ژماره‌ 514

‫که‌س ره‌خنه‌ی‬ ‫له‌بارزانی نه‌گرت‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ئه‌و ملیاردێره‌ تورکه‌ی‬ ‫نێچیرڤانی تازییه‌بار کرد‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ژماره‌ (‪)514‬‬ ‫سێشەممە ‪2016/2/2‬‬

‫‪7‬‬

‫‪ 3000‬كیلۆمه‌تر‬ ‫بەرەو چاکسازیی‬ ‫ئابوری لەحکومەتی رێكردن به‌قاچاغ‪..‬‬ ‫هەرێمی کوردستاندا له‌ئه‌سته‌نبوڵه‌وه‌‬ ‫تا كۆڵن‬

‫‪18‬‬

‫‪9‬‬

‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان به‌گومان���ه‌و‌ه‬ ‫له‌ده‌ستپێشخه‌ریه‌كه‌ی‌ پارتی‌ ده‌ڕوانێت‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ وه‌زی���رو‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كانی‌ بۆ س���ه‌ر كاره‌كانیان‬ ‫ب���ێ‌ هیچ رێگرییه‌ك‪ ،‬ب���ۆ گه‌ڕانه‌وه‌ ناو‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیران‌و س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬گۆڕان مه‌رجی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئاگادار له‌بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د ك���ه‌ له‌دی���دی‌ گۆڕان���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ستپێشخه‌رییه‌كه‌ی‌ پارتی‌ سه‌باره‌ت‬ ‫به‌گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ وه‌زیره‌كان‌و س���ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان ده‌ره‌نجامی‌ ئه‌و شكس���ته‌‬ ‫ئابورییه‌ی���ه‌ كه‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تانی‌‬ ‫تێكه‌وت���وه‌‪ ،‬نه‌ك نیازپاك���ی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "مه‌رامی‌ ده‌ستپێشخه‌رییه‌كه‌ی‌‬ ‫پارت���ی‌ ب���ۆ هێوركردن���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیه‌یه‌ كه‌ كوردستانی‌ گرتوه‌ته‌وه‌‬ ‫به‌هۆی‌ قه‌یران���ی‌ دارایی‌‌و بێ‌ موچه‌یی‌و‬ ‫پرسی‌ سه‌رۆكایه‌تیه‌وه‌‪ ،‬تا گۆڕان بكه‌ن‬ ‫به‌شه‌ریكی‌ شكسته‌كانیان‌و به‌شێكیشی‌‬

‫بخه‌ن���ه‌ ئه‌س���تۆی‌ وه‌زیره‌كانی‌ گۆڕان‌و‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ كرد‬ ‫ك���ه‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌یان���ن له‌گ���ه‌ڵ‌ كۆمیت���ه‌ی‌‬ ‫كاراكردن���ه‌وه‌ی‌ حكوم���ه‌ت‌و په‌رله‌مان‬ ‫تا بزانن ئه‌و نه‌خش���ه‌رێگه‌یه‌ی‌ باس���ی‌‬ ‫لێده‌كه‌ن چ پێش���نیارێك له‌خۆده‌گرێت‬ ‫ب���ۆ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌‬ ‫"بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان نایه‌وێ���ت به‌بێ‌‬ ‫به‌رچاورونییه‌ك���ی‌ ت���ه‌واو وه‌زیره‌كان‌و‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ سه‌ر‬ ‫كاره‌كانیان‌و وه‌ك مه‌رجی‌ گه‌ڕانه‌وه‌یان‬ ‫بۆ ناو حكومه‌ت‌و په‌رله‌مان‪ ،‬گۆڕان دو‬ ‫وه‌ره‌قه‌ی‌ س���ه‌باره‌ت به‌دۆخی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫دۆخی‌ ئابوری‌ ئاماده‌ كردوه‌‪ ،‬كه‌ له‌ڕوی‌‬ ‫سیاس���یه‌وه‌ ئه‌نجامدانی‌ چاكس���ازی‌‌و‬ ‫یه‌كالیی‌ كردنه‌وه‌ی‌ ده‌س���تورو پرس���ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ به‌پێویس���ت ده‌زانێت‌و‬ ‫له‌ڕوی‌ ئابوریشه‌وه‌‪ ،‬خوازیاری‌ چاودێری‌‬ ‫كردنێكی‌ تۆكمه‌و كارایه‌ له‌سه‌ر فرۆشتنی‌‬ ‫ی سامانه‌ سروشتییه‌كان"‪.‬‬ ‫نه‌وت‌و داهات ‌‬

‫‪2‬‬

‫نازانم كێ‌ مێرده‌كه‌م ‌‬ ‫له‌سه‌ر گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫ی كۆمپانیا هاوبه‌شه‌كه‌ی‬ ‫بێ‌ موچه‌یی‌‪:‬‬ ‫كوشت‪ ،‬به‌سه‌ر من‌و یه‌كێتی‌و پارتی‬ ‫شێخ ره‌زا هه‌جوی‌‬ ‫كوڕێكی‌ دراوسێامندا مێژوی تاڵی كۆمپانیا‬ ‫كاربه‌ده‌ستان ده‌كات ساغ بۆوه‌‬ ‫حیزبیه‌كان هه‌ڵده‌داته‌وه‬

‫‪17‬‬

‫‪8‬‬

‫‪6‬‬

‫"گۆڕان به‌گومانه‌و‌ه له‌ده‌ستپێشخه‌رییه‌که‌ی پارتی ده‌ڕوانێت‬

‫دوا کۆبونه‌وه‌ی نێوان نه‌وشیروان مسته‌فاو نێچیرڤان بارزانی ‪ -‬هاوینی ‪2015‬‬

‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‌‪:‬‬ ‫ل ‌ه ‪19‬ی حوزه‌یران باجێكی زۆر گه‌وره‌مان دا‬

‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‬

‫ی دو ئیداره‌یی‌و شه‌ڕی ناوخۆ هه‌ڵبژێرین‪،‬‬ ‫ی فراكسیۆن ‌‬ ‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‌‪ ،‬سه‌رۆك ‌‬ ‫ی كوردستان ئاماژ‌ه یاخود هه‌ماهه‌نگی‌و به‌شێوازێك مامه‌ڵ ‌ه‬ ‫ی له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫به‌و‌ه ده‌كات كه‌ ن ‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌و شێواز‌ه بكه‌ی���ن ك��� ‌ه دۆخه‌ك ‌ه هێ���ور بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫نایاس���اییه‌ی پارتی���ن ك���ه‌ په‌رله‌مان یه‌كێتی له‌نێوان هه‌ردو بژارده‌كه‌ رێگای‬ ‫ی به‌رژه‌وه‌ن���دی خه‌ڵك���ی كوردس���تانی‬ ‫په‌كبخ���ه‌ن‪ ،‬نه‌ له‌گه‌ڵ ئ���ه‌و توندییه‌ ‌‬ ‫گ���ۆڕان بون ك���ه‌ به‌رامب���ه‌ر به‌پارتی هه‌ڵبژارد"‪.‬‬ ‫ی "له‌سه‌ره‌تای دانوستاندنه‌كان‬ ‫وتیش ‌‬ ‫هه‌یبو‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "ل ‌ه ‪19‬ی حوزه‌یران‬ ‫ی‬ ‫م���ن ئه‌ندامی ش���اندی كۆبون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫باجێكی زۆر گه‌وره‌مان دا"‪.‬‬ ‫ی نێوان یه‌كێت���ی له‌گه‌ڵ گۆڕان‌و یه‌كێتی‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬بێگ���ه‌رد تاڵه‌بان ‌‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا له‌گ���ه‌ڵ پارتی ب���وم‪ ،‬كه‌ نه‌وش���یوان‬ ‫ی مس���ته‌فاش دانیشتبو‪ ،‬به‌گۆڕانمان وت‬ ‫رایگه‌یاند به‌هیچ جۆرێك له‌هه‌ڵوێست ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆی���ان ك ‌ه له‌راب���ردودا هه‌نگاویان بۆ قه‌ناعه‌ت���ی جدیمان له‌س���ه‌ر پرۆژه‌ ‌‬ ‫ناوه‌ په‌ش���یمان نین‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "واقیعی هه‌مواركردنه‌و‌هی‌ یاسای سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫سیاس���یی هه‌رێ���م دۆخێكی س���ه‌پاند هه‌رێ���م هه‌ی���ه‌‪ ،‬ده‌بێ���ت سیس���ته‌می‬ ‫به‌سه‌ر كوردس���تاندا یان ده‌بوایه‌ رێی سیاس���یی له‌كوردس���تان بگۆڕدرێت‪،‬‬

‫فازیل نه‌بی‪ ،‬بریكاری وه‌زیری دارایی عێراق‪:‬‬

‫ی ئاب‪،‬‬ ‫تادوا دانیش���تنیش پێ���ش ‪‌ 11‬‬ ‫به‌گۆڕانم���ان وتوه‌ ئه‌گه‌ر دۆخێك هات ‌ه‬ ‫ئاراوه‌‪ ،‬نه‌ ش���ه‌ڕی ناوخ���ۆ ده‌كه‌ین ن ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ دو ئیداره‌یی ده‌بین"‪.‬‬ ‫بێگ���ه‌رد تاڵه‌بانی جه‌غ���ت له‌وه‌ش‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ هیچ ج���ۆره‌ رێكه‌وتنێكی‬ ‫ژێربه‌ژێر له‌گه‌ڵ پارت���ی نه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی "من خۆم له‌كۆبونه‌وه‌كانی یه‌كێتی‌و‬ ‫وت ‌‬ ‫پارت���ی بوم‪ ،‬ب���ۆ یه‌كه‌مج���ار له‌ماڵی‬ ‫نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵیان كۆبوینه‌وه‌‪،‬‬ ‫براده‌رانی پارتی داوایانكرد كه‌ نه‌چین ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك سه‌رۆكی فراكسیۆن‬ ‫ره‌تمكرده‌وه‌ كه‌ ئاماده‌ نه‌بین"‪.‬‬

‫بری���كاری وه‌زاره‌ت���ی دارای���ی عێراق‬ ‫فازی���ل نه‌بی ئاماژ‌ه ب���ه‌وه‌ ده‌کات ک ‌ه‬ ‫عێراق ده‌توانێت موچه‌ی فه‌رمانبه‌رانی‬ ‫هه‌رێم دابین بكات ئه‌گه‌ر رێککه‌وتنێک‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌ڵێت "كاك هوش���یار‬ ‫کەمێك نه‌خۆشبو به‌مدواییه‌ به‌گۆچان‬ ‫ده‌وامی ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬به‌غ���دا‪ :‬فازی���ل نه‌بی ك ‌ه‬ ‫ئێس���تا له‌ش���وێنی هوش���یار زێباری‬

‫وه‌زیری دارایی عێ���راق ده‌وام ده‌كات‪،‬‬ ‫له‌چاوپێکه‌وتنێک���ی تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌د‌ا‬ ‫رایگه‌یاند ک���ه‌ "ئاگاداری دۆخی دارایی‬ ‫ئێس���تای عێراق���م‌و ئ���ه‌و ورده‌كاریه‌ی‬ ‫الی من و به‌ڕێ���ز وه‌زیر هه‌یه‌ خه‌ڵكی‬ ‫تر ته‌نان���ه‌ت وه‌زیره‌كان���ی عێراقیش‬ ‫نایزانن‪ ،‬ڕاسته‌ دۆخه‌کە زۆر زه‌حمه‌ت ‌ه‬ ‫به‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر ڕێكه‌وتنێك بكرێت به‌غدا‬ ‫ده‌توانێت موچه‌ بنێرێت بۆ هه‌رێم"‪.‬‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ئه‌و وتی "له‌كۆبون���ه‌وه‌ی نێچیرڤان‬ ‫بارزان���ی‌و عه‌ب���ادی ش���تی كۆنكرێتی‬ ‫باسنه‌كراوه‌ ئه‌وه‌ی باسكراو‌ه قسه‌كردن‬ ‫بوه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و دۆخانه‌ی دروستبون‪،‬‬ ‫هاوكات به‌شێوه‌ی فه‌رمی نه‌گەیشتون‬ ‫به‌هیچ ڕێكه‌وتنێك له‌سه‌ر خاڵه‌كان"‪.‬‬ ‫فازی���ل نه‌بی هۆكاری س���ه‌فه‌ره‌كه‌ی‬ ‫هۆشیار زێباری وه‌زیری دارایی عێراق‌و‬ ‫نه‌خۆشیه‌كه‌ی ئاشكراکردو وتی "كاك‬

‫ ‬ ‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫بنه‌ماڵه‌ی ئه‌و بازرگانه‌ی‬ ‫كێشه‌ی له‌گه‌ڵ فاروقی‬ ‫مه‌المسته‌فا هه‌یه‌ هه‌ڕه‌شه‌ی‬ ‫خۆپیشاندان ده‌كەن‬

‫‪5‬‬

‫هوشیار زێباری نه‌خۆشه‌و به‌گۆچان ده‌ڕوات‬ ‫هوشیار هه‌ندێك نه‌خۆشبو له‌م دواییه‌دا‬ ‫به‌گۆچان ده‌وامی ده‌كرد چونك ‌ه‌قاچی‬ ‫كێشه‌ی س���ه‌وه‌فانی هه‌یه‌و پێویستی‬ ‫به‌نه‌ش���ته‌رگه‌ریه‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه هه‌ندێ���ك‬ ‫له‌س���ه‌اڵحیه‌ته‌كانی به‌خشیو‌ه به‌من بۆ‬ ‫ڕاییكردنی كاره‌كان‌و ده‌نگۆی الدانیشی‬ ‫ناڕاسته‌"‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬بڕیار نامیق‬

‫بڵندو تاڵه‌بانی‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی ئ���ه‌و بازرگانه‌ی له‌گه‌ڵ فاروقی‬ ‫مه‌المس���ته‌فای گه‌وره‌ملیاردێر كێش���ه‌ی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌ڕێگ���ه‌ی رۆژنام���ه‌ی ئاوێنه‌وه‬ ‫‌نامه‌یه‌ك ئاڕاس���ته‌ی مه‌کته‌بی سیاسی‌و‬ ‫س���ه‌رکردایه‌تی یه‌كێت���ی نیش���تمانی‬ ‫کوردس���تان ده‌ك���ه‌ن‌‌و ده‌ڵێ���ن "ئه‌گه‌ر‬ ‫دادگایه‌كی عادیالنه‌ی كوڕه‌كەمان نه‌كرێت‬ ‫ئه‌وا وه‌كو بنه‌ماڵه‌ی شه‌هیدان دێینه‌ سه‌ر‬ ‫شه‌قام‌و خۆپیشاندان ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬له‌نامه‌كه‌دا كه‌له‌الیه‌ن‬ ‫خێزانی عه‌لی به‌گ ش���ه‌هیدی فه‌رمانده‌ی‬ ‫یه‌كێتیه‌وه ‌نوس���راوه‌‪ ،‬بنه‌ماڵه‌ی ناوبراو‬ ‫ده‌ڵێت "بڵندی كوڕمان کێش���ەی پاره‌ی‬ ‫لەگەڵ فاروقی مەالمستەفا هه‌یەو هیچیتر‪،‬‬ ‫بەهی���چ ش���ێوەیەک ئەم جۆرە کێش���انە‬ ‫ناچێتە ناو ئاسایش"‪.‬‬ ‫ده‌ش���ڵێت "بڵن���د لەن���او زیندان���دا‬ ‫ئیهانەیەکی زۆركراوه‌‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ش له‌ژێر‬

‫فش���اردا بریكارنامه‌یه‌كی گش���تییان پێ‬ ‫پڕكردوه‌ته‌وه ‌ب���ۆ مامه‌ڵه‌كردن به‌موڵك‌و‬ ‫ماڵه‌كه‌یه‌وه‪ ،‬له‌ئێستاش���دا ده‌ستێوه‌ردان‬ ‫هه‌ی���ه‌ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی كه‌یس���ه‌كه‌ دوباره‌‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌ ئاسایش"‪.‬‬ ‫بنه‌ماڵ���ه‌ی ئ���ه‌و بازرگان���ه‌ی ش���اری‬ ‫س���لێمانی هۆشداری پاراس���تنی خۆیان‌و‬ ‫كوڕه‌كه‌یان ده‌خه‌نه ‌ئه‌س���تۆی یه‌كێتی‌و‬ ‫ڕایده‌گه‌یه‌نن "لێرەوە هۆشداری دەدەین‬ ‫بە بەرپرسانی زۆنی سەوز کە ئەگەر ئێوە‬ ‫ڕاس���تەوخۆ ئاگاداری دادگاو یاس���ا نەبن‬ ‫لەزۆنی س���ەوز‪ ،‬ئەوا ئێم���ە ناچار دەبین‬ ‫بێینە سەر جادەو بەدۆکۆمێنت ناوی ئەو‬ ‫بەرپرس‌و دادوەرانە بهێنین کە کار لەسەر‬ ‫ئەو کەیسە دەکەن‌و دەیانەوێت سەروەری‬ ‫یاسا بشێوێنن"‪.‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪4‬‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )514‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/2/2‬‬

‫فازیل نه‌بی بریكاری وه‌زیری دارایی عێراق‪:‬‬

‫‪3‬‬

‫ئه‌گه‌ر ڕێكه‌وتن بكرێت‪ ،‬عێراق ده‌توانێت‬ ‫موچه‌ی فه‌رمانبه‌رانی هه‌رێم دابین بكات‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫فازیل نه‌بی بریكاری وه‌زیری دارایی عێراق‬ ‫ئێستا له‌شوێنی هۆشیار زێباری‌ له‌وه‌زاره‌تی‬ ‫دارایی عێراق كارده‌كات به‌وته‌ی خۆیشی‬ ‫ته‌نها چه‌ند كه‌سێكی دیاریكراو ده‌زانن‬ ‫كه‌ دۆخی دارایی عێراق چۆنه‌ یه‌كێكیان‬ ‫ئه‌وه‌‪ ،‬له‌م دیداره‌ تایبه‌ته‌ی ئاوێنه‌دا‬ ‫باس له‌دۆخی دارایی عێراق‌و ئه‌گه‌ری‬ ‫رێكه‌وتنی هه‌ولێرو به‌غدا ده‌كات‌و پێشی‬ ‫وایه‌ "له‌دوا كۆبونه‌وه‌دا هه‌ولێرو به‌غدا شتی‬ ‫كۆنكرێتییان باسنه‌كردوه‌‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‪ :‬دۆخی دارایی عێراق چۆنه‌؟‬ ‫‌فازیل نه‌بی‪ :‬له‌ڕاس���تیدا دۆخ���ی دارایی‬ ‫عێراق ئێس���تا زه‌حمه‌تبوه‌و سویله‌ی نه‌قدی‬ ‫كه‌مبوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی حكومه‌تی‬ ‫عێ���راق ده‌وڵه‌ت���ه ده‌توانێ���ت به‌ش���وێن‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ی تر بگه‌ڕێت‌و ق���ه‌رز په‌یدابكات‬ ‫بۆ دابینكردنی موچه‌ی فه‌رمانبه‌رانی له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌شدا زۆربه‌ی خه‌رجیه‌كانی ترمان ڕاگرتوه‌‬ ‫تادۆخی دارایی عێراق چاك ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم دوێن���ی په‌رله‌مانتارێكی‬ ‫عێراق جه‌ختی له‌س���ه‌ر ئه‌وه ‌ك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫عێ���راق له‌چه‌ند مانگی داهات���ودا ناتوانێت‬ ‫موچه‌ دابین بكات؟‬ ‫فازی���ل نه‌ب���ی‪ :‬ناكرێ���ت هه‌م���و كه‌س‬ ‫له‌خۆیه‌وه‌ قسه‌بكات به‌وجۆره‌ی من دكتۆرام‬ ‫هه‌یه‌ له‌مالیه‌ ناكرێت له‌زانس���تی پزیش���كی‬ ‫قسه‌بكه‌م‪ ،‬پاشان خه‌ڵكێك ئاگای له‌دۆخی‬ ‫دارایی عێراق نیه‌ ته‌نها ئێمه‌ چه‌ند كه‌سێك‬ ‫نه‌بێت كه‌ ش���اره‌زاین له‌و دۆخه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌‬ ‫ئومێدمان هه‌یه‌ بتوانین موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران‬ ‫بۆ ساڵی ‪ 2016‬دابین بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دوێن���ێ وه‌فدێكی حكومه‌ت هاته‌‬ ‫به‌غدا ت���ۆ خوێندنه‌وه‌ت ب���ۆ كۆبونه‌وه‌كان‌‬ ‫چیه‌؟‬ ‫فازی���ل نه‌بی‪ :‬ئ���ه‌و هاتوچۆی���ه‌ له‌نێوان‬ ‫هه‌ولێ���رو به‌غدا خراپ نی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌باره‌ی‬

‫كاك هوشیار‬ ‫که‌مێك نه‌خۆشبو‬ ‫به‌مدوای ‌ه به‌گۆچان‬ ‫ده‌وامی ده‌كرد‬ ‫چونكه‌ له‌قاچیدا‬ ‫كێشه‌ی سه‌وه‌فان‬ ‫هه‌یه‌و پێویستی‬ ‫به‌نه‌شته‌رگه‌ریه‬ ‫هوشیار زێباری‬ ‫ڕێكه‌وتنی نێوان به‌غداو هه‌ولێر‌ پێموایه‌ ئه‌و‬ ‫ڕێكه‌وتنه‌ی ساڵی ‪ 2015‬كرا بۆ ئێسته‌ باش‬ ‫نیه‌ بۆ كوردس���تان‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر هه‌ردوال‬ ‫بگه‌ن���ه‌ رێكه‌وتن ئه‌وا عێراق ناچاره‌ موچه‌ی‬ ‫خه‌ڵكی كوردستان بنێرێت‌و بگه‌ڕێت به‌شوێن‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ی دارایی ب���ۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌وه‌س���تێت له‌سه‌ر ئه‌و رێكه‌وتنه‌‌ی‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئ���ه‌وه‌ی زانیاریت هه‌بێت هه‌ردوال‬ ‫هه‌ولێ���رو به‌غدا له‌كۆبون���ه‌وه‌ی چه‌ند ڕۆژی‬ ‫ڕابردودا گەیشتون به‌چی؟‬ ‫فازیل نه‌بی‪ :‬به‌داخ���ه‌وه‌ دره‌نگ به‌منیان‬ ‫وت بۆكۆبون���ه‌وه‌ ل���ه‌وه‌زاره‌ت ب���وم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫باوه‌ڕناكه‌م ش���تی كۆنكرێتی باس���كرابێت‬ ‫ئه‌وه‌ی باس���كراوه‌ قس���ه‌كردن بوه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و دۆخانه‌ی دروس���تبون ل���ه‌ڕوه‌ ئه‌منی‌و‬

‫ئابوریه‌ك���ه‌وه‌ ئه‌وه‌ش���ی گوێم���ان لێب���وه‌‬ ‫له‌هۆكاره‌كانی ڕاگه‌یاندن‪ ،‬به‌اڵم به‌ش���ێوه‌ی‬ ‫فه‌رم���ی نه‌گەیش���تون به‌هی���چ ڕێكه‌وتنێك‬ ‫له‌سه‌ر خاڵه‌كان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تۆ خوێندنه‌وه‌ت چیه‌ بۆ ئاینده‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كان���ی نێ���وان هه‌ولێ���رو به‌غ���دا‬ ‫له‌كاتێكدا به‌دگومانی زۆر هه‌یه‌ له‌نێوانیان؟‬ ‫فازی���ل نه‌ب���ی‪ :‬ده‌كرێت ه���ه‌ردوال بگه‌نه‌‬ ‫ڕێكه‌وتنێ���ك ب���ه‌اڵم ئه‌مج���اره‌ ده‌بێ���ت‬ ‫رێكه‌وتنه‌ك���ه‌ ڕونبێت بۆئه‌وه‌ی كه‌س به‌دڵی‬ ‫خۆی لێكی نه‌داته‌وه‌‪ ‌،‬س���ه‌باره‌ت به‌ناردنی‬ ‫موچه‌ش ئه‌وه‌ ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر رێكه‌وتنه‌كه‌ی‬ ‫ده‌یكه‌ن به‌جۆرێك نه‌وتی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫رۆڵی هه‌یه‌ له‌ناردنی موچه‌و هه‌ر خه‌رجیه‌كی‬ ‫تر بۆ هه‌رێم‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێمخۆش���ه‌ به‌ڕون���ی وه‌اڵمی ئه‌و‬

‫پرسیاره‌م بده‌یته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر رێكه‌وتن بكرێت‬ ‫عێراق ده‌توانێت موچه‌ی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫دابین بكات؟‬ ‫فازیل نه‌بی‪ :‬به‌ڵێ‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چۆن ئه‌وه‌نده‌ دڵنیای؟‬ ‫فازی���ل نه‌بی‪ :‬ئاخر م���ن كاره‌كه‌ ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئ���ه‌و ورده‌كاری���ه‌ی الی من‌و به‌رێز‬ ‫وه‌زیر هه‌یه‌ خه‌ڵكی تر ته‌نانه‌ت وه‌زیره‌كانی‬ ‫عێراقی���ش نایزان���ن‪ ،‬ڕاس���ته‌ دۆخه‌کە زۆر‬ ‫زه‌حمه‌ته‌ به‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر ڕێكه‌وتنێك بكرێت‬ ‫به‌غدا ده‌توانێت موچه‌ بنێرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌حوكم���ی ئه‌وه‌ی كه‌ پس���ۆڕو‬ ‫خاوه‌ن پۆستیت‪ ،‬هاوكات شاره‌زایی ته‌واوت‬ ‫له‌دۆخی دارایی عێراق‌و هه‌رێمی كوردستان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬پێت باشه‌ كورد بگه‌ڕێته‌وه‌ به‌غدا؟‬ ‫فازیل نه‌بی‪ :‬من پێشتر قسه‌ی خۆمكردوه‌‬

‫له‌وباره‌یه‌وه كاتی خۆی كه‌ دۆخه‌كه‌ باشبو‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ نه‌بوم په‌یوه‌ندی هه‌ولێرو به‌غدا‬ ‫بپچڕێ���ت چونكه‌ دڵنیابوم له‌وه‌ی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێ���م ناتوانێ���ت موچه‌ی خه‌ڵ���ك بدات‪،‬‬ ‫به‌ئاش���كرا له‌هه‌مو شوێنێك باسمكردوه‌ كه‌‬ ‫پێویستی نه‌ده‌كرد وابكرێت به‌اڵم به‌داخه‌وه‌‬ ‫وه‌زیری سامانه‌ سروشتیه‌كان سوربو له‌سه‌ر‬ ‫قس���ه‌ی خۆی كه‌ نه‌وت نه‌دات توش���ی ئه‌و‬ ‫دۆخ���ه‌بوین‪ ،‬به‌اڵم له‌مڕۆ ب���ه‌دواوه‌ ناتوانم‬ ‫ڕایه‌كی ڕون بده‌م ئه‌وه‌ ده‌وه‌س���تێتە‌س���ه‌ر‬ ‫چۆنیه‌تی پێكهاتنه‌كه‌‪.‬‬ ‫‌ئاوێنه‪ :‬ده‌نگۆی زۆر هه‌یه‌ له‌باره‌ی الدان‌و‬ ‫نه‌خۆشی وه‌زیری دارایی هۆشیار زێباری؟‬ ‫فازیل نه‌ب���ی‪ :‬ئه‌وە بابه‌تێكی سیاس���ی‬ ‫نی���ه‌ كه‌ خه‌ڵ���ك وا لێكیبدات���ه‌وه‌ كه‌ كاك‬ ‫هوشیار چوه‌و كاك فاڵن كه‌س دێت شتی وا‬

‫له‌ئارادا نیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی كه‌هه‌یه‌ كاك هوش���یار‬ ‫که‌مێك نه‌خۆشبو هه‌مو حكومه‌تی عێراقیش‬ ‫ده‌زانێ���ت ل���ه‌م دوایه‌دا به‌گۆچ���ان ده‌وامی‬ ‫ده‌كرد چونكه‌ له‌قاچیدا كێش���ه‌ی سه‌وه‌فان‬ ‫هه‌یه‌و پێویس���تی به‌نه‌شته‌رگه‌ریه‌و هه‌ندێك‬ ‫له‌س���ه‌اڵحیه‌ته‌كانی به‌خش���یوه‌ به‌من‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌نگۆیانه‌ش ڕاس���ت نین كه‌ باس له‌الدانی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ڕاس���ته‌ ئەو له‌بواره‌كه‌دا پسپۆڕنیه‌‬ ‫ب���ه‌اڵم پیاوێكی زۆر زانای���ه‌ له‌به‌ڕێوه‌بردنی‬ ‫وه‌زاره‌ت له‌خۆیەوە‌ كارناكات‌و پش���تی زۆر‬ ‫به‌پسپۆڕه‌كانی وه‌زاره‌ت به‌ستوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌شی‬ ‫من بزانم حكومه‌ت زۆر لێی ڕازین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم دوێن���ێ له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غدا ده‌رنه‌كه‌وت؟‬ ‫فازی���ل نه‌ب���ی‪ :‬چونك���ه‌ ڕۆژی هه‌ین���ی‬ ‫سه‌فه‌ریكردوه‌و لێره‌نه‌بو‪.‬‬

‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬بونی كۆمپانیای حزبی شتێكی زۆر ئاساییه‌‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد‪ ،‬ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت ‌ی نیشتمان ‌ی‬ ‫كوردستان له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"ئێستا دارایی گشتی له‌ژێر سه‌رپه‌رشتی‬ ‫ستافێكه‌و ئه‌ویش له‌ژێر سه‌رپه‌رشتی‬ ‫دلێری سه‌ید مه‌جیددایه‌‪ ،‬ئه‌وانیش مامه‌ڵ ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ هه‌مو الیه‌نه‌كانی ناو یه‌كێتی‬ ‫ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ماوه‌ی‌ راب���ردو وتتان پرۆژه‌ ‌ی‬ ‫هاوبه‌شتان هه‌یه‌‪ ،‬پرۆژه‌كه‌تان چی لێهات‪،‬‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی‌ كه‌ جێگرانی سكرتێری گشتی‬ ‫له‌م چه‌ند رۆژه‌ی‌ رابردو لێدوانیان له‌س���ه‌ر‬ ‫ناكۆكییه‌كانی ناو یه‌كێتی دا؟‬ ‫فه‌ری���د ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬یه‌كێت���ی هی���چ‬ ‫پرۆژه‌یه‌كی هاوبه‌شی نیه‌‪ ،‬به‌اڵم پرۆژه‌یه‌ك‬ ‫هه‌ی��� ‌ه نزیكه‌ ‌ی ‪ 17‬ئه‌ندامی س���ه‌ركرایه‌تی‬ ‫به‌ش���دارن له‌داڕش���تنی‪ ،‬هه‌وڵێك���ه‌ ب���ۆ‬ ‫لێكنزیككردنه‌وه‌ی بیروبۆچونه‌ جیاوازه‌كانی‬ ‫پێكهێنان���ی ناوه‌ندێك���ی بڕی���ارده‌ر ل���ه‌م‬ ‫هه‌لومه‌رج���ه‌ی‌ ئێس���تادا‪ ،‬ب���ۆ تێپه‌ڕاندنی‬ ‫قۆناغی ئێستا‪ ،‬تا ئه‌وكاته‌ی‌ هه‌لومه‌رجێكی‬ ‫گونجاو دێته‌پێش بۆ به‌ستنی كۆنگره‌یه‌كی‬ ‫هاوب���ه‌ش‪ ،‬ئێمه‌ تائێس���تا له‌گ���ه‌ڵ هه‌مو‬ ‫الیه‌نه‌كانی ناو یه‌كێتی په‌یوه‌ندییمان كردوه‌و‬ ‫پرۆژه‌كه‌ی‌ خۆشمان باسكردوه‌‪ ،‬كۆپییه‌كی‬ ‫پرۆژه‌كه‌ی���ان الی���ه‌‪ ،‬به‌پێ���ی بیروبۆچونی‬ ‫ئه‌وان‌و بۆ ئ���ه‌وه‌ی لێكنزیك ببنه‌وه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫جارێ���ك ده‌س���تكاری پرۆژه‌كه‌مان كردوه‌‪،‬‬ ‫ئێستا گه‌یشتوینه‌ته‌ كۆپی كۆتایی‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫كۆپ���ی كۆتاییش ه���ه‌ر بۆچون���ی جیاواز‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم نزیكه‌ ‌ی ‪ %90‬پرۆژه‌كه‌ كۆتایی‬ ‫هاتوه‌‪ ،‬سێ ئه‌گه‌رمان له‌به‌رده‌مه‌‪ ،‬یه‌كه‌م‪:‬‬ ‫په‌سه‌ندكردنی پرۆژه‌كه‌‪ ،‬دوهه‌م‪ :‬مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس���یی ده‌س���ت به‌كۆبونه‌وه‌كانی خۆی‬ ‫بكاته‌وه‌ به‌و شێوه‌یه‌ی جاران‌و ئه‌نجومه‌نی‬ ‫سه‌ركردایه‌تیش ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬به‌بێ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫پرۆژه‌یه‌كی دیاریكراو له‌ئارادا بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ری‬

‫سێهه‌م‪ :‬مه‌كته‌بی سیاسیی خۆی پرۆژه‌یه‌ك‬ ‫له‌نێ���وان خۆیاندا دابنێ���ن‌و له‌ناو مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسیی په‌سه‌ندی بكات‌و كاری پێبكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ ‌ی كه‌ پرۆژه‌كه‌یان پێش���كه‌ش كردو‌ه‬ ‫الرییان له‌و سێ ئه‌گه‌ر‌ه نیه‌‪ ،‬گرنگ ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ناوه‌ندێك���ی بڕیارده‌ر له‌ن���او یه‌كێتی په‌یدا‬ ‫بێت‌و ده‌ست به‌كاره‌كانی بكات‌و ئه‌م قۆناغ ‌ه‬ ‫تێپه‌ڕێنێت‪ ،‬ت���ا ده‌رفه‌تێك دێته‌ ئاراو‌ه بۆ‬ ‫به‌ستنی كۆنگره‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌و دو باڵه‌ سه‌ره‌كییه‌ی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس���یی كامیان دژایه‌ت���ی پرۆژه‌كه‌تیان‬ ‫كرد‪ ،‬هه‌ندێك ده‌ڵێ���ن نایانه‌وێت پرۆژه‌ك ‌ه‬ ‫س���ه‌ربگرێت بۆ ئه‌وه‌ ‌ی لێكنزی���ك بونه‌و‌ه‬ ‫هه‌بێت؟‬ ‫فه‌ری���د ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬ئه‌وه‌ن���ده‌ ‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیمان به‌الیه‌نه‌كانه‌و‌ه كردوه‌‪ ،‬هه‌ست‬ ‫ب���ه‌ لێكنزیكردنه‌وه‌ی���ان ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ریه‌كێك له‌وانه‌ تێڕوانین‌و بۆچونی خۆیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌ی په‌یوه‌سته‌ به‌پرۆژه‌كه‌ ‌ی ئێمه‌و‌ه‬ ‫پێیان باشه‌و تێبینی تایبه‌تی خۆیان هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر پرۆژه‌كه‌‪ ،‬له‌هه‌مو ئه‌گه‌ره‌كاندا ئه‌م ‌ه‬ ‫شتێكی زۆر ئاسایی ‌ه كه‌ الیه‌نێك پرۆژه‌یه‌ك‬ ‫پێشكه‌ش ده‌كات‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ وه‌ك خۆی‬ ‫په‌س���ه‌ند ناكرێت‪ ،‬یان ره‌تده‌كرێته‌وه‌ یان‬ ‫رێكده‌كه‌ون له‌سه‌ری‌و كاری پێده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌م پرۆژه‌یه‌ نیشانه‌ی‌ پرسیاری‬ ‫له‌سه‌ر ئێو‌ه دروستنه‌كردوه‌ له‌الیه‌ن هه‌ردو‬ ‫باڵه‌كه‌وه‌؟‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬ئێمه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫بنه‌مای���ه‌ كارمان كردوه‌ كه‌ بنه‌مایه‌ك هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌ناو یه‌كێتی‪ ،‬هه‌وڵمانداو‌ه پێكه‌وه‌ژیانێك‬ ‫له‌ناو ئه‌م گروپانه‌ (باڵ) ان ‌ه دروست بكه‌ین‪،‬‬ ‫تا ئه‌و كاته‌ ‌ی كۆنگره‌ ده‌به‌سترێت‌و ره‌نگ ‌ه‬ ‫هه‌لومه‌رجێكی جیاواز له‌وه‌ی‌ ئێس���تا هه‌ی ‌ه‬ ‫بێته‌ ئاراوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ب���ه‌الی ئێمه‌و‌ه گرنگ ‌ه‬ ‫دروس���تكردنی پێكه‌وه‌ ژیانه‌‪ ،‬تا ئه‌وكاته‌ ‌ی‬ ‫كۆنگ���ر‌ه دێته‌ ئ���اراوه‌‪ ،‬پاش���ان ئه‌وكات ‌ه‬ ‫هه‌م���و الیه‌ن���ه‌كان كاربكه‌ن ب���ۆ كۆنگره‌‪،‬‬ ‫كۆنگره‌ ده‌توانێ���ت به‌رنامه‌یه‌ك دابنێت بۆ‬ ‫یه‌كێتییه‌كی جیاواز له‌وه‌ی ئێستا‪.‬‬

‫ده‌ست بكات به‌ده‌س���تپێكردنی بڕیاره‌كانی‬ ‫خۆی‪ ،‬ئ���ه‌و ناوه‌ندو مه‌كته‌بی سیاس���یی ‌ه‬ ‫ده‌توانێ���ت بڕیار له‌س���ه‌ر ئه‌و مه‌س���ه‌له‌ی ‌ه‬ ‫بدات‪ ،‬چونكه‌ له‌كۆتایی���دا فه‌راهه‌م كردنی‬ ‫پێداویس���تییه‌كانی به‌ستنی كۆنگره‌ ده‌بێت ‌ه‬ ‫ئه‌ركێ���ك له‌ئه‌ركه‌كان���ی ئ���ه‌و مه‌كته‌ب���ی‬ ‫سیاس���یی یا ئه‌و ناوه‌نده‌‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌توانێت‬ ‫هه‌مو بڕیارێك بدات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بیرتان له‌هاوسه‌رۆكی نه‌كردۆته‌و‌ه‬ ‫بۆ شوێنگره‌وه‌ ‌ی تاڵه‌بانی؟‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬تا ئێس���تا بیرمان‬ ‫لێنه‌كردۆته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌رفه‌ت هه‌ی ‌ه چه‌ند‬ ‫بژارده‌یه‌ك له‌ژماره‌یه‌كی زۆری بژاره‌ده‌كان‬ ‫یه‌كێكیان هه‌ڵبژێری���ن‪ ،‬له‌هه‌مو حاڵه‌تێكدا‬ ‫ده‌بێت بژارده‌یه‌ك هه‌ڵبژێرین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بژارده‌كان چین؟‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬بژاره‌ده‌كان زۆرن‪،‬‬ ‫یه‌كێكی���ان ئه‌وه‌یه‌ بژارده‌ی‌ هاوس���ه‌رۆكی‪،‬‬ ‫بژارده‌ ‌ی سه‌ركردایه‌تی به‌كۆمه‌ڵ‪ ،‬بژارده‌ ‌ی‬ ‫دیاریكردن���ی ناوه‌ندێكی بڕی���ارده‌ر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێموایه‌ پێ���ش ئه‌وه‌ی‌ بچین به‌ره‌و كۆنگر‌ه‬ ‫چه‌ن���د بابه‌تێك هه‌یه‌‪ ،‬بابه‌تی س���كرتێری‬ ‫گشتی‪ ،‬بابه‌تی پێكهاته‌ی‌ یه‌كێتی‌و به‌رنامه‌ ‌ی‬ ‫یه‌كێت���ی‌و په‌یڕه‌وی یه‌كێتی‪ ،‬په‌یڕه‌وێك ك ‌ه‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌و باردۆخه‌ی‌ ئێس���تا بگونجێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌و مه‌س���ه‌الن ‌ه یه‌كالی���ی بكرێته‌و‌ه‬ ‫ئه‌وكات ده‌توانین به‌ره‌و كۆنگر‌ه بچین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬یه‌كێك له‌و بژاردانه‌ ‌ی كه‌ باس���ت‬ ‫كرد كامی���ان به‌هێزن ب���ۆ جێبه‌جێكردن؟‬ ‫هاوسه‌رۆكییه‌كه‌ باش���تر نیه‌ بۆ ده‌ربازبون‬ ‫له‌م قه‌یرانانه‌ی‌ باست كرد؟‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬وتم ئ���ه‌وه‌ یه‌كێك ‌ه‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬گروپ كێیه‌؟‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬من گروپ به‌كارده‌هێنم له‌بژارده‌كان‪ ،‬م���ن بۆچونی تایبه‌تیم هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌ب���ری ب���اڵ‌و كوتل���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ زۆربه‌ ‌ی بژارده‌ی‌ هاوسه‌رۆكی زۆر سه‌ركه‌وتو دیارنی ‌ه‬ ‫جیاوازیی���ه‌كان په‌یوه‌ن���دی به‌بیروبۆچونی له‌جیهان‪ ،‬زۆركات بۆ سه‌لماندنی ژن‌و پیاو‬ ‫هانای بۆ ده‌برێت‪ ،‬زۆرجار له‌به‌شێكی زۆری‬ ‫تایبه‌تی كه‌سایه‌تییه‌كانه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬كۆنگر‌ه به‌ب���ێ تاڵه‌بانی به‌ره‌و ئه‌وروپا زۆر باو نی���ه‌‪ ،‬من پێم خراپ نیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تێبینی زۆری له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫كوێ هه‌نگاو ده‌نێت؟‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئ���ه‌و هه‌وڵه‌تان دا نه‌گه‌یش���تن‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬پێ���م وای ‌ه مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس���یی‪ ،‬یاخ���ود ناوه‌ندێك���ی بڕیارده‌ر به‌رێكه‌وتن‪ ،‬ك ‌ه رێكه‌وتن له‌ناو یه‌كێتی بۆت ‌ه‬

‫ئێستا دارایی گشتی‬ ‫له‌ژێر سه‌رپه‌رشتی‬ ‫ستافێكه‌و ئه‌ویش‬ ‫له‌ژێر سه‌رپه‌رشتی‬ ‫دلێری سه‌ید‬ ‫مه‌جیددایه‌‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ ‌ڵ هه‌مو‬ ‫الیه‌نه‌كانی ناو‬ ‫یه‌كێتی ده‌كه‌ن‬

‫دیوارێكی پۆاڵین‪ ،‬ب���ۆ تواندنه‌وه‌ی‌ خۆتان‬ ‫راناگه‌یه‌نن؟‬ ‫فه‌ری���د ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬دو مان���گ زیاتر‌ه‬ ‫سه‌ردانی الیه‌نه‌كان ده‌كه‌ین‌و كۆبونه‌وه‌مان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ست ده‌كه‌ین ئه‌وه‌نده‌ی‌ فاكته‌ری‬ ‫لێكنزی���ك بون���ه‌وه‌ هه‌یه‌ فاكت���ه‌ری لێك‬ ‫دوربونه‌و‌ه نیه‌‪ ،‬له‌م هه‌لومه‌رجه‌ی‌ ئێس���تا‬ ‫فاكت���ه‌ری لێكنزی���ك بون���ه‌وه‌ زاڵ ده‌بێت‬ ‫به‌س���ه‌ر فاكته‌ری لێك دوربون���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫ره‌نگ ‌ه به‌ش���ێكی په‌یوه‌ندی به‌هه‌لومه‌رجی‬ ‫كوردس���تانه‌و‌ه هه‌بێ���ت‪ ،‬به‌ش���ێكی ت���ر‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌وه‌و‌ه هه‌ی ‌ه كه‌ الیه‌نه‌كانی ناو‬ ‫یه‌كێتی هه‌س���ت به‌لێپرس���راوه‌تی ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ره‌نگ ‌ه به‌ش���ێكی په‌یوه‌ندی به‌وه‌وه‌ هه‌بێت‬ ‫كه‌ ئێم ‌ه هه‌وڵمانداو‌ه ناكۆكی ناو الیه‌نه‌كان‬ ‫كه‌مبكه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌م���و ئه‌گه‌رێكدا‬ ‫ئه‌نجامه‌ گش���تییه‌ك ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه ئێس���تا لێك‬ ‫نزیكبونه‌وه‌یه‌ك���ی گونجاو له‌ناو الیه‌نه‌كانی‬ ‫ناو یه‌كێتیدا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ماوه‌ ‌ی رابردو جێگرانی سكرتێر‬ ‫چه‌ند لێدوانێكیان دا دژی سیاسه‌تی یه‌كێتی‪،‬‬ ‫بۆچونت چییه‌ له‌سه‌ر ئه‌و لێدوانانه‌؟‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬هه‌س���تم نه‌كردو‌ه‬ ‫لێدوانه‌كان دژ به‌سیاسه‌تی یه‌كێتییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌اڵم ئێ���وه‌ كۆمپانیاتان هه‌یه‌‬ ‫ه���ی حزبییه‌‪ ،‬به‌رهه‌م س���اڵح ده‌ڵێت دژی‬ ‫كۆمپانی���ای حزبیی���ه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ لێدوانی دژ‬ ‫به‌یه‌كێتی نیه‌؟‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬بون���ی كۆمپانیای‬ ‫حزبی ش���تێكی زۆر ئاساییه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه شتێك‬ ‫نیه‌ تایب���ه‌ت بێت به‌كوردس���تان‪ ،‬له‌هه‌مو‬ ‫دنی���ادا كۆمپانی���ای حزب���ی هه‌ی���ه‌ به‌اڵم‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی یاس���ادا‪ ،‬ئه‌و كۆمپانیایانه‌ ‌ی‬ ‫باست كرد ماوه‌یه‌كی دورودرێژ‌ه توانیویه‌تی‬ ‫بودجه‌ی‌ پێویستی داموده‌زگاكانی یه‌كێتی‬ ‫دابین بكات‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ باس���ت كرد له‌س���ه‌ر‬ ‫داهاتی ئه‌و كۆمپانیایانه‌ ده‌ژین‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه‬ ‫زۆر ئاس���اییه‌ ئ���ه‌و كۆمپانیایان���ه‌ ه���ی‬ ‫كه‌س���ێكی دیاریكراو نیه‌ له‌ن���او یه‌كێتی‪،‬‬ ‫حزب سه‌رپه‌ش���تی ده‌كات بۆ به‌ڕێوه‌بردنی‬

‫ئه‌ركه‌كانی خۆی‪ ،‬كه‌ دروست كراو‌ه به‌پێی‬ ‫ئه‌و یاسایه‌ی كه‌ ئێس���تا هه‌یه‌ به‌رده‌وامی‬ ‫به‌كاری خۆی ده‌دات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دارای���ی كۆمپانیایه‌ك ‌ه له‌كوێیه‌‪،‬‬ ‫ئایا گه‌ڕاوه‌ته‌و‌ه مه‌كته‌ب سیاسی؟‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد ‪ :‬دارایی یه‌كێتی الی‬ ‫كه‌س���ێكی دیاریكراو نی���ه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ردنی‬ ‫كۆمپانیاكان���ی یه‌كێت���ی له‌س���ه‌ر بنه‌مای‬ ‫به‌ڕێوبردنێكی خۆییه‌‪ ،‬تاكێكی دیاریكراوی‬ ‫هه‌یه‌و كاره‌كانی جێبه‌جێ ده‌كات‪ ،‬له‌كاتی‬ ‫پێویستدا مه‌كته‌بی سیاسی داوای بودجه‌ ‌ی‬ ‫دیاریكراوی‌ كردو‌ه بۆ ئه‌و كاره‌ی‌ پێویستی‬ ‫پێیه‌ت���ی‪ ،‬ئێس���تا دارای���ی گش���تی له‌ژێر‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی س���تافێكه‌و ئه‌وی���ش له‌ژێر‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی دلێری س���ه‌ید مه‌جیددایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش مامه‌ڵ ‌ه له‌گ���ه‌ڵ‌ هه‌مو الیه‌نه‌كانی‬ ‫ناو یه‌كێتی ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم ئێوه‌ی س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫ناتوانن دینارێك سه‌رف بكه‌ین له‌و داراییه‌‪،‬‬ ‫ئایا وایه‌؟‬ ‫فه‌ری���د ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬نابێ���ت هه‌م���و‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی توانای سه‌رفكردنی پاره‌ی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ كه‌مكردنه‌و‌ه نی ‌ه له‌ده‌سه‌اڵتی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‪ ،‬ده‌بێ���ت ئه‌و مه‌س���ه‌له‌ی ‌ه‬ ‫رێكبخرێت ئ���ه‌و دارایی��� ‌ه له‌خزمه‌تی كۆی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی نیش���تیمانیدا بێت‪،‬‬ ‫ك��� ‌ه مه‌كت���ه‌ب‌و ده‌س���تگاو مه‌ڵبه‌نده‌كان‬ ‫هه‌ڵیده‌سوڕێنن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌یه‌ له‌ناو یه‌كێنی به‌نوس���ین‬ ‫هێ���رش ده‌كه‌نه‌ س���ه‌ر الیه‌نه‌كانی تر‪ ،‬ئایا‬ ‫ئه‌م ‌ه گوزارشت له‌رای یه‌كێتی ده‌كات؟‬ ‫فه‌ری���د ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬ئێم���ه‌ وه‌اڵممان‬ ‫داوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر پرس���ێكی هه‌نوكه‌یی‬ ‫هه‌بێت ده‌س���ته‌ی‌ كارگێری ی���ا مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی وه‌اڵمی داوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌ندامێكی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی س���ه‌ركردایه‌تی لێدوانێكی دابێت‬ ‫گوزارشت له‌بۆچونی خۆی ده‌كات‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫گوزارش���ت له‌بۆچونی یه‌كێتی ده‌كات رای‬ ‫مه‌كته‌بی سیاس���یی یه‌كێتی نیش���تیمانی‬ ‫كوردستانه‌‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )514‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/2/2‬‬

‫له‌کۆبونه‌وه‌ی بارزانی له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌ سیاسییه‌کاندا‬

‫مه‌ال به‌ختیارو محه‌مه‌د فه‌ره‌ج‬ ‫له‌گه‌ڵ دواخستنی پرسی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم بون‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌ی‌ ده‌ست‬ ‫ئاوێنه‌ كه‌وتوه‌ له‌سه‌رچاوه‌یه‌كی‬ ‫باوه‌ڕپێكراوه‌وه‌‪ ،‬له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫بارزانی‌و الیه‌نه‌ سیاسییه‌كانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬چه‌ندین پرسی گرنگ‬ ‫وروژێنراوه‌‪ ،‬له‌وانه‌ باسكردن‬ ‫له‌كورسی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‌و‬ ‫قه‌یرانی دارایی‪ ،‬هاوكات پرسی‬ ‫ریفراندۆم‌و چونی شاندی كورد بۆ‬ ‫به‌غدا‪ ،‬جیاواز له‌و ته‌وه‌رانه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫باسێكی تریش هاتونه‌ته‌ ئاراوه‌‪،‬‬ ‫بارزانی گله‌یی له‌نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫كردوه‌‌و محه‌مه‌د ئه‌مین فه‌ره‌جیش‬ ‫وتویه‌تی ئه‌گه‌ر كۆبونه‌وه‌ی‌ داهاتو‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی‌و بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان به‌شداری نه‌كه‌ن‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫قسه‌ی‌ خۆمان ده‌بێت‪.‬‬

‫كه‌س ره‌خنه‌ی‌ له‌بارزانی نه‌گرتوه‌‬ ‫ی بارزانی ك ‌ه‬ ‫له‌میان���ه‌ی‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ ‌‬ ‫زیاتر له‌دو كاتژمێری خایاندوه‌‪)22( ،‬‬ ‫ی گۆڕان‌و‬ ‫الیه‌نی سیاسیی به‌بێ بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیس�ل�امی به‌ڕێوه‌چو‪ ،‬بارزانی‬ ‫ی كردوه‌‪،‬‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫چه‌ندین خاڵ‌و پێشنیاری خستۆت ‌ه رو‪،‬‬ ‫ی كه‌ باسی‬ ‫یه‌كێك له‌و ته‌وه‌ر‌ه گرنگانه‌ ‌‬ ‫لێوه‌كراوه‌‪ ،‬پرسی كورسی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان بوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌راگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌ الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی تۆمه‌تیان ئاراس���ته‌ ‌‬ ‫ره‌خنه‌و په‌نجه‌ ‌‬ ‫بارزانی كردوه‌‪ ،‬له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا كه‌س‬ ‫ره‌خن���ه‌ی‌ له‌بارزانی نه‌گرتوه‌ كه‌ بۆچی‬ ‫كورسی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم چۆڵناكات‌و‬ ‫واده‌ی‌ ویالیه‌ته‌كه‌ی‌ به‌سه‌رچوه‌‪.‬‬ ‫بارزانی گله‌یی له‌كۆمه‌ڵ‌و گۆڕان كردوه‌‬ ‫له‌میان���ه‌ی‌ كۆبونه‌وه‌ك��� ‌ه بارزان���ی‬

‫باس���ی له‌وه‌ك���ردوه‌‪ ،‬له‌بزوتن���ه‌وه‌ی‌ كێ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬من ئام���اده‌م له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڕان تێده‌گه‌ین بۆچی به‌ش���دارییان دو هه‌فته‌ ده‌ستاوده‌س���تی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ كۆمه‌ڵی ئیس�ل�امی له‌گه‌ڵ بكه‌م‪ ،‬هه‌ریه‌ك له‌مه‌ال به‌ختیار‬ ‫كوردستان بایكۆتی ئه‌م كۆبونه‌وه‌یان له‌یه‌كێتی نیش���تیمانی كوردس���تان‌و‬ ‫ك���ردوه‌‪ ،‬هۆكارو س���ه‌به‌به‌كانی چین‪ ،‬محه‌مه‌د ئه‌می���ن ف���ه‌ره‌ج ئه‌مینداری‬ ‫ه���ه‌ر له‌كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ هی���چ الیه‌نێك گش���تی یه‌كگرتو وتویانه‌ جارێ كاتی‬ ‫پشتگیری له‌گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ نه‌كردوه‌‪ ،‬وروژاندنی ئه‌و پرسه‌ نیه‌و لێره‌ ناكرێت‬ ‫كه‌ بۆ به‌شدارییان نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی باس���ی لێ���وه‌ بكه‌ین‪ ،‬ب���ا لیژنه‌یه‌كی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان كه‌ له‌‪12‬ی ئۆكتۆبه‌ر ب���ۆ دروس���ت بكرێت‪ ،‬م���ه‌ال به‌خیتار‬ ‫بێب���ه‌ش ك���را له‌حكومه‌ت���ی هه‌رێم‌و ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌كردوه‌ " ئێمه‌ پێمانوایه‌‬ ‫س���ه‌رۆكی په‌رله‌مانی���ش رێگری لێكرا جه‌نابی س���ه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫بچێته‌وه‌ بۆ شوێنی كاره‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫بكه‌وێته‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌م كێشمه‌كێشمه‌ی‌‬ ‫كه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئێس���تا بارزانی س���ه‌رۆكی‬ ‫یه‌كێتی‌و یه‌كگرتو له‌گه‌ڵ دواخستنی هه‌رێمه‌و موماره‌سه‌ی‌ كاره‌كانی خۆی‬ ‫له‌دیبلۆماس���یه‌ت و به‌ره‌كان���ی جه‌نگ‬ ‫پرسی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم بون‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ی‌ بارزان���ی له‌گ���ه‌ڵ بكات‪ ،‬ئه‌م كێش���ه‌یه‌ له‌نێوان پارتی‌و‬ ‫الیه‌ن���ه‌كان‪ ،‬مه‌س���عود بارزانی چوار یه‌كێت���ی‌و پارته‌كان���ی تر چاره‌س���ه‌ر‬ ‫ج���ار له‌س���ه‌ر ی���ه‌ك وتویه‌ت���ی "كێ بكرێ���ت‪ ،‬تكای���ه‌ بارزانی ب���ا بخرێته‌‬ ‫ده‌بێت به‌س���ه‌رۆكی هه‌رێم‌و پشتگیری ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌و بازنه‌یه‌"‪.‬‬

‫كه‌مبكرێته‌وه‌‪ ،‬بارزان���ی وتویه‌تی‬ ‫به‌الغی كۆتایی بارزانی وه‌ك‬ ‫ن���اوی هه‌ركه‌س���ێكم پ���ێ ده‌ڵێن‬ ‫سه‌رۆك ناسێنراو ‌ه‬ ‫له‌میانی داواكردنی نوس���ینه‌وه‌ی بانگهێش���تی ده‌كه‌ی���ن‌و پاره‌كه‌ی‌‬ ‫به‌الغ���ی كۆتای���ی كۆبونه‌وه‌ك���ه‌‪ ،‬لێوه‌رده‌گرین‪ ،‬به‌اڵم باس���ی كه‌س‬ ‫نوس���راوه‌ به‌سه‌رپه‌رشتی مه‌سعود نه‌كراوه‌ كه‌ پاره‌ی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫بارزان���ی س���ه‌رۆكی هه‌رێ���م‌و‬ ‫كۆسره‌ت ره‌س���وڵ عه‌لی جێگری یه‌كگرتو‪ :‬ئه‌گه‌ر گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم به‌ڕێوه‌ چوه‌‪ ،‬ئه‌و به‌شداری نه‌كه‌ن هه‌ڵوێستی ترمان‬ ‫پێشنیاره‌ش له‌سه‌ر داوای یه‌كێتی‬ ‫ده‌بێت‬ ‫نیشتیمانی كوردستان بوه‌‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د ئه‌مین فه‌ره‌ج ئه‌مینداری‬ ‫گش���تی یه‌كگرت���وی ئیس�ل�امی‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ك���ه‌دا‬ ‫باس له‌كه‌سه‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی ناو كوردس���تان‬ ‫وتویه‌ت���ی "ئێم���ه‌ هه‌وڵ���ی ته‌واو‬ ‫حزبه‌كان كراو ‌ه‬ ‫الیه‌ن���ه‌كان له‌گ���ه‌ڵ هه‌ری���ه‌ك له‌بزوتن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ك���ه‌‬ ‫پێش���نیارێكیان خس���تۆته‌ رو كه‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی ئیسالمی ده‌ده‌ین‬ ‫هه‌ركه‌س���ێك ده‌وڵه‌مه‌ن���ده‌ له‌ناو كه‌ به‌شداربن له‌كۆبونه‌وه‌ی‌ داهاتوو‬ ‫پارت���ه‌ سیاس���ییه‌كان پێویس���ته‌ ئه‌ندامیش���یان هه‌بێت له‌لیژنه‌كه‌‪،‬‬ ‫پاره‌ك���ه‌ی‌ ب���دات به‌حكومه‌ت بۆ به‌اڵم ئه‌گه‌ر نه‌یه‌ن ئه‌وا هه‌ڵوێستی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ قه‌یرانی دارایی تاڕاده‌یه‌ك ترمان ده‌بێت به‌رامبه‌ریان‪".‬‬

‫به‌ره‌ی تورکومانی‪:‬‬ ‫"فوئاد حسێن ئه‌مڕۆ ته‌له‌فۆن له‌گه‌ڵ گۆڕان ده‌كات"‬ ‫توركیا ڕازی نی ‌ه‬ ‫‌مان‬ ‫ه‬ ‫‌رل‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫‌رۆكی‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫‌كا‬ ‫ه‬ ‫‌زیر‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ڕان‬ ‫ه‬ ‫گ‬ ‫بۆ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ماو‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫‌كی‬ ‫ه‬ ‫ڕێگری‬ ‫هیچ‬ ‫پارتی‬ ‫به‌ڕیفراندۆم‌و ئێمه‌ش‬ ‫دژایه‌تی ده‌كه‌ین‬

‫پارتی هی���چ رێگریه‌كی نه‌ماوه‌ بۆ‬ ‫گه‌ڕان���ه‌وه‌ی س���ه‌رۆكی په‌رله‌مان‌و‬ ‫وه‌زیره‌كانی گۆڕان بۆ سه‌ركاره‌كانیان‪،‬‬ ‫بڕیاریشه‌ ئه‌مڕۆ واده‌یه‌ك دابنرێت بۆ‬ ‫كۆبونه‌وه‌ له‌گه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‌و‬ ‫ڕاگه‌یاندن���ی بڕیاره‌ك���ه‌ به‌فه‌رم���ی‬ ‫پێیان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬عوم���ه‌ر محه‌مه‌د ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌ب���ی سیاس���ی یه‌كگرت���وی‬ ‫ئیس�ل�امی به‌ئاوێن���ه‌ی ڕاگه‌یان���د‬

‫"له‌كۆبون���ه‌وه‌ی دوێنێ���ی كۆمیته‌ی‬ ‫كاراكردنه‌وه‌ی حكومه‌ت‌و په‌رله‌مان‬ ‫هه‌م���وان هاوڕابون له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫وه‌زیره‌كانی گۆڕان بگه‌ڕێنه‌وه‌ شوێنی‬ ‫خۆیان‌و پارتیش هیچ الریه‌كی نه‌بوه‌‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ڕاشیگه‌یاند "ئێمه‌ پێشنیاره‌كه‌مان‬ ‫گه‌اڵڵه‌كردوه‌ پاشان بڕیاری له‌باره‌وه‌‬ ‫ده‌درێ���ت‪ ،‬واش بڕیار‌ه له‌گه‌ڵ گۆڕان‬ ‫دانیش���ین‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ قسه‌بكه‌ین‪،‬‬

‫هاوكات باسی شه‌فافیه‌ت له‌حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌وباره‌یه‌وه‌ د‪ .‬یوسف محمه‌د‬ ‫س���ه‌رۆكی په‌رله‌مانی كوردس���تان‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی به‌ ئاوێنه‌ وت" له‌ئێس���تادا‬ ‫هیچ قسه‌یه‌ك له‌باره‌ی ئه‌و بڕیاره‌ی‬ ‫كۆمیته‌ی كاراكردن���ه‌وه‌ی حكومه‌ت‬ ‫په‌رله‌مان ناكه‌م"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی تریش���ه‌وه‌ ش���ۆڕش‬ ‫حاجی وته‌بێ���ژی بزوتنه‌وه‌ی گۆران‬

‫به‌ئاوێنه‌ی ڕاگه‌یاند "هیچ ش���تێكی‬ ‫فه‌رمیان له‌وباره‌یه‌وه‌ پێنه‌گه‌یشتوه‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر وابوایه‌ ده‌بو ئه‌مڕۆ سه‌رۆكی‬ ‫په‌رله‌مان بچێته‌وه‌ هه‌ولێر"‪.‬‬ ‫هاوكات ئه‌وه‌شی بۆ ئاوێنه‌ دركاند‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫"س���به‌ی ته‌له‌فۆنیان بۆ ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫ڕێكخس���تنی واده‌ی���ه‌ك بۆكۆبونه‌وه‌‬ ‫تاوه‌كو بڕیاره‌كه‌یان پێڕابگه‌یه‌نرێت‌و عه‌لی مه‌هدی ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ڕونكردنه‌وه‌ی���ان پارێزگای كه‌ركوك له‌به‌ره‌ی توركمانی‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‬ ‫هاوكات ئه‌ندامی لیژنه‌ی ئه‌منی‌و‬ ‫بدرێتی"‪.‬‬ ‫وته‌بێژی به‌ره‌ی توركمانی له‌م دیداره‌‬ ‫تایبه‌ته‌ی ئاوێنه‌دا باس له‌پرسی‬ ‫ڕیفراندۆم‌و ژیانی توركمانه‌كان ده‌كات‬ ‫له‌سایه‌ی ده‌سه‌اڵتداریه‌تی كورد‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش بۆ ئاوێنه‌ ئاشكراده‌كات‬ ‫"توركیا ڕازی نیه‌ به‌ڕیفراندۆم"‪.‬‬

‫حه‌نان فه‌تالوی‌‪ :‬وه‌فد ‌ی كوردی‌ به‌هۆ ‌ی‬ ‫مایه‌پوچبونی‌ هه‌رێمه‌وه‌ هاته‌ به‌غدا‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫حه‌نان فه‌تالوی‌ ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوێنه‌رانی‌ عێراق له‌باره‌ ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫چون���ی‌ وه‌فده‌ك���ه‌ی‌ هه‌رێم ب���ۆ به‌غدا‬ ‫ی بۆ‬ ‫ده‌ڵێت "هاتن���ی‌ وه‌فده‌كه‌ی‌ بارزان ‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ی مایه‌پوچبون ‌‬ ‫به‌غ���دا به‌ڵگ���ه‌ ‌‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت"‪.‬‬ ‫ش���یار محه‌م���ه‌د‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬حه‌نان‬ ‫ی راگه‌یاند "ئه‌و‬ ‫ی به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫فه‌ت�ل�او ‌‬ ‫ی كه‌ هات ‌ه به‌غدا وه‌فدی‌ مه‌سعود‬ ‫وه‌فده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بو ن���ه‌ك وه‌ف���دی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫بارزان��� ‌‬ ‫ی بۆ ئه‌وه‌ش كرد‬ ‫كوردس���تان"‪ .‬ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ردانه‌كه‌ مایه‌پوچبون ‌‬ ‫ك ‌ه "هۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم‌و هه‌وڵێك ‌ه ب���ۆ هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن ‌‬

‫ی جیابون���ه‌و‌ه له‌عێراق داده‌نێن‬ ‫ی پاره‌‌و له‌پاشان گه‌ڕانه‌و‌ه مه‌رج ‌‬ ‫ناوه‌ند‌و بردن ‌‬ ‫له‌كاتێك���دا ئه‌گ���ه‌ر داواكارییه‌كانیان‬ ‫بۆ سیاسه‌تی‌ پێشویان"‪.‬‬ ‫ی جێبه‌جێ‌ نه‌كرێت"‪.‬‬ ‫فه‌تالوی‌ وتیش���ی‌ "به‌غدا پێویست ‌‬ ‫حه‌نان فه‌تالوی‌ ئ���ه‌و‌ه رونده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی یاسا رون‌و‬ ‫به‌دایه‌لۆگ نییه‌‪ ،‬ده‌قه‌كان ‌‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫راش���كاون‌و هه‌رێم په‌یوه‌س���ت ده‌كات ك���ه‌ "هه‌رێم له‌ئێس���تادا داڵده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تیرۆریستێك ده‌دات ك ‌ه له‌الیه‌ن دادگا ‌‬ ‫ی ده‌وڵه‌تی‌ عێ���راق به‌وه‌ ‌‬ ‫به‌یاس���اكان ‌‬ ‫ی هه‌رێم عێراق���ه‌وه‌ داواكراون‌و له‌و كه‌س���انه‌ن‬ ‫ی نێوخۆ ‌‬ ‫ك ‌ه باج‌و داهاته‌كان��� ‌‬ ‫مۆنۆپ���ۆڵ ن���ه‌كات‌و بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ك���ه‌ فیتن���ه‌‌و دوبه‌ره‌ك���ی‌ ده‌نێنه‌وه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���و ‌‬ ‫ی گۆڕه‌پانه‌كان ‌‬ ‫ی وتاربێژه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌یه‌ داوای‌ به‌ش ‌‬ ‫ناوه‌ند‌و ئه‌وكات بۆ ‌‬ ‫ناڕه‌زایه‌تییه‌كانن"‪.‬‬ ‫ی بكات"‪.‬‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژی‌ یه‌كش���ه‌مم ‌ه ‪31‬ی‌ كانون��� ‌‬ ‫ی ب���ۆ ئ���ه‌و‌ه ك���رد ك��� ‌ه‬ ‫ئاماژه‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی ‪ 2016‬وه‌فدێك��� ‌‬ ‫ی دووه‌م��� ‌‬ ‫"سیاسه‌تی‌ هه‌رێم هێش���تا گۆڕانكار ‌‬ ‫ی كورد كوردستان به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ نێچیرڤان‬ ‫به‌س���ه‌ردا نه‌هات���وه‌‌و نوێنه‌ران ‌‬

‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫بارزانی‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان‌و ئه‌ندامێتی‌ قوباد تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی حكوم��� ‌هت‌و فوئاد‬ ‫جێگری‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیوانی‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫حسێن س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وته‌بێ���ژ ‌‬ ‫هه‌رێ���م‌و س���ه‌فین دزه‌ی��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێ���م‌و د‪.‬رۆژ ن���ور ‌‬ ‫حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ش���اوه‌یس ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان سه‌ردان ‌‬ ‫پارتی‌ دیموكرات ‌‬ ‫ی به‌غدایان كرد‌و له‌گه‌ڵ حه‌یده‌ر‬ ‫ش���ار ‌‬ ‫عه‌بادی‌ س���ه‌رۆك وه‌زیران���ی‌ عێراق‌و‬ ‫ی‬ ‫ی مالیكی‌‌و عه‌مار حه‌كیم‌و باڵیۆز ‌‬ ‫نور ‌‬ ‫واڵتانی‌ ئه‌مریكا‌و به‌ریتانیا كۆبونه‌وه‌‌و‬ ‫هه‌مان رۆژ گه‌ڕانه‌وه‌ هه‌ولێر‪.‬‬

‫عه‌لی‌ مه‌حمود‪ :‬پۆلیسی‌ هه‌ولێر كه‌مینیان بۆ دانابوم‬ ‫عه‌لی‌ مه‌حم���ود‪ :‬دیاره‌ پێش���تر من‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬ ‫ئه‌وه‌م له‌تۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یس���بوك‬ ‫بینیبو كه‌ گوایه‌ خۆپیشاندان ده‌كرێت‪،‬‬ ‫عه‌لی‌ مه‌حمود ناسراو به‌(عه‌لی‌‬ ‫رۆژی‌ دواتر به‌ئوتومبیل به‌وێدا تێپه‌ڕین‪،‬‬ ‫سیاسی‌)‪ ،‬له‌چه‌ند رۆژی‌ رابردوداو‬ ‫بینیم���ان خۆپیش���اندان هه‌ی���ه‌و چه‌ند‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌شت كه‌سی‌ تر له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌س���ێك له‌وێدا وه‌س���تابون‪ ،‬گروپێكی‌‬ ‫پۆلیسی‌ هه‌ولێره‌وه‌ به‌تۆمه‌تی‌‬ ‫خۆپیشاندان له‌هه‌ولێر ده‌ستگیر كران‌و پۆلی���س هات���ن‌و هه‌موخه‌ڵكه‌كه‌ی���ان‬ ‫ره‌ش���بگیر كرد‪ ،‬م���ن ئه‌ندام���ی‌ كارای‌‬ ‫دوێنێ (‪)1‬ی‌ شوبات به‌بڕیاری‌ دادوه‌ر‬ ‫به‌كه‌فاله‌ت ئازاد كران‪ ،‬بۆ ئاوێنه‌ ئه‌وه‌ سه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسانم و مافی‌ ئه‌وه‌م‬ ‫هه‌یه‌ له‌هه‌ر ش���وێنێك خۆپیشاندان یان‬ ‫ده‌خاته‌ رو كه‌دادوه‌ر پێی‌ راگه‌یاندوه‌‬ ‫هه‌ر شتێكی‌ تر هه‌بێت بزانم چیه‌‪.‬‬ ‫په‌شیمان ببێته‌وه‌ به‌اڵم ئه‌و داواكه‌ی‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێ���وه‌ ناس���رابون له‌الیه‌ن‬ ‫داده‌وری‌ ره‌تی‌ كردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫پۆلیسه‌وه‌؟‬ ‫عه‌لی‌ مه‌حمود‪ :‬پێده‌چو كه‌مینه‌كه‌ بۆ‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ به‌نیازی‌ چیبون له‌هه‌ولێر‬ ‫وا له‌الیه‌ن پۆلیسی‌ ئه‌وشاره‌وه‌ ده‌ستگیر من دانرابێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بۆچ��� ‌ی كه‌مینه‌ك���ه‌ بۆ تۆ‬ ‫كران؟‬

‫دانرابێت؟‬ ‫عه‌ل���ی‌ مه‌حمود‪ :‬دی���اره‌ وه‌ك ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫دواتر له‌قس���ه‌كانیاندا ده‌ركه‌وت پێیان‬ ‫ده‌وت���م كه‌ ت���ۆ س���ه‌رچاوه‌ی‌ ئاژاوه‌یت‬ ‫له‌هه‌ولێر‪ ،‬سه‌رچاوه‌ی‌ هه‌مو خراپیه‌كانی‌‬ ‫له‌م شاره‌دا به‌وشێوه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌رله‌وه‌ی‌ ده‌س���تگیر بكرێیت‬ ‫ئێ���وه‌ چه‌ن���د كه‌س���ێك له‌ژێرزه‌میندا‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیتان ده‌ربڕی‌‪ ،‬ئه‌وه‌یان هۆكاری‌‬ ‫چی بو؟ ده‌تانزانی‌ ئه‌گه‌ر خۆپیش���اندان‬ ‫ببه‌نه‌ سه‌ر شه‌قام روبه‌ڕوی‌ توندوتیژی‌‬ ‫ده‌بنه‌وه‌؟‬ ‫عه‌ل���ی‌ مه‌حم���ود‪ :‬به‌ڵێ‌ ئ���ه‌و رۆژه‌‬ ‫ئاگاداربوی���ن‌و هێزێك���ی‌ گه‌لێك زۆریان‬ ‫كۆكردبوه‌وه‌ زیاتر له‌وه‌ی‌ كه‌ ‪2016/1/30‬‬ ‫كۆیان كردب���وه‌وه‌‪ ،‬ئاگاداریان كردینه‌وه‌‬

‫كه‌ خۆپیش���اندان نه‌كه‌ین چونكه‌ ئازار‬ ‫ده‌خۆی���ن ئێمه‌ش نه‌مانك���رد و چوینه‌‬ ‫ژێرزه‌مینه‌ك���ه‌وه‌ ناڕه‌زایه‌تیه‌كانم���ان‬ ‫ده‌ربڕی‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش دیاره‌ كه‌ له‌كوردستاندا‬ ‫به‌گش���تی‌ ئازادیه‌ سیاس���یه‌كان پێشێل‬ ‫ده‌كرێت و ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ به‌ناوی‌ ئازادی‌‌و‬ ‫دیموكراسیه‌وه‌ هه‌یه‌ وانیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬وته‌بێژی‌ پۆلیس���ی‌ هه‌ولێر‬ ‫ده‌ڵێن كه‌ ئێوه‌ مۆڵه‌تی‌ ره‌سمیتان نه‌بوه‌‬ ‫بۆ خۆپیشاندان‌و ئه‌وه‌ش كارێكی‌ یاسایی‌‬ ‫نیه‌‪ ،‬بۆ داوای‌ مۆڵه‌تتان نه‌كرد؟‬ ‫عه‌لی‌ مه‌حمود‪ :‬مۆڵه‌ت ناده‌ن‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫خۆیان به‌ئاشكرا ده‌ڵێن مۆڵه‌ت ناده‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش بۆئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك ئاژاوه‌ بنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێم���ه‌ چوین‌و نه‌یان���داوه‌‪ ،‬كاكه‌ مۆڵه‌ت‬ ‫ناده‌ن‪.‬‬

‫ئاوێن���ه‌‪ :‬خوێندنه‌وه‌ت���ان بۆ دۆخی‬ ‫ئیس���تای عێراق‌و هه‌رێمی كوردستان‬ ‫چیه‌؟‬ ‫عه‌ل���ی مه‌ه���دی‪ :‬دۆخ���ی عێراق‌و‬ ‫له‌ناویش���یدا كه‌ركوك زۆرخراپه‌‪ ،‬ڕای‬ ‫ئێمه‌ ئه‌وه‌یه‌ هه‌مو ش���تێك به‌ئیداره‌ی‬ ‫هاوب���ه‌ش چاره‌س���ه‌ر ده‌بێ���ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌پێداگری‌و ئه‌مریواقیع هیچ چاره‌سه‌ر‬ ‫ناكات‪ ،‬ئێس���تا ئێمه‌ ی���ه‌ك دوژمنمان‬ ‫هه‌یه‌ داعشه‌ دواتر ڕیفراندۆم ده‌كرێت‬ ‫یان چاره‌نوسی كه‌ركوك چۆن ده‌بێت‬ ‫ئه‌وه‌ ش���تێكی تره‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا یه‌ك‬ ‫دوژمنمان هه‌یه‌ داعشه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ له‌س���ایه‌ی پێشمه‌رگه‌‬ ‫ئازات���رن ی���ان پێش���وتر ك���ه‌ دۆخی‬ ‫كه‌ركوك خراپبو؟‬ ‫عه‌ل���ی مه‌ه���دی‪ :‬ڕاس���ته‌ ئێس���ته‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ كه‌ركوك ده‌پارێزێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫حه‌شدی ش���ه‌عبی‌و توركمانیش هه‌یه‌‬ ‫كه‌ به‌شدارن له‌و پارێزگاریه‌ له‌به‌شیرو‬ ‫داقوق‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا دۆخی كه‌ركوك‬ ‫باشتره‌ له‌جاران‌و ئه‌منی تره‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ڕای به‌ره‌ی توركمانی چیه‌‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌و خه‌نده‌قه‌وه‌ لێده‌درێت؟‬ ‫عه‌ل���ی مه‌ه���دی‪ :‬م���ن ئه‌ندام���ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاو ئه‌ندامی لیژنه‌ی‬ ‫ئه‌منیم زانیاریم نیه‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ به‌اڵم‬ ‫خۆیان ئه‌ڵێن ئ���ه‌و خه‌نده‌قه‌ ئه‌منیه‌‪،‬‬ ‫به‌ڕای من لێدان���ی ئه‌و خه‌نده‌ق ‌ه هه‌م‬ ‫ئه‌منیه‌ هه‌م سیاسی‪ ،‬سیاسیه‌ چونكه‌‬ ‫پرۆژه‌كه‌یان س���نوری كوردس���تانه‌‌و‬ ‫خۆش���یان واده‌ڵێن ئێمه‌ش پێمانوایه‌‬ ‫ئه‌وە خه‌نده‌قێكی سیاسیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دۆخی توركمان له‌س���ایه‌ی‬ ‫كوردا چۆنبوه‌ تائێستا؟‬ ‫عه‌ل���ی مه‌ه���دی‪ :‬ئه‌زم���ه‌ی ده‬ ‫‌س���اڵمان له‌گه‌ڵ ك���ورد هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫چه‌ش���تومانه‌ به‌ده‌س���ت ك���ورده‌وه‌‬ ‫وایك���ردوه‪ %95‬توركم���ان نه‌یه‌وێ���ت‬ ‫له‌گه‌ڵ كوردبین‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی هه‌مانه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كورده‌كان نی���ه‌ به‌ڵكو له‌گه‌ڵ‬

‫پارته‌ سیاس���یه‌ كورده‌كانه‌‪ ،‬به‌رپرس ‌ه‬ ‫ك���ورده‌كان به‌جۆرێك ئازاریان داوین‌و‬ ‫فه‌رامۆشیانكردوین جیاوزای نیه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫دیكتاتۆری���ه‌ت‪ ،‬موعاناته‌كانم���ان زۆر‬ ‫زۆرن سه‌ره‌كیترینیان ئه‌منی‌و ئیدارین‬ ‫زۆرجاری���ش ده‌س���تدرێژی ده‌كرێت���ه‌‬ ‫س���ه‌رخاكه‌كه‌مان‪ ،‬ك���ورد ئی���داره‌ی‬ ‫هاوبه‌ش قبوڵ ناكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬یانی ك���ورد ده‌یه‌وێت ئێوه‌‬ ‫پاشكۆبن؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬خۆیان پێمان ده‌ڵێن‬ ‫خه‌ڵكی ئێمه‌ ژماره‌ یه‌كن ئێوه‌ش وه‌كو‬ ‫توركمان هاواڵتی ژماره‌ دون‪ ،‬زۆریش‬ ‫قس���ه‌مان له‌گه‌ڵ كردون به‌اڵم سودی‬ ‫نه‌بو چونك���ه‌ ئه‌وان به‌هێزن‌و ده‌توانن‬ ‫هه‌مو شتێك بكه‌ن‪ ‌،‬توركیاش زۆرجار‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ئام���ۆژگاری كورده‌كانی‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێس���تا باس���ی ڕیفراندۆم‬ ‫ده‌كرێت له‌هه‌رێمی كوردس���تان ئێوه‌‬ ‫ڕاتان چیه‌ له‌وباره‌یه‌وه‌؟‬ ‫عه‌ل���ی مه‌هدی‪ :‬ڕیفران���دۆم ناكرێت‬ ‫ئه‌وه‌ ته‌نه���ا بۆ ڕاگه‌یاندن���ه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫دۆخ���ی دارای���ی هه‌رێ���م زۆر خراپه‌و‬ ‫ناتوان���ن ئ���ه‌و كاره‌ بك���ه‌ن‪ ،‬به‌بڕوای‬ ‫من كورد ناتوانێ���ت ڕیفراندۆم بكات‌و‬ ‫به‌رژەوه‌ندیش���ی له‌وه‌دا نیه‌ ئه‌و كاره‌‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر ڕیفران���دۆم ئه‌نجام‬ ‫بدرێت ئێوه‌ به‌شداری ده‌كه‌ن؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬ئێم���ه‌ پڕۆژه‌یه‌كمان‬ ‫هه‌یه‌ بۆ كه‌ركوك كه‌ ده‌بێت "سه‌ربه‌خۆ‬ ‫بێت" ماوه‌ی‪ 10‬س���اڵه‌ جه‌ختی له‌سه‌ر‬ ‫ده‌كه‌ینه‌وه‌ هیچ چاره‌س���ه‌رێكی ترمان‬ ‫بۆ كه‌ركوك نی���ه‌ جگه‌ له‌وه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫قبوڵ���ی ناكه‌ین بچینه‌ س���ه‌ر هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬ماوەی‌ ‪10‬ساڵه‌ كه‌ركوك‬ ‫به‌ئه‌مریواقی���ع به‌ڕێوه‌ده‌برێ���ت ئه‌وه‬ ‫چاره‌سه‌رنیه‌و به‌رده‌وام نابێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌ڕای ئێوه‌ ئه‌گه‌ر ڕیفراندۆم‬ ‫بكرێت واڵتانی ئیقلی���م كاردانه‌وه‌یان‬ ‫چی ده‌بێت؟‬ ‫عه‌ل���ی مه‌هدی‪ :‬توركیاو ئێران ڕازی‬ ‫نابن‪ ،‬به‌تایبه‌تیش ب���ڕوام نیه‌ توركیا‬ ‫ڕازیبێ���ت به‌ریفران���دۆم‪ ،‬توركیا قبوڵ‬ ‫ن���اكات ریفران���دۆم له‌كه‌ركوك بكرێت‬ ‫چونك���ه‌ ڕای توركیا وای���ه‌ كه‌ركوك‬ ‫له‌الیه‌ن پێكهاته‌كانه‌وه‌ ئیداره‌ بكرێت‌و‬ ‫پرۆژه‌كه‌ش���ی ئه‌وه‌ی���ه‌ هه‌رێمێك���ی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ بێ���ت‪ ،‬ڕای ئێم���ه‌ش‬ ‫وه‌كو ب���ه‌ره‌ی توركمان���ی ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫به‌رهه‌ڵستی ریفراندۆم ده‌کەین‌و قبوڵی‬ ‫ناكه‌ین‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )514‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/2/2‬‬

‫‪5‬‬

‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‌‪ :‬ل ‌ه ‪19‬ی حوزه‌یران باجێكی زۆر گه‌وره‌مان دا‬

‫نه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و شێوازه‌ نایاساییه‌ی پارتین كه‌ په‌رله‌مان په‌كبخه‌ن‪ ،‬نه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و توندییه‌ی‌ گۆڕان بوین ك ‌ه به‌رامبه‌ر به‌پارتی هه‌یبو‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‌‪ ،‬سه‌رۆك ‌ی فراكسیۆن ‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌ له‌په‌رله‌مان ‌ی كوردستان له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ ‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "ل ‌ه ‪19‬ی‬ ‫حوزه‌یران باجێكی زۆر گه‌وره‌مان دا‪،‬‬ ‫ده‌ركه‌وت كه‌ ئه‌وه‌ی‌ كردمان له‌به‌ر‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی هاواڵتیانی كوردستان بوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌كات ‌ی ‪19‬ی‌ حوزه‌یران‌و رۆژان ‌ی‬ ‫دوات���ردا زۆر به‌تون���دی‌‌و گ���وڕو تین���ه‌و‌ه‬ ‫قسه‌ت له‌سه‌ر پرسی‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌ی ده‌كردو‬ ‫پش���تگیرییه‌كی زۆرت���ان بۆ فراكس���یۆن‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌ ‌ی گۆڕان ده‌رده‌بڕی‪ ،‬به‌اڵم له‌دوا ‌ی‬ ‫‪‌ 12‬ی ئۆكتۆب���ه‌ره‌و‌ه تۆ نه‌ قس���ه‌ت ماو ن ‌ه‬ ‫ته‌نها جارێكیش وه‌ك سه‌رۆكی فراكسیۆنی‬ ‫یه‌كێت���ی چویته‌ت ‌ه نوس���ینگه‌ ‌ی په‌رله‌مان‬ ‫له‌سلێمانی‪ ،‬بۆچی‌؟‬ ‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‪ :‬من ماڵم له‌س���لێمانی‬ ‫نیه‌و ماڵم له‌هه‌ولێ���ره‌‪ ،‬براده‌رانمان ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌سلێمانی بێت ده‌وام ده‌كات‪ ،‬به‌ به‌رده‌وامی‬ ‫ته‌واجودیان هه‌یه‌ له‌نوس���ینگه‌ ‌ی سلێمانی‌و‬ ‫هی���چ گرفتێكیان له‌گ���ه‌ڵ ده‌وامكردن نیه‌‪،‬‬ ‫به‌شه‌خسی س���ه‌ردانی سه‌رۆكی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تانم ك���ردوه‌ له‌ماڵی خ���ۆی‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫هاتومه‌ته‌ شاری س���لێمانی‌و چومه‌ته‌ الی‪،‬‬ ‫له‌رابردوش���دا ئه‌وه‌ ‌ی باسی لێو‌ه ده‌كه‌یت‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه وه‌ك فراكسیۆن پشتگیری بزوتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫گۆڕانمان كردوه‌ به‌مش���ێوه‌یه‌ ب���وه‌‪ :‬ئێم ‌ه‬ ‫پرۆژه‌یه‌كم���ان هه‌ب���و‌ه له‌ن���او په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی به‌پشتگیری‌و‬ ‫پشتیوانی هیچ الیه‌نێكی سیاسییه‌وه‌ نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫چۆن ئێمه‌ خاوه‌نی پرۆژه‌ بوین‪ ،‬فراكسیۆنی‬ ‫گ���ۆڕان خاوه‌ن���ی پ���رۆژه‌ بوه‌‪ ،‬ه���ه‌ردوال‬ ‫هاوهه‌ڵوێست بوین له‌سه‌ر هه‌مواركردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫یاسای س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫وه‌ك هێزێكی سیاسیی (یه‌كێتی) خاوه‌نی‬ ‫پرۆژه‌ی‌ خۆی ب���وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ بۆچونمان‬ ‫له‌سه‌ر سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم له‌روی یاساییه‌و‌ه‬ ‫وه‌كو یه‌ك ب���وه‌ له‌گه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪،‬‬ ‫مه‌س���ه‌ل ‌ه ئه‌و‌ه نه‌بوه‌ یه‌كێتی پش���تگیری‬ ‫الیه‌نێك بكات ل���ه‌دژی الیه‌نێكی تر‪ ،‬وه‌كو‬ ‫فراكس���یۆنی یه‌كێتی خۆم���ان به‌خاوه‌نی‬ ‫ئه‌و پرۆژه‌ی���ه‌ ده‌زانین كه‌ له‌ناو په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تان هه‌یه‌و س���ورین له‌سه‌ر هه‌مان‬ ‫هه‌ڵوێستی جارانمان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ ج���ۆر‌ه گه‌مه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫سیاس��� ‌ی نه‌ب���و ك��� ‌ه له‌س���ه‌ره‌تای ‪12‬ی‬ ‫ئۆكتۆربه‌ردا پش���تیوانیتان له‌گۆڕان كردو‬ ‫دواتر جۆر‌ه په‌ش���یمان بونه‌وه‌یه‌كتان پێو‌ه‬ ‫دیار بو؟‬ ‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‪ :‬ده‌مه‌وێت لێره‌وه‌ بۆ رای‬ ‫گشتی ئه‌م پرس���ه‌ رابگه‌یه‌نم‪ ،‬له‌سه‌ره‌تای‬ ‫ده‌ستبه‌كاربونمان له‌په‌رله‌مانی كوردستان‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه له‌راستیدا بۆچونمان بۆ چاره‌سه‌ر كردنی‬ ‫كێشه‌ ‌ی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم زۆر رون بوه‌‪،‬‬ ‫یه‌كه‌مین فراكس���یۆن بوین له‌ناو په‌رله‌ماندا‬ ‫پرۆژه‌یاس���او یاداش���تمان پێشكه‌شكردوه‌‪،‬‬ ‫چ بۆ س���ه‌رله‌نوێ پێداچونه‌وه‌ به‌ده‌ستوری‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان‌و دروس���تكردنی لیژن ‌ه‬ ‫بۆ نوس���ینه‌وه‌ ‌ی ده‌ستور‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‌ به‌پێی‬ ‫ده‌س���تور ئه‌و كێش���ه‌یه‌ یه‌كالیی بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫په‌رله‌م���ان دوچاری ئه‌و ته‌نگ���ژ‌ه گه‌وره‌ی ‌ه‬ ‫نه‌بێ���ت ك���ه‌ به‌س���ه‌ریدا ه���ات‪ ،‬ئه‌وكات ‌ه‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مانی كوردس���تان هیچ‬ ‫حسابێكیان بۆ ئه‌و یاداشت‌و بۆ ئه‌و پرۆژان ‌ه‬

‫من خۆم له‌كۆبونه‌وه‌كانی‬ ‫یه‌كێتی‌و پارتی بوم‪،‬‬ ‫بۆ یه‌كه‌مجار له‌ماڵی‬ ‫نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵیان‬ ‫كۆبوینه‌وه‌‪ ،‬براده‌رانی پارتی‬ ‫داوایانكرد كه‌ نه‌چینه‌‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك سه‌رۆكی‬ ‫فراكسیۆن ره‌تمكرده‌وه‌ كه‌‬ ‫ئاماده‌ نه‌بین‬ ‫نه‌كرد كه‌ فراكس���یۆنی یه‌كێتی پێشكه‌شی‬ ‫كردبون‪ ،‬دواتر كه‌ هاته‌ سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫مانگێك���ی كه‌م م���اوه‌ كه‌ ئێم��� ‌ه نه‌توانین‬ ‫ئه‌م بابه‌ت��� ‌ه له‌رێی ده‌س���توره‌وه‌ یه‌كالیی‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكاته‌ پرۆژه‌ پێشكه‌ش���كرا بۆ‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬فراكسیۆنی یه‌كێتی‬ ‫پێش فراكسیۆنی گۆران پرۆژه‌ ‌ی بۆ هه‌مواری‬ ‫یاسای س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم پێشكه‌شكرد‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ سه‌رۆكی په‌رله‌مان‌و په‌رله‌مانتاره‌كان‬ ‫شاهێدن‪ ،‬ئه‌وكات ‌ه سه‌رۆكی په‌رله‌مان داوای‬ ‫لێكردین ده‌نگ نه‌كه‌ی���ن تا گرژی‌‌و ئاڵۆز ‌ی‬ ‫له‌نێوان الیه‌ن ‌ه سیاسییه‌كان دروست نه‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌كانمان پرۆژه‌كه‌یان بردو ‪11‬‬ ‫په‌رله‌مانت���اری ئێمه‌ واژۆیان كردو هه‌ندێك‬ ‫له‌په‌رله‌مانت���اری الیه‌نه‌كانی تریش واژۆیان‬ ‫كرد‪ ،‬ئێمه‌ قس���ه‌مان نه‌كرد‪ ،‬دوای ‪ 20‬رۆژ‬ ‫فراكس���یۆنی گۆڕان پرۆژه‌ی‌ پێشكه‌شكرد‬ ‫بۆ هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ یاس���ای سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬ئێمه‌ به‌هیچ جۆرێك له‌هه‌ڵوێس���ت ‌ی‬ ‫خۆمان كه‌ له‌راب���ردودا هه‌نگاومان بۆ ناو‌ه‬ ‫په‌ش���یمان نین‌و ده‌س���تبه‌رداری نه‌بوین‪،‬‬ ‫واقیعی سیاس���یی هه‌رێم دۆخێكی سه‌پاند‬ ‫به‌س���ه‌ر كوردس���تاندا ی���ان ده‌بوایه‌ رێی‬ ‫دو ئیداره‌یی‌و ش���ه‌ڕی ناوخ���ۆ هه‌ڵبژێرین‪،‬‬ ‫یاخ���ود هه‌ماهه‌نگی‌و به‌ش���ێوازێك مامه‌ڵ ‌ه‬ ‫بكه‌ین كه‌ دۆخه‌كه‌ هێور بێته‌وه‌‪،‬به‌راس���تی‬ ‫نه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و ش���ێوازه‌ نایاساییه‌ی پارتین‬ ‫ك��� ‌ه په‌رله‌مانی كوردس���تان په‌كبخه‌ن‪ ،‬ن ‌ه‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌و توندییه‌ی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫بوی���ن ك ‌ه به‌رامبه‌ر به‌پارت���ی هه‌یبو‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫یه‌كێتی له‌نێوان ه���ه‌ردو بژاره‌ده‌كه‌ رێگای‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی خه‌ڵكی كوردستانی هه‌ڵبژارد‪،‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای دانوس���تاندنه‌كان من ئه‌ندامی‬ ‫ش���اندی كۆبونه‌وه‌ی‌ نێوان یه‌كێتی له‌گه‌ڵ‬ ‫گ���ۆڕان‌و یه‌كێتی له‌گه‌ڵ پارت���ی بوم‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫نه‌وشیوان مسته‌فاش دانیشتبو‪ ،‬به‌گۆڕانمان‬ ‫وت قه‌ناعه‌ت���ی جیدیمان له‌س���ه‌ر پرۆژه‌ ‌ی‬ ‫هه‌مواركردن���ه‌وه‌ی‌ یاس���ای س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێم هه‌یه‌‪ ،‬ده‌بێت سیس���ته‌می سیاسیی‬ ‫له‌كوردستان بگۆڕدرێت‪ ،‬ده‌مانه‌وێت به‌یاسا‬ ‫ئه‌م بابه‌ت ‌ه له‌ناو په‌رله‌مان یه‌كالیی بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫تادوا دانیشتنیش پێش ‪ 11‬ئاب‪،‬به‌گۆڕانمان‬ ‫وتو‌ه ئه‌گه‌ر دۆخێك هاته‌ ئاراوه‌‪ ،‬نه‌ شه‌ڕی‬

‫ناوخ���ۆ ده‌كه‌ی���ن نه‌ له‌گ���ه‌ڵ دو ئیداره‌یی‬ ‫ده‌بین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌م قسانه‌ت به‌مانای پاشقولگرتن‬ ‫نایه‌ت كه‌ گۆڕان له‌ یه‌كێتی گرتبێت؟‬ ‫بێگ���ه‌رد تاڵه‌بان���ی‪ :‬نامه‌وێت وش���ه‌ ‌ی‬ ‫پاش���قولگرتن له‌یه‌كتر به‌كاربهێنین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای ئ���ه‌م خول���ه‌ی‌ په‌رله‌م���ان‪،‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌گه‌ڵ پارتی حكومه‌تیان‬ ‫پێكهێن���ا‪ ،‬یه‌كێت���ی له‌چوارچێ���وه‌ ‌ی‬ ‫حكومه‌ته‌ك���ه‌دا نه‌ب���و‪ ،‬ئێم���ه‌ داوامانكرد‬ ‫یاس���ای س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ئه‌وكات ‌ه له‌ناو په‌رله‌مانی كوردستان هه‌موار‬ ‫نه‌كرێت���ه‌وه‌‪ ،‬قوب���اد تاڵه‌بان���ی یه‌كێك بو‬ ‫له‌هه‌ڵبژێراوی یه‌كێتی‌و نێچیرڤان بارزانی بێن‬ ‫سوێندی یاسایی بخۆن‌و متمانه‌یان بدرێتێ‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی جاری یه‌ك���ه‌م بزوتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫گ���ۆڕان متمانه‌یان نه‌دا به‌قوب���اد تاڵه‌بانی‬ ‫هه‌روه‌ها به‌بێ ویس���تی ئێمه‌ یاس���اكه‌ش‬ ‫هه‌مواركرایه‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ ‌ی جێگرو سه‌رۆكی‬ ‫وه‌زیران نه‌یه‌ن ‌ه ن���او په‌رله‌مان‌و متمانه‌یان‬ ‫پێبدرێت‪ ،‬كۆمه‌ڵێك هه‌ن���گاو نرا ك ‌ه وه‌ك‬ ‫یه‌كێت���ی هه‌س���تمان كرد پارت���ی‌و گۆڕان‬ ‫ده‌یانه‌وێت بمانخه‌نه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ هاوكێش��� ‌ه‬ ‫سیاس���ییه‌كان‪ ،‬ئه‌و مێژوانه‌ كه‌س ناتوانێت‬ ‫نكوڵی لێو‌ه بكات‪ ،‬له‌ناو په‌رله‌مانیش وه‌ك‬ ‫سه‌رۆكی فراكسیۆنی یه‌كێتی زۆر سور بوم‬ ‫له‌سه‌ر هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ یاسای سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬ئێس���تاش خاوه‌نی هه‌مان بۆچونم‪،‬‬ ‫ویالیه‌ت���ی بارزانی به‌س���ه‌رچوه‌‪ ،‬پارتیش‬ ‫ناتوانێت نكوڵی له‌وه‌ بكات‪ ،‬وه‌ك ئێس���تا‬ ‫خۆی���ان ده‌ڵێن ب���ا الیه‌نه‌ سیاس���ییه‌كان‬ ‫چاره‌س���ه‌رێك بۆ ئ���ه‌م دۆخ��� ‌ه بدۆزنه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئ���ه‌وه‌ش راده‌گه‌یه‌ن���م كه‌ دكتۆر‬ ‫یوسفیش س���ه‌رۆكی ش���ه‌رعی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستانه‌و ئه‌مه‌ هه‌ڵه‌یه‌كی یاسایی گه‌ور‌ه‬ ‫ب���و كه‌ پارتی كردی‪ ،‬س���ه‌رۆكی په‌رله‌مان‬ ‫نه‌توانێت بێته‌ ناو پایته‌ختی هه‌رێم و بینای‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌وه‌ی فراكسیۆنی یه‌كێتی كردی‬ ‫له‌هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ یاس���ای س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێ���م‪ ،‬جۆرێك دوبه‌ره‌یی نه‌خس���ت ‌ه ناو‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسیی یه‌كێتییه‌وه‌؟‬ ‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‪ :‬سه‌ره‌تای ده‌ستپێكردنی‬

‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‬ ‫كاره‌كانمان داوامان له‌مه‌كته‌بی سیاس���یی‬ ‫یه‌كێتی كرد كه‌ ئه‌و پرۆژه‌یه‌ی له‌فراكسیۆن‬ ‫ئاماده‌ی‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬پێویسته‌ بڕیاری مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسیی‌و دوای بیروبۆچون‌و ته‌ماشاكردنی‬ ‫ئه‌وان ئێم ‌ه پێشكه‌ش���ی په‌رله‌مانی بكه‌ین‪،‬‬ ‫به‌رپرس���ی ده‌س���ته‌ی‌ كارگێری مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس���یی دوای ده‌س���تبه‌كاربونمان‌و وه‌ك‬ ‫س���ه‌رۆكی فراكسیۆنیش‪،‬پرس���ی كاری‬ ‫ئێمه‌ له‌ن���او په‌رله‌مان دیاریك���راوه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫له‌ن���او كۆبون���ه‌وه‌ی‌ مه‌كته‌بی سیاس���یی‬ ‫یه‌كێتی بڕیاری له‌س���ه‌ر دراوه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌رده‌واممان له‌گه‌ڵ به‌رپرس���ی ده‌س���ته‌ ‌ی‬ ‫كارگێری هه‌بوه‌‪ ،‬له‌سه‌ر داوای ئه‌و هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌حاك���م قادرو عومه‌ر فه‌ت���اح هه‌ردوكیان‬ ‫دیاریكراون به‌سه‌رپه‌رشتیكردنی لیژنه‌یه‌ك‬ ‫ك ‌ه پێكهاتون له‌فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ ،‬دكتۆر‬ ‫یوس���ف گۆران‪ ،‬گۆران ئازادو گه‌شه‌ داراو‬ ‫ت���ه‌الر له‌تی���ف‌و راوێژكارێك���ی په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫به‌ئاماده‌بونی هه‌مویان پرۆژه‌كه‌ی‌ ئێم ‌ه له‌ناو‬ ‫ب���اره‌گای مه‌كته‌بی سیاس���ی ئاماده‌كراوه‌‪،‬‬ ‫حاكم قادر ده‌ستنوس���ی خ���ۆی‌و تێبینی‬ ‫خ���ۆی ك ‌ه ئێس���تا المانه‌ ئاڵوگ���ۆڕ كراو‌ه‬ ‫به‌چه‌ند بڕگه‌یه‌ك له‌سه‌ر قسه‌ ‌ی جه‌نابیان‪،‬‬ ‫دواتر ئه‌و پرۆژه‌یه‌ له‌الی���ه‌ن مه‌ال به‌ختیار‬ ‫گشتاندنی بۆ كراوه‌ بۆ هه‌مو سه‌ركردایه‌تی‬ ‫یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان‪ ،‬من ناتوانم‬ ‫به‌‪ 51‬س���ه‌ركردایه‌تیدا بگه‌ڕێم‌و پرۆژه‌كه‌یان‬ ‫بۆ بب���ه‌م‪ ،‬ده‌بێت س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی‬ ‫به‌ئاگا بێت ل���ه‌و ئیمه‌یالن���ه‌ ‌ی له‌مه‌كته‌ب‬ ‫سیاسیی حزبه‌كه‌ی‌ خۆیه‌وه‌ بۆی ده‌چێت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها كۆس���ره‌ت ره‌سوڵ‌و به‌رهه‌م ساڵح‬ ‫كه‌ جێگرانی سكرتێری گشتین پرۆژه‌كه‌یان‬ ‫بینی���وه‌‪ ،‬مه‌س���ه‌له‌ ئ���ه‌و‌ه نه‌ب���و‌ه باڵێك‬ ‫بیبینێت‌و باڵێك نه‌یبینێت‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه‬ ‫جی���اوازی بۆچون���ی نێوخۆمان هه‌میش��� ‌ه‬ ‫هۆكارب���ون ك��� ‌ه گه‌وره‌ی���ی یه‌كێتی كه‌م‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ وایانكردو‌ه ئه‌گه‌ر كاره‌كان‬ ‫به‌ئاقاری باش���ه‌ش بوبێت گومان خراوه‌ت ‌ه‬ ‫دڵی خه‌ڵكیی���ه‌وه‌‪ ،‬به‌خراپ لێكدانه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫كراوه‌‪ ،‬به‌وپه‌ڕی راس���تییه‌وه‌ ده‌یڵێم هه‌مو‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی ئاگاداری پرۆژه‌ك ‌ه‬ ‫بون‪ ،‬به‌ڵگه‌ش بۆ ئه‌م قسه‌یه‌ به‌شی هه‌ر‌ه‬ ‫زۆری س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی پش���تیوانی‬

‫ئه‌و كه‌سانه‌ی له‌رۆژی‬ ‫ته‌نگانه‌ به‌شێك‬ ‫له‌گرفت‌و قه‌یرانه‌كان‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌ڤاڵه‌كانیان‬ ‫له‌ناو مه‌كته‌بی سیاسیی‬ ‫ئیداره‌ بده‌ن‌و سیاسه‌تی‬ ‫یه‌كێتی ئاراست ‌ه بكه‌ن‬ ‫له‌شێنه‌ییدا داده‌نیشن‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێك قسه‌ی‌ بێ‬ ‫بنه‌ما بۆ سه‌ركردایه‌تی‬ ‫حزبه‌كه‌یان دروست‬ ‫ده‌كه‌‬ ‫پرۆژه‌كه‌ ب���ون‪ ،‬مه‌ال به‌ختیار به‌رپرس���ی‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ كارگێ���ری مه‌كته‌بی سیاس���یی‬ ‫ئ���اگاداری هه‌مو ج���ۆره‌ كاركردنه‌كانمانه‌و‬ ‫پرس‌و راوێژمان له‌گه‌ڵ ئه‌و بوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بۆ دواتر ئێوه‌یان تۆمه‌تبار كرد‬ ‫به‌وه‌ی ویستوتانه‌ بێ ره‌زامه‌ندی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی یاساكه‌ تێپه‌ڕێنن‪ ،‬پارتی‌و یه‌كێتی‬ ‫رێكه‌وتن���ی ژێربه‌ژێر كراو‌ه كه‌ ئێو‌ه نه‌چن ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌؟‬ ‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‪ :‬هیچ جۆره‌ رێكه‌وتنێكی‬ ‫ژێربه‌ژێر له‌گه‌ڵ پارت���ی نه‌كراوه‌‪ ،‬من خۆم‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كان���ی یه‌كێت���ی‌و پارت���ی بوم‪،‬‬ ‫بۆ یه‌كه‌مج���ار له‌ماڵی نێچیرڤ���ان بارزانی‬

‫له‌گه‌ڵی���ان كۆبوین���ه‌وه‌‪ ،‬براده‌رانی پارتی‬ ‫داوایانكرد ك���ه‌ نه‌چین ‌ه په‌رله‌مانه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫سه‌رۆكی فراكسیۆن ره‌تمكرده‌و‌ه كه‌ ئاماد‌ه‬ ‫نه‌بی���ن‪ ،‬كۆمه‌ڵێ���ك داوای دیكه‌یان كرد‪،‬‬ ‫هیچ ج���ۆره‌ رێكه‌وتنێكم���ان نه‌بوه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫هه‌نگاوه‌كان له‌ن���او په‌رله‌مان به‌ره‌زامه‌ندی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی حزبه‌كه‌مان بوه‌‪ ،‬ده‌رچون‬ ‫نه‌بو‌ه له‌بڕیاری حزبی‌و سیاس���یی یه‌كێتی‪،‬‬ ‫هه‌ڵگ���ری پرۆژه‌ی���ه‌ك بوین ك��� ‌ه موڵكی‬ ‫یه‌كێتی بوه‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌س���ێك كه‌ نه‌یه‌وێت‬ ‫له‌ن���او كۆی سیاس���ه‌تی یه‌كێت���ی له‌دۆخ ‌ه‬ ‫سه‌خه‌ته‌كاندا رۆڵی س���ه‌ره‌كی بۆ یه‌كالیی‬ ‫كردنه‌وه‌ی‌ پرس���ه‌كان ببینن‪ ،‬حه‌تمه‌ن ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ن له‌رۆژی ته‌نگان ‌ه به‌شێك له‌گرفت‌و‬ ‫قه‌یرانه‌كان له‌گ���ه‌ڵ هه‌ڤاڵه‌كانی���ان له‌ناو‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسیی ئیداره‌ بده‌ن‌و سیاسه‌تی‬ ‫یه‌كێت���ی ئاراس���ته‌ بك���ه‌ن‪ ،‬له‌ش���ێنه‌ییدا‬ ‫داده‌نیش���ن‌و كۆمه‌ڵێك قسه‌ ‌ی بێ بنه‌ما بۆ‬ ‫سه‌ركردایه‌تی حزبه‌كه‌یان دروست ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌وانه‌ كێن كه‌ قسه‌تان بۆ دروست‬ ‫ده‌كه‌ن‌و له‌سیاسه‌تی یه‌كێتی الیانداوه‌؟‬ ‫بێگ���ه‌رد تاڵه‌بان���ی‪ :‬ئه‌وان���ه‌ی‌ تۆ وتت‬ ‫به‌شێك‪ ،‬منیش وه‌اڵمی ئه‌وانه‌م دایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هیچ به‌شدارییه‌كت له‌ كۆبونه‌وه‌ ‌ی‬ ‫جێگری سه‌رۆكی په‌رله‌مان كردوه‌؟‬ ‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‪ :‬نه‌خێر تائێس���تا چه‌ند‬ ‫جار شاندی ره‌س���می هاتوه‌ بۆ په‌رله‌مان‌و‬ ‫ئاگاداری���ش كراومه‌ته‌وه‌‪ ،‬وه‌ك س���ه‌رۆكی‬ ‫فراكسیۆنی یه‌كێتی به‌ش���داری هیچ جۆر‌ه‬ ‫كۆبونه‌وه‌یه‌ك���م نه‌ك���ردوه‌‪ ،‬له‌راستیش���دا‬ ‫ده‌مه‌وێت بڵێم كه‌ دكتۆر یوسف به‌سه‌رۆكی‬ ‫ش���ه‌رعی په‌رله‌مان ده‌زانم‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئاسایی‬ ‫كردن���ه‌وه‌ ‌ی دۆخ���ی په‌رله‌مانداین‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫دۆخ���ی هه‌رێ���م ئ���ه‌و‌ه ده‌خوازێ���ت ك��� ‌ه‬ ‫به‌یه‌ك���ه‌و‌ه تێیپه‌ڕێنی���ن‪ ،‬هه‌رچه‌ن���د‌ه ئه‌م‬ ‫دۆخه‌ به‌رهه‌مهات���وی قۆناغه‌كانی رابردوی‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ حوكمڕانی كوردس���تانه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫یه‌كێتیش وه‌ك هێزێكی سیاس���یی پشكی‬ ‫به‌رده‌كه‌وێت له‌هه‌م���و ئه‌و كه‌موكورتیانه‌ ‌ی‬ ‫له‌ماوه‌ی رابردو هاتۆته‌ ئاراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وتت بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان پێش���تر‬ ‫پش���تی كردۆت���ه‌ یه‌كێتی‪ ،‬ئێ���وه‌ ئاماده‌ن‬ ‫جارێكی تر پش���تی گۆڕان بگرن له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫پارتی؟‬ ‫بێگه‌رد تاڵه‌بانی‪ :‬ده‌مانه‌وێت بااڵنس���ی‬ ‫سیاس���یی رابگرین‪ ،‬وه‌ك هێزێكی سیاسیی‬ ‫به‌په‌رۆشین بۆ ئاینده‌ی‌ گه‌له‌كه‌مان‪ ،‬پێشتر‬ ‫قوربانیم���ان داوه‌‪ ،‬ل��� ‌ه ‪19‬ی حوزه‌ی���ران‬ ‫باجێك���ی زۆر گه‌وره‌م���ان دا‪ ،‬ده‌رك���ه‌وت‬ ‫ك���ه‌ ئه‌وه‌ی‌ كردم���ان له‌ب���ه‌ر به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫هاواڵتیان���ی كوردس���تان ب���وه‌‪ ،‬خۆم���ان‬ ‫نادزینه‌و‌ه له‌كه‌موكورتییه‌كان‪ ،‬ئێس���تاش‬ ‫یه‌كێت���ی ناتوانێت خۆی له‌به‌رپرس���یارێتی‬ ‫گ���ه‌وره‌ بدزێت���ه‌وه‌‪ ،‬پێم���ان وت���راو‌ه چی‬ ‫شتێكتان ده‌وێت بۆتان ده‌كه‌ین‪ ،‬پێشتریش‬ ‫كه‌ گۆڕان په‌رله‌مانی كوردس���تانی وه‌رگرت‬ ‫كۆمه‌ڵێك به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی البرد‪ ،‬له‌ناو‬ ‫ئه‌وان���ه‌دا هه‌مو ئه‌و پۆس���تانه‌ ب���ون ك ‌ه‬ ‫به‌رپش���كی یه‌كێتی كه‌وتب���ون‪ ،‬ك ‌ه ئه‌وان‬ ‫رۆیشتنه‌و‌ه پارتی پێیانوتین كوێتان ده‌وێت‬ ‫وه‌رن وه‌ریبگرنه‌وه‌‪ ،‬ئێم ‌ه هیچ پۆستێكمان‬ ‫وه‌رنه‌گرته‌وه‌‪ ،‬تائێس���تا مه‌كته‌بی سیاسیی‬ ‫یه‌كێتی ئاراسته‌ی‌ فراكسیۆنه‌كه‌ ‌ی نه‌كردو‌ه‬ ‫بۆ دژایه‌تی بزوتنه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان‪ ،‬باوه‌ڕمان‬ ‫به‌یه‌ك���ه‌وه‌ كاركردن هه‌ی��� ‌ه له‌گه‌ڵ گۆڕان‪،‬‬ ‫باوه‌ڕمان به‌كۆك بون‌و ته‌بابون هه‌یه‌‪.‬‬

‫ته‌ندروست ‌ی گشت ‌ی سلێمان ‌ی ‪ 28‬ملیار دینار قه‌رزاره‌‬ ‫ئا‪ :‬به‌رهه‌م ئه‌حمه‌دو عه‌بدواڵ گۆران‬ ‫له‌ئامارێكی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫سلێمانیدا ئاماژه‌‌ به‌وه‌ دراوه‌ كه‌‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪ 2015‬دا لیژنه‌كانی‌ كۆنترۆڵی‌‬ ‫ده‌رمان ‪ 6‬كۆگاو ‪ 5‬ده‌رمانخانه‌یان‬ ‫داخستوه‌و هه‌روه‌ها باسیش له‌كڕینی‌‬ ‫ده‌رمان ده‌كات بۆ ساڵی‌ ‪ ، 2015‬تێیدا‬ ‫هاتوه‌"‪ 27‬ملیار دینار له‌لیژنه‌كانی‌‬ ‫خۆیانه‌وه‌و ‪ 48‬ملیار دینار له‌به‌غداو‬ ‫‪ 28‬ملیار دیناریش قه‌رزیان هه‌یه‌ بۆ‬ ‫كڕینی‌ ده‌رمان كه‌ ئه‌ویش مانگانه‌ یه‌ك‬ ‫ملیار دینار له‌حكومه‌ته‌وه‌ دابین كراوه‌‬ ‫بۆ كڕینی‌ ده‌رمان‪.‬‬ ‫له‌ئامارێكی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گش����ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌ندروس����تی‌ س����لێمانیدا كه‌ بۆ ساڵی‌‬ ‫‪ 2015‬دا ئاماده‌كراوه‌و وێنه‌یه‌كی‌ ده‌ست‬ ‫ئاوێن����ه‌ كه‌وتوه‌ تێیدا هات����وه‌"ژماره‌ی‌‬ ‫نه‌خۆش����ی‌ داخڵ بو بۆ س����اڵی‌ ‪/2013‬‬

‫‌‪ 215517‬ب����ۆ س����اڵی‌ ‪228337‌/2014‬‬ ‫وه‌ ب����ۆ س����اڵی‌ ‪،223112‌ /2015‬‬ ‫هه‌روه‌ها ژماره‌ی‌ نه‌خۆش كه‌ سه‌ردانی‌‬ ‫مه‌ڵبه‌نده‌كانی‌ ته‌ندروس����تی‌ س����نوری‌‬ ‫پارێزگای‌ س����لێمانییان كردوه‌ بۆ ساڵی‌‬ ‫‪ 1398847‌/2013‬ک����ه‌س‌و بۆ س����اڵی‌‬ ‫‪1432342 ‌/2014‬ک����ه‌س‌و ب����ۆ س����اڵی‌‬ ‫‪1343813/2015‬که‌س‪".‬‬ ‫ه����ه‌ر له‌ئاماره‌ك����ه‌دا ک����ه‌ ژم����اره‌ی‌‬ ‫نه‌ش����ته‌رگه‌رییه‌كانی تێ����دا خراوه‌ته‌ ڕو‬ ‫هاتوه‌" بۆ س����اڵی‌ ‪57328 /2013‬و بۆ‬ ‫ساڵی‌ ‪ 52752 /2014‬و بۆ ساڵی‌ ‪/2015‬‬ ‫‪ 49085‬نه‌ش����ته‌رگه‌ری‌ ئه‌نجامدراوه‌ كه‌‬ ‫ئه‌م����ه‌ش جۆری‌ نه‌ش����ته‌رگه‌رییه‌كانه‌‪:‬‬ ‫ژماره‌ی‌ نه‌ش����ته‌رگه‌ری‌ چاو بۆ س����اڵی‌‬ ‫‪ 6963 /‌2013‬و ب����ۆ س����اڵی‌ ‪/2014‬‬ ‫‪7756‬و ب����ۆ س����اڵی‌ ‪.6694 ‌ /2015‬‬ ‫ژماره‌ی‌ غه‌س����لی‌ گورچیله‌ بۆ س����اڵی‌‬ ‫‪ 8320 /2013‬و ب����ۆ س����اڵی‌ ‪‌/2014‬‬ ‫‪12132‬و ب����ۆ س����اڵی‌ ‪.12093 ‌/2015‬‬

‫هه‌روه‌ها ژماره‌ی‌ جه‌ڵته‌ی‌ دڵ بۆ ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫‪789 ‌/2013‬و بۆ ساڵی‌ ‪ 2014‬ش‌ ‪775‬و‬ ‫بۆ ساڵی‌ ‪ .985 /2015‬ژماره‌ی‌ جه‌ڵته‌ی‌‬ ‫ده‌ماغ بۆ ساڵی‌ ‪1902 ‌/2013‬و بۆ ساڵی‌‬ ‫‪1670 ‌/2014‬و بۆ ساڵی‌ ‪،2105 ‌/2015‬‬ ‫ژم����اره‌ی‌ له‌دایكبون به‌سروش����تی‌ بۆ‬ ‫س����اڵی‌ ‪ 36759 /2013‬و ب����ۆ س����اڵی‌‬ ‫‪ 39678 /2014‬و بۆ س����اڵی‌ ‪ 2015‬ش‬ ‫‪ ، 40274‬ژم����اره‌ی‌ ل����ه‌ دای����ك بون به‌‬ ‫نه‌شته‌رگه‌ری‌(سزریان) بۆ ساڵی‌ ‪‌/2013‬‬ ‫‪ 11382‬و بۆ ساڵی‌ ‪ 12960 ‌/2014‬و بۆ‬ ‫ساڵی‌ ‪.13351 ‌/2015‬‬ ‫ئاماره‌كه‌ باسیشی‌ له‌ئاماری‌ تاقیگه‌ی‌‬ ‫نشینگه‌ی‌ س����لێمانی‌ كردوه‌ تێدا هاتوه‬ ‫‌"‪ 39702‬ك����ه‌س پش����كنینیان بۆ كراوه‌‬ ‫ك ‌ه ‪ 321‬كه‌س����یان نه‌خۆشی‌ ‪ HBS‬یان‬ ‫هه‌بوه‌و ‪ 74‬كه‌سیان نه‌خۆشی‌‪ HCV‬یان‬ ‫هه‌بوه‌و ‪ 3‬كه‌سیش����یان نه‌خۆشی‌ ‪HIV‬‬ ‫یان هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر له‌ئاماره‌ك����ه‌دا باس����ی‌ ئاماری‌‬

‫نه‌خۆشی‌ شه‌كره‌و شێرپه‌نجه‌‌ كراوه‌ ب ‌ه‬ ‫به‌راورد به‌س����اڵه‌كانی‌ ترو تێیدا هاتوه‌‬ ‫"له‌س����اڵی‌ ‪ 2014‬له‌كۆی‌ ‪ 2134‬كه‌س����ی‌‬ ‫توش بو به‌نه‌خۆش����ی‌ شێرپه‌نجه‌ ‪288‬‬ ‫كه‌س����یان مردون به‌اڵم له‌س����اڵی‌ ‪2015‬‬ ‫له‌كۆی‌ ‪ 1602‬توشبوی‌ شێرپه‌نجه‌ ته‌نها‬ ‫‪ 201‬كه‌سیان مردون‪ ،‬نه‌خۆشی‌ شه‌كره‌‬ ‫به‌گوێ����ره‌ی‌ س����اڵه‌كان س����اڵی‌ ‪/2007‬‬ ‫‪2811‬و س����اڵی‌ ‪1370 /2008‬و س����اڵی‌‬ ‫‪ 2282 /2009‬و س����اڵی‌ ‪ 1993 /2010‬و‬ ‫ساڵی‌‪ 2011 /2011‬و ساڵی‌ ‪2950 /2012‬‬ ‫و س����اڵی‌ ‪ 3250 /2013‬و ساڵی‌ ‪/2014‬‬ ‫‪3641‬و س����اڵی‌ ‪ 2890 /2015‬ك����ه‌س‬ ‫توشی‌ نه‌خۆشی‌ شه‌كره‌ بوه‌ كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫كۆی‌ گشتی‌ ساڵه‌كان ‪ 23144‬كه‌سه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌ئاماره‌كه‌دا سه‌رژمێری‌ تاالسیما‬ ‫پیش����اندراوه‌و‌ تێیدا هاتوه‌" كۆی‌ گشتی‌‬ ‫تاالسیما ‪ 1278‬كه‌س بوه‌‪ ،‬تۆماری‌ نوێ‌‬ ‫له‌م ساڵدا ‪ 7‬كه‌س����ی‌ له‌دایكبونی‌ نوێ‌‬ ‫ب����وه‌ كه‌ ‪ 5‬كوردو ‪ 2‬عه‌ره‌به‌‪ ،‬تۆماركراو‬

‫له‌م ساڵدا بریتیه‌ له‌ ‪ 253‬كه‌س هه‌روه‌ها‬ ‫چاندنی‌ مۆخ بریتییه‌ له‌ ‪ 48‬كه‌س‪.‬‬ ‫ئاماره‌ك����ه‌ ئاماژه‌یش����ی‌ به‌ژم����اره‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌و مامه‌اڵنه‌ كردوه‌ ك���� ‌ه له‌ناو دیوانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت����ی‌ به‌رێكراون كه‌ ئه‌ویش‬ ‫بریتییه‌ ل����ه‌ ‪ 82559‬مامه‌ڵه‌و هه‌روه‌ها‬ ‫باسیشی‌ له‌ئاماره‌ پرۆژه‌كانی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫سلێمانی‌ كردوه‌ تێدا هاتوه‌"پرۆژه‌كانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێتی‌ پالندانان بۆ ساڵی‌ ‪2015‬‬ ‫له‌سه‌ر بودجه‌ی‌ ئاس����ایی‌‌و خێرخوازی‌‬ ‫بوه‌و پارێ����زگاری‌ س����لێمانی‌ بریتیه‌ له‌‬ ‫‪ 48‬پ����رۆژه‌ كه‌ به‌گوژمه‌ی‌ (‪)800000000‬‬ ‫هه‌شت سه‌د ملیۆن دیناره‌ "‪.‬‬ ‫ئاماره‌ك����ه‌ باس����ی‌ كڕین����ی‌ ده‌رمانی‌‬ ‫ساڵی‌ ‪ 2015‬ده‌كات كه‌ ‪ 27‬ملیار دینار‬ ‫له‌لیژنه‌كانی‌ خۆیانه‌وه‌و ‪ 48‬ملیار دینار‬ ‫له‌به‌غداو ‪ 28‬ملی����ار دیناریش قه‌رزیان‬ ‫هه‌یه‌ ب����ۆ كڕینی‌ ده‌رم����ان كه‌ ئه‌ویش‬ ‫مانگانه‌ یه‌ك ملیار دینار له‌‌حكومه‌ته‌وه‌‬ ‫دابین كراوه‌ بۆ ده‌رمان‪.‬‬

‫ژماره‌ی‌ نه‌خۆش‬ ‫كه‌ سه‌ردانی‌‬ ‫مه‌ڵبه‌نده‌كانی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ سنوری‌‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانییان‬ ‫كردوه بۆ ساڵی‌‬ ‫‪1343813/2015‬‬ ‫که‌سه‌‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )514‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/2/2‬‬

‫نامەیەکی کراوە لەالیەن خێزانی شەهید عەلی بەگ‌و دایکی شەهید بەهمەن‬ ‫ئێمە وەک بنەماڵەی شەهید (عەلی‬ ‫بەگ)ی فەرماندەو ش���ەهید (بەهمەن)‬ ‫دەمانەوێت ئەوە بخەینەڕو کە بۆ ماوەی‬ ‫دو مان���گ دەبێ���ت کوڕەکەمان (بڵند‬ ‫عەل���ی بەگ) گیراوە‪ ،‬کە لەئاسایش���ی‬ ‫س���لێمانی بۆ ماوەی (‪ )١‬مانگ دەست‬ ‫بەسەر بوە‪ .‬کێشەکەی لەگەڵ فاروقی‬ ‫مەال مس���تەفادایەو کێشەکە پەیوەندی‬ ‫بەپ���ارەوە هەی���ەو هیچیت���ر‪ .‬بەهیچ‬ ‫ش���ێوەیەک ئەم جۆرە کێشانە ناچێتە‬ ‫ن���او ئاس���ایش‌و هی���چ پەیوەندیەکی‬ ‫بەئاسایش���ەوە نیە‪ .‬ب���ەاڵم بەداخەوە‬ ‫الیه‌نه‌كه‌ی تر سودی لەپەیوەندیەکانی‬ ‫خ���ۆی وەرگرتوە هەم ل���ەدادگاو هەم‬ ‫لەئاسایشی سلێمانی‪.‬‬ ‫سەرەڕای دەس���تگیرکردنی‪ ،‬لەسەر‬ ‫وتەو داواکاری جەنابی بڵندی کوڕمان‬ ‫ئیهانەیەکی زۆری کراوە لەئاسایش���ی‬ ‫سلێمانی‌و بۆ ماوەی دو هەفتە لەزیندانی‬ ‫تاکەکەسی هێڵراوەتەوەو سوکایەتیەکی‬ ‫زۆری پێکراوە‪ .‬پاش���ان ڕێگە بەکوڕی‬ ‫الیه‌نه‌كه‌ی تر دراوه‌ کە لەکاتی نائاسایی‬ ‫دەوام���دا ل���ەڕۆژی هەینیدا س���ەردانی‬ ‫ئاسایشی س���لێمانی کردوە بۆ بینینی‬ ‫بڵند‪ ،‬لەکاتی چاوپێکەوەتنەکەیدا لەناو‬ ‫سجندا ئیهانەیەکی زۆری کوڕەکەمانی‬ ‫کردوە‪.‬‬ ‫لەئێس���تادا کوڕەکەمان لەپۆلیس���ی‬ ‫س���لێمانیەو لەبەش���ی گواس���تنەوە‪.‬‬ ‫کێش���ەکەمان ل���ەدادگای س���لێمانیەو‬ ‫ئاس���تەنگی زۆری بۆ دروست دەکرێت‌و‬ ‫دەس���تێوەردان دەکرێ���ت ب���ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌یس���ه‌كه‌ بگەڕێنرێتەوە ئاسایش���ی‬ ‫سلێمانی‪.‬‬ ‫بۆی���ە ئێمە ل���ەم نوس���راوەدا وەک‬ ‫بنەماڵەی ش���ەهید‪ ،‬کە خاوەنی (‪)٧‬‬ ‫ش���ەهیدین لەبنەماڵەکەماندا‪ ،‬خۆمان‬ ‫بەخاوەنی یەکێت���ی‌و یەکێتی بەحیزبی‬ ‫خۆم���ان دەزانی���ن‪ .‬وەک بنەماڵ���ەی‬ ‫ش���ەهید‪ ،‬ئێمە خوێنم���ان دا لەپێناو‬ ‫بەدیهێنانی ئازادی‌و س���ەروەری یاسا‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەگەر ئێوە ڕێگە بدەن دەستکاری‬ ‫ڕاستەوخۆی دەزگاکانی ژێردەستی ئێوە‬ ‫تەنانەت دادگای سلێمانیش بکرێت ئەوا‬ ‫ئێمە دێینە دەنگ‌و رێگە نادەین‪.‬‬ ‫بۆیە دەمانەوێت لێرەوە پێتان بڵێین‬ ‫ئیت���ر بەس���ە وەرنە دەن���گ‪ ،‬کەمێک‬ ‫وەرنەوە هۆش خۆتان لەئاست بنەماڵەو‬ ‫کەسوکاری ش���ەهیدان‪ .‬هەر بەخوێنی‬ ‫شەهیدانە ئێوە گەیشتونەتە ئەم ڕۆژە‪.‬‬ ‫ئەگەر ئێوە لەم کێشەیەدا نەیەنە دەنگ‌و‬

‫کێشەکەمان‬ ‫لەدادگایەکی‬ ‫عادیالنە یەکالیی‬ ‫نەکرێتەوە‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئێمەش لەگەڵ‬ ‫چەند ماڵە‬ ‫شەهیدێکدا دێینە‬ ‫سەر شەقام‌و‬ ‫دەیخەینە بەردەم‬ ‫خەڵک‌و کێشەکە‬ ‫گەورەتر دەکەین‬ ‫لەم ڕێگەیەوە‬

‫تاڵه‌بانی‌و بڵند عه‌لی به‌گ‬ ‫کەمێک نەیەن بەدەم ماڵی شەهیدەوە‪،‬‬ ‫ئیتر باس لەدیموکراسیەت‌و سەروەری‬ ‫یاس���ا مەکەن‌و تانەش لەالیەنەکانی تر‬ ‫مەدەن‪.‬‬ ‫بۆیە لێرەوە هۆش���داری دەدەین بە‬ ‫بەرپرس���انی زۆنی س���ەوز ک���ە ئەگەر‬ ‫ئێ���وە ڕاس���تەوخۆ ئ���اگاداری دادگاو‬ ‫یاس���ا نەبن لەزۆنی س���ەوز‪ ،‬ئەوا ئێمە‬ ‫ناچار دەبین بێینە س���ەر جادە لەگەڵ‬ ‫چەند ماڵە شەهیدی سەربەرزی دیکەو‬

‫بەدۆکۆمێن���ت ن���اوی ئ���ەو بەرپرس‌و‬ ‫دادوەرانە بهێنین کە کار لەس���ەر ئەو‬ ‫کەیس���ە دەکەن‌و دەیانەوێت سەروەری‬ ‫یاس���ا بش���ێوێنن‌و ببنە هۆی ناشرین‬ ‫کردنی یەکێتیەکەمان‪ ،‬وەك بۆ خۆتان‌و‬ ‫هەمو الیەک دەزانن (ی‪.‬ن‪.‬ك) ڕوبارێک‬ ‫خوێنی داوە لەپێناو ئەم ئازادیەدا بۆیە‬ ‫تکادەکەین ڕێگە نەدەن بەلەکەدار کردنی‬ ‫ئەم پارتە جوانە‪ .‬هەڤاڵەکانتان خوێنی‬ ‫خۆیان بەخش���ی‌و ڕێبازە پیرۆزەکەی‬

‫یەکێتیان بۆ ئێوە بەجێهێشت تابتوانن‬ ‫داکۆکی لەمافەکانی م���اڵ‌و منداڵیان‌و‬ ‫کۆمەڵگای مەدەنی بکەن‪.‬‬ ‫ئێمە تەنها دەمانەوێت یاسا سەروەر‬ ‫بێ���ت‌و هیچیتر‪ .‬دڵنیات���ان دەکەینەوە‬ ‫چیت���ر غەدر قب���وڵ ناکەی���ن لەالیەن‬ ‫کەس���ێکەوە کە بۆ تەنه���ا ڕۆژێکیش‬ ‫هیالکی‌و ئاوارەیی‌و ماڵوێرانی‌و زیندان‌و‬ ‫شەهیدبونی لەبنەماڵەکەیدا نەبینیوەو‬ ‫دڵۆپێ���ک خوێنی���ان لەپێن���او ئازادی‬

‫عه‌لی به‌گ باوکی بڵند‬ ‫کارە ناڕەواو نایاس���اییانە تەنها لەبەر‬ ‫ڕێ���زو حورم���ەت ب���وە ب���ۆ (یەکێتی‬ ‫نیش���تیمانی کوردس���تان)و خوێن���ی‬ ‫شەهیدەکانمان‪ ،‬بۆی ‌ه پاراستنی گیانی‬ ‫خۆمان‌و كوڕه‌كه‌مان ده‌خه‌ینه‌ ئه‌ستۆی‬ ‫یه‌كێتی نیشتمانی کوردستان‪.‬‬

‫کوردستانەکەمان نەڕش���توە‪ .‬دڵنیابن‬ ‫چیت���ر ئەمە قب���وڵ ناکەی���ن‌و ئەگەر‬ ‫پەیوەن���دی (تداخل) بەم کێش���ەیەوە‬ ‫نەک���ەن‌و کێش���ەکەمان لەدادگایەکی‬ ‫عادیالن���ە یەکالیی نەکرێت���ەوە‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئێمەش لەگەڵ چەند ماڵە شەهیدێکدا‬ ‫دێینە سەر شەقام‌و دەیخەینە بەردەم‬ ‫خەڵک‌و کێشەکە گەورەتر دەکەین لەم‬ ‫بنەماڵەی‬ ‫ڕێگەیەوە‪.‬‬ ‫ه���ۆکاری بێدەنگیمان لەئاس���ت ئەم شەهیدی فەرماندە عەلی به‌گ‬

‫ئاوێن ‌ه هۆكاری‌ هه‌ڵنه‌دانه‌وه‌ ‌ی گۆڕه‌ به‌كۆمه‌ڵه‌كان ‌ی شه‌نگال ئاشكراده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫له‌دوای‌ ئازادكردنه‌وه‌ی‌ شه‌نگال‬ ‫له‌ژێر ده‌ستی‌ چه‌كداره‌كانی‌ داعش‬ ‫چه‌ندین گۆڕی‌ به‌كۆمه‌ڵ له‌و قه‌زایه‌‬ ‫دۆزرایه‌وه‌‌و ئێزیدیه‌كانیش داوا‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی شه‌هیدان‌و ئه‌نفالكراوانی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان ده‌كه‌ن‬ ‫هه‌رچی زووه‌ ده‌ست به‌هه‌ڵدانه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕه‌كان بكه‌ن‌و هه‌وڵێكی جیدی‬ ‫بخه‌نه‌ گه‌ڕ‪ ،‬چونكه‌ كه‌شوهه‌واكه‌ی‬ ‫باراناوییه‌و ئه‌مه‌ش كاریگه‌ریی‬ ‫خراپی هه‌یه‌ له‌سه‌ر روفاته‌كان‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ ه����ۆكاری‌ هه‌ڵنه‌دانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڕه‌ به‌كۆمه‌ڵه‌كانی‌ شه‌نگال‪ ،‬په‌ری‌‬ ‫ن����وری‌ عه‌زی����ز به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش����تی‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی‌ شه‌هیدان‌و ئه‌نفالكراوانی‬ ‫حكومه‌ت����ی هه‌رێم����ی كوردس����تان‬ ‫له‌لێدوانێك����ی‌ به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"چه‌نده‌ها گۆڕ كه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 20‬شوێنی‌‬ ‫جیاوازی‌ گۆڕی‌ به‌كۆمه‌ڵ له‌ش����ه‌نگال‬ ‫دۆزراوه‌ت����ه‌وه‌‌و رۆژان����ه‌ ل����ه‌دوای‌‬ ‫ئازادكردنی‌ شه‌نگاله‌وه‌‌و چه‌ند هێزی‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی‌ كوردس����تان پێشڕه‌وی‌‬ ‫ب����كات له‌ئازادكردن����ه‌وه‌ی‌ ش����وێنه‌‬ ‫جیاجیاكانی‌ ئ����ه‌و ناوچه‌یه‌ ئه‌وه‌نده‌‬ ‫زیاتر گۆڕی‌ به‌كۆمه‌ڵ ده‌دۆزرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ه����ۆكاری‌ هه‌ڵنه‌دانه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕه‌ به‌كۆمه‌ڵه‌كان زۆرن"‪.‬‬ ‫پ����ه‌ری‌ نوری‌ ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ له‌م نزیكانه‌دا سه‌ردانی‌ شه‌نگال‌و‬ ‫ئ����ه‌و ش����وێنانه‌ ده‌كات ك����ه‌ گ����ۆڕه‌‬ ‫به‌كۆمه‌ڵه‌كانی‌ تی����ادا دۆزراوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫وتیشی‌ "پێش����تر هه‌فته‌یه‌ك له‌دوای‌‬ ‫ئازادكردن����ه‌وه‌ی‌ ش����ه‌نگال چ����وم‌و‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ پێش����مه‌رگه‌ هاوكارییان‬ ‫كردم‌و ش����وێنه‌كانمان ده‌ستنیش����ان‬ ‫كرد"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌ندێك‬

‫له‌گ����ۆڕه‌ به‌كۆمه‌ڵ����ه‌كان مینڕێژكراوه‌‬ ‫به‌ه����ۆی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ كه‌ می����ن ڕێژكراو‌ه‬ ‫نه‌یانتوانی����وه‌ بچنه‌ س����ه‌ری‌‌و داوایان‬ ‫له‌وه‌زراه‌تی‌ پێش����مه‌رگه‌ ك����ردوه‌ كه‌‬ ‫تیمی‌ ئه‌ن����دازه‌ی‌ مینیان ب����ۆ دابین‬ ‫بكات‌و تیمه‌كه‌ له‌ئاماده‌باشیدابون بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هاوكاریان بن‌و بچن له‌گه‌ڵیان‌و‬ ‫ی كه‌ پێویست‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ وتی‌ "ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ب����و ئه‌وه‌ بو ك����ه‌ تیمه‌كانمان ئاماده‌‬ ‫بكه‌ین‌و بڕۆین بۆ هه‌ڵدانه‌وه‌ی‌ گۆڕه‌كان‬ ‫به‌ه����اوكاری‌ وه‌زاره‌تی‌ پێش����مه‌رگه‌‌و‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروس����تی‌‌و پزیش����كی‌‬ ‫دادوه‌ری‌ ش����اره‌كانی‌ دهۆك‌و هه‌ولێر‌و‬ ‫س����لێمانی‌ هاوكارمان ب����ن‌و هه‌روه‌ها‬ ‫به‌ڵگ����ه‌ی‌ تاوان له‌هه‌ولێ����ر‌و هه‌ندێك‬ ‫له‌رێكخراوه‌كانی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ كه‌ له‌و‬ ‫بواره‌دا ئیش ده‌كه‌ن كه‌ له‌كۆمیته‌یه‌كی‌‬ ‫بااڵی‌ نێوده‌وڵه‌تین بۆ به‌دواداچون بۆ‬ ‫بێسه‌روش����وێنكراوه‌كان هه‌مویانمان‬ ‫ئاگاداركردنه‌وه‌‌و ته‌نانه‌ت به‌غداشمان‬ ‫ئاگاداركرده‌وه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ ئێمه‌ ده‌چین‬ ‫ئه‌و گۆڕانه‌ هه‌ڵده‌ده‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "به‌ه����ه‌ر هۆكارێ����ك بو‬ ‫ل����ه‌وه‌زاره‌ت دواك����ه‌وت‌و هه‌روه‌ه����ا‬ ‫دواكه‌وتن����ی‌ دابینكردنی‌ بودجه‌كه‌ش‬ ‫بۆ هه‌ڵدان����ه‌وه‌ی‌ گۆڕه‌كان هۆكارێكی‌‬ ‫ت����ر ب����و ك����ه‌ بودجه‌كه‌ی����ان دره‌نگ‬ ‫ب����ۆ دابی����ن كردین به‌ه����ۆی‌ قه‌یرانی‌‬ ‫داراییه‌وه‌‌و هه‌فته‌یه‌ك ده‌بێت بودجه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵدان����ه‌وه‌ی‌ گۆڕه‌كانمان وه‌رگرتوه‌‌و‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی‌ ك����ه‌ له‌وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‬ ‫ره‌زامه‌ندی‌ بۆكراوه‌"‪.‬‬ ‫په‌ری‌ نوری‌ راشیگه‌یاند "به‌م نزیكانه‌‬ ‫ده‌س����تده‌كه‌ین به‌هه‌ماهه‌نگی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئیداره‌ی‌ ش����ه‌نگال‌و ده‌ستبه‌كارده‌بین‬ ‫له‌هه‌ڵدانه‌وه‌ی‌ گۆڕه‌كان"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ گش����تی‌ له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ش����ه‌هیدان‌وئه‌نفالكراوانی‌ هه‌رێم����ی‌‬ ‫كوردستان ئه‌وه‌ی‌ ره‌تكرده‌وه‌ كه‌ عێراق‬ ‫هیچ رێگرییه‌ك بكات بۆ هه‌ڵدانه‌وه‌ی‌‬

‫ئه‌و گۆڕه‌ به‌كۆمه‌اڵن����ه‌‌و وتی‌ "عێراق‬ ‫رێگری‌ ئه‌و كاره‌ ناكات"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ه����ۆكاری‌ س����ه‌ره‌كی‌‬ ‫هه‌ڵنه‌دانه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕه‌ به‌كۆمه‌ڵه‌كانی‌‬ ‫شه‌نگال س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ باوه‌ڕپێكراو‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند "ه����ه‌ر گۆڕێكی‌‬ ‫به‌كۆمه‌ڵ‌و هه‌ر مه‌راسیمێكی‌ شه‌هیدان‌و‬ ‫هه‌ر ش����تێك په‌یوه‌ندی‌ به‌س����نوری‌‬ ‫پارتییه‌وه‌ هه‌بێت به‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ك‬ ‫قبوڵیان نییه‌ جگه‌ له‌پارتییه‌كانی‌ نێو‬ ‫حكومه‌ت سه‌رپه‌رشتی‌ بكه‌ن‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ ك����ه‌ دۆس����یه‌كانیش به‌پێی‌‬ ‫ی دابه‌ش كرابێت"‪.‬‬ ‫پسپۆڕ ‌‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ وتیشی‌ "ئه‌م دۆخه‌ی‌‬ ‫گ����ۆڕه‌ به‌كۆمه‌ڵه‌كانی‌ ش����ه‌نگالیش‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌و دۆسیانه‌ی‌ كه‌ ته‌ده‌خوالتی‌‬ ‫حزبی‌ تێدایه‌‌و ده‌یانه‌وێت به‌ڕێوه‌به‌ره‌‬ ‫گشتییه‌كانی‌ پارتی‌ ئه‌و كارانه‌ بكه‌ن‬ ‫كه‌ له‌كاتێكدا پسپۆڕی‌ ئه‌وانیش نییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌یانه‌وێت ده‌ستكه‌وته‌كان بۆ پارتی‌‌و‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ كادره‌كانی‌ خۆیان بێت‬ ‫له‌حكومه‌ت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ئ����ه‌و س����ه‌رچاوه‌یه‌‬ ‫راشیگه‌یاند "ئه‌وان كه‌یسی‌ شه‌هیدان‌و‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كان له‌خانه‌واده‌ی‌ بارزانیدا‬ ‫كورت ده‌كه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌م بابه‌ت��� ‌ه ئاوێن ‌ه‬ ‫ی كرد به‌اڵم‬ ‫پرس���یاری‌ له‌په‌ری‌ نور ‌‬ ‫ئاماده‌نه‌بو له‌وباره‌یه‌وه‌ لێدوان بدات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ هۆكاری‌ گواس���تنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ش���ه‌هیدان كه‌ پێش���تر‬ ‫بۆ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌ بو‌ه له‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی عه‌زیز‬ ‫پیشه‌سازی‌‌و وزه‌‪ ،‬په‌ری‌ نور ‌‬ ‫ی‬ ‫وتی‌ "ئ���ه‌م كار‌ه نوێیه‌م له‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���ه‌هیدان په‌یوه‌ندی‌ به‌پس���پۆڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫من���ه‌و‌ه نیی ‌ه چونكه‌ م���ن بڕوانامه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌كالۆریۆس���م هه‌ی��� ‌ه له‌به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫كاردا‌و پێش���تر له‌ئیداره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گش���تی‌ بازرگان��� ‌‬ ‫ی پیشه‌س���ازی‌‌و‬ ‫ب���وم له‌وه‌زاره‌ت��� ‌‬

‫هه‌ر گۆڕێك ‌ی‬ ‫به‌كۆمه‌ڵ‌و هه‌ر‬ ‫مه‌راسیمێكی‌‬ ‫شه‌هیدان‌و هه‌ر شتێك‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌سنوری‌‬ ‫پارتییه‌وه‌ هه‌بێت‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫قبوڵیان نییه‌ جگه‌‬ ‫له‌پارتییه‌كانی‌‬ ‫نێو حكومه‌ت‬ ‫سه‌رپه‌رشتی‌ بكه‌ن‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێكی‌ زۆر س���ه‌ركه‌وتوبوم‌و‬ ‫ی‬ ‫ته‌نان���ه‌ت پاڵێوراو ب���وم بۆ جێگر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كابینه‌ ‌‬ ‫وه‌زیر له‌وه‌زاره‌تی‌ بازرگان ‌‬ ‫ی حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م ك ‌ه‬ ‫یه‌كگرت���و ‌‬ ‫له‌هه‌ولێر دامه‌زرا"‪.‬‬ ‫په‌ری‌ نوری‌ ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه "هاتین ‌ه هه‌ولێر كرام به‌ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫گش���تی‌ تۆماركردن���ی‌ كۆمپانیاكان‌و‬

‫ی ك ‌ه‬ ‫ده‌توانم بڵێ���م ئه‌و كۆمپانیایانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫له‌كوردستان هه‌بون ل ‌ه ‪‌ %2‬‬ ‫دانه‌مه‌زراب���و‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه به‌ته‌ح���ه‌داو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌یڵێم‌و له‌ه���ه‌ردو ئیداره‌كه‌ ئیداره‌ ‌‬ ‫ی هه‌ولێری���ش‬ ‫س���لێمانی‌‌و ئی���داره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمپانیاكان دۆسیه‌یه‌ك ‌‬ ‫دۆس���یه‌ ‌‬ ‫ی یاسای‬ ‫زۆر زۆر كه‌موكورت بو به‌پێ ‌‬ ‫دامه‌زراندنی‌ تۆماركردنی‌ كۆمپانیاكان‬ ‫ی تێدا بو‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌كان���ی‌ كه‌موكورت ‌‬ ‫ك ‌ه سااڵنه‌ ده‌بێت ئه‌بده‌یت بكرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئام���اژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كاره‌كانی‌ تۆماركردنی‌ كۆمپانیاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫خس���تۆته‌ س���ه‌ر س���كه‌‌و هه‌م���و ‌‬ ‫ی‬ ‫رێكخس���تۆته‌وه‌‌و له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ وت ‌‬ ‫"كارێك���م كرد كه‌ له‌الی���ه‌ن چه‌ندین‬ ‫كۆمپانی���ای‌ بیانی‌ گ���ه‌وره‌و‌ه بۆ ئه‌و‬ ‫كاره‌م سوپاسم بۆ هاته‌وه‌‌و وتیان(تۆ‬ ‫ی‬ ‫وات لێكردی���ن‌و هانت داین بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫بێین��� ‌ه كوردس���تان‌و وه‌به‌رهێن���ان‬ ‫بكه‌ین)"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "به‌اڵم كاتێك كه‌ ئیداره‌ ‌‬ ‫وتیش ‌‬ ‫د‪ .‬به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د ساڵح ده‌ستبه‌كاربو‬ ‫زۆر به‌ڕاش���كاوانه‌ ده‌یڵێ���م هه‌ندێك‬ ‫كه‌س بۆ رازیكردنی‌ د‪.‬به‌رهه‌م وایان‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌د‪ .‬به‌رهه‌م كرد ب��� ‌ه به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫گش���تی‌ من بگوازێته‌وه‌ بۆ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ش���ه‌هیدان‌و له‌وێ���ش قورس���ترین‬ ‫ی‬ ‫دۆس���یه‌م گرته‌ئه‌س���تۆ كه‌ دۆسیه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رانس���ه‌ر ‌‬ ‫گ���ۆڕه‌ به‌كۆمه‌ڵه‌كان ‌‬ ‫عێراق بو له‌گه‌ڵ به‌دواداچونی‌ منداڵ ‌ه‬ ‫ونبوه‌كان"‪.‬‬ ‫ی باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌و‬ ‫په‌ری‌ نور ‌‬ ‫‪ 4‬ساڵه‌ی‌ ك ‌ه له‌وه‌زاره‌تی‌ شه‌هیدان بو‌ه‬ ‫ی جێگه‌ده‌ستی‌ دیار بێت‌و‬ ‫توانیویه‌ت ‌‬ ‫له‌وباره‌یه‌و‌ه وتی‌ "زۆر به‌شانازییه‌و‌ه‬ ‫ده‌یڵێ���م توانیوم��� ‌ه جێگه‌ده‌س���تم‬ ‫دیاربێ���ت له‌و مه‌له‌ف���ه‌‌و گه‌وره‌ترین‬ ‫ی عێراق‬ ‫ئیش له‌بیابانه‌كانی‌ باش���ور ‌‬ ‫بكه‌م ك ‌ه چومه‌ت ‌ه حه‌مرین‌و مه‌هاریی‌‌و‬ ‫بوسه‌ییه‌‌و نوگره‌س���ه‌لمان‌و چومه‌ت ‌ه‬

‫چه‌نده‌ها ش���وێنی‌ س���نوری‌ خوارو‬ ‫‌و ناوه‌ڕاس���تی‌ عێراق جگ ‌ه له‌ناوچ ‌ه‬ ‫دابڕاوه‌كانی���ش ك��� ‌ه خانه‌قین‌و ئه‌و‬ ‫ناوچانه‌شم هه‌موی‌ كردوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئام���اژه‌ بۆ ئ���ه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كاره‌كانیدا كه‌س هاوكار ‌‬ ‫له‌باشكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "له‌باش���تركردن ‌‬ ‫نه‌ب���وه‌‌و ‌وتیش��� ‌‬ ‫كاره‌كانمدا كه‌سێك نه‌بو‌ه پشتگیریم‬ ‫ێ بكات‌و س���وپاس بۆ خوا س���ه‌ر‬ ‫ل‌‬ ‫به‌هی���چ كاكێكیش نه‌ب���وم‌و وابزانم‬ ‫له‌واڵتی‌ ئێمه‌ش ئه‌م جۆر‌ه كه‌س���ان ‌ه‬ ‫كه‌م جێگایان ده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و زیاتر له‌باره‌ی‌ پس���پۆڕییه‌كه‌ ‌‬ ‫خۆیه‌و‌ه ده‌دوێ���ت‌و ده‌ڵێ‌ "كاره‌كه‌م‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت���ی‌ ش���ه‌هیدان زۆر دور‌ه‬ ‫ی خۆمه‌و‌ه چونك ‌ه من‬ ‫له‌پسپۆڕییه‌كه‌ ‌‬ ‫له‌یه‌كه‌م دامه‌زراندنم���ه‌و‌ه نه‌ك هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڵكو به‌ریزبه‌ند ‌‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫وه‌زیفی‌ بومه‌ته‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌‌و‬ ‫ی بوم‌و‬ ‫له‌‪2010‬ه‌و‌ه به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێكی‌ گش���تی‌ س���ه‌ركه‌وتو‬ ‫بوم"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌قسه‌كردنه‌كانیشیدا به‌نیگه‌رانیه‌ك ‌‬ ‫زۆره‌وه‌ وت���ی‌ "ل���ه‌دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی برامه‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���ت ‌‬ ‫ش���ه‌هیدان چه‌نده‌ه���ا ج���ار داوام‬ ‫ی‬ ‫كردو‌ه كه‌ خانه‌نش���ین بكرێم‌و داوا ‌‬ ‫پله‌‌و پایه‌م نه‌ك���ردوه‌‌و داوام كردو‌ه‬ ‫خانه‌نشین بكرێم به‌اڵم نه‌یانكردوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ه���ۆكاری‌ قبوڵنه‌كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خانه‌نشینیه‌كه‌ش���ی‌ وت��� ‌‬ ‫داواكار ‌‬ ‫"چونك���ه‌ ه���ۆكاری‌ داواكارییه‌ك���ه‌م‬ ‫ی له‌به‌ر‬ ‫نوس���یوه‌‌و وتومه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫فاڵن شت ده‌مه‌وێت خانه‌نشین بكرێم‬ ‫ی‬ ‫ی له‌به‌رپرس���یارێت ‌‬ ‫نه‌ك له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫رابك���ه‌م ن���ه‌ك له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ ماندو‬ ‫ی‬ ‫بوبێتم له‌وه‌زیفه‌‪ ،‬وتوم ‌ه له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ئ���ه‌و واڵته‌ سیس���تماتیك نییه‌‌و ئه‌و‬ ‫واڵت ‌ه هه‌رگیزا‌وهه‌رگیز سیس���تماتیك‬ ‫نابێت"‪.‬‬

‫عێراق‌و جیهان‬

‫)‪ )514‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/2/2‬‬

‫‪7‬‬

‫"ده‌ستبردن بۆ یه‌ده‌كی‌ بانكی‌ نیشانه‌ی‌ مایه‌پوچ بونی‌ ده‌وڵه‌تی‌ عێراقه‌"‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬ ‫عه‌بادی‌ له‌كۆڕبه‌ندی‌ ئابوری داڤۆسدا‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ "عێراق سێ‌ جه‌نگ‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌ ده‌كات‪ :‬تیرۆر‪ ،‬گه‌نده‌ڵی‌‪،‬‬ ‫دابه‌زینی‌ نرخی‌ نه‌وت"‪ ،‬درێژه‌كێشانی‌‬ ‫ئه‌م سێ‌ جه‌نگه‌ عێراقیان شه‌كه‌ت‬ ‫كردوه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ په‌نا بۆ یه‌ده‌كی‌‬ ‫بانكی‌ ناوه‌ندی‌ ده‌بات‪ ،‬ئابوریناسێك‬ ‫پێیوایه‌ "ده‌ست بردن بۆ راكێشانی‌‬ ‫یه‌ده‌كی‌ بانكی‌ نیشانه‌ی‌ مایه‌پوچبونی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌"‪.‬‬ ‫جێگ���ری‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ بانك���ی‌‬ ‫(باخ���ان)‪ ،‬عه‌بدولڕه‌حمان عه‌لی‌ بارام‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ده‌ستكاری‌ یه‌ده‌كی‌ بانكی‌‬ ‫له‌الیه‌ن بانكی‌ ناوه‌ندی‌ عێراقه‌وه‌‪ ،‬وتی‌‬ ‫"سیاس���ه‌تی‌ بانكی‌ ناوه‌ندی‌ له‌وه‌دایه‌‬ ‫كه‌ سیاس���ه‌تی‌ نه‌قدی‌ هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ كه‌‬ ‫ده‌س���تكاری‌ ئیحتیاتی‌ بانكی‌ ده‌كات‬ ‫بۆ كاتی‌ پێویس���ت‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر یه‌ده‌كی‌‬ ‫یاس���اییش كه‌م بێته‌وه‌ مانای‌ وایه‌ ئه‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌ به‌رگه‌ی‌ مه‌س���روفات ناگرێ‌و‬ ‫ورده‌ورده‌ به‌ره‌و شكست ده‌ڕوات"‪ .‬ئه‌و‬

‫ی رێگه‌یه‌كن كه‌ بانكی‌ ناوه‌ندی‌ ده‌یكات‪،‬‬ ‫پێیوایه‌ بانك���ی‌ ناوه‌ندی‌ پێش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌س���ت ب���ۆ یه‌ده‌كی‌ بانك���ی‌ به‌رێت به‌اڵم ئه‌گه‌ر ده‌ست بۆ یه‌ده‌كی‌ بانكی‬ ‫كۆمه‌ڵێك سه‌نه‌دات هه‌یه‌ كه‌ هه‌نگاوی‌ ببرێت ئه‌وه‌ نیشانه‌ی‌ شكسته‌"‪.‬‬ ‫بۆ ده‌نێ���ت‪ ،‬وه‌ك س���ه‌نه‌داتی‌ بانكی‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌په‌رله‌مانتارانی عێراقیش‬ ‫خانوب���ه‌ره‌و پیشه‌س���ازی‌‌و خه‌زێنه‌ی‌‬ ‫حكوم���ی‌‪ ،‬ئ���ه‌م س���ه‌نه‌داتانه‌ ب�ڵ�او پێیانوایه‌ ك���ه‌ دابه‌زینی‌ نرخی‌ نه‌وت‌و‬ ‫ده‌كرێنه‌وه‌و به‌خه‌ڵكی‌ ده‌فرۆشێت‪ ،‬ئه‌و تێچونی‌ ش���ه‌ڕی‌ داعش‪ ،‬نه‌بونی‌ هیچ‬ ‫فرۆشتنه‌ش وه‌ها ده‌كات پاره‌ بێته‌وه‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ت���ر جگ���ه‌ له‌نه‌وت‪،‬‬ ‫الی‌ حكوم���ه‌ت‌و حكومه‌تیش س���ودی‌ كۆمه‌ڵێك هۆكارن كه‌وا ده‌كات له‌روی‌‬ ‫لێوه‌رده‌گرێ���ت بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ده‌س���ت بۆ ئابوری���ه‌وه‌ عێ���راق به‌ره‌و شكس���ت‬ ‫بڕوات‪.‬‬ ‫ئیحتیاتی‌ بانكیش ببات‪.‬‬ ‫دكت���ۆر به‌ختی���ار ش���اوه‌یس‪،‬‬ ‫ناوبراو وتی‌ "كاتێك بانكی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫ده‌س���ت بۆ یه‌ده‌كی‌ بانكی‌ ده‌بات كه‌ په‌رله‌مانتاری‌ یه‌كێت���ی‌ له‌ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫هیچ ش���تێكی‌ به‌ده‌س���ته‌وه‌ نه‌مابێت‌و نوێنه‌رانی‌ عێ���راق به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ "جگه‌ له‌جه‌نگ���ی‌ تیرۆر‌و دابه‌زینی‌‬ ‫مایه‌پوچ بوبێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "حكومه‌تی‌ عێ���راق پێش نرخی‌ ن���ه‌وت‪ ،‬گه‌نده‌ڵیه‌كی‌ گه‌وره‌ش‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌س���ت ب���ۆ ئ���ه‌و یه‌ده‌كه‌ له‌عێراق���دا هه‌ی���ه‌ ئه‌وه‌ش ب���ۆ خۆی‌‬ ‫بانكیه‌ به‌رێت داوای‌ قه‌رز له‌س���ندوقی‌ یه‌كێك���ه‌ له‌ه���ۆكاره‌كان ك���ه‌ بڵێین‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌ ده‌كات‪ ،‬دواتر ئاسانكاری‌ ئاینده‌ی‌ عێراق له‌روی‌ ئابوریه‌وه‌ به‌ره‌و‬ ‫بانكیشمان هه‌یه‌ بۆنمونه‌ سودی‌ بانكی‌ شكست ده‌ڕوات"‪.‬‬ ‫ی "حكومه‌تی‌ عێراق ده‌یه‌وێت‬ ‫ئه‌و وت ‌‬ ‫زیاتر ده‌كات‪ ،‬ئه‌وه‌ش واده‌كات خه‌ڵك‬ ‫ئه‌و پاره‌ی���ه‌ی‌ له‌ماڵه‌كانیان دایانناوه‌ نه‌گاته‌ ئه‌و ئاس���ته‌‪ ،‬پاشان مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫بیهێننه‌وه‌ نێ���و بانكه‌كان و حكومه‌ت كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ موچ���ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران‌و‬ ‫س���ودی‌ لێوه‌ربگرێ���ت‪ ،‬ئه‌مانه‌ چه‌ند سیاسه‌تی‌ س���ك هه‌ڵگوشین ناتوانێت‬

‫به‌ر ب���ه‌و قه‌یران���ه‌ بگرێ���ت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫كاره‌س���اته‌كه‌ زۆر ل���ه‌وه‌ گه‌وره‌ت���ره‌‪،‬‬ ‫ته‌نها به‌رمیلێ���ك نه‌وت به‌زیاتر له‌ ‪70‬‬ ‫دۆالر پاره‌ له‌عێراق داده‌بڕێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫واده‌كات ك���ه‌ ئه‌و هه‌نگاوانه‌ی‌ ناویه‌تی‌‬ ‫هه‌نگاوی‌ گه‌وره‌ نین به‌و ئاراس���ته‌یه‌و‬ ‫ئیراده‌یه‌كی‌ گه‌وره‌ش نیه‌ له‌عێراقدا بۆ‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ چاره‌سه‌ركردن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ موڵ���ك‌و‬ ‫ماڵه‌كان���ی‌ حكومه‌ت‌و پاره‌یه‌كی‌ زۆری‌‬ ‫به‌رپرسه‌ بااڵكان كه‌ كه‌س تائێستاش‬ ‫نازانێ���ت له‌كوێی���ه‌‪ ،‬ئه‌مان���ه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بتوانرێت له‌روی‌ دادگاوه‌ لێپرس���ینه‌وه‌‬ ‫له‌وانه‌ بكرێت‌و پاره‌كان بگه‌ڕێنرێته‌وه‌‬ ‫ده‌كرێت س���ودی‌ لێوه‌ربگیرێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌مو ئه‌مانه‌ش���دا ده‌بێت ئه‌وه‌ بزانین‬ ‫كه‌ عێراق ده‌وڵه‌تێك���ه‌و خۆی‌ خاوه‌ن‬ ‫پێگه‌یه‌ له‌كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌تیداو‬ ‫هاوكاری‌ ده‌كرێت‪ ،‬ده‌ش���توانێت پشت‬ ‫به‌هه‌ندێك س���ه‌رچاوه‌ی‌ تر ببه‌ستێت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا نزیكه‌ی‌ ‪ 90‬ت���ه‌ن ئاڵتونی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬یه‌ده‌كی‌ تری‌ هه‌یه‌و ده‌شتوانێت‬ ‫چاپی‌ نوێ���ی‌ پاره‌ ب���كات‌و دراوی‌ تر‬ ‫لێبدات‪ ،‬دواتر له‌روی‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌وه‌‬

‫ده‌توانێت قه‌رز بكات"‪.‬‬ ‫ش���اوه‌یس ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات ك ‌ه‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراق���ی‌ هه‌نگاوی‌ ناوه‌ بۆ‬ ‫قه‌رزك���ردن ژاپۆنی���ش به‌ڵێنی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پێ���داوه‌ كه‌ ق���ه‌رزی‌ بداتێ‌‌و ئێس���تا‬ ‫له‌قۆناغی‌ گفتوگۆكردندان‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌به‌رامب���ه‌ردا‪ ،‬دكتۆر خالید‬ ‫حه‌ی���ده‌ر‪ ،‬پرۆفیس���ۆری‌ یاری���ده‌ده‌ر‬ ‫له‌به‌ش���ی‌ ئابوری‌ زانكۆی‌ س���لێمانی‌‬ ‫ك���ه‌ یه‌ده‌ك���ی‌ بانك���ی‌ ب���ۆ حاڵه‌تی‌‬ ‫نائاسایی‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ ئێستای عێراق‌و‬ ‫كوردس���تانی‌ پێ���دا تێده‌په‌ڕێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "كاتێك مایه‌پوچی‌ راده‌گه‌یه‌نرێت‬ ‫ك���ه‌ حكوم���ه‌ت نه‌توانێ���ت خه‌رجیه‌‬ ‫گشتیه‌كانی‌ دابین بكات واتا نه‌فه‌قاتی‌‬ ‫گشتی‌ پێهه‌ڵسوڕێ‪ ،‬ئه‌وكاته‌ حكومه‌ت‬ ‫توشی‌ مایه‌پوچی‌ ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫یه‌ده‌كه‌كه‌ رابكێش���ین‌و به‌كاری‌ بهێنین‬ ‫ب���ۆ به‌هێزكردن���ی‌ توان���ای‌ ئابوری‌‌و‬ ‫وه‌به‌رهێنان و سود له‌داهاتی‌ پرۆژه‌كه‌‬ ‫ببینین‌و گرنگی‌ بده‌ین به‌بواره‌كانی‌ تری‌‬ ‫وه‌كو كشتوكاڵ‌و پیشه‌سازی‌‪ ،‬واده‌كات‬ ‫یه‌ده‌كه‌كه‌ بخه‌ینه‌وه‌ شوێنی‌ خۆی‌"‪.‬‬

‫جگ ‌ه له‌جه‌نگی‌ تیرۆر‌و‬ ‫دابه‌زین ‌ی نرخی‌ نه‌وت‪،‬‬ ‫گه‌نده‌ڵیه‌كی‌ گه‌وره‌ش‬ ‫له‌عێراقدا هه‌ی ‌ه ئه‌وه‌ش‬ ‫بۆ خۆی‌ یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌هۆكاره‌كان ك ‌ه بڵێین‬ ‫ئاینده‌ی‌ عێراق له‌رو ‌ی‬ ‫ئابوریه‌وه‌ به‌ره‌و شكست‬ ‫ده‌ڕوات‬

‫مسته‌فا كۆچ‬

‫ئه‌و سه‌رمایه‌داره‌ توركه‌ی‌ به‌مردنی نێچیرڤانی‌ تازیه‌بار كرد‬ ‫پرۆفایل‬ ‫هه‌فت���ه‌ی‌ راب���ردو‪ ،‬ده‌وڵه‌مه‌ندترین‬ ‫پیاوی‌ توركیا مسته‌فا كۆچ له‌ته‌مه‌نی‌‬ ‫‪ 55‬ساڵیدا كۆچی‌ دوایی‌ كرد‪ ،‬له‌پرسه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌م پیاوه‌ ملیاردێره‌دا كه‌ هه‌میش���ه‌‬ ‫چاوی‌ له‌سه‌ر هه‌رێمی‌ كوردستان بو بۆ‬ ‫وه‌به‌رهێنان‪ ،‬نێچیرڤان بارزانی‌‌و ئاشتی‌‬ ‫هه‌ورامیش به‌شدارییان كرد‪.‬‬ ‫بنه‌ماڵ���ه‌ی ك���ۆچ (ق���ۆچ ‪،)Koç -‬‬ ‫بنه‌ماڵه‌یه‌ك���ی‌ ملیادێ���ری‌ ن���اودار ‌‬ ‫ی‬ ‫توركی���ان‪ ،‬ك���ه‌ له‌ب���واری‌ بازرگانی‌‌و‬ ‫بزنسدا‪ ،‬به‌ده‌وڵه‌مه‌ندترین‌و ناسراوترین‬ ‫بنه‌ماڵ���ه‌ی‌ ت���ورك ده‌ناس���رێن‪ ،‬ك���ه‌‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ گروپ���ی‌ كۆمپانیاكان���ی‌‬ ‫"ك���ۆچ هۆڵدینگ"ن‪ ،‬ك���ۆچ هوڵدینگ‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ ‪ 113‬كۆمپانیای‌ جۆراوجۆره‌‬ ‫له‌توركیادا‪ ،‬هه‌ر له‌بواری‌ بیناس���ازی‌‌و‬ ‫كه‌لوپه‌لی‌ سه‌ربازی‌‌و مۆبیالته‌وه‌ بگره‌‬ ‫تاده‌گات به‌ئوتێل‌و بانك‌و ریستۆرانت‌و‬ ‫ئوتومبێ���ل‌و كه‌شتیس���ازی‌‌و بازرگانی‌‬ ‫نه‌وت‌و گاز‪ ،‬هه‌فته‌ی‌ رابردو به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫جێبه‌جێكاری‌ ئه‌م كۆمپانیایه‌ "مسته‌فا‬ ‫كۆچ" به‌هۆی‌ جه‌ڵت���ه‌ی‌ دڵه‌وه‌ كۆچی‌‬ ‫دوایی‌ كرد‪.‬‬ ‫مسته‌فا كه‌ نه‌وه‌ی‌ سێهه‌می‌ بنه‌ماڵه‌ی‌‬ ‫كۆچ بو‪ ،‬س���اڵی‌ ‪ 1960‬له‌ئه‌سته‌نبوڵ‌‬ ‫له‌دایكبب���و‪ ،‬خوێندن���ی‌ له‌سویس���راو‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا ته‌واو كردو زمانی‌ ئه‌ڵمانی‌‌و‬ ‫ئینگلیزی‌ ده‌زانی‌‌و له‌س���اڵی‌ ‪2003‬ه‌وه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ "كۆچ هۆڵدینگ"ی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫(ره‌حم كۆچ)ی‌ باوكی‌ پێسپێردرا بو‪.‬‬ ‫مس���ته‌فا هه‌ر له‌سه‌ره‌تای‌ وه‌رگرتنی‌‬ ‫ئ���ه‌و به‌رپرس���یارێتییه‌وه‌‪ ،‬دروش���می‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌ڵگرتب���و كه‌ "كۆچ هۆڵدینگ‬ ‫ده‌بێته‌ پێشه‌نگی‌ جیهانی‌ نوێ‌"‪ ،‬زۆری‌‬ ‫نه‌خایاند ئه‌م دروشمه‌ی‌ كرده‌ واقیعێكی‌‬ ‫به‌رده‌س���ت‌و چه‌ندی���ن كۆمپانی���ای‌‬ ‫وابه‌سته‌ی‌ هۆلدینگ كۆچ خرانه‌ لیستی‌‬ ‫‪ 500‬ه���ه‌ره‌ باش���ترین كۆمپانیاكان���ی‌‬ ‫جیهانه‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌ "ئه‌رچه‌لیك‌و توفاش‪،‬‬ ‫ئۆتۆكار‪ ،‬فۆرد ئۆتۆس���ان‪ ،‬گرۆندیگ‪،‬‬ ‫كارسان‪ ،‬تاپراش‪ ،‬ئای‌ های‌ گاز"‪.‬‬ ‫ئێس���تا هۆڵدین���گ ك���ۆچ نزیكه‌ی‌‬ ‫نی���وه‌ی‌ ئوتومبێله‌كان���ی‌ توركی���ا‬ ‫به‌رهه‌مده‌هێنێت‪ ،‬به‌پێی‌ ئاماری‌ ‪2015‬‬ ‫زیات���ر ‪%45‬ی‌ ئوتومبێله‌كانی‌ توركیا‬ ‫له‌الی���ه‌ن كۆمپانیای‌ ئوتومبێلس���ازی‌‬ ‫توف���اش ‪‌TOFASH‬و ف���ۆرد ك���ه‌‬ ‫به‌"فۆردئۆتوسان" ناس���راوه‌‪ ،‬به‌رهه‌م‬ ‫ده‌هێنرێ���ت‪ .‬كۆمپانیاكان���ی‌ توفاش‌و‬ ‫ئۆتوس���ان ‪%43‬ی‌ ئوتومبێله‌كانی���ان‬ ‫هه‌ن���ارده‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ توركیا ده‌كه‌ن‌و‬

‫نێچیرڤان بارزانی‌و مسته‌فا کۆچ له‌گه‌ڵ چه‌ند سه‌رمایه‌دارێکدا له‌ڕێوه‌ره‌سمی کردنه‌وه‌ی ئوتێل (دیڤان)دا له‌هه‌ولێر‬ ‫به‌ش���ێك له‌كه‌لوپه‌ل‌و كه‌ره‌سه‌كانیان‬ ‫به‌ه���اوكاری‌‌و هاوبه‌ش���ی‌ كۆمپانی���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫فۆردی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ به‌رهه‌مده‌هێنرێت‪.‬‬ ‫له‌كۆمپانی���ا ناوداره‌كان���ی‌ هۆلدینگ‬ ‫كۆچ‪ ،‬كۆمپانیای‌ ئۆتۆكاره‌ ‪OTOKAR‬‬ ‫ك���ه‌ گه‌وره‌تری���ن به‌رهه‌مهێن���ه‌ری‌‬ ‫كه‌لوپ ‌هل‌و كه‌ره‌سته‌ی‌ سه‌ربازی‌ سوپای‌‬ ‫توركیایه‌‪.‬‬ ‫هۆلدینگ كۆچ له‌بواری‌ پیشه‌س���ازی‌‬ ‫ن���ه‌وت‌و پااڵوتنیش���دا چاالك���ه‌‪ ،‬ك���ه‌‬ ‫خاوه‌نی‌ پااڵوگه‌ی‌ ناوداری‌ "توپراش"‌و‬ ‫تۆڕێك���ی‌ فراوانی‌ دابه‌ش���كردنی‌ قیره‌‬ ‫له‌سه‌رتاس���ه‌ری‌ توركیادا‪ .‬له‌كۆمپانیا‬

‫ناوداره‌كانی‌ گازی‌ توركیای‌ وابه‌س���ته‌ زه‌وتكراوه‌كانی‌ ئه‌رمه‌نییه‌كان پێكه‌و‌ه‬ ‫به‌هۆلدین���گ كۆچ‪ ،‬كۆمپانی���ای‌ "ئای‌ نا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫مس���ته‌فا كۆچ‪ ،‬رۆژێك به‌ر له‌مردن ‌‬ ‫گاز"ه‌‪ ،‬كه‌ كۆنترین تۆڕی‌ به‌رهه‌مهێنان‌و‬ ‫ی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ ئه‌ردۆغ���ان كۆبب���ۆوه‌و خۆ ‌‬ ‫دابه‌شكردنی‌ گازی‌ مااڵنه‌‪.‬‬ ‫ی داڤۆس‬ ‫ی بۆ به‌ش���دار بون له‌كۆڕبه‌ند ‌‬ ‫هۆلدینگ كۆچ‪ ،‬كه‌ بنكه‌ی‌ سه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی ‪1/21‬‬ ‫ی ئاماد‌ه ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم به‌ره‌به‌یان ‌‬ ‫له‌ئه‌سته‌نبوڵه‌‌و ‪ 144‬هه‌زار نوسینگ ‌ه ‌‬ ‫ی له‌لێدان كه‌وت‪.‬‬ ‫ی دونی���اداو دڵ ‌‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌سه‌رتاس���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ش���داری‌ كردنی‌ نێچیرڤان بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌یه‌كێ���ك له‌گه‌وره‌ترین كۆمپانیاكان ‌‬ ‫ی ئه‌م ملیاردێره‌دا‬ ‫ی پرسه‌ ‌‬ ‫جیهان داده‌نرێ���ت‌و زیاتر ل ‌ه ‪ 90‬هه‌زار له‌رێوڕه‌سم ‌‬ ‫ی توركیا بو‪،‬‬ ‫ی میدیاكان ‌‬ ‫ی ‪ 1926‬له‌الیه‌ن جێی‌ س���ه‌رنج ‌‬ ‫كارمه‌ندی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مس���ته‌فاو‌ه ك ‌ه به‌بایه‌خه‌وه‌ باس���یان له‌په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی كۆچ���ی‌ باپیر ‌‬ ‫وه‌هب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی نێچیرڤان��� ‌‬ ‫ی توندوتۆڵ��� ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫دام���ه‌زراوه‌‪ ،‬كه‌ س���ه‌روه‌ته‌كه‌ ‌‬ ‫ی هه‌رێم‌و مسته‌فا كۆچ ده‌كرد‪،‬‬ ‫ی خانوبه‌ره‌و زه‌ویوزار‌ه حكومه‌ت ‌‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ كڕین ‌‬

‫ی‬ ‫ی كۆچ ت���وڕ‌ه ب���و‌ه له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫تا ئاس���تی‌ باس���كردنی‌ دو هاوبه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت‌و چۆنیه‌ت ‌‬ ‫ی له‌ئه‌دا ‌‬ ‫ی ره‌خنه‌ ‌‬ ‫ی نه‌وت‌و غاز ‌‬ ‫ی له‌بازرگان ‌‬ ‫س���تراتیج ‌‬ ‫ی گرت���وه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن��� ‌‬ ‫سروشتیدا‪.‬‬ ‫ی بۆ هێناوه‌‌و‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ی ‪ 2012‬یه‌كه‌م ئه‌ردۆغان گوشارێك ‌‬ ‫مس���ته‌فا كۆچ س���اڵ ‌‬ ‫ی كردو‌ه به‌خۆدزینه‌و‌ه له‌باج‌و‬ ‫ی تۆمه‌تبار ‌‬ ‫ئوتێل���ی‌ له‌هه‌ولێ���ر ك���رده‌و‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی كوردستانه‌و‌ه‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ به‌نه‌وت ‌‬ ‫"دیڤ���ان" ك���ه‌ نێچیرڤان به‌ش���دار ‌‬ ‫ی نایاسایی‌‌و پۆلیس ناردن ‌ه‬ ‫ی به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی كردنه‌وه‌كه‌یدا كردو به‌پێ ‌‬ ‫له‌رێوڕه‌سم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ری‌ ك ‌ه بوه‌ته‌ هۆی‌ زیانپێگه‌یاندن ‌‬ ‫ی توركیا هانی‌ سه‌رمایه‌داران ‌‬ ‫میدیاكان ‌‬ ‫ی داوه‌ وه‌به‌رهێنان له‌كوردستاندا به‌بڕی‌ ملیۆنه‌ه���ا دۆالر‪ ،‬تا نێچیرڤان‬ ‫تورك ‌‬ ‫ی ده‌كه‌وێته‌ نێوانیانه‌وه‌و چه‌ندین‬ ‫بارزان ‌‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی توركیا باس له‌و‌ه ده‌كه‌ن گه‌شتی‌ بۆ وان‌و ئه‌نقه‌ره‌‌و ئه‌سته‌نبوڵ‬ ‫میدیاكان ‌‬ ‫ی كردو‌ه تا په‌یوه‌ندی‌ نێوان ئه‌ردۆغان‌و‬ ‫كه‌ پێ���ش ‪ ،2014‬ئه‌ردۆغ���ان به‌هۆ ‌‬ ‫ی رێك‌و ئاشتكردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵوێست ‌ه سیاسیه‌كانیه‌وه‌ له‌مسته‌فا مسته‌فا كۆچ ‌‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )514‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/2/2‬‬

‫" كۆنترۆڵی كه‌رتی نه‌وت ده‌كه‌ن"‬

‫كۆمپانیا هاوبه‌شه‌كه‌ی یه‌كێتی‌و پارتی‬ ‫مێژوی تاڵی كۆمپانیا حیزبیه‌كان هه‌ڵده‌داته‌وه‬ ‫ئا‌‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫دروستكردنی كۆمپانیا هاوبه‌شه‌كه‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌و پارتی كاردانه‌وه‌ی‬ ‫الی به‌ڵێنده‌ران‌و ئابوریناسان‌و‬ ‫په‌رله‌مانتاران هێناوه‌ته‌ ئاراوه‌و‬ ‫پێیانوایه‌ "دروستكردنی ئه‌و كۆمپانیایه‌‬ ‫قۆرخكاریه‌كان له‌بواری وه‌به‌رهێنان‬ ‫زیاتر ده‌كات به‌تایبه‌ت له‌كه‌رتی نه‌وت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ئه‌و مێژوه‌ تاڵه‌ ده‌هێنێته‌وه‌‬ ‫یاد كه‌ ئه‌و دوحیزبه‌ ماوه‌ی چاره‌كه‌‬ ‫سه‌ده‌یه‌كه‌ جنگیان خستوه‌ته‌‬ ‫ئابوری هه‌رێمه‌وه‌و به‌سودی خۆیان‬ ‫به‌كاریده‌هێنن"‪.‬‬ ‫به‌پێی زانیاری سه‌رچاوه‌یه‌كی ئاگادار‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ پارتی‌و یه‌كێت����ی كاریانكردوه‌‬ ‫بۆ دروستكردنی ئه‌و كۆمپانیا هاوبه‌شه‌ی‬ ‫كه‌ پێش����تر بڕیاریان له‌باره‌یه‌وه‌داوه‌‌و بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ش گەیشتون به‌و بڕوایه‌ی "پێویسته‌‬ ‫ئی����داره‌ی مه‌له‌فی نه‌وت‌و غ����از پێكه‌وه‬ ‫‌بده‌ن"‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و رێكه‌وتنه‌ی یه‌كێتی‌و پارتی‬ ‫كردویان����ه‌ له‌ب����اره‌ی ئیداره‌دانی هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تان پێش����تر ڕۆژنام����ه‌ی ئاوێنه‌‬ ‫باڵویك����رده‌وه‌ ئه‌و دوالیه‌ن����ه‌ ڕێکكه‌وتون‬ ‫له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ی كۆمپانیایه‌كی هاوبه‌ش‬ ‫ب����ۆ كاری بازرگان����ی‌و وه‌به‌رهێن����ان‌و‬ ‫به‌ڵێنده‌رایه‌ت����ی له‌هه‌رێمی كوردس����تان‬ ‫جیهان دروستبكه‌ن‪.‬‬ ‫هاوكات به‌پێی زانیاری ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌‬ ‫"ئ����ه‌و دو الیه‌ن����ه‌ ده‌یانه‌وێت فۆكه‌س����ی‬ ‫زیاتری����ان له‌س����ه‌ر كه‌رتی ن����ه‌وت بێت‪،‬‬ ‫پێده‌چێت كران����ه‌وه‌ی زیاتر له‌كه‌رته‌كانی‬

‫تر دورستبكه‌ن‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش هه‌مو‬ ‫هێزێكیان ده‌ده‌نه‌ كۆمپانیا هاوبه‌شه‌كه‌و‬ ‫كۆمپانیاكانی تریان تاڕاده‌ی پێویس����ت‬ ‫كارپێده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫دكت����ۆر ش����ێركۆ جه‌وده‌ت س����ه‌رۆكی‬ ‫لیژن����ه‌ی س����امانه‌ سروش����تیه‌كان جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی دروستكرنی كۆمپانیا هاوبه‌شه‌كه‌‬ ‫به‌كارێك����ی هه‌ڵ����ه‌ ده‌زانێ����ت ه����اوكات‬ ‫هیواخوازه‌ ئه‌وه‌ له‌سه‌ر حسابی سندوقی‬ ‫داهات����ه‌ نه‌وتیه‌كان نه‌بێ����ت‪ ،‬زانیاریه‌كی‬ ‫نوێ����ش به‌ئاوێنه‌ ده‌دات ك����ه‌ "یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی ده‌یانه‌وێت پۆس����ته‌كانی سندوقی گروپ���ی ن���ۆکان پێکهات���وه له‌چه‌ن���د‬ ‫داهاته‌ نه‌وتیه‌كان كه‌ ‪ 6‬پۆسته‌ به‌شێوه‌ی کۆمپانیایەك بۆ وەبەرهێنان‌‌و پیشەسازی‬ ‫لە هەرێمی کوردس���تانی عیراقدا‌و لەزۆر‬ ‫پشكداری حیزبی دابه‌ش بكه‌ن"‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌و پارتی پاش����خانێكی خراپیان ب���واردا کار دەکات‪ ،‬وەک���و (بازرگانیی‬ ‫هه‌ی����ه‌ له‌ئیداره‌دان����ی كۆمپانیاكان����ی ناوخۆ‌و دەرەوە‪ ،‬پیشەسازی گەورە‌و بچوك‪،‬‬ ‫قۆرخكاری بازاڕ به‌جۆرێك چ ئه‌وس����او چ ئەندازیاری‌و هێڵی ئاس���مانی) ئۆفیس���ی‬ ‫ئێستاش له‌رێگه‌ی كۆمپانیا حیزبیه‌كانه‌وه‌ س���ەرەکی نۆکان گروپ لەسلێمانیە‌و لقی‬ ‫هه‌یمه‌نه‌ی����ان به‌س����ه‌ر ب����ازاڕی هه‌رێمی نیش���تمانیش لەهەولێر‪ ،‬بەغدا‪ ،‬کەرکوك‌و‬ ‫كوردس����تان كردب����و‪ ،‬هه‌روه‌ك����و یه‌كێك خانەقین لق���ی نێودەوڵەت���ی لەلەندەن‌و‬ ‫له‌بازرگانه‌كان ئه‌وه‌ی به‌ئاوێنه‌ وت "ئێستا دوبەی هەیە دامەزراندنی دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫یه‌كیتی‌و پارتی به‌ت����ه‌واوی هه‌یمه‌نه‌یان س���االنی نەوەتەکان‪ ،‬واتە پاش راپەڕینی‬ ‫ش���کۆمەندانەی کورد ل���ە ‪ ،١٩٩١‬یەکەم‬ ‫كردوه‌ به‌سه‌ر كه‌رتی نه‌وت‌و جگه‌ره‌دا"‪.‬‬ ‫ئه‌و ‌جه‌حتی له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ش����كرده‌وه‌ جار وەک���و گروپێکی س���ێینەی (چیا‪،‬‬ ‫ئه‌و دو حیزبه‌ كۆمپانیا هاوبه‌ش����ه‌كه‌یان کوردس���تان‌و ن���ۆکان) دەرک���ەوت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫دروس����تده‌كه‌ن‌و وت����ی" ڕاس����ت ناكه‌ن كۆمپانیایه‌ به‌وه‌ناس���راو‌ه سه‌ر به‌ئیداره‌ی‬ ‫ك����ه‌ ده‌ڵێ����ن كۆمپانی����ای هاوبه‌ش����مان گشتی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستانه‌‪.‬‬ ‫دروستنه‌كردوه‌‪ ،‬كاری له‌سه‌ر ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫به‌ش����ێك ل����ه‌كاری ئ����ه‌و كۆمپانیایه‌ی‬ ‫ه����اوكات س����ه‌رۆكی لیژنه‌ی س����امانه‌‬ ‫سروش����تیه‌كانی په‌رله‌مانی كوردس����تان یه‌كێت����ی‌و پارت����ی دروس����تیده‌كه‌ن‪ ،‬كار‬ ‫ئه‌وه‌ش����ی ب����ۆ ئاوێن����ه‌ ڕونك����رده‌وه‌ له‌سه‌ر كه‌رتی به‌ڵێنده‌رایه‌تی ده‌كات‪ ،‬چ‬ ‫"هه‌ركۆمپانیای����ه‌ك به‌یاس����ایی پ����اره‌ی له‌ناوخۆ چ ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ش ئه‌وه‌ش بواری‬ ‫خه‌ڵكی بردبێت پێویسته‌ لێیوه‌ربگرێته‌وەو‌ كار له‌ب����ه‌رده‌م به‌ڵێنده‌راندا به‌رته‌س����ك‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده پێش����تریش كاری‬ ‫بدرێته‌ یاسا"‌‪.‬‬

‫نۆكان‬

‫كار‬

‫گروپی كۆمپانیاكانی كار‪ ،‬گروپێكی‬ ‫كه‌رت����ی تایبه‌ت����ه‌ له‌س����اڵی ‪1999‬‬ ‫دروس����تكراوه‌ بنك����ه‌ی س����ه‌ره‌كی‬ ‫له‌هه‌ولێره‌‌و نوس����ینگه‌ی له‌زۆربه‌ی‬ ‫پارێزگاكان����ی عێ����راق‌و ده‌ره‌وه‌ش‬ ‫هه‌یه‌ له‌وێن����ه‌ی (توركیا‌و ئه‌رده‌ن‌و‬ ‫ئیمارات‌و ئه‌مریكا)‪ ،‬ئه‌م كۆمپانیایه‌‬ ‫(وه‌به‌رهێن����ان‪،‬‬ ‫له‌بواره‌كان����ی‬ ‫بیناس����ازی‪ ،‬گواس����تنه‌وه‌‪ ،‬كڕێ����ن‬ ‫گه‌یان����دن‪ ،‬دڵنیای����ی‪ ،‬ئاس����ایش)‬ ‫كارده‌كات تائیس����تا ‪ 2400‬پ����ڕۆژه‌ی‬ ‫هه‌ب����ووه‌و ‪ 34‬هه‌زار كارمه‌ند كاریان‬ ‫بۆكردووه‌‪ ،‬هاوكات‌ كار به‌وه‌ناسراوه‌‬ ‫سه‌ربه‌ پارتی دیموكراتی كوردستانه‌‬ ‫له‌ناویشدا نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌ت پاڵپشتی ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌ڵێنده‌رایه‌تی نه‌وت‌ له‌چه‌ند كۆمپانیاكی‬ ‫تایبه‌ت به‌رتەس����كکراوه‌ته‌وه‌ به‌شێكیش‬ ‫له‌ته‌نده‌ره‌كان ڕاس����ته‌وخۆ دراون به‌چه‌ند‬ ‫كۆمپانیایه‌ك ته‌نانه‌ت وایلێهات ئه‌نجومه‌نی‬ ‫وه‌زیران بڕیارێك ده‌ربكات كه‌ ته‌ندره‌كانی‬ ‫كه‌رتی نه‌وت ڕاسته‌وخۆ نه‌درێت به‌كه‌س‪،‬‬

‫وه‌كو به‌شێك له‌پڕۆسه‌ی چاكسازی‪.‬‬ ‫می����ران كامی����ل وته‌بێ����ژی یه‌كێت����ی‬ ‫به‌ڵێن����ده‌ران ئام����اژه‌ی ب����ۆ ئه‌وه‌ك����رد‬ ‫قۆرخكاری له‌بواری به‌ڵێنده‌رایه‌تی هه‌بوه‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ چه‌ند ساڵی پێشو كه‌مبوەتە‌وه‌‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "له‌بواری نه‌وتدا هیچ كۆمپانیاكی‬ ‫به‌ڵێنده‌رایه‌تیمان نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫وته‌بێژی یه‌كێتی به‌ڵێن����ده‌ران ئاماژه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ش����ده‌كات ئه‌گه‌ر ئ����ه‌م كۆمپانیا‬ ‫هاوبه‌ش����ه‌ی یه‌كێت����ی‌و پارتی ش����وێنی‬ ‫كۆمپانیاكان����ی ت����ر بگرێت����ه‌وه‌ كارێكی‬ ‫خراپ����ه‌و چونك����ه‌ ‪ 4‬ه����ه‌زار كۆمپانی����ا‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس����تان هه‌یه‌ خۆش����یان‬ ‫س����ه‌لماندوه‌و هه‌ڵوێس����تی خۆش����یان‬ ‫له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ دوپاتده‌كات����ە‌وه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌گه‌ر ئه‌م كاره‌ی پارتی‌و یه‌كێتی بێته‌‬ ‫هۆی قۆرخكاری ئه‌وان پێیخۆشحاڵ نابن‌و‬ ‫پێش����وازی لێناكه‌ن‪ ،‬له‌كاتی خۆش����یدا‬ ‫هه‌ڵوێستی خۆیان ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ئابوریناس����ان هیچ به‌س����ودی هه‌رێمی‬ ‫نابینن كه‌ كۆمپانیایه‌كی هاوبه‌ش هه‌بێت‬ ‫له‌نێوان دو پارتی سیاسی‌و به‌به‌رژوه‌ندی‬ ‫ئ����ه‌وان كاربكات‪ ،‬ش����وێنی دام����ه‌زراوه‌‬ ‫نیش����تمانیه‌كان بگرێته‌وه‌ بۆیه‌ پێیانوایه‌‬ ‫"كۆمپانیاكان����ی ئه‌و دو حیزبه‌ پێش����تر‬ ‫نمونه‌یه‌كی خراپی����ان له‌قۆرخكاری بازاڕ‬ ‫دروستكردوه‌‪ ،‬ئه‌م كۆمپانیایەش ده‌بێته‌‬ ‫هۆی قۆرخكاری زۆرتری بازاڕ"‪.‬‬ ‫دكت����ۆر محەممه‌د ڕه‌ئوف پڕۆفیس����ۆر‬ ‫له‌بواری زانستی ئابوری گومانی له‌وه‌نیه‌‬ ‫دروس����تكردنی كۆمپانیایه‌ك����ی هاوبه‌ش‬ ‫له‌نێوان یه‌كێتی‌و پارت����ی بۆ به‌رژوه‌ندی‬ ‫ئه‌وانه‌و ناچێت����ه‌ خان����ه‌ی به‌رژەوەندیه‬ ‫‌نیش����تمانیه‌كانه‌وه‌ ئ����ه‌وه‌ش ده‌هێنێته‌وه‌‬

‫به‌رباس كه‌ هه‌رێمی كوردستان مێژویه‌كی‬ ‫تاڵی له‌گ����ه‌ڵ كۆمپانیا حیزبیه‌كان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌م كۆمپانیایه‌ش كه‌ دروس����تی‬ ‫ده‌كه‌ن له‌وان باشتر نابێت"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و پڕۆفیس����ۆره‌ ئابوری����ه‌ زیات����ر‬ ‫ش����یكردنه‌وه‌ی بۆ كۆمپانیا هاوبه‌شه‌كه‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌و پارت����ی ده‌كات‌و ده‌ڵێت "وه‌كو‬ ‫ئه‌وه‌ وای����ه‌ له‌ده‌رگاوه‌ بچیت����ه‌ ده‌ره‌وه‌و‬ ‫له‌په‌نجه‌ره‌وه‌ بێیته‌ ژوره‌وه‌‪ ،‬ئه‌م كۆمپانیا‬ ‫هاوبه‌شه‌ش هیچ نیه‌ جگه‌ له‌تێكه‌ڵكردنی‬ ‫كۆمپانیا حیزبیه‌كانی یه‌كێتی‌و پارتی"‪.‬‬ ‫دكت����ۆر ش����ێركۆ جه‌وده‌ت س����ه‌رۆكی‬ ‫لیژنه‌ی سامانه‌ سروشتیه‌كانی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس����تان جه‌خ����ت له‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫قۆرخ����كاری له‌كه‌رتی نه‌وت وایكردوه‌ كه‌‬ ‫دۆخێك����ی خراپی گه‌نده‌ڵ����ی بۆ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان بێته‌ پێشه‌وه‌ ڕاشیده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"ئه‌گه‌ر یه‌كێت����ی‌و پارتی نیازیان هه‌بێت‬ ‫له‌بری س����ندوقی داهاته‌ نه‌وتیه‌كان ئه‌م‬ ‫كۆمپانیا هاوبه‌ش����ە دروست بكه‌ن لێیان‬ ‫قبوڵ ناكه‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ڕاس����ته‌وخۆ ك����ه‌س دان به‌وه‌دا‬ ‫نه‌نێت كۆمپانیا هاوبه‌ش����ه‌كه‌ی یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی دروس����تده‌كرێت ئه‌وا ئاماژه‌كان‌و‬ ‫زانیاریە باوه‌ڕپێك����راوه‌كان له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫زۆرن‪ ،‬بۆیه‌ هه‌موان جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌ دروس����تكردنی ئ����ه‌م كۆمپانیا‬ ‫هاوبه‌ش����ه‌ كه‌ قۆرخكاری له‌بواری كه‌رتی‬ ‫وزه‌ و به‌ڵێنده‌رایه‌ت����ی‌و وه‌به‌رهێنان����ی‬ ‫هه‌رێم له‌ناوخۆو ده‌ره‌وه‌ ده‌هێنێته‌ ئاراوه‌‪،‬‬ ‫هاوكات "ئه‌زمونی تاڵی چاره‌كه سه‌ده‌ی‬ ‫ڕابردو دروس����ت ده‌كاته‌وه‌ كه‌ هاواڵتیان‌و‬ ‫به‌ش����ێكی زۆر له‌وه‌به‌رهێنه‌ران ئاواتی بۆ‬ ‫ناخوازن"‪.‬‬

‫"سلێمانی به‌المه‌ركه‌زیه‌تیش ناتوانێت سود له‌داهاتی نه‌وتی خۆی وه‌ربگرێت"‬

‫سلێمانی المه‌ركه‌زیه‌تی په‌ڕوبااڵكراو وه‌رده‌گرێت‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫ئه‌و المه‌ركه‌زیه‌ته‌ی سلێمانی جه‌ختی‬ ‫له‌سه‌رده‌كاته‌وه‌و المه‌ركه‌زیه‌تی‬ ‫كارگێڕی‌و ئیدارییه‌و هیچ ده‌سه‌اڵتێكی‬ ‫به‌سه‌ر داهاته‌ گه‌وره‌كه‌دا نیه‌ كه‌‬ ‫داهاتی به‌رهه‌مه‌ نه‌وتیه‌كانه‌‪ ،‬جێگری‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاش ده‌ڵێت‬ ‫"المه‌ركه‌زیه‌ت به‌بێ بڕیاری ئێمه‌‬ ‫نوقسانه‌"‪.‬‬ ‫هون���ه‌ر تۆفی���ق وته‌بێ���ژی پارێزگای‬ ‫س���لێمانی به‌وردی باسی المه‌ركه‌زیه‌تی‬ ‫سلێمانی كرد كه‌ بڕیاره‌ چوارچێوه‌كه‌ی‬ ‫له‌الیه‌ن لیژنه‌یه‌كی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانه‌وه‌‬ ‫ده‌ستنیش���ان بكرێ���ت "پێش���نیاره‌كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن دكتۆر ئاسۆ پارێزگاری سلێمانی‬ ‫گه‌اڵڵه‌ك���راوه‌و ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیرانیش‬ ‫ڕازایبوه‌‪ ،‬بڕیاریشه‌ لیژنه‌یه‌ك له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫میكانیزمه‌كانی دیاریبكات"‪.‬‬ ‫المه‌رکه‌زیه‌ت���ی س���لێمانی كه‌ هه‌اڵو‬ ‫مش���توموڕێكی زۆری به‌دوای خۆیداهێنا‬ ‫هاوكات���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ المه‌ركه‌زیه‌ت���ی‬ ‫پارێزگاكانی تر‪ ،‬ئه‌وه‌ش پاش ئه‌وه‌هات‬ ‫مانگی ته‌م���وزی ئه‌مس���اڵ پارێزگاری‬ ‫سلێمانی دو پارێزگاره‌كه‌ی تری قایلكرد‬ ‫ب���ۆ پڕۆژه‌یه‌ك���ی له‌وج���ۆره‌و دواتریش‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زی���ران بڕی���اری لێداو‬ ‫چۆنیه‌ت���ی المه‌رکه‌زیه‌ته‌كه‌ی س���پارد‬ ‫به‌لیژنه‌یه‌ك���ی بااڵ كه‌ وه‌زی���ری ناوخۆ‬ ‫كه‌ریم س���نجاری سه‌رپه‌رشتی ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌اڵم تائێس���تا بڕی���اری یه‌كالیكه‌ره‌وه‌‬ ‫نه‌دراوه‌‪.‬‬ ‫وته‌بێژی پارێزگای س���لێمانی باس���ی‬ ‫ئه‌وه‌ی ب���ۆ ئاوێنه‌كرد كه‌ المه‌ركه‌زیه‌تی‬ ‫س���لێمانی المه‌ركه‌زیه‌ت���ی كارگێ���ڕی‌و‬ ‫داراییه‌و بۆ ئه‌وه‌یه‌ داهاته ناوخۆییه‌كانی‬ ‫له‌وێنه‌ی (خاڵه‌ س���نوریه‌كان‌و كاره‌باو‬ ‫فڕۆكه‌خان���ه‌و كه‌رته‌كانی تر بۆ ناوخۆی‬ ‫پارێزگاكه‌ به‌كار بهێنرێته‌وه‌ به‌اڵم كه‌رتی‬ ‫نه‌وت���ی لێبه‌ده‌ره‌‪ ،‬وت���ی" كه‌رتی نه‌وت‬ ‫س���یاده‌یه‌و حكومه‌تی هه‌رێم مامه‌ڵه‌ی‬

‫ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ به‌بێ‬ ‫ڕاوێژكردن‌و بڕیاردان‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگا پڕۆژه‌یه‌كی‬ ‫ته‌واو نابێت‬ ‫شاری سلێمانی‬ ‫پێوه‌ده‌كات"‪.‬‬ ‫هاوكات له‌باره‌ی دابینكردنی موچه‌‌و‌ه‬ ‫به‌داهاته‌ ناوخۆییه‌كانی س���لێمانی ئه‌و‬ ‫ڕه‌تیكرده‌وه‌ له‌قۆناغی ئێس���تادا بتوانن‬ ‫ئ���ه‌و داهات���ه‌ی س���لێمانی ب���ۆ موچه‌‬ ‫به‌كاربهێن���ن‪ ،‬وت���ی "قۆناغی ئێس���تا‬ ‫قۆناغێك���ی خێرایه‌‪ ،‬به‌اڵم ب���ۆ داهاتو‬ ‫ده‌توان���ن داهاته‌ ناوخۆییه‌كان بۆ موچه‌‬ ‫به‌كاربهێنن"‪.‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی پارێزگای س���لێمانی كه‌‬ ‫به‌درێژایی دو خول باسی المه‌ركه‌زی ‌هت‌و‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی المه‌ركه‌زی���ه‌ت ده‌كات‬ ‫بۆ سلێمانی‪ ،‬ئێس���تا ئاگای له‌پڕۆژه‌كه‌‬ ‫نیه‌و ته‌نانه‌ت له‌گه‌اڵڵه‌كردنی پڕۆژه‌كه‌ش‬ ‫پرس���ی پێنه‌كراوه‌ بۆیه‌ پێی وایه‌ "هه‌ر‬

‫پڕۆژه‌یه‌ك بێ ئه‌وان كه‌موكوڕ ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌كره‌م ش���ه‌ریف جێگری س���ه‌رۆكی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای س���لێمانی جه‌خت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ یاساكان باسی‬ ‫المه‌ركه‌زی���ه‌ت ده‌ك���ه‌ن‌و زۆریش گرنگه‌‬ ‫جێبه‌جێبكرێت‌و س���ودی زۆریشی هه‌یه‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "چه‌ندین بڕیارمان ده‌ركردوه‌ كه‌‬ ‫جه‌خت له‌سه‌ر المه‌ركه‌زیه‌ت ده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و هیچ ئاماژه‌یه‌ك���ی به‌ئاوێنه‌ نه‌دا‬ ‫كه‌ پارێزگاری س���لێمانی لەگه‌اڵڵه‌كردنی‬ ‫پڕۆژه‌ك���ه‌ی پرس‌و ڕاوێ���ژی پێكردون‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم جه‌ختی له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ك���رده‌وه‌‬ ‫كه‌ ئه‌وان ه���ه‌ركات بیانه‌وێ���ت به‌پێی‬ ‫یاس���ا ده‌توانن فه‌رمانبه‌ره‌كانی سنوری‬ ‫پارێزگای س���لێمانی بانگهێش���ت بكه‌ن‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫بۆ ڕونكردن���ه‌وه‌ وه‌ك���و ئاماژه‌یه‌ك بۆ س���ه‌رۆكی لیژنه‌ی سامانه‌ سروشتیه‌كان‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ده‌توانن پارێزگاری س���لێمانی جه‌خ���ت له‌س���ه‌ر‌ ئه‌وه‌ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫بانگهێشت بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی له‌وباره‌یه‌وه‌ المه‌ركه‌زی���ه‌ت وات���ه‌ ش���ۆڕكردنه‌وه‌ی‬ ‫ڕونكردنه‌وه‌یان بداتێ‪ ،‬هاوكات وتیش���ی ده‌س���ه‌اڵتی ‪ 8‬وه‌زاره‌تی خزمه‌تگوزاری‬ ‫"ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ به‌بێ ڕاوێژكردن‌و بڕیاردان بۆ پارێزگاكه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر سلێمانی ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌نجومه‌ن���ی پارێزگا پڕۆژه‌یه‌كی هه‌بوایه‌ ده‌س���تكه‌وتبو‪ ،‬وت���ی "ئه‌وه‌ی‬ ‫س���لێمانی وه‌ریده‌گرێت جێبه‌جێكردنی‬ ‫ته‌واو نابێت"‪.‬‬ ‫گۆڕان پێیوایه‌ سلێمانی به‌م پڕۆژه‌یه‌ی بڕگه‌یه‌كی بودجه‌ی ‪2016‬ی عێراقه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی ئه‌نجومه‌ن جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫بڕیاری لێداوه‌‌ المه‌ركه‌زیه‌ت نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی بڕگه‌یه‌ك���ی بودج���ه‌ی ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ س���لێمانی المه‌ركه‌زیه‌تی‬ ‫‪2016‬ی عێراق���ه‌ كه‌ باس ل���ه‌وه‌ده‌كات په‌ڕوباڵك���راوی ده‌درێتی و وتی "ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌س���ه‌دا ‪ 50‬داهاتی پارێزگاكه‌ بۆخۆی ئه‌وه‌ش���ی بدرێت���ێ ده‌س���كه‌وت نیه‌ بۆ‬ ‫كه‌س‪ ،‬به‌ڵكو ده‌ستكه‌وته‌ بۆ عێراق كه‌‬ ‫خه‌رجبكرێت‪.‬‬ ‫د‪.‬غالب محەمه‌د ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی یاساكه‌ی ده‌ركردوه‌"‪.‬‬ ‫پارتی له‌س���لێمانی جه‌خت له‌س���ه‌ر‬ ‫پارێزگای سلێمانی له‌فراكسیۆنی گۆڕان‌و‬

‫ئه‌وه‌ده‌كات���ه‌وه‌ له‌م دۆخه‌دا كورد وزه‌ی‬ ‫خۆی كۆبكاته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و المه‌ركه‌زیه‌تەی‬ ‫س���لێمانیش باس���ی ده‌كات "قه‌یران���ی‬ ‫دارایی چاره‌سه‌ر ناكات"‪.‬‬ ‫فارس نه‌ورۆڵ���ی وته‌بێژی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی پارتی له‌سلێمانی پێیوایه‌‬ ‫كورد له‌م دۆخه‌ی ڕۆژهه‌اڵتدا پێویس���تی‬ ‫به‌وه‌ی���ه‌ وزه‌ی خ���ۆی كۆبكات���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫دیاریكردنی چاره‌نوسی خۆی‪ ،‬وتی"ئه‌و‬ ‫المه‌ركه‌زیه‌ت���ه‌ی ئێس���تا چاره‌س���ه‌ری‬ ‫قه‌یرانه‌كان ناكات"‪.‬‬ ‫ئه‌و گوم���ان ناكات پارتی بترس���ێت‌‬ ‫له‌المه‌ركه‌زیه‌ت به‌جۆرێ���ك ئه‌و یاریه‌ی‬ ‫هه‌رێم له‌گه‌ڵ به‌غدا كردی س���لێمانیش‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌ولێر دوباره‌ی بكاته‌وه‌و ده‌ڵێت‬ ‫" المه‌ركه‌زیه‌تی ئی���داری واتای ئه‌وه‌یه‌‬ ‫نیه‌و ترسمان له‌وه‌نیه‌"‪.‬‬ ‫هون���ه‌ر تۆفی���ق وته‌بێ���ژی پارێزگای‬ ‫سلێمانیش جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وده‌كاته‌وه‌‬ ‫المه‌ركه‌زیه‌ت���ی كارگێ���ڕی‌و دارای���ی‬ ‫وه‌اڵمی س���ه‌رجه‌م گومانه‌كان ده‌داته‌وه‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌س���ه‌ربه‌خۆبونی سلێمانی‪،‬‬ ‫هاوكات له‌ب���اره‌ی ئاماده‌یی ئێرانیش بۆ‬ ‫هاوكاریكردنی پارێگای سلێمانی ده‌ڵێت‬ ‫"ئ���ه‌وان له‌ڕوی پێدان���ی كاره‌باو مه‌رزه‬ ‫‌س���نوریه‌كانه‌وه‌ ئام���اده‌ی هاوكاری���ن‌و‬ ‫ئه‌وه‌ش���یان له‌دیداره‌كاندا به‌پارێزگاری‬ ‫سلێمانی وتوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ تائێس���تا دیارنیه‌ سنوری‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌كانی پارێ���زگای س���لێمانی‬ ‫له‌المه‌ركه‌زیه‌ت چۆن ده‌بێت‌و بۆ لیژنه‌كه‌‬ ‫دیاری نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر له‌ئێس���تاوه‌‬ ‫هه‌ندێك ئام���اژه‌ له‌هه‌رزانبونی به‌نزین‌و‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی نرخی هاتوچۆو هه‌وڵدان‬ ‫ب���ۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی نرخی كااڵكان ڕه‌نگه‌‬ ‫ئاماژه‌ی باشبن بۆ ئه‌وه‌ی كه‌ پڕۆژه‌كه‌ی‬ ‫پارێزگار دۆخێكی باش���تر له‌ئێس���تا بۆ‬ ‫پارێزگاك���ه‌ دروس���تبكات‪ ،‬ئه‌گه‌رچ���ی‬ ‫ئه‌م���ه‌ش نابێت���ه‌ ه���ۆی ڕه‌واندنه‌وه‌ی‬ ‫ئ���ه‌و گومانان���ه‌ له‌س���ه‌ر المه‌ركه‌زیه‌ته‌‬ ‫په‌ڕوباڵكراوه‌كه‌ی س���لێمانی وه‌كو باس‬ ‫ده‌كرێت‪‌.‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )514‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/2/2‬‬

‫‪9‬‬

‫‪ 3000‬كیلۆمه‌تر رێكردن به‌قاچاغ‪ ..‬له‌ئه‌سته‌نبوڵه‌و‌ه تا كۆڵن‬ ‫ ئا‪ :‬جوتیار شه‌ریف‬ ‫گه‌نجێكی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ كوردستان ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ده‌كات كه‌ به‌هه‌زار ده‌رده‌سه‌ری‌‌و‬ ‫چنگه‌كڕێ‌ ‪ 3000‬كیلۆمه‌تری‌ به‌قاچاغ‬ ‫بڕیوه‌ تا له‌ئه‌سته‌نبوڵه‌وه‌ گه‌یشتوه‌ته‌‬ ‫كۆڵن له‌ئه‌ڵمانیا‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ ئه‌م رێگه‌‬ ‫مه‌ترسیداره‌ ده‌گرنه‌ به‌ر بێ پاره‌كانن‪.‬‬ ‫حس���امی‌ س���وڵتانی‌ گه‌نجێك���ی‌‬ ‫مه‌هابادییه‌و له‌تاو زه‌بروزه‌نگی‌ كۆمار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیس�ل�امی‌ ئێران‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ خۆی‌‌و‬ ‫خێ���زان‌و دو منداڵ���ی‌ به‌قاچ���اغ روه‌و‬ ‫واڵتی‌ توركیا هه‌اڵت���ون‪ ،‬دو مانگ له‌و‬ ‫واڵت���ه‌دا ماونه‌ت���ه‌وه‌‌و پاش���ان رێگه‌ی‌‬ ‫سه‌خت‌و توشی‌ گه‌یش���تنه‌ ئه‌وروپایان‬ ‫گرتوه‌ته‌به‌ر‌و ئێستا له‌ئه‌ڵمانیادان‪.‬‬ ‫په‌ڕینه‌وه‌ به‌ئیجه‌دا به‌ره‌و یۆنان‬ ‫حس���ام ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك��� ‌ه‬ ‫ده‌س���پێكی‌ گه‌ش���ته‌كه‌یان بۆ ئه‌وروپا‬ ‫له‌ئه‌سته‌نبوڵه‌وه‌ ده‌ستپێكرد‪ ،‬كاتێك كه‌‬ ‫به‌ره‌و دورگه‌ی‌ قه‌ناچاڵێ‌ هاتونه‌ته‌ قه‌راغ‬ ‫ده‌ریاكه‌‌و چاوه‌ڕوانی‌ تاریكی‌ داهاتنیان‬ ‫كردوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌قاچاغ به‌رێبكه‌ون‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "شه‌و كه‌ به‌له‌مه‌كه‌مان خسته‌‬ ‫ده‌ریاكه‌‪ ،‬شه‌پۆلی‌ ده‌ریا ئه‌وه‌نده‌ زۆربو‬ ‫نه‌مانتوان���ی‌ بجوڵێین‪ ،‬خ���ۆم‌و خێزان‌و‬ ‫منداڵه‌كان���م‌و براك���ه‌م كه‌ س���واربوین‬ ‫شه‌پۆلی‌ ده‌ریا قڵپی‌ كردینه‌وه‌‪ ،‬له‌ترسا‬ ‫خێرا هاتینه‌ خوار‌و ئه‌و شه‌وه‌ گه‌ڕاینه‌وه‌‬ ‫بۆ ناو جه‌نگه‌ڵ‌‌و تابه‌یانی‌ له‌تاو ساردو‬ ‫سه‌رما نه‌نوستین"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "بۆ س���به‌ی‌ كاتژمێر هه‌شتی‌‬ ‫به‌یانی‌‪ ،‬سێ‌ به‌له‌می‌ مه‌تاتی‌ ده‌رچوین‪،‬‬ ‫ته‌نه���ا ئێمه‌ ده‌رچوی���ن‪ ،‬دوانه‌كه‌ی‌ تر‬ ‫یه‌كێكی���ان ماتۆڕه‌كه‌ی‌ خراپ بو په‌كی‌‬ ‫كه‌وت‪ ،‬ئه‌ویتریشیان جه‌ندرمه‌ گرتی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و باس له‌مه‌ترس���ی‌ ده‌ریای‌ ئیجه‌‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ به‌ڕێك���ه‌وت ده‌ربازیان بوه‌‬ ‫له‌مردنێكی‌ مس���ۆگه‌ر‪ ،‬حس���امی‌ وتی‌‬ ‫"له‌ناوه‌ڕاس���تی‌ ده‌ریادا دیسان شه‌پۆل‬ ‫لێیداین‪ ،‬هه‌مو نه‌ف���ه‌ره‌كان ده‌گریان‌و‬ ‫ش���ین‌و هاواری���ان ب���و‪ ،‬به‌رێك���ه‌وت‬ ‫ماس���یگرێكی‌ یۆنان���ی‌ بینینین‌و هات‬ ‫به‌پیرمانه‌وه‌و ته‌نافێكی‌ بۆ هاویشتین‌و‬ ‫له‌به‌له‌مه‌كه‌ی‌ گیركردی���ن‪ ،‬ئه‌گینا ئه‌و‬ ‫نه‌بوایه‌ هه‌ڵده‌گه‌ڕاین‌و تیاده‌چوین"‪.‬‬ ‫له‌دورگه‌یه‌كی‌ ئیجه‌وه‌ تائه‌سینا‬ ‫حس���ام باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌ر‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ پێخس���تنه‌ ن���او وش���كانیه‌وه‌‬ ‫له‌یۆن���ان‪ ،‬ئیترجۆرێك���ی‌ دیك���ه‌‬

‫حسامی سوڵتانی له‌گه‌ڵ خێزان‌و مناڵه‌کانی فۆتۆ‪ :‬جوتیار‬

‫ژن‌و منداڵی‌ په‌نابه‌رم به‌چاوی‌ خۆم‬ ‫بینیوه‌ پۆلیسی‌ سربیا داویانه‌ته‌ به‌ر‬ ‫شه‌ق‬

‫‪Istanbul‬‬

‫نه‌خشه‌ی رێگاکه‌‬ ‫له‌ده‌رده‌س���ه‌ری‌‌و برس���ێتی‌‌و تینوێتی‌‬ ‫رو له‌په‌ناب���ه‌ر ده‌كات‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌دورگه‌ی‌ مه‌نته‌لین له‌به‌له‌مه‌كه‌‬ ‫دابه‌زی���ن‌و ده‌رب���از بوین‪ ،‬ب���ۆ ماوه‌ی‌‬ ‫كاتژمێرێك به‌پێ‌ رۆش���تین تا خۆمان‬ ‫گه‌یان���ده‌ كه‌مپێك���ی‌ كاتیه‌وه‌‪ ،‬ش���ه‌و‬ ‫تابه‌یانی‌ له‌وێ���دا به‌بێ‌ به‌تانی‌‌و به‌هۆی‌‬ ‫ته‌ڕبونی‌ جلوبه‌رگمانه‌وه‌ له‌تاو س���ه‌رما‬ ‫هه‌ڵله‌رزین‪ ،‬ل���ه‌وێ‌ چادرێكی‌ بچوكمان‬ ‫كڕی‌ به‌‪ 50‬یۆرۆ ‪ 5‬كه‌س چوینه‌ ناوی‌"‪.‬‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی‌ بۆ به‌یانی‌ نوسراوێكیان‬ ‫نوس���ی بۆ ئه‌وه‌ی‌ بچنه‌ ئه‌و ش���وێنه‌ی‌‬ ‫وه‌ریانبگرن‪ ،‬به‌اڵم رۆژی‌ شه‌ممه‌و یه‌ك‬ ‫ش���ه‌ممه‌ ده‌بێت كه‌ رۆژانی‌ پشون‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "له‌به‌رده‌م ئه‌و شوێنه‌دا خه‌ڵكێكی‌‬ ‫زۆر كۆببونه‌وه‌‪ ،‬پۆلیس به‌شه‌ق‌و كوته‌ك‬ ‫گوشاریان بۆ په‌نابه‌ر ده‌هێنا‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ده‌ستیان له‌ژن‌و منداڵیش نه‌ده‌پاراست‌و‬ ‫س���وكایه‌تییان به‌هه‌موم���ان ده‌ك���رد‪،‬‬ ‫تاكاتژمێر چ���واری‌ به‌یان���ی‌ توانیمان‬ ‫په‌نجه‌مۆر بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ دوای‌‬

‫ئ���ه‌وه‌ی‌ مۆڵه‌ت���ی‌ مانه‌وه‌ی���ان پێداون ش���ه‌مه‌نده‌فه‌رم بۆ منداڵه‌ك���ه‌م نه‌بڕی‌‬ ‫تاكاتژمێر ‪8‬ی‌ به‌یان���ی‌ ماینه‌وه‌ له‌وێ‌ بو كه‌ به‌پێی‌ یاس���ا ب���ۆی‌ نابڕدرێت‪،‬‬ ‫س���واری‌ که‌ش���تی بوین‌و ب���ه‌‪ 60‬یۆرۆ ‪ 35‬یۆرۆی���ان لێس���ه‌ندم‪ ،‬ل���ه‌راڕه‌وی‌‬ ‫قیتاره‌كه‌دا جێگه‌ی‌ خۆمان كردبۆوه‌ كه‌‬ ‫گه‌یشتینه‌ ئه‌سینا‪.‬‬ ‫خه‌ڵك هاتوچۆی‌ به‌س���ه‌ردا ده‌كردین‪،‬‬ ‫ش���ه‌ش كاتژمێری‌ ناخۆش���مان له‌وێدا‬ ‫روكردنه‌ مه‌كدۆنیا‬ ‫حس���ام ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ دوای‌ به‌سه‌ربرد"‪.‬‬ ‫گه‌یشتنه‌ ئه‌سینا به‌پاس به‌ره‌و سالۆنیك‬ ‫به‌ره‌و بلگراد‬ ‫به‌ڕێكه‌وتون ك���ه‌ ده‌كه‌وێت���ه‌ باكوری‌‬ ‫حس���ام باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ دوای‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ یۆنانه‌وه‌‌و له‌وێش���ه‌وه‌ به‌ره‌و‬ ‫ئایفزۆنۆی‌ له‌سه‌ر سنوری‌ مه‌كدۆنیا كه‌ ئه‌وه‌ش به‌ره‌و "میراتوفاك" به‌ڕێكه‌وتون‬ ‫ك���ه‌ ش���ارۆچكه‌یه‌كی‌ بچوكه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌روازه‌ی‌ سه‌ره‌كیه‌ روه‌و مه‌كدۆنیا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "ش���ه‌و بو كه‌ گه‌ش���تینه‌ سنوری‌ س���ربیا‌و مه‌كدۆنیا‪ ،‬له‌وێشه‌وه‌‬ ‫سكۆپیای‌ پایته‌ختی‌ مه‌كدۆنیا‪ ،‬ساردو له‌ژێر لێزمه‌ی‌ باراندا دو كاتژمێر به‌پێ‌‬ ‫سه‌رما‌و ناخۆشی زۆرمان چه‌شت‪ ،‬له‌ژێر به‌توله‌ڕێی‌ باری���ك‌و جه‌نگه‌ڵ‌‌و رێگه‌ی‌‬ ‫باران���دا راڕه‌وێكی‌ ‪ 5‬ت���ا ‪ 6‬كیلۆمه‌تری‌ س���ه‌خت‌و ناخۆشدا رۆیش���تون‌و دواتر‬ ‫به‌پیاده‌ رۆش���تین بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌ش���اری‌ س���واری‌ ش���ه‌مه‌نده‌فه‌ر ب���ون‌و خۆیان‬ ‫گه‌یاندوه‌ته‌ به‌لگرادی‌ پایته‌ختی‌ سربیا‪،‬‬ ‫لویان سواری‌ شه‌مه‌نده‌فه‌ر بین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "پۆلیس���ی‌ مه‌كدۆنی���ا زۆر ئ���ه‌و وتی‌ "له‌وێ‌ پۆلیس به‌ئه‌نقه‌س���ت‬ ‫توندوتی���ژ ب���ون له‌مامه‌ڵه‌كردن���داو شه‌ش كاتژمێر نه‌فه‌ریان له‌به‌ر بارانێكی‌‬ ‫زۆر ئازاریاندای���ن‪ ،‬ش���ه‌ق‌و كوته‌ك���ی‌ به‌خوڕدا ده‌وه‌س���تاند‪ ،‬زۆر بێ‌ به‌زه‌یی‌‬ ‫ئه‌وان���م به‌ركه‌وت له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ تكتی‌ ب���ون‪ ،‬ژن‌و منداڵی‌ په‌ناب���ه‌رم به‌چاوی‌‬

‫خۆم بینیوه‌ پۆلیس���ی‌ سربیا داویانه‌ت ‌ه كیلۆمه‌تریان به‌پێ‌ بڕی���وه‌‌و ده‌رویان‬ ‫به‌ڕودا كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌سنور ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ر شه‌ق"‪.‬‬ ‫نه‌مس���ا خ���ۆم‌و من���داڵ‌‌و خێزانه‌كه‌م‬ ‫نه‌خ���ۆش كه‌وتی���ن‪ ،‬ئه‌مبۆالنس هات‬ ‫له‌كرواتیاوه‌ تا هه‌نگاریا‬ ‫حسام باس له‌وه‌ ده‌كات دوای‌ ئه‌و‌هی‌ بردینی‌ بۆ نه‌خۆشخانه‌‪ ،‬له‌وێ‌ سه‌ره‌ڕای‌‬ ‫به‌رگه‌ وه‌رده‌گرن له‌كاتژمێر ‪12‬ی‌ شه‌ودا چاره‌سه‌ر پۆشاك‌و كه‌وشیان پێداین‌و‬ ‫س���واری‌ ته‌كس���ی‌ ده‌بن به‌ره‌و سنوری‌ بردیانینه‌ كه‌مپێكی‌ نزیك له‌س���نوری‌‬ ‫ێ پۆش���اكیان ئه‌ڵمانیا"‪.‬‬ ‫كرواتی���ا‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌و ‌‬ ‫پێداین‌و دوای‌ رۆژێك مانه‌وه‌ له‌كرواتیا‪،‬‬ ‫به‌ره‌و هه‌نگاریا به‌ڕێكه‌وتین"‪.‬‬ ‫كۆڵن‪ ،‬دواهه‌مین ویستگه‌‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌س���نوری‌ هه‌نگاریاشه‌وه‌‬ ‫پ���اش ئه‌وه‌ی‌ حس���ام‌و خێزانه‌كه‌ی‌‬ ‫دوای‌ بڕین���ی‌ چه‌ن���د گوندێ���ك به‌پێ‌‪،‬‬ ‫به‌ش���ه‌مه‌نده‌فه‌ر ب���ه‌ره‌و بۆدابێس���تی‌ روده‌كه‌ن���ه‌ ئه‌ڵمانی���ا‌و په‌نجه‌مۆریان‬ ‫پایته‌خت���ی‌ هه‌نگاری���ا به‌ڕێكه‌وتی���ن‌و پێده‌كه‌ن‪ ،‬ده‌یانگوازنه‌وه‌ بۆ كه‌مپێك‬ ‫راس���ته‌وخۆ رومانك���رده‌ ویس���تگه‌ی‌ له‌ش���اری‌ كۆڵ���ن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئێس���تا‬ ‫ش���ه‌مه‌نده‌فه‌ره‌كه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ بگه‌ینه‌ دۆخ���ی‌ كه‌مپه‌ك���ه‌ باش نیی���ه‌‪150 ،‬‬ ‫نه‌فه‌ری‌ تێدای���ه‌‪ ،‬هه‌ر خه‌ڵكه‌و رۆژانه‌‬ ‫ڤێنا"‪.‬‬ ‫به‌جێیده‌هێڵ���ن‌و ده‌ڕۆن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌مپه‌كه‌ هۆڵێك���ی‌ گه‌وره‌یه‌و به‌په‌ڕۆ‬ ‫گه‌یشتنه‌ ڤێنا‬ ‫حسام ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ كاتژمێر دابه‌ش كراوه‌ به‌سه‌ر چه‌ند خێزانێكدا‪،‬‬ ‫چوار‌و پێنج���ی‌ به‌یانی‌ گه‌یش���تونه‌ته‌ خواردن���ی‌ خراپه‌‪ ،‬ش���وێنی‌ خه‌وتنی‌‬ ‫س���نوری‌ نه‌مس���ا‌و له‌وێ���وه‌ ح���ه‌وت خراپه‌‌و كه‌سیش لێمان ناپرسێته‌وه‌"‪.‬‬

‫نما‪ :‬من نازانم سیاسه‌ت چییه‌ به‌اڵم ده‌زانم كاره‌باو ئاو و موچ ‌ه نییه‌‬ ‫ده‌ربڕین����ی هه‌ی����ه‌ ئه‌م ماف����ه‌ش واتا‬ ‫قسه‌كردن‌و ده‌ربڕین یه‌كسان نییه‌ ب ‌ه‬ ‫به‌شداری سیاس����ی چونكه‌ نما تا ‪21‬‬ ‫س����اڵیتر مافی به‌شداری سیاسی نییه‌‬ ‫له‌ڕوی پراكتیكیه‌وه‌"‪.‬‬

‫ ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫نما کچێکی ته‌مه‌ن ‪ 5‬سااڵنه‌‪ ،‬له‌تۆڕی‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی فه‌یسبوکدا ره‌خنه‌یه‌کی‬ ‫زۆر ئاڕاسته‌ی حکومه‌تی هه‌رێم‬ ‫ده‌کات‌و بۆته‌ جێی سه‌رنج‌و بایه‌خی‬ ‫به‌کاربه‌رانی فه‌یسبوک‪.‬‬ ‫نم����ا نه‌ریمان س����ابیر له‌رێكه‌وتی‬ ‫له‌گه‌ڕه‌ك����ی‬ ‫(‪،)2011/2/14‬‬ ‫س����ابونكه‌رانی ش����اری س����لێمانی‬ ‫له‌دایكب����وه‌‪ ،‬جی����اواز له‌مندااڵنی تر‬ ‫له‌ته‌مه‌ن����ی حه‌وت مانگیی����ه‌وه‌ فێری‬ ‫قس����ه‌كردن بوه‌ له‌ئێس����تادا له‌پۆلی‬ ‫یه‌كه‌می باخچه‌یه‌‪ ،‬كچێكی روخۆشه‌و ‬ ‫زۆر ح����ه‌ز به‌نوكته‌و پێكه‌نین ده‌كات‌و‬ ‫ح����ه‌زی به‌ته‌ماش����اكردنی ته‌له‌فزیۆن‬ ‫هه‌یه‌و وه‌ك هه‌ر منداڵێكی تر ده‌گری‌و‬ ‫یاری ده‌كات‌و بیانو ده‌گرێت‌و ژیانێكی‬ ‫ئاسایی هه‌یه‌ وه‌ك یه‌كێك له‌مناڵه‌كانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬له‌م دیداره‌ی‌ ئاوێنه‌دا‪ ،‬نما‬ ‫ده‌ڵێت "یه‌كه‌مجار سه‌یری ته‌له‌فزیۆنم‬ ‫ده‌كرد كاره‌با بڕا به‌ئانای خوشكم وت‬ ‫باڤیدیۆ تۆمار بكه‌ین باڵوی بكه‌ینه‌وه‌‬ ‫به‌ڵك����و كاره‌باكه‌مان ب����ۆ چاك بكه‌ن‬ ‫به‌ئایپاده‌ك����ه‌م ڤیدیۆكه‌مان تۆماركرد‬ ‫به‌دایك����م وت باڵوی بك����ه‌ره‌وه‌ دایكم‬ ‫له‌فه‌یسبوكی خۆی باڵویكرده‌وه‌ باوكم‬ ‫كه‌ گه‌ڕایه‌وه‌ زۆری پێناخۆشبو كه‌ ئه‌و‬ ‫ڤیدیۆیه‌م����ان باڵوكردوه‌ته‌وه‌ رۆژێكی‬ ‫تری����ش ڤیدیۆیه‌كی ترمان باڵوكرده‌وه‌‬ ‫ئیتر باوك����م په‌یجێكی بۆ دانام دواتر‬ ‫خۆی ڤیدیۆكانی بۆ تۆماركردم‪ ،‬باوكم‌و‬ ‫دایكم‌و خوشكه‌كانم هاوكارمن"‪.‬‬ ‫نه‌ریمان سابیر س����ه‌باره‌ت به‌نمای‬ ‫كچه‌ بچوكی به‌ئاوێنه‌ی‌ وت "به‌ داخه‌وه‌‬

‫چه‌ند جارێك پێیان وتوین ڤیدۆكانی‬ ‫نما رابگرین‬ ‫نه‌ریمان زیات����ر ده‌ڵێت "زۆر كه‌س‬ ‫هه‌ی����ه‌ ده‌ڵێن ڤیدۆكان����ی نما رابگره‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌شێكی زۆری خه‌ڵكه‌كه‌ ده‌ڵێن‬ ‫به‌رده‌وامبه‌ به‌دڵنیاییه‌وه‌ هه‌ركه‌س‬ ‫ده‌رك����ه‌وت داوای ڕاگرتن����ی لێده‌كه‌ن‬ ‫به‌تایبه‌ت كه‌ ڤیدیۆكانی نما له‌س����ه‌ر‬ ‫داواكردن����ی مافه‌كانه‌‪ ،‬خه‌ڵكێك هه‌یه‌‬ ‫هه‌وڵی زۆر ده‌دات بۆ ڕاگرتنی كاره‌كانی‬ ‫نماو پش����تیوانانی به‌رده‌وامیش سه‌د‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌بن‪ ،‬سوپاس‬ ‫ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی بین����ه‌ری ڤیدیۆكان����ن‌و‬ ‫پش����گیری له‌كاره‌كانی نم����ا ده‌كه‌ن‬ ‫دڵنیای����ان ده‌كه‌مه‌وه‌ كه‌ مه‌به‌س����تی‬ ‫خزمه‌تكردن‌و شادی به‌خشین له‌پشت‬ ‫كاره‌كانی نماوه‌ هه‌ی����ه‌و كاره‌كان بۆ‬ ‫لێدانی هیچ كه‌س‌و الیه‌نێك نییه‌"‪.‬‬

‫له‌م واڵته‌ هیچ‬ ‫مافێكمان نیه‌‬ ‫مافی مندااڵنیش‬ ‫نیه‌‪ ،‬من نازانم‬ ‫سیاسه‌ت چییه‌‬ ‫به‌اڵم ده‌زانم‬ ‫كاره‌باو ئاو و‬ ‫موچه‌ نییه‌‬ ‫نما نه‌ریمان‬ ‫من هه‌میش����ه‌ وتومه‌ كوردستان واڵتی‬ ‫كوش����تنی به‌هره‌كانه‌ به‌داخه‌وه‌ لێر‌ه‬ ‫پشگیری به‌هره‌دار و خاوه‌ن تواناكان‬ ‫ناكرێت‌و نماش منداڵێكی كورده‌‪ ،‬نما‬ ‫كچی بچوكمه‌ له‌دوای دیاناو ئانا وه‌ك‬ ‫ئه‌وان خۆشمده‌وێت‌و وه‌ك هه‌ر باوكێك‬

‫واقیعبین بێت"‪ .‬‬

‫حه‌زناكه‌م ئازار به‌ده‌رون‌و جه‌س����ته‌ی‬ ‫بگات‪ ،‬هه‌مو هه‌وڵێك ده‌ده‌م ژیانێكی‬ ‫شایس����ته‌ی بۆ فه‌راهه‌م بكه‌م‪ ،‬به‌اڵم روبه‌ڕوی ره‌خنه‌یه‌كی زۆر بوینه‌ته‌وه‌‬ ‫نه‌ریم����ان ده‌ڵێ����ت " ئه‌وان����ه‌ی كه‌‬ ‫ناتوانم له‌كۆمه‌ڵگاكه‌ دایببڕم‌و به‌درۆی‬ ‫بریقه‌دار گه‌وره‌ی بكه‌م‌و نامه‌وێت ژیان ڕه‌خن����ه‌ ده‌گ����رن ده‌بێ����ت كه‌مێ����ك‬ ‫به‌فیلم تێب����گات‌و ده‌مه‌وێت مرۆڤێكی جیهانبی����ن بن‌و بزان����ن منداڵی وه‌ك‬

‫نما‌و ئه‌و ش����ێوه‌ كاره‌ی نما له‌جیهاندا‬ ‫بون����ی هه‌یه‌و یاس����ایی‌و ئاس����اییه‌و‬ ‫به‌گشتی له‌كوردس����تان به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫س����ه‌یر ده‌كرێت كه‌ نابێت منداڵ قسه‌‬ ‫بكات منیش ده‌ڵێم منداڵیش مرۆڤه‌و‬ ‫هه‌ست‌و بیری هه‌یه‌و مافی قسه‌كردن‌و‬

‫نما‪ :‬من نازانم سیاسه‌ت چییه‌ به‌اڵم‬ ‫ده‌زانم كاره‌باو ئاو و موچه‌ نییه‌‬ ‫ئه‌و كچ����ه‌ خنجیالنه‌یه‌ ده‌ڵێت "من‬ ‫سیاسه‌ت ناكه‌م‌و ناش����زانم سیاسه‌ت‬ ‫چیی����ه‌‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ی‌ داوای ده‌كه‌م هه‌مو‬ ‫ك����ه‌س داوای ده‌كات‪ ،‬م����ن له‌ڕێ����ی‬ ‫ڤیدیۆكانم����ه‌وه‌ په‌یامه‌كه‌م ده‌گه‌یه‌نم‪،‬‬ ‫له‌م واڵته‌ هی����چ مافێكمان نیه‌‪ ،‬مافی‬ ‫مندااڵنیش نیه‌‪ ،‬من نازانم سیاس����ه‌ت‬ ‫چیی����ه‌ ب����ه‌اڵم ده‌زانم كاره‌ب����او ئاو و‬ ‫موچه‌ نییه‌"‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )514‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/2/2‬‬

‫نازانم كێ‌ مێرده‌كه‌می‌ كوشت‪ ،‬به‌سه‌ر من‌و كوڕێكی‌ دراوسێماندا ساغ بۆوه‌‬

‫مێرده‌که‌م ئه‌یبه‌ستم به‌په‌نجه‌ره‌ی‌ ژوره‌كه‌وه‌ تا بێهۆش ده‌بوم به‌سۆنده‌ لێیده‌دام‬ ‫ئا‪ :‬ئاریان كریم‬ ‫ژنێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 34‬ساڵ‌ كه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫كوڕێكی‌ دراوسێیاندا به‌كوشتنی‌‬ ‫مێرده‌كه‌ی‌ تاوانبار‌و حوكمی‌‬ ‫له‌سێداره‌دان دراوه‌‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ له‌زینداندا هاوسه‌رگیریی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و كوڕه‌دا كردوه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"له‌باوكم‌و دایك‌و كه‌سوكارم بۆم‬ ‫باشتره‌‪ ،‬ده‌بوایه‌ ئێستا باوك‌و براكانم‬ ‫له‌جێگای‌ ئه‌و له‌چاكسازی‌ گه‌وران‬ ‫زیندانیی بكرانایه‌"‪.‬‬ ‫خۆشه‌ویس���ت (ناوێكی‌ خوازراوه‌)‪،‬‬ ‫ژنێك���ی‌ بااڵبه‌رزی‌ ته‌مه‌ن ‪ 34‬س���اڵه‌و‬ ‫ئێس���تا له‌چاكس���ازی‌ گ���ه‌وران ژیانی‌‬ ‫به‌س���ه‌ر ده‌ب���ات‪ ،‬ئ���ه‌و س���ێ‌ س���اڵ‌‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر روداوێ���ك له‌ژیانیدا روده‌دات‬ ‫ك���ه‌ په‌لكێش���ی‌ ده‌كات ب���ۆ زیندان‪،‬‬ ‫خۆشه‌ویست وتی‌ "شه‌وی‌ ‪2012/2/19‬‬ ‫دوای‌ سه‌یری‌ كردنی‌ درامایه‌ك له‌یه‌كێك‬ ‫له‌كه‌ناڵه‌ كوردی���ه‌كان‪ ،‬له‌دوای‌ یانزه‌ی‌‬ ‫ش���ه‌و س���ێ كوڕه‌كه‌م چونه‌ هۆده‌كه‌ی‌‬ ‫خۆیان نوس���تن‌و دواتر هاوسه‌ره‌كه‌م‌و‬ ‫م���ن‌و كچه‌كه‌م چوینه‌ ژوره‌كه‌ی‌ خۆمان‬ ‫بۆ نوس���تن‪ ،‬له‌م كاته‌دا هاوسه‌ره‌كه‌م‬ ‫ته‌له‌فونێكی‌ بۆ هات‌و چوه‌ حه‌وشه‌كه‌‪،‬‬ ‫دواتر كه‌ هاته‌وه‌ س���ه‌یرم كرد له‌س���ه‌ر‬ ‫مه‌غسه‌له‌كه‌ ده‌ڕش���ێته‌وه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫مه‌ش���روبی‌ زۆر خواردب���ۆوه‌‪ ،‬ئیتر من‬ ‫خه‌وتم"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "دواتر كه‌ خه‌به‌رم بوه‌وه‌ زانیم‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌م ڕه‌نگی‌ تێكچوه‌‪ ،‬ته‌له‌فونم‬ ‫كرد بۆ ئاس���ایش تا بێن به‌ده‌نگمانه‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ بو ئاسایش ئه‌مبۆالنسێكیان نارد‬ ‫تا بیبه‌ن���ه‌ پزیش���كی‌ دادوه‌ری‌‪ ،‬له‌وێ‌‬ ‫وتیان كوژراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ش���وێنی‌ گولله‌‌و‬ ‫چه‌قۆی‌ پێوه‌نه‌بو‪ ،‬ته‌نها ش���وێنی‌ دارو‬ ‫س���ۆنده‌ له‌سه‌ر الش���ه‌ی‌ دیاربو له‌گه‌ڵ‬ ‫دوخه‌ت���ی‌ ئاڵقه‌ی‌ له‌ه���ه‌ردو مه‌چه‌كی‌‬ ‫ده‌ستیدا ده‌بینرا"‪.‬‬ ‫خۆشه‌ویس���ت ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ هه‌رگیز نه‌یویس���توه‌ هاوس���ه‌ری‌‬ ‫پێش���وی‌ به‌و شێوه‌یه‌ بمرێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"مێرده‌ك���ه‌م ش���ایه‌نی‌ مردنێكی‌ وه‌ها‬ ‫نه‌بو‪ ،‬من ده‌مویس���ت به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫یاسایی‌ لێی جیاببمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "كێشه‌ی‌ ژیانی‌ هاوسه‌گیریی‌‬ ‫من ئه‌وه‌ بو كه‌ گه‌وره‌ به‌بچوكم پێكرا‪،‬‬

‫به‌پێاڵوه‌كانی‌ به‌سه‌ریدا ڕۆشت‌و پێیوتم‬ ‫بۆ كوێ‌ ڕۆیشتوی‌؟ به‌سۆنده‌و زنجیری‌‬ ‫پاس���كیلی‌ منداڵه‌كانم زۆر زۆری‌ لێدام‌و‬ ‫بۆماوه‌ی‌ حه‌وت مانگ نه‌یهێش���ت ماڵی‌‬ ‫باوكم ببینم"‪.‬‬ ‫خۆشه‌ویست ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد كه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و توندوتیژیانه‌ی‌ به‌رامبه‌ری‌‬ ‫نواندویه‌تی‌ س���ێجار ده‌س���تگیر كراوه‌‪،‬‬ ‫له‌زۆربه‌ی‌ س���ه‌نته‌ره‌كان كه‌یسی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "به‌رده‌وام داوام له‌دادگا كردوه‌‬ ‫كه‌ ده‌مه‌وێت لێی‌ جی���ا ببمه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫یاس���ا بۆ من س���ه‌روه‌ر نه‌بو‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫جار س���كااڵم له‌س���ه‌ر تۆمار كرد به‌اڵم‬ ‫به‌زه‌ب���ری‌ تفه‌ن���گ ده‌هاته‌ س���ه‌رماڵی‌‬ ‫باوكم‌و براو باوكم‌و كه‌س���وكاره‌كه‌م زۆر‬ ‫لێی‌ ده‌ترس���ان ناچارده‌ب���ون ده‌یانوت‬ ‫ده‌مانكوژێ���ت ده‌بێ���ت بڕۆیته‌وه‌ بۆالی‌‬ ‫دادوه‌ر‌و پاش���گه‌زبیته‌وه‌‌و شكاته‌كه‌ت‬ ‫هه‌ڵوه‌شێنیته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئێس���تا كه‌ خۆشه‌ویست له‌چاكسازی‌‬ ‫گه‌ورانی‌ سلێمانی‌ به‌شی‌ ژنان‌و مندااڵن‬ ‫س���زای‌ له‌س���ێداره‌دانی‌ ب���ۆ ده‌رچوه‌‪،‬‬ ‫ماوه‌ی‌ س���اڵێك ده‌بێت ل���ه‌و زیندانه‌دا‬ ‫ژیانی‌ هاوس���ه‌رگیریی‌ له‌گه‌ڵ‌ كوڕێكدا‬ ‫پێكهێن���اوه‌ ك���ه‌ له‌س���ه‌ر مه‌س���ه‌له‌ی‌‬ ‫كوش���تنی‌ مێرده‌كه‌ی‌ حوكمدراوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وت���ی‌ "وه‌ك منداڵێكی‌ ت���ازه‌ له‌دایكبو‬ ‫ئێس���تا تام���ی‌ ژیانم ك���ردوه‌‪ ،‬له‌دوای‌‬ ‫دادگای���ی‌ ك���ردن كه‌ ئه‌وی���ش تاوانبار‬ ‫ده‌كرێت به‌كوشتنی‌ مێرده‌كه‌م بڕیارم دا‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و هاوسه‌رگیریی‌ بكه‌م"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "كه‌ من ئیش���ی‌ به‌رگدرویم‬ ‫ده‌كرد ئه‌م كوڕه‌ دراوسێ دوكانم بو‪ ،‬زۆر‬ ‫هاوكارم بو له‌وه‌ی‌ كه‌ من خۆم نه‌كوژم‌و‬ ‫نه‌سوتێنم‪ ،‬چه‌ندینجار له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌دا‬ ‫بوم‪ ،‬حه‌وت مانگ قسه‌ی‌ بۆكردم تاواز‬ ‫له‌خۆسوتان بهێنم‪ ،‬ئێستا مانگانه‌ پێنج‬ ‫ج���ار یه‌كتری‌ ده‌بینیین ئ���ه‌و له‌باوكم‌و‬ ‫چوارده‌ س���اڵ له‌ژیانی‌ هاوس���ه‌رگیری‌ دایك‌و هه‌مو كه‌س���وكارم بۆم باشتره‌‬ ‫كه‌ له‌‌و ماوه‌یه‌دا س���ێ‌ كوڕو كچێكیان ئه‌و خۆی‌ بۆ من كرده‌ قوربانی‌ ده‌بوایه‌‬ ‫بوه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌رگیز نه‌یویستوه‌ له‌گه‌ڵیدا ئێس���تا باوك‌و براكان���م له‌جێگای‌ ئه‌و‬ ‫له‌چاكسازی‌ گه‌وران بونایه‌"‪.‬‬ ‫بژی‌‪.‬‬ ‫خۆشه‌ویس���ت خه‌ڵك���ی‌ ناحی���ه‌ی‌‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "له‌ناچ���اری‌ ژیانی‌ خۆمدا‬ ‫په‌نامبرده‌ به‌ر یه‌كێت���ی‌ ژنان‪ ،‬ماوه‌ی‌ قادركه‌ره‌م���ه‌و خێزانه‌كه‌ی���ان له‌چوار‬ ‫چه‌ند مانگێ���ك له‌ن���او یه‌كیه‌تی‌ ژنان خوش���ك‌و چوار برا پێكهاتوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫مام���ه‌وه‌‪ ،‬دوات���ر به‌كه‌فاله‌ت���ی‌ س���ێ "من نۆبه‌ره‌ی‌ دایكم ب���وم‪ ،‬له‌هه‌مویان‬ ‫ده‌فته‌ر‌و به‌ڵێننامه‌ی���ه‌ك منیان دایه‌وه‌ گه‌وره‌ترم له‌ساڵی‌ ‪ 1982‬له‌دایكبوم‌و تا‬ ‫ب���ه‌و‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر له‌ڕێگا ك���ه‌ بردمیه‌و‌ه شه‌شی‌ س���ه‌ره‌تاییم خوێندوه‌و له‌ساڵی‌‬ ‫ب���ۆ ماڵ���ه‌وه‌ به‌ڵێننامه‌ك���ه‌ی‌ دڕی‌‌و ‪1998‬ه‌وه‌ هاوسه‌رگیریم كردوه‌"‪.‬‬

‫كێشه‌ی‌ ژیان ‌ی‬ ‫هاوسه‌گیریی‌ من ئه‌وه‌‬ ‫بو كه‌ گه‌وره‌ به‌بچوكم‬ ‫پێكرا‪ ،‬هه‌رگیز ئه‌و‬ ‫كوڕه‌م به‌دڵ نه‌بو‪،‬‬ ‫باوكم زۆری‌ لێكردم كه‌‬ ‫ده‌بێت هه‌ر شو به‌و‬ ‫كوڕه‌ بكه‌م‬ ‫هه‌رگیز ئه‌و ك���وڕه‌م به‌دڵ نه‌بو‪ ،‬باوكم‬ ‫زۆری‌ لێكردم كه‌ ده‌بێت هه‌ر ش���و به‌و‬ ‫كوڕه‌ بكه‌م‪ ،‬ئه‌وكات ته‌مه‌نم ‪ 17‬س���اڵ‬ ‫بو‪ ،‬هه‌ر له‌یه‌كه‌م شه‌وی‌ بوك‌و زاوایه‌تیدا‬ ‫لێیدام‌و بۆ به‌یانیه‌كه‌شی‌ ناردمیه‌وه‌ بۆ‬ ‫ماڵی‌ باوكم"‪.‬‬ ‫خۆشه‌ویس���ت باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫س���ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ مێرده‌كه‌ی‌‬ ‫نه‌گونج���اوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌میش���ه‌ ماڵی‌‬ ‫باوك���ی‌ ناردویانه‌ته‌وه‌ بۆ الی‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"هه‌میشه‌ باوكم به‌زۆر ده‌یناردمه‌وه‌ بۆ‬

‫الی‌‪ ،‬زۆر خراپ بو له‌گه‌ڵم‪ ،‬چه‌ندینجار‬ ‫ئه‌یبه‌س���تم به‌په‌نج���ه‌ی‌ ژوره‌كه‌وه‌ تا‬ ‫بێهۆش ده‌بوم به‌سۆنده‌ لێیده‌دام"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش رونده‌كات���ه‌وه‌ ك���ه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ب���اوك‌و كه‌سوكاره‌كه‌ش���یدا توندوتیژ‬ ‫بوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئ���ه‌و ڕوداوه‌ی‌ كه‌بیرم‬ ‫ناچێت���ه‌وه‌ باوكم هات بۆ ماڵمان داوای‌‬ ‫له‌مێرده‌كه‌م كرد له‌من نه‌دات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫الیتێكی‌ سێپیلی‌ گرته‌ ناوچاوی‌ باوكم‪،‬‬ ‫ناوچه‌وانی‌ ته‌قاندو سه‌روچاوی‌ هه‌موی‌‬ ‫بو به‌خوێن‪ ،‬دواتر به‌قه‌مه‌یه‌ك په‌الماری‌‬

‫باوكم���ی داو وت���ی‌ ه���ه‌ردو گوێچكه‌ت‬ ‫ده‌بڕم‪ ،‬هاواری‌ باوكم‌و من ده‌گه‌یش���ته‌‬ ‫كه‌ش���كه‌النی‌ فه‌له‌ك كه‌ تاقه‌ ماڵ بوین‬ ‫له‌گون���د دواتر ده‌موچ���اوی‌ باوكم الی‌‬ ‫پزیشك به‌حه‌وت ته‌قه‌ڵ دورایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫خۆشه‌ویس���ت جه‌غت ل���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ ئه‌و قوربانی‌ ده‌س���تی‌ پیاوساالری‌‌و‬ ‫ی كۆمه‌ڵگه‌یه‌ ك���ه‌ به‌زۆر‌و‬ ‫دواكه‌وتوی��� ‌‬ ‫به‌لول���ه‌ی‌ تفه‌نگ‌و به‌زۆره‌مل���ێ‌‌و به‌بێ‌‬ ‫خواست‌و ره‌زامه‌ندی‌ خۆی‌ هاوسه‌رگیری‌‬ ‫پێكراوه‌‪ .‬ئام���اژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات دوای‌‬

‫جێژوان ‌ی خێزان‪ ،‬ماڵ ‌ی دوه‌م ‌ی ئه‌و مندااڵن ‌ه ‌ی‬ ‫به‌كۆمه‌ڵێك كێشه‌و‌ه دایك‌و باوكیان ده‌بینن‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬ ‫زۆرجار ده‌بینین به‌منداڵه‌كه‌ وتراوه‌‬ ‫كه‌ دایكی‌ یاخود باوكی‌ مردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كاتێك دێته‌ ئێره‌و باوكی‌ یان دایكی‌‬ ‫ده‌بینێت توشی‌ شۆكێكی‌ ده‌رونی‌ زۆر‬ ‫قورس ده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌یال عبدواڵ محه‌مه‌د به‌رپرسی‌ لقی‌‬ ‫سلێمانی‌ یه‌كێتی‌ ژنانی‌ كوردستان بۆ‬ ‫ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند " جێژوانی‌ خێزانی‬ ‫ئ���ه‌و خێزانان��� ‌ه له‌خۆ ده‌كرێ���ت كه‌‬ ‫دایك‌و باوكه‌كه‌ لێكدی‌ جیا بونه‌ته‌وه‌و‬ ‫منداڵه‌كانیان الی‌ یه‌كێكیانه‌‪ ،‬منداڵه‌كان‬ ‫لێره‌ له‌ت���ه‌الری‌ ت���ه‌وار الیه‌نی‌ دووه‌م‬ ‫ده‌بینن‪ ،‬بینین���ی‌ منداڵیش مانگی‌ دو‬ ‫جاره‌و بینینی‌ ئه‌م مندااڵنه‌ش له‌رێگه‌ی‌‬ ‫دادگاوه‌ی���ه‌و به‌پێی‌ یاس���ایه‌و دادوه‌ر‬ ‫نوسراومان بۆ ده‌كات‪ ،‬ئێمه‌ش له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌م���ای‌ ئه‌ونوس���راوه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫دۆخه‌كه‌دا ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌ی�ل�ا عبدواڵ باس ل���ه‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫كه‌ ئ���ه‌وان په‌یوه‌ندیان له‌گه‌ڵ دادگادا‬ ‫هه‌ی���ه‌و ده‌ڵێ���ت" ئ���ه‌م بینینان���ه‌ش‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی‌ خێزان���ه‌ داب���ڕاوه‌كان‬ ‫خۆیانه‌‪ ،‬دادوه‌ر ب���ه‌زۆر ناڵێت ده‌بێت‬ ‫له‌كوێ‌ یه‌كتر ببینن‪ ،‬بنه‌مای‌ وه‌رگرتنی‌‬ ‫كه‌یسه‌كانیش الی‌ ئێمه‌ نوسراوی‌ ئه‌و‬ ‫دادوه‌ره‌ی���ه‌ كه‌ به‌ده‌س���تمان ده‌كات‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئێمه‌ هه‌قمان نیه‌ كه‌یسه‌كه‌ چیه‌و‬

‫ش���ێوازی‌ دابڕانی‌ ئه‌و خێزانانه‌ چیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێمه‌ هه‌ق���ی‌ ئه‌وه‌مان هه‌یه‌ كه‌‬ ‫پێویس���ته‌ ئه‌و دایك‌و باوكه‌ی‌ لێكتری‌‬ ‫جودابونه‌ت���ه‌وه‌ منداڵ���ه‌كان ببین���ن‪،‬‬ ‫ج���اری‌ واهه‌یه‌ كه‌یس���مان له‌جێگه‌ی‌‬ ‫تره‌وه‌ بۆ دێت‌و ده‌ڵێن ده‌یانه‌وێت لێره‌‬ ‫منداڵه‌كان ببینن‌و ئێمه‌ش الریمان نیه‌‬ ‫له‌وه‌رگرتنی‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ده‌ش���ڵێت " له‌هه‌م���و‬ ‫حاڵه‌ته‌كاندا رێژه‌ی‌ ئه‌و جیابونه‌وانه‌ رو‬ ‫له‌هه‌ڵكشانه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئێمه‌ ناچینه‌‬ ‫ناو كه‌یسه‌كانه‌وه‌و ئێمه‌ كار به‌نوسراوی‌‬ ‫دادوه‌ر ده‌كه‌ین‪ ،‬ئێمه‌ ئه‌وه‌مان له‌سه‌ره‌‬ ‫ئه‌و الیه‌نه‌ی‌ منداڵه‌ك���ه‌ی‌ الیه‌ ده‌بێت‬ ‫وابه‌س���ته‌بێت به‌هێنانی‌ منداڵه‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫تاوه‌كو الیه‌ن���ی‌ به‌رامب���ه‌ر بیبینێت‪،‬‬ ‫له‌یه‌ك حاڵه‌تدا ئێمه‌ قسه‌ له‌كه‌یسه‌كاندا‬ ‫ده‌كه‌ین ئه‌وه‌ش كاتێك هاوس���ه‌ره‌كان‬ ‫بیانه‌وێت رێكبكه‌ونه‌وه‌‪ ،‬هاوس���ه‌رمان‬ ‫هه‌بوه‌ لێره‌ كه‌ گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ الی‌ یه‌كتر‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئ���ه‌وه‌ش حاڵه‌تێكی‌ كه‌مه‌‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ له‌كۆمه‌ڵی‌ ئێمه‌دا كاتێك‬ ‫ژن ت���ه‌اڵق وه‌رده‌گرێت پێی‌ قورس���ه‌‬ ‫بچێته‌وه‌ الی‌ هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫له‌راس���تیدا قورس نیه‌ پاش ته‌اڵقیش‬ ‫رێكه‌وتن بكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌ی�ل�ا عبدواڵ باس له‌و هاوس���ه‌رانه‌‬ ‫ده‌كات له‌جێژوان���ی‌ خێزان���دا ده‌بێته‌‬ ‫ش���ه‌ڕیان‌و ده‌ڵێ���ت " ئ���ه‌و مندااڵنه‌‬ ‫بونه‌ت���ه‌ وه‌س���یله‌یه‌ك و هه‌رچی‌ رق‌و‬

‫هه‌میشه‌ خراپی‌ باری‌ ئابوری‌ پشكی‌ شێری‌ به‌رده‌كه‌وێت بۆ‬ ‫پچراندنی‌ په‌یوه‌ندی‌ ئه‌و خێزانانه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ هۆكاره‌كانی‌ دیكه‌ش‬ ‫زۆرن‬ ‫داخ له‌دڵ���ی‌ هاوس���ه‌ره‌كانه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫یه‌كتر هه‌ڵیده‌ڕێژن‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌ خراپ له‌س���ه‌ر منداڵه‌كان‬ ‫دروس���ت ده‌كات‪ ،‬منداڵ هه‌بوه‌ قسه‌ی‌‬ ‫وه‌ها ناش���رینی‌ كردوه‌ مرۆڤ توش���ی‌‬ ‫ش���ۆك ده‌بێت ئێمه‌ چه‌ندین نمونه‌مان‬ ‫الی���ه‌‪ ،‬به‌راس���تی‌ به‌ریه‌ككه‌وتن زۆره‌و‬ ‫من���داڵ زۆرجار به‌ناڕه‌ح���ه‌ت ده‌چێت‬ ‫بۆالی‌ كه‌سی‌ دوه‌م كه‌ باوكێتی‌ یاخود‬ ‫دایكێتی‌‪ ،‬زۆر جار ئ���ه‌و دایك‌و باوكه‌‬ ‫په‌الم���اری‌ یه‌كتری���ان داوه‌و پۆلیس‬ ‫هاتوه‌ به‌ده‌میان���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئێمه‌‬ ‫بۆ دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌و كێش���انه‌ ژورمان‬ ‫داناوه‌ بۆ دایكه‌كان‪،‬ب���ه‌اڵم به‌داخه‌وه‌‬ ‫هێش���تا كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ ئێم���ه‌ ل���ه‌وه‌‬ ‫تێنه‌گه‌یش���توه‌ كاتێ���ك ژن‌و مێردێك‬ ‫لێكدی‌ جیاده‌بنه‌وه‌ كێش���ه‌ی‌ نێوان دو‬ ‫كه‌س���ه‌و نه‌گونجاون‌و منداڵه‌كان هه‌ر‬

‫موڵكی‌ هه‌ردوكیانن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و باس���ی‌ له‌روداوێ���ك ك���رد "‬ ‫منداڵێك له‌وكات���ه‌ی‌ ده‌بوایه‌ بچوایه‌ته‌‬ ‫الی‌ باوك���ی‌‌و بیبینێ���ت‪ ،‬منداڵه‌كه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ باوكه‌كه‌ نه‌بینێ���ت رایكردوه‌و‬ ‫ئوتومبێل خه‌ریكبوه‌ لێبدات‪ ،‬بێگومان‬ ‫ئه‌مه‌ش هۆكاری‌ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و دایكه‌ یان‬ ‫ئه‌و باوكه‌ ته‌نها الیه‌نه‌ ناش���رینه‌كانی‌‬ ‫الیه‌نی‌ به‌رامبه‌ری‌ خس���توه‌ته‌ به‌رده‌م‬ ‫منداڵه‌كه‌ی‌ بۆی���ه‌ ئه‌و منداڵه‌ش ته‌نها‬ ‫ئه‌و الیه‌نه‌ ناشرینه‌ ده‌بینێت‪ ،‬منداڵمان‬ ‫هه‌بوه‌ لێره‌ ته‌مه‌نی‌ ش���ه‌ش ساڵ بوه‌‬ ‫كه‌ دواندومانه‌ هه‌زار قس���ه‌ی‌ ناشرینی‌‬ ‫به‌باوكی‌ وتوه‌"‪.‬‬ ‫مونیره‌ محه‌مه‌د ئیسماعیل‪ ،‬به‌رپرسی‌‬ ‫به‌ش���ی‌ یاس���ایی‌ جێژوانی‌ خێزان بۆ‬ ‫ی له‌وه‌كرد كه‌ تاوه‌كو ئێستا‬ ‫ئاوێنه‌ باس ‌‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ (‪ )537‬خێزانیان الیه‌‪ ،‬ئه‌و‬

‫وتی‌ " بێگومان ئه‌و كه‌یسانه‌ی‌ سه‌ره‌تا‬ ‫ل���ه‌دادگا داوا تۆمار ده‌ك���ه‌ن‌و داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫بینینی‌ منداڵه‌كانیان ده‌كه‌ن‪ ،‬پاش���ان‬ ‫به‌بڕیاری‌ دادوه‌ر ئه‌و كه‌یسه‌ ئاراسته‌ی‌‬ ‫الی‌ ئێم���ه‌ ده‌كرێت‪ ،‬ئێمه‌ به‌ره‌س���می‌‬ ‫له‌الیه‌ن دادگاوه‌ ناسێنراوین‪ ،‬ئێمه‌ لێره‌‬ ‫به‌(‪ )15‬س���تافه‌وه‌ كار ده‌كه‌ین بێجگه‌‬ ‫له‌توێژه‌ران���ی‌ ده‌رون���ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك داده‌مان هه‌یه‌ كه‌ هاوكاری‌‬ ‫منداڵ���ه‌كان ده‌ك���ه‌ن له‌راهێنانی���ان‬ ‫به‌ش���وێنه‌كه‌و چاودێریش���مان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌ من ده‌یبینم له‌دوای‌‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌ خێزانه‌وه‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫كێشه‌و گرفتی‌ تر دێنه‌ پێشه‌وه‌"‪.‬‬ ‫مونیر‌ه ده‌شڵێت " زۆرجار ده‌بینین‬ ‫به‌منداڵه‌كه‌ وتراوه‌ ك���ه‌ دایكی‌ یاخود‬ ‫باوكی‌ مردوه‌‪ ،‬به‌اڵم كاتێك دێته‌ ئێره‌و‬ ‫باوكی‌ ی���ان دایكی‌ ده‌بینێت توش���ی‌‬

‫ش���ۆكێكی‌ ده‌رونی‌ زۆر قورس ده‌بێت‪،‬‬ ‫یاخ���ود به‌وپێی���ه‌ی‌ لێ���ره‌ دو هه‌فت ‌ه‬ ‫جارێك منداڵ���ه‌كان دایك یان باوكیان‬ ‫ده‌بینن بۆیه‌ كاتێك جاری‌ دوه‌م دێنه‌وه‌‬ ‫منداڵه‌كه‌ كه‌سی‌ به‌رامبه‌ر ناناسێته‌وه‌‪،‬‬ ‫بێگومان ئێمه‌ش به‌جه‌له‌س���ات له‌گه‌ڵ‬ ‫منداڵه‌كه‌و دایك‌و باوكیشیاندا ده‌ڕۆین‬ ‫تاوه‌كو له‌گه‌ڵ دۆخه‌كه‌ رادێت چونكه‌‬ ‫س���ه‌ره‌تا ئێ���ره‌ بۆ ئه‌وان ش���وێنێكی‌‬ ‫نامۆیه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و پارێزه‌ره‌ ب���اس له‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫كه‌ زۆرج���ار منداڵه‌كان له‌الیه‌ن دایك‌و‬ ‫باوكه‌كان���ه‌وه‌ وه‌ك���و كارت���ی‌ فش���ار‬ ‫به‌رامب���ه‌ر یه‌كت���ری‌ به‌كارده‌هێنرێن‪،‬‬ ‫ده‌ش���ڵێت" له‌و حاڵه‌ته‌دا ئه‌گه‌ر هاتو‬ ‫ئ���ه‌و الیه‌ن���ه‌ی‌ كه‌ منداڵه‌ك���ه‌ی‌ الیه‌و‬ ‫بۆ م���اوه‌ی‌ چه‌ند جارێ���ك منداڵه‌كه‌‬ ‫نه‌هێنێت تاوه‌كو الیه‌نی‌ دوه‌م بیبینێت‬ ‫ئه‌وا ئێمه‌ رێنمایی‌ الیه‌نی‌ دوه‌م ده‌كه‌ین‬ ‫رێكاره‌ یاساییه‌كان بگرێته‌به‌ر‪ ،‬پاشان‬ ‫ئێمه‌ غیاباتمان هه‌یه‌و كاتێك له‌الیه‌نی‌‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌وه‌ نوس���راومان ئاراسته‌‬ ‫ده‌كرێت ئێمه‌ش به‌نوس���راو وه‌اڵمیان‬ ‫ده‌ده‌ین���ه‌و‌ه كه‌ الیه‌نی‌ یه‌كه‌م بێ‌ هیچ‬ ‫پاساوێك غیاباتی‌ الی‌ ئێمه‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫مونیره‌ محه‌مه‌د وتیش���ی‌ " هه‌میشه‌‬ ‫خراپی‌ باری‌ ئابوری‌ پش���كی‌ ش���ێری‌‬ ‫به‌رده‌كه‌وێت ب���ۆ پچراندنی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫ئه‌و خێزانانه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ هۆكاره‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ش زۆرن"‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )514‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/2/2‬‬

‫لەنیا عەبدواڵ‪:‬‬ ‫نازدارم‌و شەرمم نییە‬

‫ر که‌ریم‬

‫لەدەستی مرۆڤدا نییە"‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬رۆژیار لوقمان‬ ‫دەربارەی پێكهێنانی ژیانی هاوس����ەریش‪ ،‬لەنیا وتی‬ ‫لەنیا عەبدواڵ پێشكەشكارە روخۆشەكەی كەناڵی (ئێن "هاوسەرگیریم كردوە‪ ،‬بەاڵم جیابوینەوە"‪.‬‬ ‫لەنیا باس لەوە دەكات كە بەشی شانۆی پەیمانگەی‬ ‫ئاڕتی‪)2‬كە هەمیشە بە بەرنامەكەی ئاشنامان دەكات‬ ‫هونەرەجوانەكان����ی س����لێمانی تەواو ك����ردو‌ە‌و لەبارەی‬ ‫بەناوچە گەشتیاریەكان‌و مێژوییەكانی كوردستان‌و‬ ‫سروشتی كوردستانمان پیشاندەدات‪ ،‬لەم چاوپێكەوتنە خوێندنەوەشەوە وتی "زۆر كەم دەخوێنمەوە بەاڵم زۆر‬ ‫سود لەماڵپەرەكان دەبینم"‪.‬‬ ‫تایبەتەی ئاوێنەدا باس لەژیانی خۆیی‌و ئەزمونی‬ ‫سەبارەت بەخۆشەویس����تیش وتی "ئێمەی مرۆڤ بێ‬ ‫كاركردنی دەكات‪.‬‬ ‫یەك ناژین"‪ .‬ئەو ئاماژە بەوەش دەكات كە لەئێس����تادا‬ ‫لەنیا لەساڵی (‪)1992‬لەش����اری سلێمانی لەگەڕەكی خۆشەویستی هەیە‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەوەی ئەگەر دوبارە دەرفەتی بۆ بڕەخسێت‬ ‫ت����وی مەلیك لەدایكبوە‪ ،‬س����ەبارەت بەوەی چۆن روی‬ ‫كردە دنی����ای راگەیاندن وتی"ه����ەر لەمنداڵیەوە حەزم حەزدەكات وەك ئێس����تا دروس����ت بێتەوە‪ ،‬لەنیا وتی‬ ‫لەراگەیاندن بوە لەبەرئەوەی زۆر نازداربوم شەرمیش����م "بەڵێ حەزدەكەم وەك ئێس����تا دروست ببمەوە چونكە‬ ‫كەم بوە‪ ،‬مەبەس����تم لەوەیە لەروی جەس����تەوە شەرمم خوای گەورە منی بەم شێوەیە دروستكردوە حەزدەكەم‬ ‫بەم شێوەیە دروستببمەوە"‪.‬‬ ‫نەكردوە"‪.‬‬ ‫س����ەبارەت بەداهاتی مانگانەش����ی‪ ،‬لەنی����ا وتی "من‬ ‫وتیش����ی "لەبەرئ����ەوەی زۆر منداڵ بوم موچەش����یان‬ ‫لێرە موچەیەكی ك����ەم وەردەگرم بەاڵم (ئێن ئاڕتی ‪)2‬‬ ‫نەدەدامێ‌"‪.‬‬ ‫دەربارەی كاركردنی ژن����ان لەبواری راگەیاندن‪ ،‬لەنیا وەك ماڵی خۆم����ی لێهاتوە ئەوانەی ئێرە بەڕێوەدەبەن‬ ‫وتی"لەئێستادا خانمانێكی زۆر كاری راگەیاندن دەكەن كەسانی زۆر باشن‌و وەك كەس����وكارو برا‌و مامی منن‌و‬ ‫بەاڵم ئەو كەسەش دەكەوێتە سەر خۆی كە چۆن خۆی هیچ عەزیەتێكم بۆ كەناڵەكە نییە‌و كەس����ێكی زۆر كەم‬ ‫خەرجیم"‪.‬‬ ‫ئاشنای بینەرانی دەكات"‪.‬‬ ‫لەنیا باس لەو كەس����انە دەكات ك����ە بەناوی ئەوەوە‬ ‫وتیشی "خانمان لەو بوارەدا بەگشتی زۆر باشن بەاڵم‬ ‫لەئێستادا چەند كەس����ێك هەن لەدنیای راگەیاندن زۆر پەی����ج‌و ئەكاوەنتیان لەت����ۆڕە كۆمەاڵیەتییەكان داناوە‌و‬ ‫لەوبارەیەوە وتی "لە(‪)8‬ساڵیەوە تا ئێستا كە(‪)24‬ساڵم‬ ‫دیارن"‪.‬‬ ‫س����ەبارەت بەوەی بەچ پێشكەش����كارێك سەرسامە‪ ،‬كاردەكەم ئەگەر دو ج����ۆر بیركردنەوە نەبێت ناتوانیت‬ ‫لەنی����ا وتی"هەركەس بەخۆی سەرس����امە‪ ،‬كەس نابێت بەپلیكانەكانی سەركەوتندا سەربكەویت‪ ،‬هەندێك رقی‬ ‫بەك����ەس ب����ەاڵم وەك خ����ۆم زۆر سەرس����امی خانمە لێتە‌و هەندێك خۆشیدەوێیت"‪.‬‬ ‫وتیشی "من هەمو كەس����ێكم خۆشدەوێت‌و لێرەشەوە‬ ‫پێشكەشكار(ئۆپرا)م"‪.‬‬ ‫لەبارەی توڕەبونی خۆشیەوە‪ ،‬لەنیا وتی" من كەسێكی دەڵێم م����ن خاوەنی هیچ فەیس����بوكێك‌و پەیجێك نیم‌و‬ ‫زۆر زۆر توڕەم (بەپێكەنینەوە) توڕەبونەكەش����م زیاتر تەنها ئنستاگرامێكم هەیە"‪.‬‬ ‫لەنیا بەو كەسانە دەڵێت كە پەیجیان بەناوی ئەوەوە‬ ‫لەب����واری كاركردندای����ە ئەگینا من كەس����ێكی زۆر زۆر‬ ‫كردۆتەوە "سوپاستان دەكەم كە فەیسبوك بەناوی من‬ ‫عاتفیم"‪.‬‬ ‫ئەو ئاماژە بۆ ئەوە دەكات كە هەمو كەس كەموكوڕی دادەنێن‪ .‬ئەوە گەورەیی خۆتانە بەاڵم من دەڵێم رێگای‬ ‫هەیە‌و كەس بێ‌ كەموكوڕی نییەو وتی "هەمیشە وتومە ت����ر زۆرە بۆ خۆناس����اندن بەخەڵ����ك دەتوانن لەڕێگای‬ ‫م����ن بچوكترین كەس����ی ئەم ژیان����ەم‌و كاتێك بەخۆمدا زانس����تەوە خۆت����ان بناس����ێنن نەك بەناوی كەس����انی‬ ‫دەنازم كە مانگ‌و ئەس����تێرە دروس����تبكەم كە ئەوەش ترەوە"‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬حه‌مه‌سات فۆتۆگرافی‬

‫پیاوێك‪ 60‬ساڵە دوكانی تەسبیحی هەیە‬ ‫"‪ 400‬جۆر تەسبیحی قەزوان هەیە"‬ ‫ئا‪ :‬ئیمان زەندی‬ ‫لەڕۆژێكی هەوردا كە هەندێكجار تنۆكی‬ ‫باران لەهەورەكانی ئاسمان خۆیان‬ ‫دەرباز دەكرد بەسەر شەقام‌و مرۆڤە‬ ‫دڵناسك‌و پڕ لەداخەكان كە بەدەست‬ ‫ناڕەحەتییەكانی ژیانیانه‌وه‌ سەرقاڵبون‪.‬‬ ‫بێئاگابون لەو تنۆكە بارانەی كە خۆیان‬ ‫دەربازكردبو لەهەورەكانی ئاس���مان چۆن‬ ‫بەس���ەریاندا دەباری‪ ،‬لەپ���اش گەرانێكی‬ ‫زۆر لەپ���ڕ چاوم���ان بەدوكانێك���ی كۆن‬ ‫كەوت كە پیاوێك ش���ەڕی لەگەڵ بێزاری‬ ‫دەكرد لەنێ���و ملیۆنان دەنكی خری مورو‬ ‫دەنكە قەزوانەكان ك���ە ئامادەكرابون بۆ‬ ‫دروس���تكردنی تەسبیح‪ ،‬ئێمەش ساڵومان‬ ‫ك���ردو پاش وەاڵمدانەوەی س�ڵ�اوەكەمان‬ ‫پرسیارمان ئاڕاستە كرد لەبارەی تەسبیح‪،‬‬ ‫ئەوی���ش وتی"ئەم دوكانە لەباوكمەوە بۆم‬ ‫ماوەت���ەوە‪ ،‬بۆ ماوەی ‪ 60‬س���اڵە دوكانی‬ ‫تەس���بیحمان هەیە‪ ،‬یەك���ەم دوكانە كە‬ ‫بەناوی تەسبیحەوە دابنرێت لەناو بازاڕی‬ ‫سلێمانی"‪.‬‬ ‫كاك لەتی���ف ك���ە ك���وڕی حاج���ی‬ ‫حه‌مەتۆفیقەو تەمەنی ‪ 64‬ساڵە لەساڵی‬ ‫‪ 1951‬لەس���لێمانی لەدایكبوە‪ ،‬سەرەتای‬ ‫دامەزراندن���ی دوكانەكەی باوكی كە بۆی‬ ‫ماوەت���ەوە ب���ۆ ئاوێنە ئاش���كرا دەكات‪،‬‬ ‫بەباسی باوكی دەس���تی بەگفتوگۆ كردو‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ سلبی بیر له‌كاره‌كانت‬ ‫ی‬ ‫مه‌كه‌ره‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌وانه‌ی ‌ه فرسه‌تێك ‌‬ ‫ی خۆت بده‌ی‌‪.‬‬ ‫باش له‌ده‌ست ‌‬

‫وتی "باوكم لەس���اڵی‪ 1993‬كۆچی دوایی‬ ‫ك���رد‪ ,‬یەك���ەم كەس ب���و لەس���لێمانی‬ ‫كاری تەسبیحفرۆش���تنی دەك���رد‪ ،‬ك���ە‬ ‫تەس���بیحەكانی لەش���اری بەغداو ئێران‌و‬ ‫چەند ش���وێنێكی تر دەهێنایە س���لێمانی‬ ‫بەمایەكان���ی خۆی دەیفرۆش���ت‪ ،‬چونكە‬ ‫باوك���م هەرگی���ز بەرژەوەن���دی پارەكەی‬

‫دوپشک‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ ئێستا ئه‌نجام ‌‬ ‫هه‌ندی‌ له‌وكارانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تۆدایه‌‪ ،‬به‌اڵم كات ‌‬ ‫ده‌ده‌یت له‌قازانج ‌‬ ‫زیاترت پێویسته‌ بۆته‌واوكردنیان‪.‬‬

‫نەب���و‪ ،‬چونكە دەیوت باخەڵك س���ودی‬ ‫لێببینێت"‪.‬‬ ‫لەتیف���ی حاجی حەمەی م���ەال تۆفیق‬ ‫باسی سەرەتای شوێنی دوكانەكەیان كرد‌و‬ ‫وتی"س���ەرەتا باوكم لەقەیسەری نەقیب‬ ‫دوكان���ی هەبو تا ‪ ،1968‬پاش���ان باوكم‬ ‫دوكانەكەی گواستەوە بۆ قەیسەری حاجی‬

‫که‌‌وان‬ ‫ی‬ ‫زۆر گرنك���ه‌ بتوانی���ت كۆنتروڵ��� ‌‬ ‫ی خ���ۆت بكه‌یت‪ ،‬له‌م كاته‌دا‬ ‫توڕه‌بون ‌‬ ‫هیچ شتێك له‌قازانجی‌ تۆ نیه‌‪.‬‬

‫حەس���ەنی لۆكە‪ ،‬چونكە كرێی دوكانەكە‬ ‫‪ 3‬دینار بو‪ ،‬بەاڵم ئێس���تا كرێ دوكانەكە‬ ‫‪50‬ه���ەزارە‪ ،‬باوكم‌و چەند كەس���ێكی تر‬ ‫تەس���بیحیان دەفرۆشت ئەوانیش ڕەشەی‬ ‫عەزەی ماوەتی‌و حاجی قادری مۆریاسی‌و‬ ‫مەال حەسەن بون‪ ،‬هەروەها لەدوای مردنی‬ ‫باوكم من كارەكەیم گرتە دەست"‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫جێگه‌یه‌كی‌ باش���ت بۆخۆت دروست‬ ‫كردو‌ه له‌نێ���و هاوڕێكانتا‪ ،‬ده‌توانیت‬ ‫ی ته‌واو بگه‌یه‌نیت به‌هاوڕێكانت‪.‬‬ ‫سود ‌‬

‫حاج���ی لەتیف لەبارەی ب���ێ بازاڕیی‌و‬ ‫كاریگەری قەیرانی دارایی لەسەر كارەكەیان‪،‬‬ ‫وتی "لەئێستادا لەقەیسەرێكەدا ‪10‬دوكانی‬ ‫تەسبیح زیاتر هەیە كە تەسبیح دەفرۆشن‬ ‫ئەمە جگە لەدەس���تگێڕەكانیش‪ ،‬بەمەش‬ ‫كارمان وایلێهاتوە بەدو ڕۆژ تەس���بیحێك‬ ‫نافرۆشین كە جاران ئەوەندە قەرەباڵغ بو‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫ی‬ ‫ێ هاوڕێت كاریگه‌ر ‌‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه هه‌ن���د ‌‬ ‫خراپیان له‌سه‌ر تۆ هه‌بێت‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه‬ ‫دوربكه‌وه‌ لێیان‪.‬‬

‫بەسێ كەس���ەوە فریا نەدەكەوتین بچین‬ ‫بەدەم كڕیارانمانەوە"‪.‬‬ ‫وتیشی "بەاڵم لەڕاس���تیدا ئەوانەی كە‬ ‫تەسبیح دەكڕن لە ‪%70‬ی بۆ دەستبەتاڵی‬ ‫دەیگرن بەدەستیانەوە"‪.‬‬ ‫ئام���اژەی ب���ۆ ئ���ەوەش ك���رد ك���ە"‬ ‫لەكارەكەمدا كەس یارمەتیم نادات‪ ،‬تەنها‬ ‫خۆم بەڕێی دەكەم‌و لە‪10‬ی بەیانییەوە تا‬ ‫ئێوارە لەدوكانەكە دەمێنمەوە تا كڕیارێكم‬ ‫هەبێت"‪.‬‬ ‫لەبارەی جۆری تەس���بیحەكانەوە كاك‬ ‫لەتی���ف ڕونیكردەوە كە"‪ 400‬چوارس���ەد‬ ‫ج���ۆری تەس���بیحی ق���ەزوان هەی���ە كە‬ ‫بەنرخترینی���ان جۆری ئەبڵەقەو ڕەنگێكی‬ ‫جوانی هەیە ئەوی���ش بەپلەیە پلەی‪1‬و‪2‬و‬ ‫‪...‬هت���د‪ ..‬بەپێی ئەو پالن���ەش نرخیان‬ ‫دەگۆڕێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "هەروەه���ا ج���ۆری قەزوانی‬ ‫الڕەش���ەو قەزوانی ئاسایی‪ ،‬جۆرێكی تری‬ ‫تەس���بیح هەیە كە پێی دەڵێن تەسبیحی‬ ‫كارەبایی كە ئەمەی���ان زۆر لەقەزوانەكان‬ ‫گرانترن نرخەك���ەی لەوەرەقەیەكەوە بۆ‬ ‫‪50‬و‪ 60‬وەرەق���ە دەبێت‪ ،‬چونكە جۆرێكی‬ ‫زۆر كۆنە‌و درەوشاوەیشە"‪.‬‬ ‫لەب���ارەی موروەكانیش���ەوە‪ ،‬وت���ی‬ ‫"هەروەه���ا ج���ۆری موروەكانیش جۆری‬ ‫عاقیق جۆرێكی جوانە رەنگێكی ڕەش���ی‬ ‫جوانی هەی���ە‌و نرخەكەی‪40‬هەزار دەبێت‬ ‫بەاڵم شوشەش نییە"‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫له‌وانه‌یه‌ كێشه‌كه‌كت بۆدروست بێت‬ ‫له‌ناو خێزانه‌كه‌ت‪ ،‬بیر له‌و‌ه بكه‌ره‌و‌ه‬ ‫ێ ده‌توانێت یارمه‌تیت بدات‪.‬‬ ‫ك‌‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫چۆن‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )514‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/2/2‬‬

‫ی جوانت ده‌بێت؟‬ ‫قژێك ‌‬

‫ئارایشتگای مه‌که‌س بۆ رازاندنه‌وه‌ی خانمان‬ ‫عه‌قاری ـ به‌رامبه‌ر ئه‌من ‌ه سوره‌ک ‌ه‬

‫لەگەڕەكی ئیبراهیم ئەحمەد لەشاری سلێمانی ژنێك‬ ‫دوكانێكی سەروپێخانە دادەنێت‌و رایدەگەیەنێت "رۆژانە‬ ‫كچان‌و ژنان دێنە دوكانەكەم بۆ كاركردن‌و پێیان خۆشە كارم‬ ‫لەگەڵدا بكەن"‪.‬‬

‫‪facebook: makassalonsulaymaniah‬‬

‫زۆر له‌خانم���ان پرس���یاری‌ ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن بۆقژیان جوان‌و ته‌ندروست‌و‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر بۆ وشككردنه‌وه‌ ‌‬ ‫‪ .2‬گه‌رم ‌‬ ‫پڕ نیه‌‪ ،‬شاره‌زایانی‌ بواری‌ جوانكاری‬ ‫ێ قژت به‌كار مه‌هێنه‌‪ ،‬چونك ‌ه كاتێك‬ ‫ی هه‌ند ‌‬ ‫باس له‌و‌ه ده‌كه‌ن كه‌ به‌هۆ ‌‬ ‫ی زۆر هه‌یه‌ نه‌توانیت كه‌ گه‌رمییه‌ك له‌قژت ده‌ده‌یت زیان‬ ‫هه‌ڵه‌و‌ه ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕه‌گ���ی‌ قژ ده‌گه‌یه‌نیت‌و وش���ك ‌‬ ‫ی جوانت هه‌بێت ‪.‬‬ ‫قژێك ‌‬ ‫ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫‪ .1‬هه‌فتانه‌ ته‌نها دو بۆ سێ‌ جار‬ ‫‪ .3‬ئه‌گه‌ر هه‌س���ت ده‌كه‌یت قژت‬ ‫قژت بشۆ‪ ،‬چونك ‌ه كاتێك له‌وه‌زیاتر‬ ‫ئه‌یش���ۆیت ئه‌و زه‌یته‌ سروش���تیی ‌ه چه‌وری‌ زۆر دروس���ت ده‌كات‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫ی ده‌توانی���ت ئه‌و ش���امپۆیان ‌ه به‌كار‬ ‫ی سه‌ر دروست ‌‬ ‫له‌ناوده‌به‌یت كه‌ بێخ ‌‬

‫تارا خاتون‪ :‬لەکارەكەمدا هێندە دڵخۆشم‬ ‫حەزدەكەم شەویش كاربكەم‬ ‫ئا‪ :‬مەزهەر كەریم‬

‫تیل‪0533202790 :‬‬

‫ده‌كات‌و به‌سوده‌‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ی وشك ده‌بن‪.‬‬ ‫بهێنیت كه‌بۆقژ ‌‬ ‫‪ .4‬هه‌وڵبده‌ هه‌تاوه‌كو ده‌توانیت‬ ‫قژت نه‌به‌س���تیت یاخود نه‌یكه‌یت ‌ه‬ ‫پرچ‪ ،‬باش���تر وایه‌ هه‌میشه‌به‌س���ه‌ر‬ ‫شانتدا بێته‌ خواره‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬هه‌وڵب���د‌ه ك���ه‌ خۆت ش���ۆرد‬ ‫هه‌تاوه‌كو قژت به‌ته‌واوه‌تی‌ وش���ك‬ ‫نه‌بێت���ه‌و‌ه نه‌یبه‌س���تیت یاخ���ود‬ ‫نه‌یپێچیته‌وه‌‪.‬‬

‫وتیشی "لەكارەكەمدا هاوسەرەكەم‌و خێزانەكەم زۆر هاوكارم‬ ‫بون جگە لەدو كوڕەكەم پێنج ژنیش رۆژانە كارم لەگەڵ دەكەن‌و‬ ‫لەكاتژمێر شەشی بەیانی بۆ دوانزەی شەو كاردەكەین"‪.‬‬ ‫تارا عەبدواڵ رەش���ید خاوەنی س���ەروپێخانەكە لەلێدوانێكی‬ ‫بەئاوێنەی راگەیاند"بیرۆكەی دانانی دوكانێكی س���ەروپێخانەم‬ ‫لەخەیاڵدابوە‌و زۆر دڵخۆش���م بەكارەكەم‌و حەوت كەسی دیكە‬ ‫لەگەڵمدا كاردەكەن كە دوانیان كوڕی خۆمن لەشەشی بەیانیوە‬ ‫دوكانمان كراوەیە تادوانزەی شەو"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "زۆر جی���اواز لەدوكانی س���ەروپێخانەكانی دیكە‬ ‫كاردەكەین كە ئەوان تەنها یەك ش���ەفت كاردەكەن بەاڵم ئێمە‬ ‫هەمیشە كاردەكەین"‪.‬‬ ‫ت���ارا خات���ون ئاماژە ب���ۆ ئ���ەوە دەكات بۆ ئ���ەم كارەی‬ ‫هاوس���ەرەكەی‌و كۆی ئەندامانی خێزانەكەی هاوكاری دەكەن‌و‬ ‫وتی "هاوسەرەكەم زۆر هاوكارمە‌و كۆی ئەندامانی خێزانەكەم‌و‬ ‫كەس���وكارەكەم زۆر دڵخۆش���ن بەكارەك���ەم چەندی���ن دیاری‬ ‫جیاوازیان بۆ هێناوم وەك پیرۆزبایكردن"‪.‬‬ ‫وتیشی "تەنها خەسوەكەم ناڕازییە ئەویش بەهۆكاری ئەوەی‬ ‫كەمن باری تەندروستیم زۆر باش نییە"‪.‬‬ ‫تارا خۆش���حاڵە بەوەی كە وەك ئافرەتێك شانبەشانی پیاو‬ ‫كاردەكات‌و دەڵێ‌ "لەئێستادا ئەوانەی لەدوكانەكەمدا كاردەكەن‬ ‫تەنه���ا ئافرەتن‌و رۆژانە چەند ئاف���رەت دێنە دوكانەكەم داوام‬ ‫لێدەك���ەن كاربكەن منی���ش ناوەكەی���ان تۆماردەكەم بەهیوام‬ ‫لەداهاتویەكی نزیكدا پەرە بەكارەكەم بدەم‌و چێش���تخانەیەك‬ ‫بكەم���ەوە كەكۆی ئەوكارمەندانەی كارم لەگەڵ دەكەن ئافرەت‬ ‫بن"‪.‬‬ ‫تارا عەبدواڵ دەڵێ‌ "دەمێكە بیرم لەوە كردبۆوە كە دوكانێكی‬ ‫س���ەروپێخانە دابنێم‌و ماوەیەكی زۆرە كاری وەستای سەروپێ‬ ‫دەكەم‌و زۆر حەزم لە‌وكارەیە"‪.‬‬ ‫وتیشی "زۆر دڵخۆشم بەم كارە‌و لەالیەن هاواڵتیانیشەوە زۆر‬ ‫دەستخۆشیم لێ دەكرێت"‪.‬‬ ‫تارا لەساڵی ‪ 1972‬لەگەڕەكی كانیئاسكانی شاری سلێمانی‬ ‫لەدایكب���وە‪ ،‬قۆناغ���ی س���ەرەتایی لەقوتابخان���ەی گۆیژەی‬ ‫س���ەرەتایی‌و ناوەن���دی لەقوتابخانەی ش���یرین تەواوكردوە‪،‬‬ ‫لەس���اڵی ‪ 1986‬ژیانی هاوس���ەرگیری پێكهێناوە‌و خاوەنی دو‬ ‫كوڕ‌و كچێكە‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬مه‌زهه‌ر‬

‫ماهیر حەسەن‪ :‬پشتیوان بەخوا هەرگیز توشی نەخۆشی لەخۆبایبون نابم‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬ ‫لەم چاوپێكەوتنەی ئاوێنەدا هونەرمەندی بواری‬ ‫كۆمیدیا ماهیر حەسەن تیشك دەخاتە سەر‬ ‫كۆمەڵێك خاڵی باسنەكراوی هونەریی‌و باس‬ ‫لەهۆكارەكانی راوەستانی بەرنامەی پەتریپۆت‌و‬ ‫كەمبونەوەی شانۆگەرییەكانی تیپی هونەری‬ ‫رەنگاڵە دەكات‪.‬‬ ‫س����ەبارەت بەراوەستانی بەرنامەی پەتریپۆت‪،‬‬ ‫ماهیر حەسەن وتی "لەڕاستیدا ئێمە وەكو ستافی‬ ‫پەتریپۆت پێمان خۆشە بەردەوام لەكارەكانماندا‬ ‫داهێنان����ی باش����تر بكەی����ن بۆ ئ����ەوەش دەبێت‬ ‫بەردەوام بیر لەبابەتەكان����ی بكەینەوە بۆئەوەی‬ ‫كاری جوانتر بەرهەم بێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "مەرج نیی����ە كاری زۆرمان هەبێ بۆ‬ ‫ئ����ەوەی بەردەوام لەبەرچاوی بینەردا بین بەڵكو‬ ‫دەبێت كاری دانس����قە بكەین لەه����زری بینەردا‬ ‫بمێنێتەوە"‪.‬‬ ‫ئەو ئاماژە بۆ ئەوە دەكات كار بۆ ئەوە دەكەن‬ ‫خۆیان بەرهەمهێن بن‌و گرێبەست لەگەڵ كەناڵێكدا‬ ‫دەكەن كە ماف����ی هونەرمەندی تی����ادا پارێزراو‬ ‫بێت‌و وتی "گرێبەستمان لەگەڵ كەناڵی(‪)NRT‬‬ ‫كۆتایی هاتوە‌و هونەرمەند ئازادە لەهەركەناڵێكدا‬ ‫كاربكات‌و گرێبەستی لەگەڵ واژۆ بكات"‪.‬‬ ‫ماهی����ر حەس����ەن لەبەرانب����ەر ئ����ەو بەرنامە‬ ‫تەلەفزیۆنیان����ەی ك����ە ئەمڕۆ هەندێ����ك كەناڵی‬ ‫كوردی پەخش����ی دەكەن بێدەنگ نابێت‌و دەڵێت‬ ‫"هونەرمەند هەر كارێكی هونەری بكات جەماوەر‬ ‫هەڵس����ەنگاندنی بۆ دەكات‪ ،‬بەاڵم من بەڕاستی‬ ‫نامەوێ����ت بكەوم����ە مەعمەع����ەو وەاڵمدانەوەی‬ ‫هەندێ����ك كاری بازاڕی بەن����او هونەری‪ ،‬من ئەو‬ ‫بڕیارە جێدێڵم بۆ بینەری ئازیز ئەوان بڕیار بدەن‬ ‫ئیشی كێ باشەو هی كێ خراپە"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "م����ن هەر كەس����ێك كارێ����ك بكات‬

‫کاوڕ‬ ‫ی س���ه‌یر له‌ژیانت روئه‌دات‬ ‫ش���تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه زۆرب���ه‌ی‌ بڕیاره‌كانت گۆڕانكار ‌‬ ‫به‌س���ه‌ردێت ك��� ‌ه چاوه‌ڕێ���ی ئه‌و‌ه‬ ‫نه‌بویت‪.‬‬

‫دەستخۆشی لێ ئەكەم بەاڵم بەو مەرجەی فكری‬ ‫تێدا بێت‌و مەسجێك بەبینەر بگەیەنێت"‪.‬‬ ‫ئ����ەو ئاماژە بۆ ئەوە دەكات كە "دەبێت بینەر‬ ‫ئەو ش����ەڕە بكات كە چ ئیش����ێك هونەرییە یان‬ ‫بەپێچەوانەوە دەبێ بینەر بڵێ ئەم ئیشە الوازەو‬ ‫بەس����ە ئیتر وەزیفەی هونەرمەند نییە ش����ەڕی‬ ‫هونەر بكات"‪.‬‬ ‫لەالیەك����ی ترەوە ماهیر حس����ەن دێتە س����ەر‬ ‫بابەتێكی ت����ری هونەری كە ئەویش به‌گش����تی‬ ‫پەیوەندی بەالیەنی تایبەتی هونەرمەندانەوەیەو‬ ‫وتی "ه����ەر هونەرمەندێ����ك ناوبانگێكی دەركرد‬ ‫لەئەنجامی ئ����ەو ناوبانگ����ە لەخۆبایی بێت هیچ‬ ‫بایەخێك����ی نامێنێ����ت چونك����ە هونەرمەن����د تا‬ ‫سادەبێت ئەوكاتە جوانتر دەبێت"‪.‬‬ ‫وتیشی "هەرچەند لەناو خەڵكدا بیت ئەوەندە‬ ‫جوانتر دەبیت ئەو هونەرمەندانەش����ی لەخۆیان‬ ‫بای����ی دەبن بەدەس����تی خۆیان چ����اڵ بۆ ناو و‬ ‫ناوبانگیان هەڵدەكەنن‌و خۆیان دەپوكێنەوە"‪.‬‬ ‫راش����یگەیاند "ئەوە ئامانجی منەو پش����تیوان‬ ‫بەخوا هەرگیز توشی ئەو نەخۆشیە نابم"‪.‬‬ ‫ماهیر حەس����ەن ئاماژە بۆ ئ����ەوە دەكات كە‬ ‫ب����ەردەوام لەكاری هونەریدا ح����ەزدەكات لەگەڵ‬ ‫هونەرمەندێك����دا نوان����دن بكات ك����ە توانای لەو‬ ‫باش����تر بێت‌و لەوبارەیەوە وتی "بۆ نمونە ئێستا‬ ‫من تاسەر ئێسقان لەنواندنی هونەرمەند(ئەحمەد‬ ‫جۆاڵ)رازیم‌‌و زۆر ئاسودەم كەكاری لەگەڵ دەكەم‌و‬ ‫بەیەكێك لەئەكتەرە سەركەوتوەكانی دەزانم لەو‬ ‫باوەڕەدام گەر حیواریش نەبێت دەتوانم لەگەڵیدا‬ ‫بەسەعات بەشێوازی ڕاس����تەوخۆ نواندن بكەم‌و‬ ‫روداو دروست بكەین"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "ماڵەك����ەی مەعروف‪-‬ی����ش یەكێك‬ ‫ب����و لەوانە‪ .‬دانپیانان ب����ۆ هونەرمەندی بەرانبەر‬ ‫بەبۆچون����ی م����ن زۆر كارێكی باش����ە‌و من هەمو‬ ‫جارێكیش ئەوەم وتوە گەر هونەرمەندێك لەمنی‬ ‫باش����تر پێبێ����ت ڕێنمایی لێقب����وڵ دەكەم بەاڵم‬

‫گا‬

‫ڕێنمایی لەیەكێك قبوڵ ناكەم كە لەخوار ئاستی‬ ‫منەوە بێت"‪.‬‬ ‫ماهیر حەسەن لەباسكردن لەتیپە شانۆییەكاندا‪،‬‬ ‫باس لەتیپی پێش����ڕەوی شانۆی كوردی دەكات‌و‬ ‫دەڵێ‌ "ڕێزی بێ پایانم بۆ تیپی پێشڕەوی شانۆی‬ ‫ك����وردی هەیە‌و یەكێكن لەو تیپانەی كە خاوەنی‬ ‫جوانتری����ن ئەرش����یفن تائێس����تاش بەردەوامن‌و‬ ‫شانازی بەوەوە دەكەم كە لەسەردەمانی زودا لەو‬ ‫تیپەدا لەشانۆیی(گوڵعومەر)دا كارم كردوە"‪.‬‬ ‫ئەو بەس����ەرهاتێكی خۆی لەگ����ەڵ ئەو تیپەدا‬ ‫دەگێڕێت����ەوە‌و دەڵ����ێ‌ "ش����انۆگەرییەكیان كرد‬ ‫یەكێ����ك لەئەكتەرەكان����ی نەهاتب����و هۆڵەكەش‬ ‫خەڵكێكی زۆری تێدابو ئیتر كۆچكردو مامۆستا‬ ‫عوس����مان چێوار زۆر توڕەبو وتی مانای هەیە تۆ‬ ‫نمایش����ت هەبێت‌و ئەكتەرێكت نەیەت منیش وتم‬ ‫مامۆستا گیان پێویس����ت ناكات خۆت سەغڵەت‬ ‫بكەی����ت تۆ جلەكانی ئەوئەكت����ەرەم بدەرێ من‬ ‫دەورەكەی دەبینم"‪ .‬هەروەها دەڵێ‌ "مامۆستا‬ ‫چێوار وتی ئاخر ت����ۆ دەقەكەت لەبەر نییە‬ ‫چ����ۆن ئەتوان����ی؟ وتم تۆ بم����دەرێ بزانە‬ ‫لێ����م ڕازی دەبی یان نا؟ ئ����ەوە بو زۆر‬ ‫سەركەوتوانە دەورەكەی ئەویشم بینی‬ ‫ئیتر مامۆستا عوس����مان چێوار چاوی‬ ‫پڕبو لەفرمێس����ك‌و دەستی كردە ملم‬ ‫وت����ی‪ :‬نازانم چیت پ����ێ بڵێم من لەو‬ ‫ڕۆژەدا ئەكت����ەرم نەهات����وە ت����ۆ جێت‬ ‫گرتەوە زۆر شانازیت پێوەدەكەم"‪.‬‬ ‫ماهیر حەسەن بەشانازییەوە باس لەو تیپە‬ ‫دەكات‌و دەڵێ‌ "تیپی پێش����ڕەوی شانۆی كوردی‬ ‫بەڕاستی قوتابخانە بو"‪.‬‬ ‫ماهیر حەسەن ئەكتەری دیاری بواری كۆمیدیا‬ ‫باس لەگروپی هون����ەری رەنگاڵە دەكات‌و دەڵێ‌‬ ‫"لەوگروپەدا ئێمەش هەوڵ دەدەین تاوێك بدەین‬ ‫بەخۆمان‌و كارەكانمان بێتەوە ناو خەڵك‪ ،‬بینەر‬ ‫لەگەڵ شانۆدا دیسانەوە ئاشت بكەینەوە"‪.‬‬

‫دوانه‌‬

‫ی خۆت له‌وانه‌ی ‌ه هه‌ندێ‌ كه‌س وات لێبكه‌ن ك ‌ه‬ ‫پێویس���ته‌ دۆس���ت‌و دوژمن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه بڕوات به‌خۆت نه‌مێنێ‌‪ ،‬به‌اڵم تۆ بڕوا ‌‬ ‫بناس���یت‪ ،‬ئه‌گه‌ر خۆت نه‌تتوان ‌‬ ‫ته‌واوت به‌خۆت هه‌بێت‪.‬‬ ‫پێویست ‌ه پرس به‌هاوڕێكانت بكه‌یت‪.‬‬

‫وتیش����ی "تیپی هونەری ڕەنگاڵە‬ ‫لەس����اڵی‪١٩٩٩‬وە دروس����ت ب����وە‬ ‫لەماوەی‪١٧‬س����اڵی تەمەنیدا هەمو‬ ‫س����اڵێك بەرهەم����ی ش����انۆیمان‬ ‫هەبوە جگە لەساڵی‪ ٢٠٠٣‬بەهۆی‬ ‫پرۆس����ەی ئازادی عێراق‌و ئەم‬ ‫ی����ەك دو س����اڵەی دوایش كە‬ ‫بەشێوەیەكی گش����تی هەمو‬ ‫الیەنەكانی هونەر كەوتونەتە‬ ‫قەیرانەوە"‪.‬‬ ‫ئ����ەو ئاماژەی‬

‫ب����ەوەدا كە‬ ‫چەند هونەرمەندێكیش‬ ‫لەتیپەكەی����ان جیابونەت����ەوە‌و‬ ‫وتی "كاتی ئەوە هاتوە پاكس����ازییەك لەناو‬ ‫تیپەكەدا بكەین"‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫ئه‌م چه‌ند رۆژ‌ه زۆر هه‌ست به‌ماندوبون‌و بۆچونت به‌رامبه‌ر زۆر ش���ت گۆڕاوه‌‪،‬‬ ‫ێ بك ‌ه چونك ‌ه‬ ‫ی ده‌كه‌یت‌و ئه‌م ناڕه‌حه‌تی ‌ه چه‌ند به‌اڵم ی���ه‌ك تۆز چاوه‌ڕ ‌‬ ‫رارای ‌‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه زۆر راستیت بۆده‌ركه‌وێت‪.‬‬ ‫رۆژێكی‌ تریش به‌رده‌وام ده‌بێت‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫زۆرهه‌وڵ‌و كۆش���ش ئه‌ده‌یت بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌سه‌ر قورساییه‌كانی‌ ژیان سه‌ربكه‌ویت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌ زۆر هیالكت ده‌كات‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )514‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/2/2‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫جۆ بایدن‪ ،‬دوێنێ تورك ئه‌مڕۆ كورد‌ هه‌ڕه‌شه‌یه‌‬ ‫ئـاری‌ عه‌بدوڵاڵ‬ ‫دوێنێ* ب���و‪ ،‬ئه‌و “ج���ۆ بایدن”ـ ‌ه‬ ‫له‌باره‌ی هاری���كاری توركیا بۆ گروپ ‌ه‬ ‫تیرۆریس���ته‌كان ده‌یگوت‪“ ،‬گه‌وره‌ترین‬ ‫كێش���ه‌ی ئێمه‌ له‌هاوپه‌یمانه‌كانمانه‌و‌ه‬ ‫بو‪ ،‬توركه‌كان هاوڕێی نایابی ئێمه‌بون‬ ‫به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌ ئیماراتیی���ه‌كان‌و‬ ‫س���عودییه‌كانیش‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌وان چیان‬ ‫ك���رد‪ ،‬ئ���ه‌وان تاك ‌ه كێش���ه‌یان رژێمی‬ ‫به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د بو له‌س���وریا‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ملیۆن���ان دۆالرو ده‌ی���ان ه���ه‌زار تۆن‬ ‫چه‌كیان پێشكه‌ش به‌هه‌ر هێزێك كرد‪،‬‬ ‫ك ‌ه ئاماده‌بو دژی ئه‌سه‌د بجه‌نگێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫الیه‌نانه‌ی پاره‌و چه‌كه‌كانیان وه‌رگرتو‌ه‬ ‫جه‌بـهه‌تولنوسره‌و قاعید‌ه بون‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫پێتانوایه‌ من زیاده‌ڕه‌وی ده‌كه‌م‪ ،‬خۆتان‬ ‫سه‌یری ئه‌نجامه‌كه‌ی بكه‌ن”‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مریكا له‌و‌ه گه‌یشتبو سه‌ری‬ ‫ماره‌ك ‌ه الی توركی���او‌ه ده‌جوڵێنرێت‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه ه���ه‌ر زو جۆ بایدن له‌قس���ه‌كه‌ی‬ ‫خۆی پاش���گه‌ز ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌فه‌رمیش‬ ‫داوای لێبوردن���ی له‌ئ���ه‌ردۆگان ك���رد‪،‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی جێگری س���ه‌رۆكی‬ ‫ئه‌مریكا راس���تییه‌كی له‌باره‌ی توركیاو‬ ‫چه‌ند واڵتێكی دیك���ه‌و‌ه دركاند‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سیاسه‌ت‌و به‌رژه‌وه‌ندی‌ رۆژ وایكرد له‌ژێر‬ ‫گوه‌ش���اردا ناچار بێت به‌فه‌رمی داوای‬

‫لێبوردن له‌گوتنی ئه‌و راستیی ‌ه بكات‪.‬‬ ‫چونكه‌ ئێستا له‌ناوچه‌كه‌دا به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫ئه‌مریكا له‌گه‌ڵ به‌رژه‌وه‌ندی (توركیاو‬ ‫قه‌ته‌رو ئیمارات)دایه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌مریكا‬ ‫هه‌وڵی���ده‌دا ئه‌و واڵتان���ه‌ش له‌جه‌نگی‬ ‫دژ به‌داعش���دا به‌ش���داری پێب���كات‪،‬‬ ‫بۆی��� ‌ه ده‌بێت له‌زویربون���ی ئه‌و واڵتان ‌ه‬ ‫ئاگاداربێت‪.‬‬ ‫كه‌چ���ی ئه‌م���ڕۆ** ج���ۆ بای���دن‬ ‫ده‌ڵێ‪”،‬داعش ته‌نها هه‌ڕه‌ش��� ‌ه نییه‌ بۆ‬ ‫سه‌ر خه‌ڵكی توركیا‪ ،‬به‌ڵكو په‌كه‌كه‌ش‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ هه‌ڕه‌شه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌ ئه‌و‌ه‬ ‫ب���اش ده‌زانی���ن‪ .‬هه‌رچه‌ن���د‌ه بڕوامان‬ ‫وای��� ‌ه زۆربه‌ی زۆری ك���ورد خوازیارن‬ ‫له‌كۆمه‌ڵ���گادا له‌گه‌ڵ هه‌مو كه‌س���ێك‬ ‫به‌ئاش���تی بژین‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌بێت ڕون‌و‬ ‫ئاش���كرابین په‌كه‌كه‌ هیچ خواس���تێـك‬ ‫ی���ان مه‌یلێـكی ب���ۆ ئه‌نجامدانی ئه‌م ‌ه‬ ‫نیش���ان نه‌داوه‌‪ .‬به‌كورت���ی گروپێـكی‬ ‫تێرۆریس���تییه‌و ئـ���ه‌وه‌ی لـه‌س���ـه‌ری‬ ‫بـه‌رده‌وامـ���ه‌ بـێگـومـ���ان ش���ـتـێـكی‬ ‫قـێـزه‌ونـ���ه‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا م���ن ده‌زانم‪،‬‬ ‫ئێم���ه‌ ده‌زانین‌و جیه���ان ده‌زانێت ك ‌ه‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌تان‪ ،‬به‌ڕێز س���ه‌رۆك وه‌زیر‬ ‫له‌ڕاب���ردودا هه‌وڵ���ی بۆ دانوس���تانی‬ ‫ئاش���تی دابو له‌گه‌ڵ په‌كه‌كه‌دا‪ ،‬تاوه‌كو‬ ‫چه‌كه‌كانی���ان دابنێ���ن ی���ان وازبێنن‌و‬ ‫ب���ڕۆن‪ ،‬به‌اڵم نه‌یانك���ردو ئێوه‌ش هیچ‬ ‫بژارده‌یه‌كت���ان ب���ۆ نه‌مای���ه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫هیوادارم‌و دڵنیاشم كه‌ ده‌سـتبه‌رداری‬ ‫هه‌وڵه‌كانت���ان ناب���ن ب���ۆ گه‌یش���تن‬

‫روسیاو ئه‌مه‌ریكا هه‌ر‬ ‫كاتێك به‌رژه‌وه‌ندییان‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ داگیركه‌ران ‌ی‬ ‫كوردستان‬ ‫یه‌كبگرێته‌وه‌ بێ‬ ‫یه‌ك‌ودو پشت ‌ی‬ ‫كوردیان له‌زه‌وی‌ داوه‌‬ ‫به‌چاره‌س���ه‌رێـكی سیاس���ی‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫له‌هه‌مان كاتدا ده‌بێ���ت ئه‌وه‌ش بكه‌ن‬ ‫كه‌ پـێویسته‌ بۆ پاراستنی خه‌ڵكه‌كه‌ی‬ ‫خۆتان”‪.‬‬ ‫كورد گه‌وره‌تری���ن نه‌ته‌وه‌ی قوربانی‬ ‫ملمالنێی نێوان زلهێزه‌كانه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫ی���ه‌ك س���ه‌ده‌ی راب���ردو له‌نێ���وان‬ ‫جه‌مس���ه‌ری روس���یاو ئه‌مریكا‪ .‬دوای‬

‫كوردو ده‌وڵه‌ت‌و ته‌نیایی‬ ‫د‪ .‬محه‌مه‌د شوانی‬ ‫به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی له‌دوا لێدوانیدا‬ ‫له‌باره‌ی قه‌یرانه‌كانی هه‌رێمی كوردستانه‌وه‌‬ ‫ئاماژه‌ی به‌خاڵێكی زۆر مه‌ترسیدار كرد‪،‬‬ ‫ئه‌ویش ته‌نیایی كورده‌ له‌م چركه‌س���اته‌‬ ‫مێژوییه‌ هه‌س���تیاره‌ی جیهان‌و رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌راس���تی پێدا تێده‌په‌ڕێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫ئه‌گه‌ر بڕیار بێت هه‌نگاو بۆ سه‌ربه‌خۆیی‌و‬ ‫ئیعالن���ی ده‌وڵه‌ت���ی كوردی له‌باش���وری‬ ‫كوردس���تاندا بنرێت؟! هه‌مو ئه‌و راستیه‌‬ ‫ده‌زانی���ن یه‌كێك له‌پایه‌ هه‌ره‌ گرنگه‌كانی‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‪ ،‬بونی دۆس���ت‌و پشتیوانی‬ ‫ده‌ره‌كی���ه‌ له‌پاڵ س���ه‌ربه‌خۆیی ئابوری‌و‬ ‫بونی سوپایه‌كی به‌هێزو داموده‌زگایه‌كی‬ ‫شه‌رعی هه‌ڵبژێردراو له‌الیه‌ن خه‌ڵكه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌مڕۆ له‌هه‌رێمی كوردستاندا باسی‬ ‫هه‌ر یه‌كێك له‌و پایه‌و كۆڵه‌گانه‌ی ده‌وڵه‌ت‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك مایه‌ی گه‌شبینی‌و‬ ‫خۆشحاڵی نین بۆ كه‌سێك خه‌می ئاینده‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ك���ه‌ی بێت‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی پێی ده‌ڵێن‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی ئابوری ئه‌وه‌ فرۆشتنی نه‌وته‌‬ ‫له‌ژێر كۆنترۆڵی توركیادا ‪،‬گومان له‌وه‌دا‬ ‫نیه‌ هه‌ر كاتێك ببێته‌ مایه‌ی پێشكه‌وتنی‬ ‫پرس���ی كورد له‌ئاس���تی نێوده‌وڵه‌تیدا‪،‬‬ ‫توركیا رێگا به‌فرۆش���تنی نادات‪ ،‬ره‌وشی‬ ‫سه‌ربازی‌و له‌شكری یه‌كگرتوی كوردستان‬ ‫زۆر له‌وه‌ خراپتره‌ ئه‌گه‌ر پش���تیوانیه‌كی س���امان‌و توانا مرۆیی‌و سروش���تیه‌كانی‬ ‫ده‌ره‌ك���ی نه‌بێت هیواو ئومێدی له‌س���ه‌ر كوردیان له‌به‌ر ده‌سته‌‪ ،‬كه‌چی پشتیوانی‬ ‫هه‌ڵبچنرێت‪ ،‬ل���ه‌و روانگه‌یه‌وه‌نا بڕوامان ده‌ره‌كیان ب���ۆ داوا ره‌واكانی كورد په‌یدا‬ ‫به‌وره‌و خۆڕاگری‌و قارمانیه‌تی پێشمه‌رگه‌ نه‌كردوه‌‪ ،‬یان دۆست‌و دوژمنانی كوردیان‬ ‫نه‌بێ‪ ،‬به‌ڵكو ل ‌ه روانگه‌ی ناته‌ندروس���تی نه‌ناس���یوه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش تایبه‌تمه‌ن���دی‌و‬ ‫سیاسه‌تی رێكخس���تن‌و مه‌شق‌و راهێنان‌و خه‌س���ڵه‌تێكی به‌رای���ی ه���ه‌ر جواڵنه‌وه‌و‬ ‫پڕچ���ه‌ك ك���ردن‌و ه���اوكاری كردنی ئه‌و بزوتنه‌وه‌یه‌كی سیاس���یه‌ ده‌بێ له‌ئامانجه‌‬ ‫هێزه‌‪ ،‬به‌جۆرێك گه‌یش���توه‌ته‌ ئاس���تێك ستراتیژی‌و دورمه‌وداكانیدا رونی بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫هاوپه‌یمانه‌كان���ی ك���ورد ل���ه‌م ش���ه‌ڕه‌ دۆست كێیه‌و دوژمن كێیه‌؟ تاكتیك چیه‌و‬ ‫نه‌گریس���ه‌دا داوای لێكوڵین���ه‌وه‌ بك���ه‌ن ستراتیژ چیه‌؟ چاره‌نوسی ئه‌م جواڵنه‌وه‌یه‌‬ ‫له‌بازرگان���ی كردنی هه‌ندێ���ك كه‌س به‌و به‌ره‌و كوێ؟ سه‌ركردایه‌تی سیاسی كورد‬ ‫چ���ه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌نیانه‌ی ب���ۆ به‌رگریكردن ده‌بو په‌نجا س���اڵ له‌مه‌وبه‌ر ‪،‬به‌میتۆدی‬ ‫له‌كورد وه‌ریان گرتوه‌! ره‌وشی داموده‌زگا زانستی‌و س���ودوه‌رگرتن له‌مێژوی كوردو‬ ‫ش���ه‌رعیه‌كانمان زۆر له‌باری سه‌ربه‌خۆیی ئه‌زمون���ی خه‌بات���ی گه‌الن���ی ئازادیخواز‬ ‫ئابوری‌و له‌ش���كری یه‌كگرتوی كوردستان وه‌اڵمی ئه‌و پرسیارانه‌ی بدایه‌ته‌وه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫خراپتره‌‪ ،‬به‌كارهێنانی هێز بۆ رێگاگرتن له‌ هه‌مو جارێك بكه‌وینه‌ هه‌مان ئه‌و داوه‌ی‬ ‫خه‌باتی مه‌ده‌نی و په‌رله‌مانی وسه‌روه‌ری دوژمنانی كورد بۆ شێخی نه‌هری‌و سمكۆو‬ ‫یاسا‪ ،‬تێكش���كاندنی پایه‌یه‌كی بنچینه‌یی شێخ مه‌حمودو قازی‌و شۆڕشی ئه‌یلولیان‬ ‫ده‌وڵه‌تداری‌و س���ه‌ربه‌خۆیی كوردستانه‌‪ ،‬نای���ه‌وه‌؟ چۆن ده‌بێ پاش بیس���توپێنج‬ ‫جۆرێكه‌ له‌خۆكوژی‪ ،‬سه‌ره‌ڕای ئه‌مانه‌ش س���اڵ له‌راپه‌ڕی���ن‌و راماڵین���ی هێ���زی‬ ‫ته‌نیایی‌و بێ پشتیوانیشی هاته‌ سه‌ر! كه‌ داگیركه‌رو خۆبه‌رێوه‌بردن‪ ،‬ئه‌وه‌ ره‌وشی‬ ‫ئه‌مه‌یان مه‌رجی سه‌ره‌كی هه‌ر ده‌وڵه‌تێكه‌‪ ،‬ئابوری‌و له‌ش���كرو داموده‌زگای ش���ه‌رعی‬ ‫به‌تایبه‌تی بۆ ئێمه‌ كه‌ كوردستان به‌سه‌ر په‌رله‌مان‌و حكومه‌ت‌و ئاس���تی په‌یوه‌ندیه‌‬ ‫چوار ده‌وڵه‌تی هاوس���نوردا دابه‌شكراوه‌‪ ،‬نێوده‌وڵه‌تییه‌كانمان بێت؟!‬ ‫ته‌نیای���ی هه‌ر نه‌ته‌وه‌ی���ه‌ك په‌یوه‌ندی‬ ‫هه‌رگیز كورد ناتوانێت بێ فه‌راهه‌مكردنی‬ ‫پشتیوانیه‌كی نێوده‌وڵه‌تی به‌هێز ئیعالنی به‌داڕش���تنی سیاس���ه‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ه‌و چۆنیه‌ت���ی مامه‌ڵه‌كردنیه‌وه‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی بكات‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر كورد له‌م چركه‌ساته‌ مێژوییه‌دا هه‌ی���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ روداوه‌كان���ی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ته‌نی���ا بێت‪ ،‬كاره‌س���اتێكه‌و به‌رئه‌نجامی خۆی‪ ،‬ئه‌ویش له‌وه‌اڵمدانه‌وه‌ی وردی ئه‌و‬ ‫سیاس���ه‌تی شكس���تخواردوی ئه‌و نوخبه‌ پرس���یاره‌دا به‌رجه‌س���ته‌ ده‌بێت كه‌ ئایا‬ ‫سیاس���یه‌یه‌ كه‌ زیات���ر له‌په‌نجا س���اڵه‌ دۆسته‌كانمان كێن‌و دوژمنه‌كانمان كێن؟‬ ‫كاراكته‌ری سه‌ره‌كی سه‌ر شانۆی سیاسی بێگومان دیاریكردنی دۆس���ت‌و دوژمنیش‬ ‫باشوری كوردستانن‪ ،‬چه‌ندین ساڵه‌ ته‌واوی به‌پێ���ی ئامانجه‌كان���ی ه���ه‌ر حیزبێ���ك‬

‫ئه‌گه‌ر كورد‬ ‫له‌م چركه‌سات ‌ه‬ ‫مێژوییه‌دا ته‌نیا‬ ‫بێت‪ ،‬كاره‌ساتێكه‌و‬ ‫به‌رئه‌نجامی سیاسه‌تی‬ ‫شكستخواردوی ئه‌و‬ ‫نوخب ‌ه سیاسیه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫زیاتر له‌په‌نجا ساڵ ‌ه‬ ‫كاراكته‌ری سه‌ره‌كی‬ ‫سه‌ر شانۆی سیاسی‬ ‫باشوری كوردستانن‬

‫ده‌گۆڕێ���ت‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر حیزبێ���ك ئامانجی‬ ‫قۆرخكردنی ده‌س���ه‌اڵت‌و مانه‌وه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫كورسی‌و س���ه‌ركردایه‌تی‌و پێشڕه‌وایه‌تی‬ ‫كۆمه‌ڵ���گا ته‌نیا به‌مافی خ���ۆی بزانێت‪،‬‬ ‫بێگومان له‌دیاریكردنی دوژمنه‌كانیدا له‌پله‌‬ ‫یه‌ك ناوی ئه‌و ده‌نگه‌ ئازادانه‌ ده‌نوس���ێت‬ ‫ك���ه‌ داوای دێموكراس���ی‌و عه‌دال��� ‌هت‌و‬ ‫ده‌ستاوده‌ستكردنی ده‌س���ه‌اڵت ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ئه‌گ���ه‌ر حیزبێك ئامانجی‬ ‫رزگاری كۆمه‌ڵگای���ه‌ك بێت‪ ،‬له‌لیس���تی‬ ‫دوژمنه‌كانی���دا داگیرك���ه‌ران له‌پله‌ یه‌ك‬ ‫دێ���ن! له‌خه‌باتی رزگاری گه‌الندا هێنده‌ی‬ ‫دیاریكردن���ی دوژمن گرنگ���ه‌‪ ،‬هێنده‌ش‬ ‫ده‌ستنیشانكردنی دۆس���ت‌و په‌یداكردنی‬ ‫پشتیوان بۆ ئه‌و خه‌باته‌ گرنگه‌‪ ،‬سیاسه‌ت‬ ‫هون���ه‌ری ئه‌وه‌ی���ه‌ ده‌توانرێ���ت بكرێت‪،‬‬ ‫وات���ه‌ گۆڕینی بابه‌تیانه‌ی ئاراس���ته‌كانی‬ ‫بزوتنه‌وه‌یه‌كی سیاسیه‌ به‌پێی تواناكان‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌به‌رده‌س���ته‌ ن���ه‌ك چاوه‌ڕوانی‌و‬ ‫كاركردن به‌پێی گۆڕ انی ره‌وشی سیاسی‪.‬‬ ‫سیاسه‌تكردن دروستكردنی واقیعی نوێ‌و‬ ‫شكاندنه‌وه‌ی ئه‌و واقیعه‌یه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫بزوتنه‌وه‌كه‌دا‪ ،‬كێ له‌كوردس���تان توانای‬ ‫دروس���تكردنی واقیعێكی نوێ���ی هه‌بێ‌و‬ ‫كه‌ی ئه‌و واقیع���ه‌ به‌قازانجی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫رزگاریخوازی كورد ش���كایه‌وه‌‪،‬به‌و كه‌سه‌‬ ‫ده‌گوترێت سیاس���ه‌تمه‌داری پرۆفیشناڵ‪،‬‬ ‫نه‌ك له‌قه‌یرانه‌وه‌ بۆ قه‌یران‌و كاره‌س���ات‬ ‫له‌دوای كاره‌سات مێژویه‌كی پڕ له‌تراژیدیای‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییان بۆ كورد پێكهێنابێت‪.‬‬ ‫من پێموایه‌ له‌هیچ قۆناغێكی مێژوییدا‬ ‫رابه‌ران���ی ك���ورد له‌م پرۆس���ه‌یه‌دا ته‌واو‬ ‫وردو س���ه‌ركه‌وتو نه‌ب���ون‪ ،‬نه‌یانتوانیوه‌‬ ‫به‌وردی دۆست‌و دوژمنه‌كان دیاری بكه‌ن‪،‬‬ ‫له‌ئه‌نجامی نه‌شاره‌زایی یان جیۆپۆلۆتیكی‬ ‫كوردستان‌و سیس���ته‌می جیهانی سه‌ری‬ ‫لێ تێك���داون‪ ،‬یان نه‌بونی ئ���ه‌و مه‌رج‌و‬ ‫بنه‌مایانه‌ی ب���ۆ به‌س���تنی پێوه‌ندیه‌كی‬ ‫دۆس���تایه‌تی س���تراتیژی پێویس���تن‬ ‫له‌پێكهات���ه‌و بونیادی كۆمه‌ڵگای كوردیدا‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ش له‌كۆتاییدا هۆكارێكی سه‌ره‌كی‬ ‫شكس���ته‌كانمان ب���وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و بنه‌مایانه‌ی‬ ‫هاوپه‌یمانی‌و هاوكاری دۆستایه‌تی له‌سه‌ر‬ ‫دروست ده‌كرێت بریتین له‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬په‌یداكردن���ی دۆس���ت له‌رێ���گای‬ ‫هاونه‌ژادی‌و چونه‌وه‌ سه‌ر یه‌ك ره‌چه‌ڵه‌كی‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی���ی مرۆی���ی هاوب���ه‌ش‪ ،‬وه‌ك���و‬ ‫هه‌ندێك له‌واڵته‌ عه‌ره‌بی���ه‌كان‌و خواروی‬ ‫ئه‌مری���كاو واڵته‌ ئه‌س���كه‌نده‌نافیه‌كان بۆ‬ ‫خۆیان هه‌یانه‌‪ ،‬كه‌ زۆرجار ئه‌م هه‌س���ته‌‬ ‫بۆ پش���تیوانی‌و پارێزگاریكردن له‌یه‌كتری‬ ‫ده‌یانجوڵێنێت‪ ،‬نزیكترین نه‌ته‌وه‌یه‌ك له‌م‬ ‫روه‌وه‌ بۆ ئێمه‌ فارس���ه‌‪ ،‬دواتر به‌لوجی‌و‬ ‫تالی���ش وپورموریه‌‪ ،‬به‌پله‌ی دواتر تاتی‌و‬ ‫تاجیكیه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچ���ی هێڵێكی په‌یوه‌ندی‬ ‫هه‌یه‌و كار بۆ به‌هێزكردنی ده‌كرێت له‌نێوان‬ ‫كوردو س���رب‌و كرواتیه‌كان به‌اڵم به‌جدی‬ ‫وه‌رنه‌گیراوه‌‪ ،‬هه‌مو ئه‌م كه‌ره‌سته‌و ره‌گه‌زه‌‬ ‫ئه‌نترۆپۆلۆژی‌و زمانه‌وانی‌و مێژویانه‌ هه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم س���ه‌ركردایه‌تی سیاسی كورد هیچ‬ ‫س���ودی لێ وه‌رنه‌گرت���ون‪ ،‬له‌گه‌ڵ فارس‬

‫دروستبونی كۆماری توركیاش‪ ،‬رۆژئاوا‬ ‫هه‌وڵی���داو‌ه ئه‌و واڵت��� ‌ه وه‌ك په‌رژینی‬ ‫بن لوتی روس���یای له‌ده‌ست نه‌چێت‌و‬ ‫ی بهێڵێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ب���ه‌ره‌ی خۆی به‌ به‌هێز ‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا چاوپۆش���یان له‌س���ه‌دان‬ ‫پڕه‌نس���یپ كردو‌ه‪ ‌،‬ك ‌ه رۆژئ���اوا پێی‬ ‫ده‌نازن‪ .‬ئێس���تا ئه‌مریكا گش���ت ئه‌و‬ ‫قوربانی‌و خه‌باته‌ی كورد ك ‌ه له‌رۆژئاڤاو رێبین هه‌ردی‬ ‫باش���ور دژی تیرۆر كردویان��� ‌ه نادید‌ه‬ ‫سیاس���ەت یاری فێڵک���ردن‌و درۆیە‪.‬‬ ‫ده‌گرێ���ت‌و بۆ رازیكردن���ی هاوپه‌یمان‌و‬ ‫ه���اوڕێ نایابه‌كه‌یان ك���ورد به‌داعش یاریەکە دور لەبیروڕاو باوەڕو زۆر نزیک‬ ‫لەبەرژەوەندی هەمو ئەو گەمەکارەنەوەیە‬ ‫ده‌چوێنن‪.‬‬ ‫کە بەشداری تێدا ئەکەن‪ .‬رەنگە ئەمە‬ ‫روس���یاو ئه‌مه‌ری���كا ه���ه‌ر كاتێ���ك باوترین‌و بەرباڵوتری���ن بۆچونێک بێت‬ ‫ی کە لەس���ەر سیاسەت هەیەو خەڵکێکی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیی���ان له‌گ��� ‌ه ‌ڵ داگیركه‌ران ‌‬ ‫كوردس���تان یه‌كبگرێته‌وه‌ بێ یه‌ك‌ودو زۆری���ش هەروا تەماش���ای سیاس���ەت‬ ‫ی ئەک���ەن‪ .‬لەم روانین���ەدا (کە زۆرترین‬ ‫ی كوردیان له‌زه‌وی‌ داوه‌‪ ،‬بزاڤ ‌‬ ‫پش���ت ‌‬ ‫رزگاریخ���وازی‌ ك���ورد له‌مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ ‌ڵ الیەنگ���ری هەی���ە) سیاس���ەت ی���اری‬ ‫ی چاوچنۆکی گەمەکەرانێکە کە لەپێناوی‬ ‫زلهێزه‌كان پێویسته‌ هه‌میش ‌ه “روخان ‌‬ ‫ی بەرژەوەن���دی تایبەت���ی خۆیان���دا کار‬ ‫ی مه‌هاباد‪ ،‬نس���كۆی‌ شۆڕش��� ‌‬ ‫كۆمار ‌‬ ‫ئه‌یلول‌و‪...‬هتد” له‌ب���ه‌ر چاو بێت‪ ،‬ب ‌ه ئەکەن‪ ،‬بەس وا بەخەڵکی ئەفرۆشنەوە‬ ‫ی نه‌خات ‌ه وەک ئ���ەوەی لەپێن���اوی خەڵ���ک‌و‬ ‫ئاس���انی‌ گش���ت هێلكه‌كان��� ‌‬ ‫بەرژەوەن���دی خەڵک���دا کارئەک���ەن‪.‬‬ ‫سه‌به‌ته‌یانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ک���ە پێت خس���تە ن���او سیاس���ەتەوە‬ ‫وات���ە پێ���ت خس���تۆتە مەیدانێکەوە‬ ‫‪--------------------‬‬‫*وت���اری ج���ۆ بای���دن له‌زانك���ۆی پ���ڕە لەفێڵ‪ ،‬لەهەڵگەڕانەوە‪ ،‬لەش���تی‬ ‫هارڤه‌رد له‌س���اڵی ‪ 2014‬له‌سه‌روبه‌ندی چاوەڕواننەک���راو‪ .‬پرە لەالدان‌و لەکاری‬ ‫ناڕاست‌و تەنانەت لەتاوان‪ .‬رۆشنبیری‬ ‫هێرشه‌كانی داعش بۆ سه‌ر كۆبانێ‪.‬‬ ‫** كۆنگره‌یه‌ك���ی ڕۆژنامه‌وان���ی بەناوبانگ���ی عەرەب کەنع���ان مەکیە‬ ‫هاوبه‌ش���ی جۆ بای���دن‌و ئه‌حمه‌د داود لەیەكی���ک لەکتێبەکانیدا باس���ی ئەوە‬ ‫ئەکات کە رژێمی بەعس توانیبوی ئەم‬ ‫ئۆغڵو له‌ئه‌سته‌نبوڵ له‌‪.2016/1/21‬‬ ‫بۆچونە بەناو هەمو خەڵکدا بەشێوەیەک‬ ‫باڵوبکات���ەوە ک���ە کەس توش���ی هیچ‬ ‫نیگەرانی‌و سەرس���وڕمانێک نەبێت لەو‬ ‫هەمو پێشهات‌و روداوانەی لەبەرچاوی‬ ‫خۆیاندا ئەیبینن‪ .‬کەنعان مەکیە ئەڵێت‬ ‫بەش���ێک لەوەی عێراقی���ەکان هەرگیز‬ ‫کاردانەوەیەکیان لەبەردەم هیچ هەنگاو‬ ‫به‌ه���ۆی پارچه‌پارچه‌بونی كوردس���تان‌و ی���ان بڕیار ی���ان روداوێکی سیاس���ی‬ ‫هۆكاری مه‌زهه‌ب���ی‌و ئایدیۆلۆژیه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و عێراقدا پیش���ان نەئ���ەدا‪ ،‬ئەگەڕێتەوە‬ ‫میكانیزمه‌م���ان نه‌دۆزیوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬فارس بۆ ئ���ەوەی عێراقی���ەکان لەبنەڕەتەوە‬ ‫پشتیوانی دروستبونی ده‌وڵه‌تێكی كوردی ئەوەیان بە بەڵگەنەویس���ت داناوە کە‬ ‫بكات وه‌كو براو دراوس���ێیه‌كی رۆژئاوای یاری سیاس���ی یاریکەری پ���ڕ لەفێڵ‌و‬ ‫درۆو هەڵگەڕانەوەیە‪ .‬ئەوەی کە بەعس‬ ‫خۆی ‪.‬‬ ‫‪ -2‬په‌یداكردن���ی دۆس���ت له‌رێ���گای هەمو بڕیارە هەڵەکانی بەس���ەرکەوتن‬ ‫هاوئاین���ی‌و هاومه‌زهه‌ب���ی‌و نزیك���ی بەعێراقیەکان ئەفرۆشتەوە‪ ،‬ئەوەی کە‬ ‫بیروباوه‌ڕو جیهانبینیه‌وه‌‪ ،‬وه‌كو بلۆكێك رێکەوتنی جەزائیری لەس���ەر شاشەی‬ ‫تێكه‌ڵی یه‌كێك له‌جه‌مسه‌ره‌ هه‌رێمی یان تیڤ���ی دڕان���دو پ���اش بەکوش���تدانی‬ ‫ناوچه‌یی یان جیهانیه‌كان بێت‪ ،‬زۆرینه‌ی س���ەدان هەزار کەس گەڕایەوەو هەمان‬ ‫كوردی موسڵمان له‌سه‌ر مه‌زهه‌بی سونه‌ رێکەوتنی قەب���وڵ کردەوە‪ ،‬ئەوەی کە‬ ‫بوه‌‪ ،‬به‌هه‌مان ش���ێوه‌ له‌الیه‌ن ده‌وڵه‌تی کوەیت���ی داگیرکردو وتی هەرگیز جێی‬ ‫موسڵمانی سونه‌وه‌ چه‌وس���ێنراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ناهێڵین‌و لەبەردەم هێرشەکاندا بەپەلە‬ ‫هه‌ركاتێك ئه‌م بلۆكبه‌ندیه‌ش بۆ واڵتانی لێی کش���ایەوەو ئیمزای تەس���لمیبونی‬ ‫موسڵمان یان سونه‌ مه‌زهه‌ب دروستیش لەدەوارەکەی س���ەفوان ک���رد‪ ،‬ئەوەی‬ ‫بوبێت به‌زیانی مافه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی كورد ک���ە دروش���می هەمیش���ە یەکێت���ی‬ ‫بوه‌‪ ،‬له‌جیاتی دۆس���تایه‌تی‌و پش���تیوانی ع���ەرەب‌و برایەتی ع���ەرەب بو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كورد داگیركه‌ره‌كانی كوردستانی به‌هێزتر ک���ەس هێندەی ئ���ەو جیهانی عەرەبی‬ ‫كردوه‌‪ ،‬باش���ترین نمونه‌ له‌دروس���تبونی لەتوپەت‌و پارچەپارچە نەکرد‪ ،‬ئەوەی‬ ‫عێراق���ه‌وه‌ هه‌ركاتێ���ك عه‌ره‌بی س���ونه‌ کە ب���ەردەوام بەتی���ۆرەو بەراگەیاندن‬ ‫به‌هێ���ز بوبێ���ت ته‌عریب���ی كوردس���تان باسی پاراس���تنی کەرامەتی ئینسانی‬ ‫رونترو خێراتر بوه‌‪ ،‬یان هیچ ده‌وڵه‌تێكی عەرەبی ئەکرد‪ ،‬بەاڵم لەس���ەر ئەرزی‬ ‫سونی یارمه‌تی‌و دۆس���تایه‌تی‌و هاوكاری واقیع خ���ۆی‌و دەزگا موخابەراتیەکەی‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی رزگاریخوازی ك���ورد ناكات بوبوە ترسناکترین دەزگا بۆ شکاندنی‬ ‫له‌رۆژهه‌اڵتی كوردستان‪ ،‬یان ده‌بو ئه‌مڕۆ کەرامەتی ئینس���انی عێراقی‌و عەرەبی‪،‬‬ ‫توركیاو سعودیه‌ پش���تیوانی په‌یه‌ده‌ بن هەم���و ئەمان���ەی ئەنجامئ���ەدا بەبێ‬ ‫ئ���ەوەی هی���چ ئینس���انێکی عێراق���ی‬ ‫له‌رۆژئاوای كوردستان‪.‬‬ ‫‪ -3‬په‌یداكردن���ی دۆس���ت‌و هاوپه‌یمان گومانی لێب���کات‪ ،‬لەبەرئەوەی هەموان‬ ‫له‌رێ���گای دوژمن���ی هاوب���ه‌ش‌و ت���رس لەس���ەرەتاوە ئەوەی���ان قەبوڵک���ردوە‬ ‫له‌یه‌ك س���ه‌رچاوه‌‪ ،‬له‌مێژوی بزوتنه‌وه‌ی لەسیاسەتدا راستی نیە‪ ،‬بیروڕاو باوەڕو‬ ‫رزگاریخوازی كورددا‪ ،‬ده‌بو په‌یوه‌ندیه‌كی مەبدەئ���ەکان نیە‪ .‬سیاس���ەت بواری‬ ‫دۆس���تانه‌ی به‌هێزو ستراتیژیمان هه‌بوایه‌ پاراس���تنی بەرژەوه‌ندی ئەو کەسانەیە‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئیس���رائیل‪ ،‬یۆن���ان‪ ،‬ئه‌رمینیا ک���ە گەم���ەی تی���ا ئەکەن‌و سیاس���ی‬ ‫‪،‬قوبرسی یۆنانی‪ ،‬كوێت‌و واڵتانی كه‌نداو‪ ،‬لێزانیش ئەوانەن کە ئەتوانن بەئاسانی‬ ‫چونكه‌ ئه‌مانیش مه‌ترسیان له‌دروستبونی درۆ بک���ەن‪ ،‬هەڵە بک���ەن‌و وەک کاری‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی دیكتاتۆری هه‌یه‌ له‌توركیاو راس���ت بیفرۆش���نەوە‪ ،‬خیانەت بکەن‌و‬ ‫ئێران‌و سوریاو عێراقدا‪ ،‬كاتێك نه‌ته‌وه‌یه‌ك وەک نیش���تیمانپەروەریی باسی بکەن‪،‬‬ ‫له‌هاوكاری‌و پش���تیوانی ب���را دینی‌و برا دزی بکەن‌و وەک خزمەتکردنی خەڵک‬ ‫مه‌زهه‌بیه‌كانی ب���ێ ئومێد ده‌بێ‪ ،‬ده‌بێت پێشکەشی بکەن‪ .‬سیاسەت گەمەیەکی‬ ‫به‌جیددی كار بۆ په‌یداكردنی دۆستی تر بێ مەبدەئەو تیای���دا تەنها چەپڵە بۆ‬ ‫بكات له‌رێگای دوژمنی هاوبه‌شه‌وه‌‪ ،‬جگه‌ براوە لێدەدرێت‪ ،‬بەبێ گوێدانە ئەوەی‬ ‫له‌مه‌ش له‌دوای دروستبونی داعشه‌وه‌ له‌م چۆن‌و بەچی بردوێتیەوە‪.‬‬ ‫بەاڵم ئ���ەوەی س���ەیرە ئەوەیە ئەم‬ ‫ناوچه‌یه‌‪ ،‬ره‌وشێكی نوێ هاتوه‌ته‌ ئاراوه‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ هه‌لێك���ی زێڕین بو ل���ه‌م بواره‌دا‪ ،‬بۆچون���ە تەنها بۆچونێک���ی باوی ناو‬ ‫یه‌كه‌م بۆ په‌یداكردنی دۆست‌و پشتیوانی خەڵک���ی رەش‌و روت‌و س���ادە نیە کە‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت���ی به‌ه���ۆی ئ���ه‌م دوژمن���ه‌ بێزاری خ���ۆی لەدنیای سیاس���یەکان‬ ‫هاوبه‌شه‌وه‌‪ ،‬دوه‌م بۆ پیشاندانی نمونه‌یه‌كی بەوە دەرئەبڕێت کە سیاس���ەت لەدرۆو‬ ‫دێموكراس���ی له‌خۆبه‌ڕێوه‌ب���ردن كه‌ ئێمه‌ فێڵ زیاتر نیەو گەورەترین بەها تیایدا‬ ‫جیاوازی���ن له‌ده‌س���ه‌اڵته‌كانی ناوچه‌كه‌و بردنەوەی���ە‪ .‬بەڵکو بۆچونی زۆر هێزی‬ ‫شایانی دۆس���تایه‌تی‌و پشتیوانی كردنین سیاس���ی‌و تەنانەت کادری سیاس���ی‬ ‫له‌الیه‌ن هێ���زه‌ دێموكراس���یخوازه‌كانه‌وه‌ گەورەو بااڵدەستیی ناو چەندان هێزی‬ ‫ك���ه‌ ئه‌مریكاو رۆژئ���اوا بانگه‌ش���ه‌ی بۆ سیاسی کوردستانیشە‪ .‬ئەمە بۆچونی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ب���ۆ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی داعش كورد ئەو بڕە لەسیاس���یەیە ک���ە ئەیانەوێت‬ ‫توانیویه‌ت���ی تاڕاده‌یه‌ك س���ه‌رنجی دونیا هیچ پێنەبون‌و دەسەوەس���انیی خۆیان‬ ‫راكێشێت‌و دۆستی نوێ په‌یدا بكات به‌اڵم لەبەردەم دنیاو روداو و پێش���هاتەکاندا‬ ‫له‌پیش���اندانی نمونه‌یه‌كی دێموكراس���ی بەو لۆژیکە بش���ارنەوە کە سیاس���ەت‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌بردندا شكستی خواردوه‌و كارێكی گەم���ەی خۆگونجاندنە لەگەڵ واقیعدا‪،‬‬ ‫نه‌كردوه‌ جێگای ده‌ستخۆشی دۆسته‌كانی ن���ەک قس���ەی ب���ەردەم راگەیان���دن‌و‬ ‫پڕوپاگەندەی سیاسی‪ .‬لۆژیکی ئەمانە‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫»» ‪ 19‬ن���ەک خەڵک���ە س���ادەکە ئەوەیە یان‬

‫‪13‬‬

‫سیاسەت وەک بیانویەک بۆ تەسلیمبون‬ ‫ئەم بۆچونە تەنها‬ ‫بۆچونێکی باوی‬ ‫ناو خەڵکی رەش‌و‬ ‫روت‌و سادە نیە‬ ‫کە بێزاری خۆی‬ ‫لەدنیای سیاسیەکان‬ ‫بەوە دەرئەبڕێت کە‬ ‫سیاسەت لەدرۆو فێڵ‬ ‫زیاتر نیەو گەورەترین‬ ‫بەها تیایدا بردنەوەیە‬ ‫سیاس���ەت مەکە یان کە کردت ئەبێت‬ ‫واقیع ج���وان‌و ئاقاڵن���ە بخوێنیتەوەو‬ ‫ش���تێک نەکەیت کە زی���ان بگەیەنێت‪.‬‬ ‫کە لەم زاتانەش ئەپرسیت زیان چیە‪،‬‬ ‫بەئاس���انی ئەڵێ���ن ئ���ەوەی بدۆڕێت‌و‬ ‫دەرقەت���ی روداوەکە نەیەت‌و لەیاریەکە‬ ‫دەربکرێت‪.‬‬ ‫بەش���ێک لەسیاس���ی زیرەک‌و هێزە‬ ‫بەرپرس���یارەکانی واڵت وەک هەم���ان‬ ‫خەڵکی سادە سیاس���ەت بەکاری ئەو‬ ‫کەسە ئاقاڵنە ئەزانن کە هەرگیز نابێت‬ ‫ریس���ک بکەن‌و ئەوەن���دە بێ ئەقڵ بن‬ ‫بیانەوێت دوای بی���روڕاو مەبدەئەکانی‬ ‫خۆی���ان بک���ەون‌و هیچ حس���ابێک بۆ‬ ‫ئەم���ری واقیع‌و ب���اردودۆخ نەکەن کە‬ ‫واڵتی تیادەژی‪.‬‬ ‫ئ���ەم لۆژیکە کە لۆژیک���ی هەمو ئەو‬ ‫کەس‌و هێزانەیە کە بەڕاستی سیاسەت‬ ‫وەک جێگەیەک بۆ بەرژەوندی تایبەتی‬ ‫خۆیان تەماش���ا ئەکەن‪ ،‬پاس���اوێکی‬ ‫هەمو ئەو کەس���ە بەزی���و و دۆڕاوانەیە‬ ‫کە ب���ێ ئیرادەیی‌و دەستەوەس���انیی‬ ‫خۆی���ان وەک تێگەیش���تن لەدنی���ای‬ ‫سیاسەت تەماش���ا ئەکەن‪ .‬لەراستیدا‬ ‫ئەوەی سیاس���ەتی کردوە بەیاری درۆو‬ ‫تەسلیمبون‪ ،‬خودی چەمکی سیاسەت‬ ‫نی���ە‪ ،‬بەڵکو ئەو بکەرە سیاس���یانەن‬ ‫ک���ە ئەیانەویت تەس���لیمبونی خۆیان‌و‬ ‫ترسنۆکی‌و بێ هەڵوێستیی خۆیان وەک‬ ‫واقیعبین���ی‌و سیاس���ەتزانین بەخەڵک‬ ‫ئەفرۆشنەوە‪ .‬پێویس���تمان بەنمونەی‬ ‫زۆر دور نی���ە بۆ ئەوەی پڕوپوچی ئەم‬ ‫بۆچونە بس���ەلمێنین‪ ،‬هەر پیاچونەوە‬ ‫بەبزوتنەوەی رزگاریخوازی کوردستاندا‬ ‫بەس���ە بۆ ئەوەی دەریبخ���ات کە ئەم‬ ‫بۆچونە چەند پوچ‌و بێ بنەمایە‪ ،‬چونکە‬ ‫گەر بزوتنەوەی رزگاریخوازی کوردستان‬ ‫بەم لۆژیکە لەسیاسەت‌و سیاسەتکردن‬ ‫بگەیشتایە‪ ،‬ئەبو لەبەردەم دەسەاڵتی‬ ‫بەعس���دا چۆکی دابدایەو هەرگیز هیچ‬ ‫کارێک���ی نەکردای���ە‪ ،‬ئەب���و پەکەکە‬ ‫لەبەردەم س���وپای تورکیای پڕ چەک‌و‬ ‫هێزدا تەس���لیم بێت‌و رازی بێت بەوەی‬ ‫چ���ی پێ ئەدەن لەڕێی خوایە‪ ،‬قەبوڵی‬ ‫بکات‪ ،‬ئەب���و قارەمانەکانی کۆبانی لەو‬ ‫دو تاک���ە دو کۆاڵن���ە رایانبکردایە کە‬ ‫تاکە دو ک���ۆاڵن بو لەدوا س���اتەکانی‬ ‫پەالمارەکانی کۆبانیدا بەدەس���تیانەوە‬ ‫مابو‪.‬‬ ‫سیاس���ەت یاری درۆو خۆگونجاندن‌و‬ ‫تەس���لیبونی نی���ە بەئەم���ری واقیع‌و‬ ‫فرۆش���تنەوەی بەخەڵ���ک وەک‬ ‫پارێزگاریک���ردن لەبەرژەوەندیەکانیان‪،‬‬ ‫بەڵکو گەمەیەکە کە ئەبێت بەپێی ئەو‬ ‫بی���روڕاو بەهایان���ەوە بەڕێوەبچێت کە‬ ‫خەڵک بڕوای پێیان���ە‪ .‬هەمو ئەوانەی‬ ‫ترس���نۆکی‌و ب���ێ مەبدەئ���ی خۆی���ان‬ ‫بەناوی ئاقڵبون‌و تێگەیش���تن لەواقیع‬ ‫بەخەڵک ئەفرۆش���نەوە‪ ،‬چارەنوسیان‬ ‫هەروەک بەعس‌و هاوشێوەکانی ئەبێت‌و‬ ‫بردنەوەی کۆتاییش بۆ هەمو ئەو هێزو‬ ‫کەس���انە ئەبێت کە سیاس���ەت وەک‬ ‫جێگەیەک ب���ۆ رێزگرت���ن لەبەهاکان‌و‬ ‫بەرگ���ری لەو بیروڕاو مژدانە ئەزانن کە‬ ‫بەخەڵکیان داوە‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )514‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/2/2‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫جیوپۆلەتیکی نوێی رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‪:‬‬

‫کەیسی بنکەی بەعشیقە‬ ‫سه‌ردار عه‌زیز‬ ‫بنکەی سەربازی بەعشیقە‪ ،‬سەرەتا‬ ‫وەک جێگایەک���ی ڕاهێنان بونی هەبو‪،‬‬ ‫بەاڵم پاش���ان بڕیاردرا ک���ه ژمارەی‬ ‫جەندرم���ەو چ���ەک‌و تەقەمەن���ی بۆ‬ ‫زیادبکرێ���ت‪ .‬ئ���ەم گۆڕانکاریە جۆری‬ ‫بنکەکەی گۆڕی له‌بنکەیەکی ڕاهێنانەوه‬ ‫ب���ۆ بنکەیەک���ی س���ەربازی‪ .‬بنکەی‬ ‫سەربازی له‌ئەدەبیاتی جیوپۆلەتیک‌و‬ ‫سیاس���ەتی نێوەدەڵەتی���دا بوارێکی‬ ‫تایبەتە‪ ،‬که خ���اوەن چەمک‌و مێژو و‬ ‫تایبەتمەندی خۆیەتی‪.‬‬ ‫ئێمه لێرەدا کەیسی بنکەی سەربازی‬ ‫بەعشیقە وەردەگرین وەک کەیسێکی‬ ‫تایبەت ب���ۆ تێگەیش���تن له‌کۆمەڵێک‬ ‫ب���وار‪ .‬یەک���ەم‪ ،‬ئای���ا وەرچەرخ���ان‬ ‫روی���داوە له‌سیاس���ەتی ناوچەی���ی‌و‬ ‫دەره‌وەی تورکیا؟ دوەم‪ ،‬ئایا چ جۆرە‬ ‫وەرچەرخانێک رویداوه؟ هۆکارەکانی‬ ‫چین؟ چۆن کاریگەری دەبێت له‌سەر‬ ‫ناوچەکە؟‬ ‫دیاره ئەم میتۆدۆلۆجیەی ئێمه له‌دو‬ ‫الوه ک���ورت دەهێنێت‪ :‬یەک���ەم‪ ،‬ئایا‬ ‫ئەم کەیسە کاتێک بەراوردی دەکەین‬ ‫به‌کەیس���ەکانی تر چی دەگەیەنێت؟‬ ‫دوەم‪ ،‬ئایا کەیس���ێک له‌پانتاییەکەی‬ ‫تایبەتدا چەند دەتوانێت گش���ت ڕاڤە‬ ‫بکات‪ ،‬به‌مانایەکی تر ئایا چەند بەش‬ ‫دەتوانێت گش���ت ڕاڤە ب���کات؟ بەاڵم‬ ‫ئەم���ە هەمیش���ە کێش���ەیە له‌میانەی‬ ‫بەکاربردنی کەیس وەک میتۆد‪ .‬ئێمه‬ ‫ئامانجمان���ه به‌زمان���ی ئینگلیزی کار‬ ‫له‌س���ەر جیوپۆلتیکی گشتی ناوچەکه‬ ‫بکەی���ن له‌ڕێ���ی بەکاربردن���ی بنکەی‬ ‫سەربازیەوه له‌داهاتودا‪.‬‬ ‫سەرەتا‬ ‫بۆ هەرکەسێک بەئاگاییەوه چاودێری‬ ‫ئەمڕۆی رۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت بکات‪،‬‬ ‫دەبینێت به‌ئاش���کرا بنکەی سەربازی‬ ‫هەتابێ���ت دەبێت���ه‌ دیاردەیەکی باڵو‬ ‫لەناوچەکەدا‪ .‬هەرچەنده بونی بنکەی‬ ‫س���ەربازی دیاردەیەک���ی ن���وێ نیه‬ ‫له‌ناوچەکەو جیهاندا بەاڵم لەم کاتەداو‬ ‫لەم پانتاییەدا باڵوبونەوەوەی بنکەی‬ ‫س���ەربازی واڵتانی زلهێ���زو ناوچەیی‬ ‫کۆمەڵێک خەس���ڵەتی تایبەتی هەیە‪.‬‬ ‫ئێم���ە لێ���رەدا نامانەوێ���ت ناوچەکه‬ ‫بەگش���تی‌و بنکەی واڵتە جیاوازەکان‬ ‫وەربگری���ن‪ ،‬چونک���ه لێ���رەدا بواری‬ ‫نیە‪ ،‬بەاڵم کەیس���ی بنکەی سەربازی‬ ‫بەعشیقه وەردەگرین بۆ خوێندنەوەی‬ ‫ئەگ���ەری وەرچەرخان لەسیاس���ەتی‬ ‫دەرەوەی تورکیا بەرامبەر باش���وری‬ ‫کوردستان‌و ناوچەکه‪.‬‬

‫ئاشکرایە کە تورکیا بنکەی سەربازی‬ ‫تری هەیەو هەب���وه لەناوچەکەدا‪ .‬پار‬ ‫بۆ بینین���ی ئەم بنکەی���ە له‌نزیکەوه‬ ‫بەتایبەت بۆ ئەم مەبەس���تە سەردانی‬ ‫ناوچ���ەی بامەڕنی���م ک���رد‪ .‬دەکرێت‬ ‫بەراوردێک���ی خێرا له‌نێ���وان بنکەی‬ ‫کۆن‌و بنکەی ئێس���تا کۆمەڵێک رومان‬ ‫بۆ دەربخات‪.‬‬ ‫بنکە کۆنەکان لەسەردەمی تورکیای‬ ‫پێ���ش ئ���اک پارتی دام���ەزراون‪ .‬لەو‬ ‫ڕۆژگارەدا تورکیا سیاس���ەتی هێشتا‬ ‫لەس���ەر بنەما کۆنەکەی بو کە هەمو‬ ‫دراوس���ێکانی بەدوژمن لەقەڵەم ئەدا‪.‬‬ ‫هەر ئەم دیدەش���ە دەبێت���ە بنەما بۆ‬ ‫دیدە ناسراوەکەی داودئۆغلۆ که دەڵێت‬ ‫سفرکردنی کێشەکان‪ .‬بەکێشە بینینی‬ ‫دراوس���ێکان لەالیەنی دەسەاڵتدارانی‬ ‫پێشوی تورکیاوه یانی بینینی واڵتانی‬ ‫دراوس���ێ وەک س���ەرچاەی نائارامی‌و‬ ‫نائاسایش‪ .‬له‌پەیوەندیدا چەند جۆرێک‬ ‫له‌پێکەبون هەیە‪ ،‬پەیوەندی ئاسایشی‬ ‫ی���ان پەیوەندی نائاسایش���ی بەمانای‬ ‫ئامادەنەبونی سیاسەت دێت لەمیانەی‬ ‫پەیوەندیەک���ەدا‪ .‬بینینی الیەک وەک‬ ‫س���ەرچاوەی نائاس���ایش بەمان���ای‬ ‫ئەوەدێت که دەبێت تەنها پەنا ببرێت‬ ‫بەرێگای سەربازی بۆ نەهێشتنی‪ .‬بەم‬ ‫پێیە یانی پەیوەندیەک کە تەنها لەسەر‬ ‫دەس���ەاڵتی ڕەق بونیادن���راوه‪ .‬بەاڵم‬ ‫پارتی دادوگەشەپێدان ئەم پەیوەندیەی‬ ‫گۆڕی بۆ پەیوەندی سیاسی‪ ،‬بازرگانی‬ ‫هەروه‌ه���ا ئاس���ایش‪ .‬بۆی���ه بنکەی‬ ‫سەربازی لەسەردەمی پێش ئاک پارتی‬ ‫وەک چاوەڕوانکراوێک دەبینرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەسەردەمی ئاک پارتیدا بەپێچەوانەوه‬ ‫وەک چاوەڕاننەکراوێ���ک دەبینرێ���ت‪.‬‬ ‫هەرچەنده دەبێت ئاماژە بەوە بکەین‬ ‫که دروستبونی زەمینەو درز له‌هەناوی‬ ‫هەرێمی کوردس���تان خۆیدا دەرفەتی‬ ‫بۆ تورک���ەکان ڕەخس���اند هەتا بنکە‬ ‫دابنێن‪ ،‬کە خۆی لەش���ەڕی ناوخۆی‬ ‫کوردس���تاندا دەبینێت���ەوه‪ .‬بەم پێیە‬ ‫پەنابردنە بەر دروس���تکردنی بنکەی‬ ‫س���ەربازی لەالی���ەن ئ���اک پارتیەوه‬ ‫ئاماژەیەکی ڕونه بۆ دەس���تبردنی ئەم‬ ‫الیەنە بۆ ئامرازەکانی دەسەاڵتی ڕەق‪.‬‬ ‫لەکاتێکدا ئەم هێزه سیاس���ییە سڵی‬ ‫دەک���ردەوه لەبه‌کاربردن���ی ئەم هێزه‬ ‫لەبەر ناسنامەی خۆی‌و نەیارێتی نێوان‬ ‫سوپاو ئیسالمی سیاس���ی لەهەناوی‬ ‫سیاسەتی تورکیا‪ .‬ئایا ئەمە هەروەها‬ ‫ئاماژەیە بۆ وەرچەرخان لەسیاسەتی‬ ‫ناوخ���ۆی تورکی���ادا‪ .‬بەدڵنیایی���ەوه‬ ‫بەڵێ‪ .‬بەاڵم دیس���انەوه لێرەدا بواری‬ ‫ئەوە نیه که ئەم وەرچەرخانە ناوەکیە‬ ‫ڕاڤەبکەین چونک���ه بوارێکی ئاڵۆزه‌و‬ ‫کۆمەڵێک ئەکت���ەری تایبەت‌و جۆری‬

‫پەیوەندی ئاڵۆزت���ر له‌خۆی دەگرێت‪.‬‬ ‫دیاره هەمیش���ە سیاس���ەتی دەرەوە‬ ‫ڕەنگدان���ەوەی سیاس���ەتی ناوەوەیە‪.‬‬ ‫ب���ەو مانای���ە هەم���و واڵتێ���ک وەها‬ ‫لەدەرەوە هەڵس���وکەوت دەکەن هەتا‬ ‫لە پێداویستیە ناوەکیەکانیان‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫بەرژەوەندیەکانیاندا دابین بکەن‪.‬‬ ‫لەم ڕوانگەی���ەوە کردنەوەی بنکەی‬ ‫س���ەربازی ڕەنگدانەوەی وەرچەرخانه‬ ‫له‌هەناوی سیاسەتی ناوەوەی تورکیا‪،‬‬ ‫بەجۆرێ���ک ک���ه حکومەتی ئێس���تای‬ ‫خستوەتە سەر ئەو باوەڕەی که تەنها‬ ‫دەسەاڵتی نەرم بەس نیە‪.‬‬ ‫دی���ارە دەکرێ���ت بەراوردێک���ی تر‬ ‫بکرێت‪ ،‬ک���ه ئێمه لێ���رەدا نایکەین‪،‬‬ ‫ئەوی���ش ب���ەراوردە له‌نێ���وان بنکەی‬ ‫بەعش���یقەو بنکەی س���ەربازی قەتەر‬ ‫ک���ه له‌الی���ەن تورکی���اوه کراوەتەوه‬ ‫به‌واژۆکردنی رێککەتنامەی هاوشێوەی‬ ‫رێکەوتننام���ەی ناتۆ بۆ پاراس���تنی‬ ‫هاوبەش‪.‬‬ ‫کەواتە بنکەی س���ەربازی بەعشیقە‬ ‫دەکرێ���ت ئام���اژەی وەرچەرخان���ی‬ ‫سیاسەت بێت له‌ناوەوەی تورکیا‪ ،‬که‬ ‫ڕەنگدانەوه‌ی هەیە لەس���ەر سیاسەتی‬ ‫دەرەوەی تورکی���ا‪ .‬لەهەمانکات���دا‬ ‫دەکرێت ئاماژەبێ���ت بەوەرچەرخانی‬ ‫سیاس���ەت لەناوچەک���ەدا‪ .‬یەکێ���ک‬ ‫له‌چەمک���ه هەرەباوەکانی سیاس���ەتی‬ ‫دەره‌وە بریتیه له‌چەمکی هاوس���ەنگی‬ ‫هێز‪ .‬بەپێی ئەم چەمکه واڵتێک ناچار‬ ‫دەبێت لەواڵتێکی تر بنکەی سەربازی‬ ‫بکاتەوه بۆ ئەوەی کاریگەری گەورەبونی‬ ‫واڵتێکی تر کەم بکاتەوه یان سنوری‬ ‫بۆ دابنێت‪ .‬ئایا بنکەی بەعش���یقە بۆ‬ ‫رێگریکردن���ە لەبااڵبون���ی هێزێک یان‬ ‫واڵتێکی تر‪ ،‬یان هەردوکیان‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم جوگرافی���ای بنکەکە ڕەنگە‬ ‫هەندێ���ک رونکردنەوەم���ان بدات���ێ‪.‬‬ ‫بەعش���یقە نزیک بەش���اری موس���ڵە‪،‬‬ ‫له‌س���نوری هەرێمی کوردستانە‪ ،‬نزیک‬ ‫بەچیاکانی شەنگاله‪ ،‬هەروەها نزیک‬ ‫بەسنەری رۆژئاڤایا‪ .‬کەواتە دەکرێت‬ ‫تورکیا هەردو ئامانجی ئاسایش���یی‌و‬ ‫هاوس���ەنگی هێز هەبێت له‌کردنەوەی‬ ‫بنکەیەکی وەه���ا‪ .‬لێرەوە ئەم بنکەیە‬ ‫جیاوازه له‌بنکەکانی پێشو که ئامانجی‬ ‫س���ەرەکیان س���یخوڕیە بەسەر پارتی‬ ‫کرێکاران���ی کوردس���تانەوه‪ .‬یەکێک‬ ‫له‌ئامانجەکانی تری بنکە دروستکردنی‬ ‫ئامادەییەک���ی هەمیش���ەیی هێزێکی‬ ‫دەرەکیه له‌س���ەر خاکی واڵتێکی تر‪.‬‬ ‫ئەم ئامادەییە له‌پێناو دروس���تکردنی‬ ‫کۆمەڵێک وێناو هەروەها هێژەمۆنیەتە‪.‬‬ ‫بونی بنکەی سەربازی واڵتێک له‌سەر‬ ‫خاک���ی واڵتێکی تر‪ ،‬ئەوا واڵتەکەی تر‬ ‫ناتوانێت له‌میانەی داڕشتنی هەرجۆرە‬

‫ئەوەی وەهایکرد که‬ ‫هەرا دەربارەی بنکەی‬ ‫بەعشیقە هاتە ئاراوە‬ ‫ئەوەبو که ئەم بنکەیە‬ ‫له‌بنکەیەکی ڕاهێنان‌و‬ ‫مەشقکردنەوە گۆڕا بۆ‬ ‫بنکەیەکی سەربازی‪.‬‬ ‫ئەم وەرچەرخانە‬ ‫وەرچەرخانه‬ ‫له‌مەبەست‌و ئامانج‌و‬ ‫چۆنێتی کارکردنی‬ ‫بنکەکە‬ ‫سیاس���ه‌تێکدا واڵت���ی خ���اوەن بنکە‬ ‫س���ەربازیەکه فەرامۆش ب���کات‪ .‬ئەم‬ ‫ئامادەبونه له‌ئاگایی سیاسیدا جۆرێک‬ ‫له‌بااڵدەس���تی بەرهەمدەهێنێ���ت‪ ،‬که‬ ‫له‌ئەنجامدا هەمیشە بەرژەوەندی واڵتی‬ ‫خاوەن بنکه پارێزراوه‪.‬‬ ‫تورکەکان دەپرسن بۆچی هێنده هەرا‬ ‫دەربارەی بنکەی بەعش���یقه دەکرێت‪،‬‬ ‫له‌کاتێک���دا هێزی تری واڵتان‌و بنکەی‬ ‫تر له‌واڵتەکەدا هەیە‪ .‬ئەوەی وەهایکرد‬ ‫که هەرا دەربارەی بنکەی بەعش���یقە‬ ‫هات���ە ئاراوە ئەوەبو ک���ه ئەم بنکەیە‬ ‫له‌بنکەیەکی ڕاهێنان‌و مەش���قکردنەوە‬ ‫گۆڕا ب���ۆ بنکەیەکی س���ەربازی‪ .‬ئەم‬ ‫وەرچەرخانە وەرچەرخانه له‌مەبەست‌و‬ ‫ئامانج‌و چۆنێتی کارکردنی بنکەکە‪.‬‬ ‫گۆڕان���ی ئ���ەم بنکەیە نیش���انەی‬ ‫ئەوەی���ه که گۆڕانکاری له‌سیاس���ەتی‬ ‫دەرەوەی تورکی���ادا هات���وە بەرامبەر‬ ‫هەرێمی کوردستان‌و عێراق‪.‬‬ ‫بنک���ەی بەعش���یقە ل���ه‌روی‬ ‫جیوپۆلەتیک���ەوە دەکرێ���ت وەه���ا‬ ‫ببینرێت وەک بنکەیەکه بۆ زامنکردنی‬ ‫دەروازەیەک بۆ گەیش���تن به‌ش���اری‬

‫موس���ڵ‌و دونیای عەرەبی‪ .‬موسڵ دوا‬ ‫شار بو که له‌س���ییەکاندا خرایه‌ سەر‬ ‫عێراق‌و ئەو کاتانە تورکیا س���ەرقاڵی‬ ‫ش���ەڕی هەس���تانەوەی ب���و ئەگینا‬ ‫بەئاسانی رازی نەدەبو‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم وەک زانیاری���ە تایبەتەکان‬ ‫پێمان دەڵێن که خەڵکی موسڵ هێندە‬ ‫دۆس���تی تورکیا نین‪ .‬ئەمەش بەڕونی‬ ‫له‌پرۆس���ەی هەڵبژاردنی دواپارێزگای‬ ‫شاری موس���ڵدا بەڕێوەچو‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫عەرەب���ە س���وننەکان رازی نەب���ون‬ ‫بەکاندیدی تورکیاو پارتی‪( .‬وردەکاری‬ ‫ئەم زانیاریە له‌دانیش���تنێکی تایبەت‬ ‫لەگەڵ سه‌لیم جه‌بوریدا وەرگیراوە)‪.‬‬

‫واڵتێکدا بنکەی چەند واڵتێکی جیاواز‬ ‫ئام���ادەن‪ ،‬ئەوا نیش���انەی ئەوەیە که‬ ‫سەرزەمینەکه جێگای ملمالنێی هێزه‬ ‫جیهانی‌و ناوچەییەکانە‪.‬‬ ‫چواره���ەم‪ ،‬ئایا ئەگەر پاراس���تنی‬ ‫بەرژەوەندی کەوتە مەترسیەوه‌و ئەم‬ ‫بنکان���ە نەیانتوانی بەرژەوەندی دابین‬ ‫بکەن ئ���ەوا ئای���ا بەکاربردنی هێزی‬ ‫سەربازی زیاتر دەبێت‪.‬‬ ‫پێنجەم‪ ،‬ئایا بون���ی ئەم بنکانە بۆ‬ ‫دڵنیابونه له‌بونی جێ���گا له‌دەره‌وه‌ی‬ ‫مێزی دانوستان له‌کاتی داڕشتنەوەی‬ ‫ش���ێوازی نوێ���ی بەڕێوەبردن���ی ئەم‬ ‫ناوچانە‪ .‬ئایا تورکی���ا دەخوازێت که‬ ‫کوردس���تان بەش���ێک بێت له‌ناوچەی‬ ‫قەڵەمڕەوی وەک داودئۆغلۆ بەڕاشکاوانە‬ ‫له‌کتێبەکەیدا داوای دەکات‪.‬‬ ‫شەش���ەم‪ ،‬لەدوا دیداری داودئۆغلۆو‬ ‫بایدن���دا دەنگ���ۆی ئ���ەوە هەی���ە که‬ ‫هەوڵبدرێت بەفێڵێکی سیاسی یاسایی‬ ‫ناڕەزای���ی عێ���راق بەرامب���ەر بنکەکە‬ ‫دابمرکێنرێت���ەوە‪ .‬عێ���راق بەتون���دی‬ ‫ناڕەزایی دەربڕی بەرامبەر بونی بنکە‬ ‫له‌بەعشیقە‪ ،‬بەاڵم الی تورکەکان ئەمە‬ ‫مایەی گاڵتەجاڕی بو‪ ،‬چونکه وەهایان‬ ‫دەبین���ی که ئەوە بڕیاری عێراق خۆی‬ ‫نیە‪ ،‬چونکە عێ���راق خۆی رەزامەندی‬ ‫دەربڕیبو بەرامبەر ئەو بنکەیە‪.‬‬

‫وەرچەرخانی سیاسەتی دراوسێی‬ ‫سیاسەتی تورکیا‬ ‫گۆڕینی بنکەی مەش���قی بەعشیقە‬ ‫بۆ بنکەی سەربازی ئاماژەیەکی رونە‬ ‫بۆ هاتنەوەی دەس���ەاڵتی رەق بۆ ناو‬ ‫سیاسەتی دەرەوەی تورکیا بەتایبەت‬ ‫لەگەڵ دراوسێکاندا‪ .‬لەرۆژانی ڕابوردو‬ ‫له‌گفتوگۆیەکی تایب���ەت له‌گەڵ چەند‬ ‫ڕاوێژکارێک���ی تایبەت���ی داودئۆغلۆ‪،‬‬ ‫پەیامی ئەوەیان بەرون���ی دەردەبڕی‬ ‫ک���ە ڕەنگ���ه کات���ی ئ���ەوە هاتبێت‬ ‫تورکیا پێویس���تی بەوەبێت که هێزی‬ ‫س���ەربازی بەکاربهێنێت بۆ پاراستنی‬ ‫بەرژەوەندی���ە ئابوریەکان���ی‪ .‬ئ���ەم‬ ‫حەوت���ەم‪ ،‬وەک ڕاوێژکارێک���ی‬ ‫پەیامە یان گەیش���تن ب���ەم قەناعەتە‬ ‫دەرئەنجام���ی وەرچەرخانێکی ئاڵۆزە داودئۆغل���ۆ پێی وتم‪ ،‬ڕەنگە لەمەودوا‬ ‫له‌ناوچەکەدا‪ .‬ئەوە تەنها تورکیانیە که ناچاربی���ن س���ەرباز بەکاربهێنین بۆ‬ ‫بنکە دەکاتەوە‪ ،‬بەڵکو واڵتانی تریش پاراستنی بەرژەوەندیە ئابوریەکانمان‪.‬‬ ‫بنکەیان هەیە‪ ،‬وەک روسیاو ئەمریکا‪ .‬ئ���ەم وەرچەرخان���ە نوێی���ە‪ .‬ب���ۆ‬ ‫ئ���ەم وەرچەرخانە ئ���ەم ئاماژانەی سەردەمانێک تورکیا خۆی وەها ناوزەد‬ ‫دەکرد کە واڵتێک���ی بازرگانیه‪ .‬تێزی‬ ‫خوارەوەی هەیە‪:‬‬ ‫یەک���ەم‪ ،‬ناوچ���ەی رۆژهەاڵت���ی واڵتی بازرگان���ی ‪trading state‬‬ ‫ناوەڕاست‪ ،‬بەتایبەت واڵتانی داڕوخاو‪ ،‬ئاماژەیە بۆ ئەوە کە چیدی سەردەمی‬ ‫له‌م���اوەی نزیک م���ەودادا ناگەڕێتەوه داگیرکردن‌و دەس���ت بەس���ەراگرتنی‬ ‫خ���اک کۆتایی ه���ات‪ .‬لەس���ەردەمی‬ ‫سەر باری سەقامگیری‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ ،‬ئەم هێزانەی که لەناوچەکەدان دەوڵەتی بازرگانیدا واڵتان پێویستیان‬ ‫ناتوان���ن بەتەنها ئاسایش���ی خۆیان بەیەکت���رەو لەرێ���گای هاوکاری���ەوە‬ ‫دابینبکەن‪ ،‬ی���ان بێتوانان لەوەی که دەتوانن سود لەیەکتر ببینن‪.‬‬ ‫هەمو ئەم وەرچەرخانانە له‌کاتێکدایە‬ ‫دەس���ەاڵتیان بەس���ەر خاکەکەیان���دا‬ ‫بس���ەپێنن‪ ،‬ئ���ەوەی له‌ئەدەبیات���ی کەس گومانی لەوە نەماوە که تورکیا‬ ‫دەوڵەتداری���دا پێی دەڵێن تیرۆتۆریاڵ بوەتە واڵتێکی خاوەن سیس���تەمێکی‬ ‫دەسەاڵتخوازانە‪ .‬بەجۆرێک هەمو ئەو‬ ‫کۆنترۆڵ‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ ،‬ناس���ەقامگیری خەسڵەتی خەونان���ەی کۆتایی پێهێن���ا کە وەها‬ ‫س���ەرەکی ئ���ەم ناوچان���ە دەبێ���ت‪ ،‬دەبینرا لەس���ەر دەستی ئیسالمیەکان‬ ‫له‌م���اوەی درێژم���ەودادا‪ .‬ئەم���ەش تورکی���ا دەبێت���ە واڵتێک���ی لیب���رال‬ ‫ئاماژەی���ە بۆئەوەی ک���ە ملمالنێکان دیموکراسی‪ .‬بەجۆرێک ئەمڕۆ تورکیا‬ ‫به‌ئاس���انی یەکالیی نابن���ەوه‪ .‬ئەوەی واڵتێکه که تیایدا هەڵبژاردن عادل نیە‪،‬‬ ‫مایەی س���ەرنجە له‌سیستەمی بنکەی سیستەم دیموکراسی نیە‪ ،‬ئازادیەکان‬ ‫س���ەربازی نوێ���دا له‌ناوچەک���ە‪ ،‬که کۆتای���ی پێهات���وه‪ ،‬ژیان���ی خەڵکی‬ ‫له‌مێ���ژوی بنکەدا هەمیش���ه واڵتێک له‌مەترس���یدایە‪ .‬ئەمڕۆ کەس گومانی‬ ‫تەنه���ا مۆڵگ���ەی یەک تای���پ له‌بنکە نی���ە کە ئەزمونی حوکمی ئیس�ل�امی‬ ‫بوە‪ ،‬بەاڵم ئێس���تا کاتێک له‌ناو خاکی ئەزمونێکی خراپ بو بۆ واڵت‪.‬‬

‫مێژوی شێتێتی‬ ‫نه‌جات نوری‬ ‫راس���تی‌‌و ره‌وایی بونی���ان نییه‌‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫سه‌ردارانی شه‌ڕانگێزیی هه‌ن‪...‬‬ ‫ئه‌لبێر كامۆ‬ ‫ئه‌وكه‌س���انه‌ی ك���ه‌ س���ااڵنێك‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر دركیان به‌م دۆخه‌ ش���ێواو و‬ ‫مه‌رگه‌ساته‌ی ئێستا ده‌كرد‌و پێشبینیان‬ ‫كردبو كه‌ كۆمه‌ڵگا له‌ئانوساتێكی زودا‬ ‫خراپ داده‌ڕمێت‌و شۆڕشگێڕ‌ه بێئاگان‬ ‫هه‌مو به‌ه���ا گرنگه‌كانی ئێمه‌ ده‌هاڕن‪،‬‬ ‫راس���تیان ده‌كرد ك ‌ه ئێم��� ‌ه كراوینه‌ت ‌ه‬ ‫ئامانج���ی كۆمه‌ڵێ���ك به‌رژه‌وه‌ن���دی‬ ‫تایب���ه‌ت‌و نه‌خوازراوی كه‌س���انێك ك ‌ه‬ ‫هیچ له‌ده‌س���ه‌اڵتدارێتی‌و سیاس���ه‌ت‌و‬ ‫ئابوری‌و رۆش���نبیری نازان���ن‌و گرنگی‬ ‫ناده‌ن به‌مرۆڤ‌و شارستانیه‌ت‪ ،‬هه‌ر ئه‌م‬ ‫هۆكاران���ه‌ش بو كه‌ داڕزانی كۆمه‌ڵگای‬ ‫له‌ئێس���تادا لێكه‌وته‌وه‌و به‌گران دواجار‬ ‫میلل���ه‌ت لێ���ی ده‌رده‌چێ���ت‪ ،‬به‌ژمار‌ه‬ ‫كه‌م بون ئه‌و كه‌س���انه‌ی كه‌ ده‌یانوت‬

‫درۆناكه‌ی���ن ك���ه‌ ئه‌وان���ه‌ی بونه‌ت��� ‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵتداری ئێم ‌ه (شێتن)‪.‬‬ ‫ئێس���تا ده‌پرس���ین ئای���ا دوای‬ ‫بیس���ت‌وچوار ساڵ‌ له‌ده‌س���ه‌اڵتدارێتی‬ ‫ئه‌مان ‌ه چیان بۆهێناین‌و چیتریان پێی ‌ه‬ ‫له‌م ‌ه خراپتر؟ ئایا ئه‌مانه‌ ئه‌و(شێتانه‌)‬ ‫نه‌ب���ون كه‌ به‌زۆر خۆیان داس���ه‌پاندبو‬ ‫به‌سه‌ر ده‌سه‌اڵتدا له‌رێگه‌ی شۆڕشه‌وه‌‌و‬ ‫جگ ‌ه له‌خۆیان گوێیان له‌هیچ كه‌سێكی‬ ‫تر نه‌ده‌گرت‪ ،‬هه‌مو ئه‌م رفتارانه‌یشیان‬ ‫ده‌گه‌ڕایه‌و‌ه بۆ بێئاگایی له‌سیاس���ه‌ت‌و‬ ‫فه‌رمانڕه‌وایی‪ ،‬ئ���ه‌م بێئاگایی ‌ه تا ئه‌م‬ ‫چركه‌س���اتانه‌ش درێ���ژه‌ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌م‬ ‫شێوه‌یه‌ ئه‌م هه‌رێمه‌یان كرد به‌گۆڕه‌پانی‬ ‫ئاره‌زوەكانی خۆی���ان‌و له‌پێناو حیزب‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت ‌ه خراپه‌كه‌یاندا مه‌رگه‌س���ات‬ ‫به‌س���ه‌ر خه‌ڵكدا ده‌به‌خشنه‌وه‌؟ له‌الی‬ ‫به‌شێك له‌رۆشنبیرو به‌شێك له‌كه‌سانی‬ ‫تریش ئه‌م مه‌رگه‌ساته‌ دركی پێده‌كرا‌و‬ ‫ده‌یانزان���ی ك��� ‌ه ئه‌م���ه‌ روده‌دات‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم زۆرین���ه‌ی كۆمه‌ڵ���گای ئێم��� ‌ه‬ ‫كه‌وتبون ‌ه ژێر جادوی ناوی ش���ۆڕش‌و‬ ‫شۆڕش���گێڕه‌كانه‌وه‌‌و نه‌یانده‌توان���ی وا‬ ‫زو له‌ژێ���ر ئه‌م جادو‌ه قێزه‌ونه‌دا به‌ئاگا‬ ‫بێن���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ڵ ‌ه نه‌بون ئه‌و كه‌س���انه‌ی‬

‫ك���ه‌ ده‌یانزانی ئه‌م رفتارانه‌ی كۆمه‌ڵگا‬ ‫دواج���ار به‌زیان���ی گ���ه‌ور‌ه بۆخۆیان‬ ‫ده‌ش���كێته‌وه‌‪ ،‬ئێستا كه‌ راده‌وه‌ستین‌و‬ ‫ئاوڕێك له‌دوای خۆمان ده‌ده‌ینه‌و‌ه چی‬ ‫ده‌بینین‌و هه‌س���ت به‌چ���ی ده‌كه‌ین ك ‌ه‬ ‫كه‌س���انێك به‌ناوی شۆڕشه‌وه‌ به‌چ ‌هپ‌و‬ ‫راس���تیانه‌و‌ه له‌چ كه‌نده‌اڵنێكی لیخندا‬ ‫ئێمه‌یان به‌جێهێش���توه‌؟ گران ‌ه مرۆڤ‬ ‫په‌شیمانی دادی بدات‪ ،‬بڕوامان نه‌ده‌كرد‌و‬ ‫هه‌س���تمان به‌و پێش���بینیانه‌ نه‌ده‌كرد‬ ‫كه‌ ده‌ریانخس���ت ك ‌ه به‌ش���ێكی زۆری‬ ‫ئه‌و كاربه‌ده‌س���تانه‌ی له‌شۆڕشه‌كانه‌و‌ه‬ ‫هاتن‌و بون به‌ده‌سه‌اڵتدار له‌م هه‌رێمه‌دا‬ ‫مێژویان پڕ‌ه له‌ش���ێتێتی‪ ،‬شێتیه‌ك ك ‌ه‬ ‫تاكو ئێس���تایش به‌ری نه‌دان‌و پێوه‌ی‬ ‫رفتار ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ بۆ ئێمه‌ به‌س نی ‌ه‬ ‫به‌ڵكو به‌شێك له‌ئێمه‌ش ده‌به‌نگ بوین‬ ‫كه‌ دره‌نگ هه‌ستمانكرد هه‌مو ئاینده‌ی‬ ‫خۆمانمان داوه‌ته‌ ده‌س���ت سروش���تی‬ ‫ئه‌م مرۆڤه‌ ش���ێتانه‌‌و چاوه‌ڕوانی كاری‬ ‫چاكه‌م���ان لێ ده‌كردن‪ ،‬سروش���تێكی‬ ‫نه‌گۆڕ ك ‌ه له‌راس���تیدا ئێستامانیان به‌‌و‬ ‫رۆژه‌ گه‌یاند كه‌ هه‌مومان له‌ئاس���تیدا‬ ‫سه‌رس���ام ماوین‌و وه‌كو كوێر ده‌س���ت‬ ‫ب���ۆ ده‌رگای زیندانه‌كانم���ان ده‌هاوین‪،‬‬

‫ئ���ه‌م به‌رده‌وامی���ه‌ هه‌م���وی ئه‌م���ان راگه‌یاندنه‌كانی���ان بۆ وش���یاربونه‌وه‌ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێنێت���ه‌وه‌ بۆ بێئاگایی خۆمان بۆ خه‌ڵ���ك نی ‌ه به‌ڵك���و ب���ۆ گه‌مژاندن‌و‬ ‫پرس���یار نه‌كردن‌و وه‌اڵمنه‌دانه‌وه‌ی ئه‌و چاوترس���اندنی ئ���ه‌و كۆمه‌ڵگاییه‌ ك ‌ه‬ ‫كه‌س���انه‌ی جار جار راستیه‌كانیان پێ ت���ادێ مه‌ینه‌تیه‌كان���ی زیات���رو زیاتر‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌بی���ری ئه‌م نوخب ‌ه ش���ێته‌دا‬ ‫ده‌وتین‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ی ئێس���تا رۆژگاره‌كه‌ی ئێمه‌ی ‌ه گه‌ڕانه‌وه‌ی���ه‌ك هه‌یه‌ بۆ برس���یكردن‌و‬ ‫به‌ده‌ست ئه‌و كه‌س���انه‌وه‌ كه‌ مێژویان ده‌مكوتكردنی خه‌ڵك‌و كردنی شاره‌كان‬ ‫پڕه‌ له‌ش���ێتێتی‌و رفتاری بێبه‌زه‌ییان ‌ه به‌زین���دان‌و هه‌رێمێكی پۆلیس���ی‪ ،‬جیا‬ ‫به‌درێژایی په‌نجا ساڵی رابردو‪ ،‬رابردویه‌ك له‌م نوخب ‌ه ش���ێته‌‪ ،‬نوسه‌رو رۆشنبیر‌ه‬ ‫ك ‌ه ئێستای ئێمه‌ی به‌برسێتی‌و هه‌ژاری خراپه‌كاره‌كانیش���یان دێن هه‌ق ده‌ده‌ن‬ ‫گه‌یاندو ئێس���تاكه‌ی خۆیشیانی پڕكرد به‌ئه‌م مێژوه‌ پڕ له‌ش���ێتێتیه‌و پاس���او‬ ‫له‌داهات‌و نانی حه‌رام‪ ،‬ئه‌وه‌ی بۆ ئێم ‌ه بۆ ك���ردارو گوتاره‌كانی���ان دێننه‌وه‌‪،‬‬ ‫زیاتر بارگرانیه‌كه‌ی شێواندو‌ه له‌ناو ئه‌م له‌كاتێك���دا ك ‌ه هه‌م���و كۆمه‌ڵگا تادێ‬ ‫شۆڕشگێڕانه‌دا‌و به‌تایبه‌ت له‌ناو نوخب ‌ه باجی سیاس���ه‌ته‌ خ���راپ‌و دڕنده‌كانی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتداره‌كه‌ی حكومه‌تدا هه‌س���ت ئه‌وان��� ‌ه ده‌دات ك���ه‌ ناتوان���ن دان‬ ‫به‌عه‌ق���ڵ‌ ناكه‌ی���ن‌و ناتوانی���ن ئازاری به‌شكس���تی فه‌رمانڕه‌وایی ئه‌م بیست‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگایان تێبگه‌یه‌نین‪ ،‬ترسی گه‌و‌ر‌ه چوارساڵه‌ی ده‌س���ه‌اڵته‌كه‌یاندا بنێن‌و‬ ‫له‌مه‌دای��� ‌ه ك ‌ه هه‌م���و جوڵه‌یه‌كی ئه‌م لێمان دوربكه‌ونه‌وه‌‪ .‬له‌مه‌یش���ه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫كه‌س���ان ‌ه به‌زیانی خه‌ڵك ده‌شكێته‌وه‌‪ ،‬له‌خۆمان ده‌پرسیین تۆ بڵێیت كۆمه‌ڵگا‬ ‫به‌گوت���ارو به‌رەفتاری���ان ده‌رگای به‌كه‌س���انێك بچێت به‌ڕێ���و‌ه ك ‌ه هه‌مو‬ ‫ئازار‌و به‌ش���مه‌ینه‌تی به‌ڕوی تاكه‌كانی ته‌مه‌نیان مه‌رگدۆس���تی بوه‌‌و دوربون‬ ‫كۆمه‌ڵ���گادا ده‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌بینی���ن له‌عه‌ق���ڵ‌‌و هه‌مو س���اڵه‌كانی ته‌مه‌نیان‬ ‫ك��� ‌ه چاكس���ازی ئه‌مان���ه‌ جه‌نگه‌ دژی پڕبوه‌ له‌ش���ێتێتی‪ ...‬ئیتر ده‌بێت یان‬ ‫ئیراده‌ی خه‌ڵ���ك‌و گاڵته‌كردن ‌ه به‌هه‌مو به‌ئاگابێینه‌و‌ه یان ده‌بێت تامردن ئه‌م‬ ‫موقه‌ده‌س���اته‌كانی كۆمه‌ڵگا‪ ،‬ده‌بینیین شێتانه‌ ژیانمان به‌ره‌و دۆزه‌خ به‌رن‪.‬‬

‫جیا له‌م نوخبه‌ شێت ‌ه‬ ‫نوسه‌رو رۆشنبیر‌ه‬ ‫خراپه‌كاره‌كانیشیان‬ ‫دێن هه‌ق ده‌ده‌ن‬ ‫به‌ئه‌م مێژوه‌ پڕ‬ ‫له‌شێتێتیه‌و پاساو‬ ‫بۆ كردارو وتاره‌كانیان‬ ‫دێننه‌وه‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )514‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/2/2‬‬

‫ئه‌م خواردنان ‌ه دڵه‌كزێت بۆدروست ده‌كه‌ن‬ ‫ی‬ ‫‪ .1‬دورك���ه‌و‌ه ل���ه‌و خواردنان���ه‌ ‌‬ ‫كه‌ دڵه‌كزێ‌ دروس���ت ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬وه‌ك‬ ‫مزره‌مه‌نی���ه‌كان‪ ،‬خواردن���ه‌و‌ه خێ���را‬ ‫ئاماده‌كراوه‌كان‌و خواردنه‌و‌ه گازیه‌كان‪.‬‬ ‫‪ .2‬دوركه‌وتن���ه‌و‌ه ل���ه‌زۆر خواردن‪،‬‬ ‫چونك��� ‌ه كاتێك م���رۆڤ زۆر ده‌خوات‬ ‫په‌ستان ده‌خاته‌ س���ه‌رگه‌ده‌و به‌مه‌ش‬ ‫ترش���ی‌ خواردنه‌كه‌ له‌گه‌ده‌و‌ه ده‌چێت ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌و ده‌بێته‌ هۆی‌ دڵه‌كزێ‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪ .3‬دوركه‌وتن���ه‌و‌ه له‌خواردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫كحول‌و جگه‌ره‌كێشان‪،‬‬ ‫‪ .4‬دو بۆ سێ‌ كاتژمێر پێش خه‌وتن‬ ‫نان بخۆ‪.‬‬

‫باشترین رێجیم بۆئه‌وه‌ ‌ی له‌زستاندا ورگت دابه‌زێنیت ئایا پشت ته‌قاندن زیانی‌ هه‌یه‌؟‬ ‫نانی‌ نیوه‌رۆ‬ ‫ل���ه‌م وه‌رزه‌دا ده‌توانیت س���ود له‌م‬ ‫په‌رداخێ���ك ئ���او پێ���ش نانخواردن‬ ‫خش���ته‌ی نانخواردن��� ‌ه وه‌ربگری���ت تا‬ ‫ی رێك‌و ته‌ندروس���تت بخۆره‌وه‌ دواتر قاپێك زه‌اڵته‌‪ ،‬پاش���ان‬ ‫بتوانی���ت ورگێك ‌‬ ‫ی یاخود مریشكی‌ برژاو‬ ‫پارچه‌یه‌ك ماس ‌‬ ‫هه‌بێت‪:‬‬ ‫بخۆ‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌توانیت قاپێكی‌ بچوك‬ ‫نانخواردنی‌ به‌یانی‌‬ ‫میوه‌ بخ���ۆ هه‌رجۆرێ���ك بێت جگ ‌ه ش���ل ‌ه یاخود هه‌ر س���ه‌وزه‌یه‌كی‌ كواڵو‬ ‫ی بخۆیت‪.‬‬ ‫ێ له‌گه‌ڵ ش���ه‌ربه‌تێك ‌‬ ‫له‌هه‌نجی���رو تر ‌‬ ‫ئێواره‌‬ ‫پرته‌ق���اڵ یاخ���ود نارن���ج‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫قاپێ���ك خه‌یارو ماس���ت بخۆ‪ ،‬دواتر‬ ‫ده‌توانیت چا یان قاوه‌ به‌ئاره‌زوی‌ خۆت‬ ‫ی كواڵو‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ قاپێك پاقل ‌ه‬ ‫هێلك���ه‌ ‌‬ ‫بخۆره‌وه‌‪.‬‬

‫ئامۆژگاریی‌‬ ‫هه‌فته‌‬

‫غوده‌ی‌ ده‌ره‌قی‬

‫ی‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌م نیش���انانه‌ت هه‌بو ئه‌و‌ه كێش���ه‌ ‌‬ ‫ی ده‌ره‌قی���ت هه‌ی���ه‌‪ .‬هه‌س���ت كردن‬ ‫غ���ود‌ه ‌‬ ‫به‌هیالكی‌‪ ،‬له‌بیرچونه‌وه‌‪ ،‬وش���كبونی‌ پێس���ت‌و‬ ‫ق���ژ‪ ،‬قه‌بزی‌‪ ،‬نینۆكه‌كانت به‌ئاس���انی‌ ش���كا‪.‬‬ ‫ی س���وڕی‌ مانگانه‌‪،‬‬ ‫ی خوێن له‌كات ‌‬ ‫كه‌مبون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی كێش‪.‬‬ ‫خه‌مۆكی‌‪ ،‬زیادبون ‌‬

‫یاخود نۆك یان فاسوڵیای كواڵو بخۆ‪.‬‬ ‫تێبینی‌‪ /‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك شیرینی‌‌و‬ ‫ی س���وركراو‌ه‬ ‫نیشاس���ته‌و خواردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫رێگه‌پێ���دراو نیه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ جگ ‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجامێك ‌‬ ‫پێویسته‌ بۆده‌س���تكه‌وتن ‌‬ ‫راس���ت به‌پێی ئه‌و خشته‌یه‌ بڕۆیت ك ‌ه‬ ‫بۆت دانراوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها رۆژانه‌ پێویستت‬ ‫به‌نزیكه‌ی دو لیتر ئاو هه‌یه‌ بۆخواردنه‌و‌ه‬ ‫ی بیس���ت‬ ‫له‌گه‌ڵ رێكردن به‌پێ‌ بۆماوه‌ ‌‬ ‫خوله‌ك له‌رۆژێكدا‪.‬‬

‫ی هی�ل�اك بون‌و‬ ‫زۆر ك���ه‌س له‌كات��� ‌‬ ‫ی جومگه‌كان په‌نا‬ ‫هه‌س���تكردن به‌ئازار ‌‬ ‫ده‌به‌ن��� ‌ه ب���ه‌ر ته‌قاندنی‌ پش���ت‌و مل‌و‬ ‫ێ‬ ‫په‌نجه‌كان���ی‌ ده‌س���ت‌و ق���اچ‪ ،‬هه‌ند ‌‬ ‫ی ته‌قاندنی‌ ئه‌و ش���وێنان ‌ه‬ ‫ج���ار له‌كات ‌‬ ‫كه‌سه‌ك ‌ه هه‌س���ت به‌پشویه‌ك ده‌كات‌و‬ ‫ی ك���ه‌م ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تۆزێك ئازاری ‌‬ ‫ی بواره‌ك ‌ه ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كه‌ن‬ ‫پزیشكان ‌‬ ‫ك���ه‌ ته‌قاندن���ی‌ جومگ���ه‌كان به‌هه‌مو‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك زیانبه‌خش��� ‌ه له‌ب���ه‌ر ئه‌م‬ ‫هۆكارانه‌‪:‬‬ ‫ی پش���ت ته‌قان���دن له‌وانه‌ی ‌ه‬ ‫ له‌كات ‌‬‫زیان به‌بڕبڕه‌كان بگات‪.‬‬ ‫ ئه‌گ���ه‌ری‌ زۆر هه‌ی���ه‌ ك��� ‌ه كاتێك‬‫جارێك پشتت ته‌قاند ئیتر فێر ده‌بیت‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئاساییش���دا هه‌وڵ ‌‬ ‫هه‌میش��� ‌ه له‌كات ‌‬ ‫پشت ته‌قاندن ده‌ده‌یت‪.‬‬ ‫ ئ���ه‌و ش���له‌ی ‌هی‌ كه‌ له‌نێ���وان دو‬‫جومگه‌ك���ه‌دا هه‌ی���ه‌ چه‌ن���د جارێ���ك‬ ‫ی هه‌ربۆی ‌ه‬ ‫په‌س���تان ده‌كه‌وێته‌ س���ه‌ر ‌‬ ‫ی دروس���ت ده‌بێ���ت له‌ناو ئه‌و‬ ‫بۆش���ای ‌‬ ‫شله‌ی ‌ه ك ‌ه له‌شێو‌هی‌ گازدایه‌‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه‬ ‫ی پش���ت ده‌نگی كرت ‌ه‬ ‫له‌كاتی‌ ته‌قاندن ‌‬ ‫ده‌بیستیت‪.‬‬

‫‌سوده‌كانی‌ سپێناخ‬

‫جلی‌ تاز ‌ه بشۆ‬

‫له‌س���وده‌كانی‌ س���په‌ناغ بۆم���رۆڤ‪ .‬به‌س���ود‌ه‬ ‫ئ���ه‌و جله‌ تازان���ه‌ی له‌بازاڕ‬ ‫ی تێدای ‌ه‬ ‫ی چاو‪ ،‬چه‌ند تایبه‌تمه‌ندیه‌ك ‌‬ ‫بۆته‌ندروست ‌‬ ‫ی زو چاك بونه‌و‌هی‌ هه‌وكردن ده‌دات‪ ،‬ده‌یكڕیت بیانشۆ‪ .‬كاتێك تۆ‬ ‫ك��� ‌ه یارمه‌ت ‌‬ ‫ی دڵ‌و پرۆس���تات ده‌تپارێزێت‪ ،‬بۆ یه‌كه‌م جار جلێك ده‌كڕیت‬ ‫له‌نه‌خۆش���یه‌كان ‌‬ ‫پێویسته‌ بیش���ۆیت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫یارمه‌تی‌ هه‌رس ده‌دا‌و كێشه‌ی‌ گه‌ده‌ ناهێڵێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌وانه‌ی��� ‌ه به‌كتری���او كه‌ڕو ‌‬ ‫ێ‬ ‫پێوه‌بێ���ت‪ ،‬یاخ���ود هه‌ند ‌‬ ‫ی پێوه‌بێت‬ ‫مادده‌ی‌ كیمی���او ‌‬ ‫ی بۆله‌ش‬ ‫كه‌ دواتر هه‌س���تیار ‌‬ ‫دروس���ت ده‌كات‪ ،‬یاخ���ود‬ ‫ێ جار ئه‌و جالن ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌ند ‌‬ ‫ی تره‌و‌ه تاقیكراونه‌ته‌و‌ه‬ ‫كه‌س ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ی ‌ه نه‌خۆش��� ‌‬ ‫ك ‌ه ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫كه‌سانی‌ تری‌ هه‌ڵگرتبێت‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫نه‌شته‌ر‬ ‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫کاپتنیش یاریە‬ ‫دۆڕاوەکەی پێ نابرێتەوە!‬ ‫کۆبونەوەک���ەی س���ەرۆکی حکومەت‌و‬ ‫جێگرەکەی‌و وەزیری تەندروس���تیەکەیان‬ ‫لەگ���ەڵ ژمارەی���ەک لەبەڕێوەب���ەرە‬ ‫گشتیەکان‌و بەڕێوەبەری نەخۆشخانەکان‌و‬ ‫بەرپرسەکانی تری تەندروستی زۆر شتمان‬ ‫پێ دەڵێت لەسەر ش���وێنی تەندروستی‬ ‫لەسیاس���ەتی حکوم���ەت‌و چۆنیەت���ی‬ ‫مامەڵەکردن���ی بەرپرس���ە سیاس���یەکان‬ ‫لەگەڵ ئەم کایە هەستیارەدا‪.‬‬ ‫ئ���ەو کۆبونەوەی���ە ڕوداوێکی دەگمەنە‬ ‫لەسیستمی تەندروستی‪ .‬لەرابردودا کەم‬ ‫هەب���وە یا ه���ەر نەبوە کە بەرپرس���ێک‬ ‫لەئاس���تی س���ەرۆک وەزی���ران لەگ���ەڵ‬ ‫کاربەدەستانی تەندروس���تی کۆببێتەوە‪.‬‬ ‫تەنانەت لەکات���ی ڕوداوی گەورەی وەکو‬ ‫کوێربونی چ���اوی‪ ٣٠‬هاواڵتی لەهەولێری‬ ‫پایتەخت‌و مردنی خەڵک بەهۆی کێشەی‬ ‫سیستمی تەندروس���تیەەوە‪ ،‬نە سەرۆکی‬ ‫حکوم���ەت‌و نە جێگرەک���ەی کۆبونەوەی‬ ‫لەو جۆرەیان ئەنجامنەداوە‪ .‬بەاڵم کاتێک‬ ‫حکومەت لەقەیرانەو قاسەکانی بەتاڵن (یا‬ ‫دروستتر لەبەر خاتری گیرفانە قوڵەکانی‬ ‫بەرپرس���ەکان خۆی���ان) بەتاڵک���راون‪،‬‬ ‫ئەوکات سەرۆکی حکومەت‌و جێگرەکەی‬ ‫تەندروستییان بیردێتەوە‪ .‬ئەوەش لەبەر‬ ‫گرنگی ئەو ب���وارە نا‪ ،‬بەڵکو بۆ پاڕانەوە‬ ‫لەپزیش���کان‌و کارمەندان ک���ە ئەوانیش‬ ‫وەکو مامۆستایان ناڕەزایەتیەکانیان پەرە‬ ‫پێنەدەن‌و نەگاتە دۆخی مانگرتن‪.‬‬ ‫کەرت���ی تەندروس���تی ب���ەالی‬ ‫حکومەتەکەی پارت���ی‌و یەکێتیەوە وەکو‬ ‫ئامڕازێکی چەس���پاندنی هەژمونی خۆیان‬ ‫بەسەر خەڵک‌و پزیش���کان‌و کارمەنداندا‬ ‫تەماشکراوەو سیس���تمەکەیان بۆ مەرامە‬ ‫سیاس���ی‌و بازرگانیەکانیان بەکارهێناوە‪.‬‬ ‫بۆنمونە ئەوەی���ان لەڕێ���ی دامەزراندنی‬ ‫هەزاران کارمەندی جنۆکەئاسا (بندیوار) و‬ ‫چاوپۆش���ی لەگەندەڵی‌و بەه���ەدەردان‌و‬ ‫ناکارامەیی کادیرە حیزبیە بااڵدەستەکانی‬ ‫خۆیان لەن���او دەزگا تەندروس���تیەکاندا‬ ‫کردوە‪ .‬لەپاڵ ئەو تەخشان‌و پەخشانەشدا‪،‬‬ ‫پارتی‌و یەکێتی بۆ گیانی خەڵک‌و نەخۆش‬ ‫ئازا بون‌و لەکاتی خۆش���ی‌و ناخۆش���یدا‬ ‫پەالماری ئ���ەو تۆزە خزمەتە خۆڕاییەیان‬ ‫داوە ک���ە لەکەرتی گش���تی پێش���کەش‬ ‫دەکرێ���ت‌و نرخیان لەس���ەریان داناوە یا‬ ‫نرخەکانیان زیادکردوە‪ .‬ئ���ەم کارانەیان‬ ‫لەکۆتایی���دا خزمەت���ی بەخەس���تەخانە‬ ‫تایب���ەت‌و پێن���ج ئەس���تێرەکانی خۆیان‬ ‫ک���ردوە کە بنەماڵە دەستڕۆیش���توەکانی‬ ‫ناو ئ���ەو حیزبانە هەر یەک���ەو دانەیەک‬ ‫یا زیاتری دروس���تکردوە‪ .‬ل���ەو باردۆخە‬ ‫نایاب���ەی ڕابردو ب���ۆ پارت���ی‌و یەکێتی‪،‬‬ ‫س���ەیر نەب���وە کە س���ەرۆکی حکومە‌ت‌و‬ ‫جێگرەکەی تەندروستیان نەهاتوەتە یادو‬ ‫بەپێویستیان نەزانیوە کە کۆبونەوەی لەم‬ ‫جۆرانە بکەن‪ .‬بەاڵم ئێستا کە بارەکەیان‬ ‫الرب���وەو کارە نابەجێکانیان ئەم دۆخەی‬ ‫بەسەر کوردس���تان‌و کەرتی تەندروستی‬ ‫هێناوە‪ ،‬بۆ مەقەس���تکردنی ئەوەشی کە‬ ‫ماوەو کەمکردن���ەوەی خەرجییەکانیان‪.‬‬ ‫سیستمەکەیان بیر هاتوەتەوە‪.‬‬ ‫ه���اوکات کۆبونەوەک���ە گەورەیی ئەو‬ ‫ماڵوێرانی‌و کارەساتە دەردەخات کە ئەو‬ ‫بەرپرسانە بەسەر کوردستانیان هێناوە‪.‬‬ ‫ئ���ەوەش دەردەخات کە ئیت���ر تەنانەت‬ ‫بەوەزیری تەندروس���تیش‪ ،‬کە باش���ترین‬ ‫نوێنەرایەتی دەسەاڵتە شکستخواردوەکەی‬ ‫ئەوانی کردوە‪ ،‬دەمی خەڵك‌و پزیشکان‌و‬ ‫کارمەن���دان داناخرێ���ت‪ .‬وەزیرێ���ک کە‬ ‫لەڕابردودا لەباتی ئ���ەوەی کۆمپانیاکانی‬ ‫قاچاغچێتی دەرمانی س���ەر بەحیزبەکەی‬ ‫خۆی‌و هاوپەیمانەکەی دابخات‪ ،‬ستایشی‬ ‫س���ەرۆکی حکومەت���ی دەک���رد گوایە بۆ‬ ‫ناردنی قوربانیەکانی ئاڤاستین بۆ دەرەوە‬ ‫تەلەفونێکی بۆ برادەرە تورکەکانی کردوە‪.‬‬ ‫وەزیرێک ک���ە ئامادەیی ئ���ەوەی تێدابو‬ ‫هەڕەش���ە لەهاوپیش���ەکانی خۆی بکات‌و‬ ‫بڕیاری نابەجێیان بەرامبەر دەربکات تەنها‬ ‫بەهۆی ئەوەی کە داوای مافێکی سەرەتایی‬ ‫خۆیان ک���ردوە کە موچەیە‪ .‬وەزیرێک کە‬ ‫دنیای���ەک وەعدو بەڵێن���ی گوڵگوڵی داو‬ ‫س���ەرباری ئەوەی لە هەم���و وەزیرەکانی‬ ‫تر م���اوەی زیاتری دراوەت���ێ هەمو ئەو‬ ‫بەڵێنان���ە لەبڵقێکی میدیایی تەقیو زیاتر‬ ‫هیچی تر دەرنەچون‪ .‬پێدەچێت تەنانەت‬ ‫ئ���ەو وەزیرەش ئیت���ر دادی ناعەدالەتی‌و‬ ‫گەندەڵ���ی‌و بەهەردەردانەکانیان نەدات‌و‬ ‫ئیت���ر پێویس���تی ک���رد خۆی���ان بێن���ە‬ ‫پێشەوە‪.‬‬ ‫گریم���ان س���ەرۆک‌و جێگرەک���ەی‌و‬ ‫وەزیرەکەی دەمی پزیشکان‌و کارمەندانیان‬ ‫پ���ێ داخ���را‪ ،‬پرس���یارەکە ئەوەیە ئەی‬ ‫لەبەرامب���ەر توڕەی���ی پەنگخ���واردوی‬ ‫بورکانئاسای خەڵک بۆ کوێ هەڵدێن؟‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )514‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/2/2‬‬

‫ڕوسیاو کورد‪ :‬دو سەدە لەپشتگوێ خستن‬

‫کوردی ده‌ره‌وه‌ی یه‌کێتی سۆڤیه‌ت‬ ‫دکتۆر جەبار قادر‬ ‫ ‬ ‫‪4- 3‬‬

‫‪ .2‬کوردی ده‌ره‌وه‌ی یه‌کێتی سۆڤیه‌ت‪:‬‬ ‫لەس���ەر ئاس���تی سیاس���ەتی یەکێت���ی‬ ‫س���ۆڤیەتیش لەبەرامبەر ک���وردی دەرەوەو‬ ‫واتا ک���وردی واڵتانی ڕۆژهەاڵتی نزیک‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئەس���تەمە باس لەسیاس���ەتێکی سۆڤیەتی‬ ‫تایب���ەت بەک���ورد بکرێ���ت‪ .‬لەدەس���پێکدا‬ ‫بەلش���ەڤییەکان لەهەوڵ���ی ئەوەداب���ون‬ ‫پەیامەکانی خۆی���ان بگەیەنن بەکورد‪ .‬ئەم‬ ‫کارەیان لەڕێگەی پارتە کۆمۆنیس���تەکانەوە‬ ‫دەک���رد‪ .‬ه���ەر زو بۆی���ان دەرک���ەوت کە‬ ‫لەسێبەری دەس���ەاڵتی کەمالی‌و پەهلەویدا‬ ‫لەتورکیاو ئێ���ران‌و کۆڵۆنیالیزمی بریتانی‌و‬ ‫فرەنس���یدا لەعێراق‌و س���وریا هەوڵەکانیان‬ ‫ئەنجام بەدەس���تەوە ن���ادەن‪ ،‬وەک ئەوەی‬ ‫لەکەفکازو دواتری���ش لەواڵتانی رۆژهەاڵتی‬ ‫ئەوروپادا بەدەستیان هێنا‪ .‬‬ ‫سەرهەڵدانی بزوتنەوەی کەمالی لەتورکیا‬ ‫بەالی بەلش���ەڤییەکانەوە دەرفەتێک بو بۆ‬ ‫فراوانکردن���ی ب���ەرەی دژ بەئیمپریالیزمی‬ ‫ڕۆژئاوا‪ ،‬بۆیە یەکس���ەر دانیان بەدەسەاڵتی‬ ‫کەمالیدا ن���ا‪ ،‬ڕێکەوتننامەیان لەگەڵیدا مۆر‬ ‫ک���رد‪ .‬یارمەتی دارایی‌و چەک‌و جبەخانەیان‬ ‫بەکەمالییەکان پێش���کەش کرد‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫برسێتی تەنگی بەگەالنی ڕوسیا هەڵچنیبو‪.‬‬ ‫کەمالیی���ەکان زۆر بەباش���ی کەڵکی���ان‬ ‫لەپش���تگیری یەکێتی سۆڤیەت وەرگرت بۆ‬ ‫بەدەستهێنانی سەربەخۆیی‪ .‬دوای گەیشتن‬ ‫بەئامانجەکانیان پش���تیان لەبەلش���ەڤی‌و‬ ‫س���ۆڤیەت کردو لەگەڵ بریتانیاو فرەنس���او‬ ‫دواتریش ئەمێریکا دەس���تیان تێکەڵ کرد‪.‬‬ ‫ڕوس���یا بو بەدراوسێ‌و دوژمنە مێژوییەکەی‬ ‫ڕابردو‪ ،‬کە هەمیشە چاوی تەماحی بڕیوەتە‬ ‫تورکیا‪ .‬دوای ئەو بەهارە کورتەی دۆستایەتی‬ ‫لەنێ���وان ه���ەردو الدا‪ ،‬لەس���ییەکانەوە‬ ‫تورکی���ا بو بەبنک���ەو پێگەیەکی گرنگی دژ‬ ‫بەکۆمۆنیزم‌و خزمەتکردنی سیاس���ەتەکانی‬ ‫ڕۆژئ���اوا لەرۆژهەاڵتی نزی���ک‪ .‬ڕۆڵی تورکیا‬ ‫لەهاوپەیمانیی���ە دژ بەکۆمۆنیس���تییەکان‌و‬ ‫یەکێتی سۆڤیەت کەم نەبو‪ ،‬پەیماننامەکانی‬ ‫س���ەعدئاباد‪ ،‬ناتۆو س���ێنتۆ ئەڵقەی گرنگ‬ ‫پێکدێنن لەهاوپەیمانی تورکیا لەگەڵ ڕۆژئاواو‬ ‫واڵتە گوێڕایەڵەکانیان لەم هەرێمەدا‪ .‬‬ ‫مۆسکۆ سەرهەڵدانەکانی کوردی لەتورکیا‬ ‫بەپیالن���ی ڕۆژئ���اواو دەس���تێکەڵکردنی‬ ‫دەرەبەگ‌و س���ەرەک هۆزانی ک���ورد لەگەڵ‬ ‫ئیمپریالیزمی بریتانیدا لەقەڵەم دەدا‪ .‬ئەرکی‬ ‫س���ەرەکی ڕۆژهەاڵتناسان‌و ش���ارەزایانیش‬ ‫ئەوەبو بنەم���ای فیک���ری‌و ئایدیۆلۆژی بۆ‬ ‫ئ���ەو بۆچونەی حیزب‌و دەوڵ���ەت لەڕێگەی‬ ‫توێژینەوەکانیانەوە دابڕێژن‪ .‬لەس���ەردەمی‬ ‫سۆڤیەتیدا تێزی فەرمی دەزگا زانستییەکان‬ ‫"پارتایەتی زانس���ت" بو‪ ،‬ب���ەو واتایەی کە‬ ‫زانس���ت‪ ،‬بەتایبەتی زانس���تە مرۆییەکان‪،‬‬ ‫دەبێ لەچوارچێ���وەی ئایدیۆلۆژیای پارتی‬ ‫کۆمۆنیست شرۆڤە بکرێن‌و تیشکیان بخرێتە‬ ‫س���ەر‪ ،‬نەک لەدەرەوەی ئەو چوارچێوەیە‪.‬‬ ‫ئی���دی لەس���ییەکانەوە ت���ا شەس���تەکان‬ ‫باس���ی ش���تێک نەم���ا لەب���ارەی کوردی‬ ‫تورکیاوە‪ .‬لەکۆتایی پەنجاکان‌و دەس���پێکی‬ ‫شەستەکانەوە هەندێ لێکۆڵێنەوە لەبارەی‬ ‫مێژوی دۆزی ک���وردەوە لەتورکیا پەیدابون‬ ‫ک���ە لێکدانەوەیەک���ی جیاوازی���ان لەوانەی‬ ‫پێش���و دەخس���تە ڕو‪ .‬نوس���ەری ئەم تێزە‬

‫تازان���ە مانڤێل ئەرس���ینۆڤیچ هەس���راتیان‬ ‫(گەس���راتیان‪ ،‬ئەس���راتیان‪ ،‬گیس���ارەف)‬ ‫دەبوایە ئەم کارەی یا بەنهێنی بکات (تێزی‬ ‫دکتۆراک���ەی) ی���ان لەژێر ناوێک���ی دیکەدا‬ ‫باڵویان بکاتەوە (گیسارەف)‪ .‬‬ ‫له‌سااڵنی شه‌ڕی جیهانی دوه‌مدا هاوسۆزی‬ ‫ت���ورک بۆ هیتل���ەرو نازییەکان���ی ئەڵمانیا‬ ‫لەکەس ش���اراوە نەبو‪ .‬ئەم هاوس���ۆزییەی‬ ‫تورک مایەی توڕەیی ستالین بو و بیرۆکەی‬ ‫ئەوەی لەال بەهێ���ز کردبو کە دەبێ تۆڵەی‬ ‫ئەوە لەتورکی���ا بکاتەوە‪ .‬کاربەدەس���تانی‬ ‫تورکیا کەوتنە خۆیان‌و لەکاتی پێویس���تدا‬ ‫زۆر زیرەکان���ە هەڵس���وکەوتیان کرد‪ ،‬دوای‬ ‫ئەوەی بۆی���ان دەرکەوت ئەڵمانیا ش���ەڕی‬ ‫دۆڕان���دوە نەک ه���ەر بایاندای���ەوە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫شەڕیش���یان ل���ەدژی ئەڵمانی���ای ن���ازی‬ ‫ڕاگەیان���د‪ ،‬بەاڵم بێ ئەوەی یەک فیش���ەک‬ ‫بتەقێنن‪ .‬بەو هەڵوێستەیان جێگەی خۆیان‬ ‫لەڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکانی دوای شەڕی‬ ‫دوەمی جیهانیدا مس���ۆگەر کردو تورکیایان‬ ‫لەهەڕەشەکانی ستالین پاراست‪ .‬‬ ‫لەب���ارەی یەکێت���ی س���ۆڤیەت‌و کوردی‬ ‫ئێرانەوە تاش���ەڕی دوەمی جیهانی شتێکی‬ ‫ئەوتۆ لەئ���ارادا نی���ە لێرەدا باس���ی لێوە‬ ‫بکرێت‪ .‬بەلشەڤییەکان لەهەوڵی ئەوەدا بون‬ ‫پەیوەندییان لەگەڵ ئێراندا ئاس���ایی بێت‪.‬‬ ‫خۆی���ان لەگەڵ ئەوەدا گونجان���د کە ئێران‬ ‫پێگەیەک���ی گرنگە ب���ۆ بەرژەوەندییەکانی‬ ‫بریتانی���او ناب���ێ کاری وابکەن پ���اڵ بەو‬ ‫واڵت���ەوە بنێن زیاتر خۆی بخاتە باوەش���ی‬ ‫ڕوژئ���اواوە‪ .‬هاتنی س���وپای س���ۆڤیەت بۆ‬ ‫باکوری ئێ���ران‌و گەش���ەکردنی بزوتنەوەی‬ ‫ک���ورد لەناوچ���ەی موکری���ان تادەگات���ە‬ ‫ڕاگەیاندن���ی کۆم���اری کوردس���تان زۆریان‬ ‫لەس���ەر نوس���راوە‪ .‬لێکدانەوەی زۆریش بۆ‬ ‫کش���انەوەی سوپای س���ور لەئێران کراون‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو ڕێکەوتنان���ەی لەتاران (‪)١٩٤٣‬‬ ‫و یاڵتا (‪ )١٩٤٥‬لەنێوان چێرچل‪ ،‬ڕۆزڤێلت‌و‬ ‫س���تالیندا کرابون‪ ،‬دەبوای���ە الیەنەکان دان‬ ‫بەس���ەربەخۆیی ئێراندا بنێن‌و لەدوای شەڕ‬ ‫لەو واڵتە بکش���ێنەوە‪ .‬ئەم���ە لەالیەکەوەو‬ ‫لەالیەکی دیکەش���ەوە گفتی کاربەدەستانی‬ ‫ئێ���ران ب���ەوەی بەرژەوەندییەکانی یەکێتی‬ ‫س���ۆڤیەت لەبەرچ���او دەگ���رن‌و فش���اری‬ ‫ئەمریکا‪ ،‬بەس بو بۆ ئەوەی س���تالین بڕیار‬ ‫ب���دات لەئێران بکش���ێتەوە‪ .‬ن���ە کوردو نە‬ ‫ئازەرییەکانی���ش دەرفەت���ی ئەوەیان هەبو‬ ‫بەو ماوە کورتە بنەماکان���ی کۆمارەکانیان‬ ‫بەهێز بکەن‌و لەبەرامبەر سوپای ئێران‪ ،‬کە‬ ‫بریتانی���او ئەمێریکا پش���تیوانیان لێدەکرد‪،‬‬ ‫خۆیان پ���ێ ڕابگیرێ‪ .‬ئ���ەوان وایان دانابو‬ ‫تازە یەکێتی سۆڤیەت پشتیان بەرناداو ئەو‬ ‫ناوە چۆڵ ناکات‪.‬‬ ‫دوای ماوەیەک ل���ەو ڕوداوانە کاریگەری‬ ‫یەکێتی س���ۆڤیەت لەس���ەر ئێران لەڕێگەی‬ ‫تودەوە ت���ا کۆتایی چلەکان لەئ���ارادا بو‪،‬‬ ‫بەاڵم ڕۆژ لەدوای ڕۆژ ئەو کاریگەرییە لەسەر‬ ‫ڕەوت���ی ڕوداوەکان الوازتر دەب���و و ئێران‬ ‫زیاتر دەبوە پێگەیەکی ڕۆژئاوا‪ ،‬کە لەدوای‬ ‫ش���ەڕ ئەمێریکا‪ ،‬نەک بریتانیا نوێنەرایەتی‬ ‫دەکردو جڵەوەکەی گرتبوە دەس���ت‪ .‬ئێران‬ ‫بو بەئەندامی سەرەکی‌و کاریگەری پەیمانی‬ ‫بەغدا (س���ێنتۆ)و ڕژێمی شا ڕۆڵی گرنگی‬ ‫پێ سپێردرا بو بۆ روبەڕوبونەوەی کۆمۆنیزم‬ ‫لەناوچەک���ە‪ .‬لەشەس���تەکانەوە ئێ���ران‬ ‫هێدی هێ���دی بەهێز دەب���و و هەمو الیەک‬ ‫حس���ێبیان بۆ ڕۆڵی لەناوچەک���ەدا دەکرد‪.‬‬ ‫بەهەڵگیرس���انی شۆڕش���ی گەالن���ی ئێران‬ ‫لە‪١٩٧٩‬دا یەکێتی س���ۆڤیەت بەهیوای ئەوە‬ ‫بو کە الپەڕەیەک���ی نوێ لەپەیوەندییەکانی‬ ‫لەگەڵ ئێراندا دەس���ت پێدەکات‌و لەو واڵتە‬ ‫جێگەی ڕۆژئاوا بگرێت���ەوە‪ .‬کاتێکی زۆری‬ ‫نەبرد بۆی دەرکەوت کە کۆماری ئیس�ل�امی‬ ‫ناکۆکی ئایدیۆلۆژی توندی لەگەڵ ئەویش���دا‬ ‫هەی���ەو هیچ زەمینەیەک ب���ۆ هاوپەیمانێتی‬ ‫لەنێ���وان هەردوالدا نی���ە‪ .‬دو ئایدیۆلۆژیای‬ ‫ناک���ۆک‌و دژ بەیەک‌و هاوکاری س���ەربازی‬

‫یەکێتی سۆڤیەت‬ ‫بەدرێژایی تەمەنی‬ ‫لەگەڵ دامەزراندنی‬ ‫دەوڵەتی کوردیدا‬ ‫نەبوە‪ ،‬جارێک بەبیانوی‬ ‫ئەوەی کە ئەو هەنگاوە‬ ‫لەبەرژەوەندی چینی‬ ‫کرێکارو گەشەکردنی‬ ‫بزوتنەوەی کۆمۆنیستی‌و‬ ‫سۆسیالیستی ئەو‬ ‫گەالنەدا نیە بەگەلی‬ ‫کوردیشەوە‬ ‫عێراق لەالیەن یەکێتی سۆڤییەتەوە لەکاتی‬ ‫شەڕی ئێران‌و عێراقدا(‪ )١٩٨٨ – ١٩٨٠‬الی‬ ‫کەس نهێنی نەبو‪ .‬لەهەشتاکاندا لەیەکێتی‬ ‫س���ۆڤیەت هەندێ کرانەوە ب���ەڕوی کوردی‬ ‫ئێراندا هەستی پێ دەکرا‪ ،‬بەاڵم ئەنجامێکی‬ ‫زۆری نەب���و‪ ،‬چونکە خۆری کۆمۆنیزم خۆی‬ ‫لەئاوابون���دا بو‪ .‬ژمارەی���ەک لەپەناهەندەی‬ ‫ک���وردی ڕۆژه���ەاڵت لەیەکێتی س���ۆڤیەت‬ ‫خوێندنیان تەواو کردو تاکاتی هەڵگیرسانی‬ ‫شۆڕشی ئێران لەوێ مابونەوە‪ .‬‬ ‫لەس���ەردەمی دەس���ەاڵتی ئینگلی���زو‬ ‫پاشایەتیدا یەکێتی سۆڤیەت لەرێگەی حیزبی‬ ‫ش���یوعی عیراقییەوە هەوڵی باڵوکردنەوەی‬ ‫بیروباوەڕی مارکس���ی لەنێو کوردی عیراقدا‬ ‫دەدا‪ .‬دواتر پارتی دیموکراتی کوردستانیش‬ ‫دروش���می کەڵکوەرگرتن���ی لەفەلس���ەفەی‬ ‫مارکسی ‪ -‬لێنینی هەڵگرت‪ .‬دوای لەناوبردنی‬ ‫کۆم���اری کوردس���تان‌و س���ەرکوتکردنی‬ ‫ڕاپەڕینی بارزان‪ ،‬بارزانی‌و یاوەرانی پەنایان‬ ‫بردە بەر س���ۆڤیەت‌و بۆ ماوەی یازدە ساڵ‬ ‫لەوێ مانەوە‪ .‬لەدەس���پێکدا هەڵسوکەوتی‬ ‫کاربەدەس���تان‪ ،‬بەتایبەت���ی لەئازربایجان‬ ‫زۆر خ���راپ بو لەگەڵیاندا‪ .‬بەلش���ەڤییەکان‬ ‫هەستێکی وایان لەالی هاواڵتیانی سۆڤیەت‬ ‫دروست کردبو کە گومان لەهەمو کەسێکی‬ ‫بیانی بکەن‌و بەس���یخوڕی ڕۆژئاوای دابنێن‪.‬‬ ‫ئێمە ک���ە لەحەفتاکان ل���ەوێ دەمانخوێند‬ ‫هێش���تا ئاس���ەواری ئ���ەو بەدگومانییەمان‬ ‫بەدی دەکرد‪ .‬بەرپرسی یەکەمی ئازربایجان‬ ‫باگیرەف (باقرۆف) کە پێدەچێ خۆش���یی‬ ‫بەچارەی ک���وردا نەهاتب���ێ‪ ،‬زۆر دژایەتی‬ ‫بارزان���ی دەکردو دەیویس���ت وای پیش���ان‬ ‫بدات کە ئەمانە بەپیالنی ئینگلیز هاتونەتە‬ ‫یەکێتی س���ۆڤیەت‪ .‬دواتر برانە ناوەڕاستی‬ ‫ئاس���یا بۆ ئۆزبەکس���تان‌و ل���ەدوای مردنی‬ ‫ستالین لەس���اڵی‪ ١٩٥٣‬بارودۆخیان باشتر‬ ‫ب���و‪ ،‬بارزانی‌و هەن���دێ لەیاوەران���ی برانە‬ ‫مۆس���کۆ تا کودەت���ای ‪ ١٤‬تەمموزی ‪١٩٥٨‬‬ ‫ل���ەوێ مان���ەوە‪ .‬دوای کودەتاک���ە بەچەند‬ ‫مانگێ���ك ڕێگەی���ان درا بگەڕێن���ەوە ب���ۆ‬ ‫عێراق‪ .‬یەکێتی س���ۆڤیەت‌و حیزبی شیوعی‬ ‫عیراق پش���تگیریان لەڕژێم���ی عەبدولکەریم‬ ‫قاس���م دەکرد‪ .‬قاس���م پیاوێکی س���ەربازی‬ ‫بو و باوەڕی وابو ک���ە کۆمەڵگەش دەکرێ‬

‫وەک س���ەربازگە بەڕێوە ببرێت‪ .‬هەرچەندە‬ ‫تاکڕەوی قاس���م عیراقی بەرەو کارەس���ات‬ ‫دەبرد‪ ،‬بەاڵم پشتیوانانی لەهەڵویستەکانیان‬ ‫ب���ەردەوام بون‪ .‬ت���ا‪ ٨‬ش���وباتی ‪ ١٩٦٣‬و‬ ‫کودەت���ای بەعس���ییەکان ل���ەدژی قاس���م‬ ‫سیاسەتی یەکێتی سۆڤیەت لەعێراق گۆڕانی‬ ‫بەسەردا نەهات‪ .‬دەس���تێکەڵکردنی بەعس‬ ‫لەگ���ەڵ ڕۆژئاواو هەڵمەتی س���ەرکوتکردن‌و‬ ‫خوێنڕش���تن لەدژی نەیارەکانی‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫کوردو کۆمۆنیس���تەکان پاڵی���ان بەیەکێتی‬ ‫سۆڤیەتەوە نا هەڵوێس���تێکی توند لەدژی‬ ‫دەس���ەاڵتی بەع���س لەعی���راق بنوێن���ێ‪.‬‬ ‫حەفتەی���ەک دوای هێرش���ە بەرباڵوەک���ەی‬ ‫بەعس بۆ سەر کوردستان لە‪ ١٠‬حوزەیرانی‬ ‫‪ ١٩٦٣‬یەکێتی س���ۆڤیەت لەڕاگەیاندراوێکی‬ ‫فەرمی���دا پش���تگیری خۆی ب���ۆ داخوازییە‬ ‫ڕەواکان���ی گەلی کورد لەعێ���راق ڕاگەیاند‪.‬‬ ‫ئۆرگانەکانی پارتی کۆمۆنیست‌و حکومەتی‬ ‫س���ۆڤیەتی‌و لەگ���ەڵ ئەوانیش���دا میدیای‬ ‫واڵتانی سۆسیالیستی هەڵمەتێکیان لەدژی‬ ‫بەعس‌و کردەوەکانی لەعێراق‌و کوردس���تان‬ ‫دەس���تپێکرد‪ ،‬ڕۆژان���ە پراڤداو ئیزڤێس���تیا‬ ‫وتارو هەواڵیان لەسەر تاوانەکانی حکومەتی‬ ‫بەع���س باڵو دەک���ردەوە‪ ،‬هەواڵ���ی بێزاری‬ ‫بیروڕای گشتی لەزۆر لەواڵتانی دونیا لەدژی‬ ‫کردەوەکانی بەعس باڵدەکردەوە‪ .‬‬ ‫لەو ئان‌و ساتەدا داگیرکەرانی کوردستان‬ ‫خەریکی داڕشتنی پیالن‌و ڕێکەوتن بون بۆ‬ ‫ئەوەی بزوتنەوەی کورد لەباشوری کوردستان‬ ‫بخنکێنن‪ .‬س���وریا هێزی س���ەربازی‌و چەند‬ ‫فڕۆکەوانێکیش���ی نارد بۆ ئەوەی هاوکاری‬ ‫عیراق بکەن‪ ،‬لەشەڕیشدا بەشدارییان کرد‪،‬‬ ‫بەاڵم لەسەر دەستی پێشمەرگە شکستیان‬ ‫خوارد‪ .‬ئەنجومەنی ئاسایشی تورکیا چەند‬ ‫جارێک بۆ باس���ی دۆزی کورد لەباش���وری‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬کە ئەوان بە" کێشەی بارزانی‬ ‫لەباکوری عێراق" ناویان دەبرد‪ ،‬کۆبونەوەی‬ ‫تایبەت���ی ئەنجام���دا‪ .‬ئەنجوم���ەن بڕیاری‬ ‫ئ���ەوەی دابو ک���ە دەبێ ئ���ەو بزوتنەوەیە‬ ‫لەناوببرێت‪ .‬بۆ ئەم مەبەستە تورکیا لەگەڵ‬ ‫ئێراندا لەس���ەر ئۆپەراس���یۆنێکی سەربازی‬ ‫هاوبەش لەدژی ک���ورد پێکهاتبون‌و ناویان‬ ‫لێ نابو (ئۆپەراس���یۆنی دیجل���ە‪Tigirs -‬‬ ‫‪ .)Operation‬ئ���ەم دو واڵتە پش���تگیری‬ ‫واڵتانی سێنتۆشیان بۆ پالنەکەیان بەدەست‬ ‫هێنابو لەکۆبونەوەکان���ی کەراچی‌و ئەزمیر‬ ‫لەهاوین���ی‪ .١٩٦٣‬ه���ەر ل���ەو چوارچێوەدا‬ ‫عێراق ڕێگەی دابو فڕۆکە سەربازییەکانیان‬ ‫بەسەر کوردستاندا بفڕن‌و پێگەو بارەگاکانی‬ ‫پێشمەرگە دیاری بکەن‪ .‬فڕۆکەوانە تورکەکان‬ ‫تەنها بەفڕین بەس���ەر کوردستانداو زانیاری‬ ‫کۆکردنەوە دڵیان ئاوی نەدەخواردەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫بۆ چەندین جار پێگەکانی پێشمەرگەشیان‬ ‫بۆردمان کرد‪ .‬بریتانی���او ئەمریکا هاوکاری‬ ‫س���ەربازییان پێش���کەش بە بەعس دەکرد‪.‬‬ ‫ئەڵمانی���ای ڕۆژئ���اواش ه���اوکاری دارایی‬ ‫پێش���کەش بەو ڕژێمە دەک���رد‪ .‬بزوتنەوەی‬ ‫چەکداری کورد لەهەم���و الیەکەوە دەورەی‬ ‫دراب���و و گەلەکۆمەی لێکراب���و‪ ،‬حکومەتی‬ ‫بەعسیش ش���ەڕێکی وێرانکەرو گەمارۆیەکی‬ ‫ئاب���وری س���ەختی بەس���ەر کوردس���تاندا‬ ‫س���ەپاندبو‪ .‬ڕاونان‪ ،‬ڕاگواستن‪ ،‬وێرانکردنی‬ ‫گوندو کوش���تنی کوردی کردبو بەکردەوەی‬ ‫ڕۆتینی ڕۆژانەو ئەرکی سەرەکی خۆی‪.‬‬ ‫لەوکاتەدا یەکێتی سۆڤیەت هەڵوێستێکی‬ ‫تون���دی نوان���د ب���ۆ دانانی س���نورێک بۆ‬ ‫داگیرکەران���ی کوردس���تان‪ .‬حکومەت���ی‬ ‫س���ۆڤیەتی لەڕاگەیاندراوێکی فەرمی تونددا‬ ‫لە‪ ٩‬تەمموزی‪ ١٩٦٣‬داوای لەئێران‪ ،‬تورکیاو‬ ‫س���وریا کرد واز بێن���ن لەدەس���تێوەردان‬ ‫لەڕوداوەکانی کوردستانی عێراق‌و هەڕەشەی‬ ‫ئەوەشی لێکردن کە لێکەوتەکانی بەردەوام‬ ‫بونیان لەو سیاس���ەتەیاندا گ���ران دەبێت‌و‬ ‫زۆریان لەس���ەر دەکەوێ���ت‪ .‬لەهەمان کاتدا‬ ‫نامەی فەرمی بۆ ئەنجومەنی ئاسایش���یش‬ ‫ن���اردو ئەندامانی ئەنجومەنی ئاگادارکردەوە‬ ‫ل���ەوەی حکومەت���ی عێراق ل���ەدژی کورد‬

‫دەیکات‪ .‬ئەوەشی ڕایگەیاند ئەگەر کار بەو‬ ‫جۆرە بەردەوام بێت‪ ،‬ئەوا یەکێتی سۆڤیەت‬ ‫بەپێویس���تی دەزانێت ئەنجومەنی ئاسایش‬ ‫ئەو پرسە بخاتە کارنامەی کۆبونەوەکانیەوە‪.‬‬ ‫ئەنجومەنی ئاس���ایش ئ���ەو کارەی نەکرد‪.‬‬ ‫هەر لەو مانگەدا س���کرتاریەتی ئەنجومەنی‬ ‫ئاب���وری‌و کۆمەاڵیەت���ی س���ەر بەنەت���ەوە‬ ‫یەکگرت���وەکان لەژنێڤ پ���رۆژەی بڕیارێکی‬ ‫باڵوکردەوە‪ ،‬کە شاندی سۆڤیەتی پێشکەشی‬ ‫کردبو و بەتوندی سیاسەتی بەعسی لەدژی‬ ‫کورد ڕیس���وا دەک���ردو ئەو سیاس���ەتەی‬ ‫عێراقی بەک���ردەوەی جینۆس���اید لەقەڵەم‬ ‫دابو‪ ،‬کە دژی پرینس���پە س���ەرەکییەکانی‬ ‫نەتەوە یەکگرتوەکان‌و جاڕنامەی مافەکانی‬ ‫مرۆڤن‪ .‬ئ���ەو ئەنجومەن���ە پرۆژەکەی ڕەت‬ ‫کردەوەو کوش���تاری بەعس���ی لەکوردستان‬ ‫نەخس���تە ئەژێن���دای کۆبونەوەکانی���ەوە‪.‬‬ ‫ل���ە‪ ١٨‬ئەندام���ی ئەنجومەنەک���ە تەنها دو‬ ‫ئەندامیان‪ ،‬کە نوێنەرانی یەکێتی سۆڤیەت‌و‬ ‫چیکەسڵۆفاکیا بون لەگەڵ پرۆژەکەدا بون‪.‬‬ ‫لە‪ ٢‬تەمم���وزی‪ ١٩٦٣‬حکومەتی مەنگۆلیا‪،‬‬ ‫دەبێ بەڕێنمایی‌و هاندانی یەکێتی سۆڤیەت‬ ‫بوبێ‪ ،‬بەفەرم���ی داوای لەڕێکخراوی نەتەوە‬ ‫یەکگرتوەکان کرد"سیاس���ەتی جینۆسایدی‬ ‫کورد لەس���ەر دەس���تی حکومەت���ی عێراق‬ ‫" بخرێت���ە کارنام���ەی جڤات���ی گش���تی‬ ‫ڕیکخراوەک���ەوە‪ .‬ئ���ەم داخوازیی���ەش ڕەت‬ ‫کرای���ەوە‪ .‬مەنگۆلیاش بێدەنگی���ی لێکرد‪.‬‬ ‫ل���ەو ن���ۆ مان���گ‌و دە ڕۆژەی ک���ە بەعس‬ ‫لەدەسەاڵتدا بو لەعێراق‪ ،‬یەکێتی سۆڤیەت‬ ‫هەڵمەتێکی توندی لەس���ەر ئاستی بیروڕای‬ ‫گش���تی دونیا لەدژی بەرپ���ا کردبو و دۆزی‬ ‫کوردیش لەباشوری کوردستان لەڕێگەی ئەو‬ ‫هەڵمەتەوە باشتر بەدونیا ناسێنرا‪ .‬‬ ‫ل���ە‪ ١٨‬نۆڤەمبەری‪١٩٦٣‬عەبدولس���ەالم‬ ‫عارف لەبەعسییەکان هەڵگەڕایەوەو کۆتایی‬ ‫بەڕژێم���ە خوێناوییەکەیان هێنا‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫سروشتی ش���ۆڤێنی ڕژێم بەرامبەر بەکورد‬ ‫گۆڕانێکی ئەوتۆی بەس���ەردا نەهات‪ .‬عارف‬ ‫خ���ۆی بەدەروێش���ی جەمال عەبدولناس���ر‬ ‫دەناساند‪ ،‬ناسریش هەوڵیدا پەیوەندییەکانی‬ ‫یەکێتی سۆڤیەت‌و عێراق ئاسایی بکاتەوە‪.‬‬ ‫لەناوەڕاستی شەس���تەکانەوە ساڵ لەدوای‬ ‫س���اڵ تێکەڵییەکان���ی نێوانیان ئاس���ایی‬ ‫دەبونەوە‪ .‬لەو س���ااڵنەدا یەکێتی سۆڤیەت‬ ‫هانی حکومەت���ی عێراق‌و الیەن���ی کوردی‬ ‫دەدا لەڕێگ���ەی دیالۆگ���ەوە کێش���ەکانیان‬ ‫لەچوارچێ���وەی عیراقدا چارەس���ەر بکەن‪.‬‬ ‫لەم بوارەدا یڤگێنی پریماکەف (پەیامنێری‬ ‫ڕۆژنامەی پراڤدا لەڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت‪،‬‬ ‫دواتر سەرۆکی ئینس���تیوتی ڕۆژهەاڵتناسی‬ ‫س���ەر بەئەکادیمی���ای زانس���تی یەکێت���ی‬ ‫سۆڤیەت‪ ،‬ئەندامی کۆمیتەی ناوەندی پارتی‬ ‫کۆمۆنیس���تی س���ۆڤیەت‪ ،‬وەزیری دەرەوەو‬ ‫سەرۆک وەزیرانی ڕوسیای فیدیراڵ) ڕۆڵێکی‬ ‫بەرچاوی بینی‪ .‬باس���ی ئەوەش دەکرێت کە‬ ‫ئەو ڕۆڵی هەبوە لەگەیشتن بەڕێکەوتننامەی‬ ‫‪ ١١‬ئازاری‪ ١٩٧٠‬لەنێوان حکومەتی بەعس‌و‬ ‫سەرکردایەتی کورد‪.‬‬ ‫لەهەفت���اکان دۆس���تایەتی یەکێت���ی‬ ‫س���ۆڤیەت‌و ڕژێمی بەعس لەسەر حیسابی‬ ‫پەیوەندییەکانی بو لەگەڵ کوردا‪ .‬بەهاندانی‬ ‫س���ۆڤیەت حیزبی شیوعی عیراقی لەهاوینی‬ ‫‪ ١٩٧٣‬ب���ەرەی لەگ���ەڵ حیزبی بەعس���دا‬ ‫پێکهێن���ا‪ .‬هەوڵدرا کوردی���ش ناچار بکرێت‬ ‫بچێت���ە نێ���و بەرەکەوە‪ ،‬بەاڵم ئ���ەو هەوڵە‬ ‫س���ەری نەگ���رت‪ .‬بەکەناڵی جیاوازیش���دا‬ ‫ئامۆژگاری س���ەرکردایەتی سیاس���ی کورد‬ ‫کرا لەگەڵ بەعس���دا ڕێک بکەون‌و دەس���ت‬ ‫نەکەنەوە بەش���ەڕ لەئ���ازاری ‪ .١٩٧٤‬ئەوان‬ ‫ن���ەک هەر دەیانزانی‪ ،‬بەڵکو بەخۆیان ڕۆڵی‬ ‫زۆریان هەبو لەوەی بەعس خۆی بەهێز کرد‬ ‫بو و پارەیەکی زۆری نەوتی لەبەر دەستداو‬ ‫ت���ۆڕی پەیوەندییەکانی لەدونی���ادا فراوان‌و‬ ‫کاریگەر کردبو‪ .‬بەرژەوەندییەکانی یەکێتی‬ ‫سۆڤیەت لەگەڵ حکومەتی عێراقدا زۆر لەوە‬ ‫گەورەتر بو لەپێناوی کوردو حیزبی شیوعی‬

‫عێراقدا بکرێن بەقوربانی‪ .‬‬ ‫یەکێتی سۆڤیەت لەدوای‪ ،١٩٧٥‬تەنانەت‬ ‫ئەوکات���ەش ک���ە بەع���س کەوت���ە گیانی‬ ‫ش���یوعییەکان‪ ،‬هی���چ هەڵوێس���تێکی وای‬ ‫نەنواند مایەی ئاماژەپێکردن بێت‪ .‬س���ااڵنی‬ ‫دوای‪١٩٧٥‬س���ەردەمی کێبڕکێ بو لەنێوان‬ ‫واڵتاندا بۆ بەدەس���تهێنانی زۆرترین پرۆژەو‬ ‫بەرژەوەن���دی ئابوری لەعێ���راق‪ .‬حکومەتی‬ ‫بەعس���یش هەمو ئەم���ەی بەکاردەهێنا بۆ‬ ‫بێدەنگکردنی واڵتان بەرامب���ەر تاوانەکانی‬ ‫بەرامب���ەر ک���وردو نەیارە سیاس���ییەکانی‪.‬‬ ‫لەسااڵنی شەڕی ئێران‌و عێراقیش فرۆشتنی‬ ‫چەکێکی زۆر بەڕژێمی سەدام شوێنی هەمو‬ ‫پ���رۆژەو بەرژەوەندییە ئابورییەکانی دیکەی‬ ‫گرتب���وەوە‪ .‬بێدەنگی یەکێتیی س���ۆڤیەت‬ ‫لەبەرامبەر تاوانە دژە مرۆییەکانی ئەو ڕژێمە‬ ‫بەدرێژایی س���ااڵنی ش���ەڕ پەڵەیەکی ڕەشە‬ ‫لەمێژوی ئ���ەو دەوڵەت���ەدا‪ .‬بەرگریکردنی‬ ‫س���ۆڤیەت لەڕژێم���ی س���ەدام لەکات���ی‬ ‫کیمیابارانکردنی هەڵەبجە ش���ەرمەزارییەکی‬ ‫ئەوەندە گەورە بو‪ ،‬تەنها لەنێوچونی یەکێتی‬ ‫س���ۆڤیەت لەبیری بردەوە‪ .‬لەنیوەی دوەمی‬ ‫هەشتاکانەوە خۆری یەکێتی سۆڤیەت بەرەو‬ ‫ئاوابون دەڕۆیشت‌و لەدەسپێکی نەوەدەکاندا‬ ‫بەیەکجاری سەری نایەوە‪ .‬‬ ‫لەبارەی کوردی س���وریاوە‪ ،‬کە مۆس���کۆ‬ ‫ئێس���تا هەوڵدەدات لێیان نزی���ک ببێتەوەو‬ ‫وەک���و فاکتەرێکی گرنگی ئەوەی لەس���وریا‬ ‫دەگ���وزەرێ س���ەیریان دەکات‪ ،‬بەدرێژایی‬ ‫مێژوی یەکێتی سۆڤیەت هیچ هەڵوێستێکی‬ ‫لەبارەیان���ەوە پیش���ان ن���ەداوە‪ .‬ئ���ەوەی‬ ‫بین���راوەو زان���راوە ئەوەیە ک���ە دەمێک بو‬ ‫پەیوەن���دی لەگ���ەڵ پارتە سیاس���ییەکانی‬ ‫ئەو بەش���ەی کوردس���تاندا هەبو و بورسی‬ ‫خوێندن���ی بەئەندامەکانی���ان پێش���کەش‬ ‫دەک���رد‪ .‬ژمارەیەکی زۆر ک���وردی ڕۆژئاوا‬ ‫لەهەمو مافەکانیان بێب���ەش کرابون‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەو دەرفەتەی یەکێتی سۆڤیەت پێشکەش‬ ‫بەگەنجان���ی ک���وردی س���وریای دەکرد بۆ‬ ‫تەواوکردنی خوێندن لەو واڵتە دەکرێ وەکو‬ ‫هەڵوێس���تێکی ئەرێن���ی لەبەرامبەر کوردی‬ ‫ئ���ەو واڵتە هەڵبس���ەنگێنرێ‪ .‬ئەنجامی ئەو‬ ‫پرۆسەیە ئامادەکردنی کۆمەڵێ کادری کورد‬ ‫بو‪ ،‬کە ئەوڕۆ توێژێکی گرنگی ڕۆش���نبیرانی‬ ‫ئەو بەش���ەی کوردستان پێکدێنن‪ .‬بەگشتی‬ ‫یەکێت���ی س���ۆڤیەت لەب���وارە جیاوازەکانی‬ ‫زانس���تدا ژمارەی���ەک کادری پێگەیان���د بۆ‬ ‫باش���ورو ڕۆژئاوای کوردس���تان‪ .‬لەکۆتایی‬ ‫پەنجاکانەوە بورس���ی خوێندنی بۆ زۆربەی‬ ‫پ���ارت‌و ڕێکخ���راوە سیاس���ییەکانی کوردو‬ ‫ه���ەردو حیزبی ش���یوعی عێراقی‌و س���وری‬ ‫تەرخان دەکرد‪ .‬‬ ‫یەکێتی س���ۆڤیەت بەدرێژای���ی تەمەنی‬ ‫لەگەڵ دامەزراندنی دەوڵەتی کوردیدا نەبوە‪،‬‬ ‫جارێک بەبیانوی ئ���ەوەی کە ئەو هەنگاوە‬ ‫لەبەرژەوەندی چینی کرێکارو گەش���ەکردنی‬ ‫بزوتنەوەی کۆمۆنیس���تی‌و سۆسیالیس���تی‬ ‫ئەو گەالنەدا نیە بەگەلی کوردیش���ەوە‪ ،‬کە‬ ‫تاوەکو ئێس���تاش بەو پێناس���ەی مارکس‌و‬ ‫لینی���ن ئ���ەو چینی کرێ���کارەی نیە‪ .‬یەکێ‬ ‫لەشتە سەیروسەمەرەکانی دیکەی سیاسەتی‬ ‫یەکێتی سۆڤیەت بەرامبەر بەکوردو بزوتنەوە‬ ‫ڕزگاریخوازەک���ەی ئەوەب���و‪ ،‬کە جموجوڵی‬ ‫کورد لەنزیک سنورەکانی ئەوانە لەکەفکازو‬ ‫گوایە ئەو ناوچان���ە دەکاتە گۆڕەپانێک بۆ‬ ‫تەراتێنی دەزگا هەواڵگرییەکانی ئیمپریالیزم‌و‬ ‫کۆنەپەرستان‪ .‬ئەمەش هەڵبەتە بەپێی ئەو‬ ‫بۆچونە دەبێتە هەڕەش���ە لەسەر ئاسایشی‬ ‫نیش���تمانی یەکێتی س���ۆڤیەت‪ .‬ئەو هەمو‬ ‫پێگە سەربازی‌و هەواڵگرییەی لەسەر خاکی‬ ‫تورکیاو ئێران هەبون‌و ئەرکی س���ەرەکییان‬ ‫چاودێ���ری کردن���ی یەکێت���ی س���ۆڤیەت‌و‬ ‫جموجوڵەکانی بو‪ ،‬بەالی ئەمانەوە کێش���ە‬ ‫نەبون‪ ،‬ب���ەاڵم بزوتنەوەیەک���ی کوردی کە‬ ‫ڕەنگبێ چەند سیخوڕێکی ئەم دەوڵەت‌و ئەو‬ ‫دەوڵەت دزە بکەنە نێو ڕیزەکانیەوە کێش���ە‬ ‫بو بۆ ئەو دەوڵەتە مەزنە‪ .‬‬

‫هه‌موان ده‌یزانن‪ ،‬حكومه‌ت نایزانێت!‬ ‫رێبوار حسێن‬ ‫ئه‌رك����ی‌ حكومه‌ته‌كان����ی‌ هه‌م����و جیهان‬ ‫بریتی‌ بوه‌ له‌رێكخستنی‌ كاروباری‌ هاواڵتیان‌و‬ ‫دابه‌ش����كردنی‌ س����ه‌روه‌ت‌و س����امانی‌ گشتی‌‬ ‫به‌سه‌ریاندا به‌شێوه‌ی‌ دادپه‌روه‌ری‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫حكومه‌ت نه‌ك هه‌ر نابێت ببێته‌ بار به‌س����ه‌ر‬ ‫هاواڵتیانه‌وه‌ به‌ڵكو وه‌كو مۆنتیسكۆ له‌كتێبی‌‬ ‫په‌یمان����ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی����دا ده‌ڵ����ێ‌‪ :‬له‌نێوان‬ ‫حكومه‌ت‌و خه‌ڵكدا گرێبه‌س����تێك هه‌یه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و گرێبه‌س����ته‌ له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌وه‌ پێشێل‬ ‫كرا ئه‌وا مافی‌ خه‌ڵكه‌ دژی‌ بوه‌ستن‌و شۆڕشی‌‬ ‫به‌رامب����ه‌ر بكه‌ن‪ ،‬واته‌ به‌كردنه‌ س����ه‌ركرده‌ی‌‬

‫كۆمه‌ڵێ����ك ك����ه‌س ته‌نه����ا بۆ رێكخس����تن‌و‬ ‫ئاراسته‌كردنی‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌ نه‌ك خاوه‌ندارێتی‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵك‌و نیش����تیمان موڵك نی����ه‌ تاپۆ بكرێ‌‬ ‫له‌سه‌ر هیچ هێزو ده‌سه‌اڵتێك‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ له‌دوای‌‬ ‫راپه‌ڕینی‌‪1991‬دا خه‌ڵكی‌ كوردس����تان ده‌نگی‌‬ ‫پێداو گرێبه‌س����تی‌ له‌گه‌ڵ ك����رد حكومه‌تێك‬ ‫بو به‌ناوی‌ (حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس����تان)‬ ‫به‌اڵم له‌جیاتی‌ هاوماف ب����ون‌و پابه‌ندی‌ به‌و‬ ‫گرێبه‌س����ته‌ی‌ نێوانی����ان‪ ،‬كه‌چ����ی‌ دو حیزب‬ ‫خۆیان كرده‌ خ����اوه‌ن‌و هاواڵتیانیش میوان‌و‬ ‫بێ‌ ماف‪ ،‬ئه‌وه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 25‬س����اڵه‌ ئه‌و واڵته‌‬ ‫به‌وجۆره‌ ئاراس����ته‌ ده‌كرێت‌و ئه‌و قه‌یرانانه‌ش‬ ‫ئێس����تا به‌رۆكی‌ واڵتی‌ گرتۆته‌وه‌ ئۆباڵه‌كه‌ی‌‬ ‫ته‌نها ئ����ه‌و حكومه‌ته‌یه‌ كه‌ حیزب ده‌س����تی‌‬

‫ناوه‌ته‌ قوڕگی‌‌و به‌خواستی‌ خۆی‌ ئۆكسجینی‌‬ ‫ژیانی‌ پێده‌دات!‬ ‫هه‌نوكه‌ حكومه‌ت توش����ی‌ قه‌یرانێكی‌ قوڵ‬ ‫بوه‌ته‌وه‌و خه‌ریكه‌ به‌ته‌واوی‌ شیرازه‌ سیاسی‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌و ئابوریه‌كان����ی‌ كوردس����تان‬ ‫تێكده‌چ����ێ‌‌و هاواڵتیان به‌جۆرێ����ك وه‌ڕه‌س‌و‬ ‫بێئومێد بون ئاماده‌ن ببنه‌ خۆراكی‌ ماسیه‌كان‬ ‫ن����ه‌ك به‌دیار ئ����ه‌م حكومه‌ت‌و سیاس����یانه‌ی‌‬ ‫واڵته‌وه‌ دابنیش����ن‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ كه‌ سه‌یره‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫هه‌م����وان ده‌زانن ئ����ه‌و قه‌یرانان����ه‌ له‌چیه‌وه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌یان گرتوه‌‪ ،‬كه‌چی‌ حكومه‌ت نایزانێ‌!‬ ‫نایزانێ‌ به‌و مانایه‌ی‌ ده‌یزانێ‌‌و خۆی‌ لێ‌ نه‌زان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئاخر له‌هه‌ر منداڵ‌و گه‌نج‌و پیرو ژن‌و‬ ‫پیاو و سیاس����ی‌‌و ناسیاسی‌ بپرسیت ده‌زانن‬

‫قه‌یران����ی‌ دارای����ی‌ زۆری‌ موچه‌خۆره‌ بندیوارو‬ ‫خانه‌نشین‌و‬ ‫قۆرخ����كاری‌ هه‌ردو حیزبی‌ ده‌س����ه‌اڵتدارو‬ ‫راستتر هه‌ندێ‌ سیاس����ی‌ له‌په‌نای‌ حیزبه‌كان‬ ‫واڵتیان دادۆش����یوه‌و بوه‌ته‌ هۆی‌ دروستبونی‌‬ ‫قه‌یران����ه‌كان‌و كه‌چ����ی‌ حكوم����ه‌ت په‌المارو‬ ‫باسی‌ ش����تێك ده‌كات كه‌مترین مه‌ترسیان بۆ‬ ‫س����ه‌ر بودجه‌ی‌ واڵت هه‌یه‌‪ ،‬ئاخر پێشمه‌رگه‌‬ ‫شه‌هید ببێ‌‌و فه‌رمانبه‌ر ده‌وامی‌ خۆی‌ بكات‌و‬ ‫مامۆس����تا ش����ه‌و و رۆژی‌ خۆی‌ تێك بكاته‌وه‌‬ ‫بۆ سه‌ركه‌وتنی‌ پرۆسه‌ی‌ خوێندن‪ ،‬گوناهیان‬ ‫چیه‌ ببنه‌ قوربانی‌‌و ده‌س����خه‌ڕۆی‌ ده‌سه‌اڵتێك‬ ‫كه‌ نزیكه‌ی‌ (یه‌ك ملیۆن) كه‌س����ی‌ ته‌نها بۆ‬ ‫رازی‌ كردنی����ان ب����ۆ كاتی‌ ده‌نگ����دان‌و كاری‌‬

‫حیزبی‌ دامه‌زراندوه‌و بارێكی‌ گرانیان خستۆته‌‬ ‫سه‌رش����انی‌ هه‌موان‪ ،‬دیس����ان ده‌پرسم هه‌مو‬ ‫خه‌ڵك بزانێت ته‌نكه‌ره‌ نه‌وته‌كانی‌ زۆنی‌ سه‌وز‬ ‫بۆ یه‌كێتی‌‌و ته‌نك����ه‌ره‌ نه‌وته‌كانی‌ زۆنی‌ زه‌رد‬ ‫بۆ پارتی بێ‌ مه‌عقوله‌ حكومه‌ت ئه‌وه‌ نه‌زانێ‌‌و‬ ‫ڕێ‌ له‌و تااڵنبردنه‌ نه‌گرێ‌؟! ده‌گونجێ‌ داهاتی‌‬ ‫گومرگ به‌ق����ه‌ده‌ر دائیره‌یه‌كی‌ بچوك داهاتی‌‬ ‫نه‌بێت‌و ئ����ه‌و هه‌مو كۆمپانیای����ه‌ خێر ببات‌و‬ ‫خێر نه‌به‌خشێ‌‌و حكومه‌ت پێی‌ نه‌زانێ‌؟ ئاخر‬ ‫له‌كوێ����ی‌ دونیادا هه‌یه‌ له‌س����ه‌ره‌تای‌ قه‌یراندا‬ ‫حكوم����ه‌ت بڵێ‌ ب����ۆ موچ����ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران‬ ‫پێویس����تیمان به‌(‪ 850‬ملیار دیناره‌)و دوای‌‬ ‫راگه‌یاندن����ی‌ چاكس����ازی‌‌و كه‌مكردن����ه‌وه‌ی‌‬ ‫خه‌رج����ی‌‌و زۆركردنی‌ داه����ات‌و بڕینی‌ پاره‌ی‌‬

‫پله‌ب����ااڵكان‪ ،‬كه‌چی‌ ئه‌وجار حكومه‌ت بڵێ‌ بۆ‬ ‫موچه‌ پێویس����تیمان به‌(‪ 860‬ملیار دیناره‌)‬ ‫ئاخر چاكس����ازی‌ بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ خه‌رجیه‌‬ ‫یان زۆركردن����ی‌؟ هه‌موان ده‌زان����ن هه‌ڵه‌یه‌و‬ ‫ته‌نها میكیاجه‌و چاكس����ازی‌ راسته‌قینه‌ نیه‌‪،‬‬ ‫كه‌چی‌ حكومه‌ت نه‌زانێ‌؟! بۆیه‌ مافی‌ خۆمانه‌‬ ‫بپرس����ین ئایا حكومه‌ت ئه‌و راستیانه‌ ده‌زانێ‌‬ ‫یان نا‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر ده‌یزانێ‌ بۆچی‌ قس����ه‌ ناكاو‬ ‫موڕاوه‌غه‌ به‌خه‌ڵك ده‌كات‪ ،‬ئه‌گه‌ریش نایزانێ‌‬ ‫ده‌چێته‌ ئه‌قڵی‌ چ مرۆڤێك ‌ی س����اغ‌و ئاقڵ كه‌‬ ‫هه‌مو خه‌ڵك بزانێ‌ ه����ۆی‌ قه‌یرانه‌كان چین‌و‬ ‫هه‌مو شه‌و و رۆژێك له‌راگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌ باسی‌‬ ‫بك����ه‌ن‌و به‌حكومه‌تی‌ ڕابگه‌یه‌ن����ن‌و حكومه‌ت‬ ‫ئاگای‌ لێ‌ نه‌بێت‌و له‌خه‌وێكی‌ قوڵدا بێت؟!‬

‫کتێب‬

‫)‪ )514‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/2/2‬‬

‫‪17‬‬

‫له‌سه‌ر گه‌نده‌ڵی‌‌و ب ‌ێ موچه‌یی‌‪ :‬شێخ ره‌زا هه‌جو ‌ی كاربه‌ده‌ستان ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫پێش زیاتر له‌سه‌ده‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر‪،‬‬ ‫حكومه‌ت بۆ ماوه‌ی‌ چه‌ند مانگێك‬ ‫موچه‌ی‌ شێخ ره‌زای‌ تاڵه‌بانی‌ شاعیر‬ ‫دواده‌خات‪ ،‬بۆیه‌ له‌ شیعرێكدا ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫نه‌ به‌تكا توانیم موچه‌كه‌م وه‌ربگرم‬ ‫نه‌ به‌داشۆرین‪ ،‬ئه‌م قوڕمساغه‌ چاره‌ی‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬مه‌گه‌ر مه‌رگی‌ كتوپڕ‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫كاتێك موچه‌كه‌ی‌ بۆ نزیكه‌ی‌ نیوه‌ كه‌م‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‪ :‬بیكه‌ پێنجسه‌ت كه‌‬ ‫بۆ سێسه‌ت داگیراوه‌ مانگانه‌م‪ ،‬وه‌كو‬ ‫جارانی‌ لێ‌ بكه‌ ناڵێم زیادی‌ بكه‌‪.‬‬ ‫كتێبی‌ ش���ێخ ره‌زای‌ كه‌ركوكی‌‌و ش���یعر‌ه‬ ‫توركییه‌كان���ی‌‪ ،‬له‌نوس���ینی‌ عه‌تا ته‌رزی‌‬ ‫باش���ی‌و وه‌رگێڕانی‌ له‌توركییه‌وه‌ ئه‌حمه‌د‬ ‫تاقانه‌یه‌‪ ،‬ئ���ه‌م كتێب���ه‌ له‌به‌رهه‌مه‌كانی‌‬ ‫ده‌زگای‌ چ���اپ‌و باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئاراس���ه‌‪.‬‬ ‫كتێبه‌كه‌ (‪ )260‬الپه‌ڕه‌یه‌‪ ،‬جگه‌له‌پێشه‌كی‌‬ ‫دانه‌رو وه‌رگێڕ له‌سێ‌ به‌ش پێكهاتوه‌‪ .‬به‌شی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ ئه‌م ناونیش���انانه‌ی‌ له‌خۆگرتوه‌‪:‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كان‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندنه‌وه‌یان‪،‬‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ سیاسی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئه‌ده‌بی‌‬ ‫له‌سه‌رده‌می‌ ژیانی‌ ش���اعیردا‪ ،‬ژیاننامه‌ی‌‬ ‫شێخ ره‌زا‪ ،‬تایبه‌تمه‌ندییه‌ كه‌سێتیه‌كانی‌‪،‬‬ ‫كه‌س���ایه‌تی‌ ئه‌ده‌بی‌‌و كورته‌ باسه‌كانی‌‪،‬‬ ‫به‌ش���ی‌ دوه‌می‌ تایبه‌ته‌ به‌ شیعری‌ جنێو‬ ‫و داشۆرین‪ ،‬به‌ش���ی‌ سێیه‌میشی‌ تایبه‌ته‌‬ ‫به‌شیعری‌ پێداهه‌ڵگوتن‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر رایده‌گه‌یه‌نێت شێخ ره‌زا به‌چوار‬ ‫زمان شیعری‌ نوس���یوه‌‪ ،‬ژماره‌ی‌ شیعره‌‬ ‫توركییه‌كان���ی‌ له‌وان���ه‌ی‌ به‌زمان���ی‌ تری‌‬ ‫نوس���یون زۆرت���رن‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌كاتی‌ خۆیدا كۆنه‌كراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌شێكیان‬ ‫له‌بیركراون یان بزربون‪ .‬س���ه‌باره‌ت به‌م‬ ‫كتێبه‌‪ ،‬وه‌رگێڕ ده‌ڵێت‪ :‬نوس���ه‌ر یه‌كێكه‌‬ ‫له‌پس���پۆڕه‌ به‌تواناكانی‌ شیعری‌ توركی‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تیش شیعری‌ توركی‌ كه‌ركوكییان‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌سه‌ره‌تای‌ س���ااڵنی‌ په‌نجاوه‌ وتارو‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‌ له‌ب���اره‌ی‌ ش���ێخ ره‌زاوه‌‬ ‫نوسیوه‌و باڵوكردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫ئه‌س���ته‌مبوڵ ده‌بێت به‌ پارچه‌ شیعرێك‬ ‫یوسف كامیل پاشا داده‌شۆرێ‌‪ ،‬له‌به‌رانبه‌ر‬ ‫ئه‌و كاره‌ی���دا به‌موچه‌ی‌ (‪ )500‬غروش بۆ‬ ‫كه‌ركوك دورده‌خرێته‌وه‌‪ ،‬بۆ ماوه‌یه‌كیش‬ ‫موچه‌كه‌ی‌ ب���ۆ (‪ )300‬غروش داده‌گیرێ‌‪،‬‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ موچه‌ك���ه‌ی‌ وه‌ك جارانی‌ لێ‌‬ ‫بكرێته‌وه‌ له‌ ش���یعرێكدا بۆ یوسف پاشا‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌ سكااڵ ده‌كات‪:‬‬ ‫بیكه‌ پێنجسه‌ت كه‌ بۆ سێس��ه‌ت داگیراوه‌‬ ‫مانگانه‌م‬ ‫وه‌كو جارانی‌ لێ‌ بكه‌ ناڵێم زیادی‌ بكه‌‪.‬‬ ‫له‌ چوارینه‌یه‌كی‌ دیكه‌دا ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ن��ه‌ به‌تكا توانیم موچه‌كه‌م وه‌ربگرم نه‌‬ ‫به‌داشۆرین‬ ‫ئه‌م قوڕمساغ ‌ه چاره‌ی‌ نییه‌‪ ،‬مه‌گه‌ر مه‌رگی‌‬ ‫كتوپڕ‬ ‫پاره‌ نییه‌ مه‌س��ینه‌یه‌ك بۆ ده‌ستنوێژ هه‌ڵگرتن‬ ‫بكڕم‬ ‫بوه‌ پێویست كه‌ (پاش دانیشنت!) ب ‌ه ریش ‌ی‬ ‫خۆم خاوێن بكه‌مه‌وه‌‬

‫له‌سه‌رۆكایه‌ت ‌ی وه‌زیرانه‌و‌ه بۆ حه‌ماڵی‌‬ ‫ئه‌بولهودا ‌ی سۆفی‌‌و شاعیرو زانای‌ ئایین ‌ی‬ ‫سوریایی‌‪ ،‬بۆ ماوه‌ ‌ی سی‌ ساڵ له‌خزمه‌ت ‌ی‬ ‫سوڵتان عه‌بدولحه‌میدا بوه‌‪ ،‬دوا ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌كارخراوه‌و دورخراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ش���ێخ ره‌زا‬ ‫ئه‌م شیعره‌ی‌ بۆ وتوه‌‪:‬‬ ‫كه‌س له‌دنیادا به‌پایه‌و سامانه‌وه‌ بایی‌ نه‌بێ‌‬ ‫په‌ند له‌(بولهودا) وه‌رگرتن بو به‌پێویست‬ ‫ده‌مانێك له‌پله‌ی‌ سه‌ره‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌تدا بوو‬ ‫له‌پڕ‬ ‫زه‌مان��ه‌ پێله‌قه‌یه‌كی‌ له‌داهاتوی‌ ئه‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵكاره‌ دا‬ ‫پایه‌و پله‌ی‌ لێ‌ سه‌نرایه‌وه‌و نازانم پۆستی‌ بو‬ ‫به‌چی‌‬ ‫له‌ بابی‌ عالی‌ (سه‌رۆكایه‌تی‌ وه‌زیران) ده‌ركراو‬ ‫فریای‌ سامانه‌كه‌ی‌ نه‌كه‌وت‬ ‫فه‌رمان به‌ناردن ‌ه تاراوگه‌ی‌ ده‌رچ��و به‌ختی‌‬ ‫سه‌ره‌وژێر بوه‌وه‌‬ ‫جارێكی‌ تر حاڵی‌ گ ‌هڕایه‌وه‌ كۆنه‌ حه‌ماڵه‌كه‌ی‌‬ ‫حه‌ڵه‌ب‬ ‫هه‌ر كه‌سێك خیانه‌ت له‌ده‌وڵه‌ت بكات ئه‌مه‌‬ ‫حاڵیه‌تی‌‬ ‫رۆژێك ده‌بێ‌ پێ��ی‌ به‌داوێن ‌ی كاره‌كانیدا‬ ‫ره‌خنه‌ له‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ موچه‌‬ ‫نوسه‌ر باس له‌وه‌ده‌كات شێخ ره‌زا‪ ،‬به‌ده‌ر ده‌ئاڵێ‌‬ ‫له‌داش���ۆرینی‌ خۆی‌‌و خزمان���ی‌‪ ،‬پیاوانی‌‬ ‫ره‌خنه‌ له‌رۆژنامه‌كان‬ ‫ده‌وڵه‌ت‌و حكومه‌ت (س���وڵتان‪ ،‬س���ه‌در‬ ‫ئه‌ع���زه‌م‪ ،‬وه‌زیر‪ ،‬والی‌‪ ،‬موته‌س���ه‌ڕیف‪ ،‬له‌س���ااڵنی‌ (‪ )1317 - 1316‬كۆچ���ی‪،‬‬ ‫قوماندان‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ دادگه‌‪ ،‬ده‌فته‌ردار‪ ،‬له‌س���ه‌نجه‌ق (لیوا) ‌ی كه‌ركوكدا به‌هرام‬ ‫موحاس���ه‌به‌چی‌) داش���ۆریوه‌و گاڵت���ه‌ی‌ ی���ان بای���رام پاش���ا موته‌س���ه‌ریفێت ‌ی‬ ‫پێك���ردون‪ .‬به‌نمونه‌ ش���اعیر‪ ،‬كاتێك له‌ كردوه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای‌ رودان���ی‌ زنجیره‌یه‌ك‬

‫راووڕوت‌و ت���اوان له‌واڵت���دا‪ ،‬ش���ێخ ره‌زا‬ ‫له‌رۆژنامه‌(غه‌زه‌ته‌)كاندا ده‌س���ته‌واژه‌ی‌‪:‬‬ ‫له‌س���ایه‌ی‌ ئاسایش به‌ش���ی‌ پادشاهیدا‬ ‫له‌هه‌مو الیه‌كی‌ ویالیه‌تدا ئه‌من‌و ئاسایش‬ ‫به‌رده‌وام���ه‌"‪ ،‬ده‌بینێ‌‌و به‌و بۆنه‌یه‌و‌ه ئه‌م‬ ‫شیعره‌ ده‌نوسێ‌‪:‬‬ ‫به‌كوشنت‌و تااڵنی‌ رێگران میلله‌ت كه‌وت ‌ه ژێر‬ ‫پێیانه‌وه‌‬ ‫كه‌چی‌ "رۆژنامه‌كانی‌ ده‌وڵه‌ت هه‌ر ده‌ڵێ‌"‬ ‫سوپاس بۆ خوا ئاسایش‌و ئارامی‌ سه‌قامگیره‌‬ ‫ده‌ترسم به‌یه‌كجاری‌ بینای‌ ده‌وڵه‌ت بڕوخێنێ‌‬ ‫ئ��ه‌و قاتوقڕییه‌ی‌ پیاوان كه‌ حه‌مزه‌و به‌هرامی‌‬ ‫كردوه‌ته‌ پاشا‬ ‫ئه‌ی‌ بابی‌ عالی‌ چاره‌یه‌ك بۆ میلله‌ت ببینه‌وه‌‬ ‫له‌الیه‌كه‌وه‌ قاتی‌ پیاوانه‌و له‌الیه‌كی‌ تره‌و ‌ه‬ ‫قاتی‌ به‌روبوم‬

‫سه‌ده‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌رو قه‌یرانی‌ موچه‌‬ ‫یه‌كێ���ك له‌خزمه‌كان���ی‌ ش���ێخ ره‌زا‬ ‫نه‌خۆش ده‌كه‌وێت‪ ،‬بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‌‬ ‫پێویس���تی‌ به‌پاره‌ ده‌بێت‪ ،‬بۆیه‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫عه‌ریزه‌یه‌كه‌وه‌ شێخ ره‌زا داوا له‌ده‌فته‌ردار‬ ‫ده‌كات موچ���ه‌ی‌ ئ���ه‌و مانگ���ه‌ی‌ به‌زویی‌‬ ‫بدات���ێ‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌فت���ه‌ردار كاغه‌زه‌كه‌‬ ‫ده‌دڕێنێ‌‌و فڕێیده‌دا‪ ،‬له‌سه‌ر ئه‌مه‌ شاعیر‬ ‫توڕه‌ ده‌بێت‌و شیعرێكی‌ درێژ ده‌نوسێت‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ به‌شێكێتی‌‪:‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ مااڵن بڕوخێنێ‌ ئه‌ڵبه‌ته‌ ماڵی‌ خۆیش��ی‌‬ ‫ده‌ڕمێ‌‬ ‫ئه‌ڵبه‌ته‌ دوارۆژی‌ هه‌ر شه‌ڕ ده‌ب ‌ێ ئه‌وه‌ی‌ كاری‌‬ ‫شه‌ڕ بكا‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ چاڵ بۆ خه‌ڵك��ی‌ هه‌ڵده‌كه‌نێ‌ ئه‌ڵبه‌ت ‌ه‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ ناو چاڵه‌وه‌‬ ‫ئه‌ڵبه‌ته‌ ئه‌وه‌ی‌ نان��ی‌ خه‌ڵك ده‌ب��ڕێ‌ نان ‌ی‬ ‫خۆیشی‌ ده‌بڕرێ‌‬ ‫ته‌مه‌نی‌ زۆردار درێژ نابێ‌ به‌رخوردار (به‌روبو‬ ‫خوراو) نابێ‌‬ ‫هه‌روه‌ها له‌س���ه‌رده‌می‌ مه‌هدی‌ پاشا كه‌‬ ‫له‌س���اڵی‌ (‪ )1308‬كۆچ���ی‌ له‌كه‌رك���وك‬ ‫موته‌س���ه‌ڕیف بوه‌‪ ،‬ب���ۆ ماوه‌یه‌ك موچه‌‬ ‫دواده‌كه‌وێت‌و له‌وباره‌وه‌ شێخ ئه‌م شیعره‌‬ ‫ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ترشینی‌ یه‌كه‌م ره‌ت بوو‪ ،‬ئه‌وه‌ ترشینی‌‬ ‫دوه‌مه‌‬ ‫ی نوێ‌ موژدانه‌ی‌ مانگانه‌‬ ‫داهاتنی‌ مانگ ‌‬ ‫وه‌رگرتنه‌‬ ‫به‌ڵگه‌ بنوسه‌‪ ،‬فه‌رمانم به‌هه‌ركێ‌ دا نه‌ینوسی‌‪،‬‬ ‫واته‌‬ ‫موچه‌ وه‌رگرتن كه‌ی‌ له‌ توانادایه‌‪ ،‬سه‌رده‌می‌‬ ‫مه‌هدی‌ پاشایه‌‪.‬‬ ‫عوس���مان ئه‌فه‌ند ‌ی كه‌ س���اڵی‌ (‪)1317‬‬ ‫رۆمی‌ موحاسه‌به‌چی‌ "ژمێریار"ی‌ كه‌ركوك‬ ‫له‌و رۆژه‌وه‌ حه‌زره‌تی‌ به‌هرام پاشا هاتوه‌‬ ‫بوه‌‪ ،‬له‌و كاته‌ش���دا به‌چه‌ن���د هۆیه‌كه‌وه‌‬ ‫له‌سایه‌دا هیچ كاتێك ئاژاوه‌ كه‌م نه‌بوه‌ته‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌ده‌س���ه‌اڵتیدا نه‌ب���وه‌‪ ،‬ب���ۆ چه‌ند‬ ‫له‌البردن ‌ی ئه‌شقیاو رێگراندا بێده‌سه‌اڵت‌و مانگێك موچ���ه‌ی‌ ش���اعیر دواده‌كه‌وێ‌‪،‬‬ ‫له‌تاوانكردندا ئازاده‌‬ ‫له‌سه‌ر دواكه‌وتنی‌ موچه‌كه‌ی‌‪ ،‬شێخ ره‌زا‬ ‫منونه‌یه‌كه‌ كه‌وتوه‌ته‌ نێوانی‌ نێرو مێوه‌‬ ‫ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ئه‌گ��ه‌ر به‌رده‌وام ب ‌ێ ماڵ‌و س��امامنان هه‌مو له‌ مانگانه‌ی‌ مانگی‌ ئه‌غس��تۆس له‌ناو له‌پمدا‬ ‫له‌ده‌س ده‌ڕوا‬ ‫یه‌ك پاره‌ نه‌ما‬ ‫له‌وانه‌ی��ه‌ گیانیش بڕوا ئه‌گه‌ر داوێنی‌ خۆی‌ ل ‌ه ئه‌ی‌ گه‌وره‌ی‌ كاربه‌ده‌ستم ئه‌گه‌ر هه‌یه‌‬ ‫ده‌س رزگار نه‌كا‬ ‫چاره‌یه‌كی‌ مانگی‌ ئه‌یلومل بۆ بكه‌‬ ‫مه‌لیش ره‌ت نابێ‌ له‌گه‌ڵ كارواندا‪ ،‬هه‌واپێو له‌ڕوی‌ نه‌گبه‌تی‌ ئه‌م به‌خت��ه‌ خه‌وئاڵوده‌یه‌ی‌‬ ‫چ بكا‬ ‫من‬ ‫وه‌ها به‌ رێگران داخراوه‌ رێی‌ چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫س��ندوقی‌ دارایی‌ له‌ من خراپرت پێویستی‌‬ ‫له‌ پیش ‌هی‌ مانگانه‌ وه‌رگرتن به‌والوه‌ چی ‌ی تر به‌دینار بوه‌‬ ‫نازانێ‌‬ ‫ده‌ردی‌ التی‌ ره‌زا دێنێته‌ قسه‌ ده‌نا‬ ‫خوایه‌ ئه‌و مانگانه‌یه‌ی‌ وه‌ریده‌گرێ‌ له‌ به‌هرام ئه‌مڕۆ س��ه‌رده‌می‌ زێڕه‌ كێ‌ س��ه‌یری‌ دیوانی‌‬ ‫پاشا حه‌اڵڵ نه‌بێ‌‬ ‫شیعران ده‌كا‬

‫موته‌سه‌ڕیف‌و وه‌رگرتنی‌ به‌رتیل‬ ‫سه‌باره‌ت به‌روخسارو شێوه‌ی‌ شێخ ره‌زا‪،‬‬ ‫نوس���ه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬ش���ێخ ره‌زا كابرایه‌كی‌‬ ‫گه‌نمڕه‌نگ‪ ،‬ریش س���پی‌‪ ،‬چه‌ناگه‌ پان‪،‬‬ ‫سیا چاو‪ ،‬برۆ پێوه‌ست‪ ،‬بااڵ به‌رزو له‌ش‬ ‫قورس‌و كه‌ڵه‌گه‌ت بوه‌‪ .‬كه‌ به‌ساڵیش���دا‬ ‫چوب���و ددانه‌كان���ی‌ نه‌كه‌وتب���ون‪ ،‬خۆی‌‬ ‫ئارایش���ت نه‌ده‌دا‪ ،‬ناڕێك ب���و‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫مه‌ندیلیش���ی‌ به‌ڕێكوپێكی‌ نه‌ده‌به‌س���ت‪،‬‬ ‫گه‌لێكجاران جبه‌كه‌ی‌ به‌سه‌ر شانیدا ده‌دا‪.‬‬ ‫حه‌مزه‌ پاشا له‌سه‌ره‌تای‌ ساڵی‌ (‪)1316‬‬ ‫ی‌ كۆچیدا له‌كه‌ركوك موته‌سه‌ڕیف بوه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ شێخ ره‌زادا ده‌كه‌وێته‌ ناكۆكیه‌وه‌‪،‬‬ ‫ش���ێخ ب���ه‌وه‌ تۆمه‌تب���اری‌ ده‌كات ك���ه‌‬ ‫به‌رتیلی‌ وه‌رگرتوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌م ش���یعره‌ی‌‬ ‫بۆ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ئاگه‌دار ‌ی كه‌ وه‌رگی��راوه‌؟ چی‌ وه‌رگیراوه‌؟‬ ‫به‌رتیل‬ ‫ئه‌و ‌هی‌ وه‌رگیراوه‌ چییه‌؟ لیره‌‪ ..‬كێ‌ وه‌ری‌‬ ‫گرتوه‌‪ :‬هه‌یئه‌ت "لیژنه‌"‬ ‫لیژنه‌ك ‌ه ناوی‌ چییه‌؟ دائیر ‌هی‌ عه‌دلیه‌‬ ‫"فه‌رمانگه‌ی‌ دادوه‌ری‌"‬ ‫س��ه‌ت هه‌زار نه‌فره‌ت له‌ گیانی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫دایهێنا‬ ‫نه‌تزان ‌ی ئه‌وان ‌هی‌ به‌رتیلیان وه‌رگرت كێ‌ بون؟‬ ‫های‌ های‌!‬ ‫له‌ره‌وشتیه‌وه‌ دیاره‌ خائینی‌ موڵك‌و میلله‌ت‬ ‫یه‌كیان مس��ته‌نتیق "لێتوێژه‌ره‌وه‌ی‌ داد"‬ ‫ئه‌فه‌ندی‌‬ ‫یه‌كیان سه‌رۆكی‌ قه‌ره‌ج‬ ‫ئه‌وی‌ دییان ناتوانم بڵێم! د ‌ه بڵێ‌ ره‌حمه‌ت‬ ‫له‌ باوكت‬ ‫جه‌نابی‌ دادوه‌ری‌ ئه‌كره‌م موته‌سه‌ریف پاشا‬ ‫چاكسازی‌ یان هه‌ڵته‌كاندن؟‬ ‫یوسف پاشا كه‌ به‌سه‌ركرده‌ی‌ چاكساز ‌‬ ‫ی‬ ‫ناسراوه‌ له‌ (‪ )1900/10/29‬به‌ میرلیوایی‌‬ ‫هاتوه‌ته‌ كه‌ركوك‪ ،‬شێخ ره‌زا له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫ئه‌م شیعره‌ ده‌ڵێ‌‪:‬‬ ‫نه‌ خۆت ماندوو بكه‌‪ ،‬نه‌ زه‌حمه‌ت بكێشه‌‬ ‫نه‌ نیازی‌ راگوزاریت هه‌بێ‌‬ ‫نه‌ به‌خه‌م ‌ی چاكسازیش دڵت خه‌مبار بكه‌‬ ‫یوسفه‌كه‌م ئه‌گه‌ر مه‌به‌ستت ئاسایشه‌‬ ‫ب ‌هڕاستی‌‬ ‫له‌ژێر شێخدا ته‌كیه‌كه‌ی‌ بۆ ژێرو ژوور بكه‌‬ ‫تێبینی‌‪ :‬له‌به‌ر درێژ نه‌بونه‌وه‌ی‌ بابه‌ته‌كه‌‪،‬‬ ‫ده‌قی‌ توركی‌ ش���یعره‌كانم نه‌نوس���یوه‌و‬ ‫ته‌نها وه‌رگێڕانه‌كانم نوس���یوه‌‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫له‌ش���یعره‌كانیش ته‌نه���ا به‌ش���ێكم لێ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردون‪ ،‬نه‌وه‌كو ته‌واوی‌ شیعره‌كه‌‪.‬‬

‫قه‌یران ‌ی دارای ‌ی تاچه‌ند كاریگه‌ر ‌ی له‌سه‌ر كتێبفرۆشیی‌ هه‌بوه‌؟‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫قه‌یرانی‌ دارایی‌ كاریگه‌ری‌ كردوه‌ت ‌ه‬ ‫سه‌ر زۆربه‌ ‌ی سێكته‌ره‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ ‌ی‬ ‫كوردی‌‌و كتێبفرۆشه‌كانی‌ كوردستانیش‬ ‫ده‌ڵێن "قه‌یرانی‌ دارایی‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫كردۆت ‌ه سه‌ر رێژه‌ی‌ كتێبفرۆشتن به‌اڵم‬ ‫كاریگه‌ری‌ نه‌بوه‌ له‌سه‌ر خوێنه‌ر"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ كاریگه‌ر ‌ی قه‌یرانه‌كه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫كاره‌كه‌یان‪ ،‬هه‌ژار مه‌جی���د به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی‬ ‫ناوه‌ندی‌ روناكبیری‌‌و هونه‌ر ‌ی ئه‌ندێش��� ‌ه‬ ‫له‌لێدوانێك��� ‌ی به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "له‌ال ‌ی‬ ‫ئێم ‌ه وه‌ك ئه‌ندێشه‌‪ ،‬ئه‌و قه‌یرانه‌ دارایی ‌ه‬ ‫هیچ كاریگه‌رییه‌كی‌ له‌سه‌ر فرۆشی‌ كتێب‬ ‫نه‌بوه‌‌و له‌ڕو ‌ی فرۆش���ی‌ كتێبه‌وه‌ س���اڵ ‌ی‬ ‫‪2015‬مان له‌ساڵه‌كانی‌ دیك ‌ه باشتر بوه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ ‌ی داش���كاندنی‌ كتێبه‌كانیشیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ه���ه‌ژار وت���ی‌ "كتێبێك���ی‌ زۆرم���ان‬ ‫له‌گه‌نجینه‌كانم���ان هه‌ی���ه‌ ك���ه‌ كات���ی‌‬ ‫خۆی‌ له‌گه‌نجینه‌كان���ی‌ هاواڵتی‌‌و ئاراس‬ ‫كڕیومانه‌‌و هاوڕێكانمان‌و خوێنه‌ره‌كانمان‬ ‫پاره‌یه‌كی‌ ئه‌وتۆیان پێ‌ نیی ‌ه بۆیه‌ ئه‌رك ‌ی‬ ‫ئه‌خالق���ی‌‌و مرۆییانه‌ی‌ ئێمه‌ی���ه‌ كه‌ له‌م‬ ‫كاته‌دا یارمه‌تیان بده‌ین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌م���ه‌ په‌یوه‌ند ‌ی به‌فرۆش��� ‌ی‬ ‫رۆژان���ه‌ی‌ ئه‌ندێش���ه‌و‌ه نییه‌‌و فرۆش��� ‌ی‬ ‫رۆژانه‌ی‌ ئه‌ندێش���ه‌ له‌س���اڵه‌كان ‌ی پێشو‬ ‫باشتره‌"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ژار مه‌جید ئاماژ‌ه بۆ ئ���ه‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ك��� ‌ه كۆمه‌ڵێك هه‌ی ‌ه كه‌ ئێس���تا ناتوانن‬ ‫كتێ���ب بكڕن یان به‌و لێش���اوه‌ی‌ جاران‬ ‫ناتوان���ن كتێ���ب بكڕن بۆی��� ‌ه هاتین ئه‌و‬ ‫هاوكارییه‌مان ك���ردن‪ ،‬له‌وباره‌یه‌و‌ه وت ‌ی‬ ‫"ئه‌و كتێب ‌ه زۆره‌ی‌ ك ‌ه هه‌مان ‌ه له‌گه‌نجین ‌ه‬ ‫له‌و رێگه‌یه‌و‌ه ده‌یده‌ین به‌خوێنه‌ره‌كانمان‬ ‫واتا هۆكاره‌كه‌ یارمه‌تیدان ‌ی خوێنه‌ر‌ه نه‌ك‬ ‫ڕه‌وش ‌ی خراپ ‌ی فرۆشی‌ ئه‌ندێش ‌ه بێت"‪.‬‬

‫وتیشی‌ "تیراژی‌ كتێبمان كه‌م ‌ی نه‌كردوه‌‌و‬ ‫له‌ئێستادا كتێبمان هه‌یه‌ كه‌ تیراژی‌ س ‌ێ‬ ‫ه���ه‌زار دانه‌یه‌‌و كتێبم���ان هه‌ی ‌ه ‪4‬هه‌زار‌و‬ ‫هه‌ندێك كتێبیش���مان هه‌ی���ه‌ تیراژه‌كه‌ ‌ی‬ ‫‪ 10‬هه‌زاره‌‪ .‬هیچ گۆڕانكارییه‌ك له‌تیراژ ‌ی‬ ‫كتێبدا نه‌ك���راوه‌ به‌پێچه‌وانه‌و‌ه باش���تر‬ ‫بوه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئ���ه‌و ده‌نگۆیان���ه‌ی‌ ك ‌ه باس‬ ‫له‌نه‌مان ‌ی خوێنه‌ر ده‌كه‌ن له‌م قه‌یرانه‌دا‪،‬‬ ‫هه‌ژار وتی‌"ئه‌وه‌ ‌ی ئه‌و قس���ه‌ی ‌ه ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵ���ێ‌ خوێن���ه‌ر نه‌م���اوه‌ ئ���ه‌وه‌ خۆ ‌ی‬ ‫ناخوێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش ‌ی "خوێنه‌ر زۆر زۆره‌‌و به‌رده‌وامیش‬ ‫زیات���ر ده‌بێ���ت‌و ئ���ه‌وه‌ ‌ی ك���ه‌ خ���ۆ ‌ی‬ ‫ناخوێنێت���ه‌وه‌ له‌خۆی���ه‌وه‌ ده‌ڕوانێ���ت‌و‬ ‫پێیوایه‌ كه‌س ناخوێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ناوه‌ندی‌ ئه‌ندێش ‌ه باس له‌و‌ه‬ ‫ده‌كات كه‌ ده‌س���ته‌یه‌كیان هه‌ی ‌ه به‌ناو ‌ی‬ ‫به‌ڕێوبردنی‌ قه‌یران‌و به‌وهۆیه‌وه‌ توانیویان ‌ه‬ ‫وا بكه‌ن ك ‌ه قه‌یرانه‌كه‌ كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ریان‬ ‫نه‌بێت‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ وتی‌ "له‌به‌ڕێوه‌بردن ‌ی‬ ‫قه‌یران���دا تۆ ده‌توانیت چه‌ندین ش���ێواز‬ ‫به‌كاربهێنی���ت ب���ۆ ئه‌وه‌ ‌ی ئ���ه‌و قه‌یران ‌ه‬ ‫كاریگه‌ریت له‌سه‌ر دانه‌نێت"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "له‌ئه‌ندێش���ه‌ ئه‌م ده‌س���ته‌ی ‌ه‬ ‫به‌هێزه‌‌و به‌پێچه‌وانه‌و‌ه ئه‌گه‌ر س���ه‌رنج ‌ی‬ ‫كاره‌كانی‌ ئه‌ندێشه‌ بده‌یت له‌‪2015‬دا هه‌ر‬ ‫له‌فێستیڤاڵه‌كه‌‌و له‌پێش فێستیڤاڵه‌كه‌ش‬ ‫كاره‌كانی‌ زۆر گرنگتر‌و گه‌وره‌تر‌و فراوانتر‬ ‫بو‌ه له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی ئه‌و كه‌سه‌ی‌ ئه‌و بڕیار‌ه‬ ‫ده‌دات‌و ئ���ه‌و كه‌س���ه‌ ‌ی ك��� ‌ه كۆنترۆڵ ‌ی‬ ‫قه‌یران��� ‌ی به‌ده‌س���ته‌وه‌ی ‌ه زۆر به‌باش��� ‌ی‬ ‫ده‌زان ‌ێ چی‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ش ده‌كات ك��� ‌ه "له‌و‬ ‫بڕوایه‌دام ئه‌گه‌ر س���اڵێك یان دو ساڵ ‌ی‬ ‫دیك���ه‌ش ئ���ه‌م قه‌یرانه‌ ب���ه‌رده‌وام بێت‬ ‫ئه‌ندێش ‌ه توشی‌ كێشه‌ی‌ گه‌ور‌ه نابێت"‪.‬‬ ‫س���ۆران عه‌زیز به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی ماڵی‌ وه‌فای ‌ی‬

‫له‌ش���ار ‌ی هه‌ولێ���ر‪ ،‬ل���ه‌و بڕوایه‌دای ‌ه ك ‌ه‬ ‫قه‌یران ‌ی دارای ‌ی به‌شێوه‌یه‌ك قوڵ بۆته‌و‌ه‬ ‫كه‌ كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر هه‌مو شتێك هه‌یه‌‌و‬ ‫له‌و چوارچێوه‌یه‌ش���دا كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر‬ ‫كتێبفرۆشی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "خۆشبه‌ختانه‌ كتێب جیاوازییه‌ك ‌ی‬ ‫هه‌ی��� ‌ه له‌گه‌ڵ س���ێكته‌ره‌كان ‌ی تر ئه‌ویش‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ خه‌ڵكێك��� ‌ی تایبه‌ت هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫هه‌میش���ه‌ وه‌ك پێداویستیه‌ك ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی‬ ‫مامه‌ڵ���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ كتێ���ب ده‌كات بۆی���ه‌‬ ‫ل���ه‌و بڕوایه‌دام ك ‌ه قه‌یران��� ‌ی دارایی‌ زۆر‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر كتێب نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫س���ۆران نایش���ارێته‌وه‌ ك���ه‌ كتێب وه‌ك‬ ‫ه���ه‌ر كااڵیه‌كی‌ تر له‌دوای‌ پێداویس���تی ‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌ مرۆڤ���ه‌وه‌ دێ���ت وه‌ك‬ ‫خ���واردن‌و خواردن���ه‌وه‌‌و جلوب���ه‌رگ‌و‬ ‫پێداویس���تیه‌كانی‌ دیكه‌‪ ،‬به‌اڵم وت ‌ی "من‬ ‫وه‌ك كتێبفرۆش���ییه‌ك ی���ان وه‌ك ماڵ ‌ی‬ ‫وه‌فای��� ‌ی ك ‌ه چه‌ند س���اڵێك ‌ه له‌و بواره‌دا‬ ‫كارده‌كه‌ین گه‌ش���بینم به‌وه‌ی‌ ك ‌ه هێشتا‬ ‫كتێبفرۆشی‌ له‌كوردس���تاندا له‌قۆناغێك ‌ی‬ ‫باشدایه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ش��� ‌ی به‌و‌ه كرد كه‌"ب ‌ه به‌راورد به‌و‬ ‫سااڵنه‌ی‌ ك ‌ه قه‌یران ‌ی دارای ‌ی له‌كوردستان‬ ‫نه‌بو‌ه ئه‌م دو س��� ‌ێ ساڵه‌ زۆرترین كتێب‬ ‫چاپك���راوه‌‌و ئه‌مه‌ نیش���انه‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫هێشتا كتێبفرۆشی‌ به‌و شێوه‌یه‌ قه‌یران ‌ی‬ ‫دارای ‌ی شكستی‌ پ ‌ێ نه‌خواردوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌خوێنه‌ری‌ كتێبیش‪ ،‬سۆران‬ ‫وت���ی‌ "من خۆم ب���ڕوام ب���ه‌وه‌ هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫خودی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌ی ك ‌ه باس له‌نه‌مان ‌ی‬ ‫خوێن���ه‌ر ده‌كه‌ن له‌ڕوانگ���ه‌ ‌ی خۆیانه‌و‌ه‬ ‫ته‌ماش���ای‌ مه‌س���ه‌له‌كه‌ ده‌كه‌ن‌و خۆیان‬ ‫كتێ���ب ناخوێننه‌وه‌‌و پێی���ان وایه‌ كه‌س‬ ‫كتێب ناخوێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌زۆرترین ئ���ه‌و ژانرانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫ده‌فرۆش���رێن‪ ،‬س���ۆران عه‌زیز وت ‌ی "له‌و‬ ‫بڕوایه‌دام كه‌ س���ه‌رده‌مه‌كه‌ س���ه‌رده‌م ‌ی‬

‫هه‌ی���ه‌ ئه‌ویش پێش���وازییه‌ك ‌ی باش��� ‌ی‬ ‫لێده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ه���ۆكاری‌ ئ���ه‌و پێش���وازییه‌ش له‌كتێبه‌‬ ‫ئاینیه‌كان���ی‌ بۆ ئ���ه‌و‌ه گه‌ڕان���ده‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫"ئاینناس��� ‌ی له‌م ناوچه‌یه‌ ‌ی ئێم ‌ه جێگه‌ ‌ی‬ ‫گرنگی‌‌و بایه‌خ��� ‌ه به‌تایبه‌ت به‌هۆی‌ بون ‌ی‬ ‫داع���ش‌و ئ���ه‌و توندڕه‌وییه‌ی‌ ك��� ‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌ناوچه‌ك���ه‌‌و خه‌ڵك ده‌یه‌وێ���ت له‌ئاین‬ ‫تێبگات‌و وردبێته‌وه‌ له‌ئاین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���ه‌و كتێبانه‌ی‌ ك��� ‌ه له‌بوار ‌ی‬ ‫میان���ڕه‌وی‌ ئاینی���دا چاپده‌كرێن بازاڕیان‬ ‫هه‌یه‌‌و ده‌فرۆشرێن"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌چاپكردن��� ‌ی كتێبه‌كان��� ‌ی‬ ‫خۆش���یان‪ ،‬وتی‌ "له‌هه‌فت���ه‌ی‌ رابردودا ‪4‬‬ ‫كتێبمان چاپكردوه‌‌و له‌مانگ ‌ی شوباتیشدا‬ ‫‪ 5‬ڕۆمان چاپده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌ی غه‌زه‌لن���وس له‌ش���ار ‌ی‬ ‫س���لێمانیش ده‌ڵێ‌ "قه‌یرانه‌كه‌ كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌مو الیه‌نه‌كان هه‌بوه‌‌و مرۆڤ‬ ‫ئه‌گه‌ر پێداویس���تییه‌كانی‌ رۆژانه‌ی‌ خۆ ‌ی‬ ‫كه‌مكردبێته‌وه‌ به‌دڵنیاییه‌وه‌ كتێب كڕین‬ ‫كه‌مده‌كات���ه‌وه‌‌و كاریگ���ه‌ری‌ داده‌نێ���ت‌و‬ ‫فرۆشی‌ كتێب كه‌مده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ره‌وه‌ز حه‌مه‌ساڵح به‌ڕێوه‌به‌ری‌ غه‌زه‌لنوس‬ ‫وت���ی‌ "له‌واڵتی‌ ئێم���ه‌دا به‌داخه‌و‌ه كتێب‬ ‫جێی‌ بایه‌خ نییه‌‌و بۆیه‌ مرۆڤ یه‌كه‌م شت‬ ‫ك ‌ه له‌كڕینی‌ رۆژانه‌ی���دا كه‌م ‌ی ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫‪ %50‬كتێبفرۆشیمان به‌هۆ ‌ی ئه‌م قه‌یرانه‌و‌ه كتێبه‌"‪.‬‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌ وتیش��� ‌ی "به‌دڵنیاییه‌و‌ه قه‌یرانه‌كه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئێم���ه‌‌و كۆی‌ گش���تی‌ ب���ازاڕ كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫هه‌بوه‌‌و ‪ %50‬كتێبفرۆشیمان به‌هۆی‌ ئه‌م‬ ‫ڕۆمانه‌‌و ژانر ‌ی ئه‌ده‌ب به‌گش���تی‌‌و ڕۆمان قه‌یرانه‌وه‌ له‌ده‌ستداوه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ هۆكار ‌ی به‌رده‌وامبونیان له‌سه‌ر‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ زۆرترین فرۆشی‌ هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ب���ه‌اڵم ژانره‌كان���ی‌ دیك���ه‌ش چاپكردن��� ‌ی كتێب‪ ،‬ره‌وه‌ز وت���ی‌ "ئێم ‌ه‬ ‫ده‌فرۆش���رێت به‌نمون ‌ه ئێمه‌ زنجیره‌یه‌ك ‌ی به‌رده‌وامین له‌چاپكردن ‌ی كتێب‌و بێگومان‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاینناس���یمان هه‌ی���ه‌ ك��� ‌ه ئه‌و قه‌یران ‌ه كاریگه‌ر ‌ی له‌س���ه‌ر فرۆش��� ‌ی‬ ‫پێش���وازییه‌كی‌ باش���ی‌ لێده‌كرێ���ت‌و كتێب��� ‌ه نوێیه‌كانیش���مان هه‌ب���وه‌‌و ئێم ‌ه‬ ‫له‌غه‌زه‌لنوسیش زنجیره‌یه‌ك ‌ی ئاینناسیش بۆ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م قه‌یران ‌ه دارایی ‌ه‬

‫به‌رده‌وامین له‌سه‌ر كتێب چاپكردن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هه‌ستده‌كه‌ین چه‌ندێك قه‌یران ‌ی‬ ‫دارای ‌ی هه‌بێت نابێت كاریگه‌ر ‌ی له‌س���ه‌ر‬ ‫كه‌لتور دابنێ���ت‌و به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان‬ ‫به‌چاپكردنی‌ كتێب به‌رگری‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ ‌ی بۆ ئه‌وه‌ش كرد "دۆخه‌ك ‌ه خراپ ‌ه‬ ‫به‌اڵم تا ئ���ه‌و ش���وێنه‌ی‌ بتوانین هه‌وڵ‬ ‫ده‌ده‌ی���ن بمێنین‌و به‌رگ���ر ‌ی بكه‌ین بۆی ‌ه‬ ‫نایه‌ڵین كاریگه‌ری‌ بكات ‌ه سه‌ر چاپكردن ‌ی‬ ‫كتێبه‌كانمان"‪ .‬راش���یگه‌یاند "رۆژێكیش‬ ‫نه‌مانتوان���ی‌ ئ���ه‌و كات ‌ه ده‌چین���ه‌و‌ه بۆ‬ ‫ماڵه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی تاچه‌ند ده‌توانن به‌رگه‌ ‌ی‬ ‫به‌رده‌وام ‌ی ئه‌و دۆخه‌ بگرن‪ ،‬ره‌وه‌ز حه‌م ‌ه‬ ‫س���اڵح وتی‌ "پێش���بینیكراو نیی ‌ه چونك ‌ه‬ ‫ئه‌م دۆخه‌ ده‌س���تپێكێتی‌‌و سه‌ره‌تایه‌تی‌‌و‬ ‫تائێستاش خه‌ڵك پاره‌ی‌ دانراو ‌ی هه‌یه‌‌و‬ ‫ورده‌ ورد‌ه خه‌رجی���ان ده‌كات‌و ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫ئه‌م دۆخه‌ ب���ه‌رده‌وام بێت له‌و بڕوایه‌دام‬ ‫رۆژانێكی‌ زۆر سه‌خت هه‌بن له‌پێشه‌وه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ كاریگه‌ر ‌ی قه‌یرانه‌ك ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌‌و خوێن���ه‌ر‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌ی‬ ‫غه‌زه‌لنوس وت ‌ی "خوێنه‌ران ده‌ستبه‌ردار ‌ی‬ ‫خوێندنه‌و‌ه نه‌بون به‌ڵكو ده‌س���تبه‌ردار ‌ی‬ ‫كتێ���ب كڕی���ن ب���ون‌و كتێ���ب كڕینیان‬ ‫كه‌مكردۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش ‌ی "خوێنه‌ران بۆ خوێندنه‌وه‌ رێگه‌ ‌ی‬ ‫ت���ر ده‌گرن ‌ه به‌ر به‌نمونه‌ كتێب له‌خه‌ڵك ‌ی‬ ‫دیكه‌ وه‌رده‌گ���رن‌و ده‌یخوێننه‌وه‌ رێژه‌ ‌ی‬ ‫كڕین���ی‌ كتێبی���ان كه‌مكردۆت���ه‌و‌ه نه‌ك‬ ‫خوێندنه‌وه‌یان كه‌مكردبێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ زۆرترین جۆر ‌ی ئه‌و كتێبانه‌ ‌ی ك ‌ه‬ ‫ده‌فرۆش���رێن‪ ،‬ره‌وه‌ز وت ‌ی "له‌كوردستاندا‬ ‫هه‌میش���ه‌ به‌گش���تی‌ ئ���ه‌ده‌ب‌و له‌ن���او‬ ‫ئه‌ده‌بیشدا ڕۆمان زیاتر فرۆش ‌ی هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌و فرۆش ‌ه كه‌مه‌شدا به‌به‌راورد‬ ‫به‌ژانره‌كان���ی‌ دیك��� ‌ه هه‌ر ڕۆم���ان زیاتر‬ ‫ده‌فرۆشرێت"‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪xwendn.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )514‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/2/2‬‬

‫خوێندن‬

‫سه‌رۆكی‌ زانكۆی‌ پۆله‌ته‌كنیك ‌ی سلێمانی‌‪ :‬ده‌ستتێوه‌ردانی حیزب‬ ‫له‌هه‌مو شوێنێك هه‌یه‌ زانكۆش چه‌ند خۆی بپارێزێت له‌مه‌ به‌ده‌ر نابێت‬ ‫ئا‪ :‬رێژه‌ن ‪ -‬سه‌فین‬ ‫د‪.‬حه‌كیم عوسمان سه‌رۆكی‌ زانكۆی‌‬ ‫پۆله‌ته‌کنیکی سلێمانی‌ له‌م گفتوگۆیه‌ ‌ی‬ ‫ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "من سه‌د له‌سه‌د رازی‬ ‫نیم له‌ئه‌دای مامۆستاكانی‌ زانكۆی‌‬ ‫پۆله‌ته‌کنیک"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬زانك����ۆی پۆله‌ته‌كنی����ك له‌چه‌ند‬ ‫كۆلیژو په‌یمانگا پێكدێ‌و ژماره‌ی مامۆستاو‬ ‫خوێندكارانی چه‌ندن؟‬ ‫د‪.‬حه‌كیم‪ :‬زانكۆی پۆله‌ته‌کنیک له‌ئێستادا‬ ‫هه‌شت په‌یمانگایه‌ ‌له‌گه‌ڵ پێنج كۆلێژ‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ب����ه‌ش نزیكه‌ی ‪ 70‬حه‌فتا به‌ش ده‌خوێنرێت‪،‬‬ ‫ل����ه‌م زانك����ۆو په‌یمانگایان����ه‌دا ژم����اره‌ی‬ ‫خوێن����دكاران مه‌زه‌نده‌ ده‌كرێ����ت به‌چوارده‌‬ ‫هه‌زارخوێندكار‪ ،‬ژماره‌ی مامۆستاش نزیكه‌ی‬ ‫‪ 400‬ب����ۆ ‪ 500‬مامۆس����تای خ����اوه‌ن له‌قه‌بن‪،‬‬ ‫‌جگه‌ له‌و مامۆس����تایانه‌ی كه‌‌له‌قه‌بیان نیه‌‪.‬‬ ‫‌له‌په‌یمان����گاكان هه‌ندێكجار مامۆس����تا وانه‌‬ ‫ده‌ڵێته‌وه‌ به‌كالۆریۆس����ی هه‌یه‌‌یان دیبلۆمی‬ ‫بااڵی هه‌یه‌‌یان وه‌ك یاریده‌ده‌ری مامۆس����تا‬ ‫وانه‌ ده‌ڵێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬گرنگی كردنه‌وه‌ی ئ����ه‌م زانكۆیه‌ ك����ه‌ لێ����ره‌ ده‌خوێنرێ����ت پرۆگرام����ی تازه‌و هه‌ی����ه‌و س����ه‌رۆكایه‌تی زانك����ۆ پش����تگیری‬ ‫دروس����تن بۆ ئه‌وه‌ی خوێندكار ئاماده‌بكه‌ن‪ .‬كردوه‌‪‌ ،‬به‌اڵم له‌س����ه‌روتر ره‌زامه‌ندی دارایی‬ ‫له‌چیدا بو‪ ،‬ئایا كردنه‌وه‌ی‌ پێویست بو؟‬ ‫د‪ .‬حه‌كیم‪ :‬دی����اره‌ خوێندنی پۆله‌ته‌کنیک مامۆس����تاكانیش من س����ه‌د له‌سه‌د رازی نیم له‌سه‌ر ناكرێت‪ .‬س����ه‌باره‌ت به‌خوێندكاریش‪،‬‬ ‫له‌دنی����ادا یه‌كێكه‌‌له‌خوێندنه‌‌زۆر گرنگه‌كان‪ ،‬له‌ئه‌دایان له‌به‌رئه‌وه‌ی مامۆستاو ته‌كنه‌لۆژیای خوێندكاری ئێم����ه‌‌زۆربه‌ی ئاماده‌‌نیه‌‌خۆی‬ ‫له‌واڵتان����ی پێش����كه‌وتوش بڕوانام����ه‌ی فێركردن به‌نده‌ به‌یه‌كه‌وه‌‪‌ ،‬ئه‌و مامۆستایانه‌ ماندو بكات‪ ،‬ئاماده‌نی����ه‌ ‌ئه‌و كه‌موكورتیه‌ی‬ ‫پۆله‌ته‌کنی����ک زۆر زۆر له‌پێش����ه‌‪ ،‬ته‌نان����ه‌ت وه‌س����تای تاقیگه‌كانن‪ ،‬ئێم����ه‌ تاقیگه‌كانمان كه‌‌هه‌یه‌‌له‌ش����وێنی تر دابینی بكات‪ ،‬هه‌و‌ڵی‬ ‫له‌پێش به‌كالۆریۆسیش����ه‌وه‌یه‌‪ .‬زۆر گرنگه‌و له‌ئاستی پێویس����تدا نیه‌و دواكه‌وتون ئه‌گه‌ر زیاتر بدات بۆ ئه‌وه‌ی كه‌‌ئه‌و چوار س����اڵه‌ی‬ ‫بازاڕ پێویس����تی پێیه‌تی‪ ،‬خواس����تی بازاڕی پێش����كه‌وتوش بن كه‌من‪ ،‬پێویستی ‌ی ژماره‌ی ‌لێره‌یه‌ چوار س����اڵی پڕ زانیاری‌و پڕ هه‌وڵ‌و‬ ‫له‌سه‌ره‌‪‌،‬كاتێك دو كه‌س له‌بازاڕدا داوای كار ‌خوێندكار ‌دابی����ن ناكه‌ن‪ ،‬مامۆس����تاكانیش پڕ كۆش����ش بێت‪ .‬بۆ ئه‌وه‌ی كه‌‌چوه‌ بواری‬ ‫ده‌كه‌ن ئه‌وه‌ی بڕوانامه‌ی پۆله‌ته‌کنیکی هه‌یه‌ له‌س����ه‌ر ئ����ه‌و ئامێران����ه‌ ‌خوێن����دكاره‌كان كاركردنه‌وه‌ كاری ده‌س����تبكه‌وێت‪ ،‬خوێندكار‬ ‫هه‌لی وه‌رگرتنی زیات����ره‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی لێره‌ راده‌هێنن‪ ،‬مامۆستا پێویستی به‌تاقیگه‌یه‌ك نابێ����ت چاوه‌ڕێی دامه‌زراندن����ی حكومی بن‪،‬‬ ‫‌زیاتر گرنگی به‌پراكتی����ك ده‌درێت‪ .‬ده‌توانن ده‌بێ له‌ئاستێكی دیاریكراو ده‌ستی ناكه‌وێت چونكه‌ دامه‌زراندن بوه‌ت����ه‌ ‌كارێكی قورس‪،‬‬ ‫كاربكه‌ن نه‌ك توێژینه‌وه‌ له‌بواره‌كه‌دا‪ ،‬ده‌توانن له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ناتوانێت خوێندكاره‌كه‌ ‌فێربكات‪ .‬ده‌بێ����ت له‌ب����ازاڕی كار خۆی بس����ه‌لمێنێت‬ ‫وه‌ك كادری لێهات����و كاربك����ه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌‌وه‌ك س����ه‌باره‌ت به‌مامۆس����تاكانیش‪ ،‬هه‌ی����ه‌ تازه‌ ب����ۆ ئه‌وه‌ی ئیش����ی ده‌س����تكه‌وێت ئه‌مه‌ش‬ ‫گرنگی‪ .‬ئه‌م واڵت����ه‌ له‌قۆناخی گۆڕانكاریدایه‌ بڕوانام����ه‌ی له‌ئه‌وروپ����ا هێناوه‌ت����ه‌وه‌‪‌،‬هه‌یه‌ ماندوبونی زۆری ده‌وێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باش����ه‌ ئه‌مه‌ گرفت نیه‌ له‌خوێندنی‌‬ ‫ك����ه‌‌خه‌ڵكیكی بۆ به‌ره����ه‌م بهێنێت‌بتوانێت له‌ئه‌مری����كا هێناوێتیه‌وه‌‪‌،‬ب����ه‌اڵم تاقیگه‌كان‬ ‫پێداویس����تیه‌كانی ئه‌م قۆناخه‌ دابین بكات‪ .‬وه‌ك پێوس����ت نین‪ ،‬هه‌ن����دێ ئامێر هه‌یه‌‌كه‌ بااڵدا كه‌ هه‌مو كه‌سێك كاتێك بڕوانامه‌یه‌كی‌‬ ‫پێموای����ه‌ كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م زانكۆیه‌‌هه‌نگاوێكی كه‌س����ی‌ تایبه‌تمه‌ند نیه‌‌به‌كاریبهێنێت‪ ،‬به‌اڵم ماس����ته‌ر یان دكتۆرای‌ هێنا ده‌توانێت ببێت‬ ‫زۆر گرنگ بو ده‌بوایه‌‌زوتر جێبه‌جێ‌ بكرایه‌‪ ،‬كێشه‌‌گه‌وره‌كه‌مان له‌تاقیگه‌كانه‌‌كه‌‌له‌ئاستی به‌مامۆس����تا‌و زۆرجاریش توانایان سنورداره‌‬ ‫ئاماده‌كردنی خوێندكار پێویستی به‌چوار پایه‌ گه‌شه‌كردنی پێداویستیه‌كانی سه‌رده‌مدا نین‪ ،‬به‌ه����ۆی‌ ئاس����انبونی‌ وه‌رگرتنی‌ ماس����ته‌رو‬ ‫‌هه‌یه‌ "مامۆستا‪ ،‬پڕۆگرامی خوێندن‪ ،‬ئامڕازو ئێم����ه‌‌به‌‌به‌رده‌وامی ئ����ه‌و گرفته‌مان ڕوبه‌ڕو دكتۆراوه‌‌و كه‌ دامه‌زران ئیتر ده‌بن به‌بارگرانی‬ ‫پێداویستی فێركردن‪ ،‬خوێندكار خۆی"‪ ،‬ئه‌م ده‌بێت����ه‌وه‌ ‌له‌تازه‌كردن����ه‌وه‌ی تاقیگه‌كاندا‪ ،‬به‌س����ه‌ر خوێندكارو زانك����ۆوه‌ خراپیش بن‬ ‫چوار بنه‌مایه‌‌پێوسته‌‌هه‌بێت ئینجا ده‌توانیت ئێستا ئێمه‌ تاقیگه‌مان پێویسته‌‌بۆ به‌شه‌كان‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌ی‌ زانكۆ ئه‌هلیه‌كان ك ‌ه به‌فیدباكی‬ ‫كادری باش به‌رهه‌م بهێنێت‪ .‬ئه‌و پرۆگرامه‌ی من پرۆپۆزه‌ڵ پێش����كه‌ش ده‌كه‌م ره‌زامه‌ندی خوێندكار‪ ،‬مامۆس����تا دورده‌خرێته‌و‌ه ئه‌گه‌ر‬

‫من سه‌د له‌سه‌د رازی نیم‬ ‫له‌ئه‌دای مامۆستاكانی‌‬ ‫زانكۆی‌ پۆله‌ته‌کنیک‬

‫ئه‌دای ب����اش نه‌ب����و‪ ،‬لێره‌ ئیت����ر الناچێت‌و‬ ‫ده‌سه‌پێت؟‬ ‫د‪.‬حه‌كیم‪ :‬ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ وانه‌ ده‌ڵێنه‌وه‌‬ ‫رێ����گا پێدراون ئه‌گه‌ر بێت‌و ماس����ته‌ر به‌ره‌و‬ ‫س����ه‌ره‌وه‌یان هه‌بێ����ت‌و له‌قه‌بی زانس����تیان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬كه‌س����ێك له‌قه‌بی زانس����تی‌ نه‌بێت‬ ‫ناتوانێ����ت وان����ه‌ بڵێته‌وه‌‪ ،‬ده‌ب����ێ تۆژینه‌وه‌‬ ‫ب����كات‪ ،‬به‌بڕیاری ئه‌نجومه‌ن����ی زانكۆ نه‌بێت‬ ‫ئ����ه‌وان ك����ه‌ ئه‌توانن بڵێن له‌به‌ر پێویس����تی‬ ‫زۆر‌و له‌ب����ه‌ر نه‌بونی پس����پۆڕی‌ تایبه‌تمه‌ند‬ ‫له‌هه‌ندێ‌ ش����وێن هه‌ندێ‌ ك����ه‌س له‌تاقیگه‌دا‬ ‫به‌كالۆریۆس����ی هه‌ی����ه‌ یاری����ده‌ده‌ره‌ ئه‌م����ه‌‬ ‫ده‌كرێت‌و به‌یاس����ا رێگه‌ی پێدراوه‌ ئه‌توانێت‬ ‫ئیش بكات‪ .‬راس����تیه‌كه‌ی چه‌ند ساڵێكه‌ ئه‌و‬ ‫بابه‌تی‌ فیدباكی خوێندكارانه‌ هاتۆته‌ مه‌یدان‪،‬‬ ‫یه‌كێك����ه‌ له‌ش����ێوازه‌كانی هه‌ڵس����ه‌نگاندنی‬ ‫مامۆس����تا‪ ،‬ته‌نها ش����ێواز نیه‌‪ ،‬ئه‌و چاالكی‌و‬ ‫كارانه‌ی مامۆستا له‌ساڵه‌كه‌دا ده‌یكات له‌گه‌ڵ‬ ‫فیدباكی خوێندكار هه‌م����وی ده‌بێته‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫مامۆس����تا شیاوی وانه‌وتنه‌وه‌ بێت یان نا‪ .‬تا‬ ‫راده‌یه‌ك ئه‌مه‌ ئیشی له‌سه‌ر كراوه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫پله‌ی بااڵیان هێناوه‌ ده‌ستخۆشیان لێكراوه‌و‬ ‫هان����دراون كه‌ به‌رده‌وام بن‪ ،‬ئه‌وانه‌ش����ی كه‌‬ ‫پله‌ی نزمیان هێناوه‌ ئاگاداركراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬

‫تا راده‌یه‌ك ئیش����ی له‌سه‌ر كراوه‌ به‌اڵم ‪%100‬‬ ‫جێبه‌جێ‌ نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌نی����ازن سیس����ته‌می پارالێڵ‬ ‫جێبه‌حێبكه‌ن‪ ،‬هه‌ستناكه‌ن ئه‌مه‌ ته‌نها ته‌نها‬ ‫ب����ۆ كۆكردنه‌وه‌ی‌ پاره‌یه‌‌و ره‌نگه‌ قورس����ایی‬ ‫زیاتر بخاته‌ س����ه‌ر زانكۆكه‌ ل����ه‌روی كادری‌‬ ‫زانستی‌‌و شوێنه‌وه‌؟‬ ‫د‪.‬حه‌كیم‪ :‬پارارلێڵ قورسایی ناخاته‌ سه‌ر‬ ‫زانكۆ‪ ،‬چونك����ه‌ رێژه‌كه‌ی كه‌م����ه‌ ئه‌مه‌ لۆد‬ ‫ناخاته‌ سه‌ر مامۆس����تا‪ ،‬ژماره‌كه‌ زۆر كه‌مه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م ساڵ سیس����ته‌می پارالێڵ نه‌ماوه‌‪ ،‬به‌س‬ ‫هه‌مان����ه‌ خوێندكاری س����اڵی پ����ارو پێراره‌و‬ ‫ده‌خوێنێت ئێمه‌ ئه‌مساڵ خوێندنی ئێوارانمان‬ ‫هه‌یه‌ له‌زانكۆی‌ پۆله‌ته‌کنیکی سلێمانی‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬گله‌یی����ه‌ك هه‌یه‌ له‌وانه‌ی‌ به‌نمره‌ی‌‬ ‫خۆیان له‌م زانكۆی����ه‌ وه‌رده‌گیرێن له‌كاتێكدا‬ ‫زانكۆی سلێمانی سااڵنه‌ ته‌نها دو خوێندكار‬ ‫له‌یه‌كه‌مه‌كان����ی په‌یمان����گا وه‌رده‌گرێ����ت‌و‬ ‫له‌قۆناغی یه‌كه‌میش����ه‌وه‌ له‌زانكۆی‌ سلێمانی‌‬ ‫‌ده‌س����تده‌كه‌ن به‌خوێندن‪ ،‬به‌اڵم له‌م زانكۆیه‌‬ ‫رێ����ژه‌ی‌ ‪%20‬ی‌ خوێن����دكاری په‌یمان����گا‬ ‫له‌كۆلی����ژه‌كان وه‌رده‌گیرێ����ت‌و له‌قۆناخ����ی‬ ‫دوه‌میشه‌وه‌ ده‌ستده‌كه‌ن به‌خوێندن‪ ،‬بۆچی‌؟‬ ‫د‪.‬حه‌كیم‪ :‬زانكۆی س����لێمانی ئێستا كه‌س‬

‫وه‌رناگرێ����ت‪ ،‬له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی خوێندكاره‌كانی‌‬ ‫په‌یمانگا بێن بۆ كۆلێژی ته‌كنیكی‪ ،‬حاڵه‌تیكی‬ ‫ته‌ندروستیش����ه‌‌و چانس����ێكه‌ بۆ كه‌س����انێك‬ ‫ب����ۆ ئه‌وه‌ی خوێندن ت����ه‌واو ده‌كه‌ن‌و هه‌لێكه‌‬ ‫ئه‌یده‌ی به‌كه‌س����انێك ببنه‌ خاوه‌ن بڕوانامه‌ی‬ ‫به‌كارۆلیۆس‪ .‬ه����ه‌ر خوێندكارێك له‌په‌یمانگا‬ ‫كۆمه‌ڵ����ه‌ وانه‌یه‌ك����ی‌ خوێندبو ئ����ه‌و كۆمه‌ڵه‌‬ ‫وانه‌یه‌ به‌راورد ك����را به‌پۆلی یه‌كی خوێندنی‬ ‫كۆلێ����ژو ی����ه‌ك دو وانه‌ی‌ كه‌م ب����و ئه‌یتوانی‬ ‫بچێته‌ قۆناغ����ی دو‪ ،‬ئه‌و وانه‌یه‌ش بخوێنێت‪.‬‬ ‫له‌هه‌مو به‌شه‌كانیش خوێندكاری په‌یمانگا كه‌‬ ‫وه‌رده‌گیرێت ناچێته‌ قۆناغی دو‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬زۆرجار باس ل����ه‌وه‌ ده‌كرێت كه‌‬ ‫زانكۆ حكومیه‌كان وه‌ك مه‌ڵبه‌ندی حیزبییان‬ ‫لێهاتوه‌ هه‌ر له‌س����ه‌رۆكی زانك����ۆوه‌ بگره‌ تا‬ ‫عه‌میدو سه‌رۆك به‌شه‌كان به‌ئاگاداری حیزب‬ ‫داده‌نرێ����ن‪ ،‬ئه‌مه‌ گرفت نیه‌ ك����ه‌ ئینتیمای‌‬ ‫حزبی‌ ده‌خرێته‌ پێش تواناوه‌؟‬ ‫د‪.‬حه‌كی����م‪ :‬من س����ه‌باره‌ت به‌خۆم ئه‌گه‌ر‬ ‫مه‌رجه‌كانم تی����ا نه‌بوایه‌ هه‌رگی����ز نه‌ده‌بوم‬ ‫به‌عه‌مید‪ ،‬له‌روی یاساییه‌وه‌ هیچ كێشه‌یه‌كی‬ ‫تیا نه‌بو‪ .‬شتێكیش����تان پێبڵێ����م له‌م كاته‌دا‬ ‫خه‌ڵ����ك زۆر حه‌زی به‌پۆس����ت نیه‌و نایه‌وێت‬ ‫باری سه‌رشانی خۆی قورس بكات‪ .‬له‌وانه‌یه‌‬ ‫ئه‌م قس����ه‌یه‌ راست بێت تاراده‌یه‌ك به‌شێكی‬ ‫زۆر ل����ه‌و بڕیارو بۆچ����ون‌و قه‌ناعه‌تانه‌ی كه‌‬ ‫حی����زب هه‌یه‌ت����ی له‌زانكۆكان����دا جێبه‌جێ‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌ له‌واڵتێكین كێش����ه‌ی‬ ‫ده‌س����تتێوه‌ردانی حیزب له‌هه‌مو ش����وێنێك‬ ‫هه‌ی����ه‌ زانكۆش چه‌ند خ����ۆی بپارێزێت له‌مه‌‬ ‫ب����ه‌ده‌ر نابێت‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌س����ه‌رده‌می ئێمه‌‬ ‫كه‌س����انێكی زۆر هه‌ب����و له‌زانكۆكانی تر كه‌‬ ‫له‌به‌ر بۆچونی حیزبییان وه‌رنه‌ده‌گیران‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫به‌خۆش����حاڵییه‌وه‌ وه‌رمانگرتن به‌مامۆس����تا‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ ئه‌ركی سه‌رش����انی خۆمانه‌و ئه‌وانیش‬ ‫هاواڵت����ی ئه‌م واڵته‌ن‪ ،‬ئێره‌ كه‌مترین چاالكی‬ ‫حیزبی تیایه‌و ته‌نها حیزبی ده‌سه‌اڵتیش نیه‌‬ ‫له‌زانكۆدا چاالكی ده‌كات‪ ،‬ئێمه‌ رێگه‌مان داوه‌‬ ‫به‌كادرانی پارته‌ ئیسالمیه‌كان‌و هه‌ڵسوراوانی‬ ‫گۆڕان س����یمینارو چاالكی بك����ه‌ن‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫رێكخراوی خوێن����دكاری هه‌یه‌ له‌كه‌مپه‌كه‌ كه‌‬ ‫به‌ئاگاداری ئێمه‌ ئیش ده‌كه‌ن‪ ،‬هی حیزبه‌كانی‬ ‫غه‌یری ده‌سه‌اڵتن‌و پشتگیریمان لێكردون‌و زۆر‬ ‫خۆش����حاڵ بوین‪ ،‬چونكه‌ شتێكیان نه‌كردوه‌‬ ‫حیزبی بێت‪ ،‬باس����ی بابه‌تێكی زانس����تییان‬ ‫كردوه‌و ته‌ده‌خولی حیزبی له‌م س����نوره‌ زۆر‬ ‫زۆر كه‌متره‌ له‌شوێنه‌كانی تر‪.‬‬

‫بایكۆتی‌ مامۆستایان له‌نێوان بێ‌ موچه‌یی‌‌و نیگه‌رانی‌ خوێندكاراندا‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫مامۆستایان سورن له‌سه‌ر بایكۆت كردنی‌‬ ‫هۆڵه‌كانی‌ خوێندن تا جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫داواكارییه‌كانیان‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا‬ ‫خوێندكاران سه‌باره‌ت به‌ئاینده‌ی‌ خوێندنی‌‬ ‫ئه‌مساڵیان نیگه‌رانن‪.‬‬ ‫س���اوێن خالید ك���ه‌ خوێن���دكاری‌ پۆلی‌‬ ‫ده‌یه‌می‌ زانستییه‌‪ ،‬هه‌میشه‌ خه‌یاڵی‌ الی‌ ئه‌و‬ ‫وانانه‌یه‌تی‌ كه‌ ده‌رنه‌چوه‌‪ ،‬ئومێدێكی‌ زۆری‌‬ ‫ب���ه‌وه‌رزی‌ ده‌ه‌م هه‌یه‌ تا وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌و سفرانه‌ پڕبكه‌مه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دۆخه‌كه‌ ئاوایی‌‬ ‫لێهات‪ ،‬تاقه‌تی‌ مه‌كته‌بم هه‌ر نه‌ماوه‌‪ ،‬ڕاسته‌‬ ‫مامۆستا مافی‌ خۆیه‌تی‌ چونكه‌ بژێوی‌ ژیانی‌‬ ‫زۆرێك له‌مامۆستایان له‌سه‌ر ئه‌و موچه‌یه‌یه‌‬ ‫به‌س به‌خ���وا زه‌ره‌ره‌كه‌ی‌ زۆرتر بۆ ئێمه‌یه‌‪،‬‬ ‫جگه‌له‌وه‌ی‌ خوێن���دكار توانای‌ ئه‌وه‌ی‌ نییه‌‬ ‫كه‌ ئه‌و هه‌مو مه‌سره‌فه‌ بكات‌و ئینجا بۆچی‌‬ ‫س���اڵێكمان ئاوا به‌خۆڕایی‌ بڕوات له‌كاتێكدا‬ ‫خێزانه‌كانم���ان زۆر هیالكب���ون له‌گه‌ڵمان‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش هیچ پاره‌یه‌ك وه‌رناگرن‪" .‬‬ ‫ه���اوار ڕزگار ك���ه‌ خوێن���دكاری‌ نۆیه‌می‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تیی���ه‌ ب���اوه‌ڕی‌ وای���ه‌ "بایكۆتكردن‬ ‫مافی‌ مامۆس���تا خۆیه‌ت���ی‌ ئه‌گه‌ر زه‌ره‌ریش‬ ‫بدات له‌خوێن���دكار یان حكوم���ه‌ت كاتێك‬ ‫مامۆس���تایه‌ك ‪ 250‬دینار له‌گیرفانیانه‌بێت‬ ‫ده‌بێ���ت مامۆس���تا دڵ���ی‌ به‌چ���ی‌ خۆش‬ ‫بێت‪،‬چه‌ند مانگه‌ موچه‌ی‌ وه‌رنه‌گرتوه‌ بۆیه‌‬ ‫پاره‌ی‌ پێ نییه‌‪،‬ئێمه‌ ته‌نها به‌هۆی‌ ده‌نگۆی‌‬ ‫پێش تاقیكردنه‌وه‌كان���ه‌وه‌ زه‌ره‌رمه‌ندبوین‬ ‫نه‌ك ئێستا كه‌ ئه‌وكات خوێندكار وانه‌كانی‌‬ ‫ئیهمال كرد ئ���ه‌وه‌ش بوه‌ هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫وه‌رزه‌ ڕێژه‌ی‌ ده‌رنه‌چون زۆربێت‪" .‬‬ ‫هاوار وتیشی‌ " هیوامان به‌قوتابخانه‌ نه‌ماوه‌‬ ‫مامۆس���تاش هیوای‌ ب���ه‌م حكومه‌ته‌ نه‌ماوه‌‬ ‫بۆیه‌ ده‌بێت هه‌مو حیزبه‌كان ڕێگه‌چاره‌یه‌ك‬ ‫بۆ ئه‌م دۆخه‌ بدۆزنه‌وه‌ چونكه‌ مامۆس���تاو‬

‫خوێندكار گرنگترین توێژی‌ كۆمه‌ڵگان‪".‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ بڕیاری‌ بایكۆتك���ردن دراو‌ه‬ ‫له‌سه‌رجه‌م قوتابخانه‌ حكومییه‌كانی‌ سنوری‌‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌و هه‌ردو ئیداره‌ی‌‬ ‫گه‌رمیان‌و ڕاپه‌ڕین‪ ،‬به‌اڵم لێره‌وله‌وێ‌ هه‌ندێ‌‬ ‫مامۆس���تا به‌رده‌وامن له‌وتنه‌وه‌ی‌ وانه‌كانیان‬ ‫له‌پۆلی‌ دوازده‌ی‌ ئاماده‌ی���ی‌ بۆیه‌ ئه‌وه‌یش‬ ‫نیگه‌ران���ی‌ الی‌ به‌ش���ێك له‌مامۆس���تایان‌و‬ ‫خوێندكاران دروستكردوه‌‪.‬‬ ‫مامۆس���تا ئ���اوات قه‌ره‌داغ���ی‌ له‌باره‌ی‬ ‫نیگه‌رانیه‌كان���ی‌ خوێندكاران���ه‌وه‌ ده‌ڵێ���ت‬ ‫"ناحه‌قی خوێندكاران ناگ���رم كه‌ نیگه‌رانن‬ ‫ب���ه‌اڵم ك���ێ‌ به‌رپرس���ه‌؟ حكومه‌تێك���ی‌‬ ‫که‌مته‌رخ���ه‌م‪ ،‬چ���ی‌ بڵێین له‌ب���اره‌ی‌ ئه‌و‬ ‫مامۆس���تایه‌ی‌ وه‌ره‌قه‌ ‌ی نه‌وتی‌ فرۆشتوه‌ بۆ‬ ‫شیری‌ منداڵه‌ ساواكه‌ی‌‪".‬‬ ‫ئه‌و مامۆس���تایه‌ كه‌ خاوه‌نی‌ سێ‌ منداڵه‌‬ ‫ڕایگه‌یاند وه‌رزی‌ یه‌كه‌می‌ خوێندن خراپترین‬ ‫ڕێ���ژه‌ی‌ ده‌رچون���ی‌ قوتابی‌ ب���وه‌ چونكه‌‬ ‫قوتابیم���ان هه‌یه‌ دین���اری‌ پێنییه‌ خه‌رجی‌‬ ‫ب���كات وه‌اڵ كه‌ ناوی‌ خوایه‌ ب���ۆ خۆم جار‬ ‫ج���اره‌ ه���اوكاری‌ خه‌رجی‌ قوتابی���م كردوه‌‬ ‫له‌ن���او قوتابخانه‌دا"ئه‌و بێ پاره‌یی‌ قوتابی‌‌و‬ ‫مامۆس���تاو هه‌ڵه‌ی‌ په‌روه‌رده‌و دامه‌زراندنی‌‬ ‫قوتابخانه‌ی‌ ئه‌هلی‌ به‌هۆكار داده‌نێت "زۆر‬ ‫دڵنیای���ن كۆتایی‌ وه‌رزی‌ دوه‌م ئه‌گه‌ر ده‌وام‬ ‫بكرێ���ت ئه‌نجامه‌كه‌ی‌ زۆر ل���ه‌وه‌رزی‌ یه‌كه‌م‬ ‫خراپتر ئه‌بێت"‬ ‫ئ���ه‌و مامۆس���تایه‌ باس���ی‌ له‌وه‌ش���كرد‬ ‫"كه‌ حیزبی‌ سیاس���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ ئیفلیج‬ ‫كردوه‌‪،‬بۆی���ه‌ ده‌بێ���ت حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان به‌پله‌ی‌ یه‌كه‌م بیر له‌چاككردنی‌‬ ‫سیس���ته‌می‌ پ���ه‌روه‌رده‌ بكات���ه‌وه‌ چونكه‌‬ ‫داهاتوی‌ نه‌وه‌كانمان زۆر المه‌به‌سته‌"‬ ‫"ساڵی‌ پار چوارمانگ پرۆسه‌ی‌ خوێندن‬ ‫دواكه‌وت به‌اڵم هه‌ژماركرا "‬ ‫له‌نێو مامۆستایان‌و خوێندكاران‌و كه‌سوكار ‌ی‬

‫ناحه‌قی خوێندكاران ناگرم كه‌ نیگه‌رانن به‌اڵم كێ‌ به‌رپرسه‌؟‬ ‫حكومه‌تێكی‌ که‌مته‌رخه‌م‪ ،‬چی‌ بڵێین له‌باره‌ی‌ ئه‌و مامۆستایه‌ی‌‬ ‫وه‌ره‌قه‌ی‌ نه‌وتی‌ فرۆشتوه‌ بۆ شیری‌ منداڵه‌ ساواكه‌ی‬ ‫خوێندكاران باس له‌هه‌ژمارنه‌كردنی‌ س���اڵی‌‬ ‫خوێن���دن ده‌كرێ���ت له‌الی���ه‌ن یونس���ێف‪،‬‬ ‫عبدالق���ادر كاكه‌سور‪،‬له‌به‌ش���ی‌ په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫یونس���ێف به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یان���د "به‌داخه‌وه‌‬ ‫به‌ناوی‌ یونسێفه‌وه‌ قسه‌ده‌كرێت ئێمه‌ هیچ‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كمان به‌و بڕی���اره‌وه‌ نییه‌ به‌ڵكو‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و وه‌زاره‌تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ سیس���ته‌می‌ خۆی‌ هه‌ی���ه‌و ئه‌وه‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ ده‌كات‪ ،‬بۆیه‌ ئ���ه‌وه‌ نه‌په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌یونسێفه‌وه‌ هه‌یه‌ نه‌ یونسكۆ‪".‬‬ ‫عبدالقادر كاكه‌ س���ور وتیشی‌"وه‌زاره‌تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ بڕوانامه‌كان ده‌به‌خش���ێت‌و ساڵی‌‬ ‫پار له‌دهۆك چوارمانگ پرۆس���ه‌ی‌ خوێندن‬ ‫دواكه‌وت‪،‬دواتری���ش هه‌م���و تاقیكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كردو ئه‌نجامی‌ وه‌رگرته‌وه‌و بڕوانامه‌ش���ییان‬ ‫پێدرا‪".‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس���تانیش‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ده‌ڵێت" تائێس���تا یونس���ێف‬ ‫ئ���اگاداری‌ حكومه‌ت���ی‌ نه‌كردۆت���ه‌وه‌و وه‌‬ ‫ناش���یكاته‌وه‌ چونك���ه‌ ئیعتیرافك���ردن‌و‬ ‫نه‌كردن به‌خوێندن له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ حكوم ‌هت‌و‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ په‌روه‌رده‌ی���ه‌‪ ،‬ڕه‌نگ���ه‌ تێبینی‌‬ ‫خۆیان تۆماربكه‌ن له‌و ناوچانه‌ی‌ كه‌ بایكۆت‬ ‫ده‌كه‌ن‪".‬‬ ‫ش���ۆڕش غه‌فوری‌ له‌به‌ش���ی‌ ڕاگه‌یاندنی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌وه‌ ڕایگه‌یاند"تا ئێس���تا‬ ‫هیچ ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌ك له‌الیه‌ن یونسێفه‌وه‌‬

‫نه‌هاتۆت���ه‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ به‌اڵم له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌شدا مه‌ترس���ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬یونسێفیش باش‬ ‫ئه‌زانێ���ت ئه‌و دۆخه‌ به‌هۆی‌ ئ���ه‌و قه‌یرانه‌‬ ‫گ���ه‌وره‌ ئابورییه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ خه‌ڵك���ی‌ تیا‬ ‫ئ���ه‌ژی‌‪ ،‬وه‌زاره‌تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ بڕیار ده‌دات‬ ‫به‌اڵم ڕێكخ���راوه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫یارمه‌تیده‌ری‌ بواری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ن ئه‌وانیش‬ ‫ڕۆڵیان هه‌یه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ كه‌ پێش���نیار یان‬ ‫چاره‌سه‌ر بخه‌نه‌ڕو"‬ ‫"خراپترین بژارده‌ هه‌ژمارنه‌كردنی‌ ساڵی‬ ‫خوێندنه‌"‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ بایكۆتكردن���ی‌ قوتابخان���ه‌كان‬ ‫له‌الیه‌ن مامۆستایانه‌وه‌ له‌هه‌ر دو پارێزگای‌‬ ‫س���لێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌و ئی���داره‌ی‌ گه‌رمیان‌و‬ ‫ڕاپه‌ڕین ئه‌ندامی‌ لیژنه‌ی‌ په‌روه‌رده‌وخوێندنی‌‬ ‫ب���ااڵو توێژین���ه‌وه‌ی‌ زانس���تی‌ له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان‪،‬ڕێواس فای���ه‌ق به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫ڕاگه‌یاند"مامۆس���تایان‌و ك���ۆی‌ فارمانبه‌ران‬ ‫مافی‌ خۆیانه‌ له‌به‌رامب���ه‌ر به‌جێ‌ گه‌یاندنی‌‬ ‫ئه‌ركه‌كانی���ان موچه‌ وه‌ربگ���رن بۆیه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫وه‌ری���ان نه‌گ���رت ماف���ی‌ خۆیان���ه‌ به‌هه‌مو‬ ‫رێگه‌یه‌كی‌ مه‌دنی‌ دور له‌توندوتیژی‌ ناڕه‌زایی‌‬ ‫خۆیان ده‌رببڕن‪،‬به‌اڵم ئه‌م بابه‌ته‌ یه‌كالیه‌نه‌‬ ‫نیی���ه‌ مامۆس���تایان وه‌ك فه‌رمانبه‌ران نین‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بایكۆت بكه‌ن مامه‌ڵ���ه‌ی‌ هاواڵتیان‬ ‫دوابكه‌وێت به‌ڵكو بایكۆتكردن ده‌بێته‌ هۆی‌‬

‫دواكه‌وتنی‌ پرۆس���ه‌ی‌ خوێن���دن به‌تایبه‌ت‬ ‫كه‌له‌هه‌ردو پارێزگای‌ هه‌ولێر و دهۆك ئه‌مه‌‬ ‫بونی‌ نیی���ه‌ بۆیه‌ جۆرێك له‌ناهاوس���ه‌نگی‌‬ ‫دروس���ت ئه‌بێت له‌نێوان سه‌عات‌و ڕۆژانه‌ی‌‬ ‫خوێندن‪،‬به‌تایب���ه‌ت بۆ پۆله‌ كۆتاییه‌كانی‌ ‪9‬‬ ‫و ‪ 12‬كه‌ جۆرێ���ك له‌نادادپه‌روه‌ری‌ هه‌یه‌و‬ ‫بێگومان ڕه‌نگدانه‌وه‌ی‌ خراپی‌ ده‌بێت‪".‬‬ ‫چه‌ندین ب���ژارده‌ له‌الیه‌ن مامۆس���تایان‌و‬ ‫به‌رپرس���انی‌ په‌روه‌رده‌ خراوه‌ته‌ ڕو له‌باره‌ی‬ ‫به‌رده‌وامبونی‌ بایكۆتكردن‌و هه‌ژمارنه‌كردنی‌‬ ‫كۆرس���ی‌ خوێندن‪ ،‬ڕێواس فای���ه‌ق ده‌ڵێت‬ ‫"حكوم���ه‌ت خۆی‌ به‌دواداچون بۆ بژارده‌كان‬ ‫ده‌كات ب���ه‌اڵم حاڵه‌تێك���ی‌ سروش���تی‌‬ ‫نیی���ه‌ پرۆس���ه‌ی‌ خوێن���دن دوابكه‌وێت یان‬ ‫ده‌بێت قه‌ره‌ب���و بكرێت���ه‌وه‌ له‌هاویندا یان‬ ‫هه‌ژمارنه‌كردنی‌ ساڵی‌ خوێندن كه‌ ئه‌مه‌یان‬ ‫خراپترین بژارده‌یه‌ ك���ه‌ حكومه‌ت ئه‌گه‌ری‌‬ ‫هه‌یه‌ ده‌س���تی‌ بۆ ببات س���اڵێكی‌ خوێندن‬ ‫ب���ۆ دو پارێ���زگا هه‌ژماربكرێ���ت‌و بۆ دوانی‌‬ ‫تریش نا‪،‬به‌اڵم هێش���تا حكومه‌ت باسی‌ هیچ‬ ‫جۆره‌ بژارده‌یه‌ك ‌ی نه‌كردوه‌و نه‌ش���خراوه‌ته‌‬ ‫به‌رده‌ستی‌ لیژنه‌كه‌مان له‌په‌رله‌مان تائێمه‌‬ ‫ڕای خۆمان بڵێین‪".‬‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ندام���ه‌ی‌ لیژن���ه‌ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌‬ ‫به‌پێویس���تی‌ ده‌زانێ���ت كه‌"حكوم���ه‌ت بیر‬ ‫له‌خراپ���ی‌ دۆخه‌ك���ه‌ بكات���ه‌وه‌و كارێ���ك‬ ‫ب���كات كه‌ النیكه‌م مامۆس���تایان ڕازیبكات‪،‬‬

‫هه‌رچه‌نده‌ ته‌نها مامۆستایانیش نین به‌ڵكو‬ ‫ت���ه‌واوی‌ فه‌رمانبه‌ران موچه‌ وه‌رناگرن به‌اڵم‬ ‫مامۆستایان پرۆس���ه‌ی‌ خوێندن به‌ده‌رفه‌ت‬ ‫ئه‌زان���ن چونك���ه‌ له‌هاویندا ك���ه‌س گوێیان‬ ‫لێناگیرێت‪".‬‬ ‫ڕێواس فایه‌ق وتیشی‌ "بڕیاره‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زی���ران كۆببێت���ه‌وه‌و بڕی���ار له‌ڕێژه‌كانی‌‬ ‫كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌ موچ���ه‌و میكانیزمی‌ نوێی‌‬ ‫پێدانی‌ موچه‌بك���ه‌ن به‌وته‌ی‌ خۆیان‪،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫كه‌می‌ بكه‌نه‌وه‌ ئ���ه‌وا گوایه‌ ده‌توانن موچه‌‬ ‫له‌كاتی‌ خۆیدابه‌ن‪،‬مامۆستاش گه‌ر موچه‌ی‌‬ ‫پێبدرێت ب���ۆ ده‌وام ن���اكات به‌دڵنییاییه‌وه‌‬ ‫ده‌وام ده‌كات‪".‬‬ ‫"هیچ ئاماژه‌یه‌ك نییه‌ بۆ دابه‌شكردنی‌‬ ‫نیوموچه‌"‬ ‫له‌باره‌ی‌ دابه‌ش���كردنی‌ نی���وه‌ی‌ موچه‌ی‌‬ ‫مامۆس���تایان له‌ڕۆژی‌ سێش���ه‌ممه‌‪،‬به‌رهه‌م‬ ‫مس���ته‌فا‪،‬ئه‌ندامی‌ س���كرتاریه‌تی‌ ی‌‪.‬م‪.‬ك‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یاند"هی���چ ئاماژه‌یه‌ك نیه‌‬ ‫ڕاستی‌ ئه‌و ده‌نگۆیه‌ بسه‌لمێنێت‪،‬چونكه‌ هیچ‬ ‫لێدوانێكی‌ حكوم���ی‌ له‌وباره‌یه‌وه‌نیه‌و تائه‌م‬ ‫ساته‌وه‌خته‌ حكومه‌ت زۆر بێباكه‌"‬ ‫شۆڕش غه‌فوریش له‌وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫ڕایگه‌یاند"تائێس���تا ئه‌گه‌ر په‌یامێك هاتبێت‬ ‫ڕاس���ته‌وخۆ ڕه‌نگ���ه‌ به‌وه‌زیری‌ پ���ه‌روه‌رده‌‬ ‫وترابێ���ت یان به‌ به‌ش���ی‌ دارای���ی‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫وترابێت بۆیه‌ تائێستا دیارنییه‌‪،‬به‌اڵم به‌ڵێن‬ ‫دراوه‌ له‌م ماوه‌یه‌دا بدرێت‪".‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌كرد كه‌"بایكۆت په‌یوه‌ندی‌‬ ‫ته‌نها به‌نیوه‌ی‌ موچه‌وه‌ نیه‌ ڕاس���ته‌ یه‌كێكه‌‬ ‫له‌داواكارییه‌كان به‌اڵم ئایا حكومه‌ت ده‌توانێت‬ ‫به‌ڵێن���ی‌ ئه‌وه‌ بدات ل���ه‌ ‪30‬ڕۆژ زیاتر كاتی‌‬ ‫پێدانی‌ موچه‌ درێژه‌ نه‌كێش���ێ‌؟ ئایا پێمان‬ ‫ئه‌ڵێن چوار مانگی‌ موچه‌ الی‌ حكومه‌ت به‌چ‬ ‫ش���ێوازێك ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ هه‌ربۆیه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌م‬ ‫وه‌اڵمانه‌ له‌خزمه‌ت مامۆس���تایان بو پێموایه‌‬ ‫ئه‌وكات بایكۆت بشكێنرێت‪".‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )514‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/2/2‬‬

‫خوێندنه‌وه‌یه‌ك ‌ی مێژوی ‌ی بۆ زه‌رده‌شت‌و ئاینی‌ مه‌زدایزم‬ ‫تاته‌مه‌نی‌‪30‬س����اڵی‌ له‌س����ه‌ر ڕوبار ‌‬ ‫ی‬ ‫ژیلوان عبدالله‌هه‌ڵه‌دنی‌*‬ ‫ئ����اراس بانگهێش����تی‌ خه‌ڵكی‌ كردوه‌‬ ‫بۆخواپه‌رس����تی‌‪ ،‬به‌اڵم دوای‌ ملمالنێ‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ پیاوان����ی‌ ئاینه‌كانی‌ تر كۆچ‬ ‫له‌مێژوی‌ ناوچه‌كان����ی‌ ڕۆژهه‌اڵتی‌ ب����ه‌ره‌و خۆرهه‌اڵتی‌ ئێ����ران ده‌كات‌و‬ ‫ناوه‌ڕاس����ت به‌گش����تی‌‌و كوردستان پادشای‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌ كه‌(گشتاسب‬ ‫به‌تایبه‌ت����ی‌ گه‌لێك ئای����ن‌و ئاینزای‌ كوڕی‌ لوهراس)ب����و‪ ،‬باوه‌ڕی‌ پێكردو‬ ‫جۆراوجۆر (ئاس����مانی‌‌و ده‌ستكرد) ئاس����انكاری‌ بۆكرد بۆباڵوكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌یداب����ون‌و به‌جۆرێك ڕۆژهه‌اڵتناس‌و ئاینه‌كه‌ی‌ له‌ناوچه‌كانی‌ ژێرده‌سه‌اڵتی‌‪.‬‬ ‫مێژونوس����ان ئ����ه‌م ناوچه‌ی����ه‌ پاش‪ 47‬ساڵ له‌بانگه‌واز بۆ ئاینه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌(مۆزه‌خانه‌ی‌ ئاینه‌كان) ناوده‌به‌ن‪ ،‬له‌ته‌مه‌نی‌‪ 77‬ساڵیداو له‌ساڵی‌ ‪583‬‬ ‫ئه‌مه‌ش وایكردوه‌ شوێنكه‌وتوانی‌ ئه‌و پ‪.‬ز كۆچی‌ دوایی‌ كرد‪ ،‬فه‌لس����ه‌فه‌ی‌‬ ‫ئاینانه‌ هه‌وڵی‌ ڕاكێش����ان‌و زۆركردنی‌ ئاینه‌ك����ه‌ی‌‌و بنه‌ماكانی‌ ئ����ه‌م ئاینه‌‬ ‫باوه‌ڕدارانی‌ ئاینه‌كانی‌ خۆیان بده‌ن‪ ،‬بریتی‌ بون له‌‪ :‬نیه‌تی‌ باش‪ ،‬قس����ه‌ی‌‬ ‫هه‌ندێكی����ان هه‌لومه‌رج����ی‌ له‌ب����ارو ب����اش‪ ،‬ك����رده‌وه‌ی‌ ب����اش‪ ،‬ب����ڕوای‌‬ ‫گونجاویان بۆ ڕه‌خسا تاوه‌كو بتوانن به‌ڕۆژی‌ زیندوبونه‌وه‌و ڕۆژی‌ حیساب‬ ‫له‌نێو خه‌ڵكی‌ ئه‌م ناوچانه‌ ش����وێن‌و هه‌ب����وه‌و بریت����ی‌ ب����وه‌ له‌ملمالنێی‌‬ ‫نێوان(ئه‌هورامه‌زدا‪ -‬هێزی‌ خێروچاكه‌)‬ ‫پێگه‌ی‌ خۆیان بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫گۆڕان����ی‌ بارودۆخ����ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و و(ئه‌هریمه‌ن‪ -‬هێزی‌ ش����ه‌ڕو خراپه‌)‪،‬‬ ‫سیاس����ی‌ ئ����ه‌م ناوچان����ه‌ كاریگه‌ری‌ كتێبی‌ پی����رۆزی‌ ئه‌م ئاینه‌بریتی‌ بو‬ ‫ڕاس����ته‌وخۆی‌ هه‌بوه‌ له‌س����ه‌ر بواری‌ له‌(ئاڤێستا)‪ ،‬كه ‌س����ه‌رجه‌م بنه‌ماو‬ ‫ئاین����ی‪ ،‬به‌واتایه‌كی‌ تر ئه‌و ئاینانه‌ی‌ بیروباوه‌ڕو ڕێنماییه‌كانی‌ زه‌رده‌شتی‌‬ ‫توانیبوی����ان بچن����ه‌ ن����او كۆش����كی‌ له‌خۆ گرتبو‪ ،‬كه ‌به‌مانای‌ (فێربونی‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتدارانه‌وه‌و الیه‌نگیری����ان زانس����ت)و(بنیاتنان)و (داڵ����ده‌دان)‬ ‫په‌یداكردبێت باشتر له‌ناو كۆمه‌ڵگادا دێ����ت‪ .‬زمانی‌ ئاڤێس����تایی‌كه‌زمانی‌‬ ‫باڵوبونه‌وه‌و كاریگه‌ریش����یان له‌سه‌ر ه����ۆزی‌ (ماگی����ه‌كان)ی‌ میدی����ه‌كان‬ ‫كولت����ورو دابونه‌ریت����ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ بو‪ ،‬هه‌روه‌ك زه‌رده‌ش����ت بانگه‌شه‌ی‌‬ ‫بۆك����رد له‌الی����ه‌ن (ئاهورام����ازدا)وه‌‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌و ئاینانه‌ی‌ كه‌كاریگه‌ری‌ هاته‌خ����واره‌وه‌و هه‌ر ب����ه‌و زمانه‌ش‬ ‫له‌س����ه‌ر كولت����ورو دابونه‌ریتی‌ كورد نوسرایه‌وه‪.‬‬ ‫ئه‌م كتێبه‌ له‌دو به‌شی‌ گه‌وره‌و(‪)21‬‬ ‫ك����ردوه‌ ئاینی‌ زه‌رده‌ش����تی‌ بوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫تاهاتنی‌ ئاینی‌ ئیس��ل�ام بۆ ناوچه‌كه‌ پارچه‌ پێكهاتوه‌‪ ،‬كه‌ هه‌رهه‌مویان بۆ‬ ‫ئاین����ی‌ س����ه‌ره‌كی‌ به‌ش����ێكی‌ زۆری‌ ‪ 5‬به‌شی‌ سه‌ره‌كی‌ دابه‌ش بون‪ ،‬وه‌ك‬ ‫دانیش����توان بوه‌‪ .‬ئاینی‌ زه‌رده‌شتی‌ له‌خواره‌وه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆده‌كه‌ین‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئاڤێس����تای‌ گه‌وره‌‪ :‬كه‌له‌س����ێ‬ ‫له‌خۆرهه‌اڵت����ه‌وه‌ هاتۆت����ه‌ میدی����او‬ ‫موگه‌كان كه‌ یه‌كێك بون له‌ش����ه‌ش به‌ش پێكهاتوه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌مانه‌ن‪:‬‬ ‫أ‌‪ -‬وندیداد‪ :‬ده‌س����توری‌ ئاینه‌كه‌ی‌‬ ‫هۆزه‌ك����ه‌ی‌ م����اد بانگهێش����ت كه‌ری‌‬ ‫ئاینه‌كه‌ بون‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ دیاره‌ میدیه‌كان تێدا تۆماركراوه‌‪.‬‬ ‫ب‪ .‬ڤیس����پارد‪ :‬درودو ستایش‌و‬ ‫له‌س����ه‌رده‌می‌ (دارای‌ گ����ه‌وره‌)ی‌‬ ‫پێنجه‌می����ن پادش����ای‌ ئه‌خمینیه‌كان ڕێزگرتن����ی‌ ئاهورام����ازدای‌ تێ����دا‬ ‫زه‌رده‌ش����تی‌ ب����ون‪ ،‬زۆرب����ه‌ی‌ تۆماركراوه‌‪.‬‬ ‫ج‪ .‬یه‌س����نا‪ :‬كۆمه‌ڵێ����ك درودو‬ ‫سه‌رچاوه‌كان جه‌خت له‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫كه ‌زه‌رده‌شت ناوی‌ ته‌واوی‌(سیتاما ستایشی‌ به‌هۆنراوه‌ تێدا نوسراوه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬ئاڤێستای‌ بچوك‪ :‬له‌(دو)به‌ش‬ ‫ك����وڕی‌ پورشاس����ب) دایك����ی‌ ناوی‌‬ ‫(دۆغدا)بو‪ ،‬له‌ش����اری‌ ورمێ‌ له‌دایك پێكهاتوه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌مانه‌ن‪:‬‬ ‫ا‪ -‬یه‌شتا‪:‬كۆمه‌ڵێك ستایش‌و‬ ‫ب����وه‌ له‌س����اڵی‌‪ 660‬پ‪.‬ز‪ ،‬منداڵی‌‌و‬ ‫گه‌نجی‌ له‌وش����اره‌ بوه‌‪ ،‬سه‌رچاوه‌كان نی����ازی‌ بۆ ئاهورام����ازداو نوێژكردنی‌‬ ‫باس له‌وه‌ده‌كه‌ن له‌ته‌مه‌نی‌ بیس����ت تێدا نوسراوه‌‪.‬‬ ‫ب‪ -‬خورد ئاڤێس����تا‪ :‬ڕێزگرتنی‌‬ ‫س����اڵیدا ڕوی‌ كردۆت����ه‌ ته‌نیای����ی‌‌و‬ ‫له‌چیای‌ (س����بالن) ده‌س����تی‌ داوه‌ته‌ فریشته‌كان‌و چۆنێتی‌ ئه‌و ڕێزگرتنه‌ی‌‬ ‫خواپه‌رستی‌‪ ،‬دوای‌ د‌ه ساڵیش ژیان تێدا تۆماركراوه‌‪.‬‬ ‫شایانی‌ باسه‌ له‌نێو ئه‌و (دو)به‌شه‌‬ ‫له‌ته‌نیایدا‪ ،‬بانگه‌ش ‌هی‌ په‌یامبه‌رایه‌تی‌‬ ‫كردو خه‌ڵكی‌ بۆ ئاینه‌كه‌ی‌ بانگكرد‪ ،‬گه‌وره‌و(پێنج) به‌ش����ه‌ سه‌ره‌كییه‌ی‌‬

‫دژایه‌تیه‌كی����ش بۆ هیلین����ی‌‪ ،‬ئه‌وه‌بو‬ ‫(هرب����زان هربز‪ -‬دنس����ر) به‌فه‌رمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌رده‌ش����ێر هه‌ستا به‌نوس����ینه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاڤێستاو له‌ئاته‌ش����گه‌ده‌یه‌كدا داینا‪،‬‬ ‫دواتر ش����اپوری‌ كوڕی‌ ئه‌رده‌ش����ێر‬ ‫كۆمه‌ڵێك ده‌قی‌ تری‌ خسته‌ سه‌ر ئه‌و‬ ‫ئاڤێستایه‌‪ ،‬له‌س����ه‌رده‌می‌ (شاپوری‌‬ ‫دوه‌م ‪379-309‬ز) ئاڤێس����تای‌‬ ‫ساسانیه‌كان گه‌یشته‌ كۆتایی‌‪.‬‬

‫ئاڤێس����تا‪ ،‬كه‌(یسنا‪،‬یشتاویس����پرد‬ ‫ڤیس����پارد‪ ،‬خ����ورده‌ ئاڤێس����تا‪،‬‬ ‫وندیداد‪،‬یسنا) گه‌وره‌ترین به‌شیانه‌‪،‬‬ ‫ك����ه‌ل����ه‌‪ 72‬به‌ن����د پێكهات����وه‌‪ ،‬له‌م‬ ‫به‌شه‌ش����دا (گات����ا)‪ ،‬ك����ه‌ س����روده‌‬ ‫ئاینیه‌كانی‌ له‌خۆگرتوه ‌له‌(‪ )5‬به‌ش‬ ‫پێكهاتوه‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬ئاهنود‪ :‬له‌‪ 7‬به‌ند پێكهاتوه‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬ئاشتود‪ :‬له‌‪ 4‬به‌ند پێكهاتوه‌‪.‬‬ ‫‪ -3‬س����پنتامین‪ :‬ل����ه‌‪ 4‬به‌ن����د‬ ‫ئ����ه‌م ئاین����ه‌ له‌س����ه‌ر ‪ 3‬كۆڵه‌كه‌‬ ‫پێكهاتوه‌‪.‬‬ ‫‪ -4‬وهوخشتر‪ :‬له‌‪1‬به‌ند پێكهاتوه‌‪ .‬دامه‌زراوه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌وانیش‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬بیری‌ چاك‪ -‬ڤوهومانا‪.‬‬ ‫‪ -5‬وهیشتواش����تی‌‪ :‬له‌‪1‬به‌ن����د‬ ‫دوه‌م‪ :‬قسه‌ی‌ چاك‪ -‬ڤوهوختا‪.‬‬ ‫پێكهاتوه‌‪.‬‬ ‫س����ێیه‌م‪ :‬ڕه‌وش����تی‌ چ����اك‪-‬‬ ‫كاتێك زه‌رده‌شت هه‌ستی‌ به‌وه‌كرد‬ ‫كه‌ خه‌ڵك باش تێ ناگه‌ن له‌ئاینه‌كه‌ی‪ ‌،‬ڤوهوڤدرشتا‪.‬‬ ‫ل����ه‌م ئاینه‌دا(ئاگرو ئ����او و خاك)‬ ‫ش����یكردنه‌وه‌یه‌كی‌ بۆ نوسین‌و ناوی‌‬ ‫نا زه‌ند‪ ،‬دواتریش ته‌فس����یرێكی‌ بۆ به‌ س����ێ كۆڵه‌كه‌ی‌ ئاینه‌كه‌ دانراون‌و‬ ‫له‌دروس����تكراوی‌ خ����ودای‌ چاكه‌ن‌و‬ ‫زه‌ندیش دانا ناوی‌ نا(بازه‌ند)‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌زمان����ی‌ نوس����ینی‌ پیرۆزن‪ .‬گرنگترین ئه‌ركه‌كانی‌ ئاینی‌‬ ‫ئاڤێس����تاش ئه‌وه‌ی����ه‌ ك����ه‌ هه‌ندێك زه‌رده‌شتی‌ ئه‌مانه‌ن‪:‬‬ ‫یه‌ك����ه‌م‪ :‬ب����اوه‌ڕ‪ -‬ل����ه‌م ئاین����ه‌دا‬ ‫له‌مێژونوس����ان پێیان وای����ه‌ به‌زمانی‌‬ ‫په‌هل����ه‌وی‌ نوس����راوه‌‪ ،‬بۆچونێك����ی‌ ده‌بوایه‌ باوه‌ڕداری‌ زه‌رده‌شتی‌ باوه‌ڕ‬ ‫تریش هه‌یه‌ پێی‌ وایه‌ كه‌ س����ه‌رچاوه‌ به‌(ئاهورامه‌زدا) وه‌ك خودای‌ گه‌وره‌و‬ ‫ماگوشیه‌كان له‌زه‌ندیه‌وه‌ وه‌رگێڕدرایه‌ جێبه‌جێكردنی‌ ت����ه‌واوی‌ ئه‌ركه‌كانی‌‪،‬‬ ‫س����ه‌ر زمانی‌ په‌هله‌وی‌‌و دواتریش بو هه‌روه‌ه����ا هێ����زی‌ (ئه‌هریم����ه‌ن)وه‌‬ ‫به‌زمانی‌ س����ه‌ره‌كی‌ ساس����انیه‌كان‪ .‬هێزێك����ی‌ خراپه‌كارو ئاڕاس����ته‌كه‌ری‌‬ ‫یاخ����ود هه‌ندێك پێیان وایه‌ به‌زمانی‌ به‌نده‌كان����ی‌ خودا ب����ۆ خراپه‌كاری‌‪.‬‬ ‫باوه‌ڕب����ون به‌(فریش����ته‌كان‌و كتێبی‌‬ ‫كوردی‌ موكریانی‌ نوسراوه‌‪.‬‬ ‫مه‌سعودی‌ مێژونوس ده‌ڵێ‪(:‬كتب زه‌رده‌شت‪ -‬ئاڤێستا)‬ ‫دوه‌م‪ :‬نوێ����ژ‪ -‬له‌م ئاینه‌دا له‌س����ه‌ر‬ ‫هذا‌ الكتاب فی اثنی‌ عشر الف مجلد‬ ‫بالذهب‪ ،‬وعد وعید‪ ،‬وامر ونهی‪ ،‬وغیر باوه‌ڕداری‌ زه‌رده‌ش����تیه‌ت پێویسته‌‬ ‫ذلك من الش����رائع والعبادات )‪ -‬مروج (سێ)نوێژ بكات ئه‌وانیش(به‌یانیان‌و‬ ‫نیوه‌ڕۆیان‌و ئێواران) كه ‌هه‌ریه‌كه‌یان‬ ‫الذهب‪ ،‬مج‪ ،1‬ص‪.271‬‬ ‫كاتێ����ك ئه‌س����كه‌نده‌ری‌ مه‌قدۆنی‌ چوار ڕكاته‌‪.‬‬ ‫س����ێیه‌م‪ :‬ڕۆژو‪ -‬ل����ه‌م ئاینه‌دا ‪30‬‬ ‫له‌ساڵی‌‪330‬پ‪.‬ز ناوچه‌كه‌ی‌ داگیركردو‬ ‫ئاڤێس����تای‌ س����وتاند‪ ،‬له‌و‪ 21‬به‌شه‌ ڕۆژه‌ له‌كۆتای����ی‌ مانگی‌ س����اڵدا كه‬ ‫سه‌ره‌كیه‌ ته‌نها‪ 1‬به‌شی‌ مایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش ‌دوركه‌وتنه‌وه‌ی����ه‌ له‌هه‌م����و خواردن‌و‬ ‫پێی‌ ده‌ڵێن (ئاڤێس����تای‌ نوێ)‪ .‬واته‌ خواردنه‌وه‌یه‌ك له‌به‌ری‌ به‌یان تاوه‌كو‬ ‫ئاڤێستا كۆنه‌كه‌ نه‌ماوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ماوه‌ خۆرئاوابون‪.‬‬ ‫چواره‌م‪ :‬زه‌كات‪ -‬له‌م ئاینه‌دا دوجۆر‬ ‫هی‌ سه‌رده‌می‌ ساس����انیه‌كانه‌(‪-224‬‬ ‫‪640‬ز)‪ ،‬ئه‌وكاته‌ی‌ ده‌وڵه‌تی‌ ساسانی‌ زه‌كات هه‌بو‪ ،‬ئه‌وانیش باج له‌داهات‌و‬ ‫له‌الیه‌ن(ئه‌رده‌ش����ێری‌ س����امان دوای‌ یه‌كساڵ‪ ،‬له‌گه‌ڵ باجی‌‬ ‫دام����ه‌زرا‬ ‫باب����ه‌كان)ه‌وه‌ له‌س����اڵی‌ ‪ 224‬زاینی‌‪( ،‬ده‌یی‌)له‌به‌رهه‌م‪.‬‬ ‫به‌باڵوبون����ه‌وه‌ی‌‬ ‫س����ه‌باره‌ت‬ ‫واته‌ دوای‌ پێنج سه‌د ساڵ له‌حوكمی‌‬ ‫ئه‌س����كه‌نده‌ر له‌ڕۆژه����ه‌اڵت‪ ،‬ئاین����ی‌ له‌ناوچه‌كانی‌ كوردس����تاندا سه‌رچاوه‌‬ ‫ی فه‌رمی‌ مێژوییه‌كان باس ل����ه‌وه‌ ده‌كه‌ن ئه‌م‬ ‫زه‌رده‌ش����تی‌ كرای����ه‌ ئاین���� ‌‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌ك����ه‌و فه‌رمانڕاوه‌یه‌تیه‌كه‌ی‌‪ ،‬ئاینه‌ له‌ناوچه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ جه‌زیره‌و‬ ‫ئه‌رده‌ش����ێر هه‌س����تا به‌كۆكردنه‌وه‌ی‌ شاره‌زورو هه‌رێمی‌ چیاكان‌و ئه‌هوازو‬ ‫ده‌ق����ه‌ ماوه‌كان����ی‌ ئاڤێس����تا له‌یه‌ك ئاران‌و ئه‌رمینیا باڵوبوه‌وه‌‪ ،‬گه‌ڕیده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رگدا‪ ،‬چونكه‌ بڕوای‌ وابو كه‌ ئاینی‌ ناس����راو(ابن رس����ته‌ كه ‌له‌س����اڵی‌‬ ‫زه‌رده‌ش����تی‌ ده‌بێت����ه‌ پاڵپش����تێكی‌ ‪ 290‬كۆچ����ی‌‪ 902/‬زاین����ی‌ مردوه‌)‬ ‫باشی‌ كیان‌و ده‌سه‌اڵته‌كه‌ی‌‌و ده‌بێته‌ س����ه‌ردانی‌ گون����دی‌ (ئاخوری����ن)ی‌‬

‫كردوه‌ له‌نزیك(حلوان– كه ‌شارێكی‌‬ ‫كوردی‌ بوه‌) باس ل����ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫(ئاته‌ش����گه‌ده‌ی‌ زه‌رده‌شتی‌ لێ بوه‌‪،‬‬ ‫ابن فه‌قیش����ه‌ ب����اس ل����ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫له‌نزیك هه‌مه‌دان ئاته‌ش����گه‌ده‌ی‌–نار‬ ‫جمشید– تاوه‌كو سه‌رده‌می‌ خه‌لیفه‌ی‌‬ ‫عه‌باسی‌(موعته‌زید بالله‌ ‪289-279‬‬ ‫كۆچی‌)مابو‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ یه‌كێك بوه‌ له‌‪3‬‬ ‫ئاته‌ش����گه‌ده‌ گه‌وره‌كه‌ی‌ زه‌رده‌شتی‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا مێژون����وس (ده‌ینه‌وه‌ری‌)‬ ‫ب����اس ل����ه‌وه‌ ده‌كات له‌(خوارجان)‬ ‫ئاته‌ش����گه‌ده‌كه‌ی‌ تاوه‌كو سه‌رده‌می‌‬ ‫مه‌غۆله‌كان مابو‪(،‬حمدالله‌ مستوفی‌‬ ‫القزوینی‌) ئاماژه‌ به‌بونی‌ ئاته‌شگه‌ده‌ی‌‬ ‫زه‌رده‌ش����تی‌ له‌شاری‌ (تشتر)كردوه‌‪،‬‬ ‫له‌باكوری‌ كوردس����تانیش له‌ناوچه‌ی‌‬ ‫جه‌زیره‌ له‌(دكه‌) ئاته‌شگه‌ده‌ی‌ لێبوه‌‬ ‫له‌ڕۆژهه‌اڵتی‌ (باصفری‌) كه‌ گوندێك‬ ‫ب����وه‌ له‌ناوچ����ه‌ی‌ قه‌زای‌ ش����ێخان‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌نزی����ك دهۆك (تاقا لكی‌‬ ‫زه‌ردك) پاش����ماوه‌ی‌ ئاته‌ش����گه‌ده‌ی‌‬ ‫زه‌رده‌ش����تیه‌كانی‌ لێبوه‌‪ ،‬له‌ده‌شتی‌‬ ‫ش����اره‌زوریش له‌گردی‌ ش����وێنه‌واری‌‬ ‫ئاته‌ش����گه‌ده‌یه‌كی‌‬ ‫(قورت����اس)‬ ‫ت����ر هه‌ب����وه‌‪ .‬هه‌ندێ����ك س����ه‌رچاوه‌‬ ‫ئام����اژه‌ به‌وه‌ده‌ك����ه‌ن هه‌ورام����ان‬ ‫تاس����اڵی‌(‪482‬كۆچی‌‪1089/‬زاینی‌)‬ ‫زه‌رده‌ش����تی‌ ب����ون‪ ،‬دواتر له‌س����ه‌ر‬ ‫ده‌س����تی‌‪ -‬س����ید محم����د‪ -‬ناوێ����ك‬ ‫موس����وڵمان ب����ون‪ ،‬واته‌ هه‌رس����ێ‬ ‫هه‌رێمی‌ (چیاكان‌و هه‌رێمی‌ ئه‌هوازو‬ ‫فارس) كه‌ ناوچه‌ی‌ كوردنشین بون‪،‬‬ ‫زه‌رده‌ش����تیه‌ت تێی����دا باڵوبوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێس����تاش له‌گوندێك����ی‌ (هه‌ورامانی‌‬ ‫ته‌خت)دا جه‌ژنێكی‌ كۆنی‌ زه‌رده‌شتی‌‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌ به‌ناوی‌ جه‌ژنی‌ (كۆمس����ا)‬ ‫كه‌س����ااڵنه‌ له‌كۆنه‌ په‌رس����تگایه‌كدا‬ ‫به‌ناوی‌ (چله‌خانه‌) ده‌یگێڕن‪ ،‬له‌ڕۆژی‌‬ ‫ئه‌و جه‌ژنه‌دا خه‌ڵك����ی‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫كۆده‌بنه‌وه‌ پیاوماقوڵ‌و س����ه‌ركرده‌ی‌‬ ‫خێڵه‌كان له‌ناو چله‌خانه‌دا كه‌له‌یه‌ك‬ ‫ژور پێكهاتوه‌‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌ له‌ش����وێنی‬ ‫تایبه‌تیدا ده‌نیشێ‪ ،‬گوایه‌ پیرشالیار‬ ‫خ����ۆی‌ جێگه‌ی‌ ب����ۆ ئه‌م كه‌س����انه‌‬ ‫دیاریك����ردوه‌‪ ،‬خواردنێكی‌ تایبه‌تیش‬ ‫بۆ ئه‌و ڕۆژه‌ ده‌ك����ه‌ن كه ‌له‌بڕوێش‌و‬ ‫جه‌رگ‌و ناوس����کی ئاژه‌ڵه‌وه‌ئاماده‌ی‌‬ ‫ده‌كه‌ن‌و سماق‌و ڕوبه‌هه‌ناری‌ به‌سه‌ردا‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬دوای‌ خواردن زیاره‌تی‌ گۆڕی‌‬ ‫پیرشالیار ده‌كه‌ن كه ‌له‌هه‌مان گوند‬ ‫دایه‌‪ .‬ئێس����تاش پاش����ماوه‌ی‌ هه‌ندێ‌‬ ‫ئاین����زای‌ تایبه‌ت له‌نێ����و كوردا وه‌ك‬ ‫ئێ����زدی‌‌و عل����ی‌ ئیاله����ی‌‌و هه‌روه‌ها‬

‫‪19‬‬

‫چه‌ندان ڕێوڕه‌س����می‌ تایبه‌تی‌ كورد‬ ‫كه‌پاش����ماوه‌ی‌ زه‌رده‌شتییه‌ تاوه‌كو‬ ‫ڕۆژگاری‌ ئه‌مڕۆشمان ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ڕه‌س����ه‌نایه‌تی‌ ئاینه‌كه‌‬ ‫هیچ به‌ڵگه‌یه‌كی‌ مێژویی‌ له‌به‌رده‌ستدا‬ ‫نیه‌ كه‌ بۆچونێكی‌ ئه‌وتۆ بسه‌لمێنێ كه‌‬ ‫ئه‌م ئاینه‌ تایبه‌ت بوه‌ به‌كورد‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ تائێستا ئاشكرایه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫ناوچه‌ كوردیه‌كان ل����ه‌دوای‌ ڕوخانی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ مادده‌وه‌ كه‌وتنه‌ ژێرده‌ستی‌‬ ‫(ئه‌خمینی����ه‌كان ‪550‬پ‪.‬ز‪333-‬پ‪.‬ز)‬ ‫و دواتریش ده‌س����ه‌اڵتی‌ یۆنانیه‌كان‌و‬ ‫شارستانیه‌تی‌ هیللینی‌ دوای‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫جارێكی‌ تر ئه‌شكانیه‌كان (‪247‬پ‪.‬ز‪-‬‬ ‫‪224‬ز) كوردستانیان داگیركردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئاینی‌ زه‌رده‌ش����تی‌ وه‌ك له‌سه‌رچاوه‌‬ ‫مێژویه‌كان����دا هات����وه‌ له‌س����ه‌رده‌می‌‬ ‫ساس����انیه‌كان(‪224‬ز‪640-‬ز) ك����را‬ ‫به‌ئاین����ی‌ فه‌رمی‌‌و ئاڤێس����تاش له‌م‬ ‫س����ه‌رده‌مه‌دا كۆكرایه‌وه‌و به‌ویست‌و‬ ‫ئاره‌زوی‌ ده‌سه‌اڵتدارانی‌ ساسانیه‌كان‬ ‫نوس����رایه‌وه‌‪ ،‬واتا كورد وه‌ك به‌شێك‬ ‫له‌دانیشتوانی‌ ژێرده‌ستی‌ فارسه‌كان‬ ‫(كیس����راكانی‌ فارس) ئ����ه‌م ئاینه‌ی‌‬ ‫قبوڵكردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ جێی‌ س����ه‌رنجه‌ له‌باشوری‌‬ ‫كوردس����تان له‌ئێس����تادا كۆمه‌ڵ����ه‌‬ ‫كه‌سانێك خۆیان به‌شوێنكه‌وته‌ی‌ ئه‌م‬ ‫ئاینه‌ داده‌نێ����ن‌و له‌هه‌وڵی‌ زۆركردنی‌‬ ‫الیه‌نگ����ران‌و كردنه‌وه‌ی‌ په‌رس����تگای‌‬ ‫زه‌رده‌ش����تی‌ به‌وت����ه‌ی‌ خۆی����ان بۆ‬ ‫به‌ئه‌نج����ام گه‌یاندن����ی‌ ئه‌ركه‌كان����ی‌‬ ‫ئاینه‌كه‌ ده‌ده‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆ بارودۆخی‌‬ ‫ئاینی‌ كوردستان شتێكی‌ تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫نوێیه‌‪ ،‬كوردستان به‌درێژایی‌ قۆناغه‌‬ ‫مێژوییه‌كان شوێن‌و پێگه‌ی‌ زۆر له‌ئاینه‌‬ ‫ئاسمانی‌‌و ده‌ستكرده‌كان بوه‌و ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ ڕزگاریخوازی‌ گه‌لی‌ كورد‬ ‫ش����انازی‌ پێوه‌ده‌كات ئه‌وه‌یه‌ تاوه‌كو‬ ‫ئێس����تا پێكدادان����ی‌ تایف����ی‌‌و ئاینی‌‬ ‫خوێناوی‌ ئه‌وتۆ ڕوینه‌داوه‌و ئاش����تی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ كوردس����تان تاڕاده‌یه‌كی‌‬ ‫باش پارێزراوه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ پێویستی‌ به‌دوركه‌وتنه‌وه‌‬ ‫له‌به‌ریه‌ككه‌وت����ن‌و لێب����ورده‌ی‌ ئاینی‌‬ ‫هه‌ی����ه‌ بۆئ����ه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌و ئاش����تیه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ تێكنه‌چێت‪ ،‬پێویس����ته‌‬ ‫بڕواداران����ی‌ ڕێب����ازه‌ جۆاروجۆره‌كان‬ ‫له‌ئاستی‌ ئه‌و لێپرس����راوێتیه‌ ئاینی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌داب����ن‌و دورب����ن له‌بیری‌‬ ‫توندوتیژی‌‌و توندڕه‌وی‌ ئاینی‌‪.‬‬ ‫* مامۆستای‌ زانکۆ‬

‫له‌باره‌ی موچه‌ی مامۆستایان‌و په‌روه‌رده‌ی ئه‌مڕۆی كوردستانه‌وه‌‬ ‫مه‌ریوان سه‌اڵح حیلمی ـ كه‌مال مه‌حمود ساڵح‬

‫مرۆڤێكی ئاس���ایی نه‌ژیاون‌‪ ،‬سااڵنه‬ ‫‌به‌ده‌س���ت گرفت���ی جۆراوج���ۆره‌وه‬ ‫‌ژیانیان بردۆته‌سه‌ر‪.‬‬

‫(‪)1‬‬ ‫مێژوی بیست ساڵی رابردو ئه‌وه‌ی‬ ‫ئیس���پات ك���ردوه‌ كه‌مامۆس���تایان‬ ‫كۆڵه‌كه‌ی گرنگی حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان ب���ون‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌فای‬ ‫ده‌سه‌اڵت هه‌مو كات په‌راوێزخستن‌و‬ ‫پشتگوێ خس���تنی مامۆس���تایان‌و‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ ب���وه‪ ،‬ئ���ه‌م حكومه‌ته‬ ‫‌نه‌ك ئێس���تا به‌ڵكو له‌كاتی داهاتی‬ ‫زۆرو زه‌به‌الحدا هه‌میش���ه‌مامۆستاو‬ ‫په‌روه‌رده‌ی په‌راوێز خستوه‌‪ ،‬هه‌رگیز‬ ‫مامۆس���تایانی كوردس���تان وه‌ك���و‬

‫(‪)2‬‬ ‫له‌دوای س���اڵی ‪ 2014‬كه‌ ش���ه‌ڕی‬ ‫داعش ئێخه‌ی كوردستان‌و ناوچه‌كه‌ی‬ ‫گرت‪ ،‬هاوكاتی���ش حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫پش���تی ك���رده‌به‌غ���داو روی كرده‬ ‫‌ئه‌نكه‌ره‌پاش���انیش رۆژبه‌ڕۆژ نرخی‬ ‫ن���ه‌وت ب���ه‌ره‌و دابه‌زین رۆیش���ت‪،‬‬ ‫له‌هه‌م���وی گرنگتر نه‌بون���ی پالن‌و‬ ‫چاكس���ازی بۆ دۆخ���ی قه‌یراناوی‪،‬‬ ‫وای له‌حكومه‌ت���ی هه‌رێ���م كرد‪ ،‬كه‬ ‫‌هاواڵتیان‌و مامۆستایان‌و فه‌رمانبه‌ران‬ ‫بكات به‌قه‌ڵغان بۆ مانه‌وه‌ی خۆی‪.‬‬

‫(‪)3‬‬ ‫ژیان بۆ كه‌مینه‌یه‌ك مردن بۆ زۆرین ‌ه‬ ‫له‌وه‌ته‌ی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫دروس���تبوه‌ كاری له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌كردوه‬ ‫‌كه‌چ���ۆن حیزبی بااڵده‌س���ت‌و حاكمی‬ ‫كوردس���تان قه‌ب���ه‌و ده‌وڵه‌مه‌ند بكات‌و‬ ‫مامۆس���تایان‌و فه‌رمانب���ه‌ران‌و خه‌ڵكی‬ ‫ئاسایی بكات به‌ناخی زه‌ویدا‪ ،‬له‌ماوه‌ی‬ ‫ئه‌و بیست ساڵه‌ی رابردودا ئه‌وه‌ی رازی‬ ‫بوبێ���ت به‌دۆخی هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه ‌ب���ون كه ‌ماس���تاوچی‌و‬ ‫مه‌س���ڵه‌حه‌تچی‌و بندیوارو خانه‌نشینی‬ ‫نایاس���ایی‌و س���ودمه‌ندی نایاسایی‌و ‪..‬‬ ‫بون‪ .‬ئه‌گینا كه‌س���انی دڵسۆزو به‌ئاگا‬ ‫هه‌رگی���ز ن���ه‌له‌ئێس���تاو ن���ه‌له‌رابردو‬ ‫به‌شێوازی به‌ڕێوه‌بردنی ئه‌م هه‌رێمه‌رازی‬

‫نه‌بون‪ .‬ئێستاش كه‌ بارودۆخی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان له‌روی ئابوریه‌وه ‌تێكچوه‪،‬‬ ‫هاوكات چینێكی مش���ه‌خۆرو نادڵس���ۆز‬ ‫له‌كوردس���تان‌و له‌ئه‌وروپا خۆیان‌و ژن‌و‬ ‫منداڵیان هایالڤ ئه‌ژین له‌س���ه‌ر حسابی‬ ‫خه‌ڵك‪ ،‬رۆژ ب���ه‌ڕۆژ داهاتی���ان قه‌به‌تر‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫(‪)4‬‬ ‫له‌وه‌رزی یه‌كه‌می ئه‌مس���اڵی خوێندن‬ ‫‪ 2015‬ـ ‪ 2016‬مامۆستایان بۆ ماوه‌ی ‪3‬‬ ‫هه‌فته ‌بایكۆتی ده‌وام‌و خۆپیشاندانیان‬ ‫ئه‌نجامداو پاش���ان بایكۆته‌كه‌یان شكاند‬ ‫ب���ه‌و مه‌رجه‌ی كه‌حكومه‌ت���ی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان پیاچونه‌وه‌ به‌ئیش���وكاری‬ ‫خۆیدا بكات‌و به‌رنامه‌ دانێت بۆ موچه‌ی‬

‫مامۆس���تایان‌و فه‌رمانب���ه‌ران‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ل���ه‌وه‌رزی دوه‌مدا ده‌رك���ه‌وت حكومه‌ت‬ ‫وه‌ك ن���ه‌بای دیبێ‌و نه‌ب���اران له‌باتی‬ ‫ئه‌وه‌ی خه‌می مامۆستایان سوك بكات‪،‬‬ ‫به‌ڵكو گرانترو قورس���تری ك���رد‪ ،‬بۆیه‬ ‫‌حه‌قوایه ‌مامۆستایانیش بایكۆتی ده‌وام‬ ‫بكه‌ن‌و تامافی خۆیان وه‌رنه‌گرن نه‌چنه‌وه‬ ‫‌س���ه‌ر كاره‌كانیان‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا هیچ‬ ‫مامۆستایه‌ك پێی خۆش نیه ‌قوتابیان‌و‬ ‫خوێندكاران‌و رۆڵه‌ی ئه‌م میلله‌ته‌زه‌ره‌ر‬ ‫ب���كات‌و له‌خوێن���دن دوابكه‌وێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌ڵێی چی له‌گه‌ڵ حكومه‌تێكی فاش���یل‬ ‫ك���ه‌ هه‌مو ژیان‌و خۆش���ی بۆ كۆمه‌ڵێك‬ ‫به‌رپرس���ی نابه‌رپ���رس دابینك���ردوه‌و‬ ‫كوله‌مه‌رگی‌و نه‌بونیش بۆ مامۆستایان‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌ران‪.‬‬

‫(‪ )5‬له‌باره‌ی نیوموچه‌وه‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌س���ه‌ره‌تای قه‌یرانی دارایی‬ ‫حكوم���ه‌ت به‌رنامه‌ی هه‌بوایه‌و نیوموچه‬ ‫‌یان رێژه‌یه‌كی له‌موچه ‌ببڕیایه‌و مانگانه‬ ‫‌له‌كاتی خۆیدا مه‌عاشی بدایه‌‪ ،‬هیچ كه‌س‬ ‫گله‌ی���ی‌و ناره‌زایی نه‌ده‌ب���و‪ ،‬به‌اڵم پاش‬ ‫پێنج مانگ به‌سه‌ر نه‌دانی موچه‌و نه‌بونی‬ ‫ئاسۆی رون‌و خستنه‌سه‌ر هێڵی هه‌ژاری‬ ‫میلله‌تێك‪ ،‬تازه‌به‌تازه‌نیو موچه‌ ده‌خاته‬ ‫‌به‌رنامه ‌ناچاكس���ازیه‌فاش���یله‌كه‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌وانه‌یه ‌به‌شێك له‌خه‌ڵكیش تاراده‌یه‌ك‬ ‫به‌م���ه‌رازی ب���ن‪ ،‬به‌اڵم ب���ه‌و مه‌رجه‌ی‬ ‫حكومه‌ت پێدانی موچه‌ی مانگی داهاتو‬ ‫واته‌دوای ئه‌مه‌دیاری بكات‪ ،‬به‌اڵم دیاری‬ ‫كردن ب���ه‌به‌رنامه‌ ده‌كرێت‪ ،‬كه‌ به‌رنامه‌‬ ‫هه‌رگیز نه‌بوه‌و نیه‌ له‌كوردستاندا‪‌.‬‬

‫كوردو ده‌وڵه‌ت‌و ته‌نیایی‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫‪-4‬په‌یداكردن���ی دۆس���ت له‌رێگای هێز‬ ‫وتوانای سه‌ربازی‌و له‌شكری مه‌شقپێكراو‬ ‫و راهێنراو و ئاماده‌‪ ،‬له‌به‌رده‌س���تدابونی‬ ‫چه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌نی‌و كه‌ره‌سته‌ی سه‌ربازی‬ ‫پێش���كه‌وتو‪ ،‬هۆكارێك���ه‌ بۆ راكێش���انی‬ ‫س���ه‌رنجی كۆمه‌ڵگاكانی تر ب���ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ن���دی له‌گ���ه‌ڵ دروس���ت بك���ه‌ن‪،‬‬ ‫رێكه‌وتنام���ه‌ی له‌گ���ه‌ڵ واژۆ بك���ه‌ن‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی بۆ ئه‌م قۆناغه‌ی ئێستا ده‌كرا‬ ‫هێزی پێش���مه‌رگه‌ له‌باشوری كوردستاندا‬ ‫ئه‌و رۆڵه‌ی هه‌بوای���ه‌‪ ،‬نه‌ك وه‌كو هێزێك‬

‫حیزب بیجوڵێنێت‌و ئ���ه‌م حیزبایه‌تیه‌ش‬ ‫ببێت���ه‌ مه‌ترس���یه‌ك واڵته‌ زلهێ���زه‌كان‬ ‫نه‌توانن چه‌كی پێویستی بده‌نێ له‌ترسی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی دژی یه‌كترو له‌ش���ه‌ڕی ناوخۆدا‬ ‫به‌كاری بهێنن!‬ ‫‪-5‬په‌یداكردنی دۆست له‌رێگای داهێنان‌و‬ ‫توانای دروستكردن‌و توێژینه‌وه‌و دۆزینه‌وه‌ی‬ ‫زانس���تی‪ ،‬وه‌ك���و ئ���ه‌و كۆمه‌ڵگایان���ه‌ی‬ ‫به‌ماوه‌یه‌كی كه‌می دوای س���ه‌ربه‌خۆیی‌و‬ ‫خۆبه‌ڕێوه‌بردنی���ان زه‌مینه‌یه‌كی له‌باریان‬ ‫دروس���تكرد بۆ پێش���كه‌وتنی زانس���تی‬

‫له‌كۆمه‌ڵگاكانیان���داو س���ه‌رنجی زانك���ۆو‬ ‫ناوه‌نده‌كانی توێژینه‌وه‌ی زۆر له‌واڵتانیان‬ ‫راكێشاو دۆست‌و پش���تیوانیان بۆ پرسه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی‌و نیش���تمانیه‌كانیان په‌ی���دا‬ ‫ك���رد‪ ،‬ده‌بو ه���ه‌ر ل���ه‌دوای راپه‌رینه‌وه‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ یه‌كێ���ك بوایه‌ له‌به‌رنام���ه‌و كاری‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردس���تان‪ ،‬به‌جددی‬ ‫كاری له‌س���ه‌ر بكردایه‌‪ ،‬ئێستا زانكۆكانی‬ ‫كوردستان شوێنی س���ه‌دان خوێندكاری‬ ‫بیانی‌و په‌یوه‌ن���دی نێوده‌وڵه‌تی بونایه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێك تاقیكردنه‌وه‌ی زانس���تی له‌الیه‌ن‬

‫زانا به‌نابانگه‌كانه‌وه‌ له‌زانكۆكانی هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا بكرانایه‌‪.‬‬ ‫‪-6‬په‌یداكردنی دۆست له‌رێگای هه‌رێمی‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندو سامانی سروشتی‌و سه‌رچاوه‌ی‬ ‫وزه‌و هه‌بونی كانزای سروشتی ده‌گمه‌ن‪،‬‬ ‫كه‌ هه‌م���و ئه‌مانه‌ له‌كوردس���تاندا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم په‌یداكردنی دۆستی راسته‌قینه‌ نه‌ك‬ ‫بازرگان‌و به‌رژه‌وه‌ندخواز پرسێكی گرنگی‬ ‫ناو دنیای سیاس���ه‌ته‌‪ ،‬سودوه‌رگرتن له‌م‬ ‫جیاوازی‌و تایبه‌تمه‌ندیانه‌ی له‌كوردستاندا‬ ‫هه‌ی���ه‌ تاببێت���ه‌ مای���ه‌ی پش���تیوانی‬

‫نێوده‌وڵه‌ت���ی له‌رێ���گای ب���ه‌ فیڕۆدانه‌وه‌‬ ‫نابێت‪ ،‬ده‌بو سه‌ركردایه‌تی سیاسی كورد‬ ‫له‌ده‌رهێن���ان‌و فرۆش���تنی نه‌وتدا په‌له‌ی‬ ‫نه‌كردایه‌‪ ،‬قۆناغبه‌ندیه‌كی بۆ ئه‌م پرۆسه‌یه‌‬ ‫بكردایه‌‪ ،‬سه‌ره‌تا وه‌كو له‌ده‌ستوردا مافی‬ ‫گه‌ڕان‌و پش���كنین‌و ده‌رهێنان‌و فرۆشتنی‬ ‫سامانه‌كانی مسۆگه‌ر كرد‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫ده‌بو له‌هه‌نگاوی دوه‌م ته‌نیا س���ه‌رقاڵی‬ ‫گ���ه‌ڕان‌و پش���كنین‌و دۆزین���ه‌وه‌ بوایه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك ده‌رهێنان‌و فرۆش���تن‪ ،‬ده‌بو له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی عێراقیش كاری بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی‬

‫ده‌رهێنان‌و هه‌نارده‌كردنی نه‌وت بكردایه‌‬ ‫له‌بیره‌ نه‌وته‌كانی كوردس���تانه‌وه‌‪ ،‬هه‌تا‬ ‫كورد ده‌س���تی ب���ه‌م س���امانه‌وه‌ بێت‌و‬ ‫له‌ژێ���ر زه‌ویه‌كه‌یدا بمێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬بایه‌خی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی كوردستان زیاتر ده‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌مو ئه‌م ئاراس���ته‌و ته‌وه‌رانه‌ بنه‌مای‬ ‫دروس���تكردنی په‌یوه‌ندی‌و دۆستایه‌تی‌و‬ ‫به‌هان���اوه‌ هاتنی گه‌النن له‌كاتی ته‌نگانه‌و‬ ‫پێویستیدا‪ ،‬سه‌ركردایه‌تی سیاسی كورد‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر س���ودیان ل���ێ وه‌رنه‌گرێت هه‌ر‬ ‫به‌ته‌نیایی ده‌مێنینه‌وه‌‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )514‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/2/2‬‬

‫بەرەو چاکسازیی ئابوری لەحکومەتی هەرێمی کوردستاندا‬ ‫ئاراس محه‌مه‌د سه‌عید ابراهیم ‬ ‫شاره‌زای‌ دارایی‌‌و ژمێریاری‌ یاسایی‌ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ئەم���ڕۆ عیراق بەبارێک���ی ئابوریی‬ ‫خراپ���دا تێدەپەڕێ���ت‪ ،‬چ حکومەتی‬ ‫فیدراڵ���ی یان هەرێمی کوردس���تان‪،‬‬ ‫هەردوکی���ان ب���اری ئابوریان خراپە‪،‬‬ ‫هۆکارەکانی���ش ئاش���کرایە بۆ هەمو‬ ‫الی���ەك چونک���ە ئاب���وری عی���راق‬ ‫بەه���ۆی سیاس���ەتی حکومەتە یەك‬ ‫لەدوای یەکەکان بوەت���ە ئابوریەکی‬ ‫بەرهەمخ���ۆر( ریع���ی) وات���ە هی���چ‬ ‫بەرهەمێک���ی نی���ە خ���ۆی بەرهەمی‬ ‫هێنابێ���ت بەڵک���و تەنی���ا بخ���ۆرە‪،‬‬ ‫ئابوریەک���ی تاكالیەن���ەو داهاتەکانی‬ ‫تەنیا پشت بەدراوی بیانی دەبەستێت‬ ‫بەڕێژەی ‪ %٩٠‬تا‪ %٩٥‬بەهۆی نەوتەوە‬ ‫دراوی بیانیی دەستدەکەوێت‪.‬‬ ‫جا بەه���ۆی ئ���ەم سیاس���ەتەوە‬ ‫نەبون���ی عەقڵیەت���ی بەکارهێنان���ی‬ ‫داهاتی دەسکەوتو لەو چەندسااڵنەی‬ ‫ڕاب���ردودا‪ ،‬لەبەرئەوە س���اڵی ‪٢٠١٥‬‬ ‫بەش���ێوەیەکی کتوپڕ کورتهێنانێکی‬ ‫گەورە لەبودجەی گش���تیی دەوڵەتدا‬ ‫س���ەریهەڵدا لەئەنجام���ی دابەزین���ی‬ ‫توندی نرخ���ی ن���ەوت لەبازاڕەکانی‬ ‫جیهان���دا‪ ،‬بەپێ���ی پێش���بینی‬ ‫ئابورین���اس‌و سیاس���یەکانیش بێت‬ ‫ئەم کورتهێنانە لەساڵی‪٢٠١٥‬دا زیاتر‬ ‫دەکات لەگ���ەڵ بەردەوامی دابەزینی‬ ‫نرخی ن���ەوت لەبازاڕەکانی جیهاندا‪،‬‬ ‫ئەگەر حکومەتی فیدراڵ‌و حکومەتی‬ ‫هەرێ���م هەردوالیان ڕێ���کاری واقیعی‬ ‫پێویس���ت نەگرنە بەر بۆ دۆزینەوەی‬ ‫ڕێگەچارەی���ەك ب���ۆ س���وککردنی‬ ‫بەرکەوتەکان���ی ئ���ەو کورتهێنان���ە‬ ‫تون���دە لەالی���ەك‌و لەالیەکیتری���ش‬ ‫چارەسەرو پێش���نیاری پێویست بۆ‬ ‫زیادکردنی داهات���ی نانەوتی (غیر‬ ‫نفطي) دروس���تکردنی داهاتی دیكه‬ ‫لەسەرچاوەکانی ترەوە‪.‬‬ ‫ئایا بەدەفتەری ق���ەرزی کۆنماندا‬ ‫بگەڕێینەوە وەک پەندی پێش���ینان‬ ‫دەڵێ‪ ،‬ئەوەش خراپ نیە لەڕاستیدا‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم باش���ترو چاکت���ر ئەوەی���ە‬ ‫ک���ە پێداچون���ەوە بکرێت بەیاس���او‬ ‫سیس���تم‌و ڕێنماییە دارایی‌و ئابورییە‬ ‫پیادەک���راوەکان ی���ان نەک���راوەکان‬ ‫بۆئ���ەوەی بتوانی���ن بەش���ێوازێکی‬ ‫زانس���تی کردەیی کارای���ان بکەین‌و‬ ‫ئامانجەکانمان بەدیبێنین‪.‬‬ ‫عێراق بەگوێرەی یاس���او سیستم‌و‬ ‫ڕێنمای���ی ڕێکخەرەکان���ی ئاب���وری‌و‬ ‫دارایی بێت واڵتێکی زۆر پێش���کەوتو‬ ‫دەوڵەمەن���دە بەاڵم بەه���ۆی جۆری‬ ‫جێبەجێک���ردن‌و پابەندنەب���ون بەو‬ ‫یاسایانەوە عێراق هەژار کەوتوە‪.‬‬ ‫وات���ە کەموکورت���ی ئاش���کرایە‬ ‫یاس���اکاندا‬ ‫لەجێبەجێکردن���ی‬ ‫بەش���ێوەیەکی ت���ەواو و حەرف���ی‪،‬‬ ‫لەوانەی���ە لەڕاب���ردودا گوێمان بەوە‬ ‫نەدابێت یان تێبینیم���ان نەکردبێت‬ ‫چونکە بەهۆی داهاتی زۆری نەوتەوە‬

‫تراوما‬ ‫د‪ .‬فایەق سەعید‬

‫تراوم���ا لەپێناس���ە ئاس���اییەکەیداو‬ ‫لەڕوانگ���ەی دەرونناس���یەوە بریتیی���ە‬ ‫ل���ەو ناڕەحەتیی���و کاریگەریی���و زیانە‬ ‫دەرونییانەی لەئەنجامی هەندێ ڕوداوو‬ ‫بارودۆخ���ی دەرەکی���دا (ل���ەدەرەوەی‬ ‫دەرون) دروس���ت دەب���ن‪ ،‬ب���ۆ نمونە‬ ‫جیابونەوە‪ ،‬ئیفالس���کردن‪ ،‬پێکدادانی‬ ‫ئۆتومبێل‪ ،‬هێنان���ەوەی نمرەیەکی زۆر‬ ‫نزم لەتاقیکردنەوەکاندا کە زۆر نزمترە‬ ‫لەئاستی چاوەڕوانییەکان… هتد‪.‬‬ ‫لەڕوانگ���ەی پاتۆلۆجیی���ەوە تراوما‬ ‫باس لەو ئازارانە دەکات کە لەئەنجامی‬ ‫ئازارێکی جەستەییەوە توشی مرۆڤێک‬ ‫دێ���ن ب���ەاڵم تاماوەیەک���ی زۆر پێوەی‬ ‫دەناڵێنێ���ت ب���ۆ نمون���ە زەبروزەنگ‪،‬‬ ‫ئەشکەنجە‪ ،‬ڕوداوی هاتوچۆ‪ .‬لەڕوانگەی‬ ‫پزیش���کیی دەرونیش���ەوە هەم���و ئەو‬ ‫ڕوداوانە دەگرێتەوە کە هەڕەشە لەروحو‬ ‫لەشی یەکێک دەکەن‪ .‬بەمانایەکی دیکە‬ ‫تراوما بریتیە لەترس���ی هاوکارینەکردن‬ ‫لەکاتی کارەس���اتەکاندا‪ ،‬ترسی ئەوەی‬

‫ئێم���ە لەخۆش���گوزەرانیدا بوی���ن‌و‬ ‫بەئاسانی بەهۆی فرۆشتنی نەوتەوە‬ ‫پارە دەهاتە دەستمان بەاڵم جارێکیتر‬ ‫ش���تی وانابینینەوە کە نەوت بگاتە‬ ‫سەرو‪ ١٠٠‬دۆالر بۆ هەر بەرمیلێك‪.‬‬ ‫ئێستا ئاس���نەکە گەرمەو پێویستە‬ ‫بەزویی لەم حاڵەت���ە دەربچین واتە‬ ‫لەحاڵەت���ی بەرهەمخ���ۆری (ریعي)و‬ ‫ئابوری یەکالیەنە‪.‬‬ ‫ڕێگەچ���ارە چیە؟ پێش���نیارەکان‬ ‫چین؟ بۆ هەنوکەو ئاییندەش‪.‬‬ ‫سەرەتا دەبێت ئەو یاساو سیستم‌و‬ ‫ڕێنماییانە ڕون بکەینەوە کە تائێستا‬ ‫بەش���ێوەیەکی جی���ددی کاری���ان‬ ‫پێنەکراوە پاش���ان باس���ی چۆنێتی‬ ‫کاراکردنیان دەکەین‪.‬‬ ‫حاڵەتی یەکەم‪:‬‬ ‫یاساو ڕێنماییەکانی باج‬ ‫وەک ئاش���کرایە باجی س���ەپێنراو‬ ‫بەهەمو جۆرەکانیەوە سەرچاوەیەکی‬ ‫گرنگ‌و سەرەکیە بۆ داهاتی دەوڵەت‬ ‫کە پشتی پێدەبەستێت بۆ خەرجیە‬ ‫گشتییەکان‌و خزمەتگوزاریی گشتی‪.‬‬ ‫باجدانانیش لەڕێگەی چەندین یاساو‬ ‫ڕێنمایی���ەوە دەبێ���ت ک���ە لەالیەنە‬ ‫فەرمی���ەکان‌و نیمچ���ە فەرمیەکانەوە‬ ‫وەک (ڕێکخ���راوە پیش���ەییەکان)‬ ‫دەردەچێت‪.‬‬ ‫ئەوەی لەهەرێم ڕویداوە تائێس���تا‬ ‫پابەندنەبونە بەم دەقانەی خوارەوە کە‬ ‫کردەی وەرگرتنی باج ڕێکدەخات‪:‬‬ ‫یاس���ای‬ ‫‪-1‬ڕێنماییەکان���ی‬ ‫کۆمپانی���اکان باس ل���ەوەدەکات کە‬ ‫دەبێت هەر کۆمپانیای���ەک ژمێریارو‬ ‫پاریزەرێکی هەبێت وەك ڕێکارێک بۆ‬ ‫دامەزراندنی کۆمپانیاکەو بەردەوام بن‬ ‫لەکارەکانیاندا لەگەڵ ئەو کۆمپانیایەدا‬ ‫هەریەکەو بەپێی پس���پۆڕێتی خۆی‌و‬ ‫بەرپرس���یارێتی‬ ‫هەریەکەش���یان‬ ‫کارەکانی کۆمپانیاکە دەگرێتە ئەستۆ‬ ‫لەماوەی س���اڵێکی کاردا‪ .‬لەکاتێکدا‬ ‫دەبینین زۆربەی کۆمپانیاکان پابەند‬ ‫نابن بەم ڕێنماییان���ەوە بەڵکو تەنیا‬ ‫گرێبەستێکی شکڵی دەنوسن لەالیەن‬ ‫سەندیکاوە مۆردەکرێت بەپارەیەکی‬ ‫کەم‌و بۆ یەک جار لەکاتی دامەزراندنی‬ ‫کۆمپانیاک���ەدا پاش���ان ئیتر ئەو دو‬ ‫کەسە هیچ دەورێکیان نامێنێت‪.‬‬ ‫‪ -2‬کۆمپانیاکان تۆماری یاس���ایی‬ ‫ب���ەکار ناهێن���ن ک���ە بەپێی یاس���ا‬ ‫گرتنەدەس���تی دەفت���ەری بازرگانی‬ ‫دەبێت بەکاری بێن���ن‌و ئەو ڕێکارانە‬ ‫ناگرنەبەر کە پێویستە بۆجێبەجێکردن‬ ‫وەك مۆرکردنی الی دادنوس یان هەر‬ ‫ڕێکارێکی تری ڕێکخستنی کاروباری‬ ‫کۆمپانیا‪ ،‬وەک خس���تنەڕوی بودجەو‬ ‫پێداچونەوەی کۆتایی س���اڵ‌و بەپێی‬ ‫بەرژەوەن���دی خۆی‌و پشتئەس���تور‬ ‫بەدەرخستەو ئەوراق‌و قەواڵەی وا کە‬ ‫ناتوانرێت تەئکید بکرێت لەڕاس���تی‌و‬ ‫دروستیی تەواوی چاالکییەکانیان‪.‬‬ ‫‪ -3‬هەندێ���ك کۆمپانی���ا س���ودی‬ ‫کارتۆن���ی پیش���ان دەدات ک���ە هیچ‬ ‫مەنتیقی نی���ە لەچاو ئەو چاالکیەی‬ ‫هەیەت���ی بەگوێ���رەی تۆم���ارەکان‌و‬ ‫قەواڵەکانی خۆیشی‪.‬‬

‫هی���چ یەکێک بەهانای خۆت یا کەس���ە‬ ‫نزیکەکانت���ەوە نەیەتو پارێزگاریتان لێ‬ ‫ن���ەکات‪ ،‬دەرئەنجام زی���ان بەدەرونی‬ ‫خۆت یان کەسە نزیکەکانت دەگات‪.‬‬ ‫بەش���ێوەیەکی دیک���ە ڕوداوەکان‬ ‫پەیوەندییان بەناخی مرۆڤەکانەوە نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو لەژینگەی دەوروبەری مرۆڤەکان‬ ‫ڕودەدەنو بەو هۆیەوە کاریگەری لەسەر‬ ‫مرۆڤەکان بەجێدێڵنو زیان بەدەرونیان‬ ‫دەگەیەن���ن‪ .‬هەن���دێ ل���ەو زیانانەش‬ ‫زۆرجار دەبنە هۆی زیانگەیاندن بەپێنج‬ ‫هەستەکەی مرۆڤ‪ .‬بەاڵم بەشێوەیەکی‬ ‫گش���تی ک���ە باس���ی تراوم���ا دەکرێت‬ ‫مەبەس���ت لەتراومای دەرونییە‪ .‬هەندێ‬ ‫لەدەرونناس���ەکان پێیان وای���ە تەنها‬ ‫بەتێرام���ان لەفاکت���ەرە دەرەکییەکان‬ ‫ناتوانرێ���ت چارەس���ەری تراوما بکرێت‬ ‫بەڵکو دەبێ تەماشای فاکتەرە دەرەکیو‬ ‫دەرونییەکانیش بکرێت‪.‬‬ ‫لەکات���ی تراوم���ادا س���تروکتورە‬ ‫مەعریفییەکان���ی من���داڵ زیانی���ان‬ ‫پێ���دەگات‌و کەس���ی توش���بو هەم���و‬ ‫ج���ۆرە یارمەتییەکیش بل���ۆک دەکات‪.‬‬ ‫بەش���ێوەیەکی دیکە زیان بەپرۆس���ەی‬

‫قەیران چارەسەر‬ ‫دەکرێت‬ ‫بەڕێگەچارەی‬ ‫زانستی‌و‬ ‫پراکتیکی بەاڵم‬ ‫داڕمان چارەسەر‬ ‫ناکرێت‌و ئەنجامی‬ ‫ماڵوێرانکەری‬ ‫لێدەکەوێتەوە‬ ‫‪ -4‬زۆرین���ەی بەندەکانی یاس���ای‬ ‫کۆمپانیاکان جێبەجێنەکراون‪،‬‬ ‫لێ���رەوە ب���ۆ ئ���ەوەی دی���اردەی‬ ‫خۆدزین���ەوە لەب���اج بنەب���ڕ بکرێت‬ ‫کە تاوانێک���ی دارایی���ەو وەرگرتنی‬ ‫مافەکانی دەوڵ���ەت لەوانەی پارەیان‬ ‫الیە بەگوێرەی ڕێکارە یاس���اییەکان‬ ‫بەشێوەیەکی دادپەروەرانە هەڵگرتنی‬ ‫باری قورس���ی سەرش���انی ئەوانەی‬ ‫ب���اج دەخەمڵێنن کە ناچارن باجەکە‬ ‫بخەمڵێنن لەبری ئەوەی پشت بەداتاو‬ ‫حس���اباتی کۆتایی ببەس���تن‪ .‬ئەوە‬ ‫لەکاتێکدا کە دەستەی باج بەتوندی‬ ‫ڕێنماییەکان جێبەجێ بکات بەاڵم بێ‬ ‫یەکخس���تنی هەوڵەکانیتر ئەو ئەرکە‬ ‫جێبەجێناکرێت‪.‬‬ ‫لەبەرئ���ەوەی پێش���نیار دەکەی���ن‬ ‫ک���ە الیەنێکی فەرم���ی وەک دیوانی‬ ‫چاودێریی دارایی لەهەرێـم هەستێت‬ ‫بەڕێکخس���تنی کۆنگرەی���ەك ی���ان‬ ‫نەدوەیەك لەژێر هەرناوێکدا بێت کە‬ ‫نوێنەرانی فەرمانگ���ەکان تۆمارکاری‬ ‫کۆمپانیاکان‌و سەندیکای ژمێریاران‌و‬ ‫وردبین���ەکان‪ ،‬ژوری بازرگان���ی‌و‬ ‫پیشەسازی‪ ،‬چاودێرەکانی ژمێریاری‪،‬‬ ‫خاوەن کۆمپانیاکان‪ .‬لەو کۆنگرەیەکدا‬ ‫تاوتوێی واقیع���ی حاڵی باج بکرێت‌و‬ ‫ڕێگەکانی کاراکردن���ی باج وەرگرتن‬ ‫بخرێت���ە بەر باس بەگوێرەی یاس���او‬ ‫ڕێنمایی���ەکان‌و دەرکردن���ی چەندین‬ ‫بڕی���اری ڕێکخەرو پابەن���دکار بۆ باج‬ ‫وەرگرت���ن بەمەرجێ���ك ڕاس���تەوخۆ‬ ‫پیادەبکرێت‪.‬‬ ‫ئ���ەوە زۆر گرنگە‪ ،‬ب���ۆ نمونە گەر‬ ‫قەبارەو ژم���ارەی ئەو کۆمپانیایانەی‬ ‫لەهەرێمدا حس���اب بکەی���ن دەبینین‬ ‫نزیکەی‪٢١٠٠٠‬بیس���ت‌ویەك ه���ەزار‬ ‫کۆمپانی���ا هەی���ە لەوان���ە‪ ٣٠٠٠‬یان‬ ‫بیانی���ن ‪ ٦٠٠٠‬یان تەنیا لە پارێزگای‬

‫(درکپێکردن) دەگاتو منداڵی تراومادار‬ ‫ناتوانێت وەکو کەس���ێکی ئاسایی بیر‬ ‫بکاتەوە‪ ،‬هەس���ت بەش���تەکان بکاتو‬ ‫جیهانبینییەک���ی دروس���ت لەب���ارەی‬ ‫ئۆبێکتەکانەوە پێکەوە بنێت…هتد‪.‬‬ ‫زۆرجار م���رۆڤ تراوم���ا لەڕوانگەی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‪ ،‬دەرونی … هتد ش���رۆڤە‬ ‫دەکات‪ .‬زۆرێکی���ش تراوم���ا دەک���ەن‬ ‫ب���ەدو لق���ەوە‪ :‬تراوم���ای راس���تەخۆ‪،‬‬ ‫وات���ە منداڵ خۆی توش���ی تراوما دێتو‬ ‫تراومای ناڕاس���تەوخۆ کاتێک دایکەکە‬ ‫توش���ی تراوما دێت���و لەویش���ەوە بۆ‬ ‫منداڵەک���ە دەگوێزرێت���ەوە‪ .‬بۆ نمونە‬ ‫لەس���ەروبەندی منداڵبون���دا هەندێ���ک‬ ‫لەدایکەکان توشی تراوما دەبن چونکە‬ ‫هەس���ت بەتاوان دەکەن کە نەیتوانیوە‬ ‫لەرۆژەکانو هەفتەکانی سەرەتادا بەپێی‬ ‫پێویس���ت خزمەتی کۆرپەکەیان بکەن‪.‬‬ ‫بەه���ۆی باری دەرونی ئ���ەو دایکانەوە‬ ‫منداڵەکانیشیان توشی تراوما دەبن‪.‬‬ ‫جۆرەکانی تراوما‬ ‫تراومای ج���ۆری یەک‪ :‬جۆری یەک‬ ‫بریتییە لەتراومای سوک کە لەئەنجامی‬

‫سلێمانی‪ %٨٠‬ئەو کۆمپانیایانە وەک‬ ‫زیانبەرکەوت���ن یاخ���ود کارنەکردن‬ ‫حس���ابی خ���ۆی دەردەخ���ات ی���ان‬ ‫هەر حس���اب پێش���کەش ن���اکات‪،‬‬ ‫ئەنجامەکەشی خۆدزینەوەیە لەباجدان‬ ‫جا چ قازانجی کۆمپانیاکان بێت یان‬ ‫موچ���ەی کارمەندەکان���ی بێت (کە‬ ‫ڕاستەوخۆ لێی دەبڕدرێت)‪.‬‬ ‫حاڵەتی دوەم‪:‬‬ ‫یاسای وەبەرهێنان لەهەرێم‬ ‫ئێمە یاسایەکی باشی وەبەرهێنانمان‬ ‫هەی���ە بەاڵم ئای���ا جێبەجێ دەکرێت‬ ‫بەش���ێوەیەک ئامانجەکان���ی خ���ۆی‬ ‫بپێکێ���ت؟ ب���ۆ وەاڵمدان���ەوەی ئەم‬ ‫پرسیارە پێویستە کۆمەڵێک پرسیار‬ ‫ب���ەرەو ڕوی دەس���تەی وەبەرهێنان‬ ‫بکەینەوە پاش���ان لەس���ەر بناغەی‬ ‫وەاڵمەکان���ی ئ���ەوان قەناعەتەکانی‬ ‫خۆم���ان دابمەزرێنین‪ ،‬لەوەی کە ئەو‬ ‫یاسایە ئامانجەکانی خۆی پێکاوە یان‬ ‫نا؟ بۆ نمونە‪:‬‬ ‫ ئای���ا بەدواداچ���ون دەکرێت بۆ‬‫ئ���ەوەی کۆمپانیاکان���ی وەبەرهێنان‬ ‫ئ���ەو پرۆژانەی کە ب���ۆ وەبەرهێنان‬ ‫تەرخانکراون کەڵکی ئابوری (جدوی‬ ‫اقتص����ادی) کە ئامادەی���ان کردوە‬ ‫پیادەدەکەن‪ ،‬چونکە ئەو کۆمپانیایە‬ ‫لەس���ەر ئەساس���ی ئ���ەو جەدوایە‬ ‫ئیمتیازی ئەو پرۆژەیەی پێدراوە‪.‬‬ ‫ ئای���ا لێکۆڵینەوە لەوە کراوە کە‬‫بزانرێت ئەو کەرەسانەی کۆمپانیاکان‬ ‫لەدەرەوە دەیهێنن ب���ێ گومرگدان‌و‬ ‫ڕسومات‪ ،‬ئایا بەراستی لەپرۆژەکاندا‬ ‫بەکارهاتوە ک���ە بەناویانەوە هێنراون‬ ‫یاخود ل���ەدەرەوەی ئ���ەو پرۆژانەدا‬ ‫کڕین‌و فرۆشتنیان پێوەکراوە؟‬ ‫ ئای���ا ئ���ەو پرۆژان���ە س���ودی‬‫کۆمەاڵیەتییان هەیە بەوەی ڕێژەیەك‬ ‫لەقازانجەکەی���ان دابی���ن بکرێت بۆ‬ ‫ه���ەژاران‪ ،‬لەبری ئەوەی تەنیا بچێتە‬ ‫گیرفانی دەوڵەمەندەکانەوە؟‬ ‫ ئایا نەدەکرا دەزگای وەبەرهێنان‬‫کۆمەڵێک خاوەن سەرمایەی هانبدایە‬ ‫بۆ ئ���ەوەی کۆمپانیایەکی ئۆتۆمبێل‬ ‫یان بەستنەوەی پارچەکانی ئۆتۆمبێل‬ ‫دابمەزرێنن‪ ،‬ئەگەر ئەوە قورسە ئەی‬ ‫خۆ دەکرا پیشەس���ازی پاس���کیل‌و‬ ‫دەرمان‌و پێداویس���تیە پزیشکیەکان‌و‬ ‫خواردەمەنیەکان بکرێت‪ .‬یاخود هیچ‬ ‫نەبێت زیندوکردن���ەوەی کارگەکانی‬ ‫وەك ش���ەکرو جگ���ەرەو جلوبەرگ‌و‬ ‫هەم���و ئیمتیازاتی وەبەرهێنانیش���ی‬ ‫پێبدرایە‪.‬‬ ‫نەك تەنیا هەموی لەدروستکردنی‬ ‫خانوب���ەرەدا کاری بکردای���ە ک���ە‬ ‫لەالی���ەن خ���اوەن س���ەرمایەکانەوە‬ ‫ی نرخی‬ ‫تەنیا ئیستیغاللکراوەو بەهۆ ‌‬ ‫بەرزیانەوە کەمدەرامەتەکان س���ودی‬ ‫لێنابینن‪.‬‬ ‫حاڵەتی سێهەم‪:‬‬ ‫یاسای زەوییە گەشتیارییەکان‬ ‫هەرکەس���ێک بەهەرێم���دا بگەڕێت‬ ‫دەبینێت زەویەکانی گەش���تیاری زۆر‬ ‫بەرفراوانن‪ ،‬ئاو زۆرە‪ ،‬ڕێگەی قیرتاو‬ ‫گەیش���توەتە دورترین خاڵی هەرێم‪،‬‬ ‫سروشتێکی جوانمان هەیە‪.‬‬

‫ڕوداوێکی ناسیس���تماتیکەوە دروس���ت‬ ‫دەبێت وەکو ڕوداوی هاتوچۆ‪ ،‬ماڵبڕین‪،‬‬ ‫بانکبڕین‪ ،‬لێدان… هتد‪.‬‬ ‫تراومای جۆری دو‪ :‬تراومای قورس���ە‬ ‫کە بریتییە لەو ڕوداوانەی بەشێوەیەکی‬ ‫سیس���تماتیک ڕو دەدەن ب���ۆ نمون���ە‬ ‫هەڕەش���ەو دەس���تدرێژیی سێکس���ی‪،‬‬ ‫مەینەتیی���و ئەش���کەنجەکانی جەنگ‪،‬‬ ‫زەبرەزەنگ���ی جەن���گ‪ ،‬ژیان���ی دیلیی‬ ‫لەکاتی جەن���گ‪ .‬هەندێ لەم تراومایانە‬ ‫دەبن بەپۆستراوما‪.‬‬ ‫نیشانەکانی تراوما‬ ‫ئەو کەس���انەی توشی تراوما دێن زو‬ ‫عەسەبی دەبن‪ ،‬زو توڕە دەبن‪،‬بەئاسانی‬ ‫ڕادەچڵەکێن‪،‬دڵی���ان خێ���را لێدەدات‪،‬‬ ‫ناتوان���ن بەباش���ی تەرکی���ز بکەنو زو‬ ‫س���ەریان لێ تێکدەچێت‪ ،‬دەمارەکانی‬ ‫لەش���یان گرژ دەب���ێ‪ ،‬زو ماندو دەبن‪،‬‬ ‫لەبڕیارداندا پێویستیان بەکاتی زۆرترە‪،‬‬ ‫مەودای بیرکردنەوەکانیان لەکەس���انی‬ ‫ئاسایی تەسکتر دەبێ‪ ،‬هۆرمۆنەکانیان‬ ‫تێکدەچێت‪ ،‬هەس���ت بە شەرم دەکەنو‬ ‫خۆی���ان لەبەرامب���ەر ڕوداوەکان���دا‬

‫ئای���ا ئەمان���ە وەبەرهێن���راون؟‬ ‫لەواقیعدا ئ���ەوەی دەیبینین ئەوەیە‬ ‫ک���ە زەویەکان���ی گەش���تیاری زۆر‬ ‫بەکەم���ی ئیس���تیغاللکراون‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫بەش���ێکی زۆری ئەو زەویانە لەالیەن‬ ‫خ���اوەن س���ەرمایەکانەوە کڕدراون‌و‬ ‫کراون بەڤێالو مەلەوانگەو کەس���یش‬ ‫سودیان لێنابینێت‪ .‬لەساڵێکدا چەند‬ ‫جارێک بەکاردەهێنرێت لەالیەن یەک‬ ‫خێزانەوە‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا ه���ەزاران ئەندازیاری‬ ‫گەشتیاریمان هەیە یان کاریتر دەکەن‬ ‫یان بێکارن‪ ،‬لەبەرئەوە داوا لەدەزگا‬ ‫تایبەتمەندەکان دەکەین کە ئەوانەی‬ ‫ح���ەز ب���ەکاری گەش���تیاری دەکەن‬ ‫بان���گ بکرێن‌و زەویی���ان پێ بدرێت‌و‬ ‫ئاس���انکارییان بۆ بکرێت بۆ ئەوەی‬ ‫کش���توکاڵ بک���ەن‌و قازانجەکانی���ان‬ ‫بەشێوەکی دادپەروەر دابەشبکرێت‪،‬‬ ‫بەومەرج���ەی پ���اش س���ەرکەوتنی‬ ‫ئەزمونەکە ئی���دی هاوردەکردنی ئەو‬ ‫بەروبومان���ە بەتەواوی قەدەغەبکرێت‬ ‫بۆئ���ەوەی بەرهەم���ی خۆماڵ���ی‬ ‫سەرفبکرێت‪.‬‬ ‫ب���ەم ش���ێوەیە دو مەبەس���ت‬ ‫دەپێکین‪:‬‬ ‫یەکەمیان خستنەگەڕی الوەکانە کە‬ ‫بێکارن‪ ،‬بەتایبەت پسپۆڕەکانیان‪.‬‬ ‫دوەمی���ان بەرهەم���ی خۆم���ان‬ ‫بەکاردێنین‌و ئی���دی دراوی گرانبەها‬ ‫نانێرینە دەرەوە‪.‬‬

‫میکانیزمێک���ی دیاریکراو کە دەڕژێتە‬ ‫بەرژەوەندیی ئەو کۆمپانیایانەوە بێ‬ ‫ئەوەی مافی گشتی بەدی بێنێت‪.‬‬

‫حاڵەتی پێنجەم‪:‬‬ ‫بنچینەکانی چاکسازیی ئابوری‬ ‫ئەو حاڵەتانەی باسمانکردن تەنیا‬ ‫چەن���د نمونەیەکن لەبەرئ���ەوە وای‬ ‫دەبینی���ن ک���ە حکوم���ەت بڕیارێکی‬ ‫بەپەلە بدات بۆ پێکهێنانی شانەیەک‬ ‫بۆ چارەسەرکردنی ئەو قەیرانەی کە‬ ‫هەرێم پێیدا تێدەپەڕێت‪ ،‬ئەو شانەیە‬ ‫پێکبێت لەکۆمەڵێك پسپۆڕی دارایی‌و‬ ‫ئاب���وری‌و دروس���تکردنی دەرچ���ەی‬ ‫نوێ بۆ داه���ات‪ ،‬بەپێچەوانەوە گەر‬ ‫وانەکەی���ن قەیرانی ئابوریمان دەبێتە‬ ‫داڕمانی ئابوری بەم نزیکانە‪.‬‬ ‫قەی���ران چارەس���ەر دەکرێ���ت‬ ‫بەڕێگەچارەی زانستی‌و پراکتیکی بەاڵم‬ ‫داڕمان چارەس���ەر ناکرێت‌و ئەنجامی‬ ‫ماڵوێرانکەری لێدەکەوێتەوە‪.‬‬ ‫ئەو خااڵنە چین کە پێویستە لەالیەن‬ ‫ئ���ەو ش���انەیەوە چارەس���ەربکرێن‪،‬‬ ‫بۆنمونە وەک ئەمانەی خوارەوە‪:‬‬ ‫‪ -1‬هەڵس���ەنگاندنی لێهاتوی���ی‌و‬ ‫کاربەجێهێنانی دامەزراوە حکومیەکان‬ ‫لەالیەن الیەنە پس���پۆڕەکانەوە وەك‬ ‫دیوانی چاودێ���ری دارایی‌و کارکردن‬ ‫لەس���ەر لێکۆڵینەوەی ئەنجامەکان‌و‬ ‫بڕیاردان لەو بارەیەوە‪.‬‬ ‫‪ -2‬داڕشتنی پەیکەری ڕێکخستنی‬ ‫نوێ بۆ ئی���دارە حکومیەکان لەگەڵ‬ ‫پۆلێنکردنی هەریەکەیان‪.‬‬ ‫‪ -3‬لێکۆڵین���ەوە لەحاڵەتی بانکە‬ ‫ئەهلیی���ەکان‌و پاراس���تنی مافەکانی‬ ‫هاواڵتیی���ان‌و کارک���ردن لەس���ەر‬ ‫گێڕانەوەی متمانە بۆ بانکەکان پاش‬ ‫ئ���ەوەی کە هەندێ���ک متمانەیان ون‬ ‫کردوە‪.‬‬ ‫‪ -4‬چاالککردن���ی دەوری وەزارەتی‬ ‫پالندانان بۆ داڕشتنی پالنی سااڵنەو‬ ‫پێنج ساڵی بۆ س���ەرجەم چاالکییە‬ ‫خزمەتگ���وزاری‌و کۆمەاڵیەتی���ەکان‌و‬ ‫نەخشەکێشانی شارەکان‌و هتد‪...‬‬ ‫لەس���ەر‬ ‫جەختک���ردن‬ ‫‪ -5‬‬ ‫ئامادەکردنی دیراسەی کەڵکی ئابوری‬ ‫بۆ دامەزراندنی پرۆژەی نوێ گرنگی‬ ‫پێدان‌و ڕێکخستنی هەوڵەکان لەگەڵ‬ ‫الیەنە پەیوەندیدارەکان‪.‬‬ ‫‪ -6‬ڕۆڵ���ی وەزارەتی خوێندنی بااڵ‬ ‫لەئایندەی دەرچوەکانداو زیادکردنی‬ ‫سەرپەرش���تیاری چاودێری بەس���ەر‬ ‫زانکۆکانەوە بەتایبەت ئەهلییەکان‪.‬‬ ‫‪ -7‬دیراسەی حاڵەتی بێکاری بکرێت‬ ‫ڕێژەک���ەی دیاری بکرێ���ت هەروەها‬ ‫ڕێژەی بێکاری دەمامککراو (البطال ‌ة‬ ‫المقنعة‌) لەفەرمانگە حکومیەکاندا‪.‬‬ ‫‪ - ٨‬دیراس���ەکردن‌و وردبینیکردن‬ ‫لەموچەی خانەنش���ینی کە دەدرێت‬ ‫حاڵەتی چوارەم‪:‬‬ ‫بەوانەی شایستەی نین‪.‬‬ ‫یاسای وەزارەتی سامانە‬ ‫‪ -9‬پش���تگیری کردن���ی دیوان���ی‬ ‫سروشتیەکان‬ ‫ل���ەم بارەی���ەوە هی���چ دەورێکی چاودێری دارایی بەهەمو ش���ێوەیەك‬ ‫کۆمپانیا گش���تیەکانمان نەبینی کە بۆ چارەسەکردنی گەندەڵی کارگێڕی‌و‬ ‫لەیاسای ناوبراودا باسمانکردن بەڵکو دارایی‪.‬‬ ‫تەنی���ا چەن���د گرێبەس���تێکە لەگەڵ‬ ‫ ‪arassibrahem@yahoo.com‬‬ ‫کۆمپانیاکان���ی کەرتی تایبەت بەپێی‬

‫هەزاران ئەندازیاری‬ ‫گەشتیاریمان هەیە‬ ‫یان کاریتر دەکەن‬ ‫یان بێکارن‬

‫بەگوناهبار دەزانن‪ ،‬توش���ی خەمۆکیو‬ ‫بێئومێدی دەبن‪ ،‬توش���ی ترسو ڕاڕایی‬ ‫دەبن‪ ،‬خۆیان لەکەس���انی دیکەو گروپ‬ ‫بەدور دەگرنو تێک���ەڵ نابن‪ .‬هەروەها‬ ‫کەس���ی تراومادار بەدەست کەمخەوییو‬ ‫مۆتەکەو خەوزڕانەوە دەناڵێنێت‪ ،‬دڵی‬ ‫بەخێرایی لێ دەدات‪ ،‬هەس���ت بەئازارو‬ ‫ژان دەکات … هتد‬ ‫قۆناغەکانی تراوما‬ ‫یەکەم‪ :‬قۆناغی شۆکبون‬ ‫لەئەنجام���ی ڕوداوێک���ی لەن���اکاو یا‬ ‫نەخ���وازراودا مرۆڤ توش���ی ش���ۆک‬ ‫دەبێت‪ .‬لەم قۆناغەدا دەست بەگریان‪،‬‬ ‫پێکەنی���ن‪ ،‬هاوارکردن …هتد دەکات‪.‬‬ ‫کەس���ی توش���بو ئەو حاڵەتەی وەکو‬ ‫خ���ۆی پێ ناپەژرێنرێتو ب���ڕوای وانییە‬ ‫کە ئ���ەو ڕوداوە بەفیعلیی ڕوی داوە بۆ‬ ‫نمونە دوای مردنی یەکێک‪ .‬ئەم حاڵەتە‬ ‫لەچەن���د کاژێرێک���ەوە تاچەند رۆژێک‬ ‫درێژە دەکێشێت‪.‬‬ ‫دوەم‪ :‬قۆناغی کاردانەوە‬ ‫لەم قۆناغ���ەدا حاڵەتەکە کاریگەری‬ ‫بەج���ێ دەهێڵێو کەس���ی تراوماداریش‬

‫دەست بەکاردانەوە دەکات‪ .‬حاڵەتەکە‬ ‫دەپەژرێنێت���و دان ب���ەوەدا دەنێت کە‬ ‫ئەم کارەساتە تازە بەفیعلیی ڕویداوە‪.‬‬ ‫هەرەوەه���ا هەس���ت بەکەمتەرخەمیی‬ ‫دەکات‪ ،‬دەگرێ���ت‪ ،‬دەناڵێنێت…هتد‪.‬‬ ‫ئ���ەم قۆناغە تاچەند هەفتەیەکو چەند‬ ‫مانگێکیش دەخایەنێت‪.‬‬ ‫س���ێیەم‪ :‬قۆناغ���ی مەهارک���ردن‌و‬ ‫تیمارکردن‬ ‫تادێت ڕوداوەکە زیاتر قبوڵ دەکرێتو‬ ‫کەس���ی تراومادار وەکو جاران هەست‬ ‫بەترس���و دڵەڕاوک���ێ ناکات���و نایەوێت‬ ‫هەم���و دەمێک ب���اس ل���ەو ڕوداوە یا‬ ‫کارەساتە بکات‪ ،‬بەاڵم هەندێ جاریش‬ ‫وەکو پێش���وی لێدێتەوە‪ .‬لەم قۆناغەدا‬ ‫کەسی تراومادار زیاتر بایەخ بەعەقڵ و‬ ‫بیرکردنەوە دەداتو تەماشای دوارۆژیش‬ ‫دەکات‪ .‬ئ���ەم قۆناغە لە ‪ ٦‬تا ‪ ١٢‬مانگ‬ ‫دەخایەنێت‪.‬‬ ‫چوارەم‪ :‬قۆناغی چاکبوونەوە‬ ‫کەسی تراومادار هەست بەچاکبونەوە‬ ‫دەکات‪ ،‬چ���اوی لەداهات���وە‪ ،‬ب���ەدوای‬ ‫رێگاچارەی نوێ���دا دەگەڕێتو دەبێتەوە‬ ‫بەمرۆڤێکی ئاسایی ‪.‬‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫نه‌خشه‌كه‌ی بارزانی‬ ‫به‌كوێی گه‌یاندین؟!‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‬ ‫ی فه‌ریده‌و ده‌یخوازێت‬ ‫ی سن ‌ه كچێك ده‌ناسێت به‌ناو ‌‬ ‫له‌شار ‌‬ ‫ی ك ‌ه یه‌كه‌م كه‌نیس ‌ه‬ ‫ی شه‌ماس "یه‌لدا" بوه‌‪ ،‬ئه‌و پیاو‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه كچ ‌‬ ‫ی سابونكه‌رانی‌ سلێمانی‌ دروستده‌كات‬ ‫له‌گه‌ڕه‌ك ‌‬

‫ فه‌رمان ڕه‌شاد‬ ‫له‌هه‌فت����ه‌ی ڕابردو له‌دواین لێدوانیدا جارێكیتر مه‌س����عود بارزان����ی جه‌ختی له‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌ئێس����تادا له‌هه‌مو كات زیات����ر ده‌وڵه‌تی كوردیی نزیكه‌‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ له‌كاتێكدایه‌ ماوه‌یه‌ك‬ ‫به‌ر له‌ئێس����تا له‌دیداری له‌گه‌ڵ كه‌ناڵی (روس����یا الیوم) گوتی له‌ئێستادا ناتوانرێت ده‌وڵه‌ت‬ ‫ڕابگه‌یه‌نرێت‪ ،‬ئێمه‌ لێره‌دا قس����ه‌ له‌سه‌ر جیاوازی لێدوانه‌كان ناكه‌ین به‌ڵكو تیشك ده‌خه‌ینه‌‬ ‫سه‌ر ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌و نه‌خشه‌یه‌ی به‌ڕێز بارزانی له‌دوای ‪ 2011‬بۆ ده‌وڵه‌ت ڕایگه‌یاندوه‌ ئێمه‌ی‬ ‫به‌كوێ گه‌یاندوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی ش����اراوه‌نیه‌ ئه‌وه‌یه‌ بارزانی بنچینه‌ی ده‌وڵه‌ته‌كه‌ی له‌سه‌ر ئابوری‬ ‫نه‌وت‌و به‌پشتبه‌س����تن به‌ به‌ڵێنه‌كانی توركیا داناوه‌‪ ،‬به‌وه‌ی كه‌ رێكه‌وتنی په‌نجا س����اڵه‌ی‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئ����ه‌و واڵته‌ واژۆ كراوه‌‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ له‌كاتێكدایه‌ هیچ یه‌كێك له‌حیزب����ه‌كان له‌ورده‌كاری‬ ‫رێكه‌وتنه‌ك����ه‌ ئاگادارنین‪ ،‬توركی����ا زۆر لێزانانه‌ توانیویه‌تی بازنه‌ی ده‌س����ه‌اڵتی ناو پارتی‬ ‫قه‌ناع����ه‌ت پێبكات كه‌ ئه‌و رێكه‌وتنه‌ به‌نهێنی بمێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی مایه‌ی هه‌ڵوه‌س����ته‌‬ ‫له‌سه‌ركردنه‌ ئه‌و رێكه‌وتنه‌ نه‌ك هه‌ر هه‌نگاوه‌كانی دروستكردنی ده‌وڵه‌تی خێراتر نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ����ی ئه‌ردۆغان چه‌ند جارێك رایگه‌یاندوه‌ كه‌ پش����تگیری دروس����تكردنی ده‌وڵه‌ت بۆ‬ ‫باشوری كوردستان ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و قسانه‌ له‌موجامه‌له‌ی سیاسی زیاتر هیچیتر نیه‌‪.‬‬ ‫زیاتر له‌و‌ه ‪ 6‬مانگ له‌مه‌وبه‌ر توێژه‌رێكی ئه‌مریكی سه‌رنجێكی زۆر گرنگی خسته‌ڕو له‌باره‌ی‬ ‫پاڵپش����تی توركیا له‌پارتی دیموكراتی كوردس����تان‌و به‌هه‌ڵه‌ تێكه‌وتنی ئه‌و حیزبه‌ له‌نیه‌تی‬ ‫توركیا‪ ،‬ئه‌و پێی وابو توركیا به‌دو مه‌به‌س����ت زۆر موجامه‌له‌ی پارتی ده‌كات‪ ،‬یه‌كه‌میان بۆ‬ ‫ده‌سخس����تنی نه‌وتی باشوری كوردس����تان به‌كه‌مترین تێچو‪ ،‬له‌الیه‌كی تریش بۆ له‌باربردنی‬ ‫پرۆس����ه‌ی دروستكردنی ده‌وڵه‌ت رێك پێچه‌وانه‌وه‌ی ئه‌وه‌ی پارتی به‌رنامه‌ی بۆ داناوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پێی وابو كه‌ باش����وری كوردستان به‌هه‌نارده‌كردنی س����ه‌ربه‌خۆی نه‌وت نه‌ك هه‌ر ناتوانێت‬ ‫ئابوری سه‌ربه‌خۆ دروستبكات به‌ڵكو ئه‌وه‌ی هه‌شه‌ ده‌ڕمێت‪ ،‬ناوبراو جه‌ختی له‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ به‌رپرس����انی ئه‌مریكا چه‌ندین جار ئه‌و راستیه‌یان به‌زمانی ژماره‌ به‌بارزانی ڕاگه‌یاندوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بارزانی باوه‌ڕی به‌و قسانه‌ نه‌ده‌كرد‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌ئێستا سه‌یری دۆخی باشوری كوردستان‬ ‫بكه‌ین به‌ڕونی بۆمان ده‌رده‌كه‌وێ توركیا زۆر س����ه‌ركه‌وتو ب����وه‌ له‌پیالنگێڕیه‌كه‌ی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌م له‌الیه‌ك نه‌وتی كوردستانی مس����ۆگه‌ركردوه‌ هه‌میش ئابوری كوردستانی به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫داڕوخان����دوه‌ كه‌ چه‌ندین س����اڵی ت����ری ده‌وێ وه‌كو خۆی لێبكرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش پرۆس����ه‌ی‬ ‫دروس����تكردنی ده‌وڵه‌تی بۆ باشوری كوردستان توشی زۆر ئاسته‌نگی بنه‌ڕه‌تی كردوه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫بۆ نمونه‌ به‌بڕوای ئێوه‌ ئه‌گه‌ر هاوشێوه‌ی ‪ 2005‬له‌ئێستا ریفراندۆم بۆ دروستكردنی ده‌وڵه‌ت‬ ‫بكرێت‪ ،‬پێتانوایه‌ هه‌مان پێش����وازی گه‌رمی لێده‌كرێ����ت له‌الیه‌ن خه‌ڵكه‌وه‌؟ رۆژانه‌ له‌بازاڕو‬ ‫ش����وێنه‌ گشتیه‌كانی هه‌ولێر ته‌نانه‌ت له‌به‌رپرس����انی پارتیش له‌ئاستی خواره‌وه‌ ده‌بیستین‬ ‫ده‌ڵێن كه‌ له‌گه‌ڵ به‌غدا بوین هیچ كێشه‌مان نه‌بو‪ ،‬له‌وه‌ته‌ی باسی ئابوری سه‌ربه‌خۆ كراوه‌‬ ‫ژیانمان تێكچوه‌‪ ،‬ئه‌و بیركردنه‌وه‌یه‌ رێك ئه‌وه‌بو كه‌ توركیا به‌رنامه‌ی بۆ دانابو‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا تێگه‌یشتنێك دروستبوه‌ كه‌ ئێمه‌ ناتوانین ده‌وڵه‌تی خۆمان هه‌بێ باشتره‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌غدا بین‪ ،‬به‌و مانایه‌ی خه‌ونی دروستكردنی ده‌وڵه‌ت له‌خه‌یاڵی خه‌ڵك كاڵبوه‌ته‌وه‌‪ ،‬لێره‌دا‬ ‫ده‌بێ����ت ئه‌وه‌ بڵێین ئه‌و نه‌خش����ه‌یه‌ی كه‌ بارزانی كێش����اویه‌تی گه‌وره‌ترین زیانی به‌خه‌ونی‬ ‫دروستكردنی ده‌وڵه‌تی كوردیی گه‌یاندوه‌‪ ،‬درێژه‌دانیش به‌و به‌رنامه‌یه‌ جگه‌ له‌دورخستنه‌وه‌ی‬ ‫كاتی ڕاگه‌یاندنی ده‌وڵه‌ت هیچی لێ س����ه‌وز نابێت‪ ،‬پێویس����تی به‌دوباره‌ پێداچونه‌وه‌ی ورد‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬جوله‌كه‌كان كه‌ له‌فه‌له‌ستین ده‌وڵه‌تیان دروستكرد له‌ماوه‌ی كه‌متر له‌ ‪ 10‬ساڵ رێژه‌ی‬ ‫دانیش����توانی ئیسرائیل بو به‌دو هێنده‌و توانرا س����ه‌ركه‌وتوانه‌ ئیداره‌ی واڵته‌كه‌شیان بكه‌ن‪،‬‬ ‫كه‌چی ئێمه‌ له‌وه‌ته‌ی باس����ی دروس����تكردنی ده‌وڵه‌ت ده‌كه‌ین به‌ده‌یان هه‌زار كورد سه‌ریان‬ ‫له‌و واڵته‌ هه‌ڵگرتوه‌و به‌شێكیش����ی بونه‌ته‌ خۆراكی ماس����یه‌كان له‌ئیج����ه‌‪ ،‬دواجار من پێم‬ ‫وایه‌ خه‌ڵكی كوردس����تان ئاماده‌یه‌ باج به‌خۆش����گوزه‌رانی خۆی بدات له‌پێناو دروستكردنی‬ ‫ده‌وڵه‌ت‪ ،‬به‌اڵم به‌و مه‌رجه‌ی ئه‌وس����ه‌ری تونێله‌كه‌ ڕون بێ����ت‌و بزانرێت كه‌ ئێمه‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫پرۆسه‌یه‌كی ڕونین كه‌ بنه‌ماكه‌ی مافی چاره‌نوس‌و چه‌سپاندنی دیموكراسیه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی توش ‌‬ ‫ی جیهانیدا ك ‌ه س���لێمان ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫ی جه‌نگ ‌‬ ‫له‌گه‌رم ‌ه ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی ‪‌1916‬و ‪1917‬دا‪ ،‬بڕێك ‌‬ ‫ی بو‌ه له‌س���ااڵن ‌‬ ‫قاتوقڕی‌‌و گران ‌‬ ‫ی كردوه‌‌و‬ ‫ی شاردا دابه‌ش ‌‬ ‫ی كڕیوه‌و به‌سه‌ر هه‌ژاران ‌‬ ‫ئاردو گه‌نم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كردوه‌ته‌و‌ه ك ‌ه له‌به‌یانیه‌و‌ه تا ئێوار‌ه ئیش ‌‬ ‫نانه‌واخانه‌یه‌ك ‌‬ ‫تێدا كراوه‌‌و نانی‌ به‌خۆڕایی‌ به‌خشیوه‌‬

‫ی كوردستاندا له‌الیه‌ن مه‌لیك‬ ‫ی ‪ 1922‬له‌یه‌كه‌م حكومه‌ت ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫مه‌حموده‌وه‌ وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌ پێسپێردراوه‌‬

‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫ی دانوستانكار ‌‬ ‫ی وه‌فد ‌‬ ‫ی ‪ 1922‬وته‌بێژ ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی كلدانی‌‌و‬ ‫ی زمانه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫بو‌ه له‌گه‌ ‌ڵ به‌ریتانیه‌كان‪ ،‬به‌حوكم ‌‬ ‫كوردی‌‌و عه‌ره‌بی‌‌و فارسی‌‌و توركی‌‌و ئینگلیزی‌ زانیوه‌‬

‫ی ئه‌م واڵته‌دا‪،‬‬ ‫ی رابردو ‌‬ ‫ی سه‌د ساڵ ‌‬ ‫له‌نێو ده‌یان بازرگان‌و ئاغاو موڵكدار ‌‬ ‫ی له‌هه‌مویان زیاتر ده‌دره‌وشێته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی به‌ڕه‌چه‌ڵه‌ك كلدان ‌‬ ‫ی بازرگانێك ‌‬ ‫ناو ‌‬ ‫ی بو‪ :‬كه‌ریمی‌ عه‌له‌كه‌‬ ‫نمون ‌هی‌ به‌خشنده‌یی‌‌و خۆنه‌ویستی‌‌و مرۆڤدۆست ‌‬

‫ی بۆردومان ده‌كات ش���ار‬ ‫كاتێ���ك به‌ریتانی���ا س���لێمان ‌‬ ‫ی ئه‌م ش���اره‌م‪ ،‬نه‌نگی‌‌و‬ ‫به‌جێناهێڵێت‌و ده‌ڵێت "من كوڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆش���یدا تی���ا بمێنم���ه‌وه‌و له‌كات ‌‬ ‫ش���وره‌یی ‌ه له‌كات ‌‬ ‫ناخۆشیدا به‌جێیبهێڵم"‬

‫ی عه‌له‌كه‌"‬ ‫عه‌بدولكه‌ری���م ئه‌لیاس پۆلس ئیبراهیم‪ ،‬ناس���راو به‌"كه‌ریم ‌‬ ‫ی سێمانی‌ له‌دایكبوه‌‬ ‫ی ‪ 1867‬له‌شار ‌‬ ‫ساڵ ‌‬ ‫ی خێزانه‌كه‌یان‌و‬ ‫ی ب���و‌ه به‌گ���ه‌ور‌ه ‌‬ ‫ی باوك ‌‬ ‫ی مردن��� ‌‬ ‫ی ‪ 1905‬دوا ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی له‌نێوان س���لێمانی‌‌و س���نه‌دا‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی به‌كار ‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوان ‌ه درێژ‌ه ‌‬ ‫داوه‌‬

‫به‌مزوانه‌‬

‫ی عه‌له‌ك��� ‌ه له‌س���لێمانیه‌و‌ه م���ا ‌ڵ‬ ‫ی ‪ 1923‬كه‌ریم��� ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆچ ‌‬ ‫ده‌گوازێته‌و‌ه بۆ كه‌ركوك‌و پاشان بۆ به‌غدا‌و تا كات ‌‬ ‫دوایی ده‌كا ل ‌ه ‪1948/1/25‬دا له‌وێ‌ نیشته‌جێ‌ ده‌بێت‬

‫سایتی نوێی ئاوێنه‌‬