ژمارە 359

Page 1

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)359‬‬ ‫سێشەممە ‪2013/1/8‬‬

‫ژماره‌ ‌ی كۆمپانیا بیانییه‌كان كه‌م ده‌كات‬

‫له‌‌پارێزگای‌ سلێمانی ‪ 3700‬كۆمپانیای‌‬ ‫ناوخۆیی‌‌و ‪ ‌551‬بیانی‌ هه‌یه‌‬

‫»» ‪8‬‬

‫ ‬

‫ ‬ ‫ ‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫پژاك‪:‬‬

‫‪17‬‬ ‫‪512‬‬ ‫»»»»‬

‫پارتی نایه‌وێت‌ خۆی ته‌واو‬ ‫له‌ئێران داببڕێت‌‬

‫سزای لەسێدارەدان‬

‫زیاتر له‌‪ 160‬كه‌سی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌نێوان زه‌وی‌‌و ئاسماندان‬

‫‪12‬‬ ‫»»‬ ‫‪17‬‬ ‫»» ‪9‬‬

‫پارتی رێگ ‌ه نادات وەزارەتی شەهیدان‬ ‫گۆڕێکی بەکۆمەڵ هەڵبداتەوە‬ ‫روفات���ی بێسەروش���وێنانی ش���ەڕی‬ ‫ناوخ���ۆ‌و کوژراوان���ی س���اڵی ‪-1987‬‬ ‫‪ 1988‬لەگۆڕس���تانێکی ش���اری‬ ‫هەولێردا دەنێژرێن‌و پارتی دیموکراتی‬ ‫کوردستانیش رێگرە لەهەڵدانەوەی ئەو‬ ‫ی‬ ‫گ���ۆڕە بەکۆمەاڵنە له‌الی���ه‌ن وه‌زاره‌ت ‌‬

‫شه‌هیدانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬هه‌ولێ���ر‪ :‬به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ده‌ست ئاوێنه‌ كه‌وتوون‬ ‫به‌ڵگه‌نامانه‌ ‌‬ ‫وەزارەتی ش���ەهیدان دەیەوێت چەند‬ ‫گۆڕێک���ی بەکۆم���ەڵ لەگۆڕس���تانی‬ ‫(مەعم���ەل قیر) لەش���اری هەولێر کە‬

‫ی‬ ‫ی ‪ 384‬هاواڵتی‌و پێش���مەرگە ‌‬ ‫روفات ‌‬ ‫تێدای���ه‌ لەالیەن حکومەتی بەعس���ەوە‬ ‫ک���وژراون هەڵبدات���ەوە‪ ،‬ب���ەاڵم دوای‬ ‫تەواوکردنی رێوش���وێنە یاساییەکان‪،‬‬ ‫وەزیری شەهیدان لەبه‌ر فشاری پارتی‬ ‫دیموکراتی کوردستان هەڵدانەوەی ئەو‬

‫گۆڕانە رادەگرێت‪ ،‬ک���ە گوماندەکرێت‬ ‫بەه���ۆی هەبون���ی چەندی���ن روفاتی‬ ‫بێسەر‌وش���وێنی ش���ەری ناوخ���ۆ لەو‬ ‫گۆڕس���تانەدا بوبێت ک���ە لە‪31‬ی ئابی‬ ‫‪1996‬دا لەالی���ەن پارت���ی‌و س���وپای‬ ‫عێراقەوە کوژرابن ‪.‬‬

‫س���ەبارەت بەئام���ادەکاری ب���ۆ‬ ‫هەڵدان���ەوەی ئەو گ���ٶڕە بەکۆمەاڵنە‪،‬‬ ‫بەڕێوبەری گشتی بەرپرسی دۆسیەیی‬ ‫گ���ۆڕە بەکۆمەڵ���ەکان‪ ،‬پ���ەری نوری‬ ‫بەئاوێن���ەی راگەیاند ک���ە ئامادەکاری‬ ‫تەواویی���ان کردب���و ب���ۆ هەڵدانەوەی‬

‫نەوشیروان مستەفاو بارزانی سەردانی هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد دەکەن‬

‫گ���ۆڕەکان‌و بەوەزارەتی مافی مرۆڤیان‬ ‫وتوە‌و ئەوانیش ره‌زامەندیی خۆیان دەر‬ ‫بڕی���وە بەاڵم دواتر "لەالی���ەن جەنابی‬ ‫وەزی���رەوە هەڵدانەوەی ئ���ەو گۆڕانە‬ ‫راگیراوە"‪.‬‬ ‫»» ‪3‬‬

‫»» ‪2‬‬

‫سه‌رۆکی په‌رله‌مان داهاتی گرێبه‌سته‌کانی نه‌وت نازانێت‬ ‫س���ه‌رۆکی په‌رله‌مانی کوردس���تان د‪.‬‬ ‫ئه‌رسه‌الن بایز داهاتی گرێبه‌سته‌‌کانی‬ ‫نه‌وت���ی هه‌رێ���م نازانێ���ت و ده‌ڵێت "‬ ‫نەوەزیری دارایی و نەوەزیری س���امانە‬ ‫سروشتییەكان و نەسەرۆكی وەزیرانی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستانم تا بزانم‬

‫ئەو بڕە پارەی���ە چەندە‪ ،‬ئەگەر كاری‬ ‫پەرلەمانیش بێت ئ���ەوا كاری لیژنەی‬ ‫دارایی و ئابوری پەرلەمان و لیژنەكانی‬ ‫ترە"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ تایب���ه‌ت‪ :‬له‌چاوپێکه‌تنێکی‬ ‫تایب���ه‌ت له‌گ���ه‌ڵ ئاوێن���ه‌ س���ه‌رۆکی‬

‫په‌رله‌مانی کوردستان ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌ به‌وتارێکی ئه‌و که‌ رۆژی ‪4‬ی تەمموزی‬ ‫کرد که‌ ئه‌و پێی س���ه‌یره لەپەیامنێری ‪ 2011‬باڵوبۆته‌وه‌و رەخنە لەسیستەمی‬ ‫ۆژنامەیەكی ناس���راوی وەكو ئاوێنەو‌ه واڵتی میس���رو سوریاو لیبیا گرتوه‌ که‌‬ ‫پرس���یاری داهاتی گرێ به‌س���ته‌کانی كوڕو براو كەس���ە نزیكەكانی پۆستە‬ ‫بااڵكان���ی واڵتی���ان بەدەس���تەوەیەو‬ ‫نه‌وت لێده‌کرێت‪.‬‬ ‫له‌پرس���یارێکی ئاوێنه‌دا س���ه‌باره‌ت ئێس���تاش له‌کوردس���تان هاوشێوه‌ی‬

‫ئه‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬س���ه‌رۆکی په‌رله‌مان ده‌ڵێت‬ ‫" دانان���ی دو كەس س���ێ كەس���یش‬ ‫لەخێزانێك لەپۆس���تەكانی حكومەت‪،‬‬ ‫بۆ خودی حیزبەكە خۆی دەگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫ئ���ەو حیزب���ه‌ دەنگی هێن���اوەو هەمو‬ ‫حیزب و ڕێكخراوەكانی كوردس���تانیش‬

‫له‌نێوان خوڵقاندن‌و له‌وه‌ڕاندندا‬ ‫سیسته‌می سه‌رۆکایه‌تی‌و خراپیه‌کانی‬

‫دانیان بەو هەڵبژاردنە داناوە"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌خراپی په‌یوه‌ندی نێوان‬ ‫سه‌رۆکایه‌تی په‌رله‌مان و میدیاکاران‪،‬‬ ‫د‪.‬ئه‌رس���ه‌الن ده‌ڵێت" گەردنیان ئازاد‬ ‫بێت حەواڵەی خوا بن"‪.‬‬ ‫»» ‪4‬‬

‫»» ‪13‬‬

‫»» ‪13‬‬

‫باوكێك چه‌ند جارێك ده‌ستدرێژ ‌ی‬ ‫ی ده‌كاته‌ سه‌ر كچه‌كه‌ی‌‬ ‫سێكس ‌‬ ‫باوكێ����ك چه‌ن����د جارێك ده‌س����تدرێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫سێكس����ی‌ ده‌كاته‌ س����ه‌ر كچێكی‌ خۆی‌‬ ‫له‌ش����ارۆچكه‌ی‌ ده‌ربه‌ندیخان‌و له‌الیه‌ن‬ ‫ئاسایشه‌وه‌ ده‌ستگیر ده‌كرێت‪ ،‬پشكنینه‌‬ ‫پزیشكییه‌كانیش راستی‌ سێكس كردن‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ كچه‌كه‌دا ده‌سه‌لمێنن‪.‬‬ ‫س����لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئاسایش به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ كچه‌كه‌‬ ‫ته‌مه‌نی‌ شانزه‌ ساڵه‌و دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫جارێك له‌الیه‌ن باوكییه‌وه‌ ده‌ستدرێژی‌‬

‫سێكسی‌ كراوه‌ته‌ س����ه‌ر‪ ،‬خۆی‌‌و دایك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ئاسایش����ی‌ ده‌ربه‌ندیخان س����كااڵیان‬ ‫له‌سه‌ر تۆماركردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و س����ه‌رچاوه‌یه‌ ك ‌ه نه‌یویست ناوی‌‬ ‫ئاش����كرا بكرێ����ت به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫ك����ه‌ "دایكی‌ كچه‌كه‌ دانی‌ ب����ه‌وه‌دا ناوه‌‬ ‫به‌به‌رچ����اوی‌ ئ����ه‌وو منداڵه‌كانیی����ه‌وه‌‬ ‫كچه‌كه‌ی‌ بردوه‌ت����ه‌ ژورێكه‌وه‌و ده‌رگای‌‬ ‫له‌سه‌ر داخس����توه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ گوێیان‬ ‫له‌هاواری‌ كچه‌كه‌ بوه‌ به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬

‫ده‌رگایان له‌سه‌ر داخراوه‌‪ ،‬نه‌یانتوانیوه‌‬ ‫هی����چ بكه‌ن‌و كچه‌كه‌ له‌ده‌س����تی‌ باوك ‌‬ ‫ی‬ ‫رزگار بكه‌ن"‪ .‬س����ه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ كرد كه‌ كچه‌ك����ه‌و دایكی‌ چونه‌ته‌‬ ‫ئاس����ایش كچه‌ك����ه‌ خوێن����ی‌ پێوه‌بوه‌و‬ ‫جه‌غتی‌ له‌وه‌ش كرده‌وه‌ كه‌ پش����كنینه‌‬ ‫پزیشكییه‌كانیش راستی‌ سێكس كردن‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ كچه‌كه‌دا ده‌سه‌لمێنن‪ .‬تا ئێستاش‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ له‌م ده‌ستدرێژییه‌ به‌رده‌وامه‌‬ ‫كه‌ ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر رویداوه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫توركیا نیگه‌رانی‌ خۆی‌ له‌لێدوانه‌كان ‌‬ ‫عادل موراد گه‌یانده‌ یه‌كێتی‌‬

‫ریکالم‬

‫توركی���ا نیگه‌رانی‌ خۆی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫لێدوانه‌ی‌ سكرتێری‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ند‬ ‫عادل موراد كه‌ "وتبوی‌ توركیا به‌ده‌ردی‌‬ ‫شای‌ ئێرانمان ده‌بات" گه‌یانده‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئ���اگادار به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د ك���ه‌‬ ‫توركی���ا زۆر نیگه‌رانه‌ ل���ه‌و لێدوانه‌ی‌‬ ‫س���كرتێری‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ ناوه‌ند عادل‬

‫موراد‌و بۆ ئ���ه‌وه‌ش نوێنه‌ری‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان به‌هرۆز گه‌اڵڵیان‬ ‫ئاگاداركردۆت���ه‌وه‌‌و یه‌كێتی���ش الی‌‬ ‫خۆیه‌وه‌ به‌الیه‌ن���ی‌ توركی‌ راگه‌یاندوه‌‬ ‫كه‌ ئه‌و قس���انه‌ رای‌ ره‌سمی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردس���تان نییه‌‌و یه‌كێتی‌‬ ‫ه���ه‌ر رایه‌ك���ی‌ هه‌بێ���ت له‌رێ���گای‌‬ ‫وته‌بێژه‌كه‌ی‌ ئازاد جوندیانییه‌وه‌ باڵوی‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫سكرتێری‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ند رۆژی‌‬ ‫‪ 2‬كانونی‌ دوه‌م له‌لێدوانێكدا بۆ سایت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ كردبو كه‌‬ ‫پێویسته‌ كورد ئاگاداربێت جارێكی‌ تر‬ ‫نه‌كه‌وێته‌ ته‌ڵه‌ی‌ هێزێكی‌ هه‌رێمی‌ وه‌ك‬ ‫توركیاوه‌" چونكه‌ ئه‌وه‌ی‌ ئێستا توركیا‬ ‫ده‌یكات زۆر له‌سیاس���ه‌تی‌ سه‌رده‌می‌‬ ‫ش���ای‌ ئێران ده‌چێت كه‌ پشتی‌ كرده‌‬ ‫شۆڕشی‌ كورد"‪.‬‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار تیراژ‪4500 :‬‬


‫‪2‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫له‌ماوه‌ی‌ ‪ 15‬رۆژدا بۆ جاری‌ دوه‌م بارزانی‌ دێته‌ سلێمانی‌‬ ‫ی هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د ده‌كه‌ن‬ ‫ی سه‌ردان ‌‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا‌و بارزان ‌‬

‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫دوای‌ نه‌خۆشكه‌وتنی‌ تاڵه‌بانی‌‌و‬ ‫گواستنه‌وه‌ی‌ بۆ به‌رلین‪ ،‬بارزانی‌ بۆ‬ ‫جاری‌ دوه‌م دێته‌ سلێمانی‌‌و وابڕیاره‌‬ ‫سه‌ردانی‌ هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‬ ‫بكات له‌ده‌باشان‪ ،‬ئه‌م سه‌ردانه‌ی‌‬ ‫بارزانی‌ به‌دوای‌ سه‌ردانه‌كه‌ی‌ دوێنێی‌‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فادا دێت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫سه‌ردانانه‌ به‌رله‌وه‌ی‌ ره‌هه‌ندێكی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییان هه‌بێت‪ ،‬وه‌ك‬ ‫پشتیوانییه‌كی‌ سیاسی بۆ ناوبراو‬ ‫لێكده‌درێنه‌وه‌‪ ،‬به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌‬ ‫ئاوێنه‌ نه‌وشیروان مسته‌فا كار‬ ‫له‌سه‌ر جه‌ماوه‌رو پێگه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ده‌كاو بارزانیش نیگه‌رانه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتودا پارتی‌ بێ‌‬ ‫هاوپه‌یمان بمێنێته‌وه‌‌و به‌بێ‌ یه‌كێتی‌‬ ‫پێكهێنانی‌ حكومه‌ت‌و بردنه‌وه‌ی‌‬ ‫پۆستی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ مسۆگه‌ر نه‌كات‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ زیات����ر له‌س����ێ‌ س����اڵه‌‬ ‫بارزانی‌ پۆس����تی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌رگرت����وه‌‪ ،‬به‌اڵم ته‌نها جارێك نه‌بێت‬ ‫به‌درێژایی‌ ئه‌و ماوه‌یه‌ سه‌ردانی‌ سلێمانی‌‬ ‫نه‌ك����ردوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت كه‌ له‌ناوه‌ڕاس����تی‌‬ ‫ساڵی‌ رابردودا تاڵه‌بانی‌ نه‌خۆش كه‌وت‌و‬ ‫پ����اش دو مانگ گه‌ڕانه‌وه‌ س����لێمانی‌‪،‬‬ ‫ناوبراو ئاماده‌ نه‌بو سه‌ردانی‌ بكات‪ ،‬تا‬ ‫سه‌ره‌نجام تاڵه‌بانی‌ چوه‌ هه‌ولێر‌و چاوی‌‬ ‫به‌بارزانی‌ كه‌وت‪ ،‬به‌اڵم ئێستا له‌ماوه‌ی‌‬ ‫‪ 15‬رۆژدا دوجار س����ه‌ردانی‌ س����لێمانی‌‬ ‫ده‌كاو له‌گ����ه‌ڵ‌ به‌رپرس����انی‌ یه‌كێت����ی‌‬ ‫كۆده‌بێته‌وه‌‌و وابڕیاره‌ ئه‌مڕۆ سه‌ردانی‌‬ ‫هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د بكا له‌ده‌باشان‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ له‌ماوه‌ی‌ هه‌فته‌ی‌‬ ‫راب����ردودا‪ ،‬نێچیرڤ����ان بارزانی‌ دوجار‬ ‫سه‌ردانی‌ سلێمانی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ زانیارییه‌كان����ی‌ ئاوێن����ه‌‬ ‫پارت����ی‌ نیگه‌ران����ه‌ له‌هه‌ڵبژاردن����ی‌‬ ‫داهاتوی‌ كوردس����تان‪ ،‬كه‌ به‌پێی‌ ئه‌و‬ ‫ئه‌نجامان����ه‌ی‌ له‌ه����ه‌ردو هه‌ڵبژاردن����ی‌‬ ‫‪2009‬ی‌ كوردس����تان‌و ‪2010‬ی‌ عێراق����دا‬ ‫به‌ده‌س����تیهێناوه‌‪ ،‬پارت����ی‌ ناتوانێ����ت‬ ‫له‌باش����ترین حاڵه‌تدا رێ����ژه‌ی‌ له‌‪%35‬‬

‫زیاتری‌ ده‌نگه‌كان مسۆگه‌ر بكات‪ .‬ئه‌م‬ ‫رێژه‌یه‌ش پێمانده‌ڵێ‌‪ :‬پارتی‌ ئه‌سته‌م ‌ه‬ ‫به‌ته‌نه����ا حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و پۆس����تی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ مس����ۆگه‌ر بكات‪ .‬كه‌واته‌‬ ‫ده‌بێت به‌دوای‌ هاوپه‌یمانێكدا بگه‌ڕێ‌ تا‬ ‫ئه‌مه‌ی‌ بۆ مسۆگه‌ر بكات‪ .‬به‌سه‌رنجدان‬ ‫له‌وه‌ی‌ له‌هه‌ڵبژاردنی‌ رابردودا له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتیی����ه‌وه‌ له‌گ����ه‌ڵ‌ یه‌كێت����ی‌‬ ‫توانییان ته‌نها ش����تێك زیاتر له‌نیوه‌ی‌‬ ‫ده‌نگه‌كان به‌ده‌ستبهێنن‪ ،‬به‌اڵم گومانی‌‬ ‫تێدا نیی����ه‌ دوای‌ تاڵه‌بانی‌ ئه‌م رێژه‌یه‌‬ ‫كه‌مده‌بێت����ه‌وه‌‌و پێش����بینی‌ ده‌كرێ����ت‬ ‫بچێته‌ خ����وار ‪‌%50‬و ئ����ه‌و كاته‌ پارتی‌‬ ‫له‌بردنه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت‌و س����ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمیش ب����ێ‌ هیوا ده‌بێ����ت‌و ره‌نگه‌‬ ‫له‌كوردستاندا سیسته‌مێكی‌ پێكهێنان‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ حكومه‌تی‌ تا ئه‌ندازه‌یه‌ك‬ ‫هاوش����ێوه‌ی‌ ئیسرائیل بێته‌ ئاراوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫س����ااڵنێكی‌ زۆره‌ هی����چ حیزبێكی‌ ئه‌و‬ ‫واڵت����ه‌ نه‌یتوانیوه‌ رێژه‌ی‌ پێویس����تی‌‬ ‫ده‌نگ����ه‌كان بۆ پێكهێنان����ی‌ حكومه‌ت‬ ‫مسۆگه‌ر بكات‪.‬‬ ‫كه‌وات����ه‌ پارت����ی‌ دو رێگ����ه‌ی‌‬ ‫له‌به‌رده‌مدایه‌ یان ده‌ست به‌یه‌كێتییه‌وه‌ دانیشتنی دوێنێ ئێواره‌ی نه‌وشیروان مسته‌فاو هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د فۆتۆ‪snn :‬‬ ‫ده‌گرێت‌و س����ه‌نگ‌و پێگه‌ی‌ ده‌پارێزێت‬ ‫له‌زۆنی‌ س����ه‌وزدا‪ ،‬كه‌ ئه‌م����ه‌ش دوای‌ پێگه‌و سه‌نگی‌ خۆی‌ له‌دوای‌ تاڵه‌بانی‌ ك����ه‌ به‌"رێككه‌وتننام����ه‌ی‌ ده‌باش����ان" یه‌كێتیدا ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬زیاد له‌الیه‌كیش‬ ‫تاڵه‌بان����ی‌ زه‌حمه‌ت����ه‌‪ ،‬ی����ان ده‌بێ‌ بۆ به‌هێزتر بكاو ببێته‌ گه‌وره‌ترین ته‌حه‌داو ناوده‌برێ����ت‌و ئ����ه‌و خااڵن����ه‌ی‌ ئ����ه‌م ده‌یه‌وێ����ت ئه‌و ملمالنێیان����ه‌ به‌قازانج‌و‬ ‫ی هێزه‌ گه‌وره‌كه‌ی‌ رێككه‌وتننامه‌ی����ه‌ له‌خ����ۆی‌ ده‌گرێ����ت سودی‌ خۆی‌ بشكێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌كی‌ نوێ‌ بگه‌ڕێت‪ ،‬وه‌ك ركه‌به‌ری‌ س����ه‌ره‌ك ‌‬ ‫به‌پێ����ی‌ زانیارییه‌كان����ی‌ ئاوێن����ه‌‬ ‫خاڵی‌ جه‌وهه‌ری‌ گشت لێكنزیكبونه‌وه‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئێس����تا له‌یه‌ككاتدا كار له‌سه‌ر كوردستان كه‌ پارتییه‌؟‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌ئێس����تاوه‌ كار په‌یوه‌ندییه‌ك����ی‌ نێ����وان یه‌كێت����ی‌‌و س����ه‌ردانه‌كه‌ی‌ دوێنێ����ی‌ نه‌وش����یروان‬ ‫هه‌رس����ێ‌ الیه‌نه‌ك����ه‌ی‌ ئۆپۆزیس����یۆن‬ ‫ده‌كات‪ ،‬بارزان����ی‌ نوێن����ه‌ر ده‌نێ����رێ‌ له‌س����ه‌ر جه‌م����اوه‌رو پێگ����ه‌ی‌ یه‌كێتی‌ گۆڕان����ه‌‪ ،‬له‌كاتێكیش����دا ك����ه‌ گۆڕان مس����ته‌فا بۆ ده‌باش����ان س����ه‌ره‌تایه‌ك‬ ‫بۆ الی‌ گ����ۆڕان‌و په‌یوه‌ندییه‌كانیش����ی‌ ده‌كات بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌قۆناغی‌ داهاتودا وه‌ك وه‌س����یقه‌یه‌كی‌ ره‌س����می‌ نێ����وان ده‌بێت بۆ ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی‌ گفتوگۆو‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئیس��ل�امییه‌كان چڕ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬خ����ۆی‌ پێبه‌هێز بكات‪ ،‬به‌س����ه‌رنجدان خۆی‌‌و یه‌كێتی‌ س����ه‌یری‌ ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم كۆبونه‌وه‌كانی‌ نێوان یه‌كێتی‌‌و گۆڕان‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانكاتیشدا هه‌وڵی‌ په‌رته‌وازه‌بونی‌ ل����ه‌وه‌ی‌ هه‌رچه‌نده‌ یه‌كێتی‌ له‌ئاس����تی‌ پارت����ی وه‌ك دوا بزم����اری‌ تابوت����ی‌ ب����ه‌اڵم ئایا س����ه‌ركردایه‌تی‌ ئێس����تای‌‬ ‫یه‌كێتی‌ ده‌دات‪ .‬یه‌كگرتوی‌ ئیس��ل�امی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌‌و س����ه‌ری‌ س����ه‌ره‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندیی����ه‌ تێهه‌ڵكێش����ه‌كه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ یه‌كێت����ی‌ ده‌توانن به‌هه‌مان نه‌فه‌س����ی‌‬ ‫كه‌ گه‌وره‌ترین هێزی‌ ئیس��ل�امییه‌كانی‌ هه‌ره‌م����ی‌ ده‌س����ه‌اڵته‌وه‌ بچن����ه‌ یه‌كێتی‌‌و رێككه‌وتننامه‌ی‌ س����تراتیژی‌ رێككه‌وتننامه‌ی‌ ده‌باشان له‌گه‌ڵ‌ گۆڕان‬ ‫گفتوگۆ ده‌ستپێبكه‌نه‌وه‌؟‬ ‫كوردس����تانه‌ به‌حوكم����ی‌ هاوپه‌یمانی‌ هاوپه‌یمانێتییه‌ك����ی‌ تۆختره‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌ لێیده‌ڕوانێت‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئ����ه‌م هاتوچۆیه‌ی‌ پارتی‌‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ س����ه‌ردانه‌كه‌ی‌ دوێنێی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ میحوه‌ری‌ سوننه‌كان كه‌ پارتی‌ پارتی‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم پێناچێ����ت جه‌ماوه‌ری‌‬ ‫ره‌گه‌زێك����ی‌ كارای‌ ئ����ه‌و میحوه‌ره‌یه‌‪ ،‬یه‌كێت����ی‌ ئه‌مه‌یان پێقبوڵ‌ بێت له‌دوای‌ نه‌وشیروان مسته‌فا‌و ئه‌مڕۆی‌ بارزانی‌ بۆ پێچه‌وان����ه‌ی‌ ئه‌وه‌م����ان پێده‌ڵێ����ت‌و‬ ‫گرژی‌‌و ئاڵۆزییه‌كانی‌ به‌ته‌واوی‌ له‌گه‌ڵ‌ تاڵه‌بان����ی‌‪ ،‬ته‌نها ئه‌وه‌ تاڵه‌بانی‌ بو كه‌ الی‌ هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د له‌ده‌باشان‪ ،‬له‌ماوه‌ی‌ ئه‌م دو هه‌فته‌یه‌ش����دا یه‌كێتی‌‬ ‫پارت����ی‌ ره‌واندوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵی����ش توانای‌ ئه‌و مانۆڕكردن‌و ریسك كردنانه‌ی‌ زیاتر له‌ره‌هه‌ندێك����ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌ گوتاری‌ خ����ۆی‌ هه‌م به‌رامبه‌ر به‌به‌غداو‬ ‫هه‌بو به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ پێگه‌‌و جه‌ماوه‌ربونی‌ ته‌ماشا ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م سه‌ردانانه‌ ش����یعه‌كان‌و هه‌م به‌رامب����ه‌ر به‌پارتی‌‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌‪.‬‬ ‫دورنی����ن له‌ڕه‌هه‌ن����دی‌ سیاس����ی‌‌و رۆڵ‌ به‌جۆرێك له‌به‌الغه‌كانی����دا گۆڕیوه‌ كه‌‬ ‫ئه‌و هێزه‌ی‌ ده‌مێنێته‌وه‌ "بزوتنه‌وه‌ی‌ خۆی‌ بخاته‌ مه‌ترسییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێس����تا گ����ۆڕان‌و یه‌كێت����ی‌ بینین له‌و ملمالنێیان����ه‌ی‌ كه‌ خه‌ریكه‌ بۆ گ����ۆڕان ئومێدبه‌خ����ش نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گ����ۆڕان"ه‌‪ ،‬ئایا گۆڕان چ����ۆن ئیداره‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌م ملمالنێیه‌ ده‌كات؟ ئایا ده‌توانێت رێككه‌وتننامه‌یه‌كی����ان له‌نێواندای����ه‌ س����ه‌ره‌تاكانی‌ له‌نێ����و س����ه‌ركردایه‌تی‌ له‌سیاسه‌تدا هیچ شتێك مه‌حاڵ‌ نییه‌‪.‬‬

‫د‪.‬مه‌حمود عوسمان‪ :‬پێویسته‌ كورد له‌كێشه‌كانی‌ عێراقدا بێالیه‌ن بێت‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ سه‌ربه‌خۆی‌ كورد‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ عێراق‪ ،‬مه‌حمود عوسمان‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ پێویسته‌ كورد‬ ‫له‌كێشه‌كانی‌ نێوان سوننه‌‌و شیعه‌ی‌‬ ‫عێراقدا بێالیه‌ن بێت‌و جه‌ختیشی‬ ‫كرده‌وه‌ كه‌ له‌ئێستادا ملمالنێكانی‌‬ ‫شیعه‌ له‌گه‌ڵ‌ سوننه‌ توندتر بوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌گه‌ڵ‌ كورددا هێمنترن‪.‬‬ ‫مه‌حم����ود عوس����مان له‌لێدوانێكدا بۆ‬

‫ریکالم‬

‫ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌ به‌شداریكردنی‌ كورد‬ ‫له‌كۆبون����ه‌وه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ نوێنه‌ران ‌ی‬ ‫عێراق له‌س����ه‌ره‌تای‌ ئ����ه‌م هه‌فته‌یه‌دا‌و‬ ‫هاتنه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ په‌رله‌مانتارانی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫یاسا له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ هه‌ڵوێستی‌ شیعه‌ی‌‬ ‫به‌رامب����ه‌ر كورد توندتر نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌ئێس����تادا ملمالنێ����ی‌ ش����یعه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫س����وننه‌دا توندتره‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ك����ورددا هێمنت����رن‪ ،‬چونك����ه‌ نایانه‌وێ‌‬ ‫له‌یه‌ك كاتدا له‌گه‌ڵ‌ دو الیه‌ن كێش����ه‌یان‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬ ‫ناوب����راو جه‌ختیكرده‌وه‌ ك����ه‌ الیه‌نی‌‬

‫ش����یعی‌ به‌تایبه‌تی����ش ده‌وڵه‌تی‌ یاس����ا‬ ‫پێی����ان ناخ����ۆش ب����وه‌ كه‌ ك����ورد له‌و‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی����ه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ نوێنه‌راندا‬ ‫نه‌چونه‌ ده‌ره‌وه‌‌و له‌گه‌ڵ‌ سوننه‌‌و به‌شێك‬ ‫له‌الیه‌نی‌ ش����یعه‌دا مانه‌وه‌‌و وتی‌ "راسته‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ یاس����ا پێیان ناخۆش����ه‌ كورد‬ ‫له‌و كۆبونه‌وه‌یه‌دا به‌شداریكردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌شداریكردنه‌كه‌شی‌ پێویست بو‪ ،‬چونكه‌‬ ‫باسی‌ سه‌ربه‌ستی‌و ئازادییه‌كان كرابون‪،‬‬ ‫ته‌نان����ه‌ت هه‌ندێ����ك الیه‌نی‌ ش����یعه‌ش‬ ‫به‌ش����دارییان كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌نیس����به‌ت‬ ‫ك����ورده‌وه‌ نابێت الیه‌نگیری‌ بكات‪ ،‬بۆیه‌‬

‫به‌شداریكردنه‌كه‌ی‌ باشتر بو"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و په‌رله‌مانت����اره‌ س����ه‌ربه‌خۆیه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك����ورد له‌ئه‌نجومه‌ن����ی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراق‬ ‫به‌پێویس����تی‌ زان����ی‌ كورد ل����ه‌م كاته‌دا‬ ‫كێشه‌ هه‌ڵپه‌س����ێرراوه‌كانی‌ خۆی‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ ناوه‌ندیدا چاره‌س����ه‌ر بكات‌و‬ ‫خه‌ڵكان����ی‌ دیكه‌ش ه����ه‌ر داواكارییه‌كی‌‬ ‫ده‌ستورییان هه‌بێت پشتگیرییان بكه‌ن‪.‬‬ ‫مه‌حمود عوس����مان بۆچونی‌ وایه‌ كه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌و كوتله‌ سیاس����ییانه‌ی‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫له‌گۆڕه‌پانی‌ سیاس����ییدا ده‌س����ه‌اڵتیان‬ ‫هه‌یه‌ بتوانن به‌پێی‌ ده‌س����تور كاربكه‌ن‌و‬

‫رێككه‌وتنه‌كان جێبه‌جێ‌ بكه‌ن ئاینده‌ی‌‬ ‫عێراق باش ده‌بێ����ت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر وه‌ك‬ ‫ئێستا بن بێگومان باش نابێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫بۆ ئه‌گه‌ری‌ دابه‌ش����بونی‌ عێراق‪ ،‬بڕیاری‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت����ی‌ ده‌وێ‌‪ ،‬جگ����ه‌ ل����ه‌وه‌ش‬ ‫ئه‌و سیاس����ه‌ته‌ی‌ كه‌ مالیك����ی‌ ده‌یه‌وێ‌‬ ‫په‌یڕه‌وی‌ بكات به‌به‌هێزكردنی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫مه‌ركه‌زی‌‌و راوێژ به‌خه‌ڵكانی‌ دیكه‌ ناكات‬ ‫ئه‌وا كێش����ه‌ی‌ گه‌وره‌تر دروست ده‌كات‪،‬‬ ‫چونكه‌ ده‌بێت ئه‌م حكومه‌ته‌ ته‌وافوقی‌‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ ده‌وڵه‌تانی‌‬ ‫ده‌وروبه‌ریش كێشه‌كان ئاڵۆزتر ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫به‌رپرسانی‌هه‌رێم‬ ‫داخستنی‌ سنوری‌ هه‌رێم‌و سوریا ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‌و سه‌رۆك ‌ی‬ ‫حكومه‌ت ره‌تیانكرده‌وه‌ كه‌ س���نوره‌كانی‌‬ ‫هه‌رێم به‌ڕوی‌ هاتنی‌ كوردانی‌ رۆژئاوا بۆ‬ ‫كوردستان داخرابێت‪.‬‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌رونكردنه‌وه‌یه‌ك���دا ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا‬ ‫كه‌ باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌ هه‌واڵی‌ داخس���تنی‌‬ ‫س���نوره‌كانی‌ هه‌رێ���م ب���ه‌ڕوی‌ كوردانی‌‬ ‫رۆژئاوا "هه‌ڵبه‌س���ترا‌و دور له‌راس���تییه‌"‬ ‫ته‌نها خزمه‌تی "ناح���ه‌زان"ی یه‌كڕیزیی‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌ی ك���ورد ده‌كات‌و ئه‌ڵقه‌یه‌ك���ی‬ ‫دیكه‌یه‌ ب���ۆ چاندنی تۆوی په‌رته‌وازه‌ییی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی‌و جێبه‌جێكردن���ی ئه‌جیندای‬ ‫دژ به‌هاتنه‌ ئارای ده‌س���تكه‌وتی زیاتر بۆ گه‌یاندنی کۆمه‌ک به‌رۆژئاوای کوردستان له‌فیشخاپور فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬ ‫دۆزی نه‌ته‌وه‌یی كورد له‌سوریا‪.‬‬ ‫له‌ڕونكردنه‌وه‌كه‌دا جه‌ختیان كردوه‌ته‌وه‌ هه‌رێمی كوردس���تان‌و سوریا‌و ناتوانرێت داخستنی‌ سنوری‌ نێوان هه‌رێم‌و رۆژئاوای‌‬ ‫كه‌ به‌پێ���ی دوایین ئاماره‌كان‪ ،‬ئێس���تا هاتوچ���ۆی ئۆتۆمبیلی لێبكرێت‪ ،‬چونكه‌ كوردس���تان "مه‌رامی‌ سیاسی له‌پشته‌"‌و‬ ‫نزیكه‌ی ‪60‬هه‌زار په‌نابه‌ری كوردی سوریا هی���چ رێگایه‌كی وش���كانی نییه‌و به‌هۆی وت���ی‌ "به‌هی���چ ش���ێوه‌یه‌ك س���نورمان‬ ‫له‌كوردستانن‪ ،‬سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی كه‌ هیچ روباری دیجله‌وه‌ هاتوچۆ به‌ڕێگه‌ی به‌له‌م دانه‌خستوه‌ بۆ گه‌یش���تنی‌ پێداویستی‌‌و‬ ‫یارمه‌ت���ی‌ مرۆی���ی به‌كوردان���ی‌ رۆژئاوا‪.‬‬ ‫ده‌روازه‌یه‌كی فه‌رمی له‌نێوان كوردستان‌و ده‌كرێت‪.‬‬ ‫سوریادا نییه‌‌و ئه‌و ده‌روازه‌ فه‌رمیانه‌شی‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌و باره‌یه‌ش���ه‌وه‌ دوێن���ێ‌ به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كانی‌ ئاوێن���ه‌‪ ،‬وابڕیاره‌‬ ‫كه‌ هاتوچۆی ئۆتۆمبیلی له‌سه‌ره‌ هه‌موی له‌كۆنگره‌یه‌ك���ی‌ رۆژنامه‌وانیدا له‌ش���اری‌ ئه‌مڕۆ وه‌زیری‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ هه‌رێم‪ ،‬شێخ‬ ‫له‌ژێر ده‌س���ه‌اڵتی حكومه‌ت���ی به‌غدایه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم‪ ،‬جه‌عفه‌ر سه‌ردانی‌ سنوری‌ نێوان هه‌رێم‌و‬ ‫رێڕه‌وی خابوریش تاكه‌ رێڕه‌وێكه‌ له‌نێوان نێچیرڤان بارزان���ی‌ رایگه‌یاند كه‌ هه‌واڵی‌ رۆژئاوای‌ كوردستان بكات‪.‬‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫فۆرمی بایه‌عی‌و‬ ‫فۆرمی داهێنان‬ ‫ سه‌رتیپ جه‌وهه‌ر‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ ئه‌و حه‌وس����ه‌د داهێنه‌ره‌ی‌‬ ‫كوردستان هه‌رایه‌كی گه‌وره‌ی‌ ناوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ریه‌كه‌ له‌سوچێكه‌وه‌ پالری‌ تێده‌گرێ‌‌و‬ ‫ره‌خنه‌ ئاراس����ته‌ی‌ وه‌زی����رو وه‌زاره‌تی‌‬ ‫رۆش����نبیری‌ ده‌كات‪ ،‬هه‌مو له‌و خاڵه‌دا‬ ‫یه‌كتر ده‌گرنه‌وه‌ كه‌ ئه‌م كاره‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫رۆشنبیری‌ جگه‌ له‌به‌هه‌ده‌ردانی‌ سامانی‬ ‫گش����تیی‌‌و پاره‌ی‌ خه‌ڵكی كوردس����تان‬ ‫هیچی دیكه‌ نییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رنا یانی‌ چی دو‬ ‫ملیار دینار وه‌ك ش����اباش ببه‌خشیته‌وه‌‬ ‫بێ‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ هیچ جه‌دوایه‌ك����ی ئابوری‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ هه‌بێت!؟‬ ‫ب����ه‌ده‌ر له‌قس����ه‌كردن له‌س����ه‌ر ناوی‌‬ ‫پڕۆژه‌ك����ه‌ به‌ن����اوی‌ (داهێن����ه‌ران) كه‌‬ ‫هه‌مو نه‌ك ره‌خن����ه‌ی‌ لێده‌گرین به‌ڵكو‬ ‫ب����وه‌ به‌نوكت����ه‌ له‌ش����ه‌قام‌و ناوه‌ن����ده‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‌و سه‌رباری‌ (بێ‌ جه‌دوا)‬ ‫یی‌ پڕۆژه‌كه‌ ئه‌گه‌ر بێین ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ رۆش����نبیری‌ وردبكه‌ین����ه‌وه‌‬ ‫له‌روی‌ یاس����اییه‌وه‌ گرفتی زۆری‌ تێدایه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌كرێت چ داواكاری‌ گشتیی‌ یانیش‬ ‫ئێمه‌ قسه‌ی‌ له‌سه‌ر بكه‌ین‪.‬‬ ‫له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌م پرس����ه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌به‌هه‌ده‌ردانی‌ سامانی گشتییه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫بۆیه‌ هه‌قه‌ قس����ه‌ی‌ زیات����ری‌ له‌باره‌وه‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬خ����ۆ ئه‌گ����ه‌ر پاره‌خه‌رجكردن‬ ‫نه‌بوای����ه‌ له‌س����امانی‌ گش����تیی‌ ئ����ه‌وا‬ ‫ره‌خنه‌یه‌كی تێپه‌په‌ڕیو ده‌بوو هیچیتر‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌زه‌ینی‌ خۆم����ان داماننا ئه‌م‬ ‫س����ندوقه‌ ب����ۆ هاوكاری����ی هونه‌رمه‌ندو‬ ‫نوس����ه‌رو رۆژنامه‌نوس����انه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌ر‬ ‫له‌هه‌م����و ش����تێك وه‌زاره‌ت لیژنه‌یه‌كی‬ ‫پێكهێناوه‌ ب����ۆ هه‌ڵس����ه‌نگاندنی كاری‌‬ ‫(داهێن����ه‌ران!) ئه‌ندامی تێدا فه‌رمانبه‌ر‬ ‫نیی����ه‌ له‌حكوم����ه‌ت‪ ،‬پرس����یار ئه‌وه‌یه‌‪:‬‬ ‫چۆن ده‌كرێت لیژنه‌یه‌ك پێكبهێنرێت بۆ‬ ‫خه‌رجكردنی س����امانی‌ گشتیی‌ ئه‌ندامی‬ ‫تێدابێ����ت هیچ وه‌زیفه‌یه‌ك����ی حكومه‌تی‌‬ ‫نه‌بێت؟‬ ‫له‌نێو ئه‌و ‪( 700‬داهێنه‌ره‌) ژماره‌یه‌كی‬ ‫زۆر (داهێن����ه‌ر)ی‌ تێ����دا عیراقیی نین‬ ‫(به‌ده‌ر له‌ كورد بون)‪ ،‬باشه‌ چۆن‌و به‌‬ ‫چ پێوه‌رێك س����امانی‌ گشتیی‌ ئه‌م واڵته‌‬ ‫بێ‌ هیچ فلته‌رو یاس����ایه‌ك ده‌به‌خشرێته‌‬ ‫خه‌ڵكانێ����ك به‌پێ����ی‌ یاس����ا ماف����ی‬ ‫سودمه‌ندبونیان نییه‌ له‌سامانی‌ گشتیی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬ئ����ه‌م كار‌هی‌ وه‌زاره‌ت كێ‬ ‫لێی‌ به‌رپرسه‌؟‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر وه‌ك س����ه‌رده‌می خه‌لیف����ه‌ی‌‬ ‫عه‌باس����ییه‌كانیش بێت هه‌ر ش����اعیرێك‬ ‫ی����ان نوس����ه‌رێك به‌ق����ه‌د كێش����ی‬ ‫كتێبه‌ك����ه‌ی‌ به‌(زێ����ڕ) خ����ه‌اڵت بكرێت‬ ‫ئ����ه‌وا داهێنانێكی گه‌وره‌ی����ه‌‪ ،‬به‌اڵم خۆ‬ ‫ده‌كرا لیژنه‌ی‌ هه‌ڵس����ه‌نگاندن به‌رهه‌می‬ ‫ئ����ه‌و (داهێن����ه‌ران)ه‌ی‌ ببینیایه‌؟ ئاخر‬ ‫ئه‌م خوبه‌رایانه‌ خ����ۆ كتێب‌و به‌رهه‌می‬ ‫ئ����ه‌و داهێنه‌رانه‌یان نه‌بینی����وه‌ تاوه‌كو‬ ‫بڕیار له‌س����ه‌ر داهێنانیان بده‌ن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پڕكردنه‌وه‌ی‌ فۆرمێك بوه‌ وه‌ك بایه‌عی‬ ‫پاره‌كه‌ی����ان به‌خش����یوه‌ته‌ خه‌ڵكانێكی‬ ‫زۆر‪ ،‬باشتربو له‌سه‌ر بنه‌مای‌ سه‌رخێزان‬ ‫پاره‌كه‌ ببه‌خشن تاوه‌كو ئه‌وه‌ی‌ من كه‌‬ ‫ژماره‌یه‌كی ئێجگار زۆریان نه‌ك شایه‌نی‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ نی����ن ناوبنرێن داهێن����ه‌ر به‌ڵكو‬ ‫پاداش����تیش بكرێن‪ ،‬بۆی����ه‌ ژماره‌یه‌كی‬ ‫زۆر له‌وانه‌ی‌ ناویان له‌لیسته‌كه‌دا هاتبو‬ ‫پاداشته‌كه‌یان ره‌تكرده‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وان‬ ‫چاوه‌ڕێ‌ ب����ون داهێن����ه‌ران له‌په‌نجه‌ی‌‬ ‫ده‌ست تێنه‌په‌ڕێت‌و له‌بۆنه‌یه‌كی گه‌وره‌و‬ ‫شایسته‌دا خه‌اڵتكراوان رابگه‌ینرێت‪ ،‬نه‌ك‬ ‫وه‌ك ئێس����تا (با) له‌ئه‌مه‌ریكاو واڵتانی‌‬ ‫پێشكه‌وتو ببڕین به‌یه‌كجارو به‌یه‌ك ساڵ‬ ‫بایی سه‌ده‌یه‌ك زاناو داهێنه‌ر بخه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫وابكه‌ین جه‌نه‌راڵ مۆتۆرزو مایكرۆسۆفت‌و‬ ‫ئه‌پڵ گره‌و له‌س����ه‌ر زانایانی‌ كوردستان‬ ‫بكه‌ن‌و كوردس����تان ببێته‌ مه‌ترس����ی بۆ‬ ‫س����ه‌ر ئه‌مه‌ریكاو واڵتانی‌ پێش����كه‌وتو‬ ‫له‌بێكاركردنی‌ زاناو داهێنه‌رانیان!‬ ‫هه‌رچۆنێ����ك بێت جێی‌ دڵخۆش����ییه‌‬ ‫داواكاری‌ گش����تیی‌ (ده‌س����ته‌ی‌ تۆماری‌‬ ‫داكۆكی له‌مافی گش����تیی‌) نوسراوێكیان‬ ‫ئاراس����ته‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ رۆشنبیری كردوه‌‬ ‫تێی����دا داوای‌ ورده‌كاریی‌ ئه‌م پڕۆژه‌یه‌و‬ ‫بنه‌مای‌ ئه‌و پاره‌پێدانه‌و لیژنه‌كه‌و شتیی‌‬ ‫دیكه‌ی����ان كردوه‌‪ ،‬ره‌نگ����ه‌ ئه‌م هه‌وڵه‌ی‌‬ ‫داواكاری‌ گشتیی‌ شتێكی لێ‌ شین نه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌حوكمی ك����ۆت‌و به‌ندكردنی ده‌زگاكه‌و‬ ‫هه‌وڵی‌ كه‌س����انێك له‌وێ‌ كه‌ ده‌یانه‌وێ‌‬ ‫ئیش له‌س����ه‌ر ئه‌م پرسانه‌ بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناكرێ‌ بێده‌نگی ل����ه‌م پڕۆژه‌یه‌و له‌م بێ‌‬ ‫یاساییه‌ بكرێت‪.‬‬


‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫لەترسی پارتی‪...‬‬

‫‪3‬‬

‫وەزارەتی شەهیدان گۆڕێکی بەکۆمەڵ هەڵناداتەوە‬ ‫ئا‪ :‬رەوا بورهان‬ ‫روفاتی بێسەروشوێنانی شەری‬ ‫ناوخۆ‌و کوژراوانی ساڵی ‪-1987‬‬ ‫‪ 1988‬لەگۆڕستانێکی شاری‬ ‫هەولێردا دەنێژرێن‌و پارتی دیموکراتی‬ ‫کوردستانیش رێگرە لەهەڵدانەوەی ئەو‬ ‫گۆڕە بەکۆمەاڵنە‪.‬‬ ‫لەکاتێک����دا وەزارەت����ی ش����ەهیدان‬ ‫دەیەوێ����ت چەن����د گۆڕێک����ی بەکۆمەڵ‬ ‫لەگۆڕس����تانی (مەعمەل قیر) لەشاری‬ ‫هەولێر کە مێژوەک����ەی دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫ساڵی ‪ 1988-1987‬کە پێکدێن لە‪384‬‬ ‫هاواڵتی‌و پێشمەرگە لەالیەن حکومەتی‬ ‫بەعس����ەوە ک����وژراون هەڵبدات����ەوە‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم دوای تەواوکردن����ی رێوش����وێنە‬ ‫یاس����اییەکان‪ ،‬وەزیری شەهیدان لەبه‌ر‬ ‫فش����اری پارتی دیموکراتی کوردستان‬ ‫هەڵدانەوەی ئ����ەو گۆڕانە رادەگرێت کە‬ ‫گوماندەکرێ����ت بەهۆی هەبونی چەندین‬ ‫روفاتی بێسەر‌وش����وێنی شەڕی ناوخۆ‬ ‫ل����ەو گۆڕس����تانەدا بوبێت ک����ە لە‪31‬ی‬ ‫ئابی ‪1996‬دا لەالیەن پارتی‌و س����وپای‬ ‫عێراقەوە کوژراون‪.‬‬ ‫فۆتۆ‪ :‬رەوا‬ ‫ ‬ ‫بەگوێ����رەی ئەو زانی����اری‌و بەڵگانەی شوێنی گۆرە بەکۆمەڵەکە لەمەعمەل قیری نزیک قوشتەپە‬ ‫دەس����ت رۆژنام����ەی ئاوێن����ە کەوتون‬ ‫کەس����وکاری یەکێک لەروفاتەکان کە روفاتی ئەو ئەو کەس����انەی گۆڕستانی‬ ‫وەزارەتی ش����ەهیدان دەیەوێت روفاتی هەڵدانەوەی گۆڕەکان‌و بەوەزارەتی مافی بەش����ێکی زۆری ئەوانەی کە له‌و گۆڕه‌‬ ‫‪ 384‬هاواڵتی‌و پێشمەرگە کە لەسااڵنی مرۆڤیان وتوە‌و ئەوانی����ش ره‌زامەندیی به‌کۆمه‌ڵه‌دان خەڵکی س����ەر بەیەکێتی نەیویست ناوی ئاشکرا بکرێت بەئاوێنەی "مەعم����ەل قی����ر" دەردەهێنرێن‪ ،‬گەرنا‬ ‫راگەیان����د "راس����تە ئ����ەو روفاتانە لەو س����ەرجەم کارەکان����ی هەڵدان����ەوەی‬ ‫‪ 1988-1987‬لەالیەن سوپای عێراقەوە خۆیان دەربڕیوە ب����ەاڵم دواتر "لەالیەن بوون لەهەولێر‪.‬‬ ‫ئاوێنە بۆئەو مەبەستە پەیوەندی کرد گۆڕستانەدا هەن بەاڵم وەک ئەو زانیاری تەواوکراوە‪.‬‬ ‫ک����وژراون‌و لەگۆڕس����تانی مەعمەل قیر جەنابی وەزی����رەوە هەڵدان����ەوەی ئەو‬ ‫هەروەه����ا فوئ����اد بێئاگای����ی خۆی‬ ‫ک����راون بەژێ����ر خۆڵ����ەوە هەڵبداتەوە‌و گۆڕان����ە راگیراوە"‪ .‬پەری وتیش����ی "کە بەراوێژکاری کۆسرەت رەسوڵی جێگری هەبو وەزارەتی شەهیدان ئامادەیە ئەو‬ ‫لەهەبونی روفاتی بێسەروش����وێنەکانی‬ ‫وەزارەت����ی ماف����ی مرۆڤی عێراقیش����ی لەالی����ەن وەزیرەوە راگی����راوە هەڵبەتە سکرتێری گشتی ئەو حیزبەوە‪ ،‬هاوڕێ گۆڕانە هەڵبداتەوە"‪.‬‬ ‫وتەبێ����ژی وەزارەت����ی ش����ەهیدان‌و شەڕی ناوخۆ دەربڕی‪.‬‬ ‫س����ەنگاو "ب����ەاڵم بێئاگای����ی خۆی لەو‬ ‫لێئاگاداردەکات����ەوە ک����ە ئ����ەو گ����ۆڕە بەرنامەی خۆی هەیە"‪.‬‬ ‫س����ەرچاوەکەی ئاوێنە ئام����اژە بەوە‬ ‫ئەنفالک����راوەکان‪ ،‬فوئ����اد عوس����مان‬ ‫بەگوێ����رەی ئ����ەو زانیارییان����ەی دۆسییە دەربڕی"‪.‬‬ ‫بەکۆمەاڵنە هەڵبدەنەوە‪.‬‬ ‫هەروەها "س����ەعدی ئەحم����ەد پیرە" بەئاوێنەی راگەیاند وەزیری ش����ەهیدان دەکات ک����ە وەزیری ش����ارەوانی لەژێر‬ ‫سەبارەت بەئامادەکاری بۆ هەڵدانەوەی لەس����ەرچاوەیەکی نزی����ک لەیەکێت����ی‬ ‫ئەو گٶڕە بەکۆمەاڵنە‪ ،‬بەڕێوبەری گشتی نیشتیمانی کوردستانەوە دەست ئاوێنە لێپرسراوی مەڵبەندی هەولێری یەکێتی بەهۆی سەفەرکردنی بۆ دەرەوەی واڵت فش����اری پارتیدا هەڵدانەوەی ئەو گۆڕە‬ ‫بەرپرسی دۆسیەی گۆڕە بەکۆمەڵەکان‪ ،‬کەوتوە هەندێک الیەنی دەستڕۆیشتوی رەتیکردەوە هی����چ زانیارییەکی هەبێت بۆ هەریەکە لەس����وید‌و هۆڵنداو نەرویژ بەکۆمەڵەی راگرتوە‪.‬‬ ‫بەگوێرەی ئەو زانیارییانەی دەس����ت‬ ‫پەری ن����وری بەئاوێن����ەی راگەیاند کە ناو یەکێتی نیشتیمانی پێداگری دەکەن لەس����ەر ش����وێنی بێسەروش����وێنەکانی هەڵدانەوەی روفات����ی ئەنفالکراوەکانی‬ ‫دواخس����توە‪ ،‬ب����ەاڵم لەس����اڵی ‪2013‬دا ئاوێنە کەوتون ئەو کەس����انەی لەشەڕی‬ ‫ئام����ادەکاری تەواویی����ان کردب����و ب����ۆ لەس����ەر هەڵدانەوەی گۆڕەکان چونکە شەڕی ناوخۆ‪.‬‬

‫بەشێکی زۆری‬ ‫ئەوانەی کە له‌و‬ ‫گۆڕه‌ به‌کۆمه‌ڵه‌دان‬ ‫خەڵکی سەر‬ ‫بەیەکێتین‬ ‫لەهەولێر‬ ‫ناوخ����ۆدا لەیەکێت����ی ک����وژراون‌و ل����ە‬ ‫گۆڕس����تانی مەعمەلقیر ک����راون بەژێر‬ ‫خاکەوە ژمارەیان ‪ 77‬کەسە‪.‬‬ ‫ه����ەر بەگوێرەی ئ����ەو بەڵگەنامانەی‬ ‫دەس����ت ئاوێنە کەوتون وەزارەتی مافی‬ ‫مرۆڤی عێراقی چوارکەسی دیاری کردوە‬ ‫کە بێن ئەو گۆڕانە هەڵبدەنەوە‪.‬‬ ‫بەڕێوب����ەری وەزارەت����ی ش����ەهیدانی‬ ‫هەولێ����ر‪ ،‬زاهیر جۆخێ����ن جگە لەوەی‬ ‫جەخت����ی لەهەبونی ئ����ەو کوژراوانەی‬ ‫س����ەردەمی بەعس کردەوە وتی "ئێمە‬ ‫هیچ زانیارییەکمان سەبارەت بەروفاتی‬ ‫کوژراوانی شەڕی ناوخۆ نییە"‪.‬‬

‫"نه‌مانی تاڵه‌بانی‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی پارتی نییه‌"‬ ‫ئا‪ :‬نزار گزالی‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫ی‬ ‫بورهان سه‌عید سۆفی ئه‌ندام ‌‬ ‫ی سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پێشو ‌‬ ‫ی ناسراوی‌ یه‌كێتی‌ له‌هه‌ولێر‪،‬‬ ‫كادێر ‌‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"سۆزی قاعیده‌ی یه‌كێتی له‌گۆڕان‬ ‫ی‬ ‫ی تاڵه‌بان ‌‬ ‫نزیكتره‌ بۆیه‌ گۆڕان له‌نه‌مان ‌‬ ‫سودمه‌ند ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێی ئه‌زمون���ی رابردوت‬ ‫له‌ن���او یه‌كێتیدا‪ ،‬یه‌كێت���ی دوای مام‬ ‫جه‌الل‪ ،‬له‌هه‌ولێر چی‌ لێدێت؟‬ ‫بورهان سه‌عید س���ۆفی‪ :‬من هیوای‬ ‫چاكبونه‌وه‌و ته‌مه‌ندرێ���ژی بۆ جه‌نابی‬ ‫مام جه‌الل ده‌خوازم‪ ،‬ئاشكراش ‌ه ك ‌ه مام‬ ‫جه‌الل كاریزمایه‌كی به‌هێزی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت‌و ناوچه‌ك ‌ه بو‪ ،‬سیاسییه‌كی‬ ‫زۆر به‌تواناو گه‌وره‌ بو‪ ،‬له‌هه‌مو واڵتانیش‬ ‫ناسرابو‪ ،‬رۆڵی مام جه‌الل زۆر گرنگه‌و‬ ‫له‌ن���او یه‌كێتی‌و له‌هه‌رێمیش���دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی من پێشبینی ده‌كه‌م ره‌وشه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌به‌س���ترێته‌وه‌ ب���ه‌و گۆڕانكارییانه‌ی‬ ‫له‌ناوچه‌ك���ه‌دا روده‌ده‌ن‪ ،‬به‌تایب���ه‌ت‬ ‫له‌عێراق‌و سوریا‪ .‬پێموانیی ‌ه براده‌رانی‬ ‫پارت���ی ئ���ه‌و‌ه بخ���وازن ك���ه‌ یه‌كێتی‬ ‫په‌رته‌وازه‌ بێت‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌هه‌ولێریش‬ ‫یه‌كێتی خ���ۆی میوانه‌‪ ،‬له‌میوانی زیاتر‬ ‫چ���ی؟ ده‌ریبكه‌ن؟ یه‌كێتی تائێس���تا‬ ‫له‌هه‌ولێر غایبه‌‪ ،‬رێككه‌وتنی ستراتیژی‬ ‫ته‌نها له‌س���ه‌ر ئاستی س���ه‌ره‌وه‌یه‌‪ ،‬تا‬ ‫ئێس���تا دانه‌به‌زیوه‌ته‌و‌ه خ���واره‌وه‌‪ ،‬تا‬ ‫ئێس���تا جوتیارێكی دۆس���تی یه‌كێتی‬ ‫نیشتمانی رێگه‌ی پێنادرێت له‌سنوری‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬له‌الدێكه‌ی خۆی خانو بكات‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ نمونه‌یه‌كی ه���ه‌ره‌ بچوكه‌‪ .‬كام‬ ‫ل���ه‌ده‌زگا خزمه‌تگوزارییه‌كانی هه‌ولێر‪،‬‬ ‫وه‌ك هاتوچۆو شاره‌وانی‌و باج‌و تۆمارو‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ناحیی���ه‌و قایمقامه‌كان‬ ‫كامیان یه‌كێتین‪ ،‬هه‌مویان هه‌ر پارتین‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌ڵێ���م یه‌كێتی هه‌مان كێش���ی‬ ‫خۆیه‌تی كه‌ میوان���ه‌و باوه‌ڕیش ناكه‌م‬ ‫ئه‌و میوانه‌ ده‌ربكرێت‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ :‬پێتوای ‌ه كۆس���ره‌ت ره‌س���وڵ‬ ‫ئیداره‌ی یه‌كێتی پێده‌كرێت؟‬ ‫بورهان سه‌عید سۆفی‪ :‬بۆ مه‌سه‌له‌ی‬ ‫جێگرتنه‌و‌ه قورسه‌‪ ،‬هیچ كامیان ناتوانن‬ ‫رۆڵی م���ام جه‌الل ببینن‌و كاریزمایه‌كی‬ ‫وه‌ك ئه‌ویان هه‌بێت‪ ،‬چونك ‌ه مام جه‌الل‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌كی تایبه‌ت بو‪ ،‬ك ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫كاتی خۆی كێش���ه‌یه‌كمان ده‌بو‪ ،‬مام‬ ‫جه‌الل ده‌هات قسه‌ی ده‌كرد یان ته‌نها‬ ‫ئاماده‌بو‪ ،‬هه‌موم���ان بێده‌نگ ده‌بوین‌و‬ ‫كه‌سمان قس���ه‌مان له‌سه‌ر قسه‌ی ئه‌و‬ ‫نه‌ده‌كرد‪ .‬به‌اڵم ئێستا باوه‌ڕ ناكه‌م ئه‌و‬ ‫بۆشاییه‌ پڕ بكرێته‌وه‌‪ .‬سه‌باره‌ت به‌كاك‬ ‫كۆس���ره‌تیش ئه‌و به‌پێ���ی په‌یڕه‌وی‬ ‫ناوخ���ۆ ئ���ه‌و ئه‌ركه‌ ده‌گرێته‌ ئه‌س���تۆ‬ ‫كاره‌كان رایی ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم ئایا به‌هۆی‬ ‫ته‌ندروس���تییه‌كه‌ی ده‌توانێ���ت هه‌مو‬ ‫سه‌ره‌داوه‌كان به‌یه‌كه‌وه‌ ببه‌ستێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ پێكهاته‌ی یه‌كێت���ی په‌رش‌و‬ ‫باڵوه‌و دابه‌ش بوه‌ت ‌ه سه‌ر چه‌ند گروپێك‬ ‫ئه‌م���ه‌ش كارێكی قورس���ه‌‪ .‬ئه‌گه‌رێكی‬ ‫ی الوازیش هه‌ی���ه‌ كه‌ ره‌نگ ‌ه ئه‌و‬ ‫دیكه‌ ‌‬ ‫براده‌رانه‌ی ئێستای ناو یه‌كێتی به‌هۆی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانیان���ه‌و‌ه هه‌موی���ان‬ ‫یه‌كبگرن���ه‌وه‌و نه‌هێڵن یه‌كێتی په‌رش‌و‬ ‫باڵوبێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم دوب���ار‌ه گرنگییه‌ك ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه چۆن ئه‌و سه‌ره‌داوان ‌ه به‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫ده‌به‌س���ترێنه‌و‌ه ی���ان گرێده‌درێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی مام جه‌الل ده‌یك���رد گرێدانی‬ ‫هه‌مو سه‌ره‌داوه‌كان بو‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬باس له‌چه‌ند جه‌مس���ه‌رێك‬ ‫ده‌كرێت له‌ن���او یه‌كێتی���دا‪ ،‬به‌ڕای‌ تۆ‬ ‫له‌ئێس���تادا كامه‌ جه‌مس���ه‌ر ده‌توانێت‬ ‫ی یه‌كێتی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی ئه‌م قۆناغ ‌ه ‌‬ ‫بكات؟‬ ‫بورهان س���ه‌عید سۆفی‪ :‬له‌كۆنگره‌ی‬ ‫س���ێیه‌مه‌وه‌ ئه‌و باڵ بااڵنه‌یان هه‌موی‬ ‫تێكش���كاند‌و هیچیان نه‌هێشت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تۆ بڵ���ێ‌ چه‌ند گروپێك دروس���تبوه‌و‬ ‫به‌یه‌ك���ه‌و‌ه‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی���ان‬ ‫به‌س���تراوه‌ته‌وه‌و به‌رگ���ری له‌یه‌كتری‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬كام���ه‌ش له‌وان��� ‌ه ده‌توانێت‬ ‫بیباته‌وه‌و ده‌سه‌اڵت بگرێت ‌ه ده‌ست؟ من‬ ‫ده‌ڵێم ئه‌وانه‌ن كه‌ پێشمه‌گه‌و ئاسایش‌و‬

‫ده‌زگای زانیاری‌و پاره‌یان به‌ده‌س���ته‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ش���تانه‌ش له‌الی ماڵ���ی به‌رێز مام‬ ‫جه‌الله‌‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌ڵێم قورسه‌ به‌بێ ئه‌وان‬ ‫هیچ كارێك بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێتوای���ه‌ هێ���رۆ ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حم���ه‌د ده‌توانێ���ت س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫یه‌كێتی بكات؟‬

‫ئێم ‌ه كاتی خۆی‬ ‫كێشه‌یه‌كمان ده‌بو‪،‬‬ ‫مام جه‌الل ده‌هات‬ ‫قسه‌ی ده‌كرد‬ ‫یان ته‌نها ئاماد‌ه‬ ‫بو‪ ،‬هه‌مومان‬ ‫بێده‌نگ ده‌بوین‌و‬ ‫كه‌سمان قسه‌مان‬ ‫له‌سه‌ر قسه‌ی ئه‌و‬ ‫نه‌ده‌كرد‬ ‫بورهان س���ه‌عید س���ۆفی‪ :‬ئه‌و تاز‌ه‬ ‫گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬زانیاریم ده‌رباره‌ی نیی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ئایا ئه‌و تموحه‌ی هه‌ی ‌ه یان نا؟ هه‌روه‌ها‬ ‫وه‌كو وتم هیچ كامیان ئه‌و كاریزمایه‌ی‬ ‫مام جه‌اللی نابێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌بۆچونی‬ ‫من یه‌كێتی له‌م���ه‌ودوا ده‌بێت هه‌موی‬ ‫(ته‌وافوق���ات) بێت‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر وانه‌بێت‬ ‫ره‌نگه‌ درزی تێبكه‌وێت‪ .‬هه‌روه‌ها ره‌نگ ‌ه‬

‫ده‌وڵه‌ت���ه‌ ئیقلیمییه‌كانیش ده‌س���تیان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬به‌نمونه‌ ئێران كه‌ به‌هێزه‌كه‌یان ‌ه‬ ‫ێ له‌وه‌ی یه‌كێتی نیشتمانی‬ ‫رۆڵ ده‌بین ‌‬ ‫وه‌ك خ���ۆی بمێنێته‌و‌ه ی���ان له‌گۆڕان‬ ‫نزیكبێت���ه‌وه‌‪ .‬پێموایه‌ ئه‌وان زیاتر رۆڵ‬ ‫ده‌بینن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬په‌یوه‌ندی نێ���وان پارتی‌و‬ ‫یه‌كێتی له‌داهاتودا به‌كوێ ده‌گات؟‬ ‫بورهان س���ه‌عید س���ۆفی‪ :‬ئاشكرای ‌ه‬ ‫پارتی ب���ه‌دوای هاوپه‌یمانێك ده‌گه‌ڕێت‬ ‫ل���ه‌روی حوكمڕانیی���ه‌وه‌‪ ،‬باش���ترین‬ ‫هاوپه‌یمانی���ش بۆ پارتی ب���ه‌رای من‬ ‫یه‌كێتی نیشتمانی بوه‌‪ .‬هه‌ر له‌به‌رئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫پارتی نایه‌وێت كێشمه‌كێش بكه‌وێت ‌ه ناو‬ ‫یه‌كێتی‪ ،‬چونك ‌ه مانه‌وه‌ی له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫خۆیه‌ت���ی‪ .‬هه‌روه‌ها س���ه‌رۆكی پارتی‬ ‫دوای نه‌خۆش���كه‌وتنی جه‌ناب���ی مام‬ ‫جه‌الل هه‌ر له‌یه‌كه‌م رۆژه‌و‌ه هاوخه‌می‬ ‫خۆی نیشانداو سه‌ردانی سلێمانی كردو‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ مه‌كته‌بی سیاس���ی‬ ‫یه‌كێتی كرد‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا ره‌نگ ‌ه پارتی‬ ‫له‌مه‌ودوا زیاتر موراعاتی یه‌كێتی بكات‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی له‌هه‌ولێر چونك��� ‌ه پارتی‬ ‫ده‌زانێت كادران‌و به‌رپرس���انی یه‌كێتی‬ ‫له‌هه‌ولێر خۆی���ان به‌می���وان ده‌زانن‌و‬ ‫ناره‌حه‌ت���ی‌و زه‌حمه‌تی زۆریان بینیوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ویش له‌به‌رئه‌وه‌ی پارتی باش ده‌زانێت‬ ‫قاعیده‌ی یه‌كێتی له‌گۆڕان نزیكه‌‪ ،‬ئیتر‬ ‫بۆ ئه‌م مه‌به‌ست ‌ه كارده‌كات تا له‌گۆڕان‬ ‫زیاترو زیاتر نزیك نه‌بێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ تا‬ ‫ئێستاش به‌زه‌حمه‌ت قاعیده‌ی یه‌كێتی‌و‬ ‫گۆڕان له‌یه‌كتری جیاده‌كرێنه‌وه‌‪ .‬وه‌كو‬ ‫وتم پارتی پێویس���تی به‌هاوپه‌یمانییه‌و‬ ‫یه‌كێتی���ش بۆ ئ���ه‌و باش���ترینه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫پێش���بینی ده‌ك���ه‌م ئه‌گه‌ر ره‌وش���ی‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌‌و گۆڕانكارییه‌كان���ی عێراق‌و‬ ‫س���وریا هه‌رێم���ی كوردس���تانیش‬ ‫نه‌گرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ یه‌كێت���ی‌و پارتی‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی داهاتو به‌هه‌مانش���ێو‌ه‬ ‫به‌یه‌ك لیست به‌شداری بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی په‌یوه‌ندی نێوان‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئاین���د‌ه ‌‬ ‫یه‌كێتی‌و گۆڕان چۆن ده‌بینی؟‬ ‫بورهان سه‌عید سۆفی‪ :‬په‌یوه‌ندییه‌ك ‌ه‬ ‫ئ���ه‌وكات به‌حزوری جه‌نابی مام جه‌الل‬

‫به‌ره‌و ئاسایی بونه‌وه‌و باشبون ده‌چو‪،‬‬ ‫ئاگادارن ك ‌ه له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ی ده‌ستورو‬ ‫چه‌ندین پرس���ی تریش قس���ه‌ كرابو‪،‬‬ ‫كۆمیته‌یه‌كی���ان پێكهێناب���و به‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫هاوده‌ن���گ ب���ن‌و هه‌ڵویس���ته‌كانیان‬ ‫یه‌كخ���ه‌ن‪ ،‬پێموای��� ‌ه ئه‌و‌ه ب���ه‌رده‌وام‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر به‌دیوه‌كه‌ی‬ ‫تر س���ه‌یری قاعی���ده‌ی یه‌كێتی بكه‌ین‬ ‫ده‌توانم بڵێم له‌سه‌دا شه‌ستی له‌گۆڕان‬ ‫نزیكه‌‪ ،‬وه‌كو وت���م بنچینه‌ی ئه‌و دوان ‌ه‬ ‫زۆر تێكه‌ڵ���ه‌‌و جیابونه‌وه‌ی قورس���ه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها سه‌ركرده‌كان جیان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‬ ‫ده‌توانێت ئیداره‌ی زۆنی س���ه‌وز بكات‬ ‫ی پاش تاڵه‌بانیدا؟‬ ‫له‌قۆناغ ‌‬ ‫بوره���ان س���ه‌عید س���ۆفی‪ :‬ئ���ه‌و‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی ب���ه‌وه‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬ئایا یه‌كێتی‬ ‫دوای جه‌نابی مام جه‌الل تا چه‌ند خۆیان‬ ‫رێكده‌خ���ه‌ن‌و ته‌بایی له‌نێوان هه‌ڤااڵنی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاس���ی دروست ده‌بێت یان‬ ‫نا‪ ،‬ئایا یه‌كێتی به‌دامه‌زراوه‌یی ده‌كرێت‬ ‫ی���ان نا؟ ئای���ا ده‌توان���ن ئۆرگانه‌كان‬ ‫به‌ڕێوه‌بب���ه‌ن؟ ئای���ا ده‌توان���ن ئ���ه‌و‬ ‫مه‌غدورییه‌ی ك ‌ه له‌رێكه‌وتنی ستراتیژی‬ ‫له‌گه‌ڵ پارتی له‌یه‌كێت���ی كراوه‌و ئه‌و‌ه‬ ‫ب���و یه‌كێتی له‌م���اوه‌ی راب���ردو خۆی‬ ‫باڵویكرده‌وه‌‪ ،‬نه‌هێڵ���ن؟ ئایا ده‌توانن‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ پارتی وابك���ه‌ن یه‌كێتی ببێت ‌ه‬ ‫هاوبه‌شی كرده‌یی له‌ده‌سه‌اڵتی سیاسی‌و‬ ‫ئابوری؟ ئایا ده‌توانن ئه‌و پۆس���تانه‌ی‬ ‫ئێستا كه‌ نه‌دراوه‌ته‌ یه‌كێتی وه‌ربگرن؟‬ ‫ئایا ده‌توانن كۆنگره‌یه‌كی س���ه‌ركه‌وتو‬ ‫ب���ێ لێكت���رازان ئه‌نجام ب���ده‌ن؟ ئایا‬ ‫ده‌توانن مه‌حس���وبییه‌ت به‌الو‌ه بنێن؟‬ ‫ئیتر ئه‌وانه‌ی كه‌ له‌س���ه‌ره‌وه‌ ئاماژه‌م‬ ‫بۆكردن ئه‌گ���ه‌ر نه‌كرێن به‌دوری نازانم‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا كۆنتڕۆلی ناوچه‌ی‬ ‫سه‌وز بكات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬نه‌مان���ی تاڵه‌بانی تا چه‌ند‬ ‫به‌قازانج یان زیانی پارتییه‌؟‬ ‫بورهان س���ه‌عید س���ۆفی‪ :‬وه‌كو وتم‬ ‫پارتی نه‌مانی تاڵه‌بانی پێخۆش نییه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا جه‌نابی مام ج���ه‌الل زیاتر‬ ‫ره‌چ���اوی دۆخه‌كانی ده‌كردو تێكچونی‬

‫بورهان سه‌عید سۆفی‬ ‫ئه‌و دۆخه‌ی به‌الو‌ه باش نه‌بو‪ ،‬پێیوابو‬ ‫لێكترازان���ی هه‌ردوال ش���ه‌ڕی ناوخۆی‬ ‫لێده‌كه‌وێته‌وه‌و میلل���ه‌ت له‌تده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫جه‌نابی مام جه‌الل ل���ه‌روی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫به‌فراوانتر بیری ده‌كرده‌وه‌‌و زۆر ش���تی‬ ‫ره‌چاو ده‌ك���رد‪ ،‬بۆیه‌ ده‌ڵێ���م نه‌مانی‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی پارتی نییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئ���ه‌ی نه‌مان���ی تاڵه‌بانی تا‬ ‫چه‌ند له‌قازانجی گۆڕانه‌؟‬ ‫بورهان سه‌عید سۆفی‪ :‬پێموای ‌ه گۆڕان‬ ‫له‌م���ه‌ودوا زیاتر له‌قاعی���ده‌ی یه‌كێتی‬ ‫س���ودمه‌ند ده‌بێت‪ ،‬س���ۆزی قاعیده‌ی‬ ‫یه‌كێتی له‌گ���ۆڕان نزیكتر‌ه بۆی ‌ه گۆڕان‬ ‫له‌وه‌ سودمه‌ند ده‌بێت‪.‬‬


‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪‌)359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫ئه‌رسه‌الن بایز‪ :‬من نه‌سه‌رۆک وه‌زیران‪ ،‬نه‌وەزیری سامانە‬ ‫سروشتیيەكانم‪ ،‬تا بڕه‌ پاره‌ی گرێبه‌سته‌کانی نه‌وت بزانم‬ ‫ئا‪ :‬ئاراس عوسمان‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫لەم دیدارە تایبەتەی رۆژنامەی‬ ‫ئاوێنەدا‪ ،‬ئەرسەالن بایز سەرۆكی‬ ‫پارلەمانی كوردستان‪ ،‬پێی وایە‬ ‫هێزی ئۆپۆزيسیۆن ئەیانەوێ هەر‬ ‫وەكو خۆیان بمێننەوەو تەوافوق‬ ‫دروشمێكی رۆژانەبێ‌و بەس‪ .‬لەسەر‬ ‫حيساباتی خیتامی ‪ 2011‬بۆچونی‬ ‫وایە كە یەكەمین جارە حيساباتی‬ ‫خیتامی حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫لەپەرلەمان راشكاوانە گفتوگۆی‬ ‫لەسەر بكرێ‪ ،‬لەبارەی رۆڵی‬ ‫پارلەمانەوە ئاماژە بەوە دەكات‪،‬‬ ‫كاتێ سەركردە دەسترۆیشتوو‪ ،‬بڕیار‬ ‫بەدەستە حیزبیيەكان لەدەرەوەی‬ ‫پەرلەمان ناتوانن لەنێوان خۆیان‬ ‫دانیشن‌و تەوافوق بكەن‪ ،‬پەرلەمان‬ ‫چی بكات كە كۆبونەوەی حزبەكان‬ ‫(تعلیق)كراوە‪ ،‬بێگومان ئەو‬ ‫تعلیقكردنە كاری سلبیشی كردۆتە‬ ‫سەر پەرلەمان‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬لەو دەمەدا كە تۆ پۆس���تی‬ ‫س���ەرۆكی پەرلەمان���ت پێس���پێررا‬ ‫لەوتەی���ەك لەب���ەردەم پەرلەمان���دا‬ ‫جەختت لەسەر ئەوە كردەوە كە یەكەم‬ ‫كاری‪ ‬پەرلەمان دەبێت هەمواركردنی‬ ‫پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان بێت وتت"‬ ‫هیواداری���ن لەس���ەرەتای مانگی ئازار‬ ‫لەگەڵ دەس���تپێكردنەوەی خولی نوێی‬ ‫دانیشتنەكانی پەرلەمان‪ ،‬دەستبكەین‬ ‫بەهەمواركردن���ی پەی���ڕەوی ناوخۆی‬ ‫پەرلەمانی كوردس���تان كە خواس���ت‌و‬ ‫داواكاري���ی هەمو الیەك���ە" بەاڵم وا ‪9‬‬ ‫مان���گ تێدەپەڕێت‪ ،‬ب���ەاڵم تۆ هیچت‬ ‫نەكردوە‪ ،‬لەوبارەیەوە چی دەڵێیت؟‬ ‫ئەرس���ەالن بای���ز‪ :‬هەمواركردنەوەی‬ ‫پێ���ڕەوی ناوخۆی‪ ‬پەرلەم���ان هەروا‬ ‫لەخ���ۆڕاو بەچەند س���ەعاتێك ناكرێت‬ ‫بەڵكو چەندین دانیش���تن و‪ ،‬گفتوگۆی‬ ‫زۆری دەوێ ئ���ەوە چەندی���ن مانگ���ە‬ ‫بەبڕیاری پەرلەمان لیژنەیەكی هاوبەش‬ ‫لەسەرجەم فراكس���یۆنەكان پێكهاتوە‪،‬‬ ‫چەندین كۆبونەوەیان كردوەو هەنگاوی‬ ‫زۆر ب���اش چۆتە پێش���ەوە بەهیواین‬ ‫لەبەهاری داهات���ودا گفتوگۆكان تەواو‬ ‫بكرێن‌و پەرلەمان هەمواری بكاتەوە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬هەر لەو كات���ەدا لەمیانەی‬ ‫قسەكانتدا ئاماژەت بۆ ئەوە كرد" ئەم‬ ‫پەرلەمانە بكەین���ە خاڵی یەكانگیری‪،‬‬ ‫بۆ س���ەرجەم فراكس���یۆن‌و پێكهاتەو‬ ‫بۆچون���ە جی���اوازەكان" ب���ەاڵم پاش‬ ‫تێپەڕبونی‪10‬مانگ ئێستا لەهەمو كاتێك‬ ‫زیاتر ئەندامانی ئۆپۆزيسیۆن لەمیانەی‬ ‫لێدوانەكانیان���دا ئاماژە بۆ ئەوە دەكەن‬ ‫كە ئێس���تاش وەك س���ەردەمی كەمال‬ ‫كەركوكی‪ ،‬فراكس���یۆنی كوردس���تانی‬ ‫لەدۆڵێكەو ئۆپۆزيس���یۆنیش لەدۆڵێك‬ ‫لەوبارەیەوە چی دەڵێن؟‬ ‫ئەرسەالن بایز‪ :‬دوای دەستبەكاربونم‬ ‫سەردانی س���ەرجەم مەكتەبی سیاسی‬ ‫حیزبەكان���م ك���ردو‪ ،‬داوای هاوكاری���م‬ ‫لێك���ردن‪ ،‬س���ەردانی ژوری هەم���و‬ ‫فراكس���یۆنەكانم ك���رد لەكاتی هاتنی‬ ‫ه���ەر میوانێ���ك هەر جارەو بەش���ێك‬ ‫لەفراكسیۆنەكان لەدانیشتنەكان ئامادە‬ ‫دەب���ون‪ ،‬چەندی���ن كاری رۆژانەم���ان‬ ‫ئەنجام���دا لەم���اوەی چەندین س���اڵی‬ ‫راب���ردودا یەكەمین جارە حيس���اباتی‬ ‫خیتامی حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫لەپەرلەمان راشكاوانە گفتوگۆی لەسەر‬ ‫بكرێ‪ ،‬لەس���ەر داواكاری ئۆپۆزيسیۆن‬ ‫چەندین پرۆژە یاسامان‪ ‬خستە بەرنامەی‬ ‫كارو لەبەردەستی لیژنەكاندایە‪ ،‬لەكاتی‬ ‫گفتوگۆی پرۆژە یاساكانیش بەتایبەتی‬ ‫بودج���ە‪ ،‬ئۆپۆزيس���یۆن بەئ���ارەزوی‬ ‫دڵ���ی خۆیان ئەوەندەی ویس���تبێتیان‬ ‫قس���ەیان ك���ردوە پەرلەمانت���اری وا‬ ‫هەب���وە لەئۆپۆزيس���یۆن‪ ‬بەتەنیا چل‬ ‫دەقیقە قس���ەی كردوە‪ ،‬بەهاوڕێيەتی‬ ‫فراكس���یۆنەكان س���ەردانی مەیدانیی‬ ‫چەندین قەزاو ناحیەمان كرد‪ ،‬مانگانە‬ ‫ی���ان لەكات���ی پێویس���ت كۆبونەوەی‬ ‫فراكس���یۆنەكانمان دەك���رد‪ ،‬چەندین‬ ‫كۆڕو كۆبونەوەو سیمیناری هاوبەشمان‬ ‫لەگ���ەڵ رێكخراوەكانی (مجتمع مدنی)‬ ‫ك���رد‪ ،‬ب���ەاڵم پەرلەمان چ���ی بكات؟‬ ‫كاتێ س���ەركردە دەسترۆیشتوو‪ ،‬بڕیار‬ ‫بەدەس���تە حیزبیيەكان ل���ەدەرەوەی‬ ‫پەرلەم���ان ناتوان���ن لەنێ���وان خۆیان‬ ‫دانیشن‌و تەوافوق بكەن‪ ،‬پەرلەمان چی‬ ‫بكات كە كۆبونەوەی حزبەكان (تعلیق)‬

‫ئەرسەالن بایز سەرۆكی پارلەمانی كوردستان‬

‫دانانی دو كەس‬ ‫یەكەمین جارە‬ ‫حساباتی خیتامی سێ كەسیش‬ ‫حكومەتی هەرێمی لەخێزانێك‬ ‫لەپۆستەكانی‬ ‫كوردستان‬ ‫حكومەت‪ ،‬بۆ‬ ‫لەپەرلەمان‬ ‫راشكاوانە گفتوگۆی خودی حیزبەكە‬ ‫خۆی دەگەڕێتەوە‬ ‫لەسەر بكرێ‬ ‫كراوە‪ ،‬بێگومان ئەو تعلیقكردنە كاری‬ ‫سلبیش���ی كردۆت���ە س���ەر پەرلەمان‪،‬‬ ‫چونكە کەش���ێكی وایان نەهێشتۆتەوە‬ ‫تاكو ئێم���ە بتوانی���ن لەپەرلەمان ئەو‬ ‫هەماهەنگیيە دروس���ت بكەین‪ ،‬چونكە‬ ‫فراكس���یۆنەكان ب���ە پێ���ی ئەجیندای‬ ‫حیزبەكانیان كار دەكەن‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬لەس���ەردەمی سەرۆكایەتی‬ ‫ت���ۆدا یاس���ای ئەنجومەن���ی ئەمن���ی‬ ‫نەتەوەیی دەركراوە ناوەڕۆكی یاساكەو‬ ‫پێكهاتەكەشی الی خەڵكی كوردستان‌و‬ ‫الیەنە ئۆپۆزيس���یۆنەكانەوە روبەروی‬ ‫رەخنەی توند بوەوە‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدا كە‬ ‫تۆ لەرۆژی ‪4‬ی تەمموزی پار لەوتارێكدا‬ ‫رەخنە لەسیس���تەمی واڵتی میس���رو‬ ‫س���وریاو لیبیا دەگری���ت لەبەرئەوەی‬ ‫دەسەاڵتی كوڕو براو كەسە نزیكەكانی‬ ‫پۆستە بااڵكانی واڵتیان بەدەستەوەیەو‬ ‫رۆژیان بەو رۆژە گەیش���ت‪ ،‬ئەی ئێستا‬ ‫لەبارەی كوردستانەوە چی دەڵێیت كە‬ ‫پۆستی س���ەرۆكی هەرێم‌و حكومەت‌و‬ ‫ئەنجومەن���ی ئاسایش���ی نەتەوەی���ی‬ ‫لەدەستی خێزانێكدایە؟‬ ‫ئەرس���ەالن بای���ز‪ :‬ئای���ا س���ەرۆكی‬ ‫پەرلەم���ان یاس���اكان دەردەكات یان‬ ‫ئیدارەی‪ ‬دانیش���تنەكان ئەكات؟ باشە‬ ‫ئەگەر حیزبەكان لەدەرەوەی پەرلەمان‬ ‫بايكۆتی یەكتر بك���ەن‪ ،‬چۆن ئەتوانن‬ ‫لەناو پەرلەمان تەواف���وق بكەن‪ ،‬جیا‬ ‫لەدەنگدان���ی زۆرینەو كەمینە چ رێگای‬ ‫تر هەیە؟ مەگ���ەر تعطیلی پەرلەمان!‬ ‫ئینجا یاسا لە كاتی گفتوگۆو دەرچونیدا‬ ‫ناوی كەس���ی بەس���ەرەوە نیيە‪ ،‬دوای‬ ‫دەرچونی هەر یاسايێك بۆ هەر دەزگاو‬ ‫دامەزراوەيێك حكومەت خۆی وەزیرێك‪،‬‬ ‫مودیر عامێك‪ ،‬س���ەرۆكی دەستەيێك‪،‬‬ ‫لەو شوێنانە دادەنێت‪ ،‬دانانی دو كەس‬ ‫سێ كەسیش لەخێزانێك لەپۆستەكانی‬ ‫حكومەت‪ ،‬بۆ خ���ودی حیزبەكە خۆی‬ ‫دەگەڕێتەوە‪ .‬ئەو دەنگی هێناوەو هەمو‬ ‫حیزب‌و رێكخراوەكانی كوردس���تانیش‬ ‫دانیان بەو هەڵبژاردنەدا ناوە‪ ،‬حیزبەكە‬ ‫خۆی بەرنامەی كاری خۆی دادەڕێژێ‪،‬‬ ‫كات���ێ حزبەك���ە خ���ۆی ئ���ەو جۆرە‬ ‫سستەمەی هەبێت‌و ئەندامانی حیزبەكە‬

‫قەبوڵیان بێت‪ ،‬كاتێ بەرنامەی حیزبەكە‬ ‫وابێت‌و جەماوەر دەنگی پێبدات‪ ،‬من‌و‬ ‫تۆ چۆن دەتوانین لەدەرەوەی حیزبەكە‬ ‫رێنماییان بكەین یان بەرنامەی كاریان‬ ‫بۆ دابڕێژین‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬لەسەردەمی س���ەرۆكایەتی‬ ‫ت���ۆدا تا ئێس���تا س���ەرۆكی حكومەت‬ ‫بانگهێش���تی پەرلەمان نەكراوە لەسەر‬ ‫هیچ بابەتێك‪ ،‬بەڵكو دەڵێن س���ەرۆكی‬ ‫پەرلەمان لەجیاتی (ئیستجوابكردنی)‬ ‫س���ەرۆكی حكوم���ەت‪ ،‬خ���ۆی بۆت���ە‬ ‫س���وپەرو ناهێلێت بانگهێشت بكرێت‪،‬‬ ‫لەو بارەیەوە چی دەڵێیت؟‬ ‫ئەرس���ەالن بایز‪ :‬تا ئێس���تا بە پێی‬ ‫پێڕەوی ناوخۆ داواكاری‪ ،‬یان بابەتێكی‬ ‫ئەوتۆ نەهاتۆتە پێشەوە‪ ،‬تاكو پەرلەمان‬ ‫بانگهێش���تی سەرۆكی حكومەت بكات‪،‬‬ ‫ئێمە دڵنیاین هەر كاتێك پەرلەمان ئەو‬ ‫(استجواب)ەی بەپێویست زانی ئەنجام‬ ‫ئەدرێ‌و ئەویش ئامادە دەبێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬تۆ لەالیەن ئۆپۆزيسیۆنەوە‬ ‫ب���ەوه تۆمەتبار دەكرێيت كە یاس���ای‬ ‫دوەم���ی پەرلەم���ان ك���ە تایبەت���ە‬ ‫بەداواكارییەكان���ی خۆپیش���اندانەكەی‬ ‫شوبات نەتهێش���توە ڕوناكی ببینێت‌و‬ ‫باڵوبكرێت���ەوە‪ ،‬لەوبارەی���ەوە چ���ی‬ ‫دەڵێییت؟‬ ‫ئەرس���ەالن بایز‪ :‬ئۆپۆزيس���یۆنێك‬ ‫تاقە دەنگێكی بەم���ن نەدابێت لەبونم‬ ‫بەسەرۆكی پەرلەمان‪ ،‬ئۆپۆزيسیۆنێك‬ ‫(تعلی���ق)ی كۆبونەوەكان���ی لەگ���ەڵ‬ ‫حكومەت���ی هەرێم كردبێ���ت‌و لەهەمان‬ ‫كاتیش���دا داوای (تەواف���وق) ب���كات‪،‬‬ ‫بەن���دەش ئەندامی مەكتەبی سیاس���ی‬ ‫حیزبێك���ی حوكمڕانب���م‪ ،‬دەب���ێ چ‬ ‫قس���ەیەكی خێ���ر لەس���ەر نوێنەرانی‬ ‫حكومەت‌و پەرلەمان بكەن؟ من لێرەوە‬ ‫لەسەرجەم كۆمەاڵنی خەڵكی كوردستان‬ ‫دەپرس���م‪ :‬الیەنێك داوای (تەوافوق)‬ ‫ی سیاس���ی بكات‌و لەهەمان كاتیشدا‬ ‫ئامادەی كۆبون���ەوەكان نەبێت! چۆن‬ ‫تەوافوق دەكرێت؟ ئایا ئەو سیاس���ەتە‬ ‫ئەوە ناگەیەنێت كە معارەزە ئەیانەوێ‬ ‫هەر وەكو خۆی���ان بمێننەوەو تەوافوق‬ ‫دروش���مێكی رۆژانەبێ‌و بەس؟! ئینجا‬

‫لەبارەی تۆمەتی‬ ‫خراپتربونی‬ ‫پێوەندی‬ ‫پەرلەمان‌و‬ ‫میدیاكارانیش‬ ‫گەردنیان ئازادبێت‪،‬‬ ‫حەواڵەی خوا بن‬ ‫تەوافوق ئەوە نيیە هەرچی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ویستی بۆیان جێبەجێ بكرێت‪ ،‬تەوافوق‬ ‫لەئەنجامی دانوستاندن دەكرێت‪ ،‬واتە‬ ‫دانیش���تن بەیەك���ەوەو گفتوگۆكردن‌و‬ ‫گەیشتنە ئەنجامێكی وا هەمو الیەنەكان‬ ‫رەزامەندب���ن‪ ،‬ئینجا بڕیاری ژمارە (‪)2‬‬ ‫لەپێش دەستبەكاربونی بەندە دەرچوە‪،‬‬ ‫بۆی���ە ئەم���ە گوناحێكی‪ ‬ناڕەوایە كە‬ ‫روناكی نەبینینەكەی بخرێتە ئەستۆی‬ ‫من‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬میدیاكاران هەس���ت بەوە‬ ‫دەكەن كە ئێس���تا پەیوەن���دی نێوان‬ ‫خۆیان‌و پەرلەمان لەس���ەردەمی كەمال‬ ‫كەركوك���ی خراپت���رەو ب���وار نادرێت‬ ‫بەمیدی���اكان بچن���ە ژورەوەو‪ ،‬رێگاش‬ ‫نادرێت بەرۆژنامەنوسان لەناو بینایەی‬ ‫پەرلەمان���دا پەرلەمانتاران ببیینن‪ ،‬لەو‬ ‫بارەیەوە چی دەڵیێت؟‬ ‫ئەرسەالن بایز‪ :‬پەرلەمان لەچەندین‬ ‫نه���ۆم‌و زیات���ر ل���ە(‪ )100‬ژورو ه���ۆڵ‬ ‫پێكهاتوە‪ ،‬لەبواری ئارامی‌و پاراستنی‬ ‫ئاسایش���ەوە چۆن دەكرێ رۆژانە ئەو‬ ‫هەمو رۆژنامەنوسانە بەئارەزوی خۆیان‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫بەهەمو ئەندامانی ‬ ‫مەكتەبی سیاسی شوێنی‬ ‫تاڵەبانی پڕ نابێتەوە‬

‫دەس���تبەكاربونی بەن���دەش هەروایە‪،‬‬ ‫ئێس���تاش خەریكین ژورێكی تریش بۆ‬ ‫رۆژنامەنوس���ان ئامادە دەكەین‪ ،‬تاكو‬ ‫لەوێش���ەوە متابعەی دانیش���تنەكانی‬ ‫پەرلەمان بك���ەن‌و چاوپێكەوتن لەگەڵ‬ ‫پەرلەمانت���ارە بەڕێ���زەكان بك���ەن‪،‬‬ ‫لەبارەی تۆمەتی خراپتربونی پێوەندی‬ ‫پەرلەم���ان‌و میدیاكارانی���ش گەردنیان‬ ‫ئازاد بێت حەوال���ەی خوا بن‪ ،‬چونكە‬ ‫لەو س���اوە هیچ گۆڕانكارییەك بەسەر‬ ‫پێوەن���دی پەرلەم���ان‌و میدیاكاران���دا‬ ‫نەهاتوە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬چی بەس���ەر چارەنوس���ی‬ ‫لیژنەی نەزاهەدا هات‪ ،‬بۆ دروس���تتان‬ ‫نەكردەوەو سەرۆكتان بۆ دانەنا؟‬ ‫ئەرس���ەالن بای���ز‪ :‬س���ەرۆكایەتی‬ ‫پەرلەم���ان لەگەڵ چەندین كەس���انی‬ ‫بێالیەن قسەمان كرد‪ ،‬ئامادەنەبون ئەو‬ ‫پۆستە وەربگرن چونكە وتیان لەواقیعی‬ ‫ئەم���ڕۆی پێوەندی نێ���وان حكومەتی‬ ‫هەرێم‌و ئۆپۆزيس���یۆن راپەڕاندنی ئەو‬ ‫كارە قورسەو ناوێرن خۆیانی لێبدەن‪.‬‬ ‫ئێس���تاش پەرلەمان هەر بەنیازە ئەو‬ ‫كارە بەكەس���ێكی غەی���ری پارت���ی‌و‬ ‫یەكێتی‌و پۆپۆزيسیۆن بسپێرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬دەڵێن پەرلەمان پارەیەكی‬ ‫زۆر بێشومار‪ ‬لەئیفادی وەفددا سەرف‬ ‫دەكات ك���ە س���ودێكی وەه���ای ل���ێ‬ ‫چاوەڕوان نەك���راوە‪ ،‬لەوبارەیەوە چی‬ ‫دەڵێیت؟‬ ‫ئەرسەالن بایز‪ :‬لەدەستمبێت مانگانە‬ ‫چەندین گەن���ج‌و خوێندكاری زانكۆكان‬ ‫رەوان���ەی دەرەوەی واڵت دەك���ەم بۆ‬ ‫دیدەنی دنیای مەدەنی‌و پێش���كەوتوو‪،‬‬ ‫شارەزابون لەرۆشنبیری‌و كولتوری ئەو‬ ‫واڵتانە‪ ،‬سەردانی پەرلەمانتارانیش بۆ‬ ‫دەرەوەی واڵت ئەنجامی دەعوەتی ئەو‬ ‫بەڕێزانەی���ە بۆ بەش���داریكردن لەكۆڕو‬ ‫كۆبون���ەوەو س���یمیناری رێكخ���راوە‬ ‫نێونەتەوەی���ی‌و پەرلەمانەكان���ی دنیا‪،‬‬ ‫ئینجا كێ ئیمتیحانی پەرلەمانتارەكانی‬ ‫كردوە تاكو بزان���ێ ئەو پەرلەمانتارانە‬ ‫سودیان لەو س���ەفەرانە وەرگرتوە یان‬ ‫وەرنەگرتوە؟!‬ ‫ئاوێنە‪ :‬لەمەسەلە چارەنوسسازەكان‬ ‫وەك ملمالنێ���ی ئ���ەم دواییەی هەرێم‪،‬‬ ‫پەرلەم���ان بەه���ۆی الوازی تۆوە هیچ‬ ‫دەورێكی نەبوو خرابوە پەراوێزەوە‪، ،‬‬ ‫لەو بارەیەوە چی دەڵێیت؟‬ ‫ئەرس���ەالن بای���ز‪ :‬كاری پەرلەمان‬ ‫ئەوە نیيە ه���ەر روداوێكی بچوك هاتە‬ ‫پێش���ەوە كۆبونەوەی بۆ بكات‪ ،‬دیارە‬ ‫لەس���ەر ئاس���تی هەمو روداوەكانیش‬ ‫بەیاننامەمان دەركردوەو هەڵوێس���تی‬ ‫پەرلەمانم���ان نیش���انداوە‪ ،‬ی���ان‬ ‫پەرلەمانت���اران‪ ‬ب���ۆ بەدواداچ���ون‌و‬ ‫پشتیوانی چونەتە مەیدانی روداوەكان‪،‬‬ ‫لەوانە دوجار سەردانی كەركوك كراوەو‬ ‫پەرلەمان پش���تیوانی لێكردون‪ ،‬ئینجا‬ ‫سەردانی ناوچەی زومار‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬وەك س���ەرۆكی پەرلەمان‬ ‫دەتوانن پێمان بڵێن داهاتی گرێبەستە‬ ‫نەوتیی���ەكان چەندە‪ ،‬جارێك دەوترێت‬

‫پەرلەمانتاری وا هەبوە‬ ‫لەئۆپۆزسیۆن‪ ‬بەتەنیا‬ ‫چل دەقیقە قسەی كردوە‬

‫ژور ب���ەژوری پەرلەم���ان بگەڕێ���ن؟!‬ ‫لەهەمو دنیادا سستەمێك‪ ،‬بەرنامەيێك‬ ‫هەیە بۆ كاری رۆژنامەنوس���ی‪ ،‬ئینجا‬ ‫سستەمی تعامل لەگەڵ رۆژنامەنوسان‬ ‫پێش���تر چۆن بوە ه���ەروا ماوەتەوە‪،‬‬ ‫رۆژنامەنوس���ەكان ژوری خۆی���ان‬ ‫هەیەو لەوێ���وە راس���تەوخۆ لەرێگای‬ ‫تەلەفزیۆنەوە س���ەیری دانیشتنەكانی‬ ‫پەرلەم���ان دەك���ەن‪ ،‬لەهۆڵەك���ەی‬ ‫خ���وارەوەش رۆژان���ە چاوپێكەوت���ن‬ ‫لەگ���ەڵ پەرلەمانتاران دەكەن‪ ،‬لەدوای‬

‫ئەو بڕە پارەیە چەن���دە‪ ،‬ئەگەر كاری‬ ‫پەرلەمانیش بێت ئ���ەوا كاری لیژنەی‬ ‫دارایی‌و ئاب���وری پەرلەمان‌و لیژنەكانی‬ ‫ترە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬دەڵێی���ن لەب���ری ئەوەی‬ ‫س���ەرۆكی پەرلەم���ان پارێ���زگاری‬ ‫لەحەس���انەی پەرلەمانتارەكانی بكات‪،‬‬ ‫خۆی حەسانەیان ناهێلێت‌و پۆلیسیان‬ ‫بۆ بان���گ دەكات‪ ،‬ل���ەو بارەیەوە چی‬ ‫دەڵێیت؟‬ ‫ئەرس���ەالن بای���ز‪ :‬پەرلەمانتارێ���ك‬ ‫بەدرێژای���ی س���ێ س���اڵ‌و نی���وی ئەو‬ ‫دەورەیەی پەرلەم���ان لەزمانی گرژيی‬ ‫ب���ەوالوە‪ ،‬بەمیوانیيش بەالی دیالۆگ‌و‬ ‫زمانی نەرم‌و نیانی سەردەمدا نەڕوات‪،‬‬ ‫بەیاس���او رێس���اكانی پەرلەم���ان كار‬ ‫نەكات‪ ،‬پێی بڵێی دانیش���ە دانەنیشێ‪،‬‬ ‫بێدەنگبە بێدەن���گ نەبێ‪ ،‬بڕۆ دەرەوە‬ ‫نەڕواتە دەرەوە‪ ،‬بیەوێ كۆبونەوەكانی‬ ‫پەرلەمان پەكبخات‪ ،‬تۆ چی دەكەیت؟‬ ‫یان دەبێ ئیجرائاتی بەرامبەر بكەیت‪،‬‬ ‫ی���ان دەب���ێ (تعطی���ل)ی پەرلەمان‬ ‫بكەی���ت؟ ئایا كارێكی راس���تە بەهۆی‬ ‫تاقە كەسێك كە رێگری لەبەڕێوەچونی‬ ‫كۆبونەوەكان���ی پەرلەمان بكات‪ ،‬هەمو‬ ‫پەرلەمان تعطیل بكەیت؟‬ ‫ئاوێنە‪ :‬دەگوترێت دەس���ەاڵتەكانی‬ ‫ئێوە وەك سەرۆكی پەرلەمان نەیتوانیوە‬ ‫تەجاوزی ئ���ەو كارانە بكات كە كەمال‬ ‫كەركوك���ی كردویەت���ی ك���ە روبەروی‬ ‫رەخنەیەكی زۆر بویەوە‪ ،‬ئەمە راستە؟‬ ‫یان بۆچونت وای���ە لەنێوان جەنابتان‌و‬ ‫كەم���ال كەركوكی كامتان س���ەركەوتو‬ ‫بوە؟‬ ‫ئەرس���ەالن بایز‪ :‬رۆژنامەنوسی كاراو‬ ‫پس���پۆر چۆن ئ���ەو جۆرە پرس���یارە‬ ‫ئ���ەكات؟ تاكو كەس���ێك خۆی لەگەڵ‬ ‫یەكێكی تری پێش خۆی بەراورد بكات‪،‬‬ ‫تاكو بزان���ن كامیان س���ەركەوتوترن!‬ ‫دیارە هەریەكەم���ان بەپێی تێڕوانینی‬ ‫خۆی كارەكانی ئەنجام دەدات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬وەك ئەندامێكی مەكتەبی‬ ‫سیاس���ی یەكێتی‪ ،‬ئاین���دەی یەكێتی‬ ‫دوای تاڵەبانی چۆن دەبینیت؟‬ ‫ئەرس���ەالن بای���ز‪ :‬دی���ارە بەهەمو‬ ‫ئەندامانی مەكتەبی سیاس���ی شوێنی‬ ‫تاڵەبانی پڕ نابێتەوە‪ ،‬چونكە نەك هەر‬ ‫سەركردەیەكی كەموێنەی كوردستانیی‪،‬‬ ‫بەڵكو س���ەركردەیەكی بەتواناو كاراو‬ ‫ناس���راوی عێراق‌و ناوچەكەش بو‪ ،‬جیا‬ ‫لەوەش ئێمە چاوەڕوانی هاتنەوەی برا‬ ‫گەورەی خۆمانین و‪ ‬هێندەش كە بیری‬ ‫لێ ئەكەمەوە‪ ،‬سەركردەكانی "ی‪.‬ن‪.‬ك"‬ ‫لەئاستی بەرپرسیارێتیدان‌و "ی‪.‬ن‪.‬ك"‬ ‫دەپارێزن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئای���ا یەكێت���ی دوچ���اری‬ ‫ئینشيقاق دەبێت؟‬ ‫ئەرسەالن بایز‪ :‬پێم وا نیە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬باری تەندروستی كۆسرەت‬ ‫رەس���وڵ كە بەپێی پەی���ڕەوی ناوخۆ‬ ‫كارەكان���ی س���كرتێر رادەپەڕێنێت تا‬ ‫كۆنگ���رەی داهاتوی حی���زب‪ ،‬لەباری‬ ‫تەندروس���تی تاڵەبانی باش���ترە‪ ،‬ئایا‬ ‫دەتوانێت ئەو كارە بكات؟‬ ‫ئەرس���ەالن بای���ز‪ :‬ش���وكر ب���اری‬ ‫تەندروس���تی كۆس���رەت رەسول عەلی‬ ‫جێگری‪ ‬یەكەمی س���كرتێری گش���تی‬ ‫باشەو تەندروستیيەكەی رێگای ئەوەی‬ ‫پێدەدا وەك���و جاران كارەكانی ئەنجام‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئایا بە رای د‪.‬ئەرس���ەالن‬ ‫بایز‪ ،‬بەدانانی كۆس���رەت رەسوڵ وەك‬ ‫راپەڕێنەری كارەكانی تاڵەبانی‪ ،‬هێزی‬ ‫پێش���مەرگەو دارایی حی���زب دەكەونە‬ ‫ژێ���ر دەس���ەاڵتی ئەو؟ ئای���ا ملكەچی‬ ‫بڕیارەكانی دەبن؟‬ ‫ئەرسەالن بایز‪ :‬بڕیارەكان لەمەكتەبی‬ ‫سیاسیيەوە دەردەچن‌و هەمو الیەكیش‬ ‫پابەن���دی دیس���پلینەكانی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫دەبن‪.‬‬

‫چوار ملیار دۆالرە؟ جارێكی تر دەڵێن‬ ‫لەوە كەمترە‪ ،‬دەتوانی وەك س���ەرۆكی‬ ‫دەزگایەكی رەقابی كە پەرلەمانە پێمان‬ ‫بڵێیت چەندە؟‬ ‫ئەرس���ەالن بایز‪ :‬پێم س���ەیرە ئەو‬ ‫جۆرە پرس���یارانە لەاليەن پەیامنێری‬ ‫رۆژنامەیەك���ی ناس���راوی وەك���و‬ ‫ئاوێن���ە لەئێمە دەكرێ���ت‪ ،‬خۆ من نە‬ ‫وەزی���ری دارایی‌و نە وەزیری س���امانە تێبینی‪ :‬ئه‌م چاوپێکه‌وتن ‌ه له‌رێگای‬ ‫سروشتیيەكان‌و نە سەرۆكی وەزیرانی ئیمه‌یڵه‌و‌ه کراوه‌و واتە راستەوخۆو‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستانم تا بزانم روبەرو سازنەدراوە‬


‫کوردستانی‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫باوکێک بەجەستەوە‬ ‫باوکێک بێ جەستە‬

‫دوو گه‌ریالی پژاک فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬

‫به‌رپرسی په‌یوه‌ندیه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی پژاك‪:‬‬

‫هه‌تا ئێستا ئێمه‌و ئێران پابه‌ندی ئاگربه‌ستین‬ ‫له‌هه‌رێمه‌كانی نۆدشه‌ كه‌ هه‌شت پاسدار‪،‬‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی ‬ ‫جارێك له‌بانه‌ چوار پاسدارو جارێكیتریش‬ ‫به‌رپرسی په‌یوه‌ندیه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫له‌ سه‌رده‌شت دو پاسدار كوژراون‪ .‬به‌اڵم‬ ‫پژاك "شه‌ماڵ به‌شیری" له‌م گفتوگۆیه‌ی ئه‌م پێكدادانانه‌ له‌ئاستی هه‌رێمیدا بونه‌و‬ ‫گشتگیر نه‌بون‪ .‬هه‌ربۆیه‌ ده‌توانین بڵێین‬ ‫ئاوێنه‌دا رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ پژاك ئه‌و‬ ‫كه‌ به‌ڵێ ئێران هه‌تا ئێس���تاكه‌ پابه‌ندی‬ ‫هێزه‌ نییه‌ له‌ناوبچێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ئاگربه‌س���ته‌ ماوه‌ت���ه‌وه‌و هۆكاری‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬نزیكه‌ی س���اڵێك زیاتره‌ ئێوه‌ به‌رده‌وامكردن���ی ئ���ه‌م ئاگربه‌س���ته‌ش‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئێران ئاگربه‌س���تتان هه‌یه‌‪ ،‬ئایا به‌و ش���ه‌رتانه‌ی ك���ه‌ ئاماژه‌ی���ان پێدرا‪،‬‬ ‫ئێوه‌ به‌ده‌ستپێشخه‌ری چ الیه‌ن‌و هێزێك‌و گرێدراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬په‌یوه‌ندیتان له‌گه‌ڵ هێزو پارته‌‬ ‫چۆن ئاگربه‌ستتان له‌گه‌ڵ ئێران كرد؟‬ ‫ش���ه‌ماڵ به‌ش���یری‪ :‬له‌مانگی دوهه‌می سیاس���ییه‌كانی رۆژهه‌اڵتی كوردس���تان‬ ‫ش���ه‌ڕی قه‌ندیل‪ ،‬له‌الیه‌ن كاربه‌ده‌ستانی چۆنه‌؟‬ ‫شه‌ماڵ به‌شیری‪ :‬الیه‌نه‌كانی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫حكومه‌ت���ی هه‌رێ���م كه‌ ئ���ه‌وكات به‌ڕێز‬ ‫به‌رهه‌م س���اڵح س���ه‌رۆكایه‌تی حكومه‌تی كوردستان به‌دو ده‌سته‌ دابه‌ش ده‌كرێن‪:‬‬ ‫به‌ده‌س���ت ب���و‪ ،‬س���ه‌ركردایه‌تی پاڕتی ده‌س���ته‌یه‌ك ئه‌و الیه‌نه‌ پاوانخوازانه‌ن كه‌‬ ‫دیموكراتی كوردستان‌و یه‌كێتی نیشتمانی هه‌بونی هی���چ هێزێكی نوێی���ان پێقبوڵ‬ ‫كوردستان‌و پاڕتی كرێكارانی كوردستان‪ ،‬ناكرێت‌و هه‌بون‌و تێكۆش���انی ئێمه‌ وه‌ك‬ ‫ئاگاداركراین���ه‌وه‌ ك���ه‌ ئێ���ران داوای مه‌ترسییه‌ك بۆ له‌ناوچونی خۆیان ده‌زانن‪.‬‬ ‫ئاگربه‌س���ت ده‌كات‪ .‬له‌م چوارچێوه‌یه‌دا ئ���ه‌م الیه‌نانه‌ له‌ناوخ���ۆی واڵتدا جێگه‌‌و‬ ‫چه‌ن���د دیدارێك‌و نامه‌م���ان له‌الیه‌ن ئه‌و پێگه‌یه‌ك���ی زۆری���ان نه‌م���اوه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫الیه‌ن���ه‌ كوردییانه‌وه‌ به‌ده‌ستگه‌یش���ت‪ .‬هاوپه‌یمانێت���ی له‌گ���ه‌ڵ ئۆپۆزیس���یۆنی‬ ‫دواتر ئه‌و داواكارییانه‌ له‌الیه‌ن مه‌جلیسی ناسیۆنالیستی ئێرانیان وه‌ك ته‌نها شه‌رتی‬ ‫پارتیمان تاوتوێ‌ ك���راوو به‌دانانی چه‌ند مانه‌وه‌ی خۆیان ده‌ستنیش���انكردوه‌و له‌م‬ ‫شه‌رتێك ئێمه‌ ئاگربه‌س���تمان راگه‌یاند‪ .‬چوارچێوه‌یه‌شدا دژایه‌تیكردنی تێكۆشانی‬ ‫به‌كورتی ئه‌و ش���ه‌رتانه‌ راگرتنی ش���ه‌ڕ ئێمه‌ وه‌ك بزونته‌وه‌یه‌كی نه‌ته‌وه‌یی وه‌ك‬ ‫له‌م���اوه‌ی ‪ ٢٤‬كاتژمێ���رو به‌ڕێوه‌نه‌بردنی شه‌رتی هاوپه‌یمانێتی له‌گه‌ڵ ئۆپۆزیسۆنی‬ ‫ئۆپه‌راسیۆنی له‌شكریی له‌دژی هێزه‌كانی ئێران���ی ده‌ستنیش���انكردوه‌‪ .‬هه‌ربۆی���ه‌‬ ‫ئێمه‌ به‌گش���تی‌و راگرتنی له‌سێداره‌دانی سه‌ره‌ڕای كۆمه‌ڵێك هه‌وڵدانی جۆراوجۆر‪،‬‬ ‫ئه‌ندامانی ئێمه‌ له‌ناو گرتوخانه‌كان‌و چه‌ند په‌یوه‌ندی‌و كه‌ش‌و هه‌وایه‌كی ته‌ندروستی‬ ‫خالێكیت���ری له‌خۆ ده‌گ���رت‪ .‬له‌ئه‌نجامدا سیاس���ی له‌نێوانماندا نییه‌‪ .‬ده‌سته‌یه‌كی‬ ‫به‌ناوبژیوانی ئه‌و الیه‌نانه‌ی كه‌ ئاماژه‌یان ت���ری الیه‌نه‌كانی رۆژهه‌اڵتی كوردس���تان‬ ‫پێدرا ئاگربه‌س���ت هاته‌ ئاراوه‌‪ .‬تا ئێستا هه‌یه‌ كه‌ سه‌رقاڵی كارو خه‌باتی خۆیانن‪،‬‬ ‫سێ جار پێكدادان هاتۆته‌ ئاراوه‌‪ .‬جارێك له‌م ماوه‌یه‌دا كۆڕو كۆبونه‌وه‌و كۆنگره‌كانی‬

‫خۆیان پێكهێناو تا ئاستێك چاالكبونه‌وه‌‬ ‫به‌خۆیانه‌وه‌ ده‌بینن‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌م الیه‌نان ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌و دیدارم���ان هه‌یه‌و ئاس���تی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانیش ئه‌رێنی‌و دڵخۆشكه‌رن‪.‬‬ ‫هاوكات هه‌وڵدانیش���مان هه‌یه‌ كه‌ ئاستی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان ده‌وڵه‌مه‌ندتریش بكرێن‪.‬‬ ‫پێمخۆش���ه‌ ئه‌مه‌ له‌رێ���گای ئاوێنه‌وه‌‬ ‫رابگه‌یێنم كه‌ ئه‌گه‌ر له‌ئێستاوه‌ هه‌ستیاری‬ ‫پێویستی نه‌ته‌وه‌یی‪ ،‬ئه‌خالقی‌و سیاسی‌و‬ ‫پێوه‌ره‌كانی تێكۆش���انێكی به‌پره‌نسیپ‌و‬ ‫ته‌ندروس���ت له‌به‌رچاو نه‌گری���ن‌و رێزیان‬ ‫لێنه‌گری���ن‪ ،‬ئه‌وا له‌داهات���وی رۆژهه‌اڵتدا‬ ‫توشی كاره‌س���اتی گه‌وره‌ی وه‌ك شه‌ڕی‬ ‫براك���وژی‌و له‌ده‌س���تدانی ده‌رفه‌ت���ه‌كان‬ ‫ده‌بین‪ .‬هه‌ر ئ���ه‌م دۆخه‌ بو كه‌ زه‌مینه‌ی‬ ‫ش���ه‌ڕی ناوخۆی���ی له‌نێ���وان حیزب���ی‬ ‫دیموكراتی كوردس���تانی ئێران‌و كۆمه‌ڵه‌‬ ‫هێنایه‌ ئاراوه‌و ده‌رگای له‌به‌رده‌م كوشتنی‬ ‫رۆڵه‌و شۆڕش���گێڕانی ئه‌وكاتی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستان كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬په‌یوه‌ندیت���ان له‌گ���ه‌ڵ هێزه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانی باش���وری كوردس���تان‬ ‫چۆنه‌؟‬ ‫شه‌ماڵ به‌ش���یری‪ :‬به‌خۆش���حاڵییه‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانمان هه‌م له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كانی‬ ‫ناو ده‌س���ه‌اڵت‌و هه‌م ئۆپۆزیسیۆن باشه‌و‬ ‫هیوادارین‌و هه‌وڵیش ده‌ده‌ین كه‌ باش���تر‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌دواین س���ه‌ردانیدا بۆ تاران‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ مه‌س���ه‌له‌ی پ���ژاك كۆتایی‬ ‫پێهاتوه‌‪ ،‬خوێندنه‌وه‌تان بۆ ئه‌و لێدوانه‌ی‬ ‫سه‌رۆكی حكومه‌ت چییه‌؟‬ ‫شه‌ماڵ به‌شیری‪ :‬له‌سایه‌ی ئاڵۆزییه‌كانی‬

‫پارتی سه‌ره‌ڕای هه‌مو‬ ‫ناكۆكییه‌كان نایه‌وێت‌‬ ‫خۆی ته‌واو له‌ئێران‬ ‫داببڕێت‌و هه‌مو‬ ‫پرده‌كان بڕوخێنێت‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ناوه‌راستدا كه‌ دو به‌ره‌ی سوننه‌و‬ ‫ش���یعه‌ی لێكه‌وته‌وه‌‪ ،‬پارت���ی دیموكراتی‬ ‫كورستان به‌ره‌ی سوننه‌ی به‌هاوپه‌یمانێتی‬ ‫توركیا هه‌ڵبژارد‪ .‬ئه‌مه‌ ده‌رگای له‌به‌رده‌م‬ ‫كۆمه‌ڵێك ناكۆكی‌و گرژیی له‌نێوان پارتی‬ ‫دیموكراتی كورستان‌و كۆماری ئیسالمیدا‬ ‫كرده‌وه‌‪ .‬پارتی دیموكراتیش س���ه‌ره‌ڕای‬ ‫هه‌م���و ناكۆكیی���ه‌كان نایه‌وێت كه‌ خۆی‬ ‫ته‌واو له‌ئێ���ران داببڕێت‌و هه‌مو پرده‌كان‬ ‫بڕوخێنێت‪ .‬هه‌ربۆی���ه‌ له‌هه‌وڵی ئه‌وه‌دایه‌‬ ‫ك���ه‌ هه‌ندێك ده‌رگا هه‌ر ئاوه‌اڵ بێڵێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ ده‌یهه‌وێت كه‌ڵك له‌مژاری پژاك‬ ‫وه‌ربگرێت‌و له‌م دیداره‌دا به‌ڕێز نێچیروان‬ ‫بارزانی ئه‌م لێدوانه‌یدا‪ .‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌‬ ‫ك���ه‌ ئیت���ر كۆم���اری ئیس�ل�امی وازی‬ ‫له‌به‌كارهێنانی ئه‌و ده‌س���ته‌واژانه‌ له‌دژی‬ ‫پژاك هێناوه‌‪ .‬چونكه‌ شه‌ڕی سێ مانگ‌و‬ ‫نیوه‌ی قه‌ندیل ئ���ه‌وه‌ی بۆ هه‌مو گه‌النی‬ ‫ئێران‌و كاربه‌ده‌س���تانی رژێم سه‌لماند كه‌‬ ‫پژاك هی ئه‌وه‌ نییه‌ له‌ناوبچێت‪.‬‬

‫"ته‌لبه‌ندکردنی سنوره‌کانی رۆژئاوا ده‌ستی تورکیای له‌پشته"‌‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬ ‫به‌بیانوی‌ ناكۆكی‌ نێوان هێزه‌‬ ‫كوردییه‌كانی‌ سوریا‌و جێبه‌جێ‌ نه‌كردنی‌‬ ‫رێككه‌وتننامه‌ی‌ هه‌ولێری‌ نێوانیان‬ ‫سنوره‌كانی‌ رۆژئاوای‌ كوردستان ته‌لبه‌ند‬ ‫ده‌كاو رێگه‌ له‌گه‌یشتنی‌ كۆمه‌ك‌و‬ ‫هاوكاریی‌ به‌كوردانی‌ ئه‌و به‌شه‌ی‌‬ ‫كوردستان ده‌گرێت‪ ،‬پارتی‌ چاره‌سه‌ری‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان ده‌ڵێت "خه‌ریكی‌‬ ‫ناوبژیین له‌نێوان هێزه‌ كوردییه‌كانی‌‬ ‫رۆژئاوای‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫هاوس���ه‌رۆكی‌ پارتی‌ چاره‌س���ه‌ر "دیار‬ ‫غه‌ریب" به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند له‌چه‌ند رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫رابردودا له‌هه‌وڵ‌‌و كۆشش���ێكی‌ چڕدا بون‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ الیه‌نه‌ كوردییه‌كانی‌ رۆژئاوای‌‬ ‫كوردس���تان بگه‌ن���ه‌ رێككه‌وت���ن‌و چه‌ند‬ ‫خاڵێكی‌ هاوبه‌ش بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و بیانوه‌ی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێ���م‌و پارت���ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردس���تان ببڕێت كه‌ به‌ه���ۆی‌ ناكۆكی‌‬ ‫ئ���ه‌و هێزانه‌و ئاگادار نه‌بونیان له‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫كۆم���ه‌ك‌و هاوكارییه‌كان به‌ده‌س���تی‌ كێ‌‬ ‫ده‌گاو چۆن دابه‌ش ده‌كرێت‪ ،‬به‌سه‌رنجدان‬ ‫له‌و كێشمه‌كێش‌و ناته‌باییه‌ی‌ كه‌ له‌نێوان‬ ‫ه���ه‌ردو ئه‌نجومه‌ن���ی‌ نیش���تمانی‌ كوردو‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ كورد له‌س���وریا له‌ئارادایه‌‪،‬‬

‫گواستنه‌وه‌ی کۆمه‌کو هاوکاری له‌ فیشخاپور به‌رله‌داخستنی فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬

‫ك���ه‌ یه‌كه‌می���ان له‌الی���ه‌ن پارتیی���ه‌وه‌‬ ‫پش���تیوانی‌ ده‌كرێ‌‌و دوه‌میشیان له‌الیه‌ن‬ ‫په‌كه‌كه‌وه‌‪ ،‬پارتی‌ پێداگری‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ ده‌بێت ئه‌و كۆمه‌كانه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ بااڵی‌ كورده‌وه‌ دابه‌ش بكرێت‬ ‫ن���ه‌ك ‪ ، YPG‬دیار غه‌ریب وت���ی‌ "ئێمه‌‬ ‫خوازیاری���ن كه‌ هه‌ردو ئه‌نجومه‌نه‌كه‌ یه‌ك‬ ‫هه‌ڵوێست بن سه‌باره‌ت به‌كۆی‌ مه‌سه‌له‌و‬ ‫پێش���هاته‌كان‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش كه‌‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ بڵن���دی‌ رۆژئ���اوا لێ���ره‌ بون‬ ‫په‌یوه‌ندییم���ان به‌ه���ه‌ردوالوه‌ ك���رد تا‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی‌ دانوس���تانه‌وه‌ له‌یه‌كیان نزیك‬ ‫بخه‌ینه‌وه‌‌و رۆڵی‌ ناوبژیوانی‌ ببینین"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێمه‌ وه‌ك پارتی‌ چاره‌سه‌ریی‌‬ ‫دو ئه‌رك���ی‌ گرنگمان له‌سه‌رش���انه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫یه‌كێكی���ان نه‌ته‌وه‌یی���ه‌و هه‌وڵدان���ه‌ بۆ‬

‫گه‌یش���تنی‌ ك���ورد به‌ماف���ه‌ ره‌واكان���ی‌‬ ‫خۆی‌ له‌ئاس���تی‌ كوردس���تانی‌ گه‌وره‌دا‌و‬ ‫دوهه‌میش���یان ئه‌ركێك���ی‌ دیموكراتیی���ه‌‬ ‫كه‌ خه‌بات‌و تێكۆش���انه‌ بۆ چه‌س���پاندنی‌‬ ‫بنه‌ماكان���ی‌ دیموكراس���ی‌ له‌هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردستاندا"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ته‌لبه‌ندك���ردن‌و داخس���تنی‌‬ ‫سنوره‌كانی‌ رۆژئاوای‌ كوردستانی‌ به‌ڕوی‌‬ ‫كۆمه‌ك‌و یارمه‌تی‌ كورده‌كانی‌ باش���وردا‬ ‫به‌كارێكی‌ ناڕه‌وا زانی‌‌و وتی‌ "كورده‌كانی‌‬ ‫رۆژئاوا به‌درێژایی‌ خه‌باتی‌ رزگاریخوازانه‌ی‌‬ ‫كورد هه‌میشه‌ له‌ڕیزی‌ پێشه‌وه‌ی‌ خه‌بات‌و‬ ‫تێكۆشاندا بون‌و به‌سه‌رو ماڵ‌‌و گیانیانه‌وه‌‬ ‫هه‌رچییه‌كی���ان له‌ده‌س���ت هاتبێ���ت بۆ‬ ‫داكۆكیكردن له‌كوردی‌ پارچه‌كانی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬درێغییان نه‌كردوه‌‪ ،‬ناڕه‌وایه‌‬

‫ئه‌مڕۆ له‌كاتێكی‌ وا دژوارو مه‌رگه‌س���اتدا‬ ‫كه‌ ئه‌وانی‌ تێدا ده‌ژین‪ ،‬پشتیان تێبكه‌ین‌و‬ ‫به‌هانایانه‌وه‌ نه‌چین"‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدای���ه‌ ك���ه‌ داخس���تنی‌‬ ‫س���نوره‌کان له‌الیه‌ن حکومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫کوردستان و ته‌لبه‌ندکردنی‌ بوه‌ته‌ مایه‌ی‌‬ ‫ناره‌زایی‌ خه‌ڵکی‌ رۆژئاوای‌ کوردس���تان‪.‬‬ ‫له‌چه‌ند رۆژی‌ رابردودا هێزی‌ پیش���مه‌رگه‌‬ ‫به‌ته‌ل���ی‌ دڕکه‌زی‌‪ ،‬س���نوری‌ باش���وری‌‬ ‫کوردس���تان و رۆژئاوایان ب���ه‌ یه‌کجاری‬ ‫ته‌لبه‌ندک���رد‌و س���نوره‌که‌یان به‌ته‌واوی‌‬ ‫داخس���ت‪ .‬به‌پێی‌ بڕیاری‌ ده‌سه‌التدارانی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ کوردستان ئه‌و ته‌لبه‌نده‌ له‌گوندی‌‬ ‫تاوسێ‪ ،‬تا ئاوی‌ دیجله‌ درێژ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ لێدوانی‌ هێزه‌كان���ی‌ رۆژئاوای‌‬ ‫كوردس���تان ك���ه‌ نزیك���ن له‌په‌كه‌ك���ه‌‪،‬‬ ‫داخس���تنی‌ س���نورو ته‌لبه‌ندکردنی‌ دوای‌‬ ‫شکستی‌ هێرشی‌ سه‌ر س���ه‌رێکانی‌ دێت‬ ‫له‌الیه‌ن چه‌ند گروپێكی‌ چه‌کداری‌ س���ه‌ر‬ ‫به‌س���وپای‌ ئازاده‌وه‌‪ ،‬له‌دی���دی‌ ئه‌وانه‌وه‌‬ ‫ئه‌م هه‌نگاوه‌ی‌ حکومه‌تی‌ هه‌رێم ده‌ستی‌‬ ‫توركیای‌ له‌پش���ته‌و کارێک���ی‌ هاوته‌ریبه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ل هه‌وڵه‌کان���ی‌ تورکیا ک���ه‌ له‌رێی‌‬ ‫گروپه‌ چه‌کداره‌کانی‌ س���ه‌ر به‌س���وپای‌‬ ‫ئازاده‌وه‌ ده‌یانه‌وی‌ س���نوره‌کان رۆژئاوای‌‬ ‫کوردستان کۆنترۆڵ بکه‌ن‪ ،‬به‌اڵم روبه‌ڕوی‌‬ ‫به‌ره‌نگاربونه‌وه‌یه‌كی‌ تون���دی‌ هێزه‌كانی‌‬ ‫پاراستنی‌ گه‌ل ‪ YPG‬بونه‌ته‌وه‌ كه‌ هێزێكی‌‬ ‫سه‌ر به‌‪PYD‬ی‌ نزیك له‌په‌كه‌كه‌یه‌‪.‬‬

‫«‪»3‬‬ ‫بەکورتی‪ ،‬هەمیشە دوو جۆر لەکینەی‬ ‫ئۆدیبی هەی���ە‪ .‬کینیەک بەرەو ئەوەمان‬ ‫دەب���ات ک���ە لەکولت���ووری باوکایەتی‬ ‫دەرچین‪ ،‬واتە تەواو «سیستمی باوک»‬ ‫بخەین���ە ژێ���ر پرس���یارەوە‪ .‬کینەیەکی‬ ‫تری���ش بەرەو ئەوەم���ان دەبات بەناوی‬ ‫سیس���تمی باوکایەتیی���ەوە‪ ،‬ش���ەڕی‬ ‫«باوک‪ /‬سەرۆک» بکەین‪ .‬ئەوەی قووڵ‬ ‫سەیری بزاوتی ناس���یونالیزمی کوردی‬ ‫بکات‪ .‬ئاس���ان دەبینێت ک���ە بزاوتێکی‬ ‫نێران���ەی پەتریارکیی���ە‪ ،‬لەڕاس���تیدا‬ ‫ت���ەواوی بزاوتە ناسیونالیس���تییەکانی‬ ‫خۆره���ەاڵت بزاوتی نێرانەو پەتریارکین‪،‬‬ ‫وێن���ەی باوک���ی س���ەرکردە ڕۆڵێک���ی‬ ‫س���ەنتراڵیان تێدا دەبینێت‪ ،‬بەجۆرێک‬ ‫هەتا پێشبینیکردنی ئەم بزاوتانە بەبێ‬ ‫وێنەی باوکی سەرکردە کاری نەکردەیە‪.‬‬ ‫لەڕاس���تیدا ئەوەی پێیدەڵێن «مۆراڵی‬ ‫ناسیونالیس���تی» بەش���ی هەرە زۆری‬ ‫لەس���ایەی وێنەی باوکەوە دەچەسپێت‪.‬‬ ‫«بەرزە من ــ س���وپەر ئیگۆ» کە هەم‬ ‫نوێنەری باوک���ەو هەم نوێنەری مۆراڵی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و سیاس���ییە لەپێکهاتنی‬ ‫دەرونیمان���دا‪ ،‬ن���رخ‌و بەها سیاس���ی‌و‬ ‫کولتوورییەکان���ی ب���اوک وەردەگرێت‪.‬‬ ‫ڕێزی گەورەی «دەس���تەی کوڕان» بۆ‬ ‫باوک���ی کوردی ل���ەوەوە دێت کە خۆی‬ ‫وەک پارێ���زەری «دایکی نیش���تیمان»‬ ‫نیشاندەدات‪ ،‬ئەو ئاسانتر لەهەر باوکێکی‬ ‫تر جێگای خۆی دەکاتەوە لەدڵی کوڕاندا‬ ‫چونک���ە باوکێکە توانیوێتی ماس���کێک‬ ‫بکاتە س���ەری خۆی‌و وەک «برا»یەک‬ ‫بنوێنێت ت���ا وەک باوکێک کە «دایکی‬ ‫تەنیا بۆ خۆی دەوێت‌و داگیریکردوە»‪.‬‬ ‫وێن���ەی دایک���ی فڕێن���دراو وداگیرکراو‬ ‫وادەکات بەه���او مۆراڵ���ی باوکانە زوو‬ ‫بچەسپێن‪ ،‬لێرەوە کولتووری باوکایەتی‬ ‫لەالی ئێمە ل���ەڕووی س���ایکۆلۆژییەوە‬ ‫وەک کولتوورێک���ی بەرگریکەر لەدایکی‬ ‫«نیش���تیمان» دەردەکەوێت‪ ،‬باوکیش‬ ‫وەک رزگارک���ەری دایک دێت���ە مەیدان‬ ‫ن���ەوەک وەک داگیرک���ەری دایک‪ ،‬ئەوە‬ ‫بنچینەیەک���ی س���ایکۆلۆژی گرنگ���ە‬ ‫وادەکات کولتووری باوکایەتی ئاس���ان‬ ‫وەک بەرزەمنێکی قایم‌و س���زادەرو توڕە‬ ‫ل���ە هەناوی فەردی ئێمەدا ئیش���بکات‪،‬‬ ‫بەرزەمنێک خۆی لەسەر هەق دەبینێت‌و‬ ‫وادەکات شەڕی کوڕان بۆ بەدەستهێنانی‬ ‫دایک کەمتر هاوڕێ‌و هاوش���انی هەست‬ ‫بەگوناهکردن بێت‪ .‬ئیدی لەسایەی ئەم‬ ‫ڕاستییە گەورەیەدا خودی تەماهیکردن‬ ‫لەگ���ەڵ ب���اوک‌و بەهاکان���ی کولتووری‬ ‫باوکایەتی���دا گەورەتری���ن س���یفەتێکە‬ ‫ک���ە ژیان���ی س���ایکۆلۆژی ئێمەی پێش‬ ‫ڕاپەڕین پێدەناس���رێتەوە‪ ،‬لەئێستاشدا‬ ‫لەپارچەکانی تری کوردستاندا کە هێشتا‬ ‫باوک‌و کوڕ پێکەوە شەڕی سەندنەوەی‬ ‫دایک���ی نیش���تیمان دەک���ەن‪ ،‬ئ���ەم‬ ‫خۆشەویستییە بۆ باوک‌و سەمبولەکانی‬ ‫هێش���تا زۆر گەورەیە‪ ،‬هێشتا کولتووری‬ ‫باوک‌و کولتووری کوڕان شانبەشانی یەک‬ ‫دەڕۆن‪ ،‬وات���ە بەرزەمنی ناوەوەو باوکی‬ ‫دەرەوە تەب���او هاوجووتن‪ .‬گەر بڕوانین‬ ‫ئ���ەم دۆخ���ە مێژووییە ئێم���ەی بەرەو‬ ‫تەقدیس���ی کولتووری باوکایەتی بردوە‪،‬‬ ‫ژیانی ئێمە لێوان لێوە لەڕەمزو مەجازو‬ ‫میتاف���ۆرە وەرگی���راوەکان لەدونی���ای‬ ‫باوکەوە‪ ،‬لەبەرئەوەش���ە مێژووی ئێمە‬ ‫ن���ەوەی یاخ���ی تێدا نیی���ە‪ ،‬نەوەیەکی‬ ‫تێدا نییە ت���ەواوی دونیای ئێمەو بنەما‬ ‫سەرەکییەکانی تێڕامان‌و ژیان بخاتە ژێر‬ ‫پرسیارەوە‪ ،‬چونکە لەبنەڕەتدا خواستی‬ ‫باوک‌و خواستی کوڕ نزیکییەکی قووڵ‌و‬ ‫ئۆرگانی���ان لەگەڵیەک���دا هەیەو دەبێت‬ ‫چاوەڕێی هەلومەرجی نوێبن «چاوەڕێی‬ ‫دوورکەوتن���ەوەی دەس���تی بێگانە بن‬ ‫لەس���ەر دایک‌و وێن���ە مەجازییە هەرە‬ ‫گەورەک���ەی نیتش���یمان»‪ .‬لەمێژووی‬ ‫ئێمەدا تاکەکەسی یاخی هەیە «مەبەست‬ ‫یاخیبوونە لەکولت���ووری باوکایەتی»‪،‬‬ ‫نەوەک س���ەردەمی یاخ���ی‪ ،‬یان نەوەی‬ ‫یاخی‪ ،‬یان هێزی کۆمەاڵیەتی یاخی‪ .‬ئەم‬ ‫تێکەاڵوییەی کولتووری باوک‌و کولتووری‬ ‫کوڕان‪ ،‬وایکردوە فۆرمی پەتریاریکیانەی‬ ‫بیرکردن���ەوە‪ ،‬گەڕان���ەوەی بەردەوام بۆ‬ ‫«باوک ‪ /‬مەرج���ەع» لەهەموو الیەک‌و‬ ‫ئایدۆلۆژیایەک���ەوە‪ ،‬بەش���ێوەی جیاواز‬ ‫هەڵبقوڵێت‪ .‬لەبنەڕەتدا شۆڕشی کوڕانی‬ ‫ئێم���ە نزیکایەتییەکی لەگەڵ ش���ێوازی‬ ‫شۆڕشی فەرەنسیدا نییە‪ ،‬شۆڕشی کوڕان‬ ‫نییە دژی سیس���تمی باوکایەتی‪ ،‬بەڵکو‬

‫توڕەبوون لەباوک���ی کوردی‪ ،‬توڕەبوونە‬ ‫بەناوی بەهاکانی ب���اوک خۆیەوە‪ .‬کەم‬ ‫کولت���وور هەی���ە لەریش���ە قووڵەکانیدا‬ ‫باوک‌و کوڕ وەها تێیدا لەیەکتر نزیکبن‪،‬‬ ‫لەمێ���ژووی ئێمەدا بەئێستاش���ەوە گەر‬ ‫توڕەبوونێ���ک هەبێت‪ ،‬ئ���ەوا توڕەبوونە‬ ‫دژی باوک «باوکی فەرد‪ /‬باوکی خاوەن‬ ‫سیماو جەستە» نەوەک توڕەبوون بێت‬ ‫دژی باوکایەتی‪ .‬وەستانەوەی بەرزەمنی‬ ‫ناوەوەی ئێمەیە دژی بەرزە منی دەرەوە‬ ‫«باوکی واقعی یان سیاس���ی»‪ .‬لێرەوە‬ ‫هەمیشە ئەوەی لەژێر پرسیاردایە خودی‬ ‫باوکە نەوەک سیستمەکەی‪.‬‬ ‫ئەم ش���وێنگەیە خاڵێک‌و جێپێیەکی‬ ‫گرنگمان دەداتێ بتوانین «رادیکالییەتی‬ ‫ڕاستەقینە» لە «رادیکالییەتی درۆزن»‬ ‫جیابکەین���ەوە‪ .‬هەرکات بتوانین دونیای‬ ‫ب���اوک لەپێچەوانەک���ەی جیابکەینەوە‪،‬‬ ‫دەکرێ���ت بگەین���ە پێناس���ەیەک ب���ۆ‬ ‫ڕادیکالییەت���ی ڕاس���تەقینە‪ ،‬هەم���وو‬ ‫کولت���ووری‬ ‫دووبارەکردنەوەیەک���ی‬ ‫باوکایەتی‪ ،‬فۆرمەکان‪ ،‬س���ەمبولەکان‌و‬ ‫میتافۆرمەکان���ی دووب���ارە دەمانباتەوە‬ ‫بۆناو ش���ێوە کۆمەڵگایەکی ترادسیۆنی‬ ‫گەم���ارۆدراو بەگرێکان���ی خ���ۆی‪،‬‬ ‫کۆمەڵگای���ەک ک���ە مێ���ژووی خۆی لە‬ ‫ش���ێوەی نوێ���دا دووبارەدەکات���ەوە‪،‬‬ ‫بێئەوەی هێزی بینین���ی خۆی هەبێت‪.‬‬ ‫رادیکالییەت���ی ڕاس���تەقینە بریتیی���ە‬ ‫لەدروس���تبوونی بەرزەمنێک���ی جیاواز‪،‬‬ ‫ک���ە ئاوێنەی بەرزەمنی ب���اوک نەبێت‪،‬‬ ‫بەرزەمنێ���ک بەکولتووری ب���اوک دژی‬ ‫باوک ڕانەپەڕێت‪ ،‬لەهاوکێشەی عەشق‌و‬ ‫کینەی باوکانە دەرچووبێت‪ ،‬لەباوکێکی‬ ‫کۆنکرێتەوە بەرەو سیستمێک لەبەهای‬ ‫نوێ پەڕیبێتەوە‪ ،‬بەرەو جۆرە سەرچاوەو‬ ‫مەرجەعگەلێک بۆ م���ۆراڵ‌و بیرکردنەوە‬ ‫دەسەاڵتیان لەسەروو گومانەوە نەبێت‪.‬‬

‫لەدوای ڕاپەڕینەوە‬ ‫باوک لەسەرۆکی‬ ‫باندی کوڕانی‬ ‫شۆڕشگێڕەوە دەبێتە‬ ‫باوکێکی زەوتکەر کە‬ ‫نوێنەری ڕەنجدزین‌و‬ ‫داگیرکردن‌و‬ ‫قۆرغکردنە‬ ‫ل���ەدوای ڕاپەڕینەوە ش���وێنی باوکی‬ ‫کوردی گۆڕانکارییەکی ڕیش���ەیی قووڵی‬ ‫بەس���ەردا دێت «الیەنی ک���ەم بۆ ئێمە‬ ‫ئ���ەو نەوانەی لەژێر دەس���ەاڵتی باوکی‬ ‫کوردیدا لەباشووری کوردستان دەژین‪،‬‬ ‫ئ���ەو گۆڕانکارییە هەم ڕیش���ەییەو هەم‬ ‫کاریگ���ەری س���ایکۆلۆژی بەرچ���اوی ‬ ‫هەی���ە»‪ .‬ب���اوک ک���ە تادوێن���ێ وەک‬ ‫پێش���ەنگی یاخیبوون دەردەکەوت‪ ،‬کە‬ ‫کولتووری ئ���ەو داڕێژەری هەموو نمونە‬ ‫ب���ااڵو ئیدیالەکانی ئێمە ب���وو‪ ،‬ئەوەی‬ ‫ئیدیال‌و بەرزو مۆراڵییە الی بەرزە منی‬ ‫ئێمە‪ ،‬پێکڕا لەباوک‌و ئایدۆلۆژیاو ڕەوگە‬ ‫سەمبولییەکانی ئەوەوە هاتبوون‪ ،‬لەناکاو‬ ‫لەباوکێکەوە کە دەمامکی برای دەکردە‬ ‫سەر‪ ،‬وەک ڕزگارکەری دایک دەردەکەوت‪،‬‬ ‫دەگەڕێتەوە ش���وێنە سروش���تییەکەی‬ ‫خۆی‪ ،‬وەک باوکێک بەهەموو س���یفەتە‬ ‫پەتریارکییەکان���ەوە‪ ،‬وەک باوکێک���ی‬ ‫سروش���تی ن���او چیرۆکێک���ی ئۆدیبی‪.‬‬ ‫باوکێک کە دەبێتە ئەتککەرو زەوتکەرو‬ ‫پەالماردەری دایکی نیش���تیمان‪ .‬باوک‬ ‫لەدوای ڕاپەڕین ئەو وێنە کالس���یکییەی‬ ‫س���ەردەمی ش���ۆڕش لەدەس���تدەدات‪،‬‬ ‫ئیدی لەبەرچ���اوی هەندێ���ک لەکوڕان‬ ‫«کە هەس���ت بەمەحروم���ی دەکەن»‪،‬‬ ‫دەبێتە باوکێ���ک کە هەر بەو ئیدیالیانە‬ ‫دادگاییدەکرێتەوە ک���ە خۆی چاندونی‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬


‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫له‌سه‌ر "گه‌نده‌ڵی‌" دو به‌رپرس هه‌ڵهاتن‌و‬ ‫یه‌كێك ‌ی دیكه‌ش گیانی‌ له‌ده‌ستدا‬

‫ئۆجه‌الن‬ ‫له‌برۆكسل‬

‫ئا‪ :‬ئاراس عوسمان‬ ‫له‌سه‌ر پرسی‌ "گه‌نده‌ڵی‌" پارێزگاری‌‬ ‫ی سلێمانی‌‌و قایمقامی‌ پێشو ‌‬ ‫ی‬ ‫پێشو ‌‬ ‫قه‌زای‌ هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ شه‌هید هه‌ڵهاتن‌و‬ ‫قایمقامی‌ پێشوی‌ سلێمانیش‬ ‫له‌زیندانی‌ ئاسایشدا گیانی‌ له‌ده‌ستدا‪،‬‬ ‫چاودێرانیش پێیانوایه‌ كه‌ حزبی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتدار هه‌ر كاتێك ئاره‌زو بكات‬ ‫بۆ جواڵندنی‌ دۆسیه‌یه‌ك زۆر به‌ئاسانی‌‬ ‫ده‌توانێت مه‌له‌فی‌ بۆ دروست بكات‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر دیارنه‌مانی‌ پاره‌ی‌‬ ‫وشكه‌س���اڵی ل���ه‌ (‪)2009‬دا قایمقام ‌ی‬ ‫پێشوی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ شه‌هید‪ ،‬فوئاد ساڵح‬ ‫هه‌ڵهات‌و كارمه‌ندێكیشی‌ به‌ناوی‌ (فایه‌ق‬ ‫س���دیق) به‌حه‌وت ساڵ زیندانی‌ سزادرا‪،‬‬ ‫دواتر پارێزگاری‌ پێش���وی‌ سلێمانیش‪،‬‬ ‫دان���ای‌ ئه‌حمه‌د مه‌جید له‌س���ه‌ر هه‌مان‬ ‫دۆس���یه‌ له‌الیه‌ن چاودێری���ی‌ داراییه‌وه‌‬ ‫تۆمه‌تباركرا‌و له‌ئێستاش���دا له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫واڵت���ه‌‪ ،‬دواتریش له‌س���ه‌ر فراوانكردنی‌‬ ‫زه‌وییه‌كان���ی‌ ناوچ���ه‌ی‌ قوله‌ره‌یس���ی‌‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬قایمقامی‌ پێشوی‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫زانا حه‌مه‌س���اڵح ده‌س���تگیركرا‌و پاشان‬ ‫له‌روداوێك���ی‌ ته‌مومژاوی���دا له‌زیندان���ی‌‬ ‫ئاسایشی‌ سلێمانی‌ گیانی‌ له‌ده‌ستدا كه‌‬ ‫دواتر راپۆرته‌ پزیش���كییه‌كان ئاماژه‌یان‬ ‫ب���ه‌وه‌دا ك���ه‌ ناوب���راو "خ���ۆی‌‪ ،‬خۆی‌‬ ‫كوشتوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ڵهاتن���ی‌ ئه‌و تۆمه‌تباره‌ی‌ پێش���وو‬ ‫گیانله‌ده‌س���تدانی‌ قایمقام���ی‌ پێش���وی‌‬ ‫سلێمانی‌ له‌سه‌ر "گه‌نده‌ڵی‌"‪ ،‬بۆچونێكی‌‬ ‫وای‌ الی‌ چاودێ���ران دروس���تكردوه‌ كه‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت هه‌ر ش���تێكی‌ مه‌به‌ست بێت‬ ‫ده‌یكات‌و ئه‌وه‌ش���ی‌ مه‌به‌س���تی‌ نه‌بێت‬ ‫نایكات‪.‬‬ ‫عه‌بدولعه‌زی���ز عومه‌ر پارێزه‌ری‌ فایه‌ق‬ ‫سدیق له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ رونیكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ س���ه‌رجه‌می‌ ئه‌و پاره‌ی���ه‌ی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫فوئاد س���اڵحه‌وه‌ وه‌رگی���راوه‌‪ ،‬له‌رێگه‌ی‌‬ ‫بانك���ه‌وه‌ وه‌رنه‌گیراوه‌‪ ،‬به‌ڵك���و فوئاد‬ ‫له‌ماڵی‌ خ���ۆی‌و كه‌س���وكاری‌ دایناوه‌‌و‬ ‫وه‌ك ئه‌و وتی‌ "فایه‌ق ته‌نها به‌رده‌ستێك‬ ‫بوه‌و هی���چ په‌یوه‌ن���دی‌ به‌ئاگاداربونی‌‬ ‫س���ه‌رفكردنی‌ ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌وه‌ نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ زان���راوه‌ ك���ه‌ هه‌ندێك‬ ‫پ���رۆژه‌ی‌ وه‌همی‌ هه‌یه‌ فایه‌ق كه‌س���ێك‬ ‫بوه‌ له‌ئاش���كرابونی‌ ئه‌و پڕۆژانه‌دا‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ل���ه‌ ‪ 2011/6/29‬دادگای‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌‬ ‫سلێمانی‌ بڕیاری‌ حه‌وت ساڵ زیندانی‌ بۆ‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌فوئاد ساڵح قایمقامی‌ پێشوی‌‬ ‫س���لێمانی‌‌و فای���ه‌ق س���دیق كارمه‌ندی‌‬ ‫قایمقامییه‌تی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ بڕانده‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ل���ه‌الی‌ دادگا ئه‌وه‌ یه‌كالیی‌ بوه‌ته‌وه‌ كه‌‬ ‫فایه‌ق هیچ بڕه‌ پاره‌یه‌كی‌ له‌ال نییه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و پارێ���زه‌ره‌ پێیوایه‌ كه‌ بڕیاره‌كه‌ی‌‬ ‫دادگا بۆ فای���ه‌ق "زۆر" بوه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫هیچ بڕه‌ پاڕه‌یه‌كی‌ له‌ال نه‌بوه‌‪ ،‬دادگاش‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ال رون بو كه‌ هیچ بڕه‌ پاره‌یه‌كی‌‬

‫هیچ زانیارییه‌كمان‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر شوێن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قایمقام ‌‬ ‫ئێستا ‌‬ ‫پێشوی‌ هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫نییه‌‬ ‫فوئاد ساڵح‬ ‫الی‌ فایه‌ق بێت‌و له‌بڕگه‌ی‌ دو كه‌ ده‌ڵێت‬ ‫(دادگا هیچ بڕیارێكی‌ نه‌دا به‌گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫هیچ بڕێك له‌و پاره‌یه‌ی‌ بۆ وشكه‌س���اڵی‌‬ ‫دانراب���و)‪ ،‬عه‌بدولعه‌زی���ز وتی‌ "دادگاش‬ ‫ب���اوه‌ڕی‌ وابو كه‌ تۆمه‌تب���اری‌ هه‌ڵهاتو‬ ‫فوئاد ساڵح هه‌س���تاوه‌ به‌ الدانی‌ بڕی‌‬ ‫‪ 101‬ملی���ۆن دین���ار‪ ،‬تا ئه‌م س���اته‌ش‬ ‫فایه‌ق له‌زیندان���ه‌و حوكمه‌كه‌ی‌ حه‌وت‬ ‫س���اڵه‌‪ ،‬قایمقامی‌ پێش���وش هه‌ڵهاتوه‌و‬ ‫دۆسیه‌كه‌ی‌ به‌كراوه‌یی‌ ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ل���ه‌و باره‌یه‌وه‌ قایمقام���ی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ی‌‬ ‫شه‌هید‪ ،‬گۆران ئه‌دهه‌م له‌سه‌ر هه‌ڵهاتنی‌‬ ‫قایمقامی‌ پێش���وی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د ك���ه‌ هی���چ زانیارییه‌كی���ان‬ ‫له‌س���ه‌ر ش���وێنی‌ قایمقامی‌ پێش���و ال‬ ‫نییه‌‌و كه‌یس���ه‌كه‌ی‌ له‌دادگا رۆیش���توه‌و‬ ‫له‌لێكۆڵینه‌وه‌دا نه‌ماوه‌‌و وتی‌ "له‌س���ه‌ر‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ی‌ قایمقام���ی‌ پێش���و ناتوانین‬ ‫قسه‌ له‌س���ه‌ر تاوانباربونی‌ بكه‌ین‪ ،‬تاكو‬ ‫دادگا خ���ۆی‌ یه‌كالی���ی‌ ده‌كاته‌وه‌‌و هیچ‬ ‫زانیارییه‌كیش���م نییه‌ له‌س���ه‌ر ش���وێنی‌‬ ‫نیشته‌جێبونی‌ ئێستای‌"‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌ڵهاتن‌و راده‌س���تنه‌كردنی‌‬ ‫پارێزگاری‌ پێش���وی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬دانای‌‬ ‫ئه‌حمه‌د مه‌جید كه‌ تۆمه‌تباره‌ به‌گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫له‌پ���اره‌ی‌ وشكه‌س���اڵی‌‌و ئێس���تاش‬ ‫هه‌ڵسوڕاوی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌ هه‌ڵهاتوه‌‬ ‫بۆ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‪ ،‬ئاوێنه‌ په‌یوه‌ندیكرد‬ ‫به‌به‌رپرسی‌ ژوری‌ دیبلۆماسی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان‪ ،‬محه‌مه‌د تۆفیق به‌اڵم ئاماده‌ نه‌بو‬ ‫هیچ لێدوانێك بدات‪.‬‬ ‫به‌اڵم یه‌كێك له‌هه‌ڵسوڕاوه‌كانی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ ئێس���تا بۆ‬ ‫جارێكیت���ر له‌دادگا كه‌ له‌الیه‌ن به‌رزترین‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ یه‌كتێتییه‌وه‌ دۆسیه‌ی‌ دانا‬ ‫ده‌وروژێنرێت‌و وتی‌ "ئه‌گه‌رنا ئه‌و كاته‌ی‌‬

‫زانا حه‌مه‌ساڵح‬

‫دانا لێره‌ بو رۆیش���توه‌ته‌ به‌رده‌م دادگا‌و‬ ‫چه‌ن���د جارێكی���ش ئ���ه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌دان���اوه‌ هه‌یه‌ كۆتای���ی‌ پێهاتوه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫به‌ڕاش���كاوی‌ ده‌ڵێم یه‌كێك له‌ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫یه‌كه‌مه‌كانی‌ یه‌كێتی‌ ئه‌وه‌ی‌ باس���كردوه‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌یه‌ك���ی‌ خۆی���ان له‌مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بۆ ماوه‌ی‌ ‪ 24‬كاتژمێریش‬ ‫ب���وه‌ ده‌بێت دان���ا ده‌س���تگیر بكرێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێش���تریش كاك عیم���اد ئه‌حمه‌د‬ ‫له‌رۆژنامه‌كان باسیكردوه‌ كه‌ دانا له‌ڕوی‌‬ ‫داراییه‌وه‌ دۆس���یه‌ی‌ پاكه‌‪ ،‬ئه‌و كاته‌ش‬ ‫بۆ رازیكردنی‌ به‌رپرسه‌ بااڵكه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫راپۆرت له‌الی���ه‌ن چاودێریی‌ داراییه‌وه‌‬ ‫نوس���راوه‌ ك���ه‌ دانا ل���ه‌روی‌ ئیدارییه‌وه‌‬ ‫كه‌مته‌رخه‌م بوه‌"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم بۆچون���ی‌ (س���ابیر مه‌حمود)‬ ‫پارێ���زه‌ری‌ دان���ا‪ ،‬به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵس���وڕاوه‌كه‌ی‌ گۆڕانه‌وه‌ی���ه‌و پێیوایه‌‬ ‫دۆس���یه‌كه‌ی‌ كۆتای���ی‌ نه‌هات���وه‌‌و وتی‌‬ ‫"له‌ئێس���تادا ئه‌و كه‌یس���ه‌ ل���ه‌دادگای‌‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‌ س���لێمانییه‌و كاری‌ تێدا‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ پێویس���ته‌ چاوه‌ڕێ‌‬ ‫بكه‌ی���ن بزانین بڕیاره‌كه‌ چی‌ ده‌بێت ئایا‬ ‫تاوانباره‌ یاخود بێت���اوان ده‌رده‌چێت"‪،‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا "له‌مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌دا ئاگاداری‌ ئه‌و دۆس���یه‌یه‌‬ ‫بوم‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا ك���ه‌ هه‌ڵهاتوه‌ هیچ سیاس���ی‌‌و به‌دیاریكراویش "ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی���م پێ���وه‌ی‌ نه‌م���اوه‌و ناتوانم جێبه‌جێك���ردن" ده‌س���ه‌اڵتی‌ دادوه‌ریی‌‬ ‫به‌شداری‌ دانیشتنه‌كان بكه‌م به‌هۆكاری‌ ئیفلیج كردوه‌و به‌های‌ "س���ه‌ربه‌خۆیی‌"‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ دانا ئه‌حمه‌د مه‌جید هه‌ڵهاتوه‌"‪ .‬لێكردۆت���ه‌وه‌و ب���ه‌ "سیاس���ی‌" كراون‌و‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌و باره‌ی���ه‌وه‌ مامۆس���تای‌ وت ‌ی "حزبی‌ ده‌س���ه‌اڵتدار ه���ه‌ر كاتێك‬ ‫به‌ش���ی‌ زانس���ته‌ رامیارییه‌كانی‌ زانكۆی‌ ئاره‌زوبكه‌ن بۆ جواڵندنی‌ دۆسیه‌یه‌ك زۆر‬ ‫س���ه‌اڵحه‌دین‪ ،‬ئه‌مین فه‌ره‌ج به‌ئاوێنه‌ی‌ به‌ئاس���انی‌ ده‌توانن مه‌له‌فی‌ بۆ دروست‬ ‫راگه‌یاند كه‌ دادگا‌و دادوه‌ریی‌ له‌هه‌رێمی‌ بكه‌ن‌و له‌به‌رده‌م رای‌ گشتی‌ بیوروژێنن‪،‬‬ ‫كوردستاندا تاڕاده‌یه‌كی‌ باش سه‌ربه‌خۆیی‌ ه���ه‌ر كاتێكیش ئاره‌زوی���ان نه‌كرد زۆر‬ ‫پێدراوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕوی‌ واقیعه‌وه‌ ده‌سه‌اڵتی‌ به‌ئاسانی‌ دادگاكان بێده‌نگ ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫جێبه‌جێكردن‬ ‫ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫دادوه‌ری ‌‬ ‫ئیفلیج‬ ‫ی‬ ‫كردوه‌و به‌ها ‌‬ ‫"سه‌ربه‌خۆیی‌"‬ ‫لێكردۆته‌وه‌و ب ‌ه‬ ‫"سیاسی‌" كراون‌‬

‫دانا ئه‌حمه‌د مه‌جید‬

‫ی دانا‬ ‫پارێزه‌ر ‌‬ ‫ئه‌حمه‌د مه‌جید‪:‬‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ناوبراو هه‌ڵهاتو‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندیم‬ ‫ی نه‌ماوه‌و‬ ‫پێوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ناتوانم به‌شدار ‌‬ ‫ی‬ ‫دانیشتنه‌كان ‌‬ ‫دادگا بكه‌م‬ ‫ناوب���راو جه‌خت���ی‌ له‌وه‌ك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫دۆس���یه‌ی‌ پارێزگاری‌ پێشوی‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫ه���ه‌ردو قایمقامه‌كه‌ "كۆمه‌ڵێك ش���تی‌‬ ‫شاراوه‌ی‌ له‌پشته‌وه‌یه‌و ره‌هه‌ندی‌ سیاسی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رنا دادگاو داواكاری‌ گش���تی‌‬ ‫كه‌ په‌یوه‌ندی‌ هه‌بێت به‌مافی‌ گشتییه‌وه‌‬ ‫پێویسته‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ سه‌ربه‌خۆ مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و دۆسیه‌یانه‌دا بكات‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌‬ ‫پێموایه‌ دۆس���یه‌كان ناجوڵێنرێت یاخود‬ ‫ده‌جوڵێنرێت بۆ مه‌رامی‌ سیاسی‌"‪.‬‬

‫سوننه‌كانی‌ عێراق‬ ‫به‌ره‌و هه‌رێمێكی‌ سه‌ر‌به‌خۆ هه‌نگاو ده‌نێن‬ ‫خواست‌و داواكارییه‌كانی‌ ئێمه‌دا بێت‌و‬ ‫ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬ ‫داخوازییه‌كانمان به‌جێ بگه‌هێنێت"‪.‬‬ ‫تاوب���راو جه‌غتی‌ له‌وه‌ش كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫خۆپیشاندانی‌ ناوچه‌ سوننه‌نشینه‌كان‬ ‫تاكو ئێس���تا داوای‌ خۆپیش���انده‌ران‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪ ،‬چه‌ند كه‌سایه‌تییه‌كی‌‬ ‫به‌ج���ێ نه‌گه‌هێن���راوه‌‌و "رۆژان���ه‌ش‬ ‫عه‌ره‌بی‌ سوننه‌ له‌م راپۆرته‌ی‌‬ ‫هێزه‌كانی‌ سه‌ر به‌حكومه‌ت زۆرمان بۆ‬ ‫ئاوێنه‌دا پێیانوایه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌هێنن‌و ڕێگریمان لێده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫مالكی‌ داخوازی‌ خۆپیشانده‌ران‬ ‫خۆپیشاندان ئه‌نجام نه‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫جێبه‌جێ‌ نه‌كات ئه‌وا ناڕه‌زایی‌‌و‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ش���ێخ خالی���د المفرجی‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانی‌ ئێستا‪ ،‬سه‌ره‌نجام‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌ سیاس���ی‌ عه‌ره‌ب���ی‌‬ ‫عێراق به‌ره‌و لێكهه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ یان‬ ‫له‌كه‌رك���وك س���ه‌رۆكی‌ گش���تی‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ هه‌رێمێكی‌ سه‌ربه‌خۆی‌‬ ‫عه‌ش���ائیره‌كانی‌ كه‌ركوكدا هاوكۆكه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان ده‌بات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یان���د كه‌ "ئه‌وان‬ ‫سه‌رۆكی‌ گش���تی‌ عه‌ش���ائیره‌كانی‌ له‌گ���ه‌ڵ داوای‌ گ���ه‌ل ده‌ب���ن‌و دوای‌‬ ‫كه‌رك���وك "ش���ێخ ف���ارس عه‌بدواڵ" داخوازییه‌كان���ی‌ خه‌ڵ���ك ده‌ك���ه‌ون‪،‬‬ ‫له‌لێداونێك���دا ب���ۆ ئاوێن���ه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌گه‌ر گ���ه‌ل داوای‌ جیابوونه‌وه‌ی‌ كرد‬ ‫ئاش���كرا كرد ك���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر حكومه‌ت ئه‌وا ئه‌وانیش ئاماده‌ی‌ جیابوونه‌وه‌ن‌و‬ ‫به‌ده‌م خۆپیش���اندانه‌كانیانه‌وه‌ نه‌یه‌ت ڕاگه‌یاندنی‌ هه‌رێمێكی‌ سه‌ربه‌خۆ ده‌بن‬ ‫ئه‌وا ناچ���ارن هه‌رێمێكی‌ س���ه‌ربه‌خۆ بۆ سوننه‌كان"‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیشی‌ "ئه‌گه‌ر خۆپیشانده‌ران‬ ‫ڕابگه‌هێنن‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "ئێمه‌ ئاماده‌ی‌‬ ‫جیابوونه‌وه‌یه‌ن له‌م حكومه‌ته‌‪ ،‬چونكه‌ داوای‌ هه‌رێمێكی‌ سه‌ربه‌خۆ بكه‌ن ئه‌وا‬ ‫ئ���ه‌م حكومه‌ت���ه‌ ناتوانێ‌ له‌ئاس���تی‌ ئێم���ه‌ش له‌گه‌ڵی���ان ده‌بی���ن‪ ،‬هه‌موو‬

‫داواكارییه‌كی���ان له‌خزم���ه‌ت پرۆژه‌ی‌‬ ‫نیشتیمانیدایه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا ئیحس���ان ع���ه‌وادی‌‬ ‫سه‌ركرده‌ له‌ده‌وڵه‌تی‌ یاسا به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫ڕاگه‌یاند كه‌ دروست كردنی‌ هه‌رێمێكی‌‬ ‫س���وننه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ ئوسامه‌ نوجیفی‌‬ ‫له‌الی‌ ئه‌مه‌ریكییه‌كان باس���ی‌ كردبوو‪،‬‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ك���ی‌ گه‌وره‌ی���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌‬ ‫"دابه‌شكردنی‌ عێراق له‌سه‌ر ئه‌ساسی‌‬ ‫تائیفی‌ كێشه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌ رووبه‌رووی‌‬ ‫عێ���راق ده‌كات���ه‌وه‌و پێویس���ته‌ بیر‬ ‫لێنه‌كرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ به‌ش���ێك له‌چاودێ���ران‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانی‌ ئێستای‌ سوننه‌كان‬ ‫خاڵ���ی‌ كۆتای���ی‌ په‌یوه‌ن���دی‌ نێوان‬ ‫سوننه‌و شیعه‌ ده‌بێت‌و به‌دامه‌زراندنی‌‬ ‫هه‌رێمێكی‌ سوننه‌ كۆتایی‌ دێت‪.‬‬ ‫خالی���د ئه‌حم���ه‌د ك���ه‌ چاودێرێكی‌‬ ‫سیاس���ی‌ عه‌ره‌به‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫ئه‌گه‌رێكی‌ گه‌وره‌ له‌ئارادایه‌ هه‌ریمێكی‌‬ ‫س���وننه‌ دروس���ت بكرێت‌و كاریش���ی‌‬ ‫بۆ ك���راوه‌‪ .‬ناوبراو وت���ی‌ "پێده‌چێت‬

‫ئه‌مریكاش پاڵپش���تی‌ سوننه‌ بكات بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌رێمێكی‌ سه‌ربه‌خۆ ڕابگه‌هێنن‬ ‫چونك���ه‌ ئه‌وانیش گه‌ش���تونه‌ته‌ ئه‌و‬ ‫بڕوای���ه‌ی‌ كه‌ ئه‌وه‌ تاكه‌ چاره‌س���ه‌ره‌و‬ ‫ئێستا كاتی‌ جێبه‌جێكردنی‌ بیرۆكه‌كه‌ی‌‬ ‫جۆن بایدنه‌ كه‌ داوای‌ دابه‌ش���كردنی‌‬ ‫عێراقی‌ به‌سه‌ر سێ‌ هه‌رێمدا ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئاماژه‌ی‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ش كرد كه‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ ئه‌و هه‌رێم���ه‌‪ ،‬عێراق‬ ‫له‌ملمالنێ���ی‌ تائیف���ی‌ دورده‌خاته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ بۆچوونی‌ ش���یعه‌كان‬ ‫ك���ه‌ پێیانوای���ه‌ ملمالنێ���ی‌ تائیف���ی‌‬ ‫په‌ره‌پێده‌دات‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ پێشتر له‌ساڵی‌‬ ‫‪2007‬دا جۆ بایدنی‌ جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ئه‌مری���كا پڕۆژه‌یه‌ك���ی‌ هه‌ب���وو ب���ۆ‬ ‫دابه‌شكردنی‌ عێراق به‌سه‌ر سێ‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردو ش���یعه‌و س���وننه‌دا‪ ،‬بۆ ده‌رباز‬ ‫بوون له‌و گرفت‌و كێش���انه‌ی‌ عیچراقی‌‬ ‫تێكه‌وتب���وو‪ ،‬ماوه‌ی���ه‌ك له‌مه‌وبه‌ریش‬ ‫س���ه‌ركرده‌ی‌ دیاری‌ سوننه‌كان "تاریق‬ ‫هاش���می‌" له‌ چاوپێكه‌وتنێكیدا له‌گه‌ڵ‬

‫دروستكردنی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌رێمه‌‪ ،‬عێراق‬ ‫ی‬ ‫له‌ملمالنێی‌ تائیف ‌‬ ‫دورده‌خاته‌وه‌‬ ‫رۆژنام���ه‌ی‌ ری���ازی‌ س���عودی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاش���كرا كردبوو كه‌ په‌شیمانه‌ له‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕێگر ب���ووه‌ له‌چه‌س���پاندنی‌ فیدراڵی‌‬ ‫له‌عێراق‪.‬‬

‫‪39‬‬

‫كه‌سایه‌تیی جیهانیی عه‌یار قورسی‬ ‫وه‌ك‪ :‬قه‌ش���ه‌ دیزمۆند توتو (خاوه‌نی‬ ‫خه‌اڵت���ی نۆبڵ���ی ئاش���تی)‪ ،‬داالیالما‬ ‫(رابه‌ری رۆحیی تیبت���ه‌كان)‪ ،‬جیمی‬ ‫كارته‌ر (سه‌رۆكی پێشوتری ئه‌مریكا)‪،‬‬ ‫خۆس���ێ رام���ۆس هۆرتا (س���ه‌رۆكی‬ ‫پێش���وی ته‌یم���وری خۆره���ه‌اڵت)‪،‬‬ ‫جێری ئاده‌مز (س���ه‌رۆكی ش���ین فین‬ ‫ ی ئێرله‌ن���دا)‪ ،‬ئینگڤ���ار كارلس���ۆن‬‫(س���ه‌رۆك وه‌زیرانی پێشوی سوید)‪،‬‬ ‫كییلماگن���ه‌ بۆندیڤی���ك (س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی پێش���وی نه‌روی���ج)‪ ،‬پاڤۆلی‬ ‫پۆنین (س���ه‌رۆك وه‌زیرانی پێش���وی‬ ‫فینله‌ندا)‪ ،‬ئانكه‌ر جێرگنسن (سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی پێش���وی دانیمارك)و كییلد‬ ‫ئۆلیس���ن (وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی پێشوی‬ ‫دانیمارك)‪ ..‬مانگی رابردو له‌برۆكسل‬ ‫ده‌سپێش���خه‌رییه‌كی نێوده‌وڵه‌تیی���ان‬ ‫بۆ ئاش���تیراگه‌یاندو داوایانكرد دیالۆگ‬ ‫له‌نێوان حكومه‌تی توركیاو ئۆجه‌النی‬ ‫س���ه‌رۆكی په‌كه‌ك���ه‌ ده‌س���تپێبكات‬ ‫ت���ا چاره‌س���ه‌رێكی هه‌میش���ه‌یی بۆ‬ ‫كێش���ه‌ی ك���ورد ده‌دۆزرێت���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫ده‌سپێش���خه‌رییه‌ ل���ه‌ (‪)2012/12/3‬‬ ‫راگه‌یه‌ن���را‪ ،‬راس���ته‌وخۆ دوای ئه‌وه‌و‬ ‫له‌رۆژان���ی (‪)12/5،6‬كۆنفرانس���ێكی‬ ‫گرنگ له‌باره‌ی (په‌یوه‌ندیی ئه‌وروپا‪،‬‬ ‫توركیاو ك���ورد) له‌په‌رله‌مانی ئه‌وروپا‬ ‫له‌برۆكس���ل به‌ڕێوه‌چ���و ك���ه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫كۆمیت���ه‌ی (‪)EUTCC‬ه‌وه‌ رێكخرابو‪،‬‬ ‫كۆمیته‌ك���ه‌ش له‌الی���ه‌ن چه‌ند ناوێكی‬ ‫دی���اری وه‌ك (دیزمۆن���د توتو‪ ،‬نوام‬ ‫چۆمس���كی‪ ،‬ش���یرین عه‌بادی‪ ،‬بیانكه‌‬ ‫جاگ���ه‌ر‪ ،‬یه‌ش���اركه‌مال‌و له‌ی�ل�ا زانا)‬ ‫چاودێریی ده‌كرێ‪ .‬له‌و كۆنفرانس���ه‌دا‬ ‫(كه‌منیش فرسه‌تی به‌شداریكردنم بۆ‬ ‫رێككه‌وت) په‌كه‌كه‌و ئۆجه‌الن حزورێكی‬ ‫زاڵی���ان هه‌بو‪ ،‬چه‌ندی���ن په‌رله‌مانتارو‬ ‫رۆژنامه‌ن���وس‌و‬ ‫ئه‌كادیمیس���ت‌و‬ ‫چاالكوان���ی ئه‌وروپ���ی‌و ئه‌مه‌ریك���ی‌و‬ ‫تورك‪ ،‬قسه‌یان له‌باره‌ی كێشه‌ی كورد‬ ‫كردو زۆربه‌ی���ان ته‌ئكیدیان له‌س���ه‌ر‬ ‫دیال���ۆگ وه‌ك تاكه‌ رێگای ئاش���تی‌و‬ ‫چاره‌سه‌ری كێش���ه‌كه‌ كرده‌وه‌‪ ،‬له‌وێدا‬ ‫هه‌م���و زومه‌كان خرابونه‌ س���ه‌ر رۆڵی‬ ‫گه‌وره‌ی ئۆج���ه‌الن وه‌ك یاریكه‌رێكی‬ ‫سه‌ره‌كی ئه‌و گفتوگۆیه‌ی كه‌ پێویسته‌‬ ‫له‌نێوان ئه‌نكه‌ره‌و نوێنه‌رانی كورد بێته‌‬ ‫ئاراوه‌‪ .‬به‌تایبه‌تیش كه‌ په‌یامه‌كه‌ی بۆ‬ ‫راگرتن���ی مانگرتنه‌ (‪-68‬رۆژییه‌كه‌ی)‬ ‫زیندانییانی سیاسیی كورد له‌توركیا‪،‬‬ ‫ئه‌و رۆڵه‌ی ئۆجه‌النی بۆ هه‌موان رونتر‬ ‫كردبۆوه‌‪ ،‬بۆیه‌ یه‌كێك له‌راسپارده‌كانی‬ ‫كۆنفرانس ئه‌وه‌بو‪"،‬ره‌وش���ی ئۆجه‌الن‬ ‫له‌زین���دان باش بكرێ‌و ئازادانه‌ بتوانێ‬ ‫په‌یوه‌ندی���ی له‌گ���ه‌ڵ رێكخراوه‌كه‌یدا‬ ‫بكات‌و رۆڵی سه‌ره‌كی ببینێ له‌گفتوگۆ‬ ‫له‌گه‌ڵ حكومه‌تی توركیا"‪.‬‬ ‫بینین���ی ف���ه‌زای ئه‌و كۆنفرانس���ه‌‬ ‫نێوده‌وڵتییه‌و له‌نێ���و دامه‌زراوه‌یه‌كی‬ ‫گرنگ���ی وه‌ك په‌رله‌مان���ی ئه‌وروپ���ا‪،‬‬ ‫جی���اواز ل���ه‌وه‌ی ده‌یخوێنین���ه‌وه‌و‬ ‫ده‌یبیس���تین‪ ،‬حه‌قیقه‌تی ئه‌و گوشاره‌‬ ‫ئه‌وروپیی���ه‌ هه‌مه‌الیه‌ن���ه‌ی س���ه‌ر‬ ‫حكومه‌تی ئه‌نكه‌ره‌ی بۆ رونكردینه‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ بۆته‌ رێگرێكی گ���ه‌وره‌ی به‌رده‌م‬ ‫توركیا له‌به‌دیهێنان���ی خه‌ونی ده‌یان‬ ‫س���اڵه‌ی به‌ئه‌ندامبون���ی له‌یه‌كێتی���ی‬ ‫ئه‌وروپا‪ .‬ئاخر بۆ توركیا‪ ،‬هه‌ر رێگای‬ ‫ئاشتیی نا به‌ڵكو رێگا دورودرێژه‌كه‌ی‬ ‫برۆكس���ل ‪ -‬یش هه‌ر به‌ئیمرالی – دا‬ ‫تێپه‌ڕده‌ب���ێ‪ ،‬تازه‌ ل���ه‌وه‌ش ده‌رچوه‌‬ ‫نكوڵی له‌و هێ���زه‌ كاریزماتیكه‌ بكرێ‬ ‫كه‌ چوارده‌ ساڵه‌ خراوه‌ته‌ دورگه‌یه‌كی‬ ‫دوره‌ده‌س���ت بۆ په‌ڕگیركردنی‪ .‬ئێستا‬ ‫ئه‌نكه‌ره‌ به‌باش���ی ئ���ه‌وه‌ ده‌بینێ كه‌‬ ‫هه‌مو رێگاكانی ئاش���تی به‌ش���ه‌قامی‬ ‫په‌كه‌كه‌دا ره‌تده‌بن‌و له‌وێشدا هه‌ر ده‌بێ‬ ‫له‌په‌نجه‌ره‌كه‌ی ئۆجه‌الن –ه‌وه‌ به‌دوای‬ ‫وش���ككردنی نه‌زیفی چه‌ندین ساڵه‌ی‬ ‫خوێندا بگه‌ڕێن‪ .‬بۆیه‌ ئێستا هه‌مومان‬ ‫ده‌بینین كه‌ س���ه‌ردانه‌ ره‌سمییه‌كانی‬ ‫ئیمرالی له‌زیادبون���دان‪ ،‬كه‌ دوایینیان‬ ‫ئه‌وه‌ی(ئه‌حم���ه‌د تورك‌و ئایله‌ ئاكات)‬ ‫ب���و‪ ،‬پێش���تریش هاكان فی���دان ‪ -‬ی‬ ‫س���ه‌رۆكی میت له‌وێب���وو ئه‌ردۆگانی‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیرانی���ش به‌لێدوانه‌كانی‬ ‫پێمانده‌ڵ���ێ‪ ،‬ئه‌م���ه‌ س���ه‌ره‌تایه‌كی‬ ‫نوێیه‌و زۆری دیك���ه‌ به‌ڕێوه‌یه‌‪ ..‬بۆیه‌‬ ‫ره‌نگه‌ ئه‌مساڵ‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌ی سااڵنی‬ ‫پێشو‪ ،‬له‌جیاتی شه‌ڕی به‌هاران‪ ،‬بۆنی‬ ‫به‌هارێكی ئاشتیی له‌باكوره‌وه‌ بكه‌ین‪.‬‬ ‫‪kawamuhamad@yahoo.com‬‬


‫عێراق‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫پرۆفایل‬

‫ی عێراق شێخ سه‌باح ساعیدی‌ بۆ ئاوێنه‌‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫پارله‌مانتار ‌‬

‫‪7‬‬

‫مالیكی‌ شه‌ڕ ‌ی ناوخۆ هه‌ڵده‌گیرسێنێت‌و عێراق پارچه‌ پارچ ‌ه ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬

‫له‌دیمانه‌یه‌كدا له‌گه‌ڵ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆی‌ عێراق‬ ‫پارله‌مانتار ‌‬ ‫شێخ سه‌باح ساعیدی‌‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ی ئه‌گه‌ر ئازابوای ‌ه ده‌چو‌ه به‌رده‌م‬ ‫مالیك ‌‬ ‫دادگاو ده‌ستی‌ له‌كارده‌كێشایه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێت "ئه‌و قه‌یرانان ‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫دروستیده‌كات‌و گره‌وی‌ له‌سه‌ر ده‌كات‪،‬‬ ‫ده‌بێته‌ هۆی‌ هه‌ڵگیرسانی‌ فیتنه‌و‬ ‫شه‌ڕی‌ ناوخۆیی‌"‪.‬‬ ‫ی هێرش‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هۆكار چیی ‌ه مالیك ‌‬ ‫ده‌كات ‌ه س���ه‌ر تۆو زۆرجار ده‌بیس���تین‬ ‫ی قانون تۆمه‌تبار‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫پارله‌مانتاران ‌‬ ‫ده‌كه‌ن؟‬ ‫س���اعیدی‌‪ :‬به‌ئامانجگرتنمان له‌الیه‌ن‬ ‫ی حكومه‌ت مالیكی‌‌و ئیتالف ‌ه‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫فه‌رمانڕه‌واك��� ‌هی‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی��� ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ماس���تاو ناكه‌ی���ن یان بۆ سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و شكس���ت‌و تاك���ڕه‌وی‌‌و‬ ‫دیكتاتۆرییه‌ت ملكه‌چ‌و بێده‌نگ نابین‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئێم ‌ه له‌رابردوو ئێستاش���دا دۆسێكان ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و شكس���ته‌كان له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫ی ئاشكرا ده‌كه‌ین‪ ،‬بۆی ‌ه مالیكی‌‌و‬ ‫مالیك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وایداده‌نێن ك ‌ه ئه‌و‌ه دژایه‌ت ‌‬ ‫حیزبه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وانه‌‪ .‬له‌كاتێكدا ئه‌و‌ه به‌رپرسیارێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێمه‌ی���ه‌‪ .‬ئێم ‌ه نوێنه‌رایه‌ت ‌‬ ‫چاودێری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێ���راق ده‌كه‌ین به‌ت���ه‌واو ‌‬ ‫ده‌نگ��� ‌‬ ‫تایه‌ف���ه‌و م���ه‌زه‌ب‌و نه‌ته‌وه‌كانیی���ه‌و‌ه‬ ‫به‌ه���ه‌ژارو نه‌داره‌كانیی���ه‌وه‌‪ ،‬من بوم‌و‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌م���و عێراقییه‌ك ‌‬ ‫ده‌ب���م به‌ده‌نگ��� ‌‬ ‫سته‌ملێكراو‪ .‬پێویست ‌ه ئێم ‌ه بیسه‌لمێنین‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستپاكیی ‌ه نه‌ك عێراق ‌‬ ‫عێراق عێراق ‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌‌و شكست‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌نده‌ڵ ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬زۆر ب���اس له‌بون ‌‬ ‫ی چه‌ك له‌روسیا ده‌كرێ‌‪،‬‬ ‫ی كڕین ‌‬ ‫له‌بۆند ‌‬ ‫ئای���ا هی���چ به‌ڵگه‌ی���ه‌ك له‌مباره‌یه‌و‌ه‬ ‫هه‌یه‌؟‬ ‫ی گ���ه‌ور‌ه‬ ‫س���اعیدی‌‪ :‬گه‌نده‌ڵییه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌و بۆنده‌دا ك���راوه‌‌و ناتوانرێت نكۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌باغ ‌‬ ‫ی كاتێك عه‌ل ‌‬ ‫لێبكرێت‪ ،‬مالیك ‌‬ ‫ی پێدانا‪.‬‬ ‫ی الب���رد دان ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر كاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی به‌وه‌دان���ا البردنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫دان ‌‬ ‫ی چه‌ك ‌ه‬ ‫ی كڕین��� ‌‬ ‫ی بۆن���د ‌‬ ‫به‌گه‌نده‌ڵ��� ‌‬

‫ێ پش���ت‬ ‫ی عێراق���دا‪ .‬ناب��� ‌‬ ‫روسییه‌كانه‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬به‌ڵگه‌ش له‌سه‌ر ناوچه‌كان��� ‌‬ ‫ی ئه‌زمون ‌ه‬ ‫ی ره‌ق‌و كۆپیكردن��� ‌‬ ‫ی زۆریش هه‌یه‌‪ ،‬به‌پالن��� ‌‬ ‫ئه‌م��� ‌ه زۆره‌و ش���اهێد ‌‬ ‫ی هه‌ندێك له‌س���ه‌ر شكس���تخواردوه‌كان ببه‌سترێت‪ ،‬ك ‌ه بۆ‬ ‫تان���ه‌ت دانپێدانان ‌‬ ‫ی وه‌كو كه‌ركوك ناگونجێت‪.‬‬ ‫ناوچه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ندێكی‌ تریش هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی نیش���تیمان ‌‬ ‫ی ت���ۆ دیارتری���ن ده‌بێ���ت كۆده‌نگییه‌ك��� ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌ڕا ‌‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫گه‌نده‌ڵییه‌كان��� ‌‬ ‫ی پرس ‌ه سیاسی‌‌و‬ ‫ی هه‌بێت بۆ چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫چییه‌؟‬ ‫ی سه‌ربازی‌‪،‬‬ ‫ئیدارییه‌كان به‌دور له‌مۆڵدان ‌‬ ‫ئابڕوچونه‌كان��� ‌‬ ‫س���اعیدی‌‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌من��� ‌‬ ‫ی دۆس���یی ‌ه ‌‬ ‫ی تێكه‌ڵكردن��� ‌‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫حكومه‌ته‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌وره‌و زۆرن‌و به‌ناكۆكیی��� ‌ه سیاس���ییه‌كان تاوانێك ‌‬ ‫ناش���اررێنه‌وه‌‪ ،‬دوێن��� ‌‬ ‫ی زۆر دورنیی��� ‌ه گه‌وره‌ی���ه‌و ناكرێ���ت قب���وڵ بكرێت‪.‬‬ ‫ك ‌ه به‌غ���داو ژماره‌ی���ه‌ك پارێزگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌ڵ���گا كارێك ‌‬ ‫ی تر به‌س���ه‌ربازیكردن ‌‬ ‫له‌الفاو ‌‬ ‫ی گه‌نده‌ڵی‌‌و شكستدا نغرۆ بون‪ .‬ره‌تكراوه‌ی���ه‌‌و نابێت ب���ه‌رده‌وام بێت‪،‬‬ ‫ی بارانێك ‌‬ ‫ی گه‌ور‌ه له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫ی خوا ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی نائاماده‌گ ‌‬ ‫ی له‌به‌رئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی چه‌ند كاژێرێك ‌‬ ‫كه‌مه‌و‌ه له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و جێگرتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كه‌مدا مه‌ده‌ن���ی‌‌و له‌بر ‌‬ ‫ئاش���كرایكرد‪ ،‬هه‌مو ئه‌و ده‌مامكان ‌ه ‌‬ ‫ی سه‌ربازی‌‪ ،‬كوده‌تای ‌ه به‌سه‌ر‬ ‫ی به‌ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی ده‌وڵه‌تدا‪،‬‬ ‫الب���رد ك��� ‌ه مالیك���ی‌‌و حكومه‌ت��� ‌ه دیموكراسییه‌ت‌و مه‌ده‌نییه‌ت ‌‬ ‫شكس���تخواردوه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌كات‪،‬‬ ‫ی ئه‌مڕۆ سه‌رباز حوكم ‌‬ ‫ی له‌پش���تییه‌و‌ه عێراق ‌‬ ‫خۆیان شاردبویه‌وه‌‪ .‬الفاو ‌‬ ‫ی گه‌نده‌ڵی‌‌و نه‌ك ئیدار‌ه مه‌ده‌نییه‌كان‪.‬‬ ‫ی برد‪ ،‬ك ‌ه چۆن‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫شكس���ت ئابڕو ‌‬ ‫ی رابردودا (‪)614‬‬ ‫ی شه‌ش ساڵ ‌‬ ‫له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی خه‌رجكردوه‌‪،‬‬ ‫ی بودج��� ‌ه ‌‬ ‫ملیار دۆالر ‌‬ ‫ی ته‌قینه‌وه‌كان نا‪ ،‬به‌اڵم له‌كوێدا‬ ‫سااڵن ‌‬ ‫خه‌رجكرا؟ ئ���ه‌و بودج ‌ه (‪ )614‬ملیار‬ ‫ی گه‌نده‌ڵ���ه‌كان‌و‬ ‫دۆالریی��� ‌ه له‌گیرفان��� ‌‬ ‫ی خۆراك‬ ‫حیزبه‌كانیاندا ته‌قییه‌وه‌‪ .‬فۆرم ‌‬ ‫ی تر ب���و‪ ،‬ك ‌ه زیاتر ل ‌ه‬ ‫چ ئابڕوچونێك��� ‌‬ ‫(‪ )38‬ملی���ار دۆالر خه‌رجكرابو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی هه‌ژار گه‌یشت؟‬ ‫ی به‌هاواڵتیان ‌‬ ‫كواو چ ‌‬ ‫ی نه‌گه‌یشت ‌ه هاواڵتیان‌و له‌الیه‌ن‬ ‫زۆرین ‌ه ‌‬ ‫گه‌نده‌ڵه‌كان‌و حیزبه‌كانیانه‌و‌ه تااڵنكرا‪.‬‬ ‫ی رابردودا ئاش���كرامان‬ ‫ی له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی مه‌ترس��� ‌‬ ‫ی ده‌رماڵ ‌ه ‌‬ ‫كرد له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ی نوسینگه‌ك ‌ه ‌‬ ‫بۆ فه‌رمانبه‌ران ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی له‌و ‌‬ ‫خه‌رجكراوه‌‌و ئه‌و ئیختالس���ان ‌ه ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك كۆم���ار‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬رۆڵ��� ‌‬ ‫ی تر ‌‬ ‫روی���داوه‌‪ ،‬ئابڕوچونێك ‌‬ ‫ی چۆن ده‌بینی‌‪ ،‬ئایا‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی گه‌وره‌یه‌‪ .‬له‌گۆڕه‌پان ‌‬ ‫ی ئازابوای ‌ه وه‌كو بانگه‌ش ‌ه ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر مالیك ‌‬ ‫ی ده‌بێت‌و به‌دیلێك‬ ‫ی كاریگه‌ری ‌‬ ‫ی نائاماده‌ی ‌‬ ‫ی له‌پۆسته‌ك ‌ه ‌‬ ‫بۆ ده‌كات‪ ،‬ئه‌وا ده‌ست ‌‬ ‫ی بۆ ئه‌و ده‌بینن؟‬ ‫ده‌كێشایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ده‌س���تور‬ ‫س���اعیدی‌‪ :‬به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ناردن ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬راتان چیی ‌ه له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی پابه‌ندبون ‌ه‬ ‫ی س���ه‌رۆك كۆمار گره‌نت��� ‌‬ ‫به‌ده‌س���توره‌وه‌‪ ،‬چاودێ���ر‌ه به‌س���ه‌ر‬ ‫هێز بۆ كه‌ركوك؟‬ ‫ی‬ ‫ی كاركردن به‌ده‌س���توره‌وه‌‪ .‬دیارنه‌بون ‌‬ ‫ی س���ه‌قامگیر ‌‬ ‫س���اعیدی‌‪ :‬بابه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاریگه‌رییه‌ك ‌‬ ‫ی له‌ئه‌وله‌ویاته‌كانه‌‪ ،‬ك ‌ه مام ج���ه‌الل تاڵه‌بان��� ‌‬ ‫ی ئه‌من��� ‌‬ ‫ب���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر گۆڕه‌پان ‌‬ ‫ی كۆڕابن‪ .‬گه‌ور‌ه ‌‬ ‫پێویس���ت ‌ه هه‌موان له‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاریزانێك ‌‬ ‫ی هه‌بێت ده‌بێ���ت‪ ،‬چونك ‌ه نه‌مان��� ‌‬ ‫ی ئه‌من ‌‬ ‫ێ س���تراتیژییه‌ت ‌‬ ‫ده‌ب��� ‌‬ ‫ی سیاسی‌‪ ،‬ده‌بێت ‌ه‬ ‫ی له‌پرۆس��� ‌ه ‌‬ ‫ی له‌هه‌مو بنه‌ڕه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌من ‌‬ ‫ی ب���ار ‌‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ر ‌‬

‫ده‌وڵه‌تی‌ قانون‬ ‫ێ‬ ‫ناتوانێ‌ به‌ب ‌‬ ‫قه‌یران بژێت‬

‫ی هاوس���ه‌نگییه‌كان ك ‌ه‬ ‫ی گۆڕین��� ‌‬ ‫ه���ۆ ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر بیناكراوه‌‪.‬‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دواییدا توان ‌‬ ‫ی له‌م ماوه‌ی��� ‌ه ‌‬ ‫مالیك��� ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك كۆمار بچوك بكاته‌وه‌‌و‬ ‫رۆڵ ‌‬ ‫ی بدات‪ .‬به‌هیواین سه‌رۆك‬ ‫له‌چوارچێو‌ه ‌‬ ‫كۆم���ار چاك بێت���ه‌وه‌و زو بگه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی س���ه‌رۆك كۆمار‬ ‫ی پۆس���ت ‌‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ناكرێت به‌وه‌كاله‌ت بمێنێته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی یان ته‌ش���ریفات ‌‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫پۆس���تێك ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫نیی ‌ه وه‌ك���و هه‌ندێك وێن���ا ‌‬ ‫به‌ڵكو چاودێریی‌ ده‌ستوره‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئێس���تا مالیك ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌یكات بۆ پڕوپاگه‌ند‌هی‌ هه‌ڵبژاردنه‌؟‬ ‫ێ ب���ه‌رده‌وام‬ ‫س���اعیدی‌‪ :‬به‌ڵ��� ‌‬ ‫ی قه‌یران‬ ‫ی حكومه‌ت مالیك��� ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫دروس���ت ده‌كات‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش له‌پێناو ‌‬ ‫ی رایگشتی‌‌و سیاسییه‌كان‪.‬‬ ‫سه‌رقاڵكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ كۆمه‌ڵ���گا له‌ڕو ‌‬ ‫ب���ه‌رده‌وام ده‌یه‌و ‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌‌و مه‌زه‌بییه‌و‌ه دابه‌ش بكات‪،‬‬ ‫ی به‌ئاگرێك ده‌كات ك ‌ه هه‌مو‬ ‫ئه‌و ی���ار ‌‬ ‫ش���تێك ده‌س���وتێنێت‪ .‬بۆی ‌ه پێویست ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر سیاس���ه‌تمه‌داران‌و كۆمه‌ڵگا ‌‬ ‫ی به‌هه‌م���و تایه‌فه‌كانیی���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫عێراق��� ‌‬ ‫ی ده‌یكات‬ ‫ی مالیك��� ‌‬ ‫تێبگ���ه‌ن ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫خزم���ه‌ت به‌هاواڵتی���ان ناگه‌یه‌نێ���ت‪،‬‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تییه‌و‌ه عێراق‬ ‫به‌ڵكو ل���ه‌ڕو ‌‬ ‫هه‌ال ه���ه‌ال ده‌كات‌و ئ���ه‌وه‌ش ده‌بێت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی عێ���راق‪ .‬مالیك ‌‬ ‫ی دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫هۆ ‌‬ ‫ی عێراق گرفتار ده‌كات‌و‬ ‫به‌سیاسه‌ته‌كان ‌‬ ‫ی ك ‌ه دروستیده‌كات‌و‬ ‫ئه‌و قه‌یرانانه‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ده‌كات‪ ،‬ده‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫گره‌و ‌‬ ‫هه‌ڵگیرسانی‌ فیتنه‌و شه‌ڕی‌ ناوخۆیی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی قانون هه‌ڕه‌ش��� ‌ه ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی زۆرین ‌ه ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫پێكهێنان��� ‌‬ ‫به‌ڕای‌ تۆ ده‌توانن ئه‌و كار‌ه بكه‌ن؟‬ ‫ێ‬ ‫ی قانون ناتوان ‌‬ ‫س���اعیدی‌‪ :‬ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی كێش���ه‌‌و‬ ‫ێ قه‌یران بژێت‪ .‬به‌هۆ ‌‬ ‫به‌ب��� ‌‬ ‫ێ گ���ه‌ور‌ه ناوخۆییه‌كانیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ملمالن��� ‌‬ ‫ی خۆیان دۆڕاندوه‌‪.‬‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫ره‌س���ید ‌‬ ‫ی تردا‬ ‫ی له‌گه‌ڵ كوتله‌كان ‌‬ ‫ئه‌و كێشانه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫دروس���تیده‌كه‌ن‪ ،‬له‌وانه‌ش هه‌ڕه‌ش ‌ه ‌‬ ‫ی زۆرین���ه‌‪،‬‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫پێكهێنان��� ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی رونه‌‌و مالیك ‌‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫روپۆش���ێك ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی په‌نا ‌‬ ‫ی نه‌یاره‌كان��� ‌‬ ‫بێده‌نگكردن��� ‌‬ ‫ده‌بات‪.‬‬

‫قانونی‌ تیرۆر‬

‫سه‌باح ساعید ‌‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫* س���ه‌باح جه‌ل���وب فال���ح حام��� ‌‬ ‫ساعیدی‌‬ ‫ی (‪ )1974‬له‌به‌س���ر‌ه‬ ‫* س���اڵ ‌‬ ‫له‌دایكبوه‌‬ ‫ی‬ ‫ی ل��� ‌ه پ���ه‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫* به‌كالۆریۆس��� ‌‬ ‫وه‌رزشی‌ هه‌یه‌‬ ‫ی (‪)2006‬ه‌و‌ه تائێس���تا‬ ‫* له‌س���اڵ ‌‬ ‫ئه‌ندامی‌ پارله‌مانه‌‬ ‫ی‬ ‫* توێ���ژه‌رو مامۆس���تای ‌ه له‌حه‌وز‌ه ‌‬ ‫ی سه‌در‬ ‫عیلمی‌‌و زانكۆی‌ ئاینی ‌‬ ‫ی (‪)2010/3/7‬دا‬ ‫* له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫(‪ )12757‬ده‌نگی‌ هێناوه‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌زاه��� ‌ه ‌‬ ‫ی لیژن��� ‌ه ‌‬ ‫* ئه‌ندام��� ‌‬ ‫پارله‌مانه‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫* ئه‌ندام ‌‬ ‫فه‌زیڵ ‌هی‌ ئیسالمییه‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌نده‌ڵ ‌‬ ‫* تائێستا چه‌ندین دۆسی ‌ه ‌‬ ‫ی كاره‌ب���او‬ ‫ی بازرگان��� ‌‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كان��� ‌‬ ‫ی مالیكی‌ ئاشكراكردوه‌‬ ‫نوسینگ ‌ه ‌‬

‫له‌دۆسیه‌ ‌ی عیساوییدا‪ ،‬هه‌واڵگری ‌ی روسیاو سوریا هاوكار ‌ی عێراق ده‌كه‌ن‬ ‫ ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراق رافیع عیساو ‌‬ ‫ی رێكخراوێكی‌ نهێنی‌‌و‬ ‫به‌دروستكردن ‌‬ ‫هاوكاریكردنی‌ ئه‌بو موسعه‌ب‬ ‫ی‬ ‫زه‌رقاوی‌‌و چه‌كدار‌ه شۆڕشگێڕه‌كان ‌‬ ‫سوریا تۆمه‌تبار ده‌كات‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫ی‬ ‫جگه‌ له‌و‌هی‌ هه‌وڵیداوه‌ له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫كوده‌تایه‌كی‌ سپییه‌و‌ه مالیكی‌‌و‬ ‫حكومه‌ته‌ك ‌هی‌ له‌ناوبه‌رێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی د‌ه پاسه‌وان ‌‬ ‫ی ده‌س���تگیركردن ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رافیع عیساوی له‌رۆژ ‌‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫وه‌زیر ‌‬ ‫(‪ ،)2012/12/20‬عه‌ره‌ب ‌ه س���وننه‌كان‌و‬ ‫ی وروژان‌و‬ ‫ی عێراقیی ‌ه به‌ت���ه‌واو ‌‬ ‫لیس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌ماوه‌ر ‌‬ ‫به‌خۆپیش���اندان‌و مانگرتن ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫وه‌اڵمیاندای���ه‌وه‌‪ .‬ب���ه‌اڵم به‌پێ��� ‌‬ ‫ی میدی���ا ش���یعه‌كان‬ ‫زانیارییان��� ‌ه ‌‬ ‫ی عیساوییدا‬ ‫باڵویانكردۆته‌وه‌‪ ،‬له‌دۆسی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���وریاو روس���یا به‌پێدان ‌‬ ‫هه‌واڵگر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڤیدیۆی���ی‌‌و وێنه‌ی ‌‬ ‫به‌ڵگه‌و تۆم���ار ‌‬ ‫هاوكاری‌ هه‌واڵگریی‌ عێراقیان كردوه‌‪.‬‬ ‫ی س���ایت‌و‬ ‫ی دوا زانی���ار ‌‬ ‫به‌گوێ���ر‌ه ‌‬ ‫ماڵپ���ه‌ڕ‌ه ش���یعه‌كان‪ ،‬ك��� ‌ه پێده‌چێت‬ ‫ی حكومه‌ت���ه‌و‌ه‬ ‫له‌س���ه‌رچاو‌ه بااڵكان��� ‌‬ ‫ی هه‌بو‌ه‬ ‫ی پالن ‌‬ ‫ده‌ستیانكه‌وتبێت‪ ،‬مالیك ‌‬ ‫ی بارزانیدا بۆ‬ ‫ی س���ه‌ردانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌وه‌اڵم��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێشمه‌رگه‌‪ ،‬سه‌ردان ‌‬ ‫ی هێز ‌‬ ‫به‌ره‌كان ‌‬ ‫ی دیجل ‌ه بكات‪.‬‬ ‫ی ئۆپه‌راسیۆن ‌‬ ‫فه‌رمانده‌ی ‌‬ ‫ی داناو‌ه له‌وكاته‌دا‬ ‫ی پالن ‌‬ ‫بۆی ‌ه عیس���او ‌‬ ‫ی تانك‌و‬ ‫ی تیرۆر بكات‌و ئاراست ‌ه ‌‬ ‫مالیك ‌‬ ‫ی ئه‌و فه‌رمانده‌یی ‌ه به‌ره‌و‬ ‫زرێپۆش���ه‌كان ‌‬ ‫ی میدیایی‌‌و‬ ‫به‌غدا بجوڵێنێت‌و ش���ه‌ڕێك ‌‬ ‫ی دروست‬ ‫ی ئه‌منی‌‌و سه‌رباز ‌‬ ‫شڵه‌ژانێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌حكومه‌ته‌ك ‌ه ‌‬ ‫بكات‪ ،‬به‌مه‌ش كۆتای ‌‬ ‫ی بهێنێت‪ .‬له‌م پالنه‌ش���دا چه‌ند‬ ‫مالیك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌نداوو ژماره‌یه‌ك الیه‌ن ‌‬ ‫ده‌وڵه‌تێك��� ‌‬ ‫ناوخۆیی‌ هاوكارییان كردوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و كه‌نااڵنه‌‪ ،‬كاتێك مالیك ‌‬ ‫به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )2012/12/18‬له‌گه‌ڵ تاڵه‌بان ‌‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫ی پێداوه‌‪،‬‬ ‫كۆبوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م راپۆرت��� ‌ه ‌‬ ‫ی ش���ۆك هاتوه‌و‬ ‫ی توش��� ‌‬ ‫بۆی ‌ه تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی ده‌ماخ بوه‌و‬ ‫ی جه‌ڵ���د‌ه ‌‬ ‫دواتر دوچار ‌‬ ‫گه‌یه‌نراوه‌ت ‌ه نه‌خۆشخانه‌‪ .‬له‌ئێستاشدا‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی س���ه‌ره‌داوه‌كان ‌‬ ‫ی ته‌واو ‌‬ ‫بۆ زانین ‌‬

‫ی عێراق ل ‌ه لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫پالنه‌‪ ،‬هه‌واڵگری ‌‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫ی زانیاریی���ه‌كان‪،‬‬ ‫ی دیك��� ‌ه ‌‬ ‫به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئام���اژ‌ه به‌وه‌ده‌ك���ه‌ن هه‌واڵگری��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داوه‌ت ‌ه حكومه‌ت ‌‬ ‫سوریا دۆس���ێیه‌ك ‌‬ ‫ی ژماره‌یه‌ك‬ ‫عێ���راق‪ ،‬ك��� ‌ه دانپێدانان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌س���تگیركراوو وێنه‌و فیلم ‌‬ ‫كه‌س��� ‌‬ ‫له‌خۆگرت���وه‌‪ ،‬تیایدا باس له‌و‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫ی ئوردن‌و توركیاو‌ه‬ ‫ی له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫عیس���او ‌‬ ‫پاره‌ی���ان ده‌دات���ێ‌‪ .‬ئه‌و كه‌س���انه‌ش‬ ‫ی نه‌سر‌ه (جبه ‌ه‬ ‫ی به‌ر‌ه ‌‬ ‫س���ه‌ر به‌گروپ ‌‬ ‫النص���ره‌)ن‪ ،‬ك ‌ه به‌ش���ێكن له‌چه‌كدار‌ه‬ ‫ی س���وریا‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫شۆڕش���گێڕه‌كان ‌‬ ‫ی سه‌ر به‌قاعیده‌یان‬ ‫ئه‌مه‌ریكا به‌گروپێك ‌‬ ‫ی خس���تۆت ‌ه‬ ‫ده‌زانێ���ت‪ ،‬بۆی��� ‌ه ناویان ‌‬ ‫ی گروپ ‌ه تیرۆریستییه‌كانه‌وه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫لیست ‌‬ ‫ی زه‌رقاوییه‌و‌ه‬ ‫گروپه‌ش له‌الیه‌ن زاوایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نزیك ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌برێت ك ‌ه "دۆس���تێك ‌‬ ‫عیساوییه‌"‪.‬‬ ‫ی زانیارییه‌كان ده‌وڵه‌تێك‬ ‫هه‌ر به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌میشه‌یی ‌ه له‌ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ك ‌ه ئه‌ندام ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی ده‌زان ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ئاسایش‌و توركیا به‌نه‌یار ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاماژه‌ی ‌ه بێت روس���یایه‌)‪،‬‬ ‫(به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌پاڵپش���ت ‌‬ ‫ی هه‌واڵگری ‌‬ ‫دۆس���ێیه‌ك ‌‬ ‫ی مانگ ‌ه ده‌س���تكرده‌كان داوه‌ت ‌ه‬ ‫وێن ‌ه ‌‬ ‫ی عێ���راق‪ ،‬ك ‌ه تیای���دا باس‬ ‫حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی قاعید‌ه‬ ‫ی گروپه‌كان��� ‌‬ ‫له‌گواس���تنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌عێراقه‌و‌ه بۆ سوریا ده‌كات‌و عیساو ‌‬ ‫ی توركی���ا‪،‬‬ ‫ی هه‌واڵگری��� ‌‬ ‫به‌ه���اوكار ‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتی‌ گواستنه‌وه‌یان ده‌كات‪.‬‬ ‫میدی���ا عێراقیی���ه‌كان‪ ،‬ئه‌وه‌ش���یان‬ ‫راگه‌یان���دو‌ه كاتێك به‌ر له‌چه‌ند رۆژێك‬ ‫ی به‌شداریكردن ل ‌ه‬ ‫ی به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫عیساو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نێوده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی نه‌خت ‌‬ ‫ی سندوق ‌‬ ‫كۆنگر‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كردوه‌‪ ،‬له‌په‌راوێز ‌‬ ‫ی ئوردن ‌‬ ‫س���ه‌ردان ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ی نهێن��� ‌‬ ‫كۆنگره‌ك���ه‌دا وتوێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نزیك له‌به‌ر‌ه ‌‬ ‫سه‌ركرد‌ه سه‌له‌فییه‌كان ‌‬ ‫نه‌س���ر‌ه ئه‌نجام���داوه‌‪ ،‬ك��� ‌ه یه‌كێكیان‬ ‫ی زه‌رقاوی بوه‌‪.‬‬ ‫ئامۆزا ‌‬ ‫ی ئه‌و وێنان ‌ه‬ ‫ی تره‌و‌ه به‌پێ��� ‌‬ ‫له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی عێراقه‌و‬ ‫ی ده‌زگا هه‌واڵگرییه‌كان ‌‬ ‫ل���ه‌ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تاكان‌و ناوه‌ڕاس���ت ‌‬ ‫(‪)2012‬دا گیراون‪ ،‬عیساوی‌‌و هه‌ندێك‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رپه‌رش���ت ‌‬ ‫ی نزیك ‌‬ ‫پارله‌مانت���ار ‌‬ ‫ی پڕ له‌پاره‌و‬ ‫ی ژماره‌یه‌ك سندوق ‌‬ ‫داگرتن ‌‬

‫ی بچ���وك ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫چ���ه‌ك له‌لۆرییه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌روه‌ها چه‌ند س���ندوقێك له‌لۆرییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫دیك��� ‌ه داده‌گ���رن‪ ،‬ك ‌ه نه‌زان���راو‌ه چ ‌‬ ‫تێدایه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی نزیك له‌ش���یعه‌‪ ،‬عیساو ‌‬ ‫میدیاكان ‌‬ ‫ب���ه‌و‌ه تۆمه‌تبار ده‌ك���ه‌ن له‌گه‌ڵ تاریق‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر كار الدراو ‌‬ ‫ی جێگر ‌‬ ‫هاش���م ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق‪ ،‬رێكخراوێك ‌‬ ‫س���ه‌رۆك كۆمار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حه‌ماس ‌‬ ‫ی "كه‌تیبه‌كان ‌‬ ‫نهێنیان به‌ناو ‌‬ ‫عێراق" دامه‌زراندوه‌‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی نزیك ‌‬ ‫ی هه‌زار كه‌س ‌‬ ‫ی نزیك ‌ه ‌‬ ‫عیس���او ‌‬ ‫ی له‌حكوم���ه‌ت دامه‌رزان���دوه‌و‬ ‫خ���ۆ ‌‬ ‫كاره‌كانی‌ ئه‌و رێكخراو‌هی‌ پێكردون‪.‬‬

‫عیساوی‌ بوه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫پزیشكی‌ تایبه‌ت ‌‬ ‫ئه‌بو موسعه‌ب‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫زه‌رقاو ‌‬ ‫رێكخراوی‌ قاعید‌ه‬ ‫له‌عێراق ك ‌ه‬ ‫ی (‪)2006‬‬ ‫له‌ساڵ ‌‬ ‫كوژرا‬ ‫ی ئ���ه‌و میدیایان���ه‌‪،‬‬ ‫ی وت��� ‌ه ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حه‌ماس چه‌ندین ته‌قینه‌و‌ه ‌‬ ‫كه‌تیب ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌یاران ‌‬ ‫ئه‌نجامداوه‌و كه‌وتونه‌ت ‌ه وێز‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���نور ‌‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫حیزب ‌‬ ‫ی ئه‌نبار‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌كوشتن‌و‬ ‫پارێزگا ‌‬ ‫ی ده‌یان ك���ه‌س ك ‌ه هه‌ندێكیان‬ ‫رفاندن ‌‬ ‫ی مزگه‌وته‌كان ب���ون‪ .‬ئامانج‬ ‫وتاربێ���ژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌م كارانه‌ش ك��� ‌ه به‌پ���اره‌و چه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وێن ‌ه ‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬شێواندن ‌‬

‫ی‬ ‫ی كۆنترۆڵكردن ‌‬ ‫حكومه‌ت بو‌ه ك ‌ه توانا ‌‬ ‫ی واڵتی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫ئاسایش ‌‬ ‫ی ئه‌و میدیایانه‌‪،‬‬ ‫ی گێڕانه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌گوێر‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌وره‌ترین "ئابڕوچونی‌" رێكخراوه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی (‪)28‬‬ ‫هاشمی‌‌و عیس���اوی‌‪ ،‬دۆزینه‌و‌ه ‌‬ ‫ی به‌كۆمه‌ڵ���دا‬ ‫ت���ه‌رم ب���و‌ه له‌گۆڕێك��� ‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن ئه‌مه‌ریكییه‌كان���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ش كه‌له‌پچه‌یان له‌ده‌س���تدا‬ ‫ب���وه‌و له‌زیندان���ه‌كان ده‌رهێن���راون‌و‬ ‫ی ب���ون‪ .‬ئه‌و‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫ی حیزب ‌‬ ‫نه‌یار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌واو ‌‬ ‫میدیایان��� ‌ه ده‌ڵێن "كۆنوس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رپرسان ‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌كان‌و دانپێدانان ‌‬ ‫ی پۆلی���س‌و ژماره‌یه‌ك‬ ‫هه‌ندێ���ك بنك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ندیخانه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تگیركراو ‌‬ ‫ی زۆرێك له‌و قوربانییان ‌ه‬ ‫حكومه‌ت‌و ناو ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ده‌یس���ه‌لمێنن ئه‌و كار‌ه حه‌ماس‬ ‫به‌فه‌رمانی‌ عیساوی‌ كردویه‌تی‌"‪.‬‬ ‫ی زانیاری میدیاكاندا‪،‬‬ ‫ی دیك ‌ه ‌‬ ‫له‌به‌شێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی روخان ‌‬ ‫ئاماژ‌ه ب���ه‌و‌ه كراو‌ه ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ ،)2003‬عیساو ‌‬ ‫ی به‌عس له‌ساڵ ‌‬ ‫رژێم ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ ژماره‌یه‌ك‬ ‫ی ش���ه‌ره‌ف ‌‬ ‫میس���اق ‌‬ ‫ی قاعید‌ه مۆركردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫س���ه‌ركرد‌ه ‌‬ ‫ی ژه‌نه‌راڵ ده‌یڤد‬ ‫ی به‌ئاگادار ‌‬ ‫ئه‌م كار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سوپا ‌‬ ‫ی ئه‌وكات ‌‬ ‫ی فه‌رماند‌ه ‌‬ ‫پاتریۆس ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مری���كا له‌عێراق بوه‌‪ ،‬به‌مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫دزه‌كردن ‌ه ناو ئه‌و رێكخراوه‌و گه‌یاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌واڵگری ‌‬ ‫زانیاریی���ه‌كان ب���ه‌ده‌زگا ‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا (‪ ،)CIA‬ه���ه‌ر ب���ۆ ئ���ه‌و‬ ‫ی ئه‌مریكا كراوه‌و‬ ‫مه‌به‌س���ته‌ش ره‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی چل رۆژ‌هی‌ بینیوه‌‪.‬‬ ‫خولێك ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ندییه‌كانییه‌و‌ه‬ ‫هه‌ر له‌رێگ��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بوه‌ت ‌ه پزیشك ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ قاعیده‌‪ ،‬عیساو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ب���و موس���عه‌ب زه‌رقاو ‌‬ ‫تایبه‌ت��� ‌‬ ‫ی قاعید‌ه له‌عێراق‬ ‫ی رێكخراو ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )2006‬له‌بۆردومانێك ‌‬ ‫ك ‌ه له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكادا كوژرا‪ .‬ژماره‌یه‌ك‬ ‫هێزه‌كان ‌‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫وێنه‌و ڤیدی���ۆش ال ‌‬ ‫ی درێژ‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ك��� ‌ه چۆن ب���ۆ ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی لۆجیستی‌‌و پزیشكی‌‌و ده‌رمان‌و‬ ‫له‌رو ‌‬ ‫ی كردوه‌‪.‬‬ ‫ی زه‌رق���او ‌‬ ‫پاره‌و‌ه ه���اوكار ‌‬ ‫ی ژماره‌یه‌ك‬ ‫ی كوژرانه‌كه‌ش ‌‬ ‫ته‌نانه‌ت دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌پاره‌و‌ه بۆ پرسه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی نزیك ‌‬ ‫كه‌س��� ‌‬ ‫ی ئوردن ناردوه‌‪ ،‬تاوه‌كو‬ ‫ی زه‌رقا ‌‬ ‫له‌شار ‌‬ ‫ی چۆن‬ ‫ی زه‌رقاو ‌‬ ‫بزانێ���ت قاعی���د‌ه دوا ‌‬ ‫ی رێكده‌خاته‌وه‌‪.‬‬ ‫خۆ ‌‬

‫ رافیع عیساوی‌‬ ‫* رافیع حیاد جیاد زیبان عیساوی‌‬ ‫ی (‪ )1966‬له‌فه‌لوج��� ‌ه‬ ‫* س���اڵ ‌‬ ‫له‌دایكبوه‌‬ ‫ی‬ ‫ی زانكۆ ‌‬ ‫ی پزیشك ‌‬ ‫ی كۆلێژ ‌‬ ‫* ده‌رچو ‌‬ ‫به‌غداد (‪)1990 - 1989‬‬ ‫ی (‪ )1998 - 1990‬وه‌كو‬ ‫* له‌س���ااڵن ‌‬ ‫پزیشك له‌نه‌خۆشخانه‌كان كاریكردوه‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )1999‬پس���پۆڕ ‌‬ ‫* س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێس���ك‌و ش���كاو ‌‬ ‫نه‌ش���ته‌رگه‌ر ‌‬ ‫له‌زانكۆی‌ به‌سره‌ وه‌رگرتوه‌‬ ‫ی‬ ‫* ل��� ‌ه (‪ )2004 - 2003‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫نه‌خۆشخان ‌هی‌ فه‌لوجه‌ بوه‌‬ ‫* ل��� ‌ه (‪ )2005 - 2004‬بوه‌ت��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ئه‌نبار‬ ‫ی‬ ‫* ل ‌ه (‪ )2005/12/15‬بوه‌ت ‌ه ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ر‌ه ‌‬ ‫ی عێراق له‌سه‌ر لیست ‌‬ ‫پارله‌مان ‌‬ ‫ته‌وافوق‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ - 2006‬ته‌مم���وز ‌‬ ‫* له‌مایس��� ‌‬ ‫ی ده‌وڵ���ه‌ت ب���و‌ه بۆ‬ ‫‪ )2007‬وه‌زی���ر ‌‬ ‫كاروباری‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫ی‬ ‫* ل��� ‌ه (‪ )2008/7/23‬بوه‌ت ‌ه جێگر ‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫ی‬ ‫* ل ‌ه (‪ )2010/12/21‬بوه‌ت ‌ه وه‌زیر ‌‬ ‫دارایی‌‬

‫هه‌ش���ت س���اڵ له‌مه‌وب���ه‌ر قانون��� ‌ی‬ ‫به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ تیرۆر په‌سه‌ندكرا‪ ،‬به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌و قانونه‌وه‌ سه‌دان گه‌نجی‌ عه‌ره‌بی‌ سوننه‌‬ ‫مه‌زه‌ب له‌زیندانه‌كان���ی‌ عێراق توندكراون‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌ئێس���تادا خۆپیش���انده‌ره‌ توڕه‌كان‬ ‫داوای‌ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵ���ه‌ی‌ نیش���تیمانی‌ عێراق ل���ه‌ڕۆژی‌‬ ‫(‪ )2005/11/7‬قانون���ی‌ ژم���اره‌ (‪)13‬‬ ‫به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ تیرۆری‌ په‌سه‌ندكرد‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌ش���ه‌ش مادده‌ پێكهاتوه‌‪ ،‬دواتر له‌الیه‌ن‬ ‫ج���ه‌الل تاڵه‌بانی‌ س���ه‌رۆك كۆمارو هه‌ردو‬ ‫جێگره‌ك���ه‌ی‌ غ���ازی‌ عجیل ی���اوه‌رو عادل‬ ‫عه‌بدولمه‌هدی‌ په‌سه‌ندكرا‪.‬‬ ‫مادده‌ی‌ یه‌كه‌می‌ قانونه‌كه‌‪ ،‬پێناس���ه‌ی‌‬ ‫تیرۆری‌ ك���ردوه‌‪ ،‬به‌وه‌ی‌ ه���ه‌ر كرده‌یه‌كی‌‬ ‫تاوان���كاری‌ ده‌گرێت���ه‌وه‌ ك���ه‌ تاكێك یان‬ ‫گروپێكی‌ رێكخراو له‌دژی‌ تاكێك یان كۆمه‌ڵه‌‬ ‫كه‌سێك یان گروپ‌و دامه‌زراوه‌ فه‌رمییه‌كان‬ ‫یان نافه‌رمییه‌كان ئه‌نجامیبدات‪ ،‬ببێته‌ هۆی‌‬ ‫زیانگه‌یان���دن به‌مومته‌له‌كاتی‌ گش���تی‌ یان‬ ‫تایبه‌ت‪ ،‬هه‌روه‌ها ببێته‌ هۆی‌ دروستكردنی‌‬ ‫گرفتی‌ ئه‌منی‌‌و چاندن���ی‌ ترس‌و تۆقاندن‌و‬ ‫دروستكردنی‌ فه‌وزا‪.‬‬ ‫له‌مادده‌ی‌ دوه‌می‌ قانونه‌كه‌دا‪ ،‬به‌هه‌شت‬ ‫بڕگ���ه‌ ئ���ه‌و كاران���ه‌ی‌ دیاریك���ردوه‌ ك���ه‌‬ ‫به‌كاری‌ تیرۆریس���تی‌ ده‌ژمێررێن‪ ،‬له‌وانه‌ش‬ ‫توندوتیژی‌‌و هه‌ڕه‌شه‌یه‌ك كه‌ ژیانی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫بخاته‌ مه‌ترسییه‌وه‌و زیان به‌ئاسایش‌و ماڵ‌و‬ ‫موڵكی‌ هاواڵتیان بگه‌یه‌نێت‪ .‬رێكخستن یان‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ گروپێكی‌ مافیای‌ چه‌كداری‌‪،‬‬ ‫كه‌ پالن دابنێت یاخود به‌ش���دارو هاوكارو‬ ‫ئه‌نجامده‌ر بێت له‌كرده‌یه‌كی‌ تیرۆریستیدا‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌ له‌توندوتیژی‌‌و هه‌ڕه‌شه‌كردن بۆ‬ ‫وروژاندنی‌ فیتنه‌ی‌ تایه‌فی‌ یان شه‌ڕی‌ ناوخۆو‬ ‫تایه‌فی‌‌و چه‌كداركردنی‌ هاواڵتیان یان چه‌ك‬ ‫پێهه‌ڵگرتنیان یان پاره‌داركردنیان‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌و مادده‌ی���ه‌دا په‌الماردان���ی‌‬ ‫فه‌رمانگه‌كان���ی‌ س���وپاو پۆلی���س‌و‬ ‫كه‌لوپه‌له‌كانیان‌و هێڵ���ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كان‪،‬‬ ‫په‌الماردان���ی‌ باڵێوزخان���ه‌كان‌و ده‌س���ته‌‬ ‫دیبلۆماتییه‌كان له‌ته‌واوی‌ عێراق‌و دامه‌زراوه‌‬ ‫عێراقیی���ه‌كان‌و دام���ه‌زراوه‌و كۆمپانی���ا‌و‬ ‫رێكخ���راوه‌ عه‌ره‌بی‌‌و بیانییه‌كان‌و رێكخراوه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌ ناحكومی‌‌و حكومییه‌كان كه‌‬ ‫به‌پێی‌ رێكه‌وتننامه‌كان له‌عێراق كارده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌كاری‌ تیرۆریستی‌ ده‌ژمێررێت‪.‬‬ ‫له‌ئاستی‌ میللیش���دا‪ ،‬رفاندنی‌ هاواڵتیان‬ ‫بۆ ده‌س���كه‌وتنی‌ پاره‌و ئامانجی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫به‌كارهێنان���ی‌ ئه‌و ماددان���ه‌ی‌ ده‌ته‌قنه‌وه‌‬ ‫یاخ���ود س���وتێنه‌رن‪ ،‬م���ادده‌ كیمیاوی‌‌و‬ ‫بایلۆژیی���ه‌ مه‌ترس���یداره‌كانیش ب���ه‌كاری‌‬ ‫تیرۆریستی‌ له‌قه‌ڵه‌م ده‌درێت‪.‬‬ ‫م���ادده‌ی‌ س���ێیه‌می‌ قانونه‌ك���ه‌ تایبه‌ته‌‬ ‫به‌و كارانه‌ی‌ به‌تاوانی‌ ئاسایش���ی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫ده‌ژمێررێت‪ ،‬كه‌ خۆی‌ له‌سه‌ركردایه‌تیكردنی‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌هێ���زی‌ چه‌كدار ی���ان خاڵێكی‌‬ ‫س���ه‌ربازی‌ یان به‌نده‌ر یان فڕۆكه‌خانه‌یه‌ك‬ ‫ی���ان یه‌كه‌یه‌ك���ی‌ س���وپا ی���ان مه‌ده‌نی‌‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ حكوم���ه‌ت ده‌بینێت���ه‌وه‌و‬ ‫به‌كارهێنانی���ان به‌مه‌رام���ی‌ تاوان���كاری‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ه���ه‌ر كه‌س���ێك رێگه‌ب���دات‬ ‫به‌وروژاندن���ی‌ یاخیبونی‌ چه‌ك���داری‌ دژی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت یان هاوبه‌شی‌ له‌پالنگێڕییه‌كدا بۆ‬ ‫ئه‌و مه‌به‌سته‌ بكات‪ .‬ئه‌مه‌ سه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌س���ێك ده‌س���ه‌اڵته‌كه‌ی‌ به‌كاربهێنێت بۆ‬ ‫فه‌رمانكردن به‌هێ���زه‌ چه‌كداره‌كان تاوه‌كو‬ ‫كار ب���ۆ په‌كخس���تنی‌ كاره‌كانی‌ حكومه‌ت‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫م���ادده‌ی‌ چ���واره‌م ك���ه‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫مشتومڕێكی‌ زۆری‌ له‌سه‌ره‌‪ ،‬سوننه‌كانیش‬ ‫ك���ه‌ م���اوه‌ی‌ دو هه‌فت���ه‌ زیاتره‌ ل���ه‌دوای‌‬ ‫ده‌س���تگیركردنی‌ پاس���ه‌وانه‌كانی‌ وه‌زیری‌‬ ‫دارایی‌ رافیع عیس���اوی‌ به‌تۆمه‌تی‌ تیرۆر‪،‬‬ ‫ده‌س���تیانداوه‌ته‌ مانگرتن‌و خۆپیش���اندان‪،‬‬ ‫داوای‌ هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌ ئه‌م مادده‌یه‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫كه‌ سزاكانی‌ له‌خۆگرتوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ مادده‌ی‌ چوار هه‌ر كه‌سێك كارێكی‌‬ ‫تیرۆریس���تی‌ ئه‌نجام بدات‪ ،‬یاخود به‌شدارو‬ ‫هاوكارو پ���اره‌ده‌رو پالندانه‌رو یارمه‌تیده‌ر‬ ‫بێت‌و كار ئاس���انی‌ بكات ب���ۆ كرده‌یه‌كی‌‬ ‫تیرۆریس���تی‌‪ ،‬له‌و كاران���ه‌ی‌ له‌مادده‌كانی‌‬ ‫دوو سێدا دیاریكراون‪ ،‬ئه‌وا دوچاری‌ سزای‌‬ ‫له‌سێداره‌دان ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌بڕگه‌ی‌ دوه‌مدا هاتوه‌‪ :‬هه‌ر كه‌س���ێك‬ ‫به‌ئه‌نقه‌ست كارێكی‌ تیرۆریستی‌ بشارێته‌وه‌‬ ‫یان په‌نای‌ تیرۆریس���تێك بدات به‌ئامانجی‌‬ ‫ش���اردنه‌وه‌ی‌‪ ،‬ئه‌وا به‌زیندانی‌ هه‌میشه‌یی‌‬ ‫سزاده‌درێت‪.‬‬ ‫مادده‌ی‌ پێنج‪ ،‬تایبه‌ت���ه‌ به‌حوكمی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ له‌باره‌ی‌ كارێكی‌ تیرۆریستییه‌وه‌‬ ‫ه���ه‌واڵ ب���ه‌ده‌زگا ئه‌منیی���ه‌كان ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫مادده‌ی‌ شه‌ش���ه‌میش حوكمه‌ كۆتاییه‌كانی‌‬ ‫له‌خۆگرتوه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێستاشدا ئه‌م مادده‌یه‌ كه‌وتۆته‌ مه‌یدانی‌‬ ‫ملمالنێ���ی‌ نێوان الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كانه‌وه‌و‬ ‫نازانرێت چاره‌نوسی‌ به‌كوێ‌ ده‌گات‪.‬‬


‫‪8‬‬

‫ئابووری‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫ژماره‌ ‌ی كۆمپانیا بیانییه‌كان له‌سلێمانی‌‪ ،‬ساڵ به‌ساڵ كه‌م ده‌كات‬

‫ی هه‌یه‌"‬ ‫ی ناوخۆیی‌‌و ‪ ‌551‬بیان ‌‬ ‫ی سلێمانی ‪ 3700‬كۆمپانیا ‌‬ ‫"له‌‌پارێزگا ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫ی‬ ‫به‌وت ‌هی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌رێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫تۆماركردنی‌ كۆمپانیاكانی‌ سلێمان ‌‬ ‫ی ساڵ‬ ‫سۆران ئه‌حمه‌د‪ ،‬ساڵ له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سنور ‌‬ ‫ژمار‌هی‌ كۆمپانیا بیانییه‌كان ‌‬ ‫سلێمانی‌ به‌ره‌و كه‌مبونه‌وه‌ ده‌چێت‬ ‫ی ‪2011‬دا ‪46‬‬ ‫وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت "له‌ساڵ ‌‬ ‫كۆمپانیای‌ نوێی‌ بیانی‌ تۆماركراوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ل ‌ه ‪2012‬دا ئه‌و ژماره‌ی ‌ه‬ ‫كه‌مبۆو‌ه بۆ ‪ 33‬كۆمپانیا‌و‬ ‫پێشبینیش ده‌كه‌م له‌‪2013‬دا‬ ‫ئه‌و ژماره‌یه‌ش نه‌مێنێ‌‪،‬‬ ‫ی خۆی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش هۆكار ‌‬ ‫ژمار‌هی‌ كۆمپانیاكان‌و‬ ‫بواره‌كانیان‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمپانیاكان ‌‬ ‫ی تۆماركردن ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سۆران ئه‌حمه‌د‪ ،‬له‌دیدارێك ‌‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌دا‪ ،‬ئام���اژ‌ه ب���ه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی س���لێمانی ‪3700‬‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫له‌س���نور ‌‬ ‫ی ناوخۆیی‌‌و ‪ 551‬كۆمپانیای‬ ‫كۆمپانی���ا ‌‬ ‫ی بونی���ان هه‌یه‌‌و ه���اوكات ‪300‬‬ ‫بیان��� ‌‬ ‫ی لقیان‬ ‫ی عێراقیش له‌سلێمان ‌‬ ‫كۆمپانیا ‌‬ ‫كردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی كۆمپانیا ناوخۆییه‌كانیش زیاتر‬ ‫كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گشتی‌‌و به‌ڵێنده‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫له‌بوار ‌‬ ‫بیناس���ازیدا چڕبۆت���ه‌وه‌‪ ،‬جگ��� ‌ه له‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ش���ت‌وگوزاری‌‌و هێنان ‌‬ ‫له‌بواره‌كان ‌‬ ‫ی فرۆكه‌وانی‌‌و‬ ‫ده‌رمان‌و خزمه‌تگ���وزار ‌‬ ‫پاكردنه‌وه‌‌و راگه‌یاندن‌و ریكالم چه‌ندین‬ ‫ی تریش كۆمپانی���ا ناوخۆییه‌كان‬ ‫بوار ‌‬ ‫كارده‌كه‌ن‪ .‬سه‌باره‌ت به‌و‌ه له‌سلێمانیدا‬ ‫ل���ه‌چ بوارێك���دا كۆمپانی���ا زۆر كه‌مه‌‪،‬‬ ‫یاخود هه‌ر نییه‌‪ ،‬سۆران باس له‌هه‌ر دو‬ ‫ی ده‌كات‌و‬ ‫ی وه‌رزشی‌‌و گه‌شت‌وگوزار ‌‬ ‫بوار ‌‬ ‫ی وه‌رزشیمان‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫ده‌ڵێت "كۆمپانیا ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ر نییه‌‪ ،‬گه‌ش���ت‌وگوزارییش ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ور‌ه ‌‬ ‫هه‌ی��� ‌ه زۆر الوازه‌‪ ،‬گۆڕانكار ‌‬

‫پێناكرێت له‌بواری‌ گه‌شتیاریدا"‪.‬‬ ‫به‌رێژه‌یه‌كی‌ به‌رچاو كاری‌ كۆمپانیا‬ ‫ئێرانییه‌كان وه‌ستاوه‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌سنور ‌‬ ‫له‌و ‪ 551‬كۆمپانیا بیانیی ‌ه ‌‬ ‫ی ‪ 200‬كۆمپانیایان‬ ‫سلێمانیدان‪ ،‬نزیك ‌ه ‌‬ ‫توركین‌و‪ 150 ،‬كۆمپانیاشیان ئێرانین‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و بارگرژیی ‌ه ئابوریی ‌ه ‌‬ ‫به‌اڵم له‌دوا ‌‬ ‫ی كۆمپانیا‬ ‫ی ئێران بۆته‌و‌ه ژمار‌ه ‌‬ ‫روبه‌رو ‌‬ ‫ی س���لێمانیدا‬ ‫ئێرانیی���ه‌كان له‌س���نور ‌‬ ‫ی به‌رچ���او كه‌مبۆته‌و‌ه وه‌ك‬ ‫به‌رێژه‌یه‌ك ‌‬ ‫س���ۆران ده‌ڵێ���ت "ل���ه‌و ‪ 150‬كۆمپانیا‬ ‫ی ‪35‬‬ ‫ی له‌س���لێمانیدان‪ ،‬نزیك ‌ه ‌‬ ‫ئێرانیی ‌ه ‌‬ ‫كۆمپانیایه‌كیان له‌ئێس���تادا له‌كاردان‪،‬‬ ‫ی كه‌وتۆت ‌ه‬ ‫چونك ‌ه ئه‌و گه‌مارۆ ئابوریی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ئیش‌وكار ‌‬ ‫س���ه‌ر واڵته‌كه‌یان‪ ،‬كار ‌‬ ‫ئه‌مانیش كردوه‌"‪.‬‬ ‫ی به‌وه‌ش���دا ك ‌ه‬ ‫جگ ‌ه ل���ه‌و‌ه ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی كۆمپانیا‬ ‫ی كه‌مبونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی تر ‌‬ ‫هۆكارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی سنور ‌‬ ‫بیانییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌و‌ه هه‌ی ‌ه ك��� ‌ه زۆرێ���ك له‌كاره‌كان ‌‬ ‫حكومه‌ت‌و ده‌م‌وده‌زگا گرنگه‌كان براوت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی پایته‌خت‪ ،‬هاوكات وتیش��� ‌‬ ‫هه‌ولێر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاالكیی��� ‌ه ئابورییه‌كان��� ‌‬ ‫"زۆرین��� ‌ه ‌‬ ‫ی پایته‌ختدا كۆبۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌رێم له‌هه‌ولێر ‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ش نه‌ك گرفتی‌ بۆ س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫ی دهۆكیش دروس���ت‬ ‫به‌ڵكو بۆ ش���ار ‌‬ ‫كردوه‌"‪.‬‬ ‫ی بۆت ‌ه‬ ‫ی ئه‌وه‌ش ك ‌ه س���لێمان ‌‬ ‫له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆش���نبیری‌‪ ،‬ئای���ا ژمار‌ه ‌‬ ‫پایته‌خت ‌‬ ‫كۆمپانیا هونه‌رییه‌كان تێیدا زیاتر نیی ‌ه‬ ‫ی هه‌رێم‪،‬‬ ‫ی تر ‌‬ ‫به‌به‌راورد به‌دو شاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی "ئه‌گه‌ر‬ ‫س���ۆران له‌و باره‌یه‌وه‌ وت��� ‌‬ ‫ی تر‬ ‫كه‌مت���ر نه‌بێ���ت وه‌كو ش���اره‌كان ‌‬ ‫وایه‌"‪.‬‬ ‫"كه‌می‌ كۆمپانیای‌‬ ‫هاوپشكی‌ گرفتێكی‌ گه‌وره‌یه‌"‬ ‫ی هه‌رێم به‌گش���تی‌‌و‬ ‫ی ت���ر ‌‬ ‫گرفتێك��� ‌‬

‫ی‬ ‫ی وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫س���لێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی كۆمپانیاكان��� ‌‬ ‫تۆم���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمپانی���ا ‌‬ ‫ده‌یخات���ه‌رو‪ ،‬كه‌م��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و زۆربون ‌‬ ‫هاوپش���كیی ‌ه ك ‌ه به‌بڕوا ‌‬ ‫ی له‌هه‌ر واڵتێكدا‬ ‫ی هاوپش���ك ‌‬ ‫كۆمپانیا ‌‬ ‫ی ئه‌و واڵته‌‪،‬‬ ‫ی ئابور ‌‬ ‫ی پته‌و ‌‬ ‫ده‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی كۆمپانیا‬ ‫ه���ه‌ر بۆی ‌ه ده‌ڵێت "ژم���ار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ژمار‌ه ‌‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫هاوپش���كه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌س���تێك تێپ���ه‌ڕ ناكات‪،‬‬ ‫په‌نجه‌كان ‌‬ ‫ئه‌وه‌ش گرفتێكی‌ گه‌وره‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هاوپش���ك ‌‬ ‫ی كۆمپانیا ‌‬ ‫گرنگییه‌ك��� ‌‬ ‫ی هاواڵتیان ده‌توانن‬ ‫ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬جگ ‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫پاره‌كانی���ان وه‌گه‌ڕبخه‌ن له‌و كۆمپانیا‬ ‫ی‬ ‫ی بۆرس ‌ه ‌‬ ‫هاوپشكییانه‌دا هاوكات بازاڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قانون ‌‬ ‫پێدروس���ت ده‌بێ���ت "به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ته‌نها كۆمپانیا هاوپشكییه‌كان‬ ‫عێراق ‌‬ ‫ی بۆرس���ه‌وه‌"‪ ،‬وات��� ‌ه‬ ‫ده‌چن��� ‌ه ب���ازاڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆرس���ه‌دا پش���كه‌كان ‌‬ ‫له‌ب���ازاڕ ‌‬ ‫كۆمپانیا‌و هاوپش���كه‌كان ده‌خرێته‌روو‬ ‫ی پێ���و‌ه ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كڕین‌و فرۆش��� ‌‬ ‫ی كۆمپانیا‬ ‫ی كه‌م ‌‬ ‫"له‌كورس���تاندا به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆرسه‌ش بون ‌‬ ‫هاوپشكییه‌كان بازاڕ ‌‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌له‌راب���ردودا هه‌وڵێك درا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی هاوپش���ك ‌‬ ‫به‌چه‌ن���د كۆمپانیایه‌ك��� ‌‬ ‫ی هه‌رێم دابمه‌زرێ‌‪،‬‬ ‫له‌به‌غداو‌ه بۆرس��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زیران ‌‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫به‌اڵم به‌فه‌رمان ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه‬ ‫ی بازرگان��� ‌‬ ‫هه‌رێ���م‌و وه‌زارت��� ‌‬ ‫ره‌تكرای���ه‌وه‌‪ ،‬س���ۆران ئه‌حم���ه‌د ئه‌و‬ ‫ی باش‬ ‫ی حكوم���ه‌ت به‌كارێك ‌‬ ‫هه‌نگاو‌ه ‌‬ ‫ده‌زانێ‌‪ ،‬چونك ‌ه وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت "بۆرس ‌ه‬ ‫ی قازانج نه‌ویست بێت‌و‬ ‫ده‌بێت ده‌زگایه‌ك ‌‬ ‫ی حكومه‌تیش بێت‪،‬‬ ‫س���ه‌ر به‌ده‌زگایه‌ك ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی تایبه‌ت‪ ،‬ب���ۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ن���ه‌ك كه‌رت ‌‬ ‫ی چه‌ند كۆمپانیایه‌ك ئیستیغالل‬ ‫خواست ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬زۆر پێویست ‌ه ئێستا بۆرس ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌بێ���ت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫كوردس���تان بون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ئێس���تادا ژماره‌ی���ه‌ك كۆمپانی���ا ‌‬ ‫هاوپشكیمان هه‌یه‌"‪.‬‬

‫کۆمپانیای بیانی که‌متر سه‌رمایه‌گوزاریی‌و وه‌به‌رهێنان له‌سلێمانیدا ده‌که‌ن فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬ ‫ی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫نه‌ك كۆمپانیا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ۆ ده‌رنه‌ك���راوه‌" بون��� ‌‬ ‫یاساش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تێكه‌اڵو له‌نێ���وان كه‌رت ‌‬ ‫كۆمپانی���ا ‌‬ ‫ی س���ۆران‬ ‫تایبه‌ت‌و حكومه‌تیش به‌بڕوا ‌‬ ‫ی هه‌رێ���م زۆر گرنگه‌و وه‌ك‬ ‫ب���ۆ ئه‌مڕۆ ‌‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "به‌تایبه‌ت ئه‌گه‌ر حكومه‌ت‬ ‫ی كه‌م هه‌بێ���ت‌و زیاتر وه‌ك‬ ‫پش���كێك ‌‬ ‫ی بكات"‪.‬‬ ‫چاودێرێك كاره‌كان ‌‬

‫"كۆمپانیای‌ گشتی‌‌و تێكه‌اڵو بونیان‬ ‫پێویسته‌"‬ ‫ی‬ ‫ی تائێس���تا له‌كورستاندا بون ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی تایبه‌ت���ه‌‪،‬‬ ‫زۆر‌ه كۆمپانی���ای كه‌رت��� ‌‬ ‫ی (حكومی‌)‌و‬ ‫به‌اڵم كۆمپانیای گش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫تێكه‌ڵ��� ‌ه له‌نێوان حكوم���ه‌ت‌و كه‌رت ‌‬ ‫ی‬ ‫تایب���ه‌ت وه‌ك ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه باس��� ‌‬ ‫ی زۆر كه‌م���ه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش‬ ‫ده‌كات بون��� ‌‬ ‫ی پێده‌كات گرفتێك ‌ه‬ ‫وه‌ك ئه‌و ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫"دامه‌زراندنی‌ كۆمپانیای‌‬ ‫ی‬ ‫پێویست ‌ه حكومه‌ت له‌باره‌یه‌و‌ه هه‌وڵ ‌‬ ‫دڵنیایی‌ ئه‌ركێكی‌ ئاسان نییه‌"‬ ‫ی‬ ‫ی بدات "له‌به‌غدا چه‌ند كۆمپانیایه‌ك ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی كۆمپانیای‬ ‫ی دامه‌زراندن��� ‌‬ ‫پێویس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه وه‌ك كۆمپانیا ‌‬ ‫گش���ت ‌‬ ‫ی كورس���تاندا‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ی له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی دڵنیای ‌‬ ‫ی خۆراك یان كۆمپانیا ‌‬ ‫دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمپانیاكان ‌‬ ‫ی تۆماركردن ‌‬ ‫دانه‌وێڵه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كوردستاندا تائێستا به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬

‫ی بۆ ده‌كات‪ ،‬ئاسان نییه‌‪،‬‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬هێما ‌‬ ‫ێ گۆڕانكاری‌‌و‬ ‫ی ده‌زان ‌‬ ‫بۆی ‌ه به‌پێویس���ت ‌‬ ‫ی دامه‌زراندانیدا‬ ‫پێداچونه‌و‌ه به‌سیسته‌م ‌‬ ‫بكرێ���ت‌و ئه‌و ده‌ڵێ���ت "له‌به‌غ���دا بۆ‬ ‫ی دڵنیایی‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ی كۆمپانیا ‌‬ ‫دامه‌زراندن ‌‬ ‫ملیارێك دینار س���ه‌رمای ‌ه پێویس���ته‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌كوردس���تان ‪ 25‬ملی���ار دینار‬ ‫ی‬ ‫پێویسته‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌جێبه‌جێـــكردن ‌‬ ‫ی ق���ورس‪،‬‬ ‫ی ت���ر ‌‬ ‫چه‌ندی���ن ئه‌رك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫دی���ار‌ه ئه‌مه‌ش رێگر‌ه له‌پێشخس���تن ‌‬ ‫ئ���ه‌و ب���واره‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه پێویس���ت ‌ه‬ ‫ی بۆ ده‌ربكات به‌جۆرێك‬ ‫په‌رله‌مان یاسا ‌‬ ‫ی جیهاندا‬ ‫ی ئه‌م���رۆ ‌‬ ‫ك��� ‌ه له‌گ���ه‌ڵ واقع ‌‬ ‫بگونجێ‌"‪.‬‬

‫گرفته‌كانی‌ پشك ‌ی كورد له‌بودجه‌ ‌ی ساڵ ‌ی ‪‌ 2013‬ی عێراقدا‬ ‫ ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ ئابوری‌‬ ‫به‌پێی‌ لێكۆڵینه‌وه‌كانی‌‪ ،‬ژوری‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ئابوری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان گرفته‌كانی‌ پشكی‌ كورد‬ ‫له‌بودجه‌ی‌ گشتی‌ عێراقدا بۆ ساڵی‌‬ ‫‪ 2013‬به‌سه‌ر چه‌ند خاڵێكدا دابه‌ش‬ ‫ده‌بێت له‌وانه‌‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬زیادبونی‌ خه‌رجییه‌كانی‌‬ ‫سیاددی‌‌و حاكیمه‌‬ ‫پش���كی‌ ‪ %17‬هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫پاش ده‌رهێنانی‌ خه‌رجییه‌ س���یادی‌‌و‬ ‫حاكیم���ه‌كان دیاری‌ ده‌كرێ���ت‪ ،‬واته‌‪:‬‬ ‫له‌هه‌مو زیادبونێكی‌ خه‌رجییه‌ سیادی‌‌و‬ ‫حاكیمه‌كاندا پشكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫كه‌مده‌بێته‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر باس له‌خه‌رجییه‌‬ ‫سیادییه‌كان‪ ،‬بكه‌ین له‌ساڵی‌ ‪2013‬دا ‪40‬‬ ‫ترلیۆن‌و ‪ 381‬ملیارو ‪583‬ملیۆن دینار‬ ‫بۆ خه‌رجییه‌كانی‌ سیادی‌ ته‌رخانكراوه‌‪،‬‬ ‫واته‌‪ :‬له‌و ‪ 138‬ترلیۆن دیناره‌ی‌ بودجه‌ی‌‬ ‫عێ���راق ‪ 40‬ترلیۆن‌و‪381‬ملیار دینار بۆ‬ ‫خه‌رجییه‌كانی‌ سیادی‌ ته‌رخانده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وجا ‪ %17‬دیاریده‌كرێت وه‌ك پشكی‌‬ ‫كورد‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی‌ دانپێنانی‌ زۆرێك‬ ‫له‌به‌رپرسه‌ كورده‌كان‪ ،‬كورد له‌به‌شێكی‌‬ ‫زۆری‌ ئه‌م خه‌رجییانه‌ سودمه‌ند نابێت‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌ب���و ببێت‪ .‬له‌وانه‌ خه‌رجییه‌كانی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ به‌رگری‌ عێراق‪ ،‬خه‌رجییه‌كانی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ ده‌ره‌وه‌ ئه‌می���ش له‌رێگای‌‬ ‫كردن���ه‌وه‌ی‌ نوس���ینگه‌ی‌ حكومه‌ت���ی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان له‌باڵێۆزخانه‌كانی‌‬ ‫عێراقدا‪ ،‬پرۆژه‌كانی‌ به‌نداوو پرۆژه‌كانی‌‬ ‫كه‌شناسی‌‌و هێڵی‌ ئاسنین‪ ،‬له‌خشته‌ی‌‬ ‫ژماره‌ ‪2‬دا ئه‌وه‌ رونكراوه‌ته‌وه‌ كه‌ هه‌رێم‬ ‫تا چه‌ند زیانی‌ پێگه‌یشتوه‌‪.‬‬ ‫خه‌رجییه‌كانی‌ حاكیمه‌‪ :‬ساڵ به‌ساڵ‬ ‫خه‌رجییه‌ حاكیمه‌كانیش رو له‌زیادبون‬ ‫ده‌كات‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ به‌پێی‌ یاس���ای‌‬ ‫بودج���ه‌ی‌ عێراق���ی‌ ‪ %17‬خه‌رجیی���ه‌‬ ‫حاكیم���ه‌كان بۆ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫ته‌رخانك���راوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ش���ێك له‌م‬ ‫خه‌رجییانه‌ له‌رابردودا نه‌گه‌یش���تونه‌ته‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ی‌ خشته‌ی خه‌رجییه‌ سیادییه‌كان‌و پشكی‌‬ ‫ك���ه‌ په‌یوه‌ن���دی‌ به‌هێنان���ی‌ وه‌زه‌ی‌‬ ‫كاره‌باو س���وته‌مه‌نییه‌ بۆ وێستگه‌كانی‌ ‪2012‬دا ‪ 289‬ملی���ار دیناری‌ پش���كی‌‬ ‫ی كوردس���تانه‌ كه‌ تایبه‌ت بوه‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ كاره‌باو ده‌سته‌ی‌ حه‌ج‌و هه‌رێم ‌‬ ‫عه‌مره‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ر بۆ نمونه‌ له‌ساڵی‌ به‌هێنانی‌ وزه‌ی‌ كاره‌باو س���وته‌مه‌نی‌‬

‫ی ژمار‌هی‌ دانیشتوان به‌ملیۆن دینار‬ ‫خشته‌ی دابه‌شبونی‌ بودجه‌ به‌پێ ‌‬ ‫"له‌ ساڵی‌ ‪2013‬دا بۆ خه‌رجییه‌كانی‌‬ ‫حاكیم���ه‌ ‪ 10‬ترلیۆن‌و ‪ 101‬ملیارو ‪944‬‬ ‫ملی���ۆن دین���اره‌و له‌و بڕه‌ی���ه‌ش یه‌ك‬ ‫ترلیۆن‌و ‪ 717‬ملیارو ‪ 303‬ملیۆن دینار‬ ‫بۆ هه‌رێمی‌ كوردستانه‌‪ ،‬به‌اڵم گرفته‌كه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ ئه‌م پاره‌یه‌ ناگاته‌ هه‌رێم"‬ ‫به‌پێ���ی‌ وت���ه‌ی‌ به‌رپرس���انی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ رابردودا به‌ش���ێكی‌ زۆری‌ ئه‌‌و‬ ‫خه‌رجییانه‌ وه‌ك خۆی‌ نه‌گه‌یش���توه‌‌و‬ ‫به‌شێكیش���ی‌ به‌هی���چ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫نه‌گه‌یش���توه‌ له‌وان���ه‌ خه‌رجییه‌كانی‌‬ ‫س���وته‌مه‌نی‌ ب���ۆ وێس���تگه‌كانی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنان���ی‌ كاره‌باو خه‌رجییه‌كانی‌‬ ‫هێنانی‌ ته‌زوی‌ كاره‌با‪ ،‬به‌مه‌ش هه‌رێم‬ ‫زیانی‌ پێگه‌یش���توه‌‪ ،‬بۆیه‌ "باشتر وایه‌‬ ‫راسته‌وخۆ هه‌رێمی‌ كوردستان پاره‌كه‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت���ی‌ داراییه‌وه‌ وه‌ربگرێت نه‌ك‬ ‫وه‌زاره‌ت���ه‌ جیاوازه‌كان���ی‌ حكومه‌ت���ی‌‬ ‫ناوه‌ندی‌‌و هه‌ڵسوكه‌وتی‌ له‌گه‌ڵ بكات"‪.‬‬

‫كوردس���تان له‌به‌ش���ی‌ په‌ره‌پێدان���ی‌‬ ‫پارێ���زگاكان"‪ ،‬چونك���ه‌ ته‌رخانكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕی‌ پاره‌ له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌ دانیشتوانی‌‬ ‫پارێزگاكانه‌‪ ،‬ب���ۆ بودجه‌ی‌ په‌رپێدانی‌‬ ‫پارێزگاكان ژماره‌ی‌ دانیشتوانی‌ عێراق‬ ‫به‌ ‪ 34‬ملیۆن‌و‪ 410‬ه���ه‌زارو ‪460‬كه‌س‬ ‫دانراوه‌و له‌نێو ئه‌و ژماره‌یه‌شدا ژماره‌ی‌‬ ‫دانیش���توانی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان به‌‬ ‫‪ 4‬ملی���ۆن‌و ‪ 320‬هه‌زارو ‪ 604‬كه‌س���ه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا به‌پێ���ی‌ ژماره‌ فه‌رمییه‌كانی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ژماره‌ی‌‬ ‫فه‌رمی‌ دانیشتوانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪2007‬دا ‪ 4‬ملیۆن‌و ‪ 910‬هه‌زارو‬ ‫‪ 702‬ك���ه‌س ب���وه‌‪" ،‬ئه‌گ���ه‌ر ژماره‌ی‌‬ ‫دانیشتوانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان له‌پێنج‬ ‫ساڵی‌ رابردودا ته‌نیا ‪200‬هه‌زار كه‌سیش‬ ‫زیادی‌ كردبێت ئه‌وا یه‌ك ملیۆن كه‌س‬ ‫له‌ژم���اره‌ی‌ دانیش���توانی‌ كوردس���تان‬ ‫كه‌مكراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫دوه‌م‪ :‬كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ ژماره‌ی‌‬ ‫دانیشتوانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫بودجه‌ی‌ په‌ره‌پێدان���ی‌ پارێزگاكانی‌‬ ‫عێراق به‌هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌ له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای‌ ژماره‌ی‌ دایش���توان‌و پرۆژه‌ی‌‬ ‫پت���رۆ دۆالر دابه‌ش���كراوه‌‪ .‬له‌م روه‌وه‌‬ ‫بۆ بودج���ه‌ی‌ په‌ره‌پێدانی‌ پارێزگاكانی‌‬ ‫عێ���راق ‪ 8‬ترلی���ۆن‌و ‪ 573‬ملی���ارو‬ ‫‪805‬ملیۆن دینار ته‌رخانكراوه‌و كه‌ یه‌ك‬ ‫ترلیۆن‌و‪317‬ملیار‌و ‪ 805‬ملیۆن دیناری‌‬ ‫پش���كی‌ پترۆ دۆالره‌و ‪ 7‬ترلیۆن‌و ‪256‬‬ ‫ملیاری‌ دیناریش���ی‌ دابینك���راوه‌ وه‌ك‬ ‫پشكی‌ پارێزگا‪.‬‬ ‫كوردستان تێیدا‬ ‫"ئه‌وه‌ی‌ گرفته‌ ژماره‌ی‌ دانیش���توانی‌‬ ‫بۆ وێس���تگه‌كانی‌ به‌رهه‌مێنانی‌ كاره‌با هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان كه‌مكراوه‌ته‌وه‌و‬ ‫له‌الیه‌ن حكومه‌تی‌ ناوه‌نده‌وه‌ نه‌دراوه‌ته‌ ئ���ه‌م كه‌مكردنه‌وه‌ی���ه‌ش ده‌بێته‌ هۆی‌‬ ‫كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌ بودج���ه‌ی‌ هه‌رێم���ی‌‬ ‫هه‌رێم‪.‬‬

‫سێیه‌م‪ :‬كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ پشكی‌ كورد‬ ‫له‌پترۆ دۆالردا‬ ‫پێش���تر بڕیاربو بودجه‌ی‌ پترۆ دۆالر‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌مای‌ فرۆش���تنی‌ نه‌وت بێت‬ ‫به‌یه‌ك دۆالر بۆ هه‌ر به‌رمیلێك نه‌وت‪،‬‬ ‫ته‌رخانكراوی‌ پترۆ دۆالر یه‌ك ترلیۆن‌و‬ ‫‪ 317‬ملیار دینارو ‪ 850‬ملیۆن دیناره‌و‬ ‫له‌و بڕه‌ی���ه‌ش ته‌نیا ‪42‬ملی���ۆن دینار‬ ‫بۆ هه‌رێمی‌ كوردس���تان ته‌رخانكراوه‌‬ ‫ك���ه‌‪ %000.3‬پ���اره‌ی‌ ته‌رخانك���راوه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا پش���كی‌ كورد ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای فرۆش���ی‌ نه‌وت بێ���ت بۆ هه‌ر‬ ‫به‌رمیلێ���ك ‪ 91‬ملی���ۆن‌و ‪ 250‬ه���ه‌زار‬ ‫دۆالری‌ به‌رده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌س���ه‌ر‬ ‫بنه‌مای‌ رێژه‌ی‌ س���ه‌دی‌ بێت‪ ،‬هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان ‪ %8.6‬نه‌وتی‌ هه‌نارده‌كراوی‌‬ ‫عێراق دابینده‌كات‪.‬‬

‫"نه‌ناردن یان كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ پشكی‌‬ ‫كورد له‌پ���اره‌ی‌ پت���رۆ دۆالردا ته‌نیا‬ ‫س���اڵی‌ ‪ 2013‬روینه‌داوه‌‪ ،‬له‌س���ااڵنی‌‬ ‫پێشتریش���دا هه‌بوه‌‪ ،‬له‌بودجه‌ی‌ ساڵی‌‬ ‫‪2012‬ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و له‌به‌شی‌‬ ‫داهات���دا ‪ 420‬ملیار دینار وه‌ك داهاتی‌‬ ‫پاره‌ی‌ پت���رۆ دۆالر دیاریكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م پاره‌یه‌ تاوه‌كو ئێس���تا وه‌ك خۆی‌‬ ‫نه‌گه‌یشتوه‌و ئه‌مه‌ش زیانێكی‌ دیكه‌یه‌‬ ‫بۆ هه‌رێم"‪.‬‬ ‫"له‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ ژماره‌ی‌ دانیشتوانی‌‬ ‫هه‌رێ���م‌و كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ پ���اره‌ی‌ پترۆ‬ ‫دۆالرو زیادبونی‌ خه‌رجییه‌ سیادییه‌كان‬ ‫ك���ه‌ به‌هۆیه‌وه‌ پش���كی‌ كوردس���تان‬ ‫كه‌مبوه‌ت���ه‌وه‌‌و هه‌مو ئه‌و ماددانه‌ی‌ كه‌‬ ‫مه‌ترسین بۆ سه‌ر بودجه‌ی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫به‌رپرس���انی‌ ك���ورد‌و وه‌زاره‌ت���ه‌كان‬ ‫به‌تایبه‌ت وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‌و پاشانیش‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیران���ی‌ عێ���راق‬ ‫به‌كه‌مته‌رخ���ه‌م ده‌زانی���ن‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫هه‌مو به‌رپرس���انی‌ كورد له‌ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زیران���ی‌ عێراق به‌پ���رۆژه‌ بودجه‌ی‌‬ ‫‪ 2013‬رازی‌ ب���ون‌و ده‌نگی���ان به‌به‌ڵێ‌‬ ‫پێداوه‌"‪.‬‬ ‫بودجه‌ی‌ گشتی‌ عێراق بۆ ساڵی‌‬ ‫‪2013‬‬ ‫پ���ڕۆژه‌ بودج���ه‌ی‌ عێراق له‌س���اڵی‌‬ ‫‪2013‬دا به‌ ‪ 138‬ترلیۆن‌و ‪ 824‬ملیارو‬ ‫‪ 608‬ملی���ۆن دین���ار ده‌خه‌مڵێنرێت‪،‬‬ ‫داهاتی‌ عێراقیش بۆ س���اڵی‌ ‪ 2013‬به‌‬ ‫‪ 119‬ترلیۆن‌و‪ 296‬ملیارو ‪ 663‬ملیۆن‬ ‫دین���ار خه‌مڵێنراوه‌‪ ،‬وات���ه‌‪ :‬بودجه‌ی‌‬ ‫عێ���راق ب���ۆ س���اڵی‌ ‪ 2013‬به‌بڕی‌ ‪19‬‬ ‫ترلیۆن‌و ‪ 127‬ملیارو ‪ 944‬ملیۆن دینار‬ ‫كورتهێنانی‌ هه‌یه‌‪.‬‬


‫لۆکاڵ‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫زیاتر له‌‪ 160‬كه‌سی‌ هه‌رێم‪ ،‬له‌نێوان زه‌وی‌‌و ئاسماندان‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬

‫ مێژوی سزای‌ مه‌رگ‬

‫زیاد له‌‪ 160‬كه‌س له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬سااڵنێكی‌ زۆر‌ه سزای‌‬ ‫له‌سێداره‌دانیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم جێیبه‌جێكردنی‌‬ ‫سزاكانی‌ راگرتوه‌‪ ،‬مافپه‌روه‌رێك‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ سزاكه‌‬ ‫به‌یاسایه‌ك ره‌ت نه‌كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫"نییه‌تێكی‌ باش هه‌یه‌ بۆ جێبه‌جێ‌‬ ‫نه‌كردنی‌"‪ ،‬دادوه‌رێكیش بۆچونی‌‬ ‫وایه‌‪ ،‬بۆ "ئه‌م قۆناغه‌ی‌ ئێستای‌‬ ‫كوردستان‌و عێراقیش بونی‌ سزای‌‬ ‫له‌سێداره‌دان پێویسته‌"‪.‬‬ ‫وه‌اڵمی‌ ئه‌و پرس����یاره‌ بۆ ئه‌به‌د‪،‬‬ ‫به‌نهێن����ی‌ ده‌مێنێت����ه‌وه‌‪ ،‬ئایا پێش‬ ‫سزای‌ له‌س����ێداره‌دان‪ ،‬ده‌بێت مرۆڤ‬ ‫له‌دوا چرك����ه‌دا بیر له‌چی‌ بكاته‌وه‌؟‪،‬‬ ‫ئ����ه‌ی‌ ده‌بێ����ت ژی����ان‌و گوزه‌ران����ی‌‬ ‫كه‌س����انێك چۆن بێت‪ ،‬كه‌ سااڵنێكه‌‬ ‫پێیان وتراوه‌ سزاكه‌تان سێداره‌دانه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ ماوه‌یه‌ك����ی‌ زۆره‌ به‌رارایی‌‌و‬ ‫له‌چاوه‌ڕوان����ی‌ مه‌رگدا هێڵراونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫پارێزه‌ر كارزان فازی����ل له‌رێكخراوی‌‬ ‫سه‌نته‌ری‌ په‌ره‌پێدانی‌ دیموكراسی‌‌و‬ ‫ماف����ی‌ م����رۆڤ‪ ،‬ك����ه‌ هه‌ن����دێ‌ جار‬ ‫له‌به‌ندیخانه‌كان����دا س����ه‌ردانی‌ ئ����ه‌و‬ ‫كه‌س����انه‌ ده‌كات ك ‌ه سااڵنێكی‌ زۆره‌‬ ‫س����زای‌ س����ێداره‌یان ب����ۆ ده‌رچوه‌‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ژیانی‌ ئه‌و كه‌س����انه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"زۆرج����ار به‌ئێمه‌ ده‌ڵێن‪ ،‬وه‌كو ئه‌وه‌‬ ‫وایه‌ هه‌مو رۆژێك له‌سێداره‌ بدرێین"‪.‬‬ ‫هه‌ربۆی����ه‌ ئ����ه‌و پارێ����زه‌ر داواكاره‌‬ ‫له‌س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێ����م وه‌ك����و چۆن‪،‬‬ ‫جێبه‌جێكردن����ی‌ س����زاكه‌ی‌ راگرتوه‌‪،‬‬ ‫به‌و ج����ۆره‌ش بڕیارێك ده‌ربكات‪ ،‬بۆ‬ ‫نه‌هێش����تنی‌ یه‌كجاره‌كی‌ ئه‌و جۆره‌‬ ‫سزایه‌ له‌هه‌رێمدا‪.‬‬ ‫گرفتێك����ی‌ تری‌ هێش����تنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س����انه‌ له‌ڕارایی‌‌و دودڵیدا‪ ،‬بۆ ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌یه‌ كه‌ سه‌رپه‌رشتی‌ گرتوخانه‌‬ ‫چاكسازییه‌كان ده‌كه‌ن‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك‬ ‫پارێزه‌ر كارزان باس����ی‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ سه‌رپه‌رشتی‌ چاكسازییه‌كان‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬كاری‌ س����ه‌ره‌كییان‬ ‫به‌ندییه‌كان����ه‌‪.‬‬ ‫چاكس����ازیكردنی‌‬ ‫ئ����ه‌و وت����ی‌ "سه‌رپه‌رش����تیارانی‌‬ ‫چاكسازییه‌كان‪ ،‬كه‌ وابڕیاره‌ كاریان‬ ‫چاكس����ازیكردن بێت له‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫كه‌ الیان به‌ندن‪ ،‬ده‌بێت ئه‌وان چۆن‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وت له‌گه‌ڵ كه‌سانێكدا بكه‌ن‬ ‫كه‌ سزای‌ له‌س����ێداره‌دانیان هه‌یه‌؟‪،‬‬ ‫یاخود چ����ۆن ده‌توانن چاكس����ازی‌‬ ‫له‌كه‌سێكدا بكه‌ن‪ ،‬كه‌ پێی‌ وتراوه‌ تۆ‬ ‫سزاكه‌ت له‌سێداره‌دانه‌! بۆیه‌ ده‌بێت‬ ‫ئه‌وه‌ یه‌كالیی‌ بكرێت����ه‌وه‌‪ ،‬هیوادارم‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم به‌بڕیارێك ئه‌و سزایه‌‬ ‫له‌هه‌رێمدا هه‌ڵبگرێت"‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫پێش سزای‌ له‌سێداره‌دان‪ ،‬ده‌بێت مرۆڤ له‌دوا چركه‌دا بیر له‌چی‌ بكاته‌وه‌؟‬

‫سه‌رۆكی‌ هاوپه‌یمانێتی‌ كوردستان‬ ‫بۆ روبه‌روبونه‌وه‌ی‌ سزای‌ له‌سێداره‌دان‬ ‫مافپ����ه‌روه‌ر ش����وان س����ابیر‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫ده‌خات����ه‌رو ژماره‌ی‌ ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌هه‌رێمدا سزای‌ له‌سێداره‌دانیان‬ ‫هه‌ی����ه‌ زیاتر له‌ ‪ 160‬ك����ه‌س ده‌بن‪،‬‬ ‫كه‌ زۆرینه‌ی����ان له‌ره‌گه‌زی‌ نێرینه‌ن‌و‬ ‫ژم����اره‌ی‌ ئافره‌ت����ه‌كان ل����ه‌‪ 10‬كه‌س‬ ‫كه‌مت����ره‌‪ ،‬ئه‌مه‌ جگ����ه‌ له‌كۆمه‌ڵێك‬ ‫كه‌س����ی‌ تر‪ ،‬كه‌ ئێس����تا كێشه‌كه‌یان‬ ‫له‌دادگای����ه‌ چ����اوه‌ڕوان ده‌كرێ����ت‬ ‫س����زاكه‌یان س����ێداره‌ بێت‪ .‬ئه‌و باس‬ ‫ل����ه‌وه‌ش ده‌كات‪ ،‬له‌ماوه‌ی‌ رابردودا‌و‬ ‫له‌و كۆنگره‌ی‌ له‌هه‌ولێر به‌س����ترا بۆ‬ ‫نه‌هێشتنی‌ س����زای‌ له‌س����ێداره‌دان‪،‬‬ ‫به‌رپرس����ێك له‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫"وابزانم د‪ .‬تاڵب كاكه‌یی‌ بو" وتویه‌تی‌‬ ‫كه‌سانێك هه‌ن له‌ هه‌رێمدا كه‌ سزای‌‬ ‫له‌سێداره‌دانیان هه‌یه‌ له‌دوای‌ سااڵنی‌‬ ‫نه‌وه‌ده‌كان����ه‌وه‌ له‌چاوه‌ڕوانیدا ده‌ژین‬ ‫"به‌پێی‌ وته‌ی‌ ئه‌و كه‌س����ه‌ بێت واته‌‬ ‫كه‌س����انێك هه‌ن نزیكه‌ی‌ ‪ 20‬س����اڵه‌‬ ‫له‌چاوه‌ڕوانی‌‌و رارای����دا هێڵراونه‌ته‌وه‌‬ ‫پێیانوتراوه‌ سزاكه‌تان له‌سێداره‌دانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ش به‌دڵنیایی����ه‌وه‌ له‌س����زای‌‬ ‫له‌س����ێداره‌دان زۆر خراپتره‌ بۆ ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و هیوداریشه‌ س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫هه‌رگی����ز واژۆ له‌س����ه‌ر بڕی����اری‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬

‫ده‌زگایه‌كی‌ لێكۆڵین����ه‌وه‌ له‌هه‌رێمدا‬ ‫هێنده‌ پڕۆفیشناڵ نییه‌ كه‌ له‌بڕیارداندا‬ ‫نه‌كه‌وێته‌ هه‌ڵه‌وه‌"‪ .‬به‌اڵم دادوه‌ر خدر‬ ‫حه‌س���ه‌ن محه‌مه‌د ئه‌ندامی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫دادوه‌رانی‌ كوردس���تان‪ ،‬پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫ئه‌و بۆچونانه‌ هێش���تنه‌وه‌ی‌ س���زای‌‬ ‫له‌س���ێدره‌دان ب���ۆ ئ���ه‌م قۆناغه‌ی‌‬ ‫كوردس���تان به‌پێویست ده‌زانێ‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫رونیده‌كاته‌وه‌ ئه‌و واڵتانه‌ی‌ س���زای‌‬ ‫له‌سێداره‌دانیان هه‌ڵگرتوه‌ قۆناغێكی‌‬ ‫زۆر پێشكه‌وتویان بڕیوه‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌‬ ‫وه‌ك ئه‌و ئاماژه‌ی‌ پێده‌كات‪ ،‬البردنی‌‬ ‫س���زای‌ له‌س���ێداره‌دان پێچه‌وان���ه‌ی‌‬ ‫ده‌س���توری‌ عێراقیش���ه‌ ئه‌و وتیشی‌‬ ‫"له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ به‌یاس���ا سزاكه‌ بونی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ناكرێت به‌شێوه‌یه‌كی‌ ره‌هایی‌‬ ‫س���زاكه‌ رابگیرێت‪ ،‬ده‌كرێت سه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێم بۆ حاڵه‌تی‌ كه‌سێكی‌ تایبه‌ت‪،‬‬ ‫به‌نمون���ه‌ ئافره‌تێك ك���ه‌ له‌دۆخێكی‌‬ ‫تایبه‌تدایه‌ یان كه‌س���ێكی‌ به‌ته‌مه‌ن‬ ‫ئ���ه‌و بڕی���اره‌ جێبه‌ج���ێ‌ ن���ه‌كات‌و‬ ‫لێبوردنی‌ تایبه‌تی‌ بۆ ده‌ربكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناكرێ���ت س���ااڵنێكی‌ زۆر خه‌ڵكانێك‬ ‫له‌نێوان زه‌وی‌‌و ئاسماندا بهێڵرێنه‌وه‌و‬ ‫له‌چاوه‌ڕوانیدا بژین‪ ،‬ئه‌گه‌ر سزاكه‌ هه‌ر‬ ‫جێبه‌جێ‌ ناكرێت‪ ،‬با به‌یاس���ایه‌كیش‬ ‫له‌سێداره‌دانی‌ هیچ كه‌سێك نه‌كات‪ ،‬ده‌بێت‪ ،‬كۆمه‌ڵێ����ك پاڵنه‌ر‌و هه‌ند ‌‬ ‫ێ ره‌تی‌ بكرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم من وه‌ك خۆم‬ ‫چونك����ه‌ وه‌ك ئ����ه‌و رونیده‌كات����ه‌وه‌ جار جۆری‌ ئه‌و ژینگه‌ی‌ لێیده‌ژ ‌‬ ‫ی وا له‌گه‌ڵ هێش���تنه‌وه‌ی‌ سزای‌ سێداره‌م‬ ‫"هیچ‬ ‫هه‌مو مرۆڤێ����ك به‌بێ‌ تاوانی‌ له‌دایك ده‌كات تاوانێك بكات‪ ،‬وتیش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم"‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌م قۆناغه‌ ‌‬

‫هیچ ده‌زگایه‌كی‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫له‌هه‌رێمدا هێنده‌‬ ‫پڕۆفیشناڵ نییه‌‬ ‫كه‌ له‌بڕیارداندا‬ ‫نه‌كه‌وێته‌‬ ‫هه‌ڵه‌وه‌‬

‫كه‌سانێك هه‌ن‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪20‬‬ ‫ساڵه‌ سزای‬ ‫له‌سێداره‌دانیان‬ ‫هه‌یه‌و‬ ‫له‌چاوه‌ڕوانیدا‬ ‫هێڵراونه‌ته‌وه‌‬

‫* فه‌یله‌سوفی‌ فه‌ره‌نسی‌ ئه‌لبێر‬ ‫كامۆ له‌كتێب����ی گیلۆتیندا‪ ،‬باس‬ ‫له‌‌و ئامێره‌ ده‌كات كه‌ له‌سه‌ده‌ی‌‬ ‫‪18‬دا س����زای‌ له‌ملدانی����ان پ����ێ‬ ‫جێبه‌جێ‌ كردوه‌‪ ،‬ئامێره‌كه‌ ناوی‌‬ ‫گیلۆتین ب����وه‌‪ ،‬به‌رزییه‌كه‌ی‌ دو‬ ‫مه‌ترو نیو ب����وه‌و گوێزانێكی‌ زۆر‬ ‫تیژ‌و قورس����ی‌ پێوه‌ بوه‌‌و له‌ملی‌‬ ‫كه‌س����ی‌ تاوانباریان پێداوه‌‪ .‬هه‌ر‬ ‫له‌و كتێبه‌دا باس له‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫ك����ه‌ باوك����ی‌ دیمه‌ن����ی‌ له‌ملدانی‌‬ ‫كه‌س����ێكی‌ بینی����وه‌‪ ،‬هێن����ده‌‬ ‫دیمه‌نه‌ك����ه‌ كاریگ����ه‌ری‌ هه‌ب����وه‌‬ ‫له‌س����ه‌ری‌ وتویه‌ت����ی‌ "دیمه‌نه‌كه‌‬ ‫هێن����ده‌ قێ����زه‌ون‌و خه‌مهێنه‌ربو‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و تاوانم هه‌ر بی����ر چۆوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ ئه‌نجامیدابو"‪.‬‬ ‫كام����ۆ ل����ه‌و كتێب����ه‌دا به‌توندی‌‬ ‫دژی‌ س����زای‌ لێس����تاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫ژیانه‌ له‌مرۆڤه‌كان‌و ده‌ڵێت "هه‌ر‬ ‫كاتێ����ك ده‌س����ه‌اڵتی‌ دادوه‌ریی‌‬ ‫توانی‌ خه‌ڵك زیندوبكاته‌وه‌‌و رۆح‬ ‫بكات����ه‌وه‌ به‌ب����ه‌ری‌ مرۆڤه‌كاندا‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و كات ده‌ش����توانێ‌ ژیانیان‬ ‫لێوه‌ربگرێته‌وه‌"‬ ‫* س����زای‌ م����ه‌رگ له‌پێش����دا‬ ‫له‌مه‌یدانه‌ گشتییه‌كاندا جێبه‌جێ‌‬ ‫كراوه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌تێپه‌ڕبونی‌ كات‬ ‫براوه‌ته‌ ن����او ژوره‌ داخراوه‌كانی‌‬ ‫نێو به‌ندیخانه‌كان‪.‬‬ ‫* جۆره‌كانی‌ سزای‌ مه‌رگ‪ ،‬به‌پێی‌‬ ‫واڵته‌كان‌و مێژوی����ان گۆڕانكاری‬ ‫به‌س����ه‌ردا هاتوه‌‪ .‬كه‌ بریتین له‌‬ ‫له‌مل����دان به‌شمش����ێر‪ ،‬تیرباران‬ ‫كردن‪ ،‬خس����تنه‌ ناو ئاگر‪ ،‬لێدانی‌‬ ‫ده‌رزی‌ ژه‌هراوی‌‪ ،‬ده‌رخوارددانی‌‬ ‫ژه‌هر‪ ،‬خس����تنه‌ ناو ژوری‌ غازی‌‬ ‫ژه‌ه����راوی‌‪ ،‬كورس����ی‌ كاره‌بایی‌‪،‬‬ ‫له‌سێداره‌دان‪ ،‬گوله‌باران كردن‪.‬‬ ‫* به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ له‌هه‌ندێ‌‬ ‫له‌واڵت����ان س����زای‌ م����ه‌رگ ب����ۆ‬ ‫كه‌سی‌ مه‌ده‌نی‌ س����ێداره‌یه‌‌و بۆ‬ ‫عه‌س����كه‌رییش گوله‌باران كردنه‌‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌واڵتی‌ چین كه‌ بۆ هه‌ردو‬ ‫چینه‌كه‌ ه����ه‌ر گوله‌باران كردنه‌‪،‬‬ ‫ه����اوكات واڵت����ی‌ چین له‌س����ه‌ر‬ ‫ئاس����تی‌ جیه����ان به‌یه‌كه‌م واڵتی‌‬ ‫زۆرتری����ن جێبه‌جێكاری‌ س����زای‌‬ ‫مه‌رگ ده‌ناسرێ‌‪.‬‬ ‫* له‌س����ه‌ر ئاس����تی‌ جیهانی����ش‬ ‫تائێس����تا ‪ 138‬واڵت س����زای‌‬ ‫له‌س����ێداره‌دانیان ره‌تكردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم عێراق به‌یه‌كێك له‌و واڵتانه‌‬ ‫ده‌ناس����رێ‌ كه‌ زۆرترین س����زای‌‬ ‫له‌سێداره‌دان جێبه‌جێ‌ ده‌كات‪.‬‬

‫‪ 22‬هه‌زار موچه‌ی تایبه‌ت راده‌گیرێ‌‪ ،‬یه‌كێتی پێی‌ نیگه‌رانه‌‬

‫سه‌عدی ئه‌حمه‌د پیره‌‪ :‬ئه‌و بابه‌ته‌ له‌لێكۆڵینه‌وه‌دایه‌‪،‬ئه‌گه‌ر به‌ناهه‌ق بڕابێت ئه‌وكات قسه‌مان ده‌بێت‬ ‫موسڵ‌و شاری‌ هه‌ولێرن‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر بڕین���ی‌ ئ���ه‌و پاره‌یه‌دا‬ ‫ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی‌و لێپرسراوی‬ ‫به‌بڕیاری ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬موچه‌ی تایبه‌تی مه‌ڵبه‌ندی هه‌ولێری یه‌كێتی‪ ،‬سه‌عدی‬ ‫ئه‌حمه‌د پی���ره‌ له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫‪ 22‬هه‌زار كه‌س‪ ،‬كه‌ زۆرینه‌یان‬ ‫وتی "ئه‌و بابه‌ت���ه‌ له‌لێكۆڵینه‌وه‌دایه‌و‬ ‫به‌سااڵچون له‌سنوری پارێزگای‌‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ ده‌ریده‌خ���ات كه‌ بۆچی‬ ‫سلێمانی راده‌گیرێت‪ ،‬به‌پێی‬ ‫بڕراوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌ناهه‌ق بڕرابێت ئه‌وكات‬ ‫زانیارییه‌كانی ئاوێنه‌ش راگرتنی ئه‌و‬ ‫قسه‌ی له‌سه‌ر ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫موچانه‌ یه‌كێتی نیگه‌ران كردوه‌‪،‬‬ ‫پیره‌ وتیشی "فه‌رمانگه‌یه‌كی تایبه‌ت‬ ‫چونكه‌ له‌الیه‌ن ئه‌و حیزبه‌وه‌ بۆ‬ ‫به‌و موچانه‌ هه‌یه‌و بابه‌تێكی وا باسكرا‪،‬‬ ‫خه‌ڵكی‌ كراوه‌‪ ،‬وته‌بێژی وه‌زاره‌تی‬ ‫ئیتر ئێم���ه‌ داوای‌ رونكردنه‌وه‌مانكردو‬ ‫كاروكاروباری‌ كۆمه‌اڵیه‌تیشی‬ ‫دواتر به‌دوای���دا نه‌چوین‪ ،‬به‌راس���تی‌‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت "ته‌نها ئه‌وه‌نده‌‬ ‫تائێستا نازانم بۆچی بڕاوه‌‪ ،‬وه‌ك وتم‬ ‫ده‌زانم به‌مه‌به‌ستی پێداچونه‌وه‌‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ ده‌ریده‌خات هۆكاره‌كه‌ی‌‬ ‫راگیراوه‌"‪.‬‬ ‫چییه‌"‪.‬‬ ‫نوێن���ه‌ری حزبی ش���یوعی‪ ،‬كه‌ بۆ‬ ‫به‌پێ���ی زانیارییه‌كان���ی‌ ئاوێنه‌ ئه‌و‬ ‫جۆره‌ موچه‌یه‌ ته‌نه���ا یه‌كێتی‌و چه‌ند موچه‌ی تایبه‌ت نزیكه‌ی‌ ‪ 900‬كه‌سیان‬ ‫حزبێك كردویان���ه‌‪ ،‬پارتی ئه‌م جۆره‌ ته‌نه���ا له‌س���ه‌ر به‌ش���ی یه‌كێتی ئه‌و‬ ‫موچه‌ی���ه‌ی نیی���ه‌‪ ،‬هه‌ربۆی���ه‌ به‌هۆی موچه‌یه‌ وه‌رده‌گرێت‪ ،‬جومعه‌ حس���ێن‬ ‫راگرتنیی���ه‌وه‌ یه‌كێتی نیگه‌ران كردوه‌و له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن���ه‌ وتی "ئه‌و‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌ناو مه‌ڵبه‌ندی هه‌ولێری‌ ئه‌و موچه‌یه‌ ماوه‌ی‌ مانگی‌ هه‌شت راگیراوه‌و‬ ‫حیزبه‌دا نیگه‌رانییه‌كان له‌و باره‌یه‌وه‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی موچه‌ی تایبه‌تمان‬ ‫زۆرن‪ ،‬چونك���ه‌ نزیك���ه‌ی‌ ‪ 6‬هه‌زار له‌و پرس���یوه‌ ده‌ڵێن به‌بڕیاری ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫كه‌س���انه‌ی‌ له‌الی���ه‌ن یه‌كێتییه‌وه‌ ئه‌و وه‌زیران راگی���راوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا ده‌بێت‬ ‫پاره‌یه‌ وه‌رده‌گرن س���نوری ده‌ش���تی‌ ئه‌و موچه‌یه‌ چوار مانگ جارێك بدرێت‬

‫ل���ه‌‪7/30‬وه‌ راگی���راوه‌ به‌مه‌به‌س���تی‬ ‫به‌اڵم تائێستا وه‌اڵمنه‌دراونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫جومعه‌ باسی له‌وه‌شكرد گوایه‌ ده‌ڵێن پێداچونه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌یه‌ دو یان سێ‬ ‫لیژنه‌یه‌كیان به‌و مه‌به‌س���ته‌ پێكهێناوه‌ موچه‌ی هه‌یه‌‪ ،‬موچه‌ش هه‌یه‌ ‪ 30‬هه‌زار‬ ‫ك���ه‌ له‌محه‌مه‌د قه‌ره‌داغی س���كرتێری دیناره‌و به‌شی كرێی رێگاكه‌ی ناكات‪،‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زی���ران‌و مه‌لیحه‌خان موچه‌ش هه‌یه‌ ‪ 300‬هه‌زار دیناره‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی دارایی‌و چه‌ند كه‌س���ێكی ده‌بێت راس���تكردنه‌وه‌ ل���ه‌و موچانه‌دا‬ ‫ت���ر‪" ،‬ب���ه‌اڵم نازانی���ن ئه‌نجامه‌كه‌ی‌ بكرێت"‪.‬‬ ‫ئ���ازاد باس���ی له‌وه‌ش���كرد به‌پێی‬ ‫گه‌یشتووه‌ته‌ كوێ"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی موچه‌ی تایبه‌تی وته‌ی محه‌م���ه‌د قه‌ره‌داغی بێت دوای‌‬ ‫سلێمانی محه‌مه‌د حه‌مه‌ساڵ ‌هح‌و ئه‌ندامی پێداچون���ه‌وه‌و رێكخس���تنه‌وه‌ی ئ���ه‌و‬ ‫لیژن���ه‌ی به‌دواداچونی ئه‌و دۆس���یه‌یه‌ موچانه‌ ئیتر موچ���ه‌كان له‌‪ 250‬هه‌زار‬ ‫باسی له‌وه‌كرد كه‌ لیژنه‌ی به‌دواداچون دین���ار كه‌متر نابێت‪" ،‬به‌اڵم تائێس���تا‬ ‫بۆ ئه‌و بابه‌ته‌ دروس���تكراوه‌و وتیشی‌ هیچ نوس���راوێك نه‌هاتوه‌ بۆ ئێمه‌ كه‌‬ ‫"تائێستا دانه‌نیشتوین‌و نازانین بۆچی موچه‌كان زیاد ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا وته‌بێ���ژی وه‌زاره‌تی‬ ‫راگیراوه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ الی وه‌زاره‌ته‌و خۆی‬ ‫كاروكاروب���اری‌ كومه‌اڵیه‌ت���ی عه‌باس‬ ‫بڕیاریداوه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی ئ���ه‌و زانیارییان���ه‌ی‌ ئه‌ك���ره‌م له‌وباره‌یه‌وه‌ ته‌نها وتی "هیچ‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی زانیارییه‌كی ته‌واوم نییه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‬ ‫وه‌زیرانه‌وه‌ ده‌س���ت ئاوێن���ه‌ كه‌وتوه‌ چه‌ند هه‌زار كه‌س ئه‌و موچه‌یه‌ی هه‌یه‌و‬ ‫حكومه‌ت ده‌یه‌وێت ئه‌و موچه‌یه‌ ببڕێت كام ح���زب وه‌ریده‌گرێت‪ ،‬ته‌نها ده‌زانم‬ ‫یان له‌ده‌س���تی یه‌كێتی دوریبخاته‌وه‌و به‌مه‌به‌س���تی پێداچونه‌وه‌ راگیراوه‌"‪،.‬‬ ‫به‌هاواڵتی���ان‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ له‌‪ 11/26‬بیكاته‌ موچه‌یه‌كی حكومی‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و به‌اڵم به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان���ی‌ ئاوێنه‌ هه‌وڵ���ده‌دات س���كرتێری ئه‌نجومه‌نی‬ ‫‪2012/‬دا نزیكه‌ی‌ ‪ 250‬هاواڵتی كه‌ ئه‌و موچه‌یه‌ حزب ده‌یبه‌خش���ێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ژم���اره‌ی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ ئ���ه‌و موچه‌ وه‌زی���ران محه‌م���ه‌د قه‌ره‌داغ���ی ك���ه‌‬ ‫موچه‌یه‌ وه‌رده‌گ���رن گردبونه‌وه‌یه‌كی لێپرس���راوی به‌شی موچه‌ تایبه‌ته‌كانی تایبه‌تییه‌ی���ان بۆ ك���راوه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 22‬یه‌كێكه‌ له‌لیژن���ه‌ی پێداچونه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫موچانه‌ وه‌ربگرێت‪ ،‬به‌اڵم ته‌له‌فۆنه‌كه‌ی‬ ‫ناڕه‌زاییان له‌ب���ه‌رده‌م به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی سلێمانی‪ ،‬ئازاد ئه‌بوبه‌كر له‌لێدوانێكدا هه‌زار كه‌س ده‌بن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ م���اوه‌ی‌ ی���ه‌ك هه‌فته‌ی���ه‌ به‌رده‌ست نه‌بو‪.‬‬ ‫موچه‌ی تایبه‌تی س���لێمانی ئه‌نجامدا‪ ،‬بۆ ئاوێن���ه‌ وتی "ئه‌و موچانه‌ نه‌بڕاوه‌و‬

‫ئه‌و موچانه‌‬ ‫نه‌بڕاوه‌و‬ ‫له‌‪7/30‬وه‌ راگیراوه‌‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‬ ‫پێداچونه‌وه‌‬

‫خاوه‌ن موچه‌یه‌كی‬ ‫تایبه‌ت‪ :‬تكا‬ ‫ده‌كه‌م موچه‌كانمان‬ ‫بده‌نێ‪ 30 ،‬هه‌زار‬ ‫بۆ من زۆره‌‬


‫‪10‬‬

‫‪F‬‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫‪ashion‬‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬ ‫ی ‪" fashion‬سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬ ‫دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬

‫كێش زیاده‌كانیش ده‌توانن جوان ده‌ربكه‌ون‬

‫‪Lanvin‬‬

‫زۆرجار ژنه‌ ئه‌ستێره‌ ناوداره‌كانی‌ جیهان‬ ‫له‌دوای منداڵبون یا زیادكردنی كێشیان‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی ناوه‌خت پشت ده‌به‌ستن‬ ‫به‌ش���ێوه‌ جلوبه‌رگێك���ی دیاریك���راو‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش لێره‌دا زیره‌كی دیزاینه‌ره‌كانمان‬ ‫ب���ۆ ده‌رده‌خات‪ ،‬دیزاینه‌ری فه‌ره‌نس���ی‬ ‫(‪ )Lanvin‬له‌(كۆلێكشنی پایزی ‪)2012‬‬ ‫دا عه‌زییه‌كی س���وری كه‌مه‌رداری سێ‬ ‫په‌ڕه‌ی دروس���تكرد كه‌ زۆر له‌ئه‌كته‌رو‬ ‫گۆرانیبێژانی جیهانی‌و عه‌ره‌بی له‌به‌ریان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬وه‌ك (چارلز س���یرۆن‪ ،‬الیش���ا‬ ‫كیز‪ ،‬س���یلین گۆڵمزو شه‌زا حه‌سون‌و‪..‬‬ ‫هتد)‪ ،‬نه‌ك له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی كه‌ ره‌نگێكی‬ ‫جوان‌و دی���اری هه‌یه‌ ی���ان دیزاینێكی‬ ‫جوانه‌! به‌ڵكو له‌به‌رئه‌وه‌ی پێویس���تیان‬ ‫پێیه‌تی‌‪.‬‬ ‫لێ���ره‌وه‌ پێت���ان ده‌ڵێ���م ئه‌گ���ه‌ر حه‌ز‬ ‫به‌له‌به‌ركردنی پارچه‌یه‌كی نوێ‌و مۆدێلێكی‬ ‫نوێ ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی كێشی زیادی‌‬ ‫الی س���ك‌و كه‌مه‌رتان ناوێرن بیپۆشن‪،‬‬ ‫ئه‌وا پێویسته‌ كه‌ به‌دوای ئه‌و پارچه‌یه‌دا‬ ‫بگه‌ڕێن كه‌ سه‌رسنگی ته‌سك‌و كه‌مه‌ری‬ ‫به‌رباڵوه‌ (كراوه‌ی���ه‌)‪ .‬ئه‌وه‌ نه‌ك ته‌نها‬

‫ئاره‌زوه‌كه‌ش���تان پڕ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌كێشێكی كه‌متریشه‌وه‌ ده‌رتانده‌خات‪.‬‬ ‫جله‌كان���ی (‪ )Lanvin‬نه‌ك ته‌نها وات‬ ‫لێده‌كات ك���ه‌ به‌جوان���ی ده‌ربكه‌ویت‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و واش���ت لێ���ده‌كات متمان���ه‌ت‬ ‫به‌خ���ۆت زیاتر بێت‪ ،‬چونكه‌ هه‌میش���ه‌‬ ‫ناتوانیت ئ���ه‌وه‌ی ئ���اره‌زوت لێی بێت‬ ‫ده‌ستتكه‌وێت به‌هۆی كێشی زیاده‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ (كۆلێكش���نی پایزی ‪)2012‬ی‌‬ ‫(‪ )Lanvin‬زیاتر له‌پارچه‌یه‌كی گونجاو‬ ‫ده‌س���تده‌كه‌وێت‪ ،‬كه‌ ده‌توانیت له‌گه‌ڵ‬ ‫قایش���ێكی باری���ك له‌خوار س���نگه‌وه‌و‬ ‫جوتێ پێ�ڵ�اوی‌ په‌نجه‌یی به‌پێی جۆری‬ ‫ڕه‌نگی عه‌زییه‌كه‌ت یاخ���ود بلوزه‌كه‌ت‬ ‫بیگونجێنیت‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌گه‌ر كێشت زیایه‌و تا ئێستا ئه‌و‬ ‫هه‌ن���گاوه‌ت نه‌ناوه‌ لێره‌وه‌ پێتده‌ڵێم كه‌‬ ‫ده‌توانیت به‌و شێوه‌یه‌ی خۆت ده‌ته‌وێت‬ ‫ئێس���تا خۆت بگۆڕیت‪ ،‬بیریشت نه‌چێت‬ ‫كه‌ خۆگۆڕینت به‌ش���ێوازێكی مۆدێرین‌و‬ ‫ج���وان وامان لێن���ه‌كات لۆمه‌ت بكه‌ین‪،‬‬ ‫ره‌نگ���ه‌ ته‌نه���ا پێویس���تت به‌كه‌مێك‬ ‫راوێژكاری‌و یارمه‌تی بێت‪.‬‬ ‫ ‪safeen.arif@yahoo.com‬‬ ‫‪Twitter @SafeenArif‬‬

‫دیانا‪ ...‬په‌نجا ساڵ ‌ه ناحییه‌یه‌و "شاره‌وانی‌" تێدا نییه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‌‬ ‫ناحیی���ه‌ی‌ دیانا یه‌كێك���ه‌ له‌ناحییه‌‬ ‫كۆنه‌كانی‌ سنوری‌ پارێزگای‌ هه‌ولێر‪،‬‬ ‫ی تائێستا فه‌رمانگه‌ی‌ شاره‌وانی‌‬ ‫كه‌چ ‌‬ ‫تێدا نییه‌‪ ،‬قایمقامی (س���ۆران)یش‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ كردنه‌وه‌ی‌ فه‌رمانگه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی مه‌رس���ومێكی‌ كۆماری��� ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌بدولكه‌ریم قاس���م به‌ژماره‌ (‪)15‬‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪ 1961‬دیانا كراوه‌ت ‌ه ناحییه‌‌و‬ ‫به‌یه‌كێك له‌ناحییه‌ كۆنه‌كانی‌ سنوری‌‬ ‫پارێزگای‌ هه‌ولێ���ر هه‌ژمار ده‌كرێت‌و‬ ‫ئێستاش له‌ڕوی‌ ئیدارییه‌وه‌ سه‌ر به‌‬ ‫قه‌زای‌ سۆرانه‌‪.‬‬

‫مامۆس���تا ئیڤان جانێ كه‌ خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕوانام���ه‌ی‌ ماس���ته‌ره‌ له‌زانس���تی‌‬ ‫جوگرافیاو یه‌كێكه‌ له‌و مه‌سیحییانه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ له‌س���ااڵنی‌ بیس���ته‌كانه‌وه‌ له‌و‬ ‫ناحییه‌یه‌ گیرساوه‌ته‌وه‌ له‌لێدوانێكدا‬ ‫بۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند ك���ه‌ جێگه‌ی‌‬ ‫داخ‌و نیگه‌رانیی ‌ه ناحییه‌یه‌كی‌ كۆنی‌‬ ‫وه‌ك دیان���ا فه‌رمانگه‌یه‌كی‌ گرنگ‌و‬ ‫پێویس���تی‌ وه‌ك "ش���اره‌وانی‌" تێدا‬ ‫نه‌بێت‪ .‬ناوبراو رونیكرده‌وه‌ كه‌ دیانا‬ ‫له‌پێش س���ااڵنی‌ هه‌شتسه‌ده‌كانه‌وه‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ مه‌سیحی‌ تێدا نیشته‌جێبون‌و‬ ‫ئێمه‌ش له‌ساڵی‌ ‪ 1926‬كه‌ هاتوینه‌ته‌‬ ‫ناوچه‌كه‌ خه‌ڵكی‌ كوردو مه‌س���یحی‌‬ ‫تێ���دا بوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ناوه‌كه‌ش���ی‌ بۆ‬

‫بون���ی‌ مه‌س���یحییه‌كان گه‌ڕانده‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌و ناحییه‌یه‌دا له‌س���ه‌رده‌مێك ‌‬ ‫ی‬ ‫زوه‌وه‌ نیش���ته‌جێبون‌و ئێس���تاش‬ ‫له‌مس���وڵمان‌و‬ ‫دانیش���توانه‌كه‌ی‌‬ ‫مه‌سیحی‌ پێكهاتون‪.‬‬ ‫مامۆستا ئیڤان‪ ،‬نه‌بونی‌ فه‌رمانگه‌ی‌‬ ‫له‌ناحییه‌كه‌ی���ان‬ ‫ش���اره‌وانی‌‬ ‫به‌كه‌موكورتییه‌كی‌ دی���اری‌ ئیداری‌‬ ‫ده‌زانێ���ت‌و پێش���یوایه‌ ك���ه‌ نه‌ده‌بو‬ ‫ئ���ه‌م كه‌موكورتییه‌ تائێس���تا درێژه‌‬ ‫بكێش���ێت‪ ،‬چونك���ه‌ وه‌ك ناوب���راو‬ ‫رونیك���رده‌وه‌ ئه‌و ده‌مه‌ی‌ دیانا بۆته‌‬ ‫ناحییه‌‪ ،‬هێشتا سۆران خه‌ڵكی‌ تێدا‬ ‫نیشته‌جێ نه‌بوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ سۆران‬ ‫له‌س���اڵی‌ ‪1980‬ه‌وه‌ كراوه‌ت���ه‌ قه‌زا‬

‫كه‌چی‌ دیانا له‌ساڵی‌ شه‌سته‌كانه‌وه‌‬ ‫ناحییه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ قایمقامی‌ قه‌زای‌ سۆران‪،‬‬ ‫كرمانج عزه‌ت له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ دیانا له‌هه‌مو شتێكه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ سۆران تێكه‌اڵو بوه‌‌و ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌ش���دا كه‌ مان���ه‌وه‌ی‌ دیانا وه‌ك‬ ‫ناحیی���ه‌‪ ،‬زیات���ر وه‌ك���و ش���تێكی‌‬ ‫مه‌عنه‌ویی���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ناحییه‌یه‌كی‌‬ ‫كۆنه‌و وه‌ك "ئیعتبار" ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫قایمقام���ی‌ س���ۆران جه‌ختیكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دایه‌ دیانا شاره‌وانی‌‬ ‫هه‌بێ���ت‌و بۆ ئ���ه‌وه‌ش پێش���نیاری‌‬ ‫ك���ردوه‌‌و ئه‌گ���ه‌ر ئیمكانیاتیش���یان ناحیی ‌هی‌ دیانا‬ ‫هه‌بوایه‌ ئه‌و كاره‌یان ده‌كرد‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ئیسالمییه‌كان‪ :‬ئێمه‌ش حه‌زمان‬ ‫له‌نوكته‌‌و قس ‌هی‌ خۆشه‌‬

‫ی (سه‌د سه‌لیم) یه‌كه‌مین‬ ‫چایخانه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ولێر ك ‌ه‬ ‫چایخانه‌ی ‌ه له‌شار ‌‬ ‫هه‌شتا‌و نۆ سا ‌ڵ له‌مه‌وبه‌ر كراوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫ی خێزانێك‬ ‫تائێستاش نه‌وه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ ‌‬ ‫ی سه‌ید سه‌لیم‌و سه‌ید‬ ‫چایخانه‌ ‌‬ ‫غه‌ریب‪ ،‬یه‌كه‌مین چایخانه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌ن (سه‌ید غه‌ریب) له‌ساڵ ‌‬ ‫ی هه‌ولێر كراوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫(‪ )1924‬له‌شار ‌‬ ‫ی (سه‌ید‬ ‫له‌ئێستاشدا له‌الیه‌ن كوڕه‌كان ‌‬ ‫سه‌لیم)ه‌و‌ه به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪.‬‬

‫ ‬ ‫ی (سه‌د سه‌لیم) لەهەولێر‬ ‫چایخان ‌ه ‌‬

‫کاوڕ‬ ‫ی تازه‌ ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫ده‌س���تپێكردن ‌‬ ‫ی بۆ تۆ نه‌هێنابێت‪،‬‬ ‫هیچ خۆش���ییه‌ك ‌‬ ‫ی به‌خۆته‌و‌ه‬ ‫ئه‌م ماوه‌ی��� ‌ه ته‌واو هیالك ‌‬ ‫ده‌بینی���ت‌و ره‌نگ���ه‌ زۆرینه‌ش���یان‬ ‫ی به‌خێزانه‌كه‌ته‌و‌ه بێت‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬

‫گا‬ ‫ی ئ���ه‌م بورج��� ‌ه‬ ‫ب���ۆ لـه‌دایكبوان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���اڵی‌ تازه‌ خۆش ‌‬ ‫ده‌س���تپێكردن ‌‬ ‫ی هێناو‌ه بۆتان‪ ،‬هه‌س���ت‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ خۆ ‌‬ ‫به‌كه‌س���ێتی‌ بون���ی‌ خ���ۆت ده‌كه‌یت‌و‬ ‫گه‌شبین ده‌بێت‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬بەختیار‬

‫دوانه‌‬ ‫ی باشت‬ ‫له‌هه‌ڵه‌كانی‌ پێش���و س���ودێك ‌‬ ‫وه‌رگرت���وه‌‪ ،‬بێده‌ن���گ بونت س���ودت‬ ‫پێناگه‌یه‌نێت‪ ،‬ئازایان��� ‌ه به‌كاره‌كانتدا‬ ‫بچ���ۆره‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌م ماوه‌ی ‌ه به‌خت‬ ‫یاوه‌رته‌‪.‬‬

‫تاكو ئێستا هیچ‬ ‫ی‬ ‫به‌رپرسێك ئاوڕ ‌‬ ‫لێنه‌داونه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫نۆژه‌نكراونەوەی‬ ‫چایخانەکە‬

‫ئه‌م چایخانه‌ی ‌ه ده‌كه‌وێت ‌ه الی ده‌رگای‬ ‫ی چایخانه‌ك ‌ه‬ ‫ی ماجید س���ه‌لیم خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ی به‌رامبه‌ر بازاڕ ‌‬ ‫ی (قه‌یس���ه‌ر) ‌‬ ‫بازاڕ ‌‬ ‫نیشتیمان‌و له‌س���ه‌ره‌تادا شوێنه‌كه‌یان له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن��� ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 275‬ئه‌وان هه‌ر له‌سه‌ره‌تاش���دا به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی نزیك ‌ه ‌‬ ‫زۆر گه‌ور‌ه بوه‌‌و جێگ ‌ه ‌‬ ‫ی ش���اره‌كه‌یان‪،‬‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫ی تێدا بوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا خزمه‌تكردن��� ‌‬ ‫كه‌س��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌مكراوه‌ته‌وه‌و بۆت ‌ه ته‌نها چایخانه‌كه‌یان كردوه‌ت���ه‌وه‌‌و ئاماژه‌ ‌‬ ‫روبه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫ی الدێكان‬ ‫به‌وه‌شدا ك ‌ه پێش���تر خه‌ڵك ‌‬ ‫یه‌ك دوكان‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫ی تۆ نیی ‌ه‬ ‫هه‌ندێ‌ ش���ت هه‌ی ‌ه به‌ده‌ست ‌‬ ‫خۆی‌ ب���ه‌و ش���ێوه‌ی ‌ه ده‌ڕوات‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی خۆت ‌‬ ‫پێویس���ت به‌و‌ه نه‌كات ده‌رون ‌‬ ‫پێو‌ه س���ه‌رقاڵ بكه‌یت هه‌وڵبد‌ه خۆت‬ ‫ماندو نه‌كه‌یت‪.‬‬

‫شێر‬ ‫بارودۆخه‌ك ‌ه له‌س���ه‌ره‌تای‌ ئ���ه‌م مانگ ‌ه‬ ‫له‌باره‌‪ ،‬هه‌وڵبده‌ كات به‌فیڕۆ نه‌ده‌یت‌و‬ ‫ئیش���ه‌كانت له‌م ماوه‌ی ‌ه ته‌واو بكه‌یت‪،‬‬ ‫ی مانگ به‌و‬ ‫چونك��� ‌ه له‌وانه‌ی ‌ه كۆتای��� ‌‬ ‫شێوه‌یه‌ی‌ ئێستا له‌بار نه‌بێت‪.‬‬

‫ی (د‪.‬شێركۆ عه‌بدواڵ) ده‌كات‬ ‫ئاوێن ‌ه سوپاس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ند مانگێك‌و به‌س���تونێك ‌‬ ‫د‪.‬ش���ێركۆ عه‌بدواڵ ك ‌ه بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژنامه‌كه‌ماندا هه‌فتان ‌ه هاوكار ‌‬ ‫ی (ره‌نگاڵه‌) ‌‬ ‫(ته‌نز) له‌الپه‌ڕه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كردین‪ ،‬به‌اڵم له‌سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵه‌وه‌ به‌هۆی‌ هه‌ندێك كاروبار ‌‬ ‫تایبه‌تی‌ خۆیه‌وه‌ چیتر ناتوانێت به‌رده‌وام بێت له‌نوس���ین‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫به‌ناوی‌ س���تافی‌ (ئاوێنه‌)و‌ه زۆر سوپاس���ی‌ به‌ڕێزیان ده‌كه‌ین‌و‬ ‫هیوادارین له‌پڕۆژه‌كانی‌ داهاتویدا سه‌ركه‌وتو بێت‪.‬‬ ‫ستافی‌ ئاوێنه‌‬

‫ئا‪ :‬پشتیوان‬ ‫به‌هۆی‌ باكگراوندی‌ فیكرییانه‌وه‌‪،‬‬ ‫زۆرجار به‌كه‌سایه‌تی‌ نێو حیزبه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان ده‌وترێت "كه‌سایه‌تی‌‬ ‫داخراون"‌و له‌ڕوی‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌‬ ‫حه‌زیان له‌قسه‌ی‌ خۆش‌و نوكته‌ نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌شێكیش له‌و كه‌سایه‌تییانه‌‬ ‫ئه‌و بۆچونانه‌ ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌‌و پێیانوایه‌‬ ‫كه‌ نوكته‌‌و قسه‌ی‌ خۆش په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌خودی‌ ئه‌و كه‌سه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫یه‌كێك له‌مه‌رجه‌كانی‌ شه‌ریعه‌تی‌‬ ‫ئیسالمیش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌بێت له‌ڕوی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌ كه‌سێكی‌ كراوه‌ بیت‪.‬‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان س���ێ‌ حیزبی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ هه‌ن ئه‌وانیش (یه‌كگرتو‪،‬‬ ‫كۆم���ه‌ڵ‌‪ ،‬بزوتنه‌وه‌) ك���ه‌ هه‌ریه‌كه‌یان‬ ‫له‌ڕوی‌ فیكریی���ه‌وه‌ جیاوازییان هه‌یه‌‌و‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌كانیشیان جیاوازن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ئه‌ندامه‌كانیان‌و‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ی به‌شێك ‌‬ ‫به‌بۆچون ‌‬ ‫خه‌ڵكیش‪ ،‬كه‌سایه‌تییه‌كانی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیسالمی‌ زیاتر كراوه‌ترن‪ .‬به‌شێكی‌ زۆر‬ ‫له‌و كه‌س���ایه‌تییانه‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ قسه‌ی‌‬ ‫خۆش‌و نوكت���ه‌ بۆ الیه‌نی‌ كه‌س���ێتی‌‬ ‫مرۆڤه‌كان ده‌گێڕنه‌وه‌ نه‌ك ئه‌و حیزبه‌ی‌‬ ‫كاری‌ تێدا ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ كوردستان‪ ،‬ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ ئه‌ندام���ی‌ نێ���و حیزبه‌كه‌ی‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌و كه‌سایه‌تییانه‌ی‌ كه‌ له‌ڕوی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌ هه‌میشه‌ قسه‌ی‌ خۆش‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌ له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫رایگه‌یاند‪ ،‬كردنی‌ قسه‌ی‌ خۆش‌و نوكته‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌خودی‌ ئه‌و كه‌سایه‌تییه‌‌و‬ ‫باكگراوندی‌ رۆشنبیرییه‌وه‌ هه‌یه‌ نه‌ك‬ ‫ئه‌و حیزبه‌ی‌ كاری‌ تێدا ده‌كات‌و ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌شدا كه‌ به‌و پێیه‌ی‌ خۆی‌ له‌سااڵنی‌‬ ‫حه‌فتاكانه‌وه‌ له‌شاری‌ سلێمانی‌ گه‌وره‌‬ ‫بوه‌‌و له‌سااڵنێكی‌ زۆریشه‌وه‌ سه‌رقاڵی‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی���ه‌‌و به‌ه���ۆی‌ كاریگه‌ریی‬ ‫بنه‌ماڵه‌كه‌شییه‌وه‌‪ ،‬توانیویه‌تی‌ له‌ڕوی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌ له‌گ ‌هڵ‌ ده‌وروبه‌ره‌كه‌یدا‬ ‫خۆی‌ بگونجێنێت‪.‬‬ ‫یه‌كێكی‌ دیكه‌ له‌و كه‌سایه‌تییانه‌ی‌ نێو‬ ‫یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ كه‌ ده‌وترێت هیچ‬ ‫كاتێك قسه‌ی‌ خۆش‌و نوكته‌ی‌ لێنابڕێت‬ ‫(كوردس���تان س���ێوكانی‌) ئه‌ندام���ی‌‬

‫قسەی خۆش‬ ‫یەکێکە‬ ‫لەبنەماکانی‬ ‫شەریعەتی‬ ‫ئیسالم‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌‬

‫ی‬ ‫ده‌شنێ‌‪ :‬پێشبین ‌‬ ‫ی (بیناز)م ده‌كرد‬ ‫سه‌ركه‌وتن ‌‬

‫بیالل سڵێمان‬

‫ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ ئه‌و حیزبه‌یه‌ بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌ ئه‌گه‌ر كه‌سێك‬ ‫له‌پارێ���زگای‌ س���لێمانی‌ ك���ه‌ هاوكات له‌ئیسالم شاره‌زا بێت‪ ،‬پێویسته‌ ته‌واو‬ ‫كراوه‌ بێت‌و روخۆش‌و قس���ه‌ی‌ خۆش‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ سلێمانیشه‌‪.‬‬ ‫س���ێوكانی‌ بۆ ئاوێن���ه‌ی‌ رونكرده‌وه‌‪ ،‬بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم بێگومان ئ���ه‌وه‌ش هه‌م‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌كان پێش ئه‌وه‌ی‌ بچنه‌ هه‌ر له‌ئیس�ل�ام‌و كلتوریی‌ كورده‌واریش���دا‬ ‫حیزبێك���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌س���ایه‌تی‌‌و پێكهاته‌ی‌ چوارچێ���وه‌ی‌ خۆی‌ هه‌ی���ه‌‌و پێموایه‌‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆیان هه‌ی���ه‌‌و حیزب هه‌تا له‌ئیس�ل�امدا هیچ رێگریی���ه‌ك نییه‌ بۆ‬ ‫راده‌ی���ه‌ك ده‌توانێ���ت كاره‌كت���ه‌ری‌ قسه‌ی‌ خۆش‪.‬‬ ‫بگۆڕێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم پێكهاته‌كانی‌ دیكه‌ی‌ ناوبراو رونیكرده‌وه‌ كه‌ له‌نێو كۆمه‌ڵی‌‬ ‫"دین‌و حیزبایه‌ت���ی‌" ناتوانن بیگۆڕن‌و ئیسالمیشدا به‌و شێوه‌یه‌ بیر ده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫وتی‌ "خه‌ڵك هه‌یه‌ ش ‌هو‌و رۆژ خه‌ریكی‌ كه‌ ئه‌ندامه‌كانیان كراوه‌ بن‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫نوێژه‌‌و قسه‌ش���ی‌ ره‌قه‌‌و چاك نابێت‪ ،‬بتوانن س���ه‌رنجی‌ ئه‌و ئه‌و كه‌سانه‌ش‬ ‫بۆیه‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌الی‌ منه‌وه‌ گرنگه‌ ئه‌وه‌یه‌ به‌الی‌ خۆیاندا رابكێش���ن كه‌ ئیس�ل�ام‬ ‫مرۆڤ هه‌ڵس���وكه‌وتی‌ خۆی‌ سروشتی به‌باش���ی‌ ناناس���ن‌و وت���ی‌ "بێگومان‬ ‫بێ���ت‌و دوڕویی‌ نه‌بێ���ت‪ ،‬به‌اڵم خه‌ڵك ئێم���ه‌ش له‌نێ���و بۆن���ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌كۆبونه‌وه‌كاندا ش���ێوازێكه‌‌و كۆبونه‌وه‌كانماندا نوكته‌‌و قسه‌ی‌ خۆش‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ش ش���تێكی‌ تره‌"‪ ،‬سێوكانی‌ ده‌كه‌ی���ن‌و له‌و روه‌ش���ه‌وه‌ پێغه‌مبه‌ری‌‬ ‫جه‌ختیكرده‌وه‌ "كۆڵ���م به‌حیزبایه‌تی‌‌و خودا (د‪.‬خ) لێبێت سه‌رمه‌شقه‌"‪.‬‬ ‫دنیاوه‌ هه‌ڵنه‌گرتوه‌‪ ،‬هه‌میش���ه‌ حه‌زم هه‌روه‌ه���ا ئه‌ندامێكی‌ دیكه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫له‌قسه‌ی‌ خۆشه‌‪ ،‬چونكه‌ ژیان كورته‌"‪ .‬سیاس���ی‌ كۆمه‌ڵ‌ كه‌ هاوكات ئه‌ندامی‌‬ ‫هه‌ندێك له‌كه‌س���ایه‌تییه‌كانی‌ كۆمه‌ڵی‌ په‌رله‌مان���ی‌ كوردستانیش���ه‌ (بی�ل�ال‬ ‫ئیس�ل�امیش ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ س���ڵێمان) له‌نێو ئه‌ندامانی‌ حیزبه‌كه‌ی‌‬ ‫ئه‌وانی���ش گرنگ���ی‌ به‌كردنی‌ قس���ه‌ی‌ به‌كه‌س���ێكی‌ قس���ه‌خۆش داده‌نرێت‪،‬‬ ‫خۆش‌و نوكته‌ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ ناوبراو پێیوایه‌ روخۆشی‌‌و نوكته‌كردن‬ ‫ی په‌یوه‌ندی‌ به‌ئیسالمی‌‌و نائیسالمیبونه‌وه‌‬ ‫به‌ش���ێكه‌ له‌بنه‌ماكان���ی‌ ش���ه‌ریعه‌ت ‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵك���و په‌یوه‌ندی‌ به‌په‌روه‌رده‌‌و‬ ‫ئیسالم‪.‬‬ ‫له‌و روه‌وه‌ ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ گه‌وره‌بون���ی‌ مرۆڤه‌ك���ه‌وه‌ هه‌یه‌ له‌نێو‬ ‫كۆمه‌ڵ‪ ،‬عه‌بدولستار مه‌جید له‌لێدوانێكدا بنه‌ماڵه‌‌و ئ���ه‌و ژینگه‌یه‌ی‌ تێیدا ده‌ژی‌‪،‬‬

‫به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌ به‌پێ���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫ئیسالمی‌‪ ،‬یه‌كێك له‌ش���ته‌ گرنگه‌كان‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌بێت ئیس�ل�امییه‌كان زۆر‬ ‫كراوه‌تر بن له‌خه‌ڵكانی‌ دیكه‌‪.‬‬ ‫بی�ل�ال س���ڵێمان جه‌ختیك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫وه‌كو خۆی‌ به‌رده‌وام له‌بۆنه‌ تایبه‌تییه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان كه‌ داده‌نیشن قسه‌ی‌‬ ‫خ���ۆش ده‌كات‌و له‌نێ���و حیزبیش���دا‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرس���انی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیس�ل�امیش‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌وانیش باوه‌ڕی‌‬ ‫ته‌واویان به‌قس���ه‌ی‌ خۆش هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌گاته‌ ئه‌و راده‌یه‌ی‌ كه‌ "تانه‌‌و ته‌شهیر"‬ ‫به‌به‌رامبه‌ر بكرێ‪.‬‬ ‫له‌و روه‌وه‌ وته‌بێژی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیسالمی‌‪ ،‬شوان قه‌اڵدزه‌یی‌‬ ‫له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند‪،‬‬ ‫كردنی‌ قسه‌ی‌ خۆش‌و نوكته‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌خ���ودی‌ كه‌س���ایه‌تییه‌كانه‌وه‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫ئه‌وانی���ش ب���اوه‌ڕی‌ ته‌واوی���ان به‌وه‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و زۆرجاریش له‌كۆبونه‌وه‌كانیاندا‬ ‫كه‌س���انێكیان تێ���دا هه‌ڵده‌كه‌وێت كه‌‬ ‫ئه‌و قس���انه‌یان بۆ بكات‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ندێجار ئه‌و كه‌سانه‌ له‌كۆبونه‌وه‌كاندا‬ ‫نه‌ب���ن‪ ،‬جێگه‌یان دی���ار ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وته‌بێژه‌ك���ه‌ی‌ بزوتن���ه‌وه‌ پێیوایه‌ كه‌‬ ‫ده‌بێت نوكته‌‌و قسه‌ی‌ خۆشیش نه‌گاته‌‬ ‫راده‌ی‌ ته‌شهیركردن به‌به‌رامبه‌ر‪.‬‬

‫ی‬ ‫كچه‌ گۆرانیبێژ‪ ،‬ده‌شنێ‌ موراد رایگه‌یاند ك ‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌گه‌ ‌ڵ هونه‌رمه‌ند (كاروان كامیل)‌و وتن ‌‬ ‫كاركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (بیناز) پێكه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر له‌سه‌ره‌تادا پێشبین ‌‬ ‫گۆران ‌‬ ‫ی ده‌كرد‪.‬‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌ ئه‌و گۆرانییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ موراد له‌چاوپێكه‌وتنێكدا له‌گ���ه‌ڵ‌ گۆڤار ‌‬ ‫ده‌ش���ن ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌كان ك��� ‌ه (‪)15‬ی‌ ئه‌م مانگ��� ‌ه باڵوده‌كرێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تادا پێشبین ‌‬ ‫ی ك���ردوه‌ ك ‌ه له‌گ���ه‌ڵ‌ هونه‌رمه‌ند‬ ‫ی (بیناز) ‌‬ ‫گۆران��� ‌‬ ‫ی‬ ‫(كاروان كامی���ل) وتویان���ه‌‌و وت���ی‌ "زۆر موعجیب��� ‌‬ ‫ی ئه‌كادیمیی���ه‌وه‌ ده‌توانم‬ ‫ی كاروان���م‌و له‌ڕو ‌‬ ‫كاره‌كان��� ‌‬ ‫سودی‌ لێوه‌ربگرم"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌و چاوپێكه‌وتن���ه‌دا باس���ی‌ له‌به‌رنام���ه‌ ‌‬ ‫ی كرد كه‌ ئێستا له‌كوردستان‬ ‫ی ژیان) ‌‬ ‫(ش���ه‌پۆله‌كان ‌‬ ‫ی ده‌كات‌و ئامانجیش���یان گرنگیدان ‌ه‬ ‫تیڤی‌ پێشكه‌ش��� ‌‬ ‫به‌بواره‌كان���ی‌ ژنان‌و من���دااڵن‌و گه‌نجان ك���ه‌ تیایدا‬ ‫پسپۆران له‌ئه‌زمونه‌كانیان ده‌دوێن‪.‬‬ ‫ێ له‌گه‌ڵ‌ گۆڤاری‌ ئاوێنه‌كان بۆ یه‌كه‌مجار باس‬ ‫ده‌شن ‌‬ ‫ی ده‌كات له‌گه‌ ‌ڵ موزیس���یان‬ ‫له‌كارنه‌كردن���ی‌ ئێس���تا ‌‬ ‫(هه‌ڵكه‌وت زاهیر)‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌مه‌ڕه‌نگ���ه‌‌و كۆمپانیا ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌كان‪ ،‬گۆڤارێك��� ‌‬ ‫ی مانگێك ده‌ریده‌كات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ هه‌مو (‪‌ )15‬‬

‫له‌فه‌یسبووکه‌وه‌‬

‫یه‌كه‌مین چایخانه‌ ‌ی هه‌ولێر ته‌مه‌ن ‌ی ‪ 89‬ساڵه‌‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫زۆر س���ه‌ردانیان ده‌ك���ردن‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫له‌ئێستادا ئه‌وه‌ش كه‌متر بوه‌‌و ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫زیات���ر س���ه‌ردانیان ده‌ك���ه‌ن خه‌ڵك ‌‬ ‫خانه‌نش���ینكراون‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا به‌هۆی‬ ‫ناسراوبونی‌ ش���وێنه‌كه‌و‌ه ئه‌و خه‌ڵك ‌ه‬ ‫ی هه‌ولێر ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی س���ه‌ردان ‌‬ ‫بیانییانه‌ ‌‬ ‫وه‌ك���و ش���وێنێكی‌ كۆنی‌ ئه‌و ش���ار‌ه‬ ‫سه‌ردانی‌ ئه‌و چایخانه‌یه‌ش ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ماجی���د باس���ی‌ له‌وه‌كرد ك���ه‌ ئه‌وان‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌رده‌وام ده‌ب���ن له‌خزمه‌تكردن��� ‌‬ ‫شاره‌كه‌یان‌و داواكاریش بو ك ‌ه حكومه‌ت‬ ‫ده‌ست به‌پیش��� ‌ه كۆنه‌كانه‌و‌ه بگرێت‌و‬ ‫له‌له‌ناوچ���ون بیانپارێزێ���ت‪ ،‬چونك��� ‌ه‬ ‫ی ئه‌و ش���وێنان ‌ه‬ ‫ی جوان ‌‬ ‫وه‌ك���و ره‌مزێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ناس���رێن‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیش���دا گله‌ی ‌‬ ‫ی هه‌ولێر كرد كه‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫له‌به‌رپڕس���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی درێژ ‌‬ ‫ی چایخانه‌كه‌یان مێژویه‌ك ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم تاكو ئێستا هیچ به‌رپرسێك‬ ‫ئاوڕی‌ لێنه‌داونه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا زۆرێك‬ ‫ی كۆن ب���ون له‌الیه‌ن‬ ‫ل���ه‌و چایخانانه‌ ‌‬ ‫حكومه‌ته‌و‌ه نۆژه‌نكراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ی ئێ���و‌ه ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫ئیش���ه‌كان به‌دڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كاته‌كان زۆر له‌بارن بۆ به‌ره‌وپێشچون ‌‬ ‫پڕۆژه‌كانتان‌و ده‌سكه‌وت ‌ه داراییه‌كانت‬ ‫ی‬ ‫س���ودیان زۆر بۆتان ده‌بێت‌و هه‌لێك ‌‬ ‫باشتان بۆ ده‌ڕه‌خسێت‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫سەرەڕای ناڕەزایی‬ ‫کەسوکاریشی‬ ‫دادگایکردنی بکوژانی‬ ‫سەردەشت عوسمان‬ ‫دەستی پێکردەوە‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫ی شكستێك‬ ‫كاتێك له‌س���ه‌ره‌تادا توش ‌‬ ‫ده‌بی���ت بێئومێد مه‌به‌‪ ،‬ورد‌ه ورد‌ه ئه‌و‬ ‫ی سه‌رش���انتان نامێنێت‌و‬ ‫قورس���اییه‌ ‌‬ ‫ژیران��� ‌ه هه‌ڵس���وكه‌وت بكه‌ ب���ا هه‌مو‬ ‫شته‌كان نه‌شێوێت‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫ی كردویت‪،‬‬ ‫ته‌ندروستیت ماوه‌یه‌ك ‌ه هیالك ‌‬ ‫پێویس���ت ‌ه زیات���ر وریای‌ خ���ۆت بیت‪،‬‬ ‫ی كاره‌كانتی‌‪ ،‬خۆتان‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه خه‌ریك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌بیر ك���ردو‌ه به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫به‌ته‌واوه‌ت��� ‌‬ ‫ته‌ندروستیتان‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫ی توندت لێده‌رچوه‌‪،‬‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌ه كه‌سێك ‌‬ ‫ی كاته‌كانت به‌ش���ه‌ڕو كێش��� ‌ه‬ ‫زۆرینه‌ ‌‬ ‫به‌س���ه‌ر ده‌به‌یت‪ ،‬به‌م شێوه‌یه‌ چه‌ندین‬ ‫گرفت بۆ كه‌س ‌ه نزیكه‌كانیشت دروست‬ ‫ده‌كه‌یت‌و سه‌رقاڵیان ده‌كه‌یت‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی ئه‌م ساڵه‌ هه‌لێكی‌ باش ‌‬ ‫س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی بۆ ته‌واوكردنی‌ هه‌ر پرۆژه‌و‬ ‫ره‌خساندو ‌‬ ‫ئیشێك كه‌ ده‌یكه‌یت به‌ختت زۆر باش‬ ‫ده‌بێت به‌ش���ێوه‌یه‌ك ره‌نگ ‌ه خه‌ڵكانێك‬ ‫به‌غیلیت پێ ببه‌ن‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫تۆزێك هه‌س���ت به‌دڵه‌ڕاوكێ ده‌كه‌یت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ كاریگه‌ری‌ ده‌بێت بۆ س���ه‌ر ژیان ‌‬ ‫ی سۆزدارییه‌و‌ه‬ ‫ئاسایی‌ رۆژانه‌ت‪ .‬له‌ڕو ‌‬ ‫ی ناجێگیر به‌س���ه‌ر ده‌به‌یت‌و‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫بێتاقه‌ت ده‌بیت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ی‬ ‫هه‌واڵێك ده‌بیس���تیت ك��� ‌ه په‌یوه‌ند ‌‬ ‫به‌كه‌س���ێكی‌ نزیكتان���ه‌و‌ه هه‌یه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫ی سه‌رسوڕمانتان ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌واڵ ‌ه توش ‌‬ ‫پێویس���تیتان به‌چون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ زیاتر‬ ‫هه‌یه‌ بۆ نه‌مانی‌ فشاره‌كانتان‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬


‫‪10‬‬

‫‪F‬‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫‪ashion‬‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬ ‫ی ‪" fashion‬سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬ ‫دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬

‫كێش زیاده‌كانیش ده‌توانن جوان ده‌ربكه‌ون‬

‫‪Lanvin‬‬

‫زۆرجار ژنه‌ ئه‌ستێره‌ ناوداره‌كانی‌ جیهان‬ ‫له‌دوای منداڵبون یا زیادكردنی كێشیان‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی ناوه‌خت پشت ده‌به‌ستن‬ ‫به‌ش���ێوه‌ جلوبه‌رگێك���ی دیاریك���راو‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش لێره‌دا زیره‌كی دیزاینه‌ره‌كانمان‬ ‫ب���ۆ ده‌رده‌خات‪ ،‬دیزاینه‌ری فه‌ره‌نس���ی‬ ‫(‪ )Lanvin‬له‌(كۆلێكشنی پایزی ‪)2012‬‬ ‫دا عه‌زییه‌كی س���وری كه‌مه‌رداری سێ‬ ‫په‌ڕه‌ی دروس���تكرد كه‌ زۆر له‌ئه‌كته‌رو‬ ‫گۆرانیبێژانی جیهانی‌و عه‌ره‌بی له‌به‌ریان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬وه‌ك (چارلز س���یرۆن‪ ،‬الیش���ا‬ ‫كیز‪ ،‬س���یلین گۆڵمزو شه‌زا حه‌سون‌و‪..‬‬ ‫هتد)‪ ،‬نه‌ك له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی كه‌ ره‌نگێكی‬ ‫جوان‌و دی���اری هه‌یه‌ ی���ان دیزاینێكی‬ ‫جوانه‌! به‌ڵكو له‌به‌رئه‌وه‌ی پێویس���تیان‬ ‫پێیه‌تی‌‪.‬‬ ‫لێ���ره‌وه‌ پێت���ان ده‌ڵێ���م ئه‌گ���ه‌ر حه‌ز‬ ‫به‌له‌به‌ركردنی پارچه‌یه‌كی نوێ‌و مۆدێلێكی‬ ‫نوێ ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی كێشی زیادی‌‬ ‫الی س���ك‌و كه‌مه‌رتان ناوێرن بیپۆشن‪،‬‬ ‫ئه‌وا پێویسته‌ كه‌ به‌دوای ئه‌و پارچه‌یه‌دا‬ ‫بگه‌ڕێن كه‌ سه‌رسنگی ته‌سك‌و كه‌مه‌ری‬ ‫به‌رباڵوه‌ (كراوه‌ی���ه‌)‪ .‬ئه‌وه‌ نه‌ك ته‌نها‬

‫ئاره‌زوه‌كه‌ش���تان پڕ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌كێشێكی كه‌متریشه‌وه‌ ده‌رتانده‌خات‪.‬‬ ‫جله‌كان���ی (‪ )Lanvin‬نه‌ك ته‌نها وات‬ ‫لێده‌كات ك���ه‌ به‌جوان���ی ده‌ربكه‌ویت‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و واش���ت لێ���ده‌كات متمان���ه‌ت‬ ‫به‌خ���ۆت زیاتر بێت‪ ،‬چونكه‌ هه‌میش���ه‌‬ ‫ناتوانیت ئ���ه‌وه‌ی ئ���اره‌زوت لێی بێت‬ ‫ده‌ستتكه‌وێت به‌هۆی كێشی زیاده‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ (كۆلێكش���نی پایزی ‪)2012‬ی‌‬ ‫(‪ )Lanvin‬زیاتر له‌پارچه‌یه‌كی گونجاو‬ ‫ده‌س���تده‌كه‌وێت‪ ،‬كه‌ ده‌توانیت له‌گه‌ڵ‬ ‫قایش���ێكی باری���ك له‌خوار س���نگه‌وه‌و‬ ‫جوتێ پێ�ڵ�اوی‌ په‌نجه‌یی به‌پێی جۆری‬ ‫ڕه‌نگی عه‌زییه‌كه‌ت یاخ���ود بلوزه‌كه‌ت‬ ‫بیگونجێنیت‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌گه‌ر كێشت زیایه‌و تا ئێستا ئه‌و‬ ‫هه‌ن���گاوه‌ت نه‌ناوه‌ لێره‌وه‌ پێتده‌ڵێم كه‌‬ ‫ده‌توانیت به‌و شێوه‌یه‌ی خۆت ده‌ته‌وێت‬ ‫ئێس���تا خۆت بگۆڕیت‪ ،‬بیریشت نه‌چێت‬ ‫كه‌ خۆگۆڕینت به‌ش���ێوازێكی مۆدێرین‌و‬ ‫ج���وان وامان لێن���ه‌كات لۆمه‌ت بكه‌ین‪،‬‬ ‫ره‌نگ���ه‌ ته‌نه���ا پێویس���تت به‌كه‌مێك‬ ‫راوێژكاری‌و یارمه‌تی بێت‪.‬‬ ‫ ‪safeen.arif@yahoo.com‬‬ ‫‪Twitter @SafeenArif‬‬

‫دیانا‪ ...‬په‌نجا ساڵ ‌ه ناحییه‌یه‌و "شاره‌وانی‌" تێدا نییه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‌‬ ‫ناحیی���ه‌ی‌ دیانا یه‌كێك���ه‌ له‌ناحییه‌‬ ‫كۆنه‌كانی‌ سنوری‌ پارێزگای‌ هه‌ولێر‪،‬‬ ‫ی تائێستا فه‌رمانگه‌ی‌ شاره‌وانی‌‬ ‫كه‌چ ‌‬ ‫تێدا نییه‌‪ ،‬قایمقامی (س���ۆران)یش‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ كردنه‌وه‌ی‌ فه‌رمانگه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی مه‌رس���ومێكی‌ كۆماری��� ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌بدولكه‌ریم قاس���م به‌ژماره‌ (‪)15‬‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪ 1961‬دیانا كراوه‌ت ‌ه ناحییه‌‌و‬ ‫به‌یه‌كێك له‌ناحییه‌ كۆنه‌كانی‌ سنوری‌‬ ‫پارێزگای‌ هه‌ولێ���ر هه‌ژمار ده‌كرێت‌و‬ ‫ئێستاش له‌ڕوی‌ ئیدارییه‌وه‌ سه‌ر به‌‬ ‫قه‌زای‌ سۆرانه‌‪.‬‬

‫مامۆس���تا ئیڤان جانێ كه‌ خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕوانام���ه‌ی‌ ماس���ته‌ره‌ له‌زانس���تی‌‬ ‫جوگرافیاو یه‌كێكه‌ له‌و مه‌سیحییانه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ له‌س���ااڵنی‌ بیس���ته‌كانه‌وه‌ له‌و‬ ‫ناحییه‌یه‌ گیرساوه‌ته‌وه‌ له‌لێدوانێكدا‬ ‫بۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند ك���ه‌ جێگه‌ی‌‬ ‫داخ‌و نیگه‌رانیی ‌ه ناحییه‌یه‌كی‌ كۆنی‌‬ ‫وه‌ك دیان���ا فه‌رمانگه‌یه‌كی‌ گرنگ‌و‬ ‫پێویس���تی‌ وه‌ك "ش���اره‌وانی‌" تێدا‬ ‫نه‌بێت‪ .‬ناوبراو رونیكرده‌وه‌ كه‌ دیانا‬ ‫له‌پێش س���ااڵنی‌ هه‌شتسه‌ده‌كانه‌وه‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ مه‌سیحی‌ تێدا نیشته‌جێبون‌و‬ ‫ئێمه‌ش له‌ساڵی‌ ‪ 1926‬كه‌ هاتوینه‌ته‌‬ ‫ناوچه‌كه‌ خه‌ڵكی‌ كوردو مه‌س���یحی‌‬ ‫تێ���دا بوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ناوه‌كه‌ش���ی‌ بۆ‬

‫بون���ی‌ مه‌س���یحییه‌كان گه‌ڕانده‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌و ناحییه‌یه‌دا له‌س���ه‌رده‌مێك ‌‬ ‫ی‬ ‫زوه‌وه‌ نیش���ته‌جێبون‌و ئێس���تاش‬ ‫له‌مس���وڵمان‌و‬ ‫دانیش���توانه‌كه‌ی‌‬ ‫مه‌سیحی‌ پێكهاتون‪.‬‬ ‫مامۆستا ئیڤان‪ ،‬نه‌بونی‌ فه‌رمانگه‌ی‌‬ ‫له‌ناحییه‌كه‌ی���ان‬ ‫ش���اره‌وانی‌‬ ‫به‌كه‌موكورتییه‌كی‌ دی���اری‌ ئیداری‌‬ ‫ده‌زانێ���ت‌و پێش���یوایه‌ ك���ه‌ نه‌ده‌بو‬ ‫ئ���ه‌م كه‌موكورتییه‌ تائێس���تا درێژه‌‬ ‫بكێش���ێت‪ ،‬چونك���ه‌ وه‌ك ناوب���راو‬ ‫رونیك���رده‌وه‌ ئه‌و ده‌مه‌ی‌ دیانا بۆته‌‬ ‫ناحییه‌‪ ،‬هێشتا سۆران خه‌ڵكی‌ تێدا‬ ‫نیشته‌جێ نه‌بوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ سۆران‬ ‫له‌س���اڵی‌ ‪1980‬ه‌وه‌ كراوه‌ت���ه‌ قه‌زا‬

‫كه‌چی‌ دیانا له‌ساڵی‌ شه‌سته‌كانه‌وه‌‬ ‫ناحییه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ قایمقامی‌ قه‌زای‌ سۆران‪،‬‬ ‫كرمانج عزه‌ت له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ دیانا له‌هه‌مو شتێكه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ سۆران تێكه‌اڵو بوه‌‌و ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌ش���دا كه‌ مان���ه‌وه‌ی‌ دیانا وه‌ك‬ ‫ناحیی���ه‌‪ ،‬زیات���ر وه‌ك���و ش���تێكی‌‬ ‫مه‌عنه‌ویی���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ناحییه‌یه‌كی‌‬ ‫كۆنه‌و وه‌ك "ئیعتبار" ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫قایمقام���ی‌ س���ۆران جه‌ختیكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دایه‌ دیانا شاره‌وانی‌‬ ‫هه‌بێ���ت‌و بۆ ئ���ه‌وه‌ش پێش���نیاری‌‬ ‫ك���ردوه‌‌و ئه‌گ���ه‌ر ئیمكانیاتیش���یان ناحیی ‌هی‌ دیانا‬ ‫هه‌بوایه‌ ئه‌و كاره‌یان ده‌كرد‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ئیسالمییه‌كان‪ :‬ئێمه‌ش حه‌زمان‬ ‫له‌نوكته‌‌و قس ‌هی‌ خۆشه‌‬

‫ی (سه‌د سه‌لیم) یه‌كه‌مین‬ ‫چایخانه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ولێر ك ‌ه‬ ‫چایخانه‌ی ‌ه له‌شار ‌‬ ‫هه‌شتا‌و نۆ سا ‌ڵ له‌مه‌وبه‌ر كراوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫ی خێزانێك‬ ‫تائێستاش نه‌وه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ ‌‬ ‫ی سه‌ید سه‌لیم‌و سه‌ید‬ ‫چایخانه‌ ‌‬ ‫غه‌ریب‪ ،‬یه‌كه‌مین چایخانه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌ن (سه‌ید غه‌ریب) له‌ساڵ ‌‬ ‫ی هه‌ولێر كراوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫(‪ )1924‬له‌شار ‌‬ ‫ی (سه‌ید‬ ‫له‌ئێستاشدا له‌الیه‌ن كوڕه‌كان ‌‬ ‫سه‌لیم)ه‌و‌ه به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪.‬‬

‫ ‬ ‫ی (سه‌د سه‌لیم) لەهەولێر‬ ‫چایخان ‌ه ‌‬

‫کاوڕ‬ ‫ی تازه‌ ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫ده‌س���تپێكردن ‌‬ ‫ی بۆ تۆ نه‌هێنابێت‪،‬‬ ‫هیچ خۆش���ییه‌ك ‌‬ ‫ی به‌خۆته‌و‌ه‬ ‫ئه‌م ماوه‌ی��� ‌ه ته‌واو هیالك ‌‬ ‫ده‌بینی���ت‌و ره‌نگ���ه‌ زۆرینه‌ش���یان‬ ‫ی به‌خێزانه‌كه‌ته‌و‌ه بێت‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬

‫گا‬ ‫ی ئ���ه‌م بورج��� ‌ه‬ ‫ب���ۆ لـه‌دایكبوان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���اڵی‌ تازه‌ خۆش ‌‬ ‫ده‌س���تپێكردن ‌‬ ‫ی هێناو‌ه بۆتان‪ ،‬هه‌س���ت‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ خۆ ‌‬ ‫به‌كه‌س���ێتی‌ بون���ی‌ خ���ۆت ده‌كه‌یت‌و‬ ‫گه‌شبین ده‌بێت‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬بەختیار‬

‫دوانه‌‬ ‫ی باشت‬ ‫له‌هه‌ڵه‌كانی‌ پێش���و س���ودێك ‌‬ ‫وه‌رگرت���وه‌‪ ،‬بێده‌ن���گ بونت س���ودت‬ ‫پێناگه‌یه‌نێت‪ ،‬ئازایان��� ‌ه به‌كاره‌كانتدا‬ ‫بچ���ۆره‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌م ماوه‌ی ‌ه به‌خت‬ ‫یاوه‌رته‌‪.‬‬

‫تاكو ئێستا هیچ‬ ‫ی‬ ‫به‌رپرسێك ئاوڕ ‌‬ ‫لێنه‌داونه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫نۆژه‌نكراونەوەی‬ ‫چایخانەکە‬

‫ئه‌م چایخانه‌ی ‌ه ده‌كه‌وێت ‌ه الی ده‌رگای‬ ‫ی چایخانه‌ك ‌ه‬ ‫ی ماجید س���ه‌لیم خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ی به‌رامبه‌ر بازاڕ ‌‬ ‫ی (قه‌یس���ه‌ر) ‌‬ ‫بازاڕ ‌‬ ‫نیشتیمان‌و له‌س���ه‌ره‌تادا شوێنه‌كه‌یان له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن��� ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 275‬ئه‌وان هه‌ر له‌سه‌ره‌تاش���دا به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی نزیك ‌ه ‌‬ ‫زۆر گه‌ور‌ه بوه‌‌و جێگ ‌ه ‌‬ ‫ی ش���اره‌كه‌یان‪،‬‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫ی تێدا بوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا خزمه‌تكردن��� ‌‬ ‫كه‌س��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌مكراوه‌ته‌وه‌و بۆت ‌ه ته‌نها چایخانه‌كه‌یان كردوه‌ت���ه‌وه‌‌و ئاماژه‌ ‌‬ ‫روبه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫ی الدێكان‬ ‫به‌وه‌شدا ك ‌ه پێش���تر خه‌ڵك ‌‬ ‫یه‌ك دوكان‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫ی تۆ نیی ‌ه‬ ‫هه‌ندێ‌ ش���ت هه‌ی ‌ه به‌ده‌ست ‌‬ ‫خۆی‌ ب���ه‌و ش���ێوه‌ی ‌ه ده‌ڕوات‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی خۆت ‌‬ ‫پێویس���ت به‌و‌ه نه‌كات ده‌رون ‌‬ ‫پێو‌ه س���ه‌رقاڵ بكه‌یت هه‌وڵبد‌ه خۆت‬ ‫ماندو نه‌كه‌یت‪.‬‬

‫شێر‬ ‫بارودۆخه‌ك ‌ه له‌س���ه‌ره‌تای‌ ئ���ه‌م مانگ ‌ه‬ ‫له‌باره‌‪ ،‬هه‌وڵبده‌ كات به‌فیڕۆ نه‌ده‌یت‌و‬ ‫ئیش���ه‌كانت له‌م ماوه‌ی ‌ه ته‌واو بكه‌یت‪،‬‬ ‫ی مانگ به‌و‬ ‫چونك��� ‌ه له‌وانه‌ی ‌ه كۆتای��� ‌‬ ‫شێوه‌یه‌ی‌ ئێستا له‌بار نه‌بێت‪.‬‬

‫ی (د‪.‬شێركۆ عه‌بدواڵ) ده‌كات‬ ‫ئاوێن ‌ه سوپاس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ند مانگێك‌و به‌س���تونێك ‌‬ ‫د‪.‬ش���ێركۆ عه‌بدواڵ ك ‌ه بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژنامه‌كه‌ماندا هه‌فتان ‌ه هاوكار ‌‬ ‫ی (ره‌نگاڵه‌) ‌‬ ‫(ته‌نز) له‌الپه‌ڕه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كردین‪ ،‬به‌اڵم له‌سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵه‌وه‌ به‌هۆی‌ هه‌ندێك كاروبار ‌‬ ‫تایبه‌تی‌ خۆیه‌وه‌ چیتر ناتوانێت به‌رده‌وام بێت له‌نوس���ین‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫به‌ناوی‌ س���تافی‌ (ئاوێنه‌)و‌ه زۆر سوپاس���ی‌ به‌ڕێزیان ده‌كه‌ین‌و‬ ‫هیوادارین له‌پڕۆژه‌كانی‌ داهاتویدا سه‌ركه‌وتو بێت‪.‬‬ ‫ستافی‌ ئاوێنه‌‬

‫ئا‪ :‬پشتیوان‬ ‫به‌هۆی‌ باكگراوندی‌ فیكرییانه‌وه‌‪،‬‬ ‫زۆرجار به‌كه‌سایه‌تی‌ نێو حیزبه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان ده‌وترێت "كه‌سایه‌تی‌‬ ‫داخراون"‌و له‌ڕوی‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌‬ ‫حه‌زیان له‌قسه‌ی‌ خۆش‌و نوكته‌ نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌شێكیش له‌و كه‌سایه‌تییانه‌‬ ‫ئه‌و بۆچونانه‌ ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌‌و پێیانوایه‌‬ ‫كه‌ نوكته‌‌و قسه‌ی‌ خۆش په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌خودی‌ ئه‌و كه‌سه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫یه‌كێك له‌مه‌رجه‌كانی‌ شه‌ریعه‌تی‌‬ ‫ئیسالمیش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌بێت له‌ڕوی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌ كه‌سێكی‌ كراوه‌ بیت‪.‬‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان س���ێ‌ حیزبی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ هه‌ن ئه‌وانیش (یه‌كگرتو‪،‬‬ ‫كۆم���ه‌ڵ‌‪ ،‬بزوتنه‌وه‌) ك���ه‌ هه‌ریه‌كه‌یان‬ ‫له‌ڕوی‌ فیكریی���ه‌وه‌ جیاوازییان هه‌یه‌‌و‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌كانیشیان جیاوازن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ئه‌ندامه‌كانیان‌و‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ی به‌شێك ‌‬ ‫به‌بۆچون ‌‬ ‫خه‌ڵكیش‪ ،‬كه‌سایه‌تییه‌كانی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیسالمی‌ زیاتر كراوه‌ترن‪ .‬به‌شێكی‌ زۆر‬ ‫له‌و كه‌س���ایه‌تییانه‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ قسه‌ی‌‬ ‫خۆش‌و نوكت���ه‌ بۆ الیه‌نی‌ كه‌س���ێتی‌‬ ‫مرۆڤه‌كان ده‌گێڕنه‌وه‌ نه‌ك ئه‌و حیزبه‌ی‌‬ ‫كاری‌ تێدا ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ كوردستان‪ ،‬ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ ئه‌ندام���ی‌ نێ���و حیزبه‌كه‌ی‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌و كه‌سایه‌تییانه‌ی‌ كه‌ له‌ڕوی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌ هه‌میشه‌ قسه‌ی‌ خۆش‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌ له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫رایگه‌یاند‪ ،‬كردنی‌ قسه‌ی‌ خۆش‌و نوكته‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌خودی‌ ئه‌و كه‌سایه‌تییه‌‌و‬ ‫باكگراوندی‌ رۆشنبیرییه‌وه‌ هه‌یه‌ نه‌ك‬ ‫ئه‌و حیزبه‌ی‌ كاری‌ تێدا ده‌كات‌و ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌شدا كه‌ به‌و پێیه‌ی‌ خۆی‌ له‌سااڵنی‌‬ ‫حه‌فتاكانه‌وه‌ له‌شاری‌ سلێمانی‌ گه‌وره‌‬ ‫بوه‌‌و له‌سااڵنێكی‌ زۆریشه‌وه‌ سه‌رقاڵی‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی���ه‌‌و به‌ه���ۆی‌ كاریگه‌ریی‬ ‫بنه‌ماڵه‌كه‌شییه‌وه‌‪ ،‬توانیویه‌تی‌ له‌ڕوی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌ له‌گ ‌هڵ‌ ده‌وروبه‌ره‌كه‌یدا‬ ‫خۆی‌ بگونجێنێت‪.‬‬ ‫یه‌كێكی‌ دیكه‌ له‌و كه‌سایه‌تییانه‌ی‌ نێو‬ ‫یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ كه‌ ده‌وترێت هیچ‬ ‫كاتێك قسه‌ی‌ خۆش‌و نوكته‌ی‌ لێنابڕێت‬ ‫(كوردس���تان س���ێوكانی‌) ئه‌ندام���ی‌‬

‫قسەی خۆش‬ ‫یەکێکە‬ ‫لەبنەماکانی‬ ‫شەریعەتی‬ ‫ئیسالم‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌‬

‫ی‬ ‫ده‌شنێ‌‪ :‬پێشبین ‌‬ ‫ی (بیناز)م ده‌كرد‬ ‫سه‌ركه‌وتن ‌‬

‫بیالل سڵێمان‬

‫ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ ئه‌و حیزبه‌یه‌ بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌ ئه‌گه‌ر كه‌سێك‬ ‫له‌پارێ���زگای‌ س���لێمانی‌ ك���ه‌ هاوكات له‌ئیسالم شاره‌زا بێت‪ ،‬پێویسته‌ ته‌واو‬ ‫كراوه‌ بێت‌و روخۆش‌و قس���ه‌ی‌ خۆش‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ سلێمانیشه‌‪.‬‬ ‫س���ێوكانی‌ بۆ ئاوێن���ه‌ی‌ رونكرده‌وه‌‪ ،‬بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم بێگومان ئ���ه‌وه‌ش هه‌م‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌كان پێش ئه‌وه‌ی‌ بچنه‌ هه‌ر له‌ئیس�ل�ام‌و كلتوریی‌ كورده‌واریش���دا‬ ‫حیزبێك���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌س���ایه‌تی‌‌و پێكهاته‌ی‌ چوارچێ���وه‌ی‌ خۆی‌ هه‌ی���ه‌‌و پێموایه‌‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆیان هه‌ی���ه‌‌و حیزب هه‌تا له‌ئیس�ل�امدا هیچ رێگریی���ه‌ك نییه‌ بۆ‬ ‫راده‌ی���ه‌ك ده‌توانێ���ت كاره‌كت���ه‌ری‌ قسه‌ی‌ خۆش‪.‬‬ ‫بگۆڕێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم پێكهاته‌كانی‌ دیكه‌ی‌ ناوبراو رونیكرده‌وه‌ كه‌ له‌نێو كۆمه‌ڵی‌‬ ‫"دین‌و حیزبایه‌ت���ی‌" ناتوانن بیگۆڕن‌و ئیسالمیشدا به‌و شێوه‌یه‌ بیر ده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫وتی‌ "خه‌ڵك هه‌یه‌ ش ‌هو‌و رۆژ خه‌ریكی‌ كه‌ ئه‌ندامه‌كانیان كراوه‌ بن‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫نوێژه‌‌و قسه‌ش���ی‌ ره‌قه‌‌و چاك نابێت‪ ،‬بتوانن س���ه‌رنجی‌ ئه‌و ئه‌و كه‌سانه‌ش‬ ‫بۆیه‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌الی‌ منه‌وه‌ گرنگه‌ ئه‌وه‌یه‌ به‌الی‌ خۆیاندا رابكێش���ن كه‌ ئیس�ل�ام‬ ‫مرۆڤ هه‌ڵس���وكه‌وتی‌ خۆی‌ سروشتی به‌باش���ی‌ ناناس���ن‌و وت���ی‌ "بێگومان‬ ‫بێ���ت‌و دوڕویی‌ نه‌بێ���ت‪ ،‬به‌اڵم خه‌ڵك ئێم���ه‌ش له‌نێ���و بۆن���ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌كۆبونه‌وه‌كاندا ش���ێوازێكه‌‌و كۆبونه‌وه‌كانماندا نوكته‌‌و قسه‌ی‌ خۆش‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ش ش���تێكی‌ تره‌"‪ ،‬سێوكانی‌ ده‌كه‌ی���ن‌و له‌و روه‌ش���ه‌وه‌ پێغه‌مبه‌ری‌‬ ‫جه‌ختیكرده‌وه‌ "كۆڵ���م به‌حیزبایه‌تی‌‌و خودا (د‪.‬خ) لێبێت سه‌رمه‌شقه‌"‪.‬‬ ‫دنیاوه‌ هه‌ڵنه‌گرتوه‌‪ ،‬هه‌میش���ه‌ حه‌زم هه‌روه‌ه���ا ئه‌ندامێكی‌ دیكه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫له‌قسه‌ی‌ خۆشه‌‪ ،‬چونكه‌ ژیان كورته‌"‪ .‬سیاس���ی‌ كۆمه‌ڵ‌ كه‌ هاوكات ئه‌ندامی‌‬ ‫هه‌ندێك له‌كه‌س���ایه‌تییه‌كانی‌ كۆمه‌ڵی‌ په‌رله‌مان���ی‌ كوردستانیش���ه‌ (بی�ل�ال‬ ‫ئیس�ل�امیش ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ س���ڵێمان) له‌نێو ئه‌ندامانی‌ حیزبه‌كه‌ی‌‬ ‫ئه‌وانی���ش گرنگ���ی‌ به‌كردنی‌ قس���ه‌ی‌ به‌كه‌س���ێكی‌ قس���ه‌خۆش داده‌نرێت‪،‬‬ ‫خۆش‌و نوكته‌ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ ناوبراو پێیوایه‌ روخۆشی‌‌و نوكته‌كردن‬ ‫ی په‌یوه‌ندی‌ به‌ئیسالمی‌‌و نائیسالمیبونه‌وه‌‬ ‫به‌ش���ێكه‌ له‌بنه‌ماكان���ی‌ ش���ه‌ریعه‌ت ‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵك���و په‌یوه‌ندی‌ به‌په‌روه‌رده‌‌و‬ ‫ئیسالم‪.‬‬ ‫له‌و روه‌وه‌ ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ گه‌وره‌بون���ی‌ مرۆڤه‌ك���ه‌وه‌ هه‌یه‌ له‌نێو‬ ‫كۆمه‌ڵ‪ ،‬عه‌بدولستار مه‌جید له‌لێدوانێكدا بنه‌ماڵه‌‌و ئ���ه‌و ژینگه‌یه‌ی‌ تێیدا ده‌ژی‌‪،‬‬

‫به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌ به‌پێ���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫ئیسالمی‌‪ ،‬یه‌كێك له‌ش���ته‌ گرنگه‌كان‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌بێت ئیس�ل�امییه‌كان زۆر‬ ‫كراوه‌تر بن له‌خه‌ڵكانی‌ دیكه‌‪.‬‬ ‫بی�ل�ال س���ڵێمان جه‌ختیك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫وه‌كو خۆی‌ به‌رده‌وام له‌بۆنه‌ تایبه‌تییه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان كه‌ داده‌نیشن قسه‌ی‌‬ ‫خ���ۆش ده‌كات‌و له‌نێ���و حیزبیش���دا‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرس���انی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیس�ل�امیش‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌وانیش باوه‌ڕی‌‬ ‫ته‌واویان به‌قس���ه‌ی‌ خۆش هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌گاته‌ ئه‌و راده‌یه‌ی‌ كه‌ "تانه‌‌و ته‌شهیر"‬ ‫به‌به‌رامبه‌ر بكرێ‪.‬‬ ‫له‌و روه‌وه‌ وته‌بێژی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیسالمی‌‪ ،‬شوان قه‌اڵدزه‌یی‌‬ ‫له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند‪،‬‬ ‫كردنی‌ قسه‌ی‌ خۆش‌و نوكته‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌خ���ودی‌ كه‌س���ایه‌تییه‌كانه‌وه‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫ئه‌وانی���ش ب���اوه‌ڕی‌ ته‌واوی���ان به‌وه‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و زۆرجاریش له‌كۆبونه‌وه‌كانیاندا‬ ‫كه‌س���انێكیان تێ���دا هه‌ڵده‌كه‌وێت كه‌‬ ‫ئه‌و قس���انه‌یان بۆ بكات‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ندێجار ئه‌و كه‌سانه‌ له‌كۆبونه‌وه‌كاندا‬ ‫نه‌ب���ن‪ ،‬جێگه‌یان دی���ار ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وته‌بێژه‌ك���ه‌ی‌ بزوتن���ه‌وه‌ پێیوایه‌ كه‌‬ ‫ده‌بێت نوكته‌‌و قسه‌ی‌ خۆشیش نه‌گاته‌‬ ‫راده‌ی‌ ته‌شهیركردن به‌به‌رامبه‌ر‪.‬‬

‫ی‬ ‫كچه‌ گۆرانیبێژ‪ ،‬ده‌شنێ‌ موراد رایگه‌یاند ك ‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌گه‌ ‌ڵ هونه‌رمه‌ند (كاروان كامیل)‌و وتن ‌‬ ‫كاركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (بیناز) پێكه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر له‌سه‌ره‌تادا پێشبین ‌‬ ‫گۆران ‌‬ ‫ی ده‌كرد‪.‬‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌ ئه‌و گۆرانییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ موراد له‌چاوپێكه‌وتنێكدا له‌گ���ه‌ڵ‌ گۆڤار ‌‬ ‫ده‌ش���ن ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌كان ك��� ‌ه (‪)15‬ی‌ ئه‌م مانگ��� ‌ه باڵوده‌كرێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تادا پێشبین ‌‬ ‫ی ك���ردوه‌ ك ‌ه له‌گ���ه‌ڵ‌ هونه‌رمه‌ند‬ ‫ی (بیناز) ‌‬ ‫گۆران��� ‌‬ ‫ی‬ ‫(كاروان كامی���ل) وتویان���ه‌‌و وت���ی‌ "زۆر موعجیب��� ‌‬ ‫ی ئه‌كادیمیی���ه‌وه‌ ده‌توانم‬ ‫ی كاروان���م‌و له‌ڕو ‌‬ ‫كاره‌كان��� ‌‬ ‫سودی‌ لێوه‌ربگرم"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌و چاوپێكه‌وتن���ه‌دا باس���ی‌ له‌به‌رنام���ه‌ ‌‬ ‫ی كرد كه‌ ئێستا له‌كوردستان‬ ‫ی ژیان) ‌‬ ‫(ش���ه‌پۆله‌كان ‌‬ ‫ی ده‌كات‌و ئامانجیش���یان گرنگیدان ‌ه‬ ‫تیڤی‌ پێشكه‌ش��� ‌‬ ‫به‌بواره‌كان���ی‌ ژنان‌و من���دااڵن‌و گه‌نجان ك���ه‌ تیایدا‬ ‫پسپۆران له‌ئه‌زمونه‌كانیان ده‌دوێن‪.‬‬ ‫ێ له‌گه‌ڵ‌ گۆڤاری‌ ئاوێنه‌كان بۆ یه‌كه‌مجار باس‬ ‫ده‌شن ‌‬ ‫ی ده‌كات له‌گه‌ ‌ڵ موزیس���یان‬ ‫له‌كارنه‌كردن���ی‌ ئێس���تا ‌‬ ‫(هه‌ڵكه‌وت زاهیر)‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌مه‌ڕه‌نگ���ه‌‌و كۆمپانیا ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌كان‪ ،‬گۆڤارێك��� ‌‬ ‫ی مانگێك ده‌ریده‌كات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ هه‌مو (‪‌ )15‬‬

‫له‌فه‌یسبووکه‌وه‌‬

‫یه‌كه‌مین چایخانه‌ ‌ی هه‌ولێر ته‌مه‌ن ‌ی ‪ 89‬ساڵه‌‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫زۆر س���ه‌ردانیان ده‌ك���ردن‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫له‌ئێستادا ئه‌وه‌ش كه‌متر بوه‌‌و ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫زیات���ر س���ه‌ردانیان ده‌ك���ه‌ن خه‌ڵك ‌‬ ‫خانه‌نش���ینكراون‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا به‌هۆی‬ ‫ناسراوبونی‌ ش���وێنه‌كه‌و‌ه ئه‌و خه‌ڵك ‌ه‬ ‫ی هه‌ولێر ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی س���ه‌ردان ‌‬ ‫بیانییانه‌ ‌‬ ‫وه‌ك���و ش���وێنێكی‌ كۆنی‌ ئه‌و ش���ار‌ه‬ ‫سه‌ردانی‌ ئه‌و چایخانه‌یه‌ش ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ماجی���د باس���ی‌ له‌وه‌كرد ك���ه‌ ئه‌وان‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌رده‌وام ده‌ب���ن له‌خزمه‌تكردن��� ‌‬ ‫شاره‌كه‌یان‌و داواكاریش بو ك ‌ه حكومه‌ت‬ ‫ده‌ست به‌پیش��� ‌ه كۆنه‌كانه‌و‌ه بگرێت‌و‬ ‫له‌له‌ناوچ���ون بیانپارێزێ���ت‪ ،‬چونك��� ‌ه‬ ‫ی ئه‌و ش���وێنان ‌ه‬ ‫ی جوان ‌‬ ‫وه‌ك���و ره‌مزێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ناس���رێن‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیش���دا گله‌ی ‌‬ ‫ی هه‌ولێر كرد كه‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫له‌به‌رپڕس���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی درێژ ‌‬ ‫ی چایخانه‌كه‌یان مێژویه‌ك ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم تاكو ئێستا هیچ به‌رپرسێك‬ ‫ئاوڕی‌ لێنه‌داونه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا زۆرێك‬ ‫ی كۆن ب���ون له‌الیه‌ن‬ ‫ل���ه‌و چایخانانه‌ ‌‬ ‫حكومه‌ته‌و‌ه نۆژه‌نكراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ی ئێ���و‌ه ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫ئیش���ه‌كان به‌دڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كاته‌كان زۆر له‌بارن بۆ به‌ره‌وپێشچون ‌‬ ‫پڕۆژه‌كانتان‌و ده‌سكه‌وت ‌ه داراییه‌كانت‬ ‫ی‬ ‫س���ودیان زۆر بۆتان ده‌بێت‌و هه‌لێك ‌‬ ‫باشتان بۆ ده‌ڕه‌خسێت‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫سەرەڕای ناڕەزایی‬ ‫کەسوکاریشی‬ ‫دادگایکردنی بکوژانی‬ ‫سەردەشت عوسمان‬ ‫دەستی پێکردەوە‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫ی شكستێك‬ ‫كاتێك له‌س���ه‌ره‌تادا توش ‌‬ ‫ده‌بی���ت بێئومێد مه‌به‌‪ ،‬ورد‌ه ورد‌ه ئه‌و‬ ‫ی سه‌رش���انتان نامێنێت‌و‬ ‫قورس���اییه‌ ‌‬ ‫ژیران��� ‌ه هه‌ڵس���وكه‌وت بكه‌ ب���ا هه‌مو‬ ‫شته‌كان نه‌شێوێت‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫ی كردویت‪،‬‬ ‫ته‌ندروستیت ماوه‌یه‌ك ‌ه هیالك ‌‬ ‫پێویس���ت ‌ه زیات���ر وریای‌ خ���ۆت بیت‪،‬‬ ‫ی كاره‌كانتی‌‪ ،‬خۆتان‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه خه‌ریك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌بیر ك���ردو‌ه به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫به‌ته‌واوه‌ت��� ‌‬ ‫ته‌ندروستیتان‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫ی توندت لێده‌رچوه‌‪،‬‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌ه كه‌سێك ‌‬ ‫ی كاته‌كانت به‌ش���ه‌ڕو كێش��� ‌ه‬ ‫زۆرینه‌ ‌‬ ‫به‌س���ه‌ر ده‌به‌یت‪ ،‬به‌م شێوه‌یه‌ چه‌ندین‬ ‫گرفت بۆ كه‌س ‌ه نزیكه‌كانیشت دروست‬ ‫ده‌كه‌یت‌و سه‌رقاڵیان ده‌كه‌یت‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی ئه‌م ساڵه‌ هه‌لێكی‌ باش ‌‬ ‫س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی بۆ ته‌واوكردنی‌ هه‌ر پرۆژه‌و‬ ‫ره‌خساندو ‌‬ ‫ئیشێك كه‌ ده‌یكه‌یت به‌ختت زۆر باش‬ ‫ده‌بێت به‌ش���ێوه‌یه‌ك ره‌نگ ‌ه خه‌ڵكانێك‬ ‫به‌غیلیت پێ ببه‌ن‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫تۆزێك هه‌س���ت به‌دڵه‌ڕاوكێ ده‌كه‌یت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ كاریگه‌ری‌ ده‌بێت بۆ س���ه‌ر ژیان ‌‬ ‫ی سۆزدارییه‌و‌ه‬ ‫ئاسایی‌ رۆژانه‌ت‪ .‬له‌ڕو ‌‬ ‫ی ناجێگیر به‌س���ه‌ر ده‌به‌یت‌و‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫بێتاقه‌ت ده‌بیت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ی‬ ‫هه‌واڵێك ده‌بیس���تیت ك��� ‌ه په‌یوه‌ند ‌‬ ‫به‌كه‌س���ێكی‌ نزیكتان���ه‌و‌ه هه‌یه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫ی سه‌رسوڕمانتان ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌واڵ ‌ه توش ‌‬ ‫پێویس���تیتان به‌چون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ زیاتر‬ ‫هه‌یه‌ بۆ نه‌مانی‌ فشاره‌كانتان‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬


‫‪12‬‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫ھێربەرت مارکۆزو ھونەر وەک ڕزگارکەر‬ ‫مەریوان وریا قانیع‬

‫(‪)٣‬‬ ‫لە سااڵنی شەست‌و سەرەتای هەفتاکاندا‬ ‫ھێرب���ەرت مارکۆزە یەکێ���ک بوو لەناوە‬ ‫هەرە گرنگەکانی قوتابخانەی فرانکفۆرت‪.‬‬ ‫ناوی مارک���ۆزە خۆی‌و ناوی هەندێک لە‬ ‫کتێبەکان‌و ئەو زمانەی کە بەکاریدەھێنا‬ ‫لەسەر زاری بەش���ێکی زۆری ئەو نەوە‬ ‫یاخیەبوو کە شۆڕش���ی س���اڵی ‪١٩٦٨‬‬ ‫یان لەئەوروپادا بەرپاکرد‪” .‬ئینس���انی‬ ‫تاکڕەهەن���د“‪” ،‬کۆمەڵ���گای ڕێکخراو“‪،‬‬ ‫”ڕەهەندی ئیتس���اتیکی“‪ ،‬هەندێک لەو‬ ‫دەس���تەواژانەبوون ک���ە لەس���ەر زاری‬ ‫یاخیبووان ب���وون‪ .‬هەندێکجار ھێربەرت‬ ‫مارکۆزە وەک ”شێخی“ بزوتنەوەی ‪٦٨‬‬ ‫ناودەبرا‌و هەندێکجاری تریش مارکۆزەش‬ ‫یەکێک بوو لە س���ێ ”میم“ە گەورەکەی‬ ‫ئەوسەردەمە‪ ،‬مارکس‌و ماوتسی تونگ‌و‬ ‫مارکۆزە‪.‬‬ ‫ل���ە ڕەخنەکردنیدا ب���ۆ کۆمەڵگاکانی‬ ‫ئەو س���ەردەمە‪ ،‬ھێرشی مارکۆزە‪ ،‬وەک‬ ‫ھێرش���ی ئەدۆرنۆ‪ ،‬ھێرش بوو بۆس���ەر‬ ‫”کولت���وری جەم���اوەری“ ‌و بۆ س���ەر‬ ‫”تێرکردنی درۆزنان���ەی ئارەزووەکان“‌و‬ ‫بۆسەر ”یەکڕەهەندیبوونی ژیان“ ‪ .‬خاڵی‬ ‫سەرەکی ئەم ڕەخنەیە ڕەخنەبوو لەوەی‬ ‫مارک���ۆزە وەک لۆژیک���ی ”سیس���تم“ی‬ ‫سەرمایەداری کۆمەڵگا پیشەسازییەکان‬ ‫پێناس���یدەکرد‪ .‬مارک���ۆزە پێیواب���وو‬ ‫ئەم ”سیس���تم“ە بەھۆی گەش���ەکردنی‬ ‫بەردەوامی تەکنۆلۆژی���ا‌و تەکنیکەکانی‬ ‫بەرهەمھێنان���ەوە‪ ،‬ب���ەردەوام ئامێ���ر‌و‬ ‫ئامراز‌و کااڵی نوێ دادەھێنێت‌و ئەمانەش‬ ‫پێویس���تە لە بازاڕەکاندا ساغبکرێنەوە‌و‬ ‫بفرۆش���رێن‪ .‬بۆی���ە ئ���ەم ”سیس���تم“ە‬ ‫هەموو ئ���ەو ئامرازان���ە دادەھێنێت کە‬ ‫دەتوانن ئ���ەم کارە بۆ ”سیس���تم“ەکە‬ ‫مەیس���ەربکەن‪ ،‬لەوان���ەش داھێنان���ی‬ ‫”کولت���وری جەم���اوەری“‌و ”ڕیکالم“‌و‬ ‫دروس���تکردن‌و چاندن���ی ژمارەیەک���ی‬ ‫گەورەی ”پێداویس���تی“‌و ”ئ���ارەزوو“ی‬ ‫”ناڕاس���ت“‌و ”درۆزنانە“ لە ئینس���اندا‪.‬‬ ‫بەجۆرێ���ک ئینس���انەکان والێبکەن ئەو‬ ‫پێداویستییە درۆزن‌و ئارەزووە ناڕاستانە‪،‬‬ ‫وەک ئارەزوو‌و پێداویس���تی سروش���تی‬

‫ببینن واینیش���انبدەن ئ���ەو ئارەزووانە‬ ‫لەناو تاکەکەس���ەکان خۆیان���ەوە دێن‪،‬‬ ‫نەک لەڕێگای تەکنیکە پێشکەوتوەکانی‬ ‫ریکالم‌و کلتوری بەرخۆری جەماوەرییەوە‬ ‫دروستکرابن‌و سەپێنرابن‪.‬‬ ‫بەبۆچوون���ی مارک���ۆزە ئ���ەم هەموو‬ ‫تەکنیک���ی چەپان���دن‌و خەڵەتان���دن‌و‬ ‫مێشکش���ۆرینەوەیە ک���ە ”سیس���تم“ی‬ ‫دروس���تیکردوون‪،‬‬ ‫س���ەرمایەداری‬ ‫کارێکدەک���ەن ئینس���ان کەس���ایەتی‬ ‫”رەس���ەن“‌و ”ڕاس���تەقینە“ی خ���ۆی‬ ‫بدۆڕێنێ���ت‪ ،‬ش���تێک بەن���اوی تاکێتی‬ ‫ڕاس���تەقینەوە نەمێنێتەوە‌و ئینسانەکان‬ ‫بب���ن ب���ە دیل���ی ئ���ەو کااڵیان���ەی‬ ‫دروس���تدەکرێن‪ .‬بەرخ���ۆری‌و ریکالم‌و‬ ‫دروس���تکردنی ئ���ارەزووی درۆزنان���ە‬ ‫ئینسانی ئەم کۆمەڵگایانە کورتدەکەنەوە‬ ‫بۆ ”ئینس���انێکی تاکڕەهەن���د“‪ .‬لێرەدا‬ ‫توان���ا‌و حەزی بەرخۆری نەک وەک تاقە‬ ‫کردەیەکی عەقاڵنی پێش���نیاردەکرێت‪،‬‬ ‫بەڵک���و وەک گەورەتری���ن‌و قووڵتری���ن‬ ‫شێوازەکانی پێش���کەوتنی کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫نمایش���دەکرێت‪.‬‬ ‫فەرهەنگی���ش‬ ‫مارک���ۆزە ئ���ەم توانای���ەی کۆمەڵ���گا‬ ‫پیشەس���ازییەکان ل���ە بەهەڵەدابردن‌و‬ ‫مێشکش���ۆرینەوە‌و چەپاندندا بە توانای‬ ‫”سیس���تم“ ناودەبات‪ ،‬کە ن���ەک تەنها‬ ‫ئینسانە س���ادەکان لەناو سیستمەکەدا‬ ‫دەتوێنێتەوە‪ ،‬بەڵکو س���ەرجەمی ھێزە‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن‌و یاخییەکانی���ش لەن���او‬ ‫چوارچێ���وە‌و میکانیزمەکان���ی خۆی���دا‬ ‫کۆدەکات���ەوە‪ .‬بەبۆچون���ی مارک���ۆزە‬ ‫”سیس���تم“ ھێ���زە ئۆپۆزیس���یۆنەکان‬ ‫نەک تەنه���ا دەس���تەمۆدەکات‪ ،‬بەڵکو‬ ‫بەشێوەی جیاوازیش دەیانخاتە خزمەتی‬ ‫بەھێزبوون‌و پتەوبوونی ”سیس���تم“ەکە‬ ‫خۆیەوە‪ .‬دەیانکات بەبەشێک لە شێوازی‬ ‫بوون‌و ئیشکردنی سیستمەکە‪ .‬بەمەش‬ ‫ڕێگایەک ب���ۆ گۆڕان���کاری ناھێڵێتەوە‌و‬ ‫”سیس���تم“ خۆی لەناو سەرجەمی خانە‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و فەرهەنگی‌و سیاسییەکاندا‬ ‫خ���ۆی بەرهەمدەھێنێتەوە‪ .‬ئاش���کرایە‬ ‫ئ���ەم وێنەیە کە مارک���ۆزە بۆ کۆمەڵگا‬ ‫پیشەس���ازییەکانی دەکێشێت وێنەیەکی‬ ‫تەڵخ‌و نائومێدکەرە‪ ،‬ئەو دونیایەی ئەو‬

‫باس���یدەکات دونیایەکە ئاراس���تەکراو‌و‬ ‫گەمارۆدراو‌و لەن���اوەوە مەحکومکراو بە‬ ‫دووبارەبوونەوەی بەردەوام‪.‬‬ ‫ئ���ەی کەواب���وو ڕۆڵ���ی ھون���ەر لەم‬ ‫کۆمەڵگایان���ەدا چییە‌و لە کوێدایە؟ ئایا‬ ‫ھونەریش بەشێکە لەو دونیا دروستکراوە‬ ‫کە ”سیس���تم“ تیایدا هەموو ش���تەکان‬ ‫دەسەپێنێت‌و بەهەمووان هەمان ئاکار‌و‬ ‫جوڵ���ە‌و تەس���لیمبوون دەبەخش���ێت‪.‬‬ ‫مارکۆزە‪ ،‬وەک ئەدۆرنۆ‪ ،‬بەشێکی زۆری‬ ‫ھون���ەر‌و ئەدەبیاتی ناو ”سیس���تم“ەکە‬ ‫بە ھونەر‌و ئەدەبیاتێکی ئاراس���تەکراو‌و‬ ‫تەس���لیمبوو دادەنێت‌و وەک بەشێک لە‬ ‫”پیشەس���ازی کولتور“‌و ”پیشەس���ازی‬ ‫کات کوش���تن‌و ڕابواردن“ وێنایدەکات‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ئەم���ە هەم���وو وێنەک���ە نییە‪،‬‬ ‫مارکۆزە لەپاڵ ئەم وێنە گش���تییەدا بۆ‬ ‫ھونەری ناو کۆمەڵگا پیشەس���ازییەکان‪،‬‬ ‫پەراوێزێ���ک ب���ۆ جۆرێ���ک ل���ە ھونەر‌و‬ ‫ئەدەبی���ات دەھێڵێتەوە کە بە ”ھونەری‬ ‫رەفز“ ناویاندەبات‌و پێیوایە ناکەونە ناو‬ ‫گەمەکان���ی ”سیس���تم“ەوە‪ .‬لە کۆتایی‬ ‫کتێبی ”مرۆڤی تاکڕەهەن���دا“ مارکۆزە‬ ‫باس لە خاڵێ���ک دەکات کە جگەلەوەی‬ ‫تێزەی س���ەرەکی فیکری ئەم نووسەرە‬ ‫نیش���انئەدات‪ ،‬ھاوکات ئەو شوێنەشمان‬ ‫نیشانئەدات کە ئەم ش���ێوە ھونەرە لە‬ ‫دیدی ئ���ەودا داگیری���دەکات‪ .‬مارکۆزە‬ ‫لەوێدا باس لەوەدەکات کە ”کۆمەڵگای‬ ‫تاکڕەهەن���د“ دەس���کارییەکی بنەڕەتی‬ ‫پەیوەندی نێوان عەقڵ‌و ناعەقڵی کردوە‪،‬‬ ‫ئەم کۆمەڵگایە دۆخێکی دروس���تکردوە‬ ‫تیای���دا عەقاڵنی���ەت یەکس���انبێت ب���ە‬ ‫ناعەقاڵنی���ەت‌و ناعەقاڵنیەتی���ش تاق���ە‬ ‫ڕووبەرێکی ڕاستەقینەی عەقاڵنیەتبێت‪.‬‬ ‫ل���ەم کۆمەڵگایەک���دا هەم���وو ئامرازە‬ ‫ئاس���اییەکانی پەیوەندیک���ردن لەژێ���ر‬ ‫دەس���ەاڵتی عەقاڵنیەتی بااڵدەستدایە‪،‬‬ ‫ئ���ەم عەقاڵنیەتەش���ە ”سیس���تم“‬ ‫بەکاریدەھێنێ���ت‌و بەھۆیەوە عەقاڵنیەت‌و‬ ‫ناعەقاڵنیەتی داواکارییە کۆمەاڵیەتییەکان‬ ‫دەستنیش���انیاندەکات‪ .‬ئەم���ە وادەکات‬ ‫هەر ن���رخ‌و ب���ەھا‌و داواکارییەک نەچنە‬ ‫ناو نەخش���ەکانی ”سیس���تم“ەوە‌و نەبن‬ ‫بەبەش���ێک لەو عەقاڵنیەتە بااڵدەستە‪،‬‬ ‫وەک ناعەقاڵنی���ەت دەربکەون‪ .‬کە وەک‬ ‫ناعەقاڵنیەتیش دەرکەوتن ئیتر نەتوانن‬ ‫ش���ێوازی پەیوەندیکردن���ی تایبەت بە‬ ‫کۆمەڵگاوە بدۆزن���ەوە‪ ،‬جگە لە ڕێگای‬ ‫نائاس���ایی‌و یاس���اغ‌و چەپێن���راوەوە‪.‬‬ ‫گرنگتری���ن ڕێگایەک���ی نائاس���اییش‬

‫ڕێ���گای خەیاڵی ھونەریی���ە‪ .‬ھونەر لەم‬ ‫دیدەدا ڕووبەرێک���ە دەکەوێتە دەرەوەی‬ ‫عەقاڵنیەتی بااڵدەس���تدەوە‪ ،‬کردەیەکە‬ ‫دژە ”سیستم“‪‌،‬و ھێمایە بۆ ناڕازیبوون‌و‬ ‫یاخیبوون‌و لەڕاستیش���دا ئەلتەرناتیڤی‬ ‫هەم���وو کردەیەک���ی بەرگریی���ە دژ بە‬ ‫”سیس���تم“‪ .‬وەک مارکۆزە خۆی دەڵێت‬ ‫لەم دۆخ���ەدا ”ڕەهەندی ئیس���تاتیکی“‬ ‫دەبێت���ە تاق���ە ڕووبەرێک کە ش���وێنی‬ ‫دەربڕینی ئ���ازادی تێداببێت���ەوە‪ ،‬تاقە‬ ‫شوێنێک کە نووس���ەران‌و ھونەرمەندان‬ ‫دەتوانن ش���تەکان بەناوی ڕاستەقینەی‬ ‫خۆیان���ەوە ناو بنێن‌و ئەوش���تانەش کە‬ ‫”سیس���تم“ دەیانچەپێنێ���ت‌و ناھێڵێت‬ ‫ناوبنرێ���ن‪ ،‬ئ���ەوان زیندوویبکەن���ەوە‌و‬ ‫ناویبنێن‪.‬‬ ‫گومان���ی مارک���ۆزە ل���ە چەمک���ە‬ ‫زانس���تییەکان‌و بیرکردنەوەی عەقاڵنی‌و‬ ‫سیستماتیک‪ ،‬گومانی لە ھێزە رەسمی‌و‬ ‫تواوەکان لەناو ”سیستم“ی کاپیتالیزمدا‪،‬‬ ‫باوەڕنەمانی بە زانست‌و فیکر‌و فەلسەفە‪،‬‬ ‫بەش���ێکن ل���ە دونیابینیی���ەک کە ھیچ‬ ‫ڕێگایەک بۆ گۆڕین‌و دەرچوون لە کۆمەڵگا‬ ‫تەکنۆلۆژیی���ەکان ناھێڵن���ەوە‪ .‬مارکۆزە‬ ‫کۆمەڵگا پیشەس���ازییەکان‪ ،‬بەزانست‌و‬ ‫فیکر‌و بیرکردنەوەی سیستماتیکییەوە‪،‬‬ ‫وەک جەهەنەمێکی ئینسانی‌و ڕووبەرێک‬ ‫ب���ۆ بەربەریەتی تەکنۆلۆژی وێنادەکات‪.‬‬ ‫مارک���ۆزە پێیوای���ە ئ���ەوەی دەتوانێت‬ ‫مەس���افەیەک لەنێوان خۆی‌و کۆمەڵگا‬ ‫تەکنۆلۆژییەکاندا دروس���تبکات‪ ،‬ئەوەی‬ ‫دەتوانێ���ت ھێم���ا ب���ۆ کۆمەڵگایەک���ی‬ ‫ئایندەی���ی جیاوازب���کات ک���ە ببێت���ە‬ ‫س���ەرزەمینی کۆکردنەوەی عەقاڵنیەت‌و‬ ‫ئ���ازادی بەیەکەوە‪ ،‬چیدی بیرکردنەوەی‬ ‫زانستی‌و میتۆدی سیس���تماتیک نییە‪،‬‬ ‫کۆمەڵناسی‌و ئینسانناسی‌و دەرونناسی‌و‬ ‫سیاسەتناسی‌و فەلس���ەفە نین‪ ،‬ئەوەی‬ ‫دەتوانێت ئازادی‌و عەقاڵنیەت بەیەکەوە‬ ‫کۆبکات���ەوە خەیاڵ���ە‪ ،‬تەنه���ا خەیاڵ‪،‬‬ ‫خەیاڵە لە دۆخی بەرجەس���تەبوونیدا لە‬ ‫ھونەر‌و ئەدەبیاتدا‪ .‬بەبۆچوونی مارکۆزە‬ ‫هەموو بیرکردنەوەیەکی سیستماتیکی‪،‬‬ ‫هەم���وو بیرکردنەوەیەک کە کەرەس���تە‬ ‫س���ەرەکییەکانی بریتیبێ���ت لە چەمکە‬ ‫زانستییەکان‪ ،‬بەناچاری بووە بەبەشێک‬ ‫لەو ”سیستم“ەی دروس���تکراوە‪ ،‬تەنها‬ ‫خەی���اڵ ڕام نەک���راوە‌و توانیویەتی لە‬ ‫جەبرە گەورەکانی کۆمەڵگای تەکنۆلۆژی‬ ‫ڕزگایببێ���ت‌و ھێ���زی بینینی ئاس���ۆی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و فەرهەنگی نوێ تیامابێت‪.‬‬

‫ئاش���کرایە چ موبالەغەیەک���ی گەورە‬ ‫لەم دی���دەی مارکۆزەدا بۆ ڕۆڵی ھونەر‌و‬ ‫ئەدەبی���ات لەئارادایە‪ .‬ب���ەر لە مارکۆزە‬ ‫ئ���ەم دی���دە پێغەمبەرانییە ب���ۆ ڕۆڵی‬ ‫خەیاڵ‌و ھونەر‌و ئەدەبیات الی ئەدۆرنۆ‌و‬ ‫ھۆرکھایمەری���ش هەب���وو‪ ،‬ئ���ەم دیدە‬ ‫ئەدۆرنۆی ب���ەرەو گرنگیدان بە ئەدەب‌و‬ ‫مۆس���یقا‌و ھونەر برد ھۆرکھایمەریشی‬ ‫بەرەو گرنگیدان ب���ە دین‪ .‬ئەوەی دین‌و‬ ‫ھون���ەر‌و مۆس���یقا‌و ئ���ەدەب بەیەکەوە‬ ‫کۆدەکات���ەوە غیاب���ی بیرکردن���ەوەی‬ ‫سیستماتیکییە بە چەمکە زانستییەکان‌و‬

‫مارکۆزە باوەڕی‬ ‫بەوەیە کە ھونەر‪،‬‬ ‫یان رەهەندی‬ ‫ئیستاتیکی‬ ‫لە ئینساندا‪،‬‬ ‫رەهەندێکی‬ ‫ئازدیخواز‌و‬ ‫ڕزگارکەرە‬ ‫غیابی بیرکردنەوەی میتۆدییە‪ .‬لەڕاستیدا‬ ‫مارک���ۆزە ھیوایەک���ی زۆریش لەس���ەر‬ ‫ھونەر‌و ئەدەبی���ات هەڵناچنێت‪ ،‬چونکە‬ ‫پێیوایە ه���ەم ”کۆمەڵگای تاکڕەهەند“‌و‬ ‫ه���ەم ”ئینس���انی تاکڕەهەن���د“ لەوەدا‬ ‫سەرکەوتوون خەیاڵیش بخەنە خزمەتی‬ ‫ئەو ”سیس���تم“ەوە کە دروس���تکراوە‪.‬‬ ‫بەبۆچوون���ی مارک���ۆزە کۆمەڵ���گای‬ ‫تەکنۆل���ۆژی کۆمەڵگایەکە ئەو وێنانەی‬ ‫خەی���اڵ دروس���تیاندەکات‪ ،‬دەگۆڕێ���ت‬ ‫ب���ۆ واقیعێکی مادی‪ ،‬بەم���ەش خەیاڵ‬ ‫دەکات بە بەش���ێک ل���ە پێکھاتی ئەو‬ ‫دونیایەی کە دروستیدەکات‌و بەبەشێک‬ ‫لە بااڵدەستیی تەکنۆلۆژیا خۆی‪ .‬خەیاڵ‬ ‫لەناو ئ���ەم ”سیس���تم“ە تۆتالیتارییەدا‬ ‫دەبێت بەردەوام واقیعیبوون‌و مادیبوونی‬

‫خۆی بس���ەلمێنێت‪ ،‬نابێت خەیاڵێکبێت‬ ‫سیستمەکە نەتوانێت تەرجەمەیبکات بۆ‬ ‫واقیع‪ .‬ئەمە وادەکات لەباشترین دۆخدا‬ ‫”سیستم“ ڕۆڵی خەیاڵ کورتبکاتەوە بۆ‬ ‫ڕۆڵێکی سایکۆلۆژی‪ ،‬دەیکات بە جۆرێک‬ ‫ل���ە تێرەپی‪ ،‬دەیگۆڕێ���ت بۆ جۆرێک لە‬ ‫عەقاڵنیەت بۆ بنبڕکردنی ناعەقاڵنیەت‪.‬‬ ‫س���ەرەڕای هەموو ئەمان���ە مارکۆزە‬ ‫ھێش���تا باوەڕی بەوەیە کە ھونەر‪ ،‬یان‬ ‫رەهەن���دی ئیس���تاتیکی لە ئینس���اندا‪،‬‬ ‫رەهەندێکی ئازدیخواز‌و ڕزگارکەرە‪ ،‬ئەوە‬ ‫دەتوانێت ئینس���انی ئ���ەم کۆمەڵگایانە‬ ‫لە جەبرەکان���ی تەکنۆلۆژیا‌و بەرخۆری‬ ‫سیس���تمەکە ڕزگاربکات‪ .‬ئەگەر هەموو‬ ‫رەهەندەکانی تری بوونی ئینس���انی‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونە رەهەندە سیاسی‌و کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫دینی‌و کولتورییەکان‪ ،‬هەموویان لەالیەن‬ ‫سیس���تمەوە داگیرکراب���ن‪ ،‬ئ���ەوا تاقە‬ ‫شوێنێک بکرێت ئینسان ئازادی خۆی تێدا‬ ‫بژی‪ ،‬ڕەهەندی ھونەرییە‪ ،‬ئیس���تاتیکایە‬ ‫وەک ڕووبەرێ���ک بۆ ئ���ازادی‪ .‬ئەوەش‬ ‫ک���ە وادەکات ئەم کارە مەیس���ەرببێت‬ ‫ئەوەیە کە ھونەر‪ ،‬بەبۆچوونی مارکۆزە‪،‬‬ ‫بەردەوام دەتوانێ���ت کۆمەڵێک ئەگەری‬ ‫ن���وێ دروس���تبکات‪ ،‬ئ���ەم ئەگەران���ە‬ ‫دەکرێ���ت ببن���ە بنەم���ای ڕزگاربوونی‬ ‫ڕاس���تەقینە‪ .‬مارک���ۆزە ڕزگاربوون���ی‬ ‫ئیستاتیکییانەی ئینس���ان دەخاتە بەر‬ ‫لە ڕزگاربوونی کۆمەاڵیەتی ئینسانەوە‪.‬‬ ‫بەبۆچوونی ئەو ڕۆحی ئینسانی کۆمەڵگا‬ ‫پیشەسازییەکان بەڕادەیەک شێوێنراوە‌و‬ ‫بەڕادەیەک دەس���تخراوەتە ناو دەرون‌و‬ ‫عەقڵ‌و حەز‌و ویست‌و ئارەزووەکانییەوە‪،‬‬ ‫تاق���ە ڕێگای���ەک بکرێت ئەم ئینس���انە‬ ‫ڕزگاربکات شۆڕش���ێکی ئیس���تاتیکییە‬ ‫ئینسانی شێواو پێویستی بە چەمکەکانی‬ ‫یەکس���انی‌و م���اف‌و دیموکراس���ییەت‌و‬ ‫ئازادی ڕادەربڕی���ن‌و ھتد‪ ..‬نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫پێویس���تی بە ”خەیاڵێکی نوێ“‌و ئازاد‌و‬ ‫پێویس���تی بە ”حەساس���یەتێکی تازە“‬ ‫هەیە کە سەرجەمی دونیای دروستکراو‬ ‫رەفزبکات‪ .‬ئەمەش وادەکات الی مارکۆزە‬ ‫تاقە ڕێگایەک ب���ەرەو ئایندەیەکی ئازاد‬ ‫بەن���او ھونەر‌و ئیس���تاتیکدا تێبپەڕێت‪،‬‬ ‫ن���ەک بەن���او ملمالنێ���ی کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫سیاس���ی‌و فیکریدا‪ .‬ئەمەش نەک تەنها‬ ‫موبالەغە‌و زێدەڕۆییەکی گەورەیە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫س���وفیزمێکی فیکرییە کاری س���ەرەکی‬ ‫ناش���یرینکردنێکی بێوێن���ەی دونیای���ە‬ ‫لەپێناوی جوانکردنێکی بێوێنەی ھونەر‌و‬ ‫ئەدەبیاتدا‪.‬‬

‫مرۆڤ له‌نێوان قسه‌و كرده‌دا‬ ‫كنێر عه‌بدواڵ‬

‫‪Kner_abdullah@yahoo.com‬‬

‫الیه‌نی تیۆریی‌و جێبه‌جێكردن دو وشه‌ی‬ ‫ته‌واوكه‌ری یه‌كن ب���ۆ هێنانه‌كایه‌وه‌ی‬ ‫واقعێكی به‌رجه‌سته‌كراو‪ ،‬چونكه‌ هه‌مو‬ ‫بیرۆكه‌ی���ه‌ك بۆ ئ���ه‌وه‌ی گۆڕانكاری‌و‬ ‫كاریگه‌ری خۆی جێبهێڵێت پێویس���تی‬ ‫به‌ب���واری جێبه‌جێكردن���ه‌و‌ه هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫بێگوم���ان بونی ئیراده‌و تێگه‌یش���تن‌و‬ ‫كارپێك���ردن رۆڵ���ی خۆی���ان ده‌گێڕن‬ ‫تیایدا‪.‬‬ ‫تیۆری‪ :‬سنورێكی بااڵیه‌ له‌ئازادی‌و‬ ‫یه‌كس���انی‌و جێبه‌جێكردن‪ ،‬به‌واتایه‌كی‬ ‫دی وه‌رگرتنی زانیاری‌و تێگه‌یشتنێتی‪.‬‬ ‫جێبه‌جێكردن‪ :‬س���نورێكی بااڵی ‌ه بۆ‬ ‫توانای خه‌ڵك له‌ئاست جێبه‌جێكردنیداو‬ ‫كارپێكردنێت���ی له‌ژیاندا‪ .‬وات ‌ه گۆڕینی‬ ‫قسه‌و نوسراوه‌ بۆ كرده‌‪.‬‬ ‫زۆرن ئ���ه‌و بواران���ه‌ی ك��� ‌ه به‌پێی‬ ‫پێش���كه‌وتنه‌كان هاتونه‌ت��� ‌ه گ���ۆڕێ‬ ‫پێویس���تیان ب���ه‌ گۆڕان���كاری هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ل���ه‌روی جێبه‌جێكردنه‌وه‌ جێی‬ ‫گرفت���ن‪ .‬نمونه‌گه‌لێ���ك ه���ه‌ن به‌هۆی‬ ‫جێبه‌جێنه‌كردنه‌وه‌ بونه‌ته‌ هۆی الوازی‬ ‫یان دواخس���تنی ده‌رئه‌نجام���ه‌كان ك ‌ه‬ ‫دواجار به‌گشتی كاردانه‌وه‌ی بۆ كۆمه‌ڵ‬ ‫ده‌بێت‪ .‬كاتێك رۆشنبیران‪ ،‬نوسه‌ران‪،‬‬ ‫سیاس���ه‌تمه‌داران‪ ،‬فه‌رمانڕه‌وای���ان‪،‬‬ ‫راگه‌یاندن���كاران ده‌یانه‌وێ���ت نه‌وه‌كان‬ ‫ب���ه‌و چه‌م���ك‌و بیروباوه‌ڕان���ه‌ گ���ۆش‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌كات���ی جێبه‌جێكردندا‬ ‫ب���ۆ زۆرێ���ك له‌خۆی���ان گرفتاویی���ه‌‪.‬‬ ‫رۆش���نبیرێك ئه‌وه‌ن���د‌ه جێبه‌جێكه‌ری‬ ‫قس���ه‌كانی خۆی ده‌بێت كه‌ سنوره‌كان‬ ‫نه‌به‌زێنێت‪ ،‬سیاسه‌تمه‌دارێك ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫جێبه‌جێكه‌ری په‌ی���ڕه‌و پرۆگرامه‌كانی‬ ‫حزبه‌ك���ه‌ی ده‌بێ���ت ك���ه‌ بتوانێ���ت‬

‫به‌رژه‌وه‌ندیی���ه‌ سیاس���ی‌و ئاینییه‌كان‬ ‫رابگرێت‪ ،‬عاش���قێك ئه‌وه‌نده‌ قوربانی‬ ‫بۆ خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ی ده‌دات ك ‌ه پێی‬ ‫ده‌گات‪ ،‬نوسه‌رێك ئه‌وه‌ند‌ه ده‌توانێـت‬ ‫بگه‌ڕێت به‌دوای رازاوه‌ترین وش���ه‌ ك ‌ه‬ ‫به‌رهه‌مێكی زیاد بكات‪ ،‬به‌رپرسێك یان‬ ‫سیاس���ه‌تمه‌دارێك ئه‌وه‌نده‌ ده‌بینرێت‬ ‫كه‌ به‌ڵێن‌و قس���ه‌ی بریق���ه‌دار بكات‪.‬‬ ‫هه‌م���و ئه‌مانه‌ نمونه‌گه‌لێكی واقعین ك ‌ه‬ ‫وا ده‌كات گۆڕانكاریی‌و ده‌رئه‌نجامه‌كان‬ ‫زۆر به‌سس���تی ببینرێن‪ ،‬بۆیه‌ رێكه‌وتن‬ ‫له‌نێ���وان بیرۆكه‌و كرده‌كان���دا یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌گرنگتری���ن الی���ه‌ن كه‌ راس���تگۆیی‌و‬ ‫په‌یوه‌س���تبون به‌ به‌هاكانه‌و‌ه دروست‬ ‫ده‌كات‪ ،‬چونكه‌ مرۆڤ كاتێك هه‌ڵگری‬ ‫بیرۆكه‌یه‌ك یان باوه‌ڕێك ده‌بێت پێش‬ ‫هه‌مو شتێك پێویس���ته‌ له‌گه‌ڵ خۆیدا‬ ‫راس���تگۆبێت چونك���ه‌ پێچه‌وانه‌ك���ه‌ی‬ ‫ده‌چێته‌ قاڵب���ی دوفاقییه‌وه‌‪ ،‬به‌وه‌ش‬ ‫متمان���ه‌و ب���اوه‌ڕی الی خه‌ڵ���ك الواز‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫هۆكاری دوفاقیی مرۆڤ‪:‬‬ ‫• باوه‌ڕنه‌بون���ی راس���ته‌قین ‌ه‬ ‫به‌بیرۆك���ه‌كان‪ :‬به‌و واتایه‌ی كه‌س���ێك‬ ‫خ���ۆی وا نیش���ان ده‌دات ب���اوه‌ڕی‬ ‫به‌بیرۆك ‌ه یان مه‌س���ه‌له‌یه‌كی دیاریكراو‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ناخ‌و ه���زرو باوه‌ڕیدا وا‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئ���ه‌م جیاوازییه‌ ئیش���كالییه‌تی‬ ‫گه‌وره‌ ده‌خوڵقێنێ ك ‌ه ناوی لێده‌نرێت‬ ‫دوڕویی‪.‬‬ ‫ئیراده‌گه‌رییان��� ‌ه‬ ‫الوازی‬ ‫•‬ ‫له‌په‌یوه‌ستبوندا‪ :‬به‌و واتایه‌ی ده‌شێت‬ ‫كه‌سێك باوه‌ڕی به‌بیرۆكه‌یه‌ك هه‌بێت‌و‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی ب���ۆ ب���كات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل ‌ه‬

‫جێبه‌جێكردنیدا قورس���ی به‌دی بكات‬ ‫یان به‌ش���ێوه‌یه‌كی دیك ‌ه ئاماده‌ی ئه‌و‬ ‫قوربانییه‌ نه‌بێت كه‌ بیدات‪ ،‬بۆ نمونه‌‪:‬‬ ‫ا‪ .‬له‌بواری كۆمه‌اڵیه‌تی‪ :‬له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫خێ���زان‪ ،‬زۆرن ئه‌و ب���اوك‌و دایكانه‌ی‬ ‫ئام���ۆژگاری منداڵه‌كانی���ان ده‌كه‌ن ك ‌ه‬ ‫ل���ه‌روی ره‌فت���ارو مامه‌ڵه‌كردنیان���ه‌و‌ه‬ ‫په‌یوه‌ستبن به‌دابونه‌ریت‌و به‌هاكانه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم گه‌ر خودی خۆیان جێبه‌جێكه‌ری‬ ‫نه‌بن له‌ژیان‌و ره‌فتاری رۆژانه‌یاندا ئه‌و‬ ‫كات ئامۆژگارییه‌كانی���ان كاریگ���ه‌ری‬ ‫ناخات ‌ه س���ه‌ر هزرو بیری���ان‌و نابێت ب ‌ه‬ ‫به‌شێك له‌بیروباوه‌ڕیان ‪.‬‬ ‫ب‪ .‬له‌سه‌ر ئاستی كه‌سێتی‪ :‬زۆر جار‬ ‫گوێبیستی كه‌سانێك ده‌بین ره‌خنه‌گرن‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر به‌كارهێنانی ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫ناوزه‌ن���د ده‌كرێ���ن ب��� ‌ه گه‌ن���ده‌ڵ یان‬ ‫نابه‌رپرسیار‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌مان كاتدا خودی‬ ‫خۆی به‌ده‌ر نییه‌ لێی‪ .‬ئه‌مه‌ له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫خ���ودی ده‌س���ه‌اڵتی له‌گ���ه‌ڵ منداڵ‌و‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كانیاندا ره‌نگدانه‌وه‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫كاتێك باوه‌ڕی به‌ئازادی‌و دیموكراسی‌و‬ ‫مافی م���رۆڤ‌و په‌یوه‌ندییه‌ مرۆییه‌كان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ك ‌ه ده‌گاته‌ جێبه‌جێكردن‬ ‫له‌گه‌ڵ خودی ژن ‌ه هاوسه‌ره‌كه‌ی ده‌بێت ‌ه‬ ‫جێی هه‌ڵوه‌س���ته‌و گرفت‪ ،‬بۆیه‌ خۆی‬ ‫ده‌بێته‌ جێبه‌جێكه‌ری ئه‌و سته‌مه‌ی ك ‌ه‬ ‫له‌قسه‌كردندا ره‌تی ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ت‪ .‬له‌ب���واری كاركردندا ‪ :‬ده‌ش���ێت‬ ‫كه‌س���ێك ره‌خنه‌گربێ���ت له‌به‌رامب���ه‌ر‬ ‫ره‌فت���اری فه‌رمانبه‌رێ���ك ب���ه‌وه‌ی‬ ‫كه‌مته‌رخه‌م‌و بێب���اك‌و جدیی نییه‌ یان‬ ‫له‌ئاس���ت وه‌اڵمدانه‌وه‌و جێبه‌جێكردنی‬ ‫كاره‌كان���ی خه‌ڵك���دا سس���ته‌و وه‌ك‬ ‫ئه‌ركێ���ك به‌كاری خۆی هه‌ڵناس���ێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌مان كاتدا خودی خۆیش���ی‬ ‫له‌ماوه‌ی كاركردنی���دا هه‌مان ره‌فتارو‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتی ده‌بێت له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وانی‬ ‫دیدا‪.‬‬ ‫پ‪ .‬ده‌سته‌بژێری ئاینی‌و رۆشنبیران‌و‬ ‫دادوه‌ران له‌كۆمه‌ڵ���دا‪ :‬به‌پێ���ی رۆڵی‬

‫ب���ه‌و به‌ڵێنان���ه‌ی ده‌ریده‌بڕێت له‌كاتی‬ ‫قسه‌كردندا له‌كاتێكدا ده‌شێت به‌دیوێكی‬ ‫دیكه‌دا گه‌ر كارێ���ك له‌توانایدا نه‌بێت‬ ‫به‌هه‌ر هۆكارێكه‌وه‌ بێت له‌قس���ه‌كردندا‬ ‫ده‌رینه‌بڕێت ب���ۆ ئه‌وانی دی تا نه‌بێت ‌ه‬ ‫هۆی دوفاقی‌و بێمتمانه‌یی‌و نائومێدی‪.‬‬ ‫ح‪ .‬سیاس���ه‌تمه‌داران‌و به‌رپرس���ان‪:‬‬ ‫زۆرن ئه‌و بڕی���ار‌و رێكه‌وتن‌و به‌ڵێننام ‌ه‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت���ی‌و ناوخۆییان���ه‌ی له‌الیه‌ن‬ ‫فه‌رمانڕه‌وایان���ی ده‌وڵه‌ت���ه‌و‌ه واژویان‬ ‫له‌سه‌ر ده‌كرێت له‌وان ‌ه جاڕی گه‌ردونی‬ ‫مافه‌كانی مرۆڤ‪ ،‬رێكه‌وتننامه‌ی سیداو‬ ‫چه‌ندینی دیكه‌ له‌روی په‌یڕه‌وو پرۆگرامی‬ ‫ه���ه‌ر پارتێكی سیاس���ی ت���ا ده‌گات ‌ه‬ ‫ده‌س���تورو یاس���اكانی هه‌ر واڵتێك ك ‌ه‬ ‫له‌كاتی بۆنه‌و قۆناغ‌و به‌رژه‌وه‌ندییه‌كاندا‬ ‫زۆر به‌رازاوه‌یی گوزارش���تی لێده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ل���ه‌روی جیێبه‌جێكردن���ه‌و‌ه‬ ‫گه‌وره‌ترین گیروگرفتی لێده‌كه‌وێته‌وه‌و‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌ش ‌ه واده‌كات بڕیارو یاساكان‬ ‫ته‌نه���ا مه‌ره‌كه‌ب���ی س���ه‌ر كاغه‌زبن‪.‬‬ ‫ل��� ‌ه كاتێكدا پش���كی گ���ه‌ور‌ه به‌ر ئه‌م‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌ه ده‌كه‌وێت تا له‌رێی هه‌نگاوی‬ ‫جۆربه‌ج���ۆری چاالك���ی‌و دام���ه‌زراو‌ه‬ ‫فێركاری‌و په‌روه‌رده‌ییه‌كانێو‌ه بتوانێت‬ ‫خۆی���ان جیاواز له‌كه‌س���انی ئاس���ایی نه‌وه‌كان گۆش بكات به‌ش���ێواز‌ه نوێ‌و‬ ‫ده‌خوێنرێن���ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه به‌پێی جۆری تازه‌گه‌رییه‌كان���ی خزم���ه‌ت ب���ه‌واڵت‬ ‫كاره‌كه‌ی���ان رۆڵ���ی رۆش���نكه‌ره‌وه‌و ده‌كه‌ن‌و رۆح���ی ئینتمابون له‌ناخیاندا‬ ‫ئام���ۆژگاری‌و رێنوێن���ی ده‌گێ���ڕن ده‌چێنن‪.‬‬ ‫ل���ه‌م روانگه‌یه‌و‌ه رۆش���نبیر رۆڵێكی‬ ‫له‌كۆمه‌ڵ���دا‪ ،‬بۆی���ه‌ گرنگ���ه‌ پێ���ش‬ ‫قس���ه‌كردنیان بگه‌ڕێن���ه‌وه‌ بۆ خودی س���ه‌ره‌كی ده‌گێڕێ له‌داڕشتنی ژیانی‬ ‫خۆیان تا بزانێت تا چه‌ند خودی خۆی نه‌ته‌وه‌و واڵتدا‪ ،‬بۆی ‌ه رۆشنبیری زیندو‬ ‫په‌یوه‌س���ت بوه‌ به‌و قس���انه‌وه‌ كه‌ ب ‌ه نه‌ته‌و‌ه وا لێده‌كات له‌واقعێكی راست‌و‬ ‫دروستدا بژی به‌پێچه‌وانه‌ی رۆشنبیری‬ ‫خه‌ڵكی راده‌گه‌یه‌نێت ‪.‬‬ ‫ج‪ .‬دوفاق���ی له‌به‌ڵێندا‪ :‬خودی ئه‌و نادروست ك ‌ه پاڵنه‌ر ده‌بێت بۆ نه‌ته‌و‌ه‬ ‫كه‌سانه‌ی زمانشیرینی‌و دواتر به‌ڵێنێكی له‌كه‌ن���اری دواكه‌وتوی���ی‌و تێش���كاندا‬ ‫زۆر ده‌ده‌ن له‌به‌رامب���ه‌ر ئه‌وان���ی دیدا بمێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ۆ نمون��� ‌ه كۆمه‌ڵگ��� ‌ه‬ ‫یه‌كێك ‌ه له‌خه‌سڵه‌ته‌ س���ه‌ره‌كییه‌كانی رۆژئاواییه‌كان له‌س���ه‌ده‌كانی ناوه‌نددا‬ ‫ئاكار‪ ،‬چونك ‌ه س���اكارترین په‌یوه‌ست ‌ه له‌دواكه‌توییه‌كی فره‌ ب���واردا ده‌ژیان‌و‬ ‫ئاكاریی���ه‌كان ل���ه‌وه‌دا به‌رجه‌س���ت ‌ه ئ���ه‌و دواكه‌وتویی ‌ه تێنه‌پ���ه‌ڕی تا ئه‌و‬ ‫ده‌بێ���ت كه‌ م���رۆڤ په‌یوه‌س���ت بێت كاته‌ی بیرمه‌ندان‌و رۆشنبیران ده‌ستیان‬

‫رۆشنبیر رۆڵێكی‬ ‫سه‌ره‌كی ده‌گێڕێ‬ ‫له‌داڕشتنی ژیانی‬ ‫نه‌ته‌وه‌و واڵتدا‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی‬ ‫رۆشنبیری نادروست‬ ‫ك ‌ه پاڵنه‌ر ده‌بێت‬ ‫بۆ نه‌ته‌و‌ه له‌كه‌ناری‬ ‫دواكه‌وتویی‌و‬ ‫تێشكاندا بمێنێته‌وه‌‬

‫ب ‌ه جوڵ ‌ه كردو توانیان رۆشنبیرییه‌كی‬ ‫سه‌ربه‌س���تی‬ ‫رۆش���نكه‌ره‌وه‌و‬ ‫به‌رهه‌مبهێنن‌و بوه‌ ه���ۆی ده‌ربازبونی‬ ‫كۆم���ه‌ڵ له‌دواكه‌وتوی���ی ك��� ‌ه به‌هۆی‬ ‫سیاس���ه‌ته‌و‌ه فه‌رز كرابو به‌سه‌ریاندا‪.‬‬ ‫دروس���تبونی بزوتن���ه‌وه‌ی ئ���ازادی‌و‬ ‫سه‌ربه‌ستی‌و رۆشنبیرێتی واقعێكی نوێی‬ ‫له‌ژیانیاندا هێنایه‌ گۆڕێ‌و له‌ئێستاشدا‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی رۆژهه‌اڵت به‌گش���تی له‌نێو‬ ‫حاڵه‌تێكی ئ���ازارو ملمالنێدا ده‌ژی‪ .‬ل ‌ه‬ ‫نێوان دو رۆش���نبیرییدا ك ‌ه یه‌كێكیان‬ ‫ده‌یه‌وێت دواكه‌تویی بپاریزێ‌و ئه‌ویدیان‬ ‫رۆش���نبیرییه‌كی نوێ ك��� ‌ه پاڵنه‌ر‌ه بۆ‬ ‫راپه‌ڕین‌و پێش���كه‌وتن‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بینیت‬ ‫هه‌م���و نێوه‌ندی توێژه‌ جۆربه‌جۆره‌كان‬ ‫ده‌ناڵێن���ن‌و كه‌وتونه‌ت��� ‌ه نێ���وان دو‬ ‫بڕی���اری دژ به‌یه‌كت���ری‪ .‬هه‌ندێك پێی‬ ‫وای���ه‌ دابونه‌ریت���ی دواكه‌وت���وو بیری‬ ‫كۆنه‌په‌رستی بۆته‌ هۆكاری دواكه‌وتویی‌و‬ ‫تێشكان‌و هه‌ندێكی دی رێگه‌ی زانست‌و‬ ‫پێش���كه‌وتن به‌چاره‌س���ه‌ر ده‌زانێ���ت‪،‬‬ ‫هه‌ندێكی دی گۆڕانكاری رۆش���نبیری‬ ‫به‌هه‌م���و ش���ێوه‌یه‌ك ره‌تده‌كات���ه‌و‌ه‬ ‫به‌هۆی ترسی له‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندیدار‌ه به‌واقع���ی دواكه‌وتوه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌م���و ئه‌مان��� ‌ه دژ ب��� ‌ه كران���ه‌وه‌ن‪،‬‬ ‫كرانه‌وه‌ به‌روی پێشكه‌وتنه‌كانی دونیا‪،‬‬ ‫گۆڕانكاریی���ه‌كان‪ ،‬هه‌نگاون���ان به‌رێی‬ ‫پێش���كه‌وتن‌و گه‌ش���ه‌كردنه‌كان‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ئه‌م دید‌ه رۆش���نبیریی ‌ه ك ‌ه پێویس���تی‬ ‫ب��� ‌ه گۆڕان���كاری هه‌ی���ه‌و بێگومانیش‬ ‫ده‌رئه‌نجام���ی ئ���ه‌و گۆڕانكاریی���ه‌ بێ‬ ‫قوربان���ی‌و باج���ی گ���ه‌ور‌ه نابێت ك ‌ه‬ ‫ده‌ش���ێت زۆرێ���ك له‌رۆش���نبیران‌و‬ ‫سیاس���ه‌تمه‌داران پش���كی زۆری���ان‬ ‫به‌ربكه‌وێت‪ ،‬بۆی��� ‌ه كاركردنی هه‌موان‬ ‫له‌پێناو هێنانه‌كایه‌وه‌ی رۆشنبیرییه‌كی‬ ‫رۆش���نگه‌ری ك ‌ه كار ب���ۆ لێبورده‌یی‪،‬‬ ‫كرانه‌وه‌و پێشكه‌وتن‌و یه‌كترقبوڵكردن‌و‬ ‫هاواڵتیبون بكات ئه‌رك‌و ئیراده‌گه‌ریانه‌ی‬ ‫هه‌مه‌الیه‌نه‌ی پێویسته‌‪.‬‬


‫بیروڕا‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫له‌نێوان خوڵقاندن‌و له‌وه‌ڕاندندا‬ ‫سمكۆ ناكام‬

‫بڕیارێك���ی هه‌زه‌لی���ی ده‌زگایه‌ك���ی‬ ‫هه‌زه‌لی���ی ده‌س���ه‌اڵتێكی هه‌زه‌ل���ی‬ ‫حه‌په‌س���ان‌و توڕ‌ه‌‌یی به‌‌شێكی به‌رباڵوی‬ ‫رۆشنبیرانی كوردی به‌دوای خۆیدا هێنا‪ .‬‬ ‫له‌راگه‌یه‌نراوێكدا‌ وه‌زاره‌تی رۆش���نبیری‌و‬ ‫الوان���ی هه‌رێم���ی كوردس���تان بڕیاریدا‬ ‫كه‌ س���ندوقێكی تایبه‌ت���ی (په‌یوه‌ندیی‬ ‫ب���ه‌وه‌ی دوڵدوڵ ی���ا بوراق���ه‌وه‌ نییه‌)!‬ ‫ته‌‌رخان بكات بۆ كۆمه‌كی دارایی كردن‬ ‫به‌داهێنه‌ران���ی كورد‪ ،‬بێگومان به‌فه‌رق‌و‬ ‫جیاوازیی زۆره‌وه‌‪ .‬بۆ ئه‌م مه‌به‌س���ته‌ش‌‬ ‫وه‌زاره‌ت لیژنه‌یه‌ك���ی ناپس���پۆڕ ك���ه‌‬ ‫س���ه‌راپای ئه‌ندامه‌كان���ی نوێنه‌ران���ی‬ ‫رێكخراوه‌ حیزبییه‌كانی س���ه‌ر به‌هه‌ردو‬ ‫بنه‌ماڵ���ه‌ی ده‌س���ه‌اڵتداربون راس���پارد‬ ‫بۆ ده‌ستنیش���انكردنی س���ودوه‌رگران‪ .‬‬ ‫لیژنه‌كه‌ش قۆڵ���ی هیممه‌تی لێهه‌ڵماڵی‌و‬ ‫پل���ه‌ی داهێن���ه‌ری ب���ێ كه‌موزی���اد‬ ‫به‌سه‌ر(ش���ه‌ش س���ه‌دو نه‌وه‌د) كورددا‬ ‫دابه‌شكرد‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی زی���اد له‌هه‌مو ش���تێكی تر‬ ‫سه‌رلێش���ێوان ئه‌وروژێنێ ئه‌م‌ وش���ه‌ی‬ ‫داهێنه‌ره‌ی���ه‌ ك���ه‌ زۆر ناوه‌س���تایانه‌‬ ‫به‌كارهاتوه‌‪ .‬به‌بیستنی ئه‌م ده‌سته‌واژه‌یه‌‬ ‫زۆرب���ه‌ی ك���ورد خه‌یاڵی ب���ۆ به‌رابه‌ره‌‬ ‫عه‌ره‌بیه‌كه‌ی‌ (مخترع) یا ئینگلیزییه‌كه‌ی‌‬ ‫"‪ " Inventor‬ئه‌چێ���ت‪ ،‬كه‌ باوه‌ڕ ناكه‌م‬ ‫نه‌لیژنه‌كه‌و نه‌وه‌زاره‌ته‌كه‌ی له‌پشتی هێنده‌‬ ‫بێ چاوڕوبوبن‌ویس���تبێتیان ئاگادارمان‬ ‫بك���ه‌ن كه‌ هه‌ریه‌ك ل���ه‌و هاوزمانانه‌مان‬ ‫تۆماس ئه‌دیس���ۆنێكه‌ بۆ خۆی‪ .‬به‌ش‬ ‫به‌حاڵ���ی خۆم م���ن‌ وای ب���ۆ ئه‌چم كه‌‬ ‫مه‌به‌ست ‪:‬خوڵقێنه‌"ه‌‪ ،‬واتا ‪Creatior,‬‬ ‫‪ Creativ‬كه‌ عه‌ره‌به‌كان‌تا بۆیان بكرێ‬ ‫خۆیان له‌به‌رابه‌ر ده‌قاوده‌قه‌كه‌ی "خالق"‬ ‫ئه‌پارێزن‪ ،‬ئاشكرایش���ه‌ بۆچی‌و له‌جێی‬ ‫وشه‌ی "مبدع" به‌بیستن ئه‌ده‌ن‪ .‬له‌گومان‬ ‫ب���ه‌ده‌ره‌ كه‌ هه‌مو كارێك���ی ئه‌ده‌بی یا‬ ‫هونه‌ریی له‌خۆی���دا خوڵقاندنه‌‪ .‬كه‌واته‌‬ ‫مه‌به‌س���ت ئیبداع بوه‌‪ ،‬نه‌ك ئیختیراع‪ .‬‬ ‫جگه‌ له‌مه‌ ئاش���كرایه‌ هه‌م���و ئه‌وانه‌ی‬

‫ره‌وتێ ی���ا قوتابخانه‌یه‌ك���ی ئه‌ده‌بی یا‬ ‫هونه‌ری���ی ن���وێ دێننه‌ به‌رمه‌ی���دان ك ‌ه‬ ‫ده‌ب���ێ به‌مه‌نزڵێ له‌كاروان���ی كولتوریی‬ ‫گه‌لێكدا داهێنه‌رن‪ ،‬ئه‌مه‌ راس���ته‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای بێش���ه‌رمیی گه‌لێ له‌وانه‌ی‬ ‫ناویان به‌داهێنه‌ر له‌پیره‌ لیسته‌دا براوه‌‪،‬‬ ‫باوه‌ڕ ناكه‌م كه‌س���یان ئه‌وه‌نده‌ چاوقایم‬ ‫بێت بوێرێ به‌و باره‌یاندا پله‌ی داهێنه‌ر‬ ‫به‌خۆی ره‌وا ببینێ‪ .‬ئه‌وس���ا پرسیارێ‬ ‫خۆی ئه‌س���ه‌پێنێ‪ :‬ئایا به‌راس���تی ئه‌و‬ ‫حه‌شاماته‌ هه‌ر هه‌موی خوڵقێنه‌ره‌؟‬ ‫له‌یه‌كه‌م نیگاوه‌ ناوه‌كانی لیس���ته‌كه‌‪،‬‬ ‫چه‌ن���د ئیستیس���نایه‌كی لێده‌رچێ كه‌‬ ‫له‌ژم���اره‌ی په‌نجه‌كانی هه‌ردو ده‌س���ت‬ ‫تێپ���ه‌ڕ نابن‪ ،‬زۆرب���ه‌ی زۆری نه‌كیره‌ن‪:‬‬ ‫نه‌ك���ه‌س ناوبانگیان���ی بیس���توه‌‪،‬‬ ‫نه‌دۆستانی رۆشنبیریی كورد به‌شاكاره‌‬ ‫پ���ڕ له‌خوڵقاندنه‌كانی���ان ش���اد ب���وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م�ل�اوالو هه‌ڵناگرێ‪ ،‬هه‌ركه‌س���ێ كه‌‬ ‫به‌ده‌نگێك���ی ناس���از الواندنه‌وه‌یه‌ك���ی‬ ‫ناڕه‌سه‌نی دابه‌بیس���تن ئیتر ئۆتۆماتیك‬ ‫نابێ به‌س���ه‌ید عه‌لی ئه‌سغه‌ر‪ ،‬نه‌ئه‌وه‌ی‬ ‫چوار دێڕی بێمانای به‌ناوی ش���یعره‌وه‌‬ ‫به‌چ���اپ گه‌یان���دوه‌ ئه‌ب���ێ به‌م���ه‌الی‬ ‫جزیری‪ ،‬نه‌ئ���ه‌وه‌ی جیقه‌یێ له‌ئامێرێكی‬ ‫مۆسیقا هه‌ڵئه‌س���ێنێ ئه‌بێته‌ ئیسحاقی‬ ‫موسڵی‪ ،‬نه‌ئه‌وه‌ی هه‌رزه‌ هه‌ڵبزڕكاندنێ‬ ‫له‌س���ایتێكدا ئه‌كات به‌گژمان���دا ئه‌بێته‌‬ ‫یه‌ش���ار كه‌مال‌و‪ ،‬نه‌ئ���ه‌وه‌ی له‌تۆپه‌ڵێ‬ ‫بۆره‌ك‌ ورچه‌ قوڕینه‌ی���ێ هه‌ڵئه‌تۆقێنێ‬ ‫ئه‌بێ به‌ئۆگوس���ت رۆدان‪ .‬به‌خش���ینی‬ ‫پل���ه‌ی خوڵقێن���ه‌ر هه‌لومه‌رج���ی خۆی‬ ‫هه‌یه‌و تاوانه‌ ‌وا س���وك بك���رێ‪ .‬به‌اڵم‬ ‫گله‌ی���ی ئه‌م���ه‌ له‌وه‌زاره‌ت���ێ ناكرێ كه‌‬ ‫له‌وه‌ته‌ی هه‌یه‌ رۆش���نبیریی به‌میوانیش‬ ‫سه‌ری لێنه‌داوه‌‪ .‬جگه‌ له‌وه‌‪ ،‬با شه‌یتان‬ ‫به‌نه‌عل���ه‌ت بكه‌ین‌و بڵێین ش���اعیران‌و‬ ‫مۆسیقاران‌و چیرۆكنوسان‌و گۆرانیبێژان‪،‬‬ ‫لیس���ته‌كه‌ ناوی چه‌ند كه‌سێكی تێدایه‌‬ ‫كه‌ گوایه‌ به‌حساب رۆژنامه‌نوسن‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫هه‌ڵوێستێ هه‌ڵئه‌گرێ‪ .‬من تێناگه‌م ئه‌و‬

‫به‌خشینی‬ ‫پله‌ی خوڵقێنه‌ر‬ ‫هه‌لومه‌رجی خۆی‬ ‫هه‌یه‌و تاوانه‌‌وا‬ ‫سوك بكرێ‪،‬‬ ‫به‌اڵم گله‌یی ئه‌مه‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌تێ ناكرێ‬ ‫كه‌ له‌وه‌ته‌ی‬ ‫هه‌یه‌ رۆشنبیریی‬ ‫به‌میوانیش سه‌ری‬ ‫لێنه‌داوه‌‬ ‫زاتانه‌ پیش���ه‌كه‌یان له‌كوێوه‌ فێر بوون‌و‬ ‫چۆن بون به‌رۆژنامه‌نوس؟ له‌سه‌رده‌می‬ ‫به‌عسدا شتێ نه‌بو هه‌ر به‌سه‌رزاره‌كیش‬ ‫ناوی رۆژنامه‌گه‌ریی پێبشێ‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی رۆژنامه‌گه‌رییانه‌ی كه‌ هه‌بون‬ ‫ته‌نها دایره‌ی حكومی‌و‪ ،‬رۆژنامه‌نوس���ان‬ ‫موچه‌خ���ۆری ده‌وڵه‌ت بون‪ .‬ئێس���تایش‬ ‫ك���ه‌ میراتگ���ره‌ كورده‌كان���ی به‌ع���س‬ ‫سیس���ته‌مه‌كه‌ی خوڵقێنه‌ران���ه‌ ده‌وام‬ ‫پێده‌ده‌ن‪ ،‬ناڕه‌وای���ه‌ به‌ئه‌ندامی ده‌زگای‬ ‫پڕوپاگه‌نده‌ی حیزبه‌ كوردییه‌كان بگوترێ‬ ‫رۆژنامه‌ن���وس‪ .‬ئه‌مه‌ له‌الی���ێ‪ ،‬له‌الیه‌كی‬ ‫ت���ر ئه‌و زمان���ه‌ كوردییه‌ شه‌قوش���ڕه‌ی‬ ‫ئه‌وانه‌ وتاره‌كانیان���ی پێده‌هۆننه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫وه‌رگێڕان���ی پیت به‌پیت���ی ئه‌و ته‌عبیره‌‬ ‫عه‌ره‌بییانه‌ی���ه‌ كه‌ به‌هیچ كلۆجێ له‌گه‌ڵ‬ ‫زمان���ی كوردییدا ناگونجێ���ن گومانێكی‬ ‫س���امناكتر ق���وت ئه‌كات���ه‌وه‌‪ :‬ئه‌وانه‌‬ ‫هه‌ڵمه‌ت���ی ته‌عریب���ی به‌ع���س درێ���ژه‌‬ ‫پێده‌ده‌ن‌و بۆ رازاندنه‌وه‌ی نوسینه‌كانیان‬ ‫هه‌ندێ جار س���ێ چوار‌وشه‌ی یه‌جگار‬

‫بڵحی فارسیش���ی ئه‌كه‌ن ب���ه‌ به‌رۆكدا‪.‬‬ ‫به‌مه‌رجێ س���ه‌راپایان نه‌ئه‌زانێ ده‌ دێڕ‬ ‫به‌عه‌ره‌بییه‌كی هاكه‌زایی بنوسێ‪ ،‬نه‌نیو‬ ‫الپه‌ڕه‌ به‌فارس���ی بخوێنێت���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌وانه‌‬ ‫كه‌ به‌و ش���ێوه‌ بێبه‌زه‌ییانه‌ كه‌وتونه‌ته‌‬ ‫وێرانكردن���ی زمان���ی ك���وردی ن���ه‌ك‬ ‫خه‌اڵتیان پێناشێ‪ ،‬به‌ڵكو شایه‌نی سزاو‬ ‫سه‌رزه‌نشتیشن‪.‬‬ ‫دوا جۆر له‌پێكهاتی لیسته‌كه‌ له‌هه‌مو‬ ‫جۆرێك���ی تر چاره‌ گرانتره‌‪ :‬ئه‌وانه‌ن كه‌‬ ‫له‌سه‌ر روتكردنه‌وه‌ی الشه‌ی مردو ئه‌ژین؛‬ ‫‌وات���ا ئه‌وان���ه‌ن كه‌ ته‌نها س���ه‌رمایه‌یان‬ ‫ئاگرخۆش���كردنی ناكۆكی‌و دوژمنایه‌تیی‬ ‫ه���ه‌ردو بنه‌ماڵه‌ی ده‌س���ه‌اڵته‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫به‌وه‌ی به‌ته‌رزی ش���ایه‌رانی سه‌رده‌می‬ ‫زو به‌ش���انوباهوی ئاغاك���ه‌ی خۆیان���دا‬ ‫هه‌ڵب���ده‌ن‌و‪ ،‬قوتبی ئه‌وب���ه‌ر به‌جنێوی‬ ‫س���وك دابش���ۆن‪ .‬ئه‌مه‌ به‌هی���چ جۆرێ‌‬ ‫په‌یوه‌ندی���ی‌ به‌چاالك���ی‌ كولتوریی���ه‌وه‌‬ ‫نییه‌و نیش���انه‌ی‌ ره‌وشتێكی‌ كورته‌بنه‌و‬ ‫روته‌ڵه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌كورتی بیبڕین���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ردو حیزبی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدار مانگان���ه‌ به‌ش���ی حوتێ‬ ‫له‌سامانی گشتی به‌عاله‌می ئاشكرا داگیر‬ ‫ئه‌كه‌ن بۆ خۆیان‪ .‬باسی دزیی ژێرلێفه‌و‬ ‫نیمچه‌ ئاشكرا ناكه‌م‪.‬‬ ‫باش���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌وانه‌ الیان مه‌به‌سته‌‬ ‫له‌ش���كری ده‌هۆڵ‌و زوڕناژه‌نانی خۆیان‬ ‫ده‌مچه‌ورتر بك���ه‌ن‪ ،‬ئامه‌ننا‪ ،‬با بیكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم با هه‌ریه‌ك له‌بودجه‌ی حیزبه‌كه‌ی‬ ‫خۆی ئه‌م پاره‌یه‌ خه‌رج بكا‪ ،‬چ پێویست‬ ‫ئه‌كا به‌م ش���ێوه‌ منداڵبازاڕه‌ هه‌وڵده‌ن‬ ‫به‌بیان���وی‌ (اب���داع‌و اخت���راع)ه‌وه‌ هه‌ر‬ ‫هه‌مومان زۆجكه‌ن؟‬ ‫مه‌س���ه‌له‌كه‌یش هێن���ده‌ بێس���ود‬ ‫نیی���ه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر ه���ه‌ر ده‌هه‌می���ن كه‌س‬ ‫له‌لیس���ته‌كه‌دا به‌ڕاستی خوڵقێنه‌ر بێت‪،‬‬ ‫كه‌واته‌ س���ه‌راپای كاره‌ك���ه‌ی ‌وه‌زاره‌ت‬ ‫یه‌جگار نابه‌جێ نه‌ب���وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر حه‌فتا‬ ‫به‌ه���ره‌دار نیگه‌رانی���ی داراییان كه‌مێ‬ ‫ببرژێته‌وه‌‪ ،‬قازانج���ی ئه‌مه‌ ئه‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ ت���ه‌واوی بزوتنه‌وه‌ی رۆش���نبیریی‬ ‫كورد‪ ،‬ج���ا به‌ده‌ره‌ك ئه‌گ���ه‌ر ئۆردویێ‬ ‫مشه‌خۆری‌ بوده‌ڵه‌ خۆیان له‌سه‌ر ورگی‬ ‫موس���ته‌حه‌قه‌كان له‌وه‌ڕاندبێ‪ .‬ئاغاكان‬ ‫فێڵێك���ی‌ تریان ه���ه‌ر ئه‌دۆزیی���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫خه‌اڵتكردنی‌ شایه‌ره‌كانیان‪.‬‬

‫منیش قسه‌یه‌کم هه‌یه‌‬ ‫خه‌م خواردنه‌وه‌و به‌وپه‌ڕی ئه‌ده‌به‌وه‌ رای‬ ‫ به‌رزان هه‌ستیار‬ ‫خۆیان له‌س���ه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌ خسته‌رو‬ ‫زێده‌ڕۆی���ی نیی���ه ‌ئه‌گ���ه‌ر بڵێم که‌م به‌اڵم به‌ب���ێ ئه‌وه‌ی وه‌ک باوه‌‪ ،‬ش���ه‌لم‬ ‫روداوو باب���ه‌ت هه‌یه‌ له‌س���اڵی ‪ 2012‬دا کوێ���رم‪ ،‬ک���ه‌س نابوێرم‪ ،‬س���وکایه‌تیی‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی ئه‌م مه‌س���ه‌له‌ی "داهێنان "و به‌که‌س بکه‌ن‌و من خۆم یه‌کێکم له‌وانه‌ی‬ ‫کۆمه‌که‌ی وه‌زاره‌تی رۆش���نبیریی له‌سه‌ر ک���ه‌ به‌وپه‌ڕی حورمه‌ت���ه‌وه‌ له‌تێبینیی‌و‬ ‫نوس���رابێت ‪ ،‬جا ئیتر زۆر له‌و نوسراوانه‌ ره‌خنه‌و سه‌رنجه‌کانیان ئه‌ڕوانم ‪.‬‬ ‫به‌هه‌ر مه‌به‌س���تێک نوسرابن ئه‌وه‌ لێره‌دا ‌هه‌ڵبه‌ته‌ زۆریش له‌سه‌ر ئه‌وه‌ وترا که‌‬ ‫کاتی ئه‌وه‌مان نییه‌ له‌سه‌رجه‌م مه‌به‌سته‌ مه‌س���ه‌له‌ی کۆمه‌ک کردن‌و یا‌رمه‌تییدانی‬ ‫ش���اراوه‌و ئاش���کراکان بدوێین‪ .‬ئه‌وه‌ی نوسه‌رو رۆش���نبییران له‌زۆر له‌ واڵتانی‬ ‫منی���ش پێش هه‌م���و ش���تێک ئه‌مه‌وێ تری دنی���ادا هه‌یه‌و من نامه‌وێت بچمه‌وه‌‬ ‫جه‌ختی له‌س���ه‌ر بکه‌مه‌وه‌ ئه‌و وش���ه‌ی سه‌ر ئه‌و باسه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ک وتم ئه‌وه‌ی‬ ‫"داهێن���ان " ه‌‌یه‌ که‌ له‌گ���ه‌ڵ ناوی ئه‌و زیاتر مه‌س���ه‌له‌که‌ی الی ئێمه‌و خه‌ڵکیش‌‬ ‫" ‪ " 690‬که‌س���ه‌دا هات���وه‌ که‌ وه‌زاره‌تی ئاڵۆزکرد وش���ه‌ی " داهێن���ان "ه‌که‌ بو‬ ‫ڕۆش���نبیریی کۆمه‌کی کردون‪ ،‬هه‌ڵبه‌ته‌ له‌گه‌ڵ هاتنی ناوی که‌س���انێک که‌ به‌رای‬ ‫ئه‌و وشه‌یه‌و له‌و ش���وێنه‌دا نه‌ک ته‌نها هه‌ندێ که‌س نه‌ده‌بو ناویان له‌و لیسته‌دا‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ک���ی زه‌قه‌ به‌ڵک���و له‌گه‌ڵ رێزی بوایه‌ چونکه‌ هه‌ندێکیان هیچ به‌رهه‌مێکی‬ ‫زۆرمدا‪ ،‬نه‌ش���اره‌زایی‌و تێنه‌گه‌شتنی ئه‌و ناوازه‌ی���ان نییه‌و هه‌ندێکی تریان توانای‬ ‫که‌س���ه‌ش‌ له‌وش���ه‌که‌ ده‌رده‌خ���ات که‌ ماددییان ئه‌وه‌نده‌یه‌ گه‌لێک هۆکاری تریش‬ ‫نوس���یوێتی‌و هه‌ر ئه‌م وش���ه‌یه‌ش وای ‪ ،‬که‌ پێویس���تیان به‌و کۆمه‌که‌ نه‌بێت‪..‬‬ ‫له‌زۆر که‌س کرد که‌ به‌و ش���ێوه‌یه‌ بێنه‌ هه‌ڵبه‌ته‌ ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌ جۆرێک له‌راستیی‬ ‫ده‌نگ‌و زۆریش���یان هه‌تا توانایان هه‌بو تێدای���ه‌و به‌اڵم دیس���ان ئ���ه‌م بۆچونانه‌‬ ‫سوکایه‌تییان به‌ هه‌مو ئه‌و‌ که‌سانه‌ کرد ئه‌مانخه‌ن���ه‌وه‌ به‌رده‌م ئه‌و پرس���یاره‌ی‬ ‫که‌ ناوی���ان له‌و لیس���ته‌دا هاتوه‌و بگره‌ که‌ ئه‌ڵێ���ت‪ :‬ئا‌یا ئه‌کرێ���ت وه‌زاره‌تێک‬ ‫به‌جۆرێک له‌ خۆفرۆش‌و نیشتیمانفرۆشیش بانگ���ه‌وازی ئه‌وه‌ بکات ک���ه‌ کۆمه‌ک به‌‬ ‫درانه‌ قه‌ڵه‌م‪ ،‬ته‌نانه‌ت که‌سی واش هه‌یه‌ نوسه‌رو هونه‌رمه‌ندو رۆشنبیران ئه‌کات‌و‬ ‫که‌ فۆرمیشی پڕ کردبۆوه‌و پێش ئه‌وه‌ی به‌اڵم له‌گه‌ڵیدا بنوسێت که‌سێک توانای‬ ‫ناوه‌کانی���ش باڵوبکرێنه‌وه‌ ئ���ه‌و به‌ڕێزه‌ ماددیی باش بێت ب���ۆی نییه‌ داواکاریی‬ ‫خۆی س���ۆراخی ئه‌وه‌ی کردوه‌ تا بزانێت پێش���که‌ش بکات‪ ،‬یان ئه‌بێ ئه‌و جۆره‌‬ ‫ن���اوی خۆی تێدایه‌ ی���ان نا‪ ،‬به‌اڵم پاش که‌س���انه‌ خۆیان که‌مێک هزریان بخه‌نه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی له‌وه‌ دڵنیابوه‌ ک���ه‌ ناوی خۆی کارو رێ به‌خۆی���ان ن���ه‌ده‌ن که‌ ئه‌و بڕه‌‬ ‫ب���ه‌ هه‌ر هۆی���ه‌ک بێت تێ���دا نییه‌ ئیتر پاره‌ی کۆمه‌که‌ وه‌ربگرن که‌ بۆ گه‌نجێک ‬ ‫که‌وته‌ نوسین له‌سه‌ر پڕۆژه‌که‌و ته‌نانه‌ت زۆر ڕه‌وات���ره‌ نه‌ک ب���ه‌وان‪ ،‬گه‌نجێک که‌‬ ‫له‌یه‌کێک له‌کۆمێنته‌کانیدا له‌فه‌یس���بوک ره‌نگه‌ زۆر له‌وان جوانتر بنوسێت‌و به‌اڵم‬ ‫داوا ئه‌کات که‌ هه‌مو که‌س به‌و لیس���ته‌ هیچ ده‌رویه‌ک ش���ک نه‌بات ده‌نگی خۆی‬ ‫پێبکه‌نێت‪ ،‬که‌س���انێکی تریش هه‌ن که‌ پێ بگه‌یه‌نێته‌ خوێنه‌رانی؟‬ ‫لێره‌دا ئه‌مه‌وێت ش���تێک باس بکه‌م‪،‬‬ ‫خۆیان وه‌ک نوس���ه‌ر هه‌ت���ا بینه‌قاقایان‬ ‫له‌گه‌نده‌ڵی���ی‌و قوڕی به‌ر ده‌رگای باره‌گا‌ ساڵی ‪ 2010‬بنکه‌ی گه‌الوێژ له‌سلێمانیی‬ ‫حیزبییه‌کاندا نقوم بوه‌‪ ،‬هاتن‌و به‌هه‌مان کۆڕێکی ش���یعرییان بۆ من س���از کردو‬ ‫ش���ێوه‌و ب���ه‌ رویه‌ک���ی قایم���ه‌وه‌ به‌بێ ئه‌وه‌ی تێبینیم کرد گه‌لێک له‌هاوڕێکانم‬ ‫جیاوازی���ی په‌الماری هه‌مو ئه‌و ناوانه‌یان نه‌هاتب���ون بۆ کۆڕه‌که‌و پاش���انیش که‌‬ ‫دا که‌ له‌لیس���ته‌که‌دا هات���ون‌و هه‌ر هیچ بینیمن زۆریان به‌وه‌ پۆزشیان هێنایه‌وه‌‬ ‫نه‌بێت به‌ ئاسته‌م ئا‌وڕێکیان له‌رابوردوی که‌ کۆڕه‌که‌ بنکه‌ی گه‌الوێژ سازی کردوه‌‬ ‫ته‌ڵخی خۆیان نه‌دایه‌وه‌و به‌په‌له‌ که‌وتنه‌ بۆیه‌ نه‌هاتون‪ ..‬به‌هه‌مان شێوه‌ش ساڵی‬ ‫خۆ بۆ داتاشینی هاوبه‌ش‌و هاوشێوه‌ بۆ ‪ 2011‬یه‌کێتی���ی نوس���ه‌رانی کورد‪ /‬لقی‬ ‫خۆیان‪ ..‬که‌ ئه‌مان���ه‌ش ئه‌ڵێم هه‌ڵبه‌ته‌ س���لێمانی کۆڕێکی بۆ سازکردم‌و دیسان‬ ‫که‌سانێکیش هه‌ن که‌ له‌روی دلسۆزیی‌و کۆمه‌ڵێک ها‌وڕێی نزیک���ی خۆم به‌هۆی‬

‫من قه‌ت به‌و‌ه‬ ‫نابم به‌خائین و‬ ‫خۆفرۆش که‌ زیاتر‬ ‫له‌" ‪ " 30‬ساڵه‌‬ ‫سه‌روساختم له‌گه‌ڵ‬ ‫دنیای خوێندنه‌وه‌و‬ ‫نوسیندا هه‌یه‌و‬ ‫ئه‌مڕۆ کۆمه‌کێکم‬ ‫پێبدرێت‬ ‫ئه‌وه‌ی که‌ یه‌کێتیی نوس���ه‌ران کۆڕه‌که‌ی‬ ‫س���ازکردوه‌ ئا‌ماده‌ی کۆڕه‌که‌ نه‌بون ‪..‬‬ ‫که‌واته‌ ئه‌م کاره‌ی وه‌زاره‌تی رۆشنبیرییش‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌جیاتی "‪ "690‬که‌س ته‌نها "‪" 6‬‬ ‫که‌سیش بوایه‌ کا‌ره‌که‌ش به‌هه‌ر جۆرێکی‬ ‫تر بوایه‌ یان هه‌ر ده‌زگایه‌کی تر بیکردایه‌‬ ‫هه‌ر که‌س���انێک هه‌ب���ون به‌هه‌ق‌و ناهه‌ق‬ ‫ده‌نگی ناڕه‌زای���ی هه‌ڵبرن‌و بکه‌ونه‌ ته‌قه‌‬ ‫لێی ‪ ..‬به‌داخه‌وه‌ هه‌مو هاوکێش���ه‌کانی‬ ‫ئه‌مڕۆی کوردس���تان ب���ه‌و جۆره‌یان لێ‬ ‫هات���وه‌ که‌ هه‌ر ک���ه‌س میزاجی له‌گه‌ڵ‬ ‫ش���تێکدا نه‌هات���ه‌وه‌ ئیتر ئه‌گ���ه‌ر ئه‌و‬ ‫ش���ته‌ زۆر کارێک���ی باش���یش بێت ئه‌م‬ ‫پێش���وه‌خت بڕیاریداوه‌ که‌ هه‌ڵوێستێکی‬ ‫دژی به‌رامب���ه‌ری هه‌بێ���ت‪ ..‬من ئه‌یڵێم‌و‬ ‫ئه‌یڵێمه‌وه‌ که‌ ئ���ه‌و میکانیزمه‌ی بۆ ئه‌م‬ ‫کاره‌ په‌یڕه‌وکراوه‌ پڕه‌ له‌هه‌ڵه‌و ئه‌کرێت‬ ‫له‌داهاتودا چاره‌سه‌ریان بۆ بدۆزرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌ک به‌و ش���ێوه‌یه‌ باس���ی لێوه‌ بکرێت‬ ‫که‌ هه‌رچی ناوی له‌و لیس���ته‌دا بو ئیتر‬ ‫بێویژدانان���ه‌ بدرێته‌ به‌ر تانه‌و ته‌ش���ه‌رو‬ ‫قسه‌ی ره‌ق‌و ته‌نانه‌ت به‌ نه‌خوێنده‌واریش‬ ‫ناوی ببرێت‪.‬‬ ‫ئازیزانم لێتانی ناشارمه‌وه‌ منیش که‌‬ ‫ئه‌و هه‌مو ناوه‌م بینی له‌لیس���ته‌که‌دا پێم‬

‫سه‌یر بو‪ ،‬ره‌نگه‌ هه‌ندێ ناو هه‌ن که‌ پێم‬ ‫خۆش نه‌بێت ته‌نانه‌ت له‌چایخانه‌یه‌کیشدا ‬ ‫دابنیشم که‌ ئه‌و چای لێ ئه‌خواته‌وه‌ یان‬ ‫روبکه‌مه‌ چێش���تخانه‌یه‌ک که‌ ئه‌و پاروی‬ ‫تێدا ئه‌گلێنێت‪ ..‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا‬ ‫سه‌باره‌ت به‌م مه‌سه‌له‌ی کۆمه‌که‌ ناکرێت‬ ‫بڵێم فه‌رمون ناوی ئه‌و که‌سانه‌ بسڕنه‌وه‌و‬ ‫ق���ه‌ت ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێت که‌ هه‌مو‬ ‫ئه‌و که‌سانه‌ له‌ هه‌مان ئاست‌و توانادابن‬ ‫بۆیه‌ ناوی���ان پێکه‌وه‌ له‌ لیس���تێکدایه‌‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ منیش به‌رپرسیارنیم له‌زه‌وق‌و‬ ‫س���ه‌لیقه‌ی ئه‌ده‌بی���ی‌و هونه‌ری���ی ئه‌و‬ ‫لیژنه‌یه‌ی که‌ ئ���ه‌و ناوانه‌ی هه‌ڵبژاردوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی ئه‌بوایه‌ لیژنه‌که‌ وردتر کاریان‬ ‫بکردایه‌‪.‬‬ ‫من قه‌ت به‌وه‌ نابم به‌خائین‌و خۆفرۆش‬ ‫که‌ زیاتر له‌" ‪ " 30‬س���اڵه‌ سه‌روس���اختم‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ دنی���ای خوێندنه‌وه‌و نوس���یندا‬ ‫هه‌ی���ه‌و ئه‌م���ڕۆ کۆمه‌کێک���م پێبدرێت‌و‬ ‫ه���ه‌م کات له‌زۆربه‌ی زۆری ئه‌و ناوانه‌ش‬ ‫ک���ه‌ له‌لیس���ته‌که‌دا هه‌ن پتر پێویس���تم‬ ‫پێی بێت‪ ..‬ئه‌گه‌ر بمویس���تایه‌ گیرفانم‬ ‫گ���ه‌رم بکه‌م���ه‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ ئ���ه‌و رێیانه‌‬ ‫زۆرن ک���ه‌ که‌س���انێک گرتویانه‌ته‌ به‌رو ‬ ‫به‌ده‌ماخێکی به‌رزه‌وه‌ له‌بژوێنێکی پان‌و‬ ‫به‌رین���دا ئه‌له‌وه‌ڕێن‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌رابوردوو‬ ‫له‌ئێستاشمداو له‌ داهاتوشمدا ئه‌و جۆره‌‬ ‫رێیانه‌ بۆ من نه‌ک هه‌ر قورس���ن به‌ڵکو‬ ‫به‌ڵه‌دیشیان نیم‌و نابم‪.‬‬ ‫دواجار حه‌ز ئه‌که‌م چه‌ند وش���ه‌یه‌ک‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و به‌ڕێزان���ه‌ بڵێ���م ک���ه‌‬ ‫کۆمه‌که‌که‌ی���ان ره‌تک���رده‌وه‌و ئه‌م���ه‌ش‬ ‫مافێک���ی زۆر س���اده‌ی خۆیا‌نه‌‪ ،‬جا یان‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی ب���ه‌ وش���ه‌ی "داهێن���ه‌ر"‬ ‫قایلنابن‪ ،‬یان ناویان له‌گه‌ڵ که‌س���انێک‬ ‫هاتوه‌ که‌ به‌هاوش���انی خۆیانیان نازانن‬ ‫‪ ..‬یا له‌ب���ه‌ر که‌میی ب���ڕه‌ پاره‌که‌ بێت‬ ‫که‌ براده‌رێکیش له‌وان���ه‌ داوا ئه‌کات که‌‬ ‫ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ بده‌ن به‌کوردانی رۆژئاوا‬ ‫چونکه‌ بۆ ئه‌م که‌مه‌و به‌شی پڕۆژه‌که‌ی‬ ‫ن���اکات!‌ "دیاره‌ ب���ۆ کوردان���ی رۆژئاوا‬ ‫به‌زۆری‌ ئه‌زانێت!"‪ .‬حه‌قی خۆشێتی به‌م‬ ‫پرس���یاره‌ کۆتایی به‌نوس���ینه‌که‌م بێنم‌و‬ ‫بڵێم‪ ،‬تۆ بڵێیت ئه‌گه‌ر وه‌ک س���اڵی پار‬ ‫به‌بێ ئاشکراکردنی ناوه‌کان ئه‌م کۆمه‌که‌‬ ‫وه‌ربگیرای���ه‌‪ ،‬هه‌ڵوێس���ته‌کان هه‌ر به‌م‬ ‫جۆره‌ بونایه‌ ؟!‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫سیسته‌می سه‌رۆکایه‌تی‌و خراپیه‌کانی‬ ‫ رێبین هه‌ردی‬ ‫رۆژ به‌رۆژ زیاتر ئه‌و راستیه‌ ده‌رئه‌که‌وێت‬ ‫که‌ سیسته‌می سه‌رۆکایه‌تی‌و ئه‌و ده‌سه‬ ‫اڵ‌تانه‌ی س���ه‌رۆکی هه‌رێم خاوه‌نێتی‌و بێ‬ ‫هی���چ دودڵیه‌کیش به‌تۆپ���زی به‌کاریان‬ ‫ئه‌هێنێ���ت‪ ،‬چه‌ن���د مه‌ترس���یدارن‌و‬ ‫دورن له‌هه‌م���وو ج���ۆره‌ چاودێ���ری‌و‬ ‫لێپرس���ینه‌وه‌یه‌ک‪ .‬سه‌رۆکی هه‌رێم ئه‌وه‌‬ ‫هیچ په‌رله‌مان له‌هیچ شتێکدا به‌شداری‬ ‫پێناکات‌و گوێ له‌هیچ قس���ه‌و باسێکیان‬ ‫ناگرێت‪ ،‬به‌ڵکو پرس‌و را به‌هیچ هێزێکی‬ ‫سیاسی کوردستانیش ناکات‌و دیارترین‬ ‫هێزو ته‌نانه‌ت که‌سایه‌تیه‌ سیاسیه‌کانی‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬وه‌ک ئێمه‌ گوێبیستی ئه‌و‬ ‫بریارو لێدوان‌و سیاس���ه‌تانه‌ی ئه‌بن که‌‬ ‫که‌س نازانێ���ت چۆن‌و بۆچ���ی ده‌ریان‬ ‫ئه‌کات‪ .‬په‌رله‌مانی کوردس���تان به‌هۆی‬ ‫هوروژم���ی ئه‌و یاس���ایانه‌ی به‌لێش���او‬ ‫ئاراس���ته‌ی ئه‌کرێ���ت‪ ،‬له‌وتوێژێک���ی‬ ‫بیزه‌نتیدا نغرۆبوه‌ که‌ پێشوه‌خت براوه‌و‬ ‫دۆراوه‌ک���ه‌ی الی هه‌مومان ئاش���کرایه‌‪:‬‬ ‫زۆرینه‌ ئه‌یباته‌وه‌و‪ ،‬که‌مینه‌ش ئه‌دۆڕێت‪.‬‬ ‫هه‌موو شته‌کانیش ئه‌ڵێن هیچ ئه‌گه‌رێک‬ ‫له‌به‌رده‌مدا نیه‌ که‌ په‌رله‌مان له‌م وتوێژه‌‬ ‫بیزه‌نتینیان���ه‌ رزگاری بێت‪ .‬پێ ئه‌چێت‬ ‫س���ه‌رقاڵکردنی ئه‌ندامان���ی په‌رله‌مان‌و‬ ‫خه‌ڵک به‌مجۆره‌ وتوێژه‌ بێ ئه‌نجامه‌وه‌‪،‬‬ ‫یه‌کێک بێت له‌س���تراتیژه‌ سه‌ره‌کیه‌کانی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارانی کوردس���تان بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌ڕاس���ت په‌رله‌م���ان ته‌نه���ا بونێک���ی‬ ‫کارتۆنی بێ به‌های هه‌بێت‪ ،‬به‌ڕاستیش‬ ‫په‌رله‌مان ته‌نها بووه‌ به‌جێگه‌ی ئه‌مجۆره‌‬ ‫وتوێ���ژه‌ بیزه‌نتی���ه‌و چی���دی جێگه‌ی‬ ‫وتوێژی سیاسه ت‌و شیوازی حوکمرانی‌و‬ ‫پرسیارکردن له‌چیه‌تی‌و چۆنیتی بریارو‬ ‫هه‌نگاوه‌ سیاسیه‌کان نیه‌‪ .‬له‌په‌رله‌ماندا‬ ‫ته‌نها یاساکان وتوێژی له‌سه‌ر ئه‌کرێت‪،‬‬ ‫ئه‌ویش به‌و ش���ێوه‌ تراژی���دی‪ -‬کۆمیدیه‌‬ ‫که‌ هه‌میشه‌ له‌س���ه‌ر یه‌ک رێتم‌و به‌یه‌ک‬ ‫ئه‌نجام کۆتایی دێت‪ .‬به‌اڵم له‌په‌رله‌ماندا‬ ‫هیچ وتوێژی���ک (ته‌نان���ه‌ت بێزه‌نتیش‬ ‫بێت) له‌س���ه‌ر سیاسه ت ناکرێت‌و که‌س‬ ‫له‌کارنامه‌ی سیاس���ی‌و لێدوانی سیاسی‬ ‫هیچ س���ه‌رکرده‌یه‌ک نه‌ ئه‌پرسێته‌وه‌‌و نه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر بشپرس���ێت‪ ،‬رێگه‌ی وتوێژی پێ‬ ‫ئه‌درێت‪ .‬به‌مشێوه‌یه‌ش سه‌رۆکی هه‌رێم‬ ‫بێ ترس له‌په‌رله‌مان‌و پرس���یاره‌کانی‪،‬‬ ‫بێ حس���ابکردن بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌شێت هه‌ر‬ ‫لێ���دوان ی���ان بڕیارێک���ی له‌په‌رله‌ماندا‬ ‫بخریت���ه‌ به‌رباس‌و ره‌خن���ه‌ بکرێت‪ ،‬بێ‬ ‫دوو دڵ���ی هه‌رچیه‌ک���ی ئه‌وێت ئه‌یلێت‌و‬ ‫ئه‌یکات‌و جگه‌ له‌خۆی‌و خوداش نازانێت‬ ‫چ حیکمه‌ت‌و چ هۆکارێکی له‌پش���ت ئه‌و‬ ‫قسه‌و بڕیارانه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ماوه‌ی رابردوو ماوه‌ی لێدوان‌و بریاری بێ‬ ‫چاودێری‌و لێپرسینه‌وه‌ی سه‌رۆکی هه‌رێم‬ ‫بوو که‌ تاکره‌وانه‌و بێ پرسکردن به‌هیچ‬ ‫هێزێکی سیاسی‌و بێ ترسی لێپیچینه‌وه‌ی‬ ‫په‌رله‌م���ان‪ ،‬هه‌رێم���ی روب���ه‌ڕوی گرژی‬ ‫جۆراج���ۆر کردۆته‌وه‌‪ .‬لێ���ره‌دا هه‌رگیز‬ ‫قس���ه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ نیه‌ ئه‌و بریار یان‬ ‫لێدوانانه‌ راستن یان هه‌ڵه‌‪ .‬کاری باش‌و‬ ‫دروس���تن یان پر هه‌ڵ���ه‌‌و که‌موکوڕین‪.‬‬ ‫هه‌ڵویست‌و لێدوانه‌کانی سه‌رۆکی هه‌رێم‬ ‫راست‌و دروس���ت بن (که‌ له‌هه‌ندێکیاندا‬ ‫وان) ی���ان پڕ هه‌ڵ���ه‌‌و که‌موکوڕی بن (‬ ‫که‌ له‌ هه‌ندێکی تریاندا وان)‪ ،‬هیچ له‌وه‌‬ ‫ناگۆڕێت که‌ شێوازی بریاردان‌و هاوبه‌شی‬ ‫پێنه‌کردنی ده‌زگاو هێزه‌ سیاس���یه‌کانی‬ ‫ت���ر کارێک���ی ناڕاس���ت‌و هه‌ڵه‌ی���ه‌‪ .‬له‌‬ ‫ماوه‌ی رابردودا س���ه‌رۆکی هه‌رێم له‌هیچ‬ ‫بڕیارێک���ی گرنگدا‪ ،‬له‌هی���چ لێدوانێکی‬ ‫کێش���ه‌ ئامێزداو بگره‌ له‌هیچ پرس���ێکی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی وه‌ک دۆخی کوردانی سوریادا‪،‬‬ ‫پرس���ی به‌هیچ که‌س���ێک نه‌ک���ردووه‌و‬ ‫الیه‌ن���ی که‌م���ی هه‌وڵی ن���ه‌داوه‌ پێش‬ ‫ئه‌وه‌ی شتێک رابگه‌یه‌نێت یان ئه‌نجامی‬ ‫ب���دات‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ الیه‌ن���ه‌ کاریگه‌ره‌کانی‬ ‫کوردس���تاندا وتوێژی له‌ب���اره‌وه‌ بکات‌و‬ ‫پێکه‌وه‌ بگه‌نه‌ سیاس���ه‌تێکی هاوبه‌ش‌و‬ ‫پاش���ان رایبگه‌یه‌نێ���ت‪ .‬له‌راس���تیدا‬ ‫ئه‌وه‌ی وایک���ردووه‌ کۆده‌نگ���ی له‌هێزه‌‬ ‫سیاس���یه‌کانی کوردس���تاندا یه‌کج���ار‬ ‫ک���ه‌م‌و الواز بێت‌و ته‌نه���ا له‌ته‌نگژه‌ زۆر‬ ‫گه‌وره‌کاندا ده‌ربکه‌وێت‪ ،‬ئه‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌مجۆره‌ له‌سیس���ته‌می سه‌رۆکایه‌تی که‌‬ ‫تیایدا یه‌ک که‌س به‌بێ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ هیچ‬ ‫ده‌زگاو به‌بێ راگۆڕینه‌وه‌ له‌گه‌ل هێزه‌کانی‬ ‫دیدا‪ ،‬هه‌رچیه‌کی بوێت ئه‌یڵێت‌و ئه‌یکات‪.‬‬ ‫سیاس���ه‌تی س���ه‌رۆکایه‌تی‪ ،‬سیاسه‌تی‬ ‫خس���تنه‌ به‌رده‌م ئه‌مری واقعه‌‪ .‬راس���ته‌‬ ‫تا ئه‌م س���اته‌وه‌خته‌ش س���ه‌رۆکایه‌تی‬ ‫هه‌رێم س���ه‌رکه‌وتوو بووه‌ له‌وه‌ی هه‌موو‬

‫هه‌رێمی کوردستان‬ ‫به‌ر له‌وه‌ی رێگه‌‬ ‫له‌تاکڕه‌وی مالیکی‬ ‫بگرێت‪ ،‬ئه‌بێت‬ ‫رێگه‌ نه‌دات‬ ‫تاكڕه‌وی‌و دیکتاتۆر‬ ‫له‌ناوخۆیدا‬ ‫دروست ببێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش روونادات‬ ‫گه‌ر سیسته‌می‬ ‫سه‌رۆکایه‌تی‬ ‫له‌هه‌رێمی‬ ‫کوردستان‬ ‫نه‌سرێته‌وه‌و‬ ‫ببێته‌وه‌‬ ‫به‌سیسته‌مێکی‬ ‫په‌رله‌مانی‬ ‫هێزه‌کان بۆ هه‌ڵوێس���ت‌و سیاسه‌ته‌کانی‬ ‫خۆی رابکێشێت‪ ،‬به‌اڵم له‌مه‌و‌دای دوردا‬ ‫ئه‌مجۆره‌ سیاسه‌ته‌ ناتوانێت یه‌کریزیه‌کی‬ ‫پته‌وو کاریگه‌ر دروست بکات که‌ توانای‬ ‫خۆڕاگ���ری له‌به‌رده‌م قه‌ی���ران‌و ته‌نگژه‌‬ ‫گه‌وره‌کان���دا هه‌بێ���ت‪ .‬به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌‬ ‫جۆرێ���ک دوڕدۆنگ���ی‌و هه‌س���تنه‌کردن‬ ‫به‌هاوبه‌شی الی هێزه‌کان دروست ئه‌کات‬ ‫که‌ ئه‌وه‌ن���ده‌ی تر درزی نێوان هێزه‌کان‬ ‫گه‌وره‌ترو فراوانتر ئه‌کات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی له‌هه‌موو ئه‌مانه‌ش س���ه‌یرتره‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ س���ه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم ره‌خنه‌یه‌ک‬ ‫ئاراسته‌ی حکومه‌تی ناوه‌ند ئه‌کات‌‪ ،‬که‌‬ ‫هه‌مان شت ئاراس���ته‌ی خۆی ئه‌کرێت‪.‬‬ ‫تۆمه‌تبارکردن���ی مالیک���ی به‌تاکڕه‌وی‌و‬ ‫کۆنتڕۆلکردن���ی هه‌م���وو ده‌زگاکان‌و‬ ‫هاوبه‌ش���ی پێنه‌کردن���ی هێزه‌کانی دی‬ ‫له‌کاروباری واڵتدا‪ ،‬هه‌مان ئه‌و دۆخه‌یه‌ که‌‬ ‫سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم‪ ،‬هه‌رێمی کوردستانی‬ ‫پێ به‌ڕێوه‌ ئه‌بات‪ .‬ئه‌و ره‌خنانه‌ی هه‌رێم‬ ‫له‌س���ه‌رۆکایه‌تی وه‌زیرانی عێراقی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌م���ان ئ���ه‌و ره‌خنه‌یه‌یه‌ ک���ه‌ زۆرێک‬ ‫له‌خه‌ڵکی کوردستان ئاراسته‌ی هه‌رێمی‬ ‫کوردس���تانی ئه‌که‌ن‪ .‬ته‌نها جیاوازیه‌ک‬ ‫ک���ه‌ هه‌بێت ئه‌وه‌یه‌ س���ه‌ره‌ک وه‌زیرانی‬ ‫عێراق سیاسه‌تی تاکڕه‌وی به‌پێچه‌وانه‌ی‬ ‫ده‌س���توری عێراقیه‌وه‌ په‌ی���ڕه‌و ئه‌کات‬ ‫ک���ه‌ سیس���ته‌می په‌رله‌مانی���ه‌و رێگ���ه‌‬ ‫به‌تاک���ڕه‌وی‌و دروس���تبونی دیکتات���ۆر‬ ‫نادات‪ ،‬له‌کاتیکدا له‌هه‌رێمی کوردستاندا‬ ‫ئه‌م ده‌س���ه‌‌اڵته‌ تاک���ره‌وه‌ به‌یاس���ایی‬ ‫کراوه‌و له‌ده‌س���توری پێشنیارکراویشدا‪،‬‬ ‫به‌فه‌رمی ناس���راوه‌‪ .‬واته‌ ئه‌و ده‌سه‌‌اڵته‌‬ ‫تاک���ره‌وه‌ی مالیکی په‌ی���ڕه‌وی ئه‌کات‌و‬ ‫بۆنی دروس���تبونی دیکتات���ۆری لێدێت‪،‬‬ ‫له‌عێراقدا پشت به‌هیچ یاساو برگه‌یه‌کی‬ ‫ده‌ستوری نابه‌س���تێت‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌رێمی‬ ‫کورس���تاندا ئه‌و تاکره‌وی‌و دروستبونی‬ ‫دیکتات���ۆره‌ هه‌م به‌یاس���ایی ک���راوه‌و‬ ‫ه���ه‌م هه‌وڵێکی جدی هه‌ی���ه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌ده‌س���توردا بچه‌س���پێنرێت‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫خۆی جێگه‌ی سه‌رس���وڕمانه‌‪ .‬له‌کاتێکدا‬ ‫س���ه‌رۆکی هه‌رێم به‌وریاییه‌وه‌ هوشداری‬ ‫له‌باره‌ی سیاسه‌تی تاکره‌وی مالیکیه‌وه‌‬ ‫ئه‌دات‌و به‌مه‌ترسیه‌کی گه‌وره‌ی بۆ عێراق‬ ‫له‌قه‌ڵه‌م ئه‌دات (له‌مه‌شدا راست ئه‌کات)‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌رێمی کوردس���تاندا له‌هه‌وڵی‬ ‫به‌رده‌وامدای���ه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی ن���ه‌ک هه‌ر‬ ‫تاکره‌وی وه‌ک ئه‌مری واقع بسه‌پێنێت‪،‬‬ ‫به‌ڵکو به‌یاس���ایی بکات‌و له‌ده‌س���توری‬ ‫هه‌رێمی کوردستاندا بیچه‌سپێنێت‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬


‫‪14‬‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫پارتی دیموکراتی کوردستان‌و‬ ‫ستراتیژه‌کانی ده‌سه‌اڵت‬

‫"برواپێبوون باشه‪ ،‬به‌اڵم کۆنترۆڵ باشتره" ڤالدیمێر لینین‬ ‫پارت���ی دیموکراتی کوردس���تان لەچه‌‌ند‬ ‫پانتاییه‌ك���ی کوردس���تان به ش���ێوازی‬ ‫جیاواز لەهه‌وڵی په‌لوپۆ هاوێش���تندایه‪.‬‬ ‫ئه‌م هه‌واڵن���ه به س���تراتیژی پارتی بۆ‬ ‫فراوانخ���وازی ناوده‌به‌‌ی���ن‪ .‬دیاره پارتی‬ ‫وه‌ك هه‌موو پارتێکی سیاس���ی تر مافی‬ ‫په‌لەاوێش���تن‌و فراوانخوازی هه‌یه‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫قه‌ی���ران لێره‌دا لەش���ێوازو ئامانجی ئه‌م‬ ‫فراوانخوازیه‌دا‌ی���ه‪ .‬پارت���ی لەناوه‌ندی‬ ‫جیادا سیاسه‌ت‌و ئامرازی جیاوازی هه‌یه‪ .‬‬ ‫ب���ه‌اڵم لەکرۆکی هه‌م���وو ئه‌مانه‌دا یه‌ک‬ ‫ئامانجی هه‌یه ئه‌ویش بااڵده‌ستی پارتی‬ ‫لەهه‌ردوو کات‌و شوێندا‪ ،‬به‌مانایه‌كی تر‬ ‫بۆ هه‌میشه لەهه‌موو پانتایی شوێنێکدا‪.‬‬ ‫بۆ مس���ۆگه‌ربوونی ئه‌م ئامانجه یه‌که‌م‬ ‫بنه‌ما بریتیه لەتێکشکاندنی ئه‌وانیتر تا‬ ‫ئاس���تی کردنیان به پاشکۆ‪ .‬الی پارتی‬ ‫دیموکرات لەپێناو ئه‌م بااڵده‌س���تیانه‌دا‬ ‫هه‌م���وو ش���تێک ره‌وایه‪ .‬ب���ه جۆرێک‬ ‫ده‌توانی���ن بڵێین ک���ه میکیاڤیللیه‌تێکی‬ ‫رووت لەئارادای���ه‪ .‬لەمیکیاڤیللی���ه‌ت‬ ‫مه‌به‌‌س���تمان ئه‌وه‌یه که ده‌س���ه‌اڵت به‬ ‫ته‌واوی لەبه‌ها جودا بووه‌ته‌وه‪ .‬ده‌سه‌اڵت‬ ‫به‌بێ سڵکردنه‌وه هه‌موو شتێک به‌ ڕه‌وا‬ ‫ده‌بینێ لەپێناو سه‌پاندن‌و درێژه‌پێدانی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدا‪ ،‬هه‌م���وو ئامرازێ���ک به‌بێ‬ ‫س���ڵکردنه‌وه به‌کاربهێنێت‪ .‬ئه‌‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫دۆخ���ه قه‌یران���اوی ده‌کات ئه‌وه‌ی���ه که‬ ‫پاشان ئه‌م سیاسه‌تانه لەرێگای که‌ناڵ‌و‬ ‫که‌سایه‌تی‌و ده‌زگای جیاوازه‌وه جارێکی‬ ‫تر به جۆری تر دائه‌رێژرێنه‌وه‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‬ ‫مێژوویه‌كی به‌رهه‌مهێنراو به‌رهه‌م بهێنن‪،‬‬ ‫ته‌ری���ب ب���ه مێ���ژووی راس���تی‪ .‬ئه‌و‬ ‫ئامرازان���ه‌ی ئه‌‌مرۆ ب���ه نموونه ده‌یبینی‬ ‫بریتی���ن لەبرس���یکردن‪ ،‬رس���واکردن‪،‬‬ ‫تۆقان���دن‪ ،‬گه‌نده‌ڵ���ی‪ ،‬بێده‌نگک���ردن‪،‬‬ ‫ش���کاندن‪ ،‬ترس���اندن‪ ،‬ئابڵۆقه‌خستنه‬ ‫س���ه‌ر‪ ،‬هێنانی هێز بیانی وه زۆری تر‪.‬‬ ‫به‌اڵم گه‌ر لەئێس���تادا زیات���ر به وردی‬ ‫بنوارین ده‌بینین لەچه‌ند ئاس���تێکدا ئه‌م‬ ‫سیاسه‌تانه لەگه‌ڵ شێوازی تردا په‌یره‌و‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ده‌ك���رێ سیاس���ه‌تی پارت���ی به‌پێی‬ ‫ناوچه‌کان دابه‌ش���بکرێت به‌س���ه‌ڕ ئه‌م‬ ‫بواران���ه‌دا‪ :‬سیاس���ه‌تی کۆنترۆڵکردنی‬ ‫ته‌واوه‌ک���ی‌و قفڵ���دان‪ ،‬سیاس���ه‌تی‬ ‫هێژه‌مۆنیه‌ت‪ ،‬سیاس���ه‌تی به پاشکۆکرد‬ ‫وه سیاس���ه‌تی ئاماده‌ب���وون ی���ان خۆ‬ ‫ده‌رخس���تن‪ .‬هه‌ریه‌ک لە‌م سیاس���ه‌تانه‬ ‫لەپانتایی جیاوازدا ب���ه ئامرازی جیاواز‬ ‫به‌رێوه‌ده‌چێ���ت‪ .‬بۆ نموون���ه لەناوچه‌ی‬ ‫قوفڵدراودا هه‌رکه‌‌س���ێک مه‌ترس���ی بۆ‬ ‫کۆنترۆڵ���ی پارت���ی دروس���تبکات ئه‌وا‬ ‫رووب���ه‌رووی توندتی���ژی ده‌بێت���ه‌وه‬ ‫وه‌ك لەده���ۆک‌و بادین���ان ده‌یبینی���ن‪.‬‬ ‫لەهه‌ولێر سیاس���ه‌تی پارتی سیاسه‌تی‬ ‫هه‌ژه‌مۆنیه‌ته‪ .‬ئه‌م سیاس���ه‌ته سه‌رتاپا‬ ‫بواره‌کان���ی ژیان‌و ژیاری گرتوه‌ته‌وه لە‌و‬ ‫ش���اره‌دا‪ .‬بۆ نموونه‌ی هه‌موو گه‌ش���ه‌‌ی‬ ‫ئابوری‌و بیناسازی‌و مه‌ده‌نی لە‌و شاره‌دا‬ ‫رووئه‌دات بۆ مه‌به‌‌س���تێکی سیاس���یه‪.‬‬ ‫مه‌به‌‌س���ته‌ سیاس���یه‌که‌ش ئه‌وه‌ی���ه که‬ ‫پارت���ی دیموکرات���ی کوردس���تان ببێته‬ ‫پارتێکی سیاس���ی خاوه‌ن هه‌ژه‌مۆنیه‌ت‬ ‫ل���ە‌و ش���اره‌دا‪ .‬هه‌بوون���ی هه‌‌ژه‌موون‬ ‫لەئێستادا بۆ پارتی یانی مسۆگه‌رکردنی‬ ‫پێگه‌ی ده‌س���ه‌اڵت به سه‌ر کوردستاندا‪.‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ژه‌مۆنی���ه‌ت وه‌ك کۆنترۆڵ نیه‪.‬‬ ‫هه‌‌ولێر ناتوانرێت کۆنترۆل بکرێت‪ ،‬بۆیه‬ ‫هه‌وڵدان ب���ۆ هه‌ژه‌مۆنیه‌ت نابێت هێنده‬ ‫ب���ه زوویی یان به ئامرازی کۆنترۆڵکردن‬ ‫ب���ه‌ره‌و کۆنترۆڵکردن ب���روات‪ .‬لێر‌ه‌وه‌یه‬ ‫که هه‌ولێ���ر ده‌بێته خاوه‌ن روخس���ارو‬ ‫خه‌سڵه‌ت‌و شوناس���ێکی تر‪ .‬بۆ نموونه‬ ‫گ���ه‌ر س���اتێک لەخیتابی دوب���ه‌ی یان‬ ‫به‌دوبه‌ی ب���وون‪ ،‬بنوارین ده‌بینین چه‌ند‬ ‫خه‌سڵه‌تێکی ئه‌م هه‌واڵنه‌ی تیادا به‌دی‬ ‫ده‌که‌ین‪ .‬بوون به دوبه‌ی یان یوتوپیای‬ ‫کردنی جێگایه‌ک به دوبه‌ی‪ ،‬دیارده‌یه‌ك‬ ‫نی���ه تاقانه به هه‌ولێر به‌ڵکو لەس���اڵی‬ ‫‪ 1997‬کاتێک س���ه‌رۆکی کازاخس���تان‬ ‫نورس���وڵتان نازاربایی���ف بری���اری دا‬ ‫که ش���اری ئه‌س���تانه بکاته پایته‌ختی‬ ‫واڵته‌ک���ه‌ی پالن وه‌هابوو که ئه‌س���تانه‬ ‫وه‌ك دوبه‌ی لێبکرێت یان ببێته دوبه‌ی‪.‬‬ ‫دیاره دوبه‌ی ب���وون کۆمه‌ڵێک کاراکته‌ر‬ ‫لەخۆی ده‌گرێت‪ ،‬لە‌وانه شارێکی جیهانی‪،‬‬

‫ش���ارێک ناس���راوتر لەواڵته‌ک���ه‌ی‪ ،‬وه‬ ‫هه‌روه‌ها جێگایه‌کی بازرگانی وباڵه‌خانه‌‌و‬ ‫پ���اره‪ .‬دوبه‌ی نموون���ه‌ی ژیانی خۆش‌و‬ ‫ئازادی‌و دیموکراس���ی‌و ماف���ی مرۆڤ‌و‬ ‫رێ���ز نیه‪ .‬ب���ه‌م پێیه به دوب���ه‌ی بوون‬ ‫بوونه به‌ش���ێک لەدونی���ا نیولیبرالیزمی‬ ‫س���ه‌رمایه‌داری‪ ،‬نه‌ک بوون به به‌ش���ێک‬ ‫لەمیترۆپۆلێکی جیهانی‪ .‬لێره‌‌وه لەهه‌وڵی‬ ‫کردنه‌وه‌ی ش���فره‌کانی ئه‌م یوتوپیایه‌دا‬ ‫پارتی لەهه‌وڵ���ی ئه‌وه‌دایه که لەرێگای‬ ‫به‌‌دوبه‌یکردن���ه‌وه ژیارێکی نوێ بهێنێته‬ ‫ئاراوه ک���ه سیاس���ه‌ت قۆرخکرابێت بۆ‬ ‫نوخبه‌ی���ه‌ک وه ژیانێک���ی پ���اره‌داری‌و‬ ‫ماددی بۆ ئه‌وانی تر‪ .‬ئامانجی سه‌ره‌كی‬ ‫ئه‌م هه‌وڵه بۆ په‌راوێزخستن‌و لەئه‌نجامدا‬ ‫کوشتنی سیاس���ه‌ت‪ .‬بۆیه لەئه‌نجامی‬ ‫ئه‌مه‌‌دا ئۆپۆزس���یون بوون لەجێگایه‌كی‬ ‫وه‌ك هه‌ولێر یانی بوونه به که‌س���ایه‌تی‬ ‫[ک]ی کافکا‪.‬‬ ‫لە ش���اری سلێمانی پارتی ستراتیژی‬ ‫بریتی���ه لەل���ە قاڵبدان���ی یه‌کێت���ی به‬ ‫جۆرێ���ک که ببێته ئه‌و پاش���کۆیه‌ی که‬ ‫پارتی پێویس���تیه‌تی بۆ ئه‌وه‌ی لەرێگای‬ ‫ئاهه‌نگی دیموکراسیه‌وه لەده‌سه‌اڵتدابێت‪.‬‬ ‫مه‌به‌س���تمان لەئاهه‌نگ ئه‌وه‌یه‪ ،‬کاتێک‬ ‫سیسته‌می سیاسی به‌جۆرێک رێکخرا که‬ ‫دیموکراسی نه‌بووه هۆی گۆڕانکاری ئه‌وا‬ ‫دی���ارده‌ی دیموکراس���ی ده‌بێته ئاهه‌‌نگ‬ ‫گێڕان‪ .‬ئه‌گه‌ر بێتوو ئه‌م سیاسه‌ته‌ی پارتی‬ ‫سه‌ر بگرێت ئه‌وا هێژه‌مۆنیه‌ت لەهه‌ولێر‬ ‫هه‌نگاوێک زیاتر به‌ره‌‌و کۆنترۆڵ ده‌روات‪.‬‬ ‫چونک���ه ده‌بێت ئ���ه‌وه روون بکه‌ینه‌وه‬ ‫به‌پێ���ی میتۆده لینینیه‌كه ش���ێوازی تر‬ ‫ره‌نگه باش بن‪ ،‬به‌اڵم کۆنترۆڵ باشترینه‬ ‫ب���ۆ به‌رێوه‌بردنی ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫کاتێک ده‌سه‌اڵت خواس���تی ئه‌وه‌یه که‬ ‫بۆ هه‌میشه لەده‌سه‌اڵتدابێت‪ .‬لەناوچه‌ی‬ ‫که‌رکوک‌و گه‌رمیان‌و ده‌وورووبه‌ری پارتی‬ ‫سیاس���ه‌ته‌که‌ی جودایه‪ .‬و‌ه‌ک هێزێکی‬ ‫الواز ل���ە‌و ناوچه‌یه‌دا پارت���ی لەهه‌وڵی‬ ‫ئه‌وه‌دایه که چۆن خۆی بکاته به‌ش���ێک‬ ‫لەلە پێکهاته‌و هێ���زه‌كان‪ ،‬رووداوه‌کانی‬ ‫ئه‌‌م دواییه‌ی ئۆپه‌راسیۆنی دیجلە‌و هاتنی‬ ‫پارتی بۆ ناو دۆخه‌كه ره‌هه‌‌ندێکی روون‌و‬ ‫ئاش���کرای بۆ ئه‌م مه‌به‌‌سته‌بوو‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫ده‌یبینین ئه‌وه‌یه‪ ،‬ک���ه چۆن لەپێناوی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتداریدا وێناو خیتاب‌و شێوازی‬ ‫جیاواز پێویس���ته وه به‌رێوه‌ده‌چێت بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ئامانجێک���ی دیاریکراو بێته دی‪.‬‬ ‫ده‌كرێت به‌م پێیه پرۆس���ه‌ی ستراتیژی‬ ‫پارت���ی لەکوردس���تان وه‌ك هێڵێک���ی‬ ‫س���تونی ببینین‪ ،‬ئه‌م هێڵه سه‌ر‌ه‌تاکه‌ی‬ ‫ئاماده‌بوون���ه کۆتاییه‌ک���ه‌ی کۆنترۆڵه‪.‬‬ ‫لەنێوان ئاماده‌بوون‌و کۆنترۆلدا شێوازی‬ ‫وه‌ك هه‌ژه‌مۆنیه‌ت‌و پاشکۆ دروستکردن‬ ‫لەئارادایه‪ .‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر ئه‌مه سیاسه‌تی‬ ‫ناوه‌وه‌بێت ئه‌وا پارتی به هه‌مان پرینسیپ‬ ‫لەگه‌ڵ ده‌ره‌وه‌شدا مامه‌ڵه ده‌کات‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئاورێک لەواڵتان���ی چوارده‌‌ور بده‌ینه‌وه‪،‬‬ ‫ده‌بینی���ن پارتی لەهه‌‌ری���ه‌ك لەواڵتانی‬ ‫که به‌شێکی کوردس���تانیان داگیرکردوه‬ ‫سیاس���ه‌تی جودای هه‌یه‪ ،‬که به گشتی‬ ‫دوو ئامانجی هه‌ی���ه‪ ،‬یه‌که‌م دابینکردنی‬ ‫زه‌مینه بۆ به‌هێزکردن���ی خود‪ ،‬دووه‌م‪،‬‬ ‫هاریکاریک���ردن‌و دژایه‌تیک���ردن لەگه‌ڵ‬ ‫هێزه‌كان���ی تردا لە‌م پێن���اوه‌دا‪ .‬پارتی‬ ‫به‌پێی ئه‌م دیدو میتۆدانه‪ ،‬وه‌ك بڕێکی تر‬ ‫لەهێزه‌کانی تری کوردستان‪ ،‬په‌یوه‌ندی‬ ‫لەگ���ه‌ڵ ده‌ره‌وه‌ی خۆیدا لەس���ه‌ر یه‌ك‬ ‫بنه‌مای چه‌‌س���پیوه ئه‌ویش به‌هێزکردنی‬ ‫پارتی‪ .‬ب���ۆ ناس���یونالیزم‪ ،‬کوردبوون‪،‬‬ ‫نیش���تمان‪ ،‬خاک‪ ،‬هه‌موو ئام���رازن بۆ‬ ‫به‌‌دیهێنانی ئه‌م ئامانجه‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی پارتی ده‌بێت لێی به‌ئاگابێت که‬ ‫برواپێکردن‪ ،‬وه‌ک زانست سه‌لماندویه‌تی‪،‬‬ ‫باشتره لەکۆنترۆڵ‪ .‬مێژوو پێمان ده‌ڵێت‬ ‫هه‌موو جۆرێک لەده‌س���ه‌اڵت به‌رگری بۆ‬ ‫خۆی دروست ده‌کات‪ ،‬وه‌ك فۆکۆ جه‌ختی‬ ‫لەس���ه‌ر ده‌کاته‌وه‪ ،‬مێژووی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌راست خوێناوییانه پێمان ده‌ڵێت که‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی کۆنترۆڵ هه‌میشه ئاره‌زووی‬ ‫کۆنترۆلی زیاتره هه‌تا ئه‌گاته دۆخێک که‬ ‫خه‌ڵكی ژیانییان لێده‌بێته دۆزه‌خ‪ .‬دیاره‬ ‫پێویس���ت ناکات که ئام���اژه‌ی پێبده‌ین‬ ‫کۆنترۆڵکراوترین م���رۆڤ لەهه‌ناوی ئه‌م‬ ‫پرۆسه‌یه‌دا ئه‌ندامانی پارتی دیموکراتی‬ ‫کوردستان خۆیانن‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫ئایا ئه‌مجاره‌ش تاڵه‌بان ‌ی‬ ‫ریسه‌ك ‌ه ئه‌كاته‌وه‌ به‌خوری‌؟!‬ ‫ سه‌ركه‌وت شه‌ریف‬ ‫ی‬ ‫ی به‌درێژای ‌‬ ‫یه‌كێ���ك لە‌و كاره‌س���اتان ‌ه ‌‬ ‫ی س���ه‌رجه‌م ش���ۆڕش‌و بزوتنه‌و‌ه‬ ‫مێژو ‌‬ ‫ی كوردو‬ ‫ی ك���ورد به‌رۆك ‌‬ ‫چه‌كدارییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گرت���وه‌‪ ،‬به‌كاریزمای��� ‌‬ ‫خه‌باته‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ركرد‌ه ‌‬ ‫كردن‌و موقه‌ده‌س���كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاره‌نوس ‌‬ ‫شۆڕشه‌كه‌و به‌س���تنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫شۆڕش���ه‌ك ‌ه بو‌ه به‌مان���ه‌وه‌و زیندوێت ‌‬ ‫ی شۆڕشه‌كه‌وه‌‪ .‬واتا تا ئه‌و‬ ‫س���ه‌ركرد‌ه ‌‬ ‫شوێن ‌ه ش���ۆڕش‌و خه‌بات ‌ه چه‌كدارییه‌ك ‌ه‬ ‫ی شۆڕشه‌ك ‌ه یان‬ ‫به‌رده‌وامبو‌ه سه‌ركرد‌ه ‌‬ ‫ی بنه‌ماڵه‌و خێڵ ‌ه شه‌ڕكه‌ره‌ك ‌ه‬ ‫سه‌ركرد‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و‪،‬‬ ‫لە‌مه‌یدانه‌كه‌دابوه‌و لە‌گه‌ ‌ڵ نه‌مان ‌‬ ‫ی شۆڕش���ه‌كه‌ش ی���ا خه‌باته‌ك ‌ه‬ ‫رۆح��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و ته‌سلیم ‌‬ ‫ی رۆح ‌‬ ‫به‌هه‌مان شێو‌ه ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫ی مێژو ‌‬ ‫گۆڕ ك���راوه‌‪ .‬په‌ڕه‌كان��� ‌‬ ‫هه‌ڵبده‌یت���ه‌و‌ه لە‌هه‌ر شۆڕش���ێكیانه‌و‌ه‬ ‫ێ لە‌م دو‬ ‫ی به‌ده‌رناب ‌‬ ‫ده‌س���ت پێ بك��� ‌ه ‌‬ ‫ی بنه‌ماڵه‌كانه‌و‌ه‬ ‫حاڵه‌ته‌‪ ،‬هه‌ر لە‌شۆڕش ‌‬ ‫ی پیاو‌ه دینی‌‌و هێز‌ه‬ ‫تاده‌گات به‌شۆڕش ‌‬ ‫چه‌پگه‌راكانیش‪.‬‬ ‫ی كوردستان وه‌ك‬ ‫ی نیشتیمان ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شۆڕش���گێڕ ‌‬ ‫ی چه‌پ ‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆرو س���ه‌خت خه‌بات ‌‬ ‫ك ‌ه رۆژگارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك���رد‪ ،‬لە‌پێناو ‌‬ ‫چه‌كداری‌‌و سیاس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باشور ‌‬ ‫ی كوردو خاك ‌‬ ‫ئازادی‌‌و رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تاندا‪ ،‬لە‌ئێس���تادا ك ‌ه ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌یشتۆت ‌ه (‪ )38‬ساڵ‌‪ ،‬به‌اڵم به‌شێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاره‌كت���ه‌ر‌ه س���ه‌ره‌كییه‌كان ‌‬ ‫زۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ی خه‌باتی���ان لە‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫مێ���ژو ‌‬ ‫ی‬ ‫زیاتره‌و زوتر لە‌گه‌ ‌ڵ پارتی‌‌و كۆمه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان (كۆمه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫ی لینین ‌‬ ‫ماركس ‌‬ ‫ی كوردس���تان) ده‌س���تیان‬ ‫ره‌نجده‌ران ‌‬ ‫ی كردوه‌‪،‬‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و چه‌كدار ‌‬ ‫به‌خه‌بات ‌‬ ‫ی هه‌ندێكیشیان لە‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫سه‌ربار ‌‬ ‫ی تریشیان‬ ‫ی یه‌كێتی‌‌و به‌شێك ‌‬ ‫لە‌دایكبون ‌‬ ‫ی تره‌و‌ه‬ ‫ی كه‌م لە‌ش���وێن ‌‬ ‫به‌ژماره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ده‌ستیان پێكردوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م حیزب��� ‌ه لە‌گه‌ ‌ڵ یه‌ك���ه‌م به‌یان ‌‬ ‫ی (‪)1975‬ه‌و‌ه‬ ‫ی خۆیدا لە‌ساڵ ‌‬ ‫راگه‌یاندن ‌‬ ‫ی نه‌گۆڕیوه‌و‬ ‫تا هه‌نوك ‌ه س���كرتێره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی بینیوه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫ی ئه‌و پۆست ‌ه ‌‬ ‫ته‌نیا تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پۆس���ته‌ش چه‌ند په‌یوه‌ند ‌‬ ‫نه‌گۆڕین ‌‬ ‫ی سكرتێره‌كه‌و‌ه‬ ‫ی خود ‌‬ ‫به‌تواناو لێهاتوی ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هێنده‌و بگر‌ه زیاتریش كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی پاش���خان ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫ئه‌و فۆرم��� ‌‬ ‫ی به‌س���ه‌ره‌وه‌ی ‌ه‬ ‫سیاس���ی‌‌و خێڵه‌كیی ‌ه ‌‬ ‫ی چه‌ندین س���ه‌د‌ه نه‌و‌ه‬ ‫ك��� ‌ه به‌درێژای ‌‬ ‫ی پێكراوه‌و‬ ‫ی نه‌و‌ه ده‌ستاو ده‌ست ‌‬ ‫لە‌دوا ‌‬ ‫ی كردوه‌و په‌ڕیوه‌ته‌و‌ه‬ ‫لە‌نه‌ریت تێپ���ه‌ڕ ‌‬

‫ب���ۆ كلت���ورو نه‌توان���راو‌ه بگۆڕدرێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و نه‌وێ���ران‌و ده‌س���ت نه‌بردن ‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی س���كرتێرو چاو تێبڕین ‌‬ ‫كورسییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی حیزبه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی ت���ر ‌‬ ‫لە‌الی���ه‌ن ئه‌ندامن ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆت ‌ه ت���رس‌و فۆبی���ا‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫ی ب���ه‌وه‌و‌ه هه‌ب���و‌ه لە‌مێ���ژودا‬ ‫گرنگ��� ‌‬ ‫ی رچه‌ش���كێن ناخوێنرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫نمونه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ركه‌سێكیش یان ده‌سته‌یه‌ك ئه‌مه‌یان‬ ‫ی یان‬ ‫ی یه‌كجار ‌‬ ‫ێ ئه‌و‌ه به‌ته‌سفی ‌ه ‌‬ ‫كردب ‌‬ ‫ی حیزبدا‬ ‫ی رۆڵیان لە‌ماڵ ‌‬ ‫بچوككردنه‌و‌ه ‌‬ ‫كۆتایی‌ پێ‌ هاتوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی خاك ‌‬ ‫ی به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی رزگاربون ‌‬ ‫لە‌دوا ‌‬ ‫ی (‪)1991‬‬ ‫ی كوردس���تان لە‌ساڵ ‌‬ ‫باشور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆماڵ ‌‬ ‫ی حكومه‌تێك ‌‬ ‫ه‌وه‌و دامه‌زراندن ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و حكومه‌ت ‌ه‬ ‫ك���وردی‌‌و به‌رده‌وام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫خۆماڵیی ‌ه تائێس���تا‪ ،‬سه‌ربار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌دو حكومه‌ت ‌‬ ‫ی ناوخۆ كرد ‌‬ ‫ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫ی درێ���ژ‪،‬‬ ‫گه‌س���ك‌و زه‌رد بۆماوه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌عس لە‌ساڵ ‌‬ ‫ی رژێم ‌‬ ‫به‌اڵم روخاندن ‌‬ ‫ی بۆ چێكردن‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫(‪ )2003‬ده‌رفه‌ت��� ‌‬ ‫ی یه‌كبگرنه‌وه‌و‬ ‫ی (‪ )2005‬به‌شكڵ ‌‬ ‫لە‌ساڵ ‌‬ ‫به‌ناوه‌ڕۆك هه‌رجیاوازبن‪ .‬ئه‌م حكومه‌ته‌و‬ ‫ی عێراقیش‬ ‫ی تاز‌ه ‌‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫دامه‌زراندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان رۆڵ ‌‬ ‫ی نیش���تیمان ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی هه‌بو‌ه‬ ‫ی تیایدا گێڕاوه‌و كاریگه‌ر ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫لە‌سه‌ر روداوو بڕیاره‌كان‪ ،‬چ وه‌ك حیزب‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه دو خول ‌ە پۆست ‌‬ ‫یان سكرتێره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لە‌سه‌ر پشك ‌‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫سه‌رۆك كۆمار ‌‬ ‫كوردو یه‌كێتی‌ پێدراوه‌‪.‬‬ ‫ی لە‌سه‌ر‬ ‫ی یه‌كێتی‌‌و سكرتێره‌ك ‌ه ‌‬ ‫رۆڵ ‌‬ ‫ی كوردس���تان‌و عێراقیش دیاره‌و‬ ‫ئاست ‌‬ ‫ی ئه‌خوێنرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه یه‌كێتیی ‌ه‬ ‫به‌رون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستاندا بااڵنس ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫لە‌ئاست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لە‌گه‌ ‌ڵ پارت ‌‬ ‫ی سیاسی‌‌و چه‌كدار ‌‬ ‫هێز ‌‬ ‫ی به‌ویست‌و‬ ‫راگرتوه‌و نه‌یهێش���تو‌ه پارت ‌‬ ‫ی ئه‌م حكومه‌ت ‌ه خۆماڵییه‌و‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ئاره‌زو ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی باشور به‌ره‌و ئه‌و تونێل ‌ە به‌ر ‌‬ ‫كوردان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ویستویه‌تی‌‪ ،‬سه‌ربار ‌‬ ‫ك ‌ه خۆ ‌‬ ‫ی گۆڕان‬ ‫ی بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی جیابونه‌و‌ه ‌‬ ‫لە‌دوا ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی به‌راگرتن ‌‬ ‫ی به‌رده‌وام ‌‬ ‫ی نه‌یتوان ‌‬ ‫لێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باش ‌‬ ‫بااڵنس��� ‌ه بدات‌و پاشه‌كشه‌یه‌ك ‌‬ ‫پێوه‌دیاربو لە‌م مه‌سه‌لە‌یه‌دا‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی‬ ‫ی عێراقی���ش یه‌كێت ‌‬ ‫لە‌س���ه‌ر ئاس���ت ‌‬ ‫ی دیاره‌‪ ،‬چ‬ ‫به‌هه‌مان فۆڕم جێگا ده‌ست ‌‬ ‫یچ‬ ‫ی حیزب ‌‬ ‫ی تواناو ئه‌دا ‌‬ ‫لە‌س���ه‌ر ئاست ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی ناتوانر ‌‬ ‫ی سكرتێره‌ك ‌ه ‌‬ ‫كه‌سایه‌تی‌‌و رۆڵ ‌‬ ‫ی ژماره‌گه‌لێ‬ ‫ێ س���ه‌ربار ‌‬ ‫نادید‌ه بیگیر ‌‬ ‫تێبینی‌‌و سه‌رنج لە‌س���ه‌ر هه‌ردوكیان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كۆ ‌‬ ‫ی س���ه‌ربار ‌‬ ‫به‌ك���ورت‌و كرمانج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لە‌جێگا ‌‬ ‫ی باش ‌‬ ‫ره‌خنه‌كان ك ‌ه به‌شێك ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیدای ‌ه لە‌س���ه‌ری‌‪ ،‬به‌اڵم هێشتا بون ‌‬

‫بونی‌ یه‌كێتی‌ به‌م‬ ‫ی‬ ‫فۆرمه‌ی‌ ئێستا ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ راگرتن ‌‬ ‫ته‌وازون لە‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫پارتی‌‌و ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫په‌یوه‌ندییان ‌ه ‌‬ ‫لە‌گه‌ڵ‌ هێز‌ه‬ ‫عێراقییه‌كان‬ ‫هه‌یه‌تی‌ گرنگ ‌ه بۆ‬ ‫ی باشور‬ ‫كوردان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لە‌ناوخۆ ‌‬ ‫ی ئێستا ‌‬ ‫ی به‌م فۆرم ‌ه ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی ته‌وازون لە‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫كوردستان بۆ راگرتن ‌‬ ‫ی لە‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫پارتی‌‌و ئ���ه‌و په‌یوه‌ندییان��� ‌ه ‌‬ ‫ی گرنگ ‌ه بۆ‬ ‫هێز‌ه عێراقیی���ه‌كان هه‌یه‌ت ‌‬ ‫ی كه‌میش‬ ‫ی باش���ورو به‌راده‌یه‌ك ‌‬ ‫كوردان ‌‬ ‫ی پارچه‌كانی‌ تر‪.‬‬ ‫كوردان ‌‬ ‫ی لە‌ئێس���تادا ئه‌گوزه‌رێ‌‌و هه‌مو‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی دڵه‌ڕاوكێ‌‌و په‌ش���ۆكان‬ ‫ی توش��� ‌‬ ‫الیه‌ك ‌‬ ‫ی تاڵه‌بان���ی‌‌و‬ ‫ك���ردوه‌‪ ،‬نه‌خۆش���كه‌وتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫ی گۆڕه‌پان��� ‌‬ ‫جێهێش���تن ‌‬ ‫كوردس���تان‌و عێراقه‌‪ ،‬ك��� ‌ه ناوچه‌كه‌و‬ ‫ی‬ ‫به‌تایبه‌تی���ش عێ���راق به‌كاتێك��� ‌‬ ‫ی چ���اوه‌ڕوان نه‌كراودا‬ ‫دژوارو پێش���هات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌وا ‌‬ ‫گوزه‌رئه‌كات‪ .‬ئه‌وه‌ت���ا مالیك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لە‌كۆ ‌ڵ ن���اوه‌و هه‌ر رۆژ‌ه ‌‬ ‫دیكتاتۆر ‌‬ ‫لە‌گ���ه‌ ‌ڵ پێكهات���ه‌و الیه‌نێك���دا گێچه‌ ‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ی تاڵه‌بانیش هێند‌ه ‌‬ ‫ئه‌نێته‌وه‌و غیاب��� ‌‬ ‫ی بیه‌وێ‌‌و‬ ‫ی پێ���داوه‌و چ ‌‬ ‫ت���ر هێزو تین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بده‌نێ لە‌چاوتروكانێكدا ئه‌نجام ‌‬ ‫ئیعاز ‌‬ ‫ئه‌دات‪ .‬ئه‌م پێشهات‌و روداوانه‌ش هه‌مو‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌كراو به‌كراوه‌ی ‌‬ ‫ی پێشبین ‌‬ ‫ئه‌گه‌رێك ‌‬ ‫ئه‌هێڵیته‌و‌ه لە‌به‌رده‌م سه‌رجه‌م پێكهاته‌و‬ ‫ی‬ ‫الیه‌ن ‌ه سیاسی‌‌و قه‌ومی‌‌و مه‌زهه‌بییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زیاتر ‌‬ ‫ی په‌ژار‌ه ‌‬ ‫عێراقدا‪ .‬به‌اڵم ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی خستۆته‌و‌ه‬ ‫ی تاڵه‌بان ‌‬ ‫لە‌نه‌خۆشییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی تاڵه‌بان���ی‌‌و‬ ‫ی جێگ���ره‌و‌ه ‌‬ ‫نه‌بون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫ی ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫ته‌بانه‌بون��� ‌‬

‫ی یه‌كێتییه‌و‬ ‫سیاس���ی‌‌و س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی س���ه‌ریان لە‌مه‌نجه‌ڵێكدا‬ ‫ك���ورد وته‌ن ‌‬ ‫ی نیی ‌ه گه‌ر‬ ‫ی نابێته‌وه‌‪ ،‬زی���اده‌ڕه‌و ‌‬ ‫جێ ‌‬ ‫ی‬ ‫بڵێین لە‌ئێس���تادا هیچ گردبونه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی لە‌ناو‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ی نیی ‌ه ئه‌وه‌ند‌ه ‌‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تییه‌كه‌یدا كوتلە‌و باڵباڵێن ‌‬ ‫ی بن‌و‬ ‫ی یه‌كتر ‌‬ ‫ی ملمالنێ ‌‬ ‫تێدابێ‌‌و خه‌ریك ‌‬ ‫ی ئه‌ویتریانه‌وه‌‪.‬‬ ‫كه‌سیان نه‌چن ‌ه ژێرباڵ ‌‬ ‫ی ئه‌م حیزب ‌ه هه‌ر لە‌س���ه‌ره‌تاو‌ه‬ ‫گه‌رچ ‌‬ ‫ی جیاواز‬ ‫ی ئایدۆلۆژ ‌‬ ‫ێ باڵ‌و الیه‌ن ‌‬ ‫لە‌كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫پێكهات‌و قورس بو كۆبونه‌وه‌یان لە‌ناو‬ ‫ی‬ ‫ی هاوبه‌شدا‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‌ه ‌‬ ‫چوارچێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫وایكرد ئه‌م س���ه‌ر‌ه زالن ‌ه لە‌مه‌نجه‌ڵێك ‌‬ ‫ی وه‌ك یه‌كێتیدا جێگایان بێته‌وه‌و‬ ‫بچوك ‌‬ ‫دواتریش به‌هه‌مان ملمالنێی‌‌و پاش���قول‬ ‫لە‌یه‌كگرتن���ه‌و‌ه ب���ه‌رده‌وام ب���ن لە‌ناو‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێتی���دا كاریزمای���ی‌‌و لە‌خۆبورده‌ی ‌‬ ‫ی بو نه‌یهێاڵو‌ه دۆخه‌ك ‌ه به‌هیچ‬ ‫تاڵه‌بان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاراس���ته‌یه‌كدا بته‌قێته‌وه‌‪ ،‬س���ه‌ربار ‌‬ ‫ی یه‌كێتیدا‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی لە‌قۆناغه‌كان ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی وه‌ك‬ ‫ی جیابونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫لە‌جه‌ست ‌ه ‌‬ ‫ی شۆڕش رویداوه‌‪،‬‬ ‫سۆسیالیس���ت‌و ئااڵ ‌‬ ‫ێ جیابونه‌وه‌كان نه‌بون ‌ه‬ ‫به‌اڵم هیچ كات ‌‬ ‫مای ‌هی‌ نه‌مانی‌ یه‌كێتی‌‪.‬‬ ‫ی یه‌ك���ه‌م نیی ‌ه‬ ‫ی ئه‌م��� ‌ه جار ‌‬ ‫گه‌رچ ‌‬ ‫ی نه‌خ���ۆش ئه‌كه‌وێت‌و ئه‌برێت ‌ه‬ ‫تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی واڵت ب���ۆ چاره‌س���ه‌ر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌خۆش���كه‌وتنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫(بارزانی‌) وته‌ن ‌‬ ‫ی جدیی���ه‌و ئه‌بێ‬ ‫ی تاڵه‌بان��� ‌‬ ‫ئه‌مج���ار‌ه ‌‬ ‫ی هه‌مو ش���تێك بكه‌ین‪ .‬گومان‬ ‫چاوه‌ڕێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ل���ە‌وه‌دا نیی��� ‌ه زۆربه‌م���ان به‌نه‌مان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆشحا ‌ڵ نابین‌و بگر‌ه ئازار ‌‬ ‫تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی‬ ‫باشیش���مان ئ���ه‌دات‪ .‬گ���ه‌ر گریمان ‌ه ‌‬ ‫ی نه‌ش���مرێ‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و‌ه بكه‌ی���ن تاڵه‌بان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پزیش���كه‌كان لە‌كار ‌‬ ‫به‌اڵم به‌ڕێنمای ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ توخن ‌‬ ‫ی دوركه‌وێته‌وه‌و نه‌توان ‌‬ ‫سیاس ‌‬ ‫ی بكه‌وێ‌‪ ،‬ئایا‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫سیاسه‌ت‌و كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌وز ‌‬ ‫ی یه‌كێتی‌‌و زۆن ‌‬ ‫چاره‌نوس��� ‌‬ ‫ی باشورو‬ ‫ێ نفوزی‌‌و بگر‌ه كوردستان ‌‬ ‫ج‌‬ ‫عێراقیش به‌ده‌س���ت مه‌كته‌ب سیاسی‌و‬ ‫ی ناته‌باو به‌شێكیان‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تییه‌ك ‌‬ ‫ێ‬ ‫نه‌خ���ۆش‌و ملمالن���ێ كاره‌و‌ه به‌ك���و ‌‬ ‫ی یان‬ ‫ی تاڵه‌بان ‌‬ ‫ئه‌گات؟! ئای���ا به‌نه‌مان ‌‬ ‫ی لە‌سیاس���ه‌ت هه‌مان‬ ‫دوركه‌وتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی میر ‌‬ ‫ی شۆڕشه‌كان ‌‬ ‫ی تر ‌‬ ‫كاره‌ساته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ۆران‌و بۆتان‌و ش���ێخ عوبێدوڵاڵ ‌‬ ‫ی پیران‌و مه‌لیك‬ ‫نه‌هری‌و شێخ سه‌عید ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���كاك‌و شۆڕش ‌‬ ‫مه‌حمودو سمكۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌رس���یم‌و كۆمار‌ه خودموخاترییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫قازی‌‌و‪ ..‬تاد نابینینه‌وه‌؟!‪...‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫مام جه‌الل‪ ،‬سوننه‌ت‌و مۆدێرنه‌‬ ‫ئاژه‌ڵه‌كان داوا لەخودا بكات كاس���ترۆ‬ ‫ی سیاسی‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫بهێڵێته‌و‌ه لە‌سه‌ر ساح ‌ه ‌‬ ‫عه‌زیز ره‌ئوف‬ ‫ی ئێم ‌ه‬ ‫دیارده‌ی ‌ه ده‌ریده‌خات كۆمه‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫‪Azizrauf75@yahoo.com‬‬ ‫ی‬ ‫لە‌نێوان س���وننه‌ت‌و مۆدێرن���ه‌دا خۆ ‌‬ ‫ی نه‌كردۆته‌وه‌‪ ،‬لە‌نێوان زانست‌و‬ ‫یه‌كالی ‌‬ ‫ی بۆ هه‌ڵنابژێررێت‪،‬‬ ‫خورافیاتدا یه‌كیان ‌‬ ‫ئای���ا ئێم ‌ه ل���ەچ س���ه‌رده‌مێكدا ژیان كه‌م س���ه‌ركه‌وتو ب���و‌ه لەكۆكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی لە‌ناو‬ ‫ی لە‌ن���او دیندایه‌و پێیه‌ك ‌‬ ‫ی پێیه‌ك ‌‬ ‫ده‌گوزه‌رێنی���ن؟ ئێم��� ‌ه لە‌س���ه‌د‌ه ‌‬ ‫ی س���ه‌رجه‌م جیاوازیی���ه‌كان لە‌عێ���راق‌و زانست‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی شانۆ ‌‬ ‫زانست‌و ته‌كنه‌لۆژیا گه‌وره‌كانداین‪ ،‬یان ناوچه‌كه‌دا‪ .‬جێهێشتن ‌‬ ‫ی كه‌م‬ ‫ی لە‌الی���ه‌ن ئه‌م كاره‌كت���ه‌ره‌و‌ه الن ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌تاكان ‌‬ ‫ی سه‌ره‌تا ‌‬ ‫لە‌س���ه‌رده‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوعاو نزاو ده‌مانبات���ه‌و‌ه بۆ جۆرێ���ك لە‌ملمالنێ ‌‬ ‫ی دین‌و كردن ‌‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدان ‌‬ ‫ی باوكێك بۆ‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و نه‌بون��� ‌‬ ‫ی ته‌ندروستی‌‌و توند ‌‬ ‫ی زانست ‌‬ ‫پاڕانه‌و‌ه لە‌فه‌راغ ‌‬ ‫ی سه‌رجه‌م كوڕ‌ه الساره‌كان‬ ‫ی كۆكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫حه‌كی���م‌و زاناكان ‌‬ ‫ی ك���ه‌م‬ ‫ی لە‌عێ���راق‌و كوردس���تاندا الن��� ‌‬ ‫ی ئینسانه‌كان؟ ئایا به‌ڕاست ‌‬ ‫جه‌سته‌ی ‌‬ ‫ی ل���ە‌م دۆخ ‌ه ئاڵۆزو پ���ڕ ملمالنێیه‌دا ك ‌ه‬ ‫دوع���او پاڕان���ه‌و‌ه ب���ۆ گه‌ڕان���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی پێو‌ه دیاره‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی بێ باوك ‌‬ ‫ی كاریگه‌رت���ر‌ه به‌ڕاست ‌‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫فیگه‌رێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌مزیدا الن ‌‬ ‫ی بێ باوك��� ‌‬ ‫ی هه‌مان فیگ���ه‌ر لە‌بااڵترین لە‌عێراقێك��� ‌‬ ‫لەمان���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دنیا؟ ئه‌م���ه‌و چه‌ندین ك���ه‌م ئه‌م فیگه‌ر‌ه به‌ب���ێ ره‌چاوكردن ‌‬ ‫نه‌خۆش���خان ‌ه ‌‬ ‫ی س���ه‌ركه‌وتو بو‌ه‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌ی ‌‬ ‫ی مام جی���اوزا ‌‬ ‫پرس���یاری تر لە‌نه‌خۆش���كه‌وتن ‌‬ ‫ی دڵی‌ واقیعدا‪.‬‬ ‫ی قس ‌ه لە‌راگرتن ‌‬ ‫جه‌اللدا ده‌رده‌كه‌وێت‌و بێ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫دوه‌م‪ :‬ناتوانی���ن ل���ە‌م دۆخ��� ‌ه ‌‬ ‫لە‌سه‌ر ئه‌م فیگه‌ر‌ه سیاسی ‌ه كاریگه‌ر‌ه‬ ‫ی س���ه‌رۆك نه‌خ���ۆش ده‌كه‌وێت قس��� ‌ه‬ ‫ی كوردی‌‌و عێراق ‌‬ ‫بكه‌ی���ن بۆ كۆمه‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫ده‌بێت قس��� ‌ه لە‌س���ه‌ر ئه‌و كۆمه‌ڵگه‌ی ‌ه لە‌س���ه‌ر ده‌ركه‌وت ‌ه دینیه‌كان نه‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌مان كاره‌كته‌ردا هیچ نه‌خۆش���ییه‌ك لە‌دنیادا بارته‌قا ‌‬ ‫بكه‌ین ك ‌ه لە‌فه‌راغ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م س���ه‌رۆك ‌ه دی���ن خۆ ‌‬ ‫نه‌خۆش��� ‌‬ ‫به‌خۆو‌هی‌ ده‌بینێت‪.‬‬ ‫ی ناكات���ه‌و‌ه ب��� ‌ه ماڵ‌و ئۆفی���س‌و باره‌گا‬ ‫ی من ئه‌م نزاو پاڕانه‌وه‌ی ‌ه ‌‬ ‫به‌ته‌سه‌ور ‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ ‌ه بۆ مام جه‌الل دو خاڵ لە‌خۆ سیاس���ی‌‌و مزگه‌وته‌كانمان���دا‪ ،‬هی���چ‬ ‫نه‌خۆش���كه‌وتن‌و دوركه‌وتنه‌و‌ه لە‌سه‌ر‬ ‫ده‌گرێت‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌خۆشكه‌وتن ‌‬ ‫ی بارته‌قا ‌‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی م���ام جه‌الل ك ‌ه شانۆ ‌‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬كاریكه‌ر ‌‬ ‫ی مام جه‌الل س���وننه‌ت ناگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫نیو سه‌ده‌ی ‌ه لە‌سه‌ر ش���انۆ ‌‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ���ت‪ .‬وات ‌ه ناتوانی���ن لە‌نیو كۆمه‌ڵگه‌و س���ێكوالرترین كه‌س ناكات ‌ه‬ ‫ی سۆفی‌‪ .‬ماندێال نه‌خۆشه‌و‬ ‫ی كوردی‌‌و مه‌خلوقێك ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵگ��� ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌د‌ه رابردو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باش���ور كه‌س���مان نه‌بین ‌‬ ‫ی لە‌ئه‌فریقا ‌‬ ‫ی باس��� ‌‬ ‫ی بڕوانین به‌بێ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫عێراق��� ‌‬ ‫ی ك���وردی‌‌و‬ ‫ی كۆمه‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫ئه‌م فیگه‌ر‌ه سیاس���ی ‌ه نه‌كه‌ین‪ .‬ترس ب���ه‌م ج���ۆر‌ه ‌‬ ‫ی به‌ئاس���مانه‌و‌ه بێت‪.‬‬ ‫ی ده‌س���ت ‌‬ ‫ی ئه‌م كاره‌كته‌ر‌ه لە‌س���ه‌ر عێراق ‌‬ ‫لە‌دیارنه‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ی��� ‌ه بۆچ ‌‬ ‫ی ج���د ‌‬ ‫پرس���یار ‌‬ ‫ی شه‌قام ‌‬ ‫ی كاسترۆ نه‌خۆشه‌و نه‌مانبین ‌‬ ‫ی فه‌راغێك ‌‬ ‫ی جێهێشتن ‌‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫شانۆ ‌‬ ‫ی بێ‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی باوكدا س���اح ‌ه ‌‬ ‫ی لە‌فه‌راغ ‌‬ ‫ی بگه‌ڕێته‌و‌ه بۆ دین‌و به‌سه‌ربڕین ‌‬ ‫ی كوب ‌‬ ‫گه‌وره‌ی���ه‌‪ .‬چونك ‌ه ئه‌م كاره‌كته‌ر‌ه الن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باوك ده‌مێنێته‌وه‌و ئاسان نی ‌ه باوكێك ‌‬

‫هیچ نه‌خۆشكه‌وتن‌و‬ ‫دوركه‌وتنه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫لە‌سه‌ر شانۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاسی‌ بارته‌قا ‌‬ ‫ی مام‬ ‫نه‌خۆشكه‌وتن ‌‬ ‫جه‌الل سوننه‌ت‬ ‫ناگه‌ڕێنێته‌و‌ه‬ ‫بۆ كۆمه‌ڵگه‌و‬ ‫سێكوالرترین كه‌س‬ ‫ی‬ ‫ناكات ‌ه مه‌خلوقێك ‌‬ ‫سۆفی‬

‫ی‬ ‫ی سه‌رۆك الن ‌‬ ‫تر دروست بكه‌ین؟ بۆچ ‌‬ ‫ی ن���ه‌داو‌ه هه‌موان‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫كه‌م هه‌وڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بكات��� ‌ه ره‌مز الن ‌‬ ‫وه‌ك خ���ۆی خ���ۆ ‌‬ ‫ی نه‌حزب‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫كه‌م ب���ۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫بێ ب���اوك بمێنێته‌و‌ه ن��� ‌ه كۆمه‌ڵگه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی س���اح ‌ه ‌‬ ‫ی جێهێش���تن ‌‬ ‫بۆچ ‌‬ ‫لە‌الیه‌ن هه‌ریه‌ك لە‌ماندێالو كاس���ترۆو‌ه‬ ‫ی دروست ناكات به‌اڵم‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫فه‌راغ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردی‌‌و عێراقیدا دروست ‌‬ ‫لە‌كۆمه‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫ده‌كات؟ ئه‌مان��� ‌ه ئه‌و پرس���یارانه‌ن ك ‌ه‬ ‫ی زیاتر هه‌ی ‌ه‬ ‫ی به‌خوێندنه‌و‌ه ‌‬ ‫پێویس���ت ‌‬ ‫بۆ عێراق‌و كوردس���تان ك ‌ه تائێستاش‬ ‫ی سه‌رۆك ‌ه نه‌ك‬ ‫ی لە‌س���ه‌ر جه‌ست ‌ه ‌‬ ‫چاو ‌‬ ‫سیسته‌م‪.‬‬ ‫ك��� ‌ه س���ه‌رۆك ده‌به‌ین��� ‌ه راقیترین‬ ‫ی‬ ‫ی دنیا بۆ چاره‌سه‌ر‪ ،‬مانا ‌‬ ‫نه‌خۆشخان ‌ه ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی��� ‌ه بڕوامان ب ‌ه زانس���ت هه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫ی ئینسانه‌كان‪،‬‬ ‫ی جه‌ست ‌ه ‌‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫به‌اڵم ك ‌ه ده‌س���ت به‌رز ده‌كه‌ینه‌و‌ه بۆ‬ ‫ی زانس���ت‬ ‫ئاس���مان‪ ،‬ئه‌وا لە‌كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌م ده‌كه‌ینه‌وه‌و هه‌مو چاره‌س���ه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لە‌ئاس���ت ره‌حمه‌ت‌و به‌زه‌ی ‌‬ ‫پزیشك ‌‬ ‫ی‬ ‫خ���ودا نادی���د‌ه ده‌گری���ن‪ .‬كۆمه‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫ی دروس���ت ئێس���تا لە‌م‬ ‫كوردی‌و عێراق ‌‬ ‫ی‬ ‫دۆخه‌دا ژی���ان نه‌گوزه‌رێنێت‪ .‬پێیه‌ك ‌‬ ‫ی لە‌ناو‬ ‫ی تر ‌‬ ‫لە‌ناو س���وننه‌تدایه‌و پێیه‌ك ‌‬ ‫ی ناتوانێت‬ ‫مۆدێرن���ه‌دا‪ .‬لە‌به‌ر ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی وه‌ك س���ه‌رۆك دیاری‬ ‫ی تر ‌‬ ‫باوكێك��� ‌‬ ‫ی سه‌رۆك‬ ‫ی جه‌س���ت ‌ه ‌‬ ‫بكات‪ ،‬بۆ مانه‌و‌ه ‌‬ ‫پش���ت به‌هه‌ردوكی���ان ده‌به‌س���تێت‪.‬‬ ‫ی زانست ‌ه بۆ چاره‌سه‌رو‬ ‫ی لە‌ده‌ست ‌‬ ‫چاو ‌‬ ‫ی بۆ ئاسمان به‌رز كردۆته‌و‌ه‬ ‫ده‌ستیش��� ‌‬ ‫خودا جه‌ست ‌ه چاره‌سه‌ر بكات‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ی كۆمه‌ڵگه‌و تاكه‌كان ‌ه‬ ‫یه‌كالینه‌كردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی مۆدێرن ‌ه‬ ‫لە‌نێوان زانست‌و ده‌ركه‌وته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫لە‌الیه‌ك‌و دین‌و س���ونن ‌هت‌و جێهێشتن ‌‬ ‫مه‌رگ‌و ژیان بۆ خودا لە‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌‪.‬‬


‫تەندروستی‬

‫‪15‬‬ ‫ئاژار‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫جگه‌ره‌ی‌ ئه‌لكترۆن ‌ی فش ‌ه ده‌رچو‬ ‫رێكخ���راوی‌ ته‌ندروس���تی‌ جیهان��� ‌ی‬ ‫هۆشیاری‌ ده‌دات له‌به‌كارهێنانی‌ جگه‌ره‌ی‌‬ ‫ئه‌لكترون���ی‌ وه‌ك رێگایه‌ك بۆ وازهێنان‬ ‫له‌جگه‌ره‌كێش���ان‌و به‌ "فشه‌" دایده‌نێت‌و‬ ‫پێیوایه‌ هیچ سودێكی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫زۆرێك له‌زانایان‌و شاره‌زایان گفتوگۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئایا جگه‌ره‌ی‌ ئه‌لكترۆنی‌‬ ‫تا چه‌ند كاریگه‌ری‌ هه‌یه‌ له‌سه‌ر وازهێنان‬ ‫له‌جگه‌ره‌كێشان‪ ،‬به‌پێی‌ دواین راپۆرتیش‬ ‫كه‌ ئه‌م رێكخراوه‌ ئه‌نجامیداوه‌‪ ،‬ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌دا كه‌ پێویس���ته‌ جگه‌ره‌كێشه‌كان‬ ‫ئ���ه‌و جۆری‌ جگه‌ره‌ی���ه‌ به‌كارنه‌هێنن بۆ‬ ‫وازهێنان له‌جگه‌ره‌‪ ،‬چونكه‌ هیچ سودێكی‌‬ ‫لێوه‌رناگرن‪ .‬توێژین���ه‌وه‌كان باس له‌وه‌‬

‫هۆرمۆنه‌كان‬ ‫چ گۆڕانكارییه‌ك‬ ‫له‌له‌ش دروست ده‌كه‌ن؟‬

‫سوپاسنامە‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌وه‌ زۆر سوپاس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رێز دكتۆر ره‌وشت ره‌شید پسپۆری‌‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌ ده‌رونێ���كان ده‌كات كه‌‬ ‫ماوه‌ی‌ زیاتر له‌س���اڵێكە له‌الپه‌ره‌ی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی رۆژنامه‌كه‌ماندا ستونی‌‬ ‫بانیژە‌ دەنوسێت‪ .‬هیوای‌ سه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫ب���ۆ ده‌خوازی���ن له‌كاره‌كان���ی‌‌و‬ ‫هیوادارین زیات���ر بتوانێت خزمه‌تی‌‬ ‫بواری‌ ته‌ندوس���تی‌‌و ده‌رونی‌ بكات‌و‬ ‫سه‌ركه‌وتوو بێت‪.‬‬

‫ده‌كه‌ن ك���ه‌ ئه‌و جگه‌ران���ه‌ نیكۆتینیان‬ ‫تێدایه‌ به‌پێچه‌وانه‌ی‌ هه‌ندێ‌ كه‌س كه‌وا‬ ‫ده‌زانن ئه‌و جۆره‌ بێ نیكۆتینه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫راس���ته‌ دوكه‌ڵی‌ نییه‌‪ ،‬به‌اڵم كاتێك ئه‌و‬ ‫جگه‌ره‌ ئه‌لكترۆنییه‌ شه‌حن ده‌كرێت ئه‌و‬ ‫ش���له‌یه‌ی‌ له‌ناوێتی‌ ده‌ی���كات به‌بوخارو‬ ‫هه‌ڵده‌مژرێت‪ ،‬ئه‌و بوخاره‌ش ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫كورت���ه‌‌و نامێنێ���ت‪ ،‬بۆیه‌ ل���ه‌و كاته‌دا‬ ‫كه‌س���ی‌ جگه‌ره‌كێش زیاتر هه‌وڵده‌دات‬ ‫هه‌ڵیبمژێ���ت‌و ئه‌م���ه‌ش ده‌بێت���ه‌ هۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ زیان بگه‌یه‌نێت به‌سیكڵدانۆچكه‌‌و‬ ‫سییه‌كان‌و كه‌سی‌ جگه‌ره‌كێش نه‌توانێت‬ ‫س���ودی‌ لێوه‌ربگرێ���ت‌و واز له‌جگ���ه‌ره‌‬ ‫كێشان بهێنێت‪.‬‬

‫بانيژه‬

‫ئاگاداری‌ خواردنه‌وه‌ وزه‌ به‌خشه‌كان به‌‬ ‫خواردنه‌وه‌ وزه‌ به‌خشه‌كان زیاترین بڕی‌ ‪ 150‬كال���ۆری‌ تێدایه‌ بۆ ئه‌مه‌ش‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ به‌كاریده‌هێنن كه‌ وه‌رزش پێویستی‌ به‌ ‪ 20‬خوله‌ك راكردن هه‌یه‌‬ ‫ده‌كه‌ن بۆ مه‌به‌س���تی‌ به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ بۆ سوتاندنی‌‪ ،‬به‌دڵنیایشه‌وه‌ له‌ئه‌رك‌و‬ ‫ئاستی‌ وزه‌ی‌ له‌ش له‌كاتی‌ راهێناندا‪ ،‬ك���رداری‌ ماڵ‌و دانیش���تن له‌ش���وێنی‌‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌ئێس���تادا ملیۆن���ان خه‌ڵك كار ئ���ه‌و وزه‌یه‌ ناس���وتێت‪ .‬بۆیه‌ له‌م‬ ‫له‌جیهان له‌ماڵ‌و ش���وێنی‌ كاره‌كانیان كاته‌دا كێشه‌ی‌ ته‌ندروستی‌ زۆر بۆ ئه‌و‬ ‫ئ���ه‌م خواردنه‌وان���ه‌ به‌كارده‌هێن���ن كه‌س���انه‌ دروست ده‌كات كه‌ له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ وه‌رگرتن���ی‌ وزه‌یه‌ك���ی‌ زیاتر كه‌ له‌شوێنی‌ كار ده‌یخۆنه‌وه‌ یان ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ئه‌مه‌ش كارێكی‌ ترس���ناكه‌ بۆ كێش���ه‌ نه‌خۆشی‌ دڵیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌م مه‌به‌س���ته‌ش ش���اره‌زایان‬ ‫ته‌ندروستییه‌كان‪.‬‬ ‫ش���اره‌زایانی‌ ب���واری‌ ته‌ندروس���تی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌و خواردنه‌وانه‌‬ ‫خ���وراك له‌ئه‌وروپ���ا رایانگه‌یان���دوه‌ به‌كه‌می‌ بخورێت���ه‌وه‌ هه‌روه‌ها له‌پێش‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و خواردنه‌وانه‌ی‌ وه‌رزش���ه‌وان خواردنه‌وه‌ بڕێكی‌ باش ئاو بخورێته‌وه‌‬ ‫به‌كاریده‌هێنێ���ت له‌كات���ی‌ راهێنان���دا چونكه‌ ل���ه‌ش بڕێك ئ���او ون ده‌كات‬ ‫ب���ۆ ه���ه‌ر ‪ 500‬ملم ل���ه‌و خواردنه‌وانه‌ له‌كاتی‌ وه‌رزشكردن‪.‬‬

‫هۆرم���ۆن ‪ Hormone‬مادده‌یه‌ك���ی‬ ‫كیمیایی���ه‌ له‌گالن���ده‌ كوێره‌كان���ه‌وه‌‬ ‫راسته‌وخۆ ده‌ڕژێته‌ ناو خوێن‌و كاریگه‌ریی‬ ‫به‌رچاو ده‌كاته‌ س���ه‌ر به‌شێك یان پتر‬ ‫له‌ئه‌ن���دام‌و كۆئه‌ندامه‌كانی له‌ش‪ .‬بڕی‬ ‫كه‌میی هۆرمۆن پێویس���ته‌ بۆ گۆڕینی‬ ‫سیفه‌تی خانه‌كانی له‌ش‪ ،‬بۆیه‌ تێكچونی‬ ‫هاوسه‌نگیی هۆرمۆنه‌كان مه‌سه‌له‌یه‌كی‬ ‫زۆر هه‌ستیاره‌ له‌ئافره‌تدا‪.‬‬ ‫هۆرمۆن���ه‌كان رۆڵێك���ی گرنگی���ان‬ ‫هه‌یه‌ له‌هه‌ڵبه‌زی���ن‌و دابه‌زینی مه‌زاجی‌‬ ‫ژنان‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا هه‌ندێ هۆكاری وه‌ك‬ ‫(مه‌ش���قی وه‌رزشی‪ ،‬نوستن‪ ،‬ده‌رمان)‬ ‫كاریگه‌رییان هه‌یه‌ له‌سه‌ر گۆڕانكارییه‌‬ ‫هۆرمۆنیی���ه‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا هه‌ن���دێ‬ ‫حاڵه‌تی ت���ر له‌ژن���ان وه‌ك دوگیانی‪،‬‬ ‫س���وڕی خوێن���ی مانگان���ه‌ (ع���اده‌)‬ ‫ماوه‌یه‌ك به‌ر له‌وه‌س���تانی یه‌كجاره‌كی‬ ‫ع���اده‌‪ ،‬چه‌ندی���ن هۆرمۆن له‌له‌ش���دا‬ ‫به‌رپرس���ن له‌گۆڕینی مه‌زاج‪ ،‬بۆ نمونه‌‬ ‫هۆرمۆنی ئیس���ترۆجین ‪ Estrogen‬كه‌‬ ‫رۆڵی هه‌یه‌ له‌س���ه‌ر ئاس���تی هۆرمۆنی‬ ‫س���یرۆتۆنین‌و ئیندۆرفینه‌كان له‌له‌شدا‬ ‫كه‌ ئه‌م���ه‌ش خه‌مۆكی كه‌م ده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌به‌ر ئه‌مه‌ش���ه‌ كه‌ ئاستی نزمیی‬

‫ئیسترۆجین ئه‌گه‌ری خه‌مۆكی‌و قه‌له‌قی‬ ‫زیاتر ده‌كات‪ .‬هۆرمۆنی پرۆجێستیرۆن‬ ‫‪ Progesterone‬ك���ه‌ كاریگه‌رییه‌ك���ی‬ ‫ئارامبه‌خش���ی هه‌ی���ه‌‌و به‌ڕێژه‌یه‌ك���ی‬ ‫به‌رز له‌مێش���كدا چڕ ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬كه‌می‬ ‫ئه‌م هۆرمۆن���ه‌ په‌یوه‌ندی به‌خه‌وزڕان‌و‬ ‫خه‌مۆكی‌و په‌ستییه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫تێستۆس���تیرۆن‬ ‫هۆرمۆن���ی‬ ‫‪ Testosterone‬كه‌ به‌شای هۆرمۆنه‌كان‬ ‫ناس���راوه‌و رێژه‌كه‌ی له‌له‌شی ئافره‌ت‬ ‫ده‌گات���ه‌ ‪ %10‬ی رێژه‌ك���ه‌ی له‌پیاودا‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌م رێژه‌ كه‌مه‌شه‌وه‌ كاریگه‌ریی‬ ‫به‌رچاوی هه‌یه‌ له‌سه‌ر مه‌زاج‌و رێكخستنی‬ ‫ئاره‌زوی سێكس���ی‌و بارستایی ئێسك‌و‬ ‫ماس���ولكه‌‪ ،‬كه‌می���ی تێستۆس���تیرۆن‬ ‫ده‌بێت���ه‌ هۆی كه‌مبون���ه‌وه‌ی ئاره‌زوی‬ ‫سێكسی‌و گۆڕان له‌مه‌زاجدا‪ .‬هۆرمۆنی‬ ‫كۆرتی���زۆل ‪ Cortisol‬ك���ه‌ له‌كات���ی‬ ‫سترێس���دا ده‌رده‌درێت سودی هه‌یه‌ بۆ‬ ‫زیادكردنی وریابون‌و به‌رگه‌گرتنی ئازارو‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی هه‌ستكردن به‌ ماندوبون‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌مانكاتیش���دا ئاستی به‌رزی‬ ‫به‌رده‌وامی كۆرتیزۆل ئه‌گه‌ری توشبون‬ ‫به‌جه‌ڵته‌و نه‌خۆشیی دڵ‌و به‌رزبونه‌وه‌ی‬ ‫په‌ستانی خوێن زیاد ده‌كات‪.‬‬

‫‪ %30‬ی‌ پیاوان گرفتی‌ زو ره‌حه‌تبونیان هه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ ته‌ندروستی‌‬

‫نیشانه‌كانی‌ دۆخه‌كه‌‪:‬‬ ‫به‌گشتی‌ ده‌كرێت به‌دو جۆره‌وه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫باڵوه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌س���ه‌ك ‌ه ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن���ی‌ هیچ‬ ‫سێكس���ی‌ به‌درێژای��� ‌‬ ‫كێش���ه‌یه‌كی‌ نه‌بوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ماوه‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫به‌هه‌ر هۆكارێك بێت توش���ی‌ خێرای ‌‬ ‫ده‌رهاویشتن ده‌بێت)‪.‬‬ ‫ئه‌م ج���ۆره‌ ب���ه‌و‌ه ده‌ناس���رێته‌و‌ه‬ ‫ی كه‌م یان‬ ‫كه‌س���ه‌ك ‌ه دوای‌ بزواندنێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چوك به‌ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫پاش چون ‌ه ژوره‌و ‌‬ ‫ی ئاوی‌ دێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی سێكس ‌‬ ‫ی كردار ‌‬ ‫كورت ‌‬

‫ی ده‌رهاویش���تن ی���ان زو هاتن ‌ه‬ ‫خێرای ‌‬ ‫ی ت���ۆو ی���ان زو ره‌حه‌تب���ون‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫• ج���ۆری‌ س���ه‌ره‌تایی‌ (وات���ا‬ ‫یه‌كێك���ه‌ له‌گرفت ‌ه سێكس���ییه‌ باوه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی توش ‌‬ ‫ی ‪%30‬ی‌ پیاوان كه‌سه‌كه‌ له‌س���ه‌ره‌تای‌ باڵغبون ‌‬ ‫ی نزیك���ه‌ ‌‬ ‫ك��� ‌ه روبه‌رو ‌‬ ‫ی خێرا یان زو ده‌رهاویش���تنی‌ خێرا ده‌بێت‌و به‌رده‌وام‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ده‌رهاویش���تن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌بێت هه‌تاكو كۆتایی‌ ژیان‌و پێویست ‌‬ ‫هاتن ‌ه ده‌ره‌و‌هی‌ (تۆو) بریتیی ‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫ك��� ‌ه پیاو پێ���ش جوتبون ی���ان پێش به‌چاره‌سه‌ر ده‌بێت بۆ باشبونی‌)‪.‬‬ ‫ئه‌م جۆره‌ به‌و‌ه ده‌ناسرێته‌وه‌ كه‌سه‌ك ‌ه‬ ‫ی ی���ان به‌ماوه‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫ئ���اره‌زوی‌ خۆ ‌‬ ‫هۆكاره‌كان به‌گشتی‌‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر كه‌متر له‌خوله‌كێك تۆو ‌‬ ‫ی چۆك بۆ به‌كاتێك ‌‬ ‫كورت پاش چون��� ‌ه ژوره‌و‌ه ‌‬ ‫• ه���ۆكار‌ه ده‌رونیی���ه‌كان‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ی ره‌گه‌زی‌ به‌رامبه‌ر دێته‌ ده‌ره‌و‌ه یان پێش ئه‌و‌هی‌ سێكس‬ ‫ناو ئه‌ندامی‌ مێینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دڵه‌ڕاوكێ‌‌و دروستبون ‌‬ ‫ی فشاری‌ ده‌رون ‌‬ ‫روده‌دات‪ .‬ئه‌م حاڵه‌ت ‌ه مه‌ترسیدار نییه‌‌و بكات یان ته‌نانه‌ت نزیكبێته‌وه‌ له‌ره‌گه‌ز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دێته‌وه‌‪ ،‬یان كه‌سه‌ك ‌ه كێش ‌ه له‌نێوان هه‌ردو ره‌گه‌زو نه‌كردن ‌‬ ‫ی ئاو ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم گه‌ر بێتو چه‌ند به‌رامبه‌ر ‌‬ ‫چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆرو تامه‌زرۆ ‌‬ ‫ی س���ێكس بۆ ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی دوابخات له‌زۆرب ‌ه ‌‬ ‫جارێك دوباره‌بێته‌و‌ه ده‌بێت ‌ه كێش ‌ه بۆ ناتوانێت (تۆو)ه‌كه‌ ‌‬ ‫ێ خواستی‌ ئه‌و زۆری‌ سێكس���ی‌ له‌و كات���ه‌و چه‌ندین‬ ‫هه‌ردو ره‌گ ‌هز‌و ناره‌حه‌تبونیان‪ ،‬چونك ‌ه سێكس���كردنه‌كان به‌ب ‌‬ ‫ی هۆكاری‌ ده‌رونی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌ تر‪.‬‬ ‫زۆرجار هه‌ردو ره‌گه‌ز هیچ هه‌ستێك به‌و دێته‌ده‌ر‪ .‬ئه‌م حاڵه‌تانه‌ش ده‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫• ه���ۆكاره‌ ئه‌ندامیی���ه‌كان‪ .‬وه‌ك‬ ‫چێژه‌ سێكسیی ‌ه ناكه‌ن به‌تایبه‌تی‌ ژنان ئه‌و‌هی‌ كه‌س���ه‌كه‌ دوربكه‌وێته‌و‌ه له‌هه‌ر‬ ‫ی له‌گه‌ڵ خێزان‌و گرفت���ه‌ هۆرمۆنییه‌كان یاخود كێش��� ‌ه‬ ‫ی په‌یوه‌ندییه‌كی‌ سێكس ‌‬ ‫ی نابێت له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫ك ‌ه هیچ كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌گه‌یه‌ن���ه‌ره‌ ده‌مارییه‌كان‪ ،‬كێش��� ‌ه ‌‬ ‫ی دڵه‌ڕاوكێ‌و ت���رس‌و ناڕه‌حه‌ت ‌‬ ‫سێكس���ییان‪ .‬ه���ۆی‌ ئ���ه‌م حاڵه‌ته‌ش توش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ره‌قی‌‌و هه‌وكردنی‌ كۆئه‌ندام ‌‬ ‫غوده‌ ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌و‌ه بۆ دو ه���ۆكار ئه‌ندامی‌‌و بكات‪.‬‬ ‫ی دوه‌مین (ئه‌م جۆر‌ه زیاتر میزه‌رۆو پرۆستات‪.‬‬ ‫• جۆر ‌‬ ‫هۆكاری‌ ده‌رونی‪.‬‬

‫دو هه‌فته‌ جارێك‬ ‫ئیسماعیل عوسمان ده‌ینوسێت‬

‫چاودێریی‌ ته‌ندروستی‌‌و‬ ‫مه‌رگی‌ منداڵ!‬ ‫كاتێك باس له‌س���ێكته‌ری‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬پێش ئ���ه‌وه‌ ب���اس له‌الیه‌ن ‌ی‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ ده‌رمانی‌‌و چاودێریی‌ پزیشكیی‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬قسه‌ له‌سه‌ر چاودێریی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬چونك���ه‌ چاودێریكردن بنه‌مای‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ كاری‌ ته‌ندروس���تی جیهانییه‌‌و‬ ‫رۆڵێكی‌ گرن���گ ده‌بینێ���ت له‌بونیادنانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌كی‌ ته‌ندروستدا‪ ،‬بۆیه‌ دروشمی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ ته‌ندروس���تی‌ بوه‌ته‌ ئه‌و په‌نده‌‬ ‫پزیش���كییه‌ی‌ كه‌ ده‌ڵێت‪":‬خۆپاراس���تن‬ ‫باشتره‌ له‌ چاره‌سه‌ركردن‪".‬‬ ‫چاودێری���ی‌ پزیش���كیی‌ جی���اوازه‌‬ ‫ل���ه‌ چاودێری���ی‌ ته‌ندروس���تی‌‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫چاودێری���ی‌ پزیش���كیی‌ له‌كۆمه‌ڵ���گا‬ ‫س���ه‌ره‌تایی‌‌و دواكه‌وتوه‌كاندا بونی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌مو ئ���ه‌و خزمه‌تگوزاریی‌‌و چاره‌س���ه‌رو‬ ‫ده‌ستنیش���انكردنانه‌ له‌خۆده‌گرێ���ت ك���ه‌‬ ‫هه‌ر پزیش���كێك له‌نۆرینگه‌ك ‌هی‌ خۆی یان‬ ‫له‌نه‌خۆشخانه‌دا پێشكه‌شی‌ نه‌خۆشه‌كانی‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ ئه‌مه‌ له‌كوردس���تاندا بونی‌‬ ‫هه‌یه‌ چونك���ه‌ زیاتر گرنگی‌ ب���ه‌م الیه‌نه‌‬ ‫ده‌درێت نه‌ك چاودێریی‌ پزیش���كیی‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ش وایكردوه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا‬ ‫چه‌ندین بنكه‌و كلینكی‌ ئێواران‌و به‌یانیان‬ ‫بكرێته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش وه‌ك پێش���كه‌وتنی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ هه‌ژمار بكه‌ن‪.‬‬ ‫چه‌ندی���ن هاواڵت���ی رۆژانه‌ س���ه‌ردانی‌‬ ‫بنكه‌ ته‌ندروس���تییه‌كان ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬به‌پێی‌‬ ‫ئامارێكی‌ وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروس���تی‌ له‌ساڵی‌‬ ‫‪ 2011‬نزیك���ه‌ی‌ ‪ 9686675‬ن���ۆ ملیۆن‌و‬ ‫شه‌سه‌دو هه‌شتاو شه‌ش هه‌زارو شه‌ست‌و‬ ‫حه‌فت���او پێنج نه‌خۆش س���ه‌ردانی‌ بنكه‌‬ ‫ته‌ندروستییه‌كانیان كردوه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم چاودێریی‌ ته‌ندروس���تی‪ ،‬كۆی‌‬ ‫ئ���ه‌و خزمه‌تگ���وزاری‌‌و خۆپارێزییانه‌ی���ه‌‬ ‫ك���ه‌ داموده‌زگاكان���ی‌ ته‌ندروس���تی‌‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ به‌رزكردن���ه‌وه‌ی‌ ئاس���تی‌‬ ‫هۆش���یاری‌ ته‌ندروستی‌ كۆمه‌ڵگاو رێگرتن‬ ‫له‌باڵوبون���ه‌وه‌ی‌ نه‌خۆش���ی‌ پێشكه‌ش���ی‌‬ ‫تاكه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگای‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌م پێناوه‌شدا بیم ‌هی‌ ته‌ندروستی‌ وه‌ك‬ ‫ئامرازێك ‌ی گرنگی‌ چاودێریی‌ ته‌ندروس���تی‌‬ ‫هۆكارێكه‌ بۆ دابینكردنی‌ پاڵپشتی‌ دارایی‌‪،‬‬ ‫ئه‌ویش خۆی‌ له‌هه‌رسێ‌ الیه‌نی‌ (هاواڵتیان‌و‬ ‫پزیش���ك‌و نه‌خۆش���خانه‌و نۆرینگ���ه‌كان)‬ ‫ده‌بینێت���ه‌وه‌‪ ،‬كوتانی‌ مندااڵن‌و چاودێریی‌‬ ‫دایكایه‌تی‌‌و منداڵبون‌و ژنانی‌ دوگیانیش‪..‬‬ ‫به‌ش���ێكه‌ له‌چاودێریی‌ ته‌ندروستی‌ به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌كوردس���تاندا بونی‌ هه‌یه‌ نه‌بونی‌‬ ‫بیمه‌ ته‌ندروستییه‌‪ ،‬چاودێریكردنی‌ دایكانی‌‬ ‫دوگیان‌و مندااڵنیش زۆر له‌ئاستێكی‌ الوازو‬ ‫خراپدایه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌كوردس���تاندا س���ااڵنه‌‬ ‫چه‌ندین منداڵی‌ خوار ته‌مه‌نی‌ پێنج س���اڵ‬ ‫ده‌مرن‪.‬‬ ‫مردنی‌ ژمار‌هی‌ زۆری‌ منداڵ نیشانده‌ره‌‬ ‫ب���ۆ خراپی���ی‌ دۆخ���ی‌ ته‌ندروس���تی‌‬ ‫له‌كۆمه‌ڵ���گادا‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌ه���ۆی‌ نه‌بونی‌‬ ‫چاودێریی‌ ته‌ندروس���تی‌ دایكانی‌ دوگیان‌و‬ ‫منداڵه‌كانیانه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌رسێ‌ پارێزگای‌ هه‌ولێرو سلێمانی‌‌و‬ ‫دهۆك‪ ،‬رێژه‌ی‌ له‌دایكبونی‌ منداڵ له‌ساڵی‌‬ ‫‪ 1400028 ،2010‬منداڵه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ س���اڵی‌‬ ‫‪ 2011‬ئه‌و رێژه‌ به‌رزبوه‌ته‌وه‌ بۆ ‪155118‬‬ ‫منداڵ‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌به‌راورد به‌ساڵی‌ رابردو‬ ‫‪ 15090‬زیادی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫ژماره‌ی‌ مردنی‌ منداڵ كه‌متر له‌مانگێك‬ ‫له‌س���اڵی‌ ‪ 2010‬بریتییه‌ ل���ه‌‪ 1092‬منداڵ‪،‬‬ ‫له‌ س���اڵی‌ ‪ 2011‬ئه‌و رێژه‌یه‌ هه‌ڵكش���انی‌‬ ‫به‌خۆی���ه‌وه‌ بینی���وه‌و ب���ۆ ‪ 1297‬منداڵ‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوه‌‪ ،‬واته‌ ژماره‌ی‌ مردنی‌ منداڵ‬ ‫كه‌متر له‌مانگێك له‌ساڵی‌ ‪ 2011‬به‌ به‌راورد‬ ‫به‌ ‪ %18.7 ، 2010‬زیادی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫رێ���ژه‌ی‌ مردنی‌ منداڵ���ی‌ ته‌مه‌ن كه‌متر‬ ‫ل ‌ه ‪ 5‬س���اڵ له‌س���اڵی‌ ‪2010‬دا ‪ 602‬منداڵ‬ ‫بوه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ س���اڵی‌ ‪ 2011‬به‌رزبوه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ ‪ 837‬منداڵ‪ ،‬واته‌ رێژ‌هی‌ مردنی‌ منداڵ‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا له‌س���اڵی‌ ‪2010‬‬ ‫به‌به‌راورد به‌ ‪ 2011‬بریتی‌ بوه‌ له‌ ‪%39.03‬‬ ‫منداڵ‪.‬‬ ‫رێ���ژه‌ی‌ مردن���ی‌ منداڵ كه‌مت���ر له‌پێج‬ ‫ساڵ نزیكه‌ی‌ س���ێ‌ هێنده‌و نیوی‌ رێژه‌ی‌‬ ‫مردنی‌ مندااڵنه‌ له‌واڵته‌ پێش���كه‌وتوه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌م ژم���اره‌ش ب���ۆ واڵتێك ك���ه‌ رێژه‌ی‌‬ ‫دانیشتوانه‌كه‌ زیاتر له‌پێنج ملیۆن كه‌سه‌‬ ‫رێژه‌یه‌كی‌ مه‌ترسیداره‌!‬ ‫داتاكان‌و نه‌بونی‌ چاودێریی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫گونج���او ئام���اژه‌ن بۆ مه‌ترس���ی‌ دۆخی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ ل���ه‌م هه‌رێم���ه‌دا‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫هۆكارێك���ه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ل���ه‌روی‌‬ ‫ته‌ندروس���تییه‌وه‌ كوردس���تان له‌ئاس���تی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ دواكه‌توه‌كاندا هه‌ژمار بكرێت‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ ئه‌رك���ی‌ س���ه‌ره‌كی‌ حكوم���ه‌ت‌و‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تانه‌ به‌دواداچون بۆ‬ ‫به‌زبون���ه‌و‌هی‌ ئه‌م گێرڤه‌ ته‌ندروس���تییه‌‬ ‫بكات‪ ،‬ئه‌گه‌رنا له‌به‌رده‌م لێپرسینه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ نیشتمان‌و یاساییدایه‌!‬ ‫*میدیاكاری‌ ته‌ندروستی‌‬


‫‪16‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫له‌بودجه‌ی‌ ‪2011‬دا وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‪ 68‬ملیار دیناری‌‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌و هه‌رێمیش ‪ 3‬هه‌زار بینای‌ پێویسته‌‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاراس عوسمان‬ ‫ی ‪2011‬دا‬ ‫له‌حساباتی‌ كۆتای‌ بودجه‌ ‌‬ ‫له‌زۆربه‌ی‌ وه‌زاره‌ته‌كاندا بڕی‌‬ ‫له‌‪%51‬ی‌ پاره‌كانیان كه‌ له‌بودجه‌ی‌‬ ‫گشتی‌ ته‌رخانكراوه‌ خه‌رج نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫له‌نێویشیاندا وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫دێت كه‌ بڕی‌ ‪ 68‬ملیار دیناری‌‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬پارله‌مانتارێك ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌چه‌ندین جار داوای‌‬ ‫ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ی‌ وه‌زیرمان‬ ‫كردوه‌ وه‌ هیچ وه‌اڵمێكمان ناده‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ئاماده‌ییه‌كیش بۆچونی‌‬ ‫وای ‌ه كه‌ نازانرێت ئه‌و پاره‌یه‌ی‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫كه‌ بینای‌ پێ دروست ناكرێت بۆ كوێ‌‬ ‫ده‌برێت!‬ ‫ئاری‌ ئه‌حمه‌د به‌ڕێوه‌به‌ری‌ خوێندنگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماده‌ی����ی‌ ئه‌ڵاڵی‌ بۆچون����ی‌ وایه‌ كه‌"‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ پ����ه‌روه‌رده‌ له‌قه‌یراندای����ه‌و‬ ‫بێ پالنییه‌كی‌ گه‌وره‌ ب����ه‌دی‌ ده‌كرێت‌و‬ ‫هی����چ به‌دواداچونێك����ی‌ بۆ كێش����ه‌كان‬ ‫نییه‌‪ ،‬یه‌كێ����ك له‌وان����ه‌ نۆژه‌نكردنه‌وه‌و‬ ‫دروس����تكردنی‌ بینای‌ قوتابخانه‌كانه‌ كه‌‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ نه‌بوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌میدیاكانه‌وه‌ ده‌بینرێت‌و باس ده‌كرێت‬ ‫له‌وانه‌ خوێندنگای‌ ئ����االن له‌هه‌ڵه‌بجه‌ی‌‬ ‫تازه‌ كه‌ خوێندكارێك گیانی‌ له‌ده‌ستدا‪،‬‬ ‫بڕواتان هه‌بێت زۆرێك له‌بیناكانی‌ شاری‌‬ ‫س����لێمانی‌ حاڵیان له‌وانه‌ باش����تر نییه‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی����ه‌ خوێندكاری‌ پێ����وه‌ نه‌بوه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونه‌ باخچ����ه‌ی‌ س����اوایانی‌ زه‌ماوه‌ندو‬ ‫ناوه‌ندی����ی‌ قه‌ی����وان ك����ه‌ دیواره‌كانیان‬ ‫روخ����اوه‌و خۆش����به‌ختانه‌ ك����ه‌س پێوه‌‬ ‫نه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو جه‌خت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌" سااڵنه‌‬ ‫پێویسته‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ بودجه‌یه‌ك‬ ‫دابنێت بۆ بین����ای‌ قوتابخانه‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌و‌ه ده‌بینی����ن گه‌وره‌ترین بودجه‌‬ ‫ل����ه‌م وه‌زاره‌ته‌ ده‌مێنێته‌وه‌و نازانرێت بۆ‬ ‫كار بۆ بواری‌ پ����ه‌روه‌رده‌ ناكه‌ن؟‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ له‌و وه‌زاره‌ته‌دا كار به‌ده‌س����ت‌و‬ ‫ئاگاداری‌ دۆخی‌ په‌روه‌رده‌ نین‪ ،‬ده‌بینی‌‬ ‫ه����ه‌ر خه‌ریك����ی‌ ده‌ركردن����ی‌ بڕی����ارن‌و‬ ‫ئێمه‌ش له‌خواره‌وه‌ وه‌ك جێبه‌جێكارێك‬ ‫ده‌ربكه‌وی����ن‪ ،‬زۆركات باس له‌كێش����ه‌ی‌‬ ‫بینا كۆن����ه‌كان ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم ئێس����تا‬ ‫گه‌وره‌ترین گرفت له‌بینا نوێیه‌كانیش����دا‬ ‫هه‌یه‌ له‌وانه‌ بین����ا هه‌یه‌ دڵۆپه‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ ئ����ه‌و بودجه‌ گه‌وره‌یه‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌تی‌ كه‌س نازانێت بۆ كوێ‌ ده‌برێت‪.‬‬ ‫عه‌زیم ‌ه نه‌جمه‌دی����ن ئه‌ندامی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌و خوێن����دن له‌پارله‌مان����ی‌‬

‫كوردس����تان ب����ۆ ئاوێنه‌ ده‌ڵێ����ت‪ :‬ئێم ‌ه‬ ‫ده‌زانی����ن كه‌ ئ����ه‌و بڕه‌ پاره‌ی����ه‌ خه‌رج‬ ‫نه‌ك����راوه‌ ب����ۆ پ����رۆژه‌كان له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌‪ ،‬هه‌وڵی‌ كۆبون����ه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫وه‌زی����ری‌ پ����ه‌روه‌رده‌و خوێندن����ی‌ بااڵ‬ ‫ئه‌نجام ده‌ده‌ین له‌س����ه‌ر ئه‌و میزانییه‌ی‌‬ ‫كه‌ س����ه‌رفكراوه‌و بانگێشتی‌ پارله‌مانیان‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬له‌و ماوه‌یه‌دا له‌گه‌ڵ به‌رپرسانی‌‬ ‫بیناسازی‌ كۆبونه‌وه‌مان كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم تا‬ ‫ئه‌و كات����ه‌ پرۆژه‌ی‌ دروس����تكردنی‌ بینا‬ ‫نه‌چوبویه‌ قۆناغی‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و پارله‌مانتاره‌ جه‌ختی‌ له‌وه‌كرده‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ "زۆركات وه‌زاره‌تێك كه‌م ته‌رخه‌می‌‬ ‫هه‌بێت ره‌نگ����ه‌ هۆكاری‌ ب����ۆ كه‌مبونی‌‬ ‫بودج����ه‌ بگه‌ڕێننه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ س����اڵی‌‬ ‫‪ 2011‬ب����ڕی‌ پاره‌ی‌ ته‌واو له‌به‌رده‌س����تی‌‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كان بوه‌‪ ،‬بۆیه‌ حه‌قی‌ خۆیه‌تی‌‬ ‫حكومه‌ت پێش ئه‌وه‌ی‌ باس له‌بودجه‌ی‌‬ ‫‪ 2013‬بكات‪ ،‬لێپرس����ینه‌وه‌ له‌و وه‌زیرانه‌‬ ‫بكات كه‌ پێویس����ت ب����وه‌ زۆر پرۆژه‌ی‌‬ ‫گرن����گ ئه‌نجام ب����ده‌ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم ده‌بینی‌‬ ‫ئه‌م����ه‌ نه‌ك����راوه‌و ئه‌و ب����ڕه‌ پاره‌یان لێ‌‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ك����ه‌ی‌ لیژن����ه‌ی‌ پ����ه‌روه‌رده‌و‬ ‫خوێن����دن هێم����ای‌ ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ش كرد‬ ‫"له‌واڵتان����ی‌ ده‌ره‌وه‌ كاتێ����ك كه‌مترین‬ ‫پاره‌ خه‌رج ده‌كات لێپرسینه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌كرێت‌و داوای‌ متمانه‌ وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ لێ‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬له‌به‌دواداچونی‌ ئێمه‌ بۆ گوندو‬ ‫ناحییه‌و ش����وێنه‌كانی‌ تر‪ ،‬كاره‌ساته‌ له‌و‬ ‫جێگه‌یان����ه‌دا پرۆس����ه‌ی‌ خوێندن‌و الدێ‌‬ ‫هه‌یه‌ قوتابخانه‌ك����ه‌ی‌ نزیكه‌ی‌ دو ژوری‌‬ ‫گڵ����ی‌ وێرانی‌ دو مه‌تره‌و دڵۆپه‌ی‌ باران‌و‬ ‫ئاو ده‌كات‌و دو ره‌حله‌ی‌ تێدایه‌ بۆ چه‌ند‬ ‫خوێندكارێك‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌مه‌ زوڵمه‌ ئه‌م هه‌مو‬ ‫پاره‌ داده‌نرێت بۆ پ����ه‌روه‌رده‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫حاڵی‌ بێت‪ ،‬ده‌بینی‌ ل����ه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ی‌‬ ‫بۆی‌ دیاری‌ ده‌كرێت س����ااڵنه‌ هیچی‌ دیار‬ ‫نییه‌‪ ،‬له‌دروستكردن یان نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫قوتابخان����ه‌كان‌و پێداویس����تییه‌كانی‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ����ه‌وه‌ چه‌ندی����ن ج����ار داوای‌‬ ‫بانگێش����تكردن‌و ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ی‌‬ ‫وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌مان كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم هیچ‬ ‫ئه‌نجامێك نه‌بوه‌و وه‌اڵممان نه‌دراوه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌و نوسراوانه‌ی‌ كردومانه‌ ئیتر پارله‌مان‬ ‫چی‌ پێده‌كرێت‪.‬‬ ‫هاج����ه‌ر داود ئه‌حم����ه‌د به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫راگه‌یاندن����ی‌ وه‌زاره‌ت����ی‌ پ����ه‌روه‌رده‌‬ ‫له‌لێدوانێك����ی‌ تایبه‌ت بۆ ئاوێنه‌ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ج����ارێ‌ نازانرێت ئ����ه‌و پاره‌ی����ه‌ له‌چی‌‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬دواتر ت����ه‌واوی‌ زانیارییه‌كان‬ ‫باڵوده‌كه‌ین����ه‌وه‌ بۆت����ان‌و ره‌نگ����ه‌ ئه‌و‬ ‫بڕه‌ پاره‌ی����ه‌ كه‌ ماوه‌ت����ه‌وه‌ له‌بودجه‌ی‌‬

‫ئا‪ :‬ئاراس‬ ‫دیاریكردن���ی‌ ‪ 172‬رۆژ ب���ۆ خوێندن‌و‬ ‫ته‌واوكردن���ی‌ پرۆس���ه‌ی‌ ی���ه‌ك س���اڵ‬ ‫له‌قوتابخان���ه‌و خوێندنگاكان���ی‌ هه‌رێمدا‬ ‫له‌الی���ه‌ن وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌وه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌ ش���اره‌زایان‌و به‌رپرس���انی‌‬ ‫بواری‌ په‌روه‌رده‌ به‌مه‌ترسی‌ ناو ده‌برێت‌و‬ ‫پێی���ان وایه‌ مامۆس���تا ناچ���ار ده‌بێت‬ ‫په‌یامه‌كه‌ی‌ وه‌ك پێویس���ت نه‌گه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ش كاریگه‌رییه‌كی‌ خراپ له‌س���ه‌ر‬ ‫نه‌وه‌ی���ه‌ك داده‌نێت‌و ئ���ه‌وان باجی‌ ئه‌م‬ ‫بڕیاران���ه‌ ده‌ده‌ن‪ ،‬جێگ���ری‌ لقی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫مامۆستایانی‌ سلێمانیش بۆچونی‌ وایه‌كه‌‬ ‫زۆر كات پشو دێته‌ پێشه‌وه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫پالنی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌و زیان به‌كات‌و‬ ‫خوێندن ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫ئازاد ئیبرایم حه‌مه‌ كه‌ مامۆس���تایه‌ك ‌ی‬ ‫وانه‌ی‌ زانس���ته‌ بنه‌ڕه‌تییه‌كانه‌ ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌ كرد"له‌ئێس���تاداو دوای‌ گۆڕانكاری‌‬ ‫له‌پرۆگرامه‌كان���ی‌ خوێندن به‌ش���ه‌كانی‌‬ ‫قوتابخان���ه‌و خوێندكاران���ی‌ بنه‌ڕه‌ت���ی‌‬ ‫به‌جۆرێك گۆڕانكاری‌ به‌س���ه‌ردا هاتوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌گه‌ر مامۆس���تا بۆ خۆی‌ له‌وانه‌كاندا‬ ‫به‌باش���ی‌ نه‌یخوێنێته‌وه‌ ناتوانێت س���ود‬ ‫به‌خوێندكاره‌كان���ی‌ بگه‌یه‌نێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌هۆكاری‌ ئه‌وه‌ی‌ كات���ه‌كان زۆر كه‌مه‌و‬ ‫بابه‌ته‌كانیش زۆری‌ ده‌وێت‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆستایه‌ ئه‌وه‌شی‌ خسته‌رو كه‌"‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌زۆرێ���ك له‌قوتابخانه‌و‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‪،‬‬ ‫جه‌سته‌یه‌كی‌ پڕ‬ ‫برین !‬ ‫هێمن ئیبراهیم‬

‫الدێ‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫قوتابخانه‌كه‌ی‌‬ ‫نزیكه‌ی‌ دو ژوری‌‬ ‫گڵی‌ وێرانی‌ دو‬ ‫مه‌تره‌و دڵۆپه‌ی‌‬ ‫باران‌و ئاو ده‌كات‌و‬ ‫دو ره‌حله‌ی‌‬ ‫تێدایه‌ بۆ چه‌ند‬ ‫خوێندكارێك‬ ‫خه‌ده‌می‌ نه‌بێت‪ ،‬له‌ئێستادا ئه‌و پاره‌یه‌و‬ ‫راپۆرته‌كان����ی‌ له‌به‌رده‌س����تی‌ مندا نییه‌‬ ‫تاكو بزانم بڕه‌كه‌ی‌ چه‌نده‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ ئابوریناس عه‌لی‌ حه‌مه‌‬ ‫س����اڵه‌ح به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاندن" ئه‌و بڕه‌‬ ‫پاره‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ پ����ه‌روه‌رده‌ له‌بودجه‌ی‌‬ ‫‪2011‬دا باس����كراوه‌ له‌بودجه‌ی‌ گش����تی‌‌و‬ ‫پارله‌مانی‌ كوردس����تان په‌سه‌ندی‌ كردوه‌‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ پرۆژه‌كانی‌ وه‌به‌رهێناندا‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌ بۆ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ خه‌رج‬ ‫نه‌كراوه‌‪ ،‬ئاوه‌دانكردنه‌وه‌و ش����اره‌وانی‌‌و‬ ‫ته‌ندروس����تیش هه‌م����ان گرفتیان هه‌یه‌‪ ،‬دو قوتابی له‌پۆلێکی ساردو سڕدا‬ ‫كۆی‌ وه‌زاره‌ت����ه‌كان پاره‌ی‌ پرۆژه‌كانیان‬ ‫‪2011‬‬ ‫خه‌رج نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌گشتی‌ له‌ساڵی‌‬ ‫ئه‌م ‌ه بێگومان كاریگه‌ری‌ ده‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫حكوم‬ ‫له‌س����ه‌رجه‌م وه‌زاره‌ته‌كان����ی‌‬ ‫ی په‌روه‌رده‌و ل����ه‌و چوارچێوه‌یه‌دا‬ ‫ب����وار ‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس����تان‪ ،‬له‌‪ %51‬ی‌ پاره‌ی‌ ئێمه‌ پێویستمان به‌نزیكه‌ی‌ ‪ 3000‬هه‌زار‬ ‫هه‌م����و پ����رۆژه‌كان خه‌رج نه‌ك����راوه‌ كه‌ بینای‌ خوێندن هه‌یه‌‪ ،‬جۆرێك له‌دوفاقی‌‬ ‫ده‌كاته‌ بڕی‌ دو ترلیۆن‌و ‪ 375‬ملیار دینار هه‌یه‌ له‌مه‌سه‌له‌ی‌ ئه‌و پاره‌یه‌دا نازانرێت‬ ‫ی وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌بودجه‌ی‌ گش����تیدا ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ كێش����ه‌كه‌ له‌ال ‌‬ ‫ته‌رخانك����راوه‌و ده‌بینی‌ بۆ پرۆژه‌كانیش یان دارایی‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ پێشتر وه‌زیری‌‬ ‫خه‌رج نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و پارانه‌ی‌ خه‌رج دارای����ی‌ رایگه‌یاندبو ك����ه‌ وه‌زاره‌ته‌كان‬ ‫نه‌كراوه‌ بۆ پ����رۆژه‌كان نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ بۆ خۆی����ان توان����ای‌ جێبه‌جێك����ردن‌و‬ ‫ساڵی‌ ‪2012‬ش‪.‬‬ ‫خه‌رج����ی‌ پاره‌كه‌یان نییه‌ بۆیه‌ ئه‌و بڕه‌‬ ‫ئه‌و ئابوریناس����ه‌ باس ل����ه‌وه‌ ده‌كات ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬له‌الیه‌ك����ی‌ تره‌وه‌ هه‌ندێك‬ ‫كه‌ به‌ه����ه‌ده‌ردان هه‌ی����ه‌و بۆچونی‌ وایه‌ باس له‌وه‌ ده‌ك����ه‌ن كه‌ وه‌زاره‌تی‌ دارای ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌" ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌بودج����ه‌ی‌ ‪ 2011‬خه‌رج خۆی‌ بۆ ئه‌م پ����اره‌ی‌ خه‌رج نه‌كردوه‌!‪،‬‬ ‫كراوه‌ هه‌ندێكی‌ له‌بودجه‌ی‌ ناپێویس����تدا بۆیه‌ ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ی‌ ماوه‌ته‌وه‌ پاره‌ی‌‬ ‫خه‌رجكراوه‌ كه‌ بودجه‌ی‌ زیاده‌ڕه‌وییه‌‪ ،‬كه‌ قوتابخانه‌یه‌و له‌بنه‌ڕه‌تدا خه‌رج نه‌كراوه‌‪،‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬ ‫ده‌بینی‌ ئه‌و پاره‌ی����ه‌ نه‌گوازراوه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫ساڵی‌ ‪ 2012‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ بۆ قوتابخانه‌كان‬ ‫خه‌رج بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪ 2011‬دا بڕی‌ ‪ 255‬ملیار دینار‬ ‫له‌بودجه‌ی‌ گشتی‌ بۆ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫ته‌رخانك����راوه‌‪ ،‬ل����ه‌و چوارچێوه‌ی����ه‌دا‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس����تان پێویستی‌ به‌ ‪3000‬‬ ‫بین����ای‌ قوتابخان����ه‌ ب����وه‌‪ ،‬له‌كۆتای����ی‌‬ ‫حس����اباتی‌ خیتامی‌ ‪ 2011‬ده‌ركه‌وت كه‌‬ ‫ك����ۆی‌ وه‌زاره‌ته‌كان����ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌‪%51‬ی‌ ئ����ه‌و پاره‌یان خه‌رج نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫له‌نێویش����یاندا وه‌زاره‌ت����ی‌ په‌روه‌رده‌یه‌‬ ‫كه‌ بڕی‌ ‪ 68‬ملیار دین����اری‌ له‌بودجه‌ی‌‬ ‫گشتی‌ س����اڵی‌ ‪ 2011‬ماوه‌ته‌وه‌و خه‌رجی‌‬ ‫نه‌كردوه‌‪.‬‬

‫ده‌ستنیشانكردنی‌ ‪ 172‬رۆژه‌كه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ بۆ‬ ‫ته‌واوكردنی‌ مه‌نهه‌جی‌ یه‌ك ساڵ‪ ،‬نیگه‌رانیی‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌‬ ‫خوێندنگاكان به‌ش���ی‌ تاقیگه‌و هه‌ندێك‬ ‫پێداویس���تی‌ نییه‌‪ ،‬ته‌نها ئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌‬ ‫ده‌كه‌وێت���ه‌ س���ه‌ر خودی‌ مامۆس���تاكه‌و‬ ‫ده‌بێت به‌و ماوه‌ی���ه‌ی‌ بۆی‌ دیاری‌ كراوه‌‬ ‫مه‌نهه‌ج ته‌واو ب���كات‪ ،‬كه‌ پێموایه‌ ئه‌مه‌‬ ‫وا ده‌كات مامۆس���تا بۆ ئه‌وه‌ی‌ روبه‌روی‌‬ ‫ره‌خنه‌ی‌ سه‌رپه‌رشتیارو به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫نه‌بێته‌وه‌‪ ،‬پ���اڵ به‌مه‌نهه‌جه‌كه‌وه‌ بنێت‌و‬ ‫رۆژه‌ پشوه‌كان‌و ئه‌و ماوه‌یه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ له‌و ماوه‌ی‌ پێشودا ده‌ریكردوه‌‬ ‫زیانی‌ بۆ پرۆسه‌كه‌ ده‌بێت‌و له‌نێویشیاندا‬ ‫ته‌نها قوتابی���ان‌و خوێندكاران باجه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫هه‌ورامان وریا قانع مامۆستاو شاره‌زای‌‬ ‫بواری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"له‌راس���تیدا ئ���ه‌و ماوه‌ی���ه‌ی وه‌زاره‌تی‬ ‫په‌روه‌رده‌ ب���ۆ خوێندنی دان���اوه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫به‌ش���ی ته‌واوكردن���ی پرۆگرامه‌كان���ی‬ ‫خوێندن ناكات‪ ،‬به‌ڵكو به‌ش���ی ئه‌وه‌ش‬ ‫ناكات به‌ش���ێوه‌یه‌كی پچڕپچڕو په‌ڕاندن‬ ‫پرۆگرامه‌كان بخوێنرێت‪ ،‬واته‌ ئه‌و ماوه‌یه‌‬ ‫ب���ۆ ئه‌مج���ۆره‌ پرۆگرامه‌ی كه‌ ئێس���تا‬ ‫له‌ناوه‌نده‌كانی خوێندن���دا ده‌خوێنرێت‪،‬‬ ‫تابڵێی كه‌م���ه‌و به‌ش ن���اكات‪ ،‬ده‌توانم‬ ‫بڵێم بۆ ته‌واوكردنی مه‌نهه‌جی خوێندن‪،‬‬ ‫پێویس���تمان ب���ه‌كات‌و رۆژی زۆر ل���ه‌وه‌‬ ‫زیاتره‌ كه‌ وه‌زاره‌ت ده‌ستنیش���انیكردوه‌‪،‬‬ ‫بۆچی‌؟ له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی پرۆگرامه‌كان هه‌م‬ ‫قورس‌و ه���ه‌م زۆرن‌و ه���ه‌م به‌زمانێكی‬ ‫كوردی شه‌قوشڕ نوس���راونه‌ته‌وه‌ كه‌ بۆ‬ ‫تێگه‌شتن‪ ،‬پێویس���تیان به‌كاتی زۆرترو‬

‫خوێندن‬

‫مانه‌وه‌ی زۆرتره‌‪.‬‬ ‫ناوبراو هێمای‌ بۆ ئه‌وه‌كرد كه‌ قوتابیان‌و‬ ‫خوێن���دكاران "پێویس���تیان به‌وه‌ی���ه‌‬ ‫رۆژه‌كه‌ی���ان له‌قوتابخان���ه‌و ناوه‌نده‌كانی‬ ‫خوێندن���دا ببن���ه‌ س���ه‌رو له‌تاقیگه‌كاندا‬ ‫س���ه‌رقاڵی جێبه‌جێكردن���ی ئ���ه‌و هه‌مو‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌یه‌ بن ك���ه‌ له‌مه‌نهه‌جه‌كاندا‬ ‫هاتوه‌ كه‌ الی ئێمه‌ وانییه‌‪ ،‬من ته‌واو له‌وه‌‬ ‫دڵنیام به‌و ده‌وامه‌ سێ چوار كاتژمێره‌ی‌‬ ‫ئێس���تا له‌مه‌كته‌به‌كان���دا هه‌ی���ه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫پرۆگرامه‌كان ت���ه‌واو ناكرێن‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و‬ ‫بڕه‌ش���ی كه‌ ده‌خوێنرێت‪ ،‬وه‌ك پێویست‬ ‫له‌خوێندكارو قوتابی‌ ناگه‌یه‌نرێت‪.‬‬ ‫مامۆستا هه‌ورامان ئه‌وه‌شی‌ نه‌شارده‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ مامۆس���تای‌ كه‌مته‌رخ���ه‌م هه‌یه‌و‬ ‫رای‌ وایه‌"بڕێ���ك له‌مامۆس���تاكان زیاتر‬ ‫مه‌به‌س���تیان ته‌واوكردنی مه‌نهه‌جه‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫ن���ه‌ك گه‌یاندن���ی په‌یام���ی زانس���تی‬ ‫مه‌نهه‌جه‌كه‌‪ ،‬واته‌ له‌ترسی سه‌رپه‌رشتیارو‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری مه‌كته‌به‌ك���ه‌ی‪ ،‬ته‌نه���ا‬ ‫خواخوایه‌ت���ی مه‌نهه‌جه‌ك���ه‌ ته‌واوبكات‪،‬‬ ‫ئیتر خوێندكاره‌كان���ی تێده‌گه‌ن یان نا‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ گرفتی ئه‌و نیی���ه‌و به‌الیه‌وه‌ گرنگ‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬لێ���ره‌وه‌ مامۆس���تا ب���ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫قس���ه‌ی نه‌یه‌ته‌ س���ه‌رو بۆ ئه‌وه‌ی بڵێ‬ ‫مه‌نهه‌جه‌ك���ه‌ی ته‌واوك���ردووه‌‪ ،‬له‌رێگه‌ی‬ ‫جۆرێ���ك له‌په‌له‌پڕوزكێ���وه‌‪ ،‬هه‌رچۆنێك‬ ‫بێ���ت به‌خێرای���ی ده‌گات���ه‌ الپه‌ڕه‌كانی‬ ‫كۆتای���ی كتێبه‌كه‌و پاش���ان ده‌ڵێ ئه‌وه‌‬ ‫مه‌نهه‌جه‌كه‌م ته‌واوكرد‪ ،‬بێگومان ئه‌مه‌ش‬ ‫زیانێكی گه‌وره‌ به‌خوێن���دكارو قوتابی‌‌و‬

‫به‌پرۆسه‌ی خوێندن ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫هه‌ورام���ان وریا قانع گه‌ش���بین نیی ‌ه‬ ‫به‌بڕیاره‌كه‌ی‌ وه‌زار‌هت‌و ده‌ڵێت‪ :‬له‌راستیدا‬ ‫هه‌ست ده‌كه‌م ئه‌م پرۆگرامه‌ تازانه‌‪ ،‬هێنده‌‬ ‫زۆرو قورس���ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر ته‌واو ساڵه‌كه‌ش‬ ‫بێ پش���و‪ ،‬ده‌وام بكرێت‪ ،‬هێشتا ته‌واوی‬ ‫س���اڵه‌كه‌ بۆ وتنه‌وه‌ی ئه‌و وانانه‌‪ ،‬به‌ش‬ ‫ناكات‪ .‬چاره‌س���ه‌ری گونج���او له‌وه‌دایه‌‪،‬‬ ‫چه‌ند لیژنه‌یه‌كی پس���پۆڕ به‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫وانانه‌دا بچنه‌وه‌و بژارو س���وكتری بك ‌هن‌و‬ ‫به‌ش���ێكی لێ الببه‌ن‪ .‬له‌باتی ئه‌وه‌ی هه‌ر‬ ‫مامۆس���تایه‌ی به‌ئاره‌زوی خ���ۆی بابه‌ت‬ ‫الببات‪ ،‬یان به‌خێرایی به‌سه‌ریدا بڕوات‌و‬ ‫هه‌ڵیبپڕوزێن���ێ‪ ،‬باش���تره‌ لیژنه‌یه‌ك���ی‬ ‫پس���پۆڕ دابنرێت‌و ئه‌و هه‌م���و مه‌نهه‌جه‌‬ ‫زۆره‌ كه‌مبكاته‌وه‌ كه‌ له‌ئێس���تادا بوه‌ته‌‬ ‫گرفتێكی سه‌ره‌كی پرۆسه‌ی خوێندن‪.‬‬ ‫س���ه‌نگه‌ر فایه‌ق جێگری‌ لقی‌ سلێمانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ مامۆس���تایان ل���ه‌و باره‌یه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئاوێن���ه‌ ده‌ڵێت‪ :‬ده‌توانی���ن بڵێین ئه‌مه‌‬ ‫دو ت���ه‌وه‌ره‌ یه‌كێكیان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌پێی‌‬ ‫سیسته‌می‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ ده‌بێت ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫دیاریكراو هه‌بێت بۆ خوێندن‪ ،‬له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان له‌ساڵێكدا ‪ 172‬رۆژ دیاری‌‬ ‫ك���را بۆ ده‌وام���ی‌ فه‌رم���ی‌ قوتابخانه‌و‬ ‫خوێندنگاكان ‪ ،‬به‌اڵم ده‌بینی‌ به‌بێ‌ پالن‌و‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ پش���وی‌‬ ‫تێده‌كه‌وێت ئه‌وه‌ی‌ له‌و ماوه‌ی‌ پێش���ودا‬ ‫حكوم���ه‌ت هه‌فته‌یه‌كی‌ كرده‌ پش���و‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ به‌دڵنیاییه‌وه‌ كاریگ���ه‌ری‌ ده‌بێت‬ ‫له‌س���ه‌ر پرۆس���ه‌ی‌ خوێندن‌و هۆكارێك‬

‫ده‌بێت ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ مامۆس���تا نه‌توانێت‬ ‫پرۆگرامه‌كانی‌ له‌و ماوه‌یه‌دا ته‌واو بكات‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ هه‌رێم له‌چه‌ند‬ ‫رۆژی‌ رابردو رونكردنه‌وه‌یه‌كی‌ باڵو كرده‌وه‌‬ ‫له‌سه‌ر پشوی‌ وه‌رزی‌ یه‌كه‌م‪ ،‬تێیدا ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ كراوه‌ كه‌ به‌مه‌به‌ستی‌ پێداچونه‌وه‌و‬ ‫دیاریكردنی‌ پشوی‌ وه‌رزی‌ یه‌كه‌می‌ ساڵی‌‬ ‫خوێندنی‌ ‪ 2013-2012‬عیسمه‌ت محه‌مه‌د‬ ‫خالید وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌ كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫تایبه‌ت له‌گه‌ڵ به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گش���تییه‌كانی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ رێكخس���ت‪ ،‬هاجه‌ر‬ ‫داود ئه‌حمه‌د‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ له‌لێدوانێك���دا‬ ‫رایگه‌یان���د‪( :‬دوای‌ گفتوگ���ۆ بڕی���اردرا‬ ‫پشوی‌ سه‌ری‌ س���اڵ‌و وه‌رزی‌ یه‌كه‌م بۆ‬ ‫ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن به‌م شێوه‌یه‌ بێت‪:‬‬ ‫رۆژانی‌ ‪ 12/25‬تا ‪ 2013/1/2‬پش���وی‌‬ ‫ره‌س���مییه‌ به‌بڕی���اری‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‪.‬‬ ‫له‌رۆژان���ی‌ ‪ 8‬ت���ا ‪2013/1/17‬‬ ‫تاقیكردن���ه‌وه‌ی‌ وه‌رزی‌ یه‌ك���ه‌م ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێت‪.‬‬ ‫رۆژان���ی‌ ‪ /20-19-18‬كانون���ی‌ دوه‌م‬ ‫‪ 2013/‬پش���وه‌ له‌هه‌م���و ناوه‌نده‌كان���ی‌‬ ‫خوێندن‬ ‫رۆژی‌ ‪ 2013/1/21‬ده‌وام���ی‌ وه‌رزی‌‬ ‫دوه‌م ده‌ستپێده‌كات‌‪.‬‬ ‫ب���ۆ زانیاری‌ ژم���اره‌ی‌ رۆژان���ی‌ ده‌وام‬ ‫به‌ه���ه‌ردو وه‌رزی‌ خوێن���دن (‪)172‬‬ ‫رۆژه‌ جگ���ه‌ له‌رۆژان���ی‌ پش���و‪ ،‬هه‌ینی‪،‬‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كان‌‪.‬‬

‫سیسته‌می‌ په‌روه‌رده‌و فێركردن‬ ‫له‌هه‌ر والت‌و هی‌ هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌ك‬ ‫به‌یه‌كێ���ك له‌ه���ه‌ره‌ گرنگتری���ن‬ ‫سیس���ته‌مه‌كان داده‌نرێ���ت‪ ،‬وه‌‬ ‫له‌ئاستێكی‌ به‌رزو پیروزدا ته‌ماشا‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ پ���ه‌روه‌رده‌‬ ‫ده‌ستكاری‌ سروشتی‌ مرۆڤ ده‌كات‌و‬ ‫ئامانج���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌و فێركردن‬ ‫هه‌میشه‌ زیندوراگرتنی‌ دڵ‌و روحی‌‬ ‫نه‌وه‌ی‌ نوێی‌ والته‌و دروستكردنی‌‬ ‫تواناو هێزه‌ له‌قوتابیدا‪.‬‬ ‫زورینه‌م���ان به‌بێ‌ تێرامان‌و هیچ‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی���ه‌ك ئ���ه‌وه‌ ده‌زانین‬ ‫ك���ه‌ سیس���ته‌می‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان له‌چه‌ندین‬ ‫الیه‌نه‌وه‌ توش���ی‌ جورێ‌ داروخان‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ وه‌ه���ا كه‌‬ ‫هه‌رگی���ز تاكی‌ كورد به‌و ش���ێوه‌‬ ‫په‌روه‌رده‌كردنه‌ هوشیارنابێته‌وه‌و‬ ‫هه‌ست به‌به‌رپرس���یارێتی‌ ناكات‪،‬‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌خوی‌و ده‌وروبه‌ره‌كه‌ی‌‌و‬ ‫هی���چ ئینتیمایه‌كی‌ نابێ‌ بۆ خاك‌و‬ ‫واڵتی‌ به‌رده‌وام‪ ،‬دواتر ئه‌بێته‌ بار‬ ‫به‌سه‌ر خۆی‌و حكومه‌ته‌وه‌‬ ‫كاره‌س���اته‌ ئێم���ه‌ هێش���تا‬ ‫به‌ده‌ستی‌ كێش���ه‌ سه‌ره‌تاییه‌كانی‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌وه‌ گیرمانخ���واردوه‌‪،‬‬ ‫كه‌چ���ی‌ ئه‌مانه‌وێ���ت ب���از بده‌ین‬ ‫به‌سه‌ر كۆی‌ جیاوازییه‌كانی‌ نێوان‬ ‫خۆمان‌و واڵتێكی‌ ئه‌س���كه‌نده‌نافی‌‬ ‫به‌ب���ێ‌ له‌به‌رچاوگرتن���ی‌ هی���چ‬ ‫ئایین���ی‌‌و‬ ‫تایبه‌تمه‌ندیه‌ك���ی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئاب���وری‌‌و كه‌لتوری‌‬ ‫ژینگه‌ی���ی‌‪ ،‬له‌نێوان سیس���ته‌می‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ ئێم���ه‌و ئه‌وروپادا‪،‬‬ ‫سیسته‌مێكی‌ ئه‌وروپایی هێنراوه‌ته‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان! سیسته‌می‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ له‌هه‌م���و دنی���اداو‬ ‫به‌تایبه‌ت واڵته‌ پێش���كه‌وتوه‌كان‬ ‫وه‌ك���و به‌ش���ێك له‌جه‌س���ته‌ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ س���ه‌یرده‌كرێت‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ الی‌ ئێم���ه‌ هی���چ گرنگی‌‬ ‫پێنادرێ���ت‌و نرخ‌و قیمه‌ت���ی‌ نییه‌‬ ‫سیسته‌می‌ په‌روه‌رده‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫گرنگ���ی‌ به‌حیزب‌و ملمالنێی‌ نێوان‬ ‫ئه‌م‌و ئه‌و ئه‌درێ���ت‪ ،‬نیو ئه‌وه‌نده‌‬ ‫گرنگی‌ به‌بواری‌ په‌روه‌رده‌ نادرێت‪،‬‬ ‫له‌مرۆژان���ه‌دا ئه‌وه‌ن���ده‌ پـاره‌ بۆ‬ ‫رازاندنه‌وه‌ی‌ ش���ه‌قام‌و كۆاڵنه‌كان‬ ‫خه‌رجكرا له‌س���ه‌ری‌ ساڵدا‪ ،‬به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هیچ سودێكی‌ هه‌بێ‌‪ ،‬نیوه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ ئه‌و پاره‌ی���ه‌ بخرایه‌ته‌‬ ‫سه‌ر دیواری‌ خوێندگای‌ ئاماده‌یی‌‬ ‫ئاالنی‌ ك���وڕان له‌هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ تازه‌‬ ‫كه‌س���وكاری‌ (داناجه‌مال) توشی‌‬ ‫ئه‌و كاره‌ساته‌ نه‌ده‌بو‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌روی‌ هه‌م���وو كێش���ه‌و‬ ‫گرفته‌كانی‌ په‌روه‌رده‌وه‌‪ ،‬كێشه‌ی‌‬ ‫نزمی‌ ئاستی‌ هۆشیاری‌ مامۆستایه‌‬ ‫ك���ه‌ به‌ڕاس���تی‌ له‌زور ب���واردا كه‌‬ ‫بێئاگای���ه‌‪ ،‬ب���ۆ نمونه‌ له‌ب���واری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌دا‪ ،‬له‌بواری‌ زانس���تیدا‪..‬‬ ‫هتد‪ ،‬كه‌ مامۆستای‌ وا هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫رێزم���دا هه‌مو ئه‌و زانس���ته‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌سه‌ریه‌تی‌ نامیلكه‌یه‌ك ده‌رناكات‬ ‫به‌هه‌م���و ته‌مه‌ن���ی‌ خ���ۆی‌ چوار‬ ‫كتێبی‌ نه‌خوێندوه‌ته‌وه‌‪ ،‬س���ه‌یری‌‬ ‫چوار رۆژنامه‌ی‌ نه‌كردوه‌‪ ،‬تۆ به‌چ‬ ‫س���یفاتێك ناوی‌ مامۆستای‌ پێوه‌‬ ‫ئه‌لكێنی���ت؟ هیچ مامۆس���تایه‌ك‬ ‫نییه‌ كه‌ رۆژانه‌ یه‌ك سه‌عات كاتی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نه‌بێ‌ چه‌ند دێرێك له‌كتێب‌و‬ ‫په‌ڕه‌ی‌ رۆژنام���ه‌كان بخوێنێته‌وه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر خۆی‌ مه‌به‌س���تی‌ بێت‪ ،‬زۆر‬ ‫سه‌یره‌ زیاتر له‌ ‪ 200‬هه‌زار مامۆستا‬ ‫هه‌یه‌ كه‌چی‌ تیراژی‌ رۆژنامه‌یه‌كی‌‬ ‫ئه‌هلی‌ ‪ 4‬تا ‪ 5‬هه‌زاره‌و به‌شێكی‌‬ ‫ئه‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬ی���ان تیراژی‌ كتێێك‬ ‫ه���ه‌زار دانه‌یه‌ كه‌چ���ی‌ به‌ده‌گمه‌ن‬ ‫چاپ ئه‌كرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ هه‌موی‌‬ ‫كاره‌س���اتن‪ ،‬نه‌خۆشی‌ كوشه‌نده‌ن‬ ‫روب���ه‌روی‌ مامۆس���تایانی‌ ئێم���ه‌‬ ‫بونه‌ته‌وه‌ كه‌ باجه‌كه‌ش���ی‌ منداڵی‌‬ ‫فه‌قیر ئه‌یدات‪ ،‬رێگای‌ هه‌زاران میل‬ ‫له‌هه‌نگاوێكه‌وه‌ ده‌س���تپێده‌كات‪،‬‬ ‫هی���چ كاتێ���ك دره‌ن���گ نییه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ له‌هه‌ر بوارێكدا بێت‪،‬‬ ‫له‌ئێستاوه‌ ده‌ستپێبكه‌ سه‌رئه‌نجام‬ ‫ئه‌گه‌ی���ت به‌ش���وێنێكی‌ ب���اش‌و‬ ‫كاریگه‌رییه‌كانی‌ هه‌ستپێده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫‪hemnibraem@gmail.com‬‬


‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫‪17‬‬

‫شەقامی سەهۆڵەکەی سلێمانی‪ :‬ئارامگەی پیاوان‌و حەشارگەی ژنان‬

‫سه‌هۆڵه‌که‌ شه‌قامێكی تاسه‌رئێسک پیاوانه‌‬ ‫ئا‪ :‬سارا قادر‬ ‫شەقامی سالم (سەهۆڵەکە) یەکێکە‬ ‫لەشەقامە بەناوبانگەکانی شاری‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بەاڵم لەبەرئەوەی ماوەی‬ ‫چەند ساڵێکە بۆتە مۆڵگەیەکی‬ ‫خۆش‌و جێی کۆبونەوەی پیاوان ژنان‬ ‫روی تێناکەن چونکە زۆرێک لەو ژنانە‬ ‫کە بەوێدا دەڕۆن روبەروی توانج‌و‬ ‫قسەی ناشیرین دەبنەوەو سەرباری‬ ‫ئەوەی هێزەکانی پۆلیسیش هەمیشە‬ ‫ئامادەییان هەیەو گلەیی ئەوە‬ ‫لەژنان دەکەن کە ئامادەنین کاتێک‬ ‫تەحەروشیان پێدەکرێت سكااڵی‬ ‫یاسایی لەسەر گەنجەکان تۆماربکەن‬ ‫تا روبەروی سزا ببننەوە‪.‬‬ ‫ئەم ش����ەقامە ک����ە ه����ەر لەکۆتایی‬ ‫ش����ەقامی مەولەویی����ەوە دەس����ت‬ ‫پێدەکات‌و ت����ا دەگاتە نزیک دورێیانی‬ ‫س����ەرچنار کۆتای����ی دێ����ت‪ .‬چەندین‬ ‫دوکان����ی جۆراوجۆرو باڵەخانەی بەرزو‬ ‫هۆتێل‌و سوپەر مارکێت‌و بازاڕو دوکانی‬ ‫فرۆش����تنی پۆش����اکی ئافرەتان لەخۆ‬ ‫دەگرێت‪ ،‬ب����ەاڵم لەهەم����و جێگاکانی‬ ‫ئەم ش����ەقامە قەرەباڵغت����ر ئەو چەند‬ ‫دوکانی خ����واردن‌و خواردنەوانەیە کە‬ ‫بەس����ەهۆلەکە ناس����راوە ک����ە بەوتەی‬ ‫ژن����ان " بۆ پیاوان حەاڵڵ����ەو بۆ ژنان‬ ‫حەرامە"‪.‬‬ ‫ئەم بەشەی شەقامی سالم کە چەند‬ ‫دوکانێکی فرۆش����تنی س����ەمون‌و پیزا‌و‬ ‫ش����ەربەت‌و خواردنگەی تێدایە لەخوار‬ ‫ئەندەرپاسی ش����ەهید رەئوف بەگەوە‬ ‫دەس����ت پێدەکات بۆتە جێگەیەک کە‬ ‫ژنان ه����ەر پیایدا تێناپ����ەڕن چونکە‬ ‫نایانەوێ����ت بکەونە بەر توانجی زۆرێک‬ ‫لەو کوڕە گەنج����ە بێکارانەی تەنها بۆ‬ ‫کاتبەس����ەربردن لەوێدا راوەس����تاون‪،‬‬ ‫الی زۆێ����ک له‌خه‌ڵک����ی س����لێمانیش‬ ‫ئه‌مه‌ جێگه‌ی س����ه‌رنجه‌ که‌ شوێنێكی‌‌‬ ‫وا (راق����ی) ئافه����ره‌ت نایه‌وێت پیایدا‬ ‫تێپه‌رێت‪‌.‬‬

‫هەر کە رۆیشتم‬ ‫بەجارێ پەنجا‬ ‫چاو تەماشایان‬ ‫دەکردم‌و یەک دو‬ ‫کوڕ توانجی زۆر‬ ‫ناشیرینیان لێدام‬ ‫شه‌قامی سه‌هۆڵه‌که‌‬ ‫ه����اوڕاز عەباس����ی تەمەن بیس����ت‌و‬ ‫هەشت ساڵ سەریسوڕماوە لەوەی کە‬ ‫ئەم ش����ارە بۆ وای لێهاتوە ئەو ماوەی‬ ‫دوازدە س����اڵە لەواڵتی س����وید دەژی‌و‬ ‫پێش����تر ماڵیان لەپش����تی ش����ەقامی‬ ‫س����ەهۆڵەکەوە بوەو وتی" هەرچەندە‬ ‫ماڵی باوکم ئێستا لەوشوێنەدا نەماوە‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم هەروەکو یادگارییەکانی منداڵی‬ ‫حەزمکرد ئێوارەیەک پیاسەیەکی پێدا‬ ‫بکەین کەچی هەر کە رۆیشتم بەجارێ‬ ‫پەنجا چاو تەماش����ایان دەکردم‌و یەک‬ ‫دو ک����وڕ توانج����ی زۆر ناش����یرینیان‬ ‫لێدام‪،‬ب����ەاڵم هەر ک����ە چومە بەردەمی‬ ‫پۆلیس بۆ ئەوەی شکات بکەم یەک دو‬ ‫کوڕ یەکس����ەر وتیان دادە گیان برۆیت‬ ‫باشترە دوایی هەر حەیای خۆت دەچێت‬ ‫کە ش����کات بکەیت"‪.‬ئ����ەو بەدگومانە‬ ‫ل����ەوەی کە ئ����ەم واڵتە بەرەو باش����ی‬

‫بروات‌و بەهیچ جۆرێ پێش����بکەوێت "‬ ‫واڵتێک کە ژنان لەسەر شەقامەکانیش‬ ‫ئازادنەبن پیاسەیەک بکەن یان ئازادانە‬ ‫بڕۆن ئیتر چۆن پێش دەکەوین"‪.‬‬ ‫ئ����ەم ناوچەیە کە چەن����دان کۆاڵن‌و‬ ‫گەرەكەکان����ی عەق����اری‌و عەلی ناجی‬ ‫لەس����ەرەو دەبێت رێگەیەکی سەرەکی‬ ‫بێت بۆ ئەو کچانەی ماڵەکانیان لەوێیە‬ ‫بەاڵم ئەوان بەرلەوەی بگەنە ئەو ئاستە‬ ‫شەقامەکە جێدەهێڵن‌و بە کۆاڵنەکاندا‬ ‫دەڕۆن‪ .‬جوان����ە محەم����ەدی تەم����ەن‬ ‫بیست‌و سێ ساڵ باسی لەوە کرد ئەو‬ ‫ئەمس����اڵ کۆلێژی تەواوکردوەو ماوەی‬ ‫چوار ساڵ لەبەرئەوەی ماڵیان لەگردی‬ ‫عەلی ناجی بوە ب����ەردەوام بەناچاری‬ ‫بەو ش����ەقامەدا هاتوچۆی کردوەو ئەو‬ ‫دەڵێ����ت " ئەم ش����ەقامە بەیانیان یان‬ ‫دەمەو عەس����رێکی زو کە هێش����تا زۆر‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬ ‫قەرەباڵەغ نەب����وەو زۆر پیاوی لێنییە‬ ‫گەر پیایدا برۆیت باشەو توشی توانج‬ ‫نابی����ت‪ ،‬بەاڵم خۆ ه����ەر کەوتە دەمەو‬ ‫ئێ����وارەو تۆزێ درەنگ کەوتی ئیتر دە‬ ‫ک����ەس بەیەکەوە تەماش����ات دەکەن‌و‬ ‫توانجت لێدەدەن‪ ،‬نازانم بۆچی؟!"‪.‬‬ ‫هەرچەندە ئەم ش����ەقامە شەقامێکی‬ ‫س����ەرەکی‌و قەرەباڵغە‪ ،‬ب����ەاڵم لەکاتی‬ ‫بۆنەکان����دا دەبێت����ە ش����وێنی ئاهەنگ‬ ‫گێڕان‌و ئاپۆڕای خەڵک هەموی رو لەو‬ ‫ش����وێنە دەکات‌و بەوهۆیەش����ەوە ژنان‬ ‫لەهەموان زیاتر روبەروی دەستدرێژی‌و‬ ‫تەحەروش کردن دەبنەوە‪ .‬سەرباری ئەو‬ ‫هەمو تەحەروش‌و توانجە ناشیرینانەش‬ ‫کەچی هێشتا ژنان ئامادەنین بچنە الی‬ ‫پۆلیس‌و داوای یاسایی تۆماربکەن‪.‬‬ ‫وتەبێژی پۆلیسی س����لێمانی نەقیب‬ ‫س����ەرکەوت ئەحمەد باس����ی لەوە کرد‬

‫ژنان داواکاری مافی‬ ‫خۆیان نەبون‌و‬ ‫ئەو گەنجانە‬ ‫لەالیەن هێزەکانی‬ ‫پۆلیسەوە کە‬ ‫ئاگاداری رەوشەکە‬ ‫بون دەستگیرکران‬ ‫ئەگەرنا ژنان هیچ‬ ‫سکااڵیەکیان نەکرد‬

‫کە نەک بەتەنها ش����ەوی سەری ساڵ ئازادی����ان دەکات" س����ەبارەت بەوەی‬ ‫پۆلیس����مان بۆ پاراس����تنی خەڵک‌و بە بۆچی زۆرێک لەو داوایانەی تەحەروش‬ ‫تایبەتتر ئافرەتان داناوە بەڵکو هەمیشە دادەخرێ����ن نەقیب س����ەرکەوت وتی "‬ ‫لەناو بازاڕیش هێزەکانمان ئامادەن تا دادوەر لەهەمو حاڵەتێکدا حس����اب بۆ‬ ‫بەدەم سکااڵی ئەو هاواڵتییانەوە بچن‪ ،‬ئەوە دەکات کە کەسێک هەبێت داواکە‬ ‫بەرزبکاتەوە کاتێک کە ئەو کەسە خۆی‬ ‫کە روبەروی هەر شتێ دەبنەوە‪.‬‬ ‫بەاڵم ئ����ەو نیگەرانە لەوەی کە ژنان مەوجود نەبێت داواکە دادەخات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خۆیان ئامادەنین س����کااڵ تۆماربکەن بەگشتی ئەو کەسانە تەوقیف دەکرێن‌و‬ ‫کاتێک تەحەروش����یان پێ����وە دەکرێت دواتر لەرێی پڕکردنەوەی بەڵێننامەوە‬ ‫یان کە بەپۆلیسەکان دەڵێن‌و ئەوانیش بەکەفالەت ئازاد دەکرێن‪ ،‬شەوی سەری‬ ‫گەنجە توان����ج لێدەرەکان دەس����تگیر ساڵی تازەش چەند گەنجێک کە مەییان‬ ‫دەکەن کەچ����ی " ک����ە داوا لەژنەکان خواردب����ۆوەو توانجیان ل����ە ئافرەتان‬ ‫دەکرێت ل����ە بنکەیەک����ی پۆلیس داوا دابو بەڵێننامەی����ان پێپڕکرایەوە بەاڵم‬ ‫تۆماربکەم ئامادەنین بچنە بنکەکانەوە دیس����ان ژن����ان داواکاری مافی خۆیان‬ ‫بۆیە زۆر جار " پۆلیس����ەکانی خۆمان نەبون‌و ئەو گەنجانە لەالیەن هێزەکانی‬ ‫دەبن����ە ش����اهێد حاڵ‌و داواک����ە تۆمار پۆلیس����ەوە کە ئاگاداری رەوش����ەکە‬ ‫دەک����ەن‌و دادوەریش بەم����ادەی ‪ ٤٠٢‬بون دەس����تگیرکران ئەگەرنا ژنان هیچ‬ ‫تەوقیفی����ان دەکات‌و دواتر بەکەفالەت سکااڵیەکیان نەکرد"‪.‬‬

‫رێژەی توندوتیژی لەهەرێمی کوردستاندا روی لەبەرزبونەوە کردوە‬

‫شەش پیاو لەالیەن ژنەکانیانەوە کوژراون‌‌و لەماوەی شەش مانگدا‪ 2400‬ژن توندوتیژییان بەرامبەر کراوە‬ ‫ئا‪ :‬رەوا بورهان‬

‫ساڵ بەساڵ ئامارەکانی توندوتیژی‬ ‫لەهەرێمی کوردستاندا رو‬ ‫لەبەرزبونەوە دەکەن‪ ،‬بەگوێرەی‬ ‫ئامارەکان لەساڵی رابردودا(‪)2012‬‬ ‫شەش پیاو بەدەستی ژنەکانیان‬ ‫کوژراون‌و نزیکەی ‪ 2400‬حاڵەتی‬ ‫توندوتیژیش لەشەش مانگی کۆتایی‬ ‫ساڵی رابردودا تۆمارکراوە‪.‬‬ ‫ساڵ بەساڵ ئامارەکانی توندوتیژی‬ ‫لەهەرێمی کوردستاندا رو لەبەرزبونەوە‬ ‫دەکەن‪ ،‬بەگوێرەی ئامارەکان لەساڵی‬ ‫رابردودا(‪ )2012‬شەش پیاو بەدەستی‬ ‫ژنەکانیان خۆیان کوش����توە‌و نزیکەی‬ ‫‪ 2400‬حاڵەتی توندوتیژییش لەشەش‬ ‫مانگ����ی کۆتای����ی س����اڵی راب����ردودا‬ ‫تۆمارکراوە‪.‬‬ ‫س����ااڵنە ئامارەکان����ی توندوتی����ژی‬ ‫رو لەزیادب����ون دەک����ەن لەهەرێم����ی‬ ‫کوردس����تاندا‪ ،‬لەو بارەیەوە سكرتێری‌‬ ‫یه‌كێتی‌ پیاوانی‌ كوردس����تان‪ ،‬بورهان‬ ‫عه‌ل����ی ف����ه‌ره‌ج‌ بەئاوێن����ەی راگه‌یاند‬ ‫<له‌ساڵی‌ رابردودا ‪ 163‬پیاو روبەروی‬ ‫توندوتی����ژی بونەت����ەوە‌"‪ ،‬ئەم����ەش‬ ‫بەگوێرەی ئەو ئامارەی س����اڵی ‪2011‬‬ ‫تۆماریان کردبو توندوتیژییەکان دژی‬ ‫پی����اوان لەالیەن خێزانەکانیانەوە روی‬ ‫لەبەرزبونەوە کردوە‪.‬‬ ‫بەگوێرەی ئامارێکی بەرێوبەرایەتی‬ ‫توندوتیژی ژنان کە لەس����ەر ماڵپەری‬ ‫فەرم����ی خۆی����ان باڵویانکردۆت����ەوە‬ ‫لەس����ەرجەم پارێزگاکان����ی هەرێم����ی‬ ‫کوردستاندا تەنها لە ‪ 6‬مانگی کۆتایی‬ ‫ساڵی رابردودا بەدیاریکراوی لەمانگی‬ ‫‪ 5‬تامانگی ‪ 11‬نزیکەی ‪ 2400‬حاڵەتی‬ ‫توندوتیژی تۆمارکراوە‪.‬‬ ‫بوره����ان س����ەبارەت بەش����ێوازی‬ ‫توندوتیژیی����ەکان وتی "ش����ه‌ش پیاو‬ ‫له‌الیه‌ن ژنان����ه‌وه‌ كوژراون‌و ‪ 40‬پیاوی‌‬

‫تریش خۆیان كوشتوه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا "‪ 41‬ژن‬ ‫ناپاكیی‌ هاوس����ه‌رییان له‌پیاوه‌كانیان‬ ‫كردوه‌‌و ‪ 27‬پیاوی‌ به‌ته‌مه‌نیش له‌الیه‌ن‬ ‫خێزانه‌كانیانه‌وه‌ ده‌س����ت به‌سه‌ر ماڵ‌و‬ ‫س����ه‌روه‌تیاندا گی����راوه‌‌و له‌ماڵه‌كانیان‬ ‫ده‌ركراون"‪.‬‬ ‫ئەندام����ی لیژنەی بەرگ����ری لەمافی‬ ‫ژنان‪ ،‬هاژە سلێمان هۆکاری زیادبونی‬ ‫توندوتی����ژی ب����ۆ ئ����ەوە گێرایەوە کە‬ ‫پێش����کەوتنەکانی کۆمەڵگا بەرفراوان‬ ‫ب����وەو ئێس����تا بەه����ۆی هەبون����ی‬ ‫تەکنەلۆژیاو ئامێرەکانی پەیوەندیکردن‬ ‫ئ����ەو رێژەیە روی لەبەرزبونەوە کردوە‬ ‫ب����ەاڵم دەڵێ����ت "ئ����ەو توندوتیژییانە‬ ‫هەر هەب����ون بەاڵم لەپێش����تردا ژنان‬ ‫نەیانوێراوە قس����ەبکەن بەهۆی کۆت‬ ‫و بەندە کۆمەاڵیەتییەکانەوە ئێس����تا‬ ‫ک����ە ئ����ەو ک����ۆت‌و بەندان����ە نەماون‬ ‫زیات����ر دەچ����ن س����کااڵ تۆماردەکەن‬ ‫ئەمەش واپیش����اندەدرێت کە رێژەکە‬ ‫بەرزبوبێتەوە‪.‬‬ ‫بورهان هۆکاری ئەو حاڵەتانەش����ی‬ ‫ب����ۆ ئ����ەوە گێراوەتەوە ک����ە به‌هۆی‌‬ ‫ده‌ستێوه‌ردانی‌ كه‌س����وكاری‌ ژنه‌کەوە‌‬ ‫‪ 48‬حاڵه‌ت����ی‌ جیابون����ه‌وه‌ی‌ ژن‌و‬ ‫مێ����رد تۆمارك����راوه‌‌و ‪ 11‬پیاو له‌الیه‌ن‬ ‫یو‌‬ ‫ژنه‌كانیانه‌وه‌ روبه‌ڕوی‌ فشاری‌ ده‌رون ‌‬ ‫سێكس����ی‌ بونه‌ته‌وه‌‌و حه‌وت پیاویش‬ ‫له‌الیه‌ن ژنه‌كانیانه‌وه‌ ده‌س����ت به‌سه‌ر‬ ‫موچه‌كانیاندا گیراوه‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە ئاماژەشی بەوەکرد‬ ‫ک����ە ئامارەکان����ی توندوتیژی س����اڵ‬ ‫بەس����اڵ زی����اد دەکات ئەویش بەهۆی‬ ‫هۆش����یاربونەوەی ژنانەوەیە کە داوای‬ ‫یاسایی لەئێستادا تۆماردەکەن‪.‬‬ ‫لەس����اڵی‌ رابردو ‪ 5399‬جیابونه‌وه‌‬ ‫تۆماركراوه لەدادگاکانی کوردس����تان‪،‬‬ ‫کە بەگوێرەی ئامارێکی دادگاش بێت‬ ‫رێژەی جیابونەوە لەسێ مانگی یەکەمی‬ ‫س����اڵی ‪2012‬دا ‪%17‬ی پێکهێنان����ی‬

‫توندوتیژی ساڵ به‌ساڵ له‌هه‌رێمی کوردستاندا روله‌زیادبونه‬ ‫پرۆسەی هاوسەرگیری بوە لەدادگاکان‪،‬‬ ‫بورهان سەبارەت بەوە دەڵێت "هۆكاره‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كانی‌ جیابونه‌وه‌ی‌ ژن‌و مێرد‬ ‫ئابوری‌‌و ده‌س����تێوه‌ردانی‌ كه‌س����انی‌‬ ‫تر‌و هه‌س����تكردنی‌ ژن‌و مێ����رد به‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رامبه‌ره‌ك����ه‌ی‌ موڵك����ی‌ ته‌نها ئه‌وه‌‌و‬ ‫نه‌بونی‌ به‌رنامه‌ی‌ هۆش����یاری‌‌و هۆكاره‌‬ ‫سیاسییه‌كان‌و چه‌ندانی‌ تر"‪.‬‬ ‫س����ەبارەت بەو ئامارانەی لەهەرێمی‬ ‫کوردس����تاندا س����ەبارەت بەرێ����ژەی‬ ‫توندوتیژی باڵودەکرێنەوە‪ ،‬دەرونناس‪،‬‬ ‫س����امان س����یوەیلی ئاماژە ب����ۆ ئەوە‬ ‫دەکات ئ����ەو ئامارانە ترس����ناک نین‪،‬‬ ‫چونکە لەئێس����تادا زیاترین فش����اری‬ ‫دەرونی لەس����ەر تاکەکان هەیه‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەش����ڵێت "توندوتیژی بەرامبەر یەک‬ ‫تاکیش بنوێنرێت هەر زیانە"‪.‬‬

‫هاژە دەش����ڵێت پێش����کەوتنەکانی‬ ‫تەکنەلۆژی هێندەی هۆشیاربونەوەی‬ ‫تاک����ەکان هەنگاو بەهەن����گاو نەبون‌‪،‬‬ ‫کۆمەڵگاش توانای تەقبولکردنی نەبوە‬ ‫ئەمەش بۆتە هۆی ئەوەی توندوتیژی‬ ‫لێبکەوێتەوە‪.‬‬ ‫س����امان بەرزبون����ەوەی ئامارەکانی‬ ‫توندوتیژی بۆ ئەوە دەگەرێنێتەوە کە‬ ‫فشاری س����ەر تاکەکان بەهۆی ئەوەی‬ ‫لەئێستادا تاک زیاتر ئیش دەکات‪ ،‬کە‬ ‫ئەمەش بۆ هۆی کەمخەویی‌و هەروەها‬ ‫نەزانین����ی بەکارهێنان����ی ئامێرەکانی‬ ‫تەکنەل����ۆژی دەگەرێنێتەوه‪ ،‬س����امان‬ ‫دەڵێ����ت " زیاتر کارک����ردن وایکردوە‬ ‫کە تاک����ەکان کەمتر بخ����ەون‌و زیاتر‬ ‫کاربکەن‪ ،‬کاتیان بۆ ئارامیدان بەالیەنە‬ ‫رۆحییەکەیان نەمێنێت����ەوەو ئەمەش‬

‫‌ فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬

‫بەشێک‬ ‫لەرێکخراوەکان‬ ‫بەئەرکە‬ ‫پیشەییەکانی‬ ‫خۆیان‬ ‫هەڵنەستاون‌و‬ ‫تەنها گرنگییان‬ ‫بەناوەندی شارەکان‬ ‫داوە‬

‫بۆتە ه����ۆی ئەوەی تاکێک����ی هەڵچو‬ ‫دروستبێت‪ ،‬کە لەسەر کێشەی بچوک‬ ‫ک����ە دەبێ����ت بەگفتوگۆ چارەس����ەری‬ ‫ب����کات پەنا دەباتە ب����ەر توندوتیژی‌و‬ ‫ئامێ����رە ب����رەرەکان‌و بریندارکەرەکان‬ ‫بەکاردەهێنێت"‪.‬‬ ‫ناوبراو دەش����ڵێت "ب����ۆ نمونە گەر‬ ‫لەنێوان دو ش����ۆفێردا ش����تێکی سادە‬ ‫روب����دات هەردوال ئامێ����ری برەر وەک‬ ‫دەرنەفی����ز‌و چەق����ۆ بەکاردەهێ����ن‪،‬‬ ‫ئەگەر چەکیش����یان لەبەردەستدابێت‬ ‫بەکاریدەهێنن"‪.‬‬ ‫ئەو دەرونناسە بەشێک لەکێشەکان‬ ‫بۆ باڵوی چەک‌و باوەرنەبونی تاکەکانی‬ ‫کۆمەڵگا بەسەروەریی یاسا‌و هەبونی‬ ‫الیەنی عەشایەری دەگەرێنێتەوە"‪.‬‬ ‫سیوەیلی پێیوایە بۆ کەمکردنەوەی‬

‫توندوتی����ژی لەکۆمەڵگادا دەبێت رێگە‬ ‫ل����ەو بەرباڵویی����ەی چ����ەک بگیرێت‌و‬ ‫تاکەکان گرنگی‌ بەکاتی خەوو‪ ،‬ئارامیی‬ ‫رۆحی خۆیان بدەن‪.‬‬ ‫ئەگ����ەر چ����ی رێکخراوەکانی ژنان‌و‬ ‫حکومەت����ی هەرێمی����ش چەندی����ن‬ ‫دامودەزگای هەیە بۆ بەرگری لەمافی‬ ‫ئافرەت����ان بەاڵم هێش����تا ئامارەکانی‬ ‫توندوتی����ژی ب����ەرەو بەرزبون����ەوە‬ ‫دەچ����ن‪ ،‬هاژە ئ����ەوەی رونک����ردەوە‬ ‫بەش����ێک لەرێكخ����راوەکان بەئەرک����ە‬ ‫پیش����ەییەکانی خۆیان هەڵنەستاون‌و‬ ‫تەنها گرنگییان بەناوەندی ش����ارەکان‬ ‫داوە وەک سلێمانی‌و هەولێر‌و دهۆک‌و‬ ‫نەیانتوانی����وە لەالدێ����کان‌و ق����ەزاکان‬ ‫کاربکەن ک����ە زیاترین توند‌وتیژی لەو‬ ‫ناوچانەدا دەکرێت نەک شارەکان‪.‬‬


‫‪18‬‬ ‫بارزانی له‌غیاب ‌ی تاڵه‌بانیدا‬ ‫عه‌بدولره‌زاق شه‌ریف‬ ‫ی‬ ‫ی ناو به‌فرانبار ‌‬ ‫هێش���تا زوه‌‪ ،‬لێكۆڵینه‌وه‌و ش���یكردنه‌وه‌ بۆ چرۆو چه‌كه‌ره‌ ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك‌و‬ ‫ی بكرێت‪ .‬بارزان ‌‬ ‫ی تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی غیاب ‌‬ ‫زس���تانی‌ روداوو گۆڕانكارییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌ودا‪ ،‬خۆ ‌‬ ‫ی نه‌خۆش��� ‌‬ ‫ی تاڵه‌بانی‌‪ ،‬له‌ناكاو ‌‬ ‫ركاب���ه‌رو هاوپه‌یم���ان‌و هاوڕێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و گۆمه‌دا بینییه‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌نه‌ورۆزی‌ س���اڵی‌ پاره‌و‌ه به‌هه‌وای‌ شان ‌‬ ‫له‌ته‌نكاو ‌‬ ‫خ���ۆی‌ مه‌ل ‌هی‌ تێدا ده‌كات‪ .‬چیتر نه‌یتوانی‌ درێژ‌ه به‌و كێش���ه‌و بێش���ه‌یه‌ بدات‬ ‫ك ‌ه له‌گه‌ڵ مالیكی‌‌و داروده‌س���ته‌كه‌یدا‪ ،‬خوڵقابو ك��� ‌ه وایكردبو هه‌رێم‌و به‌غدا‪،‬‬ ‫ی روبه‌روبونه‌وه‌ی‌ س���ه‌ربازیی‌‌و شه‌ڕێكی‌ ماڵوێرانكه‌ردا‬ ‫له‌چاوه‌ڕوانی‌ چركه‌سات ‌‬ ‫ی شارو ش���ارۆچك ‌ه سونن ‌ه‬ ‫ی رژانه‌ س���ه‌ر ش���ه‌قامی‌ خه‌ڵك ‌‬ ‫بێت‪ .‬ئێس���تا‪ ،‬وێڕا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك���ی‌‪ ،‬له‌الیه‌كیتره‌و‌ه زراڤبون ‌‬ ‫نش���ینه‌كانی‌ عێراق دژ به‌حوكم‌و ره‌فتار ‌‬ ‫ی حكومدارێتییه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫ی هیواكان ‌‬ ‫بزاڤی‌ سه‌درییه‌كان‪ ،‬له‌دژی‌‌و ته‌نگبونه‌و‌هی‌ هه‌وا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یاندنه‌كانی‌ ده‌وڵه‌ت ‌ه زلهێزه‌ سوننه‌كان‌و بانگه‌شه‌ ‌‬ ‫به‌گه‌ڕخستنی‌ ماكینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان‌و قوڵبونه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌هاری‌ عێراقی‌‌و به‌ئاشكرا راگه‌یاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاو له‌س���ه‌ر قه‌ره‌وڵ ‌‬ ‫ی كێش���ه‌كان‪ ،‬كه‌چی‌ له‌م س���ه‌روه‌خته‌دا بارزان ‌‬ ‫زیاتر ‌‬ ‫ی ده‌كات‌و بێده‌نگیی‌ هه‌ڵده‌بژێرێت‪،‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫حه‌مرین‪ ،‬پاشه‌كش��� ‌ه له‌دڕدۆنگییه‌كان ‌‬ ‫وا دو هه‌فته‌ی���ه‌و بۆ جارێكیش عه‌مه‌لیاتی‌ دیجل ‌ه (ك ‌ه وه‌ك نان‌و ئاو له‌س���ه‌ر‬ ‫ی پارتیدا‬ ‫ی ته‌ڕی‌ راگه‌یاندنه‌كان ‌‬ ‫ی له‌كوله‌كه‌ ‌‬ ‫ی ماڵه‌كانمان ئاماده‌بو) ناو ‌‬ ‫س���فره‌ ‌‬ ‫نه‌هاتوه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌داو رایده‌گه‌یاند‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫س���ه‌رۆك هێزی‌ مه‌شق پێده‌كردو به‌ئاشكرا نیش���ان ‌‬ ‫ی سوریا ده‌كات‪ ،‬نه‌ته‌وه‌ ده‌پارێزێت‪ ..‬وا دو هه‌فته‌ی ‌ه‬ ‫ی گه‌الن ‌‬ ‫پشتیوانی‌ شۆڕش ‌‬ ‫ی فریاگوزاریی ‌ه‬ ‫ی له‌گه‌یاندن ‌‬ ‫ی رێگ���ه‌ ‌‬ ‫ه���اوار‪ ،‬هاوار‌ه بۆ ش���كاندنی‌ ئه‌و ته‌یمانه‌ ‌‬ ‫ی دڵی‌ كوردستان گرتوه‌‪.‬‬ ‫ی باشوری‌ بچوك ‌‬ ‫سه‌ره‌تاییه‌كان بۆ گوێچكه‌ل ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆك خۆی‌‌و براو برازاو كوڕه‌كانی‌‪ ،‬كه‌ نوێنه‌رایه‌تی‌ جومگ ‌ه سه‌ره‌كییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆن ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا‪ ،‬ده‌كه‌ن‪ .‬له‌نێوان ئه‌م دیوو ئه‌و دیو ‌‬ ‫ی مه‌كۆكی‌ ناسروشتیدان‪ ،‬چاوه‌ڕوان ده‌كرێت به‌رده‌وام‬ ‫سه‌وزدا‪ ،‬له‌جواڵنه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گشت سه‌ردانه‌كانی‌ سااڵنی‌ پێشوی‌ ماڵباتی‌ بارزانی‌ بۆ ده‌ڤه‌ر ‌‬ ‫بێت‌و بارته‌قا ‌‬ ‫سه‌وز بێت‌و زیاتریش تێپه‌ڕێنێت‪ ،‬ره‌نگه‌ پۆزه‌تیڤانه‌ش بنرخێنرێت‪.‬‬ ‫ی تاڵه‌بانیدا‪ ،‬روئه‌ده‌ن‪ .‬بارزانی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫هه‌مو ئه‌مان ‌ه ل���ه‌دو هه‌فت ‌هی‌ غیاب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌نگاوه‌كانیش ‌‬ ‫ی پێو‌ه دیاره‌‪ ،‬مانگ ‌ه شه‌وی‌ ترس ‌‬ ‫له‌هه‌مومان زیاتر س���ه‌خڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی غیاب ‌‬ ‫ی هاوكێش��� ‌ه سیاسییه‌كاندا‪ ،‬له‌س���ه‌ر له‌ئێواره‌ ‌‬ ‫ی گۆڕانكار ‌‬ ‫له‌ئاس���مان ‌‬ ‫تاڵه‌بانیدا‪ ،‬الی‌ هه‌مومان به‌ئاشكرا دیاره‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫پرسیاری‌ مه‌ ئه‌وه‌یه‌‪ :‬ده‌بێت شه‌پۆله‌كانی‌ ده‌ریای‌ توشی‌ ئاینده‌‪ ،‬كه‌شتییه‌كه‌ ‌‬ ‫ی خۆی‌ بسپێرێت؟‬ ‫بارزانی‌ به‌رۆخی‌ كام به‌ستێن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جیاوازتر‌ه له‌وه‌ ‌‬ ‫ی رۆخ‌و روبار ‌‬ ‫ده‌ریایه‌ك ك ‌ه شه‌پۆله‌كانی‌‪ ،‬ئاسمان‌و رێسمان ‌‬ ‫پێشو‪ ،‬وه‌لێ‌ نه‌بینراوو نه‌زانراوه‌‪ ،‬به‌اڵم پێی‌ هێژن قۆناغی‌ دوای‌ تاڵه‌بانی‌‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫زیندانیكراوێكی‌ مه‌عه‌سكه‌ر سه‌الم‬ ‫دوا ‌ی بڕینه‌وه‌ی‌ شیشه‌كان له‌هه‌اڵتن پاشگه‌ز ده‌بێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاراس عوسمان‬ ‫زیندانیكراوێكی‌ مه‌عه‌سكه‌ر سه‌الم‬ ‫دوای‌ شكاندنی‌ شیشی‌ په‌نجه‌ره‌ی‌‬ ‫ژوری‌ زیندانه‌كه‌ له‌شه‌ودا‪ ،‬هه‌وڵه‌كه‌ی‌‬ ‫بێ‌ ئه‌نجام ده‌بێت‌و له‌به‌ره‌به‌یاندا‬ ‫خۆی‌ راده‌ستی‌ پۆلیس ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌ ئاوێنه‌ ش���ه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 2013/1/7‬زیندانیكراوێ���ك به‌ن���اوی‌‬ ‫(ب‪.‬ع) له‌به‌شی‌ قورس���ی‌ چاكسازی‌‬ ‫گ���ه‌وران‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ دوو شیش���ی‌‬ ‫په‌نجه‌ره‌ی‌ هۆڵی‌ یه‌ك���ی‌ زیندانییه‌كه‌‬ ‫ده‌بڕێته‌وه‌‌و ده‌چێته‌ ئه‌و حه‌وش���ه‌یه‌ی‌‬ ‫زیندانیی���ه‌كان كاتی‌ پش���وویانی‌ تێدا‬ ‫ده‌به‌نه‌س���ه‌ر‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ چوارده‌ور‬ ‫ته‌نین���ی‌ حه‌وش���ه‌كه‌ به‌په‌نج���ه‌ره‌ی‌‬ ‫موش���ه‌به‌ك ناتوانێت هه‌ڵبێت‌و دوای‌‬ ‫مانه‌وه‌ی‌ تا به‌ره‌به‌یان خۆی‌ راده‌ستی‌‬ ‫پۆلیسه‌كان ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان���ی‌ ئاوێنه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ "كاتژمێر ‪7‬ی‌ به‌یانی‌ رۆیشتوه‌ته‌‬ ‫الی‌ پۆلیسه‌كان‌و پێیراگه‌یاندون كه‌ من‬ ‫ئه‌و كاره‌م ئه‌نجام داوه‌‪ ،‬ئێس���تا لێی‌‬ ‫په‌شیمان بومه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ به‌رێوه‌به‌ری‌ چاكسازی‌‬ ‫گه‌وران���ی‌ س���لێمانی‌ "ئاوات ش���ێخ دیمه‌نێک له‌زیندانی مه‌عه‌سکه‌ر سه‌الم‬ ‫كه‌ریم" به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ "ئه‌و‬ ‫به‌رێوه‌ب���ه‌ری‌ چاكس���ازی‌ گه‌ورانی‌‬ ‫هاواڵتییه‌ به‌دوو مادده‌و له‌دوو س���اڵی‌‬ ‫جیاواز ده‌ستگیركراوه‌‪ ،‬له‌ساڵی‌ ‪ 1994‬س���لێمانی‌ جه‌ختی‌ له‌وه‌ ك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌مادده‌ی‌ (‪)441‬و دواتر له‌كاتی‌ ‪31‬ی‌ "ئه‌م هاواڵتیه‌ توش���ی‌ تێكچونی‌ باری‌‬ ‫ئاب به‌ر لێخۆش���بون كه‌وتووه‌و ئازاد ده‌رونی‌ هاتوه‌‪ ،‬ئه‌م كاره‌ش���ی‌ كردوه‌و‬ ‫كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ساڵی‌ (‪ )2004‬به‌هه‌مان له‌كاتی‌ به‌ره‌به‌ی���ان ماندوبووه‌و دواتر‬ ‫خۆی‌ راده‌ستی‌ پۆلیسه‌كانی‌ زیندانه‌كه‌‬ ‫مادده‌ ده‌ستگیركراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬ ‫كردوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌پێ���ی‌ زانیاریه‌كان���ی‌ ئاوێن ‌ه‬ ‫له‌ئێستادا ئه‌و هاواڵتییه‌ زیندانیكراوه‌‬ ‫م���اوه‌ی‌ نۆس���اڵی‌ له‌حكومه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫ت���ه‌واو ك���ردوه‌‪ ،‬خێزان���داره‌و خاوه‌ن‬ ‫پێنج منداڵ���ه‌‪ ،‬دانیش���توی‌ ناخیه‌ی‌‬

‫ئاغجه‌له‌ری‌ سه‌ر به‌قه‌زای‌ چه‌مچه‌ماڵه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ه���ه‌ر ‪ 3‬مان���گ جارێك‬ ‫مۆڵه‌ت���ی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ هه‌ب���ووه‌ بۆ ناو‬ ‫ماڵ‌‌و منداڵه‌كه‌ی‌‪ ،‬به‌اڵم ماوه‌ی‌ مانگێك‬ ‫بوه‌‌ خه‌ریكی‌ پالنداڕش���تن بوه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫هه‌اڵتنه‌‪.‬‬

‫عێراق‪ :‬ئەو واڵتەی سێ ئااڵی هەیە!‬ ‫د‪ .‬شێرکۆ کرمانج‬ ‫توێژەری دوای ‪ -‬دکتۆرا‪ ،‬زانکۆی ساوس‬ ‫ئوسترالیا‬ ‫عێ���راق وەک دەوڵ���ەت ل���ە ‪ ٢٣‬ئابی‬ ‫‪ ١٩٢١‬دام���ەزرا‪ .‬ئ���ەو رۆژەی کە عێراق‬ ‫بو بەدەوڵەت‌و فەیس���ەلی کوڕی شەریفی‬ ‫مەککە وەک مەلیک لەس���ەر تەختەکەی‬ ‫لەالی���ەن بەریتانییەکان���ەوە دانرا‪ ،‬ئااڵی‬ ‫عێراق ب���ۆ یەکەمینجار بەرزکرایەوە‪ .‬ئەو‬ ‫ئااڵیەی فەیس���ەڵ‌و بەریتانییەکان بەسەر‬ ‫عێراقیاندا س���ەپاند کەم و زۆر کۆدەنگی‬ ‫خەڵک���ی عێراق���ی بەگش���تی و گەل���ی‬ ‫کوردس���تان‌و شیعەکان بەتایبەتی لەسەر‬ ‫نەبو‪.‬‬ ‫بەریتانیی���ەکان ه���ەر زو هەس���تیان‬ ‫بەگرنگ���ی ئ���ااڵ وەک کۆکەرەوەیەک بۆ‬ ‫کۆمەاڵن���ی خەڵکی عێ���راق کردبو‪ ،‬بۆیە‬ ‫داوای���ان لەمەلیک فەیس���ەل کرد کە ئەو‬ ‫دو ئەس���تێرەیەی ک���ە لەس���ەر ئااڵکەی‬ ‫عێراق���دا هەب���و وەک ئام���اژە ب���ۆ دو‬ ‫نەتەوە س���ەرەکییەکەی عێ���راق‪ ،‬کوردو‬ ‫عەرەب‪ ،‬بناسێنێت‪ ،‬چونکە لەئەسڵدا دو‬ ‫ئەس���تێرەکە ئاماژەبون بۆ دو حکومەتە‬ ‫هاشمییەکەی عێراق‌و ئوردن کە مەلیکی‬ ‫هەردوکیان لەبنەماڵەی هاشمییبون‌‪.‬‬ ‫قەبوڵنەکردنی کورد ب���ۆ ئااڵی عێڕاق‬ ‫لەس���ەرەتا لەوەدا دەرک���ەوت کە مەلیک‬ ‫مەحمود ئەوس���ا ئ���ااڵی مەملەکەتەکەی‬ ‫کوردستانی بەرزکردبۆوە‪ .‬دوای شکستی‬ ‫جواڵنەوەکەی مەلی���ک مەحمودیش ئەو‬ ‫ئااڵیەی لەمەهاب���اد وەک ئااڵی کۆماری‬ ‫کوردس���تان ناس���ێنرا وردە وردە‪ ،‬کەم‬ ‫تا زۆر‪ ،‬وەک س���یمبولێك جێگەی ئااڵی‬ ‫عێراقی گرتەوە‪.‬‬ ‫ه���ەر لەس���ەرەتای دروس���تبونی‬ ‫عێراقی���ش س���وننەکان ک���ە ل���ەدەوری‬ ‫حیزبی ئیس���تیقالل‌و بەعس خڕببونەوە‬ ‫ئااڵی شۆڕش���ی عەرەبیی���ان وەک ئااڵی‬ ‫ئوم���ەی عەرەبی دەبین���ی‌‌و خۆیان وەک‬ ‫بەش���ێکیش لەو ئومەتە‪ ،‬ن���ەک عێراق‪،‬‬ ‫دەناساند‪ .‬ئااڵکەی مەلیک فەیسەڵیشیان‬ ‫وەک ئ���ااڵی بەکرێگیراوانی ئیمپریالیزم‌و‬ ‫بەریتانیا وێنادەکرد‪ .‬شۆڕش���ی عەرەبی‬ ‫ئەو شۆڕش���ە بوو کە بەس���ەرکردایەتی‬ ‫باوکی مەلیک فەیسەل لەسعودییە لەدژی‬ ‫عوسمانییەکان هەڵگیرسا‪.‬‬ ‫ئ���ەو حکایەتەی کە س���اگع الحصری‬ ‫لە "مژکراتی فی الع���راق" دەیگێڕێتەوەو‬ ‫عەل���ی وەردی‪ ،‬تا ڕادەی���ەک‪ ،‬لە"لمحات‬ ‫اجتماعی���ە" پشتڕاس���تیدەکاتەوە کافیە‬ ‫بۆ ئ���ەوەی بڵێی���ن کە ش���یعەکان هەر‬ ‫لەسەرەتاوە ئااڵکەی سەردەمی مەلەکییان‬

‫قەبوڵنەب���وە‪ .‬بەگوێ���رەی قس���ەکانی‬ ‫الحصری لە مەراسیمی عاشورای ‪١٩٢١‬دا‬ ‫ش���یعەکان لەکاتی بەڕێکردنی مەواکیبی‬ ‫حوس���ەینی ئااڵی عێراقی���ان لەتەک ئەو‬ ‫کەس���ە هەڵدابو ک���ە دەوری عومەر بن‬ ‫س���ەعد بن ئەب���ی وەقاس���ی وەرگرتبو‪.‬‬ ‫کەسایەتی عومەر بن سەعد لە خەیاڵگەی‬ ‫ش���یعەکان کەس���ایەتییەکی ب���ەدکارەو‬ ‫بک���وژی حوس���ێن‌و یاوەرەکانییەت���ی‪.‬‬ ‫الحص������ری لەبیرەوەرییەکانی دەڵێت من‬ ‫مەلیک فەیس���ەڵم لەم کارەی شیعەکان‬ ‫ئاگادارک���ردەوە‪ .‬س���ەرەڕای ئەوەی کە‬ ‫مەلی���ک فەرمانیدا ئااڵک���ەی عێراق لەو‬ ‫کەسە دوربخەنەوە کەچی زۆری پێنەچو‬ ‫ئااڵکەیان بردەوە الی عومەر بن س���ەعد‪،‬‬ ‫وەک ئ���ەوەی کە ئەم ئااڵیە نیش���انەی‬ ‫بکوژو بەدفەڕان بێت‪.‬‬ ‫دوای روخان���ی پاش���ایەتی‌ لە ‪١٩٥٨‬و‬ ‫هاتنە سەرکاری فەرماندە سەربازییەکان‬ ‫لەڕێگەی کودەتایەکدا ئااڵکەی سەردەمی‬ ‫پاش���ایەتی وەالنراو عەبدولکەریم قاس���م‬ ‫کە بو بەیەکەم س���ەرۆک کۆماری عێراق‬ ‫ئااڵیەکی دیکەی دروستکرد‪.‬‬ ‫ئااڵک���ەی قاس���م ئاماژەیەک���ی بەدو‪-‬‬ ‫نەتەوەی���ی (‪ )bi-national‬کۆمەڵگ���ەی‬ ‫عێراق���ی تێداب���و‪ ،‬ئەوی���ش بەدانان���ی‬ ‫خەنجەرێک‌‌و شیرێک وەک سیمبولی ئەم‬ ‫دو نەتەوەی���ە‪ .‬ب���ەاڵم زۆری پێنەچو کە‬ ‫ش���ەڕ لەنێوان کوردوحکومەتی مەرکەزی‬ ‫هەڵگیرساو بەش���ێکی زۆر لەکوردستان‬ ‫لەهێ���زو ئی���دارەی حکومەت���ی عێراقی‬ ‫پاککرایەوە‪ .‬نەبونی دەسەاڵتی مەرکەزیش‬ ‫هەڵنەدانی ئ���ااڵی عێراقی لەزۆر ناوچەی‬ ‫کوردستانی لێکەوتەوە‪.‬‬ ‫کاتێک کە ئەفس���ەرە ناسیونالیس���تە‬ ‫عەرەبەکان بەه���اوکاری بەعس لە‪١٩٦٣‬‬ ‫هاتن���ە س���ەر حوکم‌‪ ،‬قاس���م‌و ئااڵکەیان‬ ‫لەگۆڕن���ا‪ .‬ئەفس���ەرە ناسیونالیس���تە‬ ‫عەرەبەکان‌ کە زۆربەیان سوننە مەزهەب‬ ‫ب���ون بەئیله���ام وەرگرتن ل���ە ئااڵکەی‬ ‫شۆڕش���ی عەرەبی ئااڵیەکی دیکەیان بۆ‬ ‫عێراق داڕشت کە سێ ئەستێرەی تێدابو‬ ‫وەک ئاماژەی���ەک ب���ۆ عێراق‌و س���وریا‌و‬ ‫میس���ر‪ ،‬کە ئەوکات خەریکبون کۆماری‬ ‫عەرەب���ی یەکگرتو دروس���تبکەن‪ .‬ئااڵکە‬ ‫ن���ەک هەر هی���چ ئاماژەیەک���ی بۆ کورد‬ ‫تێدانەب���و بەڵکو لەئااڵیەک���ی پڕڕەنگ‌و‬ ‫نەخش عێ���راق تەنیا بەیەک ئەس���تێرە‬ ‫ئاماژەی پێکرابو‪ ،‬رەنگ‌و نەخش���ەکانی‬ ‫دیک���ەی ئااڵک���ە هەم���وی ئاماژەبون بۆ‬ ‫عەرەب‌و مێژوەکەی‪ .‬ئەمەش رەنگدانەوەی‬ ‫ئەو دی���دەی عەرەبە س���وننەکان بو کە‬ ‫هەمیشە لەخەیاڵی توانەوەی عێراقدابون‬

‫مێژوی عێراق‌و‬ ‫پێشهاتەکان‬ ‫ئەوەشمان پێدەڵێن‬ ‫کە کێشەی هەرە‬ ‫سەرەکی کۆمەڵگەو‬ ‫دەوڵەتی عێراقی‬ ‫تەنگژەی شوناسە‬ ‫لەبۆتەقەی عەرەبیدا‪.‬‬ ‫کاتێک ک���ە بەعس���ییەکان لە‪١٩٦٨‬دا‬ ‫ئەفسەرە ناسیونالیستە عەرەبییەکانیان‬ ‫لەسەر تەختی حوکمڕانی البرد‪ ،‬دەستکاری‬ ‫ئااڵکەی���ان نەکرد بەاڵم بەبڕیارێک س���ێ‬ ‫ئەستێرەکەی سەر ئااڵکەیان وەک ئاماژە‬ ‫ب���ۆ ئامانجەکانی بەعس‪ :‬الوحده‌ والحریه‌‬ ‫واالش���تراکیه‌‪ ،‬ناس���اند‪ .‬چەند رۆژێکیش‬ ‫پێش ش���ەڕی کەن���داو لە‪ ١٩٩١‬س���ەدام‬ ‫حوس���ێن بەخەتی خۆی "الل���ه اکبر"ی‬ ‫لەنێوان سێ ئەستێرەکە نوسی‪.‬‬ ‫ئەم هەمو لەگۆڕن���ان‌و قەبوڵنەکردن‌و‬ ‫وەالن���ان‌و دەس���تکارییانەی ئااڵی عێراق‬ ‫لە‪ ١٩٢١‬تا ئێستا دەیان شتمان پێدەڵێن‬ ‫ب���ەاڵم لەهەم���وی گرنگتر ئام���اژەن بۆ‬ ‫ئەو چەمکەی کە لەزانس���تی سیاس���ییدا‬ ‫بەتەنگژەی ش���وناس (‪)identity crisis‬‬ ‫ناسراوە‪.‬‬ ‫تەنگ���ژەی ش���وناس لەعێ���راق زۆر‬ ‫ل���ەوە قوڵترە ک���ە رەهەندەکان���ی تەنیا‬ ‫لەرەتکردن���ەوە ی���ان پش���تیوانیکردن‬ ‫لەئااڵی���ەک ببینرێت ب���ەاڵم لەهەمویان‬ ‫لەوانەیە زەقتر دەربکەوێت‪.‬‬ ‫تەنگژەی شوناسی نیشتیمانی لەعێراق‬ ‫ل���ەدوای داگیرکردنی ئەمری���کا لە‪٢٠٠٣‬‬ ‫لەس���ەر وەالنان���ی ئااڵکەی س���ەردەمی‬ ‫بەعس‌و دروس���تکردنی ئااڵیەکی نوێ زۆر‬ ‫بەرونی دیاربو‪ .‬لەسەرەتا چەند کەسێک‬ ‫ئااڵیەکی���ان لەس���ەر داوای مەجلیس���ی‬ ‫حوکم دروس���تکرد‪ .‬ئااڵ پێشنیازکراوەکە‬ ‫هەر زو لەالیەن س���وننەکان رەتکرایەوە‪.‬‬ ‫چەند جارێ���ک هەوڵی دیک���ە درا بەاڵم‬ ‫هیچیان لێشیننەبو تا وەک مساوەمەیەک‬

‫س���ێ ئەس���تێرەکەی ک���ە ئاماژەیان بە‬ ‫ئامانجەکانی بەعس دەکرد لەسەر ئااڵکە‬ ‫س���ڕانەوە‪ .‬ئەمە رازیبونێکی شەرمنانەی‬ ‫کورد‌و سوننەکانی لێکەوتەوە‪.‬‬ ‫هۆکاری س���ەرەکی ئەم کێشمەکێشە‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ ئەو ملمالنێیانەی پێکهاتە‬ ‫س���ەرەکییەکانی عێراق لەسەر شوناسی‬ ‫نیشتیمانی عێراق هەیانە کە خۆی لەسێ‬ ‫ناسیونالیزمدا نیشانداوە‪.‬‬ ‫یەک���ەم‪ ،‬ناس���یونالیزمی عەرەب���ی‪،‬‬ ‫سوننەکان پشتیوانی سەرەکی ئەم رەوتە‬ ‫ئایدیۆلۆجییە بون‌و ئامانجی سەرەکی ئەم‬ ‫ناس���یونالیزمە دامەزراندنی دەوڵەتێکی‬ ‫عەرەبییە لەدنی���ای عەرەبیدا کە لەوێدا‬ ‫عێ���راق بونێک���ی نامێنێت‌و س���وننەکان‬ ‫لەکەمینەی���ەک لەعێ���راق لەبەراب���ەر‬ ‫شیعەکان دەکات بەزۆرینەیەک لەدەوڵەتە‬ ‫عەرەبییەکە‪ .‬حیزبی ئیستیقالل‌و حیزبی‬ ‫بەعس هەڵگری ئەم ئایدیۆلۆجیایە بون‪.‬‬ ‫دوەم‪ ،‬ناسیونالیزمی عێراقی‪ ،‬یان ئەوەی‬ ‫بەوەتەنییەت‌ ناسراوە‪ .‬ئەم ناسیونالیزمە‬ ‫لەخەمی دروس���تکردنی شوناسێکی جیاو‬ ‫سەربەخۆیە بۆ عێراقییەکان‪ .‬جەمعییەی‬ ‫ئەهالی کە دواتر حیزبی وەتەنی عێراقیان‬ ‫تەش���کیلکرد بەپێش���ەنگی ئ���ەم رەوتە‬ ‫سیاس���ییە دادەنرێن‪ .‬دوای ئەوان حیزبی‬ ‫شیوعی عێراق بو بەناسراوترین رێکخراوی‬ ‫هەڵگ���رو پش���تیوانیکەری رەوتەک���ە‪.‬‬ ‫بەگشتی ئەم رەوتە لەالیەن شیعەکانەوە‬ ‫پشتیوانی لێکراوە‪ .‬دیارە کوردەکانی ناو‬ ‫حیزبی شیوعیش لەس���ااڵنی پەنجاکان‌و‬ ‫شەس���تەکان‌‪ ،‬تاڕادەی���ەک حەفت���اکان‌و‬ ‫هەش���تاکانیش‪ ،‬دەکرێت وەک پەیڕەوانی‬ ‫ئەم رەوتە سیاسییە هەژماربکرێن‪.‬‬ ‫هۆکاری سەرەکی پشتیوانی شیعەکان‬ ‫لەم رەوتە دەگەڕێتەوە بۆ ئەو ترس���ەی‬ ‫کە ش���یعەکان لەناس���یونالیزمی عەرەبی‬ ‫هەیانبو‪ ،‬چونکە بەسەرکەوتنی پرۆژەکەی‬ ‫ئەوان ئەوا شیعەکان لەزۆرینەیەک لەعێراق‬ ‫دەکات بەکەمینەی���ەک ل���ەو دەوڵەت���ە‬ ‫عەرەبیی���ەی کە ب���ەردەوام لەخەیاڵگەی‬ ‫سوننەکان ئامادەیی هەبوە‪.‬‬ ‫س���ێیەم‪ ،‬ناس���یونالیزمی کوردی‪ ،‬ئەم‬ ‫رەوتە لەالیەن کوردەکانەوە پش���تیوانی‬ ‫لێدەکرێت‌و کۆمەڵێک خ���ەون‌و ئامانجی‬ ‫هەی���ە‪ .‬پێ���ش دامەزراندن���ی دەوڵەتی‬ ‫عێ���راق‌و ت���ا چلەکانی س���ەدەی ڕابردو‬ ‫خەونی بەدامەزراندنی دەوڵەتێکی کوردی‬ ‫سەرتاس���ەری دەبینی‪ .‬لەدوای روخانی‬ ‫کۆماری کوردس���تان لەمەهاباد ئیدی ئەو‬ ‫خەون���ە گەورەیەی ت���ا ڕادەیەک وەالناو‬ ‫لەجێگەی ئ���ەو خودموختاری‌و فیدرالیزم‬ ‫ب���ون بەئامانج‪ .‬ئەمە بەو مانایە نییە کە‬

‫خەونی رزگاری‌و دامەزراندنی دەوڵەتێکی‬ ‫سەربەخۆ بەتەواوی لەخەیاڵگەی کوردیدا‬ ‫دەرچوبێت‪.‬‬ ‫تەنگژەی ش���وناس لەعێراق لەئاکامی‬ ‫پێکدادانی ئەم سێ رەوتە ئایدیۆلۆجییە‬ ‫نەتەوەی���ی‪ /‬نیش���تیمانییە پەیدابوە کە‬ ‫ئامادەگییان لەچوارچێوەی یەک دەوڵەت‬ ‫ نیش���تیمان‪ /‬نەت���ەوە هەب���وەو هەیە‪.‬‬‫هۆکار زۆرن بۆ پەیدابونی ئەم پێکدادانە‬ ‫بەاڵم فرە پێکهاتەیی کۆمەڵگەی عێراقی‌و‬ ‫دژایەتیکردنی ئامانجەکانی هەریەکێک لەم‬ ‫پێکهاتانە لەالی���ەن پێکهاتەکانی دیکەوە‬ ‫هۆکاری هەرە سەرەکی دروستبونی ئەم‬ ‫تەنگژەیەیە کە لەگ���ەڵ ئافراندنی عێراق‬ ‫لەالیەن بەریتانییەکانەوە س���ەریهەڵداوەو‬ ‫ل���ەدوای روخان���ی رژێمەک���ەی بەع���س‬ ‫لەکوشتنی هەزاران سوننەو شیعەو کورد‬ ‫لەسەر شوناسی نەتەوەیی یان مەزهەبی‬ ‫زەقتر دەرکەوت‪.‬‬ ‫لەهەشتاکانەوە دوای ئەوەی شیعەکان‬ ‫پش���تیان لەش���یوعییەت ک���ردو رویان‬ ‫لەرەوتە ئیسالمییە مەزهەبییەکان‪ ،‬وەک‬ ‫حیزبی دەعوەو مەجلیسی ئەعال‪ ،‬کرد‪ ،‬ئا‬ ‫لەوکات���ەوە رەهەندە مەزهەبییەکەی ئەم‬ ‫کێشەیە چاکتر وەدەرکەوتن‌و دابەشبونی‬ ‫عێراقییەکانی لەس���ەر بنەمای مەزهەبی‬ ‫رونترک���ردو درزەک���ەی نێوان ش���یعەو‬ ‫سوننەکانی فراوانترکرد‪.‬‬ ‫راپەڕینەک���ەی ‪ ١٩٩١‬س���نوری ئ���ەم‬ ‫دابەش���بونەی زۆر بەچاک���ی نیش���اندا‪.‬‬ ‫ئەویش هەم لەش���یعاراتە بەرزکراوەکان‬ ‫ه���ەم لەجوگرافی���ای راپەڕینەک���ە چاک‬ ‫دەبینران‪.‬‬ ‫شیعەکان لەباشورو ناوەڕاست هاواریان‬ ‫دەرکرد "ال ولی اال علی نرید قائد جعفری"‪،‬‬ ‫وات���ە ئیمام���ی عەلی تاک���ە جێگرەوەی‬ ‫پێغەمبەرەو س���ەرکردەیەکی جەعفەری‪/‬‬ ‫ش���یعەمان دەوێت‪ .‬لەبەرابەردا هێزەکانی‬ ‫حەرەس���ی جەمهوری کە لەس���وننەکانی‬ ‫ناوەڕاس���ت‌و باک���وری رۆژئ���اوای عێراق‬ ‫پێکهاتبون لەسەر دەبابە هێرشەبەرەکان‬ ‫بەبۆیاغ نوسیبویان "ال شیعه‌ بعد الیوم"‪،‬‬ ‫واتە لەمڕۆ بەدواوە نابێت شیعە بمێنن‪.‬‬ ‫ئەو دەردەی کە ک���وردەکان لەرۆژانی‬ ‫ڕاپەڕین بەهێ���زە ئەمنییەکانی عێراقیان‬ ‫کرد‪ ،‬کە زۆرینەیان سوننە بون‌‪ ،‬دواتریش‬ ‫ئەو کوش���تارەی کە هێزەکانی حەرەس‬ ‫جەمه���وری لەکوردس���تان ئەنجامیان���دا‬ ‫پانتاییەکان���ی پێکەوەژیان���ی ک���وردو‬ ‫عەرەبی���ان لەعێراق زۆر تەس���کترکرد‪.‬‬ ‫بەلەبەرچاوگرتنی کیمیابارانی هەڵەبجەو‬ ‫گوندەکانی دیکەی کوردستان‌و شااڵوەکانی‬ ‫ئەنفال کە پێش���تر ئەو پانتاییانەیان زۆر‬

‫تەس���کردبۆوە دەتوانی���ن بڵێی���ن ئیدی‬ ‫خەونی ئامێزانی (ئینتیگرەیشنی) کورد‬ ‫لەعێ���راق بەباک���را‪ .‬کۆڕەوەک���ەی دوای‬ ‫راپەری���ن دەکرێ���ت وەک ریفراندۆمێ���ک‬ ‫لەس���ەر رەتکردنەوەی ئامێزانبونی کورد‬ ‫لەناو عێراقدا تەماشابکرێت‪.‬‬ ‫خۆپیشاندانەکانی ئەم چەند حەفتەیەی‬ ‫ناوچە سوننییەکان زۆر قسە هەڵدەگرێت‬ ‫بەاڵم دو دیاردەی زەقیان پێوەدیارە‪ ،‬کە‬ ‫پەیوەستن بەو باسەی لەپەیوەند بەپرسی‬ ‫شوناس‌و ئااڵوە تا ئێستا قسەمان لەسەر‬ ‫کردوە‪.‬‬ ‫یەک���ەم‪ ،‬وەک چ���ۆن جوگرافی���ای‬ ‫ناڕەزای���ی‌و خۆپیش���اندان‌و ڕاپەڕین لەو‬ ‫کاتەی سوننەکان لەدەسەاڵتبون لەناوچە‬ ‫شیعەنشینەکان‌و کوردییەکان قەتیس بو‪،‬‬ ‫ئەوا بەهەمانشێوە‪ ،‬ئێس���تا جوگرافیای‬ ‫بەرگ���ری‌و بەگ���ژ دەس���ەاڵتدا چونەوەی‬ ‫حکومەتە شیعییەکە لەناوچە سوننییەکان‬ ‫گیریخواردوە‪.‬‬ ‫دوەم‪ ،‬خۆپیش���اندەرە س���وننییەکان‬ ‫لەکاتی ناڕەزای���ی‌ دەربڕینەکانیان ئااڵی‬ ‫سەردەمی بەعس بەرزدەکەنەوە‪.‬‬ ‫س���ێیەم‪ ،‬لەهەرێم���ی کوردس���تان کە‬ ‫تا ئێس���تا بەفەرمی بەش���ێکە لەعێراق‬ ‫بەدەگمەن ئااڵی عێراق‪ ،‬چ کۆن چ نوێ‪،‬‬ ‫بەدیناکرێت بەڵکو ئەوە ئااڵی کوردستانە‬ ‫کە لەهەمو شوێنێک دەشەکێتەوە‪.‬‬ ‫چوارەم‪ ،‬لەناوچە شیعەنش���ینەکانیش‬ ‫ئااڵ نوێکەی عێراق بەرزکراوەتەوەو سزای‬ ‫ئەو کەس���انەش دەدرێت کە ئااڵ کۆنەکە‬ ‫بەکاردێنن‪.‬‬ ‫بەکورتی ئەم پێشهاتە کۆن‌و نوێیانەی‬ ‫عێ���راق ئەوەمان پێدەڵێن ک���ە پرۆژەی‬ ‫بەدەوڵ���ەت ‪ -‬نیش���تیمان‪ /‬نەت���ەوە‬ ‫(‪ )nation-state‬بونی عێراق شکس���تی‬ ‫هێناوە‪ ،‬دەن���ا چۆن دەبێت پێکهاتەکانی‬ ‫"گەلی عێراق" کە بۆ ماوەی نەوەد ساڵە‬ ‫بەیەکەوە لەسەر یەک خاک دەژین کەچی‬ ‫دوای ئ���ەو هەمو پێکەوەژیانە ئەم س���ێ‬ ‫پێکهاتەی���ە ه���ەر یەکەیان ئ���ااڵی خۆی‬ ‫هەبێت‌و هەموشیان بەناو عێراقیین‪.‬‬ ‫مێژوی عێراق‌و پێشهاتەکان ئەوەشمان‬ ‫پێدەڵێن کە کێش���ەی هەرە س���ەرەکی‬ ‫کۆمەڵگ���ەو دەوڵەت���ی عێراقی تەنگژەی‬ ‫شوناس���ە‪ .‬هاوکات ئەو روداوانەی ئێستا‬ ‫ئاماژەشن بۆ ئەوەی کە عێراق تەنیا لەسەر‬ ‫نەخشە وەک واڵتێک‌و کۆمەڵگەیەک بونی‬ ‫ماوە دەنا لەسەر ئەرزی واقیع بەسەر سێ‬ ‫هەرێم‌‌‪ ،‬س���ێ دەوڵەت‪ ،‬سێ نەتەوە‪ ،‬سێ‬ ‫ئااڵ دابەشبوە‪ ،‬ئەوە ئەگەر نەڵێین زیاتر‬ ‫چونکە هەر یەکێک لەو هەرێمانەش چەند‬ ‫دابەشبونێکی دیکەیان پێوە دیارە‪.‬‬


‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )359‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/1/8‬‬

‫سوپاسنامه‌‬

‫به‌ن���اوی بنه‌ماڵه‌ی كۆچكردوو (هوما خانی حه‌مه‌ به‌گی حس���ێن به‌گی جاف)‬ ‫ه‌وه‌‪ ،‬سوپاس‌و پێزانینمان بۆ هه‌موو ئه‌و به‌ڕێزانه‌ی ل ‌ه پرسه‌ی خوالێخۆشبوودا‬ ‫له‌گه‌ڵمان ماندوو بوون‪ .‬هه‌موو ئه‌و دۆس���ت‌و هاوڕێیانه‌ی له‌مه‌راس���یمی به‌خاك‬ ‫سپاردن‌و پرسه‌دا به‌ش���دارییان كردین‪ ،‬هه‌موو ئه‌و به‌رپرسه‌ حیزبی‌و حكومیی ‌ه‬ ‫به‌ڕێزانه‌ی ئه‌ركیان كێش���ا‌و له‌گه‌ڵمان بوون‪ ،‬هه‌موو ئه‌و دڵسۆزانه‌ی له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫واڵت ب ‌ه نامه‌‌و برووسكه‌‌و په‌یوندیكردن به‌سه‌ریان كردینه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌خ���وای گه‌ور‌ه ده‌پاڕێینه‌و‌ه پاداش���تی چاكه‌یان بداته‌وه‌‌و هه‌رگیز ناخۆش���ی‬ ‫نه‌بینن‪.‬‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی حه‌مه‌ به‌گی حسێن به‌گی جاف‬

‫سوپاسنامه‌‬

‫سیسته‌می‬ ‫سه‌رۆکایه‌تی‌و‬ ‫خراپیه‌کانی‪...‬‬ ‫پاشماوە‬

‫به‌بۆنه‌ی كۆچی ناواده‌ی دكتۆر (شازاد عه‌لی ره‌شید)ه‌وه‌‪ ،‬به‌ناوی خۆم‌و هه‌موو‬ ‫كه‌س���وكار‌و بنه‌ماڵه‌كه‌مانه‌وه‌ پڕ به‌دڵ سوپاسی هه‌موو ئه‌و به‌ڕێزان ‌ه ده‌كه‌ین ك ‌ه‬ ‫له‌مه‌راسیمی به‌خاك سپاردن‌و رۆژانی پرسه‌‌و سه‌رقه‌براندا به‌سه‌ریان كردینه‌وه‌‪ ،‬چ‬ ‫ب ‌ه سه‌ردان یاخود نامه‌‌و په‌یوه‌ندی ته‌له‌فوونی بۆ پرسه‌‌و سه‌ره‌خۆشی‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫سوپاس���ی بێ پایانمان بۆ س���ه‌رجه‌م س���ه‌ندیكا‌و رێكخراوه‌كان ك ‌ه هاوبه‌شییان‬ ‫كردین‪ .‬به‌شداری‌و په‌رۆشیی به‌ڕێزتان مایه‌ی سه‌بووری بوو بۆ هه‌موومان‪ .‬داوا‬ ‫ل ‌ه یه‌زادنی مه‌زن ده‌كه‌ین‪ ،‬كه‌ كۆتایی ناخۆشی هه‌موو الیه‌ك بێت‪ ...‬انا لله وانا‬ ‫الیه راجعون‪.‬‬ ‫شێخ عه‌لی ره‌شید به‌رزنجی‌و‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی خوالێخۆش بوو د‪.‬شازاد عه‌لی ره‌شید‬

‫هه‌م���وو ش���ته‌کان ئه‌ڵێن سیس���ته‌می‬ ‫س���ه‌رۆکایه‌تی نه‌ک هه‌ر سیسته‌مێکی‬ ‫سیاس���ی خ���راپ‌و بێکه‌ڵک���ه‌‪ ،‬به‌‌ڵکو‬ ‫له‌ن���او ئه‌مج���ۆر‌ه فه‌زایان���ه‌دا ئه‌بێت ‌ه‬ ‫ی ده‌س���ه‌‌اڵتدارانێکی‬ ‫هۆی دروس���تبون ‌‬ ‫تاک���ره‌وو دیکتاتۆر ک��� ‌ه ملکه‌چی هیچ‬ ‫جۆر‌ه چاودێری‌و لێپرسینه‌وه‌یه‌ک نیه‌و‬ ‫به‌ئاره‌زوی تایبه‌تی خۆی (و بێگومان‬ ‫به‌ئاراس���ته‌ی به‌رژه‌وه‌ن���دی تایبه‌ت���ی‬ ‫خۆی) حوکمڕانی ئ���ه‌کات‪ .‬بۆ ئێمه‌ی‬ ‫ک���ورد که‌ ئه‌زمونێک���ی یه‌کجار تاڵمان‬ ‫له‌گه‌ڵ سیسته‌می تاکره‌وو دیکتاتۆریدا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هیچ شتێک هێنده‌ی ئه‌وه‌ گرنگ‬ ‫نی ‌ه رێگه‌ به‌دوباره‌بونه‌وه‌ی دروستبونی‬ ‫هی���چ دیکتاتۆرێک نه‌ده‌ین ک ‌ه ئه‌یه‌وێت‬ ‫له‌سه‌روو هه‌موانه‌وه‌و بێ گوێدان به‌هیچ‬ ‫که‌س‌و الیه‌نێک‌و به‌ئ���اره‌زوی تایبه‌تی‬ ‫خ���ۆی‌و له‌ژێر رۆش���نایی به‌رژه‌وه‌ندی ‌ه‬ ‫تایبه‌تیه‌کان���ی خ���ۆی‌و که‌س���وکاریدا‬ ‫حوکمران���ی واڵت ب���کات‪ .‬هه‌رێم���ی‬ ‫کوردستان به‌ر له‌وه‌ی رێگ ‌ه له‌تاکڕه‌وی‬ ‫مالیک���ی بگرێت‪ ،‬ئه‌بێ���ت رێگ ‌ه نه‌دات‬ ‫تاكڕه‌وی‌و دیکتاتۆر له‌ناوخۆیدا دروست‬ ‫ببێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش روونادات گه‌ر سیسته‌می‬ ‫س���ه‌رۆکایه‌تی له‌هه‌رێمی کوردس���تان‬ ‫نه‌س���رێته‌وه‌و ببێته‌وه‌ به‌سیسته‌مێکی‬ ‫په‌رله‌مانی که‌ که‌س تیایدا به‌سه‌رۆکی‬ ‫هه‌رێم���ه‌وه‌‪ .‬ل���ه‌ س���ه‌رو چاودێ���ری‌و‬ ‫لێپرسینه‌وه‌ی په‌رله‌ماندا نه‌بن‪.‬‬

‫ونبوون‬ ‫* وەس���ڵێکی بانکی شارەزور ونبووە بەناوی (بیالل لەتیف مەحمود)‬ ‫هەرکەسێک دۆزییەوە پەیوەندیبکات بە ژمارە‪07501596777 :‬‬ ‫ی (مەجید‬ ‫ی ونبوه‌ ب ‌ه ناو ‌‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫حەم ‌ه رسوڵ) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی (كەمال‬ ‫ی ونبوه‌ ب ‌ه ناو ‌‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫عبدالق���ادر ئەحمەد)هه‌رك���ه‌س دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ پرس���گه‌ ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی ونبوه‌ ب ‌ه ناوی (سیامند‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫محەمەد رەشید سەعید)هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ پرسگه‌ ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی (سامان‬ ‫ی ونبو‌ه ب ‌ه ناو ‌‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫حسین كەریم) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی سلێمانی‌)‬ ‫ی كوردستان –لق ‌‬ ‫ی به‌ڵێنده‌ران ‌‬ ‫ی (یه‌كیت ‌‬ ‫* ونبوونی‌ پێناسه‌ ‌‬ ‫به‌ناوی‌ (كرمان���ج خالید قادر)هه‌ركه‌س دۆزیی���ه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ‬ ‫پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬

‫چاپخانەی ئاوێنە‬

‫ئایا‬ ‫ئه‌مجاره‌ش‬ ‫تاڵه‌بان ‌ی‬ ‫ریسه‌ك ‌ه‬ ‫ئه‌كاته‌و‌ه‬ ‫به‌خوری‌؟!‪...‬‬ ‫پاشماوە‬

‫ی‬ ‫ی س���لێمانی‌ به‌ ناو ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژوور ‌‬ ‫* ونبوونی‌ ناس���نامه‌و مۆڵه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫(هه‌ردی‌ غازی‌ مستەفا)هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ پرسگه‌ ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪.‬‬

‫ ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ فه‌رمانگه‌كانی‌ داد‬ ‫ ‬ ‫فه‌رمانگه‌ی‌ دادنوسی‌ سلیمانی‌‪1/‬‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‌‬

‫ژماره‌‪/‬‬ ‫به‌روار‪/‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی ك ‌ه له‌الیه‌ن داواكار پێشكه‌ش به‌م فه‌رمانگه‌یه‌ كراو‌ه‬ ‫ی ئه‌و داوایه‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كارگه‌ ‌‬ ‫له‌الیه‌ن (ژیر ئەحمەد س���ادق) ل ‌ه (‪)2012/12/16‬خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پالس���تیك)داوای‌ تۆماركردنی‌ ئه‌و ئامێرانه‌ ‌‬ ‫(ژیر بۆ كاری‌ هاڕین ‌‬ ‫كردووه‌ ك ‌ه له‌ (سلێمانی‪ /‬تانجه‌رۆ)دانراون‌و ئامێره‌كانیان ل ‌ه خواره‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی میكانیكی‌ ژماره‌(‪ )65‬س���اڵ ‌‬ ‫ی كراو‌ه به‌پێی‌ په‌یڕه‌وی‌ ئامێر ‌‬ ‫دیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌په‌یوه‌ندیدار یا خاوه‌ن ‌‬ ‫(‪)1952‬باڵوی‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌ هه‌ركه‌سێ‌ خۆ ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ێ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )15‬ڕۆژدا س���ه‌ردان ‌‬ ‫هه‌ری���ه‌ك له‌و ئامێران ‌ه داده‌ن ‌‬ ‫فه‌رمانگه‌ی ‌ه بكات ب ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه به‌ ناوی‌ داواكاره‌وه‌ تۆمار ده‌كرێت‌و‬ ‫بڕوانامه‌ی‌ پێده‌درێت‪.‬‬ ‫له‌گەڵ رێزدا‪...............‬‬

‫بۆ چاپکردنی‪:‬‬ ‫کتێب‪ ،‬گۆڤار‬ ‫رۆژنامه‌‪ ،‬نامیلکه‬

‫دادنوس‪/‬دادنوسی سلێمانی‌‪1/‬‬ ‫ئاراز عبدول شریف‬ ‫‪2013/1/2‬‬

‫‪07701471518‬‬ ‫‪)053(3210501‬‬ ‫‪)053(3210502‬‬

‫ئامێره‌كان‪- :‬‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌واد(‪3‬دانه‌)(ا‪/‬ب‪/‬ج) بێ‌ ژماره‌‪ /‬ایرانی‌ كاره‌بای ‌‬ ‫‪/1‬ئاش بۆ هاڕین ‌‬ ‫(‪)30kw‬‬ ‫ی‪.‬‬ ‫ێ ژماره‌‪ /‬علی‪/‬كاره‌بای ‌‬ ‫ی پالستیك ‪/‬ب ‌‬ ‫ی مشار بۆ برین ‌‬ ‫‪ /2‬ئامێر ‌‬ ‫ێ ژماره‪ /‬ایرانی‌‪.‬‬ ‫ی شۆردنه‌وه‌‪ /‬ب ‌‬ ‫‪/3‬ئامیری‌ وردكردنی‌ پالستیك دوا ‌‬

‫باوکێک بەجەستەوە‪ ...‬باوکێک بێ جەستە‪ ...‬پاشماوە‬ ‫ل����ەدوای ڕاپەڕین����ەوە باوکی کوردی‬ ‫دەبێت����ە باوکێک����ی قێ����زەون‪ ،‬باوکێک‬ ‫وەک ئەوەی هەم خیانەتی لە «دایکی‬ ‫نیش����تیمان»و «دایک����ی وەت����ەن»‬ ‫کردبێ����ت‪ .‬ب����اوک لەس����ەرۆکی باندی‬ ‫کوڕانی شۆڕشگێڕەوە دەبێتە باوکێکی‬ ‫زەوتک����ەر ک����ە نوێن����ەری ڕەنجدزین‌و‬ ‫داگیرک����ردن‌و قۆرغکردن����ە‪ ،‬لێ����رەدا‬ ‫پ����ارە ه����ەم وەک س����ەمبولی دایکی‬ ‫زەوتکراوو هەم وەک س����ەمبولی دایکی‬ ‫خۆشەویست بەجۆرێکی ترسناک دێتە‬ ‫س����ەر ش����انۆی دونیای دەرونی ئێمە‪،‬‬

‫پارە وەک کەرەس����تەیەکی س����ەمبولی‬ ‫لەهەم����وو تەفس����یرە بنەڕەتییەکان����ی‬ ‫فرۆیددا جێگایەک����ی گرنگی هەیە‪ ،‬ئەو‬ ‫شوێنەش کە لەناکاو لەهەموو خەیااڵت‌و‬ ‫ئ����ارەزووە دەرونییەکانی مرۆڤی ئێمەدا‬ ‫وەریدەگرێت‪ ،‬س����ەلماندنێکی گەورەی‬ ‫تێزەک����ەی فرۆیدە‪ .‬پ����ارە لەیەککاتدا‬ ‫س����ەمبولی ئ����ەو دایک����ە ئازیزەیە کە‬ ‫دەمانەوێ����ت موڵک����ی ئێم����ە بێ����ت‌و‬ ‫سەمبولی ئەو ش����تە زەوتکراوەشە کە‬ ‫ب����اوک لەکوڕانی حەرامک����ردوە‪ ،‬ئیدی‬ ‫هەڵوێس����ت بەرامب����ەر بەپ����ارە وەک‬

‫هەڵوێس����تی لێدێ����ت بەرامب����ەر دایک‪،‬‬ ‫دەمانەوێت بمانبێت‪ ،‬بەاڵم هەس����تێکی‬ ‫ترسناک‌و تاریک‌و کوشندەی گوناهیش‬ ‫داماندەگرێ����ت‪ ،‬بۆیە دەبێت وش����ەیەک‬ ‫بدۆزینەوە هەم نیشانەی قێزکردنەوەی‬ ‫ئێم����ە بێ����ت لەباوکی زەوتک����ەر‪ ،‬هەم‬ ‫نیش����انەی خۆپاکردنەوەو بەرزراگرتنی‬ ‫خۆش����مان بێ����ت‪ ،‬ئ����ەو وش����ەیەش‬ ‫هیچ نییە جگە لەوش����ەی س����یحراوی‬ ‫«گەندەڵ»‪ .‬ئەم وشەیە هەم نیشانەی‬ ‫قێزی ئێمەیە لەباوک‪ ،‬هەم نیش����انەی‬ ‫خۆپاکردنەوەیەک����ی س����ایکۆلۆژی‌و‬

‫‪19‬‬

‫ڕاکردنێکی گەورەیە لەتاوان‪.‬‬ ‫وشەی گەندەڵ بەبڕوای من وشەیەکی‬ ‫تەواو سایکۆلۆژییە‪ ،‬پێشنیار «من»ـی‬ ‫فرۆیدیی����ە‪ ،‬ب����ۆ خۆگرتن لەب����ەردەم‬ ‫فش����اری بەرزەمن بەس����ەرێک‌و فشاری‬ ‫«ئەو ــ دنی����ای ئ����ارەزوو‌و غەریزە»‬ ‫بەس����ەرەکەی دیدا‪ ،‬لەکاتێکدا «ئەو»‬ ‫نوێن����ەری خواس����ت‌و غەریزەیە داوای‬ ‫دایک‌و سەمبولە سەرەکییەکەی دەکات‬ ‫«کە لێرەدا پارە‌و سامانە»‪ ،‬بەرزەمن‬ ‫بەدروستکردنی هەستێکی زۆر کوشندەی‬ ‫گوناهـ وەاڵمدەداتەوەو تەماعکردنە پارە‪،‬‬

‫وەک تەماعکردن����ە دایک بارگاویدەکات‬ ‫بەهەستی نائاگایەنەی گوناهـ‪ ،‬بەرزەمن‬ ‫دەڵێت ت����ۆ حەزت لەدایک����ەو ئەوەش‬ ‫حەرامەو تۆ شایس����تە بەسزای‪ ،‬لێرەدا‬ ‫لەنێوان ئەو دوو بەرداش����ەدا وش����ەی‬ ‫گەندەڵێ ئەو دەروازە س����ایکۆلۆژییەیە‬ ‫کە بەس����ەرێک بەرزەم����ن ڕازیدەکات‌و‬ ‫پێیدەڵێت من پاک����م‌و ئارەزووی وەهام‬ ‫نییە‪ ،‬بەسەرێکیش «ئەو» ڕازیدەکات‌و‬ ‫کین����ەو ڕق����ە قووڵەک����ەی بەرامب����ەر‬ ‫بەب����اوک‌و قێزکردنەوە لێی تێردەکات ‪.‬‬ ‫«ماویەتی»‬

‫ی ئێستا بارودۆخ گۆڕاوه‌و كورد‬ ‫گه‌رچ ‌‬ ‫ی خۆیه‌تی‌‌و‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ حكومه‌تی‌ خۆماڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌یه‌و به‌شداره‌ لە‌حكومه‌ت ‌‬ ‫ی باش ‌‬ ‫نه‌وت ‌‬ ‫ی تر‪،‬‬ ‫ی به‌غداو زۆر ده‌س���كه‌وت ‌‬ ‫ناوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم به‌بڕوای‌ زۆر چاودێرو شرۆڤه‌كار ‌‬ ‫ی كورد ئێس���تاش‬ ‫ناوخۆی���ی‌‌و ده‌ره‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫لە‌قۆناغی‌ شۆڕشدایه‌و هێشتا مافه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫به‌ته‌واوی‌ لە‌هیچ پارچه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫لە‌تلە‌تكراودا نه‌چه‌س���پیو‌ه به‌باشور ‌‬ ‫كوردستانیشه‌وه‌‪ .‬گه‌رچی‌ گریمانه‌كردن‬ ‫زۆرجار زانس���تی‌‌و واقع���ی‌ نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی روداوه‌كان‌و ئاراسته‌كانیان‬ ‫خوێندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ئه‌خوازن گریمانه‌و خوێندنه‌و‌ه بۆ‬ ‫سه‌رجه‌م ئه‌گه‌ره‌كان بكه‌ین‌و چیتر وه‌ك‬ ‫ی ناوه‌ڕاست لە‌سه‌ر ئه‌ندێشه‌و‬ ‫سه‌ده‌كان ‌‬ ‫ی قوڵی‌ نه‌مری‌ س���ه‌ركرده‌ نه‌ژین‌و‬ ‫خه‌و ‌‬ ‫ی هه‌ر سه‌ركرده‌یه‌كماندا‬ ‫ی مردن ‌‬ ‫لە‌حاڵه‌ت ‌‬ ‫ی لە‌كاری‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫یان دوركه‌وتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی چیم���ان به‌ده‌س���تهێناو‌ه‬ ‫چه‌ك���دار ‌‬ ‫ی خۆئاماده‌نه‌كردنمان بۆ پاش‬ ‫به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی بده‌ین‌و بگه‌ڕێینه‌و‌ه بۆ‬ ‫ئه‌و لە‌ده‌س���ت ‌‬ ‫خاڵی‌ سه‌ره‌تا‪ .‬تائێستا لە‌سه‌ر ئایینده‌و‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ كار ‌‬ ‫ی گه‌ڕان���ه‌و‌هی‌ تاڵه‌بان ‌‬ ‫توانا ‌‬ ‫سیاس���ی‌ هیچ به‌رچاو رونییه‌ك نییه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم گرنگ ‌ه هه‌م���و ئه‌گه‌رێك به‌هه‌ند‬ ‫وه‌ربگرین‌و به‌قه‌باره‌و گه‌وره‌یی‌‌و توانای‬ ‫ی خۆمان س���ازو ئاماده‌ بكه‌ین‌و‬ ‫تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی ریس���ه‌ك ‌ه‬ ‫ی تاڵه‌بان ‌‬ ‫جارێكیتر به‌نه‌مان ‌‬ ‫نه‌بێت���ه‌و‌ه به‌خوری‌‪ .‬ئ���ه‌وه‌ش رونه‌و‬ ‫ی تاڵه‌بانی‌ به‌م‬ ‫ێ ده‌وروبه‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ئه‌بین���ر ‌‬ ‫ی خۆیانه‌و‌ه‬ ‫هه‌مو كێشه‌و نه‌خۆش���ییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و قودره‌تی���ان نییه‌ جێگای‌ تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی‬ ‫بگرنه‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه باش���تر‌ه هه‌موان نزا ‌‬ ‫ی بكه‌ی���ن لە‌م‬ ‫ی تاڵه‌بان��� ‌‬ ‫چاكبون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫قۆناغه‌دا‪.‬‬


‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫‪Awene‬‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.