ژماره‌ 503

‫ریکالم‬

‫نه‌گبه‌ترتین كه‌س ‌‬ ‫ی‬ ‫دونیا ئه‌وه‌یه‌ باوه‌ڕ‬ ‫به‌قاچاغچی‌ ده‌كات‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ژماره‌ (‪)503‬‬ ‫سێشەممە ‪2015/11/17‬‬

‫کۆتایی‬ ‫زۆرینەی‬ ‫سوڵتانیی؟‬

‫‪12‬‬

‫‪9‬‬

‫ئابوری‌ عێراق‬ ‫پارادۆکسەکانی‬ ‫به‌ره‌و كوێ‌ ده‌بات؟ جوانناسیی‬

‫ی گۆڕان‬ ‫فراكسیۆن ‌‬ ‫له‌خولی‌ ئێستادا‬ ‫چاالكرت بو یان‬ ‫له‌خولی‌ پێشودا؟‬

‫‪7‬‬

‫‪6‬‬

‫به‌غدا دوساڵه‌خه‌ون به‌و‬ ‫قوفڵه‌وه‌ده‌بینێت‬ ‫كه‌ كلیله‌كه‌ی له‌گیرفانی‬ ‫نێچیرڤان بارزانیدایه‌‬

‫‪13‬‬

‫‪8‬‬

‫مه‌رجی‌ پارتی‌ بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ دۆخه‌که‌ بۆ پێش ‪12‬ی‌ ئۆكتۆبه‌ر البردنی‌ یوسف محه‌مه‌ده‌‬

‫بزوتنه‌وه‌ ‌ی گۆڕان‪ :‬هیچ مه‌رجێك قبو ‌ڵ ناكه‌ین‬

‫پارت���ی‌ دیموكرات���ی‌ كوردس���تان‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئ���ه‌و هه‌وڵه‌ی‌ یه‌كێتیدا بۆ‬ ‫هێوركردن���ه‌وه‌ی‌ دۆخی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫پێداگری‌ له‌س���ه‌ر البردنی‌ د‪.‬یوس���ف‬ ‫محه‌م���ه‌د له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌رپرس���ێكی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌‬

‫گۆڕانیش ده‌ڵێت "هیچ مه‌رجێك قبوڵ‌‬ ‫ناكه‌ین"‪.‬‬ ‫تایب���ه‌ت‪ ،‬به‌ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێ���ی‌ ئه‌و‬ ‫زانیاریانه‌ی‌ ده‌س���ت ئاوێنه‌ كه‌وتون‪،‬‬ ‫مه‌رجی‌ پارتی‌ بۆ هێوركردنه‌وه‌ی‌ دۆخی‌‬ ‫كوردستان‌و گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌ دۆخه‌كه‌ بۆ‬

‫پێش ‪12‬ی‌ ئۆكتۆبه‌ر‪ ،‬البردنی‌ د‪.‬یوسف ده‌س���تپێكردنه‌وه‌ی‌ كۆبون���ه‌وه‌ پێنج‬ ‫محه‌مه‌ده‌ له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان‪ ،‬قۆڵییه‌كان‌و گفتوگۆكانی‌ نێوان پارتی‌‌و‬ ‫پارتی‌ ئه‌م داوایه‌ی‌ به‌س���ه‌ركرده‌كانی‌ گۆڕانه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا‪ ،‬بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫یه‌كێت���ی‌ گه‌یان���دوه‌ ك���ه‌ ئێس���تا‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێشه‌كانی‌ جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات���ه‌وه‌‌ كه‌‬ ‫كوردس���تان‌و زه‌مینه‌خۆش���كردن بۆ گفتوگۆو دانیشتن له‌گه‌ڵ‌ پارتی‌ به‌هیچ‬

‫مه‌حمود سه‌نگاوی‪ :‬فوتان لێبکه‌م با ئه‌تانبات‬

‫‪2‬‬

‫مه‌رجێك ناكات‪.‬‬ ‫محه‌م���ه‌د تۆفیق ڕه‌حیم به‌رپرس���ی‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌ دیبلۆماسیه‌كانی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان له‌مباره‌یه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی ڕاگه‌یاند‬ ‫ك���ه‌ "بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان هیچ مه‌رجێك‬ ‫قب���وڵ ناك���ه‌ن‌و دانیش���تن ناكه‌ن تا‬

‫دۆخه‌ك��� ‌ه نه‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ پێ���ش ‪12‬ی‌‬ ‫ئۆكتۆبه‌ر"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "هی���چ مه‌رجێ���ك قبوڵ‬ ‫ناكه‌ین‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ البردنی‌ د‪.‬یوس���ف‬ ‫محه‌مه‌د له‌پۆستی‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش دواهه‌مین قسه‌مانه‌"‪.‬‬

‫حه‌شدی شه‌عبی نیشانه‌‌له‌كه‌ركوك ده‌گرێته‌وه‬

‫‪3‬‬

‫ریکالم‬

‫‪‬‬ ‫‪   ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ ‬ ‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫حه‌شدی شه‌عبی نیشان ‌ه‌له‌كه‌ركوك ده‌گرێته‌وه‌‬

‫‪3‬‬

‫"كورد له‌دوز ته‌نها دو بژارده‌ی هه‌یه‌‌‪ :‬شه‌ڕ له‌گه‌ڵ حه‌شدی شه‌عبی یان نه‌مانی كورد"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫دوزخورماتو به‌ره‌و ئه‌وه‌ ده‌چێت ببێته‌‬ ‫چه‌قی‌ ملمالنێی‌ نێوان كوردو شیعه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا پێشمه‌رگه‌ هه‌وڵی‌ پاراستنی‌‬ ‫ئه‌م شارۆچكه‌یه‌ ده‌دات‪ ،‬حه‌شدی‌‬ ‫شه‌عبی‌ چاوی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه‌ دوای‌‬ ‫یه‌كالییكردنه‌وه‌ی‌ دوز به‌ره‌و كه‌ركوك‬ ‫بكشێت‪.‬‬ ‫"ش���یعه‌ توركمانه‌كان���ی ق���ه‌زای‬ ‫دوزخورماتو س���ه‌ره‌تا كورده‌كانیان له‌ژێر‬ ‫فشاری هه‌ڕه‌شه‌و كوش���تن‌ ڕاوه‌دونان بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ببنه‌برابه‌ش له‌و ش���اره‌‪ ،‬ئێستاش‬ ‫ده‌یانه‌وێت ببنه‌ خاوه‌نی‌"‪ ،‬ئه‌مه‌ قس���ه‌ی‬ ‫ئه‌حمه‌د حمه‌عه‌لی ناسراو به‌ئه‌بوسوهه‌یب‬ ‫به‌رپرس���ی ناوچه‌ی كۆمه‌ڵی ئیس�ل�امیه‌‬ ‫له‌ق���ه‌زای دوزخورماتو كه‌ م���اوه‌ی چوار‬ ‫ڕۆژه‌ پاس���ه‌وانانی باره‌گاك���ه‌ی ‌له‌ژێ���ر‬ ‫نیش���انه‌ی قه‌ناس به‌ده‌سته‌كانی حه‌شدی‬ ‫شه‌عبیدایه‌و به‌ئۆتۆمبێلی درع خواردنیان‬ ‫بۆ ڕه‌وانه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌بوس���وهه‌یب پێیوای���ه‌ "‌ش���یعه‌كان‬ ‫تائێس���تا له‌ئامانجه‌كانیان سه‌ركه‌وتوبون‌و‬ ‫‌توانیویانه‌ ببنه‌ش���ه‌ریك له‌دوزو له‌هه‌وڵی‬ ‫ئه‌وه‌ش���دان ببنه‌خاوه‌ن���ی ش���اره‌كه‌یان"‪،‬‬ ‫نمونه‌ش به‌وه‌ دێنێته‌وه‌ له‌دوای پرۆس���ه‌ی‬ ‫ئازادییه‌وه‌ له‌عێ���راق نیوه‌ی كورد به‌هۆی‬ ‫هه‌ڕش���ه‌كانی ش���یعه‌ی توركمانه‌وه‌ له‌دوز‬ ‫باریك���ردوه‌و ل���ه‌دوای ئ���ه‌م ڕوداوان���ه‌ش‬ ‫ئه‌و‌خێزانه‌ كوردانه‌ش���ی ماون به‌ش���ێكی‬ ‫زۆری���ان بارده‌ك���ه‌ن‪ ،‬دواتری���ش مه‌گ���ه‌ر‬ ‫ئێمه‌هه‌ر بڵێین دوز خاكی كوردستانه‌‪.‬‬ ‫دوز خورمات���و‪ ،‬ده‌كه‌وێته‌ س���ه‌ر ڕێگای‬ ‫س���ه‌ره‌كی (كه‌رك���وك ‪ -‬به‌غ���داد)‪ ،‬الی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان به‌دوا شاری كوردی‬ ‫ناوده‌برێت له‌چیای حه‌مرین‪ ،‬به‌رپرس���انی‬ ‫عێراقی���ش به‌ش���ارێكی ناكۆكی له‌س���ه‌رو‬ ‫شیعه‌كانیش به‌ش���ارێكی شیعی توركمانی‬ ‫وه‌سفی ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌پێی ئاماره‌ نافه‌رمیه‌كان‬ ‫بێت كورد كه‌ جاران زۆرینه‌ی ئه‌وش���اره‌ی‬ ‫پێكده‌هێنا ئێستا ‪ %43‬شاره‌كه‌ن عه‌ره‌بی‬ ‫سونه‌ش ‪ ،%15‬به‌اڵم توركمانی شیعه‌ ڕۆژ‬ ‫به‌ڕۆژ له‌زیادبوندای ‌ه له‌مدوایه‌ش���دا به‌هۆی‬ ‫ئه‌وه‌ی هێزی چه‌كداریان دروستكرد زیاتر‬ ‫به‌هێزبون‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د عه‌زیز به‌رپرسی ناوچه‌ی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردس���تان له‌دوز وایده‌بینێت‬

‫حه‌ش���دی ش���ه‌عبی له‌هه‌وڵی به‌هێزكردنی‬ ‫هیاللی شیعیدایه‌ له‌ش���اره‌كه‌دا به‌بیانوی‬ ‫حه‌ش���دی ش���ه‌عبیه‌وه‌‪ ،‬پێیوای���ه‌ "ئه‌گه‌ر‬ ‫حه‌شدی شه‌عبی له‌مخاڵه‌دا سه‌ركه‌وتوبن‪،‬‬ ‫ش���اری داقوق‌و كه‌ركوكی���ش ده‌كه‌ونه‌به‌ر‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌و مه‌ترسیه‌كانی ئه‌و هێزه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌باره‌ی ده‌س���ته‌كانی پش���ت ئه‌م‬ ‫پالنه‌وه‌ وایده‌بینێت‌ نوری مالكی س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی پێشوی عێراق‌و قه‌یس خه‌زعه‌لی‬ ‫به‌رپرس���ی گروپی عه‌سائیبی ئه‌هلی حه‌ق‬ ‫كار بۆ ئه‌م پرۆسه‌یه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئیس���تا حه‌شدی ش���ه‌عبی بوه‌ته‌ واقع‌و‬ ‫ش���ه‌ڕی ك���ورد ده‌كات به‌جۆرێك ژماره‌ی‬ ‫ئ���ه‌و گه‌ڕه‌كان���ه‌ی به‌ده‌س���ت ئه‌وانه‌یه‌وه‌‬ ‫له‌حه‌وت گه‌ڕه‌ك زیات���ره‌ ئه‌و گه‌ڕه‌كانه‌ی‬ ‫كورده‌كانی تێدا نیشته‌جێن سێ‌ ‌گه‌ڕه‌كه‌‪،‬‬ ‫‌ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی ئااڵی ڕه‌شی شیعه‌كان‌و‬ ‫وێنه‌كانی ئیمام حوس���ێن‌و هاواری به‌یتی‬ ‫مه‌راسیمه‌كان ش���ه‌قامه‌كانی ئه‌و شاره‌ی‬ ‫ته‌نیوه‌"‪.‬‬ ‫جه‌بار مه‌ال عه‌لی به‌رپرسی مه‌كۆی دوزی‬

‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان كه‌ پێشتر بزوتنه‌وه‌كه‌ی‬ ‫له‌مه‌ترسیه‌كانی س���ه‌ر كورد له‌و ناوچه‌ی ‌ه‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌ی‬ ‫ئاگاداركردوه‌ت���ه‌وه‌‬ ‫به‌رپرس���ه‌كه‌ی پارتی جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ ش���یعه‌كان ئه‌گه‌ر ده‌رگای دوز‬ ‫بشكێنن ڕوه‌و كه‌ركوك هه‌نگاو ده‌نێن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌شده‌كات" توركمانه‌شیعه‌كان‬ ‫هه‌وڵده‌ده‌ن دوز بكه‌نه‌ پارێزگایه‌كی شیعی‬ ‫توركمانی‌و كاریان بۆ ئه‌و پرۆسه‌یه‌ كردوه‌و‬ ‫ده‌س���به‌رداری دوز نابن‪ ،‬پێی ده‌وڵه‌تانی‬ ‫ئیقلیمیش له‌ناو دۆخه‌كه‌دایه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌می���ن ئه‌وه‌ش���ی وه‌بیرهێناوه‌ی���ه‌‬ ‫كاتی خ���ۆی وه‌ك���و بزوتنه‌وه‌كه‌یان ئه‌م‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌یه‌یان به‌به‌رپرسانی كورد گه‌یاندوه‌‬ ‫به‌اڵم كه‌مته‌رخه‌بون‪ ،‬له‌ئێستاش���دا "كورد‬ ‫یان ده‌بێت ده‌سبه‌رداری شاره‌كه‌بێت‪ ،‬یان‬ ‫شه‌ڕی حه‌شدی شه‌عبی بكات"‪.‬‬ ‫دوای ڕوداوه‌كان���ی هه‌فت���ه‌ی ڕاب���ردو‬ ‫كه‌ ڕاس���ته‌وخۆ ش���ه‌ڕی (كوردو شیعه‌ی‬ ‫توركمان)ب���و له‌ش���اره‌كه‌دا ترس���ه‌كان‬ ‫زیاتربون‪ ،‬چونكه‌ جاران ئه‌گه‌ر (توركمانه‌‬

‫ش���یعه‌كان به‌كوش���تن‌و په‌الماردان���ی‬ ‫ماڵه‌ك���ورده‌كان) بوه‌س���تانایه‌ ئێس���ت ‌ه‬ ‫ماڵه‌كانیان ده‌س���وتێنن شه‌ڕی ڕاسته‌وخۆ‬ ‫له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌ كوردییه‌كان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫فه‌رم���ان عه‌بدواڵش كه‌ به‌رپرس���ی لقی‬ ‫یه‌كگرت���وی ئیس�ل�امیه‌ له‌دوز ‌هه‌س���تی‬ ‫به‌مه‌ترس���ی دۆخه‌ك���ه‌ ك���ردوه‌و ده‌ڵێت"‬ ‫ئه‌م دۆخه‌ مه‌ترس���یه‌ بۆ س���ه‌ر ئاینده‌ی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬چونك���ه‌ نه‌یاره‌كان���ی كورد‬ ‫نیازیان پاك نیه‌"‪.‬‬ ‫به‌رپرس���انی یه‌كێتی له‌قه‌زای خورماتو‬ ‫جیاوازت���ر بی���ر له‌دۆخه‌ك���ه‌‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫‌پێیانوایه‌ حه‌ش���دی شه‌عبی نیازی ئاشتی‬ ‫هه‌یه‌و ئه‌وان ده‌یانه‌وێت كێشه‌كه‌ به‌ئاشتی‬ ‫چاره‌س���ه‌ربكرێت‪ ،‬هاوكات ئه‌و قس���انه‌ش‬ ‫ڕه‌تده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ ئه‌وان له‌ڕابردودا هۆكاری‬ ‫‌هاتنی ئه‌و هێزه‌ بون بۆ شاره‌كه‌‪.‬‬ ‫مه‌الكه‌ری���م به‌رپرس���ی بازن���ه‌ی ‪16‬‬ ‫حه‌مرینی یه‌كێتی نیش���تمانی كوردستان‬ ‫ك���ه‌ م���اوه‌ی چ���وار ڕۆژه‌ له‌كۆبونه‌وه‌ی‬ ‫به‌رده‌ومدایه‌ له‌گه‌ڵ به‌رپرس���انی حه‌شدی‬

‫هێزی پێشمه‌رگه‌ له‌دوزخورماتو‬

‫شیعه‌كان ئه‌گه‌ر ده‌رگای‬ ‫دوز بشكێنن ڕوه‌و‬ ‫كه‌ركوك هه‌نگاو ده‌نێن‪،‬‬ ‫توركمانه‌شیعه‌كان‬ ‫هه‌وڵده‌ده‌ن دوز بكه‌ن ‌ه‬ ‫پارێزگایه‌كی شیعی‬ ‫توركمانی‌و كاریان بۆ‬ ‫ئه‌و پرۆسه‌یه‌ كردوه‌و‬ ‫ده‌سبه‌رداری دوز‬ ‫نابن‪ ،‬پێی ده‌وڵه‌تانی‬ ‫ئیقلیمیش له‌ناو‬ ‫دۆخه‌كه‌دایه‌‬

‫ش���ه‌عبی بۆ چاره‌سه‌ری كێش���ه‌كانی ئه‌م‬ ‫دواییه‌ی ش���اره‌كه‌ پێیوایه‌"‌هه‌ندێك كه‌س‬ ‫له‌ئه‌ندامانی حه‌شدی ش���ه‌عبی‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌كوردیش كێش���ه‌ دروست ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫حه‌ش���د نیازی ئاش���تی هه‌ی���ه‌ به‌جۆرێك‬ ‫هه‌ردوالیان دۆخه‌كه‌ به‌ئاڕاس���ته‌ی ئاشتی‬ ‫ده‌به‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌و ڕه‌تیشی ده‌كاته‌وه‌ كه‌ یه‌كێتی ڕێگه‌ی‬ ‫دابێ���ت به‌و هیزه‌ بێته‌ ناو دوزه‌وه‌ ده‌ڵێت"‬ ‫ئه‌و حه‌ش���ده‌ی كه‌ له‌كات���ی ڕزگاركردنی‬ ‫ئامرل���ی هاتن له‌دوز نه‌مانه‌وه‌و ڕۆیش���تن‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێستا كه‌ هه‌ن له‌ناو خودی شاره‌كه‌‬ ‫دروستبون هاوش���ێوه‌ی هێزه‌ كوردیه‌كان‬ ‫چۆن پیشمه‌رگه‌یان دروستكردوه‌"‪.‬‬ ‫قس���ه‌ی به‌رپرس���ه‌ سیاس���یه‌كانی‬ ‫دوزخورمات���و ئه‌گه‌ر ناكۆكیش���بن هه‌موی‬ ‫له‌وه‌دا یه‌كده‌گرێت كه‌ به‌رپرس���انی كورد‬ ‫له‌ڕابردودا كه‌مته‌رخه‌مبون به‌رامبه‌ر دۆخی‬ ‫ئه‌وشاره‌ بۆیه‌ ئێستا حاڵی دوز گه‌یشتوه‌ته‌‬ ‫ڕاده‌یه‌ك توركمانی ش���یعه‌ ببێته‌ هێزێكی‬ ‫كاریگه‌ر له‌و ناوچه‌یه‌ كورد بچه‌وسێنێته‌وه‌‪،‬‬

‫به‌جۆرێك ئێستا سه‌ری ڕمه‌كان ئاڕاسته‌ی‬ ‫ئ���ه‌وان ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆی���ه‌ پێناچێت ئه‌وانیش‬ ‫به‌تایبه‌ت مه‌سعود بارزانی بێده‌نگ بێت‪.‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌د عه‌زی���ز به‌رپرس���ی ناوچه‌ی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردس���تان سه‌رداوێك‌‬ ‫بۆ ئاوێنه‌‌ئاش���كراده‌كات‌و ده‌ڵێت" دۆخی‬ ‫دوزیان گه‌یاندوه‌ته‌ سه‌ركردایه‌تی سیاسی‬ ‫كوردو ته‌داخول له‌م دۆخه‌دا ده‌كه‌ن" وه‌كو‬ ‫ئاماژه‌ی���ه‌ك بۆ ئه‌وه‌ی مه‌س���عود بارزانی‬ ‫كه‌ ئێس���ته‌ به‌فه‌رمانده‌یی گش���تی هێزی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ ده‌ناسرێت س���ه‌رقاڵی ئه‌وه‌یه‌‬ ‫چۆن به‌ڕه‌نگاری دۆخه‌كه‌ بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی له‌ڕابردودا قسه‌ی به‌رپرسانی‬ ‫دوزخورماتو الی س���ه‌ركردایه‌تی سیاسی‬ ‫ڕه‌واج���ی نه‌ب���و‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا وه‌كو ئه‌و‬ ‫به‌پرسانه‌ باس���یانكرد مه‌ترسیه‌كه‌ جدیه‌و‬ ‫پێی كه‌رك���وك له‌ناودایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ربێتو كورد‬ ‫له‌وش���اره‌‌ فریای خۆی نه‌كه‌وێت ده‌رگای‬ ‫كه‌ركوك ده‌ش���كێت‌و ڕه‌نگیشه‌ ئه‌و هه‌له‌‬ ‫مێژویی���ه‌ی له‌ده‌س���بچێت كه‌ ‪100‬س���اڵه‌‬ ‫چاوه‌ڕێیه‌تی‪.‬‬

‫عه‌دنان حه‌مه‌ی مینا‪ :‬ئێمه‌و حه‌شدی‌ شه‌عب ‌ی‬ ‫به‌رپرسێكی‌ حه‌شدی‌ شه‌عب ‌ی بۆ ئاوێنه‌‪ :‬چاوه‌ڕوان ‌ی‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ راپرسین له‌كه‌ركوك‌و ناوچه‌ ج ‌ێ ناكۆكه‌كان بڕیارمان داوه‌ ئه‌وه‌ی بیه‌وێت ئارامی‌‌و ئاسایشی‬ ‫دوز تێكبدات لێی قبوڵنه‌كه‌ین‬ ‫ئا‪ :‬شێركۆ عه‌بدواڵ‬

‫ی حه‌شد ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رپرسی‌ راگه‌یاندن ‌‬ ‫شه‌عبی‌‪ ،‬موهه‌ند عه‌قابی‌ له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫ی دۆخی‌ دوزخورماتو‬ ‫"هێوركردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ند سه‌ركرده‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌هیمه‌ت ‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و حاجی‌ هادی‌ عامری‌ بوه‌"‪.‬‬

‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئایا رێككه‌وتن���ی‌ نێوان‬ ‫ئێوه‌و پێشمه‌رگ ‌ه سه‌قامگیر ده‌بێت؟‬ ‫موهه‌ن���د عقابی‌‪ :‬ئێم ‌ه رێگ ‌ه ناده‌ین‬ ‫جارێكیتر ئه‌و ش���ه‌ڕو كێشانه‌ له‌دوز‬ ‫ی ك ‌ه به‌شداریان‬ ‫دوباره‌ببنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ك���ردو‌ه له‌پێش���مه‌رگه‌ی‌ ك���وردو‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌عبی‌‪ ،‬نوێنه‌رایه‌ت ‌‬ ‫له‌حه‌ش���د ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ پێش���مه‌رگه‌و یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫نیشتمانی‌ كوردس���تان‌و فه‌رمانده‌ی ‌‬ ‫حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبیش ناكه‌ن‪ ،‬ئه‌وان ‌ه‬ ‫كه‌س���انێكی هه‌ڵه‌شه‌ بون كه‌ بونه‌ت ‌ه‬ ‫هۆكاری‌ ئه‌و روداوانه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬گه‌ره‌نتی‌ چییه‌ بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫شه‌ڕ دوباره‌ رونه‌داته‌وه‌؟‬ ‫ی‬ ‫موهه‌ند عقابی‌‪ :‬ئێم���ه‌ ئه‌زمونێك ‌‬ ‫مێژوییمان هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‌ پێشمه‌رگه‌دا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی نیشتمانی‌ كوردستان پیاو ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫زان���او عاقڵ���ی‌ تیایه‌ ك���ه‌ توانیمان‬ ‫ی ئه‌و دۆخه‌ بكه‌ین‌و‬ ‫پێكه‌و‌ه كۆنترۆڵ ‌‬ ‫نه‌یه‌ڵین خوێن له‌وه‌ زیاتر بڕژێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا به‌بێ‌ ئێ���ران ئێو‌ه‬ ‫ی بگه‌نه‌ رێككه‌وتن؟‬ ‫ده‌تانتوان ‌‬ ‫موهه‌ن���د عقاب���ی‌‪ :‬هێوركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ی تێدا بوه‌و‬ ‫ی ئێران ‌‬ ‫دۆخه‌ك ‌ه هه‌م رۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌م به‌هیمه‌تی‌ چه‌ند سه‌ركرده‌یه‌ك ‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ نیش���تمانی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫ی‬ ‫حاجی‌ ه���ادی‌ عامری‌ س���ه‌ركرده‌ ‌‬

‫هێزی‌ ب���ه‌در ب���و‌ه ك���ه‌ توانیویان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و دۆخ��� ‌ه هێور بكه‌ن���ه‌وه‌‪ .‬هێز ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌درو پێش���مه‌رگ ‌ه به‌درێژایی‌ سااڵن ‌‬ ‫ی به‌عس له‌یه‌ك سه‌نگه‌رادا‬ ‫س���ه‌رده‌م ‌‬ ‫بون‌و ئێس���تاش به‌رامب���ه‌ر به‌داعش‬ ‫پێكه‌وه‌ له‌س���ه‌نگه‌رێكدا ده‌جه‌نگێن‪،‬‬ ‫ی یه‌ك ش���ه‌ڕ‬ ‫گوناح ‌ه ئێس���تا له‌دژ ‌‬ ‫ی‬ ‫بكه‌ین‌و ده‌س���تمان بچێت���ه‌ خوێن ‌‬ ‫یه‌كتر ك���ه‌ رابردویه‌ك���ی‌ مێژوییمان‬ ‫هه‌ی ‌ه پێكه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا ئێوه‌ ب���ه‌وه‌ رازین ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی‌ ك���ورد دوزخورماتو ‌‬ ‫به‌ده‌سته‌و‌ه بێت؟‬ ‫موهه‌ن���د عقابی‌‪ :‬ئێم��� ‌ه چاوه‌ڕێی‌‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ راپرسیین به‌پێی‌ ده‌ستور‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 140‬ئ���ه‌و ناوچان���ه‌ ‌‬ ‫ك���ه‌ م���اده‌ ‌‬ ‫به‌ناوچ���ه‌ی‌ جێناك���ۆك ناوب���ردو‌ه‬ ‫تا كات���ی‌ ئه‌نجامدان���ی‌ هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫ی یه‌كالیی‌ ده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫راپرس��� ‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ش ئێس���تا ئێم��� ‌ه هه‌ردوالمان‬ ‫دوژمنێكیش���مان هه‌یه‌ كه‌ داعش���ه‌و‬ ‫ی‬ ‫دوژمنی‌ هاوبه‌ش���مان ‌ه كاتی‌ ورژاندن ‌‬ ‫ئه‌و كێشانه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كرێت ك ‌ه‬ ‫ی ده‌س���تگرتن به‌سه‌ر دوزدا‬ ‫ئێوه‌ دوا ‌‬ ‫كه‌ركوك ده‌كه‌ن���ه‌ ئامانج‪ ،‬ئایا ئێو‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئ���ه‌وه‌ن كه‌ركوك به‌ده‌س���ت‬ ‫كورده‌و‌ه بێت؟‬ ‫ی‬ ‫موهه‌ند عقابی‌‪ :‬ئێم���ه‌ چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫ی‬ ‫راپرس���ی‌‌و جێبه‌جێكردن���ی‌ ماده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌س���تورین‪ ،‬تا دانیش���توان ‌‬ ‫‪‌ 140‬‬ ‫شاری‌ كه‌ركوك خۆی‌ بڕیار بدات ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ێ حوكم ‌‬ ‫ی بكات‌و ك ‌‬ ‫ێ نوێنه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ك��� ‌‬ ‫ئه‌و شاره‌ بكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پارتی‌ دیموكرات ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌ڵوێست ‌‬ ‫كوردستان چۆن هه‌ڵده‌سه‌نگێنن له‌م‬

‫ئا‪ :‬ئاراز محه‌مه‌د‬

‫ئێمه‌ وه‌ك حه‌شد ‌ی‬ ‫شه‌عبی‌ هیچ‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كمان له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫پارتی‌‌و بارزانیدا نییه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌مو شه‌ڕه‌كانماندا‬ ‫له‌دژی‌ داعش پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫قاره‌مانه‌كانی‌ یه‌كێت ‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵماندا بون‬

‫روداوانه‌دا س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ی‌ له‌دوز‬ ‫روده‌دات؟‬ ‫ی‬ ‫موهه‌ند عقابی‌‪ :‬ئێم ‌ه وه‌ك حه‌شد ‌‬ ‫ش���ه‌عبی‌ هی���چ په‌یوه‌ندییه‌كم���ان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ پارت���ی‌‌و بارزانی���دا نیی���ه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌مو ش���ه‌ڕه‌كانماندا له‌دژی‌ داعش‬ ‫ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ قاره‌مانه‌كان���ی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫له‌گه‌ڵماندا بون‪.‬‬

‫ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی‬ ‫نشتیمانی كوردستان‪ ،‬عه‌دنان‬ ‫ی مینا له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫حه‌مه‌ ‌‬ ‫ده‌ڵێت "ئێمه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی ئێستا‬ ‫له‌حه‌شدن كاتی‌ خۆی پێشمه‌رگه‌ بوین‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ره‌وشی دوز ئه‌گات به‌كوێ‌‌و‬ ‫ئایا ئه‌و رێكه‌وتنه‌ی ك ‌ه له‌نێوان كوردو‬ ‫ی به‌كێش���ه‌كان‬ ‫ش���یعه‌دا كراوه‌ كۆتای ‌‬ ‫ده‌هێنێت؟‬ ‫عه‌دنان حه‌مه‌ی مینا‪ :‬ره‌وش���ی دوز‬ ‫ئێستا باشه‌و ئومێد ده‌كه‌ین باشتریش‬ ‫ببێت‪ ،‬ئێم ‌ه هه‌ردوالمان بڕیارمان هه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ی بیه‌وێت ئارامی‌‌و ئاسایشی دوز‬ ‫تێكبدات لێ���ی قبوڵناكه‌ین‌و روبه‌روی‬ ‫یاس���ایان ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵكیش���مان‬ ‫ده‌س���تگیر كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم نازانین هه‌مو‬ ‫ئه‌وانه‌ كێن‪ ،‬ئه‌گه‌ر بزانین ده‌ستگیریان‬ ‫ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێتوای���ه‌ ره‌وش���ی دوز‬ ‫دروستكراوه‌ یان ده‌بوایه‌ تێیپه‌ڕێنن؟‬ ‫عه‌دنان حه‌مه‌ی مینا‪ :‬دوز خورماتوو‬ ‫ش���ارێك ‌ه به‌ته‌نه���ا كوردی تێ���دا نیه‌و‬ ‫ی ت���ری له‌نه‌ته‌وه‌و الیه‌نه‌كانی‬ ‫پێكهات ‌ه ‌‬ ‫تری كوردستان‌و عێراق تێدایه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫حه‌ساس���یاتی كۆنی تێدا مابێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێمه‌ بۆ خۆمان وه‌ك پێش���مه‌رگه‌یه‌كی‬ ‫كوردس���تان پێموای��� ‌ه كێش���ه‌مان‬ ‫له‌گه‌ڵ ك���ه‌س نیه‌و خاڵ���ی ته‌وافوق‌و‬ ‫لێكتێگه‌یش���تنمان زیاتره‌و ئێم ‌ه له‌گه‌ڵ‬

‫ئێمه‌ نه‌ دوژمنی‬ ‫حه‌شدین‌و نه‌ دوژمنی‬ ‫هیچ كه‌سێكین‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی ئێستا‬ ‫له‌حه‌شدن كاتی‌ خۆی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ بوین‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫ئ���ه‌و هێزان��� ‌ه رێكه‌وتنی سیاس���یمان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ .‬به‌ڕاس���تی بۆ ئ���ه‌وه‌ی بگه‌ین‬ ‫به‌ئه‌نج���ام ده‌بێت بڵێی���ن دوژمنێكی‬ ‫هاوبه‌ش���مان هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئێس���تا خۆ ئه‌و‬ ‫دوژمن���ه‌ ته‌واو نه‌بو‌ه ب���ۆ ئه‌وه‌ی به‌ر‌ه‬ ‫بۆ خۆمان بكه‌ین���ه‌وه‌ دژی یه‌كتر‪ .‬من‬ ‫پێموای��� ‌ه قه‌ده‌ری ئێمه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ه‬ ‫كه‌ ئه‌بێت پێكه‌وه‌ بژین نه‌ك ش���ه‌ڕی‬ ‫یه‌ك بكه‌ین‪ ،‬ئه‌و كێشانه‌ش ك ‌ه سه‌ریان‬

‫هه‌ڵداو‌ه ره‌نگ ‌ه زه‌مینه‌یان له‌بار بوبێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌تێڕوانینی شه‌خس���یه‌وه‌ رویداو‬ ‫نه‌توانرا له‌كاتی خۆیدا كۆنترۆڵ بكرێت‬ ‫به‌داخه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێشبینیتان بۆ ئاینده‌ی دوز‬ ‫چیه‌ ئێوه‌؟‬ ‫ی‬ ‫عه‌دن���ان حه‌مه‌ی مینا‪ :‬م���ن به‌پێ ‌‬ ‫سروشتی‌ خۆم ره‌شبین نیم‌و گه‌شبینم‪،‬‬ ‫ئومێد ئه‌كه‌م ره‌وشی دوز بگه‌ڕێنینه‌و‌ه‬ ‫نه‌ك بۆ دۆخی خۆی‪ ،‬به‌ڵكو باشتریشی‬ ‫بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬زۆرج���ار باس له‌و‌ه ده‌كرێت‬ ‫یه‌كێتی نیش���تیمانی بۆ خۆی له‌شیع ‌ه‬ ‫ی‬ ‫نزیكه‌و خۆیش���ی حه‌ش���دی ش���ه‌عب ‌‬ ‫هێناوه‌ بۆ دوز‪ ،‬ئێس���تا به‌رۆكی خۆی‬ ‫گرتوه‌‪ ،‬بۆ ئه‌م ‌ه ده‌ڵێن چی؟‬ ‫عه‌دنان حه‌مه‌ی مینا‪ :‬ئه‌و قس���ه‌ی ‌ه‬ ‫هه‌ر كه‌س���ێك بیكات نابه‌رپرس���انه‌ی ‌ه‬ ‫ئێم ‌ه ن ‌ه دوژمنی حه‌شدین‌و ن ‌ه دوژمنی‬ ‫هیچ كه‌س���ێكین‪ ،‬ئێمه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی‬ ‫ئێستا له‌حه‌شدن كاتی‌ خۆی پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫بوین به‌یه‌كه‌وه‌‪ ،‬ئێم ‌ه هێشتا به‌شدارین‬ ‫له‌حكومه‌ت‪ ،‬حه‌ش���دی ش���ه‌عبی بۆی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫دروس���ت بوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی شیعه‌ به‌رگر ‌‬ ‫ی داعش‌و له‌س���ه‌ر‬ ‫له‌خۆیان بكه‌ن له‌دژ ‌‬ ‫فه‌توای مه‌رجه‌عیه‌ت دروس���تبوه‌‪ ،‬من‬ ‫هه‌میش ‌ه باسی ئه‌كه‌م‌و ده‌بێت بیرمان‬ ‫بێت له‌كاتێكدا حزبی به‌عس كوردقڕانی‬ ‫ده‌كرد مه‌رجه‌عیه‌تی ش���یعه‌ فه‌توایان‬ ‫دا ش���ه‌ڕی كورد نه‌كه‌ن‪ ،‬قابیله‌ خۆیان‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ش���ه‌ڕ‌ه بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ڵسوكه‌وت ‌‬ ‫شه‌خس���ی زۆر له‌بۆچونه‌ گش���تیه‌ك ‌ه‬ ‫جیاوازه‌‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫مه‌حمود سه‌نگاوی بۆ نه‌یاره‌كانی‪ :‬فوتان لێبكه‌م با ئه‌تانبات‬ ‫مه‌حم����ود س����ه‌نگاوی ئه‌ندام����ی‬ ‫مه‌كته‌ب����ی سیاس����ی یه‌كێت����ی‬ ‫نیشتمانی كوردستان له‌باره‌ی ئه‌و‬ ‫كه‌س����انه‌ی وه‌اڵمی قسه‌كانی ئه‌و‬ ‫ده‌ده‌نه‌وه‌‌ كه‌ س����ه‌باره‌ت به‌ئاگایی‬ ‫مه‌کته‌بی سیاسی له‌داهاتی یه‌کێتی‬ ‫رایگه‌یاندبو‪ ،‬ده‌ڵێت "فویان لێبكه‌م‬ ‫با ئه‌یانبات"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬مه‌حمود سه‌نگاوی ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی نیشتمانی‬

‫كوردس����تان له‌لێدوانێكی تایبه‌ت‬ ‫به‌ئاوێنه‌دا ئه‌وه‌ی خس����ته‌ڕو ئه‌و‬ ‫له‌باره‌ی دۆخی یه‌كێتی نیشتمانی‬ ‫كوردس����تانه‌وه‌ قسه‌ی خۆیكرد‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی "ئیتر با كاك كۆس����ره‌ت‌و‬ ‫ئه‌و براده‌رانه‌ی تر وه‌اڵم بده‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وی����ش دواتر وه‌اڵم����ی ده‌بێت"‪،‬‬ ‫وتیش����ی" بڕیاریداوه‌ قسه‌ له‌باره‌ی‬ ‫دۆخی یه‌كێتی����ه‌وه‌ ‌نه‌كات چونکه‌‬ ‫قسه‌ی خۆی کردوه‌"‪.‬‬

‫سه‌نگاوی له‌باره‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫له‌كاردان����ه‌وه‌ی قس����ه‌كانی ك���� ‌ه‬ ‫له‌به‌رنامه‌ك����ه‌ی كه‌ناڵ����ی ئێن ئار‬ ‫تی كردی قس����ه‌ده‌كه‌ن‌و کۆمێنت‬ ‫ده‌نوسن‪ ،‬وتی "ئه‌و كه‌سانه‌ فویان‬ ‫لێبكه‌م با ئه‌یانب����ات‪ ،‬ئه‌وانه‌ ئه‌و‬ ‫پیاوه‌نین من وه‌اڵمیان بده‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫مه‌حم����ود س����ه‌نگاوی ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌ب����ی سیاس����ی یه‌كێت����ی‬ ‫نیش����تمانی كوردس����تان له‌باره‌ی‬

‫دۆخ����ی یه‌كێتیه‌وه‌ رایگه‌یاندبو که‌‬ ‫"نه‌من‌و نه‌كاك به‌رهه‌م‌و نه‌ كاك‬ ‫كۆسره‌ت‪ ،‬ئاگامان له‌دارایی یه‌كێتی‬ ‫نیه‌و هێرۆخ����ان‌و گروپێك ئاگایان‬ ‫لێیه‌تی"‪ ،‬دواتریش شاناز ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حم����ه‌د به‌رپرس����ی مه‌كته‌ب����ی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی یه‌كێتی نیشتمانی له‌تۆڕی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی فه‌یسبوك كۆمێنتێكی‬ ‫ته‌نز ئامێزی له‌سه‌ر ئه‌و به‌رپرسه‌‬ ‫بااڵیه‌ی یه‌كێتی نوسی‪.‬‬

‫فه‌رمانده‌ ‌ی هێزه‌كان ‌ی گه‌ریال له‌شه‌نگال‪:‬‬

‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی‪:‬‬ ‫یه‌كگرتو له‌بادینان‬ ‫پێچه‌وانه‌ی ڕێكه‌وتنی‬ ‫نێوانمان هه‌ڵسوكه‌وتی كرد‬

‫ته‌نها خه‌ڵكی‌ شه‌نگال بڕیار له‌سه‌ر مانه‌وه‌و‬ ‫نه‌مانه‌وه‌ ‌ی ئێم ‌ه ده‌ده‌ن له‌ناوچه‌كه‌دا‬ ‫فه‌رمانده‌ی‌ هێزه‌كانی‌ گه‌ریال له‌شه‌نگال‪،‬‬ ‫دێرسیم گه‌رمیانی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ له‌ماوه‌ی‌ زیاتر له‌ساڵێكی‌ به‌رگری‌‬ ‫كردنیان له‌ش����ه‌نگالدا ‪ 200‬گه‌ریالیان‬ ‫له‌شه‌ڕی‌ داعش����دا شه‌هید كراوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "ته‌نها خه‌ڵكی‌ شه‌نگال مافی‌‬ ‫ئه‌وه‌یان هه‌یه‌ بڕیار له‌س����ه‌ر مانه‌وه‌و‬ ‫نه‌مان����ه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ بده‌ن له‌ناوچه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫نه‌ك هێزێكی‌ سیاسی"‪.‬‬ ‫زانك����ۆ س����ه‌ردار‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬دێرس����یم‬ ‫گه‌رمیان����ی‌‪ ،‬فه‌رمان����ده‌ی‌ هه‌په‌گ����ه‌‬ ‫له‌ش����ه‌نگاڵ به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌‬ ‫‪ 150‬گه‌ریالی����ان له‌ن����او ش����ه‌نگالدا‬ ‫هه‌یه‌و له‌م����اوه‌ی‌ به‌رگریكردنی‌ زیاتر‬ ‫له‌ساڵێكیشیاندا له‌شه‌ڕی‌ دژ به‌داعشدا‬ ‫‪ 200‬گه‌ریالیان شه‌هید بوه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌كشانه‌وه‌ش����یان دوای‌‬ ‫رزگاركردنی‌ شه‌نگال له‌ده‌ستی‌ داعش‪،‬‬ ‫ناوبراو وتی‌ "ئێمه‌ ده‌توانین هه‌ركاتێك‬

‫بێت بكش����ێینه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئایا ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێمه‌ كشاینه‌وه‌ نه‌یارێكی‌ تر دروست‬ ‫نابێت؟"‬ ‫وتیش����ی‌ "ئێم����ه‌ ده‌ڵێی����ن هه‌م����و‬ ‫هێزه‌ كوردی����ه‌كان به‌یه‌كه‌وه‌ جوانن‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا خه‌ڵكی‌ ش����ه‌نگالیش ته‌نها‬ ‫بۆ خۆیان ماف����ی‌ ئه‌وه‌یان هه‌یه‌ بڕیار‬ ‫له‌س����ه‌ر مان����ه‌وه‌و نه‌مانه‌وه‌مان بده‌ن‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌دا‪ ،‬نه‌ك هێزێكی‌ سیاسی‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌په‌یوه‌ندیشیان له‌گه‌ڵ‬ ‫الیه‌نه‌كان به‌گشتی‌‌و پارتی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستان به‌تایبه‌تی‌‪ ،‬فه‌رمانده‌كه‌ی‌‬ ‫هه‌په‌گ����ه‌ وت����ی‌ "په‌یوه‌ندیه‌كانم����ان‬ ‫ئاس����اییه‌‪ ،‬ن����ه‌ زۆر گه‌رم����ه‌و نه‌ زۆر‬ ‫س����ارده‌‪ ،‬هیچ كێشه‌یه‌كیش����مان نیه‌‪،‬‬ ‫ئێم����ه‌ له‌ش����ه‌نگال نه‌ ئ����ااڵی‌ حیزبی‬ ‫هه‌ڵده‌كه‌ین‌و نه‌ ئااڵی‌ س����ه‌رۆك ئاپۆ‪،‬‬ ‫ئێم����ه‌ ئ����ااڵی‌ س����وپای‌ كوردس����تان‬ ‫هه‌ڵده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫له‌مساڵدا ‪ 998‬روداوی‌ هاتوچۆ له‌هه‌ولێر تۆماركراوه‌‬

‫‪ 130‬هاواڵت ‌ی گیانیان له‌ده‌ستداوه‌‌و‬ ‫‪ 895‬هاواڵتیش برینداربون‬

‫وته‌بێژی‌ هاتوچ����ۆی‌ هه‌ولێر ئاماژ‌ه‬ ‫ب����ه‌وه‌ ده‌كات ك����ه‌ ل����ه‌ ‪ 10‬مانگ����ی‌‬ ‫ڕاب����ردودا‪ 998 ،‬روداوی‌ هاتوچ����ۆ‬ ‫له‌هه‌ولێر تۆماركراون‪ ،‬كه‌ بوه‌ته‌ هۆی‌‬ ‫گی����ان له‌ده‌س����تدانی‌ ‪ 130‬هاواڵتی‌‌و‬ ‫برینداربونی‌ ‪ 895‬هاواڵتی‌‪.‬‬ ‫مه‌زهه‌ر كه‌ری����م‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬ڕائید فازیل‬ ‫حاجی‌ حس����ن وته‌بێ����ژی‌ هاتوچۆی‌‬ ‫پارێزگای‌ هه‌ولێر به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند‬ ‫ك����ه‌ ل����ه‌و ‪ 998‬روداوی‌ هاتوچۆیه‌ی‌‬ ‫له‌پارێ����زگای‌ هه‌ولێ����ر تۆمارك����راون‪،‬‬ ‫‪767‬یان پێكدادان بوه‌‌و حاڵه‌ته‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ش ش����ێالن‌و سوتاندن بوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وت����ی‌ "‪ %60‬هۆكاره‌كان����ی‌ روداوی‌‬ ‫هاتوچ����ۆ پابه‌ند نه‌بونی‌ ش����وفێرانه‌‬ ‫به‌ڕێنمایه‌كانی‌ هاتوچۆ‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "روداوه‌كان����ی‌ هاتوچۆ ڕو‬ ‫له‌هه‌ڵكش����انه‌ به‌هۆی‌ هاتنه‌ ناوه‌وه‌ی‌‬

‫ژماره‌یه‌كی‌ زۆری‌ ئۆتۆمبیل‌و خراپبونی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان په‌كخستوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌سااڵنی‌ رابردودا‪ ،‬ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕێگه‌وبانه‌كان"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئه‌وه‌ش����ی‌ رونك����رده‌وه‌ كه‌ زۆر ئۆتۆمبی����ل ده‌هاتن����ه‌ هه‌رێم����ی‌‬ ‫پێشبینی‌ ده‌كرێت ژماره‌ی‌ روداوه‌كانی‌ كوردس����تان به‌مه‌به‌س����تی‌ بازرگانی‌‌و‬ ‫هاتوچ����ۆ زیادبكات چونك����ه‌ ماوه‌ی‌ گه‌شت‌و گوزار‪ ،‬به‌اڵم ئێستا نایه‌ن"‪.‬‬ ‫چه‌ندین س����اڵه‌ ڕێگاوبانه‌كان نۆژه‌ن ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد كه‌ "زۆربه‌ی‌‬ ‫نه‌كراونه‌ته‌وه‌‌و رۆژانه‌ش ژماره‌یه‌كی‌ ڕوداوه‌كان����ی‌ هاتوچ����ۆ ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫زۆر ئۆتۆمبی����ل ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵته‌وه‌ ش����ار ك����ه‌ ڕوده‌ده‌ن په‌یوه‌ندیی����ان‬ ‫هاورد‌ه ده‌كرێت بۆ بازاڕه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ به‌خراپی‌ ڕێگه‌وبانه‌كانه‌وه‌یه‌‪ ،‬هۆكاری‌‬ ‫كوردستان‌و ئه‌مه‌ش كاریگه‌ری‌ زیاتری‌ سه‌ره‌كیشیان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ڕێگای‌ نێوان‬ ‫شاره‌كان تاك سایدن"‪.‬‬ ‫ده‌بێت له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "له‌م ساڵدا به‌راورد به‌ساڵی‌ وته‌بێژی‌ هاتوچ����ۆی‌ هه‌ولێر ئاماژه‌ی‌‬ ‫رابردو‪ ،‬ژم����اره‌ی‌ قوربانیه‌كان كه‌می‌ به‌وه‌ش كرد كه‌ كامێراكانی‌ چاودێری‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ دڵخۆش����كه‌ر نیه‌‪ ،‬ڕۆڵی‌ گرنگیان هه‌بوه‌ له‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ هۆكاره‌كه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ڕوداوه‌كانی‌ هاتوچۆ‌و گه‌ر كامێره‌كانی‌‬ ‫بۆ ئ����ه‌و قه‌یران����ه‌ ئابوریی����ه‌ی‌ ڕوی چاودێری‌ هاتوچۆ نه‌بێت ئه‌وا ژماره‌ی‌‬ ‫له‌هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان ك����ردوه‌ كه‌ ڕوداوه‌كان����ی‌ هاتوچۆ ده‌بێته‌ س����ێی‌‬ ‫جوڵه‌ی‌ بازرگانی‌‌و گه‌ش����توگوزاری‌ بۆ هێنده‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئێستا تۆماركراوه‌"‪.‬‬

‫مه‌حمود سه‌نگاوی‬

‫گه‌ریالکانی‬

‫‪YPG‬‬

‫كۆمه‌ڵ���ی ئیس�ل�امی كوردس���تان هه‌مان كاربكه‌ن"‪.‬‬ ‫ڕاش���یگه‌یاند" پێنه‌دانی پۆس���ت‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ڕێكه‌وتن���ی نێ���وان‬ ‫یه‌كگرت���وی ئیس�ل�امی‌و پارت���ی به‌كۆمه‌ڵ���ی ئیس�ل�امی پێچه‌وانه‌ی‬ ‫دیموكرات���ی كوردس���تان ب���ۆ ڕێكه‌وتن���ی یه‌كگرت���و و كۆمه‌ڵه‌ كه‌‬ ‫دابه‌ش���كردنی پۆس���ته‌ ئیداره‌كانی له‌سه‌ر ئاستی پارێزگاکان كردویانه‌‪،‬‬ ‫پارێزگای دهۆك هاته‌ ده‌نگ‌و ده‌ڵێت" هیچ���ی تێنه‌ده‌چو ئه‌گ���ه‌ر یه‌كگرتو‬ ‫پێنه‌دانی پۆست به‌كۆمه‌ڵی ئیسالمی ده‌س���تی له‌قایمقامێك���ی ده���ۆك‬ ‫پێچه‌وانه‌ی ڕێكه‌وتنی نێوان كۆم ‌هڵ‌و هه‌ڵگرتایه‌ بۆ كۆمه‌ڵی ئیسالمی"‪.‬‬ ‫هه‌رچ���ی له‌ب���اره‌ی ئاین���ده‌ی‬ ‫یه‌كگرتوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئاڤ���ان ئه‌حم���ه‌د ئه‌ندامی ڕێكه‌وتنه‌كه‌ش���یانه‌وه‌ ئاڤان ئه‌حمه‌د‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی كۆمه‌ڵی ئیسالمی ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاس���ی كۆمه‌ڵی‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی ڕاگه‌یان���د" كاتی خۆی ئیسالمی ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ ڕونكرده‌وه‌‬ ‫ڕێكه‌وتنی یه‌كگرتو و كۆمه‌ڵی ئیسالمی ئه‌و شته‌ ده‌بێت له‌دانیشتنی مه‌كته‌بی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌بوه له‌هه‌رشوێنێك ئێمه‌ سیاس���ی حیزبه‌كه‌ی ب���اس بكرێت‪،‬‬ ‫به‌هێزبین ده‌بێت ئه‌وان به‌هێز بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێس���تادا هیچ هه‌ڵوێستێكی‬ ‫له‌هه‌ر شوێنێك ئه‌وان به‌هێزبن ده‌بێت فه‌رمیان له‌وباره‌یه‌وه‌ نیه‌"‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫‪5‬‬

‫یه‌كێت ‌ی چ په‌یامێك ‌ی بۆ حزبه‌كان پێیه‌؟‬

‫سیناریۆکانی چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌ی الیه‌نه‌ سیاسییه‌کان ئاشكراده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ یه‌كێتی‌ نیشتیمانی‌‬ ‫كوردستان ده‌ستیكرده‌وه‌ به‌كۆبونه‌وه‌‌و‬ ‫سه‌ردانكردنی‌ الیه‌نه‌ سه‌ره‌كیه‌كانی‌‬ ‫كوردستان به‌مه‌به‌ستی‌ چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫كێشه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫زه‌مینه‌خۆشكردن بۆ گفتوگۆ‌و‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی‌ پێنج حزبه‌كه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ یه‌كێت���ی‌ رایگه‌یاندوه‌ كه‌‬ ‫پ���رۆژه‌ی‌ نوێی‌ بۆ گفتوگۆكان پێ‌ نیه‌‌و‬ ‫سوره‌ له‌سه‌ر پاكێجه‌كانی‌ چوار حزبه‌كه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌كۆبون���ه‌وه‌ی‌ پێن���ج حزبه‌كه‌دا‬ ‫خراوه‌ته‌ به‌رده‌می‌ پارت���ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردس���تان به‌اڵم به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌‬ ‫ئاوێنه‌ یه‌كێتی‌ له‌كۆبونه‌وه‌كانی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ریه‌ك���ه‌ له‌(یه‌كگرتوی‌ ئیس�ل�امی‌‌و‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان)‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك مه‌س���جی‌ نوێی‌ پ���ێ‌ بوه‌‌و‬ ‫ئه‌یه‌وێ���ت ئ���ه‌و مه‌س���جانه‌ به‌پارتیش‬ ‫بگه‌یه‌نێت"‪.‬‬

‫به‌رده‌وامی‌ ئه‌م‬ ‫ی زۆر‬ ‫دۆخ ‌ه زیان ‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫هه‌رێم ده‌بێت‌و‬ ‫یه‌كێتی ناچێت ‌ه‬ ‫ژێر باری‌ هیچ‬ ‫ی‬ ‫رێكه‌وتنێك ‌‬ ‫دوقۆڵی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫پارتی‬

‫به‌پێ���ی‌ زانیاریی���ه‌كان یه‌كێتی‌ له‌و‬ ‫كۆبونه‌وانه‌دا رایگه‌یان���دوه‌ كه‌ ناكرێت‬ ‫ئه‌و دۆخه‌ خراپه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫چیتر قبوڵ بكرێت‌و ئاماژه‌یان بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ك���ردوه‌ كه‌ به‌رده‌وامی‌ ئه‌و دۆخه‌ زیانی‌ پێش���نیار‌و بۆچونه‌كان���ی‌ ئێم���ه‌‬ ‫زۆر گه‌وره‌ی‌ له‌س���ه‌ر هه‌رێ���م ده‌بێت‌و له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا په‌س���ه‌ند نه‌كران ئه‌وا‬ ‫هه‌روه‌ه���ا له‌دانیش���تنیان له‌گ���ه‌ڵ ئه‌و به‌دڵنیاییه‌وه‌ ئه‌و هه‌لومه‌رجه‌ هه‌روه‌كو‬ ‫س���ێ‌ حزبه‌دا جه‌ختیان له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ خۆی‌ ده‌مێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫كردۆته‌وه‌ كه‌ ده‌بێ���ت پارتی‌ ته‌راجوع‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ ئاخ���ۆ ئه‌مه‌‬ ‫له‌ب���اره‌ ‌‬ ‫ب���كات له‌چه‌ند ش���تێك كه‌كردویه‌تی‌‌و پرۆژه‌یه‌ك���ی‌ نوێ���ی‌ یه‌كێتی���ه‌ ب���ۆ‬ ‫ته‌ئكیدیشیان له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كردۆته‌وه‌ چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌كان‪ ،‬ئه‌سه‌سه‌رد‬ ‫ك���ه‌ یه‌كێت���ی ناچێته‌ ژێر ب���اری‌ هیچ وت���ی‌ "ئێمه‌ الی‌ خۆمان ن���اوی‌ نانێین‬ ‫رێكه‌وتنێكی‌ دوقۆڵی‌ له‌گه‌ڵ پارتی‌‪.‬‬ ‫پڕۆژه‌ ئێمه‌ ئه‌ڵێی���ن هه‌ندێك بۆچون‌و‬ ‫تێڕوانین‌و پێشنیاری‌ تازه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ش ك���رد كه‌ له‌و‬ ‫"له‌كۆبونه‌وه‌مان له‌گه‌ڵ پارتی‌ جه‌خت‬ ‫كۆبونه‌وانه‌ی‌ پێش���تر كه‌ ئه‌نجامدراوه‌‬ ‫ده‌كه‌ینه‌ سه‌ر بۆچونه‌كانی‌ خۆمان"‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌كۆبونه‌وه‌ی���ان له‌گه‌ڵ ئه‌و بۆچ���ون‌و تێڕوانین‌و پێش���نیارانه‌‬ ‫پارتی‌ كه‌ بڕی���اره‌ له‌م رۆژانه‌دا ئه‌نجام نه‌خراوه‌ته‌ڕو‪ .‬له‌وباره‌شه‌وه‌ وتی‌ "ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بدرێ���ت‪ ،‬فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد ئه‌ندامی‌ ك���ه‌ ده‌خرێت���ه‌ ڕو به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ تر‌و‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت���ی‌ نیش���تیمانی‌ به‌هه‌ندێك میكانیزمی‌ تره‌وه‌ ده‌خرێته‌ڕو‬ ‫كوردس���تان له‌لێدوانێكی‌ ب���ه‌ ئاوێنه‌ی‌ له‌به‌رئه‌وه‌ روخس���ارێكی‌ ت���ازه‌ی‌ پێوه‌‬ ‫راگه‌یاند "ب���ۆ كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ یه‌كێتی‌‌و دیاره‌‌و پێمانوایه‌ ئه‌گه‌ر په‌سه‌ند بكرێت‬ ‫پارت���ی‌ ئێم���ه‌ به‌كۆمه‌ڵێ���ك بۆچون‌و ئه‌وا ئه‌م پێشنیار‌و بۆچونانه‌ گونجاون‬ ‫پێش���نیاره‌وه‌ ده‌چی���ن‌و پێش ئه‌وه‌ش له‌گه‌ڵ هه‌لومه‌رجه‌ك���ه‌‌و ده‌رفه‌تێكیش‬ ‫له‌گه‌ڵ سێ‌ الیه‌نه‌كه‌ی‌ تر كۆبونه‌وه‌مان هه‌ی���ه‌ ك���ه‌ به‌خێرای���ی‌‌و به‌گونج���اوی‌‬ ‫كردوه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ ده‌زانین بیر‌وبۆچونی‌ جێبه‌جێ بكرێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ تاچه‌ن���د‬ ‫ئه‌وان چۆنه‌‌و هه‌مو بۆچونه‌كانی‌ ئه‌وان‬ ‫ل���ه‌الی‌ ئێم���ه‌ كۆبۆت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ زه‌مینه‌س���ازیی دروس���تبوه‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫كاتێك كۆبونه‌وه‌ له‌گه‌ڵ پارتی‌ ده‌كه‌ین له‌نێ���وان گۆڕان‌و پارتی‌ ب���ۆ كۆبونه‌وه‌‬ ‫به‌رچاوڕونییه‌كم���ان هه‌یه‌ س���ه‌باره‌ت له‌گه‌ڵ یه‌كدی‌‪ ،‬فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد وتی‌‬ ‫به‌بۆچون‌و تێڕوانینی‌ س���ێ‌ الیه‌نه‌كه‌ی‌ "ئێمه‌ خۆمان له‌و كۆبونه‌وانه‌دا جه‌ختمان‬ ‫كردۆته‌ سه‌ر پێویستی‌ چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫تر"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "خۆش���مان كۆمه‌ڵێ���ك كێش���ه‌كانی‌ نێ���وان گ���ۆڕان‌و پارت���ی‌‬ ‫پێش���نیارمان هه‌یه‌ ئه‌مجاره‌یان‌و ئه‌گه‌ر وه‌كو س���ه‌ره‌تایه‌ك بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ په‌سه‌ندی‌ كرد ئه‌وا پێمان كێشه‌كانی‌ تر‌و له‌كۆبونه‌وه‌كانی‌ پێشودا‬ ‫وای���ه‌ ده‌رفه‌تێك پێكدێت ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌گ���ه‌ڵ گ���ۆڕان‌و یه‌كگرت���و‌و كۆمه‌ڵ‬ ‫چاره‌س���ه‌ره‌كه‌ بكه‌وێته‌ سه‌ر رێچكه‌ی‌ هه‌س���تمان كردوه‌ كه‌ گیانی‌ گه‌یش���تن‬ ‫خ���ۆی‌‌و ده‌س���تپێبكات‪ ،‬ب���ه‌اڵ ئه‌گه‌ر به‌چاره‌س���ه‌ر له‌الی‌ ئه‌م سێ‌ الیه‌نه‌ش‬

‫له‌هه‌مو حاڵه‌تێكدا ‌نێوانی پارتی‌‌و‬ ‫هه‌ڵوێستی سێ‬ ‫گۆڕان پێویست ‌ی‬ ‫ی‬ ‫الیه‌نه‌که‌ هه‌نگاوێك ‌ی سیناریۆ ‌‬ ‫به‌زه‌مینه‌خۆشكردن‬ ‫نمونه‌یی‌ بریتی ‌ه‬ ‫گرنگ بو‌ه بۆ‬ ‫هه‌ی ‌ه چونكه‌ كار‬ ‫ی‬ ‫هاندانمان بۆ ئه‌وه‌ ‌ی له‌به‌رده‌وامبون ‌‬ ‫گه‌یشته‌ ئاستێك‬ ‫هه‌ندێك بۆچونی‌ تاز‌ه ئه‌م حكومه‌ت‌و‬ ‫ك ‌ه لێكدوركه‌وتنه‌و‌ه‬ ‫گه‌الڵ ‌ه بكه‌ین‌و له‌گه‌ڵ كابینه‌ی ‌ه پاش‬ ‫رویدا‌و ئه‌م ‌ه پێویست ‌ی‬ ‫ی‬ ‫پارتیدا له‌كۆبونه‌وه‌ ‌ی چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫ئه‌و قه‌یرانان ‌هی‌ ك ‌ه به‌دروستكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئاینده‌دا باس ‌ی‬ ‫متمانه‌ هه‌یه‬ ‫ی بوه‌‬ ‫توش ‌‬ ‫لێوه‌بكه‌ی‬ ‫هه‌بوه‌‌و ئه‌م���ه‌ش هه‌نگاوێك���ی‌ گرنگ‬ ‫بوه‌ بۆ هاندانمان ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ هه‌ندێك‬ ‫بۆچون���ی‌ تازه‌ گه‌الڵ���ه‌ بكه‌ین‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫پارتیدا له‌كۆبونه‌وه‌ی‌ ئاینده‌دا باس���ی‌‬ ‫لێوه‌بكه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ مان���ه‌وه‌ی‌ ب���ژارده‌ی‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ حكومه‌تێك���ی‌ ن���وێ‌‬ ‫به‌بێ‌ گ���ۆڕان‪ ،‬ئه‌سه‌س���ه‌رد رایگه‌یاند‬ ‫"ئێمه‌ ل���ه‌و كۆبونه‌وه‌ی���ه‌ی‌ كه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫پارتی���دا ده‌یكه‌ی���ن جه‌خ���ت ده‌كه‌ینه‌‬ ‫س���ه‌ر بۆچونه‌كانی‌ خۆمان كه‌ بریتین‬ ‫له‌پێویس���تی‌ مانه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م حكومه‌ته‌‬ ‫تاخولی‌ خۆی‌ ته‌واوده‌كات‌و ئه‌گه‌ر هه‌ر‬ ‫الیه‌نێكیش س���ور بو له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫پێویسته‌ حكومه‌تێكی‌ دیكه‌ پێكبهێنرێت‬ ‫به‌دیلی‌ ئێمه‌ بریتیه‌ له‌هه‌نگاونان به‌ره‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ پێشوه‌خت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌ڵبژاردنی‌ پێش���وه‌خت‌و‬ ‫هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م حكومه‌ت���ه‌‬ ‫هه‌ردوك���ی‌ ی���ه‌ك ده‌رئه‌نجام���ی‌ هه‌یه‌‬ ‫ئه‌وی���ش ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ كابینه‌یه‌كی‌ نوێ‌‬ ‫دێته‌ ئ���اراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێم���ه‌ پێمان وایه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی‌ پێش���وه‌خت ئه‌نجامێكی‌‬ ‫باشتر‌و ش���ه‌رعییه‌تێكی‌ زۆرتری‌ ده‌بێت‬ ‫له‌وه‌ی‌ ئه‌م حكومه‌ته‌ هه‌ڵوه‌شێنرێته‌وه‌‌و‬ ‫حكومه‌تێكی‌ دیكه‌ پێكبهێنرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ئام���اژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ب���اس له‌هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت‬ ‫ده‌كات به‌دڵنیاییه‌وه‌ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌كه‌‬ ‫خ���ۆی‌ له‌خۆی���دا له‌هه‌لومه‌رجێكی‌ پڕ‬ ‫له‌گرژی‌‌و پڕ له‌كێش���ه‌دا له‌كوردس���تان‬ ‫ب���اس لێ���وه‌ده‌كات‌و وت���ی‌ "ره‌نگ���ه‌‬ ‫كێش���ه‌ی‌ دیكه‌ی‌ لێ‌ بكه‌وێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬

‫هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت له‌رێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ پێش���وه‌خته‌وه‌ شه‌رعیه‌ت‬ ‫ده‌دات هه‌م به‌هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌كه‌و هه‌م‬ ‫به‌هاتنه‌ئارای‌ حكوم���ه‌ت‌و كابینه‌یه‌كی‌‬ ‫تازه‌ ك���ه‌ ش���ه‌رعیه‌ت له‌هه‌ڵبژاردنێكی‌‬ ‫دانپیادانراودا وه‌رده‌گرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌سه‌س���ه‌رد هێمای‌ بۆ ئه‌وه‌ كرد كه‌‬ ‫"له‌هه‌مو حاڵه‌تێكدا سیناریۆی‌ نمونه‌یی‌‬ ‫بریتیه‌ له‌به‌رده‌وامبونی‌ ئه‌م حكومه‌ت‌و‬ ‫كابینه‌ی���ه‌ پاش چاره‌س���ه‌ركردنی‌ ئه‌و‬ ‫قه‌یرانانه‌ی‌ كه‌ توشی‌ بوه‌"‪.‬‬

‫به‌رامبه‌ردا‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌بونی‌ زه‌مینه‌ له‌ئێستادا‬ ‫واچاوه‌ڕوانده‌كرێت پارتی‌ له‌گفتوگۆكاندا‬ ‫پێدانی‌ هه‌بێت‪ ،‬محه‌م���ه‌د حه‌كیم وتی‌‬ ‫"پێموای���ه‌ زه‌مینه‌یه‌كی‌ له‌و ش���ێوه‌یه‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌م���ڕۆ باڵیۆزخانه‌ی‌‬ ‫ئه‌مریكا هه‌وڵی‌ خ���ۆی‌ هه‌یه‌‌و یه‌كێتی‌‬ ‫ئه‌وروپ���ا هه‌وڵ���ی‌ خ���ۆی‌ ده‌دات‌و بۆ‬ ‫س���ه‌ر هه‌مو الیه‌نه‌كان فشارێك هه‌یه‌‪،‬‬ ‫فشاری‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ بارودۆخی‌ كوردستان‬ ‫به‌هاوكاری‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ س���ه‌قامگیری‌‬ ‫به‌خۆیه‌وه‌ بینیوه‌ ئه‌وه‌ش رۆڵ ده‌بینێت‬ ‫ل���ه‌وه‌ی‌ كه‌ الیه‌ن���ه‌كان ه���ه‌وڵ بده‌ن‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌ سه‌ر مێزی‌ گفتوگۆ"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێمه‌‌و یه‌كێتی‌‌و یه‌كگرتو‌و‬ ‫گۆڕانی���ش ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ زانیومانه‌ هه‌ر‬ ‫واده‌ڵێن كه‌ ده‌بێ���ت ئه‌و بڕیارانه‌ی‌ كه‌‬ ‫دراون هه‌ڵبوه‌ش���ێنرێنه‌وه‌‌و دۆخه‌ك���ه‌‬ ‫بخرێته‌وه‌ باری‌ ئاسایی‌ خۆی‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ نیه‌تی‌ باشه‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌الی‌ پارتییه‌وه‌ بۆ ده‌س���تپێكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫گفتوگۆكان‪ ،‬حه‌كی���م وتی‌ "من پارتیم‬ ‫نه‌بینی���وه‌ تابزانم نیه‌تی���ان هه‌یه‌ یان‬ ‫نا"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ده‌نگۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ داوا‬ ‫له‌یه‌كێتی‌ كراوه‌ ب���ۆ كۆبونه‌وه‌ی‌ چوار‬ ‫قۆڵ���ی‌‌و یه‌كێت���ی‌ ره‌ت���ی‌ كردبێته‌وه‌‪،‬‬ ‫حه‌كیم وتی‌ "ئه‌وه‌ دوره‌ له‌راس���تیه‌وه‌‌و‬ ‫هیچ بنه‌مایه‌كی‌ نییه‌"‪.‬‬

‫"پێویسته‌ ئه‌مجاره‌ پارتی‌ له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای‌ (پێدان‌و وه‌رگرتن) گفتوگۆ‬ ‫بكات"‬ ‫له‌باره‌ی‌ هه‌وڵه‌كانی‌ یه‌كێتی‌‌و كۆبونه‌وه‌‬ ‫دوقۆڵیه‌كانیان‪ ،‬محه‌مه‌د حه‌كیم ئه‌ندامی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند"یه‌كێتی‌ نیشتیمانی‌‬ ‫وه‌كو هه‌ر سێ‌ الیه‌نه‌كه‌ی‌ تر داوا ده‌كه‌ن‬ ‫ڕه‌وشه‌كه‌ ئاسایی‌ بێته‌وه‌‌و دۆخی‌ هه‌رێم‬ ‫بچێته‌وه‌ پێ���ش ‪12‬ی‌ ‪10‬و گفتوگۆكان‬ ‫ده‌ستپێبكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ده‌بێت به‌ڕاستی‌ گفتوگۆكان‬ ‫ئه‌مج���اره‌ وابێت كه‌ ش���تێك بده‌یت‌و‬ ‫ش���تێك وه‌ربگریت‪ .‬ده‌بێ���ت ئه‌مجاره‌‬ ‫پارت���ی‌ بێته‌ س���ه‌ر ئه‌و بڕوای���ه‌ی‌ كه‌‬ ‫گفتوگۆی‌ كرد له‌سه‌ر بنه‌مای‌ (پێدان‌و‬ ‫وه‌رگرتن) بێت"‪.‬‬ ‫حه‌كی���م ئاماژه‌ی‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ كرد كه‌‬ ‫له‌زانستی‌ گفتوگۆدا دو رێگه‌ باسده‌كرێت "ده‌بێ���ت زه‌مین���ه‌ خ���ۆش بكرێت بۆ‬ ‫یه‌كێكی���ان (پێ���دان‌و وه‌رگرت���ن)ه‌‌و دانیشتنه‌كان به‌تایبه‌تی‌ له‌گه‌ڵ گۆڕان"‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌كۆبونه‌وه‌ چ���اوه‌ڕوان‬ ‫ئه‌وی‌ دیكه‌ی���ان ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ الیه‌نێك‬ ‫بیه‌وێت خۆی‌ فه‌رزبكات به‌سه‌ر الیه‌نی‌ كراوه‌كه‌ی‌ یه‌كێت���ی‌‌و پارتی‌ كه‌ بڕیاره‌‬

‫له‌م رۆژان���ه‌دا ئه‌نجام بدرێ���ت‪ ،‬عه‌لی‌‬ ‫حسێن ئه‌ندامی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان رایگه‌یاند "هه‌مو‬ ‫الیه‌ن���ه‌كان هه‌ریه‌كه‌‌و له‌ش���وێنی‌ خۆی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌‌و قس���ه‌ی‌ خۆی‌ كردوه‌ به‌اڵم‬ ‫به‌ناوی‌ نێوه‌ندگیرییه‌وه‌ نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌گ���ه‌ر گرف���ت‌و‬ ‫له‌ئارادابێ���ت‬ ‫لێكتێنه‌گه‌یش���تنێك‬ ‫ئه‌وا ده‌بێ���ت هه‌وڵ بده‌ی���ن به‌دیالۆگ‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ بكه‌ی���ن‌و بێگومان ئه‌بێت‬ ‫هه‌وڵ بده‌ین بۆ چاره‌س���ه‌ركردن الیه‌نی‌‬ ‫سێهه‌م بێته‌ ناوه‌وه‌‌و الیه‌نی‌ سێهه‌میش‬ ‫پش���ت به‌ناوخ���ۆی‌ خۆمان ببه‌س���تین‬ ‫باشتره‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ تاچه‌ن���د یه‌كێتی‌‬ ‫پێش���نیاری‌ نوێی‌ ب���ۆ الیه‌نه‌كان پێیه‌‪،‬‬ ‫عه‌لی‌ حس���ێن وتی‌ "یه‌كێتی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫زاری‌ كاك مه‌ال به‌ختیاره‌وه‌ رایگه‌یاند‌و‬ ‫ئه‌ڵێ���ن ئێم���ه‌ به‌ش���ێكین له‌كێش���ه‌‌و‬ ‫به‌شێكیش���ین له‌چاره‌س���ه‌ر‪ .‬بێگومان‬ ‫یه‌كێتیش به‌ش���ێكی‌ گرنگه‌ له‌پرۆسه‌ی‌‬ ‫سیاس���ی‌ له‌كوردس���تان‌و كاریگ���ه‌ری‌‬ ‫خۆش���ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌راستیدا ده‌بێت‬ ‫زه‌مینه‌خۆش���بكرێت بۆ دانیش���تنه‌كان‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌گه‌ڵ گۆڕان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "نێوان���ی پارت���ی‌‌و گۆڕان‬ ‫به‌زه‌مینه‌خۆش���كردن‬ ‫پێویس���تی‌‬ ‫هه‌یه‌ چونكه‌ كار گه‌یش���ته‌ ئاس���تێك‬ ‫ك���ه‌ لێكدوركه‌وتن���ه‌وه‌ روی���دا‌و ئه‌مه‌‬ ‫پێویستی‌ به‌دروس���تكردنه‌وه‌ی‌ متمانه‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و متمان���ه‌ دروس���تكردنه‌وه‌ش‬ ‫پێویس���تی‌ به‌زه‌مینه‌خۆشكردن هه‌یه‌‌و‬ ‫زه‌مینه‌خۆش���كردنیش كات‌و جدییه‌تی‌‬ ‫ده‌وێت له‌هه‌مو الیه‌كه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌‬ ‫ل���ه‌و بڕوایه‌دای���ه‌ كه‌ ئێس���تا ده‌رفه‌ت‬ ‫هه‌یه‌ بۆ هه‌مو الیه‌ك بۆ گفتوگۆ له‌به‌ر‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی‌ داعش‌و حه‌شدی‌ شه‌عبی‌‌و‬ ‫له‌ب���ه‌ر ئاینده‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ وتی‌ "ئه‌گه‌ر هه‌مو الیه‌كمان‬ ‫بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ مه‌نتیق‌و بۆ خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و واقیعه‌ی‌ كوردستان ئه‌وا كێشه‌كان‬ ‫چاره‌سه‌رده‌بن‌و له‌هه‌ندێك شتی‌ حزبی‌‌و‬ ‫شه‌خس���ی‌ ده‌ربچی���ن بڕواناك���ه‌م هیچ‬ ‫شتێك گرفت بێت"‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ حسین له‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫رویدا له‌راب���ردودا ئه‌وه‌نده‌ی‌ گرفته‌كان‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ بون ئه‌وه‌نده‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫قانونی‌ نه‌بون‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئام���اژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ ئازادكردنه‌وه‌ی‌ ش���ه‌نگال زۆر مانا‌و‬ ‫مه‌دلول���ی‌ هه‌ب���وه‌‌و ه���ۆكار ده‌بێت بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ كوردستان بیر‬ ‫ل���ه‌وه‌ بكات���ه‌وه‌ هه‌ندێك ش���ت به‌الوه‌‬ ‫بنێت‪ .‬وتیشی‌ "ئێستا ئێمه‌ پێویستیمان‬ ‫به‌ئیراده‌یه‌كی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و نیش���تیمانی‌‬ ‫زیاتر هه‌یه‌ ن���ه‌ك هه‌ندێك به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫ته‌س���كی‌ حزبایه‌ت���ی‌‌و پێویس���تمان‬ ‫به‌گوتاری‌ پاراستنی‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫كوردس���تانه‌‌و هه‌ندێ‌ ش���تی‌ شه‌خسی‌‬ ‫به‌الوه‌ بنێین"‪.‬‬

‫خوێندكارانی تواناسازی‪ :‬وه‌زاره‌تی‌ خوێندن ‌ی بااڵ كه‌مته‌رخه‌من‌و وه‌اڵممان ناده‌نه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬وریاجه‌مال‬ ‫به‌شێك له‌خوێندكارانی توناسازی‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم زیاتر له‌دومانگه‌‬ ‫چه‌كی بێ پاره‌یان وه‌رگرتوه‌‌و‬ ‫وه‌زاره‌تی خوێندنی بااڵش‪ ،‬وه‌زاره‌تی‬ ‫دارایی به‌ به‌رپرس ده‌زانێت"له‌نه‌بونی‬ ‫پاره‌ له‌بانكدا"‪.‬‬ ‫له‌ب���ه‌رواری ‪ 2015/9/16‬وه‌زاره‌تی‬ ‫خویندن���ی بااڵی حكومه‌ت���ی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬چه‌كی ژماره‌ ‪4‬ی تایبه‌ت‬ ‫به‌ماف���ه‌ داراییه‌كان���ی به‌س���ه‌ر ‪300‬‬ ‫خوێندكاری تواناس���ازیدا دابه‌ش���كرد‬ ‫كه‌ چه‌ندین مانگ���ه‌ چاوه‌ڕوانن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێس���تا ئه‌و چه‌كانه‌ به‌خه‌رجنه‌كراوی‬ ‫ماونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫چۆم���ان عوس���مان خوێن���دكاری‌‬ ‫دكتۆرا له‌زانكۆی‌ نیوكاس���ڵ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫ڕاگه‌یاند"تائێستا چه‌ندجارێك له‌خوێندن‬ ‫ڕاگیراوین به‌هۆی‌ نه‌دانی‌ پاره‌ی‌ خوێندن‬ ‫به‌زانكۆكانمان وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ‬ ‫زۆركه‌مته‌رخه‌من به‌رامبه‌رمان‌و جوابمان‬

‫بكرێت‪.‬‬ ‫ناده‌نه‌وه‌ "‪.‬‬ ‫عه‌باس ئه‌ك���ره‌م وته‌بێژی‌ خوێندن ‌‬ ‫ی‬ ‫وتیش���ی‌"له‌مانگی‌ ‪9‬دا چه‌ك���ی‌‬ ‫بانكم���ان پ���ێ‌ دراوه‌ به‌اڵم تائێس���تا بااڵو توێژینه‌وه‌ی‌ زانس���تی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫پاره‌كانمان ب���ۆ خه‌رجنه‌كراوه‌‪،‬ئه‌مه‌ش ڕاگه‌یاند"هه‌وڵ���ی‌ ت���ه‌واوی‌ خۆمانداوه‌‬ ‫بارقورسیه‌كی‌ زۆری‌ بۆخوێندن‌و ژیانی‌ له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌ت���ی‌ دارایی‌‌و ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫ئێمه‌ دروستكردوه‌‪،‬زانكۆكانمان له‌ڕوی‌ وه‌زی���ران بۆئه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م پارانه‌یان بۆ‬ ‫ئینسانیه‌وه‌ هاوكاری‌ زۆریانكردوین‪،‬به‌اڵم س���ه‌رف بكرێت‪،‬به‌ش���ێكیان تائێستا‬ ‫دواكات كه‌ بۆمان دیاریكراوه‌ بۆ پێدانی‌ وه‌ریاننه‌گرت���وه‌ به‌هۆی‌ ئ���ه‌م قه‌یرانه‌‬ ‫پاره‌كانم���ان ‪ 2015/12/15‬ئه‌گ���ه‌ر داراییه‌ی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان دروست‬ ‫تائه‌وكاته‌ پ���اره‌ی‌ خوێن���دن نه‌ده‌ین بوه‌ "‪.‬‬ ‫به‌چاره‌نوس���ی‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌زانكۆكانمان له‌خوێندن ڕاماده‌گرن"‪.‬‬ ‫تواناس���ازی‌ ئه‌وخوێندكاران���ه‌ وته‌بێ���ژی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ئه‌وخوێن���دكاره‌ی‌‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ بۆئه‌وه‌ك���رد" له‌گ���ه‌ڵ خوێندنی‌ بااڵ وتی‌"توانای‌ ئێمه‌ ئه‌وه‌نده‌‬ ‫سه‌رفنه‌كردنی چه‌كه‌كانی خوێندكارانی بوه‌ كه‌ بۆمانكردون به‌رده‌وام له‌س���ه‌ر‬ ‫تواناس���ازی‪،‬خوێندكاران مه‌ترس���یان خه‌ت بوین بۆئه‌وه‌ی‌ بتوانین مافه‌كانی‌‬ ‫له‌هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ی چه‌كه‌كانیان هه‌یه‌ خوێندكارانی‌ تواناسازیمان دابین بكه‌ین‬ ‫خوێندنیان نه‌فه‌وتێت ئه‌وه‌ی‌ له‌تواناماندا‬ ‫له‌ڕوی‌ یاساییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی بوبێ���ت كردومان���ه‌و به‌رده‌وامین‪ ،‬ئه‌و‬ ‫خویندنی بااڵو توێژینه‌وه‌ی‌ زانس���تی‌‪ ،‬بارودۆخ���ه‌ ئابوریه‌ی‌ هه‌ی���ه‌ هۆكاربوه‌‬ ‫خوێندكارانی تواناسازی دڵنیا كرده‌وه‌ ب���ۆ نه‌دان���ی‌ پاره‌كانیان‪،‬وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫كه‌ به‌های به‌س���ه‌ر چونی چه‌كه‌كان ‪ 6‬دارایی‌و ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران به‌رپرس���ه‌‬ ‫مانگه‌ نه‌ك ‪ 3‬مانگ و هیواشی خواست له‌و بابه‌ته‌‪،‬چونكه‌ ئه‌و گرێبه‌س���تانه‌ی‌‬ ‫تا ئه‌و به‌رواره‌ پاره‌كانیان بۆس���ه‌رف خوێندكارانی‌ تواناسازی‌ له‌گه‌ڵ ئێمه‌دا‬

‫هه‌یانه‌ دوالیه‌نه‌یه‌ به‌شێكی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌وه‌زاره‌ت���ی‌ دارای���ی‌و ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌زیرانه‌وه‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ خوێندن���ی‌ ب���ااڵو‬ ‫توێژین���ه‌وه‌ی‌ زانس���تی‌ ڕه‌تیك���رده‌وه‌‬ ‫جواب���ی‌ خوێندكاران���ی‌ تواناس���ازیان‬ ‫نه‌دابێته‌وه‌‪،‬وت���ی‌"ده‌رگای‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫كراوه‌یه‌ بۆخوێن���دكاران‌و ئه‌وه‌ی‌ كاری‌‬ ‫ئێمه‌ بوبێت بۆمان ئه‌نجامداون"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ لیژنه‌ی په‌روه‌رده‌وخوێندنی‬ ‫بااڵوتوێژینه‌وه‌ی زانس���تی له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان ڕایده‌گه‌یه‌نێت"له‌ئێستادا‬ ‫حكومه‌ت نه‌ماوه‌ بۆیه‌ نازانریێت قس���ه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كێدا بكه‌یت بۆ ئه‌و بابه‌ته‌"‪.‬‬ ‫د‪ .‬ش���ێركۆ حه‌مه‌ ئه‌می���ن ئه‌ندامی‌‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان له‌لیژن���ه‌ی‌‬ ‫پ���ه‌ره‌وه‌رده‌و خوێندنی‌ بااڵ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫ڕاگه‌یاند"له‌ ئێس���تادا ش���تێك نه‌ماوه‌‬ ‫به‌ن���اوی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێ���م‌و نازانرێت‬ ‫قس���ه‌ له‌گه‌ڵ كێدا بكرێت س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌و بابه‌ته‌‪ ،‬به‌بڕوای‌ من له‌ئێستاش���دا‬ ‫حوكم���ی‌ عورفی‌ ڕانه‌گه‌یه‌ن���دراو هه‌یه‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا"‪.‬‬

‫خوێندكارانی تواناسازی له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫واڵت روبه‌روی كێش���ه‌ی زۆر بونه‌ته‌وه‌‬ ‫به‌هۆی نه‌بونی پاره‌و س���ه‌رفنه‌كردنی‬ ‫مافه‌داراییه‌كانی���ان له‌الیه‌ن وه‌زاره‌تی‬ ‫خویندن���ی ب���ااڵ‪ ،‬هه‌ربۆی���ه‌ له‌كات���ی‬ ‫وه‌رگرتنی چه‌كی دارایی‌و سه‌رفنه‌كردنی‬ ‫چه‌كه‌كان فشارێكی‌ زۆر ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر‬ ‫ئه‌و خوێندكارانه‌‪،‬زانكۆكانیان هه‌ڕه‌شه‌ی‌‬ ‫ڕاگرتنی‌ ده‌وامی‌ خوێندنیان لێده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌كابینه‌ی‌ حه‌وتی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تاندا به‌رنامه‌ی گه‌شه‌پێكردن‌و‬ ‫په‌ره‌پێدان���ی توان���ا مرۆییه‌كان���ی‬ ‫كوردس���تان (تواناس���ازی) بریتیی���ه‌‬ ‫له‌ته‌رخانكردنی سه‌دوبیست ملیار دینار‬ ‫سااڵنه‌ له‌بودجه‌ی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ب���ۆ په‌ره‌پێدان���ی توان���ا مرۆییه‌كانی‬ ‫كوردستان له‌هه‌مو بواره‌ پسپۆریه‌كاندا‬ ‫به‌پێ���ی ئ���ه‌م به‌رنامه‌ی���ه‌ س���ااڵنه‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك���ی زۆر له‌گه‌نجان ده‌نێردرێنه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی خوێندنی دكتۆراو‬ ‫ماسته‌ر له‌زانكۆ پێشكه‌وتوه‌كانی دونیا‬ ‫ته‌واو بكه‌ن‪،‬به‌اڵم له‌كابینه‌ی‌ هه‌ش���تدا‬ ‫ئه‌وبه‌رنامه‌یه‌ ڕاگیرا‪.‬‬

‫ل ‌ه ئێستادا شتێك‬ ‫نه‌ماوه‌ به‌ناو ‌ی‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫نازانرێت قسه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كێدا بكرێت سه‌باره‌ت‬ ‫به‌و بابه‌ته‌‪ ،‬به‌بڕوا ‌ی‬ ‫من له‌ئێستاشدا حوكم ‌ی‬ ‫عورفی‌ ڕانه‌گه‌یه‌ندراو‬ ‫هه‌یه‌ له‌هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستاندا‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫"الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌كان نه‌یاره‌كانیان پاكتاو ده‌كه‌ن"‬

‫ئه‌بوبه‌كر هه‌ڵه‌دنی‌‪ :‬له‌ڕێگه‌ی‌ ئافره‌ت‌و پاره‌شه‌وه‌ كار له‌سه‌ر من كراوه‌‬ ‫ئا‪ :‬كارزان تاهیر‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان ملمالنێ‌‬ ‫سیاسیه‌كان زۆر سنوری‌ به‌زاندوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو گه‌یشتوه‌ته‌ ئه‌وه‌ی‌ ركه‌به‌ره‌‬ ‫سه‌رسه‌خته‌كان یه‌كدی‌ ژه‌هرخواردو‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬په‌رله‌مانتارێك ده‌ڵێت به‌ڵێ‌‌و‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ دیكه‌ش ده‌ڵێت "ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫واده‌ڵێن زیاده‌ڕۆیی‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫س����ۆران عومه‌ر‪ ،‬سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ ماف ‌ی‬ ‫مرۆڤ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس����تان به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ده‌زگای‌ ئه‌منی‌ سه‌ر به‌حزبی‌ هه‌یه‌و‬ ‫ده‌زگا ئه‌منی����ه‌ حزبیه‌كانی����ش له‌ملمالنێ‌‬ ‫سیاس����یه‌كاندا به‌كار ده‌هێنرێن‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌زمونیش به‌ش����ی‌ ئه‌وه‌ له‌به‌رده‌س����تدا‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ ئه‌م هێزانه‌ نه‌یاره‌ سیاسیه‌كانیان‬ ‫چۆن له‌ناو بردوه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌دڵنیایه‌وه‌ ئێمه‌‬ ‫وه‌ك په‌رله‌مانتار ح����ه‌زه‌ری‌ زۆر ده‌كه‌ین‬ ‫له‌خ����واردن‌و خواردنه‌وه‌ له‌هه‌ر ش����وێنێك‬ ‫جێگه‌ی‌ متمانه‌ نه‌بێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "شوێن هه‌یه‌ جێگه‌ی‌ متمانه‌ نیه‌‬ ‫كه‌ نان‌و ئ����او و چای‌ تێدا بخۆیت یان كه‌‬ ‫ده‌یخۆیت ده‌بێت حه‌زه‌ری‌ ئه‌وه‌ بكه‌یت كه‌‬ ‫ماده‌یه‌كی‌ تێنه‌كرابێت‌و كه‌س����ێكی‌ ناحه‌ز‬

‫ده‌ستی‌ پێنه‌گه‌شتبێ‌"‪.‬‬ ‫س����ۆران عومه‌ر پێیوایه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ هه‌ر بۆ‬ ‫خه‌ڵكی‌ سیاسی‌ نیه‌ بۆ ئاوی‌ خواردنه‌وه‌ی‌‬ ‫هاواڵتیانی����ش وای����ه‌ ب����ۆ چێش����تخانه‌و‬ ‫ش����وێنه‌كانی‌ تری����ش‪ ،‬به‌اڵم ب����ۆ خه‌ڵكه‌‬ ‫سیاسیه‌كان هه‌ستیارتره‌‪.‬‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ مافی‌ م����رۆڤ ئاماژه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ش����ده‌كات‪ ،‬رێگایه‌كی‌ ئاس����ان بۆ‬ ‫پاكتاوكردنی‌ نه‌یاره‌كان ژه‌هرخواردكردنه‌‬ ‫به‌ماده‌ی‌ مه‌ترس����یدار‪ ،‬ئه‌و وت����ی‌ "ئێمه‌‬ ‫له‌الیه‌ن خه‌ڵكێكی‌ دڵس����ۆزو دۆستمانه‌وه‌‬ ‫ئ����اگادار ده‌كرێینه‌وه‌ ئاگامان له‌خواردن و‬ ‫خواردنه‌وه‌ بێت"‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم له‌به‌رامب����ه‌ردا‪ ،‬په‌رله‌مانتارێكی‌‬ ‫فراكس����یۆنی‌ بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گ����ۆران باس‬ ‫ل����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌كاتی‌ س����ه‌ردانیان بۆ‬ ‫الی‌ هاوڕێكانی����ان له‌په‌رله‌مان كه‌ س����ه‌ر‬ ‫به‌فراكس����یۆنه‌كانی‌ دیكه‌ن ئ����او‌و چایان‬ ‫خواردوه‌ته‌وه‌‌و ئه‌گه‌ر بێمتمانه‌ییش هه‌بوبێ‌‬ ‫نه‌گه‌یشتوه‌ته‌ ئه‌و ئاسته‌ی‌ بترسن‪.‬‬ ‫منی����ره‌ عوس����مان په‌رله‌مانتاری‌ گۆڕان‬ ‫وتی‌ "ئه‌گه‌ر كار بگاته‌ ئاس����تێكی‌ وا‪ ،‬هیچ‬ ‫مانایه‌ك ب����ۆ سیاس����ه‌تكردن‌و ژیانكردن‬ ‫نامێنێته‌وه‌‪ ،‬كاره‌س����اته‌ ل����ه‌م واڵته‌دا كار‬ ‫بگاته‌ ئاس����تێك ڕا جیاوازه‌كان روبه‌ڕوی‌‬ ‫م����ه‌رگ بكرێنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌رابردو ش����تی‌‬

‫واكرابێت ئه‌وا بۆ ئێستای‌ به‌ره‌و پێشبردن ‌ی‬ ‫دیموكراسی كاره‌ساته‌و هیچ متمانه‌ له‌نێوان‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان نامێنێت‌و دۆخی‌ هه‌رێم‬ ‫ده‌گاته‌ دۆخێكی‌ ئێجگار مه‌ترسیدار"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "م����ن تائێس����تا حاڵه‌تی‌ وام‬ ‫نه‌بیستوه‌و هیچ ئاگاداریه‌كمان بۆ نه‌هاتوه‌‬ ‫كه‌ ئاگام����ان له‌خۆمان بێ����ت به‌تایبه‌تی‌‬ ‫له‌مه‌س����ه‌له‌ی‌ ژه‌هرخوارد ك����ردن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫حه‌زه‌رم����ان وه‌رگرت����وه‌‪ ،‬نایش����ارینه‌وه‌‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌كاتی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌ ‪10‬ی‌ ئاب‌و‬ ‫‪23‬ی‌ حوزه‌ی����ران ح����ه‌زه‌ری‌ خۆم����ان بۆ‬ ‫پاراس����تنی‌ ژیانمان كرد‪ ،‬چونكه‌ كاتێكی‌‬ ‫هه‌ستیار بو"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی‌ گۆڕان ئه‌وه‌ش ئاشكرا‬ ‫ده‌كات كه‌ به‌ش����ێكی‌ زۆر له‌په‌رله‌مانتاران‬ ‫به‌ده‌یان‌و سه‌دان نامه‌ی‌ هه‌ڕه‌شه‌ئامێزیان‬ ‫بۆ هاتوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "هه‌ڕه‌شه‌ی‌ كوشتنمان‬ ‫لێده‌ك����راو داوای‌ ئه‌وه‌م����ان لێده‌ك����را كه‌‬ ‫وه‌س����یه‌ت بكه‌ی����ن پرس����ه‌كانمان له‌كوێ‌‬ ‫دابنرێت"‪.‬‬ ‫به‌اڵم زانا عه‌بدولڕه‌حمان‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫فراكسیۆنی‌ یه‌كێتی‌ پێیوایه‌‪ ،‬له‌كوردستان‬ ‫ملمالنێی‌ سیاس����ی‌‌و چه‌ك����داری‌ هه‌بوه‌و‬ ‫پاكتاوی‌ حس����ابیش هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌نێوان‬ ‫هێزه‌ سیاس����یه‌ كوردیه‌كان تائێستا ساغ‬ ‫نه‌بوه‌ته‌وه‌ كه‌س����ێك ژه‌هرخوارد كرابێت‪،‬‬

‫ب����ه‌اڵم ئه‌بوبه‌كر هه‌ڵه‌دنی‌‪ ،‬س����ه‌رۆك ‌ی‬ ‫ئ����ه‌و وتی‌ "ئێم����ه‌ گوێم����ان له‌ده‌نگۆی‌ وا‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌م خوله‌ی‌ په‌رله‌مان له‌كاتی‌ فراكسیۆنی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ ئاماژه‌ بۆ‬ ‫ملمالنێ‌ سیاس����یه‌كان هه‌ستم به‌شتی‌ له‌و ئه‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬له‌ ملمالنێی‌ ناش����ه‌ریفانه‌ی‌‬ ‫نێوان هێزه‌ سیاسیه‌كان په‌نا بۆ ئه‌م جۆره‌‬ ‫جۆره‌ نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "له‌هه‌ندێ����ك مه‌س����ه‌له‌ زۆر حاڵه‌تان����ه‌ زۆر ب����راوه‌ له‌ژه‌هرخواردكردن‬ ‫زیاده‌ڕۆی����ی‌ ده‌كرێت‪ ،‬چونكه‌ باوه‌ڕ ناكه‌م له‌رێگه‌ی‌ داوه‌ته‌وه‌ نه‌یاره‌كان پاكتاوكراون‪،‬‬ ‫هێزی‌ كوردی‌ له‌وپه‌ڕی‌ ملمالنێی‌ توندیشدا به‌جۆره‌ه����ا میكانیزمی����ش ڕێگه‌ی‌ كڕین‌و‬ ‫س����ێكس گیراوه‌ته‌به‌ر‪ ،‬ئ����ه‌و وتی‌ "منیش‬ ‫په‌نا بۆ شتی‌ له‌و جۆره‌ ببات"‪.‬‬ ‫زانا جه‌غ����ت ل����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ده‌بێت یه‌كێك����م له‌وان����ه‌ی‌ خۆم پاراس����توه‌ هه‌م‬ ‫په‌رله‌مانتار له‌ئاس����تی‌ به‌رپرس����یاریه‌تیدا له‌ناو په‌رله‌مان هه‌م ل����ه‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ب����ن‌و به‌جۆرێ����ك مامه‌ڵه‌ بك����ه‌ن گومان‌و ئه‌خالقیات����ی‌ سیاس����یی‌ به‌جۆرێ����ك نیه‌‬ ‫دودڵی‌ الی‌ خه‌ڵكی‌ دروس����ت نه‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و رێ����ز له‌ركه‌رب����ه‌ری‌‌و توان����او بیروبۆچونه‌‬ ‫وت ‌ی "له‌س����ه‌ره‌تای‌ ئه‌م خوله‌ هه‌ڕه‌ش����ه‌ جیاوازه‌كان بگیرێت"‪.‬‬ ‫هه‌ڵه‌دنی‌ وتیشی‌ "كه‌ من به‌رامبه‌ره‌كه‌م‬ ‫له‌هه‌موم����ان كراوه‌و قس����ه‌مان پێوتراوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ر باسكردنیشی‌ شتێكی‌ باش نیه‌‪ ،‬به‌چاوی‌ دوژمن سه‌یركرد هه‌مو رێگه‌یه‌ك‬ ‫ئێمه‌ بترسین له‌ملمالنێكان پاكتاو بكرێین ده‌گرمه‌ب����ه‌ر بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ دوری‌ بخه‌مه‌وه‌‬ ‫له‌مه‌یدانی‌ سیاسی‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وجۆره‌ كارانه‌‬ ‫هه‌ستم به‌وه‌ نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و په‌رله‌مانتاره‌ ئام����اژه‌ بۆ ئه‌وه‌ش رێی‌ تێده‌چێت‌و هه‌ب����وه‌‪ ،‬هه‌تا ئه‌م جۆره‌‬ ‫ده‌كات‪" ،‬ئه‌م خوله‌ی‌ په‌رله‌مان ئه‌وه‌نده‌ی‌ له‌ئه‌قڵیه‌ت����ی‌ حزبایه‌تی‌ هه‌بێ����ت له‌واڵتی‌‬ ‫"خولی‌ قسه‌کردن‌و راگه‌یاندن بو ئه‌وه‌نده‌ ئێم����ه‌ ده‌بێت چاوه‌ڕێی‌ ئ����ه‌وه‌ بكه‌ین له‌م‬ ‫نمونانه‌ دوباره‌ ببێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئیشی‌ تێدا نه‌كرا"‪.‬‬ ‫ئام����اژه‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ش ده‌كات‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫الی‌ خۆشیه‌وه‌‪ ،‬جه‌مال مورتكه‌ پێیوایه‌‬ ‫كه‌ پێویست ناكات هه‌ندێك بابه‌ت ئه‌وه‌نده‌ ئافر‌هت‌و پاره‌شه‌وه‌ كار له‌سه‌ر من كراوه‌‪،‬‬ ‫گه‌وره‌ بكرێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌و شتانه‌ نابێت ئه‌و وتی‌ "له‌هه‌مانكاتیشدا حه‌زه‌رم كردوه‌‬ ‫بكرێنه‌ كێش����ه‌ كه‌ سودی‌ بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌ له‌هه‌مو ش����وێنێك خ����واردن‌و خواردنه‌وه‌‬ ‫نه‌خۆمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫گشتی‌ نیه‌"‪.‬‬

‫ئه‌م خوله‌ ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان ئه‌وه‌نده‌ی‌‬ ‫خولی‌ قسه‌کردن‌و‬ ‫راگه‌یاندن بو‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ ئیشی‬ ‫تێدا نه‌كرا‬

‫د‪.‬شه‌ماڵ جه‌بار یاوه‌ر‪ :‬له‌رۆژێكدا چاره‌سه‌رمان بۆ ‪ 106‬پێشمه‌رگه‌ی بریندار كردوه‌‬

‫ئێم ‌ه تیماری ئه‌و داعشانه‌شمان كردوه‌ كه‌ كه‌وتونه‌ته‌ ده‌ستی هێزی پێشمه‌رگه‌‬ ‫ئا‪ :‬عه‌بدواڵ گۆران‌و به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌ڕێوبه‌ری گشتی ده‌زگای ته‌ندروستی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ د‪.‬شه‌ماڵ جه‌بار له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "ئێمه‌‬ ‫تیماری ئه‌و داعشانه‌مان كردوه‌ كه‌‬ ‫كه‌وتونه‌ته‌ ده‌ستی هێزی پێشمه‌رگه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ بڕوامان به‌كوشتنی بێهێزو‬ ‫دیله‌كان نیه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئه‌وه‌ تاچه‌ند راس����ته‌ كه‌ تۆ‬ ‫به‌هۆی باوكته‌وه‌ بوی����ت به‌ به‌ڕێوبه‌ری‬ ‫گشتی‪ ،‬ده‌گوترێت تۆ توانای به‌ڕێوبه‌ریت‬ ‫نه‌بو گومانی گۆڕانیشت لێده‌كرا؟‬ ‫د‪ .‬ش����ه‌ماڵ جه‌بار ی����اوه‌ر‪ :‬بۆ ته‌نها‬ ‫س����انیه‌یه‌ك ئه‌ن����دام ی����ان الیه‌نگ����ری‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی گۆڕان نه‌بوم‪ ،‬ئه‌و هه‌ڤااڵنه‌‬ ‫پێش����تر هه‌مویان یه‌كێت����ی بون‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫پێش����تر هاوڕێم����ان ب����ون‪ ،‬په‌یوه‌ندی‬ ‫هاوڕێیه‌ت����م له‌گه‌ڵی����ان ماب����و بۆیه‌ ئه‌و‬ ‫تۆمه‌ته‌یان داوه‌ته‌ پاڵم‪ ،‬به‌اڵم له‌بنه‌ڕه‌تدا‬ ‫بونی نه‌ب����وه‌‪ ،‬یه‌كێكم له‌گه‌نجه‌كانی ناو‬ ‫رێكخس����تن‌و ناو ناوه‌ندی ته‌ندروس����تی‬ ‫هه‌ندێج����ار مونافه‌س����ه‌كانیش ده‌بن����ه‌‬ ‫مونافه‌س����ه‌یی ناواقعی‪ ،‬له‌ژیانمدا بڕوام‬ ‫به‌ش����كاندن نه‌ب����وه‌‪ ،‬ده‌ب����ێ ئ����ه‌وه‌ش‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی رونبكه‌م����ه‌وه‌ به‌ژیانم بیرم‬ ‫له‌دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌یه‌كێتی نه‌كردوه‌ته‌وه‌‬ ‫به‌حوكمی بنه‌ماڵه‌كه‌م كه‌ كۆی گشتیان‬ ‫په‌روه‌رده‌ی یه‌كێتین‪ ،‬رێزیش����م له‌هه‌مو‬ ‫بیروڕایه‌كی جیاواز له‌بیروڕاكانی یه‌كێتی‬ ‫گرت����وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی ئ����ه‌و بیروڕایانه‌ی‬ ‫مه‌ده‌ن����ی بون‪ ،‬ب����ڕوام به‌خزمه‌تكردنه‌و‬ ‫ب����ه‌س‪ ،‬هه‌مو كه‌س����ێك ئه‌زانێت ئه‌گه‌ر‬ ‫مرۆڤ ی����ان تاك����ی ك����ورد له‌ناوحزبدا‬ ‫هێزێك����ی تاكه‌كه‌س����ی خ����ۆی نه‌بێ����ت‬ ‫بنه‌ماڵه‌كه‌ش����ی زۆر به‌هێزب����ن ناتوانن‬ ‫بیك����ه‌ن به‌ش����ت‪ ،‬له‌كاتی ش����ه‌ڕه‌كاندا‬ ‫س����ێ مانگ له‌به‌ره‌كان����ی جه‌نگدا بوم‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر گه‌ن����ج نه‌بومایه‌ ئه‌و توانا زۆره‌م‬ ‫نه‌ده‌بو‪ ،‬ئه‌ش����متوانی له‌ش����وێنی خۆم‬ ‫دابنیش����م‌و لێره‌وه‌ بڕیار ده‌ربكه‌م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫م����ن ب����ڕوام به‌جێبه‌جێكردن����ی ئه‌ركه‌‬ ‫له‌ده‌ستكه‌وتی تاكه‌سی‪ ،‬ته‌كلیف كراوم‬ ‫له‌الی����ه‌ن مه‌كته‌بی ساس����یه‌وه‌ بۆ ئه‌م‬ ‫ئه‌ركه‌ هه‌ركاتێك یه‌كێتی له‌هه‌رشوێنێك‬ ‫پێویستی پێمبێت ئاماده‌ی خزمه‌تكردنم‪،‬‬ ‫له‌ئێس����تادا نوێن����ه‌ری یه‌كێتی����م ل����ه‌م‬ ‫پۆس����ته‌دا‪ ،‬بۆ جێبه‌جێ كردنی به‌رنامه‌‬ ‫باشه‌كانی‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئاگاداریی ئ����ه‌و رێنمایانه‌یت‪،‬‬ ‫كه‌ له‌بڕگه‌ی یه‌ك‌و دویدا باس له‌ته‌مه‌ن‌و‬ ‫بڕینی پله‌وه‌زیفیه‌كان ده‌كات بۆ بون به‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی‪ ،‬ئایا ئه‌و رێنماییانه‌‬ ‫له‌تۆدا بونیان هه‌یه‌؟‬

‫د‪ .‬شه‌ماڵ جه‌بار یاوه‌ر‪ :‬ئه‌و پرسیار‌ه‬ ‫بۆ هه‌م����و ئه‌و به‌رێوه‌به‌ره‌ گش����تیانه‌یه‌‬ ‫له‌ئێس����تادا یه‌كێتی‌و زۆربه‌ی حزبه‌كانی‬ ‫تر كه‌ داییناون‪ ،‬ئه‌و رێنمایی‌و یاسایانه‌‬ ‫كۆن ب����ون‪ ،‬حكومه‌تی هه‌رێم بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌رگێكی گه‌نجانه‌ بكات به‌ به‌ری هه‌یكه‌له‌‬ ‫نوێی����ه‌‪ ،‬رێنم����ای تایبه‌ت����ی ده‌ركردوه‌‬ ‫ب����ۆ ته‌م����ه‌ن‌و لێهاتوی����ی‌و مه‌رجه‌كان‬ ‫گۆڕانكارییان تێداكراوه‌ به‌پێی گونجانی‬ ‫ئێس����تا‪ ،‬گه‌نجی ئه‌م واڵته‌ حه‌قی ماف‌و‬ ‫ئه‌رك����ی هه‌ی����ه‌ له‌ن����او دام‌و ده‌زگاكانی‬ ‫كوردس����تاندا‪ ،‬ئێس����تا كاره‌كانم����ان‬ ‫ش����ایه‌تی لێهاتویی‌و حزمه‌تگوزاریمانن‬ ‫له‌بواره‌كان����ی ئی����داری‌و به‌ڕێوه‌ب����ردن‌و‬ ‫ته‌ندروس����تیه‌وه‌‪ ،‬هه‌مو الی����ه‌ك ئه‌زانن‬ ‫پێشكه‌وتنی ته‌ندروستی له‌ئێستادا له‌م‬ ‫سنوره‌ گه‌واهیده‌ری لێهاتویی به‌ڕێوبه‌ره‌‬ ‫گه‌نجه‌كانه‌‪ ،‬كارك����ردن‌و خزمه‌ت‌و ژیری‬ ‫به‌گه‌وره‌یی‌و بچوكی نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ه����ۆكاری چی����ه‌ ده‌زگای‬ ‫ته‌ندروس����تی پێش����مه‌رگه‌ ته‌نها له‌زۆنی‬ ‫س����ه‌وز هه‌یه‌‪ ،‬گرنگ����ی ئ����ه‌م ده‌زگایه‌‬ ‫له‌چیدای����ه‌‪ ،‬ك����ه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت����ی‬ ‫ته‌ندروستی سلێمانیمان هه‌یه‌؟‬ ‫د‪ .‬ش����ه‌ماڵ جه‌ب����ار ی����اوه‌ر‪ :‬ل����ه‌دو‬ ‫ئیداره‌یی پێش����وه‌وه‌ تا ئێستا به‌شێكی‬ ‫جیانه‌كراوه‌ی سیسته‌می ته‌ندروستیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌قسه‌ی تۆ بێت تایبه‌ت نیه‌‬ ‫به‌هێزی پێشمه‌رگه‌وه‌؟‬ ‫د‪ .‬ش����ه‌ماڵ جه‌ب����ار ی����اوه‌ر‪ :‬ته‌نه����ا‬ ‫تایبه‌ت نیه‌ به‌پێش����مه‌رگه‌وه‌‪ ،‬ناوه‌كه‌ی‬ ‫پێش����مه‌رگه‌یه‌‪ ،‬چۆن پێشمه‌رگه‌ ئێستا‬ ‫خزمه‌ت����ی كۆی گش����تی میلله‌ت ده‌كات‬ ‫ده‌زگای ته‌ندروس����تی پێش����مه‌رگه‌ش‬ ‫به‌هه‌مانش����ێوه‌یه‌‪ ،‬ب����ۆ رونكردن����ه‌وه‌‬ ‫له‌س����اڵی رابردودا (‪ )894‬هه‌زار كه‌س‬ ‫سه‌ردانیان كردوین بۆ چاره‌سه‌ر‪ ،‬ته‌نها‬ ‫له‌س����اڵی پاردا (‪ )6700‬نه‌ش����ته‌رگه‌ری‬ ‫س����ه‌روی گه‌وره‌ ك����راوه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ ته‌نها‬ ‫بۆ پێش����مه‌رگه‌ نه‌ب����ون‪ ،‬چونكه‌ (‪)250‬‬ ‫هه‌زار پێشمه‌رگه‌ له‌شه‌ڕدایه‌ له‌دهۆكه‌وه‌‬ ‫تاوه‌كو خانه‌قی����ن‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ له‌ماوه‌ی‬ ‫یه‌ك س����اڵدا یه‌ك ملیۆن نه‌خۆش����مان‬ ‫بینیوه‌ بۆ چاره‌سه‌ركردن‪ ،‬ده‌رگای ئێره‌‬ ‫وااڵیه‌ بۆ هه‌مو كه‌سێك به‌بێ جیاوازی‪،‬‬ ‫ته‌نها جیاوازی كه‌ هه‌یه‌ نرخێكی ره‌مزی‬ ‫هه‌یه‌ ب����ۆ خه‌ڵكی مه‌ده‌ن����ی‪ ،‬به‌اڵم بۆ‬ ‫پێش����مه‌رگه‌و كه‌س����وكاریان ئه‌و نرخه‌‬ ‫ره‌مزی نیه‌و بێ به‌رامبه‌ره‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌شی‬ ‫ئسۆپاس����ۆلۆجی ده‌زگای پێش����مه‌رگه‌‬ ‫نه‌بێت قورساییه‌كی زۆر ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ته‌ندروس����تی سلێمانی‪،‬‬ ‫ئێوه‌ ئه‌زانن زۆربه‌ی نه‌خۆشی شێرپه‌نجه‌‬ ‫له‌نه‌خۆشخانه‌ی ش����ۆڕش پشكنینی بۆ‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬

‫ئه‌و رێنمایانه‌ی ک ‌ه‬ ‫باس له‌ته‌مه‌ن‌و بڕینی‬ ‫پله‌وه‌زیفیه‌كان ده‌كات‬ ‫بۆ بون به‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫گشتی كۆن بون‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی به‌رگێكی‬ ‫گه‌نجانه‌ بكات به‌‬ ‫به‌ری هه‌یكه‌له‌ نوێیه‌‬ ‫رێنمای تایبه‌تی‬ ‫ده‌ركردوه‌ بۆ ته‌م ‌هن‌و‬ ‫لێهاتویی‌و مه‌رجه‌كان‬ ‫گۆڕانكارییان تێداكراوه‌‬ ‫به‌پێی گونجانی ئێستا‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌وه‌ ئه‌ركی ئێوه‌ نیه‌‪ ،‬بۆچی‬ ‫ئه‌یكه‌ن‪ ،‬ئه‌ركی ئێوه‌ ته‌نها ته‌ندروستی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ نیه‌؟‬ ‫د‪ .‬شه‌ماڵ جه‌بار یاوه‌ر‪ :‬ئه‌وه‌ فه‌رمانی‬ ‫جه‌نابی مام جه‌الله‌ كه‌ ده‌بێت خزمه‌تی‬ ‫هه‌مو كۆمه‌اڵنی خه‌ڵكی كوردستان بكه‌ین‪،‬‬ ‫ئێمه‌ له‌ئێس����تادا ده‌ست له‌خزمه‌تكردنی‬ ‫خه‌ڵك����ی بكش����ێنینه‌وه‌ ئه‌ركێكی زیاتر‬ ‫بۆ وه‌زاره‌تی ته‌ندروس����تی زیاد ده‌كه‌ین‬ ‫بۆ نمونه‌ ئێمه‌ له‌نه‌خۆش����خانه‌ی شه‌هید‬ ‫ئه‌حم����ه‌د ئیس����ماعیل له‌راپه‌رین رۆژانه‌‬ ‫سێ س����ه‌د نه‌خۆش ئه‌بینین‌و چاره‌سه‌ر‬ ‫وه‌رده‌گ����رن‪ ،‬له‌هه‌فته‌یه‌ك����دا س����ه‌د‬ ‫نه‌ش����ته‌رگه‌ری ئه‌نجامئه‌ده‌ی����ن‪ ،‬ئه‌مه‌ی‬ ‫ئێم����ه‌ جێبه‌جێ����ی ئه‌كه‌ین سیاس����ه‌تی‬ ‫یه‌كێتیه‌ بۆ خزمه‌تكردنی خه‌ڵك‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌اڵمتان ب����ۆ ئه‌وه‌ چیه‌‪ ،‬كه‌‬

‫د‪.‬شه‌ماڵ جه‌بار یاوه‌ر‬ ‫‪ 1985-1-1‬له‌شارباژێڕ له‌دایك بوه‌‬ ‫* تا ساڵی (‪ )1991‬له‌ئێران ژیاوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌تایی‌و ناوه‌ن���دی‌و ئاماده‌ی���ی‬ ‫له‌س���لێمانی ته‌واو ك���ردوه‌‪ ،‬كۆلیژی‬ ‫پزیشكی به‌شی ددانی ته‌واو كردوه‌‪.‬‬ ‫* ‪ 2011‬له‌تواناس���ازی ماس���ته‌ری‬ ‫له‌له‌ن���ده‌ن ت���ه‌واو ك���ردو‌ه له‌س���ه‌ر‬ ‫شێرپه‌نجه‌ی مل‪.‬‬ ‫* سه‌رۆكی به‌شی ددان بوه‌ له‌ده‌زگای‬ ‫ته‌ندروستی پێشمه‌رگه‌‪.‬‬ ‫* ئێس���تا به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری گش���تی‬ ‫ته‌ندروستی ده‌زگای ته‌ندروستیه‌‪.‬‬ ‫ده‌گوترێ����ت ئێوه‌ ناتوانن خزمه‌تی هه‌مو‬ ‫هێزی پێش����مه‌رگه‌ بك����ه‌ن له‌به‌ره‌كانی‬ ‫جه‌نگ‪ ،‬به‌اڵم لێره‌وه‌ بانگه‌ش����ه‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ خزمه‌تی خه‌ڵكی به‌گش����تی‬ ‫ده‌كه‌ین؟‬ ‫د‪ .‬ش����ه‌ماڵ جه‌ب����ار ی����اوه‌ر‪ :‬ئه‌وه‌ی‬ ‫واده‌ڵێ����ت زۆر ب����ێ ویژدان����ی ده‌كات‪،‬‬ ‫ئێمه‌ میحوه‌ری یه‌ك‌و دو و س����ێ‌و چوار‬ ‫لێیبه‌رپرس����ین‪ ،‬ئه‌و ئه‌ركه‌ی پێماندراوه‌‬ ‫به‌ته‌واوه‌ت����ی به‌جێم����ان گه‌یان����دوه‌‬ ‫به‌هاوكاری ته‌ندروستی سلێمانی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌ردوالمان هاوكارو ته‌واوكه‌ری یه‌كترین‬ ‫له‌ئیش����ه‌كانماندا‪ ،‬وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی‬ ‫درێغی نه‌كردوه‌ له‌هاوكاریمان بۆ خزمه‌تی‬ ‫هێزی پێش����مه‌رگه‌‪ ،‬ده‌زگای ته‌ندروستی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ (‪ )64‬رۆژ له‌كۆبانی خزمه‌تی‬ ‫پێش����كه‌ش ك����رد‪ ،‬ئه‌م����ه‌ گه‌وره‌تر نیه‌‬

‫به‌و ئه‌ركه‌ی پێمان س����پێراوه‌‪ ،‬ده‌زگایی‬ ‫ته‌ندروس����تی پێش����مه‌رگه‌ له‌رۆژێك����دا‬ ‫چاره‌س����ه‌رمان بۆ (‪ )106‬پێشمه‌رگه‌ی‬ ‫بریندار كردوه‌‪ ،‬فه‌رمانده‌كان پێمانده‌ڵێن‬ ‫ئ����ه‌و خزمه‌تگ����وزاری ته‌ندروس����تییه‌ی‬ ‫له‌به‌ره‌كان����ی جه‌نگ له‌ئێس����تادا هه‌یه‌‬ ‫له‌كاتی ش����ه‌ڕی ئێران‌و عێراقیش نه‌بوه‌‬ ‫ك����ه‌ دو واڵتی زلهێ����زی ناوچه‌كه‌ بون‪،‬‬ ‫له‌ئێس����تادا كه‌ قس����ه‌ بۆ ئێ����وه‌ ده‌كه‌م‬ ‫(‪ )84‬تیمی ته‌ندروستیمان له‌به‌ره‌كانی‬ ‫جه‌نگدان‪ ،‬ئه‌توانن بڕۆن بپرس����ن بزانن‬ ‫ل����ه‌م س����نوره‌ی ئێمه‌ چ����ۆن خزمه‌تی‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ كراوه‌و چه‌ندی����ن چونه‌ته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌و چه‌ندیان چون بۆ نه‌خۆشخانه‌‬ ‫ئه‌هلیه‌كان به‌هه‌مانش����ێوه‌ به‌ویژدانه‌وه‌‬ ‫له‌س����نوری هه‌ولێرو دهۆكیش بپرس����ن‪،‬‬ ‫زۆرب����ه‌ی برینداره‌كانی پێش����مه‌رگه‌مان‬ ‫چاره‌س����ه‌ركردون كه‌متری����ن نێراونه‌ته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ یان نێردراون بۆ نه‌خۆش����خانه‌ی‬ ‫ئه‌هلی‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬دكت����ۆر هه‌س����ت ناكه‌ی����ت‬ ‫قس����ه‌كانت شێوه‌ی بانگه‌شه‌ بن‌و دوربن‬ ‫له‌پراكتیك‌و كردار له‌ئه‌رزی كاركردندا؟‬ ‫د‪ .‬ش����ه‌ماڵ جه‌بار ی����اوه‌ر‪ :‬ده‌زگای‬ ‫ته‌ندروس����تی پێش����مه‌رگه‌ میح����وه‌ری‬ ‫جه‌له‌والمان وه‌رگرتوه‌‪ ،‬له‌هه‌رش����وێنێك‬ ‫وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌ فه‌رمانمان پێبكات‬ ‫ئه‌نجامی ده‌ده‌ین‌و بانگه‌شه‌ ناكه‌ین به‌ڵكو‬ ‫خزمه‌تئه‌كه‌ی����ن‌و به‌ئه‌ركی خۆش����مانی‬ ‫ده‌زانین‪ ،‬به‌میزانیه‌كی دیاریكراو چه‌ندین‬ ‫نه‌خۆشخانه‌و س����ه‌نته‌ر به‌رێوه‌ده‌به‌ین‪،‬‬ ‫ته‌نه����ا ئه‌ركمان به‌ره‌كان����ی جه‌نگ نیه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو خزمه‌تی گشتیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئ����ه‌وه‌ی ب����اس ده‌كرێت كه‌‬ ‫بودجه‌یه‌كی زه‌به‌الحتان له‌به‌رده‌ستدایه‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم خزمه‌تێكی كه‌مت����ر له‌بودجه‌كه‌‬ ‫پێش����كه‌ش ده‌كرێ����ت‪ ،‬ئای����ا ب����ه‌و‬ ‫شێوه‌یه‌یه‌؟‬ ‫د‪ .‬ش����ه‌ماڵ جه‌ب����ار ی����اوه‌ر‪ :‬ت����ۆ‬ ‫تۆمه‌تبارمان ده‌كه‌یت به‌شتێك كه‌ وانیه‌‪،‬‬ ‫ده‌زگای ته‌ندروس����تی له‌سه‌دا چوارسه‌د‬ ‫له‌وزه‌كه‌ی خۆی ئیشی كردوه‌ له‌خزمه‌تی‬ ‫خه‌ڵكدا بوه‌و ده‌بێ����ت‪ ،‬الی ئێمه‌ زیاتر‬ ‫خۆبه‌خشیه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر میزانیه‌كه‌م به‌راورد‬ ‫به‌نه‌خۆش����ه‌كان پێبڵێم له‌وانه‌یه‌ سه‌رت‬ ‫سوڕبمێنێ‪ ،‬ئێمه‌ بودجه‌كه‌مان له‌ساڵی‬ ‫(‪ )2013‬ته‌نه����ا (‪ )25‬ملیاردینار بوه‌‪،‬‬ ‫له‌ئێس����تادا یه‌ك له‌س����ه‌ر دوانزه‌ بۆمان‬ ‫س����ه‌رف ده‌كرێت له‌و بودجه‌یه‌ی هه‌مان‬ ‫بوه‌‪ ،‬له‌ئێس����تادا به‌موچ����ه‌و بودجه‌وه‌‬ ‫له‌مانگێك����دا ناگه‌ینه‌ ملیارێ����ك دینار‪،‬‬ ‫حزبی����ش هاوكاریم����ان ده‌كات به‌پێ����ی‬ ‫پێویس����ت‪ ،‬سوپاس����ی یه‌كێتی ده‌ك ‌هم‌و‬ ‫شانازی پێوه‌ده‌كه‌م باسی بكه‌م‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌س����ه‌ره‌تای شه‌ڕی داعشه‌وه‌‬

‫تاوه‌ك����و ئێس����تا چه‌ند تیم����ی ده‌زگای‬ ‫ته‌ندروستی پێشمه‌رگه‌ به‌شداریان كردوه‌‬ ‫له‌وانه‌ چه‌ندی كارمه‌ندی ته‌ندروس����تی‌و‬ ‫چه‌ندی پزیشك بون؟‬ ‫د‪ .‬شه‌ماڵ جه‌بار یاوه‌ر‪ :‬شانازییه‌ بۆ‬ ‫ئێمه‌ كه‌ نه‌ش����ته‌رگه‌ری سه‌روگه‌وره‌مان‬ ‫له‌دوری بیس����ت كیلۆمه‌تر له‌ش����ه‌ڕه‌كان‬ ‫ئه‌نجام����داوه‌‪ ،‬ئێم����ه‌ پزیش����كه‌كانمان‬ ‫نه‌ش����ته‌رگه‌ری گش����تی‌و بیهۆشكاری‌و‬ ‫شكاوی‌و به‌شێوه‌ی خش����ته‌ به‌شداریان‬ ‫ك����ردوه‌ له‌به‌ره‌كان����ی جه‌نگ����دا‪ ،‬كۆی‬ ‫پزیش����كه‌كانمان له‌دو س����ه‌د پزیش����ك‬ ‫تێپه‌ڕناب����ن‪ ،‬هه‌مویان چون هه‌ریه‌كه‌یان‬ ‫چه‌ندین جاری����ان به‌ركه‌وتوه‌‪ ،‬له‌ماوه‌ی‬ ‫یه‌ك س����اڵی ش����ه‌ڕه‌كان (‪ )500‬تیممان‬ ‫به‌ش����داری به‌ره‌كانی جه‌نگیان كردوه‌‪،‬‬ ‫ده‌زگاكه‌م����ان تاوه‌كو ئێس����تا خاوه‌نی‬ ‫(‪ )12‬ئه‌مبواڵنس����ه‌‪ ،‬زیات����ر له‌دو هه‌زار‬ ‫كه‌سمان به‌شداربون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ته‌نها به‌ڕێوه‌به‌رێكی گشتی بۆ‬ ‫چه‌ندین رۆژ له‌به‌ره‌كانی شه‌ڕ بمێنێته‌وه‌‬ ‫ت����ۆ بویت‪ ،‬ه����ۆكاری ئه‌مه‌ چی����ه‌‪ ،‬ئایا‬ ‫خۆبردن����ه‌ پێش����ه‌وه‌یه‌ ی����ان بڕوابونته‌‬ ‫به‌خۆت‌و كاره‌كه‌ت؟‬ ‫د‪ .‬شه‌ماڵ جه‌بار یاوه‌ر‪ :‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫ك����وڕه‌ پێش����مه‌رگه‌ ب����وم‌و ئێس����تاش‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری ده‌زگای ته‌ندروس����تی‬ ‫پێش����مه‌رگه‌م‪ ،‬ب����ڕوام وای����ه‌ رۆحی من‬ ‫له‌ڕۆحی كه‌س خۆشه‌ویس����تر نیه‌‪ ،‬بڕوام‬ ‫وایه‌ ده‌ب����ێ به‌رپرس له‌مه‌ترس����ییه‌كان‬ ‫پێشه‌نگ بێت بۆ ئه‌وه‌ی فه‌رمانبه‌ره‌كانی‬ ‫زیاتر خزمه‌ت بك ‌هن‌و هه‌ستی كاركردنیان‬ ‫زیاتر بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تائێس����تا تیمه‌كانی ده‌زگای‬ ‫ته‌ندروستی پێش����مه‌رگه‌ چه‌ند شه‌هیدو‬ ‫چه‌ند بریندارتان داوه‌؟‬ ‫د‪ .‬شه‌ماڵ جه‌بار یاوه‌ر‪":‬ئا ئێستا دو‬ ‫شه‌هیدو شه‌ش بریندارمان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌مینداری گشتی پیشمه‌رگه‌‬ ‫وتی به‌رێوبه‌ری گش����تی ته‌ندروس����تی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ تیماری برینداره‌ داعیشه‌كانی‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئایا ئ����ه‌وه‌ كارێكی خراپه‌‪ ،‬یان‬ ‫له‌ڕوی ته‌ندروستی‌و مافه‌كانی مرۆڤه‌وه‌‬ ‫ش����تێكی ئاس����اییه‌‪ ،‬ئه‌توانی ئه‌وه‌ رون‬ ‫بكه‌یته‌وه‌؟‬ ‫د‪ .‬ش���ه‌ماڵ جه‌ب���ار ی���اوه‌ر‪ :‬ئێمه‌‬ ‫تیماری ئه‌و داعیش���انه‌مان كردوه‌ كه‌‬ ‫كه‌وتونه‌ته‌ ده‌ستی هێزی پێشمه‌رگه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌بێت یاس���ا بڕیار ب���دات ئه‌وانه‌‬ ‫چیان لێبكرێت‪ ،‬نه‌ك منی پزیشك كه‌‬ ‫ئه‌ركم چاره‌س���ه‌ری نه‌خۆشه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئێم���ه‌ بڕوامان به‌مافی م���رۆڤ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بڕوامان به‌كوش���تنی بێهێ���زو دیله‌كان‬ ‫نیه‌‪ ،‬له‌ڕوی مرۆڤدۆس���تیه‌وه‌ سه‌یریان‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬نه‌ك پێچه‌وانه‌كه‌ی‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫‪7‬‬

‫‪ 50‬هه‌زاریی‌‪ ،‬ئابور ‌ی عێراق به‌ره‌و كوێ‌ ده‌بات؟‬

‫چاپكردنی‌ پاره‌ ‌ی نوێ‌ هه‌اڵوسان‌و گرانی‌ له‌بازاڕدا دروستده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫بڕیارده‌ری‌ لیژنه‌ی‌ دارایی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراق ئاماژ‌ه‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌وا چاپكردنی‌ دراوی‌‬ ‫نوێ‌ كورتهێنانی‌ بودجه‌ی‌ عێراق‬ ‫پڕده‌كاته‌وه‌‪ ،‬شاره‌زایه‌كی‌ ئابوریش‬ ‫ده‌ڵێت "به‌هۆی‌ ئه‌و دراوه‌ نوێیه‌‪،‬‬ ‫گرانی‌ له‌بازاڕ دروست ده‌بێت‌و نرخی‌‬ ‫دینار داده‌به‌زێت‌و نرخی‌ شتومه‌ك‬ ‫به‌رزده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌فته‌ی‌ رابردو بانكی‌ ناوه‌ندی‌ عێراق‬ ‫دراوێكی‌ تازه‌ی‌ خسته‌ بازاڕه‌وه‌ كه‌وا‬ ‫ی په‌نجا هه‌زاری‌‌و‬ ‫پێكهاتوه‌ ل���ه‌دراو ‌‬ ‫سه‌د هه‌زاری‌‪ ،‬به‌مزوانه‌ش له‌ته‌واوی‌‬ ‫بانكه‌كان���ی‌ عێراق مامه‌ڵ���ه‌ی‌ پێوه‌‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬له‌مباره‌ی���ه‌وه‌ بڕیارده‌ری‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ دارایی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌‬ ‫عێ���راق ئه‌حم���ه‌د حاجی‌ ره‌ش���ید‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ده‌ركردنی‌ ئ���ه‌و دراوه‌‬ ‫نوێیه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ له‌هه‌ر‬ ‫واڵتێك هه‌ر پاره‌یه‌كی‌ تازه‌ ده‌ربچێت‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا س���ێ مه‌به‌س���تی‌ هه‌یه‌‬ ‫یه‌كێك له‌میكانیزمه‌كانی‌ پڕكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كورتهێنانی‌ بودجه‌ چاپكردنی‌ پاره‌ی‌‬ ‫تازه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ كورتهێنان‬ ‫به‌س���ێ حاڵ���ه‌ت پڕده‌كرێت���ه‌وه‌‪:‬‬ ‫به‌ش���ێوه‌ی‌ قه‌رز یان به‌پاره‌ی‌ ساڵی‌‬ ‫پێش���و هه‌روه‌ها به‌چاپكردنی‌ پاره‌ی‌‬ ‫تازه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "هه‌ربۆیه‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫عێراق ده‌یه‌وێت ئه‌و كورتهێنانه‌ به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ پڕبكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "حاڵه‌تی‌ دوه‌می‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌هاواڵتیانه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ چۆن مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و جۆره‌ پارانه‌ بكه‌ن له‌روی‌‬ ‫هه‌ڵگرتن‌و پاشكه‌وتكردنه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌رێگ���ه‌ی‌ ئ���ه‌و چاپكردنه‌وه‌ی���ه‌وه‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت ئ���ه‌و پاره‌ی���ه‌ ركابه‌ری‌‬ ‫ب���كات له‌به‌رامب���ه‌ر دراوی‌ دۆالرو‬ ‫دراوی‌ دینار‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش جۆرێكی‌‬ ‫تری‌ مامه‌ڵه‌كردنی‌ هاواڵتیان له‌كاتی‌‬ ‫كڕین‌و فرۆشتنه‌وه‌ به‌وه‌ی‌ به‌دراوێكی‌‬ ‫په‌نجاهه‌زاری‌ مامه‌ڵه‌ بكه‌ن ئاسانتره‌‬

‫چاپکردنی ‪100‬‬ ‫دۆالری‌ ئه‌مریكی‌‬ ‫چوار سه‌نتی‌‬ ‫تێده‌چێت كه‌‬ ‫دو به‌رمیل‌و نیو‬ ‫نه‌وتی له‌عێراق‬ ‫پێده‌كڕێت‬ ‫به‌وپێه‌ی‬ ‫به‌رمیلێک‌ نه‌وت‬ ‫به‌چل دۆالره‌‬ ‫چاپی دراوی‌ په‌نجا هه‌زاری‬ ‫ل���ه‌وه‌ی‌ به‌دراوێكی‌ ه���ه‌زار دیناری‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد كه‌وا‬ ‫ئه‌وان له‌گه‌ڵ بانكی‌ ناوه‌ندی‌ گفتوگۆ‬ ‫ده‌كه‌ن له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ دروستكردنی‌‬ ‫ئه‌و كاغ���ه‌زه‌ دراوه‌ چه‌ندی‌ تێچوه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ چاپکردنی ‪ 100‬دۆالری‌‬ ‫ئه‌مریك���ی‌ چوار س���ه‌نتی‌ تێده‌چێت‬ ‫كه‌ دو به‌رمی���ل‌و نیو نه‌وت له‌عێراق‬ ‫ده‌كڕێت ب���ه‌وه‌ی‌ كاتێ���ك به‌رمیلی‌‬ ‫نه‌وت به‌چل دۆالره‌ ئه‌مریكا به‌چوار‬

‫سه‌نت ئه‌و ‪ 100‬دۆالره‌ دروستده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "ده‌بو له‌مانگ���ی‌ حه‌وتدا‬ ‫ئه‌و پاره‌یه‌ بخرایه‌ت���ه‌ بازاڕه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫پاره‌ی���ه‌ به‌ته‌واوه‌تی‌ دروس���تكراوه‌‌و‬ ‫ئاماده‌ك���راوه‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ ب���ۆ‬ ‫كورتهێنان���ی‌ بودجه‌ س���ودی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫له‌ماوه‌یه‌ك���ی‌ كورتیش���دا له‌هه‌م���و‬ ‫بانكه‌كان���ی‌ عێراق كاری‌ پێده‌كرێت‌و‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ ده‌ست هاواڵتیان"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا شاره‌زایه‌كی‌ بواری‌‬ ‫ئاب���وری‌ ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌وا‬

‫به‌ه���ۆی‌ چاپكردن���ی‌ دراوی‌ تازه‌‌و‬ ‫زیادكردن���ی‌ نرخی‌ دین���اری‌ عێراقی‌‬ ‫گوژمه‌ی‌ پاره‌ زیاتر ده‌خرێته‌ بازاره‌وه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش واده‌كات نرخی‌ ش���تومه‌ك‬ ‫زی���اد ب���كات له‌ب���ازاڕدا‪ ،‬د‪.‬خالید‬ ‫حه‌یده‌ر مامۆستای‌ زانكۆ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د ك���ه‌ له‌زانس���تی‌ ئابوریدا‬ ‫دوجۆر لێشاوی‌ پاره‌مان هه‌یه‌ به‌وه‌ی‌‬ ‫پاره‌یه‌ك���ی‌ زۆر ده‌خرێت���ه‌ بازاڕه‌وه‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا ش���تومه‌كی‌ كه‌متر له‌و‬ ‫پاره‌یه‌ هه‌یه‌ بۆ نمونه‌ ئه‌گه‌ر دراوی‌‬

‫په‌نجا هه‌زار‌و س���ه‌د هه‌زاری‌ بخه‌یت ‌ه‬ ‫بازاڕه‌وه‌ ئه‌وكاته‌ خستنه‌ڕوه‌كه‌ی‌ زیاد‬ ‫ده‌كات به‌پێی‌ یاس���ای‌ خستنه‌ڕوش‬ ‫له‌ئابوری‌ هه‌ر شتێك پاره‌ی‌ زیاتری‌‬ ‫بخه‌یته‌ ب���ازاڕه‌وه‌ ئ���ه‌وا نرخه‌كه‌ی‌‬ ‫داده‌به‌زێت‪ ،‬هه‌روه‌ها دراویش كاتێك‬ ‫خستنه‌ڕوه‌كه‌ی‌ زیادبكرێت نرخه‌كه‌ی‌‬ ‫داده‌به‌زێ���ت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ب���ۆ نمونه‌‬ ‫كاتێ���ك بته‌وێت كراس���ێك بكڕیت‬ ‫به‌په‌نجا ه���ه‌زار ب���ه‌دراوه‌ تازه‌كه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێش���تر به‌دو بیست‌و پێنجی‌‬

‫ده‌توان���ی‌ دو كراس بكڕیت‪ ،‬ئه‌وكاته‌‬ ‫نرخی‌ ش���تومه‌كه‌كه‌ زی���اد ده‌كات‌و‬ ‫نرخی‌ دراوه‌كه‌ش داده‌به‌زێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بانكی‌ ناوه‌ن���دی‌ له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫خس���تنه‌بازاڕی‌ ئ���ه‌و دراوه‌ دۆالری‌‬ ‫زیاتر وه‌كو ی���ه‌ده‌گ هه‌ڵبگرێت ئه‌و‬ ‫هه‌اڵوسانه‌ دروست نابێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌كاریگ���ه‌ری‌ ئابوری‌‬ ‫خس���تنه‌بازاڕی‌ پاره‌ی‌ تازه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫بانكی‌ ناوه‌ندییه‌وه‌ ئه‌و ش���اره‌زایه‌ی‌‬ ‫بواری‌ ئابوری‪ ،‬وتی‌ "كاتێك دیناره‌كه‌‬ ‫نرخی‌ دابه‌زیوه‌ مانای‌ وایه‌‪125‬هه‌زار‬ ‫دیناره‌ك���ه‌ی‌ ج���اران له‌به‌رامب���ه‌ر‬ ‫دۆالرێك ب���و ئه‌وكاته‌ی‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌‬ ‫قه‌ڵه‌مێ���ك به‌دۆالرێ���ك ده‌ك���ڕدرا‌و‬ ‫ده‌هات���ه‌وه‌ لێره‌ به‌‪125‬ه���ه‌زار دینار‬ ‫ده‌فرۆش���را‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا ده‌بێت‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ی���ه‌ك دۆالر دو هه‌زار‬ ‫بده‌یت به‌و شێوه‌ش نرخی‌ قه‌ڵه‌مه‌كه‌‬ ‫گران ده‌بێ���ت به‌تایبه‌تی‌ بۆ عێراق‌و‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان ك���ه‌ هاورده‌ی‌‬ ‫شتومه‌ك ده‌كات‪ ،‬ئه‌وه‌ش كاریگه‌ری‌‬ ‫له‌س���ه‌ر هاواڵتیان دروس���ت ده‌كات‬ ‫به‌وه‌ی‌ ئه‌و دۆخه‌ ناله‌باره‌ی‌ ئێس���تا‬ ‫ئێمه‌ توش���مان بوه‌ كه‌ موچه‌كه‌مان‬ ‫چوار مانگ جارێكه‌ جارێكی‌ تر باری‌‬ ‫سه‌رشانی‌ هاواڵتیان قورستر ده‌بێت‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ كاتێ���ك فه‌رمانبه‌رێك‬ ‫كه‌ موچه‌ك���ه‌ی‌ ‪ 500‬ه���ه‌زار دیناره‌‬ ‫ده‌یتوان���ی‌ له‌ب���ازاڕدا كۆمه‌ڵێ���ك‬ ‫ش���تومه‌كی‌ پێبكڕێت‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌وا نرخی‌ دیناره‌كه‌ دابه‌زیوه‌‬ ‫ناتوانێت به‌و موچه‌یه‌ی‌ پێش���تر ئه‌و‬ ‫پێداویستیانه‌ی‌ دابین بكات"‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیشی‌ "راسته‌ چاپكردنی‌‬ ‫پاره‌ی‌ تازه‌ ده‌بێته‌ هۆی‌ پڕكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كورتهێنان���ی‌ بودج���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا هاواڵتی���ان زه‌ره‌رمه‌ند‬ ‫ده‌بن‪ ،‬له‌كاتێك���دا ئێمه‌ له‌قه‌یرانێكی‌‬ ‫ئاب���وری‌ ناله‌بارداین‪ ،‬ناكرێت به‌هۆی‌‬ ‫ئ���ه‌و پاره‌ی���ه‌وه‌ نرخی‌ ش���تومه‌ك‬ ‫له‌سه‌ر هاواڵتیان زیاد بكرێت‌و گرانی‌‬ ‫له‌بازاڕدا دروس���ت بێت‌و هه‌اڵوسان‬ ‫په‌یدابێت"‪.‬‬

‫نێچیرڤان له‌ئاوێنه‌ی‌ مالیكیدا‬

‫شه‌ش هه‌نگاوی هاوشێوه‌ی یه‌کدی‬ ‫پرۆفایل‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌‌و نوری‌ مالیكی‌‪ ،‬الیه‌نه‌ سیاسیه‌ نه‌یاره‌كانی‌ هاویشت‪،‬‬ ‫دو س���ه‌رۆك وه‌زی���ران‪ ،‬یه‌كێكیان هه‌نگاوه‌كانی‌ ئێستای‌ نێچیرڤانیش‬ ‫هی‌ كوردس���تان‌و ئه‌ویت���ر عێراق‪ ،‬ه���ه‌ر ل���ه‌و هه‌نگاوان���ه‌ ده‌چێ���ت‪،‬‬ ‫یه‌كێكیان ماوه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌ی‌ به‌نمونه‌‪:‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ :‬له‌چوار س���اڵی‌ رابردودا‬ ‫كۆتایه���ات‌و ئه‌ویت���ر به‌رده‌وام���ه‌‬ ‫له‌حوكمڕانی‌‪ ،‬هه‌ردوكیان سه‌رباری‌ عێراق وه‌زیری‌ به‌رگری‌ نه‌بو‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌هه‌ولێ���ره‌وه‌ متمان���ه‌ی‌ وه‌زی���ری‌ رۆش���نبیری‌ به‌وه‌كال���ه‌ت‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ حكومه‌تیان وه‌رگرت‪ ،‬وه‌زاره‌ت���ی‌ به‌رگ���ری‌ به‌ڕێوه‌ده‌برد‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵێك خاڵی‌ جیاوازو هاوبه‌شیان له‌ئێستاش���دا نێچیرڤ���ان وه‌زی���ری‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش له‌ره‌فتارو هه‌نگاوه‌ پێش���مه‌رگه‌ی‌ دورخس���تۆته‌وه‌و‬ ‫وه‌زی���ری‌ ناوخ���ۆ به‌وه‌كال���ه‌ت ئه‌و‬ ‫سیاسیه‌كانیاندا ره‌نگیداوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫س���اڵی‌ (‪ ،)2006‬له‌ده‌ره‌نجام���ی‌ پۆسته‌ به‌ڕێوه‌ده‌بات‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ :‬به‌تۆمه‌ت���ی‌ تیرۆر‪ ،‬مالیكی‌‬ ‫رێكه‌وتن���ی‌ نێوان یه‌كێت���ی‌‌و پارتی‌‬ ‫نێچیرڤ���ان بارزانی‌ بوه‌ س���ه‌رۆكی‌ وه‌زی���ری‌ دارای���ی‌ ك���ه‌ له‌پش���كی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬له‌هه‌مانس���اڵداو س���وننه‌كان ب���و له‌پۆس���ته‌كه‌ی‌‬ ‫له‌ده‌ره‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬نوری‌ دورخس���ته‌وه‌و كه‌س���ێكی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫مالیكی‌ بوه‌ سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق‪ .‬له‌شوێنی‌ دانا‪ ،‬نێچیرڤانیش وه‌زیری‌‬ ‫بۆ خولی‌ دوه‌می‌ سه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌ی‌‪ ،‬دارایی‌ كه‌ سه‌ر به‌بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫مالیك���ی‌ ته‌نگ‌و چه‌ڵه‌م���ه‌ی‌ زۆری‌ بو له‌پۆس���ته‌كه‌ی‌ دروخس���ته‌وه‌و‬ ‫هاته‌پێش‌و س���ه‌ره‌نجام به‌گوێره‌ی‌ كه‌س���ێكی‌ دیكه‌ی‌ وه‌ك���و بریكاری‌‬ ‫رێكه‌وتننام���ه‌ی‌ هه‌ولێ���ر كرای���ه‌وه‌ وه‌زیر دیاریكردوه‌‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬مالیكی‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ سه‌رجه‌م‬ ‫به‌س���ه‌رۆك وه‌زی���ران‪ .‬هه‌رچ���ی‌‬ ‫نێچیرڤ���ان بارزانیه‌‪ ،‬س���اڵی‌ رابردو خواس���ت‌و هیواكان���ی‌ به‌دیبهێنێت‪،‬‬ ‫دوای‌ رێكه‌وتن���ی‌ پارته‌كه‌ی‌ له‌گه‌ڵ پارله‌مانی‌ عێراقی‌ به‌چه‌ند رێگایه‌ك‬ ‫چ���وار پارتی‌ سیاس���یدا‪ ،‬كابینه‌ی‌ ئیفیلجكرد‪ ،‬له‌وانه‌ش فراكسیۆنه‌كه‌ی‌‬ ‫هه‌ش���تی‌ بنكه‌فراوانی‌ دروستكردو رێگه‌ی‌ به‌په‌سه‌ندكردنی‌ هیچ پڕۆژه‌‬ ‫یاس���ایه‌كی‌ گرنگ ن���ه‌دا‌و هه‌روه‌ها‬ ‫بوه‌وه‌ به‌سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‪.‬‬ ‫له‌كابینه‌ی‌ دوه‌می‌ حكومه‌ته‌كه‌یدا‪ ،‬پارله‌مانی‌ به‌پڕۆژه‌ یاس���ا بۆمباران‬ ‫مالیكی‌ كۆمه‌ڵێك هه‌نگاوی‌ به‌رانبه‌ر ك���رد‪ ،‬س���ه‌رباری‌ ئه‌وان���ه‌ خ���ۆی‌‬

‫نه‌ده‌چوه‌ پارله‌مان‌و رێگری‌ له‌چونی‌‬ ‫وه‌زیره‌كانی���ش ده‌ك���رد‪ .‬پارته‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نێچیرڤانیش مانگ���ی‌ رابردو رێگه‌ی‌‬ ‫نه‌دا سه‌رۆكی‌ پارله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫بچێت���ه‌ هه‌ولێ���ر ب���ۆ راییكردن���ی‌‬ ‫كاره‌كانی‌‪ ،‬له‌وكاته‌ش���ه‌وه‌ تائێستا‬ ‫پارله‌م���ان په‌كیكه‌وت���وه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌‬ ‫جگه‌له‌وه‌ی‌ ماوه‌ی���ه‌ك به‌ر له‌وه‌ش‬ ‫رایگه‌یان���د رێگه‌ن���ادات وه‌زیره‌كان‬ ‫بچنه‌ پارله‌مان‪.‬‬ ‫چواره‌م‪ :‬مالیكی‌ به‌ش���ێكی‌ زۆری‌‬ ‫الیه‌نگ���رو داروده‌س���ته‌كه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫خزان���ده‌ ن���او س���وپای‌ عێراقه‌وه‌و‬ ‫چه‌ندین پۆستی‌ گرنگی‌ پێبه‌خشین‪،‬‬ ‫ده‌ره‌نجامه‌كه‌شی‌ ئه‌وه‌بو كه‌ سوپای‌‬ ‫عێ���راق له‌ماوه‌یه‌ك���ی‌ زۆر كه‌م���دا‬ ‫شاره‌كانی‌ موسڵ‌و تكریت‌و رومادی‌‬ ‫بۆ چه‌كدارانی‌ داعش به‌جێهێش���ت‪.‬‬ ‫له‌كوردستانیش له‌دوای‌ دروستبونی‌‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ داعش���ه‌وه‌‪ ،‬به‌رپرس���ی‌‬ ‫میحوه‌ره‌كان���ی‌ ش���ه‌ڕ له‌س���نوری‌‬ ‫پارێ���زگای‌ هه‌ولێرو موس���ڵ له‌بری‌‬ ‫سپاردنیان به‌پله‌داره‌ سه‌ربازییه‌كانی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌‪ ،‬به‌خشراوه‌ته‌‬ ‫ئه‌ندامانی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‌و مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی‌ پارته‌ك���ه‌ی‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪.‬‬ ‫پێنجه‌م‪ :‬له‌م���اوه‌ی‌ خولی‌ دوه‌می‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌یدا‪ ،‬هه‌ریه‌ك���ه‌‬

‫له‌مه‌سعود بارزانی‌‌و ئوسام ‌ه نوجه‌یفی‌‌و‬ ‫موقته‌دا س���ه‌درو ئه‌ی���اد عه‌الوی‌‪،‬‬ ‫هه‌وڵیان���دا له‌ڕێگ���ه‌ی‌ پارله‌مانه‌وه‌‬ ‫متمانه‌ له‌نوری‌ مالیكی‌ وه‌ربگرنه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌وڵه‌كه‌یان شكس���تی‌ هێنا‪.‬‬ ‫له‌به‌رانبه‌ر ئه‌و هه‌نگاوه‌شدا مالیكی‌‬ ‫كوردستان‌و عێراقی‌ نوقمی‌ كێشه‌ی‌‬ ‫دارایی‌‌و س���ه‌ربازی‌‌و سیاسی‌ كرد‪.‬‬ ‫له‌كوردس���تانیش هه‌ر چوار الیه‌نی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و گۆڕان‌و كۆم ‌هڵ‌و یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌‪ ،‬هه‌وڵیان���دا له‌ڕێگ���ه‌ی‌‬ ‫پارله‌مانه‌وه‌ یاس���ای‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ���م هه‌م���وار بكه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫س���ه‌رینه‌گرت‪،‬‬ ‫هه‌وڵه‌كه‌ی���ان‬ ‫ده‌ره‌نجامی‌ ئه‌و هه‌نگاوه‌ش سه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌ت‌و حیزبه‌كه‌ی‌ كوردستانیان‬ ‫پڕكردوه‌ له‌قه‌یرانی‌ سیاسی‌‌و دارایی‌‬ ‫هه‌مه‌جۆر‪.‬‬ ‫ی مالیكیدا‬ ‫ی دوه‌م ‌‬ ‫شه‌شه‌م‪ :‬له‌كابین ‌ه ‌‬ ‫ده‌س���ته‌و ده‌زگاكانی‌ لێپرسینه‌وه‌و‬ ‫نه‌زاهه‌و چاودێری‌ دارایی‌ په‌كخران‌و‬ ‫كار به‌راپۆرته‌كانیان نه‌كرا‪ ،‬سه‌رباری‌‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی‌ چه‌ندی���ن به‌ڵگه‌نامه‌ی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌ له‌میدیاكان���داو نقومبونی‌‬ ‫به‌غدای‌ پایته‌خ���ت له‌الفاودا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیچ به‌رپرسێك دادگایی‌ نه‌كراو سزا‬ ‫نه‌درا‪ .‬له‌كوردستانیش به‌هه‌مانشێوه‌‬ ‫تائێس���تا هیچ به‌رپرس���ێك له‌سه‌ر‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌ سزا نه‌دراوه‌‪.‬‬

‫مالیکی‌و نێچیرڤان بارزانی‬

‫‪6‬‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫‪parlaman.awene@gmail.com‬‬

‫گۆڕان له‌نێوان دو فراكسیۆن‌و دو سه‌رده‌می‌ جیاوازدا‬

‫په‌رله‌مان‬

‫له‌په‌رله‌مانه‌وه‌‬

‫فراكسیۆنی‌ گۆڕان له‌خول ‌ی ئێستادا چاالكتر بو یان له‌خولی‌ پێشودا؟‬

‫گۆشه‌یه‌کی تایبه‌ت ‌ه په‌رله‌مانتاران ده‌ینوسن‬

‫چیرۆكی ده‌ستوری‬ ‫كوردستان‌و په‌یڕه‌وی‬ ‫ناوخۆی په‌رله‌مان‬ ‫د‪ .‬فه‌رسه‌ت سۆفی‬

‫په‌رله‌مانی کوردستان‬ ‫ئا‪ :‬وریا جه‌مال‬ ‫ی دروست‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌مێژو ‌‬ ‫ی‬ ‫بونیه‌وه‌ دو فراكسیۆنی‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌بوه‌‪،‬له‌دو قۆناغ‌و دو سه‌رده‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆرجیاوازدا‪،‬فراكسیۆنی‌ یه‌كه‌م ‌‬ ‫له‌سه‌رده‌می‌ ئۆپۆزسیۆن بونی‌ ك ‌ه‬ ‫ی زۆرچاالك وه‌سف‬ ‫به‌فراكسیۆنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرێت‪،‬فراكسیۆنی‌ دوه‌میش ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ له‌سه‌رده‌می‌ به‌شداریكردنیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌حكومه‌تدا ك ‌ه ره‌خن ‌هی‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫لێده‌گرێت وه‌ك پێویست چاالك‬ ‫نه‌بوه‌‪.‬‬ ‫زۆرج���ار باس ل���ه‌وه‌ ده‌كرێ���ت ك ‌ه‬ ‫ی گۆڕان‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنبونی‌ فراكس���یۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌ماندا سه‌رده‌م ‌‬ ‫له‌خولی‌ سێیه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مانتاری‌ بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كار ‌‬ ‫زێرین ‌‬ ‫گۆڕان ب���وه‌‪ ،‬كه‌ په‌رله‌مانتاره‌كانی‌ زۆر‬ ‫ی‬ ‫چاالك بون‪،‬به‌اڵم له‌م خوله‌دا ئه‌ندام ‌‬ ‫په‌رله‌م���ان هه‌ی ‌ه زۆر چاالكه‌‌و هه‌ش��� ‌ه‬ ‫تائێس���تاش خه‌ڵكی‌ هه‌ر ده‌نگیشیان‬ ‫نه‌بیستوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی خولی‌ پێشو ‌‬ ‫په‌یام ئه‌حمه‌د ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان له‌فراكسیۆن ‌‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫گ���ۆڕان به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یان���د "ئ���ه‌و‬ ‫ی ئێم���ه‌ زۆر ته‌ب���ا بوین‬ ‫فراكس���یۆنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هیچ كێش���ه‌یه‌كمان نه‌ب���و‪ ،‬بارودۆخ ‌‬ ‫ئه‌و كاته‌ش وای‌ پێوس���ت ئه‌كرد ئێم ‌ه‬ ‫قس���ه‌ بكه‌ین چونكه‌ ئێم ‌ه ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ی بوین‬ ‫ی ئیجاب��� ‌‬ ‫بوین‪،‬ئۆپۆزس���یۆنێك ‌‬ ‫ی خراپم���ان بدیبای ‌ه‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر كارێك��� ‌‬ ‫ده‌مانگ���وت خراپه‌و هه‌رامان له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌نایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی "ئه‌وكات ‌هی‌ ئێمه‌ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫وتیش ‌‬ ‫ی په‌رله‌مانیش���یان‬ ‫بوی���ن ئه‌وان���ه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌ب���رد له‌حكومه‌ت���دا ب���ون‪،‬‬

‫ی ئێس���تا جی���اواز‌ه‬ ‫ب���ه‌اڵم بارودۆخ��� ‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌م���ان له‌خۆت���ه‌‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫ی ئه‌مه‌ش‬ ‫خۆت له‌ده‌س���ه‌اڵت‌و حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ی���ه‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌دا ‌‬ ‫كاریگ���ه‌ر ‌‬ ‫كاری‌ په‌رله‌مان���ی‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ ئه‌ندام‬ ‫په‌رله‌مانه‌كانی‌ ئێستاش بڕواناكه‌م هیچ‬ ‫كه‌مته‌رخه‌میه‌كیان كردبێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ی‌ ده‌وترێ���ت ك ‌ه‬ ‫فراكس���یۆنی‌ ئێس���تا چاالك نیه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫په‌رله‌مانتار‌ه وتی‌ "ه���ه‌ر ناچاالكیه‌ك‬ ‫هه‌بێت به‌هۆی‌ ئه‌و دۆخه‌وه‌یه‌ كه‌ ئێستا‬ ‫ی‬ ‫ی موراعات ‌‬ ‫دروست بوه‌ یان له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مان ده‌كه‌ن له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫له‌خۆیانه‌‪ ،‬ب���ه‌س بڕواناكه‌م‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫جی���اوازی‌ هه‌یه‌ له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وكات ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫له‌حكومه‌ت���دا نه‌بوین‪ ،‬ئه‌و كاته‌ی‌ ئێم ‌ه‬ ‫ی نه‌بو‪،‬‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ داعش‌و قه‌یران ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ی كاریگ���ه‌ر ‌‬ ‫ئه‌مانه‌ش هه‌م���و ‌‬ ‫ی ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫ی كار ‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌دا ‌‬ ‫هه‌م���و ئه‌مانه‌ش ئ���ه‌و‌ه ناگه‌یه‌نێت تۆ‬ ‫چاالك نه‌بیت"‪.‬‬ ‫ی پێش���و‬ ‫ی خول ‌‬ ‫ئ���ه‌و په‌رله‌مانتاره‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ده‌گرێت ك��� ‌ه ده‌بو‬ ‫ره‌خن��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فراكس���یۆن ‌‬ ‫ئه‌ندامان���ی‌ ئه‌م خول ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڕان له‌لێپرس���ینه‌و‌ه له‌نوێنه‌ره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیانه‌وه‌ ده‌ستیان پێبكردایه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫"ئه‌بوای ‌ه پێ���ش هه‌مو كه‌س نوێنه‌ران ‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌كه‌یان بانگێش���تی‌ په‌رله‌مان‬ ‫بكردای���ه‌و لێپرس���ینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ���دا‬ ‫بكردنایه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ نمونه‌یه‌كی‌ جوان‬ ‫نیش���ان بده‌ین‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر ئه‌وكاته‌ ئێم ‌ه‬ ‫ی په‌رله‌مان‬ ‫ره‌خنه‌مان ئه‌گرت له‌سه‌رۆك ‌‬ ‫كه‌ له‌خۆمان نه‌بو ئه‌بوای ‌ه ره‌خنه‌كانمان‬ ‫توندتربوایه‌ له‌س���ه‌ر د‪.‬یوس���ف ئه‌گه‌ر‬ ‫بێت‌و ئیش���ه‌كان وه‌ك پێوست نه‌بێت‪،‬‬ ‫ی جوان پیش���ان‬ ‫ی نمونه‌یه‌ك ‌‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫بده‌ی���ت ك��� ‌ه هاتویته‌ت���ه‌ حكومه‌ت‌و‬

‫ی مه‌له‌فه‌كان‬ ‫خوله‌دا كراو‌ه له‌هه‌ڵدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌م خوله‌دا‬ ‫ی زۆر زۆره‌و ئه‌وه‌ ‌‬ ‫كارێك ‌‬ ‫كراوه‌ بێوێنه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی بزوتنه‌و‌هی‌ گۆڕان‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ ‌‬ ‫گله‌یی‌ له‌ئه‌دای‌ فراكس���یۆنی‌ ئێس���تا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌" به‌هیچ جۆرێك گۆڕان‬ ‫ی ئێمه‌ نه‌بوه‌‪ ،‬زۆر‬ ‫ی كار ‌‬ ‫ی له‌ئه‌دا ‌‬ ‫گله‌ی ‌‬ ‫ئازادانه‌ كارمان ك���ردو‌ه به‌پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ڕه‌نگ ‌ه ئێمه‌ هه‌ندێكجار گله‌یی‌ ئه‌وه‌مان‬ ‫كرد بێت لێمان ناپرسنه‌وه‌‌و رێنماییمان‬ ‫ناكه‌ن‌و به‌رچاوڕونیمان ناده‌نێ‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ش ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی تۆ چویت ‌ه‬ ‫تێڕوانینێ���ك هه‌یه‌ ب���ه‌و‌ه ‌‬ ‫حكومه‌ت ئه‌بێ���ت له‌په‌رله‌مان بێده‌نگ‬ ‫ی‬ ‫ی "یه‌كێك له‌ڕه‌خنه‌كان ‌‬ ‫بیت‪ ،‬ئه‌و وت��� ‌‬ ‫پارتی‌ ئه‌وه‌ی ‌ه ئێم��� ‌ه قاچێكمان له‌ناو‬ ‫حكومه‌تدایه‌و قاچێكمان له‌ئۆپۆزسیۆندا‬ ‫ی‬ ‫ی چاودێ���ر ‌‬ ‫بوه‌‪،‬پێش���م وانی���ه‌ كار ‌‬ ‫ی ئۆپۆزسیۆن بوبێت‪،‬بۆ‬ ‫به‌دواداچون كار ‌‬ ‫هه‌ر فراكس���یۆنێك ك ‌ه له‌حكومه‌تیشدا‬ ‫ی‬ ‫ی چاودێری��� ‌‬ ‫بوبێ���ت ناكرێ���ت كار ‌‬ ‫له‌به‌رچاو نه‌گرێت‪،‬ئێم��� ‌ه له‌په‌رله‌ماندا‬ ‫ئه‌ركی‌ خۆمانمان به‌جێهێناوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و‌هی‌ بۆ له‌نوێنه‌ره‌كان ‌‬ ‫خۆتانه‌و‌ه ده‌ستان نه‌كرد به‌لێپرسینه‌و‌ه‬ ‫وه‌ك ده‌ستپێشخه‌ریه‌ك ئه‌و په‌رله‌مانتار‌ه‬ ‫وتی‌" تۆ بۆئه‌و‌هی‌ لێپرسینه‌و‌ه بكه‌یت‬ ‫په‌رله‌مان "‪.‬‬ ‫ی ئه‌م پڕۆس���ه‌یه‌كت ده‌وێت ل���ه‌ چاودێری‌‌و‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‪ ،‬ئه‌ندامێك��� ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان به‌دواداچون دواتر ده‌گات ‌ه لێپرسینه‌و‌ه‬ ‫خول���ه‌ ‌‬ ‫ی لێپرس���ینه‌و‌ه‬ ‫له‌فراكسیۆنی‌ گۆڕان ڕایده‌گه‌یه‌نێت ك ‌ه ئێمه‌ گه‌یش���تینه‌ كات ‌‬ ‫ی ب���ه‌اڵم په‌رله‌م���ان له‌كارخ���را‪ ،‬ئێم��� ‌ه‬ ‫به‌هیچ جۆرێك بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان گله‌ی ‌‬ ‫ی دارایی‌‌و س���امان ‌ه‬ ‫ی وه‌زیر ‌‬ ‫بانگهێش���ت ‌‬ ‫ی ئه‌وان نه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ی كار ‌‬ ‫له‌ئه‌دا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌م سروش���تیه‌كانمان كردبو‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫فای���ه‌ق مس���ته‌فا ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زیران رێگرب���و له‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی فراكس���یۆنی‌ گۆڕان به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫خوله‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕاگه‌یاند كه‌ "پێموانیه‌ بێده‌نگ بوبێتین وه‌زیره‌كان بێن��� ‌ه په‌رله‌مان بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌وكات���ه‌و ئێس���تاش‪ ،‬هه‌رقۆناغ���ه‌و لێپرس���ینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵدا بكرێت‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫ی داراییداین ئه‌و دو وه‌زاره‌ت ‌ه‬ ‫ی له‌م له‌قه‌یران��� ‌‬ ‫جۆرێ���ك له‌كاركردن هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌‬

‫ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مان‬ ‫هه‌یه‌ زۆر چاالكه‌‌و‬ ‫هه‌شه‌ تائێستاش‬ ‫خه‌ڵكی‌ هه‌ر‬ ‫ده‌نگیشیان‬ ‫نه‌بیستوه‌‬

‫په‌یوه‌س���تن ب���ه‌و پرس���ه‌وه‌ ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫پێوس���تی‌ كرد متمان���ه‌ له‌وه‌زیره‌كان‬ ‫وه‌ربگرینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫چاودێرێكی‌ سیاسیش پێیوای ‌ه ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی وه‌ك‬ ‫ی پێشوی‌ گۆڕان كرد ‌‬ ‫فراكسیۆن ‌‬ ‫شۆڕشێك وابوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫مه‌سعودعبدولخالق چاودێری‌ سیاس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕاگه‌یاند ك ‌ه فراكس���یۆن ‌‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫خول���ی‌ پێش���و چاالكت���ر ب���ون‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫وت���ی‌" فراكس���یۆنی‌ گ���ۆڕان له‌خول ‌‬ ‫پێش���ودا وه‌ك شۆڕش���ێك ب���و له‌ناو‬ ‫په‌رله‌ماندا‪،‬به‌اڵم فراكس���یۆنی‌ ئه‌مجار‌ه‬ ‫ی له‌حكومه‌تدا به‌ش���دارن‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ئازادیه‌كی‌ ته‌واوی���ان نه‌بو‪،‬له‌م خوله‌دا‬ ‫فراكسیۆنه‌كانی‌ تر هه‌مویان چاالكن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "گۆڕان توش���ی‌ رێكه‌وتنێك‬ ‫ی‬ ‫ببو له‌گه‌ڵ پارتی‌ هه‌رالیه‌نێك توش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توش��� ‌‬ ‫رێكه‌وت���ن ببێت له‌گه‌ڵ پارت ‌‬ ‫ناچاالك���ی‌‌و قه‌یران ده‌بێت‪،‬ئه‌م ‌ه هۆكار‬ ‫ی فراكس���یۆنی‌ ئه‌مجار‌ه‬ ‫بو بۆ ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ناچاالك بێت"‪.‬‬ ‫ی ل���ه‌وه‌ش‬ ‫عه‌بدولخال���ق جه‌غت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كرده‌وه‌ ك ‌ه بزوتنه‌و‌هی‌ گۆڕان ده‌س���ت ‌‬ ‫ی چاالكان ‌ه‬ ‫ی نه‌گرتوه‌ له‌وه‌ ‌‬ ‫فراكسیۆنه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫چاودێ���ری‌ حكومه‌ت ب���كات‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫"ره‌نگه‌ هه‌ندێك ش���ت هه‌بێت پێوست‬ ‫ی‬ ‫بو په‌رله‌مانتار به‌ش���ێك له‌و پاره‌ی ‌ه ‌‬ ‫وه‌ریده‌گرێت بۆ ڕاوێژو توێژینه‌وه‌كردن‬ ‫س���ه‌رفی‌ بكات‪،‬هیچ له‌په‌رله‌مانتاره‌كان‬ ‫ته‌رخانی���ان نه‌ده‌كرد‪،‬ئه‌م���ه‌ش وایكرد‬ ‫ی‬ ‫نه‌زانن ده‌ستنیشانی‌ ئه‌ركی‌ په‌رله‌مانی ‌‬ ‫خۆیان بكه‌ن بۆ ئه‌م قۆناغه‌ به‌وردی‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كام فراكس���یۆن ‌‬ ‫ی "هه‌ریه‌كه‌یان‬ ‫گۆڕان چاالكتر بون‪ ،‬ئه‌وت ‌‬ ‫له‌قۆناغ���ی‌ خۆیدا كاریان كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی گۆڕان زۆر‬ ‫ی پێشودا فراكسیۆن ‌‬ ‫له‌خول ‌‬ ‫قاره‌مانانتر بون"‪.‬‬

‫ده‌ستوری كوردستان‪:‬‬ ‫یه‌كێ���ك له‌كۆڵه‌گ���ه‌ ه���ه‌ر‌ه گرنگه‌كانی‬ ‫بونیاتنان���ی حوكمرانیه‌تیه‌كی س���ه‌ركه‌وتو‬ ‫بون���ی ده‌س���تورێكی مه‌ده‌نیه‌‪ ،‬ك���ه‌ تیایدا‬ ‫گه‌ره‌نت���ی پرنس���یپی لێكجیاكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌كان‌و ده‌ستاوده‌ستی ئاشتیانه‌ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌كانی تێ���دا كرابێت‪ .‬پرۆس���ه‌ی‬ ‫له‌دایكبونی ده‌س���توری هه‌رێمی كوردستان‬ ‫زیاتر له‌‪ 13‬س���اڵی خایاندوه‌و هه‌ر جاره‌ی‬ ‫هۆكارێك په‌ك���ی ده‌خات‪ .‬ئ���ه‌م جاره‌یان‬ ‫ئێم���ه‌ ئه‌ندامی ئه‌و لیژنه‌ ده‌س���توریه‌ بوین‬ ‫ك ‌ه بۆ نوسینه‌وه‌ی ده‌س���توری كوردستان‬ ‫پێكه���ات‪ ،‬حه‌فت���او چ���وار م���ادده‌ی ئه‌م‬ ‫ده‌ستوره‌مان نوس���ی‌و كۆمه‌ڵێك پرنسیپی‬ ‫زۆر گرنگ تیایدا جێگیركران‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‬ ‫كۆتایی هاتنی ماوه‌كه‌مان‌و درێژنه‌كردنه‌وه‌ی‬ ‫له‌الیه‌ن په‌رله‌مان‌و دروستبونی ئه‌م قه‌یران ‌ه‬ ‫سیاسیه‌‪ ،‬ئه‌و هیوا گه‌وره‌یه‌ی ك ‌ه به‌درێژایی‬ ‫هاوینی رابردو شه‌و و رۆژ بونیاتمان ده‌ناو‬ ‫كارمان له‌س���ه‌ر ده‌ك���رد‪ ،‬ئه‌مجاره‌ش���یان‬ ‫توشی چه‌قبه‌س���تن هات‌و نۆبه‌ره‌ی یه‌كه‌م‬ ‫ده‌ستورمان هه‌ر له‌دایك نه‌بو‪.‬‬ ‫په‌یڕه‌وی ناوخۆی په‌رله‌مان‪:‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای ده‌ستبه‌كاربونمان له‌م خوله‌ی‬ ‫په‌رله‌مان لیژنه‌یه‌كی كاتی بۆ نوس���ینه‌وه‌ی‬ ‫په‌یڕه‌وی نوێی ناوخۆی په‌رله‌مان پێكهێنراو‬ ‫به‌ش���انازیه‌وه‌ س���ه‌رۆكایه‌تی ئه‌م لیژنه‌ی ‌ه‬ ‫به‌ئێمه‌ س���پێردراو له‌گ���ه‌ڵ دوازده‌ هاورێی‬ ‫دیك���ه‌م له‌په‌رله‌مان زیاتر له‌س���اڵ‌و نیوێك‬ ‫كارمان له‌سه‌ر كردو له‌ئه‌نجامدا به‌پشتبه‌ستن‬ ‫به‌په‌یڕه‌وی ناوخۆی واڵتانی پێش���كه‌وتوی‬ ‫دونی���ا په‌یڕه‌وێك���ی ناوخ���ۆی تازه‌مان بۆ‬ ‫په‌رله‌م���ان نوس���یوه‌و زۆر ش���ه‌ونخونیمان‬ ‫له‌پێناوی كرد‪ ،‬دوای په‌س���ه‌ندكردنی زیاتر‬ ‫له‌‪ 40‬م���ادده‌ی ئه‌م په‌یڕه‌و‌ه نوێیه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫به‌هۆی قه‌یرانی سیاسی وه‌ستا‪.‬‬ ‫به‌تێروانینی ئێم ‌ه ئه‌گه‌ر خولی چواره‌می‬ ‫په‌رله‌م���ان بتوانێت ئ���ه‌م دو بابه‌ته‌ گرنگ ‌ه‬ ‫ته‌واو بكات‌و هه‌م كوردستان بكاته‌ خاوه‌ن‬ ‫ده‌ستورو هه‌م په‌یڕه‌وی ناوخۆی په‌رله‌مان‬ ‫ده‌ربچوێنێت‪ ،‬ده‌بنه‌ دو شانازی زۆر گه‌ور‌ه‬ ‫كه‌ كاریگ���ه‌ری زۆر گه‌وره‌ی���ان ده‌بێت بۆ‬ ‫ئاینده‌ی هه‌رێمه‌كه‌مان‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م دۆخ���ه‌ی هه‌رێم���ی كوردس���تانی‬ ‫داپۆشیوه‌‪ ،‬زۆر پرسی گرنگی په‌كخستوه‌‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه زۆر گرنگه‌ هه‌رچ���ی زوه‌ كۆتایی به‌م‬ ‫دۆخه‌ بهێینین‌و ده‌روازه‌یه‌ك بدۆزینه‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ده‌رچون له‌و رێگا س���ه‌خته‌ی هه‌رێمه‌كه‌مان‬ ‫تێیكه‌وتوه‌‪.‬‬

‫ك ‌ێ له‌په‌كخستنی‌ په‌رله‌مان سودمه‌نده‌؟‬

‫گۆڕان‌و پارتی‌ یه‌كتر تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬وریا‬ ‫زیاتر له‌مانگێكه‌ ئیشوكاری‌‬ ‫په‌رله‌مان‌و په‌رله‌مانتاران له‌كارخراوه‌‪،‬‬ ‫فراكسیۆنی‌ گۆڕان‌و پارتیش یه‌كتری‌‬ ‫تۆمه‌تبارده‌كه‌ن به‌دروستكردنی‌ ئه‌م‬ ‫بارودۆخه‌ی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‬ ‫هاتوه‌ته‌ ئاراوه‌‪.‬‬ ‫بێس���تون فایه‌ق‪،‬ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان له‌فراكس���یۆنی‌ گ���ۆڕان‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یاند یه‌كه‌م س���ودمه‌ند‬ ‫له‌م بارودۆخ���ه‌دا پارتیه‌‪،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌س���تی‌ گرتوه‌ به‌سه‌ر س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا‪،‬وه‌ك س���ه‌رۆك‬ ‫مامه‌ڵ���ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ���دا ده‌كرێ���ت‌و خۆی‌‬ ‫ده‌ناس���ێنێت‪ ،‬خۆی‌ ك���ردوه‌ به‌ئه‌مری‌‬ ‫واقیع‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ ئه‌وانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "پارت���ی‌ كۆمه‌ڵێك وه‌زاره‌تی‌‬ ‫گرنگی‌ له‌به‌رده‌س���تدایه‌ كه‌ وه‌زیره‌كانی‌‬

‫ناردۆته‌ ماڵه‌وه‌ خه‌ڵكی‌ خۆی‌ به‌وه‌كاته‌ت‬ ‫له‌ش���وێن دان���اون‪ ،‬كه‌وات���ه‌ پارت���ی‬ ‫حكومه‌تی‌ به‌ده‌سته‌وه‌یه‌‪ ،‬په‌رله‌مانیشی‌‬ ‫په‌كخس���توه‌‪ ،‬په‌رله‌مانیش نه‌ ده‌توانێ‌‬ ‫له‌س���ه‌رۆكه‌كه‌ی‌و ن���ه‌ له‌حكومه‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫بپرس���ێته‌وه‌‪،‬هه‌مو ده‌سه‌اڵتیان گرتۆته‌‬ ‫ده‌س���ت‪،‬به‌ته‌نها ئ���ه‌م واڵت���ه‌ ده‌به‌ن‬ ‫به‌ڕێوه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی‌ گۆڕان ئاماژه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌كات كه‌ "زه‌ره‌رمه‌ندی‌ یه‌كه‌م‬ ‫ل���ه‌م دۆخه‌ی‌ هاتوه‌ته‌ ئ���اراوه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردس���تانه‌ كه‌ هه‌مو دام���وده‌زگاكان‬ ‫ناتوانن كاربك���ه‌ن‪ ،‬په‌رله‌مان ناتوانێت‬ ‫یاس���ایه‌ك ده‌رب���كات له‌كاتێك���دا ئه‌م‬ ‫واڵت���ه‌ پێوس���تی‌ به‌یاس���ایه‌‪ ،‬خه‌ڵك‬ ‫له‌كێشه‌دایه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ هیچ ئاسۆیه‌ك هه‌یه‌‬ ‫بۆ چاالككردنه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت‌و په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫بێس���تون وتی‌ "هیچ ئاسۆیه‌ك نیه‌ بۆ‬ ‫ئاسایكردنه‌وه‌ی‌ بارودۆخه‌كه‌‪،‬الیه‌نه‌كانی‌‬

‫ت���ر جۆرێ���ك له‌بێده‌نگیی���ان ك���ردو‌ه‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ هه‌ڵویس���تیان خ���راپ نیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ ته‌نها گۆڕانه‌ له‌سه‌ر‬ ‫داواكارییه‌كانی‌ به‌رده‌وامه‌"‪.‬‬ ‫ی پارتی‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫پێیانوای���ه‌ ئه‌وه‌ی‌ دۆخی‌ كوردس���تانی‌‬ ‫گه‌یانده‌ ئه‌م ئاسته‌ سیاسه‌تی‌ نادروستی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان بوه‌‪.‬‬ ‫ئومێد خۆش���ناو ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان له‌فراكس���یۆنی‌ پارت���ی‌‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یاند"كه‌س س���ودمه‌ند‬ ‫نیه‌ له‌م دۆخه‌ی‌ ئێس���تا له‌هه‌رێم هه‌یه‌‬ ‫هه‌موم���ان زه‌ره‌رمه‌ندین‪،‬له‌س���ه‌ره‌تاوه‌‬ ‫ئێمه‌ باوه‌ڕم���ان به‌وه‌ هه‌بو بڕیارماندابو‬ ‫كاره‌كان���ی‌ په‌رله‌م���ان به‌ته‌واف���وق‌و‬ ‫لێكتێگه‌شتنی‌ هاوبه‌ش بێت‪ ،‬هه‌مومان‬ ‫به‌به‌رپرس���یاریه‌تی‌ نیش���تیمانیه‌وه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ بكه‌ین له‌پرس���ێكی‌ نیشتیمانی‌‬ ‫گرنگ���ی‌ وه‌ك س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێ���م‬ ‫زۆرهاوارمانك���رد‪ ،‬زاڵكردن���ی‌ هه‌یمه‌نی‌‬

‫الیه‌نێك به‌س���ه‌ر الیه‌نێكی‌ ت���ردا ئێمه‌‬ ‫ئه‌وه‌ قبوڵ ناكه‌ین"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫پارتی‌ تۆمه‌تبارده‌كات به‌دروس���تكردنی‌‬ ‫ئ���ه‌م دۆخه‌‪،‬خۆش���ناو وتی‌"بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان ب���ه‌و سیاس���ه‌ته‌و ئ���ه‌و جۆره‌‬ ‫ده‌ربڕینانه‌ی‌ چه‌ند ئه‌ندام په‌رله‌مانێك كه‌‬ ‫به‌رده‌وامن له‌و قسانه‌ تۆمه‌ت بۆ پارتی‌‬ ‫دروست ده‌كه‌ن ئه‌وان نه‌یانتوانی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫دروشم‌و چوارساڵ ئارامی‌ هه‌ڵبكه‌ن‪،‬ئه‌وان‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ له‌حكومه‌تدا به‌ش���داربون‬ ‫به‌اڵم وه‌ك پێش���وتر قس���ه‌یان ده‌كرد‬ ‫هه‌میشه‌ له‌بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردندا بون‬ ‫یارییان به‌س���ۆزی‌ جه‌ماوه‌ر ده‌كرد بونه‌‬ ‫به‌ش���ێكی‌ گرن���گ له‌و دۆخه‌ی‌ ئێس���تا‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان هه‌یه‌ به‌شداربون‬ ‫له‌تێكدانی‌ ته‌وافوقی‌ نیشتیمانی‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌رپرس���یاریه‌تیه‌كه‌ داب���ه‌ش بكه‌ی���ت‬ ‫پش���كی‌ زۆری‌ به‌ر بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫ده‌كه‌وێت "‪.‬‬

‫ئه‌و په‌رله‌مانت���اره‌ی‌ پارتی‌ پێیوای ‌ه‬ ‫ده‌بێت كێش���ه‌كان له‌سه‌رمێزی‌ گفتوگۆ‬ ‫چاره‌س���ه‌ر بكرێ���ن‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "پارتی‌‬ ‫پێیوایه‌ هه‌مو ئ���ه‌و بابه‌تانه‌ی‌ ناكۆكی‌‬ ‫له‌نێوان الیه‌نه‌كاندا هه‌یه‌ له‌س���ه‌ر مێزی‌‬ ‫گفتوگۆ چاره‌سه‌رده‌كرێن نه‌ك به‌باره‌گا‬ ‫س���وتاندن‌و ش���ێوازی‌ كوده‌تائامێ���زی‌‬ ‫زۆرینه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ چونكه‌ ئه‌وبابه‌تانه‌‬ ‫ته‌نها یاسایی‌ نین به‌ڵكو سیاسیشن"‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ هیچ ئاسۆیه‌ك هه‌یه‌‬ ‫بۆ چاالك كردنه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت‌و په‌رله‌مان‬ ‫ئومێ���د خۆش���ناو وتی‌"به‌دڵنیایی���ه‌وه‌‬ ‫ئاسۆی‌ چاره‌سه‌ركردن هه‌یه‌‪،‬به‌اڵم ئه‌وی‌‬ ‫چو دوب���اره‌ نابێته‌وه‌‪،‬ده‌بێ���ت دوباره‌‬ ‫به‌رێكه‌وتن‌و لێكتێگه‌یشتنی‌ نوێ‌ نه‌خشه‌ی‌‬ ‫سیاس���ی‌ ئه‌م واڵته‌ دابڕێژرێته‌وه‌‪،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫هێزێ���ك هه‌بێت به‌رپرس���یاریه‌تی‌ ئه‌م‬ ‫قۆناغ���ه‌ هه‌ڵنه‌گرێت‪،‬ئه‌وا ئ���ه‌و هێزانه‌‬ ‫زیاترن كه‌ به‌نه‌فه‌سێكی‌ نیشتیمانیه‌وه‌‬ ‫ده‌ڕواننه‌ بارودۆخه‌كه‌"‪.‬‬

‫پارتی حكومه‌تی‌‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌یه‌و‬ ‫په‌رله‌مانیشی‌‬ ‫په‌كخستوه‌‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫‪ 100‬قاچاغچی ناودار ‌ی كوردستان له‌ئه‌سته‌نبوڵ‌ چاالكن‬

‫‪9‬‬

‫"نه‌گبه‌تترین كه‌سی‌ دونیا ئه‌وه‌یه‌ باوه‌ڕ به‌قاچاغچی‌ ده‌كات"‬

‫رێكده‌خه‌ن"‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬جوتیار شه‌ریف‪ ،‬ئه‌سته‌نبوڵ‌‬ ‫عیم���اد ئ���ه‌وه‌ش رونده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫پاره‌ی���ه‌ی‌ له‌نه‌ف���ه‌ری‌ وه‌رده‌گ���رن له‌نێوان‬ ‫هه‌مو ئه‌وانه‌ی‌ به‌قاچاغ روده‌كه‌نه‌ ئه‌وروپا‪،‬‬ ‫رێبه‌رو قاچاغچیدا به‌ش ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫بۆ گه‌یشتنه‌ شوێنی‌ مه‌به‌ست پێویستیان‬ ‫"ئه‌گه‌ر نه‌فه‌ره‌كان نه‌گیرێن‌و به‌رتیل نه‌ده‌ین‪،‬‬ ‫به‌چاوساغ‌و رێنیشانده‌رو قاچاغچییه‌كه‌‪،‬‬ ‫ج���اری‌ وایه‌ له‌وه‌جبه‌یه‌ك���ی‌ ‪ 25‬نه‌فه‌ری‌ ‪8‬‬ ‫قاچاغچییه‌كانیش وه‌ك "نه‌فه‌ره‌كانیان"‬ ‫ب���ۆ ‪ 10‬ده‌فت���ه‌ر قازانج ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ده‌ڵێن "شانمونه‌ی‌ درۆو قۆڵبڕینن"‪.‬‬ ‫هه‌ر نه‌فه‌رێك بۆ گه‌یش���تنه‌ بولگاریا ‪ 70‬تا‬ ‫ده‌فته‌رێك وه‌ره‌قه‌ وه‌رده‌گرین‪ ،‬جاری‌ واشه‌‬ ‫ئارام كوڕێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 28‬ساڵی‌ كه‌الرییه‌‪،‬‬ ‫كه‌ به‌رتیلی‌ زۆری‌ تێكه‌وتوه‌ له‌وه‌جبه‌یه‌كدا‬ ‫پاش ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ س���ێ‌ هاوڕێیدا دوای‌‬ ‫ته‌نها ‪ 50‬وه‌ره‌قه‌مان بۆ ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫قسه‌ی‌ قاچاغچیی‌ كه‌وتوه‌و هاتوه‌ته‌ توركیا‪،‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌ئه‌س���ته‌نبوڵ‌‬ ‫به‌ڕێگه‌ی‌ هه‌رزانی‌ ده‌ریای‌ ئیجه‌دا قاچاغچی‌‬ ‫بردوینیه‌تی���ه‌ دورگه‌یه‌ك���ی‌ یۆن���ان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫س���ه‌روكاریان له‌گ���ه‌ڵ‌ قاچاغچییدا ده‌بێت‪،‬‬ ‫له‌وێ‌ پۆلیس���ی‌ یۆنانی‌ گرتون���ی‌‌و ره‌وانه‌ی‌‬ ‫ده‌بین���ن كه‌ ئه‌وان له‌ش���وقه‌ی زۆر رازاوه‌دا‬ ‫دورگه‌یه‌كی‌ چۆڵی‌ س���ه‌ر سنوری‌ توركیای‌‬ ‫ده‌ژین‌و شه‌وگاریان له‌گه‌ڵ‌ مه‌شروب‌و به‌زمدا‬ ‫ك���ردون‪ ،‬ل���ه‌و دورگه‌ چۆڵه‌دا چ���وار رۆژ‌و‬ ‫به‌سه‌رده‌ب ‌هن‌و جگه‌ له‌نه‌فه‌ر دۆزینه‌وه‌ هیچ‬ ‫ش���ه‌و بێ‌ نان‌و ئاو‌و له‌سه‌رمادا ماونه‌ته‌وه‌و‬ ‫ناك���ه‌ن‌و ته‌نها دانیش���تون‌و ئ���ه‌وه‌ رێبه‌ره‌‬ ‫حاڵیان فره‌ په‌رێشان بوه‌‪ ،‬هه‌ر چۆنێك بوه‌‬ ‫ئه‌فغانیه‌كانن كه‌ نه‌فه‌ره‌كان به‌ره‌و س���ۆفیا‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ تی���ا نه‌چن خۆیان گه‌یاندوه‌ته‌وه‌‬ ‫یان یۆن���ان ده‌گوازن���ه‌وه‌‪ ،‬زۆرجاریش ئه‌م‬ ‫توركیا‌و ئێستا له‌ئه‌س���ته‌نبوڵن‪ ،‬ئارام وتی‌‬ ‫قاچاغچییان���ه‌ چ���ل په‌نجا نه‌ف���ه‌ر له‌كاتی‌‬ ‫"ل���ه‌وه‌ نه‌گبه‌تتر نی���ه‌ له‌م دنیای���ه‌دا بڕوا‬ ‫مانه‌وه‌یاندا له‌ئه‌س���ته‌نبوڵ‌ له‌ش���وقه‌یه‌كی‌‬ ‫وه‌جبه‌یه‌کی کورد له‌سه‌ر سنوری بولگاریا‬ ‫به‌قاچاغچی‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫فۆتۆ‪ :‬جوتیار پیس‌و روبه‌ر بچوك���دا داده‌نێن هه‌تا رێبه‌ر‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���ه‌و قس���انه‌ی‌ قاچاغچیه‌كان‬ ‫دێت به‌دوایاندا‪.‬‬ ‫له‌كوردس���تان ده‌یكه‌ن هیچی‌ لێره‌ وانییه‌‌و بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌و دۆخه‌ ناخۆشه‌ ده‌ربازی‌ بێت‬ ‫عیماد كه‌ به‌روكه‌ش دوكانی‌ شیرینی‌ هه‌یه‌‬ ‫وتیشی‌ "له‌جه‌ژنه‌وه‌ تا ئه‌مدوایه‌ش هه‌مو‬ ‫قاچاغچیی���ه‌ كورده‌كانی‌ ئه‌س���ته‌نبوڵ‌‪ ،‬ده‌په‌ڕێنرێن���ه‌وه‌‌و زیاتر ئه‌وان���ه‌ی‌ پاره‌یان‬ ‫هه‌موی‌ فێڵ‌‌و درۆو قۆڵبڕینه‌‪ ،‬نه‌ ش���وقه‌یان كه‌ له‌توركیا به‌هۆی‌ نائومێ���دی‌‌و نه‌زانینی‌ خه‌ڵك���ی‌ هه‌م���و ناوچه‌كان���ی‌ هه‌رێم���ی‌ پێنییه‌ ئه‌م رێگایه‌ ده‌گرنه‌به‌ر‪ ،‬كه‌ زۆربه‌یان رۆژێ���ك وه‌جبه‌یه‌كی‌ ‪ 25‬كه‌س���یمان هه‌بوه‌ له‌ئه‌سته‌نبوڵ‌‪ ،‬به‌شی‌ پشته‌وه‌ی‌ دوكانه‌كه‌ی‌‬ ‫كه‌ به‌النیكه‌مه‌وه‌ بیستیان خه‌ڵكی‌ هه‌رێمی‌ دیسكۆیه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "لێره‌دا شه‌وانی‌ سور بۆ‬ ‫هه‌یه‌و نه‌ جێگه‌یه‌كی‌ ماقوڵ‌ بۆ حه‌وانه‌وه‌ی‌ زمان���ه‌وه‌ تێیكه‌وتوه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌نجام به‌ (‪ 80‬كوردس���تانیان تیایه‌‪ ،‬بادینانی‌‌و سلێمانیی‌‌و سوریین"‪.‬‬ ‫زۆربه‌ی‌ قاچاغچییه‌كان‌و بازرگانه‌ كورده‌كان‬ ‫وتیش���ی‌ "رێگ���ه‌ی‌ قاچ���اغ له‌توركیاوه‌ كوردستان بون"‪.‬‬ ‫چه‌ند رۆژێ���ك‌و نه‌ گه‌ره‌نت���ی‌ ده‌رچونیش وه‌ره‌ق���ه‌) له‌گه‌ڵ‌ قاچاغچیی���ه‌ك رێكه‌وتوه‌ هه‌ولێریش هه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ژماره‌ی‌ قاچاغچی‌‬ ‫به‌ره‌و بولگاریا یان یۆنان"‪.‬‬ ‫عیماد جه‌غت ل���ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌ زیاتر دروس���ت ده‌كه‌م‪ ،‬كچی‌ روسی‌ پله‌ یه‌ك له‌م‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ وشكانیه‌وه‌ بیانگه‌یه‌نێته‌ سۆفیای‌ سلێمانی‌‌و زاخۆیی‌ له‌ئه‌س���ته‌نبوڵ‌ زیاترن‪ ،‬تانه‌مس���او ئه‌ڵمانی���ا ده‌كرێ���ن به‌چه‌ن���د‬ ‫ئ���ارام نمونه‌یه‌ك���ه‌ له‌ده‌ی���ان هاواڵت���ی‌ پایته‌ختی‌ بولگاریا‪.‬‬ ‫زۆربه‌ی‌ رێبه‌ره‌كانیش كه‌ نه‌فه‌ر له‌توركیاوه‌ قۆناغێكه‌وه‌ ك���ه‌ قۆناغ به‌قۆن���اغ رێبه‌ری‌ له‌‪ 100‬قاچاغچ���ی‌ به‌ناوبانگی‌ كوردس���تان دیسكۆیه‌دا كار ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫كوردس���تان كه‌ به‌قس���ه‌ی‌ قاچاغچییه‌كان‬ ‫ناوبراو كه‌ نایت كلوپی‌ ش���اراوه‌ی‌ هه‌یه‌و‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "وه‌جبه‌كه‌م���ان ‪ 25‬كه‌س بو به‌ره‌و یۆنان یان بولگاریا ده‌به‌ن ئه‌فغانین‌و تایب���ه‌ت به‌خ���ۆی‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬ك���ه‌ له‌كۆتایی‌ ئێس���تا له‌ئه‌س���ته‌نبوڵ‌ چاالكن‪ ،‬به‌شێكیان‬ ‫تێده‌ك���ه‌ون‌و روده‌كه‌نه‌ توركی���ا تا له‌وێوه‌ ك���ه‌ زۆربه‌یان ك���ورد ب���ون‪ ،‬رێبه‌ره‌كه‌مان به‌ش���ێكی‌ كه‌میش���یان عه‌ره‌بی‌ س���ورین‪ ،‬ه���ه‌ر قۆناغێكدا وه‌جب���ه‌كان له‌رێبه‌رێكه‌وه‌ هێن���ده‌ گه‌وره‌و به‌ناوبانگ ب���ون كه‌ له‌گ ‌هڵ‌ له‌هه‌مانكاتیش���دا كاری‌ نه‌ف���ه‌ر بردنی���ش‬ ‫گروپ���ی‌ مافیایی‌ ئ���ه‌و واڵتان���ه‌ی‌ نه‌فه‌ری‌ ده‌كات‪ ،‬وتی‌ "پێش���تر كه‌ له‌كوردستان بوم‬ ‫به‌قاچ���اغ ب���ه‌ره‌و ئه‌وروپ���ا به‌ڕێبك���ه‌ون‪ ،‬ئه‌فغانیه‌ك بو‪ ،‬به‌اڵم چ���وار پێنج ئه‌فغانی ژماره‌ی���ه‌ك قاچاغچ���ی‌ ف���ارس‌و ئازه‌ریش راده‌ستی‌ رێبه‌رێكی‌ تر ده‌كرێن"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ به‌ش���ێك پێدا تێده‌په‌ڕێ���ت له‌په‌یوه‌ندیدان‌و نه‌فه‌ریان چ���ه‌پ بوم‪ ،‬به‌اڵم ده‌مێكه‌ بڕوام به‌ئایدلۆژیا‬ ‫"ئاكس���ه‌رای‌" ك���ه‌ ده‌كه‌وێت���ه‌ س���ه‌نته‌ری‌ تریش به‌ناوی‌ نه‌فه‌ره‌وه‌ هاتبونه‌ وه‌جبه‌كه‌وه‌‪ ،‬له‌ئه‌س���ته‌نبوڵ‌ هه‌ن كه‌ نه‌ف���ه‌ری‌ ئێرانیی‌‬ ‫له‌قاچاغچی���ه‌كان ئه‌وانه‌ن كه‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و ناگیرێ���ت‌و نرخه‌كه‌یان گران���ه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ نه‌ماوه‌و ئێستا ته‌نها باوه‌ڕم به‌دنیای‌ چێژو‬ ‫ئه‌سته‌نبوڵه‌وه‌ چه‌قی‌ به‌یه‌كگه‌یشتنی‌ زۆربه‌ی‌ كه‌ دواتر ده‌ركه‌وت ئه‌م ئه‌فغانیانه‌ گروپێكن به‌ره‌و ئه‌وروپا ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫قاچاغچییه‌كان‌و نه‌فه‌ره‌كانیانه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ پێك���ه‌وه‌ن‌و واخۆی���ان نیش���ان ده‌ده‌ن كه‌‬ ‫عیم���اد "ناوی خ���وازراوی‌ قاچاغچییه‌كی‌ توانایه‌ك���ی‌ زۆریان هه‌یه‌و پ���اره‌و به‌رتیل په‌یوه‌ندیی���ان له‌گه‌ڵ‌ به‌رپرس���انی‌ پۆلیس غه‌ریزه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ ئ���ه‌و قاچاغچی���ه‌ كوردان���ه‌ی‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ ئه‌و هاواڵتیانه‌ی‌ له‌كوردس���تان به‌ر نه‌فه‌رن‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕاستیدا بۆ كۆنتڕۆڵكردن كورده‌" كه‌ ‪ 25‬س���اڵه‌ ئ���ه‌م كاره‌ ده‌كات‌و ده‌ده‌ن به‌پۆلیسه‌كانی‌ سه‌ر سنور‌و خۆشیان له‌ه���ه‌ردو دی���وی‌ توركی���ا‌و بولگاری���ا‬ ‫له‌گه‌یشتنه‌ توركیا یان له‌ئه‌سته‌نبوڵ‌ له‌گه‌ڵ‌ وه‌جبه‌كه‌ له‌گه‌ڵ‌ رێبه‌ره‌كه‌دان"‪.‬‬ ‫له‌ئه‌سته‌نبوڵ‌ ده‌ژی‌‪ ،‬ئه‌و باس له‌وه‌ ده‌كات ده‌زانن وه‌جبه‌كانیان گره‌نتییه‌‌و نرخه‌كه‌یان دروس���تكردوه‌و به‌رتی���ل ده‌ده‌ن‪ ،‬ئ���ه‌و له‌ئه‌س���ته‌نبوڵن ه���ه‌ر له‌كاتژمێ���ر ‪‌11‬و‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫دار‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌فغانیی���‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���ه‌م گروپه‌ ئه‬ ‫قاچاغچییه‌كی‌ كورد رێكده‌كه‌ون‪ ،‬به‌اڵم ئیتر‬ ‫ك���ه‌ له‌توركیاوه‌ بۆ گه‌یش���تنه‌ ئه‌وروپا دو گرانه‌‪ ،‬هه‌شیانه‌ تازه‌ خه‌ریكی‌ ئه‌م كاره‌ن‌و وت���ی‌ "قاچاغچیش هه‌یه‌ ریس���ك ده‌ك ‌هن‌و ‪12‬ی‌ ش���ه‌وه‌وه‌‪ ،‬ده‌چن���ه‌ دیس���كۆكان‌و‬ ‫پێبو‪،‬‬ ‫‌قۆیان‬ ‫ه‬ ‫چ‬ ‫ئه‌وان له‌ئه‌س���ته‌نبوڵه‌وه‌ خۆی���ان‌و ئاینده‌و كاره‌بایی‌‌و بۆكس خه‌نجه‌رو‬ ‫رێگه‌ هه‌ن‪ ،‬یه‌كه‌میان رێگه‌ی‌ وش���كانیه‌ كه‌ زۆرج���ار نه‌فه‌ره‌كانیان روبه‌روی‌ مه‌ترس���ی‌ هه‌ندێكیش���یان ش���كات له‌یه‌كت���ر ده‌كه‌ن به‌ره‌به‌ی���ان ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ش���وقه‌كانیان‪،‬‬ ‫الی‌ پۆلی���س‌و له‌كات���ی‌ ده‌ركردنی‌ وه‌جبه‌دا له‌به‌ره‌به‌یانیش���ه‌وه‌ تا دوای‌ نیوه‌ڕۆ له‌خه‌و‬ ‫چاره‌نوسیان راده‌س���تی‌ رێبه‌رێكی‌ ئه‌فغانی هه‌ر كێش���ه‌و ناڕه‌زاییه‌ك له‌الیه‌ن كه‌سێكی‌ بولگاریایه‌‪ ،‬دوه‌میش���یان رێگه‌ی‌ ئاوییه‌ كه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵناسن‪ ،‬ده‌مه‌و ئێواره‌ كه‌ له‌خه‌و هه‌ڵده‌ستن‬ ‫عیم���اد ئ���ه‌وه‌ش ناش���ارێته‌وه‌ ك���ه‌ ئیخباری‌ یه‌كتر ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ بیانگه‌یه‌ننه‌ س���ۆفیا یان وه‌جبه‌ك���ه‌وه‌ دروس���تبوایه‌ هه‌ڵیانده‌كوتایه‌ یۆنان���ه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "نرخ���ی‌ رێگه‌ی‌ بولگاریا‬ ‫ئه‌سینا‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "قاچاغچی‌ به‌ته‌نها نین‪ ،‬به‌ڵكو به‌ته‌له‌فون ده‌كه‌ونه‌ په‌یوه‌ندی‌ كردن له‌گه‌ڵ‌‬ ‫س���ه‌ری‌‪ ،‬كه‌ خ���ۆم یه‌كێك ب���وم له‌وانه‌ی‌ له‌نێ���وان ‪ 70‬وه‌ره‌ق���ه‌ ب���ۆ ده‌فته‌رێكدایه‌‪ ،‬هه‌ندێكجار قاچاغچ���ی‌ ئاماده‌یه‌ وه‌جبه‌یه‌ك‬ ‫دڵشاد كوڕێكی‌ هه‌ولێرییه‌و له‌چوارچێوه‌ی‌ له‌سه‌ر سنوری‌ بولگاریا سه‌باره‌ت به‌خراپی‌ رێگ���ه‌ی‌ یۆنانیش دو ج���ۆره‌ رێگه‌ی‌ ئاوی‌ له‌نه‌فه‌ره‌كانی‌ ب���دات به‌گرتن بۆ ئه‌وه‌ی‌ دو به‌گروپ���ن‪ ،‬ج���اری‌ وای���ه‌ چ���وار پێنج برا سلێمانی‌‌و رێبه‌ره‌كان‌و نه‌فه‌ره‌كانیان تا بزانن‬ ‫وه‌جبه‌یه‌كدا ت���ا س���نوری‌ بولگاریا له‌گه‌ڵ‌ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ‌ رێبه‌ره‌كه‌ بوه‌ ده‌مه‌قاڵه‌م‪ ،‬س���الۆنیك زۆر كورته‌و به‌باخیره‌ نرخه‌كه‌ی‌ وه‌جبه‌ی‌ تر ده‌ركات‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "بۆ نمونه‌ به‌یه‌ك���ه‌وه‌ كار ده‌كه‌ن‪ ،‬قاچاغچییه‌كان هه‌ر گه‌یشتونه‌ته‌ كوێ‌‪ ،‬ئێوارانیش خه‌ریكی‌ پاره‌‬ ‫رێبه‌رێك���ی‌ ئه‌فغانی‌ رۆیش���توه‌‪ ،‬ئه‌و باس یه‌كێكیان داری‌ كاره‌بایی‌ ده‌رهێناو ئازاریان له‌نێوان ‪ 80‬بۆ ‪ 85‬وه‌ره‌قه‌دایه‌‪ ،‬ئه‌ویتریشیان قاچاغچیی���ه‌ك ‪ 30‬نه‌ف���ه‌ری‌ هه‌یه‌ ده‌یكات یه‌كه‌و رێبه‌ری‌ خۆی���ان هه‌یه‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ حه‌واڵه‌ كردن یان حه‌واڵه‌ وه‌رگرتنن‪ ،‬عیماد‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ دوای‌ چه‌ند رۆژێك مانه‌وه‌ پێگه‌یان���دم به‌اڵم نه‌فه‌ره‌كان نه‌یانهێش���ت‪ ،‬رێگه‌ی‌ ده‌ریای‌ ئیجه‌ی���ه‌ كه‌ نه‌فه‌ر به‌چوپ ب���ه‌دو وه‌جبه‌ی‌ ‪ 10‬نه‌فه‌ری‌‌و ‪ 20‬نه‌فه‌ریی‌ بۆ نه‌فه‌ره‌كان كۆده‌كه‌نه‌وه‌و له‌نوس���ینگه‌یه‌كی‌ وت���ی‌ "قاچاغچییه‌كان پ���اره‌ی‌ خه‌یاڵییان‬ ‫له‌ئه‌سته‌نبوڵ‌ كه‌ له‌الیه‌ن قاچاغچییه‌كانه‌وه‌ ئه‌م���ه‌ وایك���رد وه‌جبه‌كه‌م���ان بگه‌ڕێته‌وه‌ ده‌ڕۆن‪ ،‬زۆر مه‌ترس���یدار‌و زۆر هه‌رزانیش��� ‌ه ئه‌وه‌ی‌ ‪ 10‬نه‌فه‌ره‌كه‌ به‌گرت بدات‌و له‌مالوه‌ كوردس���تان پاره‌ ده‌خه‌وێنن‪ ،‬له‌ئه‌سته‌نبوڵ‌ ده‌س���تده‌كه‌وێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆرب���ه‌ی‌ ده‌ده‌ن‬ ‫گوش���اری‌ بۆ هێنراوه‌ تاپ���اره‌ی‌ زیاتر بدات ئه‌سته‌نبوڵ‌"‪.‬‬ ‫سه‌روكاری‌ گه‌یاندنیان به‌سۆفیا یان ئه‌سینا به‌شه‌وانی‌ دیسكۆو ئافره‌تی‌ روسی‌"‪.‬‬ ‫ك���ه‌ به‌‪ 10‬وه‌ره‌قه‌ تا ‪ 15‬وه‌ره‌قه‌ نه‌فه‌ره‌كان ‪ 20‬نه‌فه‌ره‌كه‌ ده‌ربكات"‪.‬‬

‫وه‌جبه‌كه‌مان ‪25‬‬ ‫كه‌س بو رێبه‌ره‌كه‌مان‬ ‫ئه‌فغانیه‌ك بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫چوار پێنج ئه‌فغانی‬ ‫تریش به‌ناوی‌ نه‌فه‌ره‌و‌ه‬ ‫هاتبونه‌ وه‌جبه‌كه‌وه ک ‌ه‬ ‫داری‌ كاره‌بایی‌‌و بۆكس‬ ‫خه‌نجه‌رو چه‌قۆیان پێبو‬

‫كه‌ قاچاغچییه‌كان قۆڵیان بڕی‌‌و‬ ‫پاره‌ی‌ پێنه‌ما‬

‫گه‌نجێکی هه‌ولێری له‌ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫ئه‌مه‌ وێن���ه‌ی‌ گه‌نجێكی‌ هه‌ولێریی ‌ه‬ ‫له‌ئه‌س���ته‌نبوڵ‪ ،‬دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫قاچاغچییه‌كان چه‌ند جارێك قۆڵیان‬ ‫بڕی‌‌و پاره‌یان پێنه‌هێش���ت‪ ،‬به‌ناچار‬ ‫ژیانی‌ به‌مجۆره‌ به‌سه‌رده‌بات‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ گه‌نجێك���ی‌ هه‌ولێریی���ه‌‬ ‫له‌ئه‌س���ته‌نبوڵ‪ ،‬ئه‌و نای���ه‌وێ‌ ناوی‌‬ ‫خۆی‌ ئاش���كرا ب���كات ب���ۆ ئاوێنه‌و‬ ‫داواشی‌ كرد كه‌ چوه‌ ژێر به‌تانیه‌كه‌‬ ‫ئه‌وس���ا وێنه‌ی‌ بگیرێ���ت‪ .‬ئه‌و باس‬ ‫فۆتۆ‪ :‬جوتیار ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "پاره‌ی‌ پێنه‌ماوه‌و‬ ‫به‌م وه‌رزی‌ س���ه‌رماو ب���اران بارینه‌‬

‫به‌مشێوه‌یه‌ رۆژگار‌و شه‌وگاری‌ خۆی‌‬ ‫به‌س���ه‌رده‌بات"‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌ "دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫قس���ه‌و به‌ڵێنی‌ قاچاغچی‌ كه‌وتم‪ ،‬تا‬ ‫چه‌ند جارێك قۆڵی���ان بڕیم‌و پاره‌م‬ ‫پێنه‌ما‪ ،‬نه‌ پاره‌ی‌ ئوتێلم پێماوه‌و نه‌‬ ‫شوقه‌‪ ،‬ناچارم خۆم بكه‌م به‌ژێر ئه‌و‬ ‫به‌تانیه‌دا له‌تاو س���ه‌رما یان شه‌وان‬ ‫بۆ خه‌وتن ل���ه‌و گۆڕه‌پان‌و پاركانه‌دا‬ ‫بنوم"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌م���ه‌ش ئه‌نجامی‌ ئه‌و‬ ‫درۆو ده‌له‌سه‌یه‌ی‌ كه‌ قاچاغچییه‌كان‬ ‫ده‌یده‌ن به‌گه‌نجان"‪.‬‬

‫چه‌ته‌ش رێ‌ به‌نه‌فه‌ر ده‌گرن‬ ‫ئه‌و كوردانه‌ی‌ كه‌ له‌ئه‌سته‌نبوڵ‌‬ ‫ده‌مێنن����ه‌وه‌ به‌نی����ازی‌ روكردن ‌ه‬ ‫ئه‌وروپ����ا هه‌ندێكج����ار روبه‌روی‌‬ ‫چه‌ته‌و رێگرو مافیاش ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫رێڤ����اری‌ ته‌مه‌ن ‪ 31‬س����اڵ‌ كه‌‬ ‫ك����وردی‌ رۆژئاوای‌ كوردس����تانه‌‬ ‫باس ل����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌فته‌ی‌‬ ‫رابردو پیاوێكی‌ سوری‌ هاتوه‌ته‌‬ ‫ئاكسه‌رای‌‌و له‌م‌و چه‌ند كه‌سێكی‌‬ ‫تری‌ پرسیوه‌ كه‌ شوێنتان نیه‌ وا‬ ‫به‌م ش����ه‌وه‌ دره‌نگه‌ به‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫شه‌قامه‌وه‌ن؟ ئه‌وانیش وتویانه‌‪:‬‬ ‫نه‌خێ����ر‪ .‬ئه‌وی����ش وتویه‌تی‌‪ :‬من‬

‫شوێنێكم هه‌یه‌ له‌رێی‌ خوا وه‌رن‬ ‫ئه‌مشه‌و الی‌ من بمێننه‌وه‌ چونك ‌ه‬ ‫بارانه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و وت����ی‌ "كاتێك رۆش����تین‬ ‫كردینی‌ به‌ش����وێنێكی‌ په‌ڕپوتاو‬ ‫نه‌مانزان����ی‌ ڤالیۆمی‌ كردبوه‌ ناو‬ ‫چاك����ه‌وه‌و ی����ان له‌هیالكیدا بو‬ ‫زو خه‌وم����ان لێكه‌وت‪ ،‬یه‌كی‌ ‪15‬‬ ‫وه‌ره‌ق����ه‌و ‪ 20‬وه‌ره‌قه‌م����ان پێبو‬ ‫بۆ گه‌یش����تنه‌ یۆن����ان‪ ،‬گیرفانی‬ ‫هه‌مومانی‌ به‌تاڵ‌ كردبو"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێستا پاره‌م پێنه‌ماوه‌و‬ ‫خه‌ڵك خێرم پێده‌كات"‪.‬‬

‫به‌هۆی‌ قه‌یران ‌ی داراییه‌‌و‌ه توندوتیژیی‌ خێزانی ‌ی ڕوله‌زیاد بون ‌ه‬

‫له‌نۆ مانگی‌ رابردودا ‪ 56‬حاڵه‌تی‌ خۆسوتان‌و ‪ 14‬حاڵه‌ت ‌ی خۆكوشتن له‌سلێمانی‌ تۆماركراو‌ه‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫توندوتیژی‌ ئافره‌تان له‌سلێمانی‌‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫نۆ مانگی‌ ڕابردودا ‪ 848‬سكااڵ‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌یان تۆماركراوه‌ كه‌‬ ‫زۆربه‌یان سكااڵی‌ ره‌گه‌زی‌ مێینه‌ بون‪.‬‬ ‫هیوا جه‌مال وته‌بێ���ژی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫به‌ره‌نگاربون���ه‌وه‌ی‌ توندوتی���ژی‌ ئافره‌تان‬ ‫له‌س���لێمانی‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یان���د ك���ه‌‬ ‫"له‌ماوه‌ی‌ نۆ مانگی‌ ڕابردودا‪ 56 ،‬حاڵه‌تی‌‬ ‫خۆس���وتاندن‌و ‪ 14‬حاڵه‌تی‌ خۆكوش���تن‌و‬

‫‪ 8‬حاڵه‌تی‌ كوش���تن له‌س���نوری‌ پارێزگای‌‬ ‫سلێمانی‌ تۆماركراوه‌"‪.‬‬ ‫هیوا وت���ی‌ "به‌ش���ێكی‌ توندوتیژیه‌كان‬ ‫له‌ئه‌نجامی‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌دا ده‌ركه‌وتوه‌ كه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ئه‌و قه‌یرانه‌ داراییه‌ی‌ ڕوی‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌ماوه‌ی‌ نۆ مانگی‌ ڕابردوشدا‬ ‫‪ 848‬س���كااڵ له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌ی���ان‬ ‫تۆماركراوه‌ كه‌ به‌زۆربه‌ی‌ سكااڵكان له‌الیه‌ن‬ ‫ڕه‌گه‌زی‌ مێینه‌وه‌ تۆماركراون"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ش ك���رد‬ ‫ك���ه‌ به‌هه‌ماهه‌نگ���ی‌ له‌گ��� ‌هڵ‌ رێكخ���راوه‌‬ ‫ناحكومیه‌كان‌و ڕاگه‌یاندنه‌كان به‌ش���داری‬ ‫له‌چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێشه‌كان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و‬

‫وتی‌ "توندوتیژیی‌ له‌هه‌مو شوێنكی‌ دنیادا‬ ‫هه‌یه‌‌و كۆنتڕۆڵكردنی‌ كارێكی‌ هه‌روا ئاسان‬ ‫نی���ه‌ ته‌نها ب���ه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ر ناكرێت ئێم���ه‌ هه‌ماهه‌نگیه‌كی‌‬ ‫باش���مان هه‌ی���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫هێزه‌كانی‌ پۆلیس‌و ئاسایشدا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ژم���اره‌ی‌ توندوتیژی���ه‌كان‬ ‫له‌مس���اڵدا زیادی‌ كردوه‌‌و زۆرترین سكااڵ‬ ‫له‌سه‌نته‌ره‌كان تۆماركراون"‪.‬‬ ‫هی���وا ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ش ك���رد ك���ه‌‬ ‫توندوتیژی���ه‌كان دو الیه‌ن���ه‌ن‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌‬ ‫"توندوتیژی���ی‌ له‌الی���ه‌ن ه���ه‌ردو ڕه‌گه‌زی‌‬ ‫نێرینه‌و مێینه‌وه‌ ئه‌نج���ام ده‌درێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ زۆرتری���ن توندوتیژییان به‌رامبه‌ر‬

‫ده‌كرێ���ت له‌ڕه‌گ���ه‌زی‌ مێین���ه‌ن‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ به‌ره‌نگاربون���ه‌وه‌ی‌ توندوتی���ژی‌ خێزانی‌‬ ‫زۆرترین ڕوداوه‌كانی‌ خۆسوتاندن له‌ڕه‌گه‌زی‌ له‌س���لێمانی‌‌و ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌"توندوتیژیه‌كان���ی‌ خێزان���ی‌ له‌م���اوه‌ی‌‬ ‫مێینه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێمه‌ به‌دو ڕێگا كێش���ه‌كانی‌ نۆمانگی‌ ڕابردودا له‌شاری‌ سلێمانی‌ بریتی‌‬ ‫هاواڵتیان چاره‌س���ه‌ر ده‌كه‌ین‪ ،‬یه‌كه‌میان ب���وه‌ ل���ه‌‪ 56‬خۆس���وتاندن‌و ‪ 14‬حاڵه‌تی‌‬ ‫بریتیه‌ له‌ڕێ���گای‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‌ دادگای‌ خۆكوش���تن‌و ‪ 8‬حاڵه‌تی‌ كوش���تن‌و ‪848‬‬ ‫توندوتیژی���ی‌ خێزان���ی‌ ك���ه‌ له‌ڕێگ���ه‌ ‌ی سكااڵش تۆماركراوه‌ كه‌ زۆربه‌یان له‌الیه‌ن‬ ‫تۆماركردنی‌ سكااڵی‌ یاساییه‌وه‌ ده‌كرێت‪ ،‬ڕه‌گه‌زی‌ مێینه‌وه‌ تۆماركراون"‪.‬‬ ‫هیوا داوا ده‌كات كه‌ خێزانه‌كان له‌كاتی‌‬ ‫ڕێ���گای‌ دوه‌می���ش بریتی���ه‌ له‌ڕێگ��� ‌هی‌‬ ‫توێژه‌ره‌كان‌و گفتوگ���ۆ كه‌ بانگ ده‌كرێن‌و كێش���ه‌و گرفته‌كانیاندا رێ���گای‌ گفتوگۆ‌و‬ ‫دیالۆگ هه‌ڵبژێرن‌و كێشه‌كانیان له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫گفتوگۆیان له‌گه‌ڵ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫هی���وا دوا ئام���اری‌ ن���ۆ مانگ���ی‌ دیالۆگ���ه‌وه‌ چاره‌س���ه‌ربك ‌هن‌و په‌نا نه‌به‌نه‌‬ ‫ڕاب���ردوی‌ توندوتیژیه‌كان���ی‌ پارێ���زگای‌ به‌ر توندوتیژیی‌ نه‌خوازراو كه‌ چاره‌سه‌ری‌‬ ‫س���لێمانی‌ ده‌خات���ه‌ڕو وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گرفته‌كانیان ناكات"‪.‬‬

‫له‌نۆ مانگی‌ ڕابردودا‬ ‫‪ 848‬سكااڵ‬ ‫تۆماركراون‌ ك ‌ه‬ ‫زۆربه‌یان سكااڵ ‌ی‬ ‫ره‌گه‌زی‌ مێینه‌ بون‬

‫‪8‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫"به‌غدا دوساڵه‌خه‌ون به‌و قوفڵه‌وه‌ده‌بینێت‬ ‫كه‌ كلیله‌كه‌ی له‌گیرفانی نێچیرڤان بارزانیدایه‌"‬ ‫كۆمپانیاكانی نه‌وت ناهێڵن هه‌ولێرو به‌غدا بگه‌نه‌ڕێکكه‌وتن‬ ‫ئا‪‌:‬وریا حسین‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ هێشتا ده‌رگاكان به‌ڕوی‬ ‫به‌غدا دانه‌خراون‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ره‌كان‬ ‫بۆ فرۆشتنی نه‌وتی هه‌رێم له‌ڕێگه‌ی‬ ‫كۆمپانیای به‌بازاڕكردنی نه‌وتی عێراق‬ ‫(سۆمۆ) ئه‌گه‌رێكی به‌هێز نیه‌‪ ،‬چونكه‬ ‫‌به‌ڕای ئاگایان "گرێبه‌سته‌نه‌وتیه‌كانی‬ ‫فرۆشتنی هه‌رێم كه‌له‌پچه‌یان له‌پێی هه‌رێم‬ ‫گیركردوەو‌ناهێڵن نه‌و‌ته‌كه‌ی له‌ڕێگه‌ی ئه‌و‬ ‫كۆمپانیایه‌وه‌‌ هه‌نارده‌ی بازاڕه‌كانی جیهان‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫نێچیرڤ����ان بارزانی س����ه‌رۆكی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان س����ه‌ره‌تای ئه‌م مانگه‬ ‫‌له‌دیداری مێری له‌هه‌ولێر ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌كرد‬ ‫"قوفڵی نه‌وت ناده‌نه‌‌ده‌س����ت به‌غدا"‪ ،‬ئه‌م‬ ‫قس����ه‌یه‌هه‌رچه‌ند تازه‌نیه‌پێشتر سه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌ت به‌گوێی به‌رپرسانی به‌غدای داوه‪‌،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ ئێستا كه‌شاندی حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫جانتای سه‌فه‌ریان بۆ ڕێكه‌وتن له‌گه‌ڵ به‌غدا‬ ‫پێچاوه‌ت����ه‌وه ئاماژه‌یه ‌بۆ داخس����تنی ئه‌و‬ ‫ده‌رگایه‌ی كه ‌عێراق خه‌ونی پێوه‌ده‌بینێت‌و‬ ‫ده‌یه‌وێ����ت له‌ڕێگ����ه‌ی هه‌نارده‌كردنی نه‌وتی‬ ‫هه‌رێم‌و كه‌ركوكه‌وه‌‌ببێته‌دوه‌م هه‌نارده‌كاری‬ ‫نه‌وت له‌دوای سعودیه‌و كورتهێنانی بودجه‌ی‬ ‫پێپڕبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی ڕاپۆرت����ی مانگ����ی تش����رینی‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی س����امانه‬ ‫یه‌كه‌م����ی‬ ‫‌سروش����تیه‌كان‪ ،‬هه‌رێ����م به‌كه‌ركوك����ه‌وه‬ ‫‌بڕی‪١٨‬ملیۆن‌و‪٤٦١‬هه‌زارو‪٣٥٧‬به‌رمیل نه‌وتی‬ ‫خاوی هه‌ن����ارده‌ی بازاڕه‌كانی جیهان كردوه‬ ‫‌واته به‌تێکڕا‪٥٩٥‬هه‌زارو‪ ٥٢٨‬به‌رمیلی ڕۆژانه‬ ‫ده‌كات ك����ه‌له‌ڕێگه‌ی بۆری����ه‌وه‌هه‌نارده‌ی‬ ‫بازاڕه‌كان����ی جیهان����ی ك����ردوه‪‌،‬هه‌رچه‌نده‬ ‫‌س����ه‌رچاوه‌نافه‌رمیه‌كان پێیانوای����ه ‌ئ����ه‌م‬ ‫هه‌نارده‌یه ‌زیاتره به‌اڵم حكومه‌ت ئاشكرای‬ ‫ناكات‌‪ ،‬له‌س����ه‌ر بنه‌مای ئه‌م ژمارانه‌ بڕیاره‌‬ ‫له‌ئاینده‌یه‌كی نزیكدا به‌غداو هه‌رێم گفتوگۆ‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫دڵشاد شه‌عبان جێگری سه‌رۆكی لیژنه‌ی‌‬ ‫پیشه‌سازی‌‌و وزه‌و سه‌رچاوه ‌سروشتیه‌كانی‬

‫کۆبونه‌وه‌یه‌کی نێچیرڤان بارزانی‌و عه‌بادی‬

‫ئێستا دۆخی حكومه‌تی هه‌رێم جیاوازه‌ له‌سه‌ره‌تای ساڵی‪2015‬‬ ‫به‌وپێیه‌ی هه‌رێم له‌گه‌ڵ كۆمپانیا نه‌وتیه‌كان پابه‌ندی دارایی‌و‬ ‫نه‌وتی هه‌یه‬ ‫په‌رله‌مان����ی كوردس����تان ك����ه‌له‌پارته‌كه‌ی‬ ‫س����ه‌رۆكی حكومه‌ت����ه‌ به‌هه‌مان ش����ێوه‌ی‬ ‫نێچیرڤان بارزان����ی بیرده‌كاته‌وه‌و پێیوایه‌"‬ ‫هه‌رێم بڕی����اری ئ����ه‌وه‌ی داوه‌نه‌وتی خۆی‬ ‫به‌س����ه‌ربه‌خۆ بفرۆش����ێت بۆیه ‌پێش����بینی‬ ‫ئه‌وه‌ ناكات هه‌رێم نه‌وت����ی خۆی له‌ڕێگه‌ی‬ ‫س����ۆمۆوه‌ هه‌ن����ارده‌ی بازاڕه‌كان����ی جیهان‬ ‫بكات‪ ،‬له‌ئه‌گه‌رێكیشدا ئه‌و بڕیاره‌بدات ئه‌وا‬ ‫كۆنترۆڵه‌كه‌ی ناداته‌ده‌ست به‌غدا"‪.‬‬ ‫قس����ه‌كانی ش����ه‌عبان ئ����ه‌وه‌ ده‌رده‌خات‬ ‫كێش����ه‌كانی هه‌رێ����م‌و به‌غ����دا له‌س����ه‌ر‬ ‫هه‌ن����ارده‌ی ن����ه‌وت ب����ۆ س����اڵی ‪ 2016‬ش‬

‫به‌رده‌وامده‌ب����ن‪ ،‬چونك����ه‌ س����اڵی‪ 2015‬ش‬ ‫ئه‌و دوالیه‌ن����ه ‌ئه‌زمونێكی تاڵی����ان هه‌بوه‬ ‫‌له‌گ����ه‌ڵ یه‌كتری‌و‌ئ����ه‌و ڕێكه‌وتنه‌ی كردیان‬ ‫بریتیب����و له‌وه‌ی"هه‌رێم‪550‬ه����ه‌زار به‌رمیل‬ ‫نه‌وتی كه‌ركوك‌و هه‌رێم له‌رێگه‌ی س����ۆمۆوه‬ ‫‌هه‌نارده‌بكات‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا به‌غدا پشكی‬ ‫له‌س����ه‌دا ‪ 17‬بنێرێت" هه‌رزو هه‌ڵوه‌شایه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌س����ه‌ره‌تاوه‌هه‌رێ����م نه‌یتوانی ئه‌و‬ ‫ڕێژه‌ی����ه‌هه‌نارده‌ بكات‌و به‌غ����داش هه‌رگیز‬ ‫پشكی كوردی به‌ته‌واوی نه‌نارد‪.‬‬ ‫مه‌س����عود حه‌ی����ده‌ر ئه‌ندام����ی لیژن����ه‌ی‬ ‫دارایی په‌رله‌مانی عێ����راق ئه‌وه‌ی به‌ئاوێنه‬

‫‌وت"س����اڵی ‪ 2015‬نه‌ هه‌رێم توانی ڕێكه‌وتن‬ ‫جێبه‌جێ بكات نه‌به‌غدا چونكه‌ته‌نها ‪%٥٠‬‬ ‫مافه‌داراییه‌كانی هه‌رێمی نارد"‪.‬‬ ‫ئێس����تا دۆخه‌كه‌ بۆ هه‌رێمی كوردس����تان‬ ‫جی����اوازی هه‌یه‌‪ ،‬چونك����ه‌ڕێكه‌وتنی له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆمپانیه‌ك����ی بیان����ی ك����ردوه‌و له‌مانگ����ی‬ ‫شه‌شی ئه‌م س����اڵه‌وه ‌نه‌وتی پێده‌فرۆشێت‬ ‫ئه‌و پاره‌یه‌ش����ی مانگانه‌ ل����ه‌و كۆمپانیایه‌ی‬ ‫وه‌ریده‌گرێ����ت زیات����ر له‌ملی����ۆن دین����اره‌‬ ‫به‌رامبه‌ر‪ 500‬ه����ه‌زار به‌رمیل نه‌وتی ڕۆژانه‌‪،‬‬ ‫به‌پێ����ی وته‌ی ئاش����تی هه‌ورام����ی وه‌زیری‬ ‫س����امانه ‌سروش����تیه‌كانیش‌"ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر‬

‫ئه‌م دۆخه‌ به‌رده‌وامبن س����اڵی ‪ 2016‬موچه‬ ‫‌بێكێش����ه‌ ده‌بێ����ت"‪ ،‬ب����ه‌اڵم په‌رله‌مانتاران‬ ‫بیرۆكه‌ی تریان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫عیزه‌ت س����ابیر س����ه‌رۆكی لیژنه‌ی دارایی‬ ‫په‌رله‌مان����ی كورس����تان له‌س����ه‌ر پش����كی‬ ‫یه‌كێت����ی نیش����تمانی پێی وای����ه ‌دۆخه‌كه‌‬ ‫ئاڵ����ۆزه‌و پێش����بینیكردن ب����ۆی قورس����ه‌‪،‬‬ ‫ه����اوكات چه‌ند ئه‌گه‌رێك داده‌نێت‌و ئه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ ڕونده‌كات����ه‌وه‌" ئه‌گه‌ر به‌غدا ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌بودج����ه‌دا هاتوه‌وه‌كو خۆی دابینی بكات‬ ‫باش����تره‌ هه‌رێم نه‌وتی خ����ۆی بداته‌ به‌غدا‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌پێچه‌وان����ەوە ‌ده‌كرێت نه‌وتی خۆی‬ ‫بفرۆشێت"‬ ‫سابیر پێش����نیاری ئه‌وه‌ش بۆ حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێ����م ده‌كات" مانگێ����ك وه‌ك����و تێس����ت‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌غدا تاق����ی بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌غدا‬ ‫ڕێكه‌وتنه‌كه‌ی جێبه‌جی نه‌كرد ئه‌وا حكومه‌ت‬ ‫خۆی نه‌وت بفرۆشێت"‪.‬‬ ‫الیه‌ن����ه ‌هه‌رێم����ی‌و نێوده‌وڵه‌تی����ه‌كان‬ ‫بێكاریگه‌ری نین له‌سه‌ر هه‌رێمی كوردستان‬ ‫عێراق بۆیه‌زۆرجار ئاماژه‌ به‌الیه‌نی سێهه‌م‬ ‫ده‌كرێت له‌چاره‌س����ه‌ری كێش����ه‌كانی نێوان‬

‫هه‌رێمی كوردستان‌و عێراق‪ ،‬سیاسەتمەدارە‬ ‫‌ئه‌زمون����داره‌كان پێیان وای����ه‌ ئه‌گه‌ر هات‌و‬ ‫ڕێكه‌وتن كرا پێویسته‌(یوئێن‌و ئه‌مریكیه‌كان‌و‬ ‫ئێران ئاگاداری بن"‪.‬‬ ‫مه‌حم����ود عوس����مان جگ����ه ‌ل����ه‌وه‌ی‬ ‫په‌رله‌مانتاری عێ����راق بو له‌خولی ڕابردودا‪،‬‬ ‫هاوكات سیاس����یه‌كی دێرین����ی كورده‌ بۆیه‬ ‫‌پێی باش����ه‌هه‌رێمی كوردس����تان له‌ڕێگه‌ی‬ ‫به‌غداوه ‌نه‌وت بفرۆشێت‌و پێشیوایه‌" ئه‌گه‌ر‬ ‫رێكه‌وتن كرا باشتره ‌الیه‌نی سێهه‌م هه‌بێت‬ ‫كه‌(ئێ����ران‌و یوئێن‌و ئه‌مریكایه‌)و له‌س����ه‌ر‬ ‫ئه‌وانیش����ه‌وه‌ ئێران چونكه‌ ده‌سه‌اڵتی هه‌یه‬ ‫‌له‌به‌غدا"‪.‬‬ ‫پێش����یوایه‌"ئه‌گ����ه‌ری ڕێكه‌وتن له‌س����ه‌ر‬ ‫هه‌نارده‌ی نه‌وت له‌گه‌ڵ به‌غدا باشتره‌ وه‌كو‬ ‫له‌فرۆشتنی نه‌وت به‌شێوه‌ی سه‌ربه‌خۆ"‪.‬‬ ‫پێناچێ����ت دۆخه‌ك����ه‌ ن����ه‌به‌دڵ����ی ئه‌و‬ ‫سیاس����ه‌تمه‌داره‌ی كورد بێ����ت‌و نه‌ به‌دڵی‬ ‫ئه‌وان����ه‌ش كه‌ ده‌یانه‌وێت هه‌رێ����م بڕواته‌وه‬ ‫‌چوارچێ����وه‌ی به‌غدا چونكه‌ئێس����تا هه‌رێم‬ ‫كۆتكراوه ‌به‌ڕێكه‌وتنی له‌گه‌ڵ كۆمپانیاكانی‬ ‫ن����ه‌وت ئ����ه‌وه‌ش واده‌كات "هه‌رێم نه‌توانێت‬ ‫كۆنتڕۆڵه‌كه‌ی بداته‌ ده‌س����تی به‌رپرس����انی‬ ‫سۆمۆ"‪ ،‬هه‌ر ئه‌وه‌شه‌ماوه‌ی چه‌ند ساڵێكه‬ ‫‌ناهێڵێت به‌رپرس����انی هه‌ولێرو به‌غدا بگه‌نه‌‬ ‫ڕێكه‌وتن له‌سه‌ر هه‌نارده‌ی نه‌وت‪.‬‬ ‫مه‌س����عود حه‌ی����ده‌ر زیات����ر دۆخه‌ك����ه‬ ‫‌ڕونده‌كات����ه‌وه ‌پێ����ی وایه‌ "ئێس����تا دۆخی‬ ‫حكومه‌ت����ی هه‌رێ����م جیاوازه‌ له‌س����ه‌ره‌تای‬ ‫ساڵی‪ 2015‬به‌وپێیه‌ی هه‌رێم له‌گه‌ڵ كۆمپانیا‬ ‫نه‌وتیه‌كان پابه‌ن����دی دارایی‌و نه‌وتی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌غداش هه‌ڕه‌شه‌ی ئه‌وه‌ده‌كات ئه‌گه‌ر هه‌رێم‬ ‫نه‌وت له‌رێگه‌ی سۆموه‌ نه‌فرۆشێت بودجه‌ی‬ ‫په‌ره‌پێدانی هه‌رێمه‌كان‌و حاكیمه‌ش ده‌بڕێت‬ ‫كه‌ترلیۆنێک دیناره‌"‪.‬‬ ‫هه‌رێم له‌فرۆشتنی نه‌وتی خۆی به‌شێوه‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ ڕێگایه‌كی بێگه‌ڕانه‌وه‌ی هه‌ڵبژارد‪،‬‬ ‫بۆی����ه‌زۆربه‌ی ئه‌گه‌ره‌كان ب����ۆ ئه‌وه‌ ده‌چن‬ ‫وه‌ف����دی ك����وردی له‌گ����ه‌ڵ به‌غ����دا نه‌گاته‬ ‫‌ئه‌نجامێك ك����ه‌به‌ته‌واوه‌تی هه‌رێم بخاته‌وه‬ ‫‌ژێر كۆنترۆڵی به‌غدا كێش����ه‌كان به‌رده‌وامی‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬

‫"ساڵی‪ 2017‬ساڵێكی پڕ لەملمالنێ دەبێت بۆ كورد لەنێوان ئەوروپاو ئێران‌و ڕوسیا"‬

‫كوردستان كلیلی غازی سروشتی هه‌رێم ڕاده‌ستی توركیا ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫وه‌زاره‌تی سامانه‌ سروشتیه‌كانی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی کوردستان گرێبه‌ستێك‬ ‫له‌گه‌ڵ كۆمپانیای گنه‌ڵ ئینێرجی توركی‬ ‫ده‌كات‌و مافی له‌سه‌داسه‌دی به‌رهه‌مهێنانی‬ ‫پێده‌به‌خشێت‪ ،‬كه‌ بڕیاره‌ ساڵی‪2017‬‬ ‫ئه‌و به‌رهه‌مه‌ له‌ڕێگه‌ی بۆریه‌وه‌هه‌نارده‌ی‬ ‫بازاڕه‌كانی جیهان بكرێت‌و واڵتانی‬ ‫ئیقلیمی‌و جیهانیش چاویان له‌سه‌ریه‌تی‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی رێکه‌وتنێك له‌الیه‌ن كۆمپانیای‬ ‫گنه‌ڵ ئینێرجی توركی‌و وه‌زاره‌تی سامانه‌‬ ‫سروش����تیه‌كان ك����راوه‌ "ڕێ����ژەی ناردن����ە‬ ‫دەرەوەی غازی سروشی ساڵی‪)4( 2017‬‬ ‫ملیار مەترسێجاو لەس����اڵی ‪ 2020‬دا(‪)10‬‬ ‫ملیار مەترس����ێجا ده‌بێت‌ب����ۆ داهاتویەكی‬ ‫دورتریش چاوەڕواندەكرێت بگاته‌‪ 20‬ملیار‬ ‫مەترسێجای سااڵنه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌كان‪ ،‬ئ����ه‌م ڕێكه‌وتنه‌ی‬ ‫نێ����وان گن����ه‌ڵ ئنێرج����ی‌و وه‌زاره‌ت����ی‬ ‫سامانه‌سروش����تیه‌كان س����ه‌ره‌تاكه‌ی ب����ۆ‬ ‫س����اڵی‪ 2013‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێس����تا‬ ‫فراوانك����راوه‌به‌جۆرێك كۆمپانیا توركیه‌كه‬ ‫‌ده‌س����ه‌اڵتی ته‌واوی هه‌یه‌له‌گه‌شه‌دان به‌م‬ ‫کێڵگانه‌و فروانكردنیان تاپشكنینی جۆری‬ ‫غازه‌ك����ه‌ش ل����ه‌ڕوی نێودەو‌ڵه‌تیه‌وه‪‌ ،‬ئه‌م‬ ‫كاره‌ش له‌ڕێگ����ه‌ی چه‌ن����د كۆمپانیایه‌كی‬

‫بیانیه‌وه‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانی كوردس����تان هه‌رچه‌ند ئێستا‬ ‫س����ه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌ی په‌كیكه‌وت����وه‌ب����ه‌اڵم‬ ‫لیژنه‌كانی كاران‪ ،‬ئ����اگای له‌م رێكه‌وتنانه‬ ‫‌نیه‌و نازانێت ڕێكه‌وتنه‌كان چۆن كراون‪.‬‬ ‫ڕێ����واس فای����ه‌ق ئه‌ندام����ی لیژن����ه‌ی‌‬ ‫پیشه‌سازی‌‌و وزه‌و سه‌رچاوه‌سروشتیه‌كانی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردس����تان ئ����ه‌وه‌ی به‌ئاوێنه‬ ‫‌وت"وه‌ك����و په‌رله‌مان هه‌ندێ����ك زانیاریان‬ ‫پێ����دراوه ‌له‌ب����اره‌ی رێكه‌وتن����ی داناغازو‬ ‫حكومه‌ت‌و ئه‌و سكااڵیانه‌ی ئه‌و كۆمپانیایه‌‌و‬ ‫حكومه‌ت له‌س����ه‌ر یه‌كتری كردویانه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ب����اره‌ی ڕێكه‌وتن����ی گن����ه‌ڵ ئینێرجی‌و‬ ‫وه‌زاره‌تی س����امانه‌سروش����تیه‌كان ئاگادار‬ ‫نه‌كراونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌پێی ڕێكه‌وتنه‌ك����ه "وەبەرهێنان‬ ‫لەهەردو كێڵگەی میران‌و بنەباوی هێزێكی‬ ‫نوێ ده‌به‌خشێته‌كاری بازرگانی كۆمپانیای‬ ‫گن����ەڵ ئێنێرج����ی بەتایبەتی����ش دوای‬ ‫كڕینەوەی ڕێ����ژەی‪ %٣٤‬كۆمپانیای(ئێم ئۆ‬ ‫ڤی)نەمساوی لەكێڵگەی بنەباوی‪ ،‬بەمكارە‬ ‫گنەڵ دەتوانێ دەس����ەاڵتی له‌سه‌داس����ه‌دو‬ ‫ڕەها وەربگرێ����ت لە بەرهەمهێنان لەهەردو‬ ‫كێڵگەی میران‌و بنەباوی"‪.‬‬ ‫ڕێ����واس فایه‌ق ئه‌وه‌ش����ی ب����ۆ ئاوێنه‬ ‫‌ڕونكرده‌وه‌" ئه‌وان زانیاری ئه‌وه‌یان پێدرابو‬ ‫ك����ه‌هه‌نارده‌ی غ����از له‌ڕێگ����ه‌ی ئێرانه‌وه‬ ‫‌ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم تائێس����تا ئه‌و پرۆژه‌یه‌كاری‬

‫کێڵگه‌ی غازی سروشتی میران‬ ‫له‌سه‌ر نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ڕێكه‌وتنی غاز له‌نێوان كۆمپانیای گنه‌ڵ‬ ‫ئینیرجی له‌به‌ره‌ده‌م نه‌ش����ته‌ری ڕه‌خنه‌ی‬ ‫په‌رله‌مانت����ارو ئه‌ندامان����ی ئه‌نجومه‌ن����ی‬ ‫پارێزگان به‌جۆرێك پێیانوایه" ده‌بێت وه‌كو‬ ‫كارتێكی فشاری سیاسی ته‌ماشا بكرێت‌و‬ ‫نابێت هه‌مو هێلكه‌كان بخرێته‌س����ه‌به‌ته‌ی‬

‫واڵتێكه‌وه‌"‪‌.‬‬ ‫غال����ب محمه‌د ك����ه‌ خاوه‌ن����ی دكتۆرای ‌ه‬ ‫له‌بواری نه‌وت‌و هاوكات س����ه‌رۆكی لیژنه‌ی‬ ‫وزه‌یه‌ له‌ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێمانی كه‬ ‫‌پارێزگاكه‌ی‪ %٨٠‬یه‌ده‌گ����ی غازی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان پێكده‌هێنێت پێیوایه‌" ده‌كرێت‬ ‫غ����ازی سروش����تی هه‌رێم ك����ه‌ زۆرترینی‬

‫له‌پارێزگاك����ه‌ی ئه‌ودای����ه ‌مامه‌ڵه‌یه‌ك����ی‬ ‫شه‌فافی پێوه‌بكرێت‪ ،‬هاوكات وه‌كو كارتی‬ ‫سیاس����یش به‌كاربهێنرێت ب����ۆ به‌رژوه‌ندی‬ ‫هه‌رێم"‪.‬‬ ‫به‌هه‌مانش����ێوه‌ش ڕێواس فایه‌ق جه‌خت‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌و بیرۆكه‌یه‌‌ده‌كاته‌وه‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌و بیرۆكه‌یەش����یان گه‌یاندوه‌ته ‌سه‌رۆكی‬

‫حكومه‌ت به‌وه‌ی "ناكرێت هه‌مو هێلكه‌كان‬ ‫له‌س����ه‌به‌ته‌‌ی توركیا بێ����ت باپه‌یوه‌ندیش‬ ‫له‌گه‌ڵ ئێران هه‌بێت‪ ،‬له‌وه‌اڵمدا س����ه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌ت پێیوتون پرۆژه‌یان ده‌بێت"‪.‬‬ ‫غ����ازی سروش����تی هه‌رێ����م وه‌ك����و‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی نوێ له‌ناوچه‌كه‌دا بۆ ئه‌ورپا‬ ‫گرنگی ده‌بێت ئ����ه‌وه‌ش كاریگه‌ری گه‌وره‬ ‫‌ده‌كاته‌سه‌ر ئێران‌و ڕوسیا‪ ،‬له‌الیه‌ك ئێران‬ ‫كه‌ سااڵنه‌ نزیكه‌ی‪ 10‬ملیار مه‌تر سێجا غاز‬ ‫بۆ توركیا دابین ده‌كات له‌الیه‌ك ڕوسیا كه‬ ‫‌دابینه‌كه‌ری غازی ئه‌وروپایه‌‪.‬‬ ‫عارف قوربانی چاودێری سیاسی پێیوایه‌‬ ‫"ئەوروپا پێویستی بەزیادكردنی سەرچاوەو‬ ‫كەناڵ����ی تری غازه‌و الیەنگری هەرێم دەبن‬ ‫لەداهات����و‪ ،‬توركی����اش وەك دەروازەیەك‬ ‫بۆ ئەوروپاو خۆیش����ی وەك بەكاربەرێكی‬ ‫س����ەرەكی پێویس����تی بەغازی كوردستان‬ ‫هەیە‪ ،‬بۆیە وایدەبینم ساڵی‪ 2017‬ساڵێكی‬ ‫پڕ لەملمالن����ێ دەبێت بۆ ك����ورد لەنێوان‬ ‫ئەوروپاو ئێران‌و ڕوسیا"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����د هه‌م����و هێڵ����ی بۆرییه‌كانی‬ ‫غازی سروش����تی ده‌چنه‌وه ‌توركیا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێناچێ����ت ئه‌مه ‌‌هه‌روا ئاس����ان له‌س����ه‌ر‬ ‫هه‌رێمی كوردستان بوه‌ستێت‪ ،‬بۆیه‌ وه‌كو‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ك����ه‌ی كوردس����تان ئاماژه‌ی‬ ‫پێكرد‪ ،‬ئه‌گه‌ر مامه‌ڵه‌یه‌كی دروست له‌گه‌ڵ‬ ‫غازی سروش����تی نه‌كرێت ئه‌وا ڕه‌نگه‌ ماڵ‬ ‫سه‌ری خاوه‌ن ماڵ بخوات‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫‪11‬‬

‫هونه‌رمه‌ندێكی‌ موزیكژه‌ن كافرتیایه‌ك ده‌كاته‌وه‌‬

‫له‌سه‌ره‌تای‌ دانانی‌ كافتریاكه‌وه‌ هونه‌رمه‌ند به‌شوێنی گرنگ‌و پڕ بایه‌خ وه‌سفی ده‌كرد‪،‬‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫جه‌زای‌ ساز وتی‌ "بێگومان له‌سه‌ره‌تاوه‌ چه‌ ب����ه‌اڵم به‌داخ����ه‌وه‌ ئێمه‌‌و چه‌ن����د ناوه‌ندو‬ ‫ندین جار هه‌ڕه‌شه‌مان لێكراوه‌‌و ئاسته‌نگمان ڕێكخراوێكی هاوش����ێوه‌ی ئێمه‌ داوای ئه‌و‬ ‫له‌شاری‌ سلێمانی‌‌و له‌گه‌ڕه‌كی‌ مه‌ڵكه‌ندی‌‬ ‫بۆ دروس����تراوه‌ ب����ه‌اڵم خۆڕاگری خۆمان‌و خانووه‌مان كرد ب����ه‌اڵم به‌بڕیاڕی پارێزگار‬ ‫هونه‌رمه‌ندی‌ موزیكژه‌ن جه‌زای‌ ساز‬ ‫كۆمه‌ڵێك هونه‌رمه‌ندی گیانله‌سه‌رده‌ستی درا به‌زه‌ڕنگه‌رێ����ك كه‌ به‌نی����ازه‌ بۆ كاری‬ ‫كافتریایه‌كی‌ به‌ناوی‌ كافتریای‌ كلتوری‌‌و‬ ‫ئه‌ندامان����ی كۆمه‌ڵ����ه‌ی هون����ه‌ری میللی كڕین‌و فڕۆش����تن‌و بازرگانی‌و قاچاخچێتی‬ ‫گه‌شتیاری‌ زه‌رده‌شت‪-‬ه‌وه‌ كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫كوردس����تان توانیومانه‌ زاڵ بین به‌س����ه‌ر كه‌لوپه‌لی ئه‌نتیكه‌ به‌كاری بهێنن"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌چڕكردنه‌وه‌ی‌ چاالكییه‌كانیان‬ ‫جه‌زای‌ ساز سه‌رپه‌رشتیار‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‌ هه‌مو كۆسپ‌و ئاسته‌نگه‌كاندا"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌به‌رده‌وامی‌ چاالكییه‌كانیان‪ ،‬له‌مكات����ه‌دا كه‌ ش����ه‌ڕی‌ داعش����ه‌‌و زۆرێك‬ ‫كافتریای‌ زه‌رده‌ش����ت له‌ب����اره‌ی‌ بیرۆكه‌ی‌‬ ‫دروس����تكردنی‌ كافتریاكه‌‌و له‌لێدوانێكی‌ بۆ ج����ه‌زای‌ س����از وتی‌"ئه‌نجامدان����ی چاالكی له‌چاالكییه‌كان راگیراون‪ ،‬جه‌زای‌ ساز وتی‌‬ ‫ئاوێنه‌ وتی‌ "كافتریای كلتوری‌و گه‌شتیاری هونه‌ری بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ كوردستان "ئێمه‌ ئه‌م دوس����اڵه‌ی جه‌نگی سه‌پێنراو و‬ ‫زه‌رده‌شت پڕۆژه‌یه‌كی كلتوری‌و هونه‌ری‌و به‌گشتی‌و سلێمانی به‌تایبه‌تی له‌قه‌یرانێكی نه‌خوازراوی داعش‌و تاریكپه‌رسته‌كان ئێمه‌‬ ‫ته‌رفیهی قازانج نه‌ویس����ته‌ به‌هاوبه‌ش����ی‌و گ����ه‌وره‌دا بو به‌هۆی ملمالنێی سیاس����ی‌و چاالكییه‌ هونه‌رییه‌كانمان چڕتر كردۆته‌وه‌‌و‬ ‫به‌س����ه‌رمایه‌ی هه‌ش����تا هه‌زار دۆالر وه‌كو نه‌مان����ی ئینتیما الی گه‌نج����ان‌و الوان بۆ وه‌ك����و په‌یامێ����ك ب����ۆ داع����ش و داعش‬ ‫پرۆژه‌یه‌كی ش����ه‌راكه‌ت له‌ ‪21‬ی‌ ‪3‬ی‌ ‪ 2013‬خ����اك‌و نیش����تمان‌و بۆ هون����ه‌رو كلتوری بیره‌كان ك����ه‌ ئێمه‌ی خه‌مخۆرانی ش����ارو‬ ‫له‌الیه‌ن من (جه‌زای‌ س����از‌و به‌رزانی خه‌ نه‌ته‌وه‌‪ ،‬بڕیارماندا گه‌نجان ئاشتبكه‌ینه‌وه‌ هونه‌ر شانبه‌شانی پێش����مه‌رگه‌ ته‌حه‌دای‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ هون����ه‌رو بانگهێش����تكردنیان بۆ قه‌یرانه‌كان ده‌كه‌ین‌و ئاماده‌ین بێ بودجه‌‌و‬ ‫ڵوز) دامه‌زراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "به‌ته‌حه‌داوه‌ هی����چ كۆمه‌ك‌و ئێواره‌ئاهه‌نگه‌كانم����ان به‌خۆبه‌خ����ش‌و بێ به‌هه‌مو تواناكانم����ان نه‌هێڵین ڕه‌وڕه‌وه‌ی‬ ‫هاوكارییه‌ك����ی ماددی نه‌كراوین نه‌ له‌الیه‌ن بلیت‌و بێ به‌رامبه‌ر كه‌ ئه‌مه‌ یه‌كه‌مین جاره‌ هونه‌رو ڕۆشنبیری بوه‌ستێت‬ ‫س����ه‌ره‌ڕای هه‌مو چوارش����ه‌ممه‌ئاهه‌نگه‌‬ ‫ده‌زگا حیزبی����ه‌كان‌و نه‌ له‌الیه‌ن حكومه‌ت‌و له‌كوردستاندا هیچ ناوه‌ندو گروپێك كاری‬ ‫خۆبه‌خشه‌كانمان به‌شداری سه‌رجه‌م بۆنه‌‬ ‫له‌م شێوه‌یه‌ خۆبه‌خش ئه‌نجام بدات"‪.‬‬ ‫ده‌زگا ڕۆشنبیرییه‌كان"‪.‬‬ ‫جه‌زای‌ س����از ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ كرد كه‌ نه‌ته‌وایه‌تی و نیشتیمانیه‌كانمان كردوه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ ناونان����ی‌ كافتریاك����ه‌وه‌‬ ‫سه‌رپه‌رش����تیاری‌ كافتریای‌ زه‌رده‌ش����ت‬ ‫به‌زه‌رده‌ش����ت‪ ،‬هونه‌رمه‌ن����د جه‌زای‌ س����از ئه‌رك����ی حكوم ‌هت‌و وه‌زاره‌تی ڕۆش����نبیری‬ ‫وت����ی‌ "ه����ه‌ر له‌یه‌ك����ه‌م ڕۆژی كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌وه‌ی����ه‌ ه����اوكاری‌و ده‌س����تگیرۆیی ئه‌م رایگه‌یان����د "چه‌ندین خه‌اڵت����ی ڕێزلێنانی‬ ‫كافتریاك����ه‌ كه‌ هاوكات ب����و له‌گه‌ڵ ڕۆژی جۆره‌ ناوه‌نده‌ هونه‌رییانه‌ بكات‌و وتیش����ی‌ نه‌خشێنراو به‌لۆگۆی فروهه‌ری زه‌رده‌شتیمان‬ ‫چوارش����ه‌ممه‌‌و ئه‌م ڕۆژه‌ له‌الیه‌ن كوردانی "زۆر به‌داخ����ه‌وه‌ ئێمه‌ كێش����ه‌ی بچوكیی به‌خش����یوه‌ به‌كه‌س����ایه‌تی خه‌مخ����ۆرو‬ ‫زه‌رده‌ش����تی ‌و ئێزیدیه‌وه‌ ڕۆژێكی پیرۆزه‌ ش����وێنه‌كه‌مان هه‌ی����ه‌ ك����ه‌ گه‌وره‌تری����ن دڵسۆزانی ش����ارو هونه‌رمه‌ندانی شانۆكارو‬ ‫بڕیارماندا چۆن یه‌كه‌م ڕۆژی كردنه‌وه‌كه‌ی خزمه‌تی هون����ه‌ری تێدا ده‌كه‌ین له‌كاتێكدا شێوه‌كارو گۆرانیبێژو ڕۆشنبیران‌و چه‌ندین‬ ‫به‌ئێواره‌ئاهه‌نگێكی كلتوری بۆ هونه‌رمه‌ندی حكومه‌ت زه‌وی ته‌رخانده‌كات بۆ هه‌ندێك خه‌اڵت����ی ڕێزلێنانمان وه‌رگرت����وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌نگخۆش ئیحس����ان زیره‌ك ده‌س����تمان وه‌به‌رهێنی چاوچنۆك كه‌ ته‌نها سودی بۆ وه‌زیری ڕۆشنبیری‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی‬ ‫گیرفانی خۆیان هه‌یه‌‪ ،‬له‌كاتێدا خانویه‌كی ڕۆشنبیری‌و هونه‌رو به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی‬ ‫پێكرد"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "هه‌تا ئێستا هه‌مو ئێواره‌یه‌كی شوێنه‌وار هه‌بو به‌ناوی خانووه‌كه‌ی سۆفی وه‌رزش‌و الوان‌و زانكۆی فه‌زاڵه‌ری توركی‌و‬ ‫چوارش����ه‌ممه‌ به‌چاالكییه‌ك����ی گۆران����ی‌و كه‌ریم له‌ش����ه‌قامی گۆران له‌س����لێمانی كه‌ چه‌ندین ناوه‌ندی تر"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ به‌ش����داریكردنی‌ ژنانی����ش‬ ‫موزیك به‌رده‌وامین‌و خۆشبه‌ختانه‌ زۆربه‌ی پێش نۆژه‌نكردن����ه‌وه‌ی باره‌گای ئێمه‌ واتا‬ ‫گۆرانیبێژه‌ ناوداره‌كان‌و ژه‌نیاره‌ به‌تواناكان كۆمه‌ڵه‌ی هونه‌ری میللی كوردستان‌و تیپی له‌چاالكییه‌كانیاندا‪ ،‬جه‌زای‌ س����از وتی‌"بۆ‬ ‫به‌خۆبه‌خ����ش به‌ش����دارییان له‌گه‌ڵ����دا مۆس����یقای فۆلكلۆرو قاوه‌خانه‌ی كلتوری یه‌كه‌مجار ژنانی هونه‌رمه‌ندو ش����اعیرمان‬ ‫كاژاو بو كه‌ سێ ناوه‌ندی ئه‌كتیف بوین بۆ هێنایه‌ ئه‌م كافتریایه‌‌و بوێرانه‌ شانبه‌شانی‬ ‫كردوین"‪.‬‬ ‫پیاوان ئێواره‌كۆنس����ێرت‌و كۆڕی شیعری‌و‬ ‫جه‌زای‌ ساز وتیشی‌ "ناوی زه‌رده‌شتمان خزمه‌تی پایته‌ختی ڕۆشنبیری"‪.‬‬ ‫جه‌زای‌ ساز گله‌یی‌ له‌پارێزگاری‌ سلێمانی‌ چاالك����ی ڕۆش����نبیرییان ئه‌نجام����داوه‌‬ ‫هه‌ڵب����ژارد‌و فروهه‌ری زه‌رده‌ش����تیمان كرد‬ ‫به‌لۆگۆی كافتریاكه‌مان له‌به‌رئه‌وه‌ی نه‌ژادی ده‌كات‌و ده‌ڵێ‌ "جه‌نابی پارێزگاره‌ گه‌نجه‌كه‌ له‌وانه‌"خاتو له‌نجه‌‪ ،‬ش����ه‌یدای خه‌یرابادی‪،‬‬ ‫نه‌ته‌وه‌كه‌مانه‌‌و ئاینی دێرینی كورده‌‌و جێی ك����ه‌ له‌هه‌مانكاتدا پارێ����زگاری پایته‌ختی گه‌الوێ����ژ محه‌مه‌دی‪ ،‬نه‌رمی����ن ڕه‌زا‪ ،‬دڵی‬ ‫ڕۆشنبیرییه‌و له‌كاتی هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردندا ڕۆژه����ه‌اڵت‪ ،‬گوڵزار جه‌الل‪ ،‬نه‌س����یم قادر‬ ‫خۆیه‌تی شانازی پێوه‌بكه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌و هه‌ڕه‌شانه‌ی‌ كه‌ لێیان كراوه‌ سه‌ردانی كافتریا كلتورییه‌كانمانی ده‌كردو پور‌و چه‌ند خانمێكی تر"‪.‬‬

‫سابیر حه‌مه‌ڕه‌زا‬ ‫ته‌مه‌نێك له‌خزمه‌تی‌ ئاشته‌وایی كۆمه‌اڵیه‌تیدا‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬ ‫سابیر حه‌مه‌ڕه‌زا له‌دایكبوی‬ ‫ساڵی(‪)١٩٥٠‬ی گوندی چاڵگه‌ی‬ ‫ناوچه‌ی هه‌مه‌وه‌ندی سه‌ر به‌شارۆچكه‌ی‬ ‫چه‌مچه‌ماڵه‌ پاش ماوه‌یه‌ك ده‌چنه‌‬ ‫ناحیه‌ی(ئه‌اڵیی) پاشان ساڵی(‪)١٩٦٧‬‬ ‫به‌یه‌كجاری دێنه‌ چه‌مچه‌ماڵه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ساڵی(‪ )١٩٦٩‬ده‌بێته‌ پۆلیسی‬ ‫هاتوچۆ‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و س���ه‌رده‌مه‌ی‌ كه‌تیایدا‬ ‫بوه‌ پۆلیس���ی‌ هاتوچۆ‪ ،‬سابیر حه‌مه‌ڕه‌زا‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "ئه‌و ده‌مه‌ سه‌رجه‌م‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ له‌سلكی سه‌ربازیدابون‬ ‫یه‌ك به‌ڕێوبه‌رایه‌تییان هه‌بو پێی ده‌گوترا‬ ‫پۆلیسخانه‌"‪.‬‬ ‫ماوه‌ی دوساڵ له‌كه‌ركوك ده‌بێت‌و دوای‬ ‫دانوس���تانی‌ حكومه‌ت‌و كاربه‌ده‌س���تانی‬ ‫ئ���ه‌و كاته‌ی ك���ورد ده‌گوازرێت���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ‪ ،‬له‌پاشان كه‌ به‌یانی یازده‌ی‬ ‫ئازار تێكده‌چێت له‌ساڵی ‪١٩٧٣‬ڕوده‌كاته‌‬ ‫ش���اخ‌و ده‌بێت به‌پێش���مه‌رگه‌ كه‌ سه‌ر‬ ‫به‌باڵی مه‌كته‌بی سیاسی ده‌بێت‪.‬‬ ‫س���ابیر حه‌م���ه‌ڕه‌زا وتیش���ی‌ "دوای‬ ‫هه‌ره‌س وه‌كو هه‌ر سزادراوێكی ئه‌وكاته‌ی‬ ‫میلله‌ته‌كه‌مان ده‌گوازرێمه‌وه‌ بۆ دیوانییه‌‌و‬ ‫گێچه‌ڵێك���ی له‌ڕاده‌ب���ه‌ده‌رم پێده‌كرێت‌و‬ ‫له‌پاش���اندا دیس���ان ده‌گوازرێم���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫ناس���ریه‌‌و كاتێك له‌ناس���رییه‌ ده‌بیستن‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ تێكچونی به‌یانی ی���ازده‌ی ئازار‬ ‫پێشمه‌رگه‌ بوم ده‌سبه‌جێ ده‌مگوێزنه‌وه‌‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫ی خێزانه‌كه‌ت‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫ت���وڕه‌و بێ���زار ده‌رده‌ك���ه‌ون‪ ،‬تۆش‬ ‫واهه‌ست ده‌كه‌یت كه‌تۆ به‌شێك بیت‬ ‫له‌و كێشانه‌یان‪.‬‬

‫بۆ مه‌حكه‌مه‌ی سه‌وره‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێ‌ "پاش���ان ب���ۆ ماوه‌ی‬ ‫دومانگ به‌ند ده‌كرێم‌و دواتر له‌به‌رلێهاتویی‬ ‫له‌كاره‌كه‌م���دا له‌ڕێگه‌ی ئه‌فس���ه‌رێكه‌وه‌‬ ‫به‌پله‌ی عه‌قید ئازاد ده‌كرێم"‪.‬‬ ‫س���ابیر حه‌مه‌ڕه‌زا رایگه‌یان���د "دوای‬ ‫ئه‌وه‌ گه‌ڕامه‌وه‌ بۆ ماوه‌یه‌ك ده‌س���تمكرد‬ ‫ب���ه‌كاری ئ���ازاد ئه‌مه‌ له‌پ���اش ئه‌وه‌ی‬ ‫توش���ی ده‌یان ڕوداوی ناخۆش بوم له‌و‬ ‫نێوه‌ن���ده‌دا زه‌مه‌ن ه���ات‌و زه‌مه‌ن ڕۆیی‬ ‫له‌دوای ڕاپه‌ڕی���ن به‌بڕیارێكی ئه‌وكاته‌ی‬ ‫حكومه‌تی ك���وردی ئێمه‌ ئیعاده‌كراینه‌وه‌‬ ‫ئیتر دیس���انه‌وه‌ لیژنه‌ دروست كرایه‌وه‌‬ ‫گه‌ڕاینه‌وه‌ س���ه‌ر وه‌زیفه‌كانمان‌و من ناوم‬ ‫له‌مروری كه‌ركوك ده‌رچو"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ هاتوچ���ۆی‌ كه‌ركوكی���ش‬ ‫وتی‌ "بناغه‌ی م���روری كه‌ركوك به‌نده‌و‬ ‫دو ئه‌فس���ه‌ری دی دامانمه‌زران���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫ئ���ه‌وده‌م به‌بڕیاری هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫ئاراس���ته‌ده‌كراین‌و دوات���ر هه‌ر له‌س���ه‌ر‬ ‫میالك���ی س���لێمانی بنك���ه‌ی م���روری‬ ‫كه‌ركوكمان برده‌ ده‌ربه‌ندیخان‌و چه‌ندین‬ ‫كه‌س���ی ترمان دامه‌زراند تا وایلێهات بو‬ ‫به‌دامه‌زراوه‌یه‌كی پته‌و"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌پاشاندا به‌ڕێوبه‌ری گشتی‬ ‫هاتوچۆی س���لێمانی ئه‌وكات منی نارد‬ ‫ب���ۆ چه‌مچه‌ماڵ دیس���انه‌وه‌ خۆم‌و چه‌ند‬ ‫مه‌فره‌زه‌یه‌ك بنیات���ی بنكه‌ی هاتوچۆی‬ ‫چه‌مچه‌ماڵمان دامه‌زراند له‌ساڵی‪‌١٩٩٣‬و‬ ‫بۆم���اوه‌ی ‪١١‬س���اڵ له‌چه‌مچه‌ماڵی���ش‬ ‫به‌رده‌وام بوم له‌سه‌ر كاره‌كه‌م له‌سایه‌ی‬ ‫هیمه‌تی خ���وا هاوكارم ب���و تاڕاده‌یه‌ك‬

‫دوپشک‬ ‫ی‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه هیچ كێشه‌یه‌كی‌ ته‌ندروست ‌‬ ‫ی‬ ‫یاخود داراییت نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم كێشه‌ ‌‬ ‫خێزانه‌كه‌ت زیاتر ماندوت بكات‪.‬‬

‫كاره‌كان به‌باشی به‌ڕێوه‌ده‌چو"‪.‬‬ ‫له‌پاش ماوه‌یه‌ك ده‌كرێته‌ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫بنكه‌ی‌ هاتوچ���ۆی‌ چه‌مچه‌ماڵ‌و له‌باره‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و قۆناغه‌ش‪ ،‬س���ابیر حه‌مه‌ڕه‌زا وتی‌‬ ‫"هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و ماوه‌یه‌ی من به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫بنكه‌ی چه‌مچه‌ماڵ ب���وم خۆتان ده‌زانن‬ ‫دۆخ���ی واڵتم���ان مه‌ترس���یداربو له‌ڕوی‬ ‫ئه‌منیی���ه‌وه‌ به‌و حوكم���ه‌ی چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫خه‌ت���ی ته‌ماس ب���و له‌نێ���وان قیاده‌ی‬ ‫كوردی‌و حكومه‌تی به‌عسدا هه‌ربۆیه‌ هه‌ر‬ ‫ئاشوبێك بهاتایه‌ س���ه‌ره‌تا چه‌مچه‌ماڵی‬ ‫ده‌شێال دواتر ده‌چوه‌ سه‌ر شاره‌كانی تری‬ ‫كوردستان هه‌ربۆیه‌ به‌رپرسیارییه‌تیه‌كی‬ ‫گه‌وره‌و مێژویی كه‌وتبوه‌ س���ه‌ر ئه‌ستۆی‬ ‫خودی من‌و منیش زۆر به‌وردی مامه‌ڵه‌م‬ ‫ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫به‌ڕێوبه‌ری ئێستای هاتوچۆی چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌ودا بوه‌‌و ئه‌وكات پله‌ی عه‌ریف‬ ‫بوه‌‌و وت���ی‌ "كاتێك ئ���ه‌م دامه‌زراوه‌یه‌م‬ ‫دامه‌زراند ته‌نها خۆم‌و‪١٢‬پۆلیس���ی مرور‬ ‫بوین"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ئاش���ته‌واییكردنی‌ له‌نێوان‬ ‫هۆز‌و تی���ره‌ ناكۆكه‌كانی‌ چه‌مچه‌ماڵیش‪،‬‬ ‫س���ابیر حه‌م���ه‌ڕه‌زا وت���ی‌ "مه‌س���ه‌له‌ی‬ ‫نێوه‌ندگی���ری ئاش���ته‌وایی نه‌ریتێ���ك‬ ‫ب���وه‌ له‌دێرزه‌م���ان‌و باوباپیرانمان���ه‌وه‌‬ ‫ماوه‌ هه‌ربۆی���ه‌ به‌په‌ن���ای كاره‌كه‌مه‌وه‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی گش���تی له‌دوای س���اڵی‬ ‫هه‌شتاكان به‌دواوه‌ س���ه‌ره‌تا وه‌ك ده‌م‬ ‫س���پی بنه‌ماڵه‌ دواتر په‌لی هاویشت بۆ‬ ‫نێوه‌ندگی���ری نێ���وان ه���ۆزو تیره‌كانی‬

‫که‌‌وان‬ ‫له‌گه‌ڵ كه‌س���ێك گفتوگۆیه‌ك ده‌كه‌ن‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه كێش���ه‌یه‌ك له‌ئه‌نجامی‌ ئه‌و‬ ‫قسه‌كردن ‌ه دروست بێت له‌نێوانتان‪.‬‬

‫چه‌مچه‌ماڵ‌و كوردستان"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ده‌توانم بڵێم ئێمه‌ توانیومان ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای ده‌س���تكردنمان به‌م كاره‌‬ ‫ده‌یان بابه‌تی لێ���واری مه‌رگمان كردوه‌‬ ‫به‌ئاشته‌وایی‌و قسه‌ی خۆمان تێدا كردوه‌‌و‬ ‫هۆكارێك بوین بۆ ئه‌وه‌ی له‌كێش���ه‌یه‌كدا‬ ‫خوێ���ن نه‌ڕێ���ژرێ به‌بێ په‌ناب���ردن بۆ‬ ‫مه‌كته‌به‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان"‪.‬‬ ‫س���ابیر حه‌م���ه‌ڕه‌زا رایگه‌یان���د "من‬ ‫خۆم پیاوی قانون���م هه‌رگیزیش نامه‌وێ‬ ‫بابه‌تی قان���ون تێك���ه‌اڵوی په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌كان بكرێت به‌اڵم له‌هه‌مان‬ ‫كاتدا له‌زۆربه‌ی زۆری واڵتان ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پیران‌و پیاوماقواڵن‌و ڕیشس���پیان هه‌یه‌‬ ‫ب���ۆ چاره‌س���ه‌ركردنی بابه‌تگه‌لێ���ك كه‌‬ ‫چاره‌نوسسازه‌"‪.‬‬ ‫س���ابیر حه‌مه‌ڕه‌زا له‌رێگه‌ی‌ ئاوێنه‌وه‌‬ ‫ئه‌م په‌یامه‌ش���یدا "نزیكه‌ی‪١٠‬س���اڵ به‌ر‬ ‫له‌ئێس���تا له‌گه‌ڕه‌كێك���ی چه‌مچه‌ماڵ���دا‬ ‫له‌كارێكی خۆبه‌خشیدا پارچه‌ زه‌وییه‌كی‬ ‫ش���اره‌وانیم به‌پ���اره‌ی گیرفان���ی خۆم‬ ‫كڕیی���ه‌وه‌ بۆ دروس���تكردنی مزگه‌وتێك‬ ‫له‌پاشان به‌هه‌وڵی‌ كه‌س���انی خێرخوازو‬ ‫ده‌وروبه‌ر مزگه‌وته‌كه‌ دروس���تكرا به‌ناوی‬ ‫(س���ابری)‌و بۆچونێك هه‌ی���ه‌ كه‌ده‌ڵێ‬ ‫به‌ناوی خۆیه‌وه‌ ناونراوه‌ به‌اڵم من لێره‌وه‌‬ ‫ڕایده‌گه‌یه‌ن���م ناولێنانی ئ���ه‌و مزگه‌وته‌‬ ‫به‌ڕێوبه‌رایه‌ت���ی ئه‌وق���اف ناوی���ان لێنا‬ ‫به‌ناوی شاعیرێكی كورده‌وه‌ كه‌ زۆربه‌ی‬ ‫ش���یعره‌كانی ڕێچكه‌ی ته‌سه‌وفه‌ من هه‌ر‬ ‫كارێك ك���ه‌ كردبێتم له‌پێناو جوانكردنی‬ ‫وێنای شاره‌كه‌م‌و واڵته‌كه‌مدا بوه‌"‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫ی ئێستات بمێنه‌ره‌وه‌ بیر‬ ‫به‌و شێوه‌ی ‌ه ‌‬ ‫له‌هیچ بریارێ���ك مه‌كه‌ره‌و‌ه كه‌ دواتر‬ ‫ی‬ ‫په‌ش���یمان ببیت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ختت رۆژ ‌‬ ‫یه‌كشه‌مه‌یه‌‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ناتوانی���ت روب���ه‌روی‌ ئ���ه‌و‬ ‫قورس���اییه‌ ببیت���ه‌و‌ه ك��� ‌ه له‌ژیانت‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه پێویسته‌ رێڕه‌وی‌ ژیانت‬ ‫بگۆڕیت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ی ك ‌ه ب���اری‌ دارایت‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ه���ۆ ‌‬ ‫تۆزێك باش���تره‌‪ ،‬ده‌كرێ���ت له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كه‌ت ده‌رچونێك بكه‌ن‬ ‫پێكه‌وه‌‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ئانیشك‌و ئه‌ژنۆكانت‬ ‫سپی‌ بكه‌ره‌وه‌‬

‫كێش����ه‌ی‌ ئه‌س����مه‌ربون یاخود‬ ‫ره‌ش����بونی‌ ئه‌نیش����ك‌و ئه‌ژنۆكان‬ ‫الی‌ هه‌مو خانمێك هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌پێستی‌‬ ‫ئه‌و ناوچانه‌ ئه‌س����تورن‌و له‌كاتی‌‬ ‫به‌ركه‌وتنی����ان به‌هه‌ت����او ت����ۆخ‬ ‫ده‌بنه‌وه‌ به‌تایبه‌تی����ش ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫پێستیان ئه‌سمه‌ره‌‪ .‬بۆرزگار بونت‬ ‫له‌م حاڵه‌ته‌ ئه‌م هه‌نگاوانه‌ بكه‌‪.‬‬

‫لیمۆك����ه‌ی‌ پێوه‌بێ����ت بۆماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 15‬خول����ه‌ك‪ ،‬دوات����ر په‌رۆیه‌ك‬ ‫ته‌ربكه‌ به‌ئاوی‌ ش����له‌تێن‌و چه‌ند‬ ‫خوله‌كێك ئه‌و شوێنانه‌ی‌ پێ‌ پاك‬ ‫بكه‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫‪ .2‬كه‌وچكێ����ك زه‌یتی‌ گوێزی‌‬ ‫هیندی‌ له‌ك����ه‌ڵ نیوكه‌وچك ئاو ‌‬ ‫ی‬ ‫لیمۆ تێكه‌ڵ به‌یه‌ك بكه‌‪ ،‬له‌ ئه‌ژنۆ‬ ‫ئه‌نیشكه‌كانی‌ بده‌ دواتر به‌ لفكه‌و‬ ‫‪ .1‬لیمۆی����ه‌ك له‌ت بكه‌و بیهێنه‌ پاش ‪ 30‬خوله‌ك به‌ ئاو‌و سابون‬ ‫ی بیشۆ‪.‬‬ ‫به‌ئه‌ژنۆو ئانیشكه‌كانت‪ ،‬با ئاو ‌‬

‫‪ .3‬تۆزێك زه‌یتی‌ زه‌یتون له‌گه‌ڵ‬ ‫كه‌مێك شه‌كر به‌مه‌رجێك زه‌یته‌ك ‌ه‬ ‫ی بڕی‌ شه‌كره‌ك ‌ه بێت‪ ،‬تێكه‌ڵ‬ ‫نیوه‌ ‌‬ ‫به‌ی���ه‌ك بك���ه‌و بی���د‌ه له‌وناوچان ‌ه‬ ‫بۆماو‌هی‌ پێنج خوله‌ك بیهێن ‌ه به‌و‬ ‫ش���وێنانه‌یه‌ دواتر به‌ئاو و سابون‬ ‫بیش���ۆ‪ .‬ئه‌م گیراوه‌ی ‌ه ئ���ه‌و خان ‌ه‬ ‫ی ئه‌و شوێن ‌ه له‌ناو ئه‌بات‪،‬‬ ‫مردوانه‌ ‌‬ ‫چونك ‌ه ئه‌س���مه‌ربونی‌ ئانیش���ك‌و‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ژن���ۆكان ده‌گه‌ڕێت���ه‌و‌ه بۆمردن ‌‬ ‫ئه‌و پێس���تانه‌ی‌ ئه‌و شوێنه‌ دواتر‬ ‫ره‌ش بونی‌‪.‬‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر که‌ریم‬ ‫عومه‌ر عه‌لی‌ ‪ 38‬ساڵه‌ به‌كۆالنه‌كانی‌‬ ‫شاری سلێمانیدا ده‌گه‌ڕێت‌و چه‌قۆ‬ ‫تیژده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "له‌ ‪ 10‬ساڵیه‌وه‌‬ ‫ئه‌مه‌ پیشه‌مه‌"‪.‬‬

‫کاوڕ‬ ‫زۆر به‌په‌ل��� ‌ه كاره‌كانت ده‌كه‌یت ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫ی داوا ‌‬ ‫ێ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫چه‌ن���د رۆژه‌ به‌ب��� ‌‬ ‫ی تر بكه‌یت‪.‬‬ ‫یارمه‌تی‌ له‌كه‌س ‌‬

‫ته‌نها كه‌س نیم ئه‌و كاره‌م كردبێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ئێستادا ته‌نها خۆم ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "له‌سااڵنی‌ نه‌وه‌ده‌كاندا چه‌ند‬ ‫هاواڵتیه‌ك له‌شاری‌ سلێمانی‌ هه‌مان كاریان‬ ‫ده‌كرد به‌اڵم ئێستا هاوپیشه‌كانم زۆربه‌یان‬ ‫له‌ژیان����دا نه‌ماون‌و هه‌ندێكیش����یان وازیان‬

‫گا‬

‫ئوم كه‌لسوم‬ ‫ی گۆرانی‌ ده‌ڵێ‌‬ ‫له‌چایخانه‌یه‌كی‌ سلێامن ‌‬ ‫ئا‪ :‬كارزان تاریق‬ ‫ماوه‌ ‌ی ‪ 12‬ساڵه‌ له‌یه‌كێك له‌فه‌رع ‌ه‬ ‫الوه‌كییه‌كان ‌ی شه‌قام ‌ی مه‌وله‌وی‌ شار ‌ی‬ ‫سلێمانی‌ چایخانه‌یه‌ك هه‌یه‌ كه‌ تائێستا‬ ‫ناوی‌ نییه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆ ‌ی عاشقبون ‌ی‬ ‫خاوه‌نه‌كه‌ی‌ به‌ده‌نگ ‌ی هونه‌رمه‌ند ‌ی‬ ‫به‌ناوبانگی‌ میسر ‌ی ئوم كه‌لسوم‬ ‫چایخانه‌كه‌ ناونراوه‌ كه‌لسوم‌و له‌ماوه‌ ‌ی‬ ‫كاركردنی‌ له‌كاتژمێر‪7‬ی‌ به‌یانیه‌و‌ه‬ ‫ده‌نگی‌ ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ له‌و شه‌قام ‌ه‬ ‫به‌رگوێی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌كه‌وێت ك ‌ه‬ ‫به‌وێدا گوزه‌رده‌كه‌ن‪.‬‬

‫ی ژیان ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 38‬ساڵ ‌ه پژێوی ‌‬ ‫له‌سه‌ر چه‌قۆ تیژكردنه‌وه‌یه‌‬ ‫عوم����ه‌ر عه‌لی‌ ب����اس ل����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫‪ 38‬س����اڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر كه‌ ته‌مه‌نی‌ ‪ 10‬سااڵن‬ ‫ب����وه‌‪ ،‬ب����ۆ به‌ڕێوه‌بردنی‌ بژێ����وه‌ی‌ ژیانی‌‬ ‫خێزانه‌كه‌ی‌ مه‌كینه‌یه‌ك����ی‌ چه‌قۆتیژكردنی‌‬ ‫كڕیوه‌و ده‌ستیكردوه‌ به‌كاركردن‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"سه‌ره‌تای‌ كاركردنم له‌پێنجوێن‌و شانێری‌‬ ‫بو‪ ،‬دواتر هاتمه‌ شاری‌ سلێمانی‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ك����ۆاڵن به‌ك����ۆاڵن‌و گ����ه‌ڕه‌ك‬ ‫به‌گه‌ڕه‌ك����ی‌ ش����ار گ����ه‌ڕاوم‌و چه‌ق����ۆم‬ ‫تیژكردوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬ئێس����تاش زۆرب����ه‌ی‌‬ ‫دوكانداره‌كانی‌ ش����ار له‌ده‌الك‌و گه‌زه‌كان‌و‬ ‫به‌رگ����دروه‌كان الی‌ م����ن چه‌قۆ‌و مقه‌س����ت‬ ‫تیژده‌كه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫وه‌ك ئه‌م كاریان ده‌كرد به‌چه‌رخ چه‌قۆیان‬ ‫تیژده‌كرده‌وه‌ زۆر كه‌م بون‌و له‌س����لێمانیدا‬ ‫ته‌نه����ا خ����ۆی‌ به‌چه‌رخ����ی‌ كاره‌بای����ی‌‬ ‫كارده‌كات‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و وتی‌ "به‌درێژایی‌ ئه‌م هه‌مو س����اڵه‌‬ ‫توانیوم����ه‌ بژێ����وی‌ خێزانه‌كه‌م����ی‌ پێپه‌یدا‬ ‫بك����ه‌م‌و تامردنیش به‌رده‌وام ده‌بم‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌كارێكی‌ حه‌اڵڵی‌ ده‌زانم"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "له‌شاری‌ سلێمانی‌ ته‌نها كه‌سم‬ ‫كه‌ ئێستا ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ئام����اژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات ك����ه‌ هاواڵتیه‌ك‬ ‫به‌ناوی‌ عه‌بدواڵ بانبه‌رد یه‌كه‌م كه‌س بوه‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌ی‌ كردوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی "له‌خێزانه‌كه‌ماندا‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫كامه‌رانی‌ چایچ ‌ی ك ‌ه خاوه‌نی‌ چایخانه‌ ‌ی‬ ‫كه‌لسوم ‌ه به‌ ئاوێنه‌ ‌ی راگه‌یاند "ماوه‌ ‌ی ‪25‬‬ ‫س���اڵه‌ كار ‌ی چایچیه‌ت ‌ی ده‌كه‌م‌و له‌دوا ‌ی‬ ‫دانانی‌ ئه‌و چایخانه‌یه‌ی‌ كه‌ ئێس���تا كار ‌ی‬ ‫تێ���دا ده‌كه‌م بۆ ماوه‌ ‌ی ‪ 9‬س���اڵ ‌ه ده‌نگ ‌ی‬ ‫هونه‌رمه‌ند ئوم كه‌لس���وم نه‌كوژاوه‌ته‌و‌ه‬ ‫تێیداو به‌ئێم پ ‌ی ‪ 3‬به‌رده‌وام گۆرانیه‌كان ‌ی‬ ‫ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ لێده‌ده‌م"‪.‬‬ ‫كامه‌ران ه���ا‌وكات له‌گ���ه‌ڵ لێدانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫گۆرانیی���ه‌كان ت���ه‌واو ‌ی دوكانه‌ك���ه‌ ‌ی‬ ‫به‌ره‌سمی‌ كه‌لس���وم ڕازاندوه‌ته‌وه‌و ته‌نها‬ ‫ب���ۆ ماوه‌یه‌كی‌ كورت ب���ۆ نوێكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫دوكانه‌كه‌ ره‌سمه‌كانیان البردوه‌‪.‬‬

‫كامه‌رانی‌ چایچ ‌ی ده‌ڵێت "زۆر عاش���ق ‌ی‬ ‫ده‌نگ ‌ی كه‌لسومم‌و به‌رده‌وام گۆرانیه‌كان ‌ی‬ ‫گوێلێده‌گ���رم‌و بێ���زار نابم‪ ،‬ئه‌وانه‌ش���ی‌‬ ‫دێن���ه‌ چایخانه‌كه‌ وه‌ك خۆمن هه‌میش��� ‌ه‬ ‫داواده‌ك���ه‌ن ده‌نگ���ی‌ گۆرانی���ه‌كان زیاد‬ ‫بكه‌م ك��� ‌ه ئه‌وانی���ش به‌ته‌مه‌نه‌كانن ك ‌ه‬ ‫به‌شێكی‌ زۆریان كوردن‌و به‌شێكی‌ تریان‬ ‫عه‌ره‌بن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "كه‌ گو ‌ێ له‌گۆرانیه‌كان ‌ی ئوم‬ ‫كه‌لس���وم ده‌گرم له‌خۆشیدا هه‌ڵدێمه‌وه‌و‬ ‫كه‌س���ی‌ واش هه‌ی ‌ه كه‌ هات���و‌ه به‌چه‌ند‬ ‫سه‌عات گوێی‌ له‌ده‌نگی‌ كه‌لسوم گرتوه‌و‬ ‫گریاوه‌"‪.‬‬

‫شایه‌ته‌كانی‌ دوێنێی‌ كورد له‌ئه‌سته‌نبوڵن‬ ‫له‌بیناڵ���ه‌ی‌ س���ااڵنه‌ ‌ی نێونه‌ته‌وه‌ی��� ‌ی‬ ‫ئه‌س���ته‌نبوڵ هونه‌رمه‌ندی‌ شێوه‌كاری‌ كورد‬ ‫د‪.‬عوس���مان محه‌مه‌د قادر پێش���انگه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ش���ێوه‌كار ‌ی به‌ناونیشانی‌ (ش���ایه‌ته‌كان ‌ی‬ ‫دوێنێ‌) كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌پێش���انگه‌كه‌‌و له‌لێدوانێك ‌ی‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ د‪.‬عوس���مان محه‌م���ه‌د قادر وت ‌ی‬ ‫"بیناڵه‌ی سااڵنه‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی ئه‌سته‌نبوڵ‬ ‫نزیكه‌ ‌ی ‪25‬س���اڵه‌ دامه‌زراوه‌‌و هه‌مو ساڵێك‬ ‫گه‌له‌ریی‌و رێكخراو‌ه هونه‌رییه‌كانی ئه‌د‌هب‌و‬ ‫هون���ه‌ر خۆیان ئام���اده‌ ده‌ك���ه‌ن بۆی كه‌‬ ‫باش���ترین هونه‌رمه‌ند له‌م بیناڵه‌دا پیشان‬ ‫بده‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "له‌مانگ���ی‌ نیس���ان ‌ی ‪2015‬دا‬ ‫كه‌پێش���انگه‌یه‌كم هه‌بو له‌ش���ار ‌ی دیاربه‌كر‬ ‫له‌س���ه‌ر گێڕان���ه‌وه‌ی‌ بیره‌وه‌رییه‌كان���م‬ ‫له‌ئه‌نفال���دا‌و هه‌م���و تابلۆكان���م باس���یان‬ ‫له‌به‌رده‌وام���ی جینۆس���اید‌و كوردك���وژی‬ ‫به‌رده‌وام���ی جینۆس���اید له‌كوردس���تان‬ ‫به‌ئێزیدی‌‌و مه‌س���یحی‌و نه‌ته‌وه‌كانی تره‌و‌ه‬ ‫به‌رده‌وامییه‌كی ئه‌و مه‌رگه‌س���ات ‌ه هه‌میش ‌ه‬ ‫به‌رۆكی ئێم��� ‌ه ده‌گرێ‌و ئه‌م تاقیكردنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌موێنه‌ بو له‌توركیادا كه‌ له‌شارێكی كورد ‌ی‬ ‫وه‌ك ئام���ه‌ددا بتوانین باس���ی كوردكوژی‌و‬

‫ئازاره‌كانی كورد بكه‌یت"‪.‬‬ ‫عوس���مان محه‌مه‌د قادر ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌كات كه‌ له‌پێش���انگه‌كه‌ی‌ شار ‌ی ئامه‌ددا‬ ‫فه‌ی���از رێكخ���ه‌ری‌ پێش���انگه‌ ‌ی هونه‌ری‌‌و‬ ‫س���ه‌رۆك ‌ی رێكخراوێك ‌ی هونه‌ری‌ به‌ئه‌زمون ‌ه‬ ‫به‌ن���او ‌ی (‪) Karsi Sanat Calismalari‬‬ ‫زۆر سه‌رس���امیی‌ خ���ۆی به‌رامبه‌ر كاره‌كان‬ ‫پیش���انداو ئاگاداریان كردم ك���ه‌ كاره‌كانم‬ ‫له‌بیناڵه‌ی ‪ 2015‬پیشان ده‌درێت‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێس���تا هه‌لێكی‌ زۆر گه‌وره‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ گه‌وره‌ترین‌و باش���ترین بینه‌ر سه‌ردانی‬ ‫ئه‌م بیناله‌یه‌ ده‌ك���ه‌ن چونكه‌ جگ ‌ه له‌وه‌ی‬ ‫گه‌له‌رییه‌ك���ی زۆری به‌ئه‌زمونه‌ س���ااڵنه‌ش‬ ‫پێش���انگه‌یه‌كی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ كتێب���ی‌ تێ���دا‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ب���ۆ كردنه‌وه‌ی‌ پێش���انگه‌كه‌ باش���ترین‬ ‫شوێنی‌ بیناله‌كه‌ دراوه‌ته‌ ئه‌م هونه‌رمه‌نده‌‌و‬ ‫ره‌چ���او ‌ی ته‌كنیكی‌ هونه‌ری‌ ك���راوه‌‌و كۆ ‌ی‬ ‫تابلۆ نیش���اندراوه‌كانیش بریتی‌ بون ل ‌ه ‪20‬‬ ‫تابلۆی‌ قه‌باره‌ گ���ه‌وره‌‌و ‪ 25‬تابلۆی‌ قه‌بار‌ه‬ ‫بچكۆله‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ بابه‌تی‌ تابلۆكانیش‪ ،‬د‪.‬عوسمان‬ ‫محه‌مه‌د قادر وت���ی‌ "بابه‌تی‌ تابلۆكان باس‬ ‫له‌ی���اده‌وه‌ر ‌ی جه‌نگ‌و كاره‌س���ات ‌ی ئه‌نفال‌و‬

‫به‌رده‌وام��� ‌ی كۆمه‌ڵكۆژی���ی ك���ورد ده‌كات‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌دا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ب���اوه‌ڕم وای���ه‌‌و واده‌زانم زۆر‬ ‫گرنگ���ه‌ بتوانین ئ���ازاری گه‌له‌كه‌مان وه‌ك‬ ‫مرۆڤ به‌رینه‌ ناو چاالكیی ‌ه جیهانیه‌كانه‌و‌ه‬ ‫به‌تایبه‌تی له‌ناو رژێمێكدا تاس���ه‌ر ئێسقان‬ ‫هه‌وڵ ده‌دات رێگری له‌ ئازادیت بگرێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و هونه‌رمه‌نده‌ ئاماژ‌ه بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ له‌كردنه‌وه‌ی‌ پێش���انگه‌كه‌دا چاوه‌ڕوان ‌ی‬ ‫رێگری‌‌و كێش���ه‌ی‌ زۆری‌ كردو‌ه به‌اڵم خۆ ‌ی‬ ‫وته‌نی‌ "تائێس���تا بینه‌ره‌كان به‌هه‌س���تێك ‌ی‬ ‫مرۆیی‌ جوان���ه‌و‌ه دێنه‌ پێش���انگه‌كه‌‌و زۆر‬ ‫ب���ه‌وردی له‌تابل���ۆكان ورد ده‌بنه‌وه‌‌و نۆت‬ ‫ده‌نوس���ن‌و وێن���ه‌ی‌ ده‌گرن‌و هه‌س���تێكی‬ ‫نائاساییان الدروست ده‌بێت دیار‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫نه‌ریتی مرۆڤه‌‌و ئه‌وه‌ی سیاس���ه‌ت ده‌یكات‬ ‫جیاوازه‌و حكومه‌ت ماسكێكی تری هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫د‪.‬عوس���مان محه‌م���ه‌د ق���ادر هێم���ا بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌ئه‌س���ته‌نبوڵ به‌چاوێك ‌ی‬ ‫جیاوازه‌وه‌ ب ‌ه به‌راورد له‌كوردستان ته‌ماشا ‌ی‬ ‫كار‌ه هونه‌رییه‌كانی‌ ئه‌و كراوه‌‌و له‌و باره‌یه‌و‌ه‬ ‫وتی‌ "ئاسوده‌م ك ‌ه هه‌ست ده‌كه‌م به‌گرنگی‌و‬ ‫به‌چاوێكی جیاواز له‌واڵتی خۆم خوێندنه‌و‌ه‬ ‫بۆ كاره‌كانم ده‌كرێت"‪.‬‬

‫له‌كاره‌كه‌یان هێن����اوه‌‌و له‌دوای‌ منیش ئه‌م‬ ‫پیشه‌یه‌ له‌ناوده‌چێت"‪.‬‬ ‫عومه‌ر عل����ی‌ له‌دایكبوی‌ ش����ارۆچكه‌ی‌‬ ‫پێنجوینی‌ س����ه‌ر به‌پارێزگاری‌ سلێمانیه‌‌و‬ ‫له‌س����اڵی‌ ‪1983‬ه‌وه‌ ژیان����ی‌ هاوس����ه‌رێتی‌‬ ‫پێكهێناوه‌‌و خاوه‌نی‌ دو كوڕ‌و دو كچه‌‪.‬‬

‫دوانه‌‬

‫پێویست ‌ه زیره‌كی‌‌و لێهاتویی‌ خۆت له‌م كۆمه‌ڵێ���ك كارت هه‌ی���ه‌و ده‌ته‌وێ���ت‬ ‫ی ئ���ه‌م هه‌فته‌ی ‌ه‬ ‫ی س���ه‌رجه‌میان كۆتای ‌‬ ‫چه‌ن���د رۆژه‌دا به‌كاربێنی���ت‪ ،‬زانیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌واو بكه‌یت‪ ،‬پێویس���تت به‌ هه‌وڵ ‌‬ ‫كۆبكه‌ره‌وه‌ له‌به‌رامبه‌ره‌كه‌ت‪.‬‬ ‫زیاتره‌‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫ی پێویس���ته‌ به‌س���ه‌رجه‌م راپ���ۆرت‌و‬ ‫ل���ه‌م كات���ه‌دا خ���ۆت زۆر س���ه‌رقاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێندنه‌وه‌و ك���ردوه‌و كه‌متر بایه‌خت كاره‌كانت���دا بچیته‌و‌ه پێ���ش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بكه‌یت‪.‬‬ ‫به‌ش���وێنی‌ كاره‌ك ‌هت‌و ده‌وروبه‌ره‌كه‌ت پێشكه‌شی‌ به‌سه‌روی‌ خۆت ‌‬ ‫داوه‌‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ی ئه‌كه‌یت‌و به‌هه‌مو‬ ‫هه‌ست به‌دڵخۆش ‌‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك خ���ۆت له‌كێش���ه‌كان‌و‬ ‫ناخۆشییه‌كان به‌دورگرتوه‌‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫پارادۆکسەکانی جوانناسیی‬ ‫ئاراس فه‌تاح‬ ‫هه‌م���و کولتورێک‌و هه‌م���و قۆناغێکی‬ ‫مێژوی���ی پێوەرو بەه���ای تایبەتی خۆی‬ ‫بۆ جوانیی هه‌یە کە دەش���ێت بۆ ئەوانی‬ ‫تر جێگای سەرس���وڕمان‌و قبوڵنەکردن‬ ‫بێت‪ .‬لەزۆرینەی کولت���ورە دێرینەکاندا‬ ‫کەللەس���ەری قۆقزیی جوانترین فۆرمی‬ ‫س���ەر ب���و‪ .‬ه���ه‌ر لەمنداڵییەوە س���ەر‬ ‫بەشێوەیەک دەپێچرایەوە کە لەپێشەوە‬ ‫چ���او دەردەپۆقیی‌و لەپش���تەوە فۆرمی‬ ‫قۆقزی���ی وەردەگ���رت‪ .‬الی هه‌ندێ���ک‬ ‫گروپی���ش لەبری ئەوەی فۆرمی س���ەر‬ ‫بەرەو دواوە دەرپۆقێت‪ ،‬بەرەو سەرەوە‬ ‫لولدەک���را‪ .‬بەپێ���ی لێکۆڵین���ەوەکان‬ ‫پێدەچێت ئەم کردەیە سیمبۆڵێک بوبێت‬ ‫بۆ خۆجیاکردنەوەی رەگەزەکان لەیەکتر‬ ‫یان پای���ەی گروپ���ە کۆمەاڵیەتییەکانی‬ ‫کۆمەڵەیەک لەیەکتر‪ .‬ئەو قۆقزییەی سەر‬ ‫کە ئێمە لەمڕۆدا بەناشرین‌و بەزیانبەخش‬ ‫دەیبینین‪ ،‬بۆ ئەو س���ەردەمەی چەندین‬ ‫کولتوری مرۆڤایەتی لەئەفریقاو ئاس���یاو‬ ‫ئەمری���کای ک���ۆن‌و باش���وری ئەوروپا‪،‬‬ ‫ئێس���تاتیکای جوانی���ی‌و دەس���ەاڵتی‬ ‫پێکدەھێنا‪.‬‬ ‫لەئیمپڕاتۆرییەتی قەیس���ەریی چیندا‬ ‫لەس���ەدەی حەڤدەهه‌م���ەوە تاوەک���و‬ ‫سەرەتاکانی سەدەی بیستەم‪ ،‬شکاندنی‬ ‫پاژن���ەی ژن���ان‌و بچوکردن���ەوەی پێیان‬ ‫بۆ‪١٧‬سانتیمەتر‪ ،‬پێوەری کامڵی جوانیی‬ ‫بو و وەک���و بەهایەکی جوانناس���یی بۆ‬ ‫بەژنی ژن���ان هه‌ژمار دەکرا‪ .‬ئەم پێوەرە‬ ‫ئێس���تاتیکییەی پیاو بۆ جوانیی ژنان‪،‬‬ ‫پابەند بو بەئازارێک���ی بێپایانی خانمان‬ ‫کە خۆی لەخانەی کردەی ئەشکەنجەداندا‬ ‫دەبینییەوە وەک بەرهه‌مھێنانی جوانیی‪.‬‬ ‫پرس���ی س���ەرەکییش ل���ەم جوانییەدا‪،‬‬ ‫پرسی دەس���ەاڵتی پیاوە بەس���ەر ژندا‬ ‫لەڕێگای بەخش���ینی فۆرمێک لەجوانیی‬ ‫کە جەستەی دەش���ێوێنراو نەیدەتوانی‬ ‫بەئاس���انی هاتوچۆبکات‌و بەمشێوەیەش‬ ‫لەژێ���ر کۆنترۆڵی پی���اودا دەھێڵرایەوە‪.‬‬ ‫ئەم شێواندنەی جەستەی ژنان دواپلەی‬ ‫جوانیی س���ەردەمی خۆی ب���و‪ ،‬وەھمی‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی ئ���ەوەی دروس���تدەکرد‬ ‫کە تۆ کەس���ێکی ئاس���ایی نیت‌و لەوانی‬

‫ت���ر جوانتری���ت‌و لەگروپەکان���ی تریش‬ ‫بااڵتریت‪.‬‬ ‫لەس���ەردەمانێکدا ژنی سمتئەس���تورو‬ ‫جوانی���ی‬ ‫دواپل���ەی‬ ‫گۆش���تن‬ ‫بەرجەستەدەکردو پاشان ناوقەدباریکیی‌و‬ ‫بەژن‪-‬قەڵەمیی جێگەی گرتەوە‪ .‬لەدونیای‬ ‫سەرمایەدارییش���دا ک���ە گەورەتری���ن‬ ‫بەرهه‌مھێنی پێوەری جوانییە لەناو بازاڕدا‪،‬‬ ‫دەبینین هه‌ڵبژاردنی خانمان بۆ نمایشی‬ ‫جلوبەرگ بەپێی بەژن‌و بااڵو قورس���ایی‬ ‫جەستەیانەوە دەستنیشاندەکرێن‪ .‬کچان‬ ‫لەبەر چەند گرامێک کێشی زیاتر‪ ،‬وەکو‬ ‫نماییشکەری جلوبەرگ وەرناگیرێن‪ .‬هه‌ر‬ ‫ئەمەش���ە وادەکات کە خۆلەڕکردن ببێت‬ ‫بەکردەیەکی ھێستریائاسای کۆمەاڵیەتیی‬ ‫بۆ گەیشتن بەجوانیی ئیدیاڵ‪ .‬لەمڕۆشدا‬ ‫نەشتەرگەریی جەس���تەو دەموچاو بوە‬ ‫بەدیاردەیەک���ی بەرباڵو ب���ۆ دۆزینەوەی‬ ‫نەمریی جوانیی‌و پیرنەبون‪.‬‬ ‫بچوکترین‌و سادەترین شت لەفەلسەفەی‬ ‫جوانناس���یی فێربین ئەوەیە کە جوانیی‬ ‫ڕەهانییە‪ ،‬بەڵکو پێوەرێکی کۆمەاڵیەتی‬ ‫بەرهه‌مھێن���راوە ک���ە لەقۆناغێکەوە بۆ‬ ‫قۆناغێکی تر لەکۆمەڵگایەکەوە بۆ ئەوی‬ ‫تر لەکەس���ێکەوە بۆ ئ���ەوی تر گۆڕانی‬ ‫بەس���ەردا دێ���ت‌و بەه���او پێوەرەکانی‬ ‫دەگۆڕێن‪ .‬ئەوەی بۆ من جێگای تێڕامانە‬ ‫دۆزینەوەی پەیوەندی نێوان ئێستاتیکاو‬ ‫دەسەاڵتە‪ .‬کاتێک گوتارێک لەدایکدەبێت‬ ‫کە خەمی ئەوەیەت���ی لەدونیای ئێمەدا‬ ‫ته‌نه���ا باس لەناش���رینییەکان دەکرێت‌و‬ ‫جوانییەکانم���ان بیردەچێت���ەوە‪ ،‬دەبێت‬ ‫لەخۆمان بپرس���ین ئەم گوتارە لەکوێی‬ ‫هاوکێش���ەی س���تراتیژی دەس���ەاڵتێکی‬ ‫پەنهانەوە قسەدەکات‪ .‬چۆن خۆی دەکات‬ ‫بەدەسەاڵتێکی ئێستاتیکی‌و پێمادەڵێت‬ ‫ئ���ەوەی ئەوانی تر باس���ی لێوەدەکەن‪،‬‬ ‫ناش���رینکردنی جوانییەکان‌و وێرانکردنی‬ ‫عەشقی ژیانە‪.‬‬ ‫ئاش���کرایە کە ھونەرو زم���ان دەتوانن‬ ‫پێ���وەری جوانییم���ان هه‌ڵگێڕن���ەوەو‬ ‫ناش���رینییەکان بەجوانییەک داڕێژن کە‬ ‫شایس���تەی قبوڵکردن ب���ن‪ .‬لەھونەری‬ ‫وێنەکێش���ان‪ ،‬لەموزی���ک‌و فۆتۆگرافی‪،‬‬ ‫لەفیلمدا ئەم دەس���تکاریکردنە دەبینین‪.‬‬ ‫لەتابل���ۆی رۆژی قیامەت���ی میش���ێل‬ ‫ئەنجیل���ۆوە ک���ە وێن���ەی ش���ەیتان‌و‬

‫رۆح���ە ب���ەدەکان بەجوانترین ش���ێوە‬ ‫نماییش���دەکات‪ ،‬تاوەک���و دەگاتە فیلمی‬ ‫خوان���ە گەورەک���ەی مارک���ۆ فێرێری‪،‬‬ ‫ئەو راس���تییەمان ب���ۆ دەردەکەوێت کە‬ ‫جوانیی چەندە دەتوانێت ناش���رین بێت‪،‬‬ ‫ی���ان بەپێچەوانەوە‪ .‬تابلۆکانی ڤان کۆخ‬ ‫لەسەردەمی خۆی جێگای مەسخەرە بو‪،‬‬ ‫کەچی پاش���ان دەبێت بەقوتابخانەیەکی‬ ‫گەورەی ناو ھونەر‪ ،‬دۆخی کاندنسکیش‬ ‫لەڤان کوخ باشتر نەبو‪ .‬دیارە نمونەکان‬ ‫زۆرن‪ ،‬بەاڵم لەدونیای ئێمەدا جەوهه‌ری‬ ‫پرسیارەکە ئەوە نییە کە ناشیرینییەکانی‬ ‫دونی���ای سیاس���ەت وام���ان لێ���دەکات‬ ‫جوانییەکان نەبینین‪ ،‬بەڵکو ترسنۆکیی‬ ‫نەبینینی ناش���رینییەکان وامان لێبکات‬ ‫هاوکێش���ەکە هه‌ڵگێڕین���ەوەو بڵێین بۆ‬ ‫نایەڵ���ن جوانییەکانی ژی���ان ببینین‪ ،‬بۆ‬ ‫دەبێت هه‌ر باس لەناشرینییەکانی جیهان‬ ‫بکەین‪ .‬جوانییش دەتوانێت دەس���ەاڵت‬ ‫بێت‪ ،‬دەسەاڵتێکی ناش���رین‌و نامرۆڤانە‬ ‫دژ بەژن‌و کۆمەڵگا‪ ،‬وەکو لەو نمونانەی‬ ‫سەرەوەدا بینیمان‪.‬‬ ‫س���ەیرنییە لەکاتی جەنگیش���دا باس‬ ‫لەعەش���ق‌و جوانیی بکەی���ت‪ ،‬بەاڵم زۆر‬ ‫سەیرە باس لەناش���رینییەکان نەکەیت‪.‬‬ ‫باس���کردنی جوانیی لەناو دەسەاڵتێکی‬ ‫ناش���ریندا‪ ،‬ڕزگارکردن���ی جوانیی نییە‬ ‫لەقەڕەباڵغی ئەوانەی باس���ی ناشرینیی‬ ‫دەک���ەن‪ ،‬بەڵک���و بەجێھێش���تنی‬ ‫ناش���رینییەکان‌و ھێش���تنەوەیانە وەکو‬ ‫خۆی‪ ،‬بەاڵم بەفۆرمێکی ئێستێتیکیی‪.‬‬ ‫لەرۆش���نبیریی ئێمەدا س���ەروکارمان‬ ‫لەگ���ەڵ گوتارێک���ی نوێ���دا هه‌ی���ە کە‬ ‫بەجوان���ی دەوێرێ���ت‪ ،‬ب���ەاڵم جورئەتی‬ ‫بینینی ناش���رینییەکانی نییە‪ .‬ئێمە چی‬ ‫لەجوانییەکان���ی واڵتێکی نائینس���انیی‌و‬ ‫ناش���رین بکەین‪ ،‬کاتێ���ک جوانییبینین‬ ‫تیایدا ئازایەتیی نەوێت‪ .‬لەھیچ واڵتێکی‬ ‫س���تەمگەردا رێگە ل���ەوە نەگیراوە باس‬ ‫لەجوانی‌و عەش���ق بکەی���ت‪ ،‬بەاڵم رێگە‬ ‫ل���ەوە گیراوە ب���اس لەناش���رینییەکانی‬ ‫ژی���ان‌و دەس���ەاڵت بکەیت‪ ،‬ی���ان باس‬ ‫لەکوشتنی عەش���ق بۆ ژیان بکەیت‪ .‬من‬ ‫لەشوێنێکی تردا سەبارەت بە بەعسیزم‬ ‫باس���م لەوەک���ردوە ک���ە تۆتالیتاری���زم‬ ‫ناھێڵێت مرۆڤ بەئاس���ایی‌و سروشتیی‬ ‫بمرێت‪ ،‬بەڵک���و دەیکوژێت‪ .‬بۆیە کاتێک‬ ‫سیاس���ەت بەهاکان���ی مردن ب���ۆ دۆخە‬ ‫سروش���تییەکەی خ���ۆی دەگێڕێت���ەوە‪،‬‬ ‫دەس���تبەرداری ئەوەدەبێت کە ئینسان‬ ‫بکوژێت‪ .‬لەدیکتاتۆرییەتدا جوانییبینین‬ ‫لەناو ناشرینییەکانی ژیاندا ئازایەتییەکی‬ ‫گەورەی ناوێت‪ .‬دیکتاتۆرێک نادۆزینەوە‬ ‫رێگ���ە لەوەبگرێ���ت تۆ ش���یعرو رۆمان‬

‫قسەکردن لەسەر‬ ‫ناشرینییەکانی‬ ‫دونیای ئێمە کوشتنی‬ ‫جوانییەکان نییە‬ ‫بەڵکو قسەکردنە‬ ‫لەسەر ناشرینییەکانی‬ ‫دەسەاڵتێک کە خۆی‬ ‫بەجوان دەبینێت‪.‬‬ ‫مرۆڤ دەتوانێت‬ ‫بەباسکردنی جوانی‬ ‫ناشرینییەکان‬ ‫بشارێتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ناتوانێت‬ ‫بەباسنەکردنی‬ ‫ناشرینییەکان‬ ‫جوانییەکان کە رۆژانە‬ ‫دەپلیشێنرێنەوە‬ ‫رزگاربکات‬ ‫لەس���ەر جوان���ی بنوس���یت‪ ،‬گۆرانی بۆ‬ ‫عەشق بڵێیت‪ ،‬بەاڵم رێگەت نادات باس‬ ‫لەکوشتنی عەش���قی ژیان‌و جوانکردن‌و‬ ‫باش���ترکردن‌و بەئینس���انییکردنی ژیان‬ ‫بکەی���ت‪ ،‬رێگەت ن���ادات سەردەش���ت‬ ‫عوس���مان مافی ئەوەی هه‌بێت تەنانەت‬ ‫خەونی���ش بەخۆشەویس���تیی لەگ���ەڵ‬ ‫ئەمیرەیەکی خێزانی سیاسیی واڵتەکەیدا‬ ‫ببینێت‪ ،‬باس لەکوشتنی کاوە گەرمیانی‬ ‫بکەی���ت کە منداڵەک���ەی بێبەریدەکرێت‬ ‫لەوەی باوکی بۆنی بکات‪.‬‬ ‫قس���ەکردن لەس���ەر ناش���رینییەکانی‬

‫دونیای ئێمە کوشتنی جوانییەکان نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو قسەکردنە لەسەر ناشرینییەکانی‬ ‫دەسەاڵتێک کە خۆی بەجوان دەبینێت‪.‬‬ ‫م���رۆڤ دەتوانێت بەباس���کردنی جوانی‬ ‫ناشرینییەکان بشارێتەوە‪ ،‬بەاڵم ناتوانێت‬ ‫بەباسنەکردنی ناشرینییەکان جوانییەکان‬ ‫کە رۆژانە دەپلیشێنرێنەوە‪ ،‬رزگاربکات‪.‬‬ ‫لەس���ەردەمی بەعس���دا س���ااڵنێک‬ ‫لەبەرکردنی جل���ی ڕەش قەدەغەکرابو‪،‬‬ ‫چونک���ە س���یمبۆڵی پرس���ەگرتن بو بۆ‬ ‫یاخیبوان‪ ،‬کەچی ئەمڕۆ مۆدێلە‪ .‬دانانی‬ ‫ریش بەهه‌مان ش���ێوە س���یمبۆڵێک بو‬ ‫بۆ شۆڕش���گێڕبون دژ بەس���تەم‪ ،‬کەچی‬ ‫لەمڕۆدا ریش���دانان بوە بەسیمبۆڵێک بۆ‬ ‫سەلەفییەت‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی ب���ۆ م���ن لەن���او گوت���اری‬ ‫رۆش���نبیریی ئێمەدا جێگای س���ەرنجە‪،‬‬ ‫س���ەرهه‌ڵدانی فۆرمێکە لە"سەلەفییەتی‬ ‫رۆش���نبیریی" کە لەرێگای دژایەتیکردنی‬ ‫کردەی سیاسەت‌و بەناوی تەقدیسکردنی‬ ‫جوانیی‌و عەشقی ژیانەوە پرسەی تیۆریی‬ ‫بۆ باسکردنی ناشرینییەکانی کۆمەڵگاو‬ ‫سیاس���ەت دان���اوە‪ .‬ئەم س���ەلەفییەتە‬ ‫رۆش���نبیرییە تاکڕەهه‌ندیی���ە بەی���ەک‬ ‫س���تراتیژو بەیەک نەفەسی سەلەفییەتی‬ ‫دینیی کاردەکات‌و قسەدەکات کە گوایە‬ ‫سیاس���ەت کاری ئێم���ە نیی���ە‪ ،‬چونکە‬ ‫سیاس���ەت جگە لەکوش���تنی جوانیی‌و‬ ‫بەها ب���ااڵکان ھیچی تر بەرهه‌مناھێنێت‪.‬‬ ‫س���ەلەفییەتی دینیی پێماندەڵێت کاری‬ ‫ئێمە سیاسەت نییە‪ ،‬بەڵکو دیندارییە کە‬ ‫لەدوادەرئەنجامدا قبوڵکردن‌و پاراستنی‬ ‫وەلی ئەمرە بەهه‌مو ناشرینییەکانییەوە‪.‬‬ ‫سەلەفییەتی رۆشنبیرییش پێمان دەڵێت‬ ‫کاری ئێمە باسی سیاسەت نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫جوانی‌و عەشقە بەهه‌مو ناشرینییەکانی‬ ‫دونیای ئێمەوە‪ .‬هه‌ردوکیان لەرێگایەکدا‬ ‫یەکدەگرن���ەوە‪ ،‬ئەوی���ش نەفرەتکردنە‬ ‫لەسیاس���ەت‌و نەبینینی وەک کردەیەک‬ ‫ک���ە دەتوانێ���ت پۆزەتیڤ بێ���ت‪ ،‬ژیان‬ ‫بپارێزێ���ت‌و جوانی���ی‌و عەش���قی ژیان‬ ‫دروستبکات‪ .‬راستە سیاسەت لەدونیای‬ ‫ئێمەدا ناشرینە‪ ،‬بەاڵم ئەمە مانای ئەوە‬ ‫نییە کە خودی سیاس���ەت ناشرینە‪ .‬ئەم‬ ‫هاوکێش���ەیە بۆ مۆبای���ل‌و تەلەفیزیۆن‌و‬ ‫چەرخیش راستە‪.‬‬ ‫کاتێک رۆش���نبیرێکی دینیی وابزانێت‬ ‫کە جەهه‌نەم ته‌نها رەهه‌ندێکی ئاسمانیی‬ ‫هه‌یە‪ ،‬ئەوە ته‌نها ناشرینییەکانی شەیتان‬ ‫دەبینێت‪ ،‬بەاڵم شەیتانەکانی سەر زەوی‬ ‫نابینێت ک���ە جەهه‌نەمیان ھێناوەتە ناو‬ ‫پەیوەندییە کۆمەاڵیەتی���ی‌و کولتوریی‌و‬ ‫سیاسییەکانمان‪ .‬تۆ دەتوانیت خواداکەی‬ ‫خ���ۆت خ���ۆش بوێ���ت‪ ،‬چونک���ە جگە‬

‫‪13‬‬

‫لەش���ەیتان پەریشی دروستکردوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دونیا بەته‌نها لەنێوان شەیتان‌و رەحماندا‬ ‫دابەش ناکرێت‪ ،‬هه‌روەکو چۆن چەمکی‬ ‫ژنبونی���ش لەباس���کردنی جوانییەکانی‬ ‫پاکیزەب���ون‌و ئیرۆتیکی س���ۆزانییەکانی‬ ‫ناو ئەدەبدا بەرجەستە نابێت‪ .‬کۆمەڵگاو‬ ‫م���رۆڤ زۆر لەوە ئاڵۆزت���رن کە لەنێوان‬ ‫تۆتالیتاریزم���ی دوفاقەی���ی رەش‌و‬ ‫س���پی‌و باش‌و خراپ‌و س���ەرمایەداریی‌و‬ ‫سۆس���یالیزمدا دابەش���بکرێت‪ .‬ک���ێ‬ ‫دەتوانێت تەفسیری دەقاودەقی ئەوەمان‬ ‫بۆ بکات کە فاشیزم بۆچی لەئەڵمانیای‬ ‫دروس���تدەبێت‌و‬ ‫س���ەرمایەداریی‬ ‫لەئینگڵتەرەی سەر بەهه‌مان سیستەمی‬ ‫ئابوری س���ەرهه‌ڵنادات‪ ،‬ک���ێ دەتوانێت‬ ‫قواڵی���ی ئەوەم���ان بۆ ڕونبکات���ەوە کە‬ ‫بۆسنییەک‌و س���ێربییەک تاوەکو دوێنێ‬ ‫هاوس���ێی یەکتربون‪ ،‬ئ���اوی باخەکانی‬ ‫یەکتریان دەداو یەکتریان خۆشدەویست‪،‬‬ ‫کەچی س���بەی دەبنە دوژمن���ی یەکترو‬ ‫یەکدی دەکوژن‪ .‬چ بوئس���ێکی فیکرییە‬ ‫کە تۆ تەماشای یەکێتی‌و گۆڕان‌و پارتی‌و‬ ‫ھێزە ئیس�ل�امییەکان وەک یەک بکەیت‪،‬‬ ‫هه‌موی���ان بخەیت���ە ن���او چوارچێوەی‬ ‫تیۆرییەکی فاشییانەوەو کێشەی سەرۆک‬ ‫بەالتەوە بێمانا بێ���ت؛ پێمان بڵێت کێ‬ ‫حوکمدەکات بابی���کات‪ ،‬چونکە دونیای‬ ‫ئێمە هه‌روابوە‪ ،‬سەدان ساڵە بونیادێکی‬ ‫تۆت���اڵ بەڕێوەی دەبات‌و بائێمەش کاتی‬ ‫خۆم���ان بەم سەفس���ەتەیەوە نەکوژین‪،‬‬ ‫عەقڵی سیاسیی خۆمان خانەنشینبکەین‪،‬‬ ‫تاوەکو جوانییەکانی خۆمان نەدۆڕێنین‪.‬‬ ‫گرفتەکە لەوەدایە بەپێش���مەرگەیەک‬ ‫بڵێی���ت بۆچی بۆن���ی ب���اران ناکەیت‌و‬ ‫بۆ لەمان���ا ئێس���تاتیکییەکەی ناگەیت‪،‬‬ ‫ئ���ەم توانای���ە ته‌نها بۆ جوانناس���ەکان‬ ‫مۆنۆپۆل بکەیت‌و ئەوە نەزانیت کە باران‬ ‫لەسەنگەردا دەشێت ببێت بەنەعلەتییەک‌و‬ ‫چیدی بۆنی خۆڵی تەڕی دوای باران ئەو‬ ‫جوانییەی نابێت کە تۆ لەکاتی ئاساییدا‬ ‫پ���ڕ بەس���ییەکانت هه‌ڵیدەمژیت‪ .‬مرۆڤ‬ ‫دەتوانێت شاعیرێکی دڵناسک بێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەڕوی سیاس���ییەوە ج���ەالد‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫وەکو هایدگەر فەیلەس���وفێکی بونگەرا‬ ‫بێت‪ ،‬بەاڵم لەڕویی ئایدیۆلۆژییەوە نازی‪.‬‬ ‫م���رۆڤ دەتوانێت نوس���ەرێکی گەوەرە‬ ‫بێت‌و باس���ی عەشق‌و جوانیی ژن بکات‪،‬‬ ‫بەاڵم لەگەڵ ژنەکەیدا سێکسیس���تێکی‬ ‫عەیارە‪٢٤‬بێت‪ .‬مرۆڤ دەتوانێت دیکتاتۆر‬ ‫بێ���ت‌و ماچی منداڵیش ب���کات‪ .‬ئەمە چ‬ ‫پارادۆکسێکە لەوە نەگەیت کە جوانیی‌و‬ ‫ناش���رینیی چەندە دەتوانن نەفی یەکتر‬ ‫بکەن‪ ،‬ئەوەن���دەش دەتوانن تەواوکەری‬ ‫یەکتر بن‌و لەناو یەکتردا بتوێنەوە‪.‬‬

‫داڕشتنەوەی پەیوەندییەکان لەگەڵ ئێراق‌و ڕێکخستنەوەی سیستەمی ئیداری ناوخۆی کوردستان‪:‬‬

‫کۆنفیدراڵیی دەرەوەو فیدراڵیی ناوخۆ‬ ‫د‪ .‬ئارام عەلی‬ ‫پەیوەندییەکی نوێ لەگەڵ‬ ‫دەوڵەتی ئێراق‬ ‫مێ����ژوی ئ����ەم دەی����ان س����اڵەی‬ ‫پەیوەندییەکانی کورد لەگەڵ دەوڵەتی‬ ‫ئێراق هەورازو نشێویی زۆری تێدا بوەو‬ ‫باشوری کوردستان نەک بەپێچەوانەی‬ ‫خواس����تی زۆرینەی دانیشتوانەکەی‌و‬ ‫دوای چەند س����اڵێکیش بەدەوڵەتە‬ ‫دەستکردەکەی بەریتانیاوە بەستراوە‪،‬‬ ‫بەڵکو تەنیا سااڵنێکی کەم بێ کێشەو‬ ‫گرژیی بوە‪ .‬ئەمە بێجگە لەوەی وزەو‬ ‫س����امانێکی زۆرو خوێنێک����ی فرە بۆ‬ ‫هێش����تنەوەی ک����ورد لەچوارچێوەی‬ ‫ئەو دەوڵەت����ە فرەنەتەوەو فرەئایین‌و‬ ‫مەزهەب����ەدا بەفی����ڕۆ دراوە‪ ،‬کە هیچ‬ ‫ش����تێکی هاوبەش لەنێوانیاندا نەبوە‪.‬‬ ‫دروس����تبونی هەرێمێک����ی دیفاکتۆی‬ ‫س����ەربەخۆ ل����ەدوای ڕاپەڕین����ی‬ ‫ساڵی‪١٩٩١‬ەوە بوەهۆی سەرەتایەک‬ ‫ب����ۆ لێکترازان����ی ق����وڵ‪ .‬هەرچەندە‬ ‫هەرێم بەخواس����تی خۆی چوەوە ناو‬ ‫چوارچێ����وەی ئێراق����ی فیدراڵییەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم جگە لەسیاس����ەت‌و مینتالیتێی‬ ‫ش����ۆڤێنیانەی دەس����ەاڵتدارانی نوێی‬ ‫ئێراق‌و نەخشەکانیان بۆ بنکۆڵکردنی‬ ‫ئ����ەو یەکێتیی����ە ئارەزومەندان����ەو‬ ‫الوازکردن����ی پێگ����ەی کوردس����تان‪،‬‬ ‫هاتن����ی دەوڵەتی ئیس��ل�امی(داعش)‬ ‫و داگیرکردن����ی ناوچەیەک����ی فراوان‬

‫لەناوەڕاس����تی ئێراق‪ ،‬ئ����ەو کەلێن‌و‬ ‫لەیەکترازان����ە دەرونیی����ەی ک����ردە‬ ‫فاکت‌و لەس����ەر زەوی چەس����پێنرا‪.‬‬ ‫لەالیەکی تریشەوە هەوڵدانی هەرێمی‬ ‫کوردس����تان ب����ۆ دەس����تەبەرکردنی‬ ‫سەربەخۆیی ئابوریی‌و هەناردەکردنی‬ ‫ن����ەوت‌و لەداهاتویەک����ی نزیکیش����دا‬ ‫گازی سروش����تی‌و بەستنی پەیوەندی‬ ‫سیاس����ی–دیپڵۆماتی‌و هەواڵگری����ی‬ ‫ڕاستەوخۆ لەگەڵ زلهێزان‌و دەوڵەتانی‬ ‫کاریگەریی ناوچەکەو ئەوروپا‪ ،‬هەمو‬ ‫ئەمان����ە زەمین����ەی ڕەخس����اندوە بۆ‬ ‫پێداچون����ەوە بەپەیوەندییمان لەگەڵ‬ ‫دەوڵەت����ی ئێراقی عەرەب����ی‪ .‬کاتێک‬ ‫ئەم هەمو فاکت����ەرە بەهێزو هۆکارە‬ ‫زەقانە هەبن‪ ،‬ئەس����تەمە پارێزگاریی‬ ‫لەسیس����تەمی فیدراڵی ئێراق بکرێت‪،‬‬ ‫بەتایبەتیی����ش‪ ،‬لەس����ایەی نەبون����ی‬ ‫هەرێم����ی ت����ری فیدراڵ����ی‌و تەنانەت‬ ‫ئەنجومەن����ی فیدراڵ����ی‪ ،‬ک����ە ببێتە‬ ‫گەرەنتی پاراستنی مافەکانی هەرێم‌و‬ ‫ڕێگەگرتن لەس����ەپاندنی خواس����ت‌و‬ ‫بڕیاری زۆرین����ەی پەرلەمانی عەرەب‬ ‫بەسەر کەمینەی پەرلەمانی کورددا‪.‬‬ ‫لەالیەکی تریش����ەوە بەهۆی نەبونی‬ ‫یەکڕیزیی‌و خۆیەکالنەکردنەوەی هەمو‬ ‫هێزە سیاسییەکانی کوردستان‌و بونی بەگونجاوتر دەزانرێ����ت‪ ،‬لەماوەیەکی‬ ‫جیاوازی لەدیدو تەنانەت هەڵبژاردنی نزیکدا ئ����ەم هەنگاوان����ەی خوارەوە‬ ‫کات‌و"خاترگرتن����ی" دەرودراوس����ێ‌و بنرێن‪:‬‬ ‫‪ .1‬کوردس����تان لەڕیفراندۆمێک����دا‬ ‫هۆکاری ئایدیۆلۆژی ترو قبوڵنەکردنی‬ ‫واڵتان����ی دراوس����ێ بۆ دروس����تبونی دەنگ بۆ سەربەخۆیی بدات‪.‬‬ ‫‪ .2‬دوای ڕاگەیاندن����ی ئەنجامەکەو‬ ‫دەوڵەتی س����ەربەخۆی کوردس����تان‪،‬‬

‫فرەڕەنگیی‌و‬ ‫بیروبۆچونی جیاواز‬ ‫هێز بەکۆمەڵگا‬ ‫دەدەن‌و ملمالنێی‬ ‫دۆستانە لەسەر‬ ‫کێبڕکێی زۆرتر‬ ‫خزمەتکردنی واڵت‬ ‫لەئاکامدا بەسودی‬ ‫کوردو دواڕۆژمان‬ ‫تەواو دەبێت‬

‫ڕاگەیاندنی س����ەربەخۆیی‪ ،‬یەکس����ەر‬ ‫گفتوگۆ لەگ����ەڵ ئێراق����دا بکرێت بۆ‬ ‫گۆڕین����ی ش����ێوازی یەکێتیەک����ە بۆ‬ ‫کۆنفیدراڵ����ی؛ واتە ئێراق لەدو کۆمار‬ ‫یان زیات����ر پێکبێت‌و ئ����ەو واقیعەی‬ ‫ئێس����تا هەیە بخرێتە چوارچێوەیەکی‬ ‫دەستوریی‌و قانونییەوە‪.‬‬ ‫بەاڵم ناتوانرێت ئەمە بەدی بهێنرێت‌و‬ ‫سەرکەوتن‌و مانەوەی مسۆگەر بکرێت‪،‬‬ ‫ئەگەر ناوخ����ۆ یەکنەخەی����ن‌و ڕێکی‬ ‫نەخەین‪.‬‬ ‫ڕێکخستنەوەی پەیوەندییە‬ ‫ناوخۆییەکان‬ ‫ئەوانەی کەمێ����ک ئاگایان لەمێژوی‬ ‫دوس����ەد س����اڵ‌و دورتری کوردستان‬ ‫بەگشتی‌و باش����ور بەتایبەتی هەیە‪،‬‬ ‫دەزانن ک����ە لەئەنجامی سیاس����ەتی‬ ‫دەوڵەتی عوس����مانی‌و ئێران‌و نەبونی‬ ‫هێزو دەس����ەاڵتێکی کوردی یەکخەر‪،‬‬ ‫کۆمەڵێک میرنش����ینیی تاناوەڕاستی‬ ‫س����ەدەی نۆزدەیەم لەسەر گۆڕەپانی‬ ‫سیاسی کوردستاندا هەبون‪ .‬ئەمەش‬ ‫تەنیا نەبونی یەکێتییەکی سیاس����ی‬ ‫لێ ئەنجام نەهاتوە‪ ،‬بەڵکو دابڕانێکی‬ ‫زمانەوانی����ی‌و هزری����ی‌و تەنان����ەت‬ ‫س����ایکۆلۆجیی تائاستی لەیەکترازانی‬ ‫نەتەوەیی دروستکردوە‪.‬‬ ‫هەرچ����ی س����ەبارەت بەباش����وری‬ ‫کوردستانیش����ە‪ ،‬ئەوا ئاشکرایە‪ ،‬کە‬ ‫زۆرتر میرنش����ینیی س����ۆران‌و بابان‬ ‫بااڵدەس����ت ب����ون‪ .‬پێدەچێ����ت ئەم‬

‫لەیەکدابڕانە شوێنەواری خۆی لەسەر‬ ‫جیهانبینی����ی‌و ڕەوت����ی مێژوییم����ان‬ ‫کردبێ����ت‌و تائێس����تاش کاریگەری����ی‬ ‫ه����ەر مابێتەوەو ئ����ەو لەیەکترازانەی‬ ‫لەشەس����تەکانی س����ەدەی ڕابردوشدا‬ ‫دروس����تبو‪ ،‬هێندەی تر کێش����ەکانی‬ ‫ک����وردی قوڵترکردبێت����ەوەو هەڵەی‬ ‫س����ەرکردەو پارت����ە سیاس����ییەکان‌و‬ ‫دروس����تبونی بەرژەوەندی حیزبیی‌و‬ ‫کەس����ییش تیۆری����زەی ب����ۆ ئ����ەم‬ ‫جیاوازکارییان����ە کردبێت‪ .‬هەمیش����ە‬ ‫دەوترێ����ت‪ ،‬ک����ە فرەڕەنگی����ی‌و‬ ‫بیروبۆچونی جی����اواز هێز بەکۆمەڵگا‬ ‫دەدەن‌و ملمالنێی دۆس����تانە لەس����ەر‬ ‫کێبڕکێی زۆرت����ر خزمەتکردنی واڵت‬ ‫لەئاکامدا بەسودی کوردو دواڕۆژمان‬ ‫ت����ەواو دەبێ����ت‪ .‬ب����ەاڵم پێدەچێت‬ ‫ئەمەش پێویس����تیی بەڕێکخستنەوەو‬ ‫بەقانونییکردن����ی ئ����ەو پەیوەندییە‬ ‫هەبێت‪ ،‬بەتایبەتیش ئێستا کەرکوک‌و‬ ‫ناوچە داگیرکراوەکانی تری کوردستان‬ ‫بەک����ردەوە هاتونەتەوە ناو س����نوری‬ ‫کوردستان‌و لەداهاتویەکی نزیکیشدا‬ ‫شنگاڵ ڕزگاردەکرێت‪ ،‬ئەو ناوچانەیش‬ ‫ن����ەک تەنی����ا وەک ناوچەکانی تری‬ ‫کوردس����تان جیاوازی����ی بۆچ����ون‌و‬ ‫بەرژەوەن����دی ناوخۆی����ی– حیزبیی‬ ‫کوردی����ی تێدایە‪ ،‬بەڵک����و جیاوازیی‬ ‫نەتەوەی����ی‌و ئاینی����ی – مەزهەب����ی‬ ‫قوڵیش����یی تێدایە‪ .‬هەر بۆیە دەبێت‬ ‫بەشێوەیەکی جیاواز هەڵسوکەوتیان‬ ‫لەگەڵدا بکرێت‪.‬‬

‫دەکرێ����ت لەن����او ئ����ەو کۆم����اری‬ ‫کوردستانەی لەگەڵ ئێراقی عەرەبیدا‬ ‫لەس����ەر بناغ����ەی کۆنفیدراڵی����ی‬ ‫پەیوەندیی����ە‬ ‫دروس����تدەکرێت‪،‬‬ ‫ئیداریی����ە ناوخۆیی����ەکان لەس����ەر‬ ‫بناغەی فیدراڵ����ی یەکگرتو‪ ،‬بەبونی‬ ‫تەنانەت دیدو سیس����تەمی سیاسیی‌و‬ ‫هاوپەیمانێتی����ی ناوخۆی����ی جی����اواز‬ ‫لەیەکت����ر دابڕێژرێن����ەوەو چەن����د‬ ‫هەرێمێکی فیدراڵی ‪-‬دروس����تبکرێت‪،‬‬ ‫هەر هیچ نەبێت‪ ،‬لەپارێزگای دهۆک‌و‬ ‫دەشتی موس����ڵ هەرێمێک؛ پارێزگای‬ ‫هەولێ����ر بەتەنی����ا هەرێمێ����ک‌و وەک‬ ‫ناوەندی����ش بمێنێت����ەوە؛ پارێ����زگای‬ ‫سلێمانی‌و پارێزگای هەڵەبجە لەگەڵ‬ ‫ئی����دارەی ڕاپەڕی����ن وەک هەرێمێک‪،‬‬ ‫پارێزگای کەرکوک‌و گەرمیانیش وەک‬ ‫هەرێمێک‌و ش����نگاڵ‌و بەری ڕۆژئاوای‬ ‫موس����ڵیش وەک هەرێم����ی پێنج����ەم‬ ‫دروس����تبکرێن‪ .‬لەداهاتویشدا ئەگەر‬ ‫گۆڕانکاریی لەنەخش����ەی سیاس����یی‬ ‫سوریاش����دا دروس����تبو‪ ،‬ک����ە هەمو‬ ‫ئام����اژەکان بەرەو ئ����ەوەش دەچن‪،‬‬ ‫هەروەها دەرودراوس����ێ‌و کۆمەڵگای‬ ‫نێودەوڵەتی����ش قبوڵی کوردس����تانی‬ ‫س����ەربەخۆیان کرد‪ ،‬دەکرێت لەسەر‬ ‫هەمان بناغ����ەی کۆنفیدراڵ����ی؛ واتە‬ ‫یەکێتی دو دەوڵەتی باشورو ڕۆژئاوا‪،‬‬ ‫یاخود یەکێتی کوردس����تانی فیدراڵی‬ ‫ل����ەو پێن����ج هەرێم����ەی لەس����ەرەوە‬ ‫باس����کران‪ ،‬لەگەڵ هەرێم����ی ڕۆژئاوا‬ ‫دروستبکرێت‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بارزانی ئاوی گۆمەكەی مەنگتر كرد‬ ‫مەسعودی مەال هەمزە‬

‫کۆتایی زۆرینەی سوڵتانیی؟‬ ‫لەھیچ شوێنێکی دونیادا زۆرینەی هه‌رەزۆری‬ ‫جەنگەکانی ئەم سەردەمە جەنگ نییە لەسەر‬ ‫ئایدیۆلۆژی���ا گەورەکان‪ ،‬بۆ نمونە‪ ،‬جەنگ نییە‬ ‫لەسەر دامەزراندنی سیس���تمی سۆسیالیستی‬ ‫یان لیبرالی یان فاشیس���تیی یان کۆمۆنیستی‪،‬‬ ‫بەڵک���و جەنگن لەپێناوی س���ەپاندنی یەکەی‬ ‫سیاسیی‌و دەسەاڵتدارێتی بچوکتر‪ :‬سەپاندنی‬ ‫دەس���ەاڵتی پارتێکی سیاسیی‪ ،‬یان دەسەاڵتی‬ ‫تائیفەیەک���ی دینیی‪ ،‬یان دەس���ەاڵتی خێزان‌و‬ ‫بنەماڵەیەکی تایبەت‪ ،‬ھتد‪ ...‬بەشێکی گەورەی‬ ‫ئەم جەنگانەش جەنگێکی س���وڵتانیین‌و سودو‬ ‫قازانج‌و دەسکەوتی کۆمەڵێک خێزان‌و بنەماڵەی‬ ‫سیاسیی ئاراس���تەیان دەکات‪ ،‬کە بەشێوازی‬ ‫جی���اواز بەپارتە سیاس���ییەکان‌و بەئەتنیەت‌و‬ ‫بەتائیفە دینییەکانەوە گرێدراون‪.‬‬ ‫فۆرمی س���ەرەکیی ج���ۆش‌و خرۆش���دان‌و‬ ‫کۆکردنەوەی خەڵک لەم جەنگانەدا چیتر فۆرمی‬ ‫هاواڵتیبون‌و ماف‌و پاراس���تنی جیاوازیی‌و ڕێزو‬ ‫شتی دیکەی لەم بابەتە نییە‪ ،‬تەنانەت فۆرمی‬ ‫ناسیۆنالیزمێکیش نییە کە قسە لەنیشتیمان‌و‬ ‫سیس���تمێکی سیاسیی هاوبەش‌و کراوە بەڕوی‬ ‫هه‌موان���دا ب���کات‪ ،‬بەڵکو فۆرمی ترس���اندن‌و‬ ‫بەخائین‌و ناپاککردنی ئەوانیترو دروستکردنی‬ ‫دوژمنی���ی ناوەکیی دەرەکیی���ە‪ .‬تۆقاندن بوە‬ ‫بەمیکانیزمی س���ەرەکیی کارکردنی سیاسیی‪.‬‬ ‫لەم پرۆس���ە جیاوازانەدا میدیا ڕۆڵێکی ھێجگار‬ ‫س���ەرەکیی‌و زۆرجار دەستنیشانکەر دەبینێت‪.‬‬ ‫ئەوەش���ی س���ەرجەمی ئ���ەم ش���تانە لەڕوی‬ ‫داراییەوە بەڕێوەدەبات پارەی باج‌و ئابورییەکی‬ ‫تەندروس���ت‌و ڕون نییە‪ ،‬بەڵک���و ئابورییەکی‬ ‫تااڵنیی مافییایە کە بەس���ەدان شێوە بەدەیان‬ ‫ت���ۆڕی بازرگانی قاچاغ‌و دزی���ی‌و جەردەییەوە‬ ‫بەس���تراوەتەوەو هه‌ڵق���ە سەرەکییەکانیش���ی‬ ‫بەتەواوی کۆنترۆڵکراوە‪ .‬ئەم ئابوریی تااڵنیی‌و‬ ‫دزییە چەن���دان بکەرو گەمەک���ەری لۆکاڵیی‌و‬ ‫هه‌رێمایەتیی‌و جیهانیی لەپشتەو لەناو دونیای‬ ‫نیولیبرالی ئەمڕۆدا ڕێگای خۆی بەئاسانییەکی‬ ‫ڕێژەی���ی بەرەو بازاڕەکانی جیهان ئەدۆزێتەوە‪.‬‬ ‫زۆرجار ئ���ەو ئابورییە ی���ان ئابوریی‌و نەوت‌و‬ ‫وزەیە‪ ،‬یان ئابوری���ی مادە دەگمەنەکانی وەک‬ ‫زێڕو ئەڵماس���ە‪ ،‬یان ئابوریی مادەھۆش���بەرە‬ ‫گرانبەهاکانە‪ .‬ئەمڕۆ بەش���ێکی زۆری کێش���ە‬ ‫سیاسییەکانی دونیاش بەڕایەڵەی جیاواز بەم‬ ‫هه‌لومەرجە مێژوییە تایبەتەوە گرێدراوە‪.‬‬ ‫لەڕاس���تیدا دۆخ���ی ئەمڕۆک���ەی هه‌رێم���ی‬ ‫کوردس���تان‌و دۆخی پەیوەندییە ناوەکییەکان‌و‬ ‫دەرەکییەکان���ی ئ���ەو ئەزمونە سیاس���ییەی‬ ‫دروس���تبوە لەو ھێڵە گش���تییانەی لەسەرەوە‬ ‫نیش���انمادا جیاواز نییە‪ .‬با بەزمانێکی سادەو‬ ‫ڕون بدوێین‌و بپرسین ئایا کێشە سەرەکییەکانی‬ ‫ئەمڕۆکەی کوردستان کامانەن؟ بەبۆچونی من‬ ‫دەتوانین س���ێ کێشەی س���ەرەکیی‌و بنەڕەتی‬ ‫دستنیشانبکەین کە پەیوەندییەکی ئۆرگانیی‌و‬ ‫بەھێز ئەمیان بەوانیتریان���ەوە گرێئەدات‪ .‬ئەو‬ ‫سێ کێشەیەش ئەمانەن‪:‬‬ ‫یەکەم‪ ،‬کێشەی س���ەرۆکایەتی هه‌رێم‪ .‬ئەم‬ ‫کێش���ەیە کێش���ەی بەس���ەرچون‌و تەواوبونی‬ ‫ماوەی یاسایی س���ەرۆکایەتی بارزانییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەدۆخێک���دا ک���ە بارزان���ی نایەوێ���ت بڕوات‌و‬ ‫وازبھێنێت‪ .‬وازنەھێنانەکەشی تەنها پەیوەندیی‬ ‫بەتەماحی شەخس���یی بارزانییەوە بۆ مانەوە‬ ‫وەک سەرۆکی هه‌رێم‪ ،‬کە بێگومان ئەم تەماحە‬ ‫ئامادەیەو ھیچ ش���تێک ناتوانێت بیشارێتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم بارزانی هاوکات هه‌ڵقەیەکی تایبەتە لەناو‬ ‫تۆڕێک لەپەیوەندیی سیاسیی‌و پەیوەندیی ھێزو‬ ‫پەیوەندیی ئابوری���ی لەناوچەکەدا‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫ئابوریی نەوت‌و وزە‪ ،‬کە ئابوریی تااڵنییەو هه‌مو‬ ‫مرۆڤێکی س���ادەش لەکوردس���تان‌و دەرەوەی‬ ‫کوردس���تاندا دەزانێ���ت چ تاریکییەکی گەورە‬ ‫بەدەوریدا دروس���تکراوە‪ .‬ویس���تی النەچونی‬ ‫بارزانی بەشێکە لەویستێکی گەورەتر کە بڕی‬ ‫هه‌رەزۆری لەناو پارتی دیموکراتی کوردستان‌و‬ ‫بڕێکی کەمتری لەناو ئەو حیزبانەی تردایە کە‬ ‫بەش���ێکن لەئابوریی تااڵنیی‌و بڕەکەی تریشی‬ ‫ویس���تی ئەو ھێزە ناوچەیی‌و هه‌رێمیانەیە کە‬ ‫ئابوریی تااڵنیی هه‌م بۆ سودو قازانجی خۆیان‬ ‫بەکاردەھێنن‪ ،‬هه‌م لەڕێگای کۆنترۆڵکردنیەوە‬ ‫کۆنترۆڵێکی درێژخایەن‌و ستراتیژیی مەسەلەی‬ ‫کورد لەخۆرهه‌اڵتی ناوڕاس���تدا مسۆگەربکەن‪،‬‬ ‫خۆرهه‌اڵتی ناوەڕاستێک کە لەبەردەم ئەگەری‬ ‫هه‌ڵوەشاندنەوەی تەواوی نەخشە جیۆسیاسییە‬ ‫تەقلیدیەکەیدایە‪ .‬کۆنترۆڵکردنی ئابوریی نەوت‌و‬ ‫وزە لەهه‌رێمدا لەالی���ەن ھێزە ناوچەییەکانەوە‬ ‫مەس���ەلەی کورد دەکات���ە هه‌ڵقەیەکی بچوک‬ ‫لەپەنجەتوتەی ئەواندا‪.‬‬ ‫کێشەی دوهه‌م‪ ،‬کێش���ەی داهاتی هه‌رێمە‪،‬‬ ‫بەتایبەتی کێش���ەی داهاتی ن���ەوت‪ ،‬کە وردە‬ ‫وردە ئاش���کرا دەبێت چیها ناڕێکی‌و ڕێکەوتنی‬ ‫ژێربەژێری نایاس���ایی تێداک���راوە کە هه‌رێمی‬ ‫بەک���ردەوە کردوە بەدیلی النیک���ەم دو واڵتی‬ ‫دراوس���ێ‪ ،‬تورکیاو عێ���راق‪ .‬ئ���ەو گوتەیەی‬ ‫کە دەڵێت هه‌رێم لەئێس���تا وەک ئەو کەس���ە‬

‫بیروڕا‬

‫شتێک بەناوی‬ ‫"نیشتیمان"و "نەتەوە"و‬ ‫"هاواڵتیبونەوە" نەماوە‬ ‫لەباتی ئەمانە کۆمەڵێک‬ ‫تەماحی شەخسیی‌و‬ ‫خێزانی سوڵتانیی‬ ‫تێکەڵ بەپیالنی‬ ‫ناوچەیی‌و قازانجی‬ ‫نوخبەیەکی نەوتیی‌و‬ ‫کۆمەڵێک کۆمپانیا‬ ‫ئامادەیه‌‬ ‫وای���ە ک���ە "گوێزانێک���ی لەقوڕگ���دا بێت" نە‬ ‫دەتوانێت گوێزانەکە قوتب���دات‪ ،‬نە دەتوانێت‬ ‫تفیش���یبکاتەوەو خ���ۆی لێڕزگارب���کات‪ .‬ئەو‬ ‫زانیارییانەش کە لەسەر گەندەڵکاریی لەبواری‬ ‫نەوت‌و ئەو ش���ێوازی ڕێکەوتنانەی لەم بوارەدا‬ ‫کراوە هه‌رێمی بەتەواوی ئیفلیج کردوەو مەودای‬ ‫هه‌مو جوڵەیەکی س���ەربەخۆی لێسەندۆتەوە‪.‬‬ ‫لەم���ەش بترازێ���ت کێش���ەیەکی گەورەت���ر‬ ‫بەنیس���بەت ناوخۆی کوردستانەوە ئەوەیە کە‬ ‫هه‌مو مەلەفی نەوت بەعەمەلی لەژێر دەس���تی‬ ‫پارتێکی سیاسیدایەو ئەو پارتەش ئەم مەلەفە‬ ‫لەهه‌مو ملمالن���ێ سیاس���ییەکانی ناو خۆی‌و‬ ‫دەرەوەی خۆیدا بەکاردەھێنێت‌و بەمەش هه‌مو‬ ‫ئاکارێکی نەتەوەیی‌و نیش���تیمانیی لەم مەلەفە‬ ‫سەندۆتەوە‪.‬‬ ‫کێش���ەی س���ێهه‌م‪ ،‬کێش���ەی کەمینەیەکی‬ ‫سیاسیی س���وڵتانییە کە زۆرینەی هه‌رەزۆری‬ ‫دەس���ەاڵتەکانی هه‌رێمی لەژێردەستدایە‪ .‬ئەم‬ ‫کەمینەی���ە ڕۆژگارێ���ک توانای ئ���ەوەی هه‌بو‬ ‫"زۆرینەیەکی س���وڵتانیی" دروستکردبو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەمڕۆ دروس���تکردنی ئەو زۆرینە س���وڵتانییە‬ ‫کارێک���ی زەحمەتە"زۆرین���ەی س���وڵتانیی"‬ ‫لەهه‌رێمدا زۆرینەی قۆناغی س���ەرۆکی پێشوی‬ ‫عێراق تاڵەبانییە‪ ،‬بەب���ێ تاڵەبانی زەحمەتبو‬ ‫پارتی ئەم "زۆرینە سوڵتانیی"ە لەکوردستاندا‬ ‫دروس���تبکات"ڕێکەوتنی س���تراتیژیی"لەنێوان‬ ‫پارت���ی‌و یەکێتی���دا ڕێکەوتنب���و لەس���ەر‬ ‫دەس���تەبەرکردنی ئەم "زۆرینە س���وڵتانیی"ە‬ ‫لەکوردس���تاندا ب���ۆ پارتی‪ ،‬بەرامب���ەر بەوەی‬ ‫تاڵەبان���ی لەبەغ���دا س���ەرۆکی عێ���راق بێت‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم لەئێس���تای قۆناغ���ی دوای تاڵەبانیداو‬ ‫دروس���تبونی ڕاوبۆچون���ی جی���اواز لەن���او‬ ‫یەکێتی���داو ئەزمونی تاڵی ھێزەکانی تر لەگەڵ‬ ‫ئەزمونی بااڵدەستی س���وڵتانییانەی پارتیدا‪،‬‬ ‫دروستکردنی ئەم زۆرینە سوڵتانییە بەتەواوی‬ ‫زەحمەت بوە‪ .‬بەزۆر ماناش بەشێکی گەورەی‬ ‫قەیرانەکانی ئەمڕۆکەی کوردس���تان وابەستەی‬ ‫هه‌ڵوەش���اندنەوە‪ ،‬یان النیک���ەم‪ ،‬لەقبونێکی‬ ‫بەرچاوی ئەم زۆرینە سوڵتانییە‪.‬‬ ‫لەهه‌م���و کۆمەڵگایەک���دا النیکەم س���ێجۆر‬ ‫ش���ێوازی چاودێریکردن���ی دەس���ەاڵت هه‌یە‪.‬‬ ‫یەکەمی���ان چاودێرییکردنێک���ی یاس���ایی‌و‬ ‫پەرلەمانیی دەس���ەاڵتە‪ ،‬کە ئاشکرایە ئەمڕۆکە‬ ‫پارت���ی نایەوێ���ت‌و پەکیخس���توە‪ .‬دوهه‌میان‬ ‫چاودێرییەک���ی کۆمەاڵیەتیی���ە کە دەش���ێت‬ ‫لەفۆرم���ی خۆپیش���اندان‌و ناڕەزاییدەربڕیندا‪،‬‬ ‫ی���ان لەفۆرم���ی بون���ی میدی���ای جی���اوازدا‬ ‫بەرجەس���تەببێت‪ ،‬ئەمەشیان نایەوێت‌و بڕیاری‬ ‫بەتاوانبارو خائینکردنیانی داوە‪ .‬س���ێهه‌میان‪،‬‬ ‫چاودێریی تاکەکەسییە کە ئەمەیان چاودێریی‬ ‫کۆمەڵ���گای مەدەنیی‌و نوخبەی ڕۆش���نبیریە‬ ‫لەواڵتدا‪ .‬ئەمەشیان دیسانەوە پارتی نایەوێت‌و‬ ‫هه‌م���و دەنگێکی ناو ئەم ف���ەزا تایبەتە وەک‬ ‫تێک���دەرو قینلەدڵ‌و دژەپارتی���ی‌و دژەبارزانی‬ ‫دەناسێنێت‪.‬‬ ‫تێکەڵبون���ی ئ���ەم کێش���انە بەیەکتری ئەو‬ ‫دۆخەی دروستکردوە کە لەسەرەوە باسمکرد‪،‬‬ ‫دۆخێک تیایدا ش���تێک بەناوی "نیش���تیمان"و‬ ‫"نەتەوە"و "هاواڵتیبونەوە"نەمابێتەوە‪ ،‬لەباتی‬ ‫ئەمانە کۆمەڵێک تەماحی شەخسیی‌و خێزانی‬ ‫سوڵتانیی‪ ،‬تێکەڵ بەپیالنی ناوچەیی‌و قازانجی‬ ‫نوخبەیەک���ی نەوتیی‌و کۆمەڵێ���ک کۆمپانیا‪،‬‬ ‫ئامادەبێت‪.‬‬

‫ئۆپەراس���یۆنی رزگاركردن���ەوەی‬ ‫ش���ەنگال‌و كۆنگرە رۆژنامەوانییەكەی‬ ‫بارزان���ی‪ ،‬وێ���ڕای ئ���ەوەی مای���ەی‬ ‫دڵخۆش���ی هەمو كوردێك بو‪ ،‬كە دوای‬ ‫ئەو كارەس���اتەی بەس���ەر ش���ەنگال‌و‬ ‫ش���ەنگالییەكان هات‌و ماوەیەكی زۆرە‬ ‫شەنگال لەژێر كۆنتڕۆڵی داعشە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەداخەوە ئەم ئۆپەراس���یۆنە كۆمەڵێك‬ ‫راس���تی زۆر تاڵ���ی ب���ۆ گەلەكەم���ان‬ ‫دەرخست‪ ،‬كە مایەی نیگەرانی هەموانەو‬ ‫دەب���ێ هەڵوەس���تەی لەس���ەر بكرێ‪،‬‬ ‫چونكە تەش���ەنەكردنی ئەم بارودۆخە‬ ‫لێكەوتەی زۆر خراپ���ی لێدەكەوێتەوەو‬ ‫دواجار بەزیانی گەلەكەمان بەگش���تی‌و‬ ‫ش���ەنگالییە زام���دارەكان بەتایبەت���ی‬ ‫كۆتایی دێ‪.‬‬ ‫زۆر راش���كاوانە دەڵێ���م هاتن���ی‬ ‫داعش‌و جەنگ���ی روبەڕوبونەوەی تیرۆر‬ ‫ئەوەی ئاش���كراكرد ك���ە كورد خاوەنی‬ ‫هێزێكی پێش���مەرگەی یەكگرتو نییە‪،‬‬ ‫ئەوەی هەیە لەئ���ەرزی واقیعدا بریتییە‬ ‫لەهێزەكان���ی یەكێت���ی نیش���تمانی‬ ‫كوردس���تان‌و پارت���ی دیموكرات���ی‬ ‫كوردستان‌و لەبەش���ێكی ناوچەكانیشدا‬ ‫هێزەكانی پەكەكەو هێزەكانی كوردانی‬ ‫رۆژهەاڵتی كوردستان بونی هەیە‪ ،‬ئەم‬ ‫خاڵە لەس���ەرەتاوە تا بەم���ڕۆ دەگات‬ ‫كێش���ەیەكی گەورەی دروس���تكردوەو‬ ‫لەكات���ی شكس���ت‌و س���ەروەرییەكانی‬ ‫هێزی پێشمەرگەدا شیرینی‌و تاڵییەكان‬ ‫دابەش بون بەس���ەر ئەم حزب‌و الیەنە‬ ‫سیاس���ییانەدا‪ ،‬زۆرجاریش بۆتە هۆكار‬ ‫بۆ ئەوەی الیەنەكان ئۆباڵی شكستەكان‬ ‫ئاودی���و بكەن‌و ئەمالو ئەوالی پێبكەن‌و‬ ‫لەسەر خۆیانی البەرن‪ ،‬بۆنمونە لەكاتی‬ ‫سەركەوتندا س���ەركەوتنی حزبەكانەو‬ ‫لەكاتی شكستیش���دا هێ���زی وەزارەتی‬ ‫پێشمەرگەن‪.‬‬ ‫ئاش���كرایە كارەس���اتی ش���ەنگال‌و‬ ‫چۆڵكردنی ب���ەر لەهەمو الیەنێك تاڵی‬ ‫شكس���تەكەی ب���ۆ پارت���ی دیموكراتی‬ ‫كوردس���تان ب���و‪ ،‬دەش���بوایە هەر زو‬ ‫پارتی ب���ەر لەهەمو الیەنەكان بكەران‌و‬ ‫هۆكارەكانی ئەم شكس���تە س���زا بدا‪،‬‬ ‫چونكە بۆ مێژو ئەمە پەڵەیەكی ئێجگار‬ ‫رەش���ە بەنێوچەوان���ی پارتییەوەی���ەو‬ ‫دەمێنێ‪ ،‬كەچی نەمانبینی‌و تا بەمڕۆش‬ ‫دەگات ك���ە ئازادكردنەوەی ش���ەنگال‬ ‫راگەیەن���را پارتی هەڵوێس���تێكی رونی‬ ‫لەمبارەیەوە نەبو‪.‬‬ ‫لەئان‌و س���اتی بێدەنگبون���ی پارتی‬ ‫لەبەرامبەر س���زادانی تەس���لیمكەرانی‬

‫ش���ەنگال‌و لەساتەوەختی دەست كردن‬ ‫بەهێرش‌و ئۆپەراسیۆنی رزگاركردنەوەی‬ ‫ش���ەنگالدا پێش���بینیم دەك���رد پارتی‬ ‫دیموكرات���ی كوردس���تان زیاتر لەهەمو‬ ‫الیەنەكان لەپێش���وازی بەشداریكردنی‬ ‫هێ���زو الیەنەكان���ی ت���ر ب���ێ‪ ،‬كەچی‬ ‫بەداخەوە ئەوەم نەبین���ی‌و هەركاتێك‬ ‫سەیری راگەیاندنەكانی پارتیم دەكردو‬ ‫دەمبین���ی ك���ە دەیانەوێ‌ بەش���داری‬ ‫هەمو هێزو الیەن���ەكان رەت بكەنەوەو‬ ‫بەتەنها بیكەنە هی خۆیان‪ ،‬دوای ئەوە‬ ‫چاوەڕوانی ئەوەبوم لەدواپەیامی بارزانیدا‬ ‫دەستخۆشی‌و سوپاسگوزاری ئاراستەی‬ ‫س���ەرجەم هێزە بەش���دارەكان بكات‪،‬‬ ‫كەچی لەكۆنگ���رە رۆژنامەوانییەكەیدا‬ ‫بارزانی ئەوەن���دەی تر ئاوی گۆمەكەی‬ ‫مەنگتر كردو گوتی"تەنها پێش���مەرگە‬ ‫بەشداربوە لەگرتنەوەی شەنگالدا"‪.‬‬ ‫لەراستیدا ئەوەی ئێستا لەكوردستان‬ ‫بەگشتی‌و ئۆپەراسیۆنی رزگاركردنەوەی‬ ‫شەنگالدا دەبینرێ لەهەوڵی سڕینەوەی‬ ‫یەكت���ری الیەنەكان زیاتر ش���تێكی تر‬ ‫نییە‪ ،‬لەمالوە پارتی رێگری لەسەرجەم‬ ‫میدیاكان كردوە بەشداربن لەروماڵكردنی‬ ‫ئۆپەراس���یۆنەكەو لەراگەیاندنەكان���ی‬ ‫خۆیانەوە هەمو شتێك رەت دەكەنەوە‪،‬‬ ‫لەالكەی تریش���ەوە پەكەك���ە بەهەمان‬ ‫ش���ێوە دەی���ەوێ‌ ه���ەوڵ‌و بەش���داری‬ ‫پارتی بس���ڕێتەوەو لەبەرامبەر ئەوەدا‬ ‫باس���ی بەش���داری خۆیان‌و هێزەكانی‬ ‫یەكێتی دەكەن‪ ،‬لەسەروی ئەمانەشەوە‬ ‫راگەیاندنی یەكێتی (ترسنۆكانە) باس‬ ‫لەبەش���داری هێزەكان���ی یەكێتی دەكا‬ ‫لەم ئۆپەراس���یۆنەدا‪ ،‬ك���ە بەبڕوای من‬ ‫سەرجەم الیەنەكان لەم بابەتەدا هەڵە‬ ‫دەكەن‌و ئ���ەم هەڵوێس���تانەیان جگە‬ ‫لەخۆبچوككردن���ەوە هی���چ خزمەتێك‬ ‫ب���ەدۆزی ك���وردو ئۆپەراس���یۆنی كەچ���ی ك���ە وتەكان���ی بارزانیم���ان‬ ‫لەكۆنگ���رە رۆژنامەوانییەكەدا بیس���ت‬ ‫رزگاركردنەوەی شەنگال ناكات‪.‬‬ ‫وەك تاكێك���ی ك���وردی خەمبار بۆ ئەو ئومێدەش���مان مردو گەیشتینە ئەو‬ ‫بارودۆخ���ی ش���ەنگال‌و ئازارەكان���ی رایەی كە ئەو قسانەی كادیرانی پارتی‌و‬ ‫خوش���ك‌و برا ئێزیدیی���ەكان‪ ،‬كە ئەم راگەیاندنەكەی دەیكەن رێك سیاسەتی‬ ‫بارودۆخە دەبین���م زۆر دڵتەنگ دەبم‌و فەرمی پارتی دیموكراتی كوردس���تانەو‬ ‫خەریكە كۆنتڕۆڵكردنەوەی شەنگال بەم لەئاین���دەو داهاتوی ش���ەنگالدا پارتی‬ ‫جۆرە دڵخۆش���ییەكانم دەپوكێنێتەوەو جگە لەخۆی كەس���ی تری قبوڵ نییەو‬ ‫دەمهێنێتە س���ەرئەو رای���ەی كە دوای پەكەكەش بەئاش���كرا دەڵێ ئامادەنییە‬ ‫كۆنتڕۆڵكردنەوەی ش���ەنگال توش���ی ش���وێنێك چ���ۆڵ بكات كە ش���ەهیدی‬ ‫ش���ەڕێكی ناوخۆیی دەبینەوە لەنێوان لەپێناودا داوە‪ ،‬كەوای���ە ئایندەی ئەم‬ ‫پارتی‌و پەكەكەدا‪ ،‬ك���ە بۆ ئەم بابەتە بابەتە چیی���ەو بەك���وێ دەگات؟ ئایا‬ ‫هەردوال خەتابارن‌و كەس���یان نایانەوێ‌ هەمدیس وەك كێشەكانی نێوان پارتی‌و‬ ‫دان بەهێ���زو بەش���داری‌و كاریگ���ەری گۆڕان ئەمجارە قەیرانی كێشەی نێوان‬ ‫ئ���ەوەی تریان بنێ‪ ،‬لەم حاڵەتەش���دا پارتی‌و پەكەكە س���ەرهەڵدەدا؟ یانیش‬ ‫كوردس���تانیان دەبێ چاوی���ان لەوەبێ پارت���ی دیموكرات���ی كوردس���تان یان‬ ‫ك���ە س���ەركردایەتی سیاس���ی ك���ورد پەكەكە پ���ێ لەجەرگی خۆیان دەنێن‌و‬ ‫رۆڵێكی حەكیمان���ە لەم بابەتە ببینێ‪ ،‬لەب���ری ئەو ملمالن���ێ ناش���ەریفانەیە‬

‫هەقوایە بەر لەهەمو‬ ‫كەس شەنگالییەكان‬ ‫قبوڵ نەكەن خاكەكەیان‬ ‫ببێتە گۆڕەپانی ملمالنێ‬ ‫ناشەریفانەكانی نێوان‬ ‫هیچ هێزو الیەنێكی‬ ‫سیاسی‌و پێیان بڵێن‬ ‫بەسە هێشتا برینی‬ ‫تەسلیمكردنی شەنگال‌و‬ ‫فرۆشتنی كچان‌و‬ ‫خوشكان‌و كوشتنی‬ ‫باوك‌و براكانمان‬ ‫ساڕێژ نەبوە‪ ،‬چیتان‬ ‫لەملمالنێی حزبی‌و‬ ‫شەڕەپەڕۆ داوە‬

‫بەرژەوەن���دی گەل���ی ك���ورد لەبەرچاو‬ ‫دەگرن‌و ئ���ەو ملمالنێی���ە دەگوازنەوە‬ ‫ب���ۆ خزمەتكردنی خەڵك���ی ناوچەكەو‬ ‫هەوڵدان بۆ ساڕێژكردنی برینی خوشك‌و‬ ‫برا ئێزیدییەكان‪ ،‬چونكە بەرونی دەبێ‬ ‫بیڵێین كە ئەو مامەڵەیەی پارتی لەگەڵ‬ ‫گۆڕان كردی ناتوان���ێ‌ لەگەڵ پەكەكە‬ ‫بكات‪ ،‬چونكە پەكەكە هێزی چەكداری‬ ‫هەیەو لەئەگەری مامەڵەیەكی لەو جۆرە‬ ‫وەك گۆڕان بێگومان پێكدادان رودەداو‬ ‫دواجار خوێنی منداڵی كورد بەدەستی‬ ‫كورد دەڕژێ‌و روڕەشی مێژو دەبین‪.‬‬ ‫ل���ەم نێوەن���دەداو لەكات‌و س���اتی‬ ‫ملمالنێكان���ی هێ���زو الیەن���ەكان‬ ‫لەش���ەنگالدا‪ ،‬وێ���ڕای بون���ی تێبینی‬ ‫لەس���ەر ئاماژەنەك���ردن بەهێزەكان���ی‬ ‫یەك���ەی‪ 7‬لەالیەن مەكتەبی سیاس���ی‬ ‫یەكێتیی���ەوە‪ ،‬بەیاننامەكەی مەكتەبی‬ ‫سیاس���ی یەكێتی نیشتمانی كوردستان‬ ‫بەرپرس���انەو لۆژیكیان���ە نوس���راوەو‬ ‫دەكرێ ببێتە پرۆژەی ئاشتەوایی نێوان‬ ‫الیەنەكان‌و وەگەڕخستنی هەوڵەكان بۆ‬ ‫ئاوەدانكردنەوەی شەنگال‌و گەڕاندنەوەی‬ ‫بۆ س���ەر هەرێم���ی كوردس���تان‪ ،‬كە‬ ‫بێگومان ئەمەش پێویستی بەیەكدەنگی‬ ‫گەلی كورد هەیەو ناكرێ وەك هەمیشە‬ ‫خەریك���ی ملمالن���ێ ناوخۆییەكانم���ان‬ ‫بی���ن‌و ئایندەی گەلەكەم���ان لەبەرچاو‬ ‫نەبێ‌و دواجاریش لەكات���ی لێقەومان‌و‬ ‫لەدەستچونی شتەكاندا بەئاگا بێینەوە‪.‬‬ ‫لەكۆتاییدا دەڵێم‌و بەهیوام كە بارزانی‬ ‫وەك چۆن لەكۆنگرە رۆژنامەوانییەكەیدا‬ ‫نكۆڵی لەبەشداری گەریالكان‌و شەڕڤانان‬ ‫ك���ردو مەكتەب���ی سیاس���ی یەكێتیش‬ ‫دەستخۆش���ی‌و پیرۆزبایی لێكردن‪ ،‬لەم‬ ‫نێوانەدا ئیدی بارزانی دەستپێشخەرییەك‬ ‫بكات لەبری رەتكردنەوەی بەشدارییان‬ ‫دەستخۆش���یان لێب���كاو داواش���یان‬ ‫ل���ێ ب���كا بەش���داربن لەئاین���دەو‬ ‫داهاتو و بنیاتنانەوەی شەنگالدا‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بارزان���ی‌و الیەنە سیاس���ییەكان ئەمە‬ ‫نەكەن‪ ،‬بێگومان توش���ی كارەساتێكی‬ ‫زۆر خراپت���ر دەبی���ن‌و مێ���ژوش رەحم‬ ‫بەكەسمان ناكات‌و دەبێ شەنگالییەكان‬ ‫باجی غروری‌و عینادی پارتی‌و پەكەكەو‬ ‫دان نەنانیان بەیەكتر بدەن‪ ،‬هەقیشوایە‬ ‫بەر لەهەمو كەس شەنگالییەكان قبوڵ‬ ‫نەك���ەن خاكەكەیان ببێت���ە گۆڕەپانی‬ ‫ملمالن���ێ ناش���ەریفانەكانی نێوان هیچ‬ ‫هێزو الیەنێكی سیاس���ی‌و پێیان بڵێن‬ ‫بەسە هێش���تا برینی تەس���لیمكردنی‬ ‫ش���ەنگال‌و فرۆشتنی كچان‌و خوشكان‌و‬ ‫كوشتنی باوك‌و براكانمان ساڕێژ نەبوە‪،‬‬ ‫چیتان لەملمالنێی حزبی‌و ش���ەڕەپەڕۆ‬ ‫داوە‪.‬‬

‫موزیك‌و ڕۆح‬

‫روانگه‌یه‌كی هیگڵییانه‌ بۆ ده‌ركه‌وتنی ڕۆحی ره‌ها له‌موزیكدا‬

‫ئومێد حه‌مه‌عه‌لی‬ ‫جوانیناسی هیگڵی تیۆری هونه‌رێكی‬ ‫پ���ڕ ناوه‌رۆك���ی قوڵه‌‪ ،‬ك���ه‌ ملكه‌چی‬ ‫ئامانجێكی بااڵیه‌‪ .‬ئامانجی هه‌ر هونه‌رێ‬ ‫ناسنامه‌یه‌كی به‌رهه‌مهێنراوی ڕۆحه‌‪ ،‬كه‬ ‫‌له‌دیارده‌و رواڵه‌تێكی واقعیدا بۆ بینین‌و‬ ‫ڕۆح‌و ته‌س���ه‌وراته‌كانمان راس���تییه‌كی‬ ‫هه‌میش���ه‌یی خواوه‌ندییان���ه ‌ئ���اوه‌اڵ‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ .‬هونه‌ر به‌ته‌نها دۆخی تایبه‌تی‬ ‫مرۆڤییان ‌ه نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ژیانێكی جیاواز‬ ‫له‌ژیانی س���ه‌رزه‌مینی ئاساییه‌‪ .‬هونه‌ر‬ ‫گوزه‌ركردنه ‌له‌ش���وێنه‌وه ‌بۆ ناشوێن‌و‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی ‌ه بۆ نیش���تمانی یه‌كه‌م‪ ،‬كه‬ ‫‌شوێنه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر له‌هه‌ر سێ قۆناغه‌كه‌ی‬ ‫هی���گڵ ب���ۆ هون���ه‌ری دیاریك���ردوه‬ ‫‌ته‌ماش���ابكه‌ین‪ ،‬سیمبۆڵیك‪ ،‬كالسیك‌و‬ ‫رۆمانتیك‪ ،‬وه‌ها راستییه‌كمان بۆ به‌یان‬ ‫ده‌بێ‪ .‬ئه‌گه‌ر هونه‌ری ته‌الرسازی وه‌ك‬ ‫دیارده‌ی سیمبۆڵیك وه‌ربگرین‪ ،‬سه‌فه‌ر‬ ‫له‌ش���وێنه‌وه‌بۆ ناش���وێن له‌خوڵقاندن‌و‬ ‫هێنانی نه‌خش���ی هونه‌ری ته‌الرسازیدا‬

‫ب���ۆ واقی���ع نمایش ده‌بێ‪ .‬س���ه‌فه‌ری‬ ‫یه‌ك���ه‌م ده‌رچون ‌ه ل���ه‌و دونی���ا باو و‬ ‫زاڵه‌ی گه‌م���ارۆی هزرو خه‌یاڵی مرۆڤی‬ ‫داوه‌‪ ،‬بڕینی سنوره‌كانی ئه‌و گه‌مارۆیه‬ ‫‌س���ه‌فه‌ری مرۆڤ���ه‌ له‌ش���وێنه‌وه‌ب���ۆ‬ ‫ناشوێنی ده‌ره‌وه‌ی گه‌مارۆكه‌‪ .‬سه‌فه‌ری‬ ‫دوه‌میش گه‌ڕانه‌وه‌یه‌بۆ شوێن‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆهێنانه‌وه‌ی ئه‌و نه‌خشه‌ هونه‌رییانه‌یه‬ ‫‌ك���ه‌ب���ه‌ده‌رن له‌ته‌قلیدی سروش���ت‌و‬ ‫دونی���ای ب���او و گه‌م���ارۆده‌ر‪ .‬هونه‌ر‬ ‫پرۆسێس���ی ده‌رچون���ی مرۆڤه‌له‌وه‌ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئ���ه‌م ده‌رچونه ‌رونه‌دات‬ ‫هیچ پرۆسه‌یه‌ك ناتوانرێ وه‌ك هونه‌ری‬ ‫ئ���ازادو ره‌س���ه‌ن بناس���ین‪ .‬ده‌رچون‬ ‫له‌بنچینه‌دا سه‌فه‌ری مرۆڤه‌ له‌شوێنه‌و‌ه‬ ‫ب���ۆ ناش���وێن‌و له‌په‌یوه‌ن���د به‌هونه‌ری‬ ‫كالس���یكه‌و‌ه له‌ئاس���تی په‌یكه‌رتاشیدا‬ ‫پیاد‌ه ده‌بێ‪ ،‬ئه‌ویش خوڵقاندنی واتای‬ ‫تازه‌و جی���اوازه ‌له‌ماتێریاڵه‌كانه‌وه ‌كه‬ ‫‌پێكهێن���ه‌ری فیزیكیان���ه‌ی هه‌یكه‌ل���ی‬ ‫هونه‌ره‌ك���ه‌ن‪ .‬ئه‌فران���دن‌و دۆزینه‌وه‌ی‬ ‫واتای تازه‌و جیاواز به‌بێ ئه‌زمونكردنی‬ ‫پرۆس���ه‌ی "ده‌رچون" نامومكینه‌‪ .‬هیچ‬ ‫ده‌رچونێك ب���ێ ئامانج نییه‌‪ ،‬ئامانجی‬ ‫ب���ااڵ لێره‌دا گه‌ڕانه‌وه‌یه‌ بۆ نیش���تمانی‬ ‫یه‌ك���ه‌م‌و به‌یه‌كگه‌یاندن���ی دو دونیای‬ ‫جی���اوازو له‌هه‌مانكات���ا پایه‌داركردنی‬ ‫ئه‌و ده‌ستپێڕاگه‌یش���تو و به‌رهه‌مانه‌ی ‌ه‬ ‫ك���ه‌هه‌ڵگ���ری ن���اوه‌رۆك‌و جه‌وهه‌ری‬ ‫رۆحییانه‌ن‪ ،‬چونك ‌ه خودی "ده‌رچون"‬ ‫پرۆسێس���ێكی‌ت���ه‌واو رۆحیی���ه‌و ئه‌و‬

‫شوناس‌و ناس���نام ‌ه نوێیه‌ی به‌رهه‌می‬ ‫ده‌هێن���ێ‪ ،‬رۆح خوڵقێنه‌ره‌كه‌یه‌ت���ی‪.‬‬ ‫هونه‌ر پرۆس���ه‌ی فراوانكردنی حوكمی‬ ‫رۆح���ه ‌له‌دونی���ادا‪ .‬هون���ه‌ر خ���ۆی‬ ‫شوناس���ێكی رۆحی هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌هه‌مان‬ ‫ئه‌و شوناس���ه‌ ده‌دات ‌ه دونیاو كه‌ره‌سته‬ ‫‌پێكهێنه‌ره‌كانیشی‪ .‬دیاره‌ته‌نها هونه‌رێك‬ ‫ده‌توانێ ئه‌م كار‌ه بكا‪ ،‬كه‌ره‌سه‌ناێتی‬ ‫خۆی پاراس���تبێ ‪ ،‬ئه‌مه‌ش په‌یوه‌ستی‬ ‫رۆچونی قوڵ‌و گه‌ڕان���ه‌وه‌ی مرۆڤ ‌ه بۆ‬ ‫ناو خودی خۆی‌و ئه‌نجامدانی پرۆسه‌ی‬ ‫ده‌رچونه‌ له‌خودی رواڵه‌تییانه‌ی خۆی‌و‬ ‫گه‌یش���تن به‌دیوێكی دیك���ه‌ی جیهانی‬ ‫هه‌بو‪.‬‬ ‫نمون���ەی هەرە بااڵی گەش���ەکردنی‬ ‫ڕۆح موزیکە‪ .‬ل���ەم ڕەهەندەی هونەردا‬ ‫پڕۆسێس���ی "دەرچون" بەتەواوی واتاو‬ ‫ناوەڕۆکی خ���ۆی جێبەج���ێ دەبێت‪.‬‬ ‫موزیک لێ���رەدا خوڵقاندن���ی تەواوەو‬ ‫دەتوانێ���ت گوزارش���ت لەکەماڵی ڕۆح‬ ‫ب���کات‪ ،‬لەبەرئەوەی خالق���ی موزیک‬ ‫لەپڕوسێس���ی دەرچوندا بەچەش���نێک‬ ‫لەچەش���نەکان فەزایەکی دیکە ئەزمون‬ ‫دەکات‪ ،‬ک���ە دەتوان���م وەک ف���ەزای‬ ‫"بێدەنگی" ناوی لێبنێم‪ .‬موزیک بەرهەم‬ ‫هێن���ان‌و خوڵقاندن���ی نۆت���ەو دەنگە‬ ‫لەهەن���اوی بێدەنگیی���ەوە‪ .‬موزیکێک‬ ‫کەماڵ���ی ڕۆح بەیان ب���کات هونەرێکی‬ ‫داهێنەرانەیە‪ .‬دەرچون لەڕاستەقینەی‬ ‫خۆیدا ئەزم���ون کردن���ی بێدەنگییە‪،‬‬ ‫ڕەنگ���ە بێتهۆڤن نمونەی ب���ااڵی ئەو‬

‫دەرچ���ون‌و ئەزمونکردن���ەی بێدەنگی‬ ‫بێت‪ .‬موزی���ک هونەرێک���ی گیانیانەو‬ ‫کەسی‌و سوبێکتیانەیە‪ .‬ئەو دەتوانێت‬ ‫بەحەقیقەتێک���ی سەرس���وڕهێنەرەوە‬ ‫پەنهانترین هەس���ت‌و س���ایەو سێبەرە‬ ‫ب���ێ کۆتاییەکان���ی لەڕۆح���ی مرۆییدا‬ ‫بخوڵقێنێ���ت‪ .‬جی���اواز لەڕەگ���ەزە‬ ‫هونەرییەکانی دیکە‪ ،‬موزیک بەجەوهەرە‬ ‫هیگڵیەکەی س���ەرباری ئ���ەوەی ڕۆح‬ ‫تێی���دا کەماڵی خ���ۆی تاقیدەکاتەوە‪،‬‬ ‫دۆخ���ی دەرون���ی‌و گیان���ی مرۆڤیش‬ ‫لەدۆخ���ە ئاس���اییەکەی دەترازێنێت‌و‬ ‫هەس���ت‌و وروژانێکی پەنه���ان‌و ئاڵۆز‬ ‫بۆ گوزارش���تلێکردن بەی���ان دەکات‪.‬‬ ‫ئاڵ���ۆزی‌و نادیاریکراوێت���ی لەموزیکدا‪،‬‬ ‫وەک ئ���ەو هەس���تەیە کە گوزارش���تی‬ ‫لێدەکات‪ .‬دەنگ لەدەس���تی ش���اعیردا‬ ‫دەبێت���ە دەنگێکی دیاریکراو و وش���ەو‬ ‫قس���ەکردن‪ .‬تەالرسازی‌و موزیک ئایدیا‬ ‫بەخەبەر دێنن‪ .‬پەیکەرتاش���ی‌و شیعر‬ ‫هەڵیدەگرن‌و دەیگوازنەوەو پێشکەشی‬ ‫دەک���ەن‪ .‬تەالرس���ازی خواوەندیەت���ی‬ ‫وەبیردەهێنێت���ەوە ک���ە بااڵدەس���تی‬ ‫جیهانی سەرو ئەستێرانە؛ پەیکەرتاشی‬ ‫بڵند دەبێتەوە بۆ سەر خودی ئاسمانی‬ ‫ناکۆت���ا‪ ،‬خ���وداکان دەهێنێتە س���ەر‬ ‫زەوی‌و ئایدیاکان بەرجەس���تە دەکات‪.‬‬ ‫بەگوزراشتی هیگڵ خۆی موزیک ناکۆتا‬ ‫دەخاتە هەستەوە‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫ئه‌و هه‌اڵنه‌ چی ‌ن كه‌چاوت ئازار ده‌ده‌ن ؟‬

‫‪15‬‬

‫نه‌شته‌ر‬ ‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫کامیان مەترسیداترن‪:‬‬ ‫وەزارەتی تەندروستی‬ ‫یا کۆلێرا ؟‬

‫ی‬ ‫‪ .1‬خوێندنه‌وه‌ی‌ كتێب له‌روناكییه‌ك ‌‬ ‫كه‌م‪ .‬كاتێك تۆ كتێبێك ده‌خوێنیته‌و‌ه‬ ‫ی كه‌می‌ لێیه‌‪،‬‬ ‫له‌ش���وێنێك‌و روناكییه‌ك ‌‬ ‫ی چاوت ئه‌دات‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه‬ ‫ده‌بینیت ئازار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێویست هه‌بێت له‌كات ‌‬ ‫ده‌بێت روناك ‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی كتێب‪.‬‬ ‫ی به‌كار هێنانی‌ كۆمپیوته‌ر‪.‬‬ ‫‪ .2‬له‌كات ‌‬ ‫گه‌ر تۆ له‌و كه‌س���انه‌یت كه‌ كۆمپیوته‌ر‬ ‫زۆر به‌كارئه‌هێنیت پێویست ‌ه ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫كۆمپیوته‌ران��� ‌ه ب���ه‌كار بهێنیت چاوت‬ ‫ئازار ناده‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها دوری‌ پێویس���ت‬ ‫هه‌بێت له‌نێوان تۆ شاش���ه‌كه‌‪ ،‬هه‌رنیو‬ ‫كاتژمێر جارێك چاوت له‌سه‌ر شاشه‌ك ‌ه‬ ‫ی شوێنێكی‌ دور بكه‌و جارو‬ ‫الده‌و سه‌یر ‌‬ ‫باریش چاوه‌كانت دابخه‌و پش���ویه‌كیان‬ ‫پێبده‌‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫‪ .3‬دڵنیاب���ه‌ ل���ه‌و چاویلكه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌هێنی���ت‪ .‬چونك��� ‌ه كاتێك‬ ‫ب���ه‌كار ‌‬ ‫چاویلكه‌یه‌ك���ی‌ هه‌ڵ���ه‌ به‌كارئه‌هێنیت‬ ‫بزانه‌ ك ‌ه زۆر زیان به‌چاوت ئه‌گه‌یه‌نێت‌و‬ ‫ی زیاد كزبونی‌ چاوه‌كانت‪.‬‬ ‫ئه‌بێته‌ هۆ ‌‬ ‫‪ .4‬هه‌میش���ه‌ له‌كاتی‌ نوسین له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫شاش���ه‌ی‌ كۆمپیوته‌ره‌ك���ه‌ت فۆنت��� ‌‬ ‫نوس���ینه‌كه‌ت باگه‌وره‌ بێ���ت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫هه‌رفۆنتێك���ی‌ بچ���وك ئه‌بێت���ه‌ هۆ ‌‬ ‫ی چاو‪.‬‬ ‫ئازاردان ‌‬ ‫ی چاویلكه‌ پێویس���ته‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬به‌كارهێنان ‌‬ ‫گه‌ر چاوت كز‌ه ئه‌و‌ه پێویست ‌ه به‌زوترین‬ ‫ی‬ ‫ی پزیشك بكه‌یت‪ ،‬بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫كات سه‌ردان ‌‬ ‫ی پێویس���تت بۆ دروست بكا‪،‬‬ ‫چاویلك ‌ه ‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا هه‌ندێ‌ ك���ه‌س چاویلكه‌یان‬ ‫هه‌ی��� ‌ه ب���ه‌اڵم به‌كاریناهێن���ن ئه‌مه‌ش‬ ‫هه‌ڵه‌ی���ه‌ چونك ‌ه چ���او زیاتر كز ئه‌بێ‌و‬ ‫كێش���ه‌ی‌ زیاترت بۆ دروس���ت ئه‌كه‌ن‬ ‫چونك ‌ه چاویلك���ه‌ رێگری له‌چاو ئه‌كات‬ ‫ی چاو‪.‬‬ ‫له‌زیاتر كزبون ‌‬

‫ده‌توانیت سود له‌م ئامۆژگاریانه‌ وه‌ربگریت كاتێك هه‌ستت به‌داخرانی‌ لوتت كرد‬ ‫‪.3‬‬ ‫خواردنه‌وه‌ی‌‬ ‫شله‌مه‌نی‌ گه‌رم‬

‫‪ .2‬پیاز‬

‫ی له‌خواردنه‌وه‌كاندا‬ ‫ئه‌وهه‌ڵم��� ‌ه ‌‬ ‫هه‌ی��� ‌ه وه‌ك چاو قاوه‌ یارمه‌تیت‬ ‫ده‌دات بۆرزگارب���ون ل���ه‌و‬ ‫ی‬ ‫ده‌ردراوان���ه‌و ده‌بێته‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی لوت‪.‬‬ ‫پاككردنه‌وه‌ ‌‬

‫پیاز به‌یه‌كێك له‌رێگه‌باش���ه‌كان‬ ‫ی لوت‪ ،‬ده‌توانیت‬ ‫دائه‌نرێت بۆكرانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بكه‌یت‪،‬‬ ‫پیازه‌ك��� ‌ه له‌ت بكه‌ی���ت بۆن ‌‬ ‫چونك��� ‌ه پیاز یارمه‌ت���ی‌ ده‌ردراوه‌كان‬ ‫ده‌دات بێت ‌ه ده‌ره‌وه‌ نه‌ك بچێت ‌ه ژوره‌و‌ه‬ ‫ی ل���وت‪ ،‬ده‌توانیت‬ ‫ببێته‌ هۆی‌ داخران ‌‬ ‫ی پێنج خول���ه‌ك رۆژانه‌ یه‌ك‬ ‫بۆم���اوه‌ ‌‬ ‫دوجار بۆنی‌ پیازه‌كه‌ بكه‌یت‪ ،‬ده‌بینیت‬ ‫لوتت به‌باشی‌ ده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬

‫‪.1‬‬ ‫سه‌رینه‌كه‌ت‬ ‫به‌رز بكه‌ره‌وه‌‬ ‫كاتێك ده‌ته‌وێت بخه‌ویت هه‌وڵبده‌ سه‌رت به‌رز‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫تربێت ل ‌ه له‌ش���ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌بێته‌ هۆ ‌‬ ‫ی لوت دروس���ت‬ ‫كه‌متر ئه‌و روبۆش���ه‌ی‌ ناوه‌وه‌ ‌‬ ‫بێت‪ ،‬هه‌وڵبد‌ه به‌الیه‌كدا نه‌خه‌ویت كه‌ ببێت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫هۆی‌ په‌ستان خستنه‌س���ه‌ر جیوبه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫لوت‌و دواتر دروست بون‌و زیادبون ‌‬ ‫ئه‌و ده‌ردراوانه‌‪.‬‬

‫‪.4‬‬ ‫ی تون‬ ‫خواردن ‌‬ ‫كاتێك خواردنێكی‌ تون ئه‌خۆیت‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك بیبه‌ر‪ ،‬ئه‌و بیب���ه‌ر‌ه مادد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كابسیس���ین ئه‌بێت ‌ه ه���ۆی‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫لوت ده‌ردراوێك بڕێژێت ك ‌ه ببێت ‌ه‬ ‫ی لوت‪.‬‬ ‫هۆی‌ پاككردنه‌وه‌ ‌‬

‫‪.5‬هه‌ڵم‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌یه‌كێك له‌رێگه‌باشه‌كان‬ ‫دائه‌نرێ���ت بۆ كردن���ه‌وه‌ی‌ لوت‪،‬‬ ‫ده‌توانی���ت س���ه‌رت دانه‌وێنی���ت‬ ‫له‌س���ه‌ر كترییه‌كی‌ ئاوی‌ گه‌رم‬ ‫خاولیه‌ك بده‌ به‌سه‌رتدا‪.‬‬

‫ئامۆژگاریی‌‬ ‫هه‌فته‌‬

‫ی مه‌مك‬ ‫شێرپه‌نجه‌ ‌‬

‫‌زیادبونی‌ كێش‬

‫ی‬ ‫ئه‌مان ‌ه ئ���ه‌و هۆكاران���ه‌ن كه‌ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی مه‌مك زیاد‬ ‫توش���بون به‌ش���ێرپه‌نجه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ك���ه‌ن‪ :‬ئه‌گه‌ریه‌كێ���ك له‌ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌مك��� ‌‬ ‫خێزانه‌ك���ه‌ت ش���ێرپه‌نج ‌ه ‌‬ ‫ی كێش‪،‬‬ ‫هه‌بو‪ ،‬جگه‌ره‌كێشان‪ ،‬زیادبون ‌‬ ‫ی خۆیان ناده‌ن ‌ه‬ ‫ئه‌وكه‌س���ان ‌هی‌ ش���یر ‌‬ ‫منداڵه‌كانی���ان‪ ،‬ئه‌و ئافره‌تان ‌هی‌ دره‌نگ‬ ‫ی هاوس���ه‌ری‌ پێكده‌هێنن‌و دره‌نگ‬ ‫ژیان ‌‬ ‫منداڵیان ئه‌بێت‪.‬‬

‫ی بمێنیته‌وه‌ زیاتر ئه‌و‬ ‫ی له‌ش به‌ڕێك ‌‬ ‫پێویست ‌ه بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫خواردنانه‌ بخۆیت كه‌رێگریت لێده‌كات له‌زیادبونی‌ كێش‌و‬ ‫هه‌روه‌ها هه‌س���تی‌ تێربونت پێئه‌به‌خش���ێت‪ ،‬باش���ترین‬ ‫ئه‌و خۆراكانه‌ش كه‌ پێیان هه‌س���ت به‌تێر بون ئه‌كه‌یت‬ ‫بریتین له‌مۆزو ش���لیك‌و زه‌یتی‌ زه‌یتون‌و هه‌روه‌ها میو‌ه‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌‪.‬‬

‫سوده‌كانی‌ گوێز‬ ‫له‌س����وده‌كانی‌ گوێ����ز‬ ‫ئ����ه‌و‬ ‫به‌گش����تی‌‪.‬‬ ‫چه‌وریی����ه‌ی‌ له‌ گوێزدا‬ ‫به‌س����وده‌‬ ‫هه‌ی����ه‌‬ ‫بۆ ته‌ند ر و س����تی‌‪،‬‬ ‫د ه ‌تپا ر ێز ێ����ت‬ ‫له‌نه‌خۆشییه‌كانی‌ دڵ‪،‬‬ ‫به‌سوده‌ بۆ نه‌هێشتنی‌‬ ‫هه‌وكردن����ی‌ ل����ه‌ش‪،‬‬ ‫مێشك چاالك ده‌كات‌و‬ ‫نیشانه‌كانی‌ خه‌ڵه‌فان‬ ‫دوا ئه‌خ����ات‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌تپارێزێت له‌توشبون‬ ‫به‌نه‌خۆشی‌ شه‌كره‌‪.‬‬

‫س���ێ س���اڵ لەمەوبەر( ‪ )٢٠١٢‬و پێنج‬ ‫س���اڵیش پێ���ش ئ���ەو (‪ )٢٠٠٧‬کۆلێ���را‬ ‫لەکوردس���تاندا باڵوبوەوە‪ .‬پەتای کۆلێرا‬ ‫تابێت زوترو فراوانترو کوش���ندەتر ڕومان‬ ‫تێدەکات‪ .‬ئەگەر پێشتر هەر‪ ١٠‬یا ‪ ١٥‬ساڵ‬ ‫جارێک ڕوی تێکردبێتین‪ ،‬ئەوا ئاماژەکان‬ ‫هەم���و ئەوەمان پێدەڵێ���ن کە بۆی هەیە‬ ‫لەمەودوا هەمو س���اڵێک کۆلێرا میوانێکی‬ ‫هەمیشەیی ڕەزا قورسی ماڵەکانمان بێت‪.‬‬ ‫هۆکارەکانی باڵوبونەوەی کۆلێرا هێندەی‬ ‫هۆکارێکی سیاس���ین‪ ،‬ئەوەندە هۆکارێکی‬ ‫پزیكشیی‌و تەندروستیی‌و بایۆلۆژی نین‪.‬‬ ‫باڵوبون���ەوەی کۆلێرا پێمان دەڵێت کە‬ ‫ئەوە وەزارەتی تەندروستیە کە بەرپرسە‬ ‫لەباڵوبونەوەی ئەم پەتا کوشندەیە‪ .‬لەو‬ ‫چەند ج���ارەی کە کۆلێرا لەکوردس���تان‬ ‫باڵوبوەت���ەوە کۆمەڵێ���ک دەموچ���او‬ ‫وەزی���ری تەندروس���تی‌و بەڕێوەب���ەری‬ ‫گش���تی‌و بەڕێوەبەری نەخۆش���خانە بون‬ ‫ک���ە گۆڕانکارییەکی ئەوتۆیان بەس���ەردا‬ ‫نەهات���وە‪ .‬ئ���ەو وەزی���رو بەڕێوەب���ەرە‬ ‫گشتیانە‪ ،‬ئەوەندەی لەخەمی شاردنەوەی‬ ‫ڕاس���تیەکان بون‪ ،‬هێندە لەخەمی گەڕان‬ ‫نەبون ب���ەدوای ه���ۆکارە بنەڕەتییەکانی‬ ‫ئ���ەم پەتایەو چۆنیەت���ی بنبڕکردنی‪ .‬بۆ‬ ‫نمونە‪ ،‬ئەم جارە کە کۆلێرا لەکوردستاندا‬ ‫س���ەریهەڵدا‪ ،‬هەمو ڕێکخ���راوە جیهانی‌و‬ ‫متمانەپێک���راوەکان هەواڵی باڵوبونەوەی‬ ‫کۆلێرایان لەکوردس���تان ڕاگەیاند‪ .‬بەاڵم‬ ‫وەزارەتی تەندروستی وەکو وەزارەتەکەی‬ ‫ڕاگەیاندن���ی رژێم���ی بەعس ک���ە لەڕێی‬ ‫س���ەحافی وەزیریەوە ڕەت���ی دەکردەوە‬ ‫ک���ە ئەمریکیەکان لەبەغداب���ن لەکاتێکدا‬ ‫لەهوتێلەکەی پش���تی خۆی���ەوە مارینزی‬ ‫ئەمریکی دەبینران‪ ،‬وەزارەتی تەندروستی‬ ‫ئێمەش کۆلێرا لەکوردس���تاندا باڵوبوەوە‬ ‫بەاڵم ئەم رەتیدەکردەوەو خەڵکی چەواشە‬ ‫دەکرد‪.‬ئەم مامەڵەیە جگە لەوەی درۆکردن‬ ‫بو لەگەڵ خەڵک‪ ،‬هاوکات مەترسیەکانی‬ ‫کۆلێرای ئەوەندەی تر زیاتر کرد‪.‬‬ ‫لەپاڵ ئ���ەو فاکت���ەرە س���ەرەکییەی‬ ‫س���ەرەوە‪ ،‬لەو س���ێ جارەی کە کۆلێرا‬ ‫لەدەس���اڵی پێش���ودا باڵوبوەتەوە‪ ،‬پێش‬ ‫پەتاکە کۆمەڵێک ئاماژە ڕویانداوە کە بۆ‬ ‫تاقە هاواڵتیەکی وریا بەس بون بۆ ئەوەی‬ ‫زەنگی مەترس���ی بێت ب���ۆ باڵوبونەوەی‬ ‫پەتاک���ە‪ .‬لەه���ەر س���ێ جارەک���ە پێش‬ ‫باڵوبونەوەی کۆلێ���را ڕەنگی ئاوی مااڵن‬ ‫لەچەند ش���ارو گەڕەکێکی ئەو ش���ارانە‬ ‫گۆڕاوەو بەدیاریک���راوی زەرد بوە‪ .‬ئەمە‬ ‫ئەگەر ب���ۆ هاواڵتیەک���ی نەخوێنەواریش‬ ‫ڕەنگە ئام���اژە بێت بەوەی ک���ە ئاوەکە‬ ‫شیوای خواردنەوە نیە‪ ،‬بەاڵم بۆ وەزارەتی‬ ‫تەندروستی‌و دەزگا پەیوەندیدارەکانی تر‬ ‫ئاو و ئاوەڕۆ دیس���ان بۆنەی���ەک بوە بۆ‬ ‫خستنەکاری ماشێنەکانی چەواشەکاری‌و‬ ‫باڵوکردنەوەی زانیاری ناڕاست‌و بێ بنەما‬ ‫لەسەر ئەوەی کە ئاوی خواردنەوەی مااڵن‬ ‫هیچ عەیبی نیەو بۆ خواردنەوە دەشێت‪.‬‬ ‫هاوکات لەگەڵ ئەم فاکتەرانەدا‪ ،‬لەهەر‬ ‫س���ێ جارەک���ەی باڵوبون���ەوەی کۆلێرا‪،‬‬ ‫پەتاکە لەمەوسیمی حەجدا سەریهەڵداوە‪.‬‬ ‫ه���اوکات لەگ���ەڵ هاتوچ���ۆی هاواڵتیان‬ ‫بەژمارەیەکی زۆر ب���ۆ دەرەوەی واڵت بۆ‬ ‫حەج یا سەفەرکردن‪ ،‬ئەم ساڵ ژمارەیەکی‬ ‫زۆری ئاوارە ڕوی لەکوردستان کردوە‪.‬‬ ‫هەم���و ئ���ەو فاکتەرانەی س���ەرەوەو‬ ‫ه���ی تریش کە لێ���رە بوارنیە قس���ەیان‬ ‫لەس���ەر بکەین‪ ،‬بەس بون بۆ نوس���ەری‬ ‫ئەم وتارەو زۆرێک لەش���ارەزایانی تر بۆ‬ ‫ئەوەی پێش���بینی ڕودانی کۆلێرا بکەین‪.‬‬ ‫تەنان���ەت بەنوس���ینی کتێبیش لەس���ەر‬ ‫کۆلێ���را‪ ،‬وەزارەتی تەندروس���تی‌و دەزگا‬ ‫پەیوەندیدارەکان لەم نەخۆشیە ترسناکە‬ ‫ئاگادارکرانەوە‪ .‬بەاڵم بەداخەوە پێدەچێت‬ ‫وەزارەتی تەندروس���تی ئەوەندەی قسەی‬ ‫ناڕاس���تی باڵوکردەوە خەریکە خۆیش���ی‬ ‫قەناع���ەت بەچەواش���ەکارییەکانی خۆی‬ ‫دەکات‪.‬‬ ‫بۆ ڕێگەگرتن لەباڵوبون���ەوەی کۆلێرا‪،‬‬ ‫ئەوەن���دە ب���ەس نی���ە کە ئ���اوی پاکی‬ ‫خواردنەوە بدرێتە م���ااڵن‪ ،‬بەس نیە کە‬ ‫باری نائاسایی ڕابگەیەنرێت گەر هاتو ئاوی‬ ‫خواردنی مااڵن ڕەنگ���ی گۆڕاو بەس نیە‬ ‫ئاوارەو حاجیەکان دژی کۆلێرا بکوتێنرێن‪.‬‬ ‫ئەوەندە بەس نیە کە کۆمەڵێک مەسیجی‬ ‫ناوەڕۆک بەتاڵی لوتبەرزانە باڵوبکرێتەوە‪.‬‬ ‫بۆ ئ���ەوەی کۆلێرا بنبڕکەی���ن هەنگاوی‬ ‫یەکەم ئەوەیە کە وەزارەتی تەندروس���تی‬ ‫هەڵوەشێنرێتەوە‪ .‬وەزارەتی تەندروستی‬ ‫هۆکاری سەرەکی باڵوبونەوەی کۆلێرایە‪،‬‬ ‫بەبێ گۆڕنکاری جی���ددی لەو وەزارەتە‪،‬‬ ‫کۆلێرا میوانێک���ی بەردەوامی ماڵەکانمان‬ ‫دەبێت‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫که‌سک‌و سۆر‬

‫سلێمانی‌و عەشق‌و خۆشەویستیتان پیرۆز‬

‫گۆشه‌یه‌که دو هه‌فته‌ جارێک "شێرکۆ کرمانج" ده‌ینوسێت‬

‫کوردو موسڵمان‌و تیۆری پیالنگێڕیی‬ ‫‪٢-٢‬‬ ‫لەبەش���ی یەکەمی ئ���ەم بابەتە گوتمان‬ ‫تیۆری پیالنگێڕیی هەوڵێکە بۆ ڕونکردنەوەو‬ ‫لێکدانەوەو شرۆڤەکردنی ڕوداوێک‪ ،‬ئەویش‬ ‫بەگەڕانەوە بۆ مەکرو پیالنگێڕیی کەسانێکی‬ ‫بەهێزو دەسەاڵتدار‪ ،‬کە توانای شاردنەوەی‬ ‫ڕۆڵ���ی خۆی���ان لەڕوداوەک���ەدا هەبێ���ت‪.‬‬ ‫گوتیشمان یەکێک لەهۆکارە سەرەکییەکانی‬ ‫پش���ت تی���ۆری پیالنگێڕی���ی ش���ەلەلی‬ ‫مەعریفەتناس���ییە کە خۆی ل���ە کەمیی‌و‬ ‫سنورداریی سەرچاوەکانی زانیاری‌و ماف‌و‬ ‫ئازادییە سیاسییەکانەوە دەبینێتەوە‪ .‬لەم‬ ‫بەشەدا هەوڵدەدەین سەرچاوەکانی تیۆری‬ ‫پیالنگێڕیی لەنێو کۆمەڵگە ڕۆژهەاڵتییەکان‌‬ ‫بەگش���تی‌و کۆمەڵگەی کوردی بەتایبەتی‬ ‫دیاریبکەین‌‪.‬‬ ‫لەم بابەت���ە زیاتر تەرکیز لەس���ەر ئەو‬ ‫سەرچاوانە کراوە کە بون بەمایەی بینینی‬ ‫ڕۆژئ���اوا وەک پیالنگێڕ‪ .‬دی���ارە لەدنیای‬ ‫ک���وردی‌‌و ڕۆژهەاڵتی ئەوە تەنی���ا ڕۆژئاوا‬ ‫نییە کە وەک پیالنگێ���ڕ دەبینرێت بەڵکو‬ ‫زۆرج���ار بک���ەرە ناوخۆییەکانی���ش وەک‬ ‫پیالنگێ���ڕ وێنادەکرێن‪ ،‬ب���ەاڵم ئێمە باس‬ ‫لەو بکەرانە ناکەین‪ .‬دەبێت ئەوەش بڵێین‬ ‫کاتێ���ک ئێمە باس لەوە دەکەین کە کوردو‬ ‫ڕۆژهەاڵتیی���ەکان ڕۆژئ���اوا وەک پیالنگێڕ‬ ‫دەبینن‪ ،‬ئەوە مەبەس���تمان ئەوە نییە کە‬ ‫ڕۆژئاوایی���ەکان‌و دەوڵەت‌و دامەزراوەکانیان‬ ‫تەواو پاکیزەن‌و دورن لەپیالنگێڕیی‪ ،‬بەڵکو‬ ‫مەبەس���تی ئێمە ئەوەیە کە بۆچی زۆرجار‬ ‫بێبەڵگ���ەو بێهۆکارو بێپاڵن���ەر خەڵکانێک‬ ‫هەن ڕۆژئاواو ڕۆژئاواییەکان لەپشت ڕوداوو‬ ‫پێش���هاتەکانی کۆمەڵگ���ە ڕۆژهەاڵتییەکان‬ ‫دەبینن‪.‬‬ ‫بەئیزاف���ەی کەمی���ی‌و س���نورداریی‬ ‫س���ەرچاوەکانی زانیاری‌و م���اف‌و ئازادییە‬ ‫سیاسییەکان کۆمەڵێک هۆکارو سەرچاوەی‬ ‫دیکە بۆ تیۆری پیالنگێڕیی لەنێو کۆمەڵگەی‬ ‫ک���وردی‌و کۆمەڵگە ڕۆژهەاڵتییەکاندا هەن‪،‬‬ ‫لەوانە‪:‬‬ ‫یەکەم‪ ،‬زاڵیی گوتاری ئیسالمیی‪ .‬دنیای‬ ‫موس���ڵمانان بەگش���تی‌و ئیس�ل�امییەکان‬ ‫بەتایبەت���ی دنیایەکە کە بەس���ەر ڕەش‌و‬ ‫س���پی‪ ،‬بەهەش���ت‌و جەهەن���ەم‪ ،‬حەاڵڵ‌و‬ ‫حەرام���دا دابەش���کراوە‪ .‬وات���ە ه���ەر‬ ‫ش���تێک ئیس�ل�امیی نەبێ���ت وەک ڕەش‌و‬ ‫ح���ەرام‌و جەهەنەم���ی وێنادەکرێ���ت وەک‬ ‫پیالنگێڕی���ی تەماش���ادەکرێت‪ .‬بۆنمونە‪،‬‬ ‫داواکردنی یەکس���انی‌ژن‌و پی���او و ئازادییە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکان وەک پیالنگێڕیی ڕۆژئاوا‬ ‫بۆ تێکدانی ش���یرازەو بەهاکانی کۆمەڵگە‬ ‫ئیسالمییەکان دەبینرێن‪ .‬گوتاری ئیسالمیی‬ ‫جیهانی بەسەر دو دنیادا دابەشکردوە‪ ،‬دار‬ ‫الس���لم‌و دار الحرب‪ ،‬واتە ماڵی ئاش���تی‌و‬ ‫ماڵی ش���ەڕ‪ .‬ماڵی ئاش���تی ئ���ەو ناوچەو‬ ‫ش���وێنانەیە کە ئیسالم‌و ش���ەریعەتەکەی‬ ‫تێیاندا بەرقەرارو حاکمن‪ ،‬ماڵی ش���ەڕیش‬ ‫ئەو ش���وێنانەن کە موس���ڵمانان سوڵتان‬ ‫نین بەس���ەریاندا‪ .‬ئەم دابەشکردنەی دنیا‬ ‫بەسەر دو ماڵدا‪ ،‬ماڵی ئاشتی‌و ماڵی شەڕ‪،‬‬ ‫بوە ب���ەزادەی عەقڵیەتێک ک���ە پێیوابێت‬ ‫دنیای دەرەوەی ئیس�ل�ام دنیای شەیتان‌و‬ ‫ش���ەڕانگێزییە‪ .‬دنیایەک���ە کە هەمیش���ە‬ ‫لەپیالنگێڕییدای���ە لەدژی دنیای ئیس�ل�ام‌و‬ ‫موسڵمانان‪.‬‬ ‫دوەم‪ ،‬زاڵی���ی گوت���اری کۆمۆنی���زم‪.‬‬ ‫لەچلەکانی س���ەدەی ڕابردوەوە تاکۆتایی‬ ‫هەشتاکانی هەمان سەدە کۆمۆنیستەکان‌و‬ ‫چەپ���ە ڕادیکاڵ���ەکان‌و گوتارەکانی���ان‬ ‫کاریگەرییەک���ی بەرچاویان هەبو لەس���ەر‬ ‫ئەدەبیات‌و جیهانبینی���ی خەڵك لەواڵتانی‬ ‫عەرەبییدا‪ .‬تاڕادەیەکی زۆر کۆمۆنیستەکان‬ ‫وەک ئیس�ل�امییەکان جیهانیان بەسەر دو‬ ‫دنیادا دابەش���کردبو‪ ،‬دنی���ای کۆمۆنیزم‌و‬ ‫دنیای س���ەرمایەداریی‪ .‬دنی���ای کۆمۆنیزم‬ ‫وەک دنیایەک���ی بێچی���ن‌و بێدەوڵ���ەت‌و‬ ‫بێ چەواس���انەوەو بێخ���ەوش ‌وێنادەکرا‪.‬‬ ‫لەبەرابەردا دنیای س���ەرمایەداری ڕۆژئاوا‬ ‫وەک دنیای���ەک پڕ لەچەوس���اندنەوەو پڕ‬ ‫لەناعەدالەتی‌ وەسفدەکرا‪ .‬ئەم تێگەیشتنە‬ ‫وایکردب���و کە دنیای س���ەرمایەداری وەک‬ ‫دنیایەکی ش���ەڕانگێزو پیالنگێڕ ببینرێت‪.‬‬ ‫دنیایەک کە هەمیش���ە خۆی مەاڵس���داوە‬ ‫تازەف���ەر بەکۆمۆنیس���تەکان‌و دنی���او‬ ‫دەوڵەت‌و حزبەکانیان بب���ات‪ .‬ژمارەیەکی‬ ‫بەرچ���او ک���وردو ڕۆژهەاڵتی تائێس���تاش‬ ‫کەتونەتە ژێ���ر کاریگەریی ئەو عەقڵیەت‌و‬ ‫تێگەیش���تنە‪ .‬بۆنمونە‪ ،‬ئەم تێگەیش���تنە‬ ‫وایکردوە کە دوای‪ ٢٥‬س���اڵ لەکۆتایهاتنی‬ ‫شەڕی سارد کەس���انێک هەبن بەگەڕانەوە‬ ‫بۆ تێگەیشتنەکانی سەردەمی شەڕی سارد‬

‫ڕوداوەکان شیکاربکەن‪.‬‬ ‫س���ێیەم‪ ،‬کاریگەری���ی پڕوپاگەن���دەو‬ ‫تێگەیش���تنەکانی بەع���س‪ .‬حزبی بەعس‬ ‫نزیکەی‪ ٣٥‬ساڵ لەعێراق‌حوکمبەدەست‌بو‪،‬‬ ‫ئەوە ‪ ٥٠‬ساڵیش���ە لەس���وریا هەر حاکمە‪.‬‬ ‫بەعس ب���ەردەوام خ���ۆی وەک دوژمنێکی‬ ‫سەرسەختی ڕۆژئاوا لەقەڵەمدەداو مەکینە‬ ‫زەبەالحەکانی میدیاکانیش���ی خستبوەگەڕ‬ ‫ب���ۆ پڕوپاگەندەک���ردن ل���ەدژی ڕۆژئاواو‬ ‫دامەزراوەکان���ی‌‪ .‬بەردەوامی���ش نەک هەر‬ ‫تابلۆیەکی نێگەتیڤی بۆ ڕۆژئاوا لەزهنیەتی‬ ‫ڕۆژهەاڵتییەکان دەنەخشاند بەڵکو ڕۆژئاوای‬ ‫لەپش���ت هەم���و نەهامەتییەکان���ی دنیای‬ ‫عەرەبیدا ن���اوزەد دەک���رد‪ .‬زاڵیی‌و باویی‬ ‫تێگەیشتن‌و عەقڵیەتیی بەعس دەیان ساڵە‬ ‫بەزەق���ی لەنێو کوردو لەدنی���ای عەرەبیدا‬ ‫هەستیپێدەکرێت‪.‬‬ ‫چ���وارەم‪ ،‬سیس���تەمی پ���ەروەردەو‬ ‫بیرکردن���ەوەی ڕەخنەگران���ە‪ .‬پ���ەروەردە‬ ‫لەکوردس���تان‌و ڕۆژهەاڵت���ی ناوەڕاس���ت‬ ‫بەشێوەیەکی گشتی کار لەسەر دروستکردنی‬ ‫ئینس���انێک ناکات کە ئازادانەو داهێنەرانە‬ ‫بیربکاتەوەو بیرکردنەوەی ڕەخنەگرانە ببێتە‬ ‫ڕێنیشاندەری لەتێگەیشتنی پرس‌و دیاردەو‬ ‫ڕوداوەکان‪ .‬بەپێچەوان���ەوە پەروەردە لەو‬ ‫بەش���ەی دنیادا‪ ،‬سەرەڕای هەندێک هەوڵی‬ ‫سەرەتایی بۆ ڕیفۆرم‪ ،‬هێشتا پەروەردەیەکە‬ ‫کە ڕۆحی گومان‌و پرسیار لەناخی منداڵ‌و‬ ‫هەرزەکارو خوێندکار دەکوژێت‪ .‬خوێندکاری‬ ‫ڕۆژهەاڵتی لۆجیکانە بیرناکاتەوەو لەس���ەر‬ ‫بنەم���ای بەڵگەو هۆوه���ۆکار ئارگیومێنت‌و‬ ‫بیرکردنەوەکان���ی داناڕێژێ���ت‪ .‬بەواتایەکی‬ ‫دیک���ە پ���ەروەردە نەب���وە بەهۆکارێک بۆ‬ ‫ش���کاندن‌و دەربازب���ون ل���ەو هەژمونانەی‬ ‫ک���ە گوت���ارە دین���ی‌و ئایدیۆلۆجیی���ەکان‬ ‫دروستیانکردون‪.‬‬ ‫پێنجەم‪ ،‬نەبونی سەنتەری لێکۆڵینەوەو‬ ‫توێژین���ەوەی زانس���تیی‪ .‬لەزانکۆکان���ی‬ ‫ڕۆژهەاڵت���ی ناوەڕاس���ت‪ ،‬بەوانەی هەرێمی‬ ‫کوردستانیش���ەوە‪ ،‬بەدەگم���ەن دەبینرێت‬ ‫ک���ە س���ەنتەرێکی توێژین���ەوە هەبێ���ت‬ ‫ب���ۆ ڕۆژئاواناس���ی‪ ،‬ئەمریکاناس���ی ی���ان‬ ‫جولەکەناسی‪ .‬تائەوڕادەیەی من ئاگاداربم‬ ‫نە لەعێ���راق ن���ە لەهەرێمی کوردس���تان‬ ‫س���ەنتەرێکی توێژین���ەوە ل���ەو بوارانەدا‬ ‫بونیان نییە‪ .‬لەئیمارات‌و لەقەتەر هەندێک‬ ‫زانکۆی ڕۆژئاوایی س���ەنتەری توێژینەوەی‬ ‫تایبەت بەڕۆژهەاڵتناس���ی‌و ئیسالمناسییان‬ ‫دامەزراندوە‪ .‬هاوکات‪ ،‬لەزانکۆ ڕۆژئاواییەکان‬ ‫سەنتەری ڕۆژهەاڵتناسی‌و ئیسالمناسی زۆر‬ ‫بەرچاودەکەون‪ ،‬بەاڵم پێچەوانەکەیان ئەگەر‬ ‫هەش���بن زۆر کەمن‪ .‬لەغیابی س���ەنتەری‬ ‫توێژینەوەی زانستیی سەرچاوە نادروست‌و‬ ‫نازانستییەکان بون بەسەرچاوەی تیگەیشتن‬ ‫لەڕۆژئاواو ئەمریکاو ئیس���رائیل‪ ،‬ئەمانەش‬ ‫وێنایەکی نەک هەر نادروست بەڵکو زۆرجار‬ ‫چەواشەکارییان بۆ کێشاون‪.‬‬ ‫شەشەم‪ ،‬تەمبەڵی‌و تەوەزەلی‪ .‬لەدنیای‬ ‫ئینتەرنێت‌و س���ەتەالیت‌و پەیوەندییەکاندا‬ ‫ناکرێ���ت کەمی س���ەرچاوەکان‌وەکئەوەی‬ ‫لەبەش���ی یەکەم���ی ئەم بابەت���ە ئاماژەی‬ ‫پێکرا وەک تاکە س���ەرچاوەیەک بۆ تیۆری‬ ‫پیالنگێڕیی دابنرێت‪ .‬بەڕای من تەمبەڵی‌و‬ ‫تەوەزەل���ی هەندێ���ک ک���ەس لەڕۆژهەاڵت‬ ‫هۆکارێکی دیکەیە لەپش���ت زاڵیی تیۆری‬ ‫پیالنگێڕی���ی ئەگینا لەس���ەدەی بیس���ت‌و‬ ‫یەکدا لەدەرەوەی سەرچاوە نادروستەکان‬ ‫بەدەس���تهێنانی زانی���اری لەس���ەرچاوە‬ ‫دروس���تەکان ئەگەر س���ەختیش بێت ئەوە‬ ‫ئەستەم نییە‪.‬‬ ‫باویی‌و زاڵیی‌ تی���ۆری پیالنگێڕیی لەنێو‬ ‫خەڵک���دا کاریگەریی ئێجگار زۆرە لەس���ەر‬ ‫کۆمەڵگەکان‪ ،‬کە لێرە جێگەی قس���ەکردن‬ ‫لەس���ەریان نابێت���ەوە‪ .‬س���ەرەڕای ئەمە‬ ‫ناکرێت ئام���اژە بەترس���ناکترین کاریگەر‬ ‫نەکەین‪ .‬من پێموایە پشتبەستن بەتیۆری‬ ‫پیالنگێڕیی‪ ،‬یان لۆمەکردنی ئەوی دیکە‪ ،‬وا‬ ‫لەکۆمەڵگەو ئەندامەکانی دەکات لەجیاتی‬ ‫ئ���ەوەی روو لەخۆی���ان بک���ەن‌و ڕەخن���ە‬ ‫لەخۆیان بگرن بۆ دیاریکردن‌و دۆزینەوەی‬ ‫س���ەرچاوەکانی کورتهێن���ان‌و نەهامەت���ی‬ ‫کۆمەڵگەکانی���ان لۆم���ەی ک���ەس‌و الیەن‌و‬ ‫دام���ەزراوەو دەوڵەتان���ی دیکە بکەن‪ .‬هەر‬ ‫کۆمەڵگەیەکیش بەمش���ێوەیە لەکێشەکانی‬ ‫نزیکبێتەوە ئاستەمە بتوانێت بەسەر کێشەو‬ ‫کورتهێن���ان‌و نەهامەتییەکانی���دا زاڵبێ���ت‬ ‫چونکە تیۆری پیالنگێڕیی‪ ،‬واتە لۆمەکردنی‬ ‫ئەوانی دیکە‪ ،‬ناتوانێت بەتەنیا کێشەکان‌و‬ ‫هۆکاری کێش���ەکان دیاریبکات‪ .‬تا کێشەو‬ ‫سەرچاوەکانی کێش���ەکانیش دیارینەکرێن‬ ‫ناکرێ���ت‌و ناتوانرێ���ت چارەس���ەریان ب���ۆ‬ ‫بدۆزرێتەوە‪.‬‬

‫دالوەر سۆفی‬ ‫مێژو پێمان ئەڵی ئەم شاری سلێمانیە‬ ‫ل���ەڕۆژی‪ ١٤‬نۆڤەمب���ەری‪١٧٨٤‬دا‬ ‫یەک���ەم پ���اچ لەبناغەک���ەی دراوە‪،‬‬ ‫هەر هەمان مێژوش���ە ئەو ڕۆژەمان‬ ‫ئەخاتەوە یاد‪ ،‬لەساڵی‪٢٦٩‬ی زایندا‬ ‫کاتێ ئیمپراتۆری ڕۆما(کلۆدیس���ی‬ ‫دوهەم) کە هاوس���ەرگیری کوڕانی‬ ‫قەدەغەکردبو بەمەبەس���تی ئەوەی‬ ‫بچنە ناو سوپاوە‪ ،‬قەشە (ڤاالنتاین)‬ ‫ل���ەو بڕیارە یاخی بو‪ ،‬ڕێوڕەس���می‬ ‫بەی���ەک گەیان���دن‌و هاوس���ەرگیری‬ ‫بەنهێنی ب���ۆ کوڕان ئەنج���ام ئەدا‪،‬‬ ‫تاژیانی خ���ۆی لەس���ەر داناو چوە‬ ‫بەر پەتی س���ێدارەو بوە سیمبۆڵی‬ ‫خۆشەویستی‌و عەشق‪.‬‬ ‫س���ەیرنیە قەش���ەیەک بڕی���اری‬ ‫زاڵمێک پش���تگوێ بخا‪ ،‬س���ەیرنیە‬ ‫شارێک دەس���تەمۆ نەبێ‪ ،‬سەیرنیە‬ ‫زۆردارێ���ک بیەوێت قف���ڵ لەهەزاران‬ ‫دڵ بدات‪ ،‬سەیرنیە منااڵنی واڵتێ‬ ‫برس���ی بکرێن‪ ،‬سەیرنیە زۆردارەکان‬

‫شاری شاعیران‌و شاری نەمران ئەی‬ ‫ش���ارە دڵ‌و دەرون س���پیەکە ئەی‬ ‫ش���ارە دڵش���کاوەکە‪ ،‬کەواتە ئێستا‬ ‫ئەتوانین بڵێین س���ەیرنیە ساڵیادی‬ ‫ئەو بانگ���ەی درا بەگوێی ش���ارداو‬ ‫ناونرا س���لێمانی لەگەڵ ئەو ڕۆژەی‬ ‫هێمای عەش���ق لەدار درا‪ ،‬هەر یەک‬ ‫ڕۆژ بن‪ ،‬دەبا لەجەژنی عاش���قانا بۆ‬ ‫دڵداران گوڵی س���ورو بۆ سلێمانیش‬ ‫گوڵی سپی وەک سیمبۆڵی ئاشتی‬ ‫بدەین لەیەخەی ش���ار‪ ،‬تەنها شتێ‬ ‫کە جێگەی س���ەرنج‌و سەرسوڕمانە‪،‬‬ ‫ئەوەیە گێلێ بێتە مەیدان بەنیازبێت‬ ‫ش���ار کەلەپچە ب���کاو پێوەند بکاتە‬ ‫پێی! یاچاوی شەقامەکانی کوێربکاو‬ ‫کۆاڵنەکانی کەڕ بكا!‬

‫بەخۆیان بڵێن فریش���تە‪ ،‬ئاسان نیە‬ ‫ش���ارێک کە چەند زاڵم‌و دیکتاتۆری‬ ‫ب���ەڕێ کردبێ‌و بێدەن���گ نەکرابێ‪،‬‬ ‫س���ەیرنیە قەشە لەو ش���ەوەدا کە‬ ‫پەتی س���ێدارەیان بۆ ئامادە ئەکرد‬ ‫ئ���ەو کارتی پیرۆزبای���ی بۆ دڵداران‬ ‫ئەنارد‪ ،‬سەیرنیە دەست بنرێتە بینی‬ ‫ش���ارێک‪ ،‬س���ەیر نیە قوتی واڵتێک‬ ‫پێش���کەش دوژمنەکەی بکرێت‪ ،‬لەم‬ ‫ش���ارەدا بو بێک���ەس پەنجەی کرد‬ ‫بەچاوی ئەدمۆنزدا‪ ،‬سەیر نەبو لەم‬ ‫ش���ارەدا حەمدی‌و پیرەمێردی نەمر‬ ‫مەلیکی کوردس���تانیان ڕەخنەباران‬ ‫ئەک���رد‪ ،‬جێ���ی ڕامان نەب���و کاتێ‬ ‫ئینگلی���ز لەهەمو کوردس���تانا تەنها‬ ‫ش���اری خەزن���ەی بۆردوم���ان کرد‪،‬‬ ‫خانمان���ی ش���اریش بەالقرتێ���وە‬ ‫س���ەیر لەوەدایە دیکتاتۆرێ خەو‬ ‫بەیتی فۆلکلۆری���ان بە(جاکمان)دا‬ ‫دەوت‪ ،‬سەیرنیە ئەم شارە خاوەنی ب���ەوەوە ببین���ێ زمانی س���لێمانی‬ ‫داس���تانی بەردە قارەم���ان‌و بەیتی ببڕێ! یاخەیاڵ بەوەوە لێبدا عەشق‌و‬ ‫ڕێزانکێ بێ‪ ،‬هەر ئەم ش���ارەش بو دڵداری یاس���اغ بکاو ڕێگا لەدڵداران‬ ‫لەبەردەرکی سەرا پەیمانی‪١٩٣٠‬ڕەت بگرێ‪ ،‬لەیادی یەکەم بەردی بناغەی‬ ‫کردەوە‪ ،‬هەر س���لێمانی بو وەفدی شاردا‪ ،‬لەیادی ئەو ڕۆژەدا کە ڕۆحی‬ ‫کوردس���تانی ڕیس���وا کرد‪ ،‬لەڕۆژی پیرۆزی قەشە ڤاالنتاین سەرکەوتەوە‬ ‫نۆی حوزەیرانی‪١٩٦٣‬دا گەورەترین بۆ ئاسمان‪ ،‬بەسلێمانی ئەڵێین کەس‬ ‫غەدری لێکرا‪ ،‬لەحەڤدەی ش���وباتدا ناتوانێ توخنت کەوێ‪ ،‬گەوجە ئەوەی‬ ‫جارێکی تر برینەکانی کولێنرایەوە‪ ،‬خەوی نەزۆک ببینێ‪ ،‬کێ توانیویەتی‬ ‫ئەو ڕۆژەی یادی گیانبەخشینی قەشە ڕێگا لەعەشق بگرێ؟ دواجار بێباکبە‬ ‫ڤاالنتاینی هەڵگری ئاینی عیس���ای ئەی شارەکەم‪ ،‬کوڕان‌و کچانی شۆخی‬ ‫مەس���یحە ملیۆن���ان گ���وڵ ئەکرێتە دوجار عاش���ق پێ���ت ئەڵێن‪ ،‬ڕۆژی‬ ‫دیاری‪ ،‬تەنها گوڵیکی س���ور بۆ هەر عەشق‌و خۆشەویس���تی‌و سلێمانی‌و‬ ‫دڵدارێک‪ ،‬سلێمانێش بەتەنهایە هاوار ڤاالنتاینت پیرۆز‪ ،‬ئەی ئەو ش���ارەی‬ ‫ئ���ەکاو ئەڵێ‪ ....‬نابێ! ش���ارەکەی نە ڕام بویت‌و نە ڕام ئەبیت‪ ،‬دوبارە‬ ‫مەوالنا یادی کام نەهامەتی بکاتەوە؟ س���لێمانیت پیرۆزو خۆشەویس���تی‌و‬ ‫پرسە بۆ کام شەهیدی دابنێ؟ یادی عەشقت پیرۆز‪.‬‬ ‫کام خوێن���ی بەناهەق���ڕژاوی بکاتە‬ ‫‪dlawarsofy@yahoo.com‬‬ ‫ڕۆژی ش���ار؟ ش���اری ش���ەهیدان‌و‬

‫له‌م شارەدا بو بێکەس‬ ‫پەنجەی کرد بەچاوی‬ ‫ئەدمۆنزدا‪ ،‬سەیر نەبو‬ ‫لەم شارەدا حەمدی‌و‬ ‫پیرەمێردی نەمر‬ ‫مەلیکی کوردستانیان‬ ‫ڕەخنەباران ئەکرد‪،‬‬ ‫جێی ڕامان نەبو‬ ‫کاتێ ئینگلیز لەهەمو‬ ‫کوردستانا تەنها شاری‬ ‫خەزنەی بۆردومان‬ ‫کرد‪ ،‬خانمانی‬ ‫شاریش بەالقرتێوە‬ ‫بەیتی فۆلکلۆریان‬ ‫بە(جاکمان)دا دەوت‬

‫چوار ساڵ ئارامی نەک دەستەمۆیی‬ ‫سامان به‌کر ــ سوید‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان هەر لەسەرەتای‬ ‫دروستبونیەوە تائێستاش پەیامەکانی‬ ‫ئاشکراکردوەو بەرنامەی کارو دنیابینی‬ ‫خۆی بۆ دەس����ەاڵت نەش����اردۆتەوەو‬ ‫پەیڕەو و بەرنامەی کاری خۆی لەسەر‬ ‫ئەو بنەمایانە داڕشتوە کە بزوتنەوەکە‬ ‫لەپێناوی����دا لەدایک بوە دامەزراوە کە‬ ‫ئەوانی����ش ش����ەفافیەت لەکارکردن‌و‬ ‫ئاش����کراکردنی داهات����ی دەوڵ����ەت‬ ‫ب����ۆ هاواڵتی����ان‌و بەسیس����تەمکردنی‬ ‫حکوم����ەت‌و‬ ‫داودامەزراوەکان����ی‬ ‫سەربەخۆیی دادگاو سەروەری یاساو‬ ‫یەکس����انی لەنێوان تاکەکانی کۆمەڵ‌و‬ ‫پلەبااڵکان‌و جۆرێک لەهاوتای لەنێوان‬ ‫موچەخۆران‌و بەرپرسان‌و نەهێشتنی‬ ‫گەندەڵی‌و گەڕانەوەی دەس����ەاڵت بۆ‬ ‫هاواڵت����ی‌و المەرکەزی����ەت لەبڕیاردان‬ ‫بەواتایەکیت����ر بەش����داری پێکردن����ی‬ ‫تاکەکان����ی کۆم����ەڵ لەدەس����ەاڵت‬ ‫بەجۆرێک کە بڕیاردان لەخوارەوە بۆ‬ ‫س����ەرەوەبێت نەک پێچەوانەکەی کە‬ ‫ئەویش بەڕێزگرتن لەدەنگی دەنگدەرو‬ ‫ملدان بۆ ئەنجامەکانی‪.‬‬ ‫لەکاتی هەڵمەت����ی هەڵبژاردنەکانا‬ ‫بیرمانماوە کە بزوتنەوەی گۆڕان زۆر‬ ‫بەرونی پڕوپاگەندەی بۆ ئەو خاالنەی‬ ‫س����ەرەوە ئەکردو هەر لەسەر ئەوەش‬ ‫بەڵێنی بەدەنگدەرانی دەدا بۆ چونە‬ ‫ن����او حکومەت کە ئەمەش تەنها یەک‬ ‫وات����ا دەگەیەنێ ک����ە ئەویش ئەوەیە‬ ‫بەچون����ە ناو حکومەت����ی بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان کار بۆ بەئەنجام گەیاندنی ئەو‬ ‫خااڵنە ئەکا کە لەس����ەرەوە ئاماژەی‬ ‫پێک����راوە خ����ۆ ئەگەر هەموش����ی بۆ‬ ‫جێبەج����ێ نەکرێ ب����ەاڵم بەگوێرەی‬ ‫بەرکەوت����ەی خۆی بەپێ����ی ئەنجامی‬ ‫دەنگدان کار ب����ۆ بەئەنجام گەیاندنی‬ ‫بەش����ێکیان ئەکا وات����ە هەرچۆنێک‬ ‫لێکیبدەیتەوە ئەم بزوتنەوەیە لەکاتی‬ ‫دەس����تبەکاربونی لەناو حکومەتا کار‬ ‫بۆ بەئەنجام گەیاندن����ی بەڵێنەکانی‬ ‫دەکا کە بە دەنگدەرەکانیان داوە‪.‬‬ ‫ئەوەی ک����ە بینیم����ان بزوتنەوەی‬

‫گ����ۆڕان هی����چ ئەجندایەک����ی تازەی‬ ‫جێبەج����ێ نەک����رد جگە ل����ەوەی کە‬ ‫لەکات����ی هەڵمەتی هەڵبژاردنا بەڵێنی‬ ‫بەدەنگدارانی داوەو کە ئەمەش کارێکی‬ ‫ئەخالقیە بۆ هەر حزبێک کە لەس����ەر‬ ‫بنەمای ڕاس����تگۆی ڕەوان دامەزرابێ‬ ‫ئیتر س����ەیرو سەرسوڕهێنەرە حیزبی‬ ‫حکوم����ەت پێکهێنەر بێئاگا بوبێ لەو‬ ‫بەڵێنانەی ک����ە بزوتن����ەوەی گۆڕان‬ ‫بەرزی کردۆتەوە بەگش����تی‌و لەکاتی‬ ‫هەڵبژاردنیش����ا بەتایبەتی خۆ ئەگەر‬ ‫حیزبی ڕاس����پێردراو بۆ دروستکردنی‬ ‫حکومەت ئەمەی بەس����ەردا تێپەڕیبێ‬ ‫ئەمە پرسیاری زۆر هەڵدەگرێ لێرەدا‬ ‫من نامەوێ بچمە ن����اوی‪ ،‬خۆ ئەگەر‬ ‫بەئاگاشبوبێ لەبەرنامەی کاری گۆڕان‬ ‫بۆ چونە ناو حکوم����ەت کە ئەمەیان‬ ‫گریمانەیەکی توندوت����ۆڵ‌و نزیکترینە‬ ‫لەڕاس����تیەوە بەاڵم گرەوی لەس����ەر‬ ‫بەالداڕێبردن‌و ئاستەنگ دروست کردن‬ ‫یان پاشگەزبونەوەی گۆڕان بەرامبەر‬ ‫هەندێ دەستکەوت ئەوا ئەو برادەرانە‬ ‫بەهەڵەیەکی کوشندەدا چون چونکە‬ ‫کاک نەوشیروان‌و هاوڕێکانی هیچیان‬ ‫کەم نەبو لەدەسەاڵت‌و پلەوپایە کاتێ‬ ‫کە بەئارەزوی خۆیان بەجێیانهێشت‌و‬ ‫هاتنەدەرێ بۆ ڕێفۆرم‌و ڕێشەکێشکردنی‬ ‫گەندەڵی‪.‬‬ ‫لەڕاگەیاندنەکان����ەوە‬ ‫زۆرج����ار‬ ‫گوێبیستی چوار ساڵی ئارامی ئەبین‬ ‫کە بزوتنەوەی گۆڕان داویەتی لەکاتی‬ ‫چونە ناو حکومەت ئێستا گوایە پابەند‬ ‫نەبوەو لێ����ی پاش����گەزبۆتەوە! دەبا‬ ‫لێرەدا پێکەوە وردبینێکی بێالیەن بین‬ ‫بەویژدانەوە بزانی����ن ئەم بزوتنەوەیە‬ ‫پابەندی چوار س����اڵی ئارامی نەبوەو‬ ‫پاشگەزیش بۆتەوە لەبەڵێنەکانی یان‬ ‫پابەندو ڕژد بوە لەس����ەر چوار ساڵی‬ ‫ئارامی‌و بەڵێنەکانیشی‪:‬‬ ‫حیزبی ڕاس����پێردراو بۆ پێکهێنانی‬ ‫حکوم����ەت وات����ە پارت����ی پێی باش‬ ‫ب����و ک����ە گ����ۆڕان ل����ە چوار س����اڵی‬ ‫داهات����ودا بێدەنگ����ی هەڵبژێ����رێ‬ ‫بەرامب����ەر دیارنەبونی داهاتی نەوت‌و‬ ‫گومرگەکان‪ ،‬ئەندام پەرلەمانەکانیشی‬ ‫بێ س����ێ‌و دو دەس����ت بۆ دەنگ بۆ‬ ‫هەر بابەتێک ببەن کە لەبەرژەوەندی‬ ‫چەند کۆمپانیاو سەرکردەی حێزبێکی‬

‫گۆڕان گۆڕانکاری‬ ‫کرد لەشێوازی‬ ‫بەڕێوەبردنی‬ ‫حکومەت‌و‬ ‫بەڕێوەبردنی‬ ‫دەسەاڵت‬ ‫بەئارامی‌و بەئاگا‬ ‫نەک بەدەستەمۆو‬ ‫بێئاگا‬

‫دیاریکراو و بنەماڵەیەکدابێ‪ ،‬سەرۆکی‬ ‫پەرلەمانیش کە لەبزوتنەوەی گۆڕانە‬ ‫ئەجن����دای کاری پەرلەم����ان بەپێی‬ ‫ئ����ارەزو و بەرژەوەن����دی حیزب����ی‌و‬ ‫بنەماڵەیی داڕێژێ‪ ،‬هەرچی بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕانیشە دو ساڵ بۆ سەرۆکی پێشوی‬ ‫هەرێمی کوردستان‌و سەرۆکی پارتی‬ ‫دیموکرات����ی کوردس����تان درێژکاتەوە‬ ‫ئەگەرچی پێش����ێلکردنی یاساش بێ‪.‬‬ ‫خۆ ئەگەر گ����ۆڕان ئەمانەی بکردایە‬ ‫ئەوا بەتەرازوکەی پارتی چوار ساڵی‬ ‫پ����ڕ لەئارام����ی‌و قورس‌و س����ەنگینی‬ ‫ئەکێش����ا کە من ئەمەی����ان ناودەنێم‬ ‫چوار س����اڵی دەس����تەمۆیی‌و ئەمەش‬ ‫لەگۆڕان ناوەشێتەوە‪.‬‬

‫ب����ەاڵم ئ����ەوەی گ����ۆڕان ک����ردی‬ ‫ه����ەر لەس����ەرەتای بەش����داریکردنی‬ ‫لەحکوم����ەت کارک����ردن ب����و بۆ ئەو‬ ‫بەڵێنانەی کە بەخەڵکی دابوو لەڕێی‬ ‫ئ����ەو وەزارەتان����ەی وەک بەرکەوتەی‬ ‫دوای هەڵب����ژاردن ب����ۆ دیاریکراب����و‪،‬‬ ‫وەزیرەکان����ی گۆڕان هەوڵیان دەدا بۆ‬ ‫دروست کردنی سوپایەکی نیشتمانی‬ ‫دور لەدەس����تی حی����زب‌و بنەماڵ����ە‪،‬‬ ‫نەهێش����تنی بندیوارو ش����ەفافیەت‌و‬ ‫بنەبڕکردن����ی گەندەڵ����ی دەوڵەت����ی‬ ‫موئەسەس����اتی‌و س����ەروەری یاساو‬ ‫دروستکردنی هەلی کاری ڕاستەقینە‬ ‫ب����ۆ هاواڵت����ی‌و چاککردن����ی ب����اری‬ ‫گوزەرانی هاونیشتمانی‌و هاوتاکردنی‬ ‫موچەی پێشمەرگە بەرامبەر موچەی‬ ‫س����ەربازی عێ����راق‌و پڕچەککردن����ی‬ ‫ڕێکخس����تەوەیان‌و‬ ‫پێش����مەرگەو‬ ‫نەهێش����تنی ئابوون����ەی حیزبی لەناو‬ ‫داودەزگاو پۆلی����س‌و ئاس����ایش‌و‬ ‫پێش����مەرگەو دەستاودەس����تکردنی‬ ‫دەس����ەاڵت‌و ڕێزگرت����ن لەئی����رادەی‬ ‫خەڵ����ک ئەگەر لەگ����ەڵ بەرژەوەندی‬ ‫خودی بزوتنەوەکەش یەکنەگرێتەوەو‬ ‫تەس����لیم بون بۆ خواستی کۆمەڵگەو‬ ‫س����ەربەخۆیی دادو لێپرس����ینەوە‬ ‫لەکاری نابەج����ێ‌و دژبە بەرژەوەندی‬ ‫گش����تی‌و‪....‬هتد ک����ە ئەم����ە کاری‬ ‫ه����ەر حیزبێکە لەپێناو چاکس����ازی‌و‬ ‫بەرژەوەندی بااڵی میللەتا دروس����ت‬ ‫بوب����ێ بەاڵم ئەم کاران����ە لەگەڵ تای‬ ‫تەرازوەک����ەی پارتی����دا نەدەهاتەوەو‬ ‫ناوی ناوە چوار ساڵی پڕ لەپشێوی‌و‬ ‫نائارامی‪ ،‬کە بەڕای بەندە ئەم جۆرە‬ ‫کارانەن ئەبنە بنەماو زەمینەس����ازی‬ ‫بۆ دروستکردنی دەوڵەتی کوردی کە‬ ‫لەکاتی جی����اوازدا الیەنێکی دیاریکراو‬ ‫بۆ دەس����تکەوتی حیزبی‌و تاکەکەسی‬ ‫ب����ەرزی دەکات����ەوە‪ ،‬بەواتایەکیت����ر‬ ‫ئەوە بزوتن����ەوەی گۆڕانە نەک چوار‬ ‫س����اڵی ئارامی بەڕێ����وە دەبا بەڵکو‬ ‫کۆڵەکەکانی دروس����تبونی بەدەوڵەت‬ ‫بونیش دادەکوتێ‌و زەمینەخۆش دەکا‬ ‫بۆی ئەگەر ڕێی لێنەگیرێ‪.‬‬ ‫گۆڕان گۆڕانکاری کرد لەش����ێوازی‬ ‫بەڕێوەبردنی حکومەت‌و بەڕێوەبردنی‬ ‫دەس����ەاڵت بەئارام����ی‌و بەئ����اگا نەک‬ ‫بەدەستەمۆو بێئاگا‪.‬‬

‫کتێب‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫‪17‬‬

‫نالێبورده‌ی ‌ی وات ‌ه قۆرخكردنی‌ حوكمڕانی‌‌و هه‌وڵدان بۆ كۆنترۆڵكردن ‌ی‬ ‫ ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫وه‌ك عێراقیه‌ك كه‌ زۆرینه‌ی‌ هاواڵتیان ‌ی‬ ‫عه‌ره‌بن‪ ،‬هه‌ست به‌زه‌روره‌تی‌ پاراستنی‌‬ ‫كورد دوه‌مین نه‌ته‌وه‌ی‌ واڵته‌كه‌م ده‌كه‌م‬ ‫كه‌ هاوبه‌شن له‌نیشتیمانی‌ عێراقدا‪ .‬ئه‌م‬ ‫هه‌ڵوێسته‌ش نه‌ خێره‌و نه‌ مه‌راییه‌‪ ،‬بگره‌‬ ‫هه‌ستكردنه‌ به‌دادپه‌روه‌ری‌‌و یه‌كسانی‌‌و‬ ‫ئاده‌میزادبون‪ ،‬نوسه‌ری‌ كتێبی‌ بناوانی‌‬ ‫لێبورده‌یی‌ به‌م جۆره‌ گوزارشت له‌بۆچونی‌‬ ‫خۆی‌ له‌هه‌مبه‌ر كورد ده‌كات‪.‬‬ ‫كتێبی‌ "بناوانی‌ لێبورده‌یی‌ له‌هزری‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫– ئیسالمیدا‪ :‬كولتورو ده‌وڵه‌ت"‪ ،‬له‌نوسین ‌ی‬ ‫د‪.‬عه‌بدولحوس���ێن ش���ه‌عبان‌و وه‌رگێڕان���ی‌‬ ‫عه‌بدول���ره‌زاق عه‌لی���ه‌‪ ،‬ئه‌م كتێب���ه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌زگای‌ ئاراسه‌وه‌ له‌دوتوێی‌ (‪ )205‬الپه‌ڕه‌دا‬ ‫چاپ‌و باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ .‬كتێبه‌كه‌ له‌پێنج به‌ش‌و‬ ‫دو پاشكۆ پێكهاتوه‌‪ ،‬كه‌ بریتین له‌‪ :‬ئێسته‌و‬ ‫مێ���ژو له‌پرس���ی‌ لێبورده‌ی���دا‪ ،‬لێبورده‌یی‌‌و‬ ‫بناوان���ی‌ نێوده‌وڵه‌ت���ی‌ س���ه‌رده‌م‪ ،‬ئایین‌و‬ ‫لێبورده‌ی���ی‌‪ :‬رابردو و ئێس���ته‌‪ ،‬لێبورده‌یی‌‌و‬ ‫سیره‌ی‌ محه‌مه‌د "د‪.‬خ"‪ ،‬لێبورده‌یی‌‌و گوتاری‌‬ ‫رۆشنگه‌ری‌ عه‌ره‌بی‌ ئیسالمی‌‪.‬‬ ‫ئه‌م كتێبه‌ بۆچی‌؟‬ ‫نوسه‌ر‪ ،‬له‌باره‌ی‌ دیارترین ئه‌و هۆكارانه‌ ‌ی‬ ‫بونه‌ت���ه‌ هانده‌ری‌ نوس���ینی‌ ئ���ه‌م كتێبه‌ی‌‪،‬‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌و لێاڵییه‌ی‌ به‌رانبه‌ر چه‌مكی‌‬ ‫لێبورده‌یی‌ له‌ئارادایه‌‪ ،‬س���ه‌رباری‌ بااڵده‌ستی‌‬ ‫تاكه���زری‌‌و هه‌وڵ���دان بۆ وه‌النان���ی‌ ئه‌ویترو‬ ‫داننه‌نان به‌مافی‌ جیاوازی‌‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ئێمه‌ تابڵێ���ی‌ ركابه‌ری‌ یه‌كتری���ن‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌نێو یه‌ك ته‌وژم‪ ،‬یه‌ك پارت‪ ،‬یه‌ك كۆمه‌ڵ‪،‬‬ ‫یه‌ك نه‌ته‌وه‌‪ ،‬یه‌ك ئایین‌و یه‌ك تایه‌فه‌ش���دا‪.‬‬ ‫چه‌ن���دان یه‌كترنه‌هێش���تن‌و ش���ه‌ڕو ش���ۆڕو‬ ‫البردنم���ان بینی‌‪ ،‬هه‌وڵگه‌ل���ی‌ بنبڕكردنمان‬ ‫بین���ی‌‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ش���یان نالێبورده‌ی���ی‌‌و‬ ‫س���ه‌پاندنی‌ بۆچ���ون‌و په‌راوێزخس���تن‌و‬ ‫ره‌تكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌ویتر بون‪.‬‬

‫ش���ه‌عبان‪ ،‬باس له‌وه‌ده‌كات تائێس���تاش‬ ‫لێبورده‌ی���ی‌ وه‌ك چه‌مك الی‌ خه‌ڵكێكی‌ زۆر‬ ‫قبوڵ ناكرێ‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی‌ كاتێك چه‌مكه‌كه‌‬ ‫تێك���ه‌ڵ به‌مه‌یل���ی‌ رۆژئاوایب���ون ده‌ك���رێ‌‌و‬ ‫ده‌خرێته‌ خان���ه‌ی‌ ش���وێنكه‌وتنی‌ ئه‌ویتری‌‬ ‫ده‌ره‌كی‌‪ ،‬بیانی‌‪ ،‬جیاواز‪ ،‬ركابه‌رو دوژمن‪.‬‬ ‫رۆژی‌ جیهانی‌ لێبورده‌یی‌‬ ‫له‌م كتێبه‌دا‪ ،‬نوسه‌ر به‌وردی‌ باس له‌ره‌گ‌و‬ ‫ریش���ه‌كانی‌ چه‌مك���ی‌ لێبورده‌ی���ی‌ له‌هزری‌‬ ‫رۆژئاوای���ی‌‌و ئاینه‌كاندا ده‌كات‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و‬ ‫قۆناغه‌ مێژوییانه‌ی‌ ئه‌م چه‌مكه‌ پێیدا گوزه‌ری‬ ‫كردوه‌‪ ،‬تاوه‌كو له‌ره‌فتارێكی‌ تاكه‌كه‌س���یه‌وه‌‬ ‫بوه‌ته‌ به‌شێك له‌به‌ڵگه‌نامه‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌كان‪.‬‬ ‫ه���ه‌روه‌ك ب���اس له‌چه‌مكی‌ ن���ا لێبورده‌یی‌‬ ‫له‌ڕوی‌ هزری‌‌و سیاسی‌‌و ئاینی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫كلتوریی���ه‌وه‌ ده‌كات‪ .‬ده‌ڵێ���ت‪ :‬ل���ه‌ڕوی‌‬ ‫سیاس���یه‌وه‌‪ :‬نالێبورده‌یی‌ واته‌ قۆرخكردنی‌‬ ‫حوكمڕان���ی‌‌و هه‌وڵدان ب���ۆ كۆنترۆڵكردنی‌‌و‬ ‫پاكانه‌كردن بۆ رێگرت���ن له‌بۆچونی‌ ئه‌ویتر‪،‬‬ ‫جا به‌ن���اوی‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌وه‌ ب���ێ‌‪ ،‬یان به‌ناوی‌‬ ‫چینایه‌ت���ی‌‌و به‌رگریك���ردن له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌‬ ‫زه‌حمه‌تكێش���انه‌وه‌‪ ،‬له‌پێناوی‌ نه‌هێش���تنی‌‬ ‫هیچ ده‌نگێك‌و سه‌پاندنی‌ ده‌ستبه‌سه‌راگرتن‌و‬ ‫بانگهێشتنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ راستی‌‪.‬‬ ‫شه‌عبان‪ ،‬پێیوایه‌ له‌م سه‌رده‌مه‌دا چه‌مكی‌‬ ‫لێبورده‌ی���ی‌ له‌بابه‌تێك���ی‌ تاكه‌كه‌س���یه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ كۆمه‌ڵگ���ه‌و ده‌وڵه‌ت به‌ره‌و پێش���چوه‌‪،‬‬ ‫ت���ا گه‌یش���تۆته‌ كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‪،‬‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ده‌ڵێ���ت‪ :‬چه‌مكه‌ك���ه‌ قاوخی‌‬ ‫زمانه‌وانی‌ خۆی‌ به‌جێهێش���ت كه‌ په‌یوه‌ست‬ ‫بو به‌س���ه‌خێتی‌‌و ده‌س���تباڵوی‌‌و خانه‌دانی‌‌و‬ ‫لێخۆشبون‌و چاوپۆش���ینه‌وه‌‪ ،‬بگره‌ گه‌یشته‌‬ ‫دانپێدان���ان به‌م���اف‌و رێزگرت���ن تاده‌گاته‌‬ ‫ئاوه‌دانی‌‌و گه‌شه‌پێدانه‌وه‌‪.‬‬ ‫نوسه‌ر رایده‌گه‌یه‌نێت نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‬ ‫له‌وه‌ته‌ی‌ دام���ه‌زراوه‌ هه‌وڵی���داوه‌ بیرۆكه‌ی‌‬ ‫لێبورده‌ی���ی‌ باڵوبكات���ه‌وه‌‪ ،‬ه���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫وایكردوه‌ له‌ماوه‌ی‌ ش���ه‌ش ده‌یه‌ی‌ رابردودا‪،‬‬ ‫چه‌مك���ی‌ لێبورده‌یی‌ بچێت���ه‌ نێزیكه‌ی‌ هه‌مو‬

‫به‌ڵگه‌نامه‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌كان���ه‌وه‌‪ .‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫به‌ڵێننامه‌كانی‌ په‌یوه‌س���ت به‌مافه‌ مه‌ده‌نی‌‌و‬ ‫سیاسی‌‌و ئابوری‌‌و كلتورییه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب���ۆ به‌ڵگاندنی‌ وته‌كانی‌‪ ،‬نوس���ه‌ر ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ده‌كات نه‌ت���ه‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان س���اڵی‌‬ ‫(‪)1996‬ی‌ به‌س���اڵی‌ لێبورده‌یی‌ له‌ئاس���تی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی���دا هێنای���ه‌ ژم���اردن‪ .‬دواتریش‬ ‫راگه‌یاندراوی‌ بنه‌ماگه‌ل���ی‌ لێبورده‌یی‌ خولی‌‬ ‫بیست‌و هه‌شته‌می‌ یونسكۆ له‌(‪)2011/11/16‬‬ ‫دا‪ ،‬داوایكرد هه‌مو س���اڵێك له‌هه‌مو دنیادا‪،‬‬ ‫(‪ )11/16‬به‌رۆژی‌ لێبورده‌یی‌ بناسێنرێت‪.‬‬ ‫بنه‌ماكانی‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ لێبورده‌یی‌‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ چۆنێت���ی‌ باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫پره‌نس���یپه‌كانی‌ لێبورده‌یی‌‪ ،‬نوسه‌ر ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫پێویس���تی به‌چاوگێڕان���ه‌وه‌ به‌بۆم���اوه‌ی‌‬ ‫كلتورییه‌‪ ،‬بنیاتنانه‌وه‌ی‌ سه‌روتازه‌ی‌ پێوه‌ندی‌‬ ‫نێوان كلتورو ده‌وڵه‌ت‪ ،‬كۆمه‌ڵگه‌و ده‌سه‌اڵت‪،‬‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و ئۆپۆزس���یۆن هه‌ی���ه‌‪ .‬هه‌م���و‬ ‫ئه‌مانه‌ش به‌رپرس���یارێتیه‌كی‌ تاكه‌كه‌س���ی‌‌و‬ ‫ده‌سته‌جه‌معین‪.‬‬ ‫بۆ باڵوكردن���ه‌وه‌و چه‌س���پاندنی‌ كلتوری‌‬ ‫لێبورده‌ی���ی‌‪ ،‬نوس���ه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬پێویس���تی‌‬ ‫به‌كرانه‌وه‌و ژینگه‌یه‌ك���ی‌ له‌باره‌ كه‌ ئازادی‌‌و‬ ‫مافی‌ ده‌ربڕین‌و مافی‌ جیاوازی‌ بێ‌ ترس���ان‬ ‫له‌سزایه‌‪ ،‬هه‌مدیس پێویستی‌ به‌كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌‬ ‫مه‌ده‌نی كه‌ هاوبه‌ش���ێكی‌ كارای‌ ده‌وڵه‌ت بێ‌‬ ‫ك���ه‌ ده‌بێ‌ به‌پێی‌ یاس���او یه‌كس���انی‌ نێوان‬ ‫هاواڵتیان‌و نه‌بونی‌ جیاكاری‌ به‌هۆی‌ ره‌گه‌زو‬ ‫ئایین‌و زمان‌و نه‌ته‌وه‌و پاشخانی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫بۆچونی‌ سیاسی‌ یان به‌هه‌ر هۆیه‌كی‌ تره‌وه‌‪،‬‬ ‫كاربكا‪.‬‬ ‫بۆ گه‌یشتن به‌لێبورده‌یی‌ ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌وه‌ش‬ ‫پێویست به‌چاوگێڕانه‌وه‌ به‌زۆر یاساو رێسای‌‬ ‫كاراو پرۆگرامه‌كانی‌ په‌روه‌رده‌و خوێندن هه‌یه‌‪،‬‬ ‫تا له‌مه‌یله‌ خۆبه‌زلزانین‌و ره‌گه‌زپه‌رستییه‌كان‬ ‫نه‌خاس���مه‌ به‌رانبه‌ر ئه‌وانیتر پاك بكرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫جه‌خت له‌سه‌ر مافی‌ جیاوازی‌‌و ئۆپۆزسیۆنبون‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬خۆ ئه‌گه‌ر خۆمان له‌و مه‌س���ه‌النه‌‬ ‫بوارد‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ناگه‌ینه‌ لێبورده‌ی���ی‌‌و ده‌بێته‌‬ ‫ئامانجێكی‌ زه‌حمه‌ت‪.‬‬

‫بیرۆكه‌ی‌ لێبورده‌یی‌ مانا ‌ی‬ ‫توانای‌ قبوڵكردنی‌ بۆچونێكی‌‬ ‫تر یان بۆچونی‌ ئه‌ویتره‌‬ ‫خۆڕاگرتنی‌ له‌به‌رده‌م ئه‌و‬ ‫شتانه‌ی‌ مرۆڤ خۆشی‌‬ ‫ناوێن‌و حه‌زیان پێناكات‬ ‫بگره‌ هه‌ندێكجار به‌دژی‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌و ئاكاری‌ خۆی‌‬ ‫ده‌زانێ‬ ‫ل����ه‌الی‌‬

‫ع����ه‌ره‌ب‌و‬

‫لێبورده‌ی����ی‌‬ ‫رێكخراوه‌كان‬ ‫كاتێك نوسه‌ر دێته‌ س����ه‌ر باسكردنی‌‬ ‫دۆخی‌ لێبورده‌ی����ی‌ له‌واڵتانی‌ عه‌ره‌بیدا‪،‬‬ ‫ده‌ڵێ����ت‪ :‬به‌داخ����ه‌وه‌‪ ،‬لێبورده‌یی‌ وه‌ك‬ ‫چه‌مك‌و وه‌ك مافگه‌ل‪ ،‬ئه‌وه‌ له‌په‌یڕه‌وكردن‬ ‫هه‌ر بگه‌ڕێ‌‪ ،‬تائێس����تا له‌دنیای‌ عه‌ره‌بی‌‌و‬ ‫ئیس��ل�امیدا بونی‌ نییه‌‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ب����اڵ‌و ته‌وژم����ه‌ ئیس��ل�امییه‌كان هیچی‌‬ ‫وای����ان له‌ده‌س����ه‌اڵتداران جی����اواز نییه‌‪،‬‬ ‫له‌ره‌تكردن����ه‌وه‌ی‌ به‌رانب����ه‌رو داننه‌ن����ان‬ ‫به‌مافی‌ جیاوازی‌‌و ره‌تكردنه‌وه‌ی‌ بیرۆكه‌ی‌‬ ‫لێبورده‌یی‌‌و خۆ به‌ڕاستزانین‪ ،‬به‌م مانایه‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ هێندێك ج����اران له‌ریزی‌‬

‫"ئۆپۆزس����یۆندان"‪ ،‬وه‌لێ‌ له‌هه‌مان كان ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت����ه‌ س����ته‌مكارو ملهوڕه‌كانی����ان‬ ‫خواردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫كوردو مانای‌ لێبورده‌یی‬ ‫به‌بڕوای‌ نوسه‌ر‪ ،‬بیرۆكه‌ی‌ لێبورده‌یی‌ مانا ‌ی‬ ‫توانای‌ قبوڵكردنی‌ بۆچونێكی‌ تر یان بۆچونی‌‬ ‫ئه‌ویتره‌‪ ،‬خۆڕاگرتنی‌ له‌به‌رده‌م ئه‌و شتانه‌ی‌‬ ‫مرۆڤ خۆشی‌ ناوێن‌و حه‌زیان پێناكات‪ ،‬بگره‌‬ ‫هه‌ندێكجار به‌دژی‌ بیركردنه‌وه‌و ئاكاری‌ خۆی‌‬ ‫ده‌زانێ‌‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪ :‬قبوڵكردنی‌ بنه‌مای‌‬ ‫لێبورده‌یی‌‌و پێكه‌وه‌ژی���ان‪ ،‬واته‌ تێپه‌ڕاندنی‌‬ ‫دابه‌ش���كاری‌ به‌گوێ���ره‌ی‌ خوێ���ن‌و نه‌ته‌وه‌و‬ ‫ئایین‌و ئێل‌و عه‌ش���ره‌ت‌و ش���تی‌ تر‪ ،‬النیكه‌م‬

‫له‌هه‌ردو الیه‌نی‌ تیۆری‌‌و ئاكارییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ش���ه‌عبان‪ ،‬نوس���ه‌رێكی‌ عێراقی‌ ش���یعه‌‬ ‫مه‌زه‌به‌و س���ااڵنێكه‌ له‌ب���واری‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫چه‌مك���ی‌ لێبورده‌ی���ی‌ كارده‌كات‪ ،‬ل���ه‌م‬ ‫كتێبه‌شیدا به‌ڕونی‌ هه‌ڵوێستی‌ خۆی‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫پێكهاته‌كانی‌ عێراق���ه‌وه‌ ده‌خاته‌ڕو‪ ،‬كاتێك‬ ‫دێته‌ سه‌ر باس���كردنی‌ كورد‪ ،‬ده‌ڵێت‪ :‬وه‌ك‬ ‫عێراقیه‌ك ك���ه‌ زۆرینه‌ی‌ هاواڵتیانی‌ عه‌ره‌بن‪،‬‬ ‫هه‌ست به‌ زه‌روره‌تی‌ پاراستنی‌ كورد دوه‌مین‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌ی‌ واڵته‌ك���ه‌م ده‌كه‌م كه‌ هاوبه‌ش���ن‬ ‫له‌ نیش���تیمانی‌ عێراقدا‪ ..‬ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ش‬ ‫ن���ه‌ خێره‌و ن���ه‌ مه‌رایی���ه‌‪ ،‬بگ���ره‌ كاكڵه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ مرۆڤانی‌ سروشتیه‌و هه‌ستكردنه‌‬ ‫به‌دادپه‌روه‌ری‌‌و یه‌كسانی‌‌و ئاده‌میزادبون‪.‬‬

‫لەبارەی زەبروزەنگەوە‬ ‫زەبروزەنگ بۆچی سەرهەڵدەدات‌‌و چۆن کۆنتڕۆڵ دەکرێت؟‬ ‫ ئا‪ :‬بەڕێز عەباس‬ ‫کتێبی "سۆسیۆلۆژیای زەبروزەنگ"‬ ‫لەنوسینی دکتۆر عادل باخەوانە‪ ،‬کە‬ ‫ئەمساڵ لەالیەن ناوەندی غەزەلنوس‬ ‫لەسلێمانی باڵوکراوەتەوەو تێیدا باس‬ ‫له‌الیه‌نه‌تیۆرییه‌کانی زه‌بروزه‌نگ‌و چۆنیه‌تی‬ ‫سه‌رهه‌ڵدان‌و کۆنترۆڵکردنی ده‌کات‪.‬‬ ‫دونیای ک���وردی مێژویەک���ی دورودرێژیی‬ ‫لەگ���ەڵ زەبروزەنگدا هەیە‪ .‬هەندێک جار ئەم‬ ‫زەبروزنگە له‌الیەن هێزی دەرەوە ئاراس���تە ‌ی‬ ‫کورد کراوەو بەحوکم��� ‌ی بارودۆخە مێژویی‌‌و‬ ‫جوگرافییەکەی بەسەریدا سەپێنراوەو هەندێک‬ ‫جاریش ک���ورد لەناوخۆی���دا بەرهەمهێنەری‬ ‫زەبروزەنگ بوە!‬ ‫کتێبی"سۆس���یۆلۆژیای زەبروزەن���گ"‬ ‫کتێبێکی نوێی گرنگە‪ ،‬چونکە تائێستاش به‌و‬ ‫ناوەڕۆکەو بەو باس���انەی کە نوسەر ئاماژەی‬ ‫بۆک���ردون لەکتێبەکەدا‪ ،‬ب���ۆ دونیای کوردی‬ ‫ت���ازەن‌‌و لەڕێگەی خوێندن���ەوەی ئەم کتێبه‬ ‫‌تیۆرییەوە دەتوانی���ن له‌چەمکی زەبروزەنگ‬ ‫تێبگەین‌‌و واقیعی زەبروزەنگی لەکوردستاندا‬ ‫پێ بخوێنین���ەوە‪ ،‬بەتایبەتی لەخوێندنەوەی‬ ‫زەبروزەنگەکان���ی ئ���ەم دواییان���ەی ناوچە‬ ‫جیاجیاکانی کوردستان‪.‬‬ ‫نوسەر لەزۆرینەی باسەکانیدا بەشێوەیەکی‬ ‫تیۆریی قس���ە لەس���ەر زەبروزەنگ دەکات‌‌و‬ ‫لەگەڵیش���یدا نمون���ەی واقیع���ی‌‌و مەیدانی‬ ‫زەبروزەن���گ له‌کوردس���تاندا دەهێنێت���ەوە‪.‬‬ ‫نوس���ەر هەر لەس���ەرەتای کتیێبەکەوە باس‬ ‫لەدو ئاڕاستەی جیاوازی زەبروزەنگ دەکات‪،‬‬ ‫ئاڕاستەی یەکەم پێی وایە شەرعییەو ڕەوایە‬ ‫دەوڵ���ەت زەبروزەن���گ بەکاربهێنێت‪ ،‬چونکە‬ ‫دەوڵەت دەبێت پارێزەری ئاشتی کۆمەاڵیەتی‬ ‫ت���ەواوی کۆمەڵ���گا بێ���ت‌‌و ڕێگ���ە بگرێ���ت‬ ‫لەدەرکەوتن‌‌و خۆنمایشکردنی دیوە شەڕانی‌‌و‬ ‫دڕندەییەکانی تاک‌‌و گروپەکان‪ ،‬ئاڕاس���تەی‬ ‫دوەم ت���ەواو پێچەوانەی ئاڕاس���تەی یەکەم‬ ‫پێی وایە ئەوەی زەبروزەنگ بەرهەمدەهێنێت‬ ‫کۆی ئ���ەو نایەکس���انییانەو ناعەدالەتییانەو‬ ‫چەوس���اندنەوانەیە ک���ە دەزگاکانی دەوڵەت‬ ‫ئەنجام���ی دەدەن‪ ،‬ن���ەوەک کێوییبون���ی‬ ‫ئینس���ان‪ ،‬هەری���ەک ل���ەو دو ئاڕاس���تەیش‬ ‫بیریارو فەیلەس���وفی خۆی هەیە کە بەرگری‬ ‫لەبۆچونەکانیان دەکەن‪.‬‬ ‫پێناس���ەو نۆڕم‌‌و بەهاکان���ی زەبروزەنگ‬ ‫لەکۆمەڵگایەکەوە بۆ کۆمەڵگایەکی تر جیاوازی‬

‫لەکوردستاندا‬ ‫وشەی(پێشمەرگە)‌و‬ ‫لەئەفغانستانیشدا‬ ‫(موجاهید) وەک‬ ‫لوتکەی ڕێزو شەرەف‬ ‫بەکاردەهێنرێت‬ ‫لەکاتێکدا ئەم دو وشەیە‬ ‫بیناکردنێکی ڕوتوقوتن‬ ‫له‌زەبروزەنگ‬ ‫هەی���ەو بەپێ���ی پێش���کەوتن‌‌و دواکەوتویی‌‌و‬ ‫تێڕوانینیان بۆ زەبروزەنگ دەگۆڕێت دەتوانین‬ ‫"لێرەدا بەراوردی مامەڵەکردنی خێزان لەگەڵ‬ ‫مناڵەکانی���دا‪ ،‬له‌کۆمەڵگ���ەی کوردس���تانی‌‌و‬ ‫فەڕەنسیدا بکەین‪ ،‬له‌کۆمەڵگەی کوردستانیدا‬ ‫س���زادانی من���داڵ لەڕێگەی لێدان���ەوە‪ ،‬نەک‬ ‫ه���ەروەک زەبروزەنگی ناش���ەرعی پێناس���ە‬ ‫ناکرێ���ت‪ ،‬بەڵک���و وەک ئەرکێکی ئاس���ایی‬ ‫هەر باوکێک تەماش���ا دەکرێت‪ ،‬واتە بەپێی‬ ‫ن���ۆرم‌‌و بەهاکانی کۆمەڵگەی کوردس���تانی‪،‬‬ ‫یەکێ���ک لەماناکان���ی باوکب���ون بریتیی���ە‬ ‫له‌س���زادانی مناڵەکانی لەڕێگ���ەی لێدانەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەپێچەوانەوە لەکۆمەڵگەی فەڕەنسیدا‬ ‫باوکەک���ە بەم جۆرە ڕەفت���ارو زەبروزەنگەی‬ ‫کە بەرانبەر به‌منداڵەکەی نواندویەتی توشی‬ ‫لێپیچینەوەی یاس���ای دەبێت‌‌و ڕاپێچی دادگا‬ ‫دەکرێت‌‌و وەکو زەبروزەنگی ناشەرعی پێناسە‬ ‫دەکرێت‪.‬‬ ‫زەبروزەنگ چ���ۆن کۆنتڕۆڵ دەکرێت؟ یان‬ ‫چۆن‌‌و بۆچی س���ەرهەڵدەدات؟ ئەمە ئەو دو‬ ‫پرس���یارەیە کە کتێبەک���ە‌دەیەوێت وەاڵمی‬ ‫بداتەوەو قس���ەی لەس���ەر ب���کات‪ ،‬یەکێک‬ ‫لەه���ۆکارە س���ەرەکییەکانی س���ەرهەڵدانی‬

‫زەبروزەنگ ئەوەی���ە دام‌‌ودەزگاکانی دەوڵەت‬ ‫دامەزراوەیی نەب���ن‌‌و هەریەکەو هێزو گروپی‬ ‫جیاواز لەدەرەوەی دەوڵەت دروس���ت بکات‌‌و‬ ‫لەملمالنێکانیاندا تاکەکانی کۆمەڵگە بەکاربهێنن‬ ‫له‌دژی یەکتر چونکە "له‌کۆمەڵگەیەکدا چەند‬ ‫ک���ردەی به‌عەقاڵنیکردنی دەزگاکانی دەوڵەت‬ ‫سەربکەوێت‪ ،‬هێندەش کردەی به‌ناوەندیکردنی‬ ‫دەسەاڵت سەردەکەوێت‪ ،‬چەند ئەم کردەیەش‬ ‫س���ەربکەوێت‪ ،‬هێن���دەش کۆنترۆڵکردن���ی‬ ‫زەبروزەنگ���ی شەخس���ی س���ەردەکەوێت‪،‬‬ ‫هەروەه���ا بەپێچەوانەوە ل���ەو کۆمەڵگایانەدا‬ ‫کەئەو هاوکێش���ەیە الوازە یان پەکیکەوتوە‪،‬‬ ‫زەبروزەنگ وەک تراژیدیایەکی ڕەش لەپێش‬ ‫هاواڵتیان���ەوە ڕێ دەکات"‪ .‬هەندێک بۆچون‬ ‫ه���ەن پێیانوایە "ئ���ارەزوە بێس���نورەکانی‬ ‫تاک���ەکان‪ ،‬گەر لەڕێگ���ەی دەزگایەکی بااڵی‬ ‫دانپیانراوی شەرعیەوە ڕێک نەخرێن‪ ،‬کۆمەڵگە‬ ‫وەک ستراکتۆری پێکەوەژیان دروست نابێت‪،‬‬ ‫ئ���ەوەی وادەکات کە کۆمەڵگە بونی هەبێت‪،‬‬ ‫خودی ئەم دەزگا بااڵ دانپیانراوە شەرعییەیە‪،‬‬ ‫کە ئارەزوە بێ سنورەکانی تاکەکان دەخاتە‬ ‫نێو چوارچێ���وەوە‪ ،‬بەڕادەی���ەک کە کردەی‬ ‫پێکەوەژی���ان ببێت به‌دۆخێک���ی مومکین"‪،‬‬

‫هەروەه���ا "یەکێ���ک له‌تایبەتمەندییەکان���ی‬ ‫کۆمەڵگەی مۆدێرنێت���ی بریتییە لەو قەیرانە‬ ‫یەک لەدوای یەکانەی کە تەنگی پێهەڵدەچنن‌‌و‬ ‫پرزەی لێدەبڕن‪ :‬قەیران���ی ئابوری‪ ،‬قەیرانی‬ ‫سیاس���ی‪ ،‬قەیران���ی س���ایکۆلۆژی‪ ،‬بەب���ێ‬ ‫ئامادەبون���ی دەزگایەکی ب���ااڵی دانپیانراوی‬ ‫ش���ەرعی‪ ،‬کە بەردەوام چوارچێوە دەس���تە‬ ‫جەمعییەکان بهێنێتەوە یادمان‌‌و پاس���ەوانی‬ ‫س���نورەکانی بێ���ت‪ ،‬گریمان���ەی تەقینەوەی‬ ‫ئارەزوە سەرش���ێتەکانی تاک���ەکان لێرەیە‪،‬‬ ‫تەقینەوەیەک کە له‌ساتەوەختی دروستبونیدا‬ ‫ئیدی شتێک بەناوی پێکەوەژیانی مرۆڤەکان‬ ‫نامێنێت"‪.‬‬ ‫هەندێک له‌بیریاران‌‌و فەیلەسوفان پێیانوایەو‬ ‫ب���اس لەوەدەکەن ه���ۆکاری س���ەرهەڵدان‌‌و‬ ‫دروس���تبونی زەبروزەن���گ دەگەڕێت���ەوە بۆ‬ ‫ئەوەی تاکەکانی ناو کۆمەڵگەیەک هەس���ت‬ ‫دەکەن بەوە ‌ی واڵتەکەیان لەڕوی ئابورییەوە‬ ‫دەوڵەمەندە‪ ،‬کەچی بێبەش‌‌و مەحروم دەکرێن‬ ‫لەالی���ەن دەوڵ���ەت‌‌و حکومەتەکەیانەوە لەو‬ ‫ئابوریی���ە دەوڵەمەندەو هیچ س���ودێکی نییە‬ ‫بۆی���ان بۆیە پەنا ب���ۆ زەبروزەنگ دەبەن بۆ‬ ‫نمونە "ئەلێکس دو تۆکڤیل دەڵێت‪ :‬له‌کۆتا‬

‫س���اڵەکانی ڕژێمی کۆن له‌فەڕەنسادا‪ ،‬ئاستی‬ ‫ناڕەزاییە جەماوەرییەکان ڕێک لەگەڵ ئاستی‬ ‫گەش���ەکردنی ئابوری���دا بەرزدەبێتەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫ناوچانە ‌ی کە لەفەڕه‌نس���ادا النەی ش���ۆڕش‬ ‫بون (شۆڕش���ی س���اڵی ‪ )1789‬هەمان ئەو‬ ‫ناوچانە بون کە زیاتر له‌هەرش���وێنێکی دیکە‬ ‫النکەی گەش���ەکردنی ئابوری‌‌و بوژانەوە بون‪،‬‬ ‫وەک ئەوەی ک���ە فەڕەنس���ییەکان بەختیار‬ ‫نەب���ون ب���ەو پێگ���ە تازانە ‌ی کە گەش���ەی‬ ‫ئابوری پێی بەخشیبون"‪ .‬هەروەها "جەیمس‬ ‫داڤیس پێی وایە ک���ە کاتێک مەودای نێوان‬ ‫چاوەڕوانییەکانی کەسێک‪ ،‬گروپێک یان چەند‬ ‫گروپێکی کۆمەاڵیەتی‌‌و ئیمکانی بەدیهێنانیان‬ ‫بەش���ێوەیەکی بەرچ���او ف���راوان دەبێ���ت‪،‬‬ ‫ئیت���ر زەبروزەن���گ دەبێ���ت به‌گریمانەیەکی‬ ‫بەهێ���ز‪ ،‬جەیمس دەیەوێ���ت پێمان بڵێت کە‬ ‫زەبروزەنگەکان به‌شۆڕشیشەوە دەرئەنجامی‬ ‫ڕازینەکردن���ی‪ ،‬ئومێ���دەکان‪ ،‬ئ���ارەزوەکان‪،‬‬ ‫خواس���تەکان‌‌و چاوەڕوانییەکان���ی زەمەنێکی‬ ‫دیاریکراوە‪ ،‬بەپێی ئەو تیۆرەیەی کە جەیمس‬ ‫لەسەر شۆڕش پێشنیازی دەکات‪ ،‬کاتێک کە‬ ‫له‌کۆمەڵگایەکی دیاریکراودا قۆناغی گەشەی‬ ‫ئابوریی کارا دەس���تپێدەکات‪ ،‬ئیدی ئاستی‬ ‫چاوەڕوانییەکان���ی جەم���اوەر بەرزدەبێتەوە‪،‬‬ ‫چەند ئاستی بەدینەهێنانی ئەم چاوەڕوانییە‬ ‫تازە دەرکەوتوانەش بەرز ببێتەوە‪ ،‬هێندەش‬ ‫هەلومەرج���ی زەبروزەن���گ‪ ،‬تەقین���ەوە‪،‬‬ ‫قڵیش���انەوە‪ ،‬یاخیبون‪ ،‬ڕاپەڕین‌‌و ش���ۆڕش‬ ‫ئامادە دەبێت‪ ،‬بۆ س���ەلماندنی تیۆرییەکەی‪،‬‬ ‫جەیمس دەگەڕێتەوە سەر پشکنینی شۆڕشی‬ ‫‪ 1917‬لەڕوسیا‪ ،‬شۆڕش���ی ‪ 1952‬له‌میسردا‪،‬‬ ‫شۆڕشی نازی ‪ 1933‬له‌ئەڵمانیادا‪ ،‬ڕاپەڕینی‬ ‫ڕەشپێستەکان له‌ئەمریکای شەستەکاندا"‪.‬‬ ‫نوس���ەر له‌بەش���ێکی گرنگی کتێبەکەیدا‬ ‫باس���ێکی گرن���گ دەوروژێنێ���ت‌‌و ئام���اژە‬ ‫به‌ڕۆش���نبیران‌‌و خاوەن بڕوانەمەکان دەکات‌‌و‬ ‫پەیوەندییان به‌زەبروزەنگەوە ش���یدەکاتەوە‪،‬‬ ‫ئ���ەم زەبروزەنگ���ە ئەوکاتە س���ەرهەڵدەدات‬ ‫کەڕۆش���نبیران‌‌و خ���اوەن بڕوانام���ەکان‬ ‫لەالی���ەن دەس���ەاڵتەوە مەح���روم دەکرێن‌‌و‬ ‫لەم���اف‌‌و ئیمتی���ازەکان بێب���ەش دەکرێن‌‌و‬ ‫پەراوێ���ز دەخرێ���ن "ئەو ڕۆش���نبیرانەی کە‬ ‫پش���تیوانی له‌یاخیبون���ەکان‪ ،‬له‌نەخێرەکان‪،‬‬ ‫لەراپەڕین���ەکان‌‌و‬ ‫لەخۆپیش���اندانەکان‪،‬‬ ‫له‌شۆڕشەکان دەکەن‪ ،‬یەکسانن بەو ئەکتەرە‬ ‫کۆمەاڵیەتییانەی کە سەرەڕای بڕوانامەکانیان‪،‬‬ ‫تواناییەکانی���ان‪ ،‬ئەزمونەکانی���ان‪ ،‬ئام���ادە‬ ‫باش���ییەکانیان‪ ،‬لەالی���ەن س���ەنتەرەکانی‬

‫دەسەاڵتەوە دور خراونەتەوەو فڕێ دراونەتە‬ ‫نێ���و ڕوب���ەرە فراوانەکان���ی حیرمان���ەوە‪،‬‬ ‫حیرم���ان فێ���ری ڕقی���ان دەکات‪ ،‬حیرم���ان‬ ‫فێ���ری توڕەبونی���ان دەکات‪ ،‬حیرمان فێری‬ ‫یاخیب���ون‌‌و تەنان���ەت زەبروزەنگیان دەکات‪،‬‬ ‫حیرم���ان دەتوانێ���ت ئامادەیی ئەوەش���یان‬ ‫تیایدا دروس���ت بکات‪ ،‬ک���ە بەبێ ترس نەک‬ ‫هەر بڕژێنە س���ەر جادەکان‌‌و هوتاف بکێشن‪،‬‬ ‫بەڵکو بڕۆنە س���ەر پەتی سێدارەش! ڕایمۆند‬ ‫ئارۆن سۆس���یۆلۆگی فەڕەنسی‪ ،‬لەکتێبێکی‬ ‫مەزن���دا بەناوی(ئەفیونی ڕۆش���نبیران) بۆ‬ ‫س���ەلماندنی تێ���زی ڕۆش���نبیری مەحروم‌‌و‬ ‫کارایی حیرمان بەس���ەر دەستنیش���انکردنی‬ ‫گوت���ارو پراکتیکەکانیەوە‪ ،‬پێم���ان دەڵێت‪،‬‬ ‫گەڕانەوەیەکی خێرا بۆ ژماردنی ئەو دۆخانە ‌ی‬ ‫کە خ���اوەن بڕوانامەکان ف���ڕێ دەدەنە نێو‬ ‫ڕوبەرەکان���ی حیرمان���ەوەو وای���ان لێدەکەن‬ ‫پەنا بۆ زەبروزەنگ‌‌و ش���ۆڕش بەرن‪ ،‬بەس���ە‬ ‫بۆئەوە ‌ی لەدەس���ەاڵت‌‌و تواناییەکانی حیرمان‬ ‫تێبگەین"‪.‬‬ ‫فەیلەس���وفێکی وەک "ژان پۆل س���ارتەر‬ ‫یەکێک���ە لەو ڕۆش���نبیرە ه���ەرە ناودارانەی‬ ‫س���ەدەی بیس���تەم‪ ،‬ک���ە پەیوەندییەک���ی‬ ‫بەردەوامی لەگ���ەڵ زەبروزەنگدا هەبوە‪ ،‬ئەم‬ ‫فەیلەس���وفە بەوە ناس���راوە‪ ،‬کە هەمیش���ە‬ ‫پش���تگیری لەو گروپە چەپڕەوانە کردوە‪ ،‬کە‬ ‫زەبروزەگیان بەزەبروزەنگی تیرۆریستیشەوە‪،‬‬ ‫وەک کەرەس���ەی مۆڵەتپێ���دراوی ئاس���ایی‬ ‫بەکارهێناوە"‪.‬‬ ‫نوس���ەر له‌ش���وێنێکی کتێبەکەی���دا باس‬ ‫له‌ئامادەبونی هەمیشەیی زەبروزەنگ دەکات‬ ‫لەدونیای کوردی���دا‌‌و تەنانەت زۆرجار هەندێ‬ ‫سیاسی‌‌و س���ەرکردەی کورد وەک شانازیش‬ ‫لەزەبروزەن���گ دەڕوان���ن‌‌و باس���ی دەکەن‌‌و‬ ‫نەبونی زەبروزەنگ لەالیەنی بەرانبەریان وەک‬ ‫خاڵی الواز س���ەیر دەکەن‌‌و وەسفی دەکەن!‬ ‫نمون���ە بەوەدەهێنێتەوە کە "لەکوردس���تاندا‬ ‫وشەی(پێش���مەرگە)و لەئەفغانستانیش���دا‬ ‫(موجاهی���د) وەک لوتک���ەی ڕێزو ش���ەرەف‬ ‫بەکاردەهێنرێت‪ ،‬لەکاتێکدا ئەم دو وش���ەیە‬ ‫بیناکردنێک���ی ڕوتوقوت���ن له‌زەبروزەن���گ‪،‬‬ ‫لەکوردستاندا‪ ،‬سیاسییەک کە لەئێستاو ئێرەی‬ ‫کۆمەڵگەی کوردیدا کاردەکات‪ ،‬کۆمەڵگەیەک‬ ‫کە بڕی���ارە مەدەنی بێ���ت‌‌و دوربێت له‌هەمو‬ ‫چوارچێوەکان���ی توندوتیژی‪ ،‬بۆ بێنرخکردنی‬ ‫سیاس���ییە ڕکابەرەکەی‪ ،‬واپێناسە ‌ی دەکات‪،‬‬ ‫کە له‌ژیانیدا(پێشمەرگە) نەبوەو(فیشەکێکی‬ ‫بۆ ڕزگاریی نیشتیمان) نەتەقاندوە!"‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪xwendn.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫خوێندن‬

‫"وه‌زاره‌ت ‌ی په‌روه‌رد‌ه گرنگترین به‌ش ‌ی ماتماتیك ‌ی‬ ‫البردو‌ه ك ‌ه بیركردنه‌وه‌یه‌"‬ ‫ئا‪ :‬سرو‌ه جه‌مال‬ ‫مامۆستایانی‌ بیركاری‌‌و پسپۆرانی‌ بوار ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌ ره‌خنه‌ له‌وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رد‌ه‬ ‫ده‌گرن كه‌ له‌پرۆگرامی‌ خوێندندا گرنگترین‬ ‫به‌شی‌ ماتماتیكی‌ البردوه‌ كه‌ ئه‌ویش‬ ‫بیركردنه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ڕۆژ عه‌بدولق���ادر‪ ،‬كه‌ ماوه‌ی‌ نۆ س���اڵ ‌ه‬ ‫مامۆس���تای‌ وانه‌ ‌ی بیركارییه‌ باوه‌ڕی‌ وای ‌ه‬ ‫پڕۆگرام���ی‌ بیركار ‌ی ل ‌ه ‪‌ %70‬ی به‌س���وده‌‌و‬ ‫باش���ه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ خوێندكار ‌ی ئێمه‌ نا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "خوێن���دكار زۆر له‌م���اده‌ی‌ بیركاری‌‬ ‫بێزاره‌‪ ،‬چونكه‌ مێش���ك ‌ی فێرخواز ناتوانێت‬ ‫وه‌ریبگرێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ره‌نگ���ه‌ ه���ۆكاری‌ س���ه‌ره‌ك ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ بێت ك���ه‌ هیچ ئامرازێك���ی‌ ته‌واومان‬ ‫له‌به‌رده‌ستدا نیه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌كاریبهێنین‪،‬‬ ‫ته‌نها ڕاسته‌یه‌ك به‌كارده‌هێنین‪ ،‬پڕۆگرامێك ‌ی‬ ‫وا وش���ك‌و گران‌و زۆر‪ ،‬بۆ قوتابخانه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫بێ‌ پێداویس���تی‌‌و كه‌م كاتی‌ وانه‌كان زۆر‬ ‫قورسه‌و نابێت"‪.‬‬ ‫ڕۆژ باس ‌ی له‌وه‌ش���كرد خوێندنی‌ وانه‌ ‌ی‬ ‫بی���ركاری‌ ده‌بێ���ت بۆكردنه‌وه‌ی‌ مێش���ك ‌ی‬ ‫فێرخ���وازو به‌كارهێنانی‌ له‌ئیش���ی‌ ڕۆژانه‌دا‬ ‫بێت به‌اڵم له‌الی‌ ئێمه‌ به‌وشێوه‌ی ‌ه نییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدایه‌ كه‌ ش���اره‌زایانی‌ بوار ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌ ئ���ه‌و‌ه رونده‌كه‌ن���ه‌وه‌ له‌واڵتان ‌ی‬ ‫پێش���كه‌وتودا وان���ه‌ی‌ بی���ركاری‌ بای���ه‌خ‌و‬ ‫گرنگییه‌ك ‌ی تایبه‌ت ‌ی پێده‌درێت‪.‬‬ ‫فایه‌ق س���ه‌عید پس���پۆڕی‌ په‌روه‌رده‌ی ‌ی‬ ‫سه‌باره‌ت به‌گرنگی‌ خوێندنی‌ وانه‌ی‌ بیركار ‌ی‬ ‫ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات كه‌ له‌سه‌ر ئاست ‌ی تاك‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ش لۆژیك‌و بیركردنه‌وه‌ی‌ لۆژیك ‌ی‬ ‫دو ش���تن م���رۆڤ به‌هۆیان���ه‌وه‌ ده‌توانێت‬ ‫گه‌ش���ه‌یه‌كی‌ جۆری���ی‌ به‌گه‌شه‌س���ه‌ندن ‌ی‬ ‫ژی���ان بدات‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ماتماتیك ده‌س���ت ‌ی‬ ‫درێژكراوه‌ی‌ لۆژیكه‌و لۆژیكیش هاوكاریمان‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ چۆن به‌باش���ترین ڕێگا بژارد‌ه‬ ‫دروسته‌كان هه‌ڵده‌بژێرین‪ ،‬به‌بێ‌ ماتماتیك‬ ‫گه‌شه‌س���ه‌ندنی‌ به‌شێكی‌ زۆری‌ زانسته‌كان ‌ی‬ ‫دیكه‌ش ڕاده‌وه‌ستن"‪.‬‬

‫خوێندکاران له‌خوێندنی وانه‌ی بیرکاری بێزارن‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌وه‌ بیركردنه‌وه‌یه‌كی‌ دروست‬ ‫نییه‌ كه‌ بڵێین كات كه‌مه‌ بۆ وان ‌ه وتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫بی���ركاری‌‪ ،‬چونكه‌ ژم���اره‌ ‌ی كاتژمێره‌كان ‌ی‬ ‫بی���ركاری‌ له‌واڵت��� ‌ه پێش���كه‌وتووه‌كان‌و‬ ‫كوردستان هه‌مان شتن ئه‌گه‌ر مه‌به‌ستیش‬ ‫زۆریی‌ پڕۆگرامه‌كانه‌ ئه‌وه‌ ده‌بێت وه‌زاره‌ت‬ ‫بۆی���ان ك���ه‌م بكات���ه‌وه‌‪ ،‬زۆرج���ار مرۆڤ‬ ‫پێویس���تی‌ به‌كاتی‌ زیاد‌ه نییه‌ به‌ڵكو ده‌ب ‌ێ‬ ‫میتۆدی‌ كاركردنی‌ خۆی‌ بگۆڕێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌عید ئام���اژه‌ی ب���ه‌وه‌ش ك���رد ك ‌ه‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ پڕۆگرامه‌ك���ه‌ دائه‌نێن خۆیان وان ‌ه‬ ‫ناڵێنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "با خۆیان بێن وانه‌یه‌ك‬ ‫بڵێنه‌وه‌ ئینجا هه‌س���ت به‌بێزاری‌ فێرخواز‬ ‫ده‌ك ‌هن‌و هه‌س���ت به‌كه‌م��� ‌ی كات‌و جیاواز ‌ی‬ ‫پڕۆگرامه‌كه‌ش ده‌كرێت‪ ،‬وانه‌كه‌ پێویس���ت ‌ی‬ ‫به‌بیركردنه‌وه‌یه‌ بۆی���ه‌ كاتی‌ زۆر ‌ی ده‌وێت‬ ‫هه‌ندێ‌ كات گرنگیشه‌ كه‌ به‌كرداری‌ هه‌ند ‌ێ‬ ‫بابه‌ت بخوێنرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و پس���پۆڕه‌ی‌ بواری‌ پ���ه‌روه‌رد‌ه باس‬ ‫له‌كاریگ���ه‌ر ‌ی وانه‌ك���ه‌ش ده‌كات له‌س���ه‌ر‬ ‫گه‌شه‌كردنی‌ پرۆسه‌ی‌ بیركردنه‌وه‌ـ ئه‌و وت ‌ی‬ ‫"ئێمه‌ ماتماتیك بۆ چوار پڕۆسه‌ك ‌ه ناخوێنین‬ ‫چونكه‌ كۆكردنه‌وه‌و لێده‌ركردن پرۆسه‌یه‌ك ‌ی‬

‫ته‌كنیكیی���ه‌و بژمێره‌كان به‌ئاس���ان ‌ی بۆمان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ‌ی گرنگه‌ ئ���ه‌و بیركردنه‌و‌ه‬ ‫قوڵه‌ی��� ‌ه ك���ه‌ له‌پێش ئ���ه‌و پڕۆس���انه‌وه‌‬ ‫ده‌س���تپێده‌كه‌ن هه‌ركات ئێم ‌ه ئه‌وه‌مانزان ‌ی‬ ‫ك��� ‌ه گرفتێكی‌ بی���ركار ‌ی به‌كۆكردنه‌وه‌ یان‬ ‫دابه‌ش���كردن چاره‌س���ه‌ر ده‌بێ���ت‪ ،‬ئید ‌ی‬ ‫گرنگ نیی ‌ه به‌ئامێ���ر ‌ی بژمێر ده‌یكه‌ین یان‬ ‫به‌كۆمپیت���ه‌ر یان خۆمان ده‌یكه‌ین‪ ،‬له‌هه‌مو‬ ‫پڕۆسه‌یه‌كی‌ ماتماتیكدا مرۆڤ گه‌شه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫جۆریی‌ به‌بیركردنه‌وه‌كانی‌ خۆی‌ ده‌دات"‪.‬‬ ‫س���ه‌رباری‌ س���وده‌كان ‌ی خوێندن��� ‌ی‬ ‫ماتماتیك‌و بیركاریش هێشتا به‌شێكی‌ زۆر ‌ی‬ ‫خوێن���دكاران رقیان له‌خوێندن��� ‌ی ئه‌م وان ‌ه‬ ‫به‌سوده‌ی ‌ه ك ‌ه گه‌ش ‌ه به‌توانای‌ بیركردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫مرۆڤ ده‌دات‪.‬‬ ‫ئاس���ۆ یه‌كێك���ه‌ ل���ه‌و خوێندكاران���ه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ هه‌میش��� ‌ه وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێ���ت "ڕقم‬ ‫له‌وانه‌كه‌یه‌‪"،‬چونك���ه‌ زۆر ئاڵ���ۆزه‌و لێ��� ‌ی‬ ‫تێن���اگات‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "بی���ركاری‌‌و ماتماتیك‬ ‫سودی‌ وا ‌ی نیی ‌ه بۆ ژیانی‌ رۆژانه‌‪ ،‬خۆ كه‌س‬ ‫له‌سه‌ر ش���ه‌قام پێمناڵێت ئه‌و هاوكێشه‌یه‌م‬ ‫بۆ شیكار بكه‌"‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ فایه‌ق س���ه‌عید ئاماژه‌ به‌و‌ه‬

‫ده‌كات ه���ۆكاری‌ یه‌كه‌م بۆ ئ���ه‌م بێزاریی ‌ه‬ ‫سیس���تم ‌ی په‌روه‌رده‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه نه‌یتوانیو‌ه ن ‌ه‬ ‫ش���ێوازێكی‌ باش بۆ وتن���ه‌وه‌ی‌ ماتماتیك‬ ‫پیاده‌بكات‌و نه‌ مامۆس���تاكانیش له‌گرنگ ‌ی‬ ‫بی���ركاری‌ ئاگادار بكات���ه‌و‌ه ك ‌ه چۆن ده‌ب ‌ێ‬ ‫بوترێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "خوێندكاران زۆر بێزارن‬ ‫له‌و ش���ێوه‌ كالس���یكییه‌ ‌ی ئه‌مڕۆ بیركار ‌ی‬ ‫پێده‌ڵێنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان قه‌ناعه‌تیان وای ‌ه شتێك‬ ‫ده‌خوێنن له‌ژیاندا پێویستییان پێنییه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫شێواز‌ه شكاندنی‌ شكۆی‌ بیركاری‌و هۆكار ‌ی‬ ‫بێزاربونی‌ خوێندكارانه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ مامۆس���تا ڕۆژ زۆر ‌ی‬ ‫پڕۆگرامه‌كه‌و كه‌می‌ كات ‌ی وانه‌ك ‌ه به‌هۆكار ‌ی‬ ‫بێزاری���ی‌ خوێن���دكاران ناوده‌ب���ات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خوێندكارانی���ش له‌ش���ێوازی‌ وتن���ه‌وه‌ ‌ی‬ ‫وانه‌كه‌ بێ���زارن‪ ،‬به‌اڵم فایه‌ق س���ه‌عید ك ‌ه‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ زۆر مامۆس���تای‌ وانه‌ی‌ بیركار ‌ی‬ ‫بوه‌‪ ،‬وت���ی‌ "له‌دڵ ‌ی ئه‌و خوێندكارانه‌دام ك ‌ه‬ ‫حه‌زیان له‌وانه‌ی‌ بیركار ‌ی نییه‌‪ ،‬ش���ێواز ‌ی‬ ‫وتنه‌وه‌ی‌ وانه‌كه‌ كاریگه‌ر ‌ی سه‌ره‌كی‌ له‌سه‌ر‬ ‫تێگه‌یش���تنی‌ خوێندكار هه‌یه‌‪ ،‬ش���ێوازێك ‌ی‬ ‫باش��� ‌ی وتنه‌وه‌ی‌ بیركار ‌ی سه‌نگی‌ مه‌حه‌ك ‌ه‬ ‫ب���ۆ عه‌قاڵنیبونی‌ پڕۆس���ه‌ی‌ بیركردنه‌وه‌ ‌ی‬

‫منداڵه‌كانمان‪ ،‬خراپ ‌ی ئه‌و ش���ێوازانه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫وایك���ردوه‌ بیركاری‌ ببێت���ه‌ مۆته‌ك ‌ه له‌ال ‌ی‬ ‫خوێندكاران"‪.‬‬ ‫فایه‌ق س���ه‌عید ئاشكراش���ی ك���رد ك ‌ه‬ ‫"سیس���تمی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ شكس���تی‌ هێناو‌ه‬ ‫له‌وتن���ه‌وه‌ی‌ وان���ه‌ی‌ بیركاری���داو تا چه‌ند‬ ‫ده‌یه‌یه‌كی‌ دیكه‌ش ئه‌و شكس���ته‌ به‌رده‌وام‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ئه‌و وت ‌ی "حاڵی‌ زانكۆكانیش باشتر‬ ‫نیی ‌ه له‌قوتابخانه‌كان‪ ،‬وه‌زاره‌ت ‌ی په‌روه‌رد‌ه‬ ‫چوه‌ گرنگترین به‌ش���ی‌ ماتماتیكی‌ البردوو‌ه‬ ‫كه‌ بیركردنه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫فای���ه‌ق س���ه‌عیدی‌ نوس���ه‌ری‌ ب���وار ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌ پێش���نیار ده‌كات بوار به‌لۆژیك‬ ‫وات ‌ه به‌بیركردن���ه‌وه‌ی‌ خوێندكاران بدرێت‌و‬ ‫هه‌روه‌ها واز له‌و ش���ێوازه‌ كالس���یكییه‌ ‌ی‬ ‫وانه‌وتنه‌وه‌ بێنن‌و له‌بر ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی خوێندكاران‬ ‫خۆیان كاربكه‌ن‌و مامۆستاكان سه‌رپه‌رشت ‌ی‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ده‌بێت ناوه‌ڕۆكی‌ كتێبه‌كان‬ ‫كه‌مێ���ك س���ه‌رنجڕاكێش بك���ه‌ن‌و ده‌بێت‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ میتۆدی‌ جی���اوازه‌وه‌ خوێندكاران‬ ‫ئه‌وه‌ی���ان له‌الڕونبێ���ت ك���ه‌ ماتماتیك بۆ‬ ‫ده‌خوێنن‌و په‌یوه‌ندیی‌ بیركار ‌ی به‌پڕۆسه‌ ‌ی‬ ‫بیركردنه‌و‌ه چییه‌"‪.‬‬

‫خوێندكاران زۆر بێزارن‬ ‫له‌و شێوه‌ كالسیكییه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌مڕۆ بیركار ‌ی‬ ‫پێده‌ڵێنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫قه‌ناعه‌تیان وای ‌ه شتێك‬ ‫ده‌خوێنن له‌ژیاندا‬ ‫پێویستییان پێنیی ‌ه‬ ‫ئه‌و شێواز‌ه شكاندن ‌ی‬ ‫شكۆی‌ بیركارییه‌‬ ‫ریکالم‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫موزیك‌و ڕۆح‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫شیعر بۆ ناکۆتا پێویستی بەهەرێمێکی بێ‬ ‫سنور هەیە‪ ،‬کە دەگەڕێتەوە بۆ شیعر خۆی‪،‬‬ ‫شیعر خاوەنی سروشت‌و مێژو‪ ،‬ڕۆح‌و جیهان‌و‬ ‫ئاسمان‌و زەوییە‪ .‬ئەوەی لەهەمبەر موزیک‌و‬ ‫ش���یعر گرنگە باسی بکەین‪ ،‬ئەو پەیوەندییه‬ ‫‌بنەڕەتییەیە کە هەردو ڕەگەزەکە لەکەماڵی‬ ‫ڕۆح‌و یەکتەواوکردندا پێکەوە دەبەستێتەوە‪.‬‬ ‫هی���چ موزیکێک بەب���ێ ش���یعرێکی نەوتراو‬ ‫ناخوڵقێت‪ ،‬هیچ شیعرێکیش بەبێ موزیکێکی‬ ‫نەژەندراو نانوسرێت‪ .‬بۆ ئەوەی ڕۆشنتربێت‬ ‫ئاماژە بەئامانجی بااڵی هونەر دەکەین‪ .‬ئەم‬ ‫ئامانجە بۆ موزیک‌و شیعریش���ە‪ :‬لەموزیکدا‬ ‫فەلس���ەفەو ڕۆح دەژین‌و لەڕێگەی ش���یعرە‬ ‫نەوتراوەکەی هەناوی موزیکەوە چ فەلسەفەو‬ ‫چ ڕۆح خۆیان بەی���ان دەکەن‪ .‬هەر لێرەدایە‬ ‫ئامانجی ب���ااڵی هونەر ئامادەی���ە‪ .‬بەبڕوای‬ ‫هیگڵ س���ەرزەمینی ڕەسەنی گوزارشت بون‬ ‫موزیک���ە‪ .‬دەنگەکان لەموزیک���دا هێماگەلی‬ ‫شێواو و ئاژاوەئامێز نییه‌‪ ،‬بەهێندەی ئەوەی‬ ‫دەس���ەاڵتی دەنگەکان نابێت بچێتە خزمەتی‬ ‫واتایەکی س���اکارەوە‪ ،‬خودی دەنگ لێرەداو‬ ‫لەخ���ودی خۆی���دا پێویس���تە وەک ئامانج‬ ‫تەماش���ابکرێت‪ .‬دەنگ گوزارشتی گیانیانەی‬ ‫ڕەس���ەن بەرهەم دەهێنێ���ت‪ ،‬بەهۆی ئەوەی‬ ‫لەناو ئ���ەوداو لەئەوەوە هەس���تی ئامادەیی‬ ‫هەی���ەو دەبێت‪ .‬ئەم هۆیەی گوزارش���تبونی‬ ‫هەس���ت هیگڵ وەک خاڵی بنەڕەتی موزیک‬ ‫دیاری���دەکات‌و پێداگ���ری ل���ەوەش دەکات‪،‬‬ ‫کە موزیک ناتوانێت لەس���ەر سروشتی بون‬ ‫رابوەس���تێت وەک ئ���ەوەی هەی���ە‪ .‬موزیک‬ ‫پێویس���تە هەس���ت بخاتە هاوپەیوەندییەکی‬ ‫دەنگیان���ەی دیاریک���راوەوە‪ ،‬گوزارش���تی‬ ‫سروش���تیانەی کێویب���ون‌و بەربەریەت���ی‬ ‫البب���ات‌و هونەریانە ماتریاڵی هەس���تیانەی‬ ‫خۆی بەرهەم بهێنێت‪ .‬ئ���ەو هارمونییەتەی‬ ‫دەنگەکان لەموزیکدا تێیدەکەون بەرەنجامی‬ ‫ڕەهەن���دی داهێنەران���ەی خ���ودی داهێنەرە‬ ‫لەدەرچونی���دا بۆ ئەزمونکردن���ی بێدەنگی‪،‬‬ ‫چونک���ە لەدۆخ���ی واقیعدا دەنگ���ەکان یان‬ ‫لەئ���اژاوەو ش���ڵەژاویدان‪ ،‬ی���ان ڕێکخ���راون‬ ‫بەاڵم ئاس���تەنگی ئەفراندنن‪ ،‬بۆیە بێدەنگی‬ ‫دەتوانێت ئەو مومکینیەتە ئاوەاڵبکاتەوە بۆ‬ ‫دەنگەکان کە بیری داهێنەرانەی موزیکدانەر‬ ‫بەچەش���نێکی هون���ەری ق���وڵ بەرهەمیان‬ ‫بهێنێتەوە‪ .‬دەنگ���ەکان لەڕوانگەی هیگڵەوە‬ ‫ناتوانرێ���ت وەک خزمەت���کاری ئامانجێک���ی‬ ‫س���اکار س���ەیر بکرێن بەهێن���دەی ئەوەی‬ ‫خ���ودی دەنگ لەموزیک���دا ئامانجە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫لەوێوە س���ەرچاوە دەگرێت ک���ە دەنگەکان‬ ‫لەموزیکدا دەرکەوتەی راس���تەقینەی ڕۆحن‌و‬ ‫ئەو ڕەوش���ەیان هێناوەتە کای���ەوە کە ڕۆح‬ ‫بەئاس���تی کەماڵ���ی خۆی ب���گات‪ .‬کەماڵی‬ ‫دەرکەوتنی ڕۆح پرۆسێس���ێکی دیالێکتیکی‬ ‫بەردەوامەو لەبەردەوام���ی‌و تازەبونەوەدایە‪،‬‬ ‫لەدەرکەوتن���ی زیات���رو گەش���ەکردندایە‪،‬‬ ‫ئەمەش بەرمەبنای ناوەڕۆکی خوڵقینەرانەی‬ ‫موزیکە‪ .‬موزیک چەندە داهێنەرانەو ڕەسەنتر‬ ‫بێ���ت دەرکەوتن���ی ڕۆح هێندەیت���ر مەزنتر‬ ‫خ���ۆی دەنوێنێت تێیدا‪ .‬دەن���گ بارهەڵگری‬ ‫ڕۆحەو گوزارش���تی گیانیان���ە دەخوڵقێنێت‌و‬ ‫کاریگەریەکان���ی قواڵیی لەهەس���تی مرۆڤدا‬ ‫بەرجەس���تە دەکەن‪ .‬ئەوەی ئەم فەیلەسوفە‬ ‫مەبەس���تیەتی ئەوەیە موزیکی ڕەسەن‪ ،‬کە‬ ‫بەگشتی دەیەوێت ئاماژە بەهونەری رەسەن‬ ‫بکات‪ ،‬نابێت الساییکردنەوەی سروشت بێت‪،‬‬ ‫تەنها بەم ش���ێوەیە دەتوانێت خوڵقێنەرانە‬ ‫بێت‌و زەمینی گوزارشت بون بێت بەگشتی‌و‬ ‫بەتایب���ەت ڕۆش���نەپانتایی دەرکەوتن���ی‬ ‫پڕۆسێسی کەماڵی ڕۆح بێت‪ .‬هونەری موزیک‬ ‫هونەری دەرکەوتنی ڕۆحە لەئاستێکی بااڵدا‪.‬‬ ‫موزیک‌و ش���یعر بەئاستی کەم تا زۆر جیاواز‬ ‫دەتوان���ن ئەو ڕۆحە گوزارش���ت لێبکەن کە‬ ‫هی���گڵ لەخەم���ی دەرکەوت���ن‌و کەماڵیدایە‪.‬‬ ‫فەلس���ەفەی موزی���ک لەس���ەرچاوەکەیەوە‬ ‫دەس���ت پێدەکات‪ ،‬ئاراستەیەکی نوێی بیری‬ ‫فەلس���ەفی نییە‪ ،‬هەم ب���ۆ ڕۆژئاواو هەمیش‬ ‫ڕۆژهەاڵت‪ .‬ڕۆژئاواو ڕۆژهەاڵت لەس���ەردەمی‬

‫دێریندا لەس���ەر ئەو بۆچونە بون کە موزیک‬ ‫ئالیەت‌و ڕێ���گای فەرمانڕواییکردنی خەڵک‌و‬ ‫ڕێگەی دەسەاڵتداریەتی‌و هەژمونکردنە‪ ،‬نەک‬ ‫جۆرێکی هۆنەر‪ .‬موزیک دەبێتە چەش���نێکی‬ ‫هۆنەر لەس���ەردەمێکی دیاریک���راوی مێژوی‬ ‫مرۆڤایەتیدا‪ ،‬کە پێش مەرجەکەی پەیدابونی‬ ‫کولتوری خۆشیس���ازکردنی دەرب���ارەکان‌و‬ ‫ڕەنگدان���ەوەی بوە لەکولت���وری نەتەوەییدا‪.‬‬ ‫لەیۆناندا ئ���ەوەی پەیوەندی���دار بوە لەگەڵ‬ ‫موزی���ک بەتون���دی لەالی���ەن کومەڵ���گاوە‬ ‫کونتڕۆڵ کراوە‪ ،‬نە بەمەبەستێکی هونەریانە‪.‬‬ ‫لەس���پارتاو ئەسیناش���دا قەدەغ���ە بوە کە‬ ‫ستراکتوری ئامێرەکانی موزیک بگۆڕدرێت یان‬ ‫بەکاربهێنرێت لەکات‌و ش���وێنی نەگونجاودا‪.‬‬ ‫لێرەدا ئەوەمان بۆ ڕونە کە فەلسەفەی موزیک‬ ‫ئاماژەیەکی راستەوخۆیە بەو جەوهەرو واتە‬ ‫بنچینەیەی موزیک وەک هونەر هەڵگریەتی‪،‬‬ ‫ن���ەک فەلس���ەفه‌ێکی دیاریک���راو بەن���اوی‬ ‫موزیک���ەوە هەبێ���ت‌و خاوەنداریەتی بکرێت‪.‬‬ ‫ئەو پرس���ە خۆلێالنەدراوەی لەفەلس���ەفەی‬ ‫موزیک���دا ئامادەیی هەی���ە‪ ،‬ئەوەیە‪ :‬بۆچی‬ ‫موزیک؟ ئەو ناواخن���ە چییە دەیگوازێتەوەو‬ ‫ئامانجی گیانیانەی ئەم هونەرە لەکوێی بونی‬ ‫مرۆیی���دا کارکەردی خ���ۆی دادەنێت؟ دیدی‬ ‫هیگڵی بۆ موزیک‌و جەوهەرەکەی لەشوناسە‬ ‫ڕۆحیەکەیدایەتی‪ ،‬ئەو وزە ناخەکیە گیانیەی‬ ‫مۆتیڤ���ی لەدایکبونی موزیک���ە‪ ،‬هەرئەوەیە‬ ‫دەنگەکانی موزیک بەش���ێوەیه‌کی هارمۆنی‬ ‫دەیناس���ێنن‪ .‬مادام موزیک بێ ئامانج نییەو‬ ‫زەمینی دەرکەوتنی پڕۆسەی کەماڵی ڕۆحە‪،‬‬ ‫کەوات���ە چ س���ەردەمی دیرین ک���ە موزیک‬ ‫ئالییەت���ی فەرمانڕوایی کردن���ی خەڵکەو چ‬ ‫سەردەمی نوێ کە موزیک جۆرێکی هۆنەرە‪،‬‬ ‫دەکرێ���ت لێکنزیکی‌و لێکچونیەکی جەوهەری‬ ‫لەنێوانیاندا هەبێت‪ ،‬بەو پێیەی لەسەردەمی‬ ‫نوێدا موزیک بەگشتی‌و بەتایبەت ئەو موزیکەی‬ ‫دونیای هاوچەرخ بەرهەم���ی هێناوە هەمان‬ ‫ئالییەتی فەرمانڕەواییکردن‌و کونتڕۆڵکردنی‬ ‫خەڵکە‪ .‬ڕەنگە دونیای هاوچەرخی دەسەاڵتی‬ ‫کاال و س���ەرمایە یەک���ێ ل���ە چەک���ە هەرە‬ ‫کاریگەرەکانی���ان هێنانەکای���ەی موزیکێکی‬ ‫تایب���ەت بێت بۆ ئەوەی لەو ڕێگەیەوە مرۆڤ‬ ‫بۆ ژێر ئەو شوناسە کولتوری‌و کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫دواج���ار دەس���ەاڵتە ئابوریە ڕابکێش���ن‪ ،‬کە‬ ‫دەیانەوێ���ت بااڵفەرمانی ژیان���ی مرۆڤایەتی‬ ‫بێت‪ .‬کێش���ەی گەورەی ئەم موزیکە ئەوەیە‬ ‫ئ���ەو قواڵییە نابڕێت کە هی���گڵ بۆ موزیکی‬ ‫دەستنیش���ان ک���ردوە‪ ،‬نەک ه���ەر پانتایی‬ ‫دەرکەوتن���ی ڕۆح نیی���ە‪ ،‬بەڵکو س���یخناخە‬ ‫بەجەستەیەکی ڕوت‪ ،‬نەک هەر مرۆڤ بەدیوە‬ ‫ڕۆحییە بااڵکەیداو بەئاراستەی ڕەسەنایەتی‬ ‫پاڵ نانێت بەڵکو نوقمی جەس���تەو مادیاتی‬ ‫کردوە‪ .‬موزیکی هیگڵی بەردەوام چەشنێکی‬ ‫مەحکومیەت ب���ۆ م���رۆڤ دەخوڵقێنێت بۆ‬ ‫گەڕان���ەوە ناوخۆی‌و ش���ڵەقاندنی گۆمی ئەو‬ ‫پرس���یارە بونەویانەی بەپێویس���ت دەبێت‬ ‫بکرێن‌و دۆخی بونی مرۆڤ خۆی‌و جەوهەری‬ ‫موزیک���ەکان لەبێژنگ بدەن‪ .‬لەموزیکدا ڕۆح‌و‬ ‫خ���ودا بەت���ەواوی کەماڵی خۆیان���ەوە دێنە‬ ‫گ���ۆ‪ ،‬ناکرێت جگە لەموزی���ک‌و دەنگ لەهیچ‬ ‫ش���وێنێکی دیکە بۆ خ���وداو ڕۆح بگەڕێین‪.‬‬ ‫ناکرێت ماڵێکی وەک موزیک هەبێت‌و ئینسان‬ ‫بۆ گەیش���تن بەکەماڵ���ی ڕۆح ڕو لەماڵێکیتر‬ ‫بکات‪ .‬ئەگەر کەماڵی ڕۆح بەش���ێوەی بونی‬ ‫مەزن تێبگەین ئەوە ڕۆشنەپانتایی ئەو بونە‬ ‫موزیکە‪ ،‬ئەو شیعرەشە کە لەناوەڕۆکی هەر‬ ‫موزیکێکی ڕەس���ەندا بێ ئەوەی ڕاستەوخۆ‬ ‫بیبیستین قس���ە دەکات‌و دەدوێت‌و ئەو بیرو‬ ‫ئامانج���ە دەگێڕێت���ەوە کە هۆن���ەرو موزیک‬ ‫لێ���رەدا خاوەنداریەتی دەک���ەن‪ .‬لەموزیکدا‬ ‫زمانێک���ی م���ەزن ب���ەردەوام قس���ە دەکات‬ ‫ش���ەرحی بارودۆخی بون دەکات‪ ،‬ش���ەرحی‬ ‫حاڵ���ی ڕۆحی ڕەه���ا دەکات‪ .‬لەموزیکدا ئەو‬ ‫زمان���ە قووڵە ناکۆتای���ە ئامادەیە کە خودی‬ ‫موزیک���ی کردوەت���ە ماڵ بۆ ت���ەواوی بون‪،‬‬ ‫بەگوزارەی هیگڵیانە بڵێین‪ ،‬کردویەتیە ماڵی‬ ‫دەرکەوتنی کەماڵی ڕۆح‪.‬‬

‫ونـــــبون‬ ‫* س���ه‌نه‌وییه‌كی‌ ئۆتۆمبێل جۆری‌ (كیا‪ -‬س���ورینتۆ) ژمار‌ه (‪ 168851‬سلێمانی‌ ) به‌ناو ‌ی‬ ‫(ئۆمێد مولود حه‌مه‌خان ) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخانه‌ی‌ خاك‬ ‫له‌ كه‌الر‪.‬‬ ‫* تابلۆیه‌كی‌ پێشه‌وه‌ی‌ ئۆتۆمبێل جۆری‌ (تویۆتا‪ -‬الندكرۆزه‌ر) ژمار‌ه (‪ 156478‬سلێمانی‌)‬ ‫كه‌تۆم���ار‌ه به‌ناوی‌ (فائق عزیز ش���هاب) ونب���وه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێت���ه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ‬ ‫كتێبخانه‌ی‌ خاك له‌ كه‌الر‪.‬‬ ‫* ئارمێكی‌ ئۆتۆمبێل جۆری‌ (نیس���ان‪ -‬سترك) ژماره‌ (‪ 11816‬سلێمانی‌) به‌ ناوی‌ (هونه‌ر‬ ‫احمد) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخانه‌ی‌ خاك له‌ كه‌الر‪.‬‬ ‫* پێناس���ێكی‌ باری‌ شارس���تانی‌ س���وری‌ و فۆرمێكی‌ په‌نابه‌ری‌ وكۆدێك ‌ی ئاسایشی‌ به‌ناو ‌ی‬ ‫(محم���د خلیل قادر) ونبوه‌‪،‬هه‌رك���ه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ ب���ۆ كتێبخانه‌ی‌ خاك ل ‌ه‬ ‫كه‌الر‪.‬‬ ‫* پێناسێكی‌ باری‌ شارستانی‌ سوری‌ ئیقامه‌یه‌ك ‌ی هه‌رێمی‌ كوردستان و فۆرمێكی‌ په‌نابه‌ری‌ و‬ ‫كۆدێكی‌ ئاسایش ‌ی به‌ناوی‌ (غمگین محمود قادر) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه‬ ‫بۆ كتێبخانه‌ی‌ خاك له‌ كه‌الر‪.‬‬ ‫* تابلۆیه‌كی‌ پێش���ه‌وه‌ی‌ ئوتومبێل جۆری‌ ( جیب _ستیش���ن ژمار‌ه (‪63388‬س���لێمانی‌)‬ ‫ونبوه‌ به‌ ناوی‌ (موئید سركوت مجیدمحمد ) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ‬ ‫كتێبخانه‌ی‌ خاك له‌ كه‌الر‪.‬‬ ‫* پێناس���ێكی‌ باری شارستانی‌ س���لێمان ‌ی ونبوه‌ به‌ناو ‌ی ( سۆزان عبدالل ‌ه عزیز ) هه‌ركه‌س‬ ‫ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخانه‌ی‌ خاك ل ‌ه كه‌الر‪.‬‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژووری‌ بازرگانی‌ س���لێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناو ‌ی ( ئاسۆ رووف عمر ) هه‌ركه‌س‬ ‫دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێن ‌ه ‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ زانكۆی پۆله‌ته‌كنیكی‌ سلیمان ‌ی‬ ‫به‌رێوبه‌رایه‌تی‌ یاسای ‌ی‬ ‫ژمار‌ه ‪7133‬‬ ‫ڕێكه‌وت ‪ 2015 /11 /10 :.‬زاینی‌‬ ‫‪2715‬كوردی‌‬ ‫بۆ ‪/‬رۆژنامه‌ی‌ ئاوین ‌ه‬ ‫بابه‌ت ‪ /‬باڵوكردنه‌وه‌ ‌ی بانگه‌واز‬ ‫تكای��� ‌ه ره‌زامه‌ن���دی‌ بفه‌رمون به‌بالوكردنه‌وه‌ی‌ هه‌ردوو بانگه‌وازی‌ (‪ ) 1,2‬كه‌ هاوپێچی‌ نوس���راومانه‌ ب ‌ه مه‌به‌س���تی‌ به‌ش���داربوون له‌كه‌م كردنه‌وه‌ی‌ نهێنی‌ بۆكافتریاو كۆش���كی‌ فۆتۆكۆپی‬ ‫وێنه‌گری‌كه‌مپی هه‌رسێ كۆلیجی ته‌كنیكی‌ ( كارگێری‌ ‪ ,‬ئه‌ندازیاری‌ ‪ ,‬ته‌ندروست ‌ی )‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕێزدا ‪.‬‬ ‫پڕۆفیسۆری یاریده‌ده‌ر‬ ‫د‪ .‬ئاالن فریدون عل ‌ی امین‬ ‫سه‌رۆكی‌ زانكۆ به‌وه‌كاله‌ت‬ ‫هاوپێچ ‪/‬بانگه‌وازی‌ ‪1,2‬‬ ‫وێنه‌یه‌ك بۆ‪.:‬‬ ‫‪ .‬نوسینگه‌ی‌ به‌رێز سه‌رۆكی‌ زانكۆ‪ /‬بۆ زانین ‪.........‬له‌گه‌ڵ ڕێزدا‬ ‫‪.‬كۆلیجی‌ ته‌كنیكی‌ كارگێڕی‪ .‬ئه‌ندازیاری‌ ‪ .‬ته‌ندروست ‌ی ‪...........‬له‌گه‌ڵ رێزدا‬ ‫‪.‬به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ (دارایی _ وردبینی‌ ) بۆزانین ‪...........‬له‌گه‌ڵ رێزدا‬ ‫‪.‬به‌رێوبه‌رایه‌تی‌ یاسایی له‌گه‌ڵ به‌راییه‌كان‬ ‫‪.‬دۆسیه‌ده‌رچوو‪.‬‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ زانكۆی‌ پۆله‌ته‌كنیكی‌ سلیمان ‌ی‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ نهێنی‌ ‪ /‬بانگێشتن ‌ی ئاشكرا‬ ‫بانگه‌وازی‌ ژماره‌ یه‌ك (‪)1‬‬ ‫ته‌نده‌ری‌ به‌كرێدانی‌ ( چێشتخانه‌و كافتریای كۆلیژه‌ته‌كنیكیه‌كانی‌ كارگێر ‌ی و ئه‌ندازیاری‌ و ته‌ندروستی‌ سلێمان ‌ی ‪ /‬له‌گه‌ڕه‌كی‌ چوارچرا‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ زانكۆمان بانگێشت ‌ی سه‌رجه‌م چێشتخانه‌و خواردنگه‌كان و الیه‌نی‌ پسپۆر ده‌كات كه‌ هه‌ڵده‌ستێت به‌ به‌كرێدانی‌ چێشتخانه‌و كافتریای كه‌مپی كۆلێژه‌ ته‌كنیكیه‌كانی‌ ( كارگێر ‌ی‬ ‫و ئه‌ندازیار ‌ی و ته‌ندروستی‌ سلێمان ‌ی له‌ گه‌ڕه‌كی‌ چوار چرا )‬ ‫به‌شێوه‌ ‌ی كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ نهێن ‌ی بۆ ساڵی‌ خوێندنی‌ ( ‪ )2016 _2015‬كه‌ ئاره‌زو ‌ی به‌شدار ‌ی كردنیانیان هه‌یه‌ سه‌ردانی‌ ( سه‌رۆكایه‌ت ‌ی زانكۆمان ‪ /‬به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ دارایی ) بكه‌ن به‌مه‌به‌ست ‌ی‬ ‫وه‌رگرتنی‌ ته‌نده‌ر و دانانی‌ بارمته‌ی‌ یاسایی‌ له‌ڕۆژی‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگاداری ‌ه ل ‌ه ڕۆژنامه‌كان به‌رامبه‌ر ( ‪ )15,000‬پانزه‌ هه‌زار دیناری‌ عێراق ‌ی كه‌ناگه‌رێته‌وه‌ بۆ به‌شداربوو‪.‬‬ ‫‪ /1‬فرۆشتن ‌ی ته‌نده‌ر ل ‌ه به‌رواری‌ باڵو كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگاداریی ‌ه ل ‌ه ڕۆژنامه‌كان ده‌ستپێده‌كات له‌ كاتژمێر ( ‪ ) 9.00‬ی‌ سه‌رله‌به‌یانی‌ تا (‪ )14‬چوارد‌ه ڕۆژ دوای‌ باڵو كردنه‌وه‌ی‌ ئاگاداریه‌ك ‌ه‬ ‫تا كاتژمێر ( ‪)12.00‬ی نیوه‌ڕۆ له‌ دیوان ‌ی سه‌رۆكایه‌تی‌ زانكۆمان ‪ /‬به‌ڕیوه‌به‌رایه‌تی‌ دارایی‬ ‫‪ /2‬دوابه‌رواری وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ ته‌نده‌ر له‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ زانكۆمان ‪/‬به‌ڕیوبه‌رایه‌تی‌ یاس���ایی پاش ( ‪ )14‬ڕۆژ له‌ دوای‌ باڵو كردنه‌وه‌ ‌ی ئه‌م ئاگادارییه‌وه‌ له‌كاتژمێر (‪)12.00‬ی نیوه‌رۆ كۆتایی‬ ‫دێت ‪.‬‬ ‫‪ /3‬به‌روار ‌ی كردنه‌وه‌و ئاشكراكردنی‌ ته‌نده‌ر (‪ )1‬یه‌ك ڕۆژ دوای‌ كۆتا به‌روار ‌ی وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ ته‌نده‌ره‌كان ده‌بێت له‌كاتژمێر ( ‪‌ )9,00‬ی سه‌رله‌به‌یان ‌ی‬ ‫‪ /4‬هه‌ر ڕۆژێك له‌و به‌روارانه‌ ‌ی كه‌له‌سه‌ره‌و‌ه ده‌ستنیشانكراوه‌ بوو به‌ پشوو ‌ی به‌ هه‌ر هۆیه‌كه‌وه‌ بێت ‪ .‬ئه‌وا یه‌كه‌م ڕۆژ ‌ی ده‌وام دوای‌ پشوه‌ك ‌ه ده‌بێت ‪.‬‬ ‫مه‌رجه‌كانی‌ به‌شداری‌ كردن ‪:‬‬ ‫‪ /1‬پێویسته‌ به‌شداربوو مۆڵه‌تی‌ كاركردنی‌ هه‌بێت و تازه‌ كرابێته‌وه‌ له‌ الیه‌نی‌ فه‌رمی‌ په‌یوه‌ندی‌ دار به‌م كاره‌ ‪ .‬ئه‌گه‌ر بیان ‌ی بوو مۆڵه‌تی‌ كاری‌ له‌ ناو هه‌رێمدا هه‌بێت ‪.‬‬ ‫‪ /2‬پێویس���ته‌ به‌ش���داربوو مۆڵه‌ت ‌ی ته‌ندروستی‌ بۆ خۆیی و س���ه‌رجه‌م ئه‌و كارمه‌ندانه‌ دابین ده‌كات بۆ كاركردن ل ‌ه چێشتخانه‌و كافتریایی ناو براودا هه‌بێت و وه‌ تازه‌ كرابێته‌وه‌ له‌ به‌روار ‌ی‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌كه‌دا ‪.‬‬ ‫‪ /3‬پێویسته‌ به‌شدار بوو له‌ كات ‌ی گه‌رانه‌وه‌ی‌ ته‌نده‌ر ( ئه‌ستۆ پاكی‌ ) له‌ به‌ڕێوبه‌رایه‌ت ‌ی باجی‌ ده‌رامه‌ت بهێنێت بۆ ساڵ ‌ی نوێ كه‌ قه‌رزار نی ‌ه ‪.‬‬ ‫‪ /4‬پێویست ‌ه به‌شداربوو له‌م كاره‌دا ئه‌زمونی‌ كاركردنی‌ باشی‌ هه‌بێت یاخود كاری‌ هاوشێوه‌ی‌ ئه‌نجام دابێت‬ ‫‪ /5‬پێویس���ته‌ به‌ش���داربوو بڕی‌ ( ‪ )1.000,000‬یه‌ك ملوێن دینار ‌ی چاپی‌ عێراق ‌ی وه‌ك بارمته‌ی‌ یاس���ایی ب ‌ه چه‌ك ‌ی په‌س���ه‌ند كراو ( مصدق ) یان ( ختاب زه‌مان ) بهێنێت ) له‌ ڕۆژی‌ كه‌م‬ ‫كردنه‌وه‌ی‌ نهێنیه‌كه‌دا ب ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه مافی‌ به‌شداری‌ كردن ‌ی نابێت‬ ‫‪ /6‬هیچ ته‌نده‌رێك له‌ دوای‌ به‌رواری‌ ده‌ستنیشانكراو وه‌رناگیرێت ‪.‬‬ ‫‪ /7‬پێویس���ته‌ به‌ش���داربوو ( خۆی یان نوێنه‌ر ) ی‌ ئاماده‌ بێت به‌ نوس���راو ‌ی فه‌رم ‌ی به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه ئه‌گه‌ر ئاماد‌ه نه‌بوو مافی به‌شدار بون ‌ی نابێت ئه‌وا پڕۆسه‌ ‌ی كردنه‌وه‌ی‌ ته‌نده‌ر به‌رده‌وام‬ ‫ده‌بێت له‌ ڕۆژی‌ دیاری‌ كراو‬ ‫‪ /8‬سه‌رۆكایه‌تی‌ زانكۆ پابه‌ند نیه‌ به‌ كه‌مترین نرخ ‪.‬‬ ‫‪ /9‬كرێی‌ باڵو كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگاداریه‌ و هه‌ر خه‌رج ‌ی تێچونێكی‌ تر ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆی‌ ئه‌و به‌شداربوه‌ی‌ كه‌ كه‌م كردنه‌وه‌ نهێنبه‌كه‌ ‌ی بۆ ده‌رده‌چێت ‪.‬‬ ‫‪ /10‬پێویست ‌ه ته‌نده‌رو هاوپێچه‌كان له‌ناو زه‌رفێكی‌ داخراو بێت و له‌سه‌ر ز‌هه‌رفه‌ك ‌ه نا و ناونیشان و ژماره‌ ته‌له‌فونی‌ له‌سه‌ر بێت ‪.‬‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ زانكۆی‌ پۆله‌ته‌كنیكی‌ سلیمان ‌ی‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ نهێنی‌ ‪ /‬بانگێشتن ‌ی ئاشكرا‬ ‫بانگه‌وازی‌ ژماره‌ یه‌ك (‪)2‬‬ ‫ته‌نده‌ری‌ به‌كرێدانی‌ (کۆشکێکی فۆتۆكۆپی وێنه‌گری‌ كه‌مپی كۆلیژه‌ته‌كنیكیه‌كانی‌ كارگێر ‌ی و ئه‌ندازیاری‌ و ته‌ندروستی‌ سلێمان ‌ی ‪ /‬له‌گه‌ڕه‌ك ‌ی چوارچرا‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ زانكۆمان بانگێش���تی‌ س���ه‌رجه‌م فۆتوكۆپی‌ وێنه‌ گره‌كان ده‌كات ك ‌ه هه‌ڵده‌ستێت به‌ به‌كرێدان ‌ی كۆش���كێكی‌ فۆتۆكۆپی وێنه‌گر ‌ی كه‌مپی كۆلێژ‌ه ته‌كنیكیه‌كانی‌ ( كارگێری‌ و‬ ‫ئه‌ندازیاری‌ و ته‌ندروستی‌ سلێمانی‌ له‌ گه‌ڕه‌ك ‌ی چوار چرا )‪.‬‬ ‫به‌شێوه‌ ‌ی كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ نهێن ‌ی بۆ ساڵی‌ خوێندنی‌ ( ‪ )2016 _2015‬كه‌ ئاره‌زو ‌ی به‌شدار ‌ی كردنیانیان هه‌یه‌ سه‌ردانی‌ ( سه‌رۆكایه‌ت ‌ی زانكۆمان ‪ /‬به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ دارایی ) بكه‌ن به‌مه‌به‌ست ‌ی‬ ‫وه‌رگرتنی‌ ته‌نده‌ر و دانانی‌ بارمته‌ی‌ یاسایی‌ له‌ڕئژی‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگاداریه‌ له‌ ڕۆژنامه‌‌كان به‌رامبه‌ر (‪ )7.500‬حه‌وت هه‌زار پێنج سه‌د دینار ‌ی عێراقی‌ كه‌ناگه‌رێته‌وه‌ بۆ به‌شداربوو‪.‬‬ ‫‪ /1‬فرۆشتن ‌ی ته‌نده‌ر له‌ به‌رواری‌ باڵو كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگاداریی ‌ه ل ‌ه ڕۆژنامه‌كان ده‌ستپێده‌كات له‌ كاتژمێر ( ‪ ) 9.00‬ی‌ سه‌رله‌به‌یانی‌ تا (‪ )14‬چوارد‌ه ڕۆژ دوای‌ باڵو كردنه‌وه‌ی‌ ئاگاداریه‌ك ‌ه‬ ‫تا كاتژمێر (‪)12.00‬ی نیوه‌ڕۆ له‌ دیوان ‌ی سه‌رۆكایه‌تی‌ زانكۆمان ‪ /‬به‌ڕیوه‌به‌رایه‌تی‌ دارایی‪.‬‬ ‫‪ /2‬دوا به‌رواری وه‌رگرتنه‌وه‌ ‌ی ته‌نده‌ر له‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌ی زانكۆمان ‪/‬به‌ڕیوبه‌رایه‌تی‌ یاس���ایی پاش ( ‪ )14‬ڕۆژ له‌ دوای‌ باڵو كردنه‌وه‌ ‌ی ئه‌م ئاگادارییه‌وه‌ له‌كاتژمێر (‪)12.00‬ی نیوه‌رۆ كۆتایی‬ ‫دێت‪.‬‬ ‫‪ /3‬به‌رواری‌ كردنه‌وه‌و ئاشكراكردنی‌ ته‌نده‌ر (‪ )1‬یه‌ك ڕۆژ دوای‌ كۆتا به‌رواری‌ وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ ته‌نده‌ره‌كان ده‌بێت له‌كاتژمێر ( ‪‌ )9,00‬ی سه‌رله‌به‌یان ‌ی‬ ‫‪ /4‬هه‌ر ڕۆژێك له‌و به‌روارانه‌ی‌ كه‌له‌سه‌ره‌و‌ه ده‌ستنیشانكراو‌ه بوو به‌ پشووی فه‌رمی به‌ هه‌ر هۆیه‌كه‌وه‌ بێت ‪ .‬ئه‌وا یه‌كه‌م ڕۆژ ‌ی ده‌وامی دوای‌ پشوه‌ك ‌ه ده‌بێت ‪.‬‬ ‫مه‌رجه‌كانی‌ به‌شداری‌ كردن ‪:‬‬ ‫‪ /1‬پێویسته‌ به‌شداربوو مۆڵه‌تی‌ كاركردنی‌ هه‌بێت و تازه‌ كرابێته‌وه‌ له‌ الیه‌ن ‌ی فه‌رمی‌ په‌یوه‌ندیدار به‌م كاره‌ ‪ .‬ئه‌گه‌ر بیان ‌ی بوو مۆڵه‌تی‌ كاری‌ له‌ ناو هه‌رێمدا هه‌بێت ‪.‬‬ ‫‪ /2‬پێویسته‌ به‌شداربوو مۆڵه‌تی‌ كاركردنی‌ هه‌بێت له‌الیه‌ن به‌رێوبه‌رایه‌تی‌ گشتی‌ ڕۆشنبیری‌ و هونه‌ری‌ وه‌رزش و الوان ‌ی سلێمانی‌ پێدرابێت وه‌ تازه‌كرابێته‌وه‌ ل ‌ه به‌روار ‌ی كه‌مكردنه‌وه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫‪ /3‬پێویسته‌ به‌شدار بوو له‌ كات ‌ی گه‌رانه‌وه‌ی‌ ته‌نده‌ر ( ئه‌ستۆ پاكی‌ ) له‌ به‌ڕێوبه‌رایه‌ت ‌ی باجی‌ ده‌رامه‌ت بهێنێت بۆ ساڵ ‌ی نوێ كه‌ قه‌رزار نی ‌ه ‪.‬‬ ‫‪ /4‬پێویسته‌ به‌شداربوو له‌م كاره‌دا ئه‌زمونی‌ كاركردنی‌ باشی‌ هه‌بێت یاخود كاری‌ هاوشێوه‌ی‌ ئه‌نجام دابێت ‪.‬‬ ‫‪ /5‬پێویست ‌ه به‌شداربوو بڕ ‌ی ( ‪ ) 500,000‬پێنج سه‌د هه‌زار دینای‌ چاپی عێراقی‌ وه‌ك بارمته‌ ‌ی یاسایی به‌ چه‌ك په‌سه‌ندكراو ( مصدق ) یان ختاب زه‌مان ) بهێنێت له‌ رۆژی‌ كه‌م كردنه‌و‌ه‬ ‫نهێنیه‌كه‌دا ب ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه مافی‌ به‌شداری‌ كردن ‌ی نابێت‬ ‫‪ /6‬هیچ ته‌نده‌رێك له‌دوای‌ به‌رواری‌ ده‌ستنیشانكراو وه‌رناگیرێت ‪.‬‬ ‫‪ /7‬پێویس���ت ‌ه به‌ش���داربوو ( خۆی‌ یان نوێنه‌ر) ‌ی ئاماده‌بێت به‌نوس���راوی‌ فه‌رم ‌ی به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ئه‌گه‌ر ئاماد‌ه نه‌بوو مافی به‌ش���دار بوونی‌ نابێت ئه‌وا پرۆسه‌ی‌ كردنه‌وه‌ ‌ی ته‌نده‌ر به‌رده‌وام‬ ‫ده‌بێت له‌ ڕۆژی‌ دیاری‌ كراو‬ ‫‪ /8‬سه‌رۆكایه‌تی‌ زانكۆمان پابه‌ند نیه‌ به‌ كه‌مترین نرخ ‪.‬‬ ‫‪ /9‬كرێی‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌ی ئه‌م ئاگاداریه‌ و هه‌ر خه‌رج ‌ی تێچونێك ‌ی تر ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆی‌ ئه‌و به‌شداربوه‌ی‌ كه‌ كه‌م كردنه‌وه‌ نهێنییه‌كه‌ی‌ بۆ ده‌رده‌چێت ‪.‬‬ ‫‪ /10‬پێویسته‌ ته‌نده‌رو هاوپێچه‌كان له‌ناو زه‌رفێكی‌ داخراو بێت و له‌سه‌ر زه‌ه‌رفه‌كه‌ ناو و ناونیشان و ژماره‌ ته‌له‌فونی‌ له‌سه‌ر بێت ‪.‬‬

‫هه‌رێمی کوردستان‪ /‬عێراق‬ ‫ئه‌نجومه‌نی دادوه‌ری‬ ‫سه‌رۆکایه‌تی دادگای تێهه‌ڵچوونه‌وه‌ی ناوچه‌ی سلێمانی‬ ‫((دادگای به‌رایی پێنجوێن))‬ ‫ژماره‌‪/‬ب‪2015/‬‬

‫اقلیم کوردستان‪ /‬العراق‬ ‫مجلس القضا‌ء‬ ‫رئاس ‌ه محکمه‌ إستئناف منطقه‌ السلیمانیه‌‬ ‫((محکم ‌ه بدا‌وه‌ بینجوین))‬

‫ئاگانامه‌‬

‫به‌روار ‪2015/11/10‬‬

‫داواکار‪ /‬به‌ختیار طاهر میرزا احمد‬ ‫داوالێکراو‪ /‬ڕاستگری تۆماری باری شارستانی پێنجوێن وێڕای کاره‌که‌ی‬ ‫داواکار (به‌ختیار طاهر میرزا احمد) داوایه‌کی به‌و ژماره‌ی س���ه‌ره‌وه‌له‌م دادگایه‌ تۆمارکردووه‌له‌س���ه‌ر داوالێکراو ڕاس���تگری تۆماری باری شارستانی پێنجوێن وێڕای کاره‌که‌ی‪ ،‬به‌مه‌به‌ستی‬ ‫گۆڕینی ناوی (کچه ناکامه‌که‌ی) له‌(ئانۆ)ه‌وه‌ بۆ (لیناز) به‌پێی ماده‌ی (‪ )21‬له‌یاس���ای باری شارس���تانی بڕیارماندا به‌باڵوکردنه‌وه‌ی جا هه‌رکه‌س���ێ مافی ڕێگرتنی هه‌یه‌له‌م ناوگۆڕین ‌ه با‬ ‫په‌یوه‌ندی بکات به‌م دادگایه‌وه‌له‌ماوه‌ی (‪ )10‬ڕۆژدا له‌به‌رواری باڵوکردنه‌وه‌ی له‌م دادگایه‌دا‪ ،‬وه‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ئه‌م داوای ‌ه ده‌بینرێت به‌گوێره‌ی یاسا‪.‬‬ ‫دادوه‌ر‬ ‫محمد شفیق حمه‌‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )503‬سێشه‌مم ‌ه ‪2015/11/17‬‬

‫وەزیرانی كارەبا‪ ،‬كشتوكاڵ‪ ،‬سامانە سروشتییەكان‪،‬‬ ‫نوێژەكانتان بەرنە شنگال‬ ‫به‌كر ئیبراهیم‬ ‫دەزان���م ئێ���وەی بەڕێ���ز لەخۆتان‌و‬ ‫وەزارەتەكانتان���دا كەموكوڕیت���ان‬ ‫زۆرەو زۆریش جێ���گای رەخنەن‪ ،‬كە‬ ‫وادەزان���ن خزمەتكردن���ی هاواڵتیانی‬ ‫كوردستانی ستەمدیدەو خێرنەدیو هەر‬ ‫لەچوارچێ���وەی ژورەكانی خۆتاندایەو‬ ‫لەسەر كورسی‌و مێزە گرانبەهاكانتانەو‬ ‫رۆژێك نەمانبینی كاك ئاشتی هەورامی‬ ‫س���ەردانی ماڵە هەژارێكی واڵتەكەی‬ ‫بكات‌و بزانێ بۆ ئەم سەرەتای وەرزی‬ ‫زستانە كە كوڕو باوكیان لەبەرەكانی‬ ‫پێش���ەوەی ش���ەڕن بۆ بەرگریكردن‬ ‫لەخاك‌و كەرامەتی واڵتەكەیان‌و چەند‬ ‫مانگێك���ە موچەی���ان وەرنەگرت���وە‪،‬‬ ‫چۆن ماڵ���ە ساردوس���ڕەكەیان گەرم‬ ‫دەكەنەوە وەكو دڵ���ی گەرمی باوك‌و‬ ‫رۆڵەكانیان بۆ بەرگ���ری لەواڵت‪ ،‬یان‬ ‫كاك سەاڵحەدین بابەكر سەردانی ماڵە‬ ‫هەژارێكی بێكارەبای واڵت بكات‌و چەند‬ ‫كاتژمێرێك رەوشی ماڵە بێكارەباكانی‬ ‫واڵت لەسایەی وەزارەتە بێكارەباكەیدا‬ ‫ببین���ێ‪ ..‬ئ���ەی كاك عەبدولس���تار‬ ‫مەجی���دی وەزی���ری كش���توكاڵ ب���ۆ‬ ‫قسەیەك ناكات كە سەرسفرەو خوانی‬ ‫هەژارو دەوڵەمەندەكانی واڵت شتێكی‬ ‫خۆماڵی تێدا نەماوەو هەموی هاوردەی‬ ‫دەرەوەیەو كەسیشمان دڵنیانین لەوەی‬

‫كە بەسەرچو و ئێكسپایەر نین‪ ،‬دەی‬ ‫بفەرم���ون‌و پێمان بڵێن ب���ۆ لەماوەی‬ ‫‪ 24‬س���اڵی حوكم���ی خۆبەڕێوەبەری‌و‬ ‫خۆماڵیش���ماندا تائێستایش لەسایەی‬ ‫وەزارەتەكان���ی بەڕێزتان���ەوە نەبوینە‬ ‫خاوەنی‪ 24‬كاتژمێ���ر كارەبای خۆمان‬ ‫و س���وتەمەنیی خۆماڵ���ی‌و خۆراكی‬ ‫خۆماڵیی خۆمان‪ ،‬ئەگەریش هەرپێتان‬ ‫وایە بەڕاس���تی دەبێ ل���ەژورە گەرم‌و‬ ‫فێن���ك‌و پڕمی���وە بەهەش���تییەكانی‬ ‫خۆتانەوەو لەچوارچێوەی باڵەخانەی‬ ‫وەزارەتەكانتان���ەوە بڕی���ارو واژۆو‬ ‫كارڕاپەڕێن���ی بك���ەن‪ ،‬ئەوە راس���ت‬ ‫نیی���ەو ئەمڕۆ رۆژی خزمەتی جیدییەو‬ ‫دەتوانن لەكۆاڵنەكانی شنگال لەباداوەو‬ ‫سابونكەران لەشۆریجەو تاخە بەرۆژكێ‬ ‫بتانبینین‌و خزمەت بكەن‪.‬‬ ‫با‌بێمە س���ەر ئەس���ڵی مەبەس���تی‬ ‫نوس���ینەكەم‌و لەوەزیری كارەبا كاك‬ ‫سەاڵحەدین بابەكرەوە دەست پێبكەم‪،‬‬ ‫هیوامە ه���ەر دوای خوێندنەوەی ئەو‬ ‫شه‌نگال‬ ‫نوس���ینەم جا هەركاتێك���ە‪ ،‬بارگەی‬ ‫خ���ۆت لەگ���ەڵ س���تافێكی كارامەو تاماڵ���ە تاریكەكان���ی ش���نگالییەكان لەوێ بەقەس���رو جەمع بگێڕییەوە كە تەواوی خاكە بەپیتەكەی ش���نگالەتی تەنكەرە نەوتەكانتەوە بەرەو ش���نگال‬ ‫ش���ارەزا بپێچیی���ەوەو ڕو بەش���نگال روناك نەكەن���ەوە‪ ،‬نەگەڕێن���ەوە ناو ئازادكردنی ش���نگال لەگ���ەڵ وەرزی دابچێنن بۆ ئ���ەوەی خەلەو خەرمانی بەڕێ بك���ەوی بۆ ئەوەی تەواوی ماڵە‬ ‫پاییزو پەڵەدان���ە‪ ،‬بۆ ئەوەی هەرچی ش���نگالییەكان ب���ۆ وەرزی دروێن���ە ساردوسڕەكانی ش���نگالییەكان‌و دڵە‬ ‫هەنگاوبنێیت‌و لەرێگایش رانەوەستن‌و وەزارەتەكانتان‪.‬‬ ‫تەزیوەكانیان گەرم بكەیتەوە‪.‬‬ ‫كاك عەبدولس���تار مەجیدی وەزیری زوە ك���ە دەب���و پێش���تریش خۆتان پڕبەرهەم‌و بەرەكەت بێت‪.‬‬ ‫لەوێ نوێژەكانتان قەسرو جەمع بكەن‌‌و‬ ‫ئەوە پێشبڕكێ نییە‪ ،‬بەاڵم هەنگاوی‬ ‫كاك ئاشتی هەورامی نازانم تۆ نوێژ‬ ‫بەخێرایی ماڵە تاریك‌و ئازارچەش���تو كشتوكاڵ بەڕێزیشت بەهەمان شێوەی ب���ۆ ئازادكردنەوی ئام���ادە كردبایە‪،‬‬ ‫و دڵ���ە تاریكەكان���ی ش���نگالییەكان وەزی���ری كارەبا داوام لێت���ە‪ ،‬بارگەو گەنم‌وج���ۆی تۆو و پەی���ن‌و مەكاینی دەكەی ی���ان نا‪ ،‬چونك���ە لەنزیكەوە مەردانەیەو چاوەڕوانتان دەبین بزانین‬ ‫روناك بكەنەوە كە س���ەرەڕای ئازار‪ ،‬بن���ەی وەزارەتەك���ەت بپێچییەوەو ڕو داچاندن بگەیەننە موقبلێ‌و شەممالێ‌و ناتناسم‪ ،‬بەاڵم تكایە چاوەڕوانی ئەوەم كامەت���ان خێراتر رێ���گا دەبڕن بەرەو‬ ‫مەین���ەت‪ ،‬نەهامەت���ی‪ ،‬تازیەب���اری بەش���نگال هەنگاو بنێیت‌و نوێژەكان پیرخدرو گرعوزێرو كرۆڤی‌و قابوسییەو پێ���ش هەمویان تۆ ببین���م بەقافڵەی شنگال‪..‬‬

‫ئەوە پێشبڕكێ‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەنگاوی‬ ‫مەردانەیەو‬ ‫چاوەڕوانتان دەبین‬ ‫بزانین كامەتان‬ ‫خێراتر رێگا دەبڕن‬ ‫بەرەو شنگال‬

‫هۆ حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم‪ ..‬وه‌خت ‌ه له‌داخت (هه‌رێم)!‬

‫د‪ .‬سه‌مه‌د ئه‌حمه‌د‬ ‫ئه‌م ناونیشانه‌ی‌ سه‌رو‌ه یه‌كێك بو له‌و‬ ‫دروشمانه‌ ‌ی ك ‌ه بیست‌و یه‌ك ساڵ له‌پێش‬ ‫ئێس���تا‪ ،‬خه‌ڵكی‌ ن���اڕازی‌‌و ئازادیخواز ‌ی‬ ‫ش���ار ‌ی هه‌ولێر‪ ،‬له‌یه‌كێ���ك له‌ناڕه‌زایی‌و‬ ‫خۆپیشاندانه‌كاندا له‌دژ ‌ی ده‌سه‌اڵتداران ‌ی‬ ‫ئ���ه‌و س���ه‌رده‌مه‌ ‌ی هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫ده‌یانوته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وكات��� ‌ه هه‌ولێ���ر وه‌ك���و ئێس���تا‬ ‫له‌ده‌س���ه‌اڵتداران ناڕازی‌‌و په‌ست‌و توڕ‌ه‬ ‫بو‪ ،‬به‌اڵم وه‌كو ئێس���تا نه‌تاس���ێنرابون‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ ئازادییان ش���ك ده‌برد ك ‌ه هاوار‬ ‫بكه‌ن‌و بڵێن‪ :‬نا ب���ۆ گه‌نده‌ڵی‌‪ ،‬به‌ڵ ‌ێ بۆ‬ ‫دادپه‌روه‌ری‌‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌مه‌‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ ئه‌وكاته‌ ‌ی‬ ‫هه‌رێم هێنده‌ ‌ی ئێستا بێ‌ شه‌رم‌و ڕوقایم‬

‫نه‌بون‪ ..‬به‌نهێن���ی‌ خه‌ریكی‌ دزی‌‌و فزی‌‌و‬ ‫خۆده‌وڵه‌مه‌ندكردن بون‪ .‬یان راستتروای ‌ه‬ ‫بڵێین‪ :‬مۆدێلی‌ دز ‌ی كردن‌و بێده‌ربه‌ست ‌ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ ئه‌وێ‌ رۆژێ‌ له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫خه‌ڵك��� ‌ی س���ته‌مدیده‌و ئازادیخ���واز ‌ی‬ ‫كوردس���تان جیاوازبو له‌ئێس���تا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ ئێس���تا ‌ی هه‌رێم‬ ‫ده‌یكه‌ن هه‌ر دزییه‌كی‌ ساده‌ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫چه‌ته‌ییه‌كی‌ ئاش���كرایه‌ به‌رۆژ ‌ی روناك‪،‬‬ ‫بێده‌ربه‌س���تی‌‌و بێباكیی��� ‌ه له‌به‌رامب���ه‌ر‬ ‫ره‌نج‌و ماندوبون‌و دڵس���ۆزی‌‌و گیانفیدایی‬ ‫خه‌ڵكی‌‪ ..‬ئه‌گ���ه‌ر وانییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ كێیه‌ ك ‌ه‬ ‫سه‌رو‌هت‌و س���امان ‌ی سه‌رزه‌وی‌‌و ژێرزه‌و ‌ی‬ ‫واڵت ب���ۆ خ���ۆی‌ ده‌فرۆش���ێت‌و وه‌ك‬ ‫ده‌س���كه‌وت‌و تااڵن ‌ی مامه‌ڵ���ه‌ی‌ له‌گه‌ڵدا‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر ئه‌مه‌ش���دا‪ ،‬النیكه‌م‬ ‫موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران نادات؟‬ ‫به‌درێژایی مێژو ‌ی ته‌مه‌نی‌ حوكمڕانیان‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌ی ده‌س���ه‌اڵتداران له‌هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردس���تاندا كردویانه‌‪ ،‬زۆر ش���ت بوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها حكومه‌تداری‌‌و ده‌وڵه‌تدار ‌ی نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫چونك��� ‌ه حكومه‌ت���داری‌‌و ده‌وڵه‌ت���دار ‌ی‬ ‫دو باب���ه‌ت‌و دو چه‌مكی‌ سیاس���ین‪ .‬رێك‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ ‌ی ده‌س���ه‌اڵتداران ‌ی هه‌رێمه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌س���ی‌ سیاس���ی‌ ش���اره‌زاو دڵس���ۆزو‬ ‫له‌خۆبردو و خۆنه‌ویس���تی‌ ده‌وێت‪ .‬به‌ڵ ‌ێ‬

‫هاوكێش���ه‌ك ‌ه له‌الی‌ ئێم��� ‌ه پێچه‌وانه‌یه‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردستان له‌ئێستاو له‌رابردودا‪،‬‬ ‫بۆ كورد وه‌كو نه‌ته‌وه‌و بۆ كوردستان وه‌كو‬ ‫خاك‪ ،‬دڵس���ۆزو پێش���مه‌رگ ‌ه بون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌سه‌اڵتداران‪ ،‬له‌الیه‌ك به‌رژه‌وه‌ندیخوازو‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتخوازو هه‌وه‌س���باز‪ ..‬له‌الیه‌ك ‌ی‬ ‫تریش‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر خه‌ڵكیدا خه‌مس���اردو‬ ‫بێده‌ربه‌س���ت‌و دڵڕه‌ق‌و زاڵم‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫پیاوخ���راپ‌و جاش‌و كوردفرۆش���اندا‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫به‌زه‌یی‌و میهره‌بان‌و نه‌رم‌و نیان بون!‬ ‫به‌كورت ‌ی بڵێین‪ :‬ئه‌وه‌ ‌ی ده‌سه‌اڵتداران‬ ‫له‌هه‌رێ���م كردویان���ه‌‪ ،‬كرده‌یه‌ك��� ‌ی‬ ‫نابه‌رپرس���انه‌ ‌ی خاڵ ‌ی له‌سیاسه‌ت بوه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ئه‌مه‌دا‪ ،‬لی���پ‌و پڕاوپڕ بو‌ه‬ ‫له‌به‌دڕه‌فتاری‌‪..‬‬ ‫ئه‌ر ‌ێ هه‌یاران من باس��� ‌ی چی‌ ده‌كه‌م؟‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ من وتوم���ه‌ خۆ تازه‌ نییه‌‪ ،‬تۆش‬ ‫ده‌یزانی���ت‪ ،‬نه‌ك ه���ه‌ر ئه‌م���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌تا‬ ‫چه‌ندی���ن س���اڵ له‌پێش ئێس���تا (هێمن‬ ‫موكریانی‌) شاعیر س���ه‌باره‌ت به‌م جۆر‌ه‬ ‫كه‌س���انه‌ وتویه‌‪(:‬ئه‌م هه‌وه‌سبازانه‌ جێ ‌ی‬ ‫متمان ‌ه نین‪ ..‬هه‌ر ده‌زانن گوڵچنین‌و به‌ ‌ی‬ ‫ڕنین)‪.‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ر چۆنێك بێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫فره‌وێژی���ش بێت هه‌ر ده‌بێ���ت بیكه‌ین‌و‬ ‫بێده‌ن���گ نه‌بین‌و تێهه‌ڵچین���ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬

‫ئه‌وه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتداران له‌گ���ه‌ڵ خه‌ڵك ‌ی‬ ‫كوردس���تان كردویان���ه‌و ده‌یكه‌ن‪ ،‬به‌مانا‬ ‫سیاسییه‌كه‌ی‌ (گه‌مه‌ی‌ سفری‌) بوه‌‪.‬‬ ‫(گه‌م���ه‌ی‌ س���فری‌)‪ ،‬بریتیی��� ‌ه‬ ‫له‌كێشمه‌كێش‌و ملمالنێی‌ نێوان دو هێز‪،‬‬ ‫یان دو الیه‌ن‪ ،‬ك ‌ه یه‌كێك له‌م هێزانه‌ سه‌د‬ ‫له‌سه‌د قازانجی‌ بۆ خۆ ‌ی ده‌وێت‪ ،‬سفریش‬ ‫بۆ به‌رامبه‌ری‌ داده‌نێت‪.‬‬ ‫ئێس���تا خ���ۆت وه‌كی���ل ب���ه‌و بیهێن ‌ه‬ ‫پێشچاوی‌ خۆت له‌گه‌مه‌ی‌ ده‌سه‌اڵتداران ‌ی‬ ‫هه‌رێم‌و خه‌ڵكی‌ كوردس���تاندا كێ‌ سه‌د ‌ی‬ ‫به‌ر كه‌وتوه‌و كێش س���فر؟ به‌اڵم له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌مه‌ش���دا‪ ،‬ئێمه‌ وایده‌بینی���ن‌و مێژوش‬ ‫سه‌لماندویه‌تی‌ كه‌ ئه‌م گه‌مه‌یه‌ تا ئه‌وكات ‌ه‬ ‫درێژه‌ی‌ ده‌بێت كه‌ گه‌ل ئیراده‌ به‌ده‌ست‬ ‫ده‌هێنێت‪ ،‬ئه‌و ده‌مه‌ هاوكێشه‌كه‌ به‌ته‌واو ‌ی‬ ‫قڵپ ده‌بێته‌وه‌و دۆخه‌كه‌ ده‌گۆڕێت‪ .‬ئینجا‬ ‫وای‌ له‌و رۆژه‌ ‌ی ك ‌ه گه‌ل گه‌مه‌ی‌ س���فر ‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌سه‌اڵتداراندا ده‌كات!‬ ‫بێگومان گه‌مه‌ی‌ س���فری‌ ه���ه‌ر هێزو‬ ‫الیه‌نێك له‌دژی‌ ئه‌ویت���ر بیكات‪ ،‬كارێك ‌ی‬ ‫نه‌ش���یاو و قێزه‌ون���ه‌‪ ،‬هیوادارین كه‌س‬ ‫له‌دژ ‌ی ئه‌ویتر نه‌یكات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و كاته‌ ‌ی‬ ‫گه‌ل په‌ت ‌ی دیلی‌‌و زوڵم زۆر ده‌پس���ێنێت‪،‬‬ ‫زه‌حمه‌ت ‌ه كه‌س بتوانێت به‌ر ‌ی پ ‌ێ بگرێت‬ ‫كه‌ گه‌مه‌ی‌ سفر ‌ی له‌گه‌ڵ ده‌سه‌اڵتداران ‌ی‬

‫پێشودا نه‌كات‪.‬‬ ‫ماری‌ ئه‌نتوانێت له‌فه‌ره‌نساو حه‌مه‌ره‌زا‬ ‫ش���ا له‌ئێران‌و سه‌دام حس���ین له‌عێراق‌و‬ ‫قه‌زافی‌ له‌لیبیاو ب���ن عه‌لی‌ له‌تونس‌و‪...‬‬ ‫هتد به‌ڵگه‌ن بۆ راستی‌ ئه‌م قسانه‌ ‌ی ئێم ‌ه‬ ‫كه‌ گه‌ل چۆن گه‌مه‌ی‌ س���فرییان له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌سه‌اڵتداراندا كرد‪.‬‬ ‫ئێم���ه‌ بێ‌ دودڵ���ی‌ ده‌توانی���ن بڵێین‪:‬‬ ‫ئێستاو ده‌م ‌ێ ساڵ ‌ه شه‌ڕێك ‌ی كه‌مده‌ست‌و‬ ‫ده‌س���ته‌ویه‌خه‌ له‌نێ���وان خه‌ڵك��� ‌ی‬ ‫ئازادیخوازو س���ته‌مدیده‌ی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ هه‌رێم له‌ئارادایه‌‪ ،‬راست ‌ه‬ ‫هه‌تا ئێستا له‌م ش���ه‌ڕه‌دا ده‌سه‌اڵتداران‬ ‫براوه‌ بون‪ ..‬ئه‌وه‌ش راس���ت ‌ه ك ‌ه هه‌زاران‬ ‫الوی‌ توڕه‌ی‌ ئه‌م واڵته‌ له‌داخی‌ گه‌نده‌ڵ ‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵتداران‪ ،‬كوردستانیان به‌جێهێشت‌و‬ ‫له‌هه‌رێم هه‌اڵتن‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ش���دا‬ ‫ده‌بێت ده‌س���ه‌اڵتداران دڵخ���ۆش نه‌بن‪،‬‬ ‫هه‌رواش به‌ئاگابێنه‌وه‌و له‌مه‌ زیاتر خۆیان‬ ‫س���ه‌رخۆش نه‌كه‌ن‪ ،‬چونكه‌ كوردس���تان‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ خه‌ڵكی‌ هۆش���یارو دڵس���ۆزو‬ ‫خه‌مخۆرو تێكۆشه‌ر ‌ی تیاماوه‌ ك ‌ه نه‌هێڵن‬ ‫له‌م���ه‌ زیات���ر زۆرین���ه‌ی‌ زۆر ‌ی خه‌ڵك ‌ی‬ ‫كوردستان له‌برس���اندا سك هه‌ڵگوشن‌و‬ ‫كه‌مینه‌یه‌ك���ی‌ ملهوڕی���ش له‌زۆرخۆریدا‬ ‫ئینته‌ال بكه‌ن‪.‬‬

‫كوردستان ئه‌وه‌نده‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ هۆشیارو‬ ‫دڵسۆزو خه‌مخۆرو‬ ‫تێكۆشه‌ری‌ تیاماوه‌‬ ‫كه‌ نه‌هێڵن له‌مه‌ زیاتر‬ ‫زۆرینه‌ی‌ زۆری‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان له‌برساندا‬ ‫سك هه‌ڵگوشن‌و‬ ‫كه‌مینه‌یه‌كی‌ ملهوڕیش‬ ‫له‌زۆرخۆریدا‬ ‫ئینته‌ال بكه‌ن‬

‫ئه‌و ناحه‌قیه‌ی به‌رامبه‌ر قۆناغی ‪12‬ی ئاماده‌یی ده‌كرێ‬ ‫مه‌ریوان سه‌الح حیلمی‬ ‫ب���ه‌م س���اڵه‌وه‌ده‌بێت به‌دو س���اڵ‬ ‫ك���ه‌ پرس���یاره‌كانی‪12‬ی ئاماده‌یی بۆ‬ ‫تاقیكردن���ه‌وه‌ی به‌كالۆریا س���ه‌رجه‌م‬ ‫پرس���یاری پرۆگرامه‌كان به‌هه‌ڵبژاردن‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬لێره‌دا قس���ه‌له‌سه‌ر ئه‌وه‌نیه‌‬ ‫كه ‌ئایا ش���تێكی باش���ه‌ س���ه‌رجه‌م‬ ‫پرس���یاره‌كانی به‌كالۆری به‌ش���ێوازی‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن بێ���ت یان ن���ا؟ چونكه‬ ‫‌نوس���ه‌ری ئه‌م بابه‌ت���ه ‌الیه‌نه ‌باش‌و‬ ‫خراپه‌كانی بۆ خوێن���ه‌ران له‌رۆژنامه‌و‬ ‫س���ایته‌كاندا خس���تۆته‌رو‪ ،‬هاوكاتیش‬ ‫ئ���ه‌و پرس���یارانه‌ی خس���تۆته‌ڕو كه‌‬ ‫مه‌به‌سته‌كانی پش���ته‌وه‌ی پرسیاری‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن ده‌كه‌ن به‌بڕی���ار‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌وه‌تاوه‌كو ئێستا مه‌به‌سته‌كانی‬ ‫پش���ته‌وه‌ی بڕیاره‌كه‌مان بۆ كه‌ش���ف‬

‫نه‌ب���وه‌‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌مه‌ش���تێكی خراپه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك له‌بڕیاره‌كانی پ���ه‌روه‌رده ‌به‌ڵكو‬ ‫له‌زۆربه‌ی بڕیاره‌كانی حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫(چه‌ند ساڵێكی كه‌می به‌رهه‌م ساڵحی‬ ‫لێده‌رچێ���ت) وه‌كو بڕی���ار ده‌رده‌چن‌و‬ ‫ده‌ب���ن به‌فه‌رمان‌و ئاو بێنه‌و ده‌س���ت‬ ‫بشۆو ئیتر له‌په‌راوێزدا باسی هۆكاری‬ ‫خس���تنه‌ڕوی بڕیارو فه‌رمان ناكرێت‪،‬‬ ‫كه‌باس���یش نه‌كرا یه‌عنی شاردنه‌وه‌ی‬ ‫شت‌و دیكتاتۆریه‌ت‌و خه‌ڵك به‌مێگه‌ل‌و‬ ‫كه‌ر زانین‪.‬‬ ‫بۆ س���اڵی خوێندنی ‪ 2015‬ـ ‪ 2016‬س���اڵ ئه‌وه‌ی كه‌ ئێس���تا پێی ده‌ڵێن ‌پرسیاره‌كانی خوێندنگه ‌نیوه‌ی راڤه‌و پرسیاری به‌كالۆری ناكه‌یت به‌نوسین‬ ‫وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ی حكومه‌تی هه‌رێم نیوه‌ی وه‌رزو كۆتای���ی وه‌رز‪ ،‬نیوه‌ی نوس���ینه‌كی بێ���ت؟ ئه‌م���ه‌ئه‌گه‌ر بۆ وه‌ك���و جاران؟ نامه‌یك���ه‌‪ .‬چۆن بڕیار‬ ‫بڕیاری داوه‌س���ه‌رجه‌م پرسیاره‌كانی پرسیاری راڤه‌و داڕشتن‌و‪ ...‬نیوه‌كه‌ی ناشیرین كردنی مامۆستا نه‌بێت چیه‌؟ ده‌رده‌كه‌یت ب���ۆ خوێندنگه‌كان نیوه‌ی‬ ‫‪12‬ی ئاماده‌یی وه‌كو پار هه‌ر هه‌موی ت���ری هه‌ڵب���ژاردن بێت‪ ،‬باش���ه ‌كه من ئه‌زانم وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌وه‌اڵمی هه‌ڵبژاردن بێت‌و نیوه‌ی نوس���ینه‌كی‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن بێت‪ ،‬تائێره ‌ئاس���اییه‌‪‌ ،‬ت���ۆ چاره‌نوس���ی خوێن���دكار ب���ه‌‪ 50‬حازربه‌ده‌ستی پێیه‌و ده‌ڵێت بۆ ئه‌وه‌ی بێت‪ ،‬هاوكاتیش ب���ا به‌كالۆریا نیوه‌ی‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ی ئاس���ایی نی���ه‌ ئه‌وه‌یه پرس���یاری هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ده‌به‌ستیته‌وه قوتابی ه���ه‌ر به‌ته‌نی���ا هه‌ڵنه‌بژێرێت نوس���ینه‌كی‌و نیوه‌ی هه‌ڵبژاردن بێت‪.‬‬ ‫‌ك���ه ‌داوا له‌س���ه‌رجه‌م مامۆس���تایان ‌له‌به‌كالۆری���ا‪ ،‬ئ���ه‌و ناحه‌قی���ه ‌چیە به‌ڵك���و بشنوس���ێت‪ .‬باش���ه‌ ئه‌گه‌ر به‌اڵم نا ئه‌مه‌ ناكه‌یت‪ .‬ئه‌زانی بۆ؟ بۆ‬ ‫كراوه‌ كه‌پرس���یاری مانگانه‌و نیوه‌ی ده‌یكه‌ی���ت‌و بڕی���ار ده‌رده‌كه‌ی���ت كه نوس���ینت ئه‌وه‌نده‌ب���ه‌الوه‌گرنگه‌بۆ ئه‌وه‌ی ڕوی مامۆس���تا بۆ هه‌تاهه‌تایه‬

‫باشه‌كه‌تۆ چاره‌نوسی خوێندكار به‌‪ 50‬پرسیاری هه‌ڵبژاردنه‌و‌ه‬ ‫ده‌به‌ستیته‌وه‌له‌به‌كالۆریا‪ ،‬ئه‌و ناحه‌قیه‌چیە ده‌یكه‌یت‌و بڕیار‬ ‫ده‌رده‌كه‌یت كه‌پرسیاره‌كانی خوێندنگه‌نیوه‌ی راڤه‌و نوسینه‌كی بێت؟‬

‫‌الی خوێندكار ناش���رین بكه‌یت‌و روی‬ ‫خۆیشت جوان نیشان بده‌یت‪:‬‬ ‫چاكت داوه‌ته‌النی بێ عاری‬ ‫هه‌م له‌ناڵ ئه‌ده‌ی هه‌م له‌بزماری‬ ‫باش���ه ‌ئ���ه‌م هه‌م���و مامۆس���تاو‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاره ‌هه‌یه‌‪ ،‬بۆ كه‌س���ێك‬ ‫ده‌نگ به‌رزناكاته‌وه ‌بڵێ ئه‌م ناحه‌قیه‬ ‫‌بۆ؟ له‌مه‌عاشه‌جوانه‌كه‌تان ده‌ترسن؟‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر جێت نه‌كه‌ن له‌هیچ ش���ارو‬ ‫گوند‬ ‫به‌شل هه‌ر بڵێ ش���ل‌و به‌توند بڵێ‬ ‫توند‬ ‫تێبین���ی ‪ /‬ئ���ه‌و دو دێڕه‌ش���یعر‌ه‬ ‫له‌یوتیوب���ه‌وه وه‌رگی���راوه‌‪ ،‬به‌ن���اوی‬ ‫هه‌ژاری موكریانه‌وه باڵوكراونه‌‌ته‌وه‪‌.‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫سەرۆك‬ ‫كەناڵەكەت بگۆڕە‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‬

‫ئازاد چاالك‬ ‫س���ەیرە سەركەوتنەكانیش���مان تام���ی س���ەركەوتن ن���ادات‌و ئەوی���ش وەك‬ ‫قەیرانەكان دەبێ س���ەرودڵمان بگرێت‪ .‬قارەمانیەتی ڕۆڵەكانی ئەم نیشتیمانەو‬ ‫بەرخودانەكانیان بەقودرەتی قادر دەبێتە نیگەرانی‌و دڵه‌ڕاوكێ‌‪ ،‬ئاخۆ لەداهاتودا‬ ‫چۆن بەكاردەهێندرێت‌و چ دەقەومێ‌؟‬ ‫ئێزیدیەكان ش���ارەكەیان ڕزگاركرا‪ ،‬زۆربەیان كە دێنە قسە باسی ڕزگاركردنی‬ ‫ژن‌و كچەكانی���ان‌و ئاوەدانی ش���ارەكەیان‌و دواتری���ش داوای بەحیزبی نەكردنی‬ ‫س���ەركەوتنەكەو یەكڕیزی دەكەن‪ .‬نیگەرانی هاواڵتی���ان ئەمجارە بەدڵنیاییەوە‬ ‫لەمەترسی داعش نیە بەڵكو ترسە لەو هەنگاو و گوتارە حیزبیە ڕەق‌و تەسكە كە‬ ‫ێ‬ ‫ڕاگەیاندنەكانی پارتی‌و سەرۆكەكەی زۆر بەڕونی دەیدەن بەگوێمانداو دەیانەو ‌‬ ‫بەهەموان بڵێن كە پارتی شەنگالی ڕزگار كردو ئەگەر الیەكی تریش هەبێت ئەوا‬ ‫هێزی الوەكین‌و هیچ كاریگەریەكیان نەبوە لەئەنجامدانی ئەو س���ەركەوتنە‪ .‬ئەم‬ ‫جۆرە گوتارە لەڕواڵەتدا ئەوە دەبەخش���ێ‌ كە سەرۆك دژی شەڕەپەڕۆو شەڕە‬ ‫ئااڵیە‪ ،‬بەاڵم لەناوەخندا بۆنی شەڕفرۆشتن‌و گێچەڵ كردن بەشەڕڤانان‌و گەریال‬ ‫كوردپەروەرەكانی لێدێت‪.‬‬ ‫ێ ڕوداوی ترسناك‌و نەخشە بۆداڕێژراو بۆ دەرپەڕاندنی‬ ‫بەدوری نازانم كە هەند ‌‬ ‫ئەوهێزان���ە لەقۆناغی جیێبەجێ‌ كردندا بێت‌و كوردس���تان ڕو لەقەیرانێكی تری‬ ‫ێ كە چاوی بەسەركەوتنەكانی‬ ‫دابەشبون‌و لێكترازان بكات بەمەش توركیای دراوس ‌‬ ‫خۆرئاوا هەڵنایەو مەترسی بەهێزبونی گەریالو شەڕڤانانی لێبۆتە مۆتەكە دەبێتە‬ ‫ئاگرخۆشكەرو یارمەتیدەری ڕاستەوخۆی كڵپەسەندنی ئەم ئاگرە‪.‬‬ ‫پارت���ی لەمێژوی خۆیدا قبوڵی هاوبەش‌و ش���ەریكی ڕاس���تەقینەی نەكردوەو‬ ‫ب���ەردەوام هەوڵ بۆ ئەوە ئەدات كە بەتەنیا هەرخۆی لەگۆڕەپاندا خاوەن ڕۆڵ‌و‬ ‫بڕیاربەدەست بێت‪.‬‬ ‫پرسیارەكە لێرەدا ئەمەیە بۆهەمو جارێك‌و لەهەر بۆنەو بوارێكدا دەبێ‌ بارزانی‬ ‫گوتارێكمان پێشكەش بكات كە پێچەوانەی لۆژیك‌و ئەقڵی سەردەم بێت؟‬ ‫ئایا خۆی حەزی بەم جۆرە گوتارو كردارانەیە یاخود ئەڵقەی نزیكی دەوروبەری‬ ‫ئەمەی ال شیرین دەكەن؟‬ ‫هەمو جارێ���ك گوتارێكمان گوێ‌ لێدەبێت كە جگ���ە لەخۆبایی بون‌و عینادی‬ ‫سیاس���ی‌و حس���اب نەكردن بۆ بەرامبەره‌كان‌و خەڵك بەگش���تی ش���تێكی تر‬ ‫نابیستین‪.‬‬ ‫ئەگەر زۆر نەگەڕێینەوە بۆمێژو لە‪17‬ی شوباتەوە هەتا ئێستا بەكێشەی یاسای‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێمیشەوە بڕوانین دەبینین كە پارتی بەهەنگاوەكانی نەك هەر‬ ‫نەیتوانیوە هیچ قازانجێك بەخۆی‌و سەرۆكەكەی بگەیەنێ‌ بەڵكو بەپێچەوانەوە‬ ‫بۆتە مایەی ڕوتوقوتبونی ڕوخسارو ماهیەتی ئەم حیزبە لەناوخۆو دەرەوە‪.‬‬ ‫ڕاوێژكارو دەوروبەری س���ەرۆك بەدڵنیاییەوە هیچ خزمەتێكیان پێنەگەیاندوە‬ ‫لەزەرەر زیاتر‪ ،‬ئەوان دەیانتوانی لەچەند فرسەتێكی مێژوییدا وا لەسەرۆكەكەیان‬ ‫بكەن ببێتە سەرۆك‌و خۆشەویستی خەڵكی كوردستان بەتایبەت لەو فرسەتەی‬ ‫بۆی هەڵكەوت لەكێشەی یاسای سەرۆكایەتی هەرێم‌و ڕوداوەكانی تری هەرێمی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫لەگەرمەی ش���ەڕی عێڕاق‌و س���ەركەوتنە بەرچاوەكان���ی هاوپەیمانان‪ ،‬كەناڵی‬ ‫(الجزیرە)ی قەتەری بەردەوام بو لەباڵوكردنەوەی هەواڵی ناڕاس���ت‌و الیەنگیری‬ ‫ڕژێمەكەی س���ەدام‪ ،‬ڕۆژنامەنوس���ێكیش چەندپرس���یارێكی ئاڕاس���تەی جۆرج‬ ‫بوش���ی كوڕ كرد كە س���ەرچاوەكەی هەر كەناڵی جەزیرە بو‪ ،‬لەكۆتاییدا بوش‬ ‫بەزەردەخەنەوە بەڕۆژنامەنوسەكەی گوت "كەناڵەكەت بگۆڕە"‪.‬‬

‫ریکالم‬