێشه‌مان بۆ دروست‬ ‫ده‌بێت‪ .‬ب����ه‌اڵم ئه‌وه‌ن����ده‌ ده‌ڵێم ک ‌ه‬ ‫زۆرینه‌ی کێش����ه‌کان له‌ده‌ره‌وه‌ی شار‬ ‫بوه‌"‪.‬‬ ‫به‌هار مونزیر ئه‌وه‌ش راده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ک����ه‌ ک����ه‌ له‌به‌ش����ێک له‌میدی����اکان‌و‬ ‫ن����او مزگه‌وته‌کان "چه‌واش����ه‌کاریی"‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر که‌مپینه‌که‌یاندا کراوه‌‪.‬‬ ‫که‌مپین����ی "به‌ڵی بۆ ده‌س����تورێکی‬ ‫س����یکوالر" ل����ه‌دوای راگه‌یاندن����ی‬ ‫لیژنه‌یه‌ک بۆ نوس����ینه‌وه‌ی ده‌ستوری‬ ‫هه‌رێمی کوردستان ده‌ستی به‌کارکردو‬ ‫داواکاری س����ه‌ره‌کییان چه‌س����پاندنی‬

‫به‌رێز بارزانی؛‬ ‫ئه‌م ‌ه ده‌رده‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌رمانه‌كه‌یه‌تی!‬

‫ده‌س����تورێکی عه‌لمانی بو بۆ هه‌رێمی‬ ‫کوردس����تان‌و البردنی ماده‌ی شه‌شی‬ ‫ره‌شنوسی پێشوی ده‌ستوری هه‌رێمی‬ ‫کوردس����تان که‌ باس����ی له‌وه‌ ده‌کرد‬ ‫ئایینی ئیسالم سه‌رچاوه‌ی سه‌ره‌کیی‬ ‫یاس����ادانانه‌و نابێت هیچ یاس����ایه‌ک‬ ‫ده‌ربچێ����ت له‌هه‌رێم����ی کوردس����تان‬ ‫پێچه‌وانه‌ی بنه‌ما نه‌گۆڕه‌کانی ئایینی‬ ‫ئیسالم بێت‪.‬‬ ‫ت����ا ئێس����تاش ئه‌ندامان����ی لیژنه‌ی‬ ‫نوس����ینه‌وه‌ی ده‌ستور له‌س����ه‌ر ئه‌و‬ ‫مادده‌ی����ه‌ نه‌گه‌یش����تونه‌ته‌ رێکه‌وتنی‬ ‫کۆتایی‪.‬‬

‫ئه‌مج���اره‌ی‬ ‫ته‌نگوچه‌ڵه‌م���ه‌ی‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫زاده‌ی خۆراپسكان‌و به‌هۆشهاتنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م یه‌ك دو مانگه‌ی گۆڕان‌و یه‌كێتی‌و‬ ‫یه‌كگرتوو كۆمه‌ڵ‌و ش���ه‌قامی كوردی‬ ‫نیه‌‪ .‬به‌ڵكو زاده‌ی خراپی سیس���تمی‬ ‫حكومڕانیی���ه‌‪ ،‬ك���ه‌ به‌دیاریك���راوی‌‬ ‫له‌س���اڵی ‪2005‬وه‌ به‌ویس���تی پارتی‬ ‫یاسای سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم به‌ به‌ری‬ ‫به‌ڕێز بارزانیدا دورا!‬ ‫سیستمی سیاس���ی له‌كوردستان‪،‬‬ ‫كێش���ه‌ی قوڵ���ی هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫پێویس���تی‬ ‫چاره‌سه‌ركردنیش���ی‬ ‫به‌ده‌ستكاریكردنێكی ریشه‌یی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ پارتی‌ پێداده‌گرێت له‌س���ه‌ر‬ ‫سه‌پاندنی‌ سوڵتانیزمی هه‌تا هه‌تایی‬ ‫خۆی له‌كوردس���تان‌و ئه‌و سیس���تمه‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌ییه‌ی‌ ‪ 69‬ساڵه‌ بۆ حیزبه‌كه‌ی‌‬ ‫په‌یڕه‌وی‌ لێده‌كات‪ ،‬ده‌یه‌وێ ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌سه‌ر میلله‌تدا بس���ه‌پێنێ‌و كه‌سی‬ ‫یه‌كه‌می حیزبه‌كه‌ی س���وڵتانی هه‌تا‬ ‫هه‌تایی كوردستانیش بێت‪.‬‬ ‫به‌س���وڵتانیكردنی‬ ‫مه‌ترس���ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت له‌وه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرێت؛‬ ‫سه‌رۆكێك ده‌سه‌اڵتی ئه‌وه‌ی هه‌بێت (‬ ‫فه‌رمانده‌ی گشتی هێزه‌ چه‌كداره‌كان‬ ‫ب���ێ‌‪ ،‬س���ه‌رۆكی بااڵی ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫جێبه‌جێكردن بێ‌‪ ،‬له‌س���ه‌ر ئاس���تی‬ ‫ناوخ���ۆو ده‌ره‌وه‌ نوێنه‌رایه‌تی هه‌رێم‬ ‫بكات‪ ،‬سه‌رپه‌رشتی په‌یوه‌ندیه‌كانی‬ ‫نێوان هه‌رێم‌و ده‌سه‌اڵـه‌ فیدراڵیه‌كان‬ ‫ب���كات‪ ،‬پل���ه‌و پای���ه‌ی‌ س���ه‌ربازیی‬ ‫به‌ره‌هایی ببه‌خش���ێته‌وه‌و له‌به‌رده‌م‬ ‫ئ���ه‌ودا دادوه‌ری دادگاكان متمان���ه‌‬ ‫وه‌ربگرن) به‌و ھه‌موو ده‌سه‌اڵتانه‌وه‌‪،‬‬ ‫په‌رله‌مان بۆ جارێكیش ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫لێپرسینه‌وه‌ی به‌سه‌ریدا نه‌بێت! ئایا‬ ‫ئه‌مه‌ كوردس���تان به‌ره‌و سیستمێكی‬ ‫دكتاتۆری هه‌تا هه‌تایی نابات؟!‬ ‫قه‌یران���ی س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێ���م؛‬ ‫كورت و پوخت سێ‌ ره‌هه‌ندی هه‌یه‌؛‬ ‫ره‌هه‌ندی یه‌كه‌م كێش���ه‌ی رێزنه‌گرتن‬ ‫له‌یاساو هه‌وڵدان بۆ ئه‌نجامدانی یاسا‬ ‫ش���كێنی به‌دوب���اره‌ درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫ویالیه‌تی ئێس���تای س���ه‌رۆكایه‌تی‪.‬‬ ‫ره‌هه‌ندی دووه‌م؛ كێش���ه‌ی سنوری‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كانی س���ه‌رۆكه‌‪ .‬ره‌هه‌ندی‬ ‫سێیه‌م‪ ،‬كێش���ه‌ی گۆڕین و البردنی‬ ‫كه‌سێكه‌ كه‌ ده‌قی یاسای رون هه‌یه‌‬ ‫كه‌ ئیتر دوای ‪ 10‬س���اڵ بارزانی بۆی‬ ‫نیه‌ لێره‌ به‌دواوه‌ موماره‌سه‌ی پۆستی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم بكات‪.‬‬ ‫پارتی‪ ،‬كه‌ پاشگری "دیموكراتی"‬ ‫به‌ناوی حیزبه‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬لكاندووه‌ حه‌ق‬ ‫نیه‌ دۆخی كوردستان به‌ره‌و تاریكی‬ ‫به‌رێت‪ ،‬كه‌ به‌داخه‌وه‌ واده‌رده‌كه‌وێ‌‬ ‫كه‌ س���ڵ ناكاته‌وه‌ ل���ه‌ به‌كارهێنانی‬ ‫هه‌م���و جۆره‌كان���ی توندوتیژی! كه‌‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ی مان���ه‌وه‌ی ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫حوكمڕانی خۆی ال مه‌به‌سته‌ ئه‌وه‌نده‌‬ ‫به‌ ته‌ن���گ دابینكردن‌و پاراس���تنی‬ ‫ئاشتی كۆمه‌اڵیه‌تیی هه‌رێمه‌وه‌ نیه‌‪.‬‬ ‫له‌ئیس���تای كوردس���تاندا زۆرجار‬ ‫ك���ه‌ باس له‌پرس���ی س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێ���م ده‌كرێ���ت ده‌زگاكان���ی‬ ‫راگه‌یاندن���ی س���ێبه‌ری حی���زب‌و‬ ‫كاربه‌ده‌س���تانی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫حیزب���ه‌ ده‌س���ه‌اڵتداره‌كان‪ ،‬خه‌ڵك‬ ‫به‌هه‌ڵگیرس���انی ش���ه‌ڕی ناوخ���ۆ‬ ‫ده‌ترس���ێنن‪ .‬بۆیه‌ جه‌نابی سه‌رۆك‬ ‫تێكچون���ی دۆخی كوردس���تان ئێوه‌‬ ‫لێیبه‌رپرسن‪ ،‬چونكه‌ رونه‌ مه‌ترسی‬ ‫ش���ه‌ڕو ئ���اژاوه‌‪ ،‬له‌ئێ���وه‌وه‌ دێت؛‬ ‫ك���ه‌ هێش���تا ملمالنێی سیاس���ی‌و‬ ‫شارس���تانیی‌و‌‪ ،‬ده‌ستاوده‌ستكردنی‬ ‫هێمنانه‌ی ده‌س���ه‌اڵتتان قبوڵ نیه‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌ته‌نگ ئاشتی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫ئاین���ده‌ی واڵته‌كه‌ش���مانه‌وه‌ ئ���ه‌وا‬ ‫بفه‌رموون مل بۆ بنه‌ما دروسته‌كانی‬ ‫یاساو عورف‌و دیموكراسی بده‌ن!‬ ‫جه‌نابی سه‌رۆك؛ ئه‌مه‌ ده‌رده‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌رمانه‌كه‌یه‌تی!‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫‪3‬‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا ئاماد‌ه نیه‌ له‌گه‌ ‌ڵ بارزان ‌ی كۆبێته‌و‌ه‬

‫ی سوره‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫له‌سه‌ر هه‌ڵوێستی‌ نه‌گۆڕ ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫سه‌ڕه‌رای‌ ئه‌و هه‌مو هه‌وڵه‌ی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫چه‌ندین كه‌سایه‌تی‌‌و الی ‌هن‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫ده‌وڵه‌تانیشه‌وه‌ ده‌درێن‪ ،‬نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا ئاماده‌ نیه‌ له‌گه‌ڵ بارزانی‌‬ ‫كۆبێته‌وه‌و دو به‌دو پێكه‌وه‌ پرسی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ چاره‌سه‌ر بكه‌ن‪.‬‬ ‫دو رۆژی‌ رابردو‪ ،‬دو رۆژی‌ پڕ له‌جموجۆڵ ‌ی‬ ‫دیبلۆماسی‌ بو له‌كوردس���تاندا‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫كه‌ بری���ت ماكگ���ۆرك له‌هه‌ولێ���ر له‌گه‌ڵ‌‬ ‫به‌رپرس���انی‌ یه‌كێتی‌‌و پارت���ی‌ له‌گفتوگۆدا‬ ‫بو‪ ،‬پارت���ی‌ له‌گه‌ڵ‌ كونس���ول‌و نوێنه‌رانی‌‬ ‫واڵتان خه‌ریكی‌ كۆبونه‌وه‌و دانیش���تن بو‪،‬‬ ‫له‌س���لێمانی‌ چه‌ندین كه‌س���ایه‌تی‌‌و وه‌فدی‌‬ ‫جیا جیا به‌ڕێی‌ گرته‌كه‌ی‌ زه‌رگه‌ته‌وه‌ بون‪،‬‬ ‫كه‌ مه‌كۆی‌ سه‌ره‌كی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ باپیرو كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌‪ ،‬جه‌اللی‌‬ ‫سام ئاغا‌و عه‌دنان موفتی‌‌و فوئاد مه‌عسوم‬ ‫به‌شێك بون له‌و كه‌سایه‌تیانه‌و پێشتریش‬ ‫عه‌ل���ی‌ قه‌ره‌داغی‌‌و د‪.‬مه‌حمود عوس���مان‌و‬ ‫چه‌ندین كه‌س���ایه‌تی‌ دیكه‌ش ویس���تویانه‌‬

‫گه‌رم‌وگوڕیی���ه‌ك به‌په‌یوه‌ندیه‌كان���ی‌ نێوان هه‌ڵه‌یه‌ك���ی‌ مێژویی‌ وه‌ك ‪31‬ی‌ ئاب دوباره‌‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‌و بارزانی‌ ببه‌خشن‌و ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئ���اگادار له‌بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌روازه‌ی���ه‌ك بۆ ده‌رچون له‌و بنبه‌س���ته‌‬ ‫بدۆزنه‌وه‌ كه‌ به‌هۆی‌ پرسی‌ سه‌رۆكایه‌تیه‌وه‌‪ ،‬گۆڕان���ه‌وه‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د ك���ه‌‬ ‫كوردس���تانی‌ تێكه‌توه‌‪ .‬به‌اڵم نه‌ش���یروان "نه‌وشیروان مسته‌فا به‌نیاز نییه‌ به‌شداری‌‬ ‫مسته‌فا له‌س���ه‌ر هه‌ڵوێست ‌ی نه‌گۆڕی‌ خۆی‌ هیچ ج���ۆره‌ كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌ س���ه‌ركرده‌ی‌‬ ‫س���وره‌‪ :‬ده‌بێت ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌ سه‌رۆكی‌ حیزبه‌كان بكات‪ ،‬چونكه‌ هه‌مو هه‌ڵوێستی‌‬ ‫هه‌رێم كه‌مبكرێته‌وه‌‪ ،‬سه‌رۆك له‌په‌رله‌مانه‌وه‌ گۆڕان له‌و پڕۆژه‌ یاسایه‌دا كورت ده‌بێته‌وه‌‬ ‫هه‌ڵبژێردرێ���ت‌و سیس���ته‌می‌ حوكمڕانیش كه‌ پێشكه‌شی‌ په‌رله‌مانیان كردوه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیاریه‌كانی‌ ئاوێن���ه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫په‌رله‌مانی‌ بێت نه‌ك سه‌رۆكایه‌تی‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬نه‌وش���یروان نه‌وش���یروان مس���ته‌فا ئام���اده‌ نه‌بوه‌ به‌و‬ ‫مس���ته‌فا به‌هه‌م���و ئه‌وان���ه‌ی‌ راگه‌یاندوه‌ خواسته‌ی‌ ئه‌مه‌ریكیه‌كان رازی‌ بێت كه‌ بریت‬ ‫ك���ه‌ س���ه‌ردانیان ك���ردوه‌‪" :‬مه‌س���ه‌له‌ی‌ ماكگۆرك یاری���ده‌ده‌ری‌ وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ یاسای‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم ئه‌مه‌ریكاو پیاوی‌ ده‌ستڕۆشتوی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ مه‌بده‌ئی‌ بێ‌ پاشگه‌زبونه‌وه‌یه‌و له‌عێ���راق كاتێك س���ه‌ردانی‌ نه‌وش���یروان‬ ‫مسته‌فای كردوه‌و پێشنیاری‌ ئه‌وه‌ی‌ كردوه‌‬ ‫سازشی‌ له‌سه‌ر ناكرێت"‪.‬‬ ‫ده‌ركه‌وت���ه‌ی‌ س���ه‌ره‌تای‌ گرنگیدان���ی‌ له‌پێناو ئه‌وه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان گرژی‌‌و‬ ‫ئه‌م پرس���ه‌ له‌الیه‌ن بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌وه‌ ئاڵ���ۆزی‌ تێنه‌كه‌وێ���ت بارزانی‌ ب���ۆ ماوه‌ی‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ خولی‌ رابردووی‌ په‌رله‌مانی‌ دو س���اڵی‌ تر له‌پۆس���ته‌كه‌یدا بمێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كوردستان‪ ،‬كه‌ پارتی‌ ره‌شنوسی‌ ده‌ستور له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌ودا وتویه‌تی‌ "ئه‌گه‌ر مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫بخاته‌ راپرس���یه‌وه‌‪ .‬ئه‌و كات نه‌وش���یروان درێژكردن���ه‌وه‌ی‌ ویالیه‌ت���ی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫مس���ته‌فا رایگه‌یان���د "ئه‌گ���ه‌ر بارزان��� ‌ی ئه‌وه‌ن���ده‌ گرنگه‌ بۆچ���ی‌ ویالیه‌تی‌ یه‌كێك‬ ‫ره‌شنوسی‌ ده‌ستور بخاته‌ راپرسیه‌وه‌ ئه‌وا له‌سه‌رۆكه‌كانی‌ خۆتان درێژ ناكه‌نه‌وه‌؟"‪.‬‬

‫مه‌سه‌له‌ ‌ی‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫یاسا ‌ی سه‌رۆكایه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌رێم مه‌سه‌له‌یه‌ك ‌ی‬ ‫مه‌بده‌ئ ‌ی ب ‌ێ‬ ‫پاشگه‌زبونه‌وه‌یه‌و‬ ‫سازشی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ناكرێت‬

‫نه‌وشیروان‬

‫بارزانی‬

‫د‪.‬مه‌حمود‪ :‬هه‌وڵه‌كانمان بێ‌ ئه‌نجامن بارزانی‪ ،‬دانوی له‌گه‌ڵ په‌رله‌مان ناکوڵێ‬ ‫ی ئه‌نجومه‌نی‌شورا پێویست نه‌بو‬ ‫بڕیاره‌كه‌ ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫د‪ :‬مه‌حمود عوسمان سیاسه‌تمه‌داری‬ ‫ناسراوی‌‌كورد له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌مریكا سه‌قامگیری‌ ده‌وێت‪،‬‬ ‫پێیان خۆش نیه‌ كێشه‌ دروست بێت له‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌دا"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ له‌هه‌وڵی‌ لێكنزیكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫الیه‌نه‌كاندا‪ ،‬ئه‌نجامی‌ ئه‌م هه‌واڵنه‌تان چی‌‬ ‫بوه‌؟‬ ‫د‪.‬مه‌حم���ود‪ :‬ه���ه‌ر هه‌وڵده‌ده‌ین وه‌ك‬ ‫كه‌س���ایه‌تی‌و په‌یوه‌ندی���م له‌گ���ه‌ڵ‌ هه‌مو‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان هه‌یه‌و به‌رده‌وام ده‌بم‬ ‫له‌هه‌وڵه‌كانم‪ ،‬به‌اڵم هه‌وڵه‌كانم جارێ هیچ‬ ‫س���ودێكی‌نیه‌ به‌ڵكو خوا بكات سودێكی‌‬ ‫هه‌بێت تا پیاو رایبگه‌یه‌نێت تا بڵێین وابو‬ ‫وای‌ لێهات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌وڵه‌كان ئێ���وه‌ روبه‌روی‌ چ‬ ‫ئاسته‌نگێك ده‌بێته‌وه‌؟‬ ‫د‪.‬مه‌حم���ود‪ :‬گرفته‌ك���ه‌ له‌وه‌دای���ه‌‬ ‫هه‌ریه‌ك���ه‌و ڕای‌جی���اوازی‌ خ���ۆی ‌هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ دانه‌نیش���تون‌و بۆچونی‌ جیاوازیان‬ ‫هه‌یه‌و هه‌ب���وه‌‪ ،‬به‌وه‌ چاره‌س���ه‌ر ده‌بێت‬ ‫ك���ه‌ دانیش���ن‪ .‬حزبه‌كان گ���ه‌ر هه‌ریه‌كه‌و‬ ‫له‌ڕاگه‌یاندنه‌كانیادا باسی‌ ئه‌وه‌ی‌ تر بكات‬ ‫به‌وه‌ لێك دور ده‌كه‌ونه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم بڕیاریان‬ ‫داوه‌ س���به‌ینێ‌‌ نۆ حیزبه‌كه‌ دانیشن‪ ،‬پێنج‬ ‫كۆ چ���واری‌ ن���او په‌رله‌م���ان‪ ،‬هیوادارین‬ ‫ئه‌نجامێكی‌ باشی‌ هه‌بێت‌و ببێته‌ هه‌نگاوێك‬ ‫بۆ لێكنزیكبونه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬نه‌وش���یروان مس���ته‌فا ئاماده‌یه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ بارزانی‌ كۆبێته‌وه‌؟‬

‫هه‌ر من نیم‪ ،‬خه‌ڵك‬ ‫زۆره‌ هه‌وڵی دابێت‬ ‫حیزب هه‌وڵیداو‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌ت هه‌ی ‌ه‬ ‫هه‌وڵیداوه‌ وه‌ك‬ ‫ئێران‌و ئه‌مریكا گرنگ‬ ‫ئه‌نجام ‌ی كۆبونه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌مڕۆ ‌ی حزبه‌كانه‬ ‫د‪.‬مه‌حمود‪ :‬بڕواناكه‌م كاك نه‌وش���یروان‬ ‫له‌ئێس���تادا بۆ ئه‌وه‌ ئام���اده‌ بێت‪ .‬به‌اڵم‬ ‫به‌رپرسه‌ بنه‌ڕه‌تیه‌كانی‌ حزبه‌كان سبه‌ینێ‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌یه‌ك���دا به‌ش���دار ده‌بن‪ .‬ده‌بێت‬ ‫ئێمه‌ چ���اوه‌رێ بكه‌ین ئه‌مڕۆ‌ چی ده‌بێت؟‬ ‫س���به‌ی‌چی ده‌بێت؟ ئه‌م���ڕۆ كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫حیزبه‌كانه‌‌و سبه‌ی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌په‌رله‌مانه‌‪.‬‬ ‫گ���ه‌ر ئه‌م���ڕۆ ‌ڕێكبك���ه‌ون ئه‌وا س���به‌ی‬ ‫‌له‌په‌رله‌مان ده‌توانن بڕیار بده‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌س���تناكه‌ن ئ���ه‌و بڕیاره‌ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ش���ورای‌ هه‌رێ���م دۆخه‌كه‌ی‌‬

‫ئاڵۆزتر كردوه‌؟‬ ‫د‪.‬مه‌حمود‪ :‬ئه‌وه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ش���ورا‬ ‫پێویس���ت نه‌بو له‌بنه‌ڕه‌ت���دا‪ ،‬نازانم چۆن‬ ‫بوه‌‪ .‬به‌اڵم بڕوام وایه‌ حیزبه‌كان بیانه‌وێت‬ ‫ڕێكبك���ه‌ون ئه‌نجومه‌نی‌ ش���ورا په‌یوه‌ندی‌‬ ‫چی���ه‌ به‌وه‌وه‌ ده‌توان���ن تێیپه‌ڕێنن‌و كاری‌‬ ‫خۆیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تۆ خۆت هه‌وڵێكت داوه‌‪ ،‬تا چه‌ند‬ ‫گه‌شبینیت به‌رێككه‌وتنی‌ ئه‌م هێزانه‌؟‬ ‫د‪.‬مه‌حمود‪ :‬هه‌ر م���ن نیم‪ ،‬خه‌ڵك زۆره‌‬ ‫هه‌وڵی دابێت‪ ،‬حیزب هه‌وڵیداوه‌‪ ،‬ده‌وڵه‌ت‬ ‫هه‌ی���ه‌ هه‌وڵیداوه‌ وه‌ك ئێ���ران‌و ئه‌مریكا‪،‬‬ ‫گرن���گ ئه‌نجام���ی‌ كۆبون���ه‌وه‌ی‌ ئه‌مڕۆی‌‬ ‫حزبه‌كانه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ تۆ ئ���اگادار بیت‬ ‫ئه‌مه‌ریكا ده‌یه‌وێت بارزانی‌ له‌پۆسته‌كه‌یدا‬ ‫به‌رده‌وام بێت؟‬ ‫د‪ .‬مه‌حمود‪ :‬نازانم‪ ،‬ئه‌مریكا سه‌قامگیری‌‬ ‫ده‌وێت‪ ،‬پێیان خۆش نیه‌ كێش���ه‌ دروست‬ ‫بێت له‌م ناوچه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مریكا خۆی ‌كێشه‌ی‌‬ ‫زۆره‌‪ ،‬ئه‌مه‌ری���كاو ئێرانیش ه���ه‌ر یه‌كه‌و‬ ‫به‌شێوازێك سه‌یری‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌ ده‌كات‌و‬ ‫هه‌موی���ان ده‌یانه‌وێت الیه‌ن���ه‌كان خۆیان‬ ‫ڕێكبكه‌ون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌س���تده‌كه‌ن گ���ه‌ر الیه‌نه‌كان‬ ‫رێنه‌كه‌ون كوردس���تان روبه‌روی‌ مه‌ترسی‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌؟‬ ‫د‪.‬مه‌حمود‪ :‬كوردس���تان كێشه‌ی‌زۆره‌‪،‬‬ ‫كێشه‌ی ‌دارایمان هه‌یه‌‪ ،‬كێشه‌ی‌ ‌داعشمان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كێشه‌كانمان له‌گه‌ڵ ئێران چاره‌سه‌ر‬ ‫نه‌كراون له‌گه‌ڵ توركی���ا‌و له‌گه‌ڵ به‌غداش‬ ‫كێشه‌مان زۆره‌‪ ،‬گه‌ر الیه‌نه‌كان ڕێكنه‌كه‌ون‬ ‫كێشه‌و مه‌ترسی‌ زیاتریش ده‌بێت‪.‬‬

‫ی پشتگوێ‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم په‌رله‌مان ‌‬ ‫نه‌خستوه‌و هه‌ر کاتێک که‌ پێویستی‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫كرد بێت هاتوه‌‪.‬‬ ‫نازم كه‌بی����ر ئه‌ندام����ی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫له‌ماوه‌ی شه‌ش ساڵی رابردودا‪،‬‬ ‫كوردس����تان له‌فراكس����یۆنی‌ پارت����ی‌‬ ‫بارزانی ته‌نیا دوجار چوه‌ته‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫په‌رله‌مان‌و ئه‌ویش جارێك بۆ‬ ‫مه‌به‌س����تی ئه‌وه‌نیه‌ ک����ه‌ نه‌هاتوه‌ته‌‬ ‫سوێندخواردن‌و جارێكی تریش‬ ‫په‌رله‌م����ان به‌مان����ای ئ����ه‌وه‌ بێ����ت‬ ‫له‌مه‌راسیمێكداو جارێکیش چو بۆ‬ ‫په‌رله‌مان����ی پش����تگوێ خس����تبێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی په‌رله‌مان کوردستان ئاماده‌‬ ‫ئه‌و وتی "په‌رله‌م����ان خۆی‌ نوێنه‌ری‌‬ ‫بکات بۆ راپرسی‌و سه‌ربه‌خۆیی‪،‬‬ ‫گه‌له‌ جه‌نابی‌ س����ه‌رۆك كاتێك له‌ناو‬ ‫بارزانی له‌گه‌ڵ په‌رله‌ماندا به‌ینی زۆر‬ ‫په‌رله‌م����ان هه‌ڵنه‌بژێرێ����ت خه‌ڵكه‌كه‌‬ ‫ناخۆشه‌‪.‬‬ ‫خۆی‌ سه‌رۆكی‌ خۆی‌ هه‌ڵبژێرێت"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئاماژه‌ی ب����ه‌وه‌ش کرد که‌‬ ‫مونی����ره‌ عه‌بدولره‌حم����ان ئه‌ندامی‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێم خ����ۆی‌ له‌په‌رله‌مان‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردس����تان له‌فراكسیۆنی‌‬ ‫به‌گه‌وره‌تر نازانێت‪ ،‬چونکه‌ په‌رله‌مان‬ ‫گۆڕان ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌کات که ئامانجی‌‬ ‫نوێن����ه‌ری‌ خه‌ڵكه‌و له‌هه‌مو ش����تێك‬ ‫حزب‌و الیه‌نه‌ سیاس����یه‌كانی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫گه‌وره‌تره‌‪" ،‬سه‌رۆكی‌ هه‌رێم متمانه‌ی‌‬ ‫كوردستان به‌حزبه‌كه‌ی‌ بارزانیشه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌په‌رله‌م����ان وه‌رنه‌گرت����وه‌ تا هه‌مو‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ هه‌میش����ه‌ ویس����تویانه‌ ڕۆڵی‌‬ ‫كاتێ����ك بێته‌ په‌رله‌مان‪ ،‬ده‌س����ه‌اڵتی‌‬ ‫په‌رله‌م����ان ك����ه‌م بكه‌ن����ه‌وه‌ له‌پێناو‬ ‫له‌گه‌له‌وه‌ وه‌رگرتوه‌و گه‌ل هه‌ڵیبژاردوه‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتی‌ حیزبه‌كانی����ان‪ ،‬ئه‌و وتی‬ ‫هه‌ر كاتێكیش پێویست بێت بۆ خۆی‌‬ ‫"بارزانی‌ خۆی‌ له‌ سه‌رو په‌رله‌مانه‌وه‌‬ ‫دێت����ه‌ په‌رله‌م����ان له‌په‌رله‌مان خۆی‌‬ ‫ده‌بینێت"‪.‬‬ ‫به‌گه‌وره‌تر نازانێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "بۆیه‌ پێداگ����ری ده‌كه‌ین‬ ‫ئه‌م����ه‌ له‌کاتێکدای����ه‌ ک����ه‌ چ����وار‬ ‫ده‌بێ����ت سیس����ته‌می‌ حوكمڕان����ی‌‬ ‫الیه‌نه‌که‌ داوا ده‌که‌ن سه‌رۆک له‌الیه‌ن‬ ‫په‌رله‌مان����ی‌ بێت‪ ،‬بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ چۆن‬ ‫په‌رله‌مان����ه‌وه‌ هه‌ڵبژێرێ����ت‌و پارتیش‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ وه‌زی����ران‬ ‫پێداگری له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ ده‌کات که‌‬ ‫بانگێش����ت ده‌كرێ����ت به‌و ش����ێوه‌یه‌‬ ‫ده‌بێت س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان داواكاری‌ خۆی‌ ب����وه‌ كه‌ ڕونكردنه‌وه‌ له‌الیه‌ن خه‌ڵکه‌وه‌ هه‌ڵبژێرێت‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی لێدوانی س����ه‌رچاوه‌یه‌کی‬ ‫بانگێش����تی‌ په‌رله‌مان بكرێت‌و ئاماده بدات بۆ په‌رله‌مانتاران‪ ،‬به‌بێ ئه‌وه‌ی‬ ‫رێگه‌ بدرێت به‌په‌رله‌مانتاران پرسیاری‌ ئ����اگادار له‌په‌رله‌مانی کوردس����تان‪،‬‬ ‫‌بێت"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌کات که‌ هه‌مو ئاراس����ته‌ بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر یاسای‌ بارزانی ئاماده‌ نیی����ه‌ بچێته‌ به‌رده‌م‬ ‫به‌رپرس����ه‌كانی‌ ئه‌م واڵت����ه‌ له‌به‌رده‌م سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم هه‌موار بكرێته‌وه‌ په‌رله‌مان‪ ،‬هۆکاری سه‌ره‌کی ئه‌وه‌یه‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستاندا به‌رپرسیارن‪ ،‬ئه‌وا بانگێش����ت ده‌كرێت بۆ په‌رله‌مان نه‌وه‌کو روبه‌روی هه‌ڵسوک ‌هت‌و قسه‌و‬ ‫روداوێکی نه‌خ����وازراو بێته‌وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫"له‌م دو س����اڵه‌دا یه‌كجار س����ه‌رۆکی بۆ لێپرسینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌به‌رامبه‌ردا‪ ،‬پارتی پێیوایه‌ هه‌ندێک له‌په‌رله‌مانتارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رێم هاتۆته‌ په‌رله‌مان ئه‌ویش له‌سه‌ر‬

‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫متمانه‌ی‌ له‌په‌رله‌مان‬ ‫وه‌رنه‌گرتوه‌ تا‬ ‫هه‌مو كاتێك بێت ‌ه‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬ده‌سه‌اڵت ‌ی‬ ‫له‌گه‌له‌وه‌ وه‌رگرتوه‌و‬ ‫گه‌ل هه‌ڵیبژاردوه‬

‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫سه‌باره‌ت به‌پرس ‌‬

‫پڕۆژه‌كان پاڵپاڵێنیانه‌‬ ‫ی مامه‌ڵ ‌ه كردن‬ ‫پڕۆژه‌ نه‌بێت بۆ چۆنیه‌ت ‌‬ ‫ئا‪ :‬عه‌لی‌ فه‌تاح‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ پرس ‌‬ ‫ی ئاوێنه‌‪ ،‬به‌هێزترین‬ ‫ی زانیاریه‌كان ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫جگه‌ له‌پارتی‌‪ ،‬هه‌مو الیه‌نه‌كانی‌ تر‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ۆ مانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك‌و زیاد له‌پڕۆژه‌یه‌كیان هه‌ی ‌ه كارت ‌‬ ‫ی چڕو‬ ‫ی له‌پۆس���ته‌كه‌ی‌ لۆبیه‌ك ‌‬ ‫بارزان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پرس ‌‬ ‫ی چاره‌سه‌ر كردن ‌‬ ‫بۆ چۆنیه‌ت ‌‬ ‫فراوانه‌ ك ‌ه له‌ئه‌مریكاو‌ه ده‌ساپێده‌كات‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬له‌كاتێكیشدا ك ‌ه‬ ‫تا ده‌گات به‌كوردس���تان‪ ،‬له‌ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ی‬ ‫پارتی‌‌و گۆڕان وه‌ك دو جه‌مسه‌ر ‌‬ ‫"به‌ی���ان س���امی‌ عه‌بدولڕه‌حمان" وه‌ك‬ ‫سه‌ره‌كی‌ ئه‌م پرسه‌و دور له‌یه‌ك‬ ‫نوێنه‌ری‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌واش���نتۆن‬ ‫ده‌رده‌كه‌ون‪ ،‬الیه‌نه‌كانی‌ دیكه‌ له‌م‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌دایه‌ ك ‌ه ئه‌و بڕوایه‌ ال ‌‬ ‫له‌هه‌وڵ��� ‌‬ ‫نێوه‌دا جموجۆڵیانه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مریكی���ه‌كان بچه‌س���پێنێت "ئه‌گه‌ر‬ ‫ی بارزانی‌ له‌ پۆس���ته‌كه‌یدا نه‌مێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫پارت���ی‌ ته‌نها هێزێك ‌ه ك��� ‌ه خاوه‌ن ‌‬

‫ی گه‌ور‌ه له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وا داعش مه‌ترسیه‌ك ‌‬ ‫ی كوردستان دروستده‌كات"‪ .‬هه‌ر‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ بو ك ‌ه وه‌فدێك ‌‬ ‫ئه‌مه‌ش هۆكار ‌‬ ‫ی بگات���ه‌ گرده‌كه‌و‬ ‫ب���ااڵی‌ ئه‌مری���كا ‌‬ ‫ی‬ ‫وا بڕیاریش���ه‌ له‌م���ڕۆوه‌ هه‌وڵه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چڕتر بۆ چاره‌سه‌ر كردن ‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئه‌م پرسه‌ ده‌ستپێبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی دیك ‌ه‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا‪ ،‬هه‌مو الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫ی خۆیان���ن‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ی پ���ڕۆژه‌ ‌‬ ‫خاوه‌ن ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫هه‌ندێك الیه‌ن زیاد له‌پڕۆژه‌یه‌ك ‌‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ر كردنی‌ ئه‌م پرسه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫جگ ‌ه له‌چوار پ���ڕۆژه‌ی‌ چوار الیه‌ن ‌‬

‫سه‌ره‌كی‌ (گۆڕان‪ ،‬یه‌كێتی‌‪ ،‬یه‌كگرتوو‪،‬‬ ‫كۆم���ه‌ڵ) ك��� ‌ه رۆژی‌ چوارش���ه‌مم ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی دووه‌می���ان له‌پارله‌مان ‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان بۆ ده‌كرێت‪ ،‬ته‌نها یه‌كێت ‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردس���تان به‌دوو پڕۆژه‌ی‬ ‫ی‬ ‫تر "پڕۆژه‌ك���ه‌ی‌ د‪.‬به‌رهه‌م‌و پڕۆژه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫د‪.‬فوئاد مه‌عس���وم س���ه‌رۆك كۆمار ‌‬ ‫عیراق" سه‌رقاڵی‌ نێوه‌ندگیری ‌ه له‌نێوان‬ ‫"پارتی‌‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان"‪.‬‬ ‫یه‌كگرت���وی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان‬ ‫جگ���ه‌ له‌پڕۆژه‌ك���ه‌ی‌ له‌په‌رله‌مان‪ ،‬بۆ‬ ‫نێوه‌ندگی���ری‌ له‌نێ���وان پارتی‌‌و گۆڕان‬

‫"ژوری‌ نه‌شته‌رگه‌ری‌" پێكهێنا‪ ،‬دواجار‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمیش جگه‌ له‌پرۆژه‌كه‌ ‌‬ ‫ی باپیر‬ ‫ی "عه‌ل��� ‌‬ ‫پارله‌مان���ی‌‪ ،‬له‌ڕێگ���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالمی"یه‌و‌ه هه‌وڵ ‌‬ ‫ئه‌میری‌ كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫نێوه‌ندگیری‌ دا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ته‌نه���ا بزوتن���ه‌و‌هی‌ گۆڕان ‌ه‬ ‫به‌یه‌ك ئاڕاس���ته‌و یه‌ك پ���ڕۆژه‌وه‌ له‌م‬ ‫ی‬ ‫ملمالنێیه‌دای���ه‌‪ ،‬به‌پێ���ی‌ زانیاریه‌كان ‌‬ ‫ئاوێنه‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان جگ ‌ه له‌چوار‬ ‫ی ناو په‌رله‌مان‬ ‫پڕۆژه‌ ئاراسته‌كراوه‌كه‌ ‌‬ ‫ی ت���ر هه‌یه‌ به‌هه‌وڵ بۆ‬ ‫ی پرۆژ‌ه ‌‬ ‫هه‌رچ ‌‬ ‫ی بارزانی‌ له‌قه‌ڵه‌میده‌دات‪،‬‬ ‫دوبار‌ه مانه‌و‌ه ‌‬

‫ته‌نان���ه‌ت زۆرێ���ك پێیانوای��� ‌ه ئ���ه‌م‬ ‫ی گرنگ���ی‌ هه‌ب���و‬ ‫لێكدانه‌وه‌ی��� ‌ه رۆڵ��� ‌‬ ‫ی پڕۆژه‌ك��� ‌هی‌ د‪.‬به‌رهه‌م له‌الیه‌ن‬ ‫له‌و‌ه ‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتیه‌و‌ه ره‌تبكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر بۆیه‌ش ب���ه‌ بۆچونێكی‌ نه‌گۆڕه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی یاس���ا ‌‬ ‫ی هه‌مواركردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌وڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ده‌دات له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی س���ه‌ردان‌و‬ ‫په‌رله‌مان���ه‌وه‌‌و هه‌رچ��� ‌‬ ‫ی سازان ‌ه‬ ‫پڕۆژ‌هی‌ ئاراسته‌كراوه‌و هه‌وڵ ‌‬ ‫ی به‌د‬ ‫ی مانه‌و‌هی‌ بارزان ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر بنه‌ما ‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتان ‌هی‌ ئێس���تایه‌و‌ه له‌الی���ه‌ن‬ ‫بزوتنه‌و‌هی‌ گۆڕانه‌و‌ه ره‌تكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫بزنسمانه‌كان كوردستان‌جێده‌هێڵن‬

‫"قه‌یرانی‌ سیاسی‌‪ ،‬ترس‌و دڵه‌ڕاوكێی‌ له‌نێویاندا دروستكردوه‌‌و كۆچده‌كه‌ن"‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫وته‌بێژی‌ یه‌كێتی‌ وه‌به‌رهێنه‌رانی‬ ‫کوردستان ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ كۆچی‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی‌‬ ‫كوردستان به‌ره‌و ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت بوه‌‬ ‫به‌دیارده‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "خواپێداوه‌كان‬ ‫هه‌ر یه‌كه‌و ده‌ڕۆن واڵتێك ده‌دۆزنه‌وه‌ كه‌‬ ‫یاساكانی‌ رێگه‌ ده‌دات موڵكێكی‌ گرانبه‌ها‬ ‫بكڕن یان په‌ناده‌به‌نه‌ به‌ر دانانی‌ پاره‌‬ ‫له‌بانكه‌كانی‌ ئه‌و واڵتانه‌‌و مافی‌ مانه‌وه‌ بۆ‬ ‫خۆیان‌و ماڵ‌‌و منداڵیان وه‌رده‌گرن"‪.‬‬ ‫مه‌ال یاس����ین مه‌حمود وته‌بێژی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫وه‌به‌رهێنه‌ران����ی‌ كوردس����تان‌و خاوه‌ن����ی‬ ‫کۆمپانی����ه‌ی به‌ڕێز به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫ك����ه‌ ماوه‌یه‌ك����ه‌ كۆچ����ی‌ وه‌به‌رهێن����ه‌رو‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ن����ده‌كان ده‌س����تییپێكردوه‌ ب����ۆ‬ ‫واڵتان����ی‌ ئه‌وروپاو ئه‌مری����كاو ڕۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس����ت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌م كۆچه‌ له‌دوای‌‬ ‫ئه‌م قه‌یرانه‌ سیاسیه‌وه‌ په‌ره‌ی‌ سه‌ند كه‌‬ ‫كوردس����تانی‌ تێكه‌وتوه‌‪ ،‬كه‌ هه‌ستده‌كه‌ن‬ ‫س����ه‌قامگیری‌ به‌جۆرێك له‌ده‌ستچوه‌ كه‌‬ ‫مه‌ترس����ی‌ له‌سه‌ر موڵك‌و س����ه‌رو ماڵیان‬ ‫دروستده‌كات"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ قه‌یرانی‌‬ ‫دارایی‌‌و س����ه‌رهه‌ڵدانی‌ ش����ه‌ڕی داعش‪،‬‬ ‫ئابوری‌ كوردستانی‌ توشی‌ شڵه‌ژاوییه‌كی‌‬ ‫گ����ه‌وره‌ ك����رد‌و به‌هه‌مو س����ێكته‌ره‌كانی‌‬ ‫ئه‌م ب����وراره‌وه‌ دیاره‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئێس����تا‬ ‫كوردس����تان ته‌نه����ا به‌قه‌یران����ی‌ دارایدا‬ ‫تێناپه‌ڕێت به‌ڵكو خه‌ریكه‌ قه‌یرانی‌ سیاسی‌‬ ‫قه‌یرانی‌ داراییم����ان له‌بیرده‌باته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫وایك����ردوه‌ ترس‌و دڵه‌ڕاوك����ێ‌ ده‌وڵمه‌ندو‬ ‫بازرگانان����ی‌ كوردس����تان‌و ئه‌وان����ه‌ی‌‬ ‫پێیاده‌وترێ����ت خواپێ����داو بگرێته‌وه‌و ئه‌م‬ ‫واڵته‌ به‌جێبهێلن"‪.‬‬

‫له‌ناو سه‌رجه‌م چین‌و توێژه‌کاندا هاواڵتیان کوردستان جێده‌هێڵن‬ ‫وتیش����ی‌ "خواپێداوه‌كان ه����ه‌ر یه‌كه‌و‬ ‫ده‌ڕۆن واڵتێك ده‌دۆزنه‌وه‌ كه‌ یاس����اكانی‌‬ ‫رێگه‌ ده‌دات موڵكێكی‌ گرانبه‌ها بكڕن یان‬ ‫په‌ناده‌به‌ن����ه‌ به‌ر دانانی‌ پاره‌ له‌بانكه‌كانی‌‬ ‫ئ����ه‌و واڵتانه‌‌و مافی‌ مان����ه‌وه‌ بۆ خۆیان‌و‬ ‫ماڵ‌‌و منداڵیان وه‌رده‌گرن"‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ زانیاریه‌كانی‌ ئاوێن����ه‌‪ ،‬كۆچی‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان به‌ره‌و ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت رۆژ‬ ‫به‌رۆژ رو له‌زیادبون����ه‌‪ ،‬وته‌بێژی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫وه‌به‌رهێن����ه‌ران ئه‌م زانیاریه‌ ب����ۆ ئاوێنه‌‬ ‫پشتڕاس����تده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئ����ه‌و وت����ی‌ "زیاتر‬ ‫له‌‪%50‬ی‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی‌ كوردستان بیر‬ ‫له‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ كوردستان به‌جێبهێلن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "به‌دڵنیای����ه‌وه‌ زۆرب����ه‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێنه‌ره‌كان����ی‌ كوردس����تان ت����رس‌و‬ ‫دڵه‌ڕاوكێیانه‌و ده‌ڕۆن پاس����اپۆرت‌و ڤیزه‌‬ ‫ته‌رتیب ده‌كه‌ن‌و خۆی����ان ماڵ‌‌و منداڵیان‬

‫وه‌ك به‌رزه‌كی‌ بانان بۆی‌ ده‌رده‌چن"‪.‬‬ ‫به‌ب����ڕوای‌ ئ����ه‌و ه����ۆكاری‌ س����ه‌ره‌ك ‌ی‬ ‫ئه‌م كۆچ����ه‌ به‌تایبه‌تی‌ ل����ه‌م كاته‌دا ئه‌و‬ ‫لێدوانانه‌یه‌ كه‌ به‌ش����ێك له‌سیاسیه‌كانی‌‬ ‫كوردستان به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ ئاشكرا باسی‌‬ ‫دو ئیداره‌یی‌‌و ته‌نانه‌ت هه‌ڵگیرس����انه‌وه‌ی‌‬ ‫شه‌ڕی‌ براكوژیش ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ ئازاری‌ ئه‌و‬ ‫رۆژانه‌ هێشتا له‌بیر كورد نه‌چوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و وت����ی‌ "ئێس����تا به‌ش����ێك‬ ‫كوردس����تانیان‬ ‫له‌ده‌وڵه‌مه‌ن����ده‌كان‬ ‫به‌جێهێشتوه‌‌و ماڵ‌‌و منداڵه‌كانیان بردوه‌ته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌و چاوه‌ڕوانن بزانن له‌دوای‌ ‪8/20‬‬ ‫دۆخی‌ كوردستان به‌ره‌و چی‌ ده‌ڕوات"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "هه‌ر ته‌نها ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی‌‬ ‫كوردس����تان نا‪ ،‬به‌ڵك����و له‌هه‌مو واڵتێكدا‬ ‫ترسنۆكترین چین‌و توێژی‌ هه‌ر كۆمه‌ڵگا‌و‬ ‫واڵتێك ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانن كه‌ له‌سه‌رو ماڵی‬

‫خۆیان ده‌ترسن"‪.‬‬ ‫مه‌ال یاسین جه‌غتی‌ له‌وه‌ش كرده‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫هۆكاری‌ كۆچكردنی‌ ئێستای‌ ده‌وڵه‌مه‌ند‌و‬ ‫خاوه‌نكاره‌كان ته‌نها قه‌یرانی‌ دارایی‌‌و بێ‌‬ ‫بازاڕی����ی‌ نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو قه‌یرانی‌ سیاس����یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و وت����ی‌ "ئه‌م كۆچكردنه‌ كاریگه‌ری‌ زۆر‬ ‫خراپی‌ له‌سه‌ر هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌بێت‪،‬‬ ‫بزنسمان‌و خاوه‌نكار سه‌رمایه‌ی‌ نیشتمانی‌‬ ‫ه����ه‌ر واڵتێكن‪ ،‬به‌رۆش����تنیان واڵت زیانی‌‬ ‫گ����ه‌وره‌ ده‌كات‪ ،‬به‌تایبه‌ت����ی‌ كه‌ كاتێك‬ ‫هه‌ر به‌وه‌ نه‌وه‌س����تن ب����ۆ ماوه‌یه‌ك ئه‌م‬ ‫واڵته‌ به‌جێبهێڵن‪ ،‬به‌ڵكو هه‌م س����ه‌روه‌ت‌و‬ ‫سامانه‌كه‌شیان بگوازنه‌وه‌ بۆ واڵتانی‌ تری‌‬ ‫دنیا"‪.‬‬ ‫ناوب����راو پێیوایه‌ ئ����ه‌م خاوه‌نكارانه‌ش‬ ‫چاو له‌به‌شێكی‌ زۆری‌ به‌رپرسه‌ حكومی‌‌و‬ ‫حیزبی‌‌و سیاس����ه‌تمه‌دارانی‌ كوردس����تان‬

‫ده‌ك����ه‌ن كه‌ زۆربه‌یان ماف����ی‌ مانه‌وه‌ یان‬ ‫هاواڵتیی‌ واڵتانی‌ ئه‌وروپا‌و كه‌نداون‪.‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ له‌كاتێكدای����ه‌ ك����ه‌ به‌پێ����ی‌‬ ‫زانیاریه‌كان����ی‌ ئاوێن����ه‌ له‌س����ێ‌ مانگ����ی‌‬ ‫رابردودا‪ ،‬به‌شێكی‌ زۆر له‌ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی‌‬ ‫كوردستان رۆش����تون‌و پاره‌یه‌كی‌ زۆریان‬ ‫به‌مه‌به‌س����تی‌ كڕین����ی‌ م����اڵ‌‌و موڵك یان‬ ‫دانان����ی‌ له‌بانكه‌كانی‌ ئه‌وروپ����ا‌و توركیادا‬ ‫گواس����توه‌ته‌وه‌ بۆ ئ����ه‌و واڵتانه‌‪ ،‬كه‌ مه‌ال‬ ‫یاس����ین وته‌بێژی‌ یه‌كێتی‌ وه‌به‌رهێنه‌ران‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌و خاوه‌نكارانه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو ئ����ه‌و زانیاریان����ه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ له‌ئیتاڵیا موڵك����ه‌ كڕیبێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ئێمه‌ له‌گه‌ڵ ئیتالیا به‌رژه‌وه‌ندیمان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ وه‌كاله‌تێكی‌ گ����ه‌وره‌ی‌ پێوه‌ری‌‬ ‫ئاوم����ان وه‌رگرتوه‌‪ ،‬ئێس����تا به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫گه‌وره‌م هه‌یه‌ له‌ئیتاڵیا‌و زۆرترین پێوه‌ری‌‬

‫به‌شێك له‌ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان‬ ‫كوردستانیان‬ ‫به‌جێهێشتوه‌‌و ماڵ‌‌و‬ ‫منداڵه‌كانیان بردوه‌ته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌و چاوه‌ڕوانن بزانن‬ ‫له‌دوای‌ ‪ 8/20‬دۆخی‌‬ ‫كوردستان به‌ره‌و چی‌‬ ‫ده‌ڕوات‬ ‫ئاوم له‌وێوه‌ هێناوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "م����ن ئیقامه‌ك����ه‌م ئه‌ڵمانیه‌‌و‬ ‫به‌هۆی‌ كۆمپانیای‌ (بای)یه‌وه‌ وه‌رمگرتوه‌‌‬ ‫كه‌ كۆمپانیایه‌كی‌ گ����ه‌وره‌ی‌ ئه‌ڵمانیه‌ كه‌‬ ‫ئێس����تا له‌كوردس����تان ناوی‌ تۆماركراوه‌‬ ‫به‌ن����اوی‌ خۆم‌و براكانم����ه‌وه‌‪ ،‬من ئیقامه‌م‬ ‫له‌سه‌ر كۆمپانیاكه‌ی‌ خۆم وه‌رگرتوه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ براكانی‌‬ ‫له‌ئه‌ڵمانی����ا‌و نه‌روی����ج ده‌ژی����ن‌و به‌ناوی‌‬ ‫ئه‌وانه‌وه‌ له‌وێ‌ ماڵ‌‌و ریستۆرانتیان‌و چه‌ند‬ ‫شتێكی‌ دیكه‌شیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ئه‌گه‌ری‌ به‌رده‌وام بونی‌ ئه‌م‬ ‫كۆچه‌ش‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "به‌هۆی‌ ئه‌م ره‌وش����ه‌‬ ‫ناسه‌قامگیره‌ی‌ له‌كوردس����تان هه‌یه‌ ئه‌م‬ ‫كۆچه‌ به‌رده‌وام ده‌بێت‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫س����ه‌ره‌نجام له‌م واڵته‌دا ده‌بن به‌ژێر پێوه‌‬ ‫خه‌ڵكه‌ هه‌ژارو بێده‌رامه‌ته‌كانن"‪.‬‬

‫پرسی سه‌رۆکایه‌تی هه‌موانی سه‌رقاڵ کردوه‌‬

‫شۆفێرێک‪ :‬کوردستان جێدێڵم بۆ ئه‌وه‌ی جارێکی دیکه‌ گوێم له‌ناوی سه‌رۆک نه‌بێت‬ ‫ئا‪ :‬ئیمان زه‌ندی‬

‫پرسی سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم له‌لوتکه‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌وه‌ بۆ ئاساییترین هاواڵتیانی‬ ‫هه‌رێمی سه‌رقاڵکردوه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ک‬ ‫به‌شێک له‌هاواڵتیان ده‌ڵین بابه‌ته‌که‌‬ ‫"وه‌ک نه‌خۆشی ده‌رونی لێ هاتوه‌"‪.‬‬ ‫گ���ۆران‪ ،‬پۆلیس���ێکی هاتوچۆی���ه‌و‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای به‌رزی پل���ه‌ی گه‌رما‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌رده‌وامه‌ له‌کاره‌که‌ی‌و رۆژانه‌ جوڵه‌ی‬ ‫ئوتومبێلی سه‌رشه‌قامه‌کان رێکده‌خت‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی پرسی سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێمه‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ئ���ه‌و بابه‌ت���ه‌ کاری له‌هه‌مو‬ ‫خه‌ڵک کردوه‌و وه‌ک نه‌خۆشی ده‌رونی‬ ‫لێهاتوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و پۆلیس���ه‌ تێبینی ئه‌وه‌ی کردوه‌‬ ‫که‌ ئه‌و قه‌یران���ه‌ جاده‌کانی به‌ڕێژه‌یه‌ک‬ ‫چۆڵک���ردوه‌و "خه‌ڵک تاقه‌ت���ی کاریان‬ ‫نه‌ماوه‌" ئه‌وه‌ش کاری ئه‌وانی ئاس���ان‬ ‫کردوه‌‪ ،‬وه‌ک خ���ۆی ده‌ڵێت‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫پێی وایه‌ هێنانه‌پێشه‌وه‌ی ئه‌و قه‌یرانه‌‪،‬‬ ‫بۆ له‌بیربردنه‌وه‌ی قه‌یرانه‌کانی دیکه‌ی‬ ‫وه‌ک موچه‌و کاره‌باو ئه‌وانی دیکه‌یه‌‪.‬‬ ‫هیوا قادری ته‌مه‌ن ‪ 50‬س���اڵ‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫ش���ه‌قامی مه‌وله‌وی ش���اری سلێمانی‬ ‫دوکانێک���ی چاپ���ی هه‌ی���ه‌و له‌پاڵ ئه‌و‬ ‫ئامێره‌دا ژیانی رۆژان���ه‌ی به‌ڕێده‌کات‪،‬‬ ‫ل���ه‌و باره‌ی���ه‌وه‌ ده‌ڵێ���ت "ده‌بێت هه‌ر‬ ‫ماوه‌یه‌ک یه‌کێک س���ه‌رۆک بێت‌و دواتر‬ ‫جێ���ی بهێڵێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م س���ه‌رۆکه‌ی‬ ‫خۆمان جگه‌ له‌وه‌ی هه‌شت ساڵی خۆی‬ ‫ته‌واوکرد‪ ،‬دو ساڵیشیان بۆ درێژکرده‌وه‌‪،‬‬ ‫واته‌ هێشتا دو ساڵ قه‌رزاره‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی کاریگه‌رییه‌کانی ئه‌و قه‌یرانه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ب���ازاڕ‪ ،‬ده‌ڵێت "به‌ه���ۆی ئه‌و‬ ‫پرس���ه‌وه‌ ماوه‌یه‌که‌ بازاڕ وه‌س���تاوه‌‪،‬‬ ‫چونک���ه‌ ک���ه‌س نایه‌ت���ه‌ دره‌وه‌و بازاڕ‬ ‫چۆڵ بوه‌‪ ،‬خه‌ڵ���ک چاوه‌ڕوانی وه‌اڵمی‬ ‫کۆتاییه‌"‪.‬‬ ‫فه‌ریده‌ ئه‌حمه‌د که‌ ماوه‌ی ‪ 15‬ساڵه‌‬ ‫مامۆس���تایه‌‪ ،‬به‌دڵێکی سارده‌وه‌ باسی‬

‫ده‌بێت هه‌ر‬ ‫ماوه‌یه‌ک یه‌کێک‬ ‫سه‌رۆک بێت‌و دواتر‬ ‫جێی بهێڵێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م سه‌رۆکه‌ی‬ ‫خۆمان جگه‌ له‌وه‌ی‬ ‫هه‌شت ساڵی‬ ‫خۆی ته‌واوکرد‪،‬‬ ‫دو ساڵیشیان بۆ‬ ‫درێژکرده‌وه‌‪ ،‬واته‌‬ ‫هێشتا دو ساڵ‬ ‫قه‌رزاره‬ ‫پرس���ی س���ه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم ده‌کات‪،‬‬ ‫"ماوه‌یه‌ک���ی زۆره‌ ئه‌م پرس���ه‌ خه‌ڵکی‬ ‫سه‌رقاڵکردوه‌ به‌خۆیه‌وه‌‪ ،‬که‌سانی دیکه‌‬ ‫هه‌ن که‌ خزمه‌تی زیاتریان به‌کوردستان‬ ‫کردوه‌و ئه‌وانیش ش���ایه‌نی ئه‌وه‌ن ببن‬ ‫به‌سه‌رۆکی هه‌رێم"‪.‬‬ ‫م���اوه‌ی زیاتر له‌دو مانگ���ه‌ له‌نێوان‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسییه‌کانی هه‌رێمدا دانیشتن‌و‬ ‫کۆبونه‌وه‌ی چڕوپڕ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫پرسی س���ه‌رۆکایه‌تی نه‌گه‌یش���توه‌ته‌‬ ‫چاره‌س���ه‌رێکی کۆتای���ی‌و خه‌ڵک ئه‌و‬

‫به‌هۆی ئه‌و پرسه‌وه‌ ماوه‌یه‌که‌ بازاڕ وه‌ستاوه‌‪ ،‬چونکه‌ که‌س نایه‌ته‌ دره‌وه‌و بازاڕ چۆڵ بوه‌‬ ‫هی���وا گه‌نجێکی ته‌مه‌ن ‪ 29‬س���اڵه‌‪,‬‬ ‫وه‌اڵمه‌ی ده‌س���تنه‌که‌وتوه‌‪ ،‬ئایا له‌دوای‬ ‫جی���اواز له‌هاواڵتیان���ی دیکه‌‪ ،‬پرس���ی‬ ‫‪20‬ی ئاب کێ سه‌رۆکی هه‌رێمه‌؟‬ ‫جه‌ب���ار محه‌مه‌دی ته‌مه‌ن ‪ 73‬س���اڵ س���ه‌رۆکی هه‌رێ���م ئ���ه‌وی به‌خۆیه‌وه‌‬ ‫که‌ شۆفێری تاکس���ییه‌ به‌نیگه‌رانیه‌وه‌ س���ه‌رقاڵ نه‌ک���ردوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت‬ ‫ده‌ڵیت "ته‌كسییه‌كه‌م وه‌ك عه‌ره‌بانه‌ی‌ "س���ه‌رقاڵبم به‌ مۆبایله‌كانمه‌وه‌ باشتره‌‬ ‫ده‌ستگێڕی لێهاتوه‌‪ ،‬ده‌بێت بگه‌ڕێم بۆ له‌گوێدانه‌ پرسێك كه‌ سودی‌ جه‌ماوه‌ری‌‬ ‫كه‌سێك تا بیگه‌یه‌نمه‌ جێگه‌ی‌ خۆی‌"‪ .‬تێدا نیه‪ .‬له‌ڕاس���تیدا ده‌بێت س���ه‌رۆک‬ ‫ده‌شڵێت "ئه‌م پرسی‌ س���ه‌رۆكایه‌تیی ‌ه هه‌ڵنه‌بژێرێت���ه‌وه‪ ،‬چونك���ه‌ ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫وه‌ك یاری‌ مندااڵنی‌ لێهاتوه‪ ،‬وه‌ك چۆن زۆری‌ بۆ درێژكرایه‌وه‌ له‌پێشوتر"‪.‬‬ ‫به‌رهه‌م جه‌الل كه‌ به‌ش���ی‌ میكانیكی‌‬ ‫كاره‌باكه‌مان توش���ی‌ گه‌شكه‌ی‌ كردوین‬ ‫له‌په‌یمان���گا ته‌واو ك���ردوه‌ ته‌مه‌نی‌ ‪24‬‬ ‫كه‌ دێته‌وه‪ ،‬زۆر دڵمان پێیخۆشه‌"‪.‬‬

‫ساڵه‌و به‌ده‌م‌ سه‌رقاڵی به‌مۆبایله‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫له‌دوكانه‌كه‌یدا ده‌ڵێت "بۆیه‌ ئه‌م پرس ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ درێ���ژه‌ی‌ كێش���ا‪ ,‬چونكه‌‬ ‫ویستویانه‌ گه‌نج نه‌یه‌نه‌ سه‌ر شه‌قامه‌كان‬ ‫ڕێگر نه‌ب���ن له‌كاره‌كانیان‪ ،‬به‌هۆی‌ ئه‌م‬ ‫مه‌به‌سته‌وه‌ وایان له‌سه‌دان گه‌نج كردوه‌‬ ‫كه‌ به‌ره‌و هه‌نده‌ران بڕۆن"‪.‬‬ ‫ئامانجی‌ ته‌مه‌ن ‪ 25‬ساڵ گه‌رمای‌ خۆری‬ ‫مانگی ئ���اب ئاره‌ق���ی به‌ده‌موچاویه‌وه‌‬ ‫هێنابوی���ه‌ خ���واره‌و به‌بێزارییه‌وه‌ له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ بۆچونی خ���ۆی له‌وباره‌یه‌وه‌‬

‫ده‌رب���ڕی‌و وت���ی "هه‌مو خه‌ڵ���ك بێزار‬ ‫بون‪ ،‬ده‌چنه‌وه‌ ب���ۆ ماڵه‌وه‌ هه‌واڵه‌كان‬ ‫باس باسی‌ پرسی‌ سه‌رۆكایه‌تیه‪ ،‬دێیته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌ هه‌موش���ی‌‬ ‫به‌زیانی خه‌ڵكی‌ كوردستانه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و‪ ،‬که‌ پیش���ه‌ی ش���ۆفێری پاسه‌‬ ‫وتیش���ی "به‌ش���ێوه‌یه‌ك له‌كوردستان‬ ‫بێ���زارم هه‌مو كارێكم ت���ه‌واو كردوه‌ بۆ‬ ‫ڕۆش���تنم ب���ۆ ده‌ره‌وه‌ی‌ كوردس���تان‪,‬‬ ‫چونك���ه‌ جارێكی‌ تر گوێم���ان له‌ناوی‌‬ ‫سه‌رۆك نابێته‌وه‌"‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫‪5‬‬

‫كێ‌ به‌شداری‌ كۆبونه‌و‌ه نائاساییه‌كه‌ی‌ ‪19‬ی‌ ئاب ده‌بێت؟‬

‫دوا هه‌ڵوێستی فراكسیۆنه‌كان له‌سه‌ر پرسی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‬ ‫ئا‪:‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬

‫شیوعی‌‪:‬‬ ‫سه‌ركردایه‌تی حزب‬ ‫بڕیار ده‌دات به‌شداری‌‬ ‫بكه‌ین یان نا‬

‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ تا دێت به‌ره‌و‬ ‫پرس ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاڵۆزی‌ زیاتر ده‌ڕوات‪ ،‬سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ێ‬ ‫په‌رله‌مان بڕیاری‌ داوه‌ ك ‌ه سبه‌ین ‌‬ ‫‪19‬ی‌ ئاب‪ ،‬دانیشتنی‌ دوه‌م بۆ‬ ‫ی پڕۆژه‌یاساكانی‌ هه‌موار‬ ‫خوێندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬فراكسیۆنه‌كانی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ی جیاوازیان هه‌ی ‌ه سه‌باره‌ت‬ ‫هه‌ڵوێست ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌م پرسه‌ ك ‌ه چاره‌نوسی‌ پرۆسه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاسی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ‌‬ ‫پێوه‌به‌ستراوه‌‪ ،‬به‌شێكیان ئاماژ‌ه‬ ‫به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ به‌كۆی‌ ئه‌ندامه‌كانیان‬ ‫به‌شداری‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫ی‬ ‫ی بڕیار ‌‬ ‫به‌شێكیشیان ده‌ڵێن چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ حیزبه‌كانیان‪.‬‬

‫ئه‌بو كاروان‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ فراكسیۆنی ئازادی‪:‬‬

‫دوا هه‌ڵوێس���تی ئێم���ه‌ ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌‬ ‫الیه‌نه‌كان پێكه‌و رێكبكه‌ون‌و س���ازانی‬ ‫له‌س���ه‌ر بك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌وكات���ه‌ په‌رله‌مان‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ ئه‌نجامبدات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫سازانیش نه‌كرا‪ ،‬س���ه‌ركردایه‌تی حزب‬ ‫بڕی���ار ده‌دات به‌ش���داری‌ بكه‌ی���ن یان‬ ‫نا‪ ،‬ئ���ه‌وكات رایده‌گه‌یه‌نین به‌ش���داری‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ ده‌كه‌ین یان نا‪.‬‬

‫بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیسالمی‌‪:‬‬ ‫ئه‌نجومه‌نی شورای‌‬ ‫حزب كۆده‌بێته‌وه‌و‬ ‫بڕیار ده‌دات‬ ‫شوان قه‌اڵدزێی‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ فراكسیۆنی بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئیسالمی‪:‬‬ ‫ب���اس له‌وه‌ده‌كرێت پێن���ج الیه‌نه‌كه‌‪،‬‬ ‫نه‌وشیروان مس���ته‌فاو مه‌سعود بارزانی‬ ‫كۆده‌بن���ه‌وه‌و ده‌رب���اره‌ی‌ ئه‌م پرس���ه‌‬ ‫گفتوگۆ ده‌كه‌ن‌و ب���ه‌ره‌و لێكنزیكبونه‌وه‌‬ ‫بڕۆن‪ ،‬جارێ‌ هه‌مو هه‌وڵه‌كان بۆ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫به‌و رێگه‌یه‌ چاره‌س���ه‌ر بكرێت‌و نه‌گاته‌‬ ‫راده‌ی لێكترازان‌و شه‌ڕی ناوخۆ‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر س���ه‌ركرده‌ سیاس���ییه‌كان‬ ‫به‌تایبه‌ت بارزانی‌و نه‌وش���یروان مسته‌فا‬ ‫بیانه‌وێت له‌ماوه‌ی‌ ‪ 10‬خوله‌كدا كێشه‌كه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫من وه‌كو خۆم ك���ه‌ نوێنه‌ری خه‌ڵكی‬ ‫كوردس���تانم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دام هه‌ركاتێك‬ ‫به‌یاس���ایی داوای‌ كۆبونه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫كرا تێیدا به‌شداربین‪ ،‬به‌اڵم ئه‌نجومه‌نی‬ ‫شورای‌ حزب كۆده‌بێته‌وه‌و بڕیار ده‌دات‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بڕیاریدا به‌شداری‌ نه‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫من بۆچون‌و هه‌ڵوێستی خۆم ده‌بێت‪.‬‬

‫گۆڕان‪ :‬هه‌ر ‪24‬‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌مان‬ ‫ی‬ ‫ی كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌شدار ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ین‬ ‫نائاسای ‌‬ ‫به‌هار مه‌حمود‬ ‫په‌رله‌مانتار له‌فراكسیۆنی گۆڕان‪:‬‬ ‫دوا هه‌ڵوێس���تی ئێم���ه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫چاره‌سه‌ری یاس���ایی‌ هه‌ڵده‌بژێرین بۆ‬ ‫ئه‌و پرسه‌و پابه‌ندین به‌و پرۆژه‌یه‌ی كه‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانی كوردس���تان پێشكه‌شمان‬ ‫كردوه‌‌و لیژنه‌ی‌ یاس���ایی راپۆرته‌كه‌ی‌‬ ‫ئاماده‌كردوه‌و په‌رله‌مانی كوردستانیش‬ ‫هیچ كاتێكی ت���ری له‌به‌رده‌مدا نه‌مابو‬ ‫تاوه‌كو بیداته‌وه‌ به‌الیه‌نه‌كان كه‌ پێشتر‬ ‫زیاتر له‌جارێك خستویه‌تیه‌وه‌ به‌رده‌م‬ ‫الیه‌نه‌كان بۆ ئه‌وه‌ی بگه‌ن به‌س���ازان‌و‬ ‫دواتر له‌په‌رله‌مان بكرێت به‌یاس���ا‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ نه‌ك���را كه‌واتا هیچ فرس���ه‌تێكی‬ ‫دیكه‌مان له‌به‌رده‌م���دا نه‌ماوه‌و له‌‪19‬ی‬ ‫ئ���اب كۆبونه‌وه‌ی نائاس���ایی له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌نجامده‌ده‌ین‪.‬‬ ‫‪24‬‬ ‫ه���ه‌ر‬ ‫به‌دڵنیایی���ه‌وه‌‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌که‌م���ان به‌ش���دار ده‌بین‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر له‌ماوه‌ی‌‬ ‫ئه‌م دو رۆژه‌دا س���ازانی له‌س���ه‌ر كرا‬ ‫ئه‌وا دێته‌وه‌ ناو په‌رله‌مان‌و دیس���انه‌وه‌‬ ‫ده‌كرێت به‌یاسا‪.‬‬

‫په‌رله‌مانی کوردستان‬

‫یه‌كگرتو‪ :‬بڕیاردان بۆ ئێم ‌ه قورسه‌‬

‫حاجی كاروان‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ فراكس���یۆنی یه‌كگرتوی‬ ‫ئیسالمی‪:‬‬ ‫دوا هه‌ڵوێس���تی ئێم���ه‌ ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كگرت���و كۆده‌بێته‌وه‌و‬ ‫ه���ه‌ر بڕیارێ���ك ب���ده‌ن ئێم���ه‌ كاری‌‬ ‫پێده‌كه‌ین‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌ر خاوه‌نی پرۆژه‌ی‬ ‫خۆمانی���ن ك���ه‌ له‌په‌رله‌مان���ه‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫الیه‌نه‌كان���ی تر واژۆمان ك���ردوه‌و داوای‬ ‫دانیشتنی په‌رله‌مانیشمان كردوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫دانیشتنه‌كه‌ش كرا‪ ،‬ئه‌وكات هه‌ڵوێستی‬

‫یه‌كالكه‌ره‌وه‌ راده‌گه‌یه‌نین‪.‬‬ ‫په‌یوه‌س���ت ‌ه‬ ‫پرس���ه‌‬ ‫ئ���ه‌م‬ ‫به‌ئاسایش‌وبارودۆخی هه‌مو كوردستان‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی پێویس���تی به‌بڕیارێك���ی‬ ‫وردبینانه‌ی���ه‌‪ ،‬نامانه‌وێ���ت به‌ب���ون یان‬ ‫نه‌بونی ئێمه‌ ئه‌م كوردس���تانه‌ بكه‌وێته‌‬ ‫گێژاوێك���ه‌وه‌ هه‌مومان بب���ات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫مادام دۆخه‌كه‌ له‌س���ه‌ر ئێمه‌ وه‌س���تاوه‌‬ ‫پێویستمان به‌بڕیارێكه‌ كه‌ هه‌روا ئاسان‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونك���ه‌ حزبه‌كانی تر وه‌كو ئێمه‌‬ ‫ئه‌ندامی���ان له‌ده‌ڤه‌ره‌كانی تر نییه‌ وه‌كو‬

‫كۆمه‌ڵ‌‪:‬‬ ‫هه‌مومان به‌شداری‌ كۆبونه‌وه‬ ‫‌ نائاساییه‌كه‌ی‌ ‪19‬ی ئاب ده‌كه‌ین‬ ‫هه‌ورامان گه‌چێنه‌یی‬ ‫په‌رله‌مانت����اری‌ فراكس����یۆنی كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی‪:‬‬ ‫ئێمه‌ یه‌كه‌م هه‌ڵوێست‌و دوا هه‌ڵوێستمان‬ ‫هه‌ر وه‌ك����و یه‌كه‌و به‌ش����داری‌ كۆبونه‌وه‌‬ ‫نائاس����اییه‌كه‌ی‌ ‪19‬ی ئ����اب ده‌كه‌ی����ن‌و‬ ‫هه‌ڵوێستی فراكس����یۆنه‌كه‌مان‌و حزبیش‬ ‫هه‌ر یه‌ك هه‌ڵوێس����ته‌و بڕیاری كۆتاییمان‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌و پرس����ه‌ داوه‌ كه‌ له‌په‌رله‌مان‬ ‫چاره‌سه‌ر بكرێت‪.‬‬

‫بادین���ان‌و جیاوازت���رن‪ ،‬جگ���ه‌ له‌وه‌ی به‌هه‌مواركردنه‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاتێ���ك‬ ‫واقیعه‌ك���ه‌ ئه‌گه‌ر به‌ره‌و ش���ه‌ڕی ناوخۆ ئه‌نجومه‌نی ش���ورا بڕیاریدابێت بارزانی‬ ‫بڕوات‌و ئێمه‌ ده‌س���تمان ل���ه‌و بابه‌ته‌دا له‌پۆس���ته‌كه‌ی‌ بمێنێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكاته‌ ئایا‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌وه‌مان پێ قورس���ه‌‪ .‬وه‌كو ئه‌و یاسایه‌ ده‌ربكرێت له‌روی یاساییه‌وه‌‬ ‫فراكس���یۆنیش یه‌كده‌نگین‌و كێش���ه‌مان جێگیر ده‌بێت یان ن���ا‪ ،‬ئه‌وه‌ ده‌كه‌وێته‌‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌تا هه‌م���و حزبه‌كانی تریش ژێر پرسیاره‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ب���ڕوای م���ن ب���اوه‌ڕ ناك���ه‌م‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك ئ���ه‌و نایه‌كده‌نگییه‌ی‌ تێدایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌كو فراكس���یۆن ئه‌گه‌ر به‌شداری س���ه‌ركردایه‌تیمان بڕیاربدات به‌ش���داری‌‬ ‫كۆبنه‌وه‌ك���ه‌ی‌ په‌رله‌مان بین ئه‌وه‌ مافی كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ په‌رله‌مان نه‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫خۆمان���ه‌و باكمان به‌هی���چ نییه‌و له‌هیچ بڕیاری���ش بدات ئ���ه‌وكات ئێم���ه‌ وه‌كو‬ ‫ناترسین‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م یاسایه‌ پێویستی فراكسیۆن بڕیاری خۆمان ده‌ده‌ین‪.‬‬

‫یه‌كێتی‌‪ :‬هه‌ر ‪ 18‬په‌رله‌مانتاره‌ك ‌ه به‌شداری‬ ‫كۆبونه‌وه‌ نائاساییه‌كه‌ ده‌كه‌ین‬ ‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‬ ‫س���ه‌رۆكی فراكس���یۆنی یه‌كێت���ی‬ ‫له‌په‌رله‌مانی كوردستان‪:‬‬ ‫دوا هه‌ڵوێس���تی ئێم���ه‌ هه‌م���ان‬ ‫هه‌ڵوێستی پێش���ومانه‌ ك ‌ه پرۆژه‌یه‌مان‬ ‫هه‌یه‌ له‌په‌رله‌مانی كوردس���تان‌و له‌سه‌ر‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی یاس���ای سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێم‪.‬‬ ‫به‌دڵنیاییه‌وه‌ وه‌كو فراكسیۆنی سه‌وز‬ ‫ی‬ ‫هه‌ر هه‌مو ‪ 18‬په‌رله‌مانتاره‌ك ‌ه به‌شدار ‌‬ ‫ی ‪19‬ی ئابی‬ ‫كۆبون���ه‌و‌ه نائاس���اییه‌كه‌ ‌‬ ‫په‌رله‌مان ده‌كه‌ین‪.‬‬

‫پارتی ‪:‬‬ ‫نورساوه‌که‌ی جه‌عفه‌ر ئیمنکی یاساییه‌و پابه‌ندین به‌بڕیاره‌که‌ی ئه‌نجومه‌نی شوراوه‌‬ ‫فه‌رحان جه‌وهه‌ر‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ فراكسیۆنی پارتی‬ ‫هه‌ڵوێس���تی ئێم ‌ه له‌یه‌كه‌مه‌وه‌ ئه‌وه‌‬ ‫بوه‌ كه‌ ئه‌م پرسه‌ به‌سازان بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كه‌ س���ازان نه‌ك���را ئه‌نجومه‌نی ش���ورا‬ ‫بڕیاریداوه‌ كه‌ كاره‌كانی سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫ب���ه‌رده‌وام ده‌بێت تاوه‌ك���و ئه‌و كاته‌ی‌‬ ‫ده‌گه‌ینه‌ س���ازان‌و هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫به‌په‌رله‌مان���ه‌وه‌ نیی���ه‌و ده‌توانێ���ت‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی خۆی بكات‪.‬‬ ‫ئێم���ه‌ وه‌ك���و فراكس���یۆنی پارت���ی‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك به‌ش���داری‌ كۆبونه‌وه‌‬ ‫نائاس���اییه‌كه‌ی‌ په‌رله‌م���ان ناكه‌ی���ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئێمه‌ پێمانوایه‌ بنه‌مای س���ازان‬ ‫تێكدراوه‌و یاس���ایی نییه‌و س���ه‌رۆكی‬ ‫په‌رله‌مان بێالیه‌نی له‌ده‌ستداوه‌و یاسای‬

‫پێش���ێلكرد‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر چ زوه‌ سازان‬ ‫كرا ئ���ه‌وكات به‌ش���داری‌ كۆبونه‌وه‌كه‌‬ ‫ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئێستا ئه‌نجومه‌نی ش���ورا رای خۆی‬ ‫وتوه‌و ئه‌گه‌ر په‌رله‌مانیش له‌‪19‬ی مانگ‬ ‫یاس���اكه‌ ده‌ربكات‪ ،‬ئه‌وا یاساناسه‌كان‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ی بۆ ده‌كه‌ن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌‬ ‫دو بابه‌تی جیاوازه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت هه‌مو‬ ‫الی���ه‌ك كار به‌و بڕی���اره‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ش���ورا بكه‌ن‪ ،‬به‌وه‌ی ئ���ه‌و ئه‌نجومه‌نه‌‬ ‫بڕیارێكی له‌نێوان دو الیه‌نه‌دا ده‌ركردوه‌‬ ‫كه‌كێشه‌یان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وان پێیانوایه‌ ل���ه‌دوای‌ ‪20‬ی ئاب‬ ‫سه‌رۆكی په‌رله‌مان كاره‌كانی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێ���م رایی ده‌كات‌و ئێمه‌ش پێمانوایه‌‬ ‫نه‌خێ���ر له‌به‌ر ئ���ه‌وه‌ی ماوه‌كه‌ كۆتایی‬

‫هاتوه‌و پۆسته‌كه‌ چۆڵ نه‌بوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌م‬ ‫دو ته‌فسیره‌ جیاوازه‌ ئه‌نجومه‌نی شورا‬ ‫یه‌كالیی كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ك���ه‌ س���ه‌رۆكی په‌رله‌م���ان ده‌ڵێت‬ ‫بڕیاره‌كه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی شورا الی ئه‌وان‬ ‫ره‌تكراوه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ رای خۆیه‌تی‌ كه‌ رێز‬ ‫له‌یاسا ناگرێت‪ ،‬به‌ڕاستی كاره‌ساته‌‪.‬‬ ‫ئه‌و نوس���راوه‌ی‌ ك���ه‌ كاك جه‌عه‌فه‌ر‬ ‫كردویه‌تی بۆ ئه‌نجومه‌نی شورا یاساییه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ س���ه‌رۆكی په‌رله‌م���ان خۆی‬ ‫به‌نوس���راوی ره‌سمی ده‌سه‌اڵتی داوه‌ته‌‬ ‫جێگره‌ك���ه‌ی‌ كه‌ بۆی هه‌ی���ه‌ مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ بكات‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌ماوه‌ی‌ پێشو‬ ‫كێشه‌یه‌ك هه‌بو په‌یوه‌ست به‌فراكسیۆنی‬ ‫س���ه‌وز‪ ،‬كاك جه‌عفه‌ر نوسراوی كرد بۆ‬ ‫ئه‌نجومه‌نی شوراو چاره‌سه‌ری كرد‪.‬‬

‫توركومان‪:‬‬ ‫سازان نه‌كرێت‪،‬‬ ‫ی كۆبونه‌وه‌‬ ‫به‌شدار ‌‬ ‫نائاساییه‌كه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مان ناكه‌ین‬ ‫ئایدن مه‌عروف‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ فراكس���یۆنی ب���ه‌ره‌ ‌ی‬ ‫توركمانی‪:‬‬ ‫هه‌ڵوێس���تی ئێمه‌ وه‌كو پێشوتره‌ ك ‌ه‬ ‫رامانگه‌یاندبو له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌داین پێویست ‌ه‬ ‫له‌م دۆخ ‌ه هه‌س���تیاره‌دا سازان له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و پرس���ه‌ بكرێت‪ ،‬به‌بێ ئه‌و س���ازان ‌ه‬ ‫ره‌نگه‌ دۆخی هه‌رێمی كوردستان به‌ره‌و‬ ‫خراپی بڕوات‪ ،‬بۆیه‌ پێویس���ته‌ چ زوه‌‬ ‫هه‌م���و الیه‌نه‌ سیاس���ییه‌كان ده‌س���ت‬ ‫به‌گفتوگۆ بكه‌ن‌و به‌ته‌نازولكردنی هه‌مو‬ ‫الیه‌ك له‌به‌ش���ێك له‌پرۆژه‌كانی خۆیان‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی بگه‌ن به‌رێككه‌وتنی كۆتایی‪،‬‬ ‫چونك ‌ه پێش���تر حكومه‌تیان به‌س���ازان‬ ‫دروستكردوه‌‪.‬‬ ‫ئێم���ه‌ به‌ڕاش���كاوی رایده‌گه‌یه‌نی���ن‬ ‫كه‌ ئه‌گه‌ر س���ازان نه‌كرێت‪ ،‬به‌ش���دار ‌ی‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ نائاس���اییه‌كه‌ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ناكه‌ین‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌گه‌ر ته‌وافوق نه‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا چه‌ند كۆبونه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان بكرێت‬ ‫ناتوانرێ���ت ئه‌و كێش���ه‌یه‌ چاره‌س���ه‌ر‬ ‫بكرێت‪ ،‬بۆیه‌ ئێم���ه‌ له‌به‌ر به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫گش���تی نامانه‌وێت ببین ‌ه هۆكارێك بۆ‬ ‫تێدانی ئه‌و دۆخ���ه‌‪ ،‬ده‌مانه‌وێت وه‌كو‬ ‫پێكهاته‌ی‌ توركمان ببین ‌ه فاكته‌ری‌ خێر‪.‬‬ ‫له‌وانه‌ی���ه‌ له‌كۆبونه‌وه‌ نائاس���اییه‌كه‌ ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان له‌رۆژی چوارش���ه‌ممه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫فراكس���یۆنه‌كان به‌پارتیش���ه‌وه‌ به‌بێ‬ ‫ته‌وافوقیش به‌ش���داری‌ بك���ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێمه‌ هه‌ر به‌شداری‌ ناكه‌ین‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫هه‌مو الیه‌نه‌كانی���ش باش ده‌زانن به‌بێ‬ ‫ته‌وافوقی سیاسی هیچ ناكرێت‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫ته‌وف���وق نه‌كرێت چۆن چاره‌س���ه‌ری‬ ‫پرس���ه‌ك ‌ه ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬چونك��� ‌ه واقیعی‬ ‫سیاس���ی هه‌رێم ئه‌وه‌ی ده‌وێت‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫جگه‌ ل���ه‌وه‌ی له‌عێ���راق‌و ناوچه‌كه‌ش‬ ‫به‌وش���ێوه‌یه‌ چاره‌س���ه‌ری پرس���ه‌كان‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫مونا نه‌بی‬ ‫له‌فراكسیۆنی پێشكه‌وتنی توركمانی‪:‬‬ ‫ئێم ‌ه له‌یه‌ك���ه‌م رۆژه‌وه‌ پێداگیریمان‬ ‫كردو‌ه كه‌ پرسی س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‬ ‫ك��� ‌ه ره‌هه‌ندی سیاس���ی‌و نیش���تمانی‬ ‫هه‌یه‌ به‌س���ازان‌و گفتوگۆكردن یه‌كالیی‬ ‫بكرێته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌م پرس ‌ه په‌یوه‌ست‬ ‫نیی���ه‌ به‌الیه‌ن���ه‌ سیاس���ییه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و په‌یوه‌س���ت ‌ه به‌هه‌م���و خه‌ڵكی‬ ‫كوردستانه‌وه‌‪.‬‬ ‫وه‌ك���و ئه‌ندامێكی لیژنه‌ی یاس���ایی‬ ‫په‌رله‌م���ان به‌ش���داری‌ كۆبون���ه‌و‌ه‬ ‫نائاس���اییه‌كه‌ی‌ په‌رله‌م���ان ناكه‌ی���ن‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ره‌نگ���ه‌ الیه‌ن���ه‌كان وا‬ ‫خوێنه‌وه‌ی���ان كردبێت ك���ه‌ ئێم ‌ه له‌به‌ر‬ ‫به‌شدارینه‌كردنی پارتی به‌شدار نابین‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه من ئاماد‌ه نه‌بومم له‌نوس���ینه‌وه‌ ‌ی‬ ‫راپۆرته‌كه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌شداری‌ ناكه‌م‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫په‌رله‌مان به‌دواداچون بۆ مانۆڕو نمایشی سه‌ربازی ده‌کات‬

‫"الیه‌نه‌ سیاسییه‌کان هه‌ڵه‌ ده‌که‌ن په‌نا بۆ توندوتیژی ببه‌ن له‌ملمالنێ سیاسییه‌کاندا"‬ ‫ئا‪ :‬هه‌ژار ئه‌نوه‌ر‬

‫له‌دوای ئه‌وه‌ی له‌هه‌فته‌ی رابردودا‬ ‫له‌شاری هه‌ولێر مانۆڕێکی سه‌ربازیی‬ ‫ئه‌نجامدرا‪ ،‬هه‌روه‌ها ئوتومبێلی‬ ‫پۆلیس‌و ده‌زگا ئه‌منییه‌کان به‌کارهێنرا‬ ‫بۆ بانگه‌شه‌ی سیاسیی لیژنه‌ی‬ ‫ناوخۆی په‌رله‌مان له‌و ڕوداوانه‌‬ ‫ده‌کۆڵێته‌وه‌‌و ئه‌نجومه‌نی پارێزگاش‬ ‫بانگهێشتی به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیسی‬ ‫هه‌ولێر ده‌کات‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ توندبون���ه‌وه‌ی ملمالن���ێ‬ ‫سیاسییه‌کان‌و نه‌گه‌یش���تنی الیه‌نه‌کان‬ ‫به‌چاره‌س���ه‌رو سازان له‌س���ه‌ر پرسی‬ ‫س���ه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم‪ ،‬هه‌فته‌ی رابردو‬ ‫پێشهاتێکی نوێ ڕویدا‪ ،‬ئه‌ویش نمایشی‬ ‫سه‌ربازیی‌ بو له‌ش���اری هه‌ولێر‌و نزیک‬ ‫له‌بینای په‌رله‌مان‪ .‬به‌بۆچونی زۆربه‌ی‬ ‫الیه‌ن���ه‌کان ئ���ه‌و ڕوداوه‌ ئاماژه‌یه‌که‌ی‬ ‫مه‌ترس���یداری هه‌ڵگرتبو‪ ،‬ه���ه‌ر بۆیه‌‬ ‫کاردانه‌وه‌ی زۆری به‌دوای خۆیدا هێنا‪،‬‬ ‫تا گه‌یشته‌ ئه‌وه‌ی س���ه‌رۆکی هه‌رێمی‬ ‫کوردستان‪ ،‬مه‌سعود بارزانی به‌بڕیارێک‬ ‫هه‌مو نمایشێکی سه‌ربازی‌ قه‌ده‌غه‌کرد‪.‬‬ ‫ئه‌ندام���ی لیژن���ه‌ی لیژن���ه‌ی‌ ناوخۆو‬ ‫ئاس���ایش‌و ئەنجومەن���ە خۆجێییەکان‪،‬‬ ‫قادر ره‌زگه‌یی له‌و باره‌یه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند که‌ ئ���ه‌وان ئیدانه‌ی ئه‌و کاره‌‬ ‫ده‌ک���ه‌ن‌و به‌کارێک���ی دور له‌مه‌ده‌نیی‬ ‫ده‌زانن‪" ،‬پێمان وایه‌ ناکرێت له‌ملمالنێ‬ ‫سیاسییه‌کان‌و بونی دو خیتابی جیاواز‬ ‫له‌نێ���وان الیه‌ن���ه‌ سیاس���ییه‌کان هیچ‬ ‫الیه‌نێکی سیاس���یی په‌ن���ا به‌رێته‌ به‌ر‬ ‫رێگه‌چاره‌ی سه‌ربازیی‪ ،‬له‌به‌رکارهێنانیدا‬ ‫بێت یاخود له‌نمایش‌و پیشاندانی هێزدا‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و په‌رله‌مانت���اره‌ نیگه‌رانه‌ له‌وه‌ی‬ ‫ت���ا ئێس���تاش له‌هه‌رێمی کوردس���تان‬ ‫هێزی س���ه‌ربازی له‌به‌رده‌س���تی الیه‌نه‌‬ ‫سیاسییه‌کاندایه‌‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی به‌دواداچون���ی ئه‌وان وه‌ک‬ ‫لیژن���ه‌ی ناوخ���ۆی په‌رله‌م���ان بۆ ئه‌و‬ ‫ڕوداوه‌‪ ،‬قادر ره‌زگه‌یی رایگه‌یاند "ئێمه‌‬ ‫به‌دواداچونم���ان بۆ ئه‌و ڕوداوه‌ کردوه‌‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ندیمان کرد به‌وه‌زیری پێشمه‌رگه‌‪،‬‬ ‫مسته‌فای سه‌ید قادر‪ ،‬ئه‌ویش رایگه‌یاند‬ ‫که‌ ئ���اگاداری ئه‌و مانۆڕه‌ س���ه‌ربازییه‌‬ ‫نیی���ه‌‪ .‬هه‌روه‌ها وه‌زیری پێش���مه‌رگه‌‬

‫ناکرێت له‌ملمالنێ‬ ‫سیاسییه‌کان‌ هیچ‬ ‫الیه‌نێکی سیاسیی‬ ‫په‌نا به‌رێته‌‬ ‫به‌ر رێگه‌چاره‌ی‬ ‫سه‌ربازیی‬ ‫له‌به‌رکارهێنانیدا بێت‬ ‫یاخود له‌نمایش‌و‬ ‫پیشاندانی‬ ‫هێزدا بێت‬ ‫وتی ک���ه‌ نازانێت ئ���ه‌و تانک‌و هه‌مه‌ڕو‬ ‫پێداویس���تییه‌ س���ه‌ربازیانه‌ش که‌ له‌و‬ ‫مان���ۆڕه‌ س���ه‌ربازییه‌دا به‌کارهێنراون‪،‬‬ ‫له‌کوێوه‌ هێنراون"‪.‬‬ ‫جگ���ه‌ ل���ه‌و مان���ۆڕه‌ س���ه‌ربازییه‌ی‬ ‫به‌ئوتومبێلی س���ه‌ربازییه‌وه‌ ئه‌نجامدرا‪،‬‬ ‫هاوکات چه‌ند شه‌وێک له‌شاری هه‌ولێردا‬ ‫به‌ئوتومبێلی پۆلیس‌و وه‌زاره‌تی ناوخۆ‬ ‫بانگه‌شه‌ بۆ مانه‌وه‌ی مه‌سعود بارزانی‬ ‫ده‌کرا له‌پۆسته‌که‌یداو وێنه‌و ئه‌وو ئااڵی‬ ‫پارت���ی به‌ئوتومبێل���ه‌ حکومییه‌کان���دا‬ ‫هه‌ڵواسرابو‪.‬‬ ‫ل���ه‌و باره‌یه‌وه‌ ئەندام���ی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگای هه‌ولێر‪ ،‬دلێر حسێن بەئاوێنەی‬ ‫راگەیان���د کە بۆ ئەو مەبەس���تە دوانزە‬ ‫ئەندام���ی ئەنجومەنی پارێزگای هه‌ولێر‬ ‫لەیاداشتێکدا بانگھێشتی بەڕێوەبەری‬ ‫پۆلیسی هه‌ولێریان کردوه‌‪.‬‬ ‫رۆژی یه‌کش���ه‌ممه‌ش لەمیان���ەی‬ ‫کۆنگرەیەک���ی رۆژنامەوانی���دا‪ ،‬لی���وا‬

‫دیمه‌نێک له‌مانۆره‌ سه‌ربازییه‌که‌ی شاری هه‌ولێر‬ ‫عەبدولخال���ق تەڵع���ەت بەڕێوەب���ەری‬ ‫پۆلیس���ی هه‌ولێ���ر ئاش���کرایکرد ک���ە‬ ‫بانگهێشت کراوەو لەم هه‌فتەیە دەچێتە‬ ‫بەردەم ئەنجومەنی پارێزگا‪.‬‬ ‫دوای مانۆڕە س���ەربازییەگەی شاری‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬مەس���عود بارزانی س���ەرۆکی‬ ‫هه‌رێمی کوردس���تان لەراگەیاندراوێکدا‬ ‫هه‌موو جۆرە مانۆڕێکی سەربازی لەالیەن‬ ‫هه‌ر حزب و الیەنێکی قەدەغەکرد‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌که‌ی لیژنه‌ی ناوخۆو ئاسایشی‬ ‫په‌رله‌مان ئه‌وه‌ش���ی ئاش���کرا کرد که‌‬ ‫ئه‌وان وه‌ک لیژنه‌که‌یان له‌گه‌ڵ وه‌زیری‬ ‫ناوخۆ دانیشتون‌و له‌و باره‌یه‌وه‌ قسه‌یان‬ ‫کردوه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌زی���ری ناوخۆ ئاماژه‌ی‬ ‫به‌وه‌ کردوه‌ که‌ ئه‌و ئاگاداری ئه‌و جۆره‌‬ ‫مانۆڕو نمایشانه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌میان���ه‌ی ئه‌و پێش���هاتانه‌دا‪،‬‬ ‫ش���ه‌وی ش���ه‌ممه‌ له‌بازگه‌ی دێگه‌ڵه‌ی‬ ‫نێوان ش���اری کۆیه‌و هه‌ولێر‪ ،‬رێگیریی‬ ‫کرا له‌چه‌ند ئه‌ندام په‌رله‌مانێکی گۆڕان‬

‫بچنه‌ شاری هه‌ولێره‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وانیش‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ سلێمانی‌و رۆژی دواتر رۆیشتن‬ ‫بۆ شاری هه‌ولێر‪.‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ قادر ڕه‌زگه‌یی رایگه‌یاند‬ ‫ک���ه‌ له‌گه‌ڵ وه‌زیری ناوخۆ باس���ی ئه‌و‬ ‫بابه‌ته‌شیان کردوه‌‪" ،‬وه‌زیری ناوخۆ وتی‬ ‫له‌کات���ی رودانی روداوه‌که‌ی دێگه‌ڵه‌ که‌‬ ‫په‌یوه‌ندیم پێوه‌ کراوه‌ له‌کاته‌دا ده‌رفه‌تی‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌م���ان نه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر که‌‬ ‫زانیم ئ���ه‌و په‌رله‌مانتارانه‌ په‌یوه‌ندیان‬ ‫کردوه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندیم پێوه‌کردنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌اڵم په‌یوه‌ندیه‌که‌ی منیان نه‌دایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ڕه‌زگه‌یی رایده‌گه‌یه‌نێت که‌ به‌وه‌زیری‬ ‫ناوخۆیان راگه‌یاندوه‌ که‌ ئه‌وه‌ روداوێکی‬ ‫نه‌خ���وازراوه‌ ناکرێ���ت بازگ���ه‌کان به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ مامه‌ڵه‌ بکه‌ن‪" ،‬په‌رله‌مانتاران‬ ‫حه‌سانه‌یان هه‌یه‌و ئازادن له‌وه‌ی به‌بێ‬ ‫ئاگادارکردنه‌وه‌ی بازگه‌کان س���ه‌ردانی‬ ‫ه���ه‌ر ش���وێنێکی کوردس���تان بکه‌ن‌و‬ ‫به‌بازگه‌کاندا تێپه‌ڕن"‪.‬‬

‫له‌ب���اره‌ی ئ���ه‌وه‌ی تاچه‌ن���د خه‌ڵکی‬ ‫کوردستان دڵنیابن له‌وه‌ی ڕوداوی له‌و‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ ڕوناداته‌وه‌و سه‌رناکێشێت بۆ‬ ‫ملمالنێی توندتر‪ ،‬ئه‌و ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ئه‌رک���ی داموده‌زگاکان���ی‬ ‫ئه‌منییه‌ته‌ که‌ سه‌قامگیری دابینبکه‌ن‌‪،‬‬ ‫ئه‌رک���ی ئه‌وان���ه‌ ژی���ان‌و س���ه‌المه‌تی‬ ‫هاواڵتی���ان‌و دام���وده‌زگاکان بپارێزن‪،‬‬ ‫ئێمه‌ ئومێد ده‌که‌ین ک���ه‌ ئه‌و قه‌یران‌و‬ ‫ته‌نگژه‌ سیاسییه‌ی هه‌یه‌ کۆتایی بێت‌و‬ ‫الیه‌ن���ه‌کان بگه‌نه‌ ب���ژارده‌ی هاوبه‌ش‌و‬ ‫رێكبکه‌ون‌‌و دواجار هه‌مویان بگه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫په‌رله‌رما‌نی کوردس���تان‪ .‬ب���ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫په‌رله‌مان چاره‌س���ه‌ی بکات نه‌گاته‌ ئه‌و‬ ‫کاته‌ی ئاڵۆزی به‌دوای خۆیدا بهێنێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێت "هه‌ر الیه‌نێک سیاسی‬ ‫هه‌ڵه‌ ده‌کات ئه‌گه‌ر هانا بۆ به‌رکارهێنانی‬ ‫توندوتیژی ببات له‌ملمالنێی سیاسییدا‪،‬‬ ‫له‌هه‌مان کاتدا خزمه‌ت به‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌‬ ‫نیشتمانییه‌کانی کوردستان ناکات"‪.‬‬

‫وه‌زیری پێشمه‌رگه‌‬ ‫وتی که‌ نازانێت‬ ‫ئه‌و تانک‌و هه‌مه‌ڕو‬ ‫پێداویستییه‌‬ ‫سه‌ربازیانه‌ش که‌ له‌و‬ ‫مانۆڕه‌ سه‌ربازییه‌دا‬ ‫به‌کارهێنراون‬ ‫له‌کوێوه‌ هێنراون‬

‫قایمقامی سلێمانی‪ :‬تاوه‌كو كه‌یسێكی زیاده‌ڕۆیی له‌دادگا‬ ‫یه‌كالیی ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬شارێك به‌زیاده‌ڕۆیی دروستده‌كرێت‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫له‌م دیداره‌ی‌ ئاوێنه‌دا به‌ختیار‬ ‫عه‌بدولڕه‌حمان قایمقامی قه‌زا ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌ركه‌زی سلێمانی له‌سه‌ر پشكی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان باس له‌كێشه‌و‬ ‫گرفته‌كانی وه‌كو زیاده‌ڕۆیی‌و كاری‬ ‫نایاسایی‌و كه‌موكوڕییه‌كانی شاری‬ ‫سلێمانی‌و كاره‌كانی له‌ماوه‌ی‌ سێ‬ ‫مانگی رابردودا ده‌كات‪ ،‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌زیاده‌ڕۆیی ده‌ڵێت "به‌داخه‌وه‌ دادگا‬ ‫تاوه‌كو كه‌یسێك یه‌كالیی ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫شارێك به‌زیاده‌ڕۆیی دروستده‌كرێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ دادگا مافی لێپێچینه‌وه‌ی‬ ‫راسته‌وخۆی نه‌داوه‌ به‌داموده‌زگاكان"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌و كاته‌وه‌ی ده‌ستبه‌كاربون‬ ‫ئه‌و كارانه‌ چین كه‌ ئه‌نجامتانداوه‌؟‬ ‫قایمقامی س����لێمانی‪ :‬ئێم����ه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫س����ێ مانگ����ه‌ ده‌س����ته‌به‌كاربون‌و له‌و‬ ‫ماوه‌یه‌دا به‌هۆی ئه‌م قه‌یرانه‌ داراییه‌وه‌‬ ‫نه‌مانتوانی����وه‌ كاری گ����ه‌روه‌ بكه‌ین‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ كاریگه‌ری‌ له‌س����ه‌ر پرۆژه‌كان‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم كۆمه‌ڵێك لێپێچینه‌وه‌و‬ ‫به‌دواداچونم����ان ب����ۆ كاره‌كان كردوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها بۆ رێكخس����تنه‌وه‌ی‌ كاره‌كانی‬ ‫خۆمان كۆمه‌ڵێك لیژن����ه‌ی ژینگه‌یی‌و‬ ‫بیناسازی‌و س����وته‌مه‌نی‌و په‌له‌وه‌رمان‬ ‫هه‌بو كه‌ پێشتر پارێزگار وه‌كو ده‌سه‌اڵت‬ ‫دابوی به‌قایمقام‪ ،‬ئێمه‌ گواستمانه‌وه‌ بۆ‬

‫پارێزگای سلێمانی‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی خۆیان‬ ‫ئه‌و كارانه‌ ئه‌نجامبده‌ن‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵێ����ك زیاده‌ مه‌س����روفیان هه‌بو‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ی ده‌چون به‌دواداچونیان بۆ‬ ‫قه‌زاكانی ده‌وربه‌ریش ده‌كرد‪.‬‬ ‫پاش ئه‌وه‌ له‌ماوه‌ی‌ ئه‌م سێ مانگه‌دا‬ ‫لیژنه‌كانی قایمقامیه‌تمان كه‌مكرده‌وه‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێ����ك له‌ئه‌ندامه‌كانم����ان گۆڕی‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا پێش����تر ‪ 21‬ئۆتۆمبێلیمان‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬ك����ه‌ جگ����ه‌ له‌ئۆتۆمبێله‌كه‌ی‌‬ ‫قایمق����ام‪ ،‬هه‌م����و ئۆتۆمبێله‌كان����ی تر‬ ‫له‌خزمه‌ت����ی‌ فه‌رمانبه‌ره‌كان����دا ب����وه‌و‬ ‫هاتوچۆی پێده‌كردن‪ ،‬ئه‌وه‌مان راگرت‪،‬‬ ‫چونكه‌ مه‌س����روفاتێكی زۆریان هه‌بو‪،‬‬ ‫به‌م����ه‌ش مانگانه‌ پێویس����تیمان له‌‪10‬‬ ‫هه‌زار لیت����ره‌وه‌ كه‌مب����وه‌وه‌ بۆ پێنج‬ ‫هه‌زار لیتر‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باس له‌وه‌ده‌كرێت كۆمه‌ڵێك‬ ‫گه‌نجین����ه‌ی‌ نایاس����اییتان له‌ناوچه‌ی‬ ‫عه‌ل����وه‌ روخاندوه‌‪ ،‬كه‌ پێش����تر كه‌س‬ ‫نه‌ده‌توانی ئه‌و كاره‌ بكات؟‬ ‫قایمقامی سلێمانی‪ :‬ئه‌وانه‌ گه‌نجینه‌و‬ ‫گه‌وڕ بون كه‌ چه‌ند س����اڵه‌ به‌نایاسایی‬ ‫كراوبونه‌وه‌و له‌الیه‌ن لیژنه‌كانی ئێمه‌وه‌‬ ‫هه‌مویان روخێنران‌و داخران‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ماوه‌ی‌ ده‌سته‌به‌كاربونته‌وه‌‬ ‫ئه‌و رێگرییانه‌ چی بون له‌كاره‌كانتدا؟‬ ‫قایمقامی سلێمانی‪ :‬هه‌ر پرۆژه‌یه‌كمان‬ ‫جێبه‌ج����ێ كردبێ����ت‪ ،‬به‌گفتوگ����ۆی‬ ‫نێوان ئێم����ه‌و پارێزگاری‌ س����لێمانی‌و‬

‫به‌ختیار عه‌بدولڕه‌حمان‬ ‫الیه‌ن����ه‌ په‌یوه‌ندی����داره‌كان كردومانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گینا هیچ به‌ربه‌‌س����ت‌و رێگرییه‌ك بۆ‬ ‫جێبه‌جێكردنی ئه‌ركه‌كانمان دروس����ت‬ ‫نه‌ب����وه‌‪ ،‬به‌ڵكو وه‌كو تیمێكی هاوبه‌ش‬ ‫كارمان كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬خۆت ده‌زانیت زیاده‌ڕۆییه‌كی‬ ‫زۆر له‌س����لێمانیدا ك����راوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫به‌رپرسان‪ ،‬له‌و بواره‌دا چیتان كردوه‌و‬

‫هه‌مو ئۆتۆمبێله‌كان‬ ‫که‌ هاتوچۆی‬ ‫به‌فه‌رمانبه‌ره‌کان ده‌کرد‬ ‫راگیراوه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫مه‌سروفاتێكی زۆریان‬ ‫هه‌بو‪ ،‬به‌مه‌ش مانگان ‌ه‬ ‫پێویستیمان له‌‪ 10‬هه‌زار‬ ‫لیتره‌وه‌ كه‌مبوه‌وه‌ بۆ‬ ‫‪ 5‬هه‌زار لیتر‬

‫به‌نیازن چی بكه‌ن؟‬ ‫قایمقامی س����لێمانی‪ :‬ه����ه‌ر بڕیارێك‬ ‫له‌الی����ه‌ن دادگاوه‌ ده‌رچوبێ����ت ب����ۆ‬ ‫لێپێچین����ه‌وه‌ به‌رامب����ه‌ر به‌زیاده‌ڕۆیی‬ ‫جێبه‌جێكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ كێشه‌كه‌‬ ‫له‌وه‌دای����ه‌ تاوه‌كو كه‌یس����ێك له‌دادگا‬ ‫یه‌كالیی ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬شارێك به‌زیاده‌ڕۆیی‬ ‫دروس����تده‌كرێت‪ ،‬چونك����ه‌ م����اوه‌ی‌‬

‫یه‌كالییكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و كه‌یسانه‌ له‌دادگا‬ ‫یه‌ج����گار درێژه‌و زۆر به‌خاوی ده‌ڕوات‌و‬ ‫مافی لێپێچینه‌وه‌ی راسته‌وخۆی نه‌داوه‌‬ ‫به‌دام����وده‌زگاكان‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ ناتوانین‬ ‫راس����ته‌وخۆ لێپێچینه‌وه‌ بكه‌ین‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌بێت خه‌ڵكی ئه‌و شوێنه‌ بچن له‌دادگا‬ ‫سكااڵ تۆماربكه‌ن‌و دادگاش ئه‌و الیه‌نه‌‬ ‫بانگهێشت بكات كه‌ زیاده‌ڕۆیی كردوه‌و‬ ‫وته‌ی لێوه‌بگیرێت‌و كه‌یسی بۆ بكاته‌وه‌و‬ ‫كه‌ش����فی الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانی بۆ‬ ‫بكرێ����ت‌و بس����ه‌لمێنرێت‪ ،‬ئنج����ا دادگا‬ ‫بڕیارده‌دات‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش ماوه‌یه‌كی زۆر‬ ‫ده‌خایه‌نێت‪.‬‬ ‫ئه‌گینا ئه‌و كه‌یسانه‌ی‌ دادگا یه‌كالیی‬ ‫كردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬لیژنه‌كانمان لێچێچینه‌وه‌یان‬ ‫كردوه‌و ئه‌وه‌ش����ی ماوه‌ته‌وه‌ چاوه‌ڕوان‬ ‫ده‌بین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌سنوری‌ ش����اری سلێمانی‬ ‫له‌نێو سه‌دان دۆنم زه‌وی كشتوكاڵیدا‪،‬‬ ‫شوێنی نیشته‌جێبون دروستكراوه‌ ئایا‬ ‫ئه‌مه‌ نایاسایی نییه‌‪ ،‬بۆچی لێپێچینه‌وه‌‬ ‫ناكه‌ن؟‬ ‫قایمقام����ی س����لێمانی‪ :‬به‌ڵ����ی‬ ‫به‌دڵنیایی����ه‌وه‌ نایاس����اییه‌‪ ،‬ده‌بێ����ت‬ ‫ئه‌مه‌ش دادگا یه‌كالیی بكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫دادگا یه‌كالیی نه‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ ناتوانین‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬له‌و ماوه‌ی����ه‌ی قه‌یرانه‌كان‬ ‫سه‌ریانهه‌ڵداوه‌ له‌سلێمانی‌و ده‌روبه‌ری‌‬ ‫س����ه‌دان بیری ئیرتیوازی به‌نایاسایی‬

‫لێدراوه‌‪ ،‬بۆچی رێگه‌تان لێنه‌گرتون؟‬ ‫قایمقامی سلێمانی‪ :‬بیری ئیرتیوازی‬ ‫به‌پێ����ی یاس����ا‪ ،‬پۆلیس����ی دارس����تان‬ ‫لێی به‌رپرس����ه‌‪ ،‬ئه‌گین����ا هه‌مو الیه‌نه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی����داره‌كان دژی لێدان����ی بی����ر‬ ‫ئیرتیوازین‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی ئاوی ژێر زه‌وی‬ ‫كه‌م نه‌كات‌و بمێنێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ سااڵنه‌‬ ‫ئاوی ژێ����ر زه‌وی كه‌م����ده‌كات‌و به‌ره‌و‬ ‫وش����كبون ده‌ڕوات‪ ،‬به‌اڵم له‌س����نوری‌‬ ‫ئێمه‌ كه‌متری����ن زیاده‌ڕۆیی له‌م كاره‌دا‬ ‫كراوه‌و ئه‌وه‌ی بیری لێدابێت ده‌س����تی‬ ‫به‌سه‌ردا گیراوه‌‪ ،‬چونكه‌ دادگا بڕیاری‬ ‫لێپێچین����ه‌وه‌ی راس����ته‌وخۆی داوه‌ته‌‬ ‫الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان‪ ،‬كه‌ ده‌ستبگرن‬ ‫به‌سه‌ر ئه‌و كه‌ره‌س����تانه‌داو ته‌له‌فیشی‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬هه‌تاوه‌كو بیتوێننه‌وه‌و ئاس����نی‬ ‫لێدروست بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬پ����رۆژه‌ی ته‌واونه‌كراوه‌كان‬ ‫له‌سلێمانیدا كه‌وتونه‌ته‌وه‌كار؟‬ ‫قایمقامی سلێمانی‪ :‬به‌هۆی قه‌یرانی‬ ‫دارای����ی‌و بێپاره‌یی‌و ب����ێ بودجه‌ییه‌وه‌‬ ‫ئ����ه‌و پرۆژان����ه‌ی‌ كاریان تێ����دا ده‌كرا‬ ‫وه‌ستاون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ی‌ سه‌باره‌ت به‌و پرۆژانه‌ی‌‬ ‫نیش����ته‌جێبون كه‌ كه‌موكوڕی زۆریان‬ ‫تێدای����ه‌و گه‌نده‌ڵی تێدا ك����راوه‌ ئێوه‌‬ ‫چیتان كردوه‌؟‬ ‫قایمقامی س����لێمانی‪ :‬ئه‌و بابه‌ته‌ الی‬ ‫پارێزگاری‌ س����لێمانییه‌و ئ����ه‌وان لێی‬ ‫به‌رپرسن‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫‪7‬‬

‫"له‌كۆی ‪ 17‬فه‌وجی تایبه‌تی سه‌ربازی له‌عێراقدا‪ 5 ،‬فه‌وجیان هی سه‌ركرده‌كانی كورده‌"‬ ‫په‌رله‌مانتارێك‪ :‬سه‌ركردایه‌تی كورد سه‌رقاڵی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمن‌و به‌غدایان بیرچوه‌ته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫له‌ئێستادا گه‌رمترین بابه‌ت‬ ‫له‌عێراقدا‪ ،‬پرسی چاكسازییه‌كانی‬ ‫حه‌یده‌ر عه‌بادییه‌‪ ،‬ك ‌ه وه‌ك‬ ‫باسده‌كرێت الیه‌نه‌ كوردییه‌كانیش‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌ له‌نێو سه‌رۆكایه‌تییه‌كان‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانیش‪ ،‬به‌اڵم رون‬ ‫نییه‌ چاكسازییه‌كان لێدانه‌ له‌كوردو‬ ‫سونه‌كان یان به‌ڕاستی چاكسازی‬ ‫ئیداریین‌و تائێستا سه‌ركردایه‌تی‬ ‫كورد‌و فراكسیۆنه‌ كوردییه‌كانیش‬ ‫هیچ ئه‌گه‌رێكیان لێكنه‌داوه‌ته‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه كورد له‌به‌غدا چی به‌سه‌ردێت‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی كورد له‌به‌غدا ده‌ڵێت‬ ‫"سه‌ركردایه‌تی كورد سه‌رقاڵی‬ ‫پرسی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمن‌و هیچ‬ ‫قسه‌و كاردانه‌ویه‌كیان نییه‌ له‌وه‌ی‬ ‫كورد له‌عێراق چی به‌سه‌ر دێت"‪.‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌د حاج���ی ره‌ش���ید‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ كورد له‌عێراق له‌باره‌ ‌‬ ‫كاریگه‌ری‌ چاكس���ازییه‌كان له‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫به‌رپرس���انی ك���ورد‪ ،‬وت���ی "جار ‌‬ ‫روكاری‌ چاكس���ازییه‌كه‌ به‌ت���ه‌واوی‬ ‫ده‌رنه‌كه‌وتوه‌ چ���ی‌و چۆنه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ‬ ‫نمون ‌ه ئه‌گه‌ر ئێمه‌ جێگری س���ه‌رۆكی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانمان نه‌مێنێت‪ ،‬ئایا‬ ‫ده‌توانین به‌قه‌د ئ���ه‌وه‌ دوباره‌ مافی‬ ‫خۆمان له‌پۆسته‌كاندا به‌ربكه‌وێته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی سه‌نگی كورد بپارێزین"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و گل���ه‌ی له‌س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫ك���ورد هه‌ب���وو ئام���اژه‌ی به‌وه‌كرد‬ ‫كه‌ س���ه‌ركردایه‌تی ك���ورد له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستان به‌حوكمی ئه‌وه‌ی سه‌رقاڵن‬ ‫به‌پرسی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمه‌وه‌‪ ،‬هیچ‬ ‫جۆره‌ هاتن ‌ه سه‌رخه‌تێكیان نییه‌ له‌و‬ ‫بابه‌ته‌‪ ،‬كه‌س هیچ قسه‌و كاردانه‌ویه‌كی‬ ‫نیی ‌ه له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی ئێم���ه‌ی‌ كورد‬ ‫له‌عێراق چیمان به‌سه‌ر دێت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌الیه‌ن فراكسیۆنه‌ كوردییه‌كانیشه‌و‌ه‬ ‫هی���چ ئاماده‌كاریی ‌هك‌و كۆبونه‌وه‌یه‌ك‬

‫ێ سه‌یری‬ ‫جار ‌‬ ‫كۆی پرۆسه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ین بزان ‌ه‬ ‫ئامانجه‌ك ‌ه‬ ‫چییه‌ ئه‌وكات‬ ‫هه‌ڵوێستی‬ ‫خۆمان ده‌بێت‬

‫نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وتیش���ی "داوای كۆبونه‌وه‌ی‬ ‫الیه‌ن���ه‌ كوردییه‌كانم ك���رد‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌سه‌رۆك فراكس���یۆنه‌ كوردییه‌كان‬ ‫وتی پێویست ناكات كۆبونه‌و‌ه بكه‌ین‪،‬‬ ‫ی ده‌ڵێن‬ ‫منیش چاوه‌ڕوانم تا ئه‌وكاته‌ ‌‬ ‫باكۆببینه‌وه‌و پێی ده‌ڵێم پێویس���ت‬ ‫ن���اكات‪ ،‬چونك���ه‌ ئێس���تا الی ئه‌و‬ ‫كێش���ه‌ی س���ه‌رۆكی هه‌رێم گرنگتر‌ه‬ ‫نه‌ك كورد"‪.‬‬ ‫ی ئه‌وه‌ی باسله‌وه‌ده‌كرێت‬ ‫ده‌رباه‌ر ‌‬ ‫به‌رپرس���ی ك���ورد هه‌ی���ه‌ له‌به‌غ���دا‬ ‫تێوه‌گالون له‌گه‌نده‌ڵی‌‪ ،‬ئه‌حمه‌د حاجی‬ ‫ره‌شید وتی "به‌ناو تائێستا دیار نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌دڵنیاییه‌و‌ه به‌رپرس���ی كورد‬

‫ی‬ ‫هه‌یه‌ تێ���وه‌گالو‌ه له‌گه‌نده‌ڵی‌و جار ‌‬ ‫ناوه‌كانیان باڵونه‌كراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و به‌رپرس��� ‌ه‬ ‫كوردان���ه‌ی‌ ك���ه‌ خاوه‌ن���ی فه‌وجی‬ ‫سه‌ربازی پاس���ه‌وانن‪ ،‬ئایا هه‌مویان‬ ‫لێوه‌رده‌گیرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و په‌رله‌مانتار‌ه‬ ‫كورده‌ وتی "ئه‌وانه‌ فه‌وجی تایبه‌تن‌و‬ ‫تائێستا باس نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌و پێشنیارانه‌ ك ‌ه كه‌مبكرێنه‌و‌ه یان‬ ‫نه‌هێڵرێ���ن‪ ،‬ك ‌ه به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی‬ ‫ی وه‌زاره‌تی به‌رگری پێی وتم‬ ‫بودجه‌ ‌‬ ‫ئه‌و فه‌وجانه‌ له‌عێراقدا پێكدێن ل ‌ه ‪17‬‬ ‫فه‌وج‌و ‪ 5‬فه‌وجیان هی سه‌ركرده‌كانی‬ ‫كوردن"‪.‬‬ ‫حه‌یده‌ر عه‌بادی سه‌رۆك وه‌زیرانی‬

‫ی پرۆس ‌ه‬ ‫عێراق پاش ده‌س���تپێكردن ‌‬ ‫چاكس���ازییه‌كانی‪ ،‬رایگه‌یان���د ك��� ‌ه‬ ‫دژایه‌تی هی���چ الی���ه‌ن‌و پێهاته‌یه‌ك‬ ‫ن���اكات‌و له‌كه‌مكردن���ه‌وه‌و لێكدانی‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كان���دا ك���وردو ش���یعه‌و‬ ‫شونه‌كانیش ده‌گرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هاوكات ئه‌شواق جاف په‌رله‌مانتار‬ ‫له‌فراكس���یۆنی پارت���ی له‌به‌غ���دا‬ ‫ئام���اژه‌ی به‌وه‌ك���رد ك���ه‌ له‌یه‌كه‌م‬ ‫قۆناغی چاكسازییه‌كه‌دا كه‌ له‌عێراق‬ ‫ده‌س���تیپێكردوه‌‪ ،‬چه‌ند پۆس���تێك‬ ‫له‌ك���ورد وه‌رده‌گیرێت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌وان��� ‌ه‬ ‫جێگری سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‌و‬ ‫جێگری ئه‌مینداری گشتی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫وه‌زی���ران‪ ،‬له‌قۆناغ���ی دوه‌میش���دا‬

‫ك��� ‌ه یه‌كگرتن���ه‌وه‌و كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كانه‌ س���ێ وه‌زاره‌تی كوردی‬ ‫به‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬له‌وان ‌ه وه‌زاره‌تی دارایی‌و‬ ‫پالندانان یه‌كده‌گرن���ه‌وه‌‪ ،‬وه‌زاره‌تی‬ ‫ك���ۆچ‌و كۆچب���ه‌ران‌و ماف���ی مرۆڤ‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌تی ده‌وڵه‌ت���ی نامێنێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێم ‌ه چاوه‌ڕوانین بزان عه‌بادی پشكی‬ ‫كورد دداته‌وه‌ به‌كورد یان نا‪.‬‬ ‫وتیشی "له‌و قۆناغه‌دا ده‌رده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫ك ‌ه ئایا ئه‌م ‌ه پرۆس���ه‌ی چاكسازیی ‌ه‬ ‫ی���ان البردن���ی ك���وردو س���ونه‌كان ‌ه‬ ‫له‌پۆس���ته‌كانیان‪ ،‬چونكه‌ پێویس���ت ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و وه‌زاره‌تانه‌ ك���ه‌ كه‌مده‌كرێنه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ ‪ 15‬وه‌زاره‌ت به‌پێی به‌ركه‌وته‌ ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن دابه‌ش بكرێنه‌و‌ه به‌س���ه‌ر‬

‫پێكهاته‌كانی عێراق‌و بێبه‌ش نه‌كرێن‪،‬‬ ‫ئیت���ر ئای���ا به‌پێی ئ���ه‌و مافه‌ كورد‬ ‫یه‌ك ی���ان دو وه‌زاره‌تی به‌رده‌كه‌وێت‬ ‫كێشه‌مان نییه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر عه‌ب���ادی كورده‌كانی وه‌اڵنا‬ ‫ئه‌وكات هه‌ڵوێستی الیه‌نه‌ كوردییه‌كان‬ ‫ێ‬ ‫چی ده‌بێت‪ ،‬ئه‌شواق جاف وتی "جار ‌‬ ‫سه‌یری كۆی پرۆسه‌كه‌ ده‌كه‌ین بزان ‌ه‬ ‫ئامانجه‌كه‌ چییه‌‪ ،‬ئه‌وكات هه‌ڵوێستی‬ ‫خۆمان ده‌بێت"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی ئای���ا نه‌مانی‬ ‫ئ���ه‌و وه‌زاره‌ت‌و پۆس���تانه‌ كێش��� ‌ه‬ ‫ناخاته‌ نێ���وان فراكس���یۆن‌و الیه‌نه‌‬ ‫كوردییه‌كان���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و په‌رله‌مانتار‌ه‬ ‫وتی "نه‌خێر‪ ،‬به‌ڕاس���تی ئێمه‌ هه‌مو‬ ‫لیس���ته‌كان ئامانجه‌كه‌مان پۆس���ت‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئامانجمان ئه‌وه‌ی ‌ه چۆن‬ ‫بتوانین له‌به‌غدا ده‌ست له‌ناو ده‌ست‬ ‫به‌رگری له‌و یاسایان ‌ه بكه‌ین ك ‌ه مافی‬ ‫كوردی تێدایه‌‪،‬ئ ه‌گینا پۆس���ت هیچ‬ ‫گرنگ نییه‌و به‌به‌ڵگه‌ش���ه‌و‌ه ده‌یڵێم‬ ‫ی پۆس���ته‌كانمان دابه‌شكرد‬ ‫ئه‌و كاته‌ ‌‬ ‫ی هه‌ڵب���ژاردن‬ ‫به‌پێ���ی به‌ركه‌وت���ه‌ ‌‬ ‫دابه‌شمان نه‌كرد‪ ،‬به‌ڵكو به‌رێككه‌وتنی‬ ‫سیاسی بو"‪.‬‬ ‫وه‌ك باس���ده‌كرێت چه‌ندی���ن‬ ‫به‌رپرس���ی كورد له‌به‌غدا له‌گه‌نده‌ڵی‬ ‫تێوه‌گالون‪ ،‬وه‌ك ئ���ه‌و په‌رله‌مانتار‌ه‬ ‫وتی "تائێستا ناوی هیچ به‌رپرسێكی‬ ‫ك���ورد باڵونه‌كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫ئاشكرابو هه‌ر به‌رپرسێك تێوه‌گالوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ داوا ده‌كه‌ین دوجار سزا بدرێت‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ خیانه‌ت���ی له‌میلله‌تی كورد‬ ‫كردوه‌‪ ،‬له‌به‌ ئه‌وه‌ی ئێمه‌ بۆ به‌رگری‬ ‫له‌مافه‌كان���ی ك���ورد له‌به‌غداین نه‌ك‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌و شتی تر"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ك��� ‌ه چه‌ندین‬ ‫به‌رپرسی بااڵی كورد خاوه‌ن فه‌وجی‬ ‫پاس���ه‌وانن له‌به‌غ���داو ره‌نگه‌ بكه‌ون ‌ه‬ ‫به‌ر ئه‌و چاكسازییانه‌‪ ،‬ئه‌شواق جاف‬ ‫وت���ی "پاس���ه‌وانه‌كان به‌هه‌مو پله‌و‬ ‫پێكهاته‌كانه‌وه‌ كه‌مده‌كرێنه‌وه‌"‪.‬‬

‫ساجیده‌‪ ..‬بێوه‌ژنه‌كه‌ی‌ سه‌دام‬

‫ئه‌و هاوسه‌ری سه‌رۆکه‌ی هه‌رگیز به‌خانمی یه‌که‌م ناو نه‌برا‬ ‫پرۆفایل‬

‫میدی����ا عه‌ره‌بیه‌كان هه‌واڵی‌ مردن ‌‬ ‫ی‬ ‫س����اجیده‌ خه‌یرواڵ تلفاح‪ ،‬هاوسه‌ری‌‬ ‫س����ه‌دام حس����ێنیان له‌ته‌مه‌نی‌ ‪78‬‬ ‫س����اڵیدا باڵوكرده‌وه‌‪ ،‬كه‌ س����ه‌ره‌تای‌‬ ‫ئ����ه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌نه‌خۆش����خانه‌یه‌كی‌‬ ‫ئه‌رده‌ن كۆچی‌ دوایكردوه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫دواتریش له‌زاری‌ ره‌غدی‌ كچی‌ سه‌دام‬ ‫جس����ێنه‌وه‌ هه‌واڵ����ی‌ مردن����ی‌ ئ����ه‌و‬ ‫ره‌تكرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ساجیده‌ خه‌یرواڵ تلفاح‪ ،‬به‌درێژایی‌‬ ‫ی فه‌رمانڕه‌وای����ی‌ س����ه‌دام‬ ‫س����ااڵن ‌‬ ‫حس����ێنی‌ دیكتاتۆری‌ به‌هێزی‌ عێراق‬ ‫هه‌رگی����ز به‌"خانمی‌ یه‌كه‌م" ناونه‌برا‪،‬‬ ‫به‌درێژای����ی‌ ئه‌و ماوه‌ی����ه‌ش له‌هه‌مو‬ ‫چاالكی����ه‌ فه‌رم����ی‌و نافه‌رمیه‌كان����دا‬ ‫"غایب" بو‪ ،‬ئه‌م ژنه‌ش وه‌ك زۆربه‌ی‌‬ ‫هاوسه‌ری‌ سه‌رۆكی‌ واڵتانی‌ دی‌ هیچ‬ ‫چاالكییه‌كی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و رۆشنبیری‌‌و‬ ‫مرۆڤدۆستی‌ له‌واڵتدا نه‌بو‪.‬‬ ‫وێ����ڕای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ به‌پێچه‌وان����ه‌ی‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ ژن����ی‌ س����ه‌رۆكی‌ واڵتانه‌وه‌‬ ‫نازن����اوی‌ خانمی‌ یه‌كه‌می‌ به‌س����ه‌ردا‬ ‫نه‌بڕا‪ ،‬ته‌نانه‌ت چه‌ن����د جارێكی‌ زۆر‬ ‫كه‌میش نه‌بێ����ت كه‌س له‌ته‌له‌فزیۆندا‬ ‫ئ����ه‌وی‌ ن����ه‌دی‌‪ ،‬له‌زۆرب����ه‌ی‌ ئ����ه‌و‬ ‫ده‌ركه‌وتنانه‌شدا له‌گه‌ڵ‌ سه‌دام خۆیدا‬ ‫ب����وه‌‌و له‌هه‌واڵه‌كاندا به‌"هاوس����ه‌ری‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ فه‌رمان����ده‌" ناوده‌ب����را‪.‬‬ ‫چاالكییه‌كانی‌ ساجیده‌ له‌میدیاكانه‌وه‌‬ ‫روم����اڵ‌ نه‌ده‌ك����ران‪ ،‬زۆر به‌ده‌گمه‌ن‬ ‫نه‌بێ����ت وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ش����تێكی‌‬ ‫س����ه‌دام ب����ۆ هاوینه‌هه‌واره‌كان����ی‌‬

‫كوردس����تان ی����ان هاتنی‌ حوس����نی‌‬ ‫موباره‌ك‌و هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ یان كاتێك‬ ‫سه‌ردانی‌ عوده‌ی‌ كوڕی‌ كرد له‌یه‌كێك‬ ‫له‌نه‌خۆش����خانه‌كانی‌ به‌غ����دا دوای‌‬ ‫هه‌وڵی‌ كوش����تنی‌ له‌كانونی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫‪1996‬دا ده‌رنه‌ك����ه‌وت‪ ،‬یاخود وه‌ك‬ ‫ئه‌و ده‌ركه‌وتن����ه‌ی‌ كه‌ عێزه‌ت دوری‌‬ ‫له‌س����اڵی‌ ‪2001‬دا‪ ،‬به‌ئاماده‌بون����ی‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌ژنانی‌ كاربه‌ده‌س����تان‌و‬ ‫قوس����ه‌ی‌ كوڕی‌‪ ،‬وس����امی‌ به‌بۆنه‌ی‌‬ ‫تێپه‌ڕینی‌ چاره‌كه‌ سه‌ده‌یه‌ك به‌ئه‌ندام‬ ‫بونی‌ له‌حیزبی‌ به‌عس����دا پێبه‌خشی‌‌و‬ ‫ئه‌وی‌ به‌هاوشێوه‌ی‌ "دایكی‌ ئیمانداران‬ ‫خه‌دیجه‌" ناوبرد‪.‬‬ ‫ته‌نان����ه‌ت گ����ه‌ر له‌"گۆگۆل"ی����ش‬ ‫بپرس����ی‌‪ ،‬جگه‌ له‌چه‌ن����د وێنه‌یه‌كی‌‬ ‫كه‌م����ی‌ كاتی‌ زه‌ماوه‌ن����دی‌ عوده‌ی‌‌و‬ ‫قوس����ه‌ی‌‌و وێنه‌ی‌ خێزانی‌ نه‌بێت‪ ،‬چ‬ ‫وێنه‌ی‌ دیكه‌ی‌ ئه‌م ژنه‌ نابینێت‪.‬‬ ‫زۆرێ����ك پێیانوای����ه‌ ده‌رنه‌كه‌وتنی‌‬ ‫ساجیده‌ به‌بڕیارێكی‌ سه‌رۆكایه‌تیی‌و‬ ‫به‌فه‌رمان����ی‌ س����ه‌دام خ����ۆی ب����وه‌‪،‬‬ ‫ته‌نان����ه‌ت له‌كات����ی‌ رێكخس����تنی‌‬ ‫رێوره‌س����می‌ پێش����وازی‌ ك����ردن له‌و‬ ‫سه‌رۆكانه‌ی‌ ده‌یانویس����ت به‌میوانی‌‬ ‫بێنه‌ به‌غدا‪ ،‬هه‌میشه‌ له‌الیه‌ن كۆشكی‌‬ ‫كۆماری����ه‌وه‌ پ����ۆزش ده‌هێنرای����ه‌وه‌‬ ‫بۆی����ان گه‌ر هاوس����ه‌ره‌كه‌یان له‌گه‌ڵ‌‬ ‫بوایه‌‪ ،‬به‌رده‌وام هاوسه‌ر له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫پرۆتۆكۆله‌ باوه‌كان بو‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫سه‌دام حوسێن حه‌زی‌ به‌ده‌ركه‌وتنی‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‌ هاوس����ه‌ره‌كه‌ی‌ نه‌بو‬ ‫فه‌رم���� ‌‬ ‫یاخود هاوسه‌ره‌كه‌ش����ی‌ نه‌یده‌ویست‬

‫ئ����ه‌و رۆڵ����ه‌ ببینێت‪ ،‬ه����ه‌ر ئه‌مه‌ش‬ ‫وایكردبو كه‌ زۆرجار س����ه‌دام له‌بری‌‬ ‫ساجیده‌ی‌ هاوسه‌ری‌‪ ،‬مه‌نال یونسی‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ یه‌كێتی‌ ئافره‌تانی‌ عێراقی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ خۆی‌ ده‌برد بۆ پێشوازی‌ كردن‬ ‫له‌و س����ه‌رۆكانه‌ی‌ كه‌ هاوسه‌ره‌كانیان‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ خۆیان ده‌هێنا بۆ به‌غدا‪.‬‬ ‫زۆرێكی����ش پێیانوای����ه‌ ه����ۆكاری‌‬ ‫ده‌رنه‌كه‌وتن����ی‌ ده‌گه‌ڕای����ه‌وه‌ ب����ۆ‬ ‫هاوس����ه‌رگیری‌ ته‌قلی����دی‌ نێ����وان‬ ‫ساجیده‌و سه‌دام‪ ،‬كه‌ خاڵۆزاو پورزای‌‬ ‫یه‌كدی‌ بون‌و له‌ڕوی‌ په‌روه‌رده‌ییه‌وه‌‬ ‫ره‌گوریش����ه‌یه‌كی‌ عه‌شایرییان هه‌بو‪.‬‬ ‫زۆرێكی����ش ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫س����اجیده‌ په‌یوه‌ندییه‌كان����ی‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫س����ه‌دام زۆر ب����اش نه‌ب����وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌ له‌گ���� ‌هڵ‌ كوڕه‌كان����ی‌‬ ‫په‌یوه‌ن����دی‌ زۆر به‌هێز بوه‌‌و ئه‌میانی‌‬ ‫به‌مه‌رجه‌عی‌ خۆیان زانیوه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندی‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ‌ كچه‌كانی‌ زۆر گ����ه‌رم‌و گوڕ‬ ‫بوه‌‪.‬‬ ‫س����اجیده‌ خه‌یرواڵ تلفاح‪ ،‬س����اڵی‌‬ ‫‪ 1938‬له‌ش����اری‌ تكریت له‌دایكبوه‌‪،‬‬ ‫كچی‌ خه‌یرواڵ تلفاحی‌ خاڵی‌ س����ه‌دام‬ ‫حسێن‌و خوش����كی‌ وه‌زیری‌ به‌رگری‌‬ ‫سه‌رده‌می‌ سه‌دام‪ ،‬عه‌دنان خێرواڵ بو‪.‬‬ ‫خێزانه‌كه‌یان پێنج خوشك‌و پێنج برا‬ ‫بون‪ ،‬برا گه‌وره‌كه‌یان عه‌دنان خێروال‬ ‫بوه‌‌و خوش����كی‌ گه‌وره‌یان س����اجیده‌‬ ‫بوه‌‪.‬‬ ‫ساجیده‌ ساڵی‌ ‪ 1963‬هاوسه‌رگیری‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ‌ س����ه‌دام ك����ردوه‌‪ ،‬دو كوڕ‬ ‫"ع����وده‌ی‌‌و قوس����ه‌ی‌"و س����ێ‌ كچی‌‬

‫به‌درێژای����ی‌ دوان����زه‌ س����اڵی‌‬ ‫هه‌بوه‌ "ره‌غدو ره‌ناو حه‌ال"‪ .‬تا ساڵی‌ له‌و كات����ه‌وه‌ تا ئێس����تا به‌یه‌كجاری‌‬ ‫راب����ردو‪ ،‬چه‌ندین كه‌ناڵ����ی‌ گه‌وره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 1968‬مامۆس����تای‌ قوتابخانه‌ بوه‌و شارایه‌وه‌‪.‬‬ ‫س����اجیده‌ كه‌ وه‌ك باس����ده‌كرێت عه‌ره‌بی‌‌و رۆژئاوای����ی‌ هه‌وڵیان داوه‌‬ ‫له‌وه‌ به‌دواش بوه‌ به‌سه‌رپه‌رشتیاری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌یی‌‌و دواتریش خانه‌نش����ین "ژنێكی‌ كه‌س����ایه‌تی‌ به‌هێزو هێمن‌و چاوپێكه‌وتن����ی‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌نجام بده‌ن‪،‬‬ ‫بێده‌نگ‌و نهێنی‌ پارێز" بوه‌‌و بایه‌خێكی‌ به‌اڵم س����اجیده‌ خۆی‌ پیشانی‌ هیچ‬ ‫بوه‌‪.‬‬ ‫س����اجیده‌ دوای‌ روخان����ی‌ رژێمی‌ زۆری‌ به‌ماڵ‌و مناڵه‌كانی‌ داوه‌‪ ،‬كه‌س كام له‌و رۆژنامه‌نوس����انه‌ نه‌داوه‌ كه‌‬ ‫س����ه‌دام له‌‪2003‬دا‪ ،‬له‌گه‌ڵ كچه‌كانی‌ راڤه‌و ش����یكاری‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ بۆ نه‌كراوه‌ ویس����تویانه‌ بیدوێنن‪ ،‬زۆرجار ره‌غد‬ ‫عێراقی‌ به‌ره‌و ئه‌رده‌ن به‌جێهێش����ت‪ ،‬بۆچی‌ له‌گ����ه‌ڵ‌ ره‌غدو ره‌نا له‌ئه‌رده‌ن وه‌اڵم����ی‌ داونه‌ت����ه‌وه‌و پێیوتون كه‌‬ ‫پاشان له‌ساڵی‌ ‪2004‬دا له‌گه‌ڵ‌ حه‌الی‌ نه‌مای����ه‌وه‌و ئه‌وو حه‌ال قه‌ته‌ریان كرد "ئه‌و له‌دێری‌ راهب����ه‌كان‌و له‌ناوچه‌ی‌‬ ‫قه‌ده‌غه‌كراودایه‌"‪.‬‬ ‫كچه‌ بچوكی‌ چوه‌ قه‌ته‌ر‌و له‌وێ‌ ژیا‪ ،‬به‌په‌ناگه‌ی‌ خۆیان!‬

‫‪8‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫پاش ‪ 4‬مانگ‪ ،‬تائێستا وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵهیچ موچه‌یه‌كی له‌رێگای‌ بانكه‌وه‌ وه‌رنه‌گرتوه‌‬

‫په‌رله‌مانتارێك‪ :‬پرۆسه‌كه‌ به‌و خاوییه‌ بڕوات ‪ 20‬ساڵی تر جێبه‌جێ ناكرێت‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫له‌مانگی ‪5‬ی ئه‌مساڵه‌وه‌ وه‌زاره‌تی‬ ‫دارایی‌و ئابوری‌ له‌رێگه‌ی نوسراوێكه‌وه‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ سیستمی دابه‌شكردنی‌‬ ‫موچه‌ ده‌كات به‌سیستمی بانكی‌و چیتر‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ بانكه‌وه‌ موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران‬ ‫دابه‌شده‌كرێت‪ ،‬كه‌ سه‌ره‌تا وه‌زاره‌تی‬ ‫بازرگانی وه‌كو تێست خرایه‌ بواری‌‬ ‫جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪ ،‬پاشان وه‌زاره‌تی‬ ‫خوێندنی بااڵو توێژینه‌وه‌ی زانستی‬ ‫درا به‌بانكی كوردستانی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری لقی سلێمانی ئه‌و‬ ‫بانكه‌ش ئاشكرای‌ ده‌كات تائێستا‬ ‫نه‌چوه‌ته‌ بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێكیش ده‌ڵێت "پرۆسه‌كه‌‬ ‫وابڕوات ‪ 20‬ساڵی تر ته‌واو نابێت"‪.‬‬ ‫بڕیاره‌ك����ه‌ی‌ وه‌زاره‌ت����ی دارای����ی وا‬ ‫له‌چ����وار مان����گ نزیكده‌بێت����ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێس����تا له‌ك����ۆی ‪ 21‬وه‌زاره‌ت‌و پێنج‬ ‫ده‌سته‌و فه‌رمانگه‌ی‌ حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬پرۆس����ه‌كه‌ ته‌نها له‌یه‌ك‬ ‫وه‌زاره‌ت����دا جێبه‌جێك����راوه‌و بانكێكیش‬ ‫راس����پێردراوه‌ وه‌زاره‌تێكی دیكه‌ بخاته‌‬ ‫نێ����و سیس����تمه‌كه‌وه‌و موچه‌كانیان له‌و‬ ‫رێگه‌ی����ه‌وه‌ داب����ه‌ش ب����كات‪ ،‬ئه‌وی����ش‬ ‫وه‌زاره‌تی خوێندنی بااڵیه‌‪.‬‬ ‫له‌و باره‌ی����ه‌وه‌ دڵش����اد عه‌دولمه‌جید‬ ‫مس����ته‌فا به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری لقی س����لێمانی‬ ‫بانكی كوردستانكه‌ وه‌زاره‌تی خوێندنی‬ ‫بااڵیان پێدراوه‌ موچه‌كانیان دابه‌شبكه‌ن‪،‬‬

‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاندو وت����ی "وه‌زره‌تی‬ ‫دارایی ب����ۆی دیاریكردوین كه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫پێنج رۆژدا موچه‌ دابه‌ش بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر پرۆس����ه‌كه‌ ت����ه‌واوو ئاماده‌ بوو‪،‬‬ ‫ئێمه‌ هه‌وڵده‌ده‌ین له‌ماوه‌ی‌ یه‌ك ‌هم‌و دوه‌م‬ ‫رۆژدا موچه‌كانیان دابه‌ش بكه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ ه����ۆكاری‌ دواكه‌وتن����ی‌‬ ‫دابه‌ش����كردنی موچه‌ی ئ����ه‌و وه‌زاره‌تانه‌‬ ‫له‌رێگه‌ی بانكه‌كه‌یان����ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫لقی سلێمانی بانكی كوردستان بۆ ئاوێنه‌‬ ‫رونیكرده‌وه‌و وتی "تائێس����تا نه‌چوه‌ته‌‬ ‫بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌و هیچ موچه‌یه‌ك‬ ‫له‌ڕێگ����ه‌ی‌ ئێم����ه‌وه‌ دابه‌ش����نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫هۆكاره‌كه‌ش����ی ئه‌وه‌یه‌ هێش����تا زانكۆو‬ ‫په‌یمانگاكان ئه‌و فۆرم‌و سی دییانه‌یان‬ ‫بۆ نه‌ناردوینه‌ته‌وه‌ كه‌ بۆمان ناردون كه‌‬ ‫پڕی بكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫دڵشاد عه‌بدولمه‌جید رونیشیكرده‌وه‌ كه‌‬ ‫ئه‌و فۆرم‌و سی دییانه‌ كۆمه‌ڵێك زانیاری‬ ‫له‌سه‌ر هه‌مو ماموس����تاو فه‌رمانبه‌رێك‬ ‫له‌خ����ۆ ده‌گرێ����ت‪ ،‬ب����ه‌اڵم هه‌ندێكی����ان‬ ‫هێناویانه‌ته‌وه‌و هه‌ندێكیش����یان تائێستا‬ ‫نه‌یانهێناوه‌ته‌وه‌ بۆمان‪ ،‬چونكه‌ پرۆسه‌كه‌‬ ‫وای����ه‌ ئه‌گه‌ر كام����ڵ نه‌بێ����ت جێبه‌جێ‬ ‫ناكرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش واده‌كات دابه‌شكردنی‌‬ ‫موچه‌ به‌و شێوه‌یه‌ دوابكه‌وێت‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ی لقی سلێمانی بانكی‬ ‫كوردستان باسی له‌وه‌شكرد تاوه‌كو الی‬ ‫ئێمه‌ پرۆسه‌كه‌ ئاماده‌ ده‌كرێت‌و ده‌چێته‌‬ ‫سیس����تمه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا موچه‌كانیان له‌بانكه‌‬ ‫حكومییه‌كانه‌وه‌ ده‌درێت‪.‬‬ ‫دابه‌ش����كدرنی‌ موچ����ه‌ی وه‌زاره‌ت����ی‬

‫خوێندن����ی بااڵو توێژینه‌وه‌ی زانس����تی‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌تی پێش����مه‌رگه‌و خانه‌نش����ینان‬ ‫دراوه‌ت����ه‌ بانك����ی كوردس����تان‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌وته‌ی‌ خۆیان له‌توانیاندا نییه‌ موچه‌ی‌‬ ‫هه‌مو وه‌زاره‌ته‌كان دابه‌ش بكه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر بڕێك رسومات به‌پێی رێژه‌ی‬ ‫س����ه‌دی موچ����ه‌كان‪ ،‬ته‌نه����ا وه‌زاره‌تی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ له‌و رسوماته‌ به‌خشراوه‌‪.‬‬ ‫پاش ئ����ه‌وه‌ی ئه‌م بابه‌ت����ه‌ ناڕه‌زایی‬ ‫لێكه‌وته‌وه‌و زۆرترین قسه‌ی له‌سه‌ركرا‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی دارایی‌و ئابوری‌ له‌‪9‬ی ته‌موز‬ ‫رونكردنه‌وه‌یه‌كی باڵوكرده‌وه‌و رایگه‌یاند‬ ‫كه‌ یه‌كه‌م ئه‌و بابه‌ته‌ ئاس����انكارییه‌ بۆ‬ ‫فه‌رمانب����ه‌ران كه‌ له‌هه‌ر ش����ارێكدا بێت‬ ‫ده‌توانێ����ت موچه‌ك����ه‌ی وه‌ربگرێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌رانه‌ش كه‌ مۆڵه‌تیان وه‌رگرتوه‌‬ ‫ده‌توانن له‌كاتی موچه‌ له‌هه‌رش����وێنێك‬ ‫بن به‌بێ ئه‌وه‌ی سه‌ردانی فه‌رمانگه‌كه‌ی‌‬ ‫ب����كات موچه‌ك����ه‌ی‌ وه‌ربگرێ����ت‪ ،‬دوه‌م‬ ‫هۆكارێك����ه‌ بۆ دۆزین����ه‌وه‌ی دو موچه‌و‬ ‫ناوی وه‌همی‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر به‌پێ����ی ئ����ه‌و رونكردنه‌وه‌ی����ه‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌عموله‌ ئاماژ‌ه به‌وه‌كراوه‌ كه‌‬ ‫له‌هه‌مو شوێنێكی دونیا خزمه‌تگوزارییه‌‬ ‫بانكییه‌كان عموله‌یان لێوه‌رده‌گیرێت‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی دارای����ی ده‌ش����ڵێت ئێمه‌‬ ‫ده‌مانه‌وێت كۆتایی بهێنین به‌سیس����تمه‌‬ ‫كالس����یكییه‌كه‌ی دابه‌شكردنی‌ موچه‌ كه‌‬ ‫ئێس����تا له‌هه‌رێمی كوردس����تاندا په‌یڕه‌و‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬الش����مان رونه‌ كه‌سی واهه‌یه‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی له‌گه‌ڵ پاككردنه‌وه‌ی‌ لیستی‬ ‫موچه‌خ����ۆران‌و به‌داتاپه‌یس����تكردنیان‬

‫وه‌زاره‌تی دارایی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری لقی‬ ‫ده‌ڵێت ئێمه‌‬ ‫سلێمانی بانکی‬ ‫ده‌مانه‌وێت كۆتایی‬ ‫کوردستان‪:‬‬ ‫هۆکاری دواکه‌وتنی بهێنین به‌سیستمه‌‬ ‫پرۆسه‌که‌ خودی كالسیكییه‌كه‌ی‬ ‫وه‌زاره‌تی خوێندنی بواری‌ دابه‌شكردنی‌‬ ‫موچه‌‬ ‫بااڵیه‌‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ وه‌زاره‌تی دارایی‌و ئابور ‌‬ ‫ی‬ ‫خاوه‌نی‌ ‪ 88‬بانكه‌‪ ،‬به‌اڵم په‌نای بردوه‌ته‌‬ ‫به‌ر بانكه‌ ئه‌هلییه‌كان بۆ دابه‌ش����كردنی‬ ‫موچه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی بانك ‌ه بازرگانییه‌كانی‬ ‫هه‌رێم له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ ئاش����كرای‬

‫كرد كه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كه‌یان ‪ 88‬لقی‬ ‫هه‌یه‌ له‌شارو قه‌زاكاندا‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب����ه‌ردا مه‌دینه‌ ئه‌یوب ئه‌حمه‌د‬ ‫ئه‌ندامی لیژنه‌ی‌ دارایی‌و كاروباری ئابوری‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانی كوردستان له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ده‌ڵێت "ئێمه‌ له‌س����ه‌ر دواكه‌وتنی‬ ‫ئه‌و سیس����تمه‌ به‌دواداچونم����ان كرده‌‪،‬‬

‫وه‌زیری دارایی خه‌مس����اردبوه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ده‌بوای����ه‌ وه‌زی����ری دارای����ی كاتێك ئه‌و‬ ‫بڕیاره‌ی����دا دوای‌ ئه‌وه‌ هاریكاری زیاتری‬ ‫بكردنای����ه‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ی چ زوه‌ بچوایه‌ته‌‬ ‫بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی لیژنه‌ی‌ دارایی‌و كاروباری‬ ‫ئابوری‌ ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد كه‌ ده‌بوایه‌‬ ‫وه‌زاره‌تی دارای����ی داوای‌ له‌وه‌زاره‌ته‌كان‬ ‫بكردای����ه‌ ه����اوكاری بانك����ه‌كان بك ‌هن‌و‬ ‫په‌له‌ی����ان تێدا بكردای����ه‌و رێنمایی نوێ‬ ‫ده‌ربك����ه‌ن‪ ،‬چونكه‌ نابێ����ت رێنماییه‌ك‬ ‫ده‌ربكه‌ن‌و پاڵی لێبده‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌دوای‌‬ ‫ئه‌و رێنماییانه‌ كه‌ له‌سه‌ره‌تای پرۆسه‌كه‌‬ ‫ده‌ریانكردوه‌‪ ،‬هیچ رێناماییه‌كی دیكه‌یان‬ ‫ده‌رنه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و په‌رله‌مانت����اره‌ پێیوای����ه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫پرۆس����ه‌كه‌ به‌و خاوییه‌ بڕوات‌و تاوه‌كو‬ ‫وه‌زاره‌تی دارایی به‌وش����ێوه‌یه‌ كاربكات‪،‬‬ ‫ئه‌وا تاوه‌كو ‪ 20‬ساڵی تر ناچێته‌ بواری‬ ‫جێبه‌جێكردن����ه‌وه‌‪ ،‬ك���� ‌ه ده‌بوایه‌ په‌له‌ی‬ ‫تێدا بكرایه‌‪.‬‬ ‫ه����اوكات نیاز نه‌جمه‌دی مامۆس����تای‬ ‫زانك����ۆ له‌راپۆرتێك����ی ئاوێن����ه‌دا ك����ه‌‬ ‫س����ه‌باره‌ت ب����ه‌و بابه‌ت����ه‌ باڵوكرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫نیگه‌ران����ی مامۆس����تایانی زانكۆی له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ راگه‌یان����دو وتی "ئێمه‌ ناڕازین‬ ‫له‌و كاره‌ی‌ كه‌ كراوه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌ڕاس����تی‬ ‫كێشه‌یه‌ك بكه‌وێته‌ نێوان حكومه‌ت‌و ئه‌و‬ ‫بانكه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا له‌نێوانیاندا خه‌ڵك ده‌بێته‌‬ ‫قوربان����ی‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی رس����ومات‬ ‫له‌موچه‌خۆر وه‌رده‌گیرێت‪ ،‬به‌بێ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پرسی پێكرابێت‌و رازی ببێت"‪.‬‬

‫هه‌رچه‌نده‌ هه‌رێم پشتی به‌پار‌هی‌ نه‌وت به‌ستوه‌ بۆ موچ ‌ه‬ ‫به‌اڵم وه‌زاره‌تی دارایی ده‌ڵێت هێشتا هیچ داهاتێكی نه‌وت نه‌هاتوه‌ته‌ الی ئێمه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاراز محه‌مه‌د‬ ‫نه‌وت‪ ،‬ئه‌و بابه‌ته‌ی‌ كه‌ زۆرترینه‌ی‌ قسه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر كراوه‌و له‌سه‌ر ده‌كرێت‪ ،‬تائێستا‬ ‫وه‌اڵمی رون ئاشكرا نه‌كراوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫په‌رله‌مانتارانیش گازنده‌یان هه‌یه‌‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌و مه‌رزانه‌ كه‌ ده‌كه‌وێته‌ سنوری‌ ئیداره‌ی‌‬ ‫گه‌رمیان‪ ،‬مه‌رزی په‌روێزخانه‌‪ ،‬به‌وته‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌ی‌ رۆژانه‌ ‪ 450-300‬تانكه‌ر‬ ‫نه‌وتی ره‌ش‌و نه‌فتا هه‌نارده‌ی‌ ئێران‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬وته‌بێژی وه‌زاره‌تی داراییش‬ ‫ده‌ڵێت "تائێستا هیچ داهاتێكی نه‌وت‬ ‫نه‌هاتوه‌ته‌ وه‌زاره‌تی دارایی"‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی زانیارییه‌كان����ی ئاوێن����ه‌ ك����ه‌‬ ‫له‌سه‌رچاوه‌یه‌كی تایبه‌ته‌وه‌ به‌ده‌ستكه‌وتوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها له‌س����اڵی رابردو به‌تانك����ه‌ر له‌رێگه‌ی‌‬ ‫م����ه‌رزی په‌روێزخانه‌وه ‌هه‌ن����ارده‌ی نه‌وتی‬ ‫ره‌ش‌و نه‌فت����ا بۆ واڵتی ئێ����ران بریتی بوه‌‬ ‫ل����ه‌ ‪ 121‬هه‌زار تانكه‌ر‪ ،‬ك����ه‌ هه‌ر تانكه‌رێك‬ ‫‪ 36000‬لیت����ره‌و هه‌موی ده‌كاته‌ چوار ملیارو‬ ‫‪ 365‬ملیۆن لیتر‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌ له‌حه‌وت مانگی‬ ‫ئه‌مساڵی ‪ 2015‬بری ‪ 64‬هه‌زار تانكه‌ر نه‌وتی‬ ‫ره‌ش‌و نه‌فت����ا له‌رێگه‌ی‌ م����ه‌رزی ناوبراوه‌وه‌‬ ‫هه‌نارد‌ه كراوه‌‪ ،‬كه‌ هه‌ر تۆنێك نه‌وتیش به‌‬ ‫‪ 180‬دۆالری‌ ئه‌مریكی فرۆشراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ زانیویه‌تی ك����ه‌ بڕی گومرگی هه‌ر‬ ‫تانكه‌رێك نه‌وت له‌م����ه‌رزی په‌رویزخان كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن به‌رێوبه‌رایه‌ت����ی گومرگی مه‌رزه‌وه‌‬ ‫وه‌رده‌گیرێت بریتیه‌ له‌ ‪ 150‬دۆالر‪.‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ عه‌ل����ی تۆفیق به‌رێوه‌به‌ری‬ ‫كۆمه‌ڵگ����ه‌ی مه‌رزی په‌روێزخ����ان بۆ ئاوێنه‌‬ ‫ده‌ڵێت "رۆژانه‌ له‌سنوری مه‌رزی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫په‌روێزخان����ه‌وه‌ ب����ری ‪ 300‬ت����ا ‪ 450‬تانكه‌ر‬ ‫ن����ه‌وت به‌ره‌و ئێ����ران ده‌ڕوات‪ ،‬ی����ان ره‌نگه‌‬ ‫ل����ه‌و ژماره‌یه‌ش زۆرتر بن‌و هه‌ندێك جاریش‬ ‫كه‌متر"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و به‌رپرس����ه‌ی م����ه‌رزی په‌روێزخان‬ ‫وتیش����ی "ئه‌و نه‌وته‌ی ك����ه‌ ده‌روات نه‌وتی‬ ‫ره‌ش‌و نه‌فتایه‌و له‌رێگه‌ی وه‌زاره‌تی سامانه‌‬ ‫سروش����تییه‌كانه‌وه‌ واته‌ له‌ده‌روه‌ی مه‌رزه‌وه‌‬ ‫پس����وڵه‌ی مه‌نه‌فێس����تی بۆ ده‌كرێت‌و دواتر‬

‫به‌رێوه‌به‌ری‬ ‫مه‌رزی په‌روێزخان‪:‬‬ ‫رۆژانه‌ له‌سنوری‬ ‫مه‌رزی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫په‌روێزخانه‌وه‌ بری‬ ‫‪ 300‬تا ‪ 450‬تانكه‌ر‬ ‫نه‌وت به‌ره‌و ئێران‬ ‫ده‌ڕوات‬ ‫ته‌نکه‌ره‌ نه‌وته‌کان به‌ره‌و ئێران‬ ‫له‌رێگه‌ی گومرگی په‌روێزخانه‌وه‌ گومرگیان گومرگ����ی لێوه‌رده‌گیرێت‌و دواتر ئه‌و پاره‌یه‌‬ ‫لێوه‌رده‌گیرێ����ت كه‌ ئێم����ه‌ نازانین بڕه‌كه‌ی ده‌ڕواته‌وه‌ بۆ وه‌زاره‌تی دارایی"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب����ه‌ردا وته‌بێژی وه‌زاره‌تی دارایی‌و‬ ‫چه‌نده‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌پێی زانیاریه‌كان ئه‌و نه‌وته‌ ره‌ش‌و ئابوری‌ ئه‌حمه‌د عه‌بدولڕه‌حمان له‌لێدوانێكدا‬ ‫نه‌فتای����ه‌ داهاته‌كه‌ی ب����ۆ حكومه‌تی هه‌رێم بۆ ئاوێن����ه‌ ته‌نها وتی "تائێس����تا هیچ بره‌‬ ‫نییه‌و ده‌گه‌رێته‌وه‌ بۆ كۆمپانیاكان‪ ،‬چونكه‌ داهاتێك����ی ن����ه‌وت‌و پێكهاته‌كان����ی نه‌وت‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم نه‌وت ده‌دات به‌كۆمپانیاكان‌و نه‌هاتوه‌ته‌ وه‌زاره‌تی دارایی"‪.‬‬ ‫الی خۆیه‌وه‌ ش����ێركۆ جه‌وده‌ت سه‌رۆكی‬ ‫ئه‌وانیش ته‌نه����ا پێكهاته‌كانی وه‌ك به‌نزین‌و‬ ‫گازوایل‌و نه‌وتی سپی‌و رۆن به‌رهه‌م ده‌هێنن‌و لیژن����ه‌ی‌ پیشه‌س����ازی‌و وزه‌و س����ه‌رچاوه‌‬ ‫ده‌ی����ده‌ن به‌حكومه‌تی هه‌رێم‪ ،‬نه‌وت ‌ه ره‌ش‌و سروشتییه‌كان له‌په‌رله‌مانی كوردستان ئاماژه‌‬ ‫نه‌فتاكه‌ بۆ خۆی����ان ده‌مێنێته‌وه‌و له‌رێگای به‌وه‌ده‌كات كه‌ ئه‌و بڕه‌ داهاته‌ی له‌فرۆشتنی‬ ‫نه‌وت����ی هه‌رێم به‌ده‌س����ت دێ����ت له‌ڕێگه‌ی‬ ‫تانكه‌ره‌وه‌ ده‌یفرۆشن‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌یه‌ك له‌گومرگی په‌روێزخانه‌وه‌ مه‌رزه‌كانه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت مه‌رزی په‌روێزخان‪،‬‬ ‫كه‌ نه‌یویس����ت ناوی باڵوبكرێته‌وه‌ بۆ ئاوێنه‌ یه‌كێكه‌ له‌كێشه‌كانمان كه‌ له‌ماوه‌ی رابردودا‬ ‫وتی "هه‌ر تانكه‌رێكی نه‌وت بری ‪ 150‬دۆالر داوامان له‌وه‌زاره‌تی سامانه‌ سروشتییه‌كان‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاراز‬

‫ناكرێت له‌س����ه‌ر بنه‌مای زانی����اری نافه‌رمی‬ ‫كردوه‌ ئه‌و زانیارییانه‌مان پێبدرێت‪.‬‬ ‫س����ه‌رۆكی لیژن����ه‌ی‌ پیشه‌س����ازی‌و وزه‌و قسه‌ بكرێت‪.‬‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس����تان به‌فه‌رمی له‌خاڵه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ سروشتییه‌كان بۆ ئاوێنه‌ وتیشی‬ ‫"ئێم����ه‌ به‌هی����چ ش����ێوه‌یه‌ك ئ����اگادار نین س����نورییه‌كانداچوار م����ه‌رزی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫له‌ب����ڕی ئه‌و نه‌وته‌ی ك����ه‌ ده‌ڕوات‌و هه‌نارده‌ بونی����ان هه‌یه‌‪ ،‬له‌وان����ه‌ ئیراهی����م خه‌لیل‌و‬ ‫ده‌كرێت‪،‬له‌ش����ێوازی رۆشتنه‌كه‌ی‌و بڕی ئه‌و باش����ماخ‌وحاجی ئۆم����ه‌ران‌و په‌روێزخ����ان‪،‬‬ ‫پاره‌یه‌ی كه‌ لیوه‌ی ده‌ستده‌كه‌وێت چه‌نده‌و كه‌ به‌پێی ئام����اره‌ نافه‌رمیی����ه‌كان داهاتی‬ ‫سااڵنه‌ی‌ ئه‌و مه‌رزانه‌ به‌مشێوه‌یه‌یه‌‪ ،‬داهاتی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ كێ"‪.‬‬ ‫جه‌وده‌ت رونیده‌كات����ه‌وه‌و ده‌ڵێت "ئێمه‌ مه‌رزی نێوده‌وڵه‌ت����ی ئیبراهیم خه‌لیل ‪720‬‬ ‫ناش����زانین ئای����ا ئه‌و تانك����ه‌ره‌ نه‌وتانه‌ هی ملیار دیناره‌‪ ،‬داهاتی مه‌رزی باش����ماخ ‪360‬‬ ‫شه‌خسێكی دیاریكراون یان هی حكومه‌ته‌‪ ،‬ملیار دیناره‌‪ ،‬به‌هه‌مانشێوه‌ داهاتی مه‌رزی‬ ‫ئ����ه‌و زانیاریان����ه‌ تائێس����تا به‌ش����ێوه‌یه‌كی حاج����ی ئۆمه‌ران ‪ 360‬ملیار دیناره‌‪ ،‬داهاتی‬ ‫فه‌رم����ی رانه‌گه‌یه‌نراوه‌و ئێمه‌ش ده‌س����تمان م����ه‌رزی په‌روێزخان ‪ 324‬ملیار دیناره‌‪ ،‬به‌و‬ ‫نه‌كه‌وتوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌مانه‌وێت له‌داهاتودا ئه‌و پێیه‌ش داهاتی رۆژێكی خاڵه‌ سنورییه‌كانی‬ ‫زانیارییانه‌مان هه‌بێت به‌شێوه‌یكی فه‌رمی‌و هه‌رێمی كوردس����تان (‪ 4‬ملیارو ‪ 900‬ملیۆن)‬

‫دین����اره‌و بۆ مانگێ����ك (‪ 147‬ملیار) دینارو‬ ‫له‌ساڵێكیش����دا ده‌كات����ه‌ (‪ 1‬ترلیۆن‌و ‪764‬‬ ‫ملیار) دینار‪.‬‬ ‫ه����اوكات په‌رله‌مانت����ار له‌لیژنه‌ی‌ دارایی‌و‬ ‫ئابوری‌ په‌رله‌مانی كورس����تان عه‌لی حه‌مه‌‬ ‫س����اڵح ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات كه‌ كۆی پاره‌ی‌‬ ‫نه‌وتی ‪ 2014‬دیارنیی����ه‌و پاش كۆتاییهاتنی‬ ‫پرس����ی س����ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‪ ،‬س����ه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌ت بانگهێش����تی په‌رله‌مان ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫لێپرسینه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی ت����ره‌وه‌ باس����ی له‌وه‌كردوه‌ كه‌‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ هه‌رێمی كوردس����تان پش����تی‬ ‫به‌داهاتی نه‌وت به‌س����توه‌ ب����ۆ موچه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫‪ 850‬ملیۆن دۆالری‌ ‪8/15-7/15‬ی ئه‌مساڵ‬ ‫دیار نییه‌‪.‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫‪9‬‬

‫گەنجان بەبێ بەرنامە پڕۆتین‌و ماده‌ی وزه‌به‌خش بەکاردەهێنن‬ ‫پزیشکێک‪ :‬چه‌ندین وه‌رزشه‌وان به‌و هۆیه‌وه‌ توشی کێشه‌ی هۆڕمۆنات بوه‌‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫گەنجانی هه‌رێمی کوردستان‬ ‫بەڕێژەیەکی‌ بەرچاو ڕاهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌شجوانی دەکەن‌و به‌شێکیان پەنا‬ ‫دەبەنەبەر بەکارهێنانی‌ پرۆتین‌و‬ ‫هۆڕمۆنات‌و دەرزی‌‪ ،‬پزیکشێکیش‬ ‫ئاشکرای ده‌کات که‌ چه‌ندین گه‌نج‬ ‫به‌و هۆیه‌وه‌ نه‌خۆش که‌وتون‌و توشی‬ ‫کێشه‌ی هۆرمۆن بون‪.‬‬ ‫دانیار پاشا‪ ،‬ئەو ڕۆژانەی‌ کە ڕاهێنانی‌‬ ‫هەیە لەبەر بەرزی‌ پلەی‌ گەرما کاتژمێر‬ ‫‪ 5‬بەڕێدەکەوێت بۆ ئ����ەو هۆڵەی‌ یاری‬ ‫له‌شجوانی تێدا ده‌کات‪ .‬ئه‌و گه‌نجه‌ هەر‬ ‫له‌منداڵییەوە حەزی‌ لەم یاریکردووە تا‬ ‫جەس����تەیەکی‌ جوان بەدەست بهێنێت‪،‬‬ ‫ئه‌و بەر لەوەی بەڕێبکەوێت بۆ ڕاهێنان‬ ‫وت����ی‪" ،‬هەرچەندە هۆڵەک����ە زۆر لێمان‬ ‫دورە ب����ەاڵم بێزارناب����م و ‪ 45‬خول����ەک‬ ‫ڕاهێنان دەکەم‪ ،‬دوای‌ ‪ 6‬مانگە ڕاهێنان‬ ‫هەس����ت به‌گۆڕانکاری‌ دەکەم له‌شێوە و‬ ‫هێزی‌ جەستەمدا"‬ ‫دانی����اری‌ تەمەن ‪ 18‬س����اڵ باس����ی‌‬ ‫لەوە ک����رد که‌ له‌کوردس����تان زۆر کەم‬ ‫رێنمایی‌ پزیش����ک وەر دەگیرێت‌‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫"زیاتر پش����ت بەڕێنماییەکانی‌ ڕاهێنەر‬ ‫دەبەسترێت"‪.‬‬ ‫دانای‌ تەمەن ‪ 38‬س����اڵ یەکێکی‌ ترە‬ ‫لەو گەنجانەی‌ یاری‌ لەشجوانی‌ خولیای‌‬ ‫منداڵی بووە‪ ،‬لەبەرئەوەی‌ وەک یاریزان‬ ‫بەئامانجەکان����ی‌ ناگات بۆیە بڕیاردەدات‬ ‫ڕاهێنان بکات تا لەشێکی‌ جوانی‌ هەبێت‪.‬‬ ‫ئەو دەیەوێت هاوڕێی‌ نوێ بناس����ێت و‬ ‫ش����ێوازی‌ نوێی‌ ڕاهێن����ان فێربێت بۆیە‬ ‫هەر چەند مانگ جارێک هۆڵی‌ ڕاهێنانی‌‬ ‫دەگۆڕێت "لەخۆشەویس����تم بۆ یارییەکە‬ ‫دەمەوێ����ت لەداهات����ودا وەک ڕاهێن����ەر‬ ‫کاربکەم"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی پێویستی پرۆتینه‌وه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫که‌سانه‌ی یاری له‌شجوانی ده‌ڵێت "هەر‬ ‫وەرزش����ەوانێک ڕۆژانە پێویستی‌ بەدو‬ ‫گرام پڕۆتین هەیە ب����ۆ هەر کیلۆیەک‪،‬‬ ‫من کێش����م ‪ 75‬کیلۆیە بۆیە پێویس����تم‬ ‫به‌‪ 150‬گ����رام پڕۆتین هەی����ە‪ .‬پرۆتین‌و‬ ‫کۆمەڵێ م����ادەی‌ تر کە بەت����ەواوکاری‌‬ ‫خۆراک ناس����راوە بەپێی‌ ئەزمونی‌ خۆم‬

‫ئایا ئەو پڕۆتینانەی‌‬ ‫بەکاردێت‬ ‫هەمان مارکەیە‬ ‫کە لەدەرەوە‬ ‫بەکاردێت؟ ئێمە‬ ‫نەک پرۆتین‪،‬‬ ‫خواردنەکەشمان‬ ‫ژەهرە!‬

‫هۆڵێکی له‌شجوانی‬

‫بەکاریدەهێنم نەک ڕێنمایی‌ پزیش����ک‌و ڕاهێنان‌ ده‌کات‌و ده‌ڵێ����ت "دەبێت ئەو‬ ‫ڕاهێن����ەر‪ ،‬چونک����ە ه����ەر بەرهەمێک هۆاڵن����ە ڕاهێنەرێک����ی‌ باش����ی‌ هەبێت‬ ‫ڕێنمایی‌ خۆی‌ لەس����ەرە‪ ،‬ئەگەر کەسێ ک����ە ئەکادیم����ی بن وات����ە ئەوانەی‌ کە‬ ‫ش����ارەزا نەبیت واباش����ترە س����ەردانی‌ کۆلێژیی����ان تەواوکردوە ی����ان خولیان‬ ‫بینی����وە لەناوەندەک����ەی‌ ئێمە هەروەها‬ ‫پزیشک بکات"‪.‬‬ ‫جێگری‌ س����ه‌رۆکی یەکێتی‌ ناوەندی‌ ڕوب����ەری‌ هۆڵەکە ‪ 300‬م کەمتر نەبێت‌و‬ ‫لەش����جوانی‌‌و لەشڕێکی‌ کوردستان‪ ،‬زانا ئاگرکوژێن����ه‌وه‌و ئاسایش����ی‌ تێدابێت‪،‬‬ ‫عبدالله‌ له‌باره‌ی ئه‌و یارییه‌و هۆڵه‌کانی پاش����ان بەڕێوبەرایەت����ی‌ وەرزش‌و‬ ‫له‌ش����جوانی به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "ساڵ ئۆڵۆمپیات مۆڵەتیان پێده‌دات"‪.‬‬ ‫زۆرج����ار باس����ی‌ ئ����ەوە دەکرێت کە‬ ‫بەساڵ هۆڵەکان زیاد دەکەن‪ ،‬له‌ئێستدا‬ ‫گەنجان بەڕێژەیەک����ی‌ زۆرو بێ بەرنامە‬ ‫‪ 48‬هۆڵ لەشاری‌ سلێمانیدا هەیە"‪.‬‬ ‫ه����ۆکاری‌ ئەو زیادکردن����ی هۆاڵنه‌ش پڕۆتین‌و دەرزی‌ بەکاردەهێنن‪ ،‬جێگری‌‬ ‫دەگەڕێنێت����ەوە ب����ۆ پێش����کەوتنی‌ س����ه‌رۆکی یەکێتی‌ ناوەندی‌ لەشجوانی‌‌و‬ ‫وەرزشەکەو هەروەها پێویستی گه‌نجان‪ ،‬لەش����ڕێکی‌ بەنیگەرانیی����ەوە دەڵێ����ت‬ ‫"گەنج����ان حەزدەک����ەن بەجوانتری����ن "گرنگ����ە تێگەیش����تنێکمان هەبێت بۆ‬ ‫ش����ێوە خۆیان پیش����ان ب����دەن‌و جگە پڕۆتی����ن چونکە ت����ەواوکاری‌ خواردنە‬ ‫لەوەش هەندێ کێش����ەی‌ الوازبون یان نەک ئەو کێش����ەیەی کە ل����ەدەرەوەی‌‬ ‫کێشەی‌ تەندروس����تییان هەیە لەڕێگەی‌ تەواوکاریی����ەکان باس����ی‌ ئەکەن‪ .‬به‌اڵم‬ ‫پزیشکەکانەوە سەردانی‌ ئێمە دەکەن"‪ .‬به‌خۆش����حاڵییه‌وه‌ له‌کوردستاندا ده‌رزی‬ ‫زان����ا عه‌بدواڵ که‌ ‪ 23‬س����اڵ ئەزمونی‌ که‌م به‌کارده‌هێندرێت"‪.‬‬ ‫هه‌ندێک جار وه‌رزشکارانی له‌شجوانی‬ ‫هەیە له‌یاری له‌ش����جوانیداو خاوه‌نی دو‬ ‫هۆڵی ئه‌و یارییه‌یه‌ له‌ش����اری سلێمانی‪ ،‬توشی کێشه‌ی ته‌ندروستی ده‌بن‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫ی هۆڵەکانی‌ به‌کارهێنانی ماده‌ی وه‌زه‌به‌خش‪ ،‬یاخود‬ ‫باس لەمەرجەکانی‌ کردنەوە ‌‬

‫خراپ به‌کارهێنانی ئامێره‌کان‪.‬‬ ‫پزیشکی‌ پس����پۆڕی‌ گۆڕینی‌ جومگەو‬ ‫ش����کاوی‌ ئێس����ک‌و وردبین����ی‌‪ .‬دکتۆر‬ ‫به‌ختی����ار ئه‌می����ن بارام ل����ه‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی راگه‌یان����د "ئەگ����ەر ئ����ەو‬ ‫ڕاهێنانە بەڕێک‌و پێکی‌ بکرێت کارێکی‌‬ ‫زۆر ئیجابییەو کاریگەری‌ هەیە لەس����ەر‬ ‫جەستەو دەرونی‌ نەخۆشەکە"‪.‬‬ ‫لەبارەی‌ بەکارهێنان����ی‌ پڕۆتین‌و ئەو‬ ‫مادانەی‌ تر ک����ە گەنجان بەکاریدەهێنن‬ ‫ئ����ه‌و پزیش����که‌ ده‌پرس����ێت "ئایا ئەو‬ ‫پڕۆتینان����ەی‌ بەکاردێت هەمان مارکەیە‬ ‫کە ل����ەدەرەوە بەکاردێ����ت؟ ئێمە نەک‬ ‫پرۆتین‪ ،‬خواردنەکەشمان ژەهرە!"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێت "جگە لەوەش ئەوەی‌‬ ‫مەترسیدارە بەکارهێنانی دەرمانە‪ ،‬جگە‬ ‫ل����ەو دەرمانانەی‌ کە ڕێگەی‌ پێ دراوە‬ ‫لەالیەن تاقیگەو کۆنتڕۆڵی‌ حکومەتەوەو‬ ‫بەپێ����ی‌ زانی����اری به‌کاردێ����ت‪ ،‬ب����ەاڵم‬ ‫بەکارهێنان����ی‌ دەرمان����ی (‪)doping‬‬ ‫ترسناکە‪ ،‬کە هۆرمۆناتەو کاریگەرییەکی‬ ‫خراپی هەیە لەس����ەر لەش‪،‬حوکمی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌رمان����ه‌ لەئەوروپا وەکو حوکمی مادە‬

‫بێ هۆشکەرەکان وایە ئەگەر بفرۆشرێت‌و‬ ‫بەکاربهێنرێت"‪.‬‬ ‫هەروەه����ا ئاشکراش����یکرد "هەن����دێ‬ ‫گەنج دەرمانی (ڤیاگرا) تێکەڵ دەکات‬ ‫لەگەڵ هەندێک دەرمانی تردا ئەوە زۆر‬ ‫ترسناکەو کاریگەری خراپی هەیە"‪.‬‬ ‫ئه‌و پزیش����که‌ ئەوەش����ی‌ نەشاردەوە‬ ‫ک����ە (‪ )doping‬لەکوردس����تاندا‬ ‫بەکاردەهێنرێت‌و ئاشکرایکرد "بەشێوەی‬ ‫قاچ����اغ دەهێنرێتە واڵتەوەو مەوادەکان‬ ‫کۆنتڕۆڵ ناکرێت هەت����ا هەندێک گەنج‬ ‫بەشێوەی‌ شێتانە بەکاریدەهێنێت"‪.‬‬ ‫بەڵگەش بۆ وتەکان����ی‌ دەهێنێتەوەو‬ ‫دەڵێ����ت "چەندی����ن نەخۆش����مان هەیە‬ ‫بەه����ۆی‌ خراپ بەکارهێنان����ی‌ دەرمان‌و‬ ‫نەبونی‌ زانیاری‌‪ ،‬هۆڕمۆناتیان تێکچووەو‬ ‫توشی‌ نەخۆشی‌ پەستان بەرزی‌ بون کە‬ ‫ڕەنگە ببێتە جەڵتەی‌ دەماغ‌و مێش����ک‬ ‫لەداهاتودا"‪.‬‬ ‫هەروەه����ا باس����ی‌ لەوەش����کرد ک����ە‬ ‫لەئەوروپ����ا له‌هەمو یانه‌کاندا ش����وێنی‌‬ ‫تایب����ەت بەپێدانی‌ زانی����اری‌ هەیەو ئەو‬ ‫دوکانان����ەش کە ئەو مادانە دەفرۆش����ن‬

‫زانیاری‌ باش����ییان هەی����ە‪" ،‬بەاڵم لێرە‬ ‫ئەزمونییان نیەو بەشێوەیەکی‌ کوێرانە‬ ‫دەیدەن بەخەڵک"‪.‬‬ ‫هەندێک جار گەنج����ان ماوه‌ی چەند‬ ‫هەفتەیەک ئه‌و ده‌رمانانه‌ به‌کارده‌هێنن‌و‬ ‫دواتر وازیلێده‌هێن����ن‪ ،‬لەوبارەیەوە ئەو‬ ‫پزیش����کە دەڵێت "لەپ����ڕ وازهێنان لەو‬ ‫دەرمانانەی‌ ک����ە بەکاریدەهێنێت خراپە‬ ‫چونکە ئەو هۆرمۆنانەی‌ کە بەکاریهێناوە‬ ‫ڕێگە پێنەدراوە‪ ،‬کاتێک وازی‌ لێدەهێنێت‬ ‫ئیتر دەبێتەهۆی‌ کەمی‌ ئەو هۆرمۆنەی‌‬ ‫کە لەشی‌ ئەو کەسە پێی‌ ڕاهاتوە"‪.‬‬ ‫ئەو پزیش����کە پس����پۆرە پێش����نیار‬ ‫دەکات ک����ە حکوم����ەت ڕێنمای����ی‌‌و‬ ‫زانیاری‌ باڵوبکات����ەوە ئەوەش لەڕێگەی‌‬ ‫هۆشیارکردنەوەی‌ هاواڵتی‌ بەباسکردنی‌‬ ‫زیانی هۆرمۆن����ات (دۆپینگ) لەڕێگەی‌‬ ‫باڵوکردنەوەی‌ پۆس����تەراتەوە هەروەها‬ ‫پێویس����تە یانه‌کانی����ش هۆش����یار‬ ‫بکرێنه‌وه‌‪"،‬هه‌روه‌ها پێویستە سزای‌ ئەو‬ ‫کەسانە بدرێت کە خەریکی‌ ریکالمکردن‌و‬ ‫فرۆش����تن‌و بەکارهێنانی‌ هۆرمۆنن هەتا‬ ‫ببرێنە زیندان"‪.‬‬

‫"کچان پێویستیان بەڕێزو خۆشەویستی‌‌و متمانەیە نەک ئاڵتون"‬ ‫قه‌یرانی دارایی پیاوان له‌کڕینی ئاڵتونی زۆر ڕزگارده‌کات‬ ‫ئا‪ :‬ئیمان زەندی‌‬ ‫خانمان رایده‌گه‌یه‌نن که‌ ئه‌وان له‌کاتی‬ ‫پرۆسه‌ی هاوسه‌رگیریدا ئه‌وه‌نده‌ی ڕێزو‬ ‫خۆشه‌یوستیان بۆ گرنگه‌‪ ،‬ئاڵتونیان‬ ‫بۆ گرنگ نییه‌‪ ،‬خاوه‌ن دوکانێکی‬ ‫زه‌ڕه‌نگه‌ریش ئاشکرای ده‌کات که‌‬ ‫له‌دوای سه‌رهه‌ڵدانی قه‌یرانه‌کانه‌وه‌‬ ‫بازاڕی ئاڵتون که‌م بوه‌ته‌وه‌و پیاوانیش‬ ‫ئێستا که‌متر ئاڵتون بۆ ده‌کڕن له‌کاتی‬ ‫هاوسه‌رگیریدا‪.‬‬ ‫نەش����میل جەم����ال‪ ،‬هەمیش����ە‬ ‫‪‎‬به‌خەندەوە لەکاتی‌ ڕۆش����تندا باس����ی‌‬ ‫هاوس����ەرەکەی‌ دەکات ب����ۆ هاوڕێکانی‌‬ ‫ک����ە چەن����د خۆشویس����تیوە‌و دواجار‬ ‫ژیانی‌ هاوس����ەرگیرییان پێ����ک هێناوە‪،‬‬ ‫ئه‌و به‌ڕویه‌کی گه‌ش����ه‌وه‌ بیر لەبەڵێنی‌‬ ‫هاوس����ەرەکەی‌ دەکات����ەوە کە تا مردن‬ ‫گرنگی‌ پێدەدات‌و پێکەوە بەسەر کۆسپ‌و‬ ‫ئاس����تەنگەکانی‌ ژیان����دا زاڵدەبن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "کاتێک باوکم داوای ‪ 20‬مسقاڵ‬ ‫ئاڵتونی کرد‪ ،‬خێزانی‌ هاوسەرەکەم ڕازی‌‬ ‫بون‌و هیچ کێشەیەک نەبوو‪ ،‬بەاڵم هەر‬ ‫ئ����ەو کاتەش بیرم ل����ەوە دەکردەوە کە‬ ‫هەرگیز ناهێڵم مس����قاڵێک ئالتون زیاتر‬ ‫یان کەمت����ر ببێتە ه����ۆی‌ کاڵبونەوەی‌‬ ‫پەیوەندییەکەمان"‪.‬‬ ‫نەش����میل ک����ە تەمەنی‌ ‪ 21‬س����اڵەو‬ ‫پەیمانگای‌ ت����ەواو کردوە ئاماژەی‌ بەوە‬ ‫کرد کە س����ەرەکیترین ش����ت بۆ ژیانی‬ ‫هاوس����ه‌رگریی ئاڵت����ون نیی����ه‌‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫متمانەی����ە‪" ،‬هاوس����ەرەکەم هەرچ����ی‌‬ ‫پێبکرێ����ت بۆ دڵخۆش����کردنم دەیکات‌و‬ ‫دڵیشم ناشکێنێ"‪.‬‬

‫دوکانێکی زه‌ڕه‌نگه‌ری له‌سلێمانی‬ ‫ب����ەاڵم نه‌ش����میل ناتوانێ����ت ئاڵتون‬ ‫به‌قه‌رز بهێنێت‌و هاوسەرەکەشی‌ ناتوانێ‬ ‫بەیه‌کجار هه‌مو ئاڵتونه‌که‌ی پێش����کەش‬ ‫بکات‪" ،‬چونکە موچەک����ەی‌ کەمە ‪600‬‬ ‫هەزارە تەنها بەشی‌ بژێوی‌ ژیانی‌ خۆمان‬ ‫دەکات‪ .‬هەت����ا ئەگ����ەر هاوس����ەرەکەم‬ ‫پێویس����تی‌ بەپ����ارە بێت ئام����ادەم کە‬ ‫بەش����ێکی‌ ئاڵتونه‌که‌م بفرۆشم‪ ،‬چونکە‬ ‫ئەو بۆم دەکڕێت����ەوە بەزیادەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەگەر ل����ەم کاتی‌ قەیرانە بییفرۆش����م‬ ‫پارەیەک����ی‌ زۆر کەمم بۆ دەکات‌و زیان‬ ‫دەکەم"‪.‬‬ ‫کامەران مەردان هەموو ڕۆژێک دەست‬ ‫بەکامێرەوە س����ەرقاڵە بە گرتنی‌ وێنه‌ی‬ ‫ئ����ەو سروش����تە جوانەی‌ کوردس����تان‬

‫ک����ە هەر بەش����ێکی‌ چەن����دان ڕۆمان‌و‬ ‫چیرۆک����ی‌ بەجێم����اوی‌ باوباپیرانمان لە‬ ‫خ����ۆ دەگرێت‪ ،‬ئەو بەگرتنی‌ ئەو‌وێنەیە‬ ‫دڵخۆش����ە کە کاتێک پیرێک هەموو ئا‌هـ‌‬ ‫‌و حەسرەتی‌ ژیانی‌ بەلێدانی‌ شمشاڵێک‬ ‫بۆ بەرامبەری‌ دەردەبڕێ‪ ،‬کامەران پێش‬ ‫تەواو کردنی‌ پەیمانگا لە س����اڵی‌ ‪2009‬‬ ‫ژیانی‌ هاوسەرگیری‌ پێکهێناوە‪ ،‬ئەو لە‬ ‫هەردووس����اڵی‌ خوێندنی‌ لە یەکەمەکان‬ ‫ب����ووە‪ ،‬ئ����ەو گەنج����ە جگە ل����ە کاری‌‬ ‫فۆتۆگرافەری‌ سەرقاڵە بە کاری‌ مۆنتاژ‬ ‫لەکه‌ناڵێک����ی ته‌له‌فزیۆن����ی‪ ،‬له‌ب����اره‌ی‬ ‫دابینکردن����ی ئاڵتون بۆ خێزانه‌که‌ی ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "‪ 25‬مسقاڵ زێڕم بۆ خێزانەکەم‬ ‫کردوە‪ ،‬نزیکەی‌ ‪4‬ملیۆن‌و ‪ 750‬هەزاری‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬مه‌زهه‌ر که‌ریم‬

‫تێچووە"‪.‬‬ ‫لەهەمانکاتدا ئەو گەنجە هەمیشە بیر‬ ‫لەخۆشگوزەرانی‌ خێزانەکەی‌ دەکاتەوە‬ ‫لەگ����ەڵ ئەو کچە خنجیالن����ە تەمەن ‪8‬‬ ‫س����اڵەی‌ کە ناوی‌ لینایە‪" ،‬س����ه‌ره‌ڕای‬ ‫ئه‌وه‌ش‪ ،‬ئاڵتونی زیاترم بۆ خێزانەکەم‬ ‫کردووە‪ ،‬جارێکیان ‪ 8‬مسقاڵ‌و جارێکی‌‬ ‫تر زنجیرێک‌و چەند مسقاڵێک بوو"‪.‬‬ ‫کامەران����ی‌ تەم����ەن ‪ 29‬س����اڵ ڕونی‌‬ ‫کردەوە گرنگترین شت ژیانێکی‌ ئاسودەو‬ ‫بەخت����ەوەرە نەک ئاڵتون‪" ،‬پێویس����تە‬ ‫ه����ەوڵ بدرێ����ت زێ����ڕ نەبێتە کۆس����پ‬ ‫لەب����ەردەم دروس����تکردنی‌ پەیوەن����دی‌‬ ‫خۆشەویستی‌‌و متمانە لەنێوان خێزاندا‪،‬‬ ‫زیاتر بیر لەهۆکارەکان����ی‌ پتەو کردنی‌‬

‫هەرگیز ناهێڵم‬ ‫مسقاڵێک ئالتون‬ ‫زیاتر یان کەمتر‬ ‫ببێتە هۆی‌‬ ‫کاڵبونەوەی‌‬ ‫پەیوەندییەکەمان‬ ‫پەیوەندی‌ هاوس����ەرگیری‌ بکرێتەوە‪ ،‬تا‬ ‫زیاتر متمانەو خۆشەویس����تی‌ دروس����ت‬ ‫بکرێت نەک قاسەی‌ زێڕ"‪.‬‬ ‫زەڕەنگ����ەر ک����ە ئاڵت����ون دەکڕێ����ت‬ ‫پارچەیەکی‌ س����افە نرخەکەی‌ ‪ 60‬هه‌زار‬ ‫دۆالره‌‪ ،‬کە ب����ە پێی‌ ڕۆژیش دەگۆڕێت‪،‬‬ ‫دوات����ر دەیبات ب����ۆ کورەچ����ی‌ لەوێدا‬ ‫بەئ����ارەزووی‌ خۆی‌ ئەو پارچە س����افە‬ ‫دەکاتب����ە زنجیر یاخود ئەنگوس����تیلەو‬ ‫گوارە‪...‬هتد‪ ،‬لەبەرامبەردا کورەچیەکە‬ ‫پ����ارەی‌ هەقدەس����ت ل����ە زەڕەنگ����ەر‬ ‫دەس����ەنێت‪ ،‬بەاڵم هەندێکجار زەڕەنگەر‬ ‫لە‌واڵت����ی‌ دوبەی‌ زێڕ دەهێنێت‪ ،‬کە پێی‌‬ ‫دەڵێ����ن زێڕی‌ خەلیجی‌‪ ،‬ک����ە نرخەکەی‌‬ ‫گرانترەو هەقدەستیشی‌ زیاترە‪.‬‬

‫خاوه‌ن����ی یه‌کێ����ک له‌دوکانه‌کان����ی‬ ‫زه‌ڕه‌نگه‌ریی له‌ش����اری سلێمانی به‌ناوی‬ ‫محه‌مه‌د عه‌بدواڵ که‌ ماوه‌ی ‪ 20‬ساڵه‌ ئه‌و‬ ‫ئیشه‌ ده‌کات‪ ،‬له‌ئێستادا ڕێژەیەکی‌ زۆر‬ ‫کەم ئاڵتون لەدوکانە بچوکه‌که‌یدا هەیە‪،‬‬ ‫ئه‌و زه‌ڕه‌نگه‌ره‌ لەسااڵنی‌ ڕابردوو بازاڕی‌‬ ‫زۆر باش بوه‌‪ ،‬ب����ەاڵم بەبەراورد بەئه‌م‬ ‫ساڵ‌و س����ه‌رهه‌ڵدانی قەیرانه‌الم بازاڕی‬ ‫زۆر کەمی‌ کرووە‪ ،‬بەو هۆیەوە زیانێکی‬ ‫زۆری ک����ردوه‌ ک����ە‌ وای‌ لێک����ردووە بیر‬ ‫لەوە بکات����ەوە دوکانەکەی‌ بپێچێتەوەو‬ ‫جارێکی‌ دی‌ باس لەدوکانی‌ زەڕەنگەری‌‬ ‫نەکات����ەوە‪" ،‬کێش����ەی‌ کەم����ی‌ موچە‬ ‫زۆر گاریگ����ەری‌ هەبوو لەس����ەر بازاری‌‬ ‫زەڕەنگەرەکان بەگشتی‌‌‪ ،‬خەڵک ئاڵتون‬ ‫ناکڕن‌و ڕێژەی‌ هاوسەرگیریش بەبەراورد‬ ‫بەسااڵنی‌ ڕابردوو زۆر کەمی‌ کردوە"‪.‬‬ ‫هەروەه����ا ئاماژەیی‌ بەوەش����کرد کە‬ ‫بەه����ۆی‌ قەیرانی‌ دارایی����ەوە "ئەو کچ‌و‬ ‫کوڕان����ەی‌ ک����ە هاوس����ەرگیری‌ دەکەن‬ ‫تەنه����ا ئەڵقەیەک‪ ،‬یاخود ‪ 10‬مس����قاڵ‬ ‫ب����ۆ ‪ 50‬مس����قاڵ دەک����ڕن‪ ،‬ئ����ەوەش‬ ‫بەبەراورد بەس����ااڵنی‌ ڕابردو زۆر کەمی‌‬ ‫کردوە‪ ،‬لەسه‌ره‌تای س����ه‌رهه‌ڵدانی ئه‌م‬ ‫قه‌یرانەوه‌ تا ئێس����تا بەدەفتەر ئاڵتونم‬ ‫نەفرۆشتوە"‪.‬‬ ‫ئەو زەڕەنگ����ەرە نیگەرانە لەوەی‌ کە‬ ‫هەندێ کەسی‌ بێویژدان ئاڵتون بە قیست‬ ‫دەبەن‌و نیوەی‌ پارەکەی‌ نادەن‌‪" ،‬هەندێ‬ ‫ج����ار ژم����ارەی‌ نەناس����راومان دەدەنێ‬ ‫کە ئەمە جێگەی‌ داخ����ەو چەندین جار‬ ‫ڕوبەڕوی‌ ئ����ەوە بوینەتەوە جگەلەوەش‬ ‫هەندێ لەژنان‌و کچان ڕۆژانە سەردانمان‬ ‫دەک����ەن‌و زێڕەکانی����ان دەگۆڕنەوە کە‬ ‫قازانجی‌ ئێمەی‌ تێدانییه‌"‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫‪11‬‬

‫‌"وه‌ک ڕێزێک بۆ توڕه‌یی‌و بێزاریی خه‌ڵک‬ ‫کۆنسێرتەکەمان پێشکەش نەکرد"‬ ‫به‌هجه‌ت یه‌حیا‪ :‬ئەم بارودۆخە هەمو‬ ‫کایەکانی ژیانی ئیفلیج کردوە‬

‫فۆتۆ‪ :‬گه‌یالن نه‌ژاد‬ ‫ئا‪ :‬رێنوار نه‌جم‬ ‫له‌چاوپێکه‌وتنێکی تایبه‌تی ئاوێنه‌دا‬ ‫هونه‌رمه‌ند به‌هه‌جه‌ت یه‌حیا‬ ‫نیگه‌رانی خۆی له‌م دۆخه‌ی ئێستا‬ ‫ده‌رده‌بڕێت‌و هه‌ر ئه‌وه‌ش‌وای کردوه‌ئه‌و‬ ‫کۆنسێرته‌یان پێشکه‌ش نه‌که‌ن که‌هه‌مو‬ ‫ئاماده‌کارییه‌کانیشی حازر بوه‌‪.‬‬

‫ئاواز هەمیشە پێش‌ وشەکان دەگاتە گوێگر‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی لەڕۆحی گۆرانیەک تێبگەیت پێویستت‬ ‫بە‌وشە نیە‪ ،‬هەمو کەسێک گوێ لە گۆرانیی‬ ‫میللەتانی دنیا دەگرێت بەبێ ئەوەی‌‬ ‫وشەیەک تێبگات‬

‫هونه‌رمه‌ن����د به‌هج����ه‌ت یه‌حی����ا‬ ‫به‌نیگه‌رانیی����ه‌وه‌له‌م دۆخه‌ی ئێس����تای‬ ‫کوردس����تان ده‌ڕوانێت‪ ،‬ئ����ه‌و نائارامیی‌و‬ ‫ئاڵۆزیی����ه‌ی هاواڵتیان����ی کوردس����تانی ن����اوەوە‌و دەره‌وەی خۆم����ان بکەی����ن‪ ،‬کۆنسێرت ده‌که‌یت؟ به‌اڵم من ده‌موت ئه‌م باڵویبکه‌ینه‌وه"‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و نیگه‌ران����ه‌ له‌دۆخ����ی چاپکردنی‬ ‫گرتوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬ئ����ه‌وی غه‌مگی����ن کردوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر نا له‌وانه‌یه ‌له‌هه‌ڵه‌یه‌کی بچوکەوه کۆنسێرته‌ده‌بێته‌ هۆی ئارامی‌و‌ساتێکی‬ ‫له‌باره‌ی توانای هونه‌ر بۆ ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ی ‌کاره‌س����اتێکی گەورە بەس����ەر خۆماندا خۆش بۆ خه‌ڵک‪ .‬به‌اڵم رۆژ به‌ڕۆژو سات س����ی دی‌و ده‌ڵێت "کێشه‌که‌ئه‌وهیە‌له‌م‌‬ ‫به‌س����ات‪ ،‬بارودۆخی سیاس����یی ئاڵۆزتر واڵته‌ی ئێمه‌دا هەتا ئێس����تا چاپی سی‬ ‫ئه‌و قه‌یرانانه ‌ئ����ه‌و هونه‌رمه‌نده ‌ده‌ڵێت بهێنین"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ده‌ڵێ����ت "ئ����ه‌و هه‌اڵن����ه‌ی بو‪ ،‬که‌س نازانێت دوای ‪١٩‬ی مانگ چی دی نیی����ه‌و ده‌بێت ئه‌لبوم����ه‌کان ببرێنه‌‬ ‫"ه����ه‌ر ده‌رده‌و ده‌رمان����ی خ����ۆی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هونه‌ر ناتوانێت چاره‌س����ه‌ری ئەم هەمو له‌مێژودا کردومانه‌‪ ،‬زۆربەی زۆری خۆمان چاوه‌ڕێ����ی کوردس����تان ده‌کات؟ ئه‌مانه ده‌ره‌وه‌ چ����اپ بکرێن‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ش کارێکی‬ ‫قەیرانە ب����کات کە میللەتەکەمان پێوەی به‌س����ه‌ر خۆمانا هێناون‪ ،‬هیوادارم ئه‌وه ‌خه‌ڵکی کردوه‌ت����ه‌دڵه‌ڕاوکێوه‌و دۆخه‌که‌ قورس‌و زه‌حمه‌ته‌"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی به‌رهه‌مه‌کانی ئ����ه‌و ئه‌لبومه‬ ‫دەناڵێن����ێ‪ ،‬بەڵک����و چارەس����ەری ئەم ‌دوب����اره‌نه‌که‌ینه‌وه‌و دەرس����مان لەمێژو زۆر له‌وه‌ ئاڵۆزتربوە که‌پێشبینی ده‌کرا‪.‬‬ ‫قۆناغە سەختە پێویستی بەسیاسەتێکی ‌وەرگرتبێ����ت‌‪ ،‬بەدرێژایی مێژو ئەوەندەی هیوادارم له‌بارودۆخێکی ئارامتردا بتوانین ‌تازه‌ی����ه‌به‌هج����ه‌ت یه‌حی����ا ئاش����کرای‬ ‫ده‌کات که‌هه‌ندێک کاری نوێ‌و س����تایلی‬ ‫تەندروس����ت‌هه‌یه‌‪ ،‬باوی ئ����ەوە نەماوە خۆمان دوژمنی خۆم����ان بوین‌و زیانمان کۆنسێرته‌که‌ پێشکه‌ش بکه‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌و هونه‌رمه‌ن����ده‌ئاماژه‌به‌وه‌ ده‌کات تازه‌تێدایه‌‪" ،‬ب����ه‌اڵم هه‌مو هونه‌رمه‌ندێک‬ ‫بەیەکت����ری گەیاندوە هەرگی����ز دوژمنان‬ ‫خەڵک دوای دروشم بکەوێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێت "ئه‌ش����ێت هونه‌رێک‪ ،‬نەیانتوانی����وە ئەوەن����دە زەفەرمان پێ که‌ئیش����ی ئه‌وان‌ وه‌ک هونه‌رمه‌ند ئه‌وه‌یه رۆحێکی کارکردنی هه‌یه‌و له‌ئیش����ه‌کاندا‬ ‫مۆس����یقایه‌ک‪ ،‬خه‌ڵک ئارام بکاته‌وه‌‪‌،‬وای بەرن‪ ،‬ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ سەدەکانی ‌"هون����ه‌ر بکه‌ی����ن‌و دڵ����ی خه‌ڵک خۆش ڕەن����گ دەداتەوە‌‪ ،‬ئیتر له‌گه‌ڵ هه‌ر تیپ‌و‬ ‫گروپێکدا کار ب����کات ئه‌و هێڵه‌تایبەتیە‬ ‫لێ بکات هه‌ست به‌دڵنیایی‌و ئارامی بکات‪ ،‬ڕابوردو سەردەمی میرنشینەکان‪ ،‬هەمو بکه‌ین‌و ئارامییان بکه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "له‌و کاته‌وه‌ی خۆم دەناسم هەردەم ده‌مێنێت����ه‌وه‌و ئەبێتە‌مۆرکێکی‬ ‫به‌اڵم ئ����ه‌وه ‌ناگاته‌ئ����ه‌وه‌ی له‌قه‌یرانێک کاتێک براکان بۆ تێکش����کاندنی یەکتری‬ ‫ده‌ری بهێنێت‪ ،‬ئه‌م قه‌یرانه‌ی ئێستا زۆر ئامادەب����ون هەرچی ش����ت هەیە بیکەن‪ ،‬هه‌مو ژی����ان‌و ئ����اوات‌و خۆزگه‌کانم داوه خۆی"‪.‬‬ ‫‌ئاڵۆزه‪ ‌،‬خه‌ڵک����ی له‌چاوه‌ڕوانییه‌کی زۆر هەم����و کاتێ����ک لەش����کری دوژمنی����ان ‌به‌هونه‌ر‪ ،‬کاتێک که‌داده‌نیش����م‌و ئیش����م‬ ‫نییه‌و پشو ده‌ده‌م‪ ‌،‬واده‌زانم که‌مته‌رخه‌مم‬ ‫گه‌وره‌دا ده‌ژین‪ ،‬له‌ئێس����تای کوردستاندا هێناوەتەسەریەکتری"‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی ڕاب����ردودا به‌هج����ه‌ت یه‌حیا به‌رامبه‌ر به‌هونه‌ر‌و هەمیشە ‌وادەزانم کە‬ ‫که‌س نازانێت س����به‌ینێ چی ڕوده‌دات‪،‬‬ ‫هه‌ر ش����تێک داده‌نێیت له‌خه‌یاڵی خۆتدا له‌گ����ه‌ڵ گروپ����ی مۆس����یقای مه‌ح����وی کارێک����ی هونەری هەیە‌و ئەرکە لەس����ەر‬ ‫له‌وانه‌یه‌پێچه‌وانه‌که‌ی بێت‪ .‬من هیوادارم س����ه‌رقاڵی پرۆڤه‌ب����ون ب����ۆ ئه‌نجامدانی شانم‌و دەبێت بیکەم"‪.‬‬ ‫دوای����ن کۆنس����ێرتی به‌هج����ه‌ت یه‌حیا‬ ‫هیچ کاتێک ش����تی ناخ����ۆش ڕو نه‌دات‪ ،‬کۆنسێرتێک له‌شاری سلێمانی‪ ،‬سه‌ره‌ڕای‬ ‫چونکە م����رۆڤ لەم دەڤ����ەرەی ئێمەدا ئ����ه‌وه‌ی هه‌م����و ئاماده‌کاریی����ه‌کان بۆ س����اڵی پار بو له‌گه‌ڵ گروپی مۆسیقای‬ ‫ئ����ازاری جەس����تەیی‌و دەرونی����ی زۆری ئه‌نجامدان����ی کۆنس����ێرته‌که‌ئاماده‌بون‪ ،‬کامکاران‪ ،‬له‌باره‌ی ئه‌و کۆنسێرته‌وه ئه‌و‬ ‫به‌اڵم کۆنس����ێرته‌که‌ب����ۆ کاتێکی نادیار هونه‌رمه‌نده‌‌ده‌ڵێ����ت "ئه‌زمونێک بو زۆر‬ ‫پێگەیشتوە"‪.‬‬ ‫خۆشحاڵی کردم‪ ،‬ئه‌و کاته‌ بارودۆخ به‌م‬ ‫به‌هجه‌ت یه‌حی����ا‌ده‌نگێکی دیاری ناو دواخرا‪.‬‬ ‫به‌هجه‌ت یه‌حیا هۆکاری دواخس����تنی شێوه‌یه‌ئاڵۆز نه‌بو"‪.‬‬ ‫هون����ه‌ری گۆران����ی‌و موزیک����ی کوردیە‪،‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی ئه‌گ����ه‌ری کاری نوێ ‌وه‌ک‬ ‫لەس����ەرەتای نەوەدەکانەوە س����ااڵنێک ئه‌و کۆنس����ێرته‌ده‌گه‌ڕێنێت����ه‌وه‌بۆ ئه‌و‬ ‫ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی ‌واڵت ژی����اوه‌و ئێس����تا دۆخە ئاڵۆزەی کە ئێس����تا کوردستانی کۆنس����ێرێت یاخ����ود ئه‌لب����وم له‌گ����ه‌ڵ‬ ‫یه‌کێک له‌سیما دیاره‌کانی گۆرانییه‌کانی‬ ‫له‌کوردس����تان ده‌ژی‪ ،‬له‌ب����اره‌ی دۆخی پێ����دا تێپەڕدەبێ����ت‪‌" ،‬وه‌ک ڕێزێ����ک بۆ ئ����ه‌و گروپ����ه‌مۆس����یقییه‌ی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ئێس����تای کوردس����تانه‌وه‌ زیاتر ده‌ڵێت توڕه‌ی����ی‌و بێزاری����ی خه‌ڵ����ک بەرامبەر کوردس����تان‪ ،‬به‌هج����ه‌ت یه‌حی����ا ده‌ڵێت به‌هجه‌ت یه‌حیا‪ ،‬هونه‌ری عیرفانییه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫"ته‌نانه‌ت پەیوەندیە کۆمه‌اڵیه‌تیەکانیش بەم بارودۆخە‪ ،‬ئێمە کۆنس����ێرتەکەمان "ئه‌گ����ه‌ر به‌رنامه‌یه‌ک هه‌بێ����ت له‌وانه‌وه‌ هونه‌ره‌ هه‌رچه‌نده‌ک����ه‌م‌و ده‌گمه‌نه‌له‌ناو‬ ‫یاخود له‌منه‌وه‌‪ ،‬خۆشحاڵ ده‌بم جارێکی هونه‌رمه‌ندانی کوردستاندا‪ ،‬به‌اڵم عیرفان‪،‬‬ ‫له‌به‌ریه‌ک هه‌ڵوه‌ش����اون‪ ،‬زۆر شت هەیە پێشکەش نەکرد"‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵمی ئ����ه‌و پرس����یاره‌ی ئایا له‌م دیکه‌له‌گه‌ڵ کامکاره‌کان کار بکه‌مه‌وه‌"‪ .‬هێڵێکی نه‌بڕاوه‌ی����ه ‌له‌گۆرانییه‌کانی ئه‌و‬ ‫لەکات����ی جەن����گ‌و لەکات����ی برس����ێتیدا‬ ‫جگ����ه‌له‌پالن����ی ئ����ه‌و کۆنس����ێره‌ته‌‪ ،‬هونه‌رمه‌نده‌داو له‌سه‌ره‌تای کارکردنیه‌وه‬ ‫ماهیەتیان دەردەکەوێت‪ ،‬ئەوە یاس����ای دۆخ����ه‌دا که‌خه‌ڵ����ک توڕه‌یه‌و فش����اری‬ ‫ژیان����ە ک����ە ڕۆژگارە دژوارەکان ڕوە ده‌رونی زۆری له‌س����ه‌ره‌‪ ،‬پێویست نییه‌ هاوکات به‌هجه‌ت یه‌حیا ئه‌لبومێکی نوێی ‌به‌ڕونی هه‌ستی پێ ده‌کرێت‪.‬‬ ‫به‌هجه‌ت یه‌حیا ره‌تی ده‌کاته‌وه‌ له‌وتنی‬ ‫ڕاس����تەقینەکان دەردەخ����ەن‪ ،‬خه‌ڵ����ک چاالکی هونه‌ریی بکرێت بۆ که‌مکردنه‌وه‌ی گۆرانی����ی ئاماده‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم هاوش����ێوه‌ی‬ ‫کۆنس����ێرته‌که‌ی‪ ،‬دۆخ����ی ناله‌ب����اری گۆرانی عیرفانی‌وه‌ستا بێت‪ " ،‬له‌گۆرانی‬ ‫توش����ی نارامیی‌و بێهوده‌یی بون‪ .‬به‌رای فشاری ده‌رونی‌و نائارامییه‌کان؟‬ ‫به‌هج����ه‌ت یه‌حی����ا ده‌ڵێت "م����ن ئه‌و کوردس����تان بوه‌ت����ه ‌ه����ۆی دواکه‌وتنی عیرفان����ی هەرگیز نه‌وه‌س����تاوم‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫من ئەم بارودۆخە هەمو کایەکانی ژیانی‬ ‫ئیفلیج ک����ردوە‪ ،‬بۆ ده‌ستخستنه‌س����ه‌ر بڕوای����ه‌وای ل����ێ ک����ردم پالن ب����ۆ ئه‌م باڵوبون����ه‌وه‌ی ئه‌لبومه‌ک����ه‌ی‪" ،‬ه����ه‌وڵ بەقوڵی گ����وێ لەگۆرانی����ەکان بگریت‌و‬ ‫برین����ه‌کان‌و چارەس����ەرکردنیان‪ ،‬دەبێت کۆنس����ێرته‌دابنێم‪ ،‬له‌س����ه‌ره‌تاوه‌پێیان ده‌ده‌ی����ن ئه‌لبومه‌ک����ه‌زۆر دوانه‌که‌وێت‌و بتوانیت بگەیتە ناخی بەرهەمه‌کان‪ ،‬له‌ناو‬ ‫زۆر بەبەرپرس����یارێتیەوە مامەڵە لەگەڵ ده‌وت����م ل����ه‌م بارودۆخه‌ئاڵ����ۆزه‌ بۆچی له‌چه‌ند مانگی داهاتوداو له‌وه‌رزی پایزدا ‌ئاواز‌و هۆنراوەکاندا ئه‌و رۆحه‌عیرفانییه‌‬

‫دەدۆزیتەوە‪ ،‬هەندێک جار کەوتۆتە سەر‬ ‫گوێگر تا چەند بەو دنیا ڕۆحیە ئاشنایە‬ ‫لەناو هونەری گۆرانیدا"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی پێگ����ه‌ی ئ����اواز له‌گۆرانییدا‬ ‫به‌هجه‌ت یه‌حیا ده‌ڵێت "ئاواز هەمیش����ە‬ ‫پێش‌ وشەکان دەگاتە گوێگر‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫لەڕۆحی گۆرانیەک تێبگەیت پێویس����تت‬ ‫بە‌وش����ە نی����ە‪ ،‬هەمو کەس����ێک گوێ لە‬ ‫گۆرانیی میللەتان����ی دنیا دەگرێت بەبێ‬ ‫ئەوەی‌ وش����ەیەک تێبگات‪ ،‬کەچی ناخی‬ ‫لەگەڵیدا دەهەژێت‌و ئەو تەقسە ڕۆحیەی‬ ‫ک����ە ئ����اواز‌و ڕیتمەکە دروس����تی دەکات‬ ‫گوێگر دەخاتە ک����ەش‌و هەوایەکەوە کە‬ ‫‌وەک مرۆڤ خۆی‌و هەس����تە مرۆییەکانی‬ ‫بیردەهێنێتەوە‪ ،‬هەندێک جار فرمێس����ک‬ ‫لەچاوەکانی دێن‌و هەس����ت بەپاکبونەوە‬ ‫دەکات‪ ،‬ئاواز بەوێنەی با سنوری‌واڵتان‬ ‫دەبڕێت‌و لەس����ەر دڵەکان دەنیش����ێتەوە‬ ‫بەبێ ئەوەی پێویس����تی ب����ەوە بێت کە‬ ‫کەس����ێک ڕۆڵی ‌وەرگێڕی ب����ۆ ببینێت‪،‬‬ ‫ئینجا دوای ئ����ەوە کاریگەریی هۆنراوە‌و‬ ‫تێگەیشتن لە‌وشەکان ئەوە قۆناغی دوەمە‬ ‫بۆ تێگەیشتن لەناخی گۆرانیەک"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی خودی عیرفانیش����ه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"زۆر ئاش����نایە بەناخم‪‌ ،‬چونکه ‌عیرفان‬ ‫ب����ۆ خۆی دنیایه‌کی فراوانه‌‪ ،‬گوزارش����ت‬ ‫له‌پاکی‌و له‌راس����تگۆیی‌و عه‌شق‌و جوانیی‬ ‫دەکات"‪.‬‬

‫مه‌ریوان‌وریا قانع‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌زۆر به‌که‌می‬ ‫له‌سه‌ر هونه‌رو مۆسیقا ده‌نوسێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌س����ه‌ر گۆران����ی "به‌دوای عه‌ش����قدا"ی‬ ‫به‌هجه‌ت یه‌حیا دوجار س����ه‌رنجی خۆی‬ ‫نوسی‌و سه‌رسامی خۆی بۆ ئه‌و گۆرانییه‬ ‫ده‌ربڕی‪.‬‬ ‫له‌به‌شێکی ئه‌و سه‌رنجه‌دا مه‌ریون‌ وریا‬ ‫قانع نوسیبوی "ئه‌م گۆرانییه‌ی به‌هجه‌ت‬ ‫یه‌حیا دڵۆپێكه‌ ل����ه‌و كه‌له‌پوره‌دێرینه‌كه‬ ‫‌ب����ه‌دوای ئیعترافك����ردن به‌دێوانه‌یی����دا‬ ‫ده‌گه‌ڕێ����ت‪ .‬دۆخێ����ك تیای����دا ماناكان‌و‬ ‫پێناس����ه‌كان‌و ڕیزبه‌ستنه‌كان تێكده‌چن‌و‬ ‫ش����تێك دروس����تده‌بێت نه‌زمان نه‌ئیمان‬ ‫نه‌بێئیمانی ده‌ره‌قه‌تی نایه‌ت‪ .‬ئه‌م ته‌رزه‬ ‫‌له‌عه‌ش����ق ھه‌میشه ‌له‌س����ه‌ر زه‌مینێكدا‬ ‫دروست ده‌بێت كه‌زه‌حمه‌ته‌تیایدا كوفر‬ ‫له‌ئیمان‪ ،‬باوه‌ڕ له‌بێباوه‌ڕی‪ ،‬به‌خته‌وه‌ری‬ ‫له‌به‌دبه‌خت����ی به‌ئاس����انی له‌یه‌ك����دی‬ ‫جیابكرێنه‌وه"‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا له‌به‌ش����ێکی دیک����ه‌دا ئه‌و‬ ‫نوس����ه‌ره‌ده‌ڵێت "ھەرجارێ����ک ک����ە‬ ‫گوێیلێدەگ����رم بەجۆرێک����ی جی����اواز‬ ‫خۆش����مدەوێت‪ ،‬ھەس����تێکی تایبەتترم‬ ‫تیا دروستدەکات‌و ش����تێکی تازەی تێدا‬ ‫دەبیستم‌و دەبینم‪ .‬ئەگەر بمەوێت شتێک‬ ‫بەکوردانی سەدەکانی داھاتو بڵێم‪ ،‬ئەگەر‌‬ ‫وەس����ێتێکم ھەبێت بۆ ئایندەیەکی دور‬ ‫بەجێیبھێڵ����م‪ ،‬داواکردنی گوێگرتنە لەم‬

‫له‌و کاته‌وه‌ی خۆم دەناسم هه‌مو ژیان‌و ئاوات‌و‬ ‫خۆزگه‌کانم داوه‌به‌هونه‌ر‪ ،‬کاتێک که‌داده‌نیشم‌و‬ ‫ئیشم نییه‌و پشو ده‌ده‌م‪ ‌،‬واده‌زانم که‌مته‌رخه‌مم‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌هونه‌ر‌و هەمیشە‌وادەزانم کە کارێکی‬ ‫هونەری هەیە‌و ئەرکە لەسەر شانم‌و دەبێت بیکەم‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫هێشتا ژیان فرسه‌تی‌ ترت ده‌داتی‌ بۆ‬ ‫به‌ده‌ست هێنانی‌ ئاره‌زوه‌كانت‪ ،‬راوێژ‬ ‫به‌كه‌سی‌ شاره‌زا بكه‌ له‌ژیانتدا‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك هه‌ڵبژارده‌ له‌به‌رده‌س���تی‌‬ ‫تۆ هه‌یه‌‪ ،‬ب���اری‌ ده‌رونیت تاراده‌یه‌ك‬ ‫ناسه‌قامگیری‌ پێوه‌دیاره‌‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫كاره‌كان به‌باش���ی‌ ده‌ڕوات به‌تایبه‌تی‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ ئ���ه‌م چه‌ند رۆژه‌ ده‌س���تت‬ ‫پێكردبوو‪ ،‬سێ‌ شه‌مه‌ به‌ختی‌ تۆیه‌‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫باس����ی‌ خ����ۆت‌و ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌دڵت����ه‌ بۆ‬ ‫ده‌وروبه‌ره‌كه‌ت یاخود بۆ كه‌س ‌ی دڵسۆزت‬ ‫باس بكه‌و شه‌رم له‌هیچ مه‌كه‌‪.‬‬

‫هه‌روه‌ه����ا ئام����اژه ‌ب����ه‌وه‌ش ده‌کات‬ ‫"ئ����ه‌و دنیای����ه‌ی م����ن کاری له‌س����ه‌ر‬ ‫ده‌ک����ه‌م دنیایەک����ە زیات����ر پەیوەندیی‬ ‫بەڕۆح����ەوە هەیە‪ ،‬ئەگ����ەر بە‌وردی گوێ‬ ‫لەبەرهەمەکان بگریت هەس����ت دەکەیت‬ ‫کە ئەگەر هۆنراوەکە خۆشەویستی بێت‬ ‫بۆ هەر ش����تێک لەو ش����تە جوانانەی کە‬ ‫م����رۆڤ گۆرانیان بۆ دەڵێ����ت‪ ،‬ئاوازەکە‬ ‫هەوڵ دەدات خۆشەویس����تیەک دەربخات‬ ‫لەنێوان����ی دو ئەوینداردا کە هەریەکەیان‬ ‫خۆی دادەگیرس����ێنێت بۆ ئەوەی ژیانی‬ ‫ئەویتریان ڕوناک بکاتەوە"‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی ڕابردودا‪ ،‬نوس����ه‌رو لێکۆڵه‌ر‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫تۆزێك له‌وتوڕه‌بوونه‌ دوربكه‌وه‌ره‌وه‌و‬ ‫رێگه‌ بده‌ به‌رامبه‌ركه‌ت كێش���ه‌كانی‌‬ ‫خۆیت بۆ باس بكات‪.‬‬

‫گۆرانییەی بەھج����ەت یەحیا‪ .‬خۆ ئەگەر‬ ‫ھەر کەسێکیش بۆی ھەبێت شتێک لەگەڵ‬ ‫خۆیدا بۆ قیامەت ببات‪ ،‬من بێدودڵی ئەم‬ ‫گۆرانیەی بەھجەت یەحیا دەبەم‪".‬‬ ‫به‌هجه‌ت یه‌حی����ا له‌باره‌ی ئه‌و‌وتانه‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێت "من سوپاس����ی کاک����ە مه‌ریوان‬ ‫ده‌ک����ه‌م له‌ناخ����ی دڵم����ه‌وه‌‪ ،‬ک����ە ئه‌و‬ ‫گۆرانییه‌‌ئ����اوا ب����ه‌رز ده‌نرخێنێ����ت‪ ،‬ئەو‬ ‫تێگەیشتنە فراوانە‌و ئەو شیکردنەوە قوڵە‬ ‫بەو ش����ێوەیە‌و ئەو خوێندنەوەیە‌ جێگای‬ ‫ڕێزە‪ ،‬مایەی دڵخۆش����یەکی گەورەیە بۆ‬ ‫ئێمە کە ڕوناکبیرێکی گەورەی کورد بەم‬ ‫جۆرە لەسەر بەرهەمەکانمان بنوسێت"‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫له‌وانه‌یه‌ ئه‌م هه‌فته‌یه‌ كۆمه‌ڵێك ئه‌ركت‬ ‫بكه‌وێته‌ سه‌ر شان‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ خۆت بۆ‬ ‫هه‌موو ئاسته‌نگیه‌ك ئاماده‌ بكه‌‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫به‌م هه‌نگاوان ‌ه‬ ‫ی درێژ‬ ‫ده‌بیت ‌ه خاوه‌نی‌ قژێك ‌‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫عه‌زیزی شارۆخی‬ ‫گله‌یی له‌که‌ناڵ ‌ه‬ ‫کوردییه‌کان ده‌کات‬

‫ئه‌گ���ه‌ر ده‌ته‌وێت ببیته‌ خاوه‌ن قژێكی‌ درێژو‬ ‫ج���وان‪ ،‬ئه‌وه‌ ده‌توانیت به‌م رێگایانه‌ی‌ خواره‌و‌ه‬ ‫ئه‌و قژه‌ت ده‌ست كه‌وێت‪:‬‬ ‫• هه‌موو شه‌ش مانگ جارێك یاخود له‌ساڵێكدا‬ ‫سێ جار سه‌ری‌ تاڵی‌ قژه‌كانت ببڕه‌‪ ،‬چونكه‌ قژی‌‬ ‫نه‌خۆش‌و موخۆركه‌ ناهێڵن ئه‌و قژه‌ درێژبێت‪.‬‬ ‫• قژت زۆر مه‌ش���ۆ‪ ،‬باشتر وایه‌ هه‌فته‌ی‌ سێ‌‬ ‫جار زیاتر قژت نه‌شۆی‌‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‪ ،‬مهاباد‬

‫• له‌كاتی‌ ش���انه‌كردندا س���ه‌ره‌تا له‌خواره‌وه‌‬ ‫ده‌س���ت پێبكه‌و ورده‌ ورده‌ بڕۆ بۆ به‌ش���ه‌کانی‬ ‫س���ه‌ره‌وه‪ ،‬هه‌روه‌ها‌ ش���انه‌ی‌ ده‌م گه‌وره‌ به‌كار‬ ‫بهێنه‌‪.‬‬

‫هونه‌رمه‌ندی رۆژهه‌اڵتی کوردستان‪،‬‬ ‫عه‌زیزی شارۆخی گله‌یی له‌که‌ناڵه‌کانی‬ ‫باشوری کوردستان ده‌کات که‌‬ ‫به‌رهه‌مه‌کانی په‌خش ناکه‌ن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "که‌ناڵه‌کان ناپه‌رژێنه‌ سه‌ر‬ ‫به‌رهه‌می تایه‌ر تۆفیق‌و ساڵح‬ ‫دیالنیش"‪.‬‬

‫• زۆر موجه‌فیف���ه‌و ئوتوی‌ ق���ژ خاوكردنه‌وه‌‬ ‫به‌كارمه‌هێنه‌ به‌تایبه‌تی‌ ئه‌گه‌ر قژه‌كه‌ت زۆر ته‌ر‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫• ب���ا خواردنه‌كانت ده‌وڵه‌مه‌ندبن به‌ڤیتامین‌و‬ ‫ئۆمی���گا‪ 3‬و كان���زاكان‪ .‬كه‌ ئه‌مانه‌ش له‌ش���یرو‬ ‫باده‌م‌و گوێزو ماس���ی‌‌و س���پێناغ‪...‬هتد ده‌ست‬ ‫ده‌كه‌وێت‪ .‬هه‌روه‌ها خواردنه‌وه‌ی‌ چای‌ سه‌وزیش‬ ‫زۆر باشه‌و رۆژانه‌ بیخۆره‌وه‌‪.‬‬

‫عه‌زی���زی ش���ارۆخی به‌ئاوێن���ه‌ی‬ ‫راگه‌یان���د که‌ ئه‌و گله‌یی زۆری له‌که‌ناڵی‬ ‫کوردس���ات‌و کوردس���تان تیڤی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫"له‌دوای س���اڵی ‪ 2000‬چه‌ند به‌رهه‌مێکم‬ ‫ل���ه‌و که‌نااڵنه‌ تۆمارکرا‪ ،‬به‌اڵم ماوه‌یه‌کی‬ ‫که‌م پیشاندراو ئیتر نه‌ما"‪.‬‬ ‫شارۆخی ده‌ڵێت "ئه‌وان بون به‌هۆکارێک‬ ‫ک���ه‌ ناهێڵ���ن ده‌نگی ئێمه‌ ئاش���نا بێت‬ ‫به‌هاواڵتیانی کوردس���تانی باشور‪ ،‬هه‌ر‬ ‫بۆیه‌ کاره‌کانمان له‌چوارچێوه‌ی سنوری‬

‫• رۆژان���ه‌ نزیك���ه‌ی‌ ‪ 10‬كوپ ئ���او بخۆره‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ یارمه‌تی‌ سوری‌ خوێن ده‌دات‪.‬‬

‫نیشتامنی که‌مال محه‌مه‌د‬ ‫پڕ ‌ه له‌خه‌م‬

‫"له‌گه‌ڵ قه‌تیسبونی ئازارێک له‌سنگمدا په‌ناده‌به‌م ‌ه به‌ر نه‌ی"‬

‫نه‌یژه‌نه‌که‌ی ماملێ‌و حه‌سه‌ن زیره‌ک چیرۆکی ناسینی له‌گه‌ڵ ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌دا ده‌گێڕێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‪ ،‬مهاباد‬ ‫ئەونای لێدەدات‌و دەڵێت لەگەڵ‬ ‫قەتیسمانی ئازارێک له‌سینه‌یدا مەجبور‬ ‫ده‌بێت نایەکە دەربهێنێت‌و ئەو ئازارەی‬ ‫کە هەمە لەو نایەوە دەری بێنم‪" ،‬ئەگینا‬ ‫ژیانم بۆ ناگوزەرێت"‪.‬‬

‫هونه‌رمه‌ند که‌م���ال محه‌مه‌د نوێترین‬ ‫کیلپی خ���ۆی به‌ناوی "نیش���تمانم پڕه‌‬ ‫له‌خه‌م" به‌رهه‌م ده‌هێنێت که‌ تێکس���تی‬ ‫گۆرانییه‌که‌ی گوزارشته‌ له‌دۆخی ئێستای‬ ‫کوردستان‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ن���د که‌م���ال محه‌م���ه‌د ب���ۆ‬ ‫ئه‌نجامدان���ی ئ���ه‌و کیلپ���ه‌ گه‌ڕاوه‌ت���ه‌‬ ‫کوردس���تان‌‪ ،‬ک���ه‌ بڕیار فه‌ت���اح کاری‬ ‫ده‌رهێنانی بۆ ده‌کات‪.‬‬

‫کاوڕ‬ ‫پێویس���ته‌ كاته‌كانت له‌گه‌ڵ هاورێكانت‬ ‫به‌پێكه‌نین‌و قسه‌ ‌ی خۆش به‌سه‌ر به‌ریت‪،‬‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ له‌و بیتاقه‌تیه‌ رزگارت بێت‪.‬‬

‫گۆرانییه‌ نوێیه‌ک���ه‌ی ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌‬ ‫ک���ه‌ له‌ژێر ناونیش���انی "نیش���تنم پڕ‌ه‬ ‫له‌خه‌م"دای���ه‌ له‌ئ���اوازی هونه‌رمه‌ن���د‬ ‫خۆیه‌تی‌و تێکسته‌که‌شی شاعیری ناودار‪،‬‬ ‫ئیسماعیل محه‌مه‌د نوسیویه‌تی‌و کارزان‬ ‫کامیل کاری موزیکی بۆ کردوه‌‪.‬‬ ‫گۆرانییه‌ نوێیه‌ک���ه‌ی که‌مال محه‌مه‌د‬ ‫گوزارشته‌ له‌و دۆخه‌ ناهه‌مواره‌ی ئێستا‬ ‫کوردستانی گرتوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫گا‬

‫خۆماندا ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫گله‌ی���ی ئ���ه‌و هونه‌رمه‌ن���ده‌ له‌که‌ناڵ ‌ه‬ ‫ئاس���مانییه‌کان ته‌نها په‌خش���نه‌کردنی‬ ‫گۆرانییه‌کانی خۆی نییه‌‪ ،‬به‌ڵکو نیگه‌رانه‌‬ ‫له‌وه‌ی ئ���ه‌و که‌نااڵنه‌ ناپه‌رژێنه‌ س���ه‌ر‬ ‫په‌خش���کردنی به‌رهه‌می هونه‌رمه‌ندانی‬ ‫وه‌ک تایه‌ر تۆفیق‌و ساڵح دیالنی‪.‬‬ ‫له‌درێ���ژه‌ی قس���ه‌کانیدا ب���ۆ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫عه‌زیزی ش���ارۆخی ده‌ڵێت "من نامه‌وێت‬ ‫ببمه‌ موڵک���ی هیچ که‌ن���اڵ‌و گروپێکی‬ ‫مۆسیقیی‌و حزبێک‪ ،‬بۆیه‌ هه‌روه‌ک دیالنی‬ ‫نه‌مر زۆربه‌ی گۆرانییه‌کانم له‌ماڵی خۆمدا‬ ‫تۆمارک���ردوه‌‌و خۆش���م باڵویده‌که‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵکێکی باشیش گوێی لێده‌گرن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ده‌ڵێ���ت "ت���ۆ ته‌ماش���ای‬ ‫س���اڵح دیالن بک���ه‌‪ ،‬خاوه‌نی س���رودی‬ ‫ن���ه‌ورۆزه‌‪ ،‬که‌چ���ی که‌ناڵ���ه‌کان ئ���ه‌و‬ ‫س���روده‌ باڵوناکه‌ن���ه‌وه‌و ده‌چن هی ئه‌و‬ ‫که‌س���انه‌ باڵوده‌که‌نه‌وه‌ که‌ سروده‌که‌یان‬ ‫وتوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫ئاوێنە بەڕێک���ەوت لەخیابانێکی کوچەی‬ ‫مەهاباد دا م���ام قودرەت���ی ئاغایی دواند‬ ‫ک���ە بەپێی وتەکانی خۆی ئێس���تا تەمەنی‬ ‫گەیش���توەتە ‪ 102‬س���اڵ‪ .‬ئه‌و‪ ،‬بەمشێوەیە‬ ‫گرێی دڵی خۆی بۆ کردینەوە هەربەش���ێوە‬ ‫زمانی خۆی وتی "ئەمن س���ەدو خوردەیەک‬ ‫تەمەنمە‪ ،‬س���ەرەتا نایەم لێن���ەدەدا بەاڵم‬ ‫بەهۆی ئەوەی باوک���ی کۆچکردوم ڕەفیقی‬ ‫نزیکی س���ەید عەلی ئەسغەری کوردستانی‬ ‫ب���و س���ەید عەلی���ش زەرب گیرێکی هەبو‬ ‫نەخۆش���بو ئیتر نەهاتەوە الی‪ ،‬بۆیە سەید‬ ‫عەل���ی بەباوکمی وت که‌ م���ن بچمه‌ الی‪،‬‬ ‫سەرەتا من وتم حەز بەوکارە ناکەم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫س���ەید وتی هەرچی چۆنێک ب���وە دەبێت‬ ‫بێی���ت ئیتر لەوەوە زەربم بۆس���ەید لێدەدا‬ ‫وەباوکیشم تارو ڤیۆلۆنی بۆ لێدەدا"‪.‬‬ ‫مام قودره‌ت درێژه‌ به‌چیرۆکی سه‌ره‌تای‬ ‫ئاش���نابونی به‌مۆس���یقا ده‌دات‌و ده‌ڵێ���ت‬ ‫"دوایی کە سەید عه‌لی کۆچیی دوایی کرد‪،‬‬ ‫مەنیچ حەیران‌و عەواڵ س���نچان بەباوکمیان‬

‫دوانه‌‬

‫گۆڕان���كاری‌ س���ۆزداری‌ له‌ده‌مووچاوت ئه‌گه‌ر قسه‌ی‌ باشت پێنییه‌ له‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫ی كێش���انه‌ی‌ ئه‌م دواییه‌ باشتروایه‌ قسه‌‬ ‫دیاره‌و خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ت به‌ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫نه‌كه‌یت‌و خۆت تێكه‌ڵی‌ هیچ نه‌كه‌یت‪.‬‬ ‫هه‌ست به‌وه‌ ده‌كات‪.‬‬

‫وت‬ ‫"ده‌بێت قودرەت بنێری بۆ ئێمە"‪ ،‬باوکیشم‬ ‫گوت���ی "وەاڵهی ئەگەر ق���ودرەت بەرن من‬ ‫دەس���ت ش���کاو دەبم" ئیدی منیان لەگەڵ‬ ‫خۆیاندا برد ماوەیەکی زۆر لەگەڵ ئەوانیشدا‬ ‫بوم"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و نایژه‌نه‌ که‌ ئێس���تاش س���ه‌ره‌ڕای‬ ‫ته‌مه‌ن���ی زۆری ه���ه‌ر ده‌س���تبه‌رداری‬ ‫مۆس���یقا نه‌بوه‌‪ ،‬ه���ه‌ر به‌زمانه‌که‌ی خۆی‬ ‫درێژه‌ی به‌چیرۆکه‌کی داو ئه‌مجاره‌ باس���ی‬ ‫له‌ئاش���نابونی به‌ماملێ گێڕای���ه‌وه‌‪" ،‬دوای‬ ‫ئەوەی میرزاعەواڵی الجانیان ڕایس���پاردم‬ ‫ک���ه‌ بچم بۆ الی کابرای���ەک "به‌ناوی ئاغای‬ ‫محەم���ەدی مامل���ێ دەنگی زۆر خۆش���ە"‪.‬‬ ‫ئەوکات ماملێ دوکاندار بو‪ ،‬بەیانی رۆیشتم‬ ‫ب���ۆ دوکانه‌که‌و به‌ماملێ���م وت نامەی میرزا‬ ‫ع���ەواڵ فەندیم بۆ هێن���اوی‪ ،‬ئیتر نامەکەی‬ ‫ماچکردو وتی بەچ���اوان هەروەختێک بێت‬ ‫دێم ئیت���ر ئێوارەکەی لەگەڵ ماملێدا چوین‬ ‫س���ەیرمانکرد ‪ 600‬بۆ‪ 700‬کەس دانیشتبو‬ ‫ڕێزێک���ی زۆریان لێگرتی���ن دوای گفتوگۆو‬ ‫قس���ەکردن ئینجا قازی‌و مەالکان بەماملێ‌و‬ ‫منی���ان وت چاوەڕوان���ی ئێوەی���ن دەبێت‬ ‫مەجلیسمان خۆش���کەن ماملێش تابەیانی‬ ‫گۆرانی گ���وت نزیکەی ‪20‬س���اڵیش لەگەڵ‬ ‫ئەودابوم"‪.‬‬ ‫مام قودره‌ت به‌زمانه‌ شیرینه‌که‌ی‌و به‌جل‌و‬

‫قرژاڵ‬

‫به‌رگه‌‬ ‫کوردییه‌که‌یه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌رده‌وام بو له‌گێڕانه‌وه‌‬ ‫چیرۆکی ناسینی له‌گه‌ڵ هونه‌رمه‌نده‌‬ ‫ن���اوداره‌کان‪ ،‬له‌ب���اره‌ی چیرۆکی‬ ‫ناس���ینی هونه‌رمه‌ن���د حه‌س���ه‌ن‬ ‫زیره‌ک���ه‌وه‌ گێڕایه‌وه‌و وتی "پاش‬ ‫زەمەنێکی ت���ر داوەتی ئاغایەک‬ ‫بوین لەکرماش���ان‪ ،‬که‌س���ێک‬ ‫داوای پارچه‌یه‌ک مۆسیقایه‌کی‬ ‫لێ کردم‪ ،‬منی���ش نایەکەم‬ ‫دەرهێناو مۆسیقایه‌کم ژه‌نی‪،‬‬ ‫دوات���ر زانیم ئه‌و که‌س���ه‌‬ ‫حەسەن زیرەک بوه‌‪ ،‬من‬ ‫تائەو کاتە تەنها لەڕادیۆ‬ ‫گوێبیس���تی بب���وم‪ ،‬وتم‬ ‫بەڕاس���ت تۆ حەسەنی؟‬ ‫گوت���ی بەڵێ ق���ودرەت‬ ‫گیان بەڕاستی ئەو نایەی‬ ‫تۆ لەگەڵ مندادێیت‪ ،‬ئیتر‬ ‫نایەکەم داناو ئەمالوئەوالیم‬ ‫ماچک���رد‪ ،‬ئینج���ا کوت���م‬ ‫ئاغایان خانەن���دەی ئێران‌و‬ ‫عێراق حەس���ەن زی���رەک ئەم‬ ‫زاتەیە ئیتر بوب���ە بەخێرهاتن‬ ‫دوای ئەوە تەنس���یقی بۆکردم‬ ‫لەگ���ەڵ ئیزگەی کرماش���ان دو‬ ‫گۆرانیم بۆتۆمارکرد‪.‬‬

‫شێر‬

‫ی باش���ترین ش���ت بۆ ت���ۆ ئه‌وه‌یه‌ خۆت‬ ‫خۆت پش���ت گوێ‌ مه‌خ���ه‌ به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌بواری‌ پزیشكی‌ بو‪ ،‬ئه‌م ماوه‌یه‌ له‌ئاشته‌وای‌ خێزانه‌كه‌ت نزیك بكه‌یته‌وه‌و‬ ‫خۆت به‌دور بگریت له‌كێشه‌ی‌ نوێ‌‪.‬‬ ‫بیر له‌كۆكردنه‌وه‌ی‌ پاره‌ ده‌كه‌یته‌وه‌‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫هیچ رێگه‌یه‌كی‌ ترت له‌به‌رده‌ست نیه‌‬ ‫ته‌نها چاوه‌روانی‌ نه‌بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش زۆر‬ ‫به‌سود ده‌بێت بۆ تۆ له‌زۆر روه‌وه‌‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫سیاسەتی داشەهارە‬ ‫مه‌ریوان وریا قانع‬ ‫دەنگەدەنگێک���ی زۆر لەس���ەر پرس���ی‬ ‫س���ەرۆکایەتی‌و سیس���تەمی سیاس���یی‬ ‫له‌کوردس���تاندا له‌ئارادای���ە‪ ،‬به‌جۆرێ���ک‬ ‫پێدەچێت ھیچ پێش���نیار‌و پالن‌و دەرفەتێک‬ ‫نەمابێتەوە‪ ،‬بتوانێت لەڕێگای سازانەوە ئەم‬ ‫قەیران���ە تێپەڕێنێت‪ .‬ئەوەی ئ���ەم قەیرانە‬ ‫له‌قەیرانەکان���ی تر جیادەکات���ەوە ئەوەیە‬ ‫کە کۆمەڵێک س���نوری یاسایی‪ ،‬تێپەڕاندنی‬ ‫قەیرانەکە به‌س���ازانی سیاس���یی ئاستەنگ‬ ‫دەک���ەن‪ .‬واتە بۆئەوەی تەمەنی سیاس���یی‬ ‫بارزانی درێژبکرێتەوە‪ ،‬پێویستە بێڕێزییەکی‬ ‫گەورە بەرامبەر به‌یاس���ا بکرێ���ت‪ ،‬تاوەکو‬ ‫هه‌مو ئەو بەربەست‌و س���نورە یاساییانەی‬ ‫کە هه‌یە‪ ،‬بش���کێنرێت‪ .‬ئەمەش گەر ڕوبدات‬ ‫بەک���ردەوە‌و بەبێپەردە ھیچ نرخێک بۆ ھیچ‬ ‫دەزگایەک���ی یاس���ایی‌و بۆ ھیچ یاس���ایەک‬ ‫له‌یاس���اکان لەهه‌رێمدا ناھێڵێت���ەوە‪ .‬مادام‬ ‫یاساشکێنیەکەش پەیوەس���تە به‌بااڵترین‌و‬ ‫بەھێزترین پێگەکانی دەسەاڵتەوە له‌هه‌رێمدا‪،‬‬ ‫بۆی���ە دەرگا لەس���ەر هه‌م���و جۆرەکان���ی‬ ‫بەڵتەچێتی دەکاتەوە‌و جۆرێک له‌سیاسەت‬ ‫دەھێنتەکایەوە کە ئێمە لێرەدا به‌"سیاسەتی‬ ‫داشەهارە" ناویدەبەین‪.‬‬ ‫جەنگ لەگەڵ پەراوێزەکان‬ ‫ئ���ەم دۆخ���ەی ئەم���ڕۆ دەرەنجام���ی‬ ‫قەیرانەکانی ئەو سیس���تەمە سیاسییە کە‬ ‫ئێمە س���ااڵنێکە لەناو تێزەی "سوڵتانیزمی‬ ‫سیاس���ی"دا ھێڵ���ە گش���تییەکان‌و وێن���ە‬ ‫شاراوەکانیمان به‌خوێنەران نیشانداوە‪ .‬ئەم‬ ‫س���وڵتانیزمە لەمڕۆدا بەدۆخێک گەیشتوە‬ ‫نەک ته‌نها تەواو گیری بەدەس���ت پەراوێزە‬ ‫دەزگایی‌و یاسایی‌و سیاسییەکانیی خۆیەوە‬ ‫خواردوە‪ ،‬نەک ته‌نها س���ەری بەو سنورانە‬ ‫دەکەوێ���ت کە خۆی لەپێناوی بەخش���ینی‬ ‫ش���ەرعییەتدا بەخۆی‪ ،‬کێش���اونی‪ ،‬بەڵکو‬ ‫له‌جەنگ‌و دەرگیرییەک���ی تەواودایە لەگەڵ‬ ‫ئەو پەراوێزانەدا‪ .‬سیس���تمەکە بەڕادەیەک‬ ‫ڕوی له‌تەس���کبونەوە‌و داخران���ە تەنان���ەت‬ ‫لەگەڵ ئەو یاس���ا‌و دەزگایانەشدا له‌شەڕدایە‬ ‫کە ت���ا دوێن���ێ وەک بەش���ێک له‌ماکیاژە‬ ‫دیموکراس���ییەکەی سیستمەکە کاریدەکرد‪.‬‬ ‫به‌دیوێکی تردا ئەوەی دەیبینین یاخیبونی‬ ‫بڕێ���ک له‌دیکۆرەکان���ی ئ���ەم حوکمڕانییە‬ ‫س���وڵتانییەیە له‌ڕۆڵی دیکۆربونی خۆیان‌و‬ ‫بەدەنگهاتن���ی بڕێ���ک له‌پەراوێزەکان���ە‬ ‫له‌بەرامبەر س���ێنتەرەکانی دەسەاڵتدا‪ .‬واتە‬ ‫ئێم���ە ته‌نها جەنگ���ی س���وڵتانیزم لەگەڵ‬ ‫پەراوێزەکاندا نابینین‪ ،‬بەڵکو یاخیبونی بڕێک‬ ‫له‌پەراوێزەکانیش له‌س���وڵتانیزم دەبینین‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا زەحمەتە بزانین دەرەنجامەکانی‬ ‫ئەم جواڵنە به‌چی دەگەن‪ ،‬بەاڵم ئەوەی لێی‬ ‫دڵنیاین گیرخواردنی تەواوی سیستەمەکەیە‬ ‫بەدەس���ت درۆ سیاس���یی‌و یاس���اییەکانی‬ ‫خۆی���ەوە‪ ،‬بەدەس���تی ئ���ەو دەنگانەوە کە‬ ‫له‌پەراوێزی ئەو پەراوێزانەدا دروس���تبون‌و‬ ‫ئەمڕۆکە قسەیەک دەکەن ناکۆک به‌ویستی‬ ‫س���ێنتەرە س���ەرەکییەکەی دەس���ەاڵت‪.‬‬ ‫بەاڵم دیس���انەوە ئەمە هه‌مو وێنەکە نییە‪،‬‬ ‫ئەمڕۆکە هه‌مو ئەو دەنگانەش دەبیس���تین‬ ‫کە سوڵتانیزمی سیاس���یی له‌دونیای دوای‬ ‫کەوتن���ی ڕژێمەکەی س���ەدام حوس���ەیندا‬ ‫لەڕێ���گای پارەی نەوتەوە دروس���تیکردون‪.‬‬ ‫ئەمڕۆکە لەش���کرێک ڕۆش���نبیر‌و یاساناس‌و‬ ‫ھونەرمەن���دی هه‌رێ���م‌و بەش���ەکانی ت���ری‬ ‫کوردس���تان دەبینین کە بێ پێ���چ‌و پەنا‌و‬ ‫به‌ڕونییەک���ی ئاش���کراوە‪ ،‬به‌دەنگ���ی بەرز‬ ‫باس له‌پێداویس���تی پێشێلکردنی یاساکان‌و‬ ‫پەکخس���تنی دەزگاکان‌و درێژکردن���ەوەی‬ ‫تەمەنی س���وڵتانیزمی سیاسیی له‌هه‌رێمدا‬ ‫دەک���ەن‪ .‬هه‌رگیز بەقەد ئەم���ڕۆ پەیوەندی‬ ‫ئۆرگانیی لەنێوان پرس���ی س���ەرۆکایەتیی‌و‬ ‫پرسی سوڵتانیزمی سیاسیی له‌کوردستاندا‬ ‫ئاش���کرا نەب���وە‪ .‬ئێم���ە س���ااڵنێکە باس‬ ‫لەوەدەکەی���ن کە پرس���ی س���ەرۆکایەتیی‬ ‫له‌هه‌رێمدا ته‌نها پرس���ی بونی ئەم یان ئەو‬ ‫تاکەکەس به‌سەرۆکی هه‌رێم نییە‪ ،‬بەڵکو ئەم‬ ‫پرسە له‌کوردستاندا بەشێکە له‌پرۆژەیەکی‬ ‫گەورەتر کە پرۆژەی خولقاندنی دەسەاڵتێکە‬ ‫نەکرێت بەھیچ ش���ێوەیەک چاودێریبکرێت‪،‬‬ ‫پرۆژەی دروستبونی سوڵتان‌و ئایەتواڵیەکی‬ ‫سیاس���ییە کە کەس نەتوانێت‌و بۆی نەبێت‬ ‫بچوکتری���ن پرس���یاری لێب���کات‪ .‬ئ���ەوەی‬ ‫ئەمڕۆ بەتەواوی ئاشکرادەبێت سوڵتانیزمە‬ ‫بەهه‌م���و ئەکت���ەرە سیاس���یی‌و ئابوریی‌و‬ ‫ڕۆشنبیرییەکانییەوە له‌دۆخی گیرخواردنیادا‬ ‫بەدەستی درۆکانی سیستەمە سوڵتانییەکە‬ ‫خۆیەوە‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ���ەم گیرخواردنەی س���وڵتانیزم‬ ‫پرۆسەیەکی خۆبەخۆ‌و ئۆتۆماتیکی نەبوە‌و‬ ‫نییە‪ ،‬چەن���د له‌میکانیزم���ە ناوەکییەکانی‬ ‫ئیش���کرنی سیس���تەمەکە خۆیەوە هاتوە‪،‬‬

‫ئاراس فه‌تاح‬

‫پارتی نایەوێت ھیچ‬ ‫ڕیسکێک بکات‌و‬ ‫دەرگا لەسەر ھیچ‬ ‫ئەگەرێک بکاتەوە‬ ‫کە پرۆژەی‬ ‫سوڵتانیزم بخاتە‬ ‫مەترسییەوە‬ ‫گۆڕینی سیستمی‬ ‫سەرۆکایەتیی‬ ‫بەالی سەرۆکی‬ ‫هه‌رێمیشەوە‬ ‫دەسکارییەکی‬ ‫ڕاستەوخۆ‌و ناڕەوای‬ ‫پێگە‌و شوێن‌و‬ ‫دەسەاڵتەکانی ئەوە‬

‫ئەوەن���دەش بەرئەنجامی هه‌وڵ‌و کوش���ش‌و‬ ‫بەرگیکردنی چەن���دان بکەری کۆمەاڵیەتیی‬ ‫ن���او ئ���ەم کۆمەڵگایەی���ە لەخ���ۆی؛ ب���ەو‬ ‫بەشانەش���ەوە کە لەناو پارتە سیاسییەکان‬ ‫خۆیاندا ھۆش���یاریی ئەوەیان تیا دروستبوە‬ ‫ک���ە ناکرێت ئ���ەم دۆخە بەم ش���ێوەیەی‬ ‫ئێس���تای بەردەوامبێت‪ .‬کاتێک سوڵتانیزم‬ ‫ئەمڕۆکە خ���ۆی بەت���ەواوی ڕوتدەکاتەوە‌و‬ ‫عەیب‌و عارەکانی دەبینرێت‪ ،‬ئەمە کردەیەک‬ ‫نییە خۆی به‌ویستی خۆی‌و له‌حەزی خۆیەوە‬ ‫ئەنجامیب���دات‪ ،‬بەڵکو کردەی ناچارکردنێک‬ ‫ئاراس���تەیدەکات ک���ە ناڕەزاییدەربڕی���ن‌و‬ ‫بەرگریکردن���ی کۆمەاڵیەتیی‌و سیاس���یی‌و‬ ‫ڕۆشنبیریی ڕۆڵێکی بەرچاویان تێدابینیوە‪.‬‬ ‫ترس له‌دیکتاتۆرییەت‬ ‫پرسی سەقامگیربونی سوڵتانیزم لەشێوە‬ ‫دیکتاتۆرییەکەیدا‪ ،‬پرسی واقیعی سیاسیی‌و‬ ‫هه‌نوکەیی���ە له‌واڵتی ئێمەدا‪ .‬س���وڵتانیزمی‬ ‫سیاس���یی ئەمڕۆکە بەڕادەیەک ڕوتبۆتەوە‬ ‫کە وێن���ە هه‌رە ڕاس���تەقینەکەی دەبینین‪،‬‬ ‫وێنەی���ەک ڕێ���ک وێن���ەی دیکتاتۆرەکانی‬ ‫ناوچەک���ە‌و دیکتاتۆرەکانی ت���ری دونیامان‬ ‫وەبیردەھێنێت���ەوە‪ .‬ئەم���ە یەکێک���ە ل���ەو‬ ‫ساتانەی کە دەسەاڵت بەتاڵ‌و ڕوتدەبێتەوە‬ ‫لەس���ەرجەمی ئ���ەو میکانیزمان���ەی ک���ە‬ ‫جەبر‌و فش���ار‌و هه‌ڕەش���ەکانی دادەپۆشن‌و‬ ‫دەیش���ارنەوە‪ .‬وەک فەیلەسوفی فەرەنسیی‬ ‫میش���ێل فۆکۆ دەڵێت دەس���ەاڵت بۆئەوەی‬ ‫بتوانێ���ت کارب���کات دەبێ���ت هه‌میش���ە‬ ‫خۆی وانیش���انبدات کە ئام���ادە نییە‪ ،‬کە‬ ‫ناڕاستەوخۆ‌و نادیار‌و پەنهانە‪ ،‬کە دەسەاڵت‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی ئەم���ڕۆ ئێمە دەیبینین‬ ‫دەس���ەاڵتە بەب���ێ جلوب���ەرگ‌و دەمامک‌و‬ ‫گوتارە ناڕاستەوخۆ‌و ناڕاستەکانی‪ .‬ئەمڕۆکە‬ ‫سوڵتانیزمی سیاسیی له‌کوردستاندا ناچارە‬ ‫هه‌مو دەمامکەکانی دەموچاوی الببات‌و ئەو‬ ‫وێنە راس���تەقینەیەی خۆی نیشانبدات کە‬ ‫ئاش���کرایدەکات چ پرۆژەیەکی دیکتاتۆری‬ ‫لەهه‌ناودایە‪.‬‬ ‫س���ااڵنێکە س���وڵتانیزم له‌کوردس���تاندا‬ ‫بەشێوەیەکی تاکالیەنە له‌جومگە سەرەکیی‌و‬ ‫الوەکییەکان���ی دەس���ەاڵتدا به‌پەنه���ان‌و‬ ‫به‌ئاش���کرا کاردەکات‪ .‬ئ���ەوەی ئەمڕۆک���ە‬ ‫ئاش���کراتر له‌جاران دەیبینی���ن ئەوەیە کە‬ ‫بکەرە سەرەکییەکە ته‌نها نییە‪ ،‬سوڵتانیزم‬ ‫پرۆژەی س���ەرۆکێک یان تاکەکەس���ێک یان‬ ‫خێزانێک نیی���ە بەته‌نها‪ ،‬بەڵک���و پرۆژەی‬ ‫زیاد له‌کەس‌و گروپ‌و خێزانێکە‌و لەشکرێک‬ ‫له‌ڕۆش���نبیری بەیعەتگەر‌و تۆڕێک له‌میدیای‬ ‫چەواش���ەکار‌و کۆمەڵێک گوتاری هه‌مەجۆر‬ ‫هاوش���انێتی ک���ە هه‌موی���ان ئەو ش���ەرمە‬ ‫سیاسییە س���ەرەتاییانەیان تێپەڕاندوە کە‬ ‫له‌قۆناغەکانی پێشتردا بونی هه‌بوە‪ .‬شەرمێک‬ ‫کە زۆرجار وادەکات سیاس���ەت نەتوانێت‌و‬

‫نەیەوێت بەو ڕەق‌و تەقیی‌و ئاشکراییە‌و بەو‬ ‫لۆژیکی داشەهارەیە قسەبکات‪ ،‬کە ئەمڕۆکە‬ ‫له‌کوردستاندا قسەی پێدەکات‪.‬‬ ‫بەرژەوەن���دی ئابوری���ی‌و سیاس���یی‌و‬ ‫فەرهه‌نگی���ی ئ���ەم گروپان���ە وایک���ردوە‬ ‫هه‌وڵ���ی هه‌مەج���ۆر بدەن ب���ۆ دۆزینەوەی‬ ‫ش���ەرعییەت بۆ س���ەرۆک‌و بۆ چەسپاندنی‬ ‫سیستەمی س���وڵتانیی له‌کوردستاندا‪ .‬ئەم‬ ‫پرۆژەیە گەر بەتەواوی س���ەربکەوێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫جگ���ە له‌سیس���تەمێکی دیکتاتۆری���ی هار‌و‬ ‫هاج ش���تێکی دیکە لێ س���ەوز نابێت‪ .‬ئەم‬ ‫گروپانە گاھێک بەناوی ناس���کیی دۆخەکە‌و‬ ‫گاھێکی تر بەناوی دانس���قەیی س���ەرۆک‌و‬ ‫نەبون���ی بەدیل بۆی‌و گاھێک���ی تر بەناوی‬ ‫هه‌ڕەشەی دەرەکیی‌و پاراستنی یەکڕیزیی‌و‬ ‫تێکنەدانی ماڵی ک���وردەوە دەدوێن‌و هه‌مو‬ ‫ئەو بەهانانە دەخەنە خزمەتی سوڵتانیزمە‬ ‫سیاس���ییەکەوە‪ .‬بێگومان دەشێت بەشێک‬ ‫لەم بەهانانە ڕاستبن‪ ،‬بەاڵم وەاڵمدانەوە بەو‬ ‫دۆخەی له‌هه‌رێمدا لەئارادایە به‌جێگیرکردنی‬ ‫زیات���ری کۆڵەکەکانی س���وڵتانیزم نابێت‪،‬‬ ‫ب���ەوە نابێت هه‌مو یاس���ایەک ژێرپێ نێیت‬ ‫بۆئەوەی کەس���ێک کە مافی یاسایی ئەوەی‬ ‫نییە س���ەرۆک بێت‪ ،‬بکەیتەوە بەسەرۆک‪،‬‬ ‫بەوە نابێت بەلۆژیکی داش���ەهارە پەالماری‬ ‫هه‌م���و ئەوان���ە بدەیت کە ش���تێکی تریان‬ ‫دەوێت جیاواز له‌س���وڵتانیزمی سیاس���یی‬ ‫له‌کوردستاندا‪.‬‬ ‫دەسەاڵت‌و جەستەی سەرۆک‬ ‫ئێم���ە دەتوانی���ن ت���ا کۆتای���ی مێ���ژو‬ ‫ب���اس له‌سیس���تەمی سیاس���یی‌و ریفۆرمی‬ ‫دەس���ەاڵتدارێتی له‌کوردس���تانی باش���وردا‬ ‫بکەی���ن‪ ،‬ب���ەاڵم چەمک���ی سیس���تەم الی‬ ‫پارت���ی دیموکرات���ی کوردس���تان ی���ەک‬ ‫مانا‌و ی���ەک وەزیفەی دیاریک���راوی هه‌یە‪،‬‬ ‫ئەویش بەس���تنەوەی هه‌م���و جومگەکانی‬ ‫دەسەاڵتە به‌جەستەی س���ەرۆکەکەیانەوە‪.‬‬ ‫بەشەخس���یکردن‌و بەجەس���تەییکردنی‬ ‫دەس���ەاڵت‌و کۆکردن���ەوەی له‌جەس���تەی‬ ‫سەرۆکدا‪ ،‬به‌پلەی یەکەم لەناو خێزانەکەی‬ ‫سەرۆک‌و ئینجا دوای ئەوان لەناو کەسە هه‌رە‬ ‫بەوەفا‌و هه‌رە گوێڕایەڵەکانی سەرۆکدا‪ ،‬ئەو‬ ‫ستراتیژەیە کە پارتی دیموکراتی کوردستان‬ ‫کاری لەسەردەکات‪ .‬واتە پرسەکە بۆ پارتی‬ ‫هه‌ر له‌بنەڕەتەوە ئەوە نییە ئایا سیستەمی‬ ‫سیاس���یی له‌کوردس���تاندا پەرلەمانتاری���ی‬ ‫یان س���ەرۆکایەتیی بێت‪ ،‬ریف���ۆرم بکرێت‬ ‫ی���ان نا‪ ،‬کامیان باش���تر ی���ان خراپترە بۆ‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە‪ ،‬بەڵکو ئەوەیە دەس���ەاڵت‬ ‫له‌فۆرمە جەس���تەییەکەیدا دەمێنێتەوە یان‬ ‫نا؟ زەمانەت���ی تەواوەتیش ئەوەیە کە ئەم‬ ‫جەستەیە‪ ،‬جەستەی بارزانی‌و خێزان‌و کەسە‬ ‫نزیکەکان���ی ئەو بێت‪ .‬لەم ڕوانینەدا بارزانی‬ ‫دەتوانێت هه‌م لەگەڵ سیستمێکی پەرلەمانی‌و‬ ‫ه���ه‌م لەگەڵ سیس���تمێکی س���ەرۆکایەتیدا‬ ‫بژی‪ ،‬بەومەرجەی دۆخی بەجەس���تەیبونی‬ ‫دەس���ەاڵتی بۆ مەیسەرکرابێت‪ .‬واتە ئەوەی‬ ‫گرنگ���ە بریتییە ل���ەوەی کە س���ەرجەمی‬ ‫کارکردنی جومگە سەرەکییەکانی دەسەاڵت‬ ‫لەژێر ڕکێف‌و کۆنترۆڵی بارزانی باوک‌و کوڕ‌و‬ ‫کوڕەزا‌و برازادا بێت‪ .‬بەاڵم جەستەی بارزانی‬ ‫لەم مۆدێلەدا ته‌نها جەس���تەی تاکەکەسێک‬ ‫نییە‪ ،‬ته‌نها جەستەی سەرۆکی هه‌رێم نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو جەستەی خێزان‌و بنەماڵە‌و کۆمەڵێک‬ ‫گروپی س���ودمەندی ناوەکی���ی‌و دەرەکی‌و‬ ‫ئیقلیمی���ی‌و نێودەوڵەتیش���ە‪ .‬جەس���تەی‬ ‫بارزانی جەس���تەیەکی دەس���تەجەمعییە‪،‬‬ ‫بەاڵم دەس���تەجەمعیی بەمانا نیشتیمانیی‌و‬ ‫نەتەوەییەک���ەی ن���ا‪ ،‬تەنان���ەت بەمان���ا‬ ‫چینایەتییەک���ەش ن���ا‪ ،‬بەڵک���و بەمان���ای‬ ‫کۆمەڵێ���ک پەیوەندی���ی‌و گ���روپ‌و خێزان‌و‬ ‫پێگەی دەس���ەاڵتدار کە تیایاندا دەسەاڵتی‬ ‫سیاس���یی هه‌ڵقەیەک���ی ھێج���گار گرنگی‬ ‫س���ەرجەمی دەس���ەاڵتەکانی تر بێت‪ .‬بەم‬ ‫مانایە ھێشتنەوەی دەسەاڵتی بارزانی وەک‬ ‫سەرۆک ته‌نها ھێشتنەوەی دەسەاڵتی بارزانی‬ ‫نییە وەک تاکەکەسێک‪ ،‬بەڵکو ھێشتنەوەی‬ ‫دەس���ەاڵتی ئەو تۆڕە کۆمەاڵیەتییەشە کە‬ ‫بەدەوری بارزانیدا دروس���تبوە‪ ،‬تۆڕێک هه‌م‬ ‫درێژک���راوەی ناوەکیی‌و ه���ه‌م درێژکراوەی‬ ‫ئیقلیمیی‌و هه‌م درێژکراوەی جیهانیی هه‌یە‪.‬‬ ‫بەم مانایە سوڵتانیزمی سیاسیی له‌هه‌رێمدا‬ ‫پرۆژەی سوڵتانێکی سیاسیی نییە بەته‌نها‪،‬‬ ‫لەڕاستیدا هه‌رگیزیش پرۆژەی ئەم یان ئەو‬ ‫تاکەکەس نەبوە بەته‌نه���ا‪ ،‬بەڵکو پرۆژەی‬ ‫ئەو تۆڕە تایبەتەیە کە باسمانکرد‪.‬‬ ‫بەکورتییەکەی‪ ،‬گرنگ نییە سوڵتانیزمی‬ ‫سیاسیی له‌هه‌رێمدا چ فۆرمێک وەردەگرێت‪،‬‬ ‫پەرلەمانیی یان سەرۆکایەتیی‪ ،‬پادشایەتیی‬ ‫یان کۆماریی‪ ،‬ئەوەی گرنگە جەس���تەیەکی‬ ‫سیاسیی هه‌بێت کە ڕەوایەتی بەکارھێنانی‬ ‫دەس���ەاڵتێکی سیاس���یی گەورەی هه‌بێت‌و‬ ‫ئەم دەس���ەاڵتە سیاس���ییەش ببێتە بنەما‌و‬ ‫س���ەرچاوەی س���ەرەکیی دەس���ەاڵتەکانی‬ ‫تر‪ ،‬له‌پێ���ش هه‌موانیش���ەوە دەس���ەاڵتی‬ ‫ئابوریی‌و ئەمنیی‪ .‬لێرەوە فۆرمی دەسەاڵت‬ ‫لەدوادەرئەنجام���دا ھی���چ مانایەک���ی نییە‪،‬‬ ‫جگ���ە له‌بەخش���ینی رەوایەتییەکی ئەبەدی‬ ‫به‌جەس���تەی پادش���ا لەناو سیس���تەمدا‌و‬ ‫تەخوینکردنی هه‌مو هه‌وڵ‌و کۆشش���ێکیش‬ ‫کە بۆنی ئەوەی لێبێت شەرعییەتی سەرۆک‬

‫بخاتە ژێر پرسیارەوە‪.‬‬ ‫سیاسەتی داشەهارە‬ ‫له‌ڕاب���ردودا س���تراتیژیەتی پاراس���تنی‬ ‫سوڵتانیزم له‌کوردستاندا بریتیی بو لەوەی‬ ‫کە هه‌رجارەی بکەرێکی سیاسیی‪ ،‬حیزبێک‪،‬‬ ‫ی���ان کەس���ایەتییەک رۆژوەکەی لەس���ەر‬ ‫س���فرە سیاس���ییەکەی بارزانی شکاندبێت‪.‬‬ ‫هه‌رج���ارەی کەس���ێک‌و الیەنێ���ک چوبێتە‬ ‫ناو هاوکێش���ە س���وڵتانییەکەوە‌و لەڕێگای‬ ‫بێدەنگبون‌و چاونوقاندەنەوە‪ ،‬یان لەڕێگای‬ ‫دابەش���کردنێکی ناهاوسەنگی دەسەاڵتەوە‪،‬‬ ‫کۆڵەکە س���ەرەکییەکانی ئەم سیس���تمەی‬ ‫پاراس���تبێت‪ .‬پارتی ئ���ەم گەمەیەی تا ئەو‬ ‫شوێنە قبوڵبو کە پرسی سەرۆکایەتی‪ ،‬کە‬ ‫هه‌م پرسی بەجەسەتییکردنی دەسەاڵت‌و هه‌م‬ ‫کۆڵەکە هه‌رە سەرەکییەکەی سوڵتانیزمیشە‬ ‫له‌کوردستاندا‪ ،‬بەھیچ شێوەیەک نەخرێتە ژێر‬ ‫پرس���یارەوە‪ .‬ئەمڕۆکە لەگەڵ نزیکبونەوەی‬ ‫تەواوبونی تەمەنی س���ەرۆکایەتی بارزانیدا‌و‬ ‫لەدۆخی نەبونی کەس���ێک ی���ان الیەنێکدا‬ ‫بیەوێ���ت به‌مەرجەکانی پارت���ی درێژە بەو‬ ‫سیستمە س���وڵتانییە بدات‪ ،‬دۆخێکی تەواو‬ ‫نوێ هاتۆتەکای���ەوە‪ .‬یەکەمجارە له‌مێژوی‬ ‫سیاس���یی نوێی کوردس���تاندا هاوکێش���ە‬ ‫سیاس���ییەکان بەالی پارتیدا نەشکێنەوە‌و‬ ‫پارت���ی بەته‌نها ش���ەڕی بەرژەوەندییەکانی‬ ‫سوڵتانیزمی سیاسیی بەو ئاشکراییە بکات‬ ‫ک���ە بۆ هه‌مو کەس���ێک قابیلی بینین بێت‪.‬‬ ‫یەکەمج���ارە له‌مێ���ژوی سیاس���یی دونیای‬ ‫دوای ڕاپەڕین���دا پارتی ھێندە گەمەکەرێکی‬ ‫ته‌نها بێت‌و نەتوانێ���ت دەرئەنجامی یارییە‬ ‫سیاس���ییەکە پێشوەخت دیاریبکات‪ .‬پارتی‬ ‫یەکەمجارە وەکو ھێزێکی ته‌نها له‌گۆڕەپانی‬ ‫سیاس���ییدا ش���ەڕی مان‌و نەمانی سیستمە‬ ‫س���وڵتانییەکەی بکات‌و هه‌مو س���تراتیژێک‬ ‫بخاتە گەڕ‪ ،‬له‌مانۆڕی سیاس���ییەوە بیگرە‬ ‫تا دەگاتە هه‌ڕەش���ەو فش���اری سیاسیی‌و‬ ‫بەخائی���ن‌و ناپاککردن���ی هه‌م���و ئەوانەی‬ ‫به‌مەرجەکان���ی پارتی ب���ۆ درێژکردنەوەی‬ ‫تەمەنی سیاس���یی سەرۆکەکەی‪ ،‬ڕازی نین‪.‬‬ ‫هه‌مو تەقەالکانی پارتی بۆ ئەوەیە بتوانێت‬ ‫هاوکێشە سیاسییەکان وادابڕێژێتەوە کە پایە‬ ‫س���ەرەکییەکانی سیستمە س���وڵتانییەکەی‬ ‫الواز نەبێت‪ .‬هه‌نگاوی یەکەمیشی هه‌وڵدانە‬ ‫ب���ۆ درزخس���تنە ن���او ئ���ەو کۆدەنگییەی‬ ‫ت���ا ئەم���ڕۆ له‌پرس���ی هه‌موارکردن���ەوەی‬ ‫یاس���ای س���ەرۆکایەتیدا هه‌یە‪ .‬ئەمە جگە‬ ‫له‌پەنابردن بۆ هه‌مو ئامراز‌و هه‌ڕەش���ەیەک‬ ‫کە بتوانێت دەس���کاری هاوکێشە نوێیەکان‬ ‫ب���کات‌و بەقازانج���ی ڕوانینەکان���ی پارتی‬ ‫دایانڕێژێتەوە‪.‬‬ ‫بەکورتییەک���ەی‪ ،‬پارت���ی له‌ناوخ���ۆدا‬ ‫پەیوەندییەکانی لەگەڵ کۆی ھێزە سیاسییە‬ ‫س���ەرەکییەکانی باش���وردا بەرەو خراپیی‬ ‫دەڕوات‪ ،‬له‌ئاس���تی کوردس���تاندا لەگ���ەڵ‬ ‫پەکەک���ەدا له‌جەنگێکی میدیاییدایە‪ ،‬له‌گەڵ‬ ‫کوردس���تانی خۆرئ���اوادا له‌ملمالنێیەک���ی‬ ‫س���ەختدایە‪ ،‬له‌ئاس���تی ناوچەییشدا لەگەڵ‬ ‫ئێران‌و بەغ���دادا ناکۆک‌و ناتەبایە‪ .‬دوای ‪١٠‬‬ ‫ساڵ س���ەرۆکایەتی بارزانی‌و دەستگرتنێکی‬ ‫تەواو بەس���ەر بەش���ی هه‌رەزۆری جومگە‬ ‫سەرەکییەکانی دەس���ەاڵتدا‪ ،‬ئەمڕۆ پارتی‬ ‫ھێزێکی تەواو ته‌نهایە‌و جگە لەو لەش���کرە‬ ‫سوڵتانییە له‌کەسانی میدیاکار‌و ڕۆشنبیریی‬ ‫بەیعەچی���ی‌و ھێزی س���ەربازیی تایبەت کە‬ ‫خ���ۆی خاونەکەیانە‌و هه‌ندێک له‌کورس���یی‬ ‫کەمینەکانی ناو پەرلەمان‪ ،‬لەناو کوردستان‬ ‫خۆیدا ک���ەس‌و الیەنێکی ئەوت���ۆی خاوەن‬ ‫قورس���ایی لەگەڵ���دا نەماوەت���ەوە بتوانن‬ ‫به‌ئاسانی پێگە سەرەکییەکانی سوڵتانیزمە‬ ‫سیاس���ییەکە بپارێ���زن؛ ل���ەدەرەوەی‬ ‫کوردستانیش���دا ئەردۆگان تاکە دۆستێکی‬ ‫ڕاس���تەقینەی پارتی‌و سەرۆکەکەیەتی‪ .‬هه‌ر‬ ‫ئەمەشە وایکردوە پارتی ئەمڕۆ زیاتر له‌داشە‬ ‫هارەی���ەک بچێت کە نایەوێ���ت ته‌نها هه‌مو‬ ‫یارییەکە خۆی بیکات‪ ،‬بەڵکو دەش���یەوێت‬ ‫رێساکانی گەمەکە بەته‌نها دیارییبکات‪.‬‬ ‫سایکۆلۆژیایەکی سیاسیی شێواو‬ ‫ئ���ەم دۆخ���ە س���ایکۆلۆژییە حاڵەتێکی‬ ‫ترسناکی له‌ھیستریای سیاسیی الی پارتی‬ ‫دروستکردوە کە دەشێت دەرنجامی خراپی‬ ‫لێبکەوێت���ەوە‪ .‬چەن���دان کەس���ایەتی ناو‬ ‫ئ���ەم پارتە بێ ھیچ پەردەپۆش���ییەک باس‬ ‫له‌دابەشکردنی هه‌رێم‌و مۆدێلی دوئیدارەیی‬ ‫دەکەن‪ ،‬هه‌ندێکی دیکەیان باس له‌ئەگەری‬ ‫ش���ەڕی ناوخۆ‌و ب���اس له‌خۆئامادەکردن بۆ‬ ‫هه‌م���و موفاجەئەیەکی سیاس���یی خراپ‌و‬ ‫ناچیز دەکەن‪ .‬پارتی سڵ لەوەش ناکاتەوە‬ ‫به‌زمانێک ڕکابەرە سیاس���ییەکانی ناوبنێت‬ ‫کە دەردەچن لەوەی ڕکابەری سیاسیی بن‌و‬ ‫بەشێوازی جیاواز دەیانگۆڕێت بۆ دوژمنێک‬ ‫کە پێویس���تە لەناوبچن‪ .‬ڕۆژانە دەبیستین‬ ‫چۆن ھێزە سیاس���ییەکانی ت���ر به‌خیانەت‌و‬ ‫ناپاکی‌و کودەتاچیی تاونباردەکەن‌و چەندەها‬ ‫تۆمەتی ئەخالقیی‌و گرتەی ڤیدیۆیی بۆ هه‌مو‬ ‫ئەوانە دروس���تدەکەن کە به‌خواستی ئەوان‬ ‫ناجوڵێنەوە‌و قسەناکەن‪ .‬بۆ تەفسیرکردنی‬ ‫ڕوداوەکانیش گەشە به‌گوتارێکی سایکۆلۆژیی‬ ‫س���ادە دەدەن کە چەمکە س���ەرەکییەکانی‬ ‫بریتین له‌"کۆنەقی���ن"‌و " گرێی دەرونیی"‌و‬

‫"ڕۆح���ی تۆڵەکردن���ەوە"‌و "ئاژاوەنانەوە"‌و‬ ‫ش���تی دیکەی لەم بابەتە‪ .‬سەرجەمی ئەم‬ ‫ھیستریا سیاسییە وایکردە پارتی بەدەستی‬ ‫خۆی هه‌م���و دەرگاکان له‌خ���ۆی دابخات‪.‬‬ ‫ئێم���ە وایدەبینین کە چەن���دان میکانیزمی‬ ‫گەشەدان به‌س���وڵتانیزمی سیاسیی بۆ ناو‬ ‫ھێزە سیاسییەکانی تریش گواستراونەتەوە‪،‬‬ ‫بۆی���ە زەحمەت نەب���و چاوەڕوانی ئەوەبین‬ ‫ک���ە تەنانەت حیزبه‌سیاس���ییەکانی تریش‪،‬‬ ‫به‌ش���ێوەیەکی نایاس���ایی‪ ،‬به‌مان���ەوەی‬ ‫بارزان���ی ب���ۆ دو س���اڵی ت���ر ڕازییبونایە‪،‬‬ ‫گەر بارزان���ی ڕازیبوایە بچێت���ە پەرلەمان‌و‬ ‫لەناو ئ���ەو دەزگای���ەوە هه‌ڵبژێردرایەتەوە‪.‬‬ ‫وات���ە گ���ەر بارزانی کەمێک ڕێ���زی بۆ ئەو‬ ‫پەراوێزانە دابنایە کە بۆ ش���اردنەوەی ڕوە‬ ‫ڕاستەقینەکەی سیستمەکە دروستیانکردوە‪،‬‬ ‫کەمەکێک لەو غرورە سوڵتانییە دابەزیایە‪،‬‬ ‫دەک���را س���ەرۆکایەتییەکەی درێژەپێبدات‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ڕەنگە بارزانی‌و لەگەڵیش���یدا پارتی‬ ‫له‌دو ڕاس���تی ت���ەواو دڵنیاب���ن‪ ،‬یەکەمیان‬ ‫ئەوەیە دەزانن هه‌مو هه‌نگاوێک به‌ئاراستەی‬ ‫درێژکردنەوەیەکی یاساییانەی سەرۆکایەتیی‬ ‫هه‌رێم هه‌نگاوێکی هه‌ڵەیە‪ ،‬چونکە یاس���ای‬ ‫درێژکردن���ەوەی س���ەرۆکایەتی بارزان���ی‬ ‫بەڕادەی���ەک ئاش���کرایە ک���ە قابیل���ی ھیچ‬ ‫لێکدانەوەیەکی نایاس���ایی نیی���ە‪ .‬دوهه‌م‪،‬‬ ‫ئ���ەوان دەزانن ک���ە ئاس���تی ناڕەزایەتیی‌و‬ ‫بێزایی له‌کوردس���تاندا بەڕادەیەکە دەشێت‬ ‫تەنانەت بڕێک له‌پەرلەمانتارانی سەر بەھێزە‬ ‫سیاس���ییەکان ڕازینەبن گوێ لەڕا‌و ویستی‬ ‫ڕەسمیی پارتە سیاسییەکانی خۆیان بگرن‌و‬ ‫دەنگ به‌بارزانی نەدەنەوە‪ .‬ئەمەش دۆخێکی‬ ‫تازەیە له‌کوردستاندا دروستبوە‪ .‬یەکەمجارە‬ ‫بەش���ێک له‌پەرلەمانتاران ئامادەنەبن ڕۆڵی‬ ‫داشی دامە ببینن‌و بەو شێوەیە بجوڵێنرێن‬ ‫کە س���ەرکردایەتی پارتە سیاس���ییەکەیان‬ ‫دەیخوازێ���ت‪ .‬یەکەمج���ارە له‌مێ���ژوی‬ ‫کوردس���تاندا دەزگای پەرلەم���ان رۆڵێکی‬ ‫دەگم���ەن‌و پۆزەتیڤی سیاس���یی بگێڕێت‌و‬ ‫بڕێک له‌پەرلەمانتارانیش وەک کەس���ایەتی‬ ‫سیاسیی‌و مرۆڤی س���ەربەخۆ بیربکەنەوە‌و‬ ‫بجوڵێ���ن‪ .‬له‌ڕاب���ردودا دەزگای پەرلەم���ان‬ ‫ھێن���دەی جێگایەک بوە بۆ ش���ەرعییەتدان‬ ‫به‌دەس���ەاڵتخوازیی حیزب‌و بەیاساییکردنی‬ ‫پڕۆژەی س���وڵتانیزمیی سیاسیی‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫تەعبی���ر نەب���وە له‌نوێنەرایەتیکردن���ی‬ ‫داخوازییەکان���ی خەڵک���ی کوردس���تان‪.‬‬

‫یەکەمجارە بەشێک‬ ‫له‌پەرلەمانتاران‬ ‫ئامادەنەبن ڕۆڵی‬ ‫داشی دامە ببینن‌و بەو‬ ‫شێوەیە بجوڵێنرێن‬ ‫کە سەرکردایەتی‬ ‫پارتە سیاسییەکەیان‬ ‫دەیخوازێت‪ .‬یەکەمجارە‬ ‫له‌مێژوی کوردستاندا‬ ‫دەزگای پەرلەمان‬ ‫رۆڵێکی دەگمەن‌و‬ ‫پۆزەتیڤی سیاسیی‬ ‫بگێڕێت‌و بڕێک‬ ‫له‌پەرلەمانتارانیش وەک‬ ‫کەسایەتی سیاسیی‌و‬ ‫مرۆڤی سەربەخۆ‬ ‫بیربکەنەوە‌و بجوڵێن‬ ‫پەرلەمانتارانی���ش ئەوەندەی ئامرازێک بون‬ ‫بەدەستی س���ەرکردە سیاس���ییەکانیانەوە‬ ‫ئەوەندە نوێنەرێکی س���ەربەخۆی خۆیان‌و‬ ‫دەنگدەرەکانیان نەبون‪.‬‬ ‫پارتی ک���ە دەزانێت لەڕوی یاس���اییەوە‬ ‫ناتوانێ���ت ھیچ چارەس���ەرێک بۆ کێش���ەی‬ ‫سەرۆکەکەیان بدۆزێتەوە‪ ،‬بۆیە ئەوەی بۆی‬ ‫ماوەتەوە ته‌نها پەیڕەویکردنی پێنج ستراتیژە‬ ‫کە به‌ئاستی جیاواز مەترسیدارن‪.‬‬ ‫بەکارخس���تنەوەیەکی‬ ‫یەکەمی���ان‪،‬‬ ‫بەرفراوان���ی ئەو گوتارە ناسیۆنالیس���تییە‬ ‫بێڕۆح‌و بێبنەما‌و بێقورس���اییەیە کە مژدەی‬ ‫دروس���تکردنی دەوڵەت���ی کوردی لەس���ەر‬

‫دەس���تی بارزان���ی به‌کۆمەڵگای���ەک ئەدات‬ ‫ک���ە تەفاس���یله‌پڕوکێنەرەکانی له‌بێئاویی‌و‬ ‫بێکارەبای���ی‌و بێموچەی���ی‌و بێکاری���ی‌و‬ ‫بێخزمەتگوزاری���ی‌و کۆچکردن���ی بەکۆمەڵی‬ ‫گەنجان���ی کوردس���تاندا‪ ،‬دوای دەس���اڵ‬ ‫س���ەرۆکایەتی بارزانی‪ ،‬بەشێوەیەکی ڕۆژانە‬ ‫دەژیی‌و دەبینرێت‪.‬‬ ‫دوهه‌می���ان‪ ،‬بەگەڕخس���تنی تی���ورەی‬ ‫موئام���ەرە‌و باس���کردنی بەردەوامی بونی‬ ‫پیالن���ی دەرەکیی‌و ناوەکی���ی‌و ئامادەگیی‬ ‫چەندەها هه‌ڕەش���ە‌و مەترسیی هه‌مەالیەنە‬ ‫لەسەر هه‌رێم‪.‬‬ ‫س���ێهه‌م‪ ،‬بەکارھێنان���ی گوتارێ���ک دژ‬ ‫به‌پەرلەم���ان‪ ،‬بەمەبەس���تی پەکخس���تنی‬ ‫شەرعییەتەکەی‌و نیشاندانی وەک دەزگایەکی‬ ‫کودەتاچیی‪.‬‬ ‫چ���وارەم‪ ،‬بەگەڕخس���تنی گوتارێک���ی‬ ‫س���ایکۆلۆژیی کە تیایدا باس لەوە دەکرێت‬ ‫کە "کۆن���ە" ڕق‌و "گرێی دەرونیی" ئەم یان‬ ‫ئەو سیاسیی ھۆکاری تێکچونی دۆخەکەن‌و‬ ‫ئەوانن ناھێڵن سازان‌و ڕێکەوتنی نیشتیمانیی‬ ‫ڕوب���دات‌و س���ەرۆک دەوڵەتەکە ب���ۆ کورد‬ ‫دروستبکات‪.‬‬ ‫پێنجەمیش س���تراتیژییەتی هه‌ڕەش���ە‌و‬ ‫ترس���اندن‌و نمایش���کردنی ھێ���ز‌و توان���ای‬ ‫س���ەربازیی‌و دروس���تکردنی باری نائاسایی‬ ‫رانەگەیەندراوە‪.‬‬ ‫هه‌م���و ئەمان���ەش کێش���ەکان قوڵت���ر‌و‬ ‫ترس���ناکتر دەکەن���ەوە‌و ن���ەک یارمەت���ی‬ ‫چارەسەرکردنی کێش���ەکان نادەن‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دۆخەکە ب���ەرەو ئاڵۆزییەکی قوڵتر دەبەن‌و‬ ‫وادەک���ەن هه‌موان لەناو گۆمە قوڕاوییەکەی‬ ‫پارتیدا مەلەبکەن‪.‬‬ ‫ستراتیژییەتی بەیعە‬ ‫بۆ پارتی گۆڕینی یاس���ای سەرۆکایەتیی‬ ‫هه‌رێم‌و کردنی س���ەرۆک به‌کەسایەتییەکی‬ ‫مەعنەوی���ی‌و تەش���ریفاتی‪ ،‬ی���ەک مان���ای‬ ‫هه‌ی���ە‪ ،‬ئەوی���ش البردنی یەکێ���ک له‌پێگە‬ ‫س���ەرەکییەکانی سوڵتانیزم‌و گواستەنەوەی‬ ‫دەس���ەاڵت له‌جەستەی سەرۆکەکەیانەوە بۆ‬ ‫ناو دەزگاکانی دەس���ەاڵتی جێبەجێکردن‪.‬‬ ‫بەمەش له‌ئاس���تی دوردا بەخشینی ڕۆڵێکی‬ ‫گرنگت���ر‌و کارامەتر به‌پەرلەم���ان له‌کردەی‬ ‫چاودێریکردنی دەس���ەاڵتدا‪ .‬ڕاستە دەشێت‬ ‫ئەم گواس���تنەوەیە سەرەتایەکی گرنگ بێت‬ ‫بۆ بەگژداچونەوەی پرۆژەی س���وڵتانیزمی‬ ‫سیاس���یی له‌کوردس���تاندا‪ ،‬بەاڵم دەشێت‬ ‫خودی گواستنەوەکە لەهه‌مو دەرەنجامێکی‬ ‫پۆزەتیڤ بەتاڵبکرێتەوە‪ .‬ئەوەی ئاشکرایە‬ ‫پارتی نایەوێت ھیچ ڕیسکێک بکات‌و دەرگا‬ ‫لەس���ەر ھیچ ئەگەرێک بکاتەوە کە پرۆژەی‬ ‫س���وڵتانیزم بخاتە مەترس���ییەوە‪ .‬گۆڕینی‬ ‫سیس���تمی س���ەرۆکایەتیی بەالی سەرۆکی‬ ‫هه‌رێمیش���ەوە دەس���کارییەکی ڕاستەوخۆ‌و‬ ‫ناڕەوای پێگە‌و شوێن‌و دەسەاڵتەکانی ئەوە‪.‬‬ ‫گۆڕینی س���ەرۆکایەتی بۆ ئەرکێکی تایبەت‬ ‫کە هه‌ر هاواڵتییەکی س���ادە له‌کوردستاندا‬ ‫بکرێت ئەنجامیبدات‪ ،‬لەدەرکەوتی یەکەمیدا‬ ‫ش���ەپازلەیەکی گەورەی���ە له‌ڕوخس���اری‬ ‫ئەو س���وڵتانیزمە سیاس���ییە ک���ە پێگەی‬ ‫س���ەرۆک له‌پێگەیەک���ی بێوێنە‌و موقەدەس‬ ‫نزیکدەخات���ەوە‪ .‬ئەمەی���ە وادەکات‬ ‫هه‌موارەکردنەوەی یاس���ای س���ەرۆکایەتی‬ ‫هه‌رێم نە لەگ���ەڵ خەونی س���وڵتانییانەی‬ ‫بارزانیدا بگونجێت‌و ن���ە لەگەڵ وێناکردنی‬ ‫پارتی���دا بۆ پایە کۆمەاڵیەتی‌و سیاس���یی‌و‬ ‫رەمزیییەکەی بارزانی‌و بنەماڵەکەی تەبابێت‪.‬‬ ‫بەڕای ئێمە هه‌ر ئەمەش���ە ئەو نھێنییەمان‬ ‫بۆ ئاش���کرادەکات کە گ���ەر پارتی لەهه‌مو‬ ‫باسێکدا قسەی هه‌بوبێت‌و لەهه‌مو دۆخێکدا‬ ‫"پ���رۆژە"ی پێبوبێ���ت‪ ،‬ئەوا له‌مەس���ەلەی‬ ‫س���ەرۆکایەتیدا جگ���ە له‌بەگژداچون���ەوەی‬ ‫پرۆژەی ھێزەکانی تر‌و ھێرش���کردنە س���ەر‬ ‫بۆچونەکانی ئەوان‪ ،‬خۆی نە پرۆژەی هه‌بێت‌و‬ ‫نە قس���ە‪ .‬ئەوەی نوێیە ئەوەیە ئەمجارەیان‬ ‫لەباتی پارتی خۆی ئەو نوخبه‌ڕۆش���نبیرییە‬ ‫س���وڵتانییە هاتە قس���ە کە س���وڵتانیزمی‬ ‫سیاسیی له‌دەیەی دوای کەوتنی ڕژێمەکەی‬ ‫س���ەدام‌و دەی���ەی کەڵەکەبون���ی پ���ارەی‬ ‫نەوت‪ ،‬له‌پارچە جیاوازەکانی کوردس���تاندا‬ ‫دروستیکردوە‪ .‬نوخبەیەکی ڕۆشنبیریی کە‬ ‫لەژێر بەهانەی جیاوازدا بەیعەدانی به‌سەرۆک‬ ‫دوبارەک���ردەوە‪ .‬دوای ئەمانیش پارتی ئەو‬ ‫نوخبه‌سەربازیی‌و دینییەی ھێنایە قسە کە‬ ‫تێکەڵێکە له‌هه‌ندێک کەسایەتی سەربازیی‌و‬ ‫س���ەلەفیزمی وەهابی سعودیی‌و ئیسالمێکی‬ ‫کۆنەپارێزی س���ونەتی کە دەسەاڵتدار وەک‬ ‫وەلی ئەمرێکی سیاسیی وێنادەکەن‪.‬‬ ‫پارتی‌و بەرپرسیارێتیی‬ ‫بەبۆچون���ی ئێمە ش���ێوازی بیکردنەوە‌و‬ ‫هه‌ڵس���وکەوتی پارت���ی‌و س���ەرۆکی هه‌رێم‬ ‫چەندە مەترسیدار‌و نایاسایی‌و نانیشتیمانی‬ ‫بێت‪ ،‬بەاڵم لەهه‌مو ئەمانەدا هه‌مو خەتاکان‬ ‫بەته‌نها ھی پارتی نییە‪ .‬هه‌ر له‌بنەڕەتیشەوە‬ ‫پارتی بەته‌نها له‌بیرکردنەوە‌و هه‌ڵسوکەوت‌و‬ ‫ڕوانینەکان���ی ئەمڕۆکەی خۆی بەرپرس���یار‬ ‫نییە‪ .‬لەدیدی ئێمەدا بەش���ێکی زۆری ئەم‬ ‫بەرپرس���یاریەتییە دەکەوێتە س���ەر شانی‬ ‫س���ەرجەمی ئەو گەمەکەرە سیاس���ییانەی‬ ‫له‌کوردس���تانی دوای کەوتن���ی ڕژێمەکەی‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫ئەمڕۆ پارتی ھێزێکی‬ ‫تەواو ته‌نهایە‌و جگە‬ ‫لەو لەشکرە سوڵتانییە‬ ‫له‌کەسانی میدیاکار‌و‬ ‫ڕۆشنبیریی بەیعەچیی‌و‬ ‫ھێزی سەربازیی‬ ‫تایبەت کە خۆی‬ ‫خاونەکەیانە‌و هه‌ندێک‬ ‫له‌کورسیی کەمینەکانی‬ ‫ناو پەرلەمان‪ ،‬لەناو‬ ‫کوردستان خۆیدا کەس‌و‬ ‫الیەنێکی ئەوتۆی‬ ‫خاوەن قورسایی‬ ‫لەگەڵدا نەماوەتەوە‬ ‫بتوانن به‌ئاسانی‬ ‫پێگە سەرەکییەکانی‬ ‫سوڵتانیزمە سیاسییەکە‬ ‫بپارێزن‬ ‫س���ەدام حوس���ەیندا ئامادەب���ون‪ .‬پارتی‬ ‫به‌ک���ردەوە له‌قۆناغ���ی دوای کەوتن���ی‬ ‫ڕژێمەکەی س���ەدام حوسەیندا بو به‌حاکمی‬ ‫ژم���ارە یەکی کوردس���تان‪ .‬ئەمەش له‌ھێز‌و‬ ‫توان���ای ناوەکییەکان���ی پارت���ی خۆی���ەوە‬ ‫نەهاتوە‪ ،‬بەڵکو لەس���ەرێکەوە دەرئەنجامی‬ ‫ئ���ەو "ڕێکەوتن���ە س���تراتیژیی"ە ب���و کە‬ ‫یەکێت���ی بەھۆیەوە تاڵەبان���ی له‌بەغدا کرد‬ ‫به‌س���ەرۆکێکی تەش���ریفاتیی‌و کوردستانی‬ ‫لەسەر س���ینییەکی زێڕین تەسلیم به‌پارتی‬ ‫کرد‪ .‬لەس���ەرێکی دیکەش���ەوە دەرئەنجامی‬ ‫نەبون���ی ڕێکەوتن���ی ھێزە سیاس���ییەکانی‬ ‫دەرەوەی پارت���ی بو لەس���ەر النیکەمێکی‬ ‫سیاس���یی‌و ئەخالقیی کە نەھێڵ���ن پارتی‬ ‫بەگشتیی‌و خێزانی بارزانی بەتایبەتیی‪ ،‬ببن‬ ‫به‌تاکە حوکمڕانی کوردستان‌و کۆنتڕۆڵکەری‬ ‫جومگە سەرەکییەکانی ئابوریی‌و ئاساییش‌و‬ ‫پەیوەندیی���ە دەرەکییەکانی هه‌رێم‪ .‬قۆناغی‬ ‫دوای کەوتنی ڕژێمەکەی س���ەدام حوسەین‬ ‫قۆناغ���ی گۆڕین���ی پارتیی���ە له‌ھێزێ���ک‬ ‫لەپ���اڵ ھێزەکانی تردا ب���ۆ "حیزبی قائید"‬ ‫له‌کوردستاندا‪ ،‬بۆ ھێزێک کە پێیوایە هه‌مو‬ ‫ھێزەکان���ی تری ن���او کوردس���تان لەخۆی‬ ‫کەمترن‌و بەش���داریپێکردنیان له‌دەسەاڵتدا‬ ‫وەکو دڵفراوانی‌و چاکەیەکی سیاسیی پارتی‬ ‫بەرامب���ەر ب���ەو ھێزانە دەبینێ���ت‪ .‬لەمەش‬ ‫خراپتر پارتی پێیوایە ئەوە ئەوانن پۆستیان‬ ‫بەسەر ھێزەکانی تردا دابەشکردوە‌و پێگە‌و‬ ‫وەزارەت���ی زیاتریان بەو ھێزانە بەخش���یوە‬ ‫ل���ەوەی کە موس���تەحەقی ب���ن‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫هه‌مو جومگە س���ەرەکییەکانی کوردس���تان‬ ‫لەژێ���ر دەس���تی پارتیدای���ە‪ .‬گرفت���ی ئەم‬ ‫"حیزبی قائید"ە کاتێک خەس���تتر دەبێتەوە‬ ‫ک���ە پارت���ی پەرلەم���ان وەک دائیرەیەک‬ ‫تەماش���ادەکات کە کاری ئەوەیە ڕەوایەتی‬ ‫بەسەرجەمی ئەو بڕیار‌و کار‌و کردەوانە بدات‬ ‫کە ئەوان ل���ەدەرەوەی پەرلەماندا دەیدەن‌و‬ ‫پێیهه‌ڵدەس���تن‪ .‬هه‌رکاتێکی���ش بیەوێ���ت‪،‬‬ ‫بتوانێت شەرعیەت له‌پەرلەمان بسێنێتەوە‌و‬ ‫به‌کودەتاچی���ی‌و پیالنگێ���ڕ ناوزەدیبکات‪.‬‬ ‫بەش���ێکی زۆری بەرپرسیارێتی بونی پارتی‬ ‫به‌"حیزبی قائید" لەس���ەر شانی ھێزەکانی‬ ‫ت���رە‪ .‬بۆیە گ���ەر ئەوەی ئەم���ڕۆ ڕودەدات‬ ‫بتوانێ���ت کۆتایی ب���ەم مۆدێل���ی "حیزبی‬ ‫قائی���د"ە بھێنێت‪ ،‬ئەوا ئ���ەودەم هه‌موان‬ ‫براوەن؛ ئەوان���ەی دەرەوەی پارتی براوەن‪،‬‬ ‫چونکە دەشێت دابەشکردنێکی هاوسەنگتری‬ ‫دەس���ەاڵت بێتەکایەوە‌و پەرلەمان بتوانێت‬ ‫ڕۆڵێکی چاالکتر له‌چاودێریکردنی دەسەاڵتدا‬ ‫بگێڕێ���ت‪ .‬هه‌م پارتی خۆش���ی س���ودمەند‬ ‫دەبێت بەوەی لەهه‌ندێک له‌تەماحە ناماقوڵ‌و‬ ‫عەقڵیەتە ئاغایی‌و خۆ بەس���ەردارزانەکەی‬ ‫کوردس���تان ڕزگاریدەبێت‪ .‬ب���ەاڵم هاوکات‬ ‫دەش���ێت ڕوداوەکان به‌ئاقارێک���ی دیک���ەدا‬ ‫ب���ڕۆن‌و دەرنجام���ی زۆر مەترس���یدار‌و‬ ‫خراپی���ان لێبکەوێتەوە‪ ،‬چونکە ئێمە لەگەڵ‬ ‫داشەهارەیەکی سیاسییدا سەروکارمان هه‌یە‬ ‫کە ناتوانرێت پێش���بینییەکی عەقالنیی بۆ‬ ‫ئەگەر‌و پیالن‌و پالنەکانی بکرێت‪.‬‬

‫گه‌ڕان به‌دوای‬ ‫توخم ‌ه خێاڵیه‌تیه‌كانی كه‌سایه‌تیماندا‬ ‫د‪ .‬محمد شوانی*‬ ‫كه‌س���ایه‌تی بریتی���ه‌ له‌ك���ۆی ئ���ه‌و‬ ‫خه‌س���ڵه‌ت‌و تایبه‌تمه‌ندی���ه‌ چه‌س���پاو‬ ‫ره‌گداكوت���اوه‌ جێگیربوانه‌ی له‌ئه‌نجامی‬ ‫كارلێك���ی ه���ۆكاره‌ بایۆل���ۆژی‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌ییه‌كان���دا له‌ه���ه‌ر تاكێك���ی‬ ‫ناو كۆمه‌ڵگادا دروس���ت ب���ون‌و بونیان‬ ‫هه‌یه‌و ب���ون به‌ناس���نامه‌و نیش���انه‌ی‬ ‫ناس���ینه‌وه‌ی ئه‌و تاكه‌‪ ،‬ئه‌م خه‌سڵه‌ت‌و‬ ‫تایبه‌تمه‌ندان���ه‌ش به‌رهه‌م���ی چرك���ه‌‬ ‫ساتێكی دیاریكراو نین‪ ،‬دروستبونیان‬ ‫پرۆسه‌یه‌كی دورودریژو له‌ژێر كاریگه‌ری‬ ‫كۆمه‌ڵێك كه‌ناڵ���ی جیاجیادایه‌‪ ،‬وه‌كو‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی ناو خێزان‌و‬ ‫ژینگه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كه‌ی ئه‌و تاكه‌‪ ،‬دواتر‬ ‫هاوڕێ‌و ده‌ورو ب���ه‌رو كاریگه‌ری ئاین‌و‬ ‫خانه‌كان���ی خواپه‌رس���تی‪ ،‬قوتابخانه‌‌و‬ ‫داموده‌زگا په‌روه‌رده‌ییه‌كان‌و كه‌ناڵه‌كانی‬ ‫راگه‌یاندن‌و به‌شداری له‌حیزب‌و رێكخراو‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ پیشه‌یی‌و هونه‌ریه‌كان‌و ‪...‬هتد‪،‬‬ ‫هه‌ر كه‌ناڵێك له‌مان���ه‌ ده‌بنه‌ هۆكار بۆ‬ ‫ده‌س���تكاری كردن���ی توخ���م‌و ره‌گه‌زه‌‬ ‫پێكهێنه‌ره‌كانی كه‌سایه‌تی هه‌ر تاكێك‬ ‫‪ .‬مناڵی كورد له‌ژینگه‌یه‌كدا به‌پرۆسه‌ی‬ ‫پێگه‌یاندن‌و په‌روه‌رده‌كردندا تێده‌په‌ڕێت‪،‬‬ ‫ره‌نگ‌و س���یمای خێاڵیه‌تی به‌س���ه‌ردا‬ ‫زاڵه‌‪ ،‬هه‌مو ئ���ه‌و كه‌نااڵنه‌ی ئاماژه‌مان‬ ‫پێك���ردو به‌ش���دارن له‌دروس���تكردنی‬ ‫كه‌س���ایه‌تی تاكه‌كان���دا به‌جۆرێ���ك‬ ‫له‌جۆره‌كان هه‌میش���ه‌ توخ���م‌و ره‌گه‌زه‌‬ ‫كلتوریه‌ خێاڵیه‌تیه‌كان به‌رهه‌م دێننه‌وه‌‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌خێ���زان‌و بنه‌ماڵه‌‌و ده‌ورو به‌ری‬ ‫تاكه‌كان كه‌ ته‌واو س���یمای خێاڵیه‌تیان‬ ‫پێوه‌یه‌‪ ،‬حی���زب‌و حكومه‌ت‌و كارگێڕی‌و‬ ‫دامه‌زراوه‌كانی ئه‌م ژینگه‌یه‌ش له‌جیاتی‬ ‫ئامرازێ���ك بن بۆ گۆڕینی ئه‌و ژینگه‌كه‌‪،‬‬ ‫خۆی���ان ره‌نگ���ی خێڵی���ان هه‌ڵگرتوه‌و‬ ‫هۆكاری به‌رهه‌مهێنانه‌وه‌و درێژه‌پێدانی‬ ‫هه‌مان كلت���ورن‪ ،‬بۆیه‌ هیچ زیاده‌ڕۆیی‬ ‫نی���ه‌ ئه‌گه‌ر بڵێ���م‪ ،‬له‌ئه‌قڵ���ی ناوه‌كی‬ ‫ونه‌س���تی رێژه‌یه‌ك���ی زۆری تاكه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵگای ك���ورددا هێش���تا مه‌یلێكی‬ ‫خێڵه‌كی‌و كۆچه‌ری زۆر به‌هێز ئاماده‌یه‌‪،‬‬ ‫توخ���م‌و ره‌گه‌زه‌كان���ی كلت���وری خێڵ‬ ‫له‌ناخی زۆربه‌ماندا پانتاییه‌كی فراوانی‬ ‫داگیرك���ردوه‌و هه‌ندێ���ك جار توش���ی‬ ‫سه‌رسوڕمان ده‌بین كه‌ له‌كه‌سایه‌تیه‌كی‬ ‫به‌روخس���ار مۆدێرن���دا ب���ه‌و قه‌ب���اره‌‬ ‫گه‌وره‌یی���ه‌ ده‌یبینین‪ ،‬له‌چركه‌ س���اتی‬ ‫تایبه‌ت یان له‌ئه‌نجامی ره‌خنه‌و له‌كاتی‬ ‫فش���اره‌ ده‌رون���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان���دا‬ ‫به‌و ش���ێوه‌یه‌ ره‌فت���ارو گوفتارو وتاری‬ ‫ده‌بێت���ه‌وه‌ به‌كه‌س���ایه‌تیه‌كی ت���ه‌واو‬

‫خێڵه‌كی‌و لۆژیكی ئاخاوتنی مه‌ده‌نیان ‌ه‬ ‫له‌ده‌س���ت ده‌دات‪ ،‬ئیتر ئه‌و كه‌سه‌ هه‌ر‬ ‫كێیه‌ك ب���ێ وله‌هه‌ر پۆس���تێكدا بێت‪،‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای ئاستی خوێنده‌واری‌و پله‌پایه‌و‬ ‫رواڵه‌ت‌و ستایلی ژیان‌و بانگه‌شه‌كردنیان‬ ‫بۆ دروش���می مرۆی���ی‌و شارس���تانی‌و‬ ‫مه‌ده‌نیان���ه‌ی زۆر ج���وان‪ ،‬له‌ئه‌نجامی‬ ‫گرێی ده‌رونی خێاڵیه‌تیدا ئه‌م تاكانه‌ بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی پێ بزانن‪ ،‬له‌ناكاودا ده‌بنه‌وه‌ به‌و‬ ‫كه‌س���ایه‌تیه‌ خێاڵیه‌تیه‌ی له‌دیوه‌خاندا‬ ‫دانیشتون‌و به‌یاس���او رێسای خێاڵیه‌تی‬ ‫مامه‌ڵ���ه‌ ده‌ك ‌هن‌و هه‌م���ان ئه‌و چه‌مك‌و‬ ‫ده‌س���ته‌واژانه‌ به‌كار دێنن كه‌ له‌عورفی‬ ‫خێڵدا باوه‌‪.‬‬ ‫سیس���ته‌می به‌رێوه‌بردن���ی خێڵه‌كی‬ ‫له‌زۆرب���ه‌ی به‌ه���ا كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی���دا‬ ‫پێچه‌وانه‌ی ژیانی مه‌ده‌نی‌و شارستانیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م پێچه‌وانه‌ بونه‌ش له‌دو بواری ژیانی‬ ‫كۆمه‌ڵ���گادا زۆر به‌رون���ی ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫ئه‌وان���ه‌ش بریتی���ن له‌ده‌وڵه‌ت���داری‌و‬ ‫پیشه‌‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌ی تاكی شارنشینی‌و‬ ‫مه‌ده‌نی���ه‌وه‌‪ ،‬تاك���ی خێڵه‌ك���ی بڕوای‬ ‫به‌یاساو رێساو دامه‌زراوه‌كانی ده‌وڵه‌ت‬ ‫نیه‌‌و تا سه‌ر ئێسقانیش رقی له‌پیشه‌یه‌‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵناس���ی عێراقی به‌هه‌شتی (عه‌لی‬ ‫وه‌ردی) له‌م باره‌وه‌ ده‌ڵێت‪ ،‬دامه‌زراوه‌و‬ ‫داموده‌زگاكان���ی ده‌وڵ���ه‌ت به‌خێ���ڵ‬ ‫دانامه‌زرێت‪ ،‬چونك���ه‌ له‌كۆمه‌ڵگایه‌كدا‬ ‫ده‌وڵه‌تداری دێته‌ كایه‌وه‌ به‌رهه‌مهێنانی‬ ‫زیاتر بێت له‌به‌كاربردنی‪ ،‬به‌رهه‌مهێنانیش‬ ‫له‌رێگای پیشه‌جیاوازه‌كانه‌وه‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫له‌زمانی عه‌ره‌بیدا (مهن���ه‌)‌و (ئیهانه‌)‬ ‫واته‌ پیشه‌و س���وكایه‌تی پێكردن یه‌ك‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یان هه‌یه‌‪ ،‬خودی پیشه‌وه‌ر‬ ‫به‌چاوێكی س���وكه‌وه‌ س���ه‌یر ده‌كرێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ تاكی خێڵه‌كی ش���انازی به‌تااڵن‌و‬ ‫بردنه‌وه‌ ده‌كات نه‌ك به‌رهه‌می كاره‌كه‌ی‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش پێچه‌وانه‌ی ژیانی شارنش���ینی‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تداری���ه‌‪ ،‬ئازادی به‌مانا مه‌ده‌نی‌و‬ ‫شارستانیه‌ نوێیه‌كه‌ی بۆ تاكێكی خێڵه‌كی‬ ‫قابیلی تێگه‌یش���تن نیه‌‪ ،‬كاتێك یاخیش‬ ‫ده‌بێ له‌ده‌وڵه‌ت‪ ،‬هه‌وڵ‌و تێكۆشیانیان‬ ‫بۆ ده‌سه‌اڵت‌و سه‌ركردایه‌تی كردنه‌ نه‌ك‬ ‫ئ���ازادی‪ ،‬ده‌وڵه‌ت له‌ئارامیدا دروس���ت‬ ‫ده‌ب���ێ كه‌چ���ی له‌دونیای خێڵدا ش���ه‌ڕ‬ ‫سروش���تی‌و هه‌میشه‌ییه‌‌و ئاشتی كاتی‌و‬ ‫نائاس���اییه‌‪ ،‬ب���ۆ چاك���ه‌ی مرۆڤایه‌تی‌و‬ ‫نزیكبون���ه‌وه‌ له‌خواش كارێ���ك ناكات‬ ‫به‌ڵك���و هه‌مو چاكه‌كانی ب���ۆ ناوبانگ‌و‬ ‫پێگه‌و به‌هێزكردنی ده‌س���ه‌اڵته‌كه‌یه‌تی‪،‬‬ ‫گه‌وره‌ترین س���ه‌روه‌ری‌و ده‌ستكه‌وت بۆ‬ ‫تاكی خێڵه‌كی ده‌سه‌اڵت‌و ئه‌مر كردنه‌‪،‬‬ ‫ن���ه‌ك گ���وێ رایه‌ڵی‌و پابه‌ندی یاس���ا‪،‬‬ ‫چونكه‌ پێ���ی وایه‌ نابێ پی���او هه‌رگیز‬ ‫ملك���ه‌چ ب���ێ‪ ،‬تاكی خێڵه‌ك���ی هه‌رگیز‬

‫به‌رامبه‌ر یاس���ا وبه‌ڵێ���ن وپه‌یمانه‌كانی‬ ‫وه‌فادار نابێت ئه‌گه‌ر هه‌س���ت بكات ئه‌و‬ ‫وه‌فاداریه‌ نیش���انه‌یه‌كی بێ هێزی پێوه‌‬ ‫دیاره‌‪ ،‬واته‌ پابه‌ندبون‌و وه‌فاداریه‌كه‌شی‬ ‫ده‌بێ وا پیشان بدرێت ره‌حمه‌ت‌و به‌زه‌یی‬ ‫نوان���دوه‌ نه‌ك ناچار كراوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌م‬ ‫روانگه‌وه‌ سه‌یر بكه‌ین ئه‌مرۆ له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا له‌باره‌ی پرسی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێم���ه‌وه‌ له‌به‌رزتری���ن ده‌س���ه‌اڵته‌وه‌‬ ‫هێن���ده‌ی قس���ه‌ له‌س���ه‌ر فه‌رزكردنی‬ ‫ئی���راده‌ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬قس��� ‌ه له‌جه‌وهه‌ری‬ ‫پرسه‌كه‌ ناكه‌ن وه‌كو پرسێكی یاسایی‌و‬ ‫مه‌ده‌نی‪ ،‬س���ه‌رۆكی په‌رله‌مان ده‌ڵێت‬ ‫(هی���چ هێزێك نی���ه‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ رێگا‬ ‫له‌ئیراده‌ی په‌رله‌مان بگرێت)‪ ،‬سه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌ت به‌ئاشكرا له‌چاوپێكه‌وتنه‌كه‌یدا‬ ‫ده‌ڵێ���ت (كاك���ه‌ ئ���ه‌و فه‌رزكردن���ی‬ ‫ئیراده‌یه‌ ناخۆش���ه‌‌و قابیلی قبوڵ نیه‌)‪،‬‬ ‫هه‌میش���ه‌ له‌روانگه‌ی خێڵه‌كیه‌وه‌ وه‌كو‬ ‫زۆرانبازی س���ه‌یری پرسه‌كان ده‌كرێت‪،‬‬ ‫یه‌كێك پش���تی ده‌دا ل���ه‌زه‌وی‌و ئه‌وی‬ ‫تر له‌س���ه‌ر س���نگی وه‌كو نیشانه‌یه‌كی‬ ‫س���ه‌ركه‌وتن به‌خه‌نجه‌ره‌كه‌یه‌وه‌ ده‌ست‬ ‫ب���ه‌رز ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش زاده‌ی ئه‌و‬ ‫كلت���وره‌ خێاڵیه‌تیه‌ی���ه‌ له‌چیرۆكی به‌ر‬ ‫ئاگردانی مااڵن‌و قسه‌وباس���ی ئێوارانی‬ ‫پیاوماقواڵنی دیوه‌خان‌و مه‌دح‌و س���ه‌ناو‬ ‫جوامێ���ری‌و پیاوه‌تی ته‌نیا س���واره‌ی‬ ‫ش���ێره‌ كوڕان���ی خێڵه‌وه‌ س���ه‌رچاوه‌ی‬ ‫گرت���وه‌‪ ،‬كه‌ هه‌ر له‌مناڵیه‌وه‌ مێش���كی‬ ‫منااڵنی پێ پڕ ك���راوه‌‪ ،‬مرۆڤی عینادو‬ ‫كه‌له‌ره‌قی به‌رهه‌مهێناوه‌و له‌س���ه‌ر هه‌ق‬ ‫بێ���ت یان ناه���ه‌ق‪ ،‬گرن���گ نه‌دۆڕانه‌‪،‬‬ ‫له‌ژینگه‌یه‌ك���دا پێگه‌یش���تون ب���اس‬ ‫له‌گفتوگ���ۆی ده‌س���ته‌جه‌معی هێمنانه‌‌و‬ ‫به‌ش���داری دیالۆگ‌و وتوێژی مه‌ده‌نیانه‌‬ ‫ناكرێ ‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی ه���ه‌ر له‌بنه‌ڕه‌تدا‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێم���ه‌ كۆمه‌ڵگایه‌كی خێڵه‌كی نه‌بوینایه‌‬ ‫هه‌رگیز گرفتی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێممان‬ ‫نابو‪ ،‬به‌اڵم س���ه‌ره‌ڕای ئ���ه‌وه‌ش ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌ش���ێوازێكی مه‌ده‌نیانه‌ گوزارش���تیان‬ ‫له‌هه‌م���ان ئ���ه‌و بیرۆكان���ه‌ بكردای���ه‌‬ ‫ده‌ب���و س���ه‌رۆكی په‌رله‌م���ان بڵێ���ت‬ ‫(كۆمه‌ڵگایه‌ك���ی هۆش���یارمان هه‌ی���ه‌‬ ‫وهیچ هێزێك ناتوانێت یاس���ا پێ شێل‬ ‫بكات) له‌به‌رامبه‌ردا سه‌رۆكی حكومه‌ت‬ ‫بیگوتایه‌ (ئێمه‌ له‌و پ���ه‌ڕی به‌هێزیدا‌و‬ ‫پش���ت ئه‌س���تور به‌كۆمه‌اڵنی خه‌ڵكی‬ ‫كوردستان ملكه‌چی ئیراده‌ی یاساین)‪،‬‬ ‫ن���ه‌ك وا بزانن ملكه‌چك���ردن به‌ر امبه‌ر‬ ‫یاس���ا ده‌بێته‌ هۆی له‌ده‌ستدانی پێگه‌و‬ ‫بێ هێ���زی ده‌گه‌یه‌نێ���ت‪ ،‬له‌كۆمه‌ڵگای‬ ‫مه‌ده‌نیدا په‌یڕه‌و كردنی یاسا سه‌ركرده‌‬ ‫خۆشه‌ویس���ت ده‌كات‌و به‌نه‌م���ری‬

‫‪13‬‬

‫سیسته‌می به‌رێوه‌بردنی‬ ‫گه‌وره‌ترین‬ ‫خێڵه‌كی له‌زۆربه‌ی‬ ‫سه‌روه‌ری‌و‬ ‫به‌ها كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانیدا‬ ‫ده‌ستكه‌وت‬ ‫بۆ تاكی خێڵه‌كی پێچه‌وانه‌ی ژیانی‬ ‫مه‌ده‌نی‌و شارستانیه‌‪،‬‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫ئه‌مر كردنه‌‪ ،‬نه‌ك ئه‌م پێچه‌وانه‌ بونه‌ش‬ ‫له‌دو بواری ژیانی‬ ‫گوێ رایه‌ڵی‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگادا زۆر به‌رونی‬ ‫پابه‌ندی یاسا‪،‬‬ ‫چونكه‌ پێی وای ‌ه ده‌رده‌كه‌وێت ئه‌وانه‌ش‬ ‫نابێ پیاو هه‌رگیز بریتین له‌ده‌وڵه‌تداری‌و‬ ‫پیشه‬ ‫ملكه‌چ بێ‬

‫ده‌یهێڵێت���ه‌وه‌‪ ،‬ن���ه‌ك درێ���ژی ماوه‌ی‬ ‫مان���ه‌وه‌ی له‌ده‌س���ه‌اڵتدا‪ ،‬له‌نه‌گبه‌تی‬ ‫كۆمه‌ڵ���گای كوردی جگه‌ له‌و ره‌وش���ه‌‬ ‫پاشكه‌وتو وناشارستانی‌و به‌شارنه‌بونه‌ی‬ ‫له‌ئه‌نجامی داگیركاری‌و پارچه‌پارچه‌بون‌و‬ ‫نه‌ته‌وایه‌ت���ی‌و‬ ‫چه‌وس���اندنه‌وه‌ی‬ ‫دوژمنه‌كانیه‌وه‌ بۆی ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬عه‌قڵێك‬ ‫به‌رێوه‌ی ده‌ب���ات‪ ،‬له‌جه‌وهه‌ردا ئه‌قڵی‬ ‫خێڵ���ه‌و به‌رگێك���ی ته‌نك���ی مۆدێرنی‬ ‫به‌به‌ردا كراوه‌و زاده‌و به‌رهه‌می جیهانی‬ ‫دو بلۆك���ی‌و ش���ه‌ری س���اردی نێ���وان‬ ‫كۆمۆنیزم‌و سه‌رمایه‌داریه‌‪ ،‬له‌جیهانبینی‌و‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌دا تاكێك���ی خێڵه‌كی���ه‌و‬ ‫له‌به‌رێوه‌ب���ردن‌و سیاسه‌تكردنیش���دا‬ ‫له‌جیات���ی ئ���ه‌وه‌ی گوڵبژێ���ر ب���كات‪،‬‬ ‫س���نوردانان بۆ خاوه‌نداریه‌تی تایب ‌هت‌و‬ ‫خۆماڵ���ی كردن���ی س���امانی گش���تی‌و‬ ‫په‌ره‌پێدان���ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و سۆش���یال‌و‬

‫كه‌مكردنه‌وه‌ی ره‌هه‌ندی نێوان چینه‌كان‬ ‫له‌كۆمۆنی���زم وه‌ربگرێ���ت‪ ،‬دێموكراتی‌و‬ ‫ده‌ستاودسه‌تكردنی ده‌سه‌اڵت‌و كرانه‌وه‌و‬ ‫ركابه‌ری به‌رهه‌مهێنان له‌س���ه‌رمایه‌داری‬ ‫وه‌ربگرێت‪ ،‬كه‌چی دڕكبژێری س���یفاته‌‬ ‫خراپه‌كانی ئه‌و دو سیس���ته‌مه‌ی كردوه‌‬ ‫بۆ گیانی كۆمه‌اڵنی خه‌ڵكی كوردستان‪،‬‬ ‫له‌كۆمۆنی���زم چۆڵ نه‌كردنی كورس���ی‌و‬ ‫پاوانكردن‌و دیكتاتۆریه‌تی ده‌سه‌اڵتدارو‬ ‫به‌فیعلی حیزبی قائیدو سیسته‌می یه‌ك‬ ‫حیزب���ی‌و به‌رواڵه‌ت حیزب���ی كارتۆنی‬ ‫وه‌رگرتوه‌‪ ،‬له‌س���ه‌رمایه‌داریش ركابه‌ری‬ ‫بازرگان���ی ناش���ه‌رعی‌و ده‌وڵه‌مه‌ندبون‌و‬ ‫قازانجی خێرا‌و به‌ره‌اڵیی بازارو گه‌نده‌ڵی‬ ‫وه‌رگرتوه‌ ‪.‬‬ ‫*پرۆفیس���ۆری یاریده‌ده‌ر له‌زانكۆی‬ ‫سه‌الحه‌دین‪ /‬هه‌ولێر‬

‫خیتامێکی خراپ‬ ‫له‌پێداچونەوەی مێژوی سەرۆکەکان‬ ‫زۆر بەڕون���ی ئەتوانی دو خاڵی جیاواز‬ ‫کە یەکێکی���ان پرش���نگداربون ئەوی‬ ‫تریشیان پڕ تاوان بون ببینی‪.‬‬ ‫ئەو س���ەرۆکانەی خۆیان س���ەپانوە‬ ‫له‌کۆتایی���ا پ���ڕ تاوانت���ر‪ ،‬خوێناویتر‪،‬‬ ‫نەخوازراوت���رو بچکۆلەت���ر ب���ون‪،‬‬ ‫ئ���ەو س���ەرۆکانەش کە به‌ڕێ���ز گرتن‬ ‫له‌خواس���تی میلەت ی���ان به‌ڕێگە چۆڵ‬ ‫ک���ردن بۆ کەس���انیتر دەس���بەرداری‬ ‫کورس���یەکانیان ب���ون پرش���نگدارتر‪،‬‬ ‫مەزنتر‪ ،‬خۆشەویستتر‌و کاریزماتیکیتر‬ ‫بون له‌جاران‪.‬‬ ‫نیس���ۆن ماندێ�ل�ا کە به‌‪ ٢٧‬س���اڵی‬ ‫تەمەنی خۆی ئازادی ە س���ەرفرازی بۆ‬ ‫گەلەگ���ەی فەراهمک���رد تەنها بۆ یەک‬ ‫خولی س���ەرۆکایەتی خۆی کاندید کرد‬ ‫لەگەڵ ئەوەی داواش���یان لێکرد بەاڵم‬ ‫ژیرانە بیری کردەوەو ڕێگەی بۆ گەنج‌و‬ ‫خەڵکەکەی خۆشکرد کە له‌بونی خۆیدا‬ ‫سەرکردەوە س���ەرۆکیتر دروست ببن‌و‬ ‫له‌پاش خ���ۆی ئارام���ی جێبێڵێ نەک‬ ‫پێچەوانەکەی‪ ،‬دواتر بوە پش���تو پەنا‬ ‫وە ه���ەر ک���ەس‌و الیەنێک س���ەردانی‬ ‫ئەفەریقای باش���وری ئەکرد سەردانی‬

‫ماندێالیان ئەکرد‌و بوە مرۆڤێکی مەزنتر‬ ‫له‌پێش���وتر‌و بگرە س���یمبولی ئازادی‌و‬ ‫بەخشندەی بۆ هەمو مرۆڤایەتی‪.‬‬ ‫بەداخ���ەوە ئێم���ە واڵتێکین هەمو‬ ‫شتێکمان کاتی بۆ درێژ ئەکرێتەوە هەر‬ ‫له‌سەرۆکی هەرێم‪ ،‬سەرۆک‌و سکرتێری‬ ‫حیزب‪ ،‬سەرۆکی دەزگا ڕۆشنبتریەکان ‪،‬‬ ‫سەرۆکی ئێم جی ئۆ‪ ،‬سەرۆکی دامەزراوە‬ ‫میدیاییەکان‪ ،‬بەڕێوب���ەری فەرمانگەو‬ ‫بەڕێوبەری خوێندنگا سەرەتایەکانیش‬ ‫تەنانەت شاجوانەکانیشمان کاتیان بۆ‬ ‫درێژ ئەکرێتەوە!‬ ‫ل���ه‌دو س���اڵی داهات���وا ک���ە کاک‬ ‫مەس���عود بس���ەپێنرێ چ���ی بۆخۆی‬ ‫زیائەکا بێجگە له‌خیتامێکی خراپ‌و ناو‬ ‫ناوبانگێگی ناش���رین؟ وەاڵم هیچ بگرە‬ ‫ئەبێ به‌س���ەرۆکێکی ناوچ���ەی بێهێزو‬ ‫لۆکاڵی‌و سەرۆکی حیزبێک‌و کۆمەڵێکی‬ ‫دیاری ک���راو ناوچیەک���ی جوگرافیای‬ ‫بچوکی دیاری ک���راو‪ ،‬بەاڵم خۆ ئەگەر‬ ‫پێچەوانەکەی هەڵبژاردایە زۆر نزیک بو‬ ‫له‌بون به‌سەرکردەی نەتەوەوە هەڵبەتە‬ ‫مەبەس���تم له‌ک���ۆی نەت���ەوەی کوردە‬ ‫به‌ه���ەر چوار پارچەک���ەو کۆی مرۆڤی‬ ‫کورد کە له‌ئێس���تادا سەرکردەیەک بۆ‬ ‫یەکخستن‌و کۆکردنەوەی ماڵی کورد کە‬

‫هەنگاو بۆ به‌دەوڵەت بون‌و دورینەوەی‬ ‫کراسە چوار پارچەکەمان ئەیەین له‌هەر‬ ‫کاتێک پێویسترە‪.‬‬ ‫س���ەرۆکی کۆی ئێس���تای هەرێمی‬ ‫کوردس���تان‌و س���ەرۆکی تەنها پارتی‬ ‫دیموکراتی کوردس���تان له‌‪٢٠‬ی ئابەوە‬ ‫دەرفەتی زێڕینی لەبەردەس���تا بو کە‬ ‫له‌بری سەرۆکایەتی هەرێم سەرۆکایەتی‬ ‫ه���ەر چ���وار پارچەکە ب���کات لەگەڵ‬ ‫کەمێ���ک له‌خ���ۆ بوردوی ک���ە ئەویش‬ ‫به‌دەس���تبەردان‌و س���وپاس کردن���ی‬ ‫خەڵکەک���ەی‌و ک���ە ئ���ەو کاری خۆی‬ ‫بەجێگەیان���دوە‌و ل���ەوەو دواش ئەبێتە‬ ‫پشت‌و پەنا بۆ بەڕێوەچون‌و بوژانەوەی‬ ‫دیموکراسی‌و ڕێنیش���اندەر بۆ ئامانجە‬ ‫مەزنەکە کە خ���ۆی له‌دەوڵەتی کوردیا‬ ‫ئەبینێت���ەوە‪ ،‬ئەو کات به‌ش���ێوەیەکی‬ ‫خۆڕس���ک زۆربەی ه���ەر زۆری پارتە‬ ‫کوردیەکان ئەیان کردە مەرجەع‌و بگرە‬ ‫وەک "ئایەت‌و اڵ"ی کورد‌و وەک سەروەری‬ ‫نەتەوە مامەڵەی لەگەڵ ئەکرا هەڵبەتە‬ ‫ئەگەر دەس���تی له‌یەک ت���اک حیزبی‌و‬ ‫تەنها "پارتی" بون‌و بێنایەو له‌گۆشەی‬ ‫کوردب���ون‌و کوردایەت���ی‌و بەرژەوەندی‬ ‫ستراتیجی کۆی کوردستانەوە مامەڵەی‬ ‫لەگەڵ ڕوداوەکان بکردایە‪ .‬کەواتە کاک‬

‫مەس���عود کام ڕێگای هەڵبژاردایە باش‬ ‫بو؟‬ ‫ئێستا له‌کۆتای کێشەیەک‌و سەرەتای‬ ‫کێش���ەیەکی نوێ نزیک ئەبینەوە بۆیە‬ ‫ئەبێ له‌ئێس���تادا ئەنجومەنێکی بااڵی‬ ‫سیاس���ی هەبێ هه‌روه‌ه���ا زۆربەی ئەو‬ ‫کەس���ایەتیە سیاس���یانەی له‌ئێستایا‬ ‫دەس���ەاڵتی تەنفیزیان نیە بەش���داربن‬ ‫تیای���ا بۆ ئ���ەوەی ئەم ڕەوت���ە بەرەو‬ ‫گۆڕین بەرن‌و لەو کاتانەی کە ڕوبەڕوی‬ ‫کێش���ە ئەبین���ەوە بێنە س���ەر خەت‌و‬ ‫هاوکاربن له‌چارەسەری کێشەکان دور‬ ‫له‌حیزبایەتی‪.‬‬ ‫له‌کۆتایش���دا بیرم���ان نەچێ نەبونی‬ ‫س���ەرۆکی هەرێم کۆتایی کارەکان نیە‬ ‫چونکە ئێمە خاوەنی پەرلەمانێکین کە‬ ‫بەدەنگی خەڵک���ی هەرێم هەڵبژێراوەو‬ ‫کۆکراوەی هەمو چین‌و توێژێکان له‌خۆ‬ ‫ئەگرێ بۆیە شەرعیترین موئەسەسەیە‬ ‫بۆ هاوس���ەنگی سیاس���ی‌و دەرکردنی‬ ‫یاس���ا‌و تەنه���ا پەرلەمانی���ش خاوەنی‬ ‫قسەی کۆتایەو ناکرێ‌و نابێ ئەم دەزگا‬ ‫گرنگ‌و پڕ بایەخە له‌سەروەری داماڵرێ‌و‬ ‫جارێکیتر مەکتەب سیاسیەکان خەتی‬ ‫ڕەش بێن���ن بەس���ەر پ���ەڕەی س���پی‬ ‫پەرلەماندا‪.‬‬

‫تەنها پەرلەمانیش‬ ‫خاوەنی قسەی‬ ‫کۆتایەو ناکرێ‌و نابێ‬ ‫ئەم دەزگا گرنگ‌و پڕ‬ ‫بایەخە له‌سەروەری‬ ‫داماڵرێ‌و جارێکیتر‬ ‫مەکتەب سیاسیەکان‬ ‫خەتی ڕەش بێنن‬ ‫بەسەر پەڕەی سپی‬ ‫پەرلەماندا‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫له‌عه‌لمانیه‌ته‌وه‌ به‌ره‌و دیموكراسی‬ ‫خواستێكی دیموكراسیانه‌و پێویستیه‌كی به‌یه‌كه‌وه‌ ژیان‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‬ ‫له‌س���ه‌رو به‌ن���ده‌ی‌ ئه‌و مش���ت‌و مڕه‌ ‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر نوس���ینه‌وه‌ی‌ ده‌س���تور‌و پرسی‌‬ ‫ئای���ن‌و سیاس���ه‌ت‌و ده‌وڵ���ه‌ت‌و پێگ���ه‌ی‌‬ ‫ئیسالم له‌ده‌س���توره‌كه‌دا له‌ئارادایه‌‪ ،‬حه‌ز‬ ‫ده‌كه‌م جه‌خت له‌س���ه‌ر هه‌ن���دێ‌ بۆچونم‬ ‫بكه‌مه‌وه‌ كه‌ چه‌ندین س���اڵه‌ بانگه‌شه‌یان‬ ‫بۆ ده‌كه‌م‌و هه‌ندێ‌ له‌ڕۆشنبیرانیش پێیان‬ ‫وایه‌ بۆم ناچێته‌ س���ه‌ر‌و له‌پێش���ه‌كیه‌كی‌‬ ‫هه‌ڵ���ه‌وه‌ ده‌س���تم پێكردوه‌ ؟! فه‌س���ڵی‌‬ ‫شه‌شه‌می‌ زنجیره‌ی‌ دوه‌می‌ (ناسیۆنالیزم‌و‬ ‫ناس���یۆنالیزمی‌ ك���وردی‌)‌و كتێب���ی‌‬ ‫(ناس���یۆنالیزم‌و ماس���یۆنالیزمی‌ كوردی‌‌و‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌ك���ی‌ مه‌یدان���ی‌) ن���او ن���اوه‌‬ ‫به‌ڕێگای‌ س���ێهه‌م‪( ،‬ئاسۆیه‌كی‌ تر به‌ڕوی‌‬ ‫ناس���یۆنالیزمی‌ كوردیدا) جگه‌ له‌چه‌ندین‬ ‫نوس���ینی‌ تر بۆو مه‌به‌سته‌ ته‌رخانكردوه‌‪.‬‬ ‫له‌و فه‌سڵه‌دا ئه‌و ناونیش���انه‌ الوه‌كیانه‌ی‌‬ ‫خ���واره‌وه‌ ده‌خوێنین���ه‌وه‌! له‌حوكم���ی‌‬ ‫ئایدۆلۆژی���اوه‌ به‌ره‌و ده‌س���ه‌اڵتی‌ خه‌ڵك‪،‬‬ ‫ده‌رچ���ون له‌بازنه‌ی‌ داخ���راو ‌ی ناوچه‌كه‌‪،‬‬ ‫ڕوه‌و س���ازانێكی‌ مێژوی���ی‪ .‬ئێس���تاش‬ ‫هه‌م���ان قه‌ناعه‌تم هه‌یه‌‌و پێ���م وایه‌ نابێت‬ ‫له‌عه‌لمانیه‌ت‌و ئایدۆلۆژیای‌ ئیسالمی‌ نوێوه‌‬ ‫ده‌س���تپێبكه‌ین‌و‪ ،‬هه‌ردوكیشیان له‌سایه‌ی‌‬ ‫نه‌بونی‌ دیموكراسیدا به‌مه‌ترسیه‌كی‌ جددی‌‬ ‫بۆ س���ه‌ر ده‌وڵه‌ت‌و مرۆڤ‌و ژیان‌و كۆمه‌ڵگا‬ ‫ده‌بینم‪ .‬به‌بڕوای‌ من ناوچه‌كه‌ی‌ ئێمه‌ ده‌بێت‬ ‫پ���ێ‌ بنێته‌ ناو سازش���ێكی‌ مێژویی نێوان‬ ‫ته‌وژم‌و پێكهاتنیه‌كانیه‌وه‌‌و‪ ،‬واز له‌حوكمی‌‬ ‫له‌به‌ته‌وه‌ره‌كردن���ی‌‬ ‫ئایدۆلۆژباێت���ی‌‌و‪،‬‬ ‫جه‌ماوه‌ریه‌وه‌ بگوازینه‌وه‌ بۆ سه‌نته‌ركردنی‌‬ ‫هاواڵتی‌‌و گه‌ل‪ ،‬خۆشحاڵیش���م كه‌ ئێس���تا‬ ‫هه‌ن���دێ‌ له‌قه‌ڵه‌مه‌ دیاره‌كانی‌ كوردس���تان‬ ‫هه‌مان بۆچونیان ده‌رباره‌ی‌ پرسه‌كه‌ هه‌یه‌‌و‪،‬‬ ‫به‌وه‌ش خزمه‌تێكی‌ گ���ه‌وره‌ به‌كامڵكردنی‌‬ ‫گفتوگۆ فكریه‌كان ده‌كه‌ن‪ .‬قسه‌كردنیشمان‬ ‫له‌س���ه‌ر ناونیش���انه‌ الوه‌كیه‌كان���ی‌ ئ���ه‌م‬ ‫وتاره‌ له‌ژێ���ر پێداویس���تیه‌كانی‌ په‌ره‌دانه‌‬ ‫به‌فه‌رهه‌ن���گ‌و به‌هاكانی‌ ڕێگه‌ی‌ س���ێهه‌م‪.‬‬ ‫ڕێگای‌ به‌یه‌كگه‌شتن‌و له‌گه‌ڵ یه‌كدی‌ ژیان‌و‬ ‫به‌یه‌ك���ه‌وه‌ هه‌ڵكردن‌و خه‌بات���ی‌ هاوبه‌ش‬ ‫بۆ دامه‌زراندنی‌ سیس���تمێكی‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تێك‪ ،‬توانای‌ له‌خۆگرتنی‌ هه‌مومانی‌‬ ‫به‌جی���اوازی‌‪ ،‬ئاین‌و‪ ،‬ئایدۆلۆژیا‌و مه‌زهه‌ب‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌وه‌ هه‌بێت‪.‬‬ ‫كێش ‌هی‌ دروستكراوی‬ ‫عه‌لمانی‌‌و ئیسالمی‌ بونی‌ ده‌ستور‬ ‫له‌م ماوه‌یه‌دا زۆر گوێمان له‌م دوالیزمه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ره‌وه‌ ب���و‪ ،‬س���كیوالره‌ ڕادیكاڵه‌كان‪،‬‬ ‫پێداگریان له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كرد ده‌س���تور‬ ‫ده‌بێت عه‌لمانی‌ بێت‌و نابێت ئیسالمی‌ بێت‪،‬‬ ‫مه‌به‌ستیشیان له‌ئیسالمی‌ بونی‌ مادده‌یه‌ك‬ ‫بو ده‌رباره‌ی‌ پێگه‌ی‌ ئیس�ل�ام‌و شه‌ریعه‌تی‌‬ ‫ئیس�ل�ام‌و له‌ده‌س���توردا‪ .‬ده‌بێت بۆ مێژو‬ ‫بڵێن وروژاندنی‌ ئه‌م پرسه‌ له‌الیه‌ن گروپێ‌‬ ‫له‌عه‌لمانیه‌ باشخان چه‌په‌كانی‌ كوردستانه‌وه‌‬ ‫بو‪ ،‬ن���ه‌ك ئیس�ل�امیه‌كان‪ .‬ڕه‌نگه‌ هه‌ندێ‌‬ ‫له‌وان به‌وه‌ وه‌اڵمیده‌نه‌وه‌ كه‌ ئیسالمیه‌كان‬ ‫ئامانجه‌كه‌ی���ان هاتۆت���ه‌دی‌‌و ده‌س���تور‬ ‫ئیس�ل�امیه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ ده‌ستپێشخه‌ربوین‬ ‫له‌قسه‌كردندا‪ .‬به‌اڵم له‌ڕاستیدا ئیسالمیه‌كان‬ ‫له‌داڕش���تنی‌ پرۆژه‌ ده‌س���توره‌ كۆمه‌كه‌‌و‬ ‫لیژن���ه‌ (‪ )21‬كه‌سیه‌كه‌ش���دا كه‌مینه‌ن‌و‪،‬‬ ‫له‌باش���ترین حاڵه‌تدا ته‌وژمێكی‌ به‌شداری‌‬ ‫نوس���ینه‌وه‌یدا نه‌بوه‌‌و نیه‌‪ .‬كێش���ه‌كه‌ش‬ ‫ئه‌م���ه‌ نیه‌ به‌ڵكو هه‌روه‌ك هه‌ندێ‌ قه‌ڵه‌می‌‬ ‫دیاری‌ ناوه‌نده‌ فكریه‌كه‌ی‌ ئێمه‌ ئاماژه‌یان‬ ‫بۆكردوه‌ له‌هه‌ندێ‌ ش���تی‌ تردایه‌‪ ،‬له‌وانه‌ش‬ ‫پێداگرتنی‌ نازانس���تی‌‌و ناواقیعی‌ ئه‌وان كه‌‬ ‫ئاین ته‌نها په‌یوه‌مدیه‌ك���ه‌ له‌نێوان خودا‌و‬ ‫مرۆڤ���دا‌و مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌ ویژدان���ی‌ ڕوته‌!‬ ‫له‌كاتێك���دا داواكردنی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ دین نابێت‬ ‫ڕۆڵی‌ سیاس���ی‌ هه‌بێت‌و پێه‌یس���ته‌ ببێت‬ ‫به‌په‌یوه‌ندیه‌ك���ی‌ شه‌خس���ی‌ ن���ه‌ك ته‌نها‬ ‫داوایه‌ك ‌ی یوتوبیه‌ به‌ڵكو ته‌واو ناعه‌قاڵنی‌‌و‬ ‫نامێژویی‌و ناواقیعیه‌‪ .‬مه‌ریوان وریا ئاوێنه‌‬ ‫ژماره‌ ‪.2015\7\28 ،488‬‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی‌ به‌زۆر قه‌تیس���دانی‌ (ئاین)‬ ‫له‌نێوان خودا‌و مرۆڤدا چه‌ندین كێشه‌ی‌ لێ‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌وه‌ له‌وانه‌ش ‪:‬‬ ‫‪ -1‬تێگه‌یش���تن له‌چیه‌ت���ی‌ ئای���ن‌و‬ ‫پێناسه‌كردن‌و خستنه‌ڕوی‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬كێش���ه‌ی‌ لێكدانه‌وه‌‌و پێناس���ه‌یه‌كی‌‬ ‫دیاریكراو له‌ئاین‌و هه‌وڵدان بۆ زۆر سه‌پاندنی‌‬ ‫به‌سه‌ر كۆمه‌ڵگه‌‌و ئاینداره‌كاندا‪.‬‬ ‫‪ -3‬كێش���ه‌ی‌ نه‌فیكردنی‌ واقیع‌و واقیعی‌‬ ‫مێژوی���ی‌و هه‌نوكه‌ش‪ ،‬كه‌ ئای���ن هێزێكی‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌‌و هه‌رواس���انا نیه‌‪،‬‬ ‫به‌نه‌ف���ی‌ كردنی‌ ئه‌و ڕۆڵ���ه‌ی‌ له‌مه‌یدانه‌كه‌‬ ‫بچێت���ه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌ ئاماژه‌م���ان لێره‌دا‬ ‫به‌ئایندارانه‌ نه‌ك خودی‌ ئاین‪.‬‬ ‫‪ -4‬تێگه‌یش���تنی‌ ئ���ه‌و براده‌رانه‌ش بۆ‬ ‫ده‌ستوری‌ ئیس�ل�امی‌ زۆر ساده‌‌و ناكامڵ‌‌و‬ ‫ماواقعیش���ه‌‪ .‬چونكه‌ هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ی‌ باسی‌‬

‫ئیس�ل�اممان له‌ده‌س���توردا هه‌بو‪ ،‬ده‌ستور‬ ‫ن���اكات به‌ئیس�ل�امی‌ (به‌مان���ا سیاس��� ‌ی‬ ‫به‌ئایدۆلۆژیه‌ ئیسالمیه‌ نوێكه‌) ئه‌مه‌ جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ ئێمه‌ ده‌قێكی‌ نوسراوی‌ ده‌ستوری‌‬ ‫ئیسالمی‌ ئاس���مانی‌‌و مێژویی ستاندارمان‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬ت���ا بوتترێ���ت ئ���ه‌وه‌ ده‌س���توری‌‬ ‫ئیسالمیه‌‌و ئه‌وی‌ دی‌ ئسالمی‌ نیه‌‪ .‬ده‌ستور‬ ‫چه‌مكێكی‌ نوێ‌ ی‌ مۆدێرنه‌یه‌‌و په‌ڕیه‌وه‌ نێو‬ ‫فكری‌ ئیس�ل�امی‌ نوێوه‌‌و لێره‌شه‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌ (اجته���ادات)ی‌ فك���ری‌‌و ئه‌زمونی‌‬ ‫گ���روپ‌و كۆمه‌ڵگاكان���ه‌ ن���ه‌ك پێدراوێكی‌‬ ‫پیرۆزی‌ بان مێژویی‪ .‬ئێمه‌ش ده‌ستورمان‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ ده‌وێ���ت‪ .‬له‌كێش���ه‌ی‌ عه‌لمانی‌‌و‬ ‫ئیسالمی‌ ڕزگارمان بكات‪ ،‬نه‌ك بۆمان تۆخ‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬چاره‌سه‌ره‌كه‌ش چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ نێوان ئاین‌و ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫سیاس���ه‌ته‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ سیس���تمێكی‌‬ ‫دیموكراسی‌ سیاسی‌ نوێدا‪ ،‬نه‌ك وه‌النان‌و‬ ‫فرامۆش���كردنی‌ ئیس�ل�ام‌و خۆخڵه‌تان���دن‬ ‫به‌وه‌ی‌ به‌مه‌سه‌له‌كه‌مان چاره‌سه‌ر كردوه‌‪.‬‬ ‫چونكه‌ به‌وه‌ كێش���ه‌كه‌ قوڵتر ده‌كه‌ینه‌وه‌‌و‬ ‫ده‌ستوریش نابێته‌ مه‌رجه‌عێكی‌ دڵخوازی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگا‌و به‌رجه‌س���ته‌ ك���ه‌ری‌ په‌یمانێكی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و ڕێكه‌وتنێك���ی‌ سیاس���ی‌‬ ‫ڕاسته‌قینه‌‪.‬‬ ‫په‌رد‌هی‌ نه‌زانی‌ ڕاولز‌و‬ ‫ده‌ستوری‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫پێ���م وای���ه‌ له‌پێن���او ڕه‌واندن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ترس���ه‌ ڕه‌واكان‌و‪ ،‬به‌دیهێنان���ی‌ كۆده‌نگی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ناس���نامه‌ بنچینیه‌كه‌ی‌ ده‌ستور‪،‬‬ ‫ك��� ‌ه دیموكراس���ی‌‌و ڕێكه‌وتنی‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫گرێبه‌س���تی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌‪ ،‬پێویس���تمان‬ ‫به‌خواستنی‌ چه‌مكی‌ په‌رده‌ی‌ نه‌زانی‌ راولز‬ ‫بێت‪ .‬مه‌به‌ستیشم له‌په‌رده‌ی‌ نه‌زانی‌ لێره‌دا‬ ‫ڕێكه‌وتنه‌ له‌سه‌ر دیموكراس ‌ی وه‌ك ئامانجی‌‬ ‫هاوبه‌ش���ی‌ نێوان تێكڕای‌ ته‌وژم‌و پێكهاته‌‬ ‫كاریگه‌ره‌كانی‌ كۆمه‌ڵگا‌و ناسنامه‌ی‌ ده‌ستور‬ ‫به‌م���ه‌ش له‌دیموكراس���یه‌وه‌ بگه‌ڕێین���ه‌وه‌‬ ‫به‌ره‌و بیناكردن���ه‌وه‌ی‌ چه‌مكی‌ عه‌لمانی‌‌و‬ ‫ئایدۆلۆژیای‌ ئیس�ل�امی‌ نوێ‌‌و دیاریكردنی‌‬ ‫ئه‌رك‌و ڕۆڵ‌‌و وه‌زیفه‌ی���ان له‌كۆمه‌ڵگایه‌كی‌‬ ‫هاوچه‌رخ‌و سیستمه‌ سیاسیه‌كه‌یدا‪.‬‬ ‫فه‌زیڵه‌تی‌ ده‌ستپێكردن له‌دیموكراسیه‌وه‌‬ ‫یه‌كجار گرنگ���ه‌‪ .‬چونكه‌ ئه‌و كاته‌ به‌رگری‌‬ ‫له‌مۆدیلێك���ی‌ عه‌لمان���ی‌‌و ئیس�ل�امی‌ ن���ا‬ ‫دیموك���رات ناكه‌ی���ن‪ .‬پێش ئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌ر‬ ‫هێز‌و ته‌وژمێكیش پێناسه‌یه‌كی‌ ئایدۆلۆژی‌‬ ‫به‌خۆی‌ بدات‪ ،‬ده‌بێت پێش���تر دیموكراسی‌‬ ‫بونی‌ ئاڕاس���ته‌ی‌ سیاس���ی‌ خۆی‌ س���اغ‬ ‫كردبێته‌وه‌‪ .‬گه‌ر مه‌س���ه‌له‌كه‌ش به‌و جۆره‌‬ ‫بو ترس���ی‌ ته‌ماح���ی‌ ئایدۆلۆژیاكانمان بۆ‬ ‫هه‌ژمونی‌ نادیموكراسی‌‌و قوتدانی‌ ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگا‌و سه‌ركوت ال ده‌ڕوێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ناڕاستبونی‌ دابه‌شكردنی‌ ڕه‌های‌ نێوان‬ ‫عه‌لمانی‌‌و ئیسالمی‌ له‌ئێستادا‬ ‫زۆرج���ار به‌نیمچه‌ ڕه‌هابی‌‪ ،‬ئیس�ل�امی‌‌و‬ ‫عه‌لمانیه‌كان به‌س���ه‌ر دوب���ه‌ره‌ی‌ جیاواز‌و‪،‬‬ ‫هه‌ندێ‌ جاریش دژ به‌یه‌كدا دابه‌شده‌كرێن‪.‬‬ ‫له‌كاتێكدا په‌ره‌سه‌ندنه‌ فكری‌‌و واقیعیه‌كانی‌‬ ‫جیهان‌و س���ه‌رده‌م‌و ئه‌و ئاڵ‌و گۆڕه‌ فكری‌‌و‬ ‫سیاس���یه‌ی‌ به‌س���ه‌ر به‌ش���ێ‌ له‌م هێزانه‌‬ ‫داهات���وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و دابه‌ش���كردنه‌ ئایدۆلۆژیه‌‬ ‫مێژویی���ه‌ ته‌قلیدیه‌ی‌ مێ���ژوی‌ ناوچه‌كه‌ی‌‬ ‫تێپه‌ڕاندوه‌‪ .‬ئێس���تا كاتی‌ ئه‌وه‌ هاتوه‌ ڕیز‬ ‫به‌ن���دی‌‪ ،‬پۆڵێنه‌كان ب���ه‌رز بكه‌ینه‌وه‌ بۆر‬ ‫ئاستی‌ هه‌ندێ‌ له‌به‌ها فكری‌‌و سیاسیه‌كان‌و‬ ‫واز له‌ناس���نامه‌ ئایدۆلۆژیه‌ چه‌قبه‌س���تتوه‌‬ ‫به‌سه‌رچوه‌كان بێنین‪ .‬بۆ نمونه‌ ئیسالمیه‌‬ ‫میان���ڕه‌وه‌كان‌و عه‌لمانیه‌ میان���ڕه‌وه‌كان‪،‬‬ ‫ئیس�ل�امی‌‌و عه‌لمانی���ه‌ دیموكراس���خواز‌و‪،‬‬ ‫عه‌داله‌تخ���واز‌و‪ ،‬س���ه‌ربه‌خۆخوازكان‪،‬‬ ‫له‌به‌ره‌یه‌ك���دا كۆبكه‌ین���ه‌وه‌‌و ئیس�ل�امی‌‌و‬ ‫عه‌لمانی���ه‌ توندڕه‌و نادیموك���رات‌و تاكڕه‌و‬ ‫نێونه‌ته‌وه‌یه‌كان له‌به‌ره‌و سه‌نگه‌رێكی‌ تردا‪.‬‬ ‫هه‌ر ئه‌م دابه‌شكردنه‌ نوێیه‌شه‌ دینامیكیه‌ت‌و‬ ‫نه‌رمی‌ زیندوێتی‌ به‌سیاسه‌ت‌و كاری‌ سیاسی‌و‬ ‫حیزبیش ده‌به‌خشێته‌وه‌‪ .‬له‌ڕاستیشدا گه‌ر‬ ‫پاش���خانه‌ ئایدۆلۆژیه‌ هه‌مه‌الیه‌نه‌ كۆنه‌كه‌‌و‬ ‫نه‌خوێن���ده‌واری‌ فكری‌‌و‪ ،‬پێویس���تیه‌كانی‌‬ ‫پڕوپاگه‌نده‌ی‌ حیزبی‌‌و سیاسی‌ وازمان لێ‬ ‫بێنێت‪ ،‬جیاوازی‌ نێوان عه‌لمانی‌‌و ئیسالمیه‌‬ ‫میانڕه‌وه‌كان به‌به‌راورد له‌گه‌ڵ‌ جاراندا زۆر‬ ‫كه‌م بۆته‌وه‌‪ .‬گه‌ر هه‌ردوالیان دیموكراسیان‬ ‫قبوڵ‌ بێت‌و‪ ،‬له‌س���ه‌ر سیس���تم ڕێبكه‌ون‌و‬ ‫بڕوایان به‌ده‌وڵه‌ت‌و كێ‌ بڕكێ‌ ی‌ مه‌ده‌نی‌‬ ‫هه‌بێ���ت‪ .‬به‌ش���ێكی‌ جیاوازی���ه‌كان ده‌بن‬ ‫به‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ .‬به‌و واتایه‌ی‌ ئیسالمیه‌كان‬ ‫له‌ڕوی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌وه‌ موحافیزه‌كارترن‪.‬‬ ‫كه‌ ئ���ه‌وه‌ش مافێكی‌ خۆیان���ه‌‪ .‬ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌ده‌وڵه‌تێك���ی‌ وه‌ك كۆم���اری‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫ئێران���دا كه‌ خ���ۆی‌ به‌ئیس�ل�امی‌ به‌مانای‌‬ ‫ئایدۆلۆژی���ه‌ ئیس�ل�امیه‌ نوێكه‌ پێناس���ه‌‬ ‫ده‌كات‪ .‬په‌ڕله‌م���ان‌و‪ ،‬كۆمار‌و‪ ،‬س���ه‌رجه‌م‬ ‫دامه‌زراوه‌كانی‌ ده‌وڵه‌ت���ی‌ مۆدێرنی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫وات���ه‌ له‌چه‌ندی���ن ڕوه‌وه‌ وه‌ك دامه‌زراوه‌‌و‬ ‫ش���ێوه‌ی‌ بی���ر‌و بیروكراس���ی‌ حوكمڕانی‬

‫ئێستا كاتی‌ ئه‌و‌ه‬ ‫هاتو‌ه ڕیز به‌ند ‌ی‬ ‫پۆڵێنه‌كان به‌رز‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌ بۆر‬ ‫ئاستی‌ هه‌ند ‌ێ‬ ‫له‌به‌ها فكری‌‌و‬ ‫سیاسیه‌كان‌و‬ ‫واز له‌ناسنام ‌ه‬ ‫ئایدۆلۆژی ‌ه‬ ‫چه‌قبه‌ستتو‌ه‬ ‫به‌سه‌رچوه‌كان‬ ‫بێنین‬ ‫ده‌وڵه‌تێك���ی‌ عه‌لمانیه‌‪ .‬ئه‌م قس���انه‌م بۆ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ بڵێ���م به‌كارهێنانی‌ ده‌س���ته‌واژه‌‌و‬ ‫چه‌مكه‌كان به‌ناوه‌ڕۆك���ه‌ كۆنه‌كانه‌ وه‌ بێ‌‬ ‫گوێدانه‌ ئه‌و ئاڵ‌‌و گ���ۆڕ‌و لێكنزیكبونه‌وه‌‌و‬ ‫تێكه‌ڵبونه‌ی‌ بۆیان دروست بوه‌‪ ،‬به‌هه‌ڵه‌دا‬ ‫ده‌چین‌و توانای‌ گفتوگۆ كردنیش���مان زۆر‬ ‫سنوردار ده‌بێت‌و ش���ه‌ڕی‌ نه‌زۆكی‌ فكری‌‌و‬ ‫سیاسیش ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫له‌عه‌لمانیه‌ته‌وه‌ به‌ره‌و دیموكراسی‌‬ ‫پێداگرتنی‌ به‌شێ‌ له‌ناوه‌نده‌ ڕۆشنبیری‌‌و‬ ‫سیاسیه‌كه‌ی‌ ئێمه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ دیموكراسی‬ ‫بێ‌ عه‌لمانیه‌ ئه‌سته‌مه‌‪ ،‬له‌سه‌ر وه‌ستانێكی‌‬ ‫فكری‌‌و سیاسی‌‌و مێژویی‌و واقیعی‌ ده‌وێت‪.‬‬ ‫پێشم وایه‌ ئه‌م ده‌ربڕین‌و قه‌ناعه‌ته‌ هێنده‌ی‌‬ ‫مێژوییه‌ واقیعی‌ نیه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ له‌م روه‌شه‌وه‌‬ ‫كێش���ه‌كه‌ قوڵتر ده‌كاته‌وه‌ تێگه‌یش���تنی‌‬ ‫ئه‌وانه‌ بۆ دۆخ���ی‌ عه‌لمانیه‌ت‌و وێناكردنی‌‬ ‫وه‌ك دۆخ‌و پانتای���ی‌و فه‌زایه‌كی‌ چۆڵكراو‬ ‫خاڵیك���راوه‌ له‌ه���ه‌ر ئاماده‌گیه‌كی‌ ئایین!‬ ‫هه‌ر به‌و جۆره‌ی‌ له‌پرس���ی‌ نوس���ینه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌ستوردا بینیمان‌و هه‌ستی‌ پێ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫كێشه‌ی‌ هه‌ره‌ گه‌وره‌ش لێره‌دا مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ نێوان دین‌و ده‌وڵه‌ت نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ نێ���وان سیاس���ه‌ت‌و ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫دیموكراس���یه‌‌و تێكدانی‌ ئ���ه‌م په‌یوه‌ندیه‌‌و‬ ‫ده‌رگا كردنه‌وه‌یه‌ به‌ڕوی‌ جۆره‌ها كێش���ه‌‌و‬ ‫خوێنڕێژیدا‪.‬‬ ‫مه‌ترسی‌ لێره‌دا وا له‌بونی‌ ئایدۆلۆژیایه‌كی‌‬ ‫عه‌لمانیه‌ت���ی‌ ش���مولی‌ نادیموكراس���دا‪،‬‬ ‫كه‌ خواس���تی‌ ته‌نها جیاكردن���ه‌وه‌ی‌ دین‬ ‫له‌ده‌وڵ���ه‌ت نی���ه‌ به‌ڵك���و جیاكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫(ئای���ن)ه‌ له‌(ژیان)‪ .‬له‌گ���ه‌ڵ نه‌فیكردنی‌‬ ‫ئیس�ل�امیه‌كان‌و ڕێگرت���ن له‌هی���چ جۆره‌‬ ‫ئاماده‌گیه‌ك���ی‌ ئاین له‌بواری‌ گش���تیدایه‌‪.‬‬ ‫داوایه‌ك���ی‌ ل���ه‌م ج���ۆره‌ش ن���ه‌ك ه���ه‌ر‬ ‫نادیموكراس���یه‌‪ ،‬به‌ڵكو ڕه‌چه‌ته‌ی‌ چه‌ندین‬ ‫جه‌نگ‌و پێكدادانی‌ ئاینده‌یی مه‌ریوان وریا‬ ‫له‌هه‌مان سه‌رچاوه‌ی‌ پێشو‪.‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت ئه‌گه‌ر عه‌لمانیه‌ت لێره‌دا یه‌كسان‬ ‫بێ���ت به‌نه‌فیكردنی‌ ده‌س���ه‌اڵتێكی‌ دینی‌‬ ‫سیاس���ی‌ كه‌ به‌ناوی‌ خوداوه‌ حوكم بكات‌و‬ ‫بڕوای‌ به‌دیموكراس���ی‌ نه‌بێت‪ ،‬به‌و جۆره‌ی‌‬ ‫له‌مێژوی خۆرئاوادابونی‌ هه‌بوه‌‪ ،‬ئه‌و كاته‌‬ ‫ئه‌و هاوكێش���ه‌ به‌ته‌واوی‌ ڕاس���ت ده‌بێت‌و‬ ‫ناكرێت تۆ كافر نه‌بیت به‌ده‌سه‌اڵتی‌ دینی‌‬ ‫زۆردار‌و دژ به‌عه‌ق���ڵ‌‌و پێت وابێت باوه‌ڕت‬ ‫به‌دیموكراس���ی‌ هه‌ی���ه‌‪ .‬باس���ه‌كه‌ له‌بون‌و‬ ‫نه‌بونی‌ ده‌س���ه‌اڵتێكی‌ دینیدا نیه‌‪ .‬چونكه‌‬ ‫له‌ئێس���تادا له‌ب���ه‌رده‌م ده‌س���ه‌اڵتی‌ دینی‌‬ ‫دابنێن‌و گه‌ر ده‌سه‌اڵتێك توێژاڵێكی‌ ئاینیش‬ ‫له‌به‌رخۆی���دا بكات‪ .‬ه���ه‌ر له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ مۆدێرن‌و میكانیزمه‌كانیدا حوكم‬ ‫ده‌كات‪ .‬ل���ه‌و كاته‌ش���دا ه���ه‌روه‌ك چۆن‬ ‫هێز‌و ئایده‌لۆژیایه‌ك���ی‌ مۆدێرنی‌ دیكتاتۆر‬ ‫س���ه‌ركوتكارمان هه‌بوه‌‪ ،‬ده‌شێت به‌هه‌مان‬ ‫شێوه‌ ئه‌زمونی‌ (اس���تبداد)ی‌ هاوچه‌رخی‌‬ ‫به‌ئای���ن ڕوپۆشكراویش���مان هه‌بێ���ت‪.‬‬ ‫(اس���تبداد)یش پرس���ێك ‌ی فه‌لس���ه‌فه‌ی‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و كێش���ه‌یه‌كه‌ له‌چوارچێ���وه‌‬ ‫ئایدۆل���ۆژی‌‌و فه‌رهه‌نگی���ی‌و نه‌ته‌وه‌یی���ه‌‬ ‫جیاوازه‌كاندا س���ه‌ری‌ هه‌ڵداوه‌‌و په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌جه‌وه���ه‌ری‌ سیاس���ه‌ت‌و پێكهات���ه‌ی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‌و میكانیزمه‌كانی‌ پیاده‌كردنی‌‌و‬ ‫سه‌رچاوه‌كانی‌ ڕه‌وایه‌تی‌ سیاسیه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬

‫بۆ كورتكردنه‌وه‌ی‌ قسه‌كانیش���مان له‌مه‌ڕ‬ ‫سروش���تی‌ په‌یوه‌ندی‌ نێ���وان عه‌لمانیه‌ت‌و‬ ‫دیموكراس���ی‌‌و په‌یوه‌ن���دی‌ به‌ده‌س���تور‌و‬ ‫بابه‌ته‌كه‌ی‌ ئێمه‌وه‌ هه‌ندێ‌ له‌بۆچونه‌كانمان‬ ‫له‌م چه‌ند خاڵه‌دا كورت ده‌كه‌مه‌وه‪:‬‬ ‫‪ -1‬ئه‌گه‌ر پاس���اوی‌ عه‌لمانیه‌ت له‌مێژوی‌‬ ‫خۆرئ���اوادا بون���ی‌ هه‌ژمونی‌ كه‌نیس���ه‌‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ دینی‌ بو بێت به‌سه‌ر ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ سیاسی‌‌و عه‌قڵدا‪ .‬ئه‌وا كێشه‌ی‌‬ ‫مێژویی‌و ئێس���تای‌ واقیعی‌ ئێمه‌ هه‌ژمونی‌‬ ‫نالێپرس���راو‌ ترسناكی‌ ده‌وڵه‌ت بوه‌ به‌سه‌ر‬ ‫ژیان‌و ئایندا ئه‌زمونی‌ مێژویی فه‌رمانڕه‌وایی‬ ‫ئیسالمی‌ به‌پێچه‌وانه‌ی‌ خۆرئاواوه‌ له‌چه‌ندین‬ ‫بڕگه‌یدا پێش���ه‌وا ئاینیه‌ به‌ناوبانگه‌كه‌كان‬ ‫له‌وێنه‌ی‌ (ش���افیعی‌‪ ،‬مالك‪ ،‬ابی‌ حنیفه‪،‬‬ ‫ابن تیمیه‌‪ )...‬له‌سۆنگه‌ی‌ ناكۆكیان له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ باو ملنه‌دان به‌به‌شێ‌ له‌خواسته‌‬ ‫ناڕه‌واكانی���ان‌و له‌وان���ه‌ش ڕه‌وایه‌تی‌ دانی‌‬ ‫دینی‌ به‌سته‌مكاریه‌كانیان شوێنیان زیندان‬ ‫بوه‌‌و به‌شێكی‌ تریشیان كوژراون‪.‬‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ تاك���ڕه‌وی‌‌و س���ته‌مكاری‌‬ ‫سیاس���یش ه���ه‌روه‌ك د‪ .‬محه‌م���ه‌د عابد‬ ‫ئه‌لجاب���ری‌ ده‌ڵێ���ت دیموكراس���یه‌ ن���ه‌ك‬ ‫عه‌لمانی���ه‌ت‪ .‬ب���ه‌ش به‌حاڵ���ی‌ خۆش���م‬ ‫له‌سه‌رده‌می‌ موعاویه‌وه‌ ده‌سه‌اڵت له‌جیهانی‌‬ ‫ئیسالمیدا له‌جه‌وهه‌ردا به‌عه‌لمانی‌ ده‌زانم‪.‬‬ ‫‪ -2‬عه‌لمانیه‌ت له‌خۆرئاوادا له‌ڕه‌هه‌ندێكیدا‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌س���ه‌رهه‌ڵدانی‌ ناسیۆنالیزم‌و‬ ‫س���ه‌ره‌تای‌ پێكهێنان���ی‌ ده‌وڵه‌ت���ه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كانه‌وه‌ هه‌ی���ه‌‪ .‬ڕیفۆرمی‌ ئاینیش‬ ‫ده‌رگای‌ ب���ه‌ڕوی‌ هاتنه‌كایه‌ی‌ كه‌نیس���ه‌ی‌‬ ‫نیش���تیمانی‌‌و ناس���نامه‌یه‌كی‌ جی���اوازی‌‬ ‫مه‌زهه‌بی���دا ك���رده‌وه‌‪ .‬به‌واتایه‌ك���ی‌ ت���ر‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ ئاینی‌ له‌سه‌ده‌كانی‌ ناوه‌ڕاست‌و یه‌كس���انی‌ گه‌یاندوه‌‌و‪ ،‬نه‌ ل���ه‌وه‌ش ڕێگر‬ ‫دواتریش���دا سروش���تێكی‌ نێونه‌ته‌وه‌ی���ی بوه‌ عه‌لمانی���ه‌كان دڕنده‌یی بنوێنن واڵتان‬ ‫به‌رجه‌س���ته‌ ب���و له‌پاپ���ای‌ ڤاتیكان���ی‌ داگیر بكه‌ن‌و ملیۆنان كه‌س بكه‌ن به‌كۆیله‌و‬ ‫له‌خۆگرتب���و‪ ،‬ئه‌و ده‌س���ه‌اڵته‌ فرمانی‌ بۆ له‌پێناو به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی‌ خۆیاندا هه‌روه‌ك‬ ‫هه‌مو كاسۆلیكه‌كان له‌جیهاندا ده‌رده‌كرد‪ ،‬له‌ئه‌زمونی‌ كۆلۆنیالیزمدا ده‌بینرێت‪ .‬دوای‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ نه‌ت���ه‌وه‌‌و نوێش به‌سروش���تی‌ ده‌یان س���اڵ‌ له‌عه‌لمانیه‌ت ئه‌نجا كۆالیه‌تی‌‬ ‫ح���اڵ‌ له‌گه‌ڵ‌ بون���ی‌ ده‌س���ه‌اڵتێكی‌ تری‌ له‌ئه‌مریكا قه‌ده‌غه‌ ده‌كرێت‌و‪ ،‬عه‌لمانیه‌تیش‬ ‫نانیش���تیمانیدا یه‌كناگرێته‌وه‌ له‌ڕوه‌یه‌كی‌ ڕێگر نه‌بو له‌وه‌ی‌ تا شه‌سته‌كانیش له‌سه‌ر‬ ‫تره‌وه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ش���ه‌ڕی‌ (‪ )30‬ساڵه‌ی‌ هه‌ن���دێ‌ له‌چێش���تخانه‌كانی‌ ئ���ه‌و واڵت���ه‌‬ ‫ئاینی‌ نێوان كاس���ۆلیك‌و پرۆستانته‌كان‌و بنوس���رێت‪ :‬سه‌گ‌و ڕه‌ش پێس���ت بۆیان‬ ‫س���ه‌ركوتی‌ عه‌قڵ���ی‌ زانس���تیه‌وه‌ هه‌بو‪ ،‬نیه‌ بێنه‌ ئێره‌وه‌!!‪ .‬ڕێگر نه‌بوه‌‪ ،‬فاشیزم‌و‬ ‫به‌جۆرێك جگ���ه‌ له‌س���ه‌ندنه‌وه‌ی‌ توانای‌ ناس���یزم‌و كۆمۆنی���زم‌و جۆره‌ه���ا فۆرمی‌‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت له‌مه‌زهه‌ب���ه‌كان ده‌رفه‌تێكی‌ تر سته‌مكاری‌ تری حوكمڕانی سه‌رهه‌ڵنه‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ب���ۆ به‌یه‌ك���ه‌وه‌ ژیانی‌ ئه‌مان���ه‌ نه‌مابۆوه‌‌و خه‌باتی‌ دیموكراس���ی‌ خوازان له‌س���ه‌ده‌ی‌‬ ‫ملمالنێكه‌یان سفری‌ بو‪ .‬واته‌ ده‌بوا یه‌كیان ه���ه‌ژده‌‌و دواتر نۆزده‌‌و بیس���ت‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌وی‌ دی‌ قڕو پاكتاو ب���كات‌و له‌ناوببات‪ .‬له‌چه‌ندین ش���وێن تاكو ئێس���تاش خه‌بات‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌ش ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ گوت���ه‌را بوه‌ دژ به‌سته‌مكاری‌و نادیموكراسی بونی‬ ‫ئاینیه‌كان له‌بواری‌ زانسته‌ سروشتیه‌كاندا‪ .‬ڕژێم‌و ده‌س���ه‌اڵته‌ عه‌لمانیه‌كان‪ .‬ڕاس���ته‌‬ ‫به‌كوفر داده‌نراو‪ ،‬س���زاكه‌ی‌ س���وتاندن‌و له‌ئه‌زمونی‌ خۆرئ���اوادا به‌عه‌لمانی‌ كردنی‌‬ ‫ملپه‌ڕاندن بو‪ .‬له‌كاتێكدا كێشه‌ی‌ سه‌ره‌كی‌ ژیان له‌سۆنگه‌ی‌ بونی‌ ده‌سه‌اڵتێكی‌ دینیه‌وه‌‬ ‫ئێمه‌ له‌كوردس���تاندا‪ ،‬كێشه‌ی‌ كاڵ‌‌و كرچی‌ پێویس���تیه‌كی‌ زه‌مینه‌ س���ازكردن بو بۆ‬ ‫دیموكراس���ی‌‌و‪ ،‬تاكڕه‌ویه‌ك���ی‌ ش���اراوه‌‌و‪ ،‬سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی‌ دیموكراسی‌ خوازی‌ به‌اڵم‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و ناڕونی‌‌و‪ ،‬نه‌بونی‌ س���ه‌روه‌ری‌ عه‌لمانیه‌ت‌و دیموكراس���ی‌ (الزم‌و ملزم)ی‌‬ ‫یاس���ا‌و حوكمی‌ دامه‌زراوه‌كانه‌‪ .‬نه‌ك بونی‌ یه‌كتر نه‌بون‪ ،‬خه‌باتی‌ دیموكراسی‌ خوازی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتێكی‌ ئاینی‌ (مه‌گه‌ر ‪ 20‬س���ه‌ڵه‌ كاریگه‌ر دوای‌ ئه‌و قۆناغ���ه‌و دژ به‌فۆڕمه‌‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كیه‌تی‌ نوێنه‌رایه‌تی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ مۆدێرنه‌كانی ده‌سه‌اڵت كردن هاته‌ كایه‌وه‌و‬ ‫ئاینی‌ ده‌كه‌ن له‌كوردس���تاندا؟!) ته‌نانه‌ت په‌ره‌ی س���ه‌ند‪ .‬ئه‌مه‌ش به‌پێشمه‌رجدانی‌‬ ‫شه‌ڕی‌ سوننه‌‌و ش���یعه‌ی‌ ئێستا له‌هه‌ندێ‌ عه‌لمانی‌ بون بۆ باس���كردن له‌دیموكراسی‌‬ ‫واڵتان���ی‌ ناوچه‌كه‌دا هێن���ده‌ی‌ به‌ره‌نجامی‌ نه‌ك هه‌ر ده‌كات به‌شتێكی‌ بێ‌ مانا‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫سیاس���ه‌تێكی‌ مۆدێ���رن‌و به‌یه‌كدادان���ی‌ ده‌شیكات به‌سه‌رچاوه‌ی‌ مه‌ترسی‌‌و هه‌ڕه‌شه‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ ده‌وڵه‌ته‌كانه‌‪ ،‬ب���ه‌و ئه‌ندازه‌ بۆ سه‌ر دیموكراسی‌‌و به‌هاكانی‌ به‌تایبه‌تیش‬ ‫دین���ی‌ نی���ه‌‪( .‬دین)‌و (مه‌زه���ه‌ب) تیایدا له‌كۆمه‌ڵگه‌ نا خۆرئاواییه‌كاندا كه‌ له‌هه‌ندێ‬ ‫ته‌وزی���ف ده‌كرێت‌و پێكهات���ه‌و به‌یه‌كه‌وه‌ ڕوه‌وه‌ ئه‌زمونی مێژویی جیاوازیان هه‌بوه‌ ‪.‬‬ ‫ژیانێك���ی‌ نیمچ���ه‌ ئاس���ایی س���وننه‌تی‌‌و ئه‌گه‌ر جه‌وهه‌ری‌ عه‌لمانیه‌تی‌ دیموكراسیش‬ ‫مێژویه‌ك���ه‌ی‌ له‌چه‌ندین واڵت���دا تێكداوه‌‪ .‬پیرۆزی‌ داڕنی���ن بێت له‌ده‌س���ه‌اڵتداران‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌زانستیش���ه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ملكه‌چكردنی���ان بێت ب���ۆ لێپێچینه‌وه‌‌و‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا هه‌ن���دێ‌ له‌ئیس�ل�امیه‌كان زان���ای‌ لێسه‌ندنه‌وه‌ی‌ هه‌ر ره‌وایه‌تییه‌كی‌ ئاسمانی‌‬ ‫فیزی���ای‌ ناوكی���ن‌و پزیش���كی‌ به‌ناوبانگی‌ ب���ۆ حوكم ك���ردن‪ ،‬له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ویس���ت‌و‬ ‫جیهانین‌و له‌زانكۆ ه���ه‌ره‌ به‌ناوبانگه‌كانی‌ خواست‌و ره‌زامه‌ندی‌ هاواڵتیان‌و گه‌ل‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫جیهان خوێندویانه‌‌و پس���پۆڕیان وه‌گرتوه‌‪ .‬به‌م ناوه‌رۆكه‌وه‌ هه‌مومان عه‌لمانین چونكه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش به‌و مانایه‌ نیه‌ ئێمه‌ كێشه‌ی‌ دین‌و ناكرێت یه‌كێ‌ خۆی‌ به‌یه‌كتاپه‌رست بزانێت‌و‬ ‫سیاسه‌ت‌و ده‌وڵه‌تمان نیه‌‪ .‬به‌ڵێ‌ له‌تێكڕای‌ به‌و ناوه‌رۆكه‌ی‌ س���ه‌ره‌وه‌ خۆی‌ به‌عه‌لمانی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌‌و (له‌ كوردس���تان كه‌مترین)مان نه‌زانێ���ت گه‌رچی نابێت چ���اوه‌ڕێ بكه‌ین‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬ته‌نها ئه‌وه‌یه‌ ده‌ڵێین چاره‌سه‌ركردنی‌ خه‌ڵكانێك له‌سۆنگه‌ی شێواوی ناوه‌ڕۆكی‬ ‫ئه‌م كێش���ه‌ ب���اوه‌ڕ بون به‌دیموكراس���ی‌‌و چه‌مكه‌ك���ه‌‌و ب���ااڵ ده‌س���تبونی فۆڕم���ێ‬ ‫به‌هاكان���ی‌ له‌وێنه‌ی‌ جی���اوازی‌‌و فره‌یی‌و له‌عه‌لمانیه‌ت���ی نا دیموك���راس‌و گه‌ند‌هڵ‌و‬ ‫ئاڵو گۆڕی‌ ئاش���تیانه‌ی‌ ده‌سه‌اڵت‌و ماف‌و س���ه‌ركوتكه‌ر ئ���ه‌م چه‌مك���ه‌ به‌كاربێنن‌و‬ ‫ئازادیه‌ گشتیه‌كان ده‌خوازێت‌و وروژاندنی‌ دیموكراس���ی بكه‌نه‌ شێوازی بیركردنه‌وه‌ی‬ ‫عه‌لمانیه‌ت له‌س���ه‌ر حیسابی‌ دیموكراسی‌‌و سیاسی خۆیان‪.‬‬ ‫به‌هاكان���ی‌ ده‌بێته‌ هه‌وڵدان ب���ۆ به‌الڕێدا‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ئه‌وان���ه‌ی‌ هه‌ڵگ���ری‌ به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫بردنی‌ خه‌باتی‌ دیموكراسی‌‪.‬‬ ‫گرێدانی‌ بان مێژویی‌‌و جیهانی‌‌و هه‌تاهه‌تایی‌‬ ‫‪ -3‬له‌ڕوی‌ مێژویی‌و له‌ئه‌زمونی‌ خۆرئاوادا نێ���وان عه‌لمالنیه‌ت‌و دیموكراسیش���ن هه‌ر‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ عه‌لمانیه‌ت (ك���ه‌ له‌ڕه‌هه‌ندێكیدا سورن له‌سه‌ر قسه‌ی‌ خۆیان‪ ،‬ده‌بێت وردتر‬ ‫ڕوی‌ دوه‌م یاخ���ود ناوێكی‌ تری‌ ش���ه‌ڕی‌ بدوێین‌و پێیان ده‌ڵێین ‪ :‬ئه‌گه‌ر ئێوه‌ پێتان‬ ‫زانس���ت‌و عه‌قڵ‌‌و ئایین بو) له‌س���ه‌ره‌تادا وایه‌ عه‌لمانیه‌ت‌و دیموكراسی دو ڕوی‌ یه‌ك‬ ‫شه‌ڕی‌ دیموكراس���ی نه‌بوه‌‪ ،‬به‌ڵكو شه‌ڕی‌ دراون ده‌ی‌ ئێمه‌ دیموكراس���یمان قبوڵه‌‌و‬ ‫سه‌رخستنی‌ عه‌قڵ‌و دامه‌زراندنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ به‌ده‌ستكه‌وتێكی‌ مرۆڤایه‌تی‌ ده‌زانین‌و ئیدی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌و له‌زۆربه‌ی‌ كاتیشدا (استبداد) شه‌ڕی‌ چیمان پێ‌ ده‌فرۆشن؟ داخۆ شه‌ڕی‌‬ ‫ێكی‌ ن���و ‌ێ ب���وه‌ به‌پاس���اوێكی‌ نوێوه‌‪ .‬زاراوه‌‌و ج���ۆری‌ ده‌ربڕی���ن‌و به‌كارهێنانی‌‬ ‫به‌واتایه‌كی‌ تر ه���ه‌روه‌ك د‪.‬برهان غلیون زمانمان له‌گه‌ڵ‌ ده‌كه‌ن‪ .‬یان به‌زۆر شه‌ڕی‌‬ ‫له‌كتێبه‌ گه‌وره‌كه‌ی‌ خۆیدا (الدین والدنیا) ده‌ستكرد‌و بێ‌ بنه‌ما هه‌ڵده‌گیرسێنن؟‬ ‫دا ده‌ڵێ���ت‪ :‬عه‌لمانی���ه‌ت ڕێوش���وێنێكی‌‬ ‫(‪ )4‬عه‌لمانیه‌ت زی���اد له‌تایپێكی‌ هه‌یه‌‬ ‫مێژویی كرداری‌ جیاكردنه‌وه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ ‌ودان نه‌نان به‌مه‌دا گومان دروست ده‌كات‪،‬‬ ‫دینی‌ له‌ده‌سه‌اڵتی‌ سیاسی‌‌و زه‌مه‌نی‌ بوه‌‪ .‬عه‌لمانیه‌ت هه‌روه‌ك ئایدۆلۆژیای‌ ئیسالمی‌‬ ‫له‌خ���ودی‌ خۆیدا نه‌ مان���ای‌ دادپه‌روه‌ری‌‌و نوی‌‌و ناس���یونالیزم‌و چه‌ندین ئایدۆلۆژیا‌و‬

‫پێداگرتن ‌ی‬ ‫به‌شێ‌ له‌ناوه‌ند‌ه‬ ‫ڕۆشنبیری‌‌و‬ ‫سیاسیه‌كه‌ی‌ ئێم ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫دیموكراسی ب ‌ێ‬ ‫عه‌لمانی ‌ه ئه‌سته‌م ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر وه‌ستانێك ‌ی‬ ‫فكری‌‌و سیاسی‌‌و‬ ‫مێژویی‌و واقیع ‌ی‬ ‫ده‌وێت‬

‫دی���دگای‌ ت���ر بۆ میان���ه‌ڕه‌و‌و تون���دڕه‌و‪،‬‬ ‫دیموكراسی‌و نادیموكراسی دابه‌ش ده‌بێت‪،‬‬ ‫جێ‌ی‌ پێكه‌نینه‌ كه‌س���انێ‌ بڵێن كۆمۆنزیز‌و‬ ‫فاش���یزم‌و نازیزم‌و به‌عس���یزم‌وكه‌مالیزم‪..‬‬ ‫له‌فۆرم���ه‌ ترس���ناكه‌كانی‌ عه‌لمانیه‌ت���ی‌‬ ‫به‌ئایدۆلۆژیك���راو نی���ن‪ ،‬له‌كاتێك���دا‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی‌ پێ���دراو‌و میكانیزمه‌كانی‌‬ ‫مۆدێرنه‌‌و ده‌ركه‌وته‌یه‌كی‌ وه‌كو عه‌لمانیه‌تدا‬ ‫نه‌بێ���ت‪ ،‬ه���ه‌ر له‌بنه‌ڕه‌ته‌وه‌ ئ���ه‌و جۆره‌‬ ‫ئایدۆلۆژی���ا‌و مۆدێالن���ه‌ی‌ حوكمڕان���ی‌‌و‬ ‫دیارده‌ی‌ ره‌گه‌زپه‌رس���تی‌‌و زۆر ش���تی‌ تر‬ ‫س���ه‌ریان هه‌ڵنه‌ده‌دا‪ ،‬وات���ه‌ عه‌لمانی‌ بون‬ ‫(مۆدێرن بون) پێش���مه‌رجی‌ سه‌رهه‌ڵدانی‌‬ ‫ئه‌و مۆدێالنه‌ن‪ .‬نابێت گومان له‌م راستییه‌‬ ‫ئایدۆلۆژی‌‌و مێژویی‌‌و واقعیه‌ بێت‪ .‬بۆیه‌ تا‬ ‫كۆتایی‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و بۆچونه‌ی‌ كاك ئاراس‬ ‫فه‌تتاحدا نی���ن كه‌ پێ‌ی‌ وایه‌ له‌وێناكردنی‌‬ ‫عه‌لمانیه‌ت به‌ستالین‌و س���ه‌دام‌و ئه‌سه‌د‌و‬ ‫پێش���اندانی‌ وه‌كو مه‌ترس���یه‌ك بۆ ئایین‪،‬‬ ‫چه‌واش���ه‌كردنێكی‌ ب���ێ‌ وێن���ه‌ی‌ دیدگای‌‬ ‫ئینس���انی‌ ئێمه‌ی���ه‌ بۆ به‌ه���ا گه‌وره‌كانی‌‬ ‫عه‌لمانیه‌تی‌ دیموكراس���ی‪ .‬كه‌ دیاره‌ گه‌ر‬ ‫عه‌لمانیه‌تمان پۆلێن كردب���ۆ عه‌لمانیه‌تی‌‬ ‫دیموكراس���ی‌و نا دیموكراس���ی كه‌ ئه‌ویش‬ ‫كردویه‌ت���ی‌‌و باوه‌ڕی‌ پێیه‌تی‌ س���ه‌رنجه‌كه‌‬ ‫راس���ته‌‪ .‬به‌اڵم گه‌ر پێ‌ی‌ وابێت س���تالین‌و‬ ‫ئه‌س���ه‌د‌و س���ه‌دام عه‌لمانی‌ نه‌بون یاخود‬ ‫فۆرمێ���ك له‌عه‌لمانی���ه‌ت بون���ی‌ نیه‌ كه‌‬ ‫مه‌ترس���ی بێت بۆ س���ه‌ر ئای���ن له‌گه‌ڵیدا‬ ‫نین‪ .‬به‌واتایه‌كی‌ تر دینداره‌كان‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫دیموكراس���ی خ���وازه‌ نادین���ی‌ یه‌كانیش‬ ‫هه‌قیانه‌ بترسن له‌فۆرمێكی‌ سته‌مكارانه‌ی‌‬ ‫عه‌لمانیه‌ت كه‌ له‌سایه‌یدا سه‌ركوتی‌ ئاین‌و‬ ‫دینداران‪ ،‬ده‌بێته‌ به‌ش���ی‌ له‌ره‌تكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫دیموكراس���ی‌و به‌هاكان���ی‌‪ ،‬دین���داره‌كان‬ ‫هه‌قیانه‌ بترسن له‌ئه‌زمونی‌ ستالین‌و ئه‌نوه‌ر‬ ‫خۆجه‌‌و‪ ،‬ماوتسی‌ تۆنگ‌و كه‌مال ئه‌تاتورك‌و‬ ‫ره‌زاشا‌و سه‌دام‌و ئه‌سه‌د‌و بورقێبه‌‌و‪ ...‬هتد‪.‬‬ ‫چونكه‌ وه‌ك به‌شێ‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌ له‌نیمچه‌‬ ‫دۆزه‌خێك���ی‌ س���ه‌ركوت‌و چه‌وس���انه‌وه‌دا‬ ‫ژیاون‌و خاوه‌نی‌ ئازادی‌ ئاینی‌ نه‌بون‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌م مۆدێله‌ نادیموكراسه‌ عه‌لمانیانه‌ش زۆر‬ ‫به‌ده‌گمه‌ن ش���تێكی‌ جیاوازیان له‌واڵتانی‌‪،‬‬ ‫له‌كوردس���تانیش به‌و ئه‌ندازه‌ی‌ عه‌لمانیه‌‬ ‫رادیكاڵه‌كان ب���ه‌دوا ‌ی زه‌مانه‌تدا ده‌گه‌ڕێن‬ ‫ئاینداره‌كانی���ش هه‌قی‌ خۆیانه‌ بترس���ن‌و‬ ‫داوای‌ ده‌سته‌به‌ری‌ بكه‌ن‪ .‬مه‌گه‌ر له‌توركیا‬ ‫سه‌رپۆش���ه‌كه‌ی‌ ئه‌وان قه‌ده‌غه‌نه‌بو بچێته‌‬ ‫زانك���ۆ؟ مه‌گ���ه‌ر له‌تونس هه‌ن���دێ‌ جار‬ ‫ژنه‌ س���ه‌رپۆش به‌س���ه‌ره‌كان قه‌ده‌غه‌نه‌بو‬ ‫له‌نه‌خۆش���خانه‌كاندا تیمار بكرێن؟ مه‌گه‌ر‬ ‫هه‌زارانی���ان له‌زیندان���ی‌ به‌عس���یه‌كان‌و‬ ‫كۆمۆنیسته‌كاندا له‌ژێر ئه‌شكه‌نجه‌‌و له‌رێ‌ی‌‬ ‫په‌ت���ی‌ س���ێداره‌و پاكت���اوی‌ به‌كۆمه‌ڵه‌وه‌‬ ‫نه‌مردن‌و تیا نه‌چون؟‬ ‫به‌اڵم گه‌ر ئیس�ل�امی‌ یه‌كان‌و به‌گش���تی‌‬ ‫دین���ی‌ ی���ه‌كان عه‌لمان���ی‌ ی���ه‌ت ته‌نه���ا‬ ‫له‌كۆمۆرنی���زم‌و نازی���زم‌و به‌عس���یزم‌و‬ ‫هاوێنه‌كانیاندا كورت بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫واقع‌و مێژو قسه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬چونكه‌ له‌پاڵ‌ ئه‌و‬ ‫مۆدێله‌ ترسناكه‌كه‌ی‌ عه‌لمانیه‌ت‪ ،‬مۆدێل‌و‬ ‫فۆرمێك���ی‌ تری‌ عه‌لمانیه‌تم���ان هه‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی‌ به‌هاكان���ی‌ لیبرالیزم���دا‬ ‫گه‌شه‌ی‌ كردوه‌‪ ،‬عه‌لمانیه‌ت له‌م ئه‌زمونه‌دا‬ ‫وه‌ك ئه‌و موشه‌كه‌ ئاسمانیه‌ یاخود كه‌شتیه‌‬ ‫وای���ه‌‪ ،‬كه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ گه‌ش���ه‌بكات ده‌بێت‬ ‫ده‌س���ته‌به‌رداری‌ هه‌ندێ‌ به‌شی خۆی‌ بێت‬ ‫چونكه‌ ته‌نها له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ ده‌وری‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫دواتر ده‌بێته‌ رێگر‪ .‬پێوه‌ری‌ پابه‌ندبون به‌م‬ ‫مۆدێله‌ش دیموكراس���ی بونه‌‪ ،‬وه‌ده‌رنانی‌‬ ‫ئای���ن له‌ف���ه‌زای‌ گش���تی‌‌و قه‌تیس���دانی‌‬ ‫له‌مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌ ویژدان���ی‌ نێ���وان خودا‌و‬ ‫به‌ن���ده‌دا‌و (وێناكردنی‌ دونی���ای‌ مۆدێرن‬ ‫له‌الیه‌ن گروپێك له‌عه‌لمانی‌ یه‌كانه‌وه‌ وه‌كو‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئاین له‌شۆسته‌ی‌ شه‌قامی‌ سیاس ‌هت‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌دا بێت‪ ،‬نه‌ك هه‌ر راس���ت نی‌ یه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و ته‌عبیر له‌زۆرینه‌ی‌ زۆری‌ كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫دیموكراس���ی یه‌ خۆرئاواییه‌كانیش ناكات‪،‬‬ ‫ئه‌م وێنا مه‌ترس���یداره‌ ب���ۆ ئاین هێنده‌ی‌‬ ‫له‌كۆمۆنیزمه‌وه‌ نزیكه‌ ئه‌وه‌نده‌ له‌عه‌لمانی‌‬ ‫یه‌تی‌ دیموكراسی یه‌وه‌ نزیك نییه‌‪.‬‬ ‫(ئ���اراس فت���اح‪ :‬ئاوێنه‌‪ ،‬ژم���اره‌‪،48/‬‬ ‫‪.)2015/8/4‬‬ ‫كێشه‌ی‌ به‌ش���ێكی‌ به‌رچاو له‌سكیۆالره‌‬ ‫توندڕه‌وه‌كانی‌ الی‌ خۆش���مان پاش���خانه‌ن‬ ‫چ ‌هپ‌و كۆمۆنیس���تی‌ یه‌كه‌یانه‌‌و‪ ،‬ده‌خوازن‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ دێن���ێ‌ له‌به‌رگێكی‌ نوێ���دا‌و له‌ژێر‬ ‫ناونیشانێكی‌ تازه‌دا بكه‌ن‪.‬‬ ‫هه‌ر ئه‌مه‌ش���ه‌ واده‌كات زۆر به‌ئاس���انی‌‬ ‫عه‌لمانی���ه‌ت تێك���ه‌ڵ‌ به‌دژایه‌ت���ی‌ ئاین‌و‬ ‫هه‌ستی‌ موسڵمانانه‌ی‌ خه‌ڵك ببێت چونكه‌‬ ‫بۆچونی‌ ئه‌وان له‌سه‌ر نه‌فیكردنی‌ ئیسالمی‌‬ ‫یه‌كان‌و‪ ،‬س���ه‌پاندنی‌ به‌زۆری‌ پێناسه‌یه‌ك‬ ‫له‌ئای���ن‌و‪ ،‬عه‌لمانیه‌ت���ی‌ به‌ئایدۆلۆژیكراو‬ ‫له‌الیه‌ن ده‌وڵه‌ت دامه‌زراوه‌‌و رونیشه‌ ئه‌م‬ ‫جۆره‌ تێگه‌یشتنه‌ بۆ وه‌زیفه‌ی‌ عه‌لمانیه‌ت‬ ‫چه‌ند له‌زیانی‌ دیموكراسی‌و‬

‫»» ‪19‬‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫ی ناوسك ناهێڵن‬ ‫ی ك ‌ه باو بژ ‌‬ ‫ئه‌و خۆراكانه‌ ‌‬ ‫چا به‌ نه‌عنا‬

‫ئه‌م خواردنه‌وه‌ی ‌ه ئه‌بێته‌ هۆی‌ هێوركردنه‌وه‌ی‌ گه‌ده‌‪.‬‬

‫گوڵه‌ به‌یبون‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی ئاوه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی گوڵ��� ‌ه به‌یبۆن‌و خواردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫كواڵن��� ‌‬ ‫ی ناوسك‪.‬‬ ‫هێوركردنه‌و‌هی‌ گه‌ده‌و نه‌هێشتنی‌ دڵ ‌ه كزێ‌‌و غازات ‌‬

‫مه‌ساج‬ ‫چاره‌سه‌ره‌ بۆ شه‌قیقه‌‬

‫ئا‪ :‬ئیمان‬ ‫له‌توێژینه‌وه‌یه‌كی‌ به‌ڕیتانیدا ده‌ركه‌تو‌ه‬ ‫ك ‌ه مه‌ساج چاره‌سه‌رێكی‌ گونجاو‌ه‬ ‫بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ به‌ده‌ست‬ ‫سه‌رئێشه‌وه‌ ده‌ناڵێنن‪.‬‬ ‫له‌و توێژینه‌وه‌ی���ه‌دا ئاماژه‌ به‌وه‌ كراو‌ه‬ ‫ك��� ‌ه چه‌ندین ه���ۆكار ه���ه‌ن واده‌كه‌ن‬ ‫ی سه‌رئێش���ه‌ ببێت‌و‬ ‫كه‌س���ێك توش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆرجار خه‌وتنیان تێكده‌دات و ئازارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رچاوی���ان هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم مه‌س���اج ‌‬ ‫م���ل‌و ش���انیان زۆر گرنگ���ه‌و ده‌كرێت‬

‫ی‬ ‫ئازاره‌كه‌ی���ان ك���ه‌م بكاته‌وه‌و س���وڕ ‌‬ ‫خه‌ویان رێكبخاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ش���اره‌زایانیش له‌و‬ ‫هاوكات پزیش���ك ‌‬ ‫ی‬ ‫باره‌ی���ه‌و‌ه گوتویان���ه‌ ك ‌ه مه‌س���اج ‌‬ ‫ی گونجاوه‌‪،‬‬ ‫ده‌موچاویش چاره‌س���ه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫چونك ‌ه ڕه‌قبونێك���ی‌ زۆرو بێزارییه‌ك ‌‬ ‫زۆری‌ پێ���وه‌ دیاره‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ مه‌س���اج‬ ‫ماس���وڵكه‌كان خاوده‌كات���ه‌وه‌و پش���و‬ ‫ده‌به‌خش���ێت ب ‌ه كه‌سه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم نابێت‬ ‫ئه‌و‌ه له‌بیر بكرێت كه‌پێویس���ت ‌ه هه‌موو‬ ‫ی‬ ‫ی بازنه‌ی‌‌و به‌سه‌ر ‌‬ ‫مه‌ساجێك به‌شێوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بكرێت‌و زه‌یت ‌‬ ‫په‌نجه‌كان وبه‌هێواش��� ‌‬ ‫زه‌یتون به‌كار بهێنرێت بۆ شێالنی‌‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫ئاژار‬

‫زه‌نجه‌فیل‬

‫ی ناوسك‪.‬‬ ‫خواردن زه‌نجه‌فیل ئه‌بێت ‌ه هۆی‌ خستنه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ غازات ‌‬

‫ی شله‌تێن‬ ‫ئاوی‌ لیمۆ ‌‬

‫ی له‌ لیمۆدا هه‌یه‌ خواردن‬ ‫ئه‌و ترشیی ‌ه ‌‬ ‫ی ناوسك‪.‬‬ ‫ی باوبژ ‌‬ ‫شیده‌كاته‌وه‌و ئه‌بێته‌هۆی‌ نه‌هێشتن ‌‬

‫به‌م شێوه‌ رسوشتی ‌ه خامنان سنگتان گه‌وره‌ بكه‌ن‬

‫ی‬ ‫ئا‪ :‬ئیمان زه‌ند ‌‬ ‫ی سنگ یه‌كێكه‌ له‌و ڕێكار‌ه‬ ‫گه‌وره‌كردن ‌‬ ‫جونكارییه‌ی‌ ك ‌ه خانمان ده‌یگرن ‌ه‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی جوانكار ‌‬ ‫به‌رو نه‌شته‌رگه‌ر ‌‬ ‫ئه‌نجام ده‌ده‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م ‌هی‌ خواره‌و‌ه‬ ‫گیراوه‌یه‌كی‌ سروشتییه‌ كه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫ی باش ‌ه بۆ خانمان‪،‬‬ ‫مه‌به‌ست ‌ه هاوكارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سروشت ‌‬ ‫جگه‌ له‌م ڕێگای ‌ه ڕێگایه‌ك ‌‬ ‫ی زۆر ئاسانه‌‬ ‫تر هه‌یه‌ ك ‌ه كارێك ‌‬

‫* ڕێ���گای‌ یه‌كه‌م‪ :‬نی���و كوپ ده‌نك ‌ه‬ ‫ی بهێن���ه‌و له‌گ���ه‌ڵ كه‌مێ���ك‬ ‫ش���مڵ ‌‬ ‫ئاوتێكه‌ڵبكه‌و پاشان كه‌مێك گیراوه‌ك ‌ه‬ ‫بش���ڵقێنه‌و دواتر بید‌ه له‌سه‌ر سنگت‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 20‬خوله‌ك له‌س���ه‌ر سنگ ‌‬ ‫بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫ی بكه‌ره‌وه‌‪ .‬دواتر‬ ‫بده‌و ب ‌ه ده‌س���تتباڵو ‌‬ ‫ی ش���له‌تێن س���نگت بشۆره‌وه‌و‬ ‫به‌ ئاو ‌‬ ‫بۆ ماوه‌یه‌ك هه‌م���وو ڕۆژێك ئه‌م كار‌ه‬ ‫دوبار‌ه بكه‌ره‌وه‌‬ ‫* ڕێ���گای‌ دووه‌م‪ :‬ئ���ه‌م ڕێگای��� ‌ه زۆر‬

‫ی س���اده‌یه‌و چه‌ندی���ن جار ئه‌م‬ ‫كارێك ‌‬ ‫كار‌ه دووب���ار‌ه ده‌كه‌یت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫تۆی‌ خانم هه‌س���ت به‌و كاره‌ ناكه‌یت‪،‬‬ ‫ی خانم له‌ خه‌و‬ ‫هه‌موو ڕۆژێك ك��� ‌ه تۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵده‌س���تیت ته‌نها یه‌ك په‌رداخ ئاو ‌‬ ‫ش���له‌تێن بخ���ۆره‌وه‌و هه‌وایه‌كی‌ قوڵ‬ ‫ی ده‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵمژ‌ه هه‌س���ت ب ‌ه ئارام��� ‌‬ ‫ی سه‌ره‌و‌ه بۆ ماوه‌یه‌ك‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ ‌‬ ‫ب���ه‌رده‌وام ببه‌‪ ،‬دوات���ر به‌چاوی‌ خۆت‬ ‫ده‌رئه‌نجامه‌ك ‌هی‌ ده‌بینیت‪.‬‬

‫ئامۆژگاریی‌‬ ‫هه‌فته‌‬

‫ی ئه‌نته‌رنێت‌و ته‌له‌فیزۆن‪ ،‬هه‌روه‌ها زۆر خواردنی‌ شیرنی‌ چه‌وری‌‌و كه‌می‌ جوڵ ‌ه‬ ‫ی ژیان ئێستا كه‌ بریتی ‌ه له‌زۆر مانه‌وه‌ به‌ال ‌‬ ‫ رۆتین ‌‬‫ی شه‌كره‌‪.‬‬ ‫هۆكاره‌ بۆ توش بوون به‌نه‌خۆش ‌‬

‫ی خوێن‪ ،‬ده‌تپارێزێت‬ ‫ی په‌س���تان ‌‬ ‫ خوێن به‌خش���ین به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ به‌رده‌وام به‌س���وده‌بۆبه‌هێزكردنی‌ به‌گری‌ له‌ش‪ ،‬رێكخس���تن ‌‬‫ی كرداری‌ هه‌رس‪.‬‬ ‫له‌نه‌خۆشێكانی‌ دڵ‌و كۆلیسترۆڵ‪ ،‬باشتركردن ‌‬

‫ی باش بۆ میكرۆب‌و ڤایرۆس‪ ،‬له‌ش له‌ژه‌هره‌كان‬ ‫ی پرته‌قاڵ‪ .‬منداڵ ده‌پارێزێت له‌كه‌م خوێنی‌‪ ،‬به‌رگریه‌ك ‌‬ ‫ س���وده‌كانی‌ ش���ه‌ربه‌ت ‌‬‫ی شه‌كره‌و هه‌یان نابێت زۆر بیخۆن‪.‬‬ ‫ده‌پارێزێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وانه‌ ‌‬

‫دو هه‌فته‌ جارێك‬ ‫ئیسماعیل عوسمان ده‌ینوسێت‬

‫هه‌ڵ ‌ه ‌ی دكتۆره‌كان ئه‌و‬ ‫كوشتنه‌ ‌ی كه‌ خوێن ‌ی نیه‌‬ ‫یه‌كێك له‌پایه‌ گرنگه‌كانی‌ سیس����ته‌می‬ ‫ته‌ندروس����تی‌ له‌هه‌ر واڵتێكدا نه‌خۆشه‌‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ به‌ش����ێكی‌ س����ه‌ره‌كی‌ هه‌موو‬ ‫كاره‌كانی‌ وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندورستی‌‌و هه‌موو‬ ‫ئه‌و لیكان����ه‌ی‌ كه‌ په‌یوه‌ن����دی دارن به‌‬ ‫ته‌ندروستیه‌وه‌ له‌خزمه‌ت ئه‌و كائینه‌دان‬ ‫كه‌ پێده‌وترێت (نه‌خ����ۆش)‪ ،‬كه‌واته‌ به‌‬ ‫هه‌موو مانایه‌ك پێویستی‌ مافی نه‌خۆش‬ ‫نه‌ك پارێزراو بێت به‌ڵكو له‌سیس����ته‌می‌‬ ‫ته‌ندروس����تیدا به‌ "موقه‌ده‌س" س����ه‌یر‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫خێزان����ی‌ یه‌كێ����ك له‌ك����ه‌س‌و كاری‌‬ ‫نه‌خۆش����ه‌كان ئ����ه‌وه‌ی‌ ب����ۆ گێرام����ه‌وه‌‬ ‫كه‌ پێ����ش چه‌ند س����اڵێك له‌مه‌و پێش‬ ‫كوڕه‌كه‌یان به‌مه‌به‌س����تی‌ جوانكاریه‌كی‌‬ ‫ئاسایی كه‌ له‌گوێچكه‌دا هه‌بوو سه‌ردانی‌‬ ‫یه‌كێ����ك له‌نه‌خۆش����خانه‌كانی‌ ش����اری‌‬ ‫س����لێمانمان پێك����ردووه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم دوای‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بردوویانه‌ته‌ ژووری‌ نه‌شته‌رگه‌ری‌‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ زۆری‌ پێچوو كه‌ هێنایانه‌ته‌وه‌‬ ‫نه‌هاتووه‌ته‌وه‌ هۆش خۆی‌‪ ،‬دكتۆره‌كان به‌‬ ‫كه‌سوكاره‌كه‌یان ووتووه‌ وتووه‌ ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆری‌ پێده‌چێت‪" ،‬به‌اڵم ئه‌و له‌هۆش خۆ‬ ‫چوون����ه‌ له‌هۆش خۆی‌ چ����وو‪ ،‬بۆ ئه‌به‌د‬ ‫چاوی‌ به‌ دنیا هه‌ڵ نه‌هێنایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫خێزانی‌ ئه‌م نه‌خۆش����ه‌ چه‌ند جارێك‬ ‫سكااڵی‌ ئه‌وه‌ الی‌ دكتۆره‌كه‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫منداڵه‌كه‌ی����ان هیچ نه‌ب����ووه‌ هۆكای‌ ئه‌و‬ ‫به‌نجه‌ زۆربووه‌ كه‌ دراوه‌ پێ‌و نه‌هاتووه‌ته‌‬ ‫هۆش خۆی‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان به‌رده‌وام ده‌ڵێن‬ ‫كه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ نه‌خۆش����ه‌كه‌وه‌ هه‌بووه‌‬ ‫خۆی‌ نه‌خۆش����ی‌ دیك����ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ بووه‌‪،‬‬ ‫دوای‌ پێكهنان����ی‌ لیژن����ه‌ی‌ لێكۆلێنه‌وه‌ی‌‬ ‫ته‌ندروستیش بێ‌ ئه‌نجام ده‌بێت‪.‬‬ ‫كاتێك باس ل����ه‌وه‌ ده‌كرێت كه‌ فاڵن‬ ‫دكت����ۆر هه‌ڵ����ه‌ی‌ ل����ه‌و ج����ۆره‌ی‌ كرد‌و‬ ‫فاڵن ته‌ش����خص‌و عیالج ب����ه‌ هه‌ڵه‌ دراوه‌‬ ‫به‌ نه‌خ����ۆش داوه‌‌و گیان خس����تووه‌ته‌‬ ‫مه‌ترس����یه‌وه‌‪ ،‬دكتۆره‌كان پاساوی‌ ئه‌وه‌‬ ‫دێن����ه‌وه‌ ك����ه‌ ده‌ڵێن"مرۆڤ هه‌میش����ه‌‬ ‫روب����ه‌ری‌ هه‌ڵ����ه‌ ده‌بێت����ه‌وه‌ له‌كات����ی‌‬ ‫كاركردندا" ئه‌م قس����ه‌یه‌ هیچ بنه‌مایه‌كی‌‬ ‫پزیش����كی‌ نیه‌ هێنده‌ ئه‌وه‌ی‌ قسه‌یه‌كی‌‬ ‫ئینشایه‌ وهیچی‌ دیكه‌‪ ،‬چونكه‌ فێربوون‌و‬ ‫ئه‌زموون وه‌رگرتن له‌سه‌ر جه‌سته‌ مرۆڤه‌‬ ‫زیندووه‌كان ناكرێت‌و رێگه‌ پێدراوه‌ بێت‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌سه‌ر جه‌سته‌ی‌ مردووه‌كانیش‬ ‫ب����ێ‌ ئیزنی‌ كه‌س����وكاری‌ رێگ����ه‌ پێدراو‬ ‫نی����ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌و جۆره‌ بێت ئه‌وا تیۆری‌‬ ‫(قوربان����ی‌‌و ج����ه‌الد) به‌س����ه‌ر كایه‌ی‌‬ ‫پزیشكیشدا جێ‌ به‌جێ‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌كات����ی‌ چ����وون نه‌خۆش ب����ۆ هۆڵی‌‬ ‫نه‌ش����ته‌رگه‌ری‌ نوس����راوێك ده‌خه‌ن����ه‌‬ ‫به‌رده‌م ك����ه‌س‌و كاری‌ نه‌خۆش پێده‌ڵێن‬ ‫بۆمان ئیمزا بكه‌‪ ،‬ئه‌و فۆرمه‌ وه‌ك فۆرمی‌‬ ‫ئه‌ندامبوونی‌ حزبه‌ كالسیكیه‌كانه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ئ����ه‌و خااڵنه‌ی‌ كه‌ هه‌ی����ه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫دكتۆركان����ه‌ له‌وان����ه‌ی‌" نه‌خۆش����ه‌كه‌‬ ‫پێده‌چێ����ت نه‌یته‌ هۆش خ����ۆی‌‪ ،‬خوێن‬ ‫به‌رب����وون له‌ن����اكاو‪ ،‬هه‌وك����ردن‪ ،‬مردن‬ ‫نه‌خۆش‪ ،"...‬به‌ب����ێ‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌و فۆمه‌دا‬ ‫هیچ جۆره‌ ئاماژه‌یه‌ك به‌ مافی‌ نه‌خۆش‬ ‫كرابێ����ت‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ زۆر جار‬ ‫پاساوی‌ شاردنه‌وه‌ی‌ هه‌ڵه‌كانیان ده‌خه‌نه‌‬ ‫ئه‌ستۆی‌ په‌رس����تاران‌و ستافی‌ پزیشكی‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌كان‪.‬‬ ‫س����ه‌ره‌رای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌كات����ی‌ چوونه‌‬ ‫ژووره‌وه‌ بۆ ناو زۆرێك له‌نه‌خۆشخانه‌كاندا‬ ‫یه‌ك تابلۆ گه‌وره‌ دانراوه‌ له‌سه‌روی‌ ئه‌و‬ ‫تابلۆیه‌دا نوسراوه‌ (مافه‌كانی‌ نه‌خۆش)‬ ‫ئاماژه‌ به‌ مافی‌ نه‌خ����ۆش كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌بێ‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ یه‌ك دكت����ۆر‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫زۆرێك له‌په‌رس����تاره‌كانیش خاڵێك له‌و‬ ‫خااڵنه‌ جێ‌ به‌جێ‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫رێ����ژه‌ی‌ ئ����ه‌و مردن����ه‌ی‌ له‌هه‌رێم����ی‌‬ ‫كوردستاندا به‌هۆی‌ هه‌ڵه‌ی‌ دكتۆره‌كانه‌وه‌‬ ‫بووه‌ته‌ هه‌وڵی‌ زۆریك له‌میدیاكان‌و به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ رۆژێك له‌رۆژان دكتۆرێك له‌سه‌ر‬ ‫كه‌مته‌رخه‌م����ی‌ له‌كاره‌كی����دا‌و به‌ده‌مه‌وه‌‬ ‫نه‌چوون����ی‌ نه‌خ����ۆش ببرێته‌ ب����ه‌رده‌م‬ ‫هۆڵه‌كان����ی‌ دادگا‌و لێپرس����ینه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫بكرێ����ت‪ ،‬یان النی‌ ك����ه‌م له‌كاره‌كه‌ی‌ بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌ك دوری‌ بخه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆی����ه‌ ئه‌رك����ی‌ س����ه‌ره‌كی‌ لیژن����ه‌ی‌‬ ‫ته‌ندروس����تی‌ په‌رله‌م����ان‌و چاالكه‌وانانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵ����گای‌ مه‌ده‌نی����ه‌ كار له‌س����ه‌ر‬ ‫دروس����تكرنی‌ ئه‌م كه‌یس����ه‌ بك����ه‌ن بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ مافه‌كانی‌ نه‌خ����ۆش پارێزراوی‌‬ ‫بێت‌و مردنی‌ هاواڵتیانی‌ به‌رده‌وامی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌ نه‌بێته‌ (مردنی‌ له‌ناكا)‪ ،‬هه‌ڵه‌ی‌‬ ‫پزیشكه‌كانیش نه‌بێت به‌و (مردنه‌ی‌ كه‌‬ ‫خوێنی‌ نه‌بێت)‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪xwendn.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫خوێندن‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری په‌روه‌رده‌ی سلێمانی‪ :‬خوێندنگا درێژخایه‌نه‌کان‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌مای‌عاتیفه‌‌و په‌یوه‌ندی‌ كه‌سی‌‌و ناوبانگ‌ دانراون‬ ‫ئا‪ :‬سر‌وه جه‌مال‬ ‫له‌چاوپێکه‌وتنێکی تایبه‌تی ئاوێنه‌دا‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری نوێی په‌روه‌رده‌ی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬دڵشاد عومه‌ر باس له‌پالن‌و‬ ‫به‌رنامه‌کانی ده‌کات بۆ که‌رتی‬ ‫په‌روه‌رده‌و ئاشکرای ده‌کات ک ‌ه‬ ‫خوێندنگا درێژخایه‌نه‌کان له‌سنوری‬ ‫پارێزگای سلێمانیدا ناهێڵێت‌و هه‌مو‬ ‫خوێندنگاکان یه‌کسان ده‌کاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‪ :‬ئیراده‌یه‌كی‌ س���ه‌ربه‌خۆ چ‬ ‫ی‬ ‫ڕۆڵێك ده‌بینێت له‌و به‌رپرسیاریه‌تیه‌ی ‌‬ ‫ك���ه وه‌رتانگرتوه؟ تاچه‌ن���د ده‌ته‌وێت‬ ‫‌‌‬ ‫له‌بڕیاره‌كانتدا سه‌ربه‌خۆبیت؟‬ ‫دڵش���اد عوم���ه‌ر‪ :‬س���ه‌ربه‌خۆییان ‌ه‬ ‫ی هی���چ حیزب‌و‬ ‫كارده‌ك���ه‌م‌و كاریگه‌ر ‌‬ ‫تو‌ یاسا‬ ‫به‌رپرسێك ناهێڵم له‌سه‌رم بێ ‌‬ ‫ی ده‌ڵێ ئ���ه‌و‌ه ج���ێ به‌جێده‌كه‌م‪،‬‬ ‫چ��� ‌‬ ‫باوه‌ڕم ‌وای ‌ه به‌یاساییكردنی‌ ده‌زگایه‌ك‬ ‫ی دوه‌م‬ ‫یه‌ك ساڵی‌ به‌س���ه‌‪ ،‬ئیتر ساڵ ‌‬ ‫ئه‌كه‌وێت ‌ه س���ه‌ر س���كه‌‪ ،‬هه‌تا ئێس���ت‌ا‬ ‫وام كردوه‌‌و به‌دڵنییاییشه‌و‌ه به‌رده‌وام‬ ‫ده‌بم‪.‬‬ ‫ئاوێنه‪ :‬تاچه‌ن���د به‌گرنگی‌ ده‌زانیت‬ ‫ی ه���ه‌ر بڕیارێ���ك ده‌ربكه‌یت‬ ‫به‌رله‌وه‌ ‌‬ ‫س���ه‌ردانی‌ قوتابخانه‌كان بكه‌یت‌و ڕاوێژ‬ ‫به‌مامۆستایان‌و فێرخوازان بكه‌یت؟‬ ‫ی‬ ‫دڵش���اد عوم���ه‌ر‪ :‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ڕێژه‌یه‌ك���ی‌ زۆر قوتابخانه‌م���ان هه‌ی ‌ه‬ ‫ل���ه‌‪ 13‬به‌ڕێوبه‌رایه‌تیدا بۆی���ه‌ ناتوانم‬ ‫ی سه‌ردانیان بكه‌م‪ ،‬ناكرێت‬ ‫به‌به‌رده‌وام ‌‬ ‫هاواڵتیه‌ك له‌ڕێگه‌یه‌ك���ی‌ دوره‌وه‌بێت‌و‬ ‫كاری‌ به‌من بێت منی���ش ئاماده‌ نه‌بم‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه بۆچاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌وه‌ هه‌وڵمداو‌ه‬ ‫ی المه‌ركه‌زیه‌ت جێبه‌جێ بكه‌م‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی چ���ڕو پڕه‌و‌ه‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌به‌دواداچونێك ‌‬ ‫ی من نه‌بێت���ه‌ ڕێگر له‌به‌رده‌م‬ ‫تا نه‌بون ‌‬ ‫ڕاپه‌ڕاندن���ی‌ كاره‌كان���ی‌ خه‌ڵكدا‪ ،‬جگه‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫‌ل���ه‌وه‌ش ده‌بێ���ت هه‌مو ئه‌وان���ه‌ ‌‬ ‫به‌رپرس���یارێتییان هه‌ی ‌ه ده‌س���ه‌اڵتیان‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ی هه‌ست به‌بون ‌‬ ‫هه‌بێت بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫بكه‌ن‌و كێشه‌كانیان چاره‌سه‌ر بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌و بڕیارانه‌ ‌‬ ‫ئاوێنه‪ :‬گرنگترین ‌‬

‫له‌ڕۆژی‌ ده‌ست به‌كاربونتانه‌وه‌ ده‌رچون‬ ‫چین؟‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڕێوبه‌رایه‌ت ‌‬ ‫دڵشاد عومه‌ر‪ :‬به‌ش ‌‬ ‫ڕاگه‌یاندن���م ئ���اگادار كردۆت���ه‌و‌ه‬ ‫ك��� ‌ه له‌گوندێك���ی‌ دور‌ه ده‌س���ت‌و‬ ‫ی‬ ‫له‌قوتابخانه‌ی���ه‌ك ك���ه‌ خزمه‌تگوزار ‌‬ ‫ی س���اڵی‌ نوێی‌ خوێندن‬ ‫تیا نییه‌ زه‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫لێده‌ده‌ی���ن ن���ه‌ك له‌خوێندنگایه‌ك��� ‌‬ ‫ی هه‌مو‬ ‫ی ناو شار‪ .‬هه‌روه‌ها پاره‌ ‌‬ ‫باش��� ‌‬ ‫فرۆش���گاكان دێن���ه‌و‌ه پ���ه‌روه‌رده‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی ژماره‌ ‌‬ ‫پاش���ان ئه‌و پاره‌یی ‌ه به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خوێندن به‌یه‌كس���ان ‌‬ ‫خوێندكارو پۆل ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ین���ه‌وه‌ به‌س���ه‌ر هه‌مو‬ ‫دابه‌ش��� ‌‬ ‫قوتابخانه‌كاندا‪ ،‬چونكه‌ قوتابخان ‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی پاره‌كه‌ ‌‬ ‫پاره‌ی‌ نیی ‌ه یان فرۆشگاكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌م���ه‌ ئێمه‌ له‌و پاره‌ی ‌ه به‌ش���ی‌ خۆ ‌‬ ‫بۆ دائه‌نێین ت���ا ڕێگه‌ بگرین له‌هه‌ندێ‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر له‌گه‌ڵ ڕێزم���دا كه‌ زو زو‬ ‫ئه‌ساس���ه‌كانیان ده‌گ���ۆڕن له‌كاتێكدا‬ ‫ی‬ ‫شوێنه‌خزمه‌تگوزارییه‌كانیان پێویست ‌‬ ‫به‌چاكردنه‌و‌ه هه‌یه‌ ئه‌وان ‌ه ناكه‌ن‪ ،‬به‌س‬ ‫گرنگ���ی‌ ب ‌ه ژوره‌ك���ه‌ی‌ خۆیان ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ی بڕیاری‌ ئه‌و‬ ‫هه‌روه‌ها هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی كه‌ ده‌وامیان درێژخایان ‌ه‬ ‫قوتابخانانه‌ ‌‬ ‫چونك ‌ه هیچ سیسته‌م‌و یاسایه‌كمان نیی ‌ه‬ ‫ك��� ‌ه خوێندنگا بكات ‌ه درێژخایه‌ن‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫ی ئێمه‌ نابێ���ت بینامان كه‌مه‌‌و‬ ‫بۆ‌واڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫قوتابی‌‌و خوێندكار زۆره‌‪ ،‬له‌به‌ر كه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫من���داڵ له‌هه‌ندێ گه‌ڕه‌ك���دا بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫تێكه‌ڵ نه‌كرێ���ن له‌گه‌ڵ قوتابخانه‌یه‌ك ‌‬ ‫تردا كراوه‌ به‌درێژخایه‌ن‪ ،‬ئه‌گینا ‌وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی درێژخایه‌ن هیچ جیاواز ‌‬ ‫پێداویس���ت ‌‬ ‫ی تر‪ ،‬قوتابخانه‌كانمان‬ ‫نییه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وان ‌‬ ‫نه‌هۆڵ���ی‌ س���ینه‌ماو مه‌له‌وانگ���ه‌‌و‬ ‫ی باش���مان هه‌بێت چیرۆك‬ ‫نه‌خه‌ڵكێك ‌‬ ‫بخوێنێته‌وه‌ بۆ ئه‌و مندااڵنه‌ ئه‌و هه‌مو‬ ‫ی‬ ‫كاته‌ ئه‌مێنێته‌وه‌ النی‌ كه‌م خواردنێك ‌‬ ‫ی دائه‌به‌زێ���ت! هیچ‬ ‫نه‌بێ���ت ش���ه‌كره‌ ‌‬ ‫ی جگ ‌ه‬ ‫فه‌رمانێ���ك نه‌بو‌ه بۆ درێژخایه‌ن ‌‬ ‫له‌عاتیفه‌‌و په‌یوه‌ندی‌ كه‌سی‌‌و ناوبانگ‌و‬ ‫ی كه‌سی‌‪،‬‬ ‫النه‌چون له‌ئیداره‌و به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫له‌پێناوی‌ خزمه‌تك���ردن به‌هه‌مو چین‌و‬ ‫توێ���ژه‌كان ئه‌و كاره‌مان ك���ردوو‌ه ك ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر جاران ‪ 100‬كه‌س س���ودمه‌ندبو‪،‬‬

‫پاره‌ی‌ هه‌مو‬ ‫فرۆشگاكان دێنه‌و‌ه‬ ‫په‌روه‌رده‌كان‬ ‫پاشان ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫پاره‌ییه‌ به‌پێ ‌‬ ‫ی خوێندكارو‬ ‫ژمار‌ه ‌‬ ‫پۆلی‌ خوێندن‬ ‫ی‬ ‫به‌یه‌كسانی‌ دابه‌ش ‌‬ ‫ده‌كه‌ینه‌وه‬ ‫ئێستا ‪ 300‬كه‌س سودمه‌ندبێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‪ :‬چۆن رێگری���ی له‌په‌یوه‌ندی‬ ‫که‌سیی‌و واسته‌ ده‌که‌یت؟‬ ‫دڵش���اد عوم���ه‌ر‪ :‬باش���ترین‌ وانه‌م‬ ‫ی مامۆستایا ‌ن‬ ‫له‌ڕاگرتنی‌ گواس���تنه‌وه‌ ‌‬ ‫وه‌رگ���رت چونك ‌ه پێش���تر غه‌دركراوه‌‪،‬‬ ‫ی كاریگه‌ری‌ نیی ‌ه‬ ‫هیچ بڕیارێكی‌ كه‌س��� ‌‬ ‫له‌سه‌رم گه‌ر به‌ڵگه‌یه‌ك هه‌بو ده‌توانیت‬ ‫بیس���ه‌لمێنیت‪ ،‬گه‌وره‌ترین لێپێچینه‌و‌ه‬ ‫ی ك ‌ه ئه‌و كار‌ه‬ ‫ده‌كه‌م له‌گه‌ڵ ئه‌و كه‌سه‌ ‌‬ ‫ئه‌نجام بدات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن���ه‪ :‬یه‌كێ���ك له‌گرفته‌كان��� ‌‬ ‫ی بینایه‌‪،‬‬ ‫په‌روه‌رد‌ه له‌كوردس���تان كه‌م ‌‬ ‫پالنتان چییه‌ بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ ئه‌م‬ ‫كێشه‌یه‌؟‬ ‫ی بیناو‬ ‫دڵش���اد عومه‌ر‪ :‬ڕاست ‌ه نه‌بون ‌‬ ‫ی داعش‬ ‫نه‌خوێنده‌واری‌ خراپه‌‪ ،‬به‌اڵم بون ‌‬ ‫مه‌ترس���یدارتره‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ كۆمه‌ڵێ‬

‫ی‌وی���ژدان زیندو و چه‌ندین‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند ‌‬ ‫ڕێكخ���راو هاوكاریمان ده‌كه‌ن‌و ئێس���تا‬ ‫ی ‪ 50‬خوێندنگا له‌ته‌واوبوندان‌و‬ ‫نزیك���ه‌ ‌‬ ‫داوامان له‌‌وه‌زاره‌ت‌و پارێزگاركردوه‌ ك ‌ه‬ ‫ئه‌مساڵ ته‌واوبێت‪ ،‬هه‌روه‌ها هه‌وڵمانداو‌ه‬ ‫كابینانه وه‌ربگرین ك ‌ه كۆمه‌ڵێ‬ ‫‌‌‬ ‫سود له‌و‬ ‫ڕێكخ���راو هێناویان���ه‌ بۆ ئ���اواره‌كان‌و‬ ‫هه‌روه‌ها سودیش���مان لێوه‌رگرتو‌ه بۆ‬ ‫ئه‌و گوندان���ه‌ی‌ ك���ه‌ قوتابخانه‌كانیان‬ ‫ی‬ ‫خراپن‪ ،‬ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێینه‌و‌ه بۆ س���ااڵن ‌‬ ‫ڕبردو كه‌ بودجه‌یه‌كی‌ باش هه‌بوه‌ ئه‌و‌ه‬ ‫ی ده‌ویست تا ئه‌و كێشه‌ی ‌ه‬ ‫ته‌نها ساڵێك ‌‬ ‫چار‌ه سه‌ر بكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كێشه‌ی‌ كه‌م ‌‬ ‫ئاوێنه‪ :‬چۆن ڕوبه‌ڕو ‌‬ ‫مامۆستا ده‌بنه‌وه‌؟‬ ‫ی بنه‌ڕه‌تیمان‬ ‫دڵشاد عومه‌ر‪ :‬مامۆستا ‌‬ ‫ی‌وه‌رگرتن به‌و‬ ‫زۆره‪ ‌،‬به‌اڵم تا سیسته‌م ‌‬ ‫ی تریش‬ ‫ش���ێوه‌ی ‌ه بێت هه‌تا ‪ 100‬ساڵ ‌‬ ‫ی مامۆستا ده‌بێت‪ ،‬له‌ساڵی‬ ‫ی كه‌م ‌‬ ‫كێشه‌ ‌‬ ‫‪ 2006‬پرۆژه‌یه‌ک���م ل���ه‌و پێش���که‌ش‬ ‫به‌وه‌زاره‌ت کرد‪ ،‬به‌اڵم گوێم لێ نه‌گیرا‪.‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئێستا ده‌سه‌اڵتم هه‌ی ‌ه بۆی ‌ه‬ ‫ئومێده‌وارم ئه‌م جاره‌ ئه‌و یاداشت ‌ه ‪25‬‬ ‫خاڵییه‌م‪ ،‬ك ‌ه له‌گه‌ڵ ده‌ستبه‌كاربونمدا‬ ‫ی ‌وه‌زاره‌ت���م ك���ردو‌ه جێ‬ ‫پێشكه‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌جێ بكرێ���ت‪ .‬یه‌كێ���ك له‌خاڵه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫یاداش���ته‌ك ‌ه بۆچاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مامۆس���تایه‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫كه‌م��� ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆرتری���ن خوێن���دكار له‌ناوه‌نده‌كان��� ‌‬ ‫ش���اردا چڕبونه‌ت���ه‌وه‌ ك���ه‌ له‌زانكۆ‌و‬ ‫په‌یمانگاكاندان‌و دواتر ده‌بن ‌ه مامۆستا‬ ‫ئێم ‌ه له‌ناو شار پێویستمان پێییان نیی ‌ه‬ ‫بۆی ‌ه به‌ناچاری‌ ده‌یان نێرینه‌ گونده‌كان‌و‬ ‫ی خۆیان پاش ‪5‬‬ ‫قه‌زاكان‌و ئه‌وانیش ماف ‌‬ ‫یان ‪ 6‬ساڵ بگه‌ڕێنه‌وه‌ ناوشار به‌وه‌ش‬ ‫ش���وێنه‌كه‌یان چۆڵده‌كه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌گه‌ڵ قه‌زایه‌كدا ته‌نسیق بكه‌یت بزانین‬ ‫ی شه‌ش حه‌زئه‌كات‬ ‫ی پۆل ‌‬ ‫چه‌ند فێرخواز ‌‬ ‫ببێت به‌مامۆس���تا به‌بێ ئ���ه‌وه‌ی‌ نمر‌ه‬ ‫هه‌ژمار بكرێت له‌گه‌ڵ‌ وه‌زاره‌ت ته‌نسیق‬ ‫ی‬ ‫بكه‌ین چه‌ند مامۆستامان ده‌وێت به‌پێ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ خوێندكاره‌كا ‌ن وه‌ربگیرێن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی كێشه‌ ‌‬ ‫ی چاره‌س���ه‌ركردن ‌‬ ‫ده‌بێته‌هۆ ‌‬ ‫می�ل�اكات‌و ژیاندن���ه‌و‌هی‌ گون���ده‌كان‌و‬

‫ی خه‌ڵكی‌ بۆ شوێنه‌كانیان‪.‬‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ ‌‬ ‫ئاوێن���ه‪ :‬هه‌تا‌ وه‌اڵمی‌ ئه‌و یاداش���ت ‌ه‬ ‫ده‌درێت���ه‌و‌ه ئێوه‌ چۆن ئه‌و كێش���ه‌ی ‌ه‬ ‫چاره‌سه‌ر ده‌كه‌ن؟‬ ‫دڵش���اد عومه‌ر‪ :‬هه‌وڵده‌ده‌ین هه‌ندێ‬ ‫گرێبه‌س���ت بۆ ئه‌و شوێنانه‌ دابنێن ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫میالكییان كه‌مه‌ به‌تایبه‌ت بۆ ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫شار‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‪ :‬فێرخواز چۆن‌ وه‌رده‌گیرێت‬ ‫له‌و قوتابخانان ‌هی‌ كه‌ خوێندن تیایاندا‬ ‫ی ئینگلیزی‌؟‬ ‫كراوه‌ به‌زمان ‌‬ ‫دڵش���اد عومه‌ر‪ :‬له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌دانیم‬ ‫ك���ه‌ حكوم���ه‌ت هی���چ هه‌اڵواردنێ���ك‬ ‫ی ئه‌و قوتابخانان ‌ه‬ ‫بكات‪ ،‬جیاكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ڕابردو به‌عه‌یبه‌یه‌ك ئه‌زانم بۆ‬ ‫له‌سااڵن ‌‬ ‫ی زۆر سه‌رف كراو‌ه‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬پاره‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌اڵم كه‌مترین مندا ‌ڵ وه‌رگیراوه‌كه‌وات ‌ه‬ ‫ی كۆمه‌ڵگا كردوه‌‪ .‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ی به‌كه‌م ‌‬ ‫خزمه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ش نی���م ك ‌ه حكومه‌ت قوتابخان ‌ه ‌‬ ‫ی جیابكات���ه‌و‌ه‬ ‫نمونه‌ی���ی‌‌و نانمونه‌ی��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫چونك��� ‌ه ده‌بێته ‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫چینایه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ ئه‌و قوتابخانانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ ئه‌مس���اڵ كردومان���ه‌ به‌زمان��� ‌‬ ‫ی مه‌رجی‌ یه‌ك���ه‌م ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ئینگلیز ‌‬ ‫‌كه وه‌ربگیرێت‌و‬ ‫ی گه‌ڕه‌كه ‌‌‬ ‫ئه‌بێت منداڵ ‌‬ ‫نم���ره‌ش هه‌ژمار نه‌بێت گ���ه‌ر زانیمان‬ ‫ی زۆر ئه‌بێت تیروپش���كیان‬ ‫زه‌ختێك��� ‌‬ ‫بۆ ئه‌كه‌ی���ن به‌به‌رچاوی‌ خێزانه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌وڵیش ده‌ده‌ین هه‌موو قوتابخانه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫تریش به‌وشێوه‌ی ‌ه لێبكه‌ین به‌چاودێر ‌‬ ‫ی‬ ‫لیژنه‌یه‌ك كه‌به‌رله‌ده‌س���ت به‌كاربون ‌‬ ‫منیش ده‌ستیان پێكردوه‌‪.‬‬ ‫كه‬ ‫ئاوێنه‪ :‬تا چه‌ن���د له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ن ‌‌‬ ‫ی‬ ‫وان���ه‌كان له‌قوتابخانه‌كاندا به‌پراكتیك ‌‬ ‫بخوێنرێن؟‬ ‫ی‬ ‫دڵش���اد عومه‌ر‪ :‬وان���ه‌ی‌ پراكتیك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و بابه‌تانه‌ ‌‬ ‫یه‌كێك ‌ه له‌بنچینه‌یترین ‌‬ ‫ك���ه‌ خزمه‌تی‌ خوێن���دكار ده‌كات‪ ،‬زۆر‬ ‫ی‬ ‫ی پێداویستییه‌كان ‌‬ ‫باوه‌ڕم به‌دابینكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فێ���ركاری‌ هه‌ی���ه‌ له‌ئه‌زمون��� ‌‬ ‫ه���ۆ ‌‬ ‫مامۆستایم تاقیگه‌م به‌كارهێناوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی به‌رده‌وامبێت ناتوانم‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫تا قه‌یران ‌‬ ‫ی‬ ‫هیچ به‌ڵێنێك بده‌م چونكه‌ بودجه‌یه‌ك ‌‬ ‫دیاریكراومان هه‌یه‌‪.‬‬

‫دڵشاد عومه‌ر محه‌مه‌د ل‬ ‫له‌دایکبوی ساڵی ‪ .1972‬کۆلێژی‬ ‫په‌روه‌رده‌ به‌شی کیمیای ته‌واو‬ ‫کردوه‌‪ .‬دو ساڵ به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ئاماده‌یی سه‌اڵحه‌دین بوه‌‪ ،‬له‌ساڵی‬ ‫‪ 2002‬به‌ڕێوه‌به‌ری په‌یمانگای‬ ‫مامۆستایان بوه‌‪ .‬له‌سه‌ره‌تای مانگی‬ ‫ته‌موزه‌وه‌ له‌سه‌ر پشکی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان بوه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری گشتیی‬ ‫په‌روه‌رده‌ی سلێمانی‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ئاوێنه‪ :‬له‌ماوه‌ی ئه‌و ‪ 36‬ڕۆژه‌ ‌‬ ‫ده‌س���ت به‌كاربون‪ ،‬سه‌یرترین بڕیارێك‬ ‫كه‌ له‌پێشتردا ده‌رچووه‌‪ ،‬چیبوه‌؟‬ ‫ی پ���ار‬ ‫دڵش���اد عوم���ه‌ر‪ :‬س���اڵ ‌‬ ‫فه‌رمانێك ده‌رچوه‌ ك���ه‌ نابێت توێژه‌ر‬ ‫ی ئێواراندا بێت‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫له‌خوێندنگاكان��� ‌‬ ‫له‌كاتێكدای ‌ه ئه‌وان���ه‌ی‌ ده‌چن ‌ه ئێواران‬ ‫ی زۆریان خاوه‌نی‌ ده‌یان كێشه‌ن‬ ‫به‌شێك ‌‬ ‫بۆیه‌ پێویستیان به‌توێژه‌ر‌ه چونك ‌ه هیچ‬ ‫ی‬ ‫ی نییه‌ بڵێت جیاواز ‌‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫بنه‌مایه‌ك ‌‬ ‫ی شه‌وان‌و‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌نێوان خوێندنگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ڕۆژان‪ ،‬ئه‌و‌ه سه‌یرترین بابه‌تێك بو ك ‌ه‬ ‫بینیومه‌‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫کتێب‬

‫كوردو ئه‌مه‌ریكا‪..‬‬ ‫گه‌لێك ‌ی قوربان ‌ی‬ ‫له‌سه‌ر زه‌مین ‌ی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫ی سه‌ده‌یه‌ك زیاتر‌ه سه‌ركرده‌و‬ ‫ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاسه‌تمه‌دارانی‌ كورد بۆ وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی چاره‌نوس له‌ده‌رگای‌ ئه‌مریكا‬ ‫ماف ‌‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬به‌اڵم به‌رده‌وام ئه‌مریكا‬ ‫یه‌ك وه‌اڵمی‌ هه‌بوه‌‪ :‬ئێمه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌كپارچه‌پی‌ ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌ین ك ‌ه‬ ‫كوردیان به‌سه‌ردا دابه‌شكراوه‌‪،‬‬ ‫سیایه‌تمه‌دارێكی‌ كوردیش ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ئه‌مریكا قه‌د وه‌كو نه‌ته‌وه‌یه‌ك‬ ‫ی بۆ كورد نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫حیساب ‌‬ ‫ی "كوردو كوردستان له‌به‌ڵگه‌نام ‌ه‬ ‫كتێب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مریكادا"‪ ،‬له‌ئاماده‌كردن ‌‬ ‫نهێنیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫پرۆفیس���ۆر لوقمان مح���ۆو وه‌رگێڕان ‌‬ ‫ی چ���اپ‌و‬ ‫وری���ا ره‌حمانی���ه‌‪ ،‬ده‌زگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژه���ه‌اڵت له‌دوتوێ ‌‬ ‫باڵوكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫چوار به‌رگ���دا باڵویكردۆته‌وه‌‪ .‬د‪ .‬محۆ‬ ‫ی‬ ‫ی لوبنانه‌و ئێس���تا مامۆس���تا ‌‬ ‫كورد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زانس���ت ‌ه سیاسیه‌كان ‌ه له‌زانكۆ ‌‬ ‫به‌ش ‌‬ ‫ئیندیانا له‌ئه‌مریكا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م كتێب ‌ه چوار به‌رگی��� ‌ه ك ‌ه زیاتر‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌زار الپه‌ڕه‌یه‌‪ ،‬ب���اس له‌بارودۆخ ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫كورد له‌هه‌ر چوار پارچ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵوێس���ت ‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬تیای���دا به‌ورد ‌‬ ‫ی سپی‌‌و‬ ‫ی كۆش���ك ‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیخوازان ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌ره‌وه‌و به‌رگ���ری‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی ده‌ی���ان‬ ‫ی مرۆڤدۆس���تان ‌ه ‌‬ ‫هه‌ڵوێس���ت ‌‬ ‫ی نوێنه‌ران‌و‬ ‫ی ئه‌نجومه‌نه‌كان��� ‌‬ ‫ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مریكا ده‌رهه‌ق به‌كێش��� ‌ه ‌‬ ‫پیران��� ‌‬ ‫كورد خراوه‌ته‌ڕو‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ كوردو ئه‌مریكا‬ ‫ی ئه‌م كتێبه‌دا‪ ،‬پرۆفیسۆر‬ ‫له‌پێش���ه‌ك ‌‬ ‫مای���كڵ گه‌نت���ه‌ر رونیكردۆت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی كوردو ئه‌مریكا به‌چوار‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م‬ ‫قۆناغدا رۆیش���تون‪ .‬قۆناغ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یاندن ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ س���ه‌رده‌م ‌‬ ‫ی ودرۆ‬ ‫راگه‌یه‌ن���راو‌ه چوارده‌خاڵیه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌مری���كا‪ ،‬ك��� ‌ه‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫وڵس���ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خودموختار ‌‬ ‫ی (‪ )12‬به‌ڵێن��� ‌‬ ‫له‌خاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیمپراتۆر ‌‬ ‫ی س���نور ‌‬ ‫به‌نه‌ته‌وه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دا‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌م به‌ڵێن ‌ه ‌‬ ‫عوس���مان ‌‬ ‫له‌هه‌مب���ه‌ر كورد نه‌برد‌ه س���ه‌رو كورد‬ ‫ی‬ ‫ی زلهێزان ‌‬ ‫ی به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫كرای ‌ه قوربان��� ‌‬ ‫ئه‌وكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی دوه‌م ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ سه‌ره‌تا ‌‬ ‫قۆناغ ‌‬ ‫ی رابردو‪ ،‬كاتێك مه‌ال‬ ‫ی سه‌د‌ه ‌‬ ‫حه‌فتاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شۆڕش��� ‌‬ ‫ی رێبه‌ر ‌‬ ‫ی بارزان ‌‬ ‫مس���ته‌فا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێرانه‌و‌ه توان ‌‬ ‫ی شا ‌‬ ‫ئه‌یلول‪ ،‬له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫فش���ار بخات ‌ه س���ه‌ر ئه‌مریكا‪ ،‬تاوه‌كو‬ ‫ی كورد بكرێت‪،‬‬ ‫ی چه‌كدار ‌‬ ‫ی بزاڤ ‌‬ ‫كۆمه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪‌)1975‬و له‌ده‌ره‌نجام ‌‬ ‫به‌اڵم له‌ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌زائیر‪ ،‬ئه‌مریكا كورد ‌‬ ‫رێكه‌وتنام ‌ه ‌‬ ‫ی قوربانی‌‪.‬‬ ‫كرده‌و‌ه قۆچ ‌‬ ‫ی س���ێیه‌م‬ ‫ی گه‌نته‌ر‪ ،‬قۆناغ ‌‬ ‫به‌بۆچون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌هار ‌‬ ‫ی راپه‌ڕین‌و ك���ۆڕه‌و ‌‬ ‫ل���ه‌دوا ‌‬ ‫(‪ )1991‬ده‌ست پێده‌كات‪ ،‬ك ‌ه ئه‌مریكا‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی بۆ كورده‌كان ‌‬ ‫ی ئارام��� ‌‬ ‫ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ی چواره‌می���ش‬ ‫دروس���تكرد‪ ،‬قۆناغ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌عس��� ‌ه له‌ساڵ ‌‬ ‫ی رژێم ‌‬ ‫ی روخان ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی كوردس���تان بو‌ه‬ ‫(‪ ،)2003‬ك ‌ه به‌فه‌رم ‌‬ ‫هه‌رێمێكی‌ فیدراڵ له‌عێراقدا‪.‬‬ ‫گه‌نت���ه‌ر‪ ،‬راش���كاوان ‌ه ده‌نوس���ێت‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وتۆ ‌‬ ‫ی ك���ورد پێگه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫كێش��� ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌مری���كاو‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌ی��� ‌‬ ‫له‌ئاسایش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ی به‌دیموكراس���یكردن ‌‬ ‫ره‌وت ‌‬ ‫ناوه‌ڕاستدا نییه‌‪ ...‬له‌ڕاستیدا ئێستاش‬ ‫ی‬ ‫ی تۆكم ‌ه ‌‬ ‫ئه‌مریكا هیچ ستراتیژیه‌تێك ‌‬ ‫بۆ ك���ورد وه‌ك���و نه‌ته‌وه‌ی���ه‌ك نییه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ئه‌و واڵتان ‌ه ك��� ‌ه كورد تیایاندا‬ ‫ی (توركیا‪ ،‬عێراق‪ ،‬ئێران‪ ،‬سوریا)‬ ‫ده‌ژ ‌‬ ‫ی ئه‌مری���كا‬ ‫ی ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ب���ۆ سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫گرنگترن‪ ...‬ئه‌مریكا به‌له‌به‌رچاوگرتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌قامگیر ‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان��� ‌‬ ‫ی مرۆڤ‪،‬‬ ‫ی ناوه‌ڕاس���ت‌و ماف ‌‬ ‫رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ی قبوڵ كردو‌ه ك ‌ه به‌رپرس���یار‌ه‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كورده‌كان تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫به‌رانبه‌ر ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆی ‌‬ ‫بپارێزێت‪ ...‬ئه‌مریكا دژ ‌‬ ‫ی عێراقه‌‪ ،‬چونك ‌ه هه‌ستده‌كات‬ ‫كورده‌كان ‌‬ ‫ی عێراق‌و‬ ‫ی له‌ناوچون��� ‌‬ ‫ده‌بێت��� ‌ه ه���ۆ ‌‬ ‫ی ناوه‌راست‪.‬‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ناسه‌قامگیربون ‌‬ ‫ی چۆمسكی‌‌و‬ ‫هیواكان ‌‬ ‫ی د‪.‬مه‌حمود‬ ‫سه‌رنجه‌كان ‌‬ ‫ی كورد‪ ،‬د‪.‬مه‌حمود‬ ‫سیاس���ه‌تمه‌دار ‌‬ ‫ی حه‌فتاكاندا‬ ‫عوس���مان ك ‌ه له‌س���ااڵن ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ی په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫بۆ دروس���تكردن ‌‬ ‫ی چۆت ‌ه‬ ‫ی بارزان ‌‬ ‫ئه‌مریكا‪ ،‬به‌نوێنه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م كتێبه‌دا‬ ‫ئه‌مری���كا‪ ،‬له‌پێش���ه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌مریكا قه‌د‬ ‫نوس���یویه‌تی‌‪ :‬حكومه‌ت ‌‬ ‫ی بۆ كورد‬ ‫وه‌ك���و نه‌ته‌وه‌یه‌ك حیس���اب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كورده‌كان ‌‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌رده‌وام دژایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك���ردوه‌‪ ،‬ق���ه‌د گرنگ��� ‌‬ ‫توركی���ا ‌‬ ‫ی ئێران‌و سوریا نه‌داوه‌‪...‬‬ ‫به‌كورده‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مریكا ق���ه‌د نه‌یویس���تو‌ه تێكه‌اڵو ‌‬ ‫ی كورد بێت‪ ،‬هه‌میشه‌و ئێستاش‬ ‫كێش ‌ه ‌‬ ‫هه‌ر به‌كێشه‌یه‌كی‌ ناوخۆیی‌ ده‌زانێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پێشه‌ك ‌‬ ‫ی دیك ‌ه له‌و كه‌سان ‌ه ‌‬ ‫یه‌كێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ ئه‌م كتێب��� ‌ه نوس���یوه‌‪ ،‬بیرمه‌ند ‌‬ ‫ی ن���وام چۆمس���كیه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ئه‌مریك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كورد به‌گشتی‌‌و كورده‌كان ‌‬ ‫مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫ێ له‌و مه‌سه‌النه‌ی ‌ه‬ ‫توركیا به‌تایبه‌تی‌‪ ،‬یه‌ك ‌‬ ‫ی له‌دڵمدایه‌‪ ..‬هی���وادارم‬ ‫ك��� ‌ه جێگ��� ‌ه ‌‬

‫ی خودموختار دابمه‌زرێت‬ ‫كوردستانێك ‌‬ ‫ی ناوچه‌ك ‌ه ك ‌ه‬ ‫ك��� ‌ه هه‌م���و كورده‌كان��� ‌‬ ‫ده‌یان ملیۆن كه‌س ده‌بن‪ ،‬تێیدا بگه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ به‌ڕێوه‌بردن‌و سه‌ربه‌خۆی ‌‬ ‫به‌ماف ‌‬ ‫كولتوری‌ خۆیان به‌ده‌ستبهێنن‪.‬‬ ‫ی كتێبه‌ك���ه‌ش ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ئام���اده‌كار ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه نه‌بون ‌ه‬ ‫كورده‌كان ق���ه‌د فێر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫خۆیان نه‌كه‌ن به‌دارده‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫زلهێ���زه‌كان‪ ،‬ب���ه‌رده‌وام به‌حوكم��� ‌‬ ‫ی‬ ‫جیۆپۆله‌تیكه‌كه‌یان بونه‌ت��� ‌ه قوربان ‌‬ ‫ئه‌مریكاو هاوپه‌یمانه‌كانی‌‪.‬‬ ‫كورد له‌ته‌مموزه‌وه‌ بۆ ئه‌یلول‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫ی به‌رگ��� ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م��� ‌‬ ‫به‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كتێبه‌ك���ه‌‪ ،‬تایبه‌ت��� ‌ه به‌به‌ڵگه‌نامه‌كان ‌‬ ‫ی عێراق‌و‬ ‫ی دۆخ��� ‌‬ ‫ئه‌مری���كا له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان ‌‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌ی ‌‬ ‫بزوتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی (‪- 1958‬‬ ‫ی س���ااڵن ‌‬ ‫عێراق له‌م���او‌ه ‌‬ ‫‪ .)1972‬ل���ه‌م به‌ش���ه‌دا زیات���ر له‌چل‬ ‫ی‬ ‫ی شۆڕش ‌‬ ‫ی سه‌ره‌تا ‌‬ ‫به‌ڵگه‌نام ‌ه له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫ی ته‌مموزو دۆخ ‌‬ ‫چ���وارد‌ه ‌‬ ‫ی عێراق له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وكاته‌و په‌یوه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌مریكا بۆ‬ ‫واڵت���ان‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شۆڕش‌و په‌یوه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫سه‌ركرده‌كان ‌‬ ‫ئه‌مریكا كراوه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌مریكا‬ ‫ی باڵێوزخان ‌ه ‌‬ ‫ل ‌ه بروسكه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌عێراق ك ‌ه ل���ه‌(‪ /14‬ته‌مموز‪)1958/‬‬ ‫ی ده‌ره‌و‌ه كراوه‌‪،‬‬ ‫ی وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ره‌وان��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شۆڕش��� ‌‬ ‫ی س���ه‌ركرده‌كان ‌‬ ‫له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی ته‌مم���وزه‌و‌ه ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌م‬ ‫چ���وارد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ئه‌زمون ‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت ‌ه به‌داخ���ه‌و‌ه پیاو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌س���تیار ‌‬ ‫ێ كار ‌‬ ‫تێدانییه‌‪ ،‬ك ‌ه بتوان ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ ده‌وڵه‌ت راپه‌ڕێنێت‪.‬‬ ‫ی دیك���ه‌دا ك��� ‌ه‬ ‫له‌به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی ب���ۆ (‪)1962/9/20‬‬ ‫مێژوه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���اس ل���ه‌وه‌ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ی پارت��� ‌‬ ‫ی رێكخس���تنه‌كان ‌‬ ‫به‌رپرس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بارزانی‌‪ ،‬به‌نهێن ‌‬ ‫له‌به‌غدا به‌ئ���اگادار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مری���كا ‌‬ ‫ی باڵیوزخان��� ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌ردان ‌‬ ‫ی ئه‌مریكاو‬ ‫ی پش���تیوان ‌‬ ‫ك���ردوه‌و داوا ‌‬ ‫ی بۆ شۆڕش���ه‌كه‌یان كردوه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫پار‌ه ‌‬ ‫به‌رپرس��� ‌ه وتویه‌تی‌‪ :‬نامانه‌وێت هه‌مو‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانم���ان له‌گه‌ڵ س���ۆڤیه‌ت‬ ‫بڕوخێنی���ن‪ ،‬هه‌تا دڵنیا نه‌بین ئه‌مریكا‬ ‫ی له‌شۆڕش���ه‌كه‌مان ده‌كات‪.‬‬ ‫پش���تیوان ‌‬ ‫ی هاوكاریمان‬ ‫هه‌روه‌ها وتویه‌ت���ی‌‪ :‬داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كوه‌ی���ت كردو‌ه به‌اڵم له‌س���ه‌ر داوا ‌‬ ‫به‌ریتانی���ا ره‌تیانكردۆته‌و‌ه هاوكاریمان‬ ‫بك���ه‌ن‪ .‬له‌الی���ه‌ن خۆیه‌و‌ه ئیس���رائیل‬ ‫ی كورده‌كان‬ ‫ی كردو‌ه یارمه‌ت ‌‬ ‫پێش���نیار ‌‬ ‫ب���دات له‌ئه‌وروی���ا‪ ،‬ب���ه‌اڵم "ئێم��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ره‌تمانكردۆت���ه‌و‌ه له‌ترس��� ‌‬ ‫ئیسرائیل ئه‌و زانیاریان ‌ه ئاشكرا بكات‌و‬ ‫ی‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫ی بزوتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫زی���ان به‌ناوبانگ ‌‬ ‫ی بكه‌وێت"‪.‬‬ ‫له‌ناو واڵتانی‌ عه‌ره‌ب ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مری���كا‪،‬‬ ‫له‌بروس���كه‌یه‌كدا ل���ه‌(‪)1963/5/2‬‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت‪ :‬ئه‌مریكا كێش���ه‌ی‌ كورد‬ ‫به‌مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌ به‌ت���ه‌واوی‌ ناوخۆی���ی‌‬ ‫عێ���راق ده‌زانێت‪ ،‬نایه‌وێت هیچ ده‌ورێكی‌‬ ‫راس���ته‌وخۆ ی���ان ناڕاس���ته‌وخۆی‌ تێدا‬ ‫ببینێ���ت‪ .‬له‌بروس���كه‌یه‌كی‌ دیك���ه‌دا‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌ت ل���ه‌(‪ )1963/4/5‬ئاش���كرای‌‬ ‫ده‌كات‪ :‬ئه‌مری���كا ده‌رك به‌ئامانج���ه‌‬ ‫ره‌واكانی‌ ك���ورد ده‌كات له‌ناو ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫عێراقدا‌و هاوخه‌می‌ ئه‌م ئامانجانه‌یه‌‪ ،‬به‌م‬ ‫به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك رێگه‌ به‌وه‌ نادات ئه‌م‬ ‫هاوخه‌می���ه‌ كاربكاته‌ س���ه‌ر ئاوه‌ژوبونی‌‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ه‌ زۆر نزیكه‌كانم���ان له‌گه‌ڵ‬ ‫رژێمی‌ نوێی‌ عێراق‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌عس���یه‌كان ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫عێراق به‌ده‌سته‌وه‌ ده‌گرن‪ ،‬جۆن فۆسته‌ر‬ ‫كارمه‌ندی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ئاسایشی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫له‌یاداش���تێكدا بۆ یارمه‌تیده‌ری‌ تایبه‌تی‌‬ ‫س���ه‌رۆك كۆمار‪ ،‬ل���ه‌(‪،)1968/7/22‬‬ ‫ده‌نوس���ێت‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر ناچاربی���ن له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ عێ���راق مامه‌ڵ���ه‌ بكه‌ی���ن‪،‬‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی‌ به‌عسی‌ باشترین ده‌وڵه‌تێكه‌‬ ‫كه‌ ده‌توانین چاوه‌ڕوانی‌ بین‪.‬‬ ‫كورد له‌ئه‌نجومه‌نه‌كانی‌ ئه‌مریكا‬ ‫ی یه‌كه‌م تایبه‌ت ‌ه‬ ‫ی به‌رگ ‌‬ ‫ی دوه‌م ‌‬ ‫به‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی ئه‌ندامان ‌‬ ‫به‌لێدوان‌و وت ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مریكا‪ ،‬ده‌ربار‌ه ‌‬ ‫نوێن���ه‌ران‌و پیران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ااڵن ‌‬ ‫ی ك���ورد له‌م���او‌ه ‌‬ ‫كێش��� ‌ه ‌‬ ‫(‪ .)2000 -1973‬ل���ه‌م به‌ش���ه‌دا (‪)25‬‬ ‫ی‬ ‫ی تێدای ‌ه له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌‬ ‫لێدوان ‌‬ ‫ی له‌الی���ه‌ن‬ ‫ی كیمیای��� ‌‬ ‫ی چه‌ك��� ‌‬ ‫پێدان��� ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫س���ۆڤیه‌ته‌و‌ه به‌عێراق‌و ترس��� ‌‬ ‫ی نێوان‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬تێكهه‌ڵچونه‌كان ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫ی عێراق‪ ،‬دۆخ ‌‬ ‫ك���وردو حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێران‌و عێراق���دا‪ ،‬په‌المار ‌‬ ‫له‌ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫ی بۆ سه‌ر ناوچ ‌ه كوردنشینه‌كان‬ ‫كیمیای ‌‬ ‫ی هه‌ڵه‌بجه‌‪ .‬دواتر‬ ‫ی كیمیاباران ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫شه‌ڕی‌ كوه‌یت‌و ئاواره‌بونی‌ كورد‪.‬‬ ‫ی نیویۆرك مس���ته‌ر‬ ‫ی ویالیه‌ت ‌‬ ‫نوێنه‌ر ‌‬ ‫ك���ۆچ ل���ه‌(‪ )1975/4/17‬ده‌ڵێ���ت‪:‬‬ ‫ك���ورده‌كان ئه‌وه‌ن���د‌ه جورئ���ه‌ت‌و‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ئازاد ‌‬ ‫جه‌س���اره‌تیان هه‌ی ‌ه داكۆك ‌‬ ‫خۆی���ان بك���ه‌ن‪ ..‬چه‌ند‌ه ش���ه‌رم ‌ه بۆ‬ ‫ی ك ‌ه ده‌ست نابه‌ن‬ ‫شارستانیه‌ت ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی كاره‌سات ده‌بن‪،‬‬ ‫بۆ تیرۆریزم توش��� ‌‬ ‫ی بۆ ئه‌به‌ن‬ ‫ی ك ‌ه ده‌س���ت ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫به‌فه‌رمی‌ ده‌ناسرێن‪.‬‬

‫كێشه‌ی‌ كورد‬ ‫پێگه‌یه‌ك ‌ی ئه‌وتۆ ‌ی‬ ‫له‌ئاسایشی‌ نه‌ته‌وه‌ی ‌ی‬ ‫ئه‌مریكاو ره‌وت ‌ی‬ ‫به‌دیموكراسیكردن ‌ی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستدا‬ ‫نییه‌‪ ..‬له‌ڕاستیدا‬ ‫ئێستاش ئه‌مریكا‬ ‫هیچ ستراتیژیه‌تێك ‌ی‬ ‫تۆكمه‌ ‌ی بۆ كورد‬ ‫وه‌كو نه‌ته‌وه‌یه‌ك نییه‬ ‫كوه‌یت‌و كۆڕه‌و‪ ،‬خاڵی‌ وه‌رچه‌رخان‬ ‫ی‬ ‫ی كتێبه‌كه‌دا‪ ،‬ئه‌ندامان ‌‬ ‫ی دوه‌م ‌‬ ‫له‌به‌رگ ‌‬ ‫ی ئه‌مریكا‪،‬‬ ‫ی نوێنه‌ران‌و پیران ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی واڵته‌كه‌یان ده‌كه‌ن‬ ‫ی هه‌ڵوێست ‌‬ ‫ستایش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رزگار كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌توند ‌‬ ‫ك ‌ه كوه‌یت ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌خن ‌ه له‌وه‌ده‌گرن ك ‌ه ئه‌مریكا پش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردان‌و ش���یعه‌كان ‌‬ ‫كردۆت ‌ه راپه‌ڕین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌كات ‌‬ ‫عێ���راق‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه جگه‌ل���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كوردس���تاندا‪،‬‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫ی ملیۆن ‌‬ ‫كۆڕه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مری���كا وه‌ك���و پێویس���ت به‌هانا ‌‬ ‫كوردانه‌وه‌ نه‌هاتوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌گه‌ر ده‌ته‌وێت‬ ‫پی���ران لیه ‌ه ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی سه‌دام حسه‌ین‪ ،‬ده‌ب ‌‬ ‫ی به‌قوربان ‌‬ ‫نه‌ب ‌‬ ‫ی بیت‬ ‫ێ كوێت ‌‬ ‫ی نه‌وتت هه‌بێت‪ ،‬ده‌ب ‌‬ ‫بیر ‌‬ ‫نه‌ك كورد‪ .‬ل���ه‌(‪ )1991/4/9‬جۆزیف‬ ‫ی پیران‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی ئه‌ندام��� ‌‬ ‫لیبرمان ‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪ :‬ش���تێك ك ‌ه ئێم ‌ه له‌س���ه‌دام‬ ‫فێربوین ئه‌وه‌ی ‌ه س���ه‌دام رێ���ز له‌هیچ‬ ‫ش���تێك ناگرێ���ت‪ ،‬مه‌گه‌ر ئ���ه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رباز ‌‬ ‫ی هێز ‌‬ ‫ی به‌كارهێنان ‌‬ ‫هه‌ڕه‌ش ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ بكه‌یت‪ ،‬ی���ان هه‌ر به‌كرده‌و‌ه هێز ‌‬ ‫ل‌‬ ‫سه‌ربازی‌ له‌دژی‌ به‌كاربهێنیت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ل ‌ه (‪ )1991/4/11‬ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫پیران دیكۆنسینی‌‪ :‬له‌(‪ )2/15‬له‌بنك ‌ه ‌‬ ‫ی رایتۆن‪ ،‬سه‌رۆك‬ ‫ی موش���ه‌ك ‌‬ ‫سیستم ‌‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی له‌س���وپاو خه‌ڵك ‌‬ ‫بۆش داوا ‌‬ ‫ی شته‌كان بگرن ‌ه ده‌ست‌و‬ ‫كرد كۆنترۆڵ ‌‬ ‫ی دیكتاتۆر ناچار بكه‌ن‬ ‫سه‌دام حوسه‌ین ‌‬ ‫ی عێراق‬ ‫بچێت ‌ه الوه‌‪ ،‬به‌اڵم كاتێك خه‌ڵك ‌‬ ‫ی ئه‌ویان دایه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی داواكارییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫وه‌اڵم ‌‬ ‫س���ه‌رۆك بۆش وه‌ك س���ه‌رۆك رۆناڵد‬ ‫ره‌یگان له‌كۆپته‌رێ���ك هاته‌ده‌رو وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی گرت به‌گوێیه‌وه‌و وت ‌‬ ‫كه‌ڕه‌كان ده‌ست ‌‬ ‫ی ده‌ڵێن"‪ ...‬هه‌روه‌ها‬ ‫"به‌ڵێ‌‪ ،‬نابیسم چ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬له‌كاتێكدا كۆنگرێس‌و وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ره‌و‌ه رازیب���ون به‌یارمه‌تیدان��� ‌‬ ‫ی توركیا‬ ‫ئاواره‌كان‪ ،‬به‌داخه‌و‌ه ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫نه‌یهێش���ت ئه‌و یارمه‌تی���ه‌و یارمه‌تیی ‌ه‬ ‫ی دیك��� ‌ه له‌نێ���وان‬ ‫نێونه‌ته‌وه‌ییه‌كان��� ‌‬ ‫ئاواره‌كاندا دابه‌ش بكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ندام ‌‬ ‫ل��� ‌ه (‪ )1991/4/11‬لڤین��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوێنه‌ران ده‌ڵێت‪ :‬حكومه‌ت ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیگه‌رانییه‌كان��� ‌‬ ‫ئه‌مری���كا به‌بۆن��� ‌ه ‌‬ ‫ی باكورو‬ ‫ی سعودی‌‪ ،‬راپه‌ڕیوان ‌‬ ‫عه‌ره‌بستان ‌‬ ‫ی به‌ته‌نها هێش���ته‌وه‌و‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫باش���ور ‌‬ ‫ی سه‌دام‪.‬‬ ‫ئه‌وان بون ‌ه قوربان ‌‬ ‫ی كوردی‌‬ ‫پارله‌مان‌و حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڵگه‌نامه‌كان ‌‬ ‫ی دیك��� ‌ه ‌‬ ‫به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی دوه‌م‪ ،‬تایبه‌ت��� ‌ه به‌یه‌ك���ه‌م‬ ‫به‌رگ��� ‌‬ ‫ی كوردس���تان‌و‬ ‫ی پارله‌مان ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫پێكهێنان ‌‬ ‫له‌(‪/21‬گ���واڵن‪)1992/‬‬ ‫(‪.)1992‬‬ ‫ی نوێنه‌ران‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی ئه‌ندام ‌‬ ‫بیلبر‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ل ‌‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬بۆ یه‌كه‌مج���ار له‌مێژو ‌‬ ‫ی ئازاد له‌كوردستان‬ ‫كورد هه‌ڵبژاردنێك ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌چ���و‪ .‬ئ���ه‌م هه‌ڵبژاردن��� ‌ه ئ���ه‌و‬ ‫ی سه‌لماند كورده‌كان ده‌توانن‬ ‫راس���تی ‌ه ‌‬ ‫ی چڕوپ���ڕ له‌چوارچێوه‌ی‬ ‫ئیداره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خ���اوه‌ن ئۆتۆنۆم��� ‌‬ ‫ناوچه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بب���ه‌ن‪ ،‬ك��� ‌ه تێیدا ك���ورده‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی دیكتاتۆر ‌‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر كۆمه‌ڵك���وژ ‌‬ ‫ی عێراق سه‌دام حوسه‌ین خۆیان‬ ‫دڕند‌ه ‌‬ ‫بپارێزن‪.‬‬ ‫ی ئه‌م كتێب ‌ه تایبه‌ت ‌ه‬ ‫ی دیك ‌ه ‌‬ ‫به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆو هه‌وڵه‌كان ‌‬ ‫ی ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫به‌باس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مریكا بۆ ناوبژی‌‌و پاش���ان به‌درێژ ‌‬ ‫ی (‪/31‬ئ���اب‪)1996/‬‬ ‫ب���اس ل���ه‌روداو ‌‬ ‫كراوه‌‪ .‬پاش���ان باس ل���ه‌و‌ه كراو‌ه ك ‌ه‬ ‫ی ه���ه‌ردو ئه‌نجومه‌ن‬ ‫چه‌ن���د ئه‌ندامێك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌وڵیان���داوه‌و داوای دادگایكردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نێوده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫س���ه‌دامیان له‌دادگایه‌ك ‌‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ندام ‌‬ ‫ل ‌ه (‪ )1997/11/14‬پرۆته‌ر ‌‬

‫‪17‬‬

‫ی نوێن���ه‌ران ده‌ڵێ���ت‪ :‬ئه‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ده‌وڵه‌تان ‌ه تیرۆریس���تن ك ‌ه كورده‌كان‬ ‫س���ه‌ركوت ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌وڵه‌تان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫تیرۆریستن ك ‌ه ماف ‌ه س���ه‌ره‌تاییه‌كان ‌‬ ‫ك���ورده‌كان زه‌وت ده‌ك���ه‌ن‌و له‌ن���او‬ ‫ی خۆیاندا رێزی���ان لێناگرن‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵگا ‌‬ ‫هه‌ر رۆژ خۆیان‌و منداڵه‌كانیان ده‌كوژن‌و‬ ‫ی‬ ‫هه‌وڵ���ده‌ده‌ن ك���ورده‌كان له‌كۆمه‌ڵگا ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیان���دا ده‌ربك���ه‌ن‪ ،‬تیرۆریس���ت ‌‬ ‫راسته‌قینه‌ ئه‌م ده‌وڵه‌تانه‌ن‪.‬‬ ‫ی رۆژنامه‌وانیدا‪،‬‬ ‫كاتێك له‌كۆنگره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌(‪ )1991/4/16‬له‌ج���ۆرج بۆش��� ‌‬ ‫ی ئه‌مریكا ده‌پرسن‪:‬‬ ‫ی ئه‌وكات ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ورده‌كان ده‌ڵێ���ن كوردس���تانێك ‌‬ ‫ێ كورده‌كان‬ ‫سه‌ربه‌خۆیان ده‌وێت‪ ،‬بۆ ده‌ب ‌‬ ‫ئه‌م كوردستان ‌ه س���ه‌ربه‌خۆیان ‌ه نه‌بێ‌؟‬ ‫ی ئه‌مریكا‬ ‫له‌وه‌اڵم���دا ده‌ڵێت‪ :‬ئامانج��� ‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ه نه‌ب���و‌ه عێراق پارچ��� ‌ه پارچه‌و‬ ‫ی‬ ‫ناس���ه‌قامگیربێت‪ ،‬ئه‌م ‌ه هه‌ڵوێس���ت ‌‬ ‫ئێمه‌و هێزه‌ هاوپه‌یمانه‌كانمانه‌‪.‬‬ ‫ی محه‌مه‌د‬ ‫شای‌ ئێران‌و قاز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رگ ‌‬ ‫ی به‌ڵگه‌نامه‌كان ‌‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫به‌شێك ‌‬ ‫ی توركیاو‬ ‫سێیه‌م‪ ،‬تایبه‌ت ‌ه به‌كوردستان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ئێران له‌به‌ڵگه‌نام ‌ه نهێنه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌مری���كادا‪ .‬ك ‌ه تیایدا باس‬ ‫ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی س���ۆڤیه‌ت‬ ‫ی ئێران‌و رۆڵ ‌‬ ‫له‌بارودۆخ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ئێران���دا ده‌كات‪ .‬له‌بروس���كه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌مری���كا له‌ئێران ك ‌ه‬ ‫ی باڵێوز ‌‬ ‫نهێن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫له‌(‪ )1946/11/8‬بۆ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی محه‌مه‌د به‌توند ‌‬ ‫ناردو‌ه ده‌ڵێت‪ :‬قاز ‌‬ ‫ی كۆمۆنیزمه‌‌و له‌سۆڤیه‌ت دڵسارده‌‪،‬‬ ‫دژ ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫چونك ‌ه سۆڤیه‌ت ئه‌و پێداویستیان ‌ه ‌‬ ‫دابین نه‌كردوه‌ كه‌ به‌ڵێنی‌ پێدابو‪.‬‬ ‫ی دیك��� ‌ه ئام���اژ‌ه‬ ‫له‌به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی ئێ���ران‬ ‫به‌وه‌ك���راوه‌‪ ،‬كاتێ���ك ش���ا ‌‬ ‫ی ئه‌مریكا‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئایزنهاوه‌ر ‌‬ ‫كۆبۆت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌(‪،)1958/6/30‬‬ ‫ێ‬ ‫رایگه‌یان���دوه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر كه‌س���ێك بتوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ته‌واو ‌‬ ‫ئێران كۆنترۆڵ بكات‪ ،‬ده‌توان ‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست كۆنترۆڵ بكات‪.‬‬ ‫ی توركیا‬ ‫كوردو ئایند‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ر له‌م به‌رگه‌دا‪ ،‬باس له‌كوردستان ‌‬ ‫ی كۆنگرێسدا‬ ‫توركیاو ئێران له‌ئه‌جێندا ‌‬ ‫ی كۆنگرێس‬ ‫ی ئه‌ندامان ‌‬ ‫كراوه‌‪ .‬تیایدا وت ‌ه ‌‬ ‫ی كوردان له‌و واڵتان ‌ه‬ ‫ی ره‌وش��� ‌‬ ‫له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی (‪)1996 – 1979‬‬ ‫ی س���ااڵن ‌‬ ‫له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی لێدوانه‌كانیش‪،‬‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫خراوه‌ته‌ڕو‪ .‬به‌ش ‌‬ ‫ی نیگه‌رانی��� ‌ه له‌كۆمه‌ك��� ‌ه‬ ‫ده‌ربڕین��� ‌‬ ‫ی ئه‌مری���كا بۆ توركیاو‬ ‫س���ه‌ربازییه‌كان ‌‬ ‫ی كوردان‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫ی ره‌وش ‌‬ ‫پشتگوێخس���تن ‌‬ ‫ی هه‌ر‬ ‫له‌و واڵته‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگه‌ل ‌ه به‌ندكردن ‌‬ ‫ی ك���ورد له‌یال زاناو‬ ‫چ���وار پارله‌مانتار ‌‬ ‫خه‌تیب دیجله‌و ئورهان دۆغان‌و سه‌لیم‬ ‫ی توركیا‬ ‫ی له‌شكركێش ‌‬ ‫ساداك‪ ،‬سه‌ربار ‌‬ ‫بۆ سه‌ر كوردستانی‌ عێراق‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هۆیه‌ر ئه‌ندام ‌‬ ‫له‌وباره‌یه‌و‌ه س���تین ‌‬ ‫ی نوێنه‌ران له‌(‪)1995/1/20‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪ :‬توركی���ا پێن���ج قات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه بۆ جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫پاره‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی گاپ خه‌رج ده‌كات‪ ،‬بۆ‬ ‫ی ئ���او ‌‬ ‫گه‌ور‌ه ‌‬ ‫ی ده‌كات‪...‬‬ ‫شه‌ڕ له‌گه‌ڵ په‌كه‌ك ‌ه خه‌رج ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪ :‬هه‌تا كاتێك رێبه‌ران ‌‬ ‫ی گولل ‌ه ك���پ نه‌كه‌ن‌و‬ ‫ت���ورك ده‌نگ��� ‌‬ ‫ی ئاش���تیخوازانه‌دا‬ ‫به‌شوێن رێگاچار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كێش ‌ه ‌‬ ‫نه‌گه‌ڕێن بۆ چاره‌س���ه‌ركردن ‌‬ ‫ك���ورد‪ ،‬ناتوانی���ن هی���چ هیوایه‌كمان‬ ‫ی‬ ‫ی یا دیموكراس ‌‬ ‫به‌ئاشتی‌‪ ،‬خۆشبه‌خت ‌‬ ‫له‌توركی���ادا هه‌ب���ێ‌‪ .‬ئه‌م پێش���بینی ‌ه‬ ‫ی توركیا‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫دڵته‌نك���ه‌ر‌ه بۆ داهات���و ‌‬ ‫ی ئه‌مریكایه‌‌و هیچ‬ ‫دۆس���ت‌و هاوپه‌یمان ‌‬ ‫تاكێك له‌واڵتی‌ ئێم ‌ه خۆشحاڵ ناكات‪.‬‬ ‫ل��� ‌ه (‪ )1996/1/25‬كۆیس���تۆڤه‌ر‬ ‫ی نوێنه‌ران‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫س���میت ئه‌ندام ‌‬ ‫ی راب���ردودا ‪28‬‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪ :‬له‌س���ه‌د‌ه ‌‬ ‫ی ك���ورد له‌توركی���ا رویداوه‌‪،‬‬ ‫راپه‌ڕین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رابردودا هێزه‌كان ‌‬ ‫ێ ساڵ ‌‬ ‫ی س‌‬ ‫له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ئاس���ایش زیاتر ل���ه‌(‪ )2650‬گوندیان‬ ‫ی توركیا چۆڵ یا‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫له‌باش���ور ‌‬ ‫ێ ملیۆن كه‌سیان‬ ‫كاولكردوه‌و زیاتر له‌س ‌‬ ‫ئاواره‌ك���ردوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێم��� ‌ه ده‌مانه‌وێ���ت په‌یوه‌ندییه‌كانمان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ توركی���ا پێش���بخه‌ین‪،‬‬ ‫ی ئێم��� ‌ه نابێت درێژ‌ه‬ ‫سیاس���ه‌تمه‌داران ‌‬ ‫ی مرۆڤ‬ ‫به‌و سیاس���ه‌ت ‌ه بده‌ن ك ‌ه ماف ‌‬ ‫ی به‌رژه‌وه‌ندیی ‌ه ئابوری‌‌و‬ ‫بكه‌ن به‌قوربان ‌‬ ‫ستراتیژییه‌كان‪.‬‬ ‫ی زاناو رفاندنی‌ ئۆجه‌الن‬ ‫ئازادكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چواره‌م���دا‪ ،‬هه‌وڵه‌كان��� ‌‬ ‫له‌به‌رگ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوێنه‌ران‌و پیران ‌‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ئه‌ندامان ‌‬ ‫ی له‌یال زاناو‬ ‫ئه‌مریكا ب���ۆ ئازادكردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باسكراوه‌‪ ،‬روداو ‌‬ ‫ی به‌ورد ‌‬ ‫هاوه‌ڵه‌كان ‌‬ ‫ی عه‌ب���دواڵ ئۆج���ه‌الن‬ ‫ده‌س���تگیركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توركیا به‌هاوكار ‌‬ ‫له‌الیه‌ن هه‌واڵگ���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیك ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌مریكا به‌ش���ێك ‌‬ ‫هه‌واڵگ���ر ‌‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌كانی‌ گرتۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫خات���و ئیلیزابیت ف���ۆرس ئه‌ندام ‌‬ ‫ی نوێنه‌ران له‌(‪،)1998/11/8‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی توركیا له‌له‌یال زانا‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ده‌وڵه‌ت��� ‌‬ ‫ده‌ترس���ێت‪ ،‬واده‌زانێ���ت ده‌توانێت بۆ‬ ‫ی له‌ی�ل�ا زانا‬ ‫هه‌میش��� ‌ه پێ���ش له‌ڕێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێش له‌ڕێگا ‌‬ ‫بگرێت‪ ،‬چۆن نه‌یانتوان ‌‬ ‫نیڵسۆن ماندیال بگرن‪ ،‬ئاوه‌هاش ناتوانن‬ ‫پێش له‌ڕێگای‌ له‌یال زاناش بگرن‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫مەسعود بارزانی هیالکە‬ ‫دەرونناس‪ :‬فریشتە کەوە‬

‫سەرۆک لەسەرەتای وتارەکە تا کۆتایی‬ ‫هەم���ان تۆن���ی دەنگ���ی هەی���ە بەبێ‬ ‫ره‌چاوکردن‌و بەکارهێنانی بەرزکردنەوەو‬ ‫نزم کردنەوەی دەنگ کە یەکێکە لەهەرە‬ ‫گرنگترینەکان بۆ جەختکردنەوە لەسەر‬ ‫باب���ەت‌و سەرنجڕاکێش���انی بەرامب���ەر‪.‬‬ ‫نمون���ەی س���ەرکەوتو بۆ ئەم���ە وتارە‬ ‫مێژوییەکەی ‪،‬مارتین لوپەر کینگ‪،‬ە کە‬ ‫لەمیژوی مرۆڤایەتیدا هەرگیز ون نابێت‌و‬ ‫نمونەی هەرە باش���ی وت���ارە‪ .‬لەگوێی‬ ‫کاممانا ڕس���تەی کورتی‪" ،‬من خەونێکم‬ ‫هەیە"‪ ،‬دەنگناداتەوە هەتا ئێستاش؟‬ ‫دی���ارە س���ەرۆکەکان وەک���و هەموو‬ ‫چینێکی دیکەی مرۆڤ توانای جیاوازیان‬ ‫هەی���ە‪ .‬بۆ نمونە باراک ئۆباما یان تۆنی‬ ‫بلێ���ر دەتوانن ب���ۆ ماوەیەکی زۆر بەبێ‬ ‫خوێندنەوەی وتار قس���ە بک���ەن بەاڵم‬ ‫سەرۆکی دیکەمان هەیە کە زۆر بەزحمەت‬ ‫دەتوانێ‌و دەبێت س���ەیری نوسراو بکات‬ ‫دەنا هەرگیز ناتوانێت وتارێکی تەنانەت‬ ‫کورت بەردەوام بێت‪ .‬س���ەرۆک بەپێی‬ ‫پێویس���ت خۆی ب���ۆ ئەم وت���ارە حازر‬ ‫نەک���ردوە‪ .‬بەڕای من س���ەرۆک بارزانی‬ ‫لەخەباتی پێشوتری لەشاخ توانیویەتی‬ ‫بێ خوێندنەوە وتار پێشکه‌ش بکات بەاڵم‬ ‫بۆ ئێستا زۆر بەزەحمەت دەتوانێ بەبێ‬ ‫خوێندنەوە وتارێکی تۆکمەو بەپێزو بەرز‬ ‫پێش���کەش بکات‪ .‬هەربۆیە زۆر درەنگ‬ ‫چاویلکەکەی دەکات���ە چاوی‪ ،‬هەرکاتێ‬ ‫لەنوس���راوەکەی بەردەمی دەچێتەدەر‪،‬‬ ‫قسەکانی وەکو قسەی الکۆاڵنی لێدێت‪.‬‬ ‫بۆ نمون���ە‪ ،‬بەمالیکی���م وت وەرە کاکە‬ ‫با دانیش���ین پێکەوە‪ .....‬باش���تر وایە‬ ‫س���ەرۆک ئاگاداربێت کە ناتوانێت بەبێ‬ ‫نوسراو قس���ە بکات ئەو کاتە تەکنیکی‬ ‫دیکە هەیە بۆ سەرکەوتنی وتار ئەگەرچی‬ ‫بەخوێندنەوەش بێت‪.‬‬

‫ئەگەر تا ئێس���تا پێتواب���وە کە تەنها‬ ‫بەدەم قس���ە دەکەین ئەوە بەردەوامبە‬ ‫لەخوێندنەوە‪ ،‬هەموو جەس���تەی مرۆڤ‬ ‫قس���ە دەکات کات���ێ دەمانەوێ گفتوگۆ‬ ‫بکەین‪ .‬زمانی جەستە دەکرێ لەڕێگای‬ ‫نیگا‪ ،‬دەربڕین لەڕێ���گای دەموچاوەوە‪،‬‬ ‫ش���ێوازی وەس���تان ی���ان ش���ێوازی‬ ‫جواڵنەوەم���ان‪ ،‬نەبرات���ی دەنگ‌و هتد‪.‬‬ ‫لەڕاس���تیدا ئەوەندەی زمانی جەس���تە‬ ‫پەیام���ەکان دەگەیه‌نێت خودی قس���ە‬ ‫کردن ئەم ئیشە ناکات‪ .‬هەربۆیە زۆرجار‬ ‫دەوترێت کە زەحمەتە درۆ لەگەڵ نابینا‬ ‫بارزانی له‌چاوپێکه‌وتنێکی ته‌له‌فیزیۆنیدا‬ ‫بکرێ���ت چونکە نابیناکان زیاتر پش���ت‬ ‫بەدەنگی موخاتب دەبەستن وەک لەوشە‬ ‫قاچ���ی زۆر نیش���تەجێیە‪ .‬لەکات���ی درێژ کردن بۆ ڕۆژنامەنوس���ەکە‪ .‬بەپێی سەرۆکی هەرێم کە زمانی بیرکردنەوەی‬ ‫وتراوەکان‪.‬‬ ‫پرس���یاری تورکی���ادا ت���ەواو پەنجەی عورفی کوردەواری بێت سەرۆک خاوەن زاراوەی بادینییە دەتوانێت گوێگر زیاتر‬ ‫جەس���تە هەموی قس���ە دەکات بەاڵم‬ ‫دەکەوێت���ە کارو گرژبونی پێوە دیارە تا ماڵەو دەبێ���ت هەر بەخش���ندەتر بێت بەالی خۆیدا ڕابکێش���ێت‌و کۆنتڕۆڵێکی‬ ‫بەتایبەتی دەموچاوو دەست دوو شوێنن‬ ‫دەگات���ە ئەوەی کاتێ���ک ڕۆژنامەوانەکە بەرامبەر بەمیوانەکەی‪ ،‬هەرچەندە میوان زۆر باش���تری هەیە بەس���ەر قسەکاندا‪.‬‬ ‫کە زیاتر دەتوانرێ���ت لەکاتی گفتوگۆدا‬ ‫دەپرس���ێت‪ :‬ئای���ا تورکی���ا بەردەوامە هەڵەی گەورەو زەقیش بکات‪ .‬س���ەرۆک ئ���ەم کێش���ەیە س���ەرۆکی حکومەتیش‬ ‫کۆنتڕۆڵ بکرێن‪ .‬بۆ نمونە سەر جواڵندن‬ ‫لەناردنی ه���اوکاری تەقەمەنی؟ بارزانی تەنها بەچوار پەنج���ەی تەوقە دەکات‌و (نێچیرەوان بارزانی) دەگرێتەوە کاتیک‬ ‫کاتێ دەمانەوێ بڵێین بەڵێ یان نەخێر‪.‬‬ ‫تەواو هەناس���ەی س���وار دەبێت‌و تەواو زۆر زوو دەس���تی ڕادەکێشێتەوە دواوە‪ .‬بەسۆرانی قسە دەکات‪ .‬کێشەکە ئەوەیە‬ ‫یان کاتێ دەمانەوێ بەرامبەر تێبگەێنین‬ ‫پش���تی ڕێک دەکاتەوەو پاڵ دەداتەوەو لەکاتێک���دا دەبوو وەک س���ەرۆک زوتر کە هەتا ئێس���تاش کاتێك ئەم بەڕێزانە‬ ‫کە باس���ی بازنە دەکەی���ن پەنجەکانی‬ ‫ئەو هەڵەیە دەکات کە سیاس���ەتکارێکی دەست ڕابکێشێت‌و بەتوندی تەوقەبکات‌و قسە دەکەن هەڵەی زۆری ڕێزمانی لەوتارو‬ ‫هەردودەس���تمان دەدەی���ن لەی���ەک‌و‬ ‫ش���ارەزا هەرگیز نای���کات کاتێک دەڵێ وا زوو دەس���تی ڕانەکێشێتەوە‪ ،‬بەپێی قسەکردنەکانیاندا هەیە کە گوێگر بێزار‬ ‫بازنەی���ەک دروس���ت دەکەی���ن‪ .‬پەیامە‬ ‫دەکات‌و بەداخ���ەوە دەبێ���ت بەمەتریاڵ‬ ‫نامەوێ لەسەر تورکیا پرسیاری زیاترم عورفی نێونەتەوەیی سیاسی‪.‬‬ ‫نەوت���راوەکان دەکرێ���ت بۆ هاوس���ەنگ‬ ‫چاوپێکەوتنی سەرۆک لەگەڵ دەنگی بۆ گاڵتەپێکردن‌و نزم بونەوەی ئاس���تی‬ ‫لێبکەیت‪ .‬دەبو یان پێشتر ڕێکبکەوتنایە‬ ‫کردنی قس���ە کردن بەکاربهێنرێن وەکو‬ ‫لەس���ەر س���نوری پرس���یارەکان ی���ان ئەمریکا لەمیانەی دوایین سەردانیدا بۆ پیشەیی‌و گرنگی قسەکان‪.‬‬ ‫کاتێ دەمانەوێ ڕێگا بدەین کەس���ێکی‬ ‫چارەس���ەری ئ���ەم کێش���ەیە تەنها‬ ‫وەک���و زۆر باوە لەسیاس���ەتدا کە وەاڵم ئەمریکا‪ ،‬ش���تێکی وای تێدا باس نەکرا‬ ‫دی قسە بکات‪ ،‬دەنگ نزم دەکەینەوەو‬ ‫دەدەیت���ەوەو قس���ە دەکەی���ت‪ ،‬بەاڵم کە شایەنی باسبێت چونکە ئەو خانمەی ئەوەیە کە بەسەرۆکەکانیشەوە ئەوانەی‬ ‫بەدەس���ت نیش���ان دەدەین کە سەرەی‬ ‫چاوپێکەوتنی دووهەم‬ ‫لەڕاس���تیدا قس���ەکانت هیچ وەاڵمێکی چاوپێکەوتنەکەی ئەنجامدا لەئاستێکی ب���ەزاراوەی بادینی قس���ە دەکەن هەر‬ ‫کەس���ی بەرامبەرە یان کاتێ دەمانەوێ‬ ‫لەکەناڵی ‪ ٢٤‬فەرەنسی‬ ‫پێش هەم���و ش���تێک ڕۆژنامەوانەکە تێدا نییە‪ .‬کە بە"دروس���تی سیاس���ی" پیش���ەیی ب���ەرزدا نەبوو‪ ،‬بەئاس���انی ب���ەم زاراوەی���ە لەس���ەر تەلەفیزیۆن‌و‬ ‫ئێمە قس���ە بکەین لەڕێگای لەشمانەوە‬ ‫پەیام دەنێرین‪ ،‬ش���ێوەی وەس���تانمان هەر لەشێوازی دانیشتنەکەیەوە براوەیە ناودەبرێت‪ .‬بارزان���ی دوجار چاوەکانی الیەنگری هەمان پارتی سەر بەسەرۆکی چاوپێکەتنەکاندا قسە بکەن‪ .‬لەڕاستیدا‬ ‫دەگٶڕین‪ ،‬پشتمان رێکدەکەین‌و نیشانی لەچاوپێکەوتنەک���ە‪ ،‬چونک���ە‪ :‬دەب���و ب���ەرز دەکات���ەوە لەچاوپێکەوتنەکەدا‪ ،‬پێوەدیار بو‪ .‬بۆیە ش���تێک نییە بۆ وتن ئەم���ە ئەبێت زیاتر کێش���ەی س���ۆرانی‬ ‫زمان���ەکان بێت کە ل���ەزاراوەی بادینی‬ ‫دارودەس���تەی ئامادەکردنی سەرۆک بۆ یەکەمجار لەناوهێنانی تورکیاداو دوهەم لەم چاوپێکەوتنەدا‪.‬‬ ‫بەرامبەر دەدەین کە سەرەی ئێمەیە‪.‬‬ ‫جیاواز لەمە چاوپێکەوتن‌و دانیشتنی‬ ‫پەیام���ە نەوتراوەکان دەتوانن وش���ە چاوپێکەوتن بەڕۆژنامەوانەکەیان بگوتبا‬ ‫س���ەرۆک ب���و لەئەتالنتیک کاوس���ینڵ‬ ‫تەواو بکەن‪ ،‬بیگۆڕن‪ ،‬دوبارەی بکەنەوە‪ ،‬ک���ە لەکولت���وری ک���وردی ڕۆژهه‌اڵتیدا‬ ‫لەگەڵ ژمارەیەکی باش لەڕۆژنامەنوس‌و‬ ‫جەخت بکەن‪ ،‬دەس���تپێکبن یان تەواو لەئاس���ت س���ەرۆکێکی وا گ���ەورەدا‬ ‫الیەنی پەیوەندیدار ب���ەدۆزی کوردەوە‬ ‫پێچەوانەی وشە ورتراوەکە بن‪ .‬شایانی بەتایبەتی‌و مرۆڤی بەتەمەن بەگش���تی‌و‬ ‫لەمیانەی دوایین سەردانی بۆ ئەمریکا‪.‬‬ ‫باس���ە کاتێ���ک پەیام���ە وت���راوەکان‌و لەچاوپێکەوتنێکی سیاس���ی وا ئاس���ت‬ ‫لەگەڵ ئ���ەوەی هەموو الیەنێک باس���ی‬ ‫نەوتراوەکان ناکۆک���ن مرۆڤ زیاتر پەنا بەرزدا نەدەبوو قاچ بخاتە سەرقاچ‪ .‬دەبو‬ ‫لەسەرکەوتوی ئەم سەردانە کرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەبات بۆ جەستە‪ ،‬پەیامە نەوتراوەکان‪ ،‬دیوان���ی س���ەرۆکایەتی هەرێم مرۆڤێکی‬ ‫ئەم سەرکەوتنە لەڕەفتاری سەرۆک خۆیدا‬ ‫نەک لەوش���ە وتراوەکان‪ .‬چونکە نیگا‪ ،‬تێ���دا بوایە ئ���ەم ئەتەکێت���ەی بزانیبا‪.‬‬ ‫بەدینەدەکرا‪ .‬بەپێی زمانی جەس���تەی‬ ‫ماس���ولکەکانی ده‌موچاوو دەست زیاتر ئەمە یەکێک���ە له‌خاڵە هەرە گرنگەکانی‬ ‫ئەوەی بۆی چوبو وەرینەگرت‌و هەرچەند‬ ‫لەهەمو شوێنێکی لەش کۆنترۆڵ دەکرێن س���ەرنەکەوتنی ئ���ەم چاوپێکەتنە کە‬ ‫بەباش���ی وەاڵمی زۆربەی پرسیارەکانی‬ ‫وەک لەدەنگ؛ هەربۆیە کاتی دیاریکردنی بەرپرس لێی سەرۆک خۆی نیە چونکە‬ ‫دایەوە کە زۆریان ژیرانە کران‌و هەستیار‬ ‫درۆ پەیامەکانی شوێنی دیکەی جەستە بۆ ئەو جوان نیە خۆی ئەم دەس���تورە‬ ‫بون‪ ،‬بەاڵم لەکۆتایی چاوپێکەوتنەکەدا‬ ‫دەخوێندرێنەوە‪.‬‬ ‫ب���دات‪ .‬دەب���و دیوانی س���ەرۆکایەتی‌و‬ ‫هیالک���ی س���ەرۆک بەزەق���ی دەرکەوت‬ ‫چونک���ە م���رۆڤ فێ���رە بەگوێگرتن ڕۆژنامەوانەکە زانیاری ئەوەیان هەبوایە‬ ‫کاتێ���ک بەوەرگێ���ڕە ه���ەرە بەتواناکە‬ ‫لەوش���ە وتراوەکان پەیامە نەوتراوەکان کە شێوازی دانیش���تن تەواو بەستراوە‬ ‫"ف���ەالح مس���تەفا" دەڵێ���ت گوایە ئەو‬ ‫زیاتر دەبنە جێگای سەرنج‌و مشتومڕی بەکولت���وری ئەو ش���وێنەوە‪ .‬ش���ایەنی‬ ‫هەڵەی کردوە لەرێزبەندی پرسیارەکان‌و‬ ‫گوێگر‪ .‬سیاس���یەکان لەم س���ۆنگەیەوە باس���ە ئەم���ە یەک���ەم هەڵ���ەی تیمی‬ ‫وەاڵمەکانی لێتێکچ���وە‪ .‬وه‌رگێڕ چونکە‬ ‫دەبنە جێگای زۆرترین س���ەرنج‌و دواتر نزیکی س���ەرۆک نییە‪ ،‬لەچاوپێکەوتنی‬ ‫زۆر بەتوانایەو سەرەقەڵەم دەنوسێتەوە‬ ‫زۆرترین قس���ەوباس‪ .‬بۆ نمونە س���اڵی ئەمدوایی���ەی کەناڵ���ی ‪ CNN‬لەگ���ەڵ‬ ‫کات���ی وەرگێڕان‪ ،‬بۆ س���ەرۆکی دوبارە‬ ‫‪ ١٩٧٦‬لەویالیەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکا کریس���تین ئەمانپ���ور‪ ،‬دوو هەڵەی زەق‬ ‫دەکاتەوەو بەپێکەنین‌و ڕێزەوە دەیەوێت‬ ‫جیمی کارتەر گفتوگۆی دوهەمی بردەوە لەچاوەپێکەتنەک���ەدا کرا‪ .‬یەکەمیان کە‬ ‫س���ەرۆک بخاتەوە س���ەر خەت‌و لێرەدا‬ ‫بەبێ ئەوەی هیچ لەبەرنامەی سیاس���ی نەدەبوو سەرۆک قاتەکانی بەری ڕەنگی‬ ‫سەرۆک خۆی نیشاندەدات کە کۆنتڕۆڵی‬ ‫خۆی بگۆڕێت‪ .‬بێگومان دەستخۆش���ی کاڵ بێت‪ ،‬چونکە کەناڵێکی وەک ‪CNN‬‬ ‫نەماوە بەس���ەر پرس���یارو وەاڵمەکاندا‪.‬‬ ‫ئەم ئیش���ە دەگەڕێتەوە ب���ۆ ڕاویژکارە کە س���ەرچاوەی زانیاری باوەڕپێکراوو‬ ‫شایەنی باسە کە مرۆڤ بەگشتی لەنێوان‬ ‫دەرونناسەکان‪ .‬گۆڕینی ڕەفتاری کارتەر نێونەتەوەی���ی بەهێ���زە‪ ،‬دەرکەوت���ن‬ ‫‪ ٤٠‬بۆ ‪ ٦٠‬خولەک دەتوانێت س���ەرنجی‬ ‫بوە هۆکاری سارکەوتنی لەگفتوگۆکەدا‪ .‬لەوێ���دا کارێکی ه���ەروا ئاس���ان نییە‪.‬‬ ‫تەواوی هەبێ���ت لەئەنجامدانی کارێکدا‪.‬‬ ‫کارتەر پێیوترابو ژمارەی نیگاکانی زیاد لەچاوپێکەوتنە گرنگەکاندا سەرۆکەکان‬ ‫ئەم هەڵەیە لەکۆتای���ی چاوپێکەتنەکە‬ ‫بکات‪ ،‬شێوەی وەستانی ڕەهاترو کراوەتر دەبێت هەمیش���ە ڕەنگی تۆخ بپۆش���ن‪.‬‬ ‫ڕودەدات دوای ‪ ٦٠‬خول���ەک‪ .‬ئ���ەوەی‬ ‫بێ���ت‪ ،‬زیاتر کۆنتڕۆڵ���ی دەنگی بکات‌و هاوکات قژی سەرۆک گرنییەکی ئەوتۆی‬ ‫ئەم���ە دەکات بەهەڵەیەکی زەق ئەوەیە‬ ‫لەدەموچاویدا ڕونی‌و ئاش���کراییەکی زۆر پێ نەدرا بوو‪ ،‬زۆر ش���ێواو دەردەکەوت‬ ‫کە س���ەرۆکێکی بەئەزمون نابێت هەتا‬ ‫بەئەندازەی���ەک کە بێداری‌و هیالکییەکی‬ ‫بەدیبکرێت‪.‬‬ ‫ئەتوانێت ئ���ەم هەڵەیە بکات‪ ،‬هەروەها تێناگ���ەن‪ .‬دەبێت ئەقڵی س���ۆرانی لەو‬ ‫لەبه‌ر ڕۆش���نایی زمانی جەس���تەدا‪ ،‬زۆری پێ���وە دی���ار بو ک���ە کاریگەری‬ ‫ئەگەر کردیشی بەجوانی تێیدەپەڕێنێت‪ .‬ئاستە نزمە ده‌ربچێت کە زۆر بەئاسانی‌و‬ ‫دەمەوێ���ت بەراوردێ���ک بک���ەم لەنێوان نەرێنی هەبو لەس���ەر چاوپێکەوتنەکە‪.‬‬ ‫سەرۆک دیس���انەوە هیالکییەکی زۆری بێشەرمانە بڵێت "من تێناگەم لەزاراوەی‬ ‫س���ێ دان���ە چاوپێکەوتنی س���ەرۆکی هێن���د ئەمان���ەش گرن���گ‪ ،‬وەرگێ���ڕی‬ ‫هەرێم مەس���عود بارزانی لەس���ێ کاتی س���ەرۆک خانمێک بو ئاستی زمانەکەی لەناوهێنانی ئێراندا‪ .‬بەهەمانشێوە هەمان پێ���وە دی���ارەو لەم���ەش خراپت���ر زۆر بادینی"‪.‬‬ ‫بەبڕوای پیش���ەیی م���ن لەکاتێکدا کە‬ ‫جیاوازدا‪ .‬یەکەمی���ان وتارخوێندنەوەی لەئاس���تی سەرۆکی هەرێمدا نەبو بەهیچ هەڵە دەکاتەوە کاتێک پرسیاری عەبادی‌و بەس���ەقەتی دەیەوی���ت هەڵەکەی خۆی‬ ‫زۆرب���ەی الیەن���ەکان بێجگ���ە لەپارتی‬ ‫س���ەرۆکی هەرێم لەپەرلەمانی هەرێمی شێوەیەک‪ ،‬هەروەها ئەزمونی وەرگێڕی مالیکی لێدەکرێت‪ .‬زۆر بەناشارەزاییانە بخاتە ئەستۆی وەرگێڕەکە‪.‬‬ ‫خ���ۆی پێیانوایە کە س���ەرۆک بارزانی‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬دوه���ەم چاوپێکەتنەکەی لەئاس���ت کەناڵی ‪CNN‬دا نەبوو بەهیچ وەاڵمەکە دەرده‌پەڕێنێت‪.‬‬ ‫خاڵێکی گرنگ کە دەبێت باسبکرێت‌و دیکتات���ۆرەو دەیەوێت ت���ا هەتا هەتایە‬ ‫سەرۆک هیالکی‌و گرژی‌و پەستییەکی‬ ‫لەگەڵ ڕۆژنامەنوس���ێکی فەرەنس���ی بۆ ش���ێوەیەک‪ .‬دەکرا کاک فەالح مستەفا‬ ‫کەناڵ���ی فەرەنس���ا ‪٢٤‬و س���ێهەم دانە بەکاربهێنرێ���ت ک���ە وەرگێڕێکی ئێجگار ئێج���گار زۆری پێوەدیارە کاتێک تەوقە هی���وادارم ک���ورد بتوانێ���ت لەداهاتودا بمێنێتەوە لەسەر پۆستی سەرۆکایەتی‬ ‫چاوپێکەوتن���ی ئەمدواییەی س���ەرۆک بەتوانایەو زمانی ئنگلیزی بەشێوەیەکی دەکات لەگ���ەڵ ڕۆژنامەنوس���ەکەدا ئەمە بگۆڕێت ئەوەیە کە هەموو بادینی هەرێم‪ ،‬بۆچونێکی ڕاست نییە‪ .‬سەرۆکی‬ ‫لەدەنگی ئەمریکاو ئەتالنتیک کاونسیڵ‪ .‬ڕادەب���ەدەر باش دەزانێ���ت‌و لەهەموی لەکۆتایی چاوپێکەوتنەک���ە‪ .‬لەجیهانی زمانێک دەبێت کە قس���ە دەکات بیکات هەرێم مەسعود بارزانی خۆی چیتر ئەم‬ ‫لەکۆتای���ی وتارەکەدا لینکی هەر س���ێ گرنگتر ئەزمونی چاکی هەیە لەئیشکردن سیاسەت‌و سیاسەتمەداردا‪ ،‬تەوقەکردن بەس���ۆرانی‪ .‬ئەمە کێشەی گەورەی ئەو پۆستەی ناوێت‌و ئێس���تا زۆر بەئاسانی‬ ‫لەگەڵ سەرۆکی هەرێمدا‪ .‬شایانی باسە زۆر گرنگەو دەکرێت نمایش بێت بۆ زۆر کەسە سیاسیانەیە کە بەزاراوەی بادینی الچوبوو بەمەرجێک ئەگەر شەڕی داعش‬ ‫چاوپێکه‌وتنەکان دەبینرێت‪.‬‬ ‫لەدوایین س���ەردانی سەرۆک بۆ ئەمریکا ڕێککەوت���ن‌و رێکنەکەوتن‌و جگە لەوەی قسەدەکەن‪ .‬لەزانستی زمانەوانیدا شتێک نەبوایەو بیتوانیبا سەربەخۆی کوردستان‬ ‫هەیە بەن���اوی‪ ،‬زمانی بیرکردنەوە‪ ،‬واتە رابگەیه‌نێ���ت‌و ب���ەو دەسس���کەوتەوە‬ ‫لەوتاری یەکەم���دا لەپەرلەمان لە‪ ٢٧‬ناوبراو بەشێوەیەکی ئێجگار سەرکەوتو کە کردارێکی تەواو ڕێزدارییە‪.‬‬ ‫ک���ێ زووتر دەس���ت درێ���ژ دەکات؟ ئەو زمانەی کە مرۆڤ لەڕۆژی یەکەمەوە بچوایەتە الپەڕەکانی مێژوەوە‪ .‬دەکرێت‬ ‫خولەک سەرۆک دەیەوێت دو خاڵ بخاتە تەواوی دانیشتنەکەی وەرگێرا‪.‬‬ ‫خاڵێک���ی دیک���ە‪ :‬بەگش���تی مرۆڤ چۆن دەس���ت درێ���ژ دەکرێ���ت؟ چەند پێی گۆش دەکرێت‌و دەکرێت زمان یان هەموو زۆر بەئاس���انی بەسەرۆک بڵێن‬ ‫بەردەم هاواڵتیانی هەرێم‪ :‬یەکەم‪ "،‬پەلە‬ ‫بکرێت لەدانانی کۆمیسیۆنی سەبەخۆیی کات���ێ بیردەکات���ەوە لەرێکخس���تنی بەتون���دی تەوقەکە دەکرێت‌و ش���ێوازی زاراوەی دای���ک بێت ی���ان هەر زمانێکی تازە ئەم خەون���ە وا بەزویی نایەتەدی‌و‬ ‫هەڵب���ژاردن ب���ۆ کوردس���تان‪ .‬دوهەم‪ ،‬وش���ەو بیردەکات���ەوە چیبڵێ���ت چاوی باقی جەستەو وەس���تان لەکاتی تەوقە کە مرۆڤ لەڕێ���گای بەکارهێنانیەوە بۆ تەواو دەس���تبەرداری خەونەکەی ببێت‪.‬‬ ‫ئامادەی���ی بکرێ���ت بۆ دەس���تپێکردنی بەرزدەکاتەوە بۆ س���ەرو ئاستی چاوی کردندا گرنگیەکی ئێجگار قورسی هەیە ماوەی سااڵنێکی ئێجگار زۆر بەو زمانە بەاڵم لەڕاستیدا ئەمە قرسترین داوایە کە‬ ‫یان زاراوەیە قس���ە ب���کات‪ .‬بەبەراورد مرۆڤ بیکات نە لەبەر مەحاڵ بونی بەڵکو‬ ‫خۆی‌و بەرامبەری‪ .‬لەس���ەرەتادا پەنجە لەشیکردنەوەی دەرونناسی سیاسیدا‪.‬‬ ‫ڕیفراندۆم بۆ دیاریکردنی چارەنوس‪.‬‬ ‫سەرۆک زۆر درەنگ دەکەوێت لەدەست کردن���ی دەی���ان چاوپێکەوت���ن‌و وتاردا لەبەر ئەس���تەمبونی‪ .‬ئەم واقیعبینییەو‬ ‫کێشەی ئەم وتارە زۆرن گرنگترینیان‪ :‬گ���ەورەی زۆر بەهێواش���ی دەجوڵێنێ‌و‬

‫کاتێک ڕۆژنامەوانەکە‬ ‫دەپرسێت‪ :‬ئایا تورکیا‬ ‫بەردەوامە لەناردنی‬ ‫هاوکاری تەقەمەنی؟‬ ‫بارزانی تەواو هەناسەی‬ ‫سوار دەبێت‌و تەواو‬ ‫پشتی ڕێک دەکاتەوەو‬ ‫پاڵ دەداتەوەو ئەو‬ ‫هەڵەیە دەکات کە‬ ‫سیاسەتکارێکی شارەزا‬ ‫هەرگیز نایکات کاتێک‬ ‫دەڵێ نامەوێ لەسەر‬ ‫تورکیا پرسیاری زیاترم‬ ‫لێبکەیت‬

‫من پێموایە کە‬ ‫الیەنگرانی سەرانی‬ ‫پارتی خۆیان‬ ‫گەورەترین سەرچاوەن‬ ‫بۆ زیاتر هیالک‬ ‫کردنی سەرۆک‪ ،‬لەم‬ ‫ڕەوەوە هیچ هاوکاری‬ ‫سەرۆکە خۆشەویستە‬ ‫هیالکەکەیان ناکەن‬ ‫چونکە هوشیاری‬ ‫بۆ ئەم کێشەیە‬ ‫بەدیناکرێت تییاندا‬

‫قەیرانی سەرۆکایەتی‬ ‫هەرێم گوزارشتێکی‬ ‫تەواوە له‌باری دەرونی‬ ‫تاکی کورد کە تەنها‬ ‫دەتوانێت ڕەش یان‬ ‫سپی بیربکاتەوە‬ ‫قبوڵکردن���ی دۆخەکە س���ەرۆک ئێجگار‬ ‫تەنه���ا دەکات لەکێش���ەیەکدا کە بەڕای‬ ‫من هیچ کەس���ێک نیی���ە تەنانەت ئەو‬ ‫باس���ەی لەگەڵدا ب���کات‪ .‬ئەمە بەبروای‬ ‫من س���ەرەکیترین خاڵە کە س���ەرۆکی‬ ‫هیالک کردوەو زۆر بەئاسانی لەزۆربەی‬ ‫شوێنەکاندا هیالکییەکەی دەردەکەوێت‪.‬‬ ‫من پێموایە کە الیەنگرانی سەرانی پارتی‬ ‫خۆیان گەورەترین س���ەرچاوەن بۆ زیاتر‬ ‫هیالک کردنی س���ەرۆک‪ ،‬ل���ەم ڕەوەوە‬ ‫هیچ هاوکاری س���ەرۆکە خۆشەویس���تە‬ ‫هیالکەکەیان ناکەن چونکە هوشیاری بۆ‬ ‫ئەم کێشەیە بەدیناکرێت تییاندا‪ .‬بەڵگەم‬ ‫بۆ ئەم بۆچون���ەم ئەمەیە تەنها کاتێک‬ ‫هەست بەبونی کاریزما دەکەیت کاتێک‬ ‫سەرۆک قسە دەکات کە به‌بادینی باس‬ ‫لەسەربەخۆبونی کوردستان دەکات‪.‬‬ ‫قەیران���ی س���ەرۆکایەتی هەرێ���م‬ ‫گوزارش���تێکی تەواوە له‌ب���اری دەرونی‬ ‫تاک���ی کورد کە تەنه���ا دەتوانێت ڕەش‬ ‫یان س���پی بیربکاتەوە‪ .‬ئەوەی لەگەڵم‬ ‫نەبێ���ت دوژمنم���ەو ن���ەرم‌و نیان���ی بۆ‬ ‫دانیش���تن‌و گفتوگۆکردن بەمانای وشە‬ ‫بەهیچ شێوەیەک بەدیناکرێت‪ .‬لەالیەک‬ ‫س���ەرۆكێکمان هەیە نایەوێت البچێت تا‬ ‫بەسەربەخۆیی کوردس���تانەوە نەچێتە‬ ‫مێ���ژو‪ ،‬الیه‌نگرانی پارتیم���ان هەیە کە‬ ‫س���ەرۆکیان ک���ردوە به‌نیمج���ه‌ خوداو‬ ‫باس���کردنی بڤەیە دەنا حەس���یر مەیان‬ ‫دەکرێی���ت کە بەبڕوای م���ن ئەمە زیاتر‬ ‫زەرەر لەسەرۆک دەدات وەک لەبۆچونی‬ ‫هەمو الی���ەن‌و الیەنگرانەکان���ی دیکە‪.‬‬ ‫زۆرب���ەی الیەنەکانی دیک���ەش کە تەنها‬ ‫خاڵی پۆزەتیڤیان جێبەجێکردنی یاسایە‬ ‫کە ئەویش بۆ خۆی کێشەیەکی ئێجگار‬ ‫گەورەیەو لەکوردوستان گەندەڵی تەواوی‬ ‫کۆمه‌ڵ���گای گرتۆتەوەو هی���چ نوزەیەک‬ ‫لەهیچ الیەکەوە بۆ چاکسازی بەدیناکرێت‪.‬‬ ‫لەم هەم���و هەواڵە بەپەلەی���ەی ڕۆژانە‬ ‫دەنوس���رێت‌و دەبینرێت‪ ،‬سەرکردەیەک‬ ‫نابینم‌و نابیس���تم خەمی خەڵکی هەبێت‬ ‫ک���ە قس���ە دەکات بەڕاس���تی لەدڵەوە‬ ‫هەس���ت بەڕاس���تگۆیی بکەی���ت‪ .‬تەنها‬ ‫کێش���ەی گرنگ کە باس���ی لێدەکرێت‪:‬‬ ‫"فەرزنەکردنی ئیرادەیە" لەڕاستیدا ئەمە‬ ‫کەسایەتی سیاسیەکانمان بۆ دەردەخات‬ ‫ک���ە خەم‌و موچەو کارەباو ئاوو تەنانەت‬ ‫شەڕی بەرەنگاربونەوی داعشیش کێشە‬ ‫نی���ە‪ ،‬بەاڵم نابێت هی���چ الیەنێک هیچم‬ ‫بەس���ەردا فەرز بکات‪ .‬گ���ەر چاویلکەی‬ ‫گەندەڵیت لەچاودا بێ���ت بێگومان هەر‬ ‫دەبێ���ت وا بیربکەیتەوە ب���ەاڵم ئەگەر‬ ‫چاویلکەی دیموکراس���ی‌و پێکەوەژیان‌و‬ ‫نەفەسدرێژی لەسیاس���ه‌تداو تێگەیشتن‬ ‫ل���ەوەی کە سیاس���ەت دەبێت کێبڕکێی‬ ‫شەریفانە بکەن لەسەر ئەوەی کێ زۆرتر‬ ‫میلەتەکەی بەرەو پێشەوە ببات‪.‬‬ ‫داخ���وازم هیچ ک���ەس‌و الیەنێک ئەم‬ ‫نوس���ینە یان بەش���ێکی ئەم نوس���ینە‬ ‫بەکارنەهێنێت ب���ۆ ئامانجی دوبەرەکی‌و‬ ‫هەزار بەرەکی چونکە تێڕوانینێکی تەواو‬ ‫دەرونناسیەو لەس���یێبەری الیەنگری بۆ‬ ‫هیچ الیەن‌و پارتێک نەنوسراوە‪.‬‬ ‫لینکی چاوپێکه‌وتنه‌کان‪:‬‬

‫‪http://www.baxcha.com/detail.‬‬ ‫‪aspx?id=96308&LinkID=#3‬‬ ‫‪https://www.youtube.com/‬‬ ‫‪watch?v=JWfenOrv-FY‬‬ ‫‪http://www.france24.com/en/f-24‬‬ ‫‪interview/-20141118barzani-kurdish-iraq‬‬‫‪heavy-weapons-islamic-state‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )491‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/8/18‬‬

‫ڕونکردنەوە سەبارەت بەکۆنفرانسی‬ ‫تاوتوێکردنی الئیحەکانی پرسی ژن‬ ‫لەکوردستان!‬ ‫بیرۆکەی سەرەکی پرۆژەکە‪:‬‬ ‫کۆنفرانس���ێک‬ ‫ڕێکخس���تنی‬ ‫بۆتاوتوێکردنی ڕەشنوسی کۆتایی‬ ‫سێ الئیحەی داواکاری‌و پێشنیازی‬ ‫یاس���ایی ئامادەک���راو لەالی���ەن‬ ‫لیژن���ەی کۆکردنەوەو ئامادەکردنی‬ ‫الئیحەکان‪ ،‬بۆهەرس���ێ دەسەاڵتی‬ ‫جێبەجێک���ردن‬ ‫یاس���ادانان‪،‬‬ ‫ودادوەری‪.‬‬ ‫به‌بەش���داری‬ ‫کۆنفرانس���ەکە‬ ‫نوێنەری هەمو ڕێکخراوەکانی ژنان‪،‬‬ ‫کەسایەتی‌و الیەنە پەیوەندیدارەکان‬ ‫به‌پرسی ژنان له‌هەرێمی کوردستاندا‬ ‫‪.‬‬

‫دام���ەزراوی جیاوازو بەش���ێوەی‬ ‫جۆراوجۆرکاری لەسەركراوە‪ .‬لەم‬ ‫بارەیه‌وه ‌زۆرپرۆژەیاساوخش���ته‌ی‬ ‫کارو پێشنیاز خراوەتە بەردەستی‬ ‫حکومەت���أو پەرلەم���ان ودەزگا‬ ‫پەیوەندیدارەكان���ی ت���ر‪ .‬له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی هه‌ندێ ل���ه‌و پڕۆژانه‌بون‬ ‫به‌یاس���او له‌په‌رله‌مانه‌وه ‌ده‌نگیان‬ ‫پێدراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ی���ان به‌که‌موکوڕی‬ ‫جێبه‌جێکراون یان له‌ڕوی سیاسی‌و‬ ‫یاس���ایی‌و کۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه ‌ڕێگریان‬ ‫لێک���راوه‌‪ .‬نیگەران���ی ڕێکخ���راوو‬ ‫کەسایەتی‌و الیەنە پەیوەندیدارەکان‬ ‫بەپرس���ی ژنان هۆکاری سەرەکی‬ ‫دروستبونی بیرۆکەی ئەم پڕۆژەیە‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫پاش چەندین کۆبونەوە لەساڵی‬ ‫‪٢٠١٣‬ه‌وە لەگ���ەڵ ڕێکخراوەکان���ی‬ ‫ژناندا لەسەرتاسەری کوردستان چ‬ ‫ڕێکخراوەکانی س���ەر بەحیزبەکان‌و‬ ‫چ ڕێکخراوە سەربەخۆکان‪ ،‬له‌زاخۆوە‬ ‫تا سلێمانی‌و ناوچە دابڕاوەکانیش‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەرایەت���ی‬ ‫نوێنەران���ی‬ ‫بەدواداچونی توندووتیژی‪ ،‬هەندێک‬ ‫لەپەرلەمانتاران���ی خول���ی س���ێی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬نوێن���ەری ئەنجومەنی‬ ‫خانم���ان‪ .‬س���ەرەنجام بڕی���اردرا‬ ‫به‌پێکهێنان���ی لیژنەیەک(لیژن���ەی‬ ‫ئامادەکردن���ی‬ ‫کۆکردن���ەوەو‬ ‫الئیح���ە یاس���اییەکانی پرس���ی‬ ‫ژن���ان) بەنوێنەرایەتی س���ەرجەم‬ ‫ڕێکخراوەکانی ژنان بۆ کۆکردنەوەی‬ ‫داواکاریە یاساییەکان له‌‪ ٣‬الئیحەدا‬ ‫وپ���اش تاوتوێکردن���ی الئیحەکان‬ ‫له‌کۆنفرانسێکدا به‌مەبەستی زیاتر‬ ‫دەوڵەمەندکردن���ی‌و پێش���کەش‬ ‫به‌دەس���ەاڵتەکانی یاس���ادانان‌و‬ ‫جێبەجێکردن‌و دادوەری دەکرێت‪.‬‬

‫ئامانج‪:‬‬ ‫ئامانجی درێژماوە‪:‬‬ ‫• گۆڕان����کاری ل����ەو یاس����ایانەدا‬ ‫کەبەشێوەی ڕاستەوخۆو ناڕاستەوخۆ‬ ‫پەیوەن����دی بەمەس����ەلەی ژنانەوە‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫• بۆگۆڕان����کاری دی����دی کۆمەڵگا‬ ‫لەبەرامبەر ژنانداو تێڕوانینی مرۆڤانە‬ ‫بۆ ه����ەردو ڕەگ����ەزو کەمکردنەوەی‬ ‫ئ����ەو توندوتیژیەی لەبەرامبەر ژناندا‬ ‫ئەنجامدەدرێت‪..‬‬ ‫• دۆزینەوەی میکانیزمێکی گونجاو‬ ‫بۆ دۆزینەوەی کێش����ە گشتیەکانی‬ ‫ژنان لەکۆمەڵگادا‪.‬‬ ‫• بەهێزکردن����ی کاری هاوب����ەش‬ ‫له‌نێ����وان ڕێکخراوەکان����داو کارکردن‬ ‫لەس����ەر خاڵ����ە هاوبەش����ەکانی‬ ‫نێوانیان‪.‬‬ ‫• پێکهێنانی کەشێکی کراوە کە‬ ‫هەڵسوڕاوانی ژنان‌و مافی مرۆڤ تێیدا‬ ‫دیالۆگێکی کراوە‌و شارس����تانیانەیان‬ ‫هەبێ����ت له‌خزم����ەت‌و بەرژەوەندی‬ ‫پرسەکانی ژنان‌و ماف مرۆڤدا‪.‬‬

‫هەنگاوەکانی کارکردن لەسەر ئەم‬ ‫پرۆژەیە‪:‬‬ ‫دەس���تپێکردنی‬ ‫پرۆس���ەی‬ ‫کۆکردن���ەوەی ئ���ەم الئیحان���ە‬ ‫وە دەس���تی‬ ‫له‌س���اڵی ‪2013‬‬ ‫پێکردوە پ���اش چەندین کۆبونەوە‬ ‫لەگەڵ هەم���و ڕێکخراوەکانی ژنان‬ ‫له‌سەرتاسەری کوردستان‌و دەزگا‬ ‫پەیوەندی���دارەکان یاس���ازانان‌و‬ ‫ئامانجی کورت ماوە‪:‬‬ ‫کەس���انی پس���پۆڕ‪ ،‬وە سەرەنجام‬ ‫• بەڕێکخستنی کۆنفرانس‪.‬‬ ‫لیژنەی���ەک دەستنیش���انکرا ب���ۆ‬ ‫• بەش����داری ئاکتیڤان����ەی هەمو‬ ‫کۆکرنەوە‌و ئامادەکردنی الئحەکان‪،‬‬ ‫ڕێکخراوو دەزگاکان لەکۆنفرانسدا‪.‬‬ ‫کە ناوەکانیان له‌ماتریاڵی هاوپێچدا‬ ‫• بەش����داری ڕاس����تەوخۆی‬ ‫هاتووە‪.‬‬ ‫ڕێکخراوو کەس����ایەتی ژنان‌و دەزگا‬ ‫لەم پرۆسەیەدا پیاچونەوە کراوە‬ ‫پەیوەندیدارەکان‪ ،‬لەگفتوگۆکردنی‬ ‫بۆ هەم���وو یاس���انی پەیوەندیدار‬ ‫الئیحەکانی پەیوەست بەپرسیژنان‬ ‫به‌پرس���ی ژن له‌یاس���اکانی باری‬ ‫لەهەمو بوارەکاندا‪.‬‬ ‫کەس���ێتی‪ ،‬یاس���ای س���زادانی‬ ‫• بەش����داریکردنی ڕاس����تەوخۆی‬ ‫عێراقی‌و یاسای بەرەنگاربونەوەی‬ ‫نوێنەرانی دەزگا پەیوەندیدارەکانی‬ ‫توندوتی���ژی‪ ،‬لەب���اری ئاب���وری‌و‬ ‫هەرێمی کوردستان لەکۆنفرانسەکەدا‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و سیاسیدا‪ .‬لێرەشەوە‬ ‫ب����ۆ لەنزیک����ەوە ئاگادارب����وون‬ ‫کار لەس���ەر ئەو یاس���ایانەکراوە‬ ‫بەردەوام����ی‬ ‫لەگفتوگ����ۆکان‌و‬ ‫ک���ە گۆڕانکاریان پێویس���ت بووە‪،‬‬ ‫هاوکاریەکان‪.‬‬ ‫پێش���نیاز بۆ بڕگە یاس���ای نوێ‌و‬ ‫• ڕێککەوتن لەسەر میکانیزمێکی‬ ‫مەبەست‪:‬‬ ‫البردنی هەندێک له‌یاس���ا تیایاندا‪.‬‬ ‫مەبەستی سەرەکی لەم پرۆژەیە کارا بۆ بەدواداچونی جێبەجێکردنی‬ ‫شایەنی باسە لەم کارەدا هاوکاری‌و‬ ‫پش���تیوانی ئ���ەو ڕێکخراوان���ەش لەدرێژم���اوەدا‪ ،‬بەش���ێوەیەکی الئیح����ەکان لەالی����ەن ه����ەر س����ێ‬ ‫دەکرێت کە پێش���تر پرۆژەیاسایان گشتی دەستەبەرکردنی سیستمی دەسەاڵتەکەوە‪.‬‬ ‫یەکس���انی‌و‬ ‫پێش���کەش به‌پەرلەم���ان کردوە‪ ،‬دیموکراس���ی‌و‬ ‫لیژنەی کۆکردنەوە‌و بەدواداچونی‬ ‫بەمانای ئ���ەوەی ک���ە ماندوبون‌و دادپەروەری یاسایی‌و کۆمەاڵیەتیە‪.‬‬ ‫کارەکانی هەم���و ڕێکخراوەکان کە بۆبەش���داری کردنە لەپرۆس���ەی الئیحەکانی پرسی ژن‬ ‫ته‌الر له‌تی����ف‪ ،‬په‌یمان عیزه‌دین‪،‬‬ ‫له‌ماوەی ‪ ٢٣‬س���اڵدا بەئاراستەی پێکهێنان���ی کۆمەڵگایەک کەمافی‬ ‫ئ���ەم کارە ڕۆیش���توە خراوەت���ە مرۆڤ بەگشتی تیا پارێزراو بێت‌و شۆخان ئەحمەد‪ ،‬گه‌شه‌دارا‪ ،‬ئەمەل‬ ‫یاسا‌و بڕیارەکانی لەهەمو بوارەکانی جەالل ‪ ،‬ڕازاو ئەحمەد‪ ،‬به‌هار عه‌لی‪،‬‬ ‫چوارچێوەی ئەم هەوڵەشەوە‪.‬‬ ‫ئابوری‌و سیاسی‌و کۆمەاڵیەتیدا‪ ،‬بۆ س����ه‌رگوڵ ڕه‌زا‪ ،‬په‌یمان حس����ین‪،‬‬ ‫خزمەتی هەمو تاکەکانی کۆمەڵگا سەمیر نوری‪ ،‬ناسک تۆفیق‪ ،‬په‌روین‬ ‫پێشینەی پرۆژە‪:‬‬ ‫پرسی ژنان بۆماوەی زیاترله‌‪20‬ساڵە لەهەم���و چی���ن‌و توێژێ���ک بەژن‌و محه‌مه‌د‬ ‫هه‌اڵڵه رافع‪ :‬ڕێکخەری لیژنە‬ ‫لەالی���ەن ڕێكخراو‌و گ���روپ‌و تۆڕو پیاوەوە بەڕێوەبچێت‪.‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی وه‌زیران‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی داد‬ ‫ی گشت ‌ی فه‌رماند‌ه ‌ی داد‬ ‫به‌ڕیوبه‌ر ‌‬ ‫ی دانوسان ‌ی سلیمان ‌ی ‪2 /‬‬ ‫فه‌رمانگ ‌ه ‌‬

‫ئاگاداری‬

‫ژمار‌ه ‪1175‬‬ ‫‪2015/8/13‬‬

‫ی ڕێبوار یاسین رفیق بۆ‬ ‫به‌پێی ئه‌و داوای ‌ه ‌ی ك ‌ه ل ‌ه الیه‌ن رێبوار یاسین ره‌فیق ) پێشكه‌ش ب ‌ه فه‌رمانگه‌كه‌مان كراو‌ه خاوه‌ن گه‌نجین ‌ه ‌‬ ‫ی كردو‌ه ك ‌ه ل ‌ه ( ن ‪.‬پ ‪ .‬ا )‬ ‫ی تۆمار كردن ‌ی ئه‌و ئه‌مێران ‌ه ‌‬ ‫ی بچوك ل ‌ه به‌روار ‌ی ‪ 2015/8/13‬دوا ‌‬ ‫پاراستن ‌ی خۆراك ل ‌ه ساردیدا _ پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫ی به‌كار ل ‌ه هه‌رێم ‌ه ‌ی‬ ‫ی یاسای دادنوسان ‌ی ژمار‌ه (‪ )33‬ی ساڵ ‌ی ( ‪‌ )1988‬‬ ‫ی كراو‌ه ب ‌ه پێ ‌ی ‌‬ ‫دانراو‌ه ك ‌ه ئامێره‌كانیان ل ‌ه خواره‌و‌ه دیار ‌‬ ‫ی (‪)15‬پانز‌ه ڕۆژ دا‬ ‫كوردستان باڵو ده‌كه‌ینه‌و‌ه ‪ ,‬جا هه‌ر كه‌سێ خۆ ‌ی ب ‌ه په‌یوه‌ندی‌دار یان خاوه‌ن ‌ی هه‌ریه‌ك له‌وئامێران ‌ه داده‌ن ‌ێ له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی ئامێره‌كان ‌ی پێئه‌درێت ‪.‬‬ ‫ی تۆمار ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ین و بڕوانام ‌ه ‌‬ ‫ی داواكاره‌و‌ه تۆمار ‌‬ ‫سه‌ردان ‌ی ئه‌م فه‌رمانگه‌یه‌بكات به‌پێچه‌وانه‌و‌ه ناچارین كه‌به‌ناو ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕێزدا‪......‬‬ ‫ئامێره‌كان‬ ‫ی ‪-‬فه‌ره‌نس ‌ی‬ ‫ی ساردكه‌ره‌وه‌‪-‬ژماره‌‪/8/‬كاره‌با ‌‬ ‫‪)1‬كۆمپرێسه‌ر ‌‬ ‫ی –فه‌ره‌نس ‌ی‬ ‫ی ساردكه‌ره‌وه‌‪-‬ژماره‌‪/9/‬كاره‌با ‌‬ ‫‪)2‬كۆمپرێسه‌ر ‌‬ ‫دادنوس ‌ی سلێمانی‌‪2/‬‬ ‫كه‌ژاڵ فرج حسن‬ ‫‪2015/8/13‬‬

‫ونبون‬ ‫ی خاك‬ ‫ی (امیر لطیف مامه‌خان) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫* مۆڵه‌تێك ‌ی ش���ۆفێر ‌ی گش���ت ‌ی به‌ناو ‌‬ ‫له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫ی خاك‬ ‫* کارتێکی زانیاری نیش���ته‌جێبون به‌ناوی( دیار حس���ن عمر) ونبو‌ه هه‌رکه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ( اومید عمر صابر ) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌ه ‌‬ ‫ی بازرگان ‌ی س���لێمان ‌ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌ی ژوور ‌‬ ‫ئاوێن ‌ه ‪.‬‬ ‫* سااڵنه‌یه‌کی ئۆتۆمبێل جۆری نیسان (پیک اب) ژمار‌ه (‪ 14932‬سلێمانی) ک ‌ه تۆمار‌ه به‌ناوی (ئامانج عبدولرزاق محمد) ونبو‌ه‬ ‫ی خاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫هه‌رکه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬

‫‪19‬‬

‫له‌عه‌لمانیه‌ته‌وه‌ به‌ره‌و دیموكراسی‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌ ژیانی‌ ئاشتیانه‌ی‌ سیاسی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ئێمه‌یه‌‌و به‌ال ‌‬ ‫ی‬ ‫منیش���ه‌وه‌ روی‌ دوه‌م���ی‌ تون���دڕه‌وی‌‬ ‫ئیسالمیه‌ له‌به‌رگێكی‌ مۆدێرندا‪.‬‬ ‫(‪ )5‬عه‌لمانیه‌ت هی‌ ئه‌وه‌ نه‌ماوه‌ مژده‌ی‌‬ ‫پێ‌ بدرێت‪ ،‬چونكه‌ له‌واڵتانی‌ ناوچه‌كه‌دا‬ ‫به‌درێژه‌ی‌ ده‌یان س���اڵ‌ بانگه‌شه‌یه‌كی‌‬ ‫ئه‌زمونك���راو شكس���تخواردوی‌ جیهانی‌‬ ‫ئێم���ه‌‪ ،‬ئێمه‌ ل���ه‌دوای‌ بیس���ته‌كانه‌وه‌‬ ‫ش���ایه‌تی‌ ده‌ی���ان ده‌وڵ���ه‌ت‌و ئه‌زمون‌و‬ ‫مۆدێلی‌ سیاس���ین ك���ه‌ عه‌لمانی‌ یه‌كان‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ نیمچه‌ ره‌هایان تیادا هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌گ���ه‌ڵ‌ دیموكراس���ی هه‌ڵیان‬ ‫نه‌كردو‪ ،‬به‌دوای‌ ئه‌ویش���دا شكس���تیان‬ ‫خوارد له‌بیناكردنی‌ ده‌وڵه‌تێكی‌ مه‌ده‌نی‌‬ ‫ن���وێ‌ی‌ وادا‪ ،‬ببێ���ت به‌ناوه‌ندێ���ك بۆ‬ ‫بۆله‌خۆگرتنی‌ جیاوازی‌ یه‌كان‌و كه‌ڵه‌كه‌‬ ‫كردن���ی‌ ئه‌زمونێكی‌ به‌یه‌ك���ه‌وه‌ ژیاری‌‬ ‫شارستانی‌‪ .‬ئه‌گه‌ر له‌هه‌ندێ‌ ده‌وڵه‌تیشدا‬ ‫س���ه‌ركه‌وتو بوبن له‌بیناكردنی‌ هه‌ندێ‌‬ ‫ل���ه‌دام‌و ده‌زگاكانی‌ ده‌وڵه‌ت���دا‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫له‌سه‌ر حسابی س���ه‌ركوتكردنی‌ به‌شێ‌‬ ‫له‌ناسنامه‌كانی‌ ناو قه‌ڵه‌مڕه‌وی‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫ب���وه‌ به‌وجۆره‌ی‌ له‌توركی���ای‌ كه‌مالیدا‬

‫ده‌بینرێ���ت‪ ،‬عه‌لمانی‌ ی���ه‌كان‌و واڵتانی‌‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌ كاتێك هه‌س���ت به‌(احراج)‬ ‫ی‌ ده‌ك���ه‌ن خۆیان بك���ه‌ن به‌میراتگری‌‬ ‫كه‌له‌پورێك���ی‌ عه‌لمان���ی‌ دواكه‌وت���و‬ ‫خوێناوی‌‪ ،‬ب���ۆ نمونه‌ هێنان���ه‌وه‌ په‌نا‬ ‫ده‌به‌نه‌ به‌ر خۆرئاوا‪ .‬ئه‌مه‌ش وه‌ك به‌ڵگه‌‬ ‫هێنانه‌وه‌ له‌س���ه‌ر پاساوی‌ سه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫چاندنی‌ خورما له‌كوردستاندا به‌پاساوی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌خواروی‌ عێراق س���ه‌ركه‌وتوه‌‬ ‫‌وب���ه‌ری‌ باش ده‌گرێت! وایه‌ تۆ ده‌بێت‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی‌ واقیع���ه‌ نیش���تمانی‌‌و‬ ‫ئاین���ی‌‌و ژی���اری‌‌و ناوچه‌ی���ی‌ یه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫خۆم���دا پێمبس���ه‌لمێنی‌ عه‌لمانی‌ بون‬ ‫به‌و جۆره‌ی‌ عه‌لمانیه‌ نادیموكراسه‌كان‬ ‫پێناسه‌ی‌ ده‌كه‌ن‌و ده‌یخه‌نه‌ ڕو‪ ،‬مه‌رجی‌‬ ‫دیموكراس���ی بون���ه‌؟! له‌كاتێكدا من‬ ‫ده‌توانم مش���ت‌و مڕی‌ ئ���ه‌وه‌ بكه‌م كه‌‬ ‫ده‌ستپێكردن له‌عه‌لمانیه‌ته‌وه‌ له‌ئێستای‌‬ ‫دنیای‌ ئیس�ل�ام‌و هه‌ڵدان ب���ۆ گۆڕینی‌‬ ‫به‌ئاینێكی‌ فه‌رمی‌ كه‌ ده‌وڵه‌ت مژده‌ی‌ پێ‌‬ ‫بدات‌و بیسه‌پێنێ‌‪ ،‬یه‌كێ‌ له‌هۆكاره‌كانی‌‬ ‫گه‌ش���ه‌نه‌كردنی‌ دیموكراس���ی ب���و له‌م‬ ‫واڵتان���ه‌دا‪ .‬عه‌لمانیه‌كان���ی‌ رۆژهه‌اڵت‌و‬ ‫جیهان���ی‌ ئێم���ه‌ ده‌بێت بیس���ه‌لمێنن‬

‫بڕوای���ان به‌دیموكراس���ی‌و به‌هاكان���ی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ مێژویه‌كی‌ دور‌و درێژیان‬ ‫له‌ناوچه‌ك���ه‌دا پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌مه‌مان پێ‌‬ ‫ده‌ڵێت‪ .‬به‌ش���ێكی‌ گه‌وره‌ی‌ نه‌هامه‌تی‌‬ ‫یه‌كان���ی‌ ناوچه‌ك���ه‌ش له‌نادیموكراس‬ ‫بون���ی‌ ئه‌واندا حه‌ش���اردراوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫توندڕه‌وی‌ ئیس�ل�امی‌‌و فاشیه‌تی‌ به‌ئاین‬ ‫پاس���اودراوی‌ ناوچه‌كه‌ش له‌ره‌هه‌ندێكی‌‬ ‫گرنگی���دا به‌رهه‌م���ی‌ س���ه‌ركوت‌و‬ ‫س���ته‌مكاری‌‌و نادیموكراسی‌و شكستی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت بوه‌ له‌س���ه‌ر ده‌س���تی‌ ئه‌وان‪،‬‬ ‫سوربون له‌سه‌ر هه‌مان هاوكێشه‌ی‌ كۆن‬ ‫‌وهه‌ڵه‌ له‌ئێس���تادا‌و فه‌رامۆشكردنی‌ ئه‌و‬ ‫مێژو ئه‌زمونه‌‌و چاو پۆش���ین له‌واقیع‌و‪،‬‬ ‫درێ���ژه‌دان به‌هه‌ڵه‌یه‌ك���ی‌ مه‌نهه‌ج���ی‌‪.‬‬ ‫چونكه‌ ئ���ه‌وان ده‌س���ه‌اڵتێكی‌ دینیان‬ ‫ده‌س���تناكه‌وێت ش���ه‌ڕی‌ له‌گ ‌هڵ‌ بك ‌هن‌و‬ ‫ناچار ده‌بێ���ت بكه‌ونه‌ ش���ه‌ڕی‌ ئاینی‌‬ ‫میللی‌‌و ناوه‌نده‌ ئاینی‌ یه‌كه‌ی‌ كۆمه‌ڵگه‌‌و‬ ‫روبه‌ڕوبونه‌وه‌ ئیسالمی‌ یه‌كان‪ ،‬به‌وه‌ش‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر خۆیانه‌وه‌ ناس���نامه‌یه‌كی‌‬ ‫توندی‌ ئیسالمی‌ په‌ره‌پێده‌د‌هن‌و قوربانی‌‬ ‫به‌به‌هاكانی‌ دیموكراس���ی‌و لێبورده‌یی‌‌و‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌ ژیانیش ده‌ده‌ن‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫به‌ش ‌ی یه‌ك‬ ‫ی شه‌ن ‪ -‬نهۆم ‌ی یه‌ك‬ ‫شه‌قام ‌ی سالم ‪ -‬ته‌الر ‌‬ ‫‪07705009939‬‬

‫ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی دادوه‌ر ‌‬ ‫دادگا به‌رای ‌ی كه‌الر‬

‫‪0533201525‬‬

‫به‌ش ‌ی دوو‬ ‫ی چ���رۆ ‪ -‬كۆاڵن ‌ی‬ ‫ش���ه‌قام ‌ی ئیبراهیم پاش���ا ‪ -‬به‌رامبه‌ر ته‌الر ‌‬ ‫ی بانو‬ ‫ده‌رمانخان ‌ه ‌‬ ‫‪07703513123‬‬

‫ی‬ ‫ئاگادار ‌‬

‫‪07480191911‬‬

‫ژمار‌ه ‪/368‬ب‪2015/‬‬ ‫به‌روار‪2015/8/12 :‬‬

‫ی بار ‌ی شارستان ‌ی‬ ‫ی له‌م دادگای ‌ه تۆماركردوو‌ه له‌سه‌ر داوا له‌سه‌ركراو ڕاستگر ‌‬ ‫ی سه‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی ژمار‌ه ‌‬ ‫داواكار (دڵنیا قادر علی‌) داوا ‌‬ ‫ی ده‌كات ل ‌ه (دڵنیا) بۆ (بێخاڵ) جاهه‌ركه‌سێك ناڕه‌زا ‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی گۆڕین ‌ی ناو ‌‬ ‫ی ك ‌ه تیایدا داوا ‌‬ ‫ی كاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫پێباز سه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگاداریه‌‪،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه داواك ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و ناوگۆڕین ‌ه باسه‌ردان ‌ی ئه‌م دادگای ‌ه بكات ل ‌ه ماو‌ه ‌ی (‪ )10‬ڕۆژدا پاش باڵوكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌بینین ب ‌ه پێ ‌ی یاسا‪.‬‬ ‫دادوه‌ر‬ ‫عباس محمد امین‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی دادوه‌ر ‌‬ ‫دادگا به‌رای ‌ی كه‌الر‬

‫ی‬ ‫ئاگادار ‌‬

‫ژمار‌ه ‪/369‬ب‪2015/‬‬ ‫به‌روار‪2015/8/12 :‬‬

‫ی شارستان ‌ی‬ ‫ی بار ‌‬ ‫ی له‌م دادگای ‌ه تۆماركردوو‌ه له‌سه‌ر داوا له‌سه‌ركراو ڕاستگر ‌‬ ‫ی سه‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی ژمار‌ه ‌‬ ‫داواكار (بێخاڵ قادر علی‌) داوا ‌‬ ‫ی ده‌كات ل ‌ه (بێخاڵ) بۆ (دڵنیا) جاهه‌ركه‌سێك ناڕه‌زا ‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی گۆڕین ‌ی ناو ‌‬ ‫ی ك ‌ه تیایدا داوا ‌‬ ‫ی كاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫پێباز سه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگاداریه‌‪،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه داواك ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و ناوگۆڕین ‌ه باسه‌ردان ‌ی ئه‌م دادگای ‌ه بكات ل ‌ه ماو‌ه ‌ی (‪ )10‬ڕۆژدا پاش باڵوكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌بینین ب ‌ه پێ ‌ی یاسا‪.‬‬ ‫دادوه‌ر‬ ‫عباس محمد امین‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫سازان وەک چەمکێکی تێکشکاو‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‬

‫ڕێزان شێخ دلێر‬ ‫ئەوەی سەیری باردۆخی ئەم هەفتەیەی کوردستان بکات بەتەواوەتی لەو ڕاستیە تێدەگات‬ ‫کە ئێمە لەس���ەر هەرسێ ئاستی سیاسی‌و ئابوری‌و دەروونی لەچ قەیرانێکی کوشندەداین‪.‬‬ ‫هەر لەو حیزبانەی کە پێیانوابو لەخزمەتی میللەتدان‌و دور لەخواست‌و ویستی بەرتەسکی‬ ‫حیزبایەتی سیس���می دیموکراس���ی ڕاس���تەقینە لەکوردس���تاندا پەیڕەودەکەن‪ ،‬لەوەهم‌و‬ ‫خەیاڵێکی کوش���ندە زیاتر چیدیکەیان پێنەبو‪ .‬نەیانتوانی چارەسەرێکی چارەنوسساز بۆ‬ ‫هەریەکە لەو سێ گرفتەی سەرەوە بدۆزنەوەو کە دەستنیشانم کردن‪.‬‬ ‫پرس���ی سەرۆکایەتی هەرێم کە ئێس���تاکە یەکێکە لەپرسە گرنگەکانی ئەمڕۆی کوردستان‬ ‫لەس���ەر دەس���تی حیزب���ەکان‌و بەتایبەتی پارتی خەریک���ە ڕەهەندێک���ی یەکالییکەرەوە‬ ‫وەردەگرێ‪ .‬بۆ ئەوان ئەو پرسە لەئێستادا شوناسێکی حیزبی‌و بەرزەکەسی وەرگرتووە‪.‬‬ ‫پارتی نایەوێت دەستبەرداری پۆستی سەرۆکایەتی هەرێم بێت‪ ،‬پێیوایە دەستبەرداربوون‬ ‫لەو پۆس���تە بەمانای شکستی ئەو دێت‪ ،‬تەواوی سەرکەوتن‌و بەرقەرابوونی سیاسی خۆی‬ ‫پەیوەست دەکات بەدەستگرتن بەو پۆستەوه‌‪ .‬لەالیەکی ترەوە حیزبەکانی دیکە پێیانوایە‬ ‫تەن���ازول کردن ب���ۆ پارتی پێچەوانەی ئەو گوڕەیە کە خواردیانەته‌وە بۆ سەرپێخس���تنی‬ ‫ئازادی‌و دیموکراس���ی لەکوردس���تاندا‪ .‬لێرەدا ئ���ەوەی ئەمێنیتەوە بۆ ه���ەردو بەرەکە‪،‬‬ ‫درێژەدانە بەناکۆکیەک کە بەسوودی نەپارتی‌و نەالیەکانی دیکەو نەبارودۆخی کوردستان‬ ‫تەواو نابێت‪.‬‬ ‫چونکە ئیدی س���ازانێک لەگۆڕێدا نیە‪ ،‬سازان ئەو مانایەی لەدەستداوە کە ئەبێ هەیبێت‪،‬‬ ‫سازان ئەگەر الی پارتی بریتی بێت لەیەکخستنی هێزە دژەکان‌و گرێدانەوەی ئەو شیرازە‬ ‫پچڕاوەی حوکومڕانی (ئەڵبەتە لەس���ودی خۆی) ئ���ەوا الی الیەنەکانی دیکە مانای نەوی‬ ‫کردنی ئامانجێکە کە چەندین ساڵە ئەوان کاری بۆ ئەکەن‪ .‬شەقامی کوردی ئەمڕۆ لەنێوان‬ ‫ئەم دو دیوەی سازاندا واقیوڕماوە‪ .‬بەجۆرێک کە وشەی (سازان) کە دەکرێت سەرەتایەک‬ ‫بێت بۆ دروستکردنی کومەڵگایەکی ئارام‌و پڕ متمانە‪ ،‬خەریکە بۆ وشەیەکی زۆر ترسێنەر‬ ‫وەردەگەڕێ‌و ڕەگوڕیش���ەی مانا ڕاستەقینەکەی خۆی لەدەس���تدەدات‪ ،‬بەڕاستی خەریکە‬ ‫دەکەوێتە پێڕی هەرە خراپترین وشە دۆگمایی‌و چەپێنەرەکانەوە کە ئەتوانم بڵێم شەقامی‬ ‫کوردی ئەمڕۆ زیاد لەوش���ەی جەنگ لەوشەی (سازان) ئەترسێت‪ .‬چونکە لەڕاستیدا هیچ‬ ‫یەک لەحیزبەکان هەڵگری فەلس���ەفەیەکی تایبەتی نین بۆ خودی ئەم وش���ەیە‪ ،‬تا لەبارە‬ ‫هەره‌ تەندروس���تەکەیدا بەکاریبێنن‪ ،‬بیکەنە میکانیزمێک کە لەفۆڕمە یاس���ایی‌و سیاسی‌و‬ ‫ئاسایش���ییەکەیدا کاریپێبکەن‌و لەس���ەر ئاس���تی دروس���تکردنی واڵتێکی بەهێز یەکتری‬ ‫پێقبوڵک���ەن‪ ،‬نەک لەڕوی ناچارییەوەو بەڵکو لەڕووی خەمخۆری‌و دڵس���ۆزیانەوەو بۆ ئەو‬ ‫خاکەی کە زیاد لەهەر کاتێکی تر لەبەردەم هەڕەشەی تیرۆریستێکی وەک "داعش"دایە‪.‬‬ ‫چۆن دەکرێ دەس���ەاڵتدارانی کورد لەئێستادا پێش کوردستان‪ ،‬لەهەوڵی پاراستنی پێگە‬ ‫حیزبی‌و کەسیەکانی خۆیاندا بن؟ لەبیری بەرنەوە کە کۆمەڵگای کوردی ئەمڕۆ زیاد لەهەر‬ ‫کاتێکی تر لەبەردەم هەڕەش���ەی کۆچی بەکۆمەڵی گەنج���ان‌و قەیرانی ئابوری‌و نەفرەتی‬ ‫داعش���دایە‪ .‬لەبیری باتەوە کە لەئێس���تادا تەنها یەکدی قبوڵک���ردن‌و میلەت قبوڵکردن‬ ‫ئەتوانێ���ت ئەو مەجالە بکاتەوە کە النیکەم گەر دەره‌قەتی چارەس���ەرکردنی ئەو گرفتانە‬ ‫نەیەی���ن کە دەرگیری بوین‪ ،‬ئەوا دەره‌قەتی ئەوە بێی���ن بەرگەیان بگرین‪ .‬بەاڵم نەبونی‬ ‫ئەم دی���دو تێڕوانینە بۆ ئەو تەنگه‌ژەو قەیرانانەی کە بێ یەکڕیزی هێزە سیاس���ییەکانی‬ ‫کورد مەحاڵە بیر لەچارەس���ەرکردنیان بکەینەوە‪ ،‬وایکردووەو کە ئیدی چاوەڕوانی ڕودانی‬ ‫هیچ باش���یەک نەبین لەو هەمو کۆبوونەوە یەک لەس���ەر یەکانەی ک���ە لەبەردەم بارەگاو‬ ‫مەکتەبی سیاسی حیزبەکانەوە ئەبەسترێت کە دەرنجامەکەی تەنیا ئەتوانین ئەو قسەیەی‬ ‫پارت���ی هەڵگرین���ەوە کە "دەکرێت زەمینەی هەر پێکەوەس���ازان‌و یەکت���ر قبوڵ کردنێک‬ ‫لەبەین ببات"‪ ،‬کاتێ وابیرئەکاتەوە هەرجۆرە قس���ەکردنێک لەپرس���ی سەرۆکایەتی هەرێم‬ ‫یەکس���انە بەکوده‌تاچێتی‌و کۆنەقینی‌و بەدنی���ازی‌و قۆڵبادان‪ .‬تا ئەم دیدو تێڕوانیینە بۆ‬ ‫پرس���ەکان کۆتایی پێنەهێنرێت‪ ،‬بۆچونی جیاوازی ئ���ەوی دیکە لەدەرەوی نەفرەت کۆنە‬ ‫قینۆ کوده‌تاچێتیەوە قبوڵنەکەیت چاوەڕوانی ڕودانی چاکس���ازی‌و سازانێک لەهەر حیزب‌و‬ ‫الیەنێکی سیاسی جۆرێکە لەگەمژەکاری سیاسی!‬

‫له‌ماوه‌ی یه‌ک خوله‌کدا‬ ‫چی به‌سه‌ر مرۆڤدا دێت له‌سه‌ر زه‌وی‬ ‫‪2‬‬

‫‪16‬‬

‫به‌هۆی نه‌خۆشی‬ ‫مه‌الریاوه‌‌ ده‌مرن‬

‫به‌هۆی نه‌خۆشی‬ ‫شێرپه‌نجه‌وه‌ ده‌مرن‬ ‫‪3‬‬

‫به‌هۆی نه‌خۆشی‬ ‫ئایدزه‌وه‌ ده‌مرن‬ ‫‪22‬‬

‫‪209‬‬

‫به‌هۆی‬ ‫جگه‌ره‌کێشان ده‌مرن‬

‫‪5‬‬

‫به‌هۆی خواردنه‌وه‌ی‬ ‫کحوله‌وه‌ ده‌مرن‬ ‫‪3‬‬

‫به‌هۆی رودای‬ ‫هاتوچۆوه‌ ده‌مرن‬ ‫‪2‬‬

‫خۆیان ده‌کوژن‬

‫به‌هۆی‬ ‫برسێتییه‌وه‌ ده‌مرن‬ ‫‪266‬‬

‫له‌دایک ده‌بێت‬

‫ماڵپه‌ڕی ئاوێن ‌ه نوێترین هه‌واڵ‌و زانیاری‬

‫‪110‬‬

‫ده‌مرن‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ریکالم‬