ژماره‌ 497

‫ریکالم‬

‫جوانرتین خنکاوی دونیا‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ژماره‌ (‪)497‬‬ ‫سێشەممە ‪2015/10/6‬‬

‫نیشتیامن‌و‬ ‫ماڵ‬

‫‪13‬‬

‫په‌رله‌مانتاران‬ ‫به‌نیازن به‌‪80%‬ی‬ ‫موچه‌ خۆیان‬ ‫خانه‌نشین بکه‌ن؟‬

‫‪17‬‬ ‫یاساو‬ ‫خوداو‬ ‫ئاژەڵ‬

‫رۆژانە ‪ ٥٠‬پەنابەر‬ ‫دەگەڕێنەوە عێراق‬

‫‪7‬‬

‫‪6‬‬

‫سه‌نته‌ره‌کانی ژنان‬ ‫تا چه‌ند ده‌توانن‬ ‫کێشه‌کان چاره‌سه‌ر‬ ‫بکه‌ن؟‬

‫‪12‬‬

‫‪9‬‬

‫سه‌الحه‌دین به‌هادین‪ :‬ئه‌گه‌ر الیه‌نه‌كان له‌سه‌ر‬ ‫هه‌ڵوێست ‌ی خۆیان سور بن‪ ،‬دۆخه‌ به‌ره‌و هه‌ڵدێر ده‌ڕوات‬

‫ی سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫ی چوار الیه‌نه‌ك ‌ه بۆ پۆست ‌‬ ‫داوام لێنه‌كراوه‌ ببمه‌ كاندید ‌‬

‫سه‌الحه‌دین به‌هائه‌دین ئاماژه‌ به‌وه‌ میانه‌ڕه‌ویی‌ كوردس���تان‌و ئه‌مینداری‌‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ ئه‌گه‌ر الیه‌نه‌كان له‌س���ه‌ر پێشوی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ كوردستان‬ ‫هه‌ڵوێس���تی‌ خۆیان س���ور بن‪ ،‬دۆخه‌ له‌لێدوانێك���ی‌ تایبه‌ت���دا به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫ب���ه‌ره‌و هه‌ڵدێ���ر ده‌ڕوات‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت راگه‌یاند كه‌ ئێس���تا كات���ی‌ ئه‌وه‌ نیه‌‬ ‫"داوام لێنه‌ك���راوه‌ ببمه‌ كاندیدی‌ چوار دوبه‌ره‌ك���ی‌ له‌كوردس���تان ڕوب���دات‪،‬‬ ‫الیه‌نه‌كه‌ بۆ پۆستی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم"‪ .‬پێنج الیه‌نه‌كه‌ ئه‌گه‌ر سه‌لیقه‌یان بێت‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌‪ :‬س���ه‌الحه‌دین له‌كۆبون���ه‌وه‌ی‌ داهات���ودا ڕێكده‌كه‌ون‬ ‫به‌هادی���ن‪ ،‬ئه‌مین���داری‌ ڕێكخ���راوی‌ له‌سه‌رش���تێك به‌لێكگه‌یش���تنی‌ هه‌مو‬

‫الیه‌ك‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر هیچ الیه‌نێك خۆیانه‌‪ ،‬میلله‌ت‌و دۆخی‌ كوردس���تان‬ ‫دانه‌به‌زێ���ت له‌داواكاریه‌كان���ی‌‪ ،‬دۆخه‌ ته‌حه‌مول ن���اكات‪ ،‬ئاڵۆزی‌ ناوچه‌كه‌و‬ ‫دۆخه‌ك���ه‌ش هه‌رئ���ه‌وه‌ ده‌خوازێت كه‌‬ ‫به‌ره‌و هه‌ڵدێر ده‌ڕوات"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌ق���ه‌ پێن���ج الیه‌نه‌كه‌ ڕێككه‌ون"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌الیه‌ن���ی‌ كه‌مته‌رخه‌م‌و‬ ‫ئیت���ر ئه‌وه‌نده‌ گه‌یش���تنه‌ رێككه‌وتن‬ ‫دوانه‌خه‌ن‌و له‌سه‌ر دۆخێك رێككه‌ون‪ ،‬به‌رپ���رس ل���ه‌ك دۆخ���ه‌ی‌ ئێس���تا‬ ‫له‌س���ه‌رچی‌ ڕێكده‌كه‌ون با ڕێكبكه‌ون كوردس���تانی‌ تێكه‌وت���وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌‬ ‫ئه‌وه‌ كێش���ه‌ی‌ میلله‌ت نیه‌ كێش���ه‌ی‌ "ئێستا كاتی‌ باسكردنی‌ كه‌مته‌رخه‌می‬

‫الیه‌نه‌كان نیه‌‪ ،‬كاتی‌ ئه‌وه‌یه‌ قسه‌یه‌كی‌‬ ‫خێر بكرێت‪ ،‬نامانه‌وێت حكوم به‌سه‌ر‬ ‫الیه‌نێكدا بده‌ین‪ ،‬هه‌رالیه‌نه‌و واده‌زانێت‬ ‫ی ئه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌قه‌كه‌ ال ‌‬ ‫ناوب���راو جه‌غتی‌ له‌وه‌ش كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫"به‌هی���چ ش���ێوه‌یه‌ك داوای لێنه‌كراوه‌‬ ‫ببێت���ه‌ كاندی���دی‌ چ���وار الیه‌نه‌كه‌ بۆ‬ ‫پۆستی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم"‪.‬‬

‫سه‌باره‌ت به‌و دۆخه‌ی‌ یه‌كگرتوش ‌‬ ‫ی‬ ‫تێكه‌وتوه‌ به‌هۆی‌ پرسی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم���ه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌الحه‌دین به‌هائه‌دین‬ ‫وت���ی‌ "پرس���ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫هی���چ كاریگه‌ریه‌كی‌ له‌س���ه‌ر یه‌كگرتو‬ ‫نه‌بوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ده‌رباره‌ی‌ دو كه‌رتبونی‌‬ ‫یه‌كگرت���و ده‌وترێ���ت ئه‌س���ڵی‌ نیه‌‪،‬‬ ‫یه‌كگرتوه‌كان زۆر تۆكمه‌و پته‌ون"‪.‬‬

‫ئه‌نوه‌ر ‌ی حاج ‌ی‬ ‫عوسمان هه‌ر جۆر‌ه‬ ‫گومانێك سه‌باره‌ت‬ ‫به‌گیانله‌ده‌ستدان ‌ی‬ ‫ئه‌فسه‌رێك ‌ی‬ ‫ئه‌ڵمانی‌ له‌هه‌ولێر‬ ‫ره‌تده‌كاته‌وه‌‬

‫"پارت ‌ی مه‌به‌ستیه‌ت ‌ی ئاسایش ‌ی سلێمانی تێكبچێت"‬ ‫به‌رپرسێكی‌ گۆڕان ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ هه‌مو شاری‌ سلێمانی‌ له‌سه‌ر ئه‌ژنۆ‬ ‫ب���ڕۆن‪ ،‬پارتی‌ به‌خه‌یاڵی���دا نایه‌ت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و ده‌ڵێت "پارتی‌ مه‌به‌س���تیه‌تی‌‬ ‫ئاسایشی‌ سلێمانی تێكبچێت"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬باژێره‌وان���ی‌‬ ‫س���لێمانی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆران‪ ،‬ئاسۆ‬ ‫محه‌م���ه‌د به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌كه‌یان پشتیوانی‌ له‌ناڕه‌زایی‌و‬ ‫خۆپیشاندانی‌ هاواڵتیان ده‌كات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "به‌رپرس���انی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردس���تان به‌ئه‌نقه‌ست وا له‌خه‌ڵك‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ بێ‌ موچ���ه‌ بێت‪ ،‬ناردنی‌‬ ‫وه‌زیری‌ دارایی‌ ب���ۆ توركیا‌و پێدانی‌‬ ‫حس���ابی‌ بانك���ی‌ به‌ت���اڵ به‌وه‌زیری‌‬ ‫دارایی‌ كه‌ گۆڕانه‌ به‌ڵگه‌یه‌كی‌ ته‌واوه‌‬

‫ئێستا كوردستان ‌ی‬ ‫رۆژهه‌اڵت له‌هه‌مو‬ ‫پارچه‌كان ‌ی تر‬ ‫بێ مافتره‌‬ ‫‪18‬‬

‫به‌رپرس���انی‌ پارت���ی‌ به‌ئه‌نقه‌س���ت‬ ‫واده‌ك���ه‌ن له‌پێناوی‌ دروس���تكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫قه‌یرانێكی‌ گه‌وره‌تر‌و له‌بیرچونه‌وه‌ی‌‬ ‫پرس���ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێ���م‌و‬ ‫ناچاركردنی‌ چوارالیه‌نه‌كه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ڕازیبن مه‌س���عود بارزانی‌ له‌پۆستی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێمدا بمێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ كرد كه‌‬ ‫له‌دوای‌ كۆبون���ه‌وه‌ی‌ داهاتوی‌ پێنچ‬ ‫قۆڵی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان بڕیاری‌ خۆی‌‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "ئه‌گه‌رمان زۆر‬ ‫له‌به‌رده‌ستدایه‌و له‌گه‌ڵ‌ چوارالیه‌نه‌كه‌‬ ‫بژارده‌مان ده‌بێت"‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫خۆپیشانده‌ران له‌سلێمانی‬

‫رەمزی کارتاڵ‪ :‬داوا لەپارتی دەکەین‬ ‫کە یەکڕیزی کورد تێکنەدات‬ ‫هاوس���ەرۆکی کۆنگرەی گ���ەل‪ ،‬رەمزی‬ ‫کارت���اڵ ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌کات ک ‌ه داخوازی‬ ‫گەلی کورد لەباکور ئەوەیە کە خۆی خۆی‬ ‫بەڕێوەببات‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌ڵێت "داوا لەپارتی‬ ‫دەکەین کە یەکڕیزی کورد تێکنەدات"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬برۆکس���ل‪ :‬رەم���زی کارتاڵ‬ ‫له‌گفتوگۆیه‌ک���ی تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌دا‬ ‫رایگه‌یان���د ک���ه‌ دەیانەوێ���ت باک���وری‬ ‫کوردس���تان لەئاکەپ���ە پ���اک بکەنەوەو‬ ‫خۆیان بەڕێوەیبەرن‪ ،‬ئه‌و وتی "لەئێستادا‬

‫خەباتی گەلی ئێمە لەدژی داعش دۆستی‬ ‫زۆری نێودەوڵەتی بۆ کورد دروستکردوە‪،‬‬ ‫زۆر دەرگامان بۆ وااڵ بوە‪ ،‬جاران واڵتانی‬ ‫دنیا بێدەنگ بون لەبەرامبەر پرسی کوردو‬ ‫خراپی سیاس���ەتی تورکیا‪ ،‬بەاڵم ئێستا‬ ‫دەوڵەتانی دنیا چاوی خۆیان کردۆتەوەو‬ ‫لەسەر ئەو پرسانەش وەدەنگ دێن"‪.‬‬ ‫کارت���اڵ ئاماژه‌ی به‌و‌ه کرد که‌ س���ەد‬ ‫س���اڵی پێش���و‪ ،‬بەدبەختی بو بۆ کورد‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێستا هەلی زێڕینی بۆ دروست بوە‪،‬‬

‫ئه‌و وتی "لەئێس���تادا لەناو گەلی ئێمەی‬ ‫باش���ور دو بەرە دروست بوە‪ ،‬بەرەیەک‬ ‫کە ناخوازێت ناکۆکی دروست بکات لەناو‬ ‫س���ەرکردایەتی گەلی کوردو پش���تگیری‬ ‫خەباتی گەل دەک���ەن لەپارچەکانی تر‪،‬‬ ‫بەاڵم بەرەی دوەم ناخوازێت پش���تگیری‬ ‫خەباتی گەل بکات لەپارچەکانی تر"‪.‬‬ ‫وتیشی "پارتی دیموکراتی کوردستان‬ ‫پەیوەن���دی ئاب���وری‌و بەرژەوەندی هەیە‬ ‫لەگەڵ ئاکپارتی بۆیە پشتگیری خەباتی‬

‫گەلی کورد ناکات لەپارچەکانی تر‪ ،‬ئێمە‬ ‫داوا لەگەل‌و پارتە سیاس���یەکانی باشور‬ ‫دەکەین کە فش���ار بخەنە س���ەر پارتی‬ ‫بۆئ���ەوەی ریزەکانی گەل یەکگرتو بکات‬ ‫ن���ەک ریزەکانمان تێک ب���دات‌و نەتوانین‬ ‫ئەم فرسەتە زێڕینە بەکاربهێنین"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی یه‌ك���ه‌م رۆژ ‌‬ ‫ی ئه‌ڵمان��� ‌‬ ‫راهێنه‌رێك��� ‌‬ ‫جه‌ژنی‌ قورب���ان له‌ئوتێلێكی‌ هه‌ولێردا‬ ‫ی‬ ‫ی حاج��� ‌‬ ‫ی س���پارد‪ ،‬ئه‌ن���وه‌ر ‌‬ ‫گیان��� ‌‬ ‫عوسمان هه‌ر جۆر‌ه گومانێك سه‌باره‌ت‬ ‫ی‬ ‫به‌گیانله‌ده‌ستدانی‌ ئه‌فسه‌رێكی‌ ئه‌ڵمان ‌‬ ‫له‌هه‌ولێر ره‌تده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زیر ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬بری���كار ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی عوسمان‬ ‫ی حاج ‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬ئه‌نوه‌ر ‌‬ ‫ی تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌دا‬ ‫له‌گفتوگۆیه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ ئه‌و ڕاهێنه‌ره‌ ئه‌ڵمانییه‌ ‌‬ ‫ی به‌هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌ ده‌كرد‬ ‫مه‌ش���ق ‌‬ ‫ی هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫ی دڵسۆز ‌‬ ‫پیاوێك ‌‬ ‫ی هاوپه‌یمانان‌و‬ ‫بو‪ ،‬جێگری‌ سه‌رۆكی‌ تیم ‌‬ ‫ی س���ه‌ربازی‌ ئه‌ڵمانیا بو‬ ‫ی تیم ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫له‌كوردس���تان‪ .‬ناوبراو وتی‌ "به‌داخه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی دڵی‌ هه‌بو‪ ،‬ته‌ندروست ‌‬ ‫ئه‌و نه‌خۆش��� ‌‬ ‫باش نه‌بو له‌ئوتێلێك له‌ش���اری‌ هه‌ولێر‬ ‫ی "دڵنیابن‬ ‫گیانی‌ له‌ده‌س���تدا"‪ .‬وتیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ده‌ر له‌نه‌خۆش��� ‌‬ ‫ی مردنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫هۆكار ‌‬ ‫دڵ هی���چ هۆكارێكی‌ تری‌ له‌پش���ته‌و‌ه‬ ‫ی ڕاهێنانی‌ بنه‌س�ڵ�او‌ه‬ ‫نه‌ب���وه‌‪ ،‬له‌بنك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ن���د رۆژێك پێش ج���ه‌ژن زۆر خۆ ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه‬ ‫ی مردنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ماندو كرد‪ ،‬ه���ۆكار ‌‬ ‫بو"‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫‪3‬‬

‫باوکی سنور بۆ شوێنێکی نادیار هه‌ڵهاتوه‌و ده‌ستگیرنه‌کراوه‌‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ ‬ ‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫"بكوژانی ژن ئازادن"‬

‫ئاوێنه‌ی رووداوه‌کان‬

‫باوکی سنور بۆ شوێنێکی نادیار هه‌ڵهاتوه‌و ده‌ستیگیرنه‌کراوه‌‬ ‫ببڕن تا ش���ەرعیەتێك بدەن بەوكوشتن‌و‬ ‫تاوانەی ئەنجامدراوە بەهیچ ش���ێوەیەك‬ ‫نایانەوێت بڵێن ئەوە زوڵمە" ‪.‬‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫سنور لەو پاركەی وەك وەفایەك‬ ‫بۆ ئەو كچ‌و ژنانەی كە سااڵنێك‬ ‫ئەشكەنجەدران‌و ناونرا "دایك"‬ ‫له‌نیوەڕۆیەكی پاییزدا كۆتایی به‌ژیانی‬ ‫هێنرا‪ ،‬ئه‌ندامێکی ئه‌نجومه‌نی بااڵی‬ ‫خانمان ژیانی ئه‌و ژنه‌ له‌شێڵته‌ره‌کان‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬چاالکوانێکی بواری ژنانیش‬ ‫ده‌ڵێت "بكوژانی ژن ئازادن"‪.‬‬ ‫"بێكەسی وەك من‬ ‫لەم دونیایە چیبكات"‬ ‫س���نور منداڵ ب���و كاتێ���ك دایكی‌و‬ ‫باوك���ی بەهۆی كێش���ەیەكەوە لەیەكتری‬ ‫جیادەبن���ەوە‪ ،‬بۆیە ماڵی باپیری دەبێتە‬ ‫النەی س���نور‪ ،‬بەاڵم ژیانی منداڵی وەك‬ ‫هەر منداڵێكی تر ئاسایی بەڕێوە ناچێت‪،‬‬ ‫ڕوناك فەرەج‪ ،‬ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی بااڵی‬ ‫کاروباری خانمان له‌زاری سنورەوە بۆمان‬ ‫دەگێڕێتەوەو دەڵێت "باپیرەم هەمیش���ە‬ ‫دەیوت عاقڵب���ە‪ ،‬منیش عاقڵبوم!" بەاڵم‬ ‫عاقڵبون لەدیدی هەریەكێكیاندا جیاوازە‌و بێس���ود ده‌بێت‪ ،‬تا دواتر سنور له‌هێزی‬ ‫پێشمەرگە دادەمەزرێنرێت تا ژیانی خۆی‬ ‫ئەوەش "ملمالنێی نێوان نەوەكانە"‪.‬‬ ‫سنور دوای ئه‌وه‌ی نەنكی لەساڵی‌‪ 2014‬بپارێزێت‌و موچەیەكی هەبێت‪" ،‬بەاڵم تەنها‬ ‫كۆچی دوایی ده‌کات ئیتر یەكجار بێکه‌س یەك مانگ لەوێ‌ ده‌مێنێته‌وه‌و بڕیارده‌دات‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬دواجار بەهۆی كێش���ەیەكەوە هاوسەرگیری بكات‪" ،‬هەرچەندە داوامان‬ ‫ڕودەكاتە یەكێك له‌شەڵتەرەكان‪ ،‬له‌ماوەی لێك���رد پەلە نەكات بەاڵم س���نور ده‌یوت‬ ‫ئەو س���اڵەی كە له‌وێ بوە ڕەفتارەكانی "م���ن ئەمەوێت ژیانێكی جێگیرم هەبێت‌و‬ ‫بەرامب���ەر كارمەندان���ی دەزگاك���ە وەك خێزانێكی خۆم هەبێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و نیوه‌ڕۆیه‌ی له‌پارکی دایک به‌چه‌ند‬ ‫كارتێكی فشار بەكاردەهێنێت تا ڕێگەی‬ ‫ب���دەن بچێت���ە دەرەوە‪ ،‬رون���اک فه‌ره‌ج فیشه‌کێک سنور کوژرا‪ ،‬کوڕێکی له‌گه‌ڵدا‬ ‫ده‌ڵێت‪ ،‬س���نور دەیوت "من به‌چ حەقێ‌ بو‪ ،‬به‌وتەی وته‌بێژی پۆلیسی سلێمانی‪،‬‬ ‫لەم ش���ەڵتەرەدام" دەمان وت نا وامەڵێ‌ نەقیب س���ەركەوت ئه‌حمه‌د ئەو كەس���ە‬ ‫تۆ ئەكوژرێیت ئەویش دەیوت "باش���ە بۆ هاوڕێ���ی مێردەك���ەی ب���وه‌‪" ،‬بەوت���ەی‬ ‫نەكوژرێم بێكەس���ی وەك من لەم دونیایە مێردەكەی گوایە س���نور دڵی ئێش���اوەو‬ ‫ماڵی بەجێهێش���توە بەیان���ی پەیوەندی‬ ‫چیبكات"!‬ ‫له‌كاتێك���دا به‌پێی ئەو ڕێنماییانەی كە كردوەو وتویه‌تی خەم���ت نەبێت لەگەڵ‬ ‫له‌وەزارەت���ی كاروب���اری كۆمەاڵیەتیەوە منە دواتر س���ەردانم ك���ردوە ڕازی نەبوە‬ ‫دەرچ���وە‪" ،‬هەر ژنێك بو به‌ ‪ 18‬س���اڵ‌و لەگەل من بێتەوە نازانم تا چەند ڕاس���تە‬ ‫گەورەت���ر‪ ،‬خ���ۆی ئارەزوی ك���رد بچێتە ئیتر هاوڕێكەی وتویەتی بڕۆ هەوڵدەدەم‬ ‫دەرەوەی ش���ەڵتەر ناتوانرێت رێگریی لێ قەناعەت���ی پێبك���ەم ك���ە بیهێنمەوە بۆ‬ ‫ماڵ���ەوە دوات���ر باوك���ی بینویەتی‌و ئەو‬ ‫بکرێت"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ به‌رپرس���انی ش���ێڵته‌ره‌که‌ كارەساتە ڕویداوە"‪.‬‬ ‫بەوتەی نەقیب سەركەوت "بكوژی سنور‬ ‫هه‌وڵ ده‌ده‌ن س���نور بهێڵن���ه‌وه‌‪ ،‬بەاڵم‬

‫سنور له‌پارکی دایک کوژرا‬ ‫باوكیەتی‌و فەرمانی دەس���تگیركردنی بۆ‬ ‫دەرچوەو دەستگیراوە بەسەرئۆتۆمبیل‌و‬ ‫ڕەگەزنامەوپێناسی هەندێ‌ شتی تایبەتی‬ ‫ئەو تۆمەتبارە‪ ،‬چه‌ند رۆژێكیشه‌ پۆلیس‬ ‫به‌دوایدا ده‌گه‌ڕێت‌ بەاڵم تائێس���تا خۆی‬ ‫ش���اردۆتەوەو هەڵهات���وە بۆ ش���وێنێكی‬ ‫نادیار"‪.‬‬ ‫"زۆرینەی پیاوەكان هەمان‬ ‫بیركردنەوەی باوكی سنوریان هەیە"‬ ‫"لەه���ەر جێگەی���ەك بێ���ت دەیكوژم"‬ ‫ئەوە وتەی باوكی س���نورە‌بەرامبەر ئەو‬ ‫ئەندامەی ئەنجومەنی خانمان‌و ڕێكخراوی‬ ‫خانزادیش كاتێك دەیانویست بیگەڕێننەوە‬ ‫ماڵەوە‪ ،‬روناک فه‌ره‌ج له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ئەو پیاوێكی س���ادە‌و هەڵەش���ە‌و توڕە‬ ‫له‌كچەك���ەی لەبەرئ���ەوەی له‌ماڵ هاتۆتە‬ ‫دەرەوە ئەو هەڵ���ەی كردوە بۆیە بریاری‬ ‫داوە بیكوژێت بەاڵم پالنێكی هۆش���یارانە‬ ‫نەب���وە ب���ۆ كوش���تنی س���نور لەالیەن‬ ‫باوكییەوە نازانم گەر كەسی تری له‌پشت‬ ‫بێت‪ ،‬بەڵكو ئەوە له‌حیرسی غەریزەی ئەو‬ ‫پیاوەوە بوە كە ش���ەرەفی لەكەداربوەو‬

‫بەڵێنی داوە دەبێت بیكڕێتەوە"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێ���ت "زۆرینەی پیاوەكان‬ ‫هەمان فكری باوكی سنورییان هەیە"‪.‬‬ ‫ژنان پاش كوشتنیشیان هەر قوربانین‬ ‫ژنان پ���اش كوشتنیش���یان به‌چەندین‬ ‫ش���ێوە دەكرێنەوە به‌قوربان���ی‪ ،‬ڕوناك‬ ‫ف���ەرەج ەندام���ی ئەنجومەن���ی ب���ااڵی‬ ‫كاروب���اری خانم���ان لەوبارەیەوە دەڵێت‬ ‫"ئ���ەوە ئەقڵیەت���ی كۆمەڵگای���ە ك���ە‬ ‫س���ەراپاگیرییە به‌دیدو بۆچونێك كە ژن‬ ‫وەك مرۆڤ س���ەیرناكرێت‪ ،‬كاتێك ژنێك‬ ‫دەكوژرێت هەم���وان هەوڵی ئەوە ئەدەن‬ ‫كە بزانن بۆچی كوژراوە"‪ .‬بەباوەڕی ئه‌و‬ ‫كارەساتەكە ئەوە نییە كە كەسێكی سادە‬ ‫چۆن بیری لێدەكاتەوە بەڵكو "كارەسات‬ ‫ئەوەی���ە ڕاگەیاندنكاران یان كەس���انێك‬ ‫كە لەپێگەیەكی ئیداری یان سیاس���ی بن‬ ‫هەمان بیروبۆچونی���ان هەبێت بەرامبەر‬ ‫به‌ژنان"‪.‬‬ ‫هەروەها وتیش���ی "ئێس���تا كێش���ەی‬ ‫كۆمەاڵیەت���ی بەس بۆ ئەوە دەگەڕێننەوە‬ ‫كە خۆیان پێناسەیەك به‌بەرگی ئەم ژنەدا‬

‫"بكوژانی ژن ئازادن"‬ ‫بێریڤان محەم���ەد ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫بەڕێوبەرایەتی ڕێكخ���راوی ژنانی ئازادی‬ ‫كوردس���تان لەوبارەی���ەوە به‌ئاوێن���ه‌ی‬ ‫راگه‌یان���د "بكوژی ژنان بەمەترس���ی بۆ‬ ‫خۆی���ان نابینن بۆ ئەوان باش���ترین ڕێگا‬ ‫بۆ س���ەرقاڵكردنی خەڵك دروستكردنی‬ ‫كێشەی كۆمەاڵیەتیەو بەتایبەت كێشەی‬ ‫ژنانە" باوەڕیشی وایە ئەوانیش بەشێكن‬ ‫لەوپرۆسەیە‪" ،‬زهینیەتی دەسەاڵتدار بۆ‬ ‫بڕیاردان لەسەر بكوژ هاوشێوەی زهنیەتی‬ ‫ئەوەیە كە ژنەكە دەكوژێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا وتیش���ی "ب���ۆ دەس���ەاڵت‬ ‫چاالكوانێكی سیاس���ی یان ئازادیخوازێك‬ ‫جێگەی مەترس���یە ل���ه‌دەرەوەی زیندان‬ ‫بێت ن���ەك بكوژێك���ی ژن���ان‪ ،‬هەروەها‬ ‫مەترس���یدارترین ك���ەس الی���ان ژنێكی‬ ‫ئازادیخ���وازە باشترینیش���یان ژنێك���ی‬ ‫كۆیلەیە"‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا وتەبێژی پۆلیسی سلێمانی‪،‬‬ ‫نەقیب س���ەركەوت ئەحم���ەد ڕایگەیاند‬ ‫"ئەوانە دور یان نزیک دەستگیردەكرێن‪،‬‬ ‫كەسێك كە تاوانێكی كوشتن ئەنجامبدات‬ ‫خۆ دانانیشێت له‌ماڵەوە تاپۆلیس دەست‬ ‫بەس���ەریبكات‪ ،‬بۆیە هەوڵ���دەدات خۆی‬ ‫بش���ارێتەوە‪ ،‬ئینجا ئێمە سنورمان نییە‬ ‫ئەگ���ەر تۆمەتبارێ���ك بیەوێ���ت هەڵبێت‬ ‫لەدەس���تی هێزەكانی پۆلی���س ئەتوانێت‬ ‫خۆی بگەیەنێتە الدێیەكی دورەدەس���ت‬ ‫یان س���ەر س���نورەكان یان موبایلەكەی‬ ‫دائەخ���ات‌و خۆی ون دەكات یان لەالیەن‬ ‫كەس‌وكاری تۆمەتبارەكەوە دەشارێنەوە‬ ‫ئەوە كێش���ەی ئێمەیە ك���ە بەزەحمەت‬ ‫ی���ان درەن���گ تۆمەتب���ار ی���ان بك���وژ‬ ‫دەستگیردەكرێت"‪.‬‬ ‫بەڕێوبەری پزیشكی دادروەری سلێمانی‬ ‫د‪.‬محەمەد نوری به‌ئاوێنەی ڕاگەیاند پێش‬ ‫نیوەڕۆی ‪ 2015-10-5‬تەرمی سنور له‌الیەن‬ ‫ك���ەس‌و كاریی���ەوە وەرگیراوەتەوە دوای‬ ‫ئەوەیی پش���تگیریكراوە لەالیەن پۆلیسی‬ ‫سلێمانییەوە‪.‬‬

‫ڕێککه‌وتنی ڕاگه‌یاندنی پێنج قۆڵی هه‌ڵده‌وه‌شێته‌وه‌‬

‫گۆڕان‪ :‬به‌گوێره‌ی ئه‌و ڕاگه‌یه‌ندراو‌ه ده‌وڵه‌ته‌که‌ی پارتی به‌رگه‌ی ڕاپۆرتێکی بڕیار نامیق ناگرێت‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫ده‌زگای ڕۆشنبیری‌و ڕاگه‌یاندنی پارتی‬ ‫میدیاکانی گۆڕان تۆمه‌تبار ده‌کات‬ ‫به‌ئه‌قڵییه‌تی پالنگێڕی‌و له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫به‌رپرسی میدیاکانی گۆڕان ده‌ڵێت‬ ‫"ئێمه‌شه‌ڕی ڕاگه‌یاندن ناکه‌ین‪،‬‬ ‫ڕاماننه‌گرتوه‌تا ده‌ستپێبکه‌ین‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫به‌کاری میدیایی خۆمان هه‌ڵساوین"‪.‬‬ ‫مانگ���ی ڕاب���ردو به‌رپرس���انی‬ ‫ڕاگه‌یاندنی پێنج الیه‌نه‌سه‌ره‌کییه‌که‌ی‬ ‫هه‌رێم له‌ش���اری هه‌ولێ���ر کۆبونه‌وه‌و‬ ‫له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێک���دا دوای کۆبونه‌وه‌که‬ ‫‌ڕایانگه‌یان���د ک���ه‌ش���ه‌ڕی ڕاگه‌یاندن‬ ‫ڕاده‌گ���رن‪ ،‬ب���ه‌اڵم دوێن���ێ ده‌زگای‬

‫ڕۆش���نبیری‌و ڕاگه‌یاندن���ی پارت���ی‬ ‫له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێک���دا که‌ناڵ���ی ‪KNN‬‬ ‫ی س���ه‌ر به‌تۆڕی میدیایی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گ���ۆڕان به‌پالنگێڕی تۆمه‌تب���ار کردو‬ ‫له‌ڕاگه‌یه‌ندراوه‌که‌یدا هاتبو " ته‌له‌ڤزیۆنی‬ ‫(ك���ه‌ی ئێ���ن ئێ���ن) که‌عه‌قڵیه‌ت���ی‬ ‫پیالنگێڕی‪ ،‬به‌ردی بناغه‌ی کارکردن‌و‬ ‫به‌رنامه‌ڕێژی���ی گوت���اری سیاس���ی‌و‬ ‫مێدیاییه‌ت���ی‪ ،‬له‌دواداهێنانی���دا نهێنی‬ ‫دواکه‌وتنی موچه‌ی ئاشکرا کردوەو هه‌ر‬ ‫زوبه‌زویش په‌رله‌مانتارێکی یه‌کێتی لێی‬ ‫وه‌رگرتنه‌وه‌و که‌وته‌ بازاڕگه‌رمکردن بۆ‬ ‫که‌ی ئێن ئێن"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا‪ ،‬به‌رپرس���ی ت���ۆڕی‬ ‫میدیایی گۆڕان‪ ،‬عه‌بدولڕه‌زاق شه‌ریف‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی ڕاگه‌یاند که‌ ئه‌وان ش���ه‌ڕی‬

‫ڕاگه‌یان���دن ناک��� ‌هن‌و ئام���اژه‌ش ب���ۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ده‌کات ک���ه‌ ئ���ه‌وان پابه‌ند بون‬ ‫به‌ڕێککه‌وتنی نێ���وان ڕاگه‌یاندنه‌کانی‬ ‫پێنج الیه‌نه ‌س���ه‌ره‌کییه‌وه ‌که‌ شه‌ڕی‬ ‫ڕاگه‌یان���دن ڕابگ���رن‪ ،‬ده‌ڵێت "ناکرێت‬ ‫خه‌ڵک مان بگرێت تۆ ڕوماڵی نه‌که‌یت‌و‬ ‫ئێمه‌ ته‌نها به‌ئه‌رکی خۆمان هه‌ستاوین‌و‬ ‫ئ���ه‌وه‌ پارتیی���ه‌ که‌ب���ه‌م به‌یاننامه‌یه‬ ‫‌پابه‌ندی ڕێکه‌وتنه‌که‌نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ده‌زگای‬ ‫له‌ڕاگه‌یه‌ندراوه‌ک���ه‌ی‬ ‫ڕاگه‌یاندن���ی پارتیدا هاتوه‌بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان ئام���اده‌ن‌ ببنه ‌س���ه‌رقافڵه‌ی‬ ‫تێکدان���ی ه���ه‌ر ئه‌گه‌رێ���ک ك���ه‌ بۆ‬ ‫دروستبونی ده‌وڵه‌تی کوردستان بێته‌‬ ‫ئ���اراوه‌‪ ،‬له‌به‌رامب���ه‌ردا عه‌بدولڕه‌زاق‬ ‫ش���ه‌ریف ده‌ڵێت "ئه‌وه‌ڕاس���ت نییه‌‪،‬‬

‫به‌گوێ���ره‌ی ئ���ه‌و ڕاگه‌یه‌ن���دراوه‌ بێت‬ ‫ده‌وڵه‌تی کوردییه‌که‌ی پارتی به‌رگه‌ی‬ ‫ڕاپۆرتێک���ی بڕی���ار نامی���ق ناگرێت‌و‬ ‫هه‌رکاتێک پارتی ده‌که‌وێته ‌قه‌یرانه‌وه‬ ‫‌ده‌یه‌وێت به‌پرس���ی ده‌وڵه‌تی کوردی‬ ‫شه‌ڕی الیه‌نه‌کان بکات"‪.‬‬ ‫سه‌الم عه‌بدواڵ سه‌رنوسه‌ری ڕۆژنامه‌ی‬ ‫خه‌باتی زمانحاڵ���ی پارتی دیموکراتی‬ ‫کوردس���تان س���ه‌باره‌ت به‌ڕاگه‌یاندنی‬ ‫ئه‌و به‌یاننامه‌یه ‌ڕایگه‌یاند "پێویس���ته‌‬ ‫الیه‌نه‌کان پابه‌ندی ڕێککه‌وتنه‌که ‌ببن‪،‬‬ ‫چونک���ه‌ ئێس���تا ناوچه‌ک���ه‌له‌به‌رده‌م‬ ‫گۆڕانێکی گه‌وره‌دایه‌و هه‌ر الیه‌نێکیش‬ ‫ئه‌و ش���ه‌ڕه‌بکات کارێکی باش ناکات‌و‬ ‫من له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دام هه‌ر پێنج الیه‌نه‌که‬ ‫‌پابه‌ن���دی ڕێککه‌وتنه‌که‌ب���ن به‌گۆڕان‌و‬

‫پارتییشه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوب���ه‌ری که‌ناڵی په‌ی���ام‪ ،‬فاروق‬ ‫عه‌لی له‌لێدوانێکیدا بۆ ئاوێنه‌ ڕایگه‌یاند‬ ‫ئه‌و ڕاگه‌یه‌ندن���ه‌ی پارتی ده‌رئه‌نجامی‬ ‫ئ���ه‌و دۆخ���ی مانگرتنه‌یه‌که‌ئێس���تا‬ ‫ناوچه‌ی س���لێمانی گرتۆته‌وه‌و وتیشی‬ ‫"م���اده‌م له‌ڕاگه‌یه‌ندراوه‌ک���ه‌دا ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌نه‌دراوه‌ ئه‌مه‌کۆتایی ڕێککه‌وتنی‬ ‫ڕاگه‌یاندنی پێنج قۆڵییه‌و پارتی شه‌ڕی‬ ‫ڕاگه‌یاندن ده‌س���تپێده‌کات بۆیه ‌ئه‌مه‌‬ ‫به‌مانای کۆتایی هاتنی ڕێککه‌وتنه‌که‌ی‬ ‫نێوانمان نایه‌ت"و داواشی له‌میدیاکان‬ ‫کرد که‌ پابه‌ندی ئ���ه‌و ڕێککه‌وتنه‌بن‌و‬ ‫وت���ی "ب���ا دواتر شکس���تی کۆبونه‌وه‬ ‫‌پێن���ج قۆڵییه‌کان نه‌خرێته‌ئه‌س���تۆی‬ ‫میدیاکانیان"‪.‬‬

‫ئه‌مڕۆ خۆپیشانده‌ران رێگ ‌ه له‌ته‌نكه‌ره‌كان ‌ی نه‌وتی‌ شیواشۆك ده‌گرن‬ ‫مامۆستایان‌و فه‌رمانبه‌رانی‌ شار ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆیه‌ ئه‌م����ڕۆ له‌خۆپیش����اندانێكدا‬ ‫له‌بازگه‌ی‌ تۆپزاوه‌ كۆده‌بنه‌وه‌و رێگه‌‬ ‫له‌ته‌نكه‌ره‌كانی‌ نه‌وتی‌ شیواش����ۆك‬ ‫ده‌گرن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ ،‬کۆی����ه‌‪ :‬رێبی����ن چاالك‬ ‫ك����ه‌ یه‌كێك����ه‌ له‌رێكخه‌ران����ی‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌كه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ كاتژمێر ‪9‬ی‌ سه‌رله‌به‌یانی ئه‌مڕۆ‬ ‫‪ ،10/6‬مامۆس����تایان‌و فه‌رمانبه‌ران‌و‬ ‫خه‌ڵك����ی‌ كۆی����ه‌ وه‌ك ناڕه‌زای����ی‌‬ ‫ده‌ربڕین به‌رامبه‌ر به‌نه‌دانی‌ موچه‌و‬ ‫بایه‌خنه‌دان به‌شاره‌كه‌یان له‌بازگه‌ی‌‬ ‫تۆپ����زاوه‌ گ����رد ده‌بن����ه‌وه‌و رێگ����ه‌‬

‫ی نه‌وتی‌‬ ‫به‌تێپه‌ڕین����ی‌ تانكه‌ره‌مان���� ‌‬ ‫شیواشۆك ناده‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ئه‌م كاره‌ به‌مه‌به‌س����تی‌‬ ‫پێدانی‌ موچه‌ی‌ مانگه‌كانی‌ ‪‌7‬و‪‌8‬و‪9‬‬ ‫ئه‌نجامده‌درێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "خوازیاری����ن پ����اره‌ی‌‬ ‫پترۆدۆالر بۆ ش����اره‌كه‌مان سه‌رف‬ ‫بكرێت‪ ،‬چونكه‌ م����اوه‌ی‌ چوار رۆژه‌‬ ‫كۆمپانیاكان����ی‌ پاككردنه‌وه‌ ش����ار‬ ‫خاوێ����ن ناكه‌نه‌وه‌و كۆی����ه‌ خه‌ریكه‌‬ ‫ده‌بێت����ه‌ زبڵدانێكی‌ گ����ه‌وره‌ به‌هۆی‌‬ ‫كه‌ڵكه‌بون����ی‌ خۆڵ‌‌و خاش����اكه‌وه‌‌و‬ ‫خه‌ڵك����ی‌ ت����ه‌واو بێ����زار ب����ون له‌م‬ ‫دۆخه‌"‪.‬‬

‫خۆپیشاندان له‌شاری کۆیه‌‬

‫دوای حیزب‬ ‫رێكخراوه‌كان‬ ‫چیان پێده‌كرێت؟‬ ‫ئاسۆ عه‌بدولله‌تیف‬ ‫ده‌ركه‌وت هه‌ڵمه‌ته‌كانی هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌كات����ی خۆیدا ته‌نها ب����ۆ ماكیاژی‬ ‫سیاس����ی‌و جوانكردن����ی توێكڵی ئه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌ ب����وه‌و ب����ه‌س‪ ،‬نه‌توان����راوه‌‬ ‫به‌فۆرمێك����ی نوێ����وه‌ حوكمڕان����ی‬ ‫مۆدێ����رن بكه‌ین‪ ،‬به‌تایبه‌تی دوای ئه‌م‬ ‫قه‌یرانگه‌له‌ی ساڵی رابردو‪ ،‬ده‌ركه‌وت‬ ‫حكومه‌تی چ����اك‌و ته‌ندروس����ت ئه‌و‬ ‫حكومه‌ته‌ نیه‌ كه‌ هه‌مو هێزه‌ سیكوالرو‬ ‫ئاینی‌و دیموكرات‌و لیبراڵه‌كان به‌شداری‬ ‫تێ����دا ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬ته‌نان����ه‌ت ده‌ركه‌وت‬ ‫حكومه‌تی بنكه‌ فراوانیش هه‌ڵه‌یه‌كی‬ ‫سیاسی كوشنده‌یه‌ بۆ خه‌ڵكی!‬ ‫كێش����ه‌و قه‌یرانه‌كان له‌سه‌ر ده‌ستی‬ ‫حی����زب‌و په‌رله‌م����ان‌و حكوم����ه‌ت‬ ‫چاره‌س����ه‌رنه‌كرا‪ ،‬ئێس����تا خه‌ریكی����ن‬ ‫قه‌یرانه‌كان ده‌سپێرین به‌رێكخراوه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی‪ ،‬ئه‌و رێكخراوانه‌ی‬ ‫خۆمان باش ده‌زانی����ن مه‌ده‌نی نین‌و‬ ‫له‌ڕه‌حمی حیزبه‌كانه‌وه‌ له‌دایك بون‌و‬ ‫به‌هه‌م����ان نه‌فه‌س����ی ئایدۆلۆژیانه‌ی‬ ‫حیزب����ه‌كان‌و خراپت����ر كارده‌ك���� ‌هن‌و‬ ‫هێشتا فۆرمێكی مه‌ده‌نی‌و كولتورێكی‬ ‫جیاوازتریان پیشان نه‌داوین‪ ،‬توانستی‬ ‫دروس����تكردنی فشاریش����یان نه‌ب����وه‌‬ ‫له‌هیچ وێستگه‌یه‌كی ئه‌م واڵته‌دا جگه‌‬ ‫له‌موجامه‌ل����ه‌و موباره‌كه‌ی حزبه‌كان‪،‬‬ ‫ته‌نان����ه‌ت به‌له‌وه‌ڕی حی����زب ئه‌ژین‌و‬ ‫نه‌یانتوانی����وه‌ له‌س����ه‌ر پێ����ی خۆیان‬ ‫بوه‌ستن‪.‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ یان له‌جه‌هله‌وه‌ س����ه‌رچاوه‌‬ ‫ده‌گرێ����ت یان بۆ ته‌قس����یمی قه‌یران‌و‬ ‫ڤایرۆس����ی نه‌خۆش����یه‌كانی هه‌رێم����ه‌‬ ‫به‌س����ه‌ر كۆی جومگه‌كانی كۆمه‌ڵگادا‬ ‫تا ب����ۆ ئه‌به‌د بكه‌ره‌ راس����ته‌قینه‌كان‬ ‫به‌نادی����اری بمێنێت����ه‌وه‌‪ ،‬مه‌هزه‌له‌یه‌‬ ‫وابزانین رێكخراوه‌كانی بنده‌ستی حیزب‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی كۆبونه‌وه‌ پێنج قۆڵیه‌كان‬ ‫ده‌توان����ن ئومێدێك بۆ چاره‌س����ه‌ریی‬ ‫بدۆزنه‌وه‌‪ ،‬ئاخ����ر ئه‌گه‌ر حیزب خۆی‬ ‫بیه‌وێت كێشه‌ چاره‌سه‌ر بكات بۆچی‬ ‫ئه‌م مه‌كره‌مه‌و چاالكیه‌ ئه‌داته‌ ده‌ستی‬ ‫رێكخراوه‌ ده‌س����ته‌مۆكانی خۆی‪ ،‬تاك‬ ‫پێویسته‌ ئینتیمای بۆ دروست بكرێت‌و‬ ‫ئه‌م واڵته‌ی خۆش بوێ����ت‌و نه‌فره‌تی‬ ‫لێن����ه‌كات ك����ه‌ ئه‌مه‌مان نه‌ك����ردوه‌‪،‬‬ ‫پێویس����ته‌ چێژی ژیان����ی پێ بدرێت‌و‬ ‫ماف‌و كارو ئازادیه‌كانی بۆ ده‌سته‌به‌ر‬ ‫بكرێ����ت‌و به‌ش����داربێت له‌حوكمڕانی‌و‬ ‫ئه‌ركه‌كانیشی بۆ ده‌ستنیشان بكرێت‪،‬‬ ‫دیسان نه‌مانكردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ده‌وڵه‌تی دیموكراس����یمان‬ ‫ده‌وێ����ت‌و مه‌به‌س����تمانه‌ ئه‌بێ����ت‬ ‫مه‌به‌ستیش����مان بێ����ت ت����اك بخه‌ینه‌‬ ‫ناخۆشگوزه‌رانیه‌كانی ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌وه‌و‬ ‫ته‌نها چینێك له‌س����ه‌ره‌وه‌ نه‌بن خۆش‬ ‫بژی����ن‌و هه‌زاران چینی����ش له‌خواره‌وه‌‬ ‫گی����رۆده‌ی ده‌ردو چه‌رمه‌س����ه‌ری بن‪،‬‬ ‫ت����ه‌واوی حكومه‌ته‌كان����ی دونیا تاك‬ ‫دروس����تی كردون‪ ،‬ت����اك رۆڵی هه‌یه‌‬ ‫له‌دروس����تكردنی حكومه‌ت‌و بنیادنانی‬ ‫پایه‌كانی ده‌سه‌اڵت‪ ،‬ئه‌و حكومه‌تانه‌ی‬ ‫به‌زه‌بری هێ����زو س����ه‌روه‌ری كۆنه‌وه‌‬ ‫هاتون زۆر پش����ت به‌تاك نابه‌س����تن‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی پشت به‌شه‌رعیه‌تی رابردوی‬ ‫شۆڕش ئه‌به‌س����تن بۆیه‌ زۆرترین جار‬ ‫ئ����ه‌م حكومه‌تانه‌ ب����ه‌ره‌و تاكڕه‌وی‌و‬ ‫دیس����پۆتیزم ئ����ه‌ڕۆن‪ ،‬حكومه‌تێ����ك‬ ‫ته‌ركی����ز بخاته‌ س����ه‌ر تاكه‌كانی واته‌‬ ‫ته‌ركیزی كردۆته‌ س����ه‌ر چه‌مكه‌كانی‬ ‫دیموكراسیه‌ت‌و سه‌ربه‌ستی تاك‌و تاك‬ ‫ئه‌كاته‌ بنیادنه‌رو بزوێنه‌ری حكومه‌ت‌و‬ ‫ئه‌مه‌ ب����ه‌ به‌هێزتری����ن حكومه‌ته‌كانی‬ ‫دونی����ا هه‌ژم����ار ده‌كرێ����ت‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم ئه‌و گرنگیه‌ی به‌تاك‬ ‫نه‌داوه‌و ت����اك ته‌نها بۆ بانگه‌ش����ه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‌و میكانیزمی به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیه‌كان به‌كارده‌هێنێت‪ ،‬تاك‬ ‫نه‌بۆته‌ س����ه‌رچاوه‌ی ئیلهام‌و ئاسۆی‬ ‫بیركردنه‌وه‌كان����ی بۆی����ه‌ ئه‌مه‌ حاڵی‬ ‫خۆمان‌و حیزب‌و رێكخراوه‌كانیشمانه‌‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫‪3‬‬

‫" هه‌مو شار ‌ی سلێمان ‌ی له‌سه‌ر ئه‌ژنۆ بڕۆن‪ ،‬پارت ‌ی به‌خه‌یاڵیدا نایه‌ت"‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫ی‬ ‫باژێره‌وانی‌ سلێمانی‌ بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫گۆران ئاماژه‌ به‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه هه‌مو‬ ‫شاری‌ سلێمانی‌ له‌قه‌یراندا بێت‌و‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌ژنۆ بڕۆن پارتی‌ به‌خه‌یاڵیدا‬ ‫ی‬ ‫نایه‌ت‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "پارت ‌‬ ‫مه‌به‌ستیه‌تی‌ ئاسایشی‌ سلێمانی‬ ‫تێكبچێت"‪.‬‬

‫ئاس���ۆ محه‌مه‌د باژێره‌وانی‌ سلێمانی‌‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆران به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاند ك���ه‌ بزوتنه‌وه‌كه‌یان پێیوایه‌‬ ‫ناڕه‌زاییه‌كان���ی‌ هاواڵتی���ان له‌جێگه‌ی‌‬ ‫خۆیه‌تی‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "به‌رپرسانی‌ پارتی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان به‌ئه‌نقه‌ست وا‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ناردنی‌ وه‌زی���ری‌ دارایی‌ بۆ‬ ‫توركیا‌و پێدانی‌ حس���ابی‌ بانكی‌ به‌تاڵ‬ ‫به‌وه‌زیری‌ دارایی‌ كه‌ گۆڕانه‌ به‌ڵگه‌یه‌كی‌‬

‫ته‌واوه‌ به‌رپرسانی‌ پارتی‌ به‌ئه‌نقه‌ست‬ ‫واده‌ك���ه‌ن له‌پێن���اوی‌ دروس���تكردنی‌‬ ‫قه‌یرانێكی‌ گه‌وره‌ت���ر‌و له‌بیرچونه‌وه‌ی‌‬ ‫پرس���ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێ���م‌و‬ ‫ناچاركردن���ی‌ چوارالیه‌نه‌كه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ڕازیبن مه‌س���عود بارزانی‌ له‌پۆس���تی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێمدا بمێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌مو ش���اری‌ س���لێمانی‌‬ ‫له‌قه‌یراندابێ���ت‌و له‌س���ه‌ر ئه‌ژنۆ بڕۆن‬

‫پارتی‌ به‌خه‌یاڵیدا نایه‌ت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو جه‌غت���ی‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و‌ه‬ ‫ك���رده‌وه‌ ك���ه‌ بڕوای���ان به‌كۆبونه‌وه‌‬ ‫پێنج قۆڵی���ه‌كان نه‌ماوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌‬ ‫"ئ���ه‌و دانوس���تانه‌ی‌ پارت���ی‌ ده‌یكات‬ ‫دانوستان نیه‌‪ ،‬پارتی‌ ده‌یه‌وێت خۆی‌‬ ‫به‌براوه‌ بزانێت‌و چوارالیه‌نه‌كه‌ی‌ كه‌ش‬ ‫ب���ه‌دۆڕاو بێن���ه‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬پارت���ی‌ به‌و‬ ‫كه‌مینه‌و ده‌س���ه‌اڵته‌ی‌ ئێستا هه‌یه‌تی‌‬

‫له‌كوردس���تاندا ئه‌و هاوكێش���ه‌ بباته‌‬ ‫پێشه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێمه‌ وه‌ك بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆران‬ ‫به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك بڕوامان به‌م شێوه‌‬ ‫كۆبونه‌وان���ه‌ نیه‌‌و زۆر بێهیواین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌خاتری‌ ئه‌وه‌ی‌ بیانوی���ه‌ك نه‌درێته‌‬ ‫ده‌س���تی‌ پارتی‌ بۆقوڵكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫قه‌یرانانه‌ به‌شداری ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ ك���رد كه‌‬

‫ل���ه‌دوای‌ كۆبون���ه‌وه‌ی‌ داهاتوی‌ پێنچ‬ ‫قۆڵی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان بڕیاری‌ خۆی‌‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "ئه‌گه‌رم���ان زۆر‬ ‫له‌به‌رده‌ستدایه‌و له‌گه‌ڵ‌ چوارالیه‌نه‌كه‌‬ ‫بژارده‌مان ده‌بێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"ده‌بێت كۆبون���ه‌وه‌كان‬ ‫بگه‌ڕێن���ه‌وه‌ بۆ په‌رله‌مان‌و به‌ڕاس���تی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان مه‌رجه‌عی‌ كۆتایی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان بێت"‪.‬‬

‫خۆپیشاندان له‌سلێمانی‬

‫خۆپیشاندانی خۆڕسکی هاواڵتیان به‌رده‌وام‌و فراوانتر ده‌بێت‬ ‫ئا‪ :‬رێنوار نه‌جم‬ ‫رۆژ به‌رۆژ خۆپیشاندانی فه‌رمانبه‌ران‬ ‫له‌سنوری پارێزگای سلێمانی‌و هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫فراوان ده‌بێت‌و ته‌واوی ئه‌م هه‌فته‌ی ‌ه‬ ‫ده‌وامی فه‌رمیی زۆرینه‌ی فه‌رمانگه‌و‬ ‫قوتابخانه‌و زانکۆکان وه‌ستاون‪.‬‬ ‫داواکاری���ی‬ ‫خۆپیش���انده‌ره‌کان‬ ‫ئه‌مجاره‌ی���ان ته‌نها له‌موچ���ه‌ی مانگێکدا‬ ‫کورت نابێته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵکو جگه‌ له‌وه‌ی داوای‬ ‫موچه‌ی ئه‌و سێ مانگه‌یان ده‌که‌ن که‌ الی‬ ‫حکومه‌تی هه‌رێمه‌‪ ،‬داواکاریی چاکسازیی‬ ‫ریشه‌ییشیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ش���ڤان زه‌نگه‌نه‌ س���ه‌رۆکی رێکخراوی‬ ‫سکااڵو چاودێریی له‌وباره‌یه‌و‌ه به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند‬ ‫"ب���ۆ یه‌که‌مجاره‌ ه���ه‌وڵ بدرێت هه‌مو‬ ‫ده‌نگ ‌ه ناڕازییه‌کانی ش���وێنه‌ جیاوازه‌کان‬ ‫کۆبکرێت���ه‌وه‌و ده‌ربچین له‌وه‌ی چاالکیی‬ ‫بچوک بچوک ئه‌نجامبدرێت"‪.‬‬ ‫هه‌فته‌ی پێش���و له‌ش���اری س���لێمانی‬ ‫به‌به‌ش���داری ‪ 180‬رێکخراوی س���لێمانی‌و‬

‫هه‌ڵه‌بجه‌و ئی���داره‌ی گه‌رمیان‌و راپه‌ڕین‪،‬‬ ‫له‌س���لێمانی کۆبونه‌وه‌یه‌ک کراو بڕیاردرا‬ ‫به‌ش���داری خۆپیش���اندان‌و مانگرتنه‌کان‬ ‫بکرێت‪.‬‬ ‫زه‌نگه‌ن��� ‌ه ره‌ت���ی ده‌کات���ه‌و‌ه‬ ‫خۆپیش���اندانه‌کانی ئه‌مج���ار‌ه ته‌نه���ا‬ ‫بچوککرابێت���ه‌وه‌ له‌داواکردن���ی موچه‌دا‪،‬‬ ‫"داوای چاکس���ازیی ریش���ه‌ی ‌ی ده‌کرێت‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا داهاتی هه‌رێم ش���ه‌فاف بێت‌و‬ ‫بچێت��� ‌ه ژێر ده‌س���ه‌اڵتی دارای���ی‌و له‌ژێر‬ ‫چاودێری په‌رله‌ماندا بێت"‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رفراوانبونی خۆپیشانده‌کاندا‪،‬‬ ‫دوێنێ‪ ،‬دوش���ه‌ممه‌ داواکاریی گش���تیی‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌ک���ی باڵوک���رده‌وه‌و تێی���دا‬ ‫پش���تیوانی داواکان���ی هاواڵتی���ان‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌رانیان کرد‪.‬‬ ‫س���ەبارەت ب���ەو مەترس���یانەی ك���ە‬ ‫وایك���ردوە داواكاری گش���تی ئ���ەو‬ ‫بەیاننامەی���ە باڵوبكات���ەوە حاكم فەرهاد‬ ‫حاتەم‪ ،‬له‌فه‌رمانگه‌ی داواكاری گش���تی‬ ‫س���لێمانی بەئاوێنەی راگەیاند "شتەكان‬ ‫گش���تگیرن‌و بابەت���ەكان گەیش���تونەتە‬ ‫ئاس���تێكی ناخ���ۆش‪ ،‬موعاناتی خەڵك‬

‫خۆمان نه‌مانویستوه‌ ده‌سته‌یه‌ک یاخود‬ ‫گروپێک بکه‌‌نه‌ خاوه‌نی خۆپیشاندانه‌کان‬ ‫چونک ‌ه خه‌ڵک ده‌بێت خۆی بێته‌سه‌ر‬ ‫شه‌قام‌و داوای مافه‌کانی بکات‬ ‫زیاد لەئاستی خۆی ناخۆش بوە‌و خەڵك‬ ‫دۆخی مەعیش���ەتی تەواو خ���راپ بوە‌و‬ ‫ئاس���تی گەندەڵی گەیش���تۆتە ئاستێكی‬ ‫مەترس���یدار ئ���ەو دۆس���یانەی كە هەیە‬ ‫لەدۆسیەی گەندەڵی‌و هەمو دۆسیەكانی‬ ‫دیكە هەموی هەڵپەسێردراوە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ئەوەی كە ناخۆشە ئەوەیە‬ ‫ك���ە دەزگاكان���ی حكومەت وەس���تاوە‌و‬ ‫بەدواداچ���ون بۆ ئەو ش���تانە ناكر ‌ێ كە‬ ‫كارمان لەس���ەر كردوە‌و هەماهەنگ نین‬ ‫لەگەڵمان���دا‌و هاوكارمان نین‌و ش���تەكان‬ ‫بەهەڵپەس���ێردراوی ماوەت���ەوە‌و ئەوەی‬

‫لەس���ەر ئێمەیە كردومانە بەاڵم لەالیەن‬ ‫حكوم���ەت‌و الیەن���ە پەیوەندیدارەكانەوە‬ ‫كاردانەوە نییە‌و پێویستمان بە پەرلەمان‌و‬ ‫حكومەت هەیە"‪.‬‬ ‫حاك���م فەرهاد ئام���اژەی بۆ ئەوە كرد‬ ‫كە "ئەو مەلەفانەی كە ئێستا باسدەكر ‌ێ‬ ‫ئێمە س���اڵ‌و دوس���اڵ لەمەوبەر كارمان‬ ‫لەسەر كردون"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئاماژه‌ی به‌وه‌ش���دا "كۆی ئەم‬ ‫مەلەفانە ئەگەر چارەسەربكرێن‌و كاریان‬ ‫لەسەر بكرێت هۆكارێكی باش دەبێت بۆ‬ ‫چارەسەركردنی كۆمەڵێك كاری چاكسازی‬

‫لەبواری دارای���ی‌و كۆمەڵێك پارەی زۆر‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ بودجەی گشتی"‪.‬‬ ‫ئەو داواكارە گش���تییە هێمای بۆ ئەوە‬ ‫كرد كە كاتی خۆی كاریان لەسەر بابەتی‬ ‫خانەنش���ینە نایاساییەكان كردوە‌و كەس‬ ‫گوێ���ی لێ‌ نەگرتون‌‪" ،‬من وەكو داواكاری‬ ‫گشتی لەسنوری سلێمانی ناتوانم فەرمانی‬ ‫خانەنشینی هەڵوەشێنمەوە ئەم كارە یان‬ ‫دەبێت وەزارەتی دارایی یان ئەنجومەتی‬ ‫وەزی���ران بیكات ی���ان ئەوەتا پەرلەمانی‬ ‫كوردستان بەیاسایەك چارەسەری بكات‌و‬ ‫ئەوەی كە بەنایاس���ایی خانەنشین كراوە‬ ‫هەڵبوەش���ێنرێتەوە بەاڵم ئیرادە نییە بۆ‬ ‫چارەسەركردن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها هۆش���داری داو رایگه‌یاند ک ‌ه‬ ‫رەنگە خۆپیش���اندانه‌کان بەمش���ێوەی ‌ه‬ ‫نەوەستێت‌و رەوش���ەكە وا ئاڵۆزبێت كە‬ ‫بگات���ە حاڵەتی خۆپیش���اندانی گەورە‌و‬ ‫دوایی شتەكان لەجڵەو دەربچێت‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆکی رێکخ���راوی س���کااڵو‬ ‫چاودێ���ری ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌کات ک ‌ه‬ ‫خۆپیشاندانه‌کانی ئه‌مجاره‌ له‌ئاستێکدای ‌ه‬ ‫ک ‌ه له‌س���ه‌ره‌تای ئه‌و ناڕه‌زاییه‌ی له‌دژی‬

‫قه‌یرانه‌کان دروس���ت بو‌ه ب���ێ وێنه‌یه‌‪،‬‬ ‫"له‌رۆژان���ی داهاتوش���دا خۆپیش���اندانی‬ ‫خۆڕس���کی هاواڵتیان به‌رده‌وام ده‌بێت‌و‬ ‫فراوانتریش ده‌بێت"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی به‌ش���داری حیزب���ه‌کان له‌و‬ ‫خۆپیش���اندانانه‌ ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر الیه‌نێکی‬ ‫سیاسیی به‌شداری بکات‪ ،‬خۆپیشاندانه‌کان‬ ‫به‌ره‌و کۆتایی ده‌چن‌و خۆپیش���اندانه‌کان‬ ‫شکس���ت ده‌هێن���ن‪ ،‬چونکه‌ ئ���ه‌م جاره‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌کان خۆڕسکه‌و له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫حیزبه‌کانه‌‪ ،‬بڕوای���ان به‌حوکمڕانانی ئه‌م‬ ‫هه‌رێم ‌ه نه‌م���اوه‌و به‌ش���ێکیان ته‌نانه‌ت‬ ‫ئینتیماش���یان به‌و الیه‌نان��� ‌ه نه‌ماو‌ه ک ‌ه‬ ‫ده‌نگیان پێداون‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌خۆپیشاندانه‌کانی ئه‌مجاره‌دا‬ ‫تێبینی ده‌کرێت‪ ،‬نه‌بونی ده‌س���ته‌یه‌کی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ردن‌و رێب���ه‌ره‌‪ ،‬س���ه‌رۆکی ئه‌و‬ ‫رێکخ���راوه‌ ئاش���کرای ده‌کات ک ‌ه ئه‌وان‬ ‫خۆیان نه‌یانویس���تو‌ه ده‌سته‌یه‌ک یاخود‬ ‫گروپێک بکه‌‌ن ‌ه خاوه‌نی خۆپیشاندانه‌کان‪،‬‬ ‫"چونکه‌ پێمان وایه‌ خه‌ڵک ده‌بێت خۆی‬ ‫بێته‌س���ه‌ر ش���ه‌قام‌و داوای مافه‌کان���ی‬ ‫بکات"‪.‬‬

‫ئه‌نوه‌ری‌ حاج ‌ی عوسمان‪ :‬هاتنی‌ روسه‌كان سه‌رکردایه‌ت ‌ی سیاسی کورد‌و‬ ‫هێزی پێشمه‌رگ ‌ه دابه‌ش ناکات به‌سه‌ر دو به‌ره‌ی دژ به‌یه‌کدا‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫بریكاری‌ وه‌زیری‌ پێشمه‌رگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫ئه‌نوه‌ری‌ حاجی‌ عوسمان له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"ده‌ستخۆشی‌ له‌هێزه‌كانی‌ روسیا‬ ‫ده‌كه‌ین كه‌ دژی‌ داعش هاوكارمانن"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هاتنی‌ روس���ه‌كان‌و هێرش���ی‌‬ ‫فڕۆكه‌كانیان بۆ س���ه‌ر داعش‪ ،‬س���ودو‬ ‫زیانه‌كانی‌ بۆ كورد چین؟‬ ‫ئه‌ن���وه‌ری‌ حاج���ی‌ عوس���مان‪ :‬كێ‬ ‫دوژمن���ی‌ داعش بێت دۆس���تی‌ ئێمه‌یه‌‪،‬‬ ‫مه‌ترس���یدارترین‬ ‫سه‌رس���ه‌خترین‌و‬ ‫دوژمن له‌س���ه‌ر میلله‌تی‌ كورد داعش���ه‌‪،‬‬ ‫ئێم���ه‌ له‌وانه‌یه‌ له‌هه‌ندێك هاوكێش���ه‌ی‌‬ ‫جه‌مسه‌رگیری‌‌و هاوكێش���ه‌ گشتیه‌كاندا‬ ‫زیانم���ان بێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێم���ه‌ ده‌بێت‬ ‫جه‌مس���ه‌ر‌و س���ه‌نگه‌ری‌ یه‌كه‌مم���ان‬ ‫تێكش���كاندنی‌ داعش بێت‪ .‬من پێموایه‌‬ ‫هاتنی‌ ڕوسیا له‌قانزانجی‌ كورده‌‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ :‬پێش���وه‌خت ئێوه‌ ئاگاداربون‬ ‫له‌م هه‌نگاوه‌ی‌ روسیا؟‬ ‫ئه‌ن���وه‌ری‌ حاج���ی‌ عوس���مان‪ :‬ئێمه‌‬ ‫وه‌ك هێزه‌كان���ی‌ پێش���مه‌رگه‌ هی���چ‬ ‫پرس���ێكمان پێنه‌ك���راوه‌و ئاگادارنین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ره‌نگه‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم ئاگاداربێ‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ ئێم���ه‌ ئاگام���ان‬ ‫لێیه‌ت���ی‌ ئه‌مریكیه‌كان‌و ئ���ه‌و واڵتانه‌ی‌‬ ‫هاوپه‌یمانمانن دژی‌ داعش‪ ،‬یه‌ك هه‌نگاو‬ ‫نانێن به‌بێ‌ پرسی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬واته‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم ئاگادار‬ ‫بوه‌؟‬ ‫ئه‌نوه‌ری‌ حاجی‌ عوس���مان‪ :‬نازانین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێمه‌ وه‌ك وه‌زاره‌تی‌ پێش���مه‌رگه‌‬ ‫ئاگامان لێنه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئای���ا چاوه‌ڕوانن روس���ه‌كان‬ ‫له‌روی‌ چه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌نیه‌وه‌ یارمه‌تیتان‬ ‫بده‌ن؟‬ ‫ئه‌نوه‌ری‌ حاجی‌ عوسمان‪ :‬هێزه‌كانی‌‬ ‫روس���یا به‌ڵێن���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌هێزه‌كانی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ داوه‌‪ ،‬نازانی���ن ل���ه‌ڕوی‌‬ ‫كرداری���ه‌وه‌ جێبه‌جێ���ی‌ ده‌ك���ه‌ن یان‬

‫نا‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێمه‌ ئه‌وه‌م���ان له‌بیرنه‌چێت‬ ‫كه‌ ئاگری‌ فڕۆكه‌كانی‌ ڕوس���یا له‌س���ه‌ر‬ ‫تیرۆرستانی‌ داعشه‌ بۆئێمه‌ باشه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا نزیكبون���ه‌وه‌ی‌ كورد‬ ‫له‌روس���یا‪ ،‬نابێت���ه‌ جێ���ی‌ نیگه‌ران���ی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا؟‬ ‫ئه‌ن���وه‌ری‌ حاج���ی‌ عوس���مان‪ :‬ئێمه‌‬ ‫ناتوانین وه‌اڵمی‌ ئه‌و پرسیاره‌ بده‌ینه‌وه‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ سیاس���ی‌ ده‌زانێت‪ .‬ئێمه‌‬ ‫هه‌موو پالنمان بۆ تێكشكاندنی‌ داعشه‌‌و‬ ‫دوژمن���ی‌ دوژمنك���ه‌م دۆس���تمه‌‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫ده‌ستخۆش���ییان لێده‌كه‌ین كه‌ ده‌بینین‬ ‫له‌م چه‌ند رۆژه‌دا به‌باش���ترین ش���ێوه‌‬ ‫ده‌ده‌ن له‌بنكه‌و باره‌گاكانی‌ داعش‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا هاتنی‌ روسه‌كان‌و چاالكیه‌‬ ‫سه‌ربازیه‌كانیان‪ ،‬كورد دابه‌ش ناكات بۆ‬ ‫دو به‌ره‌ی‌ سه‌ر به‌روسیا‌و دژه‌ روسیا؟‬ ‫ئه‌ن���وه‌ری‌ حاج���ی‌ عوس���مان‪:‬‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ كوردی‌‌و هێزی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك دابه‌ش نابێت‌و له‌وه‌‬ ‫هوش���یارترو به‌ئاگاتره‌ دابه‌ش���بكرێت‬ ‫بۆ دو ب���ه‌ره‌‪ .‬گرنگ ئه‌وه‌یه‌ ش���ه‌ڕه‌كه‌‬

‫له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ هێ���زی‌ پێش���مه‌رگه‌و‬ ‫میلله‌ت���ی‌ كورده‌ كه‌ له‌س���وریا روس���یا‬ ‫له‌داعش ده‌دات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئ���ه‌و راهێنه‌رانه‌ی‌ مه‌ش���ق‬ ‫به‌پێش���مه‌رگه‌ ده‌ك���ه‌ن له‌كوردس���تان‬ ‫ژماره‌یان چه‌ندو زیاتر هی‌ كام واڵتن؟‬ ‫ئه‌ن���وه‌ری‌ حاجی‌ عوس���مان‪ :‬پانزه‌‬ ‫تا ش���انزه‌ واڵت���ی‌ جیهانی‌ ه���اوكاری‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ ده‌كه‌ن ب���ۆ لێدانی‌ داعش‪،‬‬ ‫ئێم���ه‌ بنك���ه‌ی‌ هه‌ماهه‌نگیم���ان هه‌یه‌‬ ‫ك���ه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌هێزی‌ ئاس���مانی‌ ئه‌و‬ ‫واڵتانه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ هاوكاریمان ده‌كه‌ن‌و‬ ‫به‌به‌رده‌وام���ی‌ له‌الم���ان نامێنن���ه‌وه‌و‬ ‫ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ واڵته‌كانی‌ خۆیان‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫پێویستمان به‌مه‌ش���ق‌و راهێنان هه‌بێت‬ ‫ئه‌وان تیمێ���ك ده‌نێرن كه‌ له‌ ‪ 10‬بۆ ‪20‬‬ ‫كه‌س پێكدێت له‌چه‌ند بوارێكدا یارمه‌تی‌‬ ‫هێزه‌كان���ی‌ پێش���مه‌رگه‌ ده‌ده‌ن كه‌ هه‌ر‬ ‫بواره‌و راهێن���ه‌ری‌ تایبه‌تی‌ خۆی‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌ه���ه‌ردو بواری‌ مه‌ش���ق‌و هه‌مه‌نگی‌ بۆ‬ ‫لێدانی‌ داعش‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬راهێنه‌رێك���ی‌ ئه‌ڵمانی‌ رۆژی‌‬

‫جه‌ژن له‌ئوتێلێكی‌ هه‌ولێردا گیانی‌ سپارد‪،‬‬ ‫به‌اڵم گومان له‌مردنه‌كه‌ی‌ ده‌كرێت‪ ،‬ئێو‌ه‬ ‫به‌دواداچونتان بۆ كردوه‌؟‬ ‫ئه‌نوه‌ری‌ حاجی‌ عوسمان‪ :‬ئه‌و ڕاهێنه‌ره‌‬ ‫پیاوێكی‌ دڵسۆزی‌ هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫بو‪ ،‬پیاوێكی‌ خۆشه‌ویس����ت بو‪ ،‬جێگری‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ تیمی‌ هاوپه‌یمانان‌و سه‌رۆكی‌‬ ‫تیمی‌ سه‌ربازی‌ ئه‌ڵمانیا بو له‌كوردستان‪.‬‬ ‫به‌داخ����ه‌وه‌ ئه‌و نه‌خۆش����ی‌ دڵی‌ هه‌بو‪،‬‬ ‫ته‌ندروس����تی‌ ب����اش نه‌ب����و له‌ئوتێلێك‬ ‫له‌شاری‌ هه‌ولێر گیانی‌ له‌ده‌ستدا‪ .‬ئێمه‌‬ ‫وه‌ك هێزه‌كانی‌ پێش����مه‌رگه‌و به‌رپرسان‬ ‫پرسه‌و سه‌رخۆش����ی‌ خۆمان ئاڕاسته‌ی‌‬ ‫گه‌لی‌ ئه‌ڵمانیا كردو هێزه‌كانی‌ ئه‌ڵمانیا‬ ‫كرد‪ ،‬گیانله‌ده‌س����تدانی‌ زیانێكی‌ گه‌وره‌‬ ‫ب����و ب����ۆ هێزه‌كانی‌ پێش����مه‌رگه‌و گه‌لی‌‬ ‫كورد‪ ،‬دڵنیاب����ن ه����ۆكاری‌ مردنه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌ده‌ر له‌نه‌خۆش����ی‌ دڵ هیچ هۆكارێكی‌‬ ‫ت����ری‌ له‌پش����ته‌وه‌ نه‌ب����وه‌‪ ،‬له‌ڕاهێنانی‌‬ ‫بنه‌ساڵوه‌ چه‌ند رۆژێك پێش جه‌ژن زۆر‬ ‫خۆی‌ ماندو كرد‪ ،‬ه����ۆكاری‌ مردنه‌كه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ بو‪.‬‬

‫دڵنیابن هۆكار ‌ی‬ ‫مردنی‌ راهێنه‌ر‌ه‬ ‫ئه‌ڵمانییه‌‌که‌ به‌ده‌ر‬ ‫له‌نه‌خۆشی‌ دڵ‬ ‫هیچ هۆكارێك ‌ی‬ ‫تری‌ له‌پشته‌وه‌ نه‌بوه‌‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫سه‌رۆکی زانکۆیه‌ک به‌ناچاری کوردستان جێده‌هێڵێت‬ ‫ئا‪ :‬رێنوار نه‌جم‬

‫دکتۆر شێرزاد تاڵه‌بانی‪ ،‬سه‌رۆکی‬ ‫که‌مپی سلێمانی زانکۆی جیهان ماوه‌ی‬ ‫زیاد له‌مانگێکه ده‌ستی له‌پۆسته‌که‌ی‬ ‫کێشاوه‌ته‌وه‌و کوردستانی جێهێشتوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و داواکاره‌ وه‌زیری خوێندنی بااڵ‬ ‫ده‌ستله‌کاربکێشێته‌وه‌و داوای لێبوردن‬ ‫له‌خوێندكاران بكات‪.‬‬ ‫به‌پێی ئ���ه‌و به‌ڵگه‌نامانه‌ی ده‌س���ت‬ ‫ئاوێنه‌ که‌وتوه‌‪ ،‬دوای ئه‌وه‌ی د‪.‬شێرزاد‬ ‫تاڵه‌بان���ی له‌س���ه‌ر بنه‌م���ای بڕیاری‬ ‫ئه‌نجومه‌نی زانکۆ به‌نوسراوێکی فه‌رمیی‌و‬ ‫به‌هۆی تێپه‌ڕبونی رێژه‌ی ئاماده‌نه‌بونیان‬ ‫له‌‪ 10%‬زیاتر‪ ،‬ژماره‌یه‌کی زۆر خوێندکار‬ ‫له‌هه‌مو وان���ه‌کان "به‌که‌وتو دانران بۆ‬ ‫س���اڵه‌که‌" وه‌زاره‌ت���ی خوێندنی بااڵو‬ ‫وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگ ‌ه داوای ده‌رکردنی‬ ‫ناوی یه‌کێک له‌خوێندکاره‌کانی کردو‌ه‬ ‫له‌و لیسته‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌تا ل���ه‌‪ 2015/2/8‬به‌ئیمزای‬ ‫د‪ .‬ش���ێرزاد تاڵه‌بانی‌و له‌سه‌ر بنه‌مای‬ ‫بڕی���اری ئه‌نجومه‌نی زانکۆو به‌فه‌رمانی‬ ‫زانکۆیی ئه‌و خوێندکارانه‌ که‌ ژماره‌یان‬ ‫‪ 46‬خوێندکاربوه‌‪ ،‬بڕیاردراو‌ه به‌که‌وتو‬ ‫هه‌ژماربکرێن‪.‬‬ ‫به‌پێی نوس���راوی ژم���ار‌ه ‪ 699‬ک ‌ه‬ ‫له‌رێکەو‌ت���ی ‪ 2015/2/12‬ده‌رچ���وه‌و‬ ‫ئیم���زای فه‌ریق جه‌بار ی���اوه‌ر مه‌نده‌‪،‬‬ ‫یاری���ده‌ده‌ری کاروب���اری س���ه‌رباز‌و‬ ‫پێش���مه‌رگ ‌ه لەفه‌رمانده‌ی���ی گش���تیی‬ ‫هێزه‌کان���ی ‪70‬ی پێوه‌یه‌‪ ،‬داوای کردو‌ه‬ ‫کارئاسانی بۆ یه‌کێک له‌خوێندکاره‌کان‬ ‫بکرێ���ت به‌ن���اوی (س‪ .‬ش‪ .‬ا) ک��� ‌ه‬ ‫"له‌س���ه‌ره‌تای دروس���تبونی شه‌ڕی دژ‬ ‫به‌داعش���ه‌و‌ه وه‌ک وه‌رگێڕی خۆبه‌خش‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هێزه‌کانی پێش���مه‌رگه‌ کاری‬ ‫کردوه‌"‪.‬‬ ‫دواتری���ش به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی خوێندنی‬ ‫تایبه‌ت به‌ئیمزای به‌ڕێوه‌به‌ری گشتیی‬ ‫د‪ .‬محه‌م���ه‌د س���ابر پتش���گیریی ئه‌و‬ ‫داوایه‌ی ک���ردوه‌و داوای کردوه‌ "به‌پێی‬ ‫توان���او له‌ڕوانگ���ه‌ی رێنمایی���ه‌کان"‬ ‫هاوکاریی ئه‌و خوێندکاره‌بکه‌ن‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵمی ئ���ه‌و داواکارییه‌دا‪ ،‬له‌رۆژی‬ ‫‪ 2015/2/19‬د‪ .‬ش���ێرزاد س���ه‌رۆکی‬ ‫که‌مپی زانکۆی جیهانی له‌س���لێمانی‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ر بنه‌مای بڕی���اری ئه‌نجومه‌نی‬ ‫زانکۆ‪ ،‬ره‌تی کردوه‌ته‌وه‌ ئه‌و خوێندکاره‌‬ ‫له‌لیس���ته‌که‌دا ده‌ربهێنێ���ت‌و ئاماژه‌ی‬ ‫به‌وه‌کردوه‌ ئه‌و خوێندکاره‌ که‌ له‌قۆناغی‬ ‫چوار به‌شی یاسایه‌‪ ،‬له‌دو وانه‌دا رێژه‌ی‬

‫هۆکاری‬ ‫ده‌ستله‌کارکێشانه‌وه‌ی‬ ‫"نادادپه‌روه‌ریی‌و‬ ‫نایه‌کسانی هه‌ڵوێستی‬ ‫وه‌زیری خوێندنی‬ ‫بااڵیه‌"‬

‫د‪ .‬شێرزاد تاڵه‌بانی‬ ‫ئاماده‌نه‌بونی ‪%43‬و ‪%36‬ـه‌‪" ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫زۆر زیاتره‌ له‌رێ���ژه‌ی رێگاپێدراو بۆی ‌ه‬ ‫به‌که‌وت���و هه‌ژمارده‌کرێت بۆ س���اڵی‬ ‫خوێندنی ‪."2015/2014‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌کاتێکدایه‌ پێش���تر سه‌رۆکی‬ ‫زانکۆی جیهان داوای کردوه‌ ده‌سه‌اڵتی‬ ‫پێبدرێ���ت له‌کاتی پێویس���تدا رێژه‌ی‬ ‫‪ %2‬زیاد ب���کات بۆ ئه‌و خوێندکارانه‌ی‬ ‫که‌ رێ���ژه‌ی ئاماده‌نه‌بونی���ان ده‌گاته‌‬ ‫‪ ،%10‬ب���ه‌اڵم وه‌زاره‌ت���ی خوێندنی بااڵ‬ ‫ره‌زامه‌ن���دی له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و داواکارییه‌‬ ‫ده‌رنه‌بڕیوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی یه‌کێکی دیکه‌ له‌به‌ڵگه‌نامه‌کان‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی خوێندن���ی ب���ااڵ له‌وه‌اڵمی‬ ‫نوس���راوێکی زانک���ۆی س���ه‌اڵحه‌دین‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و خوێندکاران���ه‌ی که‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ن رایگه‌یان���دوه‌ ک ‌ه ته‌نها‬ ‫ده‌بێت له‌کاتی بونی "عژر مش���روع"‪،‬‬ ‫وات���ا بو پێش���مه‌رگه ‪ ،‬رێ���ژه‌ی ‪%10‬‬ ‫به‌رزبکرێته‌وه‌ بۆ ‪.%15‬‬ ‫دوای ئ���ه‌وه‌ی له‌مانگ���ی ش���وباتدا‬ ‫ئ���ه‌و داواکارییه‌ ره‌تکرای���ه‌وه‌ که‌ ئه‌و س���ڕینه‌وه‌ی م���اوه‌ی دواکه‌وتن���ی‬ ‫خوێن���دکاره‌ به‌ته‌نها له‌ناو س���ه‌رجه‌م له‌خوێندن"‪.‬‬ ‫خوێندکاره‌کان���دا ببوێرێ���ت له‌بڕیاری‬ ‫دو رۆژ دوای ئه‌و نوسراوه‌ی وه‌زیری‬ ‫"راس���ببون"‪ ،‬له‌‪ 2015/8/31‬وه‌زیری پێشمه‌رگه‌ش‪ ،‬وه‌زیری خوێندنی بااڵ‪،‬‬ ‫پێش���مه‌رگه‌‪ ،‬مس���ته‌فا قادر مسته‌فا د‪ .‬یوسف گۆران نوسراوێک ئاراسته‌ی‬ ‫به‌واژۆی خۆی نوس���راوێک ئاراسته‌ی که‌مپی زانک���ۆی جیهان له‌س���لێمانی‬ ‫وه‌زیری خوێندنی ب���ااڵ ده‌کات‌و تێیدا ده‌کات‌و پش���تگیریی داواکه‌ی وه‌زیری‬ ‫پش���تگیری ئه‌و خوێن���دکاره‌ ده‌کات پێش���مه‌رگه‌ ده‌کات‪ ،‬د‪ .‬یوس���ف له‌و‬ ‫ک���ه‌ وه‌ک پێش���مه‌رگه‌ی خۆبه‌خ���ش نوس���راوه‌یه‌دا ده‌نوسێت "داوا ده‌که‌ین‬ ‫کاریک���رده‌وه‌و داوای هاوکاریک���ردن‌و رێگه‌ بدرێ���ت به‌ناوبراو ل���ه‌و وانانه‌ی‬ ‫کارئاس���انی ده‌کات "به‌مه‌به‌س���تی به‌هۆی نه‌هاتنه‌وه‌ ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌خولی‬

‫نییه‌ که‌ ب���وه‌ هۆی ئه‌وه‌ی ناوه‌کانیان‬ ‫بسڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫د‪ .‬ش���ێرزاد به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند که‌‬ ‫له‌دۆکومێنته‌کان���ه‌وه‌ ده‌رده‌که‌وێ���ت‬ ‫ه���ۆکاری ده‌ستله‌کارکێش���انه‌وه‌ی‬ ‫"نادادپه‌روه‌ریی‌و نایه‌کسانی هه‌ڵوێستی‬ ‫وه‌زیری خوێندنی بااڵیه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و نمون���ه‌ی ته‌رخانکردن���ی ‪300‬‬ ‫کورس���ییه‌که‌ی که‌رکوک‌و س���ه‌پاندنی‬ ‫یاساو رێنماییه‌کانی وه‌زاره‌ت ده‌هێنێته‌و‌ه‬ ‫به‌س���ه‌ر هه‌م���و خوێندکاره‌کاندا جگه‌‬ ‫له‌یه‌ک خوێندکارنه‌بێت‪.‬‬ ‫دواترو له‌ئه‌نجامی ئه‌و فش���ارانه‌دا‪،‬‬ ‫د‪ .‬ش���ێرزاد تاڵه‌بان���ی بڕی���اری‬ ‫ده‌ستله‌کارکێش���انه‌وه‌ ئاراس���ته‌ی‬ ‫ئه‌مینداری گش���تی زانکۆکانی جیهان‬ ‫ده‌کات‌‌و کوردستان جێده‌هێڵێت‪.‬‬ ‫ش���وان قه‌اڵدزه‌یی‪ ،‬ئه‌ندامی لیژنه‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌و خوێندنی بااڵ له‌په‌رله‌مانی‬ ‫کوردس���تان له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یان���د ئ���ه‌وان به‌دواداچونی���ان بۆ‬ ‫بێ به‌رامب���ه‌رو ‪200‬ی به‌داش���کاندنی ئه‌و کێش���ه‌یه‌ ک���ردوه‌و بانگهێش���تی‬ ‫دوه‌م تاقیکردنه‌وه‌ ئه‌نجامبدات"‪.‬‬ ‫د‪ .‬شێرزاد رایده‌گه‌یه‌نێت که‌ ئه‌و هیچ ‪ )%50‬ب���ۆ خوێندکاران���ی که‌رک���وک‌و وه‌زیری خوێندنی بااڵیان کردوه‌ به‌اڵم‬ ‫کێشه‌یه‌کی شه‌خسی له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تی ناوچ���ه‌ داب���ڕاوه‌کان ته‌رخ���ان بکات‪ ،‬هێش���تا ئاماده‌ نه‌بوه‌ له‌لیژنه‌که‌یاندا‪،‬‬ ‫خوێندنی بااڵو وه‌زی���ردا نییه‌‪ ،‬به‌ڵکو "ب���ه‌اڵم به‌داخه‌وه‌ وه‌زی���ری خوێندنی هه‌روه‌ه���ا وتی "ئێمه‌ هیوادارین دکتۆر‬ ‫پش���ێتر چه‌ند جارێک له‌الیه‌ن خودی بااڵ له‌س���ه‌ر بنه‌مایه‌کی زۆر ته‌سکبین ش���ێرزاد بگه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬چونکه‌ ئه‌و وه‌ک‬ ‫وه‌زیره‌وه‌ سوپاسنامه‌و ده‌ستخۆشی بۆ ره‌فتاری کردو له‌ئه‌نجامدا بوه‌ هۆکاری س���ه‌روه‌تێکی ئه‌کادیمی���ی وای���ه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ته‌نه���ا نزیک���ه‌ی ‪%30‬ی ئه‌و هه‌رێمی کوردستان"‪.‬‬ ‫زانکۆکه‌ی نێردراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ چه‌ندین جار په‌یوه‌ندی کرد‬ ‫هه‌روه‌ها رایده‌گه‌یه‌نێت که‌ هۆیه‌کی کورس���یانه‌ س���ودی ل���ێ وه‌رگیراوه‌و‬ ‫دیکه‌ی ده‌ستله‌کارکێشانه‌وه‌ی بۆ ئه‌وه‌ چه‌ن���د خوێندکارێ���ک دوای ئ���ه‌وه‌ی به‌وه‌زیری خوێندنی بااڵو توێژینه‌وه‌ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ که‌ پێش���تریش زانکۆکانی بڕوانامه‌ی ره‌سه‌نی سه‌ره‌تاییان هێنا‪ ،‬زانستی‌و وته‌بێژی ئه‌و وه‌زاره‌ته‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫جیهان بڕیاریانداوه‌ ‪ 300‬کورسی (‪ 100‬ده‌رکه‌وت که‌ مه‌رجی وه‌رگرتنیان تێدا وه‌اڵمی په‌یوه‌ندییه‌کانیان نه‌دایه‌وه‌‪.‬‬

‫سیامه‌ند موعینی‪ :‬هه‌ندێک حیزب‬ ‫له‌هێڵی خیانه‌ت به‌به‌رژه‌وه‌ندی گه‌ل کارده‌کات‬ ‫ئا‪ :‬سه‌ردار قادر‬ ‫سیامەند موعینی‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫پارتی ژیانی ئازاد (پژاک) له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا باس له‌بارودۆخی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی کوردستان‌و ناوخۆی‬ ‫حزبه‌که‌یان چه‌ند پرسێکی دیکه‌‬ ‫ده‌کات‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬دوای رێكەوتنی ئێران له‌سه‌ر‬ ‫بەرنام���ە ئەتۆمیەك���ەی لەگەڵ واڵتانی‬ ‫رۆژئاواو ئازادكردنی پارە بلۆكراوەكانی‪،‬‬ ‫دۆخی ئێستای ئێران چۆن دەبینن؟‬ ‫موعینی‪ :‬ئێران كێشەی قوڵی له‌بواری‬ ‫ئابوریدا هەی���ەو له‌ناو قەیرانێكی قوڵی‬ ‫ئابوریدا ژیان دەكات‪ ،‬دانیش���تنەكانی‬ ‫ئێ���ران‌و واڵتان���ی ‪ ١+٥‬له‌چوارچێوەی‬ ‫ئابوریدا‪ ،‬هه‌ندێک دەستكەوتی ئابوری‬ ‫بۆ ئێ���ران هەبوە‪ ،‬ب���ەاڵم له‌پەراوێزی‬ ‫ئەم ڕێكەوتن���ەدا ئێران ل���ه‌زۆر بواردا‬ ‫پاشەكشەی بنه‌ڕه‌تی له‌بەرامبەر واڵتانی‬ ‫ڕۆژاوادا كردوە‪ ،‬بەشێك له‌ڕێكەوتنەكە‬ ‫له‌میدیادا ب���اس كراوەو بەشێكێش���ی‬ ‫به‌نهێن���ی ماوەتەوە‪ ،‬ڕۆژان���ە دەبینین‬ ‫مقۆمقۆی نێوان دەس���ەاڵتدارانی ئێران‬ ‫بەردەوامە‪ ،‬بەاڵم ئێران چارەیەكی نیەو‬ ‫ناچاره‌ قەبوڵی ئ���ەم ڕێكەوتنە بكات‌و‬ ‫له‌زۆر بواردا له‌بەرامبەر واڵتانی ڕۆژاوادا‬ ‫پاشەكشە بكات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ل���ه‌دوای ئ���ه‌و رێکه‌وتن���ه‌‬ ‫هه‌ڵوێس���تی ئێران له‌به‌رامب���ه‌ر کورد‬ ‫چۆنه‌؟‬

‫موعینی‪ :‬له‌كاتی دانوستانەكانیش���دا‬ ‫ئێمە ش���رۆڤەی دوای ڕێكەوتنەكەمان‬ ‫ك���ردوەو پێمانوای���ە كە ئێران فش���ار‬ ‫له‌سەر چاالكوانانی ناوخۆ زیاتر دەكات‌و‬ ‫هەوڵ دەدات دەنگی ناوخۆ كپ بكات‪،‬‬ ‫ه���ەر وەك بینیم���ان هەڤااڵن���ی ئێمە‬ ‫له‌س���ێداره‌دران‪ .‬له‌الیەكی ترەوە ئێران‬ ‫دەزانێت چارەسەری ئابوری كێشەكانی‬ ‫ناوخۆ چارەس���ەر نابێت‌‪ ،‬هەوڵ دەدات‬ ‫هەمو دەنگەكان بەمیتۆدی ترس���اندن‌و‬ ‫زیندانی‌و سێداره‌ یه‌کال بكاتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەم میتۆدانە ناتوانێت پێش به‌ویستی‬ ‫گەالنی ئێران‌و بەتایبەت ویس���تی گه‌لی‬ ‫كورد بگرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باس لەوە دەكرێت كە ئیران‬ ‫سنورەكانی ملیتاریزە كردوە بەتایبەت‬ ‫س���نورەكانی رۆژهەالتی كوردس���تان‪،‬‬ ‫ئەمەیان راستە؟ هۆكار چیە‌؟‬ ‫موعین���ی‪ :‬كوردس���تان هەمیش���ە‬ ‫میلیتاریزە بوەو ڕوانگەی دەستەاڵدارانی‬ ‫سیامه‌ند موعینی‬ ‫ئێران ئەمنیەتی بوە‪ ،‬نەتەنیا كوردستان‬ ‫بەڵك���و تێڕوانی���ن‌و سیاس���ەتی ئێران‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر نەتەوەكانی ت���ری ئێران س���ەرچاوەی دارایی ئێوەو پەكەكەیە‪ ،‬ڕەش كردن���ی ئێمە ن���اكات‪ ،‬ئەو جۆرە‬ ‫بیركردنەوەی���ە تەنها بۆ ڕەش���كردنی‬ ‫ه���ەر بەم ش���ێوازە بوە‪ ،‬گەل���ی ئێمە قسە ئێوە لەوبارەیەوە چییە؟‬ ‫موعینی‪ :‬ئێوە دەزانن كە له‌زیندانەكانی خەبات���ی ڕەوای ئێمەیەو له‌زێهنیەتێكی‬ ‫له‌ڕۆژهەاڵتی كوردس���تان خواس���تێكی‬ ‫ئینس���انی‌و دیموکراتی نەتەوەیی هەیە كۆماری ئیس�ل�امی ئێ���ران‪ ،‬ئەندامانی نەخۆشەوە سەرچاوە دەگرێت‪ ،‬بەشێك‬ ‫كە له‌چوارچێوەی سیستەمی دیكتاتۆری ئێمە له‌سێداره‌ دەدرێن‪ ،‬بەردەوام شەڕ له‌پڕوپاگەن���دەی رژێمی���ش ه���ەر لەو‬ ‫ئێران���دا ناگونجێ���ت بۆی���ە هەمیش���ە له‌نێ���وان یەكینەكانی پاراس���تنی گەل بابەتەیە‪ ،‬ب���ەاڵم گەلی ئێم���ە بەباش‬ ‫و سوپای پاس���داران له‌ئارادایە‪ ،‬باشە دەزانن كە پژاك هێزی گەله‌و تێكۆشانی‬ ‫ترسێكیان لەكوردستان هەبوە‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌كاتێكدا ئێوە باس���ی ئەوە ئەگ���ەر ئێمە پەیوەندیمان له‌گەل ئێران ئێمە گ���وێ ناداتە ئەم جۆرە تەبلیغاتە‬ ‫دەكەن كە ش���ەڕ لەدژی ئێران دەكەن‪ ،‬هەبێت بۆچی ئەم ڕوداوانە دێنە پێش‪ ،‬نادروستانه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا پ���ژاک سیاس���ەتی‬ ‫به‌ش���ێک له‌الیەنەكان دەڵێ���ن‪ ،‬ئێران مرۆڤ���ی ئاقڵ بڕوا ب���ەم پروپاگەندەی‬

‫گەلی ئێمە‬ ‫له‌ڕۆژهەاڵتی‬ ‫كوردستان خواستێكی‬ ‫ئینسانی‌و دیموکراتی‬ ‫نەتەوەیی هەیە‬ ‫كە له‌چوارچێوەی‬ ‫سیستەمی دیكتاتۆری‬ ‫ئێراندا ناگونجێت‬

‫پێشكەش كردوە‪ ،‬ئەوەش تەگبیرکرتنە‬ ‫ب���ۆ داهاتو كە ش���ەڕی ناوخۆ له‌نێوان‬ ‫حیزبه‌چەكدارەكان���دا پێ���ك نەی���ەت‪،‬‬ ‫هەروەها قس���ەی ئێمە بۆ هەمو هێزی‬ ‫چەك���دارەكان ئەوەبوە كە پێویس���تە‬ ‫له‌ژێ���ر فەرماندەه���ی هاوب���ەش ب���ۆ‬ ‫پاراستنی دەس���كەوتەكانی كوردستان‬ ‫كار بكەی���ن‪ ،‬ئ���ەم ئه‌ڵته‌رناتیڤه‌ هێزو‬ ‫مۆڕال دەبەخش���ێت‌و دەبێتە بەربەست‬ ‫بۆ شەڕێكی نەخوازراوی ناوخۆ‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬دەڵێ���ن تۆ له‌رق���ی پارتی‬ ‫پەیوەندیت به‌پژاكەوە كردوە‪ ،‬راستە؟‬ ‫موعینی‪ :‬من هیچ كێش���ەیەكم له‌گەڵ‬ ‫پارتی دیمۆكڕات نیە‪ ،‬نرخاندن‌و پێوەندی‬ ‫من له‌سەر حیزبەكانی كوردستان له‌سەر‬ ‫ئەساس���ی بەرژەوەندی نەتەوەییە‪ ،‬من‬ ‫پێموایە هه‌ندێک حیزب له‌هێڵی خەیانەت‬ ‫به‌بەرژەوەندیەكان���ی گەل كار دەكەن‌و‬ ‫بۆیە وەك ش���ەخس هی���چ عەالقەیەكم‬ ‫نیە وەك دوس���ت بیانبینم‪ ،‬هەر كەس‬ ‫ی���ان حیزبێ���ك خزم���ەت به‌ئ���ازادی‌و‬ ‫یەكس���انی كۆمەڵگاو پێشكەوتنخوازی‬ ‫ب���كات من به‌دۆس���ت‌و نزیك���ی خۆمی‬ ‫دەزانم‌و دەتوانم پێوەندیەكی دۆستانەم‬ ‫له‌گەڵی هەبێت‪ ،‬هەر كات كەسێك یان‬ ‫حیزبێكی سیاس���یش ب���ه‌دژی ئازادی‌و‬ ‫بەرژەوەندیەكان���ی گەل كار بكات ئەوە‬ ‫من به‌نەیاری خۆی بزانێت‪.‬‬

‫سەربەخۆی خۆی هەیە یاخود حزبێكی‬ ‫پاشكۆی پەكەكەیە؟‬ ‫موعین���ی‪ :‬هەر حیزبێكی سیاس���ی‬ ‫له‌سەر بنەمای ئایدیۆلۆژیی‌و جیهانبینی‬ ‫تایبەت‪ ،‬بەرنامەیەكی بۆ كارو تێكۆشانی‬ ‫خۆی دادەڕێژێت���ەوەو به‌پێی تاكتیك‌و‬ ‫س���تراتیژی له‌س���ەر ئ���ەم بنەمایە كار‬ ‫دەكات‪ ،‬پەژاكیش بەرنامەی سیاسەتی‬ ‫تایبەت به‌خۆی هەیە‪ ،‬بەاڵم دۆستایەتی‌و‬ ‫هاوكاری له‌نێوان هەمو حیزبه‌سیاسییە‬ ‫پێشكەوتنخوازەكان هەیە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���اس ل���ەوە دەكرێت كە‬ ‫له‌روداوەك���ەی كێله‌ش���یندا لەكات���ی‬ ‫دانوستاندن پژاک ئامادەیی تەواوی هەبو‬ ‫كە پێش���مەرگەی رۆژه���ەاڵت له‌قەندیل‬ ‫جێگیربێ���ت ب���ه‌س بۆ ئ���ەوەی پژاک‬ ‫لەناو حزبەكانی رۆژهەاڵت به‌رەس���می‬ ‫بناسرێت‪ ،‬ئەمەیان تا چەند راستە؟‬ ‫موعینی‪ :‬هێزەكان���ی ئێمە هەر دەم‬ ‫له‌ناوخ���ۆی ئێران���دا هەب���وە‪ ،‬دەبینن‬ ‫ب���ەردەوام هێزەكانی ‪ YRK‬و ‪ HPJ‬بۆ‬ ‫پاراستنی گەل‌و خۆیان له‌گەڵ هێزەكانی‬ ‫كۆماری ئیس�ل�امی ئێران توش���ی شەڕ‬ ‫دەبن‪ .‬له‌الیەكی ترەوە ئێمە چاوەڕوانی‬ ‫هی���چ كەس���یش ناكەین بەڕەس���میەت‬ ‫بمانناس���ێت‪ ،‬هەر حیزبێكی سیاس���ی‬ ‫ش���ەرعیەت له‌تێكۆشان‌و چاالكی خۆی‬ ‫له‌گ���ەل وەردەگرێت‪ ،‬ئێم���ە پێمانوایە‬ ‫كۆمەڵ���گای ڕۆژهەاڵت���ی كوردس���تان‬ ‫بۆخوێندن���ه‌وه‌ی ت���ه‌واوی ئ���ه‌م‬ ‫پێویستی به‌یەك هێزی سەربازی هەیەو‬ ‫لەوب���ارەوە له‌گ���ەڵ هەم���و حیزبەكان چاوپێکه‌وتنه‌ سه‌ردانی ماڵپه‌ڕی ئاوێن ‌ه‬ ‫قس���ەمان ك���ردوە ئه‌لته‌رناتیڤم���ان بکه‌ن‪www.awene.com .‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫‪5‬‬

‫رەمزی کارتاڵ‪ :‬دەمانەوێت باکوری کوردستان‬ ‫لەئاکەپە پاک بکەینەوەو خۆمان خۆمان بەڕێوەبەرین‬ ‫ئا‪ :‬فەرمان خێاڵنی – برۆکسل‬ ‫هاوسەرۆکی کۆنگرەی گەل‪ ،‬رەمزی کارتاڵ‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "داخوازی‬ ‫گەلی کورد لەباکور ئەوەیە کە خۆی خۆی‬ ‫بەڕێوەببات"‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬س���نوری خەبات���ی کەجەکە تا‬ ‫کوێیە؟‬ ‫رەم���زی کارت���اڵ‪ :‬کۆنگرەی گ���ەل بۆ‬ ‫هەرچوار پارچەی کوردس���تان کاردەکات‪،‬‬ ‫کۆنگرەی گ���ەل ئەنجومەن���ی کەجەکەیە‪،‬‬ ‫ئێم���ە لێ���رە کۆبون���ەوە دەکەی���ن لەگەڵ‬ ‫کوردان���ی تاراوگ���ەی هەرچ���وار پارچەی‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬بەاڵم لێرەش���ەوە پشتیوانی‌و‬ ‫بەرگری لەخەباتی گ���ەل لەباکور دەکەین‪،‬‬ ‫هەروەها لەناوەندە سیاسیە جیهانیەکانیش‬ ‫بەتایب���ەت ئەو ناوەندانەی کە لەبرۆکس���ل‬ ‫هەن وەک کۆمس���یۆن‌و یەکێت���ی ئەوروپاو‬ ‫پارت���ە سیاس���یەکانی ئێ���رە کۆنفران���س‬ ‫بەرێدەخەی���ن‌و داخوازی گەل���ی خۆمانیان‬ ‫پێشکەش دەکەین‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ش���تێک ماوە بەن���اوی پێواژۆی‬ ‫ئاشتی لەنێوان ئێوەو تورکیا؟‬ ‫رەمزی کارتاڵ‪ :‬پرۆسەی ئاشتی لەنێوان‬ ‫ئێم���ەو دەوڵەتی تورک‪ ،‬پرۆس���ەیەکی زۆر‬ ‫گرنگ بو‪ ،‬دەرفەتی زۆر باشیش���ی دروست‬ ‫کرد بۆ چارەس���ەری کێشەی گەلی کوردو‬ ‫گەالنی ت���ر‪ ،‬هەروەها هەنگاوی باشیش���ی‬ ‫نا‪ ،‬ب���ەاڵم دەوڵەتی ئاکپارت���ی‌و ئۆردۆغان‬ ‫پرۆسەکەی شێواندو لەئێستادا شتێک نیە‬ ‫بەناوی پێواژۆی ئاشتی‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬بۆچ���ی پێ���واژۆی ئاش���تیان‬ ‫شێواند؟‬ ‫رەم���زی کارت���اڵ‪ :‬ئۆردوغ���ان بینی کە‬ ‫پێواژۆی ئاشتی لەبەرژەوەندی هەدەپەیەو‬ ‫زیان لەبەرژەوەندیەکان���ی خۆیان دەدات‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەردۆغان لەهەڵەدایە‪ ،‬چونکە پێواژۆی‬ ‫ئاش���تی ئەگەر هەنگاوی زیاتری بهاوێژایە‬ ‫لەبەرژەوەندی خۆش���یان دەبو‪ .‬ئۆردۆغان‬ ‫ناخوازێ���ت چارەس���ەری کێش���ەی گەلی‬ ‫ئێمە چارەس���ەر بکات‪ ،‬ئەوان دەیانویست‬ ‫بەناوی پێواژۆی ئاش���تیەوە س���ود لەکات‬ ‫ببینن‌و پەکەکەش چەک دابنێت‪ ،‬هەروەها‬ ‫لەپروپاگەندەی هەڵبژاردنیش���دا س���ودی‬ ‫لێببینن بۆ بەدەستخستنی دەنگی زیاتر‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئ���ەوەی ک���ە ئێس���تا لەباکور‬ ‫دەگوزەرێ���ت‪ ،‬وەاڵمدان���ەوەی ئێوەی���ە بۆ‬ ‫ئاکپارتی؟‬ ‫رەمزی کارت���اڵ‪ :‬بەڵ���ێ بەدڵنیاییەوە‪،‬‬ ‫گەلی ئێم���ە لەباکور بەخەبات���ی مەدەنی‬ ‫وەاڵمی جەرگبڕانەیان داوەتەوەو خەباتیش‬ ‫ب���ەردەوام دەبێ���ت ت���ا ئاکپارت���ی وەاڵم‬ ‫بەداخوازیەکانی گ���ەل دەداتەوە یان گەلی‬ ‫ئێم���ە خۆیان بەش���ەڕی مەدەنی‌و خەباتی‬ ‫س���ەر ش���ەقام بتوانن خۆیان خۆ بەڕێوە‬ ‫ببەن‪ ،‬ئێستا گەلی کورد خەریکی سزادانی‬ ‫ئاکپارتیە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئەو گەریالیان���ەی کە چەکیان‬ ‫دانا بەهۆی پرۆس���ەی ئاش���تیەوە‪ ،‬چیان‬ ‫لێبەسەرهات؟‬ ‫رەمزی کارتاڵ‪ :‬ئەو گەریالیانە گەڕانەوە‬ ‫شوێنەکانی خۆیان لەچیاو رۆژانەش گەنجی‬ ‫ئێمە بەڕێژەیەک���ی زۆر پەیوەندی بەچیاوە‬ ‫دەک���ەن‪ ،‬بەش���ێوەیەک کە ئێس���تا تەنها‬ ‫گەریالی کەجەکەو باشور لەقەندیل رێژەیان‬ ‫زیاتر لە‪ ١٠‬هەزار دەبێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬گەل���ی ک���ورد لەباک���ور چی‬ ‫دەخوازێت؟‬ ‫رەم���زی کارتاڵ‪ :‬ئێس���تا خەب���ات لەناو‬

‫کوچ���ەو کۆاڵنەکان���ی ش���ارەکانی باکوری‬ ‫واڵت ش���ێوەیەکی باشتری وەرگرتوەو ئیتر‬ ‫کاتی ئەوە هاتوە ک���ە گەلی کورد لەباکور‬ ‫لەناو شارو شارۆچکەکانیشەوە بەردەوامی‬ ‫بەخەبات���ی مەدەنیان���ەی خ���ۆی ب���دات‪،‬‬ ‫ئەوەی کە لەناو ش���ارەکان میللەتی ئێمەی‬ ‫باکور نەدەهاتنە س���ەر ش���ەقام هەمیشە‬ ‫رەخنەیەکی جیددی بوە لەسەر ئێمە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئیتر ئێس���تا کاتی ئەوە هاتوەو وائێس���تا‬ ‫دەبینن کە میللەت لەباکور رژاونەتە س���ەر‬ ‫شەقامەکان‌و داوای ئەوە دەکەن کە خۆیان‬ ‫خۆیان بەڕێوەببەن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئاکپارت���ی چ���ی ب���کات ئەو‬ ‫خۆپیشاندانانە کۆتایی پێدەهێنن؟‬ ‫رەم���زی کارتاڵ‪ :‬داخ���وازی گەلی کورد‬ ‫لەباکور ئەوەیە کە خۆی خۆی بەڕێوەببات‪،‬‬ ‫بۆ ئەو مەبەس���تەش پێویس���تە ئاکپارتی‬ ‫پرۆژەی چارەس���ەری کێش���ەی گەلی ئێمە‬ ‫لەگەڵ س���ەرۆک ئاپ���ۆ بخات���ە ڕو‪ ،‬هەمو‬ ‫زیندانیە سیاس���یەکانی گەل���ی کورد ئازاد‬ ‫بکەن‪ ،‬ئەوکات ئێمەش ئەو س���ەرهەڵدانانە‬ ‫کۆتای���ی پێدێنین‪ ،‬بەاڵم ئەگ���ەر ئاکپارتی‬ ‫ئەو داوایان���ە جێبەجێ ن���ەکات ئەوە ئەو‬ ‫س���ەرهەڵدانانەش نەک کۆتایی���ان نایەت‬ ‫بەڵکو رۆژ بەڕۆژ فراوانترو بەحەماسیانەتر‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئەوە ماوەی ش���ەش مانگە هیچ‬ ‫ک���ەس خەب���ەری لەئۆجەالن نی���ە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئێستا ئاکپارتی رێگەتان پێبدات کە بڕۆنە‬ ‫الی ئۆجەالن‌و زیندانیە سیاسیەکانیش���تان‬ ‫ئ���ازاد بکەن‪ ،‬کۆتایی بەو خۆپیش���اندانانە‬ ‫دێنن؟‬ ‫رەمزی کارتاڵ‪ :‬نەخێر‪ ،‬سەرۆک ئاپۆ بۆ‬ ‫خۆی پێش ش���ەش مانگ‌و لەدواین دیداری‬ ‫لەگ���ەڵ وەفدی هەدەپ���ە وتبوی کە ئەگەر‬ ‫پرۆژەی چارەس���ەری جیددی���ان پێنەبێت‬ ‫س���ەردانی نەکەنەوە‪ ،‬چونکە ئەو پێویستی‬ ‫بەس���ەردانی ک���ەس نیە‪ ،‬ئەگەر کێش���ەی‬ ‫گەلەک���ەی چ���ارە نەبێت‪ ،‬کەوات���ە ئەگەر‬ ‫دەوڵەتی تورک پرۆژەی چارەسەری جیددی‬ ‫بۆ پرس���ی گەلی کورد نەبێت ئێمە هەرگیز‬ ‫ئەو سەرهەڵدانانە کۆتایی پێ ناهێنین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬رەخنەیەک لەئۆج���ەالن هەیە‪،‬‬ ‫دەڵێن ئۆجەالن هەمیش���ە لەخەمی رەوشی‬ ‫تەندروس���تی خۆیدای���ەو هەم���و دیدارێک‬ ‫پێش هەر ش���تێک باس لەڕەوش���ی خراپی‬ ‫تەندروستی خۆی دەکات؟‬ ‫رەمزی کارتاڵ‪ :‬ئەوە قس���ەی بێ مانایە‪،‬‬ ‫رەوش���ی تەندروس���تی س���ەرۆک بەن���دە‬ ‫بەرەوشی گەلەکەیەوە‪ ،‬ئەگەر رەوشی گەل‬ ‫باش بێت ئەوە رەوشی دەرونی سەرۆکیش‬ ‫باش دەبێت‪ ،‬پێچەوانەکەیش���ی راس���تە‪،‬‬ ‫جگە لەوەش ئەو کەس���انەی کە ئەو قسانە‬ ‫دەک���ەن تێناگەن کە بۆچی س���ەرۆک باس‬ ‫لەرەوشی تەندروستی خۆی دەکات‪ ،‬ئەوەی‬ ‫سەرۆک دەیڵێت لەسەر رەوشی تەندروستی‬ ‫خ���ۆی بۆ ئێمە کۆدە‪ ،‬کۆدی سیاس���یە کە‬ ‫ئێمە لێی تێدەگەی���ن‌و کاری پێ دەکەین‪،‬‬ ‫ب���ۆ نمونە ئەگەر س���ەرۆک بڵێ رەوش���ی‬ ‫تەندروس���تیم باش نیە ئەوە مانای ئەوەیە‬ ‫کە دەوڵەتی تورکیا نیازی باش نیە لەگەڵ‬ ‫گەلی ئێمەو ش���تێکی نائاسایی لەئارادایە‪،‬‬ ‫بە پێچەوانەشەوە مانای ئەوەیە کە رەوشی‬ ‫میللەت باشە لەم س���اتەدا‪ .‬هەرئەوەی کە‬ ‫سەرۆک لەدواین دیداری خۆیدا دەڵێت ئەگەر‬ ‫پرۆژەی چارەس���ەری جیددیتان پێ نەبێت‬ ‫بۆ کێش���ەی گەلەکەم س���ەردانم مەکەنەوە‬ ‫مانای ئەوەیە کە س���ەرۆک بەتەنگ رەوشی‬ ‫تەندروستی خۆیەوە نیەو هەمیشە لەخەمی‬ ‫چارەسەری پرسی گەلەکەیدایە‪.‬‬

‫ئۆردۆغان ناخوازێت چارەسەری کێشەی گەلی‬ ‫ئێمە چارەسەر بکات‪ ،‬ئەوان دەیانویست‬ ‫بەناوی پێواژۆی ئاشتیەوە سود لەکات ببینن‌و‬ ‫پەکەکەش چەک دابنێت‬

‫ئێمە داوا لەپارتی دەکەین کە‬ ‫سیاسەتی دژبەرانەی خۆی بگۆرێت‌و‬ ‫هەوڵ بدات یەکڕیزی ریزەکانی کورد‬ ‫تێکنەدات‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئومێدتان بەوە هەیە کە دەوڵەتی‬ ‫تورکیا پ���رۆژەی چارەس���ەری جیددی بۆ‬ ‫پرسی گەلی کورد بخاتە ڕو؟‬ ‫رەمزی کارتاڵ‪ :‬نەخێر‪ ،‬هیچ ئومێدێکمان‬ ‫ب���ە ئاکپارتی نیە بۆ پرس���ی گەلی ئێمە‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەوە ئۆردوغان بەهیچ ش���ێوەیەک‬ ‫نایەوێت پرس���ی گەلی ئێم���ە چارە بکات‪،‬‬ ‫بەڵک���و دەیەوێت هەدەپە لەخوار لەس���ەدا‬ ‫‪ ١٠‬ەوە بهێڵێت���ەوەو خەون���ی گێڕانەوەی‬ ‫ئیمپراتۆریەت���ی عوس���مانی بێنێت���ە دی‪،‬‬ ‫بەاڵم لەئێس���تادا هیوای ئێم���ە ئەوەیە کە‬ ‫گەلی ئێم���ە بۆ خۆی بەش���ەڕ ناوچەکانی‬ ‫خۆی دەس���ت بەس���ەردا بگرێ���ت‌و خۆی‬ ‫بەڕێوە ببات‪ ،‬چونک���ە دەوڵەتی ئاکپارتی‬ ‫شەڕ دەخوازێت‌و بەشەڕو خەباتی شەقام‌و‬ ‫بەرخۆدان نەبێت ناتوانین بەئامانجەکانمان‬ ‫بگەی���ن‪ ،‬بەکورتی ئێمە دەمانەوێت باکوری‬ ‫کوردستان لەئاکەپە پاک بکەینەوەو خۆمان‬ ‫خۆمان بەڕێوەبەرین‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئاکپارتی لەئێستادا چۆن مامەڵە‬ ‫دەکات لەگەڵ ئێوە؟‬ ‫رەم���زی کارت���اڵ‪ :‬دەوڵەت���ی ئاکپارتی‬ ‫لەئێس���تادا هەزاران چاالکی سیاسی گەلی‬ ‫ئێمەی خس���تۆتە زیندان‪ ،‬تەنانەت وەزیری‬ ‫ناوخۆ س���ەرجەم س���ەرۆک ش���ارەوانی‌و‬ ‫بەرپرسانی گەلی ئێمە کە گەل هەڵیبژاردون‬ ‫خس���تۆتە زین���دان‌و بەرپرس���یارێتی‬ ‫لێوەرگرتونەتەوە‪ ،‬حەساری خستۆتە سەر‬ ‫گەل���ی ئێمە لەباکورو تەنانەت ش���ارەکانی‬ ‫باکوری���ش بۆمب���اران دەکات‪ ،‬بەه���ەزاران‬ ‫مەدەن���ی تیرۆر ک���ردووە بەبۆمبارانکردن‌و‬ ‫بەش���ەڕی زەمین���ی لەجەزیرەو س���لۆپی‬ ‫ش���ەرناخ‌و گمگم‌و وارتۆو ئامەدو س���لیڤاو‬ ‫وارقین‌و گڤەر‪ ،‬لەهەمان کاتیشدا بۆمبارانی‬ ‫خەستی چیاش دەکات‪ ،‬هەروەها لەئێستادا‬ ‫پۆلیس‌و س���ەربازی دەوڵەت���ی تورکیا هەر‬ ‫ک���ەس بک���وژن‌و تیرۆربک���ەن ک���ەس نیە‬ ‫لێپرسینەوەیان لەگەڵ بکات‪ ،‬گرنگ ئەوەیە‬

‫گەلی ئێمە بکوژن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئێ���وە چ رۆڵێکت���ان هەب���وە‬ ‫لەدەرەوەی واڵت بۆ پرسی کورد؟‬ ‫رەمزی کارتاڵ‪ :‬لەبەرئەوەی هێزی گەلی‬ ‫کوردە دەوڵەت نیە‪ ،‬دیپلۆماس���ی ئێمەش‬ ‫هی گەلە نەک دەوڵەت‪ ،‬بۆیە ئێمە کەمپەین‬ ‫بەرێدەخەین‌و خۆپیشاندان دەکەین‌و لەگەڵ‬ ‫بەرپرس���انی واڵتانی ئەوروپا دادەنیشین‌و‬ ‫داوای گەل دەخەینە ڕو‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬هەلومەرجی کورد چۆن دەبینن؟‬ ‫رەمزی کارتاڵ‪ :‬لەئێس���تادا هەلی زێرین‬ ‫ب���ۆ گەلی کورد دروس���ت ب���وەو پێواژۆی‬ ‫ش���ەڕی داعش‌و خەباتی گەلی ئێمە لەدژی‬ ‫داعش دۆس���تی زۆری نێودەوڵەتی بۆ کورد‬ ‫دروستکردوە‪ ،‬چونکە هەمو دنیا دەبینن کە‬ ‫دەوڵەتی ئاکپارتی یارمەتی داعش دەدات‌و‬ ‫دژی گەلی ئێم���ەی باکوریش دەجەنگێت‪،‬‬ ‫بۆیە دۆس���تی زۆرمان بۆ دروست بوەو زۆر‬ ‫دەرگام���ان بۆ وااڵ بوە‪ ،‬جاران واڵتانی دنیا‬ ‫بێدەنگ بون لەبەرامبەر پرسی کوردو خراپی‬ ‫سیاسەتی تورکیا‪ ،‬بەاڵم ئێستا دەوڵەتانی‬ ‫دنیا چاوی خۆیان کردۆتەوەو لەس���ەر ئەو‬ ‫پرسانەش وەدەنگ دێن‪ ،‬بەنمونە پەرلەمانی‬ ‫ئەوروپاو ئەڵمانیاو ئینگلتەراو فەرەنس���او‬ ‫ئەمریکا پشتگیری پرس���ی کورد دەکەن‌و‬ ‫فش���ار دەخەنە سەر دەوڵەتی ئاکپارتی کە‬ ‫پرس���ی گەلی کورد بەش���ەڕ چارە نابێت‪،‬‬ ‫بەڵکو پێویستە بەئاشتی چارە ببێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬کورد دەتوانێت ئەم فرس���ەتە‬ ‫بقۆزێتەوە بۆ بەرژەوەندی پرسی نەتەوەیی‬ ‫خۆی؟‬ ‫رەمزی کارتاڵ‪ :‬س���ەد س���اڵی پێش���و‬ ‫بەدبەخت���ی بو بۆ ک���ورد‪ ،‬بەاڵم ئێس���تا‬ ‫هەلی زێڕینی بۆ دروس���ت بوە‪ ،‬ئێستا هەر‬ ‫دەستکەوتێکی کورد لەهەر پارچەیەکی واڵت‬ ‫کاریگەری لەس���ەر پارچەکانی تر دەبێت‪.‬‬ ‫ئێس���تا گەلی ئێمە لەباش���ور خۆی خۆی‬ ‫بەرێوەدەبات‪ ،‬لەرۆژئاواش بەهەمان شێوە‪،‬‬

‫لەباکور گەلی ئێمە دەستی بەخەباتی شار‬ ‫کردوەو دەیانەوی���ت خۆیان خۆیان بەڕێوە‬ ‫بب���ەن‪ ،‬دەمێنیت���ەوە رۆژه���ەاڵت‪ ،‬لەوێش‬ ‫بەهەمان ش���ێوە خەبات دەستی پێکردوەو‬ ‫بەردەوامی���ش دەبی���ن‪ .‬لەئێس���تادا لەناو‬ ‫گەلی ئێمەی باش���ور دو بەرە دروست بوە‪،‬‬ ‫بەرەی���ەک کە ناخوازێت ناکۆکی دروس���ت‬ ‫بکات لەن���او س���ەرکردایەتی گەلی کوردو‬ ‫پشتگیری خەباتی گەل دەکەن لەپارچەکانی‬ ‫تر‪ ،‬بەاڵم بەرەی دوەم ناخوازێت پشتگیری‬ ‫خەباتی گەل بکات لەپارچەکانی تر‪ ،‬پارتی‬ ‫دیموکرات پەیوەندی ئابوری‌و بەرژەوەندی‬ ‫هەی���ە لەگ���ەڵ ئاکپارتی بۆیە پش���تگیری‬ ‫خەباتی گەلی کورد ن���اکات لەپارچەکانی‬ ‫تر‪ ،‬ئێمە داوا لەگەل‌و پارتە سیاس���یەکانی‬ ‫باشور دەکەین کە فشار بخەنە سەر پارتی‬ ‫بۆئ���ەوەی ریزەکانی گ���ەل یەکگرتو بکات‬ ‫ن���ەک ریزەکانمان تێک بدات‌و نەتوانین ئەم‬ ‫فرس���ەتە زێڕینە بەکاربهێنی���ن‪ .‬بەکورتی‬ ‫ئێمە داوا لەپارتی دەکەین کە سیاس���ەتی‬ ‫دژبەران���ەی خ���ۆی بگۆرێت‌و ه���ەوڵ بدات‬ ‫یەکڕیزی ریزەکانی کورد تێکنەدات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬پێتوایە تورکی���او ئێران قبوڵ‬ ‫بکەن ک���ورد ئۆتۆنۆمی خۆی لەرۆژهەاڵت‌و‬ ‫باکور وەدەست بخات؟‬ ‫رەمزی کارتاڵ‪ :‬ئێستا نێوانی دەوڵەتانی‬ ‫دراوس���ێ وەک جاران نی���ەو نێوانیان باش‬ ‫نیەو ئەم���ەش ئەو دەرفەتەی ئێس���تا بۆ‬ ‫کورد رەخساوە دەکاتە دەرفەتێکی زێڕین‪،‬‬ ‫بۆیە پێموانیە ئەگ���ەر ئێمە لەناو خۆماندا‬ ‫یەکگرتو بین رازیب���ون یان ناڕازیبونی ئەو‬ ‫دەوڵەتانە کاریگەری هەبێت لەسەر چارەی‬ ‫پرسی کورد‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬پەیوەندیت���ان چۆن���ە لەگەڵ‬ ‫ئیسرائیل؟‬ ‫رەم���زی کارتاڵ‪ :‬ئێم���ە دورو نزیک هیچ‬ ‫پەیوەندیەکمان نیە بەهی���چ دەوڵەتێکەوە‬ ‫لەدنی���اداو هاریکاری���ش تەنه���ا لەمیللەتی‬

‫د‪ .‬رەمزی کارتاڵ‪:‬‬

‫‪ ١٩٤٨‬لە شاری وان لەدایکبووە‪.‬‬ ‫پزیشکی ددانە‪.‬‬ ‫خێزاندارەو ‪ ٢‬منداڵی هەیەو‬ ‫کوڕێکیشی شەهید بوە لەباکور‪.‬‬ ‫ساڵی ‪ ١٩٩٤ – ١٩٩١‬ئەندام‬ ‫پەرلەمانی تورکیا بوە لەسەر لیستی‬ ‫پارتی دەپ‪.‬‬ ‫ساڵی ‪ ١٩٩٤‬کە هەڵمەتی‬ ‫دەستگیرکردنی سیاسیەکانی کوردو‬ ‫ئەندامانی پەرلەمان دەستیپێکرد‪،‬‬ ‫رەمزی کارتاڵ‌و چەند هەڤاڵێکی‬ ‫رۆشتنە دەرەوەی والت بۆ درێژەدان‬ ‫بەخەبات‪.‬‬ ‫ساڵی ‪ ١٩٩٩ – ١٩٩٥‬ئەندامی‬ ‫کۆنسەی بەڕێوەبەریی پەرلەمانی‬ ‫کوردستان بوە لەئەوروپا‪.‬‬ ‫ساڵی ‪ ١٩٩٩‬پەرلەمانی کوردستان‬ ‫لەدەرەوەی واڵت هەڵدەوەشێتەوەو‬ ‫کەنەکە دروستکرا‪ ،‬رەمزی کارتاڵ‬ ‫ئەوکات بو بەئەندامی کۆنسەی‬ ‫بەڕێوەبەریی کەنەکە‪.‬‬ ‫ساڵی ‪ ٢٠٠٣‬تا ‪ ٢٠١١‬ئەندامی‬ ‫دەستەی بەڕێوەبەریی کۆنگرەی گەل‬ ‫بوە‪.‬‬ ‫ساڵی ‪ ٢٠١١‬تائێستا هاوسەرۆکی‬ ‫کۆنگرەی گەلە‪.‬‬

‫خۆمان وەردەگرین‪ ،‬ب���ەاڵم هەر دەوڵەت‌و‬ ‫الیەنێک پش���تگیری پرس���ی چارەی گەلی‬ ‫ئێمە بکات ئێم���ە دەرگای بۆ وااڵ دەکەین‬ ‫بەئاش���کراو دانیش���تنی ئاش���کرای لەگەڵ‬ ‫دەکەین‪ ،‬ئێمە تەنانەت دانوس���تان لەگەڵ‬ ‫دەوڵەتی تورکیاش دەکەین کە هەمیش���ە‬ ‫دژ بەچارەی پرس���ی گەلی ک���ورد بوە جا‬ ‫چۆن ئامادەنین لەپێناو بەرژەوەندی پرسی‬ ‫گەلەکەمان���دا دەرگا وااڵ نەکەی���ن بۆ هەر‬ ‫دەوڵەتێک‪.‬‬

‫شاره‌وان ‌ی برۆكسل داواكاریه‌كی‌ ئه‌ردۆگانی‌ ره‌تكرده‌وه‌‬ ‫هۆڵی‌ ناداتێ‌ بۆ هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‪ ،‬برۆكسل‬

‫ئه‌ردۆگان‬

‫میدیاكانی‌ به‌لجیكا رایانگه‌یاند كه‌ ئه‌ردۆگان‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ ئه‌نجامدانی‌ كه‌مپه‌ینی‌ هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫داوای‌ له‌شاره‌وانی‌ برۆكسل كردوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌یه‌ك به‌الیه‌نگرانی‌ پارته‌كه‌ی‌‬ ‫بكات هۆڵێكی‌ بۆ دابین بكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ برۆكسل "یاڤان مایۆر"‬ ‫داواكاریه‌كه‌ی‌ ئه‌ردۆگانی‌ ره‌تكردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫رۆژنام���ه‌ ‌ی ‪ L'Echo‬ئاش���كرای‌ ك���رد‬ ‫ك��� ‌ه له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ ش���اره‌وانی‌ برۆكس���ل‬ ‫داواكاریه‌ك���ه‌ی‌ ره‌تكردوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ردۆگان‬ ‫به‌نی���از‌ه له‌ستراتس���بۆرگ كۆبون���ه‌وه‌ی‌‬ ‫جه‌م���اوه‌ری‌‌و هه‌ڵمه‌ت���ی‌ هه‌ڵبژاردن س���از‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها رۆژنامه‌ ‌ی ‪ Volkskrant‬رایگه‌یاند‬ ‫ك ‌ه ئه‌ردۆگان ماوه‌ ‌ی دو ساڵ ‌ه به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫فه‌رمی‌ داخوازی‌ ده‌كات كه‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌ی‬

‫به‌لجی���كا ببینێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم س���ه‌رۆكایه‌ت ‌ی‬ ‫به‌لجی���كا وه‌اڵمی‌ داخوازیه‌كان���ی‌ ناوبراو ‌ی‬ ‫نه‌داوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ Volkskrant‬ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ ك���رد ك ‌ه‬ ‫ه���ۆكاری‌ ره‌تكردن���ه‌وه‌ی‌ داخوازییه‌ك���ه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌ردۆگان له‌الی���ه‌ن حكومه‌تی‌ به‌لجیكاوه‌‪،‬‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ ‌ی ك ‌ه سیاس���ه‌ته‌كان ‌ی‬ ‫ئه‌ردۆگان به‌نابه‌جێ‌ ده‌بینن‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدایه‌ ك���ه‌ وا بڕیار‌ه له‌‪‌ 1‬ی‬

‫تش���رینی‌ دوه‌م���ی‌ داهات���ودا هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫پێش���وه‌خت له‌توركی���ا ئه‌نجامبدرێ���ت‪،‬‬ ‫پارته‌ك���ه‌ی‌ ئ���ه‌ردۆگان "ئاكه‌پ���ه‌" چاو ‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌یه‌ ئه‌مجاره‌ رێژه‌ ‌ی ده‌نگه‌كان ‌ی‬ ‫بگه‌یه‌نێته‌ ئاس���تێك ك���ه‌ به‌ته‌نها بتوانێت‬ ‫حكوم���ه‌ت پێكبهێنێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌پێ��� ‌ی‬ ‫راپرس���ییه‌كان ئاس���تی‌ جه‌ماوه‌ر ‌ی ئاكه‌پ ‌ه‬ ‫له‌پاشه‌كش���ه‌دایه‌و هه‌ده‌په‌ رێژه‌ی‌ ‪‌ %13‬ی‬ ‫ده‌نگه‌كان زیاتر به‌ده‌ستده‌هێنێته‌وه‌‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫‪parlaman.awene@gmail.com‬‬

‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ ‌ی كاروبار ‌ی پێشمه‌رگه‌‪:‬‬ ‫پێكهێنان ‌ی هاوپه‌یمانی‌ چوارقۆڵی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌كورده‌وه‌ نیه‌‬

‫په‌رله‌مان‬

‫له‌په‌رله‌مانه‌وه‌‬

‫گۆشه‌یه‌کی تایبه‌ت ‌ه په‌رله‌مانتاران ده‌ینوسن‬

‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌شێك له‌په‌رله‌مانتارانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ی (روسیا‪،‬‬ ‫ی چوارقۆڵ ‌‬ ‫پێكهێنانی‌ هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ی‬ ‫سوریا‪ ،‬عێراق‌و ئێران)‌و هاوكاری‌ كردن ‌‬ ‫هێزی‌ پێشمه‌رگه‌ به‌هه‌نگاوێكی‌ گرینگ ده‌زانن‬ ‫ی‬ ‫ی داعش‪ ،‬سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫بۆ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كاروباری‌ پێشمه‌رگه‌ش ده‌ڵێت "پێكهێنان ‌‬ ‫ی چوارقۆڵی‌ په‌یوه‌ندی‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫هاوپه‌یمان ‌‬ ‫به‌ملمالنێیه‌كانی‌ نێوان روسیا‌و ئه‌مریكا‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌كورده‌وه‌ نیه‌"‪.‬‬ ‫ی پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫ی كاروب���ار ‌‬ ‫ی لیژن���ه‌ ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رسین له‌باره‌ ‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان ئار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چوارقۆڵی‌ به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی هاوپه‌یمان��� ‌‬ ‫پێكهێنان ‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌وا "ئه‌و مه‌س���ه‌له‌یه‌ زۆر له‌كورده‌و‌ه‬ ‫ی نێوان‬ ‫ی هه‌ی���ه‌ به‌ملمالنێی��� ‌‬ ‫دوره‌‌و په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫روسیا‌و ئه‌مریكا‌و زۆر گشتگیره‌‌و ورد ناكرێته‌و‌ه‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬هه‌روه‌ها تاكو ئێستا هیچ‬ ‫ی‬ ‫فڕۆكه‌یه‌كی‌ روسیا سنوری‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ‌‬ ‫نه‌به‌زاندو‌ه تاكو ئێم ‌ه قس���ه‌ی‌ له‌س���ه‌ر بكه‌ین‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی من گرینگ ‌ه له‌ئێس���تا حاڵ ‌‬ ‫به‌ڵكو ئه‌وه‌ی‌ ال ‌‬ ‫پێشمه‌رگ ‌ه چۆن‌و چه‌ند شه‌هیدمان هه‌یه‌‌و ماڵ‌و‬ ‫منداڵه‌كانی���ان وه‌زعیان چۆن ‌ه چه‌ند بریندارمان‬ ‫ی پێش���مه‌رگ ‌ه چۆن���ه‌ ئه‌وه‌ی‌ تر‬ ‫هه‌ی ‌ه خواردن ‌‬ ‫هیچی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ئێمه‌وه‌ نیه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت��� ‌‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ فراكس���یۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان س���ه‌عید مه‌س���یف ‌‬ ‫ی چوارقۆڵی‌‌و‬ ‫ی هاوپه‌یمان��� ‌‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ پێكهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫گرینگی‌ بۆ ك���ورد به‌ئاوێن��� ‌هی‌ راگه‌یاند"هێز ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی‌ كوردستان له‌ئێس���تادا روبه‌رو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داعش بۆته‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و واڵتانه‌ ‌‬ ‫تیرۆرستان ‌‬ ‫ی تر‬ ‫هاوكاری‌ ده‌كه‌ن هه‌روه‌ها هه‌ر هاوپه‌یمانێك ‌‬

‫ی‬ ‫ی داعش ئێم ‌ه پش���تیوان ‌‬ ‫بكرێ���ت بۆ له‌ناوبردن ‌‬ ‫ده‌كه‌ی���ن به‌مه‌رجێك ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌ الیه‌نێك‬ ‫ی‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نها مه‌به‌س���ت لێی‌ له‌ناوبردن ‌‬ ‫ی هه‌ر هێزێك ده‌بین بۆ‬ ‫داعش بێـت پش���تگیر ‌‬ ‫ی پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫ی هاوكار بێت له‌گه‌ڵ هێز ‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ ئه‌و گروپ ‌ه چه‌كداره‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد ك���ه‌وا كورد‬ ‫ناتوانێت مه‌رج بۆ هیچ هێرشێكی‌ واڵتان دابنێت‬ ‫ی داعش ئه‌و واڵتانه‌ی‌ هاتون‬ ‫ب���ۆ روبه‌ڕوبونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���مه‌رگ ‌ه ‌‬ ‫هه‌ماهه‌نگ���ی‌‌و ه���اوكاری‌ هێز ‌‬ ‫كوردستان ده‌كه‌ن پشتیوانی‌ ئه‌و سنوره‌ بكه‌ن‬ ‫ی گروپ��� ‌ه چه‌كداره‌كانی‌ داعش���ه‌و‌ه‬ ‫ك���ه‌ به‌هۆ ‌‬ ‫ی ئاواره‌‌و ده‌رب���ه‌ده‌ر بوه‌‌و‬ ‫به‌ملیۆن���ان هاواڵت��� ‌‬ ‫ی توانیویانه‌ ئه‌و‬ ‫هه‌ربۆی ‌ه ئ���ه‌وان زۆر به‌باش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فڕۆكه‌ ئاسمانیه‌كان ‌‬ ‫ش���وێنانه‌ بپێكن له‌رێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ه���ه‌م مه‌عنه‌و ‌‬ ‫خۆیان���ه‌و‌ه ئه‌وان هه‌م مادد ‌‬ ‫ی باش بون بۆ هێزی‌ پێشمه‌رگ ‌ه "‪.‬‬ ‫پشتیوانێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فراكس���یۆنی‌ گۆڕان له‌بار‌ه ‌‬ ‫په‌رله‌مانتارێك ‌‬ ‫ی چوارقۆڵی���ه‌و‌ه ئاماژ‌ه‬ ‫ی هاوپه‌یمان ‌‬ ‫پێكهێنان��� ‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌وا تاكو ئێستا ئێم ‌ه نازانین ئه‌و‬ ‫واڵتان���ه‌ پێگ ‌هی‌ كوردیان چ���ۆن بینیوه‌‌و چۆن‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڕوانن ‌ه ئێم ‌ه هه‌ر بۆی��� ‌ه ده‌بێـت زۆر به‌ورد ‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و مه‌س���ه‌له‌ی ‌ه بكرێت‪ ،‬بێستون‬ ‫ی‬ ‫ی فراكسیۆنی‌ گۆڕان له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫فایه‌ق ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان بۆ ئاوێنه‌ وتی‌"هاوپه‌یمانی‌ نێوده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ رابردودا نه‌یتوانیوه‌ سه‌ركه‌وتو بێت بۆ‬ ‫ی عێراق‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه‬ ‫له‌ناوبردنی‌ داع���ش له‌خاك ‌‬ ‫خۆمان وه‌كو هێزی‌ پێشمه‌رگ ‌ه سه‌ركه‌وتو بوین‬ ‫ی‬ ‫ی داعش به‌و‌ه ‌‬ ‫ی كردن له‌هێرش���ه‌كان ‌‬ ‫له‌به‌رگر ‌‬ ‫ئه‌وان له‌هه‌مو قۆڵه‌كانه‌و‌ه ده‌یانویست بێن ‌ه ناو‬ ‫ی كوردس���تان‪ ،‬به‌اڵم هه‌مو ئه‌و هێرشان ‌ه‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫له‌الیه‌ن پێش���مه‌رگه‌وه‌ وه‌اڵمدرای���ه‌وه‌ هه‌روه‌ها‬ ‫توانیومان ‌ه هه‌مو ئه‌و شوێن ‌ه كوردیانه‌ش كۆنترۆڵ‬

‫پێویسته‌ كورد له‌ناو ئه‌و‬ ‫هاوپه‌یمانیه‌ جیهانیان ‌ه‬ ‫نه‌بێت ‌ه مه‌قاشی ده‌ستی‌ هیچ‬ ‫الیه‌كیان‌و ئه‌و سه‌ركه‌وتن‌و‬ ‫پێشڕه‌ویانه‌ی‌ پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫له‌روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ داعش‬ ‫كردویه‌تی‌ پارێزگاری‌ لێبكاتو‬

‫بكه‌ینه‌و‌ه ك ‌ه له‌الیه‌ن داعشه‌وه‌ ده‌ستی‌ به‌سه‌ردا‬ ‫ی‬ ‫ی نێوده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫گیراب���و‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه هاوپه‌یمان��� ‌‬ ‫ی باشی‌ پێشمه‌رگ ‌ه بوه‌‪ ،‬به‌اڵم خۆیان‬ ‫هاوكارێك ‌‬ ‫ی داعش سه‌ركه‌وتو نه‌بون "‪.‬‬ ‫له‌روبه‌ڕوبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی‌ گۆڕان جه‌ختیش له‌س���ه‌ر‬

‫ئه‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه كه‌وا پێویس���ته‌ كورد له‌ناو ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫هاوپه‌یمانی ‌ه جیهانیان ‌ه نه‌بێته‌ مه‌قاشی ده‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫هیچ الیه‌كیان‌و ئه‌و س���ه‌ركه‌وتن‌و پێشڕه‌ویان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داعش كردویه‌ت ‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ له‌روبه‌ڕوبونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی لێبكات‌و ئێم���ه‌ هه‌وڵبده‌ین چه‌ك‌و‬ ‫پارێ���زگار ‌‬ ‫ی زیاتر بۆ پێش���مه‌رگه‌ دابین بكه‌ین‬ ‫ته‌قه‌مه‌ن��� ‌‬ ‫ی واڵت ‌ه‬ ‫نه‌وه‌ك���و جارێكی‌ تر بین���ه‌و‌ه به‌قوربان ‌‬ ‫زلهێزه‌كان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌ه���ار عه‌بدولرحم���ان ئه‌ندام���ی‌ لیژن��� ‌ه ‌‬ ‫ی په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫ی پێش���مه‌رگ ‌ه ‌‬ ‫كاروبار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یاند كه‌وا "ئه‌و هاوپه‌یمانیه‌ت ‌ه ‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫هه‌ی��� ‌ه له‌چوارچێ���وه‌ی‌ چه‌ندی���ن واڵت���دا بۆ‬ ‫ی كوردس���تانیش‬ ‫روبه‌ڕوبونه‌و‌هی‌ تیرۆر هه‌رێم ‌‬ ‫ی داعش بۆته‌و‌ه پێویستمان‬ ‫ی تیرۆرستان ‌‬ ‫روبه‌ڕو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوپه‌یمان���ان هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫به‌ه���اوكار ‌‬ ‫ی چه‌ندین‬ ‫ئێمه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی رابردودا هێزێكی ئاماده‌كراومان نه‌بو‌ه‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫بۆ جه‌نگ‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه هاوكاری‌ واڵتان له‌هێرش��� ‌ه‬ ‫ئاس���مانیه‌كان‌و دابینكردنی‌ چه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌نی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫پێداویس���تیه‌كانی‌ پێش���مه‌رگ ‌ه گرینگ���ی‌ خۆ ‌‬ ‫ی ش���ه‌ڕی‌ دژ به‌گروپ ‌ه‬ ‫هه‌یه‌ ب���ۆ روبه‌ڕوبونه‌و‌ه ‌‬ ‫چه‌كداره‌كانی‌ داعش"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژ‌هی‌ به‌وه‌ش كرد ك��� ‌ه وا هه‌ر‬ ‫هێرشێكی‌ ئاس���مانی‌ بكرێت له‌به‌رامبه‌ر داعش‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رژه‌وه‌ندیه‌كان��� ‌‬ ‫پێویس���ت ‌ه له‌چوارچێ���وه‌ ‌‬ ‫ی ناكرێت پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان به‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ده‌س���ت ‌‬ ‫ی بكات ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ ‌‬ ‫گیانفیدای��� ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫ده‌هێنی���ن له‌خزمه‌ت���ی‌ هه‌رێم��� ‌‬ ‫نه‌بێت‌و له‌به‌رژه‌وه‌ندیمان نه‌بێت‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ئێم ‌ه‬ ‫ی‬ ‫پێویس���ته‌ مه‌رجمان هه‌بێت له‌هه‌ر هێرش���ێك ‌‬ ‫ی ده‌كرێت‌و پێش���مه‌رگه‌ به‌شدار ده‌بێت‬ ‫ئاسمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی له‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌و ش���وێنان ‌ه ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫كوردستانه‌"‪.‬‬

‫په‌رله‌مانتاران به‌نیازن به‌‪%80‬ی موچ ‌ه خۆیان خانه‌نشین بکه‌ن؟‬ ‫"ئه‌و جۆر‌ه ده‌سته‌له‌کارکێشانه‌وه‌یه‌ راکردن ‌ه له‌به‌رپرسیارێتی"‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫دوای نزیکبونه‌وه‌ له‌تێپه‌ڕینی دو ساڵ‬ ‫به‌سه‌ر ته‌مه‌نی ده‌ستبه‌کاربونی ئه‌م خوله‌ی‬ ‫په‌رله‌مانی کوردستاندا‪ ،‬باس له‌ئه‌گه‌ری‬ ‫ده‌ستله‌کارکێشانه‌وه‌ی ژماره‌یه‌ک ئه‌ندام‬ ‫په‌رله‌مان ده‌کرێت‪ ،‬ئه‌ویش به‌له‌به‌رچاوگرتنی‬ ‫ئه‌وه‌ی لەدوای دو ساڵ هەر ئه‌ندام‬ ‫په‌رله‌مانێک دەستلەكاربكێشێتەوە‌و لەپەرلەمان‬ ‫نەمێنێت بە لە‪ 60%‬بۆ ‪80%‬ی موچەكەی‬ ‫خانەنشین دەبێت‌و شەش ملیۆن‌و نیو‬ ‫وەردەگرێت‪.‬‬ ‫ل����ه‌و باره‌یه‌وه‌ ئه‌ندامی فراکس����یۆنی کۆمه‌ڵ‬ ‫له‌په‌رله‌مان����ی کوردس����تان س����ۆران عوم����ەر‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "ئەدای پەرلەمان بەشێكی‬ ‫پەیوەندی بەكار‌و چاالكی‌‌و جموجۆڵ‌و ئیش����ی‬ ‫پەرلەمانتارەكان����ەوە هەی����ە رەنگە لەپەرلەمان‬ ‫گلەیی لەس����ەر زۆر ئەندام پەرلەمان هەبێت كە‬ ‫ئەركی خۆی بەجێناهێنێت‌و هەر كەس����ێكیش‬ ‫ل����ەدوای دو س����اڵ كاركردن����ی ك����ە یاس����ای‬ ‫خانەنشینی دەیگرێتەوە دەستلەكاربكێشێتەوە‬ ‫بۆ ئەوەیە خانەنشین بكرێت‌و لەبەرپرسیارێتی‬ ‫رادەكات ئەگەر نا ئێمە زانیومانە لەپەرلەمانێكدا‬ ‫هەڵبژێردراوی����ن ك����ە هێش����تا حی����زب نایەوێ‌‬ ‫پەرلەمان ئەكتیڤ بێت‌و حكومەت قبوڵی نییە‬ ‫پەرلەمانێك هەبێت لێپرسینەوەی لێ‌ بكات"‪.‬‬ ‫سەبارەت بەئەزمونەكانی پێشوتر لەخولەكانی‬ ‫پێشو كە ئایا ئەمە درێژكراوەی ئەو ئەزمونانەی‬ ‫خولەكانی پێش����و نییە‪ ،‬سۆران عومەر ده‌ڵێت‬ ‫"هەندێك لیس����ت بۆ ئەوەی ئەندامەكانیان كە‬ ‫دەرنەچون بیهێننە شوێنی ئەوان‌و وەك ئیمتیاز‬ ‫خانەنشینی وەربگرن هەندێكیان وەك هەڵوێست‬ ‫دەستلەكاركێش����انەوە دەفرۆشنەوە بەخەڵك‪،‬‬ ‫بەاڵم دەبێت خەڵ����ك بزانێت ئەندامێكی تریان‬ ‫كە دەرنەچوە دێتە ش����وێنی ئەو و بارێكی تری‬ ‫قورس بۆ سەر خانەنشینی دروستدەكات"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌شڵێت "بۆیە با هەڵوێست بەخەڵك‬ ‫نەفرۆش����ینەوە‪ ،‬خەڵك بۆ ئەوەی نەناردوین بۆ‬ ‫پەرلەمان دەستلەكاربكێش����ینەوە‌و خانەنشینی‬ ‫وەربگری����ن خەڵك بۆ ئەوە ئێم����ەی ناردوە كە‬ ‫پەرلەم����ان بكەی����ن بەپەرلەمان كە پێش����مان‬ ‫ناكرێت راس����تیەكان بەخەڵ����ك بڵێین‌و خۆمان‬ ‫لەراس����تیەكان نەدزینەوە‌و خۆمان خانەنش����ین‬ ‫نەكەی����ن‌و یەكێكی تری لیس����تەكەمان بێنین‌‌و‬ ‫موچ����ە وەربگرێت‌و دواتر ئەویش خانەنش����ین‬

‫دانیشتنێکی پەرلەمان‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫له‌الی خۆیش����یه‌وه‌ ئه‌ندامی خولی پێش����وی‬ ‫په‌رله‌مان����ی کوردس����تان عەبدواڵ م����ەال نوری‪،‬‬ ‫پێی وایه‌ که‌ ه����ۆكاری الوازییانە لەئەداكردنی‬ ‫ئەركەكانی سەرش����انیان‌و هیچی تر نییە‌و بەو‬ ‫ش����ێوازە ناتوانرێت هەڵوێست وەربگیرێت‌و بەو‬ ‫ش����ێوازە ناتوانرێ‌ قەرەبوی كێشەكانی خەڵك‬ ‫بكرێتەوە‪ ،‬ئەوە راكردنە لەبەرپرسیارێتی‪ ،‬ئه‌و‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ ده‌ڵێت "پرس����یارەكە لێرەدا ئەوەیە‬ ‫پەرلەمانتاران‌و وەزی����رەكان چییان كردوە‌و چ‬ ‫هەڵوێستێكی پێكەوەیی جددییان هەبوە‪ ،‬پێكەوە‬ ‫ئ����ەم دو گروپە بەتایبەت����ی نوێنەرایەتی چوار‬ ‫الیەنەكە ك����ە ‪ 58‬پەرلەمانتاریان لەپەرلەماندا‬ ‫هەیە كە زۆرینەیەكی گ����ەورەن‌و ‪ 15‬وەزیریان‬ ‫لەئەنجومەنی وەزیراندا هەیە لەكۆی ‪ 23‬وەزیر‬ ‫كە مافی دەنگدانی هەیە ئەمانە چییان پێكەوە‬ ‫كردوە‌و چ هەڵوێستێكی جدییان بەرامبەر الیەنی‬ ‫دەس����ەاڵتدار كە پارتییە وەرگرتوە تاوەكو بێن‬ ‫ئێستا دەستلەكاربكێشنەوە"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و پێی وایه‌ چوار الیه‌نه‌که‌ "بەم ش����ێوازە‬ ‫ناتوانن‌ روبەروی پارتی ببنەوە‌و بەم شێوازەش‬ ‫ناتوانن نوێنەرایەتی خەڵك بكەن"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا ئه‌ندامی په‌رله‌مانی کوردس���تان‬ ‫له‌فراکسیۆنی یه‌کگرتوی ئیسالمی‪ ،‬حاجی کاروان‬

‫بێمە دەرەوە لەپەرلەمانێك‬ ‫باشترە كەخۆی دەدزێتەوە‬ ‫بەخۆ سەرقاڵكردن‬ ‫بەپەیڕەوی ناوخۆو‌ه كە‬ ‫بەهیچ شێوەیەك پەیوەندی‬ ‫بەكێشەكانی ئێستاوە نیە كە‬ ‫كوردستان لەمەترسیدارترین‬ ‫دۆخدا دەژی‬

‫ک ‌ه چه‌ند جارێک باس���ی له‌ده‌ستله‌کارکێشانه‌و‌ه ناوی پەرلەمانە بۆ چارەسەركردنی كێشەكان‌و‬ ‫ک���ردوه‌‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "ئێم ‌ه واباش���ترە ئەو بەرپرسیارێتیەی كە بەمن دراوە‬ ‫بێ���زار نین لەكاری پەرلەمانتاری چونكە ئەركی كە نەتوانم جێبەجێی بكەم‪".‬‬ ‫ئێم���ە كاری پەرلەمانتارییە‌‪ ،‬بەاڵم گەیش���تنی‬ ‫لەب���ارەی ئەوەی ك���ە ئەمە جۆرێ���ك نییە‬ ‫بارودۆخی كوردس���تان لەروی ئابوری‌و لەروی‬ ‫ئەمنی‌و لەروی سیاس���یەوە ك���ە زەرەرمەندی لەهەڵهات���ن لەبەرپرس���یارێتی‪ ،‬حاجی كاروان‬ ‫یەك���ەم ئ���ەو میللەتەی���ە‌و دەزگای یەكەمیش ده‌ڵێ���ت "ئەگەر پەرلەمان رۆڵی خۆی ببینایە‌و‬ ‫پەرلەمانە بۆ چارەس���ەركردنی كێش���ەكان كە پەرلەمان بیتوانیایە كێش���ەكان چارەسەربكات‬ ‫پەرلەم���ان نەتوانێ‌ كێش���ەكان یەكالبكاتەوە‌و ئەوە هەڵهاتن بو راس���تە‪ ،‬بەاڵم كە پەرلەمان‬ ‫چارەس���ەری کێش���ه‌کان بکات‪ ،‬كە پەرلەمان (وەكو دەزگا قسە دەكەم) نەتوانێ‌ رۆڵی خۆی‬ ‫ێ لەوەزیرێك لێپرسینەوە بكات‌و متمانەی ببینێت لەچارەسەركردنی كێشەكان ئایا ئەمە‬ ‫نەتوان ‌‬ ‫لێبس���ەنێتەوە‌و پەرلەمان نەتوانێ‌ یاس���ایەك هەڵهاتنە؟ كام بەرپرسیارێتی؟ بەرپرسیارێتی‬ ‫دەربكات لەبەرئەوەی ئێس���تاكە س���ەرۆكایەتی م���ن ئەوە نییە كە یاس���ا دەربكەم؟ پەرلەمان‬ ‫هەرێم لەالیەن پەرلەمانەوە یاسای بۆ نەڕوات‌"‪ .‬كە نەتوانێ‌ یاس���ا دەربكات سەرۆكێكی هەرێم‬ ‫له‌ب���اره‌ی ده‌ستله‌کارکێشانه‌وه‌ش���یه‌وه‌ ئه‌و نەبێت یاسای بۆ بەرێت‌و كە پەرلەمان نەتوانێ‌‬ ‫باس له‌دو روانگه‌ ده‌کات "یەكەمیان لەروانگەی لێپرس���ینەوە لەوەزیرێك بكات؟ ئایا پەرلەمان‬ ‫ئ���ەوەی ك���ە ویژدانم ل���ەوە زیات���ر رێگەم پێ وەكو دەزگایەك راینەكردوە لەبەرپرسیارێتی؟!‬ ‫ن���ادات ئ���ەو هەم���و ناڕەحەتیەی ك���ە رۆژانە ئەگ���ەر ئەو راب���كات لەبەرپرس���یارێتی من بۆ‬ ‫خەڵ���ك پەیوەندیمان پێ���وە دەكات‌‌و نەبونی‌و تەحەمول���ی ئ���ەو راكردنەی ئ���ەو بكەم!‪ .‬من‬ ‫ێ موچەیی كە نەتوانین چارەسەری بێمە دەرەوە لەپەرلەمانێك باش���ترە كەخۆی‬ ‫قاتوقڕی‌و ب ‌‬ ‫ێ هەڵوێس���ت‌و بێدەسەاڵتی پەرلەمان دەدزێتەوە بەخ���ۆ س���ەرقاڵكردن بەپەیڕەوی‬ ‫بكەین‌و ب ‌‬ ‫لەچارەسەركردنی كێشەكان ئەو دو شتەیە كە وا ناوخ���ۆی پەرلەمانەوە كە بەهیچ ش���ێوەیەك‬ ‫لەمن دەكات وەكو پەرلەمانتارێك نەتوانم رۆڵی پەیوەندی بە كێش���ەكانی ئێس���تاوە نییە كە‬ ‫پەرلەمانت���اری خۆم ببینم لەناو دەزگایەكدا كە كوردستان لەمەترسیدارترین دۆخدا دەژی"‪.‬‬

‫نامه‌یه‌ك ‌ی كراو‌ه بۆ به‌ڕێز‬ ‫وه‌زیری‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫دلێر ماوه‌تی‌‬ ‫دیاره‌ الی‌ به‌ڕێزتان ئاشكرای ‌ه زۆر دیكتاتۆر هه‌وڵ ‌ی‬ ‫له‌ناوبردن ‌ی گه‌لی‌ كوردیان داوه‌و هیچیان بۆ نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ دڵنیاین تیرۆریس���تانی‌ داعشیش كه‌ به‌قه‌ده‌ر‬ ‫ئ���ه‌وان به‌هێز نین هیچیان بۆ ناكرێ‌‌و به‌ملش���ۆڕ ‌ی‬ ‫پاشه‌كش��� ‌ه ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم داعش���یش ده‌رس���ێك ‌ی‬ ‫گه‌وره‌و ئه‌زمونێكی‌ گرنگ بون بۆ ئێمه‌‪ ،‬پێیانوتین‬ ‫كورد قۆناغی‌ ش���ه‌ڕ ‌ی تێپه‌ڕاندوه‌‪ ،‬ئ���ه‌م ناوچه‌ی ‌ه‬ ‫تا ماوه‌یه‌كی‌ تری���ش به‌نائارامی‌ ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫زه‌رور‌ه هه‌مو هێز‌ه سیاسیه‌كان پێكه‌وه‌ به‌ته‌بایی‌‌و‬ ‫یه‌كگرتویی‌ روبه‌ڕوی‌ تیرۆریستان ببنه‌وه‌‪ ،‬داعشیش‬ ‫پێیوتی���ن پێویس���ته‌ ك���ورد هێزێكی‌ س���ه‌رباز ‌ی‬ ‫هاونیشتمانی‌ پرۆفیشناڵ ‌ی هه‌بێت‪ ،‬شه‌ڕی‌ كۆبانیش‬ ‫پێوتین ئه‌گه‌ر كار له‌سه‌ر ئیراده‌ی‌ پێشمه‌رگه‌و تاك ‌ی‬ ‫كورد بكرێت هیچ دوژمنێك نایشكێنێ‌‪ ،‬ده‌ركه‌وت هه‌ر‬ ‫چوار پارچه‌ ‌ی كوردستان چه‌ند هاوسۆز ‌ی یه‌كترین‪،‬‬ ‫ده‌ركه‌وت پێش���مه‌رگ ‌ه ك ‌ه النیكه‌می‌ ژیان ‌ی بۆ دابین‬ ‫نه‌كراوه‌‪ ،‬چۆن شه‌ڕ ‌ی قاره‌مانان ‌ه ده‌كات‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫من خۆم زۆر گه‌شبینم به‌م زوانه‌ ژیان ‌ی پێشمه‌رگه‌و‬ ‫موچه‌ی‌ پێش���مه‌رگه‌ چاكبكرێت‪ ،‬چونكه‌ پێش���وش‬ ‫كه‌ قه‌یرانی‌ دارایمان نه‌بوه‌‪ ،‬ژیانی‌ پێش���مه‌رگه‌مان‬ ‫بۆ مسۆگه‌ر نه‌كراوه‌و ش���كۆی‌ پێشمه‌رگه‌مان به‌رز‬ ‫رانه‌گرتوه‌‪ ،‬ئێس���تا له‌م قه‌یرانه‌ پڕوكێنه‌ره‌دا چییان‬ ‫بۆ ده‌كرێت؟‬ ‫دیاره‌ له‌م دو س���اڵه‌دا چه‌ندین برش���یار هه‌ن بۆ‬ ‫یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌ هێزی‌ پێشمه‌رگ ‌ه وه‌ك (بڕیار ‌ی ژمار‌ه‬ ‫‪19‬ی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪ ،‬بڕیاری‌ سه‌رۆك ‌ی هه‌رێم‪،‬‬ ‫بڕیار ‌ی كابینه‌ی‌ هه‌شت)‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا هه‌نگاو ‌ی‬ ‫جدی‌‌و عه‌مه‌لی‌ وانه‌نراوه‌ مایه‌ی‌ دڵخۆش ‌ی بێت‪.‬‬ ‫بۆی ‌ه به‌پێویس���تی‌ ده‌زانین ئ���اگادار ‌ی به‌ڕێزتان‬ ‫بكه‌ین���ه‌وه‌ كه‌ م���ادام یه‌كگرتنه‌و‌ه له‌به‌ر ش���ه‌ڕ ‌ی‬ ‫داع���ش‌و قه‌یران���ی‌ دارای���ی‌‌و نه‌بون���ی‌ ئی���راد‌ه‬ ‫هه‌نگاوه‌كان��� ‌ی په‌كیانكه‌وتوه‌‪ ،‬خۆ ده‌كرێت هه‌ندێك‬ ‫له‌ناعه‌داله‌تیه‌كان ‌ی ناو وه‌زاره‌تی‌ پێش���مه‌رگه‌ كار ‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر بكرێت‌و كه‌م بكرێته‌وه‌‪ .‬ك���ه‌ لێره‌دا چه‌ند‬ ‫خاڵێك ده‌خه‌ینه‌ڕو‪ ،‬وه‌ك‪:‬‬ ‫‪ /1‬جیاوازییه‌ك ‌ی زۆر هه‌ی ‌ه له‌جۆرو شكلی‌ (جلی‌)‬ ‫پێش���مه‌رگه‌دا‪ ،‬جیاوازییه‌ك��� ‌ی زۆر هه‌ی ‌ه له‌(پێاڵو‬ ‫روتبه‌ ‌ی سه‌رش���ان‌و بێری‌ س���ه‌ر‪ ،‬ته‌خته‌ ‌ی خاكی‌‌و‬ ‫سه‌وزو ره‌ش���ی‌ سه‌رشان‪ ،‬له‌شوێنێكدا داڵه‌ك ‌ه باڵ ‌ی‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌و له‌شوێنێك داخراوه‌)‪.‬‬ ‫‪ /2‬خانه‌نش���ینێكی‌ زۆر له‌پێش���مه‌رگه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫میالكی‌ وه‌زاره‌تی‌ پێش���مه‌رگه‌ دان���راون‌و بودجه‌ ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌تیان قه‌به‌ كردوه‌‪ ،‬له‌الیه‌كی‌ تریشه‌وه‌ مه‌جال ‌ی‬ ‫یاری‌ كردنیان به‌پله‌ی‌ خانه‌نش���ینانی‌ پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫كردوه‌ت���ه‌وه‌‪ .‬بۆیه‌ وه‌ختی‌ ئ���ه‌و‌ه هاتوه‌ ئه‌م ژمار‌ه‬ ‫زۆره‌ ‌ی خانه‌نش���ینانه‌ بخرێته‌ سه‌ر وه‌زاره‌تی‌ دارای ‌ی‬ ‫كه‌ شوێنی‌ ئه‌س���ڵی‌ خۆیانه‌و سه‌رپێچیه‌كه‌ له‌سه‌ر‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ پێش���مه‌رگه‌ بهێڵدرێن���ه‌وه‌‪ .‬جگ ‌ه له‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌ناو ئه‌م خانه‌نش���ینانه‌دا جی���اواز ‌ی موچه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫پێویس���ت ‌ی به‌و‌ه هه‌ی���ه‌ وه‌ك یه‌كی���ان لێبكرێت‌و‬ ‫جیاوازیان نه‌هێڵدرێت‪.‬‬ ‫‪ /3‬كه‌مئه‌ندامان���ی‌ س���ه‌نگه‌ر ك���ه‌ له‌ش���ه‌ڕ ‌ی‬ ‫تیرۆریس���تان ‌ی داعش چه‌ندین ش���ه‌هیدو برینداریان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم جیاوازی‌ ك���راو‌ه له‌نێوان كه‌مئه‌ندام ‌ی‬ ‫سه‌نگه‌ر ‌ی سه‌ر به‌هێزه‌كانی‌ (‪‌80‬و ‪ ،)70‬وه‌ك‪:‬‬ ‫‪1‬ـ كه‌مئه‌ندامی‌ س���ه‌نگه‌ری‌ الی���ه‌ك ئه‌م ناوه‌یان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هی‌ الكه‌ی‌ تر ناویان ش���ه‌هیدی‌ زیندوه‌‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫ناویان جیاوازه‌‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ه���ی‌ الی���ه‌ك خراوه‌ته‌ س���ه‌ر به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی‬ ‫گش���تی‌ پێش���مه‌رگه‌و كه‌مئه‌ندانی‌ س���ه‌نگه‌ر‪ ،‬ه ‌ی‬ ‫الكه‌ی‌ تر له‌س���ه‌ر میالكی‌ هێزه‌كان ‌ی (‪ )80‬دانراون‌و‬ ‫ماونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪3‬ـ هی‌ الیه‌ك له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر هێزه‌كان ‌ی (‪)80‬‬ ‫ماونه‌ت���ه‌وه‌ پله‌به‌رزكردنه‌وه‌یان به‌رده‌وامه‌و له‌كات ‌ی‬ ‫خۆیدا پله‌یان به‌رز ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هی‌ الیه‌نه‌كان ‌ی‬ ‫ت���ر پله‌ به‌موچه‌ن‪ ،‬مه‌رس���ومیان نیه‌و پله‌یان به‌رز‬ ‫ناكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪4‬ـ ه��� ‌ی الیه‌ك ك���ه‌ ناویان (ش���ه‌هیدی‌ زیندوه‌)‬ ‫هاوكاری‌ ده‌كرێن‌و ش���وێنی‌ نیش���ته‌جێ‌ بونیان بۆ‬ ‫دابی���ن ده‌كرێت‪ ،‬بۆ خۆیان‌و ك���وڕ‌و كچ‌و خێزانیان‬ ‫له‌هه‌ر ش���وێنێك پێویس���تیان به‌چاره‌سه‌ر هه‌بێت‬ ‫ه���اوكاری‌ ده‌كرێن‪ ،‬به‌اڵم ه��� ‌ی الیه‌نه‌كان ‌ی تر ئه‌م‬ ‫هاوكارییانه‌یان نییه‌‪.‬‬ ‫‪5‬ـ ه���ی‌ الیه‌ك به‌خێوكه‌ریان بۆ دامه‌زرێندراوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ رێژه‌ی‌ كه‌مئه‌ندامیان له‌‪ %100‬ه‌‪ ،‬به‌اڵم ه ‌ی‬ ‫الیه‌نه‌كان��� ‌ی تر هه‌مویان رێژه‌ ‌ی كه‌مئه‌ندامیان هه‌ی ‌ه‬ ‫به‌خێوكه‌رییان نیه‌‪.‬‬ ‫بۆی ‌ه پێویست ‌ه ئه‌م ناعه‌داله‌تی‌و كێشان ‌ه ك ‌ه پاره‌ ‌ی‬ ‫تێناچێت‪ ،‬پێداچون���ه‌وه‌ی‌ پێدا بكرێت‌و وه‌كو یه‌ك‬ ‫سه‌یریان بكرێت‌و به‌یه‌ك یاسا‌و پێوه‌ر پاداشت‌و سزا‬ ‫بكرێت‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫رۆژانە ‪ ٥٠‬پەنابەر دەگەڕێنەوە عێراق‬

‫‪7‬‬

‫حکومەتی بەلجیکا کەمپی کاتیی پەنابەران دادەخات‬ ‫ئا‪ :‬فەرمان خێاڵنی – برۆکسل‬

‫ماوەی مانگێکە لەبەردەم وەزارەتی‬ ‫کۆچ‌و کۆچبەرانی بەلجیکا لەناو پارکی‬ ‫ماکسیمیلیان زیاتر لە‪ ٣٠٠‬پەنابەری‬ ‫عێراقی‌و سوری‌و ئەفغانی‌و جۆرجی‬ ‫دەمێننەوەو لەالیەن رێکخراوی سامۆ‬ ‫سۆسیال‌و رێکخراوی پزیشکانی‬ ‫جیهانیەوە پێداویستی رۆژانەیان بۆ‬ ‫دابین دەکرێت‪.‬‬ ‫پێن���ج رۆژی یەکەم هیچ رێکخراوێکی‬ ‫بەلجیکی ل���ەوێ نەبو بۆ هاریکاری ئەو‬ ‫پەنابەرانە‪ ،‬بۆی���ە کۆمیتەی بەلجیکای‬ ‫چاودێ���ری کوردۆس���اید – چ���اک‌و‬ ‫رێکخراوێک���ی تری عەرەب���ی عێراقی‌و‬ ‫هاواڵتیان���ی بەلجی���کا پێداویس���تی‬ ‫خ���واردن‌و جلوبەرگیان دابین دەکرد بۆ‬ ‫پەنابەران‪.‬‬ ‫پەنابەران نایانەوێت لەبەلجیکا‬ ‫بمێننەوە‬ ‫دوای ئەوەی راگەیاندنەکانی بەلجیکا‬ ‫لەهەفتەی یەکەم���ی مانگی ‪ ٩‬زۆرترین‬ ‫تەرکیزی���ان لەس���ەر بارودۆخی خراپی‬ ‫ئ���ەو پەنابەرانە ب���و‪ ،‬وەزارەتی کۆچ‌و‬ ‫کۆچبەران���ی بەلجیکا ش���وێنی بۆ ‪٥٠٠‬‬ ‫پەناب���ەر ئامادەک���رد‪ ،‬ب���ەاڵم تەنها‪١٠‬‬ ‫پەناب���ەر رۆش���تبونە ئ���ەو ش���وێنە‪،‬‬ ‫دوای بەدواداچ���ون دەرک���ەوت کە ئەم‬ ‫پەنابەرانە ناوێرن بڕۆنە ئەو ش���وێنەی‬ ‫وەزارەت‪ ،‬لەبەرئەوەی تا ئێس���تا داوای‬ ‫مافی پەنابەرێتیان نەکردوەو دەیانەوێت‬ ‫بڕۆن���ە واڵتانی تری ئەوروپ���ا‪ ،‬ئەو ‪١٠‬‬ ‫پەنابەرەش کە رۆیش���تبون ئەوانە بون‬ ‫کە دەیانویس���ت لەبەلجیکا داوای مافی‬ ‫پەنابەرێتی بکەن‪ ،‬بەاڵم بەهۆی درەنگ‬ ‫گەشتنیان بۆ وەزارەتی کۆچ‌و کۆچبەران‬ ‫نەکرابونە ژورەوە بۆ ناو وەزارەت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بتەوێت داوای مافی پەنابەرێتی بکەیت‬ ‫لەبەلجیکا پێویستە پێش کاتژمێر ‪٨‬ی‬ ‫سەرلەبەیانی لەبەردەم وەزارەت سەرە‬ ‫بگریت بۆ چونە ژوورەوە‪.‬‬ ‫زۆربەی پەناب���ەران دەیانەوێت بڕۆنە‬ ‫بەریتانی���او دەرچونی���ش لەبەلجیکاوە‬ ‫ب���ۆ بەریتانی���ا زۆر قورس���ەو ئاس���ان‬ ‫نی���ە لەکۆنت���رۆڵ دەربازبی���ت‪ ،‬دوای‬ ‫بەریتانی���ا هەریەک لەواڵتانی س���ویدو‬ ‫فینالندو ئەڵمانیاش داخوازی بەش���ێک‬ ‫لەپەنابەران���ن‌و بەه���ەر رێگەیەک بێت‬ ‫دەیانەوێ���ت خۆی���ان بگەیەنن���ە ئ���ەو‬ ‫واڵتانە‪.‬‬ ‫ه���ەژار ناوی خ���وازراوی پەنابەرێکی‬ ‫کوردە ک���ە خ���ۆی‌و هاوژینەکەی‌و دو‬ ‫مناڵ‪ ،‬ماوەی هەفتەیەکە لەناو خێمەی‬ ‫پەنابەران رۆژ دەکەنەوە‪ .‬ئەو پێی وایە‬ ‫کە تەنها بەریتانیا خێ���ری بۆ پەنابەر‬ ‫تێدا م���اوەو لەوێ دەتوانێت کار بکات‌و‬ ‫تا مافی پەنابەرێتیش وەردەگرن لەخانو‬ ‫دایاندەنێن‪ ،‬بەاڵم ‪ ٥‬جار داویانە لەرێگەی‬ ‫بەریتانیاو هەر پێنج جارەکە دەستگیر‬ ‫کراون‌و نێردراونەتەوە بۆ سنوری نێوان‬ ‫بەلجیکاو بەریتانیا‪.‬‬ ‫زۆرب���ەی پەناب���ەران دەترس���ن کە‬ ‫بەلجی���کا مافی مانەوەی���ان پێنەدات‌و‬ ‫ئەوکات بەزۆر دیپ���ۆرت بکرێنەوە یان‬

‫که‌مپی په‌نابه‌ران له‌برۆکسل‬ ‫بەبێ بەرامبەر چارەس���ەری پەنابەری‬ ‫نەخ���ۆش بک���ەن‪ ،‬ماوەی ‪ ٣‬رۆژیش���ە‬ ‫پزیشکێکی دەرونیی لێرە بەخۆبەخشانە‬ ‫کاردەکات لەگەڵ ئ���ەو پەنابەرانەی کە‬ ‫باری دەرونیان تێکچوە بەهۆی کێشەو‬ ‫قورس���ی رێگەوە یان بەهۆی جەنگەوە‬ ‫لەواڵتەکانیان"‪.‬‬ ‫نادی���ە ب���اس ل���ەوەش دەکات ک���ە‬ ‫لەئێس���تادا خوێندنگەیان ب���ۆ منااڵنی‬ ‫پەناب���ەر کردۆت���ەوە ک���ە ژمارەی���ان‬ ‫نزیکەی ‪ ٢٠‬مناڵ دەبێت‌و رۆژانە وانەی‬ ‫فەرەنسی‌و هۆڵەندی بەمنااڵن دەڵێنەوەو‬ ‫جارجاریش لەالیەن کەسانی پسپۆڕەوە‬ ‫یاری‌و چاالکی بۆ منااڵن رێکدەخرێت‪.‬‬

‫ناچار بەگەڕانەوە بکرێن بۆیە لەبەلجیکا‬ ‫نامێننەوە‪ ،‬هۆکارێکی تر بۆ نەمانەوەی‬ ‫پەناب���ەران لەبەلجیکا خراپی رەوش���ی‬ ‫کەمپەکانیەت���ی ک���ە زۆرت���ر لەزیندان‬ ‫دەچ���ن‌و رۆژانەش یەک ی���ۆرۆ دەدەن‬ ‫بەپەنابەران‪.‬‬ ‫حکومەتی بەلجیکا کەمپی کاتیی‬ ‫پەنابەران دادەخات‬ ‫نادیە حەمداوی سەرپەرش���تیاری ئەو‬ ‫چادران���ەو ئەندامی ب���ۆردی رێکخراوی‬ ‫سامۆسۆسیال بۆ ئاوێنە وتی "حکومەتی‬ ‫بەلجیکا فشاریان خس���تۆتە سەرمان‌و‬ ‫دەبێت لەماوەی کەمت���ر لەهەفتەیەکدا‬ ‫ئێ���رە دابخەین‪ ،‬بەاڵم تا ئەم پەنابەرانە‬ ‫لێرە بن ئێمە بەئەرکی خۆمانی دەزانین‬ ‫‪ ١٥‬هەزار دۆالر دەدات بۆ گەیشتن‬ ‫هەمو خزمەتێکیان پێش���کەش بکەین‌و‬ ‫سوپاسی هەمو ئەو کەس‌و رێکخراوانەش بەبەریتانیا لەبەلجیکاوە و کەس نیە‬ ‫بیبات‬ ‫دەکەین کە لەس���ەرەتادا هاوکاری ئەم‬ ‫لەئێستادا پۆلیسی سنوری بەریتانیا‬ ‫پەنابەرانەیان کردوەو دەکەن"‪.‬‬ ‫ئ���ەو بەرپرس���ەی رێکخراوی س���امۆ کۆنترۆڵ���ی س���نوری توندکردۆت���ەوەو‬ ‫سۆس���یال وتیش���ی "بەاڵم ش���وێنێکی بەسەگی راهێنراو و ئامێری خوێندنەوەی‬ ‫کاتیی ب���ۆ وەرگرتنی ئ���ەو پەنابەرانە دڵ هەم���و ئۆتۆمبیل���ە بارهەڵگرەکان‬ ‫دابین دەکەین کە دەیانەوێت لەبەلجیکا دەپش���کنن کە دەچنە ناو بەریتانیاوە‪.‬‬ ‫بمێننەوەو بۆ یەک یان دو رۆژ شوێنیان مەول���ود محەمەد کە م���اوەی ‪ ١٠‬رۆژە‬ ‫نیە لێی بمێننەوە بۆئەوەی بتوانن الی لەبەلجیکا لەناو خێمەکان دەمێنێتەوەو‬ ‫‪ ٧‬جار هەوڵی���داوە بگات���ە بەریتانیاو‬ ‫ئێمە بمێننەوە"‬ ‫حەم���داوی وتیش���ی "ئێم���ە جگ���ە نەیتوانی���وە‪ ،‬دەڵێت "ئەو س���ەگانەی‬ ‫لەچادرو تەوالێت‌و دەستشۆرو حەمام‌و سنوری بەلجیکاو بەریتانیا تەنها ئەوەندە‬ ‫پێداویستیەکانیان‪ ،‬رۆژانە خواردنیشیان ماوە ناویش���مان بێنن ئەوەندە زیرەکن‬ ‫بۆ دروست دەکەین‌و بۆ ئەو مەبەستەش لەدۆزینەوەی نەفەردا‪ ،‬ئینجا ئامێرێکیان‬ ‫‪ ١٢٠‬کەس���مان هەیە ک���ە بەخۆبەخش پێیە بەدەوری شاحینەکەیدا دێنن چەند‬ ‫کاردەکەن کە لەنێویاندا ‪ ٥٥‬یان ئەندامی دڵ لەناویدا لێبدات دەیخوێنێتەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫رێکخراوەکەی ئێم���ەن‪ ،‬هەروەها ئێمە زۆر قورسە بتوانیت بڕۆیتە ئەودیوەوە"‬ ‫ئەو ئەیوت رێگەیەک هەیە کە کۆنترۆڵ‬ ‫لەگەڵ رێکخراوی تەندروستی جیهانیش‬ ‫رێکەوتنمان هەیە کە ئەوان رۆژانە لێرە ناکرێت ئەویش ئ���ەو ئۆتۆمبیالنەن کە‬

‫گۆشت باردەکەن‪ ،‬هەژاریش لەبەر مناڵە‬ ‫‪ ٤‬س���اڵ و ‪ ٧‬س���ااڵنەکەی ناوێرێت بەو‬ ‫ئۆتۆمبیالنە ب���ڕوات‪ ،‬چونکە بەفرگرەو‬ ‫دەترسێت مناڵەکانی رەق ببنەوە‪.‬‬ ‫مەولود دەیوت کە ئێس���تا ‪ ١٥‬هەزار‬ ‫دۆالر دەدات ب���ەو کەس���ەی بتوانێ���ت‬ ‫بیگەیەنێت���ە بەریتانیا‪ ،‬ب���ەاڵم دەڵێت‬ ‫"ک���ەس نیە بتوانێت نەف���ەر بکاتە ئەو‬ ‫دیوەوە"‬ ‫سابیر ئەحمەد دوای‪ ١٢‬جار هەوڵدان‬ ‫ئێس���تا گەیش���تۆتە بەریتانیا بەرێگەی‬ ‫ئۆتۆمبێل���ی گۆش���تبارکەر‪ ،‬لەرێ���گای‬ ‫ڤایبەرەوە بەئاوێنەی وت "من ‪١٢‬هەمین‬ ‫جار لەگەڵ هاورێیەکم���دا بەئۆتۆمبێلی‬ ‫گۆش���تهەڵگر بە‪ ٢٢‬کاتژمێر گەیشتینە‬ ‫بەریتانی���ا‪ ،‬ب���ەاڵم ئ���ەوە هەفتەیەکە‬ ‫لەنەخۆشخانەم‌و سەرمای بەفرهەڵگری‬ ‫ئەو ئۆتۆمبیلە لەگیانم دەرناچێت"‬ ‫س���ابیر هیوادارە کە توشی نەخۆشی‬ ‫خ���راپ‌و نەخ���وازراو نەبوبێت‌و بتوانێت‬ ‫داهاتویەک���ی گ���ەش بۆ خ���ۆی بونیاد‬ ‫بنێت‪.‬‬ ‫رۆژانە ‪ ٥٠‬پەنابەر دەگەڕێنەوە عێراق‬ ‫بەش���ێک لەپەنابەران���ی عێراق���ی‬ ‫پێیانوابوە وەرگرتنی مافی پەنابەرێتی‬ ‫لەئەوروپا ئاسانە‪ ،‬بەاڵم کە بارودۆخەکە‬ ‫دەبین���ن لێرە ئارام ناگرن‌و دەگەڕێنەوە‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫ئەحمەد شەمەری گەنجێکی تەمەن ‪٢٤‬‬ ‫سااڵنەو خەڵکی سامەڕایە‪ ،‬ئەو دەیەوێت‬ ‫هەرچی زوە بگەڕێتەوە عێراق‪ ،‬ئەحمەد‬ ‫دەڵێ���ت "النیکەم لەس���امەڕا ش���وێنی‬ ‫باشی خەو و خواردنی عێراقی بەلەزەت‬ ‫هەی���ە‪ ،‬لێرە ئەگ���ەر خەڵکی خێرۆمەن‬ ‫خواردنمان بۆ نەهێنن لەبرسان دەمرین‪،‬‬

‫لەتەقینەوەیەکدا تیابچیت باش���ترە لەم‬ ‫رەزالەتەی ئێرە"‬ ‫د‪.‬ئیڤ���ان هۆرام���ی یاری���دەدەری‬ ‫کونس���وڵی عێراق لەبەلجیکا بەئاوێنەی‬ ‫وت "ل���ە مانگ���ی‪ ٩‬ی ئەمس���اڵ ‪١٠٠‬‬ ‫پەناب���ەری عێراقی خۆویس���تانە داوای‬ ‫گەڕانەوەیان کردوە بۆ عێراق‌و فۆرمیان‬ ‫لەرێکخ���راوی پەنابەران���ی جیهان���ی‬ ‫پڕکردۆتەوەو ئێمەش بەپەس���اپۆرتێکی‬ ‫کاتی کە ب���ۆ یەک جار س���ەفەرکردن‬ ‫دەبێت دەیاننێرینەوە عێراق"‬ ‫یاریدەدەری کونسوڵی عێراق وتیشی‬ ‫کە رێکخراوی پەنابەرانی جیهانی تکت‬ ‫ب���ۆ پەنابەران دەکڕن‌و‪ ٢٥٠‬یۆرۆش���یان‬ ‫پێ���دەدەن ئینج���ا س���واری فڕۆکەیان‬ ‫دەکەن‌و دەیاننێرنەوە ئەو فڕۆکەخانەیەی‬ ‫کە خۆیان داوای دەکەن"‬ ‫د‪.‬ئیڤان ئاماژەی بەوەشدا کە رۆژانە‬ ‫دەیان پەنابەری عێراق���ی دەگەڕێنەوە‬ ‫عێراق بەاڵم ناڕۆنە س���ەفارەت‪ ،‬چونکە‬ ‫خۆیان پەس���اپۆرتیان پێی���ەو ئەوکات‬ ‫تەنه���ا دەڕۆنە رێکخ���راوی پەنابەرانی‬ ‫جیهانی (ئای ئۆ ئێم)‪.‬‬ ‫پاسکال راینتجێنس بەرپرسی ئۆفیسی‬ ‫بەلجیکای رێکخراوی پەنابەرانی جیهانی‬ ‫لەوبارەی���ەوە بەئاوێنەی وت "لە ‪ ١٥‬ی‬ ‫مانگی ‪ ٩‬وە تا ئێس���تا رۆژانە لەس���ەر‬ ‫خواستی خۆیان‪ ،‬النیکەم ‪ ٥٠‬پەنابەری‬ ‫عێراقی دەگەڕێنینەوە بۆ عێراق"‬ ‫پاسکال وتیشی ئێمە سێ کاتاگۆریمان‬ ‫هەی���ە بۆ یارمەتی ماددی پەنابەران کە‬ ‫بیانەوێ���ت بگەڕێن���ەوە‪ ،‬ئەگەر پەنابەر‬ ‫چاوپێکەوتن���ی یەکەم���ی داوای مافی‬ ‫پەنابەرێتی نەکردبێت ئەوە جگە لەتکتی‬ ‫فرۆک���ە ‪ ٢٥٠‬ی���ۆرۆی پێدەدەین‪ ،‬دوەم‬

‫جێی سەرسوڕمانە‬ ‫کە زۆربەی‬ ‫پەنابەرانی عێراقی‬ ‫ماوەی کەمتر‬ ‫لەمانگێکە هاتوونەتە‬ ‫ئێرەو داوای‬ ‫گەڕانەوە دەکەن‬ ‫هەندێکیان‬ ‫تا ئێستا داوای مافی‬ ‫پەنابەرێتیشیان‬ ‫نەکردوەو داوای‬ ‫گەڕانەوە دەکەن بۆ‬ ‫عێراق‬ ‫ئەگەر پەناب���ەر چاوپێکەوتنی یەکەمی‬ ‫کردبێت ئەوە جگە لەتکت‪ ٤٠٠٠ ،‬هەزار‬ ‫یۆرۆی پێدەدەین‌و دواین کاتاگۆریش بۆ‬ ‫ئەو پەنابەرانەی���ە کە خێزانن‌و مناڵیان‬ ‫لەگەڵدای���ەوە ئەوەی���ان بڕێ���ک پارەی‬ ‫زیاتر وەردەگرن‪ ،‬بەاڵم هەر پێویس���تە‬ ‫النیکەم چاوپێکەوتنی یەکەمی داواکەی‬ ‫لەوەزارەتی کۆچ و کۆچبەران کردبێت"‬ ‫ئەو بەرپرسەی رێکخراوی پەنابەرانی‬ ‫جیهانی سەرس���وڕمانی خۆی نیش���اندا‬ ‫لەبەرامب���ەر گەڕان���ەوەی بەلێش���اوی‬ ‫خۆویس���تانەی پەنابەران���ی عێراق���ی‌و‬ ‫وت���ی "جێی سەرس���وڕمانە کە زۆربەی‬ ‫پەنابەران���ی عێراق���ی م���اوەی کەمتر‬ ‫لەمانگێک���ە هاتوونەت���ە ئێ���رەو داوای‬ ‫گەڕانەوە دەکەن‪ ،‬هەندێکیان تا ئێستا‬ ‫داوای مافی پەنابەرێتیش���یان نەکردوەو‬ ‫داوای گەڕانەوە دەکەن بۆ عێراق‪ ،‬باشە‬ ‫ئەگەر مەترسی لەسەر ژیانیان هەبوە‪،‬‬ ‫چۆن دەتوانن ریسک بەژیانی خۆیانەوە‬ ‫بکەن‌و بگەڕێنەوە‪ ،‬خۆ ئەگەر مەترسیش‬ ‫لەس���ەر ژیانیان نەبوە بۆچی ئەو هەمو‬ ‫رێگە مەترسیدارەیان بڕیوەو پارەیەکی‬ ‫زۆریان سەرفکردوەو هاتونەتە ئێرە؟"‬ ‫دەشتی جەمال سكرتێری‌ فیدراسیۆنی‬ ‫سەرانس���ەری پەنابەران���ی عێراقی بۆ‬ ‫ئاوێنە وت���ی "وەک لەراگەیاندنەکانەوە‬ ‫باڵومانکردۆت���ەوە‪ ،‬به‌پێی به‌دواداچونی‬ ‫فیدراس���یۆن له‌توركی���او واڵتانی تری‬ ‫ئه‌وروپا له‌مانگی شەش���ی ئەمساڵەوە‬ ‫تائێستا زیاتر له‌‪ 25‬هه‌زار كه‌س هه‌رێمی‬ ‫كوردستانیان به‌جێهێشتوه‌‪ .‬به‌شێكیان‬ ‫خێزانن‪ ،‬به‌شێكیان له‌واڵتانی ئه‌وروپای‬ ‫رۆژهەاڵت ده‌س���تگیر كراون‌و به‌شێكی‬ ‫تریشیان مامۆستان"‬

‫ریاز حه‌داد‬

‫ئه‌ندازیاری هێرشه‌کانی ڕوسیا بۆ سه‌ر داعش‬

‫پرۆفایل‬ ‫له‌م ماوه‌ی دواییدا ناوی لیواو دکتۆرو ‪ 2011‬بوه‌ باڵوێزی س����وریا له‌ڕوس����یا‪،‬‬ ‫سه‌فیری س����وریا له‌ڕوسیا‪ ،‬ریاز حه‌داد ئه‌وی����ش دوای چه‌ن����د مانگێک����ی که‌م‬ ‫به‌چ����ڕی له‌میدیاکان����دا ده‌بیس����ترێت‪ ،‬له‌گه‌یشتنی پریشکی به‌هاری عه‌ره‌بیی‬ ‫ئه‌وی����ش به‌ه����ۆی ئ����ه‌و کاریگه‌ریی����ه‌ به‌سوریا‪ .‬حه‌داد به‌ته‌نها باڵوێزێک نییه‌و‬ ‫سیاس����یی‌و س����ه‌ربازیانه‌ی ئه‌مدواییه‌ی به‌س‪ ،‬به‌ڵکو ئه‌و وه‌ک ده‌وترێت باڵوێزه‌‬ ‫ڕوسیا له‌خاکی سوریادا‪ ،‬که‌ هێرشکردنی به‌پله‌ی ئیمتیاز‪ .‬ئه‌و‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی ره‌های‬ ‫فڕۆکه‌ جه‌نگییه‌کانی ئه‌و واڵته‌ بۆسه‌ر پێدراوه‌و پی����اوی باوه‌ڕپێکراوی رژێمی‬ ‫سوریا له‌به‌رژه‌وه‌ندی رژێمه‌که‌ی به‌شار سوریایه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌توانێت به‌بێ گه‌ڕانه‌وه‌‬ ‫ب����ۆ وه‌زارتی ده‌ره‌وه‌و رژێ����م‌‪ ،‬گفتوگۆو‬ ‫ئه‌سه‌د لێکه‌وته‌وه‌ ‪.‬‬ ‫ریاز ح����ه‌داد له‌و کاته‌وه‌ی له‌س����اڵی رێکه‌وتن بکات‪.‬‬

‫ریاز محه‌مه‌د حداد له‌دایکبوی ساڵی‬ ‫‪1954‬ه‌و پێشتر گه‌لێک پۆستی دیکه‌ی‬ ‫هه‌س����تیاری له‌س����وریادا هه‌بوه‌ وه‌ک‪،‬‬ ‫وه‌زی����ری به‌رگریی‌و رێکخه‌ره‌ی ئیداره‌ی‬ ‫کاروب����اره‌ سیاس����ییه‌کان له‌س����وپادا‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها به‌که‌سێکی زۆر نزیک له‌ماهیر‬ ‫ئه‌سه‌دی برای به‌شار ئه‌سه‌د‌ داده‌نرێت‪.‬‬ ‫یه‌کێکی دیکه‌ له‌سیفاته‌ گرینگییه‌کانی‬ ‫ح����ه‌داد ئه‌وه‌یه‌ ک����ه‌ تاکه‌ که‌س����ه‌ که‌‬ ‫مابێته‌وه‌ له‌پیاوانی س����ه‌رۆکی ده‌زگای‬

‫هه‌واڵگیریی سه‌ربازیی پێشو که‌ به‌دوبا‬ ‫ناسراوبو‪ ،‬له‌و کاته‌وه‌ی به‌شدار ئه‌سه‌د‬ ‫چوه‌ته‌ سه‌ر کورس����ی حوکم له‌سوریا‪،‬‬ ‫جۆرێک له‌کێبه‌رک����ێ‌و ملمالنێ له‌نێوان‬ ‫ئه‌فس����ه‌ره‌ بااڵکان����ی ئ����ه‌و ده‌زگایه‌دا‬ ‫هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫لیوا حه‌داد به‌و سیفه‌تانه‌ی که‌ تێیدابو‬ ‫له‌بێده‌نگیی‌و خۆپاراستن له‌ده‌رکه‌وتن‌و‬ ‫تێکه‌ڵ نه‌بونی زۆر به‌که‌سانی دیکه‌ ته‌نها‬ ‫چه‌ند که‌س����ێکی که‌م نه‌بێ����ت‪ ،‬هه‌ر زو‬

‫متمانه‌ی براکه‌ی به‌شار ئه‌سه‌د‪ ،‬ماهری‬ ‫به‌ده‌ست هێنا که‌ ئه‌و کات سه‌رپه‌رشتی‬ ‫فیرقه‌ی چواری سوپای سوریای ده‌کردو‬ ‫لیوا حه‌دادیش پۆستێکی ئیداریی تێدا‬ ‫به‌ده‌ستهێنا‪.‬‬ ‫له‌س����اڵی ‪ 2011‬ئ����ه‌و کات����ه‌ی باری‬ ‫رژێمه‌که‌ی س����وریا له‌لێژیدابو‪ ،‬به‌ش����ار‬ ‫ئه‌س����ه‌د پێویس����تی به‌په‌یوه‌ندییه‌کی‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت����ی به‌هێ����زو باوه‌ڕپێکراوبو‬ ‫له‌گه‌ڵ روس����یای زلهێ����زی جیهان‪ ،‬بۆ‬

‫ئ����ه‌و مه‌به‌س����ته‌ش که‌س����ی باش����تری‬ ‫له‌لی����وا حه‌داد له‌به‌رده‌س����تدا نه‌بو‪ ،‬که‌‬ ‫ئ����ه‌و به‌رپرس����یاریه‌تییه‌ گه‌وره‌یه‌ی پێ‬ ‫بسپێرێت‪ ،‬بۆیه‌ به‌بێ بیرکردنه‌وه‌ی زۆر‪،‬‬ ‫ئه‌و پۆسته‌ی پێدرا‪.‬‬ ‫له‌دوای چوار س����اڵیش‪ ،‬ئێس����تا ئه‌و‬ ‫باڵوێ����زه‌ توانیویه‌ت����ی فڕۆکه‌ س����یخۆ‬ ‫ڕوس����ییه‌کان بهێنێته‌ س����ه‌ر ئاسمانی‬ ‫س����وریاو له‌به‌رژه‌وه‌ن����دی رژێمه‌ک����ه‌ی‬ ‫ئه‌سه‌د‪ ،‬هاوکێشه‌که‌ بگۆڕێت‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫"پێشنیارەكانی وەزیری دارایی بۆ چاكسازی سەرناگرێت"‬

‫پارتی‪ :‬ئەو پێشنیارانەی پێشكەشی سەرۆكی حكومەتی كردوە دەیتوانی خۆی جێبەجێی بكات‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬

‫پەرلەمانتارانی هەرێمی كوردستان‬ ‫نائومێدن لەجێبەجێكردنی‬ ‫پێشنیارەكانی وەزیری دارایی‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫ئاماژە بەوە دەكەن كە بەهۆی‬ ‫ملمالنێی نێوان الیەنەكان ناتوانرێت‬ ‫هیچ لەو پێشنیارانە سەربگرێت‪،‬‬ ‫پەرلەمانتارێكی پارتی ئەوە دەخاتەرو‬ ‫كە وەزیری دارایی دەیتوانی لەناو‬ ‫وەزارەتەكەی خۆی ئەو پێشنیارانەی‬ ‫جێبەجێ‌ بكردایە‪ ،‬ئەندامێكی‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕانیش دەڵێت "ئەگەر‬ ‫ئەو چاكسازیە جێبەجێ‌ نەكرێت ئەوا‬ ‫خەڵك خۆی چارەسەری دەكات"‪.‬‬ ‫هه‌فت���ه‌ی رابردو وه‌زی���ری دارایی‌و‬ ‫ئابوری حکومه‌ت���ی هه‌رێم به‌‪ 14‬خاڵ‬ ‫پرۆژه‌یه‌ک���ی چاکس���ازیی راگه‌یان���دو‬ ‫ره‌وانه‌ی ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیرانی کرد‪،‬‬ ‫پرۆژه‌که‌ی ئه‌و وه‌زیره‌ش کاردانه‌وه‌ی‬ ‫جیاوازی لێکه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫بریاردەری لیژنەی دارایی‌و كاروبای‬ ‫ئابوری لەپەرلەمانی كوردس���تان هیڤا‬ ‫حاجی میرخان لەبارەی چاكسازیەكانی‬ ‫وەزی���ری دارایی به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند‬ ‫"ئەوەی وەزیری دارای���ی رایگەیاندوە‬ ‫پ���رۆژەی چاكس���ازی نی���ە‪ ،‬بەڵك���و‬ ‫پێش���نیارە لەس���ەر كەمكردن���ەوەی‬ ‫خەرج���ی‌و زیادكردنی داهات هەروەها‬

‫س���ەرۆكی حكوم���ەت ماوەی���ەك‬ ‫بەرلەئێستا داوای لەهەمو وەزیرەكان‬ ‫كردبو كە پێشنیار پێشكەش بكەن بۆ‬ ‫ئەوەی حكومەت پرۆژەیەكی چاكسازی‬ ‫لەداهات���و رابگەێنێ���ت‌‪ ،‬چونكە لەناو‬ ‫ی���ەك حكومەت ناكرێ���ت دو پرۆژەی‬ ‫چاكسازی هەبێت‌‪ ،‬هەروەها ئەوەندەی‬ ‫من بەدواداچونم بۆ ئەو پێش���نیارانە‬ ‫ك���ردوە وەزی���ری دارایی دەس���ەاڵتی‬ ‫ئەوەی هەیە زۆرێك لەو پێشنیارانەی‬ ‫پێشكەش���ی سەرۆكی وەزیرانی كردوە‬ ‫خ���ۆی جێبەجێی���ان ب���كات‌‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫بۆئ���ەوەی قەیرانی موچە چارەس���ەر‬ ‫بكرێـت پێویستە حكومەت‌و پەرلەمان‬ ‫كۆببنەوە‌و بگەنە رێكەوتنێك لەسەری‬ ‫بۆئ���ەوەی بەچ ش���ێوەیەك بتوانرێت‬ ‫موچەی هاواڵتیان دابینبكرێت"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژەی بەوەش كرد "ئەگەر‬ ‫ئێم���ە دەمانەوێت چاكس���ازی بكەین‬ ‫پێویس���تە لەخاڵ���ە جەوهەریەكانەوە‬ ‫دەس���ت پێبكەی���ن‌و كەموكوڕیەكانی‬ ‫خۆمان دەستنیش���ان بكەین ئەوكاتە‬ ‫پ���رۆژەی چاكس���ازی رابگەیەنی���ن‌"‪،‬‬ ‫وتیش���ی" زۆر گرنگە لێكوڵینەوە لەو‬ ‫داهاتان���ە بكەین كە وەزی���ری دارایی‬ ‫باس���ی دەكات بەوەی ئایا لەس���ەدا‬ ‫چەن���د داهات���ی هەرێم زی���اد دەكات‬ ‫ئەگەر بەشێوەیەكی مەنتقی‌و یاسایی‌و‬ ‫ئابوری دیاری بكەین ئەگەر نەگەیشتە‬ ‫یەک لەسەدی زیادبونی داهات ئەوكات‬

‫هیچ كاریگ���ەری نابێت‌‪ ،‬هەربۆیە ئێمە‬ ‫با كۆپی پەیستی بەغدا نەبین‌‪ ،‬بەڵكو‬ ‫خۆمان بەیەكەوە‌و بەهەماهەنگی نێوان‬ ‫الیەن���ەكان پرۆژەیەكی هاوبەش���مان‬ ‫هەبێت بۆئ���ەوەی خزمەتی هاواڵتیان‬ ‫بكات‌‪ ،‬راس���تە لەئێستادا قەیرانی زۆر‬ ‫هەیە‌‪ ،‬بەاڵم لەهەمو دونیا هەبوە ئێمە‬ ‫لەرابردو سەدان حاڵەتی وا ناخۆشمان‬ ‫هەب���وە‌و تێمانپەڕان���دوە‌‪ ،‬ه���ەر بۆیە‬ ‫بەدڵنیایەوە ئەوەش تێپەر دەبێت"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا ئەندام���ی لیژن���ه‌ی‬ ‫دارای���ی‌و ئابوری���ی لەپەرلەمان���ی‬ ‫كوردس���تان فایەق مس���تەفا لەبارەی‬ ‫چاكس���ازیەكانی وەزی���ری دارای���ی‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "پێش���نیارەكانی‬ ‫وەزی���ری دارایی لقێكە لەچاكس���ازی‬ ‫لەهەرێم ئ���ەوەش لەكاتێكدا باس���ی‬ ‫چاكس���ازی دەكەین كەواته‌ گەندەڵی‬ ‫هەیە ئەویش بەوەی س���ەرەتا دەبێت‬ ‫خەسڵەتەكانی گەندەڵی دیاری بكەی‬ ‫ئەوكاتە دەزانی چۆن‌و بەچ پرۆژەیەك‬ ‫روب���ەروی ئەو گەندەڵی���ە دەبیتەوە‌‪،‬‬ ‫لەبەرئ���ەوەی لەهەرێمی كوردس���تان‬ ‫گەندەڵی بەشێوەیەكی گشتگیر هەیە‌‪،‬‬ ‫بۆیە پێویستە بەپرۆژەیەكی گشتگیری‬ ‫کامڵ روب���ەروی ببیت���ەوە‌‪ ،‬هەروەها‬ ‫بەهۆی قەیران���ی دارایی‌و قەیرانەكانی‬ ‫ت���رەوە كە ماوەی دو س���اڵە لەهەرێم‬ ‫بونی هەیە ئەوكاتە پێویس���تمانە دە‬ ‫قات چاكس���ازی بكەین‌‪ ،‬ب���ەاڵم تاكو‬

‫ئێس���تا بێباك���ی‌و كەمتەرخەمی هەیە‬ ‫لەوەی نەكراوە"‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانت���ارەی گۆڕان رەخنە‬ ‫لەپێش���نیارەكانی وەزی���ری دارای���ی‬ ‫دەگرێـت بەوەی ئەو ده‌یه‌وێت خەرجی‬ ‫كەمبكات���ەوە‌و داه���ات زی���اد بكات‌‪،‬‬ ‫"ب���ەاڵم لەكاتێكدا ئێم���ە داهاتێكمان‬ ‫هەیە تاكو ئێس���تا شەفاف‌و رون نیە‬ ‫ئەویش داهاتی نەوتە‪ ،‬بۆیە پێویستە‬ ‫س���ەرەتا ئەو داهاتە ئاشكرا بكرێت‌و‬ ‫بخرێـتە چوارچێوەی یاساوە هەروەها‬ ‫بەشێوەیەكی دادپەروەرانە ئەو داهاتە‬ ‫دابەش بکرێ ئەوس���ا ئ���ەو داهاتەی‬ ‫چەند س���اڵە لەخەرجی بەهەدەردراوە‬ ‫رێكدەخ���رێ‌‪ ،‬لەبەرئ���ەوەی كاتێ���ك‬ ‫لەواڵتدا قەیران دەبێت لەس���ەر چینی‬ ‫خ���وارەوە كاریگ���ەری دەبێ���ت‌‪ ،‬هەر‬ ‫بۆیە ناكرێت پرۆژەی چاكس���ازیەكەت‬ ‫قورسكردنی سەرشانی ئەوان بێت‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێ���ت "ئەگەر حكومەت‬ ‫چاكس���ازی نەكات‌و باكی بەكێش���ەی‬ ‫خەڵك نەبێت‌و ه���ەروا بەردەوام بێت‬ ‫ئەوا بەدڵنیایەوە خەڵك ئەوكاتە خۆی‬ ‫چارەس���ەری دەكات هەروەها ئێمەش‬ ‫ب���ەردەوام پش���تگیری ئ���ەو خەباتە‬ ‫مەدەنیە دەكەین"‪.‬‬ ‫فەره���اد س���ەنگاوی پەرلەمانتاری‬ ‫فراكس���یۆنی یەكێت���ی لەپەرلەمان���ی‬ ‫كوردس���تان لەبارەی چاكسازیەكانی‬ ‫وەزی���ری دارایی بەئاوێن���ەی راگەیاند‬

‫"پێشنیارەكانی وەزیری دارایی پێموانیە‬ ‫بچێـتە ب���واری جێبەجێكردنەوە لەبەر‬ ‫زۆر هۆ یەكێك ل���ەو هۆیانە ملمالنێی‬ ‫حزب���ی نێ���وان الیەن���ەكان هەروەها‬ ‫چەندین بەرژەوەندی حزبی‌و شەخسی‬ ‫هەیە‌‪ ،‬جگە لەوەش ئەو پێشنیارانەی‬ ‫وەزی���ری دارایی رایگەیان���دوە ئەگەر‬ ‫جێبەجێش بكرێت ناتوانرێت قەیرانی‬ ‫دارایی چارەسەر بكرێت‌‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫كێشەی نەمانی پارە تەنها لەو شوێنانە‬ ‫نیە ك���ە وەزی���ری دارای���ی پەنچەی‬ ‫خستوەتەسەر‪ ،‬مەس���ەلەكە زۆر لەوە‬ ‫قورس���ترە‌و پارە گەورەكە لەشوێنی‬ ‫ترە دەتوانرێـت بدۆزرێـتەوە"‪.‬‬ ‫پەرلەمانتارەكەی یەكێتی ئەوەش���ی‬ ‫خس���تەڕو ئەنجامنەدانی چاكس���ازی‬ ‫لەهەرێ���م یەكێك���ە ل���ەو فاكتەرانەی‬ ‫خەڵكی پێی توڕە بێت‌و خۆپیشاندان‬ ‫بكات‌و ناڕەزای���ی دەرببڕێت لەالیەكی‬ ‫ترەوەش فاكتەرەكان زۆرن بۆ ئەوەی‬ ‫جەماوەر توڕە بن‌‪ ،‬لەبەرئەوەی ئێستا‬ ‫هەلومەرجەكە بەش���ێوەیەكە خەڵكی‬ ‫بێ���زار بوە‌و ل���ەوە زیات���ر تەحەمول‬ ‫ناكات"‪.‬‬ ‫گرنگتری���ن خاڵه‌کان���ی پ���رۆژه‌‬ ‫چاکسازییه‌که‌ی وه‌زیری دارایی خۆی‬ ‫له‌که‌مکردن���ه‌وه‌ی موچه‌ی به‌رپرس���ه‌‬ ‫ب���ااڵکان ب���ۆ نی���وه‌و که‌مکردنه‌وه‌ی‬ ‫خه‌رجییه‌کان‌و زیادکردنی داهاته‌کاندا‬ ‫دەبینێتەوە‪.‬‬

‫كێشەی نەمانی‬ ‫پارە تەنها لەو‬ ‫شوێنانە نیە‬ ‫كە وەزیری‬ ‫دارایی پەنچەی‬ ‫خستوەتەسەر‪،‬‬ ‫مەسەلەكە زۆر‬ ‫لەوە قورسترە‌و‬ ‫پارە گەورەكە‬ ‫لەشوێنی ترە‬ ‫دەتوانرێـت‬ ‫بدۆزرێـتەوە‬

‫قه‌یرانی دارایی بازرگانیی بچوک‌و گه‌وره‌ی وه‌ستاندوه‌‬

‫الفیته‌ی فرۆشتن‌و به‌کرێدان دوکانه‌کان داده‌پۆشێت‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر که‌ریم‬ ‫له‌سه‌ر به‌شێکی به‌رچاو له‌دوکانه‌کانی‬ ‫ناوبازاڕ الفیته‌ی به‌کرێدان‌و فرۆشتن‬ ‫هه‌ڵواسراوه‌‪ ،‬خاوه‌نی نوسینگه‌یه‌کی‬ ‫خانوبه‌ره‌ش ده‌ڵێت "کرێنشینان داوای‬ ‫که‌مکردنه‌وه‌ی کرێ ده‌که‌ن‌و خاوه‌ن‬ ‫موڵکیش که‌می ناکاته‌وه‌"‪.‬‬

‫به‌رده‌وامبون���ی قه‌یران���ی دارای���ی‬ ‫له‌هه‌رێمی کوردستان چه‌ندین لێکه‌وت‌و‬ ‫پێشهاتی گه‌وره‌و بچوکی به‌دوای خۆیدا‬ ‫هێن���ا‪ .‬نه‌بونی موچ���ه‌ی فه‌رمانبه‌ران‬ ‫به‌ته‌نه���ا کاری نه‌کردوه‌ت ‌ه س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫توێژه‌ی کۆمه‌ڵ���گا‪ ،‬به‌ڵکو کاریگه‌ریی‬ ‫راسته‌وخۆشی هه‌بوه‌ له‌سه‌ر جموجۆڵی‬ ‫بازاڕ‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر به‌و هۆیه‌ش���ه‌وه‌ له‌به‌ش���ێکی‬ ‫زۆر له‌بازاڕو ش���وێنه‌کانی کوردستاندا‬ ‫تێبین���ی ئ���ه‌و‌ه ده‌کرێت ک��� ‌ه چه‌ندین‬ ‫دوکان‌و ش���وێنی کارک���ردن الفیته‌ی‬ ‫به‌کرێدان‌و فرۆشتنیان به‌دوکانه‌کانیاندا‬ ‫هه‌ڵواسیوه‌‪.‬‬ ‫ئاراس محه‌مه‌د خاوەنی نوس���ینگەی‬ ‫كۆشكی میر بۆ فرۆشتنی خانوو زه‌وی‪،‬‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "لە ئێستادا خانو‌و‬ ‫زەوی‌و دوكان‌ گران نافرۆشرێت خەڵك‬ ‫بەگشتی پارەی پێ نییە‪ ،‬له‌وکاته‌وه‌ی‬ ‫داعش س���ه‌ریهه‌ڵداو‌ه ب���ازار نەماوە‪،‬‬ ‫جاران خانوو دوكان كرێی دەكرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەئێستادا كرێ دابەزیوەو ئێستادا ئەو‬ ‫نرخە ناكات"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی نرخه‌کان له‌ئێس���تادا ئه‌و بەه���ۆی قەیرانی موچ���ەوە ناتوانێت خانو ناپرسێت هۆكارەكەشی بۆنەبونی‌و‬ ‫خاوه‌ن���ی نوس���ینگه‌ی ‌ه ده‌ڵێت "نرخی كرێ ب���دات ناچاردەبێت چۆڵی بكات‪ .‬نەمان���ی ب���ازار دەگێرێت���ەوە‌و دەڵێت‬ ‫خان���و لەناوچەیەك���ەوە بۆناوچەك���ی له‌الیه‌کی دیکه‌شه‌و‌ه زۆربەی كرێنشینان "خەڵكێكی زۆر لەهەمو چین‌و توێژەكان‬ ‫تر لەناوش���اردا دەگۆڕێ���ت‪ ،‬لەگه‌ڕه‌كە داوادەكەن كرێكەیان بۆ كەمبكرێتەوە‪ ،‬كوردس���تان بەجێدەهێڵن‌و كۆچدەكەن‬ ‫میللییەكاندا نرخێك���ەو لەگه‌ڕەكەكانی بەاڵم خاوەن موڵك كرێ كەم ناكاتەوە ئیش‌و كارنەم���اوە خزمەتگوزاری ئاو‌و‬ ‫تردا نرخێكی ترە‪ ،‬بۆ نمون ‌ه خانویەك ئەمەش دەبێت���ە هۆكارێك كە زۆربەی كارەبا‌و موچە‌و بازاڕنیە‌و خەڵكی كارو‬ ‫كەس���ابەتی نیە‌و حكومەتی هەرێم ئەم‬ ‫لەگەرەكی كارێزەوشك ‪ 400‬هەزاربكات بازارو دوكان‌و مۆڵەكان چۆڵبكرێت"‪.‬‬ ‫حەمەس���عید عه‌لی یەكێكی ترە لە‌و دۆخە چارەسەرناكات سەرۆكی هەرێم‬ ‫ئ���ەوە لەگەڕەكەكان���ی كوردس���ات‌و‬ ‫هاواڵتیانەی خاوەنی نوسینگەی كڕین‌و هۆكارێك���ی دیکه‌ی ‌ه حیزب���ەكان نایەن‬ ‫زەرگەتەی تازە ‪ 600‬هەزار دەكات"‪.‬‬ ‫هەروەه���ا ئه‌و خاوه‌ن نوس���ینگه‌ی ‌ه بەكرێدانی خانو‌و زەویه‌‪ ،‬ئه‌و ئاماژ‌ه به‌و‌ه ڕێكبكەون بیرێك لەخەڵكی كوردستان‬ ‫له‌ب���اره‌ی فرۆش���تن‌و به‌کرێدان���ی ده‌کات ک ‌ه لەئیستادا ‪ 300‬خانویان الیە بكەن���ەوە هەرلەبی���ری بەرژەوەن���دی‬ ‫دوکانه‌کانه‌وه‌ ئاشکرای ده‌کات "خەڵكی بۆكرێ ب���ەاڵم هیچ هاواڵتیەك لەكڕینی خۆیاندان"‪.‬‬

‫شه‌قامێکی ناو بازاری سلێمانی‬ ‫له‌و باره‌یه‌ش���ه‌و‌ه دارا جه‌لیل خەیات‬ ‫س���ەرۆكی ژوری بازرگانی كوردستان‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند "س���ااڵنێك هەبو‬ ‫نرخی کرێ���ی دوكان‌و بازارەكان‌و مااڵن‬ ‫دادەنرا بەب���ێ هیچ یاس���ایەك‪ ،‬ئەوە‬ ‫هۆكارێكە‌و س���ا‌ڵ‌و نیوێكە ئەو قه‌یران ‌ه‬ ‫ئابوریی ‌ه هەیە لەكوردس���تان ئەمەش‬ ‫بۆخۆی هۆكارێکی دیکه‌یه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا وتیش���ی "ب���ێ موچەیی‬ ‫هاواڵتیان���ی كوردس���تان هۆكارێك���ی‬ ‫ت‬ ‫ترە‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا دابەزینی نرخی نەو ‌‬ ‫لەبازارەكانی جیهاندا هۆكارێكی دیکه‌ی ‌ه‬

‫لەس���ەر ئ���ەو بارودۆخەی كە ئێس���تا‬ ‫لەكوردس���تان هەی���ە‌و دوكان‌و بازار‌و‬ ‫مۆڵەكان دادەخرێن"‪.‬‬ ‫سه‌رۆکی ژوری بازرگانی کوردستان‬ ‫ئاماژ‌ه به‌وه‌ش ده‌کات که‌ دامودەزگای‬ ‫دەوڵەت دەبێت بەجدی پالنیان بۆ ئەم‬ ‫بارودۆخەی ئێس���تا هەبێت ئیشوكاری‬ ‫ناوخۆی���ی هەبێ���ت‪" ،‬هۆكارێكی ئەم‬ ‫دۆخەی ئێس���تای كوردستان بۆ بونی‬ ‫ئەو هاواڵتیانە دەگەڕێتەوە کە هاواڵتی‬ ‫خواروی عێراق‌و بیانین‌و بەدوای هەلی‬ ‫كاردا دەگەڕێن"‪.‬‬

‫خەڵكێكی زۆر‬ ‫لەهەمو چین‌و‬ ‫توێژەكان‬ ‫كوردستان‬ ‫بەجێدەهێڵن‌و‬ ‫كۆچدەكەن‬ ‫ئیش‌و كارنەماوە‬ ‫خزمەتگوزاری ئاو‌و‬ ‫كارەبا‌و موچە‌و‬ ‫بازاڕنیە‌و خەڵكی‬ ‫كارو كەسابەتی‬ ‫نیە‌و حكومەتی‬ ‫هەرێم ئەم دۆخە‬ ‫چارەسەرناكات‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫‪9‬‬

‫چیرۆکی ئه‌و کچ ‌ه سوتاوه‌ی له‌ماڵه‌که‌یدا ئاوێن ‌ه دانانێت‬ ‫"له‌دۆزه‌خی ماڵەباوکه‌و‌ه چومه‌ دۆزه‌خی ماڵەمێرد"‬ ‫ئا‪ :‬دانێر قەرەداغی‬ ‫که‌م نین ئه‌و کچانه‌ی "خۆسوتاندن"‬ ‫وه‌ک دواین رێگەچاره‌ بۆ‬ ‫کێشه‌کانیان ده‌بینن‪ ،‬ڕاهێنەرێكی‌‬ ‫دەرونیش ئەو کارە بەفشارێكی‬ ‫دەرونی دەزانێت‌و پێی وایه‌‬ ‫ئه‌وانه‌"هەر زو پەشیمان دەبنەوە"‪،‬‬ ‫پارێزەرێكی ڕوێژكاریش دەڵێت‬ ‫"پێویستە كلتوری كۆمەڵگا بگۆڕێت‬ ‫سەبارەت بەژن بەر لەهەمواری‬ ‫یاساكان"‪.‬‬ ‫"لەماڵەكەم���دا ئاوێن���ە نی���ە ت���ا‬ ‫ڕوخساری هەڵقرچاو و سوتاوی خۆم‬ ‫نەبین���م" ئەمە وت���ەی ئەرخەوانە كە‬ ‫هێندە ڕوخس���اری تێكچوە نایەوێت‬ ‫هیچكات خۆی ببینێت‪.‬‬ ‫لەپێ���ش نیوەڕۆیەك���دا ئەرخەوانم‬ ‫لەچایخانەی���ەك بین���ی نیگەرانیەك‬ ‫لەڕوخس���اری هەڵقرچاویدا بو باسی‬ ‫لەزەحمەتیەكان���ی ژیان���ی دەكرد و‬ ‫وت���ی "تەمەن���م ‪ 14‬بەه���ار بو وەك‬ ‫كچێكی هەرزەكار لەكارگەیەكی مۆتا‬ ‫كارم دەك���رد كاتێ���ك دەگەڕام���ەوە‬ ‫م���اڵ زۆرماندوب���وم‪ ،‬ڕۆژێ���ك قاچم‬ ‫ڕاكێش���ا تا ماندوێتیم دەربچێت بەاڵم‬ ‫باوكم ئەوەی بەبێڕێ���زی داناو زۆری‬ ‫لێدام‌وئەو كەس���ێكی وش���ك وبرینگ‬

‫بو‪ ،‬تا ئەوەی زانیم ئیتر ش���وێنم لەم‬ ‫ماڵەدا نەماوە"‪.‬‬ ‫بۆیە ئەرخەوان لەگەڵ دایكی دەچێت‬ ‫بۆ ماڵ���ی خاڵی هەرچەن���دە بەهۆی‬ ‫كێشەیەكی خێزانییەوە بۆ ماوەی ‪10‬‬ ‫س���اڵ هیچ پەیوەندیەكیان لەگەڵیان‬ ‫نەب���وە "بۆ من ه���ەر بەندینخانەیەك‬ ‫بو‪ ،‬ب���ەس ناچاربوین‪ ،‬ب���ەاڵم بیرم‬ ‫لەوە نەدەك���ردەوە خاڵ���م بازرگانی‬ ‫بەمن���ەوە بكات‌و بم���كات بەقوربانی‬ ‫حەزی س���ەروەت‌و س���امان‌و بەبڕێك‬ ‫پارە بمفرۆش���ێت‪ ،‬دواجار نەمزانی بۆ‬ ‫بەرژەوەندی خۆی ڕازیم دەكات تا شو‬ ‫بەپیاوێك بكەم كە ‪ 25‬س���اڵ لەخۆم‬ ‫گەورەتربو"‪.‬‬ ‫ئەرخ���ەوان لەگ���ەڵ قس���ەكانیدا‬ ‫فرمێس���كەكانی دەهاتنە خ���وارەوه‌‬ ‫"مێردەكەم منی بردە دۆزەخێكی تر‪،‬‬ ‫كاری بب���وە لێپرس���ینەوەو لێدانم تا‬ ‫كارگەیشتە ئەوەی ڕۆژێك تەباخەكەی‬ ‫هەڵگ���رت‌و كێش���ای بەس���ەرماو‬ ‫دراوس���ێكانمان هات���ن‌و بردمیان���ە‬ ‫نەخۆشخانەی سوتاوی"‪.‬‬ ‫پاش ‪ 40‬ڕۆژ ئەرخەوان بەدەموچاو‬ ‫و لەشێكی س���وتاوەوە هاتە دەرەوە‬ ‫‪ .‬ئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت "هیوام دەخواس���ت‬ ‫یەكسەر بمردمایەو خۆم بەو شێوەیە‬ ‫نەبینییایە"‪.‬‬ ‫هەرچەندە هاوس���ەرەكەی بەڵێنی‬

‫پێ���داوە ب���ۆ چارەس���ەر بیبات���ە‬ ‫دەرەوەی واڵت "ب���ه‌اڵم دوات���ر زانیم‬ ‫ئەوە هەر قس���ەبو تا ڕاستییەكان لە‬ ‫دادگا نەدركێن���م‪ ،‬ب���ەاڵم تازە هەمو‬ ‫ش���تێ‌ تەواو‪ ،‬جارێكی ت���ر گەڕامەوە‬ ‫دۆزەخەك���ەی ماڵ���ی باوك���م‌و دواتر‬ ‫بومە خزمەت���كارو هەروەها چایچی‌و‬ ‫ئێستاش بێكارم‪ ،‬ڕوخسارم وایكردوە‬ ‫كە كۆمەڵگا قبوڵم نەكات"‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا ئاواتی س���ه‌ره‌کیی ئه‌و‬ ‫کچه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ "ڕۆژێک لەڕۆژان بڕێك‬ ‫پارەم چن���گ بكەوێت‌و جوانكاری بۆ‬ ‫ڕوخسارم بكەم"‪.‬‬ ‫چیرۆكی ئەو ژنانەی كە دەس���وتێن‬ ‫وەك ئەرخ���ەوان‌و ئەوان���ەش ك���ە‬ ‫ناچار بەخۆس���وتاندن دەكرێن زۆرەو‬ ‫توێ���ژەران‌و ڕاهێنەران���ی دەرونی���ش‬ ‫بیروڕای خۆیان هەی���ە لەوبارەیەوە‪،‬‬ ‫ڕاهێنەری گەشەپێدانی مرۆیی سەردار‬ ‫ئازاد‪ ،‬لەبارەی هۆیەكانی خۆسوتاندن‬ ‫بەئاوێنەی ڕاگەیان���د" راگەیاندنەكان‬ ‫هۆكاری سەرەكین‪ ،‬زۆر باسی دەكەن‬ ‫وا ل���ەژن دەك���ەن كە خۆس���وتاندن‬ ‫بەڕێگەچ���ارەی كێش���ەكانیان بزانن‪،‬‬ ‫هەروەها س���ۆزداری ژنانیش بەهۆكار‬ ‫دادەنێ���ت "لەوانەی���ە لەماڵەك���ەی‬ ‫چەكی بەردەس���ت نەبێت بۆیە پەنا‬ ‫دەباتە بەرخۆس���وتاندن جگە لەوەی‬ ‫چاولێكەری كاریگەری هەیە"‪.‬‬

‫ئەو راهێنەرەی گەشەپێدانی مرۆیی‬ ‫لەنەخۆشخانەی سوتاوی هەولێر كاری‬ ‫ك���ردوە وتی "ئەو كەس���انەی خۆیان‬ ‫دەس���وتێنن لەژێر فش���اری دەرونیدا‬ ‫ئ���ەوكارە دەك���ەن ك���ە دوای چەند‬ ‫دەقیقەیەك پەشیمان دەبنەوە"‬ ‫ئەو ڕاهێنەرە باس لەڕێگەچارەكان‬ ‫دەكات‌و گفتوگۆی خێزانی بەپێویست‬ ‫دەزانێ���ت داواش لەڕاگەیاندن���ەكان‬ ‫دەكات" ك���ە بەش���ێوەیەكی ب���اش‬ ‫كار لەس���ەر كەیس���ەكان بكرێ���ت‌و‬ ‫ڕێكخراوەكانی ئافرەتانیش هۆشیاری‬ ‫باڵوبكەن���ەوە لەڕێگ���ەی س���مینارو‬ ‫تیایدا باس لەپەشیمانی‌و دۆخی ئەو‬ ‫ژنانە بكرێت كە خۆیان س���وتاندوە‪،‬‬ ‫هەرەوەها ڕایانبهێنن كە چۆن بڕوایان‬ ‫بەخۆی���ان هەبێت‌و فێ���ری گفتوگۆبن‬ ‫بۆچارەسەركردنی كێشەكان"‬ ‫یاسای بەرەنگاربونەوەی توندوتیژی‬ ‫خێزانی���ی لەس���اڵی ‪ 2011‬لەالی���ەن‬ ‫پەرلەمانی كوردس���تانەوە دەركراوە‪،‬‬ ‫بەهۆكارێك���ی گرن���گ دادەنرێ���ت بۆ‬ ‫سنوردانان بۆ دیاردەی خۆسوتاندن‪،‬‬ ‫بەاڵم بەوتەی یاساناس���ێك یاس���ای‬ ‫بەرەنگاربون���ەوەی توندوتیژی ژنان‬ ‫دەسكەوتی گەورەی بۆ ژن تێدایە‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەوەی كە لەڕوی یاساییەوە‬ ‫چۆن ڕەفتار لەگەڵ كەیس���ی سوتاندا‬ ‫دەكرێ���ت‪ ،‬پارێزەری ڕاوێژكار ئاس���ۆ‬

‫هاشم بەئاوێنەی ڕاگەیاند"ئەگەر هیچ‬ ‫كەسێك سكااڵ نەكات دادوەر دۆسیەكە‬ ‫دادەخات‪ ،‬بەاڵم ئەگەر سكااڵكار هەبو‬ ‫ئەوا لێپێچینەوەی لەگەڵ دەكرێت"‬ ‫ئەو پارێزەرە وتیش���ی "لە راستیدا‬ ‫لەهەرێم���ی كوردس���تان گۆڕانكاری‬ ‫باش���كراوە ل���ەڕوی یاس���اییەوە ئەو‬ ‫تاوانانەی پەیوەندیان بەژنەوە هەیە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم پێویس���تە جارێكیتر چاو بەو‬ ‫یاسایانەدا بخش���ێنرێتەوەو هەروەها‬ ‫پێ���ش ئەوەی هەمواری ئەو یاس���انە‬ ‫بكرێ���ت دەبێت كەلت���وری كۆمەڵگە‬ ‫بگۆڕدرێت دەربارەی پرسی ژن"‬ ‫بە پێی ئامارەكانی بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫گشتی تەندروستی سلێمانی لەحەوت‬ ‫مانگی ساڵی ‪ 2015‬دا لەنەخۆشخانەی‬ ‫سوتاوی‌و نەش���تەرگەری جوانكاری‪،‬‬ ‫رێژەی م���ردن بەه���ۆی ڕوداوەكانی‬ ‫سوتانەوە بە بەراورد بەساڵی ڕابردو‬ ‫لەشاری سلێمانی‌و دەوروبەری كەمی‬ ‫كردوە‪.‬‬ ‫بەجۆرێ���ك لەمس���اڵدا ‪ 63‬ك���ەس‬ ‫بەهۆی سوتانەوە گیانیان لەدەستداوە‬ ‫كە ‪ 13‬یان ڕەگەزی نێرو ‪ 50‬یان مێ‬ ‫بوە‪ ،‬بەاڵم س���اڵی راب���ردو لەهەمان‬ ‫ماوەدا ڕێژەكە بەرزتربوەو ‪ 72‬كەس‬ ‫بەوهۆیەوە گیانیان لەدەستداوە كە ‪14‬‬ ‫یان ڕەگ���ەزی نێرەو ‪ 58‬یان ڕەگەزی‬ ‫مێ بوە ‪.‬‬

‫بەجۆرێك‬ ‫لەمساڵدا ‪63‬‬ ‫كەس بەهۆی‬ ‫سوتانەوە گیانیان‬ ‫لەدەستداوە كە‬ ‫‪ 13‬یان ڕەگەزی‬ ‫نێرو ‪ 50‬یان مێ‬ ‫بوە‬

‫سه‌نته‌ره‌کانی ژنان تا چه‌ند ده‌توانن کێشه‌کان چاره‌سه‌ر بکه‌ن؟‬

‫"كە مێردەكەم زانی هانام بۆ سەنتەرەكان بردوە نەیهێشت كێشەكە چارەسەر بكرێت"‬ ‫ئا‪ :‬ئیمان زەندی‬ ‫زۆرن ئەو ڕێكخراو و سەنتەرانەی كە‬ ‫بەمەبەستی داكۆكیكردن لەمافەكانی‬ ‫كچان‌و ژنان دامەزراون‪ ،‬بەاڵم جۆرێك‬ ‫لەبێمتمانەیی لەكۆمەڵگادا دروست بوە‬ ‫بەرامبەریان‪ ،‬گەنجێك دەڵێت "پێم‬ ‫باشە ئەو سەنتەرە بكرێ بەكارگە‬ ‫باشتر‌ه بۆ بەدەستهێنانی بژێوی ژیانی‬ ‫ئەو گەنجانەی كە بێكارن"‪.‬‬ ‫لەچاوەكانی���دا دیارب���و ك���ە خۆی‬ ‫ل���ەم جیهانە گەورەی���ەدا ون كردبێت‪،‬‬ ‫س���ورەیا عه‌بدواڵی تەمەن ‪ 34‬س���اڵ‬ ‫كە خاوەنی دو منداڵە‪ ,‬هەناس���ەیەكی‬ ‫هەڵكێشاو باسی لەژیانی پڕ زەحمەتی‬ ‫‪ 15‬ساڵه‌و هاوس���ەرگیری كرد "ئەزانی‬ ‫ئێس���تا بەخێوك���ردن‌و ئەرك���ی منداڵ‬ ‫چەن���د زەحمەتە‪ ،‬ئینجا بەتەنهاش ئەو‬ ‫ئەركەت لەسەر ش���ان بێت ئەوە جگە‬ ‫لەو كێشەو زەحمەتییانەی كە ڕوبەڕوم‬ ‫دەبنەوە‪ ،‬كەسوكاری مێردەكەشم زۆر‬ ‫خراپ ڕەفتارم لەگەڵ دەكەن‌و هەمیشە‬ ‫منداڵەكان���م هان���دەدەن ك���ە ڕقی���ان‬ ‫لێمبێتەوەو دژایەتیم بكەن"‪.‬‬ ‫س���ورەیا باس���ی لەخۆش���بەختی‌و‬ ‫ئاس���ودەیی س���ەرەتای ژیان���ی‬ ‫هاوس���ەرگیرییان دەكات "ب���ەاڵم‬ ‫بەتێپەڕبون���ی س���اڵەكان لەپڕ هەمو‬ ‫ش���تێ‌ گۆڕا‪ ،‬ش���ەوێكییان مێردەكەم‬ ‫بەسەرخۆش���ی گەڕای���ەوە‪ ،‬ئاخر ئەوە‬ ‫پیشەی هەمیش���ەیی بو بەو شێوەیەو‬ ‫درەنگ دەگەڕایەوە ئێمە لەخەودا بوین‬ ‫لەناكاو بەخەبەری هێنام‌و زۆری لێدام‌و‬ ‫وتی" تەواو ناتوان���م ژیان لەگەڵ تۆدا‬ ‫بەس���ەر بەرم‪ ،‬زۆر پێم سەیر بو‪ ،‬وتی‬ ‫ئەوە چەند ساڵیشە ژنم هێناوە"‪.‬‬ ‫زۆرن ئ���ەو ك���چ‌و ژنانەی هەمیش���ە‬ ‫ب���ەدوای فریادڕەس���ێكدا دەگەڕێن تا‬ ‫لەخ���ەم‌و ئازارەكانی���ان كەمبكەنەوەو‬ ‫كێش���ەكانیان بۆ چارەسەر بكەن بۆیە‬ ‫ێ لەسەنتەرەكانی‬ ‫سورەیا پەنا بۆ یەك ‌‬ ‫ژنان دەبات‪" ،‬بەاڵم هەر كە مێردەكەم‬ ‫زانی هان���ام بۆ س���ەنتەرەكان بردوە‬ ‫زۆری پێناخۆش بو نەیهێشت كێشەكە‬ ‫چارەسەر بكرێت‌و خۆشی چارەسەری‬ ‫نەئەكرد بۆیە منیش داوای جیابونەوەم‬ ‫لێكرد"‪.‬‬ ‫كاتێك دەچیتە ناو بینای یەكێتی ژنان‬

‫پێم باشە‬ ‫ئەم سەنتەرە‬ ‫نەمێنێت‌و بكرێت‬ ‫بە كارگەیەك‬ ‫تا ئەوگەنجانەی‬ ‫كە كاریان نیە‬ ‫تێدا بژێوی ژیانی‬ ‫خۆیان دابین بكەن‬ ‫سه‌نته‌ری یه‌کێتی ژنانی کوردستان‬ ‫(مەڵبەن���دی ڕاهێنان‌و گەش���ەپێدانی‬ ‫كۆمەاڵیەت���ی ژنان���ی ش���ارەزور)‬ ‫بەهەنگاونان بۆ ژوری بەڕێوەبەر وێنەی‬ ‫كارو چاالكی كوڕان‌و كچانی شارەزور كە‬ ‫بەدیوارەكەدا هەڵوەسراوە‪ ،‬دەبینرێت‌و‬ ‫تێیاندا خولەكان���ی خوێندن‌و وەرزش‌و‬ ‫درومان‌و ئارایشتگاو كۆڕی شیعری‪...‬‬ ‫هتد لەخۆدەگرێت‪.‬‬ ‫هەرچەندە س���ەنا ئەحمەدی تەمەن‬ ‫‪ 18‬س���اڵ بەش���داری خولەكان���ی‬ ‫خوێن���دن‌و درومان ك���ردوە‪ ،‬به‌وته‌ی‬ ‫خۆی سودی لێوه‌گرتو‌ه "بەاڵم بەشێك‬ ‫ل���ەو هاواڵتیان���ەی ك���ە لەدەوروبەری‬ ‫س���ەنتەرەكە نیش���تەجێن یان شوێنی‬ ‫كاری ڕۆژانەیان���ە‪ ,‬ناڕازین لەكارەكانی‬ ‫رێكخراوەك���ەو بەچاوێكی دور لەمتمانە‬ ‫تەماش���ای كارمەندان‌و ئ���ەو ئافرەتانە‬ ‫دەكەن كەسەردانیان دەكەن بەمەبەستی‬ ‫چارەسەركردنی كێشەكانیان"‪.‬‬

‫دانا ن���اوی خ���وازراوی یەكێك لەو‬ ‫گەنجانەی���ەو بەئاوێن���ەی ڕاگەیان���د‬ ‫"تاڕادەیەك���ی ك���ەم ئ���ەم ڕێكخراوە‬ ‫س���ودی هەیە‪ ،‬ئەگەر كێشەش هەبێت‬ ‫زۆركەس نای���ەوێ دەوروبەری بزانێت‪،‬‬ ‫جگ���ە لەوەی ئەم رێكخراوە هۆكارە بۆ‬ ‫زیادبون���ی ڕێژەی جیابون���ەوە چونكە‬ ‫كێشەیان پێ چارەسەر نەكراوە‪ ،‬ئێستا‬ ‫ئافرەتان زیاتر سوكایەتییان پێدەكرێت‬ ‫لەچاو ڕابردودا‪ ،‬ئەم چارەسەركردنانە‬ ‫ڕێخۆش���كەربون بۆ ئافرەتان كە زیاتر‬ ‫بێڕێزی بەرامبەر بەمێردەكانیان‌و دایك‌و‬ ‫باوك‌و زۆربەی دابونەریتە كوردییەكان‬ ‫بكەن"‬ ‫دانا پێش���نیار دەكات‌و دەڵێت "پێم‬ ‫باشە ئەم س���ەنتەرە نەمێنێت‌و بكرێت‬ ‫بە كارگەی���ەك ت���ا ئەوگەنجانەی كە‬ ‫كاریان نیە تێ���دا بژێوی ژیانی خۆیان‬ ‫دابین بكەن"‪.‬‬

‫بەڕێوەب���ەری مەڵبەن���دی ڕاهێنان‌و‬ ‫گەش���ەپێدانی كۆمەاڵیەت���ی ژنان���ی‬ ‫ش���ارەزوور‪ ,‬باخان ئازاد وەاڵمی هەمو‬ ‫ئ���ەو بۆچون‌و تێڕوانینان���ە دەداتەوەو‬ ‫ب���ە ئاوێنەی ڕاگەیان���د "یەكێتی ژنان‬ ‫جێدەس���تی دیارەو دور لەسیاس���ەت‬ ‫كاری ك���ردوەو هەرگی���ز كارەكان���ی‬ ‫لەحزبایەتییەوە سەرچاوەی نەگرتوە"‪.‬‬ ‫ئەو بەڕێوبەرە ئەوەش���ی ڕونكردەوە‬ ‫كە "كە ئەو كێشانەی دێتە بەردەستیان‬ ‫بەزۆری كێش���ەی ژن‌و مێ���ردن‌و بەاڵم‬ ‫بەشێكیش���یان كێش���ەی كچانە لەگەڵ‬ ‫براو باوكیان كە هەڵدێن لەدەستیان"‬ ‫باخ���ان لەب���ارەی ڕۆڵ‌و كاریگەریان‬ ‫لەچارەس���ەركردنی كێش���ەكان وتی"‬ ‫ئەوەن���دەی توانیومان���ە چارەس���ەری‬ ‫كێش���ەكانمان كردوە‪ ،‬ب���ەاڵم ئەوانەی‬ ‫لەدەرەوەی گفتوگۆ ب���وە پارێزەرمان‬ ‫بۆ گرت���ون‪ ،‬گەر هەر چارەس���ەریش‬

‫نەبوبێت ئەوا ڕەوانەی سەنتەری ژنانی‬ ‫سلێمانیمان كردوە"‪.‬‬ ‫باخ���ان ئام���اژەی بەوەش���كرد كە‬ ‫هەرگیز لەگەڵ داخستنی سەنتەرەكەدا‬ ‫ێ بگ���رە ئامادەین‬ ‫نی���ن‪ ،‬بەڵك���و دەڵ ‌‬ ‫بەبێبەرامب���ەر كاربكەین ت���ا بەردەوام‬ ‫بێت‪ ،‬ئاش���كرایكرد كە" هەرگیز لەگەڵ‬ ‫ئەو بۆچونانە نین‪ ،‬ئەوان بەبێ زانیاری‬ ‫قس���ەكانیان دەماودەم دەڕوات‪ ،‬بۆیە‬ ‫داوایان لێدەكەم ك���ە دەتوانن ئاماری‬ ‫چارەسەرەكان ببینن‪".‬‬ ‫محمد علی توێ���ژەری كۆمەاڵیەتییەو‬ ‫نزیكەی سێ ساڵ كاری لەسەنتەرەكە‬ ‫ك���ردوە وتی "ئافرەت���ان دێن بۆ المان‬ ‫س���كااڵ تۆمار دەكەن‪ ،‬بەاڵم س���ەرەتا‬ ‫ڕێنمای���ی دەرونیمان كردون تا هەنگاو‬ ‫بەهەنگاو ڕێ���گای چارەس���ەرییان بۆ‬ ‫دابنرێت‪ ،‬خۆش���بەختانە كێشەكانمان‬ ‫چارەسەر كردوە"‪.‬‬

‫محەمەد ڕونیش���یكردەوە كە قەیرانی‬ ‫دارایی ئاستەنگی بۆ كارو چاالكییەكانی‬ ‫ئەوانیش دروستكردوە‪.‬‬ ‫بەپێی ئام���اری بەڕێوه‌بەرایەتییەكە‬ ‫لەس���اڵی ‪ 2015-2014‬دا‪15 ,‬‬ ‫هاواڵتی بەمەبەس���تی چارەسەركردنی‬ ‫كێشەكانیان سەردانیان كردون كە چوار‬ ‫لەو كێش���انە بەجیابونەوە چارەس���ەر‬ ‫بوەو یەكێكیان بەهاوسەرگیری كۆتایی‬ ‫هاتوە دوایی ئ���ەوەی لەماڵ ڕایكردبو‪،‬‬ ‫هەروەها كێش���ەیەكی تری���ان ڕاكردنی‬ ‫كچێك ب���وە كە دایك‌وباوك���ی نەبوەو‬ ‫براوە بۆ النەی ئارام‪ ،‬كێشەیەكی تریش‬ ‫بەه���ۆی مۆبایلەوە لەس���ەر پەیوەندی‬ ‫خۆشەویس���تی كە گەیشتبوە حاڵەتی‬ ‫سێكس���كردن‪ ،‬لەهەم���ان كاتیش���دا‬ ‫دوانیان چارەسەر نەكراوە بەاڵم لەالی‬ ‫پارێزەرە تا بەڕێگای یاسایی كێشەكان‬ ‫چارەسەربكەن‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫‪11‬‬

‫قه‌شه‌نگ عه‌بدواڵ‪:‬‬ ‫ره‌نگ ‌ه بگه‌ڕێمه‌وه‌ کوردستان‌و ببم ‌ه پێشکه‌شکاری به‌رنامه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬ ‫خانمه‌ راگه‌یاندکارو ئه‌کته‌ری‬ ‫بواری دراما‪ ،‬قه‌شه‌نگ عه‌بدواڵ‬ ‫له‌م دیمانه‌یه‌ی ئاوێنه‌دا باس‬ ‫له‌هۆکاره‌کانی دیارنه‌مانی له‌سه‌ر‬ ‫شاشه‌ ده‌کات‌و ئاشکرای ده‌کات که‌‬ ‫ڕه‌نگه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌ کوردستان‌و ببێته‌‬ ‫پێشکه‌شکاری به‌رنامه‌‪.‬‬ ‫قەشەنگ عەبدواڵ‪ ،‬سه‌ره‌تا له‌ته‌له‌فزیۆن ‌ه‬ ‫کوردییه‌کان����دا وه‌ک بێ����ژه‌ری هه‌واڵ‬ ‫کاریکردوه‌و دواتر بوه‌ پێشکه‌ش����کاری‬ ‫به‌رنام����ه‌‪ ،‬دواتریش به‌ش����داری دراما‬ ‫ته‌له‌فزیۆنه‌کان����ی ک����ردوه‌‪ ،‬ئه‌ویش دو‬ ‫درامای ده‌رهێنه‌ری کۆچکردو حس����ێن‬ ‫میسڕی بو‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئ����ه‌و خانمه‌ له‌س����ه‌ره‌تای‬ ‫کاری هونه‌ریی‌و راگه‌یاندنیدا بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌کی کتوپڕ له‌س����ه‌ر شاشه‌و‬ ‫دراماکان ون بو‪.‬‬ ‫ل����ه‌و باره‌ی����ه‌وه‌ قه‌ش����ه‌نگ عه‌ب����دواڵ‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یان����د "خەڵکی دەڵێن‬ ‫قەش����ەنگ دورکەوتوەت����ەوە ل����ەکاری‬ ‫ڕاگەیان����دن‪ ،‬م����ن دەمەوێ����ت لێرەوە‬ ‫ئاش����کرایکەم بەهۆکاری سەفەرکردنم‬ ‫بۆ لەندەن‌و س����ەرقاڵ بون����م بەژیانی‬ ‫تایبەتیم����ەوە‪ ،‬تاڕاده‌یه‌ک����ی کەم لەو‬ ‫کارانە دابڕام ئەگینا هیچ کێش����ەیەکی‬ ‫تر ڕوینەداوە"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێت "تەنانەت ساڵی ‪٢٠٠٢‬‬ ‫کە س����ەفەرمکرد‪ .‬شەوەکەی لەکەناڵی‬ ‫کوردس����ات هەواڵ����م دەخوێن����دەوەو‬

‫ت����ا ئ����ەم دەقیقەی����ەش پەیوەندی����م‬ ‫بەکوردس����اتەوە ماوەو زۆربەی هاوڕێ‬ ‫ئەزیزەکانیش����م لەوێ ماون ئێس����تاش‬ ‫ل����ەدەرەوە لەچاالک����ی نەوەس����تاوم‬ ‫لەگەڵ(مەڵبەندی ڕۆشنبیری لەندەن)‬ ‫خەریکی کاروچاالکیین"‪.‬‬ ‫قه‌ش����ه‌نگ عه‌ب����دواڵ له‌وباره‌ی����ه‌وه‌‬ ‫رونکردن����ه‌وه‌ی زی����اره‌ ده‌دات‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ڕاستە ئێس����تا بەرنامەیەکی تایبەتم‬ ‫نیی����ه‌ بۆ کوردس����ات‪ ،‬ب����ەاڵم زۆربەی‬ ‫کۆڕو کۆنس����ێرت‌و دیدارە شیعرییەکان‬ ‫لەلەن����دەن م����ن کۆڕبەن����دی دەک����ەم‬ ‫بەردەوامیش کەناڵی کوردس����ات بۆم‬ ‫باڵودەکەنەوە"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و راگه‌یاندن����کارو ئه‌کته‌ره‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫ئاش����کرا ده‌کات ک����ه‌ "لەدەرفەتێک����دا‬ ‫ڕەنگ����ە بگەڕێمەوە کوردس����تان‌و ببمە‬ ‫پێشکەش����کاری بەرنام����ە‪ ،‬ئه‌وی����ش‬ ‫له‌که‌ناڵی کوردساته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هەندێ����ک ج����ار قەش����ەنگ ڕوبەڕوی‬ ‫ئەوپرس����یارە دەبێت����ەوە ک����ە گوایە‬ ‫ژیانی تایبەتی خس����توەتە پێش ژیانی‬ ‫ڕاگەیاندنەوە‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"بەپێچەوانەوە من دوانزە س����اڵ کاری‬ ‫ڕاگەیاندن����م کرد لەکوردس����تان ژیانی‬ ‫تایبەت����ی خۆم����م تاڕادەی����ەک کردە‬ ‫قوربان����ی ژیان����ی ڕاگەیان����دن ئەمەش‬ ‫ئ����ەوە دەردەخ����ات کە پیش����ەکەمم‬ ‫خۆشدەوێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ده‌ڵێت "زۆر جار ش����تێکی‬ ‫دیکه‌ش دڵخۆشم دەکات ئەوکاتەی من‬ ‫لەدو درامادا به‌ش����داربوم بەڕاستی ئەو‬ ‫سەردەمە ئافرەت کەم بو له‌و بواره‌دا‪،‬‬

‫ئێس����تا دەبینم ئەوهەمو کچە جوانانە‬ ‫له‌و بواره‌دا کاردەکەن بەڕاستی جێگەی‬ ‫دڵخۆشییە"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی ئه‌وه‌ی ئای����ا جارێکی دیکه‌‬ ‫به‌ش����داری کاری درام����ا ده‌کات����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێ����ت "ئێس����تاش گ����ەر بگەڕێمەوە‬ ‫کوردس����تان دەرهێنەری باش هەبێت‬ ‫لەدرامادا به‌ته‌نیشت کاری ڕاگەیاندنەوە‬ ‫بەس����ەرکەوتویی دەتوان����م ڕۆڵی خۆم‬ ‫ببینم"‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ تێپه‌ڕبونی کات‌و له‌چاو ئه‌کاته‌ی‬ ‫قه‌شه‌نگ عه‌بدواڵ له‌سه‌ر ته‌له‌فزیۆنه‌کان‬ ‫ده‌بین����را‪ ،‬کاری راگه‌یان����دن گۆڕان����ی‬ ‫به‌سه‌ردا هاتوه‌و که‌ناڵه‌ کوردییه‌کانیش‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌کی به‌رچاو زیادیان کردوه‌‪،‬‬ ‫قه‌ش����ه‌نگ پێ����ی وای����ه‌ هه‌رچه‌ن����ده‌‬ ‫ێس����تا کەن����اڵ زۆربوە لەکوردس����تان‬ ‫"ب����ەاڵم ڕەنگە لەچۆنێت����ی ئیدامەدانی‬ ‫پرۆگرامەکان����دا تاڕادەیەک����ی ب����اش‬ ‫س����ەرکەوتو نەبن‪ ،‬ئێستا تاکی کوردی‬ ‫زیات����ر خەریکی پرۆگرام����ی هونەری‌و‬ ‫هەمەڕەنگن لەبەرئەوەی میلەتی کورد‬ ‫ماندو بو ئەوەندە کاره‌ساتی‌ جەرگبڕی‬ ‫بەسەرهاتوە‪ ،‬بۆیە ڕودەکەنە ئەوجۆرە‬ ‫بەرنامانە بەڕاستی بائەوەندە وابەستە ئه‌مانه‌شدا تۆمەتی تریشیان بۆ دروست‬ ‫نەبین بەڕاب����ردوەوە‪ ،‬من ناڵێم مێژوی کردم بۆ لەکەدارکردنی س����ومعەی من‬ ‫خۆم����ان لەبیر بکەین‪ ،‬ب����ەاڵم باکاری لەکۆمەڵگەدا‪ ،‬زۆر س����ەیرە لەم واڵتەدا‬ ‫بەبێ بونی بەڵگەیەکی دروست دەکەونە‬ ‫ناوازەو تازەش بکرێت"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی ئ����ه‌و قس����انه‌ی ل����ه‌دوای بریندارکردنمان کەسیش نازانێ لەپای‬ ‫دیارنه‌مان����ی له‌س����ه‌ر شاش����ه‌ ده‌کرا‪ ،‬چیدا ئەم کارانە دەکرێ"‪.‬‬ ‫قه‌ش����ه‌نگ ده‌ڵێت "هه‌ندێک سایت زۆر هه‌روه‌ها ده‌ڵێت "ئەگەر بزانم دادگایەک‬ ‫بێویژدانانە هه‌واڵێکیان باڵوکردەوە کە هەیە س����کااڵ تۆمار دەک����ەم لەوجۆرە‬ ‫گوایە من مردوم لەژیاندا نەماوم‪ ،‬له‌پاڵ س����ایتانە کە کاریان تەنه����ا فریودانی‬

‫قه‌شه‌نگ عه‌بدواڵ‬ ‫خەڵکە‪ .‬لێرەوە ڕایئەگەیەنم من خاوه‌نی فەیسێکی جوانی هەیە پۆز لێ ده‌دات‪،‬‬ ‫هیچ پەیج‌و ئەکاونتێک نیم له‌فه‌یسبوک‌و باشە من ئەگەر لەبوارێکدا کارم کردبێ‬ ‫ئه‌وانه‌ی کراونه‌ته‌وه‌ بەئارەزوی خۆیان بۆ ئەومیلەتەی خۆمم کردوە‪ ،‬پۆز بەسەر‬ ‫بەناوی منەوە قس����ە دەکەن‌و لێدوانی کێدا لێ����ده‌م؟ بەبۆچون����ی من جوانی‬ ‫ناتەندروس����ت دەدەن ئەگینا خەڵکی ڕوخسار سەنتەر نیە بۆکەسایەتییەکی‬ ‫سادە ئێمەیان خۆش����دەوێت‌و ئاگایان تەندروس����ت مامەڵ����ە زۆر گرنگ����ە من‬ ‫ڕەفیقی خۆش����م هەب����وە وای پێوتوم‬ ‫لەم جۆرە بوختانانە نییە"‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌قس����ه‌یه‌کی دیک����ه‌ش نیگه‌رانه‌‪ ،‬ب����ەاڵم کە تێک����ەاڵوم ب����وە لەدواییدا‬ ‫"دەیانوت قەش����ەنگ بەهۆکاری ئەوەی پاشگەز بوەتەوە لەبۆچونەکەی"‪.‬‬

‫ی به‌رمۆدادا ونده‌بێت حه‌م ‌ه جه‌زا‪..‬‬ ‫ی كورد له‌سێگۆشه‌ ‌‬ ‫كۆچبه‌رێك ‌‬ ‫هونه‌رمه‌ند‌وپێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش‬

‫شانۆی بێسنور به‌هاوكاری له‌گه‌ڵ‬ ‫ڕێكخراوی مۆندیاڵ پێكه‌وه‌ ڕۆژێكیان‬ ‫ته‌رخانكرد بۆ سازدانی فێستڤاڵێكی‬ ‫هونه‌ری‌وكه‌لتوری هه‌مه‌ڕه‌نگ‪.‬‬

‫زیات���ر ل���ه‌‪ 35‬گروپ���ی ج���ۆراو جۆرو‬ ‫هه‌مه‌ڕه‌نگ به‌شدارن به‌چه‌نده‌ها چاالكی‬ ‫هه‌مه‌ڕه‌نگ‌و شانۆی بێسنور به‌هاوبه‌شی‬ ‫لێپرسراوی‌ كه‌لتوری ناوچه‌ی خێڕده‌اڵند‬ ‫فێستیڤاڵه‌كه‌یان كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانی‌ ئه‌م فێستیڤاڵه‌ له‌گارگه‌یه‌كی‬ ‫كۆنی ش���اری ئاپڵدۆرن به‌ناوی‌ كارگه‌ی‬ ‫سڤسته‌ر نیشاندران‪.‬‬ ‫باكۆ سۆرانی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ شانۆی‌ بێسنور‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌م فێس���تیڤاڵه‌‌و له‌لێدوانێكیدا‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند"گروپه‌ك���ه‌ی م���ن‬ ‫به‌چه‌نده‌ه���ا چاالكی جیاواز به‌ش���داری‬ ‫كرد‌و دكت���ۆره‌ النه‌ عه‌لی به‌س���ازه‌كه‌ی‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫واباش���تربو خ���ۆت كێش���ه‌كانی خۆت‬ ‫چاره‌س���ه‌ر بكه‌یت‪،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ت نه‌كرد‬ ‫بۆیه‌ ناتوانیت زو چاره‌سه‌ر بدۆزیته‌وه‌‪.‬‬

‫چه‌ند مۆسیقایه‌كی كوردی پێشكه‌شكرد‬ ‫كه‌ جێگه‌ی ڕه‌زامه‌ندی بینه‌ران بو"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"ش���انۆی‌ بێس���نور له‌گۆڕه‌پانی‬ ‫كارگه‌كه‌دا كۆشكێكی تایبه‌تی هه‌بو له‌م‬ ‫فێستیڤاڵه‌دا ئێمه‌ له‌م كۆشكه‌دا به‌شێكمان‬ ‫بۆكه‌لتوری كوردی س���ازداوه‌ ئه‌مانه‌ۆێت‬ ‫له‌م ڕێگه‌یه‌وه‌ خه‌ڵكانی ئێره‌ ئاش���نایی‬ ‫په‌یدا بكه‌ن له‌گه‌ڵ كه‌لتوره‌كه‌مان‌و بزانن‬ ‫كه‌ كه‌لتوری كوردی فره‌كه‌لتوره‌و خاوه‌ن‬ ‫مێژویه‌كی دێرینه‌ بۆیه‌ هه‌ندێ هۆنراوه‌ی‬ ‫كوردی جارجار له‌گه‌ڵ مۆسیقا پێشكه‌ش‬ ‫به‌بینه‌ران ئه‌كه‌ین‌و به‌تێكه‌ڵكردنی له‌گه‌ڵ‬ ‫په‌ندی پێشینان‌و گاڵته‌وگه‌پی كوردی"‪.‬‬ ‫ه���اوكات ل���ه‌م ڕۆژه‌دا باك���ۆ س���ۆرانی‬ ‫شانۆكاری‌ كورد شانۆگه‌رییه‌كی‌ به‌ناوی‌‬ ‫(به‌له‌م) پێشكه‌ش���كرد‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌م‬ ‫به‌رهه‌مه‌ش س���ۆرانی‌ وتی‌ "ئه‌م تابلۆیه‌‬ ‫چیرۆكێك���ی كورته‌‌و ب���اس له‌چیرۆكی‬ ‫په‌ناهه‌نده‌یه‌كی كورد ده‌كات ك ‌ه به‌دوای‬ ‫سه‌ربه‌س���تیدا وێڵه‌‪.‬ئه‌و ب���ه‌ به‌له‌مه‌كه‌ی‬

‫دوپشک‬ ‫ره‌ش���بین مه‌ب���ه‌ ب���ۆ حاڵی‌ ئێس���تات‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ماوه‌یه‌ك ‌ه توش��� ‌ی زه‌ره‌ر‬ ‫ده‌بیت‪ ،‬به‌اڵم داهاتوت باشه‌‪.‬‬

‫ئه‌چێته‌‬ ‫ب���ه‌اڵم جێگه‌ی‬ ‫چه‌ن���د واڵتێك‬ ‫ناكه‌نه‌وه‌ تادواجار ئه‌كه‌وێته‌ ناو به‌رمۆدا‌و‬ ‫كه‌س چاره‌نوسی نازانێ"‪.‬‬ ‫باك���ۆ س���ۆرانی وتیش���ی‌" من لێ���ره‌وه‌‬ ‫ئه‌مه‌وێت ده‌رگای گفتوگۆ دروستبكه‌م بۆ‬ ‫ئه‌م گرفته‌ی ئه‌مڕۆ كه‌ جیهانی هه‌ژاندوه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش گرفتی ك���ۆچ‌و به‌جهێش���تنی‬ ‫پانتایی له‌دایكبونه‌"‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫به‌هۆ ‌ی سه‌رقاڵبونته‌وه‌ نه‌تتوانیو‌ه بایه‌خ‬ ‫به‌خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ت بده‌ی���ت‪ ،‬به‌ختت‬ ‫نابێت له‌م روه‌وه‌ ئاگاداربه‌‪.‬‬

‫ناوی محه‌مه‌د ج����ه‌زا كوڕی حاجی عه‌لی ‌ه‬ ‫ساڵی ‪ 1949‬له‌شاری سلێمانی له‌دایكبوه‌‪،‬‬ ‫هه‌رله‌منداڵی����ه‌وه‌ خولیاو ئاره‌زوی‌ هونه‌رو‬ ‫گۆران����ی بێ����ژی هه‌ب����وه‌ ده‌نگه‌ خۆش����ه‌‬ ‫خۆڕسكه‌كه‌ی‌ یارمه‌تیده‌ر بوه‌ بۆ گه‌یشتنی‬ ‫ب����ه‌و ئ����اره‌زوه‌و له‌ته‌مه‌ن����ی الوێتی����ه‌وه‌‬ ‫تێكه‌ڵ به‌جیهانی هون����ه‌رو هونه‌رمه‌ندان‌و‬ ‫مۆزیككاران بوه‌‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ند حه‌مه‌ جه‌زا ساڵی ‪ 1969‬بۆته‌‬ ‫ئه‌ندامی تیپ����ی هونه‌رو وێ����ژه‌ی‌ كوردی‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ هونه‌رمه‌ن����دان عوس����مان عه‌لی‌و‬ ‫س����ه‌اڵح مه‌جیدو حه‌مه‌ی‌ نێرگ����زو چه‌ند‬ ‫هونه‌رمه‌ندێكی دیكه‌‪ ،‬به‌ش����داری چه‌ندین‬ ‫ئاهه‌نگی مۆزیك‌و گۆرانی كردوه‌‪.‬‬ ‫حه‌م����ه‌ ج����ه‌زا س����اڵی ‪ 1970‬چۆت����ه‌‬ ‫ش����اری هه‌ولێرو له‌ئاهه‌نگ����ی ‪16‬ی ئابدا‬ ‫به‌ش����داریكردوه‌ پاشان له‌ش����اری هه‌ولێر‬ ‫نیشته‌جێ بوه‌ س����اڵی‪ 1971‬له‌گه‌ڵ تیپی‬ ‫باواجی كۆیه‌ یه‌كه‌می����ن به‌رهه‌می به‌ناوی‌‬ ‫بیبی خانم باڵوكردۆته‌وه‌ هه‌ر له‌و ده‌مه‌وه‌‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی به‌رب��ڵ�او له‌كوردس����تاندا‬ ‫ناسراوه‌و ناوبانگێكی باشی په‌یداكردوه‌‪.‬‬ ‫حه‌مه‌ جه‌زا ساڵی ‪ 1981‬له‌تاو ده‌سه‌اڵتی‬ ‫س����ه‌ركوتكاری ڕژێمی به‌عس چۆته‌ شاخ‌و‬ ‫چه‌ندین ساڵی ته‌مه‌نی له‌شاخ بردۆته‌ سه‌ر‌و‬ ‫تادواهه‌ناسه‌ی‌ ژیانی خۆی به‌پێشمه‌رگه‌و‬ ‫خه‌باتكاری كوردس����تان زانی����وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫س����ه‌ختی ژیانی شاخ و پێش����مه‌رگایه‌تی‬ ‫له‌هون����ه‌ر دور نه‌كه‌وتۆت����ه‌وه‌و له‌گ����ه‌ڵ‬ ‫تیپی مۆزیك����ی ش����ه‌هید كارزان درێژه‌ی‌‬ ‫به‌چاالكیه‌كانی خۆی داوه‌‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ند حه‌مه‌ جه‌زا تێكڕای به‌رهه‌مه‌كانی‬ ‫زیاتر له‌ ‪ 200‬گۆرانی‌و مه‌قامه‌ ساڵی ‪2009‬‬ ‫خه‌اڵتی ڕێزلێنانی وه‌زاره‌تی ڕۆش����نبیری‌و‬ ‫الوان����ی وه‌رگرتوه‌ س����اڵی ‪ 2007‬دوچاری‌‬ ‫نه‌خۆشی‌ شێرپه‌نجه‌ بو ئه‌گه‌رچی چه‌ندین‬ ‫ج����ار له‌ناوخ����ۆو ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت هه‌وڵی‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی درا‪ ،‬به‌اڵم دواجار به‌ئێش‌و‬ ‫ئازاره‌وه‌ رۆژی ‪1‬ی تشرینی یه‌كه‌می ساڵی‬ ‫‪ 2010‬كۆچی دوایی كرد‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌و سه‌فه‌ره‌ی‌ ك ‌ه له‌پێشته‌ زۆر‬ ‫سه‌رقاڵ‌و راڕای‪ ،‬هه‌ر به‌م هۆیه‌شه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫كاره‌كانی‌ ترت دواكه‌وتوه‌‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫ناكرێت ئه‌وه‌ی‌ ت���ۆ ده‌ته‌وێت بكرێت‪،‬‬ ‫م���ه‌رج نی���ه‌ هه‌م���و كه‌س���ێك گو ‌ێ‬ ‫له‌بۆچونه‌كان���ی‌ تۆ بگرێت‌و به‌قس���ه‌ت‬ ‫بكات‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ئه‌م ماوه‌ی���ه‌ به‌خت ‌ی تۆیه‌و هه‌س���ت‬ ‫به‌ئاسوده‌یی‌ ده‌كه‌یت‪ ،‬ره‌نگ ‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌دیتن ‌ی كه‌سێكی‌ نزیكته‌و‌ه‬ ‫بێت‪.‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌یت‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌رپۆش‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫‌گ‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫شێوه‌یه‌‌ بایه‌خ به‌قژت بده‌‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫كاتێك خانمان به‌شێوه‌یه‌كی‌ به‌رده‌وام سه‌رپۆش‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ قژیان هه‌تاوی‌ پێویست‌و‬ ‫ه���ه‌وا ‌ی باش��� ‌ی به‌رناكه‌وێت‪ ،‬هه‌ربۆی��� ‌ه قژیان‬ ‫پێویس���ت ‌ی به‌رێنمایی‌‌و چاودێری‌ جیاواز هه‌ی ‌ه ب ‌ه‬ ‫به‌راورد به‌و كه‌سانه‌ ‌ی سه‌رپۆش ل ‌ه سه‌رناكه‌ن‪.‬‬ ‫ قژت زۆر مه‌ش���ۆ له‌كاتی‌ شۆردنه‌كه‌ش��� ‌ی زۆر‬‫په‌س���تانی‌ لێمه‌كه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها زۆر ئه‌و شامپۆیان ‌ه‬ ‫به‌كارمه‌هێن ‌ه كه‌ زۆر باش���ن‌و ده‌بێت بۆماوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫دیاری‌كراو به‌كار بهێنرێت‪.‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ئه‌ح���ۆل گوتاری‌ سیاس���ی ئه‌مڕۆی‌‬ ‫هه‌رێم ده‌دات ‌ه به‌ر ره‌خنه‌‬

‫كۆمه‌ڵگه‌ی���ه‌‪ ،‬ده‌مانه‌وێت ئ���ه‌و بینه‌ره‌ ‌ی‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬ ‫كه‌ دێت هیچ نه‌بێ���ت ئاهێك بگه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫به‌به‌ریا‌و له‌ڕوی‌ ده‌رونیه‌و‌ه ئارام ببێته‌وه‌‌و‬ ‫(ماڵه‌كه‌ پیسه‌ ئه‌حۆل) به‌گوێ ‌ی‬ ‫بتوانین هیچ نه‌بێت قس���ه‌ی‌ ن���اوه‌وه‌ ‌ی‬ ‫گه‌وره‌و بچوكی‌ ئه‌م واڵته‌دا هاوار‬ ‫كێش���ه‌و گرفته‌كانی‌ خه‌ڵك به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ده‌كات كه‌ چۆن نیشتمان پیس بوه‌‪،‬‬ ‫جوان ده‌رببڕی���ن‌و هه‌ڵچونه‌كانیان به‌تاڵ‬ ‫شانۆی ‌ی ماڵه‌كه‌ پیسه‌ ئه‌حۆل نوسین ‌ی‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫(د‪.‬شێركۆ عه‌بدواڵ)و ده‌رهێنان ‌ی‬ ‫بوره���ان قه‌ره‌داغ��� ‌ی ده‌ڵێ���ت" ئه‌حۆل‬ ‫(بورهان قه‌ره‌داغی‌)یه‌‪ ،‬چه‌ند رۆژێك ‌ه‬ ‫نمونه‌یه‌كی‌ ئه‌م واڵته‌یه‌‪ ،‬سدیق نمونه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫له‌هۆڵی‌ ته‌وار ب ‌ه به‌شدار ‌ی (‪)20‬‬ ‫ئه‌كته‌ری‌ به‌ئه‌زمون‌و نوێ‌ نمایشده‌كرێت‪ .‬ئ���ه‌م واڵته‌یه‌ ك��� ‌ه دو كاره‌كت���ه‌ری‌ نێو‬ ‫نمایشه‌كه‌ن‪ ،‬هه‌مو ئه‌و حیساب نه‌كردن ‌ه‬ ‫بورهان قه‌ره‌داغی‌ ده‌رهێنه‌ر ‌ی شانۆییه‌ك ‌ه بۆ میلله‌ت‌و په‌راوێزخستنه‌ی‌ میلله‌ت ئه‌م‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یان���د" ده‌مانه‌وێت بڵێین نمایش ‌ه شانۆییه‌ ‌ی لێكه‌وته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ل���ه‌م كاته‌ی‌ هه‌رێمه‌كه‌م���ان به‌كۆمه‌ڵێك قه‌ره‌داغی‌ باس���ی‌ له‌وه‌كرد كه‌ هه‌مومان‬ ‫قه‌ی���ران‌و ئاریش���ه‌و دۆزو گرفت���دا ده‌ستمان هه‌ی ‌ه له‌پیسكردنی‌ ئه‌م ماڵه‌ ‌ی‬ ‫تێده‌په‌ڕێت‪ ،‬له‌رو ‌ی سیاس���ی‌‌و ئابوری‌‌و نیش���تمان بۆی��� ‌ه ده‌ڵێت " ئ���ه‌و گه‌له‌ ‌ی‬ ‫ده‌رون���ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‪ ،‬هه‌مو ئه‌مان ‌ه ناتوانێت فه‌رمانڕه‌وای ‌ی خۆ ‌ی بكات مردن ‌ی‬ ‫وایكرد بیر له‌و‌ه بكه‌ینه‌و‌ه شانۆگه‌ریه‌ك ‌ی چاكتره‌"‪.‬‬ ‫سیاس��� ‌ی ته‌نزئامێ���ز نمای���ش بكه‌ین‌و ئه‌كته‌ره‌كان��� ‌ی ئه‌م ش���انۆگه‌ریی ‌ه بریتین‬ ‫بتوانێت ئه‌و گوتار‌ه سیاسیه‌ ‌ی ك ‌ه ئه‌مڕۆ له‌"حیكمه‌ت هیندی‌‪ ،‬نه‌رمین قادر‪ ،‬رزگار‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان بیده‌ینه‌ به‌ر باهیر‪ ،‬باوان عه‌لی‌‪ ،‬س���امان عوس���مان‪،‬‬ ‫شن ‌ه حه‌س���ه‌ن‌و كۆمه‌ڵێك ئه‌كته‌ر ‌ی تر‌و‬ ‫ره‌خنه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌" ئه‌م نمایش��� ‌ه هه‌ڵگر ‌ی هه‌مو رۆژان ‌ه له‌س���ه‌عات (‪)7‬ی‌ ئێوار‌ه له‌هۆڵ ‌ی‬ ‫كۆی‌ قه‌یران‌و كۆی‌ ئاریشه‌كان ‌ی ئێستا ‌ی ته‌وار نمایشده‌كرێت‪.‬‬

‫ ئه‌و ش���انه‌یه‌ی‌ ب���ه‌كار ‌ی ده‌هێنیت پێویس���ت ‌ه‬‫دانه‌كان��� ‌ی گه‌وره‌ب���ن نابێت به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫وردبن‪.‬‬ ‫ له‌دوا ‌ی شۆردنی‌ قژت هه‌وڵبد‌ه به‌سروشت ‌ی خۆ ‌ی‬‫وشك ببێته‌و‌ه موجه‌فیفه‌و گه‌رم ‌ی بۆبه‌كارمه‌هێن ‌ه‬ ‫بۆ وشككردنه‌وه‌ی‌‪.‬‬ ‫ ئه‌و خواردنانه‌ بخۆ ك���ه‌ ڤیتامینات‌و پڕۆتین ‌ی‬‫تێدایه‌ چونكه‌ ئه‌و خۆراكانه‌ بۆ قژ زۆر پێویسته‌‪،‬‬ ‫ئاو زۆر بخۆره‌وه‌‪.‬‬ ‫ خۆت به‌دور بگره‌ له‌هه‌مو په‌ستانێكی‌ ده‌رونی‌‌و‬‫ناڕه‌حه‌تی���ه‌ك‪ ،‬چونك��� ‌ه ئه‌مان��� ‌ه ده‌بن��� ‌ه هۆ ‌ی‬ ‫الوازكردن ‌ی قژت‪.‬‬ ‫ به‌س���ه‌ر ‌ی په‌نجه‌كانت شێالن بۆ بێخ ‌ی سه‌رت‬‫بك���ه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه یارمه‌ت ‌ی جوڵ���ه‌ ‌ی خوێن ده‌دات‬ ‫له‌سه‌رداو قژ زو درێژ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫(ئۆفرۆد) ئه‌و وه‌رزشه‌ی‌ كه‌ به‌ده‌ست به‌نزینه‌وه‌ گیری‌ خواردوه‌‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ‬ ‫(ئۆفرۆد) ئه‌و جۆره‌ وه‌رزشه‌ پڕ‬ ‫سه‌ركێشیه‌یه‌ كه‌ به‌مانای‌ (دژه‌‬ ‫شه‌قام) دێت‌و له‌زۆرێك واڵتانی‌ جیهان‬ ‫هه‌واداری‌ خۆی‌ هه‌یه‌‪ ،‬وه‌رزشه‌وانانی‌‬ ‫ئه‌و بواره‌ش رایده‌گه‌یه‌نن "كه‌‬ ‫پێویسته‌ به‌ڕێوه‌به‌رانی‌ واڵت‌و الیه‌نه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كانی‌ بواری‌ وه‌رزش ئاوڕی‌‬ ‫جدی‌ لێبده‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫فایه‌ق س����دیق عه‌لی‌ كه‌ به‌(مام فایه‌ق)‬ ‫ناسراوه‌ الی‌ هاورێكانی‌ سه‌رپه‌رشتیاری‌‬ ‫گروپی‌ فۆڕ ئێكس فۆڕ له‌س����لێمانی‌ بۆ‬ ‫ی سه‌ركێش����ی‌ ئۆفرۆد سه‌باره‌ت‬ ‫وه‌رزش ‌‬ ‫به‌بونی‌ ئه‌و جۆره‌ وه‌رزشه‌ له‌كوردستان‌و‬ ‫راده‌ی‌ ئاشنابونی‌ الی‌ هاواڵتیان‌و كێشه‌و‬ ‫گیروكرفته‌كانی‌ ئه‌و وه‌رزشه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان����د" ئێم����ه‌ گه‌ش����ت ئه‌كه‌ی����ن‬ ‫به‌ئۆتۆمبێلی‌ ده‌بڵ ئه‌كسل‌و چاككراو واتا‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كانمان چاككراون‌و به‌تایبه‌ت‬ ‫ئاماده‌ك����راون بۆ ئه‌م جۆره‌ وه‌رزش����ه‌‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ فشارلێكردن‌و سه‌ركه‌وتنیان‬ ‫بۆ به‌رزایی‌ چیاكان‌و ش����وێنه‌ به‌رزه‌كان‬ ‫كه‌ ئۆتۆمبێلێكی‌ ئاسایی‌ ناتوانێت پێیدا‬ ‫بڕوات‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ وه‌ك یه‌كه‌مین گروپ‬ ‫له‌س����اڵی‌ پاره‌وه‌ دروس����تبوین به‌ناوی‌‬ ‫(‪Power 4x4 in kurdistan‬‬ ‫‪ ،)sulaimaniy‬پێش����تر ئه‌م جۆره‌‬ ‫وه‌رزش����ه‌ هه‌ب����و له‌كوردس����تان به‌اڵم‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ رێكخراو و جدی‌ نه‌بو"‪.‬‬ ‫وتیشی‌" راسته‌ ئه‌م وه‌رزشه‌ سه‌ركێشی‌‬ ‫زۆری‌ تیای����ه‌و پ����ڕ مه‌ترس����یه‌ ب����ه‌اڵم‬ ‫مه‌ترس����ی‌ گیانی‌ به‌‪ %95‬كه‌مه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫زیاتر مه‌ترس����ی‌ له‌س����ه‌ر ده‌بێت ته‌نها‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كانن كه‌ زیانیان به‌رده‌كه‌وێت‪،‬‬

‫کاوڕ‬ ‫پێویس���تت به‌پاره‌یه‌ك هه‌یه‌ تاوه‌كو‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌خه‌یاڵته‌ به‌ده‌س���تی‌ بهێنیت‬ ‫بۆ پرۆژه‌كه‌ت‪.‬‬

‫چونكه‌ بۆ نمونه‌ ئێمه‌ كاتێك له‌به‌رزایی‌‬ ‫چیایه‌كه‌وه‌ دێینه‌ خواره‌وه‌ ‪ 5‬كیلۆمه‌تر‬ ‫یان ‪ 10‬كیلۆمه‌تر له‌سه‌عاتێكدا ده‌بڕین‪،‬‬ ‫بۆیه‌ هه‌ركات هه‌س����تمانكرد خه‌له‌لێك‬

‫گا‬

‫ده‌كه‌وێته‌ سه‌یاره‌كانمان‌و توانامان نیه‌‬ ‫كۆنتڕۆڵ����ی‌ بكه‌ین ئه‌وكاته‌ به‌ئاس����ان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ئۆتۆمبێله‌ك����ه‌ دێینه‌ ده‌ره‌وه‌و خۆمان‬ ‫سه‌المه‌ت ده‌بین"‪.‬‬

‫دوانه‌‬

‫هه‌رچه‌ن���ده‌ پالنت ئ���ه‌وه‌ت نه‌بو‪ ،‬به‌اڵم خۆشبه‌ختی‌ به‌ده‌س���ت پێكردنی‌ ژیان ‌ه‬ ‫سه‌ردان ‌ی كه‌س���ێكی‌ دورده‌كه‌یت‌و چاوت نوێیه‌كه‌ت‪ ،‬چاوه‌ڕێی س���ورپرایزی‌ زیاتر‬ ‫ببه‌ له‌م ژیانه‌ت‪.‬‬ ‫به‌چه‌ند كه‌سێك ده‌كه‌وێت‪.‬‬

‫س����ه‌باره‌ت به‌په‌یوه‌ندی����ان له‌گ����ه‌ڵ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ هاتوچۆ سه‌رپه‌رشتیار ‌‬ ‫ی‬ ‫گروپه‌كه‌ وتی‌"ئه‌گه‌رچ����ی‌ هه‌وڵمانداوه‌‬ ‫به‌اڵم تاوه‌كو ئێستا هیچ په‌یوه‌ندیه‌كمان‬

‫قرژاڵ‬

‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌ رێنماییان بكه‌ن‪.‬‬ ‫م����ام فای����ه‌ق ب����اس ل����ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ئه‌وان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌و وه‌رزش����ه‌‬ ‫پڕسه‌ركێش����یه‌ ئه‌نج����ام ده‌ده‌ن به‌اڵم‬ ‫هه‌رگیز رێگه‌ به‌خۆیان ناده‌ن كاریگه‌ری‌‬ ‫له‌سه‌ر ژینگه‌ دروست بكه‌ن یاخود بچنه‌‬ ‫موڵكی‌ هیچ كه‌سێكه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر چی‌ (ئۆفۆرد) وه‌رزش����ه‌ به‌اڵم‬ ‫تاوه‌كو ئێس����تا نه‌توان����راوه‌ له‌لیژنه‌ی‌‬ ‫ئۆڵمپی‌ كوردستاندا جێگه‌ی‌ بۆ بگیرێت‪،‬‬ ‫فایه‌ق سه‌عید به‌داخه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ چه‌ند‬ ‫جارێك هه‌وڵیانداوه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و لیژنه‌یه‌دا‬ ‫دابنیش����ن ب����ه‌اڵم وه‌ك خ����ۆی‌ ده‌ڵێت‬ ‫هه‌ر جاره‌و به‌بیانویه‌ك دانیش����تنه‌كان‬ ‫نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫فای����ه‌ق س����ه‌عید ب����اس له‌كاریگ����ه‌ری‌‬ ‫قه‌یرانه‌كانی‌ كوردس����تان ده‌كات له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م وه‌رزشه‌‌و وتی‌" ئێمه‌ پێشتر هه‌فتانه‌‬ ‫یاخود له‌هه‌فته‌یه‌كدا دوجار نمایش����مان‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم ئێس����تا دو بۆ سێ‌ هه‌فته‌‬ ‫جارێ����ك نمای����ش ده‌كه‌ی����ن"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫وتی‌"باشی‌‌و خراپی‌ كوالێتی‌ به‌نزینیش‬ ‫كاریگه‌ری‌ هه‌یه‌ له‌س����ه‌ر ئه‌م وه‌رزشه‌‌و‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر به‌نزینه‌كه‌مان ب����اش بێت ئه‌وا‬ ‫له‌چوار پێنچ گه‌ش����تدا یه‌ك جار به‌نزین‬ ‫ده‌گۆڕین‪ ،‬به‌اڵم به‌م كوالێته‌ی‌ ئێستای‌‬ ‫به‌نزینه‌وه‌ كه‌ زۆر زۆر خراپه‌ بزوێنه‌ری‌‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كان به‌رگه‌ ناگرێت‌و كاریگه‌ری‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌سه‌ری‌"‪.‬‬ ‫سه‌رپه‌رش����تیاری‌ گروپه‌كه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ كرد كه‌ "هه‌رجارێكی‌ نمایش����یان‬ ‫رێ����ژه‌ی‌ بینه‌رو هه‌واداریان زیاتر ده‌بێت‬ ‫نی����ه‌‪ ،‬له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ كه‌ وه‌رزش����ه‌كه‌ی‌ چونكه‌ مرۆڤ هه‌میش����ه‌ ح����ه‌ز به‌كاری‌‬ ‫ئه‌وان هیچ په‌یوه‌ندیه‌كی‌ به‌ش����ه‌قامه‌وه‌ ن����اوازه‌و ن����وێ‌ ده‌كات وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫نیه‌" له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا نایشارێته‌وه‌ كه‌ له‌نمایش����ه‌ سه‌ركێش����یه‌كانی‌ ئه‌وان����دا‬ ‫ده‌خوازن له‌رێ����كاری‌ یاس����اییه‌وه‌ ئه‌و هه‌یه‌"‪.‬‬

‫شێر‬

‫زۆر رێگری���ت ب���ۆ دروس���ت ده‌بێ���ت به‌هۆی‌ كێشه‌ ‌ی كه‌سێكی‌ تره‌و‌ه توش ‌ی‬ ‫له‌دروستكردن ‌ی خۆشه‌ویستی ‌ه نوێیه‌كه‌ت‌و گرفتێك ده‌بیت ك��� ‌ه له‌وانه‌یه‌ ماوه‌یه‌ك‬ ‫ناڕه‌حه‌ت‌و بێزار بیت‪.‬‬ ‫دودڵ ده‌بیت له‌و بواره‌دا‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫تاوه‌كو ئێستا نه‌تتوانیوه‌ بایه‌خ به‌ژیان ‌ی‬ ‫ئاسایی‌ خۆت بده‌یت هه‌ر بۆیه‌ هه‌ست‬ ‫به‌ماندوێت ‌ی ده‌كه‌یت‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستان‌و هەڵوێستەیەک‬ ‫یاساو خوداو ئاژەڵ‬

‫ڕەنگ����ە یەکێ����ک لەداھێنان����ە ه����ه‌رە‬ ‫س����ەرەکییەکانی مرۆڤ داھێنانی یاسابێت‌و‬ ‫ئ����ەوەش ک����ە م����رۆڤ لەئاژەڵەکان����ی تر‬ ‫جیابکاتەوە ئەوەبێت کە مرۆڤ بونەوەرێکی‬ ‫یاساییە‪ ،‬مرۆڤ توانای بیرکردنەوە لەیاساو‬ ‫دەرکردنی یاس����ای هه‌یە‪ .‬کە باس لەیاسا‬ ‫دەکەین باس لەبونی ئامڕازێکی س����ەرەکیی‬ ‫دەکەی����ن ک����ە کاری یەکەمی ڕێکخس����تنی‬ ‫پەیوەندیی����ە کۆمەاڵیەتییە گش����تییەکانە‪،‬‬ ‫ئیشی ئەوەیە مرۆڤ لەهه‌ندێک خوڕەوشت‌و‬ ‫عورف‌و عادات����ی دیاریک����راو ڕزگاریببێت‌و‬ ‫لەبات����ی ئەمان����ە هاوبەش����ێکی بێالی����ەن‬ ‫بدۆزێت����ەوە کە لەس����ەروی ئ����ەو عورف‌و‬ ‫ع����ادات‌و ڕەوش����تە تایبەتان����ەوە بێت‌و بۆ‬ ‫هه‌موان وەک یەک بێت‪ .‬یاس����ا لێرەدا نەک‬ ‫تەنها ئام����رازی دروس����تکردنی ڕەوایەتییە‬ ‫بەڵکو بنەما س����ەرەکییەکانی ڕێکخس����تنی‬ ‫سیاس����یی‌و کۆمەاڵیەتیشە‪ .‬لەڕاستیدا یاسا‬ ‫وەک ئەو ڕۆحە ناوەکییە وایە کە دەش����ێت‬ ‫لەن����او کۆمەڵگا یان دەوڵ����ەت یان ھێزێکی‬ ‫دیاریکراودا ئامادەبێت‌و ئەو ش����تانە بەپێی‬ ‫ن����ەزم‌و نیزامێک����ی تایب����ەت بجوڵێنێ����ت‪.‬‬ ‫س����ەروەربونی یاس����ا مانای دروستکردنی‬ ‫ھێزێکە لەسەروی هه‌موانەوە‪ ،‬بەشێوەیەک‬ ‫زۆرجار ئەوە زۆر گرنگ نەبێت داخۆ شێوازی‬ ‫دەس����ەاڵتدارێتیی لەواڵتێکدا پادشاییە یان‬ ‫کۆماریی‪ ،‬دیموکراسییە یان شتێکی دیکە‪،‬‬ ‫ئەوەن����دەی ئەوە گرنگبێ����ت ئایا کۆمەڵێک‬ ‫یاسا هه‌نوکە ئەو دەسەاڵتدارێتییە ڕێکبخەن‬ ‫یان نا؟ ئایا ئەو ھێزە یاساییەی لەسەروی‬ ‫هه‌موانەوەی����ە ئامادەی����ە ی����ان ن����ا؟ ئایا‬ ‫ش����تێک هه‌یە بکرێت هه‌موان لەبەردەمیدا‬ ‫بەرپرسیاربن؟‬ ‫دو ه����ه‌زارو چوارس����ەد س����اڵ لەمەوبەر‬ ‫مێژونوسی یۆنانی ھێرۆدتس کاتێک مێژوی‬ ‫جەنگەکان����ی یۆنان لەگ����ەڵ دوژمنەکانیدا‬ ‫دەنوس����ێتەوە‪ ،‬باس لەھۆکاری س����ەرەکیی‬ ‫سەرکەوتنی یۆنانییەکان بەسەر فارسەکاندا‬ ‫دەکات‪ .‬ھێرۆدۆتس ئەم س����ەرکەوتنە بەم‬ ‫ش����ێوەیە لێکئەداتەوە‪ :‬ئەوان����ەی لەڕیزی‬ ‫سوپای یۆنانیدا شەڕیاندەکرد هاواڵتیبون‪،‬‬ ‫نەک ڕەعیەت‌و خزمەتکارو پیاوی سوڵتان‪.‬‬ ‫یۆنانیی����ە ش����ەڕکەرەکان لەیەککاتدا هه‌م‬ ‫جەنگاوەربون‌و هه‌م هاواڵتیی‪ ،‬یان"هاواڵتیی‬ ‫جەنگاوەرب����ون"‪ .‬دەس����تەواژەی "هاواڵتیی‬ ‫جەن����گاوەر" مانای ئ����ەوەی ئەمان کۆیلەو‬ ‫رەعیەتی ھیچ سەروەرو سەرۆکێک نەبون‪،‬‬ ‫لەباتی ئەوە ئەوان ڕەعیەت‌و ژێردەس����تەی‬ ‫ئەو یاسایانەبون کە لەش����ارە یۆنانیەکاندا‬ ‫دەرکرابون‪ .‬ئەم جەنگاوەرە یۆنانیانە لەباتی‬ ‫پادش����اکان ئەو یاسایانە ئامرو سەروەریان‬ ‫بون کە ئازادانە خۆی����ان‌و هاواڵتییەکانیان‬ ‫لەشارە یۆنانییەکاندا دەریانکردبو‪ .‬بەحوکمی‬ ‫ئەوەش کە جەن����گاوەرەکان یاس����اکانیان‬ ‫بەیاسای خۆیان دەزانیی‌و ڕێزیان دەگرت‌و‬ ‫باوەڕی تەواویان پێیانبو‪ ،‬بۆیە گوێگرتنیان‬ ‫لەیاساکان وەک ئەوە وابو بەبەردەوامی گوێ‬ ‫لەخ����ودی خۆیان بگرن‪ ،‬خۆیان س����ەروەرو‬ ‫س����ەرکردەی خۆیان بن‌و جەنگەکانیش بۆ‬ ‫خۆیان‌و یاس����اکان‌و ئیرادەی خۆیان بکەن‪.‬‬ ‫لەکاتێکدا جەنگاوەرەکان����ی ئیمپراتۆریەتە‬ ‫فارس����ییەکە وانەبون‪ ،‬ھێرۆدۆتس پێیوایە‬ ‫ئ����ەوان ئەم پاڵن����ەرە ناوەکییەی����ان نەبو‪،‬‬ ‫لەباتی گوێ لەیاسایەک بگرن کە باوەڕیان‬ ‫پێیەتی‪ ،‬گوێیان لەو تاکەکەس����انە دەگرت‬ ‫ک����ە ئەمرەکانی بۆ دەردەکردن‪ .‬ئەوەش����ی‬ ‫وایلێکردبون گوێ لەو تاکەکەس����انە بگرن‬ ‫قەناعەت‌و باوەڕی ناوەکیی ئەوان نەبو بەو‬ ‫کەسانە‪ ،‬بەڵکو تێکەڵێکبو لەترس‌و تەماح‌و‬ ‫ناچاریی‪ .‬ھێردۆتس پێیوایە ئەم جیاوازییە‬ ‫گەورەیە ھۆکاری سەرکەوتنی یۆنانییەکان‌و‬ ‫ژێرکەوتنی فارس����ەکان لەو جەنگانەدا کە‬ ‫لەنێوان ئەو دو بەرەیەدا ڕویدەدا‪ .‬پێموایە‬ ‫شتێکی زۆر لەڕاس����تیی لەم لێکدانەوەیەی‬ ‫ھێردۆتسدا هه‌یەو ئەم لۆژیکی بەشداربونە‬ ‫لەجەنگدا تا ئەمڕۆش لەزۆر ئاستدا ڕاستە‪.‬‬ ‫جەنگاوەری ڕاستەقینە ئەو کەسەیە کاتێک‬ ‫بۆ نیش����تیمان یان واڵت ی����ان نەتەوە یان‬ ‫دەوڵەت یان هه‌ر یەکەیەکی دەستەجەمعی تر‬ ‫دەجەنگێت‪ ،‬ئەو هه‌ستەی هه‌یە کە بۆخۆی‬ ‫دەجەنگێت‪ ،‬بەرگریی لەشتێک دەکات خۆی‬ ‫بەشدارە لەدروس����تکردنیدا‪ ،‬بونی ئەو شتە‬ ‫بەشێکە لەبونی تاکەکەسانەی ئەو‪.‬‬ ‫مرۆڤ‪ ،‬وەک ئەرستۆ دەڵێت‪ ،‬نە خودایە‬ ‫نە ئاژەڵ‪ ،‬بەڵکو شتێکە لەنێوان ئەو دوانەدا‪.‬‬ ‫مرۆڤ ئەو حەزو هه‌ست‌و غەریزانەی هه‌یەتی‬ ‫شتێکە لەئاژەڵی نزیکدەخاتەوەو بەدونیای‬ ‫زیندەوەرانی ترەوە دەیبەس����تێتەوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫ئەو توانا عەقڵیی‌و تێفکرین‌و بیرکردنەوەیە‬ ‫کە هه‌یەتی لەخوداوەن����دی نزیکدەکاتەوە‪.‬‬ ‫بۆیە مرۆڤی ڕاس����تەقینە‪ ،‬الی ئەرس����تۆ‪،‬‬ ‫کەس����ێکە هه‌م وازی لەوە ھێناوە کە ئاژەڵ‬ ‫بێت هه‌م تەماحی ئەوەی نییە ببێت بەخودا‪.‬‬

‫ڕێبوار ڕەشید*‬ ‫کوردس���تانیان ئاگادارن ک���ە کۆنگرەی‬ ‫نەتەوەیی کوردستان لەسێ ڕۆژی ‪٢٦ ،٢٥‬‬ ‫و ‪ ٢٧‬ی سێپتەمبەردا لەبروکسل بەئامادەیی‬ ‫هەرە زۆرینەی حیزب‌و ڕێکخراوەو پارتگەل‌و‬ ‫س���ازمانگەلی مەدەن���ی لەسەرانس���ەری‬ ‫کوردس���تان‌و بەژمارەیەک���ی بەرچ���اوی‬ ‫ئەندامان‌و میوانگەلێکی بەئەژمار‪ ،‬بەسترا‪.‬‬ ‫لەوێدا هەروەها کوردی خۆراسان‌و روسیاو‬ ‫دەوروبەری بەشداربون‪.‬‬ ‫ئەوانەی لەکۆنگرەدا بەشداربون کەسانێک‌و‬ ‫ڕێکخراوەگەلێکن کە لەهەس���تیاریی دۆخی‬ ‫ناس���کی کورد تێدەگەن‌و بەبەشداربونیان‬ ‫دیالۆگی ناوخۆیان دیموکراتیترو شەفافترو‬ ‫ڕونتر کردو دەکەن‪ .‬بە بەس���تنی کۆنگرەی‬ ‫پازدە‪ ،‬س���ەرەڕای هەوڵ‌و تەقەالی کۆماری‬ ‫ئیس�ل�امیی ئێران‌و تورکیا بۆ ئابڵوقەدان‌و‬ ‫ئیسۆلەکردنی‪ ،‬کۆنگرە هەنگاوێکی دیکەش‬ ‫لەخزمەتی خەباتی ئازادیخوازییدا بەش���دار‬ ‫بو‪.‬‬ ‫ئەوان���ەی لەخزمەت���ی کۆنگ���رەدا بون‬ ‫بەئەژم���ارن‪ .‬زۆر لەوان���ە مرۆڤگەلێک���ی‬ ‫کوردس���تانیین کە سااڵنێکی زۆری تەمەنی‬ ‫خۆی���ان لەخزمەت خەبات���ی ئازادیخوازیی‬ ‫کوردس���تاندا بەسەر بردوە‪ .‬نمونەی ئەوانە‬ ‫مامۆس���تای نەمر پرۆفیس���ۆر عیس���مەت‬ ‫ش���ەریفوانلی‌و ئەوانەی دیکەیە کە ئەو سێ‬ ‫ڕۆژە ماندونەناس لەخزمەتی گەلی خۆیاندا‬ ‫بون‪.‬‬ ‫مرۆڤ ئەو بونەوەرەیە کە لەناوەڕاس����تیی ئەوان���ەی لەکۆنگرەدا بەش���داربون ئەو‬ ‫ئ����ەو دوانەدا نیش����تەجێیە‪ .‬ب����ەاڵم مرۆڤ‬ ‫بونەوەرێکیش����ە کە ناتوانێت بەتەنها بژیی‪،‬‬ ‫بەتەنها بەڕەنگاریی ئەو هه‌موومەترسییانە‬ ‫ببێتەوە کە لەدونیادا ئامادەن‪ ،‬یان بەتەنها‬ ‫بەو ش����ێوازە زۆران����ەی بەختەوەریی بگات‬ ‫کە دەش����ێت لەپەیوەندی����دا بەمرۆڤەکانی‬ ‫ترەوە دروس����تببن‪ .‬ئەم����ە وادەکات مرۆڤ‬ ‫هه‌میشە پێویستی بەوانیتربێت‪ ،‬پێویستی‬ ‫بەدروستکردنی ئەو شتە بێت کە هاوبەشەو‬ ‫ناوی "ژیانی گشتیی" لێدەنرێت‪ .‬پێداویستیی‬ ‫بەم هاوبەش����ە پێکەوەییە نیش����انی ئەدات‬ ‫مرۆڤ بەسروش����ت بونەوەرێکی سیاسییە‪،‬‬ ‫سیاس����ەت بەمانای چاالکیی ڕێکخس����تنی‬ ‫ژیان����ی گش����تیی‌و پێکەوەی����ی مرۆڤەکان‪.‬‬ ‫جەوهه‌ری ئەم ڕێکخس����تنەش دیس����انەوە‬ ‫یاس����ایە‪ ،‬بەب����ێ بونی یاس����ا ناکرێت ئەم‬ ‫پێکەوەبوون����ە گش����تیە‪ ،‬ک����ە زۆرج����ار‬ ‫پێکەوەبونێکی ت����ەواو ئاڵۆزە‪ ،‬ڕێکبخرێت‪.‬‬ ‫ئەم خااڵنەیە وا لەئەرستۆ دەکات پێیوابێت كامیل عومه‌ر‬ ‫مرۆڤی ڕاس����تقینە تەنها لەناو "ژینگەیەکی‬ ‫مەدەنیی"دا دەتوانێت دروس����تببێت‪ ،‬لەناو ‪ KNN‬كه‌ هه‌ندێ‌ نا رۆژنامه‌نوس نازناوی‌‬ ‫ش����ارو ئەو ش����وێنانەدا دروس����تببێت کە (تۆپخانه‌ك����ه‌ی‌ گۆڕان)یان پێبه‌خش����ی‌ بو‪،‬‬ ‫یاس����ا ژیانی مرۆڤەکان‌و پەیوەندییەکانیان ئێس����تا ئه‌و تۆپخانه‌ی����ه‌ به‌جۆرێك له‌كه‌ڵك‬ ‫ڕێکدەخات‪ .‬لەم ڕوانینەدا مرۆڤ تەنها لەناو كه‌وت����وه‌‪ ،‬هه‌رچی‌ تۆپ����ێ ده‌ته‌قێنێ‌ چروك‬ ‫ژینگەیەکی شارنش����ینی ل����ەو بابەتەدا کە ده‌كات‌و هیچ س����ودێكی‌ ب����ۆ خاوه‌نه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫یاساکانی ئاشکراو ڕونبن‌و لەالیەن هه‌موانە ئه‌وانه‌شی‌ شه‌ڕی‌ له‌سه‌ر ده‌كردن نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫پەیڕەوبکرێ����ن‪ ،‬بەس����ەرکردەو‬ ‫ژێرکردەوە‪ ،‬ل���� ‌ه ‪28‬ی‌ ‪10‬ی‌ ‪‌2014‬و وتارێكی‌ (‪)1082‬‬ ‫م����رۆڤ دەتوانێت وەک بونەوەرێکی خاوەن‬ ‫ئەخالق‌و چاکەکار بژیی‪ .‬تەنها ژینگەیەکی وش����ه‌یم له‌س����ه‌ر كه‌ناڵی‌ ‪ KNN‬ل����ه‌ ژماره‌‬ ‫سیایسی لەو بابەتە دەتوانێت سیستمێکی (‪)450‬ی‌ هه‌فته‌نام����ه‌ی‌ (ئاوێن����ه‌)دا ب����ه‌‬ ‫دادپەروەرو مرۆڤی دادپەروەر دروستبکات‪ ،‬ناونیش����انی‌ (چاره‌نوس����ی‌ تۆپخانه‌ك����ه‌ی‌‬ ‫تەنها ئەو جۆرە ژینگەیە دەتوانێت ئەگەری گۆڕان به‌ره‌و كوێ‌؟) باڵوكرده‌وه‌‪ ،‬كه‌ تیایدا‬ ‫ئ����ەوە بەمرۆڤەکان����ی ناوی ب����دات بتوانن كێش����ه‌‌و برینه‌كان����ی‌ ئه‌و كه‌ناڵ����ه‌م تاوتوێ‌‬ ‫خواس����ت‌و حەزەکانی����ان لەس����ێبەری ئەو كردبو‪ .‬هاوكات دو پێشنیازیش����م خستبوه‌‬ ‫یاس����ایانەدا وەدیبھێن����ن کە ه����ه‌ن‪ ،‬بەبێ ڕو ك����ه‌ یه‌كێكیان داخس����تنی‌ ته‌واوه‌تی‌ بو‪،‬‬ ‫ئەوەی وەک ئاژەڵێک����ی دڕندەیان لێبێت‌و ئه‌ویتریشیان چاكسازی‌‌و گۆڕانكاری‌ بنه‌ڕه‌تی‌‬ ‫پەالماری ئەوانەبدەن کە لەخۆیان الوازترن‪ ،‬بو‪.‬‬ ‫بەبێئەوەی دزیی‌و جەردەیی‌و کوشتن‌و بڕین‬ ‫برینی‌ بێ‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫ببێت بە بەش����ێک لەک����ردەی وەدیھێنانی‬ ‫ئ����ارەزو و خ����ەون‌و تەماح����ەکان‪ .‬ئەمەش دوای‌ تێپه‌ڕبونی‌ نزیكه‌ی‌ س����اڵێك به‌سه‌ر‬ ‫لەمانا هه‌رە سادەکەیەدا پێداگرتنە لەسەر نوس����ینی‌ ئه‌و وت����اره‌دا‪ ،‬كه‌ به‌ س����نگێكی‌‬ ‫دروس����تکردنی ژیانێکی گشتیی‌و مەدەنیی فراوانه‌وه‌ قبوڵكراو په‌س����ند كراو به‌ باش����ی‌‬ ‫کە ھێزی ڕوت‌و دەس����ەاڵتی ڕوت بەڕێوەی نرخێنرا‪ ،‬به‌اڵم هیچ یه‌كێك له‌و دو پێشنیازه‌‬ ‫نەب����ات‪ ،‬هه‌روەها س����ودو قازانجی کاتیی‌و به‌هه‌ن����د وه‌رنه‌گیرا‌و جێبه‌جێنه‌ك����را‪ ،‬جگه‌‬ ‫ناڕەوای ئەم ی����ان ئەو تاکەکەس‌و ئەم یان له‌گۆڕانكارییه‌ك����ی‌ كه‌م ك����ه‌ ئه‌ویش خۆی‌‬ ‫ئەو گروپی کۆمەاڵیەتیی ئاراستەی نەکات‪ .‬له‌دانان����ی‌ به‌ڕێوه‌به‌رێك����ی‌ نوێ����ی‌ حزب����ی‌‌و‬ ‫گەڕاندن����ەوە ب����ۆ ئەم یاس����او س����ەرەتا له‌وێش����ه‌وه‌ به‌حزبیكردن����ی‌ زیات����ری‌ ئه‌دای‌‬ ‫س����ادانە ئەو بەرچاوڕونییە سەرەتاییەمان كه‌ناڵه‌ك����ه‌دا بینیی����ه‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی����ش ن����ه‌ك‬ ‫پێدەبەخش����ێت بۆ وێناکردن����ی ژیانی ئێمە نه‌یتوانی‌ چاره‌س����ه‌ری‌ برینه‌كانی‌ كه‌ناڵه‌كه‌‬ ‫لەناو ئ����ەو جوگرافیا ئاڵ����ۆز و بریندارەدا بكات‪ ،‬به‌ڵكو به‌جۆرێك برینه‌كانی‌ سه‌خت‌و‬ ‫کە ناوی کوردس����تانە‪ .‬ئەوەی واڵتی‬ ‫ئێمە قوڵتر كردوه‌‪ ،‬كه‌ ته‌نها ده‌بێ‌ ئاواتی‌ مه‌رگی‌‬ ‫ئاراس����تەدەکات‌و بەڕێوەدەبات هه‌مان ئەو‬ ‫دۆخەیە کە وادەکات لەش����کری فارسەکان بۆ بخوازیت (واته‌ داخستنی‌ كه‌ناڵه‌كه‌)‪.‬‬ ‫لەب����ەردەم یۆنانییەکاندا بش����کێت‪ .‬هه‌مان‬ ‫ئەو شێوازەیە لەپێکەوەبونی کۆمەاڵیەتیی‬ ‫گۆڕانخوازه‌كانیش بینه‌ری‌ نین‬ ‫کە بەهه‌ندێک تەماح����ی بون بەخوداوەندو‬ ‫بەئەوانیتر ئەگەری بون بەئاژەڵ دەبەخشێت‪ .‬ئه‌گه‌رچی‌ راپرسیه‌كی‌ ورد‌و باوه‌ڕپێكراومان‬ ‫ئەوەی لەدونیای ئێمەدا غائیبە یاسایە بەم له‌به‌رده‌س����ت نیه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌نده‌ی‌ تێبینی‌‬ ‫مان����ا هه‌رە س����ادەو بنەڕەتیی����ە‪ ،‬مانایەک ده‌كرێ����ت (ك����ه‌ تێبینیكردن هاوش����ێوه‌ی‌‬ ‫ڕێ لەدۆڕانی ب����ەردەوام‌و لەبەخوداوەندبون راپرس����ی‌ یه‌كێكه‌ له‌ ئامڕازه‌ زانس����تیه‌كانی‌‬ ‫هه‌ندێک‌و لەبەئاژەڵبونیی زۆرینە دەگرێت‪ .‬توێ����ژه‌ری‌ راگه‌یاندن) به‌به‌راورد به‌س����ااڵنی‌‬

‫ئەوەی لەدونیای‬ ‫ئێمەدا غائیبە‬ ‫یاسایە بەم مانا‬ ‫هه‌رە سادەو‬ ‫بنەڕەتییە مانایەک‬ ‫ڕێ لەدۆڕانی‬ ‫بەردەوام‌و‬ ‫لەبەخوداوەندبون‬ ‫هه‌ندێک‌و‬ ‫لەبەئاژەڵبونیی‬ ‫زۆرینە دەگرێت‬

‫کەسانە لەکوردستانیانن کە جیا لەهۆشیاریی‬ ‫سیاس���یی‪ ،‬هەروەها نەک هەر پول‌و پارەو‬ ‫موچەیەک وەرناگرن‪ ،‬بەڵکو پارەو کاتیش‬ ‫لە س���ەریان دەکەوێت‪ .‬ئ���ەوە نمونەیەکی‬ ‫بااڵی���ە لەخۆبەخش���یی‌و خۆشەویس���تیی‬ ‫نیشتیمان‌و هەستی بەرپرسیارەتی‪.‬‬ ‫دەرفەتێک���ی باش���ە سپاس���ی هاوڕێی‬ ‫خۆشەویست‌و ماندونەناس‌و ئیمتیازنەناس‪،‬‬ ‫کاک تاهی���ری کەمالی���زادە‪ ،‬بکرێ���ت کە‬ ‫س���ااڵنێکی زۆر بەس���یفەتی هاوسەرۆکێک‬ ‫لەخزمەت���ی میهراب���ی بڵن���دی خەبات���ی‬ ‫ئازادیخوازییدا بو‪ ،‬ئێستایش کە ئەندامێکی‬ ‫دەستەی بەڕێوەبەرییە‪ ،‬کۆنگرە دەتوانێت‬ ‫لەئەزمون���ی گ���ەورەو گران���ی ب���ەردەوام‬ ‫بەهرەمەند بێت‪.‬‬ ‫هەروەه���ا سپاس���ی ئ���ەو هاوڕێیان���ەی‬ ‫دیوانیان بەڕێوە برد‪ ،‬هەر لەدکتۆر حەسەن‬ ‫ش���ەتەوی‪ -‬ی���ەوە ک���ە یەکێ���ک لەوانەیە‬ ‫س���ااڵنێکی زۆر لەتەمەنی خۆی لەخەباتی‬ ‫ئازادیخوازییدا س���ەرف ک���ردوە تا دەگاتە‬ ‫جەوانتری���ن لەوانەی هاوش���ان لەخزمەتی‬ ‫خەباتی ئازایخوازییدان‪ .‬هەروەها ئەو هاوڕێ‬ ‫بەڕێزانەی بەخۆکاندیدکردن‌و هەڵبژاردنیان‬ ‫درێ���ژە بەژیانی گرینگ‌و پی���رۆزی کۆنگرە‬ ‫دەدەن‪.‬‬ ‫هاوڕێیان���ی کوردس���تانیی دەزان���ن کە‬ ‫ڕەنگە ئەمس���اڵ ئەرکی سەرشانمان لەهی‬ ‫هەم���و کاتێكی دیک���ە زەحمەتت���ر بێت‪،‬‬ ‫چون باکوری کوردس���تان هەر ئێستا لەژێر کوردس���تان لەدۆخ���ی بێکاری���ی‌و ترس‌و‬ ‫هەڕەش���ەی بەکۆمەڵکوش���تندایە‪ ،‬تورکیا وەحش���ەتی داگیرکەرییدایەو ش���وێنگەلی‬ ‫گوێ لەبانگی تەڤگ���ەری ئازادیخوازیی بۆ س���تراتژیی‪ ،‬بەتایبەتیی لەسەر سنورەکان‬ ‫ئاش���تیی‌و برایەتیی‪ ،‬ناگرێت‌و بە بەرچاوی روبەڕوی بەش���ەکانی دیکەی کوردس���تان‪،‬‬ ‫جیهان���ەوە تەنانەت دەس���تدرێژیی دەکاتە میلیتاریزە کراوەو بەمین چێندراوە‪.‬‬ ‫لەبەرئ���ەوە لەهەر کاتێک���ی دیکە زیاتر‬ ‫س���ەر س���یادەتی باش���وری کوردس���تان‪.‬‬ ‫ڕۆژئ���اوای کوردس���تان بەهەمان ش���ێوە پێویس���تمان بەیەکیەتی���ی نەتەوەی���ی‌و‬ ‫لەژێر هەڕەش���ەی چەپەڵترین لەتیرۆریزم‌و خوش���کایەتیی‌و برایەتی���ی ڕیزەکان���ی‬ ‫فاشیزمی ئیس�ل�امییدایەو بەشێکی باشور کۆمەڵگای کوردس���تانە‪ ،‬دروش���می ئێمە‬ ‫بەهەمان ش���ێوە‪ .‬ڕۆژانە دەیان لەمندااڵن‌و پێکەوەب���ون‌و یەکترقبوڵک���ردن‌و ڕێزگرتنە‬ ‫پیرو نەوجەوانی ک���ورد لەباکورو ڕۆژئاواو لەخەبات‌و تێکۆش���انی یەکتر‪ ،‬بەهێزکردنی‬ ‫باش���ور گیان بەخت دەک���ەن‪ .‬ڕۆژهەاڵتی دیالۆگ���ی نەتەوەی���ی‌و پێوەندیەکانمان���ە‪،‬‬

‫بەگشتیی‬ ‫کوردستانیانی‬ ‫پێشکەوتوخوازو‬ ‫ئازادیخواز دەبێت‬ ‫لەکوردستان‬ ‫ئااڵهەڵگری‬ ‫پاراستنی‬ ‫مرۆڤایەتیی‌و‬ ‫پێشخستنی بن‬

‫باسی دۆخی دژواری ژێردەستەیی خەڵکی‬ ‫کوردس���تانە‪ ،‬دیفاعکردنە لەش���ەفافیەتی‬ ‫حوکمڕانی���ی‪ ،‬دیفاعکردنە لەدەس���تپاکیی‬ ‫نەتەوەیی‌و پاراس���تنی سامانی نەتەوەیی‌و‬ ‫پێشخس���تنی‪ ،‬دیفاعکردن���ە لەمافی ژنان‪،‬‬ ‫لەزیندانیانی بەدەهەزاری سیاسیی‪ ،‬بریتییە‬ ‫لەڕێزگرت���ن لەگەریالو پێش���مەرگە کە هەر‬ ‫ئێستا لەسەنگەرەکاندا گیان بەخت دەکەن‪،‬‬ ‫هاوکاریکردن‌و هاوپش���تیکردنە لەهەژاران‌و‬ ‫نەدارانی کوردستان‌و لەبێکاران‌و ئاوارەکان‪،‬‬ ‫لەدژایەتیکردنی نیپۆتیزم‌و گەندەڵیی‪.‬‬ ‫بەگشتیی‪ ،‬کوردستانیانی پێشکەوتوخوازو‬ ‫ئازادیخواز دەبێت لەکوردستان ئااڵهەڵگری‬ ‫پاراستنی مرۆڤایەتیی‌و پێشخستنی بن‪.‬‬ ‫کوردستان دەبێت کۆمەڵگای پلورالیزمی‬ ‫سیاس���یی‌و ئایینیی‌و ئایینزایی‌و نەتەوەکان‬ ‫بێت‪ ،‬جێگای پێشکەوتنی کولتورو ئەدەب‌و‬ ‫ش���یعرو موزی���ک‌و هونەر بێ���ت‪ ،‬جێگای‬ ‫بیرو بۆچون‌و قسەوباس���ی جی���اواز بێت‪،‬‬ ‫جێگای ڕێزگرتن لەئازادیەکانی تاکەکەس‌و‬ ‫لەپاراستنی مافی مرۆڤ بێت‪.‬‬ ‫کوردس���تانیان دەتوان���ن ئ���ەو ئەرک���ە‬ ‫ڕابپەڕێن���ن چونک���ە ژم���ارەی ئ���ەو‬ ‫کوردس���تانیانەی بەدەربەس���ت بی���ری‬ ‫پێش���کەوتوخوازیی‌و ئازادیخوازیی���ەوە‬ ‫دێ���ن رۆژ بەڕۆژ پەرەدەس���تێنن‪ ،‬باش���تر‬ ‫خۆیان رێک دەخەن‌و توندتر لەس���ەنگەردا‬ ‫خۆڕادەگ���رن‪ .‬بەدڵنیایی���ەوە س���اڵێکی‬ ‫دیکە کۆنگرەیەکی نەتەوەیی کوردس���تانی‬ ‫بەهێزترو کوردس���تانێکی بەدەستکەوتترو‬ ‫کوردستانیانێکی بەخۆباوەڕترو جەسورترو‬ ‫چاالکتر لەمەیدانی ژیاندا دەبن‪ ،‬پێش هەر‬ ‫ش���تێک لەبەرئ���ەوەی بەرونی���ی دیارە کە‬ ‫کوردستانیان بڕیاری سەرکەوتنیان داوە‪.‬‬ ‫پێک���ەوە بەهێزی���ن‪ ،‬س���ەرکەوتن ب���ۆ‬ ‫مرۆڤایەتیی‌و خەباتی ئازادیخوازییمان‪.‬‬ ‫* س���ه‌رۆکی کۆنگ���رەی نەتەوەی���ی‬ ‫کوردستان‬

‫خه‌نجه‌ر‌ه كول‌و تۆپخانه‌ چروكه‌كه‌ ‌ی گۆڕان‬ ‫پێش����وتر‪ ،‬بینه‌ری‌ ئه‌م كه‌ناڵه‌ له‌داكش����ان‌و‬ ‫دابه‌زینێك����ی‌ به‌رچاودای����ه‌‪ ،‬به‌جۆرێ����ك‬ ‫(گۆڕانخوازه‌كانیش) تاقه‌تیان نیه‌ س����ه‌یری‌‬ ‫بكه‌ن‌و ب����ۆ وه‌رگرتنی‌ هه‌واڵ‌و زانیاری‌ زیاتر‬ ‫پش����ت به‌كه‌ناڵه‌كانی‌ تر ده‌به‌ستن‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌خراپی‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌ سیاس����ه‌تی‌ میدیایی‌‌و‬ ‫الوازی‌ شێواز‌و ئاستی‌ ئاڕاسته‌كردنی‌ په‌یامی‌‬ ‫كه‌ناڵه‌كه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ی‌ گرتوه‌‪.‬‬ ‫نه‌خۆشیه‌ درێژخایه‌نه‌كه‌‬ ‫باڵباڵێ����ن‌و دوبه‌ره‌ك����ی‌و ملمالنێ���� ‌ی‬ ‫ناپیش����ه‌ییانه‌‪ ،‬یه‌كێك له‌و كێش����انه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫كه‌ناڵ����ه‌ گیرۆده‌یه‌تی‌‌و بوه‌ته‌ نه‌خۆش����یه‌كی‌‬ ‫درێژخای����ه‌ن بۆی‌‪ ،‬به‌جۆرێ����ك ئه‌وانه‌ی‌ كه‌‬ ‫ماوه‌یه‌ك ده‌بنه‌ به‌ڕێوه‌به‌ر یه‌كێك له‌هه‌نگاوه‌‬ ‫سه‌ره‌كیه‌كانیان پاكس����ازیكردن‌و له‌بێژندانی‌‬ ‫كارمه‌ن����د‌و رۆژنامه‌نوس����ه‌كانی‌ كه‌ناڵه‌كه‌یه‌‬ ‫به‌پێ����ی‌ دور‌و نزیكیان له‌خۆیان‌و باڵه‌كه‌یان‪،‬‬ ‫ئه‌م����ه‌به‌ش����ێکی په‌یوه‌ندی به‌ڕێکخس����تنی‬ ‫کاروباری که‌ناله‌که‌وه‌یه‌‪ ،‬که‌زۆرجار باڵباڵین‌‬ ‫ئاس����ته‌نگ بۆ به‌باش����ی به‌ڕێوه‌چونی کاری‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌کانی����ش دروس����تده‌کات‪ .‬هه‌مو‬ ‫ئه‌وان����ه‌ش ل����ه‌وه‌وه‌ س����ه‌رچاوه‌ ده‌گرن كه‌‬ ‫خاوه‌نی‌ ئه‌م كه‌ناڵه‌ له‌هه‌ڵبژاردن‌و دیاریكردنی‌‬ ‫س����تافێك ‌ی رۆژنامه‌نوس����یی‌ پرۆفیشناڵ بۆ‬ ‫كه‌ناڵه‌كه‌ سه‌ركه‌وتو نه‌بوه‌‪.‬‬

‫یه‌كێك له‌داهێنراو‌ه‬ ‫نه‌گونجاو ناپه‌سه‌نده‌كانی‌‬ ‫گۆڕان كه‌ دواتر بوه‌‬ ‫مۆدیل بۆ حزبه‌كانی‌‬ ‫تریش‪ ،‬كاندیدكردنی‌‬ ‫راگه‌یاندكاره‌كانی‌‬ ‫بوه‌ بۆ پارله‌مان‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌كانی‌ پارێزگا‌و‬ ‫پۆسته‌كانی‌ حكومه‌ت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ وای‌ كردوه‌‬ ‫ئامانجی راگه‌یاندكاران‬ ‫ته‌نها ببێته‌ خۆ‬ ‫ده‌رستن‌و دواتر خۆ‬ ‫پااڵوتنه‌ له‌یه‌كێك‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‬

‫خه‌نجه‌رێكی‌ كول‌و له‌كاركه‌وتو‬ ‫له‌وتاره‌ك����ه‌ی‌ پێشوتریش����دا ئام����اژه‌م‬ ‫به‌وه‌كردب����و كه‌ ته‌نها وه‌كو خه‌نجه‌ری‌ كه‌الن‬ ‫سه‌یری‌ ئه‌م كه‌ناڵه‌ ده‌كرێت (كه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌م‬ ‫بۆچونه‌دا نیم)‪ ،‬تاوه‌كو له‌كاتی‌ پێویس����تدا‬ ‫وه‌ك ئامڕازێك����ی‌ كاریگه‌ر‌و زه‌بروه‌ش����ێن بۆ‬ ‫هێنانه‌دی‌ ئامانجێكی‌ سیاسی‌ به‌كاربهێنرێت‬ ‫(كه‌ له‌ راستیدا زۆربه‌ی‌ میدیاكانی‌ كوردستان‬ ‫كه‌ناڵێكی‌ بێ‌ زانیاری‌‬ ‫ئه‌م ئامانجه‌یان هه‌ی����ه‌)‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ میدیا‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ خ����ۆی‌ به‌(كه‌ناڵێكی‌ هه‌واڵیی)‬ ‫ئه‌رك����ی‌ ئه‌وه‌ نی����ه‌ ماوه‌یه‌ك قس����ه‌ بكات‌و‬ ‫ماوه‌یه‌ك بێ‌ ده‌ن����گ بێت‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت به‌ ناوزه‌د ك����ردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئ����ه‌م كه‌ناڵه‌ هێنده‌‬ ‫به‌رده‌وامی‌ كارگ����ه‌ی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ هه‌واڵ‌و خاڵ����ی‌‌و هه‌ژاره‌ له‌زانیاری‌‪ ،‬كه‌ هاوش����ێوه‌ی‌‬ ‫زانیاری‌ بێت‪ ،‬نه‌ك ته‌نها ئاڕاس����ته‌كردنێكی‌ كه‌ناڵ����ه‌ حزبی����ه‌ ته‌قلیدیه‌كان����ی‌ ت����ر‪،‬‬ ‫حزب����ی‌‌و ئه‌جێندایه‌ك����ی‌ سیاس����ی‌ كات����ی‌‪ ،‬هه‌واڵ����ه‌ حزبی‌‌و ته‌ش����ریفاتیه‌كانی‌ وه‌زیر‌و‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ له‌پرسی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێمیشدا په‌رله‌مانت����ارو ده‌س����ه‌اڵتداره‌كانی‌ تری‌ ئه‌م‬ ‫كه‌ ش����ه‌ش مانگه‌ به‌رده‌وام����ه‌ نه‌یتوانی‌ ئه‌و بزوتنه‌وه‌یه‌ له‌حكوم����ه‌ت‪ ،‬به‌هایه‌كی‌ بااڵیان‬ ‫رۆڵ����ه‌ ببینێ����ت‌و وه‌ك����و خه‌نجه‌رێكی‌ كول‌و هه‌یه‌‌و ریزبه‌ندی‌ یه‌كه‌م‌و دوه‌می‌ گه‌شته‌كانی‌‬ ‫له‌كاركه‌وت����و ده‌رك����ه‌وت‪ .‬هه‌ڵبه‌ت����ه‌ ئێمه‌ هه‌واڵ ده‌گرن‪ .‬ئه‌مه‌ س����ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌ر‬ ‫خوازیاری‌ ئه‌م ج����ۆره‌ رۆڵه‌ی‌ میدیا نین كه‌ تاو ناتاوێ‌ وتارێك����ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كه‌ناڵه‌ك ‌ه‬ ‫به‌هه‌ڵم ‌هت‌و هێرش����ی‌ راگه‌یاندن په‌یامه‌كانی‌ له‌س����ه‌ر دۆخی‌ سیاس����ی‌ هه‌رێ����م ده‌كرێته‌‬ ‫ئاڕاس����ته‌ بكات‪ ،‬ته‌نانه‌ت نه‌یتوانی‌ له‌م ماوه‌ ه����ه‌واڵ‌و راپ����ۆرت‪ ،‬س����ه‌ره‌ڕای‌ ده‌ركه‌وتنی‌‬ ‫دورو درێژه‌دا به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ بابه‌تی‌ كێشه‌ی‌ ناوب����راو له‌به‌رنامه‌‌و هه‌واڵه‌كان����دا‪ ،‬كه‌ بۆته‌‬ ‫میوانی‌ به‌رده‌وامی‌ كه‌ناڵه‌كه‌ی‌ خۆی‌‪.‬‬ ‫پۆستی‌ سه‌رۆك بۆ خه‌ڵك رونبكاته‌وه‌‪.‬‬

‫كه‌ناڵ ‌ی كه‌مپینی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫یه‌كێ���ك له‌داهێن���راو‌ه نه‌گونج���او‬ ‫ناپه‌س���ه‌نده‌كانی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان‬ ‫ك���ه‌ دواتر ب���وه‌ مۆدیل ب���ۆ حزبه‌كان ‌ی‬ ‫تری���ش‪ ،‬كاندیدكردن���ی‌ رۆژنام���ه‌وان‌و‬ ‫راگه‌یاندكاره‌كان���ی‌ ب���وه‌ ب���ۆ پارله‌مان‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌كان���ی‌ پارێزگا‌و پۆس���ته‌كان ‌ی‬ ‫حكوم���ه‌ت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ وای‌ ك���ردو‌ه ته‌نه���ا‬ ‫ئامانجێك ك ‌ه راگه‌یاندكاران به‌م كه‌ناڵه‌و‌ه‬ ‫ببس���تێته‌وه‌ خ���ۆ ده‌رس���تن‌و دواتر خۆ‬ ‫پااڵوتن��� ‌ه له‌یه‌كێ���ك له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪،‬‬ ‫وات���ه‌ ئ���ه‌م كه‌ناڵ���ه‌ ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ وه‌ك‬ ‫كه‌مپینێك��� ‌ی هه‌ڵبژاردن س���ه‌یرده‌كرێت‪،‬‬ ‫هیچ ئه‌وه‌ن���ده‌ وه‌ك كه‌ناڵێك ‌ی میدیای ‌ی‬ ‫پرۆفیش���ناڵ ئامانج���ی‌ میدیاكاران ‌ی نی ‌ه‬ ‫(به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كانی���ش ح���ه‌وت له‌و‬ ‫میدیاكار‌و به‌رپرس���انه‌ ‌ی كه‌ناڵه‌كه‌‪ ،‬كار‬ ‫بۆ خ���ۆ كاندیك���ردن له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌ی‬ ‫داهاتوو ده‌كه‌ن)‪ ،‬كه‌ پێویس���ت ‌ه خاوه‌ن ‌ی‬ ‫یه‌كه‌می‌ كه‌ناڵه‌ك���ه‌ به‌بڕیارێك ماف ‌ی خۆ‬ ‫كاندیك���ردن بۆپارله‌مان‌و پۆس���ته‌كان ‌ی‬ ‫حكوم���ه‌ت له‌میدیاكارانی‌ ن���او كه‌ناڵه‌ك ‌ه‬ ‫قه‌ده‌غه‌ ب���كات‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش ده‌بێت ‌ه هۆ ‌ی‬ ‫نه‌مان ‌ی به‌شێكی‌ س���ه‌ره‌كی‌ ل ‌ه ملمالنێ ‌ی‬ ‫نابه‌رپرسانه‌ له‌ناو میدیاكه‌یدا‪.‬‬ ‫كۆتا قسه‌‬ ‫‪ KNN‬كورتكراوه‌ی‌ (ت���ۆڕی‌ هه‌واڵی ‌ی‬ ‫كوردی‌)ی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌م ن���اوه‌ گه‌وره‌‌و‬ ‫رۆژنامه‌وانیه‌ نه‌ك بۆ ئه‌م میدیای ‌ه نابێت‪،‬‬ ‫كه‌ ئێس���تا بوه‌ته‌ یه‌كێك له‌ئۆرگانه‌كان ‌ی‬ ‫حزب (له‌كاتێكدا ده‌مێكه‌ مۆدێلی‌ میدیا ‌ی‬ ‫حزبی‌‌و ش���مولی‌ كۆتایی‌ هاتوه‌)‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫هیچ كه‌ناڵێكی‌ میدیایی‌ كوردی‌ به‌حزبی‌‌و‬ ‫ناحزبیه‌وه‌ له‌ئاستی‌ ئه‌م ناوه‌دا نیه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ ‌ی له‌نوس���ینه‌كه‌ ‌ی پێشوترمدا‪،‬‬ ‫دو پێش���نیارم خس���تبوه‌ڕو (داخستن‪،‬‬ ‫ی���ان چاكك���ردن)‪ ،‬ب���ه‌اڵم دوای‌ ی���ه‌ك‬ ‫س���اڵ تێبینیكردنی‌ ئ���ه‌م كه‌ناڵه‌ له‌رو ‌ی‬ ‫ئی���داره‌دان‌و په‌یام���ه‌ میدیایه‌كه‌ی���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌گه‌ینه‌ ئ���ه‌و ئه‌نجامه‌ ‌ی به‌رده‌وامبون ‌ی‬ ‫ئه‌م كه‌ناڵه‌ به‌م عه‌قڵیه‌ت‌و ئاست ‌ه خراپ‌و‬ ‫كوالێتیه‌ نزمه‌ی‌ ئێس���تایه‌وه‌‪ ،‬داخستن ‌ی‬ ‫باش���ترین رێگه‌یه‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌ی بوه‌ت ‌ه‬ ‫خه‌نجه‌رێكی‌ كول‌و تۆپخانه‌یه‌ك ‌ی چروك‪،‬‬ ‫جگ ‌ه له‌به‌هه‌ده‌ردانی‌ پاره‌‌و خۆخه‌ڵه‌تاندن‬ ‫هیچ ‌ی دیكه‌ ناگه‌یه‌نێ‌‪ .‬هه‌ربۆی ‌ه پێشنیاز‬ ‫ده‌كه‌ین ئه‌م كه‌ناڵه‌ دابخرێ‌‌و له‌وه‌ زیاتر‬ ‫مێ���ژوی‌ خ���ۆی‌‌و خاوه‌نه‌ك���ه‌ی‌ عه‌یببار‬ ‫نه‌كات‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫گۆڕان لەبەردەم تاقیکرنەوەدایە ‬ ‫د‪ .‬شۆڕش حاجی‬ ‫بزوتن���ەوەی گ���ۆڕان زادەی هەلومەرجێکی‬ ‫تایب���ەت بو‪ .‬لەس���اڵی‪ ٢٠٠٩‬ژمارەیەکی زۆری‬ ‫خەڵکی کوردس���تانی عی���راق لەکاروکردەوەی‬ ‫ه���ەژدە س���اڵی دەس���ەاڵتی ک���وردی ناڕازی‬ ‫ب���ون‌و خوازی���اری گۆڕینی ئ���ەو هەلومەرجە‬ ‫بون‪ .‬ئ���ا لەوکاتەدا بزوتن���ەوەی گۆران هاتە‬ ‫گۆڕەپانی سیاسییەوە‪ .‬زۆربەی زۆری ئەوانەی‬ ‫لەسەرەتای دروستبونی بزوتنەوەی گۆڕانەوە‬ ‫پشتیوانیان لەبەرنامەی گۆڕان کردو تائێستاش‬ ‫ئومێدی���ان بەگۆڕین���ی سیس���تمی حوکمڕانی‬ ‫ماوە‪ ،‬کە لەسایەیدا دادپەروەری کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫س���ەروەری یاس���ا فەراهەم بێت‌و قۆرخکاری‬ ‫ئابوری‌و سیاسی‌نەمێنێ‌‌و دەستاودەستکردنی‬ ‫ئاشتییانەی دەس���ەاڵت بێتە ئاراوە‪ ،‬هیوایان‬ ‫لەس���ەر هەڵوێس���تی گۆڕان هەڵچنیوە‪ .‬بۆیە‬ ‫گرنگە بزانرێ گۆڕان بەتەمای چیە‪.‬‬ ‫دوای چ���وار س���اڵ کاری سیاس���ی وەک‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن گۆڕان بەش���داری لەحکومەتی‬ ‫بنک���ە فراواندا ک���رد‪ ،‬بەو هیوایەی بەش���ێک‬ ‫لەدەس���ەاڵتی ئەم هەرێمەی بکەوێتە دەست‌و‬ ‫لەپێگ���ەی دەس���ەاڵتەوە چاکس���ازی بکات‌‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ئایا پارت���ی دیموکراتی کوردس���تان‪،‬‬ ‫ک���ە جومگەکانی دەس���ەاڵتی ئ���ەم هەرێمەی‬ ‫قۆرخک���ردوە‪ ،‬هی���چ لەدەس���ەاڵتەکانی خۆی‬ ‫رادەستی گۆڕان کردوەو رێگەی بەگۆڕان داوە‬ ‫بەرنامەی چاکسازی جێبەجێ بکات؟‬ ‫لەس���ەروبەندی پێکهێنانی کابینەی هەشتدا‬ ‫هەرێمی کوردس���تان روبەڕوی قەیرانی بڕینی‬ ‫بودج���ە لەالیەن بەغ���داو پەالم���اری داعش‌‬ ‫ب���ۆوە‪ .‬س���ەرەڕای ئەمانەش هێش���تا هەندێ‬ ‫کاری باش‌ ک���راوە‌و چەند هەنگاوێکی وردیش‬ ‫بەرەو چاکسازی نراوە‪ .‬بەاڵم ئەوانە لەئاستی‬ ‫چاوەڕوان���ی خەڵ���ک‌و پێش���بینی بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕاندا نین‪ .‬ناکرێ ئێس���تا هەڵس���ەنگاندنی‬

‫ت���ەواو بۆ ئەدائ���ی گۆڕان بک���رێ‌و وەاڵمێکی‬ ‫یەکالکەرەوە بەدەس���تبهێنرێ کە ئایا گۆڕان‬ ‫لەحکومەتدا باش���ی کردوە ی���ان خراپ‪ .‬بەاڵم‬ ‫دەک���رێ کارکردنی ش���انزە مانگ���ی رابردوی‬ ‫گ���ۆڕان لەن���ا‌و کابین���ەی هەش���تدا بکرێتە‬ ‫بنەم���ا ب���ۆ پێش���بینیکردنی دەرەنجامی ئەو‬ ‫هەڵسەنگاندنە‪.‬‬ ‫قەیرانی موچەو بێکاری‌و نەبونی دادپەروەری‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و یەکنەخس���تنەوەی هێزەکانی‬ ‫پێشمەرگەو ئاسایش‌و وەس���تانی پرۆژەکان‌و‬ ‫قۆرخکاری‌و ناش���ەفافییەت لەداهاتی نەوت‌و‬ ‫تێکچون���ی پەیوەندی نێوان هەرێ���م‌و بەغداو‬ ‫کۆچ���ی گەنجان‌ چەن���د قەیرانێک���ی گەورەو‬ ‫راس���تەقینەن ک���ە روب���ەڕوی ئ���ەم هەرێمەو‬ ‫خەڵکەکەی بۆتەوە‪ .‬هەمو ئەمانە دەرەنجامی‬ ‫سیاسەتی چەوتی دەسەاڵتی کوردییە لەماوەی‬ ‫زیاتر لەبیست ساڵ‪ ،‬نەک دەرهاویشتەی کاری‬ ‫کابینەی هەش���ت‪ .‬ئەوەی مای���ەی نیگەرانییە‬ ‫ئەوەیە کە لەبری چارەس���ەری ئەم قەیرانانە‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان س���ەرقاڵی کۆمەڵێک شتی‬ ‫الوەکی ک���راوە‌‪ .‬ئێس���تا پارت���ی دیموکراتی‬ ‫کوردستان نەک هەر بزوتنەوەی گۆڕان بەڵکو‬ ‫هەمو خەڵکی کوردس���تانی سەرقاڵی کێشەی‬ ‫س���ەرۆکایەتی هەرێم کردوە‪ .‬ئەمە لەکاتێکدا‬ ‫چارەسەرنەکردنی کێشەی سەرۆکایەتی هەرێم‌و‬ ‫تەنانەت غیابی سەرۆکی هەرێمیش رێگر نابن‬ ‫لەبەردەم کاری حکومەت‌و بەرنامەی چاکسازی‬ ‫گ���ەر حکومەت بیەوێ هەن���گاوی جیددی بۆ‬ ‫چارەسەری قەیرانەکان بنێت‪.‬‬ ‫دۆس���یەی س���ەرۆکایەتی هەرێم بەش���ێک‬ ‫نەب���و لەپاکێجی پێکهێنان���ی حکومەت‌ بەڵکو‬ ‫پێش���تر ئەم کێش���ەیە بەیاس���ا چارەس���ەر‬ ‫کراب���و‪ .‬لە‪٢٠١٣/٦/٣٠‬پارتی‌و یەکێتی وادەی‬ ‫س���ەرۆکایەتیان لەپەرلەم���ان درێژک���ردەوەو‬ ‫دەنگیان بەپرۆژەیاس���ایەکدا ک���ە رێگا نادات‬ ‫وادەی سەرۆکی هەرێم چیتر درێژ بکرێتەوە‪.‬‬ ‫ئێستا پارتی دیموکراتی کوردستان پابەندی‬

‫پێویستە بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان راشکاوانە‬ ‫هەڵوێستی خۆی‬ ‫راگەیەنێ‌و رێگرو‬ ‫رێگرییەکانی بەردەم‬ ‫پرۆسەی چاکسازی‬ ‫بۆ خەڵک ئاشکرا‬ ‫بکات‬ ‫ئەو یاس���ایەی خۆی نیەو تەحەدای ئیرادەی‬ ‫چوار حیزبە سەرەکییەکەی کوردستان دەکات‬ ‫کە بەهەر چواری���ان زۆرینەی دەنگی خەڵکی‬ ‫کوردستان پێکدەهێنن‪ .‬لەمەش سەیرتر ئەوەیە‬ ‫کە خەریکە کێشەی سەرۆکایەتی هەرێم هەمو‬ ‫کێشەکانی تر لەبیر خەڵک دەباتەوەو بەرنامەی‬ ‫چاکسازی ئیفلیج کردوە‪ .‬ئەنجومەنی وەزیران‬ ‫لەم هەلومەرجە پڕ قەیرانەدا بەبیانوی کێشەی‬ ‫س���ەرۆکایەتی هەرێ���م‪ ٣ - ٢‬مان���گ جارێک‬ ‫کۆدەبێتەوە‪ .‬سەرەڕای هەمو ئەمانە بزوتنەوەی‬ ‫گ���ۆڕان لەهەس���تکردن بە بەرپرس���یاریێتی‌و‬

‫لەپێناوی سازان‌و بۆ هێشتنەوەی یەکگرتویی‬ ‫بەرەی چ���وار حیزبەکە نەرمی زۆری نواندوەو‬ ‫ت���ا ئەندازەیەکیش سازش���ی لەس���ەر هەندێ‬ ‫پرنس���یپی خۆی کردوە‪ .‬ب���ەاڵم لەبەرامبەردا‬ ‫پرۆس���ەی سازان هیچ نەچۆتە پێش‌‌و خەریکە‬ ‫گفتوگۆو دانوس���تانەکان بگەنە بنبەست‪ .‬گەر‬ ‫وابڕوا لەماوەی تەمەنی کابینەی هەش���تدا نە‬ ‫کێش���ەی سەرۆکایەتی هەرێم یەکال دەبێتەوەو‬ ‫ن���ە قەیرانەکانی���ش چارەس���ەر دەکرێ���ن‪.‬‬ ‫بەپێچەوان���ەوە رۆژ لەدوای رۆژ حاڵوگوزەرانی‬ ‫خەڵک خراپتر دەبێ‪.‬‬ ‫لەبەر رۆش���نایی ئەو راستییانەدا پێویستە‬ ‫بزوتن���ەوەی گۆڕان راش���کاوانە هەڵوێس���تی‬ ‫خۆی راگەیەنێ‌و رێگ���رو رێگرییەکانی بەردەم‬ ‫پرۆسەی چاکسازی بۆ خەڵک ئاشکرا بکات‪ .‬وا‬ ‫چاکە گۆڕان لەمەودوا رایگەیەنێ کە تائێس���تا‬ ‫لەپێناوی س���ازاندا نەرمی نواندوە‌ بەاڵم دەبێ‬ ‫شێوازی گفتوگۆو دانوس���تانەکان لەداهاتودا‬ ‫بگۆڕێن‪ .‬ئیتر کاتی ئەوە هاتوە گۆڕان س���ور‬ ‫بێ لەسەر پرۆژە یاسای سەرۆکایەتی هەرێم‪،‬‬ ‫کە رێ���کاری یاس���ایی بڕی���وەو لەپەرلەمانی‬ ‫کوردس���تان خوێندنەوەی یەکەمی بۆ کراوە‪.‬‬ ‫هەروەها پێویس���تە گۆڕان پێداگری لەس���ەر‬ ‫جێبەجێکردنی پاکێجەکانی چاکسازی بکات‌و‬ ‫چیتر رێگە نەدات کات بەفیڕۆ بدرێ‌و بەبیانوی‬ ‫نابەجێ پرۆسەی چاکسازی‌دوابخرێ‪ .‬واچاکە‬ ‫گۆڕان‌و سێ الیەنەکەی تر ئەنجومەنی وەزیران‬ ‫بکەن���ە مینبەری پێداگری لەس���ەر بەرنامەی‬ ‫چاکس���ازی‌و داخوازییەکانی خەڵک‌‪ .‬ئەمەش‬ ‫تاکە رێگایە بۆ دەرچ���ون لەو قەیرانانەی کە‬ ‫لەئەنجامی بیس���ت ساڵ سیاس���ەتی چەوتی‬ ‫دەس���ەاڵتی ک���وردی دوچاری بوی���ن‪ .‬گرنگە‬ ‫کە چوار الیەنە سیاس���ییەکە بەیەک نەفەس‬ ‫تەعام���ول لەگەڵ ئەم واقیع���ە بکەن‌‪ ،‬چونکە‬ ‫پارتی دیموکراتی کوردستان بۆ شکستپێهێنانی‬ ‫ئەوان گرەوی لەسەر نەبونی یەک هەڵوێستی‌و‬ ‫لێکترازانی چوار الیەنەکە کردوە‪.‬‬

‫کاتی پێداچونەوە بەبوخاری‌و موسلیم نەهاتوە؟‬

‫زانا تۆفیق‬ ‫نوس���ەری ئ���ەم چەن���د دێڕە کەس���ێکی‬ ‫موس���وڵمانەو بێجگە لەنوێژی بەیانی تەواوی‬ ‫نوێژەکان���ی لەکات���ی خۆی���دا دەکات‪ .‬وە‬ ‫لەمناڵیەوە هەتا ئەم س���انیەیە کە ‪ ٣٠‬س���اڵ‬ ‫تەمەنمە هەر ش���انازیم کردوە بەئاینەکەمەوە‪.‬‬ ‫نیوەی قورئانی پیرۆزم لەبەرەو کێشەم نەبوە‬ ‫لەتێگەێشتنی تەفسیرە جیاوازەکانی بەزمانە‬ ‫جیاوازەکان‪.‬‬ ‫بۆی���ە پێ���ش ئ���ەوەی حوکم���ی تەکفیرم‬ ‫بەسەردا بدەیت دوبارە بیرکەرەوە! بەتەواوی‬ ‫قەناعەتم���ەوە بەوپ���ەڕی ئیمانم���ەوە دەڵێم‬ ‫بوخ���اری‌و موس���لیم س���ەرچاوەی نەگبەتی‌و‬ ‫نەهامەتیەکان���ی ئومەتی ئیس�ل�امن‪ .‬چونکە‬ ‫ئ���ەم دو زات���ە بەڕێ���زە دوای زیات���ر لە ‪١٥٠‬‬ ‫س���اڵ لەوەفاتی پێغەمبەری ئیسالم هەستان‬ ‫بەکۆکردن���ەوەی حەدیس���ەکانی پێغەمبەر کە‬ ‫زۆربەیان هەڵبەستراو و دروستکراو بون لەالیەن‬ ‫خەلیفە ی���ەک لەدوایەکەکانی بەنی ئوممەیە‪.‬‬ ‫دیارە ئ���ەم دو زاتە خۆی���ان زۆر هیالک کرد‬ ‫بەنوسینەوەی حەدیسەکان‪ ،‬بەاڵم تێکەڵبونی‬ ‫چەندین حەدیس���ی درۆو هەڵبەستراو بەدەمی‬ ‫پێغەمبەرەوە بەکتێب���ی صەحیحەینی ئەم دو‬ ‫زاتە ئیس�ل�ام‌و پەیامەک���ەی لەڕێڕەوی خۆی‌و‬ ‫ئامانجە بەرزەکەی الدا‪ .‬لەهەموی کارەساتبارتر‬ ‫ئەوەیە قورئان ناکرێت بەبناغە بۆ تێگەش���تن‬ ‫لەئیس�ل�ام بەڵکو ئەم دو سەرچاوە پڕ شک‌و‬ ‫گومانە دەکرێت بەتەفسیرو ئامرازی راڤەکردن‬ ‫ب���ۆ ئایەتەکان���ی قورئ���ان‪ .‬هەرچەندە کەس‬ ‫گومانی لەوە نیە کە قورئان دەستوری ئاینی‬ ‫ئیس�ل�امەو بناغەی ئەم ئاینەیە‪ ،‬حەدیسەکان‬ ‫لەکۆت���ادان دەبێت لەخزمەت���ی ڕونکردنەوەی‬ ‫ئایەتەکان بن‪ ،‬بەاڵم بە پێچەوانەوە حەدیس���ە‬ ‫پڕ ش���ک‌و گومانەکانی بوخاری بۆتە بناغە بۆ‬ ‫تێگەشتن لەئاینی ئیس�ل�ام‪ ،‬قورئان دەکرێتە‬ ‫پاشکۆی حەدیسێک کە ئەستەمە پێغەمبەری‬ ‫ئیسالم قس���ەی وای لەدەم هاتبێتە دەرەوە‪.‬‬ ‫هەرچەندە ئەم بابەتە زۆر ئاو دەکێشێت بەاڵم‬ ‫لێرە چەند پرس���یارێک دەخەمە ڕو بۆ ئەوەی‬ ‫کەسی خاوەن ویژدان‌و خەمخۆر بۆ ئاینەکەی‬ ‫تۆزێک رابچڵەکێت‪ .‬س���ەرەتای نوس���ینەوەی‬ ‫حەدیسەکانی پێغەمبەر بۆ سەردەمی عومەری‬ ‫کوڕی خەگگاب دەگەڕێتەوە‪ ،‬کاتێک حەزرەتی‬ ‫عومەر فەرم���ان دەکات هەمو حەدیس���ەکان‬ ‫کۆبکرێنەوەو لەکتێبێکدا دابنرێن‪ .‬بەاڵم کاتێک‬ ‫حەدیس���ەکان دێنن کە لەوکاتە ژمارەیان ‪٥٠٠‬‬ ‫حەدیس دەبێت‪ ،‬ئاڵۆزییەکی زۆر بەدیدەکرێت‌و‬ ‫نیوەی���ان پێچەوانەی ئەوانی ت���ر دەبن‪ .‬هەر‬

‫بۆی���ە حەزرەتی عومەر دەس���تبەجێ فەرمان‬ ‫دەکات هەموی���ان بس���وتێنرێن‌و فەرمانی���ش‬ ‫دەردەکات کەس حەدیس نەنوسێتەوە‪ ،‬چونکە‬ ‫مەترسی دروس���تبونی فیتنەو سەرلێتکچونی‬ ‫موس���وڵمانانی لێبەدی دەکات‪ .‬واتە بوخاری‬ ‫هەس���تاوە بەکارێک ک���ە حەزرەت���ی عومەر‬ ‫توانای جێبەجێکردنی نەب���وەو بەپێچەوانەی‬ ‫فەرمانەکەی عومەری کوڕی خەططاب هەنگاوی‬ ‫ناوە‪ .‬هاوەاڵنی پێغەمبەر کە هەمویان لەخزمەت‬ ‫پێغەمب���ەر پەروەردە ب���ون‌و لەژیانی خۆیاندا‬ ‫بەچاوی خۆی���ان پێغەمبەریان بینیوە‪ ،‬توانای‬ ‫جیاکردنەوەی‪ ٥٠٠‬حەدیسیان نەبو لەیەکتری‌و‬ ‫ناکۆکی ڕیوایەتەکان لەکەسێکەوە بۆ کەسێکی‬ ‫دی ک���ە هەردوکیان هاوەڵ���ی پێغەمبەر بون‬ ‫هێن���دە زۆرو دور لەی���ەک ب���و چارەیەکی بۆ‬ ‫نەهێش���تنەوە جگە لەوەی بیانسوتێنن‪ .‬بەاڵم‬ ‫ئیمامی بوخاری‌و موس���لیم بێ ئ���ەوەی ئەم‬ ‫روداوە لەبەرچاو بگرن هاتن زیاتر لە ‪ ٧‬هەزار‬ ‫ریوایەتیان لەکتێبەکانی���ان کۆکردەوەو دواتر‬ ‫ئەم ڕیوایەتانە خرانە جێگەی قورئانیش‪ .‬واتە‬ ‫گەر دەقێک پێچەوانەی حەدیس���ێک بو ئەوە‬ ‫حەدیسەکە بەس���ەنگی مەحەک وەردەگیرێت‌و‬ ‫ئایەت���ە پیرۆزەکە پش���تگوێ دەخرێت‪ .‬واتە‬ ‫پێیانوایە حەدیس تەفس���یری قورئان دەکات‬ ‫نەک ئەوەی قورئان بکەنە سەرچاوە بۆ راست‌و‬ ‫دروستی حەدیسەکان‪ .‬خودا لەئایەتی قورئان‬ ‫بەئاش���کرا زیاتر لەجارێک فەرمان بەپێغەمبەر‬ ‫دەکات گەر بێباوەڕان گاڵتەیان بەئایەتەکانی‬ ‫خودا کرد ئەوا لەو مەجلیسە هەستەو بەجێی‬ ‫بهێڵە هەت���ا واز لەگاڵتەک���ردن دەهێنن‪ .‬ئایا‬ ‫هەم���ان م���ەوزوع لەحەدیس���ەکانی بوخاری‌و‬ ‫موسلیم وایەو بەمش���ێوەیە راڤەی بۆ کراوە؟‬ ‫نەخێر‪ ،‬نەک پێغەمبەرەکەمان بەم ش���ێوەیە‬ ‫هەڵس���وکەوتی نەک���ردوە بەڵک���و بەتەواوی‬ ‫پێچەوانەک���ەی کردوە! چیرۆکی کەعبی کوڕی‬ ‫ئەش���رەف یەکێکە لەو چیرۆکانەی کە ناخی‬ ‫کەس���ی موس���وڵمان دەهەژێنێ���ت‪ ،‬ئەویش‬ ‫کوشتنی کەسێکە بەفەرمانی پێغەمبەر تەنیا‬ ‫لەبەرئەوەی کە شیعری دژی پێغەمبەر وتوە‪،‬‬ ‫ئایا ئەم چیرۆکە بەڕەوا دەبینن بەپێغەمبەر؟‬ ‫باش���ە خ���ودا فەرمانی پێکردوە ک���ە کاتێک‬ ‫گاڵتەی���ان بەئایەتەکان���ی خ���ۆی ک���رد ئەو‬ ‫مەجلیسە جێبهێڵێت‪ ،‬ئەی باشە پێغەمبەر بۆ‬ ‫کەعبی کوشت!؟ دیارە ئەم ڕیوایەتە مێژوییە‬ ‫لەالیەن عیکریمەی کوڕی ئیبن عەباس ڕیوایەت‬ ‫کراوە کە بەکەس���ێکی درۆزن بەناوبانگ بوەو‬ ‫براکەی خۆی بەئاش���کرا وتویەت���ی عیکریمە‬ ‫درۆ بەدەم باوکمەوە دەکات‪ .‬بوخاریش زیاد‬ ‫لە‪١٠٠‬حەدیسی لەم کەسە درۆزنەوە وەرگرتوە‪.‬‬ ‫بە بەڵگ���ەش ئیمامی مالی���ک لەکتێبی موطأ‬ ‫دا هیچ ریوایەتێکی لەم کەس���ە وەرنەگرتوە‪.‬‬ ‫کە تەواوی حەدیس���ەکانی عیکریمە پێغەمبەر‬ ‫وەک عەرەبێکی دەشتەکی نەزان دەردەخات‪،‬‬ ‫هەروەک ئەو حەدیسەی کە باس لەوە دەکات‬ ‫پێغەمبەر زەواجی لەگەڵ حەزرەتی عائیش���ە‬ ‫ک���ردوە کاتێک تەمەنی ‪ ٦‬یان ‪ ٩‬س���اڵ بوە‪.‬‬ ‫دیارە ئەمەش درۆیەکی شاخدارەو بەپێی هەمو‬ ‫بەڵگە مێژوییەکان ئەوە س���ەلماوە کە عائیشە‬

‫بوخاری‌و موسلیم‬ ‫دەرهاوێشتەی‬ ‫کۆمەڵگەیەکی‬ ‫دەشتەکیەو زۆرێک‬ ‫لەحەدیسەکان راڤەی‬ ‫هەستە شارەواکانی‬ ‫کۆمەڵگەیەکی‬ ‫خەسێنراوە‬ ‫تەمەنی‪ ١٧‬تا ‪ ٢١‬ساڵ بوە لەکاتی زەواجی لەگەڵ‬ ‫پێغەمبەر‪ .‬هەروەها حەدیس���ەکانی پێغەمبەر‬ ‫بەش���ێوازێکی هێندە سوک س���ەیری ئافرەت‬ ‫دەکات کە هیچ گومانێ���ک ناهێڵێتەوە لەوەی‬ ‫ئەم قس���انە لەئەقڵێکی دەشتەکی هاتۆتەدەر‬ ‫نەک پێغەمبەری ئیسالم‪ .‬لەصەحیحی موسلیم‬ ‫هاتوە کە هەرکەس لەکاتی نوێژدا سەگ‌و کەرو‬ ‫ب���ەرازو ژن بە بەردەمی نوێژەکەی بڕوات ئەوا‬ ‫نوێژەکەی بەتاڵ دەبێتەوە! لەم حەدیس���ەی‬ ‫صەحیحی موس���لیم بۆم���ان دەردەکەوێت کە‬ ‫ژن هیچ جی���اوازی نیە لەگەڵ س���ەگ‌و کەر‪،‬‬ ‫ئەی موس���وڵمان ئەم تێڕوانینە بەشایستەی‬ ‫پێغەمبەرەکەی خۆت دەزانی؟ تۆ شوێنکەوتەی‬ ‫موحەمەدی یان بوخاری‌و موسلیم؟‬ ‫ئەوەی لێرەدا جێی س���ەرنجە کە بوخاری‌و‬ ‫موس���لیم بەش���ێوازێک تەقدیس کراون کەس‬ ‫گومانی���ان لێن���اکات‪ ،‬وەک ئ���ەوەی لەالیەن‬ ‫خ���وداوە راس���پێردرابن ب���ەوەی ب���ەم کارە‬ ‫هەس���تن‪ .‬ئەمەش لەبەرئەوەی���ە کە بوخاری‌و‬ ‫موسلیم بەئەقڵی س���ەردەمەکەیان هەستاون‬ ‫بەلێکدان���ەوەی حەدیس���ەکان‌و هیچ ناڕەحەت‬ ‫نەب���ون لەگێڕان���ەوەی هەندێ���ک فەرم���ودە‬ ‫بەنمون���ەی ئەو حەدیس���ەی ک���ە ژن دەخاتە‬ ‫قاڵبی س���ەگ‌و بەراز چونکە ئەقڵی دەشتەکی‬ ‫نەک ئەو حەدیس���ە بەدرۆ نازانێت بەڵکو پێی‬ ‫شادمان‌و دڵخۆشیشە!‬ ‫بۆیە دەگەینە ئەو دەرەنجامەی کە بوخاری‌و‬ ‫موس���لیم دەرهاوێش���تەی کۆمەڵگەیەک���ی‬ ‫دەش���تەکیەو زۆرێک لەحەدیس���ەکان راڤەی‬ ‫هەستە شارەواکانی کۆمەڵگەیەکی خەسێنراوە‪،‬‬ ‫کە بۆ حەاڵڵ کردن‌و هەڵماڵینی پەردەی شەرم‬ ‫لەسەرکوش���تن‌و زەواج لەگ���ەڵ کچ���ی مناڵ‌و‬

‫س���وکایەتی بەژن‌و ملکەچ ک���ردن بۆ زۆردارو‬ ‫فەرمانڕەواکان پەنا بۆ دروستکردنی حەدیس‬ ‫ب���ەدەم پێغەمبەرەوە ب���راوە‪ .‬هەرچەندە من‬ ‫گومانم لەنیەتی باش���ی ئەو دو زاتە نیە بەاڵم‬ ‫لەزۆر حەدیس���دا کەوتونەتە ناو داوی عادەتە‬ ‫باوەکانی کۆمەڵگەی ئەو سەردەمە‪.‬‬ ‫ئەمە حەجە یان کۆمەڵکوژی؟!‬ ‫نزیکەی هەزار حاجی لەکاتی جێبەجێکردنی‬ ‫فەری���زەی حەجدا گی���ان لەدەس���ت دەدەن‬ ‫بەبۆنەی قەرەباڵغی‌و پاڵەپەستۆوە‪ ،‬جا ئەمە‬ ‫حەجە یان کۆمەڵک���وژی؟ لەحەج جوێندان‌و‬ ‫موناقەش���ەکردن حەج بەت���اڵ دەکەنەوە ئەی‬ ‫گەر حاجی���ەک بەپێلەق���ە بکوژیت؟ خۆ ئەم‬ ‫حاجیانە ب���ەدەردی خوایی نەمردون هەمویان‬ ‫ب���ە پێلەقەی یەکت���ری مردون‪ ،‬لێ���رە جگە‬ ‫ل���ەوەی کۆمەڵێ���ک حاج���ی لەجیاتی حەج‬ ‫قەتڵیان بۆ دەنوسرێت‪ ،‬مەلیکی سعودو بەناو‬ ‫زاناکانی قوتابی ئیبن���ی باز لەم کۆمەڵکوژیە‬ ‫بەرپرس���ن‪ .‬هەرچەندە ئەوانە ن���ەک زانانین‬ ‫بەڵک���و جاهیلترین مرۆڤی س���ەرزەوین‪ .‬ئەم‬ ‫بەن���او زانایانەی کە لەس���عودیە دەژین جگە‬ ‫لەتێرکردنی ئارەزوە سێکسیەکانیان بە‪ ٣‬ژن‌و‬ ‫‪ ٤‬ژن هیچ گرفتێکیان نیە‪ ،‬بافەڵەس���تین هەر‬ ‫لەژێر پۆستاڵی ئیسرایلدا بێت‪ ،‬موسوڵمانانی‬ ‫بۆرما باهەر بسوتێن وەک قەقنەس‪ ،‬سوریا با‬ ‫هەر لەژێر شمشێری داعش بێت‪ ،‬میسر با هەر‬ ‫لەسایەی سیس���ی بێت‌و گەنجەکانی لەزیندان‬ ‫قەتیس بن‪ ،‬سااڵنە ‪ ٨٠‬ملیار دۆالر سەرمایەی‬ ‫هەمو موس���وڵمانی جیهان بڕژێت���ە گیرفانی‬ ‫خادمی حەرەمی شەرەفەین ئیدی چی دەبێت‬ ‫با ببێت‪.‬‬ ‫گ���ەر رۆژێک کەس���ێک هات‌و پرس���ی ئەی‬ ‫زانایانی سعودیە کوڕەکانی خادمی حەرەمەین‬ ‫پارەی ئەم موس���وڵمانانە دەدەن بەسێکس‌و‬ ‫فانتازیا لەگەڵ کچ���ە گۆرانیبێژەکان‪ ،‬کاتێک‬ ‫دەچن ب���ۆ تورکیا بۆ پش���ودان تەنیا ژورێک‬ ‫لەئۆتێلەکە ناگرن بەڵکو هەمو ژوری ئۆتێلەکە‬ ‫حیجز دەک���ەن‪ ،‬هەروەها ئەم پارەیە خراوەتە‬ ‫خزمەت���ی کۆمپانی���ای دروس���تکردنی چەک‬ ‫لەئەمریکاو گیرفانی سەرمایەدارانی جولەکەی‬ ‫پ���ێ گەرمدەکرێتەوە ئ���ەوا لەوەاڵم���دا پێت‬ ‫دەڵێن‪ ":‬ئەوانە وەلیئەم���رن‌و بە پێی ئایەتی‬ ‫قورئان���ی پیرۆز گوێڕایەڵی لەوەلیئەمر فەرزە‪،‬‬ ‫هەت���ا کوفری موباح���ی لێنەبینین بۆمان نیە‬ ‫رەخنەیان لێبگرین!"‬ ‫وەلیئەمری خادمی حەرەمەین‌و قوتابیەکانی‬ ‫ئیبن باز کە ئەمریکاو ناتانیاهۆیە لەئیسرایل‪،‬‬ ‫نرخی نەوتیان بۆ ‪ ٤٥‬دۆالر دابەزاند بەفەرمانی‬ ‫ئۆبامای وەلیئەمریان‪ ،‬ئێستا بۆ پڕکردنەوەی‬ ‫ئەو زەرەرە داروبەردی���ان پڕکردوە لەحاجی‌و‬ ‫زیات���ر لە ‪ ٤‬ملیۆنی���ان تێخزاندوە ئیدی چۆن‬ ‫کارەساتی وادروست نابێت؟ ئەی قوتابیەکانی‬ ‫ئیبن باز کە پێتانوایە زەوی لەش���وێنی خۆی‬ ‫چەقیوەو ناجوڵێتەوە ئەی ناوگەڵ برسیەکان‬ ‫ئەی خاوەنانی ئارەزوی سێکس���ی بێس���نورو‬ ‫ئەقڵی سنوردار‪ ،‬ئەی باوکانی داعش‌و قاعیدە‪،‬‬ ‫ئ���ەی کوڕەکانی موعاویە‪ ،‬ئێ���وەن پەڵەیەکی‬ ‫ڕەش بەناوچەوانی ئاینی ئیسالمەوە‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫نیشتیمان‌و ماڵ‬ ‫ئاراس فه‌تاح‬ ‫م����رۆڤ پێش����ئەوەی بونەوەرێک����ی‬ ‫نیشتیماندار بێت‪ ،‬بونەوەرێکی ماڵدارە‪.‬‬ ‫ئەمە ڕای (فیلێم فلوسەر)ی فەیلەسوفی‬ ‫بواری میدیای����ە‪ .‬بەبۆچونی ئەو‪ ،‬ئێمە‬ ‫دەتوانین بەبێ نیش����تیمان بژین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ناتوانی����ن بەبێ م����اڵ بژین‪ .‬فلوس����ەر‬ ‫وایدەبینێت ک����ە ئێمە دەتوانین لەهه‌مو‬ ‫ش����وێنێکدا ماڵمان هه‌بێ����ت‪ ،‬تەنانەت‬ ‫دەتوانین وەکو بێالنەکان لەژێر پردێکدا‬ ‫بژین‪ ،‬یان وەکو قەرەجەکان لەکاروان‌و‬ ‫می����وان لەھوتێلێک����دا نیش����تەجێبین‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ناتوانین هه‌مو ش����وێنێک بکەین‬ ‫بەنیش����تیمانی خۆم����ان‪ .‬نیش����تیمان‬ ‫بۆ ئ����ەم بیری����ارە ئ����ەو مرۆڤانەیە کە‬ ‫بەرپرسیارێتیمان بەرامبەریان هه‌یە‪.‬‬ ‫گ����ەر لەس����ەردەمی پێش شۆڕش����ی‬ ‫پیشەس����ازییدا چەمکی "م����اڵ"‪ ،‬لەناو‬ ‫دیسپۆتیزمی ش����وێندا گیریخواردبێت‪،‬‬ ‫ئەوا لەم س����ەردەمەماندا م����رۆڤ لەناو‬ ‫دیسپۆتیزمی کاتدا ژیان دروستدەکات‪.‬‬ ‫ماڵ لەنیش����تیمانی مۆدێرندا‪ ،‬شوێنێک‬ ‫نییە ک����ە ھی گروپێک����ی تایبەت بێت‪،‬‬ ‫جوگرافیای����ەک نییە ک����ە موڵکی یەک‬ ‫نەتەوە بێت‪ ،‬روبەرێک نییە کە دەوڵەت‬ ‫دیس����پلینی رەه����ای بکات‌و س����نوری‬ ‫بزاوت����ی ئەندامەکانی دیاریبکات‪ .‬چیدی‬ ‫نیش����تیمان تەنها دەاللەت لەو ش����وێنە‬ ‫ناکات کە بەمان����ا نەتەوەییەکەی تیایدا‬ ‫لەدایکدەبین‌و دەمرین‪ .‬واتە ئەو چەمکە‬ ‫بوە بەبار بەس����ەر خۆیەوە کە دەڵێت‪،‬‬ ‫ئێمە تەنها لەناو نیش����تیمان‌و کەس����ی‬ ‫خۆماندا ژیانێک����ی خۆش دابیندەکەین‌و‬ ‫ئارامیی کۆمەاڵیەتیمان پارێزراوە‪ ،‬چونکە‬ ‫نیشتیمان دەشێت ببێت بەمەترسیدارترین‬ ‫شوێن بۆ دانیش����توانەکەی خۆی‪ ،‬وەکو‬ ‫لەعێراق و س����وریاو چەندین واڵتی تردا‬ ‫دەیبینین‌و تاراوگەش ببێت بەش����وێنێک‬ ‫بۆ دروستکردنی ماڵێکی نوێ‪.‬‬ ‫لەش����ارێکی وەک����و موینش����ن‪ ،‬پتر‬ ‫لەملیۆنێ����ک ک����ەس دەژی����ن‪ .‬پێکهاتی‬ ‫دانیشتوانەکەی پتر لە ‪ ١٨٠‬واڵت پێکدێت‌و‬ ‫زیاتر لە‪ % 36‬نیش����تەجێبوەکانی‪ ،‬یان‬ ‫خۆیان پاشخانێکی نائەڵمانییان هه‌یە‪،‬‬ ‫یاخ����ود یەکێک لەدایک‌و باوکیان س����ەر‬ ‫بەنەتەوەیەک����ی ترن‪ .‬لەش����ارێکی وەک‬ ‫لەندەنیش کە پتر لەحەوت ملیۆن کەسی‬ ‫تێدا دەژی‪ ،‬زیاتر لە‪ ٣٠٠‬زمان قس����ەی‬ ‫پێدەکرێت‪ .‬نزیکەی ‪ ١٨٣‬زیناگۆک‌و‪١٣٠‬‬ ‫مزگەوت‌و‪ ٣٧‬پەرس����تگەی ھیندی لێیە‪.‬‬ ‫ئ����ەم ڕەهه‌ن����دە ف����رە کولتورییە‪ ،‬کە‬ ‫دەرکەوتێکی نوێی سەردەمی مۆدێرنە‪،‬‬ ‫بوە بەیەکێک لەخەسڵەتە سەرەکییەکانی‬ ‫ش����اری مۆدێ����رن‌و دەوڵەمەندییەک بۆ‬ ‫کولتورو ئابورییەکەی‪ ،‬نەک مەترسیی بۆ‬ ‫لەدەستدانی ڕەسانەیەتیی‪ .‬بەم چەشنە‬ ‫ک����ۆچ ڕەهه‌ندێک����ی نوێی شارس����تانیی‬ ‫سەردەمەو چیدی ھیچ دەوڵەت‌و ئایینێک‬ ‫ناتوانێت وەکو جاران س����نور بۆ ژیان‌و‬ ‫روبەری ئینسانەکان دیاریبکات‪.‬‬ ‫س����ەردەمی نوێ‪ ،‬سەردەمی داماڵینی‬ ‫چەمک����ی نیش����تیمانە لەتێگەیش����تنی‬ ‫ڕەس����ەنایەتیی‪ .‬واتە چیتر نیش����تیمان‬ ‫بونێکی هه‌میش����ەیی‌و نەگ����ۆڕی نییە‪،‬‬ ‫وەک����و لەپێناس����ە فەرهه‌نگییەکان����دا‬ ‫دەیبینی����ن‪ .‬ئاش����کرایە ک����ە چەمک����ی‬ ‫نیش����تیمان چ لەڕەهه‌ندە ئایینییەکەی‌و‬ ‫چ لەڕەهه‌ن����دە ناس����یۆنالیزمییەکەیدا‬ ‫کرۆکێکی نەگ����ۆڕی هه‌یە‪ ،‬بەو مانایەی‬ ‫کە یەک هه‌قیقەتی هه‌یەو دابەشناکرێت‪.‬‬ ‫ڕەهه‌ن����دی یەکەمی����ان نیش����تیمانێکی‬ ‫نەگ����ۆڕی بەختەوەری����ی ژیان����ە لەناو‬ ‫جوگرافیایەکی خوداییدا کە لەبەهه‌شتدا‬ ‫بەرجەس����تە دەبێت‪ .‬لەدوهه‌میشیاندا‪،‬‬ ‫واتە لەدیدی ناس����یۆنالیزمدا‪ ،‬نیشتیمان‬ ‫جوگرافیایەکی نەگۆڕی دونیاییەو قابیلی‬ ‫دەستکاریکردن نییە‪ ،‬سنورێکی پیرۆزی‬ ‫ئینس����انکردەو گۆڕانی بەسەردا نایەت‪.‬‬ ‫ئ����ەم نەگۆڕییە لەخودی خۆیدا ناکۆکەو‬ ‫دۆخێکی پڕ ئیشکالییە‪ ،‬چونکە چەندە‬ ‫نیش����تیمان بۆ هه‌ر تاکێ����ک لەچەندین‬ ‫دەوڵەتی نەتەوەی����ی پێکدێت‪ ،‬ئاوهاش‬ ‫بۆ ئیمانداران لەچەندین خوداو بەهه‌شت‬ ‫پێکدێ����ت‪ .‬گ����ەر هاونیش����تیمانیبونی‬ ‫دەوڵەتیی لەپاس����ەپۆرتدا بەرجەس����تە‬ ‫بێ����ت‪ ،‬ئ����ەوا هاونیش����تیمانییبونی‬ ‫ئایین����ی لەئەندامبون����ی ئیماندارێتی����دا‬ ‫بەرجەس����تە دەبێت‪ .‬چەمکی نیشتیمان‬ ‫لەئایدیۆلۆژیای ناس����یۆنالیزمدا دەکرێت‬ ‫گەورەتر بکرێتەوە‪ ،‬لەوێنەی فیدراسیۆن‬ ‫ی����ان کۆنفیدراس����یۆنی دەوڵەتان����دا‪،‬‬

‫وەک����و لەیەکێتی ئەوروپ����ادا دەیبینین‪،‬‬ ‫بەاڵم خودی خۆی هه‌رگیز شایس����تەی‬ ‫بچوکبون����ەوە نییە‪ .‬ئاوه����اش چەمکی‬ ‫نیشتیمان لەئاییندا سنورەکانی لەڕێگای‬ ‫جەنگ‌و فتوحات����ەوە گەورە دەکرایەوە‪.‬‬ ‫لەه����ه‌ردو حاڵەتەک����ەدا دەرکەوت����ی‬ ‫کەمایەتیی بەرهه‌مدێت‪ ،‬کە بەشێک نین‬ ‫لەپێکهاتی ئەتنی یان ئایینی ئەو سنورە‬ ‫دەس����ەاڵتدارێتییە‪ .‬هه‌ر ئەم حاڵەتەشە‬ ‫وادەکات ک����ە چەوس����انەوەو پ����رۆژەی‬ ‫بەکۆمەڵکوژیی‪ ،‬هه‌میش����ە روبەڕوی ئەو‬ ‫کەمایەتییانە ببێتەوە کە بەجەس����تەی‬ ‫سیاس����ی ئەتنیی ی����ان ئایینیی گروپی‬ ‫دەسەاڵتدار نامۆن‪.‬‬ ‫نیش����تیمان تەنها کاتێ����ک دەتوانێت‬ ‫نیش����تیمان بێ����ت ک����ە جێ����گای "منی‬ ‫جیاواز"ی تێدا ببێتەوە‪ ،‬شوێنێک بێت کە‬ ‫هه‌مومان بەبێ جیاکاریی ماڵی خۆمانی‬ ‫تێدا دروس����تبکەین‪ .‬نیش����تیمانی نوێ‪،‬‬ ‫شوێنێکە کە ھیچ کەس‌و گروپێک خۆی‬ ‫بەخاوەنی ڕەس����ەنی نەزانێت‪ .‬لەدونیای‬ ‫مۆدێرندا چەمکی ڕەس����ەنایەتی بەمانا‬ ‫بیۆلۆگییەی کە نیشتیمان تەنها مۆڵکی‬ ‫دانیشتوانە ڕەس����ەنەکانە‪ ،‬بەچەشنێک‬ ‫کاڵبوەت����ەوە کە ش����ارە گ����ەورەکان‌و‬ ‫میترۆپۆڵەکان����ی دونی����ا‪ ،‬هه‌مویان بون‬ ‫بەنیش����تیمانی س����ەدان گروپی ئەتنی‌و‬ ‫ئایینی‌و زمانیی‪.‬‬ ‫فلوسەر ڕای وایە نیشتیمان ماڵێکە کە‬ ‫عادەتە ئینسانییەکانمان تیادا بەکۆدێکی‬ ‫نھێنی داخراوە‪ .‬هه‌ر ئەمەشە وادەکات‬ ‫کە کەس����ی بێواڵت بتوانێت ئەم کۆدانە‬ ‫لەگ����ەڵ خۆیدا بۆ هه‌م����و جێگایەکی تر‬ ‫ببات‪ ،‬ئەگین����ا مرۆڤ نەیدەتوانی واڵتی‬ ‫خۆی بەجێبھێڵێت‌و لەش����وێنێکی نامۆ‬ ‫بەعادەتەکان����ی خۆی ب����ژی‪ .‬مرۆڤ کە‬ ‫دەربەدەر دەبێت‪ ،‬یان کۆچدەکات‪ ،‬ماڵ‬ ‫وەکو پێکهاتێکی م����ادی لەگەڵ خۆیدا‬ ‫نابات‪ ،‬بەڵکو کۆدە نھێنییەکان لەگەڵ‬ ‫خۆیدا دەبات‪.‬‬ ‫لەم سەردەمەشماندا جیهانی میدیای‬ ‫نوێ بەش����ێوەیەکی رادیکاڵ دەستکاری‬ ‫پەیوەن����دی نێ����وان ڕوب����ەرو کات����ی‬ ‫ئینس����انەکانی کردوە‪ .‬جیهانی مۆدێرن‬ ‫ئەو ش����وێنەیە ک����ە م����رۆڤ دەتوانێت‬ ‫خ����ۆی لەچەمکی تەقلیدیی نیش����تیمان‬ ‫ڕزگاربکات‌و فێرببێت ماڵی نوێ بۆ خۆی‬ ‫دروستبکات‪ .‬هه‌ر ئەمەشە وایکردوە کە‬ ‫ئێمە بتوانین لەکافێیەکدا بەلەپتۆپێکەوە‬ ‫دابنیش����ین‌و کاربکەی����ن‪ ،‬لەیەککات����دا‬ ‫چەندی����ن ماڵ����ی دیگیتاڵ����ی لەڕێگای‬ ‫ئینتەرنێتەوە دروس����تبکەین‌و س����نوورە‬ ‫بیۆلۆگیی‌و یاس����ایی‌و سیاس����ییەکانی‬ ‫نیش����تیمان تێپەڕێنین‌و بەوتەی فلوسەر‬ ‫ببین بە"قەرەجێکی دیگیتاڵی"‪ .‬جیهانی‬ ‫دیگیت����اڵ وای لەمرۆڤ ک����رد کە خۆی‬ ‫لەدیسپۆتیزمی نیش����تیمان زرگاربکات‌و‬ ‫پەیوەندییەک����ی ن����وێ لەگ����ەڵ ماڵ����دا‬ ‫بدۆزێتەوە‪.‬‬ ‫پەیوەن����دی نیش����تیمان‌و م����رۆڤ‪،‬‬ ‫پەیوەندییە بەو شوێنەی کە تیایدا ماڵ‬ ‫دروس����تدەکات‪ .‬الی مرۆڤی س����ەردەمی‬ ‫جیهان����ی گڵۆب����اڵ‪ ،‬پرس����ی چییەت����ی‬ ‫ژیان‪ ،‬پرسی س����ەرەکییە‪ ،‬نەک پرسی‬ ‫ئەوەی لەکوێدا دەژی‪ .‬لێرەوە فلوس����ەر‬ ‫پێماندەڵێ����ت‪ ،‬بون����ی م����رۆڤ لەدۆخی‬ ‫دیالنێی����ە لەنێ����وان م����اڵ‌و جیهان����دا‪،‬‬ ‫جوالنێکردنە لەنێوان ڕوبەری شەخسی‌و‬ ‫گشتیدا‪.‬‬ ‫نیشتیمان مێژوی نیشتەجێبونی مرۆڤە‬ ‫لەناو ماڵی بوندا‪ .‬ئێمە ئەو کاتە هه‌ست‬ ‫بەب����ون دەکەی����ن کە ماڵم����ان هه‌بێت‪.‬‬ ‫گرنگیی بونی ماڵ وەکو فلوسەر دەڵێت‪،‬‬ ‫لەپێش نیش����تیمانەوەیە‪ .‬بۆئەوەی باس‬ ‫لەنیش����تیمان بکەین‪ ،‬دەبێت لەماڵەوە‬ ‫دەستپێبکەین‪.‬‬ ‫لەدەس����تدانی نیش����تیمان تەنه����ا‬ ‫لەدەس����تدانی مافی سیاسیی‌و کولتوری‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو بەپلەی یەکەم لەدەستدانی‬ ‫ماڵە بەمانا شەخس����ییەکەی‪ .‬پاراستنی‬ ‫کەرامەت����ی م����رۆڤ‪ ،‬مانای پاراس����تنی‬ ‫تاکێتیی ”‪ “Singularity‬هه‌مو تاکێکی‬ ‫مرۆی����ی دەگەیەنێت‪ .‬هه‌ر ئەمەش����ە وا‬ ‫لەهانا ئارێن����ت دەکات پێمانبڵێت‪ ،‬ھیچ‬ ‫دۆخێکی ئینسانیی نییە کە بۆ هه‌میشە‬ ‫ئازادی����ی مرۆییمان بپارێزێ����ت‪ .‬مێژوی‬ ‫مرۆڤ‪ ،‬مێژوی هه‌ڕەش����ەی بەردەوامی‬ ‫لەدەس����تدانی ماڵە‪ ،‬چونکە ئایدیۆلۆژیا‬ ‫ئایین����ی‌و ناسیۆنالیس����تییەکان چەندە‬ ‫دروس����تکەری سنوری س����ەدیمیین بۆ‬ ‫نیشتیمان‪ ،‬ھێندەش ھۆکاری وێرانکەری‬ ‫خودی نیشتیمانن لەڕێگای جەنگەوە کە‬ ‫لەوێرانکردنی ماڵەوە دەستپێدەکات‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫که‌سک‌و سۆر‬

‫عیشق‌و بون‬

‫گۆشه‌یه‌که دو هه‌فته‌ جارێک "شێرکۆ کرمانج" ده‌ینوسێت‬

‫میدیای کوردیی‌‪ :‬لەجیاتی‬ ‫ڕێگری‪ ،‬ڕەوایی بەژنکوژی دەدات‬ ‫چەن����د ڕۆژێ����ک پێش ئێس����تا ژنێک‬ ‫لەسلێمانی بەربەرچاوی خەڵکەوە کوژرا‪.‬‬ ‫کوش����تن لەس����ەر ئەوەی پێیدەگوترێت‬ ‫"شەرەف" بەدرێژایی مێژو لەنێو کۆمەڵگەی‬ ‫کوردی دیاردەیەکی کۆمەاڵیەتیی باو بوە‪،‬‬ ‫سااڵنێکیش����ە ئەم دیاردەیە لەمیدیاکان‌و‬ ‫ت����ۆڕە کۆمەاڵیەتیی����ەکان ڕوماڵدەکرێن‌و‬ ‫قسەوباسیان لەسەر دەکرێت‪.‬‬ ‫بەش����ی هەرە زۆری ڕاپ����ۆرت‌و وتارو‬ ‫نوسینەکان لەسەر ئەم کەیسانە‪ ،‬گوایە‬ ‫مەبەست لێیان‪ ،‬بەرگریکردنە لەژنکوشتن‌و‬ ‫لەمافەکان����ی ژن بەاڵم ئ����ەوەی جێگەی‬ ‫س����ەرنجە ژمارەیەکی کەمی لێدەرچێت‬ ‫زۆرب����ەی هەرە زۆریان نەک هەر خزمەت‬ ‫بەپڕۆس����ەو هەوڵەکانی بەگژاچونەوەی‬ ‫ژنکوژی ناکەن بەڵکو پش����تیوانی‌و برەو‬ ‫بەگوتار (‪ )discourse‬ێکی دژە‪-‬ژنی‬ ‫نێرس����االری زاڵی نێو کۆمەڵگە دەدەن‪.‬‬ ‫بەم����ەش میدی����ای ک����وردی بەئاگای����ی‬ ‫یان بێئاگای����ی ب����وە بەپالتفۆرمێک بۆ‬ ‫باڵوکردنەوەی ئەو گوتارە کۆمەاڵیەتییە‬ ‫پیاوساالرییە‪.‬‬ ‫لەگەڵ کوش����تنی ژنێک ی����ان کچێک‪،‬‬ ‫قس����ەی س����ەر زاری خەڵک‌و مانشێتی‬ ‫میدیاو ت����ۆڕە کۆمەاڵیەتییەکان‌‌ پڕدەبن‬ ‫لەهەندێک دەربڕو س����ەردێڕو ڕس����تە کە‬ ‫لێرە شیکارو هەڵسەنگاندن بۆ هەندێکیان‬ ‫دەکەین بەمەبەستی گەیشتن بە پەیام‌و‬ ‫گوتارە شاردراوەکانی پشتیان‪ ،‬دواتریش‬ ‫هەوڵدەدەی����ن ک����ە هەندێک پێش����نیاز‬ ‫بخەینەڕو بەمەبەس����تی بەگژاچونەوەی‬ ‫پرسی ژنکوژیی‪.‬‬ ‫کاتێک رۆژنامەیەک دەنوس����ێت "ژنێک‬ ‫لەس����ەر گومانێک خەڵتان����ی خوێن کرا"‬ ‫ئەمە وەک ئەوە وایە کە بگوترێت کرداری‬ ‫کوشتنەکە بۆیە ناڕەوایە چونکە هۆکاری‬ ‫کوش����تنەکە گوماناوییە ئەگەر گومانەکە‬ ‫الببرێت ئەوە ئاس����اییەو ڕەوایە کە ژنان‬ ‫یان کچان بکوژرێن!‬ ‫بەهەمانش����ێوە‪ ،‬کاتێک تەلەفزیۆنێک‬ ‫دەڵێت "رۆژانە ل����ەم واڵتەی ئێمە ژنانی‬ ‫پاکیزە بەب����ێ ت����اوان دەکوژرێن"‪ .‬ئەم‬ ‫دەربڕین����ە ئەگ����ەر پارێ����زگاری لەژن����ە‬ ‫"پاکیزەکان"ی����ش بکات ئ����ەوە ڕەوایی‬ ‫بەکوش����تنی ژنە "ناپاکیزەکان" دەدات‪.‬‬ ‫ه����ۆکاری ئەم����ە دەگەڕێت����ەوە بۆ ئەو‬ ‫تێگەیشتنە زاڵەی کە پێیوایە ئەگەر ژنێک‬ ‫بێجگە لەمێردەکەی مومارەسەی سێکس‬ ‫ب����کات "ناپاکیزە"ی����ەو کچێکیش پێش‬ ‫ش����وکردن لەگەڵ کوڕێک خۆشەویستی‌و‬ ‫دەس����تبازی بکات ئ����ەوە "ناپاکیزە"یە‪،‬‬ ‫لەه����ەردو حاڵەتەک����ەش م����ادام ژنەکە‬ ‫ی����ان کچەک����ە کارێک����ی "ناپاکیزە"یان‬ ‫ئەنجام����داوە کەوات����ە خوێنیان حەاڵڵەو‬ ‫دەبێت بکوژرێن!‬ ‫میدیای کوردی بێ بیرکردنەوە لەقسەی‬ ‫ئ����ەو کەس����انەی ک����ە چاوپێکەوتنیان‬ ‫لەگەڵدا دەکات دێت قس����ەکانی خزمێک‬ ‫یان ناس����یاوێک یان جیرانێکی کچە یان‬ ‫ژنە کوژراوەکە بەگوێ����ی بینەر دەدات‪،‬‬ ‫گوای����ە دەیەوێ����ت نیش����انبدات کە کچە‬ ‫بێتاوانە! بۆنمونە لەس����ەر زاری خەڵک‬ ‫دەگێڕێتەوەو دەڵێ����ت‪" :‬بێئەوەی کەس‬ ‫بزانێ چیکردوە کچە کوژرا"‪ ،‬یان "ئاخر‬ ‫ژنەی بەستەزمان خۆ هیچی نەکردبو بۆ‬ ‫کوشتیان"‪.‬‬ ‫ڕستەی یەکەم پێماندەڵێت ئەگەر کچێک‬ ‫"ش����تێکی" کرد ئەوە ئاساییە بکوژرێت‪.‬‬ ‫بەهەمانشێوە ڕستەی دوەم پێماندەڵێت‬ ‫ژن تەنیا کاتێک بەس����تەزمان‌و بێتاوانە‬ ‫کە هیچی نەکردبێت‪ ،‬ئەگەر "ش����تێکی"‬ ‫کرد ئەوە تاوانبارەو شایستەی کوشتنە‪.‬‬ ‫ئ����ەم دەربڕینە ترس����ناکانە لەڕاس����تیدا‬ ‫پاساو و ڕەوایی دەدەن بەژنکوشتن‪ .‬ئەم‬ ‫دەربڕینانە دنیایەک وێنەدەکەن کە ژن‌و‬ ‫کچ بەس کاتێک مافی ژیانیان تێیداهەبێت‬ ‫کە "بەستەزمان بن"‪ ،‬ئەگەر "بەستەزمان‬ ‫نەبن" ئەوە عفری����ت‌و تاوانبارن‌و دەبێت‬ ‫دنیاکەیان تێکبدرێت!‬ ‫جیرانێک دێ����ت‌و دەڵێ����ت "بێئەوەی‬ ‫س����اغبکرێتەوە کە زگیپڕە باوکەکە کچە‬ ‫هەرزەکارەک����ەی خ����ۆی کوش����ت" یان‬ ‫ناس����یاوێک دەڵێت "پشکنینی پزیشکی‬ ‫داد دەریخس����ت ک����ە کچەکە سێکس����ی‬ ‫ناش����ەرعی نەکردب����و کەچ����ی براکەی‬ ‫کوشتی"‪ .‬ئەم ڕستانە ڕاست ئەو پەیامە‬ ‫لەخۆدەگ����رن‌و دەگەیەن����ن ک����ە ئەگەر‬

‫بەشێوەیەک لەش����ێوەکان ساغکراوە کە‬ ‫کچێک زگیپڕە یان سێکسی "ناشەرعی"‬ ‫کردوە ئەوە ئاساییە باوک کچەکەی‪ ،‬یان‬ ‫برا خوشکەکەی‪ ،‬بکوژێت!‬ ‫لەکاتی کوشتنی ژنێک یان کچێک‪ ،‬ئەم‬ ‫ڕس����تەو دەربڕانە‪ ،‬یان هاوشێوەکانیان‪،‬‬ ‫ڕوب����ەری ڕۆژنام����ەکا‌ن‌و شاش����ەی‬ ‫تەلەفزیۆن����ەکان پڕدەکەنەوە‪ .‬بەم کارە‬ ‫میدی����ای ک����وردی‪ ،‬یەکەم‪ ،‬پش����تیوانی‬ ‫لەگوت����ارە کۆمەاڵیەتییە زاڵەکە دەکات‪،‬‬ ‫گوتارێ����ک ک����ە هەڵق����واڵوی عەقڵیەتی‬ ‫پیاوس����االری‌و موحافیزەکاری����ی دینیی‌و‬ ‫کۆنەپارێزیی کەلتورییە‪ .‬دوەم‪ ،‬برەو بە‬ ‫ژنکوژی‌و کچک����وژی دەدات کە ئەوپەڕی‬ ‫بێنرخکردنی ئینسان‌‌و مافەکانی ئینسانە‬ ‫لەژیانێکی ئازاددا‪.‬‬ ‫پرس����یار لێرە ئەوەیە کە هەڵوێس����ت‬ ‫لێ����رە دەبێت چی بێت‪ .‬کۆمەڵگەو میدیا‬ ‫لەحاڵەتێکی ئاوهادا چۆن مامەڵە لەگەڵ‬ ‫ئەم پرس����ە بکەن‌و هەڵوێست وەربگرن‌و‬ ‫ڕوماڵی بکەن‪.‬‬ ‫پێش هەمو شتێک دەبێت ئەوە بزانین‬ ‫کە ژنکوژی����ی لەکۆمەڵگ����ەی کوردییدا‬ ‫یەک هۆکاری نییە‪ .‬ب����ەڕای من تەواوی‬ ‫س����ەرچاوەو دام����ەزراوە مەعریفییەکانی‬ ‫کۆمەڵگ����ە‪ ،‬وەک خێ����زان‪ ،‬ک����ۆاڵن‪،‬‬ ‫سیس����تەمی پەروەردە‪ ،‬میدیا‪ ،‬کەلتور‪،‬‬ ‫دین‌‪ ،‬دەس����ەاڵت هتد‪ ...‬ه����ەر هەمویان‬ ‫کەم تا زۆر بەرپرس����ن‌لە دروستکردنی‬ ‫ئەو جیهانبینییەی کە ڕەوایی بەژنکوژیی‬ ‫دەدات‪.‬‬ ‫لێ����رە ناکرێ����ت تاوتوێ����ی هەم����و‬ ‫ڕەهەندەکان����ی ئەم پرس����ە بکەین بەاڵم‬ ‫دەکرێت هەندێک هەنگاوی س����ەرەتایی‬ ‫بخەینەڕو‪.‬‬ ‫سەرەتا‪ ،‬لەنێو خێزان دەبێت یەکسانی‬ ‫کچ‌و کوڕ‪ ،‬ژن‌و پیاو بسەلمێنرێت‌و ڕێزی‬ ‫لێ بگیردرێت؛ لەک����ۆاڵن دەبێت کچان‌و‬ ‫کوڕان یەکس����انانە مامەڵەی����ان لەگەڵدا‬ ‫بکرێت نەک کوڕان شای کۆاڵن‌و کچانیش‬ ‫"ش����اژنی" نێو ماڵەکان بن؛ لەقوتابخانە‬ ‫کچان‌و کوڕان بەیەک چاو تەماش����ابکرێن‬ ‫نەک کوڕان وەک داهێنەرو گیانفیداکەرو‬ ‫بەرگریکەر لەنیشتیمان لەنێو دەقەکان‌و‬ ‫لەوانەکاندا نیش����انبدرێن‌و کچانیش وەک‬ ‫حورم����ەو زەعیفەیەکی دەس����تڕەنگین‌و‬ ‫شارەزا لەماڵداریی‌و جوانکاریی وێنابکرێن؛‬ ‫میدی����ا نەک نابێ����ت برەو ب����ەو گوتارە‬ ‫زااڵنەی نێو کۆمەڵگە بدات بەڵکو دەبێت‬ ‫بیانخاتەژێر پرسیارو هەڵیانوەشێنێتەوەو‬ ‫برەو بەگوت����اری یەکس����انیی ژن‌و پیاو‬ ‫بدات؛ ئەو بەهاو عەقڵییەتە کۆنەپارێزو‬ ‫کۆنەپەرستییەی کە ئەمڕۆ سەلەفییەکان‌و‬ ‫داعش����ییەکان ‌لەبڵنگ����ۆی مزگەوتەکان‬ ‫بەس����ەر کۆمەڵگەیاندا سەپاندوە دەبێت‬ ‫تێکبش����کێنرێن‌و فڕێبدرێنە ناو تەنەکەی‬ ‫زبڵەوە؛ دەس����ەاڵتی سیاسی نەک نابێت‬ ‫لەبکوژانی ژنان خۆشبێت‌ بەڵکو دەبێت‬ ‫ڕێوش����وێنی یاسایی‌و دادگایی بگرێتەبەر‬ ‫بۆ بنبڕکردنی دیاردەی ژنکوژی‪.‬‬ ‫بەکورت����ی نابێ����ت ژن����ان لەژێر هیچ‬ ‫پاس����اوێک بکوژرێن‪ .‬تاکە هەڵوێستێک‪،‬‬ ‫یان ڕەفتارێک‪ ،‬کە پی����او لەم حاڵەتانە‬ ‫وەریبگرێت دەکرێت یەکێک لەمانە بێت‪:‬‬ ‫یەک����ەم‪ ،‬ئەگەر وەک پیاوێ����ک دەرگای‬ ‫ژوورێکت ک����ردەوەو دیتت ئەوا کچەکەت‬ ‫ی����ان خوش����کەکەت لەگەڵ کەس����ێکی‬ ‫دیکە بەڕوت����ی بەیەکەوەن ئ����ەوە تاکە‬ ‫ش����تێک بیکەیت ئەوەیە ک����ە بەهێمنی‬ ‫دەرگاکە دابخەیت بۆئەوەی وەزعەکەیان‬ ‫ل����ێ تێکنەدەی����ت‪ .‬دوەم‪ ،‬ئەگ����ەر وەک‬ ‫پیاوێک دەرگای ژوورێکت کردوەو دیتت‬ ‫هاوس����ەرەکەت لەگەڵ کەس����ێکی دیکە‬ ‫بەڕوتی بەیەک����ەوەن ئەوە دو ئیختیارت‬ ‫لەپێشە‪ )١( ،‬ئەگەر هۆکاری ئەو کارەی‬ ‫ژنەک����ە کەمتەرخەمی تۆیە ئەوە واچاکە‬ ‫لەهاوس����ەرەکەت خۆش����بیت بەمەرجی‬ ‫دوب����ارە نەکردن����ەوەی‪ )٢( .‬ئەگ����ەر‬ ‫کەمتەرخەم هاوس����ەرەکەتە ئەوە وەک‬ ‫هاوسەری ئەو کەسە مافی ئەوەت هەیە‬ ‫کە لەهاوس����ەرەکەت جیابیتەوە‪ ،‬تەواو‬ ‫نوقتە سەری خەت‪.‬‬ ‫لەپاڵ ئەو س����یناریۆو پێش����نیازانەی‬ ‫س����ەرەوە چاکترین ڕێگە بۆ ڕێگریکردن‬ ‫لەژنکوژیی‪ ،‬پیرۆزکردنی ژیانی ئینسان‌و‬ ‫لەپیرۆزی خستنی کەلتورو دەقە دینییە‬ ‫کۆنەپارێزو کۆنەپەرستییەکانە‪.‬‬

‫ئومێد حه‌مه‌عه‌لی‬ ‫له‌ئه‌زمونكردنی عیشقا مرۆڤ وه‌اڵمی‬ ‫بانگی بنه‌ره‌تی بون ده‌داته‌وه‌‪ .‬عیشق‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌فرو ئاوه‌‪ ،‬ئه‌و پێكبه‌ست و‬ ‫گرێدراوییه‌قوڵه‌یه‌په‌یوه‌ندی به‌فرو ئاو‬ ‫ده‌خوڵقێنێت‪ ،‬باش���ترین وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‬ ‫من بۆ ئ���ه‌و دو ڕه‌گه‌زه‪‌،‬توانه‌وه‌ی ‌ه بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی ڕه‌گه‌زی بنچینه‌یی بون ونبكه‌م‪.‬‬ ‫به‌ف���رو ئ���او پێكه‌و‌ه تاقان��� ‌ه ڕه‌گه‌زی‬ ‫بنه‌ڕه‌تی هه‌مو بونن‪ ،‬من هیچ نیم جگ ‌ه‬ ‫له‌وه‌اڵمێك بۆ ئه‌و ڕه‌گه‌زه‌بنه‌ڕه‌تییه‌ی‬ ‫ب���ون‪ .‬به‌فرو ئ���او پێك���ه‌وه ‌یه‌كه‌م‌و‬ ‫دواهه‌مین توخمی مانه‌وه‌ی منن‪.‬‬ ‫عیش���ق ئه‌ش���ێ په‌یوه‌ن���دی ب���ێ‬ ‫به‌ئه‌ویدیكه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك به‌هایه‌كی بێمه‌رج‪،‬‬ ‫یه‌كگرتن‌و یه‌كێتی بێ له‌گه‌ل كه‌سێكا‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌شێوه‌ی چاكه‌و به‌هایه‌كی بااڵ‬ ‫قه‌بوڵده‌كرێ‪ .‬له‌م پێناس���ه‌یه‌دا ئه‌وه‌ی‬ ‫ره‌نگده‌دات���ه‌وه‌ مه‌ی���ل‌و هه‌ڵپه‌كردن‌و‬ ‫خواستی یه‌كگرتنه‌ له‌ته‌ك ئه‌ویدیكه‌دا‪.‬‬ ‫له‌عیش���قدا تایبه‌تێت���ی بێهاوتای���ی‬ ‫ئه‌ویت���رو دوباره‌نه‌بون���ه‌وه‌ی خ���ودی‬ ‫په‌یوه‌ندی س���وبێكتییانه‌ ده‌رده‌كه‌وێ‪.‬‬ ‫ئه‌و تایبه‌تێت���ی‌و هه‌اڵوێردییه‌له‌خودی‬ ‫خۆیا به‌هایه‌كی بااڵیه‌‪ ،‬به‌جۆرێ‪ ،‬ژیان‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی په‌یوه‌ندی به‌ئه‌ویترو له‌گه‌ل‬ ‫ئه‌ویتردا واتای خۆی له‌ده‌ستده‌دات‪ .‬نه‬ ‫‌ته‌نها عیشق وه‌ك چاكه‌ قه‌بوڵده‌كرێ‪،‬‬ ‫به‌ڵكه‌خ���ودی مه‌عش���وق وه‌ك چاك ‌ه‬ ‫دانیپێداده‌ن���رێ‪ ،‬چاك���ه‌ی مه‌عش���وق‬ ‫له‌خودی خۆیا وه‌ك ئامانج ده‌هێنرێته‬ ‫‌زمان‪.‬‬ ‫مه‌عش���وق له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی به‌هایه‌و‬ ‫واتایه‌كی بنه‌ڕه‌تییه‌‪ ،‬هۆی ئاماده‌بونی‬ ‫راس���ته‌قینه‌ی عاش���قه‌له‌جیهان‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ئاماده‌بون���ه ‌هی���چ په‌یوه‌ندییه‌ك���ی‬ ‫راسته‌وخۆی به‌خودی عاشقه‌وه‌نامێنێ‪.‬‬ ‫ئه‌م بون���ه ‌له‌ئاس���ۆی مه‌عش���وقه‌وه‬

‫‌ده‌توانێ به‌سه‌ر جیهانی خۆیا هه‌ڵبێ‪،‬‬ ‫ئه‌زمونكردن‌و گه‌ڕانه‌وه ‌بۆ دونیا دوای‬ ‫ده‌رچ���ون لێی ته‌نها ئومێد بۆی‪ ،‬بونی‬ ‫عیش���قه‌‪ .‬گه‌ڕان���ه‌وه‌و ئه‌زمونكردنه‌وه‬ ‫‌بۆ؟ ئایا پرۆس���ه‌ی ده‌رچ���ون چییه‌؟‬ ‫بۆچ���ی م���رۆڤ له‌ره‌وش���ی عیش���قدا‬ ‫جیهانی پێشینه‌یی داكه‌وتیانه‌ی خۆی‬ ‫فه‌رامۆش���ده‌كا و جێده‌هێڵ���ێ؟ ئای���ا‬ ‫به‌جێهێش���تن ئه‌زمونێكی ناچاریانه‌یه‬ ‫‌یان ویستگه‌رایانه‌یه‌؟ ئایا ئه‌گه‌ر عیشق‬ ‫هێزی پروكاندنی مرۆڤ‌و ویستگه‌رایی ‌ه‬ ‫بنه‌ڕه‌تییه‌ك���ه‌ی نه‌ب���ێ‪ ،‬ده‌توانێ وه‌ك‬ ‫عیشق له‌دایكبێ؟ ئایا له‌بنچینه‌دا بونی‬ ‫عیشق دژبه‌ری بونی ویست نییه‌؟ ئایا‬ ‫مرۆڤ بۆ ئه‌وه‌ی عاش���ق بێ ئه‌شێ بیر‬ ‫له‌بونی عیشق بكاته‌وه‌‪ ،‬یان ویستی بۆ‬ ‫عیش���ق هه‌بێ؟ ئه‌گه‌ر ویس���تی عیشق‬ ‫هه‌بو زه‌مینه‌ی هاتنه‌ئارای خودی عیشق‬ ‫واتایه‌كی ده‌مێنێ؟ پرسیاره‌ك ‌ه ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫مرۆڤ بۆ ئه‌وه‌ی عاشق بێ ده‌توانێ بیر‬ ‫له‌وه‌بكاته‌وه‌عاشق بێ؟ عیشق دۆخێك ‌ه‬ ‫به‌بیركردنه‌وه ‌ناخوێنرێته‌وه‌و ناپێورێ‪.‬‬ ‫له‌رێگ���ه‌ی عه‌قڵه‌وه ‌ئه‌زم���ون ناكرێ‪،‬‬ ‫ته‌نها ئه‌زمون خۆی ده‌توانێ ئه‌و ره‌وش‬ ‫و پانتاییه‌سه‌رو ئاساییه ‌تاقیبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر جیهان رۆش���نه‌ پانتایی دازاین‬ ‫بێ‪ ،‬ك���ه‌ به‌دیدی هایدیگ���ه‌ر ‪ ،‬كاتێك‬ ‫دازای���ن دێته‌جیهان‪ ،‬جیه���ان ئه‌بێته‬ ‫‌رۆش���نه‌پانتایی‪ .‬رۆشنه‌پانتایی مرۆڤی‬ ‫عاشق بونی مه‌عشوقه‌‪ ،‬له‌م ده‌روازه‌یه‌وه‬ ‫‌ئاماده‌بونی له‌جیهان ته‌حقیقده‌كا‪.‬‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه له‌په‌یوه‌ن���د به‌ئاماده‌بونی‬ ‫مرۆڤه‌و‌ه له‌جیهان كێشه‌ی كاریگه‌رمان‬ ‫له‌روی فه‌لس���ه‌فییه‌و‌ه ب���ۆ بێته‌پێش‪،‬‬ ‫ئاماده‌بون���ی‬ ‫چونكه‌پرۆسێس���ی‬ ‫هایدیگه‌رییان���ه‌‪ ،‬پرۆس���ه‌یه ‌له‌رێگه‌ی‬ ‫م���رۆڤ خۆی���ه‌وه‌‪ ،‬ن���ه‌ك ئه‌ویت���ر‪،‬‬ ‫دیاره‌له‌عیش���قدا ئه‌ویت���ر به‌رواڵ���ه‌ت‬ ‫ئاماده‌ی���ی هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم ب���ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫باشتر رۆش���نی بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬كه ‌ئه‌ویتر‬ ‫له‌عیشقدا له‌په‌یوه‌ند به‌بونی عاشقه‌و‌ه‬ ‫له‌وه‌ده‌ت���رازێ وه‌ك بونێكی نامۆ یان‬ ‫وه‌ك ئه‌ویت���ر هێمای بۆ بكه‌ین‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫روده‌دا ئه‌كرێ پرۆسێس���ی توانه‌وه‌بێ‪،‬‬ ‫یان (بون‪-‬له‌گ���ه‌ڵ) بێ‪ ،‬یان (له‌گه‌ڵ‪-‬‬ ‫بوون)‪ ،‬ئه‌مه‌ش نزیكایه‌تییه‌كی قوڵه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه پێویستییه‌كانی بون پێكیده‌هێنێ‪.‬‬ ‫عیشق پرۆس���ه‌ی هه‌میشه‌یی (له‌گه‌ڵ‪-‬‬

‫عیشق خۆی‬ ‫په‌نهانییه‌كی‬ ‫گه‌وره‌یه‌و نابێ‬ ‫نهێنی‌و ده‌روازه‌ی‬ ‫كڵۆمدراوی بۆ‬ ‫زیادو پێشبهێنین‬ ‫هه‌رئه‌وه‌نده‌به‌سه‬ ‫‌كه‌خۆی په‌نهانیی ‌ه‬ ‫به‌رده‌وام پێویسته‬ ‫‌به‌قوڵی ئه‌زمونبكرێ‌و‬ ‫دڕ به‌قواڵییه‌كانی‬ ‫ببرێ‬ ‫بوون)ه‌‪ ،‬بون‌و ژیان له‌ناو و له‌ته‌نیشت‬ ‫مه‌عشوقه‌وه ‌به‌چه‌ش���نێكی نه‌ترازاو و‬ ‫قوڵ‪.‬‬ ‫به‌س���تنه‌وه‌ی ئاماده‌بون���ی خۆت‬ ‫به‌بون‌و ئاماده‌یی ئه‌ویتری مه‌عشوقه‌وه‬ ‫‌ئه‌زمونكردنی عیش���قه‌‪ ،‬عیشق كۆتایی‬ ‫هێنان���ه‌ به‌خ���ۆت وه‌ك بونێكی ته‌نها‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ته‌نهاب���ون بژارده‌یه‌ك���ی‬ ‫ئێكزیستێنس���یالی م���رۆڤ خۆیه‌تی‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌زمون���ی گه‌وره‌ت���رو قوڵتری‬ ‫ئۆنتۆل���ۆژی بنه‌ره‌ت���ی بون���ی مرۆڤ‬ ‫(له‌گه‌ڵ‪-‬بون)ه‌‪ ،‬واته‌ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‬ ‫بژارده ‌ئێكزیستێنسیالییه‌كه‌‪ .‬به‌بڕوای‬ ‫من‪ ،‬ره‌س���ه‌ناێتی بون له‌وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‬ ‫پێویستی ئۆنتۆلۆژییه‌بنه‌ڕه‌تیه‌كاندایه‌‪،‬‬ ‫ن���ه‌ك راده‌س���تبون به‌ئه‌گه‌ره‌كان���ی‬ ‫داخران‌و له‌ناوخۆدا پوكانه‌وه‌‪ .‬پوكانه‌و‌ه‬

‫له‌ناوخۆدا ناتوانێ هیچ ئاسۆیه‌كی تاز‌ه‬ ‫ب���ه‌ڕوی بون‌و ژیانا له‌ب���ه‌رده‌م مرۆڤدا‬ ‫ئ���اوه‌اڵ بكات���ه‌وه‌‪ ،‬ته‌نه���ا ئاماده‌بون‬ ‫له‌مه‌عش���وقدا هێ���زی ئ���ه‌وه‌ی هه‌یه‬ ‫‌جگه ‌له‌بونی خ���ۆت له‌رێگه‌ی بونێكی‬ ‫دیكه‌وه‌بچیته‌وه‌ناو دونیا‪ .‬مه‌عش���وق‬ ‫بونێكه‌و ئه‌ش���ێ دو بون���ی پێكه‌وه‌بن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ب���ه‌رده‌وام هه‌ڵگ���ری كۆمه‌ڵێك‬ ‫په‌نهانییه‌‪ .‬ئیشی عیشق لێره‌یا خزان‌و‬ ‫یه‌كااڵكردن���ه‌وه‌ی ئ���ه‌و په‌نهانیانه‌یه‌‪.‬‬ ‫عیش���ق خۆی په‌نهانییه‌كی گه‌وره‌یه‌و‬ ‫ناب���ێ نهێن���ی‌و ده‌روازه‌ی كڵۆمدراوی‬ ‫بۆ زی���ادو پێش���بهێنین‪ ،‬هه‌رئه‌وه‌نده‬ ‫‌به‌س���ه ‌كه ‌خۆی په‌نهانییه‌‪ .‬به‌رده‌وام‬ ‫پێویس���ته ‌به‌قوڵ���ی ئه‌زمونبكرێ‌و دڕ‬ ‫به‌قواڵییه‌كانی ببرێ‪ .‬عاشق له‌ره‌وشی‬ ‫راس���ته‌قینه‌ی خۆیا‪ ،‬ته‌نها له‌توانایدایه‬ ‫‌عاشق بێ‪ .‬عیشق هێزی فه‌رامۆشكردن‌و‬ ‫بنپێخستنی ئه‌و دۆخ‌و كێشانه‌ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه ‌رۆژانه‌ی���ی‌و رواڵه‌تین ب���ه ‌به‌راورد‬ ‫به‌قواڵییه‌كانی عیشق‌و بااڵیی مه‌عشوق‬ ‫له‌گیان‌و بونی عاشقدا‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده ‌م���رۆڤ بونێك���ی‬ ‫بێهاوتایه‌‪ ،‬به‌اڵم بێهاوتایی له‌عیش���قدا‬ ‫ده‌بێته‌خه‌س���ڵه‌تی مه‌عش���وق ن���ه‌ك‬ ‫م���رۆڤ به‌گش���تی‪ .‬ئ���ه‌وه‌جۆرێك��� ‌ه‬ ‫له‌بێهاوتای���ی بێهاوتاكان‪ .‬مه‌عش���وق‬ ‫سیس���ته‌می به‌هاكان هه‌ڵده‌وه‌شێنێ‪،‬‬ ‫ئه‌و بێهاوتاییه‌ی مرۆڤی عاشق هه‌یه‌تی‬ ‫ده‌یس���ڕێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و واده‌كا بونی عاشق‬ ‫جگ��� ‌ه له‌كائینێكی ئاماده‌ب���ۆ توانه‌وه‬ ‫‌به‌چه‌ش���نێكی تر نه‌توانێ گوزارش���تی‬ ‫ب���كا‪ .‬مه‌عش���وق له‌س���ه‌ر ته‌خت���ی‬ ‫سیس���ته‌می به‌هاكان داده‌نیشێ‪ .‬ئه‌م‬ ‫ئاڵوگۆڕه ‌خودی س���وبێكتی عیش���ق‬ ‫ئه‌یخوڵقێنێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی مه‌عش���وق‬ ‫وه‌ك بااڵتری���ن به‌ها له‌جه‌وهه‌ری بونی‬ ‫سوبێكتی عیشقدا ده‌پشكوێت‪.‬‬ ‫فه‌یله‌س���وفی گ���ه‌وره‌ی روس‬ ‫سه‌اڵڤیۆڤ ده‌رباره‌ی عیشق نوسیوێتی‪:‬‬ ‫عیش���ق په‌یوه‌ندی ئاڵوگۆڕی ته‌واو و‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندی جه‌ختكردنه‌وه‌ی‬ ‫ت���ه‌واو و به‌رده‌وام���ه‌ده‌رباره‌ی خۆت‬ ‫له‌ئه‌ویت���ردا‪ ،‬په‌یوه‌ندی نێوان دیالۆگ‌و‬ ‫كارلێككردن���ی ت���ه‌واو و پێرفێكت���ه‌‪.‬‬ ‫وات���ای عیش���ق له‌زاڵبوندایه‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫خۆپه‌رستیدا‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫عەرزوحاڵێ بەلنگەو قوچ‬ ‫دالوەر سۆفی کەریم‬ ‫موقەدەم���ەن تەڵەب���ی عەف���و ئیعتیزار‬ ‫لەخوێن���ەر ئەک���ەم عەرزوحاڵەک���ەم‬ ‫لنگەوقوچە‪ ،‬فەلەبەر ئەوەی هەمو ش���ت‬ ‫ل���ەم خەراباتەدا پێچەوانەی���ە هەرچەندە‬ ‫سەبەب هەم مەعلوم‌و هەم نامەعلومە‪ .‬بۆ‬ ‫ئ���ەوەی لەنەزمی عام ال نەدەم بەمەجوری‬ ‫بەندەش عەرزوحاڵەکەم بەم نەوعە تەقدیم‬ ‫ئەکەم‬ ‫نوسخەیە بۆ‪:‬‬ ‫* ئەهلی مەملەکەت‬ ‫*هەرکەس���ێ حکومەتی بەدەس���ە یا‬ ‫بەدەستی بوە یا بەدەستی ئەبێت ‪.‬‬ ‫*هەم���و ئەوان���ەی لەیادیان���ە ئ���ەم‬ ‫مەملەکەتە پێش چل س���اڵ ب���ەر دەرگای‬ ‫سەراکەی چۆن بوو ‪.‬‬ ‫*هەم���و ئەو ڕۆح���ە س���پیانەی ڕۆحی‬ ‫بەفرینیان بەسەر شارا ئەگەڕێ ‪.‬‬ ‫* هەم���و ئەوانەی خۆیان ب���ازاڕ نابینن‬ ‫تەنها حیمایەو س���فرەچی کاری بازاڕیان‬ ‫بۆ ئەکەن ‪.‬‬ ‫* بەهەرسورەت هەرچی سلێمانیانە‪.‬‬ ‫* هەرک���ەس بەزەی���ی ب���ەو ش���ارەدا‬ ‫دێت���ەوە ک���ە دکتاتۆرەک���ەی عۆجە لێی‬ ‫ئەترسا‪.‬‬ ‫*ئەوماستەرپالنەی بوە بەو خەوەی کە‬ ‫نایەتە دی‬ ‫*مودیریەت���ی ئ���ەو ش���ەمەنەفەرەی‬ ‫ک���ە بەتەم���ا بوی���ن حوکمەت���ی هەرێ���م‬ ‫قردێلەکەی بقرتێنێ ‪.‬‬ ‫* شوێنی تر زۆرە بۆی بنێرین ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫با سەری مەردمەکە قاڵ نەکەین‬ ‫هاوپێچ ‪:‬‬ ‫نیمانە ! تەنها دو سەعات ڕێکردن نەبێ‬ ‫بەپیادە بەس���ەر ج���ادەی مەولەوی‌و بەر‬ ‫مزگەوتی گەورەو جادەی س���ابونکەرانا تا‬ ‫بەردەم کتێبخانەکەی قاراغای عەتار غەرقی‬ ‫ڕەحمەت بێت ‪.‬‬ ‫س���ەیر کردنی ئەو جێگایانەی بە تۆپزی‬ ‫داگیر ئەکرێن ئەبنە مەیانی کڕین‌و فرۆشتن‬

‫عەرزوحاڵەکە‬ ‫بەڕێز هەرکەسێکی‌و سلێمانیت بەدەسبوە‪،‬‬ ‫یا بەدەستە‪ ،‬یا بەدەست ئەبێت‬ ‫بابەت ‪ /‬یەک تۆز بەزەیی‬ ‫بەڕێ���زان بەندە وەک هەر کەس���ێكی ناو‬ ‫ئەم مەملەکەت���ە ئەگەر ناڕەحەتتان نەکەم‬ ‫باسێک ئەخەمە بەردەس���تان و باقیەکەی‬ ‫بەج���ێ دێڵم بۆ مێژو‪ ،‬ب���ەاڵم بەڵێنی ئەوە‬ ‫نادەم پ���اش وەرچەرخانی ئەم دنیایەی بۆ‬ ‫هەن���دێ بوە بە بەهەش���ت‌و کانی ئاڵتون‪،‬‬ ‫بۆ هەندێكی���ش مەرگ بوە بە ئاوات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دڵنیام دۆسیەی گەندەڵی ئەم شارە ئەبێتە‬ ‫شەرمی مێژو کە ڕەنگە بەمێگا پێوانە بکرێ‬ ‫نەک میتەر‪.‬‬ ‫دەقی سکااڵکە ‪.....‬‬ ‫ئەوەی کورد بێت ی���ا لەتێ نانی لەگەڵ‬ ‫کورد خواردبێ س���لێمانی ئەناس���ێ‪،‬بەندە‬ ‫بەپێویس���تی نازان���ێ بەق���ەدو بااڵیا هەڵ‬ ‫بدەم‪ ،‬بەاڵم مێژو لێوانلێوە لەهەڵوێس���تی‬ ‫سلێمانی هەر لەشەش���ی ڕەشی ئەیلولەوە‬ ‫تا نۆی حوزەیران‌و دەیان‌و س���ەدانی تر‪ ،‬تا‬ ‫نەعرەتەی سەرای ئازادی گوێی گەردونی کەڕ‬ ‫کرد‪ ،‬تەنها بەرپرس���ان نەبێ‪ ،‬نە بیستیان‌و‬ ‫نە مێش میوانی���ان بو‪ ،‬هەرچەندە چەپکێ‬ ‫بەڵێنی���ان لەگەڵ چەپکێ گ���وڵ‌و چەپکێ‬ ‫نێرگز تەقدیم ک���رد بەئێمەی ئازیز‪ ،‬ئەمەو‬ ‫با حەمدی‌و پیرەمێردی نەمریشتان بێنمەوە‬ ‫یاد کە تیغی ڕەخنەیان حکومەتەکەی شێخ‬ ‫مەحمودیان ئەنجن ئەنجن ئەکرد‪.‬‬ ‫دەفەرمون سەرێ بدەن لەبەر مەرقەدەکەی‬ ‫کاک ئەحمەدی شێخ‌و بە بەردەم دەبۆکەدا‬ ‫س���ەرەوژور ببنەوە بۆ الی ئەو سەرایەی‬ ‫عەول‌و ئەختەری تیا کوژرا‪ ،‬ئەوس���ەرایەی‬ ‫پتر لەشەس���ت ڕۆژ هاواری کرد‪ ،‬جا ئەگەر‬ ‫بەرو خوار بەرەو چایخانەکەی بەنگینە بڕۆی‬ ‫پاشان س���ەرکەویتەوە‪ ،‬ئەوسا بە بەردەمی‬ ‫جەرجیس���ە فەنی‌و مام مەتی���ا بەرەو ژور‬ ‫هەڵکشێی‌و لەبەردەم مەیخانەکەی گۆبیادا‬ ‫هەڵوێس���تەیە بکەی ئەبینی چ غەدرێ لەم‬ ‫شارە ئەکرێت‌و کراوە‪.‬‬ ‫ی���اران ‪ ،‬خ���ۆ فەرموی���ان ش���ارەکەی‬ ‫مەوالنامان ناوناوە پایتەختی ڕۆشنبیری‬

‫دەستگێڕ بەجۆرێ‬ ‫بااڵدەست بون پێئەچێ‬ ‫تەنگ بەخاوەن‬ ‫دوکانەکان هەڵچنن ئەمەو‬ ‫جگە لەوەی نەقڵی کفر‬ ‫کفرنیە‪ ،‬ئەڵێن سەر‬ ‫هەندێ جادەو شۆستە‬ ‫بەسەرقفڵی‌و کڕین‌و‬ ‫فرۆشتنی پێوە ئەکرێت‪،‬‬ ‫هەندێکیشی بە کرێ‬ ‫ئەدرێ‬ ‫ب���ەاڵم بەداخ���ەوە‪ ،‬وا خەریک���ە ب���ەر‬ ‫مزگەوتی گەورە ئەبێتە مەیدانەکەی بەغدا‪،‬‬ ‫یا تەقسیمەکەی ئەستانە‪.‬‬ ‫بۆیە جێی خۆیەتی بڵێین نێوەندی جادە‬ ‫س���ی مەتریەکەی ئازادی ب���وە بەجێگەی‬ ‫شوتی فرۆشتن پێئەچێ ماوەیەکی تر کەپرو‬ ‫خێوەتی تیا هەڵدرێ‌و بۆ ساڵێکی تر ئەبێتە‬ ‫دوکان‪ ،‬دی���ارە هەرکاتێکێش پێیان بوترێ‬ ‫زیادەڕۆییە‪ ،‬بێش���ک داوای قەرەبو ئەکەن‪،‬‬ ‫س���ێچوار الیەنیش ئەبن بەدەمڕاستیان‌و بۆ‬ ‫سواڵی دەنگ کۆکردنەوە‪ ،‬بەناوی پشتگیری‬ ‫هەژاران���ەوە داکۆکیان ئەکەن‌و لەس���ەریان‬ ‫هەڵئەدەن���ێ‪ ،‬هەروەه���ا لەجەژنی قورباندا‬ ‫ش���ەقامی شەس���تی ئەبێتە کوش���تارگەو‬ ‫هەندێ لەچێوارو قەسابەکان ئاژەڵەکانیان‬

‫لەباخچ���ەی ناوەڕاس���تی جادەک���ەدا‬ ‫ئەلەوەڕێنن‪ ،‬پاش بس���مالی قوربانی ورگ‌و‬ ‫ڕیخۆڵەکەی لەسەر جادەکە جێدێڵن‪ ،‬باسی‬ ‫خوێنەکەی ه���ەر ناکرێ (خواخراپتر نەدا)‬ ‫دەستگێڕ بەجۆرێ بااڵدەست بون پێئەچێ‬ ‫تەنگ بەخاوەن دوکانەکان هەڵچنن‪ ،‬ئەمەو‬ ‫جگە لەوەی نەقڵی کفر کفرنیە‪ ،‬ئەڵێن سەر‬ ‫هەندێ جادەو شۆستە بەسەرقفڵی‌و کڕین‌و‬ ‫فرۆش���تنی پێوە ئەکرێت‪ ،‬هەندێکیشی بە‬ ‫کرێ ئ���ەدرێ‪ ،‬بەندە ل���ەم عەرزەوحاڵەیدا‬ ‫زۆر لەس���ەری ناڕوا بەاڵم ئەگەر حکومەتە‬ ‫خۆجێیەتیەک���ەی کە ژانی لە دایکبونەکەی‬ ‫ژانی بەهەمومان کرد‪ ،‬دوای لەدایک بونیشی‬ ‫زۆر هیوامان لەس���ەر هەڵچنی‪ ،‬بۆیە بۆمان‬ ‫هەی���ە بڵێین‪ ،‬ک���وا وادەو بەڵێن ‪ ،‬ئەوەی‬ ‫الی ڕەش���ەخەڵکەکە قابیلی مشتومڕ نیە‪،‬‬ ‫ئەوەیە کە تاکە دەس���کەوتمان لەو تاقمە‬ ‫تازەیە ئەوەیە ش���اری هەڵمەت‌و قوربانی‌و‬ ‫پایتەختی ڕۆش���نبیریتان بۆ کردینە کوێرە‬ ‫دێیە‪ ،‬خەریکن بۆمان ئەکەنە زبڵخانە‪ ،‬ئەو‬ ‫بێ سەروبەرەییەی لەم شارەدا پیادەکراوەو‬ ‫ئەک���رێ‪ ،‬کەمت���ر نی���ە ل���ەو ناوچان���ەی‬ ‫لەئەفغانستان ئەکەوێتە ژێر دەسەاڵتەکەی‬ ‫مەال عوم���ەری تاک الیتەوە‪ ،‬یا هەندێ لەو‬ ‫ناوچان���ەی کە داع���ش کردویەتی بەبازاڕی‬ ‫عوکاز‪.‬‬ ‫بۆ لەمەوالش چاوەڕوانی پاسی زیاتر بن‬ ‫لەس���ەر ئەوچاعی پایتەختی ڕۆشنبیری تا‬ ‫ئێوەش لێیدەن بۆ گۆڵ‪ ،‬خۆ ئەگەر شوتی‬ ‫باش لێن���ەدەن ئەوا چاوەڕوان���ی پەنالتی‬ ‫توندتر بن‪ ،‬بۆیە ب���ێ درێژپێدان‌و ئیزعاج‬ ‫کردنتان چاوەڕوانی ئیجرائاتی معالیتانین‬ ‫لەگەڵ فەیزی ئیحتراممان‬ ‫ه���ەر بۆیە بەن���دە ب���ەم عەرزوحاڵەوە‬ ‫ناوەستێ ئەگەر حکومەتەفەنی هامیشێکی‬ ‫نەخاتە سەر ئەوا عەرزوحاڵی دوهەم تەقدیم‬ ‫ئەکەم ‪.‬‬ ‫نەفەرێکی ناڕەحەت‬ ‫ژم���ارەی ناس���نامە نیمە ب���ەاڵم ئەڵێن‬ ‫باپیری باوکم‬ ‫لە ش���ارەکەی بەخ���ەم تەلبەند لەدایک‬ ‫بوە‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫‪15‬‬

‫گه‌ر په‌ستانی‌ خوێنت به‌رز بو ئه‌م خواردنانه‌ بخۆ‬ ‫ی پزیش���كی ئاماژ‌ه‬ ‫ش���اره‌زایانی‌ بوار ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن گه‌ر بته‌وێ���ت ژیانێك ‌‬ ‫ته‌ندروس���تت ئه‌بێت ئه‌وه‌ پێویس���ت ‌ه‬ ‫خواردنی‌ ته‌ندروس���ت بخۆیت‌و وه‌رزش‬ ‫بكه‌ی���ت‌و و خه‌وێك���ی ب���اش بكه‌یت‪.‬‬ ‫پزیش���كان رایانگه‌یاندوه‌ هه‌مو ئه‌مان ‌ه‬ ‫كاریگه‌رییان له‌س���ه‌ر په‌ستانی‌ خوێن‬ ‫هه‌ی ‌ه ك ‌ه نه‌خۆش���ییه‌كی‌ مه‌ترس���یدار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌گه‌ر كۆنتروڵ نه‌كرێ���ت ئه‌بێته‌ هۆ ‌‬ ‫جه‌ڵ���ده‌ی‌ دڵ‌و نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ دڵ‌و‬ ‫ی مێش���ك‪ .‬ه���ه‌ر بۆی ‌ه ده‌كرێت‬ ‫جه‌ڵده‌ ‌‬ ‫ی باش بن بۆ‬ ‫ئه‌م خواردنان���ه‌ رێگه‌یه‌ك ‌‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ په‌ستانی‌ خوێن‪.‬‬ ‫• م���ۆز‪ .‬ئ���ه‌م میوه‌ی���ه‌ ده‌وڵه‌مه‌ند‌ه‬ ‫ی دڵ‌و‬ ‫به‌پۆتاسیۆم كه‌ به‌رپرس ‌ه له‌كار ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆڵێك���ی‌ گرنگی‌ هه‌ی ‌ه له‌رێكخس���تن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خوێ���ن‪ ،‬توێژینه‌وه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫په‌س���تان ‌‬ ‫ئه‌ڵمان���ی‌ ئه‌وه‌ی‌ ده‌رخس���توه‌ ك ‌ه مۆز‬ ‫ی‬ ‫زۆر به‌س���وده‌ بۆكه‌مكردنه‌ی‌ په‌ستان ‌‬ ‫خوێن‪.‬‬ ‫• چه‌وه‌ن���ه‌ر‪ .‬ده‌كرێت له‌ن���او زه‌اڵت ‌ه‬ ‫ی ش���ه‌ربه‌ت بخورێت‪،‬‬ ‫یاخود به‌ش���ێوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌ك���ی‌ به‌ریتان��� ‌‬ ‫ی تێدای ‌ه‬ ‫ده‌رخستو‌ه كه‌ مادده‌ی‌ نیترات ‌‬ ‫كه‌ په‌ستانی‌ خوێن دائه‌گرێت‪.‬‬ ‫ی ت���ره‌ له‌خواردن ‌ه‬ ‫• س���یر‪ .‬یه‌كێك��� ‌‬ ‫ی ب���ۆدڵ هه‌یه‌و‬ ‫باش���ه‌كان كه‌ س���ود ‌‬ ‫كۆڵیس���ترۆڵ كه‌م ئه‌كاته‌وه‌و ناهێڵێت‬ ‫خوێن بمه‌یه‌ت له‌ناو بۆرییه‌كانی‌ خوێن‌و‬ ‫ی خوێن ناهێڵێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها په‌ستان ‌‬ ‫• كاكاو‪ .‬خواردنه‌و‌هی‌ زۆر به‌س���وده‌‪،‬‬ ‫ی خ���او بێت‌و‬ ‫ب���ه‌اڵم پێویس���ت ‌ه كاكاو ‌‬ ‫ی بخورێت به‌و ش���ێوه‌یه‌ به‌سود‌ه‬ ‫به‌تاڵ ‌‬ ‫بۆدڵ‌و مێشك‌و ته‌نانه‌ت جگه‌ریش‪.‬‬

‫چه‌ند ئامۆژگاریه‌ک‬ ‫ی كاره‌كانیان‬ ‫بۆ فه‌رمانبه‌ران له‌شوێن ‌‬ ‫كاتێ���ك ماوه‌یه‌ك���ی‌ زۆر له‌ن���او‬ ‫فه‌رمانگاكه‌ت ده‌مێنیته‌وه‌و دائه‌نیشیت‬ ‫كار له‌س���ه‌ر كۆمپیوته‌ره‌ك���ه‌ت‬ ‫ده‌كه‌یت‪ ،‬ره‌نگ���ه‌ ئه‌مانه‌ ببنه‌ هۆی‌‬ ‫چه‌ندین كێش���ه‌ی‌ ته‌ندروستی‌ وه‌ك‬ ‫زیادبون���ی‌ كێ���ش‌و ئازاری‌ پش���ت‌و‬ ‫جومگه‌كان چه‌ندی���ن ناڕه‌حه‌تی‌ تر‪.‬‬ ‫به‌پێی ش���اره‌زایانی‌ بواری‌ پزیشكی‌‬ ‫پێویسته‌ ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ی‌ به‌هۆی‌‬ ‫جۆری‌ كاره‌كه‌یانه‌وه‌ زۆر داده‌نیشن‬ ‫ئه‌م رێنمایانه‌ ئه‌نجام بده‌ن‪.‬‬ ‫‪ .1‬پێویس���ته‌ رۆژانه‌ شله‌مه‌نی‌ زۆر‬ ‫بخۆنه‌وه‌ به‌تایبه‌تی‌ ئاو هه‌ندێ‌ جۆری‌‬ ‫ش���ه‌ربه‌ت ك���ه‌ ش���ه‌كریان تێدانیه‌‪.‬‬ ‫پێویسته‌ رۆژی‌ دو لیتر بخورێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬نابێت زۆر چاو قاوه‌ بخورێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ زۆرخواردنه‌وه‌ی���ان ئه‌بێته‌‬ ‫هه‌ڵچونی‌ روپۆشی‌ ناوه‌وه‌ی‌ گه‌ده‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬نابێ���ت خواردن���ه‌ س���وكه‌كان‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ب���ه‌رده‌وام بخورێت‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌ ش���یرینی‌ چونكه‌ ئه‌بنه‌‬ ‫هۆی‌ زیادبونی‌ كێش‪.‬‬ ‫‪ .4‬دانه‌وێڵ���ه‌كان زۆر پێویس���ته‌‬ ‫له‌خواردن���ی‌ ژه‌مه‌س���ه‌ره‌كیه‌كان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ كاربۆهیدراتی‌‬ ‫تێدای���ه‌ كه‌ هێواش هێ���واش ئه‌بێته‌‬ ‫هۆی‌ نه‌هێش���تنی‌ ش���ه‌كر له‌له‌شدا‬ ‫و پاش���ان وزه‌ به‌مێش���ك ده‌دات به‌‬ ‫به‌رده‌وامی‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬پێویس���ته‌ س���ه‌وزه‌و می���وه‌‬ ‫له‌ژه‌مه‌سه‌ره‌كیه‌كانی‌ خواردن هه‌بێت‬ ‫زیاتر ئه‌مانه‌ بخورێن‪.‬‬ ‫‪ .6‬هی���چ كاتێ���ك وه‌رزش كردن���ت‬

‫بۆ ئه‌و ژنانه‌ی‌ دوگیانن‌و دڵه‌كزه‌یان هه‌یه‌‬

‫ی‬ ‫ئا‪ :‬هه‌یفا عل ‌‬ ‫پزیشكی‌ پسپۆری‌ ژنان‌و منداڵبون‬

‫بیر نه‌چێت‪ ،‬هه‌وڵب���ده‌ له‌كاره‌كه‌ت‬ ‫چه‌ند جارێ���ك هه‌س���تیت‌و توزێك‬ ‫جوڵه‌ بكه‌یت كه‌متر مه‌س���عه‌د به‌كار‬ ‫بێنی���ت‌و به‌قادرمه‌دا س���ه‌ركه‌ویت‌و‬

‫و هه‌وڵب���ده‌ زۆرب���ه‌ی‌ ش���وێنی‌ ناو‬ ‫فه‌رمانگاكه‌ت به‌پێ‌ بڕۆیت‪ ،‬له‌ دوای‌‬ ‫ته‌واوبونی‌ كاره‌كه‌شت باشتره‌ به‌پێ‌‬ ‫بڕۆیته‌وه‌ ن���ه‌ك به‌ئوتومبیل یاخود‬

‫خه‌و پێویسته‌‬

‫ئه‌گه‌ر شوێنه‌كه‌شت دوره‌ ده‌توانیت‬ ‫ئۆتوبێله‌ك���ه‌ت له‌ش���وێنێكی‌ دورتر‬ ‫دابنێی���ت‌و به‌پێ‌ بڕۆی���ت بۆئ ه‌و‬ ‫شوێنه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ زیاتر بجوڵێیت‪.‬‬

‫ی عازه‌بانه‌‬ ‫زیپكه‌ ‌‬

‫ی‬ ‫ی ك ‌ه روبه‌ڕو ‌‬ ‫یه‌كێك له‌و گرفتان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دووگیان ده‌بێت���ه‌و‌ه له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ژنان ‌‬ ‫س���كپڕێكه‌یدا بریتیه‌ له‌دڵه‌كزێ‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ی دوگیان‬ ‫حاڵه‌ت ‌ه زۆر باڵو‌ه له‌ناو ژنان ‌‬ ‫به‌ش���ێكی‌ حاڵه‌ته‌ك���ه‌ ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ گۆڕان���كاری‌ له‌هۆرمۆنه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ش‌و هه‌روه‌ه���ا به‌هۆی‌ گه‌وره‌بون ‌‬ ‫منداڵدان���ه‌و‌ه په‌س���تان ده‌كات��� ‌ه‬ ‫س���ه‌ر گ���ه‌ده‌و ئه‌وی���ش پاڵده‌نێت‬ ‫به‌خواردنه‌كه‌و‌ه بۆس���ه‌ره‌وه‌و ئه‌بێت ‌ه‬ ‫هۆی‌ دروستبونی‌ دڵه‌كزێ‌‪.‬‬ ‫ده‌كرێت خۆت ل���ه‌م دڵه‌كزێیه‌ رزگار‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م خااڵنه‌ ‌‬ ‫بكه‌یت به‌ئه‌نجامدان��� ‌‬ ‫خواره‌وه‌‪.‬‬ ‫ی زۆرو چه‌ور‬ ‫‪ .1‬نابێ���ت خواردنێك��� ‌‬

‫له‌ی���ه‌ك ژه‌م���دا بخوێ���ت‪ ،‬هه‌وڵبد‌ه‬ ‫ژه‌مه‌كان���ت زۆر بكه‌ی���ت به‌اڵم كه‌م‬ ‫بخۆیت‪ ،‬هی���چ كات مه‌هێڵ ‌ه گه‌ده‌ت‬ ‫پڕ بێت‪.‬‬ ‫‪ .2‬دورك���ه‌و‌ه له‌خواردن���ی‌ چ���ه‌ورو‬ ‫ی‬ ‫ی به‌هارات ‌‬ ‫سوركراوه‌و ئه‌و خواردنان ‌ه ‌‬ ‫زۆر تێدایه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها مزره‌مه‌نێكان‌و‬ ‫خواردنی‌ تون‌و سركه‌و ساس مه‌خۆ‪.‬‬ ‫ی ژه‌مه‌ خواردنه‌كان‬ ‫‪ .3‬ده‌توانیت دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫بنێشت بجویت‪ ،‬چونك ‌ه بنێشت رشتن ‌‬ ‫ی گه‌د‌ه رێكده‌خات‪.‬‬ ‫ده‌ردراوه‌كان ‌‬ ‫ی راس���ته‌وخۆ‬ ‫ی نانخواردن ‌‬ ‫‪ .4‬ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫نان مه‌خۆ هه‌وڵبد‌ه دو كاتژمێر دوا ‌‬ ‫نانخواردن بخه‌ویت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪ .5‬پێویس���ته‌ ئ���ه‌و جل���ه‌ی‌ له‌به‌ر ‌‬ ‫ده‌كه‌یت ته‌س���ك نه‌بێت‌و په‌س���تان‬ ‫ی‬ ‫نه‌خات��� ‌ه س���ه‌رگه‌د‌هت‌و ببێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی ده‌ردراوه‌كانی‌‪.‬‬ ‫رشتن ‌‬

‫كالسیۆم‬

‫ئامۆژگاریی‌‬ ‫هه‌فته‌‬

‫ی بۆمنداڵ‌و‬ ‫ی م���رۆڤ به‌تایبه‌ت��� ‌‬ ‫كالس���یۆم زۆر پێویس���ت ‌ه بۆجه‌س���ت ‌ه ‌‬ ‫ی دروس���تكردنی‌ ئێس���ك‌و ددان ده‌دات‪ ،‬بۆ‬ ‫به‌ته‌مه‌نه‌كان چونكه‌ یارمه‌ت ‌‬ ‫ده‌ستكه‌وتنی‌ كالیسیۆم پێویسته‌ ئه‌م خۆراكانه‌ بخۆیت‪ .‬شیره‌مه‌نییه‌كان‬ ‫ی گه‌اڵ پانه‌كان وه‌ك كه‌له‌رم‌و كاهو قه‌رنابیت‬ ‫به‌اڵم كه‌مچه‌وریه‌كان‪ ،‬سه‌وز‌ه ‌‬ ‫ی ماسی‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها سپیناغ‌و جه‌رجیرو گۆشت ‌‬

‫ی‬ ‫خه‌وی‌ پێویست بكه‌‪ .‬سه‌رجه‌م شاره‌زایانی‌ بوار ‌‬ ‫ی كه‌ پێویسته‌ مرۆڤ‬ ‫پزیش���كی‌ كۆكن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ‌‬ ‫رۆژانه‌ حه‌وت بۆهه‌ش���ت كاتژمێر بخه‌وێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫خه‌و پێویس���ته‌ بۆ زاكی���ره‌و به‌هێزی‌ ده‌كات به‌ب ‌‬ ‫ی پێویس���ت مرۆڤ ناتوانێت ته‌ركیز بكات‌و‬ ‫خه‌وێك ‌‬ ‫ی نابێت‪.‬‬ ‫توانای‌ بیركرنه‌وه‌ ‌‬

‫ی‬ ‫ی عازه‌به‌ت هه‌یه‌ ئه‌م رێنمایان��� ‌ه بكه‌‪.‬كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر زیپك���ه‌ ‌‬ ‫ی میوه‌و س���ه‌وزه‌‪ ،‬رۆژانه‌ ده‌موچاوت‬ ‫خواردن���ی‌ چه‌ورو زۆر خواردن ‌‬ ‫ی زیپكه‌كان مه‌كه‌‪ ،‬پێویست ‌ه‬ ‫به‌سابون‌و ئاوی‌ شله‌تێن بشۆ‪ ،‬ده‌ستكار ‌‬ ‫ی ئه‌هێنیت چه‌ورنه‌بێت‌و‬ ‫ی به‌كار ‌‬ ‫ی ك ‌ه ئه‌و میكیاجه‌ ‌‬ ‫دڵنیابیت له‌وه‌ ‌‬ ‫پاش لێكردنه‌و‌هی‌ پێویست ‌ه دڵنیا بیت كه‌ هیچی‌ پێوه‌نه‌ماوه‌‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪xwendn.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫خوێندن‬

‫په‌یمانگاکانی راگه‌یاندن ماڵئاوایی ده‌که‌ن‬ ‫سه‌رۆکی به‌شی راگه‌یاندنی زانکۆی پۆلۆته‌کنیکی‪ :‬ته‌نها بۆ ئه‌مساڵ وه‌رگرتنی خوێندکارانمان راگرتوه‌‬ ‫ئا‪ :‬دالیا که‌مال‬ ‫به‌پێی بڕیارێک سه‌رجه‌م به‌شه‌کانی‬ ‫راگه‌یاندنی په‌یماگاکان داده‌خرێن‌و‬ ‫سه‌رۆکی به‌شی راگه‌یاندنی زانکۆی‬ ‫پۆلۆته‌کنیکیش رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫که‌ ته‌نها بۆ ئه‌مساڵ وه‌رگرتنی‬ ‫خوێندکارانیان هه‌ڵپه‌ساردوه‌‪.‬‬ ‫د‪ .‬باقر سەروكی بەشی راگەیاندنی‬ ‫پەیمانگای پۆلۆتەكنیكی س����لێمانی‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی راگه‌یان����د "ن����ەك ه����ەر‬ ‫لەس����لێمانی‪ ،‬به‌ڵک����و ئ����ەم بڕی����ارە‬ ‫لەهه‌ولێ����رو دهۆكی����ش دراوه‌‪ ،‬ك����ە‬ ‫له‌پەیمان����گاكان بەش����ی ڕاگەیان����دن‬ ‫دابخرێ����ت‪ .‬ئ����ه‌و په‌یمانگایانه‌ ده‌چنه‌‬ ‫سەر زانکۆ پۆلۆته‌کنیکییه‌کان"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ه����ۆکاری داخس����تنی ئه‌و‬ ‫په‌یمانگایانه‌شه‌وه‌‪ ،‬د‪ .‬باقر رایگه‌یاند‬ ‫که‌ هی����چ زانیارییه‌کی ل����ه‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫نیی����ه‌‪" ،‬ب����ەاڵم ئەوانه‌ی ك����ە قۆناغی‬ ‫یه‌کن‌و چه‌ند وانه‌یه‌کیان دواخس����توه‌‪،‬‬ ‫دەبێت بچنه‌ بەش����ێكی تر لەپەیمانگا‬ ‫وەكو بەش����ی کارگێ����ڕی كار چونکە‬ ‫خۆی����ان به‌ڵێنی����ان داوه‌ وه‌ریانگرن‪،‬‬ ‫له‌دوای ته‌واوبونی قۆناغی دوه‌وه‌ ئیتر‬ ‫به‌شه‌که‌ به‌ته‌واوی داده‌خرێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئاماژه‌ی به‌وه‌شدا که‌ نەک‬ ‫هەر بەش����ی راگەیاندن به‌ڵکو "بەشی‬ ‫سەرچاوە مرۆییەكانیش لەپەیمانگای‬ ‫تەكنێكی سلێمانی دادەخریت"‪.‬‬ ‫ئیم����ان هاش����م ک����ه‌ خوێن����دکاری‬ ‫په‌یمان����گای پۆلۆته‌کنیک����ی بەش����ی‬ ‫راگەیاندن����ه‌‪ ،‬له‌ب����اره‌ی داخس����تنی‬ ‫په‌یمانگاکه‌وه‌ ده‌ڵێت "پێم خۆش نیە‬ ‫كە بەش����ی راگەیاندن وەكو بەش����ێك‬ ‫لەپەیمانگا الببرێت‪ ،‬چونكە بەتایبەتی‬ ‫له‌بەش����ی ڕۆژنامە خوێندکار زۆر شت‬ ‫فێردەبێت لەفكرەو بابەتی بەشەكانی‬ ‫تر‪ ،‬که‌ بۆ دوای دامەزراندنی س����ودی‬ ‫زۆری لێده‌بینێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا خوێندکارێکی دیکه‌ی ئه‌و‬ ‫په‌یمانگایه‌‪ ،‬س����ۆنیا كەم����ال له‌باره‌ی‬ ‫ئه‌و بڕیاره‌وه‌ ده‌ڵێ����ت "لەپەیمانگا ‪2‬‬

‫په‌یمانگای ته‌کنیکی سلێمانی‬ ‫ساڵ بۆ فێربونی ئەو بوارە زۆر كەمەو‬ ‫هیچ فێرنابین‪ ،‬ب����ەاڵم ئەگەر ببێت به‌‬ ‫‪ 4‬س����اڵ‪ ،‬ئه‌وه‌ باش����تر ده‌بێت‌و كاتی‬ ‫زیاتر هەیە بۆ شارەزابون له‌به‌شه‌کانی‬ ‫راگەیان����دن چونکە راگەیاندن فراوانەو‬ ‫پێویستی به‌کاتی زیاتره‌"‪.‬‬ ‫مامۆس����تا بەختی����ار‪ ،‬مامۆس����تای‬ ‫په‌یمان����گای ته‌کنیکی س����لێمانی پێی‬ ‫وایه‌ ک����ه‌ بەش����ی راگەیاندنی زانکۆی‬ ‫پۆلۆته‌كنێكی سلێمانی بەناوی بەشی‬ ‫میدی����ا بەهەمان ش����ێوەی بوارەكانی‬ ‫راگەیاندن لەوێش هەم����ان وانه‌ هەیە‬ ‫بۆ پێگه‌یاندن����ی كادری راگه‌یاندنکار‪،‬‬ ‫"لەوێ ‪ 4‬س����اڵەو نم����رەی وەرگرتنی‬ ‫خوێندکار بەرزت����رە لەزانکۆ‪ ،‬بەاڵم بۆ‬

‫ئەوه‌ی ئاس����تی زانستییان بەرزبێتەوە‬ ‫بۆیە بڕیاریان داوە بەش����ی راگەیاندنی‬ ‫پەیمان����كای تەكنێك����ی س����لێمانی‬ ‫بوه‌ستێنن بۆ ئەم ساڵ‪ ،‬واتە بۆ قوناغی‬ ‫یەكەم خوێندکار وه‌رنه‌گیرێت‌و تەنها‬ ‫قۆناغی دوهەم كە دەمێنێتەوە"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌کات که‌ ئەم‬ ‫ساڵ به‌ردەوام دەبن لەخوێندن لەهەمان‬ ‫شوێنی خۆیان لەپەیمانگای تەكنێكی‬ ‫س����لێمانی‌و له‌س����اڵی داهاتو وابڕیارە‬ ‫بەش����ی راگەیاندن دابخرێت‌و "هۆكاری‬ ‫ت����ر ئەوه‌یە كە راگەیان����دن لەزانکۆی‬ ‫س����لێمانی بەهەمان شێوە بونی هەیە‬ ‫خوێندكار وەردەگرێت بۆ ئەوه‌ی بەشه‌‬ ‫راگەیاندنه‌کان كەم بكرێنه‌وه‌"‪.‬‬

‫ئارام ئەن����ور که‌ یه‌کێک����ی دیکه‌یه‌‬ ‫له‌خوێن����دکاره‌کان له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"من پێم باش����ە ئەو بەشە بەمەرجێک‬ ‫الببرێت كە بگوازرێتەوە بۆ شۆینی ترو‬ ‫بكرێت به‌ ‪ 4‬ساڵ بۆ ئەوه‌ی خوێندكاران‬ ‫لێی س����ودمەند بن‪ ،‬چونكە پێش����تر‬ ‫به‌هۆی که‌می ماوه‌که‌یه‌وه‌ که‌ ته‌نها ‪2‬‬ ‫ساڵبو‪ ،‬خوێندکاران زۆر لێی سودمه‌ند‬ ‫نه‌ده‌بون‪ ،‬چونكە‪ 2‬ساڵ كەمەو فریای‬ ‫زۆر شت ناكەوین‪ ،‬به‌تایبه‌ت بۆ بواری‬ ‫پراکتیکی‪ ،‬چونکه‌ بواری رۆژنامه‌نوسی‬ ‫ته‌نها تیۆریی نییه‌"‪.‬‬ ‫له‌الی خۆشیه‌وه‌ د‪ .‬ئاالن‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫بەشی راگەیاندنی زانكۆی پۆلۆته‌کنیکی‬ ‫س����لێمانی به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "بەشی‬

‫راگه‌یاندن����ی په‌یمان����گای تەكنیك����ی‬ ‫س����لێمانی دانەخراوەو تەنها ئەم ساڵ‬ ‫خوێن����دکار وه‌رناگری����ن‌و تەجمیدمان‬ ‫ك����ردوە‪ ،‬ده‌مانه‌وێ����ت بڕوانام����ه‌کان‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌ک بگۆڕین كە گونجاو بێت‬ ‫لەكەڵ پێداویستی میدیایی هاوچەرخ‌و‬ ‫میدیای ئەلكترۆنی"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ده‌ڵێ����ت "له‌ئێس����تادا‬ ‫سه‌رقاڵی ئاماده‌کاریین بۆ کۆبونه‌وه‌و‬ ‫ئاماده‌کاری����ی ب����ۆ کاره‌کانی س����اڵی‬ ‫داهاتو"‪.‬‬ ‫په‌یمان����گای‌ ته‌كنیك����ی‌ س����لێمانی‌‬ ‫له‌ س����اڵی‌ ‪ 1973‬له‌ش����ـاری سلێمانی‌‬ ‫دامه‌زراوه‌ تا س����اڵی‌ ‪1981 – 1980‬‬ ‫به‌رده‌وام ب����وه‌‪ ‌.‬له‌گه‌ڵ راگواس����تنی‌‬

‫به‌شی راگەیاندن‬ ‫لەزانکۆی سلێمانی‬ ‫بەهەمان شێوە‬ ‫بونی هەیەو‬ ‫خوێندكار‬ ‫وەردەگرێت ئه‌م‬ ‫هه‌نگاوه‌ش بۆ‬ ‫ئەوه‌یه‌ بەشه‌‬ ‫راگەیاندنه‌کان كەم‬ ‫بكرێنه‌وه‬ ‫زانكۆی‌ سلێمانی‌ بۆ پارێزگای‌ هه‌ولێر‬ ‫له‌س����اڵی‌ ‪ 1981‬ئ����ه‌م په‌یمانگایه‌ش‬ ‫هه‌ڵوه‌شایه‌وه‌و به‌ش����ه‌ زانستییه‌كانی‌‬ ‫به‌سه‌ر په‌یمانگاكانی‌ (موسڵ‌و به‌غداو‬ ‫عەماره‌) دا دابه‌شكران‪.‬‬ ‫ل����ه‌دوای راپه‌ڕین����ی س����اڵی ‪1991‬‬ ‫ئه‌م په‌یمانگای����ه‌ وه‌ك هه‌ر په‌یمانگاو‬ ‫زانكۆیه‌ك����ی‌ تری‌ كوردس����تان خرایه‌‬ ‫سه‌ر ئه‌نجومه‌نی‌ خوێندنی‌ بااڵی‌ سه‌ر‬ ‫به‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیرانی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫په‌یمانگاکه‌ له‌ئێس����تادا سێ به‌شی‬ ‫س����ه‌ره‌کیی هه‌ی����ه‌‪ ،‬ئه‌وانیش به‌ش����ه‌‬ ‫پزیشکییه‌کان‌و به‌شه‌ ته‌کنه‌لۆجییه‌کان‌و‬ ‫به‌شه‌ کارگێڕییه‌کان‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫کتێب‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫جوانترین پیاوی خنکاوی دونیا‬ ‫گابریئێل گارسیا مارکیز‬ ‫وەرگێڕانی لەئینگلیزییەوە‪ :‬ژوان شوانی‬

‫ژنەکان بڕیاریان دا لەچارۆکەی‬ ‫کەشتیی‪ ،‬پانتۆڵێک‌و لەباشترین‬ ‫قوماش کراسێک بۆ خنکاوه‌که‌‬ ‫بدورن‪ ،‬تا ویقاری مردنەکەی‬ ‫درێژەی هەبێت‬

‫ئەم وەرگێڕانە پێشکەشە‬ ‫بەئایالن کوردی‬ ‫منداڵ���ەکان کات���ێ ش���کڵە هەڵتۆقیو و‬ ‫پەنهانەکەی���ان بین���ی کە لەزەری���اوە بەرەو‬ ‫کەنار دەهات‪ ،‬پێیانوابو کەش���تیی دوژمنە‪.‬‬ ‫بەاڵم دواتر بینییان نە ئااڵی هەبو نە دارئااڵ‪،‬‬ ‫بۆیە پێیانوابو نەهەنگە‪ .‬بەاڵم کاتێ شەپۆل‬ ‫لەس���ەر ڕۆخ دایناو ئەمان گیاوگۆڵی زەریاو‬ ‫گوێچکەماسی‌و جەلییەماسیی‌و پەڕۆوپاتاڵ‌و‬ ‫ئەو چیلکەوچەوێاڵنەیان لێکردەوە کە پێوەی‬ ‫نوس���ابون‪ ،‬ئیتر بۆیان دەرک���ەوت‪ ،‬کە ئەوە‬ ‫پیاوێکی خنکاوە‪.‬‬ ‫ئ���ەو کاتەی کەس���ێک بینیبون���ی‌و بەناو‬ ‫گوندەک���ەدا ه���اواری کردبو‪ ،‬ت���ازە ئەمان‬ ‫بەدرێژای���ی پاش���نیوەڕۆ گەمەی���ان لەگەڵ‬ ‫خنکاوەکەدا کردبو‪ ،‬لەژێر لمدا ناش���تبویان‌و‬ ‫دەریانهێناب���وەوە‪ .‬ئ���ەو پیاوان���ەی ک���ە‬ ‫تەرمەکەی���ان تا نزیکترین ماڵ گواس���تەوە؛‬ ‫س���ەرنجیان دا ئ���ەو تەرمە ل���ە تەرمی هەر‬ ‫پیاوێکی مردوی تر کە لەژیانیاندا بینیبویان‬ ‫قورسترە‪ ،‬نزیکەی هێندەی ئەسپێک قورس‪.‬‬ ‫وتیان ڕەنگب���ێ هێند لەزەری���ادا بوبێت کە‬ ‫ئاو دزەی کردبێتە ناو ئێسکەکانیش���ییەوە‪.‬‬ ‫کاتێ لەس���ەر ئەرزەکە پاڵیانخست‪ ،‬بینییان‬ ‫لەه���ەر پیاوێک���ی تر بەخۆتر ب���وە‪ ،‬چونکە‬ ‫بەئاس���تەم لەماڵەکەدا جێ���ی دەبۆوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫پێیانواب���و توانای هەڵئاوس���انی دوای مردن‬ ‫تەنه���ا سروش���تی هەندێ پی���اوی خنکاوە‪.‬‬ ‫پیاوەکە بۆنی ئۆقیانوس���ی لێدەهات‌و تەنها‬ ‫بەقەوارەیدا مەزەندەیان کرد کە ئەوە الشەی‬ ‫مرۆڤ���ە‪ ،‬چونکە قوڕو مارماس���ی یەکپارچە‬ ‫سەروگوێالکیان داپۆشیبو‪.‬‬ ‫چ پێویس���تی بەوە نە کردبو ڕوخس���اری‬ ‫پ���اک بکەنەوە تا بزان���ن خەڵکی ئێرە نییە‪.‬‬ ‫ت���ەواوی گوندەکە بەئاس���تەم دەگەیش���تە‬ ‫بیس���ت خانۆچک���ەی تەخت���ە‪ .‬خانۆچکەی‬ ‫هەی���وان ڕوتەن‌و بێ گوڵ‌و بەبەرد ڕۆنراو‪ ،‬کە‬ ‫بەنیمچەدورگەک���ەدا باڵوبوبونەوە‪ .‬زەوییەکی‬ ‫هێند ڕوتەن کە دایکان هەمیشە لەغەمی ئەوەدا‬ ‫بون با منداڵەکانیان نەبات‪ .‬مردوەکانیشیان‬ ‫لەخەرەندێک���ەوە بەردەدان���ەوە‪ .‬بەاڵم زەریا‬ ‫دەستەمۆو زۆرو زەوەندو هەر هەمو پیاوەکان‬ ‫لەح���ەوت بەلەمدا جێیان دەبۆوە‪ .‬بۆیە کاتێ‬ ‫پی���اوە خنکاوەکەیان دۆزییەوە‪ ،‬تەنیا هێندە‬ ‫بەس بو تەماشایەکی یەکدی بکەن‌و بزانن کە‬ ‫هەمویان ماون‪.‬‬ ‫ئەو شەوە پیاوەکان بۆ ئیش‌و کار نەچون‬ ‫ب���ۆ زەریا‪ .‬بەگوندەکانی ت���ردا جاڕیان دا تا‬ ‫بزان���ن ئاخۆ کەس لەو گوندان���ە بزر نەبوە‪.‬‬ ‫ژنەکانی���ش لەخزم���ەت پی���اوە خنکاوەکەدا‬ ‫مان���ەوە‪ .‬تۆپەڵ���ە ق���وڕو گژوگی���او خارو‬ ‫خەس���ی بن دەریایان لێک���ردەوە‪ ،‬بەچەمچە‬ ‫مارماس���ییەکانیان لەگیان���ی کڕان���د‪ .‬بۆیان‬ ‫دەرک���ەوت گژوگیاکان گژوگی���ای زەریاگەلی‬ ‫دورو ئاوی قوڵ���ن‌و جلەکانی بەری بەجۆرێ‬ ‫شڕو وڕ بون وەک ئەوەی بەنێو گەردەلولێک‬ ‫لەش���یالنەی دەریادا هاتبێ‪ .‬س���ەرنجیان دا‬ ‫بەویق���ارەوە ڕوبەڕوی مردن بوەتەوە‪ ،‬نە لەو‬ ‫پیاوە تەنیایانە دەچو کە س���ەرئاو دەکەون‌و‬ ‫نە قیافەی ئەو پیاوە بێجورمانەشی هەبو کە‬ ‫لەڕوبارەکاندا دەخنکێن‪ .‬تەنیا ئەوکاتەی کە‬ ‫لەخاوێنکردنەوەی بونەوە‪ ،‬لەجۆری پیاوەکە‬ ‫حاڵی بون‌و ئیدی هەناسەیان لەبەر بڕا‪ .‬ئەو‬ ‫کەڵەگەتتری���ن‌و بەهێزترین‌و پیاوانەترین پیاو‬ ‫بو کە تا ئێستا بینیبێتیان‪ .‬هەتا ئەمان زۆرتر‬ ‫لێی���ان دەڕوانی ئەو کەمتر لەئەندێش���ەیاندا‬ ‫جێگەی دەبوەوە‪.‬‬ ‫نەیانتوانی لەگوندەک���ەدا تەختەخەوێکی‬

‫هێند گەورە یان مێزێکی هێند تۆکمە بدۆزنەوە‬ ‫تا لەس���ەری پاڵی بخەن‌و ئێشکی بەدیارەوە‬ ‫بگرن‪ .‬نە پانتۆڵی بااڵبەرزترین‪ ،‬نە کراس���ی‬ ‫کەتەترین‪ ،‬نە پێ�ڵ�اوی بەخۆترین پیاوی بە‬ ‫بەر دەبو‪ .‬مەجزوب بەقەوارەو جوانییەکەی‪،‬‬ ‫ژن���ەکان بڕیاریان دا لەچارۆکەی کەش���تیی‪،‬‬ ‫پانتۆڵێک‌و لەباش���ترین قوماش کراسێکی بۆ‬ ‫بدورن‪ ،‬تا ویقاری مردنەکەی درێژەی هەبێت‪.‬‬ ‫لەکاتێک���دا بازنەیی دانیش���تبون‌و جلەکەیان‬ ‫ب���ۆ دەدوری‪ ،‬لەنێ���وان تەقەڵەکاندا خەیاڵی‬ ‫تەرمەکە لێ���ی دەدان‌و بۆیان دەرکەوت "با"‬ ‫هەرگیز ئەوەندە خامۆش‌و کاریبییان‪ ١‬هەرگیز‬ ‫ئەوەن���دەی ئەو ش���ەوە پەش���ۆکاو نەبوەو‬ ‫پێیانواب���و هەمو ئ���ەو گۆڕانکارییانە بەهۆی‬ ‫پیاوە خنکاوەکەوەیە‪ .‬مەزەندەیان کرد ئەگەر‬ ‫ئ���ەو پیاوە بەش���کۆیە خەڵک���ی گوندەکەی‬ ‫ئەمان بوای���ە‪ ،‬ئەوا خانوەک���ەی گەورەترین‬ ‫دەرگە و بڵندترین س���اپیتە و ڕەقترین زەوی‬ ‫دەب���وو؛ چوارچێ���وەی تەختەخەوەکەی بە‬ ‫داری زۆر تۆکمە و مێخی ئاسن ڕایەڵ دەکراو‬ ‫ژنەکەیش���ی خۆش���حاڵترین ژنی دونیا دەبو‪.‬‬ ‫پێیانواب���و خاوەن قودرەتێک���ی وەها دەبو‪،‬‬ ‫دەیتوانی ماسییەکانی زەریا بەرەو الی خۆی‬ ‫بان���گ بکاو کانی لەبن هیش���کترین بەردەوە‬ ‫هەڵگۆزێ‌و دەس���تی بەگوڵ���ی خەرەندەکان‬ ‫بگات‪ .‬لەدڵی خۆیاندا پی���اوە خنکاوەکەیان‬ ‫بەپیاوەکانی خۆیان بەراورد دەکردو پێیانوابو‬ ‫ئەوەی ئەم دەیتوانی لە تاکە شەوێکدا بیکا‪،‬‬ ‫پیاوەکان���ی خۆی���ان بەیەک تەم���ەن بۆیان‬ ‫ناک���رێ‪ .‬ئی���دی لەدڵی خۆیان���دا پیاوەکانی‬ ‫خۆیان بەترس���نۆکترین و بودەڵەترین پیاوی‬ ‫دنیا دانا‪ .‬بەم خەون‌و خەیااڵنەوە مەس���ت‌و‬ ‫حەیران بوبون‌و کات���ێ بەتەمەنترین ژنیان‪،‬‬ ‫کە بەهۆی تەمەنییەوە زیاتر لەڕوی میهرەوە‬ ‫نەک ل���ەڕوی ش���ەهوەتەوە‪ ،‬لەفیکری پیاوە‬ ‫خنکاوەکەوە چوبو‪ ،‬هەناسەیەکی هەڵکێشاو‬ ‫وتی‪:‬‬ ‫ "ڕوخس���اری کەس���ێکی هەی���ە ن���اوی‬‫ئێستێبان بێت‪".‬‬ ‫هەر بەڕاستیش وا بو‪ .‬الی زۆربەیان هێندە‬ ‫ب���ەس بو جارێکی تر تەماش���ای بکەنەوە تا‬ ‫تێبگ���ەن نەدەک���را جگە لەئێس���تێبان هیچ‬ ‫ناوێک���ی تری هەبێ���ت‪ .‬ئینکارترین ژنەکان‪،‬‬

‫ک���ە گەنجترینی���ان ب���ون‪ ،‬پێیانوابو لەپاش‬ ‫لەبەرکردنی جلک‌و پێاڵوی ڕەش���ی قەترانی‌و‬ ‫دانانی تەرمەکە لەنێوان گوڵوگوڵزاردا‪ ،‬دەشیا‬ ‫ناوی لوراتۆ بوایە‪ .‬بەاڵم ئەوە تەنیا خەیاڵی‬ ‫خ���او بو‪ .‬چارۆکەکە بەش���ی نەکرد‪ ،‬پانتۆڵە‬ ‫خەراپ‪ -‬بڕدراو و خەراپ‪ -‬دوراوەکە بەئاستەم‬ ‫بە بەریدا چو‪ .‬هێ���زە پەنهانەکانی نێو دڵی‬ ‫وایانکرد دوگمەی کراسەکەی بترازێ‪ .‬لەدوای‬ ‫نیوەشەوەوە لورەی ڕەش���ەباو هاژەی زەریا‬ ‫نیشتنەوە‪ .‬بێدەنگییەکە کۆتایی بەگومانەکان‬ ‫هێناو ئیدی ناوی نرا ئێستێبان‪ .‬ئەو ژنانەی‬ ‫ک���ە جلکی���ان لەبەرکردبو‪ ،‬کە بس���کیان بۆ‬ ‫داهێنابو‪ ،‬کە نینۆکیان بۆ کردبو‪ ،‬کە ڕیشیان‬ ‫بۆ تاش���ی بو‪ ،‬نەیانتوانی تەزوی ئەو سۆزە‬ ‫بش���ارنەوە کە بەگیانیاندا گەڕا کاتێک دەبو‬ ‫تەرمەکە لەسەر ئەرزەکە جێبهێڵن‪ .‬ئا لەوێدا‬ ‫بۆی���ان دەرکەوت دەبێ ئاخۆ بەو قەوارەیەوە‬ ‫چەن���د غەمگی���ن بوبێ‪ ،‬کە تەنان���ەت دوای‬ ‫مردنیش لەهیچ شوێنێکدا جێگەی نابێتەوە‪.‬‬ ‫مەزەندەی���ان ک���رد هەبێ‌و نەبێ ل���ە ژیاندا‬ ‫مەحکوم بوە بەوەی لەس���ەرال بەدەرگەکاندا‬ ‫ڕەت ببێ‌و سەری بەتاقە نزمەکان شەق ببێ‌و‬ ‫لەمیوانییەکان���دا بەپێوە ڕاوەس���تێ‌و نەزانێ‬ ‫چی لەو دەس���تە پەمەیی‌و ناسکانەی بکات‪،‬‬ ‫کاتێک ژنی ماڵەکە بۆ تۆکمەترین کورس���ی‬ ‫گەڕاوەو لێی پاڕاوەتەوە‪ ،‬ئێس���تێبان تکایە‬ ‫لێرە دانیش���ە‪ ،‬ئەویش پاڵ���ی بەدیوارەکەوە‬ ‫داوەتەوەو بەبزەیەک���ەوە وەاڵمی داوەتەوە‪:‬‬ ‫خەمت نەبێ خاتوون‪ ،‬من ئاوام پێباشە‪ .‬هێند‬ ‫لەمیوانییەکاندا بەپێوە ڕاوەستاوە تا پاژنەی‬ ‫پێی توێخی هەڵداوەو پشتی لەئێشا شکاوەو‬ ‫لەترس���ی ئەوەی نەبا شەرمەزاریی شکاندنی‬ ‫کورس���ییەک دایبگرێ‪ ،‬ه���ەر "خەمت نەبێ‬ ‫خاتون‪ ،‬من ئاوا باشم" ی دوبارە کردوەتەوە‪.‬‬ ‫ڕەنگب���ێ هەرگی���ز نەیزان���ێ ه���ەر هەمان‬ ‫ئەوکەسانەی کە پێیانوتوە ئێستێبان مەڕۆ‪،‬‬ ‫چاوەڕێ بکە تا قاوەکە دەم دەکێش���ێ‪ ،‬هەر‬ ‫ئەوانە ب���ون کە دواتر لەژێر لێوەوە وتویانە‪،‬‬ ‫دواجار یارۆی گەمژە ملی ش���کاند‪ ،‬سوپاس‬ ‫بۆ خودا‪ ،‬دواجار ئەو گەمژەیە س���ەری خۆی‬ ‫هەڵگ���رت‪ .‬ئەمە ئەو خەیااڵن���ە بو کە پێش‬ ‫هەتاوکەوتن لەبەردەم تەرمەکەدا بەمێش���کی‬ ‫ژنەکان���دا ه���ات‪ .‬دوات���ر ک���ە دەموچاویان‬

‫بەسەرپۆشێک داپۆشی تا ڕوناکییەکە بێزاری‬ ‫نەکات‪ ،‬هێند بەمردویی‌و بێدەسەاڵتی‌و هێند‬ ‫وەک پیاوەکان���ی خۆیان هات���ە بەرچاویان‪،‬‬ ‫درزێک کەوتە دڵیان‌و فرمێس���کی لێوە ڕژا‪.‬‬ ‫یەکێک لەجاحێڵترینیان دەستی کرد بەگریان‪.‬‬ ‫ئەوانی تر کە لە تەنیش���تییەوە دانیش���تبون‬ ‫دەس���تیان کرد بەئاخ‌و ئۆف‌و الوانەوە‪ .‬هەتا‬ ‫دەهات زیاتر فرمێسکیان دەوەراندو دەگریان‪،‬‬ ‫چونکە پیاوە خنکاوەک���ە زیاترو زیاتر وەک‬ ‫ئێس���تێبان‪ -‬ناوێک دەردەک���ەوت‪ .‬ئەوەندە‬ ‫ب���ۆی گریان ت���ا کردیان بەبێدەس���ەاڵتترین‬ ‫پیاوی دنیا‪ ،‬کردیان���ە داماوترین‌و زەلیلترین‬ ‫ئێس���تێبان‪ .‬لەوکات���ەدا بو‪ ،‬پی���اوەکان بەو‬ ‫هەواڵ���ەوە گەڕان���ەوە کە پی���اوە خنکاوەکە‬ ‫خەڵک���ی هیچکام لەو گون���دە نزیکانە نییەو‬ ‫ئیدی ژنەکان ئۆخژنێکیان پێداهات‪.‬‬ ‫هاواریان کرد‪" ،‬س���وپاس ب���ۆ خودا‪ ،‬هی‬ ‫خۆمانە!"‬ ‫پیاوەکان پێیانوابو ئ���ەو زیل‌وبەمە تەنیا‬ ‫هەرزەگۆیی بێمانای ژنانەو هیچی تر‪ .‬ماندوی‬ ‫گەڕانی شەوی پێشو‪ ،‬هەموو ئەوەی پیاوەکان‬ ‫دەیانویس���ت ئەوە بو‪ ،‬پێش ئەوەی هەتاوی‬ ‫بەتینی ئەو ڕۆژە گەرم و بێ شنەبایە بکەوێ‪،‬‬ ‫تەرم���ی ئەو غەریبەیە بە یەکجارەکی لە کۆڵ‬ ‫خۆی���ان بکەنەوە‪ .‬دارەمەیتێکی���ان لەپارچە‬ ‫تەختەو چارۆکەی کەشتیی تێکشکاو پێکەوە‬ ‫ناو بەگوری���س گرێیان دا تا بتوانن تەرمەکە‬ ‫بەرەو خەرەند هەڵبگرن‪ .‬ویستیان لەنگەرێک‬ ‫بەقولەپێیەوە ببەس���تن ت���ا دڵنیابن لەوەی‬ ‫لەقواڵی���ی ئاوەکەدا‪ ،‬لەوێدا کە ماس���ییەکان‬ ‫بینایی���ان نیی���ەو مەلەوانەکانی ژێ���ر دەریا‬ ‫لەپەرۆش���ییدا دەمرن‪ ،‬بمێنێتەوەو س���ەرئاو‬ ‫نەکەوێتەوەو جارێکی تر وەک الش���ەکانی تر‬ ‫سەرشێتترین شەپۆلەکان نەتوانن بەرەو کەنار‬ ‫بیهێنن‪ .‬بەاڵم تا ئەمان زۆرتر جەختیان لەوە‬ ‫دەکردەوە‪ ،‬ژنەکان لەبەهانەی تر دەگەڕان تا‬ ‫کاتی پێ بکوژن‪ .‬ملوانکەی گوێچکەماس���ی‬ ‫لەملیانداو وەک مریشکی زیڕەکردو دەهاتن‌و‬ ‫دەچون‪ ،‬هەندێک دەیانویس���ت شاڵێک بدەن‬ ‫بەشانیداو هەندێک دەیانویست قیبلەنومایەک‬ ‫لەمەچەک���ی ببەس���تن‪ .‬لەپ���اش گەلێ���ک‬ ‫هاتوه���اوارو "الچۆ لێرە ژنەک���ە"و "ڕێگەکە‬ ‫چۆڵکە"و "تەماشا خەریک بو بەسەر الشەکەدا‬

‫بمخەیت"‪ ،‬پیاوەکان دڵیان لەژنەکانیان پیس‬ ‫ک���ردو کەوتنە بۆڵەبۆڵ‪ ،‬ئاخ���ر غەریبەیەک‬ ‫ئەم هەمو گرنگیپێدانەی بۆچییە‪ ،‬ئەو هەمو‬ ‫خرتکەوپرتکەیەی پێوە دەکەن‌و قرش���ەکان‬ ‫دەیخ���ۆن‪ .‬ب���ەاڵم ژنەکان لەبەزم���ی خۆیان‬ ‫نەدەکەوت���ن‌و لەمت‌وم���وروە هەرزانبەهاکانی‬ ‫خۆیاندا دەگ���ەڕان‌و هەرچیان بەدەس���تەوە‬ ‫هاتبا هەڵیاندەگ���رت‌و دەیانهێناو دەیانبردو‬ ‫گەر فرمێس���کیان نەڕش���تایە هەناس���ەیان‬ ‫بۆ هەڵدەکێش���ا‪ ،‬ت���ا پی���اوەکان نەڕاندیان‬ ‫بەسەریاندا‪ ،‬لەکەیەوە س���ەرئاوکەوتوویەک‪،‬‬ ‫خنکاوێک���ی بێ س���احێب‪ ،‬ڕەقهەڵگەڕاوێکی‬ ‫بۆگ���ەن‪ ،‬ئ���ەم هەمو هەراهەرای���ەی گەرەک‬ ‫بوبێ‪ .‬یەکێک لەژنەکان‪ ،‬کە بەو سوکایەتییە‬ ‫توڕە بو‪ ،‬ڕوپۆش���ەکەی لە سەری خنکاوەکە‬ ‫کردەوەو پیاوەکانیش هەناسەیان لەبەر بڕا‪.‬‬ ‫ئێس���تێبان خ���ۆی ب���و‪ .‬پێویس���تی‬ ‫بەدوبارەکردن���ەوە نەدەکرد ت���ا ئەوە بزانن‪.‬‬ ‫ئەگەر بیانوتبا‪ ،‬سێر واڵتەر ڕایڵی‪ ،٢‬ڕەنگبێ‬ ‫ب���ەزاراوەو زوبان���ە بێگانەک���ەی‪ ،‬ی���ان بەو‬ ‫توتییەی سەر شانی یان بەشۆڕەسوارییەکەی‬ ‫لەکوش���تنی زەالمخۆرەکاندا سەرس���ام بان‪،‬‬ ‫بەاڵم دەب���و لەدونیادا هەر یەک ئێس���تێبان‬ ‫هەب���ێ‌و ئەویش ئەوەتانێ لەوێدا پێ خاوس‌و‬ ‫بەپانتۆڵێک���ی کورتوکوێرەوە وەک ماس���یی‬ ‫ڕاوکراوی ناو ڕوبار فڕێدرابو‪ .‬هەر هێندە بەس‬ ‫بو کە ڕوپۆشەکە لەس���ەر ڕوخساری الببەن‬ ‫ت���ا بزانن کە ش���ەرمندەیە‪ ،‬کە خەتای خۆی‬ ‫نیی���ە قاڵفەتی هێند زلەو هێند قورس‌و هێند‬ ‫جوانە‪ .‬ئەگەر بیزانیب���ا ئەمە ڕودەدات ئەوا‬ ‫لەشوێنێکی چەپەکتر دەگەڕا تا لێی بخنکێ‪:‬‬ ‫بڕوا بکەن‪ ،‬لەنگەرێکم لەملم دەبەست‌و بەرەو‬ ‫خەرەندەکە ڕێگەم دەکوتا‪ ،‬وەک کەسێک کە‬ ‫نایەوێت مەزاحیم���ی خەڵک بێت‪ ،‬نەدەهاتم‌و‬ ‫وەک ئێس���تا بەم الش���ە لەعنەتییەوە‪ ،‬وەک‬ ‫ئێوە دەڵێن‪ ،‬کەسم بەم بۆگەنیە ڕەقهەاڵتوەی‬ ‫کە کەس نایەوێ دەس���تی تێ���وە بدا‪ ،‬بێزار‬ ‫نەدەکرد‪ .‬ڕاس���تییەکی وەها لەشێوەیدا هەبو‬ ‫تەنانەت بەدگومانترین پیاوەکان‪ ،‬ئەوانەی کە‬ ‫ڕقیان لەشەوانی ناو زەریا دەبوەوە‪ ،‬لەترسی‬ ‫ئ���ەوەی نەبا ژنەکانیان لەخەوبینین بەوانەوە‬ ‫بێزار ببن‌و خەون بەپیاوی خنکاوەوە ببینن‪،‬‬ ‫تەنان���ەت ئەوان‌و پیاوانی لەوان دڵڕەقتریش‪،‬‬

‫‪17‬‬

‫لەڕاستگۆییەکەی ئێستێبان تەزو بەمۆخیاندا‬ ‫هات‪.‬‬ ‫ئیت���ر ئاوه���ا ناوازەتری���ن پرس���ە کە بۆ‬ ‫پیاوێکی خنکاو دابنرێت‪ ،‬دانرا‪ .‬هەندێک لەو‬ ‫ژنانەی بۆ گوڵ چوبون بۆ گوندی تر‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ژنگەل���ی ت���ردا هاتنەوە ک���ە باوەڕیان بەوە‬ ‫نەکردب���و‪ ،‬ئەمانیش کە خنکاوەکەیان بینی‪،‬‬ ‫ئەوسا بۆ گوڵی تر چون‌و لەگەڵ خۆیان ژنی‬ ‫ترو گوڵی تری���ان هێنایەوە‪ ،‬هەتا ئەوەندەی‬ ‫ژن‌و گوڵ لێبو بەئاس���تەم دەتتوانی بڕۆیت‪.‬‬ ‫لەدوایی���ن کاتژمێ���ردا‪ ،‬فڕێدان���ی خنکاوەکە‬ ‫وەک منداڵێک���ی ب���ێ دایکوب���اوک ئ���ازاری‬ ‫دان‌و بڕیاری���ان دا باش���ترین دایک‌و بابی بۆ‬ ‫هەڵبژێرن‌و کەسانی تریش خۆیان کرد بەبراو‬ ‫مام‌و ئام���ۆزای‪ ،‬هەتا لەڕێی ئ���ەوەوە هەمو‬ ‫گوندیی���ەکان بونە خزمی یەک���دی‪ .‬هەندێک‬ ‫دەریاوان کە لەدوورەوە گوێیان لەگریانەکان‬ ‫بو ڕێگەیان لێتێکچ���و‪ .‬دواتر زانرا یەکێکیان‬ ‫بەدارئ���ااڵی کەش���تییەکەدا س���ەرکەوتوەو‬ ‫حەکایەت���ی کۆن���ی س���ەبارەت بەئاژێرلێدان‬ ‫بیرهاتۆتەوە‪ .‬لەکاتێکدا مش���تومڕی ئەوەیان‬ ‫دەبێ کێ ش���ەرەفی ئ���ەوەی هەیە مەیتەکە‬ ‫ب���ەو خەرەن���دە لێ���ژەدا هەڵبگ���رێ‪ ،‬ژنان‌و‬ ‫پی���اوان بۆ یەکەمینج���ار لەبەرانبەر جوانی‌و‬ ‫مەزنی���ی پیاوە خنکاوەکەدا‪ ،‬لە خامۆش���یی‬ ‫جاددەکانی���ان‌و لەبێگیانیی گۆڕەپانەکانیان‌و‬ ‫لەبچوکیی خەونەکانیان وەئاگا بون‪ .‬لێگەڕان‬ ‫الش���ەکە بەب���ێ لەنگەر بکەوێت���ە ئاوەکەوە‬ ‫تا ئەگەر ویس���تی‌و هەرکاتێ���ک حەزی کرد‪،‬‬ ‫بگەڕێت���ەوە‪ .‬بۆ ئەو نەختە س���ەدەیەی کە‬ ‫پێی چ���و تا تەرمەک���ە کەوت���ە ئاوەکەوە‪،‬‬ ‫هەموان هەناسەیان لەخۆیان بڕی‪ .‬پێویستی‬ ‫بەتەماشاکردنی یەکتری نەدەکرد تا بزانن کە‬ ‫ئ���ەوان چیدی کامڵ نی���ن‌و هەرگیزیش کامڵ‬ ‫نەدەبون‪ .‬بەاڵم دەیشیانزانی لەمەودوا هەمو‬ ‫ش���ت جیاواز دەبێت‪ ،‬دەیانزانی ماڵەکانیان‬ ‫دەرگەی گەورەترو ساپیتەی بڵندترو زەویی‬ ‫تۆکمەتریان دەبێت‪ ،‬تا تارمایی ئێس���تێبان‬ ‫بەئارەزووی خۆی بە ناویاندا هاتوچۆ بکات‪،‬‬ ‫بە بێ ئەوەی س���ەری بەر تاقەکان بکەوێت‌و‬ ‫چیدی کەس نەوێرێ لەژێر لێوەوە بڵێ دواجار‬ ‫گەمژەی زلح���ۆرت مرد‪ ،‬حەی���ف‪ ،‬ئەو گێلە‬ ‫مرد‪ .‬ڕوکاری ماڵەکانی���ان بەڕەنگی ئاڵووااڵ‬ ‫ڕەنگ دەکەن تا یادی ئێستێبان بۆ هەمیشە‬ ‫بەزیندووی���ی بمینێ���ت‪ ،‬ئیتر ئەمان پش���تی‬ ‫خۆیان لەهەڵگۆزانی کانی‌و چنینەوەی گوڵی‬ ‫خەرەندەکاندا دەش���کێنن‪ ،‬تا موس���افیرانی‬ ‫زەریا لەبۆنی خۆشی گوڵەکان وەئاگا ببنەوەو‬ ‫کاپتن بەجلکی فەرمی خۆیەوەو بەقیبلەنوماو‬ ‫ڕی���زە مەدالیای س���ەرکەوتنەکانی جەنگەوە‬ ‫ناچار ببێ لەکەش���تییەکە بێت���ە خوارەوەو‬ ‫ئاماژە بۆ ئەو مێرگوزارەی ئاسۆی کاریبییان‬ ‫بکات‌و بەچواردە زوبان بڵێ‪ :‬تەماشای ئەوێوە‬ ‫بکەن‪ ،‬ئەوێ کە با لێی هێور دەبێتەوەو ئارام‬ ‫دەگرێ‪ ،‬ئ���ەوێ کە ڕۆژ بەجۆرێ لیی هەڵدێ‬ ‫گوڵەبەڕۆژەش نازانێ ڕوی بکاتە کوێ‪ ،‬بەڵێ‬ ‫ئەوێ‪ ،‬گوندەکەی ئێستێبان‪ -‬ـە‪.‬‬ ‫‪ .١‬کاریبیی���ان‪ :‬ناوچەیەک���ە لەخ���واروی‬ ‫خۆرهەاڵتی نیمچەدورگەی مەکسیک‪ ،‬زەریای‬ ‫کاریبییان‌و دورگەکانی‌و ئەو کەنارانەی لێوەی‬ ‫نزیکن‪ ،‬دەگرێتەوە‪.‬‬ ‫‪ .٢‬س���ێر واڵتەر ڕایڵی‪)١٦١٨ – ١٥٥٤( :‬‬ ‫نوس���ەرو شاعیرو سەربازو سیاسی‌و سیخوڕو‬ ‫گەڕیدەیەکی ئینگلیزە‪ .‬لەالی شاژنی بەریتانیا‪،‬‬ ‫ئێلیزابێس‪ ،‬کەسێتییەکی خۆشەویست بوەو‬ ‫بۆ گەش���تی تایبەت بەدۆزینەوەی سەرمایە‬ ‫لەئەمەریکای التین ناردویەتی‪.‬‬ ‫سەرچاوە‪:‬‬

‫‪http://www.colorado.edu/stu‬‬‫_‪dentgroups/shortfiction/The_Most‬‬ ‫‪Handsome_Drowned_Man.pdf‬‬

‫توتی‪ ..‬رۆمانێک له‌باره‌ی کاره‌ساتی شه‌نگاله‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاراز محه‌مه‌د‬ ‫رۆمانی توتی گوزارشتە‌له‌‌ئازار‌و‬ ‫چەرمەسەرییەكانی كچ‌و ژنانی ئێزیدی‌و‬ ‫گێڕانەوەی نەهامەتییەكان‌له‌‌زاری چەند‬ ‫كارەكتەرێكی خەیاڵی‌و راستەقینە‪ .‬هه‌مو‬ ‫كەسەكانی ناو رۆمانەكەش‌له‌‌بارێكی‬ ‫دەر‌ونی قورسدا دەژین بەردەوام‬ ‫‌له‌‌بیری رابرد‌ودان‌و هەرگیز بیر‌له‌‌داهاتو‬ ‫ناكەنەوە‌و ئامانجێكی دیاری كراویان‬ ‫نییە بۆی بژین‪.‬‬ ‫نه‌ب���ه‌رد فوئ���ادی ته‌مه‌ن ‪ 29‬س���اڵ‪،‬‬ ‫نوس���ه‌ری رۆمانه‌که‪ ،‬س���ه‌ره‌تا‌ له‌باره‌ی‬ ‫ناوی رۆمانه‌که‌ به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "دیارە‬ ‫دیاریكردن���ی ناوی رۆمانەك���ە بەتوتی ‪،‬‬ ‫توتی باڵندەیەك���ە ئەوەی فێری دەكرێت‬ ‫دەیڵێت���ەوە‌و خ���ودی باڵندەكەش چەند‬ ‫خاس���ێتكی جوانی هەی���ە‪ ،‬لەوانە توتی‬ ‫كۆچ ناكات‌و هەرگیز ناپاكی‌له‌‌نێوان نێرو‬ ‫مێینەی ئەو باڵندەیەدا نییە‪ .‬س���ەرجەم‬

‫كارەكتەرەكان ئەوەی بەس���ەریان هاتوە‬ ‫توتی ئاسا دەیڵێنەوە"‪.‬‬ ‫رۆمانەكە بەسەرگوزشتەی چەكدارێكی‬ ‫داع���ش دەس���ت پێ���ده‌کات‪ ،‬نوس���ه‌ری‬ ‫رۆمانه‌که‌ ده‌ڵێ���ت "دواجار هەڵگری هەر‬ ‫ئایدۆلۆژیای���ەك بن‪ ،‬ئەوانی���ش مرۆڤن‪.‬‬ ‫كاتێ���ك‌له‌‌تی ڤیی���ەكان دەگوترێت پێنج‬ ‫چەك���داری داع���ش ك���وژراون‪ ،‬بیر لەوە‬ ‫دەكەم���ەوە ئەوانیش پێن���ج دایك‌و پێنج‬ ‫براو خوشك‌و پێنج خۆشەویستیان هەیە‪.‬‬ ‫بۆیە ئەوە مرۆڤەكان نیین تاوان دەكەن‪،‬‬ ‫ئای���ن‌و كۆمەڵگە‌و سیاس���ەتی الروگێری‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاست وایكرد‌وە‪ ،‬گەنجێكی‬ ‫تەمەن ‪ 20‬ساڵ به‌س���ەربڕین‪ ،‬ئاسودەیی‬ ‫به‌دەست بێنێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی هۆکارو پاڵنه‌ره‌کانی نوسینی‬ ‫رۆمانێ���ک له‌باره‌ی روداوی ش���ه‌نگاله‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "بیركردنەوە‌له‌‌نوس���ینی رۆمان‬ ‫‌له‌‌چاوتروكانێكدا دروس���ت نابێت‪ ،‬ئێمەی‬ ‫ك���ورد ب���ەردەوام ر‌ودا‌و و نەهامەت���ی‬ ‫جۆراوجۆرمان بینوە‪ .‬كاتێك كارەس���اتی‬

‫شەنگال ر‌ویدا‌و دەسەاڵتدارانی كوردستان‬ ‫دەستبەرداری ئەو ناوچانە بون‪ .‬هەروەكو‬ ‫چۆن تا ئێس���تا نازانین ئای���ا هەڵەبجە‌و‬ ‫ئەنفالەكان حزبه‌دەسەاڵتدارەكانی ئێستا‬ ‫تاوانب���ارن یان نا؟ بۆیە به‌وردی باس���ی‬ ‫ئەوەم كرد‌وە چۆن‌و به‌چ ش���ێوەیەك ئەو‬ ‫ناوچانە ‌له‌‌الیەن چەكدارانی ئیسالمییەوە‬ ‫داگیركران"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێت "كاتێكیش كارەسات‌و‬ ‫کۆمه‌ڵک���وژی هەر نەتەوەی���ەك ر‌ویداوە‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك نوس���ەر‌و رۆژنامەنوس هاتون‬ ‫یاداش���تی ئەوانەیان كرد‌وە‪ .‬ب���ۆ نمونه‌‬ ‫هۆلۆكۆست‌و رواند‌او ئەرمەنەكان‪ .‬ئێمەی‬ ‫كورد تا ئێستا رۆمانێكی ورد‌و درشتمان‬ ‫س���ەبارەت به‌ئەنف���ال‌و هەڵەبج���ە نییە‪،‬‬ ‫كەچی به‌داخەوە به‌ملیۆنان دۆالر لەسەر‬ ‫ئەو كەیسانە خوران"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی په‌یام���ی س���ه‌ره‌کیی‬ ‫رۆمانه‌که‌یش���ه‌وه‌‪ ،‬نه‌به‌رد فوئاد ده‌ڵێت‬ ‫" پەیامی من لەم رۆمانە ئەوەیە پێكەوە‬ ‫ژیان لەس���ەر‌وی هەمو ئاینێكەوە‪ ،‬راستە‬

‫ئایین���ە ی���ەك‌ل���ه‌‌دوای یەك���ەكان باس‬ ‫‌له‌‌پێكەوە ژیان دەك���ەن‪ ،‬بەاڵم دەبینین‬ ‫به‌ناوی خ���واوە به‌درێ���ژای ژیانی مرۆڤ‬ ‫خەڵك دەكوژرێن‌و كوژراون‪ ،‬لەم رۆمانەدا‬ ‫هاتوم باسم لەوە كرد‌وە نابێت به‌حوكمی‬ ‫قس���ەی كۆمەڵێك بانگخ���واز‌و ئاینخواز‬ ‫خەڵكی قڕ بكرێن‌و مرۆڤ بكوژرێن"‪.‬‬ ‫ئه‌و نوس���ه‌ره‌ پێی وا نییه‌ که‌ تا ئێستا‬ ‫‌له‌‌ئاس���تی پێویس���تدا رۆش���نبیری كورد‬ ‫كاریان لەس���ەر هی���چ لەو كارەس���اتانە‬ ‫كردبێ���ت‪" ،‬چونك���ە هەرش���تێك ببێته‌‬ ‫دیاری���دە دەبێ���ت ب���ه‌دوای میكانیزمێك‬ ‫بگەڕێ���ی رێگری ل���ەو دیاریدەیە بكرێت‪.‬‬ ‫ئێمە لەو هه‌مو كارەس���اتەی بەس���ەرمان‬ ‫هات���وه‌‪ .‬نه‌هاتوین خاڵی د‌وبارە بونه‌وه‌ی‬ ‫ئەنفال دەست نیش���ان بكەین بۆ ئەوەی‬ ‫جارێكی ر‌و نەداتەوە‪ .‬تەنها ئەوەیە هەمو‬ ‫س���اڵێك ‌له‌‌س���اڵرۆژی ئەنفال‌و هەڵەبجە‬ ‫رەش دەپۆشین‌و‌له‌‌ژێر چاویلەكەكانمانەوە‬ ‫دەگرین‪ .‬مێژ‌و به‌فرمێس���ك نانوسرێتەوە‬ ‫دەبێت كاری لەسەر بكەین"‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫عه‌بدوڵاڵ موهته‌دی‌‪ :‬ئێستا كوردستانی‌ رۆژهه‌اڵت‬ ‫له‌هه‌مو پارچه‌كان ‌ی تر بێ مافتر‌ه‬ ‫ئا‪ :‬ب‪.‬ئارام‬ ‫عه‌بدوڵاڵ موهته‌دی‌ سكرتێری‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌‬ ‫شۆڕشگێری‌ زه‌حمه‌تكێشانی‌ كوردستان ‌ی‬ ‫ئێران‪ ،‬له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌مو واڵتێك دوای‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ خۆی‌‬ ‫كه‌وتوه‌‪ ،‬نابێت چاوه‌ڕوانییه‌كی‌ ترت نه‌‬ ‫له‌ئه‌مریكاو نه‌ له‌هیچ شوێنێكی‌ تر ببێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ ماوه‌ی‌ دو س����ێ‌ مانگی‌ رابردودا‬ ‫ئاڵوگۆڕێك����ی‌ چاوه‌ڕواننه‌ك����راو دروس����تبو‪،‬‬ ‫ئه‌وی����ش رێككه‌وتنی‌ واڵتان����ی‌ ‪ 1+5‬له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێران‪ ،‬كه‌ له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫دۆس����یه‌ی‌ ئه‌تۆمی‌ ب����و‪ ،‬ئه‌م دانوس����اندن‌و‬ ‫رێككه‌وتنه‌‪ ،‬لێكۆڵین����ه‌وه‌ی‌ جۆراوجۆری‌ بۆ‬ ‫كراوه‌‪ ،‬له‌ئێستادا س����ه‌باره‌ت به‌دۆخی‌ كورد‬ ‫له‌رۆژهه‌اڵت����ی‌ كوردس����تان به‌تایبه‌تی‌‪ ،‬ئێران‬ ‫به‌گش����تی‌‪ ،‬جێگه‌و پێگه‌ی‌ كورد له‌دوای‌ ئه‌و‬ ‫ئاڵوگۆڕان����ه‌ چییه‌؟ ئ����ه‌و ئاڵوگۆرانه‌ تاچه‌ند‬ ‫به‌قازانج����ی‌ خه‌ڵك����ی‌ كوردس����تانی‌ ئێرانه‌‪،‬‬ ‫چه‌ندیش به‌زه‌ره‌ریه‌تی‌؟‬ ‫عه‌بدوڵ��ڵ�ا موهت����ه‌دی‌‪ :‬به‌ب����ڕوای‌ م����ن‬ ‫رێككه‌وتن����ی‌ ئه‌تۆم����ی‌ نێوان ئێ����ران له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌مریكاو واڵتانی‌ تری‌ زلهێزی‌ جیهانی‌ له‌سه‌ر‬ ‫پرسی‌ ئه‌تۆمی‌‪ ،‬س����ه‌ره‌تای‌ قۆناغێكی‌ نوێیه‌‬ ‫له‌ئێ����ران‪ ،‬بێگومان كاریگ����ه‌ری‌ بۆ كوردو بۆ‬ ‫هه‌م����و ناوچه‌ك����ه‌ش ده‌بێت‪ ،‬هه‌م����و هه‌وڵی‌‬ ‫خامنه‌ئی‌‌و ئ����ه‌و داموده‌زگایانه‌ی‌ كه‌ س����ه‌ر‬ ‫به‌ئه‌ون‪ ،‬وه‌كو‪ :‬س����وپای‌ پاس����داران‪ ،‬ده‌زگا‬ ‫ئه‌منیی����ه‌كان‪ ،‬ده‌زگا چه‌ك����داره‌كان‪ ،‬ئیمامی‌‬ ‫هه‌ینیه‌كان‪ ،‬توندڕه‌وانی‌ ناو كۆماری‌ ئیسالمی‌‬ ‫ئێران‪ ،‬هه‌وڵی‌ هه‌مویان ئه‌وه‌یه‌و خامنه‌ئیش‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ دوپاتكردۆت����ه‌وه‌‪ ،‬ك����ه‌ رێككه‌وتنی‌‬ ‫ئێ����ران‌و ئه‌مریكا ته‌نیا له‌س����ه‌ر مه‌س����ه‌له‌ی‌‬ ‫ئه‌تۆمیی����ه‌‪ ،‬هیچ ش����تێكی‌ ت����ر ناگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫نابێت هیچ بوارێكی‌ ت����ر بگرێته‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌وته‌یه‌كیدا وتی‌‪ :‬هه‌ندێك كه‌س راوه‌ستاون‪،‬‬ ‫پێیانوایه‌ له‌ ‪ 10‬س����اڵی‌ داهاتوو دوای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫من نامێنم ئێران ده‌گۆڕێت‪ ،‬به‌اڵم نابێت بهێڵن‬ ‫ئێران بگۆڕێت‪ ،‬نابێت بهێڵن ئه‌و ئایدۆلۆژیه‌‪،‬‬ ‫شۆڕش����گێڕییه‌‪ ،‬ئیس��ل�امیانه‌ی‌ ك����ه‌ هه‌یانه‌‬ ‫به‌بڕوای‌ خۆی����ان‪ ،‬جێگ����ه‌ی‌ ئارامكردنه‌وه‌و‬ ‫هێوركردنه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ن����دی‌ بگرێته‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫دنیای‌ ده‌ره‌وه‌‪ .‬ته‌نانه‌ت ده‌ڵێت "له‌و ساڵه‌دا‬ ‫به‌وتارو به‌زمان‪ ،‬له‌و زمانه‌ توندانه‌یه‌‪ ،‬كه‌ تۆ‬ ‫له‌م ‪ 30 -25‬س����اڵه‌دا به‌رامب����ه‌ر به‌ئه‌مریكا‬ ‫بینیوت����ه‌"‪ ،‬مه‌به‌س����تی‌ من ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬راس����ته‌‬ ‫خامنه‌ئ����ی‌ وا ده‌ڵێت‪ ،‬هه‌وڵیش����یان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫وا بمێنێت����ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م����ه‌ ئێران له‌به‌رده‌م‬ ‫دوڕیانێكدا داده‌نێت‪ ،‬كڵپه‌ی‌ ئه‌تۆمی‌ ئێرانیان‬ ‫كێش����اوه‌‪ ،‬ددان����ی‌ ئه‌تۆمی‌ ئێ����ران ده‌ردێنن‬ ‫ب����ه‌و رێككه‌وتنه‌‪ .‬ب����ه‌اڵم دوڕیانه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ئێ����ران له‌بواری‌ ئه‌تۆمیدا‬ ‫به‌سازشێك گه‌یشتوه‌‪ ،‬ئایا له‌بواره‌كانی‌ تری‌‬ ‫سیاس����ه‌تی‌ خارجیدا‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌سیاسه‌تی‌‬ ‫ناوخ����ۆدا گۆڕان به‌س����ه‌ر خۆی����دا ده‌هێنێت‬ ‫یان نا؟ هه‌رچی‌ خودی‌ جمهوری‌ ئیس��ل�امی‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت����ی‌ خامنه‌ئی‌ ده‌ڵێن "نه‌خێر"‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫وه‌اڵمه‌كه‌ نه‌خێر بێت‪ ،‬هه‌مو گیروگرفته‌كه‌ی‌‬ ‫ئه‌مری����كاو رۆژئاوا كه‌ عه‌ره‌بس����تان‪ ،‬دنیای‌‬ ‫عه‌ره‌ب‪ ،‬ئیس����رائیل‪ ،‬واڵتانی‌ خلیجیشیان‬ ‫له‌گه‌ڵه‌‪ ،‬هه‌مو هه‌وڵی‌ ئه‌وان‪ ،‬دژ به‌ئێران چڕ‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ .‬له‌س����ه‌ر كێشه‌ی‌ یه‌مه‌ن‪ ،‬كێشه‌ی‌‬ ‫لوبنان‪ ،‬كێش����ه‌ی‌ عێراق‪ ،‬كێش����ه‌ی‌ سوریا‪،‬‬ ‫كێش����ه‌ی‌ فه‌له‌س����تین‪ ،‬حزبوڵاڵ هه‌مو ئه‌وانه‌‬ ‫یان ده‌بێت ئێران ده‌س����ت له‌و سیاسه‌تانه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵنه‌گرێ����ت‪ ،‬ئه‌و ج����ۆره‌ی‌ ك����ه‌ خامنه‌ئی‌‬ ‫به‌راش����كاوی‌ باس����ی‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌ له‌م حاڵه‌دا‬ ‫هیچ پێكهاتنێك له‌گ����ه‌ڵ ئێران نه‌بوه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫چه‌كی‌ ئه‌تۆمییه‌كه‌یان له‌ده‌ست سه‌ندوه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌یان له‌ئێران سه‌ندۆته‌وه‌‪ ،‬له‌بابه‌ته‌كانی‌‬ ‫تریش فش����اری‌ خۆیان ده‌هێنن وه‌ك جاران‪،‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر بێتو ئێ����ران سیاس����ه‌تی‌ نه‌گۆڕێت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بگۆڕێ����ت‌و وه‌اڵمه‌كه‌ی‌ پۆزه‌تیڤ بێت‪،‬‬ ‫به‌ڵ����ێ‌‪ ،‬بواره‌كانی‌ تری‌ سیاس����ه‌تی‌ خارجی‌‬ ‫ده‌گرێت����ه‌وه‌‪ ،‬ه����ه‌ر ته‌نها ئه‌ت����ۆم نییه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫حاڵه‌ت����دا زۆر س����ه‌خت ده‌بێت ب����ۆ ئێران‪،‬‬ ‫واتا ئه‌گه‌ر بێتو ده‌س����ت له‌سیاس����ه‌ته‌كانی‌‬ ‫له‌ناوچ����ه‌ی‌ رۆژه����ه‌اڵت هه‌ڵبگرێ����ت‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫ده‌بێته‌ پاشه‌كشه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌‪ ،‬چۆن له‌بواری‌‬ ‫ئه‌تۆمییدا پاشه‌كش����ه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫سازش له‌بواره‌كانی‌ تری‌ سیاسه‌تی‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌رهه‌مان مانای‌ پاشه‌كشه‌ی‌ ده‌بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بیه‌وێ����ت بیكات‪ .‬بۆی����ه‌ ئێ����ران له‌به‌رده‌م‬ ‫دوڕیانێك����ی‌ س����ه‌خت‌و كۆمه‌ڵێ����ك بڕی����اری‌‬ ‫س����ه‌ختدایه‌‪ ،‬ئیمزاكردنی‌ ئ����ه‌م رێككه‌وتنامه‌‬ ‫ئه‌تۆمییه‌‪ ،‬ئێرانی‌ له‌ب����ه‌رده‌م ئه‌م دوڕیانه‌دا‬ ‫داناوه‌‪ ،‬به‌بڕوای‌ من هێشتا به‌ته‌واوی‌ ڕون نییه‌‬ ‫كامیان هه‌ڵده‌بژێرێت‪ ،‬ب����ه‌اڵم هه‌رچی بێت‪،‬‬ ‫پێموایه‌ ئێران به‌م رێككه‌وتنه‌ له‌جێی‌ خۆی‌‬ ‫ترازاوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت به‌سازش����ه‌ ئه‌تۆمییه‌كه‌ش‬ ‫له‌جێی خۆی‌ ترازاوه‌‪ ،‬هه‌ر ئێستا ناكۆكییان‬ ‫زۆرتره‌ تاس����اڵێك‌و دو س����اڵ له‌مه‌و پێش‪،‬‬ ‫به‌بڕوای‌ من تازۆرتر بچنه‌ پێش����ه‌وه‌ ناكۆكی‬ ‫زۆرتر ده‌بێت‪ ،‬چونكه‌ كه‌سانێكیش هه‌ن‪ ،‬كه‌‬

‫عه‌بدوڵاڵ موهته‌دی‬ ‫پێیانوایه‌ ده‌بێت بواره‌كانی‌ تریش ئاڵوگۆڕ ‌ی‬ ‫تێدابكرێ����ت‪ ،‬پێیانوای����ه‌ ده‌بێ����ت ده‌روازه‌ی‌‬ ‫ئێران بۆ س����ه‌رمایه‌گوزاری‌ جیهانی‌ بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫پێیانوای����ه‌ ده‌بێت كۆمپانی����اكان رێگه‌بده‌ن‪،‬‬ ‫پێیانوایه‌ ده‌بێت شه‌فافیه‌تی‌ ئابوریان زۆرتر‬ ‫بێت‪ ،‬جا ئه‌گ����ه‌ر وابێت هه‌روه‌ك����و روحانی‌‬ ‫وت����ی‌‪ :‬ده‌بێ����ت ئاگام����ان له‌زمان����ی‌ خۆمان‬ ‫بێت‪ ،‬چونكه‌ ناتوانی����ن وه‌كو جاران چیمان‬ ‫پێخۆش بو بیڵێین‪ ،‬ئاشكراش����ه‌ كه‌ وه‌اڵمیان‬ ‫داوه‌ته‌وه‌و وتیانه‌‪ :‬چۆن ده‌س����ت له‌قس����ه‌ی‌‬ ‫خۆمان هه‌ڵده‌گرین‪ ،‬ملمالنێی‌ ئه‌م دو رێبازه‌‬ ‫به‌مشێوه‌ی‌ خواره‌وه‌یه‌‪:‬‬ ‫رێب����ازی‌ یه‌ك����ه‌م‪ :‬ته‌نه����ا له‌س����ه‌ر ئه‌تۆم‬ ‫سازشمان كردوه‌‪ ،‬هه‌مو سیاسه‌ته‌كانی‌ ترمان‬ ‫وه‌كو خۆی‌ راده‌گرین‪ ،‬دوژمنایه‌تیمان له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌مریكا‪ ،‬ئیسرائیل‪ ،‬سعودیه‌‪ ،‬خلیج‪ ،‬ده‌ست‬ ‫تێوه‌ردانمان له‌سوریاو عێراق راده‌گرین وه‌ك‬ ‫خۆی‌‪ ،‬ك����ه‌ مانای‌ ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ته‌واوی‌ ناوچه‌كه‌و‬ ‫ئه‌مریكا ده‌بن به‌دوژمنی‌ زیاتر له‌جاران‪.‬‬ ‫رێب����ازی‌ دوه‌م‪ :‬ی����ان سیاس����ه‌ته‌كانمان‬ ‫راناگری����ن‌و له‌و بوارانه‌ش س����ازش ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫كه‌ مانای‌ پاشه‌كش����ه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌یه‌‪ ،‬ئه‌م دو‬ ‫رێبازه‌‪ ،‬ده‌بێته‌ ملمالنێیه‌كی‌ گه‌وره‌تر‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بیخوێنیته‌وه‌ قس����ه‌كانی‌ خامنه‌ئی‪ ،‬روحانی‌‪،‬‬ ‫پاس����داران‌و خه‌ڵكی‌ جۆربه‌جۆر‪ ،‬ته‌نها شه‌ڕه‌‬ ‫قسه‌ی‌ ناوخۆیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬رێككه‌وتن����ی‌ گروپی‌ ‪ 1+5‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئێ����ران‪ ،‬روخانی‌ كۆماری‌ ئیس��ل�امی‌ ئێرانی‌‬ ‫دواخست یان كۆتایی‌ پێهێناوه‌؟‬ ‫عه‌بدوڵ��ڵ�ا موهته‌دی‌‪ :‬كۆتایی‌ پێنه‌هێناوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هی����چ رێككه‌وتنێك����ی‌ ده‌ره‌وه‌ ئه‌وه‌‬ ‫كۆتای����ی‌ پێنای����ه‌ت‪ ،‬ئێران وه‌ك����و واڵتێكی‌‬ ‫گه‌وره‌‪ ،‬خ����اوه‌ن شارس����تانیه‌تێك ‌ی گه‌وره‌‪،‬‬ ‫خ����اوه‌ن هێزی كارێك����ی‌ ف����راوان‪ ،‬خاوه‌نی‌‬ ‫فه‌رهه‌نگێك����ی‌ پێش����كه‌وتو‪ ،‬كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌‬ ‫مه‌ده‌نی‌‪ ،‬ئه‌و هه‌مو ش����اره‌ گه‌وره‌‪ ،‬ناكرێت‌و‬ ‫نابێت كۆماری‌ ئیس��ل�امی‌ هه‌ر به‌و شێوه‌یه‌ی‌‬ ‫ك����ه‌ هه‌یه‌ بمێنێته‌وه‌‪ ،‬گۆڕان‌و نه‌گۆڕانیش����ی‌‬ ‫به‌ده‌س����ت ئه‌مه‌ریكاو ئه‌وروپ����ا نییه‌‪ ،‬پێش‬ ‫هه‌موو ش����تێك په‌یوه‌ندی‌ به‌خۆیانه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫پێموای����ه‌ له‌ناوخۆیدا زیاتر له‌جاران هه‌وڵ بۆ‬ ‫ئ����ه‌و گۆڕانه‌ ده‌دات‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ س����یناریۆی‌‬ ‫گۆڕانه‌ك���� ‌ه الی‌ ك����ه‌س رون نیی����ه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫به‌بڕوای‌ من ناتوانێت به‌وشێوه‌یه‌ بمێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫هیچ ش����وێنێكی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس����ت وه‌ك‬ ‫خۆی‌ نه‌ماوه‌ته‌وه‌و ناش����مێنێته‌وه‌‪ ،‬بێگومان‬ ‫ئێرانیش����ی‌ تێوه‌ ده‌گلێت‪ ،‬دیاره‌ مه‌به‌ستیشم‬ ‫ئ����ه‌وه‌ نیی����ه‌‪ ،‬كه‌ ده‌بێته‌ ش����ه‌ڕو كوش����ت‌و‬ ‫كوش����تار وه‌ك����و ش����وێنه‌كانی‌ ت����ر‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئێرانیش ده‌بێت به‌شێوه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ گ����ۆڕان بكات‪ .‬به‌اڵم تا ئ����ه‌و جێیه‌ی‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ س����ه‌ر ئه‌م رێككه‌وتنه‌‪ ،‬من له‌و‬ ‫بڕوایه‌دا نی����م ئه‌م رێككه‌وتنه‌ به‌ربه‌س����تێك‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر گۆڕان له‌ئێران پێكبهێنێت‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫رێگه‌شی‌ بۆ خۆشتر بكات‪ ،‬چونكه‌ پاساوێك‬ ‫نامێنێت ب����ۆ وه‌اڵمنه‌دانه‌وه‌ی‌ داخوازییه‌كانی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌‪ ،‬بزوتن����ه‌وه‌ی‌ داخوازی����كار له‌ئێران‬ ‫زۆرتر سه‌رهه‌ڵده‌دات‪ ،‬خه‌ڵك پێشبینی‌ زۆره‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵك چاوه‌ڕوانی‌ به‌دینه‌هاتوی‌ زۆره‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫ئه‌مانه‌ كار له‌خه‌ڵك ده‌كات‪ ،‬تا دوێنی‌ له‌سه‌ر‬ ‫سزا ئابورییه‌كان باردۆخی‌ خه‌ڵك ئاوابو‪ ،‬ئه‌ی‌‬ ‫ئێستا بۆ ئاوایه‌‪ ،‬بۆیه‌ داخوازی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪،‬‬ ‫داخوازی‌ فه‌رهه‌نگی‌‪ ،‬داخوازی‌ ئابوری‌ ژنان‪،‬‬ ‫كرێكاران‪ ،‬مامۆس����تایان‪ ،‬كورد‪ ،‬نه‌ته‌وه‌كان‌و‬ ‫الوان‪ ،‬بۆچی‌ گۆڕانی‌ تێدا نه‌كرێت؟ بڕواناكه‌م‬ ‫ئه‌مه‌ به‌ربه‌ستێك بۆ بزوتنه‌وه‌كان سازبكات‪،‬‬ ‫بگره‌ رێشیان بۆ خۆشده‌كات‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬بۆچونێ����ك هه‌ی����ه‌ ك����ه‌ پێیوایه‌‬ ‫ئه‌مریكا ده‌ستی‌ له‌روخانی‌ ئێران هه‌ڵگرتوه‌‪،‬‬

‫ده‌یه‌وێت له‌مه‌ودوا به‌پێی‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫خۆی‌‪ ،‬ئێران‪ ،‬وه‌كو واڵتێكی‌ ناوچه‌یی‌ به‌هێز‬ ‫مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ب����كات‪ ،‬له‌كاتێكدا ئه‌مه‌ریكا‬ ‫وه‌كو واڵتێكی‌ پۆپۆلیس����ت‌و په‌رژه‌وه‌ندیخواز‬ ‫ناس����راوه‌‪ ،‬له‌ك����وێ‌ په‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌ دابین‬ ‫بێت ئاوا مامه‌ڵ����ه‌ ده‌كات‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ره‌نگه‌‬ ‫له‌ئێس����تادا روخانی‌ كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێران‬ ‫له‌ئه‌جێندایدا نه‌مابێت؟‬ ‫عه‌بدوڵ��ڵ�ا موهت����ه‌دی‌‪ :‬هه‌م����و واڵتێ����ك‬ ‫دوای‌ به‌رژه‌وه‌ن����دی‌ خ����ۆی‌ كه‌وت����وه‌‪ ،‬نابێت‬ ‫چاوه‌ڕوانییه‌ك����ی‌ ت����رت ن����ه‌ له‌ئه‌مری����كاو‬ ‫ن����ه‌ له‌هیچ ش����وێنێكی‌ ت����ر ببێ����ت‪ ،‬ئه‌وانه‌‬ ‫رێكخ����راوی‌ خێرخ����وازی‌ نی����ن‌و نه‌هات����ون‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ ده‌س����تی‌ دنیا بگ����رن‪ ،‬له‌مه‌ینه‌تی‌‪،‬‬ ‫هه‌ژاری‌‌و نادیموكراس����ی‌ ده‌ریان بهێنن‪ ،‬دوای‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ خۆیان كه‌وت����ون‪ .‬به‌اڵم با لێی‬ ‫بكۆڵین����ه‌وه‌ بزانی����ن به‌رژه‌وه‌ندییه‌كه‌ چییه‌؟‬ ‫م����ن ده‌ڵێم وت����اری‌ ئه‌مه‌ریكی‌‪ ،‬س����تراتیجی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌‪ ،‬به‌رژه‌وه‌ندی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ له‌ناوچه‌ی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس����ت ناته‌بایه‌ له‌گه‌ڵ وتارو‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن����دی‌ كۆم����اری‌ ئیس��ل�امی‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫مه‌س����ه‌له‌ی‌ ئه‌تۆم نه‌مێنێت‪ ،‬چۆن ئه‌مه‌ریكا‬ ‫قبوڵده‌كات ئاوا به‌ئاس����انی‌ حزبوڵاڵ پڕچه‌ك‬ ‫بكرێ����ت؟ چه‌نده‌ها موش����ه‌كی‌ بدرێتێ‌‪ ،‬روه‌و‬ ‫ته‌لئه‌بیب‌و شاره‌كانی‌ تری‌ ئیسرائیل بیگرێت‪،‬‬ ‫ش����ه‌ڕێكی‌ دره‌نگ یان زوشی پێ‌ بفرۆشێت‪،‬‬ ‫بۆنمونه‌ دو س����اڵه‌ حزبوڵاڵ‪ ،‬لوبنانی‌ توشی‌‬

‫له‌باره‌ی‌ ئه‌تۆمییه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئێران س����ازاوم"‪،‬‬ ‫جگه‌ل����ه‌وه‌ مه‌جالێك����ی‌ زۆر بۆ ئه‌و س����ازانه‌‬ ‫نه‌ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬س����اڵ‌ونیوێك كه‌متر ماوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫(ئۆباما) له‌س����ه‌ر كار بمێنێت����ه‌وه‌‪ ،‬مه‌جالی‌‬ ‫ئه‌و سازش����ه‌ گه‌وره‌یه‌ نه‌ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬سه‌رۆك‬ ‫كۆمارێكی‌ تر دێته‌ سه‌ركار‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌ڕێز موهته‌دی‌ ت����ۆ په‌یوه‌ندی‬ ‫كه‌م‌و زۆرت له‌گه‌ڵ سیاس����ه‌تمه‌دارانی‌ واڵته‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كان����ی‌ ئه‌مریكا هه‌یه‌‪ ،‬س����ه‌ردانیان‬ ‫ده‌كه‌یت‪ ،‬بۆنمونه‌ وتت‪ :‬ئه‌مریكاو ئێران وتارو‬ ‫تێڕوانین����ی‌ جیاوازیان هه‌یه‌‪ ،‬ته‌نها له‌س����ه‌ر‬ ‫مه‌س����ه‌له‌ی‌ داعش وه‌ك یه‌ك����ن‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫هیچی‌ راسته‌وخۆت له‌ئه‌مریكیه‌كان بیستوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ بیانه‌وێت ده‌خاله‌ت بكه‌ن هاوكاری‌ بكه‌ن‬ ‫له‌ئۆپۆزس����یۆنی‌ ئێ����ران‪ ،‬وه‌ك ئ����ه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫چۆن له‌ ئه‌فغانس����تان‌و عێ����راق كردیان‪ ،‬كه‌‬ ‫پشتیوانیان له‌ئۆپۆزسیۆن كرد بۆ روخاندنی‌‬ ‫رژێمه‌كانیان‪ ،‬تائێستا له‌و باره‌یه‌وه‌ پێشهاتوه‌‬ ‫كه‌ تێڕوانینێكیان بۆ دروست بوبێت؟‬ ‫عه‌بدوڵ��ڵ�ا موهته‌دی‌‪ :‬ئه‌مری����كاو ئه‌وروپا‬ ‫هیچیان حه‌ز به‌چاره‌ی‌ به‌كۆماری‌ ئیس��ل�امی‌‬ ‫ئێران ناكه‌ن‪ ،‬خۆشیان لێی نایات‪ ،‬له‌خوایان‬ ‫ده‌وێت ئ����ه‌و رژێمه‌ بگۆڕێت‪ ،‬ب����ه‌اڵم گۆڕانی‌‬ ‫رژێمی‌ ئێرانیی����ان نه‌خس����توه‌ته‌ ئه‌جێندای‌‬ ‫خۆیانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌بڕوای‌ من ئه‌گه‌ر بزوتنه‌وه‌‬ ‫گه‌وره‌ جه‌ماوه‌رییه‌كان له‌ئێران سه‌رهه‌ڵبده‌ن‪،‬‬ ‫پێموای����ه‌ ئه‌مج����اره‌ دونیا پش����تی‌ ده‌گرێت‪،‬‬

‫‌ئه‌مریكاو واڵتانی‬ ‫دیکه‌ش رێكخراو ‌ی‬ ‫خێرخواز ‌ی نین‌و‬ ‫نه‌هاتون بۆئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ده‌ست ‌ی دنیا بگرن‪،‬‬ ‫له‌مه‌ینه‌تی‌‪ ،‬هه‌ژاری‌‌و‬ ‫نادیموكراس ‌ی‬ ‫ده‌ریان بهێنن‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬پێتوایه‌ س����یناریۆكانی‌ لیبیاو عێراق‬ ‫له‌ئێران دوباره‌ ببنه‌وه‌؟‬ ‫عه‌بدوڵاڵ موهته‌دی‌‪ :‬دیاره‌ پێش����بینیه‌كه‌ی‌‬ ‫سه‌خته‌‪ ،‬به‌اڵم پێم ئاسان نییه‌ ئه‌و سیناریۆیه‌‬ ‫دوپ����ات ببێت����ه‌وه‌‪ ،‬چونك����ه‌ ئێ����ران له‌گه‌ڵ‬ ‫عێ����راق‌و لیبیا جی����اوازه‌‪ ،‬واڵتێكی‌ گه‌وره‌یه‌و‬ ‫به‌ئیمكاناتی‌ زۆری‌ هه‌یه‌‪ ،‬جگه‌ له‌م خاڵه‌‪ ،‬نه‌‬ ‫له‌عێراق‪ ،‬ن����ه‌ له‌لیبیا كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌ مه‌ده‌نی‌‬ ‫بونی‌ نه‌بو‪ ،‬ئۆپۆزس����یۆنێكی‌ ناوخۆیی‌ بونی‌‬ ‫نه‌بو‪ ،‬با ریفۆرمخوازیش بێت‪ ،‬ئۆپۆزسیۆنێكی‌‬ ‫گۆڕانخ����وازی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت بون����ی‌ نه‌ب����و‪،‬‬ ‫به‌بڕوای‌ من ئه‌مریكاو ئه‌وروپاش قه‌ناعه‌تیان‬ ‫به‌وه‌كردوه‌‪ ،‬كه‌ گۆڕان����كاری‌ له‌ئێران ده‌بێت‬ ‫له‌ناوخۆی‌ واڵته‌وه‌ سه‌رهه‌ڵبدات‪ ،‬پێموایه‌ حه‌ز‬ ‫ب����ه‌وه‌ ده‌كه‌ن‌و چاوه‌ڕوان����ی‌ ئه‌وه‌ش ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫منیش ئه‌وه‌م پێدروسته‌‪ .‬هه‌تا ئه‌گه‌ر به‌وردی‌‬ ‫س����ه‌یرت كردبێت‪ ،‬له‌گێره‌و كێشه‌كانی‌ نێوان‬ ‫ئیس����رائیل‌و ئه‌مه‌ریكا له‌سه‌ر ئه‌م رێككه‌وتنه‌‬ ‫ئه‌تۆمییه‌‪ ،‬وه‌ختێك (نه‌تانیاهو) له‌كۆنگره‌ی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری����كا وتاره‌ك����ه‌ی‌ پێش����كه‌ش ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵێ����ت "ئه‌مه‌ریكیه‌كان به‌ڵێنمان پێده‌ده‌ن‌و‬ ‫ده‌ڵێن ئێستا ناتوانن پیتاندن بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ‪10‬‬ ‫– ‪ 15‬ساڵی‌ دیكه‌‪ ،‬به‌گوێره‌ی‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌‬ ‫ده‌توانێ����ت بیكات"‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌وه‌اڵمی‌ ئێمه‌دا‬ ‫ده‌ڵێ����ن "تا ‪ 10‬س����اڵی‌ دیك����ه‌ رژێمی‌ ئێران‬ ‫گ����ۆڕاوه‌‪ ،‬وه‌كو خۆی‌ نه‌م����اوه‌"‪ ،‬ئه‌ی‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫نه‌گ����ۆڕا چی؟ كێ گه‌ره‌نت����ی‌ ده‌كات‪ ،‬دیاره‌‬

‫به‌رزبونه‌وه‌ ‌ی پرسی‌ كورد له‌ئاستی‌ ناوچه‌یی‌‌و جیهانی‌‪ ،‬كه‌ خۆی‌ له‌خۆیدا‬ ‫شتێكی‌ پۆزه‌تیڤ‌و جێگه‌ی‌ هیوایه‌‪ ،‬كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر كوردستانی‌ رۆژهه‌اڵت‬ ‫بوه‌و ده‌شبێت‪ ،‬واتا هه‌ستانه‌وه‌ی‌ كورد‪ ،‬هه‌تا ئه‌وه‌‌ی‌ كه‌ كورد یه‌كه‌مه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌ره‌كان ‌ی شه‌ڕ دژی‌ داعش‪ ،‬وایكردوه‌ خۆشه‌ویست بێت له‌به‌رچاو ‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی‌ نێونه‌ته‌وه‌یی‬ ‫گرفتێك ك����ردوه‌‪ ،‬نایه‌ڵێت س����ه‌رۆك كۆمار‬ ‫هه‌ڵبژێرێت‪ ،‬له‌عێراق به‌هه‌مانش����ێوه‌‪ ،‬تاكه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌مریكاو دونی����ا ده‌توان����ن قبوڵیبكه‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫ئێران ده‌ستی‌ به‌(به‌ش����ار ئه‌سه‌د)ه‌وه‌ بێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ من ده‌ڵێم ئه‌و دو به‌رژه‌وه‌ندییه‌‪ ،‬ئه‌و دو‬ ‫وتاره‌‪ ،‬ئه‌و دو فه‌لسه‌فه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و دو ستراتیژییه‌‬ ‫زۆر دورن له‌یه‌كتری‌‪ ،‬راس����ته‌ ئه‌مریكا دوای‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ خۆی‌ ده‌كه‌وێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر له‌به‌ر‬ ‫ئ����ه‌م هۆیه‌ ناتوانێت له‌گه‌ڵ ئێران بس����ازێت‪،‬‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانیان ناته‌بایه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئه‌مه‌ریكا له‌عێ����راق هه‌ماهه‌نگی‌‬ ‫ده‌كات له‌گ����ه‌ڵ ئێ����ران ب����ۆ روبه‌روبونه‌وه‌ی‌‬ ‫داعش‪ ،‬به‌اڵم له‌یه‌مه‌ن دژایه‌تی‌ خواسته‌كانی‌‬ ‫ئێ����ران ده‌كات دژ به‌حوس����یه‌كان‪ ،‬به‌خاتری‌‬ ‫عه‌ره‌بستانی‌ سعودیه‌؟‬ ‫عه‌بدوڵ��ڵ�ا موهته‌دی‌‪ :‬جگه‌ له‌داعش هیچی‌‬ ‫تر نابینم‪ ،‬بۆیه‌ هه‌میشه‌ وتومه‌‪ :‬ئێران یه‌كێك‬ ‫له‌براوه‌كانی‌ سه‌رهه‌ڵدانی‌ داعشه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانه‌ی‌ داعش بوه‌ به‌هۆكاری‌ ئه‌وه‌ی‌‪،‬‬ ‫ده‌ستی‌ ئه‌مریكا شلبێته‌وه‌ له‌لێدانی‌ (به‌شار‬ ‫ئه‌س����ه‌د)‪ ،‬كه‌ هاوپه‌یمان����ی‌ ئێرانه‌‪ ،‬جۆرێك‬ ‫له‌نزیكایه‌ت����ی‌‌و هاوكاری‌ له‌نێ����وان ئه‌مریكاو‬ ‫ئێراندا له‌مه‌س����ه‌له‌ی‌ داعش بێته‌ئاراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫جگه‌ له‌مه‌سه‌له‌ی‌ داعش چیتر هه‌یه‌ تائه‌وان‬ ‫له‌یه‌كتر نزیكبكاته‌وه‌؟‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ئه‌مری����كا به‌رده‌وام خه‌ریكه‌‬ ‫دڵخۆش����ی‌ هاوپه‌یمانانی‌ خ����ۆی‌ ده‌داته‌وه‌‪،‬‬ ‫پێی����ان ده‌ڵێ����ت "نیگه‌ران مه‌بن م����ن ته‌نها‬

‫ی����ان ئه‌گ����ه‌ر له‌ناوخۆیی‌ نیزام����ی‌ ئێرانیدا‪،‬‬ ‫جۆرێك مه‌یلی‌ گۆڕان ب����ه‌ره‌و ریفۆرم ببێت‪،‬‬ ‫به‌دڵنیایی����ه‌وه‌ ئه‌مریكاو هه‌مو دنیای‌ رۆژئاوا‬ ‫پش����تی‌ ده‌گرێت‪ ،‬بۆی����ه‌ ئێس����تا به‌تایبه‌تی‌‬ ‫له‌ئیداره‌ی‌ ئۆبامادا‪ ،‬له‌ئه‌جێندای‌ ئه‌مه‌ریكادا‬ ‫نییه‌‪ ،‬كه‌ رژێمی‌ ئێران بگۆڕێت‪ ،‬به‌اڵم پێشبینی‌‬ ‫ده‌كات بگۆڕێت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ به‌مزوانه‌ كه‌سیانم‬ ‫نه‌دیوه‌‪ ،‬به‌اڵم ته‌نها به‌خوێندنه‌وه‌ی‌ رۆژنامه‌ی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكای����ی‌و سیاس����ه‌ته‌كانیدا ده‌زانی‪ ،‬كه‌‬ ‫وتاره‌كان����ی‌ ئۆبام����او سیاس����ه‌تمه‌داره‌كانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكای‌ به‌موافیق‌و مخالیف ده‌خوێنمه‌وه‌‪،‬‬ ‫تێی����دا دیاره‌ له‌بواره‌كان����ی‌ تردا حه‌ز ده‌كه‌ن‬ ‫ئێران گۆڕانكاری‌ به‌سه‌ردا بێت‪ ،‬به‌اڵم نایكه‌نه‌‬ ‫به‌ش����ێك له‌به‌رنامه‌ی‌ خۆی����ان‪ ،‬وه‌كو چۆن‬ ‫له‌عێراق‌و ئه‌فغانستان كردیان‪ ،‬ئاواش رژێمی‌‬ ‫ئێران بڕوخێنن‪ ،‬بێگومان شتی‌ وه‌ها نییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬بۆچونێ����ك هه‌ی����ه‌‪ ،‬پێیوای����ه‌‬ ‫پێش����تر له‌ده‌رئه‌نجامی‌ كاره‌س����اتی‌ لۆكه‌ربی‌‬ ‫گێچه‌ڵیانك����رد به‌(موعه‌م����ه‌ر قه‌زاف����ی‌)و‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ لیبی����ا‪ ،‬چه‌ك���� ‌ه نه‌وه‌وییه‌كانیان‬ ‫داماڵی����ن‪ ،‬به‌هه‌مانش����ێوه‌ ئه‌وه‌ی����ان له‌گه‌ڵ‬ ‫عێراق كردو چه‌كه‌ نه‌وه‌وییه‌كانیان لێداماڵین‪،‬‬ ‫پێش����تریش له‌س����وریا بۆردومان����ی‌ چه‌ك����ه‌‬ ‫نه‌وه‌وییه‌كانیانك����رد‪ ،‬دواج����ار ه����ه‌ردو ئه‌م‬ ‫سیس����تمه‌ سیاس����یه‌یان روخاند‪ ،‬پێیانوایه‌‬ ‫ئه‌مریكاو خۆرئاوا هه‌مان سیناریۆیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چه‌كه‌ ئه‌تۆمییه‌كان له‌ئێران داده‌ماڵن‪ ،‬دواجار‬ ‫له‌ڕێگ����ه‌ی‌ جۆراوجۆره‌وه‌ هه‌وڵ����ی‌ روخاندنی‌‬

‫ئه‌م پێش����بینیه‌ باس����كراوه‌‪ ،‬كه‌ رێككه‌وتنی‌‬ ‫ئه‌تۆمی‌‪ ،‬گۆڕانكاری‌ سیاسی‌ له‌ئێران‪ ،‬رێگه‌ ‌ی‬ ‫بۆ خۆش����ده‌كات‪ ،‬ن����ه‌ك پێش����ی‌ پێبگرێت‪،‬‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌ پێش����موانییه‌‪ ،‬ئه‌م رێككه‌وتنه‌‬ ‫رێگ����ه‌ له‌گۆڕان����كاری‌ ئێران بگرێ����ت‪ ،‬بگره‌‬ ‫ڕێگه‌شی‌ بۆ ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچونی‌ خۆته‌‪ ،‬یان زانیارو فاكتی‌‬ ‫دروستت له‌به‌رده‌مدایه‌؟‬ ‫عه‌بدوڵاڵ موهته‌دی‌‪ :‬نه‌خێر‪ ،‬تێگه‌یش����تنی‌‬ ‫خۆمه‌ ل����ه‌ڕوی‌ هه‌مو خوێندنه‌وه‌ی‌ ئێران‪ ،‬من‬ ‫زۆر به‌وردی‌ به‌دوای‌ ورده‌كارییه‌كانی‌ ناوخۆی‌‬ ‫ئێ����ران‪ ،‬سیاس����ه‌ته‌كان‌و گۆڕانكارییه‌كان����ی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌م‪ ،‬ئه‌زمونی‌ پێش����وش ئه‌وه‌مان پێ‬ ‫نیش����انده‌دات‪ ،‬ناڵێم ئێران هیچی‌ به‌ده‌س����ت‬ ‫نه‌هێناوه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌ڵێم ده‌س����تكه‌وتی‌ ‪%10‬ی‌‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم ‪ %90‬ئێران پاشه‌كشه‌ی‌ كردوه‌‬ ‫له‌كێش����ه‌ ئه‌تۆمییه‌كه‌دا‪ ،‬بۆیه‌ نازانم ئه‌مه‌ چ‬ ‫قازانجێكی‌ تێدایه‌ بۆ مانه‌وه‌ی‌ ئێران‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ب����ه‌وردی‌ چاودێری‌‬ ‫سیاس����ه‌تی‌ ئێران‌و ئاڵوگۆڕه‌كانی‌ ده‌كه‌یت‪،‬‬ ‫له‌س����ه‌ركرده‌ ئه‌وروپ����ی‌‪ ،‬خۆرئاوایی����ه‌كان‌و‬ ‫ئه‌مریكیه‌كان سه‌رنجێكی‌ باش‌و جێی‌ بایه‌خت‬ ‫بیستوه‌ به‌رامبه‌ر به‌ئێران‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ سه‌رنجیان‬ ‫هه‌یه‌ كێن؟‬ ‫عه‌بدوڵاڵ موهت����ه‌دی‌‪ :‬ئه‌وروپاو ئه‌مریكاو‬ ‫هه‌مو واڵتانی‌ دنیا به‌دوای‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ خۆیاندا‬ ‫ده‌گه‌ڕێن‪ ،‬ئێم����ه‌ نابێت پێمان س����ه‌یربێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ده‌بێت وه‌كو راس����تییه‌ك بیناس����ین‪،‬‬

‫ئێمه‌ش وه‌كو ك����ورد فێربی����ن به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫بااڵی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ خۆمان ره‌چاو بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وروپا فه‌رهه‌ن����گ‪ ،‬جیهانبین����ی‌‌و كلتوری‌‬ ‫خ����ۆی‌ هه‌یه‌‪ ،‬پێموایه‌ به‌پێ����ی به‌رژه‌وه‌ندی‪،‬‬ ‫كلتور‪ ،‬فه‌رهه‌نگ‌و سیاسه‌تییان‪ ،‬حه‌ز ده‌كه‌ن‬ ‫گۆڕانكاری‌ روب����دات له‌ئێران‪ .‬به‌اڵم هه‌تا ئه‌م‬ ‫وه‌خته‌ ئاماده‌نین‪ ،‬ئه‌م گۆڕانكارییه‌ له‌رێگای‌‬ ‫ش����ه‌ڕێكی‌ چه‌كداری‌ له‌گه‌ڵ ئێ����ران یه‌كالیی‌‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان پێیانوای����ه‌ كرانه‌وه‌ی‌ ئێران‬ ‫به‌ره‌و دنی����ای‌ رۆژئاوا‪ ،‬هێزه‌ گۆڕانخوازه‌كان‌و‬ ‫هێ����زه‌ ریفۆرمخ����وازه‌كان به‌هێ����ز ده‌كات‬ ‫له‌ناوخۆی‌ ئێراندا‪ ،‬ئێران ده‌خاته‌ سه‌ر هێڵی‌‬ ‫گۆڕان‪ ،‬دره‌نگ یاخود زو‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬وت����ت‪ :‬ئێ����ران براوه‌ی‌ ش����ه‌ڕی‌‬ ‫داعش بوه‌‪ ،‬پێتوایه‌ ئێران بۆخۆی‌ به‌ش����ێك‬ ‫بێت له‌دروس����تكردنی‌ داعش‪ ،‬وه‌كو به‌شێكی‌‬ ‫زۆری‌ واڵت����ان‌و ده‌زگای‌ هه‌واڵگ����ری‌ واڵتانی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌؟‬ ‫عه‌بدوڵاڵ موهت����ه‌دی‌‪ :‬زۆر رێی‌ تێده‌چێت‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم به‌ڵگه‌ی ت����ه‌واوم به‌ده‌س����ته‌وه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ره‌نگه‌ هه‌ر ئێران (به‌ش����ار ئه‌سه‌د)یان‬ ‫خستبێته‌ سه‌ر ئه‌و هێڵه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ به‌ئامۆژگاری‌‬ ‫ئێران بێت‪ ،‬كه‌ هه‌مو ئۆپۆزسیۆن‌و ره‌خنه‌گرێك‬ ‫دژی‌ (به‌ش����ار ئه‌س����ه‌د) بكه‌نه‌ په‌راوێزه‌وه‌‪،‬‬ ‫تاكو داعش����ێكی‌ توندڕه‌وی‌ تیرۆرس����ت بێته‌‬ ‫سه‌ر كار‪ ،‬ته‌نها له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ دونیا پێویستی‌‬ ‫به‌(به‌شار ئه‌سه‌د)و ئێران بێت‪ ،‬واتا پێموایه‌‬ ‫ئێران ده‌ستی‌ هه‌یه‌ له‌هێنانی‌ داعش‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬له‌چوارچێ����وه‌ی‌ ئ����ه‌و ئاڵوگۆڕو‬ ‫لێكۆڵینه‌وانه‌ی‌ ك����ه‌ كردمان‪ ،‬پێگه‌و جێگه‌ی‌‬ ‫حه‌ره‌كه‌ی‌ كوردی‌ رۆژهه‌اڵت له‌كوێدایه‌؟ دیوه‌‬ ‫پۆزه‌تی����ڤ‌و نێگه‌تیڤه‌كانی‌ ئ����ه‌و رێككه‌وتن‌و‬ ‫ئاڵوگۆڕو سیناریۆیانه‌ چییه‌؟‬ ‫عه‌بدوڵ��ڵ�ا موهت����ه‌دی‌‪ :‬به‌ب����ڕوای‌ م����ن‬ ‫به‌رزبونه‌وه‌ی‌ پرسی‌ كورد له‌ئاستی‌ ناوچه‌یی‌‌و‬ ‫جیهانی‌‪ ،‬كه‌ خۆی‌ له‌خۆیدا شتێكی‌ پۆزه‌تیڤ‌و‬ ‫جێگه‌ی‌ هیوایه‌‪ ،‬كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر كوردستانی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵت بوه‌و ده‌ش����بێت‪ ،‬واتا هه‌ستانه‌وه‌ی‌‬ ‫ك����ورد‪ ،‬ناوده‌ركردن����ی‌ كورد‪ ،‬پێش����كه‌وتنی‌‬ ‫دۆزی‌ ك����ورد له‌ناوچه‌كه‌و جیهاندا‪ ،‬هه‌تا ئه‌و‬ ‫بابه‌ته‌ی‌ كه‌ كورد یه‌كه‌مه‌‪ ،‬له‌به‌ره‌كانی‌ شه‌ڕ‬ ‫دژی‌ داع����ش‪ ،‬یه‌كه‌مه‌ له‌هه‌م����و ناوچه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫هه‌مو ئه‌م هۆكارانه‌ وایكردوه‌ خۆشه‌ویس����ت‬ ‫بێت‪ ،‬له‌به‌رچ����اوی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ نێونه‌ته‌وه‌یی‌‪،‬‬ ‫وایك����ردوه‌ س����ه‌رنجی‌ دنی����ا ب����ۆالی‌ خۆی‌‬ ‫رابكێش����ێت‪ ،‬هه‌مو ئه‌م هۆكارانه‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫ئه‌رێن����ی‌ دروس����تكردوه‌ له‌س����ه‌ر ك����وردی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵت‪ .‬هه‌مو ك����ه‌س پێیوایه‌ كورد مافی‌‬ ‫خۆیه‌تی‌ ببێت به‌شت‪ ،‬مافی‌ خۆیه‌تی‌ كیانی‌‬ ‫هه‌بێ����ت‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا ئه‌م هۆكارانه‌ فش����ار‬ ‫له‌س����ه‌ر ئێران زۆرتر ده‌كات‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫عێراق كه‌موك����وڕی‌‌و ئه‌زمونێكی‌ كه‌می‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌باش����ور‪ ،‬به‌اڵم كوردس����تانی‌ عێراق كیانی‬ ‫هه‌یه‌و كاریگه‌ری‌ خۆی‌ هه‌یه‌‪ ،‬كوردی‌ رۆژئاوا‬ ‫كه‌ جاران له‌ناو هه‌ژاری‌ كوردیشدا هه‌ژارترین‬ ‫بوون‪ ،‬به‌اڵم له‌ ئێستادا ناوناوبانگیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مریكا له‌گه‌ڵیان داده‌نیش����ێت‪ ،‬پشتیوانی‌‬ ‫جیهانی����ان هه‌ی����ه‌‪ ،‬ناوچه‌ی����ان به‌ده‌س����ته‌‪،‬‬ ‫كانتۆنیان دامه‌زراندوه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌م دوایی����ه‌دا كوردی‌ توركیا‬ ‫شه‌ڕیان ده‌ستپێكردوه‌ له‌گه‌ڵ توركیا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌رجه‌م پرۆسه‌یه‌كی‌ سیاسیان ده‌ستپێكرد‪،‬‬ ‫‪ 80‬نوێنه‌ری����ان له‌په‌رله‌م����ان په‌یداكرد‪ ،‬كه‌‬ ‫دونیا باس����یان ده‌كات‪ ،‬هه‌مو ئه‌مانه‌ فش����ار‬ ‫ده‌هێنێت بۆ ئێران‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێس����تادا ته‌نها‬ ‫جێیه‌ك كه‌ كورد تیایدا له‌هه‌موو پارچه‌كانی‌‬ ‫تر بێ مافتره‌ كوردستانی‌ رۆژهه‌اڵته‌‪ ،‬دره‌نگ‬ ‫یان زو ئێران خۆشی تێده‌گات‪ ،‬كه‌ ناتوانێت‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ بمێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫رێككه‌وتنه‌كه‌ به‌تایبه‌ت چ كاریگه‌رییه‌كی‌‬ ‫ده‌بێ����ت؟ ره‌نگ����ه‌ كاریگه‌رییه‌ك����ی‌ زۆر‬ ‫راس����ته‌وخۆی‌ له‌س����ه‌ر كورد نه‌بێ����ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی����ه‌ك كاریگ����ه‌ری‌ گش����تی‌ هه‌ی����ه‌ له‌ئێران‪،‬‬ ‫كه‌ پێویس����ته‌ كوردیش س����ه‌رنجی‌ له‌سه‌ری‌‬ ‫هه‌بێت ئه‌ویش ئه‌وه‌ی����ه‌‪ ،‬رژێمی‌ ئێران زیاتر‬ ‫له‌جاران له‌خۆی‌ نیگ����ه‌ران ده‌بێت دوای‌ ئه‌و‬ ‫رێككه‌وتن����ه‌‪ ،‬زه‌مان����ی‌ (ئه‌حم����ه‌دی‌ نه‌ژاد)‬ ‫كۆنس����ێرتی‌ مۆس����یقا ئازادبو‪ ،‬به‌اڵم ئێستا‬ ‫ناهێڵن كۆنس����ێرتیش بكه‌ن‪ ،‬زۆر ش����تی‌ ئاوا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێران له‌س����ه‌رهه‌ڵدانی‌ بزوتنه‌وه‌‬ ‫جه‌ماوه‌رییه‌كان ده‌ترسێت‪ ،‬ده‌ترسێت خه‌ڵك‬ ‫پێش����بینی‌ زۆرتر ببێت‪ ،‬زیاتر بڕوا به‌خۆیان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆی����ه‌ ره‌وتێكی‌ س����ه‌ركوت كردن‌و‬ ‫ره‌وتێكی‌ داپڵۆس����ین هه‌ی����ه‌ له‌ئێراندا‪ ،‬ناڵێم‬ ‫بۆیان ده‌چێته‌ سه‌ر‪ ،‬به‌اڵم ده‌یانه‌وێت بیكه‌ن‌و‬ ‫ده‌س����تی‌ بۆ ده‌به‌ن‪ ،‬به‌اڵم به‌بڕوای‌ من وه‌ك‬ ‫جارانی����ان بۆ ناچێته‌ س����ه‌ر‪ ،‬دونیا‪ ،‬دونیای‌‬ ‫جاران نه‌ماوه‌‪ ،‬هیچ شتێك وه‌ك جاران نییه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێموای����ه‌ له‌ده‌ورانی‌ داهاتودا‪ ،‬ملمالنێی‌‬ ‫كوردو نا كوردیش له‌ئێران ده‌س����تپێده‌كات‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی كورد ملمالنێی‌ له‌گه‌ڵ رژێمی‌ ئێران‬ ‫رو له‌زیادب����ون ده‌كات‪ ،‬بۆی����ه‌ ده‌توانم بڵێم‬ ‫به‌زه‌بری‌ ئیراده‌و تێكۆشانی‌ خه‌ڵك‪ ،‬خه‌باتی‌‬ ‫مه‌ده‌نی له‌كوردستانی‌ رۆژهه‌اڵت زۆرتر سه‌ر‬ ‫هه‌ڵده‌دات‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )497‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/10/6‬‬

‫عیشق‌و بون‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫س���ه‌اڵڤیۆڤ ره‌وش���ێكمان ب���ۆ‬ ‫ده‌گوازێت���ه‌وه ‌ك���ه ‌گوزارش���ت ل���ه‌و‬ ‫گۆڕان‌و جواڵنه‌ی ناوه‌وه‌ی مرۆڤ ده‌كا‬ ‫به‌كاریگه‌ری عیشقه‌وه‌‪ .‬عیشق له‌خۆیدا‬ ‫هه‌ڵگری ئاڵوگۆری ت���ه‌واوه‌‌‪ ،‬له‌الیه‌كی‬ ‫دیكه‌وه‌‪ ،‬ئاڵوگۆڕی به‌رده‌وام خه‌سڵه‌تی‬ ‫بنه‌ڕه‌تی عیش���قه‌‪ .‬به‌ر‌جه‌سته‌بونی ئه‌و‬ ‫ره‌وش���ه‌ له‌بنه‌ره‌تی بونی عیشق خۆیا‬ ‫نیی���ه‌و نابێ‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ پانتای���ی مرۆییه‌‬ ‫ده‌ركه‌وته‌ی ئه‌و ئاڵوگۆڕانه‌جێده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاڵوگ���ۆڕی ته‌واو‌و به‌رده‌وام ره‌وش���ی‬ ‫بونی عاش���قه‌‪ ،‬ئه‌م بونه‌سه‌رزه‌مینێكه‬ ‫‌بۆ تاقیكردنه‌وه‌ی سه‌رجه‌م كاریگه‌ری‌و‬ ‫ده‌ركه‌وته‌كانی عیش���ق‪ .‬ئه‌گه‌ر ویستی‬ ‫چه‌س���پاندنی ئه‌م خه‌سڵه‌تی ئاڵوگۆڕی‬ ‫ته‌واو‌و به‌رده‌وامه‌به‌سه‌ر خودی عیشقدا‬ ‫هه‌وڵی ئه‌زمونكردنی بدرێ‪ ،‬یان ئه‌وها‬ ‫تێگه‌یش���تنی س���ه‌باره‌ت بونیاد بنرێ‪،‬‬ ‫ده‌كه‌وین���ه‌ هه‌ڵه‌ی گه‌وره‌وه‌‪ ،‬عیش���ق‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌و ده‌ركه‌وته‌كانی زیادده‌كا‪،‬‬ ‫پانتاییه‌كان���ی ف���راوان ده‌كا‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫بایه‌خی گه‌وره‌ی هه‌یه ‌ئه‌م ده‌ركه‌وته‌و‬ ‫فراوانبونانه‌به‌پێی ئاس���تی ش���یاو بۆ‬ ‫ب���ون‌و ئاماده‌ییه‌بونه‌وی‌و گیانییه‌كانی‬ ‫مرۆڤ ده‌بێ‪ .‬تا مرۆڤ ئاسۆكانی بونی‬ ‫خ���ۆی وااڵتربكات���ه‌وه‌ ده‌ركه‌وته‌كان‌و‬ ‫كاریگه‌رییه‌كان���ی پته‌وترو قوڵترده‌بن‪.‬‬ ‫ئه‌م بیریاره‌روس���ه‌‪ ،‬عیشق له‌پێداگری‬ ‫ته‌واو‌و به‌رده‌وامی مرۆڤ���ا ده‌بینێته‌وه‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌خۆی له‌ئه‌ویت���ردا‪ .‬ئه‌م‬ ‫چه‌ش���نه‌له‌په‌یوه‌ندی‪ ،‬له‌زمانی عاشقدا‬ ‫خۆی نمایش���ده‌كاو زیات���ر ئه‌و ترس‌و‬ ‫نیگه‌رانیان���ه‌ن‪ ،‬ك���ه‌ئارامییه‌كانی بون‬ ‫ده‌شێوێنن‪ .‬مه‌عشوق ده‌بێته‌دواهه‌مین‬ ‫ماڵ‪ ،‬بكه‌ری عیش���ق بۆ ئ���ه‌وه‌ی هه‌ر‬ ‫س���اتێك دڵنیایی له‌ب���اره‌ی ئاماده‌یی‬ ‫بونی خۆیه‌وه ‌له‌مه‌عشوقدا(ئه‌ویتر)‌دا‪،‬‬ ‫واته ‌ل���ه‌و ماڵه‌دا به‌ده‌س���تبێنێ‪ ،‬هه‌ر‬ ‫پێداگری له‌سه‌ر خۆی ده‌كا‪.‬‬ ‫تێپه‌ڕاندنی خۆت‌و زاڵبون به‌سه‌ر‬ ‫خۆپه‌رس���تیدا پێش���مه‌رجی بنچینه‌یی‬ ‫بونی عیش���قه‌‪ .‬ئه‌م زاڵبون ‌ه كرانه‌وه‌یه‬ ‫‌به‌ئاراس���ته‌ی ئه‌ویتردا‪ ،‬تائه‌م زاڵبونه‌‬ ‫رون���ه‌دات‪ ،‬ئه‌ویتری مه‌عش���وق‌توانای‬ ‫ناخه‌ك���ی به‌و ئاس���ته ‌ب���ااڵ نا‌بێ‪،‬كه‬ ‫‌مه‌یله‌كان���ی خۆپه‌رس���تی هه‌ڵته‌كێنێ‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر مرۆڤێ نه‌یتوانی ئه‌و هێزه‌ له‌خۆیا‬ ‫ئاشكرابكا‪ ،‬ناتوانێ سه‌لمێنی ئاماده‌یی‬ ‫عیشقبێ له‌خۆیدا‪ .‬ئه‌گه‌ر مرۆڤ توانای‬ ‫راده‌س���تبونی ته‌واوی نه‌بێ‪ ،‬ناتوانێ ‪،‬‬ ‫نه‌ك قواڵییه‌كان‪ ،‬به‌ڵك���ه ‌كه‌ناره‌كانی‬ ‫عیش���قیش ئه‌زمونب���كا‪ .‬راده‌س���تبون‬ ‫له‌هه‌مو فۆرمه‌كانیدا‪ ،‬جگه‌ له‌عیش���ق‪،‬‬ ‫ناتوانێ واتای مه‌زن‌و ئاسۆی پۆزه‌تیڤ‬ ‫به‌ڕوی ژیانی مرۆڤا ئاوه‌اڵ بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫گه‌وهه‌ری بیری ڤاڵدیمێر سه‌اڵڤیۆڤ‬ ‫له‌ب���اره‌ی عیش���قه‌وه‌و دیاریكردنی ئه‌و‬ ‫بۆ عیشق زاڵبونه ‌به‌س���ه‌ر ئێگه‌یزمدا؛‬ ‫توانایی ژیانكردنه‌نه‌به‌ته‌نها له‌خۆتدا‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌ئه‌ویتریش���دا؛ به‌رجه‌سته‌بونی‬ ‫ئیندیڤیدوالێت���ی ره‌س���ه‌نی مرۆیی���ه‌؛‬ ‫یه‌كگرتن���ی دوانه‌(ژن‌و پی���او) له‌یه‌ك‬ ‫كه‌س���ێتی نمونه‌یی ره‌ه���ادا؛ پاڵنه‌ر‌و‬ ‫هانده‌ره‌ ب���ۆ نوێكردنه‌وه‌ی هه‌مو بونی‬ ‫مرۆی���ی؛ ده‌ربازبون���ه‌ له‌حه‌تمیه‌ت���ی‬ ‫مردنی تاكه‌كه‌س���ییانه‌‪ .‬واتای عیشقی‬ ‫راسته‌قینه‌ له‌پرۆسێسی خۆته‌واوكردنی‬ ‫ئیندیڤیدوالی‌و یه‌كگرتنی گه‌ردونیدایه‌‪.‬‬ ‫عیش���ق هه‌ڵنایه‌ت ئه‌گه‌ر له‌بنه‌وه‬ ‫‌ره‌گوڕیش���ه‌كانی ئێگه‌ی���زم نه‌برێ‪ .‬بۆ‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ڵهاتنه‌ی عیش���ق ده‌بێ هه‌مو‬ ‫ش���ته‌كان‌و هه‌ب���وه‌كان به‌بونی گیانی‌و‬ ‫ماتێریالییان���ه‌وه‌ ئاوابب���ن‪ .‬عیش���ق‬ ‫به‌هه‌ڵهاتنی خۆی‪ ،‬ئاوابون تائاس���تی‬

‫ره‌ها بڵن���د ده‌كاته‌وه‌‪ .‬ئاوابون پانتایی‬ ‫ده‌ركه‌وتنه‌‪ ،‬تائاوابون رونه‌دات عیش���ق‬ ‫له‌هیچ بونێكی مرۆییا رونادا‪ .‬هه‌میشه‌‬ ‫ئاوابون له‌په‌یوه‌ند به‌بونی عیش���قه‌وه‬ ‫‌روداوه‌‪ ،‬هاتن���ی ئه‌وه‌ بۆ س���ه‌رزه‌مینی‬ ‫خۆی‪ .‬له‌م روانگه‌یه‌وه‌ تێده‌گه‌ین‪ ،‬ژیان‌و‬ ‫بون ته‌نها ده‌توانن ماڵ‌و شوێنی عیشق‬ ‫بن‪ ،‬كه‌عیشق هات جێگه‌ بۆ هیچی دیكه‌‬ ‫نامێنێته‌وه‌‪ .‬عیش���ق هه‌رگی���ز به‌ته‌نیا‬ ‫نایه‌ت‪ ،‬ئ���ه‌و مه‌زنترین دی���اری دێنێ‪،‬‬ ‫ئه‌و مه‌س���یحێك ده‌نێرێ‪ ،‬مه‌س���یحێك‬ ‫له‌توانای به‌رجه‌س���ته‌كردنی ته‌واوه‌تی‬ ‫گه‌وهه‌ری عیشقا بێ‪ .‬مه‌عشوق ده‌نگی‬ ‫راس���ته‌قینه‌و ده‌ركه‌وتن���ی ره‌س���ه‌نی‬ ‫بون���ی عیش���قه‌له‌بونی عاش���قداو له‌و‬ ‫رێگه‌ی���ه‌وه‌ش‪ ،‬له‌جیه���ان‪ .‬ئه‌م ده‌نگی‬ ‫بونی عیشق‌و ده‌ركه‌وتنه‌راسته‌قینه‌یه‌ی‬ ‫هێ���زی ئاماده‌بون���ی بكه‌ری عیش���ق‬ ‫له‌جیه���ان پته‌وترده‌كا‪ ،‬ه���ه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌به‌رجه‌س���ته‌بونی‬ ‫س���ه‌اڵڤیۆڤ‬ ‫تاكگه‌رایی ره‌س���ه‌نی مرۆڤی له‌پێنوس‬ ‫ده‌دا‪ .‬به‌هاتن���ی مه‌س���یحی عیش���ق‪،‬‬ ‫واته‌مه‌عش���وق‪ ،‬ئیندیڤیدوالێتی ره‌سه‌ن‬ ‫ناسڕێته‌وه‌‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬له‌دو بارداو‬ ‫له‌فۆرم‌و گه‌وه���ه‌ری قوڵدا ده‌گه‌ڕێنه‌وه‬ ‫‌پانتای���ی جیهان‪ .‬یه‌ك���ه‌م‪ ،‬ئاماده‌بونی‬ ‫مرۆڤ‪ ،‬ن���ه‌ك له‌رێگه‌ی راس���ته‌وخۆی‬ ‫بونی خۆی���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵك���و به‌هۆی بونی‬ ‫مه‌عش���وقه‌وه‌‪ .‬دوه‌م‪ ،‬ئاماده‌بونی���ان‬ ‫به‌رجه‌س���ته‌بونیانه‌وه‌‬ ‫له‌رێگ���ه‌ی‬ ‫له‌كه‌س���ێتییه‌كی به‌ته‌واو مانا ره‌سه‌ن‌و‬ ‫ره‌هادا‪ .‬ئه‌مه‌دۆخ���ی یه‌كگرتنی دوانه‌‬ ‫له‌یه‌ك كه‌سێتی پڕ گه‌وهه‌رو قوڵدا‪.‬‬ ‫عیش���ق ته‌نه���ا ژیانێك���ی ق���وڵ‌و‬ ‫یه‌كگرتو بونیاد نا‌ن���ێ‪ ،‬ته‌نها مۆتیڤی‬ ‫نوێكردنه‌وه‌ی بون���ی مرۆیی نابێ‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ته‌نیا له‌پرس���ی ژیانا كاریگ���ه‌ر نابێ‪،‬‬ ‫جێك���ه‌وت‌و كاریگه‌رییه‌كانی وه‌ك چۆن‬ ‫م���رۆڤ له‌ژیانێك���ی ئیندیڤیدوالیانه‌ی‬ ‫ناره‌س���ه‌ن قوت���ارده‌كا‪ ،‬ئه‌وه���اش‬ ‫حه‌تمیه‌تی مردنی ئیندیڤیدوالی كۆتایی‬ ‫پێده‌هێنێ‪ .‬له‌هه‌ندێ بیركردنه‌وه‌دا مردن‬ ‫ته‌نها وه‌ك (مردنی خۆم)و (مردنی تۆ)‬ ‫دیارو پێناس���كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم عیشق ئه‌م‬ ‫چه‌ش���نه‌ له‌مردن‌و خاوه‌ندارێتیكردنی‬ ‫تاكه‌كه‌س���ییانه ‌راده‌وه‌ستێنێ‌و له‌ناوی‬ ‫ده‌با‪ .‬له‌عیش���قدا چیدی مردن ناتوانێ‬ ‫ته‌نها (ه���ی من) بێ‪ ،‬ته‌نه���ا ناتوانێ‬ ‫(هی تۆ) بێ‪ ،‬ئێمه‌ئیدی مردنیش���مان‬ ‫یه‌ك مردنه‌‪ .‬عیشق ته‌نیا یه‌ك مردن بۆ‬ ‫دوان ته‌به‌نی ده‌كا‪ .‬هه‌ر جیابونه‌وه‌یه‌ك‬ ‫له‌ته‌به‌نیكردنی مردن���ا بۆ جیابونه‌وه‌و‬ ‫لێكترازانی بون سه‌رده‌كێشێ‪.‬‬ ‫روانینی س���ه‌اڵڤیۆڤ ب���ه‌ر له‌هه‌ر‬ ‫ش���تێك ئاراس���ته‌كراوه‌دژ به‌تی���ۆری‬ ‫ش���وپێنهاوه‌ر‪ ،‬ك���ه‌ پێیوایه‌ عیش���قی‬ ‫مرۆی���ی ئام���رازی غه‌ری���زه‌ی مرۆیی‌و‬ ‫هۆكاری زۆربونه‌‪ .‬به‌بڕوای فه‌یله‌سوفی‬ ‫روس‪ ،‬تیۆریای شوپێنهاوه‌ری له‌توانای‬ ‫رۆشنكردنه‌وه‌ی ئه‌و فاكته‌ره‌دا نیه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌عیش���قدا ئاماده‌یه‌و واده‌كات مرۆڤ‬ ‫به‌ئاق���اری خۆكوش���تندا بچێت‪ .‬واتای‬ ‫راس���ته‌قینه‌ی عیش���ق له‌زۆربونا نییه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌ڵپ���ه‌و به‌ده‌مه‌وه‌چون���ی مرۆڤدایه‬ ‫‌ب���ۆ یه‌كگرتن له‌ت���ه‌ك ئه‌ویدیكه‌دا‪ ،‬بۆ‬ ‫یه‌كگرتنێك‪،‬ك���ه‌ ئیندیڤیدوالێتی مرۆڤ‬ ‫تیایا ب���زر ناب���ێ‪ .‬له‌عیش���قدا مرۆڤ‬ ‫ئێگه‌یزمی خ���ۆی ره‌تده‌كاته‌وه‌و له‌ته‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ش���دا‪( ،‬من) ی خۆی له‌ده‌ستنادا‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬منی راسته‌قینه‌ی خۆی‬ ‫به‌رهه‌مده‌هێنێ‪.‬‬ ‫پوچگۆیی ئێگه‌یست له‌وه‌دایه‌‪ ،‬كه‬ ‫‌گوێنه‌دان‌و فه‌رامۆشی به‌رابه‌ر كه‌رام ‌هت‌و‬ ‫ش���كۆی ئه‌وانیتر ده‌نوێن���ێ‪ ،‬ئه‌م بونه‌‬

‫به‌م شێوه‌یه‌ بونی خۆی له‌واتا بێبه‌ش‬ ‫ده‌كا له‌به‌رابه‌ر ئه‌وانیترو خه‌ڵكدا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫خه‌ڵكانه‌ی ئێگه‌یست نه‌ رێزیانده‌گرێ‌و‬ ‫نه‌خۆشیشی ده‌وێن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ره‌خنه‌ی���ه‌ی س���ه‌اڵڤیۆڤ‬ ‫بونیادییه‌و له‌بنه‌وه‌ روانینی شوپێنهاوه‌ر‬ ‫هه‌ڵده‌وه‌ش���ێنێ‪ .‬ئه‌گه‌ر عیشق ئامڕازی‬ ‫غه‌ریزه‌ی مرۆڤ بێ‌و هۆكاری زۆربون بێ‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ئاژه‌اڵن له‌م عیش���قه‌دا پێشه‌نگن‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر وابوایه‌‪ ،‬ده‌ب���و هه‌مو مرۆڤه‌كان‬ ‫ئه‌و دۆخه‌ گیانی‌و بونه‌وییه‌یان ئه‌زمون‬ ‫بكردایه‌ له‌پێن���اوی زۆربوندا‪ ،‬كه‌ ته‌نها‬ ‫ژماره‌یه‌كی ك���ه‌م له‌مرۆڤه‌كان ئه‌زمونی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬ده‌بێ ئ���ه‌وه‌بێژین‪ ،‬ده‌گمه‌نی‬ ‫دۆخی عیشق‌و ده‌گمه‌نی ئه‌و مرۆڤانه‌ی‬ ‫ئ���ه‌و ره‌وش���ه‌بااڵیه‌ئه‌زم���ون ده‌كه‌ن‬ ‫به‌ب���ه‌راورد به‌زه‌به‌الح���ی مرۆڤایه‌ت���ی‬ ‫هێمایه‌كی رۆش���نتره‌ ل���ه‌وه‌ی به‌دوای‬ ‫ئه‌رگۆمێنت���ی ره‌تك���ه‌ره‌وه‌ی روانینی‬ ‫پوچی شوپێنهاوه‌ره‌وه‌ بین‪.‬‬ ‫له‌عیش���قدا ئ���ه‌وه‌ی بنه‌ڕه‌تیی���ه‬ ‫‌یه‌كگرتن���ه‌‪ ،‬گه‌یش���تنه ‌به‌ویت���رو‬ ‫توانه‌وه‌یه‌له‌ودا‪ .‬عیش���ق ئه‌و غه‌ریزه‌و‬ ‫خودپه‌رستییه‌ نه‌خۆش���انه‌یه‌ی مرۆڤ‬ ‫ره‌تئه‌كاته‌وه‌‪ ،‬كه‌ زۆربون‌و پڕبونه‌وه‌ی‬ ‫بۆشاییه‌كی سایكۆلۆژی ده‌كه‌نه‌بنه‌مای‬ ‫خۆیان‪ .‬گه‌وره‌ترین ئاسته‌نگ‪ ،‬پوچترین‬ ‫كێشه‌و ركه‌به‌ری عیشق خۆپه‌رستییه‌‪،‬‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تا رێژه‌یه‌ك���ی له‌هه‌مو مرۆڤێكا‬ ‫ئاماده‌یی هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت ئه‌م كه‌مییه‌‬ ‫سه‌ره‌تاییه ‌خۆپه‌رس���تی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكه‌‬ ‫توانای���ی‌و مومكینیه‌ت���ه ‌ب���ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫مرۆڤ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و بنه‌ڕه‌ت���ه‌بتوانێ‬ ‫خ���ۆی خۆش���بوێت‪ .‬خۆپه‌رس���تی‬ ‫فاكته‌ری جی���اوازی هه‌یه‌‪ .‬به‌ش���ێكی‬ ‫ئ���ه‌و فاكته‌ران���ه‌بنه‌م���ادارو هه‌ندێكی‬ ‫بێبنه‌ما یان بنه‌ما ش���لۆقن‪ .‬نه‌خۆشی‬ ‫س���ایكۆلۆژی به‌شێك له‌و خۆپه‌رستییه‌‬ ‫ئ���اوده‌داو پ���ه‌روه‌رده‌ی ده‌كا‪ .‬هه‌م���و‬ ‫فۆرمه‌كانی ئێگه‌یس���م ترسناكن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ترسناكترین‌و له‌هه‌مانكاتا پوچترینیان‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و ئێگه‌یس���مه‌یه ‌خ���اوه‌ن بنه‌مای‬ ‫مه‌عریفییه‌‪ ،‬یان بنه‌مایه‌كی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬ره‌نگه ‌پوچترین‌و ده‌به‌نگانه‌ترین‬ ‫چه‌ش���نی ئێگه‌یس���م ئه‌وه‌ب���ێ نیچه‌ی‬ ‫فه‌یله‌سوف ئه‌زمونیكردوه‌‪ .‬بینینه‌وه‌ی‬ ‫خۆت له‌س���ه‌رو ئه‌وانیت���ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌بنچینه‌ش���ا وابێ‪ ،‬كه‌له‌روانگه‌یه‌كه‌وه‬ ‫‌جی���اوازو س���ه‌رو ئه‌وانبێ���ت‪ ،‬وات���ای‬ ‫فه‌رامۆشكردنی پێش���مه‌رجه‌كان نییه‪.‬‬ ‫مانه‌وه‌ له‌گه‌ڵیان پێشمه‌رجی بنه‌ڕه‌تی‬ ‫بون���ه‌و به‌بڕوای من‪ ،‬ره‌تكردنه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫پێش���مه‌رجه‌به‌ده‌ر ل���ه‌وه‌ی مایه‌پوچ‌و‬ ‫بێئه‌رزشه‌و یه‌ك ئاس���ۆو گۆشه‌نیگای‬ ‫تازه‌و ش���كۆدار به‌سه‌ر ژیانا ناكاته‌وه‌و‬ ‫واتایه‌كی گرگنیش نابه‌خش���ێته ‌ژیان‌و‬ ‫بون‪ ،‬به‌ڵكو مرۆڤ به‌ت���ه‌واوی ده‌باته‬ ‫‌دۆخ���ی ناڕه‌س���ه‌نبون‪ .‬عیش���ق بونه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌ویتردا‪ .‬ئه‌مه ‌بۆ من بنه‌مایه‌‪،‬‬ ‫قه‌بوڵكردن���ی ئ���ه‌م بنه‌مای���ه‌ وات���ای‬ ‫بنپێخس���تنی نزمێتی‌و پوچێتی خۆته‌‬ ‫كه‌ ئێگه‌یس���مه‌كه‌ت دروس���تیكردوه‌‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵێك پرسیار هه‌ن‪ ،‬مرۆڤ پێویسته‌‬ ‫هه‌میشه‌ به‌زیندوویی بیانهێڵێته‌وه‌‪ :‬ئێمه‌‬ ‫چی ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬ئایا ئه‌وه‌ی ده‌یكه‌ین بۆ‬ ‫واتا به‌خش���ینه‌ به‌ژیانمان؟ به‌روانینی‬ ‫م���ن‪ ،‬وه‌اڵم پۆزه‌تیڤه‌‪ .‬ئێم���ه‌ به‌دوای‬ ‫چییه‌وه‌ی���ن‪ ،‬ئای���ا عه‌وداڵ���ی واتاین؟‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی هۆش���مه‌ندییان به‌بونی واتا‬ ‫هه‌یه‌ باش له‌وه‌ تێده‌گ���ه‌ن مانه‌وه‌یان‬ ‫ده‌رچون له‌پێشمه‌رجی (بون‪ -‬له‌گه‌ڵ)‬ ‫ده‌رچونه‌له‌و سنورانه‌ی ده‌توانین واتای‬ ‫تی���ادا بخوڵقێنین‪ .‬ئێگه‌یس���می مرۆڤ‬ ‫ده‌ركه‌وته‌ی بنچینه‌یی ئه‌و ده‌رچونه‌یه‬

‫‌له‌س���نوری واتا‪ .‬ئه‌گه‌ر ته‌ماشای دیدی‬ ‫سارته‌ر بكه‌ین له‌باره‌ی پوچێتی جیهان‌و‬ ‫مرۆڤه‌وه‌ئه‌وه‌مان بۆ رۆشنده‌بێته‌وه‌‪ ،‬كه‬ ‫‌پوچێتی ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی قه‌بوڵكردنی ئه‌و‬ ‫پێش���مه‌رجانه‌وه‌یه‌كه‌ خودی پوچێتی‬ ‫یان هیچێتی بۆ مرۆڤیان پێش���هێناوه‌‪.‬‬ ‫مرۆڤ به‌هۆی هیچێتی بنه‌ڕه‌تی خۆی‌و‬ ‫پوچێتی جیهانه‌وه‌ده‌توانێ خوڵقێنه‌رو‬ ‫خاوه‌ن واتابێ‪ .‬ئ���ه‌م خوڵقێنه‌ربونه‌ی‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی���ان مان���ه‌وه‌ی ئ���ه‌و نیی���ه‌‬ ‫له‌هیچبونه‌ك���ه‌ی‌و ئ���ه‌و پوچێتیی���ه‌ی‬ ‫جیهان هه‌یه‌تی‪ ،‬ئه‌وانه‌ی ئێگه‌یسمیان‬ ‫جوڵه‌ی���ان پێده‌كا ئ���ه‌و گه‌ڕانه‌وه‌یه‌بۆ‬ ‫هیچێتی خۆیان ئه‌نجامده‌ده‌ن؛ مانه‌وه‬ ‫‌له‌پوچێتیی���ا ته‌به‌نیده‌كه‌ن‪ ،‬بێ ئه‌وه‌ی‬ ‫خۆیان ئاگامه‌ندبن به‌وه‌ی سنوره‌كانی‬ ‫واتایان ترازاندوه‌‪ .‬به‌اڵم هه‌میشه‌ وایه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێ چركه‌سات له‌ژیانی مرۆڤا هه‌یه‬ ‫‌به‌قوڵی ئه‌و هه‌ستكردن‌و ئاگامه‌ندبونه‬ ‫‌كوش���نده‌یه‌مان به‌بێ واتایی‌و پوچێتی‬ ‫ئه‌و گۆشه‌نیگاو توله‌ڕێگه‌ی ژیانكردنمان‬ ‫بۆ ده‌سه‌لمێنێ‌و پیشانمانده‌داته‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌كات���ی بونی خۆمان له‌جیهان س���ه‌ر‬ ‫رێمانخستوه‌‪.‬‬ ‫پوچگۆی���ی ئێگه‌یس���ت له‌ڕوانگه‌ی‬ ‫سه‌اڵڤیۆڤیش���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و فه‌رامۆشكردن‌و‬ ‫له‌به‌رچاونه‌گرتنانه‌یه ‌كه ‌بۆ كه‌رامه‌ت‌و‬ ‫شكۆو هه‌س���تی ئه‌ویتر هه‌یه‌تی‪ .‬بونی‬ ‫عاش���ق بونێكی تواوه‌یه‌‪ ،‬له‌ڕویه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ڕه‌گه‌زی منداڵ���ه‌؛ له‌الیه‌كی دیكه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ڕه‌گ���ه‌زی تاش���ه‌به‌رده‌‪ ،‬به‌هێ���زه‌‪،‬‬ ‫مه‌گ���ه‌ر به‌وردوخاش���كردن كاولببێت‪.‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی بونی ئێگه‌یسته‌وه‌یه‌‪ ،‬كه‬ ‫‌نه‌ده‌توانێ منداڵ بێ‪ ،‬نه‌ خه‌س���ڵه‌تی‬ ‫تاشه‌به‌ردیش���ی هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌و بونێكی‬ ‫پوچ‌و به‌تاڵه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌هیچی نییه‌ تا‬ ‫كاولببێ‌و بڕوخێ‪ ،‬هیچی نییه‌له‌ده‌ستی‬ ‫بدات‪ ،‬چونكه ‌روخان‌و له‌ده‌س���تدانیش‬ ‫له‌ئاس���تێكا ره‌وش���گه‌لێكی پۆزه‌تیڤی‬ ‫ژیان���ی مرۆیی���ه‌و واتای خ���ۆی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر م���رۆڤ بڕوخێ‌و له‌ده‌س���تبدات‬ ‫هێمایه‌ به‌ب���ون‌و هه‌بونی ئه‌و‪ ،‬ئاماژه‌یه‬ ‫‌به‌واتاداربون���ی‌و هه‌بوێتی ئه‌و به‌واتای‬ ‫جیاواز‪ ،‬بۆیه‌ توانای له‌ده‌ستدان‌و روخانی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ .‬به‌اڵم خۆپه‌رست(ئێگه‌یس���ت)‬ ‫هێن���ده‌ مایه‌پوچ���ه‌ ئ���ه‌و توانای���ی‌و‬ ‫مومكینیه‌تانه‌ش���ی نیی���ه‌‪ .‬عیش���ق‬ ‫ئه‌زمونێكه‌ واتا به‌(هه‌مو) ده‌به‌خشێ‪.‬‬ ‫له‌عیش���قدا ئه‌ویتری مه‌عش���وق ته‌نها‬ ‫مرۆڤ نییه‌‪ ،‬ته‌نها ئامانجێك‌و به‌هایه‌ك‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬هه‌م���و ئه‌وانه‌ی���ه‌و قوڵتریش‬ ‫تاقانه‌رێگه‌و ئاس���ۆیه‌ بۆ مانه‌وه‌و بون‬ ‫له‌جیه���ان‪ ،‬ته‌نیا واتایه‌ك���ه‌ده‌توانێ‬ ‫بونی عاش���ق به‌جیهانه‌وه‌ببه‌ستێته‌وه‌؛‬ ‫دابڕان���ی ق���وڵ‌و راس���ته‌قینه‌ی مرۆڤه‬ ‫‌له‌رێگه‌ی بونی خۆیه‌وه‌ له‌گه‌ڵ جیهان‌و‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌و پێكگه‌یشتنه‌وه‌یه‌تی له‌رێگه‌ی‬ ‫بونی مه‌عشوقه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی عیش���ق به‌مه‌عشوقی ده‌كا‬ ‫گۆڕین‌و ئیدیالیزه‌كردنی جه‌وهه‌رو بونی‬ ‫ئ���ه‌و نیی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌رجه‌س���ته‌بونی‬ ‫عیش���ق له‌بون���ی عاش���قدا واده‌كا‬ ‫راسته‌قینه‌ی بون‌و چییه‌تی ئه‌و بونه‌ی‬ ‫ئه‌ویتری مه‌عش���وق ئاوه‌اڵ بكاته‌وه‌‪ ،‬كه‬ ‫‌به‌شێوه‌یه‌كی ئاس���ایی‌و به‌روپۆشێكی‬ ‫ماتێریاڵ���ی ش���اردراوه‌ته‌وه‌و داخراوه‌‪.‬‬ ‫نمو نه‌ییكر د نی ( ئید یا لیز ه‌كر د ن���ی )‬ ‫مرۆڤ���ی مه‌عش���وق وێنه‌ی ره‌س���ه‌نی‬ ‫ئ���ه‌و ناش���ێوێنێ‪ ،‬به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ریده‌خ���ات‪ ،‬ك���ه‌ جگه‌له‌سروش���تی‬ ‫ئاژه‌ڵیی ماتێریاڵییان���ه‌‪ ،‬ئه‌و له‌خودی‬ ‫خۆیا خاوه‌نی سروشتێكی ئیدیاڵییانه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندی���دار له‌ت���ه‌ك خواوه‌نددای���ه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌اڵڤیۆڤ به‌ت���ه‌واوی‌و بنه‌ڕه‌تیان���ه‬

‫‌عیشق له‌و دیده‌ پوچه ‌شوپێنهاوه‌رییه‬ ‫‌جوداده‌كاته‌وه‌‪ .‬ته‌ماش���اكردنی مرۆڤ‬ ‫وه‌ك بونێك���ی داكه‌وتیان���ه‌ی روت‬ ‫ناتوانێ ئه‌و راس���ته‌قینه‌یه‌ی گه‌وهه‌ری‬ ‫مرۆڤ ئاش���كرابكا‪ ،‬كه‌هه‌م پێشمه‌رج‌و‬ ‫ه���ه‌م بونی���ادو به‌رجه‌س���ته‌كاری‬ ‫مرۆڤبونه‌كه‌یه‌تی‪ .‬عیش���ق بانگهێشتی‬ ‫بونه ‌بۆ مرۆڤ‌و ده‌نگی راس���ته‌قینه‌ی‬ ‫بون���ه ‌له‌قواڵییه‌كان���ی بون���ی مرۆڤی‬ ‫عاش���قدا‪ ،‬هاتۆته‌گۆ؛ كرانه‌وه‌ی ته‌واوه‬ ‫‌به‌ڕوی خۆتا له‌بونی مه‌عشوقدا‪.‬‬ ‫س���ه‌اڵڤیۆڤ له‌عیشقدا دو سه‌ره‌تا‬ ‫سروش���تیانه‌و‬ ‫ده‌ستنیش���انده‌كا‪-‬‬ ‫ئیدیالیان���ه‌‪ ،‬به‌اڵم خودی پرۆسێس���ی‬ ‫عیشق ئه‌و وه‌كو بڵندبونه‌وه‌و نزمبونه‌وه‌‬ ‫ته‌ماش���ایده‌كا‪ .‬له‌وچوارچێوه‌ی���ه‌دا‪،‬‬ ‫س���ه‌ره‌تای ئیدیالیانه‌‪،‬كه‌پێكبه‌ستراوه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ وێنه‌ی ژنێتی هه‌میشه‌ییا له‌عیشقا‬ ‫زیندوده‌بێته‌وه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش شێوه‌و ره‌نگی‬ ‫ئاسوده‌گی‌و خۆش���ییه‌كی نازه‌مینیانه‌‬ ‫به‌عیش���ق ده‌دا‪ ،‬ئ���ه‌و ئاس���وده‌ییه‌ی‬ ‫هه‌مو مرۆڤێ كه‌ ئه‌زمونداری عیش���قه‌‪،‬‬ ‫ئه‌زمونی كردوه‌‪ .‬لێره‌یا ئه‌و نیگه‌رانی‌و‬ ‫ئازاران���ه‌رونده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌گرێدراون‬ ‫له‌گه‌ڵ خواس���تی مرۆڤ بۆ پاراس���تن‌و‬ ‫له‌خۆگرتن���ی وێن���ه‌ تێپه‌ڕیوه‌كان���ی‬ ‫سه‌ره‌تای ئیدیالیانه‌‪.‬‬ ‫پرۆسێسی عیشق خۆی بڵندبونه‌وه‌و‬ ‫خواربونه‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬كتومت له‌دۆخی بااڵی‬ ‫عیش���قا مرۆڤ له‌بزاوتنێكی ئه‌وهادایه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها عیش���ق خۆی پت���ه‌و‌و جێگیره‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌ناوی���داو له‌رێگه‌ی جێگیری‌و‬ ‫س���ه‌نگینییه‌ هه‌میش���ه‌ییه‌كه‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫سوبێكتی عیشق تائاستی دوائه‌ندازه‌ی‬ ‫هه‌ژان‌و بزاوتنی ناخه‌كی ده‌گوازێته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌رئه‌وه‌ی���ه ‌مرۆڤ���ی عاش���ق له‌بونی‬ ‫مه‌عشوقدا به‌ر راسته‌قینه‌ی بونی هه‌ژاوی‬ ‫خۆی ده‌ك���ه‌وێ‪ .‬ئ���ه‌م به‌ریه‌ككه‌وتنه‬ ‫‌چاوپێكه‌وتن���ی مرۆڤ‌و گه‌وهه‌ری بونی‬ ‫خۆیه‌تی‪ ،‬ئه‌و ئاش���نابونه‌یه‌‪ ،‬ئه‌ش���ێ‬ ‫مرۆڤ���ه‌كان به‌مێژوی ژیان���ی خۆیان‌و‬ ‫به‌هی���چ كارك���ردو فاكته‌رێك���ی دیكه‬ ‫‌نه‌توان���ن ئه‌زمون���ی بك���ه‌ن‪ .‬بزاوتنی‬ ‫ب���ه‌رده‌وام‪ ،‬بااڵب���ون‌و خواربون���ه‌وه‬ ‫‌ره‌وش���گه‌لێكن عیشق له‌بونی مه‌عشوقا‬ ‫ئه‌یانته‌قێنێته‌وه‌‪ .‬ئه‌م ره‌وش���ه ‌بااڵیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م پێوابونه‌ی عاش���ق له‌باره‌ی بونی‬ ‫مه‌عش���وقه‌وه‌بونیادی ده‌ن���ێ‪ ،‬به‌هیچ‬ ‫چه‌ش���نێ جه‌وهه‌ری راسته‌قینه‌ی بونی‬ ‫مه‌عشوق ناشێوێنێ‌و پیشانی ده‌دا ئه‌و‬ ‫بونه‌ دیوێكی دیكه‌ی هه‌یه‌‪ ،‬كه ‌ئاوه‌ز‌و‬ ‫تێگه‌یشتنی ئاوه‌زیانه‌ ناتواناو كه‌ساسن‬ ‫له‌رۆشنكردنه‌وه‌یدا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ژنێتیی���ه‌ هه‌میش���ه‌ییه‌ی‬ ‫سه‌اڵڤیۆڤ له‌عیشقا زیندوی ده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫واتای پیاوانه‌بونی عیش���ق ناگه‌یه‌نێ‪.‬‬ ‫له‌الی ئ���ه‌و بیری���اره‌‪ ،‬عیش���ق ته‌نها‬ ‫یه‌كگرتنی دو س���ه‌ره‌تای مرۆڤییانه‌ی‬ ‫دژب���ه‌ر نیی���ه‌س���ه‌رەتاكانی ژنانه‌یی‌و‬ ‫پیاوانه‌یی‪ ،‬به‌ڵكو بریتیشه ‌له‌دوڕێیانی‬ ‫به‌یه‌كگه‌یشتنی گیانی مرۆڤێك له‌ته‌ك‬ ‫گیانی جیهانیانه‌دا‪ ،‬كه‌ الی سه‌اڵڤیۆڤ‬ ‫په‌یوه‌س���ت ده‌بێته‌وه‌له‌گه‌ڵ (سۆفیا)‬ ‫دا‪ .‬س���ۆفیا ژنێتی هه‌میشه‌یی‌و دانایی‬ ‫بنه‌ڕەتیی���ه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ له‌عیش���قا ژنێتی‬ ‫هه‌میش���ه‌یی زین���دو ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫زیندوبونه‌وه‌ی���ه ‌پایه‌داربونی عیش���ق‬ ‫خۆیه‌تی‪ .‬ژنێتی له‌عیش���قدا بنه‌ڕه‌ته‌‪،‬‬ ‫هه‌م���و ش���كۆداربونی عیش���ق ئ���ه‌و‬ ‫سه‌ره‌تایه ‌رایده‌گرێ‌و پاسه‌وانی ده‌كا‪.‬‬ ‫عیش���ق به‌و پێیه‌ له‌مه‌سیحی خۆیا‪ ،‬كه‌‬ ‫بونی عاش���قه‌به‌رجه‌سته‌ ده‌بێ‪ .‬غ ‌هم‌و‬ ‫نیگه‌رانی ده‌خزێنه‌هه‌ناوی عیش���قه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م خزانه‌ به‌رێگه‌دانی عیشق خۆیه‌تی‪،‬‬

‫‪19‬‬

‫چونك���ه‌پانتایی به‌رجه‌س���ته‌بونه‌كه‌ی‬ ‫مرۆڤه‌‪ ،‬مرۆڤیش ئه‌گ���ه‌ر تا ئه‌ندازه‌ی‬ ‫عیشقێكی بااڵ عاشق نه‌بێ‪ ،‬تائه‌ندازه‌ی‬ ‫ئاگامه‌ندییه‌ك���ی ب���ه‌رز ئاگامه‌ن���د‬ ‫نه‌ب���ێ‪ ،‬تائه‌ن���دازه‌ی ئه‌خالقێكی قوڵ‬ ‫پایه‌دارنه‌بێ به‌رده‌وام له‌به‌ر هه‌ره‌شه‌ی‬ ‫مه‌ترس���ی‌و‬ ‫هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌دایه‌‪،‬‬ ‫نیگه‌رانییه‌كان له‌م پنته‌وه‌له‌دایكده‌بن‪.‬‬ ‫م���رۆڤ بونێك���ی ش���لۆقه‌‪ ،‬هه‌نگاوی‬ ‫كاریگه‌ر بۆ كۆنترۆڵكردنی شلۆقییه‌كه‌ی‬ ‫پێزانین‌و ئاگامه‌ندبونێتی به‌و شلۆقبونه‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تیی���ه‌‪ .‬عیش���ق له‌ئازادییا ده‌ژی‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌و خ���ۆی بونێكی ل���ه‌ڕوی‬ ‫ئۆنتۆلۆژییه‌وه‌‪ ،‬كۆنترۆڵكاری ئه‌خالقی‌و‬ ‫گیانی بااڵیه‌؛ هێزێكه‌ هه‌مو شت‪ ،‬هه‌مو‬ ‫دونیاو هه‌مو مرۆڤایەتی فه‌رامۆشده‌كا‪،‬‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی بتوانێ ته‌نها(تۆ)‪ ،‬واته‌بونی‬ ‫مه‌عشوق له‌س���ه‌رپانتایی بون رابگرێ‌و‬ ‫بهێڵێته‌وه‌‪ .‬خه‌سڵه‌تی بنەڕه‌تی عیشق‬ ‫ئه‌وهایه‌‪ ،‬كه‌له‌سه‌ر شانۆی ژیان ته‌نها‬ ‫یه‌ك كاراكته‌ر‪ ،‬ته‌نها یه‌ك مرۆڤ‪ ،‬ته‌نها‬ ‫مه‌عشوق پێویسته ‌ئاماده‌بێ‪ ،‬ئه‌وانیتر‬ ‫ش���ایانی ن���ه‌ك ڕۆڵ وازیك���ردن نین‪،‬‬ ‫به‌ڵكو مافی ته‌ماش���اكردنی ئه‌و شانۆ‬ ‫راسته‌قینه‌یه‌ی ژیانیان نییه‌‪.‬‬ ‫تاقان���ه ‌هێ���ز‪ ،‬ك���ه‌ له‌توان���ای‬ ‫كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫هێواش���كردنه‌وه‌و‬ ‫ئێگه‌یس���می زگماكیدایه‌و له‌هه‌مانكاتا‬ ‫ده‌توان���ێ تاكاێت���ی (ئیندیڤیدوالێتی)‬ ‫خاپور نه‌كا‪ -‬عیش���قه‌‪ .‬به‌م چه‌ش���نه‌‪،‬‬ ‫به‌رجه‌س���ته‌كاری ئیندیڤیدوالێت���ی‬ ‫له‌رێگ���ه‌ی قوربانیدان به‌ئێگه‌یس���مه‌وه‬ ‫‌واتای عیشقی مرۆییه‌‪ .‬عیشق سڕینه‌وه‌ی‬ ‫ره‌های ئێگه‌یسمه‌‪ ،‬گواستنه‌وه‌ی بایه‌خ‌و‬ ‫گرنگیپێدان���ی ئێمه‌ی���ه‌له‌خۆمانه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌ویتر‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ئه‌وه‌ی كه‌له‌عیش���قا ته‌نها‬ ‫مه‌عش���وق ده‌توانێ له‌س���ه‌ر ش���انۆی‬ ‫ژی���ان ئاماده‌ب���ێ‪ ،‬هێمایه‌كی رۆش���نه‬ ‫‌به‌ئه‌ویتردۆس���تی‪ ،‬له‌راستییا مه‌عشوق‬ ‫په‌رس���تی‪ ،‬ئه‌مه‌ی���ه ‌ئ���ه‌و گۆڕین���ه‌‬ ‫رادیكاڵیی���ه‌ی عیش���ق له‌بونی مرۆڤی‬ ‫عاشقدا به‌رپایكردوه‌‪ .‬كاولكردنی مرۆڤ‬ ‫له‌عیش���قا له‌رێگه‌ی بونی مه‌عشوقه‌وه‬ ‫‌تاكه‌كاولكردنێك���ه‌ ده‌توان���ێ م���رۆڤ‬ ‫سه‌رله‌نوێ بونیادبنێته‌وه‌‪ .‬عیشق خۆی‬ ‫به‌م واتایه‌كاولكاره‌‪ ،‬به‌اڵم كاولكارێكی‬ ‫پۆزه‌تیڤ‪ .‬ئه‌م كاولكارییه‌هه‌مو مرۆڤێ‬ ‫پێویس���ته‌خۆی به‌س���ه‌ر خۆیا بیهێنێ‬ ‫به‌ئومێدی ئه‌وه‌ی ب���ون‌و ته‌الری بونی‬ ‫له‌بنه‌ره‌ته‌وه‌دابڕێژێته‌وه‌و هه‌ڵچنرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫عیش���ق كاولكارێكی پۆزه‌تیڤه‌‪ .‬مرۆڤ‬ ‫له‌ره‌وشی عیشقدا له‌ڕوی كات‌و مێژوه‌وه‬ ‫‌دو ك���ه‌رت ده‌بێ‪ ،‬پێش عیش���ق‌و پاش‬ ‫عیشق‪ ،‬یان سه‌رده‌می عیشق‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ئاماژه‌ی راستینه‌ی كاولكارێتی عیشقه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر وانه‌با مرۆڤی بۆ دو سه‌رده‌م په‌رت‬ ‫نه‌ده‌كرد‪ .‬هه‌مو په‌رتكردن‌و دابه‌شكردنێ‬ ‫له‌جه‌وهه‌ردا چه‌ش���نێكه‌ له‌دابڕان‪ ،‬هه‌ر‬ ‫دابڕانێك پێویس���تی به‌به‌جێهێش���تنی‬ ‫پاش���خان‌و دۆخێكی دیاریك���راو هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م جێهێش���تنه ‌پێكنای���ه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫پرۆسه‌ی ره‌تكردنه‌وه‌و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‬ ‫‌سه‌رڕێ نه‌خرابن به‌چه‌شنێكی كاریگه‌رو‬ ‫رادیكاڵ‪ .‬هه‌ربۆیه‌ كاولبونی مرۆڤ له‌م‬ ‫ره‌وشه‌دا هاوكاتی بیناكردنه‌وه‌یه‌تی به‌‬ ‫به‌هاو پراكتیكی س���نوردارو دیاریكراو‌و‬ ‫داهێنه‌رانه‪ .‬عیش���ق خ���ۆی مه‌زنترین‬ ‫داهێنانه‌‪ ،‬ئه‌م خه‌سڵه‌ته‌ی به‌هۆی بونی‬ ‫عاشقه‌وه‌مانیفێست ده‌بێ‪.‬‬ ‫خه‌س���ڵه‌تی داهێنه‌رێت���ی عیش���ق‬ ‫له‌داهێنانی ژیاندای���ه‌‪ ،‬هیچ داهێنانێك‬ ‫پایه‌دارێتییه‌ك���ه‌ی له‌داهێنان���ی ژیان‬ ‫مه‌زنتر نابێ‪.‬‬

‫ونبون‬ ‫ی (فالح عبدالل ‌ه رحیم) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س‬ ‫ی ‪ B.M.W‬ژمار‌ه (‪ 22016‬ڕه‌نگ سپی‌) به‌ناو ‌‬ ‫ی ئۆتۆمبیل جۆر ‌‬ ‫* تایلۆیه‌ك ‌ی پێشه‌و‌ه ‌‬ ‫ی خــاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنیته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫ی محمد) و(هیفا‌ء خضیر عادی‌) و(عبدالل‌ه محمد صبری‌) و(انس‬ ‫ی شارستان ‌ی به‌ناوه‌كان ‌ی (محمد صبر ‌‬ ‫* پێنج پێناس ‌ی بار ‌‬ ‫ی خــاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫محمد صبری‌) و (حارث محمد صبری‌) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنیته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫ی خــاك‬ ‫ی (سرباز محمد محمود) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنیته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫* پێناسێك ‌ی بار ‌ی شارستان ‌ی به‌ناو ‌‬ ‫له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫ی (جمال جالل حسێن) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنیته‌و‌ه‬ ‫ی به‌ناو ‌‬ ‫ی ته‌كنیك ‌ی كه‌الر به‌ش ‌ی كارگێڕ ‌‬ ‫* باجێك ‌ی په‌یمانگا ‌‬ ‫ی خــاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫ی خــاك‬ ‫ی (سوار‌ه ول ‌ی عمر) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنیته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫* هه‌وێیه‌ك ‌ی ئاسایش ‌ی گه‌رمیان به‌ناو ‌‬ ‫له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫ی (صالح محمود قادر) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه‬ ‫ی ژماره‌(‪ )34845()34844()34843‬به‌ناو ‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌ی رزگار ‌‬ ‫* س ‌ێ پسول ‌ه ‌‬ ‫ی خــاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫بیگه‌ڕێنیته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫ی ( باوان نوردین قادر ) هه‌ر كه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌ه ‌ی‬ ‫ی بازرگان ‌ی سلێمان ‌ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌ی ژور ‌‬ ‫ئاوێن ‌ه ‪.‬‬ ‫ی (رێبین صالح الدین رفیق) هه‌ر كه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌ه ‌ی‬ ‫ی بازرگان ‌ی سلێمان ‌ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌ی ژور ‌‬ ‫ئاوێن ‌ه ‪.‬‬ ‫* کۆبونێکی خۆراک (س���لێمانی لقی گه‌رمیان) به‌ناوی (عزیز رۆس���تم رش���ید) ونبوه‌‪ ،‬هه‌رکه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ‬ ‫کتێبخانه‌ی خاک له‌که‌الر‪.‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫گەندەڵی ویژدانی‌و ئەخالقی‬ ‫لەگەندەڵی سیاسی‌و ئابوری سەختترە‬ ‫ڕێزان شێخ دلێر‬

‫بەداخەوە جارێکی دیکە لەس���ایتەکانەوە هەواڵی کوژرانی خانمێکی تر باڵوکرایەوە‪ ،‬ئەم‬ ‫کچە کە هێشتا ناوەکەی بە ئاشکرا بٶئێمە ڕون نەکراواتەوەو نازانین هۆکاری کوشتنەکەی‬ ‫چیە؟ ئێمەی لەبەردەم داستانێکی هەزار بارەدا ڕاگرتەوە‪ ،‬داستانێک کە وەبیرهێنەرەوەی‬ ‫سەدان دوعاو بەنازو دونیایە‪.‬‬ ‫هەواڵی کوژرانی ئەم خاتونە زۆر کورت‌و بێ ڕونکردنەوە بو کە جگه لەچەند ڕستەیەکی‬ ‫هاوسەرەکەی کە گوایە هۆکاری کوشتنەکەی ئەوە بوە بێ پرسی خانەوادەکەی پرۆسەی‬ ‫هاوسەرگیری لەگەڵد ا ئەنجام داوەو هەوڵی ناساندنی باوکی کچەکەی داوە وەک تاوانبار‪،‬‬ ‫شتێکی ئەوتۆی تێدانیە کە ئێمە دەستمان لەکرۆکی کێشەکە گیر بێت‪ .‬بەهەرحاڵ ئەوەی‬ ‫لێرەدا جێگای هەڵوێستە لەسەرکردن‌و مایەی نیگەرانیە‪ ،‬دروستبونی ئەو باردۆخە نالەبارو‬ ‫نەخوازراوەیە کە بۆ وجودی ژنان لەم واڵتەدا هاتۆتەپێش‪ ،‬ئێمە لەبەردەم کۆمەڵگایەکداین‬ ‫ک���ە بچوکترین مافی بۆ ژنان دەس���تەبەر نەکردوە‪ ،‬ئێمە لەب���ەردەم حکومەت‌و پەرلەمان‬ ‫سەرۆکایەتیەکداین‪ ،‬کە هیچ بەالیەوە گرنگ نیە نیوەی کۆمەڵگاکەی چ ڕۆژگارێکی سەخت‬ ‫تێدەپەڕێنێ‪ .‬چونکە لێدان لەژن‪ ،‬پێش���ێلکردنی مافەکانی‪ ،‬کوش���تنی بەهەر پاس���اوێکی‬ ‫دروس���ت‌و نادروس���ت‪ ،‬لێدانە لەخودی کۆمەڵگا‪ ،‬چونکە ژن لەه���ەر چین‌و توێژێکدا بێت‬ ‫دواج���ار نەوەکان چ ڕەگەزی نێر یان ڕەگەزی مێ لەباوەش���ی میهرو پڕ س���ۆزی ئەوەوە‬ ‫داخڵ���ی کۆمەڵگا ئەبن‪ .‬ئەگەر ئەم بونەوەرە لەناوەوە وێران بێت‪ ،‬ئەگەر هیچ مافێکی بۆ‬ ‫دەستەبەر نەکرێت‪ ،‬ئەگەر غەرقی زوڵم‌و غەدری دەسەاڵت‌و حوکمەت‌و پەرلەمان بێت‪ ،‬هیچ‬ ‫ڕێکخراو و دەس���تەو گروپێک کێش���ەو گرفتەکانی بەهەند وەرنەگرێت‌و هەنگاوی پێویست‬ ‫بۆ کۆتاییهێنان بەم کارەس���اتانە نەگرێت‪ ،‬چۆن چاوەڕێی کۆمەڵگایەکی تەندروس���ت‌و پڕ‬ ‫متمان���ە بکەین‪ ،‬لەکاتێکدا پەروەردەکارەکەی لەب���ەردەم نەفرەتی چەقۆو تفەنگ‌وغەزەبی‬ ‫پیاوەکاندا بێت‪.‬‬ ‫کوژران���ی ئەم خاتونە لەپارکێک���ی وەک (پارکی دایک)دا‪ ،‬وەک پارکێک کە س���مبولی‬ ‫کەسایەتی ژن‌و وجودی دایکە جارێکی دیکە لەو ڕاستیه دڵنیایکردینەوە کە هیچ شوێنێکی‬ ‫ئەم واڵتە جێگایەکی تێدا نیە ژن بتوانێ تێیدا هەناس���ەبدات‪ .‬ئەو کائینەی کە برناردشۆ‬ ‫وەک تەنها شاکاری خوداوەند ناویدەبات‪ ،‬ئەمڕۆ لەژێر سوڵتەی ئەم دەسەاڵتە نابەرپرسەدا‬ ‫خەریکە بەتەواوەتی لەبەین ئەچێ‪ .‬بەرپرس���یاریی یەکەمی ئەم لەبەین چونەش بێگومان‬ ‫س���ەرۆکی حکومەتی هەرێم‌و س���ەرۆکی پەرلەمان‌و ڕێکخراوەکانی ژنانە‪ .‬ئەوان ئەوەندەی‬ ‫بیریان الی بەرژوەندی تایبەتی‌و پاراستنی پێگە حیزبی‌و سیاسیەکانی خۆیانە‪ ،‬ئەوەندەی‬ ‫لەخزمەتی ویس���تە شەخسیەکانی خۆیاندان‪ ،‬ئەوەندە لەخزمەتی ئەخالقی بەرپرسیارێتیدا‬ ‫نی���ن‪ .‬ژمارەی ئەو ژنانەی کە لەدەورانی حوکمڕانی بیس���ت‌وپێنج س���اڵەی ئەم دەوڵەتە‬ ‫هێشتا ساوایەدا کوژراون‪ ،‬ڕەنگە بەکتێبێک‌و دوان‌وسیان‌و دە پڕ نەکرێنەوە‪ ،‬بەبێ ئەوەی‬ ‫ئەم دەس���ەاڵتە بتوانێ لێپێچینەوە لەتاوانبارەکان بکات‪ .‬س���ەرۆکی حکومەت‌و سەرۆکی‬ ‫پەرلەم���ان‌و دەزگا مەدەنی‌و دینیەکان لەئێس���تادا بەبیانوی قەیران���ی ئابوری‌و دوژمنی‬ ‫دەرەکی‌و بەرژوەندی کورس���یگەری خۆیانەوە پشتیان لەژنان‌و کێشەکانیان کردوە‪ ،‬بەبێ‬ ‫ئەوەی بیر لەو ڕاس���تیە بکەنەوە کە بەبێ چارەس���ەرکردنی گەندەڵی ئەخالقی‌و گەندەڵی‬ ‫ویژدانی دژی ژنان چارەسەرکردنی هەر قەیران‌و گەندەڵیەکی سیاسی‌و ئابوری‌و نەتەوەیی‬ ‫مەحاڵە ‪.‬‬ ‫تا بەها بۆ کەس���ایەتی ژن وەک کەس���ێک کە ئایندەی کۆمەڵگا لەنێو دەس���تەکانیدایە‪،‬‬ ‫نەگەڕێتەوە‪ ،‬تا بەر بەو دڕندایەتیە نەگیرێت کە ئەمڕۆ بەناوی پاراستنی شەرەف‌و ناموسەوە‬ ‫دەرهەقی ژنان دەکرێت‪ .‬ئومێدی چارەس���ەکردنی هیچ کێش���ەو گرفت‌و قەیرانێک لەئارادا‬ ‫نیە ئەگەر ڤیکتور هۆگۆ لەس���ەدەی نۆزەدا وتبێتی (بۆ ئەوەی یەک پیاوی ڕاس���تەقینە‬ ‫بناسیت‪ ،‬سەرنجی بدە لەگەڵ ژنەکەیدا چۆن ڕەفتار دەکات) ئەوا دەکرێت لەئێستادا بڵێین‬ ‫بۆ ئەوەی یەک دەوڵەتی س���ەرکەوتو و دیموکراتیزەکراو ببینینت‪ ،‬لەدەس���تورو یاساکانی‬ ‫ڕامێنە کە چەندە مافەکانی ژن تێیدا پارێزراوە‪ ،‬چەندە ژن ئەتوانێ بەمتمانەوەو بێ ئەوەی‬ ‫خەیاڵی الی کوشتن‌و س���ەربڕین‌و القەکردن بێت بژی‪ .‬چەندە ئەتوانێ لەپەیوەندیەکانیدا‬ ‫ئازاد بێت‪ ،‬چەندە ئەتوانێ لەپێگەی بڕیاردان‌و لەقیمەی دەسەاڵتدا بێت‌و هەزاران چەندەی‬ ‫تر‪ ،‬کە بەداخەوە لەئێس���تادا بەو بارودۆخەی کە لەکوردوستانی باشوردا بۆ ژنان هاتۆتە‬ ‫پێش‪ ،‬چاوەڕوانی وەاڵمێکی باش بۆ هیچ یەک لەم پرسیارانە ناکرێت‪.‬‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‬

‫ی جیهان‬ ‫سه‌ركرده‌كان ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ ئاالن ده‌گرن‬ ‫ی سێڵف ‌‬ ‫وێنه‌ ‌‬

‫هونه‌رمه‌ندێك���ی‌ ك���ورد كاره‌س���اتی‌‬ ‫گیانله‌ده‌س���تدانی‌ ئاالن‪ ،‬ئه‌و منداڵه‌ كورده‌ ‌ی‬ ‫ك���ه‌ له‌روب���اری‌ ئیج���ه‌ گیان���ی‌ له‌ده‌س���تدا‬ ‫له‌پڕۆژه‌یه‌كی‌ هونه‌ریدا به‌رجه‌سته‌ده‌كات‪.‬‬ ‫كه‌م���ال عه‌ب���دواڵ هونه‌رمه‌ندی‌ ش���ێوه‌كاری‌‬ ‫كورد پڕۆژه‌یه‌كی‌ هونه‌ری‌ به‌ناوی‌ (سێڵفی‌)‬ ‫به‌رهه‌مده‌هێنێ���ت‌و له‌ب���اره‌ی‌ پڕۆژه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫له‌لێدوانێكی‌ به‌ ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند "پڕۆژه‌ی‌‬ ‫س���ێڵفی‌ پڕۆژه‌یه‌ك���ی‌ فۆتۆ مۆنت���اژه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫پڕۆژه‌ی���ه‌ ڕاوه‌س���تان‌و هه‌ڵوێس���ته‌كردنێكی‬ ‫ته‌نزئامێزه‌ له‌و س���ه‌رۆكانه‌ی كه‌ له‌ئێستاداو‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاستی جیهان لێپرسراوێتیان له‌سه‌ر‬ ‫شانه‌‌و هه‌ر بڕیارێكی به‌شێك له‌و سه‌ركردانه‌‬ ‫ئه‌ش���ێت ببێته‌ گۆڕینی چاره‌نوسی هه‌زاران‬ ‫مرۆڤی دی"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌" وروژاندن���ی ئ���ه‌و بێده‌نگیه‌ی كه‌‬ ‫زۆرێك له‌سه‌ركرده‌كان بێده‌نگن‌و بێده‌نگیان‬ ‫به‌جۆرێك���ه‌ ك���ه‌ بوه‌ت���ه‌ جێگ���ه‌ی گومانی‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ی مرۆڤایه‌ت���ی! جگ���ه‌ له‌ته‌نه���ا‬ ‫ته‌ماش���اكردنی ڕوداوه‌ كاره‌س���اتباره‌كان‪،‬‬ ‫هه‌ندێكیان ئ���ه‌م ڕوداوانان���ه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫خۆیان به‌كاردێنن"‪.‬‬ ‫كه‌مال عه‌بدواڵی‌ هونه‌رمه‌ند وتیش���ی‌" ئایالن‬ ‫كوردی ئێستا بوه‌ته‌ سیمبولی سه‌دان هه‌زار‬ ‫مرۆڤ���ی ئاواره‌و ب���ێ ماڵ‌و ڕاك���ردو به‌دوای‬ ‫ژیان‌و ئازادیدا‌و له‌كۆی هه‌مو وێنه‌كاندا بونی‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬

‫ریکالم‬