ژماره‌ 502

‫ریکالم‬

‫ریشه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بیروباوه‌ڕی‌ بارزانیه‌كان‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ژماره‌ (‪)502‬‬ ‫سێشەممە ‪2015/11/10‬‬

‫ئه‌حمه‌د چه‌له‌بی‌‬ ‫بازرگان‌و‬ ‫سیاسه‌مته‌دار‪..‬‬ ‫"ماستاوچی‌‌و دوڕو"‬

‫‪7‬‬

‫ئاكسه‌را ‌‬ ‫ی‬ ‫شارۆچك ‌هی‌‬ ‫كورده‌كان‬ ‫له‌ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫مامۆستایان‪:‬‬ ‫پارته‌ سیاسییه‌كانی‬ ‫موچ ‌ه له‌كاتی‌ خۆیدا كوردستان باوه‌ڕیان‬ ‫نه‌درێ هه‌ڵوێستامن به‌"كۆنگره‌" نه‌ماوه‌‬ ‫ده‌بێت‬

‫له‌دڵه‌وه‌ نزاده‌كه‌م‬ ‫كه‌ كورده‌كان سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫خۆیان به‌ده‌ستبهێنن‬

‫‪9‬‬

‫‪17‬‬

‫‪18‬‬

‫‪16‬‬

‫‪5‬‬

‫الیه‌نه‌كه‌ ئه‌گه‌ر كاندیدێكی به‌هێزیان پێ‬ ‫شك دێ یان هه‌یانه‌ چیتر نه‌یشارنه‌وه‌و‬ ‫بیخه‌ن����ه‌ ڕو‪ ،‬ئه‌گه‌ر كاندیده‌كه‌ش����یان‬ ‫شكس����تی خ����واردو ده‌رنه‌چ����و ئ����ه‌وه‌‬ ‫دیاره‌ ئ����ه‌وان زۆرینه‌ن‌و ده‌بێ ئه‌مانیش‬

‫به‌ئه‌م����ری واقیع ڕازی ب����ن‌و هه‌ولێری‬ ‫گوته‌ن����ی به‌ردێكی له‌س����ه‌ر دانێن‌و ئه‌م‬ ‫هه‌اڵیه‌ كۆتایی بێت"‪.‬‬

‫دڵشاد گه‌رمیانی‌‪ :‬چوار الیه‌نه‌كه‌ له‌گه‌ڵ یه‌ك ڕاست‌و ته‌با نین‬ ‫دڵش����اد گه‌رمیانی‌‪ ،‬ئه‌ندام����ی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاس����ی‌ كۆمه‌ڵ����ی‌ ئیس��ل�امی‌ داوا‬ ‫له‌حزبه‌ك����ه‌ی‌ ده‌كات ك����ه‌ له‌حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ����م بكش����ێته‌وه‌‪ ،‬ئ����ه‌و ده‌ڵێ����ت‬ ‫"چ����وار الیه‌نه‌كه‌ له‌گه‌ڵ‌ یه‌ك راس����ت‌و‬

‫ساڵی‌ ‪ ،2017‬له‌گه‌ڵ یه‌ك هێنده‌ ڕاست‌و‬ ‫ته‌با نین"‪.‬‬ ‫ی ته‌باو گومان باش‌و هاوهه‌ڵوێس����ت نین‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬دڵش����اد گه‌رمیان���� ‌‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ تایب����ه‌ت به‌ئاوێنه‌دا بتوانن بڕیارێكی له‌و شێوه‌یه‌ بده‌ن یان‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ چوار الیه‌نه‌كه‌ س����ه‌باره‌ت ڕاشكاوانه‌ به‌ئاش����كراو به‌نهێنی هه‌مان‬ ‫به‌مان����ه‌وه‌ یان نه‌مان����ه‌وه‌ی‌ بارزانی‌ تا هه‌ڵوێستیان هه‌بێ‪ .‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌و چوار‬

‫حزبه‌ به‌ناو له‌یه‌ك سه‌نگه‌ردان‪ ،‬هه‌ركات‬ ‫بگات����ه‌ قایمای����ی هه‌ندێكی����ان ده‌بن����ه‌‬ ‫ناوبژی����وان‪ ،‬به‌گوته‌ی ك����ه‌الری خۆمان‬ ‫شه‌ڕو ناوژی ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "من له‌گه‌ڵ ئ����ه‌وه‌دام چوار‬

‫سه‌الح ره‌شید‪:‬‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫خوێنی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌چێت‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ڤایرۆسێك‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌بان‬ ‫ه‬ ‫تاڵ‬ ‫‌رد‬ ‫ه‬ ‫بێگ‬ ‫‪ 2‬پارت ‌ی له‌هه‌ڵوێست‌و كرداره‌كانیدا‬ ‫به‌رچاوڕونه‌و گۆڕان روانگ ‌هی‌ لێڵه‌‬ ‫سه‌اڵحه‌دین به‌هادین‪ :‬ئومێدم هه‌یه‌ ناكۆكی‌ الیه‌نه‌كان چاره‌سه‌ر بكه‌م‬

‫‪3‬‬

‫‪3‬‬

‫ریکالم‬

‫‪‬‬ ‫‪   ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ ‬ ‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫‪3‬‬

‫دڵشاد گه‌رمیانی‌‪ :‬چوار الیه‌نه‌ك ‌ه له‌گه‌ڵ یه‌ك ڕاست‌و ته‌با نین‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫دڵشاد گه‌رمیانی‌‪ ،‬ئه‌ندام ‌‬ ‫سیاسی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ملمالنێی‌ نێوان ئاكه‌په‌و هه‌ده‌پ ‌ه‬ ‫له‌توركیا‪ ،‬ده‌ڵێت "له‌هه‌ركوێی دونیا‬ ‫هه‌ر شه‌ڕو كێشه‌و ملمالنێیه‌ك‬ ‫له‌نێوان ئیسالمی‌و غه‌یری ئه‌واندا‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬حه‌ز ده‌كه‌م موسڵمانان‬ ‫بیبه‌نه‌وه‌و سه‌ركه‌ون"‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌ڵوێس���تی كۆمه‌ڵ���ی‬ ‫ئیسالمی سه‌باره‌ت به‌و گوڕانكاریانه‌ی‬ ‫كه‌ په‌یوه‌ست به‌پرسی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫ڕویانداوه‌‪ ،‬چۆن هه‌ڵده‌سه‌نگێنن؟‬ ‫دڵش���اد گه‌رمیان���ی‪ :‬م���ن وه‌ك���و‬ ‫خ���ۆم قه‌ناعه‌ت���م نه‌بو ئه‌م پرس��� ‌ه‬ ‫زی���اد له‌قه‌ب���اره‌ی خ���ۆی له‌الیه‌ن‬ ‫ئیس�ل�امییه‌كانه‌وه‌ گرنگی پێبدرێت‌و‬ ‫له‌خه‌ڵك���ی بكرێته‌ عه‌قی���ده‌و دین‌و‬ ‫یه‌كڕی���زی ناوماڵی خۆیانی به‌قوربان‬ ‫كه‌ن كه‌ كردیان‪ .‬سه‌رۆك له‌په‌رله‌مان‬ ‫هه‌ڵبژێردرێ���ت یان له‌ن���او خه‌ڵك چ‬ ‫ئامانجێكی ش���ه‌رعی ئ���ه‌وان دێنێته‌‬ ‫دی؟! ئ���ه‌و به‌ڕێزان���ه‌ی تری���ش كه‌‬ ‫زیات���ر كار له‌س���ه‌ر كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌كانی ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ده‌بێ ئه‌و‬ ‫ڕاس���تیه‌ باش بزانن ك ‌ه له‌س���ایه‌ی‬ ‫ئ���ه‌م دو ئیداره‌ییه‌ی كه‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی عه‌مه‌لی له‌م هه‌رێم ‌ه‬ ‫بونی هه‌یه‌و له‌هه‌م���و داموده‌زگاكان‬ ‫ڕه‌نگیداوه‌ته‌وه‌‪ ،‬سه‌رۆكی هه‌رێم چۆن‌و‬ ‫به‌ه���ه‌ر میكانیزمێ���ك هه‌ڵبژێردرێت‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كانی جیاوازییه‌كی ئه‌وتۆی‬ ‫نابێ‪ ،‬چون هه‌رچیه‌ك بن‌و هه‌رچه‌ند‬ ‫زۆربن به‌عه‌مه‌لی فه‌رمان‌و بڕه‌یاركانی‬ ‫ته‌نه���ا له‌هه‌ولێ���رو ده���ۆك به‌هێزو‬ ‫بیستراو و ڕه‌هاو جێبه‌جێكراو ده‌بن‪.‬‬

‫له‌سنوری سلێمانی‌و گه‌رمیانیش بێ‬ ‫هێزو الواز ده‌بێ‌و ئه‌ندامانی یه‌كێتی‬ ‫نه‌یانهێشتوه‌و ناهێڵن زیاتر له‌قوه‌تی‬ ‫كاره‌بای موه‌لیده‌یه‌كی ئه‌هلی ئه‌مپێری‬ ‫هه‌بێ‌و ئیشی بڕوات‪ .‬به‌هه‌رحاڵ ئێستا‬ ‫ك ‌ه بارودۆخه‌كه‌ گه‌یشتۆته‌ ئه‌و شێو‌ه‬ ‫ئاڵۆزییه‌ی ك ‌ه هه‌یه‌‪ ،‬پێموای ‌ه كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیس�ل�امی ناچاره‌ ئه‌و هه‌ڵوێس���ته‌ی‬ ‫هه‌بێ ك ‌ه هه‌یه‌تی (له‌گه‌ڵ خۆپاراستن‬ ‫له‌لێدوانی ئیستفزازی)‪ ،‬غه‌یری ئه‌و‌ه‬ ‫خۆبه‌ده‌س���ته‌وه‌دان‌و ئابڕوچونیه‌تی‪.‬‬ ‫چون له‌ماوه‌ی ڕابوردودا ئه‌ویش‌و سێ‬ ‫حزبه‌كه‌ی تر كێبه‌ركێیان ده‌كرد له‌زۆر‬ ‫قسه‌وتن‌و قس���ه‌كردن له‌سه‌ر پرسی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‌و درێژنه‌كردنه‌وه‌و‬ ‫ناش���ه‌رعی بونی‪ .‬ئێس���تاش ده‌بێ‬ ‫ئام���اده‌ی ده‌رئه‌نجامه‌كانی بن‌و نابێ‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كه‌م گ���ورزو په‌رچه‌كرداری‬ ‫پارتی یه‌كتر به‌جێبهێڵن‌و سڕ (به‌نج)‬ ‫بن‌و پاشه‌كشه‌بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا دوای ده‌ركردنی گۆڕان‬ ‫له‌كابینه‌ی حكومه‌ت‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان‬ ‫كۆمه‌ڵ له‌حكومه‌تدا بمێننه‌و‌ه یاخود‬ ‫نا؟‬ ‫دڵش���اد گه‌رمیانی‪ :‬ئه‌گه‌ر كۆمه‌ڵ‬ ‫له‌سه‌ر هه‌مان هه‌ڵوێست‌و قه‌ناعه‌تی‬ ‫پێشوی به‌رده‌وام بێ‪ ،‬گۆڕان هه‌بێ‌و‬ ‫نه‌ب���ێ پێموانی���ه‌ بونی له‌ن���او ئه‌م‬ ‫حكومه‌ت���ه‌ هی���چ س���ودێكی هه‌بێ‪،‬‬ ‫خۆیشی ئینسحاب بكا باشتره‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی كۆمه‌ڵی ئیس�ل�امی‬ ‫له‌باڵوكراوه‌یه‌ك���دا به‌فه‌رمی ئیدانه‌ی‬ ‫ئه‌وكارانه‌ی نه‌كرد كه‌ پارتی كردی؟‬ ‫دڵش���اد گه‌رمیان���ی‪ :‬ئیدانه‌كردن‬ ‫له‌ئێس���تادا بۆت���ه‌ نه‌ریتێكی حزبی‪،‬‬ ‫وه‌ك���و خ���ۆم قه‌ناعه‌تم پێ���ی نیه‌‪،‬‬ ‫كارتێكی فش���اری به‌هێزت نه‌بێ ئه‌و‬ ‫چوار قس���ه‌ی ‌ه ك ‌ه به‌ن���اوی ئیدانه‌و‌ه‬ ‫ی هیچ سودێكی‬ ‫له‌به‌رخۆته‌و‌ه ده‌یكه‌ ‌‬

‫نیه‌‪ ،‬نه‌ گۆشتی پێده‌گیرێ نه‌ واقعی‬ ‫پێده‌گوڕێ‌و نه‌ مافیشی پێده‌سه‌نرێ‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا له‌گه‌ڵ‌ ئ���ه‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫چوارالیه‌نه‌كه‌ مۆڵه‌ت بده‌ن بارزانی تا‬ ‫‪ 2017‬له‌پۆسته‌كه‌یدا بمێنێته‌وه‌؟‬ ‫دڵش���اد گه‌رمیان���ی‪ :‬به‌قه‌ناعه‌تی‬ ‫م���ن ئه‌و چ���وار حزبه‌ له‌گ���ه‌ڵ یه‌ك‬ ‫هێند‌ه ڕاس���ت‌و ته‌ب���او گومان باش‌و‬ ‫هاوهه‌ڵوێست نین بتوانن بڕیارێكی له‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ بده‌ن یان ڕاشكاوان ‌ه به‌ئاشكراو‬ ‫به‌نهێنی هه‌مان هه‌ڵوێس���تیان هه‌بێ‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر وابونایه‌ بێگومان پارتی ناچار‬ ‫ده‌بوو ل���ه‌ڕای خ���ۆی دابه‌زێت‪ .‬ئه‌و‬ ‫چوار حزبه‌ به‌ناو له‌یه‌ك سه‌نگه‌ردان‪،‬‬ ‫هه‌ركات بگات���ه‌ قایمایی هه‌ندێكیان‬ ‫ده‌بنه‌ ناوبژی���وان‪ ،‬به‌گوته‌ی كه‌الری‬ ‫خۆمان ش���ه‌ڕو ن���اوژی ده‌كه‌ن‪ .‬من‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دام چوار الیه‌نه‌ك ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫كاندیدێكی به‌هێزیان پێ شك دێ یان‬ ‫هه‌یان ‌ه چیتر نه‌یشارنه‌وه‌و بیخه‌ن ‌ه ڕو‪،‬‬ ‫به‌پارتی بڵێ���ن به‌ڵێ ئێمه‌ش له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌داین سه‌رۆكی هه‌رێم له‌ناو خه‌ڵك‬ ‫هه‌ڵبژێردرێت‌و ئ���ه‌وه‌ش كاندیدمان‪.‬‬ ‫ئالیه‌ت���ی گونجاوی باش���یش دابنێن‬ ‫ب���ۆ ڕێگرتن له‌ته‌زویر‪ .‬ئه‌گه‌ر توانیان‬ ‫س���ه‌رۆك بگۆڕن بێگوم���ان ده‌توانن‬ ‫دواتری���ش بیكه‌ن ‌ه په‌رله‌مانی‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫كاندیده‌كه‌ش���یان شكس���تی خواردو‬ ‫ده‌رنه‌چو ئه‌وه‌ دیاره‌ ئه‌وان زۆرینه‌ن‌و‬ ‫ده‌بێ ئه‌مانیش به‌ئه‌مری واقیع ڕازی‬ ‫بن‌و هه‌ولێری گوته‌نی به‌ردێكی له‌سه‌ر‬ ‫دانێن‌و ئه‌م هه‌اڵیه‌ كۆتایی بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا هه‌ڵوێستی یه‌كگرتوی‬ ‫ئیس�ل�امی له‌پرسی س���ه‌رۆكایه‌تیدا‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی گش���تی بو یان ته‌نها‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی حیزبی بو؟‬ ‫دڵش���اد گه‌رمیانی‪ :‬به‌داخه‌و‌ه ئه‌و‬ ‫داب���ه‌ش بون���ه‌ ناوخۆیی���ه‌ی خۆیان‬ ‫وای ك���رد ده‌رئه‌نجام���ی بونی���ان‬

‫ئه‌و چوار حزبه‌‬ ‫به‌ناو له‌یه‌ك‬ ‫سه‌نگه‌ردان هه‌ركات‬ ‫بگاته‌ قایمایی‬ ‫هه‌ندێكیان ده‌بنه‌‬ ‫ناوبژیوان‪ ،‬به‌گوته‌ی‬ ‫كه‌الری خۆمان‬ ‫شه‌ڕو ناوژی ده‌كه‌ن‬ ‫دڵشاد گه‌رمیانی‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌بردن���ه‌وه‌ی ئاكه‌پ��� ‌ه‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا له‌گه‌ ‌ڵ ئه‌وه‌ن حكومه‌تی‬ ‫له‌هاوكێشه‌كاندا یه‌كسان كه‌ن به‌ (‪).‬‬ ‫هه‌رێم ئاس���انكاری بكات بۆ ئه‌وه‌ی ئاس���وده‌تر بوی���ت له‌هه‌ڵبژاردن���ی‬ ‫هیچ‪.‬‬ ‫توركیادا یاخود هه‌ده‌په‌؟‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌ڵوێس���تی ئه‌مه‌ری���كا مه‌ال كرێكار بێته‌وه‌ كوردستان؟‬ ‫دڵشاد گه‌رمیانی‪ :‬له‌هه‌ركوێی دونیا‬ ‫دڵش���اد گه‌رمیانی‪ :‬به‌ڵ���ێ له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌پرسی سه‌رۆكایه‌تی چۆن‬ ‫ئه‌وه‌دام حكومه‌تی هه‌رێم ئاسانكاری هه‌ر شه‌ڕو كێشه‌و ملمالنێیه‌ك له‌نێوان‬ ‫هه‌ڵده‌سه‌نگێنن؟‬ ‫دڵش���اد گه‌رمیانی‪ :‬ئه‌مه‌ریكا وه‌ك بۆ ب���كات‌و الیه‌نه‌ ئیس�ل�امیه‌كانیش ئیس�ل�امی‌و غه‌یری ئه‌وان���دا هه‌بێت‬ ‫گوڵه‌به‌ڕۆژه‌ وای��� ‌ه ڕو له‌به‌رژه‌وه‌ندی ه���اوكار بن‌و حه‌ق���ی برایه‌تی له‌گه‌ڵ حه‌ز ده‌كه‌م موس���ڵمانان بیبه‌نه‌وه‌و‬ ‫سه‌ركه‌ون‪.‬‬ ‫جێبه‌جێ بكه‌ن‪.‬‬ ‫خۆی ده‌كات‌و باری بۆكه‌س نیه‌‪.‬‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا ده‌رباره‌ی‬ ‫سه‌اڵحه‌دین به‌هادین‪ :‬ئومێدم هه‌ی ‌ه ناكۆكی‌ الیه‌نه‌كان چاره‌سه‌ر بكه‌م‬ ‫فایل ‌ه ده‌نگی ‌ه په‌خش کراوه‌کانی‬ ‫"هیچ به‌رنامه‌یه‌ك نیه‌ بۆ ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی‌ كۆبونه‌وه‌ پێنج قۆڵیه‌كان"‬ ‫چی ده‌ڵێت؟‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ سه‌ر به‌فراكسیۆنی‌ گۆڕان‪،‬‬ ‫عه‌لی‌ حه‌مه‌ ساڵح ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ نه‌وشیروان مسته‌فا باری‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫باشه‌و تائێستا نه‌شته‌رگه‌ری‌ بڕبڕه‌ی‌ پشتی‌‬ ‫بۆ نه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "فایله‌ ده‌نگیه‌كانی‌‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا ته‌واو ده‌ستكاری‌‬ ‫كراون"‪.‬‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا‬

‫عه‌لی‌ حه‌مه‌ س����اڵح به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ دو رۆژ له‌مه‌وبه‌ر په‌یوه‌ندی‌ به‌نه‌وشیروان‬ ‫مس����ته‌فا رێكخ����ه‌ری‌ گش����تی‌ بزوتن����ه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان����ه‌وه‌ ك����ردوه‌‌و دڵنی����ای كردوه‌ته‌وه‌ كه‌‬ ‫باری‌ ته‌ندروس����تی‌ له‌كوردس����تان چۆنی‌ بوه‌‬ ‫به‌هه‌مانش����ێوه‌یه‌‪ ،‬پزیش����كه‌كانی‌ رێنماییان‬ ‫كردوه‌ ك����ه‌ به‌مه‌به‌س����تی‌ چاره‌س����ه‌ركردنی‌‬ ‫ئازاری‌ بڕبڕه‌ی‌ پش����تی‌ چاره‌سه‌ری‌ سروشتی‌‬ ‫وه‌ربگرێت‌و هێش����تا یه‌كالی����ی‌ نه‌بوه‌ته‌وه‌ كه‌‬ ‫ته‌نها به‌م ش����ێوه‌یه‌ چاره‌سه‌ر ده‌كرێت یاخود‬ ‫پێویس����تی‌ به‌نه‌ش����ته‌رگه‌ری‌ ده‌بێ����ت‪ .‬عه‌لی‌‬ ‫وت����ی‌ "نه‌وش����یروان مس����ته‌فا وه‌ختی‌ خۆی‌‬ ‫نه‌ش����ته‌رگه‌رییه‌كی‌ بڕبڕه‌ی‌ پش����تی‌ بۆ كراوه‌‬ ‫له‌‪1986‬دا له‌ئه‌ڵمانیا"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "كه‌ ده‌رباره‌ی‌ ئه‌و فایله‌ ده‌نگیانه‌‬ ‫پرس����یارم لێك����رد له‌كه‌ناڵه‌كان����ی‌ پارتیه‌وه‌‬ ‫باڵوده‌كرێن����ه‌وه‌‪ ،‬پێیوتم ئاس����ایی‌ وه‌ریبگره‌‬ ‫ئه‌وانه‌ س����ی‌ ساڵه‌ قسه‌و بوختانم بۆ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫با ئه‌مه‌شی‌ بچێته‌سه‌ر"‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ جه‌غتی‌ ل����ه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و فایله‌‬ ‫ده‌نگیانه‌ ته‌واو ده‌ستكاری‌ كراون‌و ماناكه‌یان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ش����ێوێنراوه‌ كه‌ مه‌به‌ستی‌ ئه‌وان‬ ‫بپێكێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "بۆ نمونه‌ له‌كاتی‌ كێشه‌ی‌‬ ‫پارێزگاری‌ س����لێمانیدا كه‌ زۆر كه‌س ده‌هاتن‬ ‫ب����ۆ الی‌‌و پێیان����ده‌وت نابێ����ت ئه‌م����ه‌ قبوڵ‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬له‌وه‌اڵم����دا پێیده‌وتن‪ :‬هێزی‌ چه‌كدار‬ ‫كۆبكه‌ینه‌وه‌؟ بچینه‌ سه‌ریان‌و بیانكوژین؟ خۆ‬ ‫قابیل����ه‌ ئه‌وه‌ ناكه‌ین‪ .‬ئه‌مان هاتون ته‌نها ئه‌و‬ ‫به‌شه‌ باڵو ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ ده‌ڵێت هێزی‌ چه‌كدار‬ ‫كۆبكه‌ینه‌وه‌و بچینه‌ سه‌ریان‌و بیانكوژین"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئ����ه‌و ده‌نگان����ه‌ هیچی����ان هی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كانی‌ جڤاتی‌ گۆڕان نین‪ ،‬به‌ڵكو هی‌‬ ‫دانیش����تنی‌ رۆژانه‌ی‌ بوه‌ له‌گه‌ڵ‌ خه‌ڵكیدا كه‌‬ ‫به‌نهێنی‌ له‌الیه‌ن كه‌س����انێكه‌وه‌ تۆمار كراون‌و‬ ‫دوات����ر ش����ێوێندراوه‌و ده‌س����تكاری‌ كراون‌و‬ ‫ماناكه‌یان گۆڕاوه‌"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬كارزان‪ ،‬زانكۆ‬ ‫سه‌ڕه‌رای‌ ئه‌و هه‌وااڵنه‌ی‌ سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی‌ كۆبونه‌وه‌‬ ‫پێنج قۆڵیه‌كان له‌ئارادان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ شاندی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت "هیچ به‌رنامه‌یه‌ك نیه‌ بۆ‬ ‫ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و كۆبونه‌وانه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌مینداری‌ پێشوی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌‬ ‫كوردس���تانیش‪ ،‬س���ه‌اڵحه‌دین به‌هادین‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫كۆتایی‌ هێنان به‌گ���رژی‌‌و ناكۆكی‌ نێوان‬ ‫الیه‌ن���ه‌كان پرۆژه‌یه‌كی‌ ئام���اده‌ كردوه‌و‬ ‫پێشكه‌شی‌ هه‌ر پێنج الیه‌نه‌كه‌ی‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و ده‌ڵێت "ئومێ���دم هه‌ی���ه‌ ناكۆكی‌‬ ‫الیه‌نه‌كان چاره‌سه‌ر بكه‌م"‪.‬‬ ‫م‪.‬س���ه‌اڵحه‌دین به‌هادین له‌لێدوانێكدا‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند ك���ه‌ "هه‌وڵی‌ خۆمم‬ ‫داوه‌ بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێشه‌ی‌ نێوان‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كانی‌ هه‌رێ���م‌و پڕۆژه‌ی‌‬ ‫خۆیش���م پێشكه‌ش���ی‌ الیه‌نه‌ ناكۆكه‌كان‬ ‫ك���ردوه‌"‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌ "ئومێ���دم زۆره‌‬ ‫به‌سه‌رگرتنی‌ هه‌وڵه‌كانم‌و چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫كێش���ه‌و ناكۆكیه‌كان‌و ئاساییكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫دۆخه‌كه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ناوه‌ڕۆكی‌ ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ پێشكه‌ش���ی‌ الیه‌نه‌كانی‌ ك���ردوه‌‪،‬‬ ‫ناوبراو هیچ ورده‌كاریه‌كی‌ نه‌خس���ته‌ڕو‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌رب���اره‌ی‌ وه‌اڵمی‌ الیه‌نه‌كان‪،‬‬ ‫ته‌نها ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌كرد كه‌ "چاوه‌ڕێی‌‬ ‫ئه‌نجامی‌ هه‌وڵه‌كان ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیاریه‌كانی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬خاڵێكی‌‬ ‫گرنگی‌ پڕۆژه‌كه‌ی‌ سه‌اڵحه‌دین به‌هادین‪،‬‬ ‫ب���ۆ كۆتایی‌ هێن���ان به‌ناكۆك���ی‌ الیه‌نه‌‬ ‫سیاس���یه‌كان به‌تایبه‌تی‌ گۆڕان‌و پارتی‌‪،‬‬ ‫راگرتنی‌ شه‌ڕی‌ راگه‌یاندن بوه‌‪ ،‬كه‌ له‌دو‬ ‫رۆژی‌ رابردودا هه‌وڵێكی‌ چڕ‌و پڕ له‌ئارادا‬ ‫بوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ كۆتای���ی‌ به‌و زمانه‌ زبرو‬ ‫تونده‌ بهێن���ن ك���ه‌ له‌راگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌یه‌كتر نواندویانه‌‌و دۆخه‌كه‌ی‌‬ ‫ئاڵۆز كردوه‌‪.‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌م هه‌واڵنه‌ی‌ م‪.‬سه‌الحه‌دین‬ ‫به‌هادین‪ ،‬له‌چه‌ند رۆژی‌ رابردودا چه‌ندین‬ ‫الیه‌ن‌و كه‌س���ایه‌تی‌ كوردستان‌و عێراق‌و‬

‫سه‌الحه‌دین به‌هادین‬ ‫واڵتان���ی‌ ده‌ره‌وه‌ش له‌هه‌وڵ���ی‌ كۆتایی‌‬ ‫هێن���ان به‌و گ���رژی‌‌و ئاڵۆزییه‌دا بون ك ‌ه‬ ‫كه‌وتوه‌ته‌ نێ���وان بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫پارتیه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌ڕه‌رای‌ ئه‌و هه‌واڵنه‌ی‌ بۆ‬ ‫ده‌س���تپێكردنه‌وه‌ی‌ گفتوگۆو كۆبونه‌وه‌‬ ‫پێنج قۆڵیه‌كان له‌ئارادان‪ ،‬به‌اڵم ئه‌ندامێكی‌‬ ‫شاندی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"تا ئێس���تا هی���چ به‌رنامه‌ی���ه‌ك نیه‌ بۆ‬ ‫ده‌ستپێكردنه‌و‌هی‌ ئه‌و كۆبونه‌وانه‌"‪.‬‬ ‫دانا دارا‪ ،‬ئه‌ندامی‌ یاس���ایی‌ ش���اندی‌‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ كوردستان به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د" له‌ئێس���تادا هی���چ قس���ه‌و‬ ‫به‌رنامه‌ی���ه‌ك له‌ئارادا نیه‌ به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫ده‌س���تكردنه‌وه‌ ب���ه‌ كۆبون���ه‌وه‌ پێن���ج‬ ‫قۆڵیه‌كان"‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "هیچ ش���تێك نه‌ماوه‌ به‌ناوی‌‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌وه‌‪ ،‬نه‌ پێنج���ی‌ نه‌ چواری‌ نه‌‬ ‫دویی‌ هیچ شتێك نه‌ماوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "دۆخه‌كه‌ هه‌مو ده‌زانین كه‌‬ ‫ئارام���ه‌و ئه‌و كۆبونه‌وانه‌ش وه‌س���تاون‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئه‌مه‌ له‌پێناس���ی‌ سیاس���یدا‬ ‫پێیناوترێ���ت ئارام���ی‌ ب���ه‌اڵم حاڵه‌تێك‬ ‫دروس���ت ب���وه‌ له‌پ���اش ئ���ه‌و دۆخه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ مانگی‌ پێش���و رویدا ك���ه‌ جۆرێكه‌‬ ‫له‌بێده‌نگ���ی‌‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌ هه‌ندێك‬ ‫نه‌رم���ی‌ له‌الیه‌ن الیه‌نه‌كان���ه‌وه‌ هاتوه‌ته‌‬

‫ئاراوه‌ كه‌ پارتی‌‌و گ���ۆڕان له‌م باره‌یه‌وه‌‬ ‫قسه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش جه‌غ���ت له‌وه‌‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ ئ���ه‌وان داوا‌و پێش���نیاری‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی���ان له‌گ���ه‌ڵ‌ هی���چ الیه‌نێكدا‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر داوای‌ گفتوگۆو‬ ‫كۆبونه‌وه‌یان لێبكرێت ره‌تیناكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاس���ۆ مه‌حم���ود‪ ،‬باژێڕه‌وانی‌ مه‌كۆی‌‬ ‫س���لێمانی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان ئاش���كرای‌‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ ئه‌وان وه‌ك گ���ۆڕان تاوه‌كو‬ ‫ئێستا هیچیان له‌باره‌ی ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌ پێنج قۆڵیه‌كان پێڕانه‌گه‌یه‌نراوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "كۆمه‌ڵێك نێوه‌ندگیری‌ كراوه‌‬ ‫به‌اڵم هیچی‌ تاوه‌كو ئێستا نه‌چۆته‌ بواری‌‬ ‫جێبه‌ج���ێ‌ كردنه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا ئێمه‌ نه‌‬ ‫داوای‌ كۆبونه‌وه‌ ده‌كه‌ین‌و نه‌ كۆبونه‌وه‌ش‬ ‫ره‌تده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "به‌راس���تی‌‌و دروستی‌ وتومانه‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌بێت بچێته‌وه‌ پێش‬ ‫كوده‌تاكه‌ی‌ (‪)12‬ی‌ ئۆكتۆبه‌ر"‪.‬‬ ‫له‌‪12‬ی‌ ئۆكتۆب���ه‌ردا‪ ،‬هێزه‌كانی‌ پارتی‌‬ ‫رێگه‌یان به‌چونی‌ س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان د‪.‬یوس���ف محه‌م���ه‌د نه‌دا‬ ‫بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ هه‌ولێرو به‌دوای‌ ئه‌وه‌ش���دا‬ ‫وه‌زیره‌كانی‌ گۆڕان له‌كابینه‌ی‌ حكومه‌ت‬ ‫كرانه‌ده‌ر‪.‬‬

‫گۆڕان‪ :‬كۆمه‌ڵێك‬ ‫نێوه‌ندگیری‌ كراوه‌‬ ‫به‌اڵم هیچی‌ تاوه‌كو‬ ‫ئێستا نه‌چۆته‌‬ ‫بواری‌ جێبه‌جێ‌‬ ‫كردنه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئێمه‌ نه‌ داوای‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌ ده‌كه‌ین‌و‬ ‫نه‌ كۆبونه‌وه‌ش‬ ‫ره‌تده‌كه‌ینه‌وه‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ته‌جاوزات زۆر بوه‌‬

‫قایمقامی‌ سلێمانی‌‪:‬‬ ‫قه‌یرانی‌ دارایی‌‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر‬ ‫كاری‌ لیژنه‌كانمان‬ ‫هه‌بوه‌‬ ‫ئا‪ :‬كارزان تاریق‬

‫به‌پێی‌ ئامارو چاالكیه‌كانی‌‬ ‫لیژنه‌ هاوبه‌شه‌كانی‌ سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مساڵ ته‌نها له‌ماوه‌ی‌ ‪ 6‬مانگی‌‬ ‫رابردو ‪ 100‬شوێن داخراوه‌و ‪12‬‬ ‫كه‌س دراونه‌ته‌ دادگا‪ ،‬قایمقامی‌‬ ‫سلێمانیش ژماره‌ی‌ لیژنه‌كانی‌‬ ‫كه‌مكردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫بێس���تون عه‌ل���ی‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ بااڵی‌ لیژنه‌ هاوبه‌ش���ه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫قایمقامی���ه‌ت ب���ۆ ئاوێن���ه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خس���ته‌ڕو له‌گه‌ڵ هاتنی‌ قایمقامی‌‬ ‫نوێ‌ لیژنه‌كان گۆڕانكاریان به‌سه‌ردا‬ ‫هات‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "له‌گه‌ڵ داواكاری‌ گشتی‌‌و‬ ‫نوس���ینگه‌ی‌ په‌رله‌مان دانیش���تین‬ ‫ك��� ‌ه ئه‌و كاران���ه‌ رێ���ك بخه‌ینه‌وه‌‬ ‫هه‌ندێكیان به‌هۆی‌ نه‌بونی‌ یاس���ای‌‬ ‫تایب���ه‌ت ی���ان یاس���اكان كۆن���ن‬ ‫پێویس���تی‌ به‌هه‌مواركردنه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫بۆ رێكخستنه‌وه‌ی‌ كاره‌كانمان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ته‌نها له‌ماوه‌ی‌ شه‌ش‬ ‫مانگ���ی‌ ئه‌مس���اڵ توانیومان���ه‌‬ ‫به‌ته‌واوی‌ لیژنه‌كان���ه‌وه‌ ئیجرائاتی‌‬ ‫پێویس���ت بكه‌ین به‌وه‌ی‌ سه‌ردانی‬ ‫‪ 19‬هه‌زارو ‪ 883‬شوێنمان كردوه‌و‬ ‫پس���وڵه‌ی‌ س���ه‌رپێچیمان ب���ۆ ‪18‬‬ ‫هه‌زارو ‪ 26‬ش���وێن ك���ردوه‌و ‪100‬‬ ‫ش���وێنمان داخستوه‌و ‪ 12‬كه‌سیش‬ ‫دراونه‌ت���ه‌ دادگا هه‌روه‌ها مه‌وادی‌‬ ‫ده‌ستبه‌س���ه‌ر گیراو بڕی‌ ‪ 234‬ته‌ن‬ ‫و ‪ 358‬كیلۆگرام بوه‌ له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫‪ 122‬ملی���ۆن‌و ‪ 30‬ه���ه‌زار دین���ار‬ ‫غه‌رامه‌مان هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها به‌ختیار عه‌بدولڕه‌حمان‪،‬‬ ‫قایمقامی‌ قه‌زای‌ مه‌ركه‌زی‌ سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ "س���ه‌ره‌تا‬ ‫كه‌ هاتم ده‌س���تبه‌كار ب���وم دوای‌‬ ‫ماوه‌یه‌ك به‌ لیژنه‌كانی‌ قایمقامیه‌تدا‬ ‫چوین���ه‌وه‌و لیژن���ه‌كان ‪ 28‬ب���ون‌و‬ ‫كه‌مم���ان كردنه‌وه‌ ب���ۆ ‪ 18‬لیژنه‌‪.‬‬ ‫نه‌ك ئه‌ركیان كه‌مبكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئه‌ندامان���ی‌ لیژنه‌كانمان كۆكرده‌وه‌‬ ‫له‌چه‌ند لیژنه‌یه‌كی‌ تایبه‌تمه‌ندو چڕدا‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ بتوانین سكهه‌ڵگوش���ین‬ ‫بكه‌ین ب���ۆ هاتوچ���ۆو به‌نزین‪ ،‬كه‌‬ ‫‪ 10‬ه���ه‌زار به‌نزینم���ان بۆ ‪ 3‬هه‌زار‬ ‫كه‌مكرده‌وه‌ كه‌ مانگانه‌ پێویستمان‬ ‫پێیبو"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "گۆڕانكاریمان له‌هه‌مو‬ ‫لیژنه‌كان ك���ردوه‌ لیژنه‌كان ده‌بێت‬ ‫‪ 6‬مان���گ جارێ���ك بۆڕدرێن به‌پێی‌‬ ‫په‌ی���ڕه‌وی‌ ئێ���ره‌و ئێم���ه‌ش ب���ه‌و‬ ‫گۆڕانكاریه‌ هه‌ستاوین"‪.‬‬ ‫قایمقام ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ش���كرد‪،‬‬ ‫به‌گشتی‌ ته‌جاوزاتی‌ سه‌ر شۆسته‌و‬ ‫جاده‌و شوێنه‌ گشتیه‌كان زۆر بوه‌و‬ ‫به‌ه���ۆی‌ زیادبون���ی‌ بێكاریه‌وه‌ كه‌‬ ‫هه‌ندێك فه‌رمانب���ه‌ر دوای‌ ده‌وامی‌‬ ‫ره‌س���یمی‌ خۆیانه‌وه‌ ده‌چن ش���ت‬ ‫ده‌فرۆش���ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ پێداویستی‌‬ ‫رۆژانه‌ی���ان دابین بكه‌ن‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌ن���او بازاڕو ش���ێنه‌كان‬ ‫كارده‌ك���ه‌ن ده‌رچ���وی‌ زانك���ۆو‬ ‫په‌یمانگا ی���ان خوێندكارن‌و دایك‌و‬ ‫باوكیان ناتوانن پێدوایسته‌یكانیان‬ ‫دابین بكه‌ن كه‌ ناچارن خۆیان ئه‌و‬ ‫كاره‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئاماره‌كان ته‌نها س���اڵی‌‬ ‫‪ 2014‬لیژن���ه‌كان زیاتر له‌‪ 46‬هه‌زار‬ ‫ش���وێنیان به‌س���ه‌ر كردبوه‌وه‌و ‪34‬‬ ‫ه���ه‌زارو ‪ 12‬ش���وێن غه‌رامه‌ كرابو‬ ‫‪ 182‬شوێن داخراون و ‪ 12‬شوێن رو‬ ‫ب���ه‌روی‌ دادگا كراونه‌ته‌وه‌ هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌رمانی‌ ده‌ست به‌سه‌رداگیراو ‪101‬‬ ‫تۆن‌و ‪ 491‬كیلۆ گرام بوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌ریده‌خات رێژه‌ی‌ سه‌رپێچیه‌كان‬ ‫زیادیان كردوه‌‪.‬‬

‫بێگه‌رد تاڵه‌بان ‌ی ڤایرۆسێك ده‌چێت ‌ه خوێنیه‌وه‌‬ ‫بێگ����ه‌رد تاڵه‌بان����ی‌ س����ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫فراكس����یۆنی‌ یه‌كێتی‌ ئام����اژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات ك����ه‌ له‌چه‌ن����د رۆژی‌ رابردودا‬ ‫باری‌ ته‌ندروستی‌ تێكچوه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"پزیشكه‌كان وتیان ڤایرۆسێك چوه‌ته‌‬ ‫خوێنته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬سلێمانی‌‪ :‬بێگه‌رد تاڵه‌بانی‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ له‌چه‌ند رۆژی‌‬ ‫ی حاڵه‌تێكی‌‬ ‫راب����ردودا له‌ناكاو توش���� ‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ بوه‌ كه‌ ئه‌ویش ئاوسانی‌‬ ‫ده‌موچاوو ده‌س����ت‌و قاچی‌ بوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "پاش ئه‌وه‌ی‌ پش����كنینم بۆ كرا‬ ‫پزیش����كه‌كان ئاگاداریان ك����ردم كه‌‬

‫ڤایرۆسێك چوه‌ته‌ ناو خوێنمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ ناوب����راو ئه‌وه‌ش���� ‌‬ ‫ی‬ ‫رونك����رده‌وه‌ كه‌ هۆكاره‌ك����ه‌ی‌ ته‌واو‬ ‫زان����راو نیه‌‪ ،‬به‌اڵم ئ����ه‌و ده‌نگۆیانه‌ی‌‬ ‫ره‌تك����رده‌وه‌ ك����ه‌ "ژه‌هرخ����واردو"‬ ‫كرابێت‪ ،‬ئه‌و وت����ی‌ "گومانم نییه‌ كه‌‬ ‫كارێكی‌ وا بێت‪ ،‬به‌اڵم ته‌واو ئاگاداری‌‬ ‫خۆمم‪ ،‬ئه‌گه‌ر جارێكیتر ئه‌و حاڵه‌ته‌م‬ ‫لێڕوب����دات س����ه‌ردانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‬ ‫ده‌كه‌م به‌مه‌به‌ستی‌ چاره‌سه‌ركردن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "دوێنێ‌ ته‌ندرویستیم باش‬ ‫بو ده‌وامی‌ خۆمم كرد له‌نوس����ینگه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مان له‌سلێمانی‌"‪.‬‬

‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‬

‫"‪ 20‬هه‌زار شیعه‌ له‌ پایته‌خت ده‌ژین"‬

‫له‌هه‌ولێر ڕێگه‌ به‌کردنه‌وه‌ی حوسینیه‌ی شیعه‌كان نادرێت‬

‫به‌ئاوێن����ه‌ی وت "ماوه‌ی زیاتر له‌دو به‌گوێ����ره‌ی زانیاریه‌كانی وه‌زاره‌تی‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫س����اڵ ‌ه ش����یعه‌كانی هه‌ولێر داوایان ئه‌وقافی هه‌رێم ژماره‌ی شیعه‌كانی‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت����ی ئه‌وقافی هه‌رێم كردو‌ه پارێزگای هه‌ولێر گەیش����توه‌ت ‌ه ‪20‬‬ ‫دوای دو ساڵ چاوه‌ڕوانی‪ ،‬هێشتا‬ ‫حوسه‌ینیه‌یان له‌هه‌ولێر بۆ بكاته‌وه‌‌‪ ،‬هه‌زاركه‌س‪.‬‬ ‫شیعه‌كان نه‌یانتوانیو ‌ه لەهه‌ولێری‬ ‫نه‌قش����به‌ندی ه����ۆكاری زۆربونی‬ ‫به‌اڵم به‌پاس����اوی ئه‌وه‌ی ش����ه‌ڕی‬ ‫پایته‌ختی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫مه‌زهه‌بی له‌ناوچه‌كه‌دا هه‌ی ‌ه له‌ڕوی ش����یعه‌كان له‌پایته‌خ����ی هه‌رێم بۆ‬ ‫حوسینه‌یان هه‌بێت‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‬ ‫ئه‌منیه‌و ‌ه گونجاو نی ‌ه ڕێگربون له‌و هاتنی ئ����اواره‌كان ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌و‬ ‫‪ 20‬هه‌زار شیع ‌ه له‌پایته‌ختی‬ ‫پێی وایه‌ " تاپێش هاتنی ئاواره‌كان‬ ‫هه‌رێم ده‌ژین‌و سه‌رۆكی حكومه‌تی كاره‌"‪.‬‬ ‫وتیشی "ڕێگریه‌كه‌یان له‌كاتێكدای ‌ه ژماره‌ی ش����یعه‌كانی هه‌ولێر چه‌ند‬ ‫هه‌رێمی كوردستان نێچیرڤان‬ ‫نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی حكومه‌تی سه‌د كه‌س����ێك ده‌بو چاالكیه‌كانیان‬ ‫بارزانی واژۆی له‌سه‌ر كردنه‌وه‌ی‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان واژوی له‌سه‌ر له‌هۆڵ����دا ده‌گێ����ڕا‪ ،‬به‌اڵم ئێس����تا‬ ‫ئه‌و حوسه‌ینیه‌یه‌‌ كردوه‌و‬ ‫كردنه‌وه‌ی ئه‌و حوسه‌ینیه‌یه‌ كردوه‌و زیادیان كردوه‌"‪.‬‬ ‫زه‌ویشیان بۆ ته‌رخانكراوه‌‪.‬‬ ‫پێچه‌وان����ه‌ی هه‌ولێر‪ ،‬له‌س����نوری‬ ‫زه‌ویشیان بۆ ته‌رخانكراوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ ئامارێكی فه‌رمی نی ‌ه پارێ����زگای س����لێمانی‌و ئی����داره‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری په‌یوه‌ندیی����ه‌كان‌و‬ ‫پێكه‌وه‌ژیان����ی ئاین����ی لەوه‌زاره‌تی په‌یڕه‌وانی مه‌زهه‌بی شیع ‌ه له‌هه‌رێمی گه‌رمی����ان چاالك����ی‌و مه‌راس����یمی‬ ‫ئه‌وقافی هه‌رێ ‌م مه‌ریوان نه‌قشبه‌ندی كوردس����تان دیاریب����كات‪ ،‬ب����ه‌اڵم شیعه‌كان گه‌رمترو زۆرتر ده‌بینرێت‬

‫ته‌نان����ه‌ت له‌ش����اڕێگه‌یه‌كی دیاری‬ ‫سلێمانی (حوسەینییه‌)یەک له‌سه‌ر‬ ‫دیزانێك����ی مۆدێرن بۆ ش����یعه‌كان‬ ‫كراوه‌ت����ه‌وەو بوەت����ه‌ ناوندێك����ی‬ ‫گرنگ بۆ ش����یعه‌كانی ئه‌و ش����اره‌و‬ ‫ده‌وربه‌ری‪.‬‬ ‫فه‌یس����ه‌ڵ ئیبراهی����م س����ه‌رۆكی‬ ‫لیژن����ه‌ی كاروب����اری ئاین����ی‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نی پارێزگای س����لێمانی‬ ‫له‌باره‌ی ش����یعه‌كانی س����لێمانیه‌و‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ ڕونكرده‌و ‌ه "مافی‬ ‫ش����یعه‌كانه‌ ك����ه‌ به‌ئازادان ‌ه ته‌عبیر‬ ‫له‌مه‌زهه‌ب����ی خۆیان بك����ه‌ن نابێت‬ ‫ڕێگریان لێبكرێت‌و سلێمانی ده‌مێك ‌ه‬ ‫كرانه‌وه‌ی ئاینی تێدابوه‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه‬ ‫له‌وه‌ی هاوسنوری سلێمانی له‌گه‌ڵ‬

‫گه‌رمیان كه‌ ش����یعه‌ی زۆری تێدای ‌ه‬ ‫كاریگه‌ری هه‌بوه‌"‬ ‫به‌پێ����ی زانیاری����ه‌كان ئێس����تا‬ ‫مه‌زهه‌بگه‌راكانی ش����یع ‌ه به‌شێوه‌ی‬ ‫نهێنی‌و ئاش����كرا ده‌س����تیانكردو‌ه‬ ‫به‌بانگه‌ش����ه‌ ب����ۆ مه‌زهه‌به‌كه‌یان‌و‬ ‫چه‌ندی����ن مامۆس����تای ئاینی����ش‬ ‫په‌یوه‌ندیان به‌و مه‌زهه‌به‌وه‌‌كردوه‌‪،‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ك ئێس����تاش چاالكیه‌كان‬ ‫له‌هه‌ولێر زیاتر ده‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫به‌پێی وته‌ی مه‌ریوان نه‌قشبه‌ندیش‬ ‫بێ����ت "چه‌ندین مامۆس����تای ئاینی‬ ‫ڕویان له‌و مه‌زهه‌به‌ كردو‌ه ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌و چوار له‌و مامۆستایانه‌ به‌باشی‬ ‫ده‌ناس����ێت ك ‌ه له‌م دواییه‌دا ڕویان‬ ‫له‌و مه‌زهه‌به‌ كردوه‌"‪.‬‬

‫حاكم قادر‪ :‬ئه‌گه‌ر بژارده‌ ‌ی پێكهێنانی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌بێ‌ به‌شدار ‌ی گۆڕان هات ‌ه ئاراوه‌ هه‌ڵوێست ‌ی خۆمان ده‌بێت‬ ‫حاكم قادر حه‌مه‌جان عه‌زیز ئه‌ندامی‬ ‫ده‌سته‌ی كارگێڕی مه‌كته‌بی سیاسی‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌وان له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌ن‬ ‫به‌گفتوگۆ هه‌مو كێشه‌كان چاره‌سه‌ر‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئه‌و وت����ی‌ "ئه‌گه‌ر بژارده‌ی‌‬ ‫پێكهێنان����ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم به‌بێ‌‬ ‫به‌شداری‌ گۆڕان هاته‌ ئاراوه‌ ئه‌وكات‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ خۆمان ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ش����ۆڕش محه‌مه‌د‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬حاكم‬ ‫قادر له‌باره‌ی‌ كێش����ه‌كانی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫دانیش����تنی‌ الیه‌ن����ه‌ سیاس����یه‌كانی‌‬

‫هه‌رێم بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌كان به‌باش����ترین رێگ����ه‌ ده‌زانین بۆ ئه‌م مه‌كته‌ب����ی سیاس����ی ی‪.‬ن‪.‬ك‪ .‬وتی‌‬ ‫له‌لێدوانێك����ی‌ بۆ ئاوێن����ه‌ رایگه‌یاند سه‌رده‌مه‌‌و بۆیه‌ له‌و ڕوانگه‌یه‌شه‌وه‌ "هه‌روه‌ك����و چ����ۆن داواده‌كه‌ی����ن‬ ‫"ئێم����ه‌ وه‌ك یه‌كێتی‌ نیش����تیمانی‌ یه‌كڕی����زی‌‌و ته‌بای����ی‌‌و یه‌كێتی‌ نێو كێشه‌‌و گیر‌وگرفته‌كانی‌ ناو خۆمان‬ ‫كوردستان بۆ چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كانی‌ میلله‌ته‌كه‌م����ان به‌ده‌س����تكه‌وتێكی‌ به‌گفتوگۆ‌و دیالۆگ چاره‌سه‌ربكرێ‌‪،‬‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس����تان‌و قه‌یرانه‌كانی‌ مه‌زن ده‌زانین بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ بتوانین بۆ كێش����ه‌‌و گیروگرفته‌كانی‌ نێوان‬ ‫هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان‌و ناكۆك����ی‌‌و زۆرترین ده‌ستكه‌وت بۆ میلله‌ته‌كه‌مان هه‌رێم‌و به‌غداش هه‌مان هه‌ڵوێستمان‬ ‫ملمالنێكانی‌ ناو حزبه‌ سیاس����یه‌كان به‌ده‌ستبهێنین‌و بگه‌ینه‌ ئه‌و ئاوات‌و هه‌یه‌‌و داوا ده‌كه‌ین سه‌رجه‌م كێشه‌‌و‬ ‫ته‌نها رێگه‌یه‌ك به‌رێگه‌یه‌كی‌ دروستی‌ ئامانجه‌ی‌ كه‌ میلله‌ته‌كه‌مان خه‌باتی‌ گرفت����ه‌كان‌و پرس����ه‌كان به‌پرس����ی‌‬ ‫نه‌وت‌و مه‌س����ه‌له‌ی‌ بودجه‌‌و یاسای‌‬ ‫بۆ كردوه‌"‪.‬‬ ‫بزانین رێگه‌ی‌ گفتوگۆیه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ كێش����ه‌كانی‌ هه‌رێ����م‌و پێش����مه‌رگه‌‌و هه‌م����و یاس����اكانه‌وه‌‬ ‫ئه‌و وتی "به‌گفتوگۆ‌و دانیش����تن‌و‬ ‫دیال����ۆگ ئه‌توانی����ن كێش����ه‌كانمان به‌غ����داش‪ ،‬حاكم ق����ادر حه‌مه‌جان به‌گفتوگ����ۆ‌و دیالۆگ چاره‌س����ه‌ری‌‬ ‫چاره‌سه‌ربكه‌ین‪ .‬وه‌ك یه‌كێتی‌ ئه‌مه‌ عه‌زیز ئه‌ندامی ده‌س����ته‌ی كارگێڕی كێشه‌كان بكه‌ین"‪.‬‬

‫راش����یگه‌یاند "ئێمه‌ وه‌ك یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتیمانی‌ كوردستان هه‌ڵوێستمان‬ ‫رون����ه‌‌و ئه‌م����ه‌ هه‌ڵوێس����تی‌ فه‌رمی‌‬ ‫ئێمه‌یه‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت ب����ه‌وه‌ی‌ ك����ه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بژارده‌ی‌ پێكهێنانی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌بێ‌ به‌شداری‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ هاته‌‬ ‫ئاراوه‌ ئه‌وكات یه‌كێتی‌ به‌ش����داری‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬حاك����م قادر وتی‌ "كه‌ هاته‌‬ ‫ئارا ئه‌و كاته‌ هه‌ڵوێس����تی‌ خۆمان‬ ‫ده‌بێت‌و هه‌ر س����ه‌رده‌مه‌‌و قس����ه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ ده‌بێت"‪.‬‬

‫ئه‌مساڵ‌ ‪ 1384‬هاواڵتی له‌روداوی‌ هاتوچۆدا له‌سلێمانی‌ گیانیان له‌ده‌ستداوه‌و بریندار‬ ‫بون ئۆتۆمبێله‌ علوجه‌كان وه‌ك خۆیان ده‌مێننه‌وه‌‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ پۆلیس���ی‌ هاتوچ���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌ ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ له‌س���ه‌ره‌تای‌ س���اڵی‌ ‪2015‬ه‌وه‌‬ ‫تائێستا ‪ 1384‬هاواڵتی له‌روداوی‌‬ ‫هاتوچ���ۆدا له‌س���لێمانی‌ گیانیان‬ ‫له‌ده‌س���تداوه‌و برین���دار بون‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "ئۆتۆمبێله‌ علوجه‌كان وه‌ك‬ ‫خۆیان ده‌مێننه‌وه‌"‪.‬‬ ‫زانكۆ س���ه‌ردار‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬نه‌قیب‬ ‫كاروان محه‌مه‌د س���دیق‪ ،‬وته‌بێژی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ هاتوچۆی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یه‌ند كه‌ "له‌مساڵدا‬ ‫‪ 543‬روداوی‌ هاتوچ���ۆ روی���داوه‌‬ ‫له‌س���نوری‌ پارێزگای‌ س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫ك��� ‌ه ‪ 107‬هاواڵتی‌ تیای���دا گیانیان‬ ‫له‌ده‌س���تداوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا ‪1277‬‬ ‫هاواڵتیش بریندار بوون‪.‬‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "هۆكاری‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫روداوه‌كان خ���ودی‌ ش���ۆفێرو‬

‫روداوێکی هاتوچۆ‬ ‫نه‌قیب كاروان‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات‬ ‫پابه‌ندنه‌بونه‌ به‌یاساكانی‌ هاتوچۆ‪،‬‬ ‫پاشان خراپی‌ مه‌رجی‌ رێگاوبانه‌كان‌و كه‌ئه‌و شۆفێرانه‌ی‌ زۆرترین روداو ‌‬ ‫ی‬ ‫خراپی‌ كه‌ش‌وه���ه‌وا‪ ،‬مه‌رجه‌كانی‌ هاتوچۆیان روبه‌ڕوبۆته‌وه‌ ته‌مه‌نیان‬ ‫له‌نێوان (‪)49-15‬ساڵیدا بوه‌‪.‬‬ ‫توندو تۆڵی‌و مه‌ینۆشی‌"‪.‬‬

‫وته‌بێژه‌كه‌ی‌ پۆلیس���ی‌ هاتوچۆ‪،‬‬ ‫باس له‌وه‌ده‌كات ئه‌گه‌رچی‌ بۆ ئه‌وان‬ ‫جیاوازی‌ له‌نێوان ش���ۆفێراندا نیه‌‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌روی‌ ره‌گه‌زه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ش ناش���ارێته‌وه‌ ك���ه‌ تاوه‌كو‬ ‫ئێستا نه‌یبینیوه‌ شۆفێرێكی‌ ئافره‌ت‬ ‫به‌هۆی‌ مه‌ینۆش���ین‌و مه‌ستبونه‌وه‌‬ ‫روب���ه‌ڕوی‌ روداو بوبێته‌وه‌ یاخود‬ ‫كه‌وتبێته‌ مه‌فره‌زه‌كانی‌ هاتوچۆوه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت "ئه‌فس���ه‌ره‌كان كه‌‬ ‫پش���كنین ب���ۆ روداوه‌كان ده‌كه‌ن‬ ‫هۆكاره‌ك���ه‌ی‌ رون ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫الی‌ ئێمه‌ هیچ جیاوازیه‌ك نیه‌ پیاو‬ ‫بێت یاخود ئافره‌ت"‪.‬‬ ‫نه‌قیب كاروان محه‌مه‌د‪ ،‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌بون���ی‌ ئۆتۆمبێل���ی‌ ئ���اڕم ك���ه‌‬ ‫به‌(علوج) ناسراوه‌ رایگه‌یاند "ئه‌وانه‌‬ ‫كه‌ له‌وای‌ پرۆس���ه‌ی‌ ئازادی‌ عێراق‬ ‫هاتنه‌ س���لێمانی‌‌و ئێمه‌ ئوتۆمبێلی‌‬

‫كارتی‌ زانیاری‌ پێده‌ڵێین‪ ،‬نزیكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 65‬ه���ه‌زار ئۆتۆمبێ���ل ب���وه‌ كه‌‬ ‫كارت���ی‌ زانیاری���ان بۆك���راوه‌‪ ،‬له‌‬ ‫ئێستادا س���ه‌رپێچی‌ یاسایی‌ بكه‌ن‬ ‫یاخود س���زای‌ دارایی���ان هه‌بێت‪،‬‬ ‫ی���ان فه‌رمانی‌ ده‌س���تگیركردنیان‬ ‫له‌الی���ه‌ن دادوه‌ره‌وه‌ بۆ ده‌رچوبێت‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك���ی‌ لێوه‌رده‌گیرێت‌و‬ ‫تاوه‌كو ده‌چێت���ه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫هاتوچۆ بۆ ئه‌ستۆ پاكی‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌و ئۆتۆمبێالنه‌ هه‌ر‬ ‫به‌ئاڕم ده‌مێننه‌وه‌و له‌ئێستاش���دا‬ ‫هی���چ به‌رنامه‌یه‌ك نی���ه‌ بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫ژماره‌ی���ان پێبدرێ���ت‪ ،‬ته‌نها ئه‌وه‌‬ ‫نه‌بێ���ت كه‌ له‌كاتی‌ به‌س���ه‌رچونی‌‬ ‫ماوه‌ی‌ ئاڕمه‌كانیان���دا بۆیان تازه‌‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌ ئه‌ویش ئه‌گه‌ر كێشه‌ی‌‬ ‫یاس���اییان نه‌بێت یاخ���ود ژماره‌ی‌‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كان دوباره‌ بو نه‌بن"‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫پارت ‌ه سیاسییه‌كانی كوردستان باوه‌ڕیان به‌"كۆنگره‌" نه‌ماو‌ه‬

‫‪5‬‬

‫زۆربه‌یان ماوه‌ی‌ یاسایی‌ به‌ستنی‌ كۆنگره‌یان به‌سه‌رچوه‌‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫له‌سه‌ر گۆڕه‌پانی سیاسیی‬ ‫كوردستان ژماره‌یه‌ك پارتی‬ ‫سیاسیی بونیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌پێی‬ ‫مێژوی ئه‌و پارتانه‌‪ ،‬هه‌یانه‌ له‌واده‌ی‌‬ ‫خۆی كۆنگره‌ی ئه‌نجامداوه‌و‬ ‫هه‌شیانه‌ به‌هۆی ناله‌باری بارودۆخی‬ ‫حزبه‌كه‌یانه‌وه‌‪ ،‬كۆنگره‌ نابه‌ستن‪،‬‬ ‫هه‌شیانه‌ له‌ترسی دوكه‌رتبون‬ ‫باسكردنی كۆنگره‌ له‌الیان بڤه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌نێ���و حزب���ه‌ سیاس���ییه‌كانی‬ ‫كوردس���تان كۆمه‌ڵ���ی ئیس�ل�امی‬ ‫تاكه‌ پارته‌ كه‌ ئه‌مس���اڵ كۆنگره‌ی‌‬ ‫خۆی به‌س���توه‌‪ ،‬یه‌كێتی نیشتیمانی‬ ‫كوردس���تان به‌بێ تاڵه‌بانی ناتوانێت‬ ‫كۆنگ���ره‌ ئه‌نجامب���دات‪ ،‬پارت���ی‬ ‫دیموكراتی كوردس���تانیش هۆكاری‬ ‫دواكه‌وتنی كۆنگره‌كه‌یان بۆ قه‌یرانی‬ ‫ئابوری‌و هاتنی داعش ده‌گێڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫حزب���ی سۆسیالس���ت دیموكرات���ی‬ ‫كوردستانیش ده‌ڵێت "به‌هۆی باری‬ ‫ناهه‌مواره‌و‌ه نه‌توان���راوه‌ ئه‌ندامانی‬ ‫ش���ار بێنه‌ ش���اخ بۆ ئاماده‌بونیان‬ ‫له‌كۆنگره‌دا بۆیه‌ كۆنگره‌كان له‌سات‌و‬ ‫كاتی خۆی نه‌به‌ستراوه"‌‪.‬‬ ‫قه‌یران رێگره‌‬ ‫له‌به‌ستنی كۆنگره‌ی‌ پارتی‬ ‫پارت���ی دیموكرات���ی كوردس���تان‬ ‫له‌ساڵی ‪ 1946‬دامه‌زراوه‌‪ ،‬تا ئێستا‬ ‫(‪ )13‬كۆنگ���ره‌ی‌ به‌س���توه‌و دواین‬ ‫كۆنگره‌شی له‌ساڵی (‪ )2011‬له‌شاری‬ ‫هه‌ولێ���ر به‌س���ت‌و تیایدا مه‌س���عود‬ ‫بارزان���ی به‌زۆرین���ه‌ی‌ ده‌ن���گ وه‌ك‬ ‫سه‌رۆكی پارتی هه‌ڵبژێردرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ش���یرین ئامێ���دی ئه‌ندام���ی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی پارت���ی دیموكراتی‬ ‫كوردستان به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان تائێستا (‪)13‬‬ ‫كۆنگ���ره‌ی‌ به‌س���توه‌‪ ،‬دوا كۆنگره‌ی‌‬ ‫(‪ )2011/12/11‬له‌هه‌ولێر به‌س���تی‌و‬ ‫چه‌ندین كۆنفراس���ی به‌س���توه‌‪ ،‬به‌ر‬ ‫له‌هێرشه‌كانی رێكخراوی چه‌كدارانی‬ ‫داعش بۆ سه‌ر هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی س���ه‌ركردایه‌تی پارتی‬ ‫له‌دوای���ن كۆبونه‌وه‌ی‌ خۆیدا بڕیاریدا‬ ‫به‌ئاماده‌كردن���ی لیژنه‌ی‌ به‌س���تنی‬ ‫كۆنگ���ره‌ی‌(‪)14‬ی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ه���ۆی ئه‌و‬ ‫بارودۆخه‌ی‌ به‌سه‌ر كوردستاندا هات‪،‬‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی گش���تی سه‌پاند به‌سه‌ر‬ ‫ئایدۆلۆژیای حزبایه‌تی بۆیه‌ كۆنگره‌ی‌‬ ‫پارتی دواكه‌وت‪ ،‬چونكه‌ پارتی چوار‬ ‫س���اڵ جارێك كۆنگره‌ ده‌به‌س���تێت‬ ‫ئه‌وه‌ش له‌په‌ی���ڕه‌وی ناوخۆی حزبدا‬ ‫باسی لێوه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ش���یرین ئامێدی وتیش���ی "ئێمه‌‬ ‫له‌ئێس���تادا چه‌ندین كۆنفرانس���مان‬ ‫به‌ستوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ روداوه‌كاندا هاتوین‪،‬‬ ‫ه���ه‌ركات بارودۆخی هه‌نوكه‌یی بێته‌‬ ‫پێشه‌وه‌و گرفت له‌س���ه‌ر گۆڕه‌پانی‬ ‫سیاس���یی كوردس���تان نه‌مێنێ���ت‬ ‫بێگومان ل���ه‌واده‌ی‌ خۆیدا كۆنگره‌ی‌‬ ‫(‪)14‬ی خۆمان ده‌به‌س���تین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌م���و الیه‌ك ئ���اگاداره‌ له‌س���اڵی‬ ‫(‪)2014‬و هاتن���ی داع���ش‌و قه‌یرانی‬ ‫ئاب���وری كاریگه‌ری كردوه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫س���ه‌رجه‌م جومگه‌كان‪ ،‬بۆیه‌ ناكرێت‬ ‫له‌ئێس���تادا ئام���اده‌كاری بكرێت بۆ‬ ‫كۆنگره‌"‪.‬‬ ‫له‌كۆتای���ی لێدوانه‌كه‌ی���دا ئامێدی‬ ‫جه‌ختیكرده‌وه‌‪" ،‬له‌دواین كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی پارت���ی دیموكراتی‬ ‫كوردس���تان بڕیاردراوه‌ له‌نزیكترین‬ ‫كاتدا كۆنفرانس���ێك ببه‌س���ترێت بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی كێش���ه‌كان‌و پێش‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كۆنگره‌ ببه‌س���تێت ده‌بێت‬ ‫كۆنفراسی خۆمان ببه‌ستین بۆئه‌وه‌ی‬ ‫كارنام���ه‌ی‌ حزب���ی خۆم���ان ئاماده‌‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬ ‫كه‌س ناتوانێت بڕیار له‌سه‌ر به‌ستی‬ ‫كۆنگره‌ی‌ یه‌كێتی‌ بدات‬ ‫یه‌كێتی نیش���تیمانی كوردس���تان‬ ‫له‌س���اڵی (‪)1976‬دا له‌سه‌ر ده‌ستی‬ ‫جه‌الل تاڵه‌بان���ی‌و چه‌ند هاوڕێیه‌كی‬ ‫نه‌خشه‌ی‌ دروس���تكردنی بۆ كێشراو‬ ‫له‌وكاته‌وه‌ تائێس���تا سێ كۆنگره‌ی‌‬ ‫ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫جه‌الل تاڵه‌بانی سكرتێری گشتی‬ ‫یه‌كێتی نیش���تیمانی كوردس���تانه‌‪،‬‬

‫دوا کۆنگره‌ی پارتی له‌‪2010/12/18‬‬ ‫به‌ه���ۆی نه‌خۆش���ییه‌كه‌یه‌وه‌ ك���ه‌‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ ناتوانێت وه‌ك پێویس���ت‬ ‫ئه‌ركه‌كانی جێبه‌جێ بكات‪ ،‬كه‌سیش‬ ‫له‌ئێستادا ناتوانێت كاتی كۆنگره‌ی‌‬ ‫یه‌كێت���ی دیاریب���كات‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫ته‌نه���ا تاڵه‌بانی ماف���ی دیاریكردنی‬ ‫كات‌وش���وێنی كۆنگ���ره‌ی حزبه‌كه‌ی‬ ‫هه‌بو‪ ،‬حاكم قادر حه‌مه‌جان كارگێڕی‬ ‫مه‌كته‌ب���ی سیاس���ی یه‌كێتیش كه‌‬ ‫هاوكات س���ه‌رۆكی كۆمسیۆنی بااڵی‬ ‫ئاماده‌كاریی چواره‌می���ن كۆنگره‌ی‬ ‫یه‌كێتیی نیش���تمانیی كوردس���تانه‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "له‌س���ه‌ر پرسی‬ ‫به‌س���تنی كۆنگره‌ هی���چ لێدوانێك‬ ‫ناده‌م‌و قسه‌یه‌كم له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌‬ ‫نیه‌‪".‬‬ ‫له‌ كۆبونه‌وه‌ی كۆتایی مانگی دوی‬ ‫ساڵی پار ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫یه‌كێت���ی نیش���تیمانی كوردس���تان‬ ‫بڕیاری���دا كۆنگره‌ دوابخرێت‌و له‌كاتی‬ ‫گونجاودا كۆنگره‌ ببه‌سترێت‌و تیایدا‬ ‫راگه‌یاندراوێكی باڵوكرده‌وه‌ كه‌"دوای‬ ‫گفتوگۆیه‌كی هه‌مه‌الیه‌نانه‌ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی نیش���تمانی‬ ‫كوردستان بڕیاریدا له‌كاتی به‌ستنی‬ ‫كۆنگره‌ به‌رپرس���یارێتی دواخستنی‬ ‫چواره‌می���ن كۆنگ���ره‌ هه‌ڵبگرێ���ت‌و‬ ‫له‌كات���ی گونجاویش���دا كۆنگره‌ك���ه‌‬ ‫ببه‌سترێت‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و هه‌وااڵنه‌ی باڵوده‌بنه‌وه‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و به‌رهه‌م‬ ‫س���اڵح جێگرانی س���كرتێری گشتی‬ ‫یه‌كێتی نیش���تیمانی كوردس���تان‪،‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌دان ك���ه‌ كۆنگ���ره‌‬ ‫له‌كاتی خۆیدا بكرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم باڵی‬ ‫ده‌ستڕۆیشتوی ناو مه‌كته‌بی سیاسیی‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ن له‌كات���ی دیاریكراودا‬ ‫بكرێ���ت‌و پێش���تریش ئام���اده‌كاری‬ ‫ت���ه‌واوی بۆ بكرێت‪ ،‬بۆیه‌ به‌س���تنی‬ ‫كۆنگره‌ له‌م كاته‌دا به‌باش نازانرێت‪،‬‬ ‫هۆكاره‌كه‌شی بۆ ئینشیقاقی ناو ئه‌و‬ ‫حزبه‌ ده‌گێردرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫یه‌كگرتو‪:‬‬ ‫لیژنه‌ی‌ روئیا بۆچونی ئه‌ندامان‬ ‫فۆرمه‌ڵه‌ ده‌كات‬ ‫یه‌كگرتوی ئیس�ل�امی كوردستان‬ ‫له‌ساڵی (‪)1994‬ه‌وه‌ شه‌ش كۆنگره‌ی‌‬ ‫به‌س���توه‌و به‌پێی په‌یڕه‌وی ناوخۆی‬ ‫ئه‌و حزب���ه‌ ده‌بێت مانگ���ی پێنجی‬ ‫ساڵی (‪ )2016‬حه‌وته‌مین كۆنگره‌ی‌‬ ‫خۆی ببه‌ستێت‪.‬‬ ‫سه‌میر س���ه‌لیم ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس���ی یه‌كگرت���وی ئیس�ل�امی‬ ‫كوردستان به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "به‌پێی‬ ‫بڕیاری ناوخۆی یه‌كگرتوی ئیسالمی‬ ‫كوردستان ده‌بێت ناوه‌ڕاستی ساڵی‬

‫كه‌س له‌ئێستادا یه‌كگرتوی‬ ‫ئیسالمی‬ ‫ناتوانێت كاتی‬ ‫كۆنگره‌ی‌ یه‌كێتی كوردستان‬ ‫دیاریبكات‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك خۆی‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌و ته‌نها‬ ‫ته‌نها تاڵه‌بانی‬ ‫مافی دیاریكردنی چاكسازییه‌كی‬ ‫كه‌می تێدا ده‌كرێت‬ ‫كات‌وشوێنی‬ ‫له‌میكانیزمداوناو‬ ‫كۆنگره‌ی‬ ‫و ناوه‌ڕۆكی‬ ‫حزبه‌كه‌ی هه‌بو‬ ‫ناگۆڕدرێت‬ ‫ئاینده‌ كۆنگره‌ی‌ حه‌وته‌م ببه‌سترێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم بارودۆخه‌ك���ه‌ نازانرێت چۆن‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر زۆر ناله‌ب���ار بێت‬ ‫ب���ۆ ماوه‌ی‌ مانگێك ی���ا دومانگ دوا‬ ‫ده‌خرێت‪.‬‬ ‫لیژنه‌ی‌ روئیاو لیژنه‌ی‌ ئاماده‌كاری‬ ‫كۆنگ���ره‌ دوای���ن گۆڕانكارییه‌كان���ی‬ ‫ناوكۆنگ���ره‌ ده‌زان���ن‪ ،‬چونكه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كادره‌كان���ی یه‌كگرتوی ئیس�ل�امی‬ ‫كوردستان كۆبۆته‌وه‌و بیروبۆچونه‌كانی‬ ‫ئه‌ندامه‌كان���ی كۆكردۆت���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫بیروبۆچونان���ه‌ فۆرمه‌له‌ ده‌كات‌و ئه‌و‬ ‫بۆچونانه‌ی‌ هه‌ی���ه‌ ده‌خرێته‌ به‌رده‌م‬ ‫به‌رپرسانی بااڵی یه‌كگرتو بۆ ئه‌وه‌ی‌‬

‫بزانرێ���ت ئایا یه‌كگرتوی ئیس�ل�امی‬ ‫كوردس���تان به‌م ش���ێوه‌یه‌ی‌ ئێستا‬ ‫ده‌بێت یاخود بگۆڕدرێت‌و شێوه‌یه‌كی‬ ‫دیكه‌ وه‌ربگرێت‪.‬‬ ‫سه‌میر سه‌لیم بۆچونی خۆی له‌سه‌ر‬ ‫گۆڕانكارییه‌كان���ی ن���او یه‌كگرتوی‬ ‫ئیسالمی كوردس���تان ده‌خاته‌ ڕو و‬ ‫ده‌ڵێت "به‌بۆچونی م���ن یه‌كگرتوی‬ ‫ئیس�ل�امی كوردس���تان وه‌ك خۆی‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌و ته‌نها چاكس���ازییه‌كی‬ ‫كه‌می تێدا ده‌كرێ���ت له‌میكانیزمدا‪،‬‬ ‫ناو و ناوه‌ڕۆك���ی ناگۆڕدرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌كرێت هه‌ندێك چاكسازی بنه‌ڕه‌تی‬ ‫تێدا بكرێت‪".‬‬

‫كۆمه‌ڵ‌‪:‬‬ ‫كێشه‌ی‌ به‌ستنی كۆنگره‌مان نی ‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی كودستان یه‌كێكه‌‬ ‫ل���ه‌و حزبان���ه‌ی‌ كێش���ه‌ی‌ به‌س���تنی‬ ‫كۆنگره‌ی‌ نیه‌‪ ،‬وه‌كو وته‌بێژی ئه‌و پارته‌‬ ‫ئیسالمییه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆكردوه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵ‬ ‫له‌ناوه‌ڕاستی ئه‌مساڵ كۆنگره‌ی‌ خۆی‬ ‫له‌كاتی دیاریكراو به‌س���توه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌و‬ ‫روه‌وه‌ كێش���ه‌یه‌كی له‌گه‌ڵ دواكه‌وتنی‬ ‫كۆنگره‌دا نیه‌‪.‬‬ ‫رێبوار حه‌مه‌د خدر وته‌بێژی كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیس�ل�امی كوردس���تان به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تای مانگی شه‌ش‬ ‫كۆنگ���ره‌ی‌ خۆمان ئه‌نجام���دا‪ ،‬پێنج‬ ‫بۆ ش���ه‌ش مانگ���ه‌ واده‌ی كۆنگره‌مان‬ ‫به‌س���ه‌ردا تێپه‌ڕیوه‌‪ ،‬به‌پێی په‌یڕه‌وی‬ ‫ناوخۆی كۆمه‌ڵی ئیسالمی كوردستان‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت دراوه‌ به‌س���ه‌ركرایه‌تی‬ ‫ب���ۆ درێژكردنه‌وه‌ی‌ ماوه‌ی‌ به‌س���تنی‬ ‫كۆنگ���ره‌‪ ،‬ئه‌گه‌ریش پێویس���ت بكات‬ ‫ئه‌و ده‌س���ه‌اڵته‌ ده‌درێت به‌كۆنفرانسی‬ ‫نائاسایی یاكۆبونه‌وه‌ی‌ فراوانی حزب‌و‬ ‫ئه‌ندامانیش په‌یوه‌ستن به‌و بڕیاره‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌مو ئه‌و قه‌یران‌و گرفتانه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ له‌ئێس���تادا له‌س���ه‌ر گۆڕه‌پانی‬ ‫سیاس���یی كوردس���تان بون���ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی كوردستان سێهه‌مین‬ ‫كۆنگره‌ی‌ خۆی به‌سه‌ركه‌وتویی به‌ست‬ ‫به‌ب���ێ ئه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌یه‌كی ب���ۆ بێته‌‬ ‫پێشه‌وه‌"‪.‬‬ ‫حزبی شیوعی دوانه‌كه‌وتوه‌‬ ‫له‌به‌ستنی كۆنگره‌‬ ‫حزبی شیوعی كوردس���تان ده‌ڵێت‬ ‫تائێس���تا دوا نه‌كه‌وتوی���ن له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌نجامدان���ی كۆنگ���ره‌‪ ،‬دواخس���تنی‬ ‫كۆنگ���ره‌ی‌ حزب���ه‌كان پێش���ێلكردنی‬ ‫بنه‌ماكانی دیموكراسیه‌ت‌و رای گشتییه‌‬ ‫له‌ناو حزبدا‪.‬‬ ‫زی���ره‌ك كه‌مال ئه‌ندام���ی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس���یی به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "حزبی‬ ‫ش���یوعی‌ كوردستان له‌ساڵی (‪)1993‬‬ ‫راگه‌یه‌ندراوه‌ پێشتر رێكخراوی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان بوی���ن‪ ،‬له‌وكات���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫راگه‌یاندرا چوار ساڵ جارێك له‌ماوه‌ی‌‬ ‫خۆیدا كۆنگره‌ی‌ خ���ۆی ئه‌نجامداوه‌و‬ ‫دوانه‌كه‌وتوین‪ ،‬ئه‌گه‌ر رۆژێك یا چه‌ند‬ ‫رۆژێك به‌هۆی كێش���ه‌ی‌ ته‌كنیكییه‌وه‌‬ ‫دواكه‌وتبێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر نا به‌هیچ جۆرێك‬ ‫دوانه‌كه‌وتوه"‪.‬‬ ‫زیره‌ك كه‌مال ده‌ش���ڵێ"دیاریكردنی‬ ‫كات‌و س���اتی ئه‌نجامدانی به‌س���تنی‬ ‫كۆنگره‌ له‌ناو كۆنگره‌كه‌ دیاریده‌كرێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ دواخس���تنی كۆنگره‌ ل���ه‌واده‌ی‌‬ ‫خ���ۆی‪ ،‬پێش���ێلكردنی بنه‌ماكان���ی‬ ‫دیموكراس���یه‌ت‌و رای گش���تییه‌ له‌ناو‬

‫له‌ساڵی ‪2014‬دا‬ ‫هاتنی داعش‌و‬ ‫قه‌یرانی ئابوری‬ ‫كاریگه‌ری كردوه‌‬ ‫له‌سه‌ر سه‌رجه‌م‬ ‫جومگه‌كان‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ناكرێت له‌ئێستادا‬ ‫ئاماده‌كاری بكرێت‬ ‫بۆ كۆنگره‌‬ ‫حزب���دا‪ ،‬چونكه‌ كۆنگره‌ ب���ۆ كۆنگره‌‬ ‫رای گش���تی له‌ن���او ئ���ه‌و حزبه‌ خۆی‬ ‫فۆرمۆل���ه‌ ده‌كات‪ ،‬كاریگ���ه‌ری ده‌بێت‬ ‫له‌سه‌ر پرۆس���ه‌ی‌ دیموكراسی له‌سه‌ر‬ ‫گۆڕه‌پانی سیاسیی كوردستان‪".‬‬ ‫سۆسیالست‪:‬‬ ‫هۆكار هه‌بوه‌ كه‌ نه‌توانراو‌ه‬ ‫كۆنگره‌ له‌كاتی خۆی ببه‌سترێت‬ ‫حزب���ی سۆسیالس���ت دیموكرات���ی‬ ‫كوردستان تائێس���تا شه‌ش كۆنگره‌ی‬ ‫به‌س���توه‌‪ ،‬ده‌بێ���ت هه‌موچوار س���اڵ‬ ‫جارێك كۆنگره‌ ساز بكات‪ ،‬ئه‌ندامێكی‬ ‫مه‌كته‌ب���ی سیاس���یی ئ���ه‌و حزبه‌ش‬ ‫ده‌ڵێ���ت "به‌هۆی ب���اری ناهه‌مواره‌وه‌‬ ‫نه‌توانراوه‌ ئه‌ندامانی ش���ار بێنه‌ شاخ‬ ‫ب���ۆ ئاماده‌بونیان له‌كۆنگ���ره‌دا بۆیه‌‬ ‫كۆنگ���ره‌كان له‌س���ات‌و كات���ی خۆی‬ ‫نه‌به‌ستراوه‌‪.‬‬ ‫فاتی���ح ره‌ئوف ئه‌ندام���ی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس���یی به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د "‬ ‫یه‌كه‌مین كۆنگره‌ی‌ حس���دك له‌ساڵی‬ ‫‪ 1981‬له‌هه‌لومه‌رجێكی تایبه‌ت به‌ستراو‬ ‫له‌وكاته‌وه‌ تائێستا شه‌ش كۆنگره‌مان‬ ‫به‌س���توه‌‪ ،‬له‌وكاته‌وه‌ نه‌توانرا له‌كات‌و‬ ‫زه‌مه‌نی خۆی نه‌توانرا كۆنگره‌ ببه‌ستین‬ ‫ئه‌وه‌ش هۆكاری تایبه‌تی خۆی هه‌بو‪،‬‬ ‫كه‌ نه‌ده‌توانرا ئه‌ندامان له‌شاره‌وه‌ بێن‬ ‫بۆ ش���اخ‌و به‌ش���داری كۆنگره‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫په‌یڕه‌وی ناوخۆی حزبی سۆسیالیست‬ ‫دیموكراتی كوردستان ئه‌و مافه‌ی‌ داوه‌‬ ‫به‌حزب كه‌ هه‌ركاتێك هه‌لومه‌رجێكی‬ ‫ناهه‌موار هاته‌ پێش���ه‌وه‌ ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫هه‌ی���ه‌ ك���ه‌ كۆنگ���ره‌ دوابخ���ات بۆ‬ ‫كاتێكی تر"‪.‬‬ ‫فاتی���ح ره‌ئ���وف ده‌ڵێت "ل���ه‌دوای‬ ‫راپه‌ڕین چه‌ند كۆنگره‌یه‌كمان به‌ستوه‌‪،‬‬ ‫كۆی كۆنگره‌ی حزبی سۆسیالست كه‌‬ ‫به‌ستویه‌تی شه‌ش كۆنگره‌یه‌‪ ،‬ده‌بوایه‌‬ ‫له‌چه‌ند مانگێك پێش ئێستا كۆنگره‌ی‌‬ ‫حه‌وته‌ممان ببه‌س���تایه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی‬ ‫ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌ی‌ له‌په‌یڕه‌و و پرۆگرامدا‬ ‫دراوه‌ به‌ح���زب ده‌توانرێ���ت كۆنگره‌‬ ‫دوابخرێت‪ ،‬ئێمه‌ پێشتر پلینیۆمێكمان‬ ‫به‌س���ت‪ ،‬له‌پلینیۆم���دا چه‌ن���د بڕیارو‬ ‫راسپارده‌یه‌ك دران‪ ،‬لیژنه‌یه‌ك پێكهێنرا‬ ‫ب���ۆ ئاماده‌كرنی راپۆرتێ���ك كه‌ ئایا‬ ‫ده‌توانرێت له‌كاتی دیاریكراودا كۆنگره‌‬ ‫ببه‌س���ترێت ی���ا دوا بخرێت‪ ،‬پاش���ان‬ ‫پلینیۆم به‌پێی په‌یڕه‌و ده‌س���ه‌اڵتی دا‬ ‫به‌ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫دوابڕی���ار ب���دات‪ ،‬بۆی���ه‌ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی بڕیاری���دا كۆنگ���ره‌ی‌‬ ‫حه‌وته‌م دوا بخات بۆ كاتێكی نادیار‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ كاته‌كه‌ش ده‌ستنیش���ان‬ ‫نه‌ك���را ده‌توانرێ���ت هه‌ركاتێ���ك بێت‬ ‫كۆنگره‌ سازبكرێت"‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫چاره‌؟‬

‫سه‌الح ره‌شید‬ ‫روداوه‌كانی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان یان راستر‬ ‫مه‌سعود بارزانیان هاندا په‌رچه‌كردارێكی‌‬ ‫خێرای توندی���ان هه‌بێت‪ ،‬چی‌ روی‌ ئه‌دا‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م وه‌ك پیاوی‌‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت كه‌مێ���ك چ���اوه‌ڕوان بوایه‌و‬ ‫هه‌وڵی‌ هێمنكردنه‌وه‌و ئاس���ایكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫بارودۆخه‌ك���ه‌ی‌ بدای���ه‌و وه‌ك باوكێ���ك‬ ‫بهاتایه‌ پێشه‌وه‌و هه‌وڵی‌ هێمنكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫بدایه‌‪.‬‬ ‫هاواڵتیان هه‌قی‌ خۆیان بو چاوه‌ڕێیان‬ ‫له‌بارزان���ی‌ بو وه‌ك "س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم"‬ ‫مامه‌ڵ���ه‌ له‌گ��� ‌هڵ‌ روداوه‌كان ب���كات‌و‬ ‫وه‌ك س���ه‌رۆكی‌ هه‌موان رۆڵ بگێڕێت!‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی‌ رویدا‪،‬وێن���ه‌ی‌ بارزانی‌‬ ‫وه‌ك ته‌نه���ا س���ه‌رۆكێكی‌ پارتی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زۆر ت���وڕه‌و قین���اوی‌‌و به‌عه‌قڵێك���ی‌‬ ‫زۆر حیزبیان���ه‌ی‌ ته‌س���كه‌وه‌ نیش���اندا‪،‬‬ ‫چونكه‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ چاوه‌ڕوانی‌ خه‌ڵك‬ ‫بارزان���ی‌ به‌مه‌نتیقی تۆڵه‌س���ه‌نده‌نه‌وه‌ی‬ ‫عه‌ش���ایه‌ری‌و له‌جه‌مسه‌رێكی‌ كێشه‌كه‌وه‌‬ ‫سه‌یری‌ ته‌واوی‌ روداوه‌كانی‌ كردو به‌ره‌و‬ ‫روی‌ روداوه‌ك���ه‌ چو‪ ،‬ئه‌و به‌مه‌نتیقی‌ هێز‬ ‫مامه‌ڵه‌ی‌ كرد نه‌ك به‌هێزی‌ مه‌نتیق!‬ ‫بۆچی‌ پارتی‌ ئه‌مه‌ی‌ كرد؟‬ ‫پارت���ی ل���ه‌‪ 19‬حوزه‌یران���دا توش��� ‌ی‬ ‫گه‌وره‌ترین شۆك بو‪ ،‬كاتێ‌ بۆی‌ ده‌ركه‌وت‬ ‫كه‌ حیزبه‌كه‌ی‌ گه‌وره‌ترین هێز نیه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌خه‌یاڵدانی‌ خۆیدا وێنه‌ی‌ كردبو‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و كه‌مایه‌تی���ه‌ له‌په‌رله‌م���ان‌و ئه‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌ ره‌هایه‌ی‌ كه‌ چه‌نده‌ها ساڵه‌‬ ‫بانگه‌شه‌ی‌ بۆ ده‌كات له‌واقیعدا هیچ نییه‌‬ ‫جگه‌ خه‌یاڵێكی‌ ناواقیعی‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ زۆر‬ ‫س���ه‌خت بو به‌خێرایی‌ تام���ی‌ تاڵی‌ ئه‌و‬ ‫راستیه‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫واقیعێ���ك هه‌یه‌ كه‌ پارت���ی‌ به‌رێژه‌ی‌‬ ‫كورس���ی‌ په‌رله‌م���ان‌و دابه‌ش���كردنی‌‬ ‫جوگرافیای‌ كورسیه‌كان كه‌مایه‌تین‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫زۆر زه‌حم���ه‌ت بو بۆ پارتی‌ ئه‌و واقیعه‌ی‌‬ ‫‪ 19‬حوزه‌یران قبوڵ‌ بكات كه‌ سه‌لماندنی‌‬ ‫ئ���ه‌و كه‌مایه‌تییه‌یه‌‪ ،‬ئ���ه‌م كه‌مایه‌تیه‌ش‬ ‫به‌ته‌واوی‌ پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌و راس���تیه‌یه‌ كه‌‬ ‫پارت���ی‌ زۆرب���ه‌ی‌ ه���ه‌ره‌ زۆری‌ جومگه‌‬ ‫كاریگه‌ره‌كانی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ جێبه‌جێكاری‌‬ ‫ناڕاس���ته‌وخۆش‬ ‫له‌ژێرده‌س���تایه‌و‬ ‫سه‌رپه‌رشت ‌ی به‌شه‌كانی‌ تریش ده‌كات‪.‬‬ ‫هه‌ڵوێست ‌ی یه‌كێتی‌‌و‬ ‫هێزه‌ ئیسالمیه‌كان‬ ‫یه‌كێتی‌‌و هێ���زه‌ ئیس�ل�امیه‌كان تاكو‬ ‫ئێستا هه‌ڵوێستێكی‌ شه‌رمنانه‌یان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫واچ���اوه‌رێ‌ ده‌كرا هه‌ڵوێس���تیان رون‌و‬ ‫ئاش���كراتر بوایه‌‪ ،‬خۆ ئه‌گه‌ر ئه‌م هێزانه‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای‌ دروس���تبونی‌ حكومه‌ت���ی‌‬ ‫هاوبه‌ش���ه‌وه‌ زوڵمی‌ ئیداری‌‌و سیاس���ی‌‬ ‫پارتیان قب���وڵ‌ نه‌كردایه‌‪ ،‬ره‌نگ بو ئه‌م‬ ‫رۆژه‌ به‌ئاسانی‌ روی‌ نه‌دایه‌‪.‬‬ ‫خۆ ئه‌گ���ه‌ر یه‌كێت���ی‌‌و هێزه‌كانی‌ تر‪،‬‬ ‫رێگری‌ له‌روداوی‌ ‪12‬ی‌ ئۆكتۆبه‌ر نه‌گرن‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا ن���ه‌ك ه���ه‌ر كاریگه‌ری‌ بۆ س���ه‌ر‬ ‫ش���ه‌رعیه‌ت‌و دیموكراس���ی‌‌و ئاشته‌وایی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ ده‌بێت‪،‬به‌ڵك���و بانگه‌وازی‌‬ ‫دیموكراتیه‌ت���ی‌ ‪ 23‬س���اڵه‌ی‌ هه‌رێمیش‬ ‫ده‌خات���ه‌ ژێر پرس���یاره‌وه‌و هانی‌ پارتی‌‬ ‫ئه‌دا كه‌ روداوی‌ له‌و ش���ێوه‌یه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌هه‌م���و هێزه‌كانی‌ تری���ش چه‌ند باره‌‬ ‫بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫گۆڕان‬ ‫ئێس���تا بزوتنه‌و‌هی‌ گۆڕان له‌قۆناغێك ‌ی‬ ‫زۆر ناس���كدایه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ گۆڕانی‌ گه‌یانده‌‬ ‫ئ���ه‌م رۆژه‌‪ ،‬كۆمه‌لێ���ك ه���ۆكارن ك���ه‌‬ ‫هه‌ندێكی���ان په‌یوه‌ندی���ان به‌هێزه‌كانی‌‬ ‫ت���رو بارودۆخ���ی‌ كوردس���تانه‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ كۆمه‌لێك هۆكاری‌‬ ‫گرنگ ه���ه‌ن كه‌ په‌یوه‌ندی���ان به‌خودی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌كه‌وه‌ هه‌یه‌!‬ ‫گۆڕان پێویس���ته‌ به‌دیدێك���ی‌ فراوانی‌‬ ‫كراوه‌ی‌ ره‌خنه‌گرانه‌وه‌‪ ،‬چاو به‌سه‌ر هه‌مو‬ ‫كاروباره‌كانیدا بگێڕێته‌وه‌و بیانخاته‌ ژێر‬ ‫زه‌ڕه‌بین���ی‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌و پیاچونه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ سبه‌ینێیه‌كی‌ نوێ‌ له‌سه‌ر بناغه‌ی‌‬ ‫دوێنێیه‌كی‌ پر كێش���ه‌و كه‌موكوڕی‌ بینا‬ ‫ناكرێت‪.‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ دروستبونی‌ حكومه‌ته‌وه‌ تا‬

‫گۆڕان پێویست ‌ه‬ ‫به‌دیدێكی‌ فراوان ‌ی‬ ‫كراوه‌ی‌ ره‌خنه‌گرانه‌وه‌‪،‬‬ ‫چاو به‌سه‌ر هه‌مو‬ ‫كاروباره‌كانیدا‬ ‫بگێڕێته‌وه‌و بیانخاته‌ ژێر‬ ‫زه‌ڕه‌بین ‌ی لێكۆڵینه‌وه‌و‬ ‫پیاچونه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫سبه‌ینێیه‌كی‌ نو ‌ێ‬ ‫له‌سه‌ر بناغه‌ ‌ی‬ ‫دوێنێیه‌كی‌ پر كێشه‌و‬ ‫كه‌موكوڕی‌ بینا ناكرێت‬ ‫‪12‬ی ئۆكتۆبه‌ر‪ ،‬گۆڕان نه‌یتوانی‌ زیره‌كانه‌و‬ ‫واقعیانه‌ مامه‌ڵه‌ی‌ گونجاو له‌گ ‌هڵ‌ پارتیدا‬ ‫بكات‪ ،‬نه‌یتوان���ی‌ رۆڵی‌ بارزانی‌‌و پارتی‌‌و‬ ‫مێژوی‌ ئه‌م حیزبه‌ ب���ه‌وردی‌‌و به‌دیقه‌تتر‬ ‫بخوێنێته‌وه‌‪ .‬پارتی‌ له‌هه‌ڵوێست‌و بۆچون‌و‬ ‫كرداره‌كانی���دا زۆر جێگی���رو به‌رچاوڕون‬ ‫ب���وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وان به‌به‌رنام���ه‌وه‌ كارده‌كه‌ن‬ ‫لێكدانه‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬چۆن‌و كه‌ی‌‌و بۆچی‌‬ ‫له‌گ ‌هڵ‌ كێ‌ كارده‌ك���ه‌ن! ئه‌و الیه‌نه‌ی‌ كه‌‬ ‫لێڵی‌ له‌روانگه‌كه‌ی���دا هه‌بوه‌ ئه‌وه‌ گۆڕان‬ ‫بوه‌‪ ،‬ئه‌گینا پارت���ی‌ ‪31‬ی‌ ئابی‌ ‪1996‬و‬ ‫‪12‬ی ئۆكتۆب���ه‌ری‌ ‪ 2015‬هه‌مان پارتین‌و‬ ‫خاوه‌ن هه‌مان هه‌ڵوێستن‌و بیركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫دوێنێ‌‌و ئیمڕۆو سبه‌ینێیان وه‌ك یه‌كن‪.‬‬ ‫ئه‌و راكردنه‌ ماراتۆنیه‌ی‌ گۆڕان به‌دوای‌‬ ‫پۆس���تدا‪ ،‬زۆر له‌و هه‌ڵوێستانه‌ی‌ خسته‌‬ ‫ژێر پرسیاره‌وه‌ كه‌ له‌كاتی‌ ئۆپۆزیسێون‬ ‫بونیدا ده‌رباره‌ی‌ هه‌ڵسوكه‌وت‌و ره‌فتاری‌‬ ‫نادیموكراتیان���ه‌ی‌ پارت���ی‌ ده‌خرانه‌ڕو‪،‬‬ ‫گۆڕان خه‌تای‌ كرد ب���ڕوای‌ به‌كۆمه‌ڵێك‬ ‫به‌ڵێنی‌ زاره‌كی‌ پارت���ی‌ كردو گۆڕه‌پانی‌‬ ‫كوردس���تانی‌ ب���ێ‌ هێزێك���ی‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن به‌جێهیێش���ت‪ .‬دواتر له‌و‬ ‫ماوه‌ییه‌ی‌ كه‌ گۆڕان له‌كابینه‌ی‌ هه‌شته‌م‬ ‫به‌ش���داربو‪ ،‬نه‌یتوان���ی‌ گۆڕانكاریه‌ك���ی‌‬ ‫باشی‌ رون‌و ئاشكرا له‌بواری‌ چاكسازی‌‌و‬ ‫عه‌داله‌تی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و به‌رجه‌سته‌كردنی‌‬ ‫ئ���ازادی‌ دیموكرات���ی بهێنێت���ه‌دی‌‪ ،‬یان‬ ‫نه‌یتوان���ی‌ جه‌ماوه‌ره‌ك���ه‌ی‌ له‌ه���ۆكاری‌‬ ‫كه‌موكورتیی���ه‌كان ئاش���نابكات‪ ،‬وات���ه‌‬ ‫نه‌هاتن روبه‌ڕوی‌ جه‌ماوه‌ر بڵێن كه‌ ئێمه‌‬ ‫له‌به‌ر ئه‌م هۆیانه‌ ناتوانین نه‌ چاكسازی‌‬ ‫بكه‌ین‌و نه‌ بیگۆرین!‬ ‫گۆڕان چی‌ بكات؟‬ ‫زۆر گرنگ���ه‌ ب���ۆ گ���ۆڕان ك��� ‌ه‬ ‫نه‌خش���ه‌ڕێگایه‌ك دابڕێژێت ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رچاوی‌ ڕون بێت كه‌ ئیمڕۆو س���به‌ینێ‌‬ ‫چی‌ ده‌كات؟ واته‌ گرنگه‌ به‌پالتفۆرمێكی‌‬ ‫نوێو‌ه بێته‌ پێشه‌وه‌ تا ده‌ربكه‌وێت چۆن‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ هاوپه‌یمانه‌كانی‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌م واقیعه‌‬ ‫نوێیه‌دا مامه‌ڵه‌ ده‌كات؟ گۆڕان پێویسته‌‬ ‫ئازایانه‌و نه‌ترسانه‌ دان به‌وه‌دا بنێت كه‌‬ ‫له‌م قۆناغه‌دا س���ه‌نگه‌ری‌ ئۆپۆزیس���ێۆن‬ ‫بون گونجاوترین سه‌نگه‌ره‌ بۆی‌‪.‬‬ ‫گ���ۆڕان له‌گ��� ‌هڵ‌ یه‌كێت���ی‌‌و هێ���زه‌‬ ‫ئیس�ل�امیه‌كان له‌س���لێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌و‬ ‫گه‌رمیان‌و پش���ده‌ر‪ ،‬ده‌سه‌اڵتدارن‪ ،‬ئه‌بێ‌‬ ‫هه‌م���و توان���ای‌ خۆیان بخه‌ن���ه‌ گه‌ڕ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌گ ‌هڵ‌ هێزه‌كانی‌ تر‪ ،‬ئه‌و ناوچانه‌‬ ‫له‌بواری‌ سیاسی‌‌و ئابوری‌‌و مافی‌ مرۆڤ‌و‬ ‫به‌گژاچون���ی‌ ناعه‌داله‌ت���ی‌‌و گه‌نده‌ڵ���ی‌‬ ‫نمونه‌یی بن‪.‬‬ ‫پێویس���ته‌ گ���ۆڕان زامنی‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫بێت ب���ۆ به‌هێزك���ردن‌و پته‌وكردنی‌ ئه‌و‬ ‫هاوپه‌یمانی���ه‌ی‌ ك���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫یه‌كگرت���و و كۆم���ه‌ڵ‌ هه‌یه‌ت���ی‌‌و هه‌وڵی‬ ‫فراوانكردنیش���ی‌ ب���دات‌و نه‌هێڵێت هیچ‬ ‫كون‌و كه‌له‌به‌رێكی‌ تێبكه‌وێت‪.‬‬ ‫دۆستایه‌تیه‌كه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ رێكخراوه‌كانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگای‌ مه‌ده‌ن���ی‌‌و هه‌مو ئه‌و كه‌س‌و‬ ‫تاقم‌و گروپانه‌ نوێ‌ بكاته‌وه‌ كه‌ تا دوێنێ‌‬ ‫پاڵپشتی‌ به‌هێزی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌ بون‌و له‌به‌ر‬ ‫هه‌رهۆی���ه‌ك له‌ه���ۆكان دوركه‌وتونه‌ته‌وه‌‬ ‫یان په‌راوێزخراون‪ ،‬هه‌روه‌ها پێویس���ته‌‬ ‫مه‌ودای‌ ره‌خنه‌لێگرتنیان فراوانتر بكه‌ن‌و‬ ‫له‌جاران دیموكراتیترو كراوه‌ ترو شه‌فافتر‬ ‫بن له‌ناوه‌ وه‌و له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌‪.‬‬

‫محه‌مه‌د حه‌كیم‪ :‬چوار الیه‌نه‌كه‌ به‌دوا ‌ی پارتیدا‬ ‫رامانكرد به‌س بۆمان نه‌گیرا‬ ‫ئا‪ :‬كارزان تاهیر‬ ‫محه‌مه‌د حه‌كیم‪ ،‬كارگێری‌ ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫سیاسی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ كوردستان‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "چوار‬ ‫الیه‌نه‌كه‌ ته‌ماشامان كرد بێسوده‌ ئه‌وه‌نده‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌ بكرێت‌و هیچ ئه‌نجامێكی‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ پارتی‌ ده‌ستی‌ به‌ڕاوبۆچونی‌‬ ‫خۆیه‌وه‌ گرتبو كه‌ ئه‌ویش یاسای‌ ‪2005‬ی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم بو"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ب���اس له‌وه‌ده‌كرێ���ت هه‌وڵێك‬ ‫هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ كۆبونه‌وه‌ پێنج قۆڵیه‌كان‬ ‫ده‌ستپێبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬كه‌ی‌ ده‌ستپێده‌كاته‌وه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د حه‌كیم‪ :‬وه‌كو ده‌ستپێكرنه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ی‌ پێن���ج قۆڵی‌ نازان���م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫س���ه‌اڵحه‌دین به‌هادی���ن‌و عه‌م���ار حه‌كیم‬ ‫به‌س���ه‌ر حزبه‌كاندا گه‌ڕاون كه‌ هه‌وڵ بده‌ن‬ ‫بۆچونه‌كان له‌ی���ه‌ك نزیك بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بۆ كۆبونه‌وه‌ی‌ پێنج قۆڵی‌ نازانم‪.‬‬ ‫ب���ه‌رده‌م‬ ‫كێش���ه‌ی‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪:‬‬ ‫ده‌ستپێنه‌كردنه‌وه‌ی‌ كۆبونه‌وه‌كان چیه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د حه‌كیم‪ :‬كێش���ه‌كان دو كێشه‌ن‬ ‫ئێمه‌ له‌مه‌س���ه‌له‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌و پێنج‬ ‫الیه‌نه‌ دوای‌ نۆ كۆبونه‌وه‌و دو كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫پێش���ترو كۆبونه‌وه‌یه‌ك���ی‌ لوتك���ه‌ش‬ ‫نه‌گه‌یش���تینه‌ ئه‌نجام‌و دواتریش كۆمه‌ڵێك‬ ‫بڕیار درا كه‌ رێگری‌ له‌س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ك���را بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ په‌رله‌م���ان‌و ناردنه‌وه‌ی‌‬ ‫وه‌زیره‌كانی‌ گۆڕان‌و سوتاندنی‌ باره‌گاكانی‌‬ ‫پارت���ی‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ كۆمه‌ڵێك گرژی‌ تازه‌ بون‬ ‫ك���ه‌ گرژیه‌ك���ی‌ به‌جۆرێكی‌ تر ل���ه‌ نێوان‬ ‫الیه‌نه‌كان دروست كرد‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پارتی‌ ه���ۆكاری‌ كۆتایی‌ هێنان‬ ‫به‌كۆبونه‌وه‌كان ده‌خاته‌ ئه‌س���تۆی‌ ئێوه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك چوار الیه‌نه‌ وه‌اڵمتان چییه‌؟‬

‫چوار الیه‌نه‌ك ‌ه‬ ‫ته‌ماشامان كرد بێسود‌ه‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ كۆبونه‌و‌ه‬ ‫بكرێت‌و هیچ ئه‌نجامێك ‌ی‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ پارت ‌ی‬ ‫ده‌ستی‌ به‌ڕاوبۆچون ‌ی‬ ‫خۆیه‌وه‌ گرتبو ك ‌ه‬ ‫ئه‌ویش یاسا ‌ی ‪‌ 2005‬ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم بو‬ ‫محه‌م���ه‌د حه‌كیم‪ :‬نا ئه‌و چ���وار الیه‌ن ‌ه‬ ‫ب���ه‌دوای‌ پارتی���دا رایانده‌ك���رد پارتیمان‬ ‫پێنه‌گیراو نه‌ده‌هاته‌ قه‌ناعه‌ت لێمان نزیك‬ ‫بێته‌وه‌‪ .‬دواتر چوار الیه‌نه‌كه‌ش ته‌ماشامان‬ ‫كرد بێس���وده‌ ئه‌وه‌نده‌ كۆبونه‌وه‌ بكرێت‌و‬ ‫هی���چ ئه‌نجامێكی‌ نه‌بێ���ت‪ ،‬چونكه‌ پارتی‌‬ ‫ده‌س���تی‌ به‌ڕاو بۆچونی‌ خۆیه‌وه‌ گرتبو كه‌‬ ‫ئه‌ویش یاس���ا كۆنه‌كه‌ بو‪ ،‬یاسای‌ ‪2005‬ی‌‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئایا ناتوانن ش���تێك بكه‌ن كه‌‬ ‫پارتی‌ بگرن‌و هه‌ر به‌دوایدا رانه‌كه‌ن؟‬ ‫محه‌مه‌د حه‌كیم‪ :‬ته‌نها مه‌سه‌له‌كه‌ گرتنی‌‬ ‫پارتی‌ نیه‌‪ ،‬به‌اڵم م���ن ئه‌وه‌نده‌ی‌ زانیومه‌‬ ‫چ���وار الیه‌نه‌كه‌ كۆمه‌ڵێ���ك نه‌رمیان نواند‬ ‫له‌بابه‌ته‌كاندا‪ ،‬به‌اڵم پارتی‌ نه‌یشاردوه‌ته‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێن پڕۆژه‌مان هه‌یه‌ پڕۆژه‌كه‌شیان یاسا‬ ‫كۆنه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچ���ی‌ كۆبون���ه‌وه‌ی‌ لوتكه‌ی‌‬ ‫پێنج سه‌ركرده‌كه‌ی‌ هه‌رێم بۆ چاره‌سه‌ری‌‬ ‫كێشه‌كان ئه‌نجامنه‌درا له‌كاتێكدا به‌شێكیان‬ ‫خۆیان داوای‌ ئه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌یان كرد؟‬ ‫محه‌م���ه‌د حه‌كیم‪ :‬ئه‌وان���ه‌ی‌ هاتبون بۆ‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌كان نوێن���ه‌ری‌ حزب���ه‌كان بون‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌وانیش نه‌گه‌یش���تنه‌ ئه‌نجام‪،‬‬ ‫گه‌یش���تنی‌ س���ه‌ركرده‌كانیش به‌نه‌تیج���ه‌‬ ‫بێئه‌نجام ده‌بو‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬قس���ه‌ی‌ ئه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ س���ێ‌‬ ‫الیه‌نه‌ك���ه‌ (كۆمه‌ڵ‌و یه‌كێت���ی‌‌و یه‌كگرتو)‬ ‫مه‌منونن بارزانی‌ ببێته‌وه‌ به‌سه‌رۆك؟‬ ‫محه‌مه‌د حه‌كیم‪ :‬وه‌اڵ مه‌منونیان ده‌بێت‬ ‫به‌نوس���راوێك هه‌بێت یان له‌گفتوگۆیه‌كدا‬ ‫یان ده‌نگێ���ك تۆمار كرابێ���ت نازانم ئه‌و‬ ‫مه‌منونیه‌ چیه‌‪ .‬مه‌س���ه‌له‌كه‌ش ئه‌و س���ێ‌‬ ‫الیه‌نه‌ ئه‌وه‌نده‌یان ده‌ربڕیوه‌ به‌گۆڕانیشه‌وه‌‬ ‫ل���ه‌زۆر كۆبونه‌وه‌ وتویانه‌ ك���ه‌ ئه‌م بابه‌ته‌‬ ‫ك���ه‌ پێداگیری‌ له‌س���ه‌ر ده‌كه‌ین‪ .‬پرس���ی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ پرسی‌ كه‌س���ی‌ نیه‌ واته‌ كه‌‬ ‫رایه‌كیشمان هه‌بێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئێمه‌ وه‌ك‬ ‫كۆمه‌ڵێ‌ ئیس�ل�امی‌ راو سه‌رنجێكی‌ خۆمان‬ ‫له‌و پرۆژه‌ یاس���ایه‌ هه‌بێ���ت دژی‌ خودی‌‬ ‫مه‌سعود بارزانی‌ نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچ���ی‌ له‌گه‌ڵ س���ه‌رهه‌ڵدان‌و‬ ‫قوڵبونه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌كان كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌ك���ی‌ ده‌رنه‌ك���رد به‌تایبه‌ت���ی‌‬

‫رێگریه‌كان له‌چونه‌وه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‬ ‫بۆ هه‌ولێر؟‬ ‫محه‌م���ه‌د حه‌كیم‪ :‬ئێم���ه‌ به‌یاننامه‌مان‬ ‫هه‌ب���وه‌‪ ،‬ئێم���ه‌و یه‌كگرتوی‌ ئیس�ل�امی‌‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌ به‌یاننامه‌یه‌كی‌ شه‌ش‬ ‫خاڵیمان راگه‌یاند‪ ،‬پێویس���ت ناكات هیچ‬ ‫الیه‌نێكی‌ تر به‌یاننامه‌یه‌كی‌ تایبه‌تی‌ نه‌بوه‌‬ ‫ئه‌و ش���ه‌ش خاڵه‌ هه‌ڵوێستی‌ فه‌رمی‌ ئه‌و‬ ‫سێ‌ الیه‌نه‌ بوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێس���تاش چوار الیه‌نه‌كه‌ یه‌ك‬ ‫هه‌ڵوێستن له‌سه‌ر پرسه‌كان؟‬ ‫محه‌مه‌د حه‌كیم‪ :‬ئێمه‌ له‌س���ه‌ر پرس���ی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌مان هه‌ڵوێستی‌ جارانمان‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ س���ێ‌ الیه‌نه‌كه‌ی‌ تریش ئه‌وه‌یان‬ ‫راگه‌یاندوه‌ له‌كۆبونه‌وه‌كان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬كاركردن���ی‌ هاوبه‌ش���ی‌ ئێوه‌و‬ ‫یه‌كگرت���وی‌ ئیس�ل�امی‌‌و ی���ه‌ك بڕیاریتان‬ ‫له‌سه‌ر پرسه‌كان به‌رده‌وامه‌؟‬ ‫محه‌م���ه‌د حه‌كی���م‪ :‬هه‌وڵمان���داوه‌‬ ‫هه‌ڵوێس���تمان یه‌ك بێت‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌ندێك‬ ‫وێس���تگه‌دا له‌پرس���ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌ڵوێستمان یه‌ك نه‌بوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش شتێكی‌‬ ‫ئاساییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬كۆمه‌ڵ���ی‌ ئیس�ل�امی‌ چ���ی‌‬ ‫پێده‌كرێت له‌م دۆخ���ه‌ ئاڵۆزه‌ی‌ هه‌رێم بۆ‬ ‫چاككردنه‌وه‌ی‌؟‬ ‫محه‌م���ه‌د حه‌كی���م‪ :‬پارت���ی‌ دیموكرات‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت كه‌ حزب���ی‌ یه‌كه‌مه‌و هه‌م‬ ‫له‌مێ���ژو ه���ه‌م له‌ژماره‌ ئێس���ته‌ یه‌كه‌مه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ زۆرجاریش پرس���ی‌ ده‌وڵه‌تی‌ كوردی‌‬ ‫ده‌جوڵێنێت‪ ،‬ده‌وڵه‌تی‌ ك���وردی‌‌و یه‌كێتی‌‬ ‫نێوماڵ���ی‌ كوردی‌ ده‌وێت بۆی���ه‌ پێمانوایه‌‬ ‫ئه‌م���ڕۆ تۆپه‌ك���ه‌ له‌گۆڕه‌پان���ی‌ پارتیه‌و‬ ‫ده‌توانێ���ت هه‌نگاوی‌ وابنێت‌و پێش���نیاری‌‬ ‫وا ب���كات‌و پ���ڕۆژه‌ی‌ وا بخات���ه‌ مه‌ی���دان‬ ‫بارودۆخه‌كه‌ چاك بكاته‌وه‌‪.‬‬

‫هیوا میرزا سابیر‪ :‬گه‌وره‌ترین گرفت ‌ی سیاسیه‌كان ‌ی‬ ‫كورد ده‌مارگیری‌‌و توڕه‌بون‌و هه‌ڵچونه‌‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬ ‫هیوا میرزا سابیر‪ ،‬ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "الیه‌نه‌کان‬ ‫ئه‌سڵی‌ قه‌زیه‌كان ده‌که‌نه‌ فیدای‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیه‌ حیزبی‌‌و كه‌سیه‌كانیان"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ خۆت���ان‬ ‫نوسیبوتان ئه‌م ‪ 25‬ساڵه‌ی‌ حكومڕانیمان‬ ‫یه‌كسانه‌ به‌چی‌؟‬ ‫هی���وا می���رزا س���لیم‪ :‬له‌كاتێكدا ئه‌و‬ ‫كۆمێنته‌م نوسی‌ خه‌م‌و په‌ژاره‌و ناسۆره‌كانی‌‬ ‫ئه‌م میلله‌ته‌و ئه‌م واقیعه‌ ناخم ده‌گه‌زێت‪،‬‬ ‫پاش سه‌رو ریش س���پی‌ بونی‌ زۆربه‌مان‬ ‫له‌م خه‌باته‌و ل���ه‌م كاره‌دا‪ ،‬باوباپیرانمان‬ ‫ئه‌و هه‌مو ناسۆرو ده‌ربه‌ده‌رییه‌یان له‌پێناو‬ ‫قه‌زیه‌كه‌دا هاته‌ رێگه‌‪ ،‬ئێس���تا به‌رهه‌می‌‬ ‫رابردو ئه‌م (‪ )25‬ساڵه‌ش یه‌كسان ده‌بێت‬ ‫به‌حكومه‌تێكی‌ له‌كاركه‌وتو‪ ،‬واقیعێك كه‌‬ ‫هه‌مو دۆستێك بۆی‌ خه‌مباره‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫ده‌توان���م ئ���ه‌وه‌ش بڵێ���م هه‌ندێ���ك زۆر‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی‌ ئه‌وه‌یان ده‌ك���رد به‌زمانێك‬ ‫كه‌ ئه‌زمونی‌ هه‌رێم ده‌بێت���ه‌ ئه‌زمونێكی‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتو بۆ گه‌لی‌ كورد له‌پارچه‌كانی‌‬ ‫تری‌ كوردس���تان‌و خه‌ڵكی‌ س���ه‌ر زه‌وی‌‬ ‫به‌گشتی‌‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ سه‌رپێی‌ بون‌و‬ ‫له‌خۆباییبون‌و گوێنه‌گرتن بۆ مه‌نتیق‌و بۆ‬ ‫بنه‌ماكانی‌ ئیداره‌ی‌ سه‌ركه‌وتو له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان كارێك���ی‌ وایك���رد كه‌ هه‌مو‬ ‫ش���ته‌كان به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ وه‌ها شێواون‬ ‫له‌ڕوی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و سیاسی‌‌و ئابورییه‌وه‌‬ ‫كه‌ به‌ئاس���انی‌ راست ناكرێته‌وه‌‪ ،‬ناتوانین‬ ‫بڵێین نمونه‌یه‌كی‌ سه‌ركه‌وتوبوین‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ نمونه‌یه‌ك���ی‌ شكس���تخواردو‬ ‫بوین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ه���ۆكاری‌ ئ���ه‌م نمون���ه‌‬ ‫شكستخواردوییه‌ كێیه‌؟‬ ‫هیوا می���رزا س���لیم‪ :‬به‌بۆچونی‌ من‬ ‫به‌رپرسیارێتی‌ له‌ ئه‌ستۆی‌ هه‌مو تاكێكی‌‬ ‫ئ���ه‌م هه‌رێمه‌یه‌و هه‌موی‌ پش���كی‌ خۆی‌‬ ‫به‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬به‌اڵم رابه‌رانی‌ ئه‌م میلله‌ته‌و‬ ‫حیزب���ه‌كان به‌تایب���ه‌ت ه���ه‌ردو حیزبی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتدار له‌ماوه‌ی‌ (‪)25‬ساڵی‌ رابردودا‬ ‫پشكی‌ شێریان به‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ی‌ حیزبه‌كانی‌ تر‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌‌و كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌؟‬ ‫هیوا میرزا سلیم‪ :‬من نامه‌وێت ته‌زكیه‌ی‌‬ ‫هیچ حیزبێك بك���ه‌م‪ ،‬به‌اڵم ده‌توانم بڵێم‬ ‫یه‌كگرتو و كۆمه‌ڵ پش���كه‌كه‌یان ئه‌وه‌نده‌‬ ‫زۆر نه‌بوه‌ له‌س���نوری‌ خۆیاندا‪ ،‬بۆنمونه‌‬ ‫یه‌كگرت���وی‌ ئیس�ل�امی‌ ك���ه‌ پ���رۆژه‌ی‌‬ ‫چاكس���ازی‌ به‌رزكردبوه‌وه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪)24‬‬ ‫س���اڵی‌ رابردو هه‌رچه‌نده‌ ئێمه‌ له‌س���اڵی‌‬ ‫(‪)1994‬ه‌وه‌ خۆمان راگه‌یاندوه‌‪ ،‬ده‌توانم‬ ‫بڵێم به‌رێژه‌یه‌ك هه‌وڵی‌ داوه‌ كه‌ بتوانێت‬ ‫باره‌ الره‌كان راس���ت بكات���ه‌وه‌ به‌اڵم ئه‌و‬ ‫دۆخه‌ی‌ كه‌ بۆ ئه‌و دو حیزبه‌ ره‌خس���اوه‌‬ ‫بۆ ئه‌م حیزبانه‌ی‌ تر نه‌ڕه‌خساوه‌و هێشتا‬ ‫نه‌كه‌وتونه‌ته‌ به‌رده‌می‌ ئه‌و تاقیكردنه‌وه‌یه‌و‬ ‫جه‌ماوه‌ر ئه‌و متمانه‌یه‌ی‌ پێنه‌داون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌رنامه‌و پالنی‌ رونی‌ یه‌كگرتو‬ ‫چیه‌ بۆ ئه‌م قۆناغه‌؟‬ ‫هیوا میرزا سلیم‪ :‬یه‌كگرتو هه‌ر له‌یه‌كه‌م‬ ‫ساته‌وه‌ ده‌ورێكی‌ دڵسۆزانه‌و میانڕه‌وانه‌و‬ ‫بێالیه‌نان���ه‌ ‌ی بینیوه‌‪ ،‬چونك���ه‌ له‌مێژوی‌‬ ‫گه‌لی‌ كوردا هه‌میشه‌ په‌نجه‌شكاندنه‌كان‌و‬ ‫ملمالنێ���ی‌ سیاس���یه‌كانی‌ نێوخۆی‌ هێزو‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كانی‌ كورد خۆیان هۆكار‬ ‫ب���ون بۆئه‌وه‌ی‌ ك���ورد نه‌بێت���ه‌ خاوه‌نی‌‬ ‫كیان‌و قه‌واره‌ی‌ خۆی‌ له‌ماوه‌ی‌ ‪ 100‬ساڵی‌‬ ‫راب���ردودا به‌داخه‌وه‌ ئه‌و ئه‌زمون‌و قه‌یرانه‌‬ ‫دوباره‌بوه‌وه‌‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی‌ كه‌ حكومه‌تی‌‬ ‫بنكه‌فران دامه‌زرێنراو خه‌ڵكی‌ هیواو ئاواتی‌‬ ‫بو‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌داخ���ه‌وه‌ ده‌رئه‌نجامه‌كانی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ ده‌یبینی���ن‪ ،‬یه‌كگرتو هه‌وڵی‌‬ ‫زۆر داوه‌و به‌رده‌وام���ه‌ له‌هه‌وڵه‌كانی‌ به‌اڵم‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ الیه‌نه‌كان‌و به‌رامبه‌ركان وه‌كو‬ ‫پێویس���ت وه‌اڵمی‌ ده‌سپێش���خه‌ریه‌كانی‌‬ ‫یه‌كگرتویان نه‌داوه‌ته‌وه‌و ناشیده‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هۆكاری‌ ئه‌و وه‌اڵمنه‌دانه‌وه‌یه‌ی‌‬ ‫الیه‌نه‌كان ب���ۆ ده‌ستپێش���ه‌خه‌رییه‌كانی‌‬ ‫یه‌كگرتو چیه‌؟‬ ‫هیوا میرزا س���لیم‪ :‬الیه‌نه‌كان زیاتر ئه‌و‬ ‫بانگه‌شه‌یه‌ی‌ كه‌ به‌رزیان كردۆته‌وه‌ وه‌كو‬ ‫نیشتمانی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی‌‌و به‌رژه‌وه‌ندی‌ گشتی‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وپه‌ڕی‌ رێزمدا بۆیان كه‌متر ئه‌وه‌‬ ‫به‌رجه‌س���ته‌ ده‌كه‌ن‌و زیاتر به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫كه‌سی‌‌و به‌رژه‌وه‌ندی‌ حیزبی‌ ئه‌و بابه‌تانه‌‬ ‫زاڵه‌ به‌س���ه‌ریانداو ئه‌سڵی‌ قه‌زیه‌كان زۆر‬

‫سیاس ‌هت‌و كار ‌ی‬ ‫سیاس ‌ی پێویست ‌ه‬ ‫هه‌میشه‌ هێمنانه‌و‬ ‫له‌سه‌رخۆ بێت‪ ،‬دوربێت‬ ‫له‌هه‌مو په‌نج ‌ه شكاندن‌و‬ ‫یه‌كتر شكاندن‌و‬ ‫توندوتیژیه‌ك‬

‫زۆر ئاس���اییه‌ به‌الیان���ه‌وه‌ بیكه‌نه‌ فیدای‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیه‌ حیزبی‌‌و كه‌سیه‌كان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌وپێی���ه‌ی‌ یه‌كگرتو حیزبێكی‌‬ ‫میان���ڕه‌وی‌ ئیس�ل�امیه‌‪ ،‬وای‌ ده‌بینیت كه‌‬ ‫نه‌رمبونی‌ سیاسه‌تی‌ یه‌كگرتو هۆكار بێت‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ وه‌كو پێویس���ت وه‌اڵمی‌‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ریه‌كانی‌ ده‌ست نه‌درێته‌وه‌؟‬ ‫هیوا میرزا سلیم‪ :‬له‌راستیدا من ده‌مه‌وێت‬ ‫به‌هه‌م���و جه‌م���اوه‌ری‌ گه‌له‌ك���ه‌م بڵێم‪،‬‬ ‫له‌مێ���ژوی‌ گه‌لی‌ كورداو ئه‌م قۆناغه‌ش���ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵدا بێت ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ده‌مارگیری‌‌و‬ ‫توندڕه‌وی‌ الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان‪ ،‬سیاسه‌ت‌و‬ ‫كاری‌ سیاسی‌ پێویسته‌ هه‌میشه‌ هێمنانه‌و‬ ‫له‌س���ه‌رخۆ بێت‪ ،‬دوربێت له‌هه‌مو په‌نجه‌‬ ‫شكاندن‌و یه‌كتر شكاندن‌و توندوتیژیه‌ك‪،‬‬ ‫گه‌وره‌تری���ن گرفت���ی‌ میره‌كان���ی‌ كورد‬ ‫له‌مێژوداو سیاس���یه‌كانی‌ ئێس���تای‌ كورد‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ده‌مارگی���ری‌‌و توڕه‌بون‌و‬

‫هه‌ڵچون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌واته‌ ئه‌م سیاسیانه‌ی‌ ئێستا‬ ‫درێژه‌پێده‌ری‌ رێگای‌ میره‌كانن؟‬ ‫هی���وا میرزا س���لیم‪ :‬بۆچ���ی‌ ناكرێت؟‬ ‫خۆ ئێم���ه‌ نابێ���ت بڵێین ئ���ه‌وان هه‌مو‬ ‫ئیش���ه‌كانیان خراپ ب���وه‌‪ ،‬هه‌ڵه‌یان بوه‌‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ هه‌ڵه‌ی‌ سیاسی‌‌و خۆویستیان‌و‬ ‫حیس���اب نه‌كردن ب���ۆ به‌رامبه‌ره‌كانیان‬ ‫تائاس���تی‌ دژی‌ یه‌كتر هێ���ز كۆبكه‌نه‌وه‌و‬ ‫ئه‌م بدات���ه‌ په‌نا ئ���ه‌و واڵت‌و ئه‌ویتریش‬ ‫بداته‌ په‌ن���ا ئه‌و واڵت له‌پێن���او هه‌ندێك‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ ته‌س���كی‌ حیزبیدا‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫ئه‌مڕۆ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ رون‌و ئاشكرا ئه‌وه‌‬ ‫ده‌بینین‪ .‬ئێمه‌ ئه‌گ���ه‌ر بمانه‌وێت خاڵێك‬ ‫ده‌ستپێبكه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌ره‌و چاكسازی‌‬ ‫بڕۆین‪ ،‬به‌ره‌و چاككردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و شتانه‌ی‌‬ ‫كه‌ تێكمانداوه‌ هه‌نگاو بنێین‪ ،‬پێویس���ته‌‬ ‫دان به‌هه‌ڵه‌كان���ی‌ خۆمان���دا بنێین‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ئه‌زمونه‌ی‌ دو س���ێ‌ مانگ���ه‌ی‌ دوایی‌ بۆ‬ ‫منی‌ س���ه‌لماند كه‌ له‌ماوه‌ی‌ ‪ 100‬س���اڵی‌‬ ‫راب���ردودا گه‌لی‌ كورد نه‌گه‌یش���ت به‌هیچ‬ ‫ده‌رئه‌نجامێك هۆكاره‌كه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ده‌مارگیری‌ میره‌كان‌و ده‌س���ه‌اڵتداره‌كان‌و‬ ‫حیزبه‌ سیاسیه‌كان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬باش���ه‌ ده‌مه‌وێ���ت بپرس���م‬ ‫بۆچ���ی‌ هه‌ندێك ج���ار جی���اوازی‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌نێوان ئه‌ندامانی‌ فراكس���یۆنی‌ یه‌كگرتو‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌سنوری‌ سلێمانیدان زیاتر ده‌توانن قسه‌‬ ‫بكه‌ن‌و هه‌ڵوێستیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ناوچه‌كانی‌ تر كه‌مترو به‌تایبه‌ت ئه‌وانه‌تان‬ ‫ك���ه‌ له‌دهۆك���ن بێده‌نگ���ن‌و زۆرجاریش‬ ‫پێچه‌وانه‌ی‌ بۆچونی‌ ئه‌مانن؟‬ ‫هیوا میرزا س���لیم‪ :‬له‌راس���تیدا ده‌بێت‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كان‌و سه‌ركردایه‌تی‌‌و بنكه‌ی‬ ‫جه‌ماوه‌ری‌ هه‌ر حیزبێك بۆچونیان نزیك‬ ‫بێ���ت هه‌ڵقواڵوی‌ بڕیارو هه‌ڵوێس���ته‌كانی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ بێت‪ ،‬ئێم���ه‌ له‌بازنه‌یه‌كی‌‬ ‫فراواندا ئازادی‌ دراوه‌ت���ه‌ په‌رله‌مانتار وه‌‬ ‫پێویستیشه‌ په‌رله‌مانتار ئازاد بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وانیش پێویس���ته‌ ئاگایان له‌وه‌بێت كه‌‬ ‫لێدوان‌و هه‌ڵوێس���ته‌كانیان له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫سیاسه‌تی‌ حیزبدا بێت‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫كه‌ركوك ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ سه‌ر هه‌رێم؟‬

‫‪7‬‬

‫"ئه‌وه‌ی‌ كه‌ركوكی‌ پاراستوه‌ ته‌نها هێزی‌ پێشمه‌رگه‌ بوه‌"‬

‫به‌سه‌ركه‌وتویی‌ ئه‌نجامبده‌ین ئه‌ویش‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫س���ه‌ره‌تا هێوركردنه‌وه‌ی‌ بارودۆخی‌‬ ‫له‌دوای‌ لێدوانه‌كانی‌ مالیكی‌ له‌باره‌ی‌ كه‌ركوك‌و پاراستنی‌ ئه‌من‌و ئاسایش‬ ‫هه‌روه‌ها س���ه‌رژمێری‌ كردن‌و ئه‌وجا‬ ‫پارێزگای‌ كه‌ركوكه‌وه‌ جارێكی‌‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ئێستا‬ ‫تر پرسی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ كه‌ركوك‬ ‫كاتی‌ هاتوه‌ قس���ه‌ له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌‬ ‫بۆ سه‌ر هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ حكومه‌تی‌ عێراق‬ ‫جێ‌به‌جێ‌ كردنی‌ ماده‌ی‌ ‪140‬ی‌‬ ‫سه‌رقاڵی‌ ش���ه‌ڕكردنه‌ له‌گه‌ڵ داعش‪،‬‬ ‫ده‌ستوری‌ عێراق هاته‌وه‌ به‌رباس‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌وه‌وه‌ مه‌شغوڵ نه‌بێت‌و به‌هێز‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم‬ ‫بێت ئه‌وا هیچ كاتێك گوێی بۆ كورد‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتارێكی‌ عێراقیش‬ ‫نه‌گرتوه‌‌و خاكه‌كه‌ی‌ داگیركردوه‌ "‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات "ئه‌گه‌ر‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌پێكهاته‌كان���ی‌ تری‌‬ ‫الیه‌نه‌كان له‌ناو خۆیاندا یه‌كگرتو‬ ‫كه‌ركوك‌و تێڕوانینی‌ ئه‌وان بۆ پرسی‌‬ ‫نه‌بن ناتوانین ئه‌و پرۆسه‌یه‌‬ ‫گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ كه‌ركوك ب���ۆ هه‌رێمی‌‬ ‫ئه‌نجامبده‌ین"‪،‬توركمانه‌كانی‌‬ ‫كوردس���تان ناوبراو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌‬ ‫كه‌ركوكیش داوای‌ هه‌رێمێكی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆ ده‌كه‌ن بۆ ئه‌و پارێزگایه‌‪ .‬كرد كه‌وا به‌هۆی‌ ئه‌و هه‌ڵس���وكه‌وت‌و‬ ‫سیاس���ه‌ته‌ی‌ حكومه‌ت���ی‌ عێ���راق‬ ‫محه‌م���ه‌د عوس���مان په‌رله‌مانتاری‌ به‌رامبه‌ر كه‌ركوك كردویه‌تی‌ ئه‌وانیش‬ ‫ك���ورد له‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌ نوێنه‌ران���ی‌ له‌وه‌ تێگه‌یش���تون كه‌ وا حكومه‌تی‌‬ ‫عێراق له‌ب���اره‌ی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ كه‌ركوك مه‌رك���ه‌ز نایه‌وێت هی���چ خزمه‌تێكی‌‬ ‫بۆ س���ه‌ر هه‌رێمی‌ كوردستان ئاماژه‌ كه‌ركوك ب���كات به‌پێچه‌وانه‌یش���ه‌وه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ده‌بێت به‌و ش���ێوه‌یه‌ ده‌یه‌وێت كێشه‌شی‌ بۆ دروست بكات‪،‬‬ ‫بڕوانن���ه‌ مه‌س���ه‌له‌كه‌ ب���ه‌وه‌ی‌ ئایا هه‌ربۆیه‌ تاراده‌یه‌كی‌ باش له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫عێ���راق هێزێكی‌ به‌هێ���زه‌و ده‌توانێت پێكهات���ه‌ی‌ كه‌ركوك ئ���ه‌و بۆچونه‌‬ ‫په‌الم���اری‌ ئ���ه‌و ناوچانه‌ ب���دات یان دروست بوه‌ كه‌وا پێویسته‌ بگه‌رێته‌وه‌‬ ‫الوازن‌و ته‌نان���ه‌ت به‌غدایش���یان بۆ سه‌ر هه‌رێم‪ ،‬ئه‌و وتی‌"ئێمه‌ پێویسته‌‬ ‫ناپارێزرێـ���ت‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "له‌الیه‌كی‌ هه‌وڵبده‌ین بنه‌ماكانی‌ دیموكراس���ی‌‬ ‫تره‌وه‌ به‌پێی‌ ده‌س���تور ئه‌و مافه‌مان بچه‌س���پێنین ئه‌وی���ش هه‌وڵدانه‌ بۆ‬ ‫ی نه‌ت���ه‌وه‌كان به‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ له‌ماده‌یه‌كی‌ یاسایی‌ جێگای‌ پێك���ه‌وه‌ ژیان ‌‬ ‫ی پێكهاته‌كان���ی‌ تریش به‌پێی‌ قه‌باره‌ی‌‬ ‫بۆته‌وه‌ كه‌وا ‪140‬ه‌ به‌وه‌ش ئێمه‌ ماف ‌‬ ‫ئه‌وه‌م���ان هه‌یه‌ هه‌رس���ێ قۆناغه‌كه‌ خۆی���ان به‌ش���داری‌ ده‌س���ه‌اڵتیان‬

‫پارێزگای���ه‌‪ ،‬به‌ڵك���و ئ���ه‌وه‌ی‌ كراوه‌‬ ‫پێبكرێت "‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانت���اره‌ی‌ كورد له‌به‌غدا هه‌رێمی‌ كوردستان‌و هێزی‌ پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ناكۆك���ی‌ نێ���وان الیه‌ن���ه‌ بوه‌ ئه‌وان به‌رگری���ان لێكردوه‌ تاكو‬ ‫سیاس���یه‌كان‌و كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر ئه‌و چاره‌نوس���ی‌ وه‌كو موس���ڵ‌و تكریت‌و‬ ‫پرس���ه‌ جه‌ختی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ روم���ادی‌ نه‌بێ���ت‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ كه‌ركوك‬ ‫كه‌وا "ئه‌گ���ه‌ر ئێم���ه‌ بمانه‌وێت ئه‌و حه‌ق���ی‌ خۆیه‌تی‌ داوا بكات ریفراندۆم‬ ‫پرۆسه‌یه‌ جێبه‌جێ‌ بكه‌ین پێش هه‌مو بكرێ���ت‌و به‌فه‌رمی‌ بگه‌ڕێته‌وه‌ س���ه‌ر‬ ‫ش���تێك ناوماڵی‌ كورد یه‌كبخرێته‌وه‌‌و هه‌رێمی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ش كرد‬ ‫یه‌ك گوتاری‌ سیاسیمان هه‌بێت ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێمه‌ توانیمان به‌و ش���ێوازه‌ بكه‌ین‌و كه‌وا"هه‌ماهه‌نگ���ی‌ له‌نێ���وان هه‌رێمی‌‬ ‫الیه‌ن���ه‌كان واز له‌ملمالنێ���ی‌ یه‌كتری‌ كوردستان‌و پارێزگای‌ كه‌ركوك هه‌یه‌‬ ‫بهێن���ن‌و به‌گیانێكی‌ نیش���تیمانیانه‌ س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و مه‌س���ه‌له‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مامه‌ڵ���ه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و پرس���ه‌دا بكه‌ن پێویسته‌ ئه‌و پرۆسه‌یه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫ئه‌وا به‌دڵنیایه‌وه‌ ده‌توانین ریفراندۆم یاس���ادا بێت‌و له‌و ڕوه‌وه‌ شه‌رعیه‌تی‌‬ ‫بكه‌ین‌و س���ه‌ركه‌وتو بی���ن‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ پێبدرێ���ت‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌بێ���ت س���ه‌ره‌تا ناوماڵ���ی‌ خۆمان له‌ماوه‌ی‌ رابردودا ئه‌وه‌ی‌ پش���تگیری‌‬ ‫یه‌كگرتو بكه‌ین ئه‌وجا ده‌س���تبكه‌ین كه‌ركوك���ی‌ ك���ردوه‌و پاراس���تویه‌تی‌‬ ‫له‌داع���ش حكومه‌تی‌ هه‌رێ���م‌و هێزی‌‬ ‫به‌ئه‌نجامدانی‌ ئه‌و پرۆسه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگای‌ پێش���مه‌رگه‌ بوه‌‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ پێویسته‌‬ ‫كه‌ركوك ئه‌وه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌وا به‌پێی‌ هه‌مو هه‌وڵێك بدرێت بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫ماده‌ی‌ ‪140‬ی‌ ده‌ستوری‌ عێراق ده‌بێـت ئ���ه‌و ش���اره‌ ب���ۆ س���ه‌ر هه‌رێم���ی‌‬ ‫هه‌مو هه‌نگاوه‌كان���ی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ئه‌و كوردستان"‪.‬‬ ‫نه‌جات حوسێن ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگای���ه‌ بۆ س���ه‌رهه‌رێم جێبه‌جێ‌‬ ‫بكرێت‌و ریفران���دۆم بكرێت‪ ،‬محه‌مه‌د پارێ���زگای‌ كه‌رك���وك له‌هاوپه‌یمانی‌‬ ‫كه‌مال س���ه‌رۆكی‌ لیس���تی‌ برایه‌تی‌ ئیس�ل�امی‌ توركمان���ی‌ له‌ب���اره‌ی‌‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێ���زگای‌ كه‌ركوك گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ كه‌ركوك ب���ۆ هه‌رێمی‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ وت"له‌دوای‌ شه‌ڕی‌ داعشه‌و‌ه كوردس���تان‌و بۆچونی‌ ئه‌وان له‌سه‌ر‬ ‫ی له‌كه‌ركوك ئه‌و پرس���ه‌ بۆ ئاوێنه‌ وتی‌"ئێمه‌ وه‌ك‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراق ده‌ست ‌‬ ‫هه‌ڵگرتوه‌ به‌س���اروخێك‌و سه‌ربازێک توركمانه‌كانی‌ ن���او كه‌ركوك چه‌نده‌‬ ‫پشتگیری‌ كه‌ركوكی‌ نه‌كردوه‌‌و رێگری‌ ساڵه‌ داواكارین كه‌وا كه‌ركوك ببێته‌‬ ‫له‌داعش نه‌كردوه‌ بۆ پاراس���تنی‌ ئه‌و هه‌رێمێك���ی‌ س���ه‌ربه‌خۆ‌و جیابێته‌وه‌‬

‫له‌عێراق بۆ ماوه‌ی‌ هه‌شت ساڵ هه‌تا‬ ‫زیاتریش ئه‌وكاته‌ش وه‌زعی‌ كه‌ركوك‬ ‫باش بێت له‌روی‌ سیاسی‌‌و ئاسایش‌و‬ ‫ئابوریه‌وه‌ دوای‌ ئه‌وه‌ش بڕیار بدرێت‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ بگه‌ڕێـته‌وه‌ س���ه‌ر هه‌رێم‪،‬‬ ‫هه‌ر بۆیه‌ تاكو ئێستا هه‌ڵوێستی‌ ئێمه‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ هه‌رێمێكی‌ سه‌ربه‌خۆیه‌ بۆ‬ ‫كه‌ركوك"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر س���ه‌باره‌ت به‌گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌رك���وك بۆ هه‌رێم ئ���ه‌و ئه‌ندامه‌ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێ���زگای‌ كه‌ركوك كه‌‬ ‫ه���اوكات له‌هاوپه‌یمان���ی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫توركمانی���ه‌ ئه‌وه‌ی‌ خس���ته‌ڕو كه‌وا‬ ‫"ئێمه‌ زۆرمان پێباشه‌ سه‌ر به‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان بین‌و له‌گه‌ڵ ئه‌واندا بین‬ ‫نه‌وه‌كو شیعه‌و س���ونه‌ ‪،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫كه‌رك���وك بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ س���ه‌ر هه‌رێم‬ ‫پێویس���ته‌ چه‌ند مه‌رجێك هه‌یه‌ جێ‌‬ ‫به‌ج���ێ‌ بكرێت له‌به‌رامبه‌ر رازی‌ بونی‌‬ ‫ئێمه‌ به‌و بڕیاره‌ ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ له‌سێ‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌ی‌ هه‌رێ���م یه‌كیان‬ ‫بدرێت به‌ئێمه‌‌و یه‌كێك له‌جێگره‌كانیش‬ ‫وه‌ربگری���ن‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌س���ه‌ر ئااڵی‌‬ ‫كوردستان نیشانه‌ی‌ توركمانی‌ له‌سه‌ر‬ ‫بێت وه‌ك���و به‌ش���داری‌ كردنێك له‌و‬ ‫هه‌رێمه‌ هه‌روه‌ها ‪30‬هه‌زار پێشمه‌رگه‌‬ ‫له‌هێ���زی ئێمه‌ بێت‪ ،‬جگ���ه‌ له‌وه‌ش‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زی���ران‌و په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان به‌شداری‌ ‪ %30‬بكه‌ین به‌و‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ش له‌هه‌رێمدا كورد زۆرینه‌‬ ‫ده‌بێ‌و ئێمه‌ش‪ %30‬به‌شدار ده‌بین "‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی شه‌ڕ ‌‬ ‫له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫داعشه‌وه‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق ده‌ست ‌‬ ‫له‌كه‌ركوك‬ ‫هه‌ڵگرتو‌ه‬ ‫به‌ساروخێك‌و‬ ‫سه‌ربازێک‬ ‫ی‬ ‫پشتگیر ‌‬ ‫كه‌ركوكی‌ نه‌كردوه‌‌و‬ ‫رێگری‌ له‌داعش‬ ‫نه‌كردو‌ه بۆ‬ ‫پاراستنی‌ ئه‌و‬ ‫پارێزگایه‌‬

‫ئه‌حمه‌د چه‌له‌ب ‌ی‬ ‫بازرگان‌و سیاسه‌تمه‌دار‪" ..‬ماستاوچی‌‌و دوڕو"‬ ‫پرۆفایل‬ ‫ی ئه‌حمه‌د‬ ‫حه‌فتا س���اڵ‌ له‌ته‌مه‌ن��� ‌‬ ‫چه‌له‌ب���ی‌ ه���اوكات ب���و له‌گ���ه‌ ‌ڵ‬ ‫جه‌نگ���ه‌ هه‌ژێن���ه‌رو روداو‌ه گه‌رم‌و‬ ‫ی‬ ‫قه‌یران���ه‌ گ���ه‌وره‌كان‪ ،‬ئه‌گه‌رچ��� ‌‬ ‫ئ���ه‌و به‌زیره‌كتری���ن ب���ازرگان‌و‬ ‫سیاس���تمه‌داری‌ عێراق ناوده‌برێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وانه‌ی‌ له‌نزیكه‌وه‌ ناسیویان ‌ه‬ ‫ده‌ڵێن‪ :‬چه‌له‌بی‌ له‌"ماس���تاوچیه‌تی‌‌و‬ ‫دوڕو"یشدا كارامه‌و لێزان بو‪.‬‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و‬ ‫سه‌رتاس���ه‌ری‌ ژیان��� ‌‬ ‫كارنام���ه‌ی‌ ئاب���وری‌ ئ���ه‌م پیاوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪70‬‬ ‫ك���ه‌ هه‌فته‌ی‌ راب���ردو له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫س���اڵیدا كۆچی‌ دوایی‌ كرد‪ ،‬كه‌ین‌و‬ ‫به‌ی���ن‌و مامه‌ڵ��� ‌ه كردن ب���و له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫خاوه‌ن ده‌سه‌اڵت‌و سه‌رمایه‌كان‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫له‌یه‌ككاتدا له‌سه‌ر چه‌ند په‌ت یار ‌‬ ‫ده‌كردو رایه‌ڵێك له‌په‌یوه‌ندی‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫چه‌ندین به‌ره‌ی‌ جیاوازو دژ به‌یه‌كدا‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫رێكخس���تبو‪ .‬ئه‌حمه‌د چه‌له‌ب ‌‬ ‫خه‌سڵه‌ته‌ی‌ له‌باوباپیرانیه‌وه‌ به‌میرات‬ ‫بۆ مابۆوه‌‪.‬‬ ‫عه‌بدولحس���ێن چه‌له‌ب���ی‌ باپیری‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ 1920‬‬ ‫ی شۆڕش ‌‬ ‫ی هه‌ڵگیرسان ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫شیعه‌كان‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك���ی‌ توندوت���ۆڵ‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ئینگلی���زه‌كان‪ ،‬په‌یوه‌ندیه‌كانیش��� ‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ مه‌رجه‌عیه‌ت���ی‌ ش���یعه‌دا‬ ‫له‌نه‌جه‌ف تۆكمه‌و قایم بو‪ ،‬به‌مه‌رجێك‬ ‫ئینگلیزو مه‌رجه‌عیه‌تی‌ ش���یع ‌ه له‌و‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كد ‌‬ ‫ده‌مه‌دا دوژمنی‌ سه‌رسه‌خت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌حم���ه‌د چه‌له‌ب ‌‬ ‫ب���ون‪ .‬باپی���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ل��� ‌ه ‪1922‬ه‌وه‌ تا ‪ 1933‬ك���ه‌ كات ‌‬ ‫مردنیه‌ت���ی‌‪ ،‬ب���ه‌رده‌وام وه‌زی���ر بو‬ ‫ی‬ ‫له‌كابین���ه‌ یه‌ك ل���ه‌دوای‌ یه‌كه‌كان ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراقدا‪ .‬دوای‌ خۆیش���ی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی جێگه‌ ‌‬ ‫ی چه‌له‌بی‌ كوڕ ‌‬ ‫عه‌بدولهاد ‌‬ ‫ی‬ ‫گرت���ه‌وه‌‌و سیاس���ه‌ت‌و بازرگانی��� ‌‬ ‫ك���رد به‌پیش���ه‌ی‌ بنه‌ماڵه‌كه‌ی���ان‪،‬‬ ‫ل���ه‌و س���ه‌رده‌مانه‌دا باوكی‌ ئه‌حمه‌د‬ ‫ی له‌گ���ه‌ ‌ڵ‬ ‫ی په‌یوه‌ندییه‌ك��� ‌‬ ‫چه‌له‌ب��� ‌‬ ‫عه‌بدولئی�ل�اه دا له‌وپه‌ڕی‌ باش���یدا‬ ‫ب���و‪ ،‬ئ���ه‌م په‌یوه‌ندیه‌ رێخۆش���كه‌ر‬

‫ی ببێت ‌ه‬ ‫بو بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ عه‌بدوله���اد ‌‬ ‫ی به‌ریتانی‌‌و‬ ‫تاكه‌ وه‌كیل���ی‌ كۆمپانیا ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تی‌ گ���رت به‌س���ه‌ر بازرگان ‌‬ ‫دانه‌وێڵه‌ی‌ عێراقدا‪ ،‬پاش���ان به‌سه‌ر‬ ‫ی په‌موداو‬ ‫ی به‌رهه‌مهێنان ‌‬ ‫كێڵگه‌كان��� ‌‬ ‫دواتریش له‌بواری‌ موڵك‌و خانوبه‌ره‌دا‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌حمه‌د چه‌له‌ب ‌‬ ‫چاالك ب���و‪ ،‬باوك ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه وه‌زیرو په‌رله‌مانتارو س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی ئه‌عی���ان بو‪ ،‬هه‌مو ئه‌م‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتانه‌ی‌ خس���تبو‌ه خزمه‌ت‬ ‫پێكه‌وه‌نانی‌ س���ه‌روه‌ت‌و سامانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی به‌غدا‬ ‫ته‌نانه‌ت ش���اری‌ "حری���ه‌" ‌‬ ‫پێشتر به‌ناوی‌ شاری‌ "هادی‌" باوكی‬ ‫ئه‌حمه‌د چه‌له‌بیه‌وه‌ به‌ناوبانگ بو‪ ،‬تا‬ ‫ی‬ ‫ئێس���تاش چه‌ندین شه‌قام‌و گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ی باوك‌و‬ ‫ی به‌غدا به‌ن���او ‌‬ ‫ئه‌و ش���اره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پاپیریه‌وه‌ ناس���راون‪ .‬له‌س���ه‌رده‌م ‌‬ ‫پاشایه‌تیدا مامی ئه‌حمه‌د چه‌له‌بیش‬ ‫دامه‌زرێنه‌رو خاوه‌نی‌ بانكی‌ رافیده‌ین‬ ‫ی‬ ‫بو‪ ،‬ك ‌ه دواتر بو‌ه گه‌وره‌ترین بانك ‌‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫هه‌ندێك س���ه‌رچاوه‌ ب���اس له‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ 14‬‬ ‫ده‌كه‌ن ك���ه‌ به‌ر له‌شۆڕش��� ‌‬ ‫ی ‪ ،1958‬عه‌بدولئیاله ‪150‬‬ ‫ته‌م���وز ‌‬ ‫ی داو‌ه‬ ‫ه���ه‌زار لی���ره‌ی‌ ئیس���ته‌رلین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تا به‌ناو ‌‬ ‫به‌عه‌بدولهادی‌ چه‌له‌ب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫خێزان���ی‌ پاش���ایه‌تیه‌وه‌ له‌بانكێك ‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ دایبنێ���ت‪ ،‬دوات���ر ك���ه‌س‬ ‫نه‌یزانی‌ چاره‌نوس���ی‌ ئه‌و پاره‌ زۆر‌ه‬ ‫ی لێهات‪.‬‬ ‫چ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رژێمی‌ پاش���ایه‌ت ‌‬ ‫ی كه‌وتن ‌‬ ‫كات ‌‬ ‫باوك���ی‌ ب���ه‌كار له‌تاران ب���و‪ ،‬ناچار‬ ‫بو چه‌ندین مانگ ل���ه‌وێ‌ بمێنێته‌و‌ه‬ ‫خێزانه‌كه‌ی‌ عێراقیان به‌جێهێش���ت‌و‬ ‫له‌ڕێ���ی‌ ئه‌رده‌ن���ه‌وه‌ رویانك���رد‌ه‬ ‫به‌ریتانیا له‌ له‌نده‌ن نیشته‌جێ‌ بون‌و‬ ‫چه‌ندین ڤێال‌و بنه‌و ماڵیشیان هه‌بو‬ ‫له‌لوبنان‪.‬‬ ‫ی ‪1958‬ه‌وه‌ ئه‌حم���ه‌د‬ ‫له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌واڵتان ‌‬ ‫ی زۆربه‌ی‌ ژیان��� ‌‬ ‫چه‌له‌ب��� ‌‬ ‫لوبن���ان‌و ئ���ه‌رده‌ن‌و به‌ریتانی���ا‌و‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ری���كادا به‌س���ه‌ربرد‪ ،‬س���اڵ ‌‬ ‫‪ ،1972‬هاوس���ه‌رگیریی‌ له‌گ���ه‌ ‌ڵ‬

‫ی‬ ‫ی وه‌زیر ‌‬ ‫ی كچی‌ عادل عسێران ‌‬ ‫له‌یال ‌‬ ‫ش���یعه‌ مه‌زهه‌بی‌ لوبنان���دا كرد‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی شیعه‌ ‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌یه‌كی‌ ده‌ستڕۆشتو ‌‬ ‫لوبنانن‌و ئیمام موس���ا س���ه‌دریش‬ ‫ماره‌ی‌ ده‌بڕێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌حم���ه‌د چه‌له‌ب���ی‌‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی دكتۆرا‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی‌ بڕوانام���ه‌ ‌‬ ‫له‌بیركاری���دا له‌زانكۆی‌ ش���یكاگۆ‪،‬‬ ‫كه‌ یه‌كێكه‌ له‌باش���ترین‌و ناودارترین‬ ‫زانكۆكان���ی‌ ئه‌مه‌ری���كاو جیه���ان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫گه‌ڕایه‌وه‌ لوبنان‌و له‌زانكۆی‌ ئه‌مه‌ریك ‌‬ ‫ی وته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌یروت بۆ ماوه‌یه‌ك وانه‌ ‌‬ ‫پاش���ان له‌س���اڵی‌‪1977‬دا له‌گ���ه‌ڵ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شا حسێن ‌‬ ‫ی برا ‌‬ ‫ش���ازاد‌ه حه‌سه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌رده‌ن له‌س���ه‌ر دامه‌زراندن ‌‬ ‫شا ‌‬ ‫بانك���ی‌ به‌ت���را رێكده‌ك���ه‌ون‪ ،‬ك��� ‌ه‬ ‫زۆر ناخایه‌نێ���ت ده‌بێت��� ‌ه یه‌كێ���ك‬ ‫ی ئه‌رده‌ن‌و‬ ‫له‌گرنگتری���ن بانگكه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست‪ ،‬كه‌ له‌كۆتای ‌‬ ‫ی ‪1980‬دا مایه‌پ���وچ ده‌بێ‌‌و‬ ‫ده‌ی���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌رده‌نه‌و‌ه حوكم ‌‬ ‫له‌الیه‌ن حكومه‌ت ‌‬ ‫ی بۆ ده‌رده‌چێت‪.‬‬ ‫ده‌ستگیركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌حمه‌د چه‌له‌بی‌ له‌سه‌ره‌تای‌ ده‌یه‌ ‌‬ ‫‪1990‬ه‌و‌ه به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ چاالكانه‌تر‬ ‫ی سیاس���ی‌ ده‌كات‌و ده‌بێت��� ‌ه‬ ‫كار ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێك له‌گرنگترین به‌رهه‌ڵستكاران ‌‬ ‫ی ‪1992‬‬ ‫رژێم���ی‌ س���ه‌دام‪ .‬س���اڵ ‌‬ ‫كۆنگره‌ی‌ نیشتمانی‌ داده‌مه‌زرێنێت‌و‬ ‫ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ كوردس���تان‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی ‪ 1996‬ده‌گه‌ڕێت���ه‌و‌ه‬ ‫‪31‬ی‌ ئاب��� ‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كاو په‌یوه‌ندیه‌كانی‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫باڵ���ی‌ كۆنزه‌رڤاتیڤی‌ ئیداره‌ی‌ بوش‬ ‫"دیك چینی‌‌و ریتش���ارد بێرل‌و پۆل‬ ‫ی‬ ‫ولفۆفیتز" به‌هێ���ز ده‌كا‌و كۆنگره‌ ‌‬ ‫نیش���تمانی‌ ده‌یان ملیۆن دۆالر وه‌ك‬ ‫كۆمه‌ك ل��� ‌ه ‪ CIA‬وه‌رده‌گرێت‪ ،‬تا‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بۆ عێ���راق دوا ‌‬ ‫كات��� ‌‬ ‫ی سه‌دام له‌‪2003‬دا‪.‬‬ ‫روخانی‌ رژێم ‌‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ زۆرێك له‌ش���اره‌زایان‬ ‫ی له‌پشت‬ ‫پێیانوایه‌ كه‌ ئه‌حمه‌د چه‌له‌ب ‌‬ ‫ی سه‌ربازی‌ ئه‌مه‌ریكاوه‌ بو‌ه بۆ‬ ‫هێرش ‌‬ ‫سه‌ر عێراق‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم "كنس پۆالك" كه‌ له‌ده‌زگا ‌‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكی‌ كار ‌‬ ‫ی ‪‌ CIA‬‬ ‫هه‌واڵگر ‌‬ ‫ی به‌و قس���انه‌ دێت‪،‬‬ ‫ك���ردوه‌‪ ،‬گاڵته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مردن ‌‬ ‫ئ���ه‌و له‌وتارێكیدا ك���ه‌ دوا ‌‬ ‫ئه‌حمه‌د چه‌له‌بی‌ باڵویكرده‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫ی شه‌ڕ ‌‬ ‫"یه‌كه‌مجار كه‌ دوا ‌‬ ‫كه‌ن���داو ئه‌حمه‌د چه‌له‌بی���م بینی‌‪،‬‬ ‫نه‌مده‌توان���ی‌ باوه‌ڕ ب���ه‌و‌ه بكه‌م ك ‌ه‬ ‫ی سه‌دام پار‌ه‬ ‫ئێم ‌ه بۆ روخانی‌ رژێم ‌‬ ‫به‌كه‌سێكی‌ وا ماس���تاوچی‌‌و دوڕو‪،‬‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندخواز ده‌ده‌ین‪ ،‬هه‌رچه‌ندم‬ ‫ده‌كرد له‌و‌ه تێنه‌ده‌گه‌یشتم ك ‌ه چۆن‬ ‫كه‌س���ێك هه‌ی���ه‌ ئ���ه‌و كااڵیان ‌ه له‌م‬ ‫پیاوه‌ بكڕێت ك ‌ه ده‌یه‌وێ‌ بیفرۆشێ‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ڕه‌رای‌ ئ���ه‌وه‌ش ئه‌مه‌ریكیه‌كان‬ ‫كااڵكه‌ی���ان لێك���ڕی‌‪ .‬س���ه‌یرم له‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌هات ك���ه‌ چۆن كاربه‌ده‌س���تان ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ری���كا‬ ‫دنیادی���ده‌و هوش���یار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كرد كه‌ خۆ ‌‬ ‫باوه‌ڕیان به‌قس���ه‌كان ‌‬ ‫به‌س���ێكۆالر‌و دیموكراسخواز نیشان‬ ‫ده‌دا"‪.‬‬ ‫ی هه‌مو ئه‌وانه‌ش‬ ‫ده‌شڵێت "سه‌ربار ‌‬ ‫ی‬ ‫پێموانی ‌ه ك ‌ه ئه‌وه‌ی‌ ده‌وترێت چه‌له‌ب ‌‬ ‫به‌رپرس بوبێت له‌داگیركردنی‌ عێراق‬ ‫له‌‪2003‬دا‪ ،‬قس���ه‌یه‌كی‌ راست بێت‪.‬‬ ‫ی سێپتێمبه‌ر‬ ‫ئیداره‌ی‌ بوش دوای‌‪‌ 11‬‬ ‫به‌هۆكاری‌ په‌یوه‌س���ت به‌خۆیان به‌و‬ ‫ئه‌نجامه‌ گه‌یشتبون ك ‌ه عێراق داگیر‬ ‫بكه‌ن‪ .‬ئه‌حم���ه‌د چه‌له‌بیش بۆ ئه‌م‬ ‫ی ئه‌وان كه‌س���ێكی‌ شیاو بو‪،‬‬ ‫بڕیاره‌ ‌‬ ‫ته‌نانه‌ت ئه‌گ���ه‌ر ئه‌حمه‌د چه‌له‌بیش‬ ‫ی‬ ‫ی بوش كه‌س���ێك ‌‬ ‫نه‌بوای���ه‌ ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌ داده‌هێن���ا‪ .‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ی تر‬ ‫ی له‌هه‌مو ئه‌وان ‌‬ ‫ئه‌حمه‌د چه‌له‌ب ‌‬ ‫ی له‌رۆ ‌ڵ بینین‬ ‫باشتر بو ك ‌ه هه‌م حه‌ز ‌‬ ‫ی له‌پاره‌و ده‌سه‌اڵتیش‬ ‫بو‪ ،‬هه‌م حه‌ز ‌‬ ‫بو"‪.‬‬ ‫پ���ۆالك باوه‌ڕ ب���ه‌وه‌ش ناكات ك ‌ه‬ ‫ی ئێران‬ ‫ی دۆست‌و به‌كرێگیراو ‌‬ ‫چه‌له‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و زانیاریانه‌ ‌‬ ‫بوبێت‪ ،‬به‌و پێیه‌ ‌‬ ‫ده‌ی���دا به‌ئێرانی���ه‌كان ته‌نه���ا ب���ۆ‬ ‫ی‬ ‫ده‌سكه‌وتی‌ پاره‌ بو‪ ،‬ده‌نا دڵسۆز ‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وان نه‌بو‪ ،‬چونك��� ‌ه "ئه‌حمه‌د‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌نهاو ته‌نه���ا له‌خزمه‌ت ‌‬ ‫چه‌له‌ب��� ‌‬

‫یه‌ك كه‌سدا بو‪ :‬ك ‌ه ئه‌ویش ئه‌حمه‌د‬ ‫چه‌له‌بی‌ بو"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫پۆالك باس له‌وه‌ ده‌كات به‌شێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داس���تانی‌ ئه‌حمه‌د چه‌له‌ب ‌‬ ‫دیكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ زۆرب���ه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكی���ه‌كان لێ ‌‬ ‫ی سه‌دام‬ ‫بێئاگان پاش كه‌وتنی‌ رژێم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌وره‌ ‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كات‪ ،‬كه‌ رۆڵێك ‌‬ ‫هه‌ب���و له‌ب���ڕه‌ودان به‌گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و‬ ‫له‌ناكۆكی‌ نێوان س���وننه‌و ش���یعه‌‌و‬ ‫پاكتاوكردن���ی‌ به‌عس���یه‌كان‪ .‬ك��� ‌ه‬ ‫ی مرد‬ ‫ل���ه‌‪2003‬ه‌وه‌ ت���ا ئه‌وكات���ه‌ ‌‬ ‫ی نایه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌وه‌وه‌ س���ه‌ر ‌‬ ‫به‌ئاوات ‌‬ ‫ی عێراق‪.‬‬ ‫ببێت ‌ه سه‌رۆك وه‌زیران ‌‬ ‫ئ���ه‌م پی���اوه‌ی‌ ك���ه‌ رۆژگارێ���ك‬ ‫ی وه‌ك س���ێكۆالر‌و لیب���رال‌و‬ ‫خ���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫دیموكراسیخواز ده‌ناساند‌و "روناك ‌‬

‫ی‬ ‫چاوی‌ ئه‌مه‌ریكی���ه‌كان بو"‪ ،‬هه‌رچ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌توانای���دا ب���و كردی‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌الیه‌ن تارانه‌وه‌ په‌س���ه‌ند بكرێت‪،‬‬ ‫ی كه‌ له‌یه‌كه‌م‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ عێراق���دا پێگه‌ی الواز‌و‬ ‫ی كۆنگره‌ی‌ نیش���تمانی‌‌و‬ ‫په‌ڕپوت��� ‌‬ ‫چه‌له‌بی‌ ده‌ركه‌وت‪ ،‬هه‌ر زو بایدایه‌و‌ه‬ ‫ی ش���یعه‌گه‌ریدا‪ ،‬یه‌كێ���ك بو‬ ‫ب���ه‌ال ‌‬ ‫له‌وانه‌ی‌ "به‌یتی‌ ش���یعی‌" دامه‌زراندو‬ ‫ی‬ ‫پاش���ان له‌دامه‌زراندنی‌ "ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاسی‌ ش���یع ‌ه"‌و "لیستی‌ ئیتیالف ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كگرتو"ی‌ شیعه‌كانیش���دا رۆڵێك ‌‬ ‫ی له‌سیستانی‌‌و‬ ‫ی هه‌بو‪ ،‬خۆ ‌‬ ‫به‌رچاو ‌‬ ‫ئێ���ران نزیكت���ر خس���ته‌وه‌‌و هه‌مو‬ ‫ی‬ ‫دروش���م ‌ه مه‌ده‌نیه‌كان���ی‌ بون ‌ه بڵق ‌‬ ‫سه‌ر ئاو‪.‬‬

‫ئه‌حمه‌د چه‌له‌بی‬

‫‪6‬‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫‪parlaman.awene@gmail.com‬‬

‫په‌رله‌مان‬

‫په‌رله‌مان چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كانی‌ كوردستان ‌ی پێناكرێت‬ ‫ئا‪:‬وریا جه‌مال‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستان له‌دۆخێكی‌‬ ‫نائاسایدایه‌‪ ،‬تائێستاش هیچ فشارێكی‌‬ ‫ئه‌وتۆ به‌دیناكرێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌كان دۆخی‌ په‌رله‌مان ئاسایی‌‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتارێكیش ده‌ڵێت‬ ‫"هیچ چاره‌سه‌رێك الی‌ په‌رله‌مان‌و‬ ‫ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مان نیه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ر گوشارێكیش دروست بكه‌ن‬ ‫كاریگه‌ری‌ نابێت"‪.‬‬ ‫زیاتر له‌مانگێكه‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫هی���چ كۆبونه‌وه‌یه‌ك���ی‌ نه‌ك���رده‌وه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانیش به‌هۆی‌ رێگری‌‬ ‫كردن لێیه‌وه‌ له‌نوس���ینگه‌ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫له‌س���لێمانی‌ ده‌وام ده‌كات‪ ،‬كاره‌كانی‌‬ ‫ئه‌و ده‌زگایه‌ش ڕاگیراوه‌‪.‬‬ ‫حه‌سه‌ن س���اڵح ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان له‌فراكس���یۆنی‌ گ���ۆڕان‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫هه‌م���و هێ���زه‌ سیاس���ییه‌كان ی���ه‌ك‬ ‫ده‌نگ‌و یه‌ك هه‌ڵوێس���ت بن له‌ئاس���ت‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌ گه‌وره‌و چاره‌نوسسازی‌‬ ‫وه‌ك س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‌و سیستمی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن ئه‌م���ه‌ بۆخۆی‌ گه‌وره‌ترین‬ ‫گوش���اره‌ له‌س���ه‌ر هه‌موالیه‌ن���ه‌كان‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌س���ه‌ر پارت���ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستان ئه‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر پارتی‌ ئه‌مه‌‬ ‫به‌گوشارێكی‌ توندی‌ نه‌زانێ‌ له‌خزمه‌تی‌‬ ‫من‬ ‫خه‌ڵك‌و قازانجی‌ میلله‌تی‌ كوردا‬ ‫‌الوئه‌ه‌واگرنگ تاكپه‌رس���ته‌ وه‌ك هێزێك���ی‌ دیكتاتۆر‬ ‫پێموایه‌ پارتی‌ هیچ‬ ‫شتێك‌كی‌‌ه بلهه‌گۆڕه‌پانی‌ خۆی‌ ده‌نوێنێت له‌گۆڕه‌پانی‌ سیاس���ی‌‬ ‫ه‬ ‫تۆپ‬ ‫نیه‌ چونكه‌‬ ‫ئێستاه‌رله‌م���ان‌و حكومه‌ت‌و هه‌رێمی‌ كوردستاندا"‪.‬‬ ‫پ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ئه‌ودای���ه‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ چ���ی‌ بكرێت بۆ‬ ‫‌"‪.‬‬ ‫ه‬ ‫‌كخستو‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌زگاكان‬ ‫داموده‬ ‫وتیش���ی‌"میلله‌ته‌كه‌مان له‌حاڵه‌تێكی‌ ئاس���ایكردنه‌وه‌ی‌ كاری‌ په‌رله‌م���ان‪،‬‬ ‫به‌بڕوای‌ ناوبراو "باش���ترین كار ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ناخۆش���دایه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ گوشار نه‬ ‫‌بێت هێزه‌ سیاس���یه‌كان یه‌ك ده‌نگ‌و یه‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫پێموای‬ ‫بۆ س���ه‌ر هێزێكی‌ سیاسی‌‬ ‫منی‌ نابێت‪ ،‬هه‌ڵوێست بن له‌س���ه‌ر داواكاریه‌كانیان‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫كاریگ���‬ ‫هیچ ش���تێكی‌‬ ‫ت���ره‌رله‌مان ده‌نێرێته‌وه‌ س���وربن بۆ ئه‌وه‌ی‌ پارت���ی‌ مل بدات‌و‬ ‫پ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌رۆك‬ ‫كاتێكه‌وه‌س بهه‌هێزێكی‌ س���ه‌ربازی‌ گه‌وره‌ بێته‌ سه‌ر رێگه‌ی‌ ڕاست به‌هۆش خۆی‌‬ ‫ماڵ���‬ ‫‌دڵنیایی���ه‌وه‌ گ���وێ‌ له‌ئه‌ندامان���ی‌ بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‬ ‫به‌ش���ێك له‌په‌رله‌مانتاران���ی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫ناگرێت"‪.‬‬ ‫كوردستانیش‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌مان‬ ‫ه‬ ‫‌رل‬ ‫ه‬ ‫پ ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی‌ گۆڕان ئه‌وه‌ش���ی‌ كوردس���تانیش پێیانوایه‌ كێش���ه‌كان‬ ‫رونكرده‌وه‌ كه‌ ده‌بێت هه‌مو گوشارێكی‌ الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان دروستیانكرده‌وه‌‌و‬ ‫مه‌ده‌نی‌‌و سیاسی‌ بخه‌ینه‌گه‌ڕ له‌پێناوی‌ ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانیش نمایش���ی‌ الیه‌نه‌‬ ‫به‌گه‌ڕخس���تنه‌وه‌ی‌ دام‌وده‌زگاكان���ی‌ سیاس���یه‌كه‌ی‌ خۆی‌ ده‌كات‪ ،‬حزبه‌كان‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم به‌تایبه‌تی‌ په‌رله‌مانی‌ ئ���ه‌و كێش���ه‌یان دروس���ت ك���رده‌وه‌‬ ‫‌مو چاره‌س���ه‌ره‌كه‌ش الی‌ ئه‌وانه‌ نه‌ك الی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "خه‌ڵك هه‬ ‫گوش���ارانه‌ په‌رله‌مانتاران‪.‬‬ ‫نائومێدب���ون ل���ه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫نه‌جیبه‌ له‌تی���ف ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌بێت‪،‬‬ ‫ه‬ ‫هیچی���ان كاریگه‌ری���ان ه‬ ‫‌پارتی‌ له‌وه‌ی‌ كوردس���تان له‌فراكس���یۆنی‌ كۆمه‌ڵ���ی‌‬ ‫خه‌ڵك نائومێد‬ ‫ب���وهه‌‌و له یاساش���كێنه‌و ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫هێزێك���ی‌ الس���ار‬

‫ئه‌ندام ‌ی په‌رله‌مان‬ ‫هه‌ر گوشارێك بكات‬ ‫هیچ ڕۆڵێك ‌ی نی ‌ه‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫پرسانه‌ی‌ چاره‌نوسساز‌ه‬ ‫دراوه‌ته‌و‌ه ده‌ست‬ ‫حزبه‌كان هه‌تا‬ ‫حزبه‌كان ڕێكنه‌كه‌ون‬ ‫هیچ چاره‌سه‌رێك ال ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان‌و ئه‌ندام ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان نیه‬ ‫هۆڵی ناو په‌رله‌مان‬ ‫راگه‌یاند" ئه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مانتار له‌ڕابردودا ئ���ه‌وه‌ن الیه‌ن���ه‌ سیاس���یه‌كان خۆیان‬ ‫قسه‌ی‌ له‌س���ه‌ركرده‌وه‌ هه‌وڵی‌ بۆداوه‌ ڕێككه‌ون "‪.‬‬ ‫یه‌ش���ێكی‌ دیكه‌ش له‌په‌رله‌مانتاران‬ ‫به‌دواداچون���ی‌ بۆ ك���ردوه‌ له‌م دۆخه‌ی‌‬ ‫ئێس���تای‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا هیچ جه‌غ���ت له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌و گرفتانه‌ی‌‬ ‫ڕۆڵێكی‌ نه‌ب���وه‌‪ ،‬ئه‌ندام���ی‌ په‌رله‌مان ئێس���تا دروس���ت ب���ون له‌توان���ای‌‬ ‫هه‌ر گوش���ارێك بكات هیچ ڕۆڵێكی‌ نیه‌ په‌رله‌مانتاران���دا نی���ه‌ چاره‌س���ه‌ریان‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌و پرسانه‌ی‌ چاره‌نوسسازه‌ بكات‪.‬‬ ‫ئه‌بو كاروان س���ه‌رۆكی‌ فراكس���یۆنی‌‬ ‫پێوس���ته‌ له‌په‌رله‌ماندا چاره‌سه‌ربكرێت‬ ‫دراوه‌ت���ه‌وه‌ ده‌س���ت حزب���ه‌كان هه‌تا ئ���ازادی له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫حزبه‌كان ڕێكنه‌كه‌ون هیچ چاره‌سه‌رێك به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "به‌شێكی‌ ئه‌ندامانی‌‬ ‫الی‌ په‌رله‌م���ان‌و ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مان نیه‌ په‌رله‌مان پێشتر ڕۆڵێكی‌ خراپیان بینی‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ هه‌ر گوشارێكیش دروست وه‌ك ڕاگه‌یاندنكارێك كاریان ده‌كرد زیاد‬ ‫له‌پێوس���ت له‌میدیاكانه‌وه‌ ده‌رده‌كه‌وتن‬ ‫بكات كاریگه‌ری‌ نابێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مان له‌جیاتی‌ حزبه‌كان قسه‌یان ده‌كرد به‌اڵم‬ ‫نائومێدبون له‌وه‌ی‌ گوشاره‌كان جێگه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ بارودۆخه‌كه‌ خراپ تر بوه‌‬ ‫خۆی‌ بگرێت بۆیه‌ ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مان به‌اڵم كه‌متر ده‌رده‌كه‌ون لێدوان ئه‌ده‌ن‬ ‫گوشار دروست ناكه‌ن وتی‌" به‌ڕای‌ من ئه‌م���ه‌ پێچه‌وانه‌یه‌‪ ،‬پێوس���ته‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫وایه‌ نائومێدبون له‌وه‌ی‌ هیچ ده‌ورێكی‌ په‌رله‌مان ڕۆڵیان هه‌بێت گوشار بخه‌نه‌‬ ‫هه‌بێ���ت هی���چ یه‌كێ���ك له‌و كێش���انه‌ س���ه‌ر حزبه‌كان بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ی ده‌ست به‌كاره‌كانی‌ بكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌رناكرێت چاره‌سه‌ركردنیش ال ‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ فراكس���یۆنی‌ ئ���ازادی‬ ‫ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مان نی���ه‌ بۆیه‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫په‌رله‌مان له‌ئێستادا بێده‌نگن چاوه‌ڕێی ره‌خنه‌ له‌مامه‌ڵه‌ی‌ ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مان‬

‫ده‌گرێت‌و ڕایده‌گه‌یه‌نێت" په‌رله‌مانتاران‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك مامه‌ڵه‌یان كرد كه‌متر كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وان بو له‌سه‌ره‌تاوه‌ ئێمه‌ ڕه‌خنه‌مان‬ ‫گرتوه‌ له‌و ش���ێوازه‌ ئ���ه‌وه‌ كاری‌ ئێمه‌‬ ‫نیه‌ به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌ كاری‌ په‌رله‌مانتار‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ بارودۆخه‌كه‌ ئاس���ایی‌ بكاته‌وه‌‬ ‫ب���ه‌اڵم نه‌كراوه‌ به‌داخ���ه‌وه‌‪ ،‬په‌رله‌مان‬ ‫ناتوانێت ئه‌و كاره‌بكات به‌اڵم پێویسته‌‬ ‫په‌رله‌مانت���اران رێكه‌ون له‌س���ه‌ر یه‌ك‬ ‫هه‌ڵوێست ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ قبوڵی‌ ئه‌وه‌‬ ‫نه‌كه‌ن په‌رله‌م���ان ببێته‌ دوبه‌ش���ه‌وه‌‬ ‫ناكرێت په‌رله‌مان له‌سلێمانی‌ كۆببێته‌وه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ بكرێت نیشانه‌ی‌ زه‌قی‌ دو‬ ‫ئیداره‌ییه‌ ئێمه‌ به‌شداری‌ ناكه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا په‌رله‌مانتارێك���ی‌‬ ‫ی ڕایده‌گه‌یه‌نێ���ت "قس���ه‌كردنی‌‬ ‫پارت��� ‌‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ په‌رله‌م���ان كاریگه‌ری‌ نابێت‬ ‫چونكه‌ بابه‌ته‌كه‌ سیاسیه‌ نه‌ك یاسایی‌‬ ‫ئێش���ه‌كانی‌ په‌رله‌مان دی���اره‌و هه‌مو‬ ‫كه‌س ده‌زانێت‪ ،‬له‌ئێستادا له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫ته‌وافوق ش���كێندراوه‌ پێویسته‌ دوباره‌‬ ‫چاوی‌ پێدابخشێنرێته‌وه‌ جارێكی‌ دیكه‌‬

‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌م���ان ته‌ش���كیل‬ ‫بكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی په‌رله‌مانی‌‬ ‫حه‌یات مه‌جی���د ئه‌ندام ‌‬ ‫كوردس���تان له‌فراكس���یۆنی‌ پارت���ی‌‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕایگه‌یان���د " له‌ئێس���تادا‬ ‫الوازیه‌ك به‌ئیش���وكاره‌كانی په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تانه‌وه‌ دی���اره‌ به‌ه���ۆی‌ ئه‌م‬ ‫بارودۆخه‌وه‌ به‌اڵم ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ده‌س���تیان نه‌گیراوه‌ لیژنه‌كان ئیش���ی‌‬ ‫خۆیان ده‌ك���ه‌ن به‌تایبه‌تی‌ به‌دواداچون‬ ‫ئه‌وه‌نیه‌ هه‌مو ئیش���ه‌كان وه‌س���تابێت‬ ‫به‌اڵم الوازی‌ پێوه‌دیاره‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ " ئ���ه‌و دۆخ���ه‌ی‌ هاتۆته‌‬ ‫پێشه‌وه‌ تاڕاده‌یه‌كی‌ زۆر سیاسیه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێویستی‌ به‌چاره‌س���ه‌ركردنی‌ سیاسی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بارودۆخه‌كه‌ سیاس���یه‌ پێویسته‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن حزبه‌كان���ی‌ كوردس���تانه‌وه‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ ئه‌وه‌بكرێ���ت به‌تایبه‌تی‌‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌م���ان‬ ‫به‌ته‌وافوق دانرا به‌اڵم ئه‌وان ته‌وافوقیان‬ ‫شكاند پێوسته‌ جارێكی‌ تر پێداچونه‌وه‌‬ ‫به‌ته‌وافوقه‌دا بكرێته‌وه‌"‪.‬‬

‫كۆبونه‌وه‌ی‌ لیژنه‌كانی‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتاران دابه‌ش ده‌كات به‌سه‌ر دو به‌ر‌ه ‌ی جیاوازدا‬ ‫ئا‪ :‬وریا‬ ‫زۆریك له‌لیژنه‌كانی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان كۆبونه‌وه‌ی‌ ئاسای ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان ڕای‌ جیاوازیان‬ ‫هه‌یه‌ له‌باره‌ی‌ ئه‌م كۆبونه‌وانه‌‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێك ده‌ڵێت "به‌شێكی‌‬ ‫زۆری‌ كاری‌ لیژنه‌كان له‌ئێستادا بێ‌‬ ‫ئه‌نجامه‌"‪.‬‬ ‫ل����ه‌دوای‌ قوڵبون����ه‌وه‌ی‌ كێش����ه‌كان‬ ‫له‌هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان‌و رێگریكردن‬ ‫له‌سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان له‌‪ 12‬ئۆكتۆبه‌ردا‬ ‫له‌الیه‌ن هێزێكی‌ پارتیه‌وه‌‪ ،‬په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس����تان له‌كارخ����راوه‌ ناتوانرێت‬ ‫كاره‌كانی����ان وه‌ك پێوس����ت به‌ئه‌نجام‬ ‫بگه‌یه‌ن����ن له‌ئاماده‌نه‌بونی‌ س����ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌ماندا‪.‬‬ ‫به‌هار مه‌حم����ود ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس����تان له‌فراكس����یۆنی‌ گ����ۆڕان‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ ڕاگه‌یان����د "هه‌م����و كاری‌‬ ‫په‌رله‌مان ب����ه‌كاری‌ لیژنه‌كانیش����ه‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌سته‌ به‌س����ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌و ش����تانه‌ی‌ لیژنه‌كان‬ ‫كاری تێ����دا ده‌ك����ه‌ن به‌ش����ی‌ ه����ه‌ره‌‬ ‫زۆریان پێویس����ته‌ له‌الیه‌ن س����ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌ بۆیان ئاڕاسته‌یان بكرێت‪،‬‬ ‫هه‌ندێ����ك كاری����ش هه‌یه‌ پێویس����تی‌‬ ‫به‌ڕاسپاردنی‌ س����ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان نیه‌‬

‫لیژنه‌ خ����ۆی‌ به‌دواداچونی‌ بۆ ده‌كات راپۆرت بۆ س����ه‌رۆك ب����ه‌اڵم ده‌بێت‬ ‫راپۆرت����ه‌كان بۆ س����ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‬ ‫له‌چاودێریكردن‌و به‌سه‌ركردنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ به‌شێك له‌لیژنه‌كانی‌ به‌رزبكات����ه‌وه‌‪ ،‬بڕی����ارو یاس����اكانیش‬ ‫په‌رله‌مان كۆده‌بنه‌وه‌ ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی‌ له‌ناو هۆڵی‌ په‌رله‌ماندا ده‌نگی‌ له‌سه‌ر‬ ‫گۆڕان وتی‌ "له‌ئێس����تادا كه‌ لیژنه‌كان ئه‌درێت ده‌بنه‌ بڕیارو یاسا"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ پارتیش ئاماژه‌ بۆ‬ ‫كۆده‌بنه‌وه‌ له‌وانه‌ی����ه‌ هه‌ندێك كاریان‬ ‫هه‌بێت كه‌ پێش����تر سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان ئه‌وه‌ ده‌كات "كاری‌ لیژنه‌كان جێگه‌ی‌‬ ‫بۆی‌ ناردبێت����ن‪ ،‬ته‌واویان نه‌كردبێت‪ ،‬خۆیان ده‌گ����رن ئیش وكاری‌ لیژنه‌كان‬ ‫ب����ه‌اڵم له‌هه‌مو بارێكدا به‌ش����ی‌ زۆری‌ ڕانه‌وه‌ستاوه‌‌و ڕاشناوه‌ستێت"‪.‬‬ ‫ش����وان ئه‌حمه‌د ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كاره‌كانیان بێ‌ ئه‌نجامه‌"‪.‬‬ ‫ده‌رب����اره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌بێ‌ س����ه‌رۆكی‌ كوردس����تان له‌فراكس����یۆنی‌ پارت����ی‌‬ ‫په‌رله‌مان لیژنه‌كان ئه‌توانن چی‌ بكه‌ن‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند" ه����ه‌ر راپۆرتێك‬ ‫به‌ه����ار مه‌حمود وتی‌"ئ����ه‌و بڕیارانه‌ی‌ ئاماده‌ده‌كرێ����ت لیژن����ه‌ كۆبون����ه‌وه‌ی‌‬ ‫لیژنه‌ ئه‌ی����دات دواج����ار ئه‌بێت له‌ناو له‌س����ه‌رده‌كات‌و به‌زۆرین����ه‌ی‌ ده‌ن����گ‬ ‫ی له‌سه‌ربدرێت تێده‌په‌ڕێنرێ����ت ب����ۆ س����ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هۆڵی‌ په‌رله‌ماندا ده‌نگ ‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ ببێت به‌بڕیار یان به‌یاس����ا‪ ،‬په‌رله‌مان نه‌ك سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‪ ،‬كه‌‬ ‫لیژنه‌ به‌ته‌نها خ����ۆی‌ ناتوانێ‌ بڕیارێك سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان ئاماده‌نه‌بێت به‌پێی‌‬ ‫ده‌ربكات به‌رهه‌می‌ نابێت تا ئه‌و كاته‌ی‌ په‌ی����ڕه‌وی‌ ناوخ����ۆی‌ په‌رله‌مان هه‌مو‬ ‫س����ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌و ده‌س����ه‌اڵته‌كانی‌ س����ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‬ ‫دانیش����تنه‌كانی‌ په‌رله‌م����ان ده‌س����ت جێگره‌كه‌ی‌ به‌كاردێنێت"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت ب����ه‌وه‌ی‌ له‌ئێس����تادا‬ ‫پێده‌كات����ه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم كاری‌ چاودێری‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ په‌رله‌م����ان ده‌وام ده‌كات‬ ‫ئاساییه‌ لیژنه‌كان بیكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی‌ گۆڕان ئاماژه‌ی‌ بۆ له‌نوس����ینگه‌ی‌ په‌رله‌مان له‌سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش كرد "به‌پێی‌ په‌یڕه‌وی‌ ناوخۆی‌ شوان ئه‌حمه‌د وتی‌" په‌رله‌مان شوێنی‌‬ ‫په‌رله‌مان جێگری‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان بڕیاردانه‌ ن����ه‌ك س����لێمانی‌‪ ،‬ده‌كرێت‬ ‫به‌رپرس����ه‌ له‌به‌دواداچون����ی‌ كاره‌كانی‌ ئیش����وكاره‌كان له‌په‌رله‌م����ان بكرێت‪،‬‬ ‫لیژن����ه‌كان وات����ه‌ به‌دواداچون بۆ ئه‌وه‌ الی‌ پارت����ی‌ دیموكراتی‌ كوردس����تان‬ ‫ی ئ����ه‌وه‌ یه‌كالبۆته‌وه‌ به‌رامب����ه‌ر دكتۆر‬ ‫ده‌كات كه‌ لیژنه‌كان چاالكن یان كه‌ ‌‬ ‫كۆده‌بنه‌وه‌ كۆبونه‌وه‌كانیان چیه‌ ئه‌مه‌ یۆسف‪،‬كه‌ وه‌ك س����ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‬ ‫كاری‌ خۆیه‌ت����ی‌ له‌گه‌ڵ به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ سه‌یری‌ ناكات"‪.‬‬

‫س����ه‌رۆكی‌ فراكس����یۆنی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ الیه‌نه‌ سیاس����یه‌كان‌و له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ئیسالمیش ڕایده‌گه‌یه‌نێت "ئیشوكاری‌ په‌رله‌مانی����ان به‌و دۆخ����ه‌ گه‌یانده‌و‌ه‬ ‫لیژنه‌كان ش����وێنی‌ خۆی‌ ناگرێت وه‌ك لیژن����ه‌كان كۆنه‌بن����ه‌وه‌ ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫پێویس����ت هه‌س����ت ده‌كرێت بۆشایی‌ ببێته‌ فش����ارێك بۆئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌م دۆخه‌‬ ‫چاره‌سه‌ربكرێت ئه‌وه‌ كاره‌ساته‌ سه‌لیم‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫شوان قه‌اڵدزێی‌ سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌ جب����وری‌ دێت له‌به‌غ����داوه‌ له‌پایته‌خی‌‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی‌ ئیس��ل�امی‌ كوردس����تان هه‌رێم وتار ئه‌داو قسه‌ی‌ گه‌وره‌ ده‌كات‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس����تان به‌ ئاوێنه‌ی‌ دواتر سه‌ردانی‌ الیه‌نه‌كان ده‌كات خۆی‌‬ ‫ڕاگه‌یاند"نه‌بونی‌ س����ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان ده‌كات����ه‌ پاڵه‌وانی‌ ئاش����ته‌وایی‌ به‌اڵم‬ ‫به‌دڵنیاییه‌وه‌ كاریگه‌ری‌ راس����ته‌وخۆی‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانه‌كه‌ی‌ خۆت نه‌توانێ‌‬ ‫هه‌ی����ه‌ چونك����ه‌ ئ����ه‌و لیژنان����ه‌ هه‌ر بچێته‌ هه‌ولێر ئه‌مانه‌ سومعه‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫یاداشتێك بنوس����ن هه‌ر كارێك بكه‌ن ناشیرین ده‌كات "‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئام����اژه‌ ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ش‬ ‫ده‌بێت به‌رزی‌ بكه‌نه‌وه‌ بۆ س����ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌م����ان ئه‌و ئاراس����ته‌ی‌ ده‌كات بۆ ده‌كات"ئاڕاسته‌یه‌ك هه‌یه‌ له‌كوردستان‬ ‫ئاڕاس����ته‌یه‌كی‌ زۆر س����ه‌قه‌ته‌ ئه‌گ����ه‌ر‬ ‫شوێنه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان "‪.‬‬ ‫قه‌اڵدزێ����ی‌ ئام����اژه‌ ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ش رێگری‌ كرا له‌دكتۆر یوسف الیه‌نه‌كان‬ ‫ده‌كات"له‌ ئێستادا سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان وه‌ك فراكس����یۆنه‌كان هه‌ڵویس����تیان‬ ‫له‌وێ‌ نیه‌‪ ،‬نوسراوه‌كانیش هه‌ر ده‌بێت هه‌بوای����ه‌ به‌دڵنیایی����ه‌وه‌ ده‌ركردن����ی‌‬ ‫س����ه‌رۆك ئاراس����ته‌ی‌ بكات كه‌ له‌وێ‌ وه‌زیره‌كان نه‌ده‌هات به‌ دوایدا به‌دوری‌‬ ‫نی����ه‌ كاریگه‌ری‌ خ����ۆی‌ هه‌یه‌ به‌اڵم بۆ مه‌زانه‌ ش����تی‌ دیكه‌شی‌ بێت به‌دوایدا‪،‬‬ ‫هه‌ندێ‌ ش����تی‌ هه‌نوكه‌یی‌ ئه‌و لیژنانه‌ خامۆش����یه‌ك هه‌ی����ه‌ ل����ه‌دوای‌ رێگری‌‬ ‫له‌س����ه‌رۆكی‌ په‌رله‌م����ان له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆده‌بنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ فراكس����یۆنی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ چوار الیه‌نه‌كه‌ كۆببنه‌وه‌ س����ێ‌ الیه‌ن‬ ‫ئیسالمی‌ ده‌ش����ڵێت " هه‌ر لیژنه‌یه‌ك كۆبون����ه‌وه‌ بونه‌ نێوه‌ندگی����ر له‌نێوان‬ ‫كۆده‌بێت����ه‌وه‌ ك����ه‌ یاداش����تێك ی����ان دوالیه‌ن����دا له‌كاتێك����دا ده‌زانی����ن ئه‌م‬ ‫بڕیارێ����ك ئ����ه‌دات ده‌بێ����ت ب����ه‌رزی‌ رێگری����ه‌ س����ه‌رچاوه‌كه‌ی‌ كوێی����ه‌و بۆ‬ ‫بكات����ه‌وه‌ بۆ س����ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان كوێ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌و بۆچی‌ ئه‌مه‌ كراوه‌‪،‬‬ ‫ئێستا س����ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان له‌وێ‌ نیه‌ هه‌ماهه‌نگیه‌كان له‌ئاس����تی‌ پێویستدا‬ ‫هی����چ كاری����ك ناكرێت ب����ه‌ڕای‌ من بۆ نی����ه‌‪ ،‬كۆبونه‌وه‌ی‌ فراكس����یۆنه‌كانیش‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ فش����اره‌كان زیاد بكرێت له‌سه‌ر نه‌ماوه‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ئه‌و بڕیارانه‌ ‌‬ ‫لیژنه‌ ئه‌یدات‬ ‫دواجار ئه‌بێت‬ ‫ی‬ ‫له‌ناو هۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌ماندا ده‌نگ ‌‬ ‫له‌سه‌ربدرێت بۆ‬ ‫ی ببێت‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌بڕیار یان به‌یاسا‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫‪9‬‬

‫ئاكسه‌رای‌‪ ،‬شارۆچكه‌ ‌ی كورده‌كان له‌ئه‌سته‌نبوڵ‬ ‫ئا‪ :‬جوتیار شه‌ریف‪ ،‬ئه‌سته‌نبوڵ‬ ‫ی‬ ‫ئاكسه‌رای‌ ك ‌ه ده‌كه‌وێته‌ ناوجه‌رگه‌ ‌‬ ‫شاری‌ ئه‌سته‌نبوڵه‌وه‌‪ ،‬به‌م رۆژگار‌ه‬ ‫ی‬ ‫جمه‌ی‌ دێت له‌كورد‪ ،‬ئه‌و كوردانه‌ ‌‬ ‫ی سه‌فه‌ركردن به‌قاچاغ‬ ‫كه‌ به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫به‌ره‌و ئه‌وروپا به‌توركیادا تێده‌په‌ڕن‪.‬‬

‫ئێستا هیوایه‌كم به‌ژیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ پشتم‬ ‫له‌كوردستان‌و روم‬ ‫له‌ئه‌وروپایه‌‬

‫رۆژان���ه‌ په‌یتا په‌یت���ا وه‌جبه‌یه‌ك‬ ‫كورد دێنه‌ ئاكس���ه‌رای‌‌و وه‌جبه‌یه‌ك‬ ‫ی به‌جێده‌هێڵن‌و‬ ‫ی دیكه‌ ئاكسه‌را ‌‬ ‫كورد ‌‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ یۆنان یان بولگاریاوه‌ به‌ره‌و‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وروپا ده‌ڕۆن‪ ،‬ئه‌م شوێن ‌ه میللییه‌ ‌‬ ‫ئه‌سته‌نبوڵ ك ‌ه پڕه‌ له‌ئوتێل‌و شوقه‌و‬ ‫دوكان‌و ورده‌واڵه‌ی‌ سه‌فه‌رو مزگه‌وت‪،‬‬ ‫كوردی‌ باش���ورو رۆژهه‌اڵت‌و رۆژئاوا‌و‬ ‫باكوریش پێكه‌وه‌ كۆده‌كاته‌وه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫ی به‌ره‌و ئه‌وروپا كۆچ ده‌كه‌ن‬ ‫ئه‌وان���ه‌ ‌‬ ‫بێره‌دا تێده‌په‌ڕن‪ ،‬خێزان‌و زگوردی‌‪،‬‬ ‫من���داڵ‌‌و پیر‪ ،‬ئه‌كت���ه‌رو هونه‌رمه‌ند‪،‬‬ ‫دژه‌تیرۆر‌و پێش���مه‌رگه‌‪ ،‬پزیش���ك‪،‬‬ ‫خه‌ڵكی‌ له‌یاسا هه‌اڵتو‪ ،‬هه‌ر هه‌مویان‬ ‫ب���ه‌دوای‌ قاچاغچییه‌ك���دا ده‌گه‌ڕێ���ن‬ ‫كه‌ متمانه‌ی‌ پێبكه‌ن‌و س���ه‌رو ماڵ‌‌و‬ ‫ی پێبسپێرن‪.‬‬ ‫چاره‌نوسی‌ خۆیانیان ‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ ئ���ه‌و كوردانه‌ی‌ ئه‌م رۆژان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌ئاكس���ه‌رای‌ كۆده‌بن���ه‌وه‌‪ ،‬كورد ‌‬ ‫باشورن‪ ،‬كه‌ له‌زاخۆوه‌ بگر‌ه تا ده‌گات‬ ‫به‌خانه‌قی���ن‪ ،‬له‌ئێزدی‌‌و ش���ه‌به‌كه‌و‌ه‬ ‫بگر‌ه تا ده‌گات به‌هه‌ورامی‌‌و كرمانجی‌‌و‬ ‫سۆرانی‌‌و فه‌یلی‌ لێر‌ه ده‌بینرێن‪ ،‬هه‌ر‬ ‫هه‌مویان چاوه‌ڕوانی‌ قاچاغچین‌و بیر‬ ‫له‌تاكه‌ شتێك ده‌كه‌نه‌وه‌‪ :‬رۆیشتن‪.‬‬ ‫س���ه‌ردار ره‌حم���ان ئه‌حم���ه‌د‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی كردوه‌‪،‬‬ ‫پێش���تر له‌دژه‌تی���رۆر كار ‌‬ ‫خۆش���حاڵه‌ ب���ه‌وه‌ی‌ كوردس���تان‬ ‫جێده‌هێڵێ���ت‌و ده‌یه‌وێ���ت ب���ڕوات‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ب‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌روی‌ ئابوریه‌وه‌ ژیان ‌‬ ‫كێش���ه‌و گرفت بوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "مالزم‬ ‫ب���وم له‌دژه‌ تی���رۆر‌و برای‌ ش���ه‌هید‬ ‫ی‬ ‫ئازادی‌ س���كرتاریه‌تم‪ ،‬له‌پێش���انگا ‌‬ ‫ئوتومبێلی���ش كارم ده‌ك���رد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێستا كه‌ كوردس���تان به‌جێده‌هێڵم‪،‬‬ ‫هه‌س���تده‌كه‌م كۆمه‌ڵێك كاره‌سات‌و‬ ‫مه‌راق له‌دوای‌ خۆمه‌و‌ه به‌جێده‌هێڵم‌و‬ ‫ێ بگه‌ڕێمه‌و‌ه الیان"‪.‬‬ ‫نامه‌و ‌‬ ‫وتیش���ی‌ "زۆرب���ه‌ی‌ كه‌س���وكارم ته‌واوكردن���ی‌ خوێندن���ی‌ زانك���ۆ‌و‬ ‫رۆیش���تون‌و منیش هی���چ هیوایه‌كم دامه‌زران���دن هه‌ر ئه‌وه‌ن���ده‌م هه‌بو‌ه‬ ‫ی هێشتا‬ ‫به‌كوردس���تان نه‌ماوه‌ ك ‌ه هیچ یاسا‌و ناو ماڵێكی‌ پێبكڕین‪ ،‬س���ۆز ‌‬ ‫دانه‌م���ه‌زراوه‌ هه‌رچه‌ند بیرم كرده‌و‌ه‬ ‫دادوه‌رییه‌كی‌ تێدا په‌یڕه‌و ناكرێت"‪.‬‬ ‫ی زوه‌و‌ه ناتوانین ئاوا درێ���ژه‌ به‌ژیان بده‌ین‪،‬‬ ‫له‌ئاكس���ه‌رای‌ له‌به‌یانیه‌ك ‌‬ ‫ی بۆی��� ‌ه به‌رازیبونی‌ خێزان���ی‌ هه‌ردوال‬ ‫ت���ا دره‌نگانێكی‌ ش���ه‌و‪ ،‬خه‌ڵكێك ‌‬ ‫ی ماڵدا‬ ‫ی له‌دانان ‌‬ ‫ی ك ‌ه به‌ش���ێكیان خێزانن‪ ،‬بڕیارماندا ئه‌و پاره‌یه‌ ‌‬ ‫زۆر ده‌بین ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆرج���ار ژن‌و منداڵ���ه‌كان له‌س���ه‌ر خه‌رجی‌ ده‌كه‌ین بیده‌ی���ن به‌رێگه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌وروپا"‪.‬‬ ‫قه‌راغی‌ شۆسته‌و كورسیه‌ درێژه‌كان ‌‬ ‫به‌ش���ێك ل���ه‌م خێزانان��� ‌ه خانو و‬ ‫ئاكس���ه‌رای‌ به‌دی���ار جانتاكانیانه‌و‌ه‬ ‫دانیش���تون‌و پیاوه‌كانیش رۆیشتون ماڵ‌‌و ئوتومبێله‌كانیان له‌كوردس���تان‬ ‫ی‬ ‫هه‌رزانفرۆش كردوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ پاره‌ ‌‬ ‫قاچاغچییه‌ك بدۆزنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی پێدابین بكه‌ن‌و‬ ‫ی گه‌یش���تنه‌ ئه‌وروپا ‌‬ ‫ی گه‌نج ‌‬ ‫هێمن‌و سۆزی‌‪ ،‬كچ‌و كوڕێك ‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ سلێمانین‌و تازه‌ گه‌یشتوه‌نه‌ت ‌ه به‌شێكیشیان ته‌نانه‌ت قه‌رزیان كردو‌ه‬ ‫ئاكس���ه‌رای‌‪ ،‬ئه‌وان بڕیاری���ان داوه‌ بۆ گه‌یشتن به‌و ئامانجه‌‪.‬‬ ‫تایه‌ر پیاوێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 34‬س���اڵ‌‌و‬ ‫ی هه‌نگوینیی���ان ببن ‌ه ئه‌وروپا‪،‬‬ ‫مانگ ‌‬ ‫ی خه‌ڵك���ی‌ س���لێمانیه‌‪ ،‬ئام���اژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ی وتی‌ "به‌رازیبون���ی‌ خێزان ‌‬ ‫س���ۆز ‌‬ ‫ی قه‌رز‬ ‫هه‌ردوالمان بڕیارم���ان دا له‌ئه‌وروپا ده‌كات ك��� ‌ه دو ه���ه‌زار دۆالر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك���ردوه‌و دو من���داڵ‌‌و خێزانه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی بكه‌ی���ن دوا ‌‬ ‫مانگ���ی‌ هه‌نگوین��� ‌‬ ‫ی ‪ 9‬مانگ له‌ئه‌ڵقه‌گۆڕینه‌وه‌و له‌كوردستان به‌جێهێشتوه‌‌و ده‌یه‌وێت‬ ‫تێپه‌ڕین ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕوات ت���ا گۆڕانكاریی���ه‌ك له‌ژیان ‌‬ ‫ماره‌كردن"‪.‬‬ ‫ی ب���ه‌و‌ه كرد ك ‌ه خۆی‌و خێزانه‌كه‌یدا دروس���ت بكات‪،‬‬ ‫هێمنی���ش ئاماژه‌ ‌‬ ‫له‌كوردس���تان زه‌حمه‌ت ب���و بتوانن ئ���ه‌و وت���ی‌ "له‌كوردس���تان زۆرجار‬ ‫ی بون‬ ‫ی منداڵه‌كانم توش���ی‌ نه‌خۆش��� ‌‬ ‫درێژ‌ه به‌ژیان بده‌ن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "دوا ‌‬

‫کورده‌کان له‌ئاکسه‌رای‬

‫ئه‌له‌ند‬ ‫‪ 11‬ساڵه‌و به‌ته‌نها‬ ‫له‌ئه‌سته‌نبوڵه‌وه‌‬ ‫به‌ره‌و ئه‌وروپا ده‌ڕوا‬

‫پاره‌م پێنه‌ب���و بیانبه‌مه‌ الی‌ دكتۆر‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه بیرم كرده‌وه‌ چ ئاینده‌یه‌كم له‌م‬ ‫واڵته‌دا ده‌بێت؟!"‬ ‫وتیش���ی‌ "دو من���داڵ‌‌و خێزانه‌كه‌م‬ ‫س���پاردو‌ه به‌خوا به‌ڵكو رزگارم بێت‬ ‫ی له‌كوردس���تان توش���م‬ ‫له‌و خه‌فه‌ته‌ ‌‬ ‫هاتوه‌"‪.‬‬ ‫تایه‌ر ئ���ه‌وه‌ش رونده‌كات���ه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی كردوه‌‪ ،‬ده‌یه‌وێت‬ ‫ی قه‌رز ‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌رێگه‌یه‌كی‌ هه‌رزان���دا بڕوات به‌ره‌و‬ ‫ی "به‌چوپ به‌ئاوه‌كه‌دا‬ ‫ئه‌وروپا‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ده‌په‌ڕم���ه‌و‌ه كه‌ زۆر ه���ه‌رزان‌و زۆر‬ ‫ترسناكیشه‌"‪.‬‬ ‫دوكانه‌كانی‌ ئاكسه‌رای‌ به‌زۆری‌ ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫كه‌لوپه‌الن ‌ه ده‌فرۆش���ن ك���ه‌ خه‌ڵك ‌‬ ‫له‌كات���ی‌ س���ه‌فه‌ركردنیاندا به‌قاچاغ‬ ‫ی‬ ‫پێویس���تیانه‌‪ ،‬كیس���ه‌خه‌و و به‌دله‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌له‌كردن‌و پێاڵوی‌ رێگاو ورده‌واڵه‌ ‌‬ ‫دیكه‌ی‌ س���ه‌فه‌ر‪ ،‬چه‌ندین نوسینیش‬ ‫ی‬ ‫ی فارسی‌‌و عه‌ره‌بی‌ ده‌بین ‌‬ ‫به‌زمانه‌كان ‌‬ ‫ك���ه‌ پێتده‌ڵێن ش���وقه‌مان هه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫ی ئه‌م گوزه‌ر‌ه‬ ‫كرێ‌‌و داهاتی‌ س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫بازرگانییه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و پاره‌یه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫په‌نابه‌ران ل���ه‌م ش���وێنه‌دا خه‌رج ‌‬

‫ده‌كه‌ن‪ ،‬په‌نابه‌رانیش زۆربه‌یان كوردو‬ ‫كه‌مێكیشیان عه‌ره‌بن‪ ،‬هه‌ر په‌نابه‌ره‌و‬ ‫په‌له‌یه‌تی‌ زو ئاكسه‌رای‌ به‌جێبهێڵێ‌‪.‬‬ ‫هوش���یار گه‌نجێك���ی‌ ته‌م���ه‌ن ‪26‬‬ ‫ی‬ ‫ی زه‌ڕای ‌هن‌و تاقانه‌ ‌‬ ‫ساڵی‌ دانیش���تو ‌‬ ‫ی‬ ‫خێزانه‌كه‌یانه‌‪ ،‬ئه‌و دوای‌ ته‌واوكردن ‌‬ ‫زانكۆ وه‌ك خۆی‌ باسی‌ ده‌كات چه‌ند‬ ‫ی ده‌س���تنه‌كه‌وتو‌ه‬ ‫گ���ه‌ڕاوه‌ كارێك��� ‌‬ ‫ی له‌وه‌ كردوه‌ته‌و‌ه‬ ‫بیكات‪ ،‬ناچار بیر ‌‬ ‫كوردستان به‌جێبهێڵێت‪.‬‬ ‫ی منی‌ بۆ ئێر‌ه‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "بێكاری��� ‌‬ ‫هێن���ا‪ ،‬ئه‌وه‌ند‌ه خه‌وت���م له‌ماڵه‌وه‌و‬ ‫ی بكه‌م بێزار بوم"‪.‬‬ ‫نه‌مزانی‌ چ ‌‬ ‫ی‬ ‫وتیشی‌ "زه‌ڕایه‌ن ش���ارۆچكه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫بچوك‌و ناخۆش���ه‌و س���ااڵن ‌ه وه‌رز ‌‬ ‫گه‌رم���ای‌ زیات���ر له‌ش���ه‌ش مان���گ‬ ‫ده‌خایه‌نێت‪ ،‬گوناحه‌ گه‌نجێتی‌ خۆم‬ ‫له‌و دۆزه‌خه‌دا بكوژم"‪.‬‬ ‫ی له‌ئاكس���ه‌رای‌ س���ه‌رنج‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ڕاده‌كێش���ێت به‌ش���ێكی‌ زۆری‌ ئ���ه‌و‬ ‫ی له‌رۆژهه‌اڵتی‌ كوردستانه‌و‌ه‬ ‫كوردانه‌ ‌‬ ‫هات���ون‪ ،‬به‌قاچ���اغ هاتونه‌ت��� ‌ه ناو‬ ‫توركیاوه‌و چه‌رمه‌سه‌رییه‌كی‌ زۆریان‬ ‫دی���وه‌‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت ئه‌وانه‌ش���یان ك ‌ه‬

‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌ هاتون‪.‬‬ ‫ی كۆمه‌ڵه‌ بوه‌‌و‬ ‫عه‌لی‌‪ ،‬پێش���مه‌رگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌ریوانه‌‪ ،‬هاوسه‌ره‌كه‌ش��� ‌‬ ‫خه‌ڵك ‌‬ ‫ی دو‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ س���لێمانیه‌‌و منداڵێك ‌‬ ‫ساڵه‌یان پێیه‌‪ ،‬هه‌ردوكیان به‌قاچاغ‬ ‫له‌باش���وری‌ كوردس���تانه‌وه‌ چونه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی عه‌ل ‌‬ ‫ناو توركی���اوه‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی نه‌ب���وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن���د‌ه‬ ‫په‌س���اپۆرت ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ااڵنێكی‌ زۆر‌ه له‌هه‌رێم��� ‌‬ ‫كوردستانه‌‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ ئاماژه‌ به‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه هه‌مو‬ ‫كورده‌كان���ی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ كوردس���تان‬ ‫ناچ���ارن به‌قاچ���اغ ئ���ه‌و رێگه‌ی��� ‌ه‬ ‫ی شه‌ش‬ ‫ی "خانویه‌ك ‌‬ ‫بگرنه‌به‌ر‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ده‌فته‌ریم به‌‪ 4‬ده‌فته‌ر فرۆشتوه‌ ته‌نها‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ بڕۆم"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێس���تا هیوایه‌كم به‌ژیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه پش���تم له‌كوردستان‌و روم‬ ‫له‌ئه‌وروپایه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدای���ه‌ ك���ه‌ ئیت���ر‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ق ‌‬ ‫له‌ئاكسه‌رایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م شوێنه‌ ‌‬ ‫به‌یه‌كگه‌یشتنی‌ كورده‌كانی‌ هه‌ر چوار‬ ‫ی‬ ‫پارچه‌كه‌ی‌ كوردس���تانه‌‪ ،‬قۆڵبڕین ‌‬ ‫قاچاغچیه‌كان ده‌ستپێده‌كات‪.‬‬

‫ئه‌له‌ن���د منداڵێك���ی ته‌م���ه‌ن‬ ‫‪ 11‬س���ااڵنه‌و له‌ش���ارۆچكه‌ی‬ ‫پیره‌مه‌گرونی س���ه‌ر به‌پارێزگای‬ ‫س���لێمانیه‌وه‌ به‌ره‌و ئه‌ستنه‌بوڵ‬ ‫هاتوه‌‪ ،‬دایك‌و باوكی له‌گه‌ڵ نیه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و ده‌ڵێت "بێ���زارم‌و ده‌مه‌وێ‌‬ ‫بڕۆم له‌ئه‌وروپا بژیم"‪.‬‬ ‫ئه‌له‌ند به‌ر له‌وه‌ی كوردس���تان‬ ‫به‌جێبهێڵێ���ت‪ ،‬قوتابی پۆلی ‪5‬ی‬ ‫س���ه‌ره‌تایی بوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و پێیوایه‌‬ ‫ت���ا رۆژێك زوت���ر كوردس���تان‬ ‫به‌جێبهێڵێ���ت دره‌نگ���ه‌و هیوای‬ ‫به‌وه‌ نه‌ماوه‌ ژیانی له‌كوردس���تان‬ ‫خۆش بێت‪ ،‬چونك���ه‌ "حكومه‌ت‬ ‫بی���ر له‌خه‌ڵك���ی دام���اوو هه‌ژار‬ ‫ناكاته‌وه‌و حكومه‌تی ده‌وڵه‌مه‌ندو‬ ‫خواپێداوه‌كانه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و كه‌ له‌گ���ه‌ڵ مامی هاتوه‌‌و‬ ‫ئه‌وی���ش زگوردی���ه‌‪ ،‬زۆرجار كه‌‬ ‫مامی بێزار ده‌بێ‌‌و بیر له‌گه‌ڕانه‌وه‌‬ ‫بۆ كوردس���تان ده‌كات‪ ،‬به‌وپه‌ڕی‬ ‫گ���وڕ‌و تینه‌وه‌ پێداگری له‌س���ه‌ر‬ ‫رۆیشتن به‌ره‌و ئه‌وروپا ده‌كاو مامی‬ ‫په‌ش���یمان ده‌كات���ه‌وه‌‌و نایه‌ڵێت‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ كوردس���تان‪ .‬مامی‬ ‫ب���اس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ تائێس���تا‬ ‫ش���ه‌ش ج���ار ب���ه‌ره‌و بولگاریا‬ ‫رۆیش���تون‪ ،‬به‌اڵم ئه‌له‌ن���د بێزار‬ ‫نه‌بوه‌‪ ،‬مامی ده‌ڵێت "ئه‌له‌ند له‌و‬ ‫رۆش���تنانه‌دا زۆر چوست‌و چاالك‬ ‫بو‪ ،‬له‌پێش هه‌مومانه‌وه‌ بو‪ ،‬ته‌نها‬ ‫قاچاغچییه‌كه‌ پێشی ده‌كه‌وت"‪.‬‬

‫هێشتا به‌شێك له‌خه‌ڵك ‌ی باوه‌ڕیان به‌"نوشته‌" ماوه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫ژنان زیاتر له‌پیاوان باوه‌ڕیان‬ ‫به‌نوشته‌یه‌‪ ،‬شێخێكی‌ نوشته‌نوس‬ ‫باس له‌جۆره‌كانی‌ نوشته‌ ده‌كاو‬ ‫سۆفییه‌كیش پێیوایه‌ هه‌موی‌‬ ‫"درۆو ده‌له‌سه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ش���یرین ڕه‌م���ه‌زان‪ ،‬ته‌مه‌نی‌ ‪47‬‬ ‫س���اڵه‌و به‌وپ���ه‌ڕی‌ بڕواپێبونه‌وه‌‬ ‫باس له‌گه‌وره‌یی‌‌و له‌بایه‌خی‌ نوشته‌‬ ‫ده‌كا‌و پێیوایه‌ نوش���ته‌ ش���تێكی‌‬ ‫پیرۆزه‌و له‌باوباپیرانه‌وه‌ ماوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و وت���ی‌ "نوش���ته‌ نوس���ینی‌‬ ‫دوعایه‌ بۆ چ���اوه‌زارو بۆ بێوه‌یی‌‌و‬ ‫دوركه‌وتنه‌وه‌ی‌ به‌اڵو ناخۆشیه‌كانی‌‬ ‫دنیا‌و كردنه‌وه‌ی‌ به‌خت‌و من باوه‌ڕم‬ ‫پێیه‌تی‌"‪.‬‬

‫وتیشی‌ "خه‌ڵكی‌ باوه‌ڕی‌ به‌شێخ‌و ده‌كات كه‌ نوشته‌ نوسین سێ‌ جۆری‌ شێخین‌و جێداری‌ باوكم‌و باپیرمم"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "نوس���ینه‌وه‌ی‌ نوشت ‌ه‬ ‫دۆع���ا نه‌ماوه‌ بۆیه‌ دنی���ا واخراپی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌"جۆرێكیان له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫ئایه‌تی‌ قورئانه‌وه‌ ده‌نوس���رێت‌و دو له‌دێرزه‌مانه‌وه‌ هه‌ی���ه‌و مێژوه‌كه‌ی‌‬ ‫لێبه‌سه‌رهاتوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ پێش���كه‌وتنه‌كانی‌ جۆره‌كه‌ی‌ تر له‌ڕێگه‌ی‌ نوس���راوه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ پیش ئاینی‌ ئیسالم‌و‬ ‫گۆڕانكاریی���ه‌كان‌و جنیه‌كان���ه‌وه‌ ده‌كرێ���ت به‌ڕێگای‌ هه‌تا ئێستا به‌رده‌وامه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رده‌م‌و‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات كه‌ خه‌ڵكێك‬ ‫داهێنان���ی‌ ته‌كنی���ك‌و ته‌كنه‌لۆژیا‌و نوسین‌و سوتاندن‌و سه‌ربرینی‌ ئاژه‌ڵ‬ ‫كران���ه‌وه‌ی‌ كوردس���تان ب���ه‌ڕوی‌ كه‌ بۆ ماوه‌ی‌ ‪ 40‬ڕۆژ كارده‌كات"‪ .‬هه‌یه‌ هه‌له‌كه‌یان قۆس���تۆته‌وه‌ بۆ‬ ‫وتیشی‌ "له‌هه‌مو جۆره‌ كه‌سانێك پاره‌په‌یداك���ردن‪ ،‬ش���ێخ خه‌فیف‬ ‫جیهان���دا‪ ،‬س���ااڵنێكی‌ زۆره‌ باوی‌‬ ‫نوش���ته‌و ش���ێخی‌ نوشته‌نوس���ی‌ دێنه‌ الم بۆ ئه‌وه‌ی‌ نوش���ته‌یان بۆ وت���ی‌ "ژن هاتوه‌ت���ه‌ الم وتویه‌تی‌‬ ‫نه‌هێش���توه‌‪ ،‬به‌اڵم هێش���تا لێره‌و بكه‌م‪ ،‬تێیدایه‌ له‌ئاس���تی‌ بااڵدان‪ ،‬یاش���ێخ دۆعایه‌كم بۆبنوسه‌ چه‌ند‬ ‫له‌وێ‌ شێخێك به‌ناوی‌ خوداناسی‌‌و ژن‌و كچان زۆرتر دێن‌و پیاویش هه‌ن داوا ده‌كه‌ی���ت ده‌تده‌مێ‌‪ ،‬به‌اڵم من‬ ‫ئه‌وه‌م ڕه‌تكردۆته‌وه‌ خۆی‌ چه‌نده‌ی‌‬ ‫تێگه‌یش���تن له‌زمانی‌ جن‌و غه‌یبه‌وه‌ دێن‌و داوای‌ نوشته‌م لێده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ش���ێخ خه‌فیف كه‌ له‌ناو ش���اری‌ دانابێت ئه‌وه‌نده‌م لێوه‌رگرتوه‌"‪.‬‬ ‫نوشته‌ ده‌نوسێ‌‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "من دۆعاكانم به‌قورئان‬ ‫ش���ێخ خه‌فی���ف‪ ،‬یه‌كێك���ه‌ له‌و س���لێمانی‌ خه‌ریكی‌ ئ���ه‌م كاره‌یه‌‪،‬‬ ‫شێخانه‌ی‌ كه‌ چه‌ند ساڵێكه‌ خه‌ریكی‌ ئه‌وه‌ رونده‌كاته‌وه‌ كه‌ پیش���ه‌كه‌ی‌ ده‌ك���ه‌م‪ ،‬زۆر كچ‌و ك���وڕم به‌یه‌ك‬ ‫ئه‌م كاره‌یه‌‪ ،‬ئه‌و به‌ده‌م پێچانه‌وه‌ی‌ له‌باوباپی���ران‌و بنه‌ماڵه‌كه‌یانه‌وه‌ بۆ گه‌یاندوه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا كه‌م نین‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫پارچ���ه‌ كاغه‌زێكی‌ بچوك���ه‌وه‌ كه‌ ماوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "باب‌و باپیرم‬ ‫به‌"نوشته‌" ناوی‌ ده‌بات‪ ،‬باس له‌و ‌ه خه‌ریكی‌ كاری‌ نوشته‌نوسین بون‌و ئ���ه‌و ج���ۆره‌ كاران���ه‌ به‌فریودان‌و‬

‫پاره‌كێشانه‌وه‌ له‌خه‌ڵك ناوده‌به‌ن‪.‬‬ ‫م���ام كه‌ری���م ك���ه‌ ش���ێخێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌س���ه‌وفه‌‪ ،‬پێیوایه‌ نوشته‌نوسین‬ ‫ته‌نه���ا هه‌ڵخه‌ڵتاندن���ی‌ خه‌ڵكێكی‌‬ ‫س���اویلكه‌و نه‌زان���ه‌و مه‌به‌ش���تی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ "قۆڵبڕینه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "خه‌ڵكێ���ك هه‌یه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ مرازێكی‌ گیرابێت په‌ناده‌باته‌‬ ‫به‌ر هه‌ر شتێك‪ ،‬ئه‌م جۆره‌ شێخانه‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌قۆزن���ه‌وه‌و پاره‌ی‌ پێپه‌یدا‬ ‫ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "خه‌ڵكێك دوعانوسینیان‬ ‫كردوه‌ به‌كاس���پی‌‌و دۆعای‌ گه‌وره‌‌و‬ ‫بچوكی���ان دان���اوه‌‪ ،‬ئاخ���ر ئه‌مه‌‬ ‫جه‌هال���ه‌ت نه‌بێ���ت چیی���ه‌؟! كام‬ ‫ئایه‌ته‌ی‌ قورئ���ان له‌ئه‌وی‌ دیكه‌یان‬ ‫بچوكتره‌ كه‌هه‌م���وی‌ وته‌ی‌ خوای‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌"‪.‬‬

‫شێخێكی‌ نوشته‌نوس‪:‬‬ ‫نه‌ك هه‌ر ژن‪ ،‬پیاویش‬ ‫دێن‌و داوای‌ نوشته‌م‬ ‫لێده‌كه‌ن‬

‫‪8‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫نه‌وت ‌ی كه‌ركوك چ ‌ی لێدێت؟ كێ‌‪ ،‬چۆن ده‌یبات؟‬

‫"له‌یه‌ك مانگدا بایی ‪ 500‬ملیۆن دۆالر نه‌وتی‌ كه‌ركوك له‌الیه‌ن به‌رپرسانی‌ هه‌رێمه‌وه‌ بردراوه‌و‬ ‫یه‌ك دۆالری‌ بۆ كه‌ركوك‌و موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌رێم سه‌رفنه‌كراوه‌"‬ ‫عه‌لی‌ حه‌مه‌ ساڵح‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ه‌‪ ،‬به‌كۆكردنه‌وه‌ی‌ زانیاری‌‪،‬‬ ‫س���ه‌ردانی‌ مه‌یدان���ی‌‪ ،‬س���ه‌رقاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌م له‌نه‌وتی‌ كه‌ركوك‪.‬‬ ‫چه‌ندین پرسیار له‌الم گه‌اڵڵه‌ بو‪ ،‬نه‌وتی‌‬ ‫كه‌رك���وك چه‌نده‌؟ كێ‌ ده‌یفرۆش���ێت؟‬ ‫چۆن ده‌فرۆش���رێت‌و پاره‌كه‌ی‌ بۆ كێ‌‌و‬ ‫كوێ‌ ده‌چێت؟‬ ‫له‌ئه‌نجامدا گه‌یشتمه‌ وه‌اڵمی‌ پێویست‬ ‫بۆ پرسیاره‌كانم‪.‬‬ ‫پێش ده‌س���تپێكی‌ ش���ه‌ڕی‌ داعش‪،‬‬ ‫كۆمپانیای‌ نه‌وتی‌ باكور سه‌رپه‌رش���تی‌‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ ده‌رهێنانی‌ نه‌وتی‌ كه‌ركوكی‌‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬ئاس���تی‌ به‌رهه‌می‌ نه‌وت رۆژانه‌‬ ‫نزیك ده‌بوه‌وه‌ له‌‪ 500‬هه‌زار به‌رمیل‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هاتنی‌ رێكخ���راوی‌ داعش بۆ‬ ‫ناوچه‌كه‌و ئه‌نجامدانی‌ شه‌ڕو تیرۆر پێنج‬ ‫كێڵگه‌ی‌ سه‌ره‌كی‌ له‌ده‌ستی‌ كۆمپانیای‌‬ ‫نه‌وتی‌ باكوردا مانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانیش‪:‬‬ ‫‪ 97‬ه���ه‌زار به‌رمیل���ی‌ رۆژان���ه‌‬ ‫له‌بابه‌گوڕگوڕ‪.‬‬ ‫‪ 42‬ه���ه‌زار به‌رمیل���ی‌ رۆژان���ه‌‬ ‫له‌جه‌مبور‪.‬‬ ‫‪ 26‬هه‌زار به‌رمیلی‌ رۆژانه‌ له‌خه‌باز‪.‬‬ ‫بای‌ حه‌س���ه‌ن ‪ 170‬ه���ه‌زار به‌رمیلی‌‬ ‫رۆژانه‌‪.‬‬ ‫ئاڤانا ‪ 90‬هه‌زار به‌رمیلی‌ رۆژانه‌‪.‬‬ ‫كۆی‌ گش���تی‌‪ 425 :‬ه���ه‌زار به‌رمیلی‌‬ ‫رۆژانه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ ش���ه‌ڕی‌ داع���ش‌و جێگیربونی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌‪ ،‬له‌به‌ره‌به‌یانێك���دا لیوای‌‬ ‫یه‌ك���ی‌ ن���ه‌وت‌و و گاز(س���ه‌ر به‌پارتی‌‬ ‫دیموكراتن)‪ ،‬ده‌ستیانگرت به‌سه‌ر كێڵگه‌‬ ‫نه‌وتییه‌كانی‌ ئاڤانا‌و بای‌ حه‌س���ه‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌رهه‌م���ی‌ رۆژانه‌ی‌ ئه‌وكات ‪ 260‬هه‌زار‬ ‫به‌رمیل ب���و‪ ،‬ئی���داره‌ی‌ كێڵگه‌كانیش‬ ‫له‌كۆمپانیای‌ نه‌وتی‌ باكور وه‌رگیرایه‌وه‌و‬ ‫خرایه‌ ژێر ده‌ستی‌ كۆمپانیای‌ كار‪.‬‬ ‫له‌وكات���ه‌ ب���ه‌دواوه‌ به‌ڕێوه‌ب���ردن‌و‬ ‫ئیداره‌دانی‌ نه‌وتی‌ كه‌ركوك‪ ،‬به‌ش���ێكی‌‬ ‫كه‌وته‌ ده‌ست كۆمپانیای‌ نه‌وتی‌ باكورو‬ ‫به‌شێكی‌ كه‌وته‌ ده‌ست كۆمپانیای‌ كار‪،‬‬

‫به‌پێی‌ گفتوگۆو به‌داواداچونه‌كانی‌ ئێمه‌و‬ ‫وته‌ی‌ خۆیان نه‌ پارێزگارو نه‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگای‌ كه‌ركوك‪ ،‬هیچ زانیارییه‌كیان‬ ‫له‌سه‌ر به‌رهه‌می‌ ئه‌و كێڵگه‌ نه‌وتییانه‌ی‌‬ ‫ئاڤان���او بای‌ حه‌س���ه‌ن نیی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ش���اره‌زایانی‌ بواری‌ نه‌وت له‌كه‌ركوك‪،‬‬ ‫وتی���ان" پێش هاتنی‌ پۆلیس���ی‌ نه‌وت‌و‬ ‫گازو كۆمپانیای‌ كار‪ ،‬ئاس���تی‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫رۆژانه‌ی‌ ئ���ه‌و دو كێڵگه‌یه‌ ‪ 260‬هه‌زار‬ ‫به‌رمیلی‌ رۆژانه‌ بوه‌‪ ،‬هیچ هۆكارێك نییه‌‬ ‫بۆ كه‌مبونه‌وه‌ی‌‌و ئه‌گه‌ر وه‌به‌رهێنانیشی‌‬ ‫تێدا كرابێت زیاتر بوه‌؟‬

‫ی كه‌ركوك‌و‬ ‫خۆی‌ س���ه‌ربه‌خۆ نه‌وت��� ‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تانیش ده‌فرۆشێت‪،‬‬ ‫ی عێراق سێ‌ بژارد‌ه‬ ‫ئه‌وكات حكومه‌ت ‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ به‌رده‌می‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ :‬رێگریكردن له‌فرۆش���تن ‌‬ ‫ی كه‌رك���وك‪ ،‬پێموایی ‌ه بتوانێت‬ ‫نه‌وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م رێگریی��� ‌ه بكات به‌بێ‌ ره‌زامه‌ند ‌‬ ‫ی كه‌ركوك‪.‬‬ ‫پارێزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ش���ه‌ بودج���ه‌ ‌‬ ‫دوه‌م‪ :‬بڕین��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌رك���وك‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ بارگران��� ‌‬ ‫س���ه‌ر هه‌رێمی‌ كوردستان‌و كه‌ركوك‬ ‫ی‬ ‫دورس���تده‌بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل���ه‌ڕو ‌‬ ‫سیاس���ییه‌و‌ه خزمه‌تی‌ گه‌ور‌ه به‌كورد‬ ‫ده‌كات‪ ،‬بۆی��� ‌ه حكومه‌ت���ی‌ عێ���راق‬ ‫ئه‌مه‌ش ناكات‪.‬‬ ‫س���ێیه‌م‪ :‬په‌نابردن ب���ۆ دادگا‪ ،‬من‬ ‫پێموایه‌ ئه‌م رێگایه‌ ده‌گرێته‌به‌ر‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر ئه‌م ‪ 410‬هه‌زار‬ ‫به‌رمیل نه‌وته‌‪ ،‬نرخ ‌ی‬ ‫یه‌ك به‌رمیل ‌ی به‌‪42‬‬ ‫دۆالر ئه‌ژماركرابێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا پاره‌ ‌ی‬ ‫وه‌ده‌ستهاتو ده‌كات ‌ه‬ ‫‪ 516‬ملیۆن دۆالر‪،‬‬ ‫گریمان ‪ 16‬ملیۆن‬ ‫دۆالیش كورتهێنان‬ ‫هه‌بو‪ ،‬ده‌مێنێته‌و‌ه ‪500‬‬ ‫ملیۆن دۆالر‪ ،‬ئه‌ ‌ی ئه‌م‬ ‫پاره‌یه‌ كوا؟‬

‫ئه‌م نه‌وته‌ زۆره‌ چی‌ لێدێت؟‬ ‫ئاستی‌ به‌رهه‌می‌ كێڵگه‌ نه‌وتییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ركوك له‌نێ���وان ‪ 410‬هه‌زار به‌رمیلی‌‬ ‫رۆژانه‌ بۆ‪ 425‬هه‌زار به‌رمیله‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر مانگی‌ نۆی‌ ئه‌م ساڵ وه‌ربگرین‬ ‫ده‌گه‌ینه‌ ئه‌نجام‪.‬‬ ‫له‌مانگ���ی‌ نۆدا‪ 300 ،‬ه���ه‌زار به‌رمیل‬ ‫نه‌وت���ی‌ كه‌ركوك چوه‌ت���ه‌ بۆرییه‌كانی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تانه‌وه‌‪ 150 ،‬هه‌زار‬ ‫به‌رمیل���ی‌ كۆمپانی���ای‌ نه‌وت���ی‌ باكور‬ ‫له‌كێڵگ���ه‌ نه‌وتییه‌كان���ی‌ جه‌مب���ور‬ ‫بابه‌گوڕگوڕو خه‌بازه‌وه‌ دابینكراوه‌‪150 ،‬‬ ‫هه‌زار به‌رمیل نه‌وتی‌ دیكه‌ له‌كێڵگه‌كانی‌‬ ‫ئاڤاناو بای‌ حه‌سه‌نه‌وه‌ دیاریكراوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫كۆمپانیای‌ كار سه‌رپه‌رشتی‌ ده‌كات‌و ئه‌و‬ ‫به‌شه‌ی‌ دیكه‌شی‌ به‌ تانكه‌ر فرۆشراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌م ‪ 410‬هه‌زار به‌رمیل نه‌وته‌‪،‬‬ ‫نرخ���ی‌ ی���ه‌ك به‌رمیل���ی‌ ب���ه‌‪ 42‬دۆالر‬ ‫ئه‌ژماركرابێت‪ ،‬ئه‌وا پاره‌ی‌ وه‌ده‌ستهاتو‬ ‫خورمه‌ڵه‌و ش���ێخان‌و تاوگێییه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ده‌كات���ه‌ ‪ 516‬ملی���ۆن دۆالر‪ ،‬گریمان كه‌واته‌ ئه‌م پاره‌یه‌ كوا؟‬ ‫‪ 16‬ملیۆن دۆالی���ش كورتهێنان هه‌بو‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌م پاره‌یه‌ بۆ موچه‌ی‌ خه‌ڵكی‌ نزیك���ه‌ی‌ ‪ 600‬هه‌زار به‌رمیل���ی‌ رۆژانه‌‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌ ‪ 500‬ملیۆن دۆالر‪ ،‬ئه‌ی‌ ئه‌م هه‌رێمی‌ كوردس���تانیش خه‌رجكرابێت‪ ،‬به‌رهه‌میانه‌ نه‌ك ‪ 340‬هه‌زار‪.‬‬ ‫پاره‌یه‌ كوا؟‬ ‫به‌م���ه‌ش له‌الیه‌ك ‪ 260‬هه‌زار به‌رمیل‬ ‫رێ���ی تێده‌چێ���ت‪ ،‬به‌اڵم ب���ۆ موچه‌ش‬ ‫به‌پێی‌ راپۆرتی‌ كۆمپانیای‌ س���ۆمۆو نه‌بوه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌سه‌ره‌وه‌ وتمان داهاتی‌ نه‌وتی‌ كێڵگه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ كوردس���تان‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ س���امانه‌ سروشتییه‌كانیش‪ ،‬نه‌وته‌كه‌ نزیك���ه‌ی‌ ‪ 500‬ملیۆن دۆالره‌‪ ،‬جگ���ه‌ له‌كه‌ركوك ناڕون���ه‌و له‌الیه‌كیش‬ ‫ی ‪ 410‬هه‌زار به‌رمیل نه‌وتی‌ كه‌ركوك‪.‬‬ ‫یه‌ك به‌رمیل نه‌وتی‌ كه‌ركوك نه‌دراوه‌ته‌ به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ له‌مانگ���ی‌ نۆدا وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراق���ی‪ ،‬یه‌ك دۆالریش بۆ س���امانه‌ سروش���تییه‌كان داویه‌تیی���ه‌‬ ‫پارێ���زگای‌ كه‌رك���وك خه‌رجنه‌كراوه‌‪ ،‬وه‌زاره‌ت���ی‌ دارای���ی ‪ 405‬ملیۆن دۆالره‌‬ ‫ی حكومه‌تی‌ ناوه‌ندو هه‌رێم‬ ‫شه‌ڕ ‌‬ ‫چونكه‌ به‌س���ه‌دان پ���رۆژه‌ی‌ كه‌ركوك كه‌ پاره‌ی‌ ‪ 340‬ه���ه‌زار به‌رمیل نه‌وتی‌‬ ‫ی‬ ‫ئێس���تا حكومه‌تی‌ عێ���راق نه‌وت ‌‬ ‫له‌به‌ر بێ‌ پاره‌یی‌ وه‌ستاوه‌و حكومه‌تی‌ رۆژانه‌یه‌ ب���ۆ تێكڕای‌ مانگه‌كه‌‪ ،‬ئه‌ویش كه‌رك���وك به‌ه���ی‌ خ���ۆی‌ ده‌زانێت‌و‬ ‫عێراقیش موچ���ه‌ دابین���ده‌كات‪ ،‬ئه‌ی‌ هی‌ كێڵگ���ه‌ نه‌وتییه‌كان���ی‌ ته‌ق ته‌ق‌و به‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان ده‌ڵێت‪%17 :‬‬

‫خه‌رجی‌ عێ���راق پ���اش ده‌رهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌رجییه‌ س���ه‌روه‌رییه‌كان وه‌ربگره‌‪،‬‬ ‫‪ 300‬هه‌زار به‌رمیل نه‌وتی‌ كه‌ركوكم بۆ‬ ‫ره‌وان ‌ه بكه‌ له‌گه‌ڵ ‪ 250‬هه‌زار به‌رمیل‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی دیكه‌ ‌‬ ‫ی كێڵگه‌كان��� ‌‬ ‫نه‌وت ‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بودجه‌ك���ه‌ ب���ه‌ورد ‌‬ ‫بخوێندرێته‌وه‌‪ ،‬هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫له‌باش���ترین حاڵ���دا ‪ 550‬ه���ه‌زار‬ ‫به‌رمیله‌كه‌ش وه‌ك خۆی‌ ره‌وان ‌ه بكات‬ ‫‪ 650‬ملیار دین���ار زیاتر وه‌رناگرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وكات هه‌رێمی‌ كوردستان دیسانه‌و‌ه‬

‫ئێستا گرفته‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌‪..‬‬ ‫س���ه‌لماندمان مانگان���ه‌ بای���ی‪500‬‬ ‫ملی���ۆن دۆالر ن���ه‌وت له‌كه‌رك���وك‬ ‫به‌رهه‌مدێ���ت‌و هیچ بڕێكی‌ ئه‌م نه‌وت ‌ه‬ ‫ئێستا نادرێت ‌ه حكومه‌تی‌ عێراق‪ ،‬یه‌ك‬ ‫دۆالریش بۆ كه‌ركوك‌و كه‌ركوكییه‌كان‬ ‫خه‌رجناكرێ���ت‌و ئ���ه‌م پاره‌یه‌ش بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی فه‌رمانبه‌ران��� ‌‬ ‫موچ���ه‌ ‌‬ ‫كوردس���تان خه‌رجنه‌ك���راوه‌‪ ،‬ئ���ه‌ی‌‬ ‫ێ بوه‌و كێ‌ به‌رپرسه‌؟‬ ‫كه‌وات ‌ه بۆ ك ‌‬ ‫ی‬ ‫پارێزگاری‌ كه‌رك���وك‪ ،‬ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫پارێ���زگاش‪ ،‬ده‌ڵێن‪ :‬چی‌ دیك ‌ه قبوڵ‬ ‫ناكه‌ی���ن ئ���ه‌م غ���ه‌در‌ه له‌كه‌ركوك‌و‬ ‫كه‌ركوكییه‌كان بكرێت‪.‬‬ ‫ئای���ا ب���ه‌م ش���ێوه‌ی ‌ه كه‌رك���وك‬ ‫ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێنین���ه‌وه‌‪ ،‬نه‌وته‌كه‌یان هه‌مو ‌‬ ‫ببه‌ین‌و دینارێكیان پێ نه‌ده‌ین؟‬ ‫م���ه‌رج نیی��� ‌ه هه‌مو ئه‌م كه‌س���ان ‌ه‬ ‫تاوانباربن‪ ،‬به‌اڵم به‌رپرس���ه‌كان له‌م‬ ‫كه‌یسه‌‪ ،‬بریتین‪:‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ :‬س���ه‌رۆكی‌ حكوم���ه‌ت‌و‬ ‫جێگره‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫س���امان ‌ه‬ ‫وه‌زی���ری‌‬ ‫دوه‌م‪:‬‬ ‫سروشتییه‌كان‪.‬‬ ‫ی كه‌رك���وك‌و‬ ‫س���ێیه‌م‪ :‬پارێ���زگار ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا‪.‬‬

‫‪ 150‬كۆمپانیای‌ عه‌ره‌بی‌و ئه‌وروپی‌و ئه‌مریكی‌و واڵتانی دراوس ‌ێ‬ ‫له‌پێشانگا نێوده‌وڵه‌تیه‌كه‌ ‌ی سلێمانیدا به‌شدار ‌ی ده‌كه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬زریان محه‌مه‌د‬ ‫شه‌ممه‌ی‌ داهاتو ‪ ،11/14‬له‌شاری‬ ‫سلێمانی یانزه‌هه‌مین پێشانگای‬ ‫نێوده‌وڵتی ‪ DBX‬ده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫جێگری یه‌كه‌می سه‌رۆكی ژوری‬ ‫بازرگانی‌و پیشه‌سازی سلێمانی‬ ‫ده‌ڵێت "ڕه‌وشی سیاسی‌و ئابوری‬ ‫هه‌رێم كاریگه‌ری كردۆته‌ سه‌ر‬ ‫پێشانگا نێوده‌وڵه‌تیه‌كه‌ی ئه‌مساڵی‌‬ ‫سلێمانی"‪.‬‬ ‫یاسین ڕه‌حیم فه‌ره‌ج جێگری یه‌كه‌می‬ ‫سه‌رۆكی ژوری بازرگانی‌و پیشه‌سازی‬ ‫س����لێمانی به‌ئاوێن����ه‌ی ڕاگه‌یان����د كه‌‬ ‫كردن����ه‌وه‌ی پێش����انگای نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫وه‌ك ژوری بازرگان����ی‌و پیشه‌س����ازی‬ ‫س����لێمانی به‌بابه‌تێك����ی مه‌بده‌ئ����ی‬ ‫ده‌بینن‌و ده‌بێت جێبه‌جێبكرێت چونكه‌‬ ‫ئه‌وه‌ به‌ش����ێكه‌ له‌جوڵ����ه‌ی بازرگانی‬ ‫بۆ كوردس����تان به‌گش����تی‌‌و بۆ شاری‬ ‫سلێمانی به‌تایبه‌تی‌‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "هه‌رچه‌نده‌ باری سیاسی‌و‬ ‫ئاب����وری له‌ناوچه‌ك����ه‌ گ����رژی تیایه‌و‬ ‫حكومه‌ت تاكو ئێستا پالنێكی داڕێژراو‬ ‫و رێكخراوی نیه‌ بۆ ئ����ه‌م قه‌یرانانه‌ی‬ ‫كه‌ به‌رۆكی‌ به‌كوردستان گرتوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬

‫ئێمه‌ له‌كردن����ه‌وه‌ی ئه‌م پێش����انگایه‌‬ ‫رانه‌وه‌ستاوین‪ ،‬چونكه‌ ژیان ناوه‌ستێت‬ ‫ده‌بێت كاره‌كانی ئێمه‌ش نه‌وه‌ستێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "دیاره‌ ه����ه‌ر رۆژه‌و به‌پێی‬ ‫هه‌لوم����ه‌رج‌و كاتی خۆی ئ����ه‌و كارانه‌‬ ‫ده‌كرێت ئێمه‌ ئێس����تا له‌ب����ه‌ر ئه‌وه‌یه‌‬ ‫بڕیارمان����داوه‌ به‌رده‌وام����ی ب����ه‌كاری‬ ‫پێشانگاكه‌ بده‌ین‌و نه‌یوه‌ستێنین"‪.‬‬ ‫ژوری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌سازی‌ سلێمانی‌‬ ‫سااڵنه‌ چه‌ندین پێشانگا رێكده‌خات كه‌‬ ‫به‌ده‌یان‌و س����ه‌دان كۆمپانیای‌ ناوخۆو‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت به‌شداری‌ تێدا ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم له‌دو س����اڵی‌ رابردودا ش����ه‌ڕی‌‬ ‫داع����ش‌و قه‌یرانی‌ دارای����ی‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫نه‌خ����وازراوی‌ له‌س����ه‌ر ك����ۆی‌ ئابوری‌‬ ‫هه‌رێم‌و ئه‌م پێشانگایانه‌ش هه‌بوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ره‌نگه‌ ئه‌مساڵ‌ به‌راورد به‌سااڵنی‌ رابردو‬ ‫ژماره‌ی‌ كۆمپانیا به‌شداربوه‌كانی‌ كه‌م‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫یاس����ین ڕه‌حی����م بڕوای وای����ه‌ تاكو‬ ‫رۆژی كردنه‌وه‌ی پێش����انگاكه‌ ژماره‌ی‬ ‫كۆمپانیاكان ده‌گات����ه‌ ‪ 150‬كۆمپانیا‪،‬‬ ‫به‌ش����داربوانی پێشانگاكه‌ش له‌واڵتانی‬ ‫عه‌ره‌بی‌و ئه‌وروپی‌و ئه‌مریكی‌و واڵتانی‬ ‫دراوس����ێ‌و به‌ش����ه‌كانی‌ ناوه‌ڕاس����ت‌و‬ ‫باش����وری عێراقی����ش له‌خۆده‌گرێت‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و وت����ی‌ "به‌دڵنیایی����ه‌وه‌ ل����ه‌ڕوی‬

‫یاسین ره‌حیم‬ ‫به‌شداریكردنی ژماره‌ی كۆمپانیاكانه‌وه‌‪ ،‬به‌شداری ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌س����ااڵنی ڕاب����ردودا پێش����انگای‬ ‫له‌چاو س����ااڵنی راب����ردودا ئه‌مس����اڵ‌‬ ‫كه‌میكردوه‌‪ ،‬له‌ڕوی كوالێتیشه‌وه‌ هه‌ر نێوده‌وڵه‌ت����ی س����لێمانی كۆمه‌ڵێ����ك‬ ‫كه‌میكردوه‌ ئه‌م����ه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ كێش����ه‌ی ڕوبه‌ڕو ده‌بۆوه‌‪ ،‬س����ه‌ره‌رای‌‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌ كۆمپانیا به‌تواناكان ناتوانن هه‌وڵی‌ ژوری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌س����ازی‌‬ ‫به‌ش����داری بكه‌ن چونكه‌ ئ����ه‌م واڵت ‌ه سلێمانیش به‌اڵم ئاماده‌كاریی‌ نه‌كردنی‌‬ ‫واڵتێكی قه‌یراناوییه‌و كێش����ه‌ی ش ‌هڕ‌و پێویست‌و گۆڕانكاریه‌كانی‌ كه‌شوهه‌واو‬ ‫سیاس����ی زۆری هه‌یه‌و حكومه‌ت خۆی باران ئه‌و كێشانه‌ رویان ده‌دایه‌وه‌‪.‬‬ ‫جێگ����ری س����ه‌رۆكی ژوری بازرگانی‬ ‫پرۆژه‌كانی وه‌ستاندوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌و كۆمپانیا نێوده‌وڵه‌تیانه‌ی ڕایده‌گه‌یه‌نێ����ت چاره‌س����ه‌ركردنی ئه‌و‬ ‫بیانه‌وێت به‌شداری بكه‌ن زۆر ئاگاداری كێش����انه‌ی س����ااڵنی راب����ردو له‌كاتی‬ ‫بارودۆخ����ی ناوچه‌كه‌ن بۆی����ه‌ كه‌متر كردن����ه‌وه‌ی پێش����انگاكه‌دا هه‌ب����ون‬

‫له‌وانه‌یه‌ كه‌مبوبێتنه‌وه‌ به‌اڵم چاره‌سه‌ر‬ ‫نه‌كراون‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌به‌رئه‌وه‌ی كاتێك‬ ‫ئێمه‌ ده‌س����تمانكرد به‌نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‬ ‫پێشانگای سلێمانی نێوده‌وڵه‌تی تاكو‬ ‫ئێس����تا كاره‌كان به‌ت����ه‌واوی كۆتاییان‬ ‫نه‌هاتوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "كات����ی خ����ۆی ئ����ه‌و بڕه‌‬ ‫پاره‌یه‌ی بۆی ته‌رخان كرا بۆ مه‌به‌ستی‬ ‫نۆژه‌نكردنه‌وه‌كه‌ درایه‌ پارێزگاو ئه‌وان‬ ‫ته‌نده‌ری����ان بۆ ك����ردو نه‌درایه‌ ژوری‬ ‫بازرگان����ی‌و پیشه‌س����ازی‌ س����لێمانی‌‬ ‫تاكو خ����ۆی سه‌رپه‌رش����تی كاره‌كان‬ ‫بكات‌و له‌ماوه‌یه‌كی دیاریكراوی باشدا‬ ‫ته‌واوی بكات‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ تاكو ئێس����تا‬ ‫كێشه‌كانی ئه‌و پێش����انگایه‌ به‌ته‌واوی‬ ‫له‌ره‌گوڕیشه‌وه‌ چاره‌سه‌ر نه‌كراون"‪.‬‬ ‫ژوری بازرگان����ی‌و پیشه‌س����ازی‬ ‫س����لێمانی پێش����انگای نیوده‌وڵه‌ت����ی‬ ‫س����لێمانی (‪ )DBX‬سااڵنه‌ له‌ناحیه‌ی‬ ‫تاس����ڵوجه‌ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬تاس����ڵوجه‌ ‪19‬‬ ‫كیلۆمه‌تر له‌سنوری ناوه‌ندی پارێزگای‬ ‫س����لێمانیه‌وه‌ دوره‌‪ ‌،‬ت����ا ئێس����تا ‪10‬‬ ‫پیش����انگای به‌ئاماده‌بونی به‌رپرسانی‬ ‫بااڵی حكومه‌ت به‌ڕێكردوه‌و چاوه‌ڕوان‬ ‫ده‌كرێت جێگری س����ه‌رۆكی حكومه‌ت‬ ‫قوب����اد تاڵه‌بانی ‪11‬هه‌مین پێش����انگا‬ ‫بكاته‌وه‌‪.‬‬

‫ئێمه‌ له‌كردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م پێشانگای ‌ه‬ ‫رانه‌وه‌ستاوین‬ ‫چونك ‌ه ژیان‬ ‫ناوه‌ستێت ده‌بێت‬ ‫كاره‌كانی ئێمه‌ش‬ ‫نه‌وه‌ستێت‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫‪11‬‬

‫"كورسی‌‪ ..‬ده‌سه‌اڵتێك له‌سه‌ر ئاگر"‬ ‫ئه‌حمه‌د نه‌به‌ز ‪ :‬كورسی فۆڕمێكی تارشاو‌و دیاری ده‌سه‌اڵت ‌ه له‌زهنی ئێمه‌دا‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫ئه‌حمه‌د نه‌به‌ز هونه‌رمه‌ندی‌‬ ‫شێوه‌كار له‌نوێترین كاری‌ هونه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیدا كورسی‌ ده‌كاته‌ پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫هونه‌ری‌‌و له‌ژێر ناوی‌ (پڕۆژه‌ی‬ ‫هونه‌ری كورسی‪..‬ده‌سه‌اڵتێك‬ ‫له‌سه‌ر ئاگر) نمایشی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌پڕۆژه‌كه‌‌و له‌لێدوانێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ب����ۆ ئاوێن����ه‌‪ ،‬ئه‌حم����ه‌د نه‌ب����ه‌ز‬ ‫هونه‌رمه‌ندی‌ ش����ێوه‌كار‌و مامۆستا‬ ‫له‌به‌ش����ی‌ ش����ێوه‌كاری‌ كۆلێ����ژی‌‬ ‫هونه‌ره‌جوانه‌كانی‌ هه‌ولێر وتی‌ "هه‌ر‬ ‫قۆناغێك له‌ژیانی هونه‌رمه‌ند جیاوازه‌‬ ‫له‌وه‌ی تر‪ ،‬پڕۆژه‌ی هونه‌ری كورسی‬ ‫پڕۆژه‌یه‌كی پێش����وم ب����و له‌ماوه‌ی‬ ‫خوێندنی كولێژه‌وه‌ كارم له‌س����ه‌ری‬ ‫كرد‌و ت����ا ئێس����تاش له‌كاره‌كانمدا‬ ‫فۆڕمی كورسی ئاماده‌بونی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "كورسی به‌شێوازو ئایدیا‬ ‫زۆر باوه‌ك����ه‌ی فۆڕمێكی تاش����راو‌و‬ ‫دیاری ده‌س����ه‌اڵته‌ له‌زهنی ئێمه‌دا‬ ‫تا كێش����ه‌ی ده‌س����ه‌اڵت‌و كورسی‬ ‫س����ه‌رۆكایه‌تی بون����ی هه‌بێ����ت‬ ‫ئ����ه‌م فۆڕم����ه‌ له‌كاره‌كان����ی‬ ‫زۆرێ����ك له‌هونه‌رمه‌نده‌‬ ‫خۆرهه‌اڵتیه‌كان����دا‬ ‫ه����ه‌ر ده‌مێنێ����ت‬ ‫منی����ش به‌مه‌فهومی‬ ‫د ه‌س����ه‌اڵ ت‌و‬ ‫د ه‌ر ها و یش����ته‌كا نی‬ ‫كردومه‌ت����ه‌ بابه‌ت����ی‬ ‫پڕۆژه‌كه‌م"‪.‬‬ ‫نه‌به‌ز ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات‬

‫كه‌ كاره‌كه‌ به‌شێوازی ئینسته‌له‌یشن‬ ‫ئارت ‪ Installation art‬واته‌ هونه‌ری‬ ‫دانان ئه‌نجام����دراوه‌‌و له‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫وتی‌ "خودی واقعیه‌تی كورس����یه‌كه‌‬ ‫بابه‌ت����ی كاره‌ هونه‌ریه‌كه‌م����ه‌ نه‌ك‬ ‫وه‌همێك له‌كورسیه‌كه‌ یان شه‌رحێك‬ ‫له‌كورس����یه‌كه‌‪ ،‬به‌ڵك����و خ����ودی‬ ‫كورس����یه‌كه‌ خۆی بایه‌تی سه‌ره‌كی‬ ‫كاره‌كه‌یه‌و وه‌ك����و مه‌تریاڵ زیاترو‬ ‫خێراتر بیرۆكه‌كه‌ ده‌گه‌یه‌نێت"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ماتریاڵ����ی‌ پ����ڕۆژه‌‬ ‫هونه‌رییه‌كه‌ش����ی‌‪ ،‬ئه‌حمه‌د نه‌به‌زی‌‬ ‫ش����ێوه‌كار رایگه‌یان����د "مه‌تریاڵی‬ ‫كاره‌ هونه‌رییه‌ك����ه‌م له‌كورس����ی‌و‬ ‫خه‌ڵوزو چه‌ق����ۆ پێكدێت به‌چه‌ندین‬ ‫فۆرمی جیا گوزارش����تی بابه‌ته‌كه‌م‬ ‫گه‌یان����دوه‌‌و كاره‌كان ب����ه‌ ب����ه‌رزی‬ ‫‪ 2‬مه‌ت����ر به‌ ‪ 2‬مه‌ت����رو نیو له‌هۆڵی‬ ‫كۆلێ����ژی هونه‌ره‌جوانه‌كانی هه‌ولێر‬ ‫ئه‌نجاممدا دور له‌خه‌ڵك‌و میدیاكان‬ ‫ته‌نها بۆخودی خۆم جێبه‌جێم كردو‬ ‫ئه‌رشیفم كرد دواتر‬ ‫به‌ش����ێك‬

‫كاریكاتێره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌كر عه‌بدولڕه‌حامن‬ ‫ی بۆ ژیان ده‌ڵێن‬ ‫گۆران ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌كر عه‌بدولڕه‌حمان هونه‌رمه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (گۆران ‌‬ ‫كاریكاتێریست له‌ژێر ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاریكاتێر ‌‬ ‫بۆ ژیان) پێشانگه‌یه‌ك ‌‬ ‫كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫سه‌باره‌ت به‌پێشانگه‌كه‌‌و له‌لێدوانێك ‌‬ ‫ب���ۆ ئاوێن���ه‌‪ ،‬به‌ك���ر عه‌بدولره‌حمانی‬ ‫ی "پێشانگاكه‌ به‌ناونیشانی‬ ‫هونه‌رمه‌ند وت ‌‬ ‫(گۆرانی ژیان) بو كه‌مه‌به‌ست ئه‌وه‌ بو‬ ‫سه‌ره‌ڕای بارودۆخی ناهه‌مواری ژیان‌و‬ ‫قه‌یرانه‌كان���ی ناوچه‌ك���ه‌و حكوم���ه‌ت‪،‬‬ ‫به‌هی���واو‌ه الیه‌ن���ه‌ جوانه‌كان���ی ژیان‬ ‫ببینین‌و به‌رده‌وامبین له‌گۆرانی وتن بۆ‬ ‫ژیان"‪.‬‬ ‫ی كاره‌كانیش‪،‬‬ ‫له‌ب���ار‌هی‌ ناوه‌ڕۆك��� ‌‬ ‫ی "ناوه‌ڕۆكی‬ ‫ی ناوب���راو وت ‌‬ ‫هونه‌رمه‌ند ‌‬ ‫ئیشه‌كان نیشاندانی ئازاره‌ گه‌وره‌كانی‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌و ئه‌نفال ب���و به‌جۆرێك ك ‌ه‬ ‫به‌بڕوای م���ن تێنه‌گه‌یش���توین لێیان‌و‬ ‫ناكۆكی‌و هه‌ڵه‌كان���ی ڕابردومان واز لێ‬ ‫نه‌هێناوه‌و به‌جۆرێك (هه‌میش ‌ه به‌ڕابردو‬ ‫ئێستا ئه‌كوژین"‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫كه‌مێ���ك ئارامترب���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫دۆخی‌ ئێس���تات كێش���ه‌كانت‬ ‫به‌م ش���ێوه‌یه‌ی‌ ئێس���تا به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك چاره‌سه‌رنابێت‪.‬‬

‫ی‬ ‫به‌ك���ر عه‌بدولره‌حم���ان هونه‌رمه‌ند ‌‬ ‫ی كورد له‌دایكبوی‪،١٩٦٢‬‬ ‫كاریكاتێریست ‌‬ ‫ت���ا قۆناغی دوی كۆلێ���ژی ئه‌ندازیاری‬ ‫ئاودێ���ری خوێندوه‌‌و به‌هۆی‌ ئه‌و‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫ی شه‌عبی‌ فه‌سڵ كراوه‌‌و‬ ‫نه‌بۆت ‌ه جه‌یش ‌‬ ‫ی كردۆته‌وه‌‌و‬ ‫چه‌ند پێشانگه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت ‌‬ ‫ی هاوبه‌شیش���دا‬ ‫له‌چه‌ند پێش���انگه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌شداری‌ كردوه‌‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫ی‬ ‫دڵخۆش���یت‌و هه‌ست به‌ئاس���وده‌ی ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‬ ‫ده‌كه‌ی���ت‪ ،‬ره‌نگ���ه‌ به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاس���وده‌یی ‌ه بگه‌ڕێت���ه‌و‌ه بۆچاكبون ‌‬ ‫ته‌ندروستیت‪.‬‬

‫له‌فۆتۆی كاره‌كانم نیشاندا"‪.‬‬ ‫ئه‌و ش����ێوه‌كاره‌ ش����یكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫زیاتر له‌باره‌ی‌ پڕۆژه‌كه‌ ده‌خاته‌ڕو‪،‬‬ ‫وتی‌ "كاره‌كه‌ به‌گش����تی فۆڕمێكی‬ ‫بازنه‌یی‌و داخراوی هه‌یه‌‪ ،‬خه‌ڵوزی‬ ‫ره‌ش به‌شێوه‌یه‌كی بازنه‌یی دانراوه‌و‬ ‫له‌ناوه‌ڕاستیدا فۆڕمی كورسییه‌كی‬ ‫گ����ه‌وره‌و ب����ه‌رزو س����ور دان����راوه‌‬ ‫به‌رزیه‌كه‌ی هێمایه‌كه‌ بۆ ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫سوریه‌كه‌ی ئاماژه‌یه‌كه‌ بۆ ترسناكی‌و‬ ‫توندی ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت ب����ه‌ به‌كارهێنان����ی‌‬ ‫خه‌ڵوزی����ش له‌پڕۆژه‌كه‌دا‪ ،‬ئه‌حمه‌د‬ ‫نه‌ب����ه‌ز وتی‌ "خه‌ڵوز له‌كاره‌كه‌دا‬ ‫ئاماژه‌ی����ه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ چۆن میلله‌ت بوه‌‬ ‫به‌س����وته‌مه‌نی ئه‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌‌و له‌هه‌مان‬ ‫كات����دا مه‌تریاڵ����ی‬ ‫كو ر س����یه‌كه‌و‬ ‫خه‌ڵوزه‌ك����ه‌‬

‫هه‌ریه‌ك����ه‌ واتا ده‌س����ه‌اڵته‌كه‌ له‌ناو‬ ‫خه‌ڵكه‌وه‌ به‌رزبۆوه‌و دواتر خه‌ڵكی‬ ‫كرد به‌سوته‌مه‌نی بۆ به‌رده‌وامیدان‬ ‫به‌خ����ۆی ب����ه‌اڵم خه‌ڵوز هه‌میش����ه‌‬ ‫هه‌ڵگ����ری وزه‌یه‌ك����ی ش����اراوه‌و‬ ‫ته‌وقیتكراوه‌ هاوش����ێوه‌ی میلله‌ت‬ ‫كه‌ هه‌ڵچو گڕی گرت ته‌خت‌و تاجی‬ ‫هه‌مو ده‌سه‌اڵتێكت بۆ ده‌سوتێنێت‬ ‫وه‌ك ئ����ه‌وه‌ی له‌زۆری����ك له‌واڵتانی‬ ‫خۆرهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست بینیمان له‌م‬ ‫سااڵنه‌ی دوایدا"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ ئ����ه‌و په‌یام����ه‌ی‌ ك����ه‌‬ ‫ئه‌و وه‌ك����و ش����ێوه‌كار ده‌یه‌وێت‬ ‫بیخاته‌ڕو‪ ،‬ئه‌حم����ه‌د نه‌به‌ز‬ ‫وتی‌ "په‌یامی من‬ ‫وه‌ك شێوه‌كارێك‬ ‫په ‌یا مێك����ی‬ ‫ئینسانییه‌ به‌وه‌ی‬ ‫به‌خس����تنه‌ڕو ‌و‬ ‫پیشاندانه‌وه‌ی‬

‫روداو و پێش����هاته‌كان به‌زمانێك����ی‬ ‫هونه‌ری به‌تایبه‌ت كاركردن له‌سه‌ر‬ ‫دیوه‌ نێگه‌تیڤه‌كانی دین‌و سیاس ‌هت‌و‬ ‫چه‌ن����د باره‌كردن����ه‌وه‌ی روداوه‌كان‬ ‫بۆئ����ه‌وه‌ی هه‌س����تی تێگه‌یش����تن‌و‬ ‫قێزكردن����ه‌وه‌ له‌تاوان����ه‌كان ببێته‌‬ ‫باس����ێك‌و رێگ����ه‌ له‌دوباره‌بونه‌وه‌ی‬ ‫بگیرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ش����ێوه‌كاره‌ ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ بابه‌تی كاركردن له‌سه‌ر‬ ‫ناشرینیه‌كان تا ئێستا لێره‌ نه‌بۆته‌‬ ‫كلتور‌و له‌و باره‌یه‌وه‌ وتی‌ "هه‌میشه‌‬ ‫به‌دوای جوانی روكه‌ش����دا گه‌ڕاون‬ ‫به‌بێ ئ����ه‌وه‌ی ئه‌م جوانی����ه‌ ببێته‌‬ ‫زمانێكی ئینس����انی یان به‌جۆریكی‬ ‫تر بیڵێم ئ����ه‌م جوانیه‌ ئینس����انی‬ ‫له‌ناشرینیه‌كان النه‌داوه‌ بۆیه‌ ده‌بێت‬ ‫له‌رێگای په‌خش����كردنه‌وه‌ی خودی‬ ‫ناش����رینیه‌كان جوانیه‌كان بونیات‬ ‫بنێینه‌وه‌"‪.‬‬

‫ئه‌حمه‌د نه‌به‌ز‬ ‫ی شاری‬ ‫له‌دایكبوی ساڵی ‪‌ 1986‬‬ ‫هه‌ولێره‌و ئێستا مامۆستای ‌ه‬ ‫له‌به‌شی شێوه‌كاری كۆلێژی‬ ‫هونه‌ره‌جوانه‌كانی هه‌ولێر‪،‬‬ ‫خاوه‌نی دو پێشانگه‌ی تایبه‌تی‌و‬ ‫زیاتر له‌‪ 70‬پێشانگه‌ی هاوبه‌شی‬ ‫شێوه‌كارییه‌‪.‬‬ ‫دو پڕۆژه‌ی هونه‌ری تایبه‌ت‬ ‫به‌ده‌سه‌اڵت‌و سه‌ركرد‌ه‬ ‫جیهانییه‌كان به‌شێوه‌ی‬ ‫ئینسته‌له‌یشن ئارت‌و دیجیتاڵ‬ ‫ئارت میدیا ئارت ئه‌نجامداوه‬

‫شه‌ماڵ سائیب‪...‬‬ ‫ی سلێامنیدا‬ ‫سۆزێك له‌خه‌یاڵدان ‌‬ ‫ش���ه‌ماڵ جه‌الل س���ائیب گۆرانیبێژ‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ن���دی‌ ن���اوداری‌ ك���ورد‬ ‫له‌س���اڵی ‪ 1931‬له‌شاری س���لێمانی‬ ‫له‌دایكب���وه‌‌و له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی باوك���ی‬ ‫قایمقام بوه‌‪ ،‬له‌زۆربه‌ی‌ قه‌زاكان كارو‬ ‫فرمانی كردوه‌‌و به‌و هۆیه‌وه‌ له‌زۆرێك‬ ‫له‌ناوچه‌كانی‌ كوردس���تان نیشته‌جێ‌‬ ‫بوه‌‌و‌ ش���ه‌ماڵ له‌منداڵییه‌وه‌ له‌گه‌لێك‬ ‫شارو ش���ارۆچكه‌ی كوردستاندا ژیانی‌‬ ‫به‌سه‌ربردوه‌‪.‬‬ ‫پاش ته‌واوكردنی قۆنا‌غی خوێندنی‬ ‫س���ه‌ره‌تایی چۆته‌ كۆلی���ژی مه‌لیك‬ ‫فه‌یسه‌ڵ له‌ش���اری‌ به‌غدای‌ پایته‌ختی‌‬ ‫عێراق كه‌ قوتابخانه‌یه‌كی دواناوه‌ندیی‬ ‫ب���وه‌و به‌زمان���ی ئینگلی���زی وانه‌ی‬ ‫تێ���دا ده‌خوێن���دراو ته‌نی���ا قوتابییه‌‬ ‫یه‌كه‌مه‌كانی عێراقی وه‌رگرتوه‌‪.‬‬ ‫دوای ته‌واوكردن���ی قۆناغ���ی‬ ‫له‌په‌یمان���گای‬ ‫خوێندنه‌ك���ه‌ی‬ ‫هونه‌ره‌جوانه‌كان وه‌رگیراوه‌و له‌ساڵی‌‬ ‫(‪)1951‬دا له‌كۆلی���ژی ئاداب به‌ش���ی‬ ‫مێ���ژو له‌زانكۆی به‌غ���دا وه‌رگیراوه‌و‬ ‫له‌ساڵی (‪)1956‬دا خوێندنی زانكۆی‬ ‫ته‌واوكردوه‌‌و بڕوانامه‌ی به‌كالۆریۆسی‬ ‫له‌مێژو وه‌رگرتوه‌‌و كراوه‌ به‌مامۆس���تا‬ ‫له‌دوا ناوه‌ن���دی ئه‌عزه‌مییه‌ی كوڕان‌و‬ ‫له‌س���اڵی(‪)1959‬دا بۆته‌ مامۆستای‬ ‫هون���ه‌ری‌ مۆس���یقا له‌په‌یمان���گای‬ ‫هونه‌ره‌جوانه‌كانی به‌غدا‪.‬‬ ‫له‌ساڵی ‪1963‬دا چۆته‌ ئه‌مریكا بۆ‬ ‫ته‌واوكردنی خوێندنی بااڵو بڕوانامه‌ی‬ ‫ماسته‌‌ری له‌ئه‌ده‌بدا وه‌رگرتوه‌‪ ،‬شه‌ماڵ‬ ‫س���ائیبی‌ هونه‌رمه‌ند كه‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬

‫که‌‌وان‬ ‫ی دارایی���ت‬ ‫هی���چ گوێ���ت به‌ب���ار ‌‬ ‫ی زۆرت ك���رد‪،‬‬ ‫ن���ه‌داو زی���اده‌ڕه‌و ‌‬ ‫زویرده‌بێ���ت‬ ‫خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ت‬ ‫له‌كرده‌وه‌كانت‪.‬‬

‫كوردستان له‌ساڵی ‪1971‬دا له‌زانكۆی‬ ‫سلێمانی كراوه‌ به‌مامۆستای یاریده‌ده‌ر‬ ‫له‌كۆلێ���ژی ئاداب‌و كه‌ ئ���ه‌و زانكۆیه‌‬ ‫گوێزراوه‌ت���ه‌وه‌ ب���ۆ هه‌ولێ���رو كراوه‌‬ ‫ئه‌وی���ش گوێزاوه‌ته‌وه‌ بۆ ئه‌و زانكۆیه‌‬ ‫تاكو كۆچی دوایی كردوه‌‪.‬‬ ‫ش���ه‌ماڵ س���ائیب له‌س���ه‌رده‌می‬ ‫منداڵی���ه‌وه‌ فێ���ری عودژه‌نی���ن بوه‌‌و‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای ژیانی هونه‌ریدا السایی‬ ‫مۆزیكژه‌ن‌و گۆرانیبێژی میسری فه‌رید‬ ‫ئه‌تره‌ش���ی كردۆت���ه‌وه‌و له‌په‌نجاكانی‬ ‫س���ه‌ده‌ی ڕابردوش���دا بۆته‌ خاوه‌نی‬ ‫هون���ه‌رو ده‌نگ���ی تایبه‌ت���ی خۆی‌و‬ ‫ئاوازی نوێی بۆ زۆرێك له‌گۆرانی تازه‌‬ ‫دان���اوه‌و چڕیوێتی‌‌و س���ودێكی زۆری‬ ‫له‌ش���یعرو ئاوازی فۆلكلۆری كوردیش‬ ‫وه‌رگرتوه‌‪.‬‬ ‫ش���ه‌ماڵ له‌س���اڵی ‪1956‬ه‌وه‌ وه‌ك‬ ‫ده‌نگێكی نوێ‌و هونه‌رمه‌ندێكی نوێخواز‬ ‫هاتۆت���ه‌ گۆڕه‌پان���ی ئ���اوازو گۆرانی‬ ‫كوردی‌و گه‌لێك گۆرانی سه‌ركه‌وتوی‬ ‫وه‌ك‪ :‬شوانه‌ هۆ شوانه‌‪ ،‬به‌رده‌ به‌رده‌‪،‬‬ ‫هاتی ب���ۆ هاتی‌‪ ،‬هاتم هات���م‪ ،‬هه‌ره‌‬ ‫له‌یلێ‪ ،‬جوان ئێمه‌ جوانین‌و چه‌ندینی‌‬ ‫دیك���ه‌ی‌ داناو به‌ده‌نگه‌ خۆش���ه‌كه‌ی‌‬ ‫چریون���ی‌و س���ه‌ركه‌وتنێكی گه‌وره‌ی‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫ی دوه‌می‌‪1986‬دا‬ ‫ی تشرین ‌‬ ‫مه‌خابن له‌‪‌ 7‬‬ ‫ئ���ه‌م گۆرانیبێژه‌ نوێخ���وازه‌ی‌ كورد‬ ‫له‌ئه‌نجامی نه‌خۆشییه‌كی درێژخایه‌ن‬ ‫له‌ش���اری‌ هه‌ولێر كۆچی دوایی كرد‌و‬ ‫پاشان ته‌رمه‌كه‌ی براوه‌ته‌وه‌ سلێمانی‌و‬ ‫له‌گۆڕستانی بنه‌ماڵه‌كه‌یان نێژراوه‌‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫زۆردڵخۆش���ی‌ به‌ئه‌نجامدان���ی‌‬ ‫ئه‌و گه‌ش���ته‌ چه‌ن���د رۆژییه‌ت‪،‬‬ ‫كاتێكی‌ خۆش له‌گه‌ڵ هاورێكانت‬ ‫به‌سه‌رده‌به‌یت‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫له‌روی‌ سۆزداریه‌وه‌ ره‌نگه‌ ئه‌م‬ ‫چه‌ن���د رۆژه‌ به‌خت���ت نه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ته‌ندروس���تیت بێ كێشه‌‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و كاران���ه‌ ‌‬ ‫ره‌نگ���ه‌ به‌ش���ێك ‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوی‌ تیایاندا بگه‌ڕێته‌و‌ه بۆ‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و په‌یوه‌ندی��� ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تی ‌ه ‌‬ ‫هه‌ته‌ له‌ناو خه‌ڵك‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ب ‌ه ‪ 4‬هه‌نگاو پارێزگاری‌‬

‫له‌ده‌وروبه‌ری‌ چاوت بكه‌‬

‫فرود باقی‌‪ :‬سه‌بوری حاڵی خۆم‬ ‫به‌ئه‌نجامدانی كارێكی نوێ ئه‌ده‌مه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬ ‫فرود باقی‌ هونه‌رمه‌ندی‌ شێوه‌كار‪ ،‬كه‌‬ ‫سه‌ره‌تای‌ كاركردنی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سااڵنی‌‬ ‫(‪ )1999-1998‬بۆ ئاوێنه‌ رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"یه‌كه‌مین ئه‌زمونی‌ پێشانگام كه‌ له‌ساڵی‌‬ ‫‪ 1999‬دا كرده‌وه‌ سه‌ره‌تایه‌كی‌ باش بوه‌‬ ‫بۆ هه‌نگاونان به‌ره‌و قۆناغی‌ نوێی‌ ژیانی‌‬ ‫كاركردن له‌هونه‌ردا"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌باشوری كوردستان له‌دایك بوم‬ ‫سه‌ره‌تای كاركردنی هونه‌ریم ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫س����ااڵنی ‪ ١٩٩٩-١٩٩٨‬ئه‌وكات خوێندكاری‬ ‫به‌ش����ی هونه‌ر بوم له‌په‌یمانگای مه‌ڵبه‌ندی‬ ‫مامۆستایانی سلێمانی‌و رۆژی‌ (‪)١٩٩٩-٢-٢٨‬‬ ‫یه‌كه‌می����ن پێش����انگای ئه‌زمونی����م كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش سه‌ره‌تایه‌كی باش بو بۆ هه‌نگاونان‬ ‫ب����ه‌ره‌و قۆناغ����ی دوات����رم له‌كارك����ردن كه‌‬ ‫له‌ساڵی ‪٢٠٠٠‬ه‌وه‌ ده‌ستی پێ كرد‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌س����تكردنم ب����ه‌كاری ج����دی‌و گۆڕانكاری‬ ‫له‌ماتریاڵ����ی كاركردن����م وه‌ك به‌كارهێنانی‬

‫زۆر ج����ار ده‌وروبه‌ری‌ چاو ڕه‌ش‬ ‫ده‌ب����ن یاخود زۆرچ����رچ ده‌بن یان‬ ‫هه‌ندێ‌ جار ده‌ئاوس����ێن كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫روخسار ناشیرین ده‌كات‌و كه‌سه‌كه‌‬ ‫پێی‌ ناڕه‌حه‌ت ئه‌بێت‪ ،‬شاره‌زایانی‌‬ ‫بواری‌ جوانكاری‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ ده‌كرێ����ت به‌چه‌ن����د رێگه‌یه‌كی‌‬ ‫سروش����تی‌ خۆت رزگار بكه‌یت له‌و‬ ‫كێشانه‌ی‌ چاو‪.‬‬

‫گ����وڵ به‌كاربێنی‌ بۆده‌وروبه‌ری‌ چاو‬ ‫بۆنه‌هێشتنی‌ ئه‌و ره‌شاییه‌‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ئه‌كریلیك‌و ك����ۆالج‌و به‌كارهێنانی كۆمه‌ڵێك‬ ‫ماده‌ی فڕێدراوو بێ كه‌ڵك له‌كاره‌كانمدا"‪.‬‬ ‫فرود ئه‌وه‌ش ناش����ارێته‌وه‌ كه‌ ش����ێوازو‬ ‫ته‌كنیكی نوێ له‌كاركردن فێربوه‌‌و ده‌شڵێت‬ ‫"ئه‌م قۆناغه‌م تاس����اڵی ‪ ٢٠١٢‬به‌رده‌وام بو‪،‬‬ ‫له‌و ماوه‌یه‌دا به‌شداریم كردوه‌ له‌زیاتر له‌‪٢٥‬‬ ‫پێشانگای هاوبه‌ش له‌ناو كوردستان‪ ،‬پاشان‬ ‫كاره‌كانم كۆكرده‌وه‌‌و له‌ڕۆژی‌ (‪)٢٠١٣-٦-١٨‬‬ ‫له‌هۆڵی مۆزه‌خانه‌ی سلێمانی نمایشم كرد"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌واقی����ع‌و خه‌ی����اڵ له‌نێ����و‬ ‫كاره‌كانی����دا‪ ،‬فرود باقی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ك����ه‌ كاره‌كانی‌ تاراده‌یه‌كی ب����اش مامه‌ڵه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ واقعدا كردوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌ڵێت "روداوه‌كان‬ ‫هه‌میشه‌ هه‌وێنی كاری هونه‌ری بون‪ ،‬هه‌ندێ‬ ‫له‌و فۆڕم و هێمایان����ه‌ی له‌خه‌وندا بینیومن‬ ‫داڕشتنه‌وه‌م بۆ كردون له‌كاره‌كانمدا ئه‌ویش‬ ‫وه‌ك ئاماژه‌یه‌ك����ی باش یان خراپ له‌س����ه‌ر‬ ‫ژیانم"‪.‬‬ ‫ف����رود له‌درێژه‌ی‌ قس����ه‌كردنه‌كانیدا باس‬ ‫له‌ئازاره‌كان����ی‌ ژیان����ی‌ ده‌كات له‌م����اوه‌ی‌‬ ‫كاركردنیداو ده‌ڵێت "زۆریك له‌ئازاره‌كانی ژیانم‬

‫له‌ماوه‌ی دوه‌می كاركردنی هونه‌ریم به‌ره‌نگ‌و‬ ‫هێڵ نوس����یوه‌ته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫راس����ته‌وخۆ له‌نێوان روداوه‌كان‌و كاره‌كانمدا‬ ‫هه‌یه‌ به‌تایبه‌تی گیانله‌ده‌ستدانی منداڵه‌كه‌م‬ ‫زۆر كاریگه‌ربو له‌سه‌ر ژیانم"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و هونه‌رمه‌نده‌ قس����ه‌ له‌س����ه‌ر دۆخی‬ ‫ناسه‌قامگیری كوردستان‌و كاریگه‌ری خراپی‬ ‫به‌س����ه‌ر هون����ه‌ره‌وه‌ ده‌كات‌و ده‌ڵێ‌ "هونه‌ر‬ ‫له‌بیرچۆته‌وه‌ له‌پێن����او ملمالنێی‌ هونه‌رمه‌ند‬ ‫بۆ ژیان" وتیش����ی‌ "راسته‌ باره‌ ناهه‌مواره‌كه‌‬ ‫كاریگه‌ری خ����ۆی هه‌یه‌ به‌اڵم من وه‌ك خۆم‬ ‫هه‌میش����ه‌ وره‌یه‌ك به‌خۆم ئه‌د‌هم‌و به‌رده‌وام‬ ‫دانابڕێ����م له‌فڵچ����ه‌و ره‌نگه‌كانم‌و س����ه‌بوری‬ ‫حاڵ����ی خ����ۆم به‌ئه‌نجامدان����ی كارێكی نوێ‬ ‫ئه‌ده‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫فرود به‌ده‌ر له‌وه‌ خۆشه‌ویس����ت ‌ی سلێمانی‌‬ ‫وه‌ه����ای‌ لێ����ده‌كات پ����ڕۆژه‌ی‌ هه‌بێت بۆی‌‌و‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ وتی‌ "به‌نی����ازی پڕۆژه‌یه‌ك یان‬ ‫زنجیره‌یه‌ك پڕۆژه‌م له‌سه‌ر كلتوری بیناسازی‬ ‫كۆنی سلێمانی چونكه‌ ئێستا شێوازێكی نوێم‬ ‫له‌كاركردن هه‌یه‌"‪.‬‬

‫دژه‌ ئۆكس����انی‌ تێدایه‌ كه‌ ناهێڵێت‬ ‫چرچ����ی‌ ده‌وروبه‌ری‌ چاو دروس����ت‬ ‫بێت‪ ،‬ده‌توانیت به‌لۆكه‌یه‌ك رۆژانه‌‬ ‫ده‌وروب����ه‌ری‌ چاوت چ����ه‌ور بكه‌یت‬ ‫به‌زه‌یت بۆپاراستنی‌ چاوت له‌چرچی‌‬ ‫‪.‬‬

‫‪ -2‬روه‌ك����ی‌ ئالۆڤێ����را‪ .‬زۆربه‌ی‌‬ ‫ده‌رمان����ی‌ جوانكاری����ه‌كان ئالۆڤێرا‬ ‫ب����ه‌كار ئه‌هێن����ن له‌پێكهاته‌كانیان‪،‬‬ ‫چونكه‌ ڤیتامین‌و كان����زای‌ تێدایه‌‪،‬‬ ‫‪ -4‬چا‪ .‬بۆنه‌هێشتنی‌ ئاوسانی‌ چاو‬ ‫ده‌توان����ی‌ ئه‌و روه‌كه‌ ب����ه‌كار بێنی‌‬ ‫بۆده‌وروبه‌ری‌ چاوت چونكه‌ ئاوسان‌و ده‌وروبه‌ره‌كه‌ی‌ ده‌توانیت كیس چا‬ ‫ره‌شایی‌ ده‌وروبه‌ری‌ چاو ناهێڵیت‌و پاش كوالن و تۆزێك ساردبونه‌وه‌ی‌‬ ‫بیخه‌ره‌ سه‌ر چاوت ئه‌مه‌ رێگه‌یه‌كی‌‬ ‫‪ -1‬ئ����اوی‌ گوڵ‪ .‬ئه‌م ئ����اوه‌ به‌وه‌ هه‌روه‌ها ده‌یپارێزێت له‌هه‌وكردن‪.‬‬ ‫زۆر باش����ه‌ بۆنه‌هێش����تنی‌ ئ����ه‌و‬ ‫ناسراوه‌ كه‌ پێست رون ده‌كاته‌وه‌و‬ ‫‪ -3‬زه‌یت����ی‌ زه‌یت����ون‪ .‬ئه‌م زه‌یته‌ ئاوسانه‌‪.‬‬ ‫نه‌رمی‌ ئ����ه‌كات‪ ،‬پێویس����ته‌ ئاوی‌‬

‫ی ناكات به‌ساحێبی‌‬ ‫هاشم جه‌باری‌‪ :‬كه‌س خۆ ‌‬

‫ئه‌رشیفه‌كه‌ی‌ به‌شی‌ كوردی‌ ته‌له‌فزیۆنی‌ كه‌ركوك‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬ ‫هاشم عه‌بدواڵ ناسراو به‌هاشم جه‌باری‬ ‫ساڵی ‪ ١٩٤٤‬له‌شاری هه‌ولێر له‌دایكبوه‌‪،‬‬ ‫قۆناغی خوێندنی سه‌ره‌تایی‌‌و ئاماده‌یی‬ ‫هه‌ر له‌هه‌ولێر ته‌واوكردوه‌‌و دواتر ساڵی‬ ‫‪ ١٩٦٩‬ده‌بێت به‌بێژه‌ری هه‌واڵ له‌به‌شه‌‬ ‫كوردییه‌كه‌ی ئه‌و كاته‌ی ته‌له‌فزیۆنی‌‬ ‫كه‌ركوك‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌سه‌ره‌تاكانی‌ په‌خشی‌ به‌ش ‌ی‬ ‫كوردی‌ ته‌له‌فزیۆنی‌ كه‌ركوك‌و له‌لێدوانێكی‌‬ ‫بۆ ئاوێنه‌‪ ،‬هاشم جه‌باری‌ وتی‌ "سه‌ره‌تای‌‬ ‫په‌خشی‌ به‌شی‌ كوردی‌ ماوه‌كه‌ی ته‌نها ‪١٥‬‬ ‫خول���ه‌ك بو كه‌ به‌ش���ی چه‌ند هه‌واڵێك و‬ ‫گۆرانییه‌ك���ی كوردی ده‌ك���رد كه‌ ئه‌وكات‬ ‫ته‌نه���ا گۆرانیبێژان س���ه‌اڵح داوده‌‌و عه‌لی‬ ‫مه‌ردان گۆرانیان هه‌بو له‌وێ"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "په‌یوه‌ندییه‌كی باش���م هه‌بوه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هونه‌رمه‌ن���ده‌ كورده‌كاندا به‌هۆی‬ ‫كاره‌كه‌مه‌وه‌ له‌هه‌مانكاتدا به‌رپرسی به‌شی‬ ‫ته‌نسیق بوم له‌ته‌له‌فزیۆنه‌كه‌‌و گرنگترین كار‬ ‫كه‌بی���رم ناچێت درامای ژاڵه‌ بو كه‌ جه‌لیل‬ ‫زه‌نگه‌نه‌ ده‌رهێنه‌ری بو لیژنه‌ی ته‌نس���یق‬ ‫خه‌ریك بو كێش���ه‌ی بۆ دروستبكه‌ن به‌اڵم‬ ‫من ئیمزام له‌سه‌ر كردو كاره‌كه‌ كرا"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و كه‌ره‌ستانه‌ی‌ كه‌ له‌وكاته‌دا‬ ‫له‌ته‌له‌فزیۆن به‌كاریانده‌هێنا‪ ،‬جه‌باری‌ وتی‌‬ ‫"له‌گه‌ڵ دامه‌زراندنی تیڤی كه‌ركوك ‪١٢٦٣‬‬ ‫ش���ریتی دوئینجمان هه‌بو كه‌ قه‌باره‌كه‌ی‬ ‫گه‌وره‌ب���و ئێس���تاش له‌بیرم���ه‌ چیرۆكی‬ ‫النه‌وازان ئه‌ڵقه‌ی پێنجی له‌س���ه‌ر شریتی‬

‫کاوڕ‬ ‫بیرۆكه‌یه‌كی‌ باش���ت به‌كارهێنا‬ ‫بۆكۆتاییهێنان به‌و ناكۆكییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌وته‌ نێوان خێزانه‌كه‌تان‪.‬‬

‫‪ ١٢٥٥‬دا ب���و ڕه‌ش‌و س���پییه‌كان و هه‌مو‬ ‫بابه‌ته‌ كوردییه‌كانی تێدابو به‌گۆرانییه‌كان‌و‬ ‫هه‌مو ته‌مس���یلییه‌ كوردییه‌كان‌و دراماكان‪.‬‬ ‫بۆچی باڵوناكرێته‌وه‌ نازانم؟"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌مانه‌ ڤیدیۆی تایبه‌تی خۆی‬ ‫هه‌بو‪ ٤٢‬ش���ریتی ڕه‌نگاوڕه‌نگیشمان هه‌بو‬ ‫ساڵی‪ ١٩٨٩‬سه‌عد به‌زاز به‌ڕێوبه‌ری گشتی‬ ‫ڕادی���ۆو ته‌له‌فزیۆن���ی به‌غداد كه‌ ئێس���تا‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری كه‌ناڵی‌ شه‌رقیه‌یه‌ ئه‌و دێت بۆ‬ ‫كه‌ركوك‌و ڕاستییه‌كه‌ی منیش ئه‌و ماوه‌یه‌‬ ‫مۆڵ���ه‌ت بوم ل���ه‌وێ وتبوی ئێره‌ ش���اری‬ ‫عه‌ره‌به‌ نابێ ته‌له‌فزیۆنی كوردی تێدابێت‌و‬ ‫كه‌ناڵ���ه‌ كوردییه‌كه‌یان نارد بۆموس���ڵ من‬ ‫ده‌متوان���ی ه���ه‌ر له‌كه‌رك���وك بمێنمه‌وه‌و‬ ‫نه‌ڕۆم به‌اڵم له‌هه‌مانكاتدا دڵم له‌الی شریته‌‬ ‫ئه‌رش���یفكراوه‌كانم بو بۆیه‌ منیش ڕۆیشتم‬ ‫ده‌وامم كرد له‌موسڵ"‪.‬‬ ‫هاش���م جه‌باری‌ ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ س���اڵی‌ ‪ 1991‬له‌جه‌نگ���ی ئه‌مریكاو‬ ‫عێراق���دا بۆردومانی‌ بورج���ی ته‌له‌فزیۆنی‬ ‫موس���ڵ كراوه‌ كه‌ به‌رزییه‌ك���ه‌ی ‪٣٢١‬مه‌تر‬ ‫بوه‌‌و ده‌س���تبه‌جێ په‌خش ڕاگیراوه‌‌و وتی‌‬ ‫"به‌ڕێوب���ه‌ری ته‌له‌فزی���ۆن وتی هاش���م تۆ‬ ‫ماڵت له‌كه‌ركوكه‌و ئ���ه‌وه‌ بۆردومان كراین‬ ‫په‌خش���یش نه‌ما تۆ بڕۆره‌وه‌ بۆ كه‌ركوك‬ ‫بۆناو ماڵ‌و مناڵی خۆت تاده‌ستده‌كه‌ینه‌وه‌‬ ‫به‌په‌خش‪ .‬منیش هاتمه‌وه‌ كه‌ركوك"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "بۆ دووه‌م ڕۆژی شه‌ڕه‌كه‌ دكتۆر‬ ‫سه‌باح موسا ته‌له‌فۆنی بۆكردم وتی هاشم‬ ‫ده‌زان���ی ته‌له‌فزیۆنه‌ك���ه‌ لێ���دراوه‌ منیش‬ ‫ده‌س���تبه‌جێ بیرم الی شریته‌كان بو بۆیه‌‬ ‫چومه‌وه‌ بۆ موس���ڵ‌و بینیم به‌شی ڤیدیۆو‬

‫گا‬

‫په‌خش لێدراوه‌ دواتر چومه‌ به‌شی ئه‌رشیف‬ ‫هه‌مو ش���ریته‌كان مابون ده‌سبه‌جێ له‌الی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر وتم به‌ڕێز ئه‌م ش���ه‌ڕه‌ كۆتایی‬ ‫نایه‌و ئه‌رش���یفه‌كانمان له‌ده‌ستده‌چێ وتم‬ ‫چ���ی بكه‌ین ئه‌وی���ش ماڵ���ی ئاوابێ چوه‌‬ ‫مۆزه‌خانه‌ی موس���ڵ‌و ڕه‌زامه‌ندی‌ هێناو ‪١٣‬‬ ‫كرێكاری میس���ری هێنا له‌گ���ه‌ڵ لۆرییه‌كی‬ ‫بارهه‌ڵگر‌و به‌یه‌ك س���ه‌عات شریته‌كانمان‬ ‫پێچایه‌وه‌‌و بردمانه‌ مۆزه‌خانه‌ی موسڵ"‪.‬‬ ‫جه‌باری‌ هێما بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ دوباره‌‬ ‫فڕۆكه‌كانی‌ ئه‌مریكا ته‌واوی‌ ته‌له‌فزیۆنه‌كه‌یان‬ ‫بۆردوم���ان كردوه‌‌و ته‌ختی���ان كردوه‌‪ .‬له‌و‬ ‫باره‌ی���ه‌وه‌ وتی‌ "دوای ماوه‌یه‌ك ش���ه‌ڕه‌كه‌‬ ‫ته‌واوبو‪ ،‬كه‌ناڵه‌كه‌یان هێنایه‌وه‌ كه‌ركوك‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ كۆچكردو عادل عه‌بدواڵی ده‌رهێنه‌ر‬ ‫ڕۆیشتینه‌وه‌ بۆ موسڵ شریته‌كانمان هه‌مو‬ ‫هێنایه‌وه‌ په‌خش���مان ده‌س���ت پێكرده‌وه‌‬ ‫له‌كه‌ركوك‪.".‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتیش���ی‌ "س���اڵی ‪ ١٩٩٩‬ته‌ها‬ ‫یاس���ین ڕه‌مه‌زان هات ب���ۆ كه‌ركوك له‌وێ‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ی به‌هه‌ن���دێ خه‌ڵ���ك ك���رد‪،‬‬ ‫خه‌ڵكه‌كه‌ وتیان كه‌ناڵی كوردی په‌خش���ی‬ ‫ناگاته‌ چه‌مچه‌ماڵ و ناوچه‌كانی تر‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫به‌سه‌رس���وڕمانه‌وه‌ وت���ی كه‌ناڵی كوردی‬ ‫چ���ی؟ كه‌ركوك ش���اری عه‌ره‌ب���ه‌ كه‌ناڵی‬ ‫كوردی‌ چی؟ ئیتر په‌خشیان ڕاگرت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ پارێزگاریكردن له‌و ئه‌رشیفه‌ش‬ ‫هاش���م جه‌باری‌ وتی‌ "حكومه‌ت بڕیاریدابو‬ ‫به‌شی‌ كوردی‌ ته‌له‌فزیۆنه‌كه‌ له‌كه‌ركوكه‌وه‌‬ ‫ببات بۆ به‌غدا‌و له‌ناكاو چه‌ند فه‌رمانبه‌رێكی‬ ‫ته‌له‌فزیۆن���ی به‌غ���داد به‌لۆرییه‌ك���ی‬ ‫بارهه‌ڵگ���ره‌وه‌ هاتن ش���ریته‌كان به‌رن بۆ‬

‫دوانه‌‬

‫ی س���ۆزداری نوێت الدروست‬ ‫ئه‌م جاره‌ سودت له‌هه‌ڵه‌ی‌ رابردو هه‌س���ت ‌‬ ‫ی نزیك‬ ‫وه‌رگ���رت ب���ۆ چاره‌س���ه‌ری‌ ئه‌و ب���و‌ه به‌رامب���ه‌ر به‌هاوڕێیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاره‌كه‌ت له‌خۆت���ه‌وه‌‪ ،‬پێویس���ت ‌ه به‌وریای��� ‌‬ ‫كێشه‌یه‌ی‌ كه‌ له‌شوێن ‌‬ ‫ی ئه‌و دۆخه‌بیت‪.‬‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫هه‌تبو‪.‬‬

‫هاشم جه‌باری‬ ‫به‌غداد من به‌س���یفه‌تی ئه‌وه‌ی به‌رپرس���ی‬ ‫به‌ش���ی ته‌نس���یق بوم ئه‌مزانی شریته‌كان‬ ‫چ���ی تێدای���ه‌ براده‌رێكمان هه‌ب���و به‌ناوی‬ ‫س���ه‌ید ئه‌حمه‌د وتم به‌په‌له‌ وه‌ره‌ بۆ به‌شی‬ ‫ئه‌رش���یف كه‌وتینه‌ باركردنی ش���ریته‌كان‬ ‫بۆ بن پلیكانه‌كانی ته‌له‌فزیۆن ش���ریته‌كانم‬ ‫شارده‌وه‌‌و په‌خش���مان جارێكی تر برده‌وه‌‬ ‫به‌غداد"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "من ش���ریته‌كانم وه‌كو ئامانه‌ت‬ ‫هه‌مویم الی خۆم هه‌ڵگرتوه‌ دوای پرۆسه‌ی‬ ‫ئازادی عێراق كۆچكردو فه‌له‌كه‌دین كاكه‌یی‬ ‫هاته‌ الم وتی عیالجی ئه‌م ش���ریتانه‌ چۆن‬

‫قرژاڵ‬

‫بكه‌ین وت���م چه‌ند ئامێرێكی‌ پێش���كه‌وتو‬ ‫بهێن���ن تابیخه‌ین���ه‌ س���ه‌ر س���یدی و ئه‌و‬ ‫ئه‌رشیفه‌ جوانانه‌ سودی لێوه‌ربگرین به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌وه‌ كه‌س خۆی ناكاته‌ ساحێبی"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و كارانه‌ی‌ كه‌ له‌ساڵی‌ ‪1969‬‬ ‫تاساڵی‌ ‪ 2003‬بۆ هونه‌رمه‌ندان كراوه‌‌و ئه‌م‬ ‫كاری‌ ب���ۆ كردن‌و ئێس���تا ئه‌رش���یفه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌الی‌ خۆی‌ پاراس���توه‌‪ ،‬هاش���م جه‌باری‌‬ ‫ئه‌م داتای���ه‌ی‌ دایه‌ ئاوێنه‌ "ئ���ه‌و كارانه‌ی‌‬ ‫كه‌ ل���ه‌و ماوه‌یه‌دا بۆ هونه‌رمه‌ندانم كردوه‌‌و‬ ‫هه‌موی���ان له‌الی‌ م���ن پارێ���زراون بریتین‬ ‫ل���ه‌ ‪ ٥٣٦‬گۆرانیبێ���ژی ك���وردی گۆرانیان‬

‫شێر‬

‫ی‬ ‫خه‌ریكه‌ له‌قه‌یران���ه‌ داراییه‌كانت بیركردنه‌وه‌كان���ت زۆر ب���ون‌و ئاوات ‌‬ ‫رزگارت بێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ره‌نگ���ه‌ زیات���رت هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ره‌نگه‌ ئێس���تا‬ ‫كێش���ه‌یه‌كی‌ خێزانی‌ بچوكت بۆ نه‌توانی���ت زۆرین���ه‌ی‌ ئاواته‌كان���ت‬ ‫بهێنیته‌دی‌‪.‬‬ ‫دروست بێت‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫تۆمارك���ردوه‌ ‪ ٦٨‬گۆرانیبێژی���ان بادین���ی‬ ‫ب���ون‌و باقییه‌كه‌ی س���ۆرانی‪ ٧٥٤،‬گۆرانی‬ ‫ڕه‌ش‌و س���پی تۆماركراو هه‌یه‌‪ ٩٤٤‬گۆرانی‬ ‫ڕه‌نگا‌وڕه‌نگن‌و ‪١٩‬تیپی هه‌ڵپه‌ڕكێمان هه‌بو‬ ‫‪٥٥‬ئه‌ڵقه‌ی هه‌ڵپه‌ڕكێم تۆماركردوه‌ ‪٣٥‬تیپی‬ ‫مۆس���یقامان هه‌ب���و ‪٤٨‬پارچه‌ مۆس���یقای‬ ‫ڕه‌ش‌و س���پی‌و ‪٣٩‬پارچ���ه‌ مۆس���یقای‬ ‫مله‌وه‌نمان هه‌ی���ه‌ ‪٩٠‬تیپی ته‌مس���یلیمان‬ ‫هه‌بو‪١٠٥‬دراماو ش���انۆیی ڕه‌ش وس���پیمان‬ ‫هه‌یه‌و‪ ٣٢‬ره‌نگاوره‌نگیشمان هه‌یه‌و بابه‌تی‬ ‫مندااڵنی���ش ‪٦١‬گۆرانی مندااڵنم���ان هه‌یه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ‪١٠‬ئۆپه‌رێت"‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ی‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ بایه‌خ به‌روخس���ارو جوان ‌‬ ‫خ���ۆت ده‌ده‌ی���ت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش گرینگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بۆ ت���ۆ توانیوت ‌ه خ���ۆت له‌نائارام ‌‬ ‫دوربخه‌یته‌وه‌‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بۆ لەجوان ‌ی بدوێین؟‬ ‫مرۆڤ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ده‌ستی‬ ‫بگات به‌جوانیی‬ ‫هێمن قەرەداغی‌‬ ‫ده‌بێت قودره‌تی‬ ‫ک����ورت ئەنوس����م‪ ،‬ئەزان����م به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫حەوس����ەڵەی‌ خوێندنەوەت‬ ‫نەماوە‪ ،‬ته‌نیاییه‌كی‬ ‫ئەزان����م بێزاری����ت لێئەڕژێت‪ ،‬ئەزانم‬ ‫زەمەنێک����ی‌ زۆرە کتێبێکێت بەتامی‌‬ ‫لەبەر ڕاسته‌قینه‌ی هه‌بێت‬ ‫دڵ نەخوێندۆت����ەوە‪ ...‬ه����ەر‬ ‫ناو‬ ‫���ە‬ ‫ئەمان����ە ڕاس����تەوخۆ دەچم�‬ ‫هەستتکرد ده‌بێت به‌هۆشیارییه‌وه‬ ‫پرسیارەکانەوە‪ ،‬لە کوێدا‬ ‫نوسینەکە‬ ‫لەسەر‬ ‫لێڵت‬ ‫ئەکەم‪،‬بچۆچاوتبۆن����ی‌ گوڵێک بکە‪‌ ،‬سه‌یری ئه‌و‬ ‫هەڵگ����رەو‬ ‫ماچ����ی‌ منداڵێک بکە‪ ،‬دەس����ت‬ ‫بکە‪.‬بدە شتانه‌بكات كه‌ شایه‌نی‬ ‫لەچیمەنێکی‌ تەڕ‪ ...‬شتێک‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫پرسیارێک‬ ‫بۆ لەجوانی‌‬ ‫بدوێین؟مرۆڤ����ی‌ ئێمە بینینن‪ ،‬گوێ ته‌نها‬ ‫ڕەس����ەنە کە ئەمڕۆ‬ ‫دەبێ����ت لەخ����ۆی‌ ب����کات‪ .‬ه�‬ ‫���ەر له‌و ئاوازانه‌بگرێت‬ ‫بەڕاس����ت جوانی چییە؟ لەم هەمو‬ ‫ناشرینییەدا ئێمە ئیشمان‬ ‫بەشۆڕشە كه‌ خزمه‌ت به‌خه‌یاڵی‬ ‫یان س����تاتیکا؟ هەر بەڕاست ئیشی‌‬ ‫ڕۆش����نبیرو نوخبەی‌ فکری‌‌و ئەدەبی‌‬ ‫هەژاریی ئه‌كه‌ن ئه‌بێت بتوانێت‬ ‫چیی����ە؟ لەس����ەردەمێکدا‬ ‫خەریکە‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫سیاسی‌‌و کلتوریی‌و ئابور‬ ‫لەجوانی‌ بکەین؟ خۆی بێت‪ ،‬ده‌ست‬ ‫دەمانخوات‪ ،‬چ����ی‌‬ ‫نامانکاتە‬ ‫���انە‬ ‫�‬ ‫باس‬ ‫ئایا ئ����ەم‬ ‫جۆرە����ازی‌‌و هەڵکەن����راو له‌نمایشكردن بۆ‬ ‫مەخلوق����ی‌ فانت‬ ‫لەواقی����ع؟ چ بێماناییەکە‬ ‫لەجوان چی‌ ئه‌وانیتر هه‌ڵگرێت‬ ‫بدوێین کە ئێمە سەردەبڕدرێین؟‬ ‫پوچییەکە باس لەس����یحری‌ گوڵ‬ ‫شەونخونی‌و بگه‌ڕێته‌وه‌ناو‬ ‫لەخەوهەستانی‌ ئاسمان‌و‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫خۆ‬ ‫ژیانمان‬ ‫مانگ بکەین کە ئێمە‬ ‫كتێبه‌كان‪ ،‬بگه‌ڕێته‌وه‬ ‫خۆڵەمێشی‌ بێت؟‬ ‫لەخۆت‬ ‫وەاڵمێک‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ‬ ‫دەستکەوتن‌ش����ارێك بكه‌ین گه‌ر ‌ناو دڵی شه‌و تاچێژ‬ ‫بپرسە‪ :‬چی له‬ ‫گوڵفرۆش����ێكی تیا نه‌بێ����ت‪،‬‬ ‫دونیا له‌خودبون ببینێت‬ ‫چ ڕه‌نگێ����ك ده‌ب����و گه‌ر س����ه‌وزایی‬ ‫‪Facebook: Hemn Qaradaghy‬‬

‫نه‌بوای����ه‌‪ ،‬بیربك����ه‌ره‌وه ‌ژیان چۆن‬ ‫ده‌بو گه‌ر شه‌ونم نه‌بوایه‌‪ ،‬بۆساتێك‬ ‫ده‌س����ت بخه‌ره‌ن����او چیمه‌نێك����ی‬ ‫ته‌ڕه‌وه‌و له‌خۆت بپرس����ه‌چ بیابانێك‬ ‫ب����و گه‌ر باخ����ه‌وان نه‌بوای����ه‌‪ ...‬تۆ‬ ‫قه‌ت له‌نزیكه‌وه‌س����ه‌یری نه‌خش����ی‬ ‫س����ه‌ر باڵی په‌پووله‌یه‌كت كردوه‌؟‬ ‫گوێت له‌هه‌ناسه‌ی ترساوی كۆترێك‬ ‫گرتوه ‌له‌ناو ده‌س����تدا؟ قه‌ت نه‌بوه‌‬ ‫ش����ه‌وێك به‌دوای خه‌ودا بگه‌ڕێیت‌و‬ ‫له‌په‌نجه‌ره‌كه‌ت����ه‌وه ‌گوێت له‌بانگی‬ ‫به‌یانی بێت؟ چ����ی ده‌بو گه‌ر بانگ‬ ‫نه‌بوایه‌؟ به‌ره‌به‌یانێك بچۆره‌كۆاڵن‌و‬ ‫گوێ له‌جریوه‌ی چۆله‌كه‌كان بگره‌‪،‬‬ ‫بپرسه‌خودایه‌ چی ده‌بو گه‌ر چۆله‌كه‬ ‫‌نه‌بوایه‌؟ برسێتی خۆت بپێچه‌ره‌وه‌و‬ ‫الی بۆنی برژاوی نانێكه‌وه ‌دانیشه‌‪،‬‬ ‫هیچ مه‌ك����ه‌‪ ،‬ته‌نها بۆنی گه‌نم بكه‌و‬ ‫بپرسه‌ چی ده‌بو گه‌ر گه‌نم نه‌بوایه‌؟‬ ‫گه‌ر دڵته‌نگ بویت‪ ،‬به‌ئه‌سپایی بڕۆره‬ ‫‌الی منداڵێكی نوستوه‌وەو به‌هێمنی‬ ‫سه‌ر بنێ به‌ژێر ملییه‌وه‌‪ ،‬بپرسه‌ چی‬ ‫ده‌بو گه‌ر بۆنی ژێر ملی منداڵ هه‌ر‬ ‫نه‌بوایه‌؟ قه‌ت دڵه‌خورپه‌ی عه‌شقت‬ ‫گرت����وه‌‪ ،‬ئه‌وكات����ه‌ی ی����ه‌ك پارچه‬ ‫‌له‌بینین����ی مه‌عش����وق‪ ،‬له‌بیس����تنی‬ ‫مه‌عش����وق دڵت ده‌له‌رزێ‪ ،‬بپرس����ه‌‬ ‫خودایه ‌چ كاره‌س����اتێك ب����و ژیان‬ ‫بێ ئه‌م ژانه‌؟ بۆ س����اتێك س����ه‌یری‬ ‫نیگای ش����ه‌رمنی كچێ����ك بكه‌ كه‬ ‫‌ده‌ڕوات‌و چ����اوی دڵ����ی ه����ه‌ر الی‬ ‫تۆی����ه‌‪ ،‬بپرس����ه‌ چ خه‌راباتێك ده‌بو‬ ‫ژیان بێ ئه‌م س����یحره‌؟ گه‌ر پێتكرا‬ ‫ڕۆژێك بچۆره‌الی باڵنده‌فرۆشه‌كان‪،‬‬ ‫به‌چاوی فڕینه‌وه‌سه‌یری دیلترینیان‬ ‫بك����ه‌‪ ،‬به‌میهره‌بانییه‌وه ‌ده‌س����تبكه‬ ‫‌به‌گیرفانت����داو به‌ش����ی ئاس����مانی‬ ‫ش����ارێك ئازادی بكڕه‌‪ ،‬هێمن هێمن‬ ‫باڵنده‌ك����ه‌له‌قه‌ف����ه‌س ده‌ربهێن����ه‌‪،‬‬ ‫ده‌س����ته‌كانت وااڵكه‌و سه‌یری فڕین‬ ‫بكه‌‪ ،‬بپرسه‌ژیان چی ده‌بو گه‌ر فڕین‬ ‫نه‌بوایه‌؟ قه‌فه‌س ئیشی چی بو گه‌ر‬ ‫فڕین نه‌بوایه‌؟‬ ‫س����ه‌یركه‌‪ ...‬ت����ۆ كه‌ناش����رینیی‬ ‫ده‌ستی ناوه‌ته‌ بینت‪ ،‬كه ‌زۆربڵێیی‬ ‫كاس����ی كردویت‪ ،‬كه‌بۆنی ناخۆشی‬ ‫سیاس����ه‌ت گوڵ����ی بیربردویتەتە‌وه‌‪،‬‬ ‫ك����ه ‌چه‌نه‌ب����ازی خوێن����ده‌واره‌كان‬ ‫خه‌یاڵی دزیویت‪ ،‬پێویس����تت به‌وه‬ ‫‌هه‌ی����ه‌ جارجارێك ئه‌م پرس����یارانه‌‬ ‫له‌خۆت بكه‌یت‪ ،‬خۆ ناكرێت هه‌موان‬ ‫ڕۆش����نبیربن‪ ،‬خۆ ناكرێ����ت هه‌موان‬

‫سیاس����ی بن‪ ،‬خ����ۆ ناكرێت هه‌موان‬ ‫چه‌ك به‌ده‌س����ت بن‪ ،‬ڕۆشنبیر بون‬ ‫خۆی به‌اڵیه ‌گه‌ر مرۆڤ (ڕۆشندڵ)‬ ‫نه‌بێ����ت‪ ،‬ت����ۆ كه‌ مه‌عاریف����ی هه‌مو‬ ‫دونی����ات هه‌بێت‪ ،‬به‌چی ده‌چێت كه‬ ‫‌ڕۆح جوان نه‌بی����ت؟ به‌چی ده‌چێت‬ ‫ك����ه‌زۆرزانێك����ی ناش����رین بی����ت؟‬ ‫زانی����ن له‌په‌یوه‌ندی����دا به‌جوانییه‌وه‬ ‫‌پێچه‌وانه‌یه‌‪ ،‬م����رۆڤ تا زۆر بزانێت‬ ‫كه‌متر چێژ له‌جوانی ده‌بینێت (دواتر‬ ‫له‌بابه‌تێكی تردا له‌س����ه‌ر په‌یوه‌ندی‬ ‫جوانی‌و زانین ده‌وه‌ستم)‪ ...‬دۆستی‬ ‫من‪ ،‬ئه‌وه‌ی ئێم����ه‌ كۆمه‌ڵه‌مرۆڤێك‬ ‫بین هه‌مومان خه‌ریكی كورسییه‌كه‌ی‬ ‫س����ه‌رۆك بین‪ ،‬هه‌موم����ان خه‌ریكی‬ ‫هه‌ڵوێست وه‌رگرتن‌و هوتاف كێشان‬ ‫بی����ن‪ ،‬هه‌موم����ان به‌دیار شاش����ه‌ی‬ ‫تیڤییه‌كانه‌وه‌گوێ له‌درۆی سیاسی‌و‬ ‫شیكاری ڕۆژنامه‌نوس����ه‌كان بگرین‬ ‫كاره‌ساته‌ کارەس����ات‪ ،‬چركه‌ساتی‬ ‫مه‌رگی كلتورو ده‌قی جوان‌و خه‌یاڵی‬ ‫جوان‌و ئه‌ده‌بی به‌رزه‌‪ ،‬شۆڕبونه‌وه‌یه‌‬ ‫ب����ۆ بنی بنه‌وه‌ی مێژوی ئینس����ان‪،‬‬ ‫به‌ربونه‌وه‌یه‌ بۆ خه‌ره‌ندێك كه‌ته‌نها‬ ‫شوێنی نه‌ته‌وه‌بێ به‌رهه‌مه‌كانه‌‪ ،‬تۆ‬ ‫ئاگات لەخۆت نییە شەوە خواردویتی‌‪،‬‬ ‫گورگانەشەوێ خەیاڵی‌ نۆشکردویت‪،‬‬ ‫م����ام دێوێک هاتوەو ح����ەزی‌ ژیانی‌‬ ‫داکرۆش����تویت‪ ،‬م����ن دەزان����م ت����ۆ‬ ‫دونیایەک کێشەت هەیە‪ ،‬دەزانم بێ‬ ‫موچەو گیرفانبەتاڵ‌و برسیت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بڕوابکە پێش برسێتی‌ گەدە‪ ،‬برسیی‬ ‫جوانیت‪ ،‬برسی‌ خەیاڵ‌و فانتازیایت‪،‬‬ ‫برس����ی ژیان‌و ڕەنگ‌و بۆن‌و تامیت‪،‬‬ ‫پێ����ش ئ����ەوەی‌ س����ەرمایەکەت‬ ‫دزرابێ����ت ڕۆح����ت دزراوە‪ ،‬چێ����ژی‌‬ ‫ژیانت لێ����دزراوە‪ ،‬کۆمەڵێک چەتەی‌‬ ‫زۆربڵێی‌ سیاس����ی‌‌و قەڵەم بەدەست‬ ‫ئینس����انبونیان دزیوی����ت‪ ،‬مێ����ژوی‌‬ ‫تۆ تەنها ئەم بۆڵەبۆڵە سیاس����ییە‬ ‫نییە‪ ،‬تەنها کورس����ی‌ س����ەرۆکێکی‌‬ ‫خراپ‌و کۆمەڵێک قەیرانی‌ ناش����رین‬ ‫نییە‪ ،‬ئاوڕێک ب����دەرەوە بۆ دواوە‪،‬‬ ‫بزانە حەزی‌ ژی����ان چیکردوە‪ ،‬بزانە‬ ‫خەیاڵ‌و جوانیی‌و فانتازیا چیکردوە‪،‬‬ ‫تۆ چی له‌ش����ێخی نه‌مرت (ش����ێخ‬ ‫مەحمود) بكه‌یت‪ ،‬گه‌ر غه‌زه‌له‌كانی‬ ‫نالی����ت نه‌بوایه‌؟ ئه‌ماره‌تی بابان بێ‬ ‫نال����ی چ كه‌الوه‌یه‌كی مێژوه‌؟ هه‌مو‬

‫خانه‌قاكان����ی تۆ كه ‌جێی ش����ه‌ڕی‬ ‫دین����ی‌و سیاس����ی بون چی����ن گه‌ر‬ ‫مه‌حویت نه‌بێ؟ بۆ هه‌زاران ساڵیتر‬ ‫نالی‌و مه‌ح����وی عه‌ش����ق‌و جوانی‌و‬ ‫غه‌زه‌ل ئه‌به‌خشن به‌ئینسانی ئێمه‌‪،‬‬ ‫سیاس����ییه‌كانی مێژوش به‌خۆیان‌و‬ ‫ئه‌م����اره‌ت‌و كه‌الوه‌كانیانه‌وه‌ ته‌نهاو‬ ‫ته‌نه����ا ی����ادەوەری ت����اڵ‪ ،‬تادونیا‬ ‫دونیایه‌عاش����قه‌كان ب����اس له‌مه‌م‌و‬ ‫زی����ن‌و ش����یرین‌و فه‌ره����اد ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫كلتوره‌كانی ت����ر به‌ڕۆحی وجودیی‬ ‫مه‌حوی ئاش����نا ده‌ب����ن‪ ،‬ئه‌حمه‌دی‬ ‫خان����ی‌و باباتاهیرو س����الم‌و كوردی‬ ‫ده‌ناس����ن‪ ،‬ئه‌وانه‌ن ك����ه‌له‌ئه‌زمونی‬ ‫عه‌شق‌و جوانی‌و خه‌یاڵه‌وه‌شتێكیان‬ ‫به‌رهه‌مهێناوه‌ كه‌مرۆڤی ئێمه‌له‌ڕوی‬ ‫بێ����ت بڵێت کەمێکم پێیه‌ بۆ س����ه‌ر‬ ‫خه‌رمانی ده‌وڵه‌مه‌ندی مرۆڤایه‌تی‪...‬‬ ‫دۆس����تی من ت����ۆ ئازادی����ت له‌وه‌ی‬ ‫ڕۆژنامه‌نووس����ێكی باش یان خراپ‬ ‫بیت‪ ،‬سیاسییه‌كی درۆزن یان ڕاستگۆ‬ ‫بیت‪ ،‬لێكۆڵه‌رێكی بێ تفاق‌و زۆربڵێ‬ ‫ی����ان وردو قوڵ بیت‪ ،‬ڕۆش����نبیری‬ ‫گه‌وره‌ی گه‌له‌كه‌مان یان ڕۆشنبیری‬ ‫بێ ناونیش����ان بیت‪ ...‬فه‌یله‌سوف‪،‬‬ ‫ع����ارف‪ ،‬حه‌كی����م‪ ...‬هه‌رچییه‌كیت‬ ‫ئازادیت‪ ،‬به‌اڵم له‌بیرت نه‌چێت ئێمه‬ ‫‌تۆ نی����ن‪ ،‬ئێمه ‌مرۆڤی ئ����ه‌م ژیانه‌‬ ‫فره‌ڕه‌ن����گ‌و فره‌ب����ۆن‌و فره‌تامه‌ین‪،‬‬ ‫چی ئه‌ڵێی����ت بیڵێ‪ ،‬حه‌زئه‌كه‌یت تا‬ ‫به‌ره‌به‌یان له‌كه‌ناڵێكه‌وه ‌هاوار بکە‪،‬‬ ‫گه‌ر ویس����تت هه‌ر سه‌ری سه‌عاتێك‬ ‫به‌كوردیی����ه ‌خراپه‌ك����ه‌ت ه����ه‌واڵ‬ ‫بخوێنه‌ره‌وه‌و شیكاری باری نائاسایی‬ ‫واڵت بكه‌ کە واڵت نییە‪ ،‬شت بنوسه‌‪،‬‬ ‫پۆس����تی زۆر بكه‌‪ ،‬ڕه‌س����می خۆت‬ ‫باڵوبكه‌ره‌وه‌‪ ،‬گه‌ر ویستت جنێویش‬ ‫بده‌‪ ...‬به‌اڵم له‌بیرت نه‌چێت هه‌زاران‬ ‫ئه‌فس����ون‌و نهێنی‌و جوانیی له‌والوه‌‬ ‫چاوه‌ڕێی ئێم����ه‌ده‌كات‪ ،‬ناچار نین‬ ‫هه‌م����و ژیان گوێ له‌تۆ بگرین‪ ،‬ئێوه‌‬ ‫كه‌واتان له‌ئینس����انی ئێمه‌كرد هه‌مو‬ ‫ژیان ب����ه‌ڕه‌ش ببینێت‪ ،‬هه‌مو ژیانی‬ ‫خه‌ریك����ی س����ه‌یركردن و گوێگرتن‬ ‫بێ����ت لەدرۆ‪ ،‬واتانك����رد بێ خه‌یاڵ‌و‬ ‫بێ فانتازیاو بێ جوانی بین‪ ،‬ئێستا‬ ‫به‌وه ‌ڕابێن كه ‌خه‌ریكی شتێك بین‬ ‫به‌ناوی جوانیی����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و جوانییه‌ی‬ ‫به‌هه‌م����و ژیان����دا ڕژاوه‌و ناهێڵ����ن‬ ‫كۆیكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و جوانییه‌ی له‌باخ‌و‬ ‫ده‌شت‌و ئاسمان‌و ئینساندا نوستوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و جوانییه‌ی ناهێڵێت ناش����رینیی‬ ‫دوپێ����كان بمانخوات‪ ...‬پرس����یاری‬ ‫ڕاس����ته‌قینه‌ له‌ئێس����تادا ئه‌وه‌نییه‬ ‫‌ب����ۆ به‌جوانییه‌وه‌ خه‌ریكبین‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پرسیاره ‌ڕاس����ته‌قینه‌كه‌ ئه‌وه‌یه ‌بۆ‬ ‫خۆم����ان بده‌ینه‌ ده‌س����ت ئه‌و هه‌مو‬ ‫ناشرینییه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌نده‌بێ خه‌یاڵمان‬ ‫لێده‌رچوه‌؟ ئینس����انێك به‌م هه‌مو‬ ‫س����ه‌وداو حه‌زو تاسه‌و عه‌شقه‌وه‌بۆ‬ ‫ژی����ان‪ ،‬چۆن وا ب����ێ ئومێدو ڕه‌ش‌و‬ ‫سپی‌و بێ خه‌یاڵ بوه‌؟‬ ‫پرسیارێک کە لێرەدا دێتە پێشەوە‬ ‫ئەوەیە چی بكه‌ی����ن تاجوانتر ژیان‬ ‫ببینین؟‬ ‫هیچ ‪ ...‬زۆر به‌ساده‌یی هیچمان‬ ‫پێناكرێ����ت‪ ،‬له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی خ����ودی‬ ‫پرس����یاره‌كه ‌هەڵەیە‪ ،‬پرس����یارێكه‌‬ ‫ناڕاس����ته‌وخۆ ب����اس له‌كۆمه‌ڵێ����ك‬ ‫مرۆڤ ده‌كات ب����ۆ جوانی بگه‌ڕێن‪،‬‬ ‫باس له‌گروپ ده‌كات‪ ،‬پرس����یارێكه‌‬ ‫له‌گه‌ش����تی جوانی����دا ده‌مانخات����ه‌‬ ‫ته‌نیش����تی ئه‌وانیتره‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫ه����ه‌ر مرۆڤێك پێویس����ته‌ پێش����تر‬ ‫به‌ته‌نها ئ����ه‌م گه‌ش����ته‌ی كردبێت‪.‬‬ ‫باش����تروایه‌پرس����یاره‌كه‌ به‌م جۆره‬ ‫‌دابڕێژمه‌وه‪ ‌:‬چ����ۆن ده‌توانم جوانتر‬ ‫ژیان ببین����م؟ مرۆڤ تا خۆی جوان‬ ‫نه‌بێ����ت ناتوانێت ب����اس له‌كۆمه‌ڵی‬ ‫ج����وان ب����كات‪ ،‬وه‌ك په‌رس����تش‪،‬‬ ‫شتنه‌وه‌ی چاو و دڵ‌و ڕۆح ئیشێكی‬ ‫فه‌ردیی����ه‌‪ ،‬ئیش����ی من����ه‌ به‌ته‌نیا‪،‬‬ ‫ئیش����ی تۆیه‌ به‌ته‌نی����ا‪ ،‬ئه‌زمونێكی‬ ‫چڕو پڕی بۆنخۆش����ه‌‪ ،‬هی كه‌سمان‬ ‫له‌ویت����ر ناچێ����ت‪ .‬له‌س����ه‌رده‌مێكدا‬ ‫مرۆڤ ته‌نیاییه‌كی قه‌ره‌باڵغ ده‌ژی‪،‬‬ ‫ش����تنه‌وه‌ی خود كارێكی قورسه‌‪...‬‬ ‫به‌ومانای����ه‌ی مرۆڤی نوێ له‌ڕیاڵدا تا‬ ‫دواهه‌ناس����ه ‌ته‌نیایی ئه‌ژی‪ ،‬ئاگای‬ ‫له‌هاوڕێكه‌ی ته‌نیش����تی نییه‌‪ ،‬ئاگای‬ ‫له‌ئه‌ندامانی ن����او خێزانه‌كه‌ی نییه‌‪،‬‬ ‫چیتر كه‌س له‌ته‌نیش����تی كه‌س����ه‌وه‬ ‫‌ئاگای����ان له‌یه‌كت����ر نیی����ه‌‪ ،‬هه‌موان‬ ‫به‌قوڵی ته‌نیای����ی ئه‌ژین‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫له‌ڕویه‌ك����ی تره‌وه‌ ه����ه‌ر ئه‌م مرۆڤه‬ ‫‌قه‌ره‌باڵه‌غ����ه‌‪ ،‬فه‌زایه‌ك����ی دیجیتاڵ‬ ‫هه‌مو ده‌رگاكانی شكاندوه‌و هاتۆته‌‬ ‫ناویه‌وه‌‪ ،‬فه‌زایه‌ك خراپ س����ه‌رقاڵی‬

‫كۆمه‌ڵێك دۆستی وه‌همی‌و چیرۆكی‬ ‫وه‌هم����ی‌و په‌یوه‌ندی وه‌همی كردوه‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵك یاپراخ ده‌خوات تۆ ناچاریت‬ ‫بیبنی����ت چه‌ند باینجان����ی تێكراوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك����و ده‌بێت بۆش����ی بنوس����یت‬ ‫عافێتت����ان بێ����ت‪ ،‬یه‌كێكیتر خه‌وی‬ ‫زڕاوه‌ وێنه‌ی ده‌موچاوی ئاوس����اوی‬ ‫خۆی ده‌گرێت‌و ده‌نوسێت من (نها)‬ ‫‪١٢‬ی ش����ه‌و‪ ،‬ناچاری����ت بیبینی����ت‌و‬ ‫نه‌شترس����یت‪ ،‬یه‌كێكیت����ر له‌گ����ه‌ڵ‬ ‫هونه‌رمه‌ندێكی خراپدا وێنه‌ده‌گرێت‌و‬ ‫ده‌نوس����ێت‪ :‬ئه‌م����ڕۆ له‌خزم����ه‌ت‬ ‫مامۆس����تای هون����ه‌ردا!!! له‌خوارتر‬ ‫په‌یجێك وێنه‌ی نه‌یاره‌سیاسییه‌كه‌ی‬ ‫داناوه‌و داوامان لێده‌كات جنێوباران‌و‬ ‫ت����ف بارانیكه‌ی����ن (خودای����ه‌ له‌م‬ ‫هه‌م����و ناش����رینییه‌) به‌كورتی ئه‌م‬ ‫ف����ه‌زا دیجیتاڵه ‌مرۆڤ����ه ‌ته‌نیاكانی‬ ‫ڕیاڵ����ی ت����ه‌واو قه‌ره‌باڵ����غ كردوه‌‪،‬‬ ‫قه‌ره‌باڵغییه‌كی بێمانا‪ ،‬قه‌ره‌باڵغییه‌ك‬ ‫كه‌ كه‌مترین قه‌در له‌جوانیی‌و خه‌یاڵ‌و‬ ‫خودبون����ی نه‌هێش����تۆته‌وه‌‪ ،‬مرۆڤ‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ده‌س����تی بگات به‌جوانیی‬ ‫ده‌بێ����ت قودره‌تی به‌ده‌س����تهێنانی‬ ‫ته‌نیاییه‌كی ڕاس����ته‌قینه‌ی هه‌بێت‪،‬‬ ‫ده‌بێت به‌هۆشیارییه‌وه ‌سه‌یری ئه‌و‬ ‫شتانه‌بكات كه‌ شایه‌نی بینینن‪ ،‬گوێ‬ ‫ته‌نها له‌و ئاوازانه‌بگرێت كه‌ خزمه‌ت‬ ‫به‌خه‌یاڵی ئه‌ك����ه‌ن‪ ،‬ئه‌بێت بتوانێت‬ ‫خۆی بێت‪ ،‬ده‌ست له‌نمایشكردن بۆ‬ ‫ئه‌وانیتر هه‌ڵگرێ����ت‪ ،‬بگه‌ڕێته‌وه‌ناو‬ ‫كتێبه‌كان‪ ،‬بگه‌ڕێته‌وه‌ناو دڵی شه‌و‬ ‫تاچێژ له‌خودبون ببینێت‪.‬‬ ‫له‌چه‌ند بابه‌تێكی تردا هه‌وڵده‌ده‌م‬ ‫له‌س����ه‌ر په‌نجه‌ره‌كان����ی جوان����ی‬ ‫بوه‌س����تم‪ ،‬ئ����ه‌و په‌نجه‌رانه‌ی چیتر‬ ‫كه‌س نایانكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و په‌نجه‌رانه‌ی‬ ‫پێمانده‌ڵێن ئێمه‌به‌سه‌ر جه‌هه‌نه‌مدا‬ ‫ده‌ڕوانین یان به‌هه‌شت‪.‬‬

‫سه‌یركه‌‪ ...‬تۆ كه‬ ‫‌ناشرینیی ده‌ستی‬ ‫ناوه‌ته‌ بینت‪ ،‬كه‬ ‫‌زۆربڵێیی كاسی‬ ‫كردویت‪ ،‬كه‌بۆنی‬ ‫ناخۆشی سیاسه‌ت‬ ‫گوڵی بیربردویتەتە‌وه‌‬ ‫كه‌چه‌نه‌بازی‬ ‫خوێنده‌واره‌كان خه‌یاڵی‬ ‫دزیویت‪ ،‬پێویستت‬ ‫به‌وه‌هه‌یه‌ جارجارێك‬ ‫ئه‌م پرسیارانه‌ له‌خۆت‬ ‫بكه‌یت‪ ،‬خۆ ناكرێت‬ ‫هه‌موان ڕۆشنبیربن‬ ‫خۆ ناكرێت هه‌موان‬ ‫سیاسی بن‪ ،‬خۆ ناكرێت‬ ‫هه‌موان چه‌ك به‌ده‌ست‬ ‫بن‪ ،‬ڕۆشنبیر بون‬ ‫خۆی به‌اڵیه‌گه‌ر مرۆڤ‬ ‫(ڕۆشندڵ) نه‌بێت‪ ،‬تۆ‬ ‫ك ‌ه مه‌عاریفی هه‌مو‬ ‫دونیات هه‌بێت‪ ،‬به‌چی‬ ‫ده‌چێت كه‌ڕۆح جوان‬ ‫نه‌بیت؟ به‌چی ده‌چێت‬ ‫كه‌زۆرزانێكی ناشرین‬ ‫بیت؟‬

‫‪13‬‬

‫دو هەرێمی جیاواز‬ ‫تاکە چارەسەری راستەقینەیە‬ ‫رێبین هەردی‬ ‫یەکێ���ک لەوکتێبە هەرە گرنگانەی جۆرج‬ ‫تەرابیش���ی نوس���یوێتی کتێب���ی (النڤریە‬ ‫القومی���ە والدولە القگریە)ی���ە‪ .‬لەم کتێبەدا‬ ‫تەرابیش���ی ش���یکردنەوە بۆ ناسیۆنالیزمی‬ ‫عەرەبی ئ���ەکات کە وەک ناس���ێۆنالیزمی‬ ‫ئەڵمان���ی لەس���ەر بنەمای زم���ان‌و مێژو و‬ ‫کلتوری هاوبەش دروس���تبوە‪ .‬تەرابیش���ی‬ ‫لەم کتێب���ەدا ئەوە ئەس���ەلمێنێت کە ئەو‬ ‫دەس���ەاڵتانەی دەوڵ���ەت هەیەت���ی توانای‬ ‫ئ���ەوەی هەیە مێژو و کلتور تایبەت بەخۆی‬ ‫دروس���ت بکات ک���ە توان���ای تێپەڕاندنی‬ ‫چەمکی زمان‌و مێژو و کلتوری یەکگرتوی‬ ‫هەیە‪ .‬تەرابیش���ی لەم کتێب���ەدا بەدرێژی‌و‬ ‫بەنمونەو بەئامار ئەوە ئەسەلمێنێت کە هەر‬ ‫دەوڵەتیکی عەرەبی مێژوی تایبەتی خۆی‪،‬‬ ‫سرودی نیشتیمانی خۆی‪ ،‬ڕەمزی تایبەتی‬ ‫خۆی دروس���تکردوە‪ .‬باس���ی ئەوە ئەکات‬ ‫چ���ۆن لەقوتابخان���ەو راگەیان���دن بەهەمو‬ ‫لقەکانیەوە‪ ،‬مێژوی دەوڵەتی لۆکاڵی لەبری‬ ‫مێژوی نەتەوەیی ئەخوێنرێت‌و چۆن ئەمەش‬ ‫هۆشیاری‌و سایکۆلۆجیای ئینسانی عەرەبی‬ ‫گۆڕی���وە بۆ ئەوەی ئینتیم���ای بۆ دەوڵەتە‬ ‫لۆکاڵیەکەی لەئینتیمای بۆ ناسێۆنالیزم زۆر‬ ‫بەهێزتر بێت‪ .‬تەرابیشی باسی دروستبونی‬ ‫نەتەوە ئەکات لەرێگەی دەوڵەتەوەو بروای‬ ‫وایە تەنانەت ئەو حیزبە ناسێۆنالیزمانەش‬ ‫کە دروشمی یەکیتی عەرەبیان هەڵگرتوە‪،‬‬ ‫ل���ەم مێ���ژوە ناوچەییە خاڵی نی���ن‌و نوقم‬ ‫بون تیای���دا‪ .‬بەکورتی ئ���ەو وانە گرنگەی‬ ‫لەم کتێبەی تەرابیش���یەوە فێ���ری ئەبین‬ ‫ئەوەیە نەتەوەیەک گەر زمانیشی یەکگرتو‬ ‫بێت‪ ،‬بەاڵم لەژێر بااڵدەس���تی دەس���ەاڵتی‬ ‫جی���اوازدا بێت کە بەرەمزو مێژو و کلتوری‬ ‫تایبەت���ی خۆی پ���ەروەردەی ئەکات‪ ،‬لەوە‬ ‫ئەکەوێت نەتەوەیەکی یەکگرتو پێکبهێنێت‌و‬ ‫دوچ���اری داب���ڕان‌و لێکترازانێ���ک ئەبێت‬ ‫کە بەناس���ێۆنالیزم‌و خ���ەون‌و ئاواتەکانی‬ ‫پ���ڕ ناکرێت���ەوە‪ .‬نەتەوەیەک���ی وا ن���ەک‬ ‫ڕوی لەیەکگرت���ن‪ ،‬بەڵک���و روی لەدابڕان‌و‬ ‫لێکجیابونەوەو پێکەوە هەڵنەکردنە‪.‬‬ ‫هەرێمی کوردستان بەدۆخێکی هاوشێوەدا‬ ‫ئ���ەڕوات‪ .‬ئەم هەرێم���ە ب���ەردەوام لەژێر‬ ‫بااڵدەس���تی دو دەسەاڵتی جیاوازدا بوە کە‬ ‫بااڵدەستی سیاس���ی خۆیان لەناوچەکەیدا‬ ‫تەرجومە کردوە بۆ بااڵدەستیەکی کلتوری‪،‬‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و ئابوری‪ .‬ئ���ەوە هیچ لەیەکەم‬ ‫هەن���گاودا زمان���ی خوێندن���ی کوردیی���ان‬ ‫بەلەهج���ەی جیاواز س���ەپاند‪ ،‬بەڵکو لەمە‬ ‫زیاتر هەمو کارێکیان کرد بۆ ئەوەی رەمزی‬ ‫نیش���تیمانی هاوب���ەش‪ ،‬خەیاڵی سیاس���ی‬ ‫هاوبەش‪ ،‬سەروەری‌و سەرکەوتنی هاوبەش‬ ‫بون���ی نەمێنێ���ت‪ .‬رەم���زەکان لەرەم���زی‬ ‫نیش���تیمانیەوە ب���ون بەڕەم���زی حیزبی‪،‬‬ ‫مێ���ژوی نەتەوە ب���وە بەمێ���ژووی حیزب‌و‬ ‫سەرکەوتن‌و ژێرکەوتنی‪ ،‬بوە بەسەرکەوتن‌و‬ ‫نەکەوتنی نەتەوە‪ .‬ئابوریەکی نیش���تیمانی‬ ‫بونی نی���ەو هەرچیەک لەب���واری ئابوریدا‬ ‫روئ���ەدات لەژێ���ر کۆنت���ڕۆڵ‌و دیس���پلینی‬ ‫حیزبدایە‪ .‬بگ���رە ش���ەهیدەکانیش چیدی‬ ‫هی نەتەوە نین‪ ،‬بەڵک���و موڵکی حیزبین‌و‬ ‫وەک منەتێک���ی حیزب بەس���ەر نەتەوەوە‪،‬‬ ‫پێی ئەفرۆش���رێتەوە‪ .‬راگەیاندنیش بەهەمو‬ ‫لقەکانیەوە ب���ەردەوام لەچاندنی ئەمجۆرە‬ ‫لەبااڵدەستی خەیاڵی سیاسی حیزبیدا بون‪،‬‬ ‫کە ئەبێ بگوترێت لەمەش���دا بەشێوەیەکی‬ ‫سەرسوڕهێنەر سەرکەوتو بون‪ .‬سەرکەوتو‬ ‫بون لەوەی کە هەرگیز یەک ئامانجی سیاسی‬ ‫هاوبەش‪ ،‬یەک خەیاڵی سیاس���ی هاوبەش‪،‬‬ ‫یەک رەم���زی نیش���تیمانی هاوبەش بونی‬ ‫نەمێنێت‌و بەجۆریک پارچە پارچەو ناکۆک‬ ‫بەیەک بن‪ ،‬کە زۆرجار وەک دو س���ەنگەری‬ ‫دوژمن بەیەک لەبەرامبەر یەکدا وەس���تاون‪.‬‬ ‫کاتێک پتر لەدو هەزار کەس لەمامۆس���تای‬ ‫زانکۆ‪ ،‬نوس���ەر‪ ،‬رۆژنامەنوس‪ ،‬ش���انۆکار‬ ‫ئیمزا بۆ ئ���ەوە کۆئەکەنەوە ل���ەدەرەوەی‬ ‫رێسای دیموکراس���ی‌و تەنانەت لەدەرەوەی‬ ‫ئ���ەو یاس���ایانەی هەرێمی کوردس���تان کە‬ ‫پارتی خۆی پش���کی گەوەرەی لەداڕشتن‌و‬ ‫س���ەپاندنیدا هەبوە‪ ،‬ویالیەتی س���ەرۆکی‬ ‫هەرێ���م درێژ بکەن���ەوە بەبیان���وی ئەوەی‬ ‫بەڕێزیان قائی���دی زەرورەن‌و جگە لەویش‬ ‫کەس ناتوانێت سەرکردایەتی هەرێم بکات‪،‬‬ ‫ئیدی ئەبێ���ت لەوە تێبگەین ن���ە خەیاڵی‬ ‫سیاس���ی هاوبەش‪ ،‬نە ئامانجی سیاس���ی‬ ‫هاوبەش‪ ،‬نە رەم���زی هاوبەش‪ ،‬نە کلتوری‬ ‫سیاسی هاوبەش بونی نیە‪.‬‬ ‫ئەم دۆخە تەنها بۆ ئەم چەند ساڵەی دوای‬ ‫راپەرین ناگەڕێتەوە‪ ،‬بەڵکو لەسەرتاسەری‬ ‫مێژوی ک���وردا ئامادەگی هەب���وە‪ .‬واتە نە‬ ‫لەمێژوی سیاس���ی هاوچەرخی کوردستان‬ ‫هەرگی���ز ی���ەک ئیدارەی���ی بون���ی هەبوە‪،‬‬ ‫ن���ە لەمێژوی دوریش���دا‪ .‬هەمو ئ���ەو میرو‬ ‫س���ەرکردە جوامێران���ەی لەمێ���ژوی دوردا‬

‫خەونی���ان بەیەکگرتنی ک���وردەوە بینیوەو‬ ‫هەوڵیانداوە تەنانەت بەزۆریش بیسەپێنن‪،‬‬ ‫بەناکام���ی س���ەریان ناوەت���ەوە‪ .‬هۆکاری‬ ‫ئەم ناکامی���ەش نەک بێگان���ەو ناحەزانی‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬بەڵک���و خودی ک���وردەکان‬ ‫ب���ون‪ .‬لەمێژوی هاوچەرخیش���دا هیچ کات‬ ‫کوردەکان یەک نەبون‌و بەردەوام لەناکۆکی‌و‬ ‫دوژمنایەتیدا ژیاون‪ .‬سەرەتاکانی شۆڕشی‬ ‫ئەیل���ول بەناکۆک���ی‌و دوبەرەکی دەس���تی‬ ‫پێکرد کە تائێس���تاش هەندێ���ک لەوانەی‬ ‫بەش���داربون تیای���دا‪ ،‬م���اون‌و لەژیاندان‪.‬‬ ‫تا ئەم س���اتەوەختەش ی���ەک گێڕانەوەی‬ ‫هاوبەش لەس���ەر هۆکاری ئ���ەو ناکۆکیەو‬ ‫کێ بەرپرس���یاری یەکەمێتی لەئارادا نیە‪.‬‬ ‫راس���تتر تەنانەت لەمەش���دا ک���وردەکان‬ ‫دابەش���ن بەس���ەر دو تێڕواننینی جیاوازدا‪.‬‬ ‫لەدوای هەرەس���ی‪١٩٧٥‬و هەڵگیرسانەوەی‬ ‫شۆڕشیش‪ ،‬کوردەکان بەیەکەوە نەبون‌و بگرە‬ ‫هەر الیەنێک خۆی بەهەڵگیرس���ێنەوەرەی‬ ‫شۆڕشی نوێ ئەزانێت‪.‬‬ ‫ئەزمونی یەکەم ئیدارەی یەکگرتوی دوای‬ ‫راپەڕینیش چەند ساڵێکی کەم خۆی گرت‌و‬ ‫بەشەڕێکی سەرتاس���ەری کۆتایی هات کە‬ ‫س���ەدان رۆڵەی ئەم واڵتەی کردە قوربانی‌و‬ ‫سەدانیشی بێ سەروشوێن کرد‪ ،‬رێکەوتنی‬ ‫دوای ئەم شەڕەش رێکەوتنی سیاسی نەبو‪،‬‬ ‫بەڵک���و بریتی ب���و لەتەس���لیمبونی الیەک‬ ‫بەالیەکی دی‪ ،‬بریت���ی بو لەدۆخیک پارتی‬ ‫چی ویست‌و خواس���تی بو‪ ،‬کردی بەیاساو‬ ‫بەعورف‌و بەفاکتی واقع���ی‪ .‬ئەو رێکەوتنە‬ ‫تەنها بەبااڵدەس���تی پارتی کۆتایی هات کە‬ ‫ئەگەرچی زۆرێک لەسەرکردە سیاسیەکانی‬ ‫یەكێتی(نە ئەوس���او نە ئێس���تا) هیچ لێی‬ ‫نیگ���ەران نەب���ون‌و نین‪ ،‬ب���ەاڵم قاعیدەی‬ ‫جەم���اوەری‌و بنکەی س���ەرەکی ئەم هێزە‬ ‫لەن���اوەوە گڕی ئەگ���رت‌و بەجۆریک ناڕازی‬ ‫ب���و لەو دۆخە ک���ە هەرج���ارەو بەجۆرێک‬ ‫ئەتەقیەوە‪ .‬بگرە گەیش���تە ئەوەی پێگەی‬ ‫ئەم هێزە ئەوەن���دە لەبنکەکەیدا الواز بێت‬ ‫کە بزوتنەوەیەکی تازە دروس���تبو لەیەکەم‬ ‫هەڵبژاردن���دا زۆرینەی لێس���ەند‪ ،‬یەکێتی‬ ‫تەنیا کاتێک توانی کەمێک هەستێتەوە کە‬ ‫نەغمەکەی گ���ۆڕی‌و وەک هێزێکی جیاوازو‬ ‫ناکۆک بەپارتی خۆی دەرخس���ت‪ .‬بەاڵم کە‬ ‫جیاوازی دەرکەوت‌و پارتی کەوتە دۆخێکەوە‬ ‫کە تیایدا زۆرینەی پەرلەمانی لەدەس���تداو‬ ‫نەیتوانی بەئاسانی نە سەرۆکەکەی بکاتەوە‬ ‫بەسەرۆک‌و نە دەس���تورەکەی تێپەڕێنێت‪،‬‬ ‫کەوتە تەنگژەیەک���ی گەورەوە لەگەڵ چوار‬ ‫هێزی سیاس���ی ت���ردا‪ ..‬کاتێکیش خەڵک‬ ‫لەناوچەی س���لێمانی لەم سەرس���ەختیەی‬ ‫پارت���ی هەراس���ان ب���و‪ ،‬خۆپیش���اندان‌و‬ ‫هەڵکوتانە سەر بارەگاکانی پارتی دەستی‬ ‫پێکرد‪ ،‬کە بو بەبیانویەکی گەورە بۆ ئەوەی‬ ‫پارتی کودتایەکی س���ەربازی ئەنجامبدات‌و‬ ‫ه���ەم وەزیرەکانی گۆڕان‌و هەم س���ەرۆکی‬ ‫پەرلەمان بەفەرمانی خۆی دەربکات‪.‬‬ ‫ل���ەدوای ئەم روداوەوە تەنیا یەک ش���ت‬ ‫رون‌و ئاش���کرایە‪ ،‬رێکەوت���ن لەگەڵ پارتی‬ ‫واتە تەس���لیمبون بەخەون‌و ویس���تی ئەم‬ ‫هێزەو تەسلیمنەبون پێشی واتە نزیکبونەوە‬ ‫لەشەڕی ناوخۆ‪ .‬تەسلیمبون (کە وەک دیارە‬ ‫سیناریۆی هەرە دیاری ئەو رێکەوتنەیە کە‬ ‫زۆرێک لەهێزەکان هەوڵی بۆ ئەدەن‌و ئەگەری‬ ‫زۆریشە روبدات) کێش���ەکە نەک چارەسەر‬ ‫ناکات‪ ،‬بەڵکو بەجۆرێک قوڵ‌و پڕ دڕدۆنگی‬ ‫ئەکات کە ئام���ادەی ئەکات بۆ تەقینەوەی‬ ‫ترو قەیرانی ت���رو نائارامی تر‪ .‬چونکە ئەم‬ ‫تەسلیمبونە تەنها خواستی ئابوری‌و تەماعی‬ ‫چەند سەرکردەیەکی چاوچنۆک تێر ئەکات‪،‬‬ ‫بەبێ ئەوەی النیکەم���ی داواکاری‌و ئاواتی‬ ‫ئ���ەو جەریان���ە جەماوەریە تێ���ر بکات کە‬ ‫بڕیارە ئەم س���ەرکردانە نوێنەرایەتی بکەن‪.‬‬ ‫ش���ەڕی ناوخۆش نەک بنبڕی ئەم کێشەیە‬ ‫ن���اکات‌و بەالیەکیدا ناخ���ات‪ ،‬بەڵکو ئەبێت‬ ‫بەشەڕێکی خوێناوی دورودرێژ کە تەنانەت‬ ‫گەر هێزە کوردیەکانی���ش لەبەردەوامبونی‬ ‫بێ���زار بن‪ ،‬ئ���ەوا دەوڵەتەکان���ی ناوچەکە‬ ‫نە رێگە بەکوژانەوەی ئ���ەدەن‪ ،‬نە بەیەک‬ ‫الداخستنی‪.‬‬ ‫لێرەوە پێموایە تاکە بژاردەیەکی عاقاڵنە‬ ‫ئەوەیە دان ب���ەوەدا بنێن ک���ە حیزبەکان‬ ‫لەکەرتکردنی کوردستاندا سەرکەوتو بون‌و‬ ‫توانیویانە دو کۆمەڵگای جیاواز‪ ،‬بەخواست‌و‬ ‫ئامانجی سیاسی جیاوازو بەخەیاڵ‌و کلتوری‬ ‫جیاواز دروستبکەن کە توانای هەڵکردنیان‬ ‫پێکەوە نیە‪ .‬کاری راس���ت‌و چارەس���ەری‬ ‫بنەڕەتی بونی دو هەرێمی سیاسی جیاوازە‬ ‫کە هەریەکەیان لێگەڕێت ئەوی دی قەدەری‬ ‫سیاس���ی خۆی ب���ژی‪ .‬دو هەرێ���م کە هیچ‬ ‫الیەک ئیرادەو خواس���تی سیاس���ی خۆی‬ ‫بەس���ەر ئەوی دیدا نەس���ەپێنێت‌و لەبری‬ ‫ئەوەی بەردەوام ش���ەڕ لەگەڵ یەکدا بکەن‌و‬ ‫ئەو هەمو سوکایەتیە بەیەک بکەن‪ ،‬بەجیا‬ ‫بژین‌و ساڵوێک لەبەینی خۆیاندا بهێڵنەوە‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫بۆ‪ :‬گشت الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌كانی‌ هه‌رێم ‌ی كوردستان‬ ‫فراكسیۆنه‌كانی‌ پارله‌مان ‌ی كوردستان‬ ‫دەوارێک لەناو ئاگردا‬

‫ئەوەی ئەمڕۆ لەدۆخی گش���تیی هه‌رێمی‬ ‫کوردس���تان ڕابمێنێ���ت بەئاس���انی ب���ۆی‬ ‫دەردەکەوێ���ت ک���ە تەحەدای ژم���ارە یەک‬ ‫لەکوردستاندا تەحەدای پاراستنی جێگیریی‬ ‫نییە‪ ،‬مەس���ەلەی پاراستنی ئەمن‌و ئاسایش‬ ‫نییە کە مەترسییەکی گەورەو بەرچاوی لەسەر‬ ‫نییە‪ ،‬ڕاستە بەرەیەکی گەورەو درێژ لەگەڵ‬ ‫داعش���دا هه‌یە‪ ،‬بەاڵم نە داعش توانیویەتی‬ ‫دزەبکاتە ناو ش���ارەکانی کوردس���تان‌و نە‬ ‫لەبەرەکانی جەنگیش���دا هه‌ڕەش���ەی گەورە‬ ‫لەهه‌رێمدەکات‪ .‬بۆیە مەس���ەلەی سەرەکیی‬ ‫مەس���ەلەی جێگیری���ی‌و ئەمن‌و ئاس���ایش‬ ‫نییە‪ ،‬مەس���ەلەی س���ەرەکیی لەکوردستاندا‬ ‫مەس���ەلەی ڕێگرتن���ە لەدروس���تبونی‬ ‫س���تەمگەریی‪ ،‬لەپتەوب���ون‌و چەس���پاندنی‬ ‫یەکجارەک���ی بنەماکان���ی دیکتاتۆری���ەت‌و‬ ‫دەس���ەاڵتگەرێتیی‪ ،‬ک���ە لەدونی���ای ئێمەدا‬ ‫لەفۆرمی س���وڵتانیزمی سیاسیدا ئامادەیە‪.‬‬ ‫بەاڵم ڕێگرت���ن لەچەس���پاندنی یەکجارەکی‬ ‫بنەماو پایەکانی دیکتاتۆریەت‌و ستەمگەریی‬ ‫بەچی دەبێت؟ چ جۆرە خەباتێک پێویستە‬ ‫بۆئ���ەوەی نەھێڵی���ن س���وڵتانیزم گەمەکە‬ ‫ببات���ەوە؟ خوێنەر س���ەرنجی ئ���ەوە بدات‬ ‫ک���ە من باوەڕم بەوە نیی���ە کۆمەڵگای ئێمە‬ ‫ئەم گەمە سیاس���ییەی دۆڕاندبێت‪ ،‬ڕاس���تە‬ ‫دەس���ەاڵتگەرێتیی‌و دیکاتۆری���ەت پێگ���ەو‬ ‫کۆڵەک���ەی بەھێزیان لەکوردس���تاندا هه‌یەو‬ ‫بەردەوامی���ش س���ەرقاڵی بەھێزک���ردن‌و‬ ‫چەس���اپندنی زیاتری ئەو پێگانەن‪ ،‬ڕاستە‬ ‫زۆر هه‌ڵق���ەی گرنگی دەس���ەاڵت‌و ئابوریی‌و‬ ‫میدیاو ھێزی س���ەربازیی لەژێر دەستی ئەو‬ ‫ھێزانەدان کە کەمتر لەخەوی پایەدارکردنی‬ ‫س���وڵتانیزم نابینن‪ ،‬ب���ەاڵم ئەمە هه‌مو ئەو‬ ‫دۆخ���ە نییە ک���ە ئەمڕۆکە لەکوردس���تاندا‬ ‫ئامادەیە‪ .‬هه‌نگاوی یەکەم‌و هه‌رەس���ەرەکیی‬ ‫لەبەرەنگاربونەوەی ئەو دۆخە دەسەاڵتەگەرە‬ ‫س���وڵتانییە دیکتاتۆریەدا لەباوەڕهه‌بون بەم‬ ‫سەرەتا س���ادەیەوە دەس���تپێدەکات‪ ،‬واتە‬ ‫لەڕێگرتن لەوەی کە ش���ێوازە جیاوازەکانی‬ ‫بەزینیی سیاس���یی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و فیکریی‬ ‫دزەبکەن���ە ناو س���ایکۆلۆژیایی گش���تیی‌و‬ ‫س���ایکۆلۆژیای تاکەکەس���یی دانیش���توانی‬ ‫هه‌رێمەوە‪ .‬گەشەدان بەسایکۆلۆژیای بەزین‌و‬ ‫گەورەکردن���ی فش���ارەکانی لەس���ەر مرۆڤ‬ ‫بەشێکە لەپرۆژەی سەرخستنی یەکجارەکیی‬ ‫دەس���ەاڵتگەرێتیی خۆی‪ .‬دەس���ەاڵتگەرێتی‬ ‫لەهه‌م���و فۆرمەکانیدا ب���ەردەوام لەهه‌وڵی‬ ‫ئەوەدایە کە "سایکۆلۆژیای بەزین" بگۆڕێت‬ ‫بۆ "ئایدیۆلۆژیای بەزین"‪ ،‬واتە ئەو هه‌س���تە‬ ‫دەرونییە ڕەش���بینەی لەساتێکدا الی مرۆڤ‬ ‫دروس���تدەبێت‌و وادەکات م���رۆڤ باوەڕێکی‬ ‫ئەوت���ۆی بەپیادەکردن���ی گۆڕانکاری���ی‌و‬ ‫دەس���کاریکردنی جیهان نەبێت‪ ،‬بگۆڕێت بۆ‬ ‫ئایدیۆلۆژیای���ەک کە لەن���اوەوە ڕوانینەکان‌و‬ ‫توان���ای کردەییەکانی تاکەکەس‌و گروپەکان‬ ‫ئاراس���تەبکات‪ .‬دیکاتۆری���ەت لەئاس���تێکی‬ ‫دیاریکراودا ھێزێکی سایکۆلۆژییەو گەمەیەکی‬ ‫دەرونی���ی تایب���ەت لەگ���ەڵ کۆمەڵ���گادا‬ ‫دەکات‪ ،‬گەمەیەک بەھۆی���ەوە دیکتاتۆریەت‬ ‫دەیەوێ���ت دۆخ���ی بێئومێدی���ی‌و بێھیوایی‬ ‫دەرونیی کاتی���ی الی تاکەکەس‌و گروپەکان‬ ‫بگۆڕێت ب���ۆ ئایدیۆلۆژیایەک���ی بەرفراوانی‬ ‫شکس���ت‪ ،‬ئەوەی بەئینگلزیی پێیدەگوترێت‬ ‫‪ ،Defeatism‬دیکتاتۆریەت دەیەوێت ساتە‬ ‫تایبەتەکانی هه‌ستکردن بەشکست بگۆڕێت‬ ‫بەئایدیۆلۆژیایەکی شکستگەرا‪.‬‬ ‫خاڵێکی دیکە کە پێویستە الی هه‌موان ڕون‌و‬ ‫ئاش���کرابێت ئەوەیە کە بەھێزبونی پایەکانی‬ ‫ستەمگەریی‌و چەسپاندنی دەسەاڵتگەرێتی‪،‬‬ ‫کە لەدونیای ئێمەدا لەفۆرمی س���وڵتانیزمدا‬ ‫ئامادەی���ە‪ ،‬خۆی س���ەرچاوەی ژمارە یەکی‬ ‫تێکچون���ی ئەمن‌و ئاسایش���ی کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫سیاس���ییە‪ .‬ئەم ڕاستییە سادەیە کۆمەڵێک‬ ‫دەرەنجام���ی گرنگیی لەب���وارە جیاوازەکانی‬ ‫ژیانی کۆمەاڵیەتییدا هه‌یە‪ ،‬ڕەنگە لەهه‌مویان‬ ‫گرنگتر ئەوەبێت کە نەھێڵێت مرۆڤ بەدۆخێک‬ ‫بگات پش���تبکاتە "ژیانی گشتیی"و بەدوای‬ ‫دۆزینەی چارەس���ەر لە"ژیان���ی تایبەت"دا‬ ‫بگەڕێت‪ .‬هه‌مو پش���تکردنە"ژیانی گشتیی"و‬ ‫هه‌م���و هه‌اڵتنێک ل���ەو ژیان���ە بەرەو"ژیانی‬ ‫تایبەت"‪ ،‬لەش���وێنێکی وەک واڵتی ئێمەدا‪،‬‬ ‫پایەکانی ستەمگەریی بەھێزتردەکات‪ .‬مرۆڤ‬ ‫ناتوانێت لەناو شارێکی پڕ گڕو ئاگرو دوکەڵدا‬ ‫ماڵێکی ھێمن‌و بێکێشە بۆخۆی دروستبکات‪.‬‬ ‫هه‌اڵتن لەژیانی گشتیی بەرەو ژیانی تایبەت‬ ‫هه‌م بەرهه‌می ئەو س���ایکۆلۆژیای بەزینەیە‬ ‫کە دروستدەبێت‌و هه‌م هه‌نگاوێکی گرنگیشە‬ ‫بەئاراس���تەی گۆڕان���ی ئەو س���ایکۆلۆژیایە‬ ‫بەئایدیۆلۆژیا‪ .‬پش���تکردنە ژیانی گش���تیی‪،‬‬ ‫بەهه‌مو قوڕو لیتەکانی ئەو ژیانەوە‪ ،‬گەڕانە‬ ‫بەدوای دەوارێکی ئارامدا لەناو دارستانێکی‬

‫مه‌سه‌له‌ی سەرەکیی‬ ‫مەسەلەی جێگیریی‌و‬ ‫ئەمن‌و ئاسایش نییە‬ ‫مەسەلەی سەرەکیی‬ ‫لەکوردستاندا‬ ‫مەسەلەی ڕێگرتنە‬ ‫لەدروستبونی‬ ‫ستەمگەریی‬ ‫گڕگرت���ودا‪ .‬ک���ە "ژیانی گش���تیی" ئاگری‬ ‫گرت‪ ،‬مرۆڤ یان ئەوەتا س���ەرهه‌ڵدەگرێت‌و‬ ‫لەشوێنێکی دیکەدا بەدوای ژیانێکی گشتیی‬ ‫دیکەدا دەگەڕێت‪ ،‬یان پاشەکش���ەدەکات بۆ‬ ‫ناو "ژیانی تایبەت" تائەوس���اتەی ئاگرەکە‬ ‫دێتەس���ەری دەیس���وتێنێت‪ ،‬ی���ان ئەوەتا‬ ‫ڕوب���ەڕوی ئەو ئاگ���رە دەبێت���ەوەو هه‌وڵی‬ ‫کوژاندنەوەی ئەدات‪ .‬س���ایکۆلۆژیای بەزین‬ ‫س���ایکۆلۆژیای هه‌وڵدان���ی دروس���تکردنی‬ ‫کەپرێکی ئارامە لەناو سەرزەمینێک ئاگردا‪.‬‬ ‫خاڵێک���ی گرنگی دیکە ک���ە هاریکارە بۆ‬ ‫بەگژاچونەوەی س���ایکۆلۆژیاو ئایدیۆلۆژیای‬ ‫شکس���ت‌و بەزی���ن‪ ،‬بریتیی���ە لەچۆنیەت���ی‬ ‫وێناکردنی کۆمەڵگا خ���ۆی‪ .‬هه‌مو ئەوانەی‬ ‫کۆمەڵگا وەک یەکەیەکی گەورەی بێجیاوازیی‌و‬ ‫بێناکۆکیی‌و بێملمالنێ وێنادەکەن‌و پێیانوایە‬ ‫"جەوهه‌ر"ێکی کولتوریی یان سیاس���یی یان‬ ‫ڕەمزیی هه‌یە کە بەبێ گۆڕان بەس���ەردەم‌و‬ ‫قۆناغە جیاوازەکان���دا تێدەپەڕێت‌و لەکۆنی‬ ‫کۆن���ەوە تائەم���ڕۆ وەک خ���ۆی ماوەتەوە‪،‬‬ ‫ن���ەک ته‌نه���ا وێنەیەکی هه‌ڵ���ەی کۆمەڵگاو‬ ‫مرۆڤیان لەالیە‪ ،‬بەڵکو بەش���ێکی سەرەکیی‬ ‫ئەو س���ایکۆلۆژیاو ئایدیۆلۆژیای دۆڕانەن کە‬ ‫دیکتاتۆریەت‌و ستەمگەریی پێویستی پێیەتی‪.‬‬ ‫لەدیدی من���دا ھی���چ کۆمەڵگایەکی مۆدێرن‬ ‫خاوەن���ی ھیچ ج���ۆرە "زۆرینە"یەکی نەگۆڕ‬ ‫نییە‪ .‬لە‪ ٢٥‬ساڵی ڕابردودا کوردستان بەرەو‬ ‫ئەوە گەشەیکردوە بگۆڕێت بەکۆمەڵگایەکی‬ ‫بێ زۆرین���ە‪ ،‬کۆمەڵگای کۆمەڵێک کەمینەی‬ ‫جی���اواز‪ .‬هه‌م���و ھێزێ���ک لەکوردس���تاندا‬ ‫کەمینەیە‪ ،‬هه‌مو گروپ‌و پارتە سیاسییەکان‬ ‫کەمینەن‪ ،‬هه‌مو گروپە دینییەکان کەمینەن‪،‬‬ ‫هه‌مو گروپ���ە ڕۆش���نبیرییەکان کەمینەن‪،‬‬ ‫هه‌م���و گروپەکان���ی ئافرەت���ان کەمینەن‪،‬‬ ‫هه‌مو پێکهاتەکانی ناو کۆمەڵگای مەدەنیی‬ ‫کەمین���ەن‪ ،‬لەڕاس���تیدا لەکۆمەڵگای ئێمەدا‬ ‫شتێک بەناوی ھیچجۆرە زۆرینەیەکەوە بونی‬ ‫نییە‪ ،‬مەگەر ته‌نها ئەو "زۆرینە ناڕازیی"ییە‬ ‫نەبێت ک���ە ئەمڕۆ لەس���ەرجەمی دەرکەوتە‬ ‫جیاوازەکانی دەس���ەاڵتدارێتی س���وڵتانیی‬ ‫لەکوردس���تاندا ناڕازییە‪ .‬بەاڵم تەنانەت ئەم‬ ‫زۆرین���ە ناڕازییەش زۆرینەیەکی هاوش���ێوە‬ ‫نیی���ەو لەناوخۆی���دا لەچەندەه���ا کەمینەی‬ ‫جیاواز دروس���تبوە‪ .‬ڕەنگە کەسانێک هه‌بن‬ ‫ب���اس ل���ەوە بک���ەن کوردس���تان خاوەنی‬ ‫زۆرینەیەکی موس���ڵمانەو ئیسالم دینی ئەم‬ ‫زۆرینەیەی���ە‪ ،‬بەاڵم ئ���ەم ڕوانیننەش لەزۆر‬ ‫ڕوەوە هه‌ڵەیە‪ ،‬چونکە شێوازی ئامادەگیی‌و‬ ‫ڕۆڵ‌و جۆری دینداریی لەناو ئەم زۆرینەیەدا‬ ‫جی���اوازە‪ ،‬هه‌مو ئەوان���ەی بەخۆیان دەڵێن‬ ‫موسڵمان بەیەک ماناو بەیەک شێوەو بەیەک‬ ‫مەبەست موسڵمان نین‌و هه‌موشیان هه‌مان‬ ‫ڕۆڵ بەئیس�ل�ام لەژیانی خۆیان‌و کۆمەڵگادا‬ ‫نابەخشن‪ .‬ئەم شێوازە لەڕوانین بۆ کۆمەڵگا‬ ‫هه‌میشە چەندان پەراوێز بۆ ئەگەری کردەی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی جی���اواز دەبینێت‪ .‬وێناکردنی‬ ‫کۆمەڵگا وەک کۆمەڵگای چەندەها کەمینەی‬ ‫جیاواز مانای ئەوەنییە کە لەساتێکدا چەند‬ ‫کەمینەیەک ناتوانن کۆببنەوەو زۆرینەیەکی‬ ‫مێژویی دروستبکەن‪ ،‬کە دەشێت زۆرینەیەکی‬ ‫ستەمگەر بێت‪ ،‬بەاڵم وەکچۆن دروستبونی ئەو‬ ‫زۆرینەیە کردەیەکی مێژویی‌و کۆمەاڵیەتییە‪،‬‬ ‫ئاواش کۆتاییپێھێنانی کردەیەکی مێژویی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتییە‪ .‬ئەرکی سەرەکیی تاکەکەس‌و‬ ‫گروپەکانیش ئەوەیە نەھێڵن زۆرینەیەکی لەو‬ ‫بابەتە دروستببێت‪.‬‬

‫له‌ده‌ستبردن بۆ هه‌مواری‌ ئه‌م یاسایه‌ رێگرتن‬ ‫له‌دروس���تبونی‌ بۆش���ایی یاس���ایی‌و ئیداری‌‌و‬ ‫سنورداركردنی‌ ده‌سه‌اڵته‌كانی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫به‌پارله‌مانیكردنی‌ ده‌سه‌اڵت بو‪.‬‬

‫ی عنایت‬ ‫ئه‌ندازیار عمر حاج ‌‬ ‫ساڵو‬ ‫گه‌ل���ی‌ كوردس���تان له‌باش���ور به‌قۆناغێك ‌ی‬ ‫س���ه‌خت‌و هه‌س���تیاردا تێده‌په‌ڕێت‌و نه‌خشه‌ی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست به‌ره‌و گۆڕانێكی‌ حه‌تمی‌‬ ‫هه‌ن���گاو ده‌نێ���ت‌و ده‌وڵه‌ته‌كان���ی‌ ده‌وروبه‌رو‬ ‫ناوچه‌كه‌ش چاویان به‌پێشكه‌وتن‌و له‌سه‌رپێی‬ ‫خۆوه‌س���تانی‌ باشوری‌ كوردس���تان‌و هه‌رچوار‬ ‫پارچه‌كه‌ی‌ كوردس���تان هه‌ڵنایه‌ت‌و به‌رده‌وام‬ ‫له‌هه‌وڵ���ی‌ ترازان���دن‌و دژی‌ س���ازانی‌ پارت���ه‌‬ ‫كوردیه‌كانن به‌تایبه‌ت له‌باشووری‌ كوردستان‪.‬‬ ‫س���ه‌رباری‌ قه‌یرانی‌ دارایی‌و جه‌نگی‌ داعش‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ه‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان روب���ه‌ڕوی‌‬ ‫ته‌نگژه‌یه‌ك���ی‌ سیاس���ی‌و ئی���داری‌ بوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌ره‌تای‌ ئ���ه‌م ته‌نگ���ژه‌ سیاس���یه‌ رۆژی‌‬ ‫‪23‬ی‌ حوزه‌ی���ران‌و به‌ده‌س���تبردنی‌ پارله‌مان‬ ‫بۆ هه‌م���واری‌ یاس���ای س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫ده‌س���تیپێكرد‪ ،‬پێنج فراكس���یۆن له‌پارله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان (گ���ۆڕان‪ ،‬یه‌كیه‌ت���ی‌‪ ،‬یه‌كگرتو‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵ‪ ،‬بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیس�ل�امی‌) به‌پشتیوانی‌‌و‬ ‫ده‌سخۆش���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ حیزبه‌كانی���ان‪،‬‬ ‫سێ پڕۆژه‌یاس���ایان پێشكه‌ش به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫پارله‌مان كرد‪ ،‬ئه‌م هه‌نگاوه‌ بێزاریی‌و ناڕه‌زایی‬ ‫فراكسیۆنی‌ پارتی‌‌و دواتر سه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌‬ ‫لێكه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌كاتێك���دا یاس���ای‌ ژم���اره‌ (‪)1‬ی‌ ‪2005‬ی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم كارپێكراوه‌‪ ،‬ئایا هه‌مواری‌‬ ‫ئه‌م یاس���ایه‌ له‌وكاته‌دا پێویست بو؟! نه‌ده‌كرا‬ ‫بۆ كاتێكی‌ دی‌ دوابخرێ���ت؟! بۆ ده‌بێ پارتی‌‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ هه‌ستیار بێت به‌رامبه‌ر هه‌مواری‌ ئه‌م‬ ‫یاس���ایه‌؟! ئایا پارتی‌ پۆستی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌تاپۆی‌ شه‌ش دانگی‌ خۆی‌ ده‌زانێ‌؟‬ ‫پڕۆژه‌یاس���اكه‌ پێشكه‌شكراو خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ له‌‪23‬ی‌ حوزه‌یران بۆ كرا‪ ،‬خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫دوهه‌م ل���ه‌‪19‬ی‌ ئ���اب به‌ه���ۆی‌ ته‌واونه‌بونی‌‬ ‫ژماره‌ی‌ یاس���ایی ئه‌ندامان���ی‌ پارله‌مان نه‌كرا‪،‬‬ ‫به‌مێژوی‌ پارله‌مانی‌ كوردستان ئه‌وه‌ یه‌كه‌مجار‬ ‫ب���و ك���ه‌ دانیش���تنی‌ پارله‌مان ببه‌س���رێت‌و‬ ‫فراكس���یۆنی‌ پارت���ی‌ ئاماده‌ نه‌بێ���ت‪ ،‬پارتی‌‬ ‫ئه‌مه‌ی‌ پێهه‌رس���نه‌كرا‪ ،‬ده‌رئه‌نج���ام قه‌یران‌و‬ ‫لێكترازانی‌ لێكه‌وته‌وه‌؟! بیانوی‌ فراكسیۆنه‌كان‬ ‫ب���ۆ هه‌م���واری‌ ئ���ه‌م یاس���ایه‌ نزیكبونه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆتایهاتنی‌ واده‌ی‌ ویالیه‌تی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫ئاماده‌نه‌بونی‌ كۆمس���یۆنی‌ بااڵی‌ هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫راپرس���ی بۆ ئه‌نجامدانی‌ پرۆسه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫به‌پێی یاسای ژماره‌ (‪ )1‬ساڵی‌ ‪2005‬ی‌ به‌ركار‬ ‫بو‪ .‬ئ���ه‌و الیه‌نانه‌ی‌ كه‌ پرۆژه‌ی‌ هه‌مواره‌كه‌یان‬ ‫پێشكه‌شكردبو‪ ،‬وای بۆ ده‌چون‌و له‌مێشكیاندا‬ ‫واچه‌س���پیبو كه‌ پۆستی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم بۆ‬ ‫ئه‌به‌د ده‌بێت بۆ پارت���ی‌ بێت بۆیه‌ به‌الیانه‌وه‌‬ ‫گرن���گ بو ئ���ه‌م یاس���ایه‌ هه‌م���وار بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫مه‌به‌س���تێكی‌ تری‌ فراكس���یۆنه‌كانی‌ پارله‌مان‬

‫ ده‌سه‌اڵته‌كانی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪:‬‬‫به‌ پێی یاس���ای ژماره‌ (‪ )1‬س���اڵی‌ ‪2005‬ی‌‬ ‫ب���ه‌ركار‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م ‪ 17‬ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌م ده‌س���ه‌اڵتانه‌ هیچی���ان ره‌ها نین‬ ‫یان پڕۆتۆكۆڵین یان په‌یوه‌س���تن به‌هه‌ر سێ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ پارله‌مان‌و ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ دادوه‌ریه‌وه‌‪ ،‬فراكس���یۆنی‌ پارتی‌‬ ‫له‌پارله‌م���ان داوا ده‌كات كه‌ كار به‌م یاس���ایه‌‬ ‫بكرێ���ت‌و س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم له‌الی���ه‌ن گه‌له‌وه‌‬ ‫هه‌ڵبژێردرێت‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌ر سێ پڕۆژه‌یاساكه‌ی‌‬ ‫الیه‌نه‌كاندا هاتوه‌ ده‌سه‌اڵته‌كان كه‌مبكرێته‌وه‌و‬ ‫س���ه‌رۆك له‌پارله‌مانه‌وه‌ هه‌ڵبژێرێ‪ ،‬له‌ڕاستیدا‬ ‫ئ���ه‌م دو بۆچون���ه‌ ئه‌وه‌ی‌ نه‌ده‌هێن���ا كه‌ ئه‌م‬ ‫قه‌یران‌و ترازانه‌ی‌ لێبكه‌وێته‌وه‌‪ ،‬ده‌سه‌اڵته‌كانی‌‬ ‫س���ه‌رۆك ئه‌گه‌ر به‌وردی‌ سه‌رنجی‌ بده‌ین ره‌ها‬ ‫نین‌و نه‌ پارله‌مان موڵكی‌ (گۆڕان‌و یه‌كیه‌تی‌‌و‬ ‫ئیس�ل�امیه‌كانه‌)‪ ،‬نه‌ گه‌لی���ش موڵكی‌ پارتیه‌و‬ ‫پۆستی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێمیش تاپۆ نیه‌ له‌سه‌ر‬ ‫پارتی‌‪ ،‬له‌كاتێكدا گه‌لی‌ كوردستان دابه‌ش بوه‌‬ ‫به‌سه‌ر حیزبه‌كانداو هه‌ر الیه‌نه‌ش پشكی‌ خۆی‌‬ ‫له‌تاكه‌كانی‌ كۆمه‌ڵی‌ كوردس���تان به‌رده‌كه‌وێ‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ سڵكردنه‌وه‌ی‌ چوار الیه‌نه‌كه‌ له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫سه‌رۆك له‌الیه‌ن گه‌له‌وه‌ مانایه‌كی‌ نه‌بو‪.‬‬ ‫ بۆچ���ی‌ چوار الیه‌نه‌كه‌ مكوڕبون له‌س���ه‌ر‬‫هه‌مواری‌ یاسای سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم؟‬ ‫مكوڕبونی‌ چوار الیه‌نه‌كه‌ له‌سه‌ر هه‌مواری‌‬ ‫یاسای ژماره‌ ‪1‬ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم ته‌نها‬ ‫ترس بو له‌و ده‌نگه‌ نامس���ۆگه‌رانه‌ی‌ شه‌قام‌و‬ ‫ترس بو له‌دوباره‌بون���ه‌وه‌ی‌ ‪30‬ی‌ حوزه‌یرانی‌‬ ‫‪2013‬و س���زادانیان له‌الی���ه‌ن ش���ه‌قامه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێستا له‌كوردس���تان له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌ حیزبه‌كان‬ ‫ش���ه‌قام بجوڵێنن ش���ه‌قام حیزبه‌كان ئاڕاسته‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌كاتێكدا زۆربه‌ی‌ ش���ه‌قام ئاشنانین‬ ‫به‌ناوه‌ڕۆكی‌ یاس���ای ژماره‌ ‪ 1‬ی‌ ساڵی‌ ‪2005‬و‬ ‫پڕۆژه‌یاس���اكان ب���ۆ هه‌مواری‌ ئه‌م یاس���ایه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچ���وار الیه‌نه‌ك���ه‌ پێش���بڕكێیان ب���و كه‌‬ ‫كامیان یه‌كه‌م���ه‌و كامیان زیات���ر پرۆژه‌كه‌ی‌‬ ‫كاریگه‌رتره‌و چ پرۆژه‌ی���ه‌ك بكرێته‌ بنه‌ما؟ چ‬ ‫پرۆژه‌یه‌كیان زۆرترین مه‌رجی‌ تیایه‌ بۆ پۆستی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم؟ بۆ ئه‌وه‌ی‌ الی‌ شه‌قام ببنه‌‬ ‫پاڵه‌وان‪ .‬له‌راس���تیدا جۆرێ���ك له‌چاولێكه‌ری‌‌و‬ ‫پیشبڕكێ(مزایده‌) به‌پێشكه‌شكردنی‌ هه‌مواری‌‬ ‫ئه‌م پرۆژه‌یه‌وه‌ دیاربو‪ ،‬گۆڕان‌و ئیس�ل�امیه‌كان‬ ‫ده‌یانویست به‌شێك له‌و په‌یامه‌ی‌ به‌خه‌ڵكیان‬ ‫داب���و بهێنن���ه‌دی‌‌و یه‌كیه‌تی���ش ده‌یویس���ت‬ ‫به‌پێشكه‌ش���كردنی‌ ئ���ه‌م هه‌م���واره‌ قه‌ره‌بوی‌‬ ‫‪ 30‬حوزه‌یران���ی‌ ‪ 2013‬بكاته‌وه‌و الیه‌نگره‌كانی‌‬ ‫ئاشتبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫په‌رچه‌كرداری‌ پارتی‌ چی‌ بو‪:‬‬‫دواجار پارتی‌ به‌بیانوی‌ خۆپیشاندانه‌كان‌و‬ ‫هاندانی‌ ش���ه‌قام ب���ۆ س���وتاندنی‌ باره‌گاكانی‌‬ ‫گۆزه‌كه‌ی‌ به‌س���ه‌ر گۆڕاندا شكانه‌وه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫گ���ۆڕان له‌م تۆمه‌ته‌ بێئاگاب���و و ئه‌ویش وه‌ك‬ ‫حیزبه‌كان���ی‌ دی‌ چاودێ���ری‌ روداوه‌كان‌و‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ هێزه‌ ئه‌منیه‌كانی‌ ده‌كرد‪ .‬هۆكاری‬

‫وه‌زیران) ئیفلیج‌و نیوه‌ ئیفلج نه‌ده‌بون‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر پارله‌مان‬ ‫ماف ‌ی لێپرسینه‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫هه‌بێت ئه‌و كات ‌ه‬ ‫سیستم ده‌بێت ‌ه‬ ‫پارله‌مانی‌ نه‌ك‬ ‫به‌كه‌مكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كان ‌ی‬ ‫سه‌رۆك‬ ‫سه‌ره‌كی‌ دورخستنه‌وه‌كه‌ی‌ وه‌زیره‌كانی‌ گۆڕان‌و‬ ‫رێگرت���ن له‌س���ه‌رۆكی‌ پارله‌مانی‌ كوردس���تان‬ ‫بۆچونه‌ هه‌ولێر له‌الی���ه‌ن هێزه‌كانی‌ پارتیه‌وه‌‬ ‫ته‌نه���ا ده‌س���تبردنبو ب���ۆ هه‌مواری‌ یاس���ای‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‌و له‌س���ه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ی‌‬ ‫كه‌ س���ه‌رۆكی‌ پارله‌مان له‌بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌‪،‬‬ ‫پارت���ی‌ بیانوه‌كه‌ی‌ به‌گۆڕان گرت‌و رۆژی‌ ‪12‬ی‌‬ ‫ئۆكتۆبه‌ر كوده‌تایه‌كی‌ س���پی‌ به‌س���ه‌ر مۆره‌‬ ‫سه‌ره‌كیه‌كانی‌ گۆڕان له‌ده‌سه‌اڵتی‌ كوردستاندا‬ ‫كردو الیه‌نه‌كانی‌ دی‌ بونه‌ چاودێرو ریشسپی‌‌و‬ ‫نێوانگیر بۆ یه‌كالكردن���ه‌وه‌ی‌ ناكۆكی‌ گۆڕان‌و‬ ‫پارتی‌‪.‬‬ ‫ ئه‌گه‌ر ده‌ست بۆ ئه‌م یاسایه‌ نه‌برایه‌ چی‌‬‫ده‌بو؟!‬ ‫رۆژی‌ ‪ 19‬ئاب���ی‌ ‪ 2015‬واده‌ی‌ ویالیه‌ت���ی‌‬ ‫مه‌س���عود بارزانی‌ وه‌ك سه‌رۆكی‌ هه‌رێم ته‌واو‬ ‫ده‌بو‪ ،‬ل���ه‌‪ 23‬ی‌ حوزه‌یرانه‌وه‌ تا ‪ 19‬ی‌ ئاب‌و‬ ‫دواتریش فش���ار بۆ س���ه‌ر كۆمس���یۆنی‌ بااڵی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان زیاتر ده‌بو‪ ،‬ده‌توانرا له‌كۆتایی‬ ‫ساڵی‌ ‪ 2015‬یان س���ه‌ره‌تای‌ ‪ 2016‬هه‌ڵبژاردن‬ ‫ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬ماوه‌یه‌ك ئه‌م پۆسته‌ به‌ به‌تاڵی‌‬ ‫ده‌مای���ه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ ئێس���تا ده‌گوزه‌رێ‪،‬‬ ‫ل���ه‌روی‌ ئی���داری‌‌و داراییه‌وه‌ هی���چ كاریگه‌ری‌‬ ‫له‌سه‌ر ره‌وشی‌ كوردس���تان نه‌ده‌كرد‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌بوه‌ جێگای‌ مش���تومڕ ته‌نها په‌سه‌ندكردنی‌‬ ‫یاساو بڕیاره‌كانی‌ پارله‌مان بو‪.‬‬ ‫بۆ پڕكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م بۆشاییه‌ ئیداریه‌‪ ،‬له‌بری‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ الیه‌نه‌كان داوا له‌پارتی‌ بكه‌ن له‌گه‌ڵیان‬ ‫بس���ازێت چاره‌س���ه‌رێك بدۆزن���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌بوایه‌‬ ‫پارتی‌ داوای‌ س���ازان‌و چاره‌س���ه‌ری‌ بكردایه‌‪،‬‬ ‫ره‌وشی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تانیش به‌م شێوه‌یه‌‬ ‫تێكنه‌ده‌چ���و كه‌ گش���ت دام���ه‌زراوه‌ بااڵكانی‌‬ ‫(س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‌و پارله‌مان‌و ئه‌نجومه‌نی‌‬

‫ چی‌ بكرێت بۆ هێوركردنه‌وه‌ی‌ بارودۆخی‌‬‫سیاسی هه‌رێم؟‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌رس له‌راب���ردو وه‌ربگرین‌و‬ ‫ده‌س���كه‌وته‌كانی‌ گه‌لی‌ كوردس���تان نه‌خه‌ینه‌‬ ‫ب���ه‌رده‌م ره‌ش���ه‌بای‌ توڕه‌ب���ون‌و به‌رژه‌وه‌ندیه‌‬ ‫حیزبی���ه‌كان‌و له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و بنه‌مای���ه‌ی‌ كه‌‬ ‫سیاس���یه‌ت هون���ه‌ری‌ وه‌ده‌س���تهاتوه‌كانه‌و‬ ‫هه‌وڵدان بۆ هه‌مواری‌ یاس���ای س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ���م هۆكاری‌ س���ه‌ره‌كی‌ ت���رازان‌و قه‌یرانی‌‬ ‫سیاس���یی‌‌و دارایی بو له‌هه‌رێ���م‪ ،‬داوا له‌هه‌مو‬ ‫فراكس���یۆنه‌كان ده‌كه‌م پرۆژه‌یاس���اكانیان كه‌‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ هه‌مواری‌ یاس���ای س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم پێشكه‌ش���كردوه‌ به‌هه‌ڵواسراوی‌(معلق)‬ ‫بهێڵنه‌وه‌ یان بیكێش���نه‌وه‌ (له‌راس���تیدا ئه‌م‬ ‫پڕۆژه‌یاسایه‌ ئێستا پش���تگوێخراوه‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ پارله‌مان هه‌مواری‌‬ ‫په‌ی���ڕه‌وی‌ ناوخۆی‌ خس���ته‌ به‌رنام���ه‌ی‌ كارو‬ ‫به‌چه‌ند مانگ كۆتای���ی نایه‌ت)و ئه‌و بیانوه‌ی‌‬ ‫به‌ده‌س���ت پارتیه‌وه‌ی���ه‌ گوایه‌ ئه‌م یاس���ایه‌‬ ‫ره‌هه‌ندی‌ نیش���تمانی‌ هه‌یه‌و س���ازانی‌ ده‌وێت‬ ‫نه‌یهێڵن‌و ه���ه‌وڵ بۆ كاراكردنی‌ كۆمس���یۆنی‌‬ ‫بااڵی‌ هه‌ڵبژاردن‌و راپرس���یی‌ بده‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌نزیكترین كاتداو به‌ پێی یاس���ای ژماره‌(‪)1‬‬ ‫ساڵی‌ ‪ 2005‬هه‌ڵبژاردن ئه‌نجام بدرێت‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ یاس���ای‌ ژماره‌ (‪ )1‬ی‌ س���اڵی‌‬ ‫‪ 2005‬مس���عود بارزانی‌ مافی‌ خۆ كاندیدكردنی‌‬ ‫نابێ���ت‌و پارتی‌ كاندیدێكی‌ دی‌ ئاماده‌ ده‌كات‌و‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ دیش بۆیان هه‌یه‌ كاندیدیان هه‌بێت‌و‬ ‫دوا بڕیاریش گه‌ل ده‌یدات‌و ئاو ده‌كرێت به‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م ژیڵه‌مۆیه‌دا كه‌ ئه‌گه‌ری‌ هه‌یه‌ ببێته‌ ئاگرو‬ ‫هه‌م���و ده‌س���كه‌وته‌كانی‌ گه‌لی‌ كوردس���تانی‌‬ ‫له‌باشور پێ بسووتێ‪.‬‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ویس���ت‌و داخوازیه‌كانی‌ چوار‬ ‫الیه‌نه‌ك���ه‌ش نادی���ده‌ نه‌گیرێ���ت‌و كار بۆ به‌‬ ‫پارله‌مانیكردنی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ كوردستان بكه‌ین‬ ‫له‌ئاینده‌دا كار له‌سه‌ر كه‌موكورتیه‌كی‌ سه‌ره‌كی‬ ‫بكه‌ین له‌یاسای ژماره‌ ‪ 1‬ی‌ ساڵی‌ ‪ 2005‬ئه‌ویش‬ ‫چاودێریكردن���ی‌ كاره‌كانی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێمه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن پارله‌مانه‌وه‌‪ ،‬چۆن به‌پێی یاس���اكه‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم له‌به‌رده‌م پارله‌مان س���وێند‬ ‫ده‌خ���وات هه‌رواش پێویس���ته‌ ك���ه‌ په‌رله‌مان‬ ‫مافی‌ لێپرسینه‌وه‌ی‌ هه‌بێت له‌سه‌رۆك ‌ی هه‌رێم‪،‬‬ ‫له‌ئاینده‌یه‌ك���ی‌ نزیكدا ده‌كرێت ئه‌م یاس���ایه‌‬ ‫هه‌موار بكرێ���ت به‌ش���ێوه‌یه‌ك پارله‌مان ئه‌م‬ ‫مافه‌ی‌ هه‌بێت‌و هیچ پۆس���تێك نه‌بێت به‌ده‌ر‬ ‫له‌چاودێری‌و لێپرسینه‌وه‌ بێت‪ .‬ئه‌گه‌ر پارله‌مان‬ ‫مافی‌ لێپرسینه‌وه‌ی‌ له‌سه‌رۆكی‌ هه‌رێم هه‌بێت‬ ‫ئ���ه‌و كاته‌ سیس���تم ده‌بێت���ه‌ پارله‌مانی‌ نه‌ك‬ ‫به‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ ده‌سه‌اڵته‌كانی‌ سه‌رۆك‪.‬‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌ بڵێ���م‪ :‬دوژم���ن ده‌وره‌ی‌ داوین‪،‬‬ ‫له‌تورك‌و فارس‌و عه‌ره‌ب‌و (عه‌جه‌م)‪ ،‬هه‌مویان‬ ‫ناحه‌زی‌ ئه‌زمونی‌ كوردن‪ ،‬له‌گه‌رمه‌ی‌ ش���ه‌ڕی‌‬ ‫داعشداین‪ ،‬شه‌ڕی‌ حه‌شدی‌ شه‌عبیش دورنیه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها چ���اره‌ یه‌كگرتن‌و په‌یوه‌س���تبونمانه‌ به‌‬ ‫یه‌كه‌وه‌‪ ،‬رومه‌ت���ی‌ یه‌كتر ماچكه‌ین باش���تره‌‬ ‫له‌ده‌س���تی‌ دوژم���ن‪ ،‬ئازایه‌تیم���ان له‌وه‌دانیه‌‬ ‫باس���كی‌ یه‌كدی‌ باده‌ی���ن‌و په‌نجه‌كانی‌ یه‌كتر‬ ‫بشكێنین‪ ،‬جوامێریمان له‌وه‌دایه‌ په‌نجه‌كانمان‬ ‫پێك���ه‌وه‌ هه‌ڵپێكی���ن‌و به‌رگری‌ ل���ه‌م ئه‌زمونه‌‬ ‫بكه‌ین‌و باسكی‌ دوژمنانی‌ كوردی‌ پێباده‌ین‪.‬‬

‫هاوارێكی ویژدانی‪ ،‬ئەخالقی‪ ،‬نەتەوەیی‬ ‫بەكر ئیبراهیم‬ ‫هەمومان لەبیرمانە كە بڵێس����ەی ئاگری‬ ‫چەرخەكەی محەمم����ەد بوعەزیزی لەتونس‬ ‫تەنی����ا گڕێ����ك نەبو بۆ جەس����تەی هیالك‌و‬ ‫بێ����زارو خێرلەخۆنەدی����وی خ����ۆی‪ ،‬بەڵكە‬ ‫گڕەك����ەی چەندین واڵت����ی عەرەبی گرتەوەو‬ ‫دەس����ەاڵتەكانی چەندین س����اڵەی زۆربەی‬ ‫سەركردەكانی واڵتانی عەرەبی بەر شەپۆلی‬ ‫گڕو توڕەیی جەماوەر خس����ت كە ناوزەد كرا‬ ‫بە بەهاری عەرەبی‌و تائێستایش بەردەوامی‬ ‫هەیەو نەبڕاوەتەوە‪ ،‬ج����ا پاییزی عەرەبییە‬ ‫یان بەه����ار ئەوەیان ش����تێكی ترەو دەكرێ‬ ‫خوێندن����ەوەی جیاجی����ای تری ب����ۆ بكرێت‬ ‫ك����ە بۆچی ئەو واڵتانە ئ����ەو جوڵەو هەژانە‬ ‫مەزنەی����ان ب����ەرەو پاییزی عەرەب����ی برد‪،‬‬ ‫ئایا سەركردەكانیان لەئاس����تی ئەو گۆڕانە‬ ‫مەزنەدا نەبون كە ئەو واڵتانەی گرتەوە‪ ،‬یان‬ ‫هۆكارگەلی تر‪..‬‬ ‫بەاڵم بەراستی ئەو گۆڕان‌و هەژانە مەزنەی‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاس����تی گرت����ەوە‪ ،‬بەهاری‬ ‫كوردس����تانیانەو رۆژ بەڕۆژیش بەهارەكەمان‬ ‫دەكاتە دو بەهار‪ ..‬هەمویش����مان دەبینین‌و‬ ‫هەس����ت بەو بەهارە خۆشەی كوردستانیان‬ ‫دەكەی����ن ك����ە گ����وڵ‌و گوڵ����زارو رەنگینی‌و‬

‫سەرسەوزییەكەی خوێنی شەهیدە نەمرەكانی‬ ‫واڵتمانە‪ ،‬دەی س����ەركردەكانی كوردس����تان‬ ‫رۆژگارەك����ە لێت����ان دەخ����وازێ ئێوەی����ش‬ ‫لەئاس����تی ئەو قۆناغە گرین����گ‌و مێژوییەدا‬ ‫بن‌و یەكدەنگ‌و یەكهەڵوێس����ت بن لەپێناوی‬ ‫خاك‌و ئاو و نیش����تمان‌و خوێنی شەهیدان‌و‬ ‫مێژویش بۆ خۆتان پرشنگدار بكەن‌و هەنگاو‬ ‫بەرەو یەكدەنگی‌و یەكهەڵوێستی‌و تەبایی ناو‬ ‫ماڵی كوردستانیان بنێن كە گەل چاوەڕوانی‬ ‫ئەو هەن����گاوەی ئێوەیە لەو قۆناغە مێژوییە‬ ‫مەزنەدا‪ ،‬ئەگەر حس����اب ب����ۆ دەنگی گەلی‬ ‫بێدەوڵەتی كوردس����تان‌و خوێنی شەهیدان‌و‬ ‫نەوەی ئێس����تاو داهاتو دەكەن‪ ،‬ئاخر برایان‬ ‫خەمخۆران س����ەركردەكان لەمێ����ژە كوردان‬ ‫پێویستیان بەو هەنگاوەیە‪ ،‬تكایە لەوە زیاتر‬ ‫پشتگوێی مەخەن‪ ،‬ئەوە تەنها تكاو هاواری‬ ‫م����ن نییە‪ ،‬هی����ی هەمو گەلی كوردس����تان‌و‬ ‫دۆس����تانیەتی‪ ،‬ئەوە نییە ئێس����تا دۆستانی‬ ‫گەلی كوردو رۆژنامە بەناوبانگەكانی جیهان‬ ‫بەئاشكرا باس����ی بەهاری كوردی‌و دەوڵەتە‬ ‫س����ەربەخۆیەكەی دەكەن‪ ،‬ده‌ ئێوه‌ش چیتر‬ ‫ئەم هەنگاوە دوا مەخەن‪ ،‬كارامە بن‪ ،‬جورئەت‬ ‫بكەن دەس����تبەرداری بەرژەوەندییە كەسی‌و واڵت‌و دۆستەكانمان بەجورئەتەوە بنێن‪ ،‬ئەو‬ ‫حزبییەكانی خۆتان بن كە زۆرتان دەس����ت مانگەشەوەی كوردس����تان ئاوا مەكەن‪ ،‬ئەم‬ ‫كەوتوە‪ ..‬دەی بفەرمون ئ����ەو هەنگاوەیش بەهارەی باش����ورو باك����ورو رۆژئاوا بەپاییزو‬ ‫بۆ تەبایی لەبەر خاتری هەمو شەهیدەكانی خامۆش مەكەن‌و رۆژهه‌اڵتی‌ كوردس����تانیش‬

‫یەكبون‌و یەكهەڵوێستیی‬ ‫گەلی كورد نەك‬ ‫دوبەرەكی‌و خۆخۆریی‬ ‫الیەنەكان‪ ،‬زوتر‬ ‫دەمانگەیەنێتە‬ ‫سەربەخۆیی‌و دەوڵەتی‬ ‫كوردستانیش لەسەر‬ ‫نەخشەی جیهان دەبینین‬

‫بەئاگا كەن‪.‬‬ ‫رەنگە م����ن زۆر بەئاگا نەبم‌و رەنگیش����ە‬ ‫كۆڵ����ەواری سیاس����ی بم‪ ،‬بەاڵم لەئێس����تادا‬ ‫ب����اوەڕم وایە كە یەكبون‌و یەكهەڵوێس����تیی‬ ‫گەلی كورد ن����ەك دوبەرەك����ی‌و خۆخۆریی‬ ‫الیەن����ەكان‪ ،‬زوت����ر دەمانگەیەنێت����ە‬ ‫سەربەخۆیی‌و دەوڵەتی كوردستانیش لەسەر‬ ‫نەخش����ەی جیهان دەبینین‌و ئەو خەونەیشم‬ ‫لەئێستادا مەس����تییەكی بێئەندازەم دەداتێ‬ ‫ك����ە حاڵیحازر گەلەكەم����ان پێی ناوەتە نێو‬ ‫دۆخێكی دژ بەچەوس����انەوە پشت ئەستور‬ ‫بەتوانای خۆی‪.‬‬ ‫ئەوەش بزانن كە ئێستا بۆ ئەو هەنگاوەتان‬ ‫لەالی كوردان كاتی قسەی بەتوێكڵ نەماوەو‬ ‫بەس����ەرچوە‪ ،‬ئ����ەوەش نەماوە گەل قس����ە‬ ‫بخواتەوەو بیش����ارنەوەو لەژێر لێوەوە قسە‬ ‫بكات‌و لەدڵی خۆیدا ئێڵنجی پێ بدات‪ ،‬ئێستا‬ ‫گەل����ی كورد گۆچان‌و چاویلك����ەی توڕداوەو‬ ‫ب����ەدوای هەتوان����ی دەردەكانیەوەیەت����ی‪،‬‬ ‫دەشزانن ئەو سەركردانەی كە ئەمڕۆ لەسەر‬ ‫ساحەی سیاسین كامیان خەمخۆرەو هەنگاوی‬ ‫یەكێت����ی‌و تەبایی لەپێناوی س����ەربەخۆیی‬ ‫دەنێت‌و لەژێر چەت����ری بەرژەوەندیی بااڵی‬ ‫كوردس����تانیاندا هەنگاو دەنێت‪ ،‬كامانەیشن‬ ‫بازرگانانی سیاس����ی‌و خ����اك‌و خۆڵ‌و گەل‌و‬ ‫میللەتیش هەڕاج دەكەن‪.‬‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫ی چیه‌؟‬ ‫ی توش بونت به‌مایه‌سیر ‌‬ ‫هۆكار ‌‬

‫‪15‬‬

‫مایه‌سیری‌ نه‌خۆش���ییه‌كی‌ ڤایرۆسیه‌و‬ ‫ی‬ ‫بریتی��� ‌ه له‌هه‌وك���ردن‌و ئه‌س���توربون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خواره‌وه‌ی‌ ده‌رچه‌ ‌‬ ‫خوێنهێنه‌ر له‌به‌ش ‌‬ ‫كۆم‪ ،‬زۆرجار نه‌خۆشیه‌كه‌ ترسناك نی ‌ه‬ ‫به‌اڵم ده‌بێت چاره‌سه‌ر بكرێت‪.‬‬ ‫نیشانه‌كانی‌ نه‌خۆشییه‌كه‌‪:‬‬ ‫ی ڕه‌ق‪.‬‬ ‫ی زۆرو پیسای ‌‬ ‫ قه‌بز ‌‬‫ ده‌رچونی‌ خوێن له‌كۆمه‌وه‌‪.‬‬‫ی زۆر له‌ك���ۆم‌و‬ ‫ی ئازارێك��� ‌‬ ‫ بون��� ‌‬‫ئه‌ستوربونی‌ ده‌رچه‌ی‌ كۆم‪.‬‬ ‫هۆكاری‌ توشبون به‌نه‌خۆشیه‌كه‌‪:‬‬ ‫ زۆردانیش���تن یاخ���ود زۆر‬‫به‌پێوه‌وه‌ستان‪.‬‬ ‫ی زۆر‬ ‫ێ جار حاڵه‌تی‌ س���كچون ‌‬ ‫ هه‌ند ‌‬‫ی دروست ده‌كات‪.‬‬ ‫مایه‌سیر ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م نه‌خۆش���یی ‌ه‬ ‫ بۆم���اوه‌و بون��� ‌‬‫له‌باواندا‪.‬‬ ‫ قه‌ڵه‌وی‌‪.‬‬‫ی‬ ‫ی پیس���ای ‌‬ ‫ی زۆر یاخود راگرتن ‌‬ ‫ قه‌بز ‌‬‫ی زۆرو نه‌چونه‌سه‌رئاو‪.‬‬ ‫بۆماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ جار رێجیم كردن به‌ش���ێوه‌ ‌‬ ‫ هه‌ند ‌‬‫هه‌ڵه‌‪.‬‬ ‫خۆپاراستن له‌نه‌خۆشیییه‌كه‌‪:‬‬ ‫ی ئ���او رۆژان��� ‌ه ‪8‬‬ ‫ زۆرخواردن���ه‌وه‌ ‌‬‫په‌رداخ‪.‬‬ ‫ پێویس���ته‌ س���ه‌وزه‌و می���وه‌ زۆر‬‫بخورێت‪.‬‬ ‫ دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌زۆردانیشتن‌و به‌پێو‌ه‬‫ڕاوه‌ستان‪.‬‬

‫ی ئه‌م نیشانان ‌ه به‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه مه‌ترسیدار بێت‪:‬‬

‫ئه‌و ‪ 3‬خاڵه‌ی‌‬ ‫كه‌ پێویسته‌ پاش‬ ‫نانخواردن لێی ‬ ‫به‌دوربی‌‬

‫چه‌ند خویه‌ك هه‌یه‌ له‌دوای‌ نان خواردن‬ ‫ك ‌ه له‌هه‌مان كاتدا مه‌ترس���یدارن‌و ره‌نگ ‌ه‬ ‫كێشه‌ ‌ی ته‌ندروستیمان بۆدروست بكات‪،‬‬ ‫ئه‌مان���ه‌ی‌ خ���واره‌وه‌ ئه‌و خوان���ه‌ن ك ‌ه‬ ‫پێویست ‌ه به‌دور بین لێیان‪.‬‬ ‫‪ .1‬چ���ا خواردنه‌وه‌‪ .‬یه‌كێك له‌و هه‌اڵنه‌ ‌ی‬ ‫كه‌ زۆرین���ه‌ ‌ی خه‌ڵك ئه‌نجام���ی‌ ده‌دات‬ ‫خواردن���ه‌وه‌ی‌ چای���ه‌ راس���ته‌خۆ پاش‬ ‫نانخواردن ئه‌م��� ‌ه هه‌ڵه‌ی ‌ه چونك ‌ه ئه‌بێت ‌ه‬

‫هۆ ‌ی تێكچونی‌ كردار ‌ی هه‌رس‪.‬‬ ‫‪ .2‬میوه‌خواردن‪ .‬هه‌ڵه‌یه‌ك ‌ی تر كه‌ خه‌ڵك‬ ‫به‌گشت ‌ی په‌یره‌وه‌ی‌ ده‌كات میوه‌خواردن ‌ه‬ ‫به‌ش���ه‌و هه‌روه‌ه���ا دوای‌ نانخ���واردن‬ ‫راسته‌وخۆ‪ ،‬پێویس���ته‌ دو كاتژمێر دوا ‌ی‬ ‫نانخ���واردن می���وه‌ بخورێ���ت‌و هه‌روه‌ها‬ ‫به‌ش���ه‌و نه‌خورێت چونكه‌ كاتێك به‌شه‌و‬ ‫ئه‌خورێت ئه‌بێت��� ‌ه هۆی‌ زیادبون ‌ی كێش‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها راس���ته‌وخۆ دوای‌ نانخواردنیش‬ ‫ئه‌بێته‌ هۆ ‌ی ئاوسان ‌ی سك‪.‬‬

‫ێ‬ ‫پێویسته‌ خانمان ئه‌وه‌ بزانن ك ‌ه هه‌ند ‌‬ ‫ی شێرپه‌نجه‌ هه‌یه‌ كه‌ تایبه‌ته‌ به‌وان‬ ‫جۆر ‌‬ ‫ی لێده‌پارێزن‪،‬‬ ‫ده‌بێت بزانن چۆن خۆیان ‌‬ ‫یه‌كێك له‌و ش���ێرپه‌نجانه‌ی‌ كه‌ تایبه‌ت ‌ه‬ ‫ی منداڵدان ‌ه هه‌ربۆی ‌ه‬ ‫به‌ژنان شێرپه‌نج ‌ه ‌‬ ‫ی خانم له‌كاتی‌ بونی‌ ئه‌م نیش���انان ‌ه‬ ‫تۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویسته‌ پشتگوێی‌ نه‌خه‌ی‌و سه‌ردان ‌‬ ‫پزیشك بكه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر له‌كۆئه‌ندام ‌‬ ‫ی خوێنبه‌ربون ‌‬ ‫ له‌كات ‌‬‫ی دیاریكراو‬ ‫ێ هیچ هۆیه‌ك��� ‌‬ ‫ێ به‌ب��� ‌‬ ‫زاوز ‌‬ ‫یاخود نه‌خۆشییه‌ك‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر له‌دوا ‌‬ ‫ رودان���ی‌ خوێنبه‌ربون ‌‬‫ی سێكسی‌‪.‬‬ ‫كردار ‌‬ ‫ی‬ ‫ زیادبون���ی‌ ده‌ردراوه‌كان��� ‌‬‫ی زاوزێ‌‪.‬‬ ‫كۆئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر له‌كات ‌‬ ‫ی ئازارێك��� ‌‬ ‫ بون��� ‌‬‫س���ێكس‌و ئ���ه‌و ئ���ازاره‌ بڕوات‬ ‫ی حه‌وز‪،‬‬ ‫ی پش���ته‌و‌ه ‌‬ ‫بۆبه‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌روه‌ها هه‌ست كردن به‌ئازار ‌‬ ‫ی سك‪.‬‬ ‫زۆر له‌به‌شی‌ خواره‌وه‌ ‌‬ ‫ نه‌مانی‌ ئاره‌زوی‌ خواردن‪.‬‬‫‪ .3‬رێك���ردن به‌پێ‌‪ .‬زۆرك���ه‌س دوا ‌ی نان ‪ -‬ئه‌ستوربونی‌ دیواری‌ منداڵدان‬ ‫پیاسه‌ ئه‌كات بۆئه‌وه‌ی‌ خواردنه‌ك ‌ه هه‌رس به‌شێوه‌یه‌كی‌ كتوپر‪.‬‬ ‫بكات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م ‌ه هه‌ڵه‌یه‌و چونكه‌ رێكردن‬ ‫راس���ته‌وخۆ دوای‌ نانخواردن ئه‌بێته‌ هۆ ‌ی‬ ‫خاوكردنه‌وه‌ی‌ كرداری‌ هه‌رس‪.‬‬ ‫‪ .4‬نوس���تن‪ .‬هه‌رگیز بیر له‌وه‌ مه‌كه‌ره‌و‌ه‬ ‫كه‌ نان���ت خوارد بن���و ‌ی چونك ‌ه خه‌وتن‬ ‫كردار ‌ی هه‌رس ئه‌وه‌ستێنێ‪ ،‬جگ ‌ه له‌وه‌ ‌ی‬ ‫ك���ه‌ له‌وانه‌یه‌ ببێت���ه‌ ه���ۆ ‌ی هه‌وكردن ‌ی‬ ‫كۆئه‌ندام ‌ی هه‌رس‪.‬‬

‫نان خواردن‬

‫سودی به‌هارات‬

‫شه‌كره‌‬

‫ئامۆژگاریی‌‬ ‫هه‌فته‌‬

‫ی گه‌نج‌و به‌ره‌و ژور ده‌بێت‪ ،‬لێره‌دا‬ ‫ی كه‌ توش ‌‬ ‫شه‌كر‌ه جۆری‌ ئه‌و نه‌خۆشییه‌ ‌‬ ‫په‌نكریاس ئه‌نس���ۆلینی‌ ته‌واو ده‌رێژێت بگره‌ هه‌ندێ‌ جار زیاتریش‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی له‌دژی‌ ئه‌نس���ۆلین دروس���ت ده‌كات‪ .‬بۆچاره‌سه‌ر‬ ‫ی له‌ش به‌رگر ‌‬ ‫خانه‌كان ‌‬ ‫ی ته‌ندروست بخورێت‪ ،‬وه‌رزش‬ ‫ی ئه‌م نه‌خۆشییه‌‪ ،‬پێویس���ته‌ خواردن ‌‬ ‫كردن ‌‬ ‫بكرێت‌و كێش كه‌م بكرێته‌وه‌‪ ،‬پێویست ‌ه ده‌رمانی په‌یوه‌ست به‌نه‌خۆشیه‌ك ‌ه‬ ‫ی رێكوپێك بخورێت‪.‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬

‫ی‬ ‫یه‌كێ���ك له‌و هه‌اڵن ‌هی‌ ك ‌ه رۆژانه‌ كه‌س���انێكی‌ زۆر ئه‌نجام ‌‬ ‫ئه‌ده‌ن بریتی ‌ه له‌نان خواردن به‌دیار ته‌له‌فزیۆنه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی ته‌له‌فیزۆنه‌كه‌ ئه‌بیت‌و‬ ‫ی سه‌یركردن ‌‬ ‫له‌وكات ‌ه زیاتر سه‌رقاڵ ‌‬ ‫كاتێكی‌ زۆر به‌نانخواردن به‌س���ه‌ر ئه‌به‌یت ئه‌مه‌ش ئه‌بێت ‌ه‬ ‫ی زۆرخواردن‌و زیادبونی‌ كێش‪.‬‬ ‫هۆ ‌‬

‫ی‬ ‫ئایا ئه‌زانی‌ ئه‌م به‌هاراتانه‌ ئه‌م س���ودانه‌ی‌ هه‌یه‌‪ .‬بیبه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌ش یارمه‌تیده‌رێك ‌‬ ‫س���ور چه‌وری‌ ئه‌س���وتێنێ‌‪ ،‬بیبه‌ر ‌‬ ‫ی هه‌ڵمژین���ی‌ خۆراك‬ ‫باش��� ‌ه بۆكرداری‌ ه���ه‌رس‌و یارمه‌ت ‌‬ ‫ی جوڵ ‌هی‌ گه‌د‌ه ده‌دات‌و ناهێڵێت‬ ‫ده‌دات‪ ،‬زه‌نجه‌فیل یارمه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆڵس���ترۆڵ هه‌ڵمژرێت‪ ،‬دارچین به‌سوده‌ بۆكه‌م كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی شه‌كر له‌خوێندا‪.‬‬ ‫رێژه‌ ‌‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫توانه‌وه‌و فاشیزم‪ ،‬له‌ئه‌تاتوركه‌و‌ه تا ئه‌ردوغان‬ ‫ئاسۆعه‌بدولله‌تیف‬ ‫ره‌نگ���ه‌ خراپترین ش���یكاری سیاس���ی‌و‬ ‫رۆژنامه‌وان���ی ئ���ه‌وه‌ بێ���ت به‌میكانیزمی‬ ‫سیاس���ی‌و حیزب���ی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���دی‬ ‫ش���رۆڤه‌ی دیارده‌و روداوێ���ك بكه‌یت‪ ،‬یان‬ ‫به‌بیركردنه‌وه‌یه‌كی ئایدۆلۆژیی روداوه‌كان‌و‬ ‫زانیاری���ه‌كان ش���یبكه‌یته‌وه‌و ده‌رخواردی‬ ‫بینه‌رو خوێنه‌ری بده‌یت‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌ده‌ره‌نجامدا‬ ‫له‌ب���ری ئ���ه‌وه‌ی ده‌زگاو دامه‌زراوه‌یه‌ك���ی‬ ‫میدیایی‌و زانستی بیت ئه‌بیت ‌ه ماكینه‌یه‌كی‬ ‫ئیعالمی حیزبی‌و ئایدۆلۆژیی‪.‬‬ ‫پرس���ی هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی توركی���او‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنی ئاكه‌پ���ه‌و هاتنه‌خ���واری‬ ‫ده‌نگه‌كان���ی هه‌ده‌په‌‪ ،‬یه‌كێك ‌ه له‌و پرس��� ‌ه‬ ‫گرنگانه‌ی كه‌ نابێت میدیای كوردی هه‌ڵه‌ی‬ ‫میتۆدی���ی تێدا بكات‌و خوێندنه‌وه‌ی فاكت‌و‬ ‫واقیع���ه‌كان ن���ه‌كات‪ ،‬نابێت به‌نه‌فه‌س���ی‬ ‫ئایدۆل���ۆژی په‌ڕگیرو ئیس�ل�امی عاتیفی‌و‬ ‫ناس���یۆنالیزمی خۆش���باوه‌ڕه‌وه‌ بڕوانی���ن‬ ‫له‌دۆخه‌ك���ه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی هه‌ڵبژاردن���ی‬ ‫توركی���ا ك���ه‌ زاده‌ی ملمالنێیه‌كی مێژویی‬ ‫سیاس���ی‌و ئایدۆلۆژی نه‌ته‌وه‌ی���ی‌و ئاینی‌و‬ ‫نه‌ژادیه‌و هه‌ریه‌ك له‌ئاكه‌په‌و هه‌ده‌په‌ له‌ناو‬ ‫ملمالنێكه‌دان‌و دونیای كوردیش���یان بۆ دو‬ ‫به‌ره‌ دابه‌ش���كردوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچی ئه‌م مێژو‌ه‬ ‫سته‌مكاره‌ی ئێستا زاده‌ی سته‌مێكی سه‌د‬ ‫ساڵه‌ی ‌ه كه‌ ریشه‌ی له‌ژێرپێی ئه‌تاتوركه‌و‌ه‬ ‫تا مێشكی ئه‌ردوغان درێژبۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ سه‌ره‌تاو‌ه به‌ساده‌ترین خوێندنه‌و‌ه هیچ‬ ‫لۆژیكێكی تێدا نیه‌ ئاكه‌په‌ له‌ماوه‌ی ‪ 5‬مانگ‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ ده‌نگه‌كانی هه‌ڵكشێ بۆ سه‌ره‌وه‌و‬

‫هه‌ده‌په‌یش ئه‌وه‌نده‌ دابه‌زێت ئه‌گه‌ر‪ ،‬فه‌زای‬ ‫ئیرهابی‌و ته‌قین���ه‌وه‌و قه‌ده‌غه‌ی هاتوچۆو‬ ‫گرتن���ی چاالكوان���ه‌ ك���ورده‌كان كوده‌تای‬ ‫هه‌ڵبژاردن نه‌بێت؟‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی هه‌ندێك هه‌ڵ���ه‌ی میتۆدیی‬ ‫راس���ت بكه‌ینه‌وه‌ گرنگه‌ ئ���ه‌وه‌ به‌خوێنه‌ر‬ ‫بڵێین‪ ،‬ته‌نها له‌توركیای مۆدێرنی سه‌رده‌می‬ ‫مسته‌فا كه‌مال ئه‌تاتوركدا‪ ،‬واته‌ زیاتر له‌‪90‬‬ ‫س���اڵ تورك���ه‌ ره‌گه‌زپه‌رس���ته‌كان له‌دوای‬ ‫روخانی خه‌الفه‌تی ئیس�ل�امی عوسمانیه‌و‌ه‬ ‫له‌س���اڵی ‪1923‬و‌ه ب ‌ه به‌رنامه‌‪ ،‬ناس���نامه‌و‬ ‫زم���ان‌و فه‌رهه‌نگ���ی ك���ورد ئه‌ش���ێوێنن‌و‬ ‫ن���ه‌ژادی ك���ورد قڕئه‌ك���ه‌ن‌و پرۆس���ه‌ی‬ ‫س���ڕینه‌وه‌و ئاسیمیالسیۆن ئه‌نجام ئه‌ده‌ن‪،‬‬ ‫ئ���ه‌م س���ڕینه‌و‌ه نه‌ژادیه‌ ئێس���تاو له‌كاتی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان���دا ده‌ره‌نجامه‌ نه‌گه‌تیڤه‌كانی‬ ‫ده‌رده‌كه‌ون به‌سه‌ر ش���اره‌ كوردیه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م پرۆس���ه‌ی قڕكردنه‌ ئه‌وه‌ نه‌بێت ته‌نها‬ ‫توركه‌ نه‌ته‌وه‌یی ‌ه شۆڤێنیه‌كانی عوسمانی‌و‬ ‫كه‌مالی‌و ئیتحادوته‌ره‌قی ئه‌نجامیان دابێت‌و‬ ‫ئیدی ئیسالمیه‌كان بێبه‌ری بن لێی‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌قه‌تڵوعام���ی دێرس���یمه‌و‌ه ئه‌م ئ���ازار‌ه‬ ‫درێژه‌ی هه‌ی��� ‌ه تا كۆمه‌ڵكوژی ش���ێرناخ‌و‬ ‫رۆبۆسكی‌و ته‌قینه‌وه‌ی باره‌گاكانی هه‌ده‌پ ‌ه‬ ‫له‌ئه‌نق���ه‌ره‌‪ ،‬ك ‌ه ته‌نها له‌م دو هه‌ڵبژاردنه‌ی‬ ‫‪ 2015‬دا زیات���ر ل ‌ه ‪ 400‬ب���اره‌گای هه‌ده‌پ‬ ‫كراونه‌ته‌ ئامانجی ئیرهابی‌و به‌و هۆیه‌شه‌و‌ه‬ ‫ئه‌م پارت ‌ه هیچ بانگه‌ش���ه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌كی‬ ‫جه‌ماوه‌ری‌و كه‌مپه‌ینێك���ی ئه‌نجام نه‌داو‌ه‬ ‫له‌ ترسی كوشتارگه‌ی ناعادیالنه‌ی ده‌ستی‬ ‫فاشیزمی نوێی تورك‌و سیستمی تاكڕه‌وانه‌ی‬ ‫ئه‌ردوغ���ان‪ ،‬كه‌چی هێش���تا هه‌ندێ میدیا‬ ‫ئه‌م واقیعه‌ ب���اش ناخوێنێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‬ ‫ده‌بێت پۆلیس كوشتن‌و ته‌قاندنه‌وه‌ی بۆری ‌ه‬ ‫نه‌وتیه‌كانیش نادید‌ه نه‌گرین كه‌ هه‌ڵه‌یه‌ك‬ ‫ب���و له‌الیه‌ن گه‌ریالكان���ه‌و‌ه نه‌ده‌بو ڕوبدات‬ ‫ته‌نانه‌ت هه‌ندێ جوڵ���ه‌ی گه‌ریالییش هه‌ر‬ ‫خ���راپ بو ك���ه‌ خزمه‌ت���ی به‌ئه‌جێنداكه‌ی‬ ‫ئاكپارتی كرد بۆ به‌میلیتاریزه‌كردنی ناوچه‌و‬ ‫ش���ارو گونده‌ كوردیه‌كان به‌ئامه‌دیش���ه‌و‌ه‬ ‫كه‌ داعش���ی تێ���دا چاند‪ ،‬چونك��� ‌ه وه‌اڵمی‬

‫پرسی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫توركیاو سه‌ركه‌وتنی‬ ‫ئاكه‌په‌و هاتنه‌خواری‬ ‫ده‌نگه‌كانی هه‌ده‌پ ‌ه‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌و پرس ‌ه‬ ‫گرنگانه‌ی كه‌ نابێت‬ ‫میدیای كوردی هه‌ڵه‌ی‬ ‫میتۆدیی تێدا بكات‌و‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی فاكت‌و‬ ‫واقیعه‌كان نه‌كات‬ ‫ئۆپه‌راسیۆنی عه‌س���كه‌ری به‌ئۆپه‌راسیۆن‬ ‫نادرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێ���ت كورد س���تراتیجێكی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی داڕێژێت بۆ ئاین���ده‌ی باكوری‬ ‫كوردس���تان‌و به‌كرده‌ی الوه‌ك���ی وروژێنه‌ر‬ ‫هه‌ڵه‌ی گه‌وره‌ نه‌كرێ���ت‪ ،‬بۆنمون ‌ه حه‌وتی‬ ‫حوزه‌یران هه‌ده‌په‌ شتێكی گه‌وره‌ی كرد ئێ‬ ‫خۆ نابێت بچوكی بكه‌ینه‌وه‌ به‌شتی الوه‌كی‪،‬‬ ‫ده‌بێت به‌ربگیرێت له‌شه‌رعیه‌تدان به‌چه‌ك‌و‬ ‫ته‌قین���ه‌وه‌و ئۆپه‌راس���یۆن‪ ،‬به‌ربگیرێ���ت‬ ‫له‌س���ته‌مكاری تورك‌و فاش���یزمی سه‌وزو‬ ‫ئه‌رگه‌نه‌كۆنی دینی‪ ،‬ده‌بێت ئه‌و رێگایانه‌ی‬ ‫به‌ره‌و جه‌نگ ده‌ڕوات له‌ئه‌نكه‌ره‌و كۆش���ك ‌ه‬ ‫تازه‌ك���ه‌ی ئه‌ردوغانه‌وه‌ كوێ���ر بكرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫نابێت كورد ناچاری شه‌ڕێك بكرێت له‌گه‌ڵ‬

‫هێزی ناتۆو س���وپای توركیا‪ ،‬كه‌ بێگومان‬ ‫باجه‌كه‌ی قورس ده‌بێت له‌س���ه‌ر ئاینده‌ی‬ ‫كورد‪.‬‬ ‫قه‌تڵوعام���ی ش���ێرناخ‌و ته‌قین���ه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌نكه‌ره‌و راوه‌دونان‌و گرتنی په‌رله‌مانتاران‌و‬ ‫چاالكوانان���ی كورد له‌توركیاو س���وكایه‌تی‬ ‫به‌زمان���ی ك���وردی باش���ترین نمون���ه‌ی‬ ‫به‌رجه‌س���ته‌ی ئه‌و جینۆسایده‌ی ئاكه‌په‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ درێژكراوه‌ی سیاسه‌تی سه‌ده‌ی رابردوه‌‪،‬‬ ‫ئایا له‌س���ێداره‌دانی س���ه‌دان تێكۆش���ه‌رو‬ ‫كوردپه‌روه‌ری وه‌ك سه‌ید ره‌زا له‌سه‌رده‌می‬ ‫سه‌ره‌ك وه‌زیری ئه‌وكاتی توركیا"عیسمه‌ت‬ ‫ئینۆن���ۆ" ‪1937‬و كۆمه‌ڵك���وژی ده‌رس���یم‬ ‫له‌به‌هاری ‪ 1938‬له‌س���ه‌رده‌می س���ه‌ره‌ك‬ ‫وه‌زی���ری ئه‌وكاتی توركیا"ج�ل�ال به‌یار"و‬ ‫كۆمه‌ڵكوژی ش���ه‌رناخ له‌‪2011‬و سه‌رده‌می‬ ‫سه‌ره‌ك وه‌زیرانی ئه‌وكاتی توركیا"ره‌جه‌ب‬ ‫ته‌ی���ب ئه‌ردوغ���ان"و ته‌قینه‌وه‌كانی به‌ناو‬ ‫داع���ش له‌ش���اره‌كانی ئام���ه‌دو ئه‌نك���ه‌ر‌ه‬ ‫له‌به‌رده‌م باره‌گاكانی هه‌ده‌په‌ له‌سه‌رده‌می‬ ‫س���ه‌ره‌ك وه‌زیرانی ئێس���تا" ئه‌حمه‌د داود‬ ‫ئۆغلۆ"چ جیاوازیه‌كی هه‌یه‌؟‬ ‫ئای���ا هه‌ده‌په‌ شكس���تی خ���وارد له‌‪12‬‬ ‫ش���اری گ���ه‌وره‌ی باك���وری كوردس���تان‌و‬ ‫نه‌یتوان���ی ده‌نگ���ی پێویس���ت به‌ده‌س���ت‬ ‫بهێنێت؟ پرسیارێكی به‌جێیه‌‪ ،‬به‌اڵم گرنگ ‌ه‬ ‫حه‌قیقه‌تێك���ی مێژوی���ی وێنابكه‌ی���ن وه‌ك‬ ‫سڕینه‌وه‌و فاش���یزم‌و به‌تورككردنی زۆرێك‬ ‫له‌و ش���ارانه‌ی ك���ه‌ چۆڵك���ران به‌زۆره‌ملێ‬ ‫له‌نه‌ژادی كوردو به‌ زۆره‌ملێ هاوش���ێوه‌ی‬ ‫قه‌تڵوعام���ی ده‌رس���یم راپێ���چ ك���ران بۆ‬ ‫ش���اره‌ توركه‌كان‌و ناس���نامه‌یان زه‌وتكراو‬ ‫له‌كوردبون‌و خوێندن‌و قس���ه‌كردن‌و پێدانی‬ ‫ش���وناس بێبه‌ش���كران‪ ،‬ئه‌وكات توركه‌كان‬ ‫خۆیان ن���اوی منداڵ���ه‌ تازه‌له‌دایكبوه‌كانی‬ ‫ماڵباتی كوردیان ئه‌ن���او نازناوی "تورك"و‬ ‫"ئۆغلۆ"و "بێ" یان ئه‌خست ‌ه پاڵیان تابڵێن‬ ‫ئه‌مانه‌ به‌ره‌گه‌ز توركن‪.‬‬ ‫هه‌ده‌پ���ه‌ وه‌ك گوت���ارو پاكێج���ی‬ ‫دیموكراس���ی‌و چه‌تری چه‌پ‌و كه‌مینه‌كان‌و‬ ‫ك���ورد‌ه ره‌س���ه‌نه‌كان س���ه‌ركه‌وتنێكی‬

‫گ���ه‌وره‌ی تۆمارك���رد له‌مێ���ژوی توركیاو‬ ‫توانی به‌ربه‌س���تی كوده‌تای ده‌س���توریی‬ ‫‪%10‬ی "كه‌نعان ئیڤره‌ن" بش���كێنێت‌و به‌م ‌ه‬ ‫چوه‌ ناو مۆدێلێك���ی تری حیزبایه‌تیكردن‌و‬ ‫موماره‌س���ه‌كردنی سیاس���ه‌تی كوردی‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫پێش���تر هه‌ر قه‌ندیل‌و ئیمراڵی بو‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫له‌په‌رله‌مانه‌و‌ه قسه‌ی خۆی ده‌كات‪ ،‬راست ‌ه‬ ‫هه‌ده‌پ له‌‪ 10‬ش���اری باكور ده‌نگی یه‌كه‌می‬ ‫نه‌هێنا‪ ،‬ئه‌مه‌ شكستی هه‌ده‌په‌و ئه‌جێندای‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ته‌ڤگه‌ری كوردی نیه‌‪ ،‬شكستی‬ ‫مۆراڵ‌و حیكایه‌تی سته‌مكاریی‌و فاشیه‌تێك ‌ه‬ ‫دژی نه‌ته‌وه‌ی كوردو مرۆڤایه‌تی له‌سه‌ده‌ی‬ ‫راب���ردو كه‌ مێژو و جوگرافیاو دیموگرافیای‬ ‫ئه‌م شارانه‌یان تێكداو گۆڕینیان‌و ئێستاش‬ ‫ئه‌ردوغان حیكایه‌تخوانه‌كه‌یه‌تی‌و له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌و كه‌الكی مێژوه‌ دانیش���توه‌‪ ،‬ئه‌م شاران ‌ه‬ ‫به‌جوگرافیاو جێكه‌وته‌ كوردس���تانین وه‌ك‬ ‫كه‌رك���وك‌و ته‌له‌عف���ه‌رو س���ه‌عدیه‌و ناوچ ‌ه‬ ‫به‌عه‌ره‌بكراوه‌كان���ی خانه‌قی���ن‌و جه‌له‌وال‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئایا ل���ه‌ڕوی دیمۆگراف���ی‌و گۆڕینی‬ ‫ره‌گ���ه‌زی مرۆیی���ه‌و‌ه هه‌ر كوردس���تانین‪،‬‬ ‫بێگوم���ان نه‌خێر‪ ،‬ده‌یان س���اڵ ‌ه پڕ كراون‬ ‫له‌ئینسانی تورك‌و قوروچی‌و به‌تورك كراون‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی فاشیستانه‌ وه‌ك ئه‌پارتایدی‬ ‫ئه‌فریقا‪ ،‬ك ‌ه ئه‌مه‌ی توركیا تائێستا درێژه‌ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌وات���ه‌ له‌م پارێزگایان���ه‌ی باكور‬ ‫ك��� ‌ه هه‌ده‌په‌ ده‌نگی نه‌هێن���او‌ه په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌شكستی هه‌ده‌په‌و ش���وێنی له‌دایكبونی‬ ‫ئۆچ ئاالن‌و ئه‌م باس‌وخواسه‌ سادانه‌وه‌ نیه‌‪،‬‬ ‫یان كورد نه‌یتوانیوه‌ گوندێك رزگار بكات‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و په‌یوه‌ندی به‌س���ته‌م‌و س���ڕینه‌وه‌و‬ ‫پرۆسه‌ی ئاسیمیالس���یۆنه‌و‌ه هه‌یه‌و بزانن‬ ‫تورك چۆن ئاڵوگۆری به‌دانیش���توانی ئه‌م‬ ‫ش���ارانه‌وه‌ كردوه‌و گۆڕیون���ی‌و ته‌نها بزانن‬ ‫ئه‌م شارانه‌ی كه‌ له‌ناو باكوری كوردستانن‬ ‫چه‌ند كوردیان تێداماوه‌؟‬ ‫( ئه‌رزروم ‪%20‬ی كورده‌‪ ،‬روحا‪ -‬ئورف ‌ه‬ ‫‪%60‬ی ك���ورده‌‪ ،‬ق���ارس ‪%50‬ی ك���ورده‌‪،‬‬ ‫ئه‌رزنجان ‪ %10‬ی كورده‌‪ ،‬س���یواس ‪%10‬ی‬ ‫ك���ورده‌‪ ،‬ئاالزی���ز ‪%20‬ی ك���ورده‌‪ ،‬ماالتیا‬ ‫‪%20‬ی ك���ورده‌‪ ،‬قهره‌مان م���ه‌ره‌ش ‪%10‬ی‬

‫كورده‌‪ ،‬عه‌نتاب ‪%40‬ی كورده‌‪ ،‬ئیدر ‪%60‬ی‬ ‫كورده‌)‬ ‫ئایا به‌چ پێوه‌رێكی زانس���تی‌و ویژدانی‬ ‫ئه‌مه‌ ناوئه‌نێ���ن ناوچه‌و پارێزگای كوردی‌و‬ ‫دۆڕاندن���ی هه‌ده‌پ���ه‌؟ ت���ورك به‌هه‌م���و‬ ‫جۆره‌كانی���ه‌و‌ه تا ئه‌م مۆدێله‌ ئیس�ل�امی ‌ه‬ ‫به‌‪100‬س���اڵ قڕكردن‌و سڕینه‌وه‌و قه‌تڵوعام‌و‬ ‫ئیرهابی فیك���ری‌و فه‌رهه‌نگی‌و ئابوری به‌م‬ ‫ئه‌نجامه‌ گه‌یشتن‪ ،‬ئاخۆ ده‌بێت هه‌ده‌په‌یه‌كی‬ ‫نوێ وه‌ك بزوتنه‌وه‌یه‌ك���ی نوێی مه‌ده‌نی‌و‬ ‫چ ‌هپ‌و ئیس�ل�امی‌و چه‌ت���ری كۆكه‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئه‌تنیك ‌ه كه‌مینه‌كان‪ ،‬چه‌ند ساڵی بوێت بۆ‬ ‫بیناكردنه‌وه‌و دروستكردنه‌وه‌ی ئه‌و شارانه‌و‬ ‫س���ه‌رله‌نوێ دروس���تكردنه‌وه‌ی ئی���راده‌و‬ ‫ش���وناس بۆ تاكی كوردی له‌و شارانه‌ی كه‌‬ ‫باسمانكردن‪،‬‬ ‫س���ه‌رباری ئه‌و بار‌ه ناهه‌مواره‌ی ناوچ ‌ه‬ ‫كوردنشینه‌كان‌و گۆڕینی ئه‌م دیموگرافیای ‌ه‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی فاشیستانه‌‪ ،‬هێشتا هه‌ده‌په‌‬ ‫ه���ه‌ر توانیویه‌تی ل���ه‌‪ 12‬ش���اری باكوری‬ ‫كوردس���تان یه‌كه‌م‌و ده‌یان ش���اری تورك‬ ‫دوه‌م‌و له‌س���ه‌ر ئاس���تی توركی���اش ببێت ‌ه‬ ‫سێهه‌م پارت‌و به‌ربه‌ستی ‪ %10‬ببڕێت‪ ،‬له‌م‬ ‫شارانه‌ش كه‌ باسمانكرد رێژه‌یه‌كی به‌رچاو‬ ‫ده‌نگ به‌ده‌س���ت بهێنن له‌ك���وردو تورك‪،‬‬ ‫وێڕای ئه‌وه‌ كورد‪ ،‬زمان‌و ڕه‌وشت‌و پیشه‌ی‬ ‫خۆی پاراس���تو‌ه له‌م ناوچه‌و پارێزگایانه‌ی‬ ‫كه‌ تائێستاش له‌ژێر ده‌سه‌اڵتی داگیركاری‬ ‫توركیادای���ه‌‪ ،‬به‌اڵم ببین���ن هه‌ده‌په‌ چۆن‬ ‫یه‌كه‌م ‌ه له‌م شارانه‌ی ك ‌ه زۆرینه‌ی كوردن‌و‬ ‫كه‌متر كه‌وتونه‌ت ‌ه به‌رده‌م سڕینه‌وه‌ی مۆرك‌و‬ ‫شوناس‪ ،‬به‌قه‌اڵی سه‌ختی كوردانیشه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ئامه‌دی پایته‌ختی گه‌وره‌ی كوردانه‌‪:‬‬ ‫( ئایدر ‪%60‬ی ك���ورده‌‪ ،‬ئاگری ‪% 90‬ی‬ ‫كورده‌‪ ،‬م���وش ‪%90‬ی كورده‌‪ ،‬وان ‪%95‬ی‬ ‫ك���ورده‌‪ ،‬بتلی���س ‪%95‬ی كورده‌‪ ،‬س���ێرت‬ ‫‪%90‬ی ك���ورده‌‪ ،‬باتم���ان ‪%98‬ی ك���ورده‌‪،‬‬ ‫جوله‌مێ���رگ – ه���ه‌كاری ‪%100‬ی كورده‌‪،‬‬ ‫ش���ێرناخ ‪%100‬ی ك���ورده‌‪ ،‬ماردین ‪%95‬ی‬ ‫ك���ورده‌‪ ،‬ئامه‌د– دیاربك���ر ‪%90‬ی كورده‌‪،‬‬ ‫دێرسیم ‪%100‬ی كورده‌)‬

‫تێنه‌گه‌یشتن له‌ئۆج ئاالن‪ ،‬دابه‌زین ‌ی ده‌نگه‌كان ‌ی هاده‌پ‬ ‫ی‬ ‫ی جێبه‌جێك���ردن‌و هه‌نگاون���ان له‌بوار ‌‬ ‫ی هه‌ب���و بۆ گه‌ش���ه‌پێدان ‌‬ ‫س���تراتیج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی واقیع���دا‪ ،‬ئه‌و هه‌نگاو‌ه گرنگه‌ش بریت ‌‬ ‫دیموكراسی‌‌و سنوردانان بۆ ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی كرێكاران‬ ‫ی سه‌ربازی‌ پرۆژه‌ی‌ هه‌بو بۆ بو‌ه له‌وه‌ی‌ ك ‌ه ده‌بێت پارت ‌‬ ‫دامه‌زراوه‌ ‌‬ ‫ی ك ‌ه كوده‌تا زۆر به‌ئازایه‌تیه‌و‌ه بڕی���اری‌ چه‌كدانان‬ ‫ی ئه‌و ده‌س���توره‌ ‌‬ ‫گۆڕین��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 1982‬دایاننابو‪ ،‬ب���دات‌و هه‌موی���ان ده‌س���ت به‌خه‌بات ‌‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫س���ه‌ربازیه‌كه‌ ‌‬ ‫ی بكه‌ن‪ ،‬ئۆجه‌الن له‌و واقیع ‌ه‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵتدار‌ه سیاس���ی ‌‬ ‫هه‌مو ئ���ه‌و خااڵن���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌كدار ‌‬ ‫ی دادوگه‌ش���ه‌پێدان تێگه‌یش���تبو ك���ه‌ خه‌بات��� ‌‬ ‫نوێیه‌كان���ی‌ پارت ‌‬ ‫كاریان بۆ ده‌كرد له‌توركیادا‪ .‬له‌به‌رئه‌و‌ه هه‌تا ئێره‌ پێویسته‌‪ ،‬چونكه‌ له‌ئێستادا‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت گۆڕاوه‌‪،‬‬ ‫ی سیاس���ی ‌‬ ‫ئۆج���ه‌الن له‌گ���ه‌ ‌ڵ ئ���ه‌و گۆڕانكاری��� ‌ه سیستم ‌‬ ‫عمر علی‌ محمد‬ ‫ی كردو پارتی‌ ده‌سه‌اڵتدار گۆڕاوه‌‪ ،‬كه‌مالیه‌ت‌و‬ ‫ی مامه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫نوێیان���ه‌دا به‌ئیجاب��� ‌‬ ‫ی عه‌سكه‌ر الواز بون‪ ،‬كه‌واته‌ له‌م قۆناغ ‌ه‬ ‫هه‌نگاوی‌ نا بۆ به‌ش���داری‌ له‌پرۆس ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوێیه‌دا ده‌بێ���ت كوردیش به‌عه‌قڵێك ‌‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی سیاس���یی‌‌و له‌رێگ���ه‌ ‌‬ ‫ی خه‌بات ‌‬ ‫ی سه‌رهه‌ڵدان ‌‬ ‫هه‌ر له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی چاالكان ‌ه نوێ���و‌ه درێ���ژه‌ به‌خه‌بات ب���دات‪ .‬ك ‌ه‬ ‫ی چه‌ن���د پارتێك���ی‌ سیاس���ی ‌‬ ‫ی كورد ل���ه‌دوا ‌‬ ‫رزگاریخ���وازی‌ گه‌ل��� ‌‬ ‫ی خه‌باته‌ بۆ‬ ‫ی ش���ێواز ‌‬ ‫ی به‌شداری‌ كرد له‌پرۆس���ه‌ی‌ سیاسیی‌‌و ئه‌وی���ش گۆڕان ‌‬ ‫س���اڵه‌كانی‌ هه‌ش���تاو دروس���تكردن ‌‬ ‫ی پارتی‌ كرێكاران‪ ،‬دیموكراس���ی ‌ه نوێیه‌ك���ه‌داو دواجاریش خه‌باتی‌ سیاسیی‌‌و مه‌ده‌نی‌‌و هه‌وڵدان ‌ه‬ ‫ش���انه‌ چه‌كداره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مافه‌كان له‌رێگه‌ ‌‬ ‫ێ بۆ به‌ده‌س���تهێنان ‌‬ ‫ی نو ‌‬ ‫ی به‌ئامانجێكی‌ سیاس���ی ‌‬ ‫ی هاده‌پ ‌‬ ‫ئۆج���ه‌الن تیای���دا كه‌س���ایه‌تیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیاره‌و بریتی ‌ه دروس���ت كرد‪ ،‬به‌تایبه‌تی���ش هه‌ده‌پ په‌رله‌مان‌و ده‌س���تكردن به‌ش���ه‌ڕێك ‌‬ ‫سیاسیی‌‌و شۆڕشگێرێك ‌‬ ‫ی نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌ستوری‌‌و یاسایی‌ هه‌تا له‌م رێگه‌یه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌م ك��� ‌ه پارتێكی‌ ته‌واو كورد ‌‬ ‫ی به‌گه‌ڕخستن ‌‬ ‫ی داینه‌مۆ ‌‬ ‫له‌عه‌قڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارتێك���ی‌ تێكه‌ڵه‌ له‌هه‌مو ئایدیۆلۆژیاو ك���ورد له‌باك���ور ب���گات به‌مافه‌كان ‌‬ ‫ی مێژو ‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی���ه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر س���ه‌یر ‌‬ ‫ی دادوگه‌ش���ه‌پێدان‬ ‫ی كرێكاران نه‌ت���ه‌و‌ه جی���اوازه‌كان‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ژێر خۆی‌‪ ،‬چونك ‌ه پارت ‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫فیكری‌ س���ه‌رهه‌ڵدان ‌‬ ‫ی ناوه‌‪،‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی توركی���ادا بو‪ ،‬ك ‌ه له‌م روانگه‌ی���ه‌و‌ه هه‌نگاو ‌‬ ‫بكرێ���ت‪ ،‬ده‌بینی���ن ب���ه‌زۆر قۆناغ���دا چه‌ت���ری‌ چه‌په‌كان ‌‬ ‫ی پرس���یار بو‪ ،‬چونك ‌ه له‌گه‌ش���ه‌پێدانی‌ دیموكراسی‌‌و رێگه‌دان‬ ‫ی ئه‌مه‌یان جێگه‌ ‌‬ ‫تێپه‌ڕیوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تیش وه‌ك چه‌پێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ك���را كرانه‌وه‌ك ‌ه زیات���ر بوایه‌و چه‌پ به‌ئازادی‌ سیاسیی‌‌و به‌شداریی‌ سیاسی ‌‬ ‫رادیكاڵ‌‌و پاش���ان ئ���ه‌و گۆڕانكاریانه‌ ‌‬ ‫به‌س���ه‌ریدا هات���وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم گرنگترین به‌ش���ێك بونای��� ‌ه تیایدا ن���ه‌ك له‌ژێر كورد له‌ژیانی‌ سیاسیی‌ توركیادا‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ی بنای ‌ه‬ ‫ی كرێكاران ئ���ه‌و هه‌نگاوه‌ ‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫خاڵێكی‌ جه‌وهه‌ری‌ بریتی ‌ه له‌هه‌ستكردن كۆنترۆڵی‌ ئه‌واندا بوایه‌‪ ،‬دروستكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ئاش���ت ‌‬ ‫ی زیاتر پرۆژه‌كه‌ی‌ ئۆجه‌الن ‌‬ ‫ی هه‌ده‌پ بۆ ئه‌وه‌بو ك ‌ه بزاڤی‌ سیاس���ی ‌‬ ‫ی رابه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی گۆڕانكاری‌ له‌شێواز ‌‬ ‫به‌بون ‌‬ ‫ی ده‌وڵه‌مه‌ند ده‌كردو ئه‌گه‌ر رۆژێك له‌ڕۆژان‬ ‫ی ك���ورد له‌باك���ور به‌ته‌واوی‌ به‌ش���دار ‌‬ ‫ی سیاسی ‌‬ ‫كردنی‌ ئۆجه‌الن بۆ بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی پرۆس���ه‌كه‌ش ب���ه‌ره‌و هه‌ڵوه‌ش���انه‌و‌ه‬ ‫ی ب���كات‌و هه‌ماهه‌نگ ‌‬ ‫ی سیاس���ی ‌‬ ‫له‌كوردس���تانی‌ باكوردا‪ ،‬ده‌بینین دیدو ژیان ‌‬ ‫ی خه‌بات باش له‌گه‌ڵ‌ نه‌ته‌وه‌كانی‌ تردا دروس���ت بچوایه‌‪ ،‬ئ���ه‌وا هه‌مو تاوانه‌ك ‌ه ده‌كه‌وت ‌ه‬ ‫تێڕوانینه‌كان���ی‌ بۆ ش���ێواز ‌‬ ‫ی ت���ورك‌و ئیتر ورد‌ه سه‌رشانی‌ ده‌سه‌اڵت‪.‬‬ ‫ی ب���كات به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی كه‌مالی���ه‌كان‌و زاڵ‌ بون ‌‬ ‫له‌س���ه‌رده‌م ‌‬ ‫ئۆج���ه‌الن ل���ه‌و بڕوای���ه‌دا ب���و‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌ڕو ناكۆك ‌‬ ‫ی ورده‌ ش���وێنكاره‌كان ‌‬ ‫ی له‌به‌ڕێوه‌بردن ‌‬ ‫عه‌قڵی‌ عه‌س���كه‌رتار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌بات بۆ به‌ده‌س���تهێنان ‌‬ ‫ی هیچ نه‌ته‌وه‌یه‌ك بس���ڕێته‌وه‌و بیگۆڕێ���ت به‌ئاش���تی‌‌و رێگه‌كان��� ‌‬ ‫واڵتداو داننه‌نان به‌بون ‌‬ ‫ی ك���ورد زۆرن‪ ،‬یه‌كێكی���ان‬ ‫ی ت���ورك‌و داننه‌نان پێكه‌وه‌ژیان‌و گه‌شه‌دان به‌دیموكراسی‌‪ .‬مافه‌كان��� ‌‬ ‫غه‌ی���ری‌ نه‌ت���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌كداریه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر شێواز ‌‬ ‫ی خه‌بات ‌‬ ‫ی به‌ش���داریكردن له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان��� ‌‬ ‫ی نه‌ت���ه‌وه‌كان‌و ئ���ازادی‌‌و بون ‌‬ ‫به‌ماف ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌كاراكته‌ر ‌‬ ‫ی خه‌باتێكیش پێویس���ت ‌‬ ‫ی پاڵێوراوێك ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك كۆمارو بون��� ‌‬ ‫چاالكی‌ سیاسیی‌ هیچ گروپ‌و الیه‌نێك ‌‬ ‫ێ هه‌ی���ه‌‪ ،‬ده‌ش���ێت كۆمه‌ڵێ���ك‬ ‫ی ن���و ‌‬ ‫تری‌ غه‌یری‌ تورك‪ ،‬جیاوازی‌ هه‌ی ‌ه له‌و كورد بۆ ئه‌م پۆسته‌و پاشان به‌شدار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ور‌ه بن له‌قۆناغ ‌‬ ‫ی حوزه‌یرانی‌ پێش���و‪ ،‬س���ه‌ركرد‌ه پیاو ‌‬ ‫ی له‌هه‌ڵبژاردنی‌‪‌ 7‬‬ ‫ی ك ‌ه ئێس���تا سیس���تم ‌‬ ‫قۆناغه‌ نوێیه‌ ‌‬ ‫ی چاالكانه‌ی‌ كورد له‌ناو هه‌ده‌پدا‪ ،‬خه‌بات���ی‌ شۆڕش���گێڕی‌‌و چه‌كداریدا‪،‬‬ ‫ی پێ���دا تێده‌په‌ڕێت به‌شدار ‌‬ ‫سیاس���یی‌ توركیا ‌‬ ‫ی ڕو له‌خه‌باتی‌ مه‌ده‌نی‌‌و‬ ‫ی به‌اڵم ئه‌وكاته‌ ‌‬ ‫به‌تایبه‌تی���ش له‌دوای‌ س���اڵی‌‪ 2002‬ك ‌ه پاشان به‌ده‌ستهێنانی‌ ده‌نگێكی‌ زۆر ‌‬ ‫ی ده‌كات پێویستی‌ به‌كۆمه‌ڵێك‬ ‫ی سه‌رباز ‌‬ ‫ی تریش له‌ناوخۆ ‌‬ ‫ی ده‌چێت��� ‌ه كوردو نه‌ته‌وه‌كان��� ‌‬ ‫پارت���ی‌ دادو گه‌ش���ه‌پێدان ‌‬ ‫ێ هه‌یه‌‪ ،‬پێموای ‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫ی توركی���ا‪ ،‬ك��� ‌ه ئه‌م���ه‌ش هاوش���ان بو كاراكته‌ری‌ نو ‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‌و توركیا ده‌چێته‌ قۆناغێك ‌‬ ‫ی ناكۆكیه‌كانه‌ له‌ناو‬ ‫ی جه‌وه���ه‌ر ‌‬ ‫ی خاڵ��� ‌‬ ‫ی هه‌نگاوه‌كان ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ به‌ره‌وپێش بردن ‌‬ ‫نوێوه‌‪.‬‬ ‫ی هه‌مو پارت ‌ه سیاسیه‌كانی‌ كورد‪ ،‬له‌هه‌مو‬ ‫ئۆجه‌الن له‌گ ‌ه ‌ڵ ئه‌م قۆناغ ‌ه نوێیه‌دا پرۆسه‌ی‌ ئاشتی‌‌و كرانه‌وه‌ی‌ دیموكراس ‌‬ ‫ی كوردستانداو هه‌رئه‌مه‌ش بو‬ ‫ی نوێ���ی‌ هه‌بو‪ ،‬به‌ده‌م ب���و‪ ،‬پرۆس���ه‌ی‌ ئاش���تی‌ گه‌یش���تبو‌ه پارچه‌كان ‌‬ ‫دی���دو تێڕوانین ‌‬ ‫ی هه‌ڵگیرسانی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆ‬ ‫ی زۆر هه‌س���تیارو گرنگ‪ ،‬ك ‌ه كه‌ بوه‌ هۆ ‌‬ ‫ی ‪AKP‬و‌ه بو‪ ،‬قۆناغێك ‌‬ ‫كرانه‌وه‌ی‌ دیموكراس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باش���ورو ئه‌نجامه‌كه‌ش ‌‬ ‫ی ته‌واو له‌كوردستان ‌‬ ‫ی ئه‌ویش له‌الی���ه‌ك به‌رامبه‌ره‌كان ‌‬ ‫ئه‌و ك ‌ه هه‌نگاوێك هات ‌ه پێش‌و باس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان‌و كوژرانی‌ زۆربه‌ ‌‬ ‫ی كردو ئاماده‌بو ك ‌ه ده‌خس���ت ‌ه ژێر پرس���یارو ئیت���ر هیچ وێرانبون ‌‬ ‫له‌ئازادی‌ سیاس���ی ‌‬ ‫ی گه‌لی‌ كوردداو بیانویه‌كی���ان به‌ده‌س���ته‌وه‌ نه‌ده‌ما ك ‌ه پێشمه‌رگه‌ دڵس���ۆزو به‌جه‌رگه‌كان بو‬ ‫دان بنێ���ت به‌مافه‌كان ‌‬ ‫ی له‌م شه‌ڕه‌دا‪.‬‬ ‫ی بچێته‌ بوار ‌‬ ‫ی ده‌بێت پرۆس���ه‌ی‌ ئاشت ‌‬ ‫هه‌نگاوێ���ك هاتبوه‌ پێش���ه‌وه‌و پالن ‌‬

‫ئۆجه‌الن له‌و‬ ‫بڕوایه‌دا بو‪ ،‬كه‌‬ ‫رێگه‌كانی‌ خه‌بات‬ ‫بۆ به‌ده‌ستهێنانی‌‬ ‫مافه‌كانی‌ كورد زۆرن‬ ‫یه‌كێكیان خه‌باتی‌‬ ‫چه‌كداریه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر‬ ‫شێوازی‌ خه‌باتێكیش‬ ‫پێویستی‌ به‌كاراكته‌ری‌‬ ‫نوێ‌ هه‌یه‬ ‫ی‬ ‫ی قه‌ندیل‪ ،‬ئه‌یانتوان ‌‬ ‫س���ه‌ركرده‌كان ‌‬ ‫ل���ه‌م په‌یام ‌ه پێش���كه‌وتوه‌ی ئۆجه‌الن‬ ‫ی‬ ‫تێبگ���ه‌ن‌و زۆر به‌بچوك���ی‌‌و له‌روانگه‌ ‌‬ ‫ی ئاینده‌ی‌ خۆیانه‌و‌ه‬ ‫پێگه‌و چاره‌نوس��� ‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ی���ان له‌گ ‌ه ‌ڵ گوتاره‌ سیاس���یی ‌ه‬ ‫نوێیه‌كه‌دا ك���ردو س���ه‌رئه‌نجام ملیان‬ ‫بۆ نه‌دا‪ ،‬چونك��� ‌ه هه‌ریه‌كه‌یان ده‌یوت‬ ‫ی من له‌م خه‌بات ‌ه سیاس���یی ‌ه‬ ‫ئایا پێگ ‌ه ‌‬ ‫نوێیه‌دا چی‌ ده‌بێت؟‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ئ���ه‌وان به‌ب���ێ‌ گوێدان ‌ه‬ ‫ی ك ‌ه ئایا ئه‌گه‌ر ش���ه‌ڕ ده‌س���ت‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئۆجه‌الن بۆ‬ ‫پێ‌ بكات���ه‌و‌ه پالنه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی ك���ورد‬ ‫ئاش���تی‌‌و سه‌رخس���تنی‌ دۆز ‌‬ ‫ی شه‌ڕیان دایه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌كوێ‌ ده‌گات‪ ،‬بڕیار ‌‬ ‫ی پرۆسه‌ی‌ ئاشتیه‌كه‌شدا‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستپێكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌رده‌وام هه‌ڕه‌شه‌ ‌‬

‫شه‌ڕیان ده‌كرد‪.‬‬ ‫له‌وانه‌ی��� ‌ه هه‌ندێك له‌وان ‌ه بڵێن‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫ی شه‌ڕ نه‌بوین‌و ده‌وڵه‌ت‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ر ‌‬ ‫ی ك���رد‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌م كاته‌ش���دا‬ ‫فه‌رز ‌‬ ‫نه‌ده‌بوای��� ‌ه ئه‌وان بچنه‌ژێ���ر ئه‌و باره‌‪،‬‬ ‫چونك��� ‌ه هه‌تا ئ���ه‌م س���اته‌وه‌خته‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی دیموكراس���ی‌‌و به‌ش���دار ‌‬ ‫پرۆس���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاسی ‌‬ ‫ی هه‌ر هه‌یه‌‪ ،‬فره‌ی ‌‬ ‫سیاس���ی ‌‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌ر هه‌یه‌‪ ،‬بڕیاری‌ كوده‌ت���او كۆتای ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌رم��� ‌‬ ‫به‌دیموكراس���ی‌ به‌ش���ێو‌ه ‌‬ ‫نه‌دراوه‌‪.‬‬ ‫ی كرێكاران‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ده‌بوای���ه‌ پارت ‌‬ ‫ی ش���ه‌ڕێكه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫نه‌چێت���ه‌ ژێر ب���ار ‌‬ ‫ی ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌رامبه‌ره‌ك��� ‌هی‌ بۆی‌ دی���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌ڕ ك ‌ه به‌خواست ‌‬ ‫یان گۆڕه‌پانێك ‌‬ ‫به‌رامبه‌ره‌كه‌یه‌ت���ی‌‪ .‬به‌بڕوای‌ به‌ش���ێك‬ ‫ی كرێكاران‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ی سیاسی ‌‬ ‫له‌چاودێران ‌‬ ‫به‌ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی‌ ش���ه‌ڕ خزمه‌تیان‬ ‫به‌ به‌رامبه‌ره‌كانیان ك���ردو ئه‌و ده‌نگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ش���ێك ‌‬ ‫زۆره‌ش ك��� ‌ه ‪ AKP‬هێنا ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌و‌ه بۆ ئه‌و گوت���ار‌ه تونده‌ ‌‬ ‫ی كرێكاران‬ ‫ك ‌ه ده‌وڵه‌ت به‌رامبه‌ر به‌پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و گوتاره‌وه‌ وا ‌‬ ‫هه‌یبو ك ‌ه له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی تورك گه‌یاند ك ‌ه ئه‌وان ئه‌مڕۆ‬ ‫له‌گه‌ل��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌وره‌و پالنێك ‌‬ ‫له‌به‌رده‌م مه‌ترسیه‌ك ‌‬ ‫ی گ���ه‌وره‌دان‌و‬ ‫ئیقلیم���ی‌‌و نێوده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی كرێكارانه‌و‌ه‬ ‫ی پارت��� ‌‬ ‫ئه‌وه‌ش له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫پیاده‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت به‌ه���ۆی‌ ئ���ه‌و ماش���ێن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاندن���ه‌ زه‌به‌الحه‌وه‌ ك���ه‌ هه‌یه‌ت ‌‬ ‫توانی‌ ئ���ه‌م گوت���اره‌ بگه‌یه‌نێته‌ هه‌مو‬ ‫ی‬ ‫ی توركیاو له‌الی‌ كۆمه‌ڵێك ‌‬ ‫هاواڵتیه‌ك��� ‌‬ ‫ی وه‌ربگیرێت‪.‬‬ ‫زۆریش وه‌ك راست ‌‬ ‫ی ده‌زانی‌ ك ‌ه‬ ‫ئۆجه‌الن ئه‌و راس���تیه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫درێژه‌دان به‌ش���ه‌ڕ خزمه‌ت به‌ئاینده‌ ‌‬ ‫ی كورد ن���اكات‪ ،‬چونكه‌ له‌ده‌یان‬ ‫گه‌ل��� ‌‬ ‫ی پێشودا ئه‌و راس���تی ‌ه سه‌لماو‌ه‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫كه‌ كورد ته‌نها به‌پشتبه‌ستن به‌چه‌ك‌و‬ ‫ش���اخ ناتوانێت مافه‌كانی‌ به‌ده‌س���ت‬ ‫بهێنێت‪ ،‬چونكه‌ رژێمه‌ ده‌سه‌اڵتداره‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ربازیدا زۆر له‌شۆڕشگێڕان ‌‬ ‫له‌بوار ‌‬ ‫كورد به‌هێزترن‌و زۆر ئه‌سته‌م ‌ه به‌چه‌ك‬ ‫ی مێژو و‬ ‫چ���ۆك داب���ده‌ن‪ ،‬به‌درێژای��� ‌‬ ‫ی كوردیش‪ ،‬هه‌رگیز‬ ‫خه‌باتی‌ چه‌ك���دار ‌‬ ‫ی چه‌كداریه‌و‌ه‬ ‫ی خه‌بات��� ‌‬ ‫كورد له‌رێگه‌ ‌‬ ‫نه‌گه‌یشتوه‌ به‌مافه‌كانی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌و‌ه له‌مكات���ه‌دا ك���ه‌ پارت ‌‬ ‫ی ت���ر‬ ‫كرێ���كاران بڕیاری���دا جارێك��� ‌‬ ‫بگه‌ڕێته‌و‌ه بۆ خه‌باتی‌ ش���اخ‪ ،‬هه‌ندێك‬

‫ی‬ ‫ی قه‌ندیل وایانده‌زان ‌‬ ‫له‌س���ه‌ركرده‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه هێ���زو پش���تیوانی‌ جه‌م���اوه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باك���ور بۆ پارت ‌‬ ‫كورد له‌كوردس���تان ‌‬ ‫كرێ���كاران‌و ه���ه‌ده‌پ له‌درێ���ژه‌دان‬ ‫ی‬ ‫به‌خه‌باتی‌ چه‌كداریدایه‌‪ ،‬به‌اڵم دابه‌زین ‌‬ ‫ده‌نگه‌كان له‌هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانیه‌كه‌دا‬ ‫ی سه‌لماند‪.‬‬ ‫پێچه‌وان ‌هی‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ ئه‌و راس���تی ‌هی‌ پیش���اندا ك ‌ه‬ ‫ی باكور‬ ‫له‌ئێس���تادا هاواڵتیانی‌ ك���ورد ‌‬ ‫ی ئارام‌و ئاس���وده‌دا‬ ‫به‌ش���وێن ژیانێك ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێ���ن‪ ،‬ك��� ‌ه دورب���ن له‌ش���ه‌ڕو‬ ‫توندوتی���ژی‌‌و ئه‌و ده‌نگ���ه‌ زۆره‌ش ك ‌ه‬ ‫ی بۆ ئه‌وه‌بو‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ پێشودا هێنا ‌‬ ‫ك ‌ه درێژ‌ه به‌خه‌باتی‌ سیاس���یی‌ بد‌هن‌و‬ ‫ی له‌حكومه‌تدا‬ ‫بڕۆنه‌ په‌رله‌مان‌و به‌شدار ‌‬ ‫بكه‌ن بۆ گه‌ش���ه‌پێدانی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫ی بژێوی‌‌و گوزه‌ران‌و له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫باش���كردن ‌‬ ‫ی مافه‌كان‬ ‫ئه‌مه‌ش���دا كار بۆ چه‌سپاندن ‌‬ ‫بكه‌ن له‌ناو په‌رله‌مان‌و حكومه‌تدا‪.‬‬ ‫ی هه‌ده‌پ‬ ‫به‌اڵم له‌راس���تیدا ئاڕاسته‌ ‌‬ ‫به‌م ش���ێوه‌ی ‌ه نه‌بو‪ ،‬به‌ڵك���و ئه‌وانیش‬ ‫ی ‪PKK‬دا‬ ‫له‌ژێر كاریگه‌ری‌ سیاس���یه‌ت ‌‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتیان ده‌كردو گوتاری‌ ئه‌وان‬ ‫زا ‌ڵ بو به‌سه‌ریاندا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌رویه‌كی‌ تره‌و‌ه هه‌ڵگیرس���انه‌وه‌ ‌‬ ‫ش���ه‌ڕ بو‌ه هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ك��� ‌ه تورك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ره‌گه‌زپه‌رسته‌كان به‌تایبه‌تیش به‌شێك ‌‬ ‫ی مه‌هه‌پ ‌ه‬ ‫زۆر له‌س���ه‌ركرده‌و جه‌م���اوه‌ ‌‬ ‫ی دادوگه‌ش���ه‌پێدان‌و‬ ‫ڕو بكه‌ن��� ‌ه پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌هێ���زی‌ بك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ئه‌و‌هی‌ ك��� ‌ه دادوگه‌ش���ه‌پێدان توانیان‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رباز ‌‬ ‫ی ت���ر دامه‌زراوه‌ ‌‬ ‫جارێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫چ���االك بكه‌ن���ه‌وه‌و بیخه‌ن��� ‌ه ژێرباڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆی���ان‌و ئه‌مجاره‌ی���ان له‌جیات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌مالیه‌ت ببن��� ‌ه پارێزه‌ر ‌‬ ‫پارێ���زه‌ر ‌‬ ‫ی دادوگه‌ش���ه‌پێدان‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫سیاس���ه‌ته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م ئاراسته‌یه‌ش له‌سیستمی‌ سیاسی ‌‬ ‫ی كورد نیه‌و دواجار‬ ‫توركیادا به‌قازانج ‌‬ ‫ی عه‌س���كه‌ر‬ ‫به‌ره‌و به‌هێزكردنه‌و‌هی‌ باڵ ‌‬ ‫ده‌چێ���ت‌و ئه‌گ���ه‌ری‌ له‌بارچون���ی‌ ئه‌و‬ ‫ێ ده‌كرێ���ت ك ‌ه‬ ‫ده‌ستكه‌وتانه‌ش���ی‌ ل��� ‌‬ ‫هه‌تا ئێس���تا به‌ده‌ستهاتون‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه‬ ‫ل���ه‌م بارودۆخ���ه‌ نوێی���ه‌دا ه���ه‌ده‌پ‌و‬ ‫ی كرێكاران پێویس���تیان به‌وه‌ی ‌ه‬ ‫پارت��� ‌‬ ‫ی زانس���تی‌‌و‬ ‫ك���ه‌ به‌خۆداچونه‌وه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی رابردو‬ ‫ورد بكه‌ن‌و س���ود له‌هه‌ڵه‌كان ‌‬ ‫ی ت���ر بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ‬ ‫وه‌ربگرن‌و جارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫پرۆژه‌ك ‌هی‌ ئۆجه‌الن‌و بزانن بۆ قۆناغ ‌‬ ‫ی ده‌ڵێت‪.‬‬ ‫داهاتو ئه‌و چ ‌‬

‫کتێب‬

‫)‪ )502‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/10‬‬

‫ریشه‌ی‌ بیروباوه‌ڕی‌ بارزانیه‌كان‬

‫‪17‬‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫"به‌پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌ناو خه‌ڵكدا‬ ‫له‌باره‌یانه‌وه‌ باوه‌‪ ،‬بارزانیه‌كان خێڵێك‬ ‫پێكناهێنن‌و سیسته‌مه‌ ئابورییه‌كه‌یان هیچ‬ ‫چه‌شنه‌ ده‌ره‌به‌گایه‌تییه‌كی‌ به‌خۆیه‌وه‌‬ ‫نه‌دیوه‌‪ ،‬به‌اڵم گومان له‌وه‌دا نیه‌ كه‌‬ ‫بارزانیه‌كان كۆنفیدراسیۆنێكی‌ خێڵه‌كی‌‬ ‫پێكده‌هێنن كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫له‌چه‌ند لقێكی‌ خێڵی‌ زێبار پێكدێ‌‪ .‬ئه‌وان‬ ‫گروپێكی‌ نهێنی‌ پارێزن كه‌ توانیویانه‌‬ ‫نهێنیه‌كانی‌ زۆربه‌ی‌ بیروباوه‌ڕه‌كانیان‬ ‫به‌شاراوه‌یی‌ بپارێزن"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ بۆچونی‌ نوسه‌ری‌ یه‌كێك له‌كتێبه‌‬ ‫ناوازه‌كانه‌ ده‌رباره‌ی‌ "ریشه‌ی‌ بیروباوه‌ڕی‌‬ ‫بارزانیه‌كان"‪ ،‬كه‌ نوسه‌ره‌كه‌ی‌ "فه‌رید‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد"‪ ،‬كتێبه‌كه‌ ‪ 414‬الپه‌ڕه‌ی‌‬ ‫قه‌باره‌ گه‌وره‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌سه‌س����ه‌رد ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫ئ����ه‌م لێكۆڵینه‌وه‌ی����ه‌ی‌ به‌ه����ۆی‌ دژواریی‬ ‫گه‌ڕان به‌دوای‌ ره‌گ‌و ریش����ه‌ی‌ بیروباوه‌ڕی‌‬ ‫بارزانی����ه‌كان‌و فاكت����ه‌ره‌ پێكهێنه‌ره‌كانی‌‌و‬ ‫پش����كنینی‌‪ ،‬حه‌وت س����اڵی‌ خایاندوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "به‌پشتبه‌س����تن‬ ‫به‌مێرخاس����ی‌‌و به‌خ����ت یاری����ی‌ بنه‌ماڵه‌ی‌‬ ‫شێخ ئه‌حمه‌دو مسته‌فا بارزانی‬ ‫شێخانی‌ بارزان‪ ،‬ته‌كیه‌ی‌ بارزان ره‌وشێكی‌‬ ‫ئایدۆلۆژیی‌ له‌س����ه‌ر بنه‌مای‌ سیس����تمێكی‌‬ ‫پشتبه‌س����تو ب����ه‌ به‌هاكان����ی‌ دادو ژیان����ی‌ خۆی‌ داناوه‌ كه‌ پێیده‌ڵێن "ته‌قیه‌"‪.‬‬ ‫ه����ه‌ره‌وه‌زی‌ داهێنا‪ ،‬بێگوم����ان بیروباوه‌ڕی‌‬ ‫ته‌قی����ه‌ كه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ش����یعه‌وه‌ هه‌یه‌و‬ ‫بارزانیه‌كان بیروباوه‌ڕێكی‌ س����اده‌و ساكاره‌‪ ،‬ناوه‌ڕۆكه‌ك���� ‌هی‌ ئام����اژه‌ ب����ۆ ش����اردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ب����ه‌اڵم پێداگرتنی‌ ئه‌م بیروباوه‌ڕه‌ له‌س����ه‌ر بیروباوه‌ڕ‌و ده‌رخس����تنی‌ ئادگارێكی‌ جیاواز‬ ‫هێشتنه‌وه‌ی‌ بنه‌ماكانی‌ به‌نهێنی‌‪ ،‬وایكردوه‌ ده‌كات‪ .‬ئه‌م بیروباوه‌ڕ ش����اردنه‌وه‌یه‌ له‌نێو‬ ‫گه‌یش����تنه‌ بنج‌و بناوانی‌ كارێكی‌ ئه‌س����ته‌م ئێزیدی‌‌و عه‌له‌وی‌‌و كاكه‌ییه‌كان‌و ش����ه‌به‌ك‌و‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫هه‌قه‌كانیش����دا هه‌ی����ه‌ ك���� ‌ه كۆمه‌ڵگ����ه‌ی‌‬ ‫داخراون‪.‬‬ ‫بارزان‌و شێخه‌كانیان‬ ‫"ب����ارزان" كه‌وتوه‌ته‌ ئه‌وپ����ه‌ڕی‌ باكوری‌‬ ‫شێخ محه‌ممه‌د‬ ‫رۆژئ����اوای‌ پارێ����زگای‌ هه‌ولێ����ر‪ ،‬له‌نزی����ك‬ ‫ئه‌سه‌س����ه‌رد ب����اس ل����ه‌وه‌ ده‌كات ك����ه‌‬ ‫‌و‬ ‫س����نوری‌ عێراق له‌گه‌ڵ‌ هه‌ری����ه‌ك له‌ئێران "دوای‌ شكس����تی‌ شێخ عوبه‌یدواڵی‌ نه‌هری‌‌و‬ ‫توركیا‪ ،‬ئه‌سه‌س����ه‌رد ئام����اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات دورخستنه‌وه‌ی‌ به‌خاووخێزانه‌وه‌ بۆ حیجاز‪،‬‬ ‫كه‌ به‌رله‌وه‌ی‌ ش����ێخ تاجه‌ددی����ن له‌كۆتایی‌ شێخ محه‌مه‌د چاو ده‌بڕێته‌ ئه‌وه‌ی‌ رۆڵێكی‌‬ ‫س����ه‌ده‌ی‌ هه‌ژده‌هه‌مدا ته‌كیه‌ی‌ تێدا دابنێ‌‪ ،‬گه‌وره‌ت����ر ببینێت له‌ژیانی‌ گش����تیدا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ب����ارزان له‌گوندێكی‌ زێباریی����ه‌كان به‌والوه‌ هه‌رچه‌نده‌ دوای‌ شكستی‌ شێخایه‌تی‌ نه‌هری‌‪،‬‬ ‫هیچی‌ تر نه‌بو‪ .‬بارزانیه‌كان به‌بنه‌چه‌ س����ه‌ر روبه‌ری‌ بیروباوه‌ڕی‌ فراوانتر كرده‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌خێڵی‌ "زێباری‌" بون‪ ،‬ب����ه‌اڵم بارزان ئه‌و ش����ێخ محه‌مم����ه‌د دودڵ‌ ب����و له‌راگه‌یاندنی‌‬ ‫گون����ده‌ بو كه‌ ناوی‌ خ����ۆی‌ به‌بارزانیه‌كان‌و بیروب����اوه‌ڕی‌‌و پێیواب����و كات����ی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫بیروباوه‌ڕه‌كه‌یان به‌خش����ی‌‪ .‬ش����ێخه‌كانیان نه‌هاتوه‌‪ .‬هاوكات شوێنكه‌وتوانی‌ گه‌رم‌وگوڕ‬ ‫خ����اوه‌ن كاریزما بون‌و به‌پی����رۆز داده‌نران‪ ،‬ب����ون‌و كه‌وتن����ه‌ نه‌هێش����تنی‌ خاوه‌ندارێتی‌‬ ‫شێخه‌كانی‌ بارزان به‌پێچه‌وانه‌ی‌ شێخه‌كانی‌ زه‌وی‌‪ ،‬له‌پێناو كۆمه‌ڵگایه‌كی‌ یه‌كسان‌و دور‬ ‫زێبارو سورچی‌‌و برادۆستی‌ دراوسێیان یان له‌چه‌وساندنه‌وه‌دا‪.‬‬ ‫ش����ێخه‌كانی‌ قادری‌‌و نه‌ه����ری‌‌و تاڵه‌بانیه‌وه‌‬ ‫نه‌بونه‌ چینێكی‌ ئه‌رستۆكراتی‌ كشتوكاڵی‌‌و‬ ‫شێخ عه‌بدولسه‌المی‌ دوه‌م‬ ‫زه‌ویدار‪.‬‬ ‫نوس����ه‌ر ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "پاش‬ ‫ش����ێخ محه‌ممه‌د‪ ،‬ش����ێخ عه‌بدولس����ه‌المی‌‬ ‫ئیسماعیلی‌‌و سۆفیگه‌ری‌‬ ‫دوه‌م كۆنفدراس����یۆنێكی‌ خێڵه‌ك����ی‌ له‌چوار‬ ‫له‌گه‌ڕان به‌دوای‌ ره‌گ‌و ریشه‌ی‌ بیروباوه‌ڕی‌ به‌ره‌ب����اب پێكهێنا كه‌ بریتی‌ بون له‌"به‌ڕۆژ‪،‬‬ ‫بارزانیه‌كاندا‪ ،‬نوس����ه‌ر ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات م����زوری‌‪ ،‬ش����ێرزان‌و دۆڵه‌م����ه‌ڕی‌"‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫كه‌ بیروب����اوه‌ڕی‌ بارزانی����ه‌كان دو بناوانی‌ ئۆرستۆكراته‌كانی‌ خێڵی‌ زێباری‌‌و برادۆست‌و‬ ‫هه‌یه‌‪":‬بناوانێك����ی‌ ئیس����ماعیلی‌‌و بناوانێكی‌ رێكانی‌‌و سورچیدا كه‌وته‌ شه‌ڕ‌و ملمالنێیه‌كی‌‬ ‫س����ۆفیگه‌ری‌"‪ .‬بۆچونێكی‌ تری����ش ئه‌وه‌یه‌ سه‌خته‌وه‌‪.‬‬ ‫ك����ه‌ "هه‌ردو بناوان له‌س����ه‌ره‌نجامدا یه‌كیان‬ ‫ئه‌سه‌س����ه‌رد ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫گرتوه‌ته‌وه‌و ئه‌م����ه‌ش كاریگه‌رییه‌كی‌ زۆری‌ هه‌روه‌ك چ����ۆن "دروزه‌كان له‌ناوه‌ڕاس����تی‌‬ ‫له‌س����ه‌ر پێكهاته‌ی‌ ئایدۆلۆژیی‌ بیروباوه‌ڕی‌ س����ه‌ده‌ی‌ نۆزده‌هه‌مه‌وه‌ ده‌رگای‌ هاتنه‌ نێو‬ ‫بارزانیه‌كان به‌جێهشتوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و تائیفه‌یه‌ی����ان به‌یه‌كجاری‌ داخس����ت"‪،‬‬ ‫ئیسماعیلییه‌كان گروپێكی‌ شیعه‌ مه‌زهه‌بی‌ به‌هه‌مانشێوه‌ له‌مه‌به‌دوا بارزانیه‌كان ده‌رگای‌‬ ‫توندڕه‌وب����ون‪ ،‬ك����ه‌ ئایین‌و س����ۆفیگه‌ری‌‌و وه‌رگرتنی‌ بێگانه‌یان بۆ هه‌تاهه‌تایه‌ داخست‪،‬‬ ‫سیاس����ه‌تیان تێكه‌ڵ����ی‌ فه‌لس����ه‌فه‌ ك����رد‪ .‬پاش ئه‌وه‌ی‌ كۆنفدراسیۆنه‌ خێڵه‌كییه‌كه‌یان‬ ‫هه‌روه‌ها بیروباوه‌ڕی‌ بارزانیه‌كان له‌به‌شێكی‌ پێكهێن����ا‪ ،‬هه‌م����و چاالكیه‌كان����ی‌ تایبه‌ت‬ ‫گرنگ����ی‌ پێكهات����ه‌ فیكرییه‌كانیدا پش����ت به‌باڵوكردن����ه‌وه‌ی‌ بیروباوه‌ڕیان راگرت‪ .‬كه‌‬ ‫ئه‌ستوره‌ به‌ به‌ها سۆفیگه‌رییه‌كان‌و ریشه‌ی‌ به‌پێی‌ شیكاری‌ نوسه‌ر "بیروباوه‌ڕی‌ بارزانی‌‬ ‫دوه‌می‌ بیروباوه‌ڕی‌ بارزانی‌ پێكده‌هێنن‪ ،‬كه‌ وه‌ك بیروباوه‌ڕێك����ی‌ بێ‌ رێ‌‌و ره‌س����م خۆی‌‬ ‫له‌س����ه‌ده‌ی‌ نۆزده‌هه‌مه‌وه‌ به‌الی‌ ته‌ریقه‌تی‌ ده‌نوێنێ‪ ،‬واته‌ په‌یڕه‌وه‌كانی‌ ئه‌م بیروباوه‌ڕه‌‬ ‫نه‌قشبه‌ندیدا وه‌رچه‌رخاوه‌‪.‬‬ ‫هیچ فه‌رزێكی‌ ش����ه‌رعییان له‌سه‌ر نیه‌"‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌م����ه‌ له‌كاتێكدای����ه‌ كه‌ "س����ۆفیگه‌ری‌ ئه‌م پره‌نس����یپه‌ به‌تایبه‌ت����ی‌ له‌بیروباوه‌ڕی‌‬ ‫تۆكمه‌ترین بیروباوه‌ڕی‌ ئایینیه‌ له‌ڕێی‌ زانینی‌ ئیسماعیلی‌ سۆفیگه‌رییه‌وه‌ وه‌رگیراوه‌‪.‬‬ ‫روحانیه‌وه‌‪ ،‬كه‌ به‌چاوێكی‌ سوكه‌وه‌ له‌ژیانی‌‬ ‫مادی‌ ده‌ڕوانن‌و هه‌ژاری‌ شكۆمه‌ندییه‌"‪.‬‬ ‫ئاسمان په‌یامێكی‌ پیرۆزی‌ پێسپاردوه‌‬ ‫ئه‌سه‌س����ه‌رد پێیوایه‌ "ئ����ه‌م بیروباوه‌ڕه‌‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ دوای‌‬ ‫كاریگه‌رییه‌ك����ی‌ زۆری‌ له‌س����ه‌ر بیروباوه‌ڕی‌ ئه‌وه‌ی‌ ته‌كیه‌ی‌ ب���ارزان له‌گه‌ڵ‌ ده‌وربه‌ری‌‬ ‫بارزانی‌ به‌جێهێش����ت‌و جوتیاره‌ هه‌ژاره‌كانی‌ كه‌وت���ه‌ ملمالنێیه‌ك���ی‌ دژواره‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌الی‌‬ ‫هان����دا پش����تگیریی‌ ته‌كیه‌ی‌ ب����ارزان بكه‌ن دامه‌زراندنی‌ په‌یوه‌ن���دی‌ له‌گه‌ڵ‌ خه‌ڵكانی‌‬ ‫له‌ملمالنێی����دا له‌گ����ه‌ڵ‌ ئۆرۆستۆكراس����یی‌ ره‌ش‌و روتدا دایشكاندو بارزان له‌گوندێكی‌‬ ‫كش����توكاڵیدا"‪ .‬له‌دیدی‌ ئه‌وه‌وه‌ "به‌ به‌راورد فه‌رام���ۆش‌و په‌راوێزخراوه‌وه‌‪ ،‬بوه‌ گوندێك‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ش����ێخایه‌تییه‌كانی‌ تردا‪ ،‬شێخایه‌تیی‌ كه‌ تام���ه‌زرۆی‌ جیهانێكی‌ دادپه‌روه‌رانه‌ترو‬ ‫ب����ارزان تا ئه‌وكات����ه‌ی‌ له‌س����اڵی‌ ‪1969‬دا ئاشتیخوازتر بو‪ .‬نوسه‌ر باس له‌"گفتوگۆیه‌كی‌‬ ‫له‌به‌ریه‌ك هه‌ڵوه‌ش����ایه‌وه‌‪ ،‬ه����ه‌ر به‌رده‌وام نێوان شێخ عه‌بدولسه‌المی‌ دوه‌م‌و قایمقامی‌‬ ‫ب����و له‌س����ه‌ر ش����كۆمه‌ندكردنی‌ هه‌ژاری����ی‌‪ .‬ئامێدی‌ به‌وه‌كاله‌ت له‌ساڵی‌ ‪1904‬دا ده‌كات‬ ‫به‌پێچه‌وان����ه‌ی‌ ش����ێخایه‌تیه‌كانی‌ ق����ادری‌‌و كه‌ ئه‌وه‌ی‌ لێهه‌ڵده‌هێنجرێ‌ ته‌كیه‌ی‌ بارزان‬ ‫نه‌قشبه‌ندیه‌كانی‌ تره‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌و بڕوایه‌دا بوه‌ ئاسمان په‌یامێكی‌ پیرۆزی‌‬ ‫پێسپاردوه‌ كه‌ ئه‌ویش البردنی‌ زوڵم‌و زۆره‌‬ ‫خۆشاردنه‌وه‌و ئاشكراگه‌رایی‌‬ ‫له‌سه‌ر چه‌وساوه‌كان"‪.‬‬ ‫ئه‌سه‌س����ه‌رد ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫به‌اڵم وه‌ك ئه‌سه‌سه‌رد جه‌غتی‌ لێده‌كاته‌وه‌‬ ‫بارزانیه‌كان به‌دڵنیاییه‌وه‌ گروپێكی‌ نهێنیپارێز كه‌ "بزوتنه‌وه‌ی‌ بارزان���ی‌ نه‌ هیچ دیدێكی‌‬ ‫پێكده‌هێنن‌و توانیویانه‌ نهێنیه‌كانی‌ زۆربه‌ی‌ سیاس���ی‌ هه‌بو نه‌ هیچ دیدێكی‌ ش���اری‌‪،‬‬ ‫بیروباوه‌ڕه‌كانی����ان بپارێ����زن‪ .‬وه‌ك زۆرێك به‌ڵكو مۆركی‌ جوتیارانه‌ به‌سه‌ریدا زاڵ‌ بو‪،‬‬ ‫له‌گروپ����ه‌ ئایینیه‌كان����ی‌ تر‪ ،‬سیس����تمێكی‌ ئامڕازی‌ خه‌باتی‌ جوتیاران‌و راپه‌ڕینه‌كانیان‬ ‫به‌هێز بۆ رێگرت����ن له‌ده‌رچونی‌ نهێنیه‌كان‌و بو له‌دژی‌ دامه‌زراوه‌ی‌ ده‌ره‌به‌گایه‌تی‌"‪ ،‬كه‌‬ ‫رێكخس����تنی‌ په‌یوه‌ندی‌ له‌گه‌ڵ‌ ده‌وروبه‌ری‌ له‌م روه‌وه‌ له‌گروپی‌ هه‌قه‌وه‌ نزیكن‪.‬‬

‫له‌بیروباروه‌ڕ ‌ی‬ ‫بارزانیه‌كاندا جامانه‌ی‌‬ ‫سور ئه‌و ئه‌ركه‌ی‌‬ ‫پێسپێردراوه‌ كه‌‬ ‫خه‌ته‌نه‌ له‌جوله‌كایه‌تی‌‌و‬ ‫ئیسالمدا‬ ‫پێیسپێردراوه‌‌و‬ ‫بارزانیه‌كان‬ ‫له‌نابارزانیه‌كان‬ ‫جیاده‌كاته‌وه‌‬ ‫بارزانیه‌كان رێز له‌ژن ده‌گرن‬ ‫ئه‌سه‌س����ه‌رد ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ش����ێخایه‌تی‌ بارزان رێزێكی‌ زۆری‌ له‌ئافره‌ت‬ ‫گرت‌و له‌به‌شێكی‌ ریفۆرمه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی‌‬ ‫سه‌رده‌می‌ عه‌بدولس����ه‌المی‌ دوه‌مدا هه‌وڵدرا‬ ‫رێ‌ له‌زه‌وتكردنی‌ ماف����ی‌ ئافره‌تان بگیرێ‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم به‌ب����ێ‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ س����نور ببه‌زێنێت‬ ‫بۆ ئاس����تی‌ یه‌كس����انی‌ ژن‌و پی����او‪" .‬له‌نێو‬ ‫بارزانی����ه‌كان دام����ه‌زراوه‌ی‌ هاوس����ه‌رگیری‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ زۆرداره‌كی‌ تێدانیه‌"‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ كه‌مینه‌ ناموسڵمانه‌كان كۆكن‬ ‫نوس����ه‌ر باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ شێخایه‌ت ‌ی‬ ‫بارزان����ی‌ پاكانه‌ی‌ ب����ۆ هی����چ دوژمنایه‌تی‌‬ ‫كردنێكی‌ كه‌مینه‌ ناموسڵمانه‌كان نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌كاتی‌ س����ه‌رهه‌ڵدانی‌ گرژییه‌كه‌ی‌‬ ‫نێ����وان ش����ێخ عه‌بدولس����ه‌المی‌ دو‌هم‌و‬ ‫كاربه‌ده‌س����تانی‌ ده‌وڵه‌تی‌ عوسمانیدا‪ ،‬شێخ‬ ‫عه‌بدلسه‌الم هانای‌ بۆ مه‌سیحیه‌كان بردوه‌‪.‬‬ ‫چه‌مكی‌ میلله‌ت‬ ‫ئه‌سه‌س����ه‌رد ب����اس ل����ه‌وه‌ ده‌كات ك���� ‌ه‬ ‫بارزانی����ه‌كان وه‌ك گروپێك����ی‌ جی����اواز‬ ‫له‌ده‌وروب����ه‌ری‌ خۆی����ان‪ ،‬ده‌س����ته‌واژه‌ی‌‬ ‫"میلل����ه‌ت" به‌كارده‌هێنن‪ ،‬كچی����ش ناده‌ن‬ ‫به‌غه‌یری‌ خۆی����ان‪ ،‬الی‌ بارزانیه‌كان "مه‌رج‬ ‫نی����ه‌ دایك بارزانی‌ بێت‪ ،‬ب����ه‌اڵم مه‌رجه‌ كه‌‬ ‫باوكه‌كه‌ بارزانی‌ بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و باس له‌وه‌ ده‌كات ك����ه‌ "بارزانیه‌كان‬ ‫له‌ڕوی‌ خۆناساندنه‌وه‌ وه‌ك گروپێكی‌ جیاواز‬ ‫له‌ده‌وروبه‌ری‌ خۆیان‪ ،‬ده‌سته‌واژه‌ی‌ "میلله‌ت"‬ ‫به‌كارده‌هێنن بۆ خۆیان‪ .‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌‬ ‫كه‌ چه‌مكی‌ میلله‌ت له‌ڕوی‌ كۆمه‌ڵناس����یه‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌و گروپه‌ مرۆییانه‌ به‌كاردێت كه‌ ژیان‌و‬ ‫گوزه‌رانیان به‌پێودانگی‌ سیستمێكی‌ ئایینی‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئابوریی‌ دیاریكراو رێكده‌خه‌ن‪،‬‬ ‫ئ����ه‌م گروپان����ه‌ پێیانوایه‌ ك����ه‌ گروپه‌ پایه‌‬ ‫به‌رزه‌كان تێكه‌اڵوبن له‌گه‌ڵ‌ گروپه‌ نزمه‌كان‬ ‫زیانبه‌خش ده‌بێت"‪ .‬‬ ‫پاشان ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "هه‌ربۆیه‌‬ ‫له‌الی‌ بارزانیه‌كان بۆ پاراس����تنی‌ پاكی‌ خۆ‪،‬‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ هاوسه‌رگیریی‌ ده‌ره‌كی‌ فره‌ دژوار‬ ‫دێت����ه‌ به‌رچاو‪ .‬باس����كی‌ پارێزگار هێش����تا‬

‫ل����ه‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌ هاوس����ه‌رگیری‌ ده‌ره‌كی‌‬ ‫هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌ له‌به‌ری����ه‌ك هه‌ڵوه‌ش����اندنه‌و‌ه‬ ‫له‌تۆكمه‌ی����ی‌ گروپه‌ك����ه‌ ده‌كا‌و لێناگه‌ڕێ����ن‬ ‫كچه‌كانی����ان ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ گروپه‌كانی����ان‬ ‫ش����و بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌ن����او بارزانیه‌كاندا ئه‌م‬ ‫قه‌ده‌غه‌كردنه‌ پی����اوان ناگرێته‌وه‌ كه‌ بۆیان‬ ‫هه‌یه‌ ئافره‌تی‌ نابارزان����ی‌ بهێنن‪ .‬بۆ نمونه‌‬ ‫بارزانیه‌كان كه‌ چونه‌ روس����یا زۆربه‌یان ژنی‌‬ ‫روس����ییان هێنا‪ ،‬مس����ته‌فا بارزانی‌ له‌س����ێ‌‬ ‫ژنه‌كه‌ی‌ یه‌كێكی����ان بارزانی‌ نه‌بو كه‌ دایكی‌‬ ‫"مه‌سعود بارزانی"یه‌‪.‬‬ ‫نمونه‌یه‌ك����ی‌ دیكه‌ش س����اڵی‌ ‪ 1983‬كه‌‬ ‫هه‌زاران بارزانی‌ له‌س����ه‌ر ده‌س����تی‌ سه‌دام‬ ‫حس����ێن له‌ناوبران‪ ،‬هه‌زاران بێوه‌ژن‌و كچی‌‬ ‫گه‌نجی‌ ب����ێ‌ مێردو كۆس����تكه‌وتو روبه‌روی‌‬ ‫كێش����ه‌ی‌ ش����وكردن بونه‌وه‌ چونكه‌ رێس����ا‬ ‫خۆماڵی����ه‌ تونده‌كانی‌ ئ����ه‌وان رێیان نه‌ده‌دا‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ گروپه‌كه‌ شو بكه‌ن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ب����اس ل����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "له‌و‬ ‫قه‌ڵه‌م����ڕه‌وه‌دا بارزانیه‌كانی‌ لێده‌ژی‌‪ ،‬س����ێ‌‬ ‫میلله‌ت����ی‌ بارزانی����ه‌كان‌و نه‌س����تۆریه‌كان‌و‬ ‫ئێزیدی����ه‌كان توند ده‌س����تیان گرت����وه‌ به‌‬ ‫تۆكمه‌كردن����ی‌ په‌یوه‌ن����دی‌ ناوخۆییانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێزی����دی‌ ئه‌و كه‌س����ه‌یه‌ كه‌ دای����ك‌و باوكی‌‬ ‫ئێزیدین‪ ،‬نه‌س����توریش هه‌روه‌ها‪ ،‬به‌اڵم الی‌‬ ‫بارزان����ی‌ مه‌رج نیه‌ دایك بارزانی‌ بێت به‌اڵم‬ ‫مه‌رجه‌ كه‌ باوكه‌كه‌ بارزانی‌ بێت"‪.‬‬ ‫هه‌ر سێ‌ گروپه‌كه‌ش له‌گه‌ڵ‌ ده‌وروبه‌ریاندا‬ ‫له‌گرژی‌‌و نه‌س����ازاندا بون‪ ،‬كه‌ ئاس����ه‌واری‌‬ ‫قوڵی‌ له‌سه‌ر ش����ێوه‌ی‌ ژیانی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫ئابوریان به‌جێهێش����توه‌‪ ،‬كه‌ لێكه‌وته‌یه‌كیان‬ ‫"پێكهێنانی‌ ده‌س����ته‌ی‌ هه‌میش����ه‌ چه‌كدار‌و‬ ‫س����ڵكردنه‌وه‌ له‌گه‌ف‌و هه‌ڕه‌شه‌ی‌ نه‌یاران"‬ ‫بوه‌‪.‬‬ ‫تۆبه‌و گوێڕایه‌ڵی‌‬ ‫كتێبی‌ ریش����ه‌ی‌ بیروباوه‌ڕی‌ بارزانیه‌كان‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "ئه‌و كه‌سه‌ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ستی‌ ش����ێخ خۆی‌ خاوێن ده‌كاته‌وه‌ ئه‌وا‬ ‫خۆی‌ له‌گوناهه‌كانی‌ رابردوی‌ پاكده‌كاته‌وه‌و‬ ‫ده‌بێته‌ ئه‌ندام"‪ ،‬له‌م روانگه‌یه‌وه‌ "تا س����اڵی‌‬ ‫‪ 1969‬كه‌ دوایین به‌هێزترین رابه‌ری‌ روحانی‌‬ ‫بارزانیه‌كان‪ ،‬ش����ێخ ئه‌حمه‌د‪ ،‬كۆچی‌ دوایی‌‬ ‫ك����رد‪ ،‬له‌نێو هه‌م����و گروپ����ه‌ ئایینیه‌كانی‌‬ ‫كورددا‪ ،‬هیچ سیستمێكی‌ گوێڕایه‌ڵی‌ له‌ڕوی‌‬ ‫توندوتۆڵی‌‌و تۆكمه‌ییه‌وه‌ ش����انی‌ له‌ش����انی‌‬ ‫سیس����تمی‌ گوێڕایه‌ڵی‌ بارزانیه‌كان نه‌ده‌دا"‪.‬‬ ‫هه‌ربۆی����ه‌ تۆكمه‌ی����ی‌ گوێڕایه‌ڵ����ی‌ بارزانی‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌گرنگترین نیشانه‌كانی‌ بیروباوه‌ڕی‌‬ ‫بارزانیه‌كان‪.‬‬ ‫جامانه‌ی‌ سور‪ ،‬ره‌مزێكی‌ بارزانیه‌كان‬ ‫له‌نێ����و هه‌مو خێڵه‌كانی‌ ك����ورددا‪ ،‬ته‌نها‬ ‫بارزانی����ه‌كان جامانه‌ی‌ س����ور ده‌به‌س����تن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ره‌گوریشه‌و پێشینه‌ی‌ خۆی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ن����دی‌ به‌هه‌لومه‌رجێك����ی‌ مێژوی����ی‌‌و‬ ‫به‌ڕیشه‌ی‌ بیروباوه‌ڕی‌ بارزانیه‌كانه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫نوس����ه‌ر هه‌مو ئ����ه‌و بۆچون����ه‌ چه‌وتانه‌‬ ‫ره‌تده‌كات����ه‌وه‌ ك����ه‌ پێیانوای����ه‌ جامان����ه‌ی‌‬ ‫س����وری‌ بارزانیه‌كان په‌یوه‌ندییه‌كه‌ له‌نێوان‬ ‫بارزانی����ه‌كان‌و كۆمۆنیزمدا یان هه‌ندێك وای‌‬ ‫ب����ۆ ده‌چن ك����ه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ب����ۆ رۆژگاری‌‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی����ان له‌روس����یاوه‌ س����اڵی‌ ‪،1958‬‬ ‫چونك����ه‌ ك����ه‌ بارزانیه‌كان چونه‌ روس����یاوه‌‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪1947‬دا‪ ،‬جامانه‌ی‌ سور هه‌ر ره‌مزی‌‬ ‫بارزانیه‌كان بو‪.‬‬ ‫نوس����ه‌ر باس ل����ه‌وه‌ ده‌كات ك����ه‌ یه‌كه‌م‬ ‫ئاماژه‌ی‌ جامانه‌ی‌ س����ور بۆ س����اڵی‌ ‪1909‬‬ ‫ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وی����ش له‌هۆنراوه‌یه‌كدا كه‌‬ ‫باس له‌شه‌ڕێكی‌ نێوان شێخ عه‌بدولسه‌المی‌‬ ‫بارزان����ی‌‌و ده‌ره‌به‌گه‌كان����ی‌ خێڵ����ی‌ زێب����ار‬

‫ده‌كات‪.‬‬ ‫دروش����می‌ جامانه‌ی‌ س����ور له‌بیروباوه‌ڕ ‌ی‬ ‫بارزانیه‌كاندا په‌یوه‌ندی����ی‌ به‌بیروباوه‌ڕێكی‌‬ ‫شۆڕشگێڕانه‌و هه‌لومه‌رجێكی‌ دیاریكراوه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬س����اڵی‌ ‪ 1895‬شێخ نش����ینی‌ بارزان‬ ‫روبه‌روی‌ گه‌وره‌تری����ن گه‌له‌كۆمه‌كی‌ له‌هه‌مو‬ ‫مێژوی����دا بۆوه‌‪ ،‬ك����ه‌ الیه‌نه‌كانی‌ پێكهاتبون‬ ‫له‌ئۆرۆس����تۆكراتی‌ خێڵه‌ به‌هێزه‌كه‌ی‌ زێبارو‬ ‫سورچی‌‌و شێخنش����ینی‌ نه‌هری‌‌و برادۆست‌و‬ ‫لۆالن‪ ،‬س����ه‌ره‌نجام پاش زنجیره‌یه‌ك شه‌ڕ‌و‬ ‫پێكدادان ش����ێخی‌ بارزان توان����ی‌ به‌ته‌واوی‌‬ ‫ده‌ست به‌سه‌ر بارزاندا بگرێت‪.‬‬ ‫ل����ه‌و س����ه‌رده‌مه‌دا گه‌وره‌ترین كێش����ه‌ی‌‬ ‫بارزان ئ����ه‌وه‌ بو كه‌ له‌ده‌وروبه‌رێكی‌ نه‌یاردا‬ ‫بو‪ ،‬نه‌یاره‌ به‌هێزه‌كه‌ی‌ ئه‌م ش����ێخ نشینه‌‪،‬‬ ‫ئۆرۆس����تۆكراتی‌ ده‌ره‌به‌گ����ی‌ خێڵ����ی‌ زێبار‬ ‫بو‪ ،‬به‌اڵم پێداگری‌ ش����ێخی‌ بارزان له‌سه‌ر‬ ‫به‌هاكانی‌ دادپه‌روه‌ری‌‌و پش����تگیری‌ هه‌ژارو‬ ‫چه‌وس����اوه‌كان هه‌یبه‌تی‌ ئ����ه‌وی‌ زیادكردو‬ ‫وایكرد بتوانێ‌ زۆربه‌ی‌ جوتیاره‌ چه‌وس����اوه‌‬ ‫ره‌ش����وروته‌كان ب����ه‌الی‌ خۆیدا راكێش����ێ‌‪،‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ش ب����وه‌ مای����ه‌ی‌ ده‌ركه‌وتنی‌ وه‌ك‬ ‫الیه‌نێكی‌ به‌سام‌و بێباك‪.‬‬ ‫كۆتایهێنان به‌س����ه‌رده‌می‌ ش����اردنه‌وه‌ی‌‬ ‫بیروباوه‌ڕ‪ ،‬واته‌ كۆتایهێنان به‌ته‌قیه‌‪ ،‬به‌رونی‌‬ ‫له‌سه‌رده‌می‌ ش����ێخ محه‌ممه‌دی‌ كوڕی‌ شێخ‬ ‫عه‌بدولسه‌المی‌ یه‌كه‌مدا ده‌ستیپێكرد‪ ،‬شێخ‬ ‫محه‌مم����ه‌د له‌ڕێی‌ به‌كارهێنانی‌ هێزه‌وه‌ رێزو‬ ‫هه‌یبه‌تێكی‌ زۆری‌ بۆ ش����ێخ نشینه‌كه‌ په‌یدا‬ ‫ك����رد‌و پێی‌ ناخۆش ب����و په‌یڕه‌وه‌كانی‌ هه‌م‬ ‫دڵسۆزی‌ ته‌كیه‌ی‌ بارزان بن‌و هه‌م دڵسۆزی‌‬ ‫ئۆرس����تۆكراته‌كانی‌ خێڵی‌ زیبار‪ ،‬له‌م روه‌وه‌‬ ‫ناچاری‌ كردن خۆیان ساغ بكه‌نه‌وه‌و ته‌واوی‌‬ ‫دڵس����ۆزییان ته‌نها بۆ ته‌كیه‌ی‌ بارزان بێ‌‪،‬‬ ‫ئیتر كه‌ په‌یڕه‌وه‌كانی‌ له‌چنگ ده‌ره‌به‌گه‌كانی‌‬ ‫زێبار رزگار كرد‪ ،‬ته‌كیه‌ی‌ بارزانی‌ بۆ كردن‬ ‫به‌تاكه‌ سه‌رچاوه‌ی‌ به‌های‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪.‬‬ ‫ش����ێخ عه‌بدولس����ه‌المی‌ دوه‌م درێ����ژه‌ی‌‬ ‫به‌په‌یامی‌ ئه‌و ش����ێخانه‌ی‌ پێش خۆی‌ دا كه‌‬ ‫ئه‌ركی‌ به‌رپه‌رچدانه‌وه‌ی‌ ئۆرۆستۆكراس����یی‌‬ ‫زێباریی����ان ده‌س����تپێكردبو‪ .‬ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫تێكۆش����انی‌ جوتیاره‌كانی‌ تۆكمه‌تر ده‌كرد‬ ‫ئ����ه‌م بیروباوه‌ڕه‌ی‌ ته‌كیه‌ی‌ ب����ارزان بو كه‌‬ ‫بانگه‌شه‌یان بۆ نه‌هێش����تنی‌ چه‌وسانه‌وه‌ی‌‬ ‫جوتی����اران ده‌ك����رد ك����ه‌ چیت����ر چین����ه‌‬ ‫ده‌ستڕۆش����توه‌كان‌و ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان له‌سه‌ر‬ ‫ره‌نج‌و ماندو بونی‌ هه‌ژاران نه‌ژین‌و جوتیاره‌كان‬ ‫توندوتیژییه‌كی‌ زۆریان له‌دژی ده‌ره‌به‌گاكانی‌‬ ‫زێب����ار به‌كارهێنا‪ .‬تا س����ه‌ره‌نجام بزوتنه‌وه‌‬ ‫جوتیاری����ه‌كان به‌پش����تیوانی‌ ش����ێخایه‌تی‌‬ ‫بارزان سه‌ركه‌وتنی‌ یه‌كالكه‌ره‌وه‌یان به‌سه‌ر‬ ‫ئۆرستۆكراته‌كانی‌ زێباردا به‌ده‌ستهێنا‪ ،‬به‌م‬ ‫سه‌ركه‌وتنانه‌ ش����ێخایه‌تی‌ بارزان ئاسایشی‌‬ ‫خۆی‌ له‌س����ه‌ر بنه‌مای‌ دڵس����ۆزیی‌ جوتیاره‌‬ ‫تازه‌ رزگاربوه‌كان دامه‌زراند‪.‬‬ ‫ش����ێخ عه‌بدولس����ه‌الم له‌كاتێكدا ژماره‌ی‌‬ ‫په‌یڕه‌وه‌كانی‌ زیادی‌ ده‌كردو تاده‌هات زیاتر‬ ‫پش����تیوانی‌ هه‌ژاره‌كانی‌ به‌ده‌س����تده‌هێنا‪،‬‬ ‫جامان����ه‌ی‌ س����وری‌ ك����رده‌ دروش����مێك بۆ‬ ‫په‌یڕه‌وه‌كان����ی‌‪ .‬هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌م دروش����مه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌و هه‌لومه‌رجه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ تێیدا‬ ‫ته‌كیه‌ی‌ بارزان ئه‌وه‌نده‌ له‌خۆی‌ دڵنیابو كه‌‬ ‫ترس����ی‌ له‌ئاش����كراكردنی‌ بیروباوه‌ڕی‌ خۆی‌‬ ‫نه‌ما بو‪.‬‬ ‫ئیت����ر دروش����می‌ س����وری‌ بیروب����اوه‌ڕی‌‬ ‫بارزانی����ه‌كان بوه‌ هاوت����ای‌ نه‌ریتی‌ خه‌ته‌نه‌‬ ‫له‌الی‌ باوه‌ڕداره‌كانی‌ جوله‌كه‌و موسڵمان‪ ،‬كه‌‬ ‫مه‌به‌ستی‌ سه‌ره‌كی‌ خه‌ته‌نه‌ لێكجیاكردنه‌وه‌ی‌‬

‫باوه‌ڕداران‌و‬ ‫ناباوه‌ڕداران����ه‌‌و په‌یوه‌ند ‌ی به‌و په‌یمانه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ك����ه‌ له‌نێ����وان خواوه‌ن����دو باوه‌ڕداراندایه‌‪.‬‬ ‫له‌بیروب����اروه‌ڕی‌ بارزانیه‌كانیش����دا جامانه‌ی‌‬ ‫سور ئه‌و ئه‌ركه‌ی‌ پێسپێردراوه‌ كه‌ خه‌ته‌نه‌‬ ‫له‌جوله‌كایه‌تی‌‌و ئیس��ل�امدا پێیسپێردراوه‌‌و‬ ‫بارزانیه‌كان له‌نابارزانیه‌كان جیاده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫خودان‬ ‫نازن����اوی‌ خودان كه‌ ناوبانگێكی‌ زۆری‌ بۆ‬ ‫ش����ێخ ئه‌حمه‌د بارزانی‌ دروس����تكرد‪ ،‬خۆی‌‬ ‫له‌خۆیدا نیش����انه‌ی‌ تێپه‌ڕاندن����ی‌ ناوه‌ڕۆكی‌‬ ‫ئایینی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ نازناوی‌ دێرینی‌ شێخه‌‪.‬‬ ‫نازن����اوی‌ خودان به‌"ش����ێخ ئه‌حم����ه‌د"ه‌وه‌‬ ‫نوساوه‌ كه‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ بارزانی‌ له‌سه‌رده‌می‌‬ ‫ش����ێخایه‌تی‌ ئ����ه‌ودا گه‌یش����ته‌ ترۆپك����ی‌‬ ‫روحانیه‌ت‌و خودی‌ خۆیش����ی‌ پیرۆزییه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌الی‌ ش����وێنكه‌وتوه‌كانی‌ گه‌یشته‌ ئاستێك‬ ‫كه‌ له‌مه‌وبه‌ر هیچ شێخێك پێی‌ نه‌گه‌یشتبو‪.‬‬ ‫بارزانیه‌كان له‌به‌كارهێنانی‌ نازناوی‌ خوداندا‬ ‫جگ����ه‌ له‌مانای‌ گه‌وره‌یی‌ هیچ مانایه‌كی‌ تری‌‬ ‫لێتێنه‌گه‌یشتن‪.‬‬ ‫ساڵه‌ سه‌خته‌كان‬ ‫بارزانی����ه‌كان له‌مێ����ژوی‌ ‪ 150‬س����اڵ ‌ی‬ ‫رابردویان����دا گه‌لێ����ك رۆژگای‌ س����ه‌خت‌و‬ ‫دژواری����ان تێپه‌ڕان����دوه‌‪ ،‬له‌وان����ه‌ تێكچونی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ له‌گه‌ڵ‌ عوسمانیه‌كان له‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫سه‌ده‌ی‌ بیسته‌م‌و سه‌روه‌ختی‌ هه‌ڵگیرسانی‌‬ ‫جه‌نگ����ی‌ یه‌كه‌م����ی‌ جیهانی����دا‪ ،‬پاش����ان‬ ‫ش����ه‌ڕ له‌گ����ه‌ڵ‌ به‌ریتانی����ه‌كان‌و مه‌ترس����ی‌‬ ‫نیش����ته‌جێكردنی‌ ئاش����وریه‌كان له‌ناوچه‌ی‌‬ ‫بارزان‪ ،‬زنجیره‌یه‌ك جه‌نگ ش����ێخ ئه‌حمه‌د‬ ‫بارزانی‌ ل����ه‌دژی‌ ئینگلی����زه‌كان‌و ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫عێراق ك����ه‌ خێڵه‌كان به‌هانای����ه‌وه‌ نه‌چون‌و‬ ‫تاك كه‌وته‌وه‌‪ ،‬س����ه‌ره‌نجام له‌ساڵی‌ ‪1931‬دا‬ ‫شێخ‌و مه‌ال مسته‌فای‌ برای‌ به‌خاووخێزانه‌وه‌‬ ‫خۆیان ته‌س����لیم به‌توركیا ده‌ك����ه‌ن‌و دوای‌‬ ‫ساڵێك مانه‌وه‌ به‌چه‌رمه‌س����ه‌ری‌ راده‌ستی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ عێراق ده‌كرێنه‌وه‌‌و دورده‌خرێنه‌وه‌‬ ‫بۆ موسڵ‌‌و پاشان بۆ ناسریه‌و دواتریش بۆ‬ ‫ئاڵت����ون كۆپری‌‌و كفری‌‌و س����لێمانی‌‌و ژیانی‌‬ ‫كوله‌مه‌رگی‌ به‌س����ه‌رده‌به‌ن‪ .‬تا مه‌ال مسته‌فا‬ ‫له‌سلێمانی‌ هه‌ڵدێت به‌ره‌و ئێران‌و ده‌گه‌ڕێته‌‬ ‫ب����ارزان ل����ه‌‪‌1943‬و جارێكیت����ر جموجۆڵی‌‬ ‫سه‌ربازی‌ ده‌ستپێده‌كاته‌وه‌و دوای‌ شكستی‌‬ ‫جواڵنه‌وه‌ی‌ بارزانی‌ مه‌ال مس����ته‌فا روده‌كاته‌‬ ‫كۆماری‌ مه‌هاباد‬ ‫پاش ئه‌وه‌ش بۆ روسیا‌و شێخ ئه‌حمه‌دیش‬ ‫بۆ عێراق‌و به‌ده‌ستبه‌سه‌ریی‌ گواسترایه‌وه‌ بۆ‬ ‫به‌سره‌و پاشان به‌غدا‌و دوای‌ شكستی‌ ‪1975‬‬ ‫جارێكیت����ر س����ااڵنی‌ تاراوگه‌‌و راگواس����تن‌و‬ ‫كوشتاری‌ بارزانیه‌كان ده‌ستپێده‌كات‪.‬‬ ‫ئیت����ر بیروب����اوه‌ڕی‌ بارزانی����ه‌كان وه‌ك‬ ‫ترادیس����یۆنێكی‌ پێكه‌وه‌ گرێدراوی‌ به‌هاكان‬ ‫ب����ه‌ره‌و پوكان����ه‌وه‌ ده‌چێ‌‪ .‬ئه‌م����ه‌ش هۆو‬ ‫فاكت����ه‌ری‌ خ����ۆی‌ هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌س����اڵی‌‬ ‫‪1969‬ه‌وه‌ بارزانیه‌كان س����ه‌ركردایه‌تییه‌كی‌‬ ‫ئایین����ی‌ وای����ان نیه‌ كه‌ كۆده‌نگ����ی‌ ته‌واوی‌‬ ‫له‌س����ه‌ر بێ‌‪ ،‬به‌هۆی‌ ئه‌مه‌وه‌ له‌وساوه‌ ژیانی‌‬ ‫ئایین����ی‌ بارزانی����ه‌كان ئ����ازاده‌‪ .‬دوابه‌دوای‌‬ ‫هه‌ره‌س����هێنانی‌ شۆڕش له‌س����اڵی‌ ‪1975‬دا‪،‬‬ ‫پرۆس����ه‌ی‌ تێهه‌ڵكێش����بونی‌ بارزانی����ه‌كان‬ ‫به‌كۆمه‌ڵگاو شارس����تانیه‌تی‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫ف����راوان ده‌س����تیپێكرد‌و له‌م س����ۆنگه‌یه‌وه‌‬ ‫داخران����ی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌و دروس����تكردنی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ له‌گه‌ڵ‌ سروش����تدا بو به‌ به‌شێك‬ ‫له‌كه‌له‌پوری‌‌و یاده‌وه‌ریی‌ رابردو‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪xwendn.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫خوێندن‬

‫مامۆستایان‪ :‬موچه‌ له‌كات ‌ی خۆیدا نه‌درێ هه‌ڵوێستمان ده‌بێت‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫هه‌مو شه‌ممه‌یه‌ك‪ ،‬ژماره‌یه‌ك‬ ‫له‌مامۆستایان له‌به‌رده‌م په‌روه‌رده‌ ‌ی‬ ‫رۆژئاوای‌ سلێمانی‌ وه‌ك ناڕه‌زای ‌ی‬ ‫ده‌ربڕین به‌رامبه‌ر به‌دواكه‌وتن ‌ی موچه‌و‬ ‫به‌دیهێنان ‌ی چه‌ند داواكارییه‌كیان‬ ‫كۆده‌بنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ندامێكی‌ لقی‌ سلێمان ‌ی‬ ‫یه‌كێت ‌ی مامۆستایان ده‌ڵێت "الیه‌ن ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان به‌ڵێنیان داوه‌ مانگان ‌ه‬ ‫موچه‌ی‌ مامۆستایان دواناكه‌وێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌وان پابه‌ند نه‌بن ب ‌ه به‌ڵێنه‌كانیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵوێستمان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫ئاكۆ جه‌مال یه‌كێك ‌ه له‌و مامۆستایانه‌ ‌ی‬ ‫هه‌مو شه‌ممه‌یه‌ك وه‌ك ناڕه‌زایی‌ ده‌ربڕین‬ ‫ده‌چێته‌ به‌رده‌م په‌روه‌رده‌ی‌ رۆژئاوا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاتێك سه‌یری‌ مامۆستایانی‌ چوارده‌ور ‌ی‬ ‫خۆی‌ ده‌كات‪ ،‬هه‌ستده‌كات ئه‌م هه‌فته‌ی ‌ه‬ ‫ژماره‌یه‌ك مامۆستا ‌ی زیاتر هاتوه‌ به‌راورد‬ ‫به‌هه‌فت���ه‌ی‌ راب���ردو‪ ،‬ئه‌و وت��� ‌ی "هه‌فت ‌ه‬ ‫به‌هه‌فته‌ قه‌ره‌باڵغتر ده‌بێت"‪.‬‬ ‫وتیش ‌ی "پێشبینی‌ ده‌كه‌م تا موچ ‌ه زیاتر‬ ‫دوا بكه‌وێت كۆبونه‌وه‌ ‌ی مامۆستایان وه‌ك‬ ‫ناڕه‌زای���ی‌ ده‌ربڕین له‌به‌رده‌م په‌روه‌رده‌دا‬

‫قه‌ره‌باڵغتر ده‌بێت"‪.‬‬ ‫مامۆس���تایان توێژێك���ی‌ فراوانی‌ نێو‬ ‫داموده‌زگاكان��� ‌ی حكومه‌ت���ن‪ ،‬زۆربه‌یان‬ ‫به‌هۆ ‌ی پشت به‌ستنیانه‌و‌ه به‌موچه‌‪ ،‬له‌دو‬ ‫س���اڵی‌ رابردودا روبه‌ڕوی‌ گرفت ‌ی نه‌بون ‌ی‬ ‫بونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ئه‌وانه‌ی‌ ك ‌ه ته‌نها‬ ‫كاری‌ مامۆس���تایی‌ ده‌كه‌ن‌و دابین كردن ‌ی‬ ‫ژیانیان به‌پێ ‌ی موچه‌كانیان رێكخستوه‌‪.‬‬ ‫ش���نۆ مامۆستایه‌ك ‌ی ته‌مه‌ن ‪ 35‬ساڵه‌و‬ ‫زیاتر له‌‪ 10‬س���اڵه‌ مامۆس���تایه‌‪ ،‬له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ه���ه‌ر هه‌واڵێكی‌ دواكه‌تن ‌ی‬ ‫موچه‌دا هه‌س���ت به‌دڵه‌ڕاوك���ێ‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ خ���ۆی‌‌و هاوسه‌ره‌كه‌ش��� ‌ی‬ ‫مامۆستان‌و دو منداڵیان هه‌یه‌و له‌خانو ‌ی‬ ‫كرێشدان‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "دواكه‌وتن ‌ی موچ ‌ه به‌ته‌واو ‌ی‬ ‫كاریگ���ه‌ر ‌ی له‌س���ه‌ر ژیانم���ان هه‌ب���وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌رده‌وام بی���ر له‌وه‌ ده‌كه‌ین���ه‌و‌ه چۆن‬ ‫خۆم���ان‌و منداڵه‌كانمان تێر‌و پۆش���ته‌‌و‬ ‫په‌رداخ بن؟ چ���ۆن كرێ ‌ی هاتوچۆ دابین‬ ‫بكه‌ین؟ چ���ۆن كرێی‌ خانو بده‌ین؟ چۆن‬ ‫پاره‌ی‌ موه‌لیده‌و غازو مۆبایل‌و چی‌‌و چ ‌ی‬ ‫بده‌ین؟"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "خۆزگه‌م ب���ه‌وه‌ ‌ی موچه‌خۆر‬ ‫نییه‌"‪.‬‬

‫مامۆستایه‌ک‪:‬‬ ‫خۆزگه‌م به‌وه‌ی‬ ‫موچه‌خۆر نییه‌‬ ‫خۆپیشاندانێکی مامۆستایان‬ ‫دواكه‌وتنی‌ موچه‌ی‌ مامۆستایان زیاتر‬ ‫له‌ س���ێ‌ مانگ له‌گ ‌هڵ‌ ده‌ستپێكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫وه‌رزی‌ خوێندن ‌ی ئه‌مساڵدا‪ ،‬مامۆستایان ‌ی‬ ‫هێنایه‌ س���ه‌ر ش���ه‌قامه‌كان‌و هۆڵه‌كان ‌ی‬ ‫خوێندنی���ان بایكۆت ك���رد‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫چه‌ند هه‌فته‌یه‌كه‌ گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ بۆ ده‌وام ‌ی‬ ‫ئاس���ایی‌ خۆیان‪ ،‬به‌اڵم دواكه‌وتن ‌ی موچ ‌ه‬ ‫ب���ۆ ئاینده‌یه‌ك���ی‌ نادیار مامۆس���تایانی‬ ‫نیگه‌ران‌و توڕه‌ كردوه‌‪ ،‬كه‌ ئێس���تا زیاتر‬ ‫له‌سێ‌ مانگ ‌ه موچه‌یان پێنه‌دراوه‌‪.‬‬ ‫نه‌وش���یروان حه‌مه‌غه‌ری���ب‪ ،‬ئه‌ندامی‌‬ ‫لق���ی‌ س���لێمانی‌ س���كرتاریه‌ت ‌ی یه‌كێت ‌ی‬

‫مامۆس���تایان ئام���اژه‌ ب���ه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ كاتێ���ك دیارینه‌ك���راو‌ه بۆ‬ ‫س���ه‌رله‌نوێ‌ بایكۆت كردنه‌وه‌ی‌ خوێندن‪،‬‬ ‫به‌اڵم تاموچه‌ زیاتر دواكه‌وێت‪ ،‬زیاتریش‬ ‫مامۆستا له‌گه‌ڵیدا نیگه‌ران‌و توڕه‌ ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "زیات���ر له‌مانگێك له‌مه‌وبه‌ر ك ‌ه‬ ‫مامۆس���تایان له‌گه‌رمه‌ی‌ بایكۆت كردندا‬ ‫ب���ون‪ ،‬نوێنه‌رانی‌ یه‌كێتی‌ مامۆس���تایان‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ قوباد تاڵه‌بانی‌ جێگری‌ س���ه‌رۆك ‌ی‬ ‫حكومه‌ت��� ‌ی هه‌رێم كۆبون���ه‌وه‌و به‌ڵێن ‌ی‬ ‫پێدان ك ‌ه له‌مه‌ودوا موچه‌ ‌ی مامۆستایان‬ ‫دوانه‌ك���ه‌وێ‌‌و ه���ه‌ر ‪ 30‬رۆژ جارێ���ك‬

‫بدرێت"‪.‬‬ ‫وتیش ‌ی "به‌پێی‌ ئه‌و به‌ڵێنه‌ بێت‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫له‌‪11‬و ‪12‬ی‌ ئه‌م مانگه‌دا‪ ،‬وات ‌ه سبه‌ینێ‌‌و‬ ‫دو س���به‌ی‌ ده‌بو موچه‌ی‌ مامۆس���تایان‬ ‫بدرایه‌‪ ،‬چونكه‌ قوباد تاڵه‌بان ‌ی وت ‌ی ئیتر‬ ‫دڵنیاب���ن مانگانه‌ موچه‌ی‌ مامۆس���تایان‬ ‫له‌كاتی‌ خۆیدا ده‌درێ‌‌و دواناكه‌وێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو جه‌غ���ت ل���ه‌وه‌ش ده‌كات ك ‌ه‬ ‫قوباد تاڵه‌بان ‌ی له‌و دانیش���تنه‌دا به‌ڵێن ‌ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ داوه‌ تا كۆتایی‌ س���اڵ ‌ی ‪،2015‬‬ ‫حكومه‌ت��� ‌ی هه‌رێ���م موچه‌ ‌ی ئه‌و س��� ‌ێ‬ ‫مانگه‌ی‌ مامۆس���تایان ب���دات ك ‌ه له‌كات ‌ی‬

‫خۆیدا نه‌یداوه‌‪ ،‬ئه‌ندامه‌كه‌ی‌ لق ‌ی سلێمان ‌ی‬ ‫س���كرتاریه‌ت ‌ی یه‌كێتی‌ مامۆستایان وت ‌ی‬ ‫"وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ش‪ ،‬دیسان یه‌كێت ‌ی‬ ‫مامۆس���تایانیان دڵنی���ا كردوه‌ته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫مانگان ‌ه موچه‌ی‌ مامۆستایان له‌كات ‌ی خۆیدا‬ ‫ده‌درێتێ‌‌و سی‌ رۆژه‌ك ‌ه تێناپه‌ڕێنێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌گه‌ر الیه‌ن ‌ه په‌یوه‌ندیداره‌كان‬ ‫پابه‌ن���د نه‌ب���ن ب��� ‌ه به‌ڵێنه‌كانیان���ه‌وه‌و‬ ‫له‌كات���ی‌ خۆیدا مانگان��� ‌ه موچ ‌ه نه‌د‌هن‌و‬ ‫ئه‌مج���اره‌ش دوابكه‌وێت‪ ،‬ئ���ه‌وا ده‌بێت‬ ‫چاوه‌ڕوان ‌ی ئه‌وه‌ش له‌مامۆس���تایان بكه‌ن‬ ‫ك ‌ه هه‌ڵوێستیان هه‌بێت"‪.‬‬

‫مامۆستایه‌ك ده‌رودیواری‌ قوتابخانه‌یه‌ك به‌وێنه‌ ده‌ڕازێنێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫زه‌ینه‌ب عومه‌ر‪ ،‬مامۆستا له‌گوندی‬ ‫چنگیانی‌ شارباژێڕ حه‌وشه‌و ده‌رودیواری‌‬ ‫قوتابخانه‌یه‌ك به‌وێنه‌ی‌ ره‌نگاوڕه‌نگ‬ ‫ده‌ڕازێنێته‌وه‌و دڵی‌ قوتابیه‌كانی‌ دڵخۆش‌و‬ ‫شاد ده‌كات‪.‬‬ ‫زه‌ین���ه‌ب ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ مرۆڤ‬ ‫هه‌م���و كات هه‌وڵ���ی ئ���ه‌وه‌ی داوه‌ ئ���ه‌و‬ ‫ژینگه‌یه‌ی تیایدا ئ���ه‌ژی‌ ڕازاوه‌ بێت‌و نزیك‬ ‫بێت له‌سروش���تی خۆیه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر‬ ‫قوتابی ته‌نها له‌پۆلێكی س���اده‌دا بێت وه‌ك‬ ‫ناوش���ار س���نوری بیركردنه‌وه‌ی دیاریكراو‬ ‫ئه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم له‌م خوێندنگه‌ دوره‌ده‌ستانه‌دا‬ ‫كه‌ خوێندكار كه‌متر ده‌ستی ئه‌گات به‌زۆرێك‬ ‫له‌ش���ته‌كان ڕازاندنه‌وه‌ی پۆل���ه‌كان ئه‌بێته‌‬ ‫هۆكارێ���ك بۆی بۆ ئ���ه‌وه‌ی خه‌یاڵی فراوان‬

‫بێت‌و پرس���یاری الدروس���ت بێت كه‌ ئه‌مه‌‬ ‫له‌سروشتی منداڵدا زۆر تێبینی ئه‌كرێت"‪.‬‬ ‫زه‌ین���ه‌ب ب���اوه‌ڕی‌ وای���ه‌ سیس���ته‌می‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌و فێرك���ردن له‌كوردس���تاندا‬ ‫تاڕاده‌ی���ه‌ك سیس���ته‌مێكی ڕ‌هق‌و تیۆرییه‌و‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وت له‌گه‌ڵ قوتابیان‌و خوێندكاراندا‬ ‫وه‌ك هه‌ڵس���وكه‌وت له‌گه‌ڵ تاكه‌كه‌س نییه‌‬ ‫به‌ڵك���و زیاتر وه‌ك گروپێكی بێده‌س���ه‌اڵت‬ ‫س���ه‌یر ده‌كرێ���ن‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌ "به‌داخه‌وه‌‬ ‫له‌قوتابخانه‌كان���دا گوێگرت���ن له‌قوتاب���ی‌و‬ ‫خوێندكار زۆر كه‌مه‌‪ ،‬ڕونكردنه‌وه‌ به‌باش���ی‬ ‫نادرێ���ت‪ ،‬زانی���اری به‌ه���ه‌ژاری‌و الوازی‬ ‫پێش���كه‌ش به‌قوتابی‌و خوێندكار ئه‌كرێت‪،‬‬ ‫نه‌دان���ی زانیاری‌و گوێنه‌گرتن ش���ێوه‌یه‌كن‬ ‫له‌ش���ێوه‌كانی س���ه‌ركوتكردن‌و چه‌وسانه‌وه‌‬ ‫كه‌ بۆته‌ هۆی ئه‌وه‌ی سیس���ته‌مه‌كه‌ هه‌موی‬ ‫سیسته‌مێكی دور له‌ئاره‌زو ‌و خۆشه‌ویستی‬ ‫قوتابی‌و خوێندكار بێت‪"...‬‬

‫زه‌ینه‌ب ده‌رودیواری‌ ئ���ه‌و قوتابخانه‌یه‌ی‌‬ ‫به‌وێن���ه‌ی‌ ره‌نگاوره‌ن���گ رازاندوه‌ت���ه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫تیایدا مامۆستایه‌‪ ،‬كاتێك وێنه‌كان ده‌بینیت‬ ‫پرس���یاری‌ ئ���ه‌وه‌ت الدروس���ت ده‌بێت كه‌‬ ‫ده‌بێ���ت به‌ته‌نها ئه‌و كارانه‌ی‌ ئه‌نجامدابێت؟‬ ‫ئه‌و وتی‌ "هه‌ندێك له‌مامۆس���تایانی ئه‌و دو‬ ‫خوێندنگه‌ی���ه‌ی كه‌ وانه‌م تی���ادا وتۆته‌وه‌‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك هاوڕێ به‌اڵم وه‌ك هاوكاری‌‬ ‫مادی‌ ته‌واوی‌ كاره‌كان له‌س���ه‌ر ئه‌ركی‌ خۆم‬ ‫بوه‌‪ ،‬ته‌نها ئه‌و بۆیاخه‌ نه‌بێت كه‌ ڕه‌س���می‬ ‫س���ه‌ر دیواری قوتابخانه‌م پێ دروستكردوه‌‬ ‫له‌به‌شه‌ پاره‌ی سااڵنه‌ی خوێندنگا كڕراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌نجامدانی‌ كارێكی‌ له‌م جۆره‌‬ ‫دور نییه‌ له‌كۆس���پ‌و ئاس���ته‌نگ‪ ،‬به‌چه‌ند‬ ‫ڕێگ���ه‌ی جی���اواز هه‌وڵی ئ���ه‌وه‌ دراوه‌ كه‌‬ ‫كاره‌كانم پێبوه‌س���تێنن‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌رده‌وام‬ ‫بوم"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌م كارانه‌ی‌ مامۆستا زه‌ینه‌بدا‬

‫هه‌ندێك له‌دانیشتوانی‌ گونده‌كه‌ كاره‌كانیان‬ ‫پێباش بوه‌و هه‌ندێكی تریان پێیانوابوه‌ ئه‌م‬ ‫كاران���ه‌ منداڵه‌كانیان به‌الڕێدا ئه‌بات‌و پێیان‬ ‫قبوڵ نه‌بوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئامانجی من ئه‌وه‌یه‌‬ ‫له‌هه‌ر شوێنێك بم بتوانم گۆڕانكاری دروست‬ ‫بك���ه‌م بۆ ئه‌وه‌ی جیهان بكه‌مه‌ ش���وێنێكی‬ ‫باشتر"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "مرۆڤ له‌هه‌ر شوێن‌و جێگه‌یه‌ك‬ ‫بێت ئه‌گ���ه‌ر ئیراده‌یه‌ك���ی به‌هێزی هه‌بێت‬ ‫ئه‌توانێت گۆڕانكاری دروست بكات‌و بۆ هه‌مو‬ ‫شتێك پێویس���ت نیه‌ چاوه‌ڕیی حكوم ‌هت‌و‬ ‫كه‌سانی تر بێت"‪.‬‬ ‫زه‌ین���ه‌ب عومه‌ر كه‌ په‌یمانگای زانس���تی‬ ‫كۆمپیوته‌ر به‌ش���ی داتابه‌یسی‌ ته‌واوكردوه‌‪،‬‬ ‫پێنج س���اڵه‌ مامۆستایه‌‪ ،‬له‌و ماوه‌یه‌دا له‌دو‬ ‫قوتابخان���ه‌ی‌ جی���اواز وان���ه‌ی‌ وتوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫گرنگییه‌ك���ی‌ زۆری���داوه‌ به‌ژینگه‌ی‌ ناوپۆل‌و‬ ‫قوتابخانه‌كه‌ی‌‪.‬‬

‫قوتابخانه‌ی چنگیان‬

‫ریکالم‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫شه‌ڕی‌ راگه‌یاندن پشێویی‌ له‌كوردستان ده‌نێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬ ‫به‌هۆی‌ ملمالنیه‌ سیاسیه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ناڵه‌كانی‌ راگه‌یاندنی‌ حیزبه‌كان‬ ‫به‌زمانێك تانه‌و ته‌شه‌ر له‌یه‌ك‬ ‫ده‌سون كه‌ به‌ڕای‌ زۆرێك‬ ‫له‌چاودێران "راگه‌یاندنی‌ سه‌رده‌می‌‬ ‫شه‌ڕی‌ ناوخۆمان" بیرده‌خاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌لێدوانێكی����دا ب����ۆ ئاوێن����ه‌ ئازا‬ ‫حه‌س����یب قه‌ره‌داغی‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫"من پێ����م وانیه‌ ج����ارێ‌ ناوبنرێت‬ ‫ش����ه‌ڕی‌ راگه‌یاندن‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ یه‌كێكه‌‬ ‫له‌ره‌نگدانه‌وه‌كانی‌ ملمالنێی‌ سیاسیی‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس����تاندا‪ ،‬به‌ش����ێكه‌‬ ‫ل����ه‌و كێبڕك����ێ‌‌و ملمالنێیان����ه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌نێوان حیزبه‌كاندا هه‌یه‌ له‌كه‌یسه‌‬ ‫جاجیاكاندا‪ ،‬راگه‌یاندن هه‌رگیز خۆی‌‬ ‫به‌ته‌نی����ا وه‌كو كایه‌ی����ه‌ك ملمالنێی‌‬ ‫نه‌كردوه‌و خاوه‌نی‌ شه‌ڕێك نه‌بوه‌ بۆ‬ ‫خۆی‌ به‌ڵك����و ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ ملمالنێ‌‬ ‫سیاس����یه‌كان بوه‌‪ ،‬بێگومان ئه‌وه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاندن ده‌یكات ئاوێنه‌ی‌ ملمالنێ‌‬ ‫سیاسیه‌كانه‌"‪.‬‬ ‫ئازا س����ه‌باره‌ت به‌زمانی‌ ئێستای‌‬ ‫كاری‌ راگه‌یاندنه‌كان����ی‌ پارت����ی‌‌و‬ ‫كه‌ناڵ����ی‌ زاگرۆس����ی‌ ئ����ه‌و حیزبه‌‬ ‫به‌تایب����ه‌ت‪ ،‬وت����ی‌ "ش����تێك نی����ه‌‬ ‫به‌تایب����ه‌ت بوترێت زاگ����رۆس‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هه‌ڵمه‌ت����ه‌ی‌ ئێمه‌ وه‌كو وه‌اڵمدانه‌وه‌‬ ‫بۆ هه‌ڵمه‌تی‌ راگه‌یاندنی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان‌و س����ێبه‌ره‌كانی‌ وه‌اڵمدانه‌وه‌‬ ‫بوه‌‪ ،‬كۆی‌ ده‌زگاكان����ی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان تێیدا‬ ‫به‌شداربون‪ ،‬په‌یڕه‌ویمان له‌سیاسه‌تی‌‬ ‫وه‌اڵمدان����ه‌وه‌ كردوه‌‪ ،‬سیاس����ه‌تی‌‬ ‫كه‌ش����فكردنی‌ راس����تیه‌كان وه‌‬ ‫ده‌رخستنی‌ به‌ڵگه‌نامه‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫بۆ دروستبونی‌ ئه‌و دۆخه‌ش میدیای‌‬ ‫گۆڕان ده‌ستپێشخه‌ر بوه‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی‌ پارت����ی‌ بڕیاریدا‬ ‫له‌پێن����او هێوربون����ه‌وه‌ی‌ دۆخه‌كه‌‪،‬‬ ‫كه‌ناڵه‌كانی‌ راگه‌یاندنی‌ حیزبه‌كه‌یان‬ ‫خۆیان ب����ه‌دور بگ����رن له‌هه‌رجۆره‌‬ ‫زمانێكی‌ زبرو ئه‌و هه‌ڵمه‌ته‌ی‌ ئێستا‬

‫له‌نێ����و ده‌زگاكان����ی‌ راگه‌یاندنیاندا‬ ‫هه‌ی����ه‌ رایبگ����رن‪ ،‬ل����ه‌و باره‌یه‌و ‌ه‬ ‫ئازا وت����ی‌ "ئ����ه‌و بڕی����اره‌ بڕیاری‌‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تیمانه‌و پابه‌ن����د ده‌بین‬ ‫به‌هه‌مو ورده‌كاریه‌كانیه‌وه‌‪ ،‬بڕیاربو‬ ‫له‌كاتژمێر ‪8‬ی‌ رۆژی‌ یه‌كش����ه‌ممه‌وه‌‬ ‫بچێت����ه‌ ب����واری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ته‌واوی‌ ده‌زگاكانی‌ پارتیه‌وه‌‬ ‫ب����ه‌ر ل����ه‌و واده‌یه‌ش ده‌س����تكراوه‌‬ ‫به‌جێبه‌جێكردنی‌‪ ،‬به‌اڵم زۆر به‌وردیش‬ ‫چاودێری‌ راگه‌یاندنه‌كانی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان‌و سێبه‌ره‌كانی‌ ده‌كه‌ین تابزانین‬ ‫ته‌جاوزاتی‌ ئ����ه‌وان تاوه‌ك����و كوێ‌‬ ‫ده‌ڕوات‪ ،‬هه‌ركاتێكیش ئه‌گه‌ر هاتو‬ ‫ئه‌وان به‌رده‌وام بون له‌به‌كارهێنانی‌‬ ‫ئ����ه‌و زمانه‌ی����ان له‌راگه‌یاندن����دا‬ ‫ئ����ه‌وا دو رێگام����ان له‌به‌رده‌مدایه‌‪،‬‬ ‫یه‌كه‌میان س����ه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌ چ‬ ‫بڕیارێ����ك بدات ئێمه‌ ئه‌وه‌ جێبه‌جێ‌‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬دوه‌میش ئه‌و كه‌س����ایه‌تیه‌‬ ‫سیاس����ی‌و‬ ‫نیش����تیمانپه‌روه‌رو‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیان����ه‌ی‌ نێوه‌ندگیرب����ون‌و‬ ‫ت����كاو داوای����ان له‌پارت����ی‌ ك����ردوه‌‬ ‫ك����ه‌ ئه‌م بڕی����اره‌ ب����دات‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫به‌ش����به‌حاڵی‌ خۆیان به‌رپرسیارێتی‌‬ ‫ئه‌وه‌یان له‌ئه‌ستۆ ده‌بێت كه‌ ببینن‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و سێبیه‌ره‌كانیان‬ ‫چۆن به‌رده‌وامن"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت ب����ه‌وه‌ی‌ ك����ه‌ ئ����ه‌م‬ ‫دۆخ����ه‌ خزمه‌ت به‌ك����ێ‌ ده‌كات ئه‌و‬ ‫به‌رپرس����ه‌ی‌ راگه‌یاندنی‌ پارتی‌ وتی‌‬ ‫" من نازانم له‌ئێستادا ئه‌م ملمالنێ‌‬ ‫سیاسیه‌ خزمه‌تی‌ كێ‌ ده‌كات تاوه‌كو‬ ‫راگه‌یاندن خزمه‌ت بكات"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا‪ ،‬به‌رپرسی‌ میدیای‌‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش ب����اس له‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ئه‌وان شه‌ڕی‌ راگه‌یاندنیان‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌وه‌ پارتی‌ خۆیه‌تی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ناوناوه‌ شه‌ڕی‌ راگه‌یاندن‪.‬‬ ‫عه‌بدولره‌زاق ش����ه‌ریف‪ ،‬به‌رپرسی‌‬ ‫میدیای‌ گ����ۆڕان به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫ك����ه‌ "ئێم����ه‌ ش����ه‌ڕی‌ راگه‌یاندنمان‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌وان بۆخۆیان‬ ‫ناوی‌ ده‌نێ����ن ش����ه‌ڕی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫خۆی����ان وه‌س����تاندویانه‌ ئێم����ه‌‬

‫ی‬ ‫پارتی‌‪ :‬چاودێر ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڕان‪ :‬ئێمه‌ شه‌ڕی‌ سه‌ندیكا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی میدیا ‌‬ ‫ورد ‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسان‪:‬‬ ‫راگه‌یاندنمان‬ ‫گۆڕان‌و كه‌ناڵ ‌ه‬ ‫پارتی‌‌و گۆڕان‬ ‫نه‌كردوه‌و ئه‌وه‌ی‌‬ ‫سێبه‌ره‌كانیان‬ ‫ی‬ ‫ی كار ‌‬ ‫پێشێل ‌‬ ‫كردومانه‌ ئیتیكی‌‬ ‫كاری‌ رۆژنامه‌وانی‌ بوه‌ راگه‌یاندنیان كردوه‌ ده‌كه‌ین‬ ‫ده‌ستخۆش����یان لێده‌كه‌ی����ن‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫رونكردن����ه‌وه‌و زانی����اری‌‌و ه����ه‌واڵ‬ ‫به‌خه‌ڵك ده‌گه‌یه‌نین‪ ،‬ئێمه‌ ناتوانین‬ ‫رونكردن����ه‌وه‌و زانی����اری‌ به‌خه‌ڵك‬ ‫نه‌گه‌یه‌نی����ن‪ ،‬كێش����ه‌یه‌ك هه‌ی����ه‌و‬

‫پێیده‌وترێت كێش����ه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬كۆمه‌ڵێك قه‌یران هه‌یه‌ ئێم ‌ه‬ ‫ناتوانین ئه‌مانه‌ به‌خه‌ڵك نه‌گه‌یه‌نین‌و‬ ‫زانیاریان نه‌ده‌ین����ێ‌ تابزانن چۆنه‌و‬ ‫چۆن نیه‌"‪.‬‬

‫به‌رپرسه‌كه‌ی‌ میدیای‌ گۆڕان باسی‌‬ ‫له‌وه‌ك����رد كه‌ ئه‌وان ئه‌گه‌ر كار بێت ‌ه‬ ‫س����ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ رێگه‌چاره‌ بدۆزرێته‌وه‌‬ ‫بۆ كێش����ه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ئه‌وان ده‌بنه‌ هۆكاری‌ چاره‌سه‌ر نه‌ك‬

‫‪19‬‬

‫هۆكاری‌ كێشه‌كان‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتیشی‌" ئه‌و كاره‌ی‌ ئه‌وان‬ ‫هه‌ڵمه‌تێك����ی‌ ناش����رینی‌ راگه‌یاندنه‌‬ ‫بۆسه‌ر كه‌سایه‌تیه‌ تێكۆشه‌ره‌كانی‌‬ ‫میلله‌ته‌كه‌مان‪ ،‬پێمانوایه‌ خۆشیان‬ ‫دركی����ان به‌وه‌ك����رد ك����ه‌ زه‌ره‌ری‌‬ ‫لێده‌ك����ه‌ن وه‌س����تاندیان‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئێم����ه‌ش پابه‌ندبون بوه‌ به‌ ئیتیك‌و‬ ‫یاسای كاری‌ رۆژنامه‌وانیه‌وه‌"‪.‬‬ ‫عبدالره‌زاق ش����ه‌ریف‪ ،‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌وه‌ستاندنی‌ ئه‌و هه‌ڵمه‌ته‌ له‌الیه‌ن‬ ‫پارتیه‌وه‌ ده‌ڵێت" ئێمه‌ ده‌ستخۆشیان‬ ‫لێده‌كه‌ین‌و به‌هه‌ند وه‌ریده‌گرین"‪.‬‬ ‫س����ه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوس����انی‌‬ ‫كوردستانیش پێیوایه‌ كه‌ كه‌ناڵه‌كانی‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ پارتی‌‌و گۆڕان پێش����ێلی‌‬ ‫كاری‌ رۆژنامه‌وان����ی‌ ده‌كه‌ن‌و دۆخی‌‬ ‫كوردستانیش گرژ‌و ئاڵۆزتر ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫نه‌قیبی‌ سه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسانی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬حاكم ئازاد حمه‌ئه‌مین‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د ك����ه‌ "ئێمه‌‬ ‫پێمانوای����ه‌ گرنگ نیه‌ له‌ئێس����تای‌‬ ‫كوردس����تاندا مه‌نتیق‌و راستی‌ الی‌‬ ‫كێ‌ بێ����ت گرنگ ئه‌وه‌ی����ه‌ مه‌زاجی‌‬ ‫گشتی‌ له‌كوردستان‌و له‌به‌ر قه‌یرانی‌‬ ‫سیاسی‌‌و ئابوری‌ له‌گه‌ڵ بونی‌ داعش‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێك گرفتی‌ دیكه‌ ره‌نگه‌ قبوڵی‌‬ ‫ئه‌و ئه‌و هه‌مو گرژیه‌ نه‌كات"‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ئه‌م����ه‌ الدانه‌ له‌ئیتیكی‌‬ ‫كاری‌ رۆژنامه‌وان����ی‌ له‌هه‌مانكات����دا‬ ‫پێشێلكاریه‌كی‌ یاساییشه‌ به‌گوێڕه‌ی‌‬ ‫بڕگه‌كانی‌ ماده‌ی‌ (‪ )2‬وه‌ ماده‌ی‌ (‪)9‬‬ ‫كه‌ ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ده‌كات هه‌ركاتێك‬ ‫پێش����ێلكاری‌ كرا به‌رامبه‌ر میساقی‌‬ ‫ش����ه‌ره‌فی‌ كاری‌ رۆژنامه‌نوس����ی‌‬ ‫(ئای‌ ئێڤ ج����ی‌ ‪ )52‬كه‌ له‌بڕگه‌ی‌‬ ‫(‪)7‬ی‌ میس����اقه‌كه‌دا ده‌ڵێ����ت‪:‬‬ ‫هه‌ركاتێك راگه‌یاندن پشێوی‌ نایه‌وه‌‬ ‫له‌ش����وێنێك‪ ،‬ئه‌وه‌ له‌ئیتیكی‌ خۆی‌‬ ‫ده‌رده‌چێت‪ ،‬ئه‌م میس����اقه‌ش ته‌نها‬ ‫بابه‌تێك����ی‌ ئه‌خالق����ی‌ نی����ه‌ به‌ڵكو‬ ‫به‌گوێره‌ی‌ ماده‌ی‌ (‪ )35‬ئه‌م بڕگه‌یه‌‬ ‫بۆته‌ ئیلتیزامێكی‌ یاسایی‌‪ ،‬به‌هاكانی‌‬ ‫كاری رۆژنامه‌نوس����ی‌ بۆته‌ ئیلتیزام‬ ‫بۆ هه‌مو كاری‌ رۆژنامه‌گه‌ری‌"‪.‬‬

‫هیوا میرزا سابیر‪ :‬گه‌وره‌ترین گرفت ‌ی سیاسیه‌كان ‌ی كورد‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ خۆتان هه‌س����تتان به‌و‬ ‫جیاوازیه‌ كردوه‌ كه‌ له‌نێو فراكسیۆنی‌‬ ‫یه‌كگرتودا هه‌بوبێت؟‬ ‫هیوا میرزا س����لیم‪ :‬ئه‌گ����ه‌ر ئه‌مڕۆ‬ ‫به‌وردت����ر س����ه‌یری‌ بكه‌ین ئ����ه‌م باره‌‬ ‫سیاس����یه‌ی‌ ك����ه‌ روی‌ له‌هه‌رێم كردوه‌‬ ‫هه‌مو ئه‌گه‌ره‌كان هه‌ڵده‌گرێت‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ئێم����ه‌ رێز له‌ئیراده‌و راوبۆچونی‌ هه‌مو‬ ‫ده‌ڤه‌ره‌كان بگرین‪.‬‬ ‫ی كه‌ ئێس����تا‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئ����ه‌م دۆخه‌ ‌‬

‫هه‌رێمی‌ كوردستانی‌ تێكه‌وتوه‌‪ ،‬وه‌ك كوردس����تان جۆرێ����ك له‌خۆڵكردن����ه‌‬ ‫خۆتان‌و وه‌ك سیاس����ه‌تی‌ یه‌كگرتوش چ����اوی‌ به‌رامبه‌ره‌كانه‌ كه‌ ده‌بینرێت‪،‬‬ ‫زۆرجار هه‌وڵ����ه‌كان خوێندنه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫ئاینده‌كه‌ی‌ چۆن ده‌بینن؟‬ ‫هی����وا میرزا س����لیم‪ :‬ئێم����ه‌ وه‌كو ده‌مارگیران����ه‌و به‌رژه‌وه‌ندخوازان����ه‌ی‌‬ ‫یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ له‌هه‌وڵی‌ خۆمان بۆ ده‌كرێت‪ ،‬ئێمه‌ وه‌ك����و یه‌كگرتوی‌‬ ‫هه‌ر به‌رده‌وام ده‌بین‪.‬‬ ‫ئیس��ل�امی‌ كوردس����تان‌و وه‌ك����و‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌م هه‌واڵنه‌ی‌ ئێوه‌ الیه‌نگر ‌‬ ‫ی س����ه‌ركردایه‌تی‌ بڕی����اری‌ ئه‌وه‌مانداوه‌‬ ‫تێدا نیه‌ بۆ هیچ الیه‌نێكی‌ دیاریكراو‪ ،‬ك����ه‌ هه‌ر ش����تێك ده‌یكه‌ی����ن له‌پێناو‬ ‫به‌رژوه‌ندی‌ گشتیدا بێت‪ ،‬به‌تێپه‌ڕبونی‌‬ ‫به‌تایبه‌ت بۆ پارتی‌؟‬ ‫هی����وا می����رزا س����لیم‪ :‬یه‌كێ����ك كاتیش‌و له‌ماوه‌ی‌ چه‌ند مانگی‌ رابردودا‬ ‫له‌كێشه‌كانی‌ ئه‌مڕۆی‌ واقیعی‌ هه‌رێمی‌ ئه‌و‌ه ده‌رك����ه‌وت ك����ه‌ قه‌ناعه‌ته‌كان‌و‬ ‫ژمار‌ه ‪/417‬ب‪2015/‬‬ ‫به‌روار‪2015/11/2 :‬‬

‫ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی دادوه‌ر ‌‬ ‫دادگا به‌رای ‌ی كه‌الر‬

‫ی‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫ی بار ‌ی‬ ‫ی له‌م دادگای ‌ه تۆماركردوو‌ه له‌س���ه‌ر داوا له‌سه‌ركراو ڕاستگر ‌‬ ‫ی ژمار‌ه ‌ی س���ه‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫داواكار (ش���اهۆ حمه‌امین قادر) داوا ‌‬ ‫ی ده‌كات له‌(هه‌س���تی‌) بۆ (النه‌)‬ ‫ی منداڵ ‌ه ناكامه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی گۆڕین��� ‌ی ناو ‌‬ ‫ی ك ‌ه تیایدا داوا ‌‬ ‫ی كاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫شارس���تان ‌ی پێباز س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه له‌سه‌ر ئه‌و ناوگۆڕین ‌ه باسه‌ردان ‌ی ئه‌م دادگای ‌ه بكات ل ‌ه ماو‌ه ‌ی (‪ )10‬ڕۆژدا پاش باڵوكردنه‌و‌ه ‌ی ئه‌م‬ ‫جاهه‌ركه‌سێك ناڕه‌زا ‌‬ ‫ئاگاداریه‌‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه داواك ‌ه ده‌بینین ب ‌ه پێ ‌ی یاسا‪.‬‬ ‫دادوه‌ر‬ ‫عباس محمد امین‬ ‫ژمار‌ه ‪/400‬ب‪2015/‬‬ ‫به‌روار‪2015/8/9 :‬‬

‫ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی دادوه‌ر ‌‬ ‫دادگا به‌رای ‌ی كه‌الر‬

‫ی‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫ی بار ‌ی‬ ‫ی له‌م دادگای ‌ه تۆماركردوو‌ه له‌سه‌ر داوا له‌سه‌ركراو ڕاستگر ‌‬ ‫ی ژمار‌ه ‌ی س���ه‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی عبدالله‌) داوا ‌‬ ‫داواكار (وس������ین مصطف ‌‬ ‫ی ده‌كات له‌(وسین) بۆ (حاجی‌) جاهه‌ركه‌سێك ناڕه‌زا ‌ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی گۆڕین ‌ی ناو ‌‬ ‫ی كاره‌ك ‌ه ‌ی ك ‌ه تیایدا داوا ‌‬ ‫شارستان ‌ی كه‌الر سه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگاداریه‌‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی (‪ )10‬ڕۆژدا پاش باڵوكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌سه‌ر ئه‌و ناوگۆڕین ‌ه باسه‌ردان ‌ی ئه‌م دادگای ‌ه بكات ل ‌ه ماو‌ه ‌‬ ‫داواك ‌ه ده‌بینین ب ‌ه پێ ‌ی یاسا‪.‬‬ ‫دادوه‌ر‬ ‫عباس محمد امین‬

‫ده‌ستپێش����خه‌ریه‌كانی‌ یه‌كگرت����و ئه‌و‬ ‫بابه‌تانه‌ی‌ كه‌ یه‌كگرتو داوای‌ ده‌كرد‪،‬‬ ‫وه‌ك داواكردن����ی‌ كۆبون����ه‌وه‌ی‌ پێنچ‬ ‫قۆڵی‌‌و گه‌یشتنه‌ ئه‌نجامێك بۆ بابه‌تی‌‬ ‫س����ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‌و چاره‌سه‌ركدنی‌‬ ‫كێش����ه‌كان‪ ،‬واقی����ع س����ه‌لماندی‌ كه‌‬ ‫بۆچونه‌كان����ی‌ یه‌كگرت����و زیات����ر بۆ‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ هه‌رێمه‌كه‌ نزیك بو‪ ،‬ئیتر‬ ‫به‌رامبه‌ره‌كانیش هه‌ر خوێندنه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫ب����ۆ ده‌كه‌ن ئ����ه‌وه‌ خۆیان ئ����ازادن‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ گرنگه‌ سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كگرتو‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی دادوه‌ر ‌‬ ‫دادگا به‌رای ‌ی له‌كفر ‌ی‬

‫قه‌ناعه‌تم����ان ب����ه‌كارو به‌رنامه‌ك����ه‌ی‌‬ ‫خۆم����ان هه‌ی����ه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫واقیعی����ن له‌هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان‌و‬ ‫بابه‌تیانه‌ س����ه‌یری‌ بابه‌ته‌كان ده‌كه‌ن‬ ‫ب����ه‌دور له‌حیزبایه‌ت����ی‌ هه‌میش����ه‌‬ ‫هه‌ڵوێستانه‌كانی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‬ ‫باش ئه‌نرخێنن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هیچ الیه‌نێ����ك یاخود هیچ‬ ‫واڵتێ����ك‪ ،‬به‌تایب����ه‌ت واڵتێكی‌ وه‌كو‬ ‫توركیا هیچ فشارێكیان له‌سه‌ر یه‌كگرتو‬ ‫نیه‌ بۆ نزیكبونه‌وه‌ له‌پارتی؟‬

‫ی‬ ‫ئاگادار ‌‬

‫هیوا میرزا سلیم‪ :‬ئێمه‌ زو ئه‌مه‌مان‬ ‫راگه‌یاندوه‌‪ ،‬له‌ س����اڵی‌ ‪ 1994‬تاوه‌كو‬ ‫ئێستا‪ ،‬یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ حیزبێكه‌‬ ‫بڕیارو هه‌ڵوێس����ته‌كانی‌ سه‌ربه‌خۆیه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵقواڵوی‌ قه‌ناعه‌ت‌و ئێستای‌ واقیعی‌‬ ‫هه‌رێم����ی‌ كوردس����تانه‌‪ ،‬به‌وپ����ه‌ڕی‌‬ ‫راش����كاوی‌ به‌جه‌م����اوه‌ری‌ گه‌له‌كه‌مان‬ ‫ده‌ڵێم هیچ الیه‌نێ����ك نه‌ ده‌وڵ ‌هت‌و نه‌‬ ‫حیزب فشاری‌ له‌س����ه‌ر یه‌كگرتو نیه‌‪،‬‬ ‫یه‌كگرتو حیزبێكه‌ س����ه‌ربه‌خۆیه‌ بۆیه‌‬ ‫فشار له‌كه‌س قبوڵ ناكات‪.‬‬ ‫ژمار‌ه ‪/310‬ب‪2015/‬‬ ‫به‌روار‪2015/11/2 :‬‬

‫ێ ل ‌ه (البیاتی‌) بۆ‬ ‫ی بگۆڕ ‌‬ ‫ی ژمار‌ه (‪/310‬ب‪ )2015/‬كردۆته‌و‌ه له‌م دادگای ‌ه و داوا ده‌كات نازناو ‌‬ ‫داواكار (سالم ابراهیم حیدر) داوا ‌‬ ‫ی (‪ )10‬ڕۆژدا سه‌ردان ‌ی ئه‌م دادگای ‌ه بكات به‌پێچه‌وانه‌و‌ه دادگا ته‌ماشا ‌ی‬ ‫(الدلوی) جاهه‌ركه‌س ‌ێ الر ‌ی هه‌ی ‌ه له‌و ناوگۆڕین ‌ه باله‌ماو‌ه ‌‬ ‫داواك ‌ه ده‌كات به‌پێ ‌ی یاسا‪ .‬له‌گه‌ڵ رێزدا‪.....‬‬ ‫دادوه‌ر‬ ‫عزالدین رحمان سلیمان‬

‫ونبون‬ ‫ی ( یاسین ده‌رویش فتاح ) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌ه ‌ی‬ ‫ی بازرگان ‌ی سلێمان ‌ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌ی ژوور ‌‬ ‫ئاوینه‌‪.‬‬ ‫ی (ئاالن محمد اسماعیل ) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌ه ‌ی‬ ‫ی بازرگان ‌ی سلێمان ‌ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌ی ژوور ‌‬ ‫ئاوینه‌‪.‬‬ ‫ی ( سفر حه‌م ‌ه فتاح ) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌ه ‌ی‬ ‫* مۆڵه‌تێك ‌ی كاركردن ‌ی بازرگان ‌ی خانوو به‌ر‌ه ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ئاوینه‌‪.‬‬ ‫ی كه‌الر‪.‬‬ ‫ی ( علی كریم صالح قادر ) ونبو‌ه هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫ی تایبه‌ت ‌ی به‌ناو ‌‬ ‫* مۆڵه‌تێك ‌ی شوفێر ‌‬ ‫ی شارستان ‌ی به‌ناو ‌ی (لیل ‌ی كریم رس���تم) ونبوه‌‪،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌وه‌‪،‬بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌ی خاك‬ ‫* پێناس���ێك ‌ی بار ‌‬ ‫له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫ی (ادم عل ‌ی سۆف ‌ی ساڵح)‬ ‫ی ده‌بڵ‪ -‬نیسان ژمار‌ه (‪ 67632‬سلێمانی‌) كه‌تۆمار‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی ئۆتۆمبیل جۆر ‌‬ ‫* تابلۆیه‌ك ‌ی پێشه‌و‌ه ‌‬ ‫ی خاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫ونبوه‌‪،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌وه‌‪،‬بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫ی (فریاد كمال حمید)‬ ‫ی هۆندا‪ -‬تریكان ژمار‌ه (‪ 42792‬س���لێمانی‌) كه‌تۆمار‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی ئۆتۆمبیل جۆر ‌‬ ‫* تابلۆیه‌ك ‌ی پێش���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی خاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫ونبوه‌‪،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌وه‌‪،‬بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫* تابلۆیه‌کی پێش���ه‌وه‌ی ئۆتۆمبێل جۆری مان_فالت ژماره‌(‪ 72215‬سلێمانی) ک ‌ه تۆمار‌ه به‌ناوی(هونه‌ر عمر حسین) ونبوه‌‪،‬‬ ‫هه‌رکه‌س دۆرزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ کتێبخانه‌ی له‌که‌الر‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )502‬سێشه‌ممه‌ ‪2015/11/10‬‬

‫ی ناوداری‌ لوبنانی‌ بۆ ئاوێنه‌‪:‬‬ ‫وه‌لید تۆفیق‪ ،‬هونه‌رمه‌ند ‌‬

‫له‌دڵه‌و‌ه نزاده‌كه‌م ك ‌ه كورده‌كان سه‌ربه‌خۆیی خۆیان به‌ده‌ستبهێنن‬ ‫ئا‪ :‬نزار گزالی‪ ،‬به‌یروت‬ ‫هونه‌رمه‌ندی لوبنانی وه‌لید تۆفیق له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "باوه‌ڕ‬ ‫بكه‌ن ئه‌گه‌ر خێزاندار نه‌بام شانازیم‬ ‫به‌وه‌ ده‌كرد هاوسه‌رگیریم له‌گه‌ڵ كچه‌‬ ‫شه‌ڕڤانێك بكردایه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬سه‌ره‌تا به‌وه‌ ده‌ست پێده‌كه‌م‌و‬ ‫پرس���یار ل���ه‌وه‌ ده‌كه‌م بۆچ���ی باپیره‌ت‬ ‫به‌تۆفیق ئه‌لحلو ناسرابو؟ هه‌روه‌ها ئه‌وه‌م‬ ‫به‌رگ���وێ كه‌وتوه‌ ك���ه‌ خێزانه‌كه‌تان زۆر‬ ‫پابه‌ندو ب���اوه‌ڕدار بون‪ ،‬ئه‌مه‌ چۆن چۆنی‬ ‫بو؟‬ ‫وه‌لید تۆفیق‪ :‬خێزانه‌كه‌مان به‌گش���تی‬ ‫زۆرینه‌ی���ان ده‌نگی���ان خۆش ب���و‪ ،‬دایكم‬ ‫ده‌نگی زۆر خۆش بو‪ ،‬ب���ه‌رده‌وام گۆرانی‬ ‫ئه‌سمه‌هان‌و ئوم كه‌لسومی ده‌چڕی‪ ،‬گۆرانی‬ ‫له‌سه‌ر پێغه‌مه‌ریش ده‌چڕی‪ ،‬به‌هه‌مانشێوه‌‬ ‫خاڵیشم‪ .‬باپیره‌م هێنده‌ ده‌نگی خۆش بو‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ پێیان ده‌گوت تۆفیق ئه‌لحلو‪،‬‬ ‫واتا ئه‌م نازناوه‌ له‌ده‌نگ خۆشیه‌وه‌ هاتوه‌‪.‬‬ ‫ئیدی ئه‌وانه‌ هۆكار بون بۆ ئه‌وه‌ی منیش‬ ‫ئه‌و خولیایه‌م ال ده‌ركه‌وێت‌و به‌ره‌به‌ره‌ خۆم‬ ‫له‌نێو جیهانی ده‌ن���گ‌و گۆرانی دۆزیه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌كۆاڵن‌و له‌پۆل گۆرانیم ده‌گوت‪ ،‬زۆرجار‬ ‫له‌پۆل به‌هۆی زۆر گۆرانی گوتنه‌وه‌ ده‌ریان‬ ‫ده‌كردمه‌ ده‌ره‌وه‌ی پۆل‪ .‬له‌س���ه‌ره‌تاكاندا‬ ‫وێڕای گۆرانی گوتن ده‌س���تمدایه‌ ژه‌نینی‬ ‫عود‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا به‌هۆی زۆری ژماره‌ی‬ ‫ئه‌ندامانی خێزانه‌كه‌م���ان كه‌ (‪ )10‬كه‌س‬ ‫بوین كارم ده‌ك���ردو یارمه‌تی باوكم ده‌دا‪.‬‬ ‫به‌اڵم خه‌ون���ی ئه‌وه‌م هه‌بو ك���ه‌ ناوبانگ‬ ‫په‌یدا بك���ه‌م‌و ببمه‌ ئه‌س���تێره‌ی گۆرانی‬ ‫گوتن‪ .‬ئه‌وه‌ بو به‌رنامه‌یه‌كی ئاره‌زومه‌ندان‬ ‫هه‌ب���و به‌ناوی‌ س���تۆدیۆی ئه‌لف���ه‌ن‪ ،‬من‬ ‫له‌ش���اره‌كه‌ی خ���ۆم رومك���رده‌ به‌یروت‌و‬ ‫به‌شداریم كردو سوپاس بۆخوا سه‌ركه‌وتو‬ ‫بوم‪ ،‬گۆرانی (عی���ون ئه‌لبه‌هیه‌)‌م گوت‪،‬‬ ‫ده‌نگدانه‌وه‌یه‌كی زۆری هه‌بو‪ ،‬ده‌رهێنه‌ری‬ ‫گه‌وره‌ (حه‌سه‌ن ئیمام) منی برد بۆ میسر‪،‬‬ ‫هه‌ر زۆر س���ینه‌ما بۆ خۆی بردم‌و ئه‌وكات‬ ‫ته‌مه‌ن���م ته‌نها (‪ )18‬س���اڵ ب���و‪ .‬یه‌كه‌م‬ ‫فیلمم له‌میسر له‌گه‌ڵ هونه‌رمه‌ند (سوهێر‬ ‫ره‌م���زی) له‌وێ���وه‌ ژماره‌یه‌كی هه‌ره‌ زۆری‬ ‫هونه‌رمه‌ندی میس���ریم بین���ی‌و یه‌كترمان‬ ‫ناسی‪ ،‬له‌نێوانیاندا (عه‌بدولحه‌لیم حافز)‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا هه‌ستم كرد هێشتا زوه‌و‬ ‫ده‌بێت واباش���ه‌ بگه‌ڕێمه‌وه‌ ب���ۆ به‌یروت‪.‬‬ ‫كه‌ گه‌ڕام���ه‌وه‌ به‌ی���روت فیلم���ی دوه‌مم‬ ‫له‌به‌یروت ده‌س���تپێكرد له‌گه‌ڵ هونه‌رمه‌ند‬ ‫(عوم���ه‌ر ش���ه‌ریف)و به‌ش���ێكی زۆری‬ ‫له‌وانه‌ی كه‌ له‌س���تۆدیۆ ئه‌لفه‌ن له‌گه‌ڵ من‬ ‫گۆرانی���ان ده‌گوت‪ .‬ئه‌وه‌بو جه‌نگی لوبنان‬ ‫ده‌س���تیپێكردو هه‌موم���ان روم���ان كرده‌‬ ‫سوریا‪ .‬ئه‌وه‌ له‌بیر ناكه‌ین سوریا باوه‌شی‬ ‫بۆ كردینه‌وه‌و ئێمه‌ی له‌ئامێز گرت‪ .‬ئه‌وكات‬ ‫سه‌ته‌الیت نه‌بو‪ ،‬كلیپات وه‌ك ئێستا په‌خش‬ ‫نه‌ده‌ك���را‪ ،‬كه‌س���ێك ئه‌گ���ه‌ر له‌واڵته‌كه‌ی‬ ‫خۆی ناس���راو بایه‌‪ ،‬ته‌نها له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫نێوخۆیی ده‌مایه‌وه‌‪ ،‬له‌ده‌ره‌وه‌ نه‌ده‌ناسرا‪.‬‬ ‫من‌و (ملحم) به‌یه‌كه‌وه‌ له‌یه‌ك ژور ژیانمان‬ ‫به‌سه‌رده‌برد‪ .‬وێڕای ئه‌و ناخۆشی‌و غوربه‌ته‌‬ ‫به‌اڵم توانیمان به‌سه‌ر هه‌مو به‌ربه‌سته‌كان‬ ‫زاڵبم‌و (‪ )3‬فیلمم له‌سوریا تۆماركرد له‌گه‌ڵ‬ ‫گه‌وره‌ هونه‌رمه‌ندانی ئ���ه‌وێ‪ .‬له‌نێوانیاندا‬ ‫هونه‌رمه‌ن���دی گه‌وره‌ (دوره‌ی���د له‌حام)‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌س���وریا چه‌ن���د گۆرانیه‌كی دیكه‌م‬ ‫باڵوكرده‌وه‌ له‌نێوانیان���دا گۆرانی(ئه‌بوكی‬ ‫می���ن یا س���ه‌بیا) ئ���ه‌و گۆرانیان���ه‌ باش‬ ‫ده‌نگیاندایه‌وه‌‪ .‬ئه‌مجاره‌ رومكرده‌ ئه‌وروپا‬ ‫ئ���ه‌وكات به‌ش���ێكی زۆر له‌هونه‌رمه‌ن���دان‬ ‫له‌سه‌ر داواكاری خه‌ڵكی خۆمان له‌تاراوگه‌‬ ‫رویانده‌كرده‌ ئه‌وروپا‪ .‬هه‌ر له‌وێش گۆرانیم‬ ‫به‌شێوه‌زاری عێراقی‌و كه‌نداویش چڕی‪ ،‬تا‬ ‫ئه‌وكاته‌ی له‌پاریس رێكه‌وتم له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫ك���ه‌ دوب���اره‌ روبكه‌مه‌وه‌ میس���رو له‌وێش‬ ‫له‌چه‌ند فیلمێكی دیكه‌دا به‌ش���داریم كرد‪،‬‬ ‫كۆی ئه‌و فیلمانه‌ی كه‌ من به‌ش���داریم تێدا‬ ‫كردون (‪ )11‬فیلمه‌‪ .‬هه‌ر له‌وێ له‌س���اڵی‬ ‫‪ 1982‬گۆران���ی (ئینزل یا گمیل)م گوت‌و‬ ‫له‌وكات���ه‌وه‌ ئه‌م گۆرانی���ه‌م به‌گۆرانیه‌كی‬ ‫هه‌میشه‌ ئاماده‌و زیندو داده‌نرێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫تائێس���تاو دوای (‪ )33‬س���اڵ له‌بۆن���ه‌و‬ ‫ئاهه‌نگ���ه‌كان دوباره‌ ده‌كرێت���ه‌وه‌‪ .‬ئیدی‬ ‫هه‌ر له‌میس���ر له‌گ���ه‌ڵ‌ هونه‌مه‌ند (محمه‌د‬ ‫عه‌بدولوه‌هاب) چه‌ن���د ئاوازێكی بۆ دانام‪.‬‬ ‫دواتر هه‌ر له‌‪ 1982‬به‌یه‌كجاره‌كی گه‌ڕامه‌وه‌‬ ‫لوبن���ان‌و ب���ره‌وم ب���ه‌كاری هونه‌ریم���دا‪،‬‬ ‫ده‌مه‌وێت ئه‌وه‌ش بڵیم من جگه‌ له‌نواندن‌و‬ ‫گۆران���ی گوت���ن كاری ئاوازدانه‌ریش���م بۆ‬ ‫چه‌ندین هاوڕێ هونه‌رمه‌ندو به‌ش���ێوه‌زاری‬ ‫جیاواز كردوه‌‪ ،‬ئه‌و درێژدادڕیه‌ له‌پێشه‌كی‌و‬ ‫باس���ی كاره‌كانم ب���ۆ ئه‌وه‌ ب���و‪ ،‬چونكه‌‬

‫نه‌ك ته‌نها‬ ‫كوردستانی عێراق‬ ‫به‌ڵكو من ئاره‌زو‬ ‫ده‌كه‌م كوردستانی‬ ‫گه‌وره‌تان هه‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ دوای‬ ‫ئه‌م لێدوانه‌م ره‌نگه‌‬ ‫هه‌ندێك واڵت‬ ‫به‌دڵیان نه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌المه‌وه‌‬ ‫گرنگ نیه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫توركه‌كان كه‌‬ ‫ئه‌مه‌یان به‌دڵ نابێت‬ ‫وه‌لید تۆفیق‬ ‫یه‌كه‌مج���اره‌ ب���ۆ راگه‌یاندنێك���ی كوردی‬ ‫ده‌دوێم‌و قسه‌ده‌كه‌م‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ت���ۆ زیات���ر وه‌ك گۆرانیبێ���ژ‬ ‫ناسراوی‪ ،‬هۆكار چی بو له‌بواری سینه‌مادا‬ ‫به‌رده‌وام نه‌بوی؟‬ ‫وه‌لید تۆفیق‪ :‬راس���ته‌ بۆ نه‌وه‌ی ئێستا‬ ‫فیلمم نه‌بوه‌‪ ،‬هۆكارگه‌لێكیش هه‌ن‪ ،‬له‌وانه‌‬ ‫ش���ه‌ڕی عێراق‌و ئێران‪ ،‬ئ���ه‌وكات عێراق‌و‬ ‫واڵتان���ی كه‌نداو گه‌وره‌ترین س���ه‌رچاوه‌ی‬ ‫كڕینی فیلم ب���ون‪ ،‬به‌هۆی ئه‌و جه‌نگه‌ بۆ‬ ‫چه‌ند ساڵێك به‌رهه‌مهێنانی فیلم وه‌ستاو‬ ‫ساردی تێكه‌وت‪ .‬ئه‌وكات ئه‌گه‌ر له‌ساڵێك‬ ‫(‪ )200‬فیل���م به‌رهه‌مهێنرابای���ه‌ ژماره‌كه‌‬ ‫بۆ كه‌متر ل���ه‌(‪ )10‬فیلم كه‌مب���ۆه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌وكاته‌دابو كه‌ من وه‌ك موشه‌ك له‌بواری‬ ‫س���ینه‌ما ده‌ركه‌وتبوم ئی���دی ئه‌و هۆكاره‌‬ ‫زیانی زۆری به‌كاروانی كاری س���ینه‌مایی‬ ‫م���ن گه‌یاند‪ ،‬ه���ۆكاری دوه‌م له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫من میسری نیم‪ ،‬راسته‌ میسر باوه‌شی بۆ‬ ‫من كردبۆوه‌‪ ،‬به‌اڵم فیلمم هه‌ر به‌میسری‌و‬ ‫گۆرانیم هه‌ر به‌میس���ری‪ ،‬ئیدی خه‌ریك بو‬ ‫نامۆ ده‌بوم له‌واڵت���ی خۆم‪ ،‬دۆخه‌كه‌ وای‬ ‫ده‌خواس���ت بگه‌ڕێمه‌وه‌ لوبن���ان‪ .‬چونكه‌‬ ‫هونه‌رمه‌ن���د هه‌رچه‌ند ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی واڵتی‬ ‫خۆی ناوبانگی هه‌بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر بونی خۆی‬ ‫له‌واڵتی خۆی نه‌سه‌لماند ئه‌وه‌ سه‌ركه‌وتو‬ ‫نابێ���ت‪ ،‬بۆیه‌ ناچار ب���وم بێمه‌وه‌ لوبنان‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ هاونیش���تمانیانی خۆم‬ ‫له‌ئاسته‌ جیاوازه‌كان په‌ره‌پێبده‌م‪ .‬هۆكاری‬ ‫سێیه‌میش تا ئه‌و دۆخانه‌ باشتر بون‪ ،‬دۆخی‬ ‫سینه‌ما گۆڕاو وه‌ك بازرگانی به‌ڵێنده‌رایه‌تی‬ ‫لێهات‪ ،‬من له‌كاتێكدا به‌ش���داری سینه‌مام‬ ‫كرد‪ ،‬به‌شداریه‌كه‌ له‌گه‌ڵ گه‌وره‌ ئه‌ستێره‌و‬ ‫ئاوازدانه‌رانی میس���ر بو‪ ،‬به‌اڵم سینه‌مای‬ ‫میس���ری وه‌ك خۆی نه‌م���او داوای فیلمی‬ ‫بازرگانی���ان لێك���ردم‪ ،‬ره‌تمك���رده‌وه‌‪ ،‬تا‬ ‫ئێس���تا نزیكه‌ی (‪ )20‬فیلم‌و (‪ )12‬ده‌قی‬ ‫ش���انۆگه‌ریم ره‌تكردۆته‌وه‌‪ ،‬م���ن ئامانجم‬ ‫له‌به‌ش���داری كردنی سینه‌مایی ئه‌وكاتیش‬ ‫ئ���ه‌وه‌ بو كه‌ بتوانم ش���تێك پێش���كه‌ش‬ ‫بك���ه‌م ئیزافه‌یه‌ك���ی هون���ه‌ری بێت نه‌ك‬ ‫بازرگانی‪ .‬ئێمه‌ له‌ئێستادا له‌هه‌ردو بواری‬ ‫گۆرانی‌و سینه‌ماش له‌قه‌یرانێكی گه‌وره‌ی‬ ‫هونه‌ریداین‪ .‬تا ئێستاش هه‌ندێك هونه‌مه‌ند‬ ‫له‌گۆره‌پانه‌كه‌ ماون وه‌ك (كازم س���اهرو‬ ‫ملحم‌و ماجد ئه‌لموهه‌ندس‌و شیرین له‌میسر)‬ ‫به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا شتی بازرگانی زۆر‬ ‫بوه‌ ئاوازه‌كان وه‌س���تاون‪ ،‬هه‌مان رسته‌و‬ ‫هه‌مان ئاواز زۆر دوباره‌ ده‌كرێنه‌وه‌‪ .‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی س���ه‌ره‌وه‌ هه‌مویان هۆكار بون بۆ‬ ‫به‌رده‌وام نه‌بونم له‌بواری س���ینه‌ما‪ .‬جگه‌‬ ‫له‌مه‌ له‌ئێستادا له‌هه‌مو شتێك كار له‌سه‌ر‬ ‫جی���اكاری ده‌كرێ���ت‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر ئاهه‌نگێك‬ ‫هه‌بێت ئاماده‌بوان زیاتر عێراقی بن ده‌ڵێن‬ ‫با (كازم) بێنین‌و ئه‌گه‌ر زیاتر لوبنانی بن‬ ‫ده‌ڵێن با (وه‌لید) بێنین‪ ،‬به‌اڵم راستیه‌كه‌ی‬ ‫وانی���ه‌‪ ،‬خه‌ڵ���ك هون���ه‌ری ده‌وێ���ت نه‌ك‬ ‫واڵتچیه‌تی‌و شارچیه‌تی‌و تاد‪ ...‬ئێمه‌ نازم‬ ‫غه‌زالیمان خۆشده‌ویست نه‌ك له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫عێراقی بو‪ ،‬به‌ڵكو عێراقمان خۆشده‌ویست‬

‫به‌ه���ۆی هونه‌ری ن���ازم غه‌زالیه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫له‌رێگ���ه‌ی رۆژنامه‌كه‌تان���ه‌وه‌ رایده‌گه‌یه‌نم‬ ‫كه‌ به‌رنامه‌ی ئ���ه‌وه‌م هه‌یه‌ له‌زنجیره‌یه‌كی‬ ‫درامی بێمه‌وه‌ خزم���ه‌ت بینه‌ران‪ ،‬زنجیره‌‬ ‫درامای ئه‌س���مه‌هانیش هۆكاریكی گرنگ‌و‬ ‫هان���ده‌ر بو كه‌ منیش بی���ر له‌وه‌ بكه‌مه‌وه‌‬ ‫بێ���م‌و له‌و بواره‌ ده‌رك���ه‌وم‌و دوباره‌ كاری‬ ‫نواندن بكه‌مه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ساڵی رابردو له‌لێدوانێكدا باست‬ ‫له‌فیلمێك ده‌كرد كه‌ په‌یوه‌ندی به‌چیرۆكی‬ ‫ژیانته‌وه‌ هه‌بێت‌و تیایدا قۆناغه‌كانی ژیانت‬ ‫بخه‌یته‌ڕو‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل���ه‌م گفتۆگه‌یه‌دا هیچ‬ ‫ئاماژه‌یه‌كت بۆ نه‌كرد؟‬ ‫وه‌لید تۆفیق‪ :‬راسته‌ بیرۆكه‌یه‌كی واهه‌بو‪،‬‬ ‫نازانم ئێ���وه‌ی رۆژنامه‌نوس چاوو گوێتان‬ ‫بۆ تیژه‌‪ ،‬گ���ه‌وره‌و بچوك فۆكس ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌م فیلمه‌ یه‌ك له‌وه‌به‌رهێنه‌ره‌‬ ‫هاورێكانم گوتی تۆ زۆرت به‌به‌ره‌وه‌ ماوه‌و‬ ‫هێشتا ته‌مه‌نت هێنده‌ گه‌وره‌ نه‌بوه‌ تا فیلم‬ ‫له‌سه‌ر قۆناغه‌كانی ژیانی هونه‌ریت بكه‌ی‪،‬‬ ‫ده‌كرێت ئ���ه‌و جۆره‌ كاره‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‬ ‫دۆكیۆمێنتاری بكه‌ین‪ .‬چی بكه‌ین نایه‌وێت‬ ‫پیربم‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ بیرۆكه‌كه‌ی من وابو كه‌‬ ‫ده‌توانم له‌م فیلمه‌دا وه‌ك گه‌نجێكی بچوك‌و‬ ‫له‌هه‌مانكات���دا ته‌مه‌نی ئێس���تام رۆڵه‌كه‌‬ ‫به‌رجه‌سته‌ بكه‌م‪ .‬بۆیه‌ ئه‌م بیرۆكه‌یه‌ لێی‬ ‫پاشگه‌ز بوینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬تۆ به‌وه‌ ناس���راویت كه‌ (‪)40‬‬ ‫س���اڵه‌ له‌نێوه‌ندی هون���ه‌ری به‌ناوبانگی‌‪،‬‬ ‫پێش ته‌مه‌نی (‪ )18‬س���اڵی ده‌ستتپێكرد‬ ‫ئیدی ناوبانگ و ناس���راوی چی پێبه‌خشی‬ ‫چی لێسه‌ندیه‌وه‌؟‬ ‫وه‌لید تۆفی���ق‪ :‬گه‌نجیه‌تی لێس���ه‌ندم‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌خۆشه‌ویس���تی خه‌ڵكی هه‌واداران‬

‫ئه‌م���ه‌ی ب���ۆ پڕكردم���ه‌وه‌‪ .‬به‌كورتی زۆر‬ ‫زیاتری پێبه‌خش���یوم له‌وه‌ی كه‌ ش���تێكی‬ ‫كه‌می لێس���ه‌ندبم‪ .‬تۆ ده‌زانی سه‌ركرده‌و‬ ‫سیاسیه‌كان پاره‌ ده‌ده‌ن بۆ ئه‌وه‌ی خه‌ڵكی‬ ‫خۆش���ی بوێن‪ ،‬ئێمه‌ خه‌ڵكی پاره‌ ده‌ده‌ن‬ ‫تا بمانبین���ن‌و ئام���اده‌ی ئاهه‌نگه‌كانمان‬ ‫ب���ن‪ .‬بۆیه‌ هه‌ر هونه‌مه‌ندێ���ك پێچه‌وانه‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ بڵێ‌ راس���ت ناكات‪ .‬هونه‌رو ناوبانگم‬ ‫وایكردوه‌ یارمه‌تی خێ���زان‌و خانه‌واده‌كه‌م‬ ‫بده‌م‌و یارمه‌تی زۆر كه‌س���ی دیكه‌ش بده‌م‬ ‫له‌وانه‌ی له‌ده‌وروبه‌ری منن‪ .‬من تائێستاش‬ ‫خۆم به‌شێت‌و شه‌یدای هونه‌ر ده‌زانم‪ .‬من‬ ‫عه‌شقی هونه‌رم تائێستاش گۆرانی ده‌ڵێم‌و‬ ‫ئاواز داده‌نێم‪ .‬گۆرانی هه‌یه‌ گوتومه‌و ئێستا‬ ‫حه‌ز ده‌كه‌م بێ���م‌و دوباره‌ نوێی بكه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌وكات‌و ئێستاش به‌عه‌شقه‌وه‌ كار‬ ‫ده‌كه‌م‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ت���ۆ ب���ه‌رده‌وام ب���اس‬ ‫له‌راگه‌یاندن���ه‌كان‌و ده‌ركه‌وتنه‌كانت باس‬ ‫له‌یه‌ك���ه‌م دیداری خ���ۆت‌و (عه‌بدولحه‌لیم‬ ‫حافز) ده‌كه‌ی‪ ،‬تۆ چ���ی له‌و هونه‌رمه‌نده‌‬ ‫فێری بوی یان چ���ی زیاتر كاری تێكردی‬ ‫تائێستاشی له‌گه‌ڵ دابێت باسی بكه‌ی؟‬ ‫وه‌لی���د تۆفیق‪ :‬ئێس���تا ژی���ان گۆڕاوه‌‪،‬‬ ‫به‌هه‌مو پێوه‌ره‌كان رۆشنیریه‌ جیاوازه‌كان‬ ‫ك���راوه‌ن به‌ڕوی یه‌كدیدا‪ ،‬زۆر به‌ئاس���انی‬ ‫ئاڵوگ���ۆری بی���روڕاو رۆش���نبیری‌و تاد‪..‬‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬به‌اڵم له‌ئێس���تادا زیاتر السایی‬ ‫كردنه‌وه‌ له‌ش���ته‌ بێ بنه‌م���او بێ ماناكان‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬به‌نمون���ه‌ هه‌رچ���ی گۆرانیبێژ‬ ‫یان هونه‌رمه‌نده‌ ح���ه‌زده‌كات كه‌ ده‌چێته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ (‪ )5-4‬پاس���ه‌وانی تایبه‌ت���ی‬ ‫له‌گه‌ڵ بێت‪ .‬من به‌المه‌وه‌ س���ه‌یره‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫ب���ۆ؟ بۆ ده‌بێت هونه‌رمه‌ند به‌و ش���ێوه‌یه‌‬

‫هه‌ریه‌ك له‌توركیاو ئێران‌و واڵتانی‬ ‫عه‌ره‌بیش ته‌نها مافی كوردیان زه‌وت‬ ‫نه‌كردوه‌ به‌ڵكو به‌شێكی زۆریان له‌میوزیكی‬ ‫كوردیش بردوه‌و به‌كارهێناوه‬

‫ئه‌گه‌ر خێزاندار نه‌بام‬ ‫شانازیم به‌وه‌ ده‌كرد‬ ‫هاوسه‌رگیریم له‌گه‌ڵ‬ ‫كچه‌ شه‌ڕڤانێك‬ ‫بكردایه‌‪ .‬ده‌زانی‬ ‫كچانی كورد‬ ‫ئه‌و ئازاییه‌تیان‬ ‫به‌نێو میلله‌تانی‬ ‫ده‌وروبه‌ریش‬ ‫باڵوكردۆته‌وه‌و‬ ‫ئێستا به‌رخودان‌و‬ ‫چاونه‌ترسی ئه‌وان‬ ‫جێگه‌ی باسی‬ ‫واڵتانی عه‌ره‌بیه‬ ‫بێ���ت؟ هونه‌رمه‌ن���د له‌كاتی كۆنس���ێرت‌و‬ ‫روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی جه‌ماوه‌ر ئاساییه‌ یه‌ك دو‬ ‫ك���ه‌س كه‌ ره‌نگه‌ ئه‌وان���ه‌ پیاوانی پۆلیس‬ ‫بن یان ئاسایشی ش���وێنه‌كه‌ له‌گه‌ڵی بن‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ ده‌بینی به‌ش���ێكی زۆری‬ ‫هونه‌رم���ه‌دان كه‌ ده‌چنه‌ چێش���تخانه‌یه‌ك‬ ‫(‪ )5-4‬بۆدی���گارد هاوه‌ڵ���ی ده‌كه‌ن! من‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌عه‌بدولحه‌لیم فێر بوم س���اده‌یی‌و‬ ‫رۆحی لێبوردن ب���ون‌و ئه‌و پیاوه‌ به‌هه‌مو‬ ‫مانای���ه‌ك هونه‌رمه‌ندی گه‌وره‌و خاكی بو‪.‬‬ ‫جارێك له‌گه‌ڵ ئ���ه‌و ده‌چوینه‌ ئاهه‌نگێك‪،‬‬ ‫ئۆتۆمبێلێكی مه‌رسدیسیان بۆ هێنا گوتی‬ ‫ن���ا من ده‌بێ���ت به‌(فیات) بچ���م‪ ،‬چونكه‌‬ ‫خه‌ڵكی ئه‌و شوێنه‌ خه‌ڵكی ساده‌و هه‌ژارن‪.‬‬ ‫جارێكی دی به‌یه‌كه‌وه‌ رۆیشتینه‌ ستۆدیۆ‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی به‌ر ده‌رگا له‌گه‌رمادا نوس���تبوو‪،‬‬ ‫به‌الیدا تێپه‌ڕی���ن‌و ئاگادارمان نه‌بو‪ ،‬دواتر‬ ‫كه‌ ئاگا ب���وه‌وه‌ گه‌ڕایه‌وه‌ الی‌و س�ڵ�اوی‬ ‫لێكرد‪ .‬ئیت���ر س���اده‌یی‌و له‌خۆبایینه‌بون‬ ‫زۆر گرنگ���ه‌ ك���ه‌ به‌داخ���ه‌وه‌ هونه‌رمه‌ندو‬ ‫زۆر سیاس���ی‌و ده‌وڵه‌مه‌ندو تاد‪ ...‬زۆر زو‬ ‫له‌خۆیان بایی ده‌بن‪ .‬یان زۆر به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫نه‌شیاو الس���ایی رۆژئاوا ده‌كه‌نه‌وه‌ له‌جل‌و‬ ‫س���تایل‪ .‬ده‌رئه‌نج���ام نابێت ئێم���ه‌ ئه‌وه‌‬ ‫له‌بیربكه‌ین‪ ،‬له‌و پارچه‌یه‌ی كه‌ ئه‌م چه‌ند‬ ‫واڵته‌ی تێدا كۆبۆته‌وه‌ به‌عه‌ره‌ب‌و كورده‌وه‌‬ ‫ده‌بێ ئه‌سڵی خۆمان له‌یاد نه‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬باس���ی ك���وردت ك���رد‪ ،‬چی‬ ‫ده‌رباره‌ی كوردو دۆزی كورد ده‌زانی؟‬ ‫وه‌لی���د تۆفی���ق‪ :‬م���ن واناس���راوم كه‌‬ ‫به‌سروشت نیش���تمانیم‪ ،‬نه‌ته‌وه‌ییم‪ .‬دژی‬ ‫خۆسه‌پاندن‌و چه‌وس���اندنه‌وه‌م‪ .‬هه‌میشه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌م كه‌زوڵمیان لێكراوه‌و مافیان‬ ‫زه‌وت ك���راوه‌‪ .‬له‌ناخدا هاوس���ۆزم له‌گه‌ڵ‬ ‫كورد‪ .‬من ب���ۆ لوبنان گۆرانیم گوتوه‌‪ .‬من‬ ‫بۆ مقاوه‌مه‌ی فه‌له‌ستینی گۆرانیم گوتوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مانه‌ له‌چوارچێ���وه‌ی باوه‌ڕم به‌وه‌ی كه‌‬ ‫ئه‌و گه‌له‌ گه‌وره‌یه‌ زوڵمیان لێكراوه‌‪ .‬ئێمه‌‬ ‫میس���رمان خۆشویس���ت له‌رێگه‌ی هونه‌رو‬ ‫(ئوم كه‌لس���وم)‪ .‬وه‌ك گوت���م عێراقمان‬ ‫خۆشویس���ت به‌هۆی گه‌وره‌ی���ی هونه‌ری‬ ‫(نازم غه‌زالی) له‌س���ه‌ره‌تا‪ ،‬دواتر (كازم‬ ‫ساهر) كوردیش���مان خۆشویست له‌رێگه‌ی‬ ‫میوزیكی ك���وردی‪ .‬تۆ ده‌زان���ی هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌توركیاو ئێران‌و واڵتانی عه‌ره‌بیش ته‌نها‬ ‫ماف���ی كوردی���ان زه‌وت نه‌ك���ردوه‌ به‌ڵكو‬ ‫به‌ش���ێكی زۆریان له‌میوزیك���ی كوردیش‬ ‫بردوه‌و به‌كارهێن���اوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها له‌ماوه‌ی‬ ‫ئه‌و چه‌ند س���اڵه‌ی كه‌ س���ه‌ردانی ده‌ره‌وه‌‬ ‫ده‌ك���ه‌م چه‌ندی���ن هاوڕێی ك���وردم هه‌یه‌‬ ‫له‌ره‌وه‌ن���دی ك���وردی له‌ئه‌ڵمانیا‪ .‬ده‌زانی‬ ‫هه‌س���ت ده‌كه‌م كورد نه‌ته‌وه‌یه‌كی‌ خاوه‌ن‬ ‫پره‌نس���یپ‌و دابونه‌ریت���ی زۆر جوانی���ان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬زۆر ج���ار له‌نێ���و خانه‌وه‌داكه‌ی‬ ‫خۆم ب���ه‌دوای ئه‌وه‌ ده‌گه‌رێم ده‌ڵێم به‌ڵكو‬ ‫له‌دێرزه‌مان یه‌كێكمان بچێته‌وه‌ س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫میلله‌ته‌ ره‌س���ه‌نه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش له‌چوارچێوه‌ی‬ ‫هاوسۆزیم بۆ ئه‌و میلله‌ته‌ به‌ڕێزه‌‪ .‬لێره‌وه‌‬ ‫من له‌دڵمه‌وه‌ نزا ده‌كه‌م كه‌ س���ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫خۆی���ان به‌ده‌س���تبهێنن‌و واڵتێك���ی زۆر‬

‫گه‌وره‌یان هه‌بێ‪ ،‬نه‌ك ته‌نها كوردس���تانی‬ ‫عێراق به‌ڵكو من ئاره‌زو ده‌كه‌م كوردستانی‬ ‫گه‌وره‌تان هه‌بێ���ت‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ دوای ئه‌م‬ ‫لێدوان���ه‌م ره‌نگه‌ هه‌ندێ���ك واڵت به‌دڵیان‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم به‌المه‌وه‌ گرنگ نیه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫توركه‌كان كه‌ ئه‌مه‌یان به‌دڵ نابێت‪ .‬ئه‌مه‌م‬ ‫له‌دڵه‌وه‌یه‌ چونكه‌ هاوس���ۆزی كوردم‪ .‬ئه‌و‬ ‫میلله‌ته‌ مافی ژیان‌و سه‌ربه‌خۆییان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫دێمه‌وه‌ سه‌ر باسی خۆم وه‌ك گوتم له‌كۆن‬ ‫له‌رێ���ی میوزیكی كوردی كوردس���تانمان‬ ‫خۆشویس���ت‪ .‬ب���ه‌اڵم له‌ئێس���تادا زیاتر‬ ‫ئاش���نای ك���ورد ده‌بین له‌رێی بیس���تنی‬ ‫ناوی پێش���مه‌رگه‌و شه‌ڕڤانان‪ ،‬له‌تیڤیه‌كان‬ ‫زیاتر فۆكس���یان ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر‪ .‬ده‌زانی‬ ‫سه‌رس���امی ئه‌وه‌ین كه‌ كچه‌ شه‌ڕڤانه‌كان‬ ‫ده‌بینین ئه‌وكات ده‌زانین ئه‌و كچانه‌و ئه‌و‬ ‫میلله‌ته‌ چه‌ند س���ه‌رپێبون‌و خۆشه‌ویستی‬ ‫هه‌ی���ه‌ بۆ خاكه‌كه‌ی‌و بۆ نیش���تمانه‌كه‌ی‪.‬‬ ‫بۆمان ده‌ركه‌وت ته‌نها پیاوه‌كانتان به‌رگری‬ ‫له‌خ���اك ناكه‌ن ك���چ‌و ژنه‌كانیش���تان ئازا‬ ‫هه‌ڵكه‌وت���ون‪ .‬باوه‌ڕ بكه‌ن ئه‌گه‌ر خێزاندار‬ ‫نه‌بام ش���انازیم به‌وه‌ ده‌كرد هاوسه‌رگیریم‬ ‫له‌گه‌ڵ كچه‌ ش���ه‌ڕڤانێك بكردایه‌‪ .‬ده‌زانی‬ ‫كچانی ك���ورد ئ���ه‌و ئازاییه‌تی���ان به‌نێو‬ ‫میلله‌تان���ی ده‌وروبه‌ری���ش باڵوكردۆته‌وه‌و‬ ‫ئێس���تا به‌رخودان‌و چاونه‌ترس���ی ئه‌وان‬ ‫جێگه‌ی باسی واڵتانی عه‌ره‌بیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چۆنه‌ تائێستا گۆرانیت به‌كوردی‬ ‫نه‌چڕیوه‌؟‬ ‫وه‌لی���د تۆفیق‪ :‬له‌ئێس���تادا پرۆژه‌یه‌كی‬ ‫وامان له‌به‌رده‌سته‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و براده‌ره‌ی‬ ‫ك���ه‌ كاری دابه‌ش���كردنی میوزی���ك ب���ۆ‬ ‫گۆرانیه‌كان���م ده‌كات له‌ئێس���تادا‪ ،‬ن���اوی‬ ‫(ش���ێرۆ)یه‌‪ ،‬ك���وردی حه‌ڵه‌ب���ه‌‪ .‬بۆی���ه‌‬ ‫له‌ئێس���تادا پرۆژه‌یه‌كمان له‌به‌ر ده‌س���ته‌‬ ‫گۆرانیه‌ك���ی عه‌ره‌ب���ی‪ -‬ك���وردی ده‌ڵێم‪.‬‬ ‫دوپاتیش���ی ده‌كه‌مه‌وه‌ دۆزێكی پیرۆزتان‬ ‫هه‌یه‌و به‌شانازیه‌وه‌ كاری بۆ بكه‌ن‌و هه‌وڵی‬ ‫بۆ بده‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌مێك���ه‌ ئه‌لبومی تازه‌ت نیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ بۆ؟‬ ‫وه‌لید تۆفیق‪ :‬راس���ت ده‌كه‌ی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ه‌ گۆران���ی س���ینگل ده‌ك���ه‌م‬ ‫هۆكاره‌كه‌ش���ی بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێنمه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌وه‌ی ئێس���تا له‌واڵتانی عه‌ره‌بی‬ ‫روده‌دات له‌كێش���مه‌كێكش‌و كوش���تارو‬ ‫خوێنڕشتن هانده‌ر نین بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌لبومی‬ ‫تازه‌م هه‌بێت‪ .‬به‌هه‌مان شێوه‌ كێشه‌كانی‬ ‫لوبنانی���ش‪ .‬به‌اڵم دوباره‌ له‌رێگه‌ی ئێوه‌وه‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نم ك���ه‌ ئه‌لبۆمێك���م ئاماده‌یه‌و‬ ‫له‌ئاینده‌یه‌كی نزیكدا باڵوی ده‌كه‌مه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هێم���ات بۆ دۆخ���ی ناله‌باری‬ ‫واڵتانی عه‌ره‌بی كرد‪ ،‬بۆیه‌ ده‌پرس���م وه‌ك‬ ‫هونه‌رمه‌ندێك ئه‌وه‌ی ئێس���تا له‌به‌ش���ێك‬ ‫له‌واڵتانی عه‌ره‌بی‌و ده‌وروبه‌ر ده‌گوزه‌رێ‪،‬‬ ‫به‌لوبنانیشه‌وه‌ له‌ڕوی به‌رزبونه‌وه‌ی ده‌نگی‬ ‫ناڕه‌زایی‌و خۆپیش���اندان‌و ت���اد‪ ...‬بۆچی‬ ‫ده‌گه‌ڕێنیه‌وه‌؟‬ ‫وه‌لید تۆفی���ق‪ :‬گومان���ی تێدانیه‌ زوڵم‬ ‫هه‌بو له‌الی���ه‌ن حاكمه‌كانمانه‌وه‌‪ ،‬گومانی‬ ‫تێدانی���ه‌ كه‌مته‌رخه‌م���ی هه‌ب���و له‌الیه‌ن‬ ‫حاكمه‌كان���ه‌وه‌‪ ،‬له‌هه‌م���و واڵتانی عه‌ره‌بی‬ ‫زوڵم‌و چه‌وس���اندنه‌وه‌و خراپه‌كاری هه‌بو‪،‬‬ ‫دیارترین به‌ڵگه‌ش سوریا‪ ،‬به‌اڵم باوه‌ڕبكه‌‬ ‫وێڕای هه‌مو ئه‌وانه‌ی كه‌ ئاماژه‌م بۆكردن‪،‬‬ ‫دۆخه‌كه‌ی ئه‌وكات له‌ئێستا باشتربو‪ .‬ئه‌وه‌‬ ‫له‌ب���ه‌ر چاومانه‌ عێراق به‌كوێ گه‌یش���ت‪،‬‬ ‫س���وریا ده‌بینین چ���ی به‌س���ه‌ر هاتوه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا سه‌یری لوبنان بكه‌ كه‌ ئاگره‌كه‌‬ ‫روی له‌لوبن���ان ك���ردوه‌‪ .‬ده‌زان���ی ئه‌مه‌‬ ‫پیالنگێریه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی پارچه‌ پارچه‌مان‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ناوچه‌كه‌ زیات���ر تێكبده‌ن‪ .‬ده‌زانی‬ ‫كات���ێ به‌رگوێمان ده‌ك���ه‌وت‌و ده‌یانگوت‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌واڵتانی رۆژئاوا گوێبیستی ده‌بی‬ ‫دوای ماوه‌یه‌ك دێته‌جێ‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر شتێك‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانی عه‌ره‌ب گوتی���ان درۆیه‌و‬ ‫ل���ه‌درۆ زیاتر چیتری به‌دواوه‌ نایه‌ت‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌س���ه‌رده‌می مه‌لیك فاروقه‌وه‌ واده‌ڕوات‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا واڵتانی عه‌ره‌بی به‌پارچه‌بون‌و‬ ‫تایفه‌گه‌ری‌و رواندن���ی رقوقینه‌دا ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫من وه‌كو خودی خۆم دژی هه‌مو ئه‌وانه‌م‪،‬‬ ‫دژی تایفه‌گ���ه‌ری‌و مه‌زهه‌بگه‌ری���م‪ ،‬م���ن‬ ‫موسڵمانم‌و ژنه‌كه‌م مه‌سیحیه‌‪ .‬بۆیه‌ ده‌بێت‬ ‫مه‌زهه‌بیه‌ت‌و تایفه‌گه‌ری بس���ڕێته‌وه‌و كاڵ‬ ‫بكرێته‌وه‌‪ .‬مه‌الی مزگه‌وته‌كانیش به‌تایبه‌ت‬ ‫الی ئێم���ه‌ رۆڵی زۆر نه‌رێنی ده‌بینن‪ ،‬ئاین‬ ‫بۆ بازرگانی‌و فیتنه‌نانه‌وه‌ به‌كار ده‌هێنن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئاشكرایه‌ س���ه‌رهه‌ڵدانی داعش‌و‬ ‫ش���تی تریش ك���ه‌ تائێس���تا نازانین چی‬ ‫ده‌بێت هه‌ركاتێك بیانه‌وێت كۆتایی دێت‌و‬ ‫هه‌ركاتێ���ك ئ���ه‌وان نه‌یانه‌وێ���ت دۆخه‌كه‌‬ ‫ه���ه‌رواو خراپتریش ده‌مێنێت���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫یاریه‌كی نێوده‌وڵه‌تیه‌و خه‌ڵكی ناوچه‌كه‌ش‬ ‫باجه‌كه‌ی ده‌ده‌ن‪.‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫هێمن حەسەن‬

‫ئایا كێشەی یەكێتی‬ ‫زۆر وتن‌و كەمكردنە؟‬

‫ئەمڕۆ بەڕێز مەال بەختیار لەوتارێكدا نوسیویەتی"ئەوانەی‌ كەمیان كردوە‪ ،‬لەفەیسبوكدا‬ ‫زۆریش بڵێن‪ ،‬كەم كاریگەریان هەیە‪ .‬ئەوانەی‌ لەمێژوی‌ خۆشیاندا زۆریان كردوە‪ ،‬كەمیش‬ ‫بڵێ���ن‪ ،‬زۆرتر گوێلێگیراون! هەتا كاری‌ زۆر بكرێ‌‌و قس���ەی‌ كەم بكرێ‌‪ ،‬بۆ یەكێتی‌‪ ،‬زۆر‬ ‫باش���ترە"‪ .‬هەرچەندە من یەكێكم لەو كەسانەی بڕوای تەواوم بەكەم وتن‌و زۆر كاركردن‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم پێموایە یەكێك لەهەرە كێش���ە سەرەكییەكانی یەكێتی ئەوەیە قسەی زۆر‌و‬ ‫كاری كەمە‪ ،‬بێگومان لەهەندێ‌ بوار‌و پرس���دا نەك تەواوی ش���تەكان‪ ،‬ئەگەر هاوكێشەكە‬ ‫بەوج���ۆرە بوایە كە بەڕێز مەال بەختیار ئەیڵێت پێموایە ش���تێكی زۆر باش دەبو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەگەر سبەینێ‌ تەواوی كادیرەكانی یەكێتی بێدەنگبن‪ ،‬هیچ شتێك لەفەسبووك نەنوسن‪،‬‬ ‫هیچ لێدوان‌و دیدارێكی رۆژنامەوانی نەكەن‪ ،‬كێش���ە راس���تەقینەكەی یەكێتی چارەسەر‬ ‫نابێت كە بریتیە لەكارنەكردن‪.‬‬ ‫دەتوانم بڵێم كێش���ەی یەكێتی لەچەند س���اڵی رابردودا بریتیی ب���وە لەزۆر وتن‌و كەم‬ ‫كاركردن‪ ،‬ئەو كاتانەش���ی كە بڕیار دراوە بۆ كەم وتن‌و زۆر كاركردن دیس���ان هەروەك‬ ‫پێشو بوە‪ ،‬ئەوەش پەیوەندی بە نەبینینی كێشە ئەساسییەكەوە هەیە یاخود بەخۆالدان‬ ‫لەكێش���ە س���ەرەكییەكەوە هەیە كە بریتیە لە(قس���ەی زۆر‌و كاركردنی زۆر‪ ،‬یان قسەی‬ ‫كەم‌و كاری زۆر) ئەم دو مەبدەئە كە لەناوەڕۆكدا یەك شتن‪ ،‬هیچ كاتێك لەناو یەكێتیدا‬ ‫دروس���تنەبوە بەدرێژایی تەمەنی ئەو حزبە‪ ،‬چونكە لەبنەڕەتدا كادیری یەكێتی لەس���ەر‬ ‫ئەساس���ی دەربڕینی بیروڕای ئازادی خۆی پەروەردە كراوە‪ ،‬النیكەم كادیرانی س���نوری‬ ‫س���لێمانی كە بێدەنگكردنیان ئاس���ان نییە ئەگەر نەڵێم ئەستەمە‪ ،‬هەرگیز كێشەی كەم‬ ‫كاركردنیش لەخوارەوە نەبوە‪ ،‬هەمیشە لەسەرەوە بوە‪ ،‬ئەمە بۆ هەمو حیزبێكی دەرەوەی‬ ‫یەكێتیش هەر راستە‪.‬‬ ‫بۆی���ە بەبڕوای من كێش���ە لەزۆر وتن���ی كادیرەكانی یەكێتیدا نییە‪ ،‬بەڵكو كێش���ە لەو‬ ‫ملمالنێ س���ەختەدا هەیە كە لەناو هەڕه‌می س���ەرەوەی یەكێتیدایە‪ ،‬كێشە لەكارنەكردنی‬ ‫سەرەوەی هەڕەمەكەدایە بەئاڕاستەی دروستكردنەوەی یەكێتی ناو یەكێتی‪ ،‬بەئاراستەی‬ ‫پیادەكردنی سیاس���ەت بەمانا سروش���تییەكەی خۆی‪ ،‬من وادەیبینم ئەم دۆخەی ئێستا‬ ‫لەهەمو كات زیاتر پێویستی بەقسەكردن هەیە‪ ،‬لەمكاتەدا كادیری هەمو حزبێك پێویستە‬ ‫لەس���ەر سیاسەتی حزبەكەی قس���ە بكات‪ ،‬وادۆخی ناوچەكەش ژیانی ئەمڕۆی سیاسی‌و‬ ‫كاری رێكخراوەی���ی لەدونی���اش هەر بوە بەقس���ەی زۆر‪ ،‬ب���ەاڵم كاری زۆریش‪ ،‬ئەكرێت‬ ‫فەیس���بوك ئەو شوێنە بێـت كە قسەی تێدا بكرێت‪ ،‬چونكە لەراستیدا شوێنەكانی تر بۆ‬ ‫سەركردەكانی سەرەوەی چۆڵكراون تاقسەكانی خۆیان بكەن‪ ،‬تەنیا پەراوێزە بچوكەكان‬ ‫ماون كە كادیری حزب قس���ەی خۆیانی تێدا بكەن‪ ،‬ئاس���ان نییە ئەم پەراوێزانەش پەك‬ ‫بخرێن یان قەدەغە بكرێن‪.‬‬ ‫دەگەڕێمەوە سەر ئەوەی كێشەی یەكێتی لەزۆر وتن‌و كەم كاركردندایە ئەویش لەسەری‬ ‫س���ەرەوەی ئەم حزبە‪ ،‬خوارەی یەكێتی دەتوانم بڵێم تاڕادەیەكی گەورە بێ كێش���ەیەو‬ ‫س���ەنگیینە‪ ،‬لەكاركردنی زۆردان بەزۆر وتنیش���ەوە‪ ،‬واتە رێك بەپێچەوانەی سەروخۆیان‬ ‫بەزۆر وتن‌و كەم كاركردنەوە‪.‬‬ ‫من باش تێدەگەم كە بەڕێز مەال بەختیار ترس���ی چی هەیە كە ئەو هۆشداریەی داوەتە‬ ‫كادیرەكانی یەكێتی‪ ،‬لەپێناو ئەوەیە كە یەكێتی خۆی دوربگرێت لەو ملمالنێیەی لەنێوان‬ ‫گۆڕان‌و پارتی دروستبوەو كادیرەكانی یەكێتی خۆیان دوربگرن لەپشتگیری‌و هاوسۆزی بۆ‬ ‫یەكێك لەو دو حیزبە‪ ،‬لەبنەڕەتدا مەبەستەكەی مەال بەختیار ئەوەیە حزبەكەی لەدورەوە‬ ‫سەیری پێكهەڵپڕژانەكەی ئەو دو حزبە بكات‌و لەبەرژەوەندی یەكێتی بیشكێنێتەوە‪ ،‬خۆم‬ ‫وا س���ەیری ئەكەم ئەم پێكهەڵپڕژانە هەر یاریەكی خۆش نابێت بۆ س���ەیركردن‪ ،‬بەڵكو‬ ‫زۆر ئەگەرێك���ی نزیك‌و كراوەی���ە یارییەكە لەمه‌یدانەوە بگوازرێت���ەوە بۆ ناو جەماوەری‬ ‫س���ەیركەری یاریەكە ئەویش یەكێتییە‪ ،‬بۆیە بێدەنگكردن���ی یەكێتیەكان بۆ ئەو ئامانجە‬ ‫هەر لەس���ەرەتاوە پوچەو با دەیبات‪ ،‬چونكە لەسیاسەتدا هیچ هێزێك ناتوانێت تاكۆتایی‬ ‫سەیركەر بێت لە لەحزەیەك لە لەحزەكاندا ئەویش دەبێتە یاریكەری سەرەكی بەرلەوەی‬ ‫خۆی ویستبێتی‌و بڕیاری بۆ دابێت‪.‬‬ ‫كەواتە كێش���ە س���ەرەكییەكە لەزۆر گوتنی كادیرەكانی یەكێتی���دا نییە‪ ،‬بەڵكو لەكەم‬ ‫كاركردنی سەركردە دیارەكانی یەكێتییە یان باشتر بڵێم لەرابەری باڵەكانی ناو یەكێتییە‬ ‫كە لەبەر زۆروتن ناپەرژێنە سەر زۆر كاركردن‪ ،‬رەنگە لەمێژوی یەكێتیشدا كەم سەركردە‬ ‫هەبێ���ت هێندەی بەڕێز م���ەال بەختیار زۆری وتبێت‪ ،‬ناتوانی���ن بڵێین كەمیكردوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەتوانی���ن تەنیا ئەوەندە بڵێین وتنەكانی زیاتر بون لەكارەكانی‪ ،‬ئەوەندەی تێبینیش���م‬ ‫كردبێ���ت‌و لەدۆخەكە تێدەگەم هێرۆ خانیش كەمترین قس���ەی كردوە‌و ئەتوانم بڵێم زۆر‬ ‫بەدەگمەن قسەی كردوە‪ ،‬بەاڵم زۆرترین كاریشی كردوە لەهەندێ‌ بواردا‪.‬‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‬

‫باڵوبونه‌وه‌ی‌نه‌خۆشی‌کۆلێرا له‌شاره‌کانی عێراقدا‬ ‫سلێامنی پاکرتین شاری عێراقه‌‬

‫رێژه‌ی توشبوانی مێینه‌ به‌نه‌خۆشی‌کۆلێرا‬ ‫رێژه‌ی توشبوانی نێرینه‌ به‌نه‌خۆشی‌کۆلێرا‬ ‫ئه‌و شارانه‌ی که‌ نه‌خۆشی کۆلێرای تێدا باڵوبۆته‌وه‌‬

‫ریکالم‬