ژماره‌ 333

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی‬ ‫سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ئیسالمییه‌كان چاوه‌ڕوانی‬ ‫دوباره‌بوونه‌وه‌ی‬ ‫رووداوه‌كانی‌ میسر‌و‬ ‫تونس‪-‬ن له‌كوردستان‬ ‫‪...‬ل‪9‬‬ ‫ ‬ ‫هادی عه‌لی‬

‫گۆڕینی مالیکی گه‌ره‌نتی نیی ‌ه‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی داواکانی كورد‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)333‬‬ ‫سێشەممە ‪2012/7/3‬‬

‫‪12‬‬ ‫»»‬ ‫»»‪17‬‬ ‫‪14‬‬

‫فاروق ره‌فیق‬

‫باوه‌ڕم به‌چاكسازی ‌ی‬ ‫له‌م ده‌سه‌اڵته‌دا نییه‌‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫»»‪12‬‬ ‫»»‬ ‫‪18‬‬

‫ڤێلالکان‬

‫‪17‬‬ ‫‪812‬‬ ‫»»»»‬

‫له‌سلێمانی‌ ڤێلال هه‌ی ‌ه‬ ‫‪ 5‬ملیۆن دۆالری‌ تێچووه‌‬

‫ئێران به‌دوای‌ به‌دیل ‌ی تاڵه‌بانیدا ده‌گه‌ڕێت‬

‫ی نه‌وشیروان مسته‌فا‪ ،‬به‌رهه‌م ساڵح سه‌ردانی‌ ئێران ده‌كات‬ ‫دوا ‌‬ ‫كۆماری‌ ئیس�ل�امی‌ ئێ���ران خوازیار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی داهاتوودا زۆنی‌ س���ه‌وز ‌‬ ‫له‌قۆناغ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێت���ی‌ دوای‌ تاڵه‌بان���ی‌ رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫پش���ێویی‌ نه‌بێت���ه‌وه‌و ئاماده‌كاری��� ‌‬ ‫بۆ مامه‌ڵه‌ك���ردن له‌گ���ه‌ڵ‌ به‌هێزترین‬ ‫سیاسه‌تمه‌داری‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌دا ده‌كات‬ ‫كه‌ نه‌وشیروان مس���ته‌فایه‌‪ ،‬وا بڕیار‌ه‬ ‫ی نه‌وش���یروان مسته‌فاش‪ ،‬به‌رهه‌م‬ ‫دوا ‌‬ ‫ساڵح سه‌ردانی‌ ئێران بكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێ���ران هه‌وڵ ‌‬ ‫نزیكخس���تنه‌وه‌ی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان ده‌دات‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش ب���ه‌ر له‌چوون ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا بۆ تاران‪ ،‬باڵوێز ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێران له‌به‌غ���دا س���ه‌ردانی‌ رێكخه‌ر ‌‬ ‫گش���تی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان���ی‌ كردووه‌و‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ پێش���بینی‌ ده‌كرێ���ت ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ ئاینده‌ی‌ نێ���وان گۆڕان‌و‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێت���ی‌ یه‌كێ���ك بێت له‌ت���ه‌وه‌ره‌ ‌‬ ‫ی نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‬ ‫گفتوگۆكان��� ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ كاربه‌ده‌س���تانی‌ ئێ���ران‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫محه‌م���ه‌د تۆفیق ره‌حیم هه‌ڵس���وڕاو ‌‬ ‫ی بزوتنه‌وه‌ك ‌ه به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫دیار ‌‬

‫ی‬ ‫«ئاگادار نیم ك ‌ه ئێران مه‌به‌س���تێك ‌‬ ‫وای هه‌بێت»‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی دیكه‌وه‌ به‌شێك له‌میدیاكان ‌‬ ‫له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێران ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ته‌ندروست ‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ به‌الی‌ كاربه‌ده‌ستانی‌ تارانه‌وه‌‬ ‫جێ���ی‌ بایه‌خه‌‌و ئ���ه‌وان مه‌به‌س���تیان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئ���اگادارو وریا بن ك���ه‌ دوای‌ تاڵه‌بان ‌‬ ‫زۆن���ی‌ س���ه‌وزی‌ یه‌كێت���ی‌ ب���ه‌ره‌و چ‬ ‫پاش���ه‌ڕۆژێك ده‌ڕواو زۆر به‌وردیی���ش‬ ‫چاودێریی‌ ره‌وتی‌ رووداوه‌كان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیاریه‌كان���ی‌ ئاوێنه‌ وا بڕیار‌ه‬ ‫ی داهاتوودا بۆ له‌نزیكه‌و‌ه‬ ‫له‌چه‌ند رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاگادارب���وون له‌هه‌لومه‌رج���ی‌ ناوخۆ ‌‬ ‫یه‌كێتی‌ «به‌رهه‌م ساڵح» داوه‌ت بكرێت‬ ‫بۆ ئێران‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه جگ ‌ه له‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫بانگهێش���تكردنه‌ی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫ی‬ ‫وا لێكده‌درێت���ه‌وه‌‪ ،‬ك��� ‌ه مامه‌ڵه‌كردن ‌‬ ‫ئێ���ران بێت له‌گ���ه‌ڵ‌ ناوب���راودا وه‌ك‬ ‫به‌دیلی‌ تاڵه‌بانی‌‪ ،‬له‌مباره‌یه‌وه‌ محه‌مه‌د‬ ‫ی وا‬ ‫تۆفیق ره‌حیم وتی‌ «نازانم شتێك ‌‬ ‫هه‌بێت»‪.‬‬ ‫»» ‪3‬‬

‫ ‬ ‫الریجانی‌و نه‌وشیروان مسته‌فا له‌تاران‬

‫پارت ‌ی ده‌یه‌وێت دادگاییكردن ‌ی‬ ‫تۆمه‌تبارانی‌ ‪‌ 17‬ی شوبات بگوازێته‌و‌ه بۆ هه‌ولێر‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس����تان فشارێك ‌ی‬ ‫زۆری‌ خس����تۆته‌ س����ه‌ر ئه‌نجومه‌ن����ی‌‬ ‫دادوه‌ری����ی‌ هه‌رێم بۆ ئه‌وه‌ی‌ دۆس����یه‌ی‌‬ ‫ی شوبات‪ ،‬كه‌ به‌رپرسی‌‬ ‫تۆمه‌تبارانی‌ ‪‌ 17‬‬ ‫پێش����ووی‌ لقی‌ چواری‌ پارتی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستانیش����ی‌ تێدایه‌‪ ،‬بگوازێته‌وه‌ بۆ‬ ‫هه‌ولێر‪.‬‬

‫تایبه‌ت ب����ه‌ ئاوێنه‌‪ :‬س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫دادوه‌ری����ی‌ له‌هه‌ولێ����ره‌وه‌ ب����ه‌ ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاند پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس����تان‬ ‫ب����ڕوای‌ به‌دادگاكان����ی‌ س����لێمانی‌ نییه‌‌و‬ ‫فشارێكی‌ زۆری‌ خستۆته‌ سه‌ر ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫دادوه‌ریی‌ بۆ گواستنه‌وه‌ی‌ ئه‌و دۆسیه‌یه‌‬ ‫بۆ دادگاكانی‌ هه‌ولێر‪.‬‬

‫سه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ كرد ك ‌ه‬ ‫گواستنه‌وه‌ی‌ ئه‌و دۆسیه‌یه‌ بۆ دادگاكانی‌‬ ‫هه‌ولێر هیچ به‌هانه‌یه‌كی‌ یاس����ایی‌ نییه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ شوێنی‌ رووداوه‌كه‌ له‌سلێمانییه‌‌و‬ ‫هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ تۆمه‌تبارن كاریان‬ ‫له‌ناو پارێزگای‌ سلێمانیدا بووه‌‪.‬‬ ‫كه‌یس����ی‌ دادگایی‌ خۆپیش����اندانه‌كانی‌‬

‫‪17‬ی‌ ش����وبات ك����ه‌ ‪ 10‬ك����ه‌س بوون���� ‌ه‬ ‫قوربانی‌‌و به‌سه‌دانیش برینداربوون‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌ئه‌فسه‌رێكی‌ پۆلیس‌و چه‌ند چه‌كدارێك‪،‬‬ ‫به‌رپرس����ی‌ لقی‌ چ����واری‌ پارتیش هیوا‬ ‫ئه‌حمه‌د مسته‌فا یه‌كێكه‌ له‌تۆمه‌تباره‌كان‬ ‫كه‌ نزیكه‌ی‌ س����اڵ‌و نیوێك����ه‌ ئه‌و حیزبه‌‬ ‫ئاماده‌نییه‌ راده‌ستی‌ دادگایی‌ بكات‪.‬‬

‫دوو مان����گ له‌مه‌وب����ه‌ر ل����ه‌دادگا ‌‬ ‫ی‬ ‫تاوانه‌كانی‌ سلێمانی‌ حوكمی‌ هه‌تا هه‌تایی‌‬ ‫درا به‌سه‌ر هاوواڵتییه‌كی‌ خۆپیشانده‌ری‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ ش����ه‌هیددا‪ ،‬به‌اڵم تا ئێس����تا‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ كه‌سی‌ له‌تۆمه‌تباره‌كانی‌‬ ‫هه‌ردوو حیزبی‌ ده‌س����ه‌اڵتدار ده‌س����تگیر‬ ‫نه‌كردووه‌‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئیرنا‬

‫ده‌رزییه‌كی‌ توركی‬ ‫چوار منداڵی‌‬ ‫بێ دایك كرد‬ ‫‪...‬ل‪4‬‬ ‫باخچەی ساوایانی‬ ‫شوەیفات مافی‬ ‫مندااڵن زه‌وت‬ ‫ده‌کات‬ ‫‪...‬ل‪17‬‬

‫ریکالم‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬‬

‫ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات‬

‫نرخی ‪ 1000‬دینار ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫ئه‌مڕۆ تۆمه‌تبارێك ‌ی كه‌یسه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ئاسۆس هه‌رد ‌ی دادگای ‌ی ده‌كرێت‬ ‫ه���ه‌ردی‌‌و داواكاری‌ گش���تیش تانه‌یان‬ ‫له‌م بڕیاره‌ی‌ دادوه‌ری‌ لێكۆڵینه‌وه‌ دا‪،‬‬ ‫به‌اڵم تا ئێس���تا بڕیاره‌ك���ه‌ له‌دادگای‌‬ ‫پێداچوونه‌وه‌ی‌ هه‌رێمه‌وه‌ نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ دادگای‌ سلێمانی‌‪.‬‬ ‫ئێ���واره‌ی‌ دوا رۆژی‌ ره‌م���ه‌زان‬ ‫‪ 2011/8/29‬له‌نزی���ك كۆمپانی���ای‌‬ ‫ئاوێنه‌ له‌ش���ه‌قامی‌ سالم له‌الیه‌ن چه‌ند‬ ‫چه‌كدارێك���ی‌ نه‌ناس���راوه‌وه‌ هێ���رش‬ ‫كرای���ه‌ س���ه‌ر به‌ڕێوب���ه‌ری‌ كۆمپانیای‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬پاش چه‌ند رۆژێك چواركه‌س‬ ‫به‌تۆمه‌تی‌ هه‌وڵدان بۆكوشتنی‌ ئاسۆس‬ ‫هه‌ردی‌ له‌الیه‌ن ئاسایشی‌ سلێمانییه‌وه‌‬ ‫ده‌س���تگیركران‌و یه‌كێكی���ان دان���ی‌‬ ‫به‌تاوانه‌كه‌دا نا‪.‬‬

‫ئه‌م���ڕۆ یه‌ك���ه‌م دانیش���تنی‌ دادگای ‌‬ ‫ی‬ ‫تۆمه‌تبارێكی‌ دۆس���یه‌كه‌ی‌ ئاس���ۆس‬ ‫هه‌ردی‌ به‌ڕێوب���ه‌ری‌ كۆمپانیای‌ ئاوێنه‌‬ ‫له‌داگای‌ تاوانه‌كانی‌ س���لێمانی‌ به‌ڕێوه‌‬ ‫ده‌چێت‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬پارێ���زه‌ری‌‬ ‫دۆس���یه‌ی‌ هێرشكردنه‌ س���ه‌ر ئاسۆس‬ ‫ه���ه‌ردی‌‪ ،‬كارزان فازیل ب���ه‌ رۆژنامه‌ی‌‬ ‫ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند «رۆژی‌ ‪2012/7/3‬‬ ‫به‌تۆمه‌ت���ی‌ هه‌وڵ���دان بۆ كوش���تنی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كۆمپانیای‌ ئاوێنه‌‪ ،‬به‌پێی‌‬ ‫ماد‌هی‌ (‪ )31/406‬دانیشتنی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫دادگاییكردنی‌ تۆمه‌تبارێكی‌ دۆسیه‌كه‌ی‌‬ ‫ئاس���ۆس هه‌ردی له‌دادگای‌ س���لێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێت»‪.‬‬

‫پارێزه‌ره‌كه‌ی‌ ئاس���ۆس هه‌ردی‌ وت ‌‬ ‫ی‬ ‫"له‌س���ه‌ر هه‌مان كه‌یس‪ ،‬تۆمه‌تبارێكی‌‬ ‫تر دادگایی‌ ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌تا ئێستا‬ ‫دۆس���یه‌كه‌ی‌ له‌الی���ه‌ن دادگاوه‌ ئیحاله‌‬ ‫نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫له‌دۆس���ییه‌ی‌ هه‌وڵدان بۆ كوشتنی‌‬ ‫ئاس���ۆس هه‌ردی‌‪ ،‬هه‌ری���ه‌ك له‌عومه‌ر‬ ‫فه‌تاح‌و خوش���كه‌زاكه‌ی‌‌و به‌رپرس���ی‌‬ ‫پاس���ه‌وانه‌كانی‌‌و دوو پاس���ه‌وانی‌ تری‌‬ ‫تۆمه‌تبارن‪.‬‬ ‫دادوه‌ری‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‌ یه‌ك���ی‌‬ ‫س���لێمانی‌ ل���ه‌م دۆس���یه‌دا هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌عوم���ه‌ر فه‌تاح‪ ،‬جێگری‌ پێش���ووی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ حكوم ‌هت‌و خوش���كه‌زاكه‌ی‌‬ ‫ئیف���راج كرد‪ ،‬پارێزه‌ره‌كه‌ی‌ ئاس���ۆس‬

‫له‌كۆنترۆڵ ‌ی‬ ‫به‌كالۆر ‌ی ‪100‬‬ ‫كراوه‌ به‌سفر‬

‫له‌دۆسیه‌كه‌ی‌ قایمقامی‌ سلێمانیدا‬

‫گه‌نده‌ڵی ‌ی‬ ‫په‌ترۆ دۆالر‪..‬‬ ‫به‌نه‌زانی‌‬ ‫شوان محه‌مه‌د‬

‫ ‬ ‫ئاسۆس هه‌ردی‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬

‫دادگای تاوانه‌كان ‌ی سلێمان ‌ی بڕیار ‌ی‬ ‫ده‌ستگیركردنه‌و‌هی‌ چه‌ند تۆمه‌تبارێك ‌ی ده‌ركرد‬

‫ی‬ ‫ی پش���كنه‌ر له‌كۆنترۆڵ ‌‬ ‫مامۆستایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رایده‌گه‌یه‌نێت له‌میانه‌ ‌‬ ‫ی ئاماده‌ی ‌‬ ‫‪‌ 12‬‬ ‫ی‬ ‫ی تاقیكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ده‌فته‌ر ‌‬ ‫پش���كنین ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫خوێندكاردا‪ ،‬خوێندكار هه‌ی ‌ه سفر ‌‬ ‫ی‬ ‫دانراو‌ه دواتر ده‌ركه‌وتوو‌ه ‪ 100‬نمره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫هه‌یه‌‌و ئه‌ندامێکی لیژنه‌ ‌‬ ‫په‌رله‌مانیش رایده‌گه‌یه‌نێت له‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م حاڵه‌تانه‌ خوێن���دكار چاوه‌ڕێ ‌‬ ‫ی په‌روه‌رده‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫وه‌اڵمی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬م‪ .‬فه‌الح شه‌ریف‬ ‫ی‬ ‫ی فیزیایه‌ له‌كۆنترۆڵ ‌‬ ‫ك ‌ه پش���كنه‌ر ‌‬ ‫ی له‌هه‌ولێ���ر‬ ‫ی ‪ 12‬ئاماده‌ی��� ‌‬ ‫گش���تی ‌‬ ‫ی راگه‌یان���د "بیس���تمان‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫له‌وانه‌ی بیركاری ده‌فته‌رێك تێپه‌ڕیو‌ه‬ ‫ی بۆ دان���راوه‌ له‌ب���ه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫س���فر ‌‬ ‫پرس���یاری یه‌كه‌م���ی زه‌ڕب لێداوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم دواتر لیژن���ه‌ی وردبینی پێیدا‬ ‫چۆته‌و‌ه خوێندكاره‌ك ‌ه ‪100‬ی‌ هێناوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌كرد له‌كاتی‬ ‫ی فیزی���ادا‬ ‫پش���كنینی ده‌فته‌ره‌كان��� ‌‬ ‫ی ‪ 50‬ده‌فته‌ر ‪ 12‬ده‌فته‌ر هه‌ڵه‌ی‬ ‫له‌كۆ ‌‬ ‫تێدا هه‌بووه‌و له‌الیه‌ن وردبینه‌كانه‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵه‌كان راستكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ره‌نگ ‌ه‬ ‫له‌هه‌ندێك حاڵه‌تدا هه‌ڵه‌كان تێپه‌ڕن‬ ‫به‌هۆی په‌له‌كردنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ ‬ ‫زانا حه‌مه‌ساڵح‬ ‫ریکالم‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫دادگای‌ تاوانه‌كانی‌ سلێمانی‌ به‌تۆمه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫"گه‌نده‌ڵی‌" بڕیاری‌ ده‌ستگیركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫چه‌ن���د تۆمه‌تبارێك���ی‌ دۆس���یه‌كه‌ی‌‬ ‫قایمقامی‌ سلێمانی‌ ده‌ركرد‪.‬‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ ئاوێنه‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫دادوه‌ریی‌ ئ���اگادار به‌ ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫ك���ه‌ دادگای‌ تاوانه‌كان���ی‌ س���لێمانی‌‬ ‫سه‌رله‌نوێ‌ بڕیاری‌ ده‌ستگیركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫چه‌ن���د تۆمه‌تبارێكی‌ ده‌رك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌نێویاندا به‌رپرسێكی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫كش���توكاڵ‌و به‌رپرس���ێكی‌ ش���اره‌وانی‌‬ ‫سلێمانی‌ تێدایه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ ت���ره‌وه‌ ئه‌و س���ه‌رچاوه‌یه‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ كرد ك���ه‌ دادوه‌ری‌‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‌ ئاسایش���ی‌ س���لێمانی‌‬ ‫داوای‌ له‌پۆلی���س ك���ردووه‌ ك���ه‌ ناوی‌‬ ‫پاس���ه‌وانه‌كانی‌ قایمقامی‌ كۆچكردووی‌‬ ‫ب���ۆ بنێ���رن ب���ۆ لێوردبوون���ه‌وه‌‌و‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ناوه‌كانیان‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫ده‌س���تێوه‌ردانی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ س���لێمانی‌‬ ‫یه‌كێتییه‌وه‌‪ ،‬كاره‌كه‌ پشتگوێخستنێكی‌‬ ‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌ زۆری‌ تێدا كراوه‌‪.‬‬

‫وته‌بێ���ژی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ پۆلیس���ی‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬نه‌قیب س���ه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د‬ ‫ئ���ه‌و زانیاریان���ه‌ ره‌تده‌كات���ه‌وه‌‌و‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن دادگای‌ ئاسایشی‌ سلێمانییه‌وه‌‬ ‫نوس���راوی‌ ره‌سمییان ئاڕاس���ته‌ كراوه‌‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ ناوی‌ پاسه‌وانه‌كانی‌ قایمقامی‌‬ ‫كۆچكردوی‌ سلێمانی‌ (زانا حه‌مه‌ساڵح)‬ ‫یان بۆ بنێرن‪ ،‬ئه‌وانیش بۆیان ناردون‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ناردنی‌ پاسه‌وانه‌كانیش بۆ‬ ‫ئه‌و دادگایه‌‪ ،‬ناوبراو وتی‌ "تائێستا داوای‌‬ ‫پاسه‌وانه‌كانیان نه‌كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫داوا بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌شیان بۆ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ مه‌ڵبه‌ندی‌‬ ‫س���لێمانی‌ یه‌كێت���ی‌ رێگ���ره‌ له‌ناردنی‌‬ ‫پاس���ه‌وانه‌كان‪ ،‬جێگ���ری‌ به‌رپرس���ی‌‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی‌ سلێمانی‌ یه‌كێتی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ وه‌كو شه‌خسی‌ خۆی‌ ئاگای‌‬ ‫له‌حاڵه‌ت���ی‌ وه‌ها نییه‌‌و وتی‌ "قس���ه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌ ته‌نها سه‌روه‌ربوونی‌ یاسایه‌‌و هه‌ر‬ ‫بڕیارێكی‌ یاس���ا هه‌بێ���ت ملكه‌چ ده‌بین‬ ‫بۆی‌"‪.‬‬

‫ئه‌میندار ‌ی گشت ‌ی یه‌كگرتوو‬ ‫سه‌ردان ‌ی توركیا ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند رۆژێكه‌ ئه‌مینداری‌ گشت ‌‬ ‫یه‌كگرتووی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫محه‌مه‌د فه‌ره‌ج به‌مه‌به‌ستی‌ چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫پزیش���كی‌ س���ه‌ردانی‌ واڵتی‌ توركیا ‌‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬كارگێڕ ‌‬ ‫ی یه‌كگرتوو‪ ،‬س���ه‌میر سه‌لیم‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ی حیزبه‌كه‌یان‬ ‫س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌ ئه‌میندار ‌‬ ‫ب���ۆ چاره‌س���ه‌ری‌ پزیش���كییه‌و ل���ه‌م‬ ‫ی‬ ‫هه‌فته‌یه‌ش���دا ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ هه‌رێم ‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ پێشتریش‬ ‫ی فه‌رمییان له‌الیه‌ن‬ ‫بانگهێشتنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ توركیاو‌ه پێگه‌یش���تووه‌ بۆ‬ ‫ی ئه‌مینداری‌ یه‌كگرتوو‪،‬‬ ‫س���ه‌ردانكردن ‌‬ ‫بۆیه‌ پێش���بینی‌ كرد له‌و سه‌ردانه‌دا‪،‬‬ ‫س���ه‌ردانكردنی‌ سیاس���یش به‌خ���ۆو‌ه‬ ‫ببینێت‪.‬‬ ‫دوای‌ هه‌ڵبژاردنی‌ محه‌مه‌د فه‌ره‌ج وه‌ك‬ ‫ئه‌مینداری‌ گشتی‌ یه‌كگرتوو له‌دوایین‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و حیزبه‌دا له‌مانگی‌ ئایار ‌‬ ‫كۆنگره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راب���ردودا‪ ،‬ئه‌مه‌ یه‌كه‌مین س���ه‌ردان ‌‬ ‫ ‬ ‫محه‌مه‌د فه‌ره‌ج‬ ‫ناوبراوه‌ بۆ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‪.‬‬

‫له‌فه‌یسبوکه‌وه‌‬

‫له‌یاس���ای‌ بودج���ه‌ی‌ عێ���راق بڕگه‌یه‌ك‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ هه‌ر پارێزگای���ه‌ك نه‌وتی‌ تێدا‬ ‫به‌رهه‌مبهێنرێت‪ ،‬بۆ هه‌ر به‌رمیلێك نه‌وت‬ ‫بڕی‌ ی���ه‌ك دۆالری‌ پێده‌درێت‌و س���ااڵنه‌‬ ‫ب���ۆی‌ كۆده‌كرێت���ه‌وه‌‌و ده‌خرێته‌ س���ه‌ر‬ ‫بودجه‌كه‌ی‌‪ ،‬پارێزگاری‌ ئه‌و شاره‌ش ئه‌و‬ ‫پاره‌یه‌ خه‌رج ده‌كات بۆ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ش���اره‌كه‌‪ ،‬یان بۆ ه���ه‌ر پرۆژه‌یه‌كی‌ تر‬ ‫كه‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێ���زگا‪ ،‬یان پارێزگار‬ ‫به‌پێویس���تی‌ بزانێ���ت ب���ۆ خه‌ڵكی‌ ئه‌و‬ ‫ش���اره‌‪ .‬حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم ك���ه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫چه‌ند س���اڵێكه‌ له‌هه‌ر سێ‌ پارێزگاكه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمدا نه‌وت به‌رهه‌مده‌هێنێت‪ ،‬به‌هۆی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵییه‌وه‌ نه‌یتوانی‌ ئه‌م ده‌ستكه‌وته‌‬ ‫له‌حكومه‌ت���ی‌ عێ���راق ده‌س���تبه‌ر بكات‬ ‫بۆ دانیش���توانی‌ هه‌ر س���ێ‌ پارێزگاكه‌ی‌‬ ‫هه‌رێم‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان نامه‌یه‌كی‌ ره‌سمیی‌ ئاراسته‌ی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ به‌غ���دا كردووه‌‪ ،‬له‌و نامه‌یه‌دا‬ ‫داوای‌ پش���كی‌ پ���اره‌ی‌ په‌ت���رۆ دۆالری‌‬ ‫له‌حكومه‌ت���ی‌ به‌غدا ك���ردووه‌‌و ئاماژه‌ی‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ كردووه‌ ك���ه‌ رۆژانه‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ���م ‪ 173‬ه���ه‌زار به‌رمی���ل ن���ه‌وت‬ ‫به‌رهه‌مده‌هێنێ���ت‪ ،‬به‌وپێی���ه‌ی‌ بۆ هه‌ر‬ ‫به‌رمیلێ���ك حكومه‌تی‌ به‌غ���دا دۆالرێك‬ ‫داده‌نێ���ت‪ ،‬رۆژانه‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم بڕی‌‬ ‫‪ 173‬ه���ه‌زار دۆالری‌ الی‌ حكومه‌ت���ی‌‬ ‫به‌غدایه‌‪.‬‬ ‫جێگری‌ س���ه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق بۆ‬ ‫كاروباری‌ نه‌وت‪ ،‬حس���ێن شه‌هرس���تانی‬ ‫ئه‌م نامه‌یه‌ ده‌بینێت له‌سه‌ری‌ ده‌نوسێت‬ ‫ئێمه‌ رازین‪ ،‬به‌اڵم بۆ ‪ 170‬هه‌زار به‌رمیل‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ت���ا ئێس���تا هه‌رێ���م به‌رهه‌می‌‬ ‫ده‌هێنێت‌و ئێمه‌ی‌ لێ ئاگادار كردۆته‌وه‌‬ ‫ته‌نها ‪ 60‬هه‌زار به‌رمیله‌ له‌ڕۆژێكدا‪ ،‬ئه‌ی‌‬ ‫كوا ئه‌و ‪ 110‬هه‌زار به‌رمیله‌ی‌ تر بۆ كوێ‌‬ ‫ده‌چێت؟‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ یه‌كێكه‌ له‌و ده‌یان گه‌نده‌ڵیانه‌ی‌‬ ‫بواری‌ نه‌وتی‌ هه‌رێم نه‌ك شه‌هرس���تانی‌‬ ‫نایزانێت‪ ،‬به‌ڵك���و ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان ب���ه‌ ئۆپۆزس���یۆن‌و زۆرێك‬ ‫له‌وانه‌ی‌ ده‌سه‌اڵت تا ده‌گات به‌وه‌زیره‌كانی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی���ش نایزانن‪ .‬خه‌ڵكی‌‬ ‫هه‌رێم نازانێت ئه‌و گرێبه‌ستانه‌ی‌ كراون‬ ‫كه‌ زیاتر له‌‪ 50‬گرێبه‌س���تن‪ ،‬چه‌ند پاره‌‬ ‫له‌ئیمزاكردنی‌ گرێبه‌س���ته‌كه‌دا (بۆنه‌س‬ ‫س���ینگنیچه‌ر) وه‌رگی���راوه‌‪ ،‬چه‌ن���د بۆ‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌ ناوچه‌كه‌ ته‌رخان كراوه‌‪،‬‬ ‫وه‌زیری‌ س���امانه‌ سروش���تییه‌كان هه‌ر‬ ‫رۆژه‌ی‌ ژماره‌یه‌ك لێده‌دات!‪.‬‬ ‫رای‌ گشتی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان‌و بگره‌‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانی‌ هێزه‌ ئۆپۆزس���یۆن‌و تا‬ ‫ده‌گات به‌ژماره‌یه‌كی‌ به‌رچاو له‌مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی‌ ه���ه‌ردوو حی���زب (پارت���ی‌‌و‬ ‫یه‌كێت���ی‌) نازانرێت چه‌ن���د وه‌رگیراوه‌‪،‬‬ ‫كه‌چ���ی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م ه���ه‌ر ده‌م‬ ‫ده‌كات���ه‌وه‌ له‌س���ه‌ر ملمالنێكه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌غ���دا داوا ده‌كات پش���تگیری ‌‬ ‫ی له‌چ���ی‌ بكرێت كه‌ تا‬ ‫ئاخر پش���تگیری ‌‬ ‫ئێس���تا تۆ له‌گه‌ڵ ناوه‌نده‌ ره‌س���میی‌‌و‬ ‫سیاس���ییه‌كانی‌ كوردستان روون نیت‌و‬ ‫ده‌ریایه‌ك له‌ناڕۆش���نی‌‌و سێبه‌ر‌و گومان‬ ‫له‌سه‌ر گرێبه‌س���ته‌كان‌و فرۆشتنی‌ نه‌وت‬ ‫له‌ئارادایه‌‪.‬‬ ‫به‌ ئاشكرا دیاره‌ كه‌ به‌شێكی‌ به‌رچاو‬ ‫له‌داهات���ی‌ نه‌وت���ی‌ ئه‌م واڵت���ه‌ حیزب‌و‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانی‌ پێی‌ ده‌وڵه‌مه‌ند‌و به‌هێز‬ ‫ی په‌ترۆ دۆرالی‌ نه‌وتی‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬مه‌سه‌له‌ ‌‬ ‫هه‌رێمیش مشتێكه‌ له‌خه‌روارێك له‌نمونه‌ی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵیی‌ ئه‌م بواره‌‪ .‬ئه‌وه‌تا پارێزگایه‌كی‌‬ ‫وه‌ك كه‌رك���وك كه‌ ئێس���تا بوژاندنه‌وه‌‌و‬ ‫سه‌رله‌نوێ‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌یه‌كی‌ به‌رچاو‬ ‫به‌خۆی���ه‌وه‌ ده‌بینێت‪ ،‬له‌س���اڵی‌ ‪2010‬دا‬ ‫داهاتی‌ په‌ت���رۆ دۆالر گه‌یش���تۆته‌ ‪200‬‬ ‫ملیۆن دۆالر‪ ،‬له‌ساڵی‌ ‪2011‬شدا داهاتی‌‬ ‫په‌ت���رۆ دۆالری‌ گه‌یش���تۆته‌ ‪ 225‬ملیۆن‬ ‫دۆالر‌و له‌ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و ش���اره‌دا‬ ‫خه‌رجك���راوه‌‪ ،‬ئایا كاك مه‌س���عود‌و مام‬ ‫جه‌الل خێره‌ له‌مه‌شدا فیڵ له‌هاوواڵتیانی‌‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫رای‌ گشتی‌ له‌كوردس���تاندا باش ئه‌و‬ ‫راس���تییه‌ ده‌زانێت كه‌ دۆس���یه‌ی‌ بواری‌‬ ‫نه‌وتی‌ هه‌رێم نا ش���ه‌فافه‌‪ ،‬جا ئه‌گه‌ر وا‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند س���اڵێكه‌ له‌گ���ه‌ڵ خه‌ڵكی‌‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌دا بۆتان چۆته‌ س���ه‌ر‪ ،‬تكایه‌‬ ‫كه‌مێك به‌ لێزانانه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ به‌غدادا‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‌ ئیحراج نه‌بن!‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫ئێران‌و‬ ‫كوردستان‪..‬‬ ‫ئێستاو رابردوو‬ ‫ی‬ ‫ی نێوان كورد‌و ده‌وڵه‌ته‌كان ‌‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ئێ���ران‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌ك��� ‌ه به‌قواڵی���ی‌‌و‬ ‫ی مێ���ژوودا رۆچ���ووه‌‪،‬‬ ‫به‌ڕه‌گوڕیش��� ‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م په‌یوه‌ندیی ‌ه س���ه‌دان‬ ‫ئه‌گه‌رچ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نێوان كوردو ئێران زیاتر له‌و‌ه ‌‬ ‫ساڵ ‌ه ‌‬ ‫ی دۆس���تانه‌و ئاش���تیان ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫بووبێ���ت‪ ،‬په‌یوه‌ندیی���ه‌ك ب���وو‌ه ك ‌ه‬ ‫زۆرجار به‌دوور نه‌ب���وو‌ه له‌توندوتیژی‌‌و‬ ‫خوێنڕش���تن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ردووال به‌رده‌وام‬ ‫ی یه‌كت���ر ‬ ‫دركی���ان به‌بای���ه‌خ‌و گرنگ��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی ل���ه‌و ملمالن ‌‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت��� ‌‬ ‫ی سه‌ر‬ ‫ی له‌نێوان هێز‌ه گه‌وره‌كان ‌‬ ‫گه‌وران ‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م ناوچه‌یه‌دا ك ‌ه له‌چه‌ند‬ ‫گۆڕه‌پان ‌‬ ‫ی مێژوویدا روویانداوه‌‪ .‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫قۆناغێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توركی‌‌و ئێران ‌‬ ‫ئێستا ك ‌ه دوو پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌م ناوچه‌یه‌دا له‌زۆرانبازیدان‪ ،‬تارمای ‌‬ ‫ی "چاڵدێران"‪،‬‬ ‫ی جه‌نگ ‌‬ ‫دووباره‌بوونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی خس���تبێت ‌ه‬ ‫ی ئێران��� ‌‬ ‫كاربه‌ده‌س���تان ‌‬ ‫دڵه‌ڕاوكێوه‌‪ ،‬ل���ه‌م زۆرانبازییه‌دا كورد‬ ‫ی‬ ‫له‌پا ‌ڵ كامیاندا ده‌وس���تێت‪ ،‬هاوسه‌نگ ‌‬ ‫ی ئه‌ویاندا ده‌ش���كێته‌وه‌‪،‬‬ ‫هێ���ز ب���ه‌ال ‌‬ ‫هه‌روه‌ك چۆن ‪ 500‬س���ا ‌ڵ له‌مه‌وبه‌ر ك ‌ه‬ ‫كورده‌كان چوون ‌ه پا ‌ڵ عوسمانیه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی تێكشكان‬ ‫س���ه‌فه‌وییه‌كان رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫بوونه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئێراندا‪ ،‬هه‌رێم ‌‬ ‫ئێستا له‌ستراتیج ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫كوردس���تان بایه‌خێك ‌‬ ‫ی سیاسی‌‌و ئابورییه‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك هه‌ر له‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌منیشه‌وه‌‪ ،‬كوردستان ‌‬ ‫به‌ڵكو له‌ڕوو ‌‬ ‫باش���ور زیاتر له‌‪ 50‬س���اڵ ‌ه ب���ه‌رده‌وام‬ ‫ی ئێراندایه‌و هه‌میش��� ‌ه‬ ‫له‌ژێ���ر چاودێری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و واڵت ‌ه (به‌سه‌رده‌م ‌‬ ‫كاربه‌ده‌ستان ‌‬ ‫ی ئێرانیشه‌و‌ه )‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫شاو كۆمار ‌‬ ‫له‌هه‌موو رووداو‌ه گرنگ‌و له‌هه‌موو شه‌ڕو‬ ‫ی نێوان حیزبه‌كانیدا‬ ‫ئاش���تبوونه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌نزیك���ه‌و‌ه ئاماده‌و به‌ئاگاو به‌ش���دار‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‪ ،‬ب���ه‌رده‌وام ئێران‬ ‫ی كاریگ���ه‌ر بوو‌ه له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌وڵه‌تێك��� ‌‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬هه‌موو هێزو الیه‌ن ‌ه‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی دركیان‬ ‫سیس���اییه‌كانی كورد به‌باش ‌‬ ‫ی ئه‌و ده‌وڵه‌ت ‌ه كردوو‌ه‬ ‫به‌كێش‌و سه‌نگ ‌‬ ‫ی كارا‬ ‫ك��� ‌ه ئێس���تا ده‌یه‌وێت رۆڵێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫له‌ته‌رتیبات��� ‌ه ئاینده‌ییه‌كان ‌‬ ‫ناوه‌ڕاس���تدا ببینێ���ت‪ ،‬به‌عێ���راق‌و‬ ‫كوردستانیشه‌وه‌‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه هیچ كه‌س‌و‬ ‫ی وه‌ك ئێران‬ ‫الیه‌نێ���ك ناتوانێت هێزێك ‌‬ ‫له‌م ناوچه‌یه‌دا نادید‌ه بگرێت‪.‬‬

‫سوپای‌ پاسداران‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ له‌حیزب ‌ه‬ ‫كورده‌كان ‌ی‬ ‫رۆژهه‌اڵت ده‌كات‬ ‫ی (به‌یتولموقه‌ده‌س)‬ ‫ی سوپا ‌‬ ‫فه‌رماند‌ه ‌‬ ‫ی كوردس���تان‪ ،‬ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وله‌ویه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌من ‌‬ ‫ئه‌مسا ‌ڵ مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پاسدارن ‌ه له‌كوردستان ‌‬ ‫ی س���وپا ‌‬ ‫كار ‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتدا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی فارس ل���ه‌زار ‌‬ ‫ی هه‌واڵ��� ‌‬ ‫ئاژانس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌رماند‌ه ‌‬ ‫محه‌مه‌د حس���ێن ره‌جه‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (به‌یتولموق���ه‌ده‌س) هه‌واڵ ‌‬ ‫س���وپا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باڵوكرده‌و‌ه ك ‌ه له‌مساڵدا سوپا ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌یان كردوو‌ه‬ ‫پاسداران ئاماده‌كاری ‌‬ ‫ی هه‌ر جۆر‌ه‬ ‫ی رووب���ه‌ڕوو ‌‬ ‫ك��� ‌ه به‌توند ‌‬ ‫ی حیزب‌و الیه‌ن ‌ه‬ ‫ی چه‌كدار ‌‬ ‫جموجۆڵێك��� ‌‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت‬ ‫ی كوردس���تان ‌‬ ‫كوردییه‌كان��� ‌‬ ‫ببنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌واڵ��� ‌‬ ‫ه���اوكات س���ه‌رچاوه‌كان ‌‬ ‫ی ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫كۆمار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاربه‌ده‌ستان ‌‬ ‫ی ك ‌ه بیرو داڵغ ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی به‌خۆیه‌و‌ه خه‌ریك كردوو‌ه ئه‌و‬ ‫ئێران��� ‌‬ ‫ی زانا‬ ‫ی كوش���تن ‌‬ ‫پرس���یاره‌ی ‌ه ك ‌ه پیالن ‌‬ ‫ی ئێران له‌كام ده‌روازه‌یه‌و‌ه‬ ‫ئه‌تۆمییه‌كان ‌‬ ‫دێت؟ ئه‌م س���ه‌رچاوان ‌ه ئام���اژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ی ئیتالعات‬ ‫ده‌ك���ه‌ن ك ‌ه جگ��� ‌ه ل���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كوردس���تان به‌گومان ‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی ب���ۆ ئ���ه‌و كار‌ه كردبێت‪،‬‬ ‫ئاس���انكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���اس ل���ه‌وه‌ش ده‌كه‌ن ك ‌ه موس���اد ‌‬ ‫ی ده‌یه‌وێت كه‌ڵك‌و س���وود‬ ‫ئیس���رائیل ‌‬ ‫ی رۆژه���ه‌اڵت‬ ‫له‌حیزب��� ‌ه كوردییه‌كان��� ‌‬ ‫ی زانیاری‌‌و‬ ‫وه‌ربگرێت بۆ كۆكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ئه‌نجامگه‌یاندنی‌ پالنه‌كانیان‪.‬‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫‪3‬‬

‫ئاماژه‌كانی‌ سه‌ردانه‌ك ‌هی‌ نه‌وشیروان بۆ ئێران‪..‬‬ ‫"جوگرافیا" ته‌حه‌كوم به‌"مێژوو" ده‌كات‬

‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫چوونی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا له‌م ئان‌و‬ ‫ساته‌دا بۆ ئێران‪ ،‬زیاد له‌ئاماژه‌یه‌ك‬ ‫له‌خۆده‌گرێت‪ :‬ئێران ده‌یه‌وێت له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫داوه‌تكردنی‌ نه‌وشیروانه‌وه‌ په‌یامێك‬ ‫ئاڕاسته‌ی‌ بارزانی‌ بكات‪ ،‬هه‌وڵده‌دات‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كێتی‌ له‌یه‌ك نزیكبخاته‌وه‌‌و‬ ‫چاوی‌ له‌قۆناغی‌ پاش تاڵه‌بانییه‌‌و‬ ‫ستایشی‌ هه‌ڵوێستی‌ گۆڕانیش ده‌كات‬ ‫له‌كێشه‌ی‌ متمانه‌سه‌ندنه‌وه‌ له‌مالیكیدا‪.‬‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا‌و عه‌جه‌م‬ ‫ره‌نگ���ه‌ كه‌م كه‌س وه‌ك نه‌وش���یروان‬ ‫مسته‌فا له‌و راستییه‌ به‌باشی‌ تێبگات كه‌‬ ‫"مێژوو"ی‌ كورد‪ ،‬قوربانیی‌ هه‌میش���ه‌یی‌‬ ‫"جوگرافیا"یه‌‪ ،‬ئه‌و به‌ئه‌زمونیش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بۆ س���ه‌لماوه‌ كه‌ له‌م رووبه‌ره‌ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستانی‌ تیا هه‌ڵكه‌وتووه‌ هیچ هێزێك‬ ‫ناتوانێ���ت بایه‌خ‌و كاریگه‌ری���ی‌ هه‌ردوو‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ "ئێ���ران‌و توركی���ا" نادیده‌‬ ‫بگرێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و كه‌ نوس���ه‌ری‌ كتێب���ی‌ "كورد‌و‬ ‫عه‌جه‌م"ه‌‌و له‌ناوه‌ڕاستی‌ ده‌یه‌ی‌ ‪1980‬دا‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی‌ هێرش���ێكی‌ هاوبه‌ش���ی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌كانی‌ یه‌كێت���ی‌‌و له‌ش���كری‌‬ ‫ئێرانی‌ بۆ سه‌ر بیره‌ نه‌وته‌كانی‌ كه‌ركوك‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬یه‌كێكه‌ له‌و سیاس���ه‌تمه‌داره‌‬ ‫به‌ئه‌زمونان���ه‌ی‌ باش ده‌زانێت له‌مێژووی‌‬ ‫سیاس���ی‌ كورددا فاكت���ه‌ری‌ ده‌ره‌كی‌ چ‬ ‫رۆڵێك���ی‌ گرنگ���ی‌ له‌یه‌كالییكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ملمالنێ ناوخۆییه‌كان���ی‌ كوردا بینیوه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و زۆر له‌نزیك���ه‌وه‌ ل���ه‌وه‌ به‌ئاگایه‌‬ ‫كه‌ چ���ۆن به‌درێژایی‌ س���ااڵنی‌ رابردوو‬ ‫"بارزان���ی‌"‌و "تاڵه‌بان���ی‌" په‌یوه‌ندیی���ه‌‬ ‫ده‌ره‌كییه‌كانی���ان وه‌ك كارتێك له‌گه‌مه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانی‌ ناوخ���ۆدا به‌كارهێناوه‌و‬ ‫زۆرجاریش ئه‌و الیه‌نه‌یان س���ه‌ركه‌وتوو‬ ‫بووه‌ كه‌ له‌به‌كارهێنانی‌ ئه‌و هێزانه‌دا بۆ‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ خۆی‌ لێزان‌و كارامه‌ بووه‌‪.‬‬ ‫له‌م كاته‌دا كه‌ به‌هۆی‌ تێهه‌ڵكێشبوونی‌‬ ‫پارتییه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌ میحوه‌ری‌ سووننه‌كان‌و‬ ‫توركیا‌و عه‌ره‌بستانی‌ سعودی‌‌و قه‌ته‌ردا‪،‬‬ ‫ئێ���ران له‌بارزانی‌ تووڕه‌ی���ه‌‪ ،‬ده‌یه‌وێت‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی‌ داوه‌ت‌و پێش���وازیكردنی‌‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فاوه‌ له‌ئاس���تێكی‌‬ ‫ب���ه‌رزدا‪ ،‬په‌یامێك ئاڕاس���ته‌ی‌ بارزانی‌‬ ‫ب���كات‪ ،‬پێویس���ته‌ بی���ر له‌تاكحیزبی‌‌و‬ ‫تاكس���ه‌ركرده‌یی‌ به‌پش���تیوانی‌ توركیا‌و‬ ‫ئه‌مه‌ریكا له‌كوردستاندا نه‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫نه‌وشیروان‌و تاڵه‌بانی‌‬ ‫ئێ���ران زۆر مه‌به‌س���تیه‌تی‌ ك���ه‌ ئه‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌ی‌ پێشتر به‌زۆنی‌ سه‌وزی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫داده‌نرا پش���ێویی‌‌و ئاژاوه‌ی‌ تێنه‌كه‌وێت‬ ‫كه‌ زیان به‌ئێران بگه‌یه‌نێت‪ ،‬له‌الیه‌كه‌وه‌‬ ‫هه‌وڵده‌دات به‌یه‌كجاری‌ كۆتایی‌ به‌گرژی‌‌و‬ ‫ئاڵۆزییه‌كان���ی‌ نێ���وان یه‌كێتی‌‌و گۆڕان‬ ‫بهێنێت‌و بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش باڵوێزی‌‬ ‫ئێ���ران له‌به‌غدا (حه‌س���ه‌نی‌ دانایی‌ فه‌ر‬ ‫که‌ له‌س���ه‌رده‌می ش���اخه‌وه‌ نه‌وشیروان‬ ‫ده‌ناسێت) سه‌ردانی‌ رێكخه‌ری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان���ی‌ كردووه‌و له‌و روه‌ش���ه‌وه‌ چه‌ند‬ ‫هه‌نگاوێك له‌الیه‌ن ه���ه‌ردووالوه‌ نراوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت پاگه‌نده‌ی‌ ئه‌وه‌ش ده‌كرێت كه‌‬ ‫بۆ داوه‌تكردنی‌ نه‌وشیروان موسته‌فا بۆ‬ ‫ئێ���ران ره‌زامه‌ندیی‌ تاڵه‌بانی‌ وه‌رگیراوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ڵس���وڕاوی‌ دی���اری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گ���ۆڕان "محه‌مه‌د تۆفی���ق ره‌حیم" ئه‌و‬ ‫هه‌واڵ���ه‌ ره‌تده‌كات���ه‌وه‌و به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ "نه‌خێر ئه‌وه‌ راس���ت نیه‌‌و‬ ‫له‌سه‌ر داواكاریی‌ ئێران بووه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو جه‌غتی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ نزیكخس���تنه‌وه‌ی‌ یه‌كێت���ی‌‌و گۆڕان‬ ‫له‌یه‌كت���ر له‌ئه‌جین���دای‌ س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فادا نییه‌ بۆ ئێران‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "نازانم ئه‌گه‌ر ئێران مه‌به‌س���تێكی‌‬ ‫وای���ان هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫ئاگاداربی���ن‪ ،‬مه‌س���ه‌له‌كه‌ گفتوگۆكردنه‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌بارودۆخی‌ ئێستای‌ عێراق‌و‬ ‫دۆخی‌ سیاسی‌ عێراق‌و كوردستان"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ دیكه‌ش���ه‌وه‌‪ ،‬ته‌ندروس���تی‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ به‌الی‌ كاربه‌ده‌ستانی‌ تارانه‌وه‌‬ ‫زۆر جێی‌ بایه‌خه‌‪ ،‬ئه‌وان مه‌به‌ستیان ‌ه بۆ‬ ‫راگرتنی‌ ئارامی‌‌و ئاسایشی‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئاگادارو وریا بن كه‌ دوای‌ تاڵه‌بانی‌ ئه‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌ به‌ره‌و چ پاش���ه‌ڕۆژێك ده‌ڕواو‬ ‫پاش���ه‌ڕۆژی‌ ئ���ه‌م ناوچه‌ی���ه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫چی‌ لێدێ���ت؟ زۆر به‌وردیش چاودێریی‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن كه‌ ره‌وت���ی‌ رووداوه‌كان‬ ‫به‌ره‌و ك���وێ‌ ده‌ڕوا‌و به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌‬ ‫ئاوێن���ه‌ش وا بڕی���اره‌ له‌چه‌ن���د رۆژی‌‬ ‫داهات���وودا بۆ له‌نزیك���ه‌وه‌ ئاگاداربوون‬ ‫له‌قۆناغی‌ دوای‌ تاڵه‌بانی‌‌و گفتوگۆكردن‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ هه‌لومه‌رجی‌ ناوخۆی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫"به‌رهه‌م ساڵح" داوه‌ت بكرێت بۆ ئێران‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ كه‌ ئ���ه‌م داوه‌ته‌ی‌‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فای ته‌مه‌ن ‪68‬ساڵ‪ ،‬وا‬ ‫لێكده‌درێته‌وه‌‪ ،‬مامه‌ڵه‌كردنی‌ ئێران بێت‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ناوبراودا وه‌ك به‌دیلی‌ تاڵه‌بانی‌‪،‬‬ ‫له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌م پرس���یاره‌ی‌ ئاوێنه‌دا كه‌‬

‫ئیتالعات هه‌رێم ‌ی‬ ‫کوردستانی تاوانبار كرده‌وه‬

‫ئایا ئێ���ران له‌ڕێگه‌ی‌ ئه‌م س���ه‌ردانه‌وه‌‬ ‫ئاماده‌كاری‌ ب���ۆ دوای‌ تاڵه‌بانی‌ ده‌كات‬ ‫له‌م زۆنه‌دا؟ محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم وتی‌‬ ‫"نازانم شتێكی‌ وا هه‌بێت"‪.‬‬ ‫نه‌وشیروان‌و مالیكی‌‬ ‫ئێ���ران زۆر به‌گرنگیی���ه‌وه‌ چاودێری ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كرد كه‌ مالكیی‌ له‌الیه‌ن په‌رله‌مانی‌‬ ‫عێراقه‌وه‌ متمانه‌ی‌ لێنه‌سه‌ندرێته‌وه‌‪ ،‬له‌م‬ ‫نێوه‌دا فراكسیۆنی‌ گۆڕان رۆڵێكی‌ ئێجگار‬ ‫گه‌وره‌تری‌ له‌ژماره‌ی‌ كورسییه‌كانی‌ گێڕا‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ك چۆن له‌لوبناندا ژماره‌ی‌ ده‌نگه‌‬ ‫كه‌مه‌كان���ی‌ كوتله‌كه‌ی‌ "وه‌لید جانبوالد"‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ یه‌كالیك���رده‌وه‌ ك���ه‌ "نه‌جیب‬ ‫میقاتی‌" ببێت به‌س���ه‌رۆك وه‌زیرانی‌ ئه‌و‬ ‫واڵته‌‪ ،‬ده‌نگه‌كانی‌ گۆڕانیش له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫عێراق���دا‪ ،‬هه‌م���ان گرنگ���ی‌‌و بایه‌خیان‬ ‫له‌هێشتنه‌وه‌ی‌ مالكیدا هه‌بوو‪.‬‬ ‫دی���اره‌ به‌هێزتری���ن ه���ۆكاری‌ ئ���ه‌م‬ ‫هه‌ڵوێس���ته‌ی‌ گۆڕانیش بۆ نه‌چوونه‌ پاڵ‌‬ ‫داوای‌ لێس���ه‌ندنه‌وه‌ی‌ متمانه‌ له‌مالكی‌‪،‬‬ ‫خزمه‌ت نه‌كردن بوو به‌وه‌ی‌ سه‌نگ‌و رۆڵی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم له‌مه‌ی‌ ئێستای‌ گه‌وره‌تر‬ ‫ب���كات‪ ،‬به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك ك���ه‌ ببێته‌ تاكه‌‬ ‫هێزی‌ س���ه‌نترال له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ش هۆكارێك بۆ نزیككه‌وتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كێت���ی‌ له‌یه‌كتری‌‌و له‌قاڵبدانی‌‬ ‫هێزو تواناكان���ی‌ پارتی‌و بارزانیش بوو‪.‬‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ش به‌الی‌ ئێرانه‌وه‌ جێی‌ بایه‌خ‌و‬ ‫ستایش بوون بۆ ئه‌وه‌ی‌ پارتی‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫سه‌رخس���تنی‌ ئه‌و پرۆس���ه‌یه‌وه‌ هه‌رچی‌‬ ‫زیاتر هه‌رێمی‌ كوردس���تان به‌توركیاوه‌‬ ‫شه‌ته‌ك نه‌دات‪.‬‬ ‫نه‌وشیروان‌و‬ ‫عیرفانی‌ قانعی‌ فه‌رد‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌م س���ه‌ردانه‌ی‌ نه‌وش���یروان‬ ‫مس���ته‌فادا ب���ۆ ئێران جێی‌ س���ه‌رنجه‌‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌ ئاوێنه‌ سه‌ردانه‌كه‌ی‌‬ ‫نه‌وشیروان هاوكاته‌ له‌گه‌ڵ‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫یاداش���ته‌كانیدا به‌زمان���ی‌ فارس���ی‌ كه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن عیرفان���ی‌ قانع���ی‌ ف���ه‌رده‌وه‌‬ ‫له‌كوردییه‌وه‌ وه‌رگێڕدراوه‌ بۆ سه‌ر زمانی‌‬ ‫فارس���ی‌‪ ،‬ئه‌م یاداشتانه‌ كه‌ به‌ناوی‌ (از‬ ‫كنار رود دانوب تا دره‌های‌ كردس���تان)‬ ‫باڵوده‌بنه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر چوار كتێبی‌ "له‌كه‌ناری‌‬ ‫دانوبه‌وه‌ تا خڕی‌ ناوزه‌نگ"‪" ،‬په‌نجه‌كان‬ ‫یه‌كتری‌ ده‌شكێنن"‌و "خوالنه‌وه‌ له‌بازنه‌ی‌‬ ‫بۆش���دا"‌و "نامه‌كانی‌ م���ن‌و مام جه‌الل"‬ ‫ ئاژانسی میهر‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا له‌تاران‬ ‫له‌خۆده‌گرن‪.‬‬

‫دوو باڵوێزی‌ كارای‌ ئێران‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێران دوو ساڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫پێش ئه‌وه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ سه‌رتاس���ه‌ری‌‬ ‫له‌دوو واڵتی‌ خاوه‌ن پێكهاته‌ی‌ ئاڵۆزو پڕ‬

‫له‌گێژه‌نی‌ عێراق‌و لوبناندا ئه‌نجامبدرێت‪،‬‬ ‫دوو باڵوێزی‌ كارا‌و چوس���ت‌و چاالكی‌ بۆ‬ ‫ئه‌و دوو واڵته‌ ده‌ستنیشانكرد كه‌ رێیه‌كی‌‬

‫ی فه‌ر‬ ‫ دانای ‌‬

‫ی ئێران‬ ‫ی ئیس���رائیل له‌وێو‌ه پیالن له‌دژ ‌‬ ‫ی هه‌فته‌یه‌ك���دا ب���ۆ ج���ار ‌‬ ‫له‌م���او‌ه ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ن"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی ئێ���ران ده‌گێڕن‌و جێیه‌جێش ‌‬ ‫ی ئیتالعات��� ‌‬ ‫دووه‌م وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی تاوانبار كرده‌و‌ه ئاماژ‌ه ب���ه‌وه‌ش كراو‌ه ك��� ‌ه "هه‌ڵبه‌ت ‌ه‬ ‫ی كوردس���تان ‌‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م���كاره‌ش به‌ئ���اگاداری‌‌و مۆڵه‌ت��� ‌‬ ‫ی بۆ كوش���تن ‌‬ ‫ی ك ‌ه ئاس���انكار ‌‬ ‫به‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و واڵت ‌ه دراوس���ێی ‌ه ئه‌نجام‬ ‫ی ك���ردوو‌ه له‌الیه‌ن ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫زان���ا ئه‌تۆمییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی ئیس���رائیلییه‌وه‌‪ ،‬جه‌غت ن���ه‌دراوه‌"‪ ،‬ك ‌ه مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫"موس���اد" ‌‬ ‫ی ئه‌م ناوه‌ندی‌ عێراقه‌‪.‬‬ ‫له‌وه‌ش ده‌كات ك��� ‌ه ئه‌نجامده‌ران ‌‬ ‫راگه‌یاندننامه‌ك��� ‌ه ب���اس ل���ه‌وه‌ش‬ ‫ی‬ ‫كار‌ه س���وودیان له‌خاك‌و ئاس���انكار ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م (اقلیم)‬ ‫ده‌كات ك��� ‌ه له‌خاك��� ‌‬ ‫ی دراوسێ وه‌رگرتووه‌‪.‬‬ ‫واڵتێك ‌‬ ‫ی ‌ه هاوس���نووره‌مانه‌و‌ه "تیرۆریس���تان‌و‬ ‫ی ئیعتالعات له‌ڕاگه‌یاندننام ‌ه ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ر به‌موساد به‌كه‌یف ‌‬ ‫ی به‌كرێگیراوان ‌‬ ‫دووه‌میدا س���ه‌باره‌ت به‌و ‪ 20‬كه‌س��� ‌ه ‌‬ ‫ی خۆی���ان‌و به‌ئاس���انی‌‌و ئازادان��� ‌ه دێن‌و‬ ‫ی زانا ئه‌تۆمییه‌كان ‌‬ ‫ی كوشتن ‌‬ ‫به‌تۆمه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ده‌چن بۆ ئیسرائیل‌و چه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌ن ‌‬ ‫ی كردووه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ده‌س���تگیر ‌‬ ‫ی ده‌گوازنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌فته‌ی ‌ه به‌ئاش���كرا رایگه‌یاند "شوێن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدای ‌ه ماوه‌یه‌ك ‌ه س���ایت ‌‬ ‫ی ئه‌و باند‌ه تیرۆریس���تیی ‌ه‬ ‫جێگیربوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێشوو ‌‬ ‫ی ئێران بوو‌ه ك ‌ه (تابناك) ك ‌ه له‌الیه‌ن فه‌رماند‌ه ‌‬ ‫ی هاوسنوور ‌‬ ‫(اقلیم)ێك ‌‬ ‫ی ره‌فیق‬ ‫ی پاسدارانه‌و‌ه "موحسین ‌‬ ‫ی سه‌ربازییان سوپا ‌‬ ‫ی مه‌ش���ق‌و راهێنان ‌‬ ‫بنك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كرێت‪ ،‬هه‌رێم ‌‬ ‫دۆست" سه‌رپه‌رشت ‌‬ ‫تیا كردووه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕاگه‌یاندننامه‌ك���ه‌دا هات���وو‌ه ك��� ‌ه كوردستان وا ده‌ناسرێندرێت ك ‌ه پیالن ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ری���كاو به‌ریتانیاو دژ به‌ئێران‌و سوریا تیا ده‌گێڕدرێت‪.‬‬ ‫"موخابه‌رات��� ‌‬

‫ی ئێران‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫ی كۆمار ‌‬ ‫ی فه‌ر" باڵوێز ‌‬ ‫ی دانای ‌‬ ‫"حه‌سه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی عێراق له‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی دۆسی ‌ه ‌‬ ‫له‌عێراق‌و به‌رپرس ‌‬ ‫ی ئێ���ران له‌هه‌ولێرو‬ ‫ی كونس���وڵخان ‌ه ‌‬ ‫ئێ���ران‌و دامه‌زرێنه‌ر ‌‬ ‫ی ئێران‬ ‫ی سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬به‌یه‌كێ���ك له‌داڕێژه‌ران��� ‌‬ ‫ی كوردس���تان‌و عێ���راق داده‌نرێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی تاڵه‌بانی‌و نه‌وشیروان مسته‌فایه‌‌و‬ ‫ی ‪ 26‬ساڵ ‌ه هاوڕێ ‌‬ ‫ماو‌ه ‌‬ ‫دۆستایه‌تییه‌كی‌ دێرینیشی‌ له‌گه‌ ‌ڵ نوری‌ مالكیدا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 50‬س���اڵه‌‌و زمان ‌‬ ‫ی فه‌ر" ك��� ‌ه ته‌مه‌ن ‌‬ ‫عه‌می���د "دانای ‌‬ ‫ی ‪1980‬دا ك ‌ه‬ ‫ی ده‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌زانێ‌‌و له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫عه‌ره‌بی‌‌و كورد ‌‬ ‫ی بوونیه‌و‌ه‬ ‫ی به‌بنه‌چ ‌ه ئێران ‌‬ ‫ی سه‌دامه‌و‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫له‌الیه‌ن رژێم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باڵ ‌‬ ‫ی به‌در" ‌‬ ‫ده‌ركراو‌ه ب���ۆ ئێران‪ ،‬چووه‌ت ‌ه "رێكخ���راو ‌‬ ‫ی عێراقه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫ی شۆڕش ‌‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫س���ه‌رباز ‌‬ ‫ی پاس���دارانه‌وه‌و‬ ‫ی كردوو‌ه به‌س���وپا ‌‬ ‫پاش���ان په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫ی ئێراندا‬ ‫ی ده‌ریای��� ‌‬ ‫ی ق���ودس‌و هێز ‌‬ ‫دواتری���ش له‌فه‌یله‌ق ‌‬ ‫ی سه‌دام له‌‪2003‬دا‬ ‫ی رژێم ‌‬ ‫ی روخان ‌‬ ‫كاربه‌ده‌س���ت بووه‌‪ .‬دوا ‌‬ ‫ی شیعه‌‌و‬ ‫ی مه‌رقه‌د‌ه پیرۆزه‌كان ‌‬ ‫ی بنیاتنانه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌رپرسیارێت ‌‬ ‫ی نێوان عێراق‌و ئێران‬ ‫ی په‌یوه‌ندیی ‌ه بازرگانیه‌كان ‌‬ ‫رێكخستن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گرنگ له‌ڕێكخستن ‌‬ ‫ی فه‌ر رۆڵێك ‌‬ ‫له‌ئه‌ستۆ ده‌گرێ‌‪ .‬دانای ‌‬ ‫ی ئێران له‌گه‌ ‌ڵ حیزب‌و‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫ی كۆمار ‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫رێكخراوو كه‌سایه‌تییه‌كانی‌ عێراق‌و ئێراندا ده‌بینێ‌‪.‬‬

‫گ���ه‌وره‌ی‌ ش���یعه‌یان تی���ا كۆبووه‌ته‌وه‌و‬ ‫به‌پێگ���ه‌ی‌ قایم���ی‌ ئێ���ران له‌ناوچ���ه‌ی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستدا داده‌نرێن‪.‬‬

‫ روكن ئابادی‌‬

‫ی ئێ���ران له‌لوبنان‪،‬‬ ‫"غزه‌نفه‌ر ئه‌س���ل روك���ن ئابادی‌" باڵوێز ‌‬ ‫ی ئێران‬ ‫ی ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫یه‌كێك ‌ه له‌ڕاوێژكار‌ه س���ه‌ره‌كیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوه‌ڕاس���ت‪ ،‬ئه‌‌و پێش���تر س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫بۆ كاروبار ‌‬ ‫ی ئه‌فه‌ریقا بوو‌ه‬ ‫ی ناوه‌ڕاس���ت‌و باكور ‌‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ی عه‌ره‌ب ‌‬ ‫به‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ره‌وه‌دا‪ ،‬هه‌روه‌ها چه‌ندین به‌رپرسیارێتیش��� ‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی ئێران له‌س���وریا‌و لوبنانیش���دا له‌ئه‌ستۆ‬ ‫له‌هه‌ردوو باڵوێزخان ‌ه ‌‬ ‫ی له‌به‌یروت‬ ‫ی واڵته‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی باڵوێزی ‌‬ ‫ی پۆس���ت ‌‬ ‫گرتوو‌ه به‌رل���ه‌و‌ه ‌‬ ‫پێسپێردرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی قس���ه‌كردن ‌‬ ‫ی ‪ 46‬س���اڵه‌و توانا ‌‬ ‫ی ك ‌ه ته‌مه‌ن ‌‬ ‫روك���ن ئاباد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بڕوانام ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌یه‌و هه‌ڵگر ‌‬ ‫ی عه‌ره‌بی‌‌و ئینگلیز ‌‬ ‫به‌هه‌ردوو زمان ‌‬ ‫ی لوبنان نه‌ماو‌ه‬ ‫ی سیاسیدا‪ ،‬كون‌و قوژبن ‌‬ ‫ی زانست ‌‬ ‫دكتۆرای ‌ه له‌بوار ‌‬ ‫ی له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی چڕ‌وپڕ ‌‬ ‫ی پیا نه‌كات‪ ،‬ئه‌و رایه‌ڵێك په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫س���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و نوس ‌هر‌و رۆژنامه‌نووسان‌و بزنسمان‌و پیاوان ‌‬ ‫پیاوان ‌‬ ‫ئایینی‌ شیعه‌و سوننه‌و مه‌سیحی‌‌و دروزه‌كاندا دروستكردووه‌‪.‬‬ ‫ی به‌الیه‌ن ‌ه‬ ‫ی توندوتۆڵ ‌‬ ‫ی نه‌ك ه���ه‌ر په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫روكن ئاباد ‌‬ ‫ی به‌رده‌وامدا‬ ‫ی ئازاره‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌هه‌وڵ ‌‬ ‫ی‪‌8‬‬ ‫سیاس���ییه‌كان ‌‬ ‫ی لوبنانیش���دا‬ ‫ی له‌گه‌ ‌ڵ ئه‌و الیه‌ن ‌ه سیاس���ییان ‌ه ‌‬ ‫بوو‌ه په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رسه‌خت ‌‬ ‫ی ئازار ناوده‌برێن‌و به‌نه‌یار ‌‬ ‫ببه‌س���تێت ك ‌ه به‌‪‌ 14‬‬ ‫ی لوبن���ان داده‌نرێن‬ ‫ی ئێ���ران‌و حیزب���واڵ ‌‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫كۆم���ار ‌‬ ‫له‌لوبناندا‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫هه‌ردوو پااڵوگه‌ ‌ی بازیان‌و كه‌ڵه‌ك چۆن قۆرخ كراون؟‬

‫هەنوکە‬

‫هیچ وه‌زاره‌تێك هێنده‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ سامانه‌ سروشتییه‌كان ئاوێته‌ی‌ كۆمپانیاكانی‌ حیزب نه‌بووه‌‬ ‫ئا‪ :‬نالی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫پاره‌یه‌كی‌ خه‌یاڵی‌ ده‌دات به‌دوو‬ ‫كۆمپانیای‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ كه‌ رۆژانه‌‬ ‫بڕێكی‌ دیاریكراو له‌نه‌وتی‌ ره‌ش‬ ‫له‌هه‌ردوو پااڵوگه‌ی‌ بازیان‌و هه‌ولێر‬ ‫ده‌پاڵێون‪ ،‬سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگاداریش‬ ‫به‌ ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "هه‌ردوو‬ ‫پااڵوگه‌ی‌ بازیان‌و هه‌ولێر قۆرخ‬ ‫كراون"‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئ����اگادار له‌ب����وار ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رهه‌مهێنان����ی‌ ن����ه‌وت ب����ه‌ ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند ل����ه‌دوای‌ روخاندن����ی‌ رژێمی‌‬ ‫پێش����ووی‌ به‌غدا‌و له‌و سه‌رده‌مه‌دا كه‌‬ ‫ئیبراهیم محه‌م����ه‌د به‌حرلعلوم وه‌زیری‌‬ ‫نه‌وت����ی‌ عێراق بوو‪ ،‬بڕی����اردرا كه‌ دوو‬ ‫ی نه‌وت (یه‌كێكیان له‌هه‌ولێر‌و‬ ‫پااڵوگه‌ ‌‬ ‫له‌ناوچه‌ی‌ كوركوس����ك‪ ،‬ئ����ه‌وی‌ تریان‬ ‫له‌س����لێمانی‌ له‌بازیان) دروس����تبكرێت‬ ‫هه‌ریه‌كه‌ی����ان به‌توان����ای‌ پااڵوتنی‌ ‪20‬‬ ‫ه����ه‌زار به‌رمی����ل له‌ڕۆژێك����دا‪ .‬له‌دوای‌‬ ‫رووخانی‌ رژێمه‌وه‌ به‌ماوه‌یه‌ك له‌الیه‌ن‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ كاره‌بای‌ عێراقه‌وه‌ ده‌ستكرا‬ ‫به‌جێبه‌جێكردنی‌ دروس����تكردنی‌ ئه‌م‬ ‫دوو پااڵوگه‌یه‌و تا ساڵی‌ ‪ 2008‬نزیكه‌ی‌‬ ‫له‌‪ %70 -60‬پرۆژه‌كه‌ ته‌واوبوو‪ ،‬به‌هۆی‌‬ ‫بارودۆخ����ی‌ نائارامی‌ عێ����راق‌و به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌و كێش����انه‌وه‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ بۆی‌‬ ‫دروس����تده‌كردن‪ ،‬ناچ����ار حكومه‌ت����ی‌‬ ‫عێراق ئه‌و دوو پااڵوگه‌یه‌ی‌ راده‌س����تی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم كرد‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ ئام����اژه‌ی‌ بۆ‬ ‫ئ����ه‌وه‌ كرد ئ����ه‌و دوو پااڵوگه‌یه‌ له‌بری‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم ته‌واوكردن‌و‬ ‫پرۆس����ه‌ی‌ پااڵوتنی‌ بخاته‌ كێبه‌ركێوه‌‪،‬‬ ‫له‌الی‌ پارت����ی‌ كۆمپانیای‌ (كار) له‌الی‌‬ ‫یه‌كێتیش كۆمپانیای‌ ( نۆكان) خۆیان‬ ‫كرده‌ خاوه‌نی‌‪.‬‬ ‫كۆمپانی����ای‌ ن����ۆكان ك����ه‌ كۆمپانیای‌‬ ‫س����ه‌ره‌كی‌ ناوچه‌كان����ی‌ یه‌كێت����ی‌‬ ‫نیش����تمانی‌ كوردس����تانه‌‌و ئێس����تا‬ ‫به‌گروپ����ی‌ كۆمپانیاكان����ی‌ ن����ۆكان‬ ‫ناس����راوه‌‪ ،‬كۆمپانی����ای‌ قه‌یوانی‌ كرده‌‬ ‫هاوبه‌شی‌ خۆی‌ له‌چاككردن‌و پااڵوتنی‌‬ ‫نه‌وت����دا‪ ،‬ه����اوكات كۆمپانیای‌ كاریش‬ ‫كۆمپانیایه‌ك����ی‌ تری‌ كرده‌ ش����ه‌ریكی‌‬ ‫خۆی‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫كرد كه‌ حه‌واڵ����ه‌ی ئه‌م دوو پااڵوگه‌یه‌‬

‫پااڵوگەی بازیان‬ ‫ی‬ ‫هەندێ رۆژ توانا ‌‬ ‫پااڵوتنی ‪ 13‬هه‌زار‬ ‫به‌رمیله‌‌و كه‌س نازانێت‬ ‫ی‬ ‫‪ 7‬هه‌زار به‌رمیله‌كه‌ ‌‬ ‫تر چی لێدێت؟‬

‫پااڵوگەی کەڵەک‬ ‫هەندێ رۆژ توانای‬ ‫پااڵوتنی ‪ 35‬هەزار‬ ‫بەرمیلی هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫کەس نازانێت داهاتی‬ ‫(‪)35‬ەکەی تری چی‬ ‫لێدێت؟‬ ‫کرێکارێکی نەوت لەکاتی کارکردن لەیەکێک لەبیرە نەوتیەکانی عێراقدا‬ ‫بۆ كۆمپانیای‌ ه����ه‌ردوو حیزبه‌كه‌ هیچ‬ ‫بنه‌مایه‌كی‌ یاس����ایی‌ نییه‌‌و ئێستا ئه‌و‬ ‫دوو كۆمپانیایه‌ وه‌ك موڵكی‌ س����ه‌رف‬ ‫مامه‌ڵ����ه‌ له‌گه‌ڵ ئ����ه‌و دوو پااڵوگه‌یه‌دا‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ ئ����ه‌و زانیاریان����ه‌ی‌ ده‌س����ت‬ ‫ئاوێن����ه‌ كه‌وتووه‌‪ ،‬ئ����ه‌و كۆمپانیایانه‌‬ ‫سه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌و شێوه‌یه‌ هه‌ردوو كونجێكی‌ ئه‌م دنیایه‌دا نییه‌"‪.‬‬ ‫پااڵوگه‌كه‌ی����ان وه‌رگرت����ووه‌‪ ،‬بۆ هه‌ر سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ باسی‌ له‌وه‌ كرد كه‌‬ ‫به‌رمیلێكیش ك����ه‌ ده‌یپاڵێون بڕی‌ ‪ 17‬پاوه‌نكردن‌و مفتخۆری‌ كردن له‌حكومه‌ت‬ ‫دۆالر له‌حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم وه‌رده‌گرن‪ .‬له‌الیه‌ن ئ����ه‌و دوو كۆمپانیایه‌وه‌ ته‌نها‬ ‫واته‌ حكومه‌ت نه‌وت����ه‌ خاوه‌كه‌یان بۆ به‌م����ه‌وه‌ نه‌وه‌س����تاوه‌‪ ،‬به‌ڵكو زۆرجار‬ ‫دابی����ن ده‌كات‌و پااڵوگه‌كانیش موڵكی‌ ئه‌و دوو پااڵوگه‌یه‌ بڕێكی‌ زۆر نه‌وتیان‬ ‫حكومه‌تن‌و له‌بودجه‌ی‌ حكومه‌تیش بۆ پێده‌گات له‌ڕێگای‌ وه‌زاره‌تی‌ س����امانه‌‬ ‫ه����ه‌ر به‌رمیلێك ‪ 17‬دۆالر ده‌رده‌چێت‪ .‬سروش����تیه‌كانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان توانای‌‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ وه‌به‌رهێنانی����ان زۆر ل����ه‌وه‌ كه‌متره‌‌و‬ ‫كرد كه‌ "ئه‌م ش����ێوه‌ مامه‌ڵه‌یه‌ له‌هیچ "كه‌سیش نازانێت ئه‌و نه‌وته‌ زیاده‌ بۆ‬

‫"ده‌رزییه‌كی‌ توركی‬ ‫‪ 4‬منداڵی‌ ب ‌ێ دایك كرد‬ ‫بۆی‌ ده‌ركه‌وتووه‌ ك����ه‌ ده‌رزییه‌كان ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫كۆمپانیایه‌كی‌ توركییه‌ به‌ناوی‌ (مسته‌فا‬ ‫ن����زار)‌و "هی����چ گرفتێكیش����ی‌ نه‌بووه‌‌و‬ ‫"كه‌ژاوه‌ باقی‌" كه‌ دایكی‌ ‪ 4‬منداڵه‌‪،‬‬ ‫به‌س����ه‌ر نه‌چووه‌" ئه‌و وتی‌ "پرس����یارم‬ ‫چه‌ند ده‌قه‌یه‌ك دوای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌نه‌خۆشه‌كه‌ش كرد وتی‌ پێشتر ده‌رزیم‬ ‫ته‌نها (یه‌ك سیسی‌) ده‌رزی‌ دژه‌‬ ‫به‌كارهێن����اوه‌"‪ .‬به‌وته‌ی‌ "سروش����ت"ی‌‬ ‫به‌كتریای‌ له‌الیه‌ن په‌رستارێكه‌وه‌ بۆ‬ ‫هێوه‌رژنی‌ كه‌ ئه‌و رۆژه‌ له‌گه‌ڵ "كه‌ژاوه‌"ی‌‬ ‫كرا‪ ،‬گیانی‌ له‌ده‌ستدا‪ .‬له‌ئێستادا‬ ‫كۆچكردوو بووه‌‪ ،‬بۆ كردنی‌ ده‌رزیه‌كه‌ی‌‬ ‫په‌رستاره‌كه‌ ده‌ستگیر كراوه‌‌و‬ ‫"ك����ه‌ژاوه‌"‪ ،‬چونه‌ته‌ الی‌ په‌رس����تارێك‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ته‌ندروستی‌ سلێمانیش‬ ‫به‌ن����اوی‌ (ش) له‌ش����ه‌قامی‌ ئ����ۆرزدی‌‪،‬‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ‌ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌و رووداوه‌‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ په‌رس����تاره‌كه‌ ته‌نها یه‌ك‬ ‫ده‌كه‌ن‌و كه‌سوكاری‌ كۆچكردووه‌كه‌ش‬ ‫سیسی‌ له‌ده‌رزیه‌كه‌ له‌ڕێگای‌ كانوێله‌وه‌‬ ‫چاوه‌ڕوانی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ن‪.‬‬ ‫بۆ نه‌خۆشه‌كه‌ ده‌كات‪ ،‬وه‌ك "سروشت"‬ ‫كه‌ژاوه‌ باقی‌ ته‌مه‌ن ‪ 39‬ساڵ‪ ،‬كه‌ دایكی‌ ده‌یگێڕێت����ه‌وه‌ یه‌كس����ه‌ر ده‌موچ����اوی‌‬ ‫دوو ك����وڕ‌و دوو كچ بووه‌‪ ،‬رۆژی‌ هه‌ینی‌ ده‌ئاوس����ێ‌‌و س����ور ده‌بێت����ه‌وه‌و هاوار‬ ‫راب����ردوو ‪ 6/30‬له‌گه‌ڵ (هێوه‌رژنه‌كه‌ی‌) ده‌كات ده‌ڵێت "فری����ام كه‌ون خنكام"‪.‬‬ ‫سروش����ت حس����ێن‪ ،‬به‌مه‌به‌س����تی‌ په‌رستاره‌كه‌ش پێی‌ ده‌ڵێت "ده‌رزیه‌كه‌‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ نه‌خۆشی‌ گرانه‌تا سه‌ردانی‌ قورسه‌ به‌ هێواشی‌ بۆت ده‌كه‌م"‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫د‪.‬عه‌بدوڵ��ڵ�ا ش����ه‌ریف ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬پێش له‌پاش چه‌ند ده‌قیقه‌یه‌ك����ی‌ كه‌م باری‌‬ ‫چونیش����یان بۆالی‌ پزیش����ك‪" ،‬كه‌ژاوه‌" ته‌ندروستی‌ "كه‌ژاوه‌" به‌ته‌واوه‌تی‌ تێك‬ ‫پش����كنینێك ده‌كات‪ ،‬پێ����ی‌ ده‌ڵێن كه‌ ده‌چێت‪ .‬له‌كاتی‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ ئه‌و قسانه‌دا‪،‬‬ ‫گرانه‌تای‌ هه‌ی����ه‌‪ ،‬د‪.‬عه‌بدوڵاڵش هه‌مان چه‌ند دڵۆپه‌ فرمێسكێك زایه‌ چاوه‌كانی‌‬ ‫ش����تی‌ پێده‌ڵێت‪ ،‬بۆ چاره‌س����ه‌ریش ‪" 10‬سروشت"ه‌وه‌ بۆیه‌ به‌ خه‌مبارییه‌كه‌وه‌‬ ‫ده‌رزی‌ (دژ به‌كتری����ا)ی‌ بۆ ده‌نوس����ێ‌‪ .‬وتی‌ "زۆرم هاواركرد وتم با به‌تاكس����ی‌‬ ‫"كه‌ژاوه‌" بێئاگا له‌وه‌ی‌ له‌دوا ساته‌كانی‌ بیبه‌ی����ن بۆ نه‌خۆش����خانه‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌س‬ ‫ته‌مه‌نیدای����ه‌‪ ،‬ده‌ڕوات له‌ده‌رمانخانه‌یه‌ك گوێی‌ لێنه‌گرت����م‪ ،‬ده‌یانوت ته‌له‌فونمان‬ ‫ئ����ه‌و ده‌رزییانه‌ ده‌كڕێت‪ ،‬ك����ه‌ دواجار بۆ ئیس����عاف كردووه‌‪ ،‬ئیسعافیش پاش‬ ‫له‌جیاتی‌ چاره‌سه‌ر‪ ،‬مه‌رگی‌ بۆ ده‌هێنن‪ .‬نزیك����ه‌ی‌ كاتژمێرێك ئینجا گه‌یش����ت"‪،‬‬ ‫دوای‌ كڕینی‌ ده‌رزییه‌كانیش ده‌چێته‌ الی‌ به‌اڵم د‪.‬س����ه‌روه‌ر ع����ارف‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫د‪.‬عه‌بدوڵاڵ‪ .‬پزیش����كی‌ ناوب����راو ئه‌وه‌ی‌ به‌ش����ی‌ ك����رده‌ پزیش����كییه‌كان ده‌ڵێت‬ ‫ی "كاتژمێ����ر ‪ 4‬ته‌له‌فۆنیان كردووه‌و ‪4:03‬‬ ‫ب����ۆ ئاوێن����ه‌ روونك����ردوه‌ دوای‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫"ك����ه‌ژاوه‌" ده‌رزییه‌كانی‌ پیش����انداوه‌‪ ،‬ده‌قیقه‌ ئیسعافه‌كه‌ی‌ ئێمه‌ گه‌یشتووه‌ته‌‬

‫حه‌واڵه‌ی ئه‌م دوو پااڵوگه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫كۆمپانیای‌ هه‌ردوو حیزبه‌ك ‌ه هیچ‬ ‫ی یاسایی‌ نییه‬ ‫بنه‌مایه‌ك ‌‬ ‫كوێ‌ ده‌چێت‌و چی‌ لێدێت؟"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬پااڵوگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بازیان له‌س����لێمانی‌ رۆژان����ه‌ له‌ڕێگای‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ سامانه‌ سروش����تییه‌كانه‌وه‌‬ ‫بڕی‌ ‪ 3‬ه����ه‌زار ته‌ن (كه‌ ده‌كاته‌ زیاتر‬ ‫له‌‪ 20‬هه‌زار به‌رمیل) نه‌وتی ره‌ش����یان‬ ‫پێده‌گات‪ ،‬به‌اڵم رۆژی‌ وا هه‌یه‌ توانای‌‬ ‫پااڵوتنیان ته‌نه����ا ‪ 13‬هه‌زار به‌رمیله‌‌و‬ ‫ك����ه‌س نازانێ����ت ئ����ه‌و دوای‌ ‪ 7‬هه‌زار‬ ‫به‌رمیله‌كه‌ی‌ تر چی لێدێت‪.‬‬

‫كه‌ژاوه‌‬

‫له‌پااڵوگه‌كه‌ی‌ هه‌ولێرش كه‌ كۆمپانیا ‌‬ ‫ی‬ ‫كار سه‌روكاری‌ ده‌كات‌و سه‌ر به‌پارتییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م پااڵوگه‌یه‌ توان����ای‌ به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫به‌پێ����ی‌ زانیارییه‌كان����ی‌ كۆمپانیاك����ه‌‬ ‫به‌رزكراوه‌ت����ه‌وه‌ بۆ ‪ 70‬هه‌زار به‌رمیل‌و‬ ‫بانگه‌ش����ه‌ی‌ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن ك����ه‌ رۆژانه‌‬ ‫ئه‌وان ‪ 70‬هه‌زار به‌رمی����ل ده‌پاڵێون‪،‬‬ ‫ئه‌مانی����ش رۆژان����ه‌ ‪ 10‬ه����ه‌زار ت����ه‌ن‬ ‫نه‌وتی‌ ره‌ش����یان له‌وه‌زاره‌تی‌ س����امانه‌‬ ‫سروش����تییه‌كانه‌وه‌ بۆ دابین ده‌كرێت‬ ‫كه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 70‬هه‌زار به‌رمیل ده‌كات‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم به‌پێی‌ س����ه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێكج����ار ‪ 35‬ه����ه‌زار به‌رمیل نه‌وت‬ ‫به‌رهه‌مده‌هێنن‌و ئ����ه‌ودوای‌ ئه‌و نه‌وته‌‬ ‫كه‌س نازانێت چی‌ لێدێت‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كات����ه‌وه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر پاره‌ی‌ ئه‌و‬

‫نه‌وته‌ ره‌ش����ه‌ی‌ كه‌ رۆژانه‌ ناپاڵێورێت‬ ‫بدرێته‌وه‌ به‌ حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم "ئه‌ی‌‬ ‫بۆ ئه‌و ب����ڕه‌ پاره‌یه‌ له‌ن����او بودجه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم����دا به‌دیناكرێ����ت‪،‬‬ ‫به‌رپرسی‌ یه‌كه‌میش وه‌زاره‌تی‌ سامانه‌‬ ‫سروش����تییه‌كانی‌ كه‌ پ����اره‌ی‌ ئه‌و بڕه‌‬ ‫نه‌وته‌ چی لێدێت"‪.‬‬ ‫تێكه‌ڵب����وون‌و ئاوێته‌بوون����ی‌ ئه‌م دوو‬ ‫كۆمپانیای����ه‌‌و وه‌زاره‌ت����ی‌ س����امانه‌‬ ‫سروشتییه‌كان‪ ،‬هێنده‌ له‌ئاستێكدایه‌‌و‬ ‫هێنده‌ ناڕۆشنه‌‪ ،‬به‌پێی‌ سه‌رچاوه‌كه‌ی‌‬ ‫ئاوێن����ه‌ به‌یه‌كێ����ك له‌ناڕۆش����نترین‬ ‫په‌یوه‌ن����دی‌ نێ����وان كۆمپانیاكان����ی‌‬ ‫حیزب‌و حكوم����ه‌ت ده‌درێته‌ قه‌ڵه‌م كه‌‬ ‫س����ودمه‌ندی‌ یه‌كه‌م تیای����دا به‌هه‌موو‬ ‫پێ����وه‌ره‌كان "حی����زب‌و كۆمپانیاكانی‌‬ ‫حیزبه‌"‪.‬‬

‫ی ‪ 4‬منداڵه‌ ب ‌ه‬ ‫ی ‪‌1973‬و خاوه‌ن ‌‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫كه‌ژاو‌ه باقی‌ له‌دایكبوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوه‌كانی‌ (ئه‌حمه‌د‪ ،‬شارا) كه‌ هه‌ردووكیان قوتابی‌ قۆناغ ‌‬ ‫ی ‪ 6‬بنه‌ڕه‌تییه‌‌و (عه‌لی‌)‬ ‫شه‌شی‌ ئاماده‌یین‪( ،‬شیالن) قوتاب ‌‬ ‫ی ‪ 2‬ساڵه‌‪.‬‬ ‫ته‌مه‌ن ‌‬

‫ ‬ ‫الفیتەی پرسەی کەژاوە باقی‬

‫پێشتر نه‌خۆشه‌ك ‌ه ده‌رزی‌ تر ‌ی‬ ‫كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم دیاره‌ ئه‌م ده‌رزییه‌ ‌ی‬ ‫پێنه‌كه‌وتووه‌و حه‌ساسیه‌ت ‌ی پێی‌ هه‌بووه‌‬ ‫ئه‌وێ‌"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ سروش����ت‪ ،‬ئه‌و ئیس����عافه‌ ك ‌ه‬ ‫هاتووه‌ پێویستیی‌ پزیشكیی‌ تێدا نه‌بووه‌‬ ‫ت����ا هاوكاربێت بۆ گه‌ڕان����ه‌وه‌ی‌ ژیان بۆ‬ ‫"كه‌ژاوه‌"ی‌ كۆچكردوو "له‌ئیسعافه‌كه‌دا‬ ‫دوو پۆلی����س‌و كارمه‌ندێك����ی‌ تێدابوو‪،‬‬ ‫ئه‌وانی����ش كارێكی‌ وه‌هایان نه‌كرد ته‌نها‬ ‫ئه‌و په‌رس����تاره‌ی‌ ده‌رزیه‌ك����ه‌ی‌ بۆكرد‬ ‫خۆی‌ هه‌وڵیدا هه‌ناسه‌دانی‌ ده‌ستكردی‌‬ ‫بۆ ب����كات‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئه‌وی����ش هیچی‌ بۆ‬ ‫نه‌كرا‪ ،‬تاگه‌یش����تینه‌ نه‌خۆشخانه‌ گیانی‌‬ ‫ده‌رچوو"‪.‬‬

‫به‌رپرس����ی‌ لقی‌ سلێمانی‌ س����ه‌ندیكا ‌‬ ‫ی‬ ‫كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروستی‌‪ ،‬هاوژین عوسمان‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ دڵته‌نگیی‌ بۆ گیانله‌ده‌ستدانی‌‬ ‫ئه‌و ژن����ه‌‪ ،‬ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌‬ ‫له‌هه‌موو رووداوێكی‌ له‌و ش����ێویه‌دا‪ ،‬بێ‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ یه‌كس����ه‌ر كارمه‌ندانی‌ ئه‌وان‬ ‫ده‌ستگیر ده‌كرێن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "نه‌مانبینی‌‬ ‫هیچ كاتێك دكتۆرێك ده‌ستگیر بكرێت‪،‬‬ ‫ه����ه‌ر رووداوێك����ی‌ له‌و ش����ێوه‌یه‌ بێت‪،‬‬ ‫به‌بێ‌ ده‌رچون����ی‌ ده‌رنجامی‌ لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫یه‌كس����ه‌ر كارمه‌ندان����ی‌ ته‌ندروس����تی‌‬ ‫ده‌ستگیر ده‌كرێن"‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاسۆ سەراوی‬

‫پۆلیس ب ‌ه ئێمه‌یان وتووه‌ لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬ئێستا ئێمه‌ چاوه‌ڕێ ‌‬ ‫ئه‌نجامی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ئه‌وانین‬ ‫د‪.‬عه‌بدوڵاڵ ش����ه‌ریف له‌و بڕوایه‌دا نییه‌‬ ‫ل����ه‌‌و رووداوه‌دا هیچ الیه‌ك كه‌مته‌رخه‌م‬ ‫بووبێت‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك خۆی‌ وتی‌ "پێشتر‬ ‫نه‌خۆشه‌كه‌ ده‌رزی‌ تری‌ كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دیاره‌ ئ����ه‌م ده‌رزیی����ه‌ی‌ پێنه‌كه‌وتووه‌و‬ ‫حه‌ساس����یه‌تی‌ پێ����ی‌ هه‌ب����ووه‌‪ ،‬ئ����ه‌م‬ ‫حاڵه‌ته‌ش له‌زۆرب����ه‌ی‌ واڵتاندا رووده‌دا‪،‬‬ ‫له‌ئه‌مه‌ریكا س����ااڵنه‌ هه‌زار حاڵه‌تی‌ له‌م‬ ‫جۆره‌ رووده‌دا"‪.‬‬ ‫هاوس����ه‌ری‌ كۆچكردوو‪ ،‬عه‌دنان حاجی‌‬ ‫محه‌مه‌د له‌پرسه‌ی‌ ژنه‌كه‌یدا له‌گه‌ڕه‌كی‌‬ ‫هه‌واره‌ ب����ه‌رزه‌‪-‬ی‌ ش����اری‌ س����لێمانی‌‬

‫قس����ه‌ی‌ بۆ ئاوێنه‌ كرد‌و بۆچونی‌ وابوو‬ ‫كه‌ ئ����ه‌و ده‌رزییه‌ی‌ ب����ۆ ژنه‌كه‌ی‌ كراوه‌‬ ‫به‌س����ه‌رچوبێت‪ ،‬به‌اڵم وتیشی‌ "الیه‌نی‌‬ ‫پۆلیس به‌ ئێمه‌ی����ان وتووه‌ لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬ئێستا ئێمه‌ چاوه‌ڕێی‌ ئه‌نجامی‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ئه‌وانین"‪.‬‬ ‫له‌الی‌ خۆش����یه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش����تی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ سلێمانی‌‪ ،‬د‪.‬میران محه‌مه‌د‬ ‫جه‌ختی‌ له‌وه‌ ك����رده‌وه‌ كه‌ لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫ل����ه‌و رووداوه‌ ده‌ك����ه‌ن‌و وتیش����ی‌ "هه‌ر‬ ‫الیه‌نێك كه‌مته‌رخه‌م بێت لێپێچینه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵدا ده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫‪kurdistany.awene@gmail.com‬‬

‫له‌كوردستان چۆن ئیعتراف به‌تۆمه‌تبار ده‌كرێت؟‬

‫"له‌‪ 580‬زیندانیی‌ ‪113‬یان ده‌ڵێن ئه‌شكه‌نجه‌ی‌ جه‌سته‌یی‌‌و ده‌رونی‌ دراوین"‬ ‫ ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ قه‌ده‌غه‌كردنی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ی‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌پێ ‌‬ ‫به‌دواداچونه‌كانی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬هێشتا‬ ‫ی بۆ‬ ‫لێدان‌و ئازاردانی‌ ده‌رون ‌‬ ‫دانپێدانان (ئیعترافكردن)ی‌ تۆمه‌تبار‬ ‫ی‬ ‫به‌كارده‌هێنرێ‌‪ ،‬بۆی ‌ه چاالكه‌وانێك ‌‬ ‫مافی‌ مرۆڤ پێشنیار ده‌كات‪،‬‬ ‫لێكۆڵینه‌و‌هی‌ تۆمه‌تبار له‌پۆلیس‌و‬ ‫ی‬ ‫ئاسایش وه‌ربگیرێته‌وه‌‪ ،‬وته‌بێژ ‌‬ ‫پۆلیسی‌ سلێمانیش به‌و پێشنیار‌ه‬ ‫خۆشحاڵه‌‌و ده‌ڵێت "بائێمه‌ ته‌نها‬ ‫الیه‌نی‌ جێبه‌جێكار بین"‪.‬‬ ‫له‌الی‌ پۆلیس دانی‌ به‌تاوانه‌كه‌دا نا‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌الی‌ دادوه‌ر نكۆڵی‌ لێكرد‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌نته‌ر ‌‬ ‫ی مه‌یدانی ‌‬ ‫ی راپۆرتێك ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی مرۆڤ‪،‬‬ ‫ی دیموكراسی‌‌و ماف ‌‬ ‫په‌ره‌پێدان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێشوو له‌ناو به‌ندیخانه‌كان ‌‬ ‫ك ‌ه س���اڵ ‌‬ ‫ی ئه‌نجامیاندا‪،‬‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫سنور ‌‬ ‫ی ‪ 580‬كه‌س‪113 ،‬ی���ان دانیان‬ ‫له‌ك���ۆ ‌‬ ‫ی دانپێدانان‌و‬ ‫به‌وه‌دا ن���او‌ه ك ‌ه له‌كات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌شكه‌نجه‌دان ‌‬ ‫ناو زینداندا رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ی بوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫جه‌س���ته‌یی‌‌و ده‌رون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���وو رێكخراو ‌‬ ‫ئام���ار‌ه هه‌فت��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كراوه‌دا له‌هۆڵ ‌‬ ‫ناوبراو له‌گفتوگۆیه‌ك ‌‬ ‫ی مه‌ده‌نیه‌ت‬ ‫ی گه‌ش���ه‌پێدان ‌‬ ‫رێكخ���راو ‌‬ ‫ی داد (محقق‬ ‫خس���تی ‌ه روو‪ .‬لێكۆڵه‌رێك ‌‬ ‫عدلی‌) ك ‌ه له‌گفتوگۆك���ه‌دا ئاماده‌بوو‪،‬‬ ‫ی ئ���ه‌و ئامار‌ه نییه‌‪،‬‬ ‫ی له‌ڕاس���تی ‌‬ ‫گومان ‌‬ ‫ی خۆیدا‬ ‫ی كاركردن��� ‌‬ ‫چونك��� ‌ه له‌كات��� ‌‬ ‫ی به‌و‌ه‬ ‫ی هه‌ست ‌‬ ‫ی پێشوو به‌ئاسان ‌‬ ‫له‌سااڵن ‌‬ ‫ی لێكۆڵینه‌و‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫كردو‌ه ك ‌ه له‌كات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌رون ‌‬ ‫تۆمه‌تب���اردا ئه‌ش���كه‌نجه‌دان ‌‬ ‫ی پۆلیس���ه‌و‌ه‬ ‫ێ به‌رپرس��� ‌‬ ‫ی هه‌ند ‌‬ ‫له‌ال ‌‬ ‫ی داد‪ ،‬یادگار‬ ‫ی هه‌بووه‌‪ .‬لێكۆڵه‌ر ‌‬ ‫بوون ‌‬ ‫ج���ه‌الل ئه‌حم���ه‌د ب���اس له‌ڕووداوێك‬ ‫ی رابردوودا روویداوه‌‪،‬‬ ‫ده‌كات ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫ئه‌و گێڕایه‌و‌ه شه‌وێك له‌گه‌ڵ دادوه‌رێك‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی���ان له‌گ���ه‌ڵ تۆمه‌تبارێكدا‬ ‫ی‬ ‫ی كوش���تن ‌‬ ‫ك���ردوو‌ه ك��� ‌ه تاوانێك��� ‌‬ ‫ی ش���ه‌و‬ ‫ی "له‌‪‌ 12‬‬ ‫ئه‌نجام���داوه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫‌ڵ‬ ‫ه‬ ‫‌گ‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌مان‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫لێكۆڵین‬ ‫ی به‌یانی‌‪،‬‬ ‫ت���ا ‪‌ 6‬‬ ‫كه‌سه‌كه‌ دان به‌تاوانه‌كه‌دا نه‌نێ‌‌‪ ،‬رووبه‌ڕووی‌ ئه‌شكه‌نجه‌دانی‌ ده‌رونی‌ ده‌كرێته‌وه‬ ‫ی‬ ‫ی به‌تاوانه‌ك���ه‌دا نه‌نا‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ك���رد دان ‌‬ ‫ی پۆلیس‬ ‫ی ئێم��� ‌ه بردیان ‌ه بنكه‌یه‌ك ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌یان ‌‬ ‫هه‌ر ئ���ه‌و رۆژ‌ه كاتژمێ���ر ‪‌ 9‬‬ ‫ی به‌تاوانه‌كه‌یدا‬ ‫بۆیان هێناینه‌و‌ه دان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫نابوو‪ ،‬دیار‌ه ئه‌مه‌ش گومان ‌‬ ‫دروست ده‌كات"‪.‬‬ ‫‌شدا‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ئاماژ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫داد‪-‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م لێكۆڵه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پۆلیس هه‌ی ‌ه واده‌كه‌ن ئه‌ش���كه‌نجه‌دان له‌كات ‌‬ ‫ی له‌ال ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫منداڵێ���ك‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كات‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫كاتێك‬ ‫هیچ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫خۆ‬ ‫ك ‌ه ئه‌و وه‌ك‬ ‫ی هه‌بێت‪،‬‬ ‫ی تۆمه‌تباردا بوون ‌‬ ‫ی دانپێدانان ‌‬ ‫ی له‌ال ‌‬ ‫ی به‌تاوانه‌كه‌یدا ناوه‌‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫دان ‌‬ ‫‌و‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌رون‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌دان‬ ‫ه‬ ‫‌نج‬ ‫ه‬ ‫‌شك‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌دا‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‬ ‫ی ب ‌ه لێدان ئه‌و باس له‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه تائێس���تاش‬ ‫ی لێكردو وتویه‌ت ‌‬ ‫دادوه‌ر نكوڵ ‌‬ ‫‌خت‬ ‫ه‬ ‫ج‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌هێن���او‬ ‫ه‬ ‫‌كارن‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫جه‌س���ته‌ی‬ ‫ی تاوانێ���ك پش���ت‬ ‫ئه‌و (ئیعترافه‌)م پێكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم كاتێك ب���ۆ ئاش���كراكردن ‌‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫یاسا‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌پێ‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌كات‬ ‫ه‬ ‫له‌وه‌ش د‬ ‫ێ ك ‌ه‬ ‫ی ب���ۆ منداڵه‌كه‌‌و به‌‌و پرس���یار‌و وه‌اڵم ‌ه ده‌به‌س���تر ‌‬ ‫ی پزیش���ك ‌‬ ‫پش���كنین ‌‬ ‫‌داندا‬ ‫ه‬ ‫‌نج‬ ‫ه‬ ‫‌ش���ك‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌ژێر‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫دانپێدانانێ���ك‬ ‫ی تۆمه‌تبار ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫ئه‌و كه‌س��� ‌ه ك���راوه‌‪ ،‬ده‌ركه‌وتوو‌ه ك ‌ه له‌كه‌س ‌‬ ‫كرابێ���ت‪ ،‬له‌ڕوو ‌‬ ‫ی ته‌قلیدییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ی ئه‌نجامداوه‌‪ .‬هه‌ربۆی ‌ه یادگار "ئ���ه‌وه‌ش ش���تێك ‌‬ ‫ی یاس���اییه‌و‌ه دادوه‌ر تاوانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫پش���ت‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫ت���اوا‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫نایكات��� ‌ه به‌ڵگ��� ‌ه‬ ‫ی دیاریكراودا كه‌س���ه‌ك ‌ه دان‬ ‫ی ئه‌و كه‌سانه‌ش زۆرن‪ ،‬له‌ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌ڵێت "نمون ‌ه ‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ناشارێت‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫پێنابه‌ستێ‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی به‌تاوانه‌ك���ه‌دا نه‌نێ‌‪ ،‬ئه‌وا به‌دڵنیاییه‌و‌ه‬ ‫له‌كاتێكدا تاوانه‌كه‌یان كردووه‌‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ب���ۆ‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫‌تب���ار‬ ‫ه‬ ‫‌تۆم‬ ‫ه‬ ‫ك��� ‌ه به‌ش���ێك ل‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌رون ‌‬ ‫ی ئه‌ش���كه‌نجه‌دان ‌‬ ‫رووب���ه‌ڕوو ‌‬ ‫به‌وجۆر‌ه نكۆڵی‌ لێده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫‌ن���ا‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫‌ی���ان‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌تاوان‬ ‫ه‬ ‫ده‌ربازب���وون ل‬ ‫ی نه‌درێ‌‪،‬‬ ‫ده‌كرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر لێش��� ‌‬ ‫‌ژێر‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫گوای‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك���‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ده‌بن ‌ه ب���ه‌ر ئه‬ ‫ی مرۆڤه‌و‌ه‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫ی یاس���اكان ‌‬ ‫ك ‌ه له‌ڕوو ‌‬ ‫ئه‌و هۆكاران ‌هی‌ واده‌كه‌ن‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫پێكراو‬ ‫(ئیعتراف)یان‬ ‫ئه‌ش���كه‌نجه‌دا‬ ‫ی رێگ ‌ه پێنه‌دراوه‌"‪ .‬هه‌ر بۆی ‌ه‬ ‫هه‌ردووك ‌‬ ‫ئه‌شكه‌نجه‌دان هه‌بێت‬ ‫‌كات‪،‬‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌نمون‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ب���اس‬ ‫بۆ ئه‌مه‌ش‬ ‫ی ئه‌و‌ه ده‌كات‬ ‫هه‌ر له‌مباره‌یه‌و‌ه پارێزه‌ر كارزان فازیل ئه‌م پارێزه‌ر‌ه پێش���نیار ‌‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫روویداو‬ ‫رابردوودا‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌س���ااڵن‬ ‫ك ‌ه هه‌ر له‬ ‫ی تۆمه‌تبار له‌پۆلیس‌و‬ ‫ی دیموكراسی‌‌و ك ‌ه لێكۆڵین���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی په‌ره‌پێدان ‌‬ ‫له‌س���ه‌نته‌ر ‌‬ ‫‌س���ێك‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫‌بوو‪،‬‬ ‫ه‬ ‫جۆر‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌ش‬ ‫رووداوه‌كه‬ ‫ی‬ ‫ی م���رۆڤ‪ ،‬ئه‌و‌ه ده‌خات���ه‌ڕوو ك ‌ه ئاسایش وه‌ربگیرێته‌وه‌و بدرێت ‌ه الیه‌نێك ‌‬ ‫ماف ‌‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫كردۆت‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫سێكس���‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌س���تدرێژی‬ ‫ده‬ ‫ی داد"ه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی خام تایبه‌تمه‌ن���د ك ‌ه "لێكۆڵه‌ر ‌‬ ‫له‌كوردس���تاندا كۆمه‌ڵێك ماد‌ه ‌‬

‫وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ چه‌ندین جار ب ‌ه‬ ‫ی جه‌سته‌یی‌‌و‬ ‫نوسراو ئه‌شكه‌نجه‌دان ‌‬ ‫ی قه‌ده‌غ ‌ه كردووه‬ ‫ده‌رون ‌‬

‫ده‌ڵێت "ب���ا پۆلیس‌و ئاس���ایش ته‌نها‬ ‫ی جێبه‌جێكار ب���ن‪ ،‬لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫الیه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌تۆمه‌تبار بدرێت ‌ه ده‌س���ت لێكۆڵه‌ر ‌‬ ‫داد"‪ .‬ئه‌و باس له‌وه‌ش ده‌كات ك ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫ی قورسه‌‪ ،‬ده‌كرێت سه‌ره‌تا‬ ‫ئه‌و‌ه كارێك ‌‬ ‫وه‌ك ئه‌زمونێ���ك له‌ق���ه‌زا‌و ناحیه‌كاندا‬ ‫ی بكرێته‌وه‌‪ .‬ناوبراو نایشارێته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫تاق ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی پۆلیس پشتگیر ‌‬ ‫چه‌ندین به‌رپرس ‌‬ ‫بۆچونه‌یان ده‌كه‌ن‌و ده‌ڵێت "له‌كاتێكدا‬ ‫ی‬ ‫چه‌ند س���اڵێك له‌مه‌وبه‌ر پێشنیارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆرێك له‌به‌رپرس���ان ‌‬ ‫له‌و جۆر‌ه به‌ال ‌‬ ‫هێ���ز‌ه ئه‌منیه‌كان���ه‌و‌ه زۆر ناڕه‌وابوو‪،‬‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫به‌اڵم ئێستا زۆرینه‌یان پشتگیری ‌‬ ‫پێشنیاره‌مان ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫پارێزه‌ر كارزان ئ���ه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو‪،‬‬ ‫ی تۆمه‌تبار‬ ‫ه���ه‌ر كاتێك لێكۆڵین���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی وه‌ك‬ ‫ی تایبه‌تمه‌ن���د ‌‬ ‫درای��� ‌ه الیه‌ن��� ‌‬ ‫ی داد‪ ،‬ده‌بێ���ت حكومه‌تیش‬ ‫لێكۆڵ���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دابینكردن ‌‬ ‫هاوكارییان بكات‪ ،‬له‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك��� ‌ه ده‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ئه‌و پێویس���تیان ‌ه ‌‬ ‫ئاشكراكردنی‌ تاوان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫پۆلیس‪ :‬با ئێمه‌ ته‌نها الیه‌ن ‌‬ ‫جێبه‌جێكار بین‬ ‫ی س���لێمانی‌‪ ،‬نه‌قیب‬ ‫ی پۆلیس ‌‬ ‫وته‌بێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د به‌و پێش���نیار‌ه ‌‬ ‫پارێ���زه‌ر كارزان فازی���ل ن���ه‌ك ه���ه‌ر‬ ‫خۆش���حاڵه‌‪ ،‬به‌ڵكو ت���كاش ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی تۆمه‌تباران‬ ‫ی زوو‌ه لێكۆڵینه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌رچ ‌‬ ‫له‌وان وه‌ربگیرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "با‬ ‫ئێمه‌ ته‌نها الیه‌نی‌ جێبه‌جێكار بین"‪.‬‬ ‫ی ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫نه‌قیب س���ه‌ركه‌وت ره‌تیش ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه له‌ئێس���تادا ئه‌ش���كه‌نجه‌دان له‌ال ‌‬ ‫ی مابێت‪ ،‬چونك ‌ه وه‌ك ئه‌و‬ ‫ئ���ه‌وان بوون ‌‬ ‫ی ناوخۆ چه‌ندین جار‬ ‫ده‌ڵێت "وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی جه‌سته‌یی‌‌و‬ ‫ب ‌ه نوسراو ئه‌شكه‌نجه‌دان ‌‬ ‫ده‌رونی‌ قه‌ده‌غه‌ كردووه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پۆلیس ئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫ئ���ه‌م به‌رپرس��� ‌ه ‌‬ ‫نه‌ش���ارده‌و‌ه هه‌ندێج���ار ك��� ‌ه ده‌چ���ن‬ ‫ێ ئه‌و‬ ‫ی تۆمه‌تبارێك ده‌ش��� ‌‬ ‫بۆ گرتن��� ‌‬ ‫ی پۆلی���س یان‬ ‫تۆمه‌تب���ار‌ه په‌الم���ار ‌‬ ‫ی راك���رن بدات‪ ،‬له‌و كاته‌ش���دا‬ ‫هه‌وڵ��� ‌‬ ‫ی رووشا یان برینداربوو‬ ‫ئه‌گه‌ر شوێنێك ‌‬ ‫ی ك ‌ه لێیدراوه‌‪،‬‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌یكات��� ‌ه به‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫"له‌كاتێكدا به‌وجۆر‌ه نییه‌‪ ،‬باش��� ‌ه ئ ‌ه ‌‬ ‫ی تۆمه‌تبارێك‌و‬ ‫ئێم ‌ه ئه‌گه‌ر بچین بۆ گرتن ‌‬ ‫ی ئه‌و كات ‌ه‬ ‫له‌ده‌س���تمان رابكات‪ ،‬ئ��� ‌ه ‌‬ ‫ی چیم���ان پێده‌ڵێت؟‪ ،‬جگه‌له‌و‌ه‬ ‫خه‌ڵك ‌‬ ‫به‌به‌رده‌وام به‌شێك له‌تۆمه‌تباره‌كان بۆ‬ ‫ی كردویان ‌ه په‌نا‬ ‫ده‌ربازبوون له‌و تاوان ‌ه ‌‬ ‫ی ك��� ‌ه بڵێن پۆلیس‬ ‫ده‌به‌ن��� ‌ه به‌ر ئه‌و‌ه ‌‬ ‫لێیداوین"‪.‬‬ ‫"ئیعترافكردنێك به‌ كلك ‌ه ماسیحه‌"‬ ‫ی‬ ‫شه‌وێك دوو تۆمه‌تبار ده‌برێن ‌ه بنكه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوای ‌‬ ‫پۆلیس له‌س���لێمانی‌‪ ،‬ب���ۆ رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بنكه‌ك ‌ه س���كااڵ ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ل���ه‌ال ‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ده‌ك���ه‌ن مفه‌وه‌زێ���ك به‌پارچ ‌ه‬ ‫ئاس���نێك لێی���داون‪ ،‬مفه‌وه‌زه‌ك���ه‌ش‬ ‫ی لێده‌كات‌و ده‌ڵێت "ته‌نها به‌كلك ‌ه‬ ‫نكوڵ ‌‬ ‫ماس���یح ‌ه لێمداون"‪ .‬تۆمه‌تباره‌كانیش‬ ‫ی‬ ‫جه‌خت له‌قسه‌كانیان ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌ر لێكۆڵینه‌و‌ه ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ردو‌والیان‬ ‫ی ده‌رده‌كه‌وێت قس ‌ه ‌‬ ‫بۆ ‌‬ ‫راس���ته‌‪ ،‬چونك��� ‌ه كلك ‌ه ماس���یحه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی دار‪ ،‬ئاسن بووه‌‪ .‬لێكۆڵه‌رێك ‌‬ ‫له‌جیات ‌‬ ‫داد باسی‌ له‌و رووداوه‌ كرد‪.‬‬

‫‪ 39‬رۆژه‌ چاالكوانێكی‌ كورد مانی‌ له‌خواردن گرتووه‌‬ ‫ده‌یان رێكخراوو كه‌سایه‌تی‌ داوای‌ ئازادیی‌ "كه‌بودوه‌ند" ده‌كه‌ن‬

‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ئه‌مڕۆ ماوه‌ی‌ ‪ 39‬رۆژه‌‪ ،‬محەمه‌د‬ ‫سدیق كه‌بودوه‌ند‪ ،‬دامه‌زرێنه‌ر‌و‬ ‫سه‌رۆكی‌ رێكخراوی‌ مافی‌ مرۆڤی‌‬ ‫كوردستان كه‌ ماوه‌ی‌ پێنج ساڵه‌‬ ‫له‌زیندانی‌ ئه‌ویندایه‌‪ ،‬له‌زیندانی‌‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێراندا مانی‌‬ ‫له‌خواردن گرتووه‌‪.‬‬ ‫كه‌بودوه‌ند كه‌ چه‌ند مانگێكی‌ له‌زیندان ‌‬ ‫ی‬ ‫تاكه‌كه‌س���یدا ژیان به‌سه‌رده‌بات‪ ،‬مان‬ ‫گرتنه‌كه‌ی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌ستپێكردووه‌‬ ‫كه‌ كاربه‌ده‌س���تانی‌ زیندان���ی‌ ئه‌وین‬ ‫رێگ���ه‌ی‌ پێناده‌ن بچێت چاوی‌ به‌كوڕه‌‬ ‫نه‌خۆش���ه‌كه‌ی‌ بكه‌وێت كه‌ له‌پێخه‌فی‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌دا كه‌وتووه‌‪.‬‬ ‫له‌پێن���او ئازادكردن���ی‌ ئ���ه‌م زیندانه‌‬ ‫سیاسییه‌دا‪ ،‬ده‌یان كه‌سایه‌تی‌ ناسراوی‌‬ ‫كوردو حی���زب‌و الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان‬ ‫كه‌مپینێكی���ان له‌ناوخ���ۆو ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ئێراندا به‌ڕێخستووه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫هه‌لومه‌رج ‌‬ ‫مرۆڤ له‌كوردستاندا‬ ‫ی‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌ترسیدار له‌سه‌رده‌م ‌‬ ‫ی نه‌ژاددا‬ ‫ئه‌حمه‌د ‌‬ ‫ی كردووه‬ ‫ی له‌خراپ ‌‬ ‫روو ‌‬ ‫محه‌مه‌د س���دیقی‌ كه‌بودوه‌ند سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫مافی‌ مرۆڤ له‌كوردس���تانی‌ رۆژهه‌اڵت‬ ‫پێش���تر له‌چاوپێكه‌وتنێكی���دا له‌گه‌ڵ‌‬ ‫رۆژنام���ه‌ی‌ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یان���د ك���ه‌‬ ‫"له‌ئێران���دا‪ ،‬كوردس���تان چه‌ق���ی‌‬ ‫پێشیلكارییه‌كانی‌ مافی‌ مرۆڤه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ده‌یان ساڵه‌ كورد له‌ئێراندا‬ ‫وه‌ك به‌كرێگی���راوی‌ بێگان���ه‌و كافرو‬

‫محەمه‌د سدیق كه‌بودوه‌ند‬ ‫پیاوك���وژ‌و رێگرو جوداخواز به‌خه‌ڵكی‌‬ ‫ئێ���ران‌و فارس���ه‌كان ده‌ناس���ێندرێن‌و‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمی‌ سیاسه‌تی‌ ئه‌پارتهاید‬ ‫له‌دژی‌ كورد به‌كارده‌هێنێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌لومه‌رج���ی‌ مافی‌ مرۆڤ‬ ‫له‌كوردستاندا به‌شێوه‌یه‌كی‌ مه‌ترسیدار‬ ‫له‌س���ه‌رده‌می‌ ئه‌حمه‌دی‌ نه‌ژاددا رووی‌‬ ‫له‌خراپی‌ ك���ردووه‌و ئه‌گه‌ر ئه‌م دۆخه‌‬

‫به‌مجۆره‌ درێژه‌ بكێش���ێت‪ ،‬ئه‌وا ئێم ‌ه‬ ‫له‌به‌رده‌م هه‌ڕه‌شه‌ی‌ تیاچوونی‌ بوون‌و‬ ‫شوناسداین"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌م خه‌فه‌قان‌و شه‌وه‌زه‌نگه‌ی‌‬ ‫تێیكه‌وتووی���ن‪ ،‬ته‌نها ی���ه‌ك رێگه‌مان‬ ‫له‌به‌رده‌مدایه‌ بۆ ده‌رباز بوون‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫یه‌كخس���تنی‌ تواناكانمان‌و هوشیاریی‌‌و‬ ‫تێكۆشان‌و كۆڵنه‌دانمانه‌"‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫ترس له‌دۆستیۆفسکی "‪"1‬‬

‫یۆرگن ش���پیتز‪ ،‬له‌یەکێ���ک له‌وتارەکانیدا‬ ‫دەربارەی دۆستیۆفسکی دەڵێت لەڕوسیا‬ ‫چ���اوم بەوەرگێڕێک ک���ەوت‪ ،‬پێی گووتم‬ ‫«نۆس���اڵە نەموێ���راوە دۆستیۆفس���کی‬ ‫بخوێنم���ەوە‌و بچ���م بەالی���دا‪ ،‬چونکە هەر‬ ‫کات رۆمانێکی ئەو دەگرم بەدەس���تمەوە‬ ‫دەزانم باس���ی خۆم دەکات»‪ .‬له‌ڕاستیدا‬ ‫بەرگەگرتنی دۆستیۆفس���کی ئاسان نییە‪.‬‬ ‫تۆم���اس مان لەس���ەر هەقە ک���ە دەڵێت‬ ‫«دۆستیۆفس���کی‪ ،‬ب���ەاڵم ب���ە رێژەیەکی‬ ‫دیاریکراو»‪ .‬بڕێکی زۆر لەم نوسەرە‪ ،‬دەبێتە‬ ‫مایەی غەم‌و تێڕامانی زۆر‌و ئەفسوردەگی‪.‬‬ ‫جوانترین‌و غەمگینتر وەس���فێک سەبارەت‬ ‫خوێندنەوەی دۆستیۆفسکی بینیبێتم الی‬ ‫هێرمان هێسە بووە‪ ،‬ئەو دەڵێت «کاتێک‬ ‫دەبێ���ت دۆستیۆفس���کی بخوێنینەوە کە‬ ‫غەمگینین‪ ،‬کاتێک گەیش���تبینە سەر دوا‬ ‫س���نووری توانامان لەس���ەر ئازار‪ ،‬کاتێک‬ ‫هەموو ژیان وەک یەک برینی داگیرس���او‌و‬ ‫بەس���وێ دەبینی���ن‪ ،‬کاتێ���ک دوودڵ���ی‬ ‫هەڵدەمژین‌و هەم���وو ئومێدمان مردبێت‪،‬‬ ‫کاتێ���ک له‌غەمگینیدا تەنی���ا‌و پەککەوتە‬ ‫له‌ژی���ان دەڕوانین‌و نامانەوێ���ت چیتر لەو‬ ‫سامناکییە جوان‌و دڕندەیەی هیچ تێبگەین‌و‬ ‫هیچمان هەبێت‪ ،‬تەنیا ئەوکاتە ئێمە کراوە‬ ‫دەبین بۆ ئاوازی ئەم نوس���ەرە ترسناک‌و‬ ‫گەورەیە»‪ .‬ئەو یەکێکە لەو نوس���ەرانەی‬ ‫جیهانێک���ی زۆر پ���ڕ‌و جەنجاڵ���ی هەیە‪،‬‬ ‫س���ەفەرکردن بە رۆمانەکانیدا‪ ،‬گەشتە بە‬ ‫ناو دارس���تانێکی پ���ڕ له‌کاراکتەر‌و رۆحی‬ ‫جیاواز جیاواز کە زۆر له‌ش���ێوازو چەشنە‬ ‫س���ایکۆلۆژییەکانی م���رۆڤ دەگرێتە بەر‪.‬‬ ‫ئەو پاڵەوانێکی نۆرماڵی نییە‪ ،‬هۆکەش���ی‬ ‫ئەوەیە کە شتێک نییە ناوی مرۆڤی نۆرماڵ‬ ‫بێت‪ .‬رەنگە دۆستیۆفس���کی زووتر‌و زیاتر‬ ‫له‌هەر کەسێکی دیکە دەرکی بەو راستییە‬ ‫کردبێت کە مرۆڤی نۆرم���اڵ بوونی نییە‪.‬‬ ‫نۆرماڵبوون درۆیەکی گەورەیە مرۆڤ جگە‬ ‫له‌هەمەڕەنگی‌و جی���اوازی هیچی تر نییە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەگ���ەڵ هەموو جیاوازییەکانیش���دا‬ ‫مرۆڤەکان الی دۆستیۆفس���کی یەکەیەکی‬ ‫هاوبەش���یان هەیە‪ ،‬خاڵێکی جەوهەرییان‬ ‫هەیە کە کۆیاندەکاتەوە‪ .‬دۆستیۆفس���کی‬ ‫مرۆڤ وەک گوناهب���ار دەبینێت‪ ،‬الی ئەو‬ ‫مرۆڤەکان چەند هەمەڕەن���گ‌و جیاوازبن‪،‬‬ ‫لەوەدا هاوبەشن کە گوناهبارن‪ .‬پاڵەوانی‬ ‫بێخەتا له‌ئەدەبی دۆستیۆفس���کیدا بوونی‬ ‫نییە‪ ،‬ب���ەاڵم الی دۆستیۆفس���کی هەموو‬ ‫گوناهب���ارەکان دەرفەت���ی ئەوەی���ان بۆ‬ ‫دەڕەخسێت مرۆڤبوونی خۆیان بسەلمێنن‪،‬‬ ‫الی ئەو مرۆڤ تەنیا دەتوانێت مرۆڤبوونی‬ ‫خۆی بسەلمێنێت نەوەک بێگوناهی خۆی‪.‬‬ ‫باختین دۆستیۆفس���کی بە نوسەرێکی زۆر‬ ‫دیموکرات دەبینێت‪ .‬ئەو لەتێکس���تەکانیدا‬ ‫رێ���گا بە هەمووجۆرەکان���ی مرۆڤ دەدات‬ ‫بێن���ە قس���ە‪ .‬ل���ەو نوس���ەرانە نییە کە‬ ‫تەنیا دەنگێ���ک له‌ڕۆمانەکانیدا زاڵ بێت‪.‬‬ ‫فرەدەنگی لەڕۆمانی دۆستیۆفسکی‪-‬دا تەواو‬ ‫گرێ���دراوی جیهانبینی دۆستیۆفس���کییە‪،‬‬ ‫وەک نوسەرێک مرۆڤ وەک بوونەوەرێکی‬ ‫بیرک���ەرەوە لەدۆخ���ی وج���ودی خ���ۆی‬ ‫دەبینێ���ت‪ .‬مرۆڤەکان گوناهب���ارن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گوناهـ له‌لۆژیکی دۆستیۆفس���کیدا دۆخە‬ ‫سروش���تییەکەی بوون���ی مرۆڤ���ە‪ .‬فرۆید‬ ‫هۆی ئەم هەس���تە قووڵە ب���ە گوناهـ الی‬ ‫دۆستیۆفسکی دەگێڕێتەوە بۆ خواستێکی‬ ‫نهێنی کوش���تنی باوک‪ ،‬ئ���ەو وادەبینێت‬ ‫ک���ە کوژران���ی باوک���ی‌و ب���ە منداڵی ئەو‬ ‫ئارەزووە ئۆدیبییە نهێنییەی بۆ تێرکردوە‬ ‫«ئارەزووی کوش���تنی باوک»‪ ،‬کە دواتر‬ ‫وەک هەستێکی گەورەی گوناهـ گەڕاوەتەوە‬ ‫بۆ ناو تێکستەکانی دۆستیۆفسکی‪.‬‬ ‫له‌ناوەڕاس���تی حەفتاکان���دا‪ ،‬رەخنەگری‬ ‫س���ۆڤێتی «گێنادی ڤیۆدۆرۆڤ» تەواوی‬ ‫ئ���ەم چیرۆک���ەی وەک درۆ س���ەلماند‪.‬‬ ‫ڤێۆدۆرۆڤ له‌لێکۆڵینەوەیەکی ورد‌و درێژدا‬ ‫باس لەوەدەکات کە تێزەکەی فرۆید لەسەر‬ ‫ئەوە راگی���راوە‪ ،‬گوایە باوکە بەدکارەکەی‬ ‫دۆستیۆفس���کی بەدەس���تی یەکێ���ک‬ ‫له‌بەردەس���تەکانی خ���ۆی ک���وژراوە‌و ئەو‬ ‫کوشتنەش پرۆسەیەکی سایکۆلۆژی قووڵی‬ ‫الی دۆستیۆفس���کی منداڵ بەگەڕخستووە‬ ‫ک���ە تا کۆتایی لەگەڵیدا بووە‪ ،‬فرۆید هەتا‬ ‫کوش���تنی فێۆدۆر کارامازۆڤ بە کێشەی‬ ‫ویژدانی کوشتنی باوکی دۆستیۆفسکییەوە‬ ‫گرێ���دەدات‌و وەک درێژک���راوەی ئەوتاوانە‬ ‫واقعیی���ە دەیبینێ���ت‪ ،‬ب���ەاڵم گێن���ادی‬ ‫ڤێۆدۆرۆڤ دەڵێت باوکی دۆستیۆفس���کی‬ ‫نەکوژراوە‪ .‬باوکی دۆستیۆفسکی مەرگێکی‬ ‫سروشتی مردوە‪ ،‬چیرۆکی کوشتنی باوک‬ ‫هیچ نییە جگە له‌حیکایەتێکی نادروست‌و‬ ‫دروس���تکراو‪ ،‬گەر واش���بێت تەواوی تێزە‬ ‫فرۆیدییەک���ە س���ەبارەت بە ریش���ەکانی‬ ‫هەس���تکردن بەگوناهـ الی دۆستیۆفسکی‬ ‫هەرەسدەهێنێت‪.‬‬ ‫لەڕاس���تیدا گەر قووڵ فەلس���ەفەی ژیانی‬ ‫دۆستیۆفس���کی بپش���کنین دەبینی���ن کە‬ ‫فەلس���ەفەی گوناهـ الی دۆستیۆفس���کی‬

‫بیرۆکەیەکە زۆر بە سیس���تمی تێڕوانینی‬ ‫ئ���ەم نوس���ەرەوە بەن���دە‪ .‬گوناه���ـ الی‬ ‫دۆستیۆفس���کی بیرۆکەیەک���ە پتر بەرەو‬ ‫یەکس���انی مرۆڤەکانمان دەبات‪ ،‬بیرۆکەی‬ ‫گوناه���ـ له‌فیکری دۆستیۆفس���کیدا تەنیا‬ ‫بارێکی سایکۆلۆژی نییە‪ ،‬بەڵکو رەهەندێکی‬ ‫فەلسەفیی قووڵی هەیە‪ ،‬گوناهـ ئەو دۆخە‬ ‫مرۆڤانەیەی���ە ک���ە یەکس���انماندەکاتەوە‪،‬‬ ‫لێکمان نزیکدەکاتەوە‪ ،‬له‌بەردەم ئاسماندا‬ ‫یەکمان دەخات‪ .‬گوناهـ له‌قوواڵییدا خاڵی‬ ‫هاوبەشی هەموو مرۆڤەکانە‪ ،‬بەوەدا هەموو‬ ‫گوناهباری���ن کەواتە ب���ەچ هەقێک یەکێک‬ ‫خۆی دەکاتە دادوەر‌و دەس���ەاڵتدار بەسەر‬ ‫ئەوان���ی ت���رەوە‪ .‬له‌برایان���ی کارامازۆڤدا‬ ‫بڕگەیەکی س���ەرەنجڕاکێش هەیە کە زیاد‬ ‫له‌هەر بڕگەیەکی تری رۆمانەکە الم گرنگە‬ ‫«بیر لەوە بک���ەرەوە کە تۆ هەرگیز بۆت‬ ‫نییە ببیتە دادوەر بەسەر کەسەوە‪ ،‬لەمسەر‬ ‫زەوییە هی���چ کەس بۆی نییە دادوەر بێت‬ ‫بەس���ەر تاوانێکەوە‪ ،‬گەر پێشوەخت ئەو‬ ‫راس���تییەی نەس���ەلماندبێت ک���ە ئەویش‬ ‫چەش���نی ئەو تاوانبارەی له‌پێش���دەمیدا‬ ‫وەس���تاوە تاوانبارە‪ ،‬هەتا لەو تاوانەشدا‬ ‫کە تاوانباری بەردەمی کردوێتی دەش���ێت‬ ‫بڕێکی گەورەتر له‌گوناهی بەرکەوێت زیاتر‬ ‫له‌بەشی هەمووان‪ ،‬کاتێک ئەوەی سەلماند‪،‬‬ ‫ئەو کات دەتوانێت ببێتە دادوەریش»‪.‬‬ ‫دۆستیۆفس���کی لەو نوس���ەرانە نییە کە‬ ‫له‌گوناه���ـ رایانک���ردوە‪ ،‬جیاوازیی لەگەڵ‬ ‫دیندارە س���ادەکاندا ئەوه‌ی���ە کە هەرگیز‬ ‫باوەڕی بەپاکبوونەوەی تەقلیدی نەبووە‪،‬‬ ‫م���رۆڤ تەنی���ا ج���ەوری گوناه���ی خۆی‬ ‫هەڵناگرێ���ت‪ ،‬بەڵکو دەبێ���ت باری هەموو‬ ‫گوناهێ���ک هەڵبگرێت‪ ،‬تا ی���ەک گوناهبار‬ ‫هەبێت هەمووم���ان گوناهبارین‪ .‬ئەگەرچی‬ ‫دۆستیۆفس���کی خۆی دین���دار بوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بە بڕوای من بیرۆک���ەی گوناهـ لەالی ئەو‬ ‫بیرۆکەیەک���ی دینی نیی���ە‪ ،‬گوناهـ بریتی‬ ‫نیی���ە له‌خەتاکردن���ی م���رۆڤ بەرامب���ەر‬ ‫خ���ودا‪ ،‬بەڵکو ئ���ەو دۆخەیە کە مرۆڤ بە‬ ‫مرۆڤەکانی ت���رەوە گرێ���دەدات‪ ،‬دەرگای‬ ‫یەکەمی خۆشەویس���تییە‪ ،‬گەر مرۆڤ دان‬ ‫بە گوناهب���اری خۆیدا دەنێت بۆئەوە نییە‬ ‫الی خ���ودا بۆ پاکبوونەوە بگەڕێت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫بۆئەوەیە بە مرۆڤەکانی تر بڵێت من بەشێکم‬ ‫له‌ئێوە‪ ،‬هەڵگری سروشتی ئێوەم‪ ،‬هەڵگری‬ ‫ئازارەکانتانم‪ .‬لێرەدا گونا‌هـ ئەو پردەیە کە‬ ‫مرۆڤەکان له‌یەک نزیکدەکاتەوە‪ ،‬وادەکات‬ ‫کەسیان خۆیان بەچاکترو بەرزترو جوانتر‬ ‫نەبینن‪ .‬گوناهـ لێرەدا سەرپێچییەک نییە‬ ‫مرۆڤ دەرهەق بە یاساکان بیکات‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ئەکتێک���ە وەک ئەکتی بەرجەس���تەکردنی‬ ‫خ���ود‪ ،‬س���ەلماندنی ئەو راس���تییەی کە‬ ‫م���رۆڤ هەم ئازارکێش‌و ئازارس���ازە‪ .‬هەم‬ ‫گوناه���ی دەرهەق دەکرێ���ت‌و هەم گوناهـ ‬ ‫دەکات‪ ،‬تەنی���ا لەڕێ���گای گوناهیش���ەوە‬ ‫دەتوانێ���ت ب���وون‌و ماهییەتی ئینس���انی‬ ‫خۆی دەربخ���ات‪ ،‬گەر باوەڕمان بە گوناهـ ‬ ‫نەبێت ناتوانین باوەڕمان بەخۆشەویستی‌و‬ ‫بەزەیی هەبێت‪ ،‬هەمووم���ان گوناهبارین‪،‬‬ ‫بەاڵم هەر یەکێ���ک له‌ئێمە لەوە الوازترین‬ ‫بە تەنیا جەوری گوناهی خۆمان هەڵگرین‪،‬‬ ‫بۆیە پێویستیمان بە بەزەیی‌و تێگەیشتن‌و‬ ‫خۆشەویستی هەیە‪ .‬دۆستیۆفسکی دەڵێت‬ ‫مرۆڤ لەیەککات���دا دەتوانێت دادوەر بێت‬ ‫بەس���ەر ئەوانی ترەوە ک���ە خۆی گوناهی‬ ‫خۆی بناس���ێت‪ ،‬کاتێک دان بەوەدا بنێت‬ ‫خۆش���ی بەش���دارە لەتاوانەکەدا‪ ،‬چونکە‬ ‫تەنیا ل���ەو کاتەدا چەمکی راس���تەقینەی‬ ‫عەدال���ەت کەمێ���ک دێت���ەدی‪ .‬لەوکاتەدا‬ ‫دادەوەر‌و تاوانب���ار تێدەگەن هەردووکیان‬ ‫جەوهەرێک���ی یەکس���ان‌و سەرتاس���ەر‬ ‫کۆیاندەکاتەوە ک���ە گوناهباری مرۆڤە‪...‬‬ ‫ئەوەی الی دۆستیۆفسکی جوانە ئەوەیە‪،‬‬ ‫بەپێچەوان���ەی هەم���وو لۆژیکێکی دینی‌و‬ ‫ئەخالقی‌و یاساییەوە بیردەکاتەوە‪ ،‬دادوەر‬ ‫لەدۆخی ئاساییدا بۆئەوەی ببێت بەدادەور‬ ‫دەبێت پاکێتی خۆی بسەلمێنێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫بیس���ەلمێنێت کە گوناهب���ار نییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫الی دۆستیۆفس���کی تەواو بەپێچەوانەوە‪،‬‬ ‫دادەوری راس���تەقینە کەس���ێکە دەزانێت‬ ‫ئەویش زۆر له‌تاوانبارەوە دوورنییە‪ ،‬وەک‬ ‫ئەو گوناهب���ارە‪ .‬پاکی درۆزنانە لەجیهانی‬ ‫دۆستیۆفسکیدا جێگای نابێتەوە‪ ،‬پاکییەک‬ ‫مرۆڤ ب���ەرەو ئاس���وودەگی بەرێت‪ ،‬ئەو‬ ‫پاکێتییەی ک���ەوادەکات حاکم‌و دادوەرانی‬ ‫ئەم دونیایە ئاس���وودە س���ەربخەنە سەر‬ ‫س���ەرین‌و بخەون‪ .‬تاک���ە رێگایەک بەرەو‬ ‫عەدالەت ب���ڕوات ئەوەیە‪ ،‬کاتێک بەرامبەر‬ ‫گوناهبارێک دەوەس���تین‪ ،‬بزانین ئێمەش‬ ‫گوناهبارین‪ ،‬شتێکی پاکترو گرنگتر‌و باشتر‬ ‫نین لەو‪ ...‬ئەوە ئەو راس���تییە ترسناکەیە‬ ‫کە ب���ەزۆر رۆحی بچوک‌و خ���ۆ بەپاکزان‬ ‫قەب���ووڵ ناکرێ���ت‪ .‬الی دۆستۆفس���کی‬ ‫مەرج���ی گەورەی بوونە مرۆڤ‪ ،‬داننانە بە‬ ‫گوناهباریدا‪ ...‬چونکە بەبێ ئەوە ناکرێت‬ ‫بی���ر له‌خۆشەویس���تی‌و بەزەیی‌و عەدالەت‬ ‫بکەینەوە‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫وه‌زیری‌ ته‌ندروستی‌ عێراق‪ :‬سیسته‌می ته‌ندروستی‬ ‫زۆر کۆنه‌و له‌گه‌ڵ رۆژگاری ئه‌مڕۆدا ناگونجێت‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫وه‌زیری‌ ته‌ندروستی‌ عێراق‪ ،‬د‪.‬مه‌جید‬ ‫حه‌مه‌د ئه‌مین له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ هه‌ر له‌ئێستاوه‌‬ ‫هه‌تا ‪ 10‬ساڵی‌ دیكه‌یان پێویسته‌ بۆ‬ ‫چاكسازیكردن له‌سیسته‌می‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫له‌عێراق‌و جیاكردنه‌وه‌ی‌ كه‌رتی‌ گشتی‌‌و‬ ‫تایبه‌ت‪ ،‬ره‌تیشیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫ده‌رمانانه‌ی‌ ده‌ینێرن بۆ كوردستان‬ ‫"به‌سه‌رچوو" بن‌و ده‌ڵێت "ته‌حه‌دا‬ ‫ده‌كه‌م هه‌ر ده‌رمانێك كه‌ ده‌ینێرین دوو‬ ‫ساڵی‌ ماوه‌ بۆ به‌سه‌رچون"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬سیس���ته‌می‌ ته‌ندروستی‌ عێراق‬ ‫چۆن هه‌ڵده‌سه‌نگێنیت؟‬ ‫د‪.‬مه‌جی���د‪ :‬سیس���ته‌مێكی‌ زۆر كۆنه‌‌و‬ ‫به‌هی���چ ش���ێوه‌یه‌ك له‌گ���ه‌ڵ‌ رۆژگاری‌‬ ‫ئه‌م���ڕۆی‌ عێراق���دا ناگونجێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ئیش���ی‌ زۆرمان له‌س���ه‌ر كردووه‌‌و ئێستا‬ ‫له‌هه‌نگاوی‌ كرداریداین بۆ چاكسازیكردن‬ ‫له‌سیسته‌مه‌كه‌دا‌و له‌ماوه‌ی‌ شه‌ش مانگی‌‬ ‫ئاینده‌دا به‌ش���ێك ل���ه‌و چاكس���ازییانه‌‬ ‫ده‌بینن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬خراپیی���ه‌كان زیات���ر ل���ه‌چ‬ ‫روویه‌كه‌وه‌ن؟‬ ‫د‪.‬مه‌جید‪ :‬خراپییه‌كان زۆرن‌و له‌هه‌موی‌‬ ‫خراپت���ر تێكه‌ڵبون���ی‌ كه‌رت���ی‌ تایبه‌ت‌و‬ ‫گشتییه‌ له‌باشور‌و ناوه‌ڕاستی‌ عێراق‪ ،‬واته‌‬ ‫ئه‌و پزیش���كه‌ی‌ به‌یانیان الی‌ حكومه‌تن‌و‬ ‫ئێوارانی���ش عی���اده‌ی‌ خۆی���ان هه‌ی���ه‌‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانیان تێكه‌ڵ‌ بوون‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌و پزیش���كه‌ی‌ به‌یانیان له‌نه‌خۆش���خانه‌‬ ‫ده‌وام ده‌كات‪ ،‬نابێ���ت ئێ���واران عیاده‌ی‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ش هه‌یه‌ كه‌ دكتۆره‌كه‌‬ ‫به‌موچ��� ‌هی‌ ‪ 3‬ملیۆن���ی‌ حكوم���ه‌ت رازی‌‬ ‫نابێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئ���ه‌ی‌ پڕۆژه‌ت���ان چییه‌ بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌و گرفتانه‌؟‬ ‫د‪.‬مه‌جی���د‪ :‬چه‌ن���د هه‌نگاوێكم���ان‬ ‫ده‌ستپێكردوه‌ بۆ نمونه‌ له‌ڕوی‌ تاقیگه‌وه‌‬ ‫كه‌ خزمه‌تگوزاریم���ان زۆر الوازه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌‬ ‫چه‌ن���د كۆمپانیایه‌ك���ی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ بیانی‌‬ ‫رێككه‌وتوی���ن ك���ه‌ له‌هه‌موو ش���اره‌كان‌و‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ ته‌علیمییه‌كاندا بینای‌ خۆیان‬ ‫ده‌كه‌ن���ه‌وه‌‌و ئێم���ه‌ش نه‌خۆش���ه‌كانمان‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ ئه‌وان ده‌كه‌ین‌و له‌كۆتایی‌ مانگدا‬ ‫حسابیان له‌گه‌ڵ‌ ده‌كه‌ین ئه‌وه‌ پێیده‌ڵێن‬ ‫(كڕین���ی‌ خزمه‌تگوزاری���ی‌)‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫كۆمپانیاكان هه‌موو شته‌كان هی‌ خۆیانه‌‌و‬ ‫ئێم���ه‌ش ته‌نه���ا خزمه‌تگوزارییه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫لێده‌كڕین‌و له‌و كێشه‌یه‌ رزگارمان ده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌ بۆ چاره‌سه‌ری‌ نه‌خۆشی‌‬ ‫گورچیل���ه‌‌و هه‌ندێك له‌نه‌خۆش���ییه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌‪ ،‬ده‌یانده‌ینه‌ كۆمپانیای بیانی‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ڕوی‌ بینای‌ نه‌خۆش���خانه‌وه‌‬

‫وه‌زعی‌ عێراق چۆنه‌؟‬ ‫د‪.‬مه‌جی���د‪ :‬س���اڵی‌ ‪ 1984‬دوایی���ن‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ له‌عێراقدا دروس���تكراوه‌‌و‬ ‫له‌س���اڵی‌ ‪ 2009‬ده‌س���تكراوه‌ته‌وه‌‬ ‫به‌دروس���تكردنی‌ نه‌خۆشخانه‌‌و ئێستا ‪32‬‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌مان له‌قۆناغه‌ جیاوازه‌كانی‌‬ ‫دروس���تكردندان‪ ،‬به‌اڵم له‌ساڵی‌ ئاینده‌وه‌‬ ‫له‌س���ه‌رجه‌م ش���اره‌كانی‌ عێ���راق جگه‌‬ ‫له‌كوردس���تان نه‌خۆش���خانه‌یه‌كی‌ ‪500‬‬ ‫قه‌ره‌وێڵه‌ییان تێدا ده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ڕوی‌ پزیشكه‌وه‌ چۆنن؟‬ ‫د‪.‬مه‌جید‪ :‬له‌ڕاس���تیدا عێراق مه‌خزه‌نی‌‬ ‫پزیشكه‌‪ ،‬س���ااڵنه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 2000‬پزیشك‬ ‫له‌زانكۆكاندا ده‌رده‌چن‪ ،‬راسته‌ له‌سااڵنی‌‬ ‫راب���ردودا به‌ه���ۆی‌ ش���ه‌ڕی‌ تایفییه‌وه‌‪،‬‬ ‫پزیش���كه‌كان چون���ه‌ ده‌ره‌وه‌‌و ئه‌وانه‌ش‬ ‫له‌دكتۆره‌ باش���ه‌كانی‌ عێراق بوون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ساڵی‌ رابردوه‌وه‌ تائێستا زیاتر له‌‪1200‬‬ ‫پزیشك گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌كرێ���ت بزانی���ن كه‌رت���ی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ له‌كوردستان‌و عێراق كامیان‬ ‫باشترن؟‬ ‫د‪.‬مه‌جید‪ :‬كه‌رتی‌ گشتیمان وه‌كو یه‌كه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌سه‌ر كه‌ركوكدا ده‌سه‌پێت‪،‬‬ ‫هه‌مان شته‌ بۆ شاره‌كانی‌ دیكه‌ش‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كه‌رتی‌ تایبه‌ت له‌كوردس���تان چاالكتره‌‪،‬‬

‫ ‬ ‫ ‬

‫ئاوێنه‌‪ :‬ش���ێوازی‌ هێنان���ی‌ ده‌رمان بۆ‬ ‫عێراق چۆنه‌؟‬ ‫د‪.‬مه‌جی���د‪ :‬ئێم���ه‌ خۆم���ان ده‌یكڕین‪،‬‬ ‫كۆمپانیایه‌ك���ی‌ گه‌وره‌م���ان هه‌یه‌ به‌ناوی‌‬ ‫(كیمادیا) بودجه‌ی‌ ‪ 1500‬ملیۆن دۆالره‌‌و‬ ‫ل���ه‌وه‌ش (‪)%17‬ی‌ كوردس���تانی‌ تێدایه‌‬ ‫ك���ه‌ ده‌رمان‌و ئامێری‌ پزیش���كی‌ دێت بۆ‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬ئه‌و ده‌رمانه‌ش���ی‌ ده‌یكڕین‬ ‫مه‌رجم���ان هه‌یه‌ ب���ۆی‌‪ ،‬ئێس���تا عێراق‬ ‫گه‌وره‌تری���ن هاورده‌ك���ه‌ری‌ ده‌رمان���ه‌‌و‬ ‫كۆمپانیا گ���ه‌وره‌كان مه‌جبوری‌ عێراق بۆ‬ ‫فرۆشتنی‌ ده‌رمان پێی‌ نه‌ك ئێمه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئ���ه‌ی‌ كۆنتڕۆڵت���ان هه‌یه‌ بۆ‬ ‫هێنانی‌ ده‌رمان؟‬ ‫د‪.‬مه‌جی���د‪ :‬بۆ كه‌رت���ی‌ حكومی‌ ‪%100‬‬ ‫كۆنترۆڵم���ان هه‌یه‌‪ ،‬بۆ كه‌رتی‌ تایبه‌تیش‬ ‫به‌ش���ی‌ ه���ه‌ره‌ زۆری‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ده‌رمان���ی‌ به‌س���ه‌رچوو ی���ان ده‌رمان���ی‌‬ ‫هۆش���به‌ره‌ ئه‌وانه‌ به‌قاچاخ دێنه‌ ژوره‌وه‌‬ ‫ئیتر به‌هه‌ر شێوه‌یه‌ك بێت‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌‬ ‫ده‌رمانی‌ هۆشبه‌ر ته‌نانه‌ت ناده‌ینه‌ ده‌ست‬ ‫پزیش���كه‌كانیش ك���ه‌ پێش���یان ده‌ده‌یت‬ ‫ب���ۆ نمونه‌ پێن���ج ئه‌مپول���ی‌ پێده‌ده‌ین‪،‬‬ ‫ئێ���واره‌ لێی‌ ده‌پرس���ینه‌وه‌ كه‌ ئه‌و پێنج‬ ‫ئه‌مپوله‌ی‌ داوه‌ به‌كێ‌‌و به‌تاڵه‌كانیش���مان‬ ‫پێده‌ده‌نه‌وه‌‪.‬‬

‫‪ 19‬هه‌زار حاڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫شێرپه‌نجه‌مان هه‌یه‌ له‌عێراق‬

‫چونك���ه‌ ل���ه‌وێ‌ ئاس���ایش به‌رق���ه‌راره‌‌و‬ ‫سه‌رمایه‌ش ش���وێنی‌ پارێزراوی‌ ده‌وێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم قه‌ناعه‌تم وایه‌ له‌ئاینده‌یه‌كی‌ نزیكدا‬ ‫هه‌نگاوی‌ زۆر گه‌وره‌ له‌بواری‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫له‌عێراقدا ده‌هاوێژرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم زۆرج���ار گله‌ی���ی‌‬ ‫له‌سیس���ته‌می‌ ته‌ندروس���تی‌ كوردستان‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬تۆ ده‌ڵێی چی‌؟‬ ‫د‪.‬مه‌جید‪ :‬وه‌كو سیسته‌م وه‌كو یه‌كه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئێس���تا به‌یه‌ك���ه‌وه‌ هه‌وڵی‌ گۆڕینی‌‬ ‫ده‌ده‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بودجه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫عێراق چه‌نده‌؟‬ ‫د‪.‬مه‌جید‪ :‬ئه‌مس���اڵ‌ كه‌متره‌ له‌‪ 6‬ملیار‬ ‫دۆالر‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ۆ بوژاندن���ه‌وه‌ی‌ كه‌رت���ی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌‪ ،‬ئه‌و بڕه‌ به‌ش ده‌كات؟‬ ‫د‪.‬مه‌جی���د‪ :‬نه‌خێ���ر‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ ئه‌و‬ ‫بودجه‌ی���ه‌‪ ،‬بودج���ه‌ی‌ واڵتێك���ی‌ وه‌كو‬ ‫سوریایه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئێم ‌ه ژێرخانی‌‬ ‫ته‌ندروس���تیمان وێران بووه‌‪ ،‬پێویستمان‬ ‫به‌پاره‌ی‌ زیاتر هه‌یه‌‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ :‬واته‌ به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ك رێگرن‬ ‫له‌هاتنه‌ ناوه‌وه‌ی‌ ده‌رمانی‌ هۆشبه‌ر؟‬ ‫د‪.‬مه‌جید‪ :‬به‌ڵێ به‌هه‌موو ش���ێوه‌یه‌ك‪،‬‬ ‫ته‌نها حكومه‌ت ده‌یهێنێت بۆ شتی‌ تایبه‌ت‬ ‫بۆ نمونه‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ توشی‌ جه‌ڵته‌ی‌‬ ‫دڵ‌ ده‌ب���ن پێویس���تیان به‌مۆرفین هه‌یه‌‪،‬‬ ‫یان ئه‌وانه‌ی‌ توش���ی‌ ش���ێرپه‌نجه‌ ده‌بن‬ ‫دووباره‌ پێویس���تیان به‌مۆرفین هه‌یه‌ بۆ‬ ‫خاوكردنه‌وه‌ی‌ ژانه‌كه‌یان‪ ،‬كه‌رتی‌ تایبه‌ت‬ ‫بۆی‌ نییه‌ بیهێنێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬زۆرج���ار له‌كوردس���تان كه‌‬ ‫باس���ی‌ ده‌رمان���ی‌ به‌س���ه‌رچو ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ده‌ڵێ���ن ئێمه‌ش زۆرب���ه‌ی‌ ده‌رمانه‌كانمان‬ ‫له‌به‌غدادوه‌ ب���ۆ دێت‪ ،‬ئایا ئه‌و ده‌رمانه‌ی‌‬ ‫ده‌ینێرن كوردستان به‌سه‌رچون؟‬ ‫د‪.‬مه‌جید‪ :‬ئ���ه‌و ده‌رمان���ه‌ی‌ ده‌یده‌ین‬ ‫به‌كوردستان نه‌ك به‌سه‌رنه‌چووه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌ته‌حه‌داوه‌ ده‌یڵێم دوو س���اڵ‌ ده‌مێنێت‬ ‫بۆ به‌س���ه‌رچووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ له‌كه‌رتی‌‬ ‫تایبه‌ت ده‌كڕدرێت ده‌رمانی‌ باشی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫هه‌ندێكیش قاچاخچی‌ خۆی���ان ده‌رمانی‌‬ ‫به‌س���ه‌رچوو ده‌هێنن‪ ،‬ئێم���ه‌ چاودێرین‬

‫به‌س���ه‌ر ب���ازاڕه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم كۆنتڕۆڵ���ی‌‬ ‫س���نوره‌كان ناكه‌ی���ن‪ ،‬چونك���ه‌ ئ���ه‌و‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌وه‌زاره‌ت���ی‌ ناوخۆوه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها له‌مانگی‌ رابردوش���دا ‪ 18‬ته‌ن‌و نیو‬ ‫ده‌رمانی‌ به‌سه‌رچومان سوتاندوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و ده‌رمانه‌ به‌سه‌رچوانه‌ی‌ كه‌‬ ‫سوتاندتان‪ ،‬هۆشبه‌ریان تیا بوو؟‬ ‫د‪.‬مه‌جی���د‪ :‬نه‌خێ���ر‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌مانگی‌‬ ‫رابردودا له‌كوردس���تان به‌ته‌نسیقی‌ ئێمه‌‌و‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروس���تی‌ هه‌رێم‌و ئاسایشی‌‬ ‫كوردس���تان س���ێ‌ ته‌ن‌و نیو ده‌رمانمان‬ ‫له‌هه‌ولێر گرت‪ ،‬ده‌رمانی‌ هۆشبه‌ریان تیا‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێتوای���ه‌ چاكس���ازیكردن‬ ‫له‌سیس���ته‌می‌ ته‌ندروستی‌ عێراق چه‌ندی‌‬ ‫پێده‌چێت؟‬ ‫د‪.‬مه‌جید‪ 10 :‬س���اڵی‌ پێویس���ته‌ هه‌تا‬ ‫كه‌رتی‌ گش���تی‌‌و تایبه‌ت جیاده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێویسته‌ ئه‌و چاكسازییه‌ به‌هێواشی‌‬ ‫د‪.‬مه‌جید حه‌مه‌د ئه‌مین‬ ‫بێت نه‌ك به‌خێرایی‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬تا ئێس���تا بۆ لێپرس���ینه‌وه‌‬ ‫بانگهێشتی‌ په‌رله‌مان نه‌كراویت؟‬ ‫د‪.‬مه‌جی���د‪ :‬نه‌خێ���ر‪ ،‬ب���ه‌اڵم ب���ۆ‬ ‫میوانداریكردن چووم بۆ نمونه‌ پرسیاری‌‬ ‫س���اده‌ بوون ده‌رب���اره‌ی‌ فه‌رمانگه‌كانی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌‪ ،‬ده‌مه‌وێت ئ���ه‌وه‌ش بڵێم‬ ‫كه‌ عێراق به‌ره‌و دیموكراس���یه‌ت هه‌نگاو‬ ‫ده‌نێت‪ ،‬به‌قه‌ناعه‌تی‌ من ئه‌و دیموكراتیه‌ی‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ عێراقیش���دا هه‌ی���ه‌ ره‌نگه‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان كه‌متر هه‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌كرێت بزانین تائێس���تا چه‌ند‬ ‫كه‌س له‌عێراق توش���ی‌ نه‌خۆش���ی‌ ئایدز‬ ‫بون؟‬ ‫د‪.‬مه‌جی���د‪ :‬له‌ماوه‌ی‌ ‪ 30‬س���اڵدا ‪521‬‬ ‫كه‌سمان هه‌یه‌‌و له‌وه‌ش ‪ 17‬كه‌س ماون‌و‬ ‫وه‌زی���ران به‌هی���چ ش���ێوه‌یه‌ك ته‌داخول‬ ‫ئه‌وان ‌هی‌ تر مردون‪.‬‬ ‫له‌ئیش���وكارماندا ن���اكات‪ ،‬بۆی���ه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هۆكاری‌ سه‌ره‌كی‌ چییه‌؟‬ ‫د‪.‬مه‌جی���د‪ :‬هۆكاری‌ س���ه‌ره‌كی‌ ئایزی‌ سه‌ركه‌وتوو بین هه‌ر خۆمانین‌و فه‌شه‌لیش‬ ‫عێراق كڕین���ی‌ ده‌رمانی‌ (فاكته‌ر ‪ )8‬بوو بێنین هه‌ر خۆمانین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئ���ه‌و كێش���ه‌یه‌ سیاس���یه‌ی‌‬ ‫له‌س���اڵی‌ ‪ 1983‬كه‌ حكوم���ه‌ت كڕیبوی‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئ���ه‌و ده‌رمان���ه‌ بۆ نه‌خۆش���ی‌ له‌عێراقدایه‌ گرفتی‌ بۆ دروست نه‌كردون؟‬ ‫د‪.‬مه‌جی���د‪ :‬تائێس���تا نه‌بوه‌ت ‌ه گرفت‌و‬ ‫هیمۆفیلیا به‌كاردێت واته‌ كاتێك خوێنی‌‬ ‫م���رۆڤ به‌ر ده‌بێت‌و راناوه‌س���تێت‪ ،‬بۆیه‌ پێش���موایه‌ نابێته‌ گرف���ت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌‬ ‫حكومه‌ت ئه‌و ده‌رمانه‌ی‌ كڕیوه‌‪ ،‬ڤایرۆسی‌ كێشه‌یه‌كی‌ سیاس���ییه‌‌و نابێته‌ له‌مه‌سه‌ل ‌ه‬ ‫ئایدزی‌ تیا بووه‌‌و له‌وه‌شه‌وه‌ ئه‌و خه‌ڵكانه‌ ئیدارییه‌كان���دا ره‌ن���گ بداته‌وه‌‪ ،‬كێش���ه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كان له‌په‌رله‌م���ان یه‌كالی���ی‌‬ ‫توش بوون‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌ی‌ چه‌ند ك���ه‌س له‌عێراقدا ده‌كرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬په‌یوه‌ندیتان له‌گ���ه‌ڵ‌ مالكی‌‬ ‫توشی‌ جۆره‌كانی‌ شێرپه‌نجه‌ بون؟‬ ‫د‪.‬مه‌جید‪ 19 :‬ه���ه‌زار حاڵه‌تمان هه‌یه‌ سه‌رۆك وه‌زیران چۆنه‌؟‬ ‫د‪.‬مه‌جید‪ :‬زۆر باشین‌و بۆ مێژوو ده‌یڵێم‬ ‫له‌عێراق‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ش ژماره‌یه‌كی‌ گه‌وره‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬ده‌رمانی‌ زۆربه‌ی‌ نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ هیچ ته‌داخول له‌ئیشوكارماندا ناكات‪ ،‬خۆ‬ ‫ئێمه‌ له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‬ ‫شێرپه‌نجه‌شمان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌كو وه‌زیرێكی‌ كورد تا چه‌ند له‌كه‌رك���وك به‌ش���داریمان نه‌كرد‌و مالكی‌‬ ‫هیچیشی‌ نه‌وت‪ ،‬له‌كاتێكدا وه‌كو سه‌رۆك‬ ‫ده‌سه‌اڵتت هه‌یه‌ له‌به‌غداد؟‬ ‫د‪.‬مه‌جی���د‪ :‬وه‌زیر له‌به‌غ���داد وه‌زیره‌‌و وه‌زیران ده‌یتوانی‌ پرس���یاریش بكات كه‌‬ ‫هه‌م���وو ده‌س���ه‌اڵتێكی‌ هه‌یه‌‌و س���ه‌رۆك بۆچی‌ ئاماده‌ نه‌بوین‪.‬‬

‫سێ‌ ته‌ن‌و نیو‬ ‫ده‌رمانمان له‌هه‌ولێر‬ ‫گرت‪ ،‬ده‌رمانی‌‬ ‫هۆشبه‌ریان تیا بوو‬

‫ئایا سلێمان ‌ی بنه‌ماكان ‌ی پایته‌ختبوونی‌ رۆشنبیری ‌ی تێدایه‌؟‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستان خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ بۆ "پڕۆژه‌ بڕیار"ی‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫په‌رله‌مانتار كرد بۆئه‌وه‌ی‌ شاری‌‬ ‫سلێمانی‌ بكاته‌ "پایته‌ختی‌ رۆشنبیری‌"‪،‬‬ ‫به‌اڵم هونه‌رمه‌ندان‌و رۆشنبیران جه‌خت‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ پێویسته‌ حكومه‌ت الیه‌نی‌‬ ‫رۆشنبیری‌ شاره‌كه‌ زیاتر ببوژێنێته‌وه‌‌و‬ ‫دواتر ئه‌و بڕیاره‌ بدرێت‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ل���ه‌ (‪)2010/12/1‬ه‌وه‌ ‪19‬‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان پڕۆژه‌ بڕیارێكیان‬ ‫پێشكه‌ش���ی‌ په‌رله‌م���ان كردب���وو ب���ۆ‬ ‫ده‌ستنیشانكردنی‌ ش���اری‌ سلێمانی‌ وه‌ك‬ ‫"پایته‌ختی‌ رۆش���نبیری‌"‪ ،‬به‌اڵم له‌كۆتایی‌‬ ‫هه‌فت���ه‌ی‌ رابردودا خوێندنه‌وه‌ی‌ یه‌كه‌م بۆ‬ ‫ئه‌و پڕۆژه‌ بڕیاره‌ كرا‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و پ���ڕۆژه‌ بڕی���اره‌‌و له‌بڕگه‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌م���دا هات���ووه‌ (دیاریكردنی‌ ش���اری‌‬ ‫س���لێمانی‌ وه‌ك پایته‌خت���ی‌ رۆش���نبیری‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‪ ،‬دووه‌می���ش‪،‬‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران ئاس���انكاری‌ پێویست‬ ‫ب���ۆ جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌و بڕی���اره‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫س���ێیه‌میش ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‌و الیه‌نه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان ئ���ه‌م بڕیاره‌ جێبه‌جیێ‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬چواره‌میش ل���ه‌ڕۆژی‌ ده‌رچونی‌‬ ‫له‌ڕۆژنامه‌ی‌ وه‌قایعی‌ ره‌س���میدا ده‌كه‌وێته‌‬ ‫بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌)‪.‬‬ ‫جێگری‌ سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كان‌و‬ ‫رۆش���نبیری‌ له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‪،‬‬

‫ ‬ ‫شاری سلێمانی‬ ‫د‪.‬ئه‌حمه‌د وه‌رت���ی‌ له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫به‌پێویستی‌ زانی‌ كه‌ له‌كاتی‌ په‌سه‌ندكرنی‌‬ ‫پڕۆژه‌ بڕیاره‌كه‌دا‪ ،‬حكومه‌ت كاری‌ پێویست‬ ‫ب���كات بۆئه‌وه‌ی‌ س���لێمانی‌ س���یمایه‌كی‌‬ ‫رۆشنبیری‌ به‌خۆوه‌ ببینێت‌و وتی‌ "ده‌بێت‬ ‫حكومه‌ت خزمه‌تێكی‌ باشی‌ سلێمانی‌ بكات‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ بنه‌ماكانی‌ به‌پایته‌ختبوونی‌ تێدا‬ ‫به‌رجه‌سته‌ ببێت"‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ زۆرج���ار كه‌ ده‌وترێ���ت ره‌وتی‌‬ ‫رۆشنبیری‌ له‌شاری‌ س���لێمانی‌ به‌به‌راورد‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ش���اره‌كانی‌ دیكه‌ زیات���ره‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هێش���تا هونه‌رمه‌ندان پێیانوایه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫س���لێمانی‌ كرایه‌ پایته‌ختی‌ رۆش���نبیری‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت كاری‌ زیاتری‌ بۆ بكرێت‪.‬‬ ‫له‌و روه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬

‫هونه‌ره‌كانی‌ موزیك له‌س���لێمانی‌‪ ،‬نه‌جات‬ ‫ئه‌مین بۆ ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ گومانی‌‬ ‫تێدا نییه‌ بزاڤی‌ رۆش���نبیری‌ له‌س���لێمانی‌‬ ‫له‌چاو شاره‌كانی‌ تر زیاتره‌‪ ،‬به‌اڵم بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫ببێته‌ پایته‌ختی‌ رۆشنبیری‌‪ ،‬كاری‌ زۆرتری‌‬ ‫ماوه‌‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌دا "ب���ۆ نمونه‌‬ ‫تائێس���تا تیپ���ی‌ ئۆپێرا‌و س���ه‌مفۆنیا له‌م‬ ‫ش���اره‌دا بوون���ی‌ نییه‌‪ ،‬راس���ته‌ ئاهه‌نگ‌و‬ ‫كۆنسێرت ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وانه‌ی‌ ده‌كرێن‬ ‫كاربه‌ڕێكردنه‌‪ ،‬نه‌ك ئیشێكی‌ هه‌میشه‌یی‌‪،‬‬ ‫به‌كورتییه‌ك���ه‌ی‌ حكوم���ه‌ت هاوكارییه‌كی‌‬ ‫باشی‌ موزیسیان ناكات"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌و باره‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫گش���تی‌ رۆش���نبیری‌‌و هونه‌ر له‌سلێمانی‌‪،‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬هه‌رێم که‌مال‬

‫عه‌ب���اس عه‌بدول���ڕه‌زاق له‌لێدوانێك���دا بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌ پێش���تریش هه‌وڵدرا‬ ‫"شارێكی‌ رۆشنبیری‌" به‌ڕوبه‌ری‌ ‪400 -300‬‬ ‫دۆنم له‌نێ���وان فڕۆكه‌خانه‌ی‌ س���لێمانی‌‌و‬ ‫شاری‌ س���لێمانی‌ دروس���ت بكرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫جه‌ختیك���رده‌وه‌ كه‌ هه‌ڵگرتن���ی‌ نازناوی‌‬ ‫"پایته‌خت���ی‌ رۆش���نبیری‌" بۆ س���لێمانی‌‬ ‫"به‌رپرس���یارێتییه‌كی‌ گه‌وره‌ی���ه‌"‌و وت���ی‌‬ ‫"پێویس���ته‌ هونه‌رمه‌ندان‌و رۆشنبیران كه‌‬ ‫پێشتریش كاری‌ باشیان كردووه‌‪ ،‬له‌كاتی‌‬ ‫وه‌رگرتنی‌ ئه‌و نازناوه‌دا ئه‌و به‌رپرسیارێتییه‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌ به‌باشی‌ وه‌ربگرن"‪.‬‬ ‫عه‌ب���اس ئاش���كرایكرد كه‌ پێویس���ته‌‬ ‫حكومه‌تی���ش كاری‌ زیاتر بۆ بوژاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫الیه‌نی‌ رۆش���نبیری‌ ش���اره‌كه‌ بكات وه‌ك‬

‫له‌بواری‌ رۆش���نبیری‌‌و ئه‌ده‌بی‌ به‌ئاستێك ‌ی‬ ‫به‌رزتر‌و وت���ی‌ "هه‌رچه‌نده‌ ئێم���ه‌ له‌ڕوی‌‬ ‫توان���ای‌ كه‌س���ه‌كانه‌وه‌ توانای‌ باش���مان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌بێت له‌كات���ی‌ وه‌رگرتنی‌‬ ‫نازناوه‌كه‌دا له‌ڕوی‌ ژێرخانی‌ رۆشنبیرییه‌وه‌‬ ‫كه‌موكوڕیمان نه‌بێت"‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر‌و رۆش���نبیرێكی‌ وه‌ك (خه‌بات‬ ‫عه‌ب���دواڵ) له‌ڕوانگ���ه‌ی‌ (بیناس���ازی‌‌و‬ ‫سۆسیۆسیاس���ییه‌)وه‌ ل���ه‌و مه‌س���ه‌له‌یه‌‬ ‫ده‌ڕوانێ���ت‌و رونیكرده‌وه‌ ك���ه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫س���لێمانی‌ له‌گه‌ش���ه‌كردنێكی‌ ئاس���ۆیی‌‬ ‫خێرادایه‌‌و چه‌ندان باڵه‌خانه‌ی‌ گه‌وره‌ی‌ تێدا‬ ‫كراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم پرسیار له‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫ئایا "پالنی‌ ئاینده‌" بۆ س���لێمانی‌ چییه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "پالندانان وات���ای‌ كۆنتڕۆڵكردن‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬شاری‌ خاوه‌ن پالنیش نمونه‌ی‌‬ ‫ره‌نگدان���ه‌وه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و حكومه‌ت���ه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ناكرێت له‌ش���اره‌ بێپالنه‌كاندا باس‬ ‫له‌به‌خته‌وه‌ری‌‌و خۆشگوزه‌رانی‌ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ناوبراو باس���ی‌ له‌وه‌كرد كه‌ س���لێمانی‌‬ ‫له‌سایه‌ی‌ سیاس���ه‌تدا له‌به‌رده‌م شااڵوێكی‌‬ ‫گ���ه‌وره‌ی‌ "به‌الدێییكردندای���ه‌"‌و وت���ی‌‬ ‫"وات���ه‌ الدێییكردن���ی‌ كلت���ور‌و ژی���ان‌و‬ ‫سیاس���ه‌تكردنیش‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش سلێمانی‌‬ ‫خاوه‌نی‌ س���ێ‌ كلتوری‌ گه‌وره‌ی‌ خێڵه‌كییه‌‬ ‫وه‌ك (جاف‌و گۆران‌و غه‌واره‌) كه‌ هێنده‌ی‌‬ ‫هه‌موو سه‌نته‌ره‌ رۆشنبیرییه‌كانی‌ شاره‌كه‌‬ ‫كاریگه‌رییان له‌س���ه‌ر سیسته‌مه‌كه‌ داناوه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ باش���تر وای���ه‌ پێش ئه‌وه‌ی‌ باس���ی‌‬ ‫به‌پایته‌ختبوون���ی‌ س���لێمانی‌ بكرێت‪ ،‬با‬ ‫باسی‌ ئه‌وه‌ بكرێت كه‌ ئایا سلێمانی‌ شاره‌‬ ‫یان نا؟"‪.‬‬

‫‪28‬‬

‫بودجه‌ی تواوه‌‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه وه‌ك ده‌ڵێن‪" :‬پێویس���ت‬ ‫به‌و‌ه ن���اكات هه‌موو دنی���ا بگه‌ڕێیت‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی بزانی���ت ك��� ‌ه ئاس���مان‬ ‫ش���ینه‌"‪ ،‬به‌اڵم من وامكرد؛ له‌ڕۆژانی‬ ‫گفتوگۆكردنی بودجه‌ی ئه‌مس���اڵدا‌و‬ ‫دوای په‌سندكردنی پرۆژه‌یاساكه‌یشی‪،‬‬ ‫له‌س���ایته‌كاندا ب���ه‌دوای زانیاری���ی‌و‬ ‫ورده‌كاریی بودج���ه‌ی زۆر له‌واڵتان‌و‬ ‫پالنی حكومه‌ته‌كانیاندا گه‌ڕام؛ واڵتانی‬ ‫خۆرئاوای���ی‌و خۆرهه‌اڵتی‪ ،‬ئه‌وروپی‌و‬ ‫ئه‌فریقایی‌و ئاسیایی‪ ،‬گه‌وره‌‌و بچووك‪،‬‬ ‫پێشكه‌وتو‌و پاشكه‌وتوو‪ ..‬هه‌موویان‬ ‫ش���ه‌ڕی گه‌وره‌یان له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌یه‌؛‬ ‫سه‌رچاوه‌ی داهاته‌كانیان زیاتر بكه‌ن‪،‬‬ ‫زیاده‌مه‌س���ره‌فی نه‌هێڵ���ن‪ ،‬بودجه‌ی‬ ‫به‌كارب���ردن كه‌م‌و ه���ی وه‌به‌رهێنان‬ ‫زیاتر بك���ه‌ن‪ ،‬س���ه‌ره‌نجام هه‌مووی‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی ئاس���تی گه‌ش���ه‌پێدانی‬ ‫ئابووری���ی واڵته‌كانیان به‌رزبكه‌نه‌وه‌‌و‬ ‫بیخه‌ن���ه‌ خزم���ه‌ت خۆش���گوزه‌رانیی‬ ‫هاوواڵتیه‌كانیان‪-‬ه‌وه‌‪ .‬زۆر مه‌به‌س���تم‬ ‫بوو واڵتێ���ك بدۆزم���ه‌و‌ه له‌نموونه‌ی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان ك���ه‌ ئه‌وه‌ (‪)9‬‬ ‫ساڵه‌ به‌ش���ه‌بودجه‌ی خۆی له‌عێراق‬ ‫وه‌رده‌گرێ‪ ،‬جگه‌ له‌دابه‌ش���كردنێكی‬ ‫س���اده‌ی ئه‌و هه‌موو پاره‌یه‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫ئ���ه‌و هه‌موو ب���وار‌ه مش���ه‌خۆر‌ه بێ‬ ‫به‌رهه‌مان���ه‌دا‪ ،‬پالنێك���ی ئه‌وت���ۆی‬ ‫نه‌بووه‌‌و نییه‌ ك���ه‌ ئیتر بودج ‌ه وه‌ك‬ ‫س���ه‌رمایه‌ مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ���دا بكرێ‬ ‫ن���ه‌ك وه‌ك ده‌س���تكه‌وت‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‬ ‫چیتر بودجه‌كه‌مان س���ااڵنه‌ به‌وێنه‌ی‬ ‫به‌فری به‌رهه‌ت���او نه‌توێته‌وه‌‌و دواتر‬ ‫ده‌س���ته‌ودوعا‌و روو له‌ئاس���مان‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی زس���تانێكی پڕ له‌به‌فری‬ ‫دیكه‌ بین‪.‬‬ ‫ئاخ���ر ئێم��� ‌ه هێش���تا داواكاری‌و‬ ‫خۆزگ���ه‌ی سیاس���یی زۆر گه‌وره‌مان‬ ‫م���اوه‌ به‌دیانبهێنی���ن‪ ،‬بۆی���ه‌ ده‌بێ‬ ‫ئیتر ئ���ه‌و عه‌قڵیه‌تی خه‌مس���اردیی ‌ه‬ ‫تێپه‌ڕێنین ك ‌ه س���ااڵنه‌ له‌داڕش���تنی‬ ‫بودجه‌دا به‌دیده‌كه‌ین‪ ،‬خه‌مساردییه‌ك‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی ئه‌و عێراقه‌ هه‌روا بۆمان‬ ‫ده‌مێنێ‌و ئ���ه‌و س���ه‌رچاوه‌ی داهات ‌ه‬ ‫ق���ه‌ت كوێرنابێته‌وه‌‌و ك���ه‌س ناتوانێ‬ ‫به‌لوعه‌كه‌یمان به‌سه‌ردا بگرێته‌وه‌!‪..‬‬ ‫له‌كاتێكدا ئێستا ئێم ‌ه له‌ناجێگیرترین‬ ‫دۆخی سیاس���یی عیراقی‌و ئیقلیمی‪-‬‬ ‫دا ده‌ژی���ن‌و له‌ب���ه‌رده‌م س���ه‌ختترین‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ی مێژوویی خۆشمانداین‬ ‫كه‌ تاچه‌ند‌ه ده‌توانی���ن ده‌رفه‌ته‌كان‬ ‫وه‌به‌ربهێنی���ن‌و له‌مه‌یدان���ی گه‌م��� ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كاندا ده‌ركه‌وتوو سه‌ركه‌وتوو‬ ‫بین‪ .‬ئه‌م ‌ه به‌و‌ه ناكرێ هه‌ر چاوه‌ڕێی‬ ‫(ره‌حمه‌ت)ی به‌غ���دا بین‌و ته‌مبه‌ڵ‌و‬ ‫ته‌وه‌زه‌ل؛ به‌ده‌ستێك پار‌ه وه‌ربگرین‌و‬ ‫به‌ده‌س���ته‌كه‌ی دی س���ه‌رفی بكه‌ین‪،‬‬ ‫ب���ێ ئ���ه‌وه‌ی پالنێكم���ان هه‌بێ بۆ‬ ‫س���ه‌رمایه‌گوزاریكرنی ئ���ه‌و داهاته‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه وابكات هون���ه‌ری حكومه‌ته‌كه‌مان‬ ‫ب���ۆ‬ ‫له‌پاره‌دابه‌ش���كردن‪-‬ه‌و‌ه‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی پ���اره‌ی دیكه‌ بگۆڕێ‪.‬‬ ‫سه‌یره‌ ئێس���تا هه‌موو شانازییه‌كانی‬ ‫حكوم���ه‌ت له‌بودج���ه‌دا ئه‌وه‌ی��� ‌ه ك ‌ه‬ ‫زۆرترین پاره‌ی بۆ فاڵن كه‌رت‌و فیسار‬ ‫بوار ته‌رخانكردووه‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫پاره‌یه‌ به‌رهه‌م���ی ماندووبوونی خۆی‬ ‫بێت‌و بۆخۆی هاتبێت‪ .‬له‌ڕاستیدا ئه‌م ‌ه‬ ‫بۆ هیچ حكومه‌تێك به‌قه‌ده‌ر س���ه‌ری‬ ‫ده‌رزی مایه‌ی ش���انازیی نییه‌‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫ئه‌وكات ‌ه نه‌بێ ك��� ‌ه بتوانرێ به‌و پار‌ه‬ ‫هاتووه‌‪ ،‬ساڵ ب ‌ه س���اڵ له‌وێستگه‌ی‬ ‫پش���ت به‌خۆبه‌س���تنی دارایی نزیكتر‬ ‫ببین���ه‌وه‌‪ ،‬بۆئ���ه‌وه‌ی دواتر پش���ت‬ ‫به‌خۆبه‌س���تنی سیاس���ی بۆخۆم���ان‬ ‫ده‌س���ته‌به‌ربكه‌ین‪ ،‬ن���ه‌وه‌كا جارێكی‬ ‫دیك���ه‌‌و وه‌ك زۆر له‌ڕووداوه‌كان���ی‬ ‫مێژوو‪ ،‬پشتشكانێكی دیكه‌ی كوردی‬ ‫به‌دواوه‌بێ���ت‌و ئینجا ئۆباڵه‌كه‌یش���ی‬ ‫بخه‌ینه‌ ئه‌ستۆی ئه‌وانیدیكه‌‌و خۆمانی‬ ‫لێ به‌ری بكه‌ین‪.‬‬ ‫بێگوم���ان ئه‌گه‌ر ئ���ه‌وه‌ نه‌كه‌ین‪،‬‬ ‫سه‌ره‌نجام ئه‌و په‌ند‌ه ئینگلیزییه‌مان‬ ‫به‌س���ه‌ردا جێبه‌ج���ێ ده‌ب���ێ ك��� ‌ه‬ ‫ده‌ڵ���ێ‪" :‬موفلیس به‌په‌ل��� ‌ه به‌بازاڕدا‬ ‫تێده‌پ���ه‌ڕێ"‪ ..‬ئێم���ه‌ش به‌ب���ێ‬ ‫ژێرخانێك���ی ب���ووژاوه‌ی ئاب���ووری‌و‬ ‫به‌بێ هیچ س���ه‌رمایه‌یه‌كی خۆماڵیی‪،‬‬ ‫هه‌رده‌بێ وه‌ك موفلیسه‌كان به‌په‌له‌‌و‬ ‫بێ ئاوڕدانه‌و‌ه له‌كااڵ‌و ش���مه‌كه‌كان‪،‬‬ ‫به‌بازاڕی ده‌س���تكه‌وت ‌ه سیاسییه‌كاندا‬ ‫ره‌تبین‌و له‌وسه‌ریش���ه‌وه‌ به‌ده‌س���ت‌و‬ ‫گیرفانی به‌تاڵ لێی ده‌رچین‪.‬‬ ‫‪kawamuhamad@yahoo.com‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬ ‫زانكۆی‌ به‌غدا پله‌ی‌ جیهانیی‌ (‪ )QS‬وه‌رگرت‌و به‌ پله‌ی‌ ‪ 600‬له‌ناو زانكۆكانی‌‬ ‫جیهاندا دیاریكرا له‌كۆی‌ ‪ 700‬زانكۆ كه‌ ستانداری‌ جیهانییان هه‌یه‌‌و مه‌رجه‌‬ ‫زانستییه‌كانی‌ ئه‌م پۆلێنه‌یان تێدایه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م پله‌ وه‌رگرتنه‌ له‌دوای‌ ئه‌وه‌دێت كه‌ له‌پۆلێنی‌ سااڵنی‌ پێشوودا زانكۆكانی‌‬ ‫عێراق له‌ده‌ره‌وی‌ پۆلێنی‌ زانكۆكانی‌ جیهان بوون‌و هیچ ئاستێكی‌ زانستییان بۆ‬ ‫دیاریی‌ نه‌ده‌كرا‪.‬‬

‫سه‌رچاوه‌كانی‌ كه‌شناسی‌ پێشبینی‌ ده‌كه‌ن كه‌ له‌دوو مانگی‌ داهاتوودا‬ ‫ته‌وژمێكی‌ گه‌وره‌ی‌ گه‌رما سه‌رانسه‌ری‌ واڵت بگرێته‌وه‌ كه‌ نزیك ببێته‌وه‌‬ ‫له‌پل ‌هی‌ ‪ .50‬ئه‌م سه‌رچاوانه‌ی‌ كه‌شناسی‌ هۆكاری‌ ئه‌م ته‌وژمه‌ گه‌رمایه‌‬ ‫ده‌گێڕنه‌وه‌ بۆ ئه‌و كه‌شه‌ گه‌رمه‌ی‌ ده‌وری‌ عێراقیان داوه‌ له‌گه‌ڵ فراوانبوونی‌‬ ‫روبه‌ره‌كانی‌ به‌بیابان بوون له‌ناوخۆی‌ واڵت‌و له‌ده‌وروبه‌ری‌ عێراق به‌تایبه‌ت‬ ‫بیابانی‌ نیوه‌ گه‌وره‌ی‌ عه‌ره‌ب‪ .‬‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫ركابه‌‌ری‌ موقته‌دا‬

‫ ئا‪ :‬الپه‌ڕ‌هی‌ عێراق‬

‫یەکەیەکی نوێی سوپای عێراق‬

‫"رێژه‌ی‌ كورد له‌ناو سوپای‌ عێراق له‌ ‪ %3‬تێپه‌ڕ ناكات"‬ ‫سوپاكه‌ی‌ سه‌دام ‪ 9‬فه‌ریقی‌ تێدابوو‪ ،‬كه‌چی‌ ئێستا ‪ 80‬فه‌ریق له‌سوپاكه‌ی‌ مالیكی هه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬

‫بۆ به‌رگرتن له‌ئه‌گه‌ری‌ به‌كارهێنانی‌‬ ‫ئه‌م دۆسیه‌یه‌ له‌لێپرسینه‌وه‌‬ ‫په‌رله‌مانییه‌ چاوه‌ڕوانكراوه‌كه‌یدا‪،‬‬ ‫مالیكی‌ لیستێك ناوی‌ فه‌رمانده‌ی‌‬ ‫بااڵی‌ سوپا ده‌نێرێته‌ په‌رله‌مان بۆ‬ ‫په‌سه‌ندكردنیان‌و دوو په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫كوردیش جه‌غت ده‌كه‌نه‌وه‌ له‌ناو‬ ‫سوپای‌ ئێستای‌ عێراقدا رێژه‌ی‌‬ ‫پله‌داره‌ كورده‌كان له‌نێوان ‪ %3‬ـ ‪%5‬‬ ‫دایه‌‪.‬‬

‫فاوڵه‌كانی‌ مالیكی‌ چییه‌؟‬

‫مالیكی‌‪ :‬چاوپۆشیمان‬ ‫ی‬ ‫ل ‌ه ‪ 2007‬دا رێژ‌ه ‌‬ ‫پله‌داره‌ كورده‌كان ‪ %19‬له‌كێش ‌هی‌ بابه‌كر‬ ‫ی‬ ‫زێباری‌ كرد بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫بوو دواتر دابه‌ز ‌‬ ‫‪‌%6‬و ئێستا ‪ %3‬زیاتر ببێت ‌ه سه‌رۆك ئه‌ركان‌و‬ ‫هاوبه‌شی‌ به‌دی‌ بهێنین‬ ‫تێپه‌ڕ ناكات‬

‫پ����اش ئ����ه‌وه‌ی‌ لیژن����ه‌ی‌ یاس����ای ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوپه‌یمان����ی‌ كوردس����تانی‌‌و لیس����تی‌‬ ‫ئه‌لعێراقیه‌ كه‌وتن����ه‌ كۆكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫دۆسیانه‌ی‌ كه‌ ده‌شێت له‌ناو په‌رله‌مان‬ ‫بكرێنه‌ بنه‌ما بۆ لێپرس����ینه‌وه‌ له‌نوری‌‬ ‫مالیك����ی‌ س����ه‌رۆك وه‌زی����ران‪ ،‬ناوبراو‬ ‫به‌په‌ل����ه‌ لیس����تێك ن����اوی‌ فه‌رمانده‌ی‌‬ ‫فیرقه‌‌و پله‌داری‌ بااڵی‌ س����وپای‌ نارده‌ "له‌م ماوه‌ی����ه‌دا ه����ه‌ر فەر‌مانده‌یه‌كی‌‬ ‫په‌رله‌م����ان بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ ره‌زامه‌ندی بۆ ئه‌من����ی‌ خانه‌نش����ین بووبێت‌و س����ه‌ر‬ ‫كاركردنیان له‌پۆسته‌كانیان وه‌ربگیرێت به‌مالیكی‌ بێ����ت به‌نایاس����ایی‌ ماوه‌ی‌‬ ‫(‪ 17‬فه‌رمانده‌‌و ئه‌فس����ه‌ری‌ بااڵ) به‌اڵم كاری‌ درێژ كردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ نمونه‌مان‬ ‫س����ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان لیس����ته‌كه‌ی‌ الی����ه‌ به‌مدواییان����ه‌ م����اوه‌ی‌ خزمه‌تی‌‬ ‫ره‌تك����رده‌وه‪ ‌،‬چونك����ه‌ "زۆرب����ه‌ی‌ ئه‌و دوو فه‌ریقی‌ درێژك����رده‌وه‌ كه‌ ده‌بوایه‌‬ ‫فه‌رماندان����ه‌ ئه‌وان����ه‌ن كه‌ له‌ده‌س����ت‌و خانه‌نشین بكرانایه‪ ‌،‬چونكه‌ الیه‌نگری‌‬ ‫پێوه‌ندی‌ تایبه‌تی‌ سه‌رۆك وه‌زیرانن"‪ .‬سیاسه‌ته‌كانی‌ خۆین‌و هه‌موو ئه‌مانه‌ش‬ ‫به‌پێ����ی‌ م����ادده‌ی‌ ‪ 80‬له‌ده‌س����توریی‌ هاوس����ه‌نگی‌ تێك����داوه‌ له‌ناو س����وپای‌‬ ‫هه‌میش����ه‌یی‌ عێ����راق‪ ،‬دامه‌زران����دن‌ عێراق"‪.‬‬ ‫فه‌رمانده‌ی‌ فیرقه‌ی‌ ناو س����وپا‌و به‌ره‌و ش����وان محه‌م����ه‌د ته‌ه����ا‪ ،‬جه‌غت����ی‌‬ ‫سه‌ر تاده‌گاته‌ پله‌ تایبه‌ت‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‌ له‌وه‌ش����كرده‌وه‌ به‌پێ����ی‌ ئاماری‌ ئه‌وان‬ ‫ده‌زگا ئه‌منییه‌كان پێویست به‌مۆڵه‌ت‌و له‌لیس����تی‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردس����تان‌و‬ ‫ره‌زامه‌ندیی‌ په‌رله‌م����ان ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم له‌لیژنه‌ی‌ ئاس����ایش‌و به‌رگری‌ له‌ساڵی‌‬ ‫له‌ئێستادا‌و له‌پاش ساڵی‌ ‪ 2007‬زۆربه‌ی‌ ‪ 2007‬دا رێژه‌ی‌ كورد له‌پۆسته‌ بااڵكانی‌‬ ‫ئه‌م پۆستانه‌ له‌الیه‌ن مالیكی‌‌و به‌شێوه‌ی سوپادا ‪ %19‬بووه‪ ‌،‬كه‌چی‌ له‌م سااڵنه‌ی‌‬ ‫تاكالیه‌نه‌ پڕ كراونه‌ته‌وه‌ به‌و كه‌سانه‌ی‌ دواییدا دابه‌زیو‌ه بۆ ‪‌%6‬و ئێس����تاش له‌‬ ‫كه‌ "وه‌الئی‌ تایبه‌ت‌و گوێڕایه‌ڵییان هه‌یه‌ ‪ %3‬تێپ����ه‌ڕ ن����اكات‌و وتی‌ "ئ����ه‌و رێژه‌‬ ‫كورده‌ش����ی‌ له‌ناو س����وپادان به‌رده‌وام‬ ‫بۆ سه‌رۆك وه‌زیران"‪.‬‬ ‫ش����وان محه‌م����ه‌د ته‌ها‪ ،‬ك����ه‌ ئه‌ندامی‌ ب����ه‌ره‌و كه‌مبون����ه‌وه‌ ده‌ڕوات‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫لیژنه‌ی‌ ئاسایش‌و به‌رگرییه‌ له‌په‌رله‌مانی‌ مه‌ترس����ییه‌ بۆس����ه‌ر ئاین����ده‌ی‌ واڵت‌و‬ ‫عێ����راق له‌لیس����تی‌ هاوپه‌یمان����ی‌ شه‌راكه‌ت‌و هاوسه‌نگی‌ له‌به‌ڕێوه‌بردنی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬بۆ ئاوێن����ه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ كاروباری‌ سوپا"‪.‬‬ ‫له‌پاش ‪ 2007‬س����ه‌رجه‌م ئه‌و به‌رپرسه‌ له‌دیمانه‌یه‌ك����ی‌ تایبه‌ت����ی‌ ئاوێنه‌ش����دا‬ ‫بااڵیان����ه‌ی‌ له‌ناو س����وپا دامه‌زرێنراون له‌گه‌ڵ نوری‌ مالیكی‌ كه‌ له‌س����ه‌ره‌تای‌‬ ‫له‌كه‌س����ه‌ تایبه‌ت‌و نزیكه‌كانی‌ سه‌رۆك س����ه‌رهه‌ڵدانی‌ قه‌یران����ی‌ هه‌رێم‌و به‌غدا‬ ‫وه‌زیران‌و الیه‌نگرانی‌ ده‌وڵه‌تی‌ یاسان‪ .‬باڵوكرای����ه‌وه‌‪ ،‬ناوب����راو به‌رپه‌رچ����ی‌‬ ‫ناوبراو باس����ی‌ له‌وه‌شكرد دامه‌زراندنی‌ ئ����ه‌و بۆچونان����ه‌ی‌ داب����وه‌وه‌ كه‌ كورد‬ ‫فه‌رمان����ده‌ ئه‌منییه‌كان‌و سیاس����ه‌تی‌ به‌مافخوراو ده‌زانێت له‌ده‌زگای‌ ئه‌منی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ به‌رگری‌ عێراق به‌شێوه‌یه‌كی‌ واڵت‌و ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌كردبوو چه‌ندین‬ ‫هه‌ڕه‌مه‌كی‌ به‌ڕێوه‌ ده‌ڕوات‌و سااڵنێكی‌ پۆس����تی‌ ئه‌منی‌ به‌ده‌س����ت كورده‌وه‌ن‬ ‫زۆره‌ سه‌رجه‌م ئه‌و فه‌رماندانه‌ی‌ له‌سوپا له‌وانه‌ش‪ :‬فه‌رمانده‌ی‌ هێزی‌ ئاسمانی‌‪،‬‬ ‫دان����راون‌و زۆرب����ه‌ی‌ پۆس����ته‌ ئه‌منییه‌ سه‌رۆك ئه‌ركانی‌ س����وپا‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫بااڵكان به‌وه‌كال����ه‌ت‌و له‌پێڕی‌ تایبه‌تی‌ هه‌واڵگ����ری‌ (ئیس����تیخبارات)‌و ئه‌من‬ ‫نوری‌ مالیكی‌ دامه‌زرێنراون‌و ئێستاش له‌وه‌زاره‌تی‌ به‌رگری‌‪ ،‬جێگری‌ سه‌رۆك‬ ‫ئه‌یه‌وێت به‌نوس����راوێك به‌رپرسیارێتی‌ ئه‌ركان بۆ مه‌ش����ق‌و راهێنان‪ ،‬بریكاری‌‬ ‫له‌كۆڵ����ی‌ خۆی‌ بكاته‌وه‌ به‌ناردنی‌ ناوی‌ وه‌زی����ری‌ ناوخ����ۆ ب����ۆ هه‌واڵگ����ری‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێكیان بۆ په‌رله‌مان‪ .‬ناوبراو وتیشی‌ فه‌رمان����ده‌ی‌ فیرق����ه‌ی‌ دووی‌ س����وپا‪،‬‬

‫فه‌رمانده‌ی‌ فیرقه‌ی‌ چوار‌و فه‌رماند‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫چاالكییه‌كان����ی‌ ره‌س����افه‌ی‌ به‌غ����دا‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها باسی‌ له‌وه‌شكردبوو هه‌رچه‌نده‌‬ ‫سه‌رۆك ئه‌ركانی‌ سوپا گرفتی‌ هه‌بووه‌‬ ‫له‌دامه‌زراندنی‌ له‌و پۆسته‌دا به‌اڵم ئه‌وان‬ ‫"چاوپۆشییان لێكردوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫هاوبه‌ش����ییه‌ ب����ه‌دی‌ بێت كه‌ باس����ی‌‬ ‫ده‌كه‌ن‌و ئێس����تا ئه‌و (بابه‌كر زێباری‌)‬ ‫یه‌كێك له‌ئه‌ندامانی‌ تیمی‌ س����ه‌ربازیی‌‬ ‫س����ه‌رۆك وه‌زیران‌و به‌وپ����ه‌ڕی‌ رێزه‌وه‌‬ ‫كاری‌ خۆی‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫به‌اڵم ش����وان محه‌مه‌د ته‌ها كه‌ س����ه‌ر‬ ‫ب����ه‌ پارتییه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "كێش����ه‌ی‌ كورد‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ س����وپای‌ عێراق����دا ئه‌وه‌ی����ه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان����ه‌ی‌ له‌پۆس����تی‌ ب����ااڵدان وه‌كو‬ ‫سه‌رۆك ئه‌ركان قسه‌یان ناڕوات‪ .‬له‌الی‌‬ ‫خۆش����ییه‌وه‌ ئه‌ندامێكیت����ری‌ لیژن ‌هی‌‬ ‫ئاس����ایش‌و به‌رگ����ری‌ له‌هاوپه‌یمان����ی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬حه‌س����ه‌ن جیهاد‪ ،‬باسی‌‬ ‫له‌وه‌كرد له‌سه‌رجه‌م ئاسته‌كاندا رێژ‌هی‌‬ ‫ك����ورد له‌نێ����وان ‪ 4‬ـ ‪ %5‬دای����ه‌‌و وتی‌‬ ‫"كێش����ه‌ی‌ كورد له‌پۆسته‌ یه‌كه‌مه‌كاندا‬ ‫نییه‌‌و له‌ئاس����تی‌ فه‌رمان����ده‌ی‌ فیرقه‌‌و‬ ‫لیوا‌و فه‌وج‌و ته‌نانه‌ت ئه‌فس����ه‌رانی‌ پله‌‬ ‫نزمیشدا رێژه‌كه‌ی‌ زۆر كه‌مه‌‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫چه‌ندین ه����ۆكاری‌ هه‌یه‌ یه‌كێك له‌وانه‌‬ ‫نه‌بوونی‌ هاوسه‌نگییه‌ له‌ناو سوپا"‪.‬‬ ‫حه‌س����ه‌ن جیه����اد‪ ،‬ك����ه‌ له‌لیس����تی‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ كوردس����تان (یه‌كێتی‌) یه‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ك����رد زۆرێك له‌كوردیش‬ ‫ئاماده‌نین بڕۆن بۆ رومادی‌‌و به‌س����ره‌‬ ‫له‌ناو سوپادا خزمه‌ت بكه‌ن‌و تائێستاش‬ ‫پۆس����ته‌كان به‌پێی‌ هاوسه‌نگی‌ دابه‌ش‬ ‫ناكرێن‌و وتیش����ی‌ "ئه‌س����ڵه‌ن چه‌مكی‌‬ ‫هاوس����ه‌نگی‌ پێناس����ه‌ نه‌كراوه‌ كه‌ ئایا‬ ‫مه‌به‌س����ت پێی‌ دانان����ی‌ فه‌رمانده‌كانه‌‬ ‫به‌پێی‌ پارێزگاكان؟ یان رێژه‌ی‌ ده‌نگی‌‬ ‫لیس����ته‌ په‌رله‌مانییه‌كان؟ یان پێكهاته‌‬

‫ی ئاسایش‌و‬ ‫جگ ‌ه له‌دۆسییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ناهاوسه‌نگی‌ ناو ریزه‌كان ‌ی سوپا ‌‬ ‫ی مالیك ‌ی‬ ‫عێراق‪ ،‬ركابه‌ره‌كانی‌ نور ‌‬ ‫(هاوپه‌یمان ‌ی كوردستان‌و سه‌در‌و‬ ‫ی‬ ‫ئه‌لعێراقیه‌) له‌هه‌وڵ ‌ی كۆكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫چه‌ندین دۆسییه‌دان كه‌ ده‌شێت‬ ‫ی ئه‌و ئیستیجواب ‌ه‬ ‫ببن ‌ه بنه‌ما ‌‬ ‫په‌رله‌مانیی ‌ه له‌مالیك ‌ی ك ‌ه له‌مانگ ‌ی‬ ‫نیسان ‌ی رابردوه‌و‌ه چاودێران‌و‬ ‫شه‌قامی‌ عێراق چاوه‌ڕێ ‌ی ده‌كات‪.‬‬ ‫ی ئاوێن ‌ه له‌ناو‬ ‫هه‌ندێك سه‌رچاوه‌ ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران جه‌غتیانكرده‌و‌ه‬ ‫دۆسییه‌كان ئاماده‌كراون‌و كاركردن‬ ‫به‌رده‌وامه‌‌و ره‌وت ‌ی سه‌دریش ته‌نها‬ ‫ی لێپرسینه‌وه‌ك ‌ه‬ ‫به‌شداری ‌ی له‌پرۆسه‌ ‌‬ ‫ناكات ئه‌گینا هاوكار‌و به‌شداره‌‌و‬ ‫ی مالیك ‌ی ده‌دات‪.‬‬ ‫ده‌نگیش له‌دژ ‌‬ ‫به‌پێ ‌ی ئه‌و زانیاریانه‌ش ‌ی له‌لیژن ‌ه‬ ‫ی لیست ‌ه ركابه‌ره‌كان ‌ی‬ ‫هاوبه‌شه‌كه‌ ‌‬ ‫مالیكییه‌و‌ه دزه‌یان كردو‌ه ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ته‌وه‌رانه‌ی‌ بڕیار‌ه له‌لێپرسینه‌وه‌ ‌‬ ‫مالیكیدا له‌ناو په‌رله‌مان بخرێنه‌ڕوو‬ ‫بریتین له‌‪ :‬خه‌رجكردن ‌ی ‪500‬‬ ‫ملیارد دۆالر له‌بودجه‌ی‌ عێراق‬ ‫له‌خول ‌ی یه‌كه‌م ‌ی سه‌رۆكایه‌تیدا‬ ‫ی كێش ‌ه‬ ‫(‪ 2005‬ـ ‪ )2010‬بێئه‌وه‌ ‌‬ ‫خزمه‌تگوزاریی ‌ه سه‌ره‌تاییه‌كان ‌ی‬ ‫عێراق چاره‌سه‌ر بكات‪ ،‬كاركردن ‌ی‬ ‫ناوبراو به‌ده‌سه‌اڵته‌كان ‌ی سه‌دام‬ ‫ی گشت ‌ی هێز‌ه‬ ‫له‌ئۆفیس ‌ی فه‌رمانده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌كداره‌كان‪ ،‬نه‌بوون ‌ی تۆمار ‌‬ ‫خه‌رجییه‌كان له‌سه‌رۆكایه‌ت ‌ی وه‌زیران‌و‬ ‫ی‬ ‫ئاشكرانه‌كردن ‌ی بۆ دیوان ‌ی چاودێر ‌‬ ‫دارایی‌ عێراق‪ ،‬به‌خشین ‌ی سوریا‬

‫ی كۆن ‌ی‬ ‫له‌‪ 500‬ملیۆن دۆالر قه‌رز ‌‬ ‫فرۆشتن ‌ی نه‌وت ‌ی عێراق به‌سوریا به‌بێ‬ ‫گه‌ڕانه‌و‌ه بۆ په‌رله‌مان ـ ئه‌لعێراقی ‌ه‬ ‫ده‌ڵێت ئه‌م ‌ه به‌رتیل ‌ی مالیك ‌ی بوو‌ه‬ ‫بۆ ئه‌سه‌د تا پشتیوان ‌ی بكات‬ ‫ی پۆست ‌ی سه‌رۆكایه‌ت ‌ی‬ ‫له‌وه‌رگرتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوشتار ‌‬ ‫وه‌زیران ـ‪ ،‬دۆسییه‌ ‌‬ ‫دێال زه‌رگه‌ی‌ نزیك نه‌جه‌ف ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌روداوێك ‌ی ته‌مومژاویدا بووبه‌هۆ ‌‬ ‫كوژران ‌ی سه‌دان كه‌س‌و تائێستاش‬ ‫ی‬ ‫ی ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ره‌تكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌نادیار ‌‬ ‫ی راپرسیكردن له‌سه‌ر به‌هه‌رێم‬ ‫داوا ‌‬ ‫بوون ‌ی پارێزگاكان له‌كاتێكدا مالیكی‌‬ ‫ی له‌سه‌ر ده‌ستور كردووه‌‪،‬‬ ‫ی ئیمزا ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫گێڕانه‌وه‌ی‌ عه‌دنان ئه‌لئه‌سه‌د ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێشكه‌وتوو ‌‬ ‫بۆ پۆست ‌ی بریكار ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی ناوخۆ له‌كاتێكدا ناوبراو‬ ‫ئه‌ندام ‌ی په‌رله‌مان بوه‌‌و له‌ده‌م ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كاندا له‌و پۆست ‌ه ده‌ست ‌ی‬ ‫ی‬ ‫له‌كاركێشاوه‌ته‌و‌ه كه‌چ ‌ی دوا ‌‬ ‫ده‌رچونی بۆ په‌رله‌مان گه‌ڕێنراوه‌ته‌و‌ه‬ ‫ی چونك ‌ه ناوبراو یه‌كێك ‌ه‬ ‫بۆ پۆسته‌كه‌ ‌‬ ‫له‌پیاو‌ه به‌هێزه‌كان ‌ی حیزب ‌ی ده‌عو‌ه‬ ‫له‌ناو وه‌زاره‌ت ‌ی ناوخۆی‌ عێراق‪ .‬هه‌ر‬ ‫له‌م میانه‌یه‌دا‌و به‌پێ ‌ی زانیارییه‌كان ‌ی‬ ‫ی لیست ‌ی ئه‌لعێراقی ‌ه‬ ‫ئاوێن ‌ه وته‌بێژ ‌‬ ‫حه‌یده‌ر مه‌ال به‌هێزترین پاڵێوراو‌ه‬ ‫ی ئیستیجواب ‌ی‬ ‫ی پرۆسه‌ ‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫مالیك ‌ی به‌ڕێو‌ه ببات‌و له‌هه‌نگاوێك ‌ی‬ ‫ی‬ ‫كتوپڕیشدا ناوبراو ئه‌ندامێت ‌ی خۆ ‌‬ ‫ی ماف ‌ی مرۆڤ ‌ی په‌رله‌مانه‌و‌ه‬ ‫له‌لیژنه‌ ‌‬ ‫ی یاسای ‌ی ك ‌ه‬ ‫گواسته‌و‌ه بۆ لیژنه‌ ‌‬ ‫ئه‌مه‌ش زیاتر له‌مانایه‌ك هه‌ڵده‌گرێت‬ ‫بۆ لیست ‌ی ده‌وڵه‌تی‌ یاسا‪ .‬‬

‫نه‌ته‌وه‌یی‌‌و تایفییه‌كانی‌ عێراق؟ ئه‌مه‌ش‬ ‫بۆخۆی‌ رێگای‌ خۆشكردوه‌ بۆ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زی����ران به‌كه‌یف����ی‌ خ����ۆی‌ فه‌رمانده‌‬ ‫ئه‌منییه‌كان ده‌ستنیشان بكات"‪.‬‬ ‫له‌كاتێكیش����دا رێ����ژه‌ی‌ فه‌رمان����ده‌‬ ‫كورده‌كان����ی‌ ناو س����وپای‌ عێ����راق له‌‬ ‫‪ %19‬وه‌ دابه‌زی����وه‌ ب����ۆ ‪ 3‬ـ‪ ،%5‬رێژه‌‌و‬ ‫ژماره‌ی‌ پله‌داره‌ بااڵكانی‌ ئه‌م س����وپایه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ نائاس����ایی‌ زیادیانكردوه‌‬ ‫به‌جۆرێ����ك هه‌ندێ����ك په‌رله‌مانت����اری‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ به‌رگری‌‌و ئاسایش ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌ك����ه‌ن له‌ئێس����تادا ده‌وروب����ه‌ری‌ ‪80‬‬ ‫فه‌ریق‌و ‪ 200‬لیوا هه‌یه‌ له‌ناو س����وپای‌‬ ‫عێراق له‌كاتێكدا كه‌ س����وپای‌ پێشوو‬ ‫(سوپاكه‌ی‌ سه‌دام) كه‌ خۆی‌ به‌پێنجه‌م‬ ‫سوپای‌ جیهان ده‌زانی‌ ته‌نها ‪ 9‬فه‌ریقی‌‬ ‫تێدابوه‌‪.‬‬ ‫ش����وان محه‌مه‌د له‌لیژن����ه‌ی‌ به‌رگری‌‌و‬ ‫ئاسایش جه‌غتی‌ له‌وه‌كرده‌وه‌ له‌واڵتێكی‌‬ ‫وه‌كو عێراقدا نابێت ژماره‌ی‌ هه‌ڵگرانی‌‬

‫پله‌ی‌ فه‌ریق له‌ ‪ 10‬كه‌س تێپه‌ڕ بكات‌و‬ ‫ده‌بێت هه‌ر فه‌ریقێكی����ش فه‌رمانده‌ی‌‬ ‫ده‌زگایه‌كی‌ ئه‌منی‌ گرنگ بێت‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫ئێستا له‌عێراق ئه‌م پله‌یه‌ به‌هه‌ڕه‌مه‌كی‌‬ ‫ده‌به‌خش����رێته‌وه‌‪ .‬جگه‌ له‌پێشێلكردنی‌‬ ‫عورفی‌ س����ه‌ربازیش ئ����ه‌م فه‌ریقانه‌ی‌‬ ‫ناو سوپا بارگرانییه‌كی‌ زۆر بۆ بودجه‌‬ ‫دروست ده‌كه‌ن‌و به‌پێی‌ هه‌ندێك شیكاری‌‬ ‫ئابووری‌ سااڵنه‌ زیاتر له‌ ‪ 8‬ملیارد‌و نیو‬ ‫دینار له‌بودجه‌ی‌ عێراق خه‌رج ده‌كه‌ن‬ ‫چونكه‌ موچه‌ی‌ هه‌ریه‌كه‌یان له‌نێوان ‪4‬‬ ‫ـ ‪ 5‬ملیۆندای����ه‌ ئه‌مه‌ جگ����ه‌ له‌ده‌رماڵه‌‬ ‫جۆربه‌جۆره‌كان‌و كرێی‌ نیشته‌جێبوون‌و‬ ‫موچه‌ی‌ پاس����ه‌وان‌و خه‌رجی‌ سه‌یاره‌ی‌‬ ‫درع‌و هه‌ندێ����ك له‌چاودێران باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن هه‌ر ئه‌م‌ خه‌رجیانه‌ن بودجه‌ی‌‬ ‫به‌رگری‌‌و ئاسایش����ی‌ عێراقیان سااڵنه‌‬ ‫گه‌یاندوه‌ته‌ ‪ 14‬ملی����ارد دۆالر كه‌ دوو‬ ‫قاتی‌ بودج����ه‌ی‌ واڵتێكی‌ وه‌كو ئوردن‬ ‫ده‌كات‪ .‬‬

‫یه‌كێ���ك ب���وو له‌وته‌بێ���ژه‌ تایبه‌ته‌كانی‌‬ ‫موقته‌دا س���ه‌در‌و فه‌رمان���ده‌ دیاره‌كان ‌ی‬ ‫میلیش���یای‌ "س���وپای‌ مه‌هدی‌"‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫له‌پ���اش كۆتاییهاتن���ی‌ ش���ه‌ڕی‌ نه‌جه‌ف‬ ‫لێی‌ جیابوویه‌وه‌‌و له‌پاش ئازادبونیش���ی‌‬ ‫له‌زیندانی‌ س���وپای‌ ئه‌مه‌ریكا به‌یارمه‌تی‌‬ ‫ئێران‌و كه‌ڵك وه‌رگرتن له‌ئاسانكارییه‌كانی‌‬ ‫مالیكی‌ كه‌وتوه‌ته‌ ركابه‌ریكردنی‌ موقته‌دای‌‬ ‫سه‌دری‌ گه‌نجترین سه‌ركرده‌ی‌ شیعه‌كان‪.‬‬ ‫شێخ قه‌یس عاشور خه‌زعه‌لی‌ كه‌ گه‌نجێكی‌‬ ‫مێ���زه‌ر به‌س���ه‌ره‌ مێ���ژووی‌ له‌دایكبون‌و‬ ‫ژیانی‌ الوێتی‌ كه‌مێك ناڕوونه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌تای‌‬ ‫ده‌ركه‌وتنیش���ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ لێدوان‌و‬ ‫كۆنگره‌ رۆژنامه‌وانییه‌ گه‌رمه‌كانی‌ له‌ده‌می‌‬ ‫شه‌ڕی‌ س���ه‌در دژ به‌حكومه‌تی‌ عه‌لالوی‌‌و ‬ ‫س���وپای‌ ئه‌مه‌ریكا له‌نه‌ج���ه‌ف (‪.)2004‬‬ ‫خێزانی‌ ناوبراو به‌ر له‌ ‪ 50‬س���اڵ كۆچیان‬ ‫كردووه‌ بۆ ش���اری‌ دیوانییه‌ی‌ باش���وری‌‬ ‫عێ���راق‌و وه‌ك���و زۆرێكیتر له‌س���ه‌ركرده‌‬ ‫ئاین���ی‌‌و سیاس���ییه‌كانی‌ ش���یعه‌ له‌پاش‬ ‫رووخانی‌ رژێمی‌ به‌عس���ه‌وه‌ ده‌ركه‌وتووه‌‪.‬‬ ‫باپی���ری‌ قه‌یس خه‌زعه‌لی‌ له‌س���ه‌رده‌می‌‬ ‫حوكمڕانی‌ عه‌بدولكه‌ریم قاسمدا (‪ 1958‬ـ ‬ ‫‪ )1963‬پۆلیس بووه‌‌و له‌پاش خانه‌نشین‬ ‫بوون���ی‌ مێ���زه‌ری‌ به‌س���توه‌ته‌وه‌‌و دوو‬ ‫كوڕه‌كه‌شی‌ كردووه‌ به‌مامۆستای‌ ئاینی‌‌و‬ ‫س���ه‌رجه‌میان بونه‌ته‌ هه‌واداری‌ ئایه‌توڵاڵ‬ ‫موحس���ین ئه‌لحه‌كیم كه‌ ئه‌وده‌م رێبه‌ری‌‬ ‫ی شیعه‌كان بوو‬ ‫رۆحی‌‌و مه‌رجه‌عی‌ فه‌توا ‌‬ ‫له‌عێراق‪ .‬له‌پاش مردنی‌ حه‌كیمه‌وه‌‪ ،‬باوكی‌‬ ‫قه‌یس بووه‌ به‌هه‌واداری‌ محه‌مه‌د س���ادق‬ ‫سه‌دری‌ باوكی‌ موقته‌دا‌و له‌دوای‌ روخانی‌‬ ‫به‌عسیشه‌وه‌ قه‌یس���ی‌ كوڕی‌ یه‌كێك بوو‬ ‫له‌یاری���ده‌ده‌ره‌ نزیكه‌كان���ی‌ موقت���ه‌دا‌و‬ ‫له‌نێ���وان ‪ 2003‬ـ ‪ 2004‬وه‌ك���و وته‌بێژی‌‬ ‫فه‌رمی‌‌و تایبه‌تی‌ موقته‌دا‌و دواتریش وه‌كو‬ ‫به‌رپرسی‌ ئۆفیسی‌ به‌غدای‌ شه‌هید سه‌در‬ ‫كاریكردوه‌‪.‬‬ ‫دۆس���تایه‌تی‌ قه‌ی���س‌و موقت���ه‌دا زۆری‌‬ ‫نه‌خایان���د‌و ل���ه‌ ‪ 2004‬دا ده‌نگ���ۆی‌ ئه‌وه‌‬ ‫باڵوكرای���ه‌وه‌ ك���ه‌ نی���ازی‌ تیرۆركردنی‌‬ ‫موقت���ه‌دای‌ هه‌یه‌‌و دواتر له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك‬ ‫له‌س���ه‌ركرده‌كانی‌ "س���وپای‌ مه‌ه���دی‌"‬ ‫دا له‌موقت���ه‌دا جیابووی���ه‌وه‌‌و ملكه‌چی‌‌و‬ ‫به‌یعه‌تی‌ ش���ه‌رعیی‌ خۆش���ی‌ له‌ئایه‌توڵاڵ‬ ‫كازم ئه‌لحائیری‌ رابه‌ری‌ رۆحی‌ موقته‌داوه‌‬ ‫گواسته‌وه‌ بۆ ئایه‌توڵاڵ مه‌حمود شاهروردی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ پێشوی‌ ده‌زگای قه‌زایی‌ ئێران‌و‬ ‫رابه‌ری‌ فیقهی‌ ئێس���تای‌ حیزبی‌ ده‌عوه‌‪.‬‬ ‫ی جیابونه‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫الیه‌نگرانی‌ قه‌یس هۆكار ‌‬ ‫ده‌گێڕن���ه‌وه‌ بۆ ملنه‌دانی‌ ناوبراو بۆ چه‌ك‬ ‫دانان وه‌ك���و موقت���ه‌دا له‌كاتێكدا عێراق‬ ‫له‌ژێ���ر داگیركاری���ی‌ ئه‌مه‌ری���كادا بووه‌‪،‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ بێزاربوون���ی‌ له‌تاكڕه‌وییه‌كان���ی‌‬ ‫موقته‌دا‪ .‬له‌پاش جیابونه‌وه‌شی‌ گروپێكی‌‬ ‫س���ه‌ربازیی‌ دامه‌زراند به‌ناوی‌ (المجامیع‬ ‫الخاص������ه‌)‌و دوات���ر ل��� ‌ه ‪ 2006‬ناوه‌كه‌ی‌‬ ‫گ���ۆڕا بۆ (عصائب أه������ل الحق) كه‌ بڕوا‬ ‫وایه‌ له‌الیه‌ن ئێران���ه‌وه‌ هه‌موو كۆمه‌كێك‬ ‫بكرێ���ت‌و رۆڵێك���ی‌ به‌رچاویش���ی‌ هه‌بوه‌‬ ‫له‌دژایه‌تیكردن���ی‌ ئاماده‌ی���ی‌ س���ه‌ربازی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا له‌سه‌ر خاكی‌ عێراق‪.‬‬ ‫گروپه‌كه‌ی‌ خه‌زعه‌لی‌ خۆی‌ به‌خاوه‌نی‌ ‪292‬‬ ‫"ش���ه‌هید" ده‌زانێت له‌به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫"س���وپای‌ داگیرك���ه‌ر"دا‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫به‌رپرس���یارێتی‌ خۆی‌ راگه‌یاندووه‌ له‌ ‪6‬‬ ‫هه‌زار چاالكی‌ س���ه‌ربازیی‌ دژی‌ س���وپای‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا له‌ناوچ���ه‌ جیاجیاكانی‌ عێراق‌و‬ ‫هه‌میش���ه‌ ده‌ڵێ���ن "ئه‌گ���ه‌ر به‌ره‌نگاریی‌‬ ‫عه‌س���ائیب نه‌بوایه‌ سوپای‌ ئه‌مه‌ریكا به‌و‬ ‫ئاسانییه‌ نه‌ده‌ڕۆشته‌ ده‌ره‌وه‌ له‌واڵت"‪.‬‬ ‫له‌ئازاری‌ ‪ 2007‬قه‌ی���س خه‌زعه‌لی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫عه‌لی‌ موسا ده‌قدوقی‌ به‌رپرسی‌ سه‌ربازی‌‬ ‫حیزبوڵ�ڵ�ا له‌نزی���ك ش���اری‌ كه‌رب���ه‌ال‬ ‫ده‌س���تگیركران‌و به‌چه‌ندی���ن تۆمه‌ت���ی‌‬ ‫له‌ج���ۆری‌ س���ه‌روكاریكردنی‌ ته‌قینه‌وه‌‌و‬ ‫كاری‌ تیرۆریس���تی‌ تۆمه‌تباركران‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواتر به‌هه‌وڵ‌و كۆشش���ی‌ نوری‌ مالیكی‌‌و‬ ‫بۆ رازیكردنی‌ ش���یعه‌كان‌و ئێران له‌زیندان‬ ‫ئازادكرا (‪ ،)2010‬س���ه‌رانی‌ گروپه‌كه‌شی‌‬ ‫(عصائب أهل الحق) له‌الیه‌ن مالیكییه‌وه‌‬ ‫بڕیاری‌ لێبوردن‌و ئاشته‌واییان بۆ ده‌ركرا‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش بووبه‌ه���ۆی‌ بێزاركردنی‌ موقته‌دا‬ ‫سه‌در كه‌ س���ه‌رجه‌میان به‌ "الده‌ر‌و له‌رێ‬ ‫ده‌رچ���وو" ده‌دات���ه‌ قه‌ڵ ‌هم‌و له‌ش���ه‌ڕێكی‌‬ ‫ده‌روونی‌‌و ئیعالم���ی‌ گه‌وره‌دایه‌ له‌دژیان‌و‬ ‫جارجاره‌ش له‌ده‌م���ی‌ ده‌رده‌چێت‌و باس‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌كات "ئه‌مانه‌ ئێ���ران كۆمه‌كیان‬ ‫ده‌كات ب���ۆ الوازكردنی‌ ره‌وتی‌ س���ه‌در‌و‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی‌ ئه‌جێن���دا تایبه‌ته‌كانی‌‬ ‫له‌عێراق"‪ .‬‬

‫‪8‬‬

‫‪aburi.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫ئابووری‬

‫ئەم الپەڕەیە بە سپۆنسەری ژووری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی چاپ‌و باڵودەکرێتەوە‬

‫ی هه‌ی ‌ه مۆڵه‌تدان به‌ڤێلالكان بكاته‌وه‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان به‌رنامه‌ ‌‬

‫له‌سلێمان ‌ی ڤێلال هه‌ی ‌ه ‪ 5‬ملیۆن دۆالر ‌ی تێچووه‌‬

‫ فۆتۆ‪ :‬ئاوێنە‬ ‫ڤێالیەکی یەکێک لەکۆمپانیاکانی وەبەرهێنان‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫له‌پاش ده‌رچونی‌ بڕیاری‌ راگرتنی‌‬ ‫مۆڵه‌تی‌ ڤێلالی‌ گه‌وره‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌سته‌ی‌ وه‌به‌رهێنانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ده‌سته‌یه‌‬ ‫به‌ته‌مایه‌ ده‌رگای‌ مۆڵه‌تدان به‌ڤێلال‬ ‫بكاته‌وه‌‪" ،‬چونكه‌ ناكرێت سه‌رجه‌م‬ ‫شار خانوی‌ ئاسایی‌ بێت"‪ .‬هه‌ندێك‬ ‫هاوواڵتیش ره‌خنه‌ده‌گرن‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫كۆمپانیایه‌كیش جه‌خت ده‌كاته‌وه‌‬ ‫"له‌كوردستاندا قه‌یرانی‌ زۆریی‌ كرێچی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬نه‌ك قه‌یرانی‌ نیشته‌جێبوون"‪.‬‬ ‫گله‌یی‌ هاوواڵتیان مۆڵه‌ت راده‌گرێت‬ ‫وه‌ك خ���اوه‌ن كۆمپانیایه‌ك���ی‌ خانوبه‌ر‌ه‬ ‫له‌س���لێمانی‌ ئاماژه‌ی‌ پێده‌كات‪ ،‬ژماره‌ی‌‬ ‫ڤێلالكان���ی‌ پارێ���زگای‌ س���لێمانی‌‪ ،‬له‌و‬ ‫ئام���اره‌ی‌ وه‌به‌رهێن���ان زۆر زیات���ره‌ كه‌‬ ‫راگه‌یه‌ن���راون‪ ،‬چونك���ه‌ ‪ 1370‬ڤێل�ل�ا‪،‬‬ ‫ته‌نها ژماره‌ی‌ ئه‌وانه‌ی���ه‌ كه‌ وه‌به‌رهێنان‬ ‫مۆڵه‌تی‌ پێداون‪ ،‬نه‌ك سه‌رجه‌م ڤێلالكان‪.‬‬ ‫به‌ش���ێك له‌خه‌ڵكیش بۆچونی���ان وایه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا گرفتی‌ نیشته‌جێبوون یه‌كێكه‌‬ ‫له‌گرفته‌ س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌ خه‌ڵك‪ ،‬نه‌ده‌بوو‬ ‫وه‌به‌رهێنان مۆڵه‌ت بدات به‌دروستكردنی‌‬ ‫ڤێلالی‌ رووبه‌ر فراوان‪ .‬ئ���ازاد كه‌ریم كه‌‬ ‫ماو‌هی‌ ‪ 10‬ساڵه‌ كرێنشینه‌‌و فه‌رمانبه‌رێكی‌‬ ‫حكومیی���ه‌ ده‌ڵێت "له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ گرفتی‌‬ ‫نیشته‌جێبوون هه‌یه‌‪ ،‬ناكرێت وه‌به‌رهێنان‬ ‫مۆڵه‌ت ب���دات به‌ دروس���تكردنی‌ ڤێلالی‌‬ ‫رووب���ه‌ر ف���راوان"‪ ،‬به‌اڵم به‌رپرس���ێكی‌‬ ‫وه‌به‌رهێن���ان دژی‌ ئه‌و بۆچونه‌یه‌‌و ئاماژه‌‬

‫ی ‪ 32‬هه‌زار‬ ‫له‌نزیك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێ ‌‬ ‫ی‬ ‫مۆڵه‌ت پێدراو ‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫له‌پارێزگای‌ سلێمان ‌‬ ‫‪ 1370‬یه‌كه‌یان ڤێلالن‌و‬ ‫ی زه‌ویه‌كانیان‬ ‫رووبه‌ر ‌‬ ‫له‌نێوان ‪ 300‬تا ‪1400‬‬ ‫مه‌تردایه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "ناكرێت ش���ار هه‌موو‬ ‫خانوی‌ ئاس���ایی‌ بێت"‪ .‬به‌رپرسی‌ یه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاریی‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌‬ ‫وه‌به‌رهێنانی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬عه‌زیز س���ه‌عید‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو كه‌ له‌به‌ر زۆری‌ گله‌یی‌‬ ‫هاوواڵتی���ان به‌ناچاریی‌ پێدانی‌ مۆڵه‌تیان‬ ‫به‌ڤێلالی‌ رووبه‌ر فراوان راگرتوه‌‪ .‬‬ ‫به‌رنامه‌ هه‌یه‌ مۆڵه‌ت ده‌ست پێبكاته‌وه‌‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیاریه‌كان���ی‌ ئه‌ندازیار محه‌مه‌د‬ ‫عارف‪ ،‬ك���ه‌ زیاتر له‌‪ 20‬س���اڵه‌ ئه‌زمونی‌‬ ‫كاركردنی‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌ب���واری‌ ئه‌ندازیاری‌‬ ‫ته‌الرسازیدا‪ ،‬وش���ه‌ی‌ ڤێلال بۆ یه‌كه‌مجار‬

‫رۆمانیه‌ كۆنه‌كان بۆ ئه‌و خانوه‌ گه‌ورانه‌یان‬ ‫به‌كارهێن���اوه‌ كه‌ له‌ناو باخدا دروس���ت‬ ‫كراون‪ ،‬دوای‌ ئه‌وانیش به‌ریتانیه‌كان به‌و‬ ‫خانوانه‌یان وتووه‌ كه‌ له‌ته‌نیشت یه‌كه‌وه‌‬ ‫نه‌بون‌و دیواریان به‌یه‌كه‌وه‌ نه‌نوس���اوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندازی���ار محه‌م���ه‌د ده‌ڵێ���ت "ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫خانویه‌ك چه‌ند گه‌وره‌‌و پڕ مواسه‌فاتیش‬ ‫بێت‪ ،‬به‌خانویه‌كیتره‌وه‌ نوس���ا‪ ،‬ناكرێت‬ ‫به‌و خان���ووه‌ بوترێ‌ ڤێلال‪ ،‬چونكه‌ نابێت‬ ‫ڤێلال چوارده‌وره‌كه‌ی‌ خانوو بێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ئه‌ندازیاره‌ باس ل���ه‌وه‌ش ده‌كات‪،‬‬ ‫ك���ه‌ یه‌كێ���ك له‌نیش���انه‌كانی‌ خان���وی‌‬ ‫ڤێلال‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ رووبه‌ری‌ زه‌ویه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌خانویه‌ك���ی‌ ئاس���ایی‌ فراوانت���ر بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ش���ی‌ خس���ته‌ڕوو كه‌ له‌ڕووی‌‬ ‫ئه‌ندازیاریی���ه‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ دی���اری‌ نه‌كراوه‌‬ ‫ك���ه‌ رووبه‌ری‌ زه‌ویه‌ك���ه‌ چه‌ند مه‌تربێت‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ به‌رزترین نرخ���ی‌ تێچونی‌‬ ‫ڤێلالش ئه‌و وتی‌ "ئه‌وه‌نده‌ی‌ من ئاگاداربم‬ ‫ڤێلال هه‌یه‌ له‌س���لێمانی‌ ‪ 5‬ملیۆن دۆالری‌‬ ‫تێچووه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئه‌و ئاماره‌ش���ی‌ دراوه‌ته‌ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫له‌‪ 55‬پ���رۆژه‌ی‌ بواری‌ نیش���ته‌جێبوونی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ وه‌به‌رهێانی‌ سلێمانی‌‪ ،‬كه‌‬ ‫‪ 31‬هه‌زار‌و ‪ 800‬یه‌كه‌ی‌ نیش���ته‌جێبوونه‌‪،‬‬ ‫ته‌نه���ا ‪ 1370‬دانه‌ی���ان ڤێل�ل�ا ب���ووه‌‌و‬ ‫زه‌ویه‌كانی���ان به‌نرخێكی‌ هه‌رزان دراوه‌ته‌‬ ‫كۆمپانیاكان���ی‌ بواری‌ نیش���ته‌جێكردن‌و‬ ‫رووب���ه‌ری‌ زه‌وی‌ ئ���ه‌و ڤێلالیانه‌ش له‌‪300‬‬ ‫مه‌ت���ره‌وه‌ ده‌س���تپێده‌كات ت���ا ده‌گاته‌‬ ‫‪ 1400‬مه‌ت���ر‪ .‬به‌وته‌ی‌ به‌رپرس���ی‌ یه‌كه‌ی‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌‬

‫وه‌به‌رهێنانی‌ س���لێمانی‌ (عه‌زیز سه‌عید)‬ ‫له‌مه‌ودوا پێدانی‌ مۆڵه‌ت به‌دروس���تكردن ‌ی‬ ‫ڤێلال ده‌بێت یه‌كێك بێت له‌پرۆژه‌كانیان‌و‬ ‫وتی‌ "به‌ڕای‌ شه‌خسی‌ خۆم ئه‌گه‌ر پرۆژه‌‬ ‫نیش���ته‌جێبونه‌كانی‌ ئێمه‌ ڤێل�ل�ای‌ تێدا‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬هه‌ر نه‌بێت باشتره‌‪ ،‬چونكه‌ ناكرێت‬ ‫شار هه‌موو خانوی‌ ئاسایی‌ بێت"‪ .‬له‌باره‌ی‌‬ ‫ئه‌و س���ه‌رنج‌و گله‌ییه‌ی‌ هاوواڵتیانیش كه‌‬ ‫ده‌ڵێن "پێویس���ته‌ وه‌به‌رهێن���ان له‌بری‌‬ ‫پێدانی‌ مۆڵه‌ت به‌دروس���تكردنی‌ ڤێلالی‬ ‫رووبه‌ر فراوان كێش���ه‌ی‌ نیش���ته‌جێبوون‬ ‫كه‌م بكاته‌وه‌" ئه‌م به‌رپرسه‌ی‌ وه‌به‌رهێنان‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌‬ ‫گرفتی‌ نیشته‌جێبوون به‌پله‌ی‌ یه‌كه‌م كاری‌‬ ‫وه‌زارتی‌ ئاوه‌دانكردنه‌‌و نیش���ته‌جێكردنه‌‬ ‫نه‌ك ئ���ه‌وان‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌ "وه‌به‌رهێنان‬ ‫بڕیاری‌ نه‌داوه‌ كێش���ه‌ی‌ نیش���ته‌جێبوون‬ ‫چاره‌سه‌ر بكات‪ ،‬راسته‌ هه‌وڵمانداوه‌ جێی‌‬ ‫ده‌ستیشمان دیاره‌‪ ،‬به‌اڵم به‌پله‌ی‌ یه‌كه‌م‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌ی‌ نیشته‌جێبوون‪،‬‬ ‫ئه‌رك���ی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌‌و‬ ‫نیشته‌جێكردنه‌"‪.‬‬ ‫"كه‌سی‌ وا هه‌یه‌ ‪ 20‬خانوی‌ هه‌یه‌"‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ی‌ به‌رپرسه‌كه‌ی‌ ده‌سته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌به‌رهێنان‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كۆمپانیای‌ رۆژی‌‬ ‫نوێ‌ (والی‌ عوسمان) دروستكردنی‌ ڤێلال‬ ‫به‌پێداویستییه‌كی‌ ئه‌م سه‌رده‌مه‌ ده‌زانێ‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و هه‌رچه‌نده‌ به‌ وته‌ی‌ خۆی‌ له‌و یه‌كه‌‬ ‫نیش���ته‌جێیانه‌ی‌ ك���ه‌ كۆمپانیاكه‌ی���ان‬ ‫دروس���تیكردوه‌ هیچیان ڤێل�ل�ا نه‌بوون‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌ڵێ���ت "ناكرێت بڵێن ب���ا پرۆژه‌‬ ‫نیش���ته‌جێكانی‌ وه‌به‌رهێن���ان ڤێلالی‌ تیا‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ش پێداویس���تییه‌كی‌‬ ‫ئه‌م سه‌رده‌مه‌یه‌"‪ .‬سه‌باره‌ت به‌ سه‌رنجی‌‬ ‫هاوواڵتیانی���ش كه‌ كردویانه‌ته‌ پاس���اوی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ "نابێت پرۆژه‌كان���ی‌ وه‌به‌رهێنان‬ ‫ڤێل�ل�ای‌ تێدابێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ هێش���تا‬ ‫كێشه‌ی‌ نیش���ته‌جێبوون یه‌كێكه‌ له‌گرفته‌‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌ خه‌ڵك"‪ .‬وال���ی‌ ئه‌مه‌ به‌‬ ‫پێچه‌وانه‌وه‌ ده‌بینێ‌‌و پێی‌ وایه‌ له‌هه‌رێمدا‬ ‫شتێك نییه‌ ناوی‌ ئه‌زمه‌ی‌ نیشته‌جێبوون‬ ‫بێ���ت‪ ،‬وه‌ك ئ���ه‌و روونیك���رده‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫هه‌ی���ه‌ زۆری‌ كرێچیی���ه‌ ن���ه‌ك ئه‌زمه‌ی‌‬ ‫نیشسته‌جێبوون‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "به‌ڕای‌ من تا‬ ‫‪ 15‬س���اڵی‌ تریش یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبوون‬ ‫دروست نه‌كرێت‪ ،‬ئه‌زمه‌ی‌ نیشته‌جێبوون‬ ‫دروس���ت نابێت‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌ له‌هه‌رێمدا‬ ‫كێش���ه‌ی‌ زۆریی‌ كرێچیم���ان هه‌یه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫قه‌یرانی‌ نیش���ته‌جێبوون‪ ،‬چه‌نده‌ها كه‌س‌‬ ‫هه‌یه‌ زیاد له‌چه‌ن���د خانوویه‌كیان هه‌یه‌‌و‬ ‫داویانه‌ته‌ كرێ‌‪ ،‬كه‌س هه‌یه‌ به‌ته‌نها خۆی‌‬ ‫‪ 20‬خانوی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬

‫به‌رهه‌می‌ بنكه‌ی‌ مافوری‌ ده‌ستكردی‌ رواندز ده‌وه‌ستێت‬ ‫ ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‌‬ ‫به‌هۆی‌ نه‌شیاوی‌ بینا‌و كه‌می‌‬ ‫فه‌رمانبه‌رو گرانی‌ نرخ‌و كه‌مبوونه‌وه‌ی‌‬ ‫خواست له‌سه‌ر كڕینی‌ مافوری‌‬ ‫ده‌ستكرد‪ ،‬به‌رهه‌می‌ بنكه‌ی‌ مافوری‌‬ ‫ده‌ستكردی‌ رواندز وه‌ستاوه‌و مافوری‌‬ ‫گه‌وره‌ به‌رهه‌م ناهێنن‪ .‬له‌ئێستادا ته‌نها‬ ‫تابلۆی‌ بچوكی‌ مافور دروست ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫مێژووی‌ دروس����تبوونی‌ بنكه‌ی‌ مافور ‌‬ ‫ی‬ ‫روان����دز ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ س����اڵی‌ ‪،1972‬‬ ‫ئه‌م بنكه‌یه‌ پێش����تر س����ه‌ر به‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پیشه‌س����ازی‌‌و وزه‌ بووه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم چه‌ند‬ ‫س����اڵێكه‌ خراوه‌ت����ه‌ س����ه‌ر وه‌زاره‌ت����ی‌‬ ‫رۆش����نبیری‌‪ .‬له‌ئێس����تادا ئ����ه‌م بنكه‌یه‌ بنكه‌ی‌ مافوری‌ رواندز فۆتۆ‪ :‬ئاکۆ حەمەد رابی‬ ‫چه‌ن����د كێش����ه‌یه‌كی‌ هه‌ی����ه‌‪ ،‬ه����ه‌ر ئه‌و‬ ‫كێش����انه‌ش كاریگ����ه‌ری‌ نه‌رێنی‌ كردۆته‌ نه‌بوونی‌ باشتره‌ له‌بوونی‌‪ ،‬چونكه‌ چه‌ند بیناكه‌ی����ان ده‌كاته‌وه‌‌و ده‌ڵێت "له‌وه‌ته‌ی‌ فه‌رمانبه‌ره‌كانمان بۆ زیاد بكرێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫س����ه‌ر به‌رهه‌مه‌كانی‌‪ .‬ئ����ه‌و بیانه‌یه‌ی‌ كه‌ س����اڵێكه‌ به‌رهه‌می‌ مافوری‌ ئه‌و بنكه‌یه‌م دروس����ت كراوه‌ ته‌نها ی����ه‌ك جار نۆژه‌ن كاره‌كانی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ مافوری‌ خۆماڵی‌‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌ ئه‌ویش ‪ 15‬ساڵ پێش ئێستا وردن‌و پێویس����تیان ب����ه‌ فه‌رمانب����ه‌ری‌‬ ‫ئێس����تا بنكه‌ی‌ مافوری‌ رواندزی‌ تێدایه‌‪ ،‬نه‌بینیوه‌"‪.‬‬ ‫زیاتره‌"‪ .‬دابینكردنی‌ ده‌رماڵه‌ی‌ مه‌ترسی‌‬ ‫به‌ وته‌ی‌ به‌شێك له‌فه‌رمانبه‌رانی‌ "زیاتر له‌الیه‌ك����ی‌ دیكه‌و‌ه ش����اره‌زایه‌كی‌ بواری‌ بووه‌"‪ .‬‬ ‫له‌كه‌الوه‌ی����ه‌ك ده‌چێت"‪ ،‬به‌ش����ێكی‌ تر ئاب����وری‌ پێیوای����ه‌‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر گرنگی‌ به‌و بچوك����ی‌ ش����وێنه‌كه‌یان ب����ه‌ڕای‌ ئ����ه‌و به‌بڕوای‌ ئه‌م به‌ڕێوه‌به‌ره‌ بۆ فه‌رمانبه‌ران‬ ‫له‌فه‌رمانبه‌ران����ی‌ باس ل����ه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ بنك����ه‌ی‌ ماف����وره‌ بدرایه‌‪ ،‬ده‌ك����را هه‌ر به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گرفتێك����ی‌ تریانه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ زۆر پێویس����ته‌‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك خۆی‌ وتی‌‬ ‫ی موچه‌ی‌ "ئ����ه‌و هۆڵه‌ی‌ ك����ه‌ ئێس����تا كاری‌ تێدا "كاره‌كه‌مان به‌ ش����ێوه‌یه‌ك له‌شێوه‌كان‬ ‫جێگه‌كه‌ی����ان زۆر ته‌س����ك‌و نه‌گونجاوه‌ له‌فرۆش����ی‌ به‌رهه‌مه‌كانی‌ خۆ ‌‬ ‫بۆ كارك����رن‪ ،‬له‌كاتێكدا بنكه‌كه‌ خاوه‌نی‌ كارمه‌نده‌كانی‌ دابی����ن بكرایه‌‪ .‬هه‌ندرێن ده‌كه‌ی����ن هی‌ ئ����ه‌وه‌ نییه‌ كه‌ به‌باش����ی‌ مه‌ترس����ی‌ له‌س����ه‌ره‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ده‌ست‬ ‫رووبه‌رێكی‌ زۆری‌ زه‌وییه‌‪ ،‬به‌اڵم "به‌هۆی‌ ره‌شید كه‌ ش����اره‌زایه‌كی‌ بواری‌ ئابوری‌ بتوانین مافوری‌ گه‌وره‌ به‌رهه‌م بێنین"‪ .‬بڕی����ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم تاكو ئێس����تا ره‌زامه‌ندی‌‬ ‫فه‌رامۆشكردنه‌وه‌‪ ،‬نه‌توانراوه‌ سوود له‌و ناوچه‌كه‌ی����ه‌ ده‌ڵێت "ئه‌گ����ه‌ر حكومه‌ت ناوبراو ئه‌وه‌شی‌ نه‌شارده‌وه‌ كه‌ له‌كاتێكدا خه‌رجكردنی‌ ده‌رماڵه‌مان بۆ نه‌دراوه‌"‪.‬‬ ‫زه‌ویه‌ وه‌ربگیرێت"‪ .‬هاوواڵتییه‌كی‌ قه‌زای‌ به‌ج����دی‌ بی����ر له‌چ����االك كردن����ی‌ ئه‌م چه‌ندین كه‌لوپه‌لی‌ پێویستیان بۆ دابین له‌ب����اره‌ی‌ گرنگ����ی‌ بوونی‌ ئ����ه‌و بنكه‌ی‌‬ ‫رواندز به‌ناوی‌ هیمداد عه‌بدواڵ ئاماژه‌ به‌وه‌ بنكه‌یه‌ بكات����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا بواری‌ كاركردن‌و كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ نه‌ش����یاوی‌ بیناكه‌و به‌رهه‌مهێنانی‌ ماف����وره‌ش له‌قه‌زاكه‌یاندا‬ ‫وتی‌ "كاریگه‌ریه‌ ئیجابیه‌ك����ه‌ی‌ بریتییه‌‬ ‫ده‌كات كه‌تاكه‌ ش����وێنێك له‌قه‌زاكه‌یاندا به‌رهه‌مهێنانیش له‌ناوچه‌كه‌دا به‌رفراوانترو كه‌می‌ جێگه‌ به‌كاریان نه‌هێناون‪.‬‬ ‫كه‌م����ی‌ فه‌رمانبه‌ر گرفتێك����ی‌ تری‌ ئه‌م ل����ه‌وه‌ی‌ ك����ه‌ ژماره‌ی����ه‌ك ئافره‌تی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌ پێی‌ بوترێ‌ ش����وێنی‌ به‌رهه‌مهێنان‪ ،‬پڕ جوڵه‌تر ده‌بێت"‪ .‬‬ ‫ته‌نه����ا بنكه‌ی‌ مافوری‌ روان����دزه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ بنكه‌ی‌ ماف����وری‌ رواندز‪ ،‬بنكه‌یه‌یه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك خۆش����ه‌وی‌ رواندزی‌ ناوچه‌یه‌ خراونه‌ت����ه‌ كاركردنه‌وه‌و فێری‌‬ ‫وه‌ك ئ����ه‌و ده‌ڵێت "به‌داخ����ه‌وه‌ ئه‌ویش خۆشه‌وی‌ رواندزی‌ جه‌خت له‌سه‌ر خراپی‌ ده‌ڵێت "به‌ پێویس����تی‌ ده‌زانم ژماره‌ی‌ ئه‌و پیشه‌یه‌ بوون"‪ .‬‬

‫شیشێك مریشك‬ ‫به‌ ‪ 5‬هه‌زار دیناره‌!‬

‫"كیلۆیه‌ك مریشك به‌ ‪ 5‬هه‌زاره‌‪ ،‬كه‌چی‌ ‬ ‫له‌سه‌یرانگای‌ نه‌ورۆز به‌برژاویی‌ ده‌یده‌ن به‌ ‪ 40‬هه‌زار"‬

‫ عیزه‌ت سابیر ئیسماعیل‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان كاریگه‌رییه‌ك ‌‬ ‫سه‌یرانگاكان ‌‬ ‫ی خه‌ڵك‬ ‫ی رۆژان ‌ه ‌‬ ‫باش���یان هه‌ی ‌ه له‌ژیان ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ن‬ ‫له‌كوردستان‪ ،‬چونك ‌ه به‌شدار ‌‬ ‫ی حه‌وان���ه‌وه‌و‬ ‫ی ش���وێن ‌‬ ‫له‌دابینكردن��� ‌‬ ‫ی خ���ۆش ب���ۆ‬ ‫ی كاتێك��� ‌‬ ‫به‌س���ه‌ربردن ‌‬ ‫ی ئابووریش باس‬ ‫خێزانه‌كان‪ ،‬ش���یكار ‌‬ ‫ل���ه‌و‌ه ده‌كات ك��� ‌ه خێزان���ه‌كان ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی پڕكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫داهاتی���ان زۆرب���وو دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رجه‌م پێداویس���تی ‌ه گرنگه‌كان��� ‌‬ ‫ی رۆژانه‌ی���ان ه���ه‌وڵ ئ���ه‌ده‌ن‬ ‫ژیان��� ‌‬ ‫ی ك ‌ه هه‌یان���ه‌و ماو‌ه‬ ‫ئه‌و ب���ڕ‌ه داهات ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بكه‌ن له‌بوار ‌‬ ‫له‌به‌رده‌س���تیان خه‌رج ‌‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫خۆش���گوزه‌ران ‌‬ ‫ی رۆژانه‌یان‪ 15 .‬وتم هیچیان ته‌مه‌نیان ‪ 10‬ساڵ نابێت‪.‬‬ ‫ساڵ پێش ئێستا خێزانێك له‌سلێمان ‌‬ ‫ی به‌و ش���ێوه‌ی ‌ه له‌پرس���گه‌ش نه‌جاتمان‬ ‫له‌ساڵێكدا چه‌ند جارێك گه‌شت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كرد بوو‪ ،‬ئه‌گه‌ر هیچم نه‌وتای ‌ه ده‌بو پار‌ه ‌‬ ‫بۆ س���ه‌یرانگاكان ‌‬ ‫ی كوردس���تان‪ ،‬به‌اڵم منداڵه‌كانیش بده‌م‪ ،‬له‌ناو سه‌یرانگاكه‌ش‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫ی بژێو ‌‬ ‫ی باشبوون ‌‬ ‫ئێس���تا به‌هۆ ‌‬ ‫ی له‌یه‌كێك له‌چێش���تخانه‌كان یه‌ك شیش‬ ‫ی ب ‌ه ‪5000‬‬ ‫ی به‌س���توو ب ‌ه برژاوی ‌‬ ‫خێزانه‌كانه‌و‌ه ه���ه‌وڵ ئه‌ده‌ن هه‌فتانه‌‌و مریشك ‌‬ ‫رۆژان ‌ه س���ه‌ردان ‌‬ ‫ی ده‌زانم‪،‬‬ ‫ی س���ه‌یرانگاكان بكه‌ن دیناربوو‪ ،‬م���ن له‌ژمێریاری��� ‌‬ ‫ی كاتێك��� ‌‬ ‫ی به‌س���ه‌ربردن ‌‬ ‫به‌مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌س���تو له‌بازاڕ ‌‬ ‫ی یه‌ك كیلۆ مریشك ‌‬ ‫خۆش‪.‬‬ ‫سلێمانی‌‌و كوردستان ب ‌ه ‪ 5000‬دیناره‌‪،‬‬ ‫ی له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫ی ده‌ستخۆش ‌‬ ‫ی خۆیه‌ت ‌‬ ‫جێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ستوو به‌الیه‌ن ‌‬ ‫ی هه‌ر كیلۆیه‌ك مریشك ‌‬ ‫هه‌رێ���م‌و وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی گه‌ش���توگوزارو كه‌م ‪ 8‬شیش پێكده‌هێنێت‪ ،‬وات ‌ه یه‌ك‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كان��� ‌‬ ‫ی ب ‌ه‬ ‫ی به‌س���توو به‌برژاوی ‌‬ ‫ی گه‌ش���توگوزار كیلۆ مریشك ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫بكه‌ین له‌شاره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كڕینه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی كوردستان ‪ 40000‬دینار‌ه له‌كاتێكدا نرخ ‌‬ ‫ی پرۆژه‌كان ‌‬ ‫چه‌ند هاوكاری‌‌و پشتیوان ‌‬ ‫ی ته‌نه���ا ‪ 5000‬دیناره‌‪ ،‬ئه‌م قازانج ‌ه زۆر‌ه‬ ‫ی كردو‌ه ب��� ‌ه پێدان ‌‬ ‫گه‌ش���تیار ‌‬ ‫ی به‌رپرس���یاره‌؟‬ ‫ی زه‌وی‌‌و بۆچی‌‌و بۆكێ‌و كێ لێ ‌‬ ‫ی خزمه‌تگوزرا ‌‬ ‫به‌پێشكه‌ش���كردن ‌‬ ‫ی ئاوو راس���ت ‌ه ئ���ه‌م چێش���تخانه‌ی ‌ه ده‌بێ���ت‬ ‫كاره‌ب���او رێگاوبان‌و خزمه‌تگوزاریه‌كان ‌‬ ‫ی مانگانه‌و ئ���اوو كاره‌باو كرێكار‬ ‫ی كرێ��� ‌‬ ‫ت���ر‪ ،‬بۆی��� ‌ه ده‌بینین س���ااڵن ‌ه ژمار‌ه ‌‬ ‫ی بدات‪ ،‬به‌اڵم هێش���تا ه���ه‌ر زۆر‌ه یه‌ك‬ ‫ی ناوخۆی���ی‌‌و ده‌ره‌ك��� ‌‬ ‫گه‌ش���تیاران ‌‬ ‫ی كیلۆ مریش���ك بكڕیت ب ‌ه ‪ 5000‬دینارو‬ ‫رووله‌زیادبوون���ه‌‪ .‬له‌الیه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی ب ‌ه ‪ ،40000‬ئ ‌ه ‌‬ ‫ی ت���ره‌و‌ه بید‌ه ‌‬ ‫ی ت���ر ‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی داهات��� ‌ه ب���ۆ گه‌ش���توگوزار بۆ ده‌هێڵێ���ت كرێ ‌‬ ‫ی ك ‌ه پرۆژ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و ناوچه‌ی ‌ه ‌‬ ‫دانیشتوان ‌‬ ‫ی چێش���تخانه‌ی ‌ه ئه‌وه‌ن���د‌ه زۆر بێ���ت‌و‬ ‫گه‌شتیاری‌ تیادا ده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی چێشتخانه‌ك ‌ه شیشێك مریشك‬ ‫خاوه‌ن ‌‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه جۆر ‌‬ ‫ی خزمه‌تگوزاری‌‌و ئه‌وه‌ند‌ه گران بفرۆشێت؟ خێزانێك یه‌ك‬ ‫نرخ��� ‌‬ ‫ی خزمه‌تگوزاریه‌كان ك��� ‌ه ناوچ ‌ه هه‌فت ‌ه پار‌ه پاشه‌كه‌وت ده‌كات‌و له‌یه‌ك‬ ‫گه‌شتیاریه‌كان‌و سه‌یرانگاكان له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌ورۆز هه‌موو ‌‬ ‫ی ش���ه‌ودا له‌س���ه‌یراگا ‌‬ ‫كوردستان پێش���كه‌ش ب ‌ه دانیشتوان ‌‬ ‫ی نرخ‪ ،‬لێره‌دا‬ ‫ی خه‌رج ده‌كات له‌به‌ر گرانی ‌‬ ‫ی ده‌ك���ه‌ن كه‌موكوڕی ‌‬ ‫هه‌رێمه‌كه‌مان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ن���د پرس���یارێك له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی سه‌یرانگا ‌‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬وه‌ك نمون ‌ه باس��� ‌‬ ‫ی گه‌شتوگوزاری‌ سلێمانی‌ ده‌كه‌م‪:‬‬ ‫نه‌ورۆز ده‌كه‌م له‌سلێمان ‌‬ ‫ی ب ‌ه چ‬ ‫ی ك ‌ه له‌م رۆژانه‌دا ئایا س���ه‌یرانگاكان ئازادن له‌و‌ه ‌‬ ‫وه‌ك خێزانێك ‌‬ ‫ی ئه‌م شار‌ه سه‌ردانم كرد‪ ،‬نرخێك خواردن ده‌فرۆشن؟‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تاو‌ه ك ‌ه ده‌چیت ‌ه ناو گه‌راج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پار‌ه ‌‬ ‫ی ئایا سه‌یرانگاكان ئازادن له‌و‌ه ‌‬ ‫ی سه‌یاره‌ له‌خه‌ڵك وه‌ربگرن؟‬ ‫سه‌یاره‌كان هه‌زار دینارت لێده‌سه‌نن ك ‌ه گه‌راج ‌‬ ‫له‌هیچ س���ه‌یرانگایه‌ك نه‌مدیو‌ه پار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پار‌ه ‌‬ ‫ی ئایا سه‌یرانگاكان ئازادن له‌و‌ه ‌‬ ‫گه‌راج ‌‬ ‫ی خوار ته‌مه‌ن ‪10‬‬ ‫ی سه‌یاره‌ت لێبس���ه‌نن‪ ،‬چونك ‌ه چونه‌ژوره‌و‌ه له‌منداڵ ‌‬ ‫تۆو خێزانه‌كه‌ت ده‌چن بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی پار‌ه ساڵ وه‌ربگرن؟‬ ‫ی ئه‌م پرس���یاران ‌ه‬ ‫خه‌رج بك���ه‌ن‌و س���وود ده‌گه‌یه‌نن به‌و ب ‌ه دڵنیاییه‌و‌ه وه‌اڵم ‌‬ ‫س���ه‌یرانگایه‌‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ك ‌ه ده‌چیت ‌ه نه‌خێ���ره‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه ده‌بێت چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ژوره‌و‌ه ئه‌بێ���ت ه���ه‌ر نه‌فه‌رێك هه‌زار بكه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم كێ چاودێرییان ده‌كات؟‬ ‫ی‬ ‫دینار بده‌یت بۆ چونه‌ژوره‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش كێ لێیان ده‌پرس���ێته‌وه‌؟ وه‌اڵمه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی تره‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی پرس���یارێك ‌‬ ‫بۆخۆ ‌‬ ‫ی ك���ه‌س‪ ،‬چونك��� ‌ه نه‌مانبین���ی‌‌و نه‌مان‬ ‫پار‌ه له‌منداڵی���ش وه‌رده‌گرن ك ‌ه نابێت بیست سه‌یرانگایه‌ك‌و چێشتخانه‌ی ‌هك‌و‬ ‫هه‌ركه‌س���ێك ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی له‌‪ 10‬ساڵ كه‌متر میوانخانه‌ی���ه‌ك س���زابدرێت له‌س���ه‌ر‬ ‫بێت پار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لێوه‌رگرن‪ ،‬له‌هیچ شوێنێك گرانفرۆش���یی‌‪ ،‬له‌هه‌ركه‌سێك ده‌پرس ‌‬ ‫نه‌مدیو‌ه پ���ار‌ه له‌منداڵ ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه بازاڕ‬ ‫ی ته‌مه‌ن خوار ب���ۆ وای ‌ه وه‌اڵمه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی كێ به‌رپرسیار‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫‪ 10‬ساڵ وه‌ربگیرێت‪ ،‬ئێم ‌ه ‪ 2‬نه‌فه‌رو ‪ 2‬ئازاده‌‪ ،‬ئ ‌ه ‌‬ ‫ی پرسگ ‌ه ‌‬ ‫منداڵ بووین‪ ،‬فه‌رمانبه‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی به‌ستو ب ‌ه برژاویی‬ ‫ی یه‌ك شیش مریشك ‌‬ ‫ی ن���ه‌ورۆز وت��� ‌‬ ‫س���ه‌یرانگا ‌‬ ‫ی "‪ 2‬منداڵ ب ‌ه ‪ 5000‬دیناره‌ له‌سه‌یرانگای‌ نه‌ورۆز؟‬ ‫به‌یه‌ك نه‌فه‌ر حساب ده‌كه‌ین"‪ ،‬منیش‬ ‫‪azizsabr@yahoo.com‬‬

‫نه‌مانبینی‌‌و نه‌مان‬ ‫بیست سه‌یرانگا‌و‬ ‫چێشتخانه‌‌و‬ ‫میوانخانه‌یه‌ك‬ ‫سزابدرێت له‌سه‌ر‬ ‫گرانفرۆشیی‌‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫به‌هار ‌ی ئیخوان‪ ..‬فۆبیای‌ ئیخوان‬

‫‪9‬‬

‫ئیسالمییه‌كانی‌ كوردستان چاوه‌ڕوانن رووداوه‌كانی‌ میسر‌و تونس له‌كوردستانیش رووبدات‬ ‫ئا‪ :‬یاسین ته‌ها‬

‫ ئیخوان چییان ده‌وێت؟‬

‫د‪ .‬محه‌مه‌د مورسی‌ له‌میسر‌و له‌باكور ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌فه‌ریقا بوه‌ته‌ سه‌رۆك كۆمار‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫ئه‌ندام‌و الیه‌نگرانی‌ سه‌ر به‌ڕێكخستنی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌ ئیخوان موسلیمین‌و‬ ‫حیزب‌و گروپه‌ نزیكه‌كان له‌م ره‌وته‌‬ ‫سیاسی‌‌و فیكرییه‌‪ ،‬له‌كوردستانه‌وه‌‬ ‫تا مۆریتانیا شاگه‌شكه‌ن‌و له‌ئاهه‌نگ‬ ‫گێڕان‌و پیرۆزبایی‌ گۆڕینه‌وه‌دان‪ .‬جگه‌‬ ‫له‌ئاسته‌ ئیسالمییه‌كه‌ی‌‪ ،‬له‌ڕووی‌‬ ‫سیاسیشه‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌چه‌ند رۆژی‌‬ ‫رابردوودا له‌میسر رویدا‌و له‌پاش‬ ‫زیاتر له‌‪ 80‬ساڵ خه‌باتی‌ نهێنی‌‌و‬ ‫ئاشكرا ئیخوان موسلیمینی‌ كرده‌‬ ‫حیزبی‌ فه‌رمانڕه‌وا‪ ،‬تائێستاش جێگای‌‬ ‫گرنگیپێدانی‌ چاودێرانه‌‪ ،‬چونكه‌ یه‌كه‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئازادی‌ پاش شۆڕش‪،‬‬ ‫كورسی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ میسر (أم الدنیا)‬ ‫ی‌ له‌چه‌نگی‌ عه‌لمانییه‌كان‌و عه‌سكه‌ر‬ ‫ده‌رهێنا‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی‌ محه‌مه‌د مورس���ی‌ (‪61‬‬ ‫ساڵ) له‌واڵته‌ یه‌كگرتووه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫بڕوانام���ه‌ی‌ دكتۆرای‌ به‌ده‌س���تهێناوه‌‌و‬ ‫ماوه‌یه‌كی���ش ل���ه‌وێ كاریك���ردوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم كه‌س���ایه‌تییه‌كی‌ تاس���ه‌ر ئێسك‬ ‫ئیسالمی‌‌و رۆژهه‌اڵتییه‌ به‌و ئه‌ندازه‌یه‌ی‌‬ ‫س���ووره‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ ئێستاش نوێژی‌ کچێک له‌هه‌ڵبژاردنی رابردوودا با‌نگه‌شه‌‬ ‫به‌یانی���ان به‌جه‌ماعه‌ت‌و له‌ناو مزگه‌وتدا‬ ‫ئه‌نجام ب���دات‪ ،‬وه‌ك داب‌و نه‌ریتی‌ ناو‬ ‫ئیس�ل�امییه‌كانیش ژنه‌ك���ه‌ی‌ (نه‌جال‬ ‫مه‌حمود) كاری‌ ماڵ‌و په‌روه‌رده‌ی‌ مناڵی‌‬ ‫پێ خۆش���تره‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ وه‌كو خانمی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ میس���ر كار ب���كات‪ .‬جگه‌ له‌م‬ ‫پابه‌ندییه‌ ئاینییه‌شی‌‪ ،‬ئینتیمای‌ مورسی‌‬ ‫بۆ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ ئیخوان موس���لیمین‌و‬ ‫مان���ه‌وه‌ی‌ له‌ده‌س���ته‌ی‌ دامه‌زرێنه‌رانی‌‬ ‫حیزبی‌ حوریه‌‌و عه‌داله‌ی‌ باڵی‌ سیاسی‌‬ ‫ئیخ���وان‪ ،‬له‌پ���اش ده‌س���تبه‌كاربوونی‬ ‫له‌پۆستی‌ سه‌رۆكایه‌تی كۆمار‪ ،‬زۆربه‌ی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتداره‌ عه‌لمانی‌‌و بنه‌ماڵه‌ییه‌كانی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵت���ی‌ ناوه‌ڕاس���ت نیگ���ه‌ران‬ ‫ده‌كات‪ .‬فه‌رمانده‌ی‌ پۆلیس���ی‌ دوبه‌ی‌‪،‬‬ ‫فه‌ری���ق زاح���ی‌ خه‌لفان‪ ،‬ك���ه‌ یه‌كێكه‌‬ ‫له‌به‌هێزتری���ن پی���اوه‌ ئه‌منییه‌كان���ی‌‬ ‫كه‌ن���داوی‌ عه‌ره‌ب���ی‌‌و واڵت���ی‌ ئیمارات‬ ‫به‌رانب���ه‌ر ئه‌م نیگه‌ران���ی‌‌و دڵه‌خورتێ‬ ‫سیاس���ییه‌ خۆی‌ پێ رانه‌گیرا‌و له‌پاش‬ ‫ده‌رچوونی‌ مورس���ییه‌وه‌ به‌پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫خۆشحاڵی‌ ئیس�ل�امییه‌كان‪ ،‬له‌پێگه‌ی‌‬ ‫خ���ۆی‌ له‌ت���ۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ تویته‌ر‬ ‫به‌ندو باوه‌ دیپلۆماس���ییه‌كانی‌ شكاند‌و‬ ‫نوسیویه‌تی‌ "س���ه‌رۆكه‌ ئیخوانییه‌كه‌ی‌‬ ‫میس���ر جێگه‌ی‌ رێزلێنان‌و پێش���وازی‌ رازیكردنیان‌و ره‌فت���اری‌ زۆربه‌ی‌ رژێمه‌‬ ‫نیی���ه‌ له‌كه‌نداو‌و فه‌رش���ی‌ س���وری‌ بۆ فه‌رمانڕه‌واكانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس���ت‬ ‫راناخرێت"‪ .‬خه‌لفان كه‌ له‌ئاشكراكردنی‌ كه‌ هه‌ندێكیان سه‌ربازی‌‌و هه‌ندێكیتریان‬ ‫بكوژانی‌ مه‌حمود مه‌بحوحی‌ سه‌ركرده‌ی‌ بنه‌ماڵه‌یین ئه‌وه‌ی‌ لێده‌خوێنرێته‌وه‌ كه‌‬ ‫س���ه‌ربازیی‌ حه‌ماس���دا له‌دوب���ه‌ی‌‌و ترس‌و نیگه‌رانی‌ دایگرتوون له‌وه‌ی‌ به‌ر‬ ‫به‌گیروگازهێنانی‌ مۆس���اد‌و ئیسرائیل‪ ،‬ش���ه‌پۆلی‌ ئه‌و گۆڕانكاریی���ه‌ بكه‌ون كه‌‬ ‫له‌میدی���ای‌ جیهانی���دا ن���اوی‌ ده‌ركرد‪ ،‬له‌تونس بزوتنه‌وه‌ی‌ نه‌هزه‌ی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫جه‌غت ده‌كاته‌وه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ به‌ڕه‌چه‌ڵ���ه‌ك ئیخوان���ی‌ ك���رده‌ پارتی‌‬ ‫مورس���ی‌ "زه‌نگێكی‌ نه‌گبه‌تییه‌ له‌سه‌ر یه‌ك��� ‌هم‌و له‌میس���ریش كورس���ییه‌كه‌ی‌‬ ‫میس���رو تێكڕای‌ ناوچه‌ك���ه‌"‪ .‬به‌ر له‌م جه‌مال عه‌بدولناس���رو ئه‌نوه‌ر سادات‌و‬ ‫لێدوانه‌ توندانه‌ش‪ ،‬خه‌لفان بزوتنه‌وه‌ی‌ حوس���نی‌ موباره‌كی‌ به‌خشییه‌ محه‌مه‌د‬ ‫ئیخوان موس���لیمینی‌ تۆمه‌تباركردبوو مورس���ی‌ س���ه‌رۆكی‌ باڵ���ی‌ سیاس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌هه‌وڵ���دان ب���ۆ حوكم گرتنه‌ده‌س���ت ئیخوان‪.‬‬ ‫م‪ .‬هی���وا میرزا س���ابیر‪ ،‬كه‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫له‌ناوچه‌ك���ه‌‌و له‌كۆنگره‌یه‌ك���ی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌ئاسایشی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستدا باسی‌ مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌ یه‌كگرت���ووی‌‬ ‫له‌وه‌كردبوو پالنی‌ ئیخوان له‌پاش میسر‪ ،‬ئیس�ل�امییه‌‪ ،‬له‌میان���ه‌ی‌ گفتوگۆیه‌كی‌‬ ‫له‌واڵت���ی‌ كوه‌یته‌وه‌ ده‌س���ت پێده‌كات ته‌له‌فۆنی‌ ئاوێنه‌دا ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌كرد‬ ‫كه‌ سیس���تمێكی‌ سیاس���ی‌ شڵۆق‌و پڕ به‌ه���اری‌ خۆپیش���اندان‌و وریابونه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ئاژاوه‌ی‌ هه‌یه‌‌و دواتر په‌لده‌هاوێت بۆ گه‌الن���ی‌ ناوچه‌ك���ه‌ ك���ه‌ گۆڕانكاری���ی‌‬ ‫سیاس���ی به‌دوای‌ خۆیدا هێنا به‌هارێكی‌‬ ‫دراوسێكانی‌‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌خه‌لفان ش���ازاده‌ی‌ پێش���وی‌ ئیس�ل�امییه‌ ن���ه‌ك عه‌ره‌ب���ی‌ "چونكه‌‬ ‫س���عودیه‌‪ ،‬نایف بن عه‌بدولعه‌زیز‪ ،‬به‌ر ئه‌وه‌تا بوه‌ته‌ هۆی‌ بااڵده‌ستبونی‌ هێزه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ به‌یه‌كجاریی‌ له‌دونیا كۆچ بكات‌و ئیس�ل�امییه‌ میانڕه‌وه‌كان"‪ .‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫چه‌ن���د رۆژێك پێش‌مردن���ی‌ له‌جنێفی‌ ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‌و وته‌بێژی‌‬ ‫سویس���را (‪ )2012/6/17‬رایگه‌یاندبوو كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬محه‌م���ه‌د حه‌كیم‬ ‫"ئیخ���وان موس���لیمین بنه‌م���ای‌ به‌اڵن له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ باس���ی‌ له‌وه‌كرد‬ ‫له‌ناوچه‌ك���ه‌"‪ .‬نای���ف عه‌بدولعه‌زیز كه‌ س���ه‌ركه‌وتنی‌ ئیس�ل�امییه‌كانی‌ میسر‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ چل س���اڵ پیاوی‌ یه‌كه‌می‌ به‌ه���ۆی‌ نوێنه‌رایه‌تیكردنی‌ شۆڕش���ی‌‬ ‫ئاس���ایش بوو له‌سعودیه‌ ئیخوانی‌ به‌وه‌ گه‌لی‌ ئ���ه‌و واڵته‌وه‌ ب���ووه‌‌و به‌كارێكی‌‬ ‫تۆمه‌تباركردب���وو ك���ه‌ "چاوگی‌ تیرۆر‌و هه‌ڵ���ه‌ی‌ زانی‌ كه‌ ئیخوان موس���لیمین‬ ‫توندوتیژی���ی‌ سیاس���ین له‌ڕۆژهه‌اڵتی‌ ده‌س���كه‌وته‌كانی‌ ش���ۆڕش له‌كۆمه‌ڵی‌‬ ‫خۆیان���دا قه‌تیس بكه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم هیوا‬ ‫ناوه‌ڕاست"‪.‬‬ ‫كاردانه‌وه‌كان���ی‌ پاش س���ه‌ركه‌وتنی‌ میرزا كه‌ یه‌كێكه‌ له‌ئه‌ندامه‌ دێرینه‌كانی‌‬ ‫موحه‌مه‌د مورسی‌ ده‌ریده‌خات كه‌ ئه‌م باڵ���ی‌ كوردس���تانی‌ جاران���ی‌ ئیخوان‬ ‫نیگه‌رانیانه‌ له‌گرۆی‌ ئیخوان موسلیمین‪ ،‬موس���لیمین‪ ،‬جه‌غت ده‌كاته‌وه‌ "ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ته‌نه���ا له‌نیگه‌رانییه‌كان���ی‌ س���عودیه‌‌و ئێس���تا له‌واڵتانی‌ عه‌ره‌بی‌‌و رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ئیمارتدا له‌ئیخوان قه‌تیس نابێت‪ ،‬ئه‌وه‌تا ناوه‌ڕاس���ت هه‌یه‌ به‌هاری‌ ئیسالمییه‌‌و‬ ‫خێرا ئوردن له‌دژایه‌تی‌ ئیسالمییه‌كان‌و به‌تایبه‌تیش به‌هاری‌ ئیسالمی میانڕه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ره‌نگاربون���ه‌وه‌ی‌ ئه‌منی‌ ئه‌م هێزه‌وه‌ دایكی‌ هێزه‌ ئیسالمییه‌ میانڕه‌وه‌كانیش‬ ‫هه‌ڵوێس���تی‌ خۆی‌ گۆڕی���وه‌ بۆ هه‌وڵی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیخوان موس���لیمینه‌"‪ .‬به‌پێی‌‬

‫ ‬ ‫بۆ یه‌کگرتووی ئیسالمی ده‌کات‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د مورسی‬

‫به‌سه‌ركه‌وتنی‌ ئیسالمییه‌كان له‌میسر‌و‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ ئیسالمییه‌كان‬ ‫رۆڵی‌ س���ه‌ره‌كییان هه‌بووه‌ له‌شۆڕشی‌‬ ‫ئه‌و واڵتانه‌دا‪ ،‬ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ئه‌وانی‌ سه‌رخس���ت بۆس���ه‌ر كورس���ی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت"‪ .‬هه‌رچ���ی‌ هی���وا می���رزا‬ ‫سابیریشه‌ باسی‌ له‌وه‌كرد ئه‌وه‌ی‌ ئێستا‬ ‫ئیسالمی‌ میانڕه‌و به‌ده‌ستی‌ هێناوه‌ مافی‌‬ ‫خۆڕسك‌و سروشتی‌ خۆیه‌تی‌‌و سااڵنێكی‌‬ ‫زۆره‌ ئه‌م���ن‌و عه‌س���كه‌ر به‌تۆپ���زی‌‌و‬ ‫به‌زه‌ب���ری‌ تانك لێ���ی‌ زه‌وت كردوون‌و‬ ‫ئێس���تا ئه‌وان دڵخۆشن به‌ "گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫روباره‌كه‌ ب���ۆ ره‌وتی‌ جاران"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫وتیشی‌ "به‌رژه‌وه‌ندی‌ ئیسالمییه‌كان له‌و‬ ‫دیموكراسیه‌ت‌و شه‌فافیه‌ته‌دایه‌ له‌پاش‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كانی‌ واڵتان���ی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫سه‌ریانه‌هه‌ڵداوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ بی���ری‌ ئیخوان له‌كۆتایی‌‬ ‫سااڵنی‌ چله‌كان‌و سه‌ره‌تای‌ په‌نجاكاندا‬ ‫هاتوه‌ته‌ عێ���راق‌و كوردس���تان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌كۆتای���ی‌ حه‌فتاكان���دا‌و س���ه‌ره‌تای‌‬ ‫هه‌ش���تاكاندا وه‌كو ره‌وت���ی‌ حه‌ره‌كی‌‬ ‫كه‌وتوه‌ت���ه‌ كار‌و له‌ناوه‌ڕاس���تی‌ ‪1985‬‬ ‫یش���دا م‪ .‬س���ه‌الحه‌دین به‌هادی���ن‬ ‫ئه‌م دیدگایه‌ش بێت ده‌كرێت شۆڕش���ی‌ شه‌فیقی‌ یاریده‌ده‌ری‌ پێشوی‌ موباره‌ك مۆڵه‌ت���ی‌ فه‌رمی‌ كاركردنی‌ الی‌ ئیخوان‬ ‫میسرو تونس له‌بری‌ به‌هاری‌ عه‌ره‌بی‌‌و (دوا س���ه‌رۆك وه‌زیران���ی‌ میس���ر) موس���لیمین له‌ئیماراته‌وه‌ هێناوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫به‌هاری‌ ئیس�ل�امی‌ ناوبنرێ���ت "به‌هاری‌ به‌خاوخێزانه‌وه‌ رویانكرده‌ ئیمارات‌و تا باڵی‌ ئیسالمییه‌كه‌ی‌ ئه‌و‪ ،‬بووه‌ به‌تاقه‌‬ ‫هه‌نوك���ه‌ش كۆچی‌ نه‌یاران���ی‌ ئیخوان‌و گروپی‌ درێژكراو‌هو‌ دانپێدانراوی‌ ئیخوان‬ ‫ئیخوان"‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌تای‌ دامه‌زراندن���ی‌ ئیخ���وان س���ه‌ركرده‌ ئه‌منییه‌كانی‌ چه‌وسێنه‌ری‌ له‌كوردستان‪ ،‬له‌‪ 1994‬یشدا‌و له‌گه‌رمه‌ی‌‬ ‫موس���لیمین له‌میس���ر ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئیخوان بۆ ئیم���ارات واڵتانیتری‌ كه‌نداو نس���كۆی‌ ئیس�ل�امییه‌ چه‌كداره‌كان���دا‬ ‫ئازاری‌ س���اڵی‌ ‪ 1928‬له‌سه‌رده‌س���تی‌ به‌رده‌وام���ه‌‌و عومه‌ر س���لێمان عه‌رزی‌ "بزوتن���ه‌وه‌ی‌ ئیس�ل�امی‌" یه‌كگرت���وی‌‬ ‫"ئیمام حه‌س���ه‌ن ئه‌لبه‌ن���ا"‪ .‬ئه‌م گرۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ بۆك���راوه‌ له‌س���عودیه‌ وه‌كو ئیسالمی‌ به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ م‪.‬سه‌الحه‌دین‬ ‫ئیس�ل�امییه‌ به‌وه‌ خۆی‌ ده‌ناسێنێت كه‌ راوێ���ژكاری‌ ئه‌من���ی‌ كارب���كات‪ .‬جگه‌ وه‌كو "هێزێكی‌ ئیس�ل�احی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫"گرۆیه‌كی‌ ئیسالحی‌ گشتگیره‌"‪ .‬له‌سه‌ر له‌مه‌ش كۆمه‌ڵێ���ك له‌واڵتانی‌ عه‌ره‌بی‌ میانڕه‌و" به‌فه‌رمی‌ خۆی‌ راگه‌یاند‪.‬‬ ‫هیوا می���رزا س���ابیر‪ ،‬جه‌غتیكرده‌وه‌‬ ‫ئه‌رزی‌ واقیعیش گه‌وره‌ترین بزوتنه‌وه‌ی‌ به‌رانبه‌ر ئ���ه‌و هه‌م���وو گۆڕانكارییه‌ی‌‬ ‫ركاب���ه‌ر‌و ئۆپۆزس���یۆنه‌ له‌زۆب���ه‌ی‌ میس���ر بێده‌نگی‌‌و بێ الیه‌نی‌ سه‌لبییان یه‌كگرتوی‌ ئیس�ل�امی‌ له‌ئێس���تادا هیچ‬ ‫واڵتان���ی‌ عه‌ره‌ب���ی‌‪ .‬ئ���ه‌م بزوتنه‌وه‌یه‌ هه‌ڵبژاردووه‌ له‌كاتێكدا میسر له‌وپه‌ڕی‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ ئۆرگانیی‌ نییه‌ به‌كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ش���انازی‌ ب���ه‌وه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ دایكی‌ ئاتاجیدایه‌ به‌كۆمه‌كی‌ سیاسی‌‌و دارایی‌ ئیخوان موس���لیمینه‌وه‌ له‌میسر "به‌اڵم‬ ‫س���ه‌رجه‌م بزاڤ‌و كۆمه‌ڵه‌ ئیس�ل�امییه‌ واڵتان���ی‌ عه‌ره‌ب���ی‌ به‌تایب���ه‌ت واڵت���ه‌ بنه‌م���ای‌ فیك���ری‌‌و مه‌رجه‌عیه‌ت���ی‌‬ ‫ئاینی‌ یه‌كگرتوو‪ ،‬ئیس�ل�امی‌ میانڕه‌وه‌‬ ‫هاوچه‌رخه‌كانه‌ ـ ئه‌وانه‌ی‌ له‌ئه‌ده‌بیاتی‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی‌ كه‌نداو‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی‌ زیات���ر ده‌س���ه‌اڵتداره‌ دایك���ی‌ ئیس�ل�امی‌ میانڕه‌ویش ئیخوان‬ ‫عه‌لمانیدا به‌ئیس�ل�امی‌ سیاسی‌ ناوزه‌د‬ ‫ده‌كرێ���ن ـ له‌ئێستاش���دا ئیخوان باس ته‌قلیدییه‌كان���ی‌ ع���ه‌ره‌ب له‌ئیخ���وان موس���لیمینه‌"‪ .‬جگ���ه‌ ل���ه‌م ئینتیم���ا‬ ‫له‌وه‌ ده‌كات له‌‪ 72‬ده‌وڵه‌تدا لقی‌ هه‌بێت دردۆن���گ ده‌كات ئه‌وه‌یه‌ له‌چه‌ند رۆژی‌ فیكریی���ه‌ی‌ كه‌ م‪ .‬هیوا میرزا‪ ،‬ئاماژه‌ی‌‬ ‫كه‌ دابه‌شبووه‌ به‌سه‌ر شه‌ش كیشوه‌ری‌ رابردوودا چه‌ندین چاالك���وان‌و گروپی‌ پێ ده‌كات ماوه‌یه‌كه‌ میدیای‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫جیهان���دا‌و هه‌ندێك ل���ه‌و واڵتانه‌ش نا ئیعالمی‌‌و سیاسی‌ به‌مه‌به‌ست بێت یان ئیسالمی‌ وه‌كو میدیای‌ ئیخوان رووماڵی‌‬ ‫عه‌ره‌ب���ی‌‌و نائیس�ل�امین (ئه‌وروپ���ا‌و نا بوونه‌ رایه‌ڵه‌ی‌ گواستنه‌وه‌ی‌ هه‌واڵ‌و سه‌ركه‌وتنه‌كانی‌ ئیخوان‌و چاالكییه‌كانی‌‬ ‫چاالكییه‌ سه‌یرو بێ پێشینه‌كانی‌ ئیخوان د‪ .‬مورس���ی‌ ده‌كات‌و جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا)‪.‬‬ ‫ترسی‌ واڵتانی‌ عه‌ره‌بی‌‌و واڵتانی‌ كه‌نداو به‌تایب���ه‌ت هه‌واڵه‌كان���ی‌ د‪ .‬محه‌م���ه‌د ئه‌مینداری‌ ئێس���تا‌و پێشوی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫كه‌ تائێس���تا به‌ره‌نگاری���ی‌ له‌"به‌هاری‌ مورس���ی‌ له‌چه‌شنی‌ س���وێندخواردنی‌ ئیس�ل�امی‌ خێرا په‌یام���ی‌ پیرۆزباییان‬ ‫عه‌ره‌بی‌" ده‌كه‌ن له‌ئیخوان موس���لیمین س���ه‌رۆكایه‌تی‌ له‌گۆڕه‌پان���ی‌ ته‌حریر‪ ،‬ئاراس���ته‌ی‌ سه‌رۆكه‌ ئیخوانه‌كه‌ی‌ میسر‬ ‫له‌چه‌ند ئاماژه‌یه‌ك���دا ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ پێش���وازیی‌ له‌خێزان���ی‌ ش���ه‌هیدانی‌ كرد‪ ،‬زۆر ئه‌سته‌مه‌ ئه‌وه‌ له‌رای‌ گشتیدا‬ ‫گرنگترینی���ان‪ :‬له‌پاش س���ه‌ركه‌وتنی‌ شۆڕش له‌كۆش���كی‌ كۆماری‌‪ ،‬رێزگرتنی‌ س���اغ بكرێته‌وه‌ ك���ه‌ یه‌كگرتووه‌كانی‌‬ ‫ئیخ���وان له‌هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانییه‌كه‌ی‌ زۆری‌ له‌پاس���ه‌وانه‌كانی‌‪ ،‬قه‌ده‌غه‌كردنی‌ كوردس���تان‌و تۆڕی‌ جیهانی���ی‌ ئیخوان‬ ‫میس���ری‌ النكه‌ی‌ ئیخ���وان‪ ،‬یارمه‌تی‌‌و هه‌ڵواس���ینی‌ وێنه‌كانی‌‪ ،‬هێش���تنه‌وه‌ی‌ له‌یه‌كتر جیاوازبن به‌تایبه‌ت پاش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫باربوه‌كانیان له‌میسر گرته‌وه‌‪ ،‬نه‌ك هه‌ر مناڵه‌كانی‌ له‌كاری‌ ئاس���ایی‌‌و پێش���وی‌ له‌راب���ردوودا په‌یوه‌ندی���ی‌ ئۆرگانییان‬ ‫ئه‌وه‌ش به‌ڵكه‌ پ���رۆژه‌ وه‌به‌رهێنه‌كانی‌ خۆی���ان‌و ‪....‬هت���د‪ .‬ك���ه‌ پرۆتۆكۆل‌و هه‌ب���وه‌‌و له‌زۆرب���ه‌ی‌ ئه‌نس���كلۆپیدیا‌و‬ ‫خۆش���یان له‌م واڵته‌ راگ���رت‪ .‬هه‌روه‌ها عورف���ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌و حوكمڕان���ی‌ مێژوونامه‌كانی‌ ئیخوان موسلیمینیشدا‬ ‫له‌و ده‌مه‌ی‌ ئیخوان‪ ،‬بونه‌ته‌ بااڵده‌ست ته‌قلیدی‌ جارانی میس���رو ناوچه‌كه‌یان ب���اس له‌وه‌ك���راوه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌م كۆمه‌ڵه‌‬ ‫ی دوژمنه‌ تێكشكاند‌و بونه‌ مایه‌ی‌ سه‌رسامی‌ رای‌ ئیسالمییه‌ له‌كوردستانیشدا لقی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫واڵتانی‌ كه‌نداو بونه‌ته‌ په‌ناگه‌ ‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كانی‌ ئێس���تا‪ ،‬جاران به‌شێك‬ ‫دێرینه‌كانی‌ ئه‌م گروپ���ه‌‌و هه‌ر له‌پاش گشتی‌ له‌میسر‌و له‌زۆربه‌ی‌ واڵتان‪.‬‬ ‫د‪ .‬سه‌الحه‌دین بابه‌كر‪ ،‬كه‌ یاریده‌ده‌ری‌ بوون له‌ئیخوان موسلیمین له‌جیهان‪.‬‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنی‌ مورس���ی‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌‬ ‫به‌مدواییان���ه‌ش پارت���ی‌ له‌رێ���گای‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تییه‌كه‌ی‌ میس���ر‪ ،‬عوم���ه‌ر ئه‌مینداری‌ گشتی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمییه‌‪،‬‬ ‫س���لێمانی‌ جێگری‌ پێش���وی‌ موباره‌ك ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات ئه‌وان مافی‌ خۆیانه‌ رێكخ���راوی‌ خێرخ���وازی‌ بارزان���ی‌و‬ ‫(س���ه‌رۆكی‌ موخاب���ه‌رات)‌و ئه‌حم���ه‌د وه‌كو پارتێكی‌ ئیس�ل�امی‌ دڵخۆش بن واڵت���ی‌ ئیمارات���ه‌وه‌‪ ،‬گرفت���ی‌ ب���ۆ‬

‫ئیخوان باس له‌و‌ه‬ ‫ی ئێستا‬ ‫ئیخوان موسلیمین ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ده‌كات له‌‪72‬‬ ‫له‌واڵتانی‌ عه‌ره‌ب ‌‬ ‫بنه‌مای‌ به‌اڵن‬ ‫ده‌وڵه‌تدا لقی‬ ‫ی‬ ‫هه‌یه‌ به‌هار ‌‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌دا‪..‬‬ ‫هه‌بێت‬ ‫ئیسالمی‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وان چاوگ ‌‬ ‫ك ‌ه دابه‌شبوو‌ه‬ ‫ی میانڕه‌وه‌‪،‬‬ ‫تیرۆر‌و توندوتیژی ‌‬ ‫به‌سه‌ر ‪6‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫دایك ‌‬ ‫سیاسین‬ ‫ی‬ ‫كیشوه‌ر ‌‬ ‫میانڕه‌ویش‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ئیخوان موسلیمین ‌ه جیهاندا‬ ‫ناوه‌ڕاست‬

‫ی ئیخ���وان‌و‬ ‫ی ئه‌ده‌بیات��� ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی كاركردنیان‪ ،‬ئاوات ‌‬ ‫پرۆگرامه‌كان ‌‬ ‫كۆمه‌ڵ ‌ه ئیسالمیی ‌ه ریفۆرمی‌ سیاسی‌‪،‬‬ ‫ئاب���ووری‌‪ ،‬كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌ له‌دیدگا‌و‬ ‫ی ئیس�ل�امییه‌وه‌‪.‬‬ ‫مه‌رجه‌عییه‌تیه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوكات له‌گه‌ڵ هه‌ڵكردنی‌ دروش���م ‌‬ ‫دوركه‌وتنه‌وه‌ش���دا‬ ‫میان���ڕه‌وی‌‌و‬ ‫له‌به‌كارهێنان���ی‌ توندوتی���ژی‪ ،‬ئ���ه‌م‬ ‫ی‬ ‫ی له‌گ���ه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫كۆمه‌ڵ���ه‌ لینك ‌‬ ‫حه‌ماس���ی‌ فه‌له‌س���تینیدا هه‌ی���ه‌ ك ‌ه‬ ‫رێكخراوێكی‌ چه‌كداره‌‌و سه‌رده‌مێكیش‬ ‫ی فه‌له‌ستینی‌ كردووه‌‪.‬‬ ‫به‌شداری‌ شه‌ڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌بۆچون���ی‌ ئیخوان ریف���ۆرم له‌تاك ‌‬ ‫موس���وڵمانه‌و‌ه ده‌س���ت پێ���ده‌كات‬ ‫دواتر خێزان���ی‌ موس���وڵمان‌و دواتر‬ ‫ده‌گاته‌ قۆناغی‌ حكومه‌تی‌ ئیسالمی‌‌و‬ ‫ی ئیس�ل�امی‌‌و دواتر‬ ‫دوات���ر ده‌وڵه‌ت��� ‌‬ ‫ی بنه‌ما‬ ‫رابه‌رایه‌تیكردنی‌ جیهان به‌پێ ‌‬ ‫ژیاری‌‌و كلتورییه‌كانی‌ ئیسالم‪ .‬ئیخوان‬ ‫ی‬ ‫موس���لیمین خۆی���ان به‌كۆمه‌ڵێك��� ‌‬ ‫گش���تگیر ده‌ناس���ێنن له‌ناو ئیسالم‌و‬ ‫ی‬ ‫ی پێنجه‌م ‌‬ ‫حه‌سه‌ن ئه‌لبه‌نا له‌كۆنگره‌ ‌‬ ‫ی یه‌كالكردوه‌ته‌و‌ه‬ ‫ئه‌م كۆمه‌ڵه‌دا ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ك ‌ه "ئیسالم‬ ‫بۆ ش���وێنكه‌وتووه‌كان ‌‬ ‫بڕواو عیباده‌ته‌‪ ،‬نیشتمان‌و شوناسه‌‪،‬‬ ‫رۆحانیی ‌هت‌و كردار‌و قورئان‌و شمشێره‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها جه‌غتی‌ له‌وه‌ش���كردوه‌ته‌و‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌وان "له‌بیروباوه‌ڕدا‬ ‫بانگه‌وازه‌ك ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌له‌فییه‌‪ ،‬له‌ته‌ریقه‌تدا س���وننه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫له‌حه‌قیقه‌ت���دا ته‌س���ه‌وفه‌‪ ،‬گرۆیه‌ك ‌‬ ‫ی وه‌رزشه‌وانه‌‪،‬‬ ‫سیاس���ییه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێك ‌‬ ‫ی كلتورییه‌‪،‬‬ ‫ی رۆشنبیری ‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمپانیایه‌كی‌ ئابووری‌‌و بیرۆكه‌یه‌ك ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیش���ه‌" ه���ه‌ر ئه‌م���ه‌ش‬ ‫بیری‌ ئیخ���وان موس���لیمینی‌ له‌گرۆ‬ ‫ئیس�ل�امییه‌كانیتر جی���ا كردوه‌ته‌و‌ه‬ ‫كه‌ زۆربه‌یان جه‌غتیان له‌س���ه‌ر یه‌ك‬ ‫ی ئیس�ل�ام كردوت���ه‌وه‌‪ .‬ئیخوان‬ ‫الیه‌ن ‌‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و‬ ‫ی ب���ه‌كار ‌‬ ‫زیات���ر گرنگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌د‌هن‌و له‌ن���او توێژ ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت��� ‌‬ ‫گه‌نجان‌و نوخبه‌دا كارده‌كه‌ن‌و له‌سه‌ر‬ ‫ی ناس���راوی‌ دامه‌زرێنه‌ر كار‬ ‫‪ 10‬بنه‌ما ‌‬ ‫ده‌كه‌ن ك��� ‌ه بریتییه‌ له‌"تێگه‌ش���تن‪،‬‬ ‫دڵس���ۆزی‌‪ ،‬كارك���ردن‪ ،‬تێكۆش���ان‪،‬‬ ‫قوربانی���دان‪ ،‬گوێڕایه‌ڵی‌‪ ،‬خۆڕاگری‌‪،‬‬ ‫خ���ۆ یه‌كالكردن���ه‌وه‌‪ ،‬برایه‌ت���ی‌‪،‬‬ ‫ی كاری‌ ژنانیش���دا‬ ‫متمان���ه‌"‪ .‬له‌بوار ‌‬ ‫ی ئیس�ل�امین‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه یه‌كه‌م گروپ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژنانیان كردبێته‌وه‌‌و له‌واڵتان ‌‬ ‫كه‌ لق ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی چه‌ن���د جارێك ژن خۆ ‌‬ ‫عه‌ره‌ب ‌‬ ‫ی ب���ااڵی‌ ئیخ���وان پااڵوتوو‌ه‬ ‫پۆس���ت ‌‬ ‫ی دایك له‌میس���ر سورن‬ ‫به‌اڵم كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫ی پۆس���ت ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی پیاوان���ه‌‌و له‌خوار‬ ‫ئ���ه‌م كۆمه‌ڵه‌ ه ‌‬ ‫ی یه‌كه‌مه‌وه‌ ژن‌و پیاو یه‌كسانن‬ ‫پۆست ‌‬ ‫له‌مافی‌ ركابه‌ریكردن‪ ،‬تائێس���تاش ‪8‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مینداریان گۆڕیوه‌‪ .‬له‌پاش رووخان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی موباره‌كیشه‌و‌ه باڵ ‌‬ ‫حوسن ‌‬ ‫ی حوڕیه‌‌و‬ ‫ی حیزب��� ‌‬ ‫خۆی���ان له‌دوتوێ ‌‬ ‫ی ئیخوان‬ ‫عه‌داله‌دا جیاكرده‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌كو مه‌رجه‌عییه‌تێكی‌ فیكری‌‌و رۆح ‌‬ ‫بمێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫پ���رۆژه‌ خێرخوازییه‌كان���ی‌ یه‌كگرت���وو‬ ‫دروس���تكرد‌و كاتێكی���ش له‌بادین���ان‬ ‫په‌الماری‌ باره‌گاكان���ی‌ ئه‌م حیزبه‌ی‌ دا‬ ‫له‌په‌یامێكی‌ كه‌م وێنه‌‌و په‌رچه‌كردارێكی‌‬ ‫تونددا‪ ،‬ئه‌مینداری‌ پێش���وی‌ یه‌كگرتوو‬ ‫م‪.‬س���ه‌الحه‌دین به‌هادی���ن رایگه‌یان���د‬ ‫"ئه‌زانی���ن پارتی‌ كوێی‌ دێش���ێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫واده‌كات"‪ .‬ئه‌مه‌ش ئاماژه‌یه‌ك بۆ ترسی‌‬ ‫ئه‌و حیزب���ه‌ له‌باه���ۆزی‌ گۆڕانكارییه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ له‌ناوچه‌كه‌ هه‌ڵیكردوه‌‌و تائێس���تا‬ ‫له‌س���ێ واڵت (تونس‪ ،‬مه‌غریب‪ ،‬میسر)‬ ‫ئیسالمییه‌كانی‌ كردوه‌ته‌ حوكمڕان‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ دیدگای‌ یه‌كگرتو‌و چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانی‌ ئ���ه‌م حیزبه‌ش���ه‌وه‌‬ ‫له‌ئه‌گه‌ری‌ په‌ڕینه‌وه‌ی‌ به‌سه‌رهاته‌كانی‌‬ ‫تونس‌و میسر‌و مه‌غریب بۆ كوردستان‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ یه‌كگرتوو‬ ‫هیوا میرزا سابیر ده‌ڵێت "بارودۆخی‌ ئه‌م‬ ‫واڵتانه‌ی‌ له‌رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستدان زۆر‬ ‫له‌یه‌كتره‌وه‌ نزیك���ه‌‌و زۆریش كاریگه‌رن‬ ‫به‌یه‌كتر‪ ،‬بۆیه‌ هی���چ دوور نییه‌ هه‌مان‬ ‫شت له‌كوردستان‌و عێراقیش رووبدات"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها یاریده‌ده‌ری‌ ئه‌مینداری‌ گشتی‌‬ ‫یه‌كگرتووش ده‌ڵێت "له‌میس���رو تونس‬ ‫ئیس�ل�امییه‌كان ب���راوه‌ی‌ یه‌كه‌م بوون‌و‬ ‫پێشبینی‌ ده‌كرێت له‌واڵتانیتریش به‌هۆی‌‬ ‫سندوقه‌كانی‌ ده‌نگدانه‌وه‌ ئیسالمییه‌كان‬ ‫بێنه‌ سه‌ر كورسی‌ ده‌سه‌اڵت"‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ش‬ ‫ا‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫‌ی‬ ‫د‬ ‫س‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ن‬

‫كۆتربازی‌‌و سیاسه‌تبازی‌‬

‫له‌ئه‌وروپاو‌ه شه‌حنی‌ كۆتر دێت بۆ كوردستان‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫كۆتربازێكی‌ سلێمانی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ كۆتری‌ له‌ئه‌وروپاوه‌‬ ‫به‌شه‌حن بۆ دێ‌‌و مانگی‌ بڕی‌ ‪10‬‬ ‫هه‌زار دۆالر كڕین‌و فرۆشی‌ كۆتر ده‌كاو‬ ‫ده‌ڵێت "كۆتربازی‌ له‌سیاسه‌تبازی‌‬ ‫خۆشتره‌"‪.‬‬ ‫(ك) یه‌كێك����ه‌ له‌ناس����راوترین‬ ‫كۆتربازه‌كانی‌ سلێمانی‌‪ ،‬ئه‌و كه‌ هه‌موو‬ ‫س����ه‌رله‌به‌یانی‌ هه‌ینییه‌ك بۆ ماوه‌ی‌ ‪5‬‬ ‫كاتژمێر له‌گه‌ڕه‌كی‌ سابوونكه‌ران ده‌یان‬ ‫جۆره‌ كۆتر بۆ كڕیاره‌كانی‌ نمایش ده‌كات‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ چل جۆر كۆتری‌‬

‫الیه‌‪ ،‬جوانترین جۆریان كۆتری‌ په‌رییه‌‪ ،‬ناتوانن زۆر بفڕن‌و ده‌وره‌ بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌شه‌ موفه‌ته‌لی‌ پێده‌ڵن كه‌ په‌ڕه‌كانی‌ بێهۆش ده‌ب����ن‌و ده‌بورێنه‌وه‌‌و ده‌كه‌ون‪،‬‬ ‫سه‌ر شانی‌ لوله‌‌و هه‌شه‌ ئه‌فه‌ریقییه‌ كه‌ ئه‌وكات����ه‌ش ده‌نگێك����ی‌ ح����اق حاقی‌‬ ‫ده‌نوكی‌ ه����ه‌ر نییه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ته‌نانه‌ت خۆشیان لێدێت"‪.‬‬ ‫ناوب����راو باس����ی‌ ل����ه‌وه‌ش ك����رد كه‌‬ ‫هه‌ر پارێزگایه‌كی‌ عێراق‌و كوردستانیش‬ ‫جۆرێك له‌كۆت����ری‌ تایب����ه‌ت به‌خۆیان فرۆش����تنی‌ كۆتر پێوه‌ری‌ دڵخۆشی‌ یان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆ نمونه‌ هه‌ولێر كۆترێكیان هه‌یه‌ نیگه‌رانی‌ خه‌ڵك����ه‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر خه‌ڵك‬ ‫پێیده‌ڵێن عه‌رزی‌‪ ،‬س����لێمانی‌ ش����املی‌‌و دڵیخ����ۆش بێت ئه‌وا بازاڕی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر وه‌زعه‌كه‌ ناخ����ۆش بێت‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫ته‌قله‌باز‌و حاقویان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "كۆت����ری‌ حاقو له‌ئه‌س����ڵدا كۆترێ����ك كه‌ بای����ی‌ ‪ 7‬وه‌ره‌قه‌ بێت ‪3‬‬ ‫ی ئێران وه‌ره‌قه‌ ناكات"‪.‬‬ ‫ئێرانیی����ه‌و وه‌ختی‌ خۆی‌ ش����ا ‌‬ ‫(ك) كه‌ ماوه‌ی‌ ‪ 30‬س����اڵه‌ خه‌ریكی‌‬ ‫به‌دیاری‌ ناردوویه‌تی‌ بۆ شێخ مه‌حمودی‌‬ ‫حه‌فیدو ئه‌ویش داویه‌تی‌ به‌چه‌ند ماڵێكی‌ كۆتربازیی����ه‌‪ ،‬ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫س����لێمانی‌‪ ،‬ئ����ه‌م كۆتران����ه‌ موباره‌كن كاتێك له‌چین بووه‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ ‪ 2‬كاتژمێر‌و‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ له‌كاتی‌ بانگداندا ده‌خوێنن‪ ،‬نیو به‌فڕۆكه‌ رۆش����تووه‌ ت����ا دوكانێكی‌‬

‫ته‌یروت����وری‌ دۆزیوه‌ت����ه‌وه‌و به‌بینین ‌‬ ‫ی‬ ‫"مورتاح" بووه‌‪ ،‬باس����ی‌ ل����ه‌وه‌ش كرد‬ ‫كۆتری‌ له‌ئه‌وروپاوه‌ به‌شه‌حن بۆم دێت‬ ‫ك����ه‌ جاری‌ وایه‌ ‪ 60‬جووت����ی‌ به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫ب����ۆ دێ‌‪ ،‬ئه‌‌و وت����ی‌ "په‌یوه‌ندیم له‌گه‌ڵ‌‬ ‫كۆترفرۆش����ی‌ هه‌موو پارێزگاكان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫زۆرجار هه‌واڵی‌ ئه‌وه‌ له‌یه‌ك ده‌پرس����ین‬ ‫كه‌ چی‌ پاره‌ ده‌كات؟ چی‌ پاره‌ ناكات؟‬ ‫چی‌ بازاڕی‌ هه‌یه‌‌و ده‌فرۆشرێ‌؟ له‌به‌غدا‬ ‫چی‌ باش����ه‌؟ له‌ئێرانیشه‌وه‌ خه‌ڵك دێن‬ ‫ی بایی‌ ده‌فته‌رێك دۆالر‬ ‫ب����ۆ كۆتر‌و مانگ ‌‬ ‫كڕین‌و فرۆشی‌ كۆترم هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌مه‌ هیوایه‌تێكی‌ زۆر خۆشه‌‪،‬‬ ‫كۆتربازی‌ له‌سیاس����ه‌تبازی‌‌و قوماربازی‌‬ ‫زۆر خۆشتره‌"‪.‬‬

‫"ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن مه‌حمود" كه‌ له‌ناو‬ ‫خه‌ڵكی‌ سلێمانیدا به‌"ئه‌حه‌ی‌ گوڵه‌"‬ ‫ناسراوه‌‌و به‌یه‌كه‌كێك له‌دیارترین‬ ‫سیماكانی‌ شار داده‌نرێت‪ ،‬دوای‌‬ ‫به‌سه‌ربردنی‌ زیاتر له‌‪ 70‬ساڵ‌ به‌كاری‌‬ ‫جگه‌رچێتییه‌وه‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ دوو هه‌فته‌یه‌‬ ‫به‌هۆی‌ نه‌خۆشییه‌وه‌ له‌جێگه‌دایه‌‪.‬‬

‫ئه‌حه‌ی گوڵه‌ ‬

‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬

‫تا چه‌ند رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر كه‌ هێش���تا‬ ‫ته‌م���ه‌ن‌و پیرێتی‌ زه‌فه‌ری‌ ب���ه‌م پیاوه‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 82‬س���اڵه‌ نه‌بردب���وو‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ده‌م���ه‌و به‌یانیی���ه‌ك وه‌ك نه‌ریتێك���ی‌‬ ‫رۆژانه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ كوڕه‌كانی���دا له‌دوكانه‌‬ ‫پاك‌و خاوێنه‌كه‌یدا ئاماده‌ بوو‪ ،‬ئه‌و به‌ر‬ ‫له‌نه‌خۆشكه‌وتنی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌‬ ‫"له‌ساڵی‌ ‪1938‬ه‌وه‌ تا ئه‌مڕۆ به‌رده‌وام‬ ‫خه‌ریكی‌ جگه‌رچێتیی���ه‌‪ ،‬له‌و كاته‌وه‌ی‌‬ ‫شیشی‌ جگه‌ر به‌ ‪ 4‬عانه‌ بووه‌ تا ئێستا‬ ‫كه‌ ته‌مه‌نی‌ ‪ 82‬ساڵه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌ح���ه‌ی‌ گوڵ���ه‌ وتی‌ "ل���ه‌‪1938‬ه‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌گون���دی‌ می���راوه‌وه‌ هاتومه‌ته‌‬

‫بۆ یه‌كه‌مجار له‌فیستیڤاڵێكدا شاجوانی‌ كوردستان‬ ‫ده‌ستنیشانكرا‌و سه‌رپه‌رشتیاری‌ فێستیڤاڵه‌كه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت "مه‌رج نه‌بوو شاجوان ته‌نها روخسار ‌‬ ‫جوان بێت"‪.‬‬ ‫ی حوزه‌یران بۆ‬ ‫ی رابردوو ‪‌ 28‬‬ ‫پێنجش���ه‌ممه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان له‌چوارچێو‌ه ‌‬ ‫یه‌كه‌مجار له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی (ه���ه‌ال هه‌ولێ���ر)‪،‬‬ ‫كاره‌كان���ی‌ فیس���تیڤاڵ ‌‬ ‫ش���اجوانی‌ كوردستان ده‌ستنیشانكرا‌و تیایدا‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪ 19‬س���ا ‌ڵ وه‌ك‬ ‫(ش���ێنێ‌ عه‌زی���ز) ‌‬ ‫شاجوان دیاریكرا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ڤ���ه‌ری‌ رانیه‌یه‌‌و ماو‌ه ‌‬ ‫ێ خه‌ڵك ‌‬ ‫ش���ێن ‌‬ ‫ی نه‌رویج ژیان به‌سه‌ر‬ ‫زیاتر له‌‪ 10‬ساڵ ‌ه له‌واڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بات‌و بااڵی‌ (‪ 173‬س���انتیمه‌تره‌‌و كێش��� ‌‬ ‫ێ كه‌ له‌گه‌ڵ‌ خێزانه‌كه‌یدا‬ ‫‪ 52‬كیلۆیه‌)‪ ،‬ش���ێن ‌‬ ‫نیش���ته‌جێی‌ واڵتی‌ نه‌رویجه‌‪ ،‬پێشتر له‌چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫كارێكی‌ هونه‌ریدا به‌ش���داریكردووه‌‌و له‌بوار ‌‬ ‫كورته‌فلیم‌و س���ه‌ما‌و دانس���ی‌ هیندیش���دا‬ ‫به‌شداربووه‌‪.‬‬ ‫ی ه���ه‌ال هه‌ولێر‬ ‫مه‌رجه‌كانی‌ فێس���تیڤاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ش���اجوان ئ���ه‌وه‌ بوو‌ه ك���ه‌ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی ل���ه‌‪ 18‬كه‌متر‬ ‫كوردس���تان بێت‌و ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌بێت‌و له‌‪ 35‬ساڵیش زیاتر نه‌بێ‌و بااڵش ‌‬ ‫له‌‪165‬س���م كه‌متر نه‌بێت‌و زیاتر له‌زمانێك‬ ‫ی‬ ‫بزانێت‌و به‌ژن‌و بااڵشی‌ باش بێت‌و ئاست ‌‬ ‫رۆشنبیریشی‌ به‌رز بێت‪.‬‬ ‫ی هه‌ال‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ لیژن ‌هی‌ فێس���تیڤاڵ ‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬س���یروان تۆفیق له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن ‌ه رونیكرده‌و‌ه كه‌ ده‌ستنیشانكردن ‌‬ ‫ش���اجوان ‪ 100‬نمره‌ی له‌سه‌ر بووه‌‪50 ،‬‬ ‫نمره‌ی‌ بۆ شێوازی‌ جلوبه‌رگ‌و رۆیشتن‌و‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وت‪ 50 ،‬نمره‌ی‌ دیكه‌شی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ی ئه‌و پرس���یارانه‌ بوو‌ه ك ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫وه‌اڵم ‌‬ ‫ی كرابوون‌و‬ ‫ی ناوبژیوانه‌و‌ه ئاڕاس���ته‌ ‌‬ ‫لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی "ده‌ستنیش���انكردنی‌ شاجوانه‌ك ‌ه ته‌نها‬ ‫وت ‌‬ ‫ی روخسار نه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌مای‌ جوان ‌‬ ‫ی‬ ‫س���یروان ئاش���كرایكرد ك ‌ه ئ���ه‌و خه‌اڵتان ‌ه ‌‬ ‫ده‌درێن به‌ش���اجوانه‌كه‌ بریتیین له‌(تاجه‌كه‌) ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌ڵم���اس‌و چه‌ند‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ره‌مزیی���ه‌‌و تاقمێك ‌‬ ‫ی ئه‌لكترۆنی‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ بڕ‌ه پاره‌یه‌ك ك ‌ه‬ ‫ئامێرێك ‌‬ ‫له‌الیه‌ن كۆمپانیاكه‌وه‌ دابین ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی ك��� ‌ه ده‌بێ���ت ش���اجوان تا‬ ‫ب���ه‌و پێی���ه‌ ‌‬ ‫ی داهات���وو خزمه‌ت‬ ‫ی ش���اجوان ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن��� ‌‬ ‫بكات‪ ،‬بۆیه‌ پێویس���ته‌ شێنێ‌ بگه‌ڕێته‌و‌ه بۆ‬ ‫كوردس���تان‌و خزمه‌ت بكات‪ ،‬له‌و روه‌شه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاری‌ فێس���تیڤاڵه‌كه‌ وت��� ‌‬ ‫"یه‌كێك له‌مه‌رجه‌كان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌بێت‬ ‫ی‬ ‫تا هه‌ڵبژاردنی‌ شاجوانێكی‌ دیكه‌‪ ،‬شێن ‌‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ كوردستان‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫نه‌گه‌ڕێته‌وه‌ ش���اجوانه‌كه‌ ده‌درێته‌و‌ه‬ ‫ی دیك��� ‌ه له‌هاوه‌ڵه‌كانی‌‪،‬‬ ‫به‌یه‌كێك��� ‌‬ ‫ێ زوو زوو بگه‌ڕێته‌وه‌‌و‬ ‫به‌اڵم ده‌توان ‌‬ ‫خزمه‌ت بكات"‪.‬‬

‫شاره‌وه‌‪ ،‬ش���اگردیم كردووه‌و خه‌ریك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م ئیش���ه‌م‪ ،‬ئه‌وكات���ه‌ رۆژی‌ به‌ ‪4‬‬ ‫عانه‌ ئیش���م ده‌كرد‪ ،‬له‌ساڵی‌ ‪1965‬ه‌وه‌‬ ‫هاتومه‌ته‌ ئ���ه‌م دوكانه‌و‌ه كه‌ ده‌كه‌وێته‌‬ ‫گه‌ڕه‌كی‌ كانێسكانه‌وه‌‌و تا ئه‌مڕۆش هه‌ر‬ ‫لێره‌دام"‪.‬‬ ‫ناوبراو باس���ی‌ له‌وه‌ كرد كه‌ ئه‌وده‌مه‌‬ ‫ش���ار چه‌ند جگه‌رچییه‌كی‌ به‌ناوبانگی‌‬ ‫وه‌ك بابه‌ خوله‌‪ ،‬حاجی‌ حه‌مه‌س���وور‪،‬‬ ‫ساڵح مڕه‌یی‌‌و حه‌مه‌ جه‌لیلی‌ تیا بووه‌‪.‬‬ ‫"ئه‌حه‌ی‌ گوڵه‌" كه‌ یه‌كێكه‌ له‌كه‌س���ه‌‬ ‫هه‌ره‌ ناوداره‌كانی‌ ش���اری‌ س���لێمانی‌‌و‬ ‫ته‌نان���ه‌ت هه‌ندێكجار ب���ۆ دۆزینه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ندێك ناونیشان ده‌ڵێن نزیك "ئه‌حه‌ی‌‬ ‫گوڵه‌"ی���ه‌‪ ،‬وتی‌ "ئاس���ووده‌م له‌ژیاندا‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ هه‌تا ئێستا ‪ 10‬فلسی‌ كه‌سم‬ ‫نه‌خواردووه‌و به‌درێژایی‌ ژیانیشم غه‌درم‬ ‫له‌ك���ه‌س نه‌كردووه‌و هیچ كه‌س���ێكیش‬ ‫ن���اوی‌ به‌خراپ���ه‌ نه‌ب���ردووم‌و رێزم بۆ‬ ‫گه‌وره‌و بچووكی‌ خه‌ڵك هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ هی���وای‌ چاكبوون���ه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫ده‌خوازێت‪.‬‬

‫چایخانه‌ی قه‌رداران چا به "‌قه‌رد" ده‌دات‪ ،‬یان ئه‌وانه‌ی لێی داده‌نیشن قه‌ردارن؟‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫ی‬ ‫ره‌نگه‌ كه‌م كه‌س هه‌بێت له‌شار ‌‬ ‫ی قه‌رزاران)‌و‬ ‫ی (چایخانه‌ ‌‬ ‫هه‌ولێر به‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ولێرییه‌كان چایخانه‌ ‌‬ ‫به‌قسه‌ ‌‬ ‫"قه‌رداران" ئاشنا نه‌بوبێت‌و سه‌ردانیان‬ ‫ی‬ ‫نه‌كردبێت‪ ،‬پیاوێكیش ده‌ڵێت "ماوه‌ ‌‬ ‫‪ 40‬ساڵ ‌ه له‌م چایخانه‌ی ‌ه دانه‌بڕاوم"‪.‬‬ ‫ئه‌م چایخانه‌یه‌ ك ‌ه یه‌كێك ‌ه له‌چایخان ‌ه‬ ‫كۆنه‌كانی ش���اری هه‌ولێ���ر‌و ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ره‌تای ش���ه‌قامی باتا‪ ،‬له‌س���اڵ ‌‬ ‫‪ 1960‬له‌الی���ه‌ن عوس���مان محه‌م���ه‌د‬ ‫مس���ته‌فاو‌ه دروستكراوه‌‌و له‌وكاته‌و‌ه تا‬ ‫ئێس���تا له‌الیه‌ن خ���ۆی‌و دوو كوڕیه‌و‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌برێت‪.‬‬ ‫ی چایخانه‌ك���ه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ن���او ‌‬ ‫ی رونكرده‌و‌ه‬ ‫مام عوس���مان بۆ ئاوێنه‌ ‌‬ ‫كاتێ���ك چایخانه‌كه‌ی دروس���تكردو‌ه‬ ‫ن���اوی (له‌یال���ی نجوم) ب���ووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫یه‌كێك له‌و كه‌س���انه‌ی ك��� ‌ه به‌رده‌وام‬ ‫س���ه‌ردانی چایخانه‌كه‌ی كردو‌ه له‌كاتی‬ ‫دۆمینه‌كردن���دا وتویه‌ت���ی "چایه‌كم بۆ‬ ‫بێنن‪ ،‬به‌اڵم كه‌مێك چا‪-‬كه‌ی دواكه‌وت‪،‬‬ ‫جارێكیتر وتی‪ :‬چایه‌كم بۆ بێن ‌ه خۆ ب ‌ه‬ ‫قه‌رد نییه‌‪ ،‬ئیت���ر له‌وكاته‌و‌ه ناوه‌كه‌ی‬ ‫بوو‌ه ب ‌ه (چایخانه‌ی قه‌رداران)"‪.‬‬ ‫مام عوسمان ك ‌ه ئێستا ته‌مه‌نی ‪78‬‬ ‫ساڵه‌و رۆژان ‌ه س���ه‌ردانی چایخانه‌كه‌ی‬ ‫ده‌كات‌و ب���ۆ چه‌ن���د كاتژمێرێ���ك‬

‫کاوڕ‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌مێك ‌ه چاوه‌ڕێ ‌‬ ‫ئه‌و هیوایه‌ ‌‬ ‫نزی���ك بووه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌وروبه‌ره‌ك���ه‌ت‬ ‫ێ‬ ‫خۆشه‌ویس���تی‌ زیات���رت ده‌ده‌ن��� ‌‬ ‫فه‌رامۆش���یان مه‌ك���ه‌‪ .‬ل���ه‌ڕووی‬ ‫سۆزدارییه‌و‌ه به‌ختێکی باشت ده‌بێت‪.‬‬

‫ی پێدا‪،‬‬ ‫داده‌نیشێت‪ ،‬وه‌ك خۆی ئاماژ‌ه ‌‬ ‫به‌ش���ێكی زۆر له‌و كه‌س���انه‌ی له‌كاتی‬ ‫خۆیدا ده‌هات���ن له‌ژیاندا نه‌ماون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێس���تاش هه‌ندێك براده‌ر م���اون ك ‌ه‬ ‫زیاتر ل ‌ه ‪ 40‬س���اڵ ‌ه ب���ه‌رده‌وام دێن بۆ‬ ‫چایخانه‌كه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ڵێمان محه‌م���ه‌د مامۆس���تایه‌ك ‌‬ ‫خانه‌نش���ینكراوه‌‌و زیاتر ل ‌ه ‪ 40‬س���اڵ ‌ه‬ ‫له‌هه‌فته‌یه‌ك���دا پێن���ج رۆژ دێ���ت بۆ‬ ‫ئ���ه‌و چایخانه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و مامۆس���تایه‌ ك ‌ه‬ ‫ی خستبوو‌ه‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی چایخانه‌ك ‌ه قاچ ‌‬ ‫ی ره‌نگ‬ ‫سه‌ر قاچ‌و له‌س���ه‌ر كورسییه‌ك ‌‬ ‫ی دانیشتبوو باس���ی ئه‌و رۆژانه‌ی‬ ‫بێج ‌‬ ‫ب���ۆ دوو له‌هاوڕێكان���ی ده‌گێڕایه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫چایخانه‌كه‌ س���ه‌ری به‌دار گیرابوو‪ ،‬له‌و‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ئاوێن ‌ه كرد‌و خۆزگه‌ ‌‬ ‫كاته‌دا قسه‌ ‌‬ ‫به‌و س���ااڵن ‌ه خواست ك ‌ه سه‌ردانی ئه‌و‬ ‫ی ك���ردوو‌ه ك ‌ه ب���ه‌(داری‬ ‫چایخانه‌ی��� ‌ه ‌‬ ‫ی "ئه‌وكات ‌ه‬ ‫كاریته‌) گیرا ب���وو‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫چایخانه‌ك���ه‌ تاموچێژێك���ی تایبه‌ت���ی‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬ب���ه‌اڵم ك��� ‌ه نۆژه‌نكراوه‌ته‌وه‌و‬ ‫دیزانیه‌كه‌ی گۆڕا ئه‌و خۆشیه‌ی جارانی‬ ‫بۆ من نه‌ماوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئێس���تا به‌ش���ێكی زۆری هاوڕێكان ‌‬ ‫ئ���ه‌و مامۆس���تای ‌ه له‌ژیان���دا نه‌ماون‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و‪ ،‬هێشتا هه‌ستده‌كات هه‌موو‬ ‫بیره‌وه‌رییه‌كانیان له‌سه‌ر كورسی‌و مێزی‬ ‫ئ���ه‌و چایخان ‌ه به‌جێم���اون‌و هه‌نوكه‌ش‬ ‫ ‬ ‫وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت "حه‌ز ده‌كات ش���ه‌و چایخانه‌ی قه‌رداران له‌هه‌ولێر‬ ‫ێ بخه‌وێ‌"‪.‬‬ ‫نه‌ڕواته‌وه‌‌و هه‌ر له‌و ‌‬

‫گا‬ ‫ی‬ ‫ی باش���ت هه‌ی ‌ه بۆ راپه‌ڕاندن ‌‬ ‫توانایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫كاره‌كان���ت‪ ،‬چــــاوه‌ڕوان ب ‌ه ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی هه‌وڵه‌كانت ده‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫تر ئه‌نجام ‌‬ ‫ئاگاداری با‌ری دارایت به‌و ده‌س���ت ب ‌ه‬ ‫پاره‌و‌ه بگره‌‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫كاتێك���ی‌ گونج���او‌ه ب���ۆ كۆتاییهێنان‬ ‫ی‬ ‫به‌ناكۆكییه‌كان‌و تێپه‌ڕاندنیان‪ ،‬له‌ڕوو ‌‬ ‫ی باش به‌ڕێوه‌یه‌‪.‬‬ ‫داراییه‌و‌ه ده‌ستكه‌وت ‌‬ ‫هه‌وڵێک���ی زیات���ر ب���د‌ه له‌ڕاپه‌راندنی‬ ‫کاره‌کانتا‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ش���ێك ‌‬ ‫ئه‌م هه‌فته‌ی���ه‌ رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ێ ده‌بیته‌و‌ه له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫نائارام‌و پڕ له‌دڵه‌ڕاوك ‌‬ ‫ی ته‌ندروس���تیت‬ ‫ده‌وروبه‌رتدا‪ ،‬ئاگادار ‌‬ ‫ب���ه‌‪ .‬هه‌فتـــــه‌یه‌ک���ی گونج���او‌ه ب���ۆ‬ ‫گه‌شتکردن‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬عیسا‬

‫شێر‬ ‫ی به‌ده‌س���ته‌وه‌ن ره‌نگ ‌ه‬ ‫ئه‌و پڕۆژان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ بێ���ت‪ ،‬له‌ڕوو ‌‬ ‫به‌ش���ێكیان جێبه‌ج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گۆڕانێك��� ‌‬ ‫س���ۆزدارییه‌وه‌ تووش��� ‌‬ ‫چاوه‌ڕوانك���راو به‌‪ .‬که‌س���ێکی نزیکت‬ ‫ده‌بینیت‪.‬‬

‫لۆكه‌‌و دینا حایك‬ ‫له‌ئاهه‌نگێكدا‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫ئه‌حه‌ ‌ی گوڵ ‌ه ‪ 70‬ساڵه‌ جگه‌رچییه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ره‌وه‌ند جه‌واد‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ی هه‌نگاوه‌كانتدا به‌خت‬ ‫دڵنیابه‌ له‌زۆربه‌ ‌‬ ‫یاوه‌رت ده‌بێت‪ ،‬باشتر‌ه پشوو بده‌یت‌و‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه خۆت ماندوو نه‌كه‌یت‪ .‬به‌باشی‬ ‫بیر ل���ه‌و بڕیارانه‌ت بکه‌ره‌وه‌و هه‌وڵبد‌ه‬ ‫په‌له‌مه‌که‌ تیایاندا‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫ی س���وود‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بتوانی���ت به‌باش��� ‌‬ ‫له‌تواناكان���ت ببینی���ت‪ ،‬ئ���ه‌وا ل���ه‌م‬ ‫ی‬ ‫ی كاره‌كانت به‌ئاس���ان ‌‬ ‫ماوه‌یه‌دا زۆربه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چن‪ .‬ده‌س���تکه‌وتێکی دارایت‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫ی ئ���ارام به‌س���ه‌رده‌به‌یت‌و‬ ‫كه‌ش���ێك ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و گرفتانه‌ ده‌رباز ده‌بیت‬ ‫له‌زۆربه‌ ‌‬ ‫ی زۆره‌ به‌ده‌س���تیانه‌و‌ه‬ ‫كه‌ ماوه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ده‌ناڵێنی���ت‪ .‬ل���ه‌ڕووی س���ۆزدارییه‌و‌ه‬ ‫هه‌فته‌یه‌کی گونجاو‌ه بۆت‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌باشی‌ كاره‌كانت رێكنه‌خه‌یت‪،‬‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه زۆر هه‌لی‌ گه‌وره‌ت له‌ده‌س���ت‬ ‫بچێت‪ ،‬ك ‌ه كاریگه‌رییان له‌س���ه‌ر ژیانت‬ ‫ده‌ب���ێ‌‪ .‬بی���ر له‌داهاتوو مه‌ک���ه‌ره‌وه‌و‬ ‫هه‌وڵبده‌ بۆ داهاتووت بژی‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌م مانگه‌دا ئاهه‌نگێك ‌‬ ‫وا بڕیاره‌ له‌‪‌ 5‬‬ ‫ی‬ ‫ی (ش���انه‌ده‌ر) له‌شار ‌‬ ‫گه‌ور‌ه له‌پارك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێ���ر س���ازبكرێت به‌به‌ش���دار ‌‬ ‫ی‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌هونه‌رمه‌ندانی‌ كورد‌و بیان ‌‬ ‫له‌وان��� ‌ه (لۆكه‌‪ ،‬دینا حای���ك)‌و چه‌ند‬ ‫هونه‌رمه‌ندێكی‌ دیكه‌‪.‬‬ ‫ی هه‌ال‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاری‌ فێس���تیڤاڵ ‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬س���یروان تۆفیق له‌لێدوانێكدا‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌ له‌چوارچێوه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ال هه‌ولێر‪،‬‬ ‫به‌رنامه‌كانی‌ فێستیڤاڵ ‌‬ ‫ی ‪ 7/5‬ئاهه‌نگێكی‌ گه‌ور‌ه‬ ‫ئێ���واره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌به‌شداری‌ چه‌ند هونه‌رمه‌ندێك ‌‬ ‫ك���ورد‌و ع���ه‌ره‌ب (لۆكه‌‪ ،‬دینا‬ ‫ی‬ ‫حایك)‌و چه‌ند هونه‌رمه‌ندێك ‌‬ ‫دیك ‌ه له‌پاركی‌ (ش���انه‌ده‌ر)‬ ‫ێ‬ ‫له‌ش���اری‌ هه‌ولێ���ر به‌ب ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر سازده‌كرێت‪.‬‬

‫ی هه‌ولێر‪،‬‬ ‫ی ناس���راوی‌ شار ‌‬ ‫هونه‌رمه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ج���ه‌الل به‌ی���ار پ���اش كۆتاییهاتن��� ‌‬ ‫رۆڵه‌ك ‌هی‌ له‌به‌ش���ی‌ س���ێیه‌می‌ زنجیر‌ه‬ ‫درامای‌ گه‌رده‌لول‪ ،‬كۆچی‌ دوایی‌ كرد‪.‬‬ ‫ی زنجیر‌ه درامای‌ گه‌رده‌لول‪،‬‬ ‫ده‌رهێنه‌ر ‌‬ ‫جه‌لیل زه‌نگه‌نه‌ له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫رایگه‌یاند ك���ه‌ هونه‌رمه‌ند جه‌الل به‌یار‬ ‫ی‬ ‫ی سێهه‌م ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه له‌به‌ش ‌‬ ‫رۆڵێكی‌ سه‌ره‌ك ‌‬ ‫گه‌رده‌لولدا‌و زیاتریش "كۆمیدیه‌"‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زه‌نگ��� ‌ه ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌دا ك���ه‌ به‌یار‪،‬‬ ‫ی رۆڵه‌ك ‌هی‌ كۆتایی‌ پێهاتبوو‪.‬‬ ‫وێنه‌گرتن ‌‬ ‫ی چوارش���ه‌ممه‌ی‌ راب���ردوو‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫ی شاری‌ هه‌ولێر‬ ‫هونه‌رمه‌ندی‌ ناس���راو ‌‬ ‫ی ‪ 56‬س���اڵیدا‬ ‫(جه‌الل به‌یار) له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫كۆچی‌ دوایی‌ كرد‪.‬‬ ‫جه‌الل به‌یار‬

‫وه‌به‌رهێنان له‌سینه‌ماشدا كه‌وته‌كار‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ سینه‌ما ‌‬ ‫ی ئاڵوگۆڕی‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ستایڵی‌ كاركردن ‌‬ ‫ی گۆڕین ‌‬ ‫هه‌وڵ ‌‬ ‫ده‌دا‌و له‌ده‌سپێكی‌ كاره‌كه‌شیدا‬ ‫شێوازی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ فیلم ده‌گۆڕێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���ینه‌ما ‌‬ ‫ی هون���ه‌ر ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬ئاكۆ س���یرینی‌ له‌لێدوانێكدا‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئاوێن ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه پێشتر شێواز ‌‬ ‫كارك���ردن له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كه‌ی���ان‬ ‫ی گرێبه‌س���ت ب���وو‌ه له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ئه‌نجامدان ‌‬ ‫ده‌رهێن���ه‌ر‪ ،‬به‌اڵم به‌وته‌ی‌ ناوبراو‪ ،‬ئه‌و‬ ‫شێوازه‌ س���ه‌ركه‌وتوو نه‌بووه‌‪ ،‬چونك ‌ه متمان ‌ه له‌نێوان خۆیان‌و كه‌رتی‌ تایبه‌تدا‬ ‫ی له‌كار‌ه دروست بكه‌ن‌و وتی‌ "له‌ئێستادا هه‌ندێك‬ ‫له‌و كاته‌دا ده‌رهێنه‌ره‌كه‌ ئاگا ‌‬ ‫ی كۆمپانیا دروس���تبوون‌و ئێمه‌ش ده‌بێت‬ ‫هونه‌رییه‌كه‌ نه‌ب���ووه‌‌و ئه‌وه‌ش كارێك ‌‬ ‫ی هاوكارییان بكه‌ین‪ ،‬جگ ‌ه له‌وه‌ش ده‌بێت‬ ‫وای‌ كردب���وو ك���ه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫ی ببن ‌ه كۆمپانی���ای‌ ده‌ره‌وه‌ش بهێنین‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی رۆش���نبیر ‌‬ ‫س���ینه‌ما‌و وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رهه‌مهێن ‌هر‌و ئ���ه‌و كارانه‌ش ده‌كران ئێستا هه‌رێمی‌ كوردس���تان پێویست ‌‬ ‫له‌فێس���تیڤاڵێك تێنه‌ده‌په‌ڕی���ن‌و دواتر به‌كرانه‌وه‌ هه‌یه‌ ب���ۆ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ده‌بێ���ت وا له‌كه‌رتی‌ تایبه‌ت بكه‌ین ك ‌ه‬ ‫له‌ڕه‌فه‌كاندا ده‌مانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاكۆ سیرینی‌ ئاشكرایكرد ك ‌ه له‌مه‌ودوا هۆ ‌ڵ دروستبكات‌و هه‌وڵیش بده‌ین فیلم‬ ‫ی ببه‌ینه‌ ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی كه‌رت ‌‬ ‫گرێبه‌ست له‌گ ‌ه ‌ڵ كۆمپانیاكان ‌‬ ‫ی له‌ئێس���تادا له‌كوردستان‬ ‫به‌و پێیه‌ ‌‬ ‫تایبه‌ت���دا ده‌كه‌ن‌و هه‌وڵی���ش ده‌ده‌ن‬ ‫ی س���لێمانیش‬ ‫وه‌به‌رهێنان بكه‌ن‌و وتی‌ "بودجه‌یه‌كی‌ زۆر به‌گش���تی‌‌و له‌ش���ار ‌‬ ‫ی هۆڵی‌ س���ینه‌ما‬ ‫بۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كه‌ ته‌رخانكرابوو‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی‌‪ ،‬نه‌بوون ‌‬ ‫به‌اڵم نه‌یتوانیو‌ه ژێرخانێكی‌ ئابوری‌ بۆ گرفتێك���ی‌ س���ه‌ره‌كییه‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه ئاكۆ‬ ‫ی فیلمسازی‌ دروستبكات‪ ،‬چونك ‌ه س���یرینی‌ ئاش���كرایكرد ك���ه‌ ب���ۆ ئه‌و‬ ‫بوار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و بوار‌ه ته‌نها هون���ه‌ر نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو مه‌به‌س���ت ‌ه قس���ه‌یان له‌گ ‌هڵ‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫پیشه‌س���ازی‌‌و وه‌به‌رهێنیشه‌‪ ،‬بۆی ‌ه زۆر رۆشنبیری‌‌و الوان كردووه‌‌و رێككه‌وتون‬ ‫گرنگ���ه‌ هانی‌ كه‌رتی‌ تایبه‌ت بدرێت بۆ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ ك ‌ه ده‌بێ���ت له‌مه‌ودوا‬ ‫ی له‌ش���اره‌كانی‌ كوردستاندا‬ ‫ئه‌و مۆاڵن ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و بواره‌"‪.‬‬ ‫ی سینه‌مایان تێدا‬ ‫س���یرینی‌‪ ،‬رونیكرده‌وه‌ ك��� ‌ه ئه‌وان دروستده‌كرێن هۆڵێك ‌‬ ‫ی بێت‪ ،‬جگ ‌ه ل���ه‌وه‌ش بودجه‌ی‌ تایبه‌ت‬ ‫وه‌كو حكومه‌ت پێویس���ت ‌ه پش���تگیر ‌‬ ‫ی كۆمپانیا بكه‌ن‌و بۆ ئه‌و هه‌بێت ب���ۆ نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌ ش���وێن ‌ه‬ ‫دروس���تبوون ‌‬ ‫ی ك ‌ه رۆشنبیرییه‌كان‪.‬‬ ‫مه‌به‌س���ته‌ش به‌پێویس���تی‌ زان��� ‌‬

‫خ���ۆت ب���ه‌دوور بگ���ره‌ لـــــه‌دوودڵی‌‌و‬ ‫س���وورب ‌ه له‌س���ه‌ر هه‌وڵ‌‌و كۆش���ش‌و‬ ‫ی‬ ‫بڕیاره‌كانت‪ ،‬ئه‌م هه‌فته‌ی ‌ه ده‌ستكه‌وت ‌‬ ‫دارای���ت ده‌بێ���ت‪ .‬ئ���اگاداری ب���اری‬ ‫ته‌ندوستیت به‌‪.‬‬

‫د‪.‬شێرکۆ عه‌بدواڵ‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫بۆچ ‌ی‬ ‫به‌ده‌ست ‌ی چه‌پ؟‬ ‫ی مه‌س���ئوله‌كه‌تان‬ ‫ناوێ���رم ن���او ‌‬ ‫پێبڵێ���م‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر نه‌ختێك‬ ‫ده‌ماغ بس���وتێنن خۆتان ئه‌توانن‬ ‫ی‬ ‫ی بێنن كێیه‌‪ ،‬چونك ‌ه هه‌موو ‌‬ ‫هه‌ڵ ‌‬ ‫د‌ه دوان���زه‌ رۆژ له‌مه‌وپێ���ش بوو‬ ‫ك ‌ه جه‌ریده‌یه‌ك���ی‌ ده‌ڤه‌ری‌ هه‌ولێر‬ ‫ی‬ ‫موقابه‌له‌یه‌ك���ی‌ فه‌لس���ه‌فیانه‌ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ���دا ته‌رتیب كرد‪ .‬موقابه‌له‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ده‌م ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵێك وه‌اڵم ‌‬ ‫به‌ڕو‪‌ -‬‬ ‫ئ���ه‌ودا ته‌قان���ده‌وه‌‌و هه‌زارانیش‌و‬ ‫ی‬ ‫ێ مه‌عناش ‌‬ ‫ی ب‌‬ ‫بگر‌ه ده‌یان سوئال ‌‬ ‫له‌كه‌لله‌ی‌ براتاندا وروژاند‪.‬‬ ‫موقابه‌له‌‪ :‬به‌ڕێز مامۆس���تا فاڵن‬ ‫ی پارتی‌‪...‬‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫سوئال‪ :‬ئه‌گه‌ر ئه‌ندامی‌ سیاس ‌‬ ‫هه‌بێت كه‌واته‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬حی���زب ئه‌ندام���ی‌ ته‌ئریخی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی جوگراف���ی‌‌و ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ئه‌ندام��� ‌‬ ‫بازرگانیشی‌ هه‌یه‌؟‬ ‫ی‬ ‫‪ -2‬ئ���ه‌و كۆمه‌ڵ��� ‌ه ئه‌ندامه‌ ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫چیی���ه‌ ك���ه‌ هه‌م���وو ئه‌ندامه‌كان ‌‬ ‫سیاسی‌ بن؟‬ ‫ی‬ ‫‪-3‬حیزب ماده‌م ئه‌ندامی‌ سیاس ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬مه‌عن���ای‌ وای��� ‌ه ئه‌ندام ‌‬ ‫ناسیاس���ی‌‌و حاش���ا می���ن حزور‬ ‫فه‌قیرۆكه‌شی‌ هه‌یه‌؟‬

‫"به‌یار" گه‌رده‌لول ‌ی‬ ‫ته‌واو كرد‌و مرد‬

‫گیسک‬

‫‪11‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ ئی���ش‌و كار له‌س���ه‌ر خۆت‬ ‫ی رایانپه‌ڕێنه‌‪،‬‬ ‫كه‌ڵه‌كه‌ مه‌كه‌‌و به‌زووی��� ‌‬ ‫ی خۆش به‌س���ه‌رده‌به‌یت‪.‬‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك��� ‌‬ ‫که‌سێکی نزیکت ده‌بینیت‪ ،‬که‌سااڵنێکی‬ ‫زۆره‌ نه‌تبینیوه‌‪.‬‬

‫موقابه‌له‌‪ :‬به‌ڕێز مامۆس���تا فاڵن‬ ‫ی پارتی‌‪...‬‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ندام ‌‬ ‫س���وئال‪ :‬كابراكه‌ خۆ ‌‬ ‫ی سیاس���ییه‌ ئیت���ر ب���ۆ‬ ‫مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫نوس���یویان ‌ه ئه‌ندام���ی‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫مه‌كته‌به‌كه‌یان په‌ڕاندووه‌؟‬ ‫ی‬ ‫‪ -1‬ئه‌یانه‌وێ���ت له‌مه‌كته‌ب ده‌ر ‌‬ ‫بێنن؟‬ ‫‪ -2‬به‌ڕێك���ه‌وت مه‌كته‌به‌كه‌ی���ان‬ ‫لێده‌رهێناوه‌؟‬ ‫ی چاوپێكه‌وتنه‌كه‌یان‬ ‫‪-3‬ئه‌و وه‌خت ‌ه ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ���دا ك���ردووه‌‪ ،‬كاكم هێش���تا‬ ‫نه‌خراوه‌ت ‌ه مه‌كته‌ب؟‬ ‫ی ته‌واو‬ ‫‪ -4‬ئ���ه‌و كات ‌ه مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫كردوه‌؟‬ ‫ی ئه‌م سه‌رئێش���ه‌یه‌ت‬ ‫‪ -5‬تۆ هه‌ق ‌‬ ‫چی ‌ه هه‌تیوه‌ عه‌مر نه‌ماوه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی بڕیاره‌كان ‌‬ ‫موقابه‌ل���ه‌‪ :‬به‌پێ��� ‌‬ ‫مه‌كته‌ب سیاسی‌‪...‬‬ ‫ی‬ ‫س���وئال‪ :‬ئه‌رێ‌ به‌ڕاس���ت بۆچ ‌‬ ‫پێی‌ ئه‌ڵێن مه‌كته‌ب؟‬ ‫ی تیا‬ ‫‪ -1‬چونك���ه‌ س���ێ‌ ده‌وام��� ‌‬ ‫ئه‌كرێ‌؟‬ ‫‪ -2‬به‌قه‌د‌ه مه‌كته‌بێكی‌ ناوش���ار‬ ‫مامۆستای‌ زیاده‌ی‌ تیایه‌؟‬ ‫ی زۆربێت عه‌رز‌ه‬ ‫‪ -3‬هه‌رچی‌ خاڵ ‌‬ ‫وه‌رئه‌گرێ‌؟‬ ‫‪ -4‬زۆرب ‌هی‌ زۆریان ته‌له‌به‌ن؟‬ ‫‪ -5‬ك���ه‌ مودیر هات هه‌مویان قڕو‬ ‫قه‌پ دائه‌نیشن؟‬ ‫موقابه‌له‌‪ :‬هه‌میش���ه‌ ئاماده‌بوین‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌س���تی‌ چ���ه‌پ به‌رگ���ر ‌‬ ‫له‌كوردستان بكه‌ین‪..‬‬ ‫ی چه‌پ؟‬ ‫سوئال‪ :‬بۆچی‌ به‌ده‌ست ‌‬ ‫‪ -1‬چونكێك���م به‌بی���رو ب���اوه‌ڕ‬ ‫چه‌پین؟‬ ‫‪ -2‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ هجومه‌كان دائیم‬ ‫ی راسته‌وه‌ دێن؟‬ ‫له‌ده‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ -3‬ده‌س���تی‌ راستمان له‌گیرفان ‌‬ ‫خۆماندایه‌؟‬ ‫ی‬ ‫‪ -4‬ده‌ستی‌ راس���تمان له‌گیرفان ‌‬ ‫میلله‌تدایه‌؟‬ ‫‪ -5‬وا به‌ده‌مم���ا ه���ات چی ‌ه خۆ‬ ‫كفرم نه‌كرد؟‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ێ به‌ڕاب���ردوو مه‌ده‌و بیر‬ ‫ئه‌وه‌ن���د‌ه گو ‌‬ ‫ی داهات���ووت بكه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌نگاوه‌كان ‌‬ ‫تووش���ی‌ گرفتی‌ ته‌ندروستی‌ ده‌بیت‪.‬‬ ‫پرس‌ به‌که‌س���انی نزیک���ت بکه‌ پێش‬ ‫ئه‌وه‌ی هیچ بڕیارێک بده‌یت‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ش‬ ‫ا‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫‌ی‬ ‫د‬ ‫س‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ن‬

‫كۆتربازی‌‌و سیاسه‌تبازی‌‬

‫له‌ئه‌وروپاو‌ه شه‌حنی‌ كۆتر دێت بۆ كوردستان‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫كۆتربازێكی‌ سلێمانی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ كۆتری‌ له‌ئه‌وروپاوه‌‬ ‫به‌شه‌حن بۆ دێ‌‌و مانگی‌ بڕی‌ ‪10‬‬ ‫هه‌زار دۆالر كڕین‌و فرۆشی‌ كۆتر ده‌كاو‬ ‫ده‌ڵێت "كۆتربازی‌ له‌سیاسه‌تبازی‌‬ ‫خۆشتره‌"‪.‬‬ ‫(ك) یه‌كێك����ه‌ له‌ناس����راوترین‬ ‫كۆتربازه‌كانی‌ سلێمانی‌‪ ،‬ئه‌و كه‌ هه‌موو‬ ‫س����ه‌رله‌به‌یانی‌ هه‌ینییه‌ك بۆ ماوه‌ی‌ ‪5‬‬ ‫كاتژمێر له‌گه‌ڕه‌كی‌ سابوونكه‌ران ده‌یان‬ ‫جۆره‌ كۆتر بۆ كڕیاره‌كانی‌ نمایش ده‌كات‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ چل جۆر كۆتری‌‬

‫الیه‌‪ ،‬جوانترین جۆریان كۆتری‌ په‌رییه‌‪ ،‬ناتوانن زۆر بفڕن‌و ده‌وره‌ بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌شه‌ موفه‌ته‌لی‌ پێده‌ڵن كه‌ په‌ڕه‌كانی‌ بێهۆش ده‌ب����ن‌و ده‌بورێنه‌وه‌‌و ده‌كه‌ون‪،‬‬ ‫سه‌ر شانی‌ لوله‌‌و هه‌شه‌ ئه‌فه‌ریقییه‌ كه‌ ئه‌وكات����ه‌ش ده‌نگێك����ی‌ ح����اق حاقی‌‬ ‫ده‌نوكی‌ ه����ه‌ر نییه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ته‌نانه‌ت خۆشیان لێدێت"‪.‬‬ ‫ناوب����راو باس����ی‌ ل����ه‌وه‌ش ك����رد كه‌‬ ‫هه‌ر پارێزگایه‌كی‌ عێراق‌و كوردستانیش‬ ‫جۆرێك له‌كۆت����ری‌ تایب����ه‌ت به‌خۆیان فرۆش����تنی‌ كۆتر پێوه‌ری‌ دڵخۆشی‌ یان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆ نمونه‌ هه‌ولێر كۆترێكیان هه‌یه‌ نیگه‌رانی‌ خه‌ڵك����ه‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر خه‌ڵك‬ ‫پێیده‌ڵێن عه‌رزی‌‪ ،‬س����لێمانی‌ ش����املی‌‌و دڵیخ����ۆش بێت ئه‌وا بازاڕی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر وه‌زعه‌كه‌ ناخ����ۆش بێت‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫ته‌قله‌باز‌و حاقویان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "كۆت����ری‌ حاقو له‌ئه‌س����ڵدا كۆترێ����ك كه‌ بای����ی‌ ‪ 7‬وه‌ره‌قه‌ بێت ‪3‬‬ ‫ی ئێران وه‌ره‌قه‌ ناكات"‪.‬‬ ‫ئێرانیی����ه‌و وه‌ختی‌ خۆی‌ ش����ا ‌‬ ‫(ك) كه‌ ماوه‌ی‌ ‪ 30‬س����اڵه‌ خه‌ریكی‌‬ ‫به‌دیاری‌ ناردوویه‌تی‌ بۆ شێخ مه‌حمودی‌‬ ‫حه‌فیدو ئه‌ویش داویه‌تی‌ به‌چه‌ند ماڵێكی‌ كۆتربازیی����ه‌‪ ،‬ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫س����لێمانی‌‪ ،‬ئ����ه‌م كۆتران����ه‌ موباره‌كن كاتێك له‌چین بووه‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ ‪ 2‬كاتژمێر‌و‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ له‌كاتی‌ بانگداندا ده‌خوێنن‪ ،‬نیو به‌فڕۆكه‌ رۆش����تووه‌ ت����ا دوكانێكی‌‬

‫ته‌یروت����وری‌ دۆزیوه‌ت����ه‌وه‌و به‌بینین ‌‬ ‫ی‬ ‫"مورتاح" بووه‌‪ ،‬باس����ی‌ ل����ه‌وه‌ش كرد‬ ‫كۆتری‌ له‌ئه‌وروپاوه‌ به‌شه‌حن بۆم دێت‬ ‫ك����ه‌ جاری‌ وایه‌ ‪ 60‬جووت����ی‌ به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫ب����ۆ دێ‌‪ ،‬ئه‌‌و وت����ی‌ "په‌یوه‌ندیم له‌گه‌ڵ‌‬ ‫كۆترفرۆش����ی‌ هه‌موو پارێزگاكان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫زۆرجار هه‌واڵی‌ ئه‌وه‌ له‌یه‌ك ده‌پرس����ین‬ ‫كه‌ چی‌ پاره‌ ده‌كات؟ چی‌ پاره‌ ناكات؟‬ ‫چی‌ بازاڕی‌ هه‌یه‌‌و ده‌فرۆشرێ‌؟ له‌به‌غدا‬ ‫چی‌ باش����ه‌؟ له‌ئێرانیشه‌وه‌ خه‌ڵك دێن‬ ‫ی بایی‌ ده‌فته‌رێك دۆالر‬ ‫ب����ۆ كۆتر‌و مانگ ‌‬ ‫كڕین‌و فرۆشی‌ كۆترم هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌مه‌ هیوایه‌تێكی‌ زۆر خۆشه‌‪،‬‬ ‫كۆتربازی‌ له‌سیاس����ه‌تبازی‌‌و قوماربازی‌‬ ‫زۆر خۆشتره‌"‪.‬‬

‫"ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن مه‌حمود" كه‌ له‌ناو‬ ‫خه‌ڵكی‌ سلێمانیدا به‌"ئه‌حه‌ی‌ گوڵه‌"‬ ‫ناسراوه‌‌و به‌یه‌كه‌كێك له‌دیارترین‬ ‫سیماكانی‌ شار داده‌نرێت‪ ،‬دوای‌‬ ‫به‌سه‌ربردنی‌ زیاتر له‌‪ 70‬ساڵ‌ به‌كاری‌‬ ‫جگه‌رچێتییه‌وه‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ دوو هه‌فته‌یه‌‬ ‫به‌هۆی‌ نه‌خۆشییه‌وه‌ له‌جێگه‌دایه‌‪.‬‬

‫ئه‌حه‌ی گوڵه‌ ‬

‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬

‫تا چه‌ند رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر كه‌ هێش���تا‬ ‫ته‌م���ه‌ن‌و پیرێتی‌ زه‌فه‌ری‌ ب���ه‌م پیاوه‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 82‬س���اڵه‌ نه‌بردب���وو‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ده‌م���ه‌و به‌یانیی���ه‌ك وه‌ك نه‌ریتێك���ی‌‬ ‫رۆژانه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ كوڕه‌كانی���دا له‌دوكانه‌‬ ‫پاك‌و خاوێنه‌كه‌یدا ئاماده‌ بوو‪ ،‬ئه‌و به‌ر‬ ‫له‌نه‌خۆشكه‌وتنی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌‬ ‫"له‌ساڵی‌ ‪1938‬ه‌وه‌ تا ئه‌مڕۆ به‌رده‌وام‬ ‫خه‌ریكی‌ جگه‌رچێتیی���ه‌‪ ،‬له‌و كاته‌وه‌ی‌‬ ‫شیشی‌ جگه‌ر به‌ ‪ 4‬عانه‌ بووه‌ تا ئێستا‬ ‫كه‌ ته‌مه‌نی‌ ‪ 82‬ساڵه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌ح���ه‌ی‌ گوڵ���ه‌ وتی‌ "ل���ه‌‪1938‬ه‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌گون���دی‌ می���راوه‌وه‌ هاتومه‌ته‌‬

‫بۆ یه‌كه‌مجار له‌فیستیڤاڵێكدا شاجوانی‌ كوردستان‬ ‫ده‌ستنیشانكرا‌و سه‌رپه‌رشتیاری‌ فێستیڤاڵه‌كه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت "مه‌رج نه‌بوو شاجوان ته‌نها روخسار ‌‬ ‫جوان بێت"‪.‬‬ ‫ی حوزه‌یران بۆ‬ ‫ی رابردوو ‪‌ 28‬‬ ‫پێنجش���ه‌ممه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان له‌چوارچێو‌ه ‌‬ ‫یه‌كه‌مجار له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی (ه���ه‌ال هه‌ولێ���ر)‪،‬‬ ‫كاره‌كان���ی‌ فیس���تیڤاڵ ‌‬ ‫ش���اجوانی‌ كوردستان ده‌ستنیشانكرا‌و تیایدا‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪ 19‬س���ا ‌ڵ وه‌ك‬ ‫(ش���ێنێ‌ عه‌زی���ز) ‌‬ ‫شاجوان دیاریكرا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ڤ���ه‌ری‌ رانیه‌یه‌‌و ماو‌ه ‌‬ ‫ێ خه‌ڵك ‌‬ ‫ش���ێن ‌‬ ‫ی نه‌رویج ژیان به‌سه‌ر‬ ‫زیاتر له‌‪ 10‬ساڵ ‌ه له‌واڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بات‌و بااڵی‌ (‪ 173‬س���انتیمه‌تره‌‌و كێش��� ‌‬ ‫ێ كه‌ له‌گه‌ڵ‌ خێزانه‌كه‌یدا‬ ‫‪ 52‬كیلۆیه‌)‪ ،‬ش���ێن ‌‬ ‫نیش���ته‌جێی‌ واڵتی‌ نه‌رویجه‌‪ ،‬پێشتر له‌چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫كارێكی‌ هونه‌ریدا به‌ش���داریكردووه‌‌و له‌بوار ‌‬ ‫كورته‌فلیم‌و س���ه‌ما‌و دانس���ی‌ هیندیش���دا‬ ‫به‌شداربووه‌‪.‬‬ ‫ی ه���ه‌ال هه‌ولێر‬ ‫مه‌رجه‌كانی‌ فێس���تیڤاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ش���اجوان ئ���ه‌وه‌ بوو‌ه ك���ه‌ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی ل���ه‌‪ 18‬كه‌متر‬ ‫كوردس���تان بێت‌و ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌بێت‌و له‌‪ 35‬ساڵیش زیاتر نه‌بێ‌و بااڵش ‌‬ ‫له‌‪165‬س���م كه‌متر نه‌بێت‌و زیاتر له‌زمانێك‬ ‫ی‬ ‫بزانێت‌و به‌ژن‌و بااڵشی‌ باش بێت‌و ئاست ‌‬ ‫رۆشنبیریشی‌ به‌رز بێت‪.‬‬ ‫ی هه‌ال‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ لیژن ‌هی‌ فێس���تیڤاڵ ‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬س���یروان تۆفیق له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن ‌ه رونیكرده‌و‌ه كه‌ ده‌ستنیشانكردن ‌‬ ‫ش���اجوان ‪ 100‬نمره‌ی له‌سه‌ر بووه‌‪50 ،‬‬ ‫نمره‌ی‌ بۆ شێوازی‌ جلوبه‌رگ‌و رۆیشتن‌و‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وت‪ 50 ،‬نمره‌ی‌ دیكه‌شی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ی ئه‌و پرس���یارانه‌ بوو‌ه ك ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫وه‌اڵم ‌‬ ‫ی كرابوون‌و‬ ‫ی ناوبژیوانه‌و‌ه ئاڕاس���ته‌ ‌‬ ‫لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی "ده‌ستنیش���انكردنی‌ شاجوانه‌ك ‌ه ته‌نها‬ ‫وت ‌‬ ‫ی روخسار نه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌مای‌ جوان ‌‬ ‫ی‬ ‫س���یروان ئاش���كرایكرد ك ‌ه ئ���ه‌و خه‌اڵتان ‌ه ‌‬ ‫ده‌درێن به‌ش���اجوانه‌كه‌ بریتیین له‌(تاجه‌كه‌) ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌ڵم���اس‌و چه‌ند‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ره‌مزیی���ه‌‌و تاقمێك ‌‬ ‫ی ئه‌لكترۆنی‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ بڕ‌ه پاره‌یه‌ك ك ‌ه‬ ‫ئامێرێك ‌‬ ‫له‌الیه‌ن كۆمپانیاكه‌وه‌ دابین ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی ك��� ‌ه ده‌بێ���ت ش���اجوان تا‬ ‫ب���ه‌و پێی���ه‌ ‌‬ ‫ی داهات���وو خزمه‌ت‬ ‫ی ش���اجوان ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن��� ‌‬ ‫بكات‪ ،‬بۆیه‌ پێویس���ته‌ شێنێ‌ بگه‌ڕێته‌و‌ه بۆ‬ ‫كوردس���تان‌و خزمه‌ت بكات‪ ،‬له‌و روه‌شه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاری‌ فێس���تیڤاڵه‌كه‌ وت��� ‌‬ ‫"یه‌كێك له‌مه‌رجه‌كان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌بێت‬ ‫ی‬ ‫تا هه‌ڵبژاردنی‌ شاجوانێكی‌ دیكه‌‪ ،‬شێن ‌‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ كوردستان‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫نه‌گه‌ڕێته‌وه‌ ش���اجوانه‌كه‌ ده‌درێته‌و‌ه‬ ‫ی دیك��� ‌ه له‌هاوه‌ڵه‌كانی‌‪،‬‬ ‫به‌یه‌كێك��� ‌‬ ‫ێ زوو زوو بگه‌ڕێته‌وه‌‌و‬ ‫به‌اڵم ده‌توان ‌‬ ‫خزمه‌ت بكات"‪.‬‬

‫شاره‌وه‌‪ ،‬ش���اگردیم كردووه‌و خه‌ریك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م ئیش���ه‌م‪ ،‬ئه‌وكات���ه‌ رۆژی‌ به‌ ‪4‬‬ ‫عانه‌ ئیش���م ده‌كرد‪ ،‬له‌ساڵی‌ ‪1965‬ه‌وه‌‬ ‫هاتومه‌ته‌ ئ���ه‌م دوكانه‌و‌ه كه‌ ده‌كه‌وێته‌‬ ‫گه‌ڕه‌كی‌ كانێسكانه‌وه‌‌و تا ئه‌مڕۆش هه‌ر‬ ‫لێره‌دام"‪.‬‬ ‫ناوبراو باس���ی‌ له‌وه‌ كرد كه‌ ئه‌وده‌مه‌‬ ‫ش���ار چه‌ند جگه‌رچییه‌كی‌ به‌ناوبانگی‌‬ ‫وه‌ك بابه‌ خوله‌‪ ،‬حاجی‌ حه‌مه‌س���وور‪،‬‬ ‫ساڵح مڕه‌یی‌‌و حه‌مه‌ جه‌لیلی‌ تیا بووه‌‪.‬‬ ‫"ئه‌حه‌ی‌ گوڵه‌" كه‌ یه‌كێكه‌ له‌كه‌س���ه‌‬ ‫هه‌ره‌ ناوداره‌كانی‌ ش���اری‌ س���لێمانی‌‌و‬ ‫ته‌نان���ه‌ت هه‌ندێكجار ب���ۆ دۆزینه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ندێك ناونیشان ده‌ڵێن نزیك "ئه‌حه‌ی‌‬ ‫گوڵه‌"ی���ه‌‪ ،‬وتی‌ "ئاس���ووده‌م له‌ژیاندا‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ هه‌تا ئێستا ‪ 10‬فلسی‌ كه‌سم‬ ‫نه‌خواردووه‌و به‌درێژایی‌ ژیانیشم غه‌درم‬ ‫له‌ك���ه‌س نه‌كردووه‌و هیچ كه‌س���ێكیش‬ ‫ن���اوی‌ به‌خراپ���ه‌ نه‌ب���ردووم‌و رێزم بۆ‬ ‫گه‌وره‌و بچووكی‌ خه‌ڵك هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ هی���وای‌ چاكبوون���ه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫ده‌خوازێت‪.‬‬

‫چایخانه‌ی قه‌رداران چا به "‌قه‌رد" ده‌دات‪ ،‬یان ئه‌وانه‌ی لێی داده‌نیشن قه‌ردارن؟‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫ی‬ ‫ره‌نگه‌ كه‌م كه‌س هه‌بێت له‌شار ‌‬ ‫ی قه‌رزاران)‌و‬ ‫ی (چایخانه‌ ‌‬ ‫هه‌ولێر به‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ولێرییه‌كان چایخانه‌ ‌‬ ‫به‌قسه‌ ‌‬ ‫"قه‌رداران" ئاشنا نه‌بوبێت‌و سه‌ردانیان‬ ‫ی‬ ‫نه‌كردبێت‪ ،‬پیاوێكیش ده‌ڵێت "ماوه‌ ‌‬ ‫‪ 40‬ساڵ ‌ه له‌م چایخانه‌ی ‌ه دانه‌بڕاوم"‪.‬‬ ‫ئه‌م چایخانه‌یه‌ ك ‌ه یه‌كێك ‌ه له‌چایخان ‌ه‬ ‫كۆنه‌كانی ش���اری هه‌ولێ���ر‌و ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ره‌تای ش���ه‌قامی باتا‪ ،‬له‌س���اڵ ‌‬ ‫‪ 1960‬له‌الی���ه‌ن عوس���مان محه‌م���ه‌د‬ ‫مس���ته‌فاو‌ه دروستكراوه‌‌و له‌وكاته‌و‌ه تا‬ ‫ئێس���تا له‌الیه‌ن خ���ۆی‌و دوو كوڕیه‌و‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌برێت‪.‬‬ ‫ی چایخانه‌ك���ه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ن���او ‌‬ ‫ی رونكرده‌و‌ه‬ ‫مام عوس���مان بۆ ئاوێنه‌ ‌‬ ‫كاتێ���ك چایخانه‌كه‌ی دروس���تكردو‌ه‬ ‫ن���اوی (له‌یال���ی نجوم) ب���ووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫یه‌كێك له‌و كه‌س���انه‌ی ك��� ‌ه به‌رده‌وام‬ ‫س���ه‌ردانی چایخانه‌كه‌ی كردو‌ه له‌كاتی‬ ‫دۆمینه‌كردن���دا وتویه‌ت���ی "چایه‌كم بۆ‬ ‫بێنن‪ ،‬به‌اڵم كه‌مێك چا‪-‬كه‌ی دواكه‌وت‪،‬‬ ‫جارێكیتر وتی‪ :‬چایه‌كم بۆ بێن ‌ه خۆ ب ‌ه‬ ‫قه‌رد نییه‌‪ ،‬ئیت���ر له‌وكاته‌و‌ه ناوه‌كه‌ی‬ ‫بوو‌ه ب ‌ه (چایخانه‌ی قه‌رداران)"‪.‬‬ ‫مام عوسمان ك ‌ه ئێستا ته‌مه‌نی ‪78‬‬ ‫ساڵه‌و رۆژان ‌ه س���ه‌ردانی چایخانه‌كه‌ی‬ ‫ده‌كات‌و ب���ۆ چه‌ن���د كاتژمێرێ���ك‬

‫کاوڕ‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌مێك ‌ه چاوه‌ڕێ ‌‬ ‫ئه‌و هیوایه‌ ‌‬ ‫نزی���ك بووه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌وروبه‌ره‌ك���ه‌ت‬ ‫ێ‬ ‫خۆشه‌ویس���تی‌ زیات���رت ده‌ده‌ن��� ‌‬ ‫فه‌رامۆش���یان مه‌ك���ه‌‪ .‬ل���ه‌ڕووی‬ ‫سۆزدارییه‌و‌ه به‌ختێکی باشت ده‌بێت‪.‬‬

‫ی پێدا‪،‬‬ ‫داده‌نیشێت‪ ،‬وه‌ك خۆی ئاماژ‌ه ‌‬ ‫به‌ش���ێكی زۆر له‌و كه‌س���انه‌ی له‌كاتی‬ ‫خۆیدا ده‌هات���ن له‌ژیاندا نه‌ماون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێس���تاش هه‌ندێك براده‌ر م���اون ك ‌ه‬ ‫زیاتر ل ‌ه ‪ 40‬س���اڵ ‌ه ب���ه‌رده‌وام دێن بۆ‬ ‫چایخانه‌كه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ڵێمان محه‌م���ه‌د مامۆس���تایه‌ك ‌‬ ‫خانه‌نش���ینكراوه‌‌و زیاتر ل ‌ه ‪ 40‬س���اڵ ‌ه‬ ‫له‌هه‌فته‌یه‌ك���دا پێن���ج رۆژ دێ���ت بۆ‬ ‫ئ���ه‌و چایخانه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و مامۆس���تایه‌ ك ‌ه‬ ‫ی خستبوو‌ه‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی چایخانه‌ك ‌ه قاچ ‌‬ ‫ی ره‌نگ‬ ‫سه‌ر قاچ‌و له‌س���ه‌ر كورسییه‌ك ‌‬ ‫ی دانیشتبوو باس���ی ئه‌و رۆژانه‌ی‬ ‫بێج ‌‬ ‫ب���ۆ دوو له‌هاوڕێكان���ی ده‌گێڕایه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫چایخانه‌كه‌ س���ه‌ری به‌دار گیرابوو‪ ،‬له‌و‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ئاوێن ‌ه كرد‌و خۆزگه‌ ‌‬ ‫كاته‌دا قسه‌ ‌‬ ‫به‌و س���ااڵن ‌ه خواست ك ‌ه سه‌ردانی ئه‌و‬ ‫ی ك���ردوو‌ه ك ‌ه ب���ه‌(داری‬ ‫چایخانه‌ی��� ‌ه ‌‬ ‫ی "ئه‌وكات ‌ه‬ ‫كاریته‌) گیرا ب���وو‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫چایخانه‌ك���ه‌ تاموچێژێك���ی تایبه‌ت���ی‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬ب���ه‌اڵم ك��� ‌ه نۆژه‌نكراوه‌ته‌وه‌و‬ ‫دیزانیه‌كه‌ی گۆڕا ئه‌و خۆشیه‌ی جارانی‬ ‫بۆ من نه‌ماوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئێس���تا به‌ش���ێكی زۆری هاوڕێكان ‌‬ ‫ئ���ه‌و مامۆس���تای ‌ه له‌ژیان���دا نه‌ماون‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و‪ ،‬هێشتا هه‌ستده‌كات هه‌موو‬ ‫بیره‌وه‌رییه‌كانیان له‌سه‌ر كورسی‌و مێزی‬ ‫ئ���ه‌و چایخان ‌ه به‌جێم���اون‌و هه‌نوكه‌ش‬ ‫ ‬ ‫وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت "حه‌ز ده‌كات ش���ه‌و چایخانه‌ی قه‌رداران له‌هه‌ولێر‬ ‫ێ بخه‌وێ‌"‪.‬‬ ‫نه‌ڕواته‌وه‌‌و هه‌ر له‌و ‌‬

‫گا‬ ‫ی‬ ‫ی باش���ت هه‌ی ‌ه بۆ راپه‌ڕاندن ‌‬ ‫توانایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫كاره‌كان���ت‪ ،‬چــــاوه‌ڕوان ب ‌ه ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی هه‌وڵه‌كانت ده‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫تر ئه‌نجام ‌‬ ‫ئاگاداری با‌ری دارایت به‌و ده‌س���ت ب ‌ه‬ ‫پاره‌و‌ه بگره‌‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫كاتێك���ی‌ گونج���او‌ه ب���ۆ كۆتاییهێنان‬ ‫ی‬ ‫به‌ناكۆكییه‌كان‌و تێپه‌ڕاندنیان‪ ،‬له‌ڕوو ‌‬ ‫ی باش به‌ڕێوه‌یه‌‪.‬‬ ‫داراییه‌و‌ه ده‌ستكه‌وت ‌‬ ‫هه‌وڵێک���ی زیات���ر ب���د‌ه له‌ڕاپه‌راندنی‬ ‫کاره‌کانتا‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ش���ێك ‌‬ ‫ئه‌م هه‌فته‌ی���ه‌ رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ێ ده‌بیته‌و‌ه له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫نائارام‌و پڕ له‌دڵه‌ڕاوك ‌‬ ‫ی ته‌ندروس���تیت‬ ‫ده‌وروبه‌رتدا‪ ،‬ئاگادار ‌‬ ‫ب���ه‌‪ .‬هه‌فتـــــه‌یه‌ک���ی گونج���او‌ه ب���ۆ‬ ‫گه‌شتکردن‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬عیسا‬

‫شێر‬ ‫ی به‌ده‌س���ته‌وه‌ن ره‌نگ ‌ه‬ ‫ئه‌و پڕۆژان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ بێ���ت‪ ،‬له‌ڕوو ‌‬ ‫به‌ش���ێكیان جێبه‌ج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گۆڕانێك��� ‌‬ ‫س���ۆزدارییه‌وه‌ تووش��� ‌‬ ‫چاوه‌ڕوانك���راو به‌‪ .‬که‌س���ێکی نزیکت‬ ‫ده‌بینیت‪.‬‬

‫لۆكه‌‌و دینا حایك‬ ‫له‌ئاهه‌نگێكدا‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫ئه‌حه‌ ‌ی گوڵ ‌ه ‪ 70‬ساڵه‌ جگه‌رچییه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ره‌وه‌ند جه‌واد‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ی هه‌نگاوه‌كانتدا به‌خت‬ ‫دڵنیابه‌ له‌زۆربه‌ ‌‬ ‫یاوه‌رت ده‌بێت‪ ،‬باشتر‌ه پشوو بده‌یت‌و‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه خۆت ماندوو نه‌كه‌یت‪ .‬به‌باشی‬ ‫بیر ل���ه‌و بڕیارانه‌ت بکه‌ره‌وه‌و هه‌وڵبد‌ه‬ ‫په‌له‌مه‌که‌ تیایاندا‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫ی س���وود‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بتوانی���ت به‌باش��� ‌‬ ‫له‌تواناكان���ت ببینی���ت‪ ،‬ئ���ه‌وا ل���ه‌م‬ ‫ی‬ ‫ی كاره‌كانت به‌ئاس���ان ‌‬ ‫ماوه‌یه‌دا زۆربه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چن‪ .‬ده‌س���تکه‌وتێکی دارایت‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫ی ئ���ارام به‌س���ه‌رده‌به‌یت‌و‬ ‫كه‌ش���ێك ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و گرفتانه‌ ده‌رباز ده‌بیت‬ ‫له‌زۆربه‌ ‌‬ ‫ی زۆره‌ به‌ده‌س���تیانه‌و‌ه‬ ‫كه‌ ماوه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ده‌ناڵێنی���ت‪ .‬ل���ه‌ڕووی س���ۆزدارییه‌و‌ه‬ ‫هه‌فته‌یه‌کی گونجاو‌ه بۆت‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌باشی‌ كاره‌كانت رێكنه‌خه‌یت‪،‬‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه زۆر هه‌لی‌ گه‌وره‌ت له‌ده‌س���ت‬ ‫بچێت‪ ،‬ك ‌ه كاریگه‌رییان له‌س���ه‌ر ژیانت‬ ‫ده‌ب���ێ‌‪ .‬بی���ر له‌داهاتوو مه‌ک���ه‌ره‌وه‌و‬ ‫هه‌وڵبده‌ بۆ داهاتووت بژی‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌م مانگه‌دا ئاهه‌نگێك ‌‬ ‫وا بڕیاره‌ له‌‪‌ 5‬‬ ‫ی‬ ‫ی (ش���انه‌ده‌ر) له‌شار ‌‬ ‫گه‌ور‌ه له‌پارك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێ���ر س���ازبكرێت به‌به‌ش���دار ‌‬ ‫ی‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌هونه‌رمه‌ندانی‌ كورد‌و بیان ‌‬ ‫له‌وان��� ‌ه (لۆكه‌‪ ،‬دینا حای���ك)‌و چه‌ند‬ ‫هونه‌رمه‌ندێكی‌ دیكه‌‪.‬‬ ‫ی هه‌ال‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاری‌ فێس���تیڤاڵ ‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬س���یروان تۆفیق له‌لێدوانێكدا‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌ له‌چوارچێوه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ال هه‌ولێر‪،‬‬ ‫به‌رنامه‌كانی‌ فێستیڤاڵ ‌‬ ‫ی ‪ 7/5‬ئاهه‌نگێكی‌ گه‌ور‌ه‬ ‫ئێ���واره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌به‌شداری‌ چه‌ند هونه‌رمه‌ندێك ‌‬ ‫ك���ورد‌و ع���ه‌ره‌ب (لۆكه‌‪ ،‬دینا‬ ‫ی‬ ‫حایك)‌و چه‌ند هونه‌رمه‌ندێك ‌‬ ‫دیك ‌ه له‌پاركی‌ (ش���انه‌ده‌ر)‬ ‫ێ‬ ‫له‌ش���اری‌ هه‌ولێ���ر به‌ب ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر سازده‌كرێت‪.‬‬

‫ی هه‌ولێر‪،‬‬ ‫ی ناس���راوی‌ شار ‌‬ ‫هونه‌رمه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ج���ه‌الل به‌ی���ار پ���اش كۆتاییهاتن��� ‌‬ ‫رۆڵه‌ك ‌هی‌ له‌به‌ش���ی‌ س���ێیه‌می‌ زنجیر‌ه‬ ‫درامای‌ گه‌رده‌لول‪ ،‬كۆچی‌ دوایی‌ كرد‪.‬‬ ‫ی زنجیر‌ه درامای‌ گه‌رده‌لول‪،‬‬ ‫ده‌رهێنه‌ر ‌‬ ‫جه‌لیل زه‌نگه‌نه‌ له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫رایگه‌یاند ك���ه‌ هونه‌رمه‌ند جه‌الل به‌یار‬ ‫ی‬ ‫ی سێهه‌م ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه له‌به‌ش ‌‬ ‫رۆڵێكی‌ سه‌ره‌ك ‌‬ ‫گه‌رده‌لولدا‌و زیاتریش "كۆمیدیه‌"‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زه‌نگ��� ‌ه ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌دا ك���ه‌ به‌یار‪،‬‬ ‫ی رۆڵه‌ك ‌هی‌ كۆتایی‌ پێهاتبوو‪.‬‬ ‫وێنه‌گرتن ‌‬ ‫ی چوارش���ه‌ممه‌ی‌ راب���ردوو‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫ی شاری‌ هه‌ولێر‬ ‫هونه‌رمه‌ندی‌ ناس���راو ‌‬ ‫ی ‪ 56‬س���اڵیدا‬ ‫(جه‌الل به‌یار) له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫كۆچی‌ دوایی‌ كرد‪.‬‬ ‫جه‌الل به‌یار‬

‫وه‌به‌رهێنان له‌سینه‌ماشدا كه‌وته‌كار‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ سینه‌ما ‌‬ ‫ی ئاڵوگۆڕی‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ستایڵی‌ كاركردن ‌‬ ‫ی گۆڕین ‌‬ ‫هه‌وڵ ‌‬ ‫ده‌دا‌و له‌ده‌سپێكی‌ كاره‌كه‌شیدا‬ ‫شێوازی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ فیلم ده‌گۆڕێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���ینه‌ما ‌‬ ‫ی هون���ه‌ر ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬ئاكۆ س���یرینی‌ له‌لێدوانێكدا‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئاوێن ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه پێشتر شێواز ‌‬ ‫كارك���ردن له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كه‌ی���ان‬ ‫ی گرێبه‌س���ت ب���وو‌ه له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ئه‌نجامدان ‌‬ ‫ده‌رهێن���ه‌ر‪ ،‬به‌اڵم به‌وته‌ی‌ ناوبراو‪ ،‬ئه‌و‬ ‫شێوازه‌ س���ه‌ركه‌وتوو نه‌بووه‌‪ ،‬چونك ‌ه متمان ‌ه له‌نێوان خۆیان‌و كه‌رتی‌ تایبه‌تدا‬ ‫ی له‌كار‌ه دروست بكه‌ن‌و وتی‌ "له‌ئێستادا هه‌ندێك‬ ‫له‌و كاته‌دا ده‌رهێنه‌ره‌كه‌ ئاگا ‌‬ ‫ی كۆمپانیا دروس���تبوون‌و ئێمه‌ش ده‌بێت‬ ‫هونه‌رییه‌كه‌ نه‌ب���ووه‌‌و ئه‌وه‌ش كارێك ‌‬ ‫ی هاوكارییان بكه‌ین‪ ،‬جگ ‌ه له‌وه‌ش ده‌بێت‬ ‫وای‌ كردب���وو ك���ه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫ی ببن ‌ه كۆمپانی���ای‌ ده‌ره‌وه‌ش بهێنین‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی رۆش���نبیر ‌‬ ‫س���ینه‌ما‌و وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رهه‌مهێن ‌هر‌و ئ���ه‌و كارانه‌ش ده‌كران ئێستا هه‌رێمی‌ كوردس���تان پێویست ‌‬ ‫له‌فێس���تیڤاڵێك تێنه‌ده‌په‌ڕی���ن‌و دواتر به‌كرانه‌وه‌ هه‌یه‌ ب���ۆ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ده‌بێ���ت وا له‌كه‌رتی‌ تایبه‌ت بكه‌ین ك ‌ه‬ ‫له‌ڕه‌فه‌كاندا ده‌مانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاكۆ سیرینی‌ ئاشكرایكرد ك ‌ه له‌مه‌ودوا هۆ ‌ڵ دروستبكات‌و هه‌وڵیش بده‌ین فیلم‬ ‫ی ببه‌ینه‌ ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی كه‌رت ‌‬ ‫گرێبه‌ست له‌گ ‌ه ‌ڵ كۆمپانیاكان ‌‬ ‫ی له‌ئێس���تادا له‌كوردستان‬ ‫به‌و پێیه‌ ‌‬ ‫تایبه‌ت���دا ده‌كه‌ن‌و هه‌وڵی���ش ده‌ده‌ن‬ ‫ی س���لێمانیش‬ ‫وه‌به‌رهێنان بكه‌ن‌و وتی‌ "بودجه‌یه‌كی‌ زۆر به‌گش���تی‌‌و له‌ش���ار ‌‬ ‫ی هۆڵی‌ س���ینه‌ما‬ ‫بۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كه‌ ته‌رخانكرابوو‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی‌‪ ،‬نه‌بوون ‌‬ ‫به‌اڵم نه‌یتوانیو‌ه ژێرخانێكی‌ ئابوری‌ بۆ گرفتێك���ی‌ س���ه‌ره‌كییه‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه ئاكۆ‬ ‫ی فیلمسازی‌ دروستبكات‪ ،‬چونك ‌ه س���یرینی‌ ئاش���كرایكرد ك���ه‌ ب���ۆ ئه‌و‬ ‫بوار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و بوار‌ه ته‌نها هون���ه‌ر نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو مه‌به‌س���ت ‌ه قس���ه‌یان له‌گ ‌هڵ‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫پیشه‌س���ازی‌‌و وه‌به‌رهێنیشه‌‪ ،‬بۆی ‌ه زۆر رۆشنبیری‌‌و الوان كردووه‌‌و رێككه‌وتون‬ ‫گرنگ���ه‌ هانی‌ كه‌رتی‌ تایبه‌ت بدرێت بۆ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ ك ‌ه ده‌بێ���ت له‌مه‌ودوا‬ ‫ی له‌ش���اره‌كانی‌ كوردستاندا‬ ‫ئه‌و مۆاڵن ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و بواره‌"‪.‬‬ ‫ی سینه‌مایان تێدا‬ ‫س���یرینی‌‪ ،‬رونیكرده‌وه‌ ك��� ‌ه ئه‌وان دروستده‌كرێن هۆڵێك ‌‬ ‫ی بێت‪ ،‬جگ ‌ه ل���ه‌وه‌ش بودجه‌ی‌ تایبه‌ت‬ ‫وه‌كو حكومه‌ت پێویس���ت ‌ه پش���تگیر ‌‬ ‫ی كۆمپانیا بكه‌ن‌و بۆ ئه‌و هه‌بێت ب���ۆ نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌ ش���وێن ‌ه‬ ‫دروس���تبوون ‌‬ ‫ی ك ‌ه رۆشنبیرییه‌كان‪.‬‬ ‫مه‌به‌س���ته‌ش به‌پێویس���تی‌ زان��� ‌‬

‫خ���ۆت ب���ه‌دوور بگ���ره‌ لـــــه‌دوودڵی‌‌و‬ ‫س���وورب ‌ه له‌س���ه‌ر هه‌وڵ‌‌و كۆش���ش‌و‬ ‫ی‬ ‫بڕیاره‌كانت‪ ،‬ئه‌م هه‌فته‌ی ‌ه ده‌ستكه‌وت ‌‬ ‫دارای���ت ده‌بێ���ت‪ .‬ئ���اگاداری ب���اری‬ ‫ته‌ندوستیت به‌‪.‬‬

‫د‪.‬شێرکۆ عه‌بدواڵ‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫بۆچ ‌ی‬ ‫به‌ده‌ست ‌ی چه‌پ؟‬ ‫ی مه‌س���ئوله‌كه‌تان‬ ‫ناوێ���رم ن���او ‌‬ ‫پێبڵێ���م‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر نه‌ختێك‬ ‫ده‌ماغ بس���وتێنن خۆتان ئه‌توانن‬ ‫ی‬ ‫ی بێنن كێیه‌‪ ،‬چونك ‌ه هه‌موو ‌‬ ‫هه‌ڵ ‌‬ ‫د‌ه دوان���زه‌ رۆژ له‌مه‌وپێ���ش بوو‬ ‫ك ‌ه جه‌ریده‌یه‌ك���ی‌ ده‌ڤه‌ری‌ هه‌ولێر‬ ‫ی‬ ‫موقابه‌له‌یه‌ك���ی‌ فه‌لس���ه‌فیانه‌ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ���دا ته‌رتیب كرد‪ .‬موقابه‌له‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ده‌م ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵێك وه‌اڵم ‌‬ ‫به‌ڕو‪‌ -‬‬ ‫ئ���ه‌ودا ته‌قان���ده‌وه‌‌و هه‌زارانیش‌و‬ ‫ی‬ ‫ێ مه‌عناش ‌‬ ‫ی ب‌‬ ‫بگر‌ه ده‌یان سوئال ‌‬ ‫له‌كه‌لله‌ی‌ براتاندا وروژاند‪.‬‬ ‫موقابه‌له‌‪ :‬به‌ڕێز مامۆس���تا فاڵن‬ ‫ی پارتی‌‪...‬‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫سوئال‪ :‬ئه‌گه‌ر ئه‌ندامی‌ سیاس ‌‬ ‫هه‌بێت كه‌واته‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬حی���زب ئه‌ندام���ی‌ ته‌ئریخی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی جوگراف���ی‌‌و ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ئه‌ندام��� ‌‬ ‫بازرگانیشی‌ هه‌یه‌؟‬ ‫ی‬ ‫‪ -2‬ئ���ه‌و كۆمه‌ڵ��� ‌ه ئه‌ندامه‌ ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫چیی���ه‌ ك���ه‌ هه‌م���وو ئه‌ندامه‌كان ‌‬ ‫سیاسی‌ بن؟‬ ‫ی‬ ‫‪-3‬حیزب ماده‌م ئه‌ندامی‌ سیاس ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬مه‌عن���ای‌ وای��� ‌ه ئه‌ندام ‌‬ ‫ناسیاس���ی‌‌و حاش���ا می���ن حزور‬ ‫فه‌قیرۆكه‌شی‌ هه‌یه‌؟‬

‫"به‌یار" گه‌رده‌لول ‌ی‬ ‫ته‌واو كرد‌و مرد‬

‫گیسک‬

‫‪11‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ ئی���ش‌و كار له‌س���ه‌ر خۆت‬ ‫ی رایانپه‌ڕێنه‌‪،‬‬ ‫كه‌ڵه‌كه‌ مه‌كه‌‌و به‌زووی��� ‌‬ ‫ی خۆش به‌س���ه‌رده‌به‌یت‪.‬‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك��� ‌‬ ‫که‌سێکی نزیکت ده‌بینیت‪ ،‬که‌سااڵنێکی‬ ‫زۆره‌ نه‌تبینیوه‌‪.‬‬

‫موقابه‌له‌‪ :‬به‌ڕێز مامۆس���تا فاڵن‬ ‫ی پارتی‌‪...‬‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ندام ‌‬ ‫س���وئال‪ :‬كابراكه‌ خۆ ‌‬ ‫ی سیاس���ییه‌ ئیت���ر ب���ۆ‬ ‫مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫نوس���یویان ‌ه ئه‌ندام���ی‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫مه‌كته‌به‌كه‌یان په‌ڕاندووه‌؟‬ ‫ی‬ ‫‪ -1‬ئه‌یانه‌وێ���ت له‌مه‌كته‌ب ده‌ر ‌‬ ‫بێنن؟‬ ‫‪ -2‬به‌ڕێك���ه‌وت مه‌كته‌به‌كه‌ی���ان‬ ‫لێده‌رهێناوه‌؟‬ ‫ی چاوپێكه‌وتنه‌كه‌یان‬ ‫‪-3‬ئه‌و وه‌خت ‌ه ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ���دا ك���ردووه‌‪ ،‬كاكم هێش���تا‬ ‫نه‌خراوه‌ت ‌ه مه‌كته‌ب؟‬ ‫ی ته‌واو‬ ‫‪ -4‬ئ���ه‌و كات ‌ه مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫كردوه‌؟‬ ‫ی ئه‌م سه‌رئێش���ه‌یه‌ت‬ ‫‪ -5‬تۆ هه‌ق ‌‬ ‫چی ‌ه هه‌تیوه‌ عه‌مر نه‌ماوه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی بڕیاره‌كان ‌‬ ‫موقابه‌ل���ه‌‪ :‬به‌پێ��� ‌‬ ‫مه‌كته‌ب سیاسی‌‪...‬‬ ‫ی‬ ‫س���وئال‪ :‬ئه‌رێ‌ به‌ڕاس���ت بۆچ ‌‬ ‫پێی‌ ئه‌ڵێن مه‌كته‌ب؟‬ ‫ی تیا‬ ‫‪ -1‬چونك���ه‌ س���ێ‌ ده‌وام��� ‌‬ ‫ئه‌كرێ‌؟‬ ‫‪ -2‬به‌قه‌د‌ه مه‌كته‌بێكی‌ ناوش���ار‬ ‫مامۆستای‌ زیاده‌ی‌ تیایه‌؟‬ ‫ی زۆربێت عه‌رز‌ه‬ ‫‪ -3‬هه‌رچی‌ خاڵ ‌‬ ‫وه‌رئه‌گرێ‌؟‬ ‫‪ -4‬زۆرب ‌هی‌ زۆریان ته‌له‌به‌ن؟‬ ‫‪ -5‬ك���ه‌ مودیر هات هه‌مویان قڕو‬ ‫قه‌پ دائه‌نیشن؟‬ ‫موقابه‌له‌‪ :‬هه‌میش���ه‌ ئاماده‌بوین‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌س���تی‌ چ���ه‌پ به‌رگ���ر ‌‬ ‫له‌كوردستان بكه‌ین‪..‬‬ ‫ی چه‌پ؟‬ ‫سوئال‪ :‬بۆچی‌ به‌ده‌ست ‌‬ ‫‪ -1‬چونكێك���م به‌بی���رو ب���اوه‌ڕ‬ ‫چه‌پین؟‬ ‫‪ -2‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ هجومه‌كان دائیم‬ ‫ی راسته‌وه‌ دێن؟‬ ‫له‌ده‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ -3‬ده‌س���تی‌ راستمان له‌گیرفان ‌‬ ‫خۆماندایه‌؟‬ ‫ی‬ ‫‪ -4‬ده‌ستی‌ راس���تمان له‌گیرفان ‌‬ ‫میلله‌تدایه‌؟‬ ‫‪ -5‬وا به‌ده‌مم���ا ه���ات چی ‌ه خۆ‬ ‫كفرم نه‌كرد؟‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ێ به‌ڕاب���ردوو مه‌ده‌و بیر‬ ‫ئه‌وه‌ن���د‌ه گو ‌‬ ‫ی داهات���ووت بكه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌نگاوه‌كان ‌‬ ‫تووش���ی‌ گرفتی‌ ته‌ندروستی‌ ده‌بیت‪.‬‬ ‫پرس‌ به‌که‌س���انی نزیک���ت بکه‌ پێش‬ ‫ئه‌وه‌ی هیچ بڕیارێک بده‌یت‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫ئایا سیاسەت شاچاالکییە؟‬ ‫مەریوان وریا قانیع‬

‫‪2-2‬‬ ‫هەفت���ەی پێش���وو باس���ی ئ���ەوەم‬ ‫ک���رد ک���ە یەکێ���ک ل���ەو هەاڵن���ەی‬ ‫لەناوەن���دی رۆش���نبیری ئێم���ەدا کە‬ ‫رۆڵ���ی "رێگرێکی مەعریف���ی" دەگێڕن‬ ‫وێناکردنی سیاسەتە وەک "شاکایە"‌و‬ ‫"شاچاالکی"یە‌و "ش���اگوتار" له‌دونیای‬ ‫ئێمەدا‪ .‬هەروەها وتم ئەم تێزە لەسەر‬ ‫هەڵ���ەی تێکەڵکردنی "سیاس���ەت"‌و‬ ‫"دەس���ەاڵت" بەیەکت���ری بیناکراوە‌و‬ ‫ئامادەگی رووت‌و بێپەردە‌و پڕفش���اری‬ ‫دەس���ەاڵت لەناو کای���ە جیاوازەکانی‬ ‫کۆمەڵ���گای ئێمەدا ب���ە ئامادەبوونی‬ ‫سیاسەت یەکساندەکات‌و دەستبردنی‬ ‫دەسەاڵتیش بۆ کایەکان بە دەستبردنی‬ ‫سیاسەت یەکساندەکات‪ .‬بۆ نیشاندانی‬ ‫ناڕاستی ئەم دیدە لێرەدا دوو مەسەله‬ ‫رووندەکەمەوە‪ ،‬یەکەمیان نیش���اندانی‬ ‫ئەوەی سیاسەت چ جۆرە چاالکییەکە‌و‬ ‫ئەرکە س���ەرەکی‌و بنەڕەتییانە چین‪.‬‬ ‫دووهەم لەپاڵ هەندێک له‌بۆچوونەکانی‬ ‫میش���ێل فۆکۆدا جیاکارییەک دەکەم‬ ‫لەنێوان "دەسەاڵت"‌و "پەیوەندییەکانی‬ ‫دەسەاڵت"دا‪ .‬ھیوادارم دوای ئەنجامدانی‬ ‫ئ���ەم کارە خوێنەر له‌مەبەس���تەکانم‬ ‫باشتر‌و وردتر تێبگات‪.‬‬ ‫سیاس���ەت له‌مانا هەرە س���ادەکەیدا‌و‬ ‫هاوکات ه���ەرە گرنگترین ماناش���یدا‬ ‫بریتیی���ە لەو چاالکییانەی س���ەرقاڵی‬ ‫دابینکردن���ی پێداویس���تییە رۆژانەییە‬ ‫س���ەرەکییەکان‌و دابینکردنی ئارەزو‌و‬ ‫ویستەکانی ئینسانی ناو کۆمەڵگایەکی‬ ‫دیاریکراوە‪ .‬ئیدی له‌چاالکی دابینکردنی‬ ‫پێداویستییەکانی بژێوی ئینسانییەوە‬ ‫بیگ���رە تا ب���ە پاراس���تنی کەرامەت‌و‬ ‫رێزگرت���ن‌و دابینکردن���ی ئازادیی���ە‬ ‫بنەڕەتییەکان���ی ئینس���ان دەگات‪.‬‬ ‫ش���تێک کە دەبێت ئاشکرابێت ئەوەیە‬ ‫ک���ە سیاس���ەت رووی له‌دابینکردنی‬ ‫پێداویس���تییە رۆحییەکانی ئینس���ان‬ ‫نییە‪ ،‬خەریکی ئ���ەوە نییە رەچەتەی‬ ‫بەختەوەری���ی بنووس���ێت‪ ،‬پەیوەندی‬ ‫بە ئیشراق‌و داگیرسانە ناوەکییەکانی‬ ‫ئینس���انەوە نیی���ە‪ ،‬توان���ای داھێنان‬ ‫له‌ئینس���اندا بەھێز ی���ان الواز ناکات‪،‬‬ ‫ئینس���ان ناکات بە نووسەر‌و شاعیر‌و‬ ‫مۆس���یقار‌و وێنەکێش‪ .‬واتە سیاسەت‬ ‫لەبنەڕەت���ەوە کۆمەڵێک کار ناکات کە‬ ‫کاری ھونەر‌و ئەدەبیات‌و دین‌و و فیکر‌و‬ ‫چاالکییە رەمزییەکانی تری ئینسانن‪.‬‬ ‫سیاس���ەت چاالک���ی ئێس���تا‌و ئێرەی‬ ‫کۆمەڵگای���ە‪ ،‬چاالکی دروس���تکردنی‬ ‫دونیایەکە ئینس���ان بتوانێ���ت تیایدا‬ ‫را‌و بۆچوونی تایبەت به‌خۆی هەبێت‪،‬‬ ‫مانای تایبەت بەخۆی هەبێت‪ ،‬ئازادی‬ ‫تایبەت بەخۆی هەبێت‪ ،‬ژیانی تایبەت‬ ‫بەخۆی هەبێت‪ .‬واتە سیاسەت چاالکی‬ ‫دروس���تکردنی دونیایەک���ە ئینس���ان‬ ‫بتوانێ���ت تیایدا ببێت بەوش���تەی کە‬ ‫خۆی دەیەوێت‌و دەتوانێت‌و حەزدەکات‬ ‫ببێت پێی‪ ،‬بەاڵم ئەوە کاری سیاسەت‬ ‫نیی���ە ناوەرۆک���ی را‌و بۆچوون���ەکان‬ ‫دەستنیشانبکات‪ ،‬ماناکان دروستبکات‪،‬‬ ‫ناوەرۆک���ی ئازادی دەستنیش���ابکات‪،‬‬ ‫ژیانی تایبەتی رەنگڕێژ بکات‪ .‬ئەوەی‬ ‫سیاسەت ئەنجامیئەدات دروستکردنی‬ ‫چوارچێوەیەک���ی گش���تی‌و جۆرێ���ک‬ ‫له‌پێکەوەبوون���ی کۆمەاڵیەتیی���ە ک���ە‬ ‫تیایدا ئینسان بتوانێت سەرجەمی ئەو‬ ‫شتە تایبەتانەی هەبێت کە باسمکرد‪.‬‬ ‫هەموو ئەمانە ئەوە دەگەیەنن ئینسان‬ ‫بەحوکمی ئەوەی له‌کۆمەڵگادا دەژی‌و‬ ‫ژیانی لەگەڵ کەسانی تردا دابەشدەکات‪،‬‬ ‫لەبەرئ���ەوەی دەیەوێت ژیانی تایبەت‌و‬ ‫مانای تایب���ەت‌و راوبۆچوونی تایبەت‌و‬ ‫ئ���ازادی تایبەتی هەبێت‪ ،‬بۆیە ناچارە‬ ‫بوونەوەرێکی سیاسی بێت‪ .‬جیاوازیی‬ ‫شاعیرێک‌و سیاسییەک لەوەدا نییە کە‬ ‫هەڵەی ش���اعیرێک کەس ئازارنادات‪،‬‬ ‫بەاڵم هەڵەی سیاس���ییەک دەش���ێت‬ ‫هەموو کۆمەڵگا ئازاربدات‪ ،‬گرنگیدانی‬ ‫نووس���ەران‌و ش���اعیران‌و رۆشنبیران‬ ‫لەبەر ئەم خاڵە نییە‪ ،‬واتە مەسەلەکە‬ ‫له‌بنەڕەت���ەوە پەیوەندی ب���ە کردن‌و‬ ‫نەکردنی هەڵەوە نییە‪ ،‬بەڵکو پەیوەندی‬ ‫بەوەوە هەیە کە هەم شاعیرێک‌و هەم‬ ‫نووس���ەرێک‌و هەم سیاسییەک له‌یەک‬ ‫دونیادا دەژین‌و نیش���تەجێی ناو یەک‬ ‫رووب���ەری کۆمەاڵیەت���ی‌و سیاس���ی‌و‬ ‫رەمزیی هاوبەشن‪ ،‬وە ناچارن پێکەوە‬

‫چوارچێوەیەکی گش���تی دروستبکەن‬ ‫تیایدا هەموویان بتوانن وەک ئینسانی‬ ‫خاوەن رێ���ز‌و کەرام���ەت لەگەڵیەک‌و‬ ‫لەپاڵیەک���دا بژی���ن‪ .‬ئەم���ەش مانای‬ ‫ئەوەی سیاس���ەت چاالکی‌و رەهەندێک‬ ‫نییە لەدەرەوەی نووس���ەر‌و ش���اعیر‌و‬ ‫رۆش���نبیردا بێت‌و ناچاری‌و مەترسی‬ ‫هەڵەکردن وا لەو نووس���ەر‌و ش���اعیر‌و‬ ‫رۆشنبیرانە بکات خۆیان بە سیاسەتەوە‬ ‫س���ەرقاڵبکەن‪ ،‬بەڵک���و بەپێچەوانەوە‬ ‫سیاس���ەت رەهەندێکی ناوەکی ژیانی‬ ‫هەموو کەس���ێکە له‌کۆمەڵ���گادا بژی‌و‬ ‫دونیایەکی هاوبەش بە هەزاران هەزار‬ ‫ئینسانی ترەوە گرێیبدات‪.‬‬ ‫ک���ە دەڵێ���م سیاس���ەت پەیوەن���دی‬ ‫ب���ە ئیش���راق‌و داگیرس���انی ناوەکی‬ ‫ئینس���انەوە نییە‌و ئەرکەک���ەی ئەوە‬ ‫نییە رەچەتەی بەختەوەری بنووسێت‪،‬‬ ‫هاوکات دەزانم سیاس���ەت چاالکییەکە‬ ‫دەتوانێ���ت فرمێس���ک ب���ە ئینس���ان‬ ‫بڕژێ���ت‪ ،‬دەتوانێ���ت ببێت���ە ھۆکاری‬ ‫بەختەوەری ی���ان بەدبەختی‪ .‬ھۆکاری‬ ‫ئەمەش ئەوەیە سیاس���ەت ئەتوانێت‬ ‫نائومێدمان ب���کات‪ ،‬مژدەمان بداتێ‌و‬ ‫مژدەکانی جێبەجێن���اکات‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫درۆبکات‪ ،‬ملمالنێی گەورە‌و خوێناوی‬ ‫دروستبکات‪ ،‬گەمە‌و فێڵ‌و تەڵەکەبازی‬ ‫بکات‪ ،‬ترس���مان تێدا دروس���تبکات‪،‬‬ ‫ناچارمانب���کات راکەی���ن‌و دۆس���تان‌و‬ ‫هاوڕێی���ان‌و نیش���تیمان بەجێبهێڵین‬ ‫ھتد‪ ...‬لەڕاستیدا ئەگەرچی سیاسەت‬ ‫رەهەندێک���ی ناوەک���ی ژیان���ی هەموو‬ ‫ئەندامێکی کۆمەڵگایەکەی دیاریکراوە‪،‬‬ ‫بەش���اعیر‌و نووس���ەر‌و خوێن���دەوار‌و‬ ‫نەخوێن���دەوارەوە‪ ،‬ب���ەاڵم ه���اوکات‬ ‫هەمیشە هەڵگری جۆرێکە له‌نائومێدی‪.‬‬ ‫نائومێدی ئەوەی سیاس���ەت ناتوانێت‬ ‫ببێت بە شیعر‪ ،‬ببێت بە ئەخالق بەمانا‬ ‫قوڵەکەی‪ ،‬ببێت بە بەشێک له‌دونیای‬ ‫رۆحی ئینسان‪ ،‬داگیرسانی ناوەکیمان‬ ‫تێدا دروستبکات‪.‬‬

‫ئەوەی هەم‬ ‫له‌ئەزموونی بەعس‌و‬ ‫هەم له‌ئەزموونی‬ ‫سیاسی دونیای دوای‬ ‫راپەڕینی ئێمەدا‬ ‫ئامادەیە‪ ،‬لۆژیکێکە‬ ‫لەسەر لەناوبردن‌و‬ ‫تێکشکانی بەرگری‬ ‫کاردەکات‪ ،‬لەسەر‬ ‫سەپاندنی ھێزی خۆی‬ ‫بەسەر کایەکاندا‬ ‫کاردەکات‬ ‫هەموو ئەو کورتهێنان‌و خراپەکارییانە‬ ‫لەوە کەمناکاتەوە کە ئەرکی سیاسەت‬ ‫ئەوەیە پێداوس���یتییە سەرەکییەکانی‬ ‫ئینسان‌و بڕێکی بەرچاو له‌ئارەزووەکانی‬ ‫دابینبکات‪ ،‬بەش���ێوەیەکیش ملمالنێ‌و‬ ‫کێشە‌و فشار‌و توندوتیژی زۆر‌و قابیلی‬ ‫قبووڵنەکردن���ی لێنکەوێت���ەوە‪ .‬وردتر‬ ‫بدوێی���ن ئەرکی سیاس���ەت ئەوە نییە‬ ‫ئێمە ب���کات بە ئینس���انی ئەخالقی‪،‬‬ ‫ئەوە نییە هەموومان بکات بە دۆست‌و‬ ‫هاوڕێی یەکتر‪ ،‬وابکات عاش���قی یەکتر‬ ‫ببین‌و س���وێند بەسەری یەکتر بخۆین‪،‬‬ ‫ئەرکی سیاس���ەت ئەوەی���ە نەھێڵێت‬ ‫یەکت���ری بکوژی���ن‪ ،‬نەھێڵێت یەخەی‬ ‫یەکتری بگرین‌و یەکتری ئیهانەبکەین‪،‬‬ ‫نەھێڵێت بێڕێزی بەرامبەر بە کەسانی‬ ‫دەوروبەرمان بکەین‪ ،‬نەھێڵێت کەرامەتی‬ ‫یەکتری بش���کێنین‪ ،‬برین���ی گەورە‌و‬ ‫قووڵی قابیلی ساڕێژنەبوون له‌جەستە‌و‬ ‫ویژدانی یەکتردا دروستکەین‪ .‬بەکورتی‬ ‫ئینسان لەناو سیاسەتدا بەدوای ئەوەدا‬ ‫ناگەڕێت ببێت بە براو‌و هاوڕێ‌و دۆستی‬ ‫ئەوانیت���ر‪ ،‬بەڵکو هەوڵ���ی ئەوەئەدات‬ ‫ئەوان���ەی لەگەڵیان���دا دەژین نەبن بە‬ ‫دوژمنی‪.‬‬

‫لەسەرێکی ترەوە کاری سیاسەت ئەوە‬ ‫نییە بمانکات بە رەسام‌و پەیکەرتاش‌و‬ ‫مۆس���یقار‪ ،‬بەڵکو ئەوه‌ی���ە نەھێڵێت‬ ‫نەخۆم���ان‌و نە کەس���انیتر تابلۆکانی‬ ‫یەکت���ری‌و پەیکەرەکان���ی یەکت���ری‌و‬ ‫گیتارەکان���ی یەکت���ری بش���کێنین‪.‬‬ ‫کاری سیاس���ەت ئ���ەوە نییە بمانکات‬ ‫بە ش���اعیر‪ ،‬بەڵکو سیاس���ەت ئەوەیە‬ ‫بتوانێت ش���اعیرێک‌و دوژمنە شیعرێک‬ ‫پێک���ەوە‌و لەپاڵیەکدا ب���ە ھێمنی‌و بە‬ ‫ئارام���ی کۆبکات���ەوە‪ .‬جیاکردنەوەی‬ ‫رەهای شاعیر‌و نووسەر له‌سیاسی باز‬ ‫بەس���ەر ئەو راستییە سادەیەدا ئەدات‬ ‫کە ئەوە تەنها ئەرکی سیاس���ییەکان‬ ‫نیی���ە چوارچێ���وە گش���تییەکانی‬ ‫کۆمەاڵیەتیم���ان‬ ‫پێکەوەبوون���ی‬ ‫دروس���تبکەن‪ ،‬تەنه���ا ئەرک���ی‬ ‫سیاس���ییەکان نییە ھێڵە گشتییەکانی‬ ‫ژیانی کۆمەڵگایەک دەستنیشانبکەن‪،‬‬ ‫ئ���ەوە ئەرک���ی سیاس���ییەکان نییە‬ ‫بەتەنها لەس���ەر مەسەله‌ گشتییەکانی‬ ‫ژیانی کۆمەاڵیەت���ی بڕیاربدەن‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ئەرکی هەم���وو ئەندامانی کۆمەڵگایە‪،‬‬ ‫ب���ە ش���اعیر‌و ناش���اعیریەوە‪ .‬ئەمەیە‬ ‫وادەکات سیاسەت چاالکی رێکخستنی‬ ‫پێکەوەبوون���ی کۆمەاڵیەت���ی بێ���ت‪،‬‬ ‫رێکخس���تنێک هەم بتوانێت بە ھێمنی‬ ‫بڕواتبەڕێوە‌و هەم ھێمنی کۆمەاڵیەتیش‬ ‫بپارێزێت‪ ،‬واتە لەوکاتەدا کە ناھێڵێت‬ ‫ببین بە دوژمنی یەکتری‪ ،‬هاوکات النی‬ ‫کەم���ی مافەکانی خۆم���ان‌و مافەکانی‬ ‫ئەوانەی دەوروبەرمان بسەلمێنێت‪.‬‬ ‫ئەرکی سیاسەت ئەوە نییە هەقیقەتمان‬ ‫پێبفرۆش���ێت‪ ،‬بەڵک���و ئەوەی���ە‬ ‫هەقیقەتەکان���ی یەکت���ر وێراننەکەین‬ ‫لەوکاتەدا کە زەمینەی دروس���تبوونی‬ ‫بەپەیمانک���راو"‬ ‫"هەقیقەتێک���ی‬ ‫دروس���تبکات‌و دوای س���ازانێکی‬ ‫گشتیش ئەو هەقیقەتە بەپەیمانکراوە‬ ‫بێتەکای���ەوە‪ ،‬ئەمج���ۆرە هەقیقەت���ە‬ ‫هەقیقەتی ھیچ ک���ەس‌و الیەنێک نییە‬ ‫بەتەنه���ا‪ ،‬ن���ە هەقیقەتی ش���اعیران‌و‬ ‫نووس���ەرانە بەتەنها‪ ،‬ن���ە هەقیقەتی‬ ‫ب���ازرگان‌و جوتیاران‌و ن���ە هەقیقەتی‬ ‫سیاسییەکان خۆشیانە بەتەنها‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەموویان بتوانن ش���تێک‪ ،‬رەهەندێک‬ ‫ی���ان بەش���ێک له‌هەقیقەتەکان���ی‬ ‫خۆیان���ی تێ���دا بدۆزن���ەوە‪ .‬بەکورتی‬ ‫ئەرک���ی سیاس���ەت ئەوەیە ویس���ت‌و‬ ‫قازان���ج‌و تەماح���ە جیاوازەکانم���ان‬ ‫لەس���ەر کۆمەڵێک بنەمای قبووڵکراو‬ ‫رێکبخات‪ ،‬نەھێڵێت لەسەر دابینکردنی‬ ‫ئەو ش���تانە پەالم���اری یەکتربدەین‌و‬ ‫یەک���دی بکوژی���ن‌و وێرانبکەی���ن‪ .‬بەو‬ ‫مانایانەی س���ەرەوە سیاسەت کارێکی‬ ‫رۆژانە‌و خاکییە‪ ،‬بەاڵم کارێکی ھێجگار‬ ‫گرنگ���ە‪ ،‬وەک ماکس ڤێب���ەر دەڵێت‬ ‫وەک چاالکی "کونکردنی تەختەیەکی‬ ‫قای���م‌و ئەس���توور وایە"‪ ،‬پێویس���تی‬ ‫ب���ە دەس���تێکی بەھێ���ز‌و ئیرادەیەکی‬ ‫گ���ەورەی کۆڵن���ەدان‌و بەردەوامبوون‬ ‫هەی���ە‪ ،‬نەک بە رۆحێکی ش���اعیرانە‌و‬ ‫بە ھێز‌و توانایەکی سیحری‌و ئیشراقی‬ ‫له‌ئینس���اندا‪ .‬سیاس���ەت چاالکییەکی‬ ‫ناشیعرییە‪ ،‬بەاڵم چاالکییەکە شاعیران‬ ‫وەک هەموو ئینس���انەکانی تر تیایدا‬ ‫بەشدارن‪.‬‬ ‫ب���ەو مانایان���ەی له‌س���ەرەوە ب���ە‬ ‫سیاسەتمان بەخشی‪ ،‬ئەوەی له‌دونیای‬ ‫ئێمەدا ئامادەنییە سیاسەتە‪ ،‬سیاسەت‬ ‫نەک تەنها ش���اکایە‌و شاچاالکی نییە‌و‬ ‫گوتارەکانیش���ی هەڵگ���ری ش���اگوتار‬ ‫نین‪ ،‬بەڵکو خۆش���ی النی هەرەکەمی‬ ‫ئامادەگیشی له‌کۆمەڵگای ئێمەدا نییە‪.‬‬ ‫ئەوەی له‌دونی���ای ئێم���ەدا ئامادەیە‬ ‫ھێزی رووتە‪ ،‬دەس���ەاڵتێکی بێپەردە‌و‬ ‫بێجلوبەرگە‪ ،‬ھێزە بەر لەوەی بووبێت‬ ‫بە سیاس���ەت‪ .‬بۆ روونکردنەوەی ئەم‬ ‫خاڵە دەگەڕێم���ەوە بۆ ئەو جیاکارییە‬ ‫گرنگەی کە فەیەلس���وفی فەرەنس���ی‬ ‫میش���ێل فۆکۆ لەنێ���وان "هەیمەنەی‬ ‫"پەیوەندییەکان���ی‬ ‫دەس���ەاڵت"‌و‬ ‫دەس���ەاڵت" دا گریمانیدەکات‪ .‬ئەوەی‬ ‫م���ن لەپاڵ ئەم جیاکاریی���ەی فۆکۆدا‬ ‫بەرگریلێدەکەم ئ���ەم دیدەیە‪ :‬لەکوێدا‬ ‫دەس���ەاڵت له‌ش���ێوەی "هەیمەن���ەی‬ ‫دەسەاڵت"دا ئامادەبوو لەوێدا سیاسەت‬ ‫بە ھیچ مانایەک له‌ماناکانی ئامادەنییە‪،‬‬ ‫چونکە هەیمەنەی دەس���ەاڵت لەسەر‬ ‫کوش���تنی سیاسەت وەک چاالکییەکی‬ ‫تایب���ەت کاردەکات‪ ،‬بەاڵم لەکوێش���دا‬ ‫دەسەاڵت له‌شێوەی "پەیوەندییەکانی‬ ‫دەس���ەاڵت"دا ئامادەب���وو‪ ،‬لەوێ���دا‬ ‫سیاس���ەت ئامادەیە‌و گەر شاچاالکیش‬ ‫نەبێ���ت‪ ،‬یەکێک���ە له‌چاالکیی���ە هەرە‬ ‫گرن���گ‌و س���ەرەکییەکانی تاکەکەس‌و‬ ‫گروپەکان‪ .‬با ب���ە گەڕانەوە بۆ فۆکۆ‬

‫ئەوەی له‌کوردستاندا‬ ‫لەهەموو کون‌و‬ ‫قوژبنێکی کۆمەڵگادا‬ ‫ئامادەیە سیاسەت‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو چاالکی‬ ‫مافیایە‪ ،‬کۆمەڵێک‬ ‫هەڵسوکەوتی‬ ‫ناسیاسییە کە‬ ‫دەچێتە قاڵبی دزی‌و‬ ‫جەردەیی‌و درۆ‌و‬ ‫دەلەسەی بەردەوامەوە‬ ‫خۆی ئەم خااڵنە شیبکەینەوە‪.‬‬ ‫فۆکۆ له‌یەکێ���ک له‌کتێبەکانیدا دەڵێت‬ ‫"ک���ە من باس���ی دەس���ەاڵت دەکەم"‬ ‫هەمیش���ە ب���اس له‌"پەیوەندییەکانی‬ ‫دەس���ەاڵت" دەک���ەم‪ ،‬وات���ە باس���ی‬ ‫"س���ەروەرێک بەرامبەر بە کۆیلەیەک‬ ‫نەکام"‪ .‬لێرەدا باس���کردنی دەسەاڵت‬ ‫باس���کردنی ئ���ەو دۆخان���ە نییە کە‬ ‫دەس���ەاڵت تیایدا داخ���راوە‪ ،‬الیەنێک‬ ‫س���ەروەر‌و الیەنێک���ی ت���ر کۆیلەیە‪.‬‬ ‫لەباتی ئەمە فۆکۆ باس له‌دەس���ەاڵت‬ ‫دەکات وەک کۆمەڵێک س���تراتیژیەتی‬ ‫ک���راوە ک���ە کەس���ەکان‌و گروپەکان‌و‬ ‫الیەن���ەکان هەوڵئ���ەدەن لەڕێگایانەوە‬ ‫کاریگەری لەس���ەر هەڵوێست‌و جوڵە‌و‬ ‫بیرکردنەوەی ئەوانیت���ر بەجێبھێڵن‌و‬ ‫گەر بۆشیانکرا ئەو هەڵوێست‌و جوڵە‌و‬ ‫بیرکردنەوانە ئاراستەبکەن‪ .‬لەم دیدەدا‬ ‫"پەیوەندییەکانی دەسەاڵت" پەیوەندی‬ ‫زۆر‌و بێش���ومار‌و فرەشێوەن‌و لەنێوان‬ ‫ئینس���انەکان‌و گروپەکان‌و بکەرەکاندا‬ ‫دروس���تدەبێت‪ .‬ئ���ەم پەیوەندییان���ە‬ ‫پەیوەندی زیندوو پڕجوڵە‌و ناجێگیر‌و‬ ‫قابیل���ی وەرچەرخان���ن‪ ،‬کۆمەڵێ���ک‬ ‫پەیوەندی���ن دەش���ێت بگۆڕێ���ن‌و‬ ‫تازەببنەوە‌و هاوسەنگییە کۆنەکانیان‬ ‫تێکبچێت‌و هاوسەنگی نوێ وەربگرن‪.‬‬ ‫بەبۆچوونی فۆک���ۆ "پەیوەندییەکانی‬ ‫دەسەاڵت" تەنها کاتێک دەتوانن وەک‬ ‫"پەیوەندی" ئامادەبن کە کەس���ەکان‬ ‫ئازادب���ن‪ ،‬ئەگەر الیەنێک له‌الیەنەکانی‬ ‫ئەو پەیوەندییان���ە کەوتە ژێر رەحمی‬ ‫تەواوەت���ی ئەویتریانەوە‌و لەژێر زەبری‬ ‫ئ���ەودا وەک داش���ی دام���ەی لێهات‌و‬ ‫ئی���رادەی نەما‪ ،‬واتە گەر کورتکرایەوە‬ ‫ب���ۆ بابەتێک ئەویتر چۆنی ویس���ت وا‬ ‫ئاراس���تەی بکات‌و تا ئەو ش���وێنەش‬ ‫دەیەوێ���ت توندوتی���ژی بەرامب���ەر‬ ‫بەکاربهێنێت‪ ،‬ئ���ەوکات ناتوانین باس‬ ‫له‌"پەیوەندییەکانی دەسەاڵت" بکەین‪.‬‬ ‫وات���ە بۆئ���ەوەی "پەیوەندییەکان���ی‬ ‫دەسەاڵت" دروستببێت‪ ،‬دەبێت هەموو‬ ‫الیەنەکان���ی ن���او ئ���ەو پەیوەندییانە‬ ‫تاڕادەیەکی دیاریکراو ئازادبن‌و بتوانن‬ ‫بەس���ەربەخۆیی بجوڵێن‌و بڕیاربدەن‌و‬ ‫ئەگ���ەری س���ەرلەنوێ داڕش���تنەوەی‬ ‫پەیوەندییەکانی���ان لەبەردەمدابێ���ت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەمە مانای چ���ی؟ فۆکۆ خۆی‬ ‫وەاڵمی ئەم پرسیارە ئەداتەوە‌و ئەڵێت‬ ‫ئەمە مانای ئ���ەوەی گریمانی "بوونی‬ ‫بەرگ���ری‌و ئەگەری بەرگریکردن" لەناو‬ ‫ئ���ەو پەیوەندییان���ەدا بکەی���ن‪ .‬واتە‬ ‫کاتێک قس���ەمان له‌"پەیوەندییەکانی‬ ‫دەس���ەاڵت" لەن���او کایەی���ەک له‌کایە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکاندا ک���رد‪ ،‬ئەمە مانای‬ ‫ئەوەی ئ���ەو کایەی���ە داگیرنەکراوە‌و‬ ‫توانا‌و ئەگ���ەری بەرگری لەو کایەیەدا‬ ‫توان���ا‌و ئەگەرێک���ی راس���تەقینە‌و‬ ‫بەردەس���تە‪ .‬کەی ئەم توانا‌و ئەگەری‬ ‫بەرگریکردن���ە بوونی نەم���ا‪ ،‬ئەودەم‬ ‫باس له‌"پەیوەندییەکانی دەس���ەاڵت"‬ ‫ناکەی���ن‪ ،‬بەڵکو ب���اس له‌"هەیمەنەی‬ ‫دەس���ەاڵت" دەکەین‪ .‬ل���ەم بارەیەوە‬ ‫فۆکۆ دەنووس���ێت "لەه���ەر کایەیەکی‬ ‫کۆمەاڵیەتیدا پەیوەندییەکانی دەسەاڵت‬ ‫هەبێت‪ ،‬ئەم���ە لەبەرئەوەیە لەهەموو‬ ‫شوێنێکی ئەو کایەیەدا ئازادی هەیە"‪.‬‬

‫کە ئەمج���ۆرە ئازادییە ناوەکییە لەناو‬ ‫کایەکەدا نەما‪ ،‬ئەودەم ئێمە لەبەردەم‬ ‫"دەس���ەاڵتی هەیمەنەی هەمەالیەن"‪،‬‬ ‫یان دەسەاڵتی "جڵەوکەر" داین‪.‬‬ ‫لەم شێوازە "جڵەوکەر"ەی دەسەاڵتدا‬ ‫لەبات���ی ئ���ەوەی پەیوەندییەکان���ی‬ ‫دەس���ەاڵت پ���ڕ جوڵ���ە‌و کراوەب���ن‬ ‫بەڕووی ئ���ەو س���تراتیژیانەی گۆڕاندا‬ ‫کە کەس���ەکان‌و گروپەکان���ی تری ناو‬ ‫کایەکە‌و ناو پەیوەندییەکان هەڵگرین‪،‬‬ ‫پەیوەندیی���ەکان بەت���ەواوی رەق‌و‬ ‫س���ەختگیربوون‌و ب���ەڕووی گ���ۆڕان‌و‬ ‫داڕش���تنەوەدا داخراون‪ .‬لەکوێش���دا‬ ‫تاکەکەس���ێک ی���ان گروپێ���ک ی���ان‬ ‫حیزبێ���ک یان توێژێک���ی کۆمەاڵیەتی‬ ‫توان���ی "پەیوەندییەکانی دەس���ەاڵت"‬ ‫دابخ���ات‪ ،‬یان ئیفلی���ج‌و پەکیانبخات‪،‬‬ ‫یان لەڕێگای ئامرازە ئابوری‌و سیاسی‌و‬ ‫س���ەربازییەکانەوە رێ له‌گۆڕان���ی‬ ‫ئ���ەو پەیوەندییان���ە بگیرێت‪ ،‬ئەوکات‬ ‫قس���ە له‌دروس���تبوونی هەلومەرج���ی‬ ‫"جڵەوکردن���ی تەواوەت���ی" دەکەین‪.‬‬ ‫لێرەدا ھی���چ پانتاییەک ب���ۆ ئازادی‌و‬ ‫چاالک���ی ئازادان���ە لەن���او کایەکاندا‬ ‫نامێنێتەوە‪.‬‬ ‫بەکورت���ی ئ���ەوەی فۆک���ۆ لێ���رەدا‬ ‫ئەنجامیئ���ەدات جیاکردن���ەوەی دوو‬ ‫هەلومەرج���ە لەیەکت���ری‪ ،‬لەدۆخ���ی‬ ‫"پەیوەندییەکان���ی‬ ‫ئامادەگ���ی‬ ‫دەس���ەاڵت"دا دەکرێت باس له‌بوونی‬ ‫بەرگری‌و لەوێش���ەوە ب���اس لەبوونی‬ ‫سیاسەت لەهەموو جوڵە‌و هەڵوێست‌و‬ ‫تاکەکەس���ی‌و‬ ‫جێگۆڕکێیەک���ی‬ ‫کۆمەاڵیەتیدا ناو کایە کۆمەاڵیەتییەکان‬ ‫بکەین‪ ،‬بەاڵم کەی دەس���ەاڵت بوو بە‬ ‫دەس���ەاڵتێکی موهەیم���ن‌و جڵەوکەر‌و‬ ‫وەک ھێزێک���ی جڵەوکەر ناو کایەکاندا‬ ‫ئامادەبوو‪ ،‬جا چ لەڕێگای پەنابردن بۆ‬ ‫ھێزی س���ەربازییەوە بێت یان لەڕێگای‬ ‫فش���اری ئابوری‌و سیاس���یەوە‪ ،‬ئیتر‬ ‫لەوێدا ن���ە قس���ە له‌"پەیوەندییەکانی‬ ‫دەسەاڵت"‌و نە قسە له‌بوونی "ئازادی‬ ‫جوڵە‌و هەڵوێس���ت"‌و نە قسە له‌بوونی‬ ‫سیاس���ەت دەکرێت‪ .‬ل���ەم دۆخانەدا‬ ‫دەس���ەاڵت بە رووت���ی‪ ،‬وەک ھێزێکی‬ ‫زب���ر‪ ،‬وەک فش���ارێکی بێپەردە‪ ،‬وەک‬ ‫سەپاندنێکی بەزۆر‌و توندوتیژ ئامادەیە‪،‬‬ ‫ئەمەش نەک دۆخی بوونی سیاس���ەت‬ ‫نییە بە "شاکایە"‌و "شاچاالکی"‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دۆخی غیابێکی تەواو‌و سەرتاس���ەری‬ ‫سیاسەتە‪ .‬مادامەکی ئەگەری بەرگری‬ ‫ناوەکی له‌کایەکان���دا وێرانکراوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ش���تێک بەناوی سیاس���ەتەوە بوونی‬ ‫نەماوە‪ .‬لەم دۆخانەدا قس���ە لەبوونی‬ ‫جۆرێ���ک له‌دەس���ەاڵت دەکەین بەبێ‬ ‫سیاس���ەت‪ ،‬دەس���ەاڵتێکی جڵەوکەر‌و‬ ‫بێبەرگری‪.‬‬ ‫بەکورتی ئ���ەوەی له‌دونی���ای ئێمەدا‬ ‫لەهەم���وو ش���وێنێکدا ئامادەی���ە‬ ‫دەس���ەاڵتە وەک ھێزێک���ی موهەیمن‪،‬‬ ‫دەس���ەاڵتە وەک ھێ���زی رووت‪ ،‬وەک‬ ‫ھێزی فش���ار‌و پەالماردانی بێپەردەی‬ ‫هەم���وو کای���ەکان‪ .‬ئەم���ەش وەک‬ ‫وت���م دۆخی بااڵدەس���تی سیاس���ەت‬ ‫نیی���ە‪ ،‬بەڵکو دۆخی پەکخس���تنێکی‬ ‫ترسناکی سیاسەتە‪ ،‬دۆخی ئامادەگی‬ ‫هەمەالیەن���ی دەس���ەاڵتە له‌دۆخ���ی‬ ‫پەکخس���تن‌و تەاڵقدانی سیاس���ەتدا‪.‬‬ ‫ئەوەی هەم له‌ئەزموونی بەعس‌و هەم‬ ‫له‌ئەزموون���ی سیاس���ی دونیای دوای‬ ‫راپەڕینی ئێمەدا ئامادەیە‪ ،‬ئەم لۆژیکە‬ ‫رووتەی دەسەاڵتە لەهەموو شوێنێکدا‪،‬‬ ‫لۆژیکێ���ک ک���ە لەس���ەر لەناوبردن‌و‬ ‫تێکش���کانی بەرگ���ری کاردەکات‪،‬‬ ‫لەس���ەر س���ەپاندنی ھێ���زی خ���ۆی‬ ‫بەس���ەر کایەکاندا کاردەکات‪ ،‬لەسەر‬ ‫لەناوبردنی سیاسەت وەک چاالکییەکی‬ ‫گۆڕان���کار کاردەکات‪ .‬ئەمەش مانای‬ ‫ئەوەی دەس���ەاڵت له‌دونی���ای ئێمەدا‬ ‫ھێزی رووتە‪ ،‬ھێزە بەر لەوەی بووبێت‬ ‫ب���ە سیاس���ەت‪ ،‬دەس���ەاڵتی رووت���ە‬ ‫بەرل���ەوەی بووبێت بە دەس���ەاڵتێکی‬ ‫سیاس���ی‪ .‬لێرەوە ئ���ەوەی لەدونیای‬ ‫ئێمەدا هەی���ە هەیمەنەی سیاس���ەت‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو الوازکردنێکی ترس���ناکی‬ ‫سیاسەتە‪ ،‬هەڵئاوس���ان‌و تەزەخومی‬ ‫سیاس���ی نیی���ە‪ ،‬بەڵک���و الوازکردنی‬ ‫سیاسەت‌و وێرانکردن‌و کوشتنی رۆحی‬ ‫بەرگریی بەگشتی‌و بەرگری سیاسییە‬ ‫بەتایبەت���ی‪ ،‬بەتایبەت���ی بەرگرییەک‬ ‫بتوانێت بۆ ئاس���تی بەرگری سیاسی‪،‬‬ ‫واتە بۆ ئاس���تی چاالکی س���ەرلەنوێ‬ ‫داڕشتنەوەی چوارچێوە گشتییەکانی‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە‪ ،‬بەرزببێتەوە‪.‬‬ ‫ئەو دۆخ���ەی س���ەرەوە پێماندەڵێت‬ ‫کۆمەڵ���گای ئێم���ە چەند پێویس���تی‬ ‫ب���ە ئاس���نگەر‌و ش���اعیر‌و دارت���اش‌و‬

‫مۆس���یقاری باش���ە‪ ،‬ئاواش پێویستی‬ ‫بە هاوواڵتی سیاس���ی‌و بە سیاسەتی‬ ‫باش���ە‪ ،‬پێویس���تی بە سیاسەتە وەک‬ ‫چاالک���ی رێکخس���تنێکی ھێمنان���ە‌و‬ ‫مافپەروەرانەی ویس���ت‌و چاوەڕوانی‌و‬ ‫تەماح���ە تاکەکەس���ی‌و کۆمەاڵیەتییە‬ ‫جی���اوازەکان‪ .‬بۆئەم���ەش تەنها ئەوە‬ ‫بەس نییە کۆمەڵێک سیاس���ی خاوەن‬ ‫وی���ژدان‌و خ���اوەن عەق���ڵ‌و خ���اوەن‬ ‫بەرپرس���یارێتیمان هەبێ���ت‪ ،‬بەڵک���و‬ ‫پێویستمان بە ئینسان‌و کۆمەڵگایەک‬ ‫هەیە سیاس���ەت بەیەکێک له‌چاالکییە‬ ‫گرنگەکانی خۆیان بزانن‪ .‬لەڕاستیدا من‬ ‫له‌بنەڕەتیش���ەوە رام وایە تا سیاسەت‬ ‫بەومانایەی لەس���ەرەوە ئامادەنەبێت‪،‬‬ ‫واتە تا "هەیمەنەی دەسەاڵت" نەگۆڕین‬ ‫ب���ە "پەیوەندییەکان���ی دەس���ەاڵت‪،‬‬ ‫بە مان���ا فۆکۆییەکەی"‪ ،‬س���ەرجەمی‬ ‫چاالکییەکان���ی تری ئینس���انی ئێمە‬ ‫له‌بەردەم هەڕەش���ە‌و مەترس���ییەکی‬ ‫گەورەدا دەبن‪ .‬لەپاڵ فۆکۆدا دەکرێت‬ ‫بڵێین سیاس���ەت چاالک���ی کردنەوەی‬ ‫کایەکانە ب���ەڕووی بەرگریدا‪ ،‬گۆڕینی‬ ‫هەیمەنەیە ب���ە پەیوەندییەکی کراوە‪.‬‬ ‫ئەنجامدانی ئەمان���ەش مەحاڵە بەبێ‬ ‫دروستکردنی هاوواڵتییەکی بەرپرسیار‌و‬ ‫سیاسی‪ ،‬کە ویس���ت‌و توانای ئەوەی‬ ‫تێدابێت چوارچێوەی کۆمەاڵیەتی نوێ‌و‬ ‫کراوە دروس���تبکات‪ .‬بێگومان چاالکی‬ ‫دروستکردنی ئەو چوارچێوە گشتییانە‬ ‫کورتنابێت���ەوە بەتەنه���ا ب���ۆ چاالکی‬ ‫سیاسی‪ ،‬بەاڵم چاالکی سیاسی یەکێکە‬ ‫له‌چاالکییە هەرە سەرەکی‌و گرنگەکانی‬ ‫دروستکردنی ئەو چوارچێوانە‪.‬‬

‫ئەرکی سیاسەت ئەوە‬ ‫نییە هەقیقەتمان‬ ‫پێبفرۆشێت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ئەوەیە هەقیقەتەکانی‬ ‫یەکتر وێراننەکەین‬ ‫لەوکاتەدا کە‬ ‫زەمینەی دروستبوونی‬ ‫"هەقیقەتێکی‬ ‫بەپەیمانکراو"‬ ‫دروستبکات‌‬

‫بەبۆچونی من بێماناکردنی سیاس���ەت‬ ‫بەناوی ئەوەوە گوایە سیاسەت لەهەموو‬ ‫شوێنێکی کۆمەڵگای ئێمەدایە‪ ،‬گوایە‬ ‫دەبێ���ت کۆمەڵگا‌و چاالکی‌و بوارەکانی‬ ‫تر لەدەس���تی سیاس���ەت دەربهێنین‬ ‫نەک هەڵەی���ە‪ ،‬بەڵکو ترسناکیش���ە‪،‬‬ ‫چونکە ئ���ەم ش���ێوازە له‌بیرکردنەوە‬ ‫درێژە بەو دۆخی بە "ناسیاسیکردنە"‬ ‫ئەدات کە س���تراتیژیەتی س���ەرەکی‌و‬ ‫شێوازی سەرەکی کارکردنی دەسەاڵتە‬ ‫له‌کوردس���تاندا‪ .‬وات���ە پرۆس���ەی بە‬ ‫ناسیاس���یکردنی دونیای ئێمە بەناوی‬ ‫بەرگریک���ردن له‌ئەدەبی���ات‌و ھونەر‌و‬ ‫مۆس���یقا‌و فیکر‌و فەلسەفە‌و شتی تری‬ ‫لەم بابەتەوە‪ ،‬نەک تەنها دروستکردنی‬ ‫ناکۆکییەکی ناڕاستە لەنێوان سیاسەت‌و‬ ‫ئەو چاالکییانەدا‪ ،‬بەڵکو خۆی جۆرێکی‬ ‫ھێج���گار خراپ���ی سیاس���ەتکردنە‪،‬‬ ‫سیاسەتی بە ناسیاسیکرنی ئینسان‌و‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە‪.‬‬ ‫بەکورتی ئەوەی له‌کوردستاندا لەهەموو‬ ‫کون‌و قوژبنێک���ی کۆمەڵگادا ئامادەیە‬ ‫سیاسەت نییە‪ ،‬بەڵکو چاالکی مافیایە‪،‬‬ ‫کۆمەڵێک هەڵس���وکەوتی ناسیاسییە‬ ‫کە دەچێتە قاڵب���ی دزی‌و جەردەیی‌و‬ ‫درۆ‌و دەلەس���ەی بەردەوام���ەوە‪،‬‬ ‫دەچێتە قاڵبی هەقیقەتفرۆش���ییەکی‬ ‫ه���ەرزان‌و نابەرپرس���یارەوە‪ ،‬دەچێتە‬ ‫قاڵبی هەوڵ���ی بەھێزکردنی تواناکانی‬ ‫توندوتیژبوون‌و وێرانکردنی ئاسایش���ی‬ ‫راس���تەقینە له‌کۆمەڵ���گای ئێم���ەدا‪.‬‬ ‫بەب���ێ تێپەڕاندنی ئەو دیدە س���ادە‌و‬ ‫گش���تگیرەی کە پێیوایە سیاس���ەت‬ ‫شاچاالکی‌و شاگوتار‌و شاکایەیە‪ ،‬واتە‬ ‫بەب���ێ تێپەڕاندنی ئ���ەم هەڵە‌و رێگرە‬ ‫مەعریفییە‪ ،‬ناتوانی���ن ببینە خاوەنی‬ ‫تێگەیشتنێکی راستەقینەی کۆمەڵگای‬ ‫ئێمە‪ ،‬تێگەیش���تنێک پایەکانی لەسەر‬ ‫بوونی النی هەرەکەمی زانس���تیبوون‬ ‫داڕێژرابێت‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ە ‪2012/7/3‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫ده‌وڵه‌ت ‌ی كورد ‌ی وه‌كو "غۆل"‬ ‫ هیمداد شاهین‬ ‫((ده‌بێت ده‌وڵه‌ت خۆی‌ خاوه‌نی‌‬ ‫خۆی‌ بێت‌و خۆی‌ كه‌فائه‌ی‌‬ ‫ئابوری‌ له‌به‌رچاو بگرێت‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫حوكمڕانه‌كان ده‌بنه‌ پاشكۆی‌‬ ‫بازرگانه‌كان‌و یان خۆیان ده‌بنه‌‬ ‫بازرگان))‬ ‫كارل پۆپه‌ر له‌كتێی‌‪ :‬كۆمه‌ڵگای‌‬ ‫كراوه‌‌و ناحه‌زه‌كانی‌‬ ‫ئه‌م وته‌یه‌ی‌ سه‌ره‌وه‌م پێ‌ باش بوو‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌كو سه‌ره‌تایه‌ك بۆ تێگه‌یشتن‬ ‫له‌به‌ش����ی‌ "كۆتایی‌" وتاره‌كه‌م دامنا‪،‬‬ ‫ب����ه‌ جیاوازی‌ فیكری‌ م����ن له‌گه‌ڵ ئه‌م‬ ‫بیریاره‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ كه‌ماڵی‌ مه‌یل له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ����ه‌و بۆچوونه‌ی‌ س����ه‌ره‌وه‌ دام‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌ دێمه‌ ناو ئه‌م نوسینه‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌ره‌تا ده‌پرس����م ئایا تا ئێستا ئێمه‌‬ ‫وه‌اڵمی‌ پرس����ی‌ "ده‌وڵ����ه‌ت چیه‌" مان‬ ‫داوه‌ته‌وه‌؟ ئێمه‌ چ����ۆن ده‌وڵه‌تێكمان‬ ‫ده‌وێ����ت؟ ده‌وڵه‌تێكم����ان ده‌وێت كه‌‬ ‫ئاخوند‌و م����ه‌الكان بۆمانی‌ دروس����ت‬ ‫بك����ه‌ن‪ ،‬ئه‌و مه‌الیانه‌ی‌ كه‌ س����به‌ینێ‌‬ ‫چوونه‌ سه‌ر سه‌حنه‌ی‌ سیاسیه‌تكردن‪،‬‬ ‫كۆی‌ نه‌ت����ه‌وه‌ ئه‌خه‌ن����ه‌ قه‌یرانی‌ بێ‌‬ ‫متمانه‌یی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ بوونه‌وه‌‪ ،‬قه‌یرانێك‬ ‫ب����ۆ هه‌ت����ا هه‌تایه‌ نه‌ت����ه‌وه‌ ناتوانێت‬ ‫لێی‌ ده‌رباز بێت‪ ،‬ی����ان ده‌وڵه‌تێكمان‬ ‫ده‌وێت رۆش����نیران دروس����تی‌ بكه‌ن؟‬ ‫كه‌ هه‌ر كه‌سێكیان بگرین به‌ دیدگار‌و‬ ‫تێڕامانی‌ تایبه‌تی‌ خۆیه‌وه‌ س����ه‌رقاڵی‌‬ ‫سه‌قل كردن‌و دروستكردنییه‌تی‌‪ ،‬یان‬ ‫ئه‌وه‌ت����ا ده‌وڵه‌تێك سیاس����یه‌كانمان‬ ‫دروس����تی بكه‌ن؟ ئه‌و سیاس����یانه‌ی‌‬ ‫هه‌موو نه‌ت����ه‌وه‌ كه‌وتوونه‌ته‌ ش����وێن‬ ‫یه‌ك په‌نجه‌یه‌كیان‪ ،‬ئ����ه‌و په‌نجه‌یه‌ی‌‬ ‫كه‌ به‌به‌رده‌وامی‌ هه‌ڕه‌ش����ه‌كانیان پێ‌‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬ئ����ه‌و سیاس����یانه‌ی‌ هه‌موو‬ ‫تفاقێكیان بۆ ته‌عیبركردن له‌سیاسی‌‬ ‫بوونیان بریتیه‌ له‌یه‌ك په‌نجه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ته‌نها ل����ه‌و س����اته‌وه‌ختانه‌دا به‌كاری‌‬ ‫ده‌هێن����ن هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌ وه‌هم����ی‌ پ����ێ‌‬ ‫له‌دراوسێكانی‌ خۆیان بكه‌ن‪ .‬ئومێدی‌‬ ‫دڵی‌ ئێمه‌ بریتی‌ نییه‌ له‌فاڵن سیاسی‌‌و‬ ‫فیسار سیاسی‌‪ ،‬بازرگان وه‌كو شێخی‌‬ ‫س����ه‌عدی‌ ئه‌ڵێت‪ :‬بال خفت����ه‌ بر بال‪،‬‬ ‫سیاسی‌‌و بازرگانه‌كان هه‌ر ئه‌و به‌اڵیه‌ن‬ ‫له‌س����ه‌ر یه‌ك بۆ ك����ورده‌كان هاتۆته‌‬ ‫پێ����ش‌و به‌س����ه‌ر یه‌كدی����دا كه‌وتون‪،‬‬ ‫ئیش����كالی‌ گه‌وره‌ی‌ ئێمه‌ی‌ یه‌كس����ان‬ ‫نیی����ه‌ به‌ وه‌عدی‌ سیاس����یه‌ك مژده‌ی‌‬ ‫دروس����تكردنی‌ ده‌وڵه‌تم����ان ده‌داتێ‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵی‌ هه‌ره‌ گ����ه‌وره‌ ئه‌وه‌ی����ه‌ ئه‌و‌و‬ ‫ئێمه‌ش تا ئێس����تا له‌وه‌همی‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫دروستكردن داین‪ ،‬پێمام له‌وه‌همێكدا‬ ‫چه‌قیوه‌ كه‌ بۆ هه‌تا هه‌تایه‌ تا ئه‌به‌د‬ ‫رزگار بوون لێی‌ ئه‌س����تمه‌‪ ،‬وه‌همێك‬ ‫ناوی‌ "كورد بوون"ه‌‪.‬‬ ‫دواتر وه‌كو وه‌اڵمێك بۆ كه‌م‌و زۆرێك‬ ‫له‌نوس����ه‌رانی‌ ئێم����ه‌ ده‌رب����اره‌ی‌ به‌‬ ‫"پڕۆژه‌كردنی‌ ده‌وڵه‌ت����ی‌ كورده‌كان"‬ ‫به‌نده‌ پێم وایه‌ راس����تی‌ هه‌ر ئه‌مه‌یه‌‪،‬‬ ‫م����ن وا ئه‌زانم كه‌ ده‌وڵه‌ت پڕۆژه‌ نییه‌‬ ‫ب����ۆ ئێم����ه‌‪ ،‬وه‌ك ئ����ه‌وه‌ی‌ هه‌ن����دێ‌‬ ‫له‌نوس����ه‌ران قسه‌ی‌ له‌س����ه‌ر ده‌كه‌ن‌و‬ ‫وه‌كو پ����ڕۆژه‌ ناوی‌ ئه‌هێن����ن‌و وه‌كو‬ ‫پڕۆژه‌ش ئه‌یناسێنن‌و كاری‌ مه‌عریفی‌‬ ‫خۆیانی‌ له‌س����ه‌ر ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌ش����ه‌ڕێكی‌ گ����ه‌وره‌ش دان ب����ۆ‬ ‫پارێزگاریكردن له‌م ته‌سه‌ور‌و گوتاره‌‌و‬ ‫پێی����ان وای����ه‌ ده‌وڵه‌ت����ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫پڕۆژه‌ی‌ ت����اك نییه‌‌و پ����ڕۆژه‌ی‌ كۆی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌! ده‌رف����ه‌ت ده‌ده‌م به‌ خۆم‪،‬‬ ‫تا بتوانم كه‌مێك وردتر له‌س����ه‌ر ئه‌م‬ ‫بۆچوون����ه‌ ئایدیالیه‌ هه‌ڵوه‌س����ته‌یه‌ك‬ ‫بكه‌م‪ ،‬با بپرس����م كه‌ خودی‌ پڕۆژه‌یی‌‬ ‫بوون واتا چی‌؟ یان به‌ شێوازێكی‌ تر‬ ‫بپرسم‪ :‬پڕۆژه‌ الی‌ ئێمه‌ واتای‌ چیه‌؟‬ ‫ئیش����كاله‌ قوڵه‌كه‌ هه‌ر لێره‌ دایه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫دێی����ن ت����ه‌واوی‌ ناپڕۆژه‌ی����ی‌ بوونێك‬ ‫ئه‌كه‌ین به‌ پڕۆژه‌‪ ،‬له‌ڕاستیدا هه‌ندێك‬ ‫له‌نوس����ه‌رانی‌ ئێم����ه‌ له‌ڕێ����گای‌‬ ‫خوێندن����ه‌وه‌ی‌ كۆمه‌ڵێك تێكس����تی‌‬ ‫ئه‌كادیمی����ه‌وه‌ هه‌ن����دێ‌ ش����تیان‬ ‫وروژان����دووه‌‪ ،‬من تا بتوانم به‌مه‌ قایل‬ ‫نابم‪ ،‬چونكه‌ بونیادی‌ نه‌ته‌وه‌یی بوونی‌‬ ‫من له‌گ����ه‌ڵ بونیادی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ بوونی‌‬ ‫ئ����ه‌وی‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كی‌ ت����ر زۆر له‌یه‌ك‬ ‫جیاوازن‪ ،‬ببینن ك����ه‌ ئێمه‌ ناتوانین‪،‬‬ ‫ناتوانی����ن له‌ڕێ����گای‌ رێكخس����تنی‌‬

‫كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌وه‌ ده‌وڵ����ه‌ت دروس����ت‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌بێت به‌مه‌ش قایل‬ ‫بم كه‌ ناتوانی����ن له‌ڕێگای‌ په‌ره‌پێدانی‌‬ ‫مێژووییه‌وه‌ كار له‌س����ه‌ر دروستكردنی‌‬ ‫ده‌وڵ����ه‌ت بكه‌ی����ن‪ ،‬راس����ته‌ ئێم����ه‌ی‌‬ ‫نه‌ت����ه‌وه‌ی‌ ك����وردی‌ زم����ان‪ ،‬خاوه‌نی‌‬ ‫مێژوویه‌ك����ی‌ دوور‌و درێژی س����ه‌دان‬ ‫س����اڵه‌ین‪ ،‬به‌اڵم خاوه‌ن����ی‌ مێژویه‌كی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی����ی نین‪ ،‬له‌باش����ترین دۆخدا‪،‬‬ ‫مێ����ژووی‌ نه‌ته‌وه‌ی����ی‌ بوون����ی‌ ئێمه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ بۆ س����ه‌ده‌‌و نیوێك به‌ر‬ ‫له‌ئێس����تا‪ ،‬ئه‌وی����ش ب����ه‌ دونیای����ه‌ك‬ ‫ئیش����كالی‌ گه‌وره‌ گه‌وره‌وه‌‪ ،‬ده‌شێت‬ ‫بڵێ����م مێ����ژوی نه‌ته‌وه‌یی‌ ئێمه‌ س����ێ‌‬ ‫چاره‌كه‌ س����ه‌ده‌یه‌‪ ،‬واتا سێ‌ چاره‌كه‌‬ ‫س����ه‌ده‌یه‌كه‌ ئێمه‌ی‌ كوردی����ی‌ زمان‪،‬‬ ‫ده‌زانین ك����ه‌ نه‌ته‌وه‌ین‪ .‬به‌ هه‌ر حاڵ‬ ‫ئه‌مه‌ سه‌ره‌تای‌ تراژیدیایه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫ئه‌م نه‌ته‌وه‌یه‌‪ ،‬تا ئه‌م س����اته‌ش بڕوام‬ ‫وای����ه‌ ك����ورده‌كان به‌به‌رده‌وامی‌ كار‬ ‫له‌سه‌ر ناس����اندنی‌ روداوه‌كانی‌ خۆیان‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬واتا ئێمه‌ی‌ ك����وردی‌ زمان‬ ‫هه‌میش����ه‌ روداوه‌كانم����ان له‌خ����ودی‌‬ ‫خۆمان موق����ه‌ده‌س ترن‪ ،‬نه‌ته‌وه‌یه‌ك‬ ‫تا ئێس����تا خۆی‌ به‌به‌شێك له‌"ئه‌نفال"‬ ‫ئه‌زانێت‪ ،‬تا ئێس����تا ل����ه‌و قه‌ناعه‌ته‌دا‬ ‫نیی����ه‌ ك����ه‌ ئه‌نف����ال به‌ش����ێكه‌ له‌و‪،‬‬ ‫ترس����ناكترین دۆخ ئ����ه‌و دۆخه‌یه‌ تۆ‬ ‫به‌به‌رده‌وامی‌ ئیش له‌س����ه‌ر ناساندنی‌‬ ‫شته‌كانی‌ خۆت بكه‌یت نه‌ك ناساندنی‌‬ ‫خ����ۆت‪ ،‬نه‌ته‌وه‌ی����ه‌ك ت����ا ئێس����تا‬ ‫سیاسیه‌كانی‌ كار له‌سه‌ر كاڵكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كلتورێك����ی‌ فاشس����یت ئه‌ك����ه‌ن‌و‬ ‫ده‌س����ته‌واژه‌ی "عێراق����ی‌ یه‌كگرتوو"‬ ‫به‌كار ئه‌هێن����ن‪ ،‬عێراقی‌ من‪ -‬عێراقی‌‬ ‫تۆیه‌ به‌رده‌وامی‌ قسه‌ی‌ گه‌وره‌ی‌ سه‌ر‬ ‫زمانیانه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك ‬ ‫عێراق����ی‌ ت����ۆ عێراق����ی‌ م����ن نییه‌‌و‬ ‫كوردس����تانی‌ منیش كوردس����تانی‌ تۆ‬ ‫نییه‌‪ ،‬دزێوترین كارێك له‌سیاسیه‌كانی‌‬ ‫دونیای‌ سێهه‌مه‌وه‌ هه‌ستم پێ‌ كردبێت‬ ‫باس����كردنی‌ ده‌وڵه‌ت نه‌ته‌وه‌‌و نه‌ته‌وه‌‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌‪ ،‬به‌ هه‌میش����ه‌یی‌ ده‌ركه‌وتنه‌‬ ‫له‌شاشه‌ی‌ تیڤیه‌كان‌و مژده‌ به‌خشینه‌‬ ‫لێیه‌وه‌ بۆ خه‌ڵك‪ ،‬خه‌ڵكێك تا ئێستا‬ ‫ته‌ماش����ای‌ ده‌س����ت‌و ده‌م����ی‌ حاكمه‌‬ ‫رووس����یاهه‌كانی‌ ئ����ه‌كات تا كێش����ه‌‌و‬ ‫ئه‌عمال‌و ده‌عوا‌و شه‌كوای‌ لێوه‌ربگرێت‌و‬ ‫بۆی‌ چاره‌سه‌ر بكات‪ ،‬ئه‌مه‌ سه‌رباری‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌م����ان ئ����اگاداری‌ ئه‌وه‌نین‬ ‫خه‌ریك����ه‌ چ كوره‌یه‌ك بۆ ئه‌م خه‌ڵكه‌‬ ‫دروس����ت ئه‌كه‌ن‪ ،‬ره‌نگ����ه‌ ئاگاداریش‬ ‫بن‌و بێ‌ ئ����اگا نه‌بن‪ ،‬به‌اڵم ده‌ش����ێت‬ ‫بڵێین خۆیانیان ل����ێ‌ بێئاگا كردووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم م����ن وا بیر ده‌كه‌م����ه‌وه‌ كه‌ به‌‬ ‫گش����تی‌ سیاسه‌ت له‌ڕۆژهه‌اڵتی‌ ئێمه‌دا‬ ‫ناتوانێت ده‌وڵه‌ت دروست بكات‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫پله‌ی‌ یه‌ك����ه‌م‪ .‬پل����ه‌ی‌ دووه‌م ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌باشترین دۆخدا سیاسه‌ت قورده‌تی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌بێت ده‌وڵه‌ت بۆ نه‌ته‌وه‌یه‌ك‬ ‫له‌م ناوچه‌یه‌دا دروس����ت بكات‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئه‌مجار سیاس����یه‌ ك����ورده‌كان توانای‌‬ ‫ئه‌وه‌یان نییه‌ ده‌وڵه‌ت دروست بكه‌ن‪،‬‬ ‫وات����ا له‌وه‌ بێ‌ ق����ودره‌ت ترن كه‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌ بكه‌ن‪ ،‬ن����ه‌ك ئه‌وه‌ی‌ ئه‌م بابه‌ته‌‬ ‫ببێت به‌ پڕۆژه‌‪ ،‬ده‌شێت ناوی‌ بنێین‪:‬‬ ‫وه‌همی‌ پ����ڕۆژه‌ی‌ ده‌وڵه‌تی‌ بوون‪ ،‬به‌و‬ ‫هیوایه‌م ئه‌و به‌ڕێزانه‌ كه‌ له‌س����ه‌ر ئه‌م‬ ‫بابه‌تی‌ پڕۆژه‌یی‌ بوونه‌ نوسیویانه‌ لێم‬ ‫تێبگ����ه‌ن مه‌به‌س����تم چی����ه‌‪ ،‬ئێمه‌ به‌‬ ‫سیاس����ی‌‌و رۆش����نبیر‌و مه‌ال‌و جوتیار‌و‬ ‫سه‌رتاش‌و هێلكه‌فرۆش‌و پینه‌دۆزمانه‌وه‌‬ ‫تا ئه‌وه‌ی‌ ناتوانین خه‌یاڵێكیش بكه‌ین‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ پڕۆژه‌ی‌ ده‌وڵه‌تی‌ بوون‪ ،‬به‌‬ ‫تایب����ه‌ت سیاس����ه‌كان ناتوان����ن ئه‌وه‌‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬تۆی‌ سیاس����ی‌ ده‌شێت خه‌یاڵ‬ ‫بكه‌یت ئاخوڕ دروست بكه‌یت‪ ،‬هه‌موو‬ ‫تیایدا بخ����ۆن‌و له‌هه‌مان كاتدا هه‌موو‬ ‫وه‌ك����و یه‌ك ب����ێ‌ ده‌نگ ب����ن‌و بڵێن‪:‬‬ ‫قس����ه‌ت فه‌رمایش����ته‌‪ ،‬هه‌ركاتێ����ك‬ ‫سیاسیه‌ كورده‌كانمان توانییان ئه‌مڕۆ‬ ‫له‌ش����ارێكدا كتێبخانه‌یه‌ك دروس����ت‬ ‫بك����ه‌ن‪ ،‬ئ����ه‌وا ئه‌توان����ن س����به‌ینێ‌‬ ‫ده‌وڵه‌تیش دروس����ت بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم تا‬ ‫ئێس����تا سیاسیه‌كانی‌ ئێره‌ گه‌وره‌ترین‬ ‫پڕۆژه‌ی����ان بریتیه‌ له‌پڕۆژه‌ خس����تنی‌‬ ‫خودی‌ پ����ڕۆژه‌ی‌ ده‌وڵ����ه‌ت نه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌میش خۆیان نین‪ ،‬راستی‌ هاوكێشه‌‬ ‫سیاس����یه‌كه‌ بریتی����ه‌ له‌زلهێ����زه‌كان‌و‬ ‫له‌س����ه‌روی‌ هه‌موش����یانه‌وه‌ ئه‌مریكا‪،‬‬

‫ده‌وڵه‌ت به‌ مژده‌پێدان‬ ‫دروست ناكرێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چونكه‌ ئه‌م ‌ه بۆخۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫دووجار هه‌ڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫لۆژیكی‌ گه‌وره‌یه‌‪،‬‬ ‫جارێك تۆ بێخه‌به‌ریت‬ ‫ی‬ ‫مژده‌ دوای‌ ته‌واوبوون ‌‬ ‫هه‌موو ئه‌و كرد‌ه‬ ‫سیاسیانه‌ن ك ‌ه‬ ‫ده‌بێت كرابن‌و تۆش‬ ‫نه‌تكردوون‪ ،‬جارێكیش‬ ‫خودی‌ ده‌وڵه‌ت ب ‌ه‬ ‫"مژده" یه‌ك نایه‌ت ‌ه‬ ‫بوون‬ ‫ئه‌گه‌ر سیاسیه‌كان له‌م هاوكێشه‌یه‌دا‬ ‫گالبن ئه‌وا گرنگه‌ ئێمه‌ بۆ ئه‌م بابه‌ته‌‬ ‫ئاڵۆزه‌ پش����ت به‌ هیچ سیاس����یه‌كی‌‬ ‫س����ور‌و ره‌ش‌و س����پی‌‌و زه‌رد‌و سه‌وز‌و‬ ‫نیل����ی‌‌و په‌مه‌یی‌ نه‌به‌س����تین‪ ،‬دواجار‬ ‫هه‌موو سیاسی‌ رۆژهه‌اڵت نابێت چیتر‬ ‫له‌م سه‌ده‌یه‌دا پشتیان پێ‌ ببه‌ستین‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ بابه‌تێكی‌ تره‌‌و له‌شوێنێكی‌ تردا‬ ‫به‌ وردی‌ له‌س����ه‌ری‌ ده‌وه‌ستم‪ ،‬به‌اڵم ‬ ‫پێموای����ه‌ سیاس����ه‌تكردن بریتی‌ نییه‌‬ ‫له‌ئیداره‌دان����ی‌ كۆمه‌ڵێ����ك ده‌زگای‌‬ ‫كارتۆن����ی‌ كۆنتڕۆڵك����راو ب����ه‌ فاڵن����ه‌‬ ‫كه‌س����ایه‌تی‌ حیزبی‌‌و فیساره‌ حیزب‪،‬‬ ‫وه‌ك ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌كوردس����تانی‌ عێراق‬ ‫ئاماده‌یه‌‪ ،‬سیاسه‌ت بریتی‌ نییه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫تۆ تا ده‌مریت وه‌زیر بیت‪ ،‬تا ده‌مریت‬ ‫په‌رله‌مانتار بیت‌و تا ده‌مریت سه‌رۆك‬ ‫بی����ت‪ ،‬چونك����ه‌ تۆ ش����اعیر نیت‪ ،‬تا‬ ‫ده‌مریت ش����اعیر بیت ئاس����ایی بێت‌و‬ ‫ئیش����كالیه‌تێك نه‌بێ����ت‪ ،‬چونكه‌ تۆ‬ ‫لێپرس����راوی‌ خۆتیت‪ ،‬تۆ عاریف نیت‬ ‫تا ده‌مریت ه����ه‌ر عاریف بیت‪ ،‬تۆ كه‌‬ ‫سیاس����یت ئیدی‌ ((لێپرس����راویت))‪،‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر توان����ای‌ ئ����ه‌وه‌ت نه‌بێ����ت‪،‬‬ ‫لێپرس����راویه‌تی‌ بكه‌یت‪ ،‬ده‌بێت چۆڵی‌‬ ‫بكه‌ی����ت‪ ،‬چونك����ه‌ ت����ۆ لێپرس����راوی‌‬ ‫خه‌ڵكی����ت‌و خه‌ڵكیش پ����ڕۆژه‌ی‌ له‌تۆ‬ ‫ئه‌وێت‪ ،‬ئه‌بێت خاوه‌نی‌ پڕۆژه‌ی‌ خۆت‬ ‫بی����ت‪ ،‬ن����ه‌وه‌ك ئ����ه‌وه‌ی‌ ت����ۆ له‌نێو‬ ‫كاتیگۆریه‌كی‌ هه‌میش����ه‌ییدا كورسی‌‬ ‫ب����ه‌ڕێ‌ بكه‌ی����ت‪ ،‬ب����ه‌ پێچه‌وان����ه‌ی‌‬ ‫سیس����ته‌می‌ حوكمڕان����ی‌ دونیاوه‌ كه‌‬ ‫كورس����ی‌ ئه‌بێت تۆ به‌ڕێ‌ بكات‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫به‌م سیاسه‌تكردنه‌وه‌ ده‌وڵه‌ت دروست‬ ‫ناكرێت‪ ،‬هه‌روه‌كو وتم ده‌شێت "خان"‬ ‫دروست بكه‌یت‪ ،‬چونكه‌ تۆی‌ سیاسی‌‬ ‫خ����ۆت له‌س����ه‌روو هه‌م����وو خه‌ڵكه‌وه‌‬ ‫ئه‌بینی����ت‌و ه����ه‌ر خۆیش����ت بڕی����ار‬ ‫ده‌ریانی����ت‪ ،‬ئ����ه‌م تاك شوناس����ییه‌‬ ‫بۆخ����ۆی‌ بك����ه‌ری دروس����تكرنی‌‬ ‫جه‌هه‌ننه‌مێك����ه‌ نه‌ك ده‌وڵ����ه‌ت‪ ،‬واتا‬ ‫دروستكردنی‌ جه‌هه‌ننه‌م‌و دواجار ناوی‌‬ ‫ئه‌نێیت ده‌وڵه‌ت‪ ،‬من ئه‌و جه‌هه‌ننه‌مه‌م‬ ‫ناوێت كه‌ له‌الی‌ تۆ ن����اوی‌ ده‌وڵه‌ته‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت بزانین ده‌وڵه‌ت به‌ مژده‌پێدان‬ ‫دروست ناكرێت‪ ،‬خه‌ڵكی‌ كۆبكه‌یته‌وه‌‌و‬ ‫بڵێیت موژده‌م پێی����ه‌ بۆتان! چونكه‌‬ ‫ئه‌م����ه‌ بۆخ����ۆی‌ دووج����ار هه‌ڵه‌یه‌كی‌‬ ‫لۆژیك����ی‌ گه‌وره‌ی����ه‌‪ ،‬جارێ����ك ت����ۆ‬ ‫بێخه‌به‌ریت م����ژده‌ دوای‌ ته‌واوبوونی‌‬ ‫هه‌م����وو ئه‌و ك����رده‌ سیاس����یانه‌ن كه‌‬ ‫ده‌بێت كراب����ن‌و ت����ۆش نه‌تكردوون‪،‬‬ ‫جارێكیش خودی‌ ده‌وڵه‌ت به‌ "مژده‌"‬ ‫یه‌ك نایه‌ته‌ بوون‪ ،‬مه‌به‌س����تم ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ك����ه‌ ت����ۆ نه‌توانی‌ الدێیه‌ك دروس����ت‬ ‫بكه‌یت����ه‌وه‌‪ ،‬ناش����توانی‌ ده‌وڵه‌تێ����ك‬ ‫دروس����ت بكه‌ی����ت‪ ،‬نه‌توان����ی‌ له‌بری‌‬

‫ماس����تی‌ یۆنانی‌ كه‌ یۆن����ان بۆخۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌وره‌تری����ن قه‌یران����ی‌ ئابوریدایه‌‪،‬‬ ‫مه‌ڕی‌ كوردی‌‌و شیری‌ كوردی‌ بخه‌یته‌‬ ‫بازاڕه‌كان����ه‌وه‌‪ ،‬ناش����توانیت ده‌وڵه‌ت‬ ‫دروس����ت بكه‌ی����ت‪ ،‬له‌لۆژیك����ی‌ هه‌ر‬ ‫سیاس����یه‌ك له‌ناو كوردی‌ زمانه‌كاندا‬ ‫ش����تێك نییه‌ ناوی‌ س����ه‌روه‌ری‌ یاسا‌و‬ ‫ئازادی‌ ئینسان‌و حورمه‌ت‌و كه‌رامه‌تی‌‬ ‫ئینس����ان بێت‪ ،‬ش����تێك نیی����ه‌ ناوی‌‬ ‫داهاتوو بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ رابردووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ وجوودی‌ هه‌بوو‪ ،‬ده‌وڵه‌ت‬ ‫دروس����تكردن له‌كوێدا؟! سیاسه‌ت كه‌‬ ‫گرێ‌ ئه‌درێته‌وه‌ ب����ه‌ كۆمه‌ڵێك درۆی‌‬ ‫س����ه‌یر سه‌یر‪ ،‬ئیدی‌ سیاسی‌ ناتوانێت‬ ‫ببێت به‌ ره‌ش����ماڵ ب����ۆ خه‌ڵكی‌ تر‪،‬‬ ‫ته‌نان����ه‌ت ناتوانێ����ت ببێ����ت ب����ه‌‬ ‫چه‌ترێكیش‪ ،‬هه‌ژاری‌ مه‌عریفی‌ سیاسی‌‬ ‫وایك����ردووه‌ كه‌ چیتر ب����ێ‌ ئومێد بین‬ ‫به‌رامبه‌ری����ان‪ ،‬ك����ه‌ چیت����ر بۆی����ان‬ ‫نه‌گه‌ڕێین����ه‌وه‌‪ ،‬ك����ه‌ چیت����ر له‌س����ه‌ر‬ ‫تیڤیه‌كانی����ش بیانبینی����ن الیانبه‌ین‌و‬ ‫كه‌ناڵه‌ك����ه‌ بگۆڕین‪ ،‬ت����ا خاوه‌نی‌ ئه‌م‬ ‫سیاس����یه‌ هه‌ژارانه‌بین‪ ،‬ب����ه‌ كه‌ماڵی‌‬ ‫مه‌یل ب����ڕوام به‌ خۆمی����ش نییه‌ نه‌ك‬ ‫ده‌وڵه‌تێ����ك ب����ه‌ ن����اوی‌ ده‌وڵه‌ت����ی‌‬ ‫ك����ورده‌كان‪ ،‬رۆحێك له‌نێ����و تاك به‌‬ ‫تاك����ی‌ ئێم����ه‌دا كار ده‌كات‪ ،‬بریتی����ه‌‬ ‫له‌ڕۆحی‌ بێزاربوون‪ ،‬رۆحی‌ بێزاربوون‬ ‫به‌رامب����ه‌ر هه‌م����وو ش����ۆڕش‌و هه‌موو‬ ‫پیرۆزی‌‌و گه‌وره‌ییه‌ك‪ ،‬س����اته‌وه‌ختی‌‬ ‫دروس����تبوونی‌ ئ����ه‌م رۆح����ه‌ له‌وێوه‌‬ ‫ده‌س����تی‌ پێنه‌كرد كه‌ كورده‌كان هه‌ر‬ ‫ئ����اوان‪ ،‬نه‌خێ����ر‪ ،‬من پێ����م وایه‌ ئه‌م‬ ‫س����اته‌وه‌خته‌ ل����ه‌دوای‌ راپه‌ڕین����ه‌وه‌‬ ‫ده‌س����تی‌ پێكرد‪ ،‬ك����ه‌ چیتر به‌ كوڕی‌‬ ‫هه‌ندێك ش����ه‌هید بووترێت شه‌قاوه‌‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ لێیان بین����راوه‌‪ ،‬بینراون كه‌‬ ‫ته‌عدای����ان له‌خه‌ڵ����ك ك����ردووه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ساته‌وه‌خته‌ سه‌ره‌تایه‌كه‌ بۆ راگه‌یاندنی‌‬ ‫مه‌رگی‌ نه‌ته‌وه‌‪ ،‬نه‌ك دروستكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌ت����ه‌وه‌ له‌فۆرم����ی‌ ده‌وڵه‌ت����دا‪ ،‬من‬ ‫ده‌وڵه‌تم ناوێت‪ ،‬تاكێكم ئه‌وێت بزانێت‬ ‫ده‌وڵ����ه‌ت چی����ه‌‪ ،‬له‌ماناكانی‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫تێبگات‪ ،‬ده‌الله‌ته‌ ق����وڵ‌و ته‌نكه‌كانی‌‬ ‫بخوێنێته‌وه‌‪ ،‬تاكێكی‌ هۆش����یار بۆ من‬ ‫گرنگت����ره‌ له‌ده‌وڵه‌تێك����ی‌ غ����ۆل‪،‬‬ ‫ده‌وڵه‌تێ����ك نه‌بوونی‌ باش����تره‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫هه‌بوون����ی‌ ب����ه‌ دونیای����ه‌ك كێش����ه‌‌و‬ ‫سه‌رئێش����ه‌ی‌ گه‌وره‌ گه‌وره‌وه‌‪ ،‬دواجار‬ ‫دروس����تبوونی‌ ده‌وڵه‌تێك����ی‌ "غ����ۆل"‬ ‫به‌رئه‌نجامی‌ نا هۆش����یاری‌ كۆمه‌ڵگا‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێك سیاس����ی‌ كوێرن‪ ،‬كۆمه‌ڵێك‬ ‫سیاسی‌ ته‌نها كورسی‌ ئه‌بینن‌و هیچی‌‬ ‫ت����ر‪ ،‬ئ����ه‌م كۆنتڕۆڵ����ه‌ ناش����یرینه‌ی‌‬ ‫سیاسه‌ت له‌دونیای‌ ئێمه‌دا‪ ،‬هۆكارێكه‌‬ ‫ب����ۆ قانگدانی‌ فه‌رهه‌نگ����ی‌ ئێمه‌ به‌ نا‬ ‫هۆش����یاری‌‌و بێهۆشكردن‌و هۆشبردن‪،‬‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا ئه‌م����ه‌ ه����ۆكاری‌‬ ‫س����ه‌ره‌كی‌ نییه‌‪ ،‬واتا سیاس����یه‌كانی‌‬ ‫ئێم����ه‌ ه����ۆكاری‌ س����ه‌ره‌كی‌ نین بۆ‬ ‫دروست نه‌بوونی‌ ده‌وڵه‌ت‪ ،‬له‌ڕاستیدا‬ ‫ئه‌توان����م بڵێم ده‌وڵ����ه‌ت چیتر نابێت‬ ‫له‌ڕۆژهه‌اڵت دروست بێت‪ ،‬دروستبوونی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت له‌ڕۆژهه‌اڵتدا‪ ،‬واتا هه‌نگاوێك‬ ‫نزیكبوون����ه‌وه‌ی‌ زلهێزێزێك����ی‌ وه‌ك����و‬ ‫ئه‌مه‌ری����كا له‌مه‌رگ‪ ،‬بۆیه‌ بڕیارێكی‌ نا‬ ‫راس����ته‌وخۆ هه‌یه‌ ك����ه‌ چیتر ده‌وڵه‌ت‬ ‫له‌ڕۆژه����ه‌اڵت نابێت هه‌بێ����ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌شبێت ئه‌وا ئه‌بێت ده‌وڵه‌تێكی‌ غۆل‬ ‫بێت‪ ،‬توانا‌و قورده‌تی‌ مامه‌ڵه‌كردنێكی‌‬ ‫تازه‌ی‌ سیاس����یانه‌ی‌ نه‌بێت‪ ،‬زۆرینه‌ی‌‬ ‫سیاس����ی‌‌و مه‌ال‌و رۆش����نبیری‌ ئێمه‌ش‬ ‫ئ����ه‌م ده‌وڵه‌ته‌ غۆله‌یان پ����ێ‌ قبوڵه‌‌و‬ ‫ناویش����یان لێن����اوه‌! واتا تا ئێس����تا‬ ‫له‌دایك نه‌ب����ووه‌‌و كه‌چی‌ ناوی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫پێ����ی‌ ئه‌ڵێن ده‌وڵه‌تی‌ ك����وردی‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫دواجار ئه‌ڵێم كورده‌كان پێویستییان‬ ‫به‌وه‌ نییه‌ ئ����ه‌م بارگرانییه‌یان بخه‌ینه‌‬ ‫سه‌رش����ان‪ ،‬وه‌جاغم����ان كوێ����ر بێت‬ ‫باشتره‌ له‌وه‌ی‌ غۆلێكمان هه‌بێت‌و بۆ‬ ‫هه‌ت����ا هه‌تای����ه‌‌و تا ئه‌به‌د به‌ده‌س����ت‬ ‫نه‌گبه‌تی‌‌و كێش����ه‌كانییه‌وه‌ بناڵێنین‪،‬‬ ‫دواجار ئه‌بینه‌ خاوه‌نی‌ ده‌وڵه‌تێك كه‌‬ ‫ئه‌و هی����چ كات خاوه‌ن����ی‌ ئێمه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ جارێ����ك ناش����یرینی‌‌و‬ ‫كه‌موكورتیه‌كانی‌‪ ،‬ئێمه‌‌و دونیا وێران‬ ‫ده‌كات‌و جارێك����ی‌ تری����ش ب����ێ‌‬ ‫سه‌ره‌وبه‌ره‌ییه‌كانی‌ ئێمه‌‌و دونیا توشی‌‬ ‫ماڵوێرانی‌ ده‌كات‪ ،‬چونكه‌ ده‌وڵه‌تێكی‌‬ ‫پڕ له‌هاتوهاوار‌و بۆڵه‌بۆڵی‌ بێ‌ مانایه‌‪.‬‬

‫ئاگادارییه‌ک له‌به‌شی بیروڕاوه‌‬ ‫ئاگاداری سه‌رجه‌م ئه‌و برا نوسه‌ران ‌ه ده‌که‌ین ک ‌ه بابه‌ت بۆ به‌شی بیروڕا ده‌نێرن‬ ‫ره‌چاوی کورتی بابه‌ته‌که‌یان بکه‌ن‪ ،‬چونک ‌ه هه‌ر بابه‌تێک ل ‌ه ‪( 1000‬هه‌زار) وش ‌ه که‌متربێت چانسی باڵوکردنه‌وه‌ی زیاتره‌‪.‬‬ ‫به‌شی بیروڕا‬

‫‪13‬‬

‫په‌رله‌مان‌و حوکمڕانییه‌کی نه‌گۆڕ‬ ‫ رێبین هه‌ردی‬ ‫"نوێن���ه‌ران جگ��� ‌ه له‌کۆمه‌ڵێک پیاوی‬ ‫دیس���پلینکراو‌و به‌ڵێ قوربان گۆ هیچی‬ ‫تر نین"‬ ‫ماکس فیبه‌ر‬ ‫ماکس فیبه‌ر یه‌کێک ‌ه ل���ه‌و بیریارانه‌ی‬ ‫به‌رده‌وام دوو روانگه‌ی جیاواز‌و ناکۆک‬ ‫به‌یه‌کی بۆ دیارده‌کانی جیهانی مۆدێرن‬ ‫هه‌بوو‪ .‬ئه‌و له‌کاتێکدا یه‌که‌م که‌س بوو‬ ‫په‌نجه‌ی خسته‌سه‌ر بنه‌ما سه‌ره‌کیه‌کانی‬ ‫بیرۆکراسی وه‌ک شێوه‌ی کاری جیهانی‬ ‫مۆدێرن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر ئه‌ویش بوو جیهانی‬ ‫مۆدێرنی ب ‌ه "قه‌فه‌س���ی ئاڵتونی" ناونا‬ ‫ک ‌ه جیهانی مانا‌و بڕوای له‌ناو بردووه‌‌و‬ ‫جیهانی وشک‌و ساردی زانستی به‌سه‌ر‬ ‫جیهاندا زاڵ کردووه‌‪ .‬هه‌ڵوێستی فیبه‌ر‬ ‫به‌رامبه‌ر ب ‌ه دیموکراسی‌و لیبرالیزمیش‬ ‫ه���ه‌ر به‌مش���ێوه‌ی ‌ه بوو‪ :‬ه���ه‌م وه‌ک‬ ‫شێوازێکی پۆزه‌تیڤی حوکمڕانی سه‌یری‬ ‫ئه‌کرد‌و هه‌میش ب ‌ه چاوێکی ره‌خنه‌یه‌و‌ه‬ ‫ته‌ماشای ئه‌کرد‪ .‬له‌ڕاستیدا وه‌ک چۆن‬ ‫خه‌می ئازادی ‌ه فه‌ردیه‌کانی هه‌بوو‪ ،‬هه‌ر‬ ‫هێن���ده‌ش نیگه‌رانی دیموکراس���ی بوو‬ ‫ک��� ‌ه ببێت ‌ه حوکمڕانی که‌مین ‌ه به‌س���ه‌ر‬ ‫زۆرین���ه‌دا‪ .‬لێ���ره‌و‌ه هه‌ندێک نوس���ه‌ر‬ ‫ماکس فیبه‌ر ب��� ‌ه "لیبرالێکی نائومێد"‬ ‫ن���او ئه‌به‌ن‪ .‬ئ���ه‌م نائومێدی��� ‌ه بێهود‌ه‬ ‫نییه‪ ،‬چونک ‌ه فیبه‌ر دیموکراسی کورت‬ ‫ئه‌کرده‌و‌ه بۆ حکومه‌تێکی په‌رله‌مانی ک ‌ه‬ ‫له‌ڕێگه‌ی حیزب ‌ه رکه‌به‌ره‌کانه‌و‌ه دروست‬ ‫ئه‌بێت‌و خه‌ڵکی له‌ڕێی هه‌ڵبژاردنی ئه‌و‬ ‫نوێنه‌رانه‌و‌ه ک ‌ه حیزبه‌کان پێش���نیاری‬ ‫ئه‌ک���ه‌ن‪ ،‬په‌رله‌مانێ���ک ب���ۆ چاودێری‬ ‫حکوم���ه‌ت پێکئه‌هێن���ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌ر‬ ‫خودی فیب���ه‌ر ئه‌و راس���تیه‌ی ئه‌زانی‬ ‫ک ‌ه م���اده‌م نوێنه‌رانی خه‌ڵک له‌ڕێگه‌ی‬ ‫حیزبه‌کانه‌و‌ه پێش���نیار ئه‌کرێن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫وه‌ک کۆمه‌ڵێک ئه‌ندامی دیس���پلینکراو‬ ‫ئه‌چن ‌ه ناو په‌رله‌مانه‌و‌ه ک ‌ه نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫خواست‌و ویس���تی گروپێکی دیاریکراو‬ ‫ئه‌که‌ن‪ .‬نوێنه‌رانێک ک ‌ه ته‌نها ئه‌رکیان‬ ‫کورت ئه‌بێته‌و‌ه ب���ۆ به‌ڵێ وتن بۆ ئه‌و‬ ‫سیاسه‌تانه‌ی حیزب لێیان داوا ئه‌کات‪،‬‬ ‫نه‌ک ئه‌و ویست‌و چاوه‌ڕوانیانه‌ی خه‌ڵک‬ ‫له‌م نوێنه‌رانه‌ی هه‌یه‌‪ .‬‬ ‫زۆرێ���ک له‌ئه‌زمون��� ‌ه په‌رله‌مانییه‌‌کانی‬ ‫ده‌رئه‌نجام���ی رکه‌به‌رایه‌ت���ی چه‌ن���د‬ ‫حیزبێکن‪ ،‬ئه‌م به‌دبینییه‌ ئه‌سه‌لمێنن‪.‬‬ ‫په‌رله‌م���ان وه‌ک جێگه‌یه‌ک���ی لێدێ���ت‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌و سیاسه‌ته‌کانی حیزبه‌کان‬ ‫بااڵده‌س���تی به‌س���ه‌ردا ئه‌که‌ن‌و دوری‬ ‫ئه‌خه‌ن���ه‌و‌ه ل���ه‌و ده‌ور‌ه گرنگ���ه‌ی‬ ‫له‌پێناویدا دروس���ت بووه‌‪ :‬وتوێژکردن‌و‬ ‫گه‌یش���تن ب ‌ه ئه‌نج���ام له‌ب���اره‌ی ئه‌و‬ ‫پێش���هات‌و بڕیارانه‌ی په‌یوه‌ندییان ب ‌ه‬ ‫ژیان‌و ئ���ازادی‌و مافه‌کان���ی خه‌ڵکه‌و‌ه‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬له‌م دۆخان���ه‌دا ئیدی په‌رله‌مان‬ ‫جێگه‌ی وتووێژ‌و راگۆڕینه‌وه‌‌و گوێگرتن‬ ‫له‌ی���ه‌ک نییه‌ بۆ دۆزینه‌و‌ه باش���ترین‌و‬ ‫کاراترین بڕیار ب���ۆ پارێزگاری له‌ماف‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیه‌کانی خه‌ڵک‪ ،‬به‌ڵکو ئه‌بێت‬ ‫ب ‌ه جێگه‌ی���ه‌ک ک��� ‌ه به‌رژه‌وه‌ندیه‌کانی‬ ‫گروپێکی بچوک کۆنتڕۆڵی وتوێژه‌کانی‬ ‫ئه‌کات‌و ئاراسته‌ی بڕیاره‌کانی ئه‌کات‪.‬‬ ‫ره‌نگ ‌ه ئه‌زمونی هه‌رێمی کوردس���تانی‬ ‫ئێم��� ‌ه یه‌کێ���ک بێ���ت ل���ه‌و ئه‌زمون ‌ه‬ ‫خراپانه‌ی ب ‌ه ئاش���کرا ئه‌م مه‌ترسیان ‌ه‬ ‫ئه‌سه‌لمێنن‌و پش���ت راستی ئه‌که‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌زمون���ی په‌رله‌مانی کوردس���تان ک ‌ه‬ ‫له‌یه‌ک���ه‌م هه‌ڵبژاردنیی���ه‌‌و‌ه ب ‌ه په‌نجا‬ ‫ب��� ‌ه په‌نج���ا دابه‌ش���کرا‌و س���ه‌رجه‌م‬ ‫هێزه‌کانیش به‌شدارییان له‌دروستکردن‌و‬ ‫پێکهێنانی حکومه‌تدا کرد‪ ،‬هه‌موو ئه‌و‬ ‫شانس���انه‌ی لێس���ه‌ندرایه‌و‌ه ک ‌ه بیکات‬ ‫ب��� ‌ه ده‌زگایه‌کی چ���االک‌و کاریگه‌ر ک ‌ه‬ ‫هه‌م چاودێری حکوم���ه‌ت بکات‌و هه‌م‬ ‫س���ه‌کۆی راس���ته‌قینه‌ی داکۆکیکردن‬ ‫بێ���ت له‌مافه‌کان���ی هاوواڵتیان���ی ئه‌م‬ ‫واڵت���ه‌‌و پارێزگارییان لێب���کات له‌هه‌ر‬ ‫ده‌س���تدرێژییه‌ک ک ‌ه ئه‌ش���ێت له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارانه‌و‌ه بکرێته‌س���ه‌ر ماف‌و‬ ‫ئازادیه‌کانی���ان‪ .‬ب��� ‌ه پێچه‌وان���ه‌و‌ه‬ ‫به‌ه���ۆی عه‌قڵیه‌تی په‌نجا ب��� ‌ه په‌نجا‬ ‫له‌الیه‌ک‌و به‌ش���داری هه‌موو حیزبه‌کان‬ ‫له‌حکومه‌تدا له‌الیه‌کی تره‌وه‌‪ ،‬په‌رله‌مان‬ ‫ب���وو ب ‌ه ش���ه‌ریکی حکوم���ه‌ت‌و بگر‌ه‬ ‫بوو ب��� ‌ه جێگه‌ی ش���ه‌رعیه‌تدان به‌هه‌ر‬ ‫کارێکی هه‌رچه‌ند نادروس���ت‌و ناڕه‌وای‬ ‫حکومه‌ت‪ .‬حکومه‌ت‌و په‌رله‌مان که‌وتن ‌ه‬ ‫به‌رده‌ستی حیزب‌و هه‌ردوو ده‌زگاکه‌ش‬ ‫له‌ژێر خواس���ت‌و ویستی ئه‌و حیزبانه‌دا‬ ‫کاره‌کانی���ان به‌ڕێو‌ه ئه‌ب���رد‪ .‬دۆخێک‬ ‫دروس���ت ب���وو ک��� ‌ه په‌رله‌م���ان وه‌ک‬

‫ده‌زگایه‌کی نوێن���ه‌ری ده‌نگی زۆرینه‌ی‬ ‫خه‌ڵک‪ ،‬گۆڕا بۆ ده‌زگایه‌ک ک ‌ه نوێنه‌ری‬ ‫خواس���ت‌و ویس���تی که‌مایه‌تییه‌ک���ی‬ ‫حیزبیی���ه‌‪ .‬که‌مایه‌تییه‌ک���ی حیزبی ک ‌ه‬ ‫له‌دوا شیکردنه‌وه‌دا له‌خزمه‌ت خواست‌و‬ ‫ویس���تی که‌مینه‌یه‌کی یه‌کجار بچوکی‬ ‫س���ه‌رکردایه‌تی ی���ان س���ه‌رۆکایه‌تی‬ ‫حیزبدای���ه‌‪ .‬ئه‌م دۆخ ‌ه ک��� ‌ه یاریکه‌ری‬ ‫سه‌ره‌کی تیایدا حیزب‌و سه‌رکردایه‌تی‌و‬ ‫س���ه‌رۆکه‌که‌یه‌تی‪ ،‬ه���ه‌م په‌رله‌مان���ی‬ ‫وه‌ک ده‌زگایه‌کی گرنگی دیموکراس���ی‬ ‫له‌ناوبردو ه���ه‌م حکومه‌تیش���ی کرد‌ه‬ ‫س���ێبه‌رێکی بچوکی خ���ۆی‪ .‬دۆخێک‬ ‫دروس���ت بوو ک ‌ه خه‌ڵک���ی بۆ پرس‌و‬ ‫چاره‌سه‌ری کێشه‌کانیان‪ ،‬له‌بری ئه‌وه‌ی‬ ‫روبکه‌ن���ه‌و‌ه وه‌زاره‌ت ی���ان په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫روبکه‌ن��� ‌ه حیزب‌و ده‌س���ه‌اڵتدارانی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی نامه‌یه‌ک ب ‌ه ئیمزای به‌رپرسێکی‬ ‫گه‌وره‌ی حیزبی وه‌ربگرن تا کاره‌کانیان‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت‌و به‌ڕێوبه‌رایه‌تیه‌کاندا به‌ڕێو‌ه‬ ‫بچێ���ت‪ .‬لێ���ره‌و‌ه چیرۆک���ی ته‌زکیه‌ی‬ ‫حیزبی‌و نامه‌ی به‌رپرسیاران سه‌ریهه‌ڵدا‬ ‫ک ‌ه تا هه‌نوکه‌ش به‌رده‌وامه‌‌و نه‌توانراو‌ه‬ ‫بنه‌بڕ بکرێت‪.‬‬

‫هه‌موو شته‌کان‬ ‫ئه‌ڵێن پێناچێت‬ ‫ئاسۆیه‌کی نزیک بۆ‬ ‫هیچ گۆڕانکارییه‌ک‬ ‫له‌عه‌قڵیه‌تی لیستی‬ ‫ده‌سه‌اڵتدا هه‌بێت‬ ‫ب���ه‌اڵم پاش ئه‌وه‌ی ل���ه‌دوای ‪7/25‬و‌ه‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنێکی سیاسی په‌یدا بوو ک ‌ه‬ ‫ئام���اد‌ه نه‌بوو به‌ش���داری له‌حکومه‌تدا‬ ‫بکات‌و بڕیاری���دا ده‌وری چاودێریک ‌هر‌و‬ ‫ره‌خنه‌گر به‌سه‌ر حکومه‌ته‌و‌ه ببینێت‪،‬‬ ‫هه‌موو له‌چاوه‌ڕوانیی ئه‌وه‌دا بوین هه‌م‬ ‫په‌رله‌م���ان وه‌ک ده‌زگایه‌ک���ی کاریگه‌ر‬ ‫زین���دوو بێته‌وه‌‌و ببێت���ه‌و‌ه ب ‌ه جێگه‌ی‬ ‫راسته‌قینه‌ی باس‌و خواستی خه‌ڵکی‌و‬ ‫هه‌م ئ���ه‌و یه‌کانگیریی���ه‌ی حکومه‌ت‌و‬ ‫په‌رله‌م���ان کۆتای���ی بێ���ت‌و په‌رله‌مان‬ ‫ده‌وری چاودێریک��� ‌هر‌و لێپرس���ینه‌وه‌ی‬ ‫به‌س���ه‌ر حکومه‌تدا وه‌ربگرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وا دوو س���اڵ به‌س���ه‌ر ئه‌زمون���ی ئه‌م‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنه‌دا تێئه‌په‌ڕێت‌و هیچ یه‌ک‬ ‫له‌م خواس���تان ‌ه نه‌ک هه‌ر نه‌هاتونه‌ت ‌ه‬ ‫دی‪ ،‬به‌ڵک���و راده‌ی نائومێ���دی ل���ه‌م‬ ‫ده‌زگایان��� ‌ه له‌ج���اران گه‌وره‌تر بووه‌‪.‬‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن به‌رده‌وام ‌ه له‌قسه‌کردن‌و‬ ‫تا ئێس���تاش بۆ یه‌کجاریش نه‌یتوانیو‌ه‬ ‫النیکه‌م���ی گوێگرت���ن دروس���تبکات‪.‬‬ ‫لیس���تی حیزبه‌کان���ی ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫له‌گوێنه‌گرتن به‌رده‌وامن‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌و‬ ‫ش���ت ‌ه زۆر هه‌ستیارانه‌شدا ک ‌ه بۆچونی‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن زۆر رونه‌‌و پشت ب ‌ه داتا‌‌و‬ ‫به‌ڵگ ‌ه ئه‌به‌س���تێت‪ .‬ئ���ه‌و وتووێژانه‌ی‬ ‫بودج ‌ه باشترین نمونه‌ی ئه‌م حاڵه‌ته‌ن‪.‬‬ ‫له‌کاتێکدا لیس���تی ده‌سه‌اڵت ئه‌بوو ب ‌ه‬ ‫وردیی تێبینییه‌‌کانی ئۆپۆزس���یۆن ب ‌ه‬ ‫جدی وه‌ربگرێت‌و ب ‌ه جۆرێک دایڕێژێته‌و‌ه‬ ‫ک��� ‌ه که‌موکوڕیه‌کان���ی ت���ه‌واو بکات‪،‬‬ ‫ب ‌ه هه‌م���ان ریزبه‌ن���دی جارانه‌و‌ه دژی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن راوه‌س���تاون‌و ده‌نگیان ب ‌ه‬ ‫بودجه‌یه‌ک دا ک ‌ه هه‌نوک ‌ه بۆ هه‌مومان‬ ‫رونبۆته‌و‌ه چه‌ند ب ‌ه هه‌ده‌ردانی سامانی‬ ‫واڵت���ی تێدایه‌‪ .‬په‌رله‌م���ان هه‌ر دۆخی‬ ‫ته‌نگژه‌ی هێزه‌کانی به‌جێ نه‌هێشتووه‌‌و‬ ‫هێش���تا هه‌موان ب��� ‌ه س���ه‌نگه‌رگرتن‬ ‫له‌یه‌که‌و‌ه هه‌ڵوێس���ت وه‌رئه‌گرن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پرسیاری گرنگ ئێستا ئه‌وه‌ی ‌ه گه‌ر ئه‌م‬ ‫دۆخ ‌ه به‌رده‌وام بێت‪ ،‬چی لێدێت؟ گه‌ر‬ ‫ئوپۆزسیۆن له‌په‌رله‌ماندا هه‌روا مامه‌ڵ ‌ه‬ ‫بکرێت‌و شته‌کانی به‌ده‌ر له‌وه‌ی راست‬ ‫یان راس���ت نییه‌ ره‌د بکرێنه‌وه‌‪ ،‬به‌ره‌و‬ ‫کوێ ئه‌ڕۆین؟‪ .‬ئایا تاکه‌ی ئه‌م دۆخی‬ ‫س���ه‌نگه‌رگرتن‌و گوێنه‌گرتن ‌ه به‌رده‌وام‬ ‫ئه‌بێت‌و کوردستان به‌ره‌و کوێ ئه‌بات؟‬ ‫هه‌م���وو ش���ته‌کان ئه‌ڵێ���ن پێناچێت‬ ‫ئاسۆیه‌کی نزیک بۆ هیچ گۆڕانکارییه‌ک‬ ‫له‌عه‌قڵیه‌تی لیستی ده‌سه‌اڵتدا هه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌رده‌وامبونیش له‌م دۆخ ‌ه واڵت به‌ره‌و‬ ‫پێش���هاتی وا ده‌بات ک ‌ه ته‌نها لیستی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت ئه‌بێت به‌رپرس���یاریه‌کانی‬ ‫هه‌ڵبگرێت‪ .‬‬

‫‪14‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫مه‌رگی سیاسه‌ت‌و بااڵده‌ستیی ئابوری‬ ‫له‌کوردستان‪ :‬به‌کاربردنی مارکس‬

‫خوێندنه‌وه‌یه‌ك بۆ قه‌یرانی سیاسی عێراق‌و‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كه‌ی به‌ڕێز سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫د‪ .‬هادی علی‬

‫دوای تێپه‌ڕبوونی چه‌ند مانگێك به‌س���ه‌ر‬ ‫قه‌یرانه‌ سیاسیه‌كه‌ی عێراقدا كه‌ له‌دوای‬ ‫وتاره‌ك���ه‌ی به‌ڕێز س���ه‌رۆكی هه‌رێم كه‌‬ ‫له‌بۆن���ه‌ی نه‌ورۆزی ئه‌مس���اڵدا به‌رامبه‌ر‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق رایگه‌یاند‪ ،‬پێی‬ ‫نایه‌ ناو قۆناغێكی ئاڵۆزه‌وه‌‌و هه‌وڵه‌كان‬ ‫له‌نێوان چه‌ند كوتله‌و به‌ره‌یه‌كدا چڕبووه‌وه‌‬ ‫به‌ مه‌به‌س���تی متمانه‌ سه‌ندنه‌وه‌ له‌نوری‬ ‫مالكی‌و گۆڕینی به‌ س���ه‌رۆك وه‌زیرانێكی‬ ‫تر‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌تا دوای تێپه‌ڕبوونی ئه‌و‬ ‫هه‌موو ماوه‌یه‌ هێشتا هه‌وڵه‌كان له‌شوێنی‬ ‫خۆیان���دا مراوه‌حه‌ ده‌ك���ه‌ن‌و ده‌توانین‬ ‫بڵێی���ن ك���ه‌ بارودۆخه‌كه‌ گه‌یش���توه‌ به‌‬ ‫بنبه‌س���ت‌و ده‌رهاویش���ته‌ی س���ه‌لبی‌و‬ ‫نه‌خ���وازراوی كردۆته‌ س���ه‌ر بارودۆخی‬ ‫سیاسی‌و ئه‌منی عیراق‌و په‌یوه‌ندیه‌كانی‬ ‫نێ���وان هه‌رێم‌و به‌غدا چووه‌ته‌ حاڵه‌تێكی‬ ‫ئاڵۆز‌و مه‌ترسیداره‌وه‌‪ .‬ئێستا كاتی ئه‌وه‌‬ ‫هاتوو‌ه كه‌ به‌ ش���ێنه‌یی‌و له‌س���ه‌ر حاڵ‌‌و‬ ‫دوور له‌ڕه‌چاوكردنی به‌رژه‌وه‌ندیه‌ حیزبی‌و‬ ‫ته‌نان���ه‌ت كه‌س���یه‌كان‪ ،‬خوێندن���ه‌وه‌ی‬ ‫بابه‌تیان���ه‌ بكرێ���ت ب���ۆ هۆكاره‌كان���ی‬ ‫دروس���تبوونی قه‌یرانه‌ك���ه‌‌و چۆنێت���ی‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ‌ ئ���ه‌م قه‌یرانه‌‌و هه‌ر‬ ‫جۆره‌ قه‌یران‌و كێش���ه‌یه‌كی تری گرنگ‌و‬ ‫چاره‌نوسس���ازی له‌م بابه‌ته‌ له‌ئێس���تا‌و‬ ‫له‌ئاین���ده‌دا ك���ه‌ رووبكات���ه‌ هه‌رێم���ی‬ ‫كوردس���تان به‌تایبه‌ت���ی ل���ه‌م قۆناغه‌‬ ‫هه‌ستیاره‌دا كه‌ تێكڕای ناوچه‌كه‌ی پێدا‬ ‫تێپه‌ڕده‌بێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی كه‌ په‌یوه‌س���ته‌ به‌ قه‌یرانی‬ ‫سیاس���ی عێراق‌و هۆكاری گه‌یشتنی به‌م‬ ‫دۆخه‌ ترس���ناكه‌ی ئێس���تای‪ ،‬دیاره‌ كه‌‬ ‫به‌ ش���ێوه‌یه‌كی س���ه‌ره‌كی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ش���ێوازی حوكمڕانیكردنی س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران���ی عێراق‌و چۆنێتی مامه‌ڵه‌كردنی‬ ‫له‌گ��� ‌هڵ‌ ئ���ه‌و بنه‌مایان���ه‌ی ك���ه‌ بڕیاره‌‬ ‫سیسته‌می سیاسی عێراقی دوای روخانی‬ ‫رژێم له‌سه‌ر دابمه‌زرێت‪ .‬مه‌علومی هه‌موو‬ ‫الیه‌كه‌ كه‌ سیس���ته‌می سیاس���ی عێراق‬ ‫بڕیاره‌ له‌س���ه‌ر س���ێ بنه‌مای سه‌ره‌كی‬ ‫دابمه‌زرێ���ت‌و له‌ده‌س���تور‌و س���ه‌رجه‌م‬ ‫رێككه‌وتن���ه‌ سیاس���یه‌كاندا هه‌م���وو‬ ‫الیه‌ك له‌س���ه‌ریان رێككه‌وتوون‪ ،‬بریتین‬ ‫له‌فیدراڵیه‌ت‌و المه‌ركه‌زیه‌تی پارێزگاكان‌و‬ ‫ته‌وافقی سیاسی له‌پێكهێنانی حكومه‌تدا‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی كه‌ ده‌گ���وزه‌رێ‌و هه‌موان‬ ‫هه‌س���تی پێده‌كه‌ن ئه‌وه‌یه‌ كه‌ س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی ئێس���تا له‌ماوه‌ی خول‌و نیوه‌ی‬ ‫راب���ردووی ده‌س���تبه‌كاربوونیدا كار ب���ه‌‬ ‫ئاراس���ته‌ی مه‌ركه‌زی ‌هت‌و ت���اك حیزبی‌و‬ ‫بگره‌ تاك���ڕه‌وی ده‌كات‪ ،‬كه‌ گه‌ڕانه‌وه‌یه‌‬ ‫بۆ ش���ێوازی حوكمڕانیكردن له‌سه‌رده‌می‬ ‫رژێمی رووخاودا‪ .‬ئه‌ركی هه‌موو الیه‌كیشه‌‬ ‫به‌ش���داری بكه‌ن له‌ڕێگرتن له‌و ئاراسته‌‌و‬ ‫سیاسه‌ته‌ نادروسته‌ی سه‌رۆك وه‌زیرانی‬ ‫ئێستا‪ ،‬به‌اڵم چۆنێتی هه‌ڵوێست وه‌رگرتن‌و‬ ‫دیاریكردنی كات‌و ه ‌هل‌و مه‌رجی گونجاو‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌‪ ،‬بۆ هێزه‌ سیاسیه‌كان‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس���تاندا‌و به‌ تایبه‌تی بۆ‬ ‫به‌ڕێ���ز س���ه‌رۆكی هه‌رێم پێویس���تی به‌‬ ‫به‌رنامه‌ڕێژی‌و زه‌مینه‌س���ازی زانستیانه‌‌و‬ ‫بابه‌تیانه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌ك���ی گش���تی ب���ۆ‬

‫ئه‌و چه‌مکه مارکسیه‌ی لێره‌دا به‌کاربراوه‬ ‫چه‌مکی که‌ڵه‌که‌کردنی به‌رایی‪-‬ه‪ .‬چه‌مکێکه‬ ‫له‌الی���ه‌ن کارل مارکس���ه‌وه به‌کاربراوه بۆ‬ ‫راڤه‌کردنی س���ه‌رهه‌ڵدانی س���ه‌رمایه‌داری‬ ‫(پێش ئه‌وه‌ی قس���ه له‌سه‌ر ئه‌م چه‌مکه‬ ‫بکه‌ین‪ ،‬حه‌زئه‌که‌م ئه‌‌وه روون بکه‌مه‌وه که‬ ‫له‌ڕابردوودا ئێمه ره‌خنه‌مان له‌مارکس وه‌ك‬ ‫ک���ه‌س‪ ،‬وه‌ك مۆدێل هه‌ب���ووه‪ ،‬له‌پێناوی‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌و مارکسه‌ی که‌ له‌دونیای کوردیدا‬ ‫ئاماده‌یه بکوژین‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی رێگه خۆشکه‌ین‬ ‫ب���ۆ مارکس وه‌ك کۆمه‌ڵێک به‌رهه‌م‪ ،‬وه‌ك‬ ‫دیدێک‪ ،‬وه‌ك کانگایه‌ك‪ ،‬وه‌ك ره‌خنه‌گرێکی‬ ‫قووڵ بۆ سیس���ته‌می س���ه‌رمایه‌داری که‬ ‫ئێسته به شێوازه راسته‌‌قینه‌‌و دڕنده‌كه‌ی‬ ‫سه‌ر‌‌ه‌تاکانی له‌دونیای ئێمه‌دا ده‌رئه‌که‌وێت‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانکاتدا ئ���ازادی به‌‌خۆم���ان بده‌ین‬ ‫هه‌‌تا وه‌ک س���ه‌رچاوه‌یه‌ك بۆ پرۆس���ه‌ی‬ ‫چه‌مکگه‌رای���ی کاری له‌گ���ه‌اڵ بکه‌ین نه‌ک‬ ‫وه‌ک زانستێکی پیرۆز)‪.‬‬ ‫چه‌مک���ی که‌ڵه‌کردنی به‌رایی وه‌رگێڕانی‬ ‫ئینگلیزی چه‌مکی پریمیتیڤ ئه‌کیومیله‌شنه‪.‬‬ ‫له‌ڕاستیدا تۆزێک ئیش���کالیه‌ت هه‌یه له‌م‬ ‫وه‌رگێڕان���ه ئینگلیزیه‌دا‪ .‬ئه‌و چه‌مکه‌ی که‬ ‫مارک���س به‌کاریبردوه له‌زمان���ی ئه‌ڵمانیدا‬ ‫بریتیه له‌ئورشپرلنیش ئه‌کومیالتسیون که‬ ‫به‌مانای که‌ڵه‌کردنی س���ه‌ره‌تادێت‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫کێشه دروستده‌كات له‌م باره‌وه ئه‌وه‌یه که‬ ‫نابێت وێنایه‌كی وامان له‌الدروس���ت ببێت‬ ‫که س���ه‌ره‌تای که‌ڵه‌که‌كردنی س���ه‌رمایه‬ ‫س���اده‌و س���اکار‌و بێ توندوتی���ژی بووه‪.‬‬ ‫هه‌رئه‌مه‌یه وه‌رگێڕانه ئینگلیزیه‌كه جه‌خت‬ ‫له‌دڕنده‌ی���ی ئ���ه‌م‌ کاره‌ئه‌کات���ه‌وه‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫چه‌مکه ئه‌ڵمانیه‌كه زیاتر جه‌‌خت له‌س���ه‌ر‬ ‫مێژوویه‌تی دیارده‌که ئه‌کاته‌وه‪ .‬به‌هه‌رحاڵ‬ ‫وش���ه‌‌و زاراوه‌کان له‌ب���واره جیاوازه‌کاندا‬ ‫مانای جیاواز ده‌به‌خشن‪.‬‬ ‫به‌کاربردنی ئێمه بۆ ئ���ه‌م چه‌مکه به‌م‬ ‫ش���ێوه‌یه‌یه‪ :‬کوردستان ئێستا له‌دۆخێکی‬ ‫گواس���تنه‌وه‌دایه له‌کۆمه‌ڵگایه‌ک���ه‌وه که‬ ‫له‌سه‌ر خواستێکی سیاسی بونیادنرابوو بۆ‬ ‫کۆمه‌ڵگایه‌ك که ئابوری ده‌بێته بااڵده‌ست‌و‬ ‫سیاسه‌ت ده‌بێته الوه‌كی یان خزمه‌تکاری‬ ‫ئابوری‪ .‬له‌هه‌ناوی ئه‌م دۆخه‌دا پرۆسه‌یه‌ک‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ .‬ئه‌م پرۆسه‌یه له‌زۆر رووه‌وه‬ ‫له‌پرۆسه‌ی که‌ڵه‌‌که‌کردنی سه‌رمایه‌ ده‌چێت‬ ‫یان که‌ڵه‌کردنی س���ه‌ره‌تا‪ .‬به‌م پێیه ئه‌م‬ ‫چه‌مکه‌ی مارکس یارمه‌تیده‌ره بۆ روناکی‬ ‫خسته س���ه‌ر ئه‌وه‌ی ده‌گوزه‌رێت له‌بواری‬ ‫بردن‌و ش���اردنه‌وه‌‌و که‌ڵه‌که‌كردنی سامانی‬ ‫سمیس وه‌ك لیبرالێک‌و داکۆکیکه‌رێکی‬ ‫خه‌ڵكی الی که‌مینه‌یه‌ك‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت هه‌ر س���ه‌رمایه‌‌داری ده‌خوازێ���ت ئ���ه‌و باوه‌ڕه‬ ‫له‌سه‌‌ره‌تاوه ئه‌و روون بکه‌ینه‌وه که گه‌رچی بهێنێته ئ���اراوه‪ ،‬که س���ه‌رمایه‌داری به‌م‬ ‫ئه‌م پرۆسه‌یه له‌پرۆس���ه‌ی که‌ڵه‌که‌كردنی ش���ێوه‌یه هاته ئاراوه‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا به‌م‬ ‫سه‌ره‌تای س���ه‌رمایه ده‌چێت‪ ،‬نابێت خێرا ش���ێوه‌یه نه‌ماوه (خوڵقاندنی ئه‌فس���انه‬ ‫بکه‌وینه س���ه‌ر ئه‌و ب���اوه‌ڕه‌ی که ئه‌وه‌ی بۆ راڤه‌کردنی پێش���ینه به‌ش���ێکه له‌کاری‬ ‫ده‌گوزه‌رێت هاتنه‌ئارای س���ه‌رمایه‌دارییه‪ ،‬سیس���ته‌می سیاس���ی‪ ،‬ئه‌مه له‌بواره‌کانی‬ ‫به‌مانا مارکس���یه‌که‌ی یان به‌هه‌ر مانایه‌كی ت���ردا ب���ه زۆری رووئ���ه‌دات)‪ .‬دی���اره‬ ‫تر‪.‬‬ ‫س���ه‌رمایه‌داری له‌پاش هاتنه‌ئارای ئامراز‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ له‌کوردس���تان ده‌بینرێت ش���ێوه‌کانی ده‌گۆڕێت‪ ،‬چونکه له‌قۆناغی‬ ‫بریتیی���ه له‌پرۆس���ه‌یه‌کی فراوانی گش���ت س���ه‌ره‌تاییدا خه‌می که‌ڵه‌که‌کردنه‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫الیه‌ن���ه ب���ۆ له‌قاڵبدان���ی کۆمه‌ڵ���گای له‌قۆناغ���ی پ���اش که‌ڵه‌که‌ک���ردن خه‌می‬ ‫کوردی له‌دۆخێکی نیمچ���ه فیوداله‌وه بۆ به‌کاربردنه‪ .‬به‌و مانایه سه‌رمایه‌دار خه‌می‬ ‫دروستکردنی چینی سه‌رمایه‌دار‌و خه‌ڵکی ئه‌وه‌یه که چۆن س���ه‌رمایه‌که‌ی بخاته گه‌ڕ‬ ‫رووت‌و ره‌جاڵ‌و هه‌روه‌ه���ا چینی ناوه‌ند‪ .‬بۆئه‌وه‌ی س���ه‌رمایه‌ی زیاتر که‌ڵه‌که‌بکات‪.‬‬ ‫ره‌نگه ئه‌م پرۆس���ه‌یه هێنده به‌تۆکمه‌یی ئێمه ده‌زانین که خس���تنه‌گه‌ڕی سه‌رمایه‬ ‫نه‌بێت که له‌باس���کردنه‌که‌دا دیاره‪ ،‬به‌اڵم پێویس���تی به‌هێزی کار‌و شمه‌که‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌بێت ئه‌و راس���تییه له‌به‌رچاو بگرین که بۆئه‌وه‌ی به‌ربدات پێویس���تی به دۆخێکی‬ ‫پرۆس���ه‌ی هاتنه‌ئارای چینێکی بێئه‌ندازه یاسایی‌و پاراستن‌و بازاڕو داهێنان هه‌یه‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند له‌کوردس���تاندا له‌چاو زۆرینه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ی که به‌ئاشکرا هه‌‌ستی پێده‌كرێت‬ ‫خه‌ڵكی کوردستاندا به‌ئاشکرا له‌ئارادایه‪ .‬له‌کوردس���تان ئه‌وه‌ی���ه ک���ه له‌داهاتوودا‬ ‫هه‌بوون���ی پالن بۆ هاتنه‌ئ���ارای چینێکی له‌ئه‌نجام���ی ئ���ه‌م پرۆس���ه‌ی ب���ردن‌و‬ ‫وه‌ه���ا له‌ئه‌نجامدا ده‌بێته هۆی له‌قاڵبدانی که‌ڵه‌که‌کردنه‌ی که ئێس���تا له‌ئارادایه دوو‬ ‫سه‌رتاپا کۆمه‌ڵگا به شێوازێکی جودا‪.‬‬ ‫چین له‌خه‌ڵ���ك دێنه ئ���اراوه‪ ،‬یه‌کێکیان‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ئه‌و ئامرازانه‌ی که بۆ فه‌راهه‌مبوونی‬ ‫‌وی‪.‬‬ ‫ه‬ ‫ز‬ ‫‌ژێر‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌ویتریان‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ئاسمان‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ره‌وا بورهان حه‌مكوڵ‌‬ ‫مه‌به‌سته به‌کارده‌برێت ئامرازه گشتیه‌کانه‪:‬‬ ‫له‌به‌ش���ی داهاتوودا قسه‌له‌س���ه‌ر ئه‌وه‬ ‫وه‌ك سامانی گش���تی‪ ،‬حکومه‌ت‪ ،‬حیزب‪‌ ،‬ئه‌که‌ین‪ ،‬کاتێک که که‌ڵه‌که‌كردنی سه‌ره‌تا‬ ‫ئاین‪ .‬به‌مانایه‌كی تر چینی سه‌رمایه‌داری له‌ئارادایه‌و ئه‌م س���ه‌ره‌تایه له‌چه‌مکه‌‌که‌ی‬ ‫ب���ااڵی کوردی چینێک نییه که زانس���ت‌و مارکسدا س���ه‌ره‌تایه‌كه بۆ سه‌رمایه‌داری‪،‬‬ ‫داهێن���ان‌و کار‌و ب���ازاڕ بکات���ه رێ���گای به‌اڵم له‌کوردستان مه‌رج نییه ببێته هۆی له‌ماوه‌ی‌ رابردودا كه‌م تازۆر قسه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندبوون���ی‪ .‬ئه‌م���ه بۆ س���ه‌ره‌تای هاتنه ئارای سه‌رمایه‌داری‪ .‬که‌واته ئه‌گه‌ری بۆچونه‌كانی‌ فه‌یله‌سوفی‌ سلۆڤینی‌ سالڤۆ‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدانی هه‌موو س���ه‌رمایه‌دارییه‌ك چ���ی هه‌یه بێته ئ���اراوه؟ له‌هه‌مانکاتدا چ ژیژه‌ك كرا‪ ،‬وه‌ك هه‌میش���ه‌ دوو بۆچون‬ ‫راس���ته‪ .‬که‌ڵه‌که‌كردن���ی س���ه‌ره‌تا جیاوازیه‌ك هه‌یه له‌نێ���وان که‌ڵه‌که‌کردنی ل���ه‌م نێوه‌نده‌دا ئاماده‌ی���ه‌ بۆچونێكیان‬ ‫له‌هه‌رکوێ���ی دونیا روویدابێت‪ ،‬هه‌میش���ه یه‌كێتی‌و پارتی بۆ سه‌رمایه؟ ئایا له‌ڕێگای به‌ته‌واوه‌تی‌ ره‌تی‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬بۆچونێكی‬ ‫کوش���تن‌و خوێنڕش���تن‌و بردن‌و لوشدان‌و میت���ۆدی که‌ڵه‌که‌كردن���ی س���ه‌رمایه‌وه دیكه‌شیان وه‌ك رزگاركه‌ر‌و دواین دیدگا‬ ‫قۆرخک���ردن‌و به‌کۆیله‌ك���ردن‌و تۆقاندن‌و ده‌توانرێ���ت خ���ه‌ون‌و پالن���ی داهاتویان ده‌یبینن‪ ،‬به‌اڵم بۆچی‌ سالڤۆ ژیژه‌ك بۆ‬ ‫بێمافکردن‌و بێده‌نگکردن‌و هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن‌و بخوێنرێت���ه‌وه‪ .‬ئه‌ی ئه‌گ���ه‌ر چه‌مکه‌که‌ی دنیای‌ ئێمه‌ گرنگه‌‪ ،‬له‌م وتاره‌دا ده‌مه‌وێت‬ ‫به‌یاساییکردن به‌شێک دانه‌بڕاوبووه لێی‪ .‬مارکس ته‌نها سه‌ره‌تامان بۆ راڤه‌ئه‌کات به هه‌ندێ���ك ده‌رباره‌ی‌ هێڵه‌ گش���تیه‌كانی‌‬ ‫ئه‌ده‌بیاتێکی زۆر له‌م بواره‌دا هه‌یه(ئه‌گه‌‌ر چ چه‌مکێکی تر ده‌توانین ئاراس���ته‌‌ی ئه‌م فیك���ری‌ ئ���ه‌م فه‌یله‌س���وفه‌ هاوچه‌رخه‌‬ ‫که‌س���ێک وزه‌ی ئه‌وه‌ی نییه ده‌قه ئاڵۆز‌و پرۆس���ه‌ ئابوریه‌ی کوردستان راڤه‌بکه‌ین؟ بدوێم‪ ،‬ك ‌ه یارمه‌ت���ی‌ زۆرمان ده‌دات بۆ‬ ‫وش���که‌کانی ئابوری سیاسی بخوێنێته‌وه‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌مووی گرنگتر کاتێک سیاسه‌ت تێگه‌یشتن له‌دنیای‌ ئه‌مڕۆمان‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫رۆمانێکی وه‌ك رۆبس���ن ک���روزی دانیال ده‌مرێت‌و ئابوری رێکخراوه‪ ،‬چ رێگایه‌ک بۆ له‌م وتاره‌دا ده‌مه‌وێت به‌كۆمه‌كی‌ ژیژه‌ك‬ ‫وه‌اڵمی‌ ئه‌و پرس���یاره‌ بده‌مه‌وه‌ كه‌ ئایا‬ ‫دیفۆ به‌ڕوونی باسی ئه‌م دیارده‌یه ئه‌کات‪ ،‬به‌رگری هه‌یه؟‬ ‫به‌اڵم ده‌بێت به‌ئاگایی���ه‌وه بخوێنرێته‌وه‪،‬‬ ‫چونکه هه‌م���ان رۆم���ان به‌کارده‌برێت بۆ‬ ‫ره‌وایه‌تیدان به سه‌رهه‌ڵدانی سه‌رمایه‌داری‬ ‫به‌ له‌به‌رچاونه‌گرتنی کۆیله‌كردن‌و کوشتن‌و‬ ‫قۆرخکردن)‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ئ���ه‌م چه‌مک���ه‌ی مارک���س‬ ‫جودائه‌کات���ه‌وه له‌چه‌مکه‌کان���ی ت���ر له‌م‬ ‫بواره‌دا‪ ،‬به‌تایبه‌ت چه‌مکی ئابوریناس���ی‬ ‫ناس���راو ئ���اده‌م س���میس‪ ،‬ئه‌وه‌ی���ه که‬ ‫ئ���ه‌م چه‌مک���ه‌ی مارکس جه‌خت له‌س���ه‌ر‬ ‫پرۆس���ه‌یه‌كی به‌رده‌وام ئ���ه‌کات‪ .‬چه‌مکی‬ ‫سمیس بریتییه له‌که‌ڵه‌که‌كردنی پێشینه‪،‬‬ ‫وه له‌ڕاستیدا له‌حیکایه‌تی منااڵن ده‌چێت‪.‬‬ ‫س���میس پێیوایه له‌س���ه‌ره‌تادا کۆمه‌ڵێک‬ ‫خه‌ڵ���ك هه‌ب���وون زی���ره‌ک‌و به‌توان���ا وه‬ ‫خه‌ڵکانێکی���ش ته‌مه‌ڵ‌و له‌زه‌ت دۆس���ت‪.‬‬ ‫زی���ره‌ک‌و به‌توان���اکان بوون���ه خ���اوه‌ن‬ ‫س���ه‌رمایه‌و ته‌مه‌ڵ‌و له‌زه‌ت دۆسته‌کانیش‬ ‫ته‌نها جه‌س���ته‌یان بۆمایه‌وه (له‌ڕاس���تیدا‬ ‫له‌کوردس���تان پێچه‌وانه‌که‌ی راسته)‪ .‬هه‌ر‬ ‫له‌م رووه‌وه بۆ نموونه چه‌مکی پرۆلیتاریا‬ ‫له‌مانا بنه‌چه‌که‌یدا یانی ئه‌و که‌س���ه‌ی که‬ ‫ته‌نها توان���ای به‌رهه‌مهێنانی مناڵی هه‌یه‪.‬‬ ‫ئه‌م سیفه‌ته له‌دونیای کورده‌واریشدا باوه‪،‬‬ ‫کاتێک به‌که‌س���ێک ده‌ڵێن ژن ئاوس���که‌ر‪،‬‬ ‫به‌مانای ئه‌وه‌دێت که جه‌سته‌ی‌و ئاره‌زووی‬ ‫زاڵه به‌سه‌ر ئاگایی‌و عه‌قڵیداو ئه‌وه ته‌نها‬ ‫کارێکه که له‌ده‌ستی دێت‪.‬‬

‫له‌ئه‌نجامی ئه‌م‬ ‫پرۆسه‌ی بردن‌و‬ ‫که‌ڵه‌که‌کردنه‌ی که‬ ‫ئێستا له‌ئارادایه دوو‬ ‫چین له‌خه‌ڵك دێنه‬ ‫ئاراوه‪ ،‬یه‌کێکیان‬ ‫له‌ئاسمانه‌و ئه‌ویتریان‬ ‫له‌ژێر زه‌وی‬

‫هه‌ڵوێس���ته‌كه‌ی به‌ڕێز سه‌رۆكی هه‌رێم‌و‬ ‫ئه‌و ئاكامه‌ی كه‌ ئێستا پێی گه‌یشتووه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵگ���ه‌ن له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی ك���ه‌ چۆنێتی‬ ‫دیاریكردنی كات‌و ش���ه‌ریكه‌كانی گه‌نجاو‬ ‫نه‌ب���وون ب���ۆ وه‌رگرتن���ی بڕیاره‌ك���ه‌‌و‬ ‫راگه‌یاندن���ی هه‌ڵوێس���ته‌كه‌ له‌ب���ه‌ر ئه‌م‬ ‫هۆیانه‌ی خواره‌وه‌‪:‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ /‬ئه‌م س���اڵی ‪ 2012‬س���اڵی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌ له‌ویالیه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‌و ئاشكرایه‌ كه‌ ئیداره‌ی ئێستای‬ ‫ئه‌مه‌ریكا له‌به‌رژه‌وه‌ندی نابێت هیچ جۆره‌‬ ‫ئاڵۆزی‌و قه‌یرانێكی سیاس���ی یان ئه‌منی‬ ‫له‌هه‌ریه‌ك له‌عێراق‌و ئه‌فغانستان دروست‬ ‫ببێت‪ ،‬چونك���ه‌ راس���ته‌وخۆ كاریگه‌ری‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كان ده‌بێت‪.‬‬ ‫ته‌نانه‌ت گه‌لی شۆڕش���گێڕی س���وریاش‬ ‫به‌شێكی زۆر له‌و قوربانیدان‌و دواكه‌وتنه‌ی‬ ‫هه‌ڵوێس���تی ناڕۆش���نی نێوده‌وڵه‌ت���ی‌و‬ ‫پ���ێ درێژكردنی روس���یا ل���ه‌و میانه‌دا‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ هه‌مان هۆكار‪ .‬دیاره‌ بۆ‬ ‫عێراق مه‌سه‌له‌كه‌ گرنگتر‌و هه‌ستیارتره‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ سه‌رۆك ئۆباما بڕیاری كشانه‌وه‌ی‬ ‫هێزه‌كان���ی داوه‌‌و له‌الیه‌ن كۆماریه‌كانه‌وه‌‬ ‫رووب���ه‌ڕووی ره‌خنه‌ی توند بۆته‌وه‌‪ .‬هه‌ر‬ ‫قه‌ی���ران‌و تێكچوونێكی باری سیاس���ی‌و‬ ‫ئه‌منی له‌به‌رژه‌وه‌ندی نابێت‌و هه‌ر له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ش بوو پشتگیری له‌سه‌ركارالبردنی‬ ‫نوری مالكی نه‌كرد‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ /‬رۆڵی كۆماری ئیسالمی ئێران‬ ‫له‌به‌راورد له‌گه‌ڵ‌ هێ���زه‌ ئیقلیمه‌كانی تر‬ ‫له‌سه‌ر عێراق‌و پرۆس���ه‌ی سیاسی دوای‬ ‫روخانی رژێم‪ ،‬ئاشكرایه‌ كه‌ له‌هه‌موو هێزه‌‬ ‫ئیقلیمه‌كان زیاتر‌و كاریگه‌رتره‌‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌ئه‌مه‌ری���كاش زیات���ر‪ .‬خوێندن���ه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ڵوێستی به‌رپرسانی كۆماری ئیسالمی‬ ‫به‌رامبه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌ ده‌بوایه‌ حیسابی‬ ‫زیاتر‌و وردتری بۆ بكرایه‌‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ /‬ئه‌و هێز‌و الی ‌هن‌و كه‌سایه‌تیانه‌ی‬ ‫كه‌ بوون به‌ شه‌ریكی به‌ڕێز سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاستی عێراق‪ ،‬به‌ڕای به‌نده‌ هیچ‬ ‫كامیان نه‌ خۆیان‌و نه‌ ئه‌و كێشه‌‌و دۆزه‌ی‬ ‫كه‌ نوێنه‌رایه‌تی ده‌كه‌ن له‌و ئاسته‌دا نین‬ ‫كه‌ به‌ڕێز سه‌رۆكی هه‌رێم خۆی‌و كێشه‌ی‬ ‫سیاس���ی هه‌رێم بكاته‌ شه‌ریكیان‌و ببێته‌‬ ‫سوری به‌ر له‌شكر بۆیان‪.‬‬ ‫ـ���ـ كاریگه‌رترینیان به‌ڕێ���ز (موقته‌دا‬ ‫سه‌در)ه‌ كه‌ جێگای پشت پێبه‌ستن نییه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ یه‌كه‌م ش���ه‌ڕی خۆی‌و ره‌وته‌كه‌ی‬ ‫ده‌كات له‌به‌رامبه‌ر هه‌ژموونی س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران‌و حیزب���ی ده‌عوه‌ له‌پارێزگاكانی‬ ‫باش���وری عێراقدا‌و زیاتر له‌نوری مالكی‌و‬ ‫حیزب���ی ده‌عوه‌ له‌ژێر كاریگه‌ری كۆماری‬ ‫ئیس�ل�امیدایه‌‪ .‬جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ش خاوه‌نی‬ ‫سوپایه‌كه‌ به‌ ناوی (سوپای مه‌هدی) كه‌‬ ‫هێزێكی نایاس���اییه‌‌و هیچ جێگای متمانه‌‬ ‫نین‌و دوور نییه‌ له‌سه‌ر ساده‌ترین هۆكار‌و‬ ‫به‌هان���ه‌ رای بگه‌یه‌ن���ن ك���ه‌ فه‌رمانیان‬ ‫له‌(ئیمامی مه‌هدی)ی���ه‌وه‌ بۆ ده‌رچووه‌‌و‬ ‫هه‌ر هه‌ڵوێس���تێك بیان���ه‌وێ وه‌ریبگرن‌و‬ ‫ه���ه‌ر ناوچه‌ی���ه‌ك بیانه‌وێ���ت په‌الماری‬ ‫بده‌ن‪ .‬دیاره‌ ناوچه‌ سونیه‌كان به‌ گشتی‌و‬ ‫ناوچه‌ كوردی���ه‌كان به‌ تایبه‌تی كه‌ركوك‬ ‫هه‌میش���ه‌ ئامانجێكی ئاماده‌‌و به‌ پاساوه‌‬ ‫بۆی���ان‌و له‌و بواره‌دا به‌ هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬

‫جێ���گای متمانه‌ نی���ن‌و به‌هێزبوونیان نه‌‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی عێراقه‌‌و نه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫هه‌رێمی كوردستانه‌‪.‬‬ ‫_ به‌ڕێ���ز (ئه‌یاد عه‌الوی) كه‌ خاوه‌نی‬ ‫كێش���ه‌و دۆزێكی رۆش���ن نیی���ه‌ نه‌ الی‬ ‫ش���یعه‌كان‌و نه‌ الی س���وننه‌كان‌و دیاره‌‬ ‫نه‌ الی كوردیش‪ .‬به‌ ن���اوی پرۆژه‌یه‌كی‬ ‫نیشتمانی عێراقییه‌وه‌ كه‌ مه‌علومه‌ بنه‌ما‌و‬ ‫پاساوه‌كانی له‌ده‌س���تداوه‌‪ ،‬هه‌وڵده‌دات‬ ‫ك���ه‌ جارێكی ت���ر ببێته‌وه‌ به‌ س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی عێراق‌و ئ���ه‌و كوتله‌و هێزانه‌ی‬ ‫له‌ده‌وری كۆبوونه‌ته‌وه‌ هه‌ڵوێستی روون‌و‬ ‫ئیجابیی���ان نییه‌ له‌به‌رامبه‌ر ماده‌ی ‪‌140‬و‬ ‫كێشه‌كانی تری هه‌رێمی كوردستان‌و له‌و‬ ‫رووه‌وه‌ له‌الیه‌نه‌ ش���یعیه‌كان باشتر نابن‬ ‫ئه‌گه‌ر خراپتر نه‌بن‪.‬‬

‫به‌ گۆڕینی سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی ئێستا‌و‬ ‫هاتنی كه‌سێكی تر‬ ‫هیچ گه‌ره‌نتیه‌ك نییه‌‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی‬ ‫ئه‌و داوایانه‌ی كورد‬ ‫ده‌یه‌وێت‬ ‫ـ���ـ به‌ڕێ���ز (ت���ارق هاش���می) ك��� ‌ه‬ ‫ئه‌فسه‌رێكی خانه‌نش���ین كراو بوو سه‌ر‬ ‫به‌ ئیخوان���ی عێ���راق‪ ،‬له‌هه‌لومه‌رجێكی‬ ‫ناڕۆشن‌و له‌پرۆسه‌یه‌كی نا دیموكراسیدا‌و‬ ‫دوور له‌ڕۆحی ش���ورا‌و برایه‌تی ئیسالمی‬ ‫به‌رزیانك���رده‌وه‌ بۆ ش���وێنی د‪.‬محس���ن‬ ‫عبدالحمی���د‪ ،‬ته‌نها له‌به‌ر ئه‌وه‌ی كورده‌‌و‬ ‫هه‌ڵوێس���تی جوامێرانه‌‌و بوێرانه‌ی هه‌بوو‬ ‫له‌مه‌ڕ دۆزی ره‌وای ك���ورد‪ .‬به‌و هۆیه‌وه‌‬ ‫تارق هاش���می كرایه‌ ئه‌مینداری گش���تی‬ ‫حیزبی ئیس�ل�امی‌و رێگای بۆ ته‌خت بوو‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ببێته‌ جێگری سه‌رۆك كۆماری‬ ‫عێراق‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ‌ حیزبی ئیس�ل�امیدا‬ ‫تێكیدا‌و به‌جێی هێش���تن‪ .‬راسته‌ له‌سه‌ر‬ ‫كێشه‌ی ئه‌هلی سوننه‌ قوربانی به‌ كه‌سه‌‬ ‫نزیكه‌كانیدا‪ ،‬به‌اڵم زیاتر ره‌نگه‌ ش���ه‌ڕی‬ ‫ئه‌وه‌ بكات كه‌ ببێت به‌ سه‌رۆك كۆماری‬ ‫عێراق‪ ،‬چونكه‌ قه‌ناعه‌تی وایه‌ كه‌ سه‌رۆك‬ ‫كۆماری عێراق ده‌بێ له‌سوننه‌ی عه‌ره‌ب‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ــ كه‌س���ایه‌تیه‌كانی تری وه‌ك س���اڵح‬ ‫موتله‌ك‌و نوجێفی‌و هاوشێوه‌كانیان دیاره‌‬ ‫له‌مانه‌ی سه‌ره‌وه‌ به‌هێزتر نین‌و باشتریش‬ ‫نین‪ .‬ئه‌گه‌ر له‌م ش���ه‌ڕه‌دا س���ه‌ركه‌وتن‬ ‫قازانجیانه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر سه‌رنه‌كه‌وتن شتێكیان‬ ‫نییه‌ له‌ده‌ستیان ده‌ربچێت‪.‬‬ ‫س���ێیه‌م‪ /‬تێبینییه‌ك���ی ت���ری گرنگ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌و سیاس���ه‌ته‌ نادروس���ته‌ی‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیرانی ئێستای عێراق به‌ره‌و‬ ‫مه‌ركه‌زی���ه‌ت‌و دیكتاتۆری���ه‌ت‌و تاكڕه‌وی‬ ‫راس���ته‌ كاریگه‌ری س���ه‌لبی زۆری هه‌یه‌‬

‫بۆ س���ه‌ر عێراق به‌ گش���تی‌و به‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستانیش���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ڕاس���تیدا‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ی كاریگ���ه‌ری خراپی له‌س���ه‌ر‬ ‫پێكهات���ه‌كان‌و هێ���زه‌ سیاس���یه‌كانی‬ ‫ناوچه‌كانی ناوه‌ڕاست‌و باشووری عێراقه‌‪،‬‬ ‫به‌و ئه‌ندازه‌یه‌ ناتوانێت كاریگه‌ری سه‌لبی‬ ‫هه‌بێ له‌سه‌ر هه‌رێمی كوردستان‪.‬‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان له‌س���ه‌ر ئاستی‬ ‫ناوخۆی عێراق‌و هه‌رێمایه‌تی‌و نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫تازه‌ بووه‌ته‌ خاوه‌ن قه‌واره‌ی ده‌ستووری‌و‬ ‫سیاس���ی‌و واقعی خۆیی‌و هی���چ هێزێك‬ ‫ناتوانێت بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ دواوه‌‪ .‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫هه‌ی���ه‌ كه‌ جێبه‌جێكردن���ی ماده‌ی ‪‌140‬و‬ ‫مه‌س���ه‌له‌كانی تری بودجه‌‌و نه‌وت‌و غاز‬ ‫هه‌ر به‌ هه‌ڵواسراوی ده‌مێننه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌ گۆڕینی س���ه‌رۆك وه‌زیرانی ئێس���تا‌و‬ ‫هاتنی كه‌سێكی تر هیچ گه‌ره‌نتیه‌ك نییه‌‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنیان به‌و شێوه‌یه‌ی الیه‌نی‬ ‫كوردی داوای ده‌كات‪.‬‬ ‫چ���واره‌م‪ /‬به‌ڕێ���ز س���ه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫له‌س���ۆنگه‌ی كه‌س���ایه‌تی خ���ۆی‌و ئه‌و‬ ‫به‌رپرس���یارێتیه‌ س���ه‌نگینه‌ی له‌الی���ه‌ن‬ ‫گه‌لی كوردس���تانه‌وه‌ پێی س���پێردراوه‌‪،‬‬ ‫ده‌بوایه‌ زه‌مینه‌س���ازی باشتری بكردایه‌‬ ‫بۆ بڕیاره‌كه‌‌و راگه‌یاندنی هه‌ڵوێسته‌كه‌ی‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ب���ه‌وه‌ ده‌ب���وو كه‌ حیس���ابی‬ ‫جیددی بكردایه‌ بۆ پرس���ی چاكس���ازی‬ ‫له‌هه‌رێمدا‪ ،‬كه‌ له‌دوای خۆپیشاندانه‌كانی‬ ‫‪17‬ی‌ ش���وباتی‌ ‪2011‬وه‌ مه‌علوم بوو كه‌‬ ‫قه‌یرانێكی سیاسی راسته‌قینه‌ له‌هه‌رێمدا‬ ‫هه‌یه‌‌و دوور‌و نزی���ك چاوه‌ڕێی هه‌نگاوی‬ ‫گ���ه‌وره‌‌و بوێرانه‌ بوون له‌و میانه‌دا‪ .‬جگه‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ش ده‌بوایه‌ به‌ڕێزی���ان پێش هه‌ر‬ ‫قس���ه‌یه‌ك له‌و باره‌یه‌وه‌‪ ،‬هه‌وڵی ته‌واوی‬ ‫بدایه‌ بۆ مس���ۆگه‌ركردنی كۆده‌نگییه‌كی‬ ‫كوردس���تانی‌و هه‌م���وو الیه‌ك���ی ئاگادار‬ ‫بكردای���ه‌ له‌باكگراوندی قه‌یرانه‌كه‌‌و له‌ناو‬ ‫هۆڵی په‌رله‌مانه‌وه‌ هه‌موو شتێكی رۆشن‬ ‫بكردایه‌ت���ه‌وه‌ بۆ خه‌ڵكی كوردس���تان‌و‬ ‫له‌پێگه‌یه‌كی مه‌حكه‌مه‌وه‌ هه‌ڵوێسته‌كه‌ی‬ ‫ئیعالن بكردایه‌‪ .‬نه‌ك به‌م شێوه‌ی ئێستا‬ ‫كه‌ ته‌نانه‌ت هاوپه‌یمانه‌ س���تراتیژیه‌كه‌ی‬ ‫پارتیش وه‌ك پێویس���ت ئاگادار نه‌بووه‌‬ ‫ی���ان به‌ش���دار نه‌ب���ووه‌ له‌و مه‌س���ه‌له‌‬ ‫گرنگه‌دا‌و الیه‌نه‌كانی تریش ئیحراجبوون‬ ‫له‌پشتگیریكردن یان نه‌كردن‪.‬‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌كی ئ���اوا س���تراتیژ‌و‬ ‫چاره‌نووسس���از ل���ه‌م هه‌لومه‌رج���ه‌‬ ‫هه‌س���تیاره‌دا ك���ه‌ تێك���ڕای رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاس���تی پێدا تێده‌په‌ڕێت‪ ،‬پێویستی‬ ‫ب���ه‌ كۆ ده‌نگی نیش���تمانی‌و یه‌ك ریزی‌و‬ ‫پێگ���ه‌ی ناوخۆی���ی مه‌حك���ه‌م هه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ش پێویستی به‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫هه‌موو ئه‌گه‌ره‌كان له‌به‌رچاو بگیرێت‌و بۆ‬ ‫هه‌ر ئه‌گه‌رێكیش سیناریۆ‌و نه‌خشه‌ رێگای‬ ‫زانس���تیانه‌ی بۆ دابنرێت‌و پالنی ‪A،B،C‬‬ ‫له‌به‌رده‌ستی سه‌ركردایه‌تی سیاسیدا بێت‬ ‫بۆ به‌كار هێنانی له‌كاتی پێویستدا‪.‬‬ ‫به‌ڕاس���تی كاتی ئ���ه‌وه‌ هات���ووه‌ كه‌‬ ‫له‌هه‌رێم���ی كوردستانیش���دا س���ه‌نته‌ر‌و‬ ‫دامه‌زراوه‌ی زانس���تیانه‌ی سه‌ربه‌خۆ‌و بێ‬ ‫الیه‌ن هه‌بێت كه‌ پس���پۆڕان‌و شاره‌زایانی‬ ‫سیاس���ه‌ت ب���ه‌ ش���ێوه‌یه‌كی بابه‌تیانه‌‬ ‫به‌شداری بكه‌ن له‌دروس���تكردنی بڕیار‌و‬ ‫هه‌ڵوێس���ته‌ گرنگه‌كان���دا‪ .‬ب���ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌زمونی سیاس���ی گه‌له‌كه‌مان دوچاری‬ ‫قه‌یران‌و هه‌ڵدێ���ری نه‌خوازراو نه‌بێته‌وه‌‌و‬ ‫هه‌موو الیه‌ك به‌رپرس���یارانه‌‌و دڵسۆزانه‌‬ ‫به‌ش���داربن له‌به‌رگریك���ردن‌و ب���ه‌ره‌و‬ ‫پێشبردنی ئه‌زموونه‌كه‌دا‪.‬‬

‫گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ رابردوو وه‌ك خه‌ونی‌ دنیا‬ ‫ده‌كرێت به‌گه‌ڕان���ه‌وه‌ بۆ رابردوو (وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌ئێستادا خۆرئاوا بۆ كۆمۆنیزمی‌‬ ‫ته‌قلی���دی‌ ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‌و خۆرهه‌اڵتیش‬ ‫ب���ۆ ئیس�ل�امی‌ سیاس���ی‌) سیس���ته‌می‌‬ ‫كه‌پیتالیزمی‌ مۆدێرن تێپه‌ڕێت؟‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌واده‌كات س�ل�اڤیۆ ژیژه‌ك‬ ‫جێگه‌ی‌ تێڕامانبێت ئه‌وه‌یه‌ نوس���ه‌رێكه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئیش���كالیه‌ته‌كانی‌ دنیای‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫ده‌نوس���ێت‌و خۆی‌ له‌ناویدا ده‌ژی‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌كاتێك���دا سیس���ته‌می‌ كه‌پیتالیزم���ی‌‬ ‫مۆدێرن خۆی‌ وه‌ك دواین سیسته‌م وێنا‬ ‫ده‌كات‪ ،‬سیسته‌مێك به‌بێ‌ شه‌به‌قه‌كانی‌‪،‬‬ ‫سیس���ته‌مێك كه‌ هه‌موو ش���تێك تێیدا‬ ‫ئاسایی‌و نۆرماڵیزه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌م سیسته‌مه‌‬

‫كه‌ به‌رده‌وام له‌س���ه‌ر كوش���تنی‌ خه‌ونی‌‬ ‫سیس���ته‌مێكی‌ ئه‌لته‌رناتیڤ ئیشده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌م سیس���ته‌مه‌ كه‌ ئه‌مڕۆ قسه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كرێت سیس���ته‌مێكی‌ تۆتالیتاری‌‬ ‫گه‌ردونییه‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت تۆتالیتاریزم لێره‌دا‬ ‫ئاماژه‌ نییه‌ بۆ سیس���ته‌مێكی‌ سیاس���ی‌‬ ‫له‌واڵتێك���ی‌ دیاریكراودا‪ ،‬به‌ڵكو ئاماژه‌یه‌‬ ‫بۆ تۆتالیتاریزمێكی‌ فه‌لسه‌فی‌ كه‌ خۆی‌‬ ‫سه‌راپاگیرێكی‌ فه‌لسه‌فییه‌و هه‌موو شتێك‬ ‫له‌م س���یاقه‌دا ده‌س���وڕێته‌وه‌‪ ،‬واتا ئه‌و‬ ‫ناوكۆییه‌ی‌ كه‌ هیچ پارچه‌یه‌ك ناتوانێت‬ ‫بچێت���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ پرۆژه‌ك���ه‌‪ ،‬ئاماژه‌یه‌‬ ‫بۆ سیس���ته‌مێك كه‌ رێگه‌ن���ادات به‌هیچ‬ ‫سیسته‌مێكی‌ دیكه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌و رۆحه‌‬ ‫كۆنترۆڵگه‌ر‌و س���ه‌رتاپاگیره‌ی‌ سیسته‌م‬ ‫هه‌یه‌تی‌ بجوڵێت‪ ،‬س�ل�اڤیۆ ژیژه‌ك دێت‌و‬ ‫دوای‌ ئه‌و بێده‌نگیه‌ گه‌وره‌ی‌ كه‌ له‌دوای‌‬ ‫روخانی‌ بلۆكی‌ سۆشیالیس���تی‌‪ ،‬خۆرئاوا‬ ‫پیایدا گ���وزه‌ری‌ كردووه‌ ده‌ش���كێنێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ فۆكۆیاماوه‌ ده‌ڵێت‬

‫هێشتا نه‌گه‌یشتوینه‌ته‌ دواین سیسته‌م‌و‬ ‫ناش���گه‌ین‪ ،‬ژیژه‌ك دێت‌و قس���ه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات ئه‌گه‌ر ئه‌ڵته‌رناتیڤێك هه‌بێت‬ ‫ئه‌وه‌ ته‌نها به‌گومانكردن له‌و سیسته‌مه‌‬ ‫دێت���ه‌ به‌رهه‌م‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م سیس���ته‌مه‌‬ ‫هه‌موش���تێكی‌ نۆرماڵی���زه‌ ك���ردووه‌‪،‬‬ ‫ژیژه‌ك له‌وتارێكیدا چیرۆكێكی‌ س���ه‌رنج‬ ‫راكێشمان بۆده‌گێڕیته‌وه‌‪ ،‬باس له‌پیاوێك‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ له‌ئه‌ڵمانیای‌ رۆژهه‌اڵته‌وه‌ بۆ‬ ‫س���یبیریا ده‌نێردرێت تا له‌وێ‌ كاربكات‪،‬‬ ‫ئه‌م پیاوه‌ به‌رله‌وه‌ی‌ بچێت بۆ س���یبیریا‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ده‌زانێت هه‌موو نامه‌كانی‌‬ ‫چاودێری‌ ده‌كرێ���ت به‌هاوڕێكانی‌ ده‌ڵێت‬ ‫هه‌رنامه‌یه‌كم به‌پێنوس���ی‌ ش���ین نوسی‌‬ ‫ئه‌وه‌ له‌نامه‌كه‌دا "راست" ده‌كه‌م‌و ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌پێنوس���ی‌ س���ور نوس���ی‌ ئه‌وه‌ "درۆ"‬ ‫ده‌كه‌م‪ ،‬پاش مانگێك یه‌كه‌م نامه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س���ه‌ ده‌گاته‌ هاوڕێكانی‌‌و به‌پێنوسی‌‬ ‫شین نوسراوه‌‪...،‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫دوكه‌ڵی ئۆتۆمبێل وه‌ك گازی خه‌رده‌ل كوشنده‌یه‌ بۆ مرۆڤ‬ ‫به‌پێی راگه‌یه‌ندراوێكی رێكخراوی‬ ‫ته‌ندروستی جیهانی‪ ،‬ئه‌و دووكه‌ڵه‌ی‬ ‫له‌ئه‌نجامی سووتانی دیزڵه‌وه‌‬ ‫له‌ئۆتۆمبێله‌كان ده‌رده‌چێت‪،‬‬ ‫مه‌ترسیدارترین هۆكاری تووشبوونه‌‬ ‫به‌ نه‌خۆشی شێرپه‌نجه‌ له‌وانه‌ش‬ ‫گازه‌كانی‌ (خه‌رده‌ل‌و ئه‌زبێستۆس‌و‬ ‫زه‌رنیج)‪.‬‬ ‫ئاژانسی فه‌ره‌نس���ای نێوده‌وڵه‌تی بۆ‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ له‌نه‌خۆش���ی ش���ێرپه‌نجه‌‬ ‫‪ IARC‬ك���ه‌ به‌ش���ێكه‌ له‌ڕێكخ���راوی‬ ‫ته‌ندروس���تی جیهانی ‪ WHO‬ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌داوه‌ كه‌ پاش���ماوه‌كانی دووكه‌ڵی‬ ‫(س���ووته‌مه‌نی‬ ‫به‌رهه‌مهات���ووی‬ ‫ئۆتۆمبێل) له‌گروپی ئه‌و ماددانه‌یه‌ كه‌‬ ‫(له‌وانه‌یه‌ تووشكه‌ری شێرپه‌نجه‌ بن)‬ ‫البردو خس���تیه‌ گروپی ئه‌و ماددانه‌ی‬ ‫(ه���ۆكاری ئاش���كرای تووش���بوونی‬ ‫شێرپه‌نجه‌ن)‪.‬‬ ‫بڕیاره‌ك���ه‌ له‌ئه‌نجام���ی به‌س���تنی‬ ‫كۆبوونه‌وه‌یه‌كی هه‌فتانه‌ی شاره‌زایانی‬ ‫بێالیه‌نه‌وه‌ بوو كه‌ تێیدا نوێترین به‌ڵگه‌‬ ‫زانستییه‌كانیان خسته‌ڕوو‪ .‬شاره‌زایان‬ ‫ده‌ڵێن "بڕیاره‌كه‌ به‌كۆی ده‌نگ بووه‌و‬ ‫به‌ڵگه‌ی زانستی حاشا هه‌ڵنه‌گر هه‌یه‌‬ ‫له‌س���ه‌ری‪ ،‬پێویس���ته‌ خه‌ڵك ئاراسته‌‬ ‫بكرێ بۆ ئ���ه‌وه‌ی تووش���ی كه‌مترین‬ ‫به‌ركه‌وتنی دووكه‌ڵ���ی ئۆتۆمبێله‌كان‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫لێكۆڵه‌ران ئاشكرایانكرد كه‌ به‌ركه‌وتنی‬ ‫به‌رده‌وامی دووكه‌ڵ���ی ئۆتۆمبێل وه‌ك‬

‫په‌تات ‌ه‬ ‫جوانت دەکات‬

‫رێگه‌یه‌كی ساده‌ هه‌یه‌ بۆ پاراستنی‬ ‫روخسارت له‌پیسی‌و پاك راگرتنی‬ ‫به‌رده‌وامی ده‌موچاوت‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌هۆی‬ ‫به‌كارهێنانی (په‌تاته‌) بۆ روخسارت‪،‬‬ ‫چونكه‌ په‌تاته‌ جۆره‌ ڤیتامینێكی تێدایه‌‬ ‫كه‌ كارده‌كات له‌ده‌ركه‌وتنی سروشتی‬ ‫پێست به‌تایبه‌تی پێستی ده‌موچاو‪،‬‬ ‫به‌م رێگایه‌ش ده‌توانیت سوود له‌په‌تاته‌‬ ‫وه‌ربگریت بۆ روخسارت‪:‬‬ ‫په‌تاته‌یه‌ك���ی پاك���ی به‌بێ نه‌خۆش���ی‬ ‫بهێنه‌‌و له‌ناو ئاودا دایبنێ بۆماوه‌ی (‪)25‬‬ ‫ده‌قیقه‌ بیكوڵێن���ه‌ به‌مه‌رجێك كواڵنه‌كه‌‬ ‫نه‌گاته‌ راده‌ی سوتانی په‌تاته‌كه‪.‬‬ ‫دواتر په‌تاته‌كه‌ بهێنه‌ خواره‌وه‌‌و به‌ده‌ست‬ ‫په‌لكه‌كه‌ی لێبكه‌ره‌‌وه‌‌و به‌ ده‌ستت بیشێله‌‬ ‫تا كه‌مێك نه‌رم ده‌بێت‪ .‬پاشان هه‌ندێك‬ ‫رۆنی زه‌یتی زه‌یتون به‌س���ه‌ر په‌تاته‌كه‌دا‬ ‫بكه‌‌و دووباره‌ پێكه‌وه‌ بیانش���ێله‌ تا ئه‌و‬ ‫كاته‌ی‌ وه‌ك هه‌ویرێك���ی نه‌رمی لێدێت‪.‬‬ ‫پاشان هه‌ویری په‌تاته‌كه‌ بهێنه‌‌و له‌سه‌ر‬ ‫ده‌موچ���اوت دایبنێ‪ ،‬یان ئه‌و ش���وێنه‌ی‬ ‫هه‌س���ت ده‌كه‌یت پاك نابێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ب���ۆ م���اوه‌ی "‪ "15‬خول���ه‌ك له‌هه‌فته‌ی‬ ‫یه‌كه‌مدا به‌م شێوه‌یه‌ گۆڕانكاری به‌سه‌ر‬ ‫روخس���ارتدا دێ���ت‪ ،‬هه‌مان ئ���ه‌م كاره‌‬ ‫له‌هه‌فت���ه‌ی دووه‌م���دا بۆ م���اوه‌ی "‪"20‬‬ ‫ده‌قیق���ه‌ ئه‌نجام بده‌‌و بۆ ماوه‌ی مانگێك‬ ‫به‌رده‌وام به‌‪ ،‬هه‌ست به‌گۆڕانكاری پێستی‬ ‫ده‌موچاوت ده‌كه‌یت‪.‬‬

‫ل ‌ه ‪ 8‬كاتژمێر‬ ‫كه‌متر مه‌خه‌وه‌‬

‫رۆژنامه‌ی‌ (ده‌یلی‌ مه‌یلی) به‌ریتانی‌‬ ‫باڵویكرده‌وه‌‪ ،‬لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی‌ ئه‌مریكی‌‬ ‫سه‌لماندویه‌تی‌ كه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ بۆ‬ ‫ماوه‌ی‌ كه‌متر له‌(‪ )6‬كاتژمێر له‌شه‌و‌و‬ ‫رۆژێكدا ده‌خه‌ون‪ ،‬له‌هه‌ر كه‌سێك‬ ‫زیاتر مه‌ترسی‌ توشبونیان به‌جه‌ڵته‌‬ ‫(سه‌كته‌)ی‌ ده‌ماغ لێده‌كرێت‪.‬‬ ‫توێژه‌ران گه‌یشتونه‌ته‌ ده‌ره‌نجامێك ك ‌ه‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ له‌ته‌مه‌نی‌ مامناوه‌ندیدان‬ ‫ب����ۆ دوورب����وون له‌جه‌ڵت����ه‌ی‌ مێش����ك‬ ‫پێویستیان به‌هه‌ش����ت كاتژمێر خه‌وتن‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬لێكۆڵینه‌وه‌ك����ه‌ له‌س����ه‌ر پێنج‬ ‫هه‌زار ك����ه‌س ئه‌نجامدراوه‌ كه‌ ته‌مه‌نیان‬ ‫له‌س����ه‌روو (‪ )40‬س����اڵییه‌وه‌ بووه‌‌و بۆ‬ ‫ماوه‌ی‌ سێ ساڵ خراونه‌ته‌ ژێر چاودێری‌‬ ‫ورده‌وه‌‪ ،‬له‌وه‌ش����ه‌وه‌ ده‌ركه‌وت����ووه‌ كه‌‬ ‫ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ كه‌متر له‌شه‌ش كاتژمێر‬ ‫خه‌وت����وون تووش����ی‌ كۆمه‌ڵێك حاڵه‌تی‌‬ ‫وه‌ك (س����ڕبوونی‌ نی����وه‌ی‌ جه‌س����ته‌‪،‬‬ ‫گێژب����وون‪ ،‬لێڵبوون����ی‌ بینای����ی‌ چاو‪،‬‬ ‫به‌رزبوونی‌ فشاری‌ خوێن‌و ته‌ته‌ڵه‌كردنی‌‬ ‫زمان) بوونه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنە‬ ‫یەکێک لەشەقامەکانی سلێمانی ‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كان هۆكاری تووش���بونن ب ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌سه‌كه‌ جگه‌ره‌كێشێكی خراپ‬ ‫نه‌خۆشی شێرپه‌نجه‌ی سییه‌كان"‪.‬‬ ‫ب���ێ‌و له‌مه‌ترس���ی تووش���بووندایه‌ به‌‬ ‫ئ���ه‌و كه‌س���انه‌ی بۆ ماوه‌یه‌ك���ی درێژ‬ ‫شێرپه‌نجه‌‪.‬‬ ‫به‌ه���ۆی كاره‌كانیان���ه‌وه‌ توش���ی‬ ‫دووكه‌ڵ���ی ئۆتۆمبێ���ل له‌هه‌م���ان‬ ‫به‌ركه‌وتنی دوكه‌ڵ ده‌ب���ن‪ ،‬زیانه‌كانی‬ ‫ج���ۆری گازی خه‌رده‌ل���ی كوش���نده‌‌و‬ ‫له‌له‌ش���یاندا كۆده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ئه‌سبێس���تۆن‌و زه‌رنیخه‌‪ .‬لێپرسراوانی‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی گش���تی ژم���اره‌ی ئه‌و‬ ‫ته‌ندروستی بانگهێشتی حكومه‌ته‌كانی‬ ‫كه‌سانه‌ی به‌هۆی به‌ركه‌وتنی دوكه‌ڵه‌وه‌‬ ‫جیهان ده‌كه‌ن بۆ دانانی س���نوورێك‌و‬ ‫پاككردنه‌وه‌ی دووكه‌ڵی په‌نگخواردوی به‌ڕێوه‌به‌ری زانیارییه‌كانی شێرپه‌نجه‌ له‌الی���ه‌ن لیژنه‌یه‌ك���ی نێوده‌وڵه‌ت���ی تووش���ی ش���ێرپه‌نجه‌ ب���وون نزیكه‌ی‬ ‫پاشماوه‌ی سوته‌مه‌نی ئۆتۆمبێله‌كان‌و له‌په‌یمانگه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌ی شێرپه‌نجه‌ ش���اره‌زایانه‌وه‌ ب���ووه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش هێنده‌ی هه‌مان ئه‌و ژماره‌یه‌ كه‌ به‌هۆی‬ ‫ئامێ���ره‌كان‪ .‬د‪.‬له‌یزل���ی وۆڵك���ه‌ر‪ ،‬له‌ئه‌مریكا رایگه‌یان���دوه‌ "ئه‌و راپۆرته‌ ئاشكرایه‌ دووكه‌ڵی سوته‌مه‌نی ئامێر‌و جگه‌ره‌كێشانه‌وه‌ توشبون‪.‬‬

‫دووكه‌ڵی سوته‌مه‌نی ئامێر‌و‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كان هۆكاری تووشبونن ب ‌ه‬ ‫نه‌خۆشی شێرپه‌نجه‌ی سییه‌كان‬

‫سااڵن ‌ه ‪ 10,000‬كه‌س نه‌خۆشی‬ ‫(سیل)یان تێدا ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫ئا‪ :‬كورد‌ه عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫نه‌خۆشی سیل یه‌كێكه‌ له‌نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫گوێزراوه‌كان كه‌ له‌ڕێگه‌ی دڵۆپی‬ ‫بچوكی هه‌واو‌ه ده‌گوێزرێته‌و‌ه‬ ‫له‌كه‌سێكی توشبوو بۆ یه‌كێكی ساغ‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی ئێستا چاره‌سه‌ری نه‌خۆشی‬ ‫سیل هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫ده‌بێته‌هۆی مردن ئه‌گه‌ر زوو چاره‌سه‌ر‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬به‌گشتی سیل له‌ڕێگه‌ی‬ ‫به‌كتریاو‌ه توشی سییه‌كان ده‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها چه‌ند شوێنێكی تریش‬ ‫ئه‌گه‌ری توشبونی هه‌یه‌ به‌سیل وه‌ك‬ ‫بڕبڕه‌ی پشت‌و ده‌ماغ‌و گورچیله‌كان‪.‬‬ ‫نیشانه‌كانی‬ ‫له‌هه‌ندێ كه‌س نیشانه‌كه‌ی ده‌رناكه‌وێت‬ ‫ته‌نه����ا هه‌ڵگ����ری به‌كتریاكه‌یه‌ بۆیه‌ له‌م‬ ‫كاته‌دا سیل ناچاالكه‌ یان ناگوێزرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم كاتێك چ����االك ده‌بێ����ت چه‌ند‬ ‫نیش����انه‌یه‌كی لێده‌رده‌كه‌وێ����ت‪ .‬وه‌ك‬ ‫دابه‌زینی له‌ش به‌بێ هۆكار‪ ،‬به‌رزبونه‌وه‌ی‬ ‫پله‌ی گه‌رمی له‌ش به‌تایبه‌تی له‌شه‌ودا‪،‬‬ ‫نه‌مانی ئیش����تیهای خواردن‌و بێهێزیی‪،‬‬ ‫كۆك����ه‌ بۆماوه‌یه‌كی زۆر زیاتر له‌چه‌ندین‬ ‫هه‌فته‌‪ ،‬هه‌روه‌ها بوون����ی خوێن له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆكه‌ك����ه‌‌و ئ����ازاری س����نگ له‌كات����ی‬ ‫هه‌ناسه‌دان‌و كۆكین‪.‬‬

‫چاره‌سه‌ر‬ ‫به‌ڕای ش����اره‌زایانی بواری پزیش����كیی‪،‬‬ ‫خۆپاراس����تن له‌م نه‌خۆش����ی ‌ه باشترین‬ ‫چاره‌س����ه‌ره‌‪ .‬ب����ۆ خۆپاراس����تنیش‬ ‫پێویس����ته‌ دوركه‌ویته‌وه‌ له‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫نه‌خۆش����یه‌كه‌یان هه‌ی����ه‌‌و هه‌روه‌ه����ا‬ ‫توش����بوانی ئه‌و نه‌خۆش����ییه‌ له‌شوێنی‬ ‫تایبه‌ت دابنرێن واته‌ نه‌خۆش����خانه‌یه‌كی‬ ‫تایبه‌ت به‌و نه‌خۆشیانه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا‬ ‫ئه‌م نه‌خۆشیه‌ چاره‌سه‌ری هه‌یه‌ له‌بواری‬ ‫پزیشكیدا‪.‬‬ ‫وه‌زیری ته‌ندروس����تی عێراق‪ ،‬د‪.‬مه‌جید‬ ‫حه‌مه‌ئه‌می����ن له‌لێدوانێكدا ب����ۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫رایگه‌یان����د ك����ه‌ عێ����راق یه‌كێك���� ‌ه له‌و‬ ‫ی‬ ‫واڵتان����ه‌ی له‌كۆنه‌و‌ه ئه‌و نه‌خۆش����یه‌ ‌‬ ‫تێ����دا هه‌یه‌‌و وتی‌ "س����ااڵنه‌ نزیكه‌ی د‌ه‬ ‫ه����ه‌زار كه‌س ده‌ستنیش����ان ده‌كه‌ین ك ‌ه‬ ‫نه‌خۆش����ی س����یلیان هه‌یه‌ به‌بێ ئه‌وه‌ی‬ ‫خۆی����ان هه‌س����تی پێبك����ه‌ن"‪ ،‬ناوبراو‬ ‫هۆكاری نه‌خۆش����ییه‌كه‌ی‌ گه‌ڕانده‌و‌ه بۆ‬ ‫كه‌مده‌رامه‌تی‌و ئاس����تی بژێوی خه‌ڵك‌و‬ ‫پیسبوونی ژینگه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬مه‌جی����د ئام����اژه‌ی به‌هۆكارێكی تری‬ ‫نه‌خۆش����ییه‌كه‌ كرد ئه‌ویش نه‌خۆش����ی‬ ‫نه‌مانی به‌رگری ل����ه‌ش (ئایدز) بۆ ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی توشی ئه‌و نه‌خۆشی ‌ه ده‌بن ك ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌رێكی زۆریان هه‌ی ‌ه توشی نه‌خۆشی‬ ‫سیل ببن‪.‬‬

‫نه‌شته‌ر‬

‫‪15‬‬

‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫بودجە‪:‬‬ ‫ژمارە‌و پالن!‬ ‫مش���تومڕ‌و گفتوگۆکانی لەم���ەڕ بودجەی‬ ‫حکوم���ەت پێویس���تە قوڵت���ر‌و فراوانتر‌و‬ ‫دوورتر له‌س���ەقەتیی کۆمەڵێ���ک ژمارەی‬ ‫رووت بڕوان���ن‪ .‬بودجە بۆ خۆی ئامرازێک‌و‬ ‫میکانیزمێکی کاریگەری داڕشتی سیاسەتی‬ ‫ئاب���وری‌و دارای���ی‌و کۆمەاڵیەت���ی واڵتە‌و‬ ‫ناکرێت تەنها له‌لیس���تێک ژمارەدا قەتیس‬ ‫بکرێ���ت‪ .‬لەڕاس���تیدا‪ ،‬بودج���ەی زۆربەی‬ ‫واڵتە پێش���کەوتووەکان ئەوەندەی قس���ە‬ ‫لەسەر چۆنیەتی رێکخستنی ئەو بوارانەی‬ ‫س���ەرەوە دەکات‪ ،‬ئەوەن���دە ژمارە‌و داتای‬ ‫تیا نیی���ە‪ .‬بودجەی حکومەتی هەرێم رێک‬ ‫بە پێچەوانەوەیە‌و کەمترین قس���ە دەکات‬ ‫لەسەر سیاس���ەت‌و پالنی ئابوری‌و دارایی‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی پەیوەس���ت بێت بە سیاس���ەت‌و‬ ‫سیس���تمی تەندروس���تییەوە دەبێت قسە‬ ‫لەس���ەر س���ێ ئەرکی س���ەرەکی بودجەی‬ ‫تەندروس���تیی بکەین‪ :‬کۆکردنەوەی داهات‬ ‫ب���ۆ تەندروس���تیی‪ ،‬دەخیلەکردن���ی ئەو‬ ‫داهات���ە‌و دواتر خەرجکردن���ی له‌خزمەتی‬ ‫تەندروس���تییدا‪ .‬ش���اراوە نییە کە بەشی‬ ‫تەندروستی له‌بودجەی حکومەتدا‪ ،‬یەکێکە‬ ‫له‌کەمترین بەش���ە بودج���ەکان له‌جیهاندا‪.‬‬ ‫رەنگە تەنها هەژارترین واڵتەکانی ئەفریقیا‬ ‫له‌حکومەتی هەرێم ببەنەوە له‌کەمیی بەشی‬ ‫تەندروستیی له‌بودجەکانیاندا‪ .‬ئەو بەشەی‬ ‫حکومەت بۆ تەندروس���تیی تەرخانیدەکات‬ ‫دەکرێت وەکو خێر‌و س���ەدەقەیەک ببینین‬ ‫کە حکوم���ەت دەیدات���ە هاوواڵتیان دوای‬ ‫ئەوەی هەم���وو "پێداویس���تەکانی" تر پڕ‬ ‫دەکاتەوە‪ .‬واتە‪ ،‬بەپێی ئەو بودجەیە بێت‪،‬‬ ‫تەندروستیی یەکێک نییە له‌ئەولەویاتەکانی‬ ‫حکوم���ەت‌و دوای بەدەمەوەچوونی هەموو‬ ‫ئەولەویاتەکان���ی تر‪ ،‬ئینجا تەندروس���تیی‬ ‫قسەی لەسەر دەکرێت‪ .‬ئەم دۆخە پێویستی‬ ‫بە هەمەالیەنکردنی سەرچاوەکانی داهاتی‬ ‫تەندروستیی هەیە‪ ،‬چونکە ناکرێت بەتەنها‬ ‫پشت بە حکومەت ببەستین‪ .‬دەکرێت بیر‬ ‫له‌س���ەرچاوەی تری داهات بکەینەوە وەکو‬ ‫ب���اج لەس���ەر جگ���ەرە‌و مادەکحولیەکان‌و‬ ‫خواردەمەنیە زیانبەخش���ەکان‌و بازرگانیی‬ ‫ئۆتۆمبی���ل‌و بیم���ەی تەندروس���تی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەبێ چارەس���ەرکردنی ئ���ەو بەهەدەردان‌و‬ ‫بەفیڕۆدان���ە گەورانەی لەڕێ���ی گەندەڵی‌و‬ ‫بێکاریی دەمامکداردا روودەدەن‪ ،‬زیادکردنی‬ ‫داهاتی تەندروس���تیی س���وودێکی ئەوتۆی‬ ‫نابێت‪.‬‬ ‫ئەرک���ی دووەم بریتی���ە له‌کۆکردن���ەوەی‬ ‫هەم���وو داهات���ەکان له‌ی���ەک دەخیلەدا‪.‬‬ ‫مەبەس���ت لەوە ئەوەیە کە باش نییە زیاد‬ ‫له‌الیەنێک‌و دەزگایەک هەبن بۆ خەرجکردن‬ ‫له‌تەندروستیدا‌و پێویس���تە هەموو داهاتی‬ ‫تەندروس���تیی له‌یەک دەزگادا کۆبکرێتەوە‪.‬‬ ‫له‌کوردس���تاندا‪ ،‬جگ���ە له‌وەزارەت���ی‬ ‫تەندروس���تیی‪ ،‬ک���ە کڕیارێک���ی خزمەتی‬ ‫تەندروس���تیە‪ ،‬وەزارەتی پێش���مەرگەش‌و‬ ‫ئەنجومەن���ی وەزیرانی���ش کڕی���اری‬ ‫خزمەتی تەندروس���تین لەڕێ���ی ئەو دەزگا‬ ‫تەندروس���تیانەی کە بەڕێوەی���ان دەبەن‪.‬‬ ‫له‌هەموو ئەوانە گرنگتر ئەو راس���تیەیە کە‬ ‫هاوواڵتی���ان کڕیاری س���ەرەکیی خزمەتی‬ ‫تەندروس���تین لەڕێی ئەو پ���ارە زۆرەی کە‬ ‫له‌گیرفان���ی خۆیان���ی خەرجدەک���ەن‪ .‬ئەو‬ ‫پارەیەی هاوواڵتیان خەرجیدەکەن پێویستە‬ ‫له‌ڕێ���ی بیم���ەی تەندروس���تیەوە دەخیلە‬ ‫بکرێت‌و پاشان خەرجبکرێت‪.‬‬ ‫ئەرکی س���ێیەم بریتییە له‌کڕینی خزمەتی‬ ‫تەندروس���تیی‪ .‬له‌کوردس���تاندا‪ ،‬وەزارەتی‬ ‫تەندروستی کڕیاری خزمەتی تەندروستیە‪.‬‬ ‫حكومەت بودجەیەک دەبەخشێتە وەزارەت‌و‬ ‫ئەمیش لەڕێی موچ���ە‌و خەرجیی دەرمان‌و‬ ‫کەرەس���تەی تەندروس���تییەوە خزمەت���ی‬ ‫تەندروستیی بۆ هاوواڵتیان دەکڕێت‪ .‬بەاڵم‬ ‫چونک���ە وەزارەت له‌یەک کاتدا هەم کڕیار‌و‬ ‫هەم پێشکەش���کاری خزم���ەت بووە‪ ،‬بۆیە‬ ‫نەیتوانیوە بەشێوەیەکی کاریگەر‌و ستراتیژی‬ ‫هێزەکانی کڕینی خ���ۆی بەکاربهێنێت‪ .‬بۆ‬ ‫نمونە وەزارەتی تەندروستی بەشێوەیەکی‬ ‫پاس���یڤ موچەیەکی دیاریکراو دەدات بە‬ ‫هێزیکاری تەندروستی بەبێ ئەوەی خزمەتی‬ ‫پێشکەشکراو لەپێشچاوبگرێت‪ .‬دەکرێت بۆ‬ ‫خزمەتی تەندروس���تیی سەرەتایی ژمارەی‬ ‫دانیشتوان‌و خەس���ڵەتە دیموگرافیەکانیان‬ ‫دیاریبکرێت بۆ دەستنیش���انکردنی بەشی‬ ‫بودج���ەی ه���ەر بنکەیەکی تەندروس���تی‪،‬‬ ‫ب���ۆ نەخۆش���خانەکانیش دەکرێ���ت ب���ۆ‬ ‫هەر نەخۆش���ییەکی دیاریکراو بەش���ێکی‬ ‫دیاریک���راوی خەرجیی دابنرێت‪ .‬بە کورتی‬ ‫وەزارەتی تەندروستی بڕێکی کەمی پارەی‬ ‫بە دەس���تەوەیە کە دەبێت س���تراتیژیانە‌و‬ ‫کاریگەر‌و ئەکتیڤانە بەکاریبهێنێت‌و ناکرێت‬ ‫ه���ەروا بە ش���ێویەکی پاس���یڤ خەرجی‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫تاوەکو قس���ەکردن له‌سەر بودجە سنووری‬ ‫ژم���ارەی رووت تێنەپەڕێنێ���ت‌و نەگات���ە‬ ‫ئاستی قس���ەکردن لەسەر پالن‌و ستراتیژ‌و‬ ‫ئەرکی کورتخایەن‌و درێژخایەن‪ ،‬ئەستەمە‬ ‫بەرەوپێش���ەوەچوونێکی ئەوتۆ له‌بودجەدا‬ ‫رووبدات‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫له‌كۆنترۆڵ‌ ره‌نجی‌ خوێندكاران به‌فیڕۆ ده‌درێت‬ ‫ی ‪ 50‬ده‌فته‌ر ‪12‬یان هه‌ڵه‌ بووه‌"‬ ‫"خوێندكار هه‌ی ‌ه سفری‌ بۆ دانراوه‌‪ ،‬که‌چی ‪100‬ی هه‌بووه‌‌‪ ،‬له‌پشكنین ‌‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫زۆبه‌ی‌ خوێندكارانی‌ ‪12‬ی ئاماده‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌شه‌ونخونی‌‌و راكه‌راكه‌ی‌ ساڵێك‌و‬ ‫نزیكه‌ی‌ سێ مانگ دابڕانی‌ ته‌واو‬ ‫له‌دونیا به‌مه‌به‌ستی‌ كۆششكردن‬ ‫به‌شداریی‌ تاقیكردنه‌وه‌كانی‌ به‌كالۆری‌‬ ‫‪12‬ی ئاماده‌یی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫له‌كۆنترۆڵی‌ گشتی‌ ئه‌زموونه‌كان‬ ‫به‌ری‌ ره‌نج‌و ماندوبونیان ئه‌كه‌وێته‌‬ ‫به‌ر گوشار‌و ئه‌بێته‌ قوربانی‌ نه‌بوونی‌‬ ‫ژینگه‌‌و هه‌لومه‌رجی‌ گونجاوی‌‬ ‫پشكنین‪ .‬له‌م راپۆرته‌دا ئاوێنه‌ تیشك‬ ‫ده‌خاته‌ سه‌ر ئه‌م دۆسیه‌یه‌ كه‌ ره‌نج‌و‬ ‫ماندووبونی‌ ‪ 18‬ساڵ خوێندكارانی‌ پێوه‌‬ ‫به‌نده‌‌و له‌به‌ر رۆشنایی‌ ئه‌م پشكنینه‌‬ ‫وه‌رگرتنی‌ خوێندكارانی‌ ئه‌زموونده‌ر‬ ‫له‌زانكۆ‌و په‌یمانگاكان دیاریی‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫مامۆستایان‌ كێشه‌‌و‬ ‫گله‌ییان هه‌یه‌‬ ‫م‪ .‬ئ����ارۆز حاج����ی‌ ك����ه‌ پس����پۆڕی‌‬ ‫وان����ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانه‌‌و ئه‌مس����اڵ بۆ‬ ‫یه‌كه‌مجار له‌پش����كنینی‌ ‪12‬ی ئاماده‌یی‌‬ ‫له‌هه‌ولێر به‌شداریی‌ كردووه‌‪ ،‬وێنه‌یه‌كی‌‬ ‫ره‌ش‌و ته‌ڵخی‌ له‌سه‌ر ژینگه‌ی‌ پشكنینی‌‬ ‫ده‌فته‌ره‌كان بۆ ئاوێنه‌ گێڕایه‌وه‌‪ .‬ناوبراو‬ ‫كه‌ خه‌ڵكی‌ س����لێمانییه‌ باسی‌ له‌وه‌كرد‬ ‫"له‌كۆنت����رۆڵ توالێت����ی‌ گونج����او‪ ،‬مێزو‬ ‫كورسی‌ س����اغ‪ ،‬فێنككه‌ره‌وه‌ی‌ گونجاو‪،‬‬ ‫ئارامی‌ ده‌روونی‌ مامۆس����تای‌ پش����كنه‌ر‬ ‫بوونی‌ نییه‌"‪ .‬وتیشی‌ "ئه‌و كه‌ره‌ستانه‌ی‌‬ ‫له‌كۆنترۆڵ����دا هه‌ن ئه‌گه‌ر ف����ڕێ بدرێنه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ كه‌س نایباته‌وه‌ بۆ ماڵی‌ خۆیان‪،‬‬ ‫چونكه‌ هیچیان به‌كه‌ڵك����ی‌ به‌كارهێنان‬ ‫نایه‌ن له‌كاتێكدا ئێمه‌ له‌ڕۆژێكدا نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 10‬كاتژمێ����ر به‌كارمانده‌هێنان"‪ .‬ناوبراو‬ ‫وتیش����ی‌ "س����پلیته‌كان هیچیان فێنك‬ ‫نه‌ده‌ك����رده‌وه‌‌و ئاوی����ان پێ����دا ده‌هاته‌‬ ‫خواره‌وه‌ له‌به‌ر كۆنی‌‌و هه‌موشیان یه‌ك‬ ‫كۆنترۆڵیان هه‌یه‌‌و له‌كاتی‌ كاره‌با بڕاندا تا‬ ‫سه‌ره‌ی‌ داگیرساندنی‌ سپلیتی‌ ژووره‌كه‌ت‬ ‫ده‌هات نوقمی‌ ئاره‌ق ده‌بویت‌و ده‌رگای‌‬ ‫دۆزه‌خت لێده‌كرایه‌وه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها باسی‌‬ ‫له‌وه‌ش����كرد هیچ جێگایه‌كی‌ پش����ودان‬ ‫نه‌بووه‌ له‌كاتی‌ رێس����ته‌كاندا‌و له‌هه‌موو‬ ‫كۆنترۆڵدا ده‌رفه‌تی‌ جگه‌ره‌كێش����انێك‪،‬‬ ‫چاخواردنه‌وه‌ی����ه‌ك‌و وه‌اڵمدان����ه‌وه‌ی‌‬ ‫ته‌له‌فۆنێكی‌ پێویس����ت نه‌ب����ووه‌"‪ .‬جگه‌‬ ‫له‌مه‌ش م‪ .‬ئارۆز زۆر نیگه‌ران‌و به‌گله‌ییه‌‬ ‫له‌هه‌ڵسوكه‌وتی‌ به‌رپرس����انی‌ كۆنترۆڵ‬ ‫"هه‌ڵس����وكه‌وتیان له‌گه‌ڵ ماموس����تادا‬ ‫زۆر خ����راپ ب����وه‌‌و وه‌ك خوێن����دكار‌و‬ ‫خراپتریش مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا كردوین"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها باس����ی‌ له‌وه‌ش����كرد له‌سه‌ریان‬ ‫فه‌رزك����راوه‌ ه����ه‌ر لیژنه‌ی����ه‌ك كه‌ له‌ ‪6‬‬ ‫مامۆس����تا پێكهات����ووه‌ به‌یانی����ان ‪250‬‬ ‫ده‌فته‌ر‌و ئێواران ‪ 200‬ده‌فته‌ر بپشكنن‌و‬ ‫وردبینی (تدقیق)یش����ی‌ بكه‌ن‌و ده‌ڵێت‬ ‫"له‌چ����وار رۆژی‌ كۆتایی����دا په‌له‌په‌ل����ی‌‬ ‫زۆری����ان پێكردین‪ ،‬چونك����ه‌ جێگا نه‌بو‬ ‫بۆ مامۆس����تایانی پشكنه‌ری‌ ئینگلیزی‌و‬ ‫جوگرافیا‌و ژم����اره‌ی‌ ده‌فته‌ره‌كانیان پێ‬ ‫زیاد كردی����ن ئه‌مه‌ش به‌زیانی‌ خوێندكار‬ ‫كۆتای����ی‌ ده‌ه����ات"‪ .‬هه‌روه‌ها وتیش����ی‌‬ ‫"كاتێ����ك ده‌م����ان وت فری����ا ناكه‌وی����ن‬ ‫ده‌یانوت‪ :‬هه‌ر ئه‌وه‌یه‌ ئه‌گه‌ر نایكه‌یت با‬ ‫ئینفیكاكت بۆ بنووسین‌و ده‌ڵێت "كاتێك‬ ‫له‌كۆتای����ی‌ نزیك ده‌بوینه‌وه‌‌و هه‌س����ت‬ ‫بكرایه‌ رێژه‌ی‌ ده‌رچوون كه‌مه‌ ده‌یانوت‬ ‫نمره‌ی‌ زیاتر دابنێن‌و وه‌كو نه‌ریتێكیش‬ ‫هه‌م����وو نمره‌یه‌كی‌ ‪ 42‬م����ان ده‌كرد به‌‬

‫ ‬ ‫مشتومڕی مامۆستایانی پشکنه‌ری کۆنتڕۆڵی ‪12‬ی ئاماده‌یی له‌گه‌ڵ به‌ڕێوبه‌ری گشتی ئه‌زمونه‌کان‌و لیژنه‌ی په‌روه‌رده‌ی په‌رله‌مان‬

‫ی زۆریان‬ ‫په‌له‌په‌ل ‌‬ ‫‪ 20‬ملیارد دینار‬ ‫وه‌زیر هاتوه‌و‬ ‫پێكردین‪ ،‬كاتێك‬ ‫بۆ ئه‌زموون ‌ه‬ ‫ته‌نها سه‌ردانی‬ ‫ده‌مان وت فریا‬ ‫به‌رێوه‌به‌ری گشتی گشتییه‌كان‬ ‫ناكه‌وین ده‌یانوت‪:‬‬ ‫ته‌رخانكراو‌ه‬ ‫ئه‌زمونه‌كانی‬ ‫ئه‌گه‌ر نایكه‌یت‬ ‫كردوه‌و سه‌ردانی كه‌چی‌ هیچ‬ ‫مامۆستاكانی هه‌ر خزمه‌تگوزارییه‌كیان با ئینفیكاكت بۆ‬ ‫وه‌ك پێویست نییه بنووسین‬ ‫نه‌كردوه‌‬ ‫‪ ."50‬مامۆستایه‌كیتری‌ شاری‌ سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ پێی‌ باش����بوو ناوی‌ باڵو نه‌كرێته‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ كاته‌كانی‌ پشكنین له‌‬ ‫‪ 7‬به‌یان����ی‌ تا ‪ 12‬نی����وه‌ڕۆ‌و له‌ ‪ 3‬پاش‬ ‫نی����وه‌ڕۆ ت����ا ‪ 7‬ئێواره‌ی����ه‌‌و ده‌ڵێت "تا‬ ‫ئێواره‌ ده‌بێت ‪ 400‬ده‌فته‌ر بپش����كنین‌و‬ ‫ئه‌م����ه‌ش زۆر بێتاقه‌تمان ده‌كات‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێویست نه‌بوو ژماره‌ی‌ ده‌فته‌ر دیاریی‌‬ ‫بكرێت"‪.‬‬ ‫م‪ .‬ف����ه‌الح ش����ه‌ریف كه‌ پش����كنه‌ری‌‬ ‫وان����ه‌ی‌ فیزیای����ه‌ له‌كۆنترۆڵ����ی‌ هه‌ولێر‬ ‫رونیك����رده‌وه‌ "رۆژ هه‌ب����ووه‌ له‌نێ����و‬ ‫ته‌والێت����ه‌كان ئ����او نه‌ب����ووه‌‪ ،‬ئایا به‌و‬ ‫ش����ێوه‌یه‌ ده‌توانی ده‌فته‌ره‌كان به‌باشی‌‬ ‫بپش����كنی‌؟"‪ .‬هه‌روه‌ه����ا جه‌غتیكرده‌وه‌‬ ‫"هۆڵ‌و مه‌مه‌ڕه‌كان به‌ش����ێوه‌یه‌ك پیسه‌‬ ‫هه‌س����ت ناكرێت ئه‌و ش����وێنه‌ بۆ مرۆڤ‬ ‫دانرابێ����ت‪ ،‬چونكه‌ هی����چ كارگوزارێك‬ ‫نییه‌ ش����وێنه‌كه‌ پاك بكاته‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫كافتریایه‌كی نییه‌ ك����ه‌ بتوانین ئاوێكی‬

‫س����ارد بخۆینه‌وه‌‪ ،‬چایه‌ك����ی هه‌یه‌ كه‌‬ ‫زۆر پیس����ه‌و مه‌رجی ته‌ندروس����تی تێدا‬ ‫نییه‌"‪" .‬ئه‌مه‌ جگ����ه‌ له‌وه‌ی‌ گه‌رمایه‌كی‬ ‫زۆر هه‌ی����ه‌‌و موبه‌ڕی����ده‌كان له‌نێو هۆڵ‬ ‫دانراون كه‌واته‌ هه‌ر هه‌وای گه‌رمی خۆی‬ ‫ده‌وران پێ����ده‌كات‪ ،‬بۆی����ه‌ كاریگه‌ریی‬ ‫له‌سه‌ر مامۆستایان ده‌بێت بۆ پشكنینی‌‬ ‫ده‌فت����ه‌ره‌كان‌و ره‌نگه‌ هه‌ڵ����ه‌ش تێپه‌ڕ‬ ‫بێت"‪.‬‬

‫"چاره‌نوسی‌ خوێندكاران به‌پێ میزاجی‌‬ ‫مامۆستا ده‌گۆڕێت"‪ .‬م‪ .‬فه‌الح شه‌ریف‬ ‫ك����ه‌ پش����كنه‌ری‌ فیزیای����ه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند "بیس����تمان له‌وانه‌ی بیركاری‬ ‫ده‌فته‌رێك تێپه‌ڕیوه‌ س����فری‌ بۆ دانراوه‌‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی پرس����یاری یه‌كه‌می زه‌ڕب‬ ‫لێ����داوه‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر لیژن����ه‌ی وردبینی‬ ‫پێیدا چۆت����ه‌وه‌ خوێندكاره‌ك����ه‌ ‪100‬ی‌‬ ‫هێن����اوه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌كرد‬ ‫له‌كاتی پشكنینی ده‌فته‌ره‌كانی‌ فیزیادا‬ ‫له‌كۆی‌ ‪ 50‬ده‌فت����ه‌ر ‪ 12‬ده‌فته‌ر هه‌ڵه‌ی‬ ‫تێدا هه‌بووه‌و له‌الی����ه‌ن وردبینه‌كانه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵه‌كان راس����تكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ره‌نگه‌‬ ‫له‌هه‌ندێ����ك حاڵه‌تدا هه‌ڵ����ه‌كان تێپه‌ڕن‬ ‫به‌هۆی په‌له‌كردنه‌وه‌"‪.‬‬

‫هه‌ڵه‌ی‌ زۆر رویانداوه‌‬ ‫له‌میانه‌ی‌ پش����كنینه‌كانی‌ ئه‌مس����اڵدا‬ ‫ژماره‌ی����ه‌ك هه‌ڵه‌ روویان����داوه‌‌و زۆرێك‬ ‫له‌مامۆستایانی‌ پشكنه‌ری‌ هۆڵ له‌میانه‌ی‌‬ ‫به‌سه‌ركردنه‌وه‌ی‌ په‌یامنێری‌ ئاوێنه‌دا بۆ‬ ‫هۆڵ����ی‌ پش����كنین هۆكاره‌كه‌یان بۆ ئه‌و‬ ‫شێوازی‌ پشكنین نائاساییه‌‬ ‫گوش����ارانه‌ گێڕایه‌وه‌ كه‌ له‌س����ه‌ریانه‌‪.‬‬ ‫م‪ .‬فه‌الح شه‌ریف‪ ،‬ئه‌وه‌ش رونده‌كاته‌وه‌‬ ‫مامۆستایه‌ك باسی‌ له‌وه‌كرد نمره‌ی‌ ‪35‬‬ ‫دانراوه‌ بۆ خوێندكار دواتر ده‌ركه‌وتووه‌ كه‌ ‪ 6‬لیژن����ه‌ دانراوه‌ ك����ه‌ ‪ 6‬كه‌س به‌‬ ‫راس����تییه‌كه‌ی‌ ‪ 65‬نمره‌ی����ه‌‌و وت����ی‌ ‪ 6‬میزاج����ی جیاواز پرس����یاری یه‌كه‌م‬

‫فۆتۆ‪ :‬عیسا‬

‫ده‌پش����كنن‪ ،‬ئه‌مه‌ جی����اوازی دانراوه‌و‬ ‫هه‌ندێ����ك وه‌اڵمی‌ نمونه‌ی����ی دانراوه‌ كه‌‬ ‫لیژنه‌یه‌كی ورد نییه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا‬ ‫هه‌ڵ����ه‌ هه‌یه‌ له‌نێ����و مامۆس����تایه‌كان‪،‬‬ ‫ش����تێكی زۆر نامه‌نتیقی����ه‌ كۆنترۆڵ به‌و‬ ‫شێوه‌ بێت‪ ،‬ئه‌و هه‌اڵنه‌ی كه‌ رووده‌ده‌ن‬ ‫له‌كۆكردنه‌وه‌ی نمره‌كان‌و پش����كنیندا‪،‬‬ ‫هه‌ندێك له‌هه‌ڵ����ه‌كان پێیان "ده‌زانرێت‌و‬ ‫هه‌ندێكیش����یان تێده‌په‌ڕێت"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌و مامۆس����تایه‌ هێمای بۆ ئه‌وه‌كرد كه‌‬ ‫به‌ش����ێك له‌كێش����ه‌كانیش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ئ����ه‌وه‌ی كه‌ میزاجی مامۆس����تاكان‬ ‫ته‌واو نییه‌و نه‌توانراوه‌ به‌پێی پێویست‬ ‫پاره‌ی����ان پێبدرێت بۆ ئ����ه‌وه‌ی بتوانن‬ ‫له‌شوێنێكی شیاو باش بن‪ ،‬ته‌نانه‌ت "‪13‬‬ ‫مامۆس����تا له‌یه‌ك مۆتێل ن‪ ،‬ئایا ئه‌وانه‌‬ ‫ده‌توانن به‌ش����ێوه‌یه‌ك باش ته‌ركیزیان‬ ‫هه‌بێت"‪ .‬له‌ب����اره‌ی چۆنیه‌تی پرۆگرام‌و‬ ‫هاتنی مامۆس����تاكانیش ب����ۆ لیژنه‌كان‪،‬‬ ‫م‪.‬فه‌الح وتی "هه‌ندێك مامۆستای تازه‌‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ له‌س����ه‌ر پرۆگرامی كۆن وانه‌ی‬ ‫نه‌وتۆته‌وه‌‪ ،‬چۆن ده‌توانێت نمره‌ی ته‌واو‬ ‫بدات‪ ،‬چونكه‌ ساڵی یه‌كه‌میه‌تی وانه‌ی‬ ‫پۆلی ‪12‬ی ئاماده‌یی وتۆته‌وه‌"‪ .‬ئه‌وه‌ش‬ ‫رونده‌كات����ه‌وه‌ ب����ۆ ئاگاداركردن����ه‌وه‌ی‬ ‫الیه‌ن����ی په‌یوه‌ندار له‌م ك����ه‌م‌و كوڕیانه‌‬ ‫ل���� ‌ه ‪26‬ی مان����گ یاداش����تێكی داوه‌ته‌‬ ‫وه‌زی����ری په‌روه‌رده‌و س����ێ به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫گش����تی‌و هه‌ر هه‌مویانم بۆ باس����كردن‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیم پێوه‌ك����ردن‌و بڕیار بوو بێن‪،‬‬ ‫به‌اڵم نه‌هاتن‌و تائێس����تاش چاومان به‌‬ ‫وه‌زیرو به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی ئه‌زمونه‌كان‬ ‫نه‌كه‌وتووه‌"‪.‬‬ ‫له‌هه‌م����ان كاتدا به‌ڕێوه‌به‌ری گش����تی‬ ‫ئه‌زمون����ه‌كان م‪ .‬باپی����ر به‌ك����ر‪ ،‬كه‌ بۆ‬ ‫یه‌كه‌مجار له‌هۆڵی كۆنتڕۆڵ ئاماده‌ بوو‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم هیچ وه‌اڵمێكی نه‌ب����وو به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌چه‌ند پرس����یارێكی ئاوێنه‌ ته‌نها وتی‬ ‫"هیچ وه‌اڵمێكم نییه‌"‪.‬‬

‫په‌رله‌مانتارێك‪ :‬له‌سه‌ر كۆنترۆڵ هه‌قه‌ وه‌زیر ده‌ستله‌كاربكێشێته‌وه‌‬ ‫ئه‌ندامی لیژنه‌ی په‌روه‌رده‌و خوێندنی بیس���ت وه‌زیر هاتوه‌و ته‌نها سه‌ردانی‬ ‫ب���ااڵ له‌فراكس���یۆنی كوردس���تانی‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری گش���تی ئه‌زمونه‌كان���ی‬ ‫د‪ .‬س���ه‌روه‌‌ر عه‌بدولڕه‌حم���ان‪ ،‬ب���اس كردوه‌و س���ه‌ردانی مامۆستاكانی هه‌ر‬ ‫له‌وه‌ده‌كات له‌كاتی س���ه‌ردانیكردنیان نه‌كردوه‌"‪ .‬د‪.‬س���ه‌روه‌ر عه‌بدلڕه‌حمان‬ ‫ب���ۆ هۆڵه‌كانی پش���كنین هه‌س���تیان وتیشی "وه‌زیر ئه‌گه‌ر خۆی به‌ خه‌مخۆر‬ ‫به‌وه‌ك���ردوه‌ كه‌ ش���وێنه‌كه‌ ش���وێنی ده‌زانێت‌و له‌خه‌می ‪ 88‬هه‌زار خوێندكار‬ ‫پش���كنینی ده‌فته‌ری ئه‌و خوێندكارانه‌ دایه‌ حه‌قه‌ ئ���ه‌و حاڵه‌ته‌ كه‌ ده‌بینێت‬ ‫نییه‌ كه‌ هه‌موو چاره‌نوس���یان به‌سه‌ر خۆی ده‌ست له‌كاربكێشێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و په‌رله‌مانه‌ی لێژنه‌ی په‌روه‌رده‌‪،‬‬ ‫ئه‌و چه‌ند پرسیاره‌وه‌یه‌ كه‌ له‌الیه‌ن ئه‌و‬ ‫مامۆستا به‌ڕێزانه‌ بۆیان ده‌پشكنرێت‪ ،‬جه‌غتی له‌وه‌ك���رده‌وه‌ ك ‌ه به‌دواداچون‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ل���ه‌ڕووی خزمه‌تگ���وزاری‌و بۆ ئه‌و بابه‌ته‌ ده‌كه‌ن‌و "قبوڵی ئه‌وه‌ش‬ ‫دابینكردنی پێداویس���تیه‌كان هه‌س���ت ناكه‌ی���ن چاره‌نوس���ی ئ���ه‌و قوتابیانه‌‬ ‫به‌وه‌ده‌كرێت كه‌ كه‌موكوڕیی زۆر هه‌یه‌و به‌پێ���ی میزاج���ی مامۆس���تایه‌ك كه‌‬ ‫جۆرێك له‌فه‌وزا ده‌بینرێت‪ .‬د‪.‬سه‌روه‌ر پێداویس���تیه‌كانی بۆ دابی���ن نه‌كرایه‌‬ ‫وتی "ده‌بوو وه‌زیر سه‌ردانی كۆنتڕۆڵی به‌ش���ێوه‌یه‌كی باش نه‌بێت‌و به‌ حه‌قی‬ ‫بكردایه‌و خ���ۆی به‌دواداچونی بۆ ئه‌و خۆی ده‌فته‌ره‌كه‌ی بۆ نه‌پشكنرێت‪ ،‬كه‌‬ ‫كه‌م‌و كوڕیانه‌ بكردایه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ به‌ یه‌ك پۆینت چاره‌نوس���ی ده‌گۆڕێت‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ئێمه‌ ل���ه‌و مامۆس���تایانه‌مان له‌كۆلیژێكه‌وه‌ بۆ كۆلیژێكیتر"‪.‬‬

‫له‌الی‌ خۆشییه‌وه‌ په‌رله‌مانتار گۆران چۆن به‌رێوه‌ده‌چێت‪ ،‬راس���ته‌ جارێك‬ ‫ئ���ازاد‪ ،‬له‌لیژنه‌ی یاس���ایی په‌رله‌مانی هاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم "راس���ته‌وخۆ چۆته‌ الی‬ ‫كوردس���تان فراكس���یۆنی كوردستانی به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری گش���تی ئه‌زمون���ه‌كان‌و‬ ‫(یه‌كێت���ی) ك���ه‌ ل���ه‌م س���ه‌ردانه‌یان نه‌هاتوه‌ بۆ س���ه‌ردانی هۆڵی پشكنین‬ ‫له‌نێو كۆنت���رۆڵ ئاماده‌ب���وو ئاماژه‌ی ده‌فت���ه‌ره‌كان‪ ،‬بۆیه‌ ده‌ب���وو له‌ماوه‌ی‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌كرد ك���ه‌ له‌ڕووی ش���وێنه‌وه‌ ئ���ه‌و دوو هه‌فته‌ به‌رده‌وام س���ه‌ردانی‬ ‫شوێنێكی نه‌گونجاوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌رووی كۆنتڕۆڵی بكردایه‌"‪ .‬گۆران ئازاد وتیشی‬ ‫خزمه‌تگوزاری���ش ك���ه‌م‌و كوڕی���ی زۆر "به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی ئه‌زمونه‌كانیش‬ ‫هه‌یه‌ وه‌كو فێنكه‌ره‌وه‌و كورسی‌و مێزو سه‌ردانی مامۆستایانی نه‌كردوه‌ ته‌نها‬ ‫چاودێریكردنی مامۆستایان‌و به‌ده‌نگه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری كۆنتڕۆڵ ئام���اده‌ بووه‌‪،‬‬ ‫هاتنی سه‌رپه‌رش���تیارانی پرۆس���ه‌كه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا ناكرێت چاره‌نوش���ی‌ هه‌موو‬ ‫گۆران‪ ،‬ئه‌وه‌ش���ی وت "به‌پله‌ی یه‌كه‌م خێزان���ی كوردی بخه‌یته‌ به‌رده‌س���ت‌و‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی پ���ه‌روه‌رده‌‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ ئه‌و كه‌ سه‌ردانیشمان كردون خۆی ئاماده‌‬ ‫لیژنه‌ی���ه‌ی سه‌رپه‌رش���تی پرۆس���ه‌كه‌ نه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫ه���اوكات په‌رله‌مانت���ار فه‌رم���ان‬ ‫ده‌كات"‪ .‬ئ���ه‌و په‌رله‌مانت���اره‌ ره‌خنه‌‬ ‫له‌وه‌ش ده‌گرێت كه‌ تائێس���تا وه‌زیری عزه‌دی���ن له‌لیژن���ه‌ی پ���ه‌روه‌رده‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌ سه‌ردانی كۆنتڕۆڵی نه‌كردوه‌ خوێندنی بااڵ‪ ،‬له‌فراكس���یۆنی گۆڕان‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی له‌نزیكه‌وه‌ بزانێت پرۆسه‌ك ‌ه جه‌غ���ت له‌وه‌ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ ش���وێنی‬

‫پش���كنینی ده‌فته‌ره‌كان له‌ب���ار نییه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌و مامۆس���تایانه‌ی كه‌ ده‌فته‌ری‬ ‫خوێن���دكاره‌كان ده‌پش���كنن‪ ،‬وه‌ك���و‬ ‫ده‌یبینی���ن ك���ه‌ بودجه‌یه‌ك���ی زۆر‬ ‫ته‌رخانك���راوه‌ بۆ وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ب���ه‌ تایبه‌تی ئ���ه‌و بڕه‌ی بۆ‬ ‫"ئه‌زمون���ه‌ گش���تیه‌كان ته‌رخانكراوه‌‬ ‫كه‌ زیاتر ل���ه‌ ‪20‬ملیار دین���ار دانراوه‌‬ ‫بۆیان‪ ،‬ب���ه‌اڵم خزمه‌تگوزاریه‌كان به‌و‬ ‫ش���ێوه‌ نیی���ه‌"‪ .‬م‪ .‬فه‌رمان‪ ،‬وتیش���ی‬ ‫"له‌كاتی س���ه‌ردانه‌كه‌مان هه‌س���تمان‬ ‫ب���ه‌ نائومێدیه‌كی زۆر ك���ردو چونكه‌‬ ‫ئ���ه‌و هه‌م���وو مامۆس���تایه‌ له‌ش���ارو‬ ‫ش���ارۆچكه‌كانی تر هات���ون بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫خزمه‌ت بك���ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم كۆمه‌ڵێك كه‌م‌و‬ ‫ك���وڕی هه‌ی���ه‌ واده‌كات ك���ه‌ جێگه‌ی‬ ‫نائومێدی‌و نیگه‌رانییه‌ كه‌ ش���وێنه‌كه‌‬ ‫شیاوی مامۆستایان نییه‌"‪.‬‬

‫خوێندن‬

‫ته‌خته‌ره‌ش‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫په‌روه‌رده‌كار‬ ‫به‌ڕێز عه‌باس‬ ‫مامۆس���تا ی���ان پ���ه‌روه‌رده‌كار كامیان‬ ‫باش���تره‌؟ ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌قوتابخان���ه‌و‬ ‫خوێندنگاكان���ی‌ ئێم���ه‌ وان���ه‌ ده‌ڵێنه‌وه‌‬ ‫مامۆس���تان یان پ���ه‌روه‌رده‌كارن؟ یان‬ ‫هه‌ردووكیانن واته‌ هه‌م مامۆس���تاو هه‌م‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌كارن؟ د‪.‬عه‌بدولڕه‌حم���ان‬ ‫به‌ده‌وی‌ له‌"فه‌لس���ه‌فه‌ی‌ ئاین‌و په‌روه‌رده‌‬ ‫الی‌ كانت"‪ ،‬له‌به‌شی‌ په‌روه‌ده‌دا ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫كانت مامۆس���تاو په‌روه‌رده‌كار له‌یه‌كدی‌‬ ‫جیاده‌كاته‌وه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان مامۆس���تایه‌كی‌‬ ‫رووته‌و دووه‌می���ان رێبه‌ره‌‪ ،‬یه‌كه‌م ته‌نها‬ ‫له‌پێناوی‌ خوێندنگادا په‌روه‌رده‌ ده‌كات‌و‬ ‫دووه‌م له‌پێناوی‌ ژیاندا‪ .‬ئێمه‌ پێمان وایه‌‬ ‫زۆرێك له‌وان���ه‌ی‌ الی‌ ئێمه‌ له‌قوتابخانه‌‌و‬ ‫خوێندنگاكان���دا وانه‌ ده‌ڵێن���ه‌وه‌ به‌ته‌نها‬ ‫مامۆستان نه‌وه‌ك په‌روه‌رده‌كار‪ ،‬له‌ڕاستیدا‬ ‫ده‌بێ���ت مامۆس���تاو په‌روه‌رده‌كاری���ش‬ ‫بن‪ ،‬ته‌نانه‌ت ده‌بێ���ت په‌روه‌رده‌كار بێت‬ ‫ئه‌وجا مامۆس���تا بێ���ت‪ ،‬رۆژێك له‌ڕۆژان‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی‌ ئێس���تا مامۆس���تان‌و وان���ه‌‬ ‫ده‌ڵێنه‌وه‌ خوێندكاربوون‪ ،‬هه‌مان ئه‌وكارو‬ ‫شێوازو ره‌فتارانه‌ دووباره‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌‬ ‫مامۆس���تاكانی‌ خۆیان ده‌یانكردو ناڕازی‌‬ ‫بوون ئێس���تا خۆیان هه‌مان شت به‌سه‌ر‬ ‫خوێندكاره‌كانیان���دا جێبه‌جێده‌ك���ه‌ن!‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌ڵگه‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌سیس���ته‌می‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ی ئێمه‌ ته‌ندروس���ت نه‌بووه‌و‬ ‫له‌دوای‌ راپه‌ڕینیشه‌وه‌ تائێستا مامۆستا‬ ‫ته‌نها مامۆس���تایه‌ نه‌وه‌ك په‌روه‌رده‌كار‪،‬‬ ‫له‌قوتابخانه‌كانی‌ ئێمه‌دا مامۆستا زۆربه‌ی‌‬ ‫كات ئی���ش‌و كاری‌ ته‌نها تاقیكردنه‌وه‌یه‌و‬ ‫الیه‌نه‌ په‌روه‌رده‌كاریه‌كه‌ش���ی‌ فه‌رامۆش‬ ‫كردووه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش ده‌رئه‌نجامه‌كه‌ی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌بێت كه‌ئێستا ئێمه‌ ده‌یبینین‌و هه‌ستی‌‬ ‫پێده‌كه‌ین‪ ،‬خوێن���دكار پله‌كانی‌ خوێندن‬ ‫ت���ه‌واوده‌كات‪ ،‬كه‌چ���ی‌ گۆڕانكاریی���ه‌ك‬ ‫به‌س���ه‌ر هزرو بیركردنه‌وه‌یدا روونادات‌و‬ ‫الیه‌ن���ه‌ خراپه‌كانی‌ ن���ه‌وه‌ی‌ پێش خۆی‌‬ ‫تێناپه‌ڕێنێت‪ .‬زیاده‌ڕۆیی‌ نییه‌ گه‌ربڵێین‬ ‫درێژك���راوه‌ی‌ ن���ه‌وه‌ی‌ پێش خۆش���ێتی‌‬ ‫به‌زیاده‌وه‌ له‌هه‌ندێ‌ ش���وێندا!‪ ،‬له‌ماوه‌ی‌‬ ‫سااڵنی‌ رابردووی‌ دووردا گه‌ر خوێندكارێك‬ ‫دای���ك‌و باوكی‌ مامۆس���تابووایه‌ ره‌فتارو‬ ‫هه‌ڵس‌و كه‌وتی‌ جیاوازبوو له‌ناوهاوڕێكانی‌‬ ‫دیاربوو‪ ،‬ئه‌ومامۆستایانه‌ش���ی‌ وانه‌ی‌ پێ‌‬ ‫ده‌وتنه‌وه‌ به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ دایك‌و باوكی‌ بناسن‬ ‫راسته‌وخۆ ده‌یانناسیه‌وه‌و ده‌بوه‌ جێگه‌ی‌‬ ‫پرسیار الیان كه ‌ده‌بێت ئه‌م خوێندكاره‌‬ ‫دای���ك‌و باوكی‌ خوێنه‌وار بێ���ت‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫ئێس���تا ز‌ۆرجار هه‌ست ناكه‌یت منداڵێك‬ ‫دایك‌و باوكی‌ خوێنده‌وارییان هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫منداڵێك كه‌دایك‌و باوكی‌ خوێنده‌وارییان‬ ‫نییه‌ جیاوازیی���ان هه‌بێت؟ ئه‌مه‌ش جگه‌‬ ‫له‌ه���ۆكاری‌ خێزانی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌ هۆكاره‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كه‌ی‌ هه‌روه‌ك شاره‌زای‌ بواری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ فایه‌ق سه‌عید ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ قوتابخان���ه‌كان روویان له‌قیبله‌ نییه‌!‬ ‫الی‌ خوێن���دكار قوتابخان���ه‌ یه‌كس���انه‌‬ ‫به‌تاقیكردن���ه‌وه‌و ده‌رچ���وون ن���ه‌وه‌ك‬ ‫فێربوون كه‌ئه‌مه‌ش زۆرجار مامۆستایان‬ ‫ئه‌و وێنایه‌ دروس���ت ده‌كه‌ن‌و كاریگه‌ری‌‬ ‫خراپ���ی‌ ده‌بێ���ت له‌س���ه‌ر داهات���ووی‌‬ ‫خوێن���دكارو ئ���ه‌و خوێن���دكاره‌ به‌رهه‌م‬ ‫ده‌هێنێت كه‌ توانای‌ بیركردنه‌وه‌ی‌ نییه‌‌و‬ ‫ناتوانێت دوو پرسیاربكات‌و به‌دوای‌ دوو‬ ‫وه‌اڵمدا بگه‌ڕێت‪ ،‬بیرمه‌ندی‌ هیندی‌ كریشنا‬ ‫مۆرتی‌ ده‌رباره‌ی‌ مامۆس���تا قس���ه‌یه‌كی‌‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ده‌ڵێت‪ :‬مامۆس���تاكانتان ته‌نها‬ ‫ئێوه‌ بۆ تاقیكردن���ه‌وه‌ی‌ وانه‌كان ئاماده‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم بۆ ژیان‌و مه‌س���ه‌له‌كانی‌‬ ‫ژی���ان ئاماده‌ت���ان ناك��� ‌هن‌و فێرت���ان‬ ‫ناك���ه‌ن كه‌له‌ژی���ان تێبگه‌ن‪ .‬ك���ه‌م نین‬ ‫ئه‌ومامۆس���تایانه‌ی‌ ئه‌م قسه‌یه‌ی‌ كریشنا‬ ‫مۆرتییان به‌سه‌ردا جێبه‌جێ‌ ده‌بێت! ئه‌ی‌‬ ‫به‌ش���ێكی‌ گوناهه‌كه‌ ناكه‌وێته‌ سه‌رشانی‌‬ ‫ئه‌و مامۆستایانه‌ی‌ كه‌ خوێندكاره‌كانیان‬ ‫خوێندن ته‌واو ده‌كه‌ن كه‌چی‌ بیركردنه‌وه‌و‬ ‫ره‌فت���ارو هه‌ڵ���س‌و كه‌وتی���ان هه‌م���ان‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌و ره‌فتارو هه‌ڵ���س‌و كه‌وتی‌‬ ‫خێڵه‌؟ مامۆس���تا ده‌بێ���ت پێش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫مامۆستابێت په‌روه‌رده‌كاربێت‌و كاریگه‌ری‌‬ ‫به‌س���ه‌ر خوێندكاره‌كانییه‌وه‌ جێبهێڵێ‌‌و‬ ‫فێریان بكات بیربكه‌نه‌وه‌و بیركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ب���او جێبهێڵن‪ ،‬به‌ومانایه‌ی‌ نا مامۆس���تا‬ ‫چۆن بیری‌ كرده‌وه‌ خوێندكاره‌كانیش���ی‌‬ ‫ئاوابیربكه‌نه‌وه‌‌و هه‌مان شت بكه‌ن‌و بڵێن‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌ومانایه‌ی‌ بیانخاته‌ س���ه‌ر رێگه‌و‬ ‫خۆیان به‌دوای‌ حه‌قیقه‌تی‌ ژیاندا بگه‌ڕێن‪،‬‬ ‫به‌بۆچوون���ی‌ ئێمه‌ ده‌بێت فه‌لس���ه‌فه‌ی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ فه‌لس���ه‌فه‌یه‌كی‌ پراگماتی‌ بێت‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ ولیام جه‌یم���زو جۆن دیوی‌‬ ‫ئه‌مریكی‌ باس���ی‌ لێوه‌ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬به‌مانای‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ په‌روه‌رده‌ كاتێك سه‌ركه‌وتووه‌ كه‬ ‫‌له‌ژیانی‌ ئه‌وخوێن���دكاره‌ ره‌نگ بداته‌وه‌و‬ ‫له‌ژیان���دا به‌كاری‌ بهێنێ���ت‌و گۆڕانكاریی‌‬ ‫به‌سه‌ردا بهێنێت‪.‬‬ ‫‪barezabas@hotmail.com‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫کێ دەزانێ له‌ودیو دیوارەکانی ئەم بینایەوە چی دەگوزەرێت؟‬ ‫ئه‌گه‌ر سیسته‌مێکی‬ ‫چاودێریی په‌روه‌رد‌ه‬ ‫هه‌بوای ‌ه چۆن‬ ‫دەیانتوانی ئاوا‬ ‫لەمنداڵی خەڵک بکەن‌و‬ ‫ساڵی چوار هەزار‬ ‫دۆالریشمان لێبسەنن‌و‬ ‫پۆلێک ‪ ٣١‬منداڵی‬ ‫تێبخەن کە خۆی‬ ‫جێگەی ‪ ١٧‬منداڵە‬

‫ ‬ ‫لەکاتی گرتنی ئەم وێنەیەدا کە قوتابخانەی شوەیفاتە دەستدرێژی کرایە سەر رۆژنامەنوسەکەی ئاوێنە‬

‫باخچەی ساوایانی شوەیفات‬ ‫مافی مندااڵن زه‌وت ده‌کات‬ ‫ئا‪ :‬سارا قادر‬

‫له‌باخچەی ساوایانی شوەیفاتی‬ ‫نێودەوڵەتی سەرەڕای‬ ‫ئەوەی زۆر بە دەنگی بەرز‬ ‫هەڕەشە له‌منداڵەکان دەکرێت‬ ‫سوکایەتیشیان پێدەکەن‌و قسەی‬ ‫ناشرینیان پێدەڵێن‪ ،‬هەڕەشەیان‬ ‫لێدەکەن‌و سزایان دەدەن‌و‬ ‫دەیانبەستنەوە‪ ،‬جگە لەوانەش‬ ‫مافی چوونە ته‌والێتیان لێزەوت‬ ‫دەکەن تەنها دوو جار نەبێت‬ ‫له‌ماوەی حەوت کاتژمێردا‪.‬‬

‫دایک‌و باوکی یەکێ���ک لەو مندااڵنەی‬ ‫له‌باخچەی س���اوایانی شوەیفاتە دوای‬ ‫ئەوەی رۆژ بە رۆژ هەس���ت بە بێزاریی‬ ‫منداڵەکەی���ان دەکەن‌و له‌دوای چەندان‬ ‫مان���گ تۆم���ارکاری س���ەرجەم ئ���ەو‬ ‫پێش���ێلکاریانەیان بۆ ئاش���کرا دەکات‬ ‫کە تەنه���ا له‌م���اوەی هەفتەیەکدا لەو‬ ‫پۆل���ەدا رویداوە‪ .‬تەالر ئەحمەد رۆژی‬ ‫‪ ٦/٢٧‬له‌کۆنگرەیەک���ی رۆژنامەوانیدا‬ ‫کە بەهاوکاری رێکخراوی گەشەپێدانی‬ ‫مەدەنی���ەت س���ازدرابوو ب���ە تۆماری‬ ‫دەنگی‌و ب���ە بەڵگەوە س���ەرجەم ئەو‬ ‫پێش���ێلکاریانەی ئاش���کرا ک���رد ک���ە‬

‫بەرامبەر مندااڵنی باخچەی س���اوایانی‬ ‫ئەو قوتابخانەیە دەکرێت له‌کوردستان‌و‬ ‫داوای له‌سەرجەم راگەیاندنەکان کرد کە‬ ‫باڵوی بکەنەوە‪ ،‬بەاڵم وەک خۆی وتی‬ ‫"جگە له‌ڕۆژنام���ەی ئاوێنە هیچ کەس‬ ‫ئەو کارەی نەکرد بەو دەزگایانەش���ەوە‬ ‫کە خۆیان بە س���ەربەخۆ دەناس���ێنن‪،‬‬ ‫چونک���ە هەریەکەی���ان بەرژەوەن���دی‬ ‫خۆیانیان هەیە"‪.‬‬ ‫بەپێ���ی ئ���ەو س���ی‪.‬دی‪‌.‬ـە دەنگییەی‬ ‫کۆپیەکی دەس���ت رۆژنام���ەی ئاوێنە‬ ‫کەوتووە ئ���ەو دوو مامۆس���تایەی کە‬ ‫پۆلێک دەب���ەن بەڕێوە کە ‪ ٣١‬منداڵی‬

‫فۆتۆ‪ :‬سارا قادر‬

‫تێدایە زۆر دڕندانە بەسەر منداڵەکاندا‬ ‫دەقیژێنن لەس���ەر ئ���ەوەی کە بۆیان‬ ‫نیی���ە له‌دوو جار زیات���ر ئاو بخۆنەوە‬ ‫له‌ڕۆژێکدا تەنها بەیانی‌و نیوەڕۆ دەبێت‬ ‫ئ���او بخۆنەوە لەکاتی داواکردنی چوون‬ ‫بۆ ته‌والێتدا یەکێک له‌منداڵەکان زیاتر‬ ‫له‌‪ ٧‬جار مامۆس���تاکەی بانگ دەکات‌و‬ ‫داوای لێ���دەکات بچێتە ته‌والێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەس���ەریدا دەقیژێنێ���ت‌و پێی دەڵێت‬ ‫"ته‌والێت نیی���ە‪ ،‬ناڕۆیت‪ ،‬هەموو کات‬ ‫داوای ته‌والێ���ت مەک���ەن تەنه���ا ئەو‬ ‫کاتانە نەبێت کە خەریکە میز دەکەن‬ ‫ب���ە خۆتاندا"‪ .‬تەالر ئەحمەد س���ەری‬

‫س���وڕماوەو وت���ی "توخ���وا منداڵێکی‬ ‫‪ ٤‬س���ااڵن دەتوانێت خ���ۆی راگرێت تا‬ ‫خەریکبێ���ت میزب���کات بەخۆیدا ئینجا‬ ‫ب���ڕوات‪ ،‬ئەمە جگە له‌ئازاردانی منداڵ‌و‬ ‫چاوترس���اندنی چی فێ���ری منداڵێک‬ ‫دەکات"‪.‬‬ ‫هەر لەو تۆم���ارە دەنگیەدا هاتووە کە‬ ‫چۆن منداڵ���ەکان لەبەر چاوی یەکتردا‬ ‫دەش���کێنن‌و پێیان دەڵێن "دانیش���ە‬ ‫تۆ ه���ەر لەکارتۆن دەچی���ت‌و هچیت‬ ‫پێناکرێت" چەندان جنێوو س���وکایەتی‬ ‫تر کە بە منداڵەکان دەکرێت‪.‬‬ ‫وەک تەالر خان باس���ی کرد‪ ،‬سزادان‬ ‫ش���تێکی زۆر ئاس���اییەو منداڵ���ەکان‬ ‫له‌پێش هەموو شتێكەوە فێر دەکرێن‌و‬ ‫وتی "هەر دوو رۆژ بوو دەچووە ئەوێ‬ ‫هاتەوە رووی کردە دیوارەکەی ماڵەوەو‬ ‫هەمان تەمس���یلی باخچەی کردەوە کە‬ ‫ئەمە دیواری هاروهاجیەو گەر بخرێیتە‬ ‫الی ئەو دیوارەوە بە پێوە دەتوەستێنن‌و‬ ‫سزات دەدەن‪ ،‬باشە گەر منداڵێک لەو‬ ‫تەمەنەدا بەو شێوەیە رەفتاری لەگەڵدا‬ ‫بکرێ���ت چ���ۆن تاکێکی تەندروس���ت‬ ‫دەردەچێ���ت"‪ .‬له‌چەند بڕگەیەکی تردا‬ ‫هاتووە کە مامۆس���تاکە زۆر بەدەنگی‬ ‫ب���ەرز بەس���ەریاندا دەقیژێنێ���ت گەر‬ ‫هاروهاج���ی بکەن س���جنیان دەکات‌و‬ ‫دەیانبەستێتەوە‪ ،‬منداڵەکەی تەالر یەک‬ ‫بەیەک ناوی ئ���ەو مندااڵنەی هێنا کە‬

‫‪17‬‬

‫پێکەوە بە تیپ بەس���تراون بەیەکەوە‪.‬‬ ‫تەالر ئاماژەی بەوەدا کە بەهیچ جۆرێ‬ ‫کۆبون���ەوەی دایکان‌و ب���اوکان نییەو‬ ‫دایکان‌و باوکان���ی مندااڵنیش رێگەیان‬ ‫پێنادرێت یەکتر بناسن‪.‬‬ ‫باوک���ی ئ���ەو منداڵە دەڵێ���ت "ئەم‬ ‫قوتابخانەیە تەنها ناوەکەی نێودەوڵەتیەو‬ ‫ناوەرۆکەکەی بەتاڵە‪ ،‬لەوە کارەس���اتر‬ ‫ئەوەیە هی���چ سیس���تمێکی چاودێری‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئەگەر نا چ���ۆن دەیانتوانی ئاوا‬ ‫لەمنداڵی خەڵک بکەن‌و س���اڵی چوار‬ ‫هەزار دۆالریشمان لێبسەنن‪ ،‬پۆلێک ‪٣١‬‬ ‫منداڵ���ی تێبخەن کە خۆی جێگەی ‪١٧‬‬ ‫تا ‪ ٢٠‬منداڵە"‪ .‬دوابەدوای خستنه‌ڕووی‬ ‫ئ���ەو کەموکورت���ی‌و پێش���ێلکاریانەی‬ ‫بەرامبەر مندااڵن دەکرێت له‌خوێندنگای‬ ‫ش���وەیفاتی نێودەوڵەتی‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫پەروەردەی س���لێمانی مامۆستا کەمال‬ ‫نوری وتی " هەر لەگەڵ باڵوبوونەوەی‬ ‫هەواڵەکەدا لیژنەیەکی تایبەتمەندمان‬ ‫دروس���ت ک���ردووە ب���ۆ لێکۆڵین���ەوە‬ ‫ل���ەو کێش���ەیه‌و لەگ���ەڵ دەرچوونی‬ ‫ئەنجامەکەی���دا هەموو الی���ەک ئاگادار‬ ‫دەکەینەوە"‪ ،‬ب���ەاڵم دایک‌و باوکی ئەو‬ ‫منداڵەی تۆم���ارە دەنگیەکانیان لەالیە‬ ‫زۆر نیگەران���ن له‌سس���تی کارەکان���ی‬ ‫پ���ەروەردە‪ ،‬ب���ەاڵم مامۆس���تا کەمال‬ ‫ئام���اژەی ب���ەوەدا ک���ە "کاری لیژنە‪،‬‬ ‫لێکۆڵینەوەیەو شوەیفاتیش راستەوخۆ‬ ‫پەیوەندییان بە وەزارەتی پەروەردەوە‬ ‫هەیەو گرێبەس���تی فەرمیی���ان لەگەڵ‬ ‫ئەوان���دا هەی���ە"‪ .‬توان���ا کام���ەران‪،‬‬ ‫بەرپرس���ی پەیوەندییەکانی شوەیفات‬ ‫باسی لەوەکرد کە دوای ئەوەی بۆیان‬ ‫ئاشکرا بووە ئەو دەنگانە مامۆستاکانی‬ ‫خۆیان���ن ه���ەردوو مامۆس���تاکەو‬ ‫سەرپەرشتیارەکەش���یان دەرکردووە‪،‬‬ ‫بەاڵم تەالر ئەحم���ەد وتی "ئەوە کەی‬ ‫ئیجرائات���ە دەبێ���ت لەو سیس���تمە‬ ‫بکۆڵرێت���ەوە کە لەو ش���وێنە بەڕێوە‬ ‫دەچێت‪ ،‬ئەسڵەن مامۆستاکانیان لەسەر‬ ‫ئ���ەوە دەرکردوە کە چ���ۆن ئەمنیەتی‬ ‫پۆلەکەی���ان نەپاراس���توەو دەنگی���ان‬ ‫تۆمارکراوەو نەیان زانیوە‪ ،‬نەک لەسەر‬ ‫هیچ���ی تر‪ ،‬ئەو سیس���تمە گەندەڵەی‬ ‫س���زای من���دااڵن دەدەن‪ ،‬درۆ لەگەڵ‬ ‫دایکان‌و باوکان دەکەن‪ ،‬باش���ە چۆن‬ ‫دەبێت پ���ەروەردە کوالێتی کۆنترۆڵی‬ ‫نەبێت تا بزانێ���ت له‌خوێندنگایەکی وا‬ ‫بەن���او نێودەوڵەتیدا چی دەگوزەرێت‪،‬‬ ‫گەر ئێمە ئەوەمان دەس���ت نەکەوتایە‬ ‫کێ دەیزانی لەودی���و دیوارەکانی ئەو‬ ‫بینایەوە چی دەگوزەرێت؟"‪.‬‬

‫پزیشكی دادوه‌ر ‌ی بێتاوانیی ژن ‌ه كوژراوه‌كه‌ ‌ی كفری ده‌سه‌لمێنێت‬

‫به‌رپرسی رێكخراوێك‪ :‬یه‌كێتی ژنان ده‌یه‌وێت به‌ كێشه‌ی عه‌شایه‌ری چاره‌سه‌ری دۆسیه‌ك ‌ه بكات‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬

‫به‌ تۆمه‌تی پێكه‌وه‌گرتنی ژنێك‌و‬ ‫گه‌نجێك له‌ماڵێكدا‪ ،‬كه‌سوكاری‬ ‫مێردی ژنه‌كه‌‪ ،‬ژن‌و كوڕه‌كه‌یان‬ ‫برده‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ كفری‌و به‌ فیشه‌ك‬ ‫ی‬ ‫كۆتاییان ب ‌ه ژیانیان هێنا‪ ،‬باوك ‌‬ ‫ژنه‌كه‌ش ده‌ڵێت كچه‌كه‌م پاك‌و‬ ‫بێگه‌رد بوو‪ ،‬ك ‌ه سه‌ره‌تا بینیم ده‌میان‬ ‫به‌ستبوو هاواری كرد باوك ‌ه من هیچم‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌تا پشكنینی پزیشكی‬ ‫دادوه‌ریش ده‌ریخستووه‌ كه‌ ئه‌و ژن ‌ه‬ ‫هیچی له‌سه‌ر ده‌رنه‌كه‌وتووه‌‪.‬‬ ‫‪6/3‬ی ئه‌مساڵ رۆژێكی پڕ له‌تاریكی‌و‬ ‫نه‌هامه‌تی‌و كۆتایی ژیانی ئافره‌تێكی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 19‬ساڵ بوو ب ‌ه ناوی (أ‪ .‬ن‪.‬‬ ‫م)‌و گه‌نجێكی ‪ 18‬ساڵ كه‌ تۆمه‌تی‬ ‫په‌یوه‌ندی سێكسی‌و پێكه‌وه‌گرتنیان‬ ‫خرابوو‌ه پاڵ‌و به‌و هۆیه‌و‌ه‬ ‫هه‌ردووكیان كوژران‪.‬‬ ‫(ن‪.‬م) باوك���ی كچ��� ‌ه كوژراوه‌ك��� ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی ته‌واو خه‌ماوی‌و ش���ێواوبوو‬ ‫س���یما ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ره‌تای‌ چیرۆكی كوشتنی كچه‌كه‌ ‌‬ ‫به‌مش���ێوه‌یه‌ گێڕایه‌و‌ه "دوو كچم داو‌ه‬ ‫ی كه‌ كچه‌كه‌یان كوش���تووم‪،‬‬ ‫به‌و ماڵه‌ ‌‬ ‫ئێواره‌ بوو له‌ماڵه‌و‌ه خه‌وتبووم مێردی‬ ‫ئه‌و كچه‌م كه‌ ئێس���تا له‌ماڵه‌وه‌ی ‌ه ناوی‬ ‫(ف‪ .‬س)ـه‌ هات ب ‌ه شوێنمدا وتی وه‌ر‌ه‬ ‫بۆ ماڵم���ان كوڕێك له‌گه‌ڵ كچه‌كه‌تدای ‌ه‬ ‫(مه‌به‌ستی براژنه‌كه‌یه‌تی)‪ ،‬منیش وتم‬ ‫ش���تی واهه‌یه‌ ب���ۆ نه‌تانهێنایه‌وه‌ بۆم‪،‬‬ ‫وت���ی‌ وه‌ر‌ه ب ‌ه چاوی خ���ۆت بیبینه‌‪،‬‬ ‫منیش رۆیشتم"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫باوكی کچەکە به‌رده‌وام بوو له‌گێڕانه‌وه‌ ‌‬ ‫رووداوه‌كه‌و وتی"كاتێك رۆیشتم بینیم‬ ‫كوڕێكی هه‌رزه‌كارو كچه‌كه‌م خراونه‌ت ‌ه‬ ‫ژوورێك���ه‌و‌ه له‌كاتێك���دا رووداوه‌ك��� ‌ه‬ ‫له‌كاتژمێر دوازده‌و‌ه روویدابوو‪ ،‬كه‌چی‬ ‫ئێ���وار‌ه هاتن ب ‌ه منی���ان وت‪ ،‬هاوكات‬ ‫ئ���ه‌وان له‌ماڵ���ه‌و‌ه ‪ 10‬كه‌س���ن‌و ماڵی‬ ‫كچه‌ك���ه‌م له‌س���ه‌ره‌وه‌ی ‌ه ئه‌گه‌ر ده‌ڵێن‬

‫رێكخراوه‌كانی ژنان‬ ‫هیچ هه‌ڵوێستێكیان‬ ‫نییه‌‪ ،‬چه‌ندین ژن‬ ‫كوژراوه‌و تاوانی گه‌وره‌‬ ‫له‌گه‌رمیان ئه‌نجامدراوه‌‬ ‫هه‌ر بێده‌نگ بوون‌‬ ‫ئه‌و كوڕ‌ه له‌گه‌ڵ كچه‌كه‌مدا بووه‌ چۆن‬ ‫له‌نێو ‪ 10‬كه‌س���ی خێزانێك���ه‌وه‌ چوو‌ه‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئەرشیف‬ ‫ ‬ ‫س���ه‌ره‌وه‌‪ ،‬كه‌ ته‌نها له‌ده‌رگاكه‌و‌ه رێگا دیمەنێک لەشاری کفری‬ ‫هه‌یه‌ بچیت ‌ه ژووره‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫باوكی کچەکە ده‌ش���ڵێت "كاتێك بینیم كوڕه‌ك���ه‌‪ ،‬ماڵ‌و مام���ی زاواكه‌م وتیان وتم ئه‌ی‌ ه���اوار چ تاوانێكیان كردوو‌ه بێت���اوان‌و بێگه‌رد بوو وه‌ك پزیش���ك ‌‬ ‫ده‌س���ت‌و ق���اچ‌و ده‌م���ی كوڕه‌كه‌یان ئه‌و‌ه رۆیشت پۆلیس ئاگادار ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬وا ده‌یانك���وژن؟ ئ ‌هی‌ مام���ی كوڕه‌ك ‌ه دادوه‌ری‌ سه‌لماندوویه‌تی‌‌و داواكارم یاسا‬ ‫به‌ستووه‌ته‌وه‌و كچه‌كه‌شمیان كردووه‌ت ‌ه ئیت���ر وتیان كوڕو كچه‌ك��� ‌ه ده‌به‌ین بۆ نه‌ی���وت هیچی لێمه‌كه‌ن؟‪ ،‬دوو س���ێ مافم له‌و چوار كه‌سه‌ وه‌ربگرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی كفریی ‌ه فیش���ه‌كیان ك���رد به‌ ده‌وروپش���تمدا‪ ،‬له‌نوس���راوێكدا ب ‌ه ژم���ار‌ه ‪ 491‬له‌‪6/6‬‬ ‫ژورێكه‌وه‌و ده‌رگاكه‌یان لێی داخستووه‌‪ ،‬مه‌زراكه‌م���ان كه‌ ل���ه‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی ده‌ست ئاوێن ‌ه كه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫وت���م ك ‌ه واتان لێك���ردوون ئیتر بۆچی ت���ۆش وه‌ره‌ له‌گه‌ڵمان���دا‪ ،‬وتم بۆچی سه‌ره‌تا كوڕه‌كه‌یان كوشت‪ ،‬هاوارم كرد كه‌ كۆپییه‌ك ‌‬ ‫منتان بانگك���ردووه‌‪ ،‬ئێ���وه‌ نه‌تانوت بچین بۆ ئه‌و ش���وێنه‌‪ ،‬وتیان ئێس���تا توخوا كچه‌كه‌ مه‌كوژن‪ ،‬وتیان با باوكی پزیش���كی دادوه‌ری‌ ده‌رئه‌نجام���ی‬ ‫ی‬ ‫ی بنك��� ‌ه ‌‬ ‫ی ئاڕاس���ته‌ ‌‬ ‫كچه‌كه‌و كوڕه‌ك��� ‌ه به‌یه‌كه‌وه‌ن؟‪ ،‬چۆن مامی‌ كوڕه‌ك ‌ه دێت ئابڕومان ده‌چێت"‪ .‬بكوژین ك ‌ه مه‌به‌ستیان من بوو‪ ،‬دواتر پش���كنینه‌كه‌ ‌‬ ‫بزانم ش���تی وا رووی���داوه‌و بڕوا ناكه‌م ئه‌و پیاوه‌ كه‌ به‌ هۆی جه‌ڵته‌وه‌ الیه‌كی كه‌س نه‌بێته‌ ش���ایه‌تحاڵ‪ ،‬ئیتر ب ‌ه قژ پۆلیس���ی كف���ری ك���ردووه‌و ده‌ڵێ���ت‬ ‫كچه‌ك���ه‌م وای كردبێ���ت‌و كچه‌ك���ه‌ش له‌شی خاوبووه‌ته‌وه‌‪ ،‬ب ‌ه گریانه‌و‌ه وتی كچه‌كه‌میان راكێشاو (س) له‌نزیكمه‌و‌ه ب ‌ه ئام���اژه‌دان ب ‌ه نوس���راوتان ژمار‌ه‬ ‫ی وه‌رگرتنی‬ ‫هاواری ده‌كردو ده‌یوت باوكه‌ به‌خوا من "پێ���م وت���ن بۆچی ئابڕوت���ان ده‌چێت كوش���تی ك���ه‌ هه‌رگی���زاو هه‌رگیز ئه‌و ‪ 373‬ل���ه‌‪‌2012/6/3‬و دوا ‌‬ ‫س���ێ نموونه‌ له‌جه‌س���ت ‌هی‌ ئافره‌ته‌ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌وه‌تا كچه‌ك ‌ه ده‌ڵێ���ت من زۆر پاكم‌و كاره‌ساته‌ له‌بیرم ناچێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌ئاو پاكترم‪ ،‬كوڕه‌ك ‌ه به‌ سه‌ر ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی ك ‌ه ره‌نگ‌و‬ ‫ده‌كرد لێی تێده‌گه‌یش���تم‪ ،‬ئیدی مامی هیچم نه‌كردووه‌‪ ،‬یه‌ك قۆناغه‌ چه‌كیان ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت ك ‌ه ویستوویان ‌ه ئه‌ویش له‌گه‌ڵ پش���كنینی جله‌كه‌ ‌‬ ‫كوڕه‌كه‌ش���یان ئاگادار ك���رده‌و‌ه هات‌و پێدا كێش���ام‌و كه‌وتم ‌ه س���ه‌ر زه‌وی‪ ،‬بك���وژن‪" ،‬رووی چه‌كه‌ك ‌هی‌ له‌من كردو جۆره‌كه‌شی دیاری كردوو‌ه ده‌ركه‌وتوو‌ه‬ ‫وت���ی تكای ‌ه هیچی لێمه‌كه‌ن‌و ده‌چم برا ویس���تم ته‌له‌فۆنێك بكه‌م لێیانسه‌ندم‌و ته‌قاندی فیشه‌كی تێدا نه‌مابوو ئه‌گینا هیچ ده‌ره‌نجامێكی نه‌س���ه‌لماندووه‌ ك ‌ه‬ ‫توخمی پیاو له‌جه‌س���ته‌و جله‌كانی ئه‌و‬ ‫گه‌وه‌ره‌كه‌م ئاگادار ده‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه شكاندیان‪ ،‬ئیدی‌ هه‌ردووكیانیان بردو منیشیان ده‌كوشت"‪.‬‬ ‫منیش ناچار رۆیش���تم له‌گه‌ڵیان‪ ،‬ژنی روونیش���ی كرده‌وه‌ ك��� ‌ه كچێكی تری ئافره‌ته‌دا هه‌بوبێت‪.‬‬ ‫باوك‌و دایكی له‌عه‌مره‌ن"‪.‬‬ ‫ی س���ه‌رنج ‌ه تائێستا هیچ‬ ‫باوكی کچەکە باس���ی له‌وه‌ش���كرد ك ‌ه بكوژه‌ك ‌ه له‌ماڵه‌وه‌ بوو پێیان وت ئه‌گه‌ر خێزانی كوڕێك���ی دیك ‌هی‌ ئه‌و ماڵه‌یه‌و ئه‌و‌هی‌ جێگ ‌ه ‌‬ ‫ی واڵته‌‪ ،‬رێكخراوێكی ماف���ی مرۆڤ‌و تایبه‌ت ب ‌ه‬ ‫"مام���ی كوڕه‌كه‌ پێی وتن ئێمه‌و باوكی ماڵی كوڕه‌ك ‌ه هاتن بڵێ رۆیشتوون بۆ دوو منداڵ���ی هه‌یه‌و له‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫كچه‌ك��� ‌ه به‌رپرس���یارین‌و بۆت���ان نیی ‌ه مه‌زراكه‌‪ ،‬كاتێك رۆیشتین بینیم به‌ره‌و‌ه چه‌ند هه‌فته‌یه‌كه‌ هاتوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئێستا ئافره‌تان كاری‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و دۆسیه‌ی ‌ه‬ ‫ی ئه‌و شوێن ‌ه ناچن‌و وتیان ده‌یانكوژین‪ ،‬لێم زه‌وتكردوون‌و نایده‌مه‌وه‌‪ ،‬كچه‌كه‌م نه‌كردووه‌‪ ،‬لێپرس���راوی‌ رێكخراوێكیش‬ ‫هیچیان لێبكه‌ن‪ ،‬پاش رۆش���تنی‌ مام ‌‬

‫ب ‌ه ئاوێن ‌هی‌ راگه‌یاند ته‌نها س���ه‌ردانی‬ ‫پۆلیسیان كردوو‌ه هیچیان پێ نه‌وتوون‪،‬‬ ‫به‌اڵم زۆر ره‌خنه‌م له‌ڕێكخراوه‌كانی ژنان‬ ‫هه‌یه‌ ك ‌ه بێهه‌ڵوێستن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رقه‌اڵی سه‌نته‌ر ‌‬ ‫به‌رپرسی بنك ‌ه ‌‬ ‫راگه‌یان���دن‌و روناكبیری ژنان‪ ،‬ئیكرام ‌ه‬ ‫غائب بۆ ئاوێنه‌ وت���ی "رێكخراوه‌كانی‬ ‫ژن���ان هی���چ هه‌ڵوێس���تێكیان نیی���ه‌‪،‬‬ ‫چه‌ندی���ن ژن ك���وژراوه‌و تاوانی گه‌ور‌ه‬ ‫له‌گه‌رمیان ئه‌نجام���دراو‌ه هه‌ر بێده‌نگ‬ ‫بوون‌و هی���چ رێكخراوێك به‌دواداچوونی‬ ‫ب���ۆ نه‌كردووه‌‪ ،‬ئاخ���ر ده‌بێت ئیتر كێ‬ ‫به‌رگری له‌ژنان بكات‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ش���ی‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ئ���ه‌و رێكخراوان ‌ه‬ ‫پاش���كۆی حیزبه‌كانن‌و له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫حیزبه‌كانیان ده‌س���توه‌رناده‌ن ‌ه دۆسێی‬ ‫ژنان"‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ی ئه‌و رێكخ���راو‌هی‌ ئافره‌تان‬ ‫ره‌خن���ه‌ له‌یه‌كێت���ی ژن���ان ده‌گرێت‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت نازانم یه‌كێت���ی ژنان به‌رگری‬ ‫له‌ژنان ده‌كات ی���ان تاوانبار؟‪ ،‬باوكی‬ ‫ژن ‌ه كوژراوه‌ك ‌ه وتی به‌رپرسی یه‌كێتی‬ ‫ژن���ان هاتوو‌ه وتویه‌ت���ی "تاز‌ه تۆ ئه‌و‬ ‫كچه‌كه‌ت ك���وژراوه‌و كچه‌ك ‌هی‌ دیكه‌ت‬ ‫ب���ده‌ره‌وه‌ به‌و ك���وڕ‌هی‌ تریان‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫پێی وتوو‌ه چۆن ده‌یده‌مه‌وه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫ئه‌و زاوایه‌شم ئاماده‌بوو ك ‌ه كچه‌كه‌یان‬ ‫كوش���تووم‌و تاوانه‌كه‌یان ئه‌نجامداوه‌‪،‬‬ ‫له‌بری ئه‌وه‌ی‌ ئێوه‌ به‌رگری له‌من بكه‌ن‬ ‫كه‌چی هاتوون واده‌ڵێن!"‪.‬‬ ‫ی بنك ‌هی‌ پۆلیسی كفری‪ ،‬مالزم‬ ‫ئه‌فسه‌ر ‌‬ ‫داود حسێن له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه وتی‬ ‫"ناتوانین زانیاری له‌سه‌ر لێكۆڵینه‌وه‌كان‬ ‫ئاش���كرا بكه‌ی���ن‪ ،‬تۆمه‌تب���اره‌كان‬ ‫هه‌ڵهات���وون‌و دادوه‌ر فه‌رمانی گرتنی‬ ‫ب���ۆ ده‌رك���ردوون‪ ،‬ئێم���ه‌ش فه‌رمانی‬ ‫گرتنه‌كانیانمان ره‌وانه‌ی‌ هه‌موو شوێن‌و‬ ‫زاڵگه‌كانم���ان كردوو‌ه له‌كوردس���تان‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت سه‌فاره‌ته‌كانیش���مان ئاگادار‬ ‫ی‬ ‫كردووه‌ته‌وه‌ له‌گ���ه‌ڵ ئاگاداركردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ئاسیاس���ێڵ بۆ كاركردن له‌سه‌ر ژمار‌ه‬ ‫مۆبایله‌كانیان"‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫فاروق ره‌فیق‪ :‬باوه‌ڕم به‌چاكسازیی‌ له‌م ده‌سه‌اڵته‌دا نییه‌‬ ‫ده‌بێت هیچ نه‌ڵێین جگه‌ له‌"گۆڕین‪ ،‬گۆڕین‪ ،‬گۆڕین"‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫نوسه‌ر‌و توێژه‌ر‪ ،‬د‪.‬فاروق‬ ‫ی‬ ‫ره‌فیق پێیوایه‌ گردبوونه‌وه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دژ ‌‬ ‫ی رابردوی‌ سلێمان ‌‬ ‫پێنجشه‌ممه‌ ‌‬ ‫"په‌سه‌ند"كردنی‌ بودجه‌‪ ،‬پاشه‌كشه‌بوو‬ ‫ی رابردوو‪،‬‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫له‌‪17‬ی‌ شوبات ‌‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "نابێت له‌و داواكاریی ‌ه‬ ‫ی ساڵی‌ رابردووه‌وه‌ بێین‬ ‫گه‌وران ‌ه ‌‬ ‫ی بچوك"‪ .‬فاروق‬ ‫بۆ داواكارییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رابردوو ئه‌ندام ‌‬ ‫ره‌فیق ك ‌ه ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئازاد ‌‬ ‫ی مه‌یدان ‌‬ ‫ی كات ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫بوو‪ ،‬له‌م چاوپێكه‌وتن ‌هی‌ ئاوێنه‌دا راو‬ ‫ی‬ ‫سه‌رنجه‌كانی‌ له‌بار‌هی‌ گردبوونه‌وه‌كه‌ ‌‬ ‫سلێمانی‌ ده‌خاته‌ڕوو‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬چۆن ل���ه‌و گردبوونه‌وه‌یه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژی‌ پێنجشه‌ممه‌ی‌ رابردوی‌ سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "په‌س���ه‌ند"كردن ‌‬ ‫ده‌ڕوانیت كه‌ له‌دژ ‌‬ ‫بودج ‌ه ئه‌نجامدرا؟‬ ‫ف���اروق ره‌فی���ق‪ :‬وه‌كو پره‌نس���یپ‬ ‫پێداگی���ری‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كه‌م ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫خۆپیش���اندان‌و گردبوون���ه‌و‌ه مافێك ‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تیی‌ مرۆڤه‌‌و جۆرێك ‌ه له‌ڕاده‌ربڕین‌و‬ ‫ی سیاس���ی‌ مه‌ده‌نیی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مافێك��� ‌‬ ‫ئێم ‌ه ده‌بێت له‌س���ه‌ر س���تراتیژی ئه‌و‬ ‫ی دیك���ه‌ش‬ ‫گردبوونه‌وه‌ی���ه‌‌و ئه‌وان��� ‌ه ‌‬ ‫قس���ه‌ بكه‌ین ك���ه‌ ده‌بێ���ت روبده‌ن‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتێكیش هه‌یه‌ له‌م واڵته‌دا ك ‌ه‬ ‫ی "یاسا"و‌ه زه‌وتی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌یه‌وێت به‌ناو ‌‬ ‫گردبوونه‌وه‌‌و خۆپیشاندانانه‌ بكات‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫له‌ڕووی‌ ستراتیژییه‌و‌ه ئه‌و گردبوونه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی تیایه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و‬ ‫ی گه‌ور‌ه ‌‬ ‫ئیش���كال ‌‬ ‫گردبوونه‌وه‌ی ‌ه له‌هه‌وادا روینه‌دا‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌ده‌ن ‌‬ ‫ده‌بێت به‌شێك بێت له‌خه‌بات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���وه‌خت ‌‬ ‫ك ‌ه ئێس���تا زه‌مینه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌یه‌‌و پێش���تر خه‌ڵكێك هه‌ی ‌ه خه‌بات ‌‬ ‫ی ب���ۆ ئ���ه‌و‬ ‫ك���ردووه‌‌و رێچكه‌ش���كێن ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌به‌س���ت ‌ه ك���ردووه‌و نابێ���ت له‌خاڵ ‌‬ ‫س���فره‌وه‌ ده‌س���تپێبكرێته‌وه‌‪ ،‬جگ��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ل���ه‌و گردبوونه‌وه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان بینیم‌و‬ ‫به‌رده‌م نوس���ینگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و شوێنه‌ش ئیشكالێك ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌وره‌ی���ه‌‌و رازیبوون��� ‌ه به‌فه‌رمانه‌كان ‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬بۆی ‌ه ئ���ه‌و گردبوونه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی ش���وبات‬ ‫ی له‌یادكردبوو ك ‌ه ‪‌ 17‬‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بووه‌‌و‬ ‫ی مه‌ده‌ن ‌‬ ‫روی���داوه‌ بزوتنه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی هه‌بوو بۆ‬ ‫نه‌خشه‌ رێگه‌ی ‌هك‌و داواكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیسته‌م‌و رژێم ‌‬ ‫گۆڕینی‌ سه‌رتاسه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌زمون ‌‬ ‫ئه‌م واڵته‌‌و بۆ بیناكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ئ���ه‌م واڵته‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم تۆ دێی���ت ئه‌وان ‌ه‬ ‫وه‌الوه‌ ده‌نێی���ت‌و گردبوونه‌وه‌ ده‌كه‌یت‬ ‫بۆ بودجه‌یه‌ك ك ‌ه ه���ه‌م تێپه‌ڕێنراوه‌‌و‬ ‫نامه‌یه‌كیش ده‌نێری���ت بۆ په‌رله‌مانێك‬ ‫ی‬ ‫ی ش���وبات وتی‌ "ش���ه‌رعیه‌ت ‌‬ ‫ك ‌ه ‪‌ 17‬‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم پێتوانیی ‌ه بودجه‌ش‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫یه‌كێك��� ‌ه ل���ه‌و بابه‌ت ‌ه گرنگان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویس���ته‌ هه‌م���وو جۆر‌ه فش���ارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌كه‌موكورت ‌‬ ‫بۆ بكرێ���ت بۆ ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫تێنه‌په‌ڕێت؟‬ ‫ف���اروق ره‌فی���ق‪ :‬راس���ت ‌ه بودج��� ‌ه‬ ‫گرنگ���ه‌ به‌تایبه‌تی���ش ئ���ه‌م بودجه‌ی ‌ه‬ ‫ك ‌ه خه‌ڵكێكی‌ زۆر باش���یش قس���ه‌یان‬ ‫له‌سه‌ر كرد‌و به‌ئاش���كرا دیاره‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫بودجه‌ی ‌ه بریتیی ‌ه له‌به‌هه‌ده‌ردان‌و دزین ‌‬ ‫ی ئه‌م نه‌ته‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌روه‌ت‌و سامان ‌‬ ‫له‌به‌ر خراپیی‌ ئه‌و بودجه‌یه‌‪ ،‬پێویست‬ ‫به‌گردبوون���ه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬به‌ڵك���و ده‌بێت‬ ‫گردبوون���ه‌وه‌ بۆ ئ���ه‌و‌ه بكرێت ك ‌ه ئه‌و‬ ‫ی ئه‌و بودجه‌یه‌ی‌ داڕشتوه‌‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫كه‌سه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێ���ت ئێمه‌ بگه‌ڕێینه‌و‌ه بۆ س���یاق ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و خه‌ڵكانه‌ی‌ ك ‌ه ده‌یه‌وێت‬ ‫داواكار ‌‬ ‫ئه‌و سیسته‌مه‌ بگۆڕێت‪ ،‬چونكه‌ وا ئه‌م‬ ‫ی ده‌كه‌یت‬ ‫بودجه‌یه‌ش چاككرا‪ ،‬ئه‌ی‌ چ ‌‬ ‫له‌سیس���ته‌م ‌ه خراپه‌ك���ه‌؟ بۆیه‌ ده‌بێت‬ ‫ی كه‌ له‌‪17‬ی‌ شوباتدا بینا‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ‌‬ ‫كراوه‌ به‌رده‌وام بین‌و هیچ نه‌ڵێین جگ ‌ه‬ ‫ل ‌ه (گۆڕین‪ ،‬گۆڕین‪ ،‬گۆڕین)‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم یه‌كێك له‌مه‌به‌سته‌كان ‌‬ ‫ئ���ه‌و گردبوونه‌وه‌ی���ه‌ش رێگریكردن��� ‌ه‬ ‫ی له‌س���اڵی‌ داهات���وودا ئه‌و‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫بودجه‌ی ‌ه زوت���ر ئاماده‌ بكرێت‪ ،‬كه‌وات ‌ه‬ ‫ی‬ ‫هه‌س���ت ناكه‌ی���ت ئ���ه‌وه‌ش خاڵێك ‌‬ ‫ئیجابییه‌؟‬ ‫ف���اروق ره‌فی���ق‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر كۆمه‌ڵێك‬ ‫كه‌س وا ته‌س���ه‌ور بكه‌ن ك ‌ه باوه‌ڕیان‬ ‫ی له‌سیس���ته‌م‌و‬ ‫به‌گۆڕین���ی‌ ریش���ه‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاس���ه‌ت‌و كلتور‌و ده‌س���تكارییه‌ك ‌‬ ‫ی سیس���ته‌می‌ ئ���ه‌و واڵته‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫چاك ‌‬ ‫به‌ڵك���و باوه‌ڕیان به‌چاكس���ازی‌ بچوك‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬م���ن وه‌ك هاونیش���تمانییه‌ك‬ ‫ی‬ ‫رێزیان ده‌گرم‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت خه‌ڵكان ‌‬ ‫دیك ‌ه له‌پشت ئه‌و گروپه‌وه‌ كه‌ باوه‌ڕیان‬

‫ ‬ ‫د‪.‬فاروق ره‌فیق‬

‫فۆتۆ‪ :‬پشتیوان‬

‫ێ‬ ‫تائێستا هۆڵم ناده‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫نابێت له‌شوێن ‌‬ ‫ی‬ ‫چۆن به‌شداری ‌‬ ‫بۆ كۆڕگرتن‌و‬ ‫ئه‌و‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫گردبوونه‌وه‌یه‌ك‬ ‫ی كۆمه‌ڵێك‬ ‫خه‌ڵكانێك قوربان ‌‬ ‫بكه‌م له‌به‌رده‌م‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬خه‌ڵكانێك ریستۆرانت‌و‬ ‫ی‬ ‫نوسینگه‌ ‌‬ ‫كافێ‌ هه‌یه‌ ناتوانم‬ ‫دروست ببن‬ ‫په‌رله‌مانێكدا ك ‌ه‬ ‫باوه‌ڕم پێی‌ نییه‌؟ شه‌رعیه‌ت بده‌نه‌و‌ه بچم‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫خاوه‌نه‌كانیان‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌زگایه‌ك ‌‬ ‫ئه‌و گردبوونه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌شاخی‌ گۆیژه‌ بوای ‌ه شكستخواردوی‌ وه‌ك ده‌ڵێن یه‌كێت ‌‬ ‫پێمانداده‌خات‬ ‫په‌رله‌مان‬ ‫باشتر بوو‬ ‫ی سه‌رتاس���ه‌ریی ‌ه ئیش بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌گۆڕان ‌‬ ‫ی ترم هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫من لێره‌دا ره‌خنه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ئایا ئه‌و ده‌س���ته‌ی ‌ه هه‌س���ت ناكه‌ن ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و گردبوونه‌وه‌ی��� ‌ه خه‌ڵكان ‌‬ ‫به‌ه���ۆ ‌‬ ‫دیكه‌ ئه‌و باوه‌ڕه‌یان ال دروس���ت ببێت‬ ‫ی دروس���ت نابێت‌و‬ ‫ی ریش���ه‌ی ‌‬ ‫ك ‌ه گۆڕان ‌‬ ‫ی ئه‌و ش���ت ‌ه بچوكان ‌ه‬ ‫ده‌بێ���ت خه‌ریك ‌‬ ‫ی‬ ‫بن‪ .‬م���ن ده‌مه‌وێت بڵێم ك��� ‌ه له‌‪‌ 17‬‬ ‫شوباتدا بۆچونێكی‌ رادیكاڵی‌ هه‌بوو ك ‌ه‬ ‫ده‌یویست ئه‌م سیس���ته‌مه‌ بگۆڕێت با‬ ‫له‌وه‌ دانه‌به‌زین‌و داواكارییه‌كه‌ نه‌هێنین ‌ه‬ ‫خواره‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ كێشه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬باش��� ‌ه هه‌میش��� ‌ه جه‌خت‬ ‫ی ش���وبات ده‌كه‌یت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ل���ه‌‪‌ 17‬‬ ‫ی ‪ 62‬رۆژ خۆپیشاندان‪،‬‬ ‫پێتوایه‌ له‌دوا ‌‬ ‫هیچ ئه‌نجامێكی‌ باشتان بینی‌؟ هه‌ست‬ ‫ناكه‌یت شكستتان هێنا؟‬ ‫فاروق ره‌فیق‪ :‬وه‌ك وتم خۆپیشاندان‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و گردبوونه‌وه‌یه‌ ‌‬ ‫مافه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌سیاق ‌‬ ‫ی راب���ردوو روی���دا‬ ‫ك��� ‌ه پێنجش���ه‌ممه‌ ‌‬ ‫پاشه‌كشه‌یه‌ له‌‪17‬ی‌ شوبات‌و دروشم ‌ه‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫گ���ه‌وره‌كان‌و ل���ه‌و به‌رنامه‌ڕێژیی ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی سیس���ته‌می‌ سیاس��� ‌‬ ‫بۆ گۆڕین ‌‬ ‫ی‬ ‫واڵته‌ دانرابوو‪ ،‬لێدانیش بوو له‌ش���كۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆپیش���اندان‌و گه‌ڕانه‌وه‌ی��� ‌ه بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫ك���ه‌ هیچ ش���تێك روینه‌دابێ���ت‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫نه‌ده‌بوو ئه‌وه‌ به‌سه‌ر ئه‌و رۆژنامه‌نوس‌و‬ ‫چاالكوانانه‌دا تێپه‌ڕێت كه‌ وا ته‌س���ه‌ور‬ ‫بك���ه‌ن له‌چوارگۆش���ه‌ی‌ یه‌كه‌م���ه‌و‌ه‬ ‫ی گه‌ور‌هی‌ من‬ ‫ده‌ستپێده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬خه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ك��� ‌ه ل���ه‌دوای‌ داگیركردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی سه‌را له‌‪19‬ی‌ نیسانی‌ پارساڵدا‬ ‫به‌رده‌رك ‌‬ ‫ی نه‌بێته‌وه‌‌و ئه‌و‬ ‫ئه‌و بارودۆخ ‌ه ئاس���ای ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌ڵك ‌ه را نه‌یه‌ته‌وه‌ له‌گه‌ ‌ڵ ئه‌و سته‌مه‌ ‌‬ ‫ك��� ‌ه هه‌یه‌‪ ،‬یاخ���ود وه‌ك���و ئه‌زمونێك‬ ‫ی‬ ‫ی ‪17‬ی‌ ش���وبات بكرێت‪ ،‬هه‌وڵ ‌‬ ‫سه‌یر ‌‬ ‫م���ن ئه‌وه‌بوو ك��� ‌ه ئه‌و كه‌ش���وهه‌وای ‌ه‬ ‫بمێنێته‌وه‌‌و ئ���ه‌و داواكارییانه‌ی‌ خه‌ڵك‬ ‫ی قه‌یرانه‌كان‬ ‫ك ‌ه هه‌بوون‌و بۆ چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫دانرابوون‪ ،‬من ده‌مه‌وێت ‪17‬ی‌ شوبات‬

‫نه‌م���رێ‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ر كه‌س���ێك بیه‌وێت‬ ‫ی تره‌وه‌ ده‌س���پێبكاته‌و‌ه‬ ‫له‌ش���وێنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی م���ن نۆرماڵیزه‌كردن ‌‬ ‫به‌ته‌س���ه‌ورات ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌لومه‌رجه‌كانه‌‌و به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌خۆ ‌‬ ‫بزانێت له‌خزمه‌تی‌ ده‌س���ه‌اڵتێكدایه‌ ك ‌ه‬ ‫هیچ كێشه‌یه‌كی‌ نییه‌‪ ،‬گردبوونه‌وه‌كه‌ش‬ ‫ی یاس���ایه‌ك كرا ك��� ‌ه هه‌مومان‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و‌ه رێككه‌وتین ك��� ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫ی قه‌ده‌غه‌كردنی‌ خۆپیشاندانه‌"‬ ‫"یاس���ا ‌‬ ‫خه‌ڵكانێك ك ‌ه پارساڵ‌ خۆپیشاندانیان‬ ‫كرد ملیان نه‌نا ب���ۆ مۆڵه‌ت وه‌رگرتن‪،‬‬ ‫ی ئازادیی���ه‌و‌ه چه‌ندین‬ ‫ل���ه‌و مه‌یدان��� ‌‬ ‫كه‌س‌و له‌نێویش���یاندا خ���ۆم ده‌مانوت‬ ‫ی ئازا مۆڵ���ه‌ت وه‌رناگرێت بۆ‬ ‫ئینس���ان ‌‬ ‫خۆپیش���اندان‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌و یاس���ای ‌ه‬ ‫پڕ‌ه له‌جه‌ور‌و س���ته‌م‌و نزیك ‌ه له‌ڕژێم ‌ه‬ ‫ش���مولییه‌كان‪ ،‬به‌اڵم ك���ه‌ تۆ مۆڵه‌تت‬ ‫ب���ۆ وه‌رگ���رت‪ ،‬كه‌واته‌ مل���ت نا بۆی‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌بارێكی‌ دیك ‌ه پاشه‌كش���ه‌یه‌‪.‬‬ ‫بۆ مه‌سه‌له‌ی‌ شكس���تهێنانه‌كه‌ش‪ ،‬من‬ ‫نوسینێكم هه‌ی ‌ه له‌كتێبێكدا كه‌ به‌مزوان ‌ه‬ ‫ی (ناكامیی‌) ك ‌ه‬ ‫باڵوده‌بێته‌وه‌ به‌ن���او ‌‬ ‫دی���اره‌ له‌كورده‌واریش���دا (ناكامیی‌)‬ ‫مانای‌ شكس���ت ده‌گه‌یه‌نێ���ت‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ بڵێم كه‌ئۆپۆزس���یۆن شكس���ت ‌‬ ‫ب���ه‌و بزوتنه‌وه‌ی���ه‌ هێنا‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی��� ‌ه ئه‌وه‌ند‌ه ره‌ونه‌ق‌و جوانی ‌‬ ‫هه‌یه‌ ك ‌ه ده‌بێت شانازی‌ پێو‌ه بكه‌ین‌و‬ ‫ده‌س���تی‌ پێو‌ه بگرین‪ ،‬ئه‌و بزوتنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫یه‌ك داواكاری���ی‌ جێبه‌جێنه‌كرا‌و ده‌ڵێن‬ ‫تۆمه‌تبارێك دراوه‌ت ‌ه دادگا ك ‌ه پێموای ‌ه‬ ‫ی تیای���ه‌‪،‬‬ ‫دادگاییه‌كه‌ش���ی‌ ئیش���كال ‌‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك پیاوكوژ ه���ه‌ن‌و ده‌زانرێت‬ ‫ی ئ���ه‌و پیاوكوژانه‌ی‌ گرتوو‌ه‬ ‫ئه‌وانه‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫حوكی‌ ئه‌م واڵت ‌ه ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌م ‌ه شكست ‌‬ ‫‪17‬ی‌ شوبات ‌ه كه‌ شكستی‌ ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫خه‌ڵك‌و هه‌مومان���ه‌‌و نه‌مانتوانیو‌ه ئه‌م‬ ‫رژێم���ه‌ ناچار بكه‌ین ك ‌ه ئه‌و چه‌كداران ‌ه‬ ‫بده‌نه‌ دادگا‪ ،‬به‌اڵم ده‌سكه‌وتیش هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ور‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه ئه‌و بزوتنه‌وه‌ی ‌ه هه‌ژاندنێك ‌‬

‫خس���ت ‌ه ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ ئه‌م واڵته‌وه‌‌و‬ ‫رۆژێك دێت خه‌ڵكێ���ك لێیان راپه‌ڕن‌و‬ ‫ئ���ه‌و ده‌س���ه‌اڵته‌یان پ���ێ بپێچنه‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌ دووه‌م ئه‌وه‌یه‌ خه‌ڵكێك له‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی ‌ه بوو كه‌ سزای‌ سیاسی‌ درا‌و‬ ‫ی لێده‌س���ه‌نرێته‌وه‌‌و‬ ‫هه‌موو مینبه‌ره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫تائێس���تاش م���ل نانێ���ت‌و به‌ده‌نگ ‌‬ ‫زواڵ ‌ڵ ده‌ڵێت "نا بۆ س���ته‌مكاری‌" ك ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ش منم‪ ،‬ته‌سه‌ور ده‌كه‌یت تائێستا‬ ‫هۆڵم ناده‌نێ‌ ب���ۆ كۆڕگرتن‌و كۆمه‌ڵێك‬ ‫ریس���تۆرانت‌و كافێ‌ هه‌ی ‌ه ناتوانم بچم‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چونك ‌ه خاوه‌نه‌كانی���ان ده‌ڵێن یه‌كێت ‌‬ ‫پێم���ان داده‌خات‪ ،‬بۆیه‌ ئێس���تا نابێت‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ خه‌ڵكانێك قوربان ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌شوێن ‌‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫بنێیت‪ ،‬كۆمه‌ڵێك ب���ه‌ش هه‌یه‌ ده‌بێت‬ ‫لێ���ی‌ یاخی‌ بیت‪ ،‬بۆ نمون ‌ه له‌كۆمه‌ڵێك‬ ‫ی یاسای‌ عێراقیدا به‌شی‌ ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫به‌ش ‌‬ ‫ی ده‌س���تیان‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ ئه‌و پیاوكوژانه‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م واڵته‌و‌ه‬ ‫ی گه‌نج ‌‬ ‫چوو‌ه خوێن��� ‌‬ ‫دادگایی���ان بكه‌ی���ت‪ ،‬ده‌مانه‌وێت ئه‌و‬ ‫به‌ش��� ‌هی‌ یاسا سه‌روه‌ر بێت‪ ،‬ئه‌م ‌ه به‌و‬ ‫مانای ‌ه نییه‌ كه‌ به‌هه‌موو به‌ش���ێكی‌ ئه‌و‬ ‫یاس���ای ‌ه ملكه‌چ بین‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر وا‬ ‫بێت ئه‌مه‌ جۆرێكه‌ له‌سته‌مكاری‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫یاخیبوون له‌یاس���ا‌و یاس���ایه‌كیش ك ‌ه‬ ‫ی ده‌وێ‌‌و‬ ‫له‌جه‌ور‌و سته‌م ده‌دوێت‪ ،‬دلێری ‌‬ ‫ی ناعه‌داله‌تییه‌ك ‌ه ك ‌ه‬ ‫راده‌س���تكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌یاس���ایه‌كدا رویداوه‌‪ ،‬م���ن پێداگیر ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كه‌م كه‌ ئه‌و یاس���ای ‌ه‬ ‫باس له‌جه‌ور‌و س���ته‌م ده‌كات‌و شه‌بیه ‌ه‬ ‫ی ك ‌ه له‌واڵت ‌ه ش���مولی‌‌و‬ ‫به‌و یاس���ایانه‌ ‌‬ ‫دیكتاتۆرییه‌كاندا رێگ ‌ه له‌خه‌ڵك ده‌گرن‬ ‫ی ئه‌و یاسای ‌ه‬ ‫رای‌ خۆیان ده‌ربڕن‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫نابێ���ت خۆپیش���اندان بكرێ���ت‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی بێت لێی‌‌و نابێت‬ ‫ده‌بێت خه‌ڵ���ك یاخ ‌‬ ‫ی ئه‌م واڵت ‌ه بڕۆن‬ ‫ی زۆر باش ‌‬ ‫نوخبه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی كه‌واته‌ ئێم ‌ه‬ ‫ی بۆ وه‌ربگرن‪ ،‬ئ ‌ه ‌‬ ‫مۆڵه‌ت ‌‬ ‫ێ مۆڵه‌ت‬ ‫چیمان كرد‪ 62 ،‬رۆژ خه‌ڵك به‌ب ‌‬ ‫خۆپیش���اندانمان كرد ك���ه‌ په‌رله‌مان‌و‬ ‫حكومه‌تمان خس���ته‌ ژێر پرسیاره‌وه‌‌و‬ ‫ێ دێڵیت‌و‬ ‫ی چۆن تۆ ئه‌وان��� ‌ه به‌ج ‌‬ ‫ئ���ه‌ ‌‬ ‫له‌شوێنێكه‌و‌ه ده‌ستپێده‌كه‌یته‌وه‌ وه‌كو‬ ‫ی‬ ‫خاڵی‌ ده‌س���تپێكی‌ س���ه‌ره‌تایی‌‪ ،‬ئ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌بات���ی‌ مه‌ده‌ن���ی چیی���ه‌؟‪ ،‬خه‌بات ‌‬ ‫ی میراته‌‌و ده‌بێت له‌و ش���وێنه‌و‌ه‬ ‫مه‌ده‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستپێبكه‌یته‌وه‌ كه‌ له‌پێشه‌وه‌ ده‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫پێكراوه‌ ئه‌گه‌ر وا نه‌بوو ئه‌مه‌ ئه‌وپه‌ڕ ‌‬ ‫س���اویلكه‌ییه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌هه‌موو دنیادا‬ ‫ی وه‌كو هه‌موو‬ ‫ی مه‌ده‌ن��� ‌‬ ‫وای��� ‌ه خه‌بات ‌‬ ‫كایه‌یه‌كی‌ دیكه‌ كه‌ڵه‌ك ‌ه ده‌بێت‌و ده‌بێت‬ ‫من‌و تۆ سود له‌خه‌ڵكانی‌ پێش خۆمان‬ ‫وه‌ربگرین‌و له‌و حاڵه‌ته‌دا خه‌ڵكێك هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ور‌ه ‌‬ ‫ی كردووه‌‌و شت ‌‬ ‫پێشتر ئه‌زمون ‌‬ ‫وتوه‌‪ ،‬بۆیه‌ یاخود له‌و‌ه گه‌وره‌تر ده‌ڵێین‬ ‫یاخود نایڵێین‪.‬‬ ‫ی ت���ۆ الیه‌ن ‌ه‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باش��� ‌ه ب���ه‌ڕا ‌‬ ‫ئیجابییه‌كان���ی‌ ئ���ه‌و گردبوونه‌وه‌ی��� ‌ه‬ ‫چیبوون؟ پێتوانیی ‌ه داواكارییه‌كانیان بۆ‬ ‫ساڵی‌ داهاتوو سودی‌ لێوه‌رده‌گیرێت؟‬ ‫ف���اروق ره‌فی���ق‪ :‬كاتێ���ك ئ���ه‌و‬ ‫داواكارییان���ه‌ ده‌ڕوات ب���ۆ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫په‌رله‌مان له‌پشودایه‌‌و خه‌ڵكێك پارسا ‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫له‌ش���ه‌قامدا خرۆش���ابوو ب���ه‌داواكار ‌‬ ‫گ���ه‌وره‌وه‌ ئ���ه‌و په‌رله‌مان��� ‌ه فێڵی‌ له‌و‬ ‫خه‌ڵكه‌ ك���رد‪ ،‬ئه‌وه‌ په‌رله‌م���ان نییه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫من پێمخۆش نییه‌ گه‌نجی‌ ئه‌م واڵت ‌ه ‌‬ ‫ی گه‌ور‌ه‬ ‫ئێم ‌ه وا ته‌سه‌ور بكه‌ن ئیشێك ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م واڵت ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬م���ن وا له‌گه‌نج ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڕوانم ك��� ‌ه له‌وه‌ رادیكاڵتر بن‌و داوا ‌‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌و‌هی‌ ئه‌و په‌رله‌مان بكه‌ن‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی بۆ بنێرن‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫نه‌ك نامه‌ ‌‬ ‫ی ‪20‬‬ ‫په‌رله‌مان���ه‌ دوكان‌و بازاڕێك ‌ه ماوه‌ ‌‬ ‫س���اڵ ‌ه پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ دایانمه‌زراندوو‌ه‬ ‫بۆئه‌و‌هی‌ فه‌رمانه‌كان���ی‌ خۆیانی‌ لێو‌ه‬ ‫بكه‌ن به‌یاسا‪ ،‬ده‌ورێكی‌ تریش ده‌بینن‬ ‫ی ئه‌م واڵته‌یان‬ ‫ك ‌ه كۆمه‌ڵێك خوێنده‌وار ‌‬ ‫كڕیو‌ه بۆئه‌وه‌ی‌ له‌وێو‌ه ده‌س���ت به‌رز‬ ‫بكه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌پێ���ی‌ ه���ه‌ر زانس���تێك‬ ‫قس���ه‌ ده‌كه‌یت ئه‌م��� ‌ه په‌رله‌مان نییه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ وا ته‌سه‌ور بكه‌یت ك ‌ه ساڵ ‌‬ ‫داهاتوو بێت‌و ئه‌و په‌رله‌مان ‌ه بودجه‌ت‬ ‫له‌كاتی‌ خۆیدا ب���ۆ ئاماد‌ه بكات‪ ،‬بۆی ‌ه‬

‫ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن شكست ‌‬ ‫به‌خۆپیشاندان‌و‬ ‫ی شوبات هێنا‬ ‫ی ‪‌ 17‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌ ‌‬

‫ده‌ده‌ن‪ ،‬خه‌ڵكانێ���ك دروس���ت ببن ك ‌ه هۆش���یارییه‌ك هه‌ی ‌ه له‌ئاس���تێكدا ك ‌ه‬ ‫ش���ه‌رعیه‌ت بده‌ن���ه‌و‌ه به‌ده‌زگایه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵ���ك پێیگه‌یش���توو‌ه له‌به‌ره‌نجام ‌‬ ‫شكستخواردوی‌ وه‌ك په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ نییه‌ ك ‌ه ش���ه‌و خه‌وتبێت‌و به‌یان ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم ئێو‌ه هه‌میش ‌ه داكۆك ‌‬ ‫ی هه‌س���تێت‪ ،‬به‌ڵكو ‪ 20‬ساڵه‌ له‌گه‌ ‌ڵ ئه‌م‬ ‫له‌یاس���ا ده‌كه‌ن‌و كاتێكی���ش له‌هه‌رێم‌و رژێمه‌داین ناڵێم ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫واڵتێك���دا ژیایت‪ ،‬ده‌بێ���ت پابه‌ند بیت تێگه‌یش���توین كه‌ ئه‌مه‌ ناگۆڕێت ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌یاس���اكانییه‌وه‌‪ ،‬ب���ۆ ئه‌وه‌ی���ان چ ‌‬ ‫ی نه‌یگۆڕین‪ ،‬كاك ‌ه له‌م واڵته‌دا سیس���ته‌م‬ ‫ده‌ڵێیت؟‬ ‫نییه‌‪ ،‬ده‌بێت په‌رله‌مان دروس���تبكه‌ین‬ ‫فاروق ره‌فیق‪ :‬كاتێك باس له‌سه‌روه‌ر ‌‬ ‫ی به‌هه‌م���وو ماناكانیه‌وه‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه نابێت‬ ‫یاسا ده‌كه‌ین‪ ،‬باس له‌كۆمه‌ڵێك به‌ش ‌‬ ‫ی ش���وبات ده‌ستپێبكه‌ینه‌و‌ه‬ ‫ی ‪‌ 17‬‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫یاس���ا ده‌كه‌ین‌و ئه‌وه‌شی‌ ك ‌ه پابه‌ندبوو به‌نام���ه‌ ن���اردن‪ ،‬چونك��� ‌ه ئیراده‌یه‌ك‬ ‫ب���ه‌و یاس���ایه‌وه‌‌و رێ���ز ‌‬ ‫ی لێن���ا ئێم ‌ه هه‌ب���وو بۆ گۆڕی���ن‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر ناتوانین‬ ‫بوین‌و خ���ۆم به‌یاس���ایه‌ك ‌‬ ‫ی بكه‌ین‬ ‫ی زۆر خراپ خۆپیش���اندانێكی‌ سه‌رتاسه‌ری ‌‬ ‫ی بوونیادیی‌‪،‬‬ ‫ی س���تراكچه‌ر ‌‬ ‫دادگاییكرام‌و رۆیشتم بۆ زیندان‪ ،‬به‌اڵم ب���ۆ گۆڕین ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م���ه‌ به‌و مانای��� ‌ه نیی ‌ه ك��� ‌ه ملی‌ بۆ نه‌یكه‌ی���ن باش���تره‌‪ .‬نابێت له‌ش���كۆ ‌‬

‫ی‬ ‫خۆپیشاندان كه‌م كردبێته‌وه‌‌و ره‌وایه‌ت ‌‬ ‫ببه‌خش���رێت به‌یاسایه‌كی‌ فاشییان ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی خۆپیش���اندانه‌‌و شه‌رعییه‌تیش‬ ‫یاسا ‌‬ ‫بدرێ���ت به‌ئۆفیس���ی‌ په‌رله‌مانێك ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی نابێت‌و مایه‌ ‌‬ ‫وش���ه‌ی‌ په‌رله‌مان بۆ ‌‬ ‫شه‌رمه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا پارساڵ‌ خه‌ڵكانێك‬ ‫له‌مه‌یدان���ی‌ ئ���ازادی‌ ده‌یان���وت ئێر‌ه‬ ‫په‌رله‌مانی‌ ئێمه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تۆ ده‌ڵێیت ئه‌و گردبوونه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫"شكۆی‌ خۆپیش���اندانی‌ شكاند"‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێتوانیی ‌ه ئه‌وه‌ جورئه‌ت بوو كه‌ بتوانن‬ ‫له‌و كات‌و س���اته‌دا گردبوونه‌وه‌ ئه‌نجام‬ ‫بده‌ن؟‬ ‫ی‬ ‫ف���اروق ره‌فی���ق‪ :‬ئێم��� ‌ه ئ���اگادار ‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌ك ‌هی‌ پار ساڵین‪ ،‬له‌چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫رۆژی‌ یه‌كه‌می���دا چه‌ندین به‌رپرس��� ‌‬ ‫ئه‌م واڵت ‌ه هه‌بوون ك ‌ه ویس���تبویان ئه‌م‬ ‫ێ خۆپیش���اندان‬ ‫واڵته‌ جێبێڵن‪ ،‬ده‌مه‌و ‌‬ ‫ئ���ه‌و رۆڵه‌ ببینێ‌‌و كۆتای���ی‌ به‌م رژێم ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بهێنرێ���ت‪ ،‬ك���ه‌ ده‌ڵێی���ن له‌ش���كۆ ‌‬ ‫ی دا‪ ،‬خۆپیش���اندانێك‬ ‫خۆپیش���اندان ‌‬ ‫ی به‌ناو سیاس���ییه‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫كه‌ زۆربه‌ ‌‬ ‫ی هێنابوو‌ه له‌رزین‪ ،‬به‌اڵم ئێستا‬ ‫واڵت ‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه به‌ده‌سه‌اڵت‬ ‫بێیته‌ سه‌ر ئه‌و واقیعه‌ ‌‬ ‫بڵێیت به‌ئه‌ده‌ب���ه‌و‌ه ته‌عامول ده‌كه‌ین‬ ‫ی تۆ ده‌ته‌وێت؟‪ ،‬ئه‌مه‌ی ‌ه‬ ‫به‌و ش���ێوه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی ش���كۆی‌ خۆپیش���اندان‪،‬‬ ‫ش���كاندن ‌‬ ‫خۆپیش���اندان مۆڵه‌تی‌ ن���اوێ‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی‬ ‫ی خۆڕسكی‌ خه‌ڵكه‌ له‌پێناو ‌‬ ‫ئیراده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫دادپه‌روه‌ری���دا‌و گه‌ڕانه‌و‌ه بۆ كه‌رامه‌ت ‌‬ ‫ئینس���ان‌و كاتێك ده‌چیته‌ سه‌رشه‌قام‌و‬ ‫به‌تێپه‌ڕین���ی‌ كات به‌رنام��� ‌ه دروس���ت‬ ‫ده‌بێت‌و دواتریش رێكده‌خرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ رێكخس���تن ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌اڵم ئ ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ش نابێته‌ چه‌ند كه‌سێك‬ ‫ی‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیان بك���ه‌ن‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی رابردوو پێشڕه‌وایه‌تیتان‬ ‫ئێو‌ه س���اڵ ‌‬ ‫ده‌كرد؟‬ ‫ف���اروق ره‌فی���ق‪ :‬راس���ت ‌ه ئێمه‌ پار‬ ‫ئ���ه‌و كاره‌مان كرد‌و سه‌رپه‌رش���تیمان‬ ‫ی ده‌ده‌ین‪،‬‬ ‫ده‌كرد‌و ئێس���تاش باجه‌كه‌ ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم هه‌رگی���ز نه‌مانوت���وو‌ه ئێم��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫پێش���ڕه‌وایه‌تیمان كردووه‌‪ ،‬رس���ته‌ ‌‬ ‫ی ش���وباته‌و‌ه‬ ‫ی ‪‌ 17‬‬ ‫گرنگ ئه‌وه‌یه‌ له‌دوا ‌‬ ‫ی پ���ار‬ ‫ده‌س���تپێبكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬داواكار ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌وره‌تر‌و ستراتیژیتره‌‌و نابێت داواكار ‌‬ ‫بچوكتر پێش���كه‌ش بكه‌ی���ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی���ان ئه‌وه‌یه‌ نائومێدی‌ ل���ه‌و خه‌باته‌ ‌‬ ‫ی بۆ دانانێیت‪،‬‬ ‫پێشوو‪ ،‬یان ئه‌وه‌یه‌ رێز ‌‬ ‫ی گه‌وره‌‌و‬ ‫یان ئه‌وه‌تا ناته‌وێ‌ گۆڕانكاری ‌‬ ‫ریشه‌یی‌ له‌م واڵته‌دا روبدات‪.‬‬ ‫ی گۆڕان‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تۆ هه‌میش��� ‌ه باس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌یت‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌قس���ه‌كاندا مانا ‌‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ���ت‪،‬‬ ‫دژایه‌تیكردنی���ش‬ ‫ی تۆ چاكس���ازیی ‌ه یان‬ ‫ئای���ا مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫دژایه‌تی‌؟‬ ‫ف���اروق ره‌فیق‪ :‬راس���ته‌‪ ،‬من باوه‌ڕم‬ ‫به‌چاكس���ازیی‌ له‌م ده‌س���ه‌اڵته‌دا نییه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫باوه‌ڕم به‌هێزێك���ی‌ كارای ‌ه ك ‌ه بۆچون ‌‬ ‫ی هه‌بێ���ت‌و بڵێ���ت ئ���ه‌م‬ ‫رادیكااڵن���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫سیس���ته‌مه‌ ك��� ‌ه س���ه‌رله‌به‌ری‌ بۆن ‌‬ ‫ی لێدێت‪،‬‬ ‫ناعه‌داله‌تی‌‌و س���ته‌م‌و فه‌ساد ‌‬ ‫ێ بینا‬ ‫ی نو ‌‬ ‫وه‌الو‌ه بنێت‌و سیس���ته‌مێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ب���اوه‌ڕم به‌بیناكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫بكات‪ ،‬به‌ڵ ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی نوێ���ی‌ سیاس��� ‌‬ ‫ئه‌زمونێك��� ‌‬ ‫ی حكومڕانیی ‌ه‬ ‫چونك��� ‌ه ئ���ه‌و ش���ێواز ‌‬ ‫ی خواردووه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه دژایه‌تیكردن‬ ‫شكست ‌‬ ‫ی‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو گه‌ڕانه‌وه‌یه‌ بۆ كه‌رامه‌ت ‌‬ ‫ی كورد‪.‬‬ ‫ئینسان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬خه‌ڵكێكی‌ زۆر ده‌پرسن بۆچ ‌‬ ‫به‌شداریی گردبوونه‌وه‌كه‌ت نه‌كرد؟‬ ‫فاروق ره‌فیق‪ :‬ئه‌گه‌ر ش���تێك باوه‌ڕم‬ ‫ی نه‌بێت به‌ش���داری‌ ناكه‌م‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫پێ ‌‬ ‫ی ش���وبات‬ ‫ئه‌وه‌ پاشه‌كش��� ‌ه بوو‪‌ 17 ،‬‬ ‫ی هێنای ‌ه پێشه‌وه‌ بۆ‬ ‫نه‌خش��� ‌ه رێگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌م واڵته‌‪،‬‬ ‫ده‌ستكاریكردنی‌ سیسته‌م ‌‬ ‫ی خۆپیشاندانێك بكه‌م‬ ‫چۆن به‌ش���داری ‌‬ ‫ی په‌رله‌مانێكدا‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م نوس���ینگه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه ب���اوه‌ڕم پێی‌ نیی���ه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌و‬ ‫ی گۆیژه‌ بوای ‌ه‬ ‫گردبوونه‌وه‌ی ‌ه له‌ش���اخ ‌‬ ‫باشتر بوو‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ێ نوس���ینگ ‌ه ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم ئه‌و ‌‬ ‫په‌رله‌مان���ه‌‌و بودج���ه‌ش له‌په‌رله‌م���ان‬ ‫ێ‬ ‫"په‌سه‌ند" كرا‪ ،‬ئیتر بۆچی‌ نابێت له‌و ‌‬ ‫بكرێ‌؟‬ ‫ی ل���ه‌و‬ ‫ف���اروق ره‌فی���ق‪ :‬نه‌مبین��� ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆپیش���اندانان ‌هی‌ به‌ه���اری‌ عه‌ره‌ب��� ‌‬ ‫له‌به‌رده‌م په‌رله‌مان���دا روبدات‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی ئه‌و شوێنان ‌ه له‌و‌ه هۆشیارتربوون‌و‬ ‫خه‌ڵك ‌‬ ‫زانیان كه‌ ئ���ه‌و په‌رله‌مانانه‌‪ ،‬په‌رله‌مان‬ ‫ی ئێمه‌ش وه‌ك‬ ‫نی���ن‪ ،‬ئه‌و په‌رله‌مان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌رعیه‌ت ‌‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانانه‌یه‌‪ ،‬بۆچ ‌‬ ‫پێده‌ده‌یت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر له‌س���احه‌‌و‬ ‫ده‌شتێكدا بكرایه‌ باشتر بوو‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )333‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/7/3‬‬

‫‪19‬‬

‫ونبوون‬

‫ئاگرگرتنی ته‌نكه‌ر ‌ی غاز ‌ی شل‬ ‫(ئێڵ پ ‌ی جی‌) له‌خۆرمۆر له‌‪‌ 22‬ی حوزه‌یران‬

‫ی كۆمپانیای‌ (دانه‌غاز) ه‌وه‌‬ ‫ی برینداره‌كان له‌الیه‌ن تیم ‌‬ ‫ی رێوشوێنی‌ خێرا له‌هه‌مبه‌ر رووداوه‌كه‌‌و به‌ ته‌نگه‌وه‌ هاتن ‌‬ ‫گرتنه‌به‌ر ‌‬

‫ی ونبوه‌ به‌ناوی‌ (ڕێبوار عه‌بدولره‌حمان‬ ‫ی ژوری‌ بازرگان ‌‬ ‫*ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازركانی‌‪.‬‬ ‫حسێن) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژوور ‌‬

‫ی (به‌ختیار محه‌مه‌د سالح)‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫*ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی كلینكی‌ پزیشكی‌ ناو وێستگه‌كه‌ بران‌و له‌هه‌ولێ���ر ئه‌وی���ش ده‌س���تبه‌جێ‌ ‪ 3‬خوالێخۆشبووان ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ی ‪22‬ی‌ حوزه‌یران كاره‌س���اتێك ‌‬ ‫له‌ڕۆژ ‌‬ ‫ی بازركانی‌‪.‬‬ ‫دڵته‌زێن روویدا له‌وێس���تگه‌ ‌ی ئێڵ پ ‌ی ل���ه‌و ‌ێ له‌الی���ه‌ن پزیش���ك ‌ی لێهاتوو ‌ی ئه‌مبوالنس��� ‌ی ره‌وان��� ‌ه ك���رد له‌گه‌ ‌ڵ ‪ 3‬دكتۆر عه‌ال كه‌ پسپۆڕی‌ فریاگوزاریی ‌ه هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژوور ‌‬

‫ێ‬ ‫ی (غازی‌ شل) له‌خۆرمۆر ك ‌ه پێده‌چ ‌‬ ‫ج‌‬ ‫ی میكانیكی‌ بووبیت له‌الیه‌ن‬ ‫هۆكارێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گواس���تنه‌وه‌ ‌‬ ‫یه‌كێك له‌ته‌نكه‌ره‌كان ‌‬ ‫ی ل���ۆكاڵ ك ‌ه‬ ‫س���ه‌ر ب��� ‌ه به‌ڵێنده‌رێك ‌‬ ‫له‌ناكاو له‌ش���وێنی‌ باركردن تێك شكاو‬ ‫ده‌ره‌نجام بووه‌ هۆی‌ ده‌رچوونی‌ (ئێڵ‬ ‫پی‌ ج���ی‌) كه‌ ته‌نكه‌ر‌ه ب���اری‌ كردبوو‬ ‫ی ئاگ���ر له‌و‬ ‫ی كه‌وتن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫بووه‌ ه���ۆ ‌‬ ‫ته‌نك���ه‌ره‌و دوات بوو‌ه هۆی‌ ته‌قینه‌وه‌‌و‬ ‫ئاگركه‌وتنه‌وه‌یه‌ك���ی‌ زۆر‌و ده‌ره‌نجام ‪3‬‬ ‫ی به‌ڵێنده‌ره‌كه‌‌و ‪ 2‬كارمه‌ند سه‌ر‬ ‫شۆفێر ‌‬ ‫به‌ كۆمپانیای‌ دانه‌غاز به‌ركه‌وتن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی دانه‌غاز كۆنترۆڵ ‌‬ ‫ی كۆمپانی���ا ‌‬ ‫تیم ‌‬ ‫ئاگره‌كه‌ی���ان ك���رد نه‌یانهێش���ت ك��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب�ڵ�اوه‌ ب���كات ب���ۆ به‌ش���ه‌كانی‌ تر ‌‬ ‫ی ‪2‬‬ ‫وێس���تگه‌كه‌‌و توانی���ان له‌م���اوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كاتژمێ���ردا بیكوژێننه‌و‌ه ب��� ‌ه هاوكار ‌‬ ‫ی ده‌زگاكان���ی‌ حكومه‌ت ب ‌ه تایبه‌ت‬ ‫زۆر ‌‬ ‫ی سامانه‌ سروشتیه‌كان‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ێ به‌ره‌و‬ ‫پێنج برینداره‌كه‌ ده‌س���تبه‌ج ‌‬

‫كۆمپانیاك ‌ه ك ‌ه به‌رده‌وام له‌وێ‌ كارده‌كات‬ ‫ی به‌ په‌له‌یان بۆ ئه‌نجام‬ ‫توانرا چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی مۆرفین تا ئه‌و‬ ‫بدرێ���ت ب ‌ه به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی كه‌ ئه‌مبوالنس گه‌یشت‪.‬‬ ‫كاته‌ ‌‬ ‫پزیشكی‌ س���ه‌ر به‌ وێستگه‌ك ‌ه یه‌كه‌م‬ ‫ئه‌مبوالنس���ێ دابی���ن ك���رد ب���ۆ خێرا‬ ‫ی حاڵه‌ته‌ ترسناكه‌كان بۆ‬ ‫گواس���تنه‌وه‌ ‌‬ ‫نزیكترین نه‌خۆشخانه‌‪.‬‬ ‫چه‌ن���د ئه‌مبوالنس���ێكی‌ دیك��� ‌ه‬ ‫له‌چه‌مچه‌ماڵ‪-‬ه‌وه‌ گه‌یش���تنه‌ ش���وێنی‬ ‫ی‬ ‫روداو‪ ،‬به‌اڵم هی���چ كام له‌مان ‌ه ماده‌ ‌‬ ‫ی ئازاریان‬ ‫س���ڕكه‌ر ی���ا كه‌مكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫(مغ���دی‌) پ���ێ‌ نه‌بوو بۆی ‌ه پزیش���ك ‌‬ ‫سه‌ر ب ‌ه وێس���تگه‌ك ‌ه بڕیاری‌ دا كه‌ ئه‌و‬ ‫ی به‌م شێوه‌یه‌ن نه‌یان نێرێت‬ ‫حاڵه‌تانه‌ ‌‬ ‫ی سڕكه‌ر‪،‬‬ ‫ێ بوونی‌ مادده‌ ‌‬ ‫ی به‌ب ‌‬ ‫بۆ سلێمان ‌‬ ‫ن���ه‌وه‌ك باری‌ ته‌ندروس���تییان خراپتر‬ ‫بێت‌و ده‌ره‌نجام دووچاری‌ مردن ببنه‌و‌ه‬ ‫هه‌ر بۆی ‌ه په‌یوه‌ندی‌ كرد به‌ دكتۆر عه‌ال‬ ‫یوسف كه‌ سه‌ر ب ‌ه تیمی‌ فریاگوزاریی ‌ه‬

‫شۆفێر‌و ‪ 3‬پزیشك گه‌یشتن ‌ه خۆرمۆر‌و‬ ‫ی تر ب���ه‌ ئه‌مبوالنس‬ ‫چوار كه‌یس���ه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی رۆژئاوا‬ ‫گواسترانه‌و‌ه بۆ نه‌خۆشخانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باس��� ‌ه گه‌یشتن ‌‬ ‫له‌هه‌ولێر‪ .‬ش���ایه‌ن ‌‬ ‫ی هه‌ولێر هاوكات بوو‬ ‫ئه‌مبوالنس���ه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مبوالنس���ه‌كان ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ گه‌یش���تن ‌‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ ب���ۆ وێس���تگه‌كه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئێم ‌ه پێم���ان راگه‌یه‌نرا ك��� ‌ه له‌ڕێگادا‬ ‫ی ه���ه‌ردووال به‌ی���ه‌ك‬ ‫ئه‌مبوالنس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دكتۆر عه‌ال داوا ‌‬ ‫گه‌یش���تبوون‌و تیم ‌‬ ‫ی چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫هاوكاری‌ له‌ئه‌مبوالنسه‌كان ‌‬ ‫كردبوو ك���ه‌ رێنیش���انده‌ریان بێت بۆ‬ ‫گه‌یشتن به‌ وێستگه‌كه‌‪.‬‬ ‫ی زۆره‌و‌ه‬ ‫ب��� ‌ه خ���ه‌م‌و په‌ژاره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫كۆمپانیاك��� ‌ه رایده‌گه‌یه‌نێ���ت ك ‌ه ‪ 2‬له‌و‬ ‫ی ك��� ‌ه له‌ش���وێنی‌ باركردن‬ ‫كه‌س���انه‌ ‌‬ ‫كاریان ده‌كرد‌و یه‌كێك له‌ش���ۆفێره‌كان‬ ‫ی‬ ‫گیانیان له‌ده‌س���تدا له‌چه‌ن���د كاتێك ‌‬ ‫ی رابردوو‪،‬‬ ‫ی ‪ 6‬رۆژ ‌‬ ‫جیاجی���ا له‌م���اوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوخه‌می‌ خۆمان ئاڕاست ‌هی‌ بنه‌ماڵه‌ ‌‬

‫ی س���ه‌ر ب��� ‌ه‬ ‫ی پزیش���ك ‌‬ ‫ستایش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كرد بۆ زوو گرتنه‌به‌ر ‌‬ ‫وێس���تگه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫رێوشوێنی‌ پێویس���ت پێش گه‌یشتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فریاگوزار ‌‬ ‫ئه‌مبوالنس���ه‌كان‌و تیم��� ‌‬ ‫خێرا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫كۆمپانی���ای‌ دانه‌غ���از توان��� ‌‬ ‫ی ‪ 24‬كاتژمێر وێس���تگه‌ك ‌ه‬ ‫تێپه‌ڕبوون��� ‌‬ ‫بخات���ه‌و‌ه كار‌و ده‌س���تبكاته‌وه‌ ب��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ غاز ب��� ‌ه هاوكار ‌‬ ‫ده‌زگاكان���ی‌ حكوم���ه‌ت ب��� ‌ه تایبه‌ت‬ ‫ی سامان ‌ه سروشتیه‌كان‌و هه‌موو‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی پێویس���ت گیرای��� ‌ه به‌ر ب ‌ه‬ ‫هه‌نگاوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دڵنیابوون له‌به‌رده‌وامبوون ‌‬ ‫مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫دابینكردن���ی‌ غ���از بۆ وێس���تگه‌كان ‌‬ ‫كاره‌با‪.‬‬ ‫وێستگه‌ی‌ غازی‌ خۆرمۆر غاز به‌رهه‌م‬ ‫ی ده‌گوازرێته‌و‌ه‬ ‫ده‌هێنێت كه‌ ب ‌ه ب���ۆر ‌‬ ‫ب���ۆ وێس���تگه‌كانی‌ كاره‌ب���ا له‌هه‌ولێر‌و‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ‪.‬‬ ‫كۆمپانیای‌ (دانه‌غاز)‬

‫گه‌ڕانه‌و‌ه بۆ رابردوو وه‌ك خه‌ون ‌ی دنیا‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ده‌نوس���ێت "لێر‌ه هه‌موشتێك باش‬ ‫به‌ڕێ���وه‌ ده‌چێت‪ ،‬س���ینه‌ماكان فیلم ‌ه‬ ‫باش���ه‌كانی‌ رۆژئاوا نمای���ش ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ته‌الره‌كان بڵند‌و رازاوه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی سوره‌"‬ ‫لێره‌ ده‌س���ت ناكه‌وێت قه‌ڵم ‌‬ ‫سالڤۆ ژیژه‌ك فه‌یله‌سوفی‌ گومانه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پێمانده‌ڵێت ده‌بێت گوم���ان له‌هه‌موو‬ ‫ش���تێك بكه‌ی���ن‪ ،‬ئ���ه‌و نایه‌ت قس��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر سیس���ته‌مێك بكات كه‌ ئید ‌‬ ‫ی خۆی‌‌و دواین‬ ‫گه‌یش���تۆته‌ دواین پله‌ ‌‬ ‫ی فرانس‬ ‫ی ال ‌‬ ‫ی دنیایه‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ ‌‬ ‫تێز ‌‬ ‫ی‬ ‫فۆكۆیاما له‌كتێب ‌ه گرنگه‌كه‌یدا (كۆتای ‌‬ ‫مێ���ژوو‪ ،‬كۆتایی‌ م���رۆڤ) ئاماژ‌هی‌ بۆ‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌م قس ‌ه له‌ده‌روازه‌یه‌ك‬ ‫ده‌كات ك ‌ه هه‌میش��� ‌ه له‌ناو سیسته‌مدا‬ ‫ی ده‌مێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬ژی���ژه‌ك‬ ‫به‌كراوه‌ی��� ‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌فه‌یله‌س���وفه‌ گومانكاره‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌و پێمان ده‌ڵێت فه‌یله‌س���وفی‌ وه‌اڵم‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵك���و فه‌یله‌س���وفی‌ گومانه‌‪،‬‬ ‫ژیژه‌ك گومانكاره‌ ده‌رهه‌ق ب ‌ه سه‌رجه‌م‬ ‫ی خۆرئاوا‪ ،‬گومانكار‌ه‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫الیه‌ن ‌‬ ‫ی سیاس���ه‌ت‪ ،‬له‌ڕاستیدا‬ ‫ده‌رهه‌ق به‌كۆ ‌‬ ‫ی ك ‌ه قس��� ‌ه‬ ‫ئه‌و تێگه‌یش���تنه‌ هه‌ڵه‌یه‌ ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه گوای ‌ه ژیژه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌س���ێكه‌ ره‌خنه‌ له‌باس���كردن ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی ده‌كات‪،‬‬ ‫ی باس ‌‬ ‫سێكس ده‌گرێت‪ ،‬خۆش ‌‬ ‫ی م���ن ژی���ژه‌ك ده‌ڵێت منیش‬ ‫به‌ب���ڕوا ‌‬ ‫دابڕاونی���م له‌خه‌ڵك‪ ،‬هه‌رخ���ودی‌ ئه‌و‬ ‫ی ك ‌ه قسه‌ی‌ پێده‌كات‬ ‫زمان ‌ه س���اده‌یه‌ ‌‬ ‫ی گه‌وره‌یه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئاماژه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ئه‌مه‌ش���ه‌ دواتر ته‌وزیف ده‌كاته‌و‌ه بۆ‬ ‫ی ك ‌ه ده‌یگرێت ده‌ڵێت‬ ‫ئه‌و ره‌خنه‌ قوڵه‌ ‌‬ ‫ی مرۆڤ گه‌مژه‌ن" وه‌ك له‌دواین‬ ‫"‪‌ %99‬‬ ‫ی‬ ‫چاوپێكه‌وتنی���دا له‌گ���ه‌ ‌ڵ رۆژنام���ه‌ ‌‬ ‫گاردیان باس���ی‌ ده‌كات‪ ،‬لێره‌دا ژیژه‌ك‬ ‫هه‌م خۆی‌ به‌به‌ش���ێك له‌و‌ه ده‌زانێت‪،‬‬ ‫هه‌م پێموای ‌ه قس ‌ه له‌سه‌ر ئه‌و بێده‌نگیی ‌ه‬ ‫قوڵه‌ی‌ مرۆڤی‌ مۆدێرن ده‌كات ده‌رهه‌ق‬

‫ی‬ ‫به‌م سیسته‌مه‌‪ ،‬كه‌ ده‌كرێت كۆنترۆڵ ‌‬ ‫ی تێڕوانینم���ان ب���كات‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ك���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خ���واردن‌و خواردنه‌وه‌یه‌ ‌‬ ‫ئه‌وج���ۆر ‌‬ ‫ی ژێره‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ده‌یخۆی���ن تاده‌گاته‌ جل ‌‬ ‫ی من ژیژه‌ك لێره‌ قس��� ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫به‌بڕوا ‌‬ ‫ی مرۆڤ ده‌كات‪،‬‬ ‫ی گ���ه‌ور‌ه ‌‬ ‫نائاگاییه‌ك ‌‬ ‫ی ك ‌ه هیچ‬ ‫ده‌ره���ه‌ق به‌باوه‌ڕهێنان به‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ئه‌گه‌ری‌ له‌دایكبون ‌‬ ‫سیسته‌مێكی‌ نو ‌‬ ‫ی‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬ژی���ژه‌ك له‌وتارێكی���دا به‌ناو ‌‬ ‫ی جه‌خت له‌وه‌ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫رێگ���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه ئه‌م سیسته‌مه‌ هه‌میشه‌ له‌بواره‌كان ‌‬ ‫ته‌كنه‌لۆژیادا پێمانده‌ڵێت هه‌موش���تێك‬ ‫ی‬ ‫ی گۆڕین��� ‌‬ ‫روده‌دات‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ب���وار ‌‬ ‫سیس���ته‌مدا هه‌میش���ه‌ ده‌ڵێ���ت ئه‌و‌ه‬ ‫مه‌حاڵه‌‪ ،‬ژیژه‌ك ل���ه‌و وتاره‌یدا چه‌مك ‌ه‬ ‫الكان‪-‬یه‌ك ‌ه ق���ه‌رز ده‌كات‌و ده‌ڵێت ئه‌و‬ ‫مه‌حاڵه‌ش روده‌دات‪ ،‬له‌ڕاس���تیدا ئه‌م‬ ‫بۆیه‌ لێره‌دا ئه‌م چه‌مكه‌ به‌كار ده‌بات‪،‬‬ ‫چونك ‌ه نه‌ك هه‌ر پێی‌ مومكینه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پێی‌ وای ‌ه ئ���ه‌م روداوه‌ ده‌بێت روبدات‪،‬‬ ‫چونكه‌ هیچ سیس���ته‌مێك ناتوانێت بۆ‬ ‫ئه‌به‌د وابكات ده‌القه‌كانی‌ نه‌بینرێت‪.‬‬ ‫ده‌مه‌وێ���ت بگه‌ڕێم���ه‌و‌ه پرس���یار‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌م وتار‌ه ك��� ‌ه ئایا‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كه‌ ‌‬ ‫ی دنی���ا ده‌بێ���ت‬ ‫له‌كاتێك���دا خه‌ون��� ‌‬ ‫به‌گه‌ڕان���ه‌و‌ه بۆ راب���ردوو‪ ،‬ئایا رابردوو‬ ‫ده‌توانێ���ت كه‌پیتالی���زم تێپه‌ڕێنێت؟‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕاس���تیدا ئه‌م گه‌ڕانه‌وه‌ی��� ‌ه هه‌ڵگر ‌‬ ‫ی گه‌وره‌ی���ه‌‪ ،‬یه‌كه‌م‬ ‫دوو ئیش���كالیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌ردوو ئایدیاك���ه‌ خ���ۆی‌ به‌هه‌ڵگر ‌‬ ‫دواین رێگا‌و دوای���ن ده‌رواز‌ه ده‌زانێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی دیسپلین ‌‬ ‫ئه‌م سیسته‌مان ‌ه سیسته‌م ‌‬ ‫بچوكترن‪ ،‬نه‌ك ناتوانن‪ ،‬ئه‌م سیسته‌م ‌ه‬ ‫تێپه‌ڕێنن‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت ببن به‌به‌شێك‬ ‫له‌سیسته‌مه‌كه‌‪ .‬دووه‌م ئه‌م سیسته‌مان ‌ه‬ ‫ی له‌ئاینده‌دا‬ ‫سیسته‌مێكن ره‌گوڕیشه‌كان ‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو س���ه‌ر به‌ڕابردووه‌‪ ،‬ئه‌مڕۆ‬ ‫ئه‌م سیس���ته‌مانه‌ ده‌كرێت هه‌ر هێند‌ه‬

‫ی درێژترم���ان بده‌ن���ێ بۆ‬ ‫رۆژگارێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫تێپه‌ڕاندنی‌ ئه‌م سیس���ته‌مه‌‌و رۆژگار ‌‬ ‫سیس���ته‌مه‌كه‌ش ب���ۆ ماوه‌ی���ه‌ك درێژ‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ژیژه‌ك یه‌كێكه‌ له‌و فه‌یله‌س���وفانه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه خ���ۆی‌ به‌كۆمۆنیزم ده‌زانێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی نابێت ‌ه‬ ‫ێ كه‌خ���ۆ ‌‬ ‫كۆمۆنیزمێك���ی‌ نو ‌‬ ‫سیس���ته‌مێكی‌ دیس���پلینی‌‌و هه‌م���وو‬ ‫ی‬ ‫پانتایی���ه‌كان بخات��� ‌ه ژێ���ر كۆنترۆڵ ‌‬ ‫خۆی���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌م قس��� ‌ه له‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫كۆمۆنیزمێك ده‌كات‪ ،‬ك ‌ه سیسته‌مێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌خنه‌یی ‌ه له‌باتی‌ ببێت ‌ه سیس���ته‌مێك ‌‬ ‫جێگی���رو كۆنكرێت‪ ،‬ك���ه‌ مرۆڤی‌ ئێم ‌ه‬ ‫ی‬ ‫تێیدا بمێنێته‌وه‌‪ ،‬ده‌بێته‌ سیسته‌مێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌خنه‌یی‌‪ ،‬كه‌ بۆ هه‌میش��� ‌ه ره‌خنه‌گر ‌‬ ‫ی‬ ‫سیس���ته‌م بێ���ت‪ ،‬ژی���ژه‌ك ب���اوه‌ڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فیكری‌ هه‌یه‌ ك ‌ه له‌هه‌ناو ‌‬ ‫به‌شۆڕشێك ‌‬ ‫سیس���ته‌مه‌و‌ه دێ���ت‌و ئ���ه‌و ده‌الق���ه‌و‬ ‫ش���ه‌به‌قان ‌ه گ���ه‌وره‌ده‌كات ك��� ‌ه له‌ناو‬ ‫سیسته‌مدا هه‌ن بۆئه‌و‌هی‌ سیسته‌مه‌ك ‌ه‬ ‫تێپه‌ڕێنن‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫دنیای‌ ئێم��� ‌ه یه‌كێك��� ‌ه له‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌رده‌وام ره‌خنه‌ی‌ بچ���وك‌و جوغز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌گرێ���ت به‌پێچه‌وان���ه‌ ‌‬ ‫ی گومانكردن���ی‌ هه‌بێت ده‌رهه‌ق‬ ‫توانا ‌‬ ‫ی ئێم ‌ه‬ ‫ی سیس���ته‌مه‌كه‌‪ ،‬ره‌خنه‌ ‌‬ ‫به‌كۆ ‌‬ ‫ره‌خنه‌یه‌كی‌ ساده‌‌و كورتبینه‌‪ ،‬هه‌میش ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌چێت ‌ه خزمه‌تی‌ سیسته‌مه‌كه‌‪ ،‬پێیه‌ك ‌‬ ‫له‌هه‌ن���اوی‌ سیس���ته‌مدایه‌‪ ،‬توان���ای‬ ‫ی‬ ‫ده‌رككردنی‌ ش���ه‌به‌قه‌كانی‌ سیسته‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫نییه‌‪ ،‬له‌ده‌وری‌ ره‌خنه‌یه‌كی‌ س���اده‌ ‌‬ ‫رۆژنامه‌وانیی���ه‌و‌ه نه‌گوازراوه‌ت���ه‌و‌ه بۆ‬ ‫ی فه‌لس���ه‌فی‌‪ ،‬ژی���ژه‌ك ئه‌و‬ ‫تێڕامانێك ‌‬ ‫فه‌یله‌س���وفه‌یه‌ كه‌ بیرم���ان ده‌خاته‌و‌ه‬ ‫ی گه‌وره‌تردایه‌‪،‬‬ ‫كێش���ه‌ك ‌ه له‌ش���وێنێك ‌‬ ‫ده‌رهه‌ق به‌كۆی‌ په‌یوه‌ندیه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫سیاس���ی‌‌و ئابوریه‌كانم���ان ده‌مانخات ‌ه‬ ‫ی‬ ‫گومانێكی‌ قوڵه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ریکالم‬

‫ی‬ ‫ی هێزه‌كان ‌‬ ‫ی دروستبوون ‌‬ ‫رابردودا له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنه‌وه‌ بینیم���ان‪ ،‬هێن���د‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رنجی‌ بچ���وك‌و خه‌ون���ی‌ بچوك ‌‬ ‫ی سیس���ته‌م ب���وون‪،‬‬ ‫ده‌س���تكاریكردن ‌‬ ‫ی گۆڕینی‌ سیس���ته‌م‌و‬ ‫هه‌رگی���ز خه‌ون ‌‬ ‫ی سیس���ته‌م نه‌بۆت ‌ه‬ ‫ی تێپه‌ڕاندن ‌‬ ‫خ���ود ‌‬ ‫ی گرنگ له‌فیكری‌ ئۆپۆزسیۆندا‬ ‫كایه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌م هه‌رێمه‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه پێموایه‌ هێند‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌خزمه‌تی‌ ئه‌م سیس���ته‌مه‌ گه‌نده‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫كوردستاندابوون‪ ،‬له‌خه‌م ‌‬ ‫سیسته‌مێكی‌ دیكه‌دا نه‌بوون‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ژیژه‌ك خاوه‌ن���ی‌ كۆمه‌ڵێك ئایدیا ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆر س���ه‌رنج راكێش���ه‌ هه‌م ده‌ربار‌ه ‌‬ ‫س���ینه‌ماو خۆشه‌ویس���تی‌‌و ئ���ه‌ده‌ب‬ ‫ك ‌ه ده‌كرێ���ت هه‌ریه‌كێكی���ان بۆ ئێم ‌ه‬ ‫ی تێڕامانێكی‌ قوڵبێت‪ ،‬ك ‌ه تێكڕا‬ ‫جێگه‌ ‌‬ ‫ی زیاترم���ان پێ���ده‌دات بۆ‬ ‫دیدگایه‌ك��� ‌‬ ‫تێگه‌یشتن له‌دنیا‪ ،‬هیوادارم له‌ئاینده‌دا‬ ‫زۆر زیاتر له‌س���ه‌ر ئه‌م كۆمه‌ڵ ‌ه كێش ‌ه‬ ‫ی سیسته‌مه‌‌و‬ ‫جه‌وهه‌ری ‌ه بدوێم ك ‌ه كێشه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ندێك س���ه‌رنج له‌ئاینده‌دا ده‌ربار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌لس���ه‌ف ‌ه وه‌ك بیركردنه‌وه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆنكرێت ی���ان وه‌ك بیركردنه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫گومانگ���ه‌را ك���ه‌ ئه‌م���ڕۆ له‌خۆرئ���اوا‬ ‫له‌هه‌ندێ���ك پێكداداندان‪ ،‬قس���ه‌بكه‌م‪،‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت له‌وێش���دا ده‌گه‌ڕێمه‌و‌ه س���ه‌ر‬ ‫س�ل�اڤیۆ ژیژه‌ك‪ .‬له‌كۆتایی���دا ناكرێت‬ ‫ی ئه‌مڕۆم���ان‬ ‫به‌ب���ێ‌ ژی���ژه‌ك له‌دنی���ا ‌‬ ‫تێبگه‌ی���ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم س�ل�اڤۆ ژیژه‌كیش‬ ‫ی‬ ‫ی شۆڕش���ه‌كانی‌ خۆرهه‌اڵت توش ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك ئیش���كالیه‌ت ده‌بێ���ت بۆ‬ ‫ی ش���ۆڕش‌و یه‌ك‬ ‫تێگه‌یش���تن له‌چه‌مك ‌‬ ‫نه‌گرت���ن له‌گه‌ ‌ڵ هه‌ندێك ئایدیایدا‪ ،‬به‌م‬ ‫پێیه‌ش ژیژه‌ك موق���ه‌ده‌س نییه‌ وه‌ك‬ ‫ی ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫هه‌ندێك رۆش���نبیر دروس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و بۆچونه‌ش زۆر هه‌ڵه‌ی ‌ه كه‌ فیكر ‌‬ ‫ئه‌م فه‌یله‌سوف ‌ه كورت ده‌كه‌نه‌وه‌‌و وه‌ك‬ ‫كه‌سێكی‌ ئیعترازی‌ وێنای‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫ی ونبوه‌ به‌ناوی‌ (پش���تیوان جه‌مال‬ ‫ی بازرگان��� ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازركانی‌‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژوور ‌‬ ‫ی (نه‌ژاد غه‌فور ده‌روێش)‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫*ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازركانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژوور ‌‬ ‫ی تۆفیق عه‌باس)‬ ‫ی (ئه‌ژ ‌‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫*ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازركانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژوور ‌‬ ‫ی ونبوه‌ به‌ناوی‌ (عه‌بدواڵ محه‌مه‌د عه‌لی‌)‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫*ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازركانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژوور ‌‬ ‫ی كڕین‌و فرۆش���تنی‌ زێڕ ونبو‌ه به‌ناوی‌ (بێستون حه‌بیب‬ ‫* مۆڵه‌تێك ‌‬ ‫ئه‌حمه‌د) هه‌ر كه‌س دۆزیویه‌تیه‌و‌ه په‌یوه‌ندی‌ بكات به‌م ژمار‌ه مۆبایله‌و‌ه‬ ‫‪07702174504‬‬

‫روونكردنه‌وه‌‬ ‫ی رۆژنام ‌ه به‌ڕێزه‌كه‌تاندا‬ ‫له‌ژماره‌ (‪‌ )332‬‬ ‫ی‬ ‫بابه‌تێك باڵوكراوه‌ته‌وه‌ سه‌باره‌ت به‌و‌ه ‌‬ ‫ی ته‌شه‌بوز‬ ‫ی مالك ‌‬ ‫ی چوێس ‌ه ال ‌‬ ‫ك ‌ه "شێخ ‌‬ ‫بۆ كوڕی‌ كۆن ‌ه مسته‌ش���ارێك ده‌كات"‌و‬ ‫ن���اوی‌ "ته‌یب باراوی‌" هاتووه‌‪ ،‬ئێم ‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی روونده‌كه‌ینه‌و‌ه ك ‌ه ناو ‌‬ ‫هه‌موو الیه‌ك ‌‬ ‫ی له‌و‬ ‫ئه‌و (ش���ێخ ته‌یب)‌ه مسته‌شار‌ه ‌‬ ‫باب ‌هت‌و چاوپێكه‌تنه‌ی‌ شێخی‌ چوێسه‌دا‬ ‫به‌"ب���اراوی‌" هات���ووه‌‪ ،‬دوورو نزی���ك‬ ‫ی‬ ‫ی"‌و ش���ێخ ته‌یب ‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌"باراو ‌‬ ‫باراوی‌"ه‌و‌ه نییه‌‌و "باراو" هه‌موو كاتێك‬

‫ی ب���ووه‌و هیچ كاتێك‬ ‫ی كوردایه‌ت ‌‬ ‫قه‌اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫مسته‌شار‌و جاش���مان نه‌بووه‌و خاوه‌ن ‌‬ ‫ی دێرینین‪،‬‬ ‫ده‌یان شه‌هید‌و پێشمه‌رگ ‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م روونكردنه‌وه‌یه‌و‌ه‬ ‫ئێم ‌ه له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نی���ن ك��� ‌ه ئه‌و ش���ێخ ته‌یب‬ ‫ی مسته‌ش���ار ب���ووه‌‌و به‌"باراوی‌"‬ ‫ناو‌ه ‌‬ ‫ی نییه‌‪.‬‬ ‫ناوی‌ هاتووه‌‪ ،‬باراو ‌‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ رێزو سوپاس‪.‬‬ ‫له‌تیف شێخ جه‌الل باراوی‌‬

‫روونكردنه‌وه‌یه‌ك‬ ‫له‌فه‌رمان هیدایه‌ته‌و‌ه‬ ‫بۆ خوێنه‌ران ‌ی ئاوێنه‌‬ ‫ی مێرگ ‌ه سووره‌‪ ،‬له‌ڕاستیدا‬ ‫ی حه‌مه‌د ئاغا ‌‬ ‫ی وتارێكم به‌ناونیش���ان ‌‬ ‫پاش ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی چاپ به‌س���ه‌رمدا تێپه‌ڕیوه‌‪،‬‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬به‌هه‌ڵه‌ ‌‬ ‫ی شیوع ‌‬ ‫(كۆنگر‌هی‌ حیزب ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌رچه‌رخانێ���ك له‌ئاوه‌زی‌ په‌ككه‌وته‌و‌ه به‌ڵكو ش���ه‌هید فاخی���ر حه‌مه‌د ئاغا ‌‬ ‫ی مێرگه‌سوور‌ه كه‌ پێشمه‌رگه‌یه‌كی‌ بوێرو‬ ‫ی گه‌نجان���ه‌) له‌ژمار‌ه ‪‌ 332‬‬ ‫بۆ ئاوه‌ز ‌‬ ‫ی ش���یوعی‌ عێراق‬ ‫ی چاونه‌ترس���ی‌ حیزب ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئاوێن ‌ه باڵوكرده‌وه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی زۆریان بوو‪.‬‬ ‫هاوڕێیان ده‌ست خۆش���ییه‌ك ‌‬ ‫‪ -2‬نوس���یومه‌ داس���تانی‌ هه‌ندرێ���ن‬ ‫كرد‪ ،‬به‌اڵم تێبینیم پێگه‌یش���ت له‌سه‌ر‬ ‫ی مالزم خ���در بووه‌‪،‬‬ ‫ی به‌س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی ك ‌ه هه‌ندێك ‌‬ ‫ی مێژووی ‌‬ ‫ی هه‌ڵه‌ ‌‬ ‫هه‌ندێ ‌‬ ‫ی هه‌ندرێ���ن‬ ‫ی چاپ���ه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬له‌ڕاس���تیدا داس���تان ‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌هه‌ڵ ‌‬ ‫ێ مه‌به‌س���ته‌‪ ،‬كه‌وا به‌سه‌ركردایه‌تی‌ ره‌یس كه‌مال‌و شه‌هید‬ ‫ی ب‌‬ ‫هه‌ندێ���ك هه‌ڵه‌ ‌‬ ‫ی بوو‪.‬‬ ‫فاخیر مێرگه‌سوور ‌‬ ‫ی پێ ئه‌ده‌م‪:‬‬ ‫ئاماژه‌ ‌‬ ‫‪ -1‬نوس���یومه‌یه‌ك جه‌مه‌دانی‌ سوور‬ ‫به‌ش���داری‌ داس���تانی‌ هه‌ندرێن بوو ك ‌ه‬

‫له‌گه‌ڵ رێزی‌ بێپایان ‌‬ ‫ی‬ ‫دڵسۆزتان‪ :‬فه‌رمان هیدایه‌ت‬ ‫ریکالم‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬ ‫جێگری سەرنوسەر‪ :‬یاسین تەها‬

‫ترس ‌ی بارزان ‌ی‬ ‫له‌مالیكی‌!‬

‫دەتەوێت ئاوێنە چی بکات‪:‬‬

‫‪www.‬‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫‪Awene‬‬

‫‪Say.awene@gmail.com‬‬ ‫ریکالم‬

‫ سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫‪awene.com‬‬

‫ی هێور ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی نێوان مالیكی‌‌و نه‌یاره‌كان ‌‬ ‫خه‌ریك ‌ه كێشمه‌كێش���� ‌‬ ‫ی به‌قین‌و تووڕه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی تر زۆر له‌مالیك���� ‌‬ ‫ی ب ‌ه ب����ه‌راورد به‌وان ‌‬ ‫هێش����تا بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆرن‪ ،‬هه‌ر له‌مه‌س����ه‌له‌ ‌‬ ‫ی له‌مالیك���� ‌‬ ‫ی بارزان���� ‌‬ ‫ی رق هه‌ڵگرتن���� ‌‬ ‫ه����ۆكار ‌‬ ‫ی مالیكییه‌و‌ه بگر‌ه تا ده‌گات‬ ‫ی تاكڕه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫«نه‌وت»‌و گه‌وره‌بوون ‌‬ ‫ی توركیا‌و‬ ‫ی سوننه‌كان‌و پڕۆژه‌كان ‌‬ ‫ی له‌گه‌ ‌ڵ میحوه‌ر ‌‬ ‫ی بارزان ‌‬ ‫به‌تێهه‌ڵكێشبوون ‌‬ ‫ی شاراو‌ه ك ‌ه باس ناكرێت‬ ‫ی س����عودی‌‌و قه‌ته‌ر‪ ،‬به‌اڵم هۆكارێك ‌‬ ‫عه‌ره‌بس����تان ‌‬ ‫ی له‌نێو‬ ‫ی هه‌رێم ‌ه به‌رامبه‌ر ئه‌و گۆڕانكاریی ‌ه قوڵه‌ی مالیك ‌‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫نیگه‌ران ‌‬ ‫ی شیعه‌دا دروستیكردووه‌‪.‬‬ ‫خودی‌ تائیفه‌ ‌‬ ‫ی ش����یعه‌كان وردبینه‌وه‌‪ ،‬ده‌بینین چه‌ند ماڵێك‬ ‫ی هاوچه‌رخ ‌‬ ‫گه‌ر له‌مێژوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی رابردوو‪ ،‬خاوه‌ن پێگ����ه‌ ‌‬ ‫ی ده‌یان س����اڵ ‌‬ ‫ه����ه‌ن ك ‌ه به‌درێژای ‌‬ ‫به‌هێزو ده‌ستڕۆش����توو بوون‪ ،‬ته‌نانه‌ت سه‌دام حسێن به‌و هه‌موو دڵڕه‌قیی‌‌و‬ ‫ی ئه‌وان‬ ‫ی به‌ڕۆڵ ‌‬ ‫ی كۆتای ‌‬ ‫ی خۆی����ه‌و‌ه نه‌یتوان ‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت ‌ه تۆقێنه‌ره‌ی رۆژگار ‌‬ ‫ی «س����ه‌درو ئه‌لحه‌كیم»ه‌‪ .‬ئێستا مالیكی‌ ك ‌ه‬ ‫بهێنێت‪ ،‬دیارترینیشیان ماڵ ‌‬ ‫ی وه‌ك ئه‌وان نییه‌‪ ،‬دێت‌و خه‌ریك ‌ه‬ ‫ی به‌هێزو خاوه‌ن نفوز ‌‬ ‫ی بنه‌ماڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫خاوه‌ن ‌‬ ‫ی پێشه‌وه‌‌و‬ ‫ی ش����یعه‌دا ده‌گۆڕێت‪ ،‬ئه‌و دێت ‌ه ریز ‌‬ ‫ئه‌و هاوكێشه‌ی ‌ه له‌ناو ماڵ ‌‬ ‫ی بۆ چۆ ‌ڵ كه‌ن‌و‬ ‫ی ئه‌و تائیفه‌ی ‌ه جێگه‌ ‌‬ ‫ی ماڵ ‌ه ته‌قلیدییه‌كان ‌‬ ‫ده‌بێت پیاوان���� ‌‬ ‫ی ترس‌و نیگه‌رانییه‌‪.‬‬ ‫ی بارزانییه‌و‌ه جێ ‌‬ ‫بچن ‌ه دواوه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌مه‌ش به‌ال ‌‬ ‫ی كرده‌وه‌و تا ئێس����تا‬ ‫ی راب����ردوود‌ا ئاگرێك���� ‌‬ ‫ی ك���� ‌ه له‌ن����ه‌ورۆز ‌‬ ‫بارزان���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستڕۆشتوو ‌‬ ‫دانه‌مركاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬وه‌ك س����ه‌ركرده‌یه‌ك ك ‌ه له‌بنه‌ماڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫خ����اوه‌ن رابردووه‌و‌ه دێت‪ ،‬له‌قواڵیی مه‌غزو مێش����کیدا نیگه‌ران ‌ه له‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش����یعه‌و‌ه ته‌ش����ه‌ن ‌ه بكا بۆ نێو ئ����ه‌م پێكهاته‌یه‌ ‌‬ ‫گۆڕانكاریی ‌ه له‌تائیفه‌ ‌‬ ‫ی نه‌ورۆز‌و چه‌ندین‬ ‫ی له‌وتار‌خوێندنه‌وه‌كه‌ ‌‬ ‫ی عێراق ك ‌ه كورده‌‪ ،‬بارزان ‌‬ ‫دیك����ه‌ ‌‬ ‫ی به‌رزو راشكاوان ‌ه‬ ‫ی رابردووش����دا به‌ده‌نگ ‌‬ ‫ی چوار پێنج مانگه‌ ‌‬ ‫ی دیكه‌ ‌‬ ‫بۆنه‌ ‌‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی شیعه‌كان ‌‬ ‫ی راس����ته‌قینه‌ ‌‬ ‫ی ده‌ربڕیو‌ه ك ‌ه «نوێنه‌ر‌و زمانحاڵ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌رگیز مالیكی‌ نه‌بووه‌و نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌لحه‌كیم‌و سه‌درن»‪.‬‬ ‫ی ئه‌و ماڵ ‌ه ش����یعان ‌ه‬ ‫ی له‌س����ه‌ر ناو‌ه دیاره‌كان ‌‬ ‫ی بارزانییه‌وه‌‪ ،‬مالیك ‌‬ ‫له‌دید ‌‬ ‫ی پێیانه‌و‌ه هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫ی په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی باوك ‌‬ ‫حس����اب ناكرێت ك ‌ه مس����ته‌فا بارزان ‌‬ ‫ی نه‌یارانی‌ مالكی‪،‬‬ ‫ی موقته‌دا س����ه‌دریش بۆ نێو ریز ‌‬ ‫ی هاتن ‌‬ ‫ره‌نگ ‌ه هۆكارێك ‌‬ ‫ی بۆ بكرێت‪.‬‬ ‫ی راست‌و دروست ‌‬ ‫له‌م روانگه‌یه‌و‌ه بكرێت خوێندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ێ پێكهات ‌ه‬ ‫ی راب����ردوو‪ ،‬چه‌ند ماڵێك له‌نێو س���� ‌‬ ‫ی ده‌یان س����اڵ ‌‬ ‫به‌درێژای���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراقدا‪ ،‬ك���� ‌ه خاوه‌ن نفوزو ده‌ستڕۆش����توو بوون‪ ،‬وێڕا ‌‬ ‫س����ه‌ره‌كییه‌كه‌ ‌‬ ‫ی تائیفی‌‌و ئیتنی‌‌و نه‌ته‌وه‌ییانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی جیاواز ‌‬ ‫ی نێوانیش����یان به‌حوكم ‌‬ ‫ملمالنێ ‌‬ ‫ی یه‌كتریشدا بوون له‌پێناو‬ ‫به‌اڵم هه‌میش ‌ه له‌جۆرێك هاوسۆزی‌‌و هاوكاریكردن ‌‬ ‫ی ده‌سه‌اڵتیاندا‪.‬‬ ‫پاراستنی‌ نفوزو به‌رده‌وامبوون ‌‬ ‫ێ پێكهاته‌ی ‌ه له‌نێو‬ ‫ی سه‌دام حسێن‪ ،‬ئه‌م س ‌‬ ‫ی كۆتاییهاتن به‌ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی ده‌چن‌و نوخبه‌كان‬ ‫ی قوڵ‌‌و ریش����ه‌ی ‌‬ ‫ی خۆیاندا به‌ره‌و گۆڕانكارییه‌ك ‌‬ ‫خ����ود ‌‬ ‫ی گه‌ور‌ه‬ ‫ی راچه‌نینێك ‌‬ ‫ی تووش ‌‬ ‫ی سه‌دام س����وننه‌كان ‌‬ ‫له‌جێگۆڕكێدان‪ ،‬كه‌وتن ‌‬ ‫ی هه‌ژان����دووه‌‪ ،‬ئایا‬ ‫ی ماڵ ‌ه ش����یع ‌ه ته‌قلیدییه‌كان ‌‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ك����ردووه‌‪ ،‬هاتن���� ‌‬ ‫ی ئیش����كردن‌و‬ ‫ی روانین‌و ئه‌دا ‌‬ ‫ی نوێنه‌بوونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ناترس����ێت له‌س����ایه‌ ‌‬ ‫بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌وت ‌‬ ‫ی ئاڕاسته‌ ‌‬ ‫ی ده‌س����ه‌اڵت‌و ره‌وتكردنیه‌و‌ه به‌پێچه‌وانه‌ ‌‬ ‫ئیحتكاركردن ‌‬ ‫مێژووی‌ ناوچه‌كه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م گۆڕانكاریان ‌ه بێن‌و یه‌خه‌ش به‌و بگرن؟‬

‫ریکالم‬