ژماره‌ 513

‫ریکالم‬

‫ئیج ‌ه‬ ‫گۆڕستانی په‌نابه‌ران‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)513‬‬ ‫سێشەممە ‪2016/1/26‬‬

‫لوسبونی‬ ‫زمان‌و سیاسەت‬

‫ئه‌و حاخام ‌ه‬ ‫کێ بو سه‌ردانی‬ ‫هه‌ولێری کرد؟‬

‫خوێندكارانی‌ زانكۆ‬ ‫له‌به‌ر بێ پاره‌یی‌‬ ‫واز له‌خوێندن‬ ‫ده‌هێنن‬

‫‪13‬‬

‫‪16‬‬

‫به‌مه‌به‌س���تی‌ راگرتن���ی‌ هاوس���ه‌نگی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‌و رێكخس���تنه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی���ان‪ ،‬یه‌كێت���ی‌‌و پارتی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر دروس���تكردنی‌ كۆمپانیایه‌ك���ی‌‬ ‫هاوبه‌ش له‌بواری‌ نه‌وت‌و به‌ڵێنده‌رایه‌تی‌‌و‬ ‫بازرگانیدا رێكده‌كه‌ون‪.‬‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و‬

‫زانیاریانه‌ی‌ ده‌ست ئاوێنه‌ كه‌وتون یه‌كێت ‌ی‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان‌و پارتی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردس���تان به‌پێ���ی‌ پڕۆژه‌ی���ه‌ك كه‌ بۆ‬ ‫رێكخستنه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نێوانیان‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌كانیان‬ ‫دابه‌ش���كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌حكوم���ه‌ت‌و داموده‌زگاكان���ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تاندا ئاماده‌ك���راوه‌‪ ،‬له‌س���ه‌ر‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫‪9‬‬ ‫باندێكی دزی‌‌و‬ ‫چەمچەماڵ‬ ‫ده‌ستدرێژ ‌‬ ‫ی كردن شەوانە وەکو‬ ‫له‌ئه‌زمه‌ڕو گۆیژه‌ جەژنانە تەقەی‬ ‫سه‌رهه‌ڵده‌دات‬ ‫بەردەکەوێت‬

‫‪7‬‬

‫‪8‬‬

‫په‌یوه‌ندیه‌كانیان���دا س���ه‌رله‌نوێ‌ ك���ۆی‌‬ ‫دامه‌زراوه‌كان���ی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم��� ‌ی‬ ‫كوردستان به‌رێژه‌یه‌كی‌ یه‌كسان له‌نێوان‬ ‫هه‌ردوالدا دابه‌ش ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫وه‌ك ئاماژه‌دانێكیش���ی‌ ناڕاسته‌وخۆش‬ ‫ب���ه‌م كۆمپانیا هاوبه‌ش���ه‌‪ ،‬هه‌ریه‌ك له‌د‪.‬‬ ‫به‌رهه‌م س���اڵح جێگری‌ دوه‌می‌ سكرتێری‌‬

‫گش���تی‌ یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌ كوردستان‌و‬ ‫عه‌بدوس���تار مه‌جید وه‌زیری‌ كشتوكاڵ‌‌و‬ ‫ئاودێری‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫له‌دو چاوپێكه‌وتنی‌ كه‌ناڵه‌كانی‌ راگه‌یاندندا‪،‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ئه‌م هه‌فته‌ی���ه‌دا ئاماژه‌یان به‌و‬ ‫هه‌وڵ���ه‌ی‌ ئه‌م دو حیزب���ه‌ دا‪ .‬د‪.‬به‌رهه‌م‬ ‫باس���ی‌ له‌وه‌ كرد ك���ه‌ "ئاش���تبونه‌وه‌ی‌‬

‫‪5‬‬

‫یه‌كێتی‌‌و پارت ‌ی له‌سه‌ر دروستكردنی‌ كۆمپانیایه‌ك ‌ی هاوبه‌ش‬ ‫له‌بوار ‌ی نه‌وت‌و به‌ڵێنده‌رایه‌تی‌‌و بازرگانی رێكده‌كه‌ون‬ ‫دروس���تكردنی‌ كۆمپانیایه‌ك���ی‌ هاوبه‌ش‬ ‫له‌بواری‌ نه‌وت‌و بازرگانی‌‌و به‌ڵێنده‌رایه‌تیدا‬ ‫رێككه‌وتون‪ ،‬كه‌ ئه‌م كۆمپانیایه‌ له‌ئاستی‌‬ ‫ناوخ���ۆی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و عێراق‌و‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیشدا كاربكات‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌م پڕۆژه‌ی���ه‌‪ ،‬یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ رێكخستنه‌وه‌ی‌ ده‌سه‌اڵت‌و‬

‫نیشتمانی‌ له‌ڕێگه‌ی‌ پێكهێنانی‌ كۆمپانیا ‌ی‬ ‫هاوبه‌ش���ه‌وه‌ نابێت"‪ ،‬وه‌ك توانجدانێكی‌‬ ‫ناڕاس���ته‌وخۆ ل���ه‌و پڕۆژه‌ی���ه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫عه‌بدوستار مه‌جید وه‌زیر ‌ی كشتوكاڵیش‬ ‫ڕایگه‌یان���د "یه‌كێتی‌‌و پارت���ی‌ رێكه‌وتون‬ ‫پێكه‌وه‌ به‌شه‌ریكی‌ نه‌وت‌و غازی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان بفرۆشن"‪.‬‬

‫قوڵبونه‌وه‌ی‌قه‌یرانی دارایی هه‌ڵهاتن له‌ریزه‌كانی پیشمه‌رگه زیاد ده‌كات‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری گروپی كۆمپانیای قه‌یوان‪:‬‬ ‫سلێمانی به‌المه‌ركه‌زیه‌ت ناتوانێت خۆی بژێنێت‬

‫‪3‬‬

‫نه‌جات حه‌سه‌ن‪:‬‬ ‫كۆمه‌ڵ‌و گۆڕان‬ ‫خۆپیشاندانیان به‌ده‌سته‌وه‌یه‌‬ ‫به‌ش���دارینه‌كردنی كۆمه‌ڵی ئیس�ل�امی‌و‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان له‌كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ی‬ ‫ئه‌م���ڕۆی بارزان���ی پارتی ت���وڕه‌ده‌كات‪،‬‬ ‫نه‌جات حه‌س���ه‌ن ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫ئ���ه‌و حیزب���ه‌ش ده‌ڵێت" ئ���ه‌و دوالیه‌نه‌‬ ‫خۆپیش���اندانیان به‌ده‌س���ته‌وه‌یه‌ دژی‬ ‫ده‌وڵه‌تی كوردین"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌_تایب���ه‌ت‪ :‬نه‌ج���ات حه‌س���ه‌ن‬ ‫ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردس���تان له‌باره‌ی به‌ش���دارینه‌كردنی‬ ‫كۆمه‌ڵ‌و گ���ۆڕان له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی بارزانی‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی ڕاگه‌یاند "ئه‌و دو الیه‌نه‌ پالنی‬ ‫خۆپیشاندانیان به‌ده‌سته‌وه‌یه‌ بابزانین ئه‌و‬

‫به‌هاری ئازادیه‌ چۆن جێبه‌جێ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ڕاش���یگه‌یاند "ئ���ه‌م كاره‌ی كۆم��� ‌هڵ‌و‬ ‫گ���ۆڕان ڕاگه‌یاندن���ی ڕه‌تكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی كوردس���تانەو زیان ده‌كه‌ن‬ ‫له‌به‌شدارینه‌كردن‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ندامه‌ی س���ه‌ركردایه‌تی پارتی‬ ‫ڕاشیوانیه‌ ئێران له‌پشت گۆڕان‌و كۆمه‌ڵه‌وه‌‬ ‫بێت و ئه‌وه‌ی ڕونكرده‌وه‌ "ئێران ده‌زانێت‬ ‫لوقم���ه‌ گه‌وره‌كه‌ الی كێی���ه‌‪ ،‬باوه‌ڕنا‌كه‌م‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌مانه‌ بكات‌و خۆی توشی‬ ‫كێشه‌یه‌‌ك‌بكات"‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫ئاوات شێخ جه‌ناب‪ :‬عومه‌ری سه‌ید‬ ‫عه‌لی كه‌م له‌میدیاو‌ه ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫ناوبازاڕی سلێمانی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری گروپ���ی كۆمپانیای قه‌یوان‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌کات که‌ پارتی‌و یه‌کێتی‬ ‫ئه‌گه‌ر پاره‌یان هه‌بێت‌و نه‌یخه‌نه‌ بازاڕه‌وه‌‬ ‫زیانیان پێده‌گات‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "سلێمانی‬ ‫ئه‌گه‌ر المه‌ركه‌زیه‌ت ڕابگه‌یه‌نێت ناتوانێت‬ ‫خۆی بژێنێت"‪.‬‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌‪ :‬ش���ێخ س���ه‌عد‬

‫حه‌سه‌ن به‌ڕێوه‌به‌ری گروپی كۆمپانیای داهاته‌ی هه‌یه‌تی به‌ش���ی خه‌رجیه‌كانی‬ ‫قه‌ی���وان له‌چاوپێکه‌وتنێک���ی تایب���ه‌ت ده‌كات‌و به‌شی موچه‌ ناكات"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی كۆمپانیای قه‌یوانیشه‌وه‌ وتی‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌دا له‌باره‌ی ئه‌گه‌ری ڕاگه‌یاندنی‬ ‫المه‌ركه‌زیه‌ت���ی س���لێمانی‌ رایگه‌یان���د "ئێمه‌ ده‌توانین هاوكاری ئیداره‌ی سلێمانی‬ ‫"المه‌ركه‌زیه‌ت شتێكی باشه‌ به‌اڵم ئه‌گه‌ر بكه‌ی���ن ئه‌گه‌ر ئه‌وان ئاس���انكاریمان بۆ‬ ‫س���لێمانی المه‌ركه‌زی���ه‌ت ڕابگه‌یه‌نێ���ت بكه‌ن‪ ،‬تا ئه‌و ڕاده‌یه‌ی ده‌توانین جوڵه‌ی‬ ‫ناتوانێ���ت خ���ۆی بژێنێ���ت‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و ئابوری له‌سلێمانی دروستبكه‌ین"‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬ ‫ه���اوكات له‌باره‌ی په‌یوه‌ن���دی ئه‌وان‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كێتی نیشتمانی كوردستانیش‬ ‫ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ ڕونكرده‌وه‌ "قه‌یوان هیچ‬ ‫په‌یوه‌ندیی له‌گه‌ڵ یه‌كێتی نیه‌و شه‌ریك‬ ‫نین‪ ،‬به‌ڵكو قه‌یوان كۆمپانیایەكی كه‌رتی‬ ‫تایبه‌ته‌"‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ئ����اوات ش����ێخ جه‌ن����اب هه‌ڵس����وڕاوی‌ دیار ‌ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان ئاماژه‌ ب����ه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫پارت����ی‌ هه‌وڵیداوه‌ له‌گه‌ڵ‌ گ����ۆڕان كۆبێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئ����ه‌وان ئام����اده‌ نه‌بون له‌گ���� ‌هڵ‌ پارت ‌ی‬ ‫كۆببنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "عومه‌ری س����ه‌ید عه‌لی‬ ‫كه‌م له‌میدیاو‌ه ده‌رده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ ،‬س����لێمانی‌‪ :‬ئاوات ش����ێخ جه‌ناب‬ ‫له‌گفتوگۆیه‌ك ‌ی تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا رایگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫عومه‌ر ‌ی سه‌ید عه‌ل ‌ی له‌چوارچێوه‌ی گروپێكدا‬ ‫كارده‌كات به‌یه‌كه‌و‌ه سه‌رپه‌رشتی بزوتنه‌وه‌ ‌ی‬

‫گۆڕان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌چوارچێوه‌ی بونی‬ ‫ئه‌و گروپه‌دا ئێس����تا به‌شێوه‌ی‌ ده‌وری گۆڕان‬ ‫جموجۆڵێكی سیاسیی گه‌وره‌ی تێكه‌وتوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���� ‌ی "هه‌مو كاره‌كان له‌سه‌ر سكه‌یه‌كی‬ ‫باش ده‌ڕوات‌و له‌دوای رۆیش����تنی نه‌وشیروان‬ ‫مس����ته‌فاو له‌رێی ئامۆژگارییه‌كانی رێكخه‌ری‬ ‫گش����تی بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان به‌هه‌ماهه‌نگی‬ ‫هاورێیان له‌ناو گۆڕان ئه‌م ماوه‌یه‌ س����ه‌رده‌می‬ ‫زێرینی گۆڕان بوه‌"‪.‬‬

‫‪ 2016‬ساڵی قوڵبونه‌وه‌ی قه‌یرانی دارایی‌و سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی ده‌بێت‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ ‬ ‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪3‬‬

‫‪4‬‬ ‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫‪3‬‬

‫قوڵبونه‌وه‌ی‌قه‌یرانی دارایی هه‌ڵهاتن له‌ریزه‌كانی پیشمه‌رگه زیاد ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫فه‌رمانده‌كانی پێشمه‌رگ ‌ه نایشارنه‌و‌ه‬ ‫قه‌یرانی دارایی كاریگه‌ری له‌سه‌ر‬ ‫به‌ره‌كانی جه‌نگ دروستكردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێستا هه‌ڵهاتن له‌جه‌نگ نه‌بوه‌ت ‌ه‬ ‫دیارده‌‪ ،‬وه‌زاره‌ تی پێشمه‌رگه‌ش‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌رپێشمه‌رگه‌یه‌ك هه‌ڵبێت‬ ‫به‌پێی یاسای سه‌ربازی سزا ده‌درێت"‪.‬‬ ‫"یاسین" پێش���مه‌رگه‌یه‌ک ‌ه له‌به‌ره‌ی‬ ‫جه‌نگه‌و‌ه چیرۆكه‌ خه‌ماویه‌كانی هێزی‬ ‫ی بۆ ئاوێن ‌ه ده‌گێڕایه‌وه‌‪ .‬ک ‌ه‬ ‫پێشمه‌رگه‌ ‌‬ ‫چۆن ئه‌م قه‌یران��� ‌ه كاریگه‌ری ده‌رونی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وان دروس���تكردوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‬ ‫"چه‌ندین ك���ه‌س له‌هاوڕێكانم ڕوبه‌ڕوی‬ ‫حاڵه‌تی ده‌رونی بونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫هاوڕێیه‌ك���م وایلێه���ات هه‌ڵبێ���ت‌و ڕو‬ ‫له‌ئه‌وروپا بكات"‪.‬‬ ‫مه‌ترسی قه‌یرانه‌كان له‌سه‌ر به‌ره‌كانی‬ ‫جه‌ن���گ ئه‌وكاته‌ به‌ت���ه‌واوی ده‌ركه‌وت‬ ‫ك ‌ه قوباد تاڵه‌بانی جێگری س���ه‌رۆكی‬ ‫حكوم���ه‌ت دانی به‌وه‌دان���ا كه‌ قه‌یران‬ ‫كاریگ���ه‌ری له‌س���ه‌ر به‌ره‌كانی ش���ه‌ڕ‬ ‫دروس���تكردوه‌و وتی "حاڵه‌تی هه‌ڵهاتن‬ ‫له‌به‌ره‌كانی شه‌ڕ به‌هۆی ئه‌م قه‌یرانه‌و‌ه‬ ‫بونی هه‌یه‌"‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش پاش ئه‌وه‌هات‬ ‫كه‌ هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌ به‌ڕونی باسی‬ ‫ئه‌وه‌یانكرد كه‌ سه‌ره‌ڕای كه‌می خواردن‬ ‫كێش���ه‌ی بێموچه‌یی ڕوبه‌ڕوی بارێكی‬ ‫ده‌رونی قورسی كردونه‌ته‌وه‪.‬‬ ‫یاس���ین باس���ی ئ���ه‌وه‌ش ده‌كات‪،‬‬ ‫هاوڕێكان���ی كاتێ���ك ده‌گه‌ڕێن���ه‌وه بۆ‬ ‫به‌ره‌كانی ش���ه‌ڕ‌ به‌هۆی ئه‌م قه‌یرانه‌و‌ه‬ ‫هه‌میشه‌ بیریان الی ماڵیانه‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫هاوڕێیه‌ك���ی كاتێ���ك گه‌ڕاوه‌ت���ه‌و‌ه‬ ‫پێیوتو‌ه "حه‌وت هه‌زارم بۆ خێزانه‌كه‌م‬ ‫جێهیش���توه‌"‪ ،‬بۆیه‌ یاسین گه‌یشتوه‌ت ‌ه‬ ‫ئه‌و بڕوایه‌ی ئه‌وه‌ی تائێستا پیشمه‌رگه‌ی‬ ‫هێش���توه‌ته‌و‌ه ئ���ه‌و خزمه‌ته‌ی��� ‌ه ك��� ‌ه‬ ‫ساڵه‌های ساڵه‌ له‌ڕیزه‌كانی پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫كردویه‌تی‪ ،‬ئه‌و وتی "جگ ‌ه له‌هه‌ستێك‬ ‫بۆ واڵت‪ ،‬پێمخۆش ‌ه کاربه‌ده‌ستان بزانن‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێم���ه‌ی ڕاگیكردوه‌ له‌به‌ره‌كانی‬ ‫ش���ه‌ڕ ئه‌وه‌ی ‌ه ده‌ترس���ین له‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫خزمه‌ت��� ‌ه س���ه‌ربازییه‌ زۆره‌ی هه‌مان ‌ه‬ ‫بفه‌وتێت"‪.‬‬

‫پێشمه‌رگه‌ له‌به‌ره‌کانی جه‌نگ دژ به‌داعش‬

‫فه‌رمانده‌كان���ی جه‌ن���گ هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫نایش���ارنه‌وه‌ كه‌ قه‌یرانه‌كان كاریگه‌ری‬ ‫كردوه‌ته‌ س���ه‌ر به‌ره‌كانی ش���ه‌ڕ به‌اڵم‬ ‫هه‌ڵهات���ن نه‌بوه‌ت��� ‌ه دی���اره‌‪ ،‬ئ���ه‌وان‬ ‫پێیانوایه‌ "پێشمه‌رگه‌ تێده‌گات شه‌ڕی‬ ‫داعش چه‌نده‌ قورس���ه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ناتوانێت‬ ‫ده‌س���تبه‌رداری خاكی نیش���تمانه‌كه‌ی‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫عه‌می���د ڕوك���ن ئ���اراس عه‌بدولقادر‬ ‫فه‌رمان���ده‌ی لی���وای ‪9‬ی پی���اده‌ی‬ ‫هێزه‌كانی پێش���مه‌رگ ‌ه نایش���ارێته‌و‌ه‬ ‫ك��� ‌ه ئ���ه‌م قه‌یران ‌ه كاریگه‌ری له‌س���ه‌ر‬ ‫به‌ره‌كانی شه‌ڕ داناوه‌ به‌اڵم هێماش بۆ‬ ‫به‌وره‌یی هێزه‌كانی پێشمه‌رگ ‌ه ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵێت "له‌ڕوی ده‌رونیه‌و‌ه ئه‌م قه‌یران ‌ه‬ ‫كاریگه‌ری له‌س���ه‌ر پێش���مه‌رگه‌كانمان‬ ‫داناوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و باس���ی ئه‌وه‌ش���ده‌كات هه‌ڵهاتن‬ ‫له‌به‌رەكانی شه‌ڕ نه‌بوه‌ت ‌ه دیارده‌یه‌كی‬ ‫هه‌س���تپێكراو به‌اڵم ڕه‌تیشی نه‌كرده‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه ئه‌م دیارده‌ی��� ‌ه نیه‪ ،‬ئ ‌ه‌و وتی "ئه‌م‬ ‫قه‌یرانه‌ گش���تیگره‌و كاریگه‌ری له‌سه‌ر‬ ‫هه‌مو الیه‌ن���ه‌كان داناوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‬

‫له‌س���نوری لیواكه‌ی من هه‌یه‌ نه‌بوه‌ت ‌ه‬ ‫دیارده‌یه‌ك ك ‌ه جێگه‌ی باس بێت"‪.‬‬ ‫فه‌رمانده‌یی هێزه‌كانی پێش���مه‌رگه‌ی‬ ‫زیرڤانی���ش دان به‌بون���ی دیارده‌یه‌كی‬ ‫ل���ه‌و جۆر‌ه نانێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت ڕه‌تیش���ی‬ ‫ده‌كاته‌و‌ه دیارده‌یه‌كی له‌وجۆره‌ هه‌بێت‬ ‫پێیوایه‌ "ئه‌گه‌ر دیارده‌یه‌كی له‌و جۆر‌ه‬ ‫هه‌بوایه‌ ده‌بو ئێس���تا داعش پێشڕه‌وی‬ ‫بكردایه‌"‪.‬‬

‫وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌ی كوردستانیش‬ ‫هه‌م���ان ڕای فه‌رمانده‌كان���ی هێ���زی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی هه‌یه‌ كه‌ قه‌یرانی دارایی‬ ‫كاریگه‌ری له‌سه‌ر ئه‌وان دروستكردوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌م���ه‌ نه‌بوه‌ت ‌ه ه���ۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫پێشمه‌رگ ‌ه س���ه‌نگه‌ره‌كان چۆڵبكات‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌م قه‌یرانه‌ش���دا پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫پێشڕه‌وی باشیكردوه‌‪.‬‬

‫جه‌بار یاوه‌ر ئه‌مین���داری هێزه‌كانی‬ ‫عه‌قید دڵش���اد ئه‌حمه‌د به‌رپرس���ی پێشمه‌رگه‌ ئه‌وە بۆ ئاوێن ‌ه ڕونده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ڕاگه‌یاندن���ی هێ���زی پێش���مه‌رگه‌ی قه‌یرانه‌كه‌ گشتیگر‌ه و كاریگه‌ری له‌سه‌ر‬ ‫زیره‌ڤانی پێیوای ‌ه پێشمه‌رگه‌ بۆ موچ ‌ه هێزه‌كان���ی ئه‌وانیش هه‌بو‌ه به‌اڵم ئه‌و‌ه‬ ‫له‌سه‌نگه‌ر نیه‌ ئه‌و ده‌یه‌وێت به‌خوێنی نه‌بوه‌ته‌ هۆی چۆڵكردنی سه‌نگه‌ره‌كانی‬ ‫خۆی به‌رگری له‌خاكی كوردستان بکات پێشمه‌رگەو به‌رگریكردن ته‌نانه‌ت له‌م‬ ‫ئاماده‌نی ‌ه س���ه‌نگه‌ر چۆڵب���كات‌و وتی قه‌یرانه‌ش���دا زۆر ناوچه‌ هه‌ی ‌ه له‌داعش‬ ‫"هیچ حاڵه‌تێكی هه‌ڵهاتن‌و جێهێشتنی پاككراوه‌ت���ه‌وه‌ وتی "له‌ڕوی به‌رگریه‌و‌ه‬ ‫هیچ كێش���ه‌كی بۆ دروست نه‌كردوین‪،‬‬ ‫سه‌نگه‌ر الی ئێمه‌ ڕوینه‌داوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌باره‌ی كاریگه‌ری قه‌یرانه‌كه‌و‌ه ب���ه‌اڵم ل���ه‌ڕوی ژیانی پێش���مه‌رگه‌و‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ی ب���ۆ ئاوێن���ه‌ ئاش���كراكرد ك ‌ه ئێمه‌ش وه‌كو هه‌م���و فه‌رمانبه‌رانی تر‬ ‫كاریگ���ه‌ری خۆی هه‌بو‌ه ب���ه‌اڵم ئه‌و‌ه موچه‌كانمان دوا ده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫ئه‌مینداری هێزه‌كانی پێش���مه‌رگه‌ی‬ ‫نه‌بوه‌ت���ه‌ ه���ۆی ئه‌وه‌ی "پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫س���ه‌نگه‌ره‌كان چۆڵبكات ڕوه‌و ئه‌وروپا كوردس���تان ئه‌وه‌ش ب���اس ده‌كات كه‬ ‫ئه‌وانه‌ی ده‌چنه‌ هێزی پێش���مه‌رگه‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵبێت"‪.‬‬

‫فه‌رمانبه‌ری خۆبه‌خش���ن‌و گرێبه‌ستن‌و‬ ‫هه‌تاهه‌تایی نین‪ ،‬ماوه‌ی گرێبه‌سته‌كه‌‌‌ش‬ ‫تا سێ ساڵه هه‌ركه‌سێكش ئه‌و ماوه‌یه‌ی‬ ‫ته‌واوكرد ده‌توانێت نوێی بكاته‌و‌ه یان‬ ‫وازبهنێت ئه‌وه‌ش حاڵه‌تێكی ئاساییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و س���ه‌باره‌ت به‌س���زای ئه‌وانه‌ش���ی‬ ‫‌‌هه‌ڵدێن وتی"‌یاسای سه‌ربازیمان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر كه‌س���ێك هه‌ڵبێت بێگومان س���زا‬ ‫ده‌درێت"‪.‬‬ ‫لیژن���ه‌ی پیش���مه‌رگه‌ له‌په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تان چیرۆكی زۆری تاڵیه‌كانی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی الی��� ‌ه ته‌نانه‌ت ئێس���تا‬ ‫سه‌رۆكی لیژنه‌كه‌ له‌به‌ره‌كانی جه‌نگه‌و‬ ‫ڕاسته‌وخۆ خۆی له‌كێشه‌كانی پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫تێده‌گات‪ ،‬ئه‌و ‌ئه‌گه‌ری بونی دیارده‌ی‬ ‫هه‌ڵهاتن به‌ئاسایی وه‌رده‌گرێت و ده‌ڵێت‬ ‫"له‌سوپای ئه‌مریكاش ك ‌ه پاره‌یه‌كی زۆر‬ ‫وه‌رده‌گرن‪ ،‬ئه‌م حاڵه‌تە هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئ���اری هه‌رس���ین س���ه‌رۆكی لیژنی‬ ‫پیش���مه‌رگ ‌ه له‌په‌رله‌مانی كوردس���تان‬ ‫ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ ڕونكرده‌و‌ه ك ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫حاڵه‌تی هه‌ڵهاتن یان فرۆش���تنی چه‌ك‬ ‫هه‌بێ���ت ئاس���اییه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ته‌‌نانه‌ت‬

‫كاتێك پێشمه‌رگه‌کان‬ ‫ده‌گه‌ڕێنه‌وه بۆ به‌ره‌كانی‬ ‫شه‌ڕ‌ به‌هۆی ئه‌م‬ ‫قه‌یرانه‌وه‌ هه‌میشه‌‬ ‫بیریان الی ماڵیانه‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت پێشمه‌رگه‌یه‌ک‬ ‫كاتێك گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬ ‫وتویه‌تی "حه‌وت‬ ‫هه‌زارم بۆ خێزانه‌كه‌م‬ ‫جێهیشتوه‌"‬ ‫له‌ناو سوپای ئه‌مریكاش ئه‌و دیارده‌ی ‌ه‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬وتی"ئه‌و چه‌كی ئێم فۆڕانه‌ی ك ‌ه‬ ‫له‌بازاڕ ده‌فرۆشرێن له‌الیه‌ن سه‌ربازانی‬ ‫ئه‌مری���كاوه‌ دزه‌ی���ان پێده‌كرێت��� ‌ه ناو‬ ‫بازاڕه‌كان‌و ده‌فرۆشرێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ه���اوكات باس���ی هه‌وڵه‌كانی لیژنه‌ی‬ ‫پیشمه‌رگه‌ش���ی كرد له‌باره‌ی موچه‌ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌وه‌ كه‌ خۆی به‌شه‌خس���ی‬ ‫به‌س���ه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی وتو‌ه‬ ‫" ئه‌گه‌ر موچه‌ی یه‌ك كه‌س���ت نه‌داو‌ه‬ ‫ده‌بێت موچه‌ی پێشمه‌رگ ‌ه بده‌یت"‪.‬‬ ‫قس���ه‌ی به‌رپرس���انی وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌و په‌رله‌م���ان زۆر به‌ڕونی‬ ‫ئام���اژه‌ن ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫له‌ئه‌وپه‌ڕی هێزو توان���ای به‌رگریدایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌وردبونه‌و‌ه له‌قسه‌كانی هەرسین‬ ‫ئه‌و‌ه هی���چ له‌و كه‌یس��� ‌ه ناگۆڕێت ك ‌ه‬ ‫قه‌یرانی دارایی چه‌ندین پێش���مه‌رگه‌ی‬ ‫ناچارك���ردو‌ه له‌مه‌رگی داعش���ه‌و‌ه بۆ‬ ‫مه‌رگ���ی ئه‌وروپا هه‌ڵبێ���ن‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫هه‌موان "جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كه‌نه‌و‌ه‬ ‫كه‌ تائێس���تا ئ���ه‌م حاڵه‌ت��� ‌ه نه‌بوه‌ت ‌ه‬ ‫دیارده‌"‪.‬‬

‫ئاوات شێخ جه‌ناب‪ :‬پارتی هه‌وڵیداوه‌ له‌گه‌ڵ گۆڕان كۆببێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم كۆنابینه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫ئاوات شێخ جه‌ناب هه‌ڵسوڕاوی‌ دیاری‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌م گفتوگۆیه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "ئێستا حكومه‌ت موڵكی‬ ‫پارتییه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌ك باس ده‌كرێت كه‌ ناڕه‌زاییه‌ك‬ ‫هه‌یه‌ له‌ناو گۆڕاندا س���ه‌باره‌ت به‌عومه‌ری‬ ‫سه‌ید عه‌لی‪ ،‬بۆ هیچ قسه‌یه‌ك ناكات‪ ،‬ئایا‬ ‫رێگری لێده‌كرێت له‌قسه‌كردن؟‬ ‫ئاوات ش���ێخ جه‌ناب‪ :‬رێگری لێناكرێت‪،‬‬ ‫عومه‌ری س���ه‌ید عه‌ل���ی ك���ه‌م له‌میدیاوه‌‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬له‌چوارچێ���وه‌ی گروپێكدا‬ ‫كارده‌كات به‌یه‌ك���ه‌وه‌ سه‌رپه‌رش���تی‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌چوارچێوه‌ی‬ ‫بون���ی ئ���ه‌و گروپه‌دا ئێس���تا ب���ه‌ده‌وری‬ ‫گ���ۆڕان جموجۆڵێكی سیاس���یی گه‌وره‌ی‬ ‫تێكه‌وتوه‌‪ ،‬جموجۆڵی رۆشنبیری گه‌وره‌ی‌‬ ‫تێكه‌وت���وه‌‪ ،‬ك���ۆڕ و س���یمینار ده‌كرێت‪،‬‬ ‫توێژینه‌وه‌و كۆبونه‌وه‌ی‌ به‌رده‌وام ده‌كرێت‪،‬‬ ‫بڕی���ار ده‌درێت‪ ،‬له‌كۆبون���ه‌وه‌كان تاوتوێی‬ ‫كێش���ه‌كان‌و بابه‌ته‌ سیاسییه‌كان ده‌كرێت‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی‌ باژێرو ژوره‌كان كۆبونه‌وه‌ی‬ ‫به‌رده‌وام هه‌یه‌و ژوری توێژینه‌وه‌ی‌ سیاسیی‬ ‫كۆڕو س���یمیناری به‌رده‌وامی هه‌یه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫كاره‌كان له‌س���ه‌ر سكه‌یه‌كی باش ده‌ڕوات‌و‬ ‫له‌دوای رۆیش���تنی نه‌وش���یروان مسته‌فاو‬ ‫له‌رێی ئامۆژگارییه‌كانی رێكخه‌ری گش���تی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان به‌هه‌ماهه‌نگی هاورێیان‬ ‫له‌ناو گۆڕان ئه‌م ماوه‌یه‌ سه‌رده‌می زێرینی‬ ‫گۆڕان بوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬كه‌واته‌ نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‬ ‫له‌ له‌نده‌ن���ه‌وه‌ هه‌ژمونی‌ به‌س���ه‌ر گۆڕاندا‬ ‫هه‌رماوه‌؟‬ ‫ئاوات ش���ێخ جه‌ناب‪ :‬مه‌سه‌له‌ هه‌ژمون‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬به‌مان���ای هه‌یمه‌نه‌ نیه‌ ك���ه‌ بچێته‌‬ ‫چوارچێوه‌ی‌ مۆنۆپۆڵكردنه‌وه‌‪ ،‬نه‌وشیروان‬ ‫مس���ته‌فا له‌س���ایه‌ی‌ س���ه‌رده‌مێكدایه‌ كه‌‬ ‫دنی���ا بوه‌ به‌گوندێكی بچ���وك‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌‬ ‫وایه‌ نه‌وش���یروان مس���ته‌فا هه‌مو رۆژێك‬ ‫له‌گرده‌ك���ه‌ بێت‌و براده‌رانی���ش ل ‌ه له‌نده‌ن‬ ‫بن‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ به‌ ته‌نسیق‌و هه‌ماهه‌نگی‬ ‫كاره‌كان به‌یه‌كه‌وه‌ ده‌ڕوات به‌ڕێوه‌‪.‬‬

‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بۆ كه‌س نازانێت نه‌وش���یروان‬ ‫مسته‌فا كه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟‬ ‫ئاوات ش���ێخ جه‌ناب‪ :‬بڕیاری گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌شیروان مسته‌فا به‌ده‌س���ت بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان���ه‌‪ ،‬بڵێ���ن وه‌ره‌وه‌ دێت���ه‌وه‌و بڵێین‬ ‫مه‌گه‌ڕێره‌وه‌ ناگه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬هه‌مو روداوێكی‬ ‫گرنگی‌ سیاسیی پێویسته‌ ته‌وقیتێكی باشی‬ ‫بۆبكرێت‪ ،‬زه‌م���ه‌ن‌و زه‌مینه‌ بۆ ئه‌و روداوه‌‬ ‫به‌زیره‌ك���ی‌و لێهاتویی بكرێت‪ ،‬ئێمه‌ش ئه‌و‬ ‫بڕیاره‌مان هه‌ڵگرتوه‌ بۆ ئه‌و كاته‌ پێویست‌و‬ ‫گرنگه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باش���ه‌ گۆڕان له‌سه‌رێكه‌وه‌ دژی‬ ‫حكوم���ه‌ت كارده‌كات‌و ره‌خن���ه‌و پ�ل�اری‬ ‫لێده‌گرێت‪ ،‬له‌سه‌رێكه‌وه‌ هه‌وڵی گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫وه‌زیرو س���ه‌رۆكی په‌رله‌مان ده‌دات‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫بانێك‌و دو هه‌وا نیه‌؟‬ ‫ئاوات ش���ێخ جه‌ناب‪ :‬نه‌خێر بانێك‌و دو‬ ‫هه‌وا نیه‌و تێنه‌گه‌یش���تنه‌‪ ،‬گۆڕان نایه‌وێت‬ ‫ش���تێك بڕوخێنێت كه‌ ن���اوی حكومه‌ته‌و‬ ‫موڵك���ی میلله‌ت���ه‌‪ ،‬حكوم���ه‌ت به‌موڵكی‬ ‫میلله‌ت ده‌زانین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌اڵم پێی ده‌ڵێ���ن حكومه‌تی‬ ‫پارتی؟‬ ‫ئاوات ش���ێخ جه‌ناب‪ :‬ئێس���تا حكومه‌ت‬ ‫موڵكی پارتییه‌‪ ،‬جومگه‌ س���ه‌ره‌كییه‌كانی‬ ‫به‌ده‌ست پارتی دیموكراتی كوردستانه‌وه‌یه‌‬ ‫به‌بێ ش���ه‌ریك‪ ،‬ئێمه‌ كه‌ باس���ی گه‌ڕانه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ی���ن بۆن���او حكوم���ه‌ت‪ ،‬باس���ی‬ ‫گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ س���ه‌روه‌ری یاس���ا ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫باس���ی داگیركردن‌و مۆنۆپۆڵكردنی هه‌ولێر‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬باسی داگیركردنی داموده‌زگاكان‌و‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‌و په‌رله‌مان ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫باسی س���ته‌مكردن له‌هه‌ولێرو گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫ش���ه‌رعییه‌ت ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬ئ���ه‌و حكومه‌ت‌و‬ ‫په‌رله‌مانه‌ی‌ كه‌ هه‌ڵبژێ���ردراوی میلله‌تن‪،‬‬ ‫میلل���ه‌ت ببێته‌وه‌ به‌خاوه‌ن���ی نه‌ك پارتی‬ ‫ببێ���ت به‌خاوه‌نی‪ ،‬ئێمه‌ خۆش���یمان به‌م‬ ‫حكومه‌ته‌ گه‌نده‌ڵه‌ نه‌چوه‌ تا په‌له‌مان بێت‬ ‫بۆ گه‌ڕانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا پارتی ده‌س���تبه‌رداری ئه‌م‬ ‫حكومه‌ت���ه‌ ده‌بێت كه‌ ئێ���وه‌ ناوتان ناوه‌‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌ی‌ نێچیرڤان بارزانی‌و پارتی؟‬ ‫ئاوات ش���ێخ جه‌ناب‪ :‬پارتی به‌خۆیشی‬ ‫خ���ۆی نی���ه‌ ك���ه‌ ده‌س���تبه‌رداری ئ���ه‌م‬

‫به‌شداری كردنی‬ ‫گۆڕان له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌مڕۆدا مانای‬ ‫شه‌رعیه‌تدان ‌ه به‌و‬ ‫سته‌م‌و زۆرداریه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫هه‌یه‌‬

‫حكومه‌ت���ه‌ بێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ رۆژگار بڕیاری‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌دات‪ ،‬زه‌مان���ه‌ زۆر س���ته‌مكارو‬ ‫دیكتات���ۆری داگیرك���ه‌ری الب���ردوه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫جۆره‌ سیس���ته‌مه‌ش نه‌ ده‌توانێت هێنده‌ی‌‬ ‫سه‌دام حسێن‌و موعه‌مه‌ر قه‌زافی‌و حوسنی‬ ‫موباره‌ك به‌رده‌وام بێت‪ ،‬هه‌مو ئه‌وانه‌ له‌م‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌ داته‌پیوه‌ی ئێس���تا كه‌ پارتی‬ ‫ده‌ستی به‌سه‌ردا گرتوه‌ به‌هێزتر بون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬واته‌ ئێوه‌ بارزانی به‌دیكتاتۆر ناو‬ ‫ده‌به‌ن؟‬ ‫ئ���اوات ش���ێخ جه‌ن���اب‪ :‬سیس���ته‌می‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن‌و هه‌ڵسوكه‌وتی پارته‌كه‌ی‌ هی‬ ‫دیكتات���ۆره‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی ئێم���ه‌ ئاگاداربین‬ ‫به‌شێكی گرنگی پارتی له‌ئه‌داو داگیركاری‬ ‫بارزان���ی رازی نی���ه‌‪ ،‬پێیان ناخۆش���ه‌ كه‌‬ ‫ده‌ستبه‌رداری كورسی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‬ ‫نابێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬كۆنه‌كانی یه‌كێت���ی كه‌ له‌ناو‬ ‫گۆڕان���دا بون‌و رۆیش���تون ده‌ڵێ���ن گۆڕان‬ ‫له‌الیه‌ن چه‌ند كه‌سێكی تره‌وه‌ قۆرخكراوه‌و‬ ‫یه‌كێك ل���ه‌و داگیركه‌رانه‌ش ئاوات ش���ێخ‬

‫ده‌كه‌ی‪ ،‬جاسوسی پارتی بو؟‬ ‫ئاوات ش���ێخ جه‌ن���اب‪ :‬محه‌مه‌د حاجی‬ ‫له‌كاره‌كانیدا س���ه‌ركه‌وتو نه‌بو‪ ،‬من ناتوانم‬ ‫به‌ب���ێ به‌ڵگه‌ی‌ ره‌س���می به‌ك���ه‌س بڵێم‬ ‫جاسوس‌و سیخوڕ‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌واته‌ ئه‌و ده‌نگانه‌ی‌ نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا چۆن گه‌یشته‌ ده‌ست پارتی؟‬ ‫ئاوات شێخ جه‌ناب‪ :‬هیچ گرنگییه‌ك به‌و‬ ‫بابه‌ته‌ ناده‌ین‌و س���ه‌رله‌به‌ری دروستكراوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ قسه‌ی‌ پڕوپوچه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌ماوه‌یه‌ك���ی زۆر كه‌مدا چه‌ند‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌كی دیاری گۆڕان‪ ،‬له‌ناویاندا‬ ‫س���االر عه‌زیزو مام رۆس���ته‌م ده‌س���تیان‬ ‫له‌كار كێش���ایه‌وه‌‪ ،‬بۆ نه‌تانتوانیوه‌ بااڵنس‬ ‫رابگرن؟‬ ‫ئاوات شێخ جه‌ناب‪ :‬یه‌كێك له‌وانه‌ی‌ كه‌‬ ‫باست كرد مام رۆسته‌مه‌‪ ،‬مام رۆسته‌م له‌ناو‬ ‫گۆڕاندا ماوه‌و وازی نه‌هێناوه‌و له‌ئه‌ڵمانیاوه‌‬ ‫ه���ه‌ر خه‌ریك���ی خه‌بات���ه‌ ب���ۆ گ���ۆڕان‪،‬‬ ‫كاروانه‌ك���ه‌ی‌ گۆڕان به‌ره‌و ئامانج ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ شه‌مه‌نده‌فه‌رێكه‌و خه‌ڵك داده‌به‌زێت‌و‬ ‫ئاوات شێخ جه‌ناب‬ ‫زۆریش سه‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬له‌هه‌ندێك وێستگه‌‬ ‫جه‌نابه‌ بۆ رێگه‌ به‌و داگیركارییه‌ ده‌ده‌ن؟ هه‌ندێكیان داده‌به‌زن‪ ،‬كاروانه‌كه‌ به‌رده‌وامه‌و‬ ‫ئاوات ش���ێخ جه‌ناب‪ :‬گرنگترین ده‌زگای زۆریش س���ه‌رده‌كه‌ون‪ ،‬م���ه‌رج نیه‌ هه‌مو‬ ‫گ���ۆڕان جڤات���ی نیش���تیمانییه‌‪ ،‬جڤات���ی ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ سوار ده‌بن له‌هیچ وێستگه‌یه‌ك‬ ‫نیش���تیمانی ئه‌گه‌ر گه‌نجێتی به‌ساڵ بێت دانه‌به‌زن‪ ،‬به‌اڵم ش���ه‌مه‌نده‌فه‌ره‌كه‌ ده‌گاته‌‬ ‫ژم���اره‌ی ئه‌وانه‌ی‌ ته‌مه‌نیان له‌خوار س���ی دوا وێس���تگه‌ی‌ ئامان���ج‪ ،‬گۆڕان ئێس���تا‬ ‫ساڵه‌وه‌یه‌ زۆر زیاتره‌ له‌وانه‌ی‌ له‌سه‌رو سی له‌چه‌رخی زێریندای���ه‌و به‌وازهێنانی چه‌ند‬ ‫ساڵه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌ساڵ ئه‌ژماری بكه‌ین‪ ،‬كه‌سێكی كه‌م ناوه‌ستین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پارتی هه‌وڵیداوه‌ راسته‌وخۆو دور‬ ‫ئه‌گه‌ر پله‌به‌ندی بۆ گه‌وره‌ بون بكه‌ین له‌ڕوی‬ ‫بیره‌وه‌‪ ،‬بیری گۆڕان بیرێكی سه‌رده‌میانه‌و له‌چاوی كامێرا له‌گه‌ڵ گۆڕان كۆببێته‌وه‌؟‬ ‫ئاوات شێخ جه‌ناب‪ :‬پارتی خۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫گه‌نجانه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر به‌بیری گه‌نج‌و و نوێ‬ ‫بێت‪ ،‬ئ���ه‌وا نه‌وش���یروان‌و هاوته‌مه‌نه‌كانی راگه‌یاندوه‌ ك���ه‌ هه‌وڵیانداوه‌ له‌گه‌ڵ گۆڕان‬ ‫گه‌نج���ن‪ ،‬چونك���ه‌ بی���ری نوێی���ان پێیه‌‪ ،‬كۆببێته‌وه‌ به‌اڵم كۆنابین���ه‌وه‌‪ ،‬تابارودۆخ‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ له‌سه‌رو سی ساڵه‌وه‌ له‌ناو جڤاتدا ئاس���ایی نه‌بێت���ه‌وه‌ هی���چ دانیش���تنێك‬ ‫بن چۆن پێی ده‌وترێت ده‌س���ت به‌سه‌ردا ناكه‌ین‪ ،‬ئاس���اییكردنه‌وه‌ی‌ بارودۆخه‌كه‌ش‬ ‫گرت���ن‌و مۆنۆپۆڵكردن‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ له‌ڕوی ئه‌و په‌یوه‌س���ته‌ به‌داگیركردن���ی هه‌ولێ���رو‬ ‫ته‌شهیرو بوختانانه‌وه‌یه‌ كه‌ بۆ بزوتنه‌وه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان‌و حكومه‌ت‌و هه‌رێم‌و‬ ‫گ���ۆڕان ده‌كرێت‌و هیچ ئه‌ساس���ێكی نیه‌‪ ،‬داموده‌زگاكان���ی ئه‌م واڵت���ه‌‪ ،‬دور له‌چاوی‬ ‫ته‌ماشای باژێروانه‌كان بكه‌ هه‌مویان له‌سی كامێراش كۆنه‌بوینه‌ته‌وه‌و مه‌رجه‌كانیشمان‬ ‫ساڵ‌و سی‌و پێنج ساڵن‪ ،‬ئه‌وان مۆنۆپۆڵیان گۆڕانكاری به‌سه‌ردا نه‌هاتوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بارزانی له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئ���ه‌ی‌ محه‌م���ه‌د حاجیتان بۆ كۆده‌بێته‌وه‌‪ ،‬گۆڕان له‌چ ئاستێك به‌شداری‬ ‫ده‌ركردوه‌ وه‌ك بانگه‌ش���ه‌ی ش���ه‌فافیه‌ت ده‌كات؟‬

‫ئاوات ش���ێخ جه‌ناب‪ :‬له‌م كاته‌ی‌ ئێستا‬ ‫گۆڕان به‌ش���داری له‌كۆبون���ه‌وه‌ی بارزانی‬ ‫ن���اكات‪ ،‬جڤاتی نیش���تیمانی ئه‌وه‌ی‌ باس‬ ‫ك���ردوه‌ ك���ه‌ مه‌رجه‌كانم���ان چی���ن‌و به‌م‬ ‫شێوه‌یه‌ش به‌ش���داری كۆبونه‌وه‌ی‌ بارزانی‬ ‫ناكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر به‌ش���داریتان كرد چۆن‬ ‫بارودۆخه‌كه‌ ده‌گۆڕدرێت؟‬ ‫ئاوات شێخ جه‌ناب‪ :‬به‌ به‌شداری كردنی‬ ‫گۆڕان له‌و كۆبونه‌وه‌یه‌‪ ،‬مانای ش���ه‌رعیه‌ت‬ ‫دانه‌ به‌و س���ته‌م‌و زۆرداری‌و داگیركارییه‌ی‬ ‫كه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬گۆڕان چه‌ند ملی���ۆن دۆالرێك‬ ‫قه‌رزداره‌‪ ،‬ئه‌م پاره‌یه‌تان له‌كوێ بوه‌؟‬ ‫ئاوات ش���ێخ جه‌ن���اب‪ :‬ئ���ه‌و حزبانه‌ی‌‬ ‫كه‌ س���ااڵنێكه‌ خێرو بێری ئ���ه‌م واڵته‌یان‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌یه‌ هاوریان لێ هه‌ستاوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گۆڕان قه‌رزارێكی ئه‌وتۆ نیه‌‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫نوقس���انی هه‌یه‌‪ ،‬گۆڕان ل���ه‌و روه‌وه‌و به‌‬ ‫ب���ه‌راورد له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌ سیاس���ییه‌كانی تر‬ ‫كێشه‌ی‌ كه‌متره‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌و كێش���انه‌ی‌ ئێ���وه‌ نیتانه‌‬ ‫چین؟‬ ‫ئاوات ش���ێخ جه‌ناب‪ :‬گ���ۆڕان ژماره‌ی‌‬ ‫موچه‌خۆری كه‌مه‌‪ ،‬زۆرینه‌مان خۆبه‌خشه‌و‬ ‫كه‌مترینم���ان موچ���ه‌ی‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و‬ ‫ئه‌ركه‌مان نیه‌‪ ،‬خۆشبه‌ختانه‌ گۆڕان دۆستی‬ ‫زۆره‌و ئ���ه‌و كه‌س���انه‌ی‌ داهاتی���ان به‌رزه‌‬ ‫ه���اوكاری گۆڕان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ موچه‌ی‌‬ ‫به‌رزیان هه‌یه‌ هاوكاری ئه‌ندامی تری گۆڕان‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ده‌وڵه‌مه‌ن���ده‌كان له‌س���ه‌رتاپای‬ ‫كوردس���تان كۆمه‌ك���ی گ���ۆڕان ده‌كه‌ن‌و‬ ‫وایانكردوه‌ كه‌ ئه‌و فشاره‌ كه‌مبێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كێ به‌دیلی نه‌وشیروان مسته‌فایه‌‬ ‫له‌ناوگۆڕاندا؟‬ ‫ئ���اوات ش���ێخ جه‌ن���اب‪ :‬سیس���ته‌می‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن���ی گ���ۆڕان سیس���ته‌مێكی‬ ‫المه‌ركه‌زیی���ه‌‪ ،‬هه‌م���و ش���ارێك‌و ق���ه‌زاو‬ ‫ناحیه‌ی���ه‌ك س���ه‌ربه‌خۆیی هه‌ی���ه‌و ئ���ه‌و‬ ‫مه‌ترسیانه‌ له‌سه‌ر گۆڕان كه‌مه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ ئه‌وه‌‬ ‫ناگه‌یه‌نێت نه‌مانی نه‌وش���یروان كاریگه‌ری‬ ‫نابێت له‌سه‌رمان‪ ،‬به‌اڵم نه‌وشیروان حزب‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌یه‌ك���ی دروس���تكردوه‌ ك���ه‌ ئه‌و‬ ‫مه‌ترسییانه‌ زۆر كه‌من له‌سه‌ری‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫"گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ خۆپیشاندانیان به‌ده‌سته‌وه‌یه‌"‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫كۆبونه‌وه‌ی بارزانی هاوپه‌یمان ‌ه كۆنه‌كان دابه‌شده‌كات‬ ‫ ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ی بارزانی یه‌كێتی‌و‬ ‫گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتو دابه‌ش‬ ‫ده‌كات‌و هه‌ریه‌كه‌و به‌پێوه‌ری خۆی‬ ‫كۆبونه‌وه‌ له‌گه‌ڵ بارزانی ده‌پێوێت‪،‬‬ ‫ئه‌ندامێكی سه‌ركردایه‌تی پارتیش‬ ‫پێیوایه‌ "هۆكاری به‌شدارینه‌كردنی‬ ‫كۆمه‌ڵ‌و گۆڕان له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‬ ‫ئه‌مڕۆی بارزانی ئه‌وه‌یه‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫خۆپیشاندان دروستبكه‌ن"‪.‬‬ ‫ڕێب����وار حەمه‌د وته‌بێ����ژی فه‌رمی‬ ‫كۆمه‌ڵ����ی ئیس��ل�امی ه����ۆكاری‬ ‫به‌ش����دارینه‌كردنی كۆمه‌ڵی ئیسالمی‬ ‫ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ ده‌گێڕێت����ه‌وه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫هه‌رێمی كوردستان قه‌یرانی سیاسی‌و‬ ‫ئابوری‌و كۆچ به‌رۆكی گرتوه‌ پێویسته‌‬ ‫گفتوگۆی جدی بكرێت‌و دامه‌زراوه‌كانی‬ ‫هه‌رێمیش شه‌رعیبن وتی "كۆبونه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌مڕۆ هیچ ئه‌نجامێكی دڵخۆش����كه‌ری‬ ‫ب����ۆ هاواڵتیانی هه‌رێمی كوردس����تان‬ ‫لێناكه‌وێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫مه‌س����عود بارزان����ی به‌پێناس����ه‌ی‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێمه‌وه‌ به‌فه‌رمی داوه‌تی‬ ‫الیه‌نه‌سیاسه‌كانی هه‌رێمی كوردستانی‬ ‫كرد بۆ كۆبونه‌وه‌یه‌ك له‌س����ه‌ر دۆخی‬ ‫ئێستای هه‌رێمی كوردستان‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫الیه‌نه‌كان����ی دوله‌تك����رد (یه‌كێت����ی‌و‬ ‫یه‌كگرت����و) بڕیاریان����دا به‌ش����داری‬ ‫كۆبونه‌وه‌ك����ه‌ بك����ه‌ن‌و (گ����ۆڕان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵیش) به‌بیان����وی ئه‌وه‌ی دۆخی‬

‫هه‌رێمی كوردس����تان زه‌مینه‌سازی بۆ‬ ‫نه‌كراوه‌ كۆبونه‌وه‌كه‌یان ڕه‌تكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫رێب����وار حه‌م����ه‌د جه‌خت له‌س����ه‌ر‬ ‫گرنگ����ی‌ گفتوگ����ۆ ده‌كات����ه‌وه‌ ب����ۆ‬ ‫چاره‌سه‌ری كێش����ه‌كان‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌شدا ده‌ڵێت " كۆبونه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ‬ ‫زه‌مینه‌سازی بۆ نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫گۆڕانی����ش هاوش����ێوه‌ی كۆمه‌ڵ����ی‬ ‫ئیس��ل�امی بایكۆت����ی كۆبونه‌وه‌كه‌ی‬ ‫ئه‌مڕۆی مه‌س����عود بارزان����ی كردوه‌و‬ ‫پێیوایه‌ "پارت����ی زه‌مینه‌ی گفتوگۆی‬ ‫دانیشتنی له‌باربردوه‌"‪.‬‬ ‫شۆڕش حاجی وته‌بێژی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان به‌ئاوێنه‌ی ڕاگه‌یاند "به‌شداری‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی ئه‌م����ڕۆی بارزانی ناكه‌ین‬ ‫چونكه‌ پێمانوایه‌ پارتی دۆخی هه‌رێمی‬ ‫وا ش����ێواندوه‌ زه‌مین����ه‌ی گفتوگۆی‬ ‫له‌باربردوه‌‪ ،‬هه‌ر‌كاتێكیش په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان‌و دامه‌زراوه‌ شه‌رعیه‌كانیتر‬ ‫ش����ه‌رعیه‌تیان بۆ گه‌ڕایه‌وه‌ ده‌توانین‬ ‫گفتوگۆ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫یه‌كێتی نیش����تمانی كه‌ به‌ش����داری‬ ‫كۆبونه‌كه‌ی بارزانی ده‌كات به‌پێوه‌ری‬ ‫خۆی پیوان����ه‌ی كۆبونه‌وه‌كه ده‌كات‌و‬ ‫ئه‌م����ڕۆ گ����وێ ده‌گرێت ب����ۆ جدیه‌تی‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ چونكه‌ ئه‌و بڕوای وایه‌ هه‌ر‬ ‫نه‌فه‌سێك بۆ ڕزگاربون له‌قه‌یرانه‌كان‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬یه‌كگرتوش ئه‌مڕۆ دۆس����یه‌ی‬ ‫خه‌ڵك‌و دۆخه‌كه‌ له‌ب����ه‌رده‌م بارزانی‬ ‫یه‌كااڵ ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫فه‌ری����د ئه‌سه‌س����ه‌رد ئه‌ندام����ی‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی نیش����تمانی‬

‫په‌رله‌مانتارێكی‌ یه‌كێت ‌ی‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران ‌ی عێراق‪:‬‬ ‫هه‌رێم بگه‌ڕێته‌و‌ه بۆ به‌غدا باشتره‬ ‫ی یه‌كێت���� ‌ی له‌ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫په‌رله‌مانت����ار ‌‬ ‫نوێنه‌ران���� ‌ی عێراق‪ ،‬به‌ختیار ش����اوه‌یس‬ ‫ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم‬ ‫ته‌واو شكست ‌ی هێناوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی له‌یاس����ا ‌‬ ‫بۆ به‌غ����داو ئه‌و بڕ‌ه نه‌وته‌ ‌‬ ‫ی ك����راو‌ه ڕه‌وان ‌ه بكه‌ن‬ ‫بودجه‌دا دی����ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌بودجه‌ ‌‬ ‫ئه‌وكات ‌ه به‌پێ ‌ی ئه‌و یاسایه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بودجه‌ ‌‬ ‫‪ 2016‬دیاریكراو‌ه هه‌رێم ‪‌ %17‬‬ ‫ی بۆ ره‌وان ‌ه ده‌كرێت‪.‬‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ش����اهۆ ئه‌حمه‌د‪ ،‬ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌ختیار‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یاند له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫شاوه‌یس به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردستان له‌سیاسه‌ت ‌ی ئابوریدا‬ ‫شكس����ت ‌ی هێناوه‌و توش ‌ی قه‌رزێكی‌ زۆر‬ ‫ی فه‌رمانبه‌ران ‌ی‬ ‫ب����وه‌‌و پێنج مانگ موچه‌ ‌‬ ‫نه‌داوه‌‌و حكومه‌تی ناوه‌ندیش یه‌ك مانگ‬ ‫ی دوانه‌كه‌وتوه‌و ه ‌ی مانگ ‌ی یه‌كی‬ ‫موچه‌ ‌‬ ‫‪2016‬ش داب����ه‌ش كراوه‌‪ ،‬باش����ترین كار‬ ‫ئه‌وه‌ی���� ‌ه حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم بگه‌ڕێنه‌و‌ه بۆ‬ ‫به‌غدا باشتره‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌ی "ئێستاش له‌گه‌ڵ‬ ‫توركیا رێككه‌وتنمان هه‌ی ‌ه حاڵ ‌ی ئابوری‌و‬ ‫موچه‌و داراییش به‌و شێوه‌یه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی ئایا ده‌كرێت متمان ‌ه‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ ‌‬ ‫ی به‌ش ‌ه‬ ‫به‌حكومه‌ت ‌ی ناوه‌ند بكرێت به‌وه‌ ‌‬ ‫ی هه‌رێم ره‌وان ‌ه بكرێت‪ ،‬شاوه‌یس‬ ‫بودجه‌ ‌‬ ‫وت ‌ی "له‌به‌رچ ‌ی متمان ‌ه نه‌كرێت؟ ئه‌گه‌ر‬

‫ی‬ ‫هه‌رێم رۆژان ‌ه ‪ 550‬هه‌زار به‌رمیل له‌رێگا ‌‬ ‫ی س����ۆمۆو‌ه ره‌وان���� ‌ه بكات‪،‬‬ ‫كۆمپانی����ا ‌‬ ‫به‌دڵنیایه‌و‌ه ئه‌ویش له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و بڕ‌ه‬ ‫ی ناردوت ‌ه بودجه‌ت بۆ ده‌نێرێت‪،‬‬ ‫نه‌وت����ه‌ ‌‬ ‫ی رابردوش راس����ت ‌ه حكومه‌ت ‌ی‬ ‫له‌م����اوه‌ ‌‬ ‫ی سۆمۆو‌ه ناردوه‌‪،‬‬ ‫هه‌رێم نه‌وت ‌ی له‌رێگا ‌‬ ‫ب����ه‌اڵم ‪ 550‬هه‌زار به‌رمی����ل نه‌بو‌ه بۆی ‌ه‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ئه‌وانی����ش به‌پێ ‌ی ئ����ه‌و ب����ڕه‌ ‌‬ ‫نه‌وت ‌ی ناردو‌ه پاره‌یان بۆ هه‌رێم ره‌وان ‌ه‬ ‫كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���� ‌ی "ئه‌گه‌ر وا نه‌كه‌ین چاره‌سه‌ر‬ ‫چی����ه‌؟ ئێم ‌ه نه‌وتم����ان به‌س����ه‌ربه‌خۆ‬ ‫ی پێنج مانگ‬ ‫فرۆش����ت كه‌چ ‌ی موچ����ه‌ ‌‬ ‫ی س����ه‌ربه‌خۆ نه‌وتمان‬ ‫نه‌دراوه‌‪ ،‬ئه‌وكاته‌ ‌‬ ‫نه‌ده‌فرۆشت دو مانگ بو خه‌ریك بو ئه‌و‬ ‫دو مانگ����ه‌ش نه‌مینێت‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه‬ ‫تێكیاندا"‪.‬‬ ‫ی عێراق ره‌ش����بین ‌ی‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ ‌‬ ‫ی ئه‌گه‌ر‬ ‫ی نیش����اندا به‌رامبه‌ر به‌وه‌ ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ب����ه‌و ش����ێوه‌ی ‌ه ب����ڕوات‌و نرخ���� ‌ی نه‌وت‬ ‫هه‌روا دابه‌زێت‪ ،‬ئه‌وا به‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ك‬ ‫حكومه‌ت���� ‌ی هه‌رێ����م ناتوانێ����ت ‪2016‬‬ ‫ی‬ ‫موچ���� ‌ه دابین ب����كات‪ ،‬به‌ڵك����و ئابور ‌‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردستانیش به‌ره‌و خراپتریش‬ ‫ده‌ڕوات‪.‬‬

‫كوردس����تان ڕای حیزبه‌ك����ه‌ی ب����ۆ‬ ‫ئاوێنه‌ ئاش����كراده‌كات‌و ده‌ڵێت له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ����ه‌وه‌ن ڕایه‌ڵ����ه‌ی په‌یوه‌ندیی����ه‌كان‬ ‫نه‌پچڕێن‌و به‌رده‌وامبن ده‌ڵێت "ئه‌مڕۆ‬ ‫وه‌فده‌كه‌یان گوێده‌گرن ئه‌گه‌ر شتێكی‬ ‫تیابو هاوتابو له‌گه‌ڵ پڕۆژه‌كه‌یان یان‬ ‫ده‌سپێشخه‌ریه‌كی نوێبو بۆ ده‌ربازبون‬ ‫له‌دۆخی ئێستای كوردستان پێشوازی‬ ‫لێده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌سه‌س����ه‌رد پێیوایه‌ ڕه‌نگه‌ پارتی‬ ‫ئ����ه‌م كۆبونه‌وه‌ی����ه‌ والێكبدات����ه‌وه‌‬ ‫داننان����ه‌ به‌ش����ه‌رعیبونی س����ه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان ب����ه‌اڵم یه‌كێتی‬ ‫ڕای نه‌گ����ۆڕاوه‌‪ ،‬هاوكات‌ س����ه‌باره‌ت‬ ‫به‌ئه‌نجام����ی كۆبونه‌وه‌ك����ه‌ش ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌گ����ه‌ر كۆبونه‌وه‌كه‌ ب����ۆ ڕاگه‌یاندن‬ ‫نه‌بێت ب����ۆ چاره‌س����ه‌ری قه‌یرانه‌كان‬ ‫بێت ئه‌وا ده‌توانین بڵێن سه‌ركه‌توه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ری����ش بۆ الفوگ����ه‌زاف بێت ئه‌وا‬ ‫ناتوانین ئومێدی له‌سه‌ر هه‌ڵچنین"‪.‬‬ ‫یه‌كگرتوش ئه‌مڕۆ هاوشانی یه‌كێتی‬ ‫به‌ش����داری كۆبونه‌وه‌ك����ه‌ ده‌كات‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌شداریكردنی له‌كۆبونه‌وه‌كه‌‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك����ی چاكس����ازیش له‌رێگه‌ی‬ ‫فراكس����ۆنه‌كه‌یه‌وه‌ له‌په‌رله‌مان����ی‬ ‫كوردستان ڕاده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫عومه‌ر محم����ه‌د ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس����ی یه‌كگرت����وی ئیس��ل�امی‬ ‫هۆكاری به‌ش����داریكردنی حیزبه‌كه‌ی‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ك����ه‌ی ئه‌مڕۆ بۆ گه‌یاندنی‬ ‫خه‌م����ی ش����ه‌قام ده‌گه‌ڕێنێت����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێ����ت "ئه‌مڕۆ ڕاش����كاوانه‌ هه‌رچی‬

‫هه‌یه‌ به‌بارزانی ده‌ڵێین له‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‬ ‫ئاس����اییكردنه‌وه‌ی‬ ‫وه‌زی����ره‌كان‌و‬ ‫دۆخ����ی په‌رله‌مان بۆ ئ����ه‌وه‌ی چیدی‬ ‫له‌ڕاگه‌یاندنه‌كان����ه‌وه‌ قس����ه‌ نه‌كرێت‌و‬ ‫ببرێته‌ به‌رده‌م الیه‌نه‌ سیاس����یه‌كان‪،‬‬ ‫چونكه‌ بڕوام����ان وایه‌ ئه‌گه‌ر قه‌یرانی‬ ‫دارایی‌و سیاس����ی چاره‌سه‌ر نه‌كه‌ین‬ ‫قه‌یران����ی تێكچون����ی ئاسایش����ی‬ ‫دێته‌سه‌ر"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ئه‌ندامه‌ی مه‌كته‌بی سیاس����ی‬ ‫یه‌كگرتو به‌ش����دارینه‌كردنی كۆمه‌ڵ‌و‬ ‫گۆڕان به‌ئاسایی وه‌رده‌گرێت‪ ،‬هاوكات‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌م به‌شدارییه‌ی‬ ‫ئه‌وان داننانه‌ به‌ش����ه‌رعیه‌تی بارزانی‬ ‫ئه‌وه‌ی ڕونكرده‌وه‌ "به‌یاس����ا سه‌رۆك‬ ‫نیه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕوی واقعیه‌وه‌ كه‌سێكی‬ ‫تر له‌و شوێنه‌ نیه‌ تامامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫بكرێ����ت‪ ،‬ته‌نانه‌ت واڵتانیش مامه‌ڵه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ن ناكرێ����ت بڵێیت ئه‌مه‌‬ ‫هیچ نیه‌و مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ ناكه‌ین"‪.‬‬ ‫پارت����ی تون����ده‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وانه‌ی‬ ‫به‌ش����داری كۆبونه‌وه‌ك����ه‌ی ئه‌مڕۆی‬ ‫مه‌س����عود بارزانی ناكه‌ن‪ ،‬پێشیوایه‌‬ ‫"كۆبونه‌وه‌ك����ه‌ به‌رهه‌م����ی ده‌بێ����ت‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ش����ی به‌ش����داریان نه‌ك����ردوه‌‬ ‫به‌رنامه‌ی خۆپیشاندانیان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫نه‌ج����ات حه‌س����ه‌ن ئه‌ندام����ی‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی پارت����ی دیموكرات����ی‬ ‫پش����ت‬ ‫پالن����ی‬ ‫كوردس����تان‬ ‫به‌ش����دارینه‌كردنی كۆمه‌ڵ‌و گۆڕان بۆ‬ ‫ئاوێن����ه‌ ئاش����كراده‌كات‌و پێیوایه‌ ئه‌و‬ ‫دوالیه‌نه‌ به‌رنامه‌ی خۆپیش����اندانیان‬

‫به‌ده‌سته‌وه‌یه‌ به‌ناوی به‌هاری ئازادی‪،‬‬ ‫وتی"بابزانین ئه‌و به‌هاری ئازادیه‌ چۆن‬ ‫جێبه‌جێ ده‌كه‌ن كه‌ كارێكی خراپه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ڕایوای����ه‌ نه‌چون����ی ئ����ه‌و دو‬ ‫حیزبه‌ ب����ۆ كۆبونه‌وه‌كه‌ی ئه‌مڕۆ زیان‬ ‫به‌خۆیان ده‌گه‌یه‌نێ����ت چونكه‌ چاوی‬ ‫واڵتان له‌س����ه‌ر كۆبونه‌كه‌ی ئه‌مڕۆیه‌‬ ‫بۆ چاره‌س����ه‌ری قه‌یرانه‌كانی هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تان‌و ڕیفراندۆم‌و بانگه‌شه‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی بۆ هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "ئ����ه‌م كاره‌ی كۆمه‌ڵ‌و گۆڕان‬ ‫ڕاگه‌یاندنی ڕه‌تكردنه‌وه‌ی سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫كوردستانه‌"‪.‬‬ ‫نه‌ج����ات حه‌س����ه‌ن ئه‌ندام����ی‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی پارت����ی ب����اس‬ ‫له‌ده‌س����توه‌ردانی ئێران له‌دۆخه‌كه‌ بۆ‬ ‫ش����كتپێهێنانی كۆبونه‌وه‌كه‌ی ئه‌مڕۆ‬ ‫ده‌كات‌و ڕای وانی����ه‌ ئێران له‌پش����ت‬ ‫گ����ۆڕان‌و كۆمه‌ڵ����ه‌وه‌ بێ����ت‌و ئه‌وه‌ی‬ ‫ڕونك����رده‌وه‌ "ئێ����ران ده‌زانێت لوقمه‌‬ ‫گه‌وره‌ك����ه‌ الی كێی����ه‌‪ ،‬باوه‌ڕنا‌ك����ەم‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌مان����ه‌ بكات‌و خۆی‬ ‫توشی كێشەیە‌ك‌بكات"‪.‬‬ ‫كۆبونه‌وه‌ك����ه‌ی ئه‌م����ڕۆی بارزانی‬ ‫پێده‌چێت زیاتر له‌ ‪ 15‬پارتی سیاسی‬ ‫به‌شداری تێدا بكه‌ن ئه‌وانه‌ی له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫كۆبونه‌وه‌ك����ه‌ن پێیانوایه‌ كۆبونه‌وه‌كه‌‬ ‫بێئه‌نجام ده‌بێت‌و ئه‌وانه‌ش����ی ده‌چنه‌‬ ‫كۆبنه‌وه‌ك����ه‌ به‌گرنگی����ه‌وه‌ چاوه‌ڕێی‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ وه‌ك فه‌رید‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد جه‌ختی لێكرده‌وه‌ "ئه‌مڕۆ‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت كێ ڕاستیكردوه‌"‪.‬‬

‫رێواز فایه‌ق‪ :‬هیچ په‌رله‌مانتارێك ‌ی‬ ‫فراكسیۆنی‌ یه‌كێتی‌ ئوتومبێل ‌ی وه‌رنه‌گرتوه‌‬ ‫پاش باڵوبونه‌وه‌ی‌ ده‌نگۆی‌ كڕینی‌ ‪18‬‬ ‫ئۆتۆمبێلی‌ مۆدێل به‌رز له‌جۆری‌ فۆرد‬ ‫بۆ په‌رله‌مانتارانی‌ فراكسیۆنی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‪ ،‬مه‌كته‌بی‌‬ ‫دارای���ی‌ ئ���ه‌و حیزب���ه‌ رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫كه‌ ئه‌و قس���انه‌ ره‌نگه‌ ب���ۆ وروژاندنی‌‬ ‫ئه‌ندامانی‌ ئه‌و حیزبه‌ بێت كه‌ له‌ئێستادا‬ ‫موچه‌ی‌ چه‌ن���د مانگیان وه‌رنه‌گرتوه‌‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ یه‌كێتیش له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬رێواز فایه‌ق ده‌ڵێت "هیچ‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ فراكس���یۆنی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ئوتومبێلی‌ وه‌رنه‌گرتوه‌"‪.‬‬ ‫زانكۆ س���ه‌ردار‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬به‌پێی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌نگۆیان���ه‌ی‌ باڵوده‌كرێنه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێتی‌‬ ‫نیش���تمانی‌ كوردس���تان به‌پ���اره‌ی‌‬ ‫حكوم���ه‌ت‪ 18 ،‬ئوتومبێلی‌ گرانبه‌های‌‬ ‫بۆ ‪ 18‬په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی‌ له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان كڕی���وه‌‪ ،‬له‌نێ���و ئ���ه‌و‬ ‫په‌رله‌مانتاران���ه‌دا دویانیان وه‌رگرتنی‌‬ ‫ئه‌و ئوتومبێالنه‌یان ره‌تكردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫یه‌كێكیان "ساالر مه‌حمود"ه‌‪ ،‬ئاوێنه‌ بۆ‬ ‫ره‌تكردنه‌وه‌ یان پشتڕاس���تكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و هه‌واڵه‌ په‌یوه‌ندی‌ كرد به‌"س���االر‬ ‫مه‌حم���ود"ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ناوب���راو ئاماده‌‬ ‫نه‌بو له‌وباره‌وه‌ هیچ لێدوانێك بدات‪.‬‬ ‫ب���ۆ به‌دواداچون���ی‌ ئ���ه‌م هه‌واڵ���ه‌‬

‫ئاوێن���ه‌ په‌یوه‌ندی‌ كرد به‌ به‌رپرس���ی‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ مه‌كته‌ب���ی‌ ئیداره‌و دارای ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌ كوردستان "ئاری‌‬ ‫عومه‌ر"ه‌وه‌‪ ،‬ناوبراو به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و بابه‌ت���ه‌ له‌چه‌ند ش���وێنێك‬ ‫باڵوبۆته‌وه‌ به‌وه‌ی‌ گوایه‌ ‪ 18‬ئۆتۆمبێل‬ ‫ب���ۆ ‪ 18‬په‌رله‌مانتار كڕدراوه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫بودج���ه‌ی‌ مه‌كته‌ب���ی‌ ئیداره‌ودارایی‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "من لێپرس���راوی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫ئیداره‌‌و دارایم بۆی���ه‌ ده‌توانم به‌ناوی‌‬ ‫مه‌كته‌ب���ه‌وه‌ بڵێم ئ���ه‌و هه‌واڵه‌ دوره‌‬ ‫له‌راس���تیه‌وه‌‪ ،‬مه‌كته‌ب���ی‌ دارایی‌ له‌م‬ ‫كات‌و قۆناغه‌دا كه‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫كه‌وتۆته‌ قۆناغێكی‌ س���ه‌خته‌وه‌ له‌روی‌‬ ‫ئابوریه‌وه‌‪ ،‬دیاره‌ یه‌كێتی‌ نیشتیمانی‌‌و‬ ‫مه‌كته‌بی‌ داراییه‌كه‌شی‌ به‌ده‌ر نیه‌ له‌و‬ ‫دۆخه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌م كاته‌دا توانای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫نیه‌ ئۆتۆمبێل بۆ ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌كانی‌‬ ‫بكڕێت"‪.‬‬ ‫ئاری‌ عومه‌ر ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات‪،‬‬ ‫ئ���ه‌م هه‌واڵ���ه‌ پێده‌چێ���ت له‌الی���ه‌ن‬ ‫هه‌ندێك كه‌س���ه‌وه‌ وروژێنرابێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وت���ی‌ "هه‌ر ئۆرگانێك���ی‌ یه‌كێتی‌ كه‌‬ ‫داوای‌ پ���اره‌ ده‌كات به‌نوس���راوێك‬ ‫ئاراس���ته‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ دارایی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌و مه‌كته‌به‌ س���ه‌رفی‌ پاره‌كانی‌‬

‫یه‌كێتی‌ ده‌كات‪ ،‬به‌راس���تی‌ ناشتوانم‬ ‫كه‌س تاوانبار بكه‌م به‌اڵم هه‌رش���تێك‬ ‫به‌ب���ێ‌ به‌ڵگ���ه‌ باڵوده‌بێت���ه‌وه‌ دیاره‌‬ ‫مه‌به‌ستێكی‌ له‌پشته‌‪ ،‬ئێمه‌ فراكسیۆنه‌‬ ‫تێكۆش���ه‌ره‌كه‌مان به‌شایسته‌ ده‌زانین‬ ‫ب���ه‌اڵم كاته‌كه‌ی‌ گونج���او و له‌بار نیه‌‬ ‫تاوه‌ك���و بتوانی���ن ئ���ه‌و كاره‌ بكه‌ین‪،‬‬ ‫مه‌كته‌بی‌ دارای���ی‌‌و حیزبه‌كه‌ش ئه‌گه‌ر‬ ‫بتوانێت ش���تێك بكات ئه‌وا بێگومان‬ ‫هه‌وڵی‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌دات كه‌ موچه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫چه‌ند مانگ���ه‌ی‌ كادرو كارمه‌نده‌كانی‌‬ ‫دابین ده‌كات كه‌ وه‌ریان نه‌گرتوه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا دكتۆر رێواز فایه‌ق‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ فراكس���یۆنی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د ك���ه‌ "ئی���داره‌ی‌ گش���تی‌‬ ‫به‌ره‌س���می‌ وه‌اڵمی‌ ئه‌وه‌ی‌ داوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ ده‌زگامان هه‌ی���ه‌ له‌ناو یه‌كێتیدا‬ ‫كه‌ ئیداره‌ی‌ گشتیه‌‪ ،‬ئه‌وان پێیانوتوین‬ ‫كه‌ خۆیان وه‌اڵم ده‌ده‌نه‌وه‌و پێویست‬ ‫ناكات ئێمه‌ وه‌اڵمی‌ ئه‌وه‌ بده‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و په‌رله‌مانت���اره‌ی‌ یه‌كێت���ی‌‬ ‫وتیش���ی‌ "نه‌ك هه‌ر م���ن به‌ڵكو هیچ‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ فراكس���یۆنی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ئوتومبێلی‌ وه‌رنه‌گرت���وه‌و ئه‌و هه‌واڵه‌‬ ‫ره‌تده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬

‫كۆبانێ‌‪ ..‬تێپه‌ڕین ‌ی ساڵێك له‌خۆڕاگری‌‌و ئازاد ‌ی‬ ‫س���به‌ینێ‌ (چوارش���ه‌ممه‌) ش���اری‌ ئه‌و ش���ه‌ڕه‌ ب���و كه‌ به‌ره‌ی‌ نوس���ره‌‌و‬ ‫كۆبانێ‌ رۆژئاوای‌ كوردستان ئاهه‌نگی‌ كه‌رته‌كانی‌ س���وپای‌ ئازاد له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫تێپه‌ڕبونی‌ ساڵێك به‌سه‌ر ئازادكردنی‌ ش���اره‌ رایانگه‌یاندبو ب���ۆ به‌دیهێنانی‌‬ ‫له‌ژێر ده‌ستی‌ چه‌كداره‌كانی‌ رێكخراوی‌ ئ���ه‌و هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌ بو ك���ه‌ ده‌یانگوت‬ ‫له‌مزگه‌وته‌كانی‌ كۆبانێدا نوێژ ده‌كه‌ین‌و‬ ‫داعش‪ ،‬ده‌گێڕێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬رێكخ���راوی‌ داعش له‌‪14‬ی‌ به‌ر له‌شه‌ڕه‌كه‌ش به‌ساڵێك ئابڵۆقه‌یان‬ ‫ئه‌یلولی‌ ‪ 2014‬جه‌نگی‌ به‌رامبه‌ر شاری‌ خسته‌سه‌ر ئه‌و شاره‌‌و كاره‌با‌و ئاویان‬ ‫كۆبانێ‌ له‌رۆژئاوای‌ كوردستان راگه‌یاند لێ‌ بڕی‌‌و هاتوچۆیان لێ‌ قه‌ده‌غه‌كرد‌و‬ ‫به‌ئامانجی‌ ده‌ستبه‌سه‌راگرتنی‌ (عه‌ین هێرش���یان ك���رده‌ س���ه‌ر گون���د‌و‬ ‫ئیسالم)‌و لكاندنی‌ به‌ده‌وڵه‌ته‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬ش���ارۆچكه‌ كوردییه‌كان‌و ده‌ستیاندایه‌‬ ‫بۆ ئه‌و كاره‌ش س���وپایه‌ك له‌چه‌كداره‌ ده‌ستبه‌س���ه‌ركردنی‌ س���ه‌دان هاواڵتی‌‬ ‫راهێنراوه‌كانی‌‌و چه‌ك‌و جبه‌خانه‌یه‌كی‌ مه‌ده‌نی‌‌و فه‌رمانبه‌ر‌و منداڵ‪.‬‬ ‫ئازادكردنی‌ چیای‌ مش���تنور له‌‪19‬ی‌‬ ‫زۆری‌ ئاماده‌ك���رد‌و له‌س���ێ‌ قۆڵ���ه‌وه‌‬ ‫په‌الم���اری‌ كۆبانێ‌‪-‬ی‌ دا‌و ئه‌مه‌ش بوه‌ كانونی‌ دووه‌م���ی‌ ‪2015‬دا ئاماژه‌یه‌ك‬ ‫هۆی‌ ئاواره‌بون���ی‌ نزیكه‌ی‌ نیو ملیۆن ب���و ب���ۆ ئازادكردن���ی‌ كۆبان���ێ‌ كه‌‬ ‫ئازادكردنه‌ك���ه‌ی‌ ب���ۆ ‪27‬ی‌ كانون���ی‌‬ ‫هاواڵتی‌ به‌ره‌و واڵتی‌ توركیا‪.‬‬ ‫ش���ه‌ڕه‌كه‌ی‌ داع���ش ت���ه‌واوكاری‌ دووه‌م���ی‌ ‪ 2015‬دواك���ه‌وت‪ ،‬له‌پ���اش‬

‫پاكتاوكردن���ی‌ گه‌ڕه‌كه‌كان���ی‌ مقتله‌‌و‬ ‫كان���ی‌‌و بوت���ان‌و رێ���گای‌ حه‌ل���ه‌ب‬ ‫له‌چه‌كداره‌كان���ی‌ داعش ده‌س���تبه‌جێ‌‬ ‫ش���ه‌ڕه‌كه‌ گوازرایه‌وه‌ ب���ۆ ئازادكردنی‌‬ ‫ری���ف‌و له‌ش���ه‌ڕه‌كاندا یه‌كینه‌كان���ی‌‬ ‫پاراستنی‌ گه‌ل پێشكه‌وتنێكی‌ خێرای‌‬ ‫به‌خۆوه‌ بینی‌‌و داعش تێكشكا‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ راگه‌یاندنی‌ ئازادكردنی‌ كۆبانێ‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ فه‌رمی‌ له‌‪27‬ی‌ كانونی‌‬ ‫دووه‌می‌ ‪2015‬دا بۆ یه‌كه‌مجار ده‌روازه‌‬ ‫س���نورییه‌كانی‌ ئه‌و ش���اره‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ان كرایه‌وه‌ كه‌ پێش���تر‬ ‫ل���ه‌دوره‌وه‌ چاودێری‌ دۆخی‌ كۆبانێیان‬ ‫ده‌كرد‌و به‌ده‌یان رۆژنامه‌نوس چونه‌ نێو‬ ‫ئه‌و شاره‌‌و بونه‌ شایه‌تحاڵی‌ قه‌باره‌ی‌‬ ‫ش���ه‌ڕه‌كه‌‌و توندوتیژی‌ شه‌ڕه‌كه‌‌و ئه‌و‬ ‫كاولكارییه‌ی‌ كه‌له‌و شاره‌دا رویداوه‌‪.‬‬

‫کۆبانی‬

‫به‌بێ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫حكومه‌ت هه‌ر‬ ‫به‌ته‌نیا ده‌مێنێته‌وه‌‬ ‫ساالر مه‌حمود‬ ‫نادروس����تی په‌یوه‌ندی نێوان‬ ‫حزبه‌ سیاسیه‌كانی كوردستان‪،‬‬ ‫كاریگه‌ری خراپی كرده‌ س����ه‌ر‬ ‫ئه‌دای حكومه‌ت له‌به‌ڕێوه‌بردنی‬ ‫كاروباره‌كانیدا‪ .‬ده‌س����توه‌ردانی‬ ‫چه‌ندی����ن س����اڵی حزبه‌ خاوه‌ن‬ ‫هه‌ژمونه‌كان له‌كاروباری گشتی‌و‬ ‫حكومه‌تدا كاریگه‌ری نێگه‌تیڤی‬ ‫كرده‌ سه‌ر سومعه‌ی كابینه‌كانی‬ ‫حكوم����ه‌ت‌و كاره‌كته‌ره‌كان����ی‌و‬ ‫حوكمڕان����ی‪ .‬ناوه‌نده‌كان����ی‬ ‫نف����وز ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی حكومه‌ت‬ ‫ئیمكانیه‌ت����ی حكومه‌تی����ان‬ ‫الوازك����ردو س����ومعه‌یان هه‌ڕاج‬ ‫كرد‪ .‬ئه‌م����ه‌ جگه‌ له‌وه‌ی حزبی‬ ‫كوردی له‌باشوری كوردستاندا‬ ‫هه‌ر له‌س����ه‌ره‌تاوه‌ حكومه‌تیان‬ ‫له‌س����ه‌ر بنه‌مای فه‌لس����ه‌فه‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت����داری پێ����ك نه‌هێن����ا‪.‬‬ ‫بۆی����ه‌ به‌ئاوڕدان����ه‌وه‌ی دو‬ ‫ده‌یه‌یی حوكمڕان����ی له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تاندا هێش����تا ناتوانین‬ ‫بڵێی����ن به‌مانای دام����ه‌زراوه‌ی‬ ‫دام����ه‌زراوه‌ی‬ ‫ده‌س����توریی‬ ‫گش����تیمان هه‌ی����ه‌‪ .‬حكومه‌ت‌و‬ ‫په‌رله‌مانێك نه‌هێڵرێت خاوه‌نی‬ ‫ده‌ستور بێت‌و یاسای بنچینه‌یی‬ ‫حه‌كه‌می نێوان ده‌س����ه‌اڵته‌كان‬ ‫بێت‌و پره‌نسیپی جیاكردنه‌وه‌ی‬ ‫ده‌س����ه‌اڵته‌كان پیاده‌ بكرێت‪.‬‬ ‫هه‌ژمون����ی حزبی����ی‌و ملمالنێی‬ ‫حزب����ی نه‌هێڵێ����ت په‌یوه‌ندی‬ ‫دروس����ت له‌نێ����وان حكومه‌ت‌و‬ ‫په‌رله‌ماندا هه‌بێت له‌سه‌ر بنه‌مای‬ ‫یاس����او رێزگرت����ن له‌ئی����راده‌ی‬ ‫گشتی ده‌نگده‌رانی كوردستان‪.‬‬ ‫بێگومان دۆخه‌كه‌ به‌ره‌و كه‌ناری‬ ‫بێمتمانه‌ی����ی ده‌ڕوات‪ ،‬وه‌ك����و‬ ‫چۆن ئێسته‌ كه‌شتی حكومه‌ت‬ ‫له‌كه‌ناری بێئومێ����دی خه‌ڵكی‬ ‫كوردستان‌و بێمتمانه‌یی گشتی‬ ‫خه‌ڵكی كوردس����تاندا له‌نگه‌ری‬ ‫گرتوه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا حكومه‌ت خه‌ریكی‬ ‫دروستكردنی لیژنه‌یه‌ له‌كه‌سانی‬ ‫پس����پۆڕو مامۆستای زانكۆ‪ ،‬بۆ‬ ‫ده‌ربازبون له‌و قه‌یرانانه‌و ده‌رچون‬ ‫له‌ته‌نیایی‪ .‬له‌بی����ری چوه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌په‌رله‌مان����ی كوردس����تاندا‬ ‫(‪ )٢٢‬بیس����ت‌و دو لیژن����ه‌ی‬ ‫هه‌میشه‌یی هه‌بون له‌نوێنه‌رانی‬ ‫خه‌ڵكی كوردس����تان‌و شاره‌زاو‬ ‫متمانه‌پێدراوی هاونیشتمانیان‪.‬‬ ‫له‌هه‌مو سێكته‌ره‌كان راپۆرت‌و‬ ‫به‌دواداچ����ون ب����ۆ گرفت����ه‌كان‬ ‫كراب����ون‌و ده‌ك����ران‪ .‬خۆ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێس����تاش كار به‌راپۆرت����ی‬ ‫لیژنه‌كانی په‌رله‌مان بكرێت ئه‌وا‬ ‫بێگومان له‌و قه‌یرانانه‌ حكومه‌ت‬ ‫ده‌رب����از ده‌بێ����ت‪ .‬به‌تایبه‌ت����ی‬ ‫لیژنه‌كان����ی دارایی‌و س����امانه‌‬ ‫سروشتیه‌كانی په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌گ����ه‌ر حكومه‌ت‬ ‫ده‌یه‌وێ����ت به‌خێرای����ی ل����ه‌و‬ ‫چه‌قبه‌س����تنه‌ ده‌رب����ازی ببێت‬ ‫باش����تروایه‌ فش����ار له‌حزبه‌كان‬ ‫بكه‌ن ب����ۆ ئاس����اییكردنه‌وه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانی����ان‌و رێككه‌وتن‬ ‫له‌س����ه‌ر بنه‌مایه‌ك����ی ن����وێ‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌ب����ردن ك����ه‌ ت����ه‌واو‬ ‫جی����اواز بێ����ت له‌میكانیزم����ه‌‬ ‫ته‌قلی����دی‌و چه‌قبه‌س����توه‌كه‌ی‬ ‫رابردو‪ .‬له‌مه‌شدا به‌بڕوای ئێمه‌‬ ‫هه‌نگاوی یه‌كه‌م بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‬ ‫متمان����ه‌و ئومێ����د‪ ،‬گه‌ڕانه‌وه‌یه‌‬ ‫ب����ۆ چاالككردنه‌وه‌ی په‌رله‌مان‌و‬ ‫به‌ئی����راده‌ی‬ ‫پشتبه‌س����تنه‌‬ ‫په‌رله‌مانت����اران‌و په‌رله‌مان����ی‬ ‫كوردس����تان به‌دڵنییایه‌وه‌ به‌م‬ ‫هه‌نگاوه‌ حكومه‌ت پش����تیوانی‬ ‫راسته‌قینه‌و رێگای راسته‌قینه‌ی‬ ‫ده‌ربازبون ده‌دۆزێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكاته‌‬ ‫له‌ته‌نیاییدا نامێنێته‌وه‌‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫به‌رزانی ئه‌حمه‌د كورده‌‪ :‬ژماره‌ی ئه‌و ئۆتۆمبێالنه‌ ‌ی‬ ‫كه‌ ته‌قه‌یان له‌ماڵه‌که‌م كرد الی ئاسایشه‌‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫له‌ماوه‌ی چه‌ند رۆژی رابردو ته‌قه‌‬ ‫له‌ماڵی به‌رزانی ئه‌حمه‌د كورده‌‬ ‫ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی‬ ‫نیشتیمانی كوردستان كرا‪،‬‬ ‫ئه‌و ئاسایش تۆمه‌تبار ده‌كات‬ ‫به‌وه‌ی دره‌نگ هاتونه‌ته‌ شوێنی‬ ‫روداوه‌كه‌‪،‬به‌رزانی ئه‌حمه‌د كورده‌ له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "ده‌بوایه‌‬ ‫به‌پێی پرۆگرام جێگرانی سكرتێری‬ ‫گشتی موماره‌سه‌ی‌ ده‌سه‌اڵته‌كانی‬ ‫خۆیان بكردایه‌‪ ،‬به‌اڵم رێگرییه‌ك‬ ‫هه‌بو"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چه‌ند رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر ته‌ق ‌ه‬ ‫له‌ماڵتان كرا‪ ،‬تا ئێستا هیچ سه‌ره‌داوێك‬ ‫دۆزراوه‌ته‌وه‌ كه‌ كێ بون؟‬ ‫ب����ه‌رزان ئه‌حمه‌د كورده‌‪ :‬تا ئێس����تا‬ ‫به‌دواداچون‌و گه‌ڕان‌و لێكۆڵینه‌وه‌ هه‌یه‌و‬ ‫به‌رده‌وامه‌ به‌شوێن ئه‌و تاوانبارانه‌دا‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ب����ۆ ئاس����ایش‌و پۆلی����س‬ ‫كه‌مته‌رخه‌م بون؟‬ ‫ب����ه‌رزان ئه‌حمه‌د ك����ورده‌‪ :‬پۆلیس‬ ‫هه‌ر له‌یه‌كه‌م س����اته‌وه‌ هاته‌ ش����وێنی‬ ‫روداوه‌ك����ه‌و پش����كینین‌و به‌دواداچونی‬ ‫خۆی كرد‪ ،‬به‌اڵم ئاس����اییش شه‌وێكی‬ ‫به‌س����ه‌ردا چو هاتنه‌ شوێنی روداوه‌كه‌‬ ‫بۆ لێكۆڵینه‌وه‌‪ .‬ئاس����ایش كه‌مته‌رخه‌م‬ ‫بوه‌و دره‌نگ هاتن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئ����ه‌و ئۆتۆمبێالن����ه‌ی‌ كه‌‬ ‫ته‌قه‌یان كرد‪ ،‬ژماره‌یان كوردستان بو‪،‬‬ ‫چ جۆره‌ ئۆتۆمبێلێك بون؟‬ ‫به‌رزان ئه‌حمه‌د كورده‌‪ :‬ژماره‌كان الی‬ ‫ئاسایشه‌و ئه‌وان ده‌زانن‪ ،‬به‌اڵم ژماره‌یان‬ ‫كوردس����تان نه‌بوه‌و ئۆتۆمبێله‌كانیش‬ ‫له‌جۆری به‌رز بون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬شێوازی ته‌قه‌كردنه‌كه‌ چۆن‬ ‫بو؟‬ ‫به‌رزان ئه‌حمه‌د كورده‌‪ :‬دو ئۆتۆمبێل‬ ‫به‌خێرایی به‌ به‌رده‌م ماڵی ئێمه‌دا هاتن‬ ‫كه‌له‌سه‌ر جاده‌یه‌‪ ،‬دو ده‌ستڕێژیان كرد‬ ‫به‌ناوماڵی ئێمه‌‪ ،‬پێشمه‌رگه‌كانی منیش‬ ‫وه‌اڵمیان دان����ه‌وه‌‪ ،‬دوای وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‬ ‫پێش����مه‌رگه‌كان زیاتر خێراتریان كردو‬ ‫رۆیشتن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئای����ا ئ����ه‌م ته‌قه‌كردن����ه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌و هه‌ڵوێستانه‌ته‌وه‌ كه‌ تۆ‬ ‫هه‌ته‌ س����ه‌باره‌ت به‌ناكۆكییه‌كانی ناو‬ ‫یه‌كێتی؟‬

‫به‌رزان ئه‌حمه‌د ك����ورده‌‪ :‬بڕواناكه‌م‬ ‫په‌یوه‌ندی ب����ه‌وه‌وه‌ هه‌بێت‪ ،‬بڕوام نیه‌‬ ‫خه‌ڵكێك هه‌بێ����ت ئه‌وه‌نده‌ نه‌فام‌و بێ‬ ‫ویژدان بێت‪ ،‬ئه‌و ناكۆكییانه‌ پێناسه‌ی‌‬ ‫خۆی هه‌یه‌و شتێكی سروشتییه‌‪ ،‬خه‌ڵك‬ ‫له‌ناو خێزانی خۆی توش����ی كێش����ه‌و‬ ‫ناخۆش����ی ده‌بێ����ت‪ ،‬بڕواناكه‌م خه‌ڵك‬ ‫هه‌بێت ئه‌وه‌نده‌ نه‌فام بێت‌و كێش����ه‌ی‌‬ ‫ناو حزبه‌كه‌ی‌ خۆم ب����كات به‌هه‌لێك‌و‬ ‫ئه‌وكاره‌ بكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دانیشتنه‌كانی ئه‌م دواییه‌ی‬ ‫مه‌كته‌ب����ی سیاس����یی یه‌كێت����ی چی‬ ‫لێكه‌وته‌وه‌؟‬ ‫ب����ه‌رزان ئه‌حم����ه‌د ك����ورده‌‪ :‬هه‌ردو‬ ‫باڵه‌كه‌ دانه‌نیش����تون‪ ،‬ته‌نها كۆسره‌ت‬ ‫ره‌سوڵ‌و به‌رهه‌م س����اڵح و هێرۆ خان‬ ‫دانیشتون‪ ،‬مش����تومڕو قسه‌كردن بوه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر بارودۆخ����ی یه‌كێت����ی‌و به‌ره‌و‬ ‫چاره‌سه‌ر بردنی‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬پێتانوایه‌ ئه‌و دانیش����تنه‌‬ ‫چاره‌سه‌ری كێشه‌كان ده‌كات؟‬ ‫ب����ه‌رزان ئه‌حمه‌د ك����ورده‌‪ :‬ئه‌وان بۆ‬ ‫ئه‌و كێش����ه‌یه‌ دانیش����تون‌و هه‌ستیان‬ ‫به‌و مه‌ترس����ییه‌ گه‌وره‌یه‌ ك����ردوه‌ كه‌‬ ‫له‌كوردس����تان هه‌ی����ه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی����ش‬ ‫له‌ن����او یه‌كێتی گرفت‌و كێش����ه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆ به‌رچاوڕون����ی یه‌كتر دانیش����تون‌و‬ ‫كۆبونه‌وه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬پێویس����ت ده‌كات‬ ‫یه‌كێت����ی به‌ره‌و ته‌بای����ی هه‌نگاو بنێت‬ ‫بۆیه‌ كۆبونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تۆ س����ه‌ر ب����ه‌ چ باڵێكیت‪،‬‬ ‫ده‌ڵێن سه‌ر به‌باڵی سه‌ربازیت؟‬ ‫به‌رزان ئه‌حمه‌د كورده‌‪ :‬به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫نیه‌ كه‌ راگه‌یاندن باس����ی لێوه‌ ده‌كات‬ ‫باڵباڵێن نی����ه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێك هه‌ڤاڵ بوین‬ ‫له‌س����ه‌ركردایه‌تی‌و مه‌كته‌بی سیاسیی‪،‬‬ ‫پرۆژه‌یه‌كم����ان هه‌ی����ه‌ ب����ۆ چاكردنی‬ ‫یه‌كێتی‌و ده‌س����تمان خس����تۆته‌ سه‌ر‬ ‫پێشكه‌ش����ی‬ ‫كه‌موكورتیی����ه‌كان‌و‬ ‫سه‌ركردایه‌تییمان كردوه‌‪،‬له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫به‌تێكه‌ڵی����ش پرۆژه‌یه‌ك����ی ترم����ان‬ ‫پێش����كه‌ش ك����ردوه‌‪ ،‬به‌ش����ێكی ت����ر‬ ‫له‌هه‌ڤااڵنمان له‌خه‌مخۆرییان پرۆژه‌یه‌كی‬ ‫تریان پێش����كه‌ش كردوه‌‪ ،‬ئه‌گینا باڵی‬ ‫دیاریكراو نیه‌ به‌و خه‌س����تییه‌ی باسی‬ ‫لێوه‌ده‌كرێت‪ ،‬راسته‌ كێشه‌وگرفت هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ مه‌س����ه‌له‌ی‌ باڵ‌و باڵباڵێن به‌و‬ ‫گه‌وره‌ییه‌ نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئ����ه‌وه‌ خۆت����ان ده‌ڵێن كه‌‬ ‫دو ب����اڵ هه‌یه‌‪ ،‬كه‌س����ێك نه‌ماوه‌ له‌ناو‬

‫رێگری‬ ‫له‌موماره‌سه‌كردنی‬ ‫ده‌سه‌اڵتی جێگرانی‬ ‫سكرتێر كراوه‌‬

‫به‌رزان ئه‌حمه‌د کورده‌‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی كه‌ س����ه‌ر به‌یه‌كێكیان‬ ‫نه‌بێت؟‬ ‫ب����ه‌رزان ئه‌حمه‌د كورده‌‪ :‬به‌ڵی له‌ناو‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تییدا كه‌س����انێك هه‌ی����ه‌‬ ‫كه‌ س����ه‌ر به‌هیچ كام ل����ه‌و بااڵنه‌ نین‪،‬‬ ‫ژماره‌یه‌ك����ی تێدایه‌ كه‌ س����ه‌ر به‌هیچ‬ ‫باڵێك نیه‌و پش����تگیری الیه‌ك ده‌كات‬ ‫كه‌ پرۆژه‌ی‌ باش‌و پێش����نیاری باش����ی‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬سه‌نته‌ری هێز له‌ناو یه‌كێتیدا‬ ‫به‌ده‌ست كێوه‌یه‌؟‬ ‫ب����ه‌رزان ئه‌حمه‌د ك����ورده‌‪ :‬ده‌بوایه‌‬ ‫به‌پێ����ی پرۆگرام جێگرانی س����كرتێری‬ ‫گش����تی موماره‌سه‌ی‌ ده‌س����ه‌اڵته‌كانی‬ ‫خۆیان بكردایه‌‪ ،‬به‌اڵم رێگرییه‌ك هه‌بو‪،‬‬ ‫له‌ئێس����تادا بڕیاریان داوه‌ موماره‌سه‌ی‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتی خۆی����ان بكه‌ن‪ ،‬پێش����تر‬ ‫پێده‌چێ����ت له‌ب����ه‌ر هه‌ندێك كێش����ه‌و‬ ‫موراعاتی بارودۆخی یه‌كێتیان كردبێت‬ ‫كه‌ نه‌یانویس����توه‌ كێشه‌و باره‌دۆخه‌كه‌‬

‫تێكبچێت‪،‬ئێس����تا گه‌یش����تونه‌ته‌ ئه‌و‬ ‫بڕوای����ه‌ی كه‌ ه����ه‌ر موراع����ات بكه‌ن‌و‬ ‫موماره‌سه‌ی‌ ده‌سه‌اڵتی خۆیان نه‌كه‌ن‬ ‫بارودۆخه‌كه‌ تێكده‌چێت‌و به‌ره‌و خراپتر‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬زۆرینه‌ی‌ مه‌كته‌بی سیاس����یی‬ ‫یه‌كێتی‌و س����ه‌ركردایه‌تی له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ن‬ ‫جێگرانی سكرتێری گشتی موماره‌سه‌ی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی خۆیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئ����ه‌ی‌ ئه‌گ����ه‌ر جارێكی تر‬ ‫رێگرییان لێكرایه‌وه‌ چی ده‌بێت؟‬ ‫ب����ه‌رزان ئه‌حم����ه‌د ك����ورده‌‪ :‬ئه‌گه‌ر‬ ‫رێگریی����ان لێبكه‌ن ئاش����كرایده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫قبوڵیش����ی ناكه‌ن رێگرییان لێبكریت‪،‬‬ ‫بڕواناكه‌م ئه‌گه‌ر به‌سه‌ركرایه‌تی بڵێین‬ ‫ك����ه‌ رێگری����ی ده‌كرێت ك����ه‌س نكوڵی‬ ‫لێناكات‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ده‌ڵێ����ن جێگ����ری یه‌كه‌می‬ ‫س����كرتێری گشتی س����لێمانی په‌راوێز‬ ‫خس����توه‌و ش����ارچێتی ده‌كات‪ ،‬ل����ه‌م‬ ‫روداوانه‌ی‌ دواییدا كۆس����ره‌ت ره‌سوڵ‬

‫هی����چ هه‌ڵوێس����تێكی نه‌ب����و له‌س����ه‌ر‬ ‫سلێمانی‪ ،‬له‌و حاڵه‌ته‌ ئاگادارن؟‬ ‫به‌رزان ئه‌حمه‌د كورده‌‪ :‬كۆس����ره‌ت‬ ‫ره‌س����وڵ تێكه‌اڵوییه‌كی باش����ی له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌ڵكی س����لێمانی هه‌یه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ چین‌و‬ ‫توێ����ژه‌كان كۆده‌بێت����ه‌وه‌‪ ،‬كوڕه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌ش����اری س����لێمانی ده‌نگێگ����ی زۆر‬ ‫باش����ی هێنا‪ ،‬خه‌ڵك هه‌ی����ه‌ له‌ده‌وری‬ ‫ئه‌و ش����ارچێتی ئ����ه‌كات‪ ،‬به‌اڵم خۆی‌و‬ ‫خانه‌واده‌كه‌ی‌ شارچێتی ناكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چی‌ زیاتر ناكۆكیی خستۆته‌‬ ‫ناو یه‌كێتییه‌وه‌؟‬ ‫ب����ه‌رزان ئه‌حم����ه‌د ك����ورده‌‪ :‬ئێم����ه‌‬ ‫پرس����یومانه‌ته‌وه‌ و بۆی����ه‌ پرۆژه‌م����ان‬ ‫پێشكه‌ش����كردوه‌‪ ،‬له‌یه‌كێ����ك له‌خاڵی‬ ‫پرۆژه‌كه‌ به‌رونی وتومانه‌ پێویست ‌ه دارایی‬ ‫یه‌كێتی بێته‌وه‌ ناو مه‌كته‌بی سیاسیی‬ ‫یه‌كێتی‪ ،‬ده‌س����ه‌اڵته‌كان دیاریبكرێت‌و‬ ‫باس����ی لێوه‌ بكرێت‪ ،‬نه‌ك یه‌كێك هیچ‬ ‫نیه‌و هه‌مو ده‌سه‌اڵتێكی هه‌بێت‌و یه‌كێك‬

‫‪5‬‬

‫به‌رپرس بێت‌و ده‌س����ه‌اڵتی نه‌بێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫نادادپه‌روه‌ییه‌م����ان ئام����اژه‌ پێ����داوه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر ئ����ه‌و نادادپه‌روه‌ریه‌ش وایكرد كه‌‬ ‫وه‌زعی یه‌كێتی به‌ره‌و كێشه‌و تێكچونی‬ ‫بارودۆخه‌كه‌ بچێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پرۆژه‌كه‌تان كه‌ باس����ی لێوه‌‬ ‫ده‌كه‌یت چی به‌سه‌رهات؟‬ ‫ب����ه‌رزان ئه‌حمه‌د كورده‌‪ :‬تا ئێس����تا‬ ‫له‌گفتوگۆدای����ه‌‪ ،‬خه‌ڵك����ه‌ باش����ه‌كانی‬ ‫هه‌ردوال ده‌یانه‌وێت به‌ره‌و دانیش����تن‌و‬ ‫به‌ره‌و تێگه‌یش����تن‌و خاڵه‌ هاوبه‌شه‌كان‬ ‫بچن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ماوه‌یه‌ك به‌ر له‌ئێستا چه‌ند‬ ‫سه‌كردیه‌كی س����ه‌ربازی له‌ماڵی شێخ‬ ‫جه‌عف����ه‌ر كۆبونه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ س����ه‌ره‌تای‬ ‫دروست بونی باڵێكی نوێ نیه‌ له‌نێوان‬ ‫دوباڵه‌كه‌ی‌ مه‌كته‌بی سیاسی؟‬ ‫ب����ه‌رزان ئه‌حمه‌د ك����ورده‌‪ :‬من خۆم‬ ‫له‌وێ بوم‪ ،‬ئ����ه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ب����و كه‌ ب����ۆ دڵنیابونه‌وه‌ ب����و له‌پرۆژه‌‬ ‫پێن����ج خاڵییه‌كه‌و ئ����ه‌و پرۆژه‌یه‌ی كه‌‬ ‫چه‌ند براده‌رێك پێشكه‌شیان كردبو بۆ‬ ‫نێوه‌ندگیری له‌نێوماڵی یه‌كێتی‪ ،‬پرۆژه‌‬ ‫پێنج خاڵیه‌كه‌ش بریتییه‌ له‌ (دارایی‌و‬ ‫راگه‌یاندن‌و په‌یوه‌ندییه‌كان‌و پێشمه‌رگه‌و‬ ‫بارودۆخی ناوخۆی یه‌كێتی)‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪:‬له‌ هه‌فته‌ی‌ رابردو له‌سه‌ر بڕه‌‬ ‫پاره‌یه‌كی زۆری نه‌وتی كه‌ركوك ناكۆكی‬ ‫كه‌وته‌ ناو مه‌كته‌بی سیاسیی یه‌كێتی‪،‬‬ ‫ناكۆكییه‌كه‌ چی به‌سه‌ر هات؟‬ ‫ب����ه‌رزان ئه‌حم����ه‌د ك����ورده‌‪ :‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫باس����ی لێوه‌ ده‌كرێت چه‌ند ملیار دۆالر‬ ‫نه‌بوه‌‪ ،‬له‌كه‌ركوك قسه‌ و باسێك هه‌بو‬ ‫ك����ه‌ نه‌وتی كه‌ركوك به‌هه‌ده‌ر ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫یه‌كێتی����ش تۆمه‌تبار ده‌كرا‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫به‌رپرس����انی یه‌كێت����ی له‌كه‌رك����وك‪،‬‬ ‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ لیژنه‌یه‌كی دروستكرد‬ ‫بۆ لێكۆڵین����ه‌وه‌و به‌دواداچون بۆ ئه‌و‬ ‫بابه‌ت����ه‌و لێكۆڵین����ه‌وه‌و به‌دواداچ����ون‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬پێت����ان وانیه‌ كه‌ پرس����ی‬ ‫س����ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم����ی كوردس����تان‬ ‫مه‌كته‌بی سیاس����یی یه‌كێتی به‌ره‌و دو‬ ‫ره‌ئی زه‌قی جیاواز بباته‌وه‌؟‬ ‫ب����ه‌رزان ئه‌حم����ه‌د ك����ورده‌‪ :‬به‌هیچ‬ ‫جۆرێك نه‌خێر‪ ،‬هه‌مومان كۆكین له‌سه‌ر‬ ‫پرس����ی س����ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‌و هه‌مو‬ ‫بۆچونه‌كانی یه‌كێتیش ئه‌و بۆچونه‌یان‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ ده‌بێت س����ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‬ ‫ده‌بێت په‌رله‌مانی بێت‪.‬‬

‫سه‌رۆكی‌ كاكه‌ییه‌كانی‌ كوردستان‪:‬‬

‫چەمچەماڵ شەوانە وەکو جەژنانە تەقەی بەردەکەوێت‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬ ‫كۆتایی‌ هه‌فته‌ی‌ رابردو‪ ،‬له‌چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫تەقە لەماڵی هەرێم کاکەیی سەرۆکی‬ ‫کاکەییەکانی کوردستان‌و سەرۆکی‬ ‫کۆمەڵەی‌ ڕوناکبیری‌و کۆمەاڵیەتی‬ ‫یارستان كرا‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "چەمچەماڵ‬ ‫شەوانە وەکو جەژنانە تەقەی‬ ‫بەردەکەوێت"‪.‬‬

‫هه‌رێم کاکه‌یی‬

‫كۆتایی‌ هه‌فت���ه‌ی‌ رابردو‪ ،‬لەئەنجامی‬ ‫کێش���ەیەک لەنێ���وان دوماڵ���دا تەقە‬ ‫بەرماڵی هه‌رێم كاكه‌یی‌ كه‌وت‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"خۆشبەختانە زیانی گیانی نەبو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئۆتۆمبێلەک���ەم‌و خانوەکەم بەرکەوتن‌و‬ ‫ماڵ‌و حەوشەکەشم بەفیشەک بێژراوە"‪.‬‬ ‫وتێش���ی‌ "ئ���ەم ش���اری چەمچەماڵە‬ ‫ش���ەوانە وەک���و جەژنان���ە تەق���ەی‬ ‫بەردەکەوێت‪ ،‬ئێس���تا لەم گەڕەکەی کە‬ ‫منی تێدام ئەمشەو ئەم جەژنانەیە بەر‬ ‫منیش کەوت"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ ئێس���تا‬ ‫ئ���ه‌و لێقه‌وم���اوه‌و له‌كه‌ركوكه‌وه‌ په‌نای‌‬ ‫بردوه‌ت���ه‌ به‌ر ش���اری‌ چه‌مچه‌ماڵ‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌"لەهەم���وی ناخۆش���تریش ئەوەیە‬ ‫ئێستا لەالی سەرۆکی ئیدارەی شارەکە‬ ‫هەر من تاوانب���ارم لەبەرئەوەی ته‌قه‌م‬ ‫لێکراوە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���ەوەی ڕاس���تی بڵێ الی‬

‫بەرپرسانی ش���ارەکە په‌س���ه‌ند نییه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هەمیش���ە حەز دەکەن شتەکان‬ ‫بش���ارنه‌وه‌ ت���ادەرەوەی چەمچەم���اڵ‬ ‫نەیبیس���تن‪ ،‬من لەوە دەترسم ئیدارەی‬ ‫ش���ار فه‌رمانێک دەربکات دەس���تگیرم‬ ‫بک���ەن چونک���ە ڕاس���تییەکان دەڵێم‪،‬‬ ‫بەڕاستی ئەم ش���ارە ژیانی تیا نەماوە‬ ‫دەبێت ئێس���تا بەرپرس���ی ئەم ش���ارە‬ ‫دەست لەکاربکێشێتەوە چونکە ڕۆژانە‬ ‫دیاردەی تەقە کردن‌و حاڵەتی نەش���یاو‬ ‫ڕودەدات"‪.‬‬ ‫هه‌رێم كاكه‌یی‌ كه‌ ماوه‌ی‌ ‪ 13‬س���اڵه‌‬ ‫لەس���ێ خول���ی هەڵبژاردن���ی جیاوازدا‬ ‫به‌س���ه‌رۆكی‌ کۆمەڵ���ەی ڕوناکبی���ری‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی یارستان هه‌ڵده‌بژێرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ رونك���رده‌وه‌ ك���ه‌ له‌س���اڵی‌‬ ‫‪2003‬ه‌وه‌ بەه���ەوڵ‌و ماندوبون���ی چەند‬ ‫كه‌س���ێك كۆمه‌ڵه‌كه‌ی���ان دامه‌زراندوه‌‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ ئه‌نجامدان���ی‌ كاری‌‬ ‫رۆش���نبیریی‌‌و خزمەتك���ردن بەڕەوتی‬ ‫ئەدەبی‌و هونەریی‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "س���ەرەتا‬ ‫بنکەی گش���تی کۆمەڵەکەمان لەشاری‬ ‫کەرک���وک بو‪11‬ناوەن���دی ت���ری هەبو‬ ‫لەق���ەزاو ناحیەکانی تری کوردس���تان‬ ‫بەوهۆیەش���ەوە ب���ەردەوام چاالکیمان‬ ‫لەهەڵکشاندابو"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "‪%75‬ی کارو چاالکیەکانی‬ ‫ئ���ەم کۆمەڵەی���ە لەس���ەرگیرفانی‬ ‫خۆم دەک���ەم بۆ پێشخس���تنی ڕەوتە‬

‫هونەریەک���ە‪ ،‬دوای هەرەس���هێنانی‬ ‫بارەگای گش���تی کەرکوکمان بەباشمان‬ ‫زانی کۆمەڵەکە بهێنینە چەمچەماڵەوە‬ ‫چونک���ە ش���ارۆچکەی چەمچەم���اڵ‬ ‫نێوەندێک���ە لەنێوان ش���اری کەرکوک‌و‬ ‫شاری س���لێمانیدا‌و له‌ڕوی ئاسایشەوە‬ ‫چەمچەماڵ باری ئاسایش���ی جێگیرترە‬ ‫لەکەرکوک"‪.‬‬ ‫هه‌رێ���م كاكه‌یی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ رونكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ كاتی‌ خ���ۆی‌ "فەلەکەدین کاکەیی"‬ ‫مانگان���ە بەب���ڕی یەک ملی���ۆن‌و پێنچ‬ ‫سەد هەزار دینار هاوكاری‌ كۆمه‌ڵه‌كه‌ی‌‬ ‫كردون بۆ به‌ڕێوه‌چونی‌ چاالکیه‌كانیان‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "بەاڵم ئێستا هیچ بڕەپارەیەک‬ ‫نەماوە بۆ کاروبارەکانی ئەم کۆمەڵەیە‌و‬ ‫ناچاری���ن لەگیرفانی خۆم���ان چاالکی‬ ‫بکەی���ن‪ ،‬چونك���ه‌ لەس���اڵی ‪2010‬وە‬ ‫بودجەم���ان بڕراوەو چاالکیش���مان هەر‬ ‫بەردەوام بوە سەرباری ئەوەی مانگانە‬ ‫ب���ڕی ‪ 750‬هه‌زار دینار دەدەین بەکرێی‬ ‫بینا"‪.‬‬ ‫وتێشی‌ "س���اڵی ‪ ٢٠١٠‬لەالیەن دکتۆر‬ ‫بەرهەم���ەوە مینح���ەی کۆمەڵەکەمان‬ ‫ب���ڕا‪ ،‬بەاڵم لەهەمانکاتیش���دا حكومه‌ت‬ ‫ئامادەیە دەیان‌و سەدان ڕێکخراوی ناو‬ ‫جانتا پارەیان بداتێ بۆ ئیشی وەهمی‪،‬‬ ‫ماوەی ‪ ٦‬ساڵیشە لەسەر گیرفانی خۆم‬ ‫کاروچاالکی دەک���ەم هەمو کاکەییەکان‬ ‫شاهیدی ئەوه‌ن"‪.‬‬

‫ئەم شارە ژیانی‬ ‫تیا نەماوە دەبێت‬ ‫ئێستا بەرپرسی‬ ‫ئەم شارە دەست‬ ‫لەکاربکێشێتەوە‬ ‫چونکە ڕۆژانە‬ ‫دیاردەی تەقە‬ ‫کردن‌و حاڵەتی‬ ‫نەشیاو ڕودەدات‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫‪ 2016‬ساڵی قوڵبونه‌وه‌ی قه‌یرانی دارایی‌و سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی ده‌بێت‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ئاوێنه‌ له‌زاری پسپۆڕان‌و كه‌سانی‬ ‫تایبه‌تمه‌ند‌و سیاسی‌و ئابوریناسانه‌وه‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندێك بۆ ساڵی ‪ 2016‬و‬ ‫ئاینده‌ی ئه‌م ساڵه‌ ده‌كات‪ ،‬هه‌موان‬ ‫جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ "‪2016‬‬ ‫ساڵێكی سه‌خت‌و ناخۆش ده‌بێت بۆ‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‌و قه‌یرانه‌كان قوڵتر‬ ‫ده‌بنه‌وه‌"‪‌.‬‬

‫"سیاسی"‬ ‫‪ 2016‬ساڵی قوڵبونه‌وه‌ی قه‌یرانی سیاسی هه‌رێمی كوردستان ده‌بێت‬ ‫هیچ ك����ه‌س دان ب����ه‌وه‌دا نانێت الیه‌نه‌ تاكالیه‌نان����ه‌ حكومه‌تی له‌به‌رپرس����ه‌كانی ڕێكه‌وتن"‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرسه‌ی پارتی خوێندنه‌وه‌ی زیاتر‬ ‫سیاس����یه‌كانی هه‌رێم����ی كوردس����تان له‌ گ����ۆڕان داماڵ����ی‌و نه‌یهێش����ت س����ه‌رۆكی‬ ‫‪2016‬دا بگ����ه‌ن به‌ڕێكه‌وتنێكی سیاس����ی په‌رله‌م����ان بچێته‌ هه‌ولێر‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌وكاته‌وه‌ بۆ دۆخی ئیستای هه‌رێمی كوردستانیش‬ ‫ب����ۆ كۆتایهێن����ان به‌قه‌یرانی سیاس����ی‌و تائێس����تا پارتی‌و گۆڕان به‌تایبه‌ت پاشان ده‌كات‌و ئ����ه‌وه‌ ڕونده‌كات����ه‌وه‌ ك����ه‌به‌غدا‬ ‫ئاماژه‌كانی����ش بۆ ئه‌وه‌ده‌چ����ن قه‌یرانه‌كه‌ الیه‌نه‌كان����ی تر له‌جه‌مس����ه‌رگیریدان دژی نیازی ئاش����تبونه‌وه‌ی له‌گ����ه‌ڵ كوردنیه‌و‬ ‫یه‌كتری‌و ئاس����ۆیه‌ك نیه‌ ب����ۆ كۆبونه‌وه‌‌و واڵتانی دراوسێش فش����اری زۆر ده‌خه‌نه‌‬ ‫قوڵتربێته‌وه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌ر هه‌رێم‪ ،‬هاوكات له‌باره‌ی ده‌وڵه‌تی‬ ‫دكتۆر مه‌حمود عوسمان سیاسه‌تمه‌داری ئاشتبونه‌وه‌ی نیشتمانی‪.‬‬ ‫س����ه‌الم عه‌ب����دواڵ پێش����تر ئه‌ندام����ی كوردیشه‌وه‌ نه‌یشارده‌وه‌ كه‌ "ساڵی ‪2016‬‬ ‫ك����ورد له‌باره‌ی دۆخی سیاس����ی هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تانه‌وه‌ هه‌رچه‌نده‌ ئومێدبڕاو نیه‌ س����ه‌ركردایه‌تی پارتیب����و و ئێس����تاش ڕیفراندۆم ده‌كرێت"‬ ‫ڕای الیه‌نه‌كان����ی تر ئه‌گ����ه‌ر پێچه‌وانه‌‬ ‫به‌اڵم زۆریش به‌ ئومێده‌وه‌ قسه‌ناكات ئه‌و سه‌رنوسه‌ری رۆژنامه‌ی خه‌باتی زمانحاڵی‬ ‫پێی وایه‌الیه‌نه‌ سیاس����یه‌كان به‌رپرس����ن پارتی����ه‌ ئه‌و به‌ش����دارینه‌كردنی الیه‌نه‌كان نه‌بێ����ت ل����ه‌و ڕوانگه‌یه‌وه‌ نی����ه‌ كه‌ پارتی‬ ‫له‌ودۆخه‌و ئه‌گ����ه‌ر كۆنه‌بن����ه‌وه‌ دۆخه‌كه‌ به‌هه‌ڵ����ه‌ ده‌زانێت‌و پێیوای����ه‌ هه‌رالیه‌نێك لێیه‌وه‌ بۆ كێشه‌كان ده‌ڕوانێت‪.‬‬ ‫ئارێز عه‌بدواڵ ئه‌ندامی س����ه‌ركردایه‌تی‬ ‫خراپت����ر ده‌بێت‪ ،‬ده‌ڵێ����ت " له‌وه‌ ناچێت به‌ش����داری كۆبونه‌وه‌كه‌ی بارزانی نه‌كات‬ ‫خۆی ده‌كاته‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ پڕۆسه‌كه‌و ده‌ڵێت یه‌كێتی نیش����تمانی كوردس����تان پێیوایه‌‬ ‫په‌له‌یان بێت بۆ كۆبونه‌وه‌"‪.‬‬ ‫دۆخ����ی سیاس����ی هه‌رێم گه‌یش����توه‌ته‌ "مه‌ترس����یه‌كان زۆر ل����ه‌وه‌ گه‌وره‌ترن ك ‌ه دۆخ����ی ئاب����وری‌و سیاس����ی به‌س����تراوه‌‌‬ ‫حاڵه‌تێك كه‌ هه‌رێمی خس����توه‌ت ‌ه به‌رده‌م خۆمان به‌مالملنێی ناوخۆییه‌وه‌ س����ه‌رقاڵ به‌یه‌ك����ه‌وه‌ ئه‌گ����ه‌ر ئه‌وان����ه‌ی له‌ناوه‌ندی‬ ‫هه‌ڵدێ����ران‪ ،‬ئه‌وه‌ش كاتێ����ك ڕویدا پارتی بكه‌ی����ن‌و هه‌رده‌بێ����ت الیه‌ن����ه‌كان بگه‌نه‌ بڕیاردان چاره‌س����ه‌رێكی دۆخی سیاس����ی‬

‫"ته‌ندروستی"‬

‫بێموچەیی پزیشك‌و كارمەندی ته‌ندورستی كواڵندوە‬ ‫لەب����ارەی كاریگ����ەری قەیرانی دارایی‬ ‫لەس����ەر كەرتی تەندروس����تی د‪.‬میران‬ ‫محەمەد بەڕێوەبەری گشتی تەندروستی‬ ‫س����لێمانی وتی "لەم قەیرانە داراییەشدا‬ ‫كە موچە نییە خەڵ����ك كەمتر دەچێتە‬ ‫نەخۆش����خانە ئەهلیی����ەكان لەبەرئەوە‬ ‫رودەكات����ە نەخۆش����خانەكانی ئێم����ە‌و‬ ‫رودەكاتە ماڵێك كە بۆ خۆیش����ی دۆخی‬ ‫خراپە لەڕوی داراییەوە"‪.‬‬ ‫د‪.‬می����ران محەم����ەد ئام����اژە بۆ ئەوە‬ ‫دەكات كە بێموچەییش فشارێكی دیكەی‬ ‫خستۆتە س����ەر كەرتی تەندروستی‌و لەو‬ ‫بارەیەوە وتی "لە‪‌2014‬و ‪2015‬دا ئێمە زۆر‬ ‫ماندوبوین بەم قەیرانەوە‌و ئیش����وكارمان‬ ‫ببو بەوەی كە داواكاری بكەین‪ .‬لە ‪2015‬‬ ‫تەقەش����وفمان كرد‌و شتمان كەمكردەوە‬ ‫ج����اران بەئارەزوی خۆم����ان دەرمانمان‬ ‫دەكڕی ب����ەاڵم ل����ە‪2015‬دا بۆیان دیاری‬ ‫كردبوین كە بایی ‪1‬ملیار دینار دەرمان‌و‬ ‫پێداویستی پزیشكی بكڕین"‪.‬‬ ‫بەڕێوەب����ەری گش����تی تەندروس����تی‬ ‫س����لێمانی راش����یدەگەیەنێت "لە‪2014‬دا‬ ‫نزیك����ەی ‪ 45‬ملیار دینار ق����ەرزار بوین‬ ‫بەاڵم لە ‪ 2015‬بەهۆی ئەوەی دەستمان‬ ‫گرتەوە‌و تەقەشوفێكی قورسمان كرد ‪20‬‬ ‫ملیارمان دایەوە‌و بەاڵم ئێس����تاش هەر‬ ‫قەرزدارین"‪.‬‬ ‫لەبارەی كێشەكانی بەڕێوەبەراتیەكەشی‬ ‫‪ ،‬د‪.‬میران محەمەد وتی "ئەمس����اڵ ئێمە‬ ‫كێش����ەی ئۆتۆمبێلم����ان هەی����ە‌و چوین‬ ‫لەژوری بازرگانی ‪ 10‬ملیۆنمان وەرگرتوە‬ ‫ب����ۆ ئەوەی ب����ۆ یەك مان����گ هاتوچۆی‬ ‫كارمەن����د‌و كارگ����ەی ئۆكس����جینی پێ‌‬ ‫بدەین"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "هەروەها خێرخوازێك ‪110‬‬ ‫ملیۆنی داینێ‌‌و ‪ 30‬ملیۆنیمان دا بەرانیە‌و‬ ‫قەاڵدزێ‌‌و بەباقییەكەی شتومەكمان پێ‌‬ ‫كڕی وەكو جلوبەرگی نەخۆش كە جاران‬ ‫كۆمپانیا ئ����ەو كارەی دەكرد‌و ئێس����تا‬ ‫بەهۆی قەیران����ی داراییەوە ئەوە نەماوە‬ ‫ك����ە كۆمپانیای����ەك جلوب����ەرگ‌و نەعل‌و‬ ‫سەرچەف‌و پێداویس����تی نەخۆش دابین‬ ‫ب����كات‌و ئێمە خۆمان ئەم كارە دەكەین‌و‬ ‫دوجار بەخێرخوازی ئەو پێداویستیانەمان‬ ‫كڕیوە"‪.‬‬ ‫ئەو ئاماژەی بۆ ئەوە كرد كە"سەرەڕای‬

‫هەم����و ئەو كێش����انە بەاڵم س����ێكتەری‬ ‫تەندروستی پەكنەخراوە‌و بەپێچەوانەی‬ ‫زۆرێ����ك لەفەرمانگ����ە‌و بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫كە فەرمانبەرەكان����ی بایكۆتی دەوامیان‬ ‫ك����ردوە بایكۆتكردن لەنێ����و بنكەكانی‬ ‫تەندروستی‌و بەشە خزمەتگوزارییەكانی‬ ‫تەندروس����تی ڕوین����ەداوە‌و كارمەندانی‬ ‫تەندروس����تی دەوامی ڕۆژان����ەی خۆیان‬ ‫دەكەن"‪.‬‬ ‫وتیشی "كارمەندانی تەندروستی الیەنە‬ ‫مرۆییەكە لێكدەدەنەوە‌و ئەگینا ئەوانیش‬ ‫هەمان كێشەی بێموچەیی فەرمانبەرانی‬ ‫شوێنەكانی دیكەیان هەیە‌و من خۆیشم‬ ‫موحاس����ەبەیان ناكەم ك����ە بێنەوە یان‬ ‫نەیەنەوە"‪.‬‬ ‫سەبارەت بەبێموچەییش‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫گش����تی تەندروس����تی س����لێمانی وتی‬ ‫"فش����ارەكە لەس����ەر ئێم����ە زیات����رە‌و‬ ‫بێموچەییەك����ەش پزیش����ك‌و كارمەندی‬ ‫ئێم����ەی كواڵندوە چونكە دەوام دەكات‌و‬ ‫پارەش����ی پ����ێ‌ نیی����ە‌و دەنێردرێ����ن بۆ‬ ‫دەرەوەی شار بۆ قەزا‌و ناحییەكان"‪.‬‬ ‫لەب����ارەی بەرگەگرتنی����ان ب����ۆ ئ����ەو‬ ‫دۆخ����ە خراپ����ە‪ ،‬د‪.‬میران وت����ی "ئێمە‬ ‫ه����ەر بەرگەدەگرین چونكە پزیش����ك‌و‬ ‫كارمەندی تەندروستی وا هەڵكەوتوە كە‬ ‫پارەش����ی پێ‌ نەبێت هەر دەوام دەكات‌و‬ ‫پیش����ەیەكی هەڵبژاردوە كە پەیوەندی‬ ‫بەژیانی خەڵكەوەیە"‪.‬‬ ‫لەب����ارەی كۆچكردن����ی پزیش����ك‌و‬ ‫كارمەندان����ی تەندروس����تی بۆ دەرەوەی‬ ‫واڵت‪ ،‬بەڕێوەبەری گش����تی تەندروستی‬ ‫س����لێمانی وتی "ل����ەالی ئێم����ەش ئەو‬ ‫حاڵەتانە هەیە بەاڵم ئێمە مۆڵەت نادەین‬ ‫بەپزیشكەكانمان‌و ئێمە دەستمان پێوە‬ ‫گرتوە"‪.‬‬ ‫ئاماژەش����ی بۆ ئەوە كرد "پزیش����ك‌و‬ ‫كارمەن����دی تەندروس����تیش هەیە بەبێ‌‬ ‫مۆڵەت دەڕوات‌و فەسڵ دەكرێت"‪.‬‬ ‫راشیگەیاند "رۆژانە ‪ 4‬بۆ ‪5‬كەس داوای‬ ‫مۆڵەتی ب����ێ‌ موچ����ە دەكات‌و بێگومان‬ ‫ئەوەش����ی داوای مۆڵەت����ی ب����ێ‌ موچە‬ ‫بكات بەمەبەستی چونە دەرەوەی واڵتە‬ ‫چونكە رێكخرا‌و‌ و كەرتی تایبەت نەماوە‬ ‫تا بچێتە ئەو ب����وارە كاربكات‪ .‬ئێمەش‬ ‫بەدەگمەن مۆڵەت دەدەین"‪.‬‬

‫نه‌كه‌ن ئه‌وا خه‌ڵكی كوردستان تاسه‌ر ئه‌و‬ ‫دۆخ����ه‌ قبوڵناكه‌ن‌و ڕایده‌گه‌یه‌نێت "پارتی‬ ‫تائێس����تاش بێباكه‌و هیوادری����ن به‌خۆیدا‬ ‫بێت����ه‌وه‪ ،‬چونكه‌ چۆن كێش����ه‌كان پارتی‬ ‫دروس����تیكرد ئاواش كلیلی چاره‌سه‌ر الی‬ ‫پارتیه‌‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی س����ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی‬ ‫نیش����تمانی كوردس����تان پێش����یوایه‌‬ ‫به‌ده‌سپێش����خه‌ریه‌كی بارزان����ی هه‌م����و‬ ‫كێش����ه‌كان چاره‌س����ه‌ر ده‌كرێ����ت‪ ،‬وتی "‬ ‫ئه‌وانه‌ی باس����ی دروس����تكردنی ده‌وڵه‌ت‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬زه‌مینه‌ی ڕوخانی هه‌رێم دروست‬ ‫ده‌كه‌ن نه‌ك ده‌وڵه‌ت"‪.‬‬ ‫هاوكات دكتۆر محمه‌د عه‌لی به‌رپرس����ی‬ ‫ژوری توێژین����ه‌وه‌ی سیاس����ی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان ئاماژه‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ده‌كات كه‌ دۆخی‬ ‫سیاس����ی هه‌رێم ش����تێك نیه‌ له‌ده‌س����ت‬

‫خۆپیشاندانی هاواڵتیان به‌هۆی قه‌یرانی داراییه‌وه‌ ‬

‫ده‌رچوبێ����ت په‌یوه‌س����ته‌ به‌بڕیارێك����ی‬ ‫ئازایان����ه‌وه‌ كه‌ الیه‌نه‌كان به‌تایبه‌ت پارتی‬ ‫بی����دات‪ ،‬ده‌ڵێ����ت "پێویس����ته‌ په‌رله‌مان‬ ‫دابنیش����ێت‌و ئه‌م دۆخه‌ چاره‌سه‌ر بكرێت‪،‬‬ ‫نه‌ك په‌ن����ا ببرێت����ه‌ به‌ر دروس����تكردنی‬ ‫دیوه‌خان‌و حیزب كۆكردنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و هه‌ڵسوڕاوه‌ بااڵیه‌ی گۆڕان له‌باره‌ی‬ ‫دروس����تبونی ده‌وڵه‌ت����ی كوردیش����ه‌وه‌‬ ‫نایش����ارێته‌وه‌ ئ����ه‌وه‌ی پارت����ی باس����ی‬ ‫ده‌كات دروس����تكردنی ده‌وڵه‌ت نیه‌ به‌ڵكو‬ ‫دوله‌تكردنی هه‌رێمی كوردس����تانه‌ چونكه‌‬ ‫بوه‌ته‌ به‌شێك له‌ملمالنێكانی شیعه‌و سونه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "ده‌وڵه‌ت به‌پالن‌و ئیراده‌ دورس����ت‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬پارتی ده‌توانێت شارێك‌و دوشار‬ ‫جیابكاته‌وه‌ بیكاته‌ ده‌وڵه‌تی فاشیل وه‌كو‬ ‫باشوری سودان‪ ،‬له‌خراپترین حاڵه‌تیشدا‬ ‫ده‌توانێت بیكاته‌ هه‌رێمێكی توركی"‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬

‫ئه‌وانه‌ی باسی‬ ‫دروستكردنی‬ ‫ده‌وڵه‌ت ده‌كه‌ن‬ ‫زه‌مینه‌ی ڕوخانی‬ ‫هه‌رێم دروست‬ ‫ده‌كه‌ن نه‌ك‬ ‫ده‌وڵه‌ت‬

‫"كۆچ"‬

‫لەبەهاردا خەڵكێكی زۆركۆچ دەكەن بۆ دەرەوەی واڵت‬ ‫سەرپەرشتیاری فیدراسیۆنی پەنابەران‬ ‫لەهەرێم����ی كوردس����تان رایدەگەیەنێ����ت‬ ‫"ئەگ����ەر قەیران����ی دارای����ی‌و ئاین����دەی‬ ‫سیاس����ی هەرێم هەر بەنادیاری بمێنێتەوە‬ ‫لەمانگەكانی ئازار‌و نیس����اندا شەپۆلێكی‬ ‫كۆچ لەهەرێمی كوردس����تان بۆ دەرەوەی‬ ‫واڵت دەستپێدەكاتەوە"‪.‬‬ ‫ئاری جەالل سەرپەرشتیاری فیدراسیۆنی‬ ‫پەنابەران لەهەرێمی كوردستان سەبارەت‬ ‫بەژمارەی ئ����ەو هاواڵتیان����ەی لەهەرێمی‬ ‫كوردس����تانەوە كۆچیان ك����ردوە‌و ڕویان‬ ‫كردۆت����ە دەرەوەی واڵت لەدیمانەیەك����دا‬ ‫لەگەڵ ئاوێنە رایگەیاند "داتایەكی دروست‌و‬ ‫فەرم����ی نییە لەبارەی ئەوەی چەند كەس‬ ‫لەهەرێمی كوردس����تانەوە كۆچیان كردوە‬ ‫ب����ۆ دەرەوەی واڵت بەاڵم بەپێی ناوەندی‬ ‫هەواڵگری خۆمان لەدەرەوەی واڵت‌و بەپێی‬ ‫كۆمەڵێك داتا ك����ە كۆكراوەتەوە نزیكەی‬ ‫‪ 27‬ب����ۆ ‪ 28‬ه����ەزار هاواڵت����ی لەهەرێمی‬

‫كوردستانەوە كۆچی كردوە"‪.‬‬ ‫وتیشی "لەوە دەچێت بەم سێ‌ مانگەی‬ ‫پێشوەوە نزیكەی هەزار هاواڵتی دیكەش‬ ‫كۆچی كردبێت"‪.‬‬ ‫ئاری ج����ەالل ئاماژە بۆ ئ����ەوە دەكات‬ ‫كە "دات����اكان هیچی فەرم����ی نییە‌و هیچ‬ ‫س����ەرچاوەیەك نییە كە رێ����ژەی تەواوی‬ ‫ل����ێ‌ وەربگیرێ����ت‌و ئەوان����ەی كۆچدەكەن‬ ‫نەزانراوە‌و لێرە بەڕەس����می‌و بەپاسپۆرت‬ ‫سەفەردەكەن‌و تیایاندا هەیە دەگەڕێنەوە‌و‬ ‫هەیە لەتوركیاوە ب����ەرەو دەرەوەی واڵت‬ ‫كۆچدەكەن"‪.‬‬ ‫لەب����ارەی زۆرترین ئ����ەو توێژانەی كە‬ ‫كۆچدەكەن‪ ،‬سەرپەرشتیاری فیدراسیۆنی‬ ‫پەنابەران لەهەرێمی كوردستان وتی "ئەم‬ ‫قەیران‌و فەزای كۆچكردنە بەلێشاوە هەمو‬ ‫توێژەكانی گرتۆتەوە‌و تەنها تایبەت نییە‬ ‫بەتوێژێك‌و تێكەڵە"‪.‬‬ ‫ئ����اری ج����ەالل ه����ۆكاری كۆچكردنی‬

‫هاواڵتیانی هەرێم بۆ قەیران‌و فەزای شەڕ‌و‬ ‫كێشەی بێموچەیی‌و كەمی خزمەتگوزرای‬ ‫لەهەرێمی كوردس����تان‌و ناڕونی ئایندەی‬ ‫سیاسی لەهەرێمی كوردستان دەگەڕێنێتەوە‬ ‫كە وایكردوە خەڵ����ك متمانەی نەمێنێت‌و‬ ‫سەفەر بكات‪.‬‬ ‫وتیش����ی "ئەگ����ەر كێش����ەكان‬ ‫چارەسەربكرێت‌و ئایندەی هەرێم ڕون بێت‬ ‫لەو بڕوایەدام خەڵ����ك دانبەخۆدا بگرێت‌و‬ ‫سەفەر نەكات"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ئاماژەی بۆ ئەوەش كرد "لەمانگی‬ ‫یەكدا كە وەرزی س����ەرمایە دەبینین كە چ‬ ‫كارەس����اتێك رودەدات‌و ك����ە لەم وەرزەدا‬ ‫كۆچكردن بەقاچاخ‌و بەتایبەتی بەدەریادا‬ ‫زۆر زەحمەت����ە‌و ب����ەاڵم هاواڵتیان ناچارن‬ ‫پەنا بۆ س����ەفەركردن ببەن‌و نەگەڕێنەوە‬ ‫بۆ هەرێم"‪.‬‬ ‫س����ەبارەت بەژمارەی ئەو كەس����انەی‬ ‫كە لەو گەش����تەدا گیانیان لەدەس����تداوە‪،‬‬

‫ئاری جەالل وتی "هیچ ئامارێكی ڕەسمی‬ ‫نییە‌و ئەوەی كە دەبینرێت‌و دەبیسترێت‌و‬ ‫باڵودەكرێت����ەوە هیچیان ورد‌و دروس����ت‌و‬ ‫ئاماری تەواوەتی نییە"‪.‬‬ ‫لەب����ارەی ئ����ەو دەنگۆیان����ەی كە باس‬ ‫لەوەدەك����ەن ك����ە ل����ەوەرزی بەه����ار‌و‬ ‫گەرم����ادا پێش����بینی دەكرێت ش����ەپۆلی‬ ‫كۆچكردن زیاد ب����كات‪ ،‬ئاری جەالل وتی‬ ‫"بەدڵنیایی����ەوە وەك پێش����تر وت����م لەم‬ ‫وەرزی سەرمایەدا كە كۆچكردن زەحمەتە‬ ‫خەڵك كۆچ دەكات‌و كۆچكردن بەردەوامە‬ ‫ئەگەر ف����ەزای قەیرانی دارای����ی‌و نەبونی‬ ‫خزمەتگ����وزرای لەهەرێم ب����ەردەوام بێت‌و‬ ‫ئایندەی سیاسی هەرێم هەروا ناڕون بێت‬ ‫ئەوا بەدڵنیایی����ەوە بەدەیان هەزار كەس‬ ‫لەهەرێمی كوردستانەوە لەمانگی ‪ 3‬بۆ ‪4‬‬ ‫كۆچ دەكەن"‪.‬‬ ‫راش����یگەیاند "بە بەراورد بەس����اڵی پار‬ ‫دیاردەی كۆچكردن زۆر زۆر زیاترە"‪.‬‬

‫"ئابوری"‬ ‫حكومەت زیاتر لە ‪ 20‬ملیار دۆالر قەرزارە دۆخی خه‌ڵكیش خراپه‌‬ ‫ئەو قەیرانانەی هەرێمی كوردستانیان‬ ‫گرتۆتەوە بێ‌ كاریگەری نابن بۆ ئەمساڵی‬ ‫(‪ ،)2016‬سكرتێری كرێنشینانیش ئاماژە‬ ‫بەوەدەكات كە خەڵك هەبوە لەبەرنەبونی‬ ‫كرێ‌ خانو خۆی كوشتوە‪.‬‬ ‫دكتۆر ئەرسەالن مەنهوجەڕ‪ ،‬مامۆستا‬ ‫لەزانكۆی س���لێمانی بۆ ئاوێنە رایگەیاند‬ ‫" ئ���ەوەی ئێس���تا هەی���ە دەرئەنجامی‬ ‫رابردوە بەتایب���ەت یەكێك لەهۆكارەكان‬ ‫هاوتا نەكردنی داهات‌و خەرجیەكان بوە‪،‬‬ ‫بەتایبەت كە حكومەت كە لەرابردودا دەست‬ ‫باڵوبوەو كاتێك داهاتی لەبەرداستدابوە‬ ‫بەش���ێوەیەكی ناش���ەفاف‌و نازانس���تی‬ ‫دابەش���یكردوە بەس���ەر پێویستیەكاندا‪،‬‬ ‫بەشێكی زۆری تەرخانكراوە بۆ خەرجی‬ ‫ش���تی ناپێویست‌و نەیتوانیوە بۆ بابەتی‬ ‫وەبەرهێن���ان‌و بوژان���ەوەو بەهێزكردنی‬ ‫ئابوری واڵت س���ودی لێوەربگرێت‪ ،‬ئەو‬

‫نەوتەش كە دەفرۆش���رێت نازانین چۆن‬ ‫دەفرۆشرێت‌و بەكێ دەفرۆشرێت‌و لەكوێ‌‬ ‫هەڵدەگیرێ���ت؟ داهاتەك���ەی چەن���دەو‬ ‫چۆن دەگەڕێتەوە؟جگە لەوەی كێش���ەی‬ ‫دابەزینی ن���رخ هاتۆتە ئاراوە هەرچەندە‬ ‫ئەگەر نرخەكە لەئێس���تاش زیاتر بێت‌و‬ ‫بگاتە (‪)50‬دۆالریش هێشتا كورتهێنانێكی‬ ‫زۆر لەبودجەی هەرێم هەیە"‪.‬‬ ‫جه‌ختیش ل���ه‌وه ‌ده‌كات���ه‌وه‌" ئەگەر‬ ‫نرخی ن���ەوت نەگات���ە (‪ )70-60‬دۆالر‬ ‫دۆخەكە رەنگە باشتر نەبێت‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫تاوەكو ئێس���تا ئەو كۆمپانیاو الیەنانەی‬ ‫داخوازیان لەس���ەر نەوت���ی هەرێم هەیە‬ ‫ئاشكرا نین المان"‪.‬‬ ‫ئه‌و پسپۆڕه‌ ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌شده‌كات"‬ ‫دۆخی ئێس���تای هەرێمی كوردستان بەم‬ ‫شێوازە ساڵ زیاتر دەخایەنێت"‬ ‫هاوكات بەرهەم قەرەداغی س���كرتێری‬

‫كۆمەڵەی كرێنشینان سەبارەت بەدۆخی " ئەمس���اڵی ‪ 2016‬ق���ورس دەبێ���ت بۆ‬ ‫كرێنش���ینان لە (‪)2016‬دا وتی " ژیانی دارایی هەرێمی كوردستان‪ ،‬لەبەر چەند‬ ‫كرێچی پەیوەستە بەحكومەتەوە‪ ،‬ئەگەر هۆكارێك‪،‬كە حكومەت زیاتر لە ‪ 20‬ملیۆن‬ ‫حكومەت ئەم دۆخە چارەس���ەر نەكات‌و دۆالر ق���ەرزارەو موچەی چ���وار مانگی‬ ‫موچە دابین نەكات‪ ،‬بەدڵنیایەوە قەیرانی فەرمانبەری الیە‪ ،‬ناشتوانێت نرخی نەوت‬ ‫بەرزبكاتەوەو ش���ەڕی داعشیش دەكات‌و‬ ‫نیشتەجێبون زیاتر دەبێت"‪.‬‬ ‫دەشڵێت " ئێمە نمونەمان الیەو لەتۆڕە بودج���ەی لەبەغدا ب���ڕدراوە‪ ،‬بۆیە تاكە‬ ‫كۆمەاڵیەتیەكانیش دەبینین كە چەندین رێگە لەب���ەردەم حكومەتدا چاكس���ازی‬ ‫كەس ب���ۆ كرێخانو ئامادەن گورچیلەی راستەقینەیە‪ ،‬ئەوەش بەوە دەكرێت كە‬ ‫خۆیان بفرۆش���ن كە ئەوەش شۆڕشێكی داهات زۆر بكات‌و خەرجی كەم بكاتەوە‬ ‫تازەی كرێچیەكانە‪ ،‬جاران خەڵك پارەی تاوەكو ئەم قەیرانانە نەمێنێت"‪.‬‬ ‫دكت���ۆر عیزەت باس ل���ەوەش دەكات‬ ‫كرێی نەبوایە دەگەڕایەوە بۆ گوندەكەی‬ ‫یان خێمەیەكی لەكەالوەیەكدا هەڵدەدا‪ ،‬كە بەبێ‌ پەرلەمان چاكسازی راستەقینە‬ ‫ب���ەاڵم ئێس���تا كار گەیش���تۆتە ئەوەی ناكرێت‪ ،‬دەڵێت " چەندین یاسای خراپ‬ ‫هەیە كە رێگرە لەبەردەم چاكس���ازیداو‬ ‫لەنەبونی كرێخانو خۆی بكوژێت"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی ت���ره‌وه‌ دكت���ۆر عی���زەت پێویستە ئەو یاسایانە هەموار بكرێنەوە‪،‬‬ ‫س���ابیر‪ ،‬س���ەرۆكی لیژن���ەی دارای���ی‌و بۆی���ە هی���چ رێگەیەكی ت���ری نیە جگە‬ ‫ئابوری پەرلەمانی كوردستان رایگەیاند لەچاكسازی"‪.‬‬

‫عێراق‌و جیهان‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ هه‌رێم بۆ به‌غدا خه‌ون‌و خه‌یاڵه‌‬

‫‪7‬‬

‫بۆ گه‌ڕان به‌دوای‌ داهاتێك بۆ هه‌رێم ‌ی كوردستان با دوای‌ به‌غدا نه‌كه‌وین‬ ‫هه‌رێم بنێرێت"‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬ ‫ی ل���ه‌وه‌ش ك���ردو‌ه ك��� ‌ه‬ ‫ته‌ئكی���د ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی هه‌رێم هی���چ هه‌نگاوێك ‌‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫ی رابردوداو بۆ جارێكی‌ تر‬ ‫له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و یاس���ای ‌ه نه‌ناوه‌‪،‬‬ ‫ێ كردن ‌‬ ‫ی جێبه‌ج ‌‬ ‫پرسی‌ ناردنه‌ده‌ره‌و‌هی‌ نه‌وتی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ی "نه‌خێر تاوه‌كو ئێس���تا هیچ‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ی كۆمپانیای‬ ‫كوردستان له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی نه‌ناو‌ه بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌‪،‬‬ ‫هه‌نگاوێكیش ‌‬ ‫ی باس‪ ،‬ئه‌و‬ ‫سۆمۆوه‌ بوه‌و‌ه جێگه‌ ‌‬ ‫ی هه‌رچه‌ند ئێم ‌ه چه‌ند جارێكیش داوامان‬ ‫پرسه‌ش زیاتر له‌الیه‌ن سه‌ركرده‌یه‌ك ‌‬ ‫لێكردون ك��� ‌ه قس��� ‌ه له‌وبابه‌ت ‌ه بكه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی جێگر ‌‬ ‫ی مالك ‌‬ ‫نزیك له‌نور ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر بكه‌ین‪،‬‬ ‫ی ئێمه‌ش ئیش ‌‬ ‫بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫سه‌رۆككۆماری‌ عێراقه‌وه‌ وروژێنرا‌و‬ ‫به‌اڵم هه‌ر وه‌اڵمیشیان نه‌داینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی كوردی‌ له‌به‌غدا‬ ‫بۆچونی‌ نوێنه‌ران ‌‬ ‫ی ك��� ‌ه ئایا له‌م‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ش��� ‌‬ ‫كردوه‌ به‌دو به‌شه‌وه‌ كه‌ به‌شێكیان‬ ‫ی كوردستاندا‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی ئێس���تا ‌‬ ‫دۆخ ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و رێكنه‌كه‌وتن ‌هی‌ هه‌رێم‌و به‌غدا‬ ‫ده‌بێت حكومه‌ت ئ���ه‌و هه‌نگاو‌ه بنێت‬ ‫ده‌به‌ستێته‌وه‌ به‌و‌هی‌ كه‌ هه‌رێم‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم خۆ ‌‬ ‫ی " ده‌بێت ل ‌ه حكومه‌ت ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌نگاوی‌ بۆ نه‌ناوه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫پارتیش ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ عێراق بپرسین ئایا ئه‌گه‌ر له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی بفرۆش���ێت‬ ‫عێراق���ه‌و‌ه نه‌وته‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی خۆی‌ نی ‌ه‬ ‫ی بۆ موچه‌خۆر ‌‬ ‫پار‌ه ‌‬ ‫قازانجێتی‌ یاخود نا"؟‬ ‫ئیتر چۆن ده‌توانێت پاره‌ بۆ هه‌رێم‬ ‫ی ن���ه‌وت‌و گاز ل ‌ه‬ ‫ی لیژن��� ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫بنێرێت‪.‬‬ ‫ی كوردس���تان‪ ،‬ئاماژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی ده‌كات ك��� ‌ه ئاخۆ حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی ره‌شید‪ ،‬بڕیارده‌ر ‌‬ ‫ی حاج ‌‬ ‫ئه‌حمه‌د ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تاچه‌ند‌ه پابه‌ن���د ده‌بێت به‌و به‌ڵێن ‌ه ‌‬ ‫ی نوێنه‌ران ‌‬ ‫ی له‌ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫لیژن ‌ه ‌‬ ‫عێ���راق ب���ۆ ئاوێن��� ‌ه رایده‌گه‌یه‌نێت " كه‌ ده‌یدات‪.‬‬ ‫ش���ێركۆ جه‌وده‌ت س���ه‌باره‌ت به‌و‌ه‬ ‫ی عێراقدا ئه‌و‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫له‌موازه‌ن��� ‌ه ‌‬ ‫ی سۆمۆو‌ه‬ ‫ی هه‌رێم ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر هه‌رێم له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫یاسای ‌ه هه‌ی ‌ه ك ‌ه ئه‌گه‌ر حكومه‌ت ‌‬ ‫ی سۆمۆو‌ه نه‌وت بفرۆشێت‪ ،‬ئه‌وا نه‌وت هه‌نارد‌ه بكات‪ ،‬ئه‌وان پابه‌ند ده‌بن‬ ‫له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێمه‌و‌ه وت ‌‬ ‫ی به‌ش ‌ه بودج ‌ه ‌‬ ‫ی به‌ناردن ‌‬ ‫ی عێراق ده‌بێت به‌ش ‌ه بودج ‌ه ‌‬ ‫حكومه‌ت ‌‬

‫" وه‌ك قس��� ‌ه بیستومان ‌ه به‌اڵم تاوه‌كو‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌رمی‌‌و كۆنكرێت ‌‬ ‫ئێستا هیچ شتێك ‌‬ ‫نیه‌ له‌وباره‌یه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌گه‌ر حكومه‌ت ‌‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی به‌غداو‌ه نه‌وت هه‌نارد‌ه‬ ‫هه‌رێم له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ب���كات تاچه‌ن���د‌ه كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی ده‌بێ���ت‪ ،‬ده‌ڵێت "‬ ‫ی دارای��� ‌‬ ‫قه‌یران��� ‌‬ ‫ی ك ‌ه ئایا‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌كه‌وێته‌و‌ه س���ه‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی س���یادی‌‌و حاكیم ‌ه‬ ‫به‌غ���دا نه‌فه‌قات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فیعل���ی‌‪ ،‬له‌داهات ‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ نه‌فه‌قات ‌‬ ‫ی كوردستان ده‌بڕێت یاخود نا‪،‬‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌نین‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه ئێم���ه‌ش ئاگادار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم هیچ هه‌نگاوێك ‌‬ ‫ك ‌ه حكومه‌ت��� ‌‬ ‫له‌وباره‌یه‌و‌ه نابێت"‪.‬‬ ‫ی پارتی���ش ئ���ه‌و‌ه‬ ‫په‌رله‌مانتارێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫راده‌گه‌یه‌نێ���ت ك ‌ه نابێ���ت حكومه‌ت ‌‬ ‫هه‌رێم له‌ئێستادا بیر له‌به‌غدا بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ش���واق ج���اف‪ ،‬په‌رله‌مانت���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی پارت��� ‌‬ ‫فراكس���یۆن ‌‬ ‫ی عێ���راق ده‌ڵێت " دیار‌ه ئه‌م‬ ‫نوێنه‌ران ‌‬ ‫ی یه‌‪،‬‬ ‫قس���ه‌ی ‌ه هی عبدالس�ل�ام المالك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ك ‌ه یه‌كێك ‌ه له‌س���ه‌ركرده‌كان ‌‬ ‫ی مالیكیه‌وه‌‪،‬‬ ‫یاس���او زۆر نزیك ‌ه له‌نور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راس���ت ‌‬ ‫ئه‌م لێدوانان ‌ه هیچ بنه‌مایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫نی��� ‌ه چونك ‌ه كاتێ���ك عێ���راق پار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێ���م پابه‌ند ‌‬ ‫هه‌ب���وه‌و حكومه‌ت ‌‬

‫ی بۆ هه‌رێم‬ ‫ی ‪ 2015‬بو بودج��� ‌ه ‌‬ ‫یاس���ا ‌‬ ‫نه‌ده‌ن���ارد‪ ،‬كه‌وات��� ‌ه چۆن ئێس���تا ك ‌ه‬ ‫ی له‌قه‌یراندای ‌ه ده‌توانێت پار‌ه بدات ‌ه‬ ‫خۆ ‌‬ ‫هه‌رێ���م؟ هه‌موش���مان ده‌زانین ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫به‌غدا پار‌ه په‌یدابكات ده‌یدات ‌ه حه‌شد ‌‬ ‫ی خۆی‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ش���ه‌عبی‌‌و فه‌رمانبه‌ره‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌و هه‌مو ئه‌زمون ‌ه‬ ‫مه‌عقول نی��� ‌ه دوا ‌‬ ‫بڵێی���ن به‌غدا پار‌ه ده‌نێرێت بۆ هه‌رێم‪،‬‬ ‫ی من نی ‌ه به‌ڵكو‬ ‫ئه‌وه‌ش ته‌نه���ا بۆچون ‌‬ ‫ی په‌رله‌مانتاره‌كانه‌‪،‬‬ ‫ی زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و‌ه بۆچون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫ی ئێم ‌ه ئه‌زمون ‌‬ ‫پاش���ان به‌راست ‌‬ ‫‪ 2015‬م���ان هه‌ی��� ‌ه ك��� ‌ه چ���وار مانگ‬ ‫ی به‌غدا‬ ‫ی به‌غدامانك���رد كه‌چ ‌‬ ‫چاوه‌ڕێ��� ‌‬ ‫ی نه‌ناردو كه‌وتین ‌ه قه‌رز‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫بودج ‌ه ‌‬ ‫ی فه‌رمانبه‌رو پێش���مه‌رگ ‌ه ك ‌ه‬ ‫بۆ موچ ‌ه ‌‬ ‫ی داعش ده‌كات‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌مڕۆش‬ ‫ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫نامانه‌وێت هه‌مان مجازه‌ف ‌ه بكه‌ین بۆی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم مشور ‌‬ ‫پێویس���ت ‌ه حكومه‌ت ‌‬ ‫ی كوردس���تان بخ���وات‌و بی���ر‬ ‫خه‌ڵك��� ‌‬ ‫له‌گه‌ڕان���ه‌و‌ه بۆ به‌غدا نه‌كاته‌و‌ه چونك ‌ه‬ ‫ی به‌غ���دا چه‌نده‌ه���ا س���اڵ ‌ه‬ ‫به‌راس���ت ‌‬ ‫ده‌ستیده‌ستیمان پێده‌كات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫ی لیژن ‌ه ‌‬ ‫بڕیارده‌ر ‌‬ ‫ی به‌وه‌داو‌ه ك ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫نوێن���ه‌ران‪ ،‬ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ی یاس���اییه‌و حكومه‌ت ‌‬ ‫موازه‌ن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ نه‌ناو‌ه ئه‌گه‌رنا حكومه‌ت ‌‬ ‫هه‌نگاو ‌‬

‫عێراق ده‌بێت پابه‌ندبێت به‌و یاسایه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا ئه‌و په‌رله‌مانتار‌ه ‌‬ ‫ی رۆژنامه‌وانیدا‬ ‫ی "له‌گۆنگره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫وت��� ‌‬ ‫خۆی‌‌و مه‌سعود حه‌یده‌ر وتیان باهه‌رێم‬ ‫نه‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ به‌غدا‪ ،‬پاش���ان ئه‌گه‌ر‬ ‫ی یاس���او ده‌ستور ده‌بێت‬ ‫به‌غدا پابه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێگ���ر‌ه له‌به‌رامبه‌ر جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫چ‌‬ ‫پابه‌ندبونی���ان‪ ،‬واقیع ده‌ڵێ���ت به‌غدا‬ ‫نه‌ڕێز له‌یاسا ده‌گرێت ن ‌ه رێز له‌ده‌ستور‬ ‫ی رابردو‬ ‫ده‌گرێت‪ ،‬بۆی ‌ه ناكرێت ئێم ‌ه هه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫ی من‌و‬ ‫دوباره‌بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها بۆچون ‌‬ ‫ی په‌رله‌مانتاره‌كانی���ش وه‌های ‌ه‬ ‫زۆرب��� ‌ه ‌‬ ‫ك��� ‌ه به‌غدا نایه‌وێت به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ی كوردس���تان بنێرێت‪،‬‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫پ���ار‌ه ‌‬ ‫ب ‌ه به‌ڵگه‌ش���ه‌و‌ه ده‌یڵێم باواز له‌نه‌وت‬ ‫ی‬ ‫بهێنین‪ ،‬ئ���ه‌و تاوه‌كو ئێس���تا پار‌ه ‌‬ ‫ی نه‌ناردو‌ه له‌كاتێكدا‬ ‫ی جوتیاران ‌‬ ‫گه‌نم��� ‌‬ ‫جوتی���اران گه‌نمیان ته‌س���لیمكردوه‌‪،‬‬ ‫ی بی���ن‌و واز له‌عاتیف ‌ه‬ ‫بۆی ‌ه ب���ا واقیع ‌‬ ‫ی كۆتاییش‬ ‫بهێنی���ن هه‌رچه‌ند‌ه بڕی���ار ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ال ‌‬ ‫ی من ئێم ‌ه‬ ‫خۆیه‌ت���ی‌‪ ،‬به‌اڵم به‌بۆچون��� ‌‬ ‫ی خه‌ی���اڵ‌و خه‌ونێكه‌وه‌ین‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫به‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داهاتێك بۆ هه‌رێم ‌‬ ‫بۆ گه‌ڕان به‌دوا ‌‬ ‫ی به‌غدا نه‌كه‌وین چونك ‌ه‬ ‫كوردستان دوا ‌‬ ‫ئه‌ویش له‌ئه‌زم ‌هی‌ دارایدایه‌"‪.‬‬

‫به‌غدا نایه‌وێت به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك پار‌ه ‌ی‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردستان‬ ‫بنێرێت‪ ،‬ب ‌ه به‌ڵگه‌شه‌و‌ه‬ ‫ده‌یڵێم باواز له‌نه‌وت‬ ‫بهێنین‪ ،‬ئه‌و تاوه‌كو‬ ‫ئێستا پاره‌ ‌ی گه‌نم ‌ی‬ ‫جوتیارانی‌ نه‌ناردو‌ه‬ ‫له‌كاتێكدا جوتیاران‬ ‫گه‌نمیان ته‌سلیمكردوه‌‬

‫حاخامێك له‌هه‌ولێر به‌دوا ‌ی "جو"دا ده‌گه‌ڕێت‬ ‫هاراو ئه‌لیاهۆ بیرنبویم‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫هه‌فته‌ی‌ رابردو میدیاكانی‌‬ ‫ئیسرائیل به‌گرنگیه‌وه‌ تیشكیان‬ ‫خسته‌ سه‌ر سه‌ردانی‌ حاخامێكی‌‬ ‫ناوداری‌ جوله‌كه‌ی‌ ئیسرائیلی‌ بۆ‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌ستم‌ به‌ئاسوده‌یی‌ ده‌كرد كه‌‬ ‫بێخه‌م كاڵوی‌ جوه‌كانم له‌سه‌ردا بو‬ ‫له‌كاتێكدا له‌واڵتانی‌ ئه‌وروپی‌ هه‌ست‬ ‫به‌م ئاسایشه‌ ناكه‌م"‪.‬‬ ‫ه���اراو ئه‌لیاه���ۆ بیرنبوی���م ك���ه‌‬ ‫حاخامێك���ی‌ ن���اوداری‌ ئیس���رائیله‌‪،‬‬ ‫له‌چه‌ن���د رۆژی‌ رابردودا گه‌ش���تێكی‌‬ ‫ب���ۆ هه‌رێمی‌ كوردس���تان ك���ردوه‌و‬ ‫به‌میواندۆس���تی‌ گه‌رم‌و دڵسۆزانه‌ی‌‬ ‫ك���ورده‌كان زۆر خۆش���حاڵه‌‪ .‬ئ���ه‌م‬ ‫حاخامه‌ كه‌ به‌دوای‌ جوه‌ ونبوه‌كاندا‬ ‫ده‌گه‌ڕێ���ت له‌واڵتانی‌ سه‌رتاس���ه‌ری‌‬ ‫جیهان���دا‪ ،‬ئه‌مجاره‌ی���ان هاتب���و بۆ‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان ت���ا بزانێت جو‬ ‫ل���ه‌وێ‌ ماون ت���ا كنێس���تێكیان بۆ‬ ‫بنیاتبنرێت‪.‬‬ ‫ه���اراو ئه‌لیاه���ۆ به‌رۆژنام���ه‌ی‌‬ ‫"یه‌دعوت ئه‌حرۆنۆت"ی‌ ئیس���رائیل ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یان���دوه‌ كه‌ كه‌س���ی‌ نه‌دیوه‌ جو‬ ‫بێ���ت له‌كوردس���تان‪ ،‬زۆرێ���ك له‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ كه‌ له‌كوردستان بینیونی‌‌و‬ ‫له‌مباره‌وه‌ قس���ه‌ی‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ كردون‬ ‫جه‌غ���ت ل���ه‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ به‌ش���ێك‬ ‫له‌و جوله‌كان���ه‌ی‌ دوای‌ دامه‌زراندنی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ ئیس���رائیل ل���ه‌‪1948‬دا‬ ‫له‌كوردس���تان مابونه‌وه‌‪ ،‬له‌س���ااڵنی‌‬ ‫دواتر‌و به‌تایبه‌تی‌ له‌سه‌رده‌می‌ سه‌دام‬ ‫حسێندا بون به‌موسڵمان‌و كوردستان‬ ‫جوی‌ تێدا نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م حاخامه‌ كه‌ سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵ‌‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ فڕۆكه‌خانه‌ی‌ ئه‌سته‌نبوڵه‌و‌ه‬ ‫گه‌شتی‌ كردوه‌ بۆ هه‌ولێر باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ هه‌رچه‌نده‌ تیرۆریس���تانی‌‬ ‫داعش ‪ 60 – 50‬كیلۆمه‌تر له‌ش���اری‌‬ ‫هه‌ولێ���ره‌وه‌ دورن‌و مه‌ترس���یه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌ن ب���ۆ خه‌ڵكی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫ده‌سكه‌وته‌كانی‌‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌ولێر ژیان‬ ‫به‌ئاس���وده‌یی‌ ده‌ڕواو هه‌لومه‌رجه‌كه‌‬ ‫ئارام‌و ئاسایش دێته‌ پێشچاو‪.‬‬ ‫ه���اراو بیربنیوی���م به‌رۆژنام���ه‌ی‌‬ ‫"یه‌دع���وت ئه‌حرۆن���ۆت" ده‌ڵێ���ت‬ ‫"كورده‌كانی‌ عێ���راق خه‌ڵكێكی‌ زۆر‬

‫ی كرد‬ ‫ی هه‌ولێر ‌‬ ‫ئه‌و حاخامه‌ی سه‌ردان ‌‬

‫پرۆفایل‬

‫هاراو ئه‌لیاهۆ بیرنبویم‪ ،‬له‌گه‌شته‌که‌یدا بۆ کو‌ردستان ‬ ‫ئاش���تیخوازو دڵس���اف‌و به‌ڕاس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫میواندۆستن‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌ك كه‌ ئه‌و‬ ‫هه‌ستی‌ به‌ئاسوده‌یی‌‌و ئارامی‌ ده‌كرد‬ ‫كاڵوی‌ جوه‌كان���ی‌ له‌س���ه‌ردا بێ���ت‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا له‌واڵتانی‌ ئه‌وروپی‌ هه‌ست‬ ‫به‌م ئارامی‌‌و ئاسایشه‌ ناكات"‪.‬‬ ‫ئه‌م حاخامه‌ ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ كورده‌كان هه‌س���تێكی‌ ئه‌رێنیان‬ ‫سه‌باره‌ت به‌واڵتانی‌ رۆژئاواو ئه‌مه‌ریكا‬ ‫هه‌ی���ه‌و هاوكاری���ی‌ ئ���ه‌وان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫س���ه‌دان كۆمپانی���ای‌ رۆژئاوای���ی‌‌و‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ له‌كوردس���تان‬ ‫خه‌ریكی‌ كارن‪ ،‬هاراو بیرنبویم ده‌ڵێت‬ ‫"ك���ورده‌كان س���ه‌باره‌ت به‌ئایی���ن‌و‬ ‫مه‌زهه‌به‌كانی‌ دیكه‌ش ئاش���تیخوازو‬ ‫لێب���ورده‌ن‌و مه‌رامی‌ ئه‌وه‌ی���ان نیه‌‬ ‫مه‌زهه‌به‌ك���ه‌ی‌ خۆیان كه‌ س���ونییه‌‬ ‫به‌سه‌ر ئه‌وانی‌ تردا بسه‌پێنن"‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ هاراو بیرنبویم‪ ،‬س���ه‌دام‬ ‫حس���ێن له‌س���ه‌رده‌می‌ حوكمڕان���ی‌‬ ‫خۆیدا به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ رێكخراو هه‌مو‬ ‫نیش���انه‌كانی‌ جوله‌كایه‌تی‌ له‌عێراقدا‬ ‫له‌ناوبردوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت گۆڕستانه‌كانیشی‌‬ ‫وێران كردون‌و ده‌یان كنێستی‌ ئه‌وانی‌‬

‫ته‌فروتونا ك���ردوه‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌ جوه‌كان‬ ‫له‌ده‌ی���ه‌ی‌ ‪1950‬دا ئ���ه‌و واڵته‌ی���ان‬ ‫به‌جێهێش���ت‌و زۆربه‌یان رویان كرده‌‬ ‫ئیسرائیل‌و ئه‌وروپا‌و ئه‌مه‌ریكا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م حاخامه‌ باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ خاكی‌ كوردس���تان گۆڕی‌ یه‌كێك‬ ‫له‌پێغه‌مب���ه‌ره‌ ناوداره‌كان���ی‌ ج���وی‌‬ ‫تێدایه‌ به‌ناوی‌ "ناخوم نه‌بی‌"‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك ئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت ئه‌م م���ه‌زاره‌ش‬ ‫وێران كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم هێش���تا نوسینی‌‬ ‫عیبری‌ به‌سه‌ر دیواره‌ وێرانه‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫مه‌زاره‌وه‌ ده‌بینرێت"‪.‬‬ ‫ه���اراو بیرنبوی���م ستایش���ی‌‬ ‫كاربه‌ده‌ستانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانیش‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ له‌مامه‌ڵه‌ ك���ردن له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ئایی���ن‌و مه‌زهه‌به‌كان���ی‌ دیك���ه‌دا‬ ‫لێب���ورده‌ن‪ ،‬ئه‌‌و ده‌ڵێت "س���ه‌رباری‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ ته‌نانه‌ت یه‌ك جوش له‌و‬ ‫هه‌رێم���ه‌دا ناژی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان لقێكی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌ج���وی‌ له‌وه‌زاره‌ت���ی‌ ئه‌وق���اف‬ ‫كردوه‌ته‌وه‌و خوازیاریشه‌ كنێستێكی‌‬ ‫جو وه‌ك یادگاریی‌ سه‌رده‌می‌ رابردو‬ ‫دروست بكات"‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌دعوت ئه‌حرۆنۆت‬

‫سه‌رباری‌ ئه‌وه‌ ‌ی ك ‌ه‬ ‫ته‌نانه‌ت یه‌ك جوش‬ ‫له‌و هه‌رێمه‌دا ناژی‬ ‫به‌اڵم حكومه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردستان‬ ‫لقێك ‌ی تایبه‌ت به‌جو ‌ی‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت ‌ی ئه‌وقاف‬ ‫كردوه‌ته‌وه‌و خوازیاریش ‌ه‬ ‫كنێستێكی‌ جو وه‌ك‬ ‫یادگاریی‌ سه‌رده‌م ‌ی‬ ‫رابردو دروست بكات‬

‫هاراو ئه‌لیاهۆ بیرنبویم‪،‬‬ ‫حاخامێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 58‬ساڵه‌‪،‬‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪1998‬ه‌وه‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫سه‌نته‌ری‌ راهێنانی‌ حاخامه‌كان‌و‬ ‫حاخامی‌ رێكخراوی‌ "شافی"یه‌‬ ‫كه‌ به‌دوای‌ نه‌وه‌كانی‌ جو و‬ ‫چاودێریكردنیان له‌سه‌رتاسه‌ری‌‬ ‫جیهاندا ده‌گه‌ڕێت‪.‬‬ ‫بیرنبویم له‌ئۆرگوای‌ له‌دایكبوه‌و‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪1972‬ه‌وه‌ كه‌ ته‌مه‌نی‌‬ ‫‪ 14‬ساڵ‌ بوه‌ كۆچی‌ كردوه‌ بۆ‬ ‫ئیسرائیل‪ .‬ساڵی‌ ‪ 1982‬بوه‌‬ ‫به‌حاخام‌و فه‌لسه‌فه‌ی‌ له‌زانكۆی‌‬ ‫عیبری‌ خوێندوه‌‪ .‬ساڵی‌ ‪ 1985‬تا‬ ‫‪ 1990‬له‌گه‌ڵ‌ رێكخراوی‌ زایۆنیزمی‌‬ ‫جیهانی‌ كاری‌ كردوه‌و چه‌ندین‬ ‫پۆستی‌ وه‌رگرتوه‌‪ .‬گه‌وره‌‬ ‫حاخامی‌ ئۆرگوای‌ بوه‌ له‌نێوان‬ ‫سااڵنی‌ ‪ 1992‬تا ‪.1997‬‬

‫بیرنبویم له‌ماوه‌ی‌ ‪ 20‬ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫رابردودا‪ ،‬له‌پێناو دۆزینه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫جوله‌كانه‌ی‌ به‌هۆی‌ هه‌لومه‌رجی‌‬ ‫سیاسی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ شوناسی‌‬ ‫خۆیان شاردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬سه‌ردانی‌‬ ‫ده‌یان واڵتی‌ له‌سه‌رتاسه‌ری‌‬ ‫ئه‌فه‌ریقیا‌و ئه‌مه‌ریكای‌ التین‌و‬ ‫ئاسیا‌و ئه‌وروپادا كردوه‌‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ زیندوكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫شوناس‌و ره‌گوریشه‌ی‌‬ ‫جوله‌كه‌بونیان‪.‬‬ ‫بیرنبویم شێلگیرانه‌ كاری‌ بۆ‬ ‫دۆزینه‌وه‌ی‌ زه‌مینه‌ی‌ هاوبه‌ش‬ ‫له‌نێوان ته‌وژمه‌ راستڕه‌و‌و‬ ‫چه‌پڕه‌وه‌ جوه‌كانیشدا ده‌كات‪.‬‬

‫پێرێزو هاراو ئه‌لیاهۆ بیرنبویم‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫شێخ سه‌عد حه‌سه‌ن به‌ڕێوه‌به‌ری كۆمپانیای قه‌یوان‪:‬‬

‫ئه‌گه‌ر سلێمانی المه‌ركه‌زیه‌ت وه‌ربگرێت ناتوانێت خۆی بژێنێت‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬

‫شێخ سه‌عد حه‌سه‌ن به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫گشتی كۆمپانیای قه‌یوان له‌م‬ ‫دیداره‌ی ئاوێنه‌دا باس له‌ دۆسیه‌ی‬ ‫ئابوری هه‌رێمی كوردستان‌و ئه‌و‬ ‫قه‌یرانه‌ ده‌كات ك ‌ه ڕوی له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستان كردوەو كه‌رتی تایبه‌تی‬ ‫وێرانكردوه‌‪ ،‬هاوكات قسه‌ش له‌باره‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانی كۆمپانیای قه‌یوان‌و‬ ‫یه‌كێتی ده‌كات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ڕوانگه‌ی ئێ���وه‌ بۆ قه‌یرانی‬ ‫دارایی چیه؟‬ ‫شێخ سه‌عد حه‌س���ه‌ن‪ :‬ئه‌م قه‌یران ‌ه‬ ‫تێكه‌ڵب���وی كۆمه‌ڵێ���ك ه���ۆكاره‌‪،‬‬ ‫هۆكاره‌كانی���ش سیاس���ی‌و ئابوری���ن‪،‬‬ ‫ئێس���تا به‌ڕاس���تی قه‌یرانێكی قورس‌و‬ ‫جدیه‌و كاریگه‌ری له‌س���ه‌ر هه‌مو الیه‌ك‬ ‫هه‌یه‌ به‌جۆرێك بۆ هه‌ندێك كاریگه‌ری‬ ‫زۆری هه‌یه‌ بۆهه‌ندێكی تر كه‌متر‪ ،‬كۆی‬ ‫جومگ ‌ه ئابوریه‌كان ئه‌گه‌ر ش���ه‌له‌لیان‬ ‫نه‌كردبێت ئه‌وا ته‌واو خاوبونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌ی دۆخی ب���ازاڕو كه‌رتی‬ ‫تایبه‌ت چۆن ده‌بینیت؟‬ ‫شێخ س���ه‌عد حه‌س���ه‌ن‪ :‬كۆمه‌ڵێك‬ ‫هۆكار هه‌ن ك ‌ه بازاڕ هه‌ڵده‌س���وڕێنن‪،‬‬ ‫ئێستا كۆمه‌ڵێك هۆكار هه‌ن كاریگه‌ری‬ ‫خراپیان له‌س���ه‌ر بازاڕ دروس���تكردوه‌‪،‬‬ ‫ده‌رئه‌نجام���ی هه‌م���و ئ���ه‌م هۆكاران ‌ه‬ ‫ده‌توانین بڵێین بازاڕ خراپ ‌ه به‌شێوه‌ی‬ ‫گش���تی‌و پێش���بینی ده‌كرێت له‌مه‌دای‬ ‫كورت���دا به‌خراپی بمێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫ئه‌وانه‌ی ده‌وترێت پێش���بینین ده‌كرێت‬ ‫‌وه‬ ‫ڕاس���تبن ده‌كرێت پێچه‌وانه‌ش ببنه ‌‌‬ ‫بۆی��� ‌ه وایده‌بینم دۆخی بازاڕ بۆ نیوه‌ی‬ ‫یه‌كه‌می ‪ 2016‬به‌هۆی دابه‌زینی نرخی‬ ‫نه‌وته‌وه‌ باش نابێت به‌اڵم پێش���بینی‬ ‫ده‌كرێت له‌نیوه‌ی دوه‌مدا باش���تر بێت‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌بازاڕی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی نرخی نه‌وت ب���ه‌رده‌وام‬ ‫داده‌به‌زێت سیوله‌ی كه‌م دێت ‌ه بازاڕه‌و‌ه‬ ‫هه‌ر خراپ ده‌بێت‪ ،‬هاوكات س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌كه‌رتی تایبه‌تیش ئ���ه‌م قه‌یرانه‌ زۆر‬ ‫كاری تێكردوه‌ ب���ه‌اڵم ناتوانین بڵێین‬ ‫ڕوخاوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌وترێت پارت���ی‌و یه‌كێتی‬ ‫پاره‌یه‌ك���ی زۆریان هه‌ی ‌ه به‌اڵم نایخه‌ن ‌ه‬ ‫ب���ازاڕه‌وه‌‪ ،‬تۆ وه‌كو س���ه‌رمایه‌دارێكی‬ ‫گه‌ور‌ه ڕوانگه‌ت چیه‌؟‬ ‫شێخ س���ه‌عد حه‌س���ه‌ن‪ :‬من نازانم‪،‬‬ ‫به‌اڵم قسه‌ده‌كرێت له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌ك‬ ‫ئ���ه‌و دو حیزب ‌ه پارەیان هه‌یه‌و نایخه‌ن ‌ه‬

‫شێخ سه‌عد حه‌سه‌ن‪ :‬دروستكردنی‬ ‫پااڵوتگه‌ پرۆسه‌یه‌كی ئاڵۆزه‌و پێویستی‬ ‫به‌شاره‌زایی ته‌واو و ئیمكانیه‌تی مادی‬ ‫ته‌واو و ق����ه‌رزی نێوده‌وڵه‌تی‌و پاره‌ی‬ ‫بانك هه‌ی����ه‌ ب����ازرگان‌و كۆمپانیاكانی‬ ‫كوردس����تانیش كه‌می����ان هه‌یه‌ توانای‬ ‫ئه‌و كاره‌ی هه‌بێت‪ ،‬ئێمه‌ پااڵوتگه‌مان‬ ‫به‌ئیمتی����از وه‌رنه‌گرت����وه‌ به‌ڵكو كاتی‬ ‫خۆی ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ عه‌رزكراوه‌ بۆ ئێمه‌و‬ ‫چه‌ند كۆمپانیایه‌ك پڕۆژه‌كه‌یان پێباش‬ ‫نه‌بو ئێم����ه‌ وه‌رمانگرت‪ ،‬بۆكاتی خۆی‬ ‫ڕیس����كبو به‌اڵم له‌گه‌ڵ پێش����كه‌وتنی‬ ‫پیشه‌س����ازی نه‌وت واش����كاوه‌ته‌وه‌ كه‌‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك����ی باش����بێت‪ ،‬پرۆژه‌ك����ه‌ش‬ ‫خزمه‌ت به‌س����لێمانی‌و كوردس����تانیش‬ ‫ده‌كات‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر ئاسانكاریمان‬ ‫بۆ بكه‌ن ده‌توانین‬ ‫جوڵه‌ی ئابوری‬ ‫له‌سلێمانی دروست‬ ‫بكه‌ین‬

‫شێخ سه‌عد حه‌سه‌ن‬ ‫ب���ازاڕه‌وه‌‪ ،‬ده‌توانی���ن بڵێی���ن پارتی‌و‬ ‫یه‌كێت���ی‌و حكومه‌تی هه‌رێم یه‌كش���تن‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌م ‌ه ڕاست بێت له‌به‌رژه‌وه‌ندیان‬ ‫نیه‌ پاره‌یان هه‌بێت‌و نه‌یخه‌نه‌ بازاڕه‌و‌ه‬ ‫چونك���ه‌ دواجار شكس���تی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم شكس���تی ئ���ه‌وان ده‌بێت‪ ،‬من‬ ‫بۆخۆم ب���ڕوام نیه‌ پاره‌ی���ان هه‌بێت‌و‬ ‫نه‌یخه‌ن ‌ه ب���ازاڕه‌و‌ه چونك ‌ه ئەگەر ئه‌و‬ ‫كاره‌ نه‌ك���ه‌ن دۆخه‌ك ‌ه خراپتر ده‌بێت‪،‬‬ ‫حكومه‌ت���ی هه‌رێ���م ت���ا ‪ 2013‬دۆخی‬ ‫له‌باش���یدابو به‌اڵم ئێس���تا له‌ئاستێكی‬ ‫نزمدای ‌ه ل���ه‌م حاڵه‌تانه‌دا چاكس���ازی‬ ‫ئاس���انه‌‪ ،‬له‌ئێس���تا الیه‌نی ئیجابی بۆ‬ ‫حكوم���ه‌ت ده‌بینم چونك ‌ه ب���ڕوام وای ‌ه‬ ‫هه‌لێكی زۆر باش ‌ه حكومه‌ت به‌هه‌یكه‌لی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌ده‌ر له‌بازاڕی كار ئێس���تا‬ ‫ئی���داری خۆیدا بچێته‌وە‌و چاكس���ازی باسی المه‌ركه‌زیه‌تی سلێمانی ده‌كرێت‬ ‫بكات‌و بیكاته‌ هه‌لێك بۆ چاكسازی‌و بۆ تۆ ڕات چیه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌‌؟‬ ‫دورمه‌وداش سود له‌مه‌ ده‌بینێت‪.‬‬ ‫شێخ س���ه‌عد حه‌سه‌ن‪ :‬المه‌ركه‌زیه‌ت‬ ‫ش���تێكی باش���ه‌‪ ،‬كه‌رت���ی تایب���ه‌ت‌و‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێس���تا كێشه‌ی زۆر له‌نێوان حكومه‌ت دوانه‌یه‌ك���ی لێكجیانه‌كراوه‌ن‬ ‫به‌ڵێنده‌ران‌و وه‌به‌رهێنه‌ران دروستبو‌ه ئه‌گه‌ر هاوكاری یه‌كترنه‌بن هه‌ردوكیان‬ ‫شكس���ت ده‌هێن���ن‪ ،‬ئێم���ه‌ش وه‌ك���و‬ ‫بۆچی ده‌یگه‌ڕێنیته‌وه‌؟‬ ‫شێخ سه‌عد حه‌س���ه‌ن‪ :‬كورده‌واری كۆمپانیایه‌ك ده‌توانین ب ‌ه به‌رده‌وامیدان‬ ‫ده‌ڵێت (كاس���ه‌ی پڕ ئاش���تی ماڵه‌) به‌كارو پرۆژه‌كانمان هاوكاری سلێمانی‬ ‫كاتێك پاره‌هه‌بو جوڵه‌ی ئابوریش هه‌ی ‌ه بكه‌ی���ن ب���ه‌اڵم هاوكاریه‌كانمان به‌ندن‬ ‫كێشه‌كان كه‌مترن‪ ،‬به‌اڵم به‌پێچه‌وانه‌و‌ه به‌هاوكاریه‌كانی حكومه‌تی س���لێمانی‬ ‫كێش���ه‌كان وه‌كو حاڵه‌تێكی ئاس���ایی یان هه‌رێم ك ‌ه خ���ۆی له‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫باج ده‌بینێت له‌الیه‌ن حكومه‌ت ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌رده‌كه‌ون‪.‬‬ ‫جوڵ ‌ه ده‌خاته‌ بازاڕه‌وه‌‪ ،‬ئێمەش‌ وه‌كو‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێت وانیه‌ ئه‌و ملیۆنێرانە‌ی كۆمپانیای قه‌یوان ئه‌گه‌ر ئاسانكاریمان‬ ‫باس���ده‌كران بناغه‌یان نه‌بوه‌ بۆی ‌ه وازو بۆ بك���ه‌ن ده‌توانین جوڵ���ه‌ی ئابوری‬ ‫فه‌شه‌لیان هێنا؟‬ ‫شێخ سه‌عد حه‌سه‌ن‪ :‬ئه‌توانین بڵێین‬ ‫وایه‌و پێچه‌وانه‌كه‌شی ڕاسته‌‪ ،‬وه‌به‌رهێن‬ ‫یان به‌ڵێنده‌ر له‌به‌رئه‌وه‌ی پڕۆژه‌ زۆربو‌ه‬ ‫پڕۆژه‌یه‌كی پێشكه‌شكردو‌ه حكومه‌تیش‬ ‫پێش���ینه‌ی پێشوه‌ختیش���ی پێ���داو‌ه‬ ‫ئه‌ویش حسابی پڕۆژه‌كه‌و قازانجه‌كانی‬ ‫ك���ردوه‌ وایزانیوه‌ ملیۆنێره‌‪ ،‬كاتێك ك ‌ه‬ ‫حكومه‌ت پاره‌ی پێنه‌داوه‌و خۆیش���ی‬ ‫پ���اره‌ی پێنه‌بو‌ه ك��� ‌ه ئیلتیزاماته‌كانی‬ ‫جێبه‌جێبكات‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی پێی ده‌وترێت‬ ‫هه‌ڵتۆقی���و نامێنێ���ت دۆخه‌كه‌ دێته‌و‌ه‬ ‫حاڵه‌تی ئاسایی خۆی‪.‬‬

‫له‌سلێمانی دروست بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌كاتێكدا س���لێمانی نه‌وت‌و‬ ‫غازێك���ی زۆری هه‌ی��� ‌ه ده‌توانێت خۆی‬ ‫بژێنێت ئه‌گه‌ر المه‌ركه‌زی وه‌ربگرێت؟‬ ‫شێخ سه‌عد حه‌سه‌ن‪ :‬نه‌خێر‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫كاتێك باس���ی ن���ه‌وت ده‌كه‌ین ئه‌گه‌ر‬ ‫نه‌وتیش���ی زۆربێت ساڵه‌های ده‌وێت تا‬ ‫ئه‌و نه‌وته‌ی له‌ژێر خاكی سلێمانی دێت ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌بێت بڵێین سلێمانی چه‌ندی‬ ‫داه���ات هه‌ی ‌ه چه‌ن���د خه‌رجی‪ ،‬داهاتی‬ ‫ناوخۆیی سلێمانی ڕه‌نگه‌ به‌شی بودجی‬ ‫به‌كاربردن بكات ئه‌ی موچه‌ی خه‌ڵك‪،‬‬ ‫ئێستا به‌س باسی موچه‌ ده‌كرێت به‌اڵم‬ ‫واڵت پێویستی به‌ژێرخانی ئابوری هه‌یه‌‪،‬‬ ‫سلێمانی ئه‌گه‌ر موچه‌كه‌ی له‌شوێنێكی‬ ‫ت���ره‌وه‌ بۆ بهێنیت داهاته‌كه‌ی به‌ش���ی‬ ‫بودج���ه‌ی ناوخ���ۆی ده‌كات به‌اڵم تۆ‬ ‫ئه‌گه‌ر داهاته‌كه‌ت بۆ خۆت خه‌رج بكه‌ین‬ ‫شوێنی تر چۆن موچه‌ت بداتێ‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬زۆر باسی ئه‌وه‌ ده‌كرێت ئێو‌ه‬ ‫بازاڕتان قۆرخكردوه‌؟‬ ‫ش���ێخ س���ه‌عد حه‌س���ه‌ن‪ :‬دوج���ۆر‬ ‫قۆرخكاری هه‌یه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان قۆرخكاریی‪،‬‬ ‫دوه‌میان قۆرخكاری له‌رێگه‌ی كیبركێو‌ه‬ ‫وات���ه‌ م���ن كارێك ده‌ك���ه‌م به‌دۆالرێك‬ ‫ئه‌نجامێكی باش���تر ئه‌ده‌م به‌ده‌سته‌و‌ه‬ ‫تۆش ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌یت به‌دۆالرونیوێك‬ ‫نه‌تیجه‌كه‌ت وه‌كو ئه‌وه‌ی من نی ‌ه له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ كه‌س���ی یه‌ك���ه‌م كۆنترۆڵی بازاڕ‬ ‫ده‌كات ئه‌ویتری���ان پێ���ی ناكرێت‪ ،‬تۆ‬

‫قه‌یوان موڵكی‬ ‫یه‌كێتی نیه‌و‬ ‫شه‌راكه‌تمان‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كێتی نیه‌‬

‫ئاوێن����ه‌‪ :‬زۆرجار گومان����ی ئه‌وه‌تان‬ ‫له‌س����ه‌ر دروس����ت ده‌كرێت كه‌ قه‌یوان‬ ‫موڵكی یه‌كێتیه‌؟‬ ‫شێخ سه‌عد حه‌سه‌ن‪ :‬قه‌یوان موڵكی‬ ‫یه‌كێت����ی نی����ه‌و ش����ه‌راكه‌تمان له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌كێتی نی����ه‌‪ ،‬به‌ڵك����و كۆمپانیایه‌كی‬ ‫كه‌رت����ی تایبه‌ت����ه‌ خێزانیه‌ س����ه‌ره‌تا‬ ‫به‌بازرگان����ی ئامێ����ری كاره‌بای����ی‬ ‫ده‌ستپێكردوه‌و پاشان كاری بیناسازی‌و‬ ‫كاتێكیش زانیومانه‌ كورد پێویس����تی‬ ‫به‌نه‌وت����ه‌ چوینه‌ته‌ ب����ازاڕی جیهانی‌و‬ ‫به‌رهەممان هێنا بۆ كوردستان كاتێك‬ ‫ئێمه‌ به‌نزینمان ئه‌هێنا بۆ كوردس����تان‬ ‫له‌ڕێگه‌ی سۆمۆش����ه‌وه‌ ب����ۆ عێراقمان‬ ‫ده‌برد كوردس����تان نه‌وت����ی نه‌بو كاری‬ ‫نه‌وت����ی نه‌ده‌كرد‪ ،‬كاتێكیش كه‌ نه‌وتی‬ ‫په‌یداكرد بۆ ئێمه‌ ئاسانتربو ئه‌و كاره‌‬ ‫بكه‌ین‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌م قه‌یرانه‌ تاچه‌ند كاریگه‌ری‬ ‫له‌سه‌ر ئێوه‌ هه‌بوه‌؟‬ ‫شێخ س����ه‌عد حه‌س����ه‌ن‪ :‬كاریگه‌ری‬ ‫له‌سه‌ر ئێمه‌هه‌بوه‌‪ ،‬چونكه‌ پڕۆژه‌كانی‬ ‫ئێمه‌ش بۆ خه‌ڵكه‌ ئه‌گه‌ر خه‌ڵك پاره‌ی‬ ‫نه‌بێت كاریگه‌ری له‌س����ه‌رمان ده‌بێت‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم هیچ پڕۆژه‌یه‌كمان نه‌وه‌س����تاوه‌‬ ‫چونكه‌ ئێمه‌ ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ش كارده‌كه‌ین‬ ‫قازانج����ی پ����ڕۆژه‌ی ده‌ره‌وه‌م����ان‬ ‫هێناوه‌ت����ه‌وه‌ كوردس����تان به‌ئومێدی‬ ‫باس���ی ئه‌وه‌ ده‌كه‌یت ئێمه‌ كۆنترۆڵی چاككردنی قه‌یرانه‌كه‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌ڕێژەش‬ ‫بازاڕمانك���ردوه له‌مه‌جال���ی ن���ه‌وت حسابی بكه‌ین زیانی له‌سه‌رو ‪%50‬مان‬ ‫ئیداره‌دانی نه‌وت له‌سلێمانی نی ‌ه به‌ڵكو له‌م قه‌یرانه‌دا كردوه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌ولێرو به‌مه‌زادی عه‌له‌نیش ده‌كرێت‬ ‫قه‌یوانیش یه‌كێك ‌ه له‌ ‪ 40‬كۆمپانیای تر‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌كو بازرگانێك پێش����بینی‬ ‫جاری واهه‌ی ‌ه ب���ۆ ئێمه‌ ده‌رده‌چێت بۆ چی ده‌كه‌یت بۆ ده‌وڵه‌تی كوردی؟‬ ‫ئه‌وانی تر ده‌رناچێت‪.‬‬ ‫شێخ سه‌عد حه‌سه‌ن‪ :‬من له‌گه‌ڵیدام‌و‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم ئێوه‌ تاك ‌ه كۆمپانیان ده‌ك����را ل����ه‌ ‪2016‬دا ده‌وڵه‌تی كوردی‬ ‫كه‌ پااڵوتگه‌تان وه‌رگرتو‌ه له‌سلێمانی؟ دورستبێت‌و شتێكی مەحاڵیش نیه‌‪.‬‬

‫"ته‌نها ڕاگرتنی دزییه‌كان ئه‌م دۆخه‌ چاك ده‌كات"‬

‫ئه‌و چاكسازییه‌ی حكومه‌ت ده‌یكات‪ ،‬به‌رژوه‌ندیه‌كانی یه‌كێتی‌و پارتی ناگرێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ به‌شێك له‌ئابوریناسان جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ ئه‌و رێكاره‌‬ ‫یاساییانه‌ی حكومه‌ت گرتویه‌تیه‌به‌ر‬ ‫هه‌نگاوه‌ به‌ره‌و چاكسازی‪ ،‬به‌اڵم به‌شێك‬ ‫له‌په‌رله‌مانتاران "ئه‌م كارانه‌ی حكومه‌ت‬ ‫ناونانێن چاكسازی‪ ،‬چونكه‌ هه‌رشتێك‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌ به‌رژوه‌ندی حیزبه‌كانی‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌وه‌ هه‌بوبێت ئه‌وان خۆیان‬ ‫لێپاراستوه‌"‪.‬‬ ‫فرسه‌ت سۆفی یه‌كێك له‌به‌شداربوه‌كانی‬ ‫ۆركش����ۆپه‌كه‌ی حكومه‌ت تاك����ه‌ ئومێدو‬ ‫هیوای����ه‌ك له‌و كاره‌ی حكومه‌ت ده‌یبینێت‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ك����ه‌ حكومه‌ت گه‌یش����توه‌ته‌ ئه‌و‬ ‫بڕوای����ه‌ی ده‌س����ت بۆ چاكس����ازی ده‌بات‬ ‫له‌س����ێكته‌ره‌كان‪ ،‬وت����ی "ۆركش����ۆپه‌كه‌‬ ‫كارێك����ی ڕاویژكاری بو بۆ ئه‌وه‌ی س����ود‬ ‫له‌پێش����نیاره‌كان وه‌ربگرێت له‌چاكسازی‬ ‫حكومه‌تدا"‪.‬‬ ‫حكومه‌ت����ی هه‌رێم����ی كوردس����تان‬ ‫ل����ه‌م دوایی����ه‌دا چه‌ند بڕیارێك����ی به‌ناوی‬ ‫چاكس����ازییه‌وه‌ ده‌ركرد ك����ه‌ دیارترینیان‬ ‫دروس����تكردنی بۆردێكی سه‌رپه‌رشتی بو‬ ‫بۆ كه‌رتی نه‌وت‌و نه‌دانی هیچ پرۆسه‌یه‌كی‬

‫نه‌وت به‌شێوه‌ی ڕاسته‌وخۆ به‌كۆمپانیاكان‪،‬‬ ‫ه����اوكات كه‌مكردن����ه‌وه‌ی خه‌رجی����ه‌‬ ‫ناپێویس����ته‌كان‌و زیادكردن����ی داهات‪ ،‬كه‌‬ ‫قوباد تاڵه‌بانی جێگری سه‌رۆكی حكومه‌ت‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران ئاماژه‌ی‬ ‫پێكردو وتی " ئه‌‌گ����ه‌ر نرخی‌ نه‌وت وه‌ك‬ ‫خ����ۆی‌ بمێنێت����ه‌وه‌و خه‌رجییه‌كانی����ش‬ ‫وه‌ك خۆی����ان بمێننه‌وه‌‪ ،‬ب����اری‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان هێشتا قورستریش ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێویسته‌ ده‌ستپێوه‌گرتن‌و ته‌قه‌شوف‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬

‫نه‌بردوه‌ كه‌ زیان له‌حیزبه‌كان بدات‪.‬‬ ‫س����ۆران عومه‌ر ئه‌ندامی لیژنه‌ی دارایی‬ ‫په‌رله‌مان����ی كوردس����تان پێیوای����ه‌ ب����ه‌م‬ ‫دۆخه‌شه‌وه‌ هه‌رێمی كوردستان ده‌توانێت‬ ‫چاره‌سه‌ری ئه‌ودۆخه‌ بكات به‌و مه‌رجه‌ی‬ ‫دزی نه‌كه‌ن پێیوایه‌ "ئه‌و دزیانه‌ی حیزب‬ ‫ده‌یكات‌ ه����ه‌ر ئه‌وپارانه‌‌ بگه‌ڕێنه‌و‌ه ژیانی‬ ‫حه‌ڵكی پێ چاكده‌بێت‪ ،‬ئه‌و چاكسازیانه‌ی‬ ‫ده‌كرێ����ن ش����كڵین‌و كه‌مكردن����ه‌وه‌ی‬ ‫زیاده‌خه‌رجین"‪.‬‬

‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی لیژن����ه‌ی دارایی جه‌خت‬ ‫فرسه‌ت سۆفی كه‌ هاوكات په‌رله‌مانتاری‬ ‫پارتیه‌ له‌په‌رله‌مانی كوردستان ئه‌وه‌ی بۆ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش����ده‌كاته‌وه‌ چاكسازیه‌كانی‬ ‫ئاوێنه‌ ڕونكرده‌وه‌و حكومه‌ت به‌وداهاته‌ی حكوم����ه‌ت حیزب ناگرێته‌وه‌ بۆیه‌ ده‌توانن‬ ‫هه‌یه‌ت����ی‌و له‌نه‌وته‌وه ده‌س����تی ده‌كه‌وێت‌ ڕۆژنام����ه‌ی ڕه‌نگاوڕه‌نگ����ی پێده‌ربك���� ‌هن‌و‬ ‫ده‌بێ����ت هه‌وڵب����دات نه‌كه‌وێت‌و شكس����ت كه‌ناڵ����ی فول ئێ����چ دی پ����ێ زیادبكه‌ن‬ ‫نه‌هێنێت‪ ،‬وتی "به‌م دۆخه‌وه‌ ئه‌وه‌ گرنگه‌ چونكه‌ به‌شێكی زۆری پاره‌ی گومرگه‌كان‬ ‫ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ ب����ۆ حیزب����ه‌كان‌و ده‌ڵێت "‬ ‫خۆمان بگرین تا به‌الیه‌كدا ده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫ئه‌وان نه‌ك ده‌س����ت بۆ ئه‌و شتانه‌ نابه‌ن‬ ‫كه‌س به‌و دوعایه‌ ناڵێت ئامین كه‌ ئێسته‌ ك����ه‌ په‌یوه‌ندیی����ان به‌حكومه‌ت����ه‌وه‌ نیه‌‪،‬‬ ‫حكومه‌ت بۆ چاكس����ازی ده‌یكات‌و بڕیار‌ه به‌ڵكو دێن ده‌ست بۆ قوتی فه‌قیرو هه‌ژار‬ ‫ده‌ستیان بۆ به‌رێت‪ ،‬چونكه‌ ڕای به‌شێك ده‌به‌ن ك����ه‌ ناچاریانكردوه‌ به‌و ش����ێوه‌یه‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانتاران ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌م قه‌یرانه‌وه‌ دامه‌زرێت"‪.‬‬ ‫حكوم����ه‌ت هیچی پێناكرێت‌و ته‌نانه‌ت ئه‌و‬ ‫ڕای فراكسیۆنی گۆڕان ئه‌وه‌یه‌ ئه‌وشته‌ی‬ ‫چاكس����ازیانه‌ی ده‌یانكات له‌سه‌ر حسابی‬ ‫خه‌ڵكی ڕه‌شوڕوته‌و ده‌ستی بۆ هیچ شتێك حكومه‌ت ناویناوه‌ چاكس����ازی كۆمه‌ڵێك‬

‫ڕێوش����وێنی كارگێڕی نایاس����اییه‌ ئێستا‬ ‫حكومه‌ت ده‌یه‌وێت ڕاستی بكاته‌وه‪ ‌،‬بۆی ‌ه‬ ‫بڕوای وانیه‌ "حكومه‌ت به‌م چاكس����ازیه‌وه‌‬ ‫بگاته‌ خاڵێكی دیاریكراو"‪.‬‬ ‫به‌هار مه‌حمود په‌رله‌مانتاری بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گ����ۆڕان له‌په‌رله‌مان����ی كوردس����تان ئه‌وه‬ ‫ڕونده‌كاته‌وه‌ كه‌ چاكس����ازی ڕاس����ته‌قینه‌‬ ‫له‌مه‌له‌ف����ی ن����ه‌وت‌و خاڵه‌ س����نوریه‌كان‌و‬ ‫بندیواره‌كاندای����ه‌ ك����ه‌ حكوم����ه‌ت خۆی‬ ‫له‌قه‌ره‌ی ن����ادات‌و ده‌ڵێت "حكومه‌ت باش‬ ‫ده‌زانێت چاكسازی پێویستی به‌په‌رله‌مان‌و‬ ‫ده‌ركردنی پڕۆژه‌یاسا هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌مانه‌ی‬ ‫حكومه‌ت ده‌یكات ئه‌نجامی نابێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و هاوكات جێگری س����ه‌رۆكی لیژنه‌ی‬ ‫یاسایی په‌رله‌مانی كوردستانه هیچ گومانی‬ ‫نیه‌ له‌وه‌ی ئه‌م حكومه‌ته‌ فه‌شه‌لی هێناوه‌و‬ ‫له‌‌هه‌ڵوه‌ش����اندنه‌وه‌ی ڕانه‌گه‌یه‌نراودای����ه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "له‌چاكسازی ڕاسته‌قینه‌دا ده‌بێت‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌و به‌رپرس����ه‌ نابەرپرسه‌‬ ‫حیزبیانه‌ بدرێت كه‌ هۆكاری ئه‌م دۆخه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌گه‌ر سیاسیه‌تێكی باش هه‌بوایه‌‬ ‫نه‌ده‌گه‌یشتینه‌ ئه‌م دۆخه‌ی ئێستا"‪.‬‬ ‫به‌ش����ێك لەئابوریناس����انیش ه����اوڕان‬ ‫له‌س����ه‌رئه‌وه‌ی ئه‌مانه‌ی حكومه‌ت به‌ناوی‬ ‫چاكس����ازییه‌وه‌ ده‌یان����كات "ڕێوش����وێنی‬

‫ئیدارین‪ ،‬به‌اڵم گرنگن بۆ چاكسازی‌و چونه‌‬ ‫ناو پرۆسه‌ی چاكسازییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫د‪.‬خالی����د حه‌یده‌ر خاوه‌ن����ی بڕوانامه‌ی‬ ‫دكتۆرا له‌ئابوری ڕایوای����ه‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫خه‌رجیه‌كان هه‌نگاونانه‌ به‌ره‌وه‌ چاكسازی‬ ‫ده‌ڵێت "چاكسازی پێویستی به‌گرتنه‌به‌ری‬ ‫ڕێوشوێنی ئیداری هه‌یه‌ كه‌ بگیرێته‌به‌ر"‪.‬‬ ‫هاوكات ئه‌و ئابوریناسه‌ چاكسازیه‌كه‌ی‬ ‫حكوم����ه‌ت ناوده‌نێت چاكس����ازی كاتی‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت " ئه‌وه‌ی چاكس����ازی هه‌میشه‌ییه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی����ه كه‌ چاكس����ازی له‌كه‌رتی بانكی‌و‬ ‫پێكهاته‌ی ئابوری بكه‌ین كه‌ به‌ره‌و نه‌وت‬ ‫ڕۆش����توه‌و ئێس����تا ‪%95‬ی داهاتی هه‌رێم‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و كه‌رته‌یه‌"‪.‬‬ ‫هه‌م����و رێگاكانی چاكس����ازی ده‌چنه‌و‌ه‬ ‫س����ه‌ر ئه‌و رێگایه‌ی كه‌ حكومه‌ت ده‌ست‬ ‫بۆ كۆمه‌ڵێك دۆس����یه‌ به‌رێت‌ ش����اده‌ماری‬ ‫ژیانی ئاب����وری یه‌كێتی‌و پارتین كه‌ خۆی‬ ‫له‌كه‌رتی (نه‌وت‌و خاڵه‌ سنوریه‌كان‌و چه‌ند‬ ‫بڕگه‌یه‌كی تری ئابوری‌) ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫كه‌س به‌چاكس����ازیه‌كه‌ی حكومه‌ت ناڵێت‬ ‫چاكس����ازی تا ده‌س����ت بۆ ئه‌و دۆسیانه‌‬ ‫نه‌بات‌و له‌ژێر چنگی ئه‌و دو حیزبه‌ ده‌ریان‬ ‫نه‌كات وه‌ك����و په‌رله‌مانت����اران جه‌ختیان‬ ‫لێكرده‌وه‪‌.‬‬

‫ئه‌و چاکسازییه‌ی‬ ‫حکومه‌ت ده‌یکات‬ ‫ئه‌نجامی نابێت!‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫ئیجه‌‪ ..‬گه‌وره‌ترین گۆڕستان ‌ی په‌نابه‌ران‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫رۆژ نییه‌ په‌نابه‌رانی‌ كوردو سوری‌‌و‬ ‫ئه‌فغانی‌‌و ئێران ‌ی چاره‌نوسی‌ خۆیان‬ ‫نه‌ده‌نه‌ ده‌ست شه‌پۆله‌ توش‌و هاره‌كانی‌‬ ‫ده‌ریای‌ ئیجه‌‌و به‌هیوای‌ گه‌یشتنه‌ ئه‌وروپا‌و‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ی‌ ژیانێكی‌ نوێ‌ بپه‌ڕنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زۆرجار روبه‌روی‌ مه‌رگ‌و خنكان ده‌بنه‌وه‌و‬ ‫به‌شێكیشیان ئیجه‌ ده‌بێته‌ گۆڕستان‌و دوا‬ ‫مه‌نز ‌ڵ بۆیان‪.‬‬ ‫رێ����ژوان ئیس����ماعیل‪ ،‬گه‌نجێكی‌ ته‌مه‌ن‪21‬‬ ‫س����اڵه‌و به‌مدواییه‌ دوای‌ هه‌زار ده‌رده‌سه‌ری‌‌و‬ ‫چنگه‌ك����ڕێ‌ وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت گه‌یش����توه‌ته‌‬ ‫ئه‌ڵمانی����ا‪ ،‬ئ����ه‌و ك����ه‌ باس����ی‌ ئ����ه‌و رێگ����ه‌‬ ‫دورودرێ����ژه‌ ده‌كات پێیدا تێپه‌ڕی‌‪ ،‬په‌ڕینه‌وه‌‬ ‫به‌ده‌ریای‌ ئیجه‌دا له‌توركی����اوه‌ به‌ره‌و یۆنان‬ ‫به‌ناخۆشترین‌و مه‌ترسیدارترین قۆناغی‌ بڕینی‌‬ ‫ئه‌م رێگ ‌ه ناوده‌بات‪.‬‬ ‫رێ����ژوان ب����اس ل����ه‌و‌ه ده‌كات ك����ه‌ دوای‌‬ ‫رێكه‌وتن له‌گه‌ڵ‌ قاچاغچییه‌كدا له‌ئه‌سته‌نبوڵ‪،‬‬ ‫ئێواره‌یه‌ك سواری‌ دۆڵمشێكی‌ كردون‌و به‌ره‌و‬ ‫قه‌راغ ده‌ریای‌ ئیج����ه‌ به‌ڕێكه‌وتون‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"دوای‌ دابه‌زین����ی‌ نه‌ف����ه‌ره‌كان‪ ،‬بۆ ماوه‌یه‌ك‬ ‫به‌پێ‌ رۆیش����تین تا گه‌یشتینه‌ سه‌ر ده‌ریاكه‌‪،‬‬ ‫له‌قه‌راغ ده‌ریاكه‌دا دو به‌له‌می‌ مه‌تاتی‌ ئاماده‌‬ ‫كرابون‪ ،‬یه‌كێكیان ‪ 25‬نه‌فه‌رو ئه‌ویتریش����یان‬ ‫‪ 23‬نه‌فه‌ری‌ تێخراو بۆ راگرتنی‌ هاوسه‌نگیشی‌‬ ‫چه‌ند جارێك شوێنی‌ نه‌فه‌ره‌كان ئاڵوگۆڕیان‬ ‫پێكرا"‪.‬‬ ‫ناوب����راو باس ل����ه‌و‌ه ده‌كات كه‌ به‌ش����ێك‬ ‫له‌نه‌فه‌ره‌كانی‌ ن����او به‌له‌مه‌كه‌یان كه‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 10‬كه‌س ده‌ب����ون ژن‌و منداڵ‌ بون‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"كه‌ س����واری‌ به‌له‌مه‌كه‌ بوی����ن ده‌ریا هاژه‌ی‌‬ ‫ده‌ه����ات‪ ،‬ت����ا ب����ه‌ره‌و ناوه‌ڕاس����تی‌ ده‌ریاكه‌‬ ‫ده‌چوین ش����ه‌پۆله‌كان زیاتر ب����ه‌رزو نزمیان‬ ‫ده‌كردینه‌وه‌‪ ،‬له‌ناوه‌ڕاستی‌ ده‌ریادا وامانزانی‌‬ ‫ئیتر ته‌واو كۆتایی‌ به‌ژیانمان هات‪ ،‬شه‌پۆلی‌‬ ‫ده‌ری����ا ئه‌وه‌نده‌ به‌رزبۆوه‌ ك����ه‌ هه‌رچی‌ ژن‌و‬ ‫مناڵه‌ كه‌وتنه‌ زریكه‌و شین‌و گریان‪ ،‬هاواریان‬ ‫لێبه‌رزبۆوه‌"‬ ‫رێژوان باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌و ش����ه‌وه‌دا‬ ‫ب����ۆ بڕین���� ‌ی ‪ 15‬كیلۆمه‌تری‌ نێ����وان توركیا‌و‬ ‫دورگه‌یه‌ك����ی‌ یۆنان����ی‌ به‌ن����اوی‌ متینی����ن ‪2‬‬ ‫كاتژمێر‌و نیو به‌س����ه‌ر ئه‌و به‌له‌مه‌ مه‌تاتیه‌وه‌‬ ‫بون‪ ،‬پ����ڕ مه‌رگه‌س����اتترین‌و ترس����ناكترین‬ ‫س����اته‌وه‌ختی‌ ژیانی‌ بوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئێستاش‬ ‫كه‌ بیر له‌شه‌پۆل‌و هاژه‌ی‌ ئه‌و ده‌ریا ترسناكه‌‬ ‫ده‌كه‌مه‌وه‌ س����ه‌یرم به‌و ریسك كردنه‌ دێت‌و‬ ‫نازانم چۆن له‌چاره‌نوس����ێكی‌ ره‌ش رزگارمان‬ ‫بو"‪.‬‬ ‫كۆچك����ردن به‌قاچ����اغ‪ ،‬س����ااڵنێكی‌ زۆره‌‬ ‫بازرگانییه‌كی‌ باوه‌ له‌كوردستان‌و ئه‌و واڵتانه‌ی‌‬ ‫كه‌ گه‌نجه‌كانی‌ به‌دوای‌ ده‌روازه‌یه‌كدا ده‌گه‌ڕێن‬ ‫بۆ هه‌اڵتن له‌واڵته‌كانی‌ خۆیان به‌هۆی‌ ناله‌باری‌‬ ‫هه‌لومه‌رجی‌ سیاسی‌‌و ئابوری‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان����ه‌ی‌ له‌كوردس����تانه‌وه‌ ب����ه‌ره‌و ئه‌وروپا‬ ‫به‌قاچاغ كۆچده‌كه‌ن‪ ،‬له‌توركیاوه‌ دو رێگه‌یان‬ ‫له‌به‌رده‌مدای����ه‌ بۆ گه‌یش����تنه‌ ئامانج‪ :‬رێگه‌ی‌‬ ‫وش����كانی‌ كه‌ بولگاریایه‌و رێگ����ه‌ی‌ ده‌ریایی‌‬ ‫ك����ه‌ یۆنانه‌‪ ،‬په‌ڕین����ه‌وه‌ له‌ڕێگ����ه‌ی‌ ده‌ریای‌‬ ‫ئیج����ه‌وه‌ له‌توركیاوه‌ بۆ یۆن����ان هه‌رزانترین‌و‬ ‫له‌هه‌مانكاتیشدا مه‌ترسیدارترین رێگه‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫هه‌ر نه‌ف����ه‌ر‌ه ‌ی بۆ په‌ڕین����ه‌وه‌ ‪ 1000‬دۆالر تا‬

‫ ‬

‫ ‬ ‫ ‬

‫دوعا ئه‌كه‌م هیچ كه‌سێك‬ ‫ئه‌و رێگه‌یه‌ نه‌گرێته‌به‌ر‬ ‫من تا به‌چاوی‌ خۆم‬ ‫نه‌مدی‌ نه‌مزانی‌ چ‬ ‫ریسككردنێكه‌ به‌ژیانی‌‬ ‫خۆم‌و منداڵه‌كانیشم‬ ‫ئێستاش كه‌ بیر له‌و‬ ‫به‌له‌مه‌ مه‌تاتی‌‌و ده‌ریا‌و‬ ‫شه‌پۆالنه‌ی‌ ئیجه‌‬ ‫ده‌كه‌مه‌وه‌ موچوڕكم‬ ‫پیادێت‬ ‫‪ 1500‬دۆالر ده‌دات به‌قاچاغچی‌‪ .‬له‌ماوه‌ی‌ سێ‌‬ ‫س����اڵی‌ رابردودا‪ ،‬ئیجه‌ بوه‌ته‌ گۆڕس����تانێك ‌ی‬ ‫گ����ه‌وره‌ بۆ هه‌زاران گه‌نجی‌ كوردو س����وریی‌‌و‬ ‫عێراقی‌‌و ئه‌فغانی‌‪.‬‬ ‫س����یروان ك ‌ه گه‌نجێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 29‬ساڵه‌و‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ ده‌ری����ای‌ ئیجه‌وه‌ له‌توركیاوه‌ به‌ره‌و‬ ‫یۆن����ان په‌ڕیوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ به‌ش����ێكی‌ زۆری‌ كۆچبه‌رانی‌ كوردس����تان‬ ‫سه‌ڕه‌رای‌ مه‌ترسی‌‌و مه‌رگ‌و خنكانی‌ رۆژانه‌ی‌‬ ‫كۆچبه‌ران له‌م ده‌ریایه‌دا به‌ره‌و ئه‌وروپا كۆچ‬ ‫ده‌كه‌ن چونكه‌ زۆر كه‌می‌ تێده‌چێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"شه‌پۆلی‌ ده‌ریاكه‌‌و قه‌ره‌باڵغی‌ ناو به‌له‌مه‌كه‌و‬ ‫خراپی‌ كوالێت����ی‌ به‌له‌مه‌كه‌ بۆ په‌ڕینه‌وه‌ زۆر‬ ‫مه‌ترسیدارن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "مه‌ترس����یه‌كی‌ ت����ر ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫زۆرب����ه‌ی قاچاغچییه‌كان نه‌فه‌ری‌ زۆر س����وار‬ ‫به‌له‌مه‌ك����ه‌ ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ پاره‌ی زیاتریان‬ ‫ده‌ستكه‌وێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش زیاتر ژیانی‌ كۆچبه‌ران‬ ‫ده‌خاته‌ مه‌ترسیه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و به‌له‌مه‌ ساده‌‬ ‫پالستیكیانه‌ زۆر به‌ئاسانی‌ وه‌رده‌گه‌ڕێن"‪.‬‬ ‫ناوبراو جه‌غت له‌وه‌ ده‌كات كه‌ كۆچ كردن‌و‬ ‫په‌ڕینه‌وه‌ له‌ده‌ریای‌ ئیجه‌ رێكردن نییه‌ به‌باخ‌و‬ ‫گوڵ����زاردا‪ ،‬به‌ڵكو ریس����ك كردن����ه‌ به‌ژیانی‌‬ ‫خۆت‌و خێزان‌و منداڵت به‌نێو ده‌ریای‌ توش‌و‬ ‫جه‌نگه‌ڵی‌ ترس����ناك‌و چه‌ش����تنی‌ تینویه‌تی‌‌و‬ ‫برس����یه‌تی‌‌و زۆرجاری����ش روب����ه‌رو بونه‌وه‌ی‌‬ ‫قاچاغچی‌‌و چه‌ته‌دا‪.‬‬ ‫په‌ڕین���ه‌وه‌ی‌ په‌نابه‌ر له‌ڕێگ���ه‌ی‌ ده‌ریای‌‬ ‫ئیج���ه‌وه‌‪ ،‬زیاتر له‌س���اڵی‌ ‪2010‬ه‌وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫قاچاغچییه‌كانه‌وه‌ گیراوه‌ته‌به‌ر‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌پێی‌ رێككه‌وتنی‌ نێوان ه���ه‌ردو ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫توركی���ا‌و یۆنان به‌رنامه‌ی���ه‌ك بۆ هه‌ڵگرتنی‌‬ ‫كۆی‌ مینه‌كانی‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌‌و نێوان سنوری‌‬ ‫ده‌ریایی‌ ئه‌و دو واڵت���ه‌ جێبه‌جێكرا‪ ،‬دورگه‌‬ ‫یۆنانیه‌كانی‌ ده‌ریای‌ ئیجه‌ یه‌كه‌م ویس���تگه‌ی‌‬ ‫روكردنه‌ ئه‌وروپ���ای‌ په‌نابه‌رانن‪ ،‬دورگه‌كانی‌‬ ‫لیرۆس‌و كوس‌و لیسبۆس‌و میتلین مه‌ودایه‌كی‌‬

‫ئیجە‬

‫بەرزان هەستیار‬ ‫‪2016/1/24‬‬

‫ماسیییەکانی" ئیجە" وەک من و تۆ بە کوردی قسە ئەکەن‪،‬‬ ‫ماسییەکانی "ئیجە" لە "عەلی مەردان " خاسرت مەقام ئەچڕن‪،‬‬ ‫ماسییەکانی" ئیجە" لە النکێکی تەڕدا‪....‬‬ ‫کۆرپەکامنان بە دەرسازەی شەپۆل شەتەک ئەدەن‪،‬‬ ‫ماسیییەکانی" ئیجە" لە دایکامن جوانرت برنجی کوردی لێئەنێن‪،‬‬

‫ده‌ریای ئیجه‌‬ ‫كه‌می ئاویی‌ له‌گه‌ڵ‌ سنوری‌ وشكانی‌ توركیادا‬ ‫جیای���ان ده‌كات���ه‌وه‌و قاچاغچیی���ه‌كان بۆ‬ ‫گواستنه‌وه‌ی‌ په‌نابه‌ران سودی‌ لێوه‌رده‌گرن‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ سه‌نته‌ری‌ كۆچی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ له‌یۆنان‬ ‫له‌هاوین���ی‌ رابردودا‪ ،‬رۆژان���ه‌ ‪ 5000‬كۆچبه‌ر‬ ‫له‌ده‌ریای‌ ئیجه‌ په‌ڕیونه‌ته‌وه‌‌و رویان له‌یۆنان‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫نه‌ش���میل یه‌كێكه‌ له‌و ژنان���ه‌ی‌ كه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫دو منداڵی���دا ئه‌و رێگه‌یه‌ی‌ بڕیوه‌و ئێس���تا‬ ‫له‌كه‌مپێك���ی‌ ئه‌ڵمانیای���ه‌‪ ،‬ئه‌و ب���اس له‌وه‌‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ كۆچك���ردن له‌ڕێگ���ه‌ی‌ ده‌ریای‌‬ ‫ئیجه‌وه‌‪ ،‬زیاتر له‌ش���اری‌ ئیزمیر‌و بادرۆمه‌وه‌‬ ‫ده‌س���تپێده‌كات‪ ،‬كه‌ ده‌كه‌ونه‌ سه‌ر سنوری‌‬ ‫ده‌ریای‌ ئیجه‌و رۆژئاوای‌ توركیاوه‌‌و ش���وێنی‌‬ ‫حه‌وانه‌وه‌ی‌ ده‌ی���ان قاچاغچین‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"دوع���ا ئه‌كه‌م هیچ كه‌س���ێك ئ���ه‌و رێگه‌یه‌‬ ‫نه‌گرێته‌ب���ه‌ر‪ ،‬من تا به‌چ���اوی‌ خۆم نه‌مدی‌‬ ‫نه‌مزان���ی‌ چ ریس���ككردنێكه‌ به‌ژیانی‌ خۆم‌و‬ ‫منداڵه‌كانیش���م‪ ،‬ئێستاش كه‌ بیر له‌و به‌له‌مه‌‬ ‫مه‌تاتی‌‌و ده‌ریا‌و شه‌پۆالنه‌ی‌ ئیجه‌ ده‌كه‌مه‌وه‌‬ ‫موچوڕكم پیادێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "كۆچك���ردن ب���ه‌م رێگه‌ی���ه‌دا‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌توان���ای‌ داراییه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫توانایه‌ك���ی‌ دارای���ی‌ زۆریان هه‌ی���ه‌ ده‌توانن‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ ئاسمانی‌‌و وشكانیه‌وه‌ به‌سه‌المه‌تی‌‬ ‫كۆچ بكه‌ن به‌یاس���ایی‌‌و به‌نایاس���ایی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی‌ پاره‌یه‌كی‌ كه‌می���ان پێیه‌ ناچارن‬ ‫رێگ���ه‌ی‌ ئیجه‌ بگرنه‌ب���ه‌رو قاچاغچییه‌ك دێ‌‬ ‫پاره‌كانیان لێده‌س���ه‌نێ‌‌و له‌ن���او به‌له‌مێكی‌‬ ‫مه‌تاتی‌و ده‌ریایه‌كی‌ توشدا بۆ چاره‌نوسێكی‌‬ ‫نادیار به‌جێیانده‌هێڵێ‌"‪.‬‬ ‫تراژیدی���ای‌ په‌نابه‌ران هه‌ر ب���ه‌وه‌ كۆتایی‌‬ ‫نایه‌ت كه‌ ده‌ریای‌ ئیجه‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ له‌ژیانیان‬ ‫بكات‪ ،‬به‌ڵكو قۆناغێك���ی‌ دیكه‌ی‌ نه‌هامه‌تی‌‬ ‫كۆچبه‌ران ئه‌وكاته‌ ده‌س���تپێده‌كات كه‌ دوای‌‬ ‫په‌ڕینه‌وه‌ له‌و ده‌ریایه‌‪ ،‬پێده‌نێنه‌ دورگه‌یه‌كی‌‬ ‫یۆنانه‌وه‌‪.‬‬

‫ده‌ریای‬ ‫ئیجه‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌لقه‌كانی ده‌ریای‬ ‫ناوه‌ڕاست‪ ،‬درێژییه‌كه‌ی‬ ‫‪٦٤٣.٥‬كم‌و پانییه‌كه‌ی‪٣٢٢‬كم‪،‬‬ ‫ئه‌كه‌وێته‌ نێوان نیمچه‌دورگه‌ی‬ ‫یۆنانی‌و ئه‌نادۆڵه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گات‬ ‫به‌ده‌ریای مه‌ڕمه‌ڕه‌ له‌ڕێگه‌ی‬ ‫گه‌روی ده‌رده‌نیله‌وه‌و به‌سه‌ر‬ ‫توركیاو یۆناندا ده‌ڕوانێت‪.‬‬ ‫به‌ئه‌رخه‌بیلی یۆنانی ناوده‌برێت‬ ‫كه‌ ده‌یان دورگه‌ی گه‌وره‌و بچوكی‬ ‫تێدا هه‌ڵكه‌وتوه‌و به‌جوانی‌و‬ ‫دیمه‌نی دڵڕفێنیان به‌ناوبانگن‌و‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی خودا ئه‌فسانه‌ییه‌كانی‬ ‫گریك بون‪.‬‬ ‫ده‌ریای ئیج ‌ه ‪ 33‬دورگه‌ی‬ ‫ئاوه‌دانی تیایه‌ له‌كۆی ‪170‬‬ ‫دورگه‌‪ ،‬له‌سه‌ده‌كانی پێش‬ ‫زاییندا‪ ،‬چه‌ندین شارستانیه‌تی‬ ‫گه‌وره‌ له‌كه‌ناره‌كانییدا‬ ‫هه‌ڵكه‌وتون‪ ،‬له‌وانه‌ مینوسیو‬ ‫كریت‪.‬‬

‫ماسییەکانی" ئیجە" لە باوکامن باشرت پشتێن و جەمەدانیی ئەبەسنت‪،‬‬ ‫ماسییەکانی "ئیجە" لە خوشکەکامنان قەشەنگرت قژ دادێنن‪،‬‬ ‫ماسییەکانی "ئیجە" لە براکامنان قۆشمەتر نوکتە ئەگێڕنەوە‪،‬‬ ‫ماسییەکانی" ئیجە" هەر زوو شارەزای هەموو دیالێکتە چاو تەڕەکامنان بوون‬ ‫ماسییەکانی" ئیجە" منەکی ڕۆحیان کردووین و‬ ‫لێامن نابنەوە‪ ،‬ماسییەکانی" ئیجە" !!!!‬ ‫***‬ ‫ ‬ ‫شەپۆلەکانی "ئیجە"‪ ،‬لە ئێمە جوانرت ڕەشبەڵەک گەرم ئەکەن‪،‬‬ ‫شەپۆلەکانی "ئیجە" ‪ ،‬بە تەسبیح و شەڕواڵێکەوە بێکاریی بەڕێئەکەن‪،‬‬ ‫شەپۆلەکانی "ئیجە"‪ ،‬ئۆتۆمبێل بەخێرایی دەئاژوون‪،‬‬

‫شەپۆلەکانی "ئیجە"‪ ،‬بۆ ئەوەی دیق نەکەن تا نیوەشەو ئەخۆنەوە‪،‬‬ ‫شەپۆلەکانی" ئیجە"‪ ،‬بەشی قاوەگرەوەیەک پارەیان الداوە ‪....‬‬ ‫پێیان بڵێ کوڕ و برا و مێردەکانیان کەی دێنەوە ‪،‬‬ ‫شەپۆلەکانی "ئیجە"‪ ،‬تازە فێربوون بێرتس بچنە کافرتیا‪،‬‬ ‫شەپۆلەکانی"ئیجە"‪ ،‬بۆنی مێخەکبەندەکانیان‪ ،‬پشتی عەتری شکاندووە‪،‬‬ ‫شەپۆلەکانی "ئیجە"‪،‬ئەوەندە تێکەاڵومان بوون‪ ،‬بەکوردی ئەڵێن بەخێربێن‬ ‫شەپۆلەکانی "ئیجە"‪،‬‬ ‫ئاخ‪ ،‬شەپۆلە حەرامزادەکانی "ئیجە"‪.....،‬‬ ‫هیچ دۆستایەتیی نافامن ‪.....،‬‬ ‫لەچاوترووکاندنێکا ‪ ،‬سەد خیانەمتان لێئەکەن !!!‬

‫‪9‬‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫ئه‌وه‌ی له‌زیندانی چاكسازی خۆیکوشت‬ ‫بكوژی زانیاری حاجی سه‌فه‌ر بو‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫له‌چه‌ند رۆژی‌ رابردودا‪ ،‬كه‌سێك‬ ‫له‌زیندانی چاكسازی گه‌ورانی سلێمانی‬ ‫خۆی كوشت‪ ،‬ئاوێنه‌ زانیویه‌تی‬ ‫مه‌ریوان حه‌سه‌ن بكوژی زانیاری‬ ‫حاجی به‌هادین برازای به‌كری حاجی‬ ‫سه‌فه‌ر بوه‌‪ ،‬چه‌ند جارێكیش هه‌وڵی‬ ‫خۆكوشتنی داوه‌‪ ،‬به‌وته‌ی‌ به‌رێوه‌به‌ری‬ ‫چاكسازی گه‌وران به‌هۆی په‌تی شت‬ ‫چنینه‌و‌ه خۆی خنكاندوه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫ی حاجی سه‌فه‌ریش ده‌ڵێن‬ ‫بنه‌ماڵه‌ ‌‬ ‫"له‌ رێی راگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌ زانیومان ‌ه ك ‌ه‬ ‫مه‌ریوان خۆی كوشتوه‌"‪.‬‬ ‫كوڕێكی هێمن‌و له‌سه‌رخۆ بوه‌‬ ‫شێركۆ عارف به‌ڕێوه‌به‌ری چاكسازی‬ ‫ی راگه‌یاند "مه‌ریوان‬ ‫گه‌وران به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫حه‌س���ه‌ن كه‌س���ێكی بێ كێش��� ‌ه بوه‌‪،‬‬ ‫ی نه‌بوه‌و ئال���ود‌ه نه‌بو‌ه‬ ‫قه‌ت كێش���ه‌ ‌‬ ‫به‌ماده‌ی‌ هۆشبه‌ره‌وه‌‪ ،‬له‌زینداندا ئه‌گه‌ر‬ ‫زیندانییه‌ك ببه‌یت بۆ ش���وێنێكی ترو‬ ‫ی خۆكوژی‬ ‫بیگوازیته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا هه‌ڕه‌شه‌ ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬دی���اره‌ ئه‌گ���ه‌ر مه‌ریوان ئه‌و‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌ی كردبێت ته‌نی���ا بۆ ئه‌و‬ ‫مه‌به‌سته‌ بوه‌‪ ،‬هیچ كاتێك توێژه‌ره‌كان‬ ‫نه‌هاتونه‌ت ‌ه الی من‌و بڵێین كێشه‌یه‌كی‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬پێشتریش نه‌مبیستو‌ه ك ‌ه باسی‬ ‫خۆكوش���تن بكات‪ ،‬مه‌ری���وان یه‌كێك‬ ‫بو‌ه ل ‌ه كارمه‌ندی هێزه‌كانی "س���وات"‪،‬‬ ‫ی ده‌ست ئاوێن ‌ه‬ ‫به‌پێی ئه‌و زانیارییان ‌ه ‌‬ ‫كه‌وت���وه‌‪ ،‬كورێكی له‌س���ه‌رخۆو هێمن‬

‫ئه‌گه‌ر بمانویستایه‌ توڵ ‌ه بكه‌ینه‌وه‌ ئه‌وا ده‌مانتوانی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێم ‌ه رێگای یاسامان به‌الو‌ه له‌هه‌مو رێگاكانی تر‬ ‫پێ باشتر بوه‌‬ ‫ی كاره‌ی پ���ێ ئه‌نجام���داوه‌‪ ،‬ئێس���تاش‬ ‫بوه‌‪ ،‬شه‌وی كاره‌ساته‌كه‌ش ك ‌ه ته‌قه‌ ‌‬ ‫ی ت���ه‌واو نه‌ك���راوه‌و الی‬ ‫كردو‌ه به‌ه���ۆی ده‌مه‌قاڵێیه‌كه‌وه‌ بوه‌و لێكۆڵین���ه‌وه‌ ‌‬ ‫فیشه‌كێكی ته‌قاندوه‌و به‌ر ملی زانیاری پۆلیس��� ‌ه ك ‌ه كاری توێ���كاری ده‌كات‌و‬ ‫لێكۆڵینه‌و‌ه له‌ته‌واوی روداوه‌كه‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫حاجی سه‌فه‌ر كه‌وتوه‌و مردوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫هیچ كاتێك كه‌س���ێك نه‌چوه‌ت ‌ه بنكه‌ ‌‬ ‫ی پۆلیس‌و سكااڵ له‌سه‌ر ئه‌و كوڕه‌ تۆمار‬ ‫كاری ده‌ستی ده‌كردو بژێوی ماڵه‌وه‌ ‌‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫په‌یدا ده‌كرد‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری چاكس���ازی گه‌ورانی‬ ‫هیچ هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی لێنه‌كراوه‌‬ ‫س���لێمانی ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات "له‌نێو‬ ‫شێركۆ عارف س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫زیندانییه‌كان���دا بۆ ئه‌وه‌ی‌ بژێوی ماڵ‌و‬ ‫منداڵیان دابین بكه‌ن‪ ،‬كاری ده‌س���تی گوای ‌ه هه‌ڕه‌ش��� ‌ه له‌مه‌ری���وان كرابێت‪،‬‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬مه‌ریوانی���ش به‌ه���ۆی كاری ره‌تیده‌كات���ه‌و‌ه كه‌ هه‌ڕه‌ش��� ‌ه كرابێت‌و‬ ‫ی من ئ���اگادار بم‬ ‫ده‌س���تییه‌و‌ه بژێ���وی په‌ی���دا ده‌كرد‪ ،‬ده‌ڵێ���ت "ئه‌وه‌ن���د‌ه ‌‬ ‫خه‌ریك���ی كاری چنی���ن ب���و به‌هۆی هیچ هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌ك له‌و كوڕ‌ه نه‌كراوه‌و‬ ‫ی ده‌كرد‪ ،‬كاتێك هیچ به‌من نه‌وت���راوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫خورییه‌و‌ه ئ���ه‌و كاره‌ ‌‬ ‫بیس���تمان ك ‌ه خۆكوژیی���ه‌ك رویداوه‌‪ ،‬به‌چاكس���ازییه‌وه‌ نیه‌و ل���ه‌و زیندانه‌دا‬ ‫س���ه‌یرمان كرد مه‌ریوان ئه‌و خورییه‌ی هیچ���م ل���ێ نه‌بیستوه‌‪،‬كه‌س���ێك بو‌ه‬ ‫كردو‌ه به‌په‌ت‌و خ���ۆی پێ خنكاندوه‌‪ ،‬به‌رێنماییه‌كانی زیندانه‌وه‌ په‌یوه‌س���ت‬ ‫س���ودی له‌و خوریی���ه‌ وه‌رگرتوه‌و ئه‌و بوه‌و كێشه‌یه‌كی نه‌ناوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫باندێكی دزی‌‌و ده‌ستدرێژی‌ كردن‬ ‫له‌ئه‌زمه‌ڕو گۆیژه‌ سه‌رهه‌ڵده‌دات‬

‫توڵه‌ بكه‌ینه‌وه‌ ئه‌وا ده‌مانتوانی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێمه‌ رێگای یاس���امان به‌الوه‌ له‌هه‌مو‬ ‫رێگاكانی تر پێ باشتر بوه‌‪".‬‬

‫كوشتنی زانیار په‌یوه‌ندی به‌ به‌كری‬ ‫حاجی سه‌فه‌ره‌وه‌ نه‌بوه‌‬ ‫كه‌س���ێكی نزیك له‌بنه‌ماڵه‌ی حاجی‬ ‫س���ه‌فه‌ر به‌ئاوێنه‌ی‌ وت "ئه‌و شه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و روداوه‌ی‌ تێدا روی���دا‪ ،‬زانیار‬ ‫بۆ پیاس���ه‌ له‌گه‌ڵ براده‌رێکیدا ده‌بێت‪،‬‬ ‫براده‌ره‌ک���ه‌ی له‌گ���ه‌ڵ س���ه‌یاره‌یه‌كی‬ ‫ج���ۆری بیئێ���م ده‌بلی���و ده‌بێت���ه‌‬ ‫ده‌مه‌بۆڵه‌یان‪ ،‬دواتر مه‌ریوان حه‌سه‌ن‬ ‫كه‌ ئۆتۆمبێلی بیئێم���ی پێ بو‪ ،‬یه‌ك‬ ‫ناتوانین كۆنترۆڵیان بكه‌ین ‪...‬‬ ‫فیش���ه‌ك ده‌ته‌قێنێ���ت‌و به‌رملی زانیار‬ ‫كه‌موكوڕیمان هه‌یه‌‬ ‫ش���ێركۆ ع���ارف به‌رێوه‌ب���ه‌ری ده‌كه‌وێت‌و له‌وێ���دا ده‌مرێت‪ ،‬زانیار نه‌‬ ‫چاكسازی گه‌ورانی سلێمانی سه‌باره‌ت قس���ه‌ی كردوه‌و نه‌ دابه‌زیوه‌‪ ،‬له‌پێشی‬ ‫به‌رێگریكردن له‌خۆكوژی له‌ناو زینداندا س���ه‌یاره‌كه‌ دانیش���توه‌‪ ،‬ئ���ه‌و روداوه‌‬ ‫ده‌ڵێت " به‌داخه‌وه‌ ژماره‌ی توێژه‌رانی په‌یوه‌ندی به‌ژیانی سیاس���یی به‌كری‬ ‫چاكس���ازی‌و ده‌رونی له‌ن���او زینداندا حاجی سه‌فه‌ره‌وه‌ نه‌بوه‌‪ ،‬كاتێك زانیار‬ ‫هه‌ش���ت كه‌س���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش ژماره‌یه‌كی جوانه‌مه‌رگ ده‌بێت ملوانكه‌یه‌كی له‌ملدا‬ ‫زۆر كه‌مه‌ له‌چاو (‪ )1200‬س���زادراودا‪ ،‬بوه‌ ره‌سمی جه‌الل تاڵه‌بانی پێوه‌بوه‌‪،‬‬ ‫وه‌كو پێویس���ت ناتوانین ده‌ستبگرین ئه‌وكات���ه‌ ئێم���ه‌ له‌س���ه‌ر كه‌ناڵه‌كانی‬ ‫به‌سه‌ر ئه‌و حاڵه‌تانه‌دا‪ ،‬ئاشكراشه‌ كه‌ راگه‌یاندن وتمان هه‌ركه‌سێك پشتیوانی‬ ‫هه‌ركه‌سێك هاته‌ زیندان باری ده‌رونی له‌و كه‌یس���ه‌ ب���كات ده‌بێت���ه‌ دوژمنی‬ ‫ئێمه‌"‪.‬‬ ‫باش نابێت‪"،‬‬ ‫هاوكات كه‌سێكی نزیك له‌خانه‌واده‌ی‌‬ ‫سوڵحمان به‌مه‌رج كرد‬ ‫حاجی سه‌فه‌ر كه‌ پێی باش نه‌بو ناوی‬ ‫ده‌ڵێت "له‌دوای روداوه‌كه‌ كه‌سوكاری‬ ‫بهێنرێت چه‌ن���د زانیارییه‌ك له‌س���ه‌ر‬ ‫كوش���تن‌و كاتی سوڵحی نێوان ئه‌و دو ئه‌و دو كه‌س���ه‌ هاتن‪ ،‬به‌مه‌رجێك ئێمه‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌یه‌و چه‌ند باسێكی تری بۆ ئاوێنه‌ له‌خوێنی زانیار خۆش ده‌بین‌و ئه‌وانیش‬ ‫باس���كرد‪ ،‬ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر بمانویستایه‌ نابێ���ت به‌هی���چ جۆرێك بچ���ن به‌الی‬

‫كوڕه‌كانیان���دا‪ ،‬ئه‌وان قس���ه‌ی‌ خۆیان‬ ‫برده‌ سه‌ر‪ ،‬ئێمه‌ش كه‌یسه‌كه‌مان دایه‌‬ ‫ده‌س���ت یاس���او زیاتر به‌كری حاجی‬ ‫سه‌فه‌ر جه‌ختی له‌سه‌ر سه‌روه‌ری یاسا‬ ‫كرده‌وه‌و به‌قس���ه‌مانكرد‪ ،‬دوای زیاتر‬ ‫له‌ نۆ مانگ دادگا رێبازی خوشكه‌زای‬ ‫ش���ێخ جه‌عفه‌ری ئازاد كردو مه‌ریوانی‬ ‫به‌ زیندانی هه‌تا هه‌تایی سزادا"‪.‬‬ ‫هیچ هه‌ڕه‌شه‌یه‌كمان نه‌كردوه‌‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ خۆكوش���تنی مه‌ریوان‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌وكه‌یس���انه‌ی‌ له‌ناو زینداندا‬ ‫به‌ئالۆزی‌و ته‌موم���ژاوی ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌یان پرس���یار هه‌ڵده‌گرێت‪ ،‬ئایا ئه‌و‬ ‫كوڕه‌ بۆ خۆكوژی كردوه‌‪ ،‬پاڵنه‌ره‌كانی‬ ‫چین‪ ،‬كه‌سه‌كه‌ی‌ ناو بنه‌ماڵه‌ی‌ حاجی‬ ‫سه‌فه‌ر جه‌خت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫به‌هیچ جۆرێك هه‌ڕه‌ش���ه‌یان له‌و كوڕه‌‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬له‌نێ���و راگه‌یاندنه‌وه‌ ناویان‬ ‫بیس���توه‌و زانیویانه‌ خۆی كوش���توه‌‪،‬‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كات "ئێمه‌ بۆ هه‌ڕه‌شه‌ی‬ ‫لێبكه‌ین‪ ،‬ئه‌و سزای خۆی وه‌رگرتوه‌و‬ ‫ئێم���ه‌ش به‌س���زاكه‌ رازیبوی���ن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫هه‌م���و جۆره‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌ك له‌س���ه‌ر‬ ‫خۆمان ره‌تده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ده‌شڵێت "هیچ‬ ‫كێشه‌یه‌ك له‌نێوان ئێمه‌و ماڵی مه‌ریوان‬ ‫نه‌م���اوه‌‪ ،‬ده‌مانتوان���ی به‌ئاس���انترین‬ ‫شێوه‌ تۆڵه‌ی‌ خۆمان بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫ده‌رده‌س���ه‌ری زۆرمان چه‌شت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی یاسا س���ه‌روه‌ر بێت‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌یسه‌مان برده‌ به‌رده‌م یاسا تا قسه‌و‬ ‫ره‌فتارمان وه‌كو یه‌ك بێت"‪.‬‬

‫جێگر عه‌زیز به‌سێ چه‌قۆ كوژرا‬

‫برایه‌كی‌‪ :‬گومانمان هه‌ی ‌ه‬ ‫داعش براكه‌مانی له‌هه‌ولێر كوشتبێت‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫برایه‌كی‌ جێگر عه‌زیزی‌ هونه‌رمه‌ند‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌ره‌به‌یانێكی‌ هه‌فته‌ی رابردو به‌سێ‌‬ ‫چه‌قۆ له‌ماڵێكی‌ شاری‌ هه‌ولێردا كوژرا‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "خۆم‌و چوار برام پێشمه‌رگه‌ین‌و‬ ‫دژی داعش شه‌ڕده‌كه‌ین‪ ،‬گومانمان هه‌یه‌‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ی براكه‌مانی كوشت داعش‬ ‫بێت"‪.‬‬

‫شاخی گویژه‌‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫باندێكی مه‌ترسیدار له‌شاری سلێمانی‬ ‫دروست ده‌بێت‪ ،‬سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌نجامدان ‌‬ ‫ی‬ ‫دزی‌‪ ،‬ده‌ستدرێژی سێكسیش ده‌كه‌نه‌‬ ‫سه‌ر چه‌ند كچ‌و ژنێك‪.‬‬ ‫شه‌وان دره‌نگ ده‌چن‬ ‫به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌ی‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی‬ ‫تایبه‌ت له‌نێو دادگاو پۆلیسه‌وه‌ ده‌ست‬ ‫ئاوێن����ه‌ كه‌وتون باندێك����ی روتكردنه‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌چه‌ند كه‌س����ێك پێكهاتون‌و گروپ‬ ‫گروپن‪ ،‬ش����ه‌وانه‌ دره‌نگ ده‌چنه‌ س����ه‌ر‬ ‫ئه‌زمه‌ڕو گۆیژه‌‪ ،‬ئه‌و کوڕو کچ‌و خێزانانه‌ی‬ ‫ده‌چنه‌ ئه‌و شوێنه‌ هه‌ڵده‌كوتنه‌ سه‌ریان‪،‬‬ ‫دوای روتكردنه‌وه‌یان‌و لێسه‌ندنی پاره‌و‬ ‫مۆبایل‌و ئاڵتون‌و شتی گرانبه‌ها‪ ،‬هه‌وڵی‌‬ ‫ده‌س����تدرێژیكردنه‌ س����ه‌ر كچه‌كانی����ش‬ ‫ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ ئ����ه‌و زانیاریان����ه‌ تائێس����تا‬ ‫ده‌س����تدرێژی سێكس����ییان كردۆت����ه‌‬ ‫س����ه‌ر س����ێ كچ‪ ،‬یه‌كێك له‌و كچانه‌یان‬ ‫فرێداوه‌ته‌ خواره‌وه‌و بریندار بوه‌‪ ،‬پاش‬

‫ده‌س����تدرێژی‌ كردنه‌ س����ه‌ر دو ئافره‌تی‬ ‫تری����ش برینداریان ك����ردون‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئ����ازاری ئ����ه‌و پیاوانه‌ش����یان داوه‌ كه‌‬ ‫له‌گه‌ڵیان چون‪.‬‬ ‫ته‌نها ده‌ستدرێژی سێكسی نیه‌و‬ ‫دزییه‌كی زۆریان كردوه‌‬ ‫ئه‌و س����ه‌رچاوه‌یه‌ باسی له‌وه‌ كرد كه‌‬ ‫"ته‌نها ئه‌وانه‌ په‌الماری ئافره‌ت ناده‌ن‪،‬‬ ‫به‌ڵك����و چه‌ندی����ن جار پی����او و كوڕیان‬ ‫روتكردۆته‌وه‌و دزییان لێكردون‪ ،‬مۆبایل‌و‬ ‫پاره‌و ئاڵتونیان لێسه‌ندون‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌پێ سه‌رده‌كه‌ون یاخود‬ ‫به‌س����ه‌یاره‌ به‌رێگه‌ خۆڵه‌ك����ه‌دا ده‌چنه‌‬ ‫س����ه‌ره‌وه‌و كاری خۆیان ده‌كه‌ن‪ ،‬زیاتر‬ ‫له‌‪ 15‬جار دزییان كردوه‌ له‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌‬ ‫چونه‌ته‌ سه‌ر ئه‌زمه‌ڕو گۆیژه‌و تادره‌نگی‬ ‫ش����ه‌و ماونه‌ت����ه‌وه‌‪ ".‬جارێ����ك پۆلیس‌و‬ ‫پۆلیس����ی نه‌هێش����تنی تاوان تا یه‌كی‬ ‫شه‌و له‌و ش����وێنه‌ بون‪ ،‬به‌اڵم كه‌سیان‬ ‫ده‌س����تگیر نه‌كردو نه‌یاندۆزینه‌وه‌‪ ،‬دوای‬ ‫رۆیش����تنی پۆلیس چونه‌ ئه‌و ش����وێنه‌و‬ ‫كاره‌كه‌ی‌ خۆیان كرد"‪.‬‬

‫نۆ كه‌س گیراون‌و ئازاد كراون‬ ‫له‌س���اڵی ‪2015‬دا ژماره‌ی‌ ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م روداوانه‌ گیراون گه‌یشتونه‌ته‌‬ ‫نۆ ك���ه‌س‪ ،‬هه‌ندێك ته‌نه���ا گومانیان‬ ‫له‌سه‌ر بوه‌‪ ،‬دوای لێكۆڵینه‌وه‌و چونه‌‬ ‫ب���ه‌رده‌م دادوه‌ر‪ ،‬نزیك���ه‌ی‌ نۆ مانگ‬ ‫ده‌ستگیر كراون‪ ،‬به‌اڵم دواتر له‌رێی‬ ‫كه‌فاله‌ته‌وه‌ ئازاد كراون‪.‬‬ ‫مه‌ترسی هه‌ر ماو‌ه‬ ‫به‌پێ���ی وته‌ی‌ ئ���ه‌و س���ه‌رچاوه‌ی ‌ه‬ ‫تائێستاش مه‌ترسی هه‌رماوه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌وه‌ناچێ���ت بنه‌ب���ڕ بكرێ���ت‪ ،‬گۆیژه‌‬ ‫نه‌چۆته‌ ژێر كۆنتڕۆڵه‌وه‌‪ ،‬ناش���كرێت‬ ‫به‌درێژای���ی‌ ‪ 24‬كاتژمێ���ری‌ به‌رده‌وام‬ ‫پۆلیس له‌و شوێنه‌ دابنرێت‌و چاودێری‬ ‫بكرێت‪،‬تائێس���تاش بی���ر له‌دانان���ی‬ ‫بنكه‌یه‌كی پۆلیس نه‌كراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ زۆر هه‌وڵی���دا لێ���دوان‬ ‫له‌هه‌ریه‌ك له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی پۆلیسی‬ ‫سلێمانی‌و به‌ڕێوبه‌ری نه‌هێشتنی تاوان‬ ‫وه‌ربگرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم هیچ كامیان ئاماده‌‬ ‫نه‌بون قسه‌ له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌ بكه‌ن‪.‬‬

‫س���ۆران عه‌زی���ز ب���رای جێگ���ر‬ ‫له‌په‌یوه‌یوه‌ندییه‌ك���دا به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‬ ‫كه‌ جێگری برایان به‌مه‌به‌ستی‌ تۆماركردنی‬ ‫به‌رهه‌مێكی هونه‌ری چوبوه‌ ستۆدیۆیه‌كی‬ ‫ش���اری هه‌ولێ���ر‌و ل���ه‌دوای گه‌ڕانه‌وه‌یان‬ ‫له‌س���تۆدیۆ‪ ،‬یه‌كێك له‌هاوڕێكانی به‌ناوی‬ ‫په‌ی���ام داوای لێك���ردوه‌ كه‌ نابێت ش���ه‌و‬ ‫بڕۆنه‌وه‌ رانیه‌‌و پێیخۆش���ه‌ له‌ماڵی ناوبراو‬ ‫بمێننه‌وه‌‪ ،‬دواتر یه‌كێك له‌هاوڕێكانی په‌یام‬ ‫خۆی ده‌كات به‌ماڵیاندا‌و سوكایه‌تی به‌كاره‌‬ ‫هونه‌ریه‌كانی���ان ده‌كات‌و په‌الماری په‌یام‬ ‫ده‌دات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وتی "جێگر ته‌نها كوڕی ئێمه‌ نیه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو كوڕی‌ ئه‌م میلله‌ته‌یه‌‪ ،‬ئه‌و له‌س���ه‌ر‬ ‫كاره‌ هونه‌ریه‌كانی كوژراوه‌‌و كێشه‌و گرفتی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ هیچ كه‌سێكدا نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ته‌نها ئه‌وه‌ی ئێمه‌ گومانمان‬ ‫لێی هه‌بێت‌و دوژمنمان بێت داعشه‌ چونكه‌‬ ‫خۆم‌و چوار برام پێشمه‌رگه‌ین‌و دژی داعش‬ ‫شه‌ڕده‌كه‌ین‪ ،‬گومانمان هه‌یه‌ ئه‌و كه‌سه‌ی‬ ‫براكه‌مانی كوشتوه‌ سه‌ر به‌داعش بێت"‪.‬‬ ‫سۆران ئه‌وه‌شی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ دڵشادی‬ ‫به‌رنامه‌ی به‌زمی ب���ه‌زم‌و زه‌كه‌ریا‌و په‌یام‌و‬ ‫جێگر پێكه‌وه‌ بون كه‌ بكوژه‌كه‌ په‌الماری‬ ‫جێگ���ری‌ داوه‌‌و دوات���ر ناوبژی���ی كراون‌و‬ ‫بكوژه‌كه‌ چوه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "به‌اڵم‬ ‫له‌دره‌نگانێكی شه‌ودا بكوژه‌كه‌ ده‌چێته‌وه‌‬ ‫ماڵی په‌یام‌و په‌الماری جێگر ده‌دات‌و سێ‬ ‫چه‌قۆی لێده‌دات‪ ،‬كه‌ چه‌قۆیه‌كیان له‌سه‌ر‬ ‫دڵ���ی ده‌دات‌و دوات���ر دو چه‌قۆكه‌ی دیكه‌‬ ‫له‌ڕانی ده‌دات‪ ،‬جێگر فریای نه‌خۆش���خانه‌‬ ‫ناكه‌وێت‌و گیان له‌ده‌ست ده‌دات"‪.‬‬

‫كاتژمێر چواری‬ ‫به‌یانی هه‌واڵی‌‬ ‫گیانله‌ده‌ستدانی‬ ‫جێگرمان پێگه‌یشت‬

‫جێگر عه‌زیز‬ ‫وتیشی‌ "له‌كاتژمێر چواری به‌یانی هه‌واڵی‌‬ ‫گیانله‌ده‌ستدانی جێگرمان پێگه‌یشت"‪.‬‬ ‫پۆلیس���ی‌ پارێزگای‌ هه‌ولێر ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ تائێس���تا كه‌سوكاره‌كه‌ی جێگر‬ ‫عه‌زیز س���كااڵیان له‌س���ه‌ر ك���ه‌س تۆمار‬ ‫نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫هۆگر عه‌زیز وته‌بێژی پۆلیسی پارێزگای‬ ‫هه‌ولێر به‌لێدوانێكیدا بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫"لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ڕوداوه‌كه‌ كراوه‌‌و تاوانبارێك‬ ‫به‌ناوی (ح م) دانی به‌تاوانه‌كه‌یدا ناوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌كاتی ئه‌نجامدانی ڕوداوه‌كه‌دا‬ ‫تاوانبار سه‌رخۆش بوه‌و به‌پێی ماده‌ی ‪406‬‬

‫ده‌ستگیركراوه‌‌و ئێستا ده‌ستبه‌سه‌ره‌"‪.‬‬ ‫جێگ���ر عه‌زیز له‌ ‪ 1993/1/28‬له‌گوندی‬ ‫بێتواته‌ له‌دایك بوه‌‌و س���ێ خوشك‌و چوار‬ ‫برای هه‌یه‌‪ ،‬قۆناغی سه‌ره‌تایی‌و دواناوه‌ندی‬ ‫خوێندنی له‌ڕانیه‌ بوه‌‌و دواتر بۆ خوێندنی‬ ‫هون���ه‌ره‌ جوان���ه‌كان رو ده‌كاته‌ ش���اری‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ل���ه‌دوای ته‌واوكردنی په‌یمانگای‬ ‫هونه‌ره‌ جوانه‌كان‪ ،‬جارێكی دیكه‌ له‌كۆلێژی‬ ‫هون���ه‌ره‌ جوان���ه‌كان درێ���ژه‌ به‌خوێندن‬ ‫ده‌دات‌و ئه‌مس���اڵ‌ له‌دوه‌م س���اڵی كۆلێژی‬ ‫هونه‌ره‌جوان���ه‌كان ب���وه‌‪ ،‬جێگ���ر له‌‪1/19‬‬ ‫له‌گۆڕستانی رانیه‌ به‌خاك سپێردرا‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫ه‌ن فه‌رماند ‌ه خۆشه‌ویستی گه‌نجانه‌‬

‫‪11‬‬

‫"هه‌ندێك به‌رپرسی بااڵ داوایكردوه‌و بردومانه‌ بۆالی‌و وێنه‌ی له‌گه‌ڵ گرتوه‌"‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫ئه‌حمه‌د كوڕه‌داوێیی هیچی كه‌متر نیه‌‬ ‫له‌كه‌سایه‌تییه‌ سیاسییه‌كان‌و هونه‌رمه‌ندان‌و‬ ‫هه‌ر كه‌سێكی تر كه‌ هه‌واداری هه‌یه‌‪ ،‬بگره‌‬ ‫كوڕه‌داوێیی خۆشه‌ویستره‌ له‌سه‌ركرده‌‬ ‫سیاسییه‌كانی كوردستان‪ ،‬چونكه‌‬ ‫فه‌رمانده‌ كوڕه‌داوێیی خۆشی‌و خه‌نده‌و‬ ‫پێكه‌نین ده‌خاته‌ دڵمانه‌وه‌و سه‌ركرده‌‬ ‫سیاسییه‌كانیش هه‌م‌و غ ‌هم‌و مه‌راق‪.‬‬

‫ن له‌سه‌ر‬

‫ی ئه‌وتۆ‬ ‫اته‌وه‌ بۆ‬ ‫ه‌وه‌ ئێمه‌‬

‫ه‌ییه‌كانی‌‬ ‫ری‌ ئه‌م ‌ه‬ ‫محه‌مه‌د‬ ‫ه‌كه‌ وتی‌‬ ‫ۆ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫مرۆڤ و‬ ‫داوه‌كانی‬

‫ناو هۆڵی‬ ‫ه‌بینێته‌وه‌‬ ‫كۆمه‌ڵێ‬ ‫به‌كلتور‌و‬ ‫گر بكه‌ی‬ ‫یتر"‪.‬‬

‫فه‌رمانده‌ كوڕه‌داوێی كێیه‌؟‬ ‫ئه‌حمه‌د كوڕه‌داوێیی له‌دایكبوی س���اڵی‬ ‫(‪)1960‬ه‌و له‌گوندی كوڕه‌داوێ له‌دایك بوه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌منداڵییه‌وه‌ خولیای گۆرانی بوه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫براكه‌ی‌ ده‌ڵێت "به‌س���ه‌رراژه‌ندنه‌وه‌ خه‌وی‬ ‫لێده‌كه‌وت‪ ،‬له‌ته‌مه‌ن���ی منداڵیدا ته‌نه‌كه‌ی‌‬ ‫لێ���داوه‌و گۆرانی وتوه‌‪ ،‬تێك���ه‌اڵوی هه‌مو‬ ‫كه‌سێك بوه‌و هیچ جیاوازییه‌كی نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫چه‌ند جارێ���ك براوه‌ته‌ الی دكتۆرو مه‌ال‬ ‫چاره‌سه‌ری نه‌بوه‌‬ ‫س���تاری ب���رای فه‌رمان���ده‌ كوڕه‌داوێیی‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "له‌ دوای وه‌فاتی باوكم‬ ‫له‌س���ااڵنی هه‌شتاكان‪ ،‬له‌س���اڵی (‪-1988‬‬ ‫‪ )1989‬چه‌ن���د جارێ���ك بردمانه‌ ش���اری‬ ‫به‌غدا بۆ چاره‌س���ه‌ری پزیش���كی‪ ،‬له‌به‌غدا‬ ‫لیژنه‌ی‌ بااڵی بۆ گیراو هیچ چاره‌س���ه‌رێكی‬ ‫نه‌كرا‪ ،‬له‌س���اڵی (‪ )1991‬كاتێك دایكیشم‬ ‫وه‌فاتی كرد‪ ،‬له‌وكاته‌وه‌ ئه‌حمه‌د الی خۆم‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌و خۆم خزمه‌تی ده‌كه‌م‪ ،‬بۆ ماوه‌ی‌‬ ‫(‪ )29‬ساڵه‌ خۆم خزمه‌تی ده‌كه‌م‪ ،‬له‌ساڵی‬ ‫(‪ )1997‬بردم���ه‌ الی مه‌العه‌ل���ی كه‌ڵه‌ك‪،‬‬ ‫مه‌العه‌لی ده‌رمانی دایه‌ وتی ئه‌گه‌ر ئه‌حمه‌د‬ ‫ده‌ماری مێش���كی بێت ئه‌م چاره‌س���ه‌رانه‌‬ ‫دوای بیست رۆژ توشی نه‌خۆشی (عصاب)‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر جن له‌ له‌ش���یدا بێت به‌م‬ ‫چاره‌سه‌رانه‌ ورده‌ ورده‌ هێوری ده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫دوای (‪ )19‬رۆژ توشی نه‌خۆشی (عصاب)‬ ‫هات‪ ،‬مه‌ال عه‌لی وتی ده‌رمانه‌كانی مه‌ده‌نێ‬ ‫چونك���ه‌ جن���ی نی���ه‌و ده‌ماری مێش���كی‬

‫گیراوه‌"‪.‬‬ ‫له‌چوار برا من خزمه‌تی ده‌كه‌م‬ ‫س���تار س���ه‌باره‌ت به‌هه‌ڵس���وكه‌وتی‬ ‫ئه‌حمه‌دی برای ده‌ڵێ���ت "زۆرجار بێتاقه‌تم‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌م ماوه‌یه‌ چه‌ند كه‌س���ێك هاتن‬ ‫قس���ه‌یه‌كیان كرد‪ ،‬ئیتر توڕه‌ بو‪ ،‬من هه‌ر‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆش���ییه‌كانی ناژیم‪ ،‬به‌ڵكو له‌گه‌ڵ‬ ‫ناخۆشییه‌كانیش���ی ده‌ژیم‌و راهاتوم‪ ،‬كه‌س‬ ‫ئ���اگای له‌گوزه‌رانی من نیی���ه‌‪ ،‬چوار برای‬ ‫ت���رم هه‌ی���ه‌ به‌الیانه‌وه‌ ن���اوم‪ ،‬ته‌نها خۆم‬ ‫خزمه‌تی ده‌كه‌م‪ ،‬هه‌تا بمێنم له‌س���ه‌ر چاوم‬ ‫دایده‌نێم‪ ،‬جار هه‌یه‌ بێتاقه‌تم ده‌كات‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ش���تێكی دیار نه‌مێنێت‪ ،‬ده‌س���ت ده‌كات‬ ‫به‌جنێ���ودان‪ ،‬له‌منداڵه‌كان���م توڕه‌ ده‌بێت‪،‬‬ ‫جنێ���و به‌خێزانه‌ك���ه‌م ده‌دات‪ ،‬به‌اڵم وه‌كو‬ ‫لێدان لێدانی نییه‌و ده‌ست ناوه‌شێنێت"‪.‬‬ ‫كه‌س هاوكاری ناكات‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌م هه‌مو ناخۆش���ییانه‌‪ ،‬خه‌ڵك‬ ‫ه���ه‌ر باش���ه‌ جه‌ڵده‌ لێی نادات به‌ده‌س���ت‬ ‫ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌ بۆگه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬چه‌ندین گه‌نج‬ ‫هه‌یه‌ دڵیان به‌ئه‌حمه‌دی برام خۆش���ه‌‪ ،‬من‬ ‫ویستومه‌ حه‌زه‌كانی ئه‌حمه‌دو ئه‌و خه‌ڵكه‌‬ ‫ق���ۆرخ نه‌كه‌م‪ ،‬ك���ه‌س هاوكاری���م ناكات‪،‬‬ ‫خه‌ڵ���ك هه‌یه‌ پ���اره‌ ده‌دات به‌ئه‌حمه‌د من‬ ‫لێی وه‌رناگ���رم‪ ،‬ده‌غیله‌یه‌كم بۆ داناوه‌ پێم‬ ‫وتوه‌ ئه‌گه‌ر پاره‌كه‌ت پاشه‌كه‌وت نه‌كرد بۆ‬ ‫خۆت س���ه‌رفی بكه‌‪ )29( ،‬ساڵه‌ خه‌فه‌ت‬ ‫له‌ئه‌حمه‌د ده‌خۆم ئه‌بێت داهاتی بۆ من چی‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌بێت چاودێ���ری به‌رده‌وامی بكه‌م‪،‬‬ ‫له‌م زستانه‌دا ده‌بێت هه‌فته‌ی‌ دوجار ببرێته‌‬ ‫حه‌مام‪ ،‬وه‌ك منداڵ س���ه‌رو ریشی بۆ چاك‬ ‫ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری كارو په‌یجه‌كه‌ی‌‪ :‬فه‌رمانده‌‬ ‫گه‌وره‌و ئه‌زیزمانه‌‬ ‫وه‌س���تا فه‌رهاد كه‌ به‌ به‌ڕێوه‌به‌ری كارو‬ ‫په‌یج���ی فه‌رمان���ده‌ ئه‌حمه‌دكوڕه‌داوێی���ی‬ ‫ناس���راوه‌و بۆ هه‌مو شوێنه‌كان هامڕایه‌تی‌و‬ ‫له‌گه‌ڵیدایه‌‪ ،‬به‌ئاوێن���ه‌ی‌ وت "ته‌له‌فونێكی‬

‫زۆرم���ان بۆ دێت بۆ بینینی فه‌رمانده‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌هاواڵتی س���اده‌و هونه‌رمه‌ندو گۆرانیبێژو‬ ‫خاوه‌ن كافتریاكان‌و هه‌تا به‌رپرسانی بااڵو‬ ‫خه‌ڵكی ده‌وڵه‌مه‌ندو هه‌ژار‪ ،‬ئه‌و په‌ناهه‌ندانه‌ی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ رۆژان���ه‌ ته‌له‌فونم���ان بۆ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ن "فه‌رمانده‌ دڵخۆش���مان ده‌كات"‪،‬‬ ‫ماوه‌ی‌ بیس���ت ساڵه‌ فه‌رمانده‌ كوڕه‌داوێیی‬ ‫دراوسێمه‌‪ ،‬من زۆرم خۆشده‌وێت‪ ،‬تێكه‌اڵوی‬ ‫خانه‌واده‌كه‌مان بوه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌په‌یجه‌كه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ چه‌ند هاوڕێیه‌ك كارو چاالكییه‌كانی‬ ‫باڵوده‌كه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر له‌چونی بۆ ئاهه‌نگ‌و‬ ‫كاتێ���ك خه‌ڵك دێت���ه‌ الی به‌ڤیدیۆو وێنه‌‬ ‫باڵویده‌كه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ ه���اوكاری ته‌واوی‬ ‫فه‌رمانده‌ی���ن‪ ،‬براك���ه‌ی‌ هی���چ رێگرییه‌كی‬ ‫لێناكات له‌وكه‌سانه‌ی‌ كه‌ سه‌ردانی ده‌كه‌ن‬ ‫خزمه‌تێك���ی ته‌واوی���ان ده‌كات‪ ،‬فه‌رمانده‌‬ ‫ئه‌حم���ه‌د كوڕه‌داوێی���ی ه���ه‌م فه‌رمانده‌ی‬ ‫گه‌وره‌و هه‌م ئه‌زیزمانه‌"‪.‬‬ ‫به‌پاره‌ ئاهه‌نگ ناكات‬ ‫وه‌س���تا فه‌ره���اد ده‌ڵێ���ت "فه‌رمان���د‌ه‬ ‫كوڕه‌داوێی���ی به‌پ���اره‌ ئاهه‌ن���گ ناگێرێت‬ ‫له‌كافتریاكاندا‪ ،‬به‌اڵم كه‌س���انێك هه‌یه‌ كه‌‬ ‫خۆش���یان ده‌وێ���ت پ���اره‌ی ده‌ده‌نێ وه‌ك‬ ‫شاباش‪ ،‬هه‌ندێك به‌رپرسی بااڵ داوایكردوه‌و‬ ‫بردومانه‌ ب���ۆالی‌و وێنه‌ی له‌گ���ه‌ڵ گرتوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ناتوانین ناوی بهێنین نه‌وه‌ك پێیان‬ ‫ناخۆش بێت"‪.‬‬ ‫خاوه‌نی كافتریاكان‪ :‬ئه‌حمه‌دكوڕه‌داوێیی‬ ‫خاوه‌نی پێگه‌و هه‌وادارێكی زۆر‌ه‬ ‫جه‌زای ساز خاوه‌نی كافتریای كلتوری‌و‬ ‫گه‌ش���تیاری زه‌رده‌ش���ت به‌ئاوێنه‌ی‌ وت "‬ ‫ئه‌حمه‌دكوڕه‌داوێیی كه‌سێكی خۆشه‌ویستی‬ ‫ن���او گه‌نجان���ه‌و نازن���اوی فه‌رمانده‌ی���ان‬ ‫پێبه‌خشیوه‌‪ ،‬پێشتر چه‌ند كه‌سێك هه‌بوه‌‬ ‫ل���ه‌و ناكامانه‌ كه‌ هه‌تا زه‌م���ه‌ن ده‌مێنێت‬ ‫خۆشه‌ویس���تیان له‌ن���او دڵ���ی خه‌ڵك���دا‬ ‫ده‌مێنێت‪ ،‬ده‌بن به‌یه‌كێك له‌بیره‌وه‌رییه‌كانی‬ ‫ش���ار‪ ،‬فه‌رمانده‌ یه‌كێكه‌ له‌وانه‌ی‌ خاوه‌نی‬

‫كاری نه‌كراوم‬

‫هه‌یه‌ بۆ هاوڕێی‬ ‫ه‌زازی ئه‌و باسی‬ ‫سروده‌ له‌ئه‌سڵدا‬ ‫خوێندویه‌تی من‬ ‫ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ه‌رهه‌می س���رود‬ ‫ب���وم به‌اڵم ئه‌و‬ ‫كێش���ه‌یه‌كیش‬ ‫ك ناس���ر گرنگ‬ ‫م���ان كردبێ���ت‬ ‫وه‌ به‌رانبه‌ر ئه‌و‬ ‫���ودمه‌ندنه‌بونی‬ ‫��تان‪ ،‬وتی‌ "ئه‌و‬ ‫���ه‌ پێش ئه‌گه‌ر‬ ‫ه‌ نه‌بێت باشتره‌‪.‬‬ ‫ڕۆژه‌ی پێش���ودا‬ ‫سه‌ر ئه‌م شتانه‌‬

‫یه‌ك به‌رهه‌میش‬ ‫م به‌په‌نای كاری‬ ‫انی كورددا بوه‌‬ ‫ه‌ بۆ پێشمه‌رگه‌‬ ‫به‌ده‌س���ته‌وه‌یه‌‬ ‫یپی بۆ بكه‌م"‪.‬‬ ‫كه‌ ماڵی‌ دونیای‌‬ ‫گوێگر لێی‌ ڕازی‬

‫نبیری‌ ده‌گرێت‌و‬ ‫�وری‌ كوردستان‬ ‫ونه‌ری بین ئه‌وه‌‬ ‫‪ ،‬یان ئه‌و هه‌مو‬

‫ه‌دۆخی‌ ناوخۆی‌‬ ‫"دوبه‌ره‌كییه‌كی‬ ‫ندان���دا هه‌ی���ه‌‬

‫ئ���ه‌وه‌ش به‌هۆی حزب���ه‌ سیاس���ییه‌كانه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫هونه‌رمه‌ندانیشیان له‌ت كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هونه‌ر سامانی نه‌ته‌وه‌یه‌ هه‌رگیز نابێت‬ ‫گرێ بدرێت به‌الیه‌نێكه‌وه‌"‪.‬‬ ‫راشیگه‌یاند "به‌ڕاستی من ڕۆژانه‌ كه‌ كرێكارێك‬ ‫ی���ان نانه‌وایه‌ك دێت ده‌س���ت ده‌كاته‌ ملم وێنه‌م‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌گرێت ئه‌وه‌ گه‌وره‌ترین سامانه‌ بۆ من"‪.‬‬ ‫ئه‌و ره‌خنه‌ له‌تیڤییه‌ كوردیه‌كان ده‌گرێت‌و ده‌ڵێ‌‬ ‫"له‌ تیڤییه‌كانیش به‌ڕاستی هیچ به‌رنامه‌یه‌كی باش‬ ‫نه‌ماوه‌ جگه‌ له‌بابه‌تی كاڵ‌وكرچ"‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ند له‌باسی سیاس ‌هت‌وگازنده‌ی هونه‌ری‬ ‫ده‌رده‌چێ���ت‌و دێته‌ سه‌رباس���ی ئ���ه‌و به‌رهه‌مه‌ی‬ ‫كه‌ س���اڵی هه‌شتاكان له‌س���لێمانی له‌گه‌ڵ تیپی‬ ‫مۆسیقای بابان تۆماری كردو به‌مشێوه‌یه‌ چۆنێتی‬ ‫به‌رهه‌مهێنان���ی ده‌گێڕێته‌وه‌"من ئ���ه‌وكات هاتمه‌‬ ‫ناوچه‌ی(مالومه‌)پێش���تریش گروپێكم���ان هه‌بو‬ ‫به‌ناوی(گروپی بانگه‌واز)له‌ش���اخ زۆر هه‌ژارانه‌ش‬ ‫بوین به‌اڵم سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ش هه‌ر كارمان ده‌كرد‬ ‫دوای ئ���ه‌وه‌ كه‌ نزیكی باش���ور بوین���ه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫سه‌ركردایه‌تی كۆمه‌ڵه‌دا قسه‌م كرد وتم ده‌مه‌وێت‬ ‫چه‌ند به‌رهه‌مێك تۆمار بكه‌م"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێوارانێك له‌ساڵی هه‌شتاكان هاتم بۆ‬ ‫سلێمانی ئه‌وكاته‌ش هه‌لومه‌رجی باشور زۆر خراپ‬ ‫بو هه‌مو تیپه‌كان داخرابون ئێمه‌ش ئه‌وكارانه‌مان‬ ‫به‌نهێنی له‌مااڵندا تۆمار ده‌كرد‪ ،‬یه‌كه‌م كاس���ێت‬ ‫كه‌ باڵوم���ان كرده‌وه‌ پێكهاتب���و له‌گۆرانییه‌كانی‬ ‫(فه‌ره‌نجی پۆش‪ ،‬به‌هاره‌بول بول)بو كه‌ تاوه‌كو‬ ‫ئێستاش له‌هه‌مو به‌رنامه‌كاندا له‌ئه‌وروپاو لێره‌ش‬ ‫داوام لێده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫نه‌جم���ه‌ی‌ غواڵمی‌ گازه‌ن���ده‌ له‌دۆخی‌ هونه‌ری‌‬ ‫ئێس���تا ده‌كات‌و ده‌ڵێ‌ "سااڵنی‌ هه‌شتاكان هونه‌ر‬ ‫به‌م ش���ێوه‌یه‌ی ئێستا پاشاگه‌ردانی نه‌بو‪ ،‬هونه‌ر‬ ‫ڕه‌وتی خۆی هه‌بو ته‌نان���ه‌ت نه‌وه‌ی نوێش گوێ‬ ‫له‌و به‌رهه‌مانه‌ ده‌گرت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها باس���ی‌ ل���ه‌و به‌رهه‌مان���ه‌ش كرد كه‌‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫ی سه‌یر له‌ژیانت روبدات‬ ‫ره‌نگ ‌ه روداوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌س���ت پێكردن ‌‬ ‫ك��� ‌ه ببێته‌ ه���ۆ ‌‬ ‫ژیانێكی‌ تازه‌ترو جیاواز‪.‬‬

‫پێگه‌یه‌ك���ی تایبه‌ته‌ له‌ناو گه‌نجانی ش���ار‪،‬‬ ‫سه‌ره‌تا له‌رێی گۆرانییه‌وه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ شار‬ ‫ناسرا‪ ،‬چه‌ند گه‌نجێك بایه‌خیان پێداو زیاتر‬ ‫ئاشنایان كرد‪ ،‬ئه‌حمه‌د كوڕه‌داوێیی بچێته‌‬ ‫هه‌ر كافتریای���ه‌ك پێش���وازییه‌كی گه‌رمی‬ ‫لێده‌كرێت‌و به‌گۆرانییه‌ خۆش���ه‌كانی دڵیان‬ ‫خۆش ده‌بێت‪ ،‬كاتێك هاته‌ الی ئێمه‌ هه‌ڵبه‌ت‬ ‫خۆی وه‌ك میوان هاته‌ ژوره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌‬ ‫چوارش���ه‌مممان ئاهه‌نگی تێ���دا ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫فه‌رمانده‌ هاته‌ ژوره‌وه‌و هونه‌رمه‌ند س���ابیر‬ ‫كوردس���تانی لێبو‪ ،‬ئه‌حم���ه‌د كوڕه‌داوێیی‬ ‫ده‌ستی سابیر كوردستانی ماچ كرد‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫بوه‌ هۆی ده‌نگدانه‌وه‌یه‌كی گه‌وره‌‪ ،‬به‌ڕاستی‬ ‫پێش���بینی ئه‌وه‌مان نه‌ده‌كرد به‌وش���ێوه‌یه‌‬ ‫پێش���وازی لێبكرێت‌و ئ���ه‌و هه‌مو وێنه‌یه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ بگیرێت‪ ،‬به‌راستی هه‌وادارێكی زۆری‬ ‫هه‌بو"‪.‬‬ ‫ئامان���ج مه‌هدی خاوه‌ن���ی كافتریای رۆژ‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ وت "ئێمه‌ زانیمان هه‌وادارێكی‬ ‫زۆری هه‌یه‌‪ ،‬قسه‌مان له‌گه‌ڵ كرد‪ ،‬سه‌ره‌تا‬ ‫ویس���تمان هونه‌رمه‌ن���د كاروان خه‌بات���ی‬ ‫بهێنی���ن‌و ب���ڕی (‪ )1500‬دۆالری بده‌ینێ‪،‬‬ ‫به‌اڵم زۆربه‌ی‌ مشته‌رییه‌كان داوای ئه‌حمه‌د‬ ‫كوڕه‌داوێیان كرد‪ ،‬پێش وه‌خته‌ ریكالممان‬ ‫بۆكردو واده‌ی‌ ئاهه‌نگه‌كه‌م���ان دیاریكرد‪،‬‬ ‫كاردان���ه‌وه‌ی‌ زۆری لێكه‌وت���ه‌وه‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫ره‌خنه‌ی‌ زۆریشیان لێگرتین‪ ،‬ئێمه‌ حسابی‬ ‫ئه‌وه‌مان كرد فه‌رمان���ده‌ كوڕه‌داوێیی هیچ‬ ‫جیاوازییه‌كی نیه‌ له‌گه‌ڵ هه‌ركه‌س���ێكی تر‪،‬‬ ‫ش���ه‌وی ئاهه‌نگه‌كه‌ بێ حس���اب قه‌ره‌باڵغ‬ ‫بو‪ ،‬ئێمه‌ش قازانجێكی زۆرمان كرد له‌روی‬ ‫مادیی���ه‌وه‌‪ ،‬نزیك���ه‌ی‌ (‪ 300‬بۆ ‪ )400‬كه‌س‬ ‫ئام���اده‌ ب���ون‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌ش���اری كه‌الرو‬ ‫ناوچه‌كان���ی ده‌وروب���ه‌ری س���لێمانییه‌وه‌‬ ‫هاتبون ب���ۆ ئه‌و ئاهه‌نگه‌‪ ،‬به‌راس���تی ئه‌و‬ ‫شه‌وه‌ زۆر دلخۆش���ی كردین‪ ،‬ته‌نها پاره‌ی‬ ‫عازفمان���دا‪ ،‬پێمان وتن پ���اره‌ی ده‌ده‌ینێ‪،‬‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌گه‌ڵی بون وتی���ان "فه‌رمانده‌‬ ‫ته‌نها دڵخۆش���كردنی هاواڵتی���ان‌و گه‌نجان‬ ‫مه‌به‌ستێتی نه‌ك پاره‌"‬

‫داوا له‌خه‌ڵك ده‌كرێت (وه‌كو حه‌مه‌) بن‬ ‫له‌ئه‌روپا به‌شێوه‌ی‌ سیدی‌ به‌رهه‌می‌ هێناوه‌‌و وت ‌ی‬ ‫"من له‌ئه‌وروپا س���ێ س���یدیم به‌رهه‌مهێنا یه‌كه‌م‬ ‫سیدی به‌ناوی هه‌ورامان‌و سۆران بو دوه‌م به‌ناوی‬ ‫پیری موغان‌و س���ێیه‌م به‌ناوی هه‌تاو بو‪ .‬سیدی‬ ‫هه‌تاوی���ش كارێكی تازه‌بو س���ه‌باره‌ت به‌گۆرانی‬ ‫كوردیی���ه‌وه‌ كۆمه‌ڵێك موزیكی ڕۆژئاوایی تێدا بو‬ ‫ئاوازه‌كانیشی هه‌موی ئاوازی ناوازه‌و تازه‌و ناسك‬ ‫بو"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌مانه‌وه‌ی‌ ده‌نگ���ی‌ وه‌كو خۆی‌‪،‬‬ ‫نه‌جم���ه‌ی‌ غواڵم���ی‌ وتی‌ "من تائێس���تا جگه‌ره‌م‬ ‫نه‌كێش���اوه‌‌و ڕۆژانه‌ ماوه‌ی سێ سه‌عات وه‌رزش‬ ‫ده‌كه‌م‌و مه‌ش���روبیش زۆر كه‌م ده‌خۆمه‌وه‌ مه‌گه‌ر‬ ‫له‌بۆنه‌یه‌كدا دابنیش���م‌و زۆرم بۆبێ‌و له‌ژیانیشمدا‬ ‫له‌س���ه‌ر ش���انۆ مه‌ش���روبم نه‌خواردوه‌ت���ه‌وه‌‬ ‫له‌ته‌سجیالتیش���دا هه‌رگیز‪ ،‬ڕه‌نگ���ه‌ هۆكاره‌كه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌بێ كه‌ ده‌نگم به‌باشی ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ وتن���ه‌وه‌ی‌ گۆرانییه‌كان���ی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫خه‌ڵكانی‌ تره‌وه‌‪ ،‬غواڵمی‌ وتی‌ "به‌بۆچونی من ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی كه‌گۆرانی من‌و چه‌ندین هونه‌رمه‌ندی‬ ‫تر ده‌ڵێنه‌وه‌ ئه‌گه‌ر له‌خۆمان باش���تر بیڵێن ئه‌وه‌‬ ‫ئێمه‌ش خۆش���حاڵ ده‌بین ئه‌وانه‌شی كه‌ گۆرانی‬ ‫منیان وتوه‌ته‌وه‌ بۆ یه‌كه‌م هه‌نگاو ئاساییه‌ به‌اڵم‬ ‫نه‌بێته‌ پیشه‌ی هه‌میش���ه‌ییان‌و بچن گۆرانییه‌كان‬ ‫گوڵبژێ���ر بك���ه‌ن‌و به‌موزیكێك���ی الواز بیده‌نه‌وه‌‬ ‫به‌گوێی گوێگردا ئه‌مه‌ كارێكی باش نییه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌وگۆرانییان���ه‌ی م���ن كردوم���ن‬ ‫به‌موزیكێكی تێروته‌س���ه‌له‌وه‌ كردومن به‌ڕاس���تی‬ ‫جێی‌ داخه‌ چونكه‌ ئه‌وه‌ سامانی نه‌ته‌وه‌ییه‌ وه‌كو‬ ‫كه‌له‌پورێك وایه‌‌و ناكرێت ده‌ستكاری‌ بكرێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ش���یعری‌ گۆرانیش وتی‌ "به‌ڕاستی‬ ‫كاتی ئه‌وه‌ هاتوه‌ كه‌ ش���اعیرمان هه‌بێت تایبه‌ت‬ ‫به‌گۆران���ی بنوس���ێت به‌نمونه‌ من ب���ه‌رده‌وام كه‌‬ ‫گۆرانییه‌كم وتبێت زۆر وردكاربومه‌ له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ش���یعره‌كه‌دا‌و ش���یعرێكیش ته‌واو كارم تێنه‌كات‬ ‫نایكه‌م به‌گۆرانی"‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫هه‌رچیه‌ك به‌ته‌مای بیكه‌یت په‌له‌مه‌ك ‌ه‬ ‫ی نه‌بیت له‌داهاتودا‬ ‫باتوش���ی‌ بێتاقه‌ت ‌‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌و بڕیاره‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫كاتێ���ك زۆر ناڕه‌ح���ه‌ت ده‌بیت به‌هۆی‌‬ ‫كێش���ه‌ داراییه‌كانت���ه‌وه‌‪ ،‬زۆر بیرۆكه‌ت‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ ناتوانیت جێبه‌جێیان بكه‌یت‪.‬‬

‫یه‌كێ���ك ل���ه‌و په‌یجان���ه‌ی‌ نێ���و ت���ۆڕ ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یس���بوك ك���ه‌ له‌ماوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫كه‌م ‌ی دامه‌زراندنیدا توان ‌ی هه‌وادارێكی‌ زۆر‬ ‫كۆبكاته‌وه‌‌و له‌ئێس���تادا بوه‌ت��� ‌ه په‌یجێك ‌ی‬ ‫باوی‌ نێو فه‌یسبوك (وه‌كو حه‌مه‌ به‌)یه‌‪.‬‬ ‫په‌یج���ی‌ (وه‌ك���و حه‌م���ه‌ ب���ه‌) له‌الیه‌ن‬ ‫كۆمپانیای‌ كلیك كه‌ كۆمپانیایه‌ك ‌ی تایبه‌ت‬ ‫به‌سۆشیال میدیایه‌ دامه‌زراوه‌‪.‬‬ ‫هێرۆ ره‌فعه‌ت سه‌رپه‌رشتیار ‌ی په‌یجه‌ك ‌ه‬ ‫سه‌باره‌ت به‌بیرۆكه‌ی‌ دروستكردن ‌ی په‌یجه‌كه‌‌و‬ ‫له‌لێدوانێكی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "بیرۆكه‌ی‬ ‫دروس���تكردنی‌ ئ���ه‌م په‌یج���ه‌ بیرۆكه‌یه‌كی‬ ‫جیهانیی���ه‌و یه‌كه‌مج���ار له‌س���ه‌ره‌تای ئه‌م‬ ‫مانگه‌دا‪ ،‬په‌یجێكی ئینگلیزی له‌م ش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫دروستكراو دواتر به‌ش���ێوه‌یه‌كی زۆر خێرا‬ ‫له‌هه‌مو جیهاندا باڵوبۆوه‌‌و به‌هه‌مو زمانێك‬ ‫په‌یجی هاوشێوه‌ دروستكرا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێم���ه‌ش ئ���ه‌م بیرۆكه‌یه‌مان‬ ‫به‌باش زانی به‌زمانی كوردی هه‌بێت‪ .‬له‌پاڵ‬ ‫كاره‌كه‌ماندا ئه‌م په‌یجه‌مان دروستكردوه‌ بۆ‬

‫گیسک‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ كورت به‌كێش���ه‌و ئاسته‌نگدا‬ ‫ده‌ڕۆیت‪ ،‬به‌اڵم زۆرناخایه‌نێت‌و به‌رهه‌م ‌ی‬ ‫ماندوبونه‌كه‌ت ده‌ست ده‌كه‌وێت‪.‬‬

‫به‌ره‌وپێشبردنی كۆمه‌ڵگا"‪.‬‬ ‫هێرۆ ره‌فعه‌ت ئاماژ‌ه بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫په‌یج���ی‌ (وه‌كو حه‌م ‌ه به‌) له‌ڕوی بیرۆكه‌و‌ه‬ ‫هه‌مان بیرۆك���ه‌ جیهانییه‌كه‌یه‌‌و وتی‌ "به‌اڵم‬ ‫له‌ڕوی پۆس���ته‌كانه‌وه‌ مۆرك���ی كوردیمان‬ ‫پێداوه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ناوه‌ڕۆك���ی‌ ئه‌و پۆس���تانه‌ش‬ ‫ك��� ‌ه له‌م په‌یج���ه‌دا باڵوده‌كرێن���ه‌وه‌‪ ،‬هێرۆ‬ ‫وتی‌"پۆس���ته‌كان تایبه‌ت كراون به‌و كێشه‌و‬ ‫خ���وه‌ خراپان���ه‌ی له‌ناوكۆمه‌ڵگ���ه‌دا باڵون‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی هۆشیاركردنه‌وه‌ی تاكی كورد‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌النه‌"‪.‬‬ ‫هێرۆ له‌و بڕوایه‌دای���ه‌ كه‌ كاره‌كه‌یان زۆر‬ ‫س���ه‌ركه‌وتو بوه‌‌و وتی‌ "تائێس���تاش پێمان‬ ‫وابێ���ت كاره‌كه‌ س���ه‌ركه‌وتو بوه‌‌و (حه‌مه‌)‬ ‫بوه‌ت���ه‌ كاره‌كته‌رێكی ناو خه‌ڵ���ك‌و رۆژان ‌ه‬ ‫خه‌ڵك بیرۆكه‌ی تازه‌مان بۆ ده‌نێرێت"‪.‬‬ ‫پۆسته‌كان ‌ی نێو ئه‌م په‌یج ‌ه خه‌ڵك وشیار‬ ‫ده‌كاته‌و‌ه له‌و خو‌و هه‌ڵس���وكه‌وت ‌ه خراپه‌ ‌ی‬ ‫ك���ه‌ ده‌ینوێن���ن‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ هێ���رۆ وت ‌ی‬ ‫"النیكه‌م ئه‌و كه‌س���انه‌ی ك ‌ه هه‌ندێك خوی‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫له‌په‌رچه‌ك���رداری‌ به‌رامبه‌ره‌ك���ه‌ت‬ ‫ی‬ ‫مه‌ترسه‌‪ ،‬چونك ‌ه له‌كۆتاییدا سه‌رنج ‌‬ ‫ئه‌و به‌الی خۆتدا رائه‌كێشیت‪.‬‬

‫ناپه‌سه‌ندییان هه‌یه‌ هه‌ست به‌و‌ه ده‌كه‌ن ك ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ی ده‌یكه‌ن كێشه‌یه‌كی تێدایه‌و شتێكی‬ ‫باش نییه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ هۆكاره‌كان���ی‌ جیاوازبون��� ‌ی‬ ‫ئ���ه‌م په‌یج ‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌وان���ی‌ دیكه‌دا‪ ،‬هێرۆ‬ ‫ره‌فع���ه‌ت سه‌رپه‌رش���تیار ‌ی په‌یجه‌ك ‌ه وت ‌ی‬ ‫"هۆكاره‌ك���ه‌ی ده‌گه‌ڕێنمه‌وه‌ بۆ دو ش���ت‪،‬‬ ‫یه‌كه‌م ناوه‌ڕۆكی په‌یجه‌كه‌‪ ،‬كه‌ پۆس���ته‌كان‬ ‫ته‌نها بۆ زیادكردنی الیك ناكه‌ین به‌ڵكو بۆ‬ ‫باس���كردنی ئه‌و كێشانه‌یه‌ كه‌ باوه‌و قسه‌ی‬ ‫ناخی زۆرێكمانه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌روه‌ها له‌ڕوی زمانه‌وانییه‌و‌ه‬ ‫هه‌وڵمان���داوه‌ له‌پ���اڵ هه‌زه‌لیاتێكی كه‌م‪،‬‬ ‫به‌جوانی قس���ه‌كان داڕێژین‌و دوربن له‌هه‌ر‬ ‫جۆره‌ سوكایه‌تیكردن‌و الیه‌نی نه‌گه‌تیڤ"‪.‬‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیار ‌ی په‌یجه‌ك ‌ه راش���یگه‌یاند‬ ‫"هه‌ر له‌سه‌ره‌تای دروستكردنی په‌یجه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫گرنگیم���ان به‌ورده‌كارییه‌كان داو‌ه بۆ نمون ‌ه‬ ‫له‌ڕوی دیزاین���ی كاره‌كته‌ره‌كه‌و‌ه (حه‌مه‌)‬ ‫خۆمان دیزاینمان كردوه‌‌و یه‌كسه‌ر سه‌رنجی‬ ‫خه‌ڵك راده‌كێشێت"‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و ماوه‌یه‌ی‌ پێشو زۆركێشه‌ت‬ ‫بۆدروس���ت بو‪ ،‬به‌اڵم تۆكه‌سێكی‌ به‌هێز‬ ‫بویت‌و توانیت خۆڕاگربیت‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ری جوان كۆڕی‌ شانۆی‌ با خواحافیزی‌ ده‌كه‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئه‌وكه‌سانه‌ی‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫‌ پێستیان دو جۆره‌‬

‫ئارایشتگای مه‌که‌س بۆ رازاندنه‌وه‌ی خانمان‬ ‫عه‌قاری ـ به‌رامبه‌ر ئه‌من ‌ه سوره‌ک ‌ه‬

‫تیل‪0533202790 :‬‬

‫‪facebook: makassalonsulaymaniah‬‬

‫هه‌ن���دێ‌ كه‌س پێس���تیان دو جۆر‌ه بكه‌یت‪.‬‬ ‫به‌م ش���ێوه‌یه‌ مامه‌ڵ���ه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫واتا به‌ش���ێك له‌ده‌موچاویان چه‌وره‌و‬ ‫به‌شه‌كه‌ی‌ تریان وشكه‌ وه‌كوده‌وروبه‌ری‌ جۆره‌ پێسته‌دا بكه‌‪:‬‬ ‫چه‌ناگ���ه‌و ده‌مولوت‪ .‬بۆئه‌وه‌ی‌ بزانیت‬ ‫ میكیاج���ی‌ ده‌وروب���ه‌ری‌ چ���اوت‬‫كوێی ده‌موچاوت چه‌وره‌ یان وش���ك‪،‬‬ ‫ده‌موچاوت بش���ۆ پ���اش كاتژمێرێك به‌كرێم���ی‌ چه‌ور لێبك���ه‌ره‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫كاخه‌زێكی‌ ته‌نكه‌ بخه‌ره‌ سه‌رش���وێنه‌ ده‌وروبه‌ری‌ چ���او ناس���كه‌و ئه‌گه‌ری‌‬ ‫جیاوازه‌كانی‌ ده‌موچاو‪ ،‬له‌هه‌رشوێنێك وشك بونی‌ زیاتره‌‪.‬‬ ‫كاغه‌زه‌ك���ه‌ چ���ه‌ور ب���وو ئ���ه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫ بۆئه‌و ش���وێنانه‌ی‌ چه‌وره‌ كرێمی‌‬‫شوێنه‌ی‌ ده‌موچاوت چه‌وره‌و پێویسته‌‬ ‫وه‌ك پێس���تی‌ چه‌ور مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ور به‌كار بهێنه‌ به‌هه‌مانش���ێوه‌ بۆ‬

‫وشكیش‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌كاتی‌ شۆردنیش‬ ‫زیاتر ناوچه‌ چه‌وره‌كان پێویس���تیان‬ ‫به‌شۆردن هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ ئ���ه‌و تۆنه‌رانه‌ی‌ به‌كاری‌ ئه‌هێنێت‬‫بۆناوچ���ه‌ وش���كه‌كان پێویس���ته‌ له‌و‬ ‫جۆرانه‌بن كه‌ كحولیان تێدا نه‌بێت‪.‬‬ ‫ هه‌وڵب���ده‌ ئ���ه‌و ناوچان���ه‌ی‌‬‫وش���كن هه‌میش���ه‌ كرێم���ی‌ چه‌وریان‬ ‫بۆبه‌كاربهێنیت‪.‬‬

‫نوێتری����ن به‌رهه‌م����ی‌ ك����ۆڕی‌ ش����انۆی‌ با‪،‬‬ ‫ش����انۆگه‌رییه‌كه‌ به‌ناوی‌ (خواحافیز تا نازانم‬ ‫ك����ه‌ی‌) كه‌ له‌نوس����ینی‌ محه‌م����ه‌د یه‌عقوبی‌‌و‬ ‫وه‌رگێڕانی‌ مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی‌‌و ده‌رهێنانی‌‬ ‫محه‌مه‌د مسته‌فایه‌‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د مسته‌فا ده‌رهێنه‌ری‌ شانۆگه‌رییه‌كه‌‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ش����انۆگه‌رییه‌كه‌‌و له‌لێدوانێكی‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "له‌رۆژی‌ ‪10‬ی‌ ش����وباتی‌‬ ‫‪2016‬ه‌وه‌ له‌هۆڵی‌ ته‌الری‌ هونه‌ر شانۆگه‌ریی‌‬ ‫(خواحافیز تا نازانم كه‌ی‌) نمایش����ده‌كه‌ین‌و‬ ‫هه‌ری����ه‌ك له‌هونه‌رمه‌ن����دان (ڕۆزا ئومێ����د‪،‬‬ ‫زه‌ریا س����امی‪ ،‬دیاری عومه‌ر‪ ،‬س����ۆما قاسم‪،‬‬ ‫بێس����اران جاسم‪ ،‬دیدار عومه‌ر) به‌رجه‌سته‌ی‌‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌كانی‌ نێو نمایشه‌كه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ چیرۆكی‌ شانۆگه‌رییه‌كه‌ش محه‌مه‌د‬ ‫مس����ته‌فا وتی‌ "ڕوداوه‌كانی شانۆییه‌كه‌ له‌ناو‬ ‫دو چیرۆك����ی س����ه‌ره‌كیدا نمای����ش ده‌كرێت‬ ‫چیرۆكێكیان باس له‌ژیانی نوسه‌رێك ده‌كات‬ ‫كه‌ ئازادانه‌ راس����تگۆیانه‌ ده‌نوس����ێت به‌اڵم‬ ‫به‌رده‌وام ئ����اگادار ده‌كرێته‌وه‌ كه‌ یان ده‌بێت‬

‫بوه‌س����تێت له‌نوسینه‌كانی یان ده‌بێت بڕوات ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ئه‌و واڵته‌ یان ئه‌گه‌ر ئه‌مانه‌ نه‌كات‬ ‫ده‌كوژرێت"‪.‬‬ ‫ده‌رهێن����ه‌ری‌ ش����انۆگه‌رییه‌كه‌ ئام����اژه‌‬ ‫به‌چیرۆكی‌ دوه‌می‌ نێو شانۆگه‌رییه‌كه‌ ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵێ‌ "چیرۆكه‌كه‌ی تر باس له‌س����ااڵنی دوای‬ ‫ڕاپه‌ڕی����ن ده‌كات له‌ڕێگای ژیانی خێزانێكه‌وه‌‬ ‫باس له‌كاریگه‌رییه‌كانی ڕاپه‌ڕینه‌كه‌ی س����اڵی‬ ‫‪ 1991‬ده‌كات ه����ه‌ر دوس����اڵ جارێ����ك ئه‌و‬ ‫گۆڕانكاریانه‌ پیشان ده‌ده‌ین كه‌ به‌سه‌ر ژیانی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و سیاس����ی‌و ئابوری ئه‌و سااڵنه‌دا‬ ‫ڕوده‌دات"‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د مس����ته‌فا جه‌خت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ به‌گش����تی‌ شانۆییه‌ك ‌ه باس له‌كێشه‌كانی‬ ‫ئ����ازادی ڕاده‌ربڕین ده‌كات‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ وتی‌‬ ‫"واتا ئ����ه‌وه‌ پیش����ان ده‌دات تاچه‌ند ئازادی‬ ‫نوس����ین‌و ئ����ازادی ڕاده‌ربڕین بون����ی هه‌یه‌‬ ‫له‌الیه‌ك‌و له‌ الیه‌كی تره‌وه‌ به‌شێكی چیرۆكی‬ ‫شانۆییه‌كه‌ باس له‌سااڵنی نه‌وه‌ده‌كان ده‌كات‬ ‫به‌اڵم هه‌س����ت ده‌كه‌ی گۆڕانێكی ئه‌وتۆ ڕوی‬

‫نه‌داو‌ه كاتێك كه‌ ڕوداوه‌كان ده‌بینین‬ ‫شانۆ"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "كه‌ ده‌ڵێین گۆڕانكارییه‌كی‬ ‫ڕوینه‌داوه‌ مه‌به‌س����تم له‌وه‌یه‌ له‌و كا‬ ‫ئێستا هه‌ست ئه‌كه‌ی له‌كۆمه‌ڵێ ڕو‌ه‬ ‫وه‌ستاوین‌و به‌ره‌و پێش نه‌چوین"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ گرنگیدان به‌كێشه‌ هه‌نوكه‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ له‌به‌رهه‌مه‌كانی����ان‌و هۆكار‬ ‫بۆ كه‌مه‌ندكێش����كردنی بینه‌ر نییه‌‪،‬‬ ‫مس����ته‌فا ده‌رهێنه‌ری‌ ش����انۆگه‌ریی ‌ه‬ ‫"هه‌ڵبه‌ت كاری ئامانج‌و ئه‌ركی شانۆ‬ ‫ك����ه‌ باس له‌كێش����ه‌‌و ملمالنێكان����ی‬ ‫كۆمه‌ڵگا بكات به‌تایبه‌ت كێشه‌و رود‬ ‫نێو كۆمه‌ڵگای خۆت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "كاتێك كه‌ وه‌رگر دێته‌ ن‬ ‫نمایش هه‌س����ت ب����كات خ����ۆی ده‌‬ ‫له‌نێ����و نمایش����ه‌كه‌دا نه‌ك باس����ی‬ ‫كێش����ه‌و بابه‌تی بیانی بۆ بكه‌ی كه‌‬ ‫كۆمه‌ڵگاكه‌م����ان نامۆی����ه‌‌و وا له‌وه‌رگ‬ ‫نه‌یه‌ته‌وه‌ ناو هۆڵه‌كانی شانۆ جارێكی‬

‫نه‌جمه‌ی‌ غواڵمی‌ ‪ :‬تائێستا بۆ یه‌ك به‌رهه‌میش هاوك‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬ ‫هونه‌رمه‌ندی‌ گۆرانیبێژ نه‌جمه‌دینی‌ غواڵمی‌‬ ‫له‌دیمانه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌ رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"خۆم تائێستا بۆ یه‌ك به‌رهه‌میش هاوكاری‬ ‫نه‌كراوم كه‌ به‌رده‌وام به‌په‌نای كاری هونه‌ریشه‌وه‌‬ ‫پێم له‌نێو شۆڕشه‌كانی كورددا بوه‌"‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ن���دی‌ گۆرانیبێ���ژ نه‌جم���ه‌ی‌ غواڵم ‌ی‬ ‫سه‌باره‌ت به‌س���ه‌ره‌تای‌ ده‌س���تدانه‌ گۆرانی‌ وتن‬ ‫له‌لێدوانێكی‌ به‌ ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "هه‌رله‌منداڵیمه‌وه‌‬ ‫به‌هۆی ئه‌وه‌ی باوكم‌و مامم ده‌نگیان خۆشبو من‬ ‫زو كه‌وتمه‌ ناو دنیای گۆرانییه‌وه‌ به‌كاریگه‌ر بون‬ ‫به‌باوكم"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ماڵ���ی خوش���كم له‌مه‌ری���وان ب���و‬ ‫س���اڵی(‪ )١٩٧٤‬چوم ب���ۆ مه‌ریوان‌و ك���ه‌ بینیم‬ ‫كورده‌كان ئه‌و شكسته‌ی ئه‌و ساڵه‌یان به‌سه‌رهات‌و‬ ‫شۆڕش توایه‌وه‌ كاریگه‌ری‌ زۆری‌ له‌سه‌ر جێهێشتم‌و‬ ‫دواتر به‌ش���ێوازی ڕاسته‌وخۆ له‌ڕادیۆو تیڤی سنه‌‬ ‫ده‌ستم به‌گۆرانی وتن كرد"‪.‬‬ ‫غواڵم���ی‌ ئاماژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئاره‌زوی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ش���یعره‌كانی‌ قانع‌و پیره‌مێرد بوه‌‌و وتی‌‬ ‫"له‌پاشان چه‌ند شیعرێكم له‌هاوڕێیه‌كم وه‌رگرت‌و‬ ‫كردم به‌س���رود كه‌ هه‌موی ئ���اوازی خۆم بو ئه‌م‬ ‫س���رودانه‌ له‌س���ه‌ره‌تای شۆڕش���ی گه‌النی ئێران‬ ‫تۆم���ارم كرد‌و دواتر كه‌ ڕژێمی ش���ا ڕوخا ئینجا‬ ‫سروده‌كانم باڵوكرده‌وه‌"‪.‬‬ ‫نه‌جم���ه‌ ده‌ڵێ‌ س���روده‌كانی‌ بونه‌ت���ه‌ هه‌وێنی‬ ‫شۆڕش���گێڕی‌و دروستبونی هه‌س���تی نه‌ته‌وایه‌تی‬ ‫له‌ن���او خه‌ڵكدا‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ وت���ی‌ "به‌دانپیانانی‬ ‫س���ه‌ركرده‌ كورده‌كان كه‌ له‌گه‌ڵیان دانیش���توم‬ ‫ده‌یان���وت له‌گ���ه‌ڵ باڵوبونه‌وه‌ی ئه‌و س���رودانه‌دا‬ ‫پێشمه‌رگه‌كانی ئێمه‌ چه‌ند قات زیادیان كردوه‌"‪.‬‬ ‫نه‌جم���ه‌ی غواڵمی له‌باره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫هونه‌رمه‌ن���د ناس���ڕ ره‌زازی‌ كامی���ان یه‌كه‌مجار‬

‫کاوڕ‬ ‫هه‌رچه‌ند كێش���ه‌و ناڕه‌حه‌تیت هه‌بو‬ ‫ی‬ ‫ت���ۆ بڕیارێك مه‌د‌ه ك��� ‌ه ببێته‌ هۆ ‌‬ ‫ئازاردانت له‌دڵه‌وه‌‪.‬‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫زیادبونی‌ كێش���ه‌كانت‌و كه‌ڵه‌كه‌بونیان چه‌ن����د كاتێك����ی‌ رۆمانس����ی‌ له‌گ����ه‌ڵ‬ ‫زیاتر كار ئه‌كاته‌ س���ه‌ر ته‌ندروستیت‪ ،‬خۆشه‌ویس����ته‌كه‌ت به‌س����ه‌ر ده‌به‌یت‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌كۆتایی‌ رۆژه‌كانی‌ هه‌فته‌‪.‬‬ ‫ێ مه‌خه‌‪.‬‬ ‫هه‌ربۆی ‌ه خۆت پشتگو ‌‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫ی وات لێده‌كات مێشكت زۆرئاڵوزه‌و دابه‌ش بوه‌ به‌سه‌ر‬ ‫هه‌س���ت كردنت به‌راڕای ‌‬ ‫كه‌ چه‌ندین فرسه‌تی‌ ئاڵتونیت له‌ده‌ست چه‌ندی���ن كار كه‌ له‌م كاته‌دا ناتوانیت‬ ‫ی زۆربه‌یان بكه‌یت‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫بدات له‌م ماوه‌یه‌‪.‬‬

‫سرودیان وتوه‌‪ ،‬رایگه‌یاند "ڕێزم ه‬ ‫زۆر خۆشه‌ویستم كاك ناسری ڕه‌‬ ‫سرودێك ئه‌كات كه‌به‌ڕاستی ئه‌و س‬ ‫فارس���ییه‌ ئه‌و به‌شیعری كوردی خ‬ ‫باسی ئاوازدانان‌و باسی به‌رهه‌م د‬ ‫وتیش���ی‌ "یه‌ك���ه‌م ج���ار كه‌ به‌‬ ‫له‌ڕۆژه���ه‌اڵت باڵوكراوه‌ته‌وه‌ من ب‬ ‫ئه‌ڵێ نه‌خێ���ر من بوم به‌اڵم هیچ‬ ‫نییه‌ م���ن یه‌كه‌م جار بم یان كاك‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ خزمه‌تێك���ی نه‌ته‌وه‌كه‌م‬ ‫كه‌سیشمان پاداشتمان وه‌رنه‌گرتو‬ ‫س���رودانه‌"‪ .‬غواڵمی ده‌رباره‌ی س�‬ ‫ل���ه‌ده‌زگا هونه‌رییه‌كانی كوردس��‬ ‫هه‌لومه‌رجه‌ی كه‌ ئێس���تا هاتوه‌ت�‬ ‫هونه‌رمه‌ند هه‌ڵوێستی نه‌بێت ئه‌وه‌‬ ‫هونه‌رمه‌ندم���ان هه‌یه‌ له‌م چه‌ند ڕ‬ ‫خۆی كوشتوه‌ له‌برسا‪ ،‬ده‌بێت له‌س‬ ‫هونه‌رمه‌ند قسه‌ی خۆی هه‌بێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "خودی خۆم تائێستا بۆ‬ ‫ه���اوكاری نه‌كراوم كه‌ ب���ه‌رده‌وام‬ ‫هونه‌ریشه‌وه‌ پێم له‌نێو شۆڕشه‌كا‬ ‫ئه‌وه‌تا سرودم تازه‌ باڵوكردوه‌ته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ كۆبانی س���رودی تریش���م‬ ‫له‌نه‌ورۆزدا‌و به‌نیازم له‌قه‌ندیل كلی‬ ‫نه‌جمه‌ ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات ك‬ ‫به‌الوه‌ گرنگ نییه‌‌و گرنگ ئه‌وه‌یه‌ گ‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫غواڵمی‌ ڕه‌خنه‌ له‌وه‌زاره‌تی‌ رۆشن‬ ‫ده‌ڵێت "ئایا ئێمه‌ی كورد له‌باش���‬ ‫ئه‌گه‌ر خاوه‌نی(‪)٦٩٥‬داهێنه‌ری هو‬ ‫وه‌زعی هونه‌ر ده‌بێ���ت له‌واڵتمان‪،‬‬ ‫كاره‌ قێزه‌ونه‌ ده‌كرێت؟"‬ ‫نه‌جمه‌ی‌ غواڵمی‌ س���ه‌باره‌ت به‌‬ ‫هونه‌رمه‌ندان���ی‌ كوردیش وت���ی‌‬ ‫له‌ڕاده‌ب���ه‌ده‌ر له‌ن���او هونه‌رمه‌ن‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ی‬ ‫ی له‌پالن ‌‬ ‫هه‌میش���ه‌ ده‌ته‌وێت جیاواز ‌‬ ‫داهات���وت بكه‌ی���ت‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌م���ه‌ش‬ ‫له‌قازانجی‌ تۆدای ‌ه زیاتر‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫غیابی ویژدان‬ ‫هیوا سه‌ید سه‌لیم‬ ‫ئه‌و دۆخه‌ سیاس����ی‌و ئابوریه‌ی هه‌رێمی‬ ‫كوردستانی تێدایه‌و به‌زیادبونی فشاره‌كانی‬ ‫قه‌یرانی دارایی له‌سه‌ر خه‌ڵكی كوردستان‪،‬‬ ‫رۆژبه‌ رۆژ كاره‌ساتی تازه‌ ده‌بیستیت‪.‬‬ ‫پێشمه‌رگه‌یه‌ك شه‌هید ده‌بێت له‌دوای‬ ‫خ����ۆی قه‌رزی دو مانگ����ی كرێی خانو بۆ‬ ‫منداڵه‌ بێنازه‌كانی جێدێڵێت‪ ،‬مامۆستایه‌ك‌‬ ‫له‌شه‌و‌ی سه‌ری ساڵ له‌كاتی شێلمفرۆشی‬ ‫ده‌كه‌وێت����ه‌ ژێر س����ه‌یاره‌یه‌ك‪ ،‬فالن ماڵی‬ ‫خۆی هه‌راج كرد‪ ،‬ئه‌ویتر ده‌س����تی ماڵ‌و‬ ‫منداڵ����ی گرت‌و س����ه‌ری خ����ۆی هه‌ڵگرت‬ ‫ب����ۆ هه‌ن����ده‌ران رۆیش����ت‪ ،‬له‌هه‌مویش����ی‬ ‫كاره‌ساتبارتر دیمه‌نی ئه‌و خێزانانه‌یه‌ كه‌‬ ‫ش����ه‌پۆڵه‌كانی ده‌ری����ا ده‌یانكاته‌ نێچیری‬ ‫دڕنده‌كانی ناو ده‌ریاكان‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی له‌چه‌ند رۆژی‌ راب����ردودا رویدا‬ ‫ب����ه‌وه‌ی بۆ جارێكی ت����ر چه‌ند خێزانێكی‬ ‫تری كوردس����تان كه‌ زۆربه‌یان ژن‌و منداڵ‬ ‫ب����ون له‌ئ����اوی ده‌ریای ئیج����ه‌دا خنكان‪،‬‬ ‫دوباره‌بون����ه‌وه‌ی فیلم����ی چه‌ند س����اڵه‌ی‬ ‫كۆچبه‌رانی ك����ورده‌‪ ،‬تا ئه‌و مه‌ش����هه‌ده‌‬ ‫سیاس����یه‌ش له‌كوردس����تان بونی هه‌بێت‬ ‫ده‌ریای ئیجه‌ ش����وێنی نمایش����ی ش����انۆ‬

‫كه‌سێكی ناو خێزانه‌كه‌یان شین‌و رۆڕۆیه‌‪،‬‬ ‫بابه‌ته‌كه‌ بوەته‌ بابه‌تی راگه‌یاندنه‌ جیهانی‌و‬ ‫ناوخۆییه‌كان‪ ،‬له‌تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان باس‬ ‫باسی مه‌رگی به‌كۆمه‌ڵی ئه‌و خێزانانه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی هۆكاری ئه‌و كۆچه‌یه‌ له‌كوردستان‬ ‫خۆی كردۆته‌ كه‌ڕه‌ی شه‌ربه‌ت‪.‬‬ ‫ئه‌ی چ بێویژدانیه‌ك����ه‌ باش بزانیت كه‌‬ ‫هۆكاری كۆچه‌كه‌ خۆتیت‌و نوقه‌شت لێوه‌‬ ‫نه‌یه‌ت!‬ ‫ئه‌و كاره‌ساتانه‌ به‌سه‌ر هه‌ر میلله‌تێك‬ ‫هاتبایه‌ ئێس����تا قیام����ه‌ت ڕاده‌بو‪ ،‬ئه‌رێ‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارانی ئه‌و هه‌رێمه‌ له‌كوێن؟‬ ‫بۆ له‌هۆكاری ئه‌و كۆچه‌ ناپرس����نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌رێ بۆ نایه‌ن ده‌س����ت هه‌ڵببڕن‌و بڵێن‬ ‫ته‌واو ئه‌وه‌ ئێمه‌ین له‌حوكمڕانی ئه‌و هه‌رێمه‌‬ ‫شكستمانخواردو نه‌مانتوانی به‌ڵێنه‌كانمان‬ ‫ببه‌ینه‌ سه‌ر‪ ،‬ئه‌رێ به‌بیرتانه‌ چ به‌ڵێنێكتان‬ ‫به‌و خه‌ڵكه‌دا‪ ،‬ئه‌رێ كوا ئەو‌ به‌هه‌ش����ته‌ی‬ ‫به‌نیازبون بۆمانی دروست بكه‌ن؟‬ ‫ده‌زانن بیانوه‌كانتان بوەته‌ قه‌وانێكی‬ ‫سواو‪ ،‬كه‌س به‌فلسێك وه‌ریناگرێت‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫كارمان به‌دابه‌زینی نرخی نه‌وت نیه‌و شه‌ڕی‬ ‫داعش����یش نیه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ مه‌ك����ه‌ن به‌بیانو‪،‬‬ ‫تراژیدیه‌كی ژن‌و منداڵی كوردان ده‌بێت‪ .‬هیچ ی����ه‌ك له‌مانه‌ بونی����ان نه‌بو‪ ،‬خه‌ڵك‬ ‫ئ����ه‌و‌ دیمه‌نه‌ ناخۆش‌و كاره‌س����اتباران ‌ه له‌به‌ر ناعه‌داله‌ت����ی له‌و هه‌رێمه‌ رایده‌كرد‪،‬‬ ‫زۆر كه‌س����ی تاساند‪ ،‬ئێس����تا له‌نێو چه‌ند له‌بیستوپێنج ساڵی ڕابردو ده‌رفه‌تی باش‬ ‫خێزانێ����ك به‌ه����ۆی له‌ده‌س����تدانی چه‌ند بۆ هه‌رێمه‌كه‌ ڕه‌خسا‪ ،‬پاره‌ی بێ حسابی‬

‫ئه‌وه‌ی له‌كوردستان‬ ‫ده‌بینرێت جگه‌ له‌غیابی‬ ‫ویژدان هیچی تر نیه‬ ‫كه‌سێك چاوی له‌داهاتی‬ ‫واڵتێك بێت كه‌‬ ‫به‌خوێنی ده‌یان شه‌هید‬ ‫ده‌سته‌به‌ر كرابێت بێ‬ ‫ویژدانیه‌‬

‫بوێری له‌به‌رپرسیاریه‌تیدای ‌ه‬ ‫به‌رپرس���یاریه‌تیه‌وه‌ هه‌ن���گاو هه‌ڵگ���رن‌و‬ ‫ئه‌م قۆناغ���ه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی هه‌یه‌ مامه‌ڵه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ���دا بكه‌ن نه‌ك وه‌ك ئه‌وه‌ی حه‌زیان‬ ‫لێیه‌‪ .‬له‌مێژوی گه‌لی كوردس���تاندا وه‌ك‬ ‫هه‌رگه‌لێكی دیكه‌ ش���تی جوان‌و ناشیرین‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ ئێمه‌ به‌رده‌وام له‌قۆناغه‌‬ ‫چاره‌نوسس���ازه‌كاندا كلتورێ���ك به‌رهه‌م‬ ‫ده‌هێنرێت‪ ،‬یه‌ك هه‌ڵوێستی ڕه‌تده‌كه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئامانجمان ده‌بێته‌ ناشیرینكردنی یه‌كدی‌و‬ ‫نه‌مانتوانی���وه‌ بی���روڕای سیاس���یمان‬ ‫فارس نه‌ورۆڵی‬ ‫هه‌رچیه‌ك بێت هه‌ڵسوكه‌وتی دادپه‌روه‌رانه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كدی بكه‌ین ك���ه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫م���رۆڤ له‌هاتن���ه‌ جیهانی���ه‌وه‌و بااڵی ئ���ه‌و قۆناغه‌دا بێت‪ ،‬ئێمه‌ ئێس���تا‬ ‫له‌وكات���ه‌وه‌ی هه‌س���ت به‌ڕوداوه‌كان���ی ڕوب���ه‌ڕوی قه‌یرانی جۆراوجۆر بوینه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌وروب���ه‌ری ده‌كات‪ .‬ل���ه‌ڕوی واقع���ی له‌ب���ری ئه‌وه‌ی كۆببینه‌وه‌ بۆ چاره‌س���ه‌ر‬ ‫سیاس���ی‌و ئاب���وری‌و كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌وه‌ كۆده‌بین���ه‌وه‌ ب���ۆ س���ه‌نگه‌رله‌یه‌كگرتن‬ ‫ئیت���ر لێره‌وه‌ به‌رپرس���یاریه‌تی ده‌س���ت له‌یه‌ك���دی‪ .‬ئ���ه‌م هه‌ڵس���وكه‌وته‌ی ك���ه‌‬ ‫پێده‌كات‪ ،‬به‌ومانایه‌ی له‌ئاس���تی ڕوداوه‌ حزب���ی كوردی ده‌ی���كات ڕه‌فتاری حزبی‬ ‫گشتیه‌كاندا هه‌ڵوێستێكی ئه‌رێنی هه‌بێت نه‌ت���ه‌وه‌ی ب���ێ ده‌وڵه‌ت نی���ه‌و ئه‌وپه‌ڕی‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تی له‌كه‌سێكه‌وه‌ بۆ كه‌سێكی ناهۆش���یاری‌و خودئه‌ڤین���ی سیاس���یه‌‪.‬‬ ‫دیك���ه‌‪ ،‬له‌گه‌لێك���ه‌وه‌ بۆ گه‌لێك���ی دیكه‌ ئێس���تا ناوچه‌كه‌ له‌كۆتایی سایكس بیكۆ‬ ‫جیاوازه‌‪ .‬چونكه‌ گه‌وره‌یی به‌رپرسیاریه‌تی نزیكده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬كوردیش له‌س���ه‌ره‌تای‬ ‫له‌ئاست گرنگی‌و گه‌وره‌یی روداوه‌كاندایه‌‪ .‬خه‌ونه‌كان���ی نزیك ده‌بێت���ه‌وه‌‪ .‬بۆ یه‌كه‌م‬ ‫لێره‌دا ده‌مه‌وێت باس له‌به‌رپرس���یاریه‌تی جاره‌ جیهان‌و واڵتانی ناوچه‌كه‌ به‌م جۆره‌‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگه‌ی كوردس���تان‌و ئه‌م قۆناغه‌ی كورد بخوێنن���ه‌وه‌ كه‌ دان به‌س���یمبول‌و‬ ‫گه‌ل���ی كوردس���تانی پێ���دا تێده‌په‌رێت خواس���ته‌كانی كورددا بنێن‪ ،‬ئه‌م هه‌له‌ بۆ‬ ‫له‌ئاس���ته‌كانی سیاسی‌و ئه‌منی‌و مێژویی‌و گه‌لی كوردستان له‌باره‌ به‌اڵم بۆحزبه‌كان‬ ‫ئابوری كۆمه‌اڵیه‌تیدا چه‌نده‌ هه‌س���ت به‌ ناله‌باره‌ چونك���ه‌ ئه‌م قۆناغه‌ ده‌رفه‌تێكی‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تی ده‌كه‌ین‪ ،‬به‌تایبه‌تی حزبه‌ زێڕینه‌ بۆ سه‌ربه‌خۆیی كوردستان‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫سیاسیه‌كان‌و خاوه‌ن بڕیاری ناو حزبه‌كان‪ .‬وای له‌حزب���ه‌كان‌و سیاس���یه‌كان كردوه‌‬ ‫ئ���ه‌م قۆناغه‌ی كوردس���تان واده‌خوازێت ك���ه‌ بوێ���ری به‌رپرس���یاریه‌تیان نه‌بێت‪،‬‬ ‫حزب���ه‌كان به‌وپ���ه‌ڕی هه‌س���تكردن ب���ه‌ گرێ���ی ده‌رونی‌و ئیره‌ی���ی‌و خودئه‌ڤینیه‌‪.‬‬

‫به‌سه‌ردا ڕژا‪ ،‬نه‌تانتوانی بیقۆزنه‌وه‌ ئێستا‬ ‫كاتی بیانوهێنانه‌وه‌ نیه‌‪.‬‬ ‫تازه‌ پێمان ده‌ڵێن بێ پشتوپه‌نایان‪،‬‬ ‫ب����ۆ ل����ه‌ په‌یام����ی خه‌ڵك����ی دڵس����ۆز‬ ‫نه‌گه‌یش����ت‪ ،‬ده‌مێك����ه‌ له‌و كوردس����تانه‌‬ ‫هاوارده‌كرێت ئه‌وه‌ی مه‌ترس����یه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان‪ ،‬غیاب����ی حكومه‌ته‌و‬ ‫دامه‌زراوه‌كانه‌‪ ،‬وه‌رن ده‌س����ت له‌حوكمی‬ ‫حزبی هه‌ڵگ����رن‌و هه‌نگاو ب����ۆ حكومه‌تی‬ ‫هاواڵتی بنێن‪ ،‬نه‌تانك����رد تارۆژ به‌و رۆژه‌‬ ‫گه‌یش����ت‪ ،‬بیست س����اڵه‌ هاورده‌كرێت كه‌‬ ‫گه‌نده‌ڵ����ی له‌نێو جومگه‌كان����ی حكومه‌ت‬ ‫بۆته‌ مۆرانه‌‪ ،‬پیاوی چاك بن جه‌س����ته‌ی‬ ‫خۆتان ده‌خوات‪ ،‬ئه‌ویشتان نه‌بیست‪ ،‬تازه‌‬ ‫لیژنه‌و لیژنه‌كانی بۆ بنبڕكردنی گه‌نده‌ڵی‬ ‫داده‌مه‌زرێنن‪ ،‬ك����ه‌ پێنج مانگه‌ نه‌توانراوه‌‬ ‫موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران بدرێت‪ ،‬ئه‌رێ ناپرسن‬ ‫چ بێ ویژدانیه‌كه‌ حكومه‌ت موچه‌ی خه‌ڵكی‬ ‫پێنه‌درێ����ت كه‌چی به‌رپرس����ی نابه‌رپرس‬ ‫گه‌نده‌ڵ����ی له‌داهاتی خه‌ڵك بكات ئه‌وه‌یان‬ ‫ناو ده‌نێنن چی؟‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی له‌كوردس����تان ده‌بینرێت جگه‌‬ ‫له‌غیابی ویژدان هیچی تر نیه‌‪ ،‬كه‌س����ێك‬ ‫چاوی له‌داهاتی واڵتێك بێت كه‌ به‌خوێنی‬ ‫ده‌ی����ان ش����ه‌هید ده‌س����ته‌به‌ر كرابێت بێ‬ ‫ویژدانیه‌‪ ،‬كه‌س����ێك هۆكاری كۆچ‌و مه‌رگی‬ ‫جگه‌رگۆشه‌كانمان بێت بێویژدانه‌‪.‬‬

‫كه‌س���ی یه‌كه‌م���ی حزب���ه‌كان‌و ئه‌وانه‌ی‬ ‫خاوه‌نبڕی���ارن ب���اش له‌واقعی سیاس���ی‬ ‫تێده‌گه‌ی���ن بۆی���ه‌ واباش���ه‌ نه‌كه‌ونه‌ ژێر‬ ‫كاریگه‌ری هه‌رزه‌ی سیاس���ی‌و وتاره‌كانی‬ ‫فه‌یس���بوك چیتر له‌حیزب���ی گوتارییه‌وه‌‬ ‫خۆیان بگۆڕن بۆ حیزب���ی خاوه‌ن گوتار‬ ‫بێنن‌و ل���ه‌ده‌وری بارزان���ی كۆببنه‌وه‌ بۆ‬ ‫كاركردن بۆ قس���ه‌كردن‪ ،‬ب���ۆ گوێ گرتن‬ ‫له‌یه‌كتر بۆخه‌بات‌و سه‌ربه‌خۆیی‪ ،‬بارزانی‬ ‫وه‌ك پارتی نا‪ ،‬بارزانی وه‌ك كوردستانی‪،‬‬ ‫وه‌ك ئ���ه‌و مامه‌ڵ���ه‌ ده‌ول���ی‌و ناوچه‌یی‌و‬ ‫دڵس���ۆزیه‌ی خ���ۆی ب���ۆ مه‌س���ه‌له‌كان‪،‬‬ ‫پێویس���ته‌ هه‌مو الیه‌ك له‌كێوی لوتبه‌رزی‬ ‫دابه‌زێت بۆئه‌وه‌ی له‌تینوێتیدا نه‌مرێت ئه‌م‬ ‫واقیعه‌ پێویس���تی به‌بوێری هه‌یه‌ بوێریش‬ ‫به‌رپرس���یارێتییه‌ هه‌ركه‌س ئه‌م هه‌نگاوه‌‬ ‫هه‌ڵگرێ بۆ یه‌كهه‌ڵوێس���تی ئ���ه‌وه‌ مێژو‬ ‫له‌خانه‌ی بوێری به‌رپرس���یانه‌دا تۆمار ی‬ ‫ده‌كات به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌ وه‌ك ترس���نۆكی‬ ‫نابه‌رپ���رس ده‌ناس���رێت وه‌رن هه‌م���وان‬ ‫له‌و كاروانه‌ به‌ش���دار بین كورد له‌قۆناغی‬ ‫دانان���ی ب���ه‌رده‌ ڕه‌ش���ه‌كه‌دایه‌‪ ،‬بارزانی‬ ‫ده‌یه‌وێ هه‌ركه‌س���ه‌و چه‌مكێكی بگرێت‬ ‫بۆ دانانی به‌ردی سه‌ربه‌خۆیی بڕوام وایه‌‬ ‫ئه‌گه‌رنا ئه‌گه‌ر ئه‌و ماوه‌ زۆره‌و ئه‌و هه‌مو ئه‌م ج���اره‌ له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی ملمالنێكانی‬ ‫س���ه‌نگه‌رله‌یه‌كگرتنه‌وه‌و هاتوهاواره‌ دژی ناوچه‌كه‌و جیهان���دا به‌خت یاوه‌ری كورد‬ ‫یه‌ك ده‌یكه‌ین نیوئه‌وه‌نده‌مان به‌رپرسانه‌ بێ���ت ده‌گه‌ینه‌ مه‌ن���زڵ هه‌رك���ه‌س له‌م‬ ‫مامه‌ڵه‌مان هه‌بوای���ه‌ له‌قۆناغێكی دیكه‌دا كاروان���ه‌دا نه‌بێت‌و دژی ده‌بێت به‌دبه‌خت‬ ‫ده‌بوین‪ .‬ئێستا هه‌مو كارته‌ ناشرینه‌كانمان ده‌بێت‌و مێژو وه‌ك نابه‌رپرس���ی ترسنۆك‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌یه‌ك به‌كارهێناوه‌و ناوناتۆره‌ی تۆم���اری ده‌كات بۆی���ه‌ باهه‌م���و الیه‌ك‬ ‫دنیامان به‌یه‌ك گوت‪ ،‬میدیاو سیاسه‌تتان بزانی���ن بوێری به‌رپرس���یاریه‌تییه‌‪.‬بوێری‬ ‫دابه‌زان���د ب���ۆ نزمترین ئاس���ت‪ .‬ئێس���تا له‌به‌رپرسیاریه‌تیدایه‌‪.‬‬

‫كه‌سی یه‌كه‌می‬ ‫حزبه‌كان‌و ئه‌وانه‌ی‬ ‫خاوه‌نبڕیارن باش‬ ‫له‌واقعی سیاسی‬ ‫تێده‌گه‌ین بۆیه‌ واباشه‌‬ ‫نه‌كه‌ونه‌ ژێر كاریگه‌ری‬ ‫هه‌رزه‌ی سیاسی‌و‬ ‫وتاره‌كانی فه‌یسبوك‬

‫عه‌ل ‌ی بۆسكانی‌‌و خاوه‌ن سه‌رمایه‌كان ‌ی ئێستا‬ ‫له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج‬ ‫ل���ه‌زاری‌ دو به‌رپ���رس‌و كاره‌كت���ه‌ر ‌ی‬ ‫سیاس���ی‌ ئه‌م هه‌رێمه‌وه‌ چه‌ن���د جارێك‬ ‫بیس���تمان كه‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ‪10800‬‬ ‫ده‌هه‌زارو هه‌ش���ت سه‌ت ملیۆنێری‌ دۆالرو‬ ‫‪ 25‬ملیاردێ���ری‌ دۆالری‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ وه‌ك‬ ‫ده‌س���كه‌وت به‌خه‌ڵ���ك ده‌وت���را‪ ،‬گوایه‌‬ ‫له‌سایه‌ی‌ شۆڕشی‌ ئه‌وانه‌وه‌ ئه‌مه‌ هاتوه‌ته‌‬ ‫ئارا "جارێ‌ هه‌رگیز له‌كورس���تانی‌ باشور‬ ‫ش���تێ‌ نه‌بوه‌ به‌ن���اوی‌ ش���ۆڕش‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ب���وه‌ هه‌رابوه‌و هیچی‌ ت���ر" دواتر ئه‌و‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندان���ه‌ جگ ‌ه له‌مش���ه‌خۆر هیچی‌‬ ‫تر نه‌بون‪ ،‬ئه‌گه‌رنا ئێس���تا رۆڵیان چیه‌‪،‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ رابردودا هه‌ندێ���ك ده‌وڵه‌مه‌ندو‬ ‫خاوه‌ن س���ه‌رمایه‌ی‌ به‌ناهه‌ق كه‌ڵه‌كه‌بو‪،‬‬ ‫له‌كه‌ناڵێك���ه‌وه‌ پاره‌یان بۆ كه‌س���وكاری‌‬

‫پێش���مه‌رگه‌ی‌ شه‌هیدی‌ ده‌س���تی‌ داعش‬ ‫به‌خش���ی‌‪ ،‬وتیان ئه‌وانه‌ له‌سه‌ری‌ مانگدا‬ ‫له‌موچ���ه‌ی‌ كارمه‌ن���دو فه‌رمانبه‌ره‌كانیان‬ ‫بڕیبو‪ ،‬م���ن بیرم كرده‌وه‌ دیاره‌ هه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫له‌ده‌وڵه‌مه‌ن���دی‌ نانیش���تمانی‌ چ���اوه‌ڕێ‌‬ ‫ده‌ك���رێ‌‪ ،‬جارێكیان باس���ی‌ ده‌وڵه‌مه‌ندی‌‬ ‫نیش���تمانیم كردو داوام له‌دۆستێ‌ كردبو‬ ‫چاو له‌عه‌لی‌ بۆس���كانی‌ ب���كات‪ ،‬هه‌ندێ‌‬ ‫دۆس���ت وتیان گله‌یی‌ بێت تۆ به‌ش���ان‌و‬ ‫باڵی‌ خه‌ڵكدا هه‌ڵ���ده‌ده‌ی‌‪ ،‬ئه‌وده‌م بیرم‬ ‫الی‌ ئه‌وه‌ب���و كه‌ ماركس���یش كاتی‌ خۆی‌‬ ‫ده‌یویس���ت ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان���ی‌ ئه‌ڵمانی���ا‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ ساغن‌و سه‌رمایه‌ی‌ پاكیان هه‌یه‌‬ ‫هاوكاری‌ ش���ۆڕش‌و په‌یامه‌ك���ه‌ی‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫ده‌ش���ێ‌ ئه‌نگڵس���ی‌ هه‌ره‌ هاوڕێ‌‌و نزیكی‌‬ ‫ماركس له‌وجۆره‌ بێت‪ ،‬كه‌ دواتر هاوكاری‌‬ ‫زۆری‌ خانه‌واده‌ی‌ ماركسی‌ كرد‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ بۆس���كانی‌ كاری‌ گ���ه‌وره‌ی‌ زۆر‬ ‫كردو دواتریش من الم وایه‌ بو به‌قوربانی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ویس���تی‌ كاری‌ گه‌وره‌ت���ر بكات‪،‬‬ ‫هه‌رچۆنێكه‌ ئه‌م تیرۆره‌ش وه‌ك س���ه‌دان‬ ‫تیرۆری‌ دوای‌ راپه‌ڕی���ن به‌نهێنی‌ مایه‌وه‌‪،‬‬ ‫قس���ه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌یه‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی‌‬ ‫ئێس���تا رۆڵیان چیه‌ له‌چاره‌س���ه‌ری‌ ئه‌م‬ ‫قه‌یرانه‌ی‌ مافیاكانی‌ ناوحزب له‌كوردستان‬ ‫دروس���تیان كردوه‌و خه‌ڵ���ك ناچار به‌وه‌‬

‫كراوه‌ ش���ڕو ش���یتاڵی‌ بفرۆش���ێ‌‌و به‌ره‌و‬ ‫نادیار س���ه‌ری‌ خۆی‌ هه‌ڵبگرێ‌‪ ،‬ئایا ئه‌و‬ ‫ژماره‌ زۆره‌ له‌ملیۆنێ���رو ملیاردێری‌ دۆالر‬ ‫تاچه‌ند ده‌توانن به‌ش���داری‌ له‌چاره‌سه‌ری‌‬ ‫ئه‌م قه‌یرانه‌دا بك���ه‌ن‪ ،‬یان ئه‌وانیش ئه‌م‬ ‫دۆخه‌یان به‌هه‌لزانیوه‌ تاژێرزه‌مینه‌كانیان‬ ‫پڕت���ر بك���ه‌ن‪ ،‬وه‌ك ئ���ه‌و ده‌وڵه‌مه‌نده‌ی‌‬ ‫ناهێڵێ‌ كاره‌با له‌ئێران بكڕدرێت‌و خۆیشی‌‬ ‫بازرگانی‌ ره‌ش���ی‌ پێوه‌ ده‌كات‌و سبه‌ینێ‌‬ ‫خۆی‌ وه‌ك هاونیش���تمانی‌ دڵسۆز نیشانی‌‬ ‫داهات���و ئ���ه‌دات‪ ،‬ره‌نگه‌ له‌م نوس���ینه‌دا‬ ‫جێی‌ ئ���ه‌وه‌ نه‌ب���ێ‌ ن���اوی‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌‬ ‫نانیشتمانیه‌كان ریز بكرێن‪ ،‬به‌اڵم خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان زۆر باش ئه‌وان ده‌ناسێ‌‪.‬‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ م���ن ئه‌گ���ه‌ر چ���ی‌ گومانی‌‬ ‫ته‌واویش���مان ل���ه‌وه‌ هه‌بێ���ت ك���ه‌ ئه‌و‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندیه‌ جێی‌ گومانه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش‬ ‫هه‌ر ناچاری‌ ئه‌وه‌ین هۆش���داری‌ ئه‌وه‌یان‬ ‫بده‌ینێ‌‪ ،‬كه‌ ئ���ه‌وان ده‌توانن له‌بارودۆخی‌‬ ‫وه‌ك ئه‌م���ه‌ی‌ ئێس���تادا رۆڵ���ی‌ ئه‌رێنی‌‬ ‫ببینن‪.‬‬ ‫شه‌رمێكی‌ گه‌وره‌یه‌ خه‌ڵك چوار مانگ‌و‬ ‫پێن���ج مانگ موچ���ه‌ وه‌رنه‌گرێت‌و تۆیش‬ ‫له‌خه‌یاڵی‌ ئه‌وه‌دا بیت كه‌ی‌ ژێرزه‌مینێكی‌‬ ‫ت���ر پڕكه‌ی���ت‪ ،‬یه‌كجار ب���ه‌راوردی‌ نێوان‬ ‫خۆت‌و عه‌لی‌ بۆسكانی‌ بكه‌و هیچیتر‪.‬‬

‫شه‌رمێكی‌ گه‌وره‌ی ‌ه‬ ‫خه‌ڵك چوار مانگ‌و‬ ‫پێنج مانگ موچه‌‬ ‫وه‌رنه‌گرێت‌و تۆیش‬ ‫له‌خه‌یاڵی‌ ئه‌وه‌دا بیت‬ ‫ك ‌هی‌ ژێرزه‌مینێكی‌‬ ‫تر پڕكه‌یت‪ ،‬یه‌كجار‬ ‫به‌راوردی‌ نێوان خۆت‌و‬ ‫عه‌لی‌ بۆسكانی‌ بكه‌و‬ ‫هیچیتر‬

‫‪13‬‬

‫لوسبونی زمان‌و سیاسەت‬ ‫ئاراس فه‌تاح‬ ‫پەیوەندیی لوس‪ ،‬فۆرمێکە لەپەیوەندیی‬ ‫کە خاڵیی����ە لەڕەخنە‪ .‬س����تراتیژێکە بۆ‬ ‫ڕازیک����ردن‌و دڵڕاگرتن����ی هەم����و الیەک‪.‬‬ ‫دروستکردنی گوتارێکە کە تەنها جوانی‌و‬ ‫رێکییەکان دەبینێت‌و ستایشی باشییەکان‬ ‫دەکات‪ .‬لوس����بونی پەیوەندیی پێویستی‬ ‫بەزمانێکی خلسیکەو دوژمنی زبرییە‪ .‬لێرەدا‬ ‫زمانلوس����یی وەکو فۆرمێکی تایبەتمەندی‬ ‫کۆمەڵگای لوس لەدایکدەبێت‌و ڕۆدەچێتە‬ ‫ناو پەیوەندییە کۆمەاڵیەتی‌و ڕۆشنبیریی‌و‬ ‫سیاس����ییەکانمان‪ .‬زمانلوس����ی میتۆدێکە‬ ‫بۆ خۆدورەپەرێزگرت����ن لەڕوبەڕوبونەوەو‬ ‫پێکدادان‪ ،‬ترسە لەبەرگریی‌و بەرەنگاربونەوە‬ ‫ک����ە باجەک����ەی لەدوادەرئەنجام����دا‬ ‫بەلەدەستدانی س����ەربەخۆیی کۆتاییدێت‪،‬‬ ‫چونک����ە خاوەن����ی ڕای تایبەت����ی خۆی‬ ‫نییە‪ .‬زمانلوسیی دروستکردنی روبەرێکی‬ ‫وەهمی����ی پێکەوەژیانێکی تەب����او ئارامە‪،‬‬ ‫بەرهەمهێنانی فەزایەک����ی درۆزنانەیە بۆ‬ ‫قبوڵکردنی جیاوازیی‌و یەکترقبوڵکردن‪.‬‬ ‫زمانلوس نە لەب����ەرەی "بەڵێ" یەو نە‬ ‫لەب����ەرەی "نەخێر"ە‪ ،‬بەڵک����و دەکەوێتە‬ ‫ناو ڕوبەری س����ێهەمەوە‪ .‬واتە زمانلوسیی‬ ‫نە قبوڵکردن����ی هەقیقەتی پۆزەتیڤبینیی‬ ‫ئەویترەو ن����ە ڕەتکردن����ەوەی هەقیقەتی‬ ‫نێگەتیڤبینی����ی ئەویت����رە‪ ،‬بەڵکو ڕوبەری‬ ‫س����ێهەمە کە نایەوێت لەش����وێنگەیەکی‬ ‫دیاریکراوی نێ����وان دو بەرەدا گیربخوات‪.‬‬ ‫زمانل����وس ترس����ێکی قوڵ����ی لەتەنهایی‬ ‫هەیەو نایەوێت هیچ الی����ەک برینداربێت‪،‬‬ ‫بۆیە هەوڵ����دەدات هەم����وان ڕازییبکات‪.‬‬ ‫کەس����ی زمانلوس لەترس����ێکی وجودیدا‬ ‫دەژی کە نایەوێت ن����ە ئەوانەی لەمبەرن‬ ‫بریندارب����کات‌و نە ئەوان����ەی لەوبەرن لێی‬ ‫زویر ببن‪ .‬زمانلوسیی ڕاگرتنی درۆزنانەی‬ ‫پەیوەندیی����ە لەس����ەر حیس����ابی نەگوتن‬ ‫یان ش����اردنەوەی هەقیقەت‪ .‬زمانلوسیی‬ ‫دڵڕاگرتن����ی بەرامبەرە بۆئەوەی پێکدادان‬ ‫دروس����تنەبێت‪ .‬هەقیق����ەت لەپەیوەندی‬ ‫نێوان کەسی زمانلوس‌و دەرەوەی خۆیدا‪،‬‬ ‫قوربانییەک����ی بێزمانە‪ .‬زمانلوس خاوەنی‬ ‫هەقیقەت����ی خ����ۆی نییە‪ ،‬خ����اوەن هیچ‬ ‫س����ەربەخۆییەکی فیکریی‌و کەس����ییانەی‬ ‫خۆی نیی����ە‪ ،‬بۆیە بەب����ێ دو الیەنەکەی‬ ‫ت����ر ناتوانێت ب����ژی‪ .‬کەس����ی زمانلوس‪،‬‬ ‫بونەوەرێکە لەو چرکەساتەی کە نایەوێت‬ ‫کەس بریندار بکات‪ ،‬س����ەربەخۆیی خۆی‬ ‫دەدۆڕێنێت‪ .‬زمانل����وس ناتوانێت خاوەن‬ ‫ڕای س����ەبەخۆی خۆی بێ����ت‪ ،‬کۆیلەیەکە‬ ‫بەخۆش����نودی لەنێ����وان درۆو راس����تییدا‬ ‫دەژی‪ .‬دەیەوێت هێالنەیەک دروس����تبکات‬ ‫کە هاوتایی‌و کۆنزێنس جێگای ناکۆکیی‌و‬ ‫دژایەتی بگرێتەوە‪ .‬لەدەرەوەڕا نمایش����ی‬ ‫ڕاس����تگۆیی دەکات‌و لەن����اوەوەڕا درۆزن‪.‬‬ ‫لەگەڵ خۆیدا ناڕاستەو لەگەڵ ئەوانی تردا‬ ‫نمایشی ڕاس����تگۆیی دەکات‪ .‬زمانلوسیی‬ ‫دۆخێک����ی راس����تەقینەی نەمانی رۆحی‬ ‫بەرگرییە لەپەیوەندییدا‪ ،‬چونکە لەس����ەر‬ ‫بناغەی تەبایی‌و هاوسەنگییەکی درۆزنانە‬ ‫دەژی‪.‬‬ ‫زمانلوسیی گەرچی خۆی وەکو بەرەی‬ ‫س����ێهەم نماییش����دەکات‪ ،‬بەاڵم لەخودی‬ ‫خۆی����دا مان����ای ب����ەرەی س����ێهەم نییە‬ ‫لەنێ����وان بەڵێ‌و نەخێ����ردا‪ ،‬بەڵکو مانای‬ ‫بەرهەمهێنانی ڕوبەری سێهەمە کە دەیەوێت‬ ‫جوگرافیایەک����ی "بێوەی"ییان����ە لەنێوان‬ ‫باشیی‌و خراپیدا بکات بەنیشتیمانی خۆی‪.‬‬ ‫زمانلوس ن����ە دەیەوێت خراپییەکان باش‬ ‫ب����کات‌و نە باش����ییەکانیش خراپ‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دەیەوێت خراپییەکانی باشیی بەیانبکات‌و‬ ‫باش����ییەکانی خراپی����ش نیش����انبدات‪.‬‬ ‫زمانلوس بونەرێکە لەهەر شوێنێک گوێی‬ ‫لەفیکەی دەس����ەاڵت بێت‪ ،‬ئەو پانتۆمیم‪-‬‬ ‫ئاس����ا س����ەمای بۆدەکات‌و هەرکاتێکیش‬ ‫گوێی لەنەڕەی دەس����ەاڵت بێت نوزەی لێ‬ ‫نایەت‪ .‬ئەم چەشنە لەکولتوری زمانلوسیی‬ ‫خۆی وەکو ئۆپۆزیس����یۆنی دەس����ەاڵتێک‬ ‫نیش����ان نادات کە دەزانێت خراپە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫خۆی وەک����و دڵس����ۆزێک بەیاندەکات کە‬ ‫نییەتی خراپەکاریی بەرامبەر بەسیستەم‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو خواس����تی چاککردنی هەیە‪.‬‬ ‫سیاس����ەتمەداران‌و زۆرینەی نوس����ەران‌و‬ ‫هونەرمەن����دان‌و ئەکادیمییەکان����ی ئێم����ە‬ ‫بەرەو ئەوە دەڕۆن کولتورێکی زمانلوسیی‬ ‫بەرهەمبهێن����ن ک����ە دەرئەنجامەک����ەی‬ ‫دیکتاتۆرییەتی لوس����ییە لەسیاس����ەت‌و‬ ‫نوسین‌و کردەی کۆمەاڵیەتیی‪.‬‬ ‫گومانی تێدا نییە کە ملمالنێ‌و ناکۆکیی‬

‫کۆمەڵگای ئێمە‬ ‫بوە بەکۆمەڵگایەکی‬ ‫فەیسبوکییانەی‬ ‫خێڵەکیی‪ .‬تۆ تاوەکو‬ ‫ئەو ساتە هاوڕێی‬ ‫منیت‌و خۆشەویستیت‬ ‫کە اڵیکی من بکەیت کە‬ ‫ئەمەت نەکرد دەچیتە‬ ‫خانەی دیساڵیک‌و‬ ‫ئەنفرێندەوە‬ ‫بریندارکەرن‪ ،‬بۆیە کۆمەڵگای لوس کێشەی‬ ‫لەگەڵ کولتوری ملمالنێ هەیەو لەناکۆکی‬ ‫دەترسێت‪ .‬ترس لەبریندارکردنیش دەبێتە‬ ‫ه����ۆکاری ئەوەی پەیوەندیی ڕاس����تەقینە‬ ‫بون����ی نەمێنێ����ت‌و نماییش����گەرایی ببێت‬ ‫بەخەسڵەتی س����ەرەکیی پەیوەندییەکان‬ ‫کە لەزمانلوس����ییدا بەرجەس����تە دەبێت‪.‬‬ ‫کولتوری لوسبون پێماندەڵێت‪ :‬بۆئەوەی‬ ‫پەیوەندییەکانم����ان بەردەوامبێت‪ ،‬نابێت‬ ‫رەخن����ە لەیەکتر بگری����ن‌و ناکۆییەکانمان‬ ‫بەیانبکەین‪ .‬زمانلوس����یی مانای ڕاگرتنی‬ ‫پەیوەندییەک����ی تەندروس����ت نیی����ە‪،‬‬ ‫بەڵک����و مان����ای نماییش����کردنی جوانی‌و‬ ‫خۆشەویس����تییە‪ .‬باش����ترین نمونەش بۆ‬ ‫فەزای زمانلوسیی جوگرافیای فەیسبوکە‪.‬‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە ب����وە بەکۆمەڵگایەکی‬ ‫فەیس����بوکییانەی خێڵەکی����ی‪ .‬تۆ تاوەکو‬ ‫ئەو س����اتە هاوڕێی منیت‌و خۆشەویستیت‬ ‫ک����ە اڵیکی من بکەیت‪ ،‬کە ئەمەت نەکرد‪،‬‬ ‫دەچێتە خانەی دیس��ڵ�ایک‌و ئەنفرێندەوە‪.‬‬ ‫لەبەرئەوەی فەیسبوکیش دیساڵیکی نییە‪،‬‬ ‫مانای ئەوەیە سیس����تەمێکی پەیوەندیی‬ ‫وێناک����راو بەرهەمدێت ک����ە وەکو خێڵێک‬ ‫هەمو یەکتریان خۆش����دەوێت‌و کەس ڕقی‬ ‫لەوی ت����ر نییە‪ ،‬چونکە دیس��ڵ�ایک بونی‬ ‫نییە‪ .‬دیس��ڵ�ایک دەبێ����ت بەپێوەرێک بۆ‬ ‫خ����راپ بینین‪ ،‬ن����ەک هەڵوەس����تەکردن‪،‬‬ ‫دەبێت بەکردەیەک ب����ۆ ڕق نەک ڕەخنە‪.‬‬ ‫اڵیککردنی سیس����تەمی فەیس����بوک هیچ‬ ‫بەهایەک����ی پێوەری����ی نییە ب����ۆ جوانیی‬ ‫یان خۆشەویس����تیی‪ ،‬بەڵک����و چاکەیەکە‬ ‫ک����ە بەرامبەرەک����ەت وەک����و کااڵی����ەک‬ ‫پێتدەفرۆش����ێت‪ ،‬تاوەکو ت����ۆش کااڵکەی‬ ‫ئەو بۆ بازاڕکردن نماییش����بکەیت‪ .‬چاکە‬ ‫تەنها کاتێک وەکو چاکە دەبینرێت کە تۆ‬ ‫هەمو کردەو چاالکیی‌و نوسینی ئەوانی تر‬ ‫بەچ����اک‌و جوان ببینیت‪ .‬ئەمە هەمان ئەو‬ ‫سیس����تەمەیە کە کارمەندی کۆمپانیایەک‬ ‫هی����چ کاتێک بۆی نییە ئ����ەو کااڵیەی کە‬ ‫کۆمپانیاکەی بەرهەمیدەهێنێت‪ ،‬ڕەخنەی‬ ‫ب����کات‪ ،‬چونک����ە دەبێ����ت بەهۆکارێک بۆ‬ ‫دەرک����ردن‌و فەس����ڵکردنی‪ .‬کۆمەڵ����گای‬ ‫فەیس����بوکییش سیس����تەمێکە ب����ۆ‬ ‫"دیکتاتۆرییەتی اڵی����ک"‪ ،‬نەک گفتوگۆی‬ ‫کراوەو عەقاڵنی ک����ە ڕەخنەکردن دەبێت‬ ‫بەیەکێک لەکۆڵەکە سەرەکییەکانی‪.‬‬ ‫لەناو سیاسەتیشدا هەمان پێوەر کاری‬ ‫پێدەکرێت‪ .‬تۆ تاوەکو دوێنێ ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫بویت‌و ئەمڕۆ لەناو سیس����تەمدایت‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەبێت زمانلوس بی����ت‪" ،‬تۆبە" لەڕەخنە‬ ‫بکەیت‌و پرسە بۆ دژبون‌و ناکۆکیی بگریت‪.‬‬ ‫سیستەم دیساڵیک قبوڵناکات‪ ،‬بۆیە هەر‬ ‫کە ڕەخنەت گ����رت‌و بویت بەهۆکارێک بۆ‬ ‫بریندارکردنی سیستەم‪ ،‬ئەنفرێند دەکرێیت‪.‬‬ ‫نمونەی هەڵسوکەوتی پارتی لەگەڵ گۆڕاندا‬ ‫دەقاودەق هەڵسوکەوتێکی خێڵەکییانەی‬ ‫فەیس����بوکییە ک����ە دیکتاتۆرییەتی اڵیک‬ ‫حوکمی دەکات‪ .‬پارت����ی بەگۆڕان دەڵێت‬ ‫تۆ لەناو سیستەمەکەمدا بۆت هەیە تەنها‬ ‫اڵیکی من بکەیت‪ ،‬گەر ئەمەش����ت نەکرد‪،‬‬ ‫ئ����ەوا کۆمێنتەکانت دەس����ڕدرێتەوە‪ ،‬گەر‬ ‫زیاتر زماندرێژیی بکەیت‪،‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫سیاسه‌تی بێ ئامانج‬ ‫مه‌سعودی مه‌ال هه‌مزه‌‬

‫مەحو‌ی‌و باسکاڵ‬ ‫(‪)٤- ٤‬‬ ‫ئ���ەوەی دیوانەک���ەی مەح���وی ب���ەوردی‬ ‫بخوێنێتەوە ئەو راس���تییەی بۆ ئاشکرادەبێت‬ ‫کە هەس���تێکی بەهێز بەگوناهباربون لەزیاد‬ ‫لەقەس���یدەیەکی ئەم ش���اعیرەدا ئامادەیە‪،‬‬ ‫بەناوبانگترین ش���یعرێکیش کە هێما بۆ ئەم‬ ‫دۆخی گوناهباربونە بکات ئەو ش���یعرەیە کە‬ ‫بەم چەند دێڕە دەستپێدەکات‪:‬‬ ‫لەناکەس کارییا خاکم بەس���ەر رۆیی بەبا‬ ‫عوم���رم ‪ /‬خودا! تۆ بمژیێن���ە تا لەبار قاپی‬ ‫کەسێ دەمرم‬ ‫بەزای���ع چوو ل���ە (ما الیعني) ی���ا وەقتم‬ ‫هەم���وو‪ ،‬یەعن���ي‪ /‬دەب���ێ وەقت���ێ لە( ُبو‬ ‫ال َوقت) ێ بخوازم دا تیا بمرم‪.‬‬ ‫تا دەگاتە‪:‬‬ ‫لە پێ کەوتووم‌و نەفس���م بۆ هه‌وا دەشنێ‬ ‫وەکوو من���داڵ ‪ /‬لەبەر پیری س���ەرم خۆی‬ ‫ناگرێت‌و تازە پێدەگرم‬ ‫س���بەینێ ( ُی رَ ُ‬ ‫حش املَر‌ء)ە‪ ،‬براگەل فرسەتە‬ ‫ئەم���ڕۆ ‪ /‬تەبەڕڕا ب���ن لەمن‪ ،‬با کەس نەبێت‬ ‫حەشری لەگەڵ حەشرم‬ ‫مەحوی لێرەدا تەنه���ا تەعبیر لەدۆخێکی‬ ‫رۆحیی دابەش���بو لەنێ���وان دی���ن‌و دونیادا‬ ‫ناکات‪ ،‬بەتەنهاش باس لەئامادەگیی گەورەی‬ ‫دونیا لەناو کارو کردەوەکانی مرۆڤدا ناکات‪،‬‬ ‫مەحوی لێ���رەدا لەدۆخ���ی بەخۆداچونەوەو‬ ‫خۆداوەریکردنێک���ی ق���وڵ‌و هەمەالیەندایە‪.‬‬ ‫لەئەزمون���ی مەحویدا خود لەبەرامبەر دونیاو‬ ‫کۆمەڵ���گاو کولتوردا نەوەس���تاوە‪ ،‬لەبەردەم‬ ‫کۆمەڵە کێش���ەیەکدا نییە پابەس���تبێت بەو‬ ‫س���اتەوەختە مێژوییەوە ک���ە تیایدا دەژی‪،‬‬ ‫مەحوی لەبەردەم خودی خۆیدا وەس���تاوەو‬ ‫لەپەیوەندییەک���ی تایبەتدای���ە بەو خودەوە‪.‬‬ ‫ش���یعر لێرەدا ئامڕازی ناسینیی جیهان نییە‪،‬‬ ‫لەپەیوەندیی���دا نییە بەدونی���ای دەرەوەوە‪،‬‬ ‫بەڵک���و ئامرازی ناس���ینی خ���ودو تەکنیکی‬ ‫هەڵس���ەنگاندنی خودە‪ .‬شیعر لەم ئەزمونەدا‬ ‫لەچەش���نی ئ���ەو “تەکنۆلۆژی���ای خود”ی���ە‬ ‫کە میش���ێل فۆک���ۆ لەکۆتاییەکان���ی ژیانیدا‬ ‫باس���یدەکات‪ .‬ش���یعر ئام���ڕازو تەکنیکێکی‬ ‫دروس���تکردن‌و ئاراس���تەکردن‌و داوەریکردنی‬ ‫خودە‪ .‬بەقەولی فۆکۆ کەرەس���تەی داهێنانی‬ ‫خ���ودە وەک کارێکی هونەریی‪ .‬بۆئەوەی ئەم‬ ‫خاڵە ئاش���کراتر بکەم بابەراوردێک لەنێوان‬ ‫مەحوی‌و حاجی ق���ادری کۆییدا بکەین‪ .‬الی‬ ‫حاجی قادر ش���یعر ئامرازیی دروس���تکردنی‬ ‫“خودێکی گشتیی”و “دەس���تەجەمعیی”یە‪،‬‬ ‫کەرەس���تەی دروس���تکردنی نەتەوەی���ە‪،‬‬ ‫هێزێکە بۆ دروس���تکردنی زمان‌و ئەفس���انەو‬ ‫خەیاڵی���ی نەتەوەیی‪ ،‬بەاڵم الی مەحوی هیچ‬ ‫یەکێ���ک لەمانە لەئارادا نییە‪ .‬ش���یعر لەباتی‬ ‫ئامرازی دروس���تکردنی نەتەوەبێت‪ ،‬ئامڕازی‬ ‫دروستکردنی خود خۆیەتی‪ .‬ئەگەر ئەزمونی‬ ‫حاج���ی ق���ادر ئەزمونی گرێدانێک���ی بەهێزو‬ ‫پتەوی ش���یعر بێت بەدونیاو مێژو و خەون‌و‬ ‫سیاس���ەت‌و ئەگەرە دەستە جەمعییەکانەوە‪،‬‬ ‫شیعر بەش���ێکبێت لەخەونی “پێشکەوتن”و‬ ‫“تازەبون���ەوە”و “کامڵبون���ی رۆحیەت���ی‬ ‫نەتەوەیی‌و نیش���تیمانیی”‪ ،‬ئەوا ش���یعر الی‬ ‫مەحوی ئام���ڕازی کارکردنێک���ی بەردەوامە‬ ‫لەس���ەر خود خۆی بەبێ گەڕانەوە بۆ خەونە‬ ‫دەس���تەجەمعیی‌و کۆییەکان‪ .‬ئەو خاڵەی کە‬ ‫مەحوی لەباس���کاڵ نزیکدەکاتەوەو لەحاجی‬ ‫ق���ادری دوری دەخات���ەوە‪ ،‬ئەم پرۆس���ەی‬ ‫بەتاکەکەسیکردن‌و بەخودیکردنەی شیعرە‪.‬‬ ‫ئ���ەم گرنگیدان���ە بەخود‪ ،‬ئ���ەم تەکنیکی‬ ‫خودس���ازییە‪ ،‬وادەکات هەمو ئەو رەگەزانەی‬ ‫لەناو ئ���ەم ئەزمون���ە ش���یعریەدا ئامادەن‪،‬‬ ‫لەخزمەتی خۆبیناکردنێکی تاکەکەس���ییەی‬ ‫مرۆڤ���دا بێت‪ .‬ئەم���ە وادەکات دین‌و تەنانەت‬ ‫خودا خۆیش���ی‪ ،‬شتێکی دەرکیی نەبن مرۆڤ‬ ‫بچێت���ە ناویانەوە یان لێی���ان دوربکەوێتەوە‪،‬‬ ‫بەڵکو یەکێک لەکەرەستەکانی دروستکردنی‬ ‫خ���ودن‪ ،‬کە ناکرێت نە لەن���او دین‌و نە لەناو‬ ‫نادین���دا قەتیس���بکرێت‪ .‬ل���ەم ئەزمون���ەدا‬ ‫هی���چ موتڵەقێکی دینی���ی‌و نادینیی ئامرازی‬ ‫نەفیکردنی خود نیی���ە‪ ،‬تەنانەت کاری ئەوە‬ ‫نییە خ���ود پەراوێز بخات‪ ،‬بەڵکو هەردوکیان‬ ‫دەگۆڕێن بۆ کەرەستەیەکی رەمزی‌و مەعنەوی‬ ‫بەهێز بەش���دار لەداڕش���تن‌و داهێنانی خود‬ ‫خۆی���دا‪ .‬خودێک کە بەردەوام هەس���تدەکات‬ ‫نوقس���ان‌و ناکامڵ‌و پڕ بۆشاییە‪ ،‬خودێک نە‬ ‫دونیاییە بەمانا بوهەیمییەکەی‪ ،‬نە دینییشە‬ ‫بەمان���ا ئەرتۆدەکس���یی‌و رەس���مییەکەی‪.‬‬ ‫هاوکات هیچ موتڵەقێک باز بەسەر روناکیی‌و‬ ‫تاریکییەکانی ن���او خوددا نادات‪ ،‬کاری ئەوە‬ ‫نییە الیەنێکیان بەسەر ئەویتریاندا زاڵبکات‪.‬‬ ‫پرس���یاری شیعر خۆیش���ی دەبێتە پرسیاری‬ ‫چۆنیەتی گۆڕینی”ناکەسکاریی”بە “کەسێکی‬ ‫بێخەوش”و دروس���تکردنی شوناسێکی کامڵ‬ ‫کە هەرگی���ز ناتوانێت کامڵ بێت‪ .‬ئەوەی لەو‬ ‫ئەزمونە ش���یعرییەدا موتڵەقە خود خۆیەتی‪،‬‬

‫مەحوی تا ئەو‬ ‫شوێنە دەڕوات کە‬ ‫مردن لەدەرگاکەی‬ ‫ئەدات‌و پێیدەڵێت‬ ‫حازربە وادەی دەورو‬ ‫تەسلیمکردنە کەچی‬ ‫ئەم خودە ئاڵۆزە‬ ‫تازە بەتەمایە‬ ‫سەرەتایەکی نوێ‬ ‫یان هەر لەسەرەتای‬ ‫سەرەتاکانەوە‬ ‫دەستپێبکاتەوە‬ ‫وردتر بدوێی���ن پەیوەندیی خودە بەخۆیەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم خود لەهەمو دەرکەوتەکانیدا‪ ،‬دەرکەوتە‬ ‫بەدف���ەڕو ناکەس���کارییەکەی‌و دەرکەوت���ە‬ ‫هۆش���یارەکەی ک���ە ئ���اگاداری بۆش���ایی‌و‬ ‫نوقسانیی‌و تاریکییەکانی ناو خود خۆیەتی‪.‬‬ ‫ئەزمون���ی مەح���وی ئەگەرچی هەس���تێکی‬ ‫بەهێزی بەگوناهباریی‌و پەش���یمانیی تێدایە‪،‬‬ ‫بەاڵم هاوکات بەوردی ئەو راستییە دەبینێت‬ ‫کە م���رۆڤ نوقمی ن���او دونیای���ە‪ ،‬خاوەنی‬ ‫جەس���تەیە‪ ،‬زمان‌و حەزو ئارەزو و خواست‌و‬ ‫خولیاو خەونی هەیە‪ .‬ئەرکی ئینس���ان ئەوە‬ ‫نییە لەم گش���تە ئاڵ���ۆزە رزگاریببێت‪ ،‬یان‬ ‫بیانخات���ە ن���او تاریکیی���ەوەو بیانچەپێنێت‪،‬‬ ‫بەڵکو ئەوەیە پەیوەندییەکی هۆش���یارانەیان‬ ‫لەگەڵدا دروستبکات‪.‬‬ ‫مەحوی تا ئەو ش���وێنە دەڕوات کە مردن‬ ‫لەدەرگاک���ەی ئ���ەدات‌و پێیدەڵێ���ت حازربە‬ ‫وادەی دەورو تەس���لیمکردنە‪ ،‬کەچ���ی ئ���ەم‬ ‫خ���ودە ئاڵۆزە تازە بەتەمایە س���ەرەتایەکی‬ ‫نوێ‪ ،‬یان هەر لەس���ەرەتای س���ەرەتاکانەوە‬ ‫دەس���تپێبکاتەوە‪ ،‬وەکچۆن منداڵێک دەوری‬ ‫کتێبەکانی دەکات���ەوەو لەالپەڕەی یەکەمەوە‬ ‫دەستپێدەکاتەوە‪ ،‬ئەویش دەیەوێت لەالپەڕەی‬ ‫یەکەمەوە دەستپێبکاتەوە‪ .‬بەبۆچونی من هیچ‬ ‫شاعیرێکی کورد هێندەی مەحوی بەو قوڵییە‬ ‫باس���ی خۆی نەکردوە‪ ،‬ب���ەو قوڵیە نەچۆتە‬ ‫ن���او گومان‌و ح���ەزو ویس���تەکانی خۆیەوە‪،‬‬ ‫ب���ەو حەماسەش���ەوە خەریکی خودس���ازیی‬ ‫نیی���ە‪ .‬ه���اوکات هیچ ش���اعیرێکی کوردیش‬ ‫بەڕادەی مەحوی پش���تی لەمێژو و کۆمەڵگاو‬ ‫رەهەندە کۆیی‌‌و دەس���تەجەمعییەکانی ژیانی‬ ‫ن���او کۆمەڵگا نەکردوە‪ .‬ل���ەم روەوە مەحوی‬ ‫ش���اعیرێکی تەواو ناکۆک���ە بەحاجی قادرو‬ ‫حاجی قادریش ش���اعیرێکی ت���ەواو ناکۆک‬ ‫بەمەحوی‪ .‬دو داهێنەری جیاوازی س���ەدەی‬ ‫نۆزدەهەمی مێژوی ئێمە‪.‬‬ ‫بگەڕێین���ەوە الی باس���کاڵ‪ .‬الی مەحوی‪،‬‬ ‫وەک الی باس���کاڵ‪ ،‬خ���ودا خودایەک���ی‬ ‫شەخسییە‪ ،‬بونێکە بەشێوازی تاکەکەسییانە‬ ‫لەناو مرۆڤەکاندا دەردەکەوێت‪ .‬راستە مرۆڤ‬ ‫ئەتوانێت نوێژی بۆ ب���کات‌و پەنای بۆببات‪،‬‬ ‫بەاڵم ئ���ەم پەنابردنە لەقواڵیی���دا پەنابردنە‬ ‫بۆ خود خۆی‪ ،‬هەوڵدانە بۆ دەس���کاریکردنی‬ ‫خود بەو شێوەیەی بتوانێت لەگەڵ ئەو خودا‬ ‫نادی���ارو شەخس���یی‌و تاکەکەس���ییەدا بژی‪.‬‬ ‫ئینس���ان الی مەحوی‌و پاسکاڵ بونەوەرێکی‬ ‫لەتلەت‌و پارچەپارچەیە‪ ،‬لەتێکی لەخودا خۆی‬ ‫دەچێت‪ ،‬ب���ەاڵم لەتەکەی تری لەبونەوەرێکی‬ ‫بەدبەخت‌و بچ���وک‌و خەمبارو بێهێز دەچێت‪،‬‬ ‫ک���ە لەناو جەس���تەو زمان‌و ح���ەزو ئارەزوە‬ ‫دونیاییەکاندا نوقمە‪ .‬پرسیار ئەوەیە ئینسان‬ ‫چ���ۆن ئەم دولەت���ە بەیەک���ەوە کۆبکاتەوە‪،‬‬ ‫چۆن بونێک���ی خودایی هەبێ���ت بەبێئەوەی‬ ‫خ���ۆی بەگ���ەورە بزانێت‌و چ���ۆن بچوکبێت‬ ‫بەبێئەوەی توش���ی نائومێدی���ی ببێت؟ الی‬ ‫باسکاڵ وەاڵمەکە لەڕێگای پشتکردنە دونیاو‬ ‫باوەشکردنێکی رەها بەدیندایە‪ ،‬الی مەحوی‬ ‫لەگۆڕینی دین‌و گۆڕینی شیعر بۆ ئامرازێک بۆ‬ ‫دروستکردنی خود خۆیدایە‪.‬‬

‫سیاسه‌ت‌و سیاسه‌تكردن مافی هه‌مو‬ ‫تاك‌و گه‌لێك���ه‌‪ ،‬كه‌ له‌ڕێیه‌و‌ه هه‌وڵده‌دا‬ ‫ب���گات به‌ئامانجه‌كان���ی‌و خواس���ت‌و‬ ‫ویسته‌كانی به‌ده‌س���تبێنێ‪ ،‬كه‌ دواجار‬ ‫به‌قازانجی كه‌س‌و الیه‌نی سیاسه‌تكارو‬ ‫گه‌له‌كه‌ی بشكێته‌وه‌و له‌رێیه‌وه‌ چه‌ندان‬ ‫پالن‌و به‌رنامه‌ی س���تراتیژی جێبه‌جێ‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫گه‌ر مرۆڤ ئاوڕێكی خێرا له‌ڕابردوی‬ ‫گه‌له‌كه‌م���ان بدات���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وا ب���ۆی‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ ك ‌ه له‌دوای هه‌ڵگیرسانه‌وه‌ی‬ ‫شۆڕش���ی نوێی گه‌لی ك���ود له‌‪1975‬‬ ‫به‌پێ���ی كات‌و س���ه‌رده‌م ‌ه جیاوازه‌كان‬ ‫ئامانج���ی سیاس���ه‌تكردنی ك���ورد‬ ‫گۆڕانكاری به‌سه‌ردا هاتوه‌‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫ئامانج���ه‌كان له‌قۆناغی به‌رگریكردنه‌و‌ه‬ ‫ده‌ستی پێكردو له‌ئێس���تادا له‌قۆناغی‬ ‫ئامانج���ی گه‌وره‌تردای���ه‌‪ ،‬لێ���ره‌دا من‬ ‫دابه‌شی ده‌كه‌م به‌سه‌ر چه‌ند قۆناغێكی‬ ‫جیاواز‪ ،‬كه‌ بریتین له‌‪:‬‬ ‫قۆناغی یه‌ك���ه‌م‪ :‬خه‌باتی چه‌كداری‌و‬ ‫هه‌وڵدان بۆ ئازادی‌و رزگاری‬ ‫ئاش���كرایه‌ گه‌ل���ی ك���وردو حزب��� ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كان له‌م قۆناغه‌دا سیاسه‌تیان‬ ‫ده‌كرد به‌ئامانجی رزگاری‌و به‌رگریكردن‬ ‫له‌ناسنامه‌و زمان‌و كلتوری گه‌له‌كه‌مان‪،‬‬ ‫له‌م پێناوه‌ش���دا به‌س���ه‌دان‌و هه‌زاران‬ ‫ش���ه‌هید دراو دواجار س���ه‌رباری هه‌مو‬ ‫هه‌ورازو نش���ێوییه‌كان گه‌لی كورد له‌م‬ ‫قۆناغه‌دا به‌ئامانجی خۆی گه‌ییش���ت‌و‬ ‫راپه‌ڕین���ی به‌هاری ‪ 1991‬به‌رهه‌می بو‪،‬‬ ‫واتا سیاسه‌تی گه‌لی كورد له‌م قۆناغه‌دا‬ ‫ئامانجدار بو و گه‌یشت ‌ه مه‌به‌ست‪.‬‬ ‫قۆناغ���ی دوه‌م‪ :‬قۆناغ���ی دوه‌م���ی‬ ‫خه‌بات‌و سیاسه‌تی گه‌لی كورد له‌دوای‬ ‫راپه‌ڕینه‌و‌ه ده‌س���ت پێده‌كات‪ ،‬وێڕای‬ ‫شه‌ڕی نه‌گریسی ناوخۆو چه‌ندین قه‌یران‬ ‫له‌و سه‌رده‌مه‌دا‪ ،‬سیاسه‌تمه‌دارانی كورد‬ ‫تاراده‌یه‌كی باش توانی���ان پارێزگاری‬

‫ئامانجه‌ هاته‌دی‌و كاری بۆ كرا‪.‬‬ ‫قۆناغی س���ێیه‌م‪ :‬قۆناغی سێیه‌می‬ ‫سیاس���ه‌تكردنی گه‌لی ك���ورد له‌دوای‬ ‫"‪"2003‬ه‌و‌ه ده‌ست پێده‌كات‪ ،‬له‌وكاته‌ی‬ ‫ك ‌ه رژێمی به‌عس روخێنراو ئیتر عێراق‬ ‫له‌حوكمی دیكتاتۆری رزگاری بو‪ ،‬له‌م‬ ‫قۆناغه‌دا سیاسه‌تمه‌دارانی كورد وایان‬ ‫بڕیاریان���دا له‌گه‌ڵ عێ���راق‌و له‌دوتوێی‬ ‫حكومه‌تێك���ی فیدراڵ���ی بمێنن���ه‌وه‌و‬ ‫كاربك���ه‌ن (هه‌رچه‌ن���ده‌ پێموای ‌ه ئه‌م‬ ‫هه‌ن���گاوه‌ یه‌كێ���ك له‌گه‌وره‌ترین هه‌ڵ ‌ه‬ ‫مێژوییه‌كان بو ك ‌ه سیاس���ه‌تمه‌دارانی‬ ‫ك���ورد كردیان‌و جارێكی ت���ر هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تانیان خس���ته‌وه‌ ناو باوه‌شی‬ ‫عێراقی عه‌ره‌بی) وه‌لێ له‌س���ه‌ره‌تاداو‬ ‫له‌وكاتانه‌ی كه‌ عه‌ره‌بی عێراق به‌سوننه‌و‬ ‫شیعه‌و‌ه بێهێزبون كورد توانی ئه‌و ماوه‌ی ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ حكومه‌ت���ی عێراق هاوبه‌ش بێ‬ ‫له‌بودجه‌و موچه‌و پۆست‪ ،‬به‌اڵم دواجار‬ ‫به‌هێزبونه‌وه‌ی عه‌ره‌ب و متمانه‌نه‌بونی‬ ‫هه‌ردوال به‌یه‌كتر كێش���ه‌كانی گه‌وره‌تر‬ ‫كردو له‌كۆتاییدا هه‌رێمی كوردس���تان‌و‬ ‫هاواڵتیانی زه‌ره‌رمه‌ندبون‪.‬‬ ‫ل���ه‌م ساته‌ش���دا ده‌گه‌ین���ه‌ ئ���ه‌و‬ ‫قه‌ناعه‌ته‌ی كه‌ ئامانجه‌ سیاس���ییه‌كه‌ی‬ ‫كورد بێ ئه‌نجام‌و شكس���تخواردو بو‪،‬‬ ‫ك ‌ه به‌ب���ڕوای من ئه‌گه‌ر له‌س���ه‌ره‌تادا‬ ‫سیاسییه‌كان ئه‌و هه‌ڵه‌یه‌یان نه‌كردباو‬ ‫كوردیان نه‌خستبایه‌و‌ه باوه‌شی عێراقی‬ ‫عه‌ره‌بی‪ ،‬ئێس���تا كورد له‌قۆناغێكی تر‬ ‫ده‌بو‪ ،‬له‌بری قۆناغی چواره‌م كه‌ ئێستا‬ ‫له‌خاكی كوردستان بكه‌ن‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌تی باس���ی ده‌كه‌ین ده‌بو باس���ی شتی تر‬ ‫له‌دوای رێككه‌وتننامه‌ی واشنتۆن توانرا بكه‌ین‌و ئێستا گه‌له‌كه‌مان له‌كاتوساتی‬ ‫باش���تر ئامانجه‌كان���ی سیاس���ه‌ت له‌و تردا بوایه‌‪.‬‬ ‫قۆناغ���ه‌دا بێته‌دی‌و ده‌س���تكه‌وته‌كانی‬ ‫بپارێزرێ‪ ،‬به‌جۆرێك س���ه‌رباری هه‌مو‬ ‫قۆناغ���ی چ���واره‌م‪ :‬سیاس���ه‌تی بێ‬ ‫هه‌ورازو نشێوییه‌كان كاره‌كانی كوردو ئامانج‌و و نه‌بونی پالنی ستراتیژی‬ ‫ئامانجه‌كان���ی ل���ه‌م قۆناغ���ه‌دا بریتی‬ ‫هه‌مو ئه‌وانه‌ی ل ‌ه سه‌ره‌و‌ه باسمكرد‬ ‫بو له‌پاراس���تنی خاكی كوردس���تان‌و وه‌ك پێش���ه‌كیه‌ك بو ب���ۆ بابه‌ته‌كه‌م‪،‬‬ ‫دابینكردن���ی هه‌ن���دێ پێداویس���تی ك���ه‌ ئامانجم���ه‌ لێ���ی بدوێم‌و بپرس���م‬ ‫س���ه‌ره‌تایی بۆ هاواڵتیان‌و دابینكردنی ئه‌رێ گه‌لۆ ئه‌مڕۆ ل���ه‌دوای تێپه‌ڕبونی‬ ‫موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران‌و روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی سه‌د س���اڵ به‌سه‌ر س���ایكس بیكۆداو‬ ‫قه‌یرانه‌كان‪ ،‬كه‌ دواج���ار به‌هه‌ر جۆرو له‌ئان‌وس���اتی چاوه‌ڕوانی گۆڕانكاریی ‌ه‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك بێ به‌ش���ێكی گرنگی ئه‌و گه‌وره‌كان له‌ناوچه‌ك ‌ه كورد چی ده‌كا؟‬

‫ئێستا زه‌مینه‌ك ‌ه‬ ‫بۆ كوردو هه‌وڵدان‬ ‫بۆ ئاینده‌ له‌هه‌مو‬ ‫كات‌و ساتێك زیاتر‬ ‫له‌باره‌و ئه‌گه‌ر جاران‬ ‫سه‌ركردایه‌تی سیاسی‬ ‫كورد ترسیان له‌جیهانی‬ ‫ده‌ره‌وه‌و كۆده‌نگی‬ ‫كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫هه‌بوبێ ئه‌وا ئێستا ئه‌مه‌‬ ‫رێك پێچه‌وانه‌ بۆته‌وه‌و‬ ‫خاڵه‌ پۆزه‌تیڤه‌كان‌و‬ ‫زه‌مینه‌ له‌باره‌كه‌ زیاتره‬

‫سیاس���ه‌تكردنی كورد ل���ه‌م قۆناغه‌دا‬ ‫ئامانجدارو به‌رنام ‌ه ب���ۆ داڕێژراوه‌ یان‬ ‫سیاسه‌تێكی هه‌ڕه‌مه‌كی‌و بێ ئامانجه‌و‬ ‫بۆ رۆژ به‌ڕێكردنه‌؟‬ ‫ناش���اردرێته‌وه‌ ك��� ‌ه ‪ 100‬س���اڵ‬ ‫له‌مه‌وبه‌رو رێك ل���ه‌‪1916‬دا به‌گوێره‌ی‬ ‫رێككه‌وتننام���ه‌ی س���ایكس بیك���ۆ‬ ‫كوردس���تان دابه‌شكرا به‌سه‌ر هه‌رچوار‬ ‫واڵتی "عێراق‪ ،‬سوریا‪ ،‬ئێران‪ ،‬توركیا"و‬ ‫نزیكه‌ی سه‌ده‌یه‌كه‌ له‌هه‌ر چوارپارچه‌ی‬ ‫كوردس���تان كورد ده‌چه‌وسێنرێته‌وه‌و‬ ‫ئه‌و س���ااڵنه‌ی كۆتایی نه‌بێ له‌به‌شێكی‬ ‫زۆری ناوچه‌كان���دا كوردب���ون قه‌ده‌غ ‌ه‬ ‫بوه‌و باجی گه‌وره‌ی له‌پێناودا دراوه‌‪.‬‬ ‫نامه‌وێ‌و به‌گرنگی نازانم له‌م وتاره‌دا‬ ‫باس���ی راب���ردو بكه‌م‪ ،‬یاخود باس���ی‬ ‫ئه‌و كاره‌س���اتان ‌ه بكه‌م ك ‌ه به‌هۆی ئه‌و‬ ‫رێككه‌وتننامه‌یه‌و‌ه به‌سه‌ر كورد هاتوه‌‪،‬‬ ‫وه‌لێ ده‌مه‌وێ زوبه‌زو بێم ‌ه سه‌ر ئاینده‌و‬ ‫ئه‌گه‌ره‌كانی به‌رده‌م كوردو گۆڕانكاریی ‌ه‬ ‫پێشبینی كراوه‌كان له‌ناوچه‌كه‌‪.‬‬ ‫هاتنی داعش‌و داگیركردنی سنورێكی‬ ‫زۆری جوگراف���ی له‌عێ���راق‌و س���وریاو‬ ‫فراوانبونی بازن���ه‌ی به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‬ ‫تیرۆر له‌جیهانداو به‌رگری قاره‌مانانه‌ی‬ ‫هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان له‌الیه‌ك‌و‬ ‫گه‌ریالكان له‌الیه‌كی ترو تێكش���اندنی‬ ‫ئه‌فس���انه‌ی داع���ش‌و رزگاركردنه‌وه‌ی‬ ‫چه‌ندی���ن ناوچ���ه‌ له‌ژێ���ر ده‌س���تی‬ ‫تیرۆرس���تاندا ته‌كانێكی تری گه‌وره‌ی‬ ‫ب���ه‌دۆزی گه‌لی كوردو ئاین���ده‌ی داو‌ه‬ ‫(ئه‌گه‌رچی به‌بڕوای من هێشتا بایه‌خ‌و‬ ‫گرنگی ‌ه نێوده‌وڵه‌تییه‌كان له‌ئاست ئه‌و‬ ‫هه‌مو به‌رگری‌و قوربانیدان‌و تێكشاندنه‌ی‬ ‫داع���ش له‌الیه‌ن پێش���مه‌رگه‌وه‌ نه‌بوه‌)‬ ‫وه‌لێ كورد وته‌نی كه‌م باشتر‌ه له‌هیچ‪.‬‬ ‫كه‌وای���ه‌ ئێس���تا زه‌مینه‌ك���ه‌ ب���ۆ‬ ‫كوردو هه‌وڵ���دان بۆ ئاین���د‌ه له‌هه‌مو‬ ‫كات‌و س���اتێك زیاتر له‌ب���اره‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫جاران س���ه‌ركردایه‌تی سیاس���ی كورد‬ ‫ترس���یان له‌جیهانی ده‌ره‌وه‌و كۆده‌نگی‬ ‫كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌ت���ی هه‌بوبێ ئه‌وا‬ ‫ئێس���تا ئه‌مه‌ رێ���ك پێچه‌وانه‌ بۆته‌وه‌و‬ ‫خاڵ ‌ه پۆزه‌تیڤ���ه‌كان‌و زه‌مین ‌ه له‌باره‌ك ‌ه‬ ‫زیاتره‌‪.‬‬

‫له‌هه‌ره‌سه‌وه‌ تا ئه‌مڕۆ‬ ‫مه‌به‌ستی نه‌پێكا‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ ئ����ه‌و نامیلكه‌ی����ه‌ كرا‬ ‫به‌ك����وردی‌و له‌ڕۆژنام����ه‌ی حزبێك����ی‬ ‫كوردی����ی به‌زنجیره‌ باڵوكرایه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێم وایه‌ زۆر كه‌س‌به‌هۆكاری جیاجیا‬ ‫ئ����ه‌و نامیلكه‌یه‌ی����ان نه‌خوێندۆته‌وه‌و‬ ‫ب����ه‌وردی س����ه‌رنجی ناوه‌ڕۆكه‌كه‌ی����ان‬ ‫نه‌داوه‌‪ ،‬گرنگیی ئه‌و نوسینه‌ له‌وه‌دایه‪‌،‬‬ ‫ك����ه‌ ه����ه‌ر په‌ره‌گرافێك����ی ش����ایه‌نی‬ ‫تێڕام����ان‌و به‌راوردكردن‌و لێكدانه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫ده‌كرێ كه‌سانی پس����پۆری سیاسی‌و‬ ‫ئازاد چاالك‬ ‫روناكبیرو نوس����ه‌ری ش����اره‌زا قسه‌ی‬ ‫به‌رده‌وامی له‌باره‌وه‌ بكه‌ن‌و كاره‌ساتی‬ ‫ل����ه‌و به‌رنامان����ه‌ی ك����ه‌ س����ه‌رنجی ساڵی ‪ ،1975‬كه‌ بابه‌تی نامیلكه‌كه‌یه‪‌،‬‬ ‫بینه‌رانیان راكێشا به‌رنامه‌ی (قاوه‌یه‌ك ب����ه‌راورد بك����ه‌ن به‌ڕوداوه‌كان����ی‬ ‫له‌گه‌ڵ حزبه‌كان ده‌خۆمه‌وه‌)ی كه‌ناڵی ئه‌مڕۆی كوردس����تان‌و دوباره‌بونه‌وه‌ی‬ ‫روداو ب����و‪ ،‬هه‌ت����ا پێشكه‌ش����كاری مه‌ترسییه‌كان بۆ هه‌موان بخه‌نه‌ڕو‪.‬‬ ‫گ����ه‌ر به‌هه‌ڵ����ه‌دا نه‌چوب����م‪ ،‬ئ����ه‌و‬ ‫به‌رنامه‌‌كه‌ قاوه‌یه‌ك����ی له‌گه‌ڵ پارتیی‬ ‫نه‌خ����وارده‌وه‪ ‌،‬هه‌ن����دێ له‌گومانه‌كانم نامیلكه‌ی����ه‌‪ ،‬به‌ڕێ����ز د‪ .‬مه‌حم����ود‬ ‫له‌ئامانج����ی پێشكه‌ش����كردنی ئ����ه‌و عوس����مان نوس����یویه‌تی‪ ،‬زۆربه‌شمان‬ ‫ده‌زانین نزیكی����ی ئه‌و پیاوه‌ له‌بارزانی‬ ‫به‌رنامه‌یه‌ نه‌ڕه‌وینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ره‌حمه‌تی‌و هه‌ردو كوڕه‌كه‌ی‌و مه‌كته‌بی‬ ‫ئاش����كرایه‌ كه‌س����انی ناو حزب‪ ،‬كه‌ سیاس����ی پارتی چه‌ن����د كاریگه‌ر بوه‌‪،‬‬ ‫راس����تگۆیانه‌ ره‌خن����ه‌‌ له‌حزبه‌كانیان گومانیشم له‌وه‌دانیه‪ ‌،‬كه‌ نوسینه‌كه‌ی‬ ‫ده‌گ����رن‪ ،‬كاریگ����ه‌رو باوه‌ڕپێكراوت����ر گوزارش����تكردن ب����وه‌ له‌دڵس����ۆزی‌و‬ ‫ده‌رده‌ك����ه‌ون له‌كه‌س����انێكی دیك����ه‌ی هه‌ستكردن به‌ به‌رپرسیارێتی به‌رامبه‌ر‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی حزب‪ ،‬ده‌ش����بێ ئه‌وه‌ بڵێم‪ ،‬به‌نه‌ت����ه‌وه‌و حزبه‌ك����ه‌ی‌و هه‌وڵێك����ی‬ ‫كه‌ باوه‌ڕم نه‌ده‌كرد ل����ه‌و به‌رنامه‌یه‌دا راس����تگۆیانه‌ش بوه‌ بۆ ده‌ستخس����تنه‌‬ ‫كادیره‌ پێشكه‌وتوه‌كانی پارتی (جگه‌ س����ه‌ر كێش����ه‌و هه‌ڵ����ه‌كان به‌هیوای‬ ‫له‌یه‌كێكی����ان) ئ����ه‌و هه‌مو س����ه‌رنج‌و دوباره‌نه‌بونه‌وه‌ی����ان‌و ده‌رخس����تنی‬ ‫ره‌خنانه‌ی����ان له‌حزبه‌ك����ه‌ی خۆی����ان راستییه‌كان‪.‬‬ ‫وه‌ك له‌نامیلكه‌ك����ه‌دا هات����وه‌‪ ،‬ك����ه‌‬ ‫هه‌بێ����ت‌و ب����ه‌و هه‌م����و نیگه‌رانیه‌وه‌‬ ‫بڕواننه‌ كارنامه‌و ئاینده‌ی حزبه‌كه‌یان‌و بنه‌ماڵ����ه‌ی بارزان����ی ب����ه‌رده‌وام دژی‬ ‫ئه‌وه‌ب����ون ره‌خنه‌ی����ان لێبگی����رێ‌و‬ ‫به‌ئاشكرا باسی بكه‌ن!‬ ‫ئ����ه‌م چه‌ند دێ����ره‌ی س����ه‌ره‌وه‌ بۆ باڵوبكرێته‌وه‌‪ ،‬چونك����ه‌ پێیان وابوه‪‌،‬‬ ‫ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬كه‌ س����ه‌رنجی هه‌مو تاكێكی ره‌خنه‌گرتن ده‌بێته‌ مایه‌ی الوازبونیان‌و‬ ‫ئ����ه‌م كوردس����تانه‌ رابكێش����م ب����ۆ ناحه‌زان سودی لێده‌بینن!‬ ‫“س����ه‌ركردایه‌‌تی بارزان����ی هیچكات‬ ‫خوێندنه‌وه‪ ‌،‬یاخود دوباره‌خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫نامیلكه‌ی����ه‌ك كه‌‪ 38‬س����اڵ له‌مه‌وبه‌ر ب����اوه‌ڕی به‌س����ه‌ركردایه‌تی به‌كۆمه‌ڵ‬ ‫لیژنه‌ی ئاماده‌كاریی پارتی دیموكراتی نه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا به‌رده‌وام‬ ‫كوردس����تان ده‌ریك����ردوه‌و ئ����ه‌وكات‌و باس����ی ده‌كات‪ ،‬ئ����ه‌م بۆچونه‌ش����ی‬ ‫ئێستاشی له‌سه‌ر بێ به‌هۆی بارودۆخی نه‌گۆڕا‪ ،‬ته‌نانه‌ت پاش هه‌ره‌س����هێنانی‬ ‫گرژیی نێوان الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان‌و شه‌ڕی ش����ۆڕش هه‌رباس����ی هاوكاری ده‌كات‬ ‫ناوخۆ باڵونه‌بونه‌وه‌ی به‌ش����ێوه‌یه‌كی له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كانی تر‪ ،‬ئه‌ویش به‌هۆی‬ ‫به‌رفراوان سودێكی ئه‌وتۆی نه‌گه‌یاندو الوازی‌و مایه‌پوچبون����ی خ����ۆی‌و ب����ۆ‬

‫هه‌موان ده‌زانن‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫سه‌دام‌و حزبی به‌عس‬ ‫به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك‬ ‫هه‌وڵیان ده‌دا‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫حزبی به‌عس رۆڵی‬ ‫هه‌بێت‌و گه‌وره‌بێت‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫به‌ڕوكه‌ش بواری‬ ‫به‌حزبه‌كانی تریش ده‌دا‬ ‫له‌ژێر چه‌تری ئه‌ودا‬ ‫حزبایه‌تی بكه‌ن‬ ‫هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندنی الیه‌نه‌سیاسیه‌كانی تر‬ ‫بوه‌(ل ‪.”)10-9‬‬ ‫“ س����ه‌ركردایه‌تی شۆرش����ی كورد‬ ‫شكستی گه‌وره‌ی له‌بواری به‌دیهێنانی‬ ‫مافه‌ڕه‌واكان����ی گه‌ل����ی ك����ورد هێناو‬ ‫هه‌ڵه‌یك����رد له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌غ����دا‪ ،‬چونك����ه‌ نه‌یتوانی به‌باش����ی‬ ‫بارودۆخی نێوده‌وڵه‌تی هه‌ڵبسه‌نگێنێ‌و‬ ‫هه‌ڵ����ه‌ ب����و له‌خوێندن����ه‌وه‌ی ئ����ه‌و‬ ‫گۆڕانكارییان����ه‌ی به‌س����ه‌ر هێ����زو‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان����ی به‌غ����دادا هاتبون����ه‌‬ ‫ئاراوه‌“‪.‬‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی گش����تی ك����ه‌ ئ����ه‌و‬ ‫نامیلكه‌یه‌ ده‌خوێنیته‌وه‪( ‌،‬كه‌ س����اڵی‬ ‫‪ 1977‬چاپك����راوه) واده‌زانی باس����ی‬ ‫ئه‌مڕۆ ده‌كات‪ ،‬سه‌یر ئه‌وه‌یه‌ مامه‌ڵه‌ی‬ ‫ب����اره‌گای بارزان����ی یا له‌گ����ه‌ڵ پاره‌و‬

‫داهاتی ئه‌وكاتی شۆڕش‌و تێڕوانینیان‬ ‫ب����ۆ چۆنیه‌ت����ی س����ه‌فكردنی هه‌مان‬ ‫خاوه‌ندارێت����ی‌و تێڕوانییان����ه‌ ب����ۆ ئه‌و‬ ‫سه‌رو‌هت‌و س����امانه‌ گه‌وره‌یه‌ی نه‌وت‌و‬ ‫گازی ئه‌م����ڕۆی هه‌رێمی كوردس����تان‪،‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ س����ه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی ك����ه‌ جگه‌‬ ‫له‌پارت����ی چه‌ندی����ن حزب����ی گه‌وره‌ی‬ ‫ت����ر له‌كوردس����تان هه‌ن‌و به‌حیس����اب‬ ‫هه‌رێم خاوه‌ن����ی په‌رله‌مان‌و حكومه‌تی‬ ‫ش����ه‌راكه‌تی نیشتمانی‌و موئه‌سه‌سات‌و‬ ‫قان����ون‌و دیوانی چاودێری����ی دارایی‌و‬ ‫داواكاری گشتی‌و ده‌سته‌ی‌ نه‌زاهه‌یه‌!‬ ‫نامیلكه‌ك����ه زۆر به‌ڕون����ی ب����اس‬ ‫له‌تێڕوانین����ی ‌ماڵی بارزان����ی ده‌كات‬ ‫ب����ۆ خه‌ڵكی كوردس����تان‪ ،‬كه‌ په‌نایان‬ ‫ب����ۆ ش����ۆرش هێناب����و و ئام����اده‌ی‬ ‫گیانبه‌ختكردن بون ب����ۆ گه‌له‌كه‌یان‌و‬ ‫ب����ۆ پارتی‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌ چ ش����ێوه‌یه‌ك‬ ‫مامه‌ڵه‌یان پێكردن‌و چۆن ده‌یانویست‬ ‫ه����ه‌ر هه‌موی����ان ئاواره‌ی ئێ����ران بن‌و‬ ‫نه‌گه‌ڕێن����ه‌وه‌ ب����ۆ عێ����راق بۆئه‌وه‌ی‬ ‫ب����ه‌رده‌وام ئه‌و خه‌ڵكه‌ له‌به‌رده‌س����تی‬ ‫خۆیاندا بمێننه‌وه‌و له‌دواڕۆژدا جارێكی‬ ‫تر به‌كاریان بهێننه‌وه‌!‬ ‫ب����ۆ زانینی هه‌م����و ئه‌و راس����تیانه‌‬ ‫پێویس����ته‌ هه‌م����و تاكێك����ی ك����وردو‬ ‫هه‌مو كادی����رو الیه‌نگرێكی پارتی ئه‌و‬ ‫نامیلكه‌‌ی����ەی بخوێنن����ه‌وه‌و بزانن تاچ‬ ‫ئه‌ندازه‌ی����ه‌ك س����ه‌ركردایه‌تی بارزانی‬ ‫ب����اوه‌ڕی به‌ح����زب‌و حزبایه‌تی هه‌بوه‌و‬ ‫چ����ۆن‌و له‌به‌رچی مه‌كته‌بی سیاس����ی‬ ‫كۆن‌و خه‌ڵكی رۆش����نبیر له‌پارتی جیا‬ ‫ده‌بونه‌‌وه‌و جێگایان نه‌ده‌بوه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌موان ده‌زانن‪ ،‬كه‌ س����ه‌دام‌و حزبی‬ ‫به‌ع����س به‌هه‌مو ش����ێوه‌یه‌ك هه‌وڵیان‬ ‫ده‌دا‪ ،‬ك����ه‌ ته‌نیا حزب����ی به‌عس رۆڵی‬ ‫هه‌بێ����ت‌و گه‌وره‌بێت‪ ،‬له‌گ����ه‌ڵ ئه‌وه‌ی‬ ‫ك����ه‌ به‌ڕوك����ه‌ش ب����واری به‌حزبه‌كانی‬ ‫تری����ش ده‌دا له‌ژێ����ر چه‌ت����ری ئه‌ودا‬ ‫حزبایه‌تی بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی كه‌ زۆر‬ ‫ك����ه‌س نایزانێ ئه‌وه‌یه‪ ‌،‬ك����ه‌ بارزانیی‬ ‫ره‌حمه‌ت����ی ب����واری به‌هی����چ الیه‌نێك‬ ‫ن����ه‌ده‌دا كاری حزبایه‌تی له‌ناوچه‌كه‌ی‬ ‫ئه‌ودا بكه‌ن ته‌نانه‌ت پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستانیش كه‌ خۆی سه‌رۆكی بو‪‌.‬‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫ئه‌مان ‌ه هاوشێوه‌ ‌ی گۆشتن‬ ‫بۆبه‌هێز كردنی‌ ماسولكه‌‬

‫گه‌ر به‌نیاز ‌ی دوگیانیت‬ ‫پێشتر ئه‌مانه‌ ئه‌نجام بده‬

‫زۆرن ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ ئاره‌زو ‌‬ ‫ی‬ ‫خواردنی‌ گۆشت ناكه‌ن‌و ده‌یانه‌وێت‬ ‫ماس���ولكه‌یان به‌هێز بێت‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫ده‌كرێ���ت س���ود ل���ه‌م خواردنانه‌‬ ‫وه‌ربگ���رن چونكه‌ ئه‌مانه‌ س���ودی‌‬ ‫گۆشتیان هه‌یه‌ بۆماسولكه‌‪.‬‬

‫ی خانم بیر له‌وه‌ ده‌كه‌یته‌وه‌ منداڵ دروست‬ ‫كاتێك تۆ ‌‬ ‫ێ بكه‌یت بۆ‬ ‫بكه‌یت پێویس���ت ‌ه چه‌ند خاڵێك جێبه‌ج ‌‬ ‫ی منداڵێكی ته‌ندروست بهێنیته‌ دنیاوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ مانگ پێش دوگیانبون پێویس���ت ‌ه حه‌ب ‌‬ ‫‪ -1‬س��� ‌‬ ‫فۆلیك ئه‌سید بخورێت‪.‬‬ ‫ی بكه‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬پشكنینی‌ گشتی‌ پزیشك ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ -3‬ئه‌گه‌ر هه‌رنه‌خۆشییه‌كت هه‌بو ده‌بێت چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆبكه‌یت‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ڤایرۆس���ه‌كان‌و كۆنترۆڵكردن ‌‬ ‫ی خوێن‌و‬ ‫نه‌خۆش���یی ‌ه درێژخایه‌نه‌كان وه‌ك په‌س���تان ‌‬ ‫ی دڵ‪.‬‬ ‫شه‌كره‌و نه‌خۆشیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ -4‬گه‌ر كێش���ه‌ی‌ ده‌مودانت هه‌بو زو چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ی دوگیانی‌ كێش���ه‌ی‌ ددانه‌كان‬ ‫بۆبكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ له‌كات ‌‬ ‫زیاتر ده‌بێت‪.‬‬ ‫‪ -5‬به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك نابێت كێشت زۆربێت‪ ،‬دوركه‌و‌ه‬ ‫له‌خوارده‌مه‌نی‌ خێرا ئاماده‌كراوو سوركراوه‌كان‪.‬‬

‫چه‌ره‌سات‬ ‫یه‌كێك���ه‌ ل���ه‌و خواردنان���ه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫پڕۆتین���ی‌ تێدایه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ باده‌م‬ ‫كه‌ بڕێكی‌ زۆر ریشاڵ‌و ڤیتامین ئی‌‌و‬ ‫كالیسیۆمی تێدایه‌‪.‬‬ ‫تۆوی‌ كه‌تان‌و گۆڵه‌به‌رۆژه‌‬ ‫ئه‌و تۆوانه‌ ده‌وڵه‌مه‌ندن به‌پڕۆتین‬ ‫كه‌ ماس���ولكه‌كان به‌هێ���ز ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا بڕێكی‌ ب���اش ئومیگا ‪3‬‬ ‫تێدای���ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها س���ودێكی‌ تری‌‬ ‫ت���ۆوی‌ كه‌ت���ان ئه‌وه‌ی���ه‌ یارمه‌تی‌‬ ‫جوڵه‌ی‌ خوێن به‌باشی‌ ده‌دات‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫فاسۆڵیا‬ ‫یه‌كێكی‌ ت���ره‌ له‌و خۆراكانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫پڕۆتین‌و ڤیتامینات‌و ریشاڵی‌ تێدایه‌‬ ‫كه‌ ده‌توانرێت له‌بری‌ گۆشت پشتی‌‬ ‫پێببه‌سترێت‪.‬‬ ‫برۆكلی‌‬ ‫یه‌كێكه‌له‌و سه‌وزانه‌ی‌ كه‌ یارمه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫دروس���تبونی‌ ماس���ولكه‌ ده‌دات‪،‬‬ ‫ش���اره‌زایانی‌ بواری‌ خۆراك ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ده‌كه‌ن كه‌ پێویس���ته‌ برۆكلی‌‬ ‫هه‌فتان���ه‌ بخورێت چونك���ه‌ بڕێكی‌‬ ‫باش دژه‌ ئۆكسانی‌ تێدایه‌‪.‬‬ ‫ئاو‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئاو پڕۆتینی‌ تێدانیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌‪ %75‬خانه‌كانی‌ ماس���ولكه‌‬ ‫له‌ئاو پێك هاتوه‌ بۆیه‌ پێویس���تت‬ ‫رۆژانه‌ به‌ی���ه‌ك لیترو نیو ئاو هه‌یه‌‬ ‫بۆخواردن���ه‌وه‌ ئه‌مه‌ جگ���ه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ ده‌توانیت بڕێك���ی‌ زۆری‌ ئاوت‬ ‫له‌خواردنی‌ س���ه‌وزه‌و میوه‌ ده‌ست‬ ‫بكه‌وێت‪.‬‬

‫به‌ئاسانترین شێوه‌ خۆت له‌ئاوسان ‌ی سك رزگاربكه‌‬ ‫هه‌ندێ‌ جار كێش���ه‌ی‌ ئاوسانی‌ سك‬ ‫ی ته‌ندروس���تیه‌وه‌ پێویس���ت‬ ‫هۆكارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پزیش���ك ‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ده‌كات چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ێ‬ ‫بۆبكرێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌پێچه‌وانه‌وه‌ هه‌ند ‌‬ ‫ی ژیانه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی رۆتین��� ‌‬ ‫ی ت���ر به‌هۆ ‌‬ ‫جار ‌‬ ‫كه‌ واپێویس���ت ده‌كات ته‌نها له‌ ماڵه‌و‌ه‬ ‫ی بۆ بكه‌ین‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫‪ .1‬له‌كات���ی‌ نانخ���واردن زۆر ده‌مت‬ ‫مه‌كه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌و خۆراكانه‌ی‌ ریشاڵیان‬ ‫‪ .2‬خواردن ‌‬ ‫ی‬ ‫تێدایه‌ چونك ‌ه ئ���ه‌و خواردنان ‌ه قه‌بز ‌‬ ‫ناهێڵێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬زۆرخواردنه‌وه‌ی‌ ئاو شله‌مه‌نی‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬ش���ۆربای‌ نه‌عن���ا یه‌كێك���ه‌ له‌و‬ ‫خواردنان��� ‌هی‌ ك���ه‌ زۆر به‌س���ود‌ه‬ ‫ی سك‪.‬‬ ‫ی ئاوسان ‌‬ ‫بۆنه‌هێشتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ست كردنت به‌ئاوسان ‌‬ ‫‪ .5‬له‌كات ‌‬ ‫سك ده‌كرێت س���ودی‌ ته‌واو له‌وه‌رزش‬ ‫ی رێكردن به‌پێ‌‪.‬‬ ‫وه‌ربگریت به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێكی‌ تره‌ له‌و به‌هاراتانه‌ ‌‬ ‫‪ .6‬شمل ‌‬ ‫ك ‌ه ده‌كرێت كاتێك هه‌س���تت به‌ئاوسان‬ ‫كرد تۆزێك ش���مڵی‌ بخه‌یته‌ پیاڵه‌یه‌ك‬ ‫ئاوو بیخۆره‌وه‌‪.‬‬

‫ماسكی هه‌نگوین‬

‫گوێ پاككه‌ره‌و ‌ه به‌کارمه‌هێنه‌‬

‫پشو به‌چاوت بده‌‬

‫ئامۆژگاریی‌‬ ‫هه‌فته‌‬

‫هی���چ كاتێك بیر له‌و‌ه مه‌كه‌وه‌ گ���وێ پاككه‌ره‌و‌ه به‌كار بێنیت‪،‬‬ ‫ێ پاككردنه‌وه‌ ئه‌و ماده‌ مۆمه‌ له‌ناو ده‌به‌یت ك ‌ه‬ ‫ی گو ‌‬ ‫چونكه‌ له‌كات ‌‬ ‫ێ جار ئه‌و مادده‌ مۆمیان ‌ه‬ ‫ێ ده‌كات‪ ،‬یاخود هه‌ند ‌‬ ‫ی له‌گو ‌‬ ‫پارێزگار ‌‬ ‫ی دێن���ه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم كاتێ���ك تۆ گوێت پاك‬ ‫خۆیان به‌ئاس���ای ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌یت���ه‌و‌ه ئه‌و مادده‌ی ‌ه زیاتر ئه‌چێته‌ ناوه‌و‌ه ك ‌ه هاتنه‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫قورسه‌‪.‬‬

‫ئه‌م ماس���ك ‌ه به‌كاربێنه‌ كاتێك ده‌موچاوت وش���ك‬ ‫ی وردك���راو له‌گه‌ڵ كه‌وچكێك‬ ‫ب���و‪ .‬دو كه‌وچك مۆز ‌‬ ‫هه‌نگوین تێك���ه‌ڵ به‌یه‌ك بكه‌و بی���د‌ه له‌ده‌موچاوت‬ ‫ی ‪ 20‬خوله‌ك‪ ،‬دواتر به‌ئاو بیش���ۆ پاش���ان‬ ‫بۆم���اوه‌ ‌‬ ‫ی زیاتر شێدار بێت‪،‬‬ ‫كرێمێك له‌ده‌موچاوت بده‌ بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫مۆز یارمه‌تی‌ شێداركردنی‌ پێست ده‌دات‌و هه‌نگونیش‬ ‫ئه‌بێته‌ هۆی‌ رونكردنه‌وه‌ی‌ پێست‪.‬‬

‫كاتێ���ك چاوت هیالك ده‌بێ���ت ئیتر به‌هه‌ر هۆكارێك بێت پێویس���ت ‌ه به‌چه‌ند‬ ‫رێگه‌ی���ه‌ك پش���ویه‌ك به‌چاوت بده‌ی���ت‪ .‬هه‌ركات چاوت هی�ل�اك بو ‪ 20‬خوله‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی كاركردن���ت روناكی‌ پێویس���ت هه‌بێت‪ ،‬به‌ئاو ‌‬ ‫چاوه‌كان���ت دابخ���ه‌‪ ،‬با له‌ژور ‌‬ ‫س���ارد په‌نجه‌كانت ته‌ڕبكه‌و چه‌ند چركه‌یه‌ك مه‌س���اج بۆچاوه‌كانت بكه‌‪ ،‬هه‌ردو‬ ‫ێ بۆچه‌ند‬ ‫ده‌ستت له‌یه‌ك بخشێنه‌ تاوه‌كو گه‌رم ده‌بێت دواتر له‌سه‌رچاوانت دایبن ‌‬ ‫چركه‌یه‌ك‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫ڕوسیاو کورد‪ :‬دو سەدە لەپشتگوێ خستن‬

‫سەردەمی سۆڤیەتی‬ ‫دکتۆر جەبار قادر‬ ‫ ‬ ‫‪4-2‬‬

‫ ‬

‫‪ .1‬کوردی یەکێتی سۆڤیەت‪:‬‬ ‫دەبێ لەدو ڕەهەندەوە باس لەسیاس����ەتی‬ ‫ڕوس����یا لەسەردەمی س����ۆڤیەتی بەرامبەر بە‬ ‫کورد بکەین‪ ،‬یەکەم سیاس����ەتی دەس����ەاڵتی‬ ‫سۆڤیەتی بەرامبەر بەکوردانی خۆی‪ ،‬دوەمیش‬ ‫سیاسەتی یەکێتی سۆڤیەت بەرامبەر کوردانی‬ ‫دەرەوە‪ .‬لەگەرم����ەی شۆڕش����ی ئوکتۆبەردا‬ ‫کوردان����ی کەف����کازو بەش����ێک لەکوردان����ی‬ ‫دەرەوەی یەکێت����ی س����ۆڤیەتیش هیوایەکی‬ ‫زۆری����ان بەدەس����ەاڵتی نوێی (کرێ����کاران‌و‬ ‫جوتیاران) هەبو‪ ،‬ئەو دەسەاڵتەی بانگەشەی‬ ‫نەهێش����تنی چەوس����انەوەی چینایەت����ی‌و‬ ‫نەتەوەی����ی بەهەمو الیەک����دا باڵودەکردەوە‪.‬‬ ‫کاربەدەس����تانی بەلش����ەڤی لەهەم����و گوتارو‬ ‫بۆنەکان����دا باس����ی ڕزگارکردن����ی خەڵکیان‬ ‫دەکرد لەدەس����ەاڵتی ڕەشی ڕوسیای تساری‬ ‫ک����ە بە"زیندانی گەالن" نێویان دەبرد‪ .‬نکۆڵی‬ ‫کردن لەکاریگەری شۆڕشی ئوکتۆبەر لەسەر‬ ‫گەالنی چەوساوە هەڵوێستێکی ئایدیۆلۆژییەو‬ ‫لەگەڵ ڕاس����تی ڕوداوەکان����دا یەکناگرێتەوە‪.‬‬ ‫قەبەکردن����ی بابەتەک����ەش ل����ەوەی زیاتر کە‬ ‫هەبو بەهەمان ش����ێوەیە کارێکی ئایدیۆلۆژی‌و‬ ‫پڕوپاگەندیی����ە‪ .‬هەنگاوەکان����ی دەس����ەاڵتی‬ ‫بەلشەڤی لەبوارەکانی ئاشتی‪ ،‬ئاشکراکردنی‬ ‫پەیماننامە ئیمپریالییەکان بۆ دابەش����کردنی‬ ‫میراتەکانی دەوڵەتی عوسمانی لەڕۆژهەاڵت‪،‬‬ ‫دابەش����کردنی زەویوزار بەس����ەر جوتیاراندا‪،‬‬ ‫ڕزگارکردن����ی کرێ����کاران لەچەوس����انەوەی‬ ‫سەرمایەداران‪ ،‬دامەزراندنی کۆمارو قەوارەی‬ ‫ئۆتۆنۆمی بۆ گەالنی گەورەو بچوکی ڕوسیای‬ ‫تس����اری لەچوارچێوەی یەکێتی سۆڤیەتدا‪...‬‬ ‫تاد پێشوازی گەرمیان لێدەکرا‪ .‬وتارو بابەتی‬ ‫زۆر ل����ەم بارەی����ەوە بەزۆرب����ەی زمانەکانی‬ ‫دونیا‪ ،‬بەزمانی کوردیش����ەوە باڵوکراونەتەوە‪.‬‬ ‫کاریگ����ەری شۆڕش����ی ئوکتۆب����ەر لەس����ەر‬ ‫کوردی����ش مافی خۆی دراوەت����ێ لەباڵوکراوە‬ ‫کوردییەکان����دا‪ .‬کوردێکی یەکێتی س����ۆڤیەت‬ ‫(خالید مورادەڤیچ چەتۆیەف) بەم ش����ێوەیە‬ ‫ب����اس لەئوکتۆبەرو ک����ورد ەکات " لەکاتێکدا‬ ‫جەماوەران����ی ک����وردی دەرەوەی یەکێت����ی‬ ‫س����ۆڤیەت روبەڕوی چەوسانەوەی نەتەوەیی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەت����ی دەبن����ەوە‪ ،‬بەش����ێکی بچوکی‬ ‫گەلی کورد لەس����ایەی ئوکتۆبەری مەزندا‪ ،‬بو‬ ‫بەئەندامێکی یەکسانی خێزانی فرەنەتەوەیی‬ ‫گەالنی یەکێتی س����ۆڤیەت‪ .‬کوردانی دەرەوە‬

‫هەر عەوداڵی ئەوە نین بزانن دەسکەوتەکانی‬ ‫براکانیان لەیەکێتی س����ۆڤیەت چین‪ ،‬بەڵکو‬ ‫بەپەرۆش����ەوە دەش����یانەوێ بزانن چۆن ئەو‬ ‫دەس����کەوتانە بەدەس����ت هاتون"‪ .‬چەتۆیەف‬ ‫ب����اس لەهەن����دێ ل����ەو کوردان����ە دەکات کە‬ ‫ڕۆڵی بەرچاویان لەس����ەرکەوتنی دەس����ەاڵتی‬ ‫بەلشەڤیدا گێڕا‪ .‬لەمبارەیەوە تیشک دەخاتە‬ ‫س����ەر ڕۆڵ����ی کەس����انی وەک����و لیتکین‪ ،‬کە‬ ‫ناوی چوەتە ئینس����اییکڵۆپیدیای شۆڕش����ی‬ ‫ئوکتۆب����ەرەوە‪ .‬ناوی ڕاس����تەقینەی لیتکین‪،‬‬ ‫فەری����ق عەگیدەڤی����چ پۆاڵتبێگەف����ە‪ ،‬الوێکی‬ ‫خوێنگەرمی شۆڕشگێر بو‪ ،‬خەباتی سەختی‬ ‫لەپێناوی س����ەرکەوتنی دەسەاڵتی بەلشەڤیدا‬ ‫لەس����یبیریا کرد‪ ،‬زۆر بەگەنجی لەو ڕێگەیەدا‬ ‫س����ەری نایەوەو لەالیەن ڕوسە سپییەکانەوە‬ ‫کوژرا‪ .‬چەتۆیەف ناوی ژمارەیەک لەو کوردانە‬ ‫تۆمار دەکات کە ڕۆڵیان هەبوە لەچەسپاندنی‬ ‫دەسەاڵتی سۆڤیەتیدا لەسیبیریاو ئازربایجان‬ ‫وەک جەنگی����ز یڵ����درم‪ ،‬س����ەرکردەی هێزی‬ ‫دەریایی ئازربایجان کە ڕۆڵێکی گەورەی گێڕا‬ ‫لەتێکش����کاندنی حکومەتی موس����اواتییەکان‬ ‫لەباکۆ‪ ،‬قەرەباخ‌و قوبادلی‪ .‬وەک ئەندازیارێکی‬ ‫زیرەکی����ش ڕۆڵی کەم نەبو لەبنیاتنانی هێزی‬ ‫دەریایی‌و پیشەس����ازی کۆماری ئازربایجان‪.‬‬ ‫بەهەمان ش����ێوە قەرە ئەلیاس����ەف‪ ،‬عەباس‬ ‫س����وڵتانەف‪ ،‬عەلی ئەمیرئەساڵنەف‪ ،‬شامیر‬ ‫تەیف����ورەف‪ ،‬عەرەب����ێ ش����ەمۆ (ع����ەرەب‬ ‫ش����امیلەف) لەدواییدا نوس����ەرو کەسایەتی‬ ‫دیاری یەکێتی س����ۆڤیەت‪ ،‬گەسان موستەفا‬ ‫چیکالیکی (پرۆفیس����ۆر لەبواری کشتوکاڵ)‬ ‫و گەلێک����ی دیکە‪ .‬کوردەکان����ی ئازربایجان‪،‬‬ ‫بەتایبەتی ئەو ناوچانەی لەدواییدا کوردستانی‬ ‫س����وریان لێ پێکهێنرا‪ ،‬هێزی س����ەربازییان‬ ‫دروس����ت کردو لەتەک س����وپای سور لەدژی‬ ‫نەیارانی دەس����ەاڵتی س����ۆڤیەتی قارەمانانە‬ ‫ش����ەڕیان دەکرد‪ .‬لەنامەیەکدا ک����ە کوردانی‬ ‫ئ����ەم ناوچانە ل����ە‪ ١٩٢١‬بۆ دەس����ەاڵتدارانی‬ ‫ئازربایجانی����ان ناردبوی����ان ئەمەی����ان وتبو "‬ ‫ئێمە کوردی ئازادو بەسروشتی خۆمان نزیک‬ ‫لەدەسەاڵتی س����ۆڤیەتی‪ ،‬ئەمڕۆ بۆ یەکەمین‬ ‫جار ب����اوەش بۆ دایکی خۆم����ان دەکەینەوە‬ ‫– دەس����ەاڵتی کرێکاران‌و جوتیاران‪ ...‬ئەمڕۆ‬ ‫کۆتوبەن����د فڕێدەدەین‌و دەس����تمان بۆ گەلی‬ ‫برای ئ����ازەری درێژ دەکەین‌و ڕو لەس����وپای‬ ‫سور دەکەین‌و هێزی س����وارچاکانی هەمیشە‬ ‫سەرکەوتوی سوری کورد تێکەڵ بەڕیزەکانی‬ ‫دەکەی����ن کە هەتاهەتای����ە لەتەکیدا دەمێنێ‌و‬ ‫لێی جودا نابێتەوە"‪.‬‬ ‫ڕەنگب����ێ چەوس����انەوەی لەڕادەب����ەدەری‬ ‫کوردان لەالیەن ئازەرییەکانەوەو دروشمەکانی‬ ‫یەکس����انی‌و برایەت����ی گ����ەالن‌و نەهێش����تنی‬ ‫چەوس����انەوەی نەتەوەی����ی یەک����ێ لەه����ۆ‬ ‫س����ەرەکییەکانی ئ����ەو پێش����وازییە گەرمەی‬ ‫کوردان����ی ئازربایج����ان بوبێ����ت لەئوکتۆبەرو‬ ‫دروشمەکانی‪ .‬لەبیستەکانی سەدەی ڕابردودا‬ ‫کوردانی ئازربایجان هەوڵی زۆریاندا قەوارەیەکی‬ ‫ئۆتۆنۆم����ی تایبەت بەخۆی����ان پێکبێنن‪ .‬ئەو‬ ‫قەوارەیە لەکوردستانی سور لەسااڵنی‪–١٩٢٣‬‬

‫سیاسەتی سۆڤیەتی‬ ‫لەبەرامبەر کوردەکانی‬ ‫خۆی سیاسەتی‬ ‫پاراستنی کولتوری‬ ‫نەتەوەیی‌و زمانی‬ ‫کوردی بو‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫لەئەرمەنستان‌و دواتریش‬ ‫لەکازاخستان‪ .‬بەاڵم‬ ‫لەکۆمارەکانی دیکە‬ ‫بەتایبەتی ئازربایجان‌و‬ ‫تورکمەنستان کورد‬ ‫روبەڕوی سیاسەتی‬ ‫تواندنەوە ببوەوە‬ ‫‪ ١٩٢٩‬بەرجەستە بو‪ .‬ئازەرییەکانی لەیەکەم‬ ‫ڕۆژەوە لەهەوڵ����ی لەناوبردنی ئەو قەوارەیەدا‬ ‫بون‌و لەکۆتاییدابەپاساوی ڕیفۆرمی کارگێڕی‌و‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی توانیان لەس����اڵی‪١٩٢٩‬بگەن‬ ‫بەو ئامانجەو کوردس����تانی سور لەبەین ببەن‬ ‫(لەوتارێک����ی تایبەت بەکوردس����تانی س����ور‬ ‫بەدورودرێژی باس����م لەپرۆسەی دامەزراندن‌و‬ ‫لەناوبردنی کوردس����تانی سور کردوەو لەسەر‬ ‫الپ����ەڕەی خۆم لەفەیس����بوک‌و س����ایتەکانی‬ ‫خەن����دان‌و دەنگ����ەکان باڵومکردۆت����ەوە)‪.‬‬ ‫ئازەرییەکان لەسیاس����ەتی تواندنەوەی کوردا‬ ‫بەردەوام بون‌و س����اڵ لەدوای س����اڵ ژمارەی‬ ‫ک����ورد لەئازربایجان لەکەم����ی دەدا‪ .‬لەکاتی‬ ‫دامەزراندن����ی کوردس����تانی س����وردا نزیکەی‬ ‫پەنجا هەزار کورد لەئازربایجان دەژیان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەکۆتایی حەفتاکان بەپێی سەرژمێری فەرمی‬ ‫دەوڵەت ک����ەس لەئازربایج����ان نەمابو خۆی‬ ‫بەکورد بزانێ‪ .‬هاوبەش����ی ئاین����ی‌و مەزەبی‬ ‫ک����وردو ئ����ازەری لەالیەک����ەوە‪ ،‬ڕێگەن����ەدان‬ ‫بەخوێندن بەزمانی دایک‪ ،‬س����وکایەتی کردن‬ ‫بەک����ورد لەالیەک����ی دیکەوە هۆی س����ەرەکی‬ ‫س����ەرکەوتنی سیاس����ەتی توانەوەی کورد بو‬ ‫لەو کۆمارە سۆڤیەتییە‪ .‬چارەنوسی کوردانی‬ ‫تورکمەنس����تانیش جیاوازییەکی ئەوتۆی نەبو‬ ‫لەگ����ەڵ چارەنوس����ی کوردان����ی ئازربایجان‪.‬‬ ‫وادیارە سیاس����ەتی گەالنی تورکزمان لەهەر‬

‫کوێیەک ب����ن هەر هەمان ش����تەو هەمو چاو‬ ‫لەتورکی����ا دەک����ەن ک����ە بەواڵتی پێش����ەنگ‬ ‫دەمێنێتەوە لەو بوارەدا‪.‬‬ ‫لەئەرمەنستان بارودۆخی کوردەکان هەندێ‬ ‫جیاواز بو‪ .‬بەهۆی جینۆس����ایدی ئەرمەنەوە‬ ‫لەس����ەر دەس����تی تورک‪ ،‬ئەمان خۆش����ییان‬ ‫بەچارەی تورکدا نەدەهات‪ ،‬بەش����ێکی زۆری‬ ‫کوردانی ئەوێ����ش لەجەورو س����تەمی تورک‬ ‫لەس����ەردەمی جیاوازدا ڕایان کردبو و پەنایان‬ ‫هێناب����وە ب����ەر ئەرمینیا‪ ،‬بۆیە هەس����تێکی‬ ‫هاوبەش هەردوالی لەدژی تورک کۆدەکردەوە‪.‬‬ ‫کۆماری ئەرمینی����ا ڕێگەی بەخوێندنی زمانی‬ ‫کوردی‌و باڵوکردن����ەوەی کتێب‌و ڕۆژنامە بەو‬ ‫زمان����ە دەداو کۆمەڵێ پس����پۆڕو ش����ارەزای‬ ‫کورد لەو کۆمارە پێگەیش����تن‪ ،‬کە خزمەتیان‬ ‫بەزم����ان‌و مێ����ژو و کولتوری ک����وردی کرد‪.‬‬ ‫ژمارەی قوتابخان����ە کوردییەکان لەو کۆمارە‬ ‫لەگەش����ەکردندا بو‪ .‬لەس����اڵی‪ ١٩٢١‬لەئاواییە‬ ‫کوردییەکانی ئەرمەنس����تان پێنج قوتابخانە‬ ‫هەبو‪ ،‬لەس����اڵی‪ ١٩٢٥‬بو ب����ە‪ ١٠‬قوتابخانە‪.‬‬ ‫کوردەکان����ی ئەرمەنس����تان دەس����تیان کرد‬ ‫بەڕێکخس����تنی کۆنگرەو کۆنفرانس����ی تایبەت‬ ‫بەکێش����ەکانی کۆمەڵگەکەی����ان‪ ،‬ئەلفوبێ����ی‬ ‫کوردیان دانا (لەدەس����پێکدا لەسەر بنەمای‬ ‫ئەلفوبێی ئەرمەنی‪ ،‬دوای ئەوە التینی‌و ئەوجا‬ ‫کیریلی‌و دوای نەمانی یەکێتی س����ۆڤیەتیش‬ ‫جارێکی تر گەڕانەوە بۆ التینی)و دەس����تکرا‬ ‫بەچاپکردنی کتێب‌و باڵوکردنەوەی ڕۆژنامە‪.‬‬ ‫ئەرمەنەکانی����ش وەک����و هەم����و گەالن����ی‬ ‫سەردەس����تە ڕێگەیان بەکوردی ئەوێ نەدەدا‬ ‫ئەو س����نورەی بۆیان دیاریکراب����و ببەزێنن‪.‬‬ ‫لەهەمان کاتدا لەهەوڵی دابەش����کردنی کورد‬ ‫بون لەسەر بنەمای ئاینی‪ .‬کوردانی ئێزیدییان‬ ‫لەدەرەوەی کورد وەک ئێزیدی لەپاس����پۆرت‌و‬ ‫بەڵگ����ە فەرمییەکان تۆمار دەک����رد‪ .‬لەدوای‬ ‫هەڵوەش����انەوەی یەکێت����ی س����ۆڤیەت‌و‬ ‫هەڵگیرس����انی ئاگ����ری ش����ەڕی نەگۆڕن����ە–‬ ‫قەرەباخ هەرچی کوردی موس����وڵمان هەبو‪،‬‬ ‫کە ژمارەیان لەدەوروبەری‪ ٣٠‬هەزار کەس بو‪،‬‬ ‫لەئەرمەنستان بەزۆرو بەشێوەیەکی نامرۆڤانە‬ ‫دەرکرد‪ .‬ئەم کوردانە بەهەرێمە جیاوازەکانی‬ ‫ڕوس����یادا باڵوبون����ەوەو بەشێکیش����یان ب����ۆ‬ ‫کازاخس����تان‌و کۆمارەکانی ئاسیای ناوەڕاست‬ ‫کۆچیان کرد‪ .‬هەمیشە کوردانی ئەرمەنستان‬ ‫وەکو بەڵگەی بایەخدانی یەکێتی س����ۆڤیەت‬ ‫بەکوردو پاراس����تنی کولتوری ک����وردی لەو‬ ‫واڵت����ە بەدەرەوە پیش����ان دەدران‌و باس����یان‬ ‫لێوەدەکرا‪.‬‬ ‫لەبیس����تەکاندا کوردانی کەف����کاز هەوڵی‬ ‫زۆریاندا لەس����ێبەری دەس����ەاڵتی سۆڤیەتیدا‬ ‫قەوارەیەک����ی تایب����ەت بەخۆی����ان دروس����ت‬ ‫بک����ەن‪ .‬هەوڵەکانی����ان تەنه����ا لەئازربایجان‬ ‫ئەنجامێک����ی هەبو‪ ،‬ئەوی����ش کاتیی بو و زو‬ ‫لەبەین برا‪ .‬لەس����ییەکاندا کوردانی سۆڤیەت‪،‬‬ ‫وەک����و هەم����و گەالن����ی دیکەی ئ����ەو واڵتە‬ ‫بەر ش����ااڵوی ڕاون����ان‌و ڕاگوێ����زان کەوتبون‪.‬‬ ‫کاربەدەس����تانی ئیمپراتۆرییە ترس����ناکەکەی‬ ‫س����تالینی س����تەمکارو ڕەگەزپەرس����تانی‬

‫کەف����کاز‪ ،‬بەتایبەت����ی ئازەریی����ەکان لەژێر‬ ‫پەردەی "خەبات لەدژی نەیارانی دەس����ەاڵتی‬ ‫پرۆلیتاری����ا‪ ،‬ئاژانەکانی ئیمپریالیزم‌و نازیزم‌و‬ ‫قاچاخچیان ‪ ...‬تاد" دەیان ملیۆن کەس����یان‬ ‫لەبەی����ن ب����ردو چەندین ملیۆنی دیکەش����یان‬ ‫بەزۆر لەس����ەر زێدی خۆیان بەزۆر ڕاگوێزا بۆ‬ ‫س����یبیریا‪ ،‬کازاخس����تان‌و ناوەڕاستی ئاسیا‪.‬‬ ‫ژمارەیەک����ی زۆری کوردان����ی ئازربایج����ان‌و‬ ‫گورجس����تان لەس����ااڵنی‪١٩٣٧‬و‪١٩٤٤‬بەر ئەم‬ ‫ش����ااڵوانە کەوت����ن‪ .‬دوای مردن����ی س����تالین‬ ‫لەس����اڵی‪١٩٥٣‬و ڕیس����واکردنی سیاس����ەتە‬ ‫دژەمرۆییەکان����ی لەدژی گەالنی س����ۆڤیەت‌و‬ ‫ژمارەیەکی زۆر لەشۆڕش����گێران‌و کۆمۆنیستە‬ ‫ڕاستەقینەکان‪ ،‬کوردەکانیش هەوڵیاندا سود‬ ‫لەو هەل����ە وەربگرن‌و هەن����دێ لەخوێنەوارو‬ ‫ڕۆش����نبیرەکانیان وەک عەربێ شەمۆ‪ ،‬ئاجیێ‬ ‫جندی‪ ،‬قەنات����ێ کوردۆ‪ ،‬چەرک����ەزێ بەکۆو‬ ‫گەلێکی دیکە نامەیان بۆ کاربەدەستانی بااڵی‬ ‫واڵت ن����اردو داوای دامەزراندن����ی هەرێمێکی‬ ‫تایبەتی����ان بۆ کوردانی س����ۆڤیەت کرد‪ ،‬ئەم‬ ‫هەوڵەو هەوڵەکانی دواتریش����یان لەحەفتاکان‬ ‫س����ەری نەگرت‪ .‬لەت����ەک بەدەنگەوەنەهاتنی‬ ‫کاربەدەس����تان لەبەر دڵی ئازەری‌و ئەرمەن‪،‬‬ ‫دەردەک����وردەش وەکو هەمیش����ە ڕۆڵی خۆی‬ ‫دەگێڕا لەشکستی ئەو هەواڵنە‪ .‬هەمو جارێک‬ ‫کۆمەڵ����ێ ک����ورد پەیدادەبون‪ ،‬ک����ە دەیانوت‬ ‫ئەوانە نوێنەرایەتی ئەوان ناکەن‌و هەندێکیان‬ ‫دەمێکی درێژە لەمۆس����کۆو لێنینگراد دەژێن‌و‬ ‫ئ����اگاداری بارودۆخی ئەم����ان نین‪ ،‬کە گوایە‬ ‫بەکامەرانی‌و بەختەوەری لەگەڵ گەالنی برادا‬ ‫ژیان بەسەر دەبەن‪.‬‬ ‫بەگش����تی بونیادی کۆمەاڵیەتی کورد لەو‬ ‫دەڤ����ەرەش زۆر دواکەوتو بو‪ ،‬حەفتا س����اڵی‬ ‫سیستەمی کۆمۆنیستی نەیتوانی ئەو بونیادە‬ ‫بەت����ەواوی هەڵتەکێنێ‪ ،‬بۆی����ە ڕەنگبێ کورد‬ ‫یەکێک بێت لەو گەالنەی سودی زۆر کەمیان‬ ‫وەرگرت لەو دەرفەتانەی یەکێتی س����ۆڤیەت‬ ‫ب����ۆ گەالنی بچوکی ڕەخس����اندبو‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫لەبواری زانستی‌و کولتوریدا‪ .‬لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی یەکێتی سۆڤیەت بوە هۆی‬ ‫ماڵوێران����ی بۆ ژمارەیەکی زۆر لەکوردانی ئەو‬ ‫واڵتە‪.‬‬ ‫لەساڵی‪١٩٣٧‬بەشێک لەکوردانی ئازربایجان‌و‬ ‫ئەرمەنس����تان‪ ،‬بەتایبەتی ئەوانەی لەس����ەر‬ ‫سنورەکان دەژیان ڕاگوێزران بۆ کازاخستان‌و‬ ‫ناوەڕاستی ئاسیا‪ .‬شااڵوی دوەمی ڕاگواستنی‬ ‫کوردان لەس����اڵی‪١٩٤٤‬بو‪ ،‬کە زیاتر کوردانی‬ ‫گورجس����تانی گرت����ەوە‪ .‬ئەمانی����ش ڕەوانەی‬ ‫هەمان ش����وێن کران‪ .‬چیرۆکی ڕاگواس����تنی‬ ‫ک����وردان لەکۆمارەکان����ی کەف����کازەوە ب����ۆ‬ ‫کازاخس����تان‌و ناوەڕاس����تی ئاس����یا پرسێکی‬ ‫شاراوە بو و کەم کەس لەسۆڤیەت‌و دەرەوەی‬ ‫سۆڤیەت شتێکیان لەبارەیەوە دەزانی‪ .‬هەمو‬ ‫ئەو لێکۆڵینەوەو بەدواداچونانەش کە لەبارەی‬ ‫ڕاگوێزانی دەیان گەلەوە لەیەکێتی س����ۆڤیەت‬ ‫ئەنجام دراون باس����ی کوردی����ان وەک کورد‬ ‫نەکردوە‪ .‬ئەگەر جارێکیش ئاماژەیەکیان پێ‬ ‫کرابێ����ت‪ ،‬ئەوا یا لەڕی����زی گەالنی تورکزمان‬

‫ب����وە‪ ،‬یا لەڕی����زی گەالنی موس����وڵماندا ون‬ ‫کراون‪ .‬تاسەردەمی پیریسترۆیکاو گاڵسنەست‬ ‫شتێک لەمبارەیەوە نەدەبیستراو ئەگەر باس‬ ‫بکرابای����ە کۆمۆنیس����تەکان بەتوندی ڕەتیان‬ ‫دەکردەوە‪ ،‬تا کەسانی وەکو ئەکادێمێک نادر‬ ‫نادرەف‌و ئەوانی دیکە کەوتنە باسکردنی‌و لەو‬ ‫کۆنفرانسانەی لەبارەی کوردەوە لەستۆکهۆڵم‌و‬ ‫پاریس بەستران هەندێ زانیارییان لەمبارەیەوە‬ ‫پێشکەش کرد‪ .‬شااڵوی ڕاگواستن دەیان گەلی‬ ‫یەکێتی س����ۆڤیەتی گرتبوەوە وەک‪ :‬کۆری‪،‬‬ ‫ئەڵمان‪ ،‬فینلەندی‪ ،‬تەتاری کریم‪ ،‬ئۆکراینی‪،‬‬ ‫چێچانی‪ ،‬کەڵمیک‪ ،‬ئەنگوش‪ ،‬بەڵکار‪ ،‬یۆنانی‪،‬‬ ‫بێڵەڕوس����ی‪ ،‬التف����ی‪ ،‬لیتوانی‪ ،‬ئەس����تۆنی‌و‬ ‫گەلێکی ت����ر‪ .‬ئەمانە هەندێکی����ان لەکۆتایی‬ ‫هەشتاکان‌و دەس����پێکی نەوەدەکان دەستیان‬ ‫کرد بەگەڕانەوە بۆ زێدی خۆیان‪ .‬بەاڵم کورد‬ ‫نەک هەر زێدی خۆی لەدەس����تدابو و جێگەی‬ ‫نەبو ب����ۆی بگەڕێتەوە‪ ،‬بەڵکو بەر ش����ااڵوی‬ ‫ڕاگواس����تنی نوێش کەوت‪ .‬لەکازاخس����تانەوە‬ ‫ڕوی����ان لەهەندێ دەڤەری ڕوس����یا کرد وەک‬ ‫کراسنەدار‪ ،‬ستافرۆپل‪ ،‬ڕەستۆف‌و ئادیگێی‪.‬‬ ‫ژم����ارەی ئ����ەو کوردانەی ل����ە‪١٩٣٧‬و ‪١٩٤٤‬‬ ‫ڕاگوێزران نازانرێ‪ .‬کوردەکان بۆ خۆیان باس‬ ‫لەهەزاران کەس دەک����ەن‪ .‬لەبارەی ئەوانەی‬ ‫ئازربایجانەوە هەندێ س����ەرچاوە باس لەپێنج‬ ‫ه����ەزارو بۆ ئەوان����ەی گورجس����تانیش باس‬ ‫لەس����ێ هەزار ڕاگوێزراو دەکەن‪ .‬ئەو ژمارانە‬ ‫بۆ کەمینەیەکی وەکو کورد لەو س����ەردەمەدا‬ ‫ژمارەی گەورە بون‪.‬‬ ‫بەش����داری کوردان����ی یەکێتی س����ۆڤیەت‬ ‫لەبەرەکانی ش����ەڕی دوەم����ی جیهانی لەدژی‬ ‫س����وپای هیتل����ەر مای����ەی ش����انازی بو بۆ‬ ‫بنەماڵەکانی����ان‪ .‬چەتۆی����ەف کتێبێکی‪١٧٢‬‬ ‫الپەڕەیی لەبارەی بەش����داری ک����وردەوە لەو‬ ‫ش����ەڕەدا‪ ،‬کە لەیەکێتی س����ۆڤیەت‌و ڕوس����یا‬ ‫بەش����ەڕی مەزنی نیش����تمانی نێ����و دەبرێت‪،‬‬ ‫نوس����یوەو لەس����اڵی ‪ ١٩٧٠‬لەیەریڤان باڵوی‬ ‫کردۆتەوە‪ .‬ل����ەو کتێبەی����دا چەتۆیەف ناوی‬ ‫س����ەدان کوردی تۆمار کردوە کە لەبەرەکانی‬ ‫شەڕدا بەشدارییان کردبو و هەندێکیان نازناوی‬ ‫پاڵەوانی یەکێتی سۆڤیەتیان پێ بەخشرابو‪،‬‬ ‫وەکو سیامەند سیابەندۆف‪ .‬بەپێی ژمارەکانی‬ ‫چەتۆیەف لەسااڵنی‪ ١٩٤٤–١٩٤١‬زیاتر لە‪٧٠٠‬‬ ‫کورد لەڕیزی سوپای سوردا لەبەرەکانی شەڕ‬ ‫بەش����دارییان کردبو و لەمانە ‪ ٤٠٠‬کەس����یان‬ ‫ژیانیان لەو شەڕەدا بەخت کرد‪.‬‬ ‫بەگشتی سیاسەتی س����ۆڤیەتی لەبەرامبەر‬ ‫کوردەکانی خۆی هەندێ سەردەمی لێدەرچێ‪،‬‬ ‫سیاس����ەتی پاراس����تنی کولتوری نەتەوەیی‌و‬ ‫زمانی کوردی بو‪ ،‬بەتایبەتی لەئەرمەنستان‌و‬ ‫دواتریش لەکازاخستان‪ .‬بەاڵم لەکۆمارەکانی‬ ‫دیکە بەتایبەتی ئازربایجان‌و تورکمەنس����تان‬ ‫کورد روبەڕوی سیاسەتی تواندنەوە ببوەوەو‬ ‫لەماوەی چەند دەیەیەکدا ئیدی باس����ی کورد‬ ‫لەو کۆمارانە نەم����ا‪ ،‬بەتایبەتی لەئازربایجان‬ ‫کە ک����ورد ناوچەی تایب����ەت بەخۆی هەبو و‬ ‫دابونەری����ت‌و کولتوری خۆی ب����ۆ ماوەیەکی‬ ‫دورودرێژ تێدا پاراستبو‪.‬‬

‫ئەی ئەگەر ئەمە سەگوەڕ نییە؟ ئەی چییە؟‬ ‫ئیحسان فەتاح‬ ‫لەوەت���ەی من چاوم بەدونی���ا هەڵهێناوە‬ ‫گوێ���م لەگلەی���ی‌و گازندەی���ە‪ ،‬دەڵێن کورد‬ ‫نەتەوەیەک���ی س���تەمدیدەیە‪ ،‬کڵۆڵ���ە‪،‬‬ ‫چەوس���اوەیە‪ ،‬ژێردەس���تەیە‪ ،‬خاکەک���ەی‬ ‫داگیرک���راوە‪ ،‬س���ەربڕدراوە‪ ،‬ئەنفالک���راوە‪،‬‬ ‫کیمیاب���اران ک���راوەو ڕوبەڕوی جینۆس���اید‬ ‫بوەتەوە‪ .‬بێ واڵتە‪ ،‬بێ ئااڵیە‪ ،‬بێکەس‌و بێ‬ ‫دەرەتانە‪.‬‬ ‫ئەوانە هەموی ڕاس���تن بەاڵم هۆکارەکەی‬ ‫چییە؟ دوای ش���ەڕی جیهانی یەکەم کاتێك‬ ‫مستەفا ئەتاتورك بەئەسپەکەیەوە لەشاری‬ ‫ئەس���تەمبوڵدا دەس���وڕایەوە هەستی کرد‬ ‫خزمەتگوزاریەکان بۆ پاککردنەوەو ئارایشی‬ ‫ش���ار باش نیی���ە‪ ،‬بڕیارێک���ی دەرکرد کە‬ ‫پێویستە کوردەکان لەش���ەرناخ‌و هەکاری‌و‬ ‫ناوچ���ە کوردنش���ینەکانەوە بگوێزرێن���ەوە‬ ‫بۆ ئەنکەرەو ئەس���تەنبۆڵ بۆ ئەوەی ماڵی‬ ‫تورکەکان‌و ش���ەقامەکان پ���اك بکەنەوە‌و‬ ‫پێ�ڵ�اوی ئەفەندییەکانی���ان بۆی���اخ بکەن‪.‬‬ ‫دەس���تبەجێ بڕیارەک���ە جێبەج���ێ ک���راو‬ ‫بەسەدان هەزار کوردی کۆیلەیان لەباکوری‬ ‫کوردستانەوە گواستەوە بۆ ناو خاکی تورکیا‬ ‫ب���ۆ ئەس���تەنبۆڵ‌و ئەنکەرە‪ ،‬بەمەبەس���تی‬ ‫پاککردنەوەی پاش���ەڕۆی تورک���ەکان‌و بۆ‬ ‫بۆیاخ کردنی پێاڵوی ئەفەندییەکانیان‪.‬‬ ‫ئاش���کرایە ک���ورد تاک���ە نەتەوەیە بە‪٤٥‬‬ ‫ملیۆنەوە‪ ،‬لە س���ەر ئەم گۆی زەوییە واڵتی‬ ‫نییە! ئایا خوا ئازادیم���ان پێ ڕەوا نابینێ‬

‫ی���ان خۆم���ان نامانەوێت؟ ب���ۆ نامانەوێت‌و‬ ‫هۆکارەکان چین؟‬ ‫ئەم���ە مەت���ەڵ نییە هۆکارەک���ەی وەکو‬ ‫خۆرەتاو دیارە‪ ،‬یەکنەگرتن‌و دژایەتی کردنی‬ ‫یەکترە‪ .‬ئیتر ئایا ئێمە لەتایفەی کەوین یان‬ ‫ئەکەوین‪ ،‬ئەوە بۆ ئێوەی بەجێدەهێڵم‪.‬‬ ‫ئەوەی م���ن بۆی دەچم‪ ...‬هەتا ئێس���تا‬ ‫لەمەجلس���ێکدا دانەنیش���تووم بڵێم ئۆخەی‬ ‫هەموم���ان ڕاوبۆچونمان یەکب���و‪ ،‬هەردەم‬ ‫ش���ەڕە قس���ە بەردەوامە‪ ،‬هەمو کەس���ێك‬ ‫خۆی بەکوێخا دەزانێت‌و ئەوەی لەمێشکیدا‬ ‫چەسپیوە هەرئەوەیە‪ ،‬لەهەمو دانیشتنەکاندا‬ ‫تاکێکی بێ ئەزمون ڕای خۆی دەس���ەپێنێ‬ ‫بەس���ەر زۆرینەدا‪ .‬تاکەی ئ���ەم دیاردەیە؟‬ ‫بۆچ���ی ئ���ەم دیاردەیە؟ ئای���ا دەبێت لەوە‬ ‫خراپترمان بەس���ەربێت؟ یان چارەس���ەری‬ ‫هەیەو چارەس���ەرەکەی الی پێش���ەوایەکی‬ ‫لێهات���وە؟ یان چارەس���ەرەکەی الی هزری‬ ‫تاکی کوردە؟‬ ‫بەکورت���ی ی���ان دەبێ���ت ڕازی بی���ن‬ ‫بەپاککردن���ەوەو بەبۆیاخکردن���ی پێ�ڵ�اوی‬ ‫ئەفەندێ���کان‌و دوژمنەکانمان ی���ان دەبێت‬ ‫یەکبگریین‪ ،‬گەر ڕای بەرامبەر قبوڵ ناکەیت‬ ‫دەتوانیت پێاڵوی ئەفەندێکان بۆیاخ بکەیت!‬ ‫بەڕاستی هەڵبژاردەیەکی ترت نییە‪.‬‬ ‫بەدرێژای���ی تەمەنم نازانم چەند ش���ەڕی‬ ‫دوبەرەکییم بینی���وە‪ ،‬گەر بڵێم بۆم هەژمار‬ ‫ناکرێت درۆ نییە‪ .‬ش���ەڕی شەست‌و شەش‬ ‫لە‪ 1970-1966‬هەرچەندە حیزبی شیوعیش‬ ‫بەشدارییەکی باش���ی تێدا کرد‪ ،‬بەاڵم هەر‬ ‫بەش���ەڕی(جەاللی‌و مەالی���ی) ناس���راوە‪،‬‬

‫هەروەها ش���ەڕی نێوان هەم���و حیزبەکانی‬ ‫شۆڕش���ی نوێ‪ ،‬یان ببورن شۆڕشی گواڵن‪،‬‬ ‫بەرەی جودو جەوقەدو بەرەی کوردستانی‌و‬ ‫یەنەکەو قی���ادە موەقەت���ەو پارتی‌و هێزە‬ ‫ئیس�ل�امییەکان‌و حسك‌و پاسۆك‌و شیوعی‌و‬ ‫ئ���ااڵی ش���ۆڕش‌و هەمو ئ���ەو پارتانەی کە‬ ‫بەشداریان لەشۆڕشی نوێ (گواڵن) دا کرد‪،‬‬ ‫بە شێوەیەك کەوتبونە کەوڵی یەکتر‪ ،‬کەس‬ ‫نەیدەزانی کێ لە گەڵ کێ شەڕ دەکات‪ .‬ئەی‬ ‫ئەگەر ئەمە سەگوەڕ نییە؟ ئەی چییە؟‬ ‫ئینجا ش���ەڕی یەکێت���ی‌و پارتی لە‪1994‬‬ ‫دەس���تی پێکردو بەدو ئیدارەی���ی کۆتایی‬ ‫هات‌و ش���ەڕی ‪ 31‬ی ئابی بەس���ەردا هات‌و‬ ‫ئەو ش���ەڕەش بەوە کۆتایی هات هەولێری‬ ‫پایتەخت لەزۆنی سەوزەوە بو بەزۆنی زەرد‪،‬‬ ‫‪ 17‬ی ش���وبات دوب���ارە کەوتینەوە س���ەر‬ ‫لێواری شەڕێکی ناوخۆیی دیکەوە‪ .‬لەساڵی‬ ‫‪ 2015‬لەلێواری ش���ەڕێکی ت���ردا بوین‪ ،‬خوا‬ ‫بەگەورەیی خۆی ڕەحم بە‪ 2016‬مان بکات‪.‬‬ ‫ئەوە گەر باس���ی ش���ەڕەکانی پەکەکەو‬ ‫حکومەتی هەرێم‪ ،‬ش���ەڕی پەکەکەو (پ د‬ ‫ك)‪ ،‬ش���ەڕی (ی ن ک)و پەکەک���ە بکەم‪،‬‬ ‫ش���ەوی لەیلەتول قەدریش باسەکەم تەواو‬ ‫نابێ���ت‪ .‬ش���ەڕەکانی کۆمەڵ���ەی ئێ���ران‌و‬ ‫دیموک���رات بەرانب���ەر یەکترو ش���ەڕەکانی‬ ‫هەردو حیزبی دیموکراتی ئێران‌و هەردو سێ‬ ‫کۆمەڵەو لەم دواییەش���دا کورتە ش���ەڕێکی‬ ‫دیموک���رات‌و پەکەکەو‪ .....‬هت���د‪ ،‬لەوالوە‬ ‫بوەستێ‪.‬‬ ‫بۆ نمونە لەس���اڵی ‪ 1987‬لەناو شۆڕشدا‬ ‫هێند پێشمەرگەی الیەنەکان دابویان بەیەکدا‬

‫تا ئێستا ناوو ناتۆرەی‬ ‫زۆرمان لەشەڕی‬ ‫دوبەرەکی ناوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەر نەبڕایەوە‪ ،‬دەڵێیت‬ ‫بەبااڵماندا بڕاوە‪ .‬نازانم‬ ‫بۆچی لەشەڕی خۆبەخۆ‬ ‫هەرگیز بێزار نابین‪ ،‬نازانم‬ ‫لەکوشتن‌و بڕینی یەکدی‬ ‫چیمان دەستدەکەوێت؟‬ ‫گەر بمانویس���تبا بچینە دەوروبەری شار بۆ‬ ‫بینینی کەس���وکار دەبوایە وەکو ڕێبوارێك‬ ‫بەبێ چ���ەك چوباین‪ ،‬چونک���ە نەتدەزانی‬ ‫مەفرەزەی چ حیزبێکی کوردی دێتە ڕێگەت‌و‬ ‫بەدیلت دەگرن یان دەتکوژن‪.‬‬ ‫باوکم یادی بەخێر پیاوێکی سەرمایەداری‬

‫نەخوێنەوار بو‪ ،‬بەاڵم زۆر زاناو ژیر بو‪ ،‬وەلێ‬ ‫بەبڕوای من خاڵێک���ی الوازی هەبو ئەویش‬ ‫دژی کوردایەتی بو‪ ،‬هەردەم بەمن‌و براکانمی‬ ‫دەگوت چیت���ان دەوێت بۆتان دەس���تەبەر‬ ‫دەک���ەم بەمەرجێ���ك نزیك���ی سیاس���ەت‬ ‫نەکەونەوە‪.‬‬ ‫ئەو س���ەردەمە بەدزی باوکمەوە خەریکی‬ ‫سیاسەت بوم لەکەرکوك‪ ،‬کاتێك باوکم پێی‬ ‫زانی ڕۆژێك بانگی کردم‌و پێی وتم‪:‬‬ ‫ک���وڕم من زۆر گەڕاوم‌و دونیام زۆر دیوە‪،‬‬ ‫وەرە لەکەلی ش���ەیتان وەرە خوارەوەو واز‬ ‫لەم حیزبایەتییە بێنە‪ ،‬بەس���ەری تۆ هیچی‬ ‫تیا بەس���ەر نییە‪ ،‬ک���ورد نابێ���ت بەهیچ‪.‬‬ ‫وانەیەکی زۆر دورودرێژی پێمدا‪ ،‬لەدرێژەی‬ ‫قسەکانیدا باسی میرنش���ینە کوردییەکانی‬ ‫ب���ۆم دەکرد کە چۆن لەنێ���و یەکدا داویانە‬ ‫بەیەکداو هەر خەریکی ش���ەڕی ناوخۆ بون‪،‬‬ ‫چۆن ئەم میرە بەدەستی براکەی‌و برازاکانی‬ ‫کوژراوەو چەندیین جار لەبەرژەوەندی ڕۆم‌و‬ ‫عەجەم میرنش���ینەکان ش���ەڕی ناوخۆیان‬ ‫لەنێوان خۆیاندا ئەنجامداوە‪ .‬دەیگوت وەرە‬ ‫دەتەوێ���ت ژنت بۆ دەهێن���م‪ ،‬یان دەتنێرمە‬ ‫دەرەوە بۆ خۆت بڕۆ لەبەریتانیا بخوێنە‪.‬‬ ‫ئێستا بیر لەبۆچونەکانی باوکم دەکەمەوە‪،‬‬ ‫بۆچ���ی دەبێ���ت ئێمەی ک���ورد وابین؟ ئایا‬ ‫دەبێت هەر وا بمێنینەوە؟ یان ڕۆژێك دێت‬ ‫گۆڕانێکی ڕاس���تەقینە بەس���ەر هزری تاکی‬ ‫کورددا دێت؟‬ ‫تا ئێس���تا ناوو ناتۆرەی زۆرمان لەشەڕی‬ ‫دوبەرەکی ناوە‪ ،‬ش���ەڕی براکوژی‪ ،‬ش���ەڕی‬ ‫خۆک���وژی‌و ش���ەڕی ناوخ���ۆ‪ ،‬ب���ەاڵم هەر‬

‫نەبڕایەوە‪ ،‬دەڵێیت بەبااڵماندا بڕاوە‪ .‬نازانم‬ ‫بۆچ���ی لەش���ەڕی خۆبەخۆ هەرگی���ز بێزار‬ ‫نابی���ن‪ ،‬نازانم لەکوش���تن‌و بڕین���ی یەکدی‬ ‫چیمان دەستدەکەوێت؟‬ ‫هەرچەن���د س���ەردەهێنم‌و س���ەردەبەم‬ ‫تێناگ���ەم هۆکارەکەی چیی���ە؟ ئایا نەبونی‬ ‫س���ەرکردایەتییەکی دان���او لێهات���وە؟ یان‬ ‫نەبون���ی پەروەردەیەکی باش���ە؟ یا خوێنی‬ ‫کورد ج���ۆرە هیمۆگڵۆبینێکی نامۆی تێدایە‬ ‫جارێك نەماندۆزیوەتەوە؟‬ ‫نوس���ەری نەم���ر محەم���ەد موک���ری کە‬ ‫پێشمەرگەیەکی( ی ن ك) بو لەساڵی ‪1982‬‬ ‫لەنێو شۆڕشدا ڕۆمانی(سەگوەڕ)ی نوسی‪،‬‬ ‫دوای باڵوکردنەوەی ڕۆمانەکەی‪ ،‬هەڕەش���ەو‬ ‫گوڕەشەیەکی زۆری لێکراو خەریكبو شاکاری‬ ‫سەگوەڕ سەری نوسەرەکەی بخوات‪ ،‬تاکار‬ ‫گەیشتە ئەوەی کە مام جەالل نێوەندگیری‬ ‫بکات لەنێوان کادیرە توڕەکانی ناو یەکێتی‌و‬ ‫نوس���ەردا‪ ،‬تەنه���ا لەبەرئ���ەوەی ناوەڕۆکی‬ ‫ڕۆمانەکەی نوسەری قەڵەم تیژ‪ ،‬دژی شەڕی‬ ‫چەپەڵی براکوژی بو‪.‬‬ ‫مام جەالل لەوەاڵم���ی کادیرە توڕەکانیدا‬ ‫پرسی‪:‬‬ ‫مامۆستا محەمەد موکری چی تێگرتون؟‬ ‫گوللە یان گوت���ە؟ هەمویان گوتیان گوتە‪،‬‬ ‫مام جەاللیش پێی گوتن‪ :‬دە ئێوەش بڕۆن‬ ‫بەهەمان چەکی نوس���ەر وەاڵمی بدەنەوە‪،‬‬ ‫ئ���ەوەی پێت���ان خراپە ڕەخن���ەی لێبگرن‌و‬ ‫ئەوەی پێتان باشە ڕونی بکەنەوە‪.‬‬ ‫بریا مام جەالل دو س���ەد س���اڵ تەمەنی‬ ‫دەبو‪.‬‬

‫کتێب‬

‫مه‌ترسیدارترین روداو‬ ‫گۆڕین ‌ی دیموكراسیه‌ته‌ به‌شه‌رعیه‌تی‌ شۆڕشگێڕی‌‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫ئه‌و پێشه‌نگانه‌ی‌ كه‌ هه‌ڵگر ‌‬ ‫ی‬ ‫دروشمی‌ گه‌وره‌ بون‌و هیوای‌‬ ‫سه‌ركه‌وتن‌و ئاینده‌یه‌كی‌ گه‌شیان‬ ‫به‌گه‌ل دا‪ ،‬هه‌ندێكیان به‌شداربون‬ ‫له‌تااڵنكردنی‌ (كه‌رتی‌ ده‌وڵه‌ت)‬ ‫یان بێده‌نگبون له‌و گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵكردن‌و تێكدانه‌ی‌ كه‌رتی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت‪...‬كه‌رتی‌ گشتییان كرده‌‬ ‫(مانگایه‌كی‌ شیردار)و ئه‌وه‌ش بوه‌‬ ‫هۆی‌ الوازكردنی‌ كه‌رتی‌ گشتی‌‌و‬ ‫داهاته‌كانی‌‪ ،‬ئه‌مه‌ بۆچونی‌ نوسه‌رێكی‌‬ ‫عه‌ره‌به‌ له‌باره‌ی‌ ئه‌و شۆڕشگێڕانه‌ی‌‬ ‫له‌واڵتانی‌ عه‌ره‌بیدا به‌ده‌سه‌اڵت‬ ‫گه‌یشتن‪.‬‬ ‫كتێبی‌ تێكش���كاندنی‌ عه‌قڵ له‌نوسینی‌‬ ‫عه‌ل���ی‌ عوس���مان‌و وه‌رگێڕانی‌ عه‌بدواڵ‬ ‫مه‌حمود زه‌نگه‌نه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م كتێبه‌ (‪)178‬‬ ‫الپه‌ڕه‌ی���ه‌و له‌الی���ه‌ن به‌ڕێوه‌به‌رێتی‌‬ ‫چاپ‌و باڵوكردنه‌وه‌ی‌ سلێمانیه‌وه‌ چاپ‌و‬ ‫باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ .‬كتێبه‌كه‌ له‌س���ێ‌ به‌ش‬ ‫پێكدێت به‌ناونیشانه‌كانی‌‪ :‬تێكشكاندنی‌‬ ‫عه‌ق���ڵ به‌ئایین‪ ،‬تێكش���كاندنی‌ عه‌قڵ‬ ‫به‌ئابوری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬تێكش���كاندنی‌‬ ‫عه‌قڵ به‌سیاسه‌ت‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌م كتێبه‌دا‬ ‫پاشكۆیه‌ك هه‌یه‌ به‌ناونیشانی‌ ئازادی‌‬ ‫له‌نێوان عه‌قڵ‌و یاس���ادا له‌نوس���ینی‌‬ ‫هێرڤی‌ بۆیلۆت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ناوه‌ڕۆكی‌ كتێبه‌كه‌وه‌‪ ،‬وه‌رگێڕ‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬نوس���ه‌ر ب���اس له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫عه‌ره‌ب���ی‌‌و ئیس�ل�امی‌ ده‌كات‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫له‌زۆر ب���واردا كلتوری‌ كوردیش نزیك‌و‬ ‫هاوش���ێوه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌ش دوچاری‌ هه‌مان‬ ‫په‌تای‌ نامۆیی‌‌و تێكشكانی‌ عه‌قڵ بوین‪،‬‬ ‫به‌ئایین بێت‪ ،‬یان به‌سیاس���ه‌ت‌و باری‌‬ ‫ئابوری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪.‬‬ ‫له‌پێناس���ه‌ی‌ تێكش���كاندنی‌ عه‌قڵدا‪،‬‬ ‫نوس���ه‌ر ده‌ڵێ���ت‪ :‬زه‌وتك���ردن‌و‬ ‫ده‌ستبه‌سه‌راگرتنی‌ عه‌قڵ دیارده‌یه‌كی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‪ ،‬ئاب���وری‌‪ ،‬رامی���اری‌‪،‬‬ ‫رۆشنبیرییه‌‪ ،‬بریتیه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ تاك یان‬ ‫كۆمه‌ڵ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ئیراده‌ی‌ خۆیاندا‬ ‫بژی���ن‌و بیربكه‌ن���ه‌وه‌‪ ...‬ی���ان به‌هۆی‌‬ ‫هێزێك���ی‌ له‌توانای‌ خۆی���ان بااڵتره‌وه‌‬ ‫به‌گه‌ڕبخرێ���ن‪ ،‬ئه‌و ده‌مه‌ی‌ له‌ویس���ت‌و‬ ‫ئ���ازادی‌‌و ده‌ره‌نجام���ی‌ كاره‌كانی���ان‬ ‫داده‌ماڵرێن‪ ..‬ئه‌م زه‌وتكردنه‌وه‌ی‌ عه‌قڵ‬ ‫ده‌بێـته‌ هۆی‌ نامۆیی‌‌و سه‌رلێش���ێوان!‬ ‫نامۆبون له‌خودو كۆمه‌ڵ‌و ژیان به‌مانا‬ ‫به‌رفراوانه‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫ئایین‌و تێكشكاندنی‌ عه‌قڵ‬ ‫له‌به‌ش���ی‌ یه‌كه‌م���ی‌ كتێبه‌ك���ه‌دا‪،‬‬ ‫نوس���ه‌ر باس له‌به‌كارهێنان���ی‌ ئایین‌و‬ ‫ئاراس���ته‌كردنی‌ ب���ۆ كاركردنه‌ س���ه‌ر‬ ‫خه‌ڵكی‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ ده‌سه‌اڵتداراندا‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌مباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‪ :‬ره‌خنه‌كه‌‬ ‫له‌ئایین نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو بۆ هه‌ندێك له‌و‬ ‫راوبۆچون‌و دیدانه‌یه‌ كه‌ خاوه‌نه‌كانیان‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی‌ بۆ ده‌كه‌ن‌و سه‌رچاوه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌ئایی���ن داده‌نێ���ن‪ ،‬له‌كاتێكدا مرۆڤ‬ ‫ده‌خه‌ن���ه‌ نامۆیی���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ گه‌مه‌‬ ‫به‌ به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ واڵته‌كانیان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫كاتێك هانده‌درێن بۆ تیره‌گه‌ری‌‌و رق‌و‬ ‫كینه‌ خستنه‌ نێو ده‌رونی‌ خه‌ڵكیه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌مو ئه‌وه‌ش به‌ناوی‌ ئاینه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر ل���ه‌م به‌ش���ه‌دا ب���اس له‌گۆڕانی‌‬ ‫ئایی���ن ب���ۆ ئایدۆلۆژی���او پاش���ان بۆ‬ ‫جه‌برێك���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ گرنگتری���ن هه‌نگاوه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫گۆڕانه‌ش���ه‌وه‌ ده‌ڵێت‪ :‬ئایین هۆكارێكه‌‬ ‫بۆ ملكه‌چی‌‌و فه‌رمانبه‌رداریی‌ ته‌واو بۆ‬ ‫سه‌رداران‌و ده‌سه‌اڵتداران‌و یاخینه‌بونی‌‬ ‫ره‌عی���ه‌ت مس���ۆگه‌ر ده‌كات‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئایدۆلۆژیایه‌كی‌ پاس���او هێنه‌ره‌وه‌یه‌‌و‬ ‫پاس���او ب���ۆ هه‌م���و توندڕه‌ویی���ه‌ك‌و‬ ‫په‌راوێزخس���تن‪ ،‬هه‌ژاركردنی‌ ره‌عیه‌ت‬ ‫ده‌هێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ ناوب���راو‪ ،‬له‌خۆرهه‌اڵت���ی‌‬ ‫ناوه‌ڕاستدا بۆ ماوه‌ی‌ زیاتر له‌ده‌ سه‌ده‌‬ ‫سته‌مكاران به‌رده‌وام بون له‌باڵوكردنه‌وه‌و‬ ‫چه‌س���پاندنی‌ ئایدۆلۆژی���ای‌ جه‌ب���ری‌‬ ‫تۆتالیتاری‌ الهوتی‌‪ ..‬بۆیه‌ "هۆشیاری‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ بوه‌ زه‌ل���كاو خه‌ڵكی‌ له‌م‬ ‫خۆرهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاسته‌دا له‌چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫رۆژی‌ په‌س�ڵ�اندا خه‌و بردیانییه‌وه‌‪...‬‬ ‫تا ئ���ه‌و ده‌مه‌ی‌ تۆپه‌كانی‌ ناپلیۆن له‌و‬ ‫خه‌ونه‌ ترسناكه‌ وه‌ئاگای‌ هێنانه‌وه‌‪...‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی‌ ده‌ربڕینی‌ وش���ه‌ی‌ (خه‌و‪-‬‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫‪17‬‬

‫خه‌ون) به‌س نییه‌‪ ،‬چونكه‌ تائه‌مڕۆش‬ ‫وێڕی‌ هاتنی‌ ده‌یان ناپلیۆن به‌نجبونه‌ك ‌ه‬ ‫هه‌ر به‌رده‌وامه‌"‪.‬‬ ‫پارادۆكسی‌ تیره‌گه‌ری‌‌و هاواڵتیبون‬ ‫یه‌كێك���ی‌ دیكه‌ ل���ه‌و رێگایان���ه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫نوس���ه‌ر باس���یده‌كات‪ ،‬به‌كارهێنان���ی‌‬ ‫فاكته‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ بۆ تێكشكاندنی‌‬ ‫عه‌ق���ڵ‪ ،‬ل���ه‌م به‌ش���ه‌دا به‌دیاریكراوی‌‬ ‫باس له‌تیره‌گه‌ری‌‌و ب���ره‌ودان به‌هزری‌‬ ‫تیره‌گ���ه‌ری‌ ده‌كات‪ ،‬ك���ه‌ به‌بڕوای‌ ئه‌و‬ ‫پێچه‌وان���ه‌ی‌ بنه‌م���ای‌ هاواڵتیبون���ه‌و‬ ‫له‌مپ���ه‌ره‌ له‌ب���ه‌رده‌م بونیادنان���ی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی‌ هاوچه‌رخدا‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ تیره‌گه‌ری‌ نوس���ه‌ر ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫تیره‌گ���ه‌ری‌ رێگ���رو له‌مپ���ه‌ره‌ له‌ڕێی‌‬ ‫هۆش���یاری‌ به‌دۆزو كێش���ه‌كانی‌ واڵت‌و‬ ‫هاواڵتیان‪ ،‬چونكه‌ تیره‌گه‌ری‌ له‌مپه‌ره‌‬ ‫ده‌رونی���ه‌كان له‌نێ���وان هاواڵتیان���دا‬ ‫دروستده‌كات‌و زۆرجاریش ئه‌م له‌مپه‌رانه‌‬ ‫ده‌بنه‌ مه‌ته‌رێزی‌ دوژمنایه‌تی‌‌و شه‌ڕگه‌‪.‬‬ ‫كه‌وات���ه‌ په‌یوه‌ندی‌ نێ���وان ئینتیما بۆ‬ ‫واڵت‌و ب���ۆ تیره‌گ���ه‌ری‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌‬ ‫پێچه‌وانه‌ی���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌و هه‌س���تانه‌ی‌ كه‌‬ ‫هاواڵت���ی‌ بۆ تیره‌ په‌لكێ���ش ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌هه‌م���ان راده‌ له‌ ئینتیم���ا بۆ واڵت‬ ‫دوری‌ ده‌خه‌نه‌وه‌‪ .‬هه‌رچه‌ندیش هاواڵتی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌تیره‌وه‌ زیاتر بو‪ ،‬هێنده‌ش‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌واڵته‌وه‌ الواز ده‌بێت‪.‬‬ ‫كاتێك دێته‌ س���ه‌ر باس���ی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫نێ���وان ده‌وڵه‌ت‌و تیره‌گ���ه‌ری‌ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫تیره‌گه‌ری‌ ه���اوكات ده‌بێته‌ له‌مپه‌ری‌‬ ‫رێ���ی‌ پێكهێنانی‌ ده‌وڵه‌ت���ی‌ هاوچه‌رخ‬ ‫كه‌ له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌ كۆمه‌ڵی‌ مه‌ده‌نی‌‬ ‫بونیاد ده‌نرێت‪ ،‬له‌كۆمه‌ڵی‌ مه‌ده‌نیشدا‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ نیش���تیمانییه‌كان له‌هه‌مو‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌ ت���ر به‌هێزت���رن‪...‬‬ ‫خودی‌ تیره‌گه‌ری���ش هه‌ڵگری‌ زیاتری‌‬ ‫نه‌زانی‌‌و دواكه‌وتن‌و بێس���ه‌روبه‌ره‌ییه‌و‬ ‫به‌رده‌وام كۆمه‌ڵگ���ه‌ له‌و گێژاوه‌دا دور‬ ‫له‌رێنسانس���ی‌ ژیاری‌‌و مرۆڤدۆس���تیدا‬ ‫ده‌هێڵێته‌وه‌‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر ئێمه‌ میلله‌تێكی‌‬ ‫ب���ێ‌ ی���اده‌وه‌ری‌‌و هۆش���یاری‌ مێژویی‌‬ ‫نه‌بوینایه‌‪ ،‬تیره‌گه‌ری‌ چۆن له‌نێوماندا‬ ‫به‌رده‌وام ده‌ژیاو په‌ره‌ی‌ ده‌سه‌ند!‬ ‫مێژوی‌ گه‌ل یان سه‌ركرده‌كان؟‬ ‫یه‌كێ���ك ل���ه‌و رێگایانه‌ی‌ نوس���ه‌ر بۆ‬ ‫هۆشیاربونه‌وه‌ی‌ كۆمه‌ڵگا ئاماژه‌ی‌ بۆ‬ ‫ده‌كات‪ ،‬خوێندنه‌وه‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌‬ ‫مێ���ژوه‌‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێ���ت‪ :‬ئێمه‌‬ ‫گه‌لێك���ی‌ ب���ێ‌ هۆش���یاریی‌ مێژویین‪،‬‬ ‫دواجاریش وێڕای‌ شانازیكردنمان به‌مێژو‬ ‫و روداو و كه‌س���ێتیه‌ مێژویه‌كانم���ان‬ ‫یاده‌وه‌رییه‌كی‌ مێژوییمان نییه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌باره‌ی‌ گرنگی‌ مێژوه‌وه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫له‌ده‌رككردن به‌مێ���ژودا خه‌ڵكی‌ له‌وه‌‬ ‫ده‌گ���ه‌ن كه‌ ت���ه‌واوی‌ مێ���ژو به‌كۆی‌‬ ‫روداوه‌ گه‌وره‌و بچوكه‌كانیه‌وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫كۆمه‌ڵ���ه‌ مرۆییه‌كانه‌وه‌ دروس���تكراون‬ ‫نه‌ك كرده‌ی‌ تاكه‌كه‌س‪ .‬به‌اڵم مه‌خابن‬ ‫الی‌ ئێمه‌ واده‌رخراوه‌ كه‌ ته‌واوی‌ مێژو‬ ‫سه‌ركرده‌كان دروس���تیانكردوه‌‪...‬ئه‌و‬ ‫زانیارییه‌ مێژوییانه‌ی‌ پێمان گه‌یشتون‬ ‫به‌درێژایی‌ ئه‌م مێ���ژوه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتداران‌و براوه‌كاندا بوه‌‪ .‬ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫مێژوه‌كه‌یان بۆ نوس���یوین گروپ یان‬ ‫چینی‌ ده‌س���ه‌اڵتدار ب���ون‪ ،‬بۆیه‌ ته‌نها‬ ‫ئایدۆلۆژیاو بیروبۆچونه‌كانیان به‌ئێمه‌‬ ‫گه‌یشتوه‌‌و مه‌ودایه‌كی‌ زۆرو به‌رفراوانی‌‬ ‫پشتگوێخراوه‌و دواتر له‌بیر براوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫شۆڕش‌و عه‌قڵ‌و سته‌مكاری‌‬ ‫له‌م كتێبه‌دا نوس���ه‌ر زۆر به‌ئاشكرای ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رتۆپی‌ ره‌خنه‌كانی‌ ئاراسته‌ی‌ چینی‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ن���دو ده‌س���ه‌اڵتداران ده‌كات‪،‬‬ ‫هۆكاری‌ ره‌خنه‌گرتنی‌ له‌ده‌سه‌اڵتدارانی‌‬ ‫ئێس���تاو شۆڕش���گێڕانی‌ دوێن���ێ‌‪،‬‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‪ :‬ئه‌و پێشه‌نگانه‌ی‌‬ ‫كه‌ هه‌ڵگری‌ دروش���می‌ گ���ه‌وره‌ بون‌و‬ ‫هی���وای‌ س���ه‌ركه‌وتن‌و ئاینده‌یه‌ك���ی‌‬ ‫گه‌ش���یان به‌گ���ه‌ل دا‪ ،‬هه‌ندێكی���ان‬ ‫به‌ش���داربون له‌تااڵنكردن���ی‌ (كه‌رتی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت) یان بێده‌نگبون له‌و گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵك���ردن‌و تێكدان���ه‌ی‌ كه‌رت���ی‌‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت‪ .‬له‌قۆناغه‌كانی‌ دواتریش���دا‬ ‫هه‌ندێك له‌م پێش���ه‌نگانه‌ وه‌رچه‌رخان‬ ‫ب���ۆ بۆرژوازییه‌ك���ی‌ بیرۆكرات���ی‌ ك���ه‌‬ ‫په‌رده‌پۆشی‌ ده‌سه‌اڵتخوازی‌ بۆرژوازیی‌‬ ‫مش���ه‌خۆریان پێكهێنا‪ .‬ئه‌م دو توێژه‌‬ ‫كه‌رتی‌ گش���تیان ك���رده‌ (مانگایه‌كی‌‬

‫یه‌كێكی‌ دیكه‌ له‌رێگاكان ‌ی‬ ‫كۆنترۆڵكردنی‌ عه‌قڵ ‌ی‬ ‫جه‌ماوه‌ر له‌الیه‌ن‬ ‫به‌كارهێنانی‌ كه‌ناڵه‌كان ‌ی‬ ‫راگه‌یاندنه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫میدیاكان به‌جۆرێك ئاراست ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن‪ :‬له‌به‌رژه‌وه‌ند ‌ی‬ ‫نێوه‌نده‌كانی‌ هێزو ده‌زگا‬ ‫بیرۆكراتیه‌كاندا له‌ئاست ‌ی‬ ‫وه‌النان ‌ی رۆڵ ‌ی جه‌ماوه‌ر‬ ‫له‌زۆرب ‌هی‌ قۆناغه‌كان ‌ی‬ ‫بڕیارداندا بێده‌نگ ده‌بن‪.‬‬ ‫زۆرین ‌هی‌ نسكۆكان وه‌ك‬ ‫سه‌ركه‌وتن نیشانده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫یان سه‌ركه‌وتنی‌ گچك ‌ه‬ ‫گه‌وره‌ ده‌كه‌ن‌و چاوپۆش ‌ی‬ ‫ده‌كه‌ن له‌جۆره‌ها گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵكاری‌ له‌پانتای ‌ی‬ ‫جه‌سته‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كه‌دا‬

‫شیردار)و ئه‌وه‌ش بوه‌ هۆی‌ الوازكردنی‌‬ ‫كه‌رتی‌ گشتی‌‌و داهاته‌كانی‌‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر هێما بۆ هه‌ڵه‌یه‌ك���ی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫شۆڕش���گێڕه‌ به‌ده‌سه‌اڵت گه‌یشتوه‌كان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌وی���ش په‌كخس���تنی‌‬ ‫دامه‌زراوه‌ دیموكراتی‌‌و ده‌وڵه‌تیه‌كانه‌‌و‬ ‫به‌مه‌ترس���یدارترین روداو ناودێ���ری‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ده‌ڵێ���ت‪:‬‬ ‫مه‌ترس���یدارترین روداو ل���ه‌ مێ���ژوی‌‬ ‫شۆڕشه‌كاندا ئه‌وه‌ بوه‌ كه‌ شه‌رعیه‌تی‌‬ ‫شۆڕش���گێڕی‌ كرابێت���ه‌ ئه‌ڵته‌رناتیڤی‌‬ ‫به‌رده‌وام‌و هه‌میشه‌یی‌ كاری‌ دیموكراتی‌‌و‬ ‫ئاشتیخوازانه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫یاس���او داموده‌زگادا‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ده‌بو‬ ‫له‌ساته‌وه‌ختی‌ س���ه‌ركه‌وتنی‌ شۆڕشی‌‬ ‫ناوب���راوه‌وه‌ میكانیزم���ی‌ پێویس���ت‬ ‫دابنرای���ه‌ ب���ۆ كاری‌ دیموكرات���ی‌‌و‬ ‫گۆڕینه‌وه‌و جیاكردنه‌وه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كان‪.‬‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ نوس���ه‌ر‪ ،‬كاتێك س���ت ‌هم‌و‬ ‫س���ته‌مكاری‌ بااڵده‌س���ت ده‌بن‪ ،‬ده‌بنه‌‬ ‫ه���ۆی‌ وه‌النانی‌ عه‌ق���ڵ‌و عه‌قڵگه‌رایی‌‬ ‫له‌موماره‌س���ه‌ی‌ كاری‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیدا‪ ،‬هه‌ر ئ���ه‌وه‌ش واده‌كات‬ ‫ئه‌ڵته‌رناتیڤی‌ عه‌قڵ���ی بێته‌ ئاراوه‌ كه‌‬ ‫بریتین له‌په‌رچه‌ك���رداری‌ هه‌ڕه‌مه‌كی‌‌و‬ ‫هه‌ڵچ���ون‌و هه‌ژمون���ی‌ خوراف���ه‌و‬ ‫دواجاریش نه‌فامی‌‌و نه‌زانی‌‪ .‬نوس���ه‌ر‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬كاتێك ده‌سه‌اڵتداران خه‌ڵكی‌‬ ‫ناچار ده‌كه‌ن له‌هه‌مو ش���تێك بێده‌نگ‬ ‫بن‌و له‌ئاس���تی‌ هیچ���كام له‌دیارده‌كان‬ ‫عه‌قڵی���ان نه‌خه‌نه‌كار‪ ،‬ئه‌وكات هه‌ڵه‌ی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتداران زیاتر كه‌ڵه‌كه‌ ده‌بێت‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵیی���ه‌ روخێنه‌ره‌كان���ی‌ بونیادی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و كلتوری‌‌و ئاكاریش زیاتر‬ ‫كه‌ڵه‌كه‌ ده‌بن‪.‬‬

‫نین‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌م چینه‌ وه‌ك مش���ه‌خۆر‬ ‫به‌سه‌ر سامانی‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ گه‌شه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ندو به‌جۆره‌ه���ا ش���ێوه‌ وزه‌كانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی���ان م���ژی‌ وه‌ك‪ :‬ده‌اڵڵ���ی‌‪،‬‬ ‫به‌ڵێنده‌رایه‌تی‌‪ ،‬به‌رتیل‪ ،‬ئاودیوكردن‪،‬‬ ‫بریكاری���ی‌ كۆمپانیا بیانیه‌كان‪ ،‬دزینی‌‬ ‫خاوه‌ندارێتی‌ ده‌وڵه‌ت‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر جه‌خت له‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ خاوه‌ن‬ ‫س���امانه‌كان له‌ڕێی‌ داموده‌زگاگه‌لێكی‌‬ ‫سه‌ركوتكاره‌وه‌ نه‌بێت وه‌ك (پۆلیس‪،‬‬ ‫به‌ندیخان���ه‌‪ -‬په‌تی‌ س���ێداره‌) ناتوانن‬ ‫پارێ���زگاری‌ له‌س���امانه‌كانیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌م خه‌ونه‌ش���یان بێته‌دی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ ده‌وڵ���ه‌ت داده‌مه‌زرێنن‪،‬‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌یاس���ا پش���تیوانی‌‬ ‫له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ خۆی���ان بك���ه‌ن‪ ،‬ك���ه‌‬ ‫ده‌ره‌نجامه‌كه‌ی‌ ده‌بێت���ه‌ هۆی‌ هێنانه‌‬ ‫ئارای‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌ دابه‌ش���بو به‌سه‌ر‬ ‫چه‌ند چینێك���دا‪ ،‬كه‌ ده‌چێته‌ خزمه‌تی‌‬ ‫توره‌كه‌ی‌ پاره‌كانیانه‌وه‌‪.‬‬ ‫نوسه‌ر باس له‌وه‌ده‌كات‪ ،‬ده‌سه‌اڵتدارو‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان بۆ پاراستنی‌ ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫داهاته‌كانیان‪ ،‬پش���ت به‌رۆش���نبیران‌و‬ ‫پیاوانی‌ ئاینی‌ ده‌به‌ستن‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫ده‌نوس���ێت‪ :‬چین���ه‌ خاوه‌ندارێتیه‌كان‬ ‫یارمه‌تی‌ هه‌ندێك له‌و بیرمه‌ندانه‌ ده‌ده‌ن‬ ‫كه‌ له‌هه‌وڵ���ی‌ پیرۆزڕاگرتنی‌ ره‌تاندان‬ ‫له‌ڕێ���ی‌ بیروب���اوه‌ڕو تیۆره‌كانیانه‌وه‌‪..‬‬ ‫هاوكات ه���اوكاری‌ هه‌ندێك له‌پیاوانی‌‬ ‫ئایین ده‌كه‌ن له‌ئاینه‌ جیاوازه‌كان‪ ،‬كه‌‬ ‫خۆیان به‌پێ���ی‌ بۆچونی‌ خۆیان راڤه‌و‬ ‫ش���رۆڤه‌ی‌ ئاینیان قۆرخ كردوه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫ئه‌و شتانه‌ ده‌خوڵقێنن كه‌ كۆڵه‌كه‌كانی‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندبونی‌ پێ تۆكمه‌ ده‌بێت‪.‬‬

‫بنه‌ماڵه‌كانی‌ پترۆدۆالر‬ ‫نوسه‌ر ده‌سه‌اڵتدارانی‌ ناوچه‌ی‌ كه‌نداو ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌ره‌بی‌ به‌بنه‌ماڵه‌كانی‌ پترۆدۆالر ناوزه‌د‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ ده‌وڵه‌مه‌ندو رۆشنبیران‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌چین���ی‌ ده‌وڵه‌مه‌ن���دان ده‌كات‌و خه‌س���ڵه‌ته‌كانیان ده‌خاته‌ڕو‪،‬‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگا عه‌ره‌بی‌‌و ئیس�ل�امیه‌كاندا‪ ،‬له‌ناساندنی‌ ئه‌و بنه‌مااڵنه‌شدا‪ ،‬ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ی سامانی‌ نه‌وتیان بۆ خۆیان قۆرخ كردو‬ ‫نوسه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬چینی‌ ده‌وڵه‌مه‌ند ال ‌‬ ‫ئێمه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ گش���تی‌ چینێكی‌ له‌بری‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ نه‌وت ببێت���ه‌ نیعمه‌ت‬ ‫به‌رهه‌مهێن���ه‌ری‌ خ���اوه‌ن كارو كارگه‌ بوه‌ت���ه‌ نه‌گبه‌ت���ی‌‪ ،‬چونك���ه‌ له‌ب���ری‌‬

‫ئه‌م بنه‌مااڵن ‌ه خاوه‌ن‬ ‫شێوازگه‌لێك ‌ی‬ ‫ئێجگار سه‌ره‌تای ‌ی‬ ‫حوكمن‌و توانا ‌ی‬ ‫به‌كارهێنان ‌ی سامانی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییان له‌پێناو ‌ی‬ ‫گه‌شه‌پێدانێك ‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ ‌ی میلله‌ت‬ ‫به‌هه‌ده‌ر دا‪ ..‬هیچ‬ ‫هه‌وڵێكیشیان نه‌دا بۆ‬ ‫چه‌سپاندن ‌ی زانست‌و‬ ‫ته‌كنه‌لۆژیا‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نه‌وت بخرێت���ه‌ خزمه‌تی‌ بواری‌‬ ‫گه‌شه‌س���ه‌ندنی‌ س���ه‌ربه‌خۆ‪ ،‬به‌رده‌وام‬ ‫خراوه‌ته‌ بانكه‌كانه‌وه‌‪ .‬خراوه‌ته‌ بانكی‌‬ ‫ئه‌و واڵتانه‌ی‌ كه‌ پشتگیری‌ له‌ئیسرائیل‬ ‫ده‌كه‌ن‌و مافی‌ گه‌لی‌ فه‌له‌ستین پێشێل‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ شێوازی‌ ده‌سه‌اڵتدارێتی‌ ئه‌و‬ ‫بنه‌مااڵنه‌ش‪ ،‬ده‌ڵێت‪ :‬ئ���ه‌م بنه‌مااڵنه‌‬ ‫خاوه‌ن شێوازگه‌لێكی‌ ئێجگار سه‌ره‌تایی‌‬ ‫حوكمن‌و توانای‌ به‌كارهێنانی‌ سامانی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییان له‌پێناوی‌ گه‌ش���ه‌پێدانێكی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆی‌ میلله‌ت به‌هه‌ده‌ر دا‪ ..‬هیچ‬ ‫هه‌وڵێكیش���یان نه‌دا بۆ چه‌س���پاندنی‌‬ ‫زانس���ت‌و ته‌كنه‌لۆژیا‪ ،‬چونكه‌ زانست‌و‬

‫ته‌كنه‌لۆژی���ا النك���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و‬ ‫رۆش���نبیری‌‌و دیموكرات���ی‌ ده‌خوازن‌و‬ ‫ئه‌مان���ه‌ش ناكۆك���ن به‌میراتگ���ری‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ په‌یوه‌ن���دی‌ نێ���وان ئ���ه‌و‬ ‫بنه‌مااڵن���ه‌و ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ رۆژئاوا‪،‬‬ ‫نوس���ه‌ر ده‌نوس���ێت‪ :‬ئ���ه‌و بنه‌مااڵنه‌‬ ‫به‌پاڵپش���تی‌ (خۆرئاوای‌ دیموكراتی‌)‬ ‫دیكتاتۆرییه‌تی���ان‬ ‫ناجۆرتری���ن‬ ‫دامه‌زراندوه‌‪ ،‬له‌الوازترین پێگه‌ش���ه‌وه‌‬ ‫نه‌بێت نه‌یانتوانیوه‌ بچنه‌ س���ه‌رده‌می‌‬ ‫جیهانگه‌راییه‌وه‌‪ ،‬كه‌ پێگه‌ی‌ بێتوانایی‌‌و‬ ‫پاش���كۆیه‌تیه‌‪ ...‬له‌دوای‌ روداوه‌كانی‌‬ ‫(‪/11‬ئه‌یل���ول‪)2001/‬ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مریكا زۆر‬ ‫به‌بێ���زاری‌ ده‌ڕوانێته‌ ئ���ه‌م حكومه‌ته‌‬ ‫پترۆدۆالرانه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌مان خۆیان‬ ‫به‌هاوپه‌یمان���ی‌ ته‌قلی���دی‌ ئه‌مری���كا‬ ‫ده‌زانن‪.‬‬ ‫میدیای‌ ده‌سه‌اڵت چی‌ ده‌كات؟‬ ‫یه‌كێكی‌ دیكه‌ له‌رێگاكانی‌ كۆنترۆڵكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌قڵی‌ جه‌ماوه‌ر له‌الیه‌ن ده‌سه‌اڵته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك���و نوس���ه‌ر هێم���ای‌ ب���ۆ ده‌كات‬ ‫به‌كارهێنان���ی‌ كه‌ناڵه‌كانی‌ راگه‌یاندنه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ میدیاكان به‌جۆرێك ئاراس���ته‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ :‬له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ نێوه‌نده‌كانی‌‬ ‫هێزو ده‌زگا بیرۆكراتیه‌كاندا‪ ،‬له‌ئاستی‌‬ ‫وه‌النان���ی‌ رۆڵی‌ جه‌م���اوه‌ر له‌زۆربه‌ی‌‬ ‫قۆناغه‌كان���ی‌ بڕیارداندا بێده‌نگ ده‌بن‪.‬‬ ‫زۆرینه‌ی‌ نس���كۆكان وه‌ك سه‌ركه‌وتن‬ ‫نیش���انده‌ده‌ن‪ ،‬یان سه‌ركه‌وتنی‌ گچكه‌‬ ‫گه‌وره‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬چاوپۆش���ی‌ ده‌كه‌ن‬ ‫له‌جۆره‌ه���ا گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و گه‌نده‌ڵكاری‌‬ ‫له‌پانتایی‌ جه‌س���ته‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنه‌ كرده‌یه‌كانیش به‌رده‌وام‬ ‫ده‌گێڕنه‌وه‌ بۆ كاری‌ له‌س���نوربه‌رده‌ری‌‬ ‫س���ه‌رانی‌ هه‌ڕه‌م���ی‌ ده‌س���ه‌اڵت‪،‬‬ ‫ك���ه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ئاس���ایی‌ هه‌ڵ���ه‌‬ ‫ناك���ه‌ن‌و دورن له‌ه���ه‌ر ج���ۆره‌ هه‌ڵه‌و‬ ‫هه‌ڵخلیس���كانێك‪ ،‬واقیع���ی‌ ناهه‌موار‬ ‫ده‌ڕازێننه‌وه‌ یان پاس���اوی‌ مانه‌وه‌ له‌و‬ ‫واقیعه‌دا ده‌هێننه‌وه‌‌و گۆڕینی‌ به‌مه‌حاڵ‬ ‫تێده‌گه‌یه‌نن‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪xwendn.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫خوێندكارانی‌ زانكۆ له‌به‌ر بێ پاره‌یی‌ واز له‌خوێندن ده‌هێنن‬ ‫ئا‪ :‬سرو‌ه جه‌مال‬ ‫ی‬ ‫تادێت ژمار‌هی‌ ئه‌و خوێندكاران ‌ه ‌‬ ‫كه‌ له‌زانكۆو په‌یمانگاكان واز‬ ‫له‌خوێندن ده‌هێنن به‌هۆی‌ كه‌م‬ ‫ده‌رامه‌تییه‌وه‌ ڕوله‌زیادبون ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی هاوكاری ده‌ڵێت ‬ ‫خاوه‌نی‌ پڕۆژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫"چه‌ندین خوێندكار له‌به‌ر بێ‌ پاره‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫وازده‌هێنن"‪ ،‬یاریده‌ده‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ كاروبار ‌‬ ‫زانكۆی‌ سلێمان ‌‬ ‫خوێندكاران ده‌ڵێت "ناڵێم نییه‌ به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ نه‌بۆته‌ دیارده‌و ئه‌م قه‌یران ‌ه‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر هه‌موان دروست‬ ‫كردوه‌‪".‬‬ ‫ی‬ ‫ی خوێندكاران��� ‌‬ ‫ی ه���اوكار ‌‬ ‫پ���ڕۆژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫زانكۆ له‌الیه‌ن كۆمه‌ڵێ���ك خوێندكار ‌‬ ‫ی خوێندكار‌ه‬ ‫خۆبه‌خش���ه‌و‌ه بۆ هاوكار ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌مده‌رامه‌ت���ه‌كان ڕاگه‌یه‌ن���درا‪ ،‬عه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بیرۆكه‌كه‌ی ‌ه باس��� ‌‬ ‫عومه‌ر ك ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م پڕۆژه‌ی ‌ه‬ ‫ی ڕاگه‌یاندن ‌‬ ‫له‌ه���ۆكار ‌‬ ‫ی " ئاگاداربوین ك ‌ه ژماره‌یه‌ك‬ ‫كردو وت ‌‬ ‫خوێن���دكار وازیان ده‌هێن���ا له‌خوێندن‬ ‫ی پاره‌یان پێنه‌بو ته‌نانه‌ت‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی خوێندنیان‪،‬‬ ‫بۆ هاتوچۆكردن‌و ڕۆژان ‌ه ‌‬ ‫بۆی ‌ه مۆڵه‌تمان وه‌رگرت تاس���ندوقێك‬ ‫ی‬ ‫دابنێی���ن له‌ن���او زانك���ۆدا بۆئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕێكوپێك نه‌ك هه‌ڕه‌مه‌ك ‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫پڕۆژه‌ك ‌ه به‌ڕێوه‌بچێت‌و س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫زانك���ۆش ئاگاداربێ���ت له‌چۆنێت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاره‌كان‌و دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌چون ‌‬ ‫پاره‌كه‌‪".‬‬ ‫ێ‬ ‫ی س��� ‌‬ ‫ئ���ه‌م گروپ��� ‌ه ك��� ‌ه م���او‌ه ‌‬ ‫ی چه‌ندین‬ ‫س���اڵ ‌ه كارده‌كه‌ن ه���اوكار ‌‬ ‫ی ‪2013‬‬ ‫خوێندكاریان كردوه‌‪ ،‬له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی ‪ 2014‬چ���ل‌و پێن���ج‬ ‫پێن���ج‌و س���اڵ ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‌و هه‌روه‌ها‬ ‫خوێندكار له‌زانكۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ن���د خوێندكارێكی���ش له‌زانك���ۆ ‌‬ ‫سه‌اڵحه‌دینیش"‬ ‫ی عومه‌ر ڕاشیگه‌یاند "ده‌یانه‌وێت‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫ڕێكخراوێك دروست بكه‌ن تا كاره‌كانیان‬ ‫ڕێكخراوترو باشتربێت‌و هه‌روه‌ها چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫چاالكییه‌ك ئه‌نجام بده‌ن تا داهاته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی خوێندكاران بێت"‪.‬‬ ‫بۆ هاوكار ‌‬ ‫ی ‪80‬‬ ‫ی ڕابردو به‌بڕ ‌‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ‪ 100‬هه‌زار دین���ار مانگان ‌ه هاوكار ‌‬ ‫ی عومه‌ر‬ ‫خوێندكارانیان كردو‌ه به‌اڵم عه‌ل ‌‬ ‫ی ك ‌ه ‪ 50‬خوێندكار‬ ‫ئێستا نیگه‌ران ‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫ناویان تۆماركردو‌ه تا هاوكارییان بكه‌ین‬ ‫ی ئه‌م دۆخ���ه‌و‌ه ناتوانن‌و‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌هۆ ‌‬ ‫ی ‪ 12‬خوێندكار‬ ‫ته‌نها توانیویان ‌ه هاوكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌یان هه‌ی ‌ه ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫بكه‌ن ترس ‌‬ ‫زۆر له‌خوێن���دكار واز له‌خوێندن بهێنن‬ ‫له‌به‌ر بێ‌ پاره‌یی‌‪.‬‬

‫مامۆستایانی‌ سلێمانی‌‌و شارو‬ ‫ی سورن‬ ‫شارۆچكه‌كانی‌ ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر بایكۆت كردنی‌ هۆڵه‌كان ‌‬ ‫خوێندن تا ئه‌وكات ‌هی‌ ك ‌ه چوار‬ ‫داواكارییه‌كه‌یان جێبه‌جێ‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫مامۆستایه‌كیش ده‌ڵێت "ناكرێت‬ ‫ی‬ ‫مامۆستا به‌گیرفانی‌ به‌تاڵ‌و خه‌م ‌‬ ‫ی بێت‌و سه‌ركه‌وتوان ‌ه‬ ‫ی ماڵ‌و منداڵ ‌‬ ‫ژیان ‌‬ ‫به‌بێ‌ كێشه‌ ده‌وام بكات"‪.‬‬ ‫ی مامۆستایان‌و‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫لق ‌‬ ‫ی ناڕازی پێكه‌و‌ه‬ ‫ی مامۆس���تایان ‌‬ ‫نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕیاریان���دا ل��� ‌ه ‪ 2016-1-26‬بایكۆت ‌‬ ‫ی خوێندن بكه‌ن تاموچه‌كانیان‬ ‫هۆڵه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌رماڵه‌كانیان‪,‬‬ ‫ێ بڕین ‌‬ ‫پێده‌درێت به‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی لق ‌‬ ‫س���ه‌نگه‌ر فایه‌ق جێگر ‌‬ ‫ی له‌وه‌كرد‬ ‫ی مامۆس���تایان باس��� ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی پرس‌و ڕاگۆڕینه‌و‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫دوای ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی قوتابخانه‌و مامۆستاكاندا كرا‬ ‫ئیدار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوه‌نده‌كان ‌‬ ‫بڕیارمان���داو‌ه بایكۆت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ماف ‌‬ ‫خوێندن بكه‌ین‪ ،‬ئێم ‌ه داكۆك ‌‬ ‫مامۆستایان ده‌كه‌ین ڕاست ‌ه ئه‌و بڕیار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی الوه‌ك ‌‬ ‫ێ لێكه‌وت��� ‌ه ‌‬ ‫له‌وانه‌ی��� ‌ه هه‌ند ‌‬ ‫هه‌بێ���ت ب���ۆ س���ه‌ر پ���ه‌روه‌رد‌ه به‌اڵم‬ ‫ی مامۆستایان‬ ‫له‌كۆتاییدا ژیان‌و گوزه‌ران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڕێكردن��� ‌‬ ‫ی خراپ��� ‌‬ ‫له‌بارێك��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫گوزه‌راندای���ه‌و چیت���ر ناکرێ���ت به‌ب ‌‬ ‫موچ ‌ه ده‌وام بكرێ هیوادارم حكومه‌ت‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫پرۆسه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‪...‬‬ ‫پرۆسه‌یه‌كی‌ بێ بنه‌ما‬ ‫رۆژیار لوقمان‬

‫دۆخه‌كه‌ ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫خراپه‌ كه‌ ناتوانین‬ ‫هاوكاری‌ له‌و‬ ‫خێرخوازانه‌ش‬ ‫وه‌ربگرین ك ‌ه‬ ‫جاران هاوكاریان‬ ‫پێشكه‌ش ده‌كردین‬

‫زانکۆی سلێمانی‬ ‫ی له‌وه‌ش���كرد‬ ‫ی عومه‌ر باس��� ‌‬ ‫عه‌ل��� ‌‬ ‫ی ڕاب���ردو هه‌م���و كاره‌كانیان‬ ‫س���ااڵن ‌‬ ‫ی خۆیانه‌و‌ه‬ ‫ی تایبه‌ت��� ‌‬ ‫ی په‌یج ‌‬ ‫له‌ڕێگ��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫باڵوكردۆت���ه‌و‌ه ب���ه‌اڵم ئ���ه‌و‌ه دڵنیای ‌‬ ‫نه‌داو‌ه ب ‌ه به‌ش���ێك له‌س���ه‌رمایه‌داران‌و‬ ‫ی‬ ‫كۆمپانی���اكان تاڕاس���ته‌وخۆ هاوكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م گروپ ‌ه بكه‌ن "بۆی��� ‌ه داوای ناو ‌‬ ‫خوێندكاره‌كانمان لێكراو‌ه تابه‌دواداچون‬ ‫ی بكه‌ن‬ ‫بكه‌ن‌و پاشان خۆیان په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌و‌ه ناكرێ���ت چونك ‌ه هه‌م ئه‌و‬ ‫خوێندكاران ‌ه پێیان خۆش نیی ‌ه ناویان‬ ‫ببرێت‌و هه‌میش ئه‌وان پێویست ‌ه زو ئه‌و‬ ‫هاوكاریانه‌یان پێبگه‌یه‌نرێت"‬ ‫ی كوردس���تان ژماره‌یه‌ك‬ ‫له‌هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی تایب���ه‌ت به‌گه‌نج���ان‌و‬ ‫ڕێكخ���راو ‌‬ ‫خوێن���دكاران‌و قوتابیان هه‌یه‌‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌وانه‌‬ ‫ی قوتابیانه‌‪،‬‬ ‫ی گه‌ش���ه‌پێدان ‌‬ ‫ڕێكخراو ‌‬ ‫ی ئه‌و ڕێكخراوه‌ی ‌ه‬ ‫هاوژین فوئاد سكرتێر ‌‬

‫ی قوتابی���ان‌و‬ ‫له‌ب���اره‌ی وازهێنان��� ‌‬ ‫ی زانكۆوپه‌یمان���گاكان‌و‬ ‫خوێندكاران��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كاركردنی���ان ب���ۆ ئ���ه‌و توێژه‌‪،‬وت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫"هه‌ندێ���ك پڕۆژه‌مان هه‌ی ‌ه له‌ش���ار ‌‬ ‫ی خوێندكارمان‬ ‫ی ماد ‌‬ ‫سلێمانیدا هاوكار ‌‬ ‫ی خوێندنم���ان بۆ داو‌ه‬ ‫كردوه‌و پ���ار‌ه ‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌و ڕێژه‌یه‌ی ك ‌ه به‌ئێم ‌ه ده‌كرێت‬ ‫زۆر كه‌متر‌ه له‌وه‌ی ك ‌ه ئێم ‌ه ڕێ بگرین‬ ‫له‌دیارده‌ك���ه‌‪ ،‬باش ئاگاداریش���ین ك ‌ه‬ ‫زۆرێك له‌خوێندكاران ناتوانن به‌رده‌وام‬ ‫بن له‌خوێندن به‌اڵم دۆخه‌ك ‌ه ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫ی له‌و‬ ‫خراپ��� ‌ه ك��� ‌ه ناتوانین ه���اوكار ‌‬ ‫خێرخوازان���ه‌ش وه‌ربگری���ن ك ‌ه جاران‬ ‫هاوكاری���ان پێش���كه‌ش ده‌كردین بۆی ‌ه‬ ‫ی ئێم��� ‌ه دیاریك���راو‌ه هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫توانا ‌‬ ‫ی ڕێكخراوه‌كه‌مانه‌و‌ه هه‌روه‌ها‬ ‫له‌ڕێگ��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تریش���ه‌و‌ه هاوكار ‌‬ ‫چه‌ند ده‌زگایه‌ك ‌‬ ‫خوێندكاران ده‌كه‌ین"‬ ‫هاوژی���ن فوئ���اد وتیش���ی‌ "ئێم���ه‌‬

‫له‌پرۆژه‌ی‌ زانكۆالیندا هه‌وڵێكی‌ زۆرماندا‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی‌ لیژن���ه‌ی‌ خوێندن���ی‌ بااڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مان‌و هه‌روه‌ها له‌ڕێگه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫خوێندنی‌ بااڵوه‌ كه‌ زۆرترین خوێندكار‬ ‫له‌حكومیی���ه‌كان وه‌ربگیرێت تانه‌چنه‌‬ ‫ئه‌هلی���ه‌كان هه‌روه‌ها په‌یوه‌ندیش���مان‬ ‫كردوه‌ به‌چه‌ن���د زانكۆیه‌كی‌ ئه‌هلییه‌وه‌‬ ‫كه‌ داش���كاندنیان بۆبك���ه‌ن‌و ئێمه‌ش‬ ‫هاوكاری���ان ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ ژماره‌ك���ه‌ زۆره‌ ئه‌وانی���ش‬ ‫ناتوانن هاوكاری‌ خوێندكار بكه‌ن"‬ ‫هاوژی���ن فوئاد باس���ی‌ له‌وه‌ش���كرد‬ ‫ك���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ ڕێكخراوه‌كان���ی‌ ت���ردا‬ ‫كۆنه‌بونه‌ت���ه‌وه‌ "په‌یوه‌ندیمان كردوه‌‬ ‫به‌چه‌ن���د ڕێكخ���راوه‌وه‌ به‌داخ���ه‌وه‌‬ ‫ئاماده‌ی���ی‌ كۆبونه‌وه‌و دانیش���تن نین‬ ‫ته‌نان���ه‌ت هه‌ن���دێ‌ له‌ڕێكخ���راوه‌كان‬ ‫بیناشیان نه‌ماوه‌ چونه‌ته‌وه‌ ناو ده‌زگا‬ ‫حیزبییه‌كان"‬

‫یاری���ده‌ده‌ری‌ س���ه‌رۆكی‌ زانك���ۆی‌‬ ‫س���لێمانی‌ بۆ كاروباری‌ خوێندكاران‪،‬‬ ‫د‪.‬ئ���اراس فه‌ری���ق زه‌ین���ه‌ڵ له‌باره‌ی‌‬ ‫وازهێنان���ی‌ خوێن���دكاران به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫ڕاگه‌یان���د " ناڵێ���م نییه‌ به‌ڵ���ێ‌ هه‌یه‌‬ ‫به‌اڵم بۆ س���اڵی‌ خوێندنی‌ ‪2016-2015‬‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ ‪25000‬خوێندكارهه‌ی���ه‌ بۆیه‌‬ ‫گه‌ر ژماره‌یه‌كییش س���ه‌د یان دو سه‌د‬ ‫وازبهێنێ���ت به‌هۆی‌ قه‌یران���ه‌وه‌ ئه‌وه‌‬ ‫پێوه‌ی‌ دیارنییه‌ هه‌رچه‌نده‌ ئامارێكمان‬ ‫له‌به‌رده‌س���ت نیی���ه‌ به‌اڵم تائێس���تا‬ ‫حاڵه‌ته‌كه‌ ئاسایییه‌ ئه‌و ژماره‌یه‌ی كه‌‬ ‫هه‌یه‌ وه‌ك سااڵنی‌ پێشوه‌‪".‬‬ ‫د‪.‬ئ���اراس فه‌ری���ق زه‌ینه‌ڵ باس���ی‌‬ ‫له‌وه‌ش���كرد "ئه‌م قه‌یرانه‌ كه‌ ڕوبه‌ڕوی‌‬ ‫هه‌رێ���م بۆت���ه‌وه‌ كاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫هه‌موان دروس���تكردوه‌ هه‌ندێك هه‌یه‌‬ ‫داوای مۆڵه‌ت ئه‌كات‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ ئێمه‌ش‬ ‫به‌شێكین له‌و خه‌ڵكه‌‪".‬‬

‫خوێندكاران ئه‌نجام ‌ی كۆشش ‌ی وه‌رزی‌ یه‌كه‌میان وه‌رگرته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هێشتا مامۆستایان موچ ‌هی‌ ئه‌و وه‌رزه‌یان وه‌رنه‌گرتوه‌‬ ‫ئا‪ :‬سرو‌ه‬

‫خوێندن‬

‫ی فه‌رمانبه‌ران‬ ‫به‌م فش���ار‌ه بیرله‌ژیان��� ‌‬ ‫بكاته‌وه‌"‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌وار به‌ئاش���كرا نیگه‌ران��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕوخساریدا ده‌بینرا به‌رده‌وام هه‌واڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قوتابخان��� ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌رگا ‌‬ ‫كردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی به‌ده‌م كاركردنه‌و‌ه وتی‌"نازانم‬ ‫ده‌پرس ‌‬ ‫ی مامۆس���تای ‌ه ك ‌ه‬ ‫چیبڵێم ئ���ه‌و‌ه ژیان ‌‬ ‫ێ پار‌ه ده‌وام‬ ‫چه‌ند خراپ ‌ه ناتوانێت به‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خوێندن ‌‬ ‫بكات‪ ،‬به‌اڵم به‌خوا زۆرخه‌م ‌‬ ‫منداڵه‌كانمه‌‪".‬‬ ‫ی‬ ‫ی خوێندكار ‌‬ ‫هه‌وار ك ‌ه پێن���ج منداڵ ‌‬ ‫ی دو‬ ‫ی داهاتو ‌‬ ‫ی "زیات���ر خه‌م ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوانز‌ه ‌‬ ‫كوڕه‌كه‌م ‌ه ئاخر ئه‌وان له‌پۆل ‌‬ ‫ئاماده‌یین ئه‌وه‌ش قوناغی ئاینده‌ی ‌ه له‌م‬ ‫واڵته‌‪ ،‬نازانین چیمان لێدێت‪".‬‬ ‫ی‬ ‫ی محه‌مه‌د سه‌رپه‌رشتیار ‌‬ ‫ئومێد عه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕاگه‌یاند"له‌گ���ه‌ڵ هه‌م���و فش���ارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ساڵ ‌‬ ‫ی ئه‌و ده‌سه‌اڵت ‌ه ‌‬ ‫مه‌ده‌نیم دژ ‌‬ ‫‪ 1991‬تائێستا ئه‌م ڕۆژه‌یان دروستكرد‬ ‫به‌اڵم نابێت كارێك بكه‌ین ڕۆڵه‌كانمان‬ ‫دوابكه‌ون له‌خوێندن چونك ‌ه ده‌سه‌اڵت‬ ‫بێباك ‌ه له‌ده‌وام نه‌كردن بۆیه‌پێویس���ت ‌ه‬ ‫ی تر بكرێته‌و‌ه ئه‌گه‌ر هه‌ر‬ ‫بیر له‌فش���ار ‌‬ ‫بایكۆت بێت پێویست ‌ه پالن دابنرێت بۆ‬ ‫ی ده‌بێت؟ چۆن دواتر‬ ‫دوات���ر ئایا تاك ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌كرێـته‌وه‌؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫ی قوتاب��� ‌‬ ‫قه‌ره‌بو ‌‬ ‫ی پێش���و بێت هیچ‬ ‫وه‌ك بایكۆته‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قوتاب ‌‬ ‫ی نه‌بو ته‌نها باجه‌ك ‌ه ‌‬ ‫سودێك ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی چونك ‌ه به‌په‌ل��� ‌ه بابه‌ته‌كانیان پ ‌‬ ‫دا ‌‬

‫ی زیندومان له‌الی ‌ه ‪18‬‬ ‫ته‌واو كراونمون ‌ه ‌‬ ‫ی پار‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫ڕۆژ بایكۆت هه‌مان پڕۆگرام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌رز ‌‬ ‫ته‌واوكرا وات ‌ه هه‌مو بابه‌ته‌كان ‌‬ ‫ی نیم چونك ‌ه‬ ‫یه‌كه‌م‪ ،‬ئه‌وا من له‌گه‌ڵ��� ‌‬ ‫ی ك ‌ه ده‌سه‌اڵت كردی ‌ه سه‌ر‬ ‫ئه‌و سته‌م ‌ه ‌‬ ‫مامۆستاو سه‌رپه‌رش���تیاران ئه‌وانیش‬ ‫گه‌یاندیان��� ‌ه قوتابی���ان بۆی ‌ه من ده‌ڵێم‬ ‫بایكۆتی‌ ته‌واونه‌كرێت"‪.‬‬ ‫ی خوێندن‬ ‫ی ئه‌م وه‌رز‌ه ‌‬ ‫ی كۆشش ‌‬ ‫"ئه‌نجام ‌‬ ‫هه‌ژمارده‌كرێت بۆ هه‌ردو وه‌رزه‌كه‌"‬ ‫ئه‌م ‌ه وته‌ی زۆرێك له‌مامۆس���تایان‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجامدان��� ‌‬ ‫خوێندكاران��� ‌ه له‌كات��� ‌‬ ‫تاقیكردن���ه‌وه‌كان‌و هه‌روه‌ه���ا پ���اش‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌رز ‌‬ ‫ی ئه‌نجامه‌كان��� ‌‬ ‫وه‌رگرتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و سه‌رپه‌رش���تیار‌ه ‌‬ ‫په‌روه‌رد‌ه ده‌ڵێت "هێش���تا زو‌ه تا بیر‬ ‫ی وا ڕوبدات‬ ‫له‌وه‌بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌روه‌رد‌ه بڕیار ‌‬ ‫پێویست ‌ه له‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫له‌سه‌ربدرێت ئه‌وه‌ش كاتێك ده‌بێت ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫گشتگیربێت وات ‌ه هه‌مو هه‌رێم ده‌وام ‌‬ ‫ڕابگرێت له‌ب���ه‌ر هه‌ر هۆیه‌ك بێت بۆی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ێ ك ‌ه به‌كۆرس ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ده‌كر ‌‬ ‫مه‌ترس��� ‌‬ ‫كه‌وت���و هه‌ژماربكرێ���ت یاخ���ود دواتر‬ ‫ی‬ ‫قه‌ره‌ب���و بكرێت���ه‌و‌ه به‌درێژكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ماوه‌ی‌ خوێندن له‌هاویندا"‬ ‫له‌مباره‌ی���ه‌و‌ه س���ه‌نگه‌ر فایه‌قی���ش‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌ڵێت " بڕواناكه‌م كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی خوێندن هه‌بێت‪ ،‬مامۆستایان‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌هه‌س���تكردن ب��� ‌ه به‌رپرس���یاریه‌ت ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و ماوان��� ‌ه ده‌كه‌نه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫قه‌ره‌بو ‌‬

‫ی‬ ‫بایك���ۆت ده‌كه‌ن وه‌ك چ���ۆن له‌وه‌رز ‌‬ ‫یه‌ك���ه‌م كردی���ان‪ .‬ناكرێت مامۆس���تا‬ ‫ی ماڵ‌و‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫ی به‌ت���اڵ‌و خه‌م ‌‬ ‫به‌گیرفان ‌‬ ‫ێ كێش ‌ه‬ ‫ی بێت‌و سه‌ركه‌وتوان ‌ه به‌ب ‌‬ ‫منداڵ ‌‬ ‫ی به‌ره‌و‬ ‫ده‌وام بكات مامۆستا كێشه‌كان ‌‬ ‫زیات���ر ده‌ڕوات‌و حكومه‌تیش خه‌وتو و‬ ‫ی دیبێت‬ ‫ی نه‌با ‌‬ ‫ێ خ���ه‌م وه‌ك ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ب‌‬ ‫ن ‌ه ب���اران‪ .‬حكومه‌ت به‌رپرس���یار‌ه ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌وتو‪ .‬خوێندكار وه‌ك منداڵ ‌‬ ‫كۆرس ‌‬ ‫ی‬ ‫مامۆستاو فه‌رمانبه‌ران بونه‌ت ‌ه قوربان ‌‬ ‫ی مامۆس���تایان‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫ی قه‌یران ‌‬ ‫یه‌كه‌م ‌‬ ‫ی پارویه‌ك نانن بۆ منداڵه‌كانیان‬ ‫له‌خه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پار‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه باوك‌و كه‌س���وكاری قوتاب ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گیرفاندا نه‌بێت‌و پێنج مانگ موچ ‌ه ‌‬ ‫ی بۆ قوتابی‌؟‬ ‫ی چ‌‬ ‫وه‌رنه‌گرتبێت داهاتو ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی ده‌ست ‌‬ ‫هه‌مومان بوینه‌ت ‌ه قوربان ‌‬ ‫ێ خه‌مه‌‪".‬‬ ‫حكومه‌ت ‌ه ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رپه‌رش���تیار وتیش ‌‬ ‫ئومێد عه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫"هی���وادارم هاوڕێكان���م ك��� ‌ه ئه‌رك��� ‌‬ ‫ی ناڕازیان گرتوه‌ت ‌ه‬ ‫ی ئێم ‌ه ‌‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫ی قه‌ره‌بوی���ان دانابێت‬ ‫ئه‌س���تۆ پالن��� ‌‬ ‫ی قوتابیانم���ان زه‌ره‌رنه‌كه‌ن‬ ‫بۆئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫پاش���ان بیریان ل���ه‌و‌ه كردبێته‌و‌ه ئایا‬ ‫قوتابخان��� ‌ه ئه‌هلییه‌كانی���ش بایك���ۆت‬ ‫ده‌كه‌ن؟ ئه‌گه‌ر ن���ا كه‌وات ‌ه هاندان ‌ه بۆ‬ ‫ڕه‌وایه‌تیپێ���دان ب���ه‌و خوێندنگایان���ه‌و‬ ‫ێ ئ���ه‌وا ناچار‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر درێژ‌ه بكێش��� ‌‬ ‫ی كه‌مێ���ك گوزه‌رانی���ان باش‬ ‫ئه‌وان��� ‌ه ‌‬ ‫بێت منداڵه‌كانی���ان بگوازنه‌و‌ه بۆ ئه‌و‬ ‫خوێندنگایانه‌‪".‬‬

‫مامۆستا‬ ‫كێشه‌كانی‌ به‌ره‌و‬ ‫زیاتر ده‌ڕوات‌و‬ ‫حكومه‌تیش‬ ‫ێ خه‌م‬ ‫خه‌وتو و ب ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ نه‌با ‌‬ ‫دیبێت نه‌ باران‬

‫پ���ه‌روه‌رده‌ یه‌كێكه‌ له‌س���ێكته‌ره‌‬ ‫گرنگه‌كان���ی‌ هه‌م���و ده‌وڵه‌تێك یان‬ ‫هه‌مو ئ���ه‌و حكومه‌تانه‌ی‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫واڵتێك���ی‌ له‌س���ه‌ر بنه‌مایه‌ك���ی‌‬ ‫پێشكه‌وتو بنیادبنێت یان ژێرخانێكی‌‬ ‫به‌هێزدروست بكه‌ن یاخود ده‌یانه‌وێت‬ ‫واڵتێك دروس���ت بكه‌ن له‌س���ه‌رجه‌م‬ ‫بنه‌ماكانی‌(سیاس���ی‌‪ ،‬ئاب���وری‌‪،‬‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬زانستی‌)پێشكه‌وتوبێت‬ ‫ده‌بینین یه‌كه‌م ج���ار له‌په‌روه‌رده‌وه‌‬ ‫ده‌س���ت پێده‌ك���ه‌ن‪ ،‬له‌ده‌وڵه‌ت���ه‌‬ ‫پێشكه‌وتوه‌كان بودجه‌یه‌كی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫ب���ۆ ته‌رخانده‌كه‌ن به‌ش���ێوه‌یه‌ك كه‌‬ ‫له‌هیچ كاتێك كۆسپ نه‌یه‌ته‌ به‌رده‌م‬ ‫ئه‌م پرۆسه‌یه‌و زۆرێك له‌ده‌وڵه‌ته‌كان‬ ‫كاتێك له‌لێواری‌ روخاندان‪.‬‬ ‫جا ل���ه‌روی‌ سیاس���ی‌ بێ���ت یان‬ ‫ئابوری‌ یان كۆمه‌اڵیه‌تی‌ هه‌س���تاون‬ ‫به‌چاككردنی‌ ئه‌م س���ێكته‌ره‌ گرنگه‌‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ ئه‌م ئه‌زمونه‌ له‌زۆرێك‬ ‫له‌حكومه‌ت���ه‌كان پێچه‌وانه‌بۆت���ه‌وه‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك كه‌ بوه‌ت���ه‌ بارگرانی‌‬ ‫به‌سه‌ر ده‌وڵه‌ته‌وه‌ له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئه‌ركه‌كانی‌ ده‌وڵه‌ت ئاسانبكات به‌اڵم‬ ‫بوه‌ته‌ یه‌كێك له‌كێش���ه‌ س���ه‌ره‌كی‌و‬ ‫چاره‌سه‌رنه‌كراوی‌ حكومه‌ت به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌واڵته‌ تازه‌ پێگه‌ش���توه‌كان به‌هۆی‌‬ ‫گرنگین���ه‌دان ب���ه‌م ده‌زگا گرنگ���ه‌‬ ‫كه‌ س���ه‌رچاوه‌ی‌ دروس���تبونی‌ هه‌ر‬ ‫ده‌وڵه‌تێكه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ له‌(هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان )ده‌بینین بواری‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌بواره‌ ب���ێ بایه‌خه‌كان كه‌‬ ‫كه‌س���انی‌ نه‌ش���اره‌زاو بێخه‌م له‌ناو‬ ‫ئه‌م س���ێكته‌ره‌ گرنگ���ه‌ داده‌مه‌زرێن‬ ‫یان كه‌س���انێك هه‌ڵده‌ستن به‌دانانی‌‬ ‫پرۆگرامی‌ خوێن���دن كه‌ له‌بارودۆخی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان بێئ���اگان‬ ‫ی���ان ده‌زانن ب���ه‌اڵم خۆی���ان بێئاگا‬ ‫ده‌رده‌خ���ه‌ن له‌كاتێكدا چاره‌نوس���ی‌‬ ‫(‪ )1500000‬خوێندكار به‌ستراوه‌ته‌وه‌‬ ‫به‌م ده‌زگا گرنگه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌مانه‌شدا‬ ‫حكومه‌ت بێئاگایانه‌ له‌س���ه‌ر هه‌مان‬ ‫رێ���گا خوارو خێچه‌ك���ه‌ی‌ به‌رده‌وامه‌‬ ‫به‌بێ بایه‌خانه‌ له‌سه‌ر ئه‌م پرۆگرامه‌‬ ‫به‌رده‌وامه‌ له‌كاتێكدا چه‌ندین كه‌سانی‌‬ ‫ش���اره‌زا له‌م هه‌رێم���ه‌دا هه‌ن به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی‌ ناكۆكی‌‌و ملمالنێی‌ حزبایه‌تی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت وه‌النراون كه‌سانێك كه‌له‌ناو‬ ‫بارودۆخ���ی‌ هه‌رێمدا ده‌ژین ده‌زانن چ‬ ‫ش���تێك پێویس���ته‌ له‌ناو پرۆگرامی‌‬ ‫خوێندندا دابنرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م پرۆگرامه‌ی‌ ئێستا له‌ناوه‌نده‌كانی‌‬ ‫خوێندن���دا ده‌خوێنرێ���ت ته‌نها كات‬ ‫به‌فیرۆدان���ی‌ خوێن���دكاره‌ چونك���ه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ده‌یخوێنێت له‌ساڵی‌ ئاینده‌دا‬ ‫بیری‌ نه‌ماوه‌ ئه‌مه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆئه‌و‬ ‫پرۆگرام���ه‌ بێ بنه‌مایه‌ كه‌ كه‌س���انی‌‬ ‫بێ ئه‌زم���ون ده‌یخه‌نه‌ ناو كۆمه‌ڵگا‬ ‫كه‌سانێك كه‌ ئه‌گه‌ر نه‌ك (‪)16‬ساڵ‬ ‫خوێندن به‌ڵكو ئه‌گه‌ر (‪)100‬ساڵیش‬ ‫بخوێنن‬ ‫هیچ به‌روبومێك بۆ كۆمه‌ڵگا سه‌وز‬ ‫ناكه‌ن چونكه‌ ئ���ه‌م پرۆگرامه‌ ته‌نها‬ ‫ئاراس���ته‌ی‌ چه‌ند بابه‌تێكمان ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ نه‌توانی���ن س���ودێك بگه‌یه‌نین‬ ‫به‌كۆمه‌ڵگاكه‌مان یان بتوانین به‌كردار‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ده‌خوێنرێت‬ ‫له‌ناو ژیانی‌ رۆژانه‌مان به‌كاری‌ بهێنین‬ ‫لێره‌دا ده‌بینین چه‌ند كه‌س���انێكمان‬ ‫هێناوه‌ته‌ ناو كۆمه‌ڵگاوه‌ ته‌نها داوای‌‬ ‫دامه‌زراندن ده‌ك���ه‌ن ناتوانن ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ خوێندویانه‌ چ له‌بواری‌ (وێژه‌یی‌‪،‬‬ ‫زانس���تی‌) هه‌ریه‌كێك ل���ه‌م بواره‌دا‬ ‫ته‌نها بۆ ئه‌وس���اڵه‌ ده‌خوێنین دوای‌‬ ‫ئه‌وه‌ هی���چ خوێندكارێك نیه‌ بزانێت‬ ‫ئه‌و ساڵه‌ چی‌ خوێندوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌ له‌زمان كه‌ كێش���ه‌یه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌ نمونه‌یه‌ك وه‌ك(ئینگلیزی‌‪،‬‬ ‫عه‌ره‌ب���ی‌) ك���ه‌ ته‌نه���ا فێ���ری‌‬ ‫رێزمانه‌كه‌یم���ان ده‌كه‌ن وه‌ك ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌خوێندكارێك���ی‌ س���ه‌ره‌تایی‌ بڵێت‬ ‫رێزم���ان بخوێن���ه‌ له‌جیات���ی‌ زمان‬ ‫له‌كاتێكدا ئ���ه‌م هیچ له‌زمان نازانێت‬ ‫چۆن بتوانێت شیكردنه‌وه‌ بۆ رێزمان‬ ‫بكات م���ن نازان���م روی‌ ده‌م له‌كوێ‬ ‫بكه‌م نازانم كێ‌ گوێم لێده‌گرێت‬ ‫نازانم كێشه‌كانمان بۆكێ‌ باسبكه‌م‬ ‫له‌ه���ه‌ر به‌رپرس���ێكی‌ په‌روه‌رده‌یی‌‬ ‫بپرس���ین خۆی‌ بێئاگاو بێده‌سه‌اڵت‬ ‫نیشانده‌دات‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫ئازارو رۆح‬ ‫ئومێد حه‌مه‌عه‌لی‬ ‫پانتایی گیان‌و ده‌رون����ی مرۆڤ به‌حوكمی‬ ‫فراوانی‌و قواڵیی����ه ‌په‌نهانه‌كان����ی له‌چه‌ندین‬ ‫ئاڕاسته‌و دیوه‌وه ‌ئاسۆو رێگه‌ی خوێندنه‌وه‌و‬ ‫تێگه‌یش����تنی جیاواز ئاوه‌اڵ ده‌كاته‌وه‌‪ .‬ئێمه‬ ‫‌گیان وه‌ك هێمایه‌ك بۆ ره‌هه‌ندی ناماتێریاڵیی‬ ‫بونی مرۆڤ ده‌نوس����ینه‌وه‌‪ .‬گیان به‌ركه‌وته‌ی‬ ‫س����ه‌ره‌كی روداوه‌كان����ه‌و به‌ریه‌ككه‌وتن����ی‬ ‫به‌رده‌وامی له‌گه‌ڵ جیهان واده‌كات كاركرده‌كان‬ ‫له‌ناویدا به‌رجه‌س����ته‌ببن‌و ده‌ربكه‌ون‪ .‬یه‌كێك‬ ‫له‌چه‌مكه‌ پڕ كاركردو سه‌ره‌كییه‌گیانییه‌كان‪،‬‬ ‫كه‌جێگه‌ی گه‌وره‌ی له‌ناو فه‌لسه‌فه‌ی مرۆڤدا‬ ‫ئاماده‌ی����ه‌"ئازارچه‌ش����تن"ه‌‪ .‬ئ����ه‌م چه‌مكه‌و‬ ‫جه‌وهه‌رو كاریگه‌رییه‌كانی‌و په‌یوه‌ندییه‌كانی‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ گیان‌و بون����ی مرۆیی����دا له‌روانگه‌ی‬ ‫فه‌یله‌س����وفی روس نیك����ۆاڵی بێردیایڤ����ه‌وه‬ ‫‌شیكردنه‌وه‌و هه‌ڵسه‌نگاندنی بۆ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئه‌م بیریاره‌ ره‌خن����ه‌ له‌رێنێیه‌ دێكارت‬ ‫ده‌گرێ‌و پێیوای����ه‌ له‌كۆجیتۆ به‌ناوبانگه‌كه‌ی‬ ‫ئ����ه‌و دروس����تترو متمانه‌پێكراوت����ر ئه‌وه‌یه‬ ‫‌بڵێیت‪ :‬من ئازارده‌چێ����ژم‪ ،‬كه‌واته‌ من هه‌م‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌قوڵت����رو ریش����ه‌دارتره‌‪ .‬ئازارچه‌ش����تن‬ ‫گرێ����دراوه‌ له‌گ����ه‌ڵ خودی بونی كه‌س����ێتی‌و‬ ‫هۆشیاری كه‌سێتییانه‌دا‪ ،‬ئازارچه‌شتن به‌ته‌نها‬ ‫په‌یوه‌ندیدار نییه‌له‌ته‌ك ره‌وشی ئاژه‌ڵییانه‌ی‬ ‫بێكه‌سانه‌ی مرۆڤدا‪ ،‬یان له‌گه‌ڵ سروشتی نزمی‬ ‫ئه‌ودا‪ ،‬به‌ڵكه ‌گرێدراویشه ‌له‌ته‌ك روحانێتی‪،‬‬ ‫ئازادی‌و كه‌س����ێتی ئه‌ودا‪ ،‬له‌گه‌ڵ سروش����تی‬ ‫ب����ه‌رزی ئ����ه‌ودا‪ .‬ره‌تكردن����ه‌وه‌ی رۆحانێتی‪،‬‬ ‫ئ����ازادی‌و كه‌س����ێتی ئه‌توانێ ئازارچه‌ش����تن‬ ‫س����وكبكات‪ ،‬ئازار كه‌مبكات����ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫ره‌تكردنه‌وه‌یه‌‪ ،‬ره‌تدانه‌وه‌ی كه‌رامه‌تی مرۆڤه‌‪.‬‬ ‫بێردیای����ڤ زۆر وردو بایه‌خداران����ه‌ئه‌و باره‬ ‫‌هه‌میشه‌ییه‌ی مرۆڤی به‌یانكردوه‌ كه‌له‌توانای‬ ‫فه‌رامۆشكردندا نییه‌‪ ،‬ته‌نها له‌كاتێكدا نه‌بێ‪،‬‬ ‫ئه‌م فه‌رامۆشكردنه‌ له‌پله‌ی یه‌كه‌مدا كه‌سێتی‌و‬ ‫پایه ‌هه‌ره‌بااڵكانی مرۆڤ بگرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫شوێنێك بۆ به‌رجه‌سته‌بونی حه‌قیقه‌تی بونی‬ ‫مرۆڤ نامێنێته‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی چیدی مرۆڤ‬ ‫له‌ش����وێنی راسته‌قینه‌ی خۆیدا نابێ‌و ناتوانێ‬ ‫یان نایه‌وێ پێ له‌و خه‌س����ڵه‌ته‌بنه‌ڕه‌تییه‌ی‬ ‫خ����ۆی بن����ێ‪ .‬پێش����مه‌رج ب����ۆ ئاماده‌بونی‬ ‫مرۆڤ له‌دونی����ا بیركردنه‌وه‌نییه‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ده‌توانی����ن گفتوگۆی ئه‌م روانینه‌بێردیایڤییه‌‬ ‫بكه‌ی����ن ب����ه‌وه‌ی بیركردنه‌وه ‌پرۆس����ه‌یه‌كی‬ ‫به‌رده‌وام����ه ‌ب����ۆ ئه‌زمونكردنی ئ����ه‌و ئازارو‬ ‫نیگه‌رانییه‌ بونه‌وییانه‌ی جیهان‌و بونی مرۆڤ‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆیان هێناویانه‌ته‌گۆڕێ‪ .‬پێویس����ته‬ ‫‌ته‌ب����ا به‌كۆجیتۆكه‌ی بێردیای����ڤ ئه‌وه‌ باس‬ ‫بكه‌ی����ن‪ ،‬كه‌ به‌ریه‌ككه‌وتنی م����رۆڤ‌و جیهان‬ ‫به‌ریه‌ككه‌وتنێكی ئازاراوییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌هه‌ڵه‌دا‬ ‫نه‌چین‪ ،‬یه‌كه‌م چرك����ه‌ی له‌دایكبونی مرۆڤ‬ ‫به‌گریان ده‌س����تپێده‌كات‌و خودی پرۆس����ه‌ی‬ ‫له‌دایكب����ون ئازاربه‌خ����ش‌و به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك����ی‬ ‫گ����ه‌وره ‌دژواره‌ ب����ۆ دایك‪ .‬ئ����ه‌وه‌ی لێره‌دا‬ ‫تێده‌گه‌ی����ن ئه‌وه‌یه‌‪ :‬س����ه‌ره‌تا ئ����ازار هه‌یه‌‪.‬‬ ‫كه‌واته‌ئازارچه‌شتن ره‌وش‌و بارێكی نامۆو بێ‬ ‫ره‌گوڕیش����ه ‌نییه‌‪ ،‬درككردنی ئه‌م سه‌ره‌تایه‬

‫‌روانینی بێردیایڤمان بۆ رۆش����نترده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌كرێ بپرسین بۆچی بێردیایڤ ئازارچه‌شتن‬ ‫وه‌ك پێش����مه‌رجی ب����ون له‌قه‌ڵ����ه‌م ده‌دات؟‬ ‫ئای����ا ته‌ندروس����تبونی ئ����ه‌و گوزاره‌ی����ه ‌به‌‬ ‫به‌راورد به‌كۆجیت����ۆ دیكارتییه‌كه ‌له‌چیدایه‌؟‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌ی ئه‌م دو پرسیاره‌ له‌وه‌دایه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌ به‌ته‌نه����او له‌روانگه ‌بێردیایڤییه‬ ‫‌بونه‌وییه‌كه‌ی����ه‌وه ناتوان����ێ ئاماده‌بون‌و بون‬ ‫به‌"بونی راس����ته‌قینه‌"ی مرۆڤ تێروپڕبكات‪.‬‬ ‫ته‌نها بیركردن����ه‌وه‌به‌س نییه‌بۆ ئاماده‌بونی‬ ‫مرۆڤ له‌جیهان‪ ،‬به‌ركه‌وتن‌و چه‌شتنی دۆخی‬ ‫جیهان‌و ره‌وش����ه‌بنه‌ڕه‌تیی����ه‌خۆلێالنه‌دراوه‌‬ ‫ئازاراوییه‌ك����ه‌ی واده‌كات م����رۆڤ‪ ،‬هه‌م بونی‬ ‫ره‌س����ه‌نی خ����ۆی ته‌حقیقبكات‪ ،‬ه����ه‌م بونی‬ ‫راسته‌قینه‌ی جیهانیش ئه‌زمونبكا‪ .‬پێویسته‬ ‫‌ئه‌وه‌رۆش����ن بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬كه‌دیكارت له‌روانگه‌‬ ‫ئایدیالیس����تییه‌كه‌یه‌وه‌بیركردنه‌وه‌پێش بون‬ ‫ده‌خات‌و ره‌هه‌ندی نامادی ده‌كات به‌بنه‌ڕه‌تی‬ ‫بون‪ .‬ب����ه‌اڵم بێردیایڤ لێره‌دا له‌ئاس����تێكی‬ ‫گه‌وره‌دا مه‌به‌س����تێكی دیكه‌ ل����ه‌و رێگه‌یه‌وه‬ ‫‌ده‌رده‌بڕێت‪ ،‬كه‌زیاتر وه‌ك پێشمه‌رجێكه‌بۆ‬ ‫بونی راسته‌قینه‌‪ ،‬یان به‌دیده‌ هایدیگه‌رییه‌كه‬ ‫‌بونی ره‌سه‌نی ده‌ركه‌وتو وه‌ك دازاین له‌جیهان‪،‬‬ ‫نه‌ك له‌روانگه‌ئۆنتۆلۆژییه‌بنه‌ڕه‌تییه‌كه‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ب����ۆ دیكارت یه‌زدان له‌ك����رۆك‌و بنه‌ڕه‌تی‬ ‫راسته‌قینه‌دایه‌‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیشدا بۆ بێردیایڤ‬ ‫ئه‌و بونه‌ ترانس����دێنتالییه‌ ش����وێنی بنه‌ڕه‌تی‬ ‫گرتوه‌‪ .‬ئێمه ‌لێره‌دا ئازارچه‌ش����تن له‌جیاتی‬ ‫بیركردنه‌وه ‌له‌چوارچێوه‌ی پێشمه‌رجی بونی‬ ‫ره‌سه‌ندا قه‌بوڵده‌كه‌ین‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌یه ‌ره‌وشی‬ ‫دژو پێچه‌وانه‌ی ئازارچه‌ش����تن نائاگامه‌ندی‌و‬ ‫ره‌تكردنه‌وه‌ی مرۆڤ پیش����انده‌دا له‌به‌رانبه‌ر‬ ‫بونی كه‌سێتی‪ ،‬ئازادی‌و دۆخی گیانییانه‌دا‪.‬‬ ‫بێردیای����ڤ ئازارچه‌ش����تن له‌خه‌س����ڵه‌ته‬ ‫‌س����ه‌ره‌تاییه‌ئاژه‌ڵییه‌كه‌ی مرۆڤ رزگارده‌كاو‬ ‫شوناس����ه ‌بنه‌ڕه‌تییه‌كه‌ی ب����ۆ ده‌گێڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئازارچه‌ش����تن بۆ ئه‌و ئاماژه‌و س����ه‌لمێنه‌ری‬ ‫بون����ی كه‌س����ێتییه‌‪ ،‬كه‌س����ێتی ده‌توانێ ئه‌م‬ ‫ئه‌زمونه‌موماره‌سه‌بكا‪ ،‬به‌چه‌شنێ هوشیاری‬ ‫كه‌س����ێتییه‌ئه‌م ئازارچه‌ش����تنه‌گرێدراوێتی‌و‬ ‫به‌ته‌واوی مانا دركی ده‌كا‪ .‬سروشتی به‌رزی‬ ‫م����رۆڤ ل����ه‌الی بێردیایڤ له‌س����ێ ره‌هه‌ندی‬ ‫بناغه‌یی����دا به‌رجه‌س����ته‌ده‌ب����ێ‪ ،‬رۆحانێتی‪،‬‬ ‫ئازادی‌و كه‌س����ێتی ئ����ه‌و‪ ،‬ئه‌مه‌یه ‌رۆش����نه‬ ‫‌پانتایی ده‌ركه‌وتنی ئازارچه‌ش����تن‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ره‌تكردن����ه‌وه‌ی ئه‌م س����ێ بناغه‌یه‌به‌مه‌رجی‬ ‫س����وكبون‌و كه‌مبون����ه‌وه‌ی ئازارو پرۆس����ه‌ی‬ ‫ئازارچه‌ش����تن له‌قه‌ڵ����ه‌م ده‌دات‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر‬ ‫ره‌تكردنه‌وه‌یه‌ك����ی ل����ه‌م ج����ۆره ‌به‌ته‌واوی‬ ‫ره‌تكردنه‌وه‌ی كه‌رامه‌ت‌و شكۆدارێتی مرۆڤه‌‪.‬‬ ‫لێره‌دا ئه‌م فه‌یله‌سوفه‌ شكۆو كه‌رامه‌تی مرۆڤ‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ قه‌بوڵك����ردن‌و ئه‌زمونكردنی دۆخی‬ ‫ئازارچه‌ش����توی جیهان‌و بون����دا یه‌كده‌خات‪.‬‬ ‫هه‌وڵ����دان ب����ۆ ره‌تكردن����ه‌وه‌و دانپێدانه‌نانی‬ ‫ئازارچه‌ش����تن ناتوانێ خوڵقێنه‌ری پرۆس����ه‌و‬ ‫كرده‌ی رزگاری مرۆڤ بێ‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی ئازاره‬ ‫‌بناغه‌ییه‌كانی قوڵت����ر ده‌كاته‌وه‌و جه‌وهه‌ری‬ ‫بونی مرۆیی ئالوده‌ی نه‌خۆشی ناڕه‌سه‌ناێتی‬ ‫ده‌كا‪ ،‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ده‌رفه‌تی رزگاری پێ‬ ‫نادات‪ .‬هه‌ڵبه‌ت ناره‌سه‌نبون‌و فه‌رامۆشكردنی‬ ‫كه‌سێتی گه‌وره‌ترین ئازارو به‌دبه‌ختی مرۆڤن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئاگامه‌ند ی����ان نائاگامه‌ند بێ پێیان‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌بڕوای بێردیایڤ‪ ،‬گلۆربونه‌وه‌ی مرۆڤ‬ ‫بۆ نزمایی‌و ره‌وش����ی ئاژه‌ڵییانه‌ له‌هیچ شتێ‬ ‫رزگاری ناكات‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی ژیان له‌م جیهانه‌دا‬ ‫ن����ه‌ده‌توان����رێ بپارێزرێ‌و ن����ه‌بهێڵرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫زۆربه‌ی گلۆربونه‌وه‌كان����ی مرۆڤ له‌روانگه‌ی‬ ‫هه‌وڵ����ی مانه‌وه‌ی����ان ملمالنێیدای����ه‌ ته‌نه����ا‬

‫له‌پێناوی مانه‌وه‌و بونێكی سه‌ره‌تاییانه‌ی دور‬ ‫یان‪ ،‬بێ پێشمه‌رجه‌ بناغه‌ییه‌سه‌لمێنه‌ره‌كانی‬ ‫ره‌سه‌ناێتی كه‌سێتی‪.‬‬ ‫ئه‌م بیریاره‌ پێیوایه‌ ئاس����ۆیه‌كی ئاوه‌اڵ‬ ‫ب����ه‌ڕوی ئازارچه‌ش����تندا ئیندیڤیدوالیزه‌بون‬ ‫"تاكگه‌رایبون"ه‌و به‌جۆرێ چاره‌نوسی هه‌مو‬ ‫ژیانێك ل����ه‌م جیهانه‌دا‪ ،‬ك����ه ‌به‌تاكگه‌راێتی‬ ‫گه‌یش����تبێ‪ ،‬ئازارچه‌ش����تنه‌‪ .‬ئه‌م����ه‌ش‬ ‫له‌تێگه‌یشتنه‌بونه‌وییه‌پێرسه‌نالیستییه‌كه‌یه‌وه‬ ‫‌دێته‌گ����ۆڕێ س����ه‌باره‌ت به‌بونی كه‌س����ێتی‪،‬‬ ‫ئه‌م بون����ه‌ بونێكی داب����ڕاو و كه‌نارگیرنییه‌‪،‬‬ ‫ته‌نه����ا له‌گه‌ڵ خۆی‪ ،‬له‌ن����او خۆی‌و بۆ خۆی‬ ‫ن����اژی‪ ،‬ئه‌و هه‌میش����ه‌ له‌گ����ه‌ڵ ئه‌وانیتربون‬ ‫وه‌كو پێشمه‌رجێكی بنه‌چه‌یی قه‌بوڵده‌كات‪.‬‬ ‫كه‌سێتیگه‌رایی یان پێرس����ه‌نالیزم ده‌توانرێ‬ ‫وه‌ك شوناس����ی فه‌لس����ه‌فه‌ی بێردیای����ڤ‬ ‫ده‌رب����اره‌ی مرۆڤ له‌قه‌ڵەم ب����درێ‌و هه‌ربۆیه‬ ‫‌روانینی بۆ ئازارچه‌شتنی مرۆڤ قوڵگرێدراوی‬ ‫ئ����ه‌و بونیاده‌فه‌لس����ه‌فییه‌یه‌تی‪ .‬ئه‌و نایه‌وێ‬ ‫مرۆڤ وه‌ك بونێكی تاكوت����ه‌راو له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫پێكهات����ه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و دڕدۆنگ له‌ئاس����تی‬ ‫ئه‌وانیت����ردا به‌رهه‌مبهێن����ێ‌و باربهێنێ‪ .‬ته‌واو‬ ‫به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م جۆره ‌نه‌زع����ه‌و فۆرمه‌‬ ‫تاكه‌كه‌س����ییه‌ی ژیان له‌چوارچێوه‌ی بنه‌چه‌ی‬ ‫به‌هێزی ئازارچه‌ش����تندا داده‌نێت‪ .‬ئه‌م دیدگا‬ ‫بێردیایڤییه ‌ره‌خنه‌یه‌ك����ی كاریگه‌رو به‌ته‌واو‬ ‫مانا ماقوڵی ژیانی تاكگه‌راییانه‌ی سه‌رده‌می‬ ‫هاوچ����ه‌رخ‌و ئ����ه‌و ش����ه‌پۆله ‌گومڕاك����ه‌ره‌ی‬ ‫كااڵگه‌رایی‌و كه‌پیتالیس����تیانه‌ی دونیایه‌‪ ،‬كه‬ ‫‌نایه‌وێ چیدی به‌هاو پایه‌ناخه‌كییه‌ مۆڕاڵییه‌‬ ‫بناغه‌ییه‌كان له‌مرۆڤ����دا جێبگرن‌و بمێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر مرۆڤ����ێ رازی نه‌بێ‌و خۆی راده‌س����تی‬ ‫پرۆس����ه‌ی كااڵیبون نه‌كاو پێیوانه‌بێ فۆرمی‬ ‫كه‌پیتالیس����تیانه‌ی ژیان‌و ئه‌خالق‪ ،‬كه‌ژیان‌و‬ ‫ئه‌خالقێكی به‌ئه‌ندازه‌یه‌كی قوڵ وردوخاشن‪،‬‬ ‫ئیدیاڵ‌و نمونه‌ی ب����ااڵی ژیانن‪ ،‬وه‌ها مرۆڤێ‬ ‫وه‌ك ته‌نێك����ی نام����ۆی نێو هه‌ن����اوی كۆی‬ ‫سیس����ته‌می زاڵ به‌رخوردی له‌ته‌كدا ده‌كرێ‪.‬‬ ‫كێش����ه‌ی گه‌وره‌ی ئه‌م به‌رخوردكردنه ‌ته‌نها‬ ‫له‌خودی سیس����ته‌م‌و هێزه‌ ماتێریاڵییه‌كه‌یدا‬ ‫نیی����ه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌ره‌هه‌ندی توان����او جه‌وهه‌ره‬ ‫‌مرۆییه‌كه‌یدایه‌‪ ،‬كه‌پاسه‌وان‌و شوێنكه‌وتوانی‬ ‫بێخه‌یاڵ����ی ئ����ه‌و سیس����ته‌مه‌ن‪ .‬كااڵگه‌رایی‪،‬‬ ‫ژیان����ی كه‌پیتالیس����تیانه‌و هه‌ڵگری ئه‌خالقی‬ ‫وردوخاشبو جۆره‌چوارچێوه‌یه‌كی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫پێكهێناوه‌‪ ،‬كه ‌تیای����دا مرۆڤگه‌لێكی یاخی‌و‬ ‫نه‌كڵۆك به‌و ژیانه‌ وه‌ك بونی دابڕاو‪ ،‬داخراو‬ ‫و كۆنزێرڤاتی����ڤ پیش����انده‌درێن‪ ،‬ت����ه‌رزی‬ ‫ئه‌م ژیان����ه‌‪ ،‬نامۆیه‌له‌گ����ه‌ڵ به‌هاو ئه‌خالقی‬ ‫ره‌س����ه‌ندا‪ ،‬كه ‌كۆنترۆڵی كۆمه‌اڵیه‌تی ژیان‌و‬ ‫هه‌ناوی كۆمه‌ڵگه‌و خێزان ده‌پارێزێ‪ .‬پرۆسه‌ی‬ ‫تاككردنه‌وه‌و دابڕاندن����ی مرۆڤ له‌كۆمه‌ڵگه‌و‬ ‫خێزان‌و پیش����اندانی ئه‌و ژیانه‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‬ ‫‌وه‌ك چوارچێوه‌یه‌كی نێگه‌تیڤ خه‌س����ڵ ‌هت‌و‬ ‫گه‌وهه‌ری نه‌زعه‌ی زاڵبوی س����ه‌رده‌مه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م دابڕاندن‌و تاككردنه‌وه‌یه ‌بۆ مه‌به‌س����تی‬ ‫ئاسانكردنی ده‌ستگه‌یشتن‌و كوناوده‌ركردنی‬ ‫ئه‌خالقی ره‌سه‌نی خۆپارێزی مرۆییه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌تا ئه‌م ج����ۆره‌له‌ئه‌خالق ئاماده‌یی هه‌بێ‪،‬‬ ‫ئاسته‌نگه‌كانی به‌رده‌م شه‌پۆلی كاولكارانه‌ی‬ ‫فۆرم����ی كااڵگه‌رایی ژیان كاركردیان گه‌وره‌تر‬ ‫ده‌بێ‪ .‬ئێمه‌ئازاره‌هاوچه‌رخه‌كانمان لێره‌دان‪،‬‬ ‫له‌وێ����وه‌س����ه‌رچاوه‌ ده‌گرن‪ .‬ب����ه‌اڵم ئه‌وه‌ی‬ ‫جێگه‌ی تێڕامانه‌فێ����ڵ‌و فریوی ئه‌م دونیایه‬ ‫‌هێنده‌ پڕكاركردو كاریگه‌ره ‌كه‌ مرۆڤگه‌لێكی‬ ‫بێشومار به‌گش����تی‌و له‌نێو ئه‌وانه‌ی ته‌نانه‌ت‬ ‫بیرده‌كه‌نه‌وه‌ ده‌رباره‌ی ئه‌م مێژوه‌ هاوچه‌رخه‌‬ ‫بونه‌ت����ه‌ به‌ركه‌وته‌ی هه‌م����ان هێزو كاركردی‬

‫جێگه‌ره‌خن����ه‌ی خۆیان‪ ،‬ئه‌وانیش له‌زۆر باردا‬ ‫یان وردوخاش����بون‪ ،‬یان له‌وردوخاشبوندان‪،‬‬ ‫ی����ان ب����ه‌ره‌و ئ����ه‌و وردوخاش����بونه‌ خۆیان‬ ‫پاڵده‌نێن‪ ،‬بێ ئه‌وه‌ی بیانه‌وێ دانیپێدابنێن‪.‬‬ ‫بێردیای����ڤ له‌هه‌مب����ه‌ر ش����وێنی مرۆڤ‬ ‫له‌جیه����ان ب����ه‌دو ئاراس����ته‌بیرده‌كات����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئاراس����ته‌یه‌ك‪ ،‬م����رۆڤ تیایدا له‌پ����اڵ هه‌مو‬ ‫زینده‌وه‌ران����ی دیكه‌دا به‌ته‌واوی نائاس����وده‌و‬ ‫نائارامه‌‪ ،‬له‌ئاس����تێكی دیكه‌دا مرۆڤ به‌هۆی‬ ‫خه‌سڵه‌تی داهێنه‌رانه‌یه‌وه‌ده‌توانێ له‌و نێوه‌دا‬ ‫جی����اواز ده‌ربكه‌وێ‪ .‬ئه‌م بیری����اره‌ پێیوایه‌‪،‬‬ ‫مرۆڤ به‌شێوه‌یه‌كی ترس����ناك نابه‌خته‌وه‌ره‌‬ ‫له‌س����ه‌ر زه‌وی‪ ،‬به‌ترس����ناكی تۆقێن����راوه‌و‬ ‫ئه‌زمونی تۆقاندن‌و وه‌حش����ه‌ت ده‌كات‪ .‬هه‌مو‬ ‫گیان����ه‌وه‌ران ده‌كه‌ونه‌ئه‌م دۆخ����ه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫مرۆڤ خاوه‌نی هێ����زی خوڵقاندنه‌‪ ،‬ده‌توانێ‬ ‫پێش����كه‌وتنی قاره‌مانان����ه ‌به‌رجه‌س����ته‌بكاو‬ ‫توان����ای ئه‌زمونكردن����ی له‌خۆده‌رچ����ون‌و‬ ‫شاگه‌ش����كه‌بونی هه‌یه‌‪ .‬م����رۆڤ هه‌م بونێكی‬ ‫پایه‌به‌رزو هه‌م بونێكی گرگنه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش وه‌ك‬ ‫بێردیایڤ ئاماژه‌ی پێكردوه‌‪ ،‬پاسكاڵ به‌باشی‬ ‫ئه‌م راستییه‌ی ده‌رخس����توه‌‪ .‬نامومكینیه‌تی‬ ‫بڵندبونه‌وه‌ی رۆحی‌و له‌خۆده‌رچون سه‌رچاوه‌ی‬ ‫ئازارچه‌ش����تن‪ ،‬دوانه‌یب����ون‌و الوازبونی ژیانی‬ ‫خوڵقێنه‌رانه‌ن‪ .‬زۆر گرنگ����ه‌ له‌وه ‌تێبگه‌ین‌و‬ ‫رازیبین پێی كه‌ ده‌ركه‌وتنی مرۆڤ ئاس����ان‌و‬ ‫ئ����ارام پێكنه‌هاتوه‌‪ ،‬له‌بنه‌چ����ه‌دا ده‌ركه‌وتنی‬ ‫هاوش����انبوه ‌به‌ده‌ركه‌وتن����ی ت����رس‌و ئازار‪.‬‬ ‫ئازارچه‌شتن بنه‌ڕه‌تی‌و خۆلێالنه‌دراوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫مرۆڤ توانیبای خۆی بپاراستایه‌ له‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫غه‌مه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌قوڵترو پته‌وتر بكات‪ ،‬ئه‌كرا‬ ‫توانای خوڵقێنه‌رانه‌ی مرۆڤ وه‌ك بێردیایڤ‬ ‫هه‌ندێك خۆشبینانه ‌باس����ی ده‌كا‪ ،‬ببوایه‌ته‬ ‫‌جێگ����ه‌ی ئومێد بۆ ده‌رچون له‌و ره‌وش����ه‌یان‬ ‫به‌النیكه‌م����ه‌وه‌‪ ،‬كه‌مێ����ك س����نوربه‌ندكردنی‬ ‫ئازارچه‌ش����تنی بناغه‌یی‌و به‌رته‌سككردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌گه‌ره‌كانی ته‌شه‌نه‌س����ه‌ندن‌و باڵكێش����انی‬ ‫زیاتری بۆ ته‌واوی س����نورو ماڵه‌كانی ژیان‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم ئ����ه‌وه‌ی پێچه‌وانه‌ی هی����وای الوازی‬ ‫بێردیایڤ‌و شوناس����ی پۆزه‌تیڤانه‌ی ره‌هه‌ندی‬ ‫خوڵقێنه‌ران����ه‌ی مرۆڤ خۆی����ه‌وه‌ ده‌یبینین‬ ‫ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬كه‌توان����ای خوڵقاندن له‌الی مرۆڤ‬ ‫چه‌ندێك به‌نزمی به‌ئاقاری باشه‌یدا به‌ركاره‌و‬ ‫چه‌نده‌ئ����ه‌م توانایه‌س����ه‌رچاوه‌كانی ترس‪،‬‬ ‫تۆقاندن‌و ئازاری به‌رینت����رو مكومتر كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌چه‌ش����نێك ئه‌گه‌ر بۆ سه‌رچاوه‌كانی ترس‪،‬‬ ‫ئازارو نیگه‌رانییه‌كانمان شۆڕببینه‌وه‌‪ ،‬ده‌بینین‬ ‫له‌ئاستێكی بااڵدا مرۆڤ‌و توانای داهێنه‌رانه‌ی‬ ‫ئ����ه‌و‪ ،‬واده‌كات به‌رپرس����یارێتییه‌كه‌ی‬ ‫گه‌وره‌تر له‌خه‌س����ڵه‌ته‌ بناغه‌یی����ه‌كان خۆی‬ ‫بنوێن����ێ‪ .‬نامومكینبونی بڵندبونه‌وه‌ی رۆحی‬ ‫به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك����ی به‌رچاو دۆخ����ی باو و زاڵی‬ ‫مرۆڤه‌ ل����ه‌م چه‌رخه‌دا‪ ،‬تواناكانی نزمبونه‌وه‌‪،‬‬ ‫گلۆربونه‌وه‌‪ ،‬لنگاوقوچبون له‌بری له‌س����ه‌رپێ‬ ‫راوه‌س����تا‌ن‌و خاڵیبون����ه‌وه‌ی مۆڕاڵییان����ه‬ ‫‌گه‌شه‌یانكردوه‌ به‌ش����ێوه‌یه‌ك جێگه‌ی هه‌مو‬ ‫بڵندبونه‌وه‌یه‌ك����ی رۆحیی����ان داگیرك����ردوه‌‪.‬‬ ‫كێش����ه‌ی گه‌وره‌ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬بڵندبونه‌وه‌ی رۆحی‬ ‫بوه‌ته‌حاڵه‌تی نانۆرماڵی ژیان‌و خاس����یه‌ت‌و‬ ‫دۆخ����ی ت����ه‌واو پێچه‌وان����ه‌‪ ،‬وه‌ك جه‌وهه‌ری‬ ‫نۆرماڵ‌و ئاس����ایی ژی����ان قه‌بوڵكراوه‌‪ .‬مرۆڤ‬ ‫له‌ره‌وشێكی كه‌ساس‌و ش����ایانی به‌زه‌ییدایه‌‪،‬‬ ‫توانای قه‌بوڵكردنی زبری نه‌ماوه‌‪ ،‬هه‌مو شتێ‬ ‫پێویس����ته‌به‌جوان نیش����انی بدرێ؛ پێیوایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌توانێ ئازاره‌كان تێپه‌ڕێنێ‪ ،‬هه‌مو قواڵییه‌كی‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌‪ ،‬هه‌ر له‌نانخواردنییه‌وه ‌تاده‌گاته‬ ‫‌په‌یوه‌ندیی����ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی‪ .‬هه‌رچه‌نده‬ ‫‌هه‌مو ئه‌وه‌ی پێیگه‌یش����توه‌له‌پێناو ده‌رچون‬

‫لوسبونی زمان‌و سیاسەت‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ئەنفرێند دەکرێیت‪ ،‬گەر لەبەرهەمهێنانی‬ ‫گێرەشێوێنییشدا بەشداربیت‪ ،‬ئەوا بلۆکت‬ ‫دەک���ەم‌و لەسیس���تەمەکە دەرتدەکەمە‬ ‫دەرەوە‪ .‬کۆنترۆڵکردن���ی فەیس���بوکی‬ ‫پەرلەم���ان س���تراتیژی بەپارتیکردنی‬ ‫ئەدمین���ی دەس���ەاڵتی پەرلەمانە‪ .‬هەر‬ ‫ئەم سیستەمەش وادەکات کە یەکێتی‌و‬ ‫یەکگرت���وی ئیس�ل�امیی وەک دو هێزی‬ ‫سیاسیی لوس‪ ،‬پەیڕەوکەری سیاسەتی‬ ‫لوسیی بن‪ .‬ئەوان سیاسەتی زمانلوسیی‬ ‫پەیڕەودەک���ەن‪ ،‬بۆئ���ەوەی سیس���تەم‬ ‫دیس�ڵ�ایکیان نەکات‪ .‬ب���ۆ ڕاگرتنی ئەم‬ ‫هاوکێش���ەیەش هەردوکی���ان نە گۆڕان‬ ‫ئەنفرێند دەکەن‌و نە بەڕەس���مییش لەو‬ ‫گروپە چونەت���ە دەرەوە کە هەر چوار‬ ‫هێزەکە پێکەوە دروستیانکردبو و پارتی‬ ‫تیایدا ه���اوڕێ نەبو‪ ،‬بەڵک���و گروپەکە‬ ‫لەچاالکی���ی دەخەن‪ ،‬تاوەک���و بینەرو‬ ‫فان‌و اڵیک���ی نامێنێت‌و بی���ری خەڵک‬ ‫دەچێتەوە‪ .‬ئەم کولتوری لوسبونە تەنها‬ ‫بۆئەوەیە ک���ە سیس���تەمەکە بڵۆکیان‬ ‫نەکات یاخود وەکو خۆیان بانگەش���ەی‬ ‫بۆدەکەن‪ ،‬سیس���تەمەکە خ���ۆی بلۆک‬ ‫نەبێت‪ ،‬چونکە لەم چرکەساتە ناسکەدا‬ ‫بەرژەوەندی ب���ااڵی نەتەوەیی وادەکات‬ ‫کە لەگەڵ پارتیدا لوس بیت‪ .‬ستراتیژی‬

‫لوس���بونی یەکێت���ی لەگ���ەڵ پارتی‌و‬ ‫گۆڕاندا دو ڕەهەن���دی هەیە‪ :‬یەکەمیان‬ ‫هاوس���ەنگیی‬ ‫دوبارەداڕش���تنەوەی‬ ‫دابەشکردنی هەرێمی دەسەاڵت‌و سامانە‬ ‫لەگەڵ پارتیداو دوهەمیش���یان ترس���ە‬ ‫لەتێکچون���ی پەیوەندیی‌و هاوس���ەنگیی‬ ‫سیاس���یی ناوچەی سلێمانیی کە گۆڕان‬ ‫تیایدا براوەی یەکەمە‪ .‬ئەمەش نهێنیی‬ ‫ئەو زمانە سیاسییە لوسەیە کە یەکێتی‬ ‫لەگەڵ پارتی‌و گۆڕاندا پەیڕەوی دەکات‪،‬‬ ‫بۆئ���ەوەی هیچیان هەراس���ان نەکات‪،‬‬ ‫گەرچی هەردوکی���ان لەیەک کاتدا هەم‬ ‫ڕەقیب‌و هەم حەبیبن‪.‬‬ ‫پەیوەن���دی نێ���وان حیزب���ەکان‬ ‫پەیوەندییەک���ی پێکەوەژیانی ماس���یی‬ ‫ئاس���ایە‪ .‬ک���ە ب���اس لەپەیوەندییەکی‬ ‫ماس���ییانە دەکەم‪ ،‬مەبەس���تم ئەوەیە‬ ‫کە هێزەکان وەکو ماس���یی خلیسکن‌و‬ ‫بەتەنیش���ت یەکت���ردا دەڕۆن‌و یەکت���ر‬ ‫بریندار ناکەن‪ .‬هەمویان لەپەیوەندییەکی‬ ‫لوس���ییانەدا لەگ���ەڵ یەکت���ردا دەژین‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم هیچیان متمان���ەی بەویتر نییە‪،‬‬ ‫چونکە لەحاڵەتی ئامادەباش���یدایە نەبا‬ ‫بخورێت یان ل���ەدژی هاوپەیمانیی نوێ‬ ‫دروستبکرێت‪ .‬لەسیستەمی پەیوەندیی‬ ‫ماس���ییانەدا ماسیی ماس���یی ناگرێت‪،‬‬

‫بەڵکو دەیخوات‪ .‬لەسیستەمی سیاسیی‬ ‫لوسی کوردستانیشدا یەک دز دەستگیر‬ ‫ناکرێت‪ ،‬چونکە هەمویان لوس���ن‌و لەناو‬ ‫دەریای ساماندا بەشیان هەیە‪ .‬کولتوری‬ ‫لوس���بون وادەکات کە زمانلوسی ببێت‬ ‫بەزمانی سیستەم‪ .‬بۆنمونە هەمو کەسێک‬ ‫دەزانێ���ت کە نەوت‌و غازی کوردس���تان‬ ‫تااڵنفرۆشیی کراوەو کلیلی خەزێنەکەش‬ ‫الی پارتی‌و خێزان���ی بارزانییە‪ ،‬کەچی‬ ‫تەنه���ا ڕوی دەمی���ان لەلوس���ترین‬ ‫تەکنۆکرات���ە ک���ە ئاش���تی هەورامییە‪،‬‬ ‫نەک س���ەرۆکی حکومەت‌و هەرێم‪ .‬بونی‬ ‫جورئەتی سیاس���یی باجەکەی بۆ هێزە‬ ‫سیاسییەکان قورسە وەکو گۆڕان دای‪،‬‬ ‫نەمانی جورئەتی سیاس���یش باجەکەی‬ ‫ب���ۆ خەڵک قورس���ە‪ ،‬وەک���و لەتااڵنی‬ ‫بێوێن���ەی س���امانی واڵت‌و هەژارییەکی‬ ‫بێوێنەی خەڵک‌و بێموچەییدا دەیبینین‪.‬‬ ‫جەوهەری کێش���ەکەش لەوەدایە کە چ‬ ‫زۆریی س���امان‌و چ کەمیی س���امانیش‬ ‫ل���ەم ج���ۆرە سیس���تەمانەدا دەبێ���ت‬ ‫بەهۆکارێک بۆ س���ەرهەڵدانی ناکۆکیی‌و‬ ‫خواردن���ی یەکتر‪ ،‬یان س���نوردانان بۆ‬ ‫مافی ڕاوکردن‌و دەرپەڕاندنی ئەوانی تر‬ ‫لەجوگرافیای ساماندا‪.‬‬ ‫سیس���تەمی سیاس���یی پێویس���تی‬

‫ب����وه‌ له‌ئازارچه‌ش����تن‪ ،‬به‌اڵم هێن����ده‌ مرۆڤ‬ ‫خۆی پوچ‌و بێناواخن بوه‌ كه‌به‌هێزێكی كه‌م‬ ‫خاپور ده‌بێ‪ .‬قوربانی گه‌وره‌ی ئه‌م په‌الماره‬ ‫‌خاپوركاره‌ی ژیانی تازه‌بااڵبونه‌وه‌ی رۆحی‌و‬ ‫قوڵبون����ه‌وه‌ی ئه‌خالقییه‌‪ ،‬ئه‌و به‌هایانه‌ن‪ ،‬كه‬ ‫‌تایبه‌تێتی‌و پایه‌ی ژیانێكی ره‌سه‌نن‪.‬‬ ‫بێردیای����ڤ په‌یوه‌ن����دی ئازارچه‌ش����تن‌و‬ ‫جه‌س����ته‌باسده‌كا‪ .‬ئێمه‌ئاماژه‌مان به‌وه‌كرد‬ ‫كه‌بڵندبونه‌وه‌ی رۆحی چه‌نده‌مومكینتربێ‪،‬‬ ‫هێنده‌ قورس����ایی ئازارچه‌ش����تن بارس����وكتر‬ ‫ده‌بێ‪ ،‬ئه‌مه‌ش كۆتایی ئازار نییه ‌ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫وه‌اڵمدان����ه‌وه‌ی ئ����ه‌و ئ����ازار چه‌ش����تنه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی قه‌بوڵكردنیه‌تی‌و نه‌س����ڵه‌مینه‌وه‌یه‬ ‫‌لێ����ی‪ .‬له‌م روانگه‌یه‌وه‌ له‌ه����ه‌ر په‌یوه‌ندییه‌ك‬ ‫رۆش����نتر‪ ،‬په‌یوه‌ندی ئازارچه‌ش����تنه ‌له‌گه‌ڵ‬ ‫جه‌سته‌‪ ،‬كه‌سنوربه‌ندكاری هه‌ڵپه‌ی ناكۆتای‬ ‫مرۆڤه‌‪ ،‬نه‌خۆش ده‌كه‌وێ‪ ،‬پیرده‌بێ‌و ده‌مرێ‪.‬‬ ‫له‌ته‌ك ئه‌وه‌ش����دا‪ ،‬ملمالنێی ئازاراوی له‌پێناو‬ ‫مانه‌وه‌دا هه‌ر گرێدراوه‌ به‌جه‌س����ته‌وه‌‪ .‬مرۆڤ‬ ‫نه‌فره‌ت����ی جه‌س����ته‌ ده‌گرێته‌ ئه‌س����تۆ‪ ،‬كه‬ ‫‌خۆشگوزه‌رانی تێپه‌ڕو وه‌همییانه‌گه‌وره‌ده‌كاو‬ ‫ده‌بێت����ه‌فاكته‌ری ئازاچه‌ش����تنی زۆر‪ .‬مرۆڤ‬ ‫له‌دایكده‌ب����ێ به‌هۆی ئ����ه‌وه‌ی ره‌گه‌ز هه‌یه‌و‬ ‫هه‌ر له‌به‌ر هه‌مان هۆكار ده‌شمرێ‪ .‬ساتگه‌لی‬ ‫ش����ادی هه‌ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم زه‌مین����ه‌ی بنچینه‌یی‬ ‫ژی����ان نیگه‌ران����ی‌و ئازارچه‌ش����تنه‌‪ .‬هه‌ڵبه‌ت‬ ‫نامه‌وێ جه‌س����ته‌و گی����ان لێكجودابكه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم له‌گ����ه‌ڵ بێردیایڤدا ئ����ه‌و نزیكایه‌تییه‌‬ ‫باس����ده‌كه‌م‪ ،‬كه‌ جه‌س����ته‌بۆ خ����ۆی بارێكی‬ ‫گه‌وره‌یه‌به‌سه‌رمانه‌وه‌‪ .‬مرۆڤ گیرۆده‌بونێكی‬ ‫زۆری به‌هۆی بونی جه‌سته‌وه‌بۆ دروستبوه‌‪.‬‬ ‫جه‌س����ته ‌له‌به‌ریه‌ككه‌وتنی له‌گ����ه‌ڵ دونیادا‬ ‫بوه‌ته‌س����ه‌رچاوه‌ی ئازارو به‌یه‌كدادانی زۆر‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش رۆحی مرۆڤی پڕ له‌نیگه‌رانی كردوه‌و‬ ‫به‌جۆرێ سنوردارێتی رۆح لێره‌دا ده‌خوڵقێ‪.‬‬ ‫مه‌به‌س����تی ئ����ه‌م لێكدانه‌وه‌ی����ه‌ئ����ه‌وه‌نییه‬ ‫‌جه‌س����ته‌و رۆح سه‌ربه‌خۆو له‌ده‌ره‌وه‌ی یه‌كتر‬ ‫ته‌ماشابكه‌ین‪ ،‬به‌ڵكو بۆ ئه‌وه‌یه‌ده‌ستبخه‌ینه‬ ‫‌س����ه‌ر بون����ی جه‌س����ته‌ وه‌ك ئاس����ۆیه‌ك بۆ‬ ‫نزمبونه‌وه‌و به‌الڕێدابردنی رۆح‪ .‬پێداویستییه‬ ‫‌جه‌سته‌ییه‌كان‌و حه‌زه ‌جه‌سته‌ییه‌كان ئه‌گه‌ر‬ ‫كۆك‌و ته‌با نه‌ب����ن له‌ته‌ك به‌ها رۆحییه‌كانداو‬ ‫رۆح بااڵده‌س����تی یه‌كالكه‌ره‌وه‌ی دیاریكردن‌و‬ ‫س����نوربه‌ندكردنی ده‌ركه‌وته ‌جه‌سته‌ییه‌كان‬ ‫نه‌بێ‪ ،‬به‌بێ هی����چ گومانێك مرۆڤ به‌ئاقاری‬ ‫دی����وه‌ئاژه‌ڵییه‌كان����دا تلێر ده‌بێت����ه‌وه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫پرۆس����ه‌یه ‌نزمبونه‌وه‌یه‌ به‌ره‌و جه‌سته‌یبونی‬ ‫روت‪ .‬قس����ه‌كردن س����ه‌باره‌ت به‌په‌یوه‌ن����دی‬ ‫جه‌سته‌و رۆح‌و جه‌س����ته‌وه‌ك بارگرانی سه‌ر‬ ‫رۆح بۆ ئه‌وه‌نییه‌نه‌فره‌ت له‌جه‌س����ته‌بكرێ‌و‬ ‫ته‌ركبكرێ‪ ،‬به‌ڵكو له‌وێوه‌س����ه‌رچاوه‌ ده‌گرێ‬ ‫ك����ه‌ رۆح هه‌میش����ه‌ده‌بێ وه‌ك پاس����ه‌وان‪،‬‬ ‫پارێزه‌رو كۆنترۆڵكاری جه‌س����ته‌ ئاگاله‌خۆو‬ ‫ئاگاله‌جه‌س����ته‌بێ‪ ،‬چونكه‌ه����ه‌ر زاڵبونێك����ی‬ ‫جه‌سته‌و هه‌ر وێرانییه‌ك له‌جه‌سته‌دا‪ ،‬رۆحیش‬ ‫روبه‌روی كێشه‌ی گه‌وره‌و ئه‌شێ وێرانی گه‌وره‬ ‫‌بكاته‌وه‌‪ .‬جه‌سته‌ماڵی نیشته‌جێبونی رۆحه‌‪،‬‬ ‫توش����ی هه‌ر داڕمان‌و ئاوتێزانێكی ئه‌خالقی‌و‬ ‫به‌هایی ببێ رۆحیش����ی له‌ت����ه‌ك خۆیدا نغرۆ‬ ‫كردوه‌‪ .‬به‌اڵم بۆ ئه‌وه‌‪ ،‬وریایی هه‌میش����ه‌یی‬ ‫رۆح ئه‌ك����رێ دیاریك����ه‌رو یه‌كالكه‌ره‌وه‌ب����ێ‌و‬ ‫رێگه ‌له‌نغرۆبونی خۆی له‌حه‌زو پێداویستییه‬ ‫‌جه‌س����ته‌ییه‌روته‌كاندابگ����رێ‪ .‬بێردیایڤ ئه‌و‬ ‫تایبه‌تییانه‌ی جه‌س����ته‌ هه‌یه‌تی به‌كانگایه‌كی‬ ‫تری ئازاره‌كانی م����رۆڤ له‌قه‌ڵه‌م ده‌دا‪ .‬ئه‌م‬ ‫دوانه‌ له‌مرۆڤ����دا پێك����ه‌وه‌ن‌و لێكدابڕاونین‪،‬‬ ‫ئازاره‌كانیان بۆ یه‌كت����ری پڕ كاركردو قوڵه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی جه‌س����ته‌ به‌ت����ه‌واوی‌و بنه‌ڕه‌تییانه‬

‫‪19‬‬

‫‌كێش����ه ‌خوڵقێن����ه‌ ئه‌وه‌یه ‌كه ‌نه‌یهێش����توه‌‬ ‫مرۆڤ ئه‌زمونی نه‌بونی خۆی بكا‪ ،‬كه‌ئه‌شێ‬ ‫باش����ترین‌و ب����ێ ئازارترین دۆخ����ی ئه‌و بێ‪.‬‬ ‫وه‌ك میش����ێل مۆنتێن ده‌ڵێ����ت‪ :‬به‌خته‌وه‌ری‬ ‫له‌نه‌بوندایه‌‪ .‬ئالێره‌وه‌جه‌سته‌رۆڵه‌ بونیادییه‬ ‫‌رادیكاڵه‌كان����ی خ����ۆی به‌یان����ده‌كات‌و پایه‌ی‬ ‫ئازاره‌كانی مرۆڤ داده‌مه‌زرێنێ‪.‬‬ ‫بێردیای����ڤ له‌رۆش����نكردنه‌وه‌ی زیاتری‬ ‫س����ه‌رچاوه‌ی ئازارچه‌ش����تندا پێیوای����ه‌‬ ‫ن����ه‌ كڵۆك����ی سروش����تی مرۆی����ی‌و ژینگه‌ی‬ ‫ئه‌بێكتییانه‌ی جیه����ان كاریگه‌ری گه‌وره‌یان‬ ‫هه‌ی����ه‌و یه‌كالك����ه‌ره‌وه‌ن ل����ه‌م روه‌وه‌‪ .‬جگه‬ ‫‌له‌وه ‌پێكدادانی رانه‌وه‌س����تاوی "من" له‌گه‌ل‬ ‫"نا‪ -‬من" ێكی نامۆو بێموباالتدا س����ه‌رچاوه‌یه‌‬ ‫بۆ ئازارچه‌ش����تن‪ ،‬دیس����انه‌وه ‌ئازارچه‌شتن‬ ‫گرێ����دراوی به‌ره‌نگاربون����ه‌وه‌ی ئه‌بێكتێتی‌و‬ ‫پرۆسێس����ی به‌ئه‌بێكتكردنی بون����ی مرۆییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر بك����رێ ده‌رباره‌ی جودای����ی ره‌وش‌و‬ ‫تیپی هارمۆن����ی‌و ناهارمۆنییانه‌ی مرۆڤییانه‬ ‫‌بدوێین‪ ،‬ئه‌وا هێش����تا به‌ش����ێوه‌یه‌كی قوڵتر‬ ‫مرۆڤ به‌پێگه‌ی خ����ۆی له‌جیهاندا ده‌كه‌وێته‌‬ ‫ن����او ره‌وش����ێكی ناهارمۆنیان����ه‌وه‌‪ .‬روانینی‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ی بونیاری سه‌باره‌ت به‌بونی مرۆڤ‬ ‫پایه‌داره‌به‌شێوه‌یه‌ك ئه‌و بونه‌له‌ئه‌بێكتبون‌و‬ ‫ته‌ماش����اكردنی وه‌ك باب����ه‌ت ده‌پارێ����زێ‪.‬‬ ‫ل����ه‌الی بێردیایڤیش ئه‌م ته‌رزه‌فه‌لس����ه‌فییه‬ ‫‌جێیگرتوه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌س����ه‌رچاوه‌ی ئازارچه‌شتن‬ ‫باسی ده‌كا‪ .‬سروشتی مرۆڤ پێناسه‌نه‌كراوه‌و‬ ‫ناتوانین به‌دیاریكراوییه‌كی ره‌ها له‌و قاڵبه‌دا‬ ‫سه‌یری بكه‌ین‪ ،‬كه‌جێگیره‌و له‌پێشینه‌ بوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی ئه‌م فه‌لس����ه‌فه‌یه‌‪ ،‬جه‌وهه‌ری مرۆڤ‬ ‫ئه‌بێ ده‌س����تنیای مرۆڤ خۆی بێ‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫فاكته‌ری نكوڵیلێنه‌كراوی ئازادییه‌‪ .‬سروشتی‬ ‫مرۆی����ی ئه‌گ����ه‌ر له‌چوارچێ����وه‌ی جه‌وهه‌ری‬ ‫خوڵقێنراوی ئه‌ودا تێیبنواڕین‪ ،‬پێكنه‌گونجاوی‬ ‫ئه‌و سروش����ته‌و واقیعی بابه‌تییانه‌ی جیهان‬ ‫ئازارخوڵقێ����ن ده‌بێ بۆی؛ ئه‌گه‌ر سروش����تی‬ ‫مرۆی����ی به‌ش����ێوه‌یه‌كی دیاریكراو پێناس����ه‬ ‫‌بكه‌ین كه‌خۆمان به‌المانه‌وه‌ باش����ه‌‪ ،‬ئه‌شێ‬ ‫ته‌ندروست‌و راس����ت له‌ته‌ك نه‌كڵۆكییه‌كه‌یدا‬ ‫به‌واقیع����ی بابه‌تییانه‌ی جیهان بێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ر له‌وكاته‌دا ده‌كه‌وین����ه ‌دژبه‌ری گه‌وره‌وه‬ ‫‌له‌گه‌ڵ ئازادی مرۆڤ بۆ خوڵقاندنی جه‌وهه‌ری‬ ‫بونی خ����ۆی‪ .‬به‌پێ����ی روانین����ی بێردیایڤ‬ ‫سه‌رچاوه‌ی ئازارچه‌شتنه‌كانی مرۆڤ دوانن‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ ،‬دیوارێكی كۆنتڕۆڵنه‌كراو له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫خۆی����ه‌وه‌و دیوارێكی ت����ری ئه‌وها له‌ناوه‌وه‌ی‬ ‫خۆی����ه‌وه‌‪ .‬دوه‌م‪ ،‬كۆیالیه‌تییه‌ك����ی ره‌زیل����ی‬ ‫نامۆێتی جیه����ان‌و كۆیالیه‌تییه‌كی ره‌زیلتری‬ ‫خودی خۆی‪ ،‬ئه‌و به‌ش����ه‌ی خۆی كه‌بریتییه‬ ‫‌له‌"ن����ا‪ -‬من"‪ ،‬به‌اڵم بۆ م����رۆڤ واده‌رده‌كه‌وێ‬ ‫ئه‌مه‌هه‌ر سه‌ر به‌"من" ی ئه‌و بێ‪ .‬تێگه‌یشتن‌و‬ ‫ناسینی بنه‌چه‌و سه‌رچاوه‌كانی ئازارچه‌شتن‬ ‫به‌هێنده‌ی هه‌مو به‌ره‌نگاربونه‌وه‌یه‌كی ئازاره‬ ‫‌بابه‌تیی����ه‌جیهانییه‌كان بای ‌هخ‌و گرنگی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫مرۆڤ ناتوانێ زاڵی‌و ئاسته‌نگی ئه‌و دیوارانه‬ ‫‌ببڕێ‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌بنه‌ڕه‌تیانه‌وه ‌تێگه‌یش����تنیان‬ ‫مسۆگه‌رنه‌كات‪.‬‬ ‫ئازارچه‌ش����تن ئه‌ك����رێ به‌ره‌نجام����ی‬ ‫تێنه‌گه‌یش����تنی راس����ته‌قینه‌بێ ده‌رب����اره‌ی‬ ‫س����ه‌رچاوه‌كان‌و ئه‌و جیهان����ه ‌نامۆیه‌ش كه‬ ‫‌له‌ده‌ره‌وه‌و ناوه‌وه‌ی مرۆڤ����دا بونیادی خۆی‬ ‫ناوه‌ به‌ئاستێك له‌په‌یوه‌ند به‌به‌بونی "نا‪ -‬من"‬ ‫یان غه‌یره‌ من‪ -‬ه‌وه‌مرۆڤ پێیوایه‌ به‌ش����ێكه‬ ‫‌له‌منی راس����ته‌قینه‌ی خۆی‪ .‬تێنه‌گه‌یش����تن‌و‬ ‫قه‌بوڵنه‌كردن����ی ئ����ازار به‌رفراوان����ی‌و‬ ‫كاریگه‌رییه‌كی زیات����رو قوڵتر به‌ڕوی خودی‬ ‫دیارده‌ی ئازارچه‌شتندا ئاوه‌اڵده‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫ئاگادار ‌ی‬ ‫لقی سلێمانی یه‌كێتی به‌ڵێنده‌رانی كوردستان‬ ‫بەاڵیکردنی خەڵکە‪ ،‬بەاڵم سیس���تەمی‬ ‫سیاس���یی فەیس���بوکیی خێڵەکییانەی‬ ‫کوردس���تان پێویس���تی بەاڵیککردن���ی‬ ‫خەڵ���ک نییە‪ ،‬چونکە لەدی���دی ئەواندا‬ ‫اڵیکەکانی���ش وەک���و وەالئەت���ەکان‬ ‫شایس���تەی کڕینن‪ ،‬وەک���و لەئەزمونی‬ ‫نوسەران‌و هونەرمەدان‌و ئەکادیمییەکاندا‬ ‫بۆ بەیعەت���ی بارزان���ی بینیمان‪ .‬هەمو‬ ‫کەس���ێک دەتوانێت پەیج���ی تایبەتی‬ ‫لەفەیس���بوکدا هەبێ���ت‌و پ���ارە بدات‬ ‫بۆئەوەی اڵیکەکانی بگەیەنێتە س���ەدان‬ ‫ه���ەزارو تەنان���ەت ملیۆنانیش‪ .‬چەندە‬ ‫پارەی زیاترت���دا ئەوەندەش اڵیکەکانت‬ ‫زۆردەب���ن‪ .‬ئەم واقیعەش ئ���ەو وەهمە‬ ‫الی خۆیان‌و کۆمەڵگای فەیس���بوکیش‬ ‫دروس���تدەکات کە ئەمانە کەس���ایەتی‬ ‫گەورەو خۆشەویستی خەڵکن‪.‬‬ ‫پرس���یارەکە ئەوەی���ە کاتێ���ک‬ ‫سیاس���ەتمەدارەکان و نوس���ەران و‬ ‫هونەرمەندەکانی���ان بتوانن بە س���ەدان‬ ‫هەزار اڵی���ک لەناو کۆمەڵگای دیگیتاڵی‬ ‫فەیس���بوکدا بکڕن‪ ،‬چی لە دیس�ڵ�ایکی‬ ‫خەڵک���ی برس���یی ن���او کۆمەڵ���گای‬ ‫ڕاستەقینە دەکەن کە ئەگەری کەوتنی‬ ‫کۆی سیس���تەمەکەی لە هەناوی خۆیدا‬ ‫هەڵگرتوە؟‬

‫ئاگاداری س���ه‌رجه‌م به‌ڵێنده‌ران و كۆمپانی���اكان ده‌كه‌ین ل ‌ه هه‌ر پرۆژه‌یه‌كدا ك ‌ه‬ ‫ئه‌نجامیان���داوه‌ له‌ س���اڵی ‪ ٢٠١٢‬تا ‪ ٢٠١٥‬ئه‌گه‌ر غه‌رام ‌ه ك���راون ل ‌ه پرۆژه‌كاندا‬ ‫با به‌نوس���راوێك بڕی غه‌رامه‌كه‌و پسوڵه‌و سه‌رجه‌م به‌رایكردنی غه‌رامه‌كردنه‌ك ‌ه‬ ‫ئاڕاس���ته‌ی یه‌كێتی به‌ڵێنده‌رانی كوردس���تان بكه‌ن لقی س���لێمانی تا به‌رواری‬ ‫‪ ٢٠١٦/١/٢٨‬به‌مه‌به‌ستی گه‌ڕانه‌وه‌ی غه‌رامه‌كان بۆیان‪.‬‬ ‫یه‌كێتی به‌ڵێنده‌رانی كوردستان لقی سلێمانی‬

‫ونـــــبون‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناوی‌ (صاڵح حه‌م ‌ه مصطفی‌)‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوینه‌‪.‬‬ ‫ی (سه‌نگه‌ر جه‌بار غریب‬ ‫ی س���لێمانی‌ ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫حه‌مه‌ محمود) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوینه‌‪.‬‬ ‫ی بریكاری‌ خۆراك ژماره‌ ( ‪ )001627‬له‌بنكه‌ی‌ ‪ 271‬ی‌ قه‌ره‌داخ‬ ‫ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ونب���وه‌ به‌ناوی‌ (خه‌دیجه‌ عبدالرحان حه‌م���ه‌) هه‌ركه‌س دۆزیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه‬ ‫بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوینه‌‪.‬‬ ‫ی محمد ) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه‬ ‫ی ( هادی‌ عل ‌‬ ‫ی عه‌س���كه‌ری‌ ونبوه‌ به‌ناو ‌‬ ‫هه‌ویه‌یه‌ك ‌‬ ‫بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوینه‌‪.‬‬ ‫ی عبدالرحمان‬ ‫ی ( عل ‌‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ن���او ‌‬ ‫ی كۆمپانیایی عه‌لی‌ مه‌س���ه‌كان ‌‬ ‫هه‌ویه‌یه‌ك ‌‬ ‫پیروه‌یس ) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێن ‌ه ‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )513‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/1/26‬‬

‫چاكسازی‌ راسته‌قین ‌ه‬ ‫له‌كوێو‌ه ده‌ست پێده‌كات؟‬ ‫هادی‌ عه‌لی‌‬ ‫ل���ه‌م هه‌ل‌ومه‌رج���ه‌ هه‌س���تیارو‬ ‫چاره‌نوسس���ازه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫تێك���ڕای‌ ناوچه‌ك���ه‌ی‌ پێداتێده‌په‌ڕێت‪،‬‬ ‫ك���ه‌ ده‌بوای���ه‌ ئام���اده‌كاری‌ جی���دی‌‌و‬ ‫ڕیش���ه‌یی‌ بكرایه‌ بۆ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وگۆڕانكاریان���ه‌ی‌‬ ‫پێش���هاته‌كان‌و‬ ‫چاوه‌ڕێده‌ك���رێ‌ به‌س���ه‌ر نه‌خش���ه‌ی‌‬ ‫ڕۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست‌و سنوره‌كانی‌ دوای‌‬ ‫س���ایكس بیكۆ دابێت‪ .‬ب���ه‌اڵم مه‌خابن‬ ‫به‌هۆی‌ شكس���ته‌ یه‌ك له‌دوای‌ یه‌كه‌كانی‌‬ ‫حیزب���ه‌ حوكمڕانه‌كان���ی‌ هه‌رێم���ه‌وه‌‌و‬ ‫نه‌بونی‌ ئیراده‌ی‌ سیاس���ی‌ بۆئه‌نجامدانی‌‬ ‫چاكس���ازی‌ پێویس���ت له‌كاتی‌ خۆیدا‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌تا چه‌ندین قه‌یران‌و ته‌نگژه‌ی‌ ئاڵۆز‬ ‫یه‌خه‌ی‌ هه‌رێمه‌كه‌ی‌ گرتوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ڵبه‌ت له‌هه‌موی‌ دژوارترو ناهه‌موارتر‬ ‫ئ���ه‌و قه‌یرانه‌ داراییه‌ پشتش���كێنه‌یه‌ كه‌‬ ‫ڕوبه‌ڕوی‌ تێكڕای‌ خه‌ڵكی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫حكوم���ه‌ت بۆت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ توێژی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ران به‌هۆی‌ دابه‌شنه‌كردنی‌(‪)5‬‬ ‫مان���گ موچه‌ی‌ یه‌ك ل���ه‌دوای‌ یه‌كه‌وه‌‪.‬‬ ‫هاوكات ئه‌وهه‌مو بێ���زاری‌‌و نائومێدیه‌ی‌‬ ‫ڕوی‌ كردۆته‌ جه‌ماوه‌ر به‌گشتی‌‌و توێژی‌‬ ‫گه‌نج���ان به‌تایبه‌تی‌‌و ناچ���اری‌ كردون‬ ‫ڕێگای‌ ه���ات‌و نه‌هات‌و پڕ مه‌رگه‌س���ات‬ ‫بگرنه‌به‌ر به‌ره‌و هه‌نده‌ران‪.‬‬ ‫ئێس���تا بابه‌رپرس���ان دڵنیاب���ن كه‌‬ ‫قه‌یرانه‌ دارایه‌كه‌و باری‌ بژێوی‌ هاواڵتیان‬ ‫به‌ئاس���تێكی‌ زۆر ترس���ناك گه‌یشتوه‌‪،‬‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك كه‌ چینی‌ ه���ه‌ژارو ناوه‌ند‬ ‫توان���ای‌ به‌رگه‌گرتن���ی‌ له‌م���ه‌ زیاتریان‬ ‫نه‌ماوه‌و به‌هه‌ندێ‌ ڕێوشوێن‌و ئیجرائاتی‌‬ ‫س���اده‌و پینه‌وپه‌ڕۆكردن چاره‌سه‌رنابێ‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ئێستا حكومه‌ت ده‌ستی‌ داوه‌تێ‌‬ ‫فریای‌ خه‌ڵكه‌ هه‌ژارو نه‌داره‌كه‌ ناكه‌وێ‌‪.‬‬ ‫له‌ڕاستیدا ئه‌وه‌ی‌ له‌م ڕۆژانه‌دا‬ ‫ ‬

‫حكومه‌ت باسیان لێوه‌ده‌كات‪ ،‬پێویست‬ ‫بو ڕاسته‌وخۆ دوای‌ پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌‬ ‫هه‌شته‌م ئه‌نجام بدرایه‌‪ .‬ده‌بوایه‌ مه‌رجی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ به‌ش���داربونی‌ سێ‌ الیه‌نه‌كه‌ی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بوایه‌‪ .‬به‌اڵم ئه‌مانیش به‌هۆی‌‬ ‫نه‌بونی‌ دیدو به‌رنامه‌ی‌ ڕۆشن‌و هاوبه‌ش‬ ‫له‌نێوانیان���دا‪ ،‬له‌دانوس���تانه‌كانیان ب���ۆ‬ ‫پێكهێنانی‌ حكومه‌ت كه‌ چه‌ند مانگێكی‌‬ ‫خایان���د له‌بری‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ س���ه‌رگه‌رمی‌‬ ‫ورده‌كاری‌ به‌رنامه‌كانی‌ چاكس���ازی‌ بن‪،‬‬ ‫زیاتر خه‌ریكی‌ پێداگری‌ بون له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫پله‌و پۆستانه‌ی‌ كه‌ داوایان ده‌كرد وه‌ك‬ ‫مه‌رجی‌ به‌شداربونیان‪.‬‬ ‫دوای‌ پێكهێنان���ی‌ حكومه‌ت���ه‌ بنكه‌‬ ‫فراوانه‌ك���ه‌ ئیتر الیه‌نه‌كانی‌ كه‌ پێش���تر‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن بون زیاتر وه‌ك دروش���م‌و‬ ‫ملمالن���ێ‌ له‌ڕاگه‌یاندنه‌كانیان باس���یان‬ ‫له‌زه‌روره‌ت���ی‌ چاكس���ازی‌ ده‌كرد تاحاڵ‬ ‫به‌وه‌ گه‌یش���ت هه‌مو چاكس���ازیه‌كان‌و‬ ‫خه‌مه‌كان���ی‌ جه‌م���اوه‌ر له‌كێش���ه‌ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێ���م‌و هه‌مواركردن���ی‌‬ ‫یاساكه‌یدا كورتكرایه‌وه‌‪ ،‬سه‌ره‌نجامیش‬ ‫ئه‌وقه‌یرانه‌ سیاسیه‌ ئاڵۆزه‌ی‌ لێكه‌وته‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ په‌رله‌م���ان په‌كخ���راوه‌و زۆرێ���ك‬ ‫له‌ده‌زگاكانی‌ حكوم���ه‌ت له‌كاركه‌وتون‪.‬‬ ‫هه‌مو هه‌وڵه‌كانیش بۆئاسایی‌ كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫گرژی���ه‌كان‌و چاره‌س���ه‌ركردنی‌ قه‌یرانه‌‬ ‫سیاسیه‌كه‌ به‌بنبه‌س���ت گه‌یشتوه‌و ئه‌م‬ ‫قه‌یرانه‌ ئاب���وری‌‌و داراییه‌ش���ی‌ هاتۆته‌‬ ‫سه‌ر‪.‬‬ ‫ئێس���تا ئه‌گه‌ر ڕاشكاوانه‌و ڕاستگۆیانه‌‬ ‫قسه‌ بكه‌ین ئه‌وا چاكسازی‌ ڕاسته‌قینه‌و‬ ‫ده‌ربازبون له‌م ته‌نگژه‌ دارایی‌و ئابورییه‌ی‌‬ ‫یه‌خه‌ی‌ حكوم��� ‌هت‌و جه‌ماوه‌ری‌ گرتوه‌‪،‬‬ ‫به‌دڵنیایی‌ له‌وئیجرائاته‌وه‌ ده‌ست پێناكات‬ ‫كه‌ حكومه‌ت به‌نی���ازه‌ ئه‌نجامیانبدات‌و‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك به‌فریای‌ توێژی‌ هه‌ژارو‬ ‫ده‌س���تكورت ناكه‌وێ���ت ك���ه‌ زۆرینه‌ی‌‬ ‫توێژی‌ فه‌رمانبه‌ران پێكده‌هێنن‪ .‬به‌ڵكو‬ ‫پێویسته‌ به‌پێی‌ ڕیزبه‌ندی‌ ئه‌م پێشنیازو‬ ‫خااڵنه‌ی‌ خواره‌وه‌ ده‌ستپێبكات‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ -‬به‌رپرس���ه‌ بااڵكان���ی‌ هه‌ردو‬ ‫حیزب���ی‌ خ���اوه‌ن ده‌س���ه‌اڵت ك���ه‌‬ ‫س���ااڵنێكه‌ خۆیان‌و كۆمپانیا شه‌خسی‌‌و‬ ‫حیزبیه‌كانی���ان بونه‌ت���ه‌ خاوه‌ن���ی‌‬ ‫ئیمتیازات‌و سه‌روه‌ت‌و سامانی‌ بێسنور‪،‬‬ ‫له‌م وێس���تگه‌ پڕقه‌یراناوی‌‌و هه‌ستیاره‌دا‬

‫چاکسازییە هەنوکەییەکان‬ ‫هەتا کار لەکار نەترازاوە‬

‫بۆجه‌م���اوه‌ر ده‌گێڕێت���ه‌وه‌و ده‌بێت���ه‌‬ ‫ده‌روازه‌یه‌ك بۆ ده‌رچون له‌قه‌یرانه‌كان‌و‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ چاكسازی‌ ڕاسته‌قینه‌‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ -‬موچه‌ی‌ دو مانگی‌ ئه‌یلولی‌ پارو‬ ‫كانونی‌ دوه‌می‌ ئه‌م ساڵ به‌سه‌ر یه‌كه‌وه‌‬ ‫داب���ه‌ش بكرێ‌ ب���ۆ ده‌س���ته‌به‌ركردنی‌‬ ‫النیكه‌می‌ بژێوی‌ توێژی‌ فه‌رمانبه‌ران كه‌‬ ‫ئێس���تا له‌هه‌لومه‌رجێكی‌ زۆر ناهه‌مواردا‬ ‫ژیان به‌سه‌ر ده‌به‌ن‌و ڕۆژان ‌ه له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫چه‌نده‌ه���ا ڕوداوی‌ دڵته‌زێ���ن‌و چیرۆكی‌‬ ‫تراژیدی‌ ده‌بینین‌و ده‌بیستین‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ -‬ئاس���اییكردنه‌وه‌ی‌ بارودۆخه‌‬ ‫ده‌س���تپێكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫سیاس���یه‌كه‌و‬ ‫گفت‌وگۆكانی‌ نێوان الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان‌و‬ ‫په‌رله‌م���ان‌و‬ ‫به‌گه‌ڕخس���تنه‌وه‌ی‌‬ ‫ڕێكه‌وتن له‌س���ه‌ر نه‌خش���ه‌ڕێگایه‌ك بۆ‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردنی‌ قه‌یرانه‌ سیاس���یه‌كه‌و‬ ‫هه‌ڵدانه‌وه‌ی‌ الپه‌ڕه‌یه‌كی‌ نوێ‌ بۆ قۆناغی‌‬ ‫داهاتو‪.‬‬ ‫چواره‌م‪ -‬ه���اوكات له‌گه‌ڵ ئه‌و س���ێ‌‬ ‫خاڵ���ه‌ی‌ س���ه‌ره‌وه‌دا جێ���گای‌ خۆیه‌تی‌‬ ‫به‌رنامه‌كات���ی‌ حكوم���ه‌ت جێبه‌ج���ێ‬ ‫بكرێ بۆ كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌ خه‌رجیه‌كان‌و‬ ‫زیادكردن���ی‌ داهاته‌كان‌و ش���ه‌فافیه‌تی‌‬ ‫ت���ه‌واو له‌دۆس���یه‌كانی‌ ن���ه‌وت‌و غ���ازو‬ ‫داهاتی‌ گومرگه‌كان‌و وه‌زاره‌ته‌كاندا‪ .‬هه‌ر‬ ‫له‌وبواره‌دا كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ جیاوازیه‌كانی‌‬ ‫نێ���وان نوخب���ه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و تێكڕای‌‬ ‫هاواڵتی���ان به‌مه‌به‌س���تی‌ دابینكردن���ی‌‬ ‫دادپ���ه‌روه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ك���ه‌ پایه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌ بۆ دامه‌زراندن���ی‌ ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫سه‌قامگیربونی‌ سیسته‌می‌ سیاسی‌‪.‬‬ ‫ڕه‌نگه‌ هه‌ندێ‌ له‌به‌رپرسان سه‌رسوڕمانی‌‬ ‫خۆیان له‌م قسانه‌ ده‌رببڕن‌و وه‌ك خه‌یاڵ‬ ‫پێویسته‌ له‌ده‌ستپێشخه‌رییه‌كی‌ بوێرانه‌و سه‌یری‌ ئه‌م پێشنیارانه‌ بكه‌ن‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫له‌خۆبوردوانه‌دا بڕیارێك���ی‌ جوامێرانه‌و خاڵی‌ یه‌كه‌م‪ .‬به‌اڵم بادڵنیابن كه‌ خه‌یاڵ‬ ‫هاوب���ه‌ش ب���ده‌ن بۆده‌س���تهه‌ڵگرتن نیه‌و حه‌قیقه‌ته‌‪ ،‬به‌ڵكو خواست‌و ناخی‌‬ ‫له‌به‌شێكی‌ باش له‌وئیمتیازات‌و سامانه‌ی‌ س���ه‌رجه‌م جه‌م���اوه‌ری‌ كوردس���تانه‌‪،‬‬ ‫له‌بنده‌س���تی‌ خۆیان‌و ده‌وروبه‌ریاندایه‌‪ .‬سیاسه‌تیش له‌حاڵه‌تی‌ ئاساییدا هونه‌ری‌‬ ‫وه‌ك چۆن زیاتر ل���ه‌(‪ )20‬ملیۆن دۆالر مومكینه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كاتی‌ قه‌یران‌و ته‌نگژه‌ی‌‬ ‫له‌ده‌وڵه‌مه‌ندان‌و خێرخوازان كۆكرایه‌وه‌ دژواردا هونه‌ری‌ كرداری‌ موس���ته‌حیله‌و‬ ‫بۆخان���ه‌واده‌ی‌ ش���ه‌هیدو برینداره‌كانی‌ بڕی���اری‌ چاره‌نوسس���ازو له‌خۆبوردوانه‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌‪ ،‬بائه‌مانیش(‪)20‬ملی���ار ده‌خوازێت‪.‬‬ ‫چاكسازی‌ ڕاسته‌قینه‌ش لێره‌وه‌ ده‌ست‬ ‫دۆالرێ���ك كۆبكه‌ن���ه‌وه‌ بۆڕزگاركردن���ی‌‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و جه‌م���اوه‌ر ل���ه‌م ته‌نگ���ژه‌ پێ���ده‌كات‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ جێگای‌ خۆیه‌تی‌‬ ‫داراییه‌‪ .‬بێگومان هه‌نگاوێكی‌ له‌م بابه‌ته‌ باس له‌ڕاگه‌یاندنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ س���ه‌ربه‌خۆ‬ ‫میسداقیه‌ت بۆخۆیان‌و ئومێدو متمانه‌ش بكه‌ین‪.‬‬

‫به‌رپرس ‌ه بااڵكان ‌ی‬ ‫هه‌ردو حیزبی‌ خاوه‌ن‬ ‫ده‌سه‌اڵت كه‌ سااڵنێك ‌ه‬ ‫بونه‌ته‌ خاوه‌ن ‌ی‬ ‫ئیمتیازات‌و سه‌روه‌ت‌و‬ ‫سامانی‌ بێسنور‪ ،‬له‌م‬ ‫وێستگه‌ پڕقه‌یراناویه‌دا‬ ‫پێویسته‌ بڕیارێك ‌ی‬ ‫جوامێرانه‌و هاوبه‌ش‬ ‫بده‌ن بۆده‌ستهه‌ڵگرتن‬ ‫له‌به‌شێكی‌ باش‬ ‫له‌وئیمتیازات‌و سامانه‌ ‌ی‬ ‫له‌بنده‌ستی‌ خۆیان‌و‬ ‫ده‌وروبه‌ریاندایه‬

‫له‌هۆڵی‌ سه‌عد عبدالل ‌ه چاكساز ‌ی كرا!‬

‫ی حاجی‌ عنایت‬ ‫عومه‌ر ‌‬ ‫ی وه‌زی���ران‬ ‫ئه‌م���ڕۆ ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫له‌هۆڵ���ی‌ س���ه‌عد عبدالل���ه له‌هه‌ولێر‬ ‫ب���ۆ‬ ‫ۆركش���ۆپێكی‌(‪)Workshop‬‬ ‫ی ئه‌م قه‌یران ‌ه‬ ‫چاكس���ازی‌‌و فریاكه‌وتن ‌‬ ‫ی ‪2013‬و هه‌ر‬ ‫به‌ڕێ���وه‌ ده‌بات‪ ،‬له‌س���اڵ ‌‬ ‫له‌م هۆڵ���ه‌دا كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌ فراوانكراو‬ ‫ی‬ ‫من له‌و هۆڵ��� ‌ه ئاماده‌بوم‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی هه‌ورامی‌‌و‬ ‫ی وه‌زیران‌و ئاشت ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ێ ئاماده‌ب���ون‌و‬ ‫ی ل���ه‌و ‌‬ ‫حاش���یه‌كه‌ ‌‬ ‫ی ‪2014‬‬ ‫په‌یمانیان���دا ك ‌ه كۆتایی س���اڵ ‌‬ ‫ی بودجه‌و‬ ‫كێش���ه‌یه‌ك نه‌بێ���ت به‌ن���او ‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان له‌كۆتایی ‪ 2014‬دا‬ ‫پشت به‌خۆی‌ ئه‌به‌ستێت‪ 2014 .‬هات‌و‬ ‫په‌یمانه‌كه‌ی���ان نه‌برده‌س���ه‌رو خراپتر‬ ‫بو‪ ،‬له‌‪ 2015‬بارودۆخ���ی‌ دارایی هه‌رێم‬ ‫ی‬ ‫زۆر دژوار بو‪ ،‬سیاس���ه‌تی‌ فرۆش���تن ‌‬ ‫ی هێناو‬ ‫نه‌وت به‌س���ه‌ربه‌خۆیی شكست ‌‬ ‫موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران ‪ 5‬مانگه‌ نه‌دراوه‌‪،‬‬ ‫بودج ‌ه به‌كاربردن له‌ئاستێكی‌ نزمدایه‌‪،‬‬ ‫بودج���ه‌ی‌ وه‌به‌رهێنان س���فره‌‪ ،‬دوێنێ‬ ‫ی‬ ‫ی شاره‌وانی‌ داوا ‌‬ ‫له‌چه‌مچه‌ماڵ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی هه‌ینی‌ كردو‌ه‬ ‫ی نوێژ ‌‬ ‫له‌وتارخوێنه‌كان ‌‬ ‫ی هاواڵتیان ب���ده‌ن ك ‌ه به‌پار‌ه‬ ‫ك��� ‌ه هان ‌‬ ‫ه���اوكاری‌ ش���ۆفێرو ژینگه‌پارێزه‌كان‬ ‫ی پاككردنه‌وه‌و‬ ‫ی پرۆسه‌ ‌‬ ‫بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ش���ار په‌كی‬ ‫ی زبڵ ‌‬ ‫هه‌ڵگرت���ن‌و فڕێدان ‌‬

‫به‌پارله‌م���ان‌و حكومه‌ت ك���رد‪ ،‬دوێنێ‬ ‫ی ته‌له‌فۆنیدا له‌گه‌ڵ به‌ڕێز‬ ‫له‌په‌یوه‌ندیه‌ك ‌‬ ‫ی حكومه‌ت(قوباد‬ ‫جێگ���ری‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫تاڵه‌بان���ی‌) كورته‌یه‌ك���م له‌پڕۆژه‌ك ‌ه بۆ‬ ‫باس���كردو به‌ڕێزیان داوای‌ لێكردم ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌و ۆڕكش���ۆپه‌ ببم‪ ،‬له‌وه‌اڵمدا‬ ‫ئاماد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پێم وت‪ -:‬به‌بێ پارله‌مان چاكس���از ‌‬ ‫راس���ته‌قین ‌ه ناكرێت‌و پێویست ‌ه به‌په‌ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫پارله‌م���ان كارابكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬زۆرب���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫چاكسازیه‌كان پێویستیان به‌ده‌ركردن ‌‬ ‫یاساو بڕیاره‌و به‌بێ پارله‌مان ئه‌سته‌مه‌و‬ ‫ی پارله‌مان‬ ‫منیش ناتوانم كاتێك سه‌رۆك ‌‬ ‫كه‌ له‌بزوتن ‌هی‌ گۆڕان���ه‌و وه‌زیره‌كانمان‬ ‫ی‬ ‫ئیزن درابن بچم ‌ه ۆركش���ۆپه‌كه‌و داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫لێبوردنم لێكرد‪ ،‬له‌كاتێكدا س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫پارله‌م���ان‌و وه‌زیره‌كانی‌ گۆڕان به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی یاس���ا ‌‬ ‫پێشكه‌شكردن ‌‬ ‫ی ئه‌م كێشه‌ی ‌ه بون له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌رێم توش ‌‬ ‫پارتی‌‪ ،‬هه‌رسێ فراكسیۆنی‌ یه‌كیه‌تی‌‪،‬‬ ‫یه‌كگرت���و‪ ،‬كۆمه‌ڵ هاوڕابون له‌س���ه‌ر‬ ‫هه‌مواری‌ ئه‌و یاسایه‌(هه‌رچه‌ند من خۆم‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌سبردن بۆ ئه‌و یاسایه‌ نه‌بوم‪،‬‬ ‫ی زۆرینه‌ ده‌رنه‌چوم) جگ ‌ه‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌را ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌فراكسیۆنی‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ ئه‌ندامان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی د‌‬ ‫ی فراكس���یۆنه‌كان ‌‬ ‫په‌یوه‌ندی���دار ‌‬ ‫ئاماد‌هی‌ ئه‌م كۆبونه‌وه‌یه‌ بون‪ ،‬خۆزگ ‌ه‬ ‫ی كۆبونه‌وه‌یه‌ك‬ ‫ئه‌و به‌ڕێزانه‌ش ئاماده‌ ‌‬ ‫نه‌ده‌بون ك ‌ه هه‌ڵسوڕێنه‌ری‌ كۆبونه‌وه‌ك ‌ه‬ ‫ی پارله‌مانه‌كه‌یان‪،‬‬ ‫به‌رپرسه‌ له‌په‌كخستن ‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ه���ه‌ر ئاماده‌ش���بون‪ ،‬ده‌بوای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی قس���ه‌ی‌ یه‌كه‌میان ئه‌كتیڤ كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫نه‌كه‌وێ���ت‪ .‬كاك ئاش���تی‌‌و س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زی���ران په‌یمانیان���دا پارله‌م���ان‌و گه‌ڕان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێستا پارله‌مان‌و وه‌زیره‌كان بوای ‌ه بۆ سه‌ركار ‌‬ ‫كوردستان بكه‌ن ‌ه دوبه‌ی‌‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫خۆیان‪ ،‬چونكه‌ مه‌حاڵ ‌ه به‌بێ پارله‌مان‬ ‫زه‌كات بۆ شاره‌وانی‌ كۆده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی خۆم‌و به‌پێی چاكسازی‌ ریشه‌یی بكرێت‪.‬‬ ‫وه‌ك ئه‌ركی‌ سه‌رشان ‌‬ ‫ی‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌ بڵێم ده‌بوای���ه‌ كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ئه‌زمونه‌ی‌ هه‌م���ه‌ یه‌كه‌م پڕۆژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پاك ‌‬ ‫چاكس���ازیم ل ‌ه ‪ 2015/10/8‬پێشكه‌ش ۆڕكشۆپه‌كه‌ به‌وه‌ستان بۆ گیان ‌‬

‫پێشینان باشیان‬ ‫وتوه‌(نه‌زانێك‬ ‫به‌ردێ فڕێ ئه‌داته‌‬ ‫ده‌ریایه‌كه‌وه‌ به‌هه‌زار‬ ‫زانا ده‌رنایه‌ت)‬ ‫هیوادارم زاناكانی‌ ناو‬ ‫هۆڵی‌ سه‌عد عبدالله‌‬ ‫ئه‌و به‌رده‌ بدۆزنه‌وه‌‬ ‫كه‌ نه‌زانه‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌ فڕیانداوه‌ته‌‬ ‫گۆمی‌ بێبن‌و ده‌ریبهێنن‬

‫ی‬ ‫ئه‌و شه‌س���ت ئاواره‌یه‌ی‌ ك ‌ه له‌ده‌ریا ‌‬ ‫ئیجه‌ شه‌هید بون ده‌س���تیپێبكردایه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵهاتنی���ان به‌هۆ ‌‬ ‫چونك���ه‌ هۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی موچ���ه‌و بێ���كاری‌‌و قه‌یران ‌‬ ‫نه‌بون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫دارایی���ه‌وه‌ ب���وه‌‪ ،‬قه‌یرانه‌كه‌ش به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كابینه‌ ‌‬ ‫ی كار ‌‬ ‫شكس���تی‌ به‌رنام��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت���ه‌وه‌ ب���وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌ش���ت ‌‬ ‫ی سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت بیستمان‬ ‫له‌قسه‌كان ‌‬ ‫ی دارایی‬ ‫گوایه‌ هۆكاری‌ سه‌ره‌كی‌ قه‌یران ‌‬ ‫ی نرخی‌ نه‌وته‌و‌ه بوه‌‪،‬‬ ‫ی دابه‌زین ‌‬ ‫به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی حكومه‌ت ده‌ڵێم‪:‬‬ ‫له‌وه‌اڵمدا به‌سه‌رۆك ‌‬ ‫ ئای���ا نه‌ده‌ب���و حس���ابی نزمترین‬‫ی ئه‌و هه‌مو‬ ‫ی نه‌وتتان كردبا؟ ئ ‌ه ‌‬ ‫نرخ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫راوێ���ژكار‌ه بێكاره‌ له‌پ���ای‌ چی‌؟ ئه‌ ‌‬ ‫ی چییه‌؟‬ ‫ی حكومه‌ت كار ‌‬ ‫‪ 1000‬راوێژكار ‌‬ ‫دیاره‌ ته‌نها موچه‌وه‌رگرتن بوه‌‪.‬‬ ‫ی حكومه‌ت باش ده‌زانێ‬ ‫ س���ه‌رۆك ‌‬‫ی قه‌یرانه‌ك ‌ه‬ ‫ك���ه‌ ه���ۆكاری‌ س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫دامه‌زراندن���ی‌ به‌لێش���اوی‌ كارمه‌ندان ‌‬ ‫كه‌رتی‌ گش���تی‌ ب���و‪ ،‬ك���ه‌ یه‌كیه‌تی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫پارتی‌ به‌هاوبه‌ش���ی‌‌و ب���ۆ زیادكردن ‌‬ ‫ده‌نگه‌كانی���ان له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان���دا‬ ‫كردیان‌و پۆست‌و پله‌وپایه‌ی‌ سه‌ربازی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ئیداریان له‌وێو‌ه ده‌به‌خشیه‌وه‌و باره‌گا ‌‬ ‫مه‌ڵبه‌ندو لق‌و كۆمیته‌و ناوچه‌كان وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫بانكیان لێهاتبو به‌ئێستاشه‌و‌ه موچه‌ ‌‬ ‫كادیره‌كانی‌ حیزبیان تێدا دابه‌شده‌كرا‪.‬‬ ‫ له‌كۆتاییدا هیوادارم ئه‌م ۆڕكشۆپ ‌ه‬‫ی س���ودمه‌ند ده‌ربچ���ن‌و هه‌ر‬ ‫به‌بڕی���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی موچه‌ ‌‬ ‫ی پێدان ‌‬ ‫هی���چ نه‌بێت بڕی���ار ‌‬ ‫كارمه‌ندان بده‌ن‪.‬‬ ‫ پێشینان باش���یان وتوه‌(نه‌زانێك‬‫به‌ردێ فڕێ ئه‌دات ‌ه ده‌ریایه‌كه‌وه‌ به‌هه‌زار‬ ‫ی‬ ‫زان���ا ده‌رنای���ه‌ت) هی���وادارم زاناكان ‌‬ ‫ناو هۆڵی‌ س���ه‌عد عبدالل��� ‌ه ئه‌و به‌رد‌ه‬ ‫بدۆزن���ه‌وه‌ ك ‌ه نه‌زانه‌كانی‌ ئه‌م هه‌رێم ‌ه‬ ‫فڕیانداوه‌ت ‌ه گۆمی‌ بێبن‌و ده‌ریبهێنن‪.‬‬

‫شێرکۆ کرمانج‬ ‫حکومەتی هەرێم لەدوا کۆبونەوەی ئەنجومەنی‬ ‫وەزی����ران لە‪ ٢٠١٦/١/٢٠‬دا ب����ۆ یەکەمجار دانی‬ ‫بەمەترس����یی وەزعەکەو قوڵ����ی قەیرانەکان نا‪،‬‬ ‫بەوەی کە لە"ساڵی‌‪ ١٩٩١‬ـه‌وه ‌تائێستا قه‌یرانی‌‬ ‫وا له‌هه‌رێمی‌ كوردستان نه‌بوه"‪ .‬نێچیرڤان بارزانی‬ ‫هۆکاری س����ەرەکی پشت قەیرانەکانی گێڕاوە بۆ‬ ‫"دابه‌زین����ی‌ نرخ����ی‌ نه‌وت"‪ .‬ئەوەی راس����تیبێت‬ ‫قەیرانەکان����ی هەرێ����م ئەوەن����دەی پەیوەندییان‬ ‫بەچۆنییەتی بەڕێوەبردنی هەرێمەوە هەیە ئەوەندە‬ ‫پەیوەندی����ان بەدابەزینی نرخ����ی نەوتەوە نییە‪.‬‬ ‫قەیرانەکانی هەرێم پەیوەندیان بەدروس����تکردنی‬ ‫ئەو ب����ارە قورس����ەوە هەیە کە ه����ەر ئەوانەی‬ ‫ئێستا لەحوکم‌و لەحکومەتدان دروستیانکردوە‪.‬‬ ‫قەیرانەکان پەیوەندی����ان بەتێکەڵکردنی کایەی‬ ‫ئابوری‌و سیاییەوە هەیە کە ئەو نوخبە سیاسییە‬ ‫بەڕێوەبەرە خوڵقاندویەتی‪ ،‬ئەویش بەتاپۆکردنی‬ ‫حکومەت‌و موڵک‌و ماڵی گش����تی بەسەر حزب‌و‬ ‫بەرپرس����ە حزبییەکان‌‪ .‬دابەزینی نەوت هێندەی‬ ‫پاس����اوە هێندە هۆکاری کێش����ەکان نییە‪ .‬بۆیە‬ ‫هەر چارەسەرییەک‌و چاکسازییەک لەکوردستان‬ ‫دەس����ت لەسەر کێش����ەو قەیرانە سەرەکییەکان‬ ‫دانەنێت نەک کێش����ەکان چارەسەرناکات بەڵکو‬ ‫هێندەی دیکە گەورەترو ئاڵۆزتریان دەکات‪ .‬ئەم‬ ‫چەند پێش����نیازەی لێرە خراونەت����ەڕو هەوڵێکە‬ ‫بۆ پەنجەدانان لەس����ەر کێش����ە جەوهەرییەکان‌و‬ ‫چارەسەرە هەنوکەییەکان‪‌.‬‬ ‫دی����ارە ئێم����ە ئاگادارین ک����ە خەڵکێکی زۆر‬ ‫لەکوردس����تان هیچ هیوایەکیان بەوە نەماوە کە‬ ‫ئەم نوخبە سیاس����ییە حاکمە هی����چ هەنگاوێک‬ ‫ب����ەرەو چاکس����ازی باوێ����ت‪ .‬پێش����یانوایە کە‬ ‫چاوەڕوانی چاکسازیی ڕوکەشانەش لەو نوخبەیە‬ ‫نیشانەی خۆشباوەڕی‌و سادەییە‪ .‬سەرەڕای ئەمە‬ ‫من پێموایە خستنەس����ەر مێزی پێشنیازی لەم‬ ‫چەش����نە گرنگی خۆی نەک هەر بۆ دەس����ەاڵت‬ ‫بەڵک����و بۆ خەڵکیش هەیە‪ ،‬النیکەم بەرچاوڕونی‬ ‫دەدات بەهەردوال‪.‬‬ ‫ئ����ەو چاکس����ازیی‌و پێش����نیازو هەنگاوانەی‬ ‫لێ����رە خراونەت����ەڕو هەندێکی����ان هەنوکەیی����ن‌و‬ ‫هەندێکیش����یان لەدرێژم����ەودا دەکرێت بەتەواوی‬ ‫جێبەجێبکرێ����ن‌و کاریگەرییەکانیان دەرکەوێت‌‪.‬‬ ‫لێرە تەرکیزکراوەتە س����ەر چاکسازییە ئابوریی‌و‬ ‫داراییەکان چونکە پێموایە ئێستاکانێ چاکسازیی‬ ‫سیاس����ی ئەگەری ئەوەی هەیە کە کێش����ەکان‬ ‫قوڵترو ئاڵۆزتر بکات‪.‬‬ ‫لەبواری ئابوری‌و دارایی‬ ‫یەکەم‪ ،‬داخس����تنی هەمو بارەگا حزبییەکان‬ ‫بەمەڵبەندو لق‌و ناوچ����ەو کۆمیتەو مەکۆکانەوە‬ ‫لەگەڵ بڕینی نەسرییەکانیان‪ .‬ئەم بڕیارە دەبێت‬ ‫هەم����و حزبەکانی دیکەش بگرێتەوە‪ .‬یەکس����ەر‬ ‫هەمو دامودەزگاو کەلوپەلەکانیشیان بفرۆشرێت‌و‬ ‫پارەک����ەی بخرێت����ە خەزێن����ەی حکوم����ەت‪ .‬بۆ‬ ‫ڕاییکردنی کاروب����اری حزبی‪ ،‬حزبەکان دەکرێت‬ ‫چەند نوس����ینگەیەکیان لەش����ارو شارۆچکەکان‬ ‫هەبێ����ت‪ .‬ب����ەاڵم بەهیچ ش����ێوەیەک لەبودجەی‬ ‫گشتی پارەیان بۆ تەرخاننەکرێت‌و بەیاسا ڕێگری‬ ‫لەگەورەکردنیان بگیردرێت‪.‬‬ ‫دوەم‪ ،‬بڕین����ی موچ����ەو نەس����رییەی هەم����و‬ ‫حزبیی����ەکان‪ ،‬بێه����ەاڵواردن‪ ،‬ه����ەر لەمەکت����ەب‬ ‫سیاسییەکانەوە تا دەگاتە ئەندامێکی سادە‪.‬‬ ‫س����ێیەم‪ ،‬بڕینی موچەی هەمو ئەو کەسانەی‬ ‫کە هاواڵت����ی هەرێم����ن‌و لەیەکێک ل����ە واڵتانی‬ ‫دەرەوە دەژین‪ ،‬بەوانەش����ەوە کە بەموستەحەقی‬ ‫خانەنش����ینکراون‪ ،‬مەگ����ەر بنەماڵەی ش����ەهیدو‬ ‫ئەنفالکراوەکان بن‪.‬‬ ‫چوارەم‪ ،‬داخس����تنی هەمو میدیا حزبییەکان‬ ‫بەتەلەفزی����ۆن‌و ڕادی����ۆو ڕۆژنام����ەو س����ایت‌و‬ ‫س����ەنتەرەکانی توێژین����ەوەی حزب����ی‪ ،‬بەوانەی‬ ‫سێبەریش����ەوە‪ .‬فرۆش����تنی دام����ودەزگاو‬ ‫کەلوپەلەکانی����ان‌‌و گێڕان����ەوەی پ����ارەکان ب����ۆ‬ ‫خەزینەی حکومەت‪.‬‬ ‫پێنج����ەم‪ ،‬دامەزراندن����ی دەزگایەکی میدیای‬ ‫نیش����تیمانیی کە لەالیەن دەوڵەت����ەوە بودجەی‬ ‫بۆ دابینبکرێت بەاڵم س����ەربەخۆو ئازاد بێت‪ ،‬کە‬ ‫لەڕێگەی چەن����د کەناڵیکی تەلەفزیۆنی‌و ماڵپەڕو‬ ‫ڕۆژنام����ەو ڕادیۆو ه����ۆکارە مۆدێرنەکانی دیکەی‬ ‫پەیوەندیکردن هەواڵ‌و ڕاستییەکان بەهاواڵتییان‬ ‫بگەیەنێ����ت‪ .‬ئەوە ب����ەو مانایە نیی����ە کە ڕێگە‬ ‫لەمیدی����ای دەرەوەی دەوڵ����ەت بگیرێ����ت بەاڵم‬ ‫نابێت ڕێگەبدرێت حزب‌و الیەن سیاس����ییەکان‪،‬‬ ‫ڕاستەوخۆ یان ناڕاس����تەوخۆ‪ ،‬دەزگای میدیایی‬ ‫دامەزرێنن یان بەڕێوەبەرن‪.‬‬ ‫شەش����ەم‪ ،‬خۆماڵیكردن����ی هه‌م����و كۆمپانیا‬ ‫حزبی����ه‌كان‌و گواس����تنه‌وه‌یان بۆ ژێ����ر ئیدارەی‬ ‫دەوڵ����ەت‪ .‬ه����اوکات کردن����ەوەی دەرگا بەڕوی‬ ‫کۆمپانی����ا ناوخۆیی����ەکان‌و دەرەکیی����ەکان ب����ۆ‬ ‫کارکردن لەهەمو بوارەکان تاوەکو پێشبڕکێیەکی‬ ‫ئازادانە لەنێوانیاندا دروستبێت کە هاواڵتی وەک‬ ‫بەکاربەر قازانجی لێبکات‪.‬‬ ‫حەوتەم‪ ،‬گێڕانەوەی هەمو ئەو زەوی‌و موڵکە‬ ‫گشتیانەی بەسەر حزبەکان یان ئەندام‌و الیەنگرو‬

‫نەک ئەم دەسەاڵت‌و‬ ‫نوخبە سیاسییە حاکمەی‬ ‫ئەمڕۆی کوردستان‬ ‫بەڵکو بەدەگمەن‬ ‫لەدنیادا دەبینرێت‬ ‫کە دەسەاڵتداران لە‬ ‫بێدەنگیدا چاکسازی‌و‬ ‫بەرنامەگەلێک بکەن‬ ‫بەپۆلیسیان کە لەقازنجی‬ ‫گشتیدابێت‬ ‫وەکیلەکانیان دابەشکراون‪.‬‬ ‫هەش����تەم‪ ،‬قەدەغەکردن����ی کاری بازرگان� ‌‌‬ ‫���ی‬ ‫ل����ە حزب����ەکان‌‪ ،‬بەهەم����و ش����ێوەکانییەوە‪ ،‬بە‬ ‫بڕیارێک����ی پەرلەمان‌‪ .‬ه����اوکات بڕیارەکە وەک‬ ‫بەندێک‌و مەرجێک بخرێتە ناو یاسای حزبەکان‪.‬‬ ‫مەبەس����ت لەمە جیاکردنەوەی کایەی سیاسی‌و‬ ‫کای����ەی ئابورییە‪ ،‬کە یەکێکە لەه����ۆکارە هەرە‬ ‫س����ەرەکییەکان لەپش����ت زۆربەی کێش����ەکانی‬ ‫کۆمەڵگەی کوردستانیی‌و حکومەتی هەرێم‪.‬‬ ‫نۆیەم‪ ،‬فرۆشتنی ‪ %٧٥‬ی هەرچی ئوتوموبیلی‬ ‫حکوم����ی هەیە لەهەرێمی کوردس����تان‪ .‬هاوکات‬ ‫گەش����ەپێدانی کەرتی هاتوچۆی گش����تیی‪ ،‬هەم‬ ‫بەمەبەس����تی دروس����تکردنی هەلی کار هەم بۆ‬ ‫پاراستنی ژینگە‪.‬‬ ‫دەیەم‪ ،‬دانانی باج بەڕێژەی‪ %٣٠-٢٠‬لەس����ەر‬ ‫هەمو ئەو کەس����انەی کە داهاتیان لەسێ ملیۆن‬ ‫دین����ار زیاترە بەگوێ����رەی داهاتەکەی����ان‪ ،‬هەر‬ ‫ئێس����تاکانێ‪ .‬لەدرێژخایەن دەبێت سیستەمێکی‬ ‫باجی عادیل‌و تۆکمە دابنرێت بەش����ێوەیەک کە‬ ‫هەر کەس����ێک داهات یان سامانی هەبێت باجی‬ ‫لێوەربگیرێت‪.‬‬ ‫یازدەم‪ ،‬وەرگرتنی بەش����ێک بەڕێژەی‪%٤٠-٢٠‬‬ ‫سەرمایەی هەمو ئەو کەسانەی کە لەحاڵیحازردا‬ ‫س����ەرمایەکانیان‪ ،‬بەئەموال����ی مەنقول����ەو‬ ‫غەیرمەنقول����ە‪ ،‬گەیش����تۆتە ملیارێک دینار‪ .‬ئەم‬ ‫خاڵە نابێ����ت هیچ دەوڵەمەندێ����ک هەاڵوێرێ بە‬ ‫بەرپرسە بااڵکانی دەوڵەت‌و حزبەکانیشەوە‪.‬‬ ‫دوازدەم‪ ،‬کەمکردن����ەوەی موچ����ەی هەم����و‬ ‫ئ����ەو کەس����انەی لەکوردس����تان ل����ە‪ ١٩٩٢‬ـەوە‬ ‫تائێس����تا خانەنش����ینکراون‪ ،‬بەه����ەر پل����ەو‬ ‫پایەی����ەک خانەنش����ینکرابن‪ ،‬بەموس����تەحەق‌و‬ ‫ناموس����تەحەقەوە‪ .‬س����ەرفکردنی تەنی����ا یەک‬ ‫ملیۆن دین����ار بۆ هەمو ئەوانەی کە موچەکانیان‬ ‫لەس����ەروی ی����ەک ملیۆن دینارەو هێش����تنەوەی‬ ‫موچەی ئەوانەی کە لە یەک ملیۆن کەمترە وەکو‬ ‫خۆی‪ .‬دوای دەربازبون لەم قەیرانە دەکرێت چاو‬ ‫بەو بڕگەیەدا بخشێنرێتەوە‪.‬‬ ‫س����ێزدەم‪ ،‬ه����ەر کەس����ێک لەئەنجام����ی ئەم‬ ‫چاکسازیانە بێکاربێت‌‪ ،‬یان بێ موچە بمێنێتەوە‬ ‫(بە مەرجێک لەهیچ ش����وێنێک کەرتی گشتی‌و‬ ‫کەرتی تایبەت موچەی نەبێت)‪ ،‬ئەوە موچەیەکی‬ ‫ب����ۆ ببڕێتەوە ک����ە لە‪ ٥٠٠‬ه����ەزار کەمتر نەبێت‌و‬ ‫لەملیۆنێک تێپەڕنەکات‪.‬‬ ‫لەبواری سیاسییەوە‬ ‫یەک����ەم‪ ،‬ل����ەدەرەوەی پ����رس‌و بڕی����ارە‬ ‫پەیوەن����دارەکان بەم چاکس����ازییانە‪ ،‬حکومەتی‬ ‫هەرێم وەک حکومەتی ڕاییک����ەری کاروبارەکان‬ ‫ڕابگەیەنرێت‌‪ .‬وەزی����رە دورخراوەکان بگەڕێنەوە‬ ‫سەر کارەکانیان‪.‬‬ ‫دوەم‪ ،‬کاراکردن����ەوەی پەرلەمان‌و گێڕانەوەی‬ ‫سەرۆکەکەی بۆ سەر کاری خۆی‪.‬‬ ‫سێیەم‪ ،‬دەستبەجێ دەستبکرێت بەئامادەکاری‬ ‫ب����ۆ بەڕێوەبردن����ی هەڵبژاردنی پێش����وەختە بۆ‬ ‫س����ەرۆکایەتی هەرێم‌و پەرلەم����ان‪ ،‬بەمەرجێک‬ ‫لەساڵێک تێپەڕنەکات‪.‬‬ ‫چوارەم‪ ،‬ئەم پێش����نیازانە بەناوی حکومەتی‬ ‫بنکەف����راوان پێشکەش����بکرێن‌و هەم����و ح����زب‌و‬ ‫الیەنەکان پشتیوانی لێبکەن‪ ،‬نەک یەکێک ببێت‬ ‫بەخاوەنی‌و یەکێکی دیکە بەدژ‪ .‬بۆ زەمانەتکردنی‬ ‫ئەم یەکڕیزییە واچاک����ە هەمو حزب‌و الیەنەکان‬ ‫لەڕێگەی حکوم����ەت‌و پەرلەمانەوە دەوڵەمەندی‬ ‫بکەن‪.‬‬ ‫لەکۆتایی����دا دەمەوێ����ت بڵێ����م ک����ە لەڕێگەی‬ ‫فش����اری مەدەنی‪ ،‬واتە مانگرتنی سەرتاسەری‌و‬ ‫ناڕەزایی دەربڕینی ئاش����تیانەی تەواوی خەڵکی‬ ‫کوردس����تان‪ ،‬بەتایبەتی خەڵکی هەولێرو دهۆک‪،‬‬ ‫نەبێت‪ ،‬پێموایە دەس����ەاڵت ڕەچ����اوی هیچ کام‬ ‫لەم پێش����نیازانە ن����اکات‪ .‬بۆیە خەڵ����ک نابێت‬ ‫تەنی����ا چاوەڕوان بن کە دەس����ەاڵت چاکس����ازی‬ ‫بکات‪ .‬نەک ئەم دەس����ەاڵت‌و نوخبە سیاس����ییە‬ ‫حاکمەی ئەمڕۆی کوردس����تان بەڵکو بەدەگمەن‬ ‫لەدنیادا دەبینرێت کە دەسەاڵتداران لە بێدەنگیدا‬ ‫چاکسازی‌و بەرنامەگەلێک بکەن بەپۆلیسیان کە‬ ‫لەقازنجی گشتیدابێت‪.‬‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‬

‫چاوپۆشی‬ ‫له‌فیرعونه‌كانی بازاڕ "مارگرێت" یه‌كه‌مین ژن ‌ه پێشمه‌رگه‌‬ ‫ ره‌حمان غه‌ریب‬ ‫چاوپۆشی كردن له‌و قه‌رزه‌ی حكومه‌ت به‌خشیویه‌تی‌ به‌خاوه‌ن كۆمپانیا‬ ‫گه‌وره‌كان‌و وه‌ربه‌هێنه‌ س����ێبه‌ره‌كانی حزب‌و خه‌ڵكی ده‌وڵه‌مه‌ندی نزیك‬ ‫له‌سه‌ركرده‌ سیاسییه‌كان‪ ،‬مه‌ته‌ڵ نییه‌ تاخه‌ڵكی ره‌ش‌و روتی ئه‌م واڵته‌‬ ‫به‌دیار گرێكانی دابمێنێ‌و بۆی نه‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و قه‌رزارانه‌ی حكومه‌ت‪ ،‬به‌شێكن له‌بزنسه‌كانی هه‌ندێ له‌ده‌سه‌اڵتدارانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬به‌شێكن له‌پرۆسه‌ی پاوانكردنی بازاڕ‪ ،‬خۆ بازاڕیان ته‌نها بۆ‬ ‫خۆی����ان پاوان نه‌كردوه‌‪ ،‬قه‌رزیان ته‌نها بۆ گیرفانی خۆیان وه‌رنه‌گرتوه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئاسایی نابێت ئێستا شه‌ریكه‌كانیان له‌ناو حزب‌و حكومه‌ت پشتیان‬ ‫تێبكه‌ن‪ ،‬رێگه‌ خۆش بكه‌ن بۆ ده‌ستبه‌سه‌ركردنی موڵك‌و ماڵه‌كانیان‪ .‬‬ ‫وه‌ك له‌زاری خه‌ڵكی شاره‌زاوه‌ ده‌یبیستین پێنج ساڵه‌ حكومه‌تی‌هه‌رێم‬ ‫‌بڕی‌(‪ )721‬ملیۆن دۆالری به‌قه‌رز داوه‌ به‌ژماره‌یه‌ك كۆمپانیاو سه‌رمایه‌دار‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش یا وه‌ربه‌هێن����ان‌و بازرگانی جۆروجۆرییان پێكردوه‌و قازانجیان‬ ‫لێكردوه‌‪ ،‬یا چوه‌ته‌ ناو پرۆژه‌ زه‌به‌الحه‌كانیان‪.‬‬ ‫ئه‌و قه‌رزارانه‌ وه‌ك مامۆستاو فه‌رمانبه‌ر نین‪ ،‬گیرفانیان به‌تاڵ‌و نه‌فسیان‬ ‫به‌رزبێت‪ .‬ئه‌و ده‌وڵه‌مه‌نده‌ نزیكانه‌ی حزب نه‌ ئیفالسیان راگه‌یاندوه‌‪ ،‬نه‌‬ ‫زه‌وی قوتی داون ‪ .‬خه‌ڵك هه‌ستناكات حكومه‌ت هه‌نگاوی هه‌ستپێكراو‬ ‫و به‌په‌له‌ی هه‌بێت ب����ۆ كۆكردنه‌وه‌ی قه‌رزه‌كانی‌و گه‌ڕاندنه‌وه‌ی ئه‌و بڕه‌‬ ‫پاره‌یه‌ بۆ ناو خه‌زێنه‌ی گشتی‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌ناو ئه‌م بارودۆخه‌ ئاڵۆزه‌و پاشه‌كشه‌ی داهاتی خه‌ڵك‪ ،‬هاواڵتیانی‬ ‫بێ موچه‌و هه‌ژار هه‌س����ت به‌فش����اره‌كانی حكومه‌ت بۆ س����ه‌ر خه‌ڵكی‬ ‫فه‌قیر ده‌كه‌ن‪ .‬ئه‌مان ئه‌كرێنه‌ ناو پرۆس����ه‌ی ته‌قشوف‌و خۆگونجاندن‌و‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندو كۆمپانیا قه‌رزاره‌كان‪ ،‬ئاسانكاری یاساییان بۆ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫خه‌ڵك����ی رۆژان����ه‌ هه‌س����ت ده‌كات داهاتی ده‌چێته‌ قوڕگی ش����ێره‌وه‌و‬ ‫به‌رده‌وام خ����ۆی له‌ناو پرۆژه‌كانی چاكس����ازی‌و گونجاندنه‌وه‌ ده‌بینێت‪.‬‬ ‫به‌اڵم حكومه‌ت له‌به‌رده‌م قه‌رزاره‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان شكس����ت ده‌هێنێت‪،‬‬ ‫كه‌ ماوه‌ی‌ زیاتر له‌(‪ )5‬ساڵه‌ پێیان دراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ئ����ه‌م هه‌ڵمه‌ت����ی گونجان����دن‌و كه‌مكردن����ه‌وه‌ی خه‌رج����ی‌و‬ ‫به‌رزكردنه‌وه‌یه‌ی داهاتی حكومه‌ت‪ ،‬نه‌گه‌یشته‌ قۆناغی فشارخستنه‌ سه‌ر‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ن����دو كۆمپانیا قه‌رزاره‌كانی پارتی یه‌كێتی‪ ،‬پرۆس����ه‌كه‌ ده‌بێته‌‬ ‫مایه‌ی گاڵته‌ج����اڕی‪ .‬بێگومان به‌هه‌نگاونانی جدییش بۆ وه‌رگرتنه‌وه‌ی ‬ ‫قه‌ره‌زه‌كانی‌ له‌و كۆمپانیاو بازرگانه‌ س����ێبه‌رانه‌ی پارته‌ سیاسییه‌كان‪،‬‬ ‫ده‌توانین بڵێین حكومه‌ت ته‌نها چاوی له‌گیرفانی خه‌ڵكی فه‌قیر نییه‌‪.‬‬ ‫خۆ ئه‌گه‌ر حكومه‌ت وه‌ك ئێستا په‌رۆشی گه‌ڕانه‌وه‌ی قه‌رزه‌كانی بێت الی‬ ‫ئه‌و كۆمپانیانه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ هه‌ق نییه‌ بڕیار ده‌ربكات‌و رێز له‌خاوه‌ن كۆمپانیا‬ ‫قه‌رزاره‌كان‌و فیرعه‌ونه‌كانی بازاڕ بگرێت‪ ،‬بێ ڕێزیش به‌بڕیاره‌كانی خۆی‬ ‫بكات‪.‬‬

‫دالوه‌ر قه‌ره‌داغی‬

‫نیشتامن‬ ‫بوەتە ئێچ دی‬

‫ئه‌مڕۆ ‪ 47‬ساڵ‌ به‌سه‌ر‬ ‫كوژرانی "مارگرێت‬ ‫جۆرج"دا تێده‌په‌ڕێت‪،‬‬ ‫ئه‌و ژنه‌ی كه‌ به‌یه‌كه‌م‬ ‫ژنی پێشمه‌رگه‌ی كورد‬ ‫ناوده‌برێت‬

‫مارگرێت ئاشوری بو‪،‬‬ ‫ساڵی ‪ 1941‬له‌ناوچه‌ی‬ ‫به‌رواری له‌دایكبو‬

‫‌مارگرێت له‌ته‌مه‌نی‬ ‫‪ ٢٠‬ساڵیدا‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫كه‌ پێشمه‌رگه‌بون بۆ‬ ‫ژنان له‌شۆڕشی‌ ئه‌یلولدا‬ ‫كارێكی نامۆ بو‪،‬‬ ‫چه‌كی پێشمه‌رگایه‌تی‬ ‫كرده‌ شان‌و به‌شداری‬ ‫له‌شۆڕشی رزگاریخوازی‬ ‫كورددا كرد‬ ‫مارگرێت به‌ئازایه‌تی‌و‬ ‫چاونه‌ترسی ناوبانگی‬ ‫ده‌ركردو باڵوكردنه‌وه‌ی‬ ‫وێنه‌كانی له‌ده‌یه‌ی‬ ‫‪1960‬دا وره‌ی‬ ‫به‌كۆمه‌اڵنی خه‌ڵكی‬ ‫كوردستان ده‌به‌خشی‬

‫من بە دوای نیشتامنێکدا ئەگەڕێم‬ ‫نیشتامن کوا؟‬ ‫من نیشتامنم لێ ون بووە‬ ‫کێ نیشتامنێک شک ئەبا؟‬ ‫کوێ بە دوای نیشتامندا بگەڕێم‬ ‫کێ نیشتامنم پیشان ئەدا؟‬ ‫نە ئێستا ئەوسایە و‬ ‫نە نیشتامن نیشتامنە سادەکەی جاران‬ ‫جاران کە نیشتاممنان لێ دەڕەنجا و دیار‬ ‫نەئەما‬ ‫دەستوبرد ئەماندزۆییەوە‬ ‫بە گوێ هەڵخستنێکی دووری گریان‪،‬‬ ‫ئەماندۆزییەوە بە گوێڕادێران بۆ گۆرانییەکی‬ ‫غەمگین‬ ‫بۆ چریکەی مەلێکی غەوارە‬ ‫بە تەماشاکردنێکی پرووشەی بەفر و جادە‬ ‫و کۆاڵن‬ ‫ئەماندۆزییەوە بە بۆنکردنی هەتاو‬ ‫بە سەرنجدانێک لە هەوا‪ ،‬لە زەوی و‬ ‫لە ئاسامن‬ ‫بە گوێڕادێرانێک لە هەورەگرمە و خوڕەی‬ ‫باران‬ ‫ئەماندۆزییەوە و ‪ ..‬ئەچووینەوە بەر ڕێژنەی‬ ‫نیگای‬ ‫ئەچووینەوە ژێر ساباتی غەمی ‪ ...‬بەر‬ ‫هەتاوی شکۆی‬ ‫ئەماندۆزییەوە و‬ ‫خۆمان بە ماڵی ڕەشەبا و سێبەر و‬ ‫کوختی بڵێسەیدا ئەکردەوە‬ ‫جاران کە نیشتاممنان لێ بزر ئەبوو‬ ‫یەکەندەردوو‬ ‫بە بادی خۆشمرووری غەریبییەکەیدا‬ ‫ئەماندۆزییەوە‬ ‫بە شیعری نالییەکەیدا ئەمانناسییەوە‬ ‫ئەمانزانی بە موو فەرقیان نییە و‬

‫تاقه‌ پێش����مه‌رگه‌ی‬ ‫ژن ب����و به‌درێژایی‬ ‫‌شۆڕشی ئه‌یلول‬

‫شه‌وی ‪٢٦‬ی كانونی‬ ‫دوه‌می ‪١٩٦٩‬‬ ‫له‌گوندی "قه‌اڵقومری"‬ ‫له‌بۆسه‌یه‌كدا‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫گوماناوی كوژرا‬

‫هەر ئەڵێی سێوێکن و کراون بە دوو دڵەوە‬ ‫جاران کە نیشتامن دیار نەئەما‬ ‫بە ئەدرێسی سەر زەرفی نامەی ساملەکەیدا‬ ‫ئەماندۆزییەوە‬ ‫کە لێی نووسیبوو‪:‬‬ ‫"بگات بە دەستی نالی"‬ ‫ئەماندۆزییەوە و ئەچووینەوە بەر دەرگەی‬ ‫ماڵەکەی غوربەتی‬ ‫ئەچووینەوە سەر کانییەکەی ئاسکانی‬ ‫ئەچووینەوە بەر تاق و پەنجەرەو هەیوانی‬ ‫بە ڕێڕۆیشتنەکەیدا ئەمانزانی خۆیەتی ‪...‬‬ ‫کاتێ ئێواران‬ ‫لە دیداری نسکۆی‪،‬‬ ‫لە دوایین مواجەی کزە دیلەکانی جەرگی‬ ‫ئەهاتەوە‬ ‫جاران کە نیشتاممنان لێ بزر ئەبوو‬ ‫دۆزینەوەی هاسان بوو‬ ‫وەک ژماردن لە یەکەوە تا دە‪،‬‬ ‫وەکو ئاو خواردنەوە‬ ‫جاران نیشتامن گۆرانییەکی سادە بوو‬ ‫فڕینی چۆلەکەیەکی خۆاڵویی بوو‬ ‫فرتەی سمۆرەیەکی دڵخۆش بوو بە الماندا‬ ‫دڵدانەوەی ئێوارانی کوکوختییەکی غەمگین‬ ‫بوو‬ ‫جاران نیشتامن لێرە بوو‬ ‫جاران نیشتامن لە دڵامندا بوو‬ ‫جاران نیشتاممنان وەک ئاوودۆ لەبەر بوو‬ ‫جاران کە نیشتاممنان لێ بزر ئەبوو‬ ‫زوو بە زوو ئەمانزانی لە کوێ لێامن بزر بووە‬ ‫بیرێکی خێرامان ئەکردەوە و دەستوبرد‬ ‫ئەچووینەوە سەر سیلەی مەراقی و ئه‌مانزانی‬ ‫لە سەر کام تاقی فەرامۆشیی بیرمان چووە‬ ‫ئه‌مانزانی کوێی بە بە دوادا بگەڕێین و‬ ‫لە کوێ بیدۆزینەوە‬ ‫هەر بە دەنگیدا دەستوبرد ئەمانزانی لە کوێیە‬ ‫کاتێ لە کۆاڵن دەردەدڵی خۆی‬ ‫بۆ دەرودراوسێ و بۆ دونیا هەڵدەڕشت‬ ‫بە ونبوونەکانیدا ئەمانزانی لە کوێیە‬ ‫کاتێ ئەبووە هاوڕێی هەورێکی کۆچەری و‬ ‫دوای وەرزێک دیارنەمان‬ ‫ئینجا تەڕ تەڕ ‪ ...‬ئینجا گەنج گەنج‬

‫شەاڵڵ بە ڕەنگ و سێبەر و بڵێسە پەیدا‬ ‫ئه‌بۆوە‬ ‫بە وردە الوانەوەکانی درەنگانی شەویدا‬ ‫ئه‌مانزانی لە کوێیە‬ ‫بە ڕەنگی غەمیدا کە ئه‌چۆوە سەر ڕەنگی‬ ‫باران‪،‬‬ ‫بە پەلکەڕەنگینەکەی پرچیدا ئەمانناسییەوە‬ ‫بە نامەی نەنوورساوی کچەکانیدا‬ ‫بە کوردە ڕەش و سپییەکانیدا‬ ‫بە گۆرانییە ڕەش و سپییەکانیدا‬ ‫بە کوژرانە ڕەش و سپییەکانیدا‬ ‫ئەماندۆزییەوە‪...‬‬ ‫جاران کە نیشتاممنان لێ بزر ئه‌بوو‬ ‫بە دڵامندا ئەمانزانی لە کوێیە کە خێرا خێرا‬ ‫لێی ئه‌دا‬ ‫بە "با" دا ئەمانزانی لە کوێیە کە تاوناتاو‬ ‫هەڵیئەکرد‬ ‫بە باراندا ئەمانزانی کە بە لێزمە دایئەکرد‬ ‫بە هەتاودا ئەمانزانی کە دڵی گەرم‬ ‫ئەکردینەوە‬ ‫بە بەفرەکەیدا ئەمانزانی‪ ،‬کە پرووشە پرووشە‪،‬‬ ‫منداڵی ئەکردینەوە‬ ‫جاران کە نیشتاممنان لێ دوور ئەکەوتەوە‬ ‫بە قاقای پێکەنینەکەیدا ئەمانناسییەوە کە پڕ‬ ‫بوو لە گریان‬ ‫بە قاپقورئانەکەی ملیدا‬ ‫بە موفەڕکەکەی مەچەکیدا‬ ‫بە دیارنەمانە ناکاوەکانیدا ئەمانناسیەوە‬ ‫ئیدی ئەچووین بە دوایدا ئەگەڕاین و‬ ‫بە ئاسانی ئەماندۆزییەوە و‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆمان ئەمانهێنایەوە‬ ‫جاران نیشتامن شیعرێک بوو پڕ بە یەک‬ ‫دیوان‬ ‫سەرگوزشتەیەک بوو پڕ بە یەک داستان‬ ‫هەنسکێک بوو پڕ بە یەک گریان‬ ‫پیاسەیەک بوو پڕ بە یەک ئێوارە‬ ‫شنەیەک بوو پڕ بە یەک دارستان‬ ‫دڵێک بوو پڕ بە یەک عەشق‬ ‫منداڵییەک بوو پڕ بە یەک کۆاڵن‬ ‫بۆ هەر جێگەیەک ئەچوویت نیشتامن‬ ‫هەبوو‪ ،‬لەوێ بوو‬

‫هەرچیت ئەگوت‪ ،‬نیشتامن لەوێ لە‬ ‫ئەلفوبێی زوباندا بوو‬ ‫هەرچیت ئەبیست‪ ،‬نیشتامن لەوێ لە‬ ‫زرینگەی وشەدا بوو‬ ‫دەستت ئەدایە هەر شتێک‪ ،‬نیشتامن لەوێ لە‬ ‫قورسایی شکۆدا بوو‬ ‫هەرچیت تەماشا ئەکرد‪ ،‬نیشتامن لەوێ لە‬ ‫ساماڵی ڕوانیندا بوو‬ ‫نیشتامن لەوێ لە ترسدا ‪ ...‬لە ئازایەتییدا‬ ‫لە تامەزرۆیی و‬ ‫لە مردن و لە ژیاندا بوو‬ ‫هەنووکە نیشتامن بووەتە ئێچ دی‬ ‫هەنووکە نیشتامن ماڵی گوێزاوەتەوە گەڕەک‬ ‫و شار و‬ ‫واڵتی دی‬ ‫هەنووکە نیشتامن بووەتە هاوڕێی گیانی‬ ‫بەگیانی‬ ‫بازرگانانی قووتی خەڵک و دوکاندارانی‬ ‫سیاسی‬ ‫هەنووکە نیشتامن کەشتییەکی هەیە‬ ‫بە بەندەرەکانی دونیادا دئەگەڕێ و‬ ‫هاوار دەکا‪ :‬نەوت ‪ ..‬نەوت‪ ...‬نەوت‬ ‫وەرنەوە بۆ نەوتی کوردی‬ ‫هەنووکە کاتێ نیشتامن دیارنامێنێ ‪ ...‬هەر‬ ‫هەموو ئەزانین لە کوێیە‬ ‫چ پێویست ناکا هیچکوێی بە دوادا بگەڕێین‬ ‫هەنووکە نیشتامن بووەتە شتێکی دی‬ ‫هەنووکە نیشتامن بووەتە ئێچ دی‬ ‫هەنووکە نیشتامن بووەتە حوزنێکی ئێچ دی‬ ‫بووەتە حەکایەتێکی ئێچ دی‬ ‫بووەتە ئەوینێکی ئێچ دی‬ ‫نە ئێستا ئەوسایە و‬ ‫نە نیشتامنیش نیشتامنە سادەکەی جاران‬ ‫تازە ئەم نیشتامنە ئێچ دییە‬ ‫نیشتامنە ڕەش و سپییەکەی ئێمە نییە‬ ‫حاشا ‪ ...‬ئەم دڵە ئێچ دییە‬ ‫دڵە عاشقەکەی ئێمە نییە!‬ ‫کانونی دووەمی ‪ - ٢٠١٦‬سلێامنی‬