ژماره‌ 519

‫هه‌نارده‌ی نه‌وت‬ ‫هێز به‌توركیا ده‌دات‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫‪18‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ژماره‌ (‪)519‬‬ ‫سێشەممە ‪2016/3/8‬‬

‫بەدەزگاکردنی‬ ‫فێمینیزم‬ ‫لەدەسەاڵتی‬ ‫کوردیدا‬

‫‪13‬‬

‫بارزان ‌ی به‌ دادوه‌ره‌كانی‌‬ ‫وت هه‌ر فه‌رمانێكی‌‬ ‫گرتنتان بۆ جێبه‌جێ‬ ‫نه‌كرا راسته‌وخۆ منی‌ لێ‌‬ ‫ئاگادار بكه‌نه‌وه‬ ‫‪9‬‬

‫عوسامن كیمنه‌یی‌و‬ ‫سیاچه‌مانه‌‌‬

‫‪11‬‬

‫مارس و‬

‫ژنی ناوداری ئێستای کورد‬

‫‪20‬‬ ‫ئه‌گه‌ر چاكسازیی‬ ‫بكرێت له‌حزبه‌كان‬ ‫كه‌س به‌سه‌المه‌تی‬ ‫ده‌رناچێت‬

‫هه‌ژاری‌‌و گه‌نده‌ڵی‌‌و‬

‫سته‌مكاری‌ هۆكاری‌‬

‫سه‌ره‌كی‌ شۆڕشه‌كانن‬

‫‪4‬‬

‫‪17‬‬

‫كۆبونه‌وه‌كه‌ ‌ی مه‌سیف ناكۆكی‌ ده‌خات ‌ه ناو یه‌كێتیه‌وه‌‬

‫به‌بێ ئاگاداری كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌‌و حاكم قادر‬ ‫پاڤێڵ تاڵه‌بانی به‌شداری كۆبونه‌وه‌ی لوتكه‌ ‌ی یه‌كێتی‌و پارتی ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ی پارتی‌‌و یه‌كێت ‌‬ ‫ی لوتك���ه‌ ‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ به‌ئاماده‌بونی‌ مه‌س���عود بارزان ‌‬ ‫له‌مه‌سیف به‌ڕێوه‌چو‪ ،‬ناكۆكی‌ ده‌خات ‌ه‬ ‫ی سیاس���ی‌ یه‌كێتیه‌وه‌‪،‬‬ ‫ن���او مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌بی‌ سیاس ‌‬ ‫به‌شێك له‌ئه‌ندامان ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی پاڤێ���ڵ تاڵه‌بانی‌ به‌ب ‌‬ ‫ناڕازین له‌وه‌ ‌‬ ‫ئاگاداری‌ كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌‌و حاكم قادر‬ ‫به‌شداری‌ له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا كردوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی زانیاریه‌كان ‌‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬به‌پێ ‌‬ ‫ی یه‌كێتی‌‌و‬ ‫ئاوێن ‌ه له‌كۆبونه‌وه‌ی‌ لوتكه‌ ‌‬ ‫پارتی���دا ك��� ‌ه یه‌كش���ه‌ممه‌ی‌ راب���ردو‬ ‫له‌مه‌س���یف س���از ك���را‪ ،‬ه���ه‌ر یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی سكرتێر ‌‬ ‫له‌كۆسره‌ت ره‌سو ‌ڵ جێگر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫گشتی‌‌و حاكم قادر كارگێڕ ‌‬ ‫ی یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‬ ‫سیاس ‌‬ ‫پێش���وه‌خت له‌و‌ه ئاگادار نه‌كراونه‌ته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه پاڤێڵ‌ تاڵه‌بان���ی‌ ئه‌ندامی‌ وه‌فد ‌‬ ‫ی ده‌بێ���ت‬ ‫ی یه‌كێت��� ‌‬ ‫دانوس���تانكار ‌‬ ‫ی گه‌یشتنیاندا‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كه‌داو له‌كات ‌‬ ‫زانیویانه‌ ك��� ‌ه پاڤێ���ڵ‌ تاڵه‌بانی‌ وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ وه‌فدی‌ یه‌كێتی‌ به‌ش���دار ‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و زانیاریان���ه‌‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر به‌پێ��� ‌‬ ‫ی نێ���وان بارزانی‌‌و‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫هێ���رۆ ئیبراهیم ئه‌حم���ه‌د رۆژێك به‌ر‬

‫ی‬ ‫له‌گه‌ش���ته‌ك ‌هی‌ مانگی‌ رابردوی‌ بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ ئه‌ڵمانی���او به‌ش���داری‌ پێكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ل���ه‌دوا كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫پاڤێ��� ‌ڵ تاڵه‌بان��� ‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌‌و پارتیدا‪ ،‬مقۆ مق���ۆی‌ له‌ناو‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌بی‌ سیاس ‌‬ ‫به‌شێك له‌ئه‌ندامان ‌‬ ‫یه‌كێتیدا دروس���تكردوه‌‪ ،‬ب���ه‌و پێیه‌ی‬ ‫مه‌ال به‌ختیار لێپرس���راوی ده‌س���ته‌ی‬ ‫كارگێڕی مه‌كته‌بی سیاس���ی یه‌كێتی‌و‬ ‫هێرۆ ئیبراهی���م ئه‌ندامانی‌ وه‌فده‌كه‌یان‬ ‫دیاریكردوه‌و پاڤێلیان بۆ به‌ش���داربون‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ك���ه‌دا ده‌ستنیش���انكردوه‌‪،‬‬ ‫ی پێش���وه‌خت كۆس���ره‌ت‬ ‫به‌بێ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ڕه‌س���وڵ‌و حاكم قادر ئ���اگار بكه‌نه‌و‌ه‬ ‫ی له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا‬ ‫كه‌ ناوبراو به‌ش���دار ‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫ی به‌ش���داری‬ ‫ئاوێنه‌ له‌باره‌ی‌ چۆنیه‌ت ‌‬ ‫كردنی‌ پاڤێڵ تاڵه‌بانی له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‬ ‫ی‬ ‫ی پارتی‌‌و یه‌كێتی���دا په‌یوه‌ند ‌‬ ‫لوتك ‌ه ‌‬ ‫كرد به‌حاكم ق���ادره‌وه‌‪ ،‬ناوبراو ئاماد‌ه‬ ‫ی‬ ‫نه‌بو له‌مب���اره‌و‌ه لێدوان ب���دات‌و وت ‌‬ ‫"من هی���چ نازانم‪ ،‬په‌یوه‌ن���دی به‌مه‌ال‬ ‫به‌ختیاره‌و‌ه بكه‌ن"‪.‬‬ ‫مه‌له‌ به‌ختیار و پاڤێڵ تاڵه‌بانی‬

‫‪3‬‬

‫عه‌بدولله‌تیف سه‌له‌فی‌‪ :‬ته‌نها پێنج ده‌فته‌رم داوه‌ به‌درعه‌كه‌م‬ ‫د‪ .‬عه‌بدولله‌تیف ئه‌حمه‌د‬

‫د‪.‬عه‌بدولله‌تی���ف ئه‌حم���ه‌د‪ ،‬ناس���راو‬ ‫به‌عه‌بدولله‌تیف���ی‌ س���ه‌له‌فی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ دیموكراسی ئه‌گه‌ر پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫ش���ه‌رع نه‌بێت‌و له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی خه‌ڵك‌و‬ ‫واڵت بێ���ت قبوڵ���ه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێ���ت "ته‌نها‬ ‫پێن���ج ده‌فت���ه‌ر دۆالرم داوه‌ به‌س���ه‌یاره‌‬ ‫درعه‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬د‪.‬عه‌بدولله‌تیف‬

‫له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی‌ تایب���ه‌ت به‌ئاوێنه‌دا‬ ‫رایگه‌یاند ك���ه‌ باوه‌ڕی���ان به‌دامه‌زراندن ‌ی‬ ‫حیزب نییه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "هه‌ر كه‌س���ێك كه‌‬ ‫خه‌ڵكی رانی���ه‌و چوارقوڕنه‌ بێت ده‌زانێت‬ ‫باوك���م له‌كه‌س���ه‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان���ی ئه‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌ بو‪ ،‬كه‌ شۆفڵ‌و گه‌اڵبه‌و غه‌ساله‌و‬ ‫كارگ���ه‌ی‌ بلۆكم���ان هه‌بو‪ ،‬س���وپاس بۆ‬ ‫خوا پێویس���تمان به‌هیچ حزب‌و الیه‌نێك‬

‫فراكسیۆنی یه‌كێتی یاداشتێك ئاراسته‌ی داواكاری گشتی ده‌كات‬

‫به‌دواداچون بۆ قسه‌كانی به‌رهه‌م ساڵح بكه‌ن‬ ‫فراكس���یۆنی یه‌كێت���ی یاداش���تێك‬ ‫ئاراس���ته‌ی داواكاری گشتی ده‌كات‪،‬‬ ‫داواده‌كات لێكۆڵێنه‌وه‌ له‌و قسانه‌ی‬ ‫به‌ره���ه‌م س���اڵح بكرێت كه‌ باس���ی‬ ‫بردنه‌ ده‌ره‌وه‌ی پاره‌ی هه‌رێم ده‌كات‬ ‫به‌شێوه‌ی نایاسایی‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬هه‌ولێ���ر‪ :‬بڕی���ارده‌ری‬

‫فراكس���یۆنی یه‌كێت���ی له‌په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬خه‌ڵ���ه‌ف ئه‌حم���ه‌د‬ ‫ش���اتوانی به‌ئاوێن���ه‌ی ڕاگه‌یان���د‬ ‫"داوامان له‌داواكاری گش���تی كردوه‌‬ ‫به‌دواداچون بكه‌ن بۆ ئه‌و ده‌نگۆیانه‌‬ ‫ك���ه‌ باس���ی بردن���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی پاره‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌وانی���ش داوای به‌ڵگه‌یان‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫بڕی���ارده‌ری فراكس���یۆنی یه‌كێتی‬ ‫لێكردی���ن‌و ئێمه‌ش وه‌ك���و یه‌كێك‬ ‫له‌س���ه‌رچاوه‌كان باس���ی قسه‌كانی ئه‌وه‌ش���ی ب���ۆ ئاوێنه‌ ڕونك���رده‌وه‌‬ ‫كاك به‌رهه‌ممان كردوه‌ له‌ته‌له‌فزیۆن "س���ه‌رده‌مێك ئه‌و دۆس���یه‌یه‌ كرابو‬ ‫كردی"‪ .‬ڕاش���یگه‌یاند "ئه‌و دۆسیه‌یه‌ به‌موزایه‌ده‌ی سیاسی بۆیه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫ئێستا الی داواكاری گشتیه‌و نازانین كه‌ سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان كارانه‌بو‪،‬‬ ‫به‌دواداچون بۆ ئه‌و دۆس���یه‌ كراوه‌ به‌باش���مانزانی ئه‌و بابه‌ت���ه‌ له‌ڕوی‬ ‫یاساییه‌وه‌ یه‌كالیی بكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫یان نا"‪.‬‬

‫ ‬ ‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫نه‌ب���وه‌ رۆژێك له‌رۆژان هی���چ حزبێكیش‬ ‫سه‌یاره‌ی بۆ من نه‌كڕیوه‌‪ ،‬بونی سه‌یاره‌ی‬ ‫درعیش گوناه‌و تاوان نیه‌ به‌تایبه‌تیش بۆ‬ ‫كه‌سێك كه‌ به‌ئاشكرا له‌الیه‌ن تیرۆریسته‌‬ ‫داعش���ه‌كانه‌وه‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ی كوش���تنی‬ ‫لێبكرێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئه‌وه‌ش���ی‌ رونك���رده‌وه‌ ك���ه‌‬ ‫دیموكراسیه‌ت مانای حوكمی میلله‌ته‌‪ ،‬جا‬

‫كه‌ حوكمه‌كه‌ پێچه‌وانه‌ی ش���ه‌رع نه‌بێت‌و‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی خه‌ڵك‌و واڵت بێت قبوڵه‌‬ ‫ئه‌گه‌رنا قبوڵ نی���ه‌ به‌الیانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"مه‌ال به‌ختیار له‌نزیكه‌وه‌ ده‌ناس���م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بیروباوه‌ڕمان ئه‌رزو ئاسمانی فه‌رقه‌"‪.‬‬

‫ئارام شێخ محه‌مه‌د‪:‬‬ ‫به‌شداری ‌ی سیاسی ‌ی‬ ‫كورد له‌به‌غدا الوازه‌‬

‫‪3‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪5‬‬

‫یه‌كگرتو‪ :‬فشارو داوا ‌ی‬ ‫زۆر له‌سه‌ر مامۆستا‬ ‫سه‌اڵحه‌دین به‌هادین ‌ه‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ‌ی خۆ ‌ی‬ ‫بپاڵێوێته‌وه‌‬ ‫‪4‬‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫وه‌ك ناڕه‌زایی‌ ده‌ربڕین به‌رامبه‌ر به‌شێوازی‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌ یه‌كێتی‌‬

‫‪3‬‬

‫‪ 6‬ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی به‌شداری كۆبونه‌وه‌كان ناكه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ڕێککه‌وتنیان له‌گه‌ڵ پارتی‌و‬ ‫به‌چۆنیه‌تی‌ دیاریكردنی‌ ئه‌ندامانی‌‬ ‫ی حیزبه‌كه‌یان‬ ‫وه‌فدی‌ دانوستانكار ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ پارتی‌ ناكۆكن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌كاتێكدایه‌ كه‌ ماوه‌یه‌كی‌ زۆره‌‬ ‫شه‌ش ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫به‌شداری‌ له‌كۆبونه‌وه‌كاندا ناكه‌ن‪.‬‬ ‫چۆنیه‌تی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نێوان‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‪ ،‬س����ااڵنێكی‌ زۆره‌‬ ‫یه‌كگرتوی����ی‌ یاخ����ود لێكترازان����ی‌‬ ‫ناوخۆی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‬ ‫دیاری����ده‌كات‪ ،‬كۆبون����ه‌وه‌ی‌ مانگی‌‬ ‫رابردوی‌ نێوان مه‌س����عود بارزانی‌‌و‬ ‫هێرۆ ئیبراهی����م ئه‌حمه‌د‌و چۆنیه‌تی‌‬ ‫به‌ش����داری‌ كردنی‌ پاڤێڵ‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫له‌كۆبون����ه‌وه‌ی‌ لوتك����ه‌ی‌ پارت����ی‌‌و‬ ‫یه‌كێتی����دا كه‌ رۆژی‌ یه‌كش����ه‌ممه‌ی‌‬

‫رابردو له‌مه‌سیف ساز كرا‪ ،‬ناكۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫خستوه‌ته‌ نێوان مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫یه‌كێتیه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ كه‌ پێشوه‌خت‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌‌و حاكم‬ ‫قادر له‌به‌ش����داربونی‌ ناوبراو ئاگادار‬ ‫نه‌كراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ش له‌كاتێكدای����ه‌ كه‌ جگه‌‬ ‫له‌هه‌ڵوێس����ته‌ ناكۆك‌و جیاوازه‌كانی‌‬ ‫د‪.‬به‌رهه‌م س����اڵح جێگ����ری‌ دوه‌می‌‬ ‫سكرتێری‌ گشتی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌‬ ‫كوردس����تان له‌گ����ه‌ڵ‌ به‌ش����ێك‬ ‫له‌مه‌كته‌ب����ی‌ سیاس����ی‌ حزبه‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ زۆره‌ ‪ 6‬ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس����ی یه‌كێتی له‌س����ه‌ر شێوازی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی ئه‌و حیزبه‌ به‌ش����داری‬ ‫كۆبونه‌وه‌كان ناكه‌ن‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی ئاگادار له‌یه‌كێتی‌‬ ‫نیش����تمانی‌ كوردس����تان به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫ڕاگه‌یاند ك����ه‌ هه‌ریه‌كه‌ له‌ئه‌ندامانی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی (ئازاد جوندیانی‪،‬‬ ‫ڕزگار عه‌ل����ی‪ ،‬ش����ێخ جه‌عف����ه‌ر‪،‬‬ ‫مه‌حمود س����ه‌نگاوی‪ ،‬ئه‌رس����ه‌الن‬

‫بای����ز‪ ،‬عه‌دنان موفت����ی) ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆره‌ بڕیاری����ان داوه‌ وه‌ك ناڕه‌زایی‌‬ ‫ده‌ربڕی����ن س����ه‌باره‌ت به‌ش����ێوازی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ حزبه‌كه‌یان به‌شداری‬ ‫كۆبونه‌وه‌كانی مه‌كته‌بی سیاس����ی‬ ‫نه‌كه‌ن‪ ،‬س����ه‌رچاوه‌كه‌ وتی‌ "مه‌گه‌ر‬ ‫بۆ مه‌س����ه‌له‌یه‌كی‌ زۆر هه‌س����تیار‌و‬ ‫له‌س����ه‌ر داوای‌ جێگرانی‌ سكرتێری‌‬ ‫گشتی‌ یه‌كێتی‌ جاروبار به‌شدارییان‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كدا كرد بێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ت����ا ئێس����تاش ئ����ه‌و‬ ‫ناڕه‌زایه‌تییه‌ی‌ ئ����ه‌وان به‌رده‌وامه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ ده‌ستیش����یان له‌كار‌و‬ ‫ئه‌ندامیه‌ت����ی‌ مه‌كته‌ب����ی‌ سیاس����ی‌‬ ‫نه‌كێشاوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌چه‌ن����د رۆژی‌ رابردوش����دا‪،‬‬ ‫كێشمه‌كێش����ی‌ ناو یه‌كێتی‌ به‌هۆی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی‌ نێوان مه‌سعود بارزانی‌‌و‬ ‫هێرۆ ئیبراهی����م ئه‌حمه‌ده‌وه‌ توندتر‬ ‫بوه‌ته‌وه‌ كه‌ پاگه‌نده‌ی‌ ئه‌وه‌ ده‌كرێت‬ ‫تاوتوێی‌ چه‌ند مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ گرنگیان‬ ‫كردوه‌و گه‌یشتونه‌ته‌ لێكتێگه‌یشتنێك‬

‫سه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌تی‌ دابه‌شكردنی‌ له‌الی‌ به‌شێك له‌ئه‌ندامانی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت‌و داهات له‌نێوان پارتی‌‌و سیاسی‌ دروس����تكردوه‌‪ ،‬به‌و پێیه‌ی‬ ‫یه‌كێتیدا‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌شداری پاڤێڵ مه‌ال به‌ختیار لێپرسراوی ده‌سته‌ی‬ ‫تاڵه‌بانی ل����ه‌دوا كۆبونه‌وه‌ی نێوان كارگێ����ڕی مه‌كته‌ب����ی سیاس����ی‬ ‫پارتی‌و یه‌كێتی كه‌ یه‌كش����ه‌ممه‌ی‌ یه‌كێتی‌و هێ����رۆ ئیبراهیم ئه‌ندامانی‌‬ ‫رابردو به‌ به‌شداری‌ مه‌سعود بارزانی‌ وه‌فده‌كه‌یان دیاریكردوه‌و پاڤێلیان‬ ‫له‌مه‌س����یف به‌ڕێوه‌چو‪ ،‬مقۆ مقۆی‌ ب����ۆ به‌ش����داربون له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا‬ ‫ی‬ ‫له‌ناو مه‌كته‌بی‌ سیاس����ی‌ یه‌كێتیدا ده‌ستنیشانكردوه‌‪ ،‬به‌شداربونه‌كه‌ش ‌‬ ‫دروستكردوه‌‪ ،‬به‌و پێیه‌ی‌ پێشوه‌خت له‌س����ه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ بوه‌ كه‌ ناوبراو‬ ‫كۆسره‌ت ره‌س����وڵ‌‌و حاكم قادر كه‌ به‌رپرسیاریه‌تی‌ ئه‌منیی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ له‌کاتێکدای����ه‌ ک����ه‌ پاڤێڵ‬ ‫ئه‌ندامان����ی‌ وه‌فده‌كه‌ی‌ یه‌كێتی‌ بون‬ ‫له‌كاتی‌ گه‌یش����تنیاندا به‌ش����وێنی‌ تاڵه‌بان����ی‪ ،‬ته‌مه‌ن ‪ 41‬س����اڵ کوڕه‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌ك����ه‌ زانیویان����ه‌ پاڤێ����ڵ‌ گ����ه‌وره‌ی جه‌الل تاڵه‌بان����ی‌و هێرۆ‬ ‫تاڵه‌بان����ی‌ وه‌ك ئه‌ندام����ی‌ وه‌فدی‌ ئیبراهی����م ئه‌حم����ه‌دو زاوای م����ه‌ال‬ ‫دانوس����تانكاری‌ یه‌كێتی‌ به‌شداری‌ به‌ختیاره‌‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌تی‌ به‌شداری‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌ش����داری پاڤێ����ل تاڵه‌بانی له‌و كردنی‌ پاڤێ����ڵ‌ تاڵه‌بان����ی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌یه‌دا ك����ه‌ هه‌مو ئه‌ندامانی‌ په‌یوه‌ندی‌ ك����رد به‌حاكم قادره‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ف����دی‌ یه‌كێت����ی‌ جگ����ه‌ له‌ناوبراو به‌اڵم ناوبراو ئاماده‌ نه‌بو له‌مباره‌وه‌‬ ‫پۆس����ته‌كه‌یان جێگ����ری‌ یه‌كه‌م����ی‌ لێدوان ب����دات‪ ،‬ته‌نها وتی‌ "من هیچ‬ ‫س����كرتێر‌و كارگێ����ڕی‌ مه‌كته‌ب����ی‌ نازانم‪ ،‬په‌یوه‌ندی به‌مه‌ال به‌ختیاره‌وه‌‬ ‫ی بكه‌ن"‪.‬‬ ‫سیاس����ی‌ بوه‌‪ ،‬جۆرێك له‌ناڕه‌زای ‌‬

‫سه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌ت ‌ی‬ ‫به‌شدار ‌ی كردن ‌ی‬ ‫پاڤێ ‌ڵ تاڵه‌بان ‌ی‬ ‫له‌کۆبونه‌وه‌که‌دا‬ ‫‌حاكم قادر وتی‪ :‬من‬ ‫هیچ نازانم‪ ،‬په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌مه‌ال به‌ختیاره‌و‌ه‬ ‫بكه‌ن‬

‫ئارام شێخ محه‌مه‌د‪ :‬به‌شداری ‌ی سیاسی ‌ی كورد له‌به‌غدا الوازه‌‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫جێگر ‌‬ ‫نوێنه‌رانی‌ عێراق‪ ،‬ئارام شێخ محه‌مه‌د‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫ی‬ ‫"رێژه‌ی‌ به‌شداری‌ كورد له‌سوپا ‌‬ ‫عێراقدا دابه‌زیو‌ه بۆ ‪ %3‬و ‪."%4‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌كۆبونه‌وه‌ی‌ سه‌ره‌تای‌ ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫هه‌فته‌یه‌تان���دا گه‌ ‌ڵ حه‌ی���ده‌ر عه‌باد ‌‬ ‫باسی‌ چیتان كرد؟‬ ‫ی‬ ‫ی باس ‌‬ ‫ئارام شێخ محه‌مه‌د‪ :‬عه‌باد ‌‬ ‫ی كرد‬ ‫كێشه‌كانی‌ نێوان هه‌رێم‌و به‌غداد ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌تایبه‌ت ئه‌و كێشانه‌ی‌ ك ‌ه په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌مه‌س���ه‌له‌ی‌ دابینكردن���ی‌ موچ���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌رمانبه‌رانی‌ كوردستان‌و دوای‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ راب���ردودا هه‌ندێ���ك لێدوان‬ ‫ی‬ ‫دراك ‌ه كه‌ ئ���ه‌و تا چه‌ن���ده‌ ئاماده‌ی ‌‬ ‫تێدایه‌ موچ���ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌رێم‬ ‫بدات یاخودنا‪ ،‬له‌مه‌وه‌ قسه‌وباسه‌كان‬ ‫ی بابه‌ت���ی‌ نه‌وت‬ ‫هاته‌ س���ه‌ر كێش���ه‌ ‌‬ ‫ك��� ‌ه هه‌رێمی‌ كوردس���تان خۆی‌ نه‌وت‬ ‫ی‬ ‫ده‌فرۆش���ێت‌و ئ���ه‌وه‌ش بوه‌ت���ه‌ هۆ ‌‬ ‫پچڕاندن���ی په‌یوه‌ن���دی دارایی نێوان‬ ‫هه‌رێم و به‌غداد‪ ،‬له‌مه‌و‌ه باسه‌كان چو‌ه‬ ‫سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ چۆن كێشه‌كان چاره‌سه‌ر‬ ‫بكرێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌و باس���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كرد‬ ‫له‌ئاینده‌یه‌ك���ی‌ نزیكدا ره‌نگ ‌ه نامه‌یه‌ك‬ ‫ئاماده‌بكات‌و بیدات ‌ه ده‌ست ئێمه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫نامه‌یه‌ ئه‌و خااڵنه‌ی‌ تێدابێت كه‌ ئه‌وان‬ ‫ی‬ ‫وه‌كو به‌غداد داواكاریان هه‌یه‌ له‌سه‌ر ‌‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ هه‌وڵێك بدرێت بۆئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ی له‌نێوان هه‌رێم‌و به‌غداد هه‌ی ‌ه‬ ‫كێشه‌یه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫چاره‌س���ه‌ر بكرێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌رمانبه‌ران ‌‬ ‫ی به‌موچ���ه‌ ‌‬ ‫په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان‌و ئیستیحقاقاته‌ داراییه‌كان ‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌وترێ���ت حه‌یده‌ر عه‌باد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پاره‌ بداته‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ڕازی‌ بوه‌ ب���ه‌وه‌ ‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬ب���ه‌اڵم مه‌رج���ی‌ هه‌بو‌ه‬ ‫ی‬ ‫بۆنمون���ه‌ ناردن���ی‌ ن���ه‌وت له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی سۆمۆوه‌؟‬ ‫كۆمپانیا ‌‬ ‫ئ���ارام ش���ێخ محه‌م���ه‌د‪ :‬ئ���ه‌وان‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ داوای‌ ئه‌وه‌یان كردوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها یاس���ای‌ موازه‌نه‌م���ان هه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ تێدا دیاریكراوه‌و ئه‌و یاسایه‌ش‬ ‫یاسایه‌كی‌ ئیتیحادیه‌و ده‌نگی پێدراوه‌‪.‬‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫پابه‌ندی‌ ئه‌و یاس���ایه‌ بێت‪ ،‬حكومه‌ت ‌‬ ‫عێ���راق ده‌توانێ���ت پاره‌ ب���ۆ هه‌رێم‬ ‫بنێرێت؟‬ ‫ی‬ ‫ئ���ارام ش���ێخ محه‌م���ه‌د‪ :‬عه‌ب���اد ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ش���ی كرد ك ‌ه‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ باس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م مه‌س���ه‌له‌یه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ژماره‌ ‌‬ ‫فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌رێمه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬بۆنمون ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كرد ئه‌و ژماره‌ زۆره‌ ‌‬ ‫باسی‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێ���م ده‌بێت وردبین ‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ران ‌‬ ‫ی بكه‌ین‬ ‫تێ���دا بكه‌ین‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر وردبین ‌‬ ‫ده‌بێ���ت تێبگه‌ین له‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و ژماران ‌ه‬

‫ی‬ ‫كه‌مبونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫به‌شدار ‌‬ ‫ی‬ ‫میراتییه‌کی خراپ ‌‬ ‫ده‌وره‌كانی‌ ڕابردو‌ه‬ ‫كه‌ بۆ ئێم ‌ه‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‬

‫چۆنه‌و چ���ۆن نیه‌‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیش���دا‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر نه‌وته‌ك���ه‌ ته‌س���لیمبكرێت‌و‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ س���ۆمۆوه‌ بفرۆش���رێت ئه‌وا‬ ‫ده‌بێته‌ ئه‌ساس���ێك له‌گه‌ڵ س���ه‌رنج‌و‬ ‫تێبینیه‌كان���ی‌ له‌س���ه‌ریان‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ئه‌مه‌ ته‌نه���ا وه‌ك���و گفتوگۆیه‌ك كرا‬ ‫ی‬ ‫له‌دانیش���تنه‌كه‌داو ئێمه‌ش چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫ئ���ه‌و نامه‌یه‌ی���ن كه‌ بڕی���اره‌ بمانداتێ‬ ‫ی‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ بزانین به‌درێژی‌‌و به‌كۆنكرێت ‌‬ ‫ی له‌و خااڵن ‌ه تێدایه‌ كه‌ ئه‌وان وه‌كو‬ ‫چی ‌‬ ‫به‌غداد هه‌یانه‌ بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌و‬ ‫كێشه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی وتویه‌ت ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬حه‌یده‌ر عه‌ب���اد ‌‬ ‫ك ‌ه له‌ئه‌ڵمانیا مه‌سعودبارزانی‌ بینیوه‌و‬ ‫وتویه‌تی‌ ئاماده‌یه‌ س���ه‌ردانی‌ به‌غداد‬ ‫بكات‪ ،‬ئه‌مه‌ وایه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ئارام ش���ێخ محه‌مه‌د‪ :‬به‌ڵێ‌ باس��� ‌‬ ‫كرد ك��� ‌ه له‌ئه‌ڵمانیا یه‌كتریان بینیوه‌و‬ ‫ی وتویه‌تی‌ دێت ب���ۆ به‌غداد‪،‬‬ ‫بارزان��� ‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ ك ‌ه ده‌گه‌نه‌ ئه‌نجام یاخود‬ ‫ن���ا ئه‌وه‌ په‌یوه‌ندی‌ ب���ه‌و دو الیه‌نه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ناتوانم خوێندنه‌وه‌ بۆ دانیشتن ‌‬ ‫دوكه‌س بكه‌م ك ‌ه هێشتا ڕوینه‌داوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬وه‌ك جێگ���ری‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق تاچه‌ن���ده‌ له‌ئه‌دا ‌‬ ‫په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫فراكسیۆنه‌ كوردیه‌كان رازیت؟‬ ‫ئارام ش���ێخ محه‌مه‌د‪ :‬ئێم ‌ه تاوه‌كو‬ ‫ی‬ ‫ی توانیومانه‌ ئیش��� ‌‬ ‫ئێس���تا ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫باش���مان كردوه‌ له‌به‌غ���داد‪ ،‬ئه‌دامان‬ ‫باش���ه‌و له‌و بڕگ���ه‌و بابه‌تان���ه‌ی‌ ك ‌ه‬

‫ی‬ ‫ی تێپه‌ڕاندن ‌‬ ‫ی به‌مه‌س���ه‌له‌ ‌‬ ‫په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫یاس���اكانه‌وه‌یه‌ هه‌ی���ه‌ تاكو ئێس���تا‬ ‫ی كورد‬ ‫نه‌مانهێشتوه‌ هیچ شتێك له‌دژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رابردودا دو یاسا ‌‬ ‫تێپه‌ڕێت‪ ،‬له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫موازه‌نه‌مان تێپه‌ڕاندوه‌ به‌و شێوه‌یه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ پێویست بوه‌‪ ،‬ئه‌و ماف ‌ه یاساییانه‌ ‌‬ ‫ی به‌هه‌رێمی‌ كوردستانه‌و‌ه‬ ‫كه‌ په‌یه‌وه‌ند ‌‬ ‫هه‌یه‌ وه‌كو خۆی‌ جێبه‌جێمان كردوه‌‪،‬‬ ‫له‌هیچ یاس���ایه‌كی‌ تردا نه‌مانهێشتو‌ه‬ ‫ی كورد تێپه‌ڕێت‪،‬‬ ‫هیچ فه‌قه‌ره‌یه‌ك له‌دژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌ به‌رده‌وامی‌ داكۆكیمان له‌مافه‌كان ‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردس���تان كردوه‌‪ ،‬كۆتاجار‬ ‫ی‬ ‫هه‌وڵێ���ك هه‌ب���و ب���ۆ كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫‪ %17‬و نه‌فه‌قاتی‌ حاكیمه‌ ئه‌وه‌ش���مان‬ ‫نه‌هێشت‪ ،‬به‌شداری‌ به‌رده‌واممان هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌لیژنه‌كان‌و بۆنه‌كاندا‪ ،‬تاوه‌ك ئێستاش‬ ‫ی‬ ‫توانیومان���ه‌ پارێ���زگاری‌ له‌یه‌كڕی���ز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یوه‌ند ‌‬ ‫خۆم���ان بكه‌ی���ن ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌نوێنه‌رایه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌وه‌ هه‌یه‌ له‌ناو‬ ‫ی نوێنه‌راندا‪.‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا ئه‌م ملمالنێ ناوخۆییانه‌ ‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان كاریگ���ه‌ری‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ هه‌بوه‌ له‌سه‌ر ئه‌ندامان ‌‬ ‫كورد له‌ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراق؟‬ ‫ئارام ش���ێخ محه‌مه‌د‪ :‬تاوه‌كو ئێستا‬ ‫ی نه‌بوه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫هیچ ره‌نگدانه‌وه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫وه‌زیفه‌كه‌ی‌ ئێم ‌ه وه‌زیفه‌یه‌كی‌ جیاوازه‌‪،‬‬ ‫وه‌زیفه‌ی‌ ئێم ‌ه نوێنه‌رایه‌تی‌ كوردستان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌ی ‌‬ ‫له‌به‌غداد‪ ،‬كۆمه‌ڵێك بنه‌ما ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌یه‌ له‌داكۆكیكردن له‌مافه‌كانی‌ خه‌ڵك ‌‬

‫كوردس���تان‪ ،‬تائێس���تا نه‌مانهێشتو‌ه‬ ‫گوتاره‌ حیزبیه‌ك ‌ه زۆر تێكه‌ڵی‌ گوتار‌ه‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌ك ‌ه ببێت‌و حاڵه‌ته‌ك ‌ه بگۆڕێت‬ ‫بۆ شتێكی‌ تر‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی باس��� ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌ڵێ���ن عه‌باد ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌په‌كخس���تنی‌ په‌رله‌مان���ی‌ هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان كردوه‌و وتویه‌تی‌ كاریگه‌ر ‌‬ ‫س���لبی‌ له‌س���ه‌ر په‌رله‌مانی‌ عێراقیش‬ ‫ده‌بێت؟‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ئارام شێخ محه‌مه‌د‪ :‬باس ‌‬ ‫ی‬ ‫دیموكراتی‌ نێوان هه‌ردوالی‌ كرد‪ ،‬باس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كرد كه‌ ئه‌گه‌ر به‌غداد دیموكرات ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر هه‌ولێ���ر‬ ‫بێ���ت كاریگ���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫داده‌نێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ولێریش دیموكرات ‌‬ ‫بێت كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر به‌غداد ده‌بێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫باس���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كرد ئه‌گه‌ر كێش���ه‌ ‌‬ ‫ئاب���وری‌ له‌ه���ه‌ر الیه‌ك هه‌بێ���ت ئه‌وا‬ ‫ی تر ده‌بێت‪،‬‬ ‫ی له‌س���ه‌ر الكه‌ ‌‬ ‫كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌و میانه‌یه‌وه‌ به‌نیگه‌رانیه‌وه‌ باس��� ‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كرد كه‌ ئه‌و بارودۆخه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بارودۆخێكی‌ باش نیه‌و ئه‌و خوازیار ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ چاره‌س���ه‌ر بدۆزرێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و قه‌یرانه‌ سیاس���یه‌ی‌ كه‌ له‌هه‌ریم ‌‬ ‫كوردستاندا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ پێتانوایه‌ ك ‌ه حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوه‌ن���دی‌ بتوانێت پاره‌ ب���ۆ هه‌رێم ‌‬ ‫كوردستان بنێرێت؟‬ ‫ی‬ ‫ئارام شێخ محه‌مه‌د‪ :‬من له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ جێگ���ری‌ س���ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆنكرێت ‌‬ ‫نوێنه‌ران���م به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬

‫ی‬ ‫گه‌یش���تۆته‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ك��� ‌ه له‌م���اوه‌ ‌‬ ‫ڕاب���ردودا چه‌ندی���ن كۆس���پ هاتۆت ‌ه‬ ‫رێگه‌ی‌ مه‌س���ه‌له‌ی‌ به‌شداری‌ سیاسی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئێوه‌ بیرتان نه‌چێت به‌شداری‌ سیاس ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌عێراقدا یه‌كێك بوه‌ له‌و كێش���انه‌ ‌‬ ‫ی پرۆسه‌ی‌ ئازادی‌ عێراقه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه له‌دوا ‌‬ ‫ب��� ‌ه به‌رده‌وامی‌ كێش���ه‌و گرفت هه‌بو‌ه‬ ‫ێ‬ ‫ی سیاس���ی‌‪ ،‬هه‌رس ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر به‌شدار ‌‬ ‫پێكهات���ه‌ س���ه‌ره‌كیه‌كه‌ هه‌وڵیانداو‌ه‬ ‫ی كه‌ بتوانن پش���ك بۆخۆیان‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫بب���ڕن له‌ه���ه‌ر داموده‌زگایه‌ك���دا ك ‌ه‬ ‫له‌به‌رده‌ستیاندا هه‌بوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌توانین‬ ‫ی‬ ‫بڵێین كه‌مبونه‌وه‌ی‌ به‌شداری‌ سیاس ‌‬ ‫ی ده‌وره‌كانی‌ ڕابردو‌ه‬ ‫میراتییه‌کی خراپ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه بۆ ئێم ‌ه ماوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ئێس���تا هه‌وڵ‌و توانای‌ ئێمه‌یه‌ ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ بتوانین چ���ۆن ئه‌م��� ‌ه له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوس���ه‌نگی‌ نیش���تمانیه‌وه‌ جارێك ‌‬ ‫ت���ر بیهێنینه‌و‌ه به‌رده‌س���تی‌ خۆمان‪،‬‬ ‫ده‌مانه‌وێت به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ یاس���اییش‬ ‫له‌په‌رله‌مانه‌وه‌ ئیش���ی‌ له‌سه‌ر بكه‌ین‌و‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌م���ان‬ ‫رازیبوین ب���ه‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌م پرۆس���ه‌ی ‌ه‬ ‫به‌ن���اوی‌ پرۆس���ه‌ی‌ (كۆتایهێنان ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی به‌وه‌كاله‌ت) ك ‌ه به‌شێك ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن ‌‬ ‫زۆر له‌ده‌س���ته‌كان‪ ،‬به‌ش���ێكی‌ زۆر‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گش���تیه‌كان‌و ده‌زگاكان‬ ‫ئارام شێخ محه‌مه‌د‬ ‫ك��� ‌ه به‌وه‌كال���ه‌ت به‌ڕێوه‌ده‌برێ���ن چ‬ ‫ی قه‌زائی‌‌و چ له‌سلكی‌ حكومی‌‌و‬ ‫له‌سلك ‌‬ ‫قس ‌ه له‌سه‌ر ش���ت ده‌كه‌م‪ ،‬هه‌تاوه‌كو س���ه‌ربازی‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌م باس��� ‌ه باسێك ‌ه‬ ‫ی په‌رله‌مان‬ ‫ئه‌م���ه‌ نه‌كرێ���ت به‌نوس���راو و دڵنیا كه‌ ده‌سته‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی له‌به‌رنامه‌یدای��� ‌ه له‌ئاینده‌یه‌كی‌ نزیكداو‬ ‫ی خاڵ���ه‌كان چیه‌و قابیل ‌‬ ‫نه‌بین له‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ش���كیله‌ ‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ كردنه‌ یاخود نا‪ ،‬من ناتوانم له‌گ���ه‌ڵ گۆڕانكاریه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌تی‌ هه‌رێم قس���ه‌بكه‌م حكومیدا له‌ژێرناونیشانی‌ (هاوسه‌نگ ‌‬ ‫ن ‌ه له‌بر ‌‬ ‫ی‬ ‫بڵێم ده‌توانێ‌ نه‌وته‌كه‌ بدات ‌ه ده‌س���ت نیش���تیمانی‌) به‌رنامه‌یه‌ك���ی‌ چڕوپڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌غ���دادو ن ‌ه ده‌توانم له‌بری‌ به‌غدادیش یاس���ایی‌ ده‌س���تپێبكه‌ین بۆئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بگێڕینه‌و‌ه‬ ‫قس ‌ه بكه‌م بڵێم كه‌ نه‌وته‌كه‌ی‌ وه‌رگرت ك���ه‌ به‌ش���داری‌ سیاس��� ‌‬ ‫ی هه‌بێت‪،‬‬ ‫پاره‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌دات‪ ،‬ئه‌م بۆ ئه‌و ئاس���ته‌ی‌ كه‌ مان���ا ‌‬ ‫مه‌س���ه‌الن ‌ه مه‌سه‌له‌ی‌ یاس���ایین‪ ،‬ئه‌م دیاره‌ ل���ه‌م به‌ینه‌دا به‌ش���داری‌ كورد‬ ‫ی له‌ن���او حكومه‌ت���ی‌ عێراقی���دا یاخود‬ ‫مه‌سه‌النه‌ راس���ته‌ كێشه‌یه‌كی‌ سیاس ‌‬ ‫ی بڵێین ده‌س���ه‌اڵتی‌ عێراقی���دا یه‌كێك ‌ه‬ ‫هه‌یه‌ به‌اڵم پێویستی‌ به‌رێككه‌وتنێك ‌‬ ‫كۆنكرێت���ی‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌م رێككه‌وتن ‌ه له‌وبابه‌تان���ه‌ی له‌م���اوه‌ی‌ راب���ردودا‬ ‫ی كۆمه‌ڵێك كه‌موكوڕی‌ بۆ دروست بوه‌و‬ ‫كۆنكرێتی���ه‌ ده‌بێ���ت به‌خ���اڵ‌ دیار ‌‬ ‫ی‬ ‫بكرێت‌و ئه‌وس���ا ئینس���ان ده‌توانێت رێژه‌ك��� ‌ه كه‌مبۆته‌وه‌‪ ،‬ئێس���تا رێژه‌ ‌‬ ‫قسه‌یه‌ك له‌س���ه‌رئه‌وه‌ بكات‪ ،‬ناكرێت به‌ش���داری‌ كورد له‌حكومه‌تدا ‪%13‬یه‌‪،‬‬ ‫ی كورد له‌داموده‌زگاو‬ ‫ی به‌ش���دار ‌‬ ‫ی رێژه‌ ‌‬ ‫ئێم���ه‌ موزایه‌ده‌ بكه‌ین یاخود ئومێد ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌یئه‌ته‌كان���دا ‪ %5‬ب���ۆ ‪ ،%7‬رێ���ژه‌ ‌‬ ‫درۆ ببه‌خشین به‌خه‌ڵك‪.‬‬ ‫ی كورد له‌س���وپادا دابه‌زیو‌ه‬ ‫ی كورد به‌ش���دار ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌س���ت ناكه‌یت بون ‌‬ ‫له‌به‌غداد به‌حوكمی‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌ به‌راورد بۆ ‪ %3‬و ‪ ،%4‬ئه‌مان ‌ه ئه‌و مه‌س���ه‌النه‌ن‬ ‫ی‬ ‫به‌س���ااڵنی‌ پێش���و كه‌ س���ه‌رۆككۆمار ك���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر سیس���تمی‌ حكومڕان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫گ���ۆڕراوه‌و هه‌ندێ���ك له‌وه‌زی���ره‌كان له‌عێراقدا بریتی‌ بێت له‌سیس���ته‌مێك ‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌‪ ،‬ئه‌وا پێویست ده‌كات ئه‌م‬ ‫گۆڕاون‪ ،‬پێگه‌ی‌ كورد الوازتر بوه‌؟‬ ‫ێ رێژانه‌ چاكسازی‌ تێدا بكرێته‌و‌ه له‌سه‌ر‬ ‫ئارام شێخ محه‌مه‌د‪ :‬بێگومان به‌ڵ ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن وه‌ك‬ ‫ی ئه‌و حكومه‌ت ‌ه بنه‌مای‌ ئیستیحقاق ‌‬ ‫الواز بو‌ه له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی‌ ك ‌ه له‌په‌رله‌ماندا هه‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫یه‌ك له‌دوای‌ یه‌كان ‌ه یان ئه‌و پرۆسانه‌ ‌‬ ‫ی جۆریك له‌چاكسازیه‌كانی‌ كه‌ پێویست ‌ه‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ راب���ردودا له‌گۆڕان���كار ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت���دا هاتۆته‌ ئ���اراو‌ه له‌به‌غداد بۆ دروستكردنی‌ ئیستیقرار له‌حكومڕان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاسی‌‌و به‌شدار ‌‬ ‫ی بریتی ‌ه له‌چاكساز ‌‬ ‫به‌دڵنیایی���ه‌و‌ه هه‌ندێ���ك گۆڕانكار ‌‬ ‫ی خۆی‌‪.‬‬ ‫دروس���ت كردوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و گۆڕانكاریان ‌ه سیاسی‌ بخرێته‌وه‌ شوێن ‌‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫"له‌دوای ڕاگه‌یاندنی چاكسازیه‌كه‌ی بارزانی بازاڕی گه‌نده‌ڵی گه‌رمتربوه‌"‬

‫مه‌سعود بارزانی به‌ئه‌زمونێكی شكستخواردوەو‌ە‬ ‫چاكسازی سێهه‌می له‌ناو حیزبه‌كه‌ی ڕاگه‌یاند‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫بێئه‌نجامی چاكسازییه‌كانی پێشوی‬ ‫مه‌سعود بارزانی گومانی زۆری‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م چاكسازیه‌ هێناوه‌ت ‌ه‬ ‫ئاراوه‌ له‌ناوه‌ڕاستی مانگی پیشو‬ ‫ڕایگه‌یاند كه‌ ئه‌نجامێكی ئه‌وتۆی‬ ‫نابێت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ پارتی گومانی‬ ‫نیه‌ ئه‌م چاكسازیه‌ی بارزانی‬ ‫‌زا‬ ‫ئه‌نجامی ده‌بێت‪ ،‬به‌ڕای شاره ‌‌‬ ‫سیاسیەکەش "چاكسازیكردن‬ ‫له‌به‌ریه‌كهه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌یه‌‌"‪.‬‬

‫بارزانی له‌س���اڵی ‪ 2011‬وه تائێست‌ا‬ ‫ئ���ه‌و‌ه س���ێهه‌مین جاره‌ چاكس���ازی‬ ‫ڕاده‌گه‌یه‌نێت جاری یه‌كه‌م له‌سه‌رده‌می‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كانی ‪17‬ی شوبات بو‪،‬‬ ‫جاری دوهه‌میش ب���ۆ زیاده‌ڕۆییه‌كان‬ ‫بو‪ ،‬دواجاریش ئه‌م چاكس���ازیه‌بو ك ‌ه‬ ‫ب���ۆ ناوخۆی حیزبه‌ك���ه‌ی ڕایگه‌یاندو‬ ‫وتی لێپێچینه‌و‌ه ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی سه‌ركردایه‌تی پارتی‬ ‫ئاماده‌نیه‌ قس���ه‌ له‌س���ه‌ر قسه‌كانی‬ ‫بارزان���ی ب���كات له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫نایش���ارێته‌وه‌ گومانێكی له‌جدیه‌تی‬ ‫بڕیاره‌‌ك ‌ه نیه‌‪ ،‬ئه‌و‌ ده‌ڵێت "ئه‌م پرس ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌ن���اوه‌وه‌ی پارتی هه‌ی ‌ه‬ ‫هه‌ركه‌س قس���ه‌ی له‌سه‌ربكات زیاد‌ه‬ ‫قس���ه‌ی له‌سه‌ر ده‌كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر پارتی‬ ‫بیكات بۆخۆی باشه‌ نه‌شیكات خۆی‬ ‫زه‌ره‌ر ده‌كات"‪.‬‬

‫فازی���ڵ به‌ش���اره‌تی ئه‌ندام���ی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی پارت���ی دیموكراتی‬ ‫كوردستان پێیوای ‌ه زو‌ه بۆ ده‌ركه‌وتنی‬ ‫ئه‌نجامه‌كانی چاكسازی چونكه‌ ماوه‌ی‬ ‫دوهه‌فته‌یه‌ ئه‌م چاكسازیه‌ ڕاگه‌یه‌نراو‌ه‬ ‫وت���ی "خۆهەڵناکوتینە‌ ملی خه‌ڵك‪،‬‬ ‫چاكسازیه‌كه‌ ش���كاندن‌و ملشكاندنی‬ ‫مه‌سعود بارزانی‌په‌یامێكی به‌بۆنه‌ی‬ ‫تێدانیه‌و‌ لیژن ‌ه دروستكراوه‌"‪ ،‬وتیشی‬ ‫"چاكس���ازی بۆ خه‌ڵكی بازاڕ ناكرێت ‌یاده‌كانی ئازار باڵوكرده‌وه له‌و یاده‌شدا‪،‬‬ ‫جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌و‌ه "چۆن‬ ‫هه‌ر بۆ به‌رپرسه‌كانه‌"‪.‬‬

‫روبەڕوی تیرۆریستانی داعش بونەوە‪ ،‬گه‌نده‌ڵی گه‌رمتربوه‌‪ ،‬چونك ‌ه پێشتر‬ ‫ه���ەر ب���ەو حەم���اس‌و پێكۆڵییەش هه‌ندێك گه‌نده‌ڵی ڕاوه‌س���تابو ئێستا‬ ‫روب���ەڕوی گەندەڵ���ی دەبینەوەو كار ده‌ستیپێكردوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫مه‌سعود عه‌بدولخالق چاكسازیه‌كه‌ی‬ ‫بۆ نەهێش���تنی دەكەین"‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫پێش���تریش بارزانی ل ‌ه ‪ 2011‬به‌ڵێنی بارزانی به‌عه‌الدینێك وه‌سفده‌كات ك ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ی���دا له‌ماوه‌ی چه‌ن���د مانگێكدا له‌به‌رامب���ه‌ر به‌فری قه‌ندیل دابنرێت‌و‬ ‫ئه‌نجامی چاكسازیه‌كه‌ی ده‌بێت به‌اڵم ده‌ڵێ���ت "ئه‌م حكومه‌ت��� ‌ه حكومه‌تی‬ ‫خه‌ڵك ئه‌نجامه‌كه‌ی به‌ڕونی نه‌بینی‪ ،‬گواستنه‌وه‌ی كاری گه‌نده‌ڵیه‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫بۆی ‌ه ئێس���تا گومانێكی زۆر هه‌یه‌ ك ‌ه هاواڵتی كه‌مترین پشكی به‌رده‌كه‌وێت‌و‬ ‫ئه‌م چاكسازیه‌ی بارزانیش بێ ئه‌نجام گه‌نده‌ڵكارانیش س���امانی ژێر زه‌وی‌و‬ ‫سه‌رزه‌ویان بردوه‌"‪.‬‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫مه‌س���عود عه‌بدولخال���ق چاودێری‬ ‫سیاس���ی به‌گومان���ه‌وه‌ ب���اس‬ ‫له‌چاكس���ازیه‌ك ‌ه ده‌كات‌و جه‌خ���ت‬ ‫له‌وه‌ده‌كات���ه‌وه‌ پێش���تریش پڕۆژه‌ی‬ ‫گ���ه‌وره‌ گ���ه‌ور‌ه ڕاگه‌یه‌ن���راو‌ه به‌اڵم‬ ‫هی���چ ئه‌نجامێك���ی نه‌ب���و‌ه چونك ‌ه‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ی له‌هه‌رێم���ی كوردس���تان‬ ‫بوه‌ت��� ‌ه مه‌نهه‌ج‌و ده‌بێت پێناس���ه‌ی‬ ‫جیاوازت���ر بكرێت بۆ ئه‌م دۆخه‌ی ك ‌ه‬ ‫حكومه‌ت‌و ده‌سه‌اڵتی تێدایه‌‌‪ ،‬پێیوای ‌ه‬ ‫"ل���ه‌دوای چاكس���ازیه‌كه‌ی بارزان���ی‬ ‫گه‌نده‌ڵكاران كاریان چاكتر ده‌ڕوات‌و‬

‫له‌م قه‌یران ‌ه داراییه‌دا كه‌ روبه‌ڕوی‬ ‫هه‌رێم بوه‌ته‌وه‌ جیهان چاوی له‌سه‌ر‬ ‫هه‌رێمی كوردستانه‪ ،‬پێشتریش باسی‬ ‫ئه‌وه‌كرا واڵتان به‌ڕونی به‌به‌رپرسانی‬ ‫هه‌رێمیان وتوه‌ بۆئ���ه‌وه‌ی هاوكاری‬ ‫بكرێن پێویس���ته‌ چاكسازی له‌ناوخۆ‬ ‫ئه‌نج���ام بده‌ن‪ ،‬هاوكات كه‌م نین ئه‌و‬ ‫ڕاپۆرتانه‌ی باس���ی دۆخی ش���ێواوی‬ ‫ئیداری‌و دارایی هه‌رێمی كوردستانیان‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫‌ به‌پیی ڕاپۆرتێك���ی باڵوێزخانه‌ی‬ ‫ئه‌مری���كا له‌به‌غداد كه‌ س���اڵی ‪2008‬‬

‫له‌هه‌رێم���ی كوردس���تان كردویان��� ‌ه‬ ‫ویكلیك���س باڵویكردوه‌ته‌وه‌ باس���ی‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات "به‌رژەوه‌ندی به‌رپرسان‬ ‫ڕێگ���ر‌ه له‌ئه‌نجامدانی چاكس���ازی"‬ ‫به‌وته‌ی به‌رپرسێكی بااڵی حكومه‌ت‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی ت���ره‌وه‌ لیژنه‌ی نه‌زاهه‌ی‬ ‫په‌رله‌مان���ی كوردس���تان كه‌ چه‌ندین‬ ‫دۆس���یه‌ی گه‌نده‌ڵیی���ان داوەت��� ‌ه‬ ‫حكوم���ه‌ت هیچ ئه‌نجامێك���ی نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫ئێس���تاش بێئومێدانه‌ ده‌ڕوانن ‌ه ئه‌م‬ ‫چاكس���ازیه‌و پێیانوای��� ‌ه "ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫ئه‌نجامە‌كان���ی ده‌رنه‌كه‌وێ���ت هی���چ‬ ‫ئومێدێك نابه‌خشێت"‪.‬‬ ‫نه‌جیبه‌ له‌تیف بڕیارده‌ری لیژنه‌ی‬ ‫نه‌زاه���ه‌ی په‌رله‌مان���ی كوردس���تان‬ ‫جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ هیچ‬ ‫په‌یامێكی���ان بۆنه‌هات���و‌ه له‌لیژنه‌ی‬ ‫چاكس���ازی بارزانی���ه‌وه‌ تاوه‌ك���و‬ ‫هاوكارییان بكه‌ن ده‌ڵێت "زۆر گرنگ ‌ه‬ ‫هه‌ماهه‌نگیمان له‌گه‌ڵ بكرێت چونك ‌ه‬ ‫پێشتریش چه‌ندین دۆسیه‌ی گرنگمان‬ ‫ناردوه‌ بۆ حكوم���ه‌ت داهاتێكی زۆر‬ ‫ده‌گه‌ڕێنێته‌و‌ه به‌اڵم كاریان له‌س���ه‌ر‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬له‌م پرسه‌شدا كه‌س حسابی‬

‫بۆ په‌رله‌مانی كوردستان نه‌كرد"‪.‬‬ ‫بڕی���ارده‌ری لیژن���ه‌ی نه‌زاه���ه‌ی‬ ‫په‌رله‌مان���ی كوردس���تان بێئومێدی‬ ‫خۆی له‌پڕۆژه‌چاكس���ازیه‌كی بارزانی‬ ‫ده‌رب���ڕی‌و باس���ی ئه‌وه‌ش���ده‌كات‬ ‫"پێش���تریش پ���ڕۆژه‌ی له‌وج���ۆره‌‬ ‫ڕاگه‌یه‌نراوه‪ ،‬هه‌تاوه‌كو وەک ‌ئه‌مری‬ ‫واقیع ده‌رهاویشته‌كانی نه‌بینن باوه‌ڕ‬ ‫به‌و پڕۆس���ه‌یه‌ ناكه‌ی���ن‪ ،‬چونكه‌ له‌‬ ‫‪ 2011‬وه‌ پڕۆژه‌ ئیعالن ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫مه‌س���عود بارزانی كه‌ له‌ناوه‌ڕاستی‬ ‫مانگی پێشوەوە‌ پرۆسه‌ی چاكسازی‬ ‫له‌ن���او پارته‌ك���ه‌ی ڕاگه‌یان���دوه‌‪،‬‬ ‫چاوه‌ڕوانیه‌كان���ی خه‌ڵك���ی له‌پارتی‬ ‫بۆ چاكس���ازی زیاتركردوه‌ به‌وپێیه‌ی‬ ‫ئێس���تا پارت���ی به‌الیه‌ن���ی یه‌كه‌م‌و‬ ‫به‌رپرس���ی حكوم���ه‌ت ده‌زانرێ���ت‬ ‫بۆیه‌ شكس���تهێنانی ئه‌م پرۆس���ه‌یه‌‬ ‫هاوش���ێوه‌ی س���اڵی ‪ 2011‬وه‌ك���و‬ ‫باس ده‌كرێ���ت‪ ،‬ڕه‌نگه‌ ئ���ه‌م جاره‌‬ ‫باجه‌كه‌ی زۆر قورس بێت بۆ پارتی‌و‬ ‫بارزان���ی‌و خه‌ڵكیش ئیت���ر باوه‌ڕی‬ ‫به‌چاكس���ازیه‌كان نا‌مێنێ���ت وه‌ك���و‬ ‫چیرۆك ته‌ماشایان ده‌كات‪.‬‬

‫تائێستا نه‌سرییه‌ی وه‌زاره‌ته‌كان نه‌بڕدراو‌ه‬

‫ئه‌ندامێكی‌ په‌رله‌مان ‌ی كوردستان‪ :‬بوارێكه‌ بۆ گه‌نده‌ڵی‌‬

‫د‪.‬ش���ێركۆ حه‌مه‌ ئه‌می���ن ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان ئام���اژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ تائێس���تا نه‌س���رییه‌ی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ه‌كان نه‌بڕدراوه‌‌و نه‌س���رییه‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌تدا هه‌ر به‌ده‌ست وه‌زیره‌وه‌یه‌‌و‬ ‫بڕیاری‌ خه‌رجكردنه‌كه‌ی‌ له‌الی‌ وه‌زیره‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ئه‌مه‌ بوارێكه‌ بۆ گه‌نده‌ڵی‌"‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ ،‬ش���ۆڕش محه‌مه‌د‪ :‬د‪.‬شێركۆ‬ ‫حه‌مه‌ئه‌می���ن به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫نه‌س���رییه‌ی‌ وه‌زاره‌ته‌كان���ی‌ حكومه‌ت‬ ‫زۆرترینیان ‪ 15‬ملیۆن دیناری‌ عێراقییه‌‌و‬ ‫ده‌س���ته‌كانیش چوار ملی���ۆن دیناره‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و وت���ی‌ "له‌به‌رئ���ه‌وه‌ به‌مانایه‌كی‌‬ ‫دیك���ه‌ ده‌توانین بڵێین ك���ه‌ موچه‌ی‌‬

‫وه‌زیر وه‌كو خۆیه‌تی‌‌و پاشه‌كه‌وتی‌ لێ‌‬ ‫ناكرێت به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ نه‌س���رییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كه‌ی‌ خۆی‌ له‌به‌رده‌ستدایه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ش ك���رد كه‌ ئه‌مه‌‬ ‫بوارێك���ه‌ ب���ۆ گه‌نده‌ڵی‌‌و وت���ی‌ "ئه‌مه‌‬ ‫بوارێكه‌ بۆ گه‌نده‌ڵی‌‌و به‌واتایه‌كی‌ دیكه‌‬ ‫پاش���ه‌كه‌وتكردنی‌ موچه‌ له‌سه‌رشانی‌‬

‫فه‌رمانب���ه‌ران‌و موچه‌خۆران���ی‌ پله‌ی‌‬ ‫خواره‌وه‌ كراوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌ی‌ كوردس���تان‬ ‫هێم���ا بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ده‌وام ناكه‌ن وه‌زیره‌كانی‌ گۆڕان‬ ‫ئه‌و نه‌س���رییه‌یه‌ وه‌رناگرن‌و وتی‌ "من‬ ‫خۆم له‌گه‌ڵ وه‌زیره‌كانی‌ گۆڕان قسه‌م‬

‫پارتی‌‪ :‬چاوه‌ڕوان ‌ی یه‌كێتین‬ ‫گۆڕان‪ :‬پارت ‌ی بارودۆخی‌ گفتوگۆ ‌ی له‌باربردوه‌‬

‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"چاوه‌ڕوانی‌ هه‌وڵه‌كانی‌ یه‌كێتین‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی‌ راوبۆچونی‌ الیه‌نه‌كان‬ ‫به‌تایبه‌ت بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ دۆخه‌كه‌‌و كۆبونه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش له‌و‬ ‫بڕوایه‌دایه‌ ئه‌م بارودۆخه‌ بارودۆخی‌‬ ‫گفتوگۆ نییه‌‌و پارتی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستان بارودۆخی‌ گفتوگۆی‌‬ ‫له‌باربردوه‌‪.‬‬ ‫ئ���اراس حه‌س���ۆ میرخ���ان ئه‌ندامی‌‬

‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارت���ی‌ دیموكرات���ی‌‬ ‫كوردس���تان له‌لێدوانێكی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ وت‬ ‫"هیچ ش���تێكی‌ تازه‌ له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫ئێمه‌‌و گۆڕاندا له‌ئارادا نییه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "وه‌ك پارتی‌ رامانگه‌یاندوه‌ كه‌‬ ‫رێككه‌وتنی‌ پێشومان له‌گه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گ���ۆڕان هه‌ڵوه‌ش���اندۆته‌وه‌‌و ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫بمانه‌وێ���ت رێككه‌وتنێكی‌ ت���ر بكه‌ین‌و‬ ‫دۆخی‌ هه‌رێم چاره‌س���ه‌ر بكه‌ین ده‌كرێت‬ ‫له‌گه‌ڵ گۆڕان رێكبكه‌وین‌و رێككه‌وتنێكی‌‬ ‫نوێ‌ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ ك���رد كه‌ له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫نێ���وان مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارت���ی‌ كۆمه‌ڵێك پێش���نیار خراوه‌ته‌ڕ‌و‬

‫له‌و باره‌یه‌وه‌ وتی‌ " كۆمه‌ڵێك پێش���نیار‬ ‫خراوه‌ت���ه‌ڕو بڕی���اره‌ یه‌كێت���ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫الیه‌نه‌كان���ی‌ دیكه‌ به‌تایبه‌تی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گ���ۆڕان قس���ه‌بكات‌و راوبۆچونی‌ ئه‌وان‬ ‫له‌سه‌ر پێشنیاره‌كانی‌ نێو كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫پارت���ی‌‌و یه‌كێت���ی‌ وه‌ربگرێت‌و پاش���ان‬ ‫بڕیاری‌ له‌سه‌ر بدرێت"‪.‬‬ ‫راش���یگه‌یاند "وات���ا به‌گش���تی‌ ئێمه‌‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی‌ هه‌وڵه‌كان���ی‌ یه‌كێتین له‌و‬ ‫بواره‌دا"‪.‬‬ ‫شۆڕش حاجی‌ وته‌بێژی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گ���ۆڕان له‌لێدوانێك���ی‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند "هیچ ش���تێكی‌ ت���ازه‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌ پارتی‌‌و گۆڕان له‌ئارادا‬ ‫نییه‌"‪.‬‬

‫وتیشی‌ "ئێمه‌ وه‌كو بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫پێمانوایه‌ ئ���ه‌م بارودۆخ���ه‌ بارودۆخ ‌ی‬ ‫گفتوگ���ۆ نیی���ه‌‌و پارت���ی‌ دیموكرات���ی‌‬ ‫كوردس���تان بارودۆخی‌ گفتوگۆی‌ له‌بار‬ ‫بردوه‌"‪.‬‬ ‫ش���ۆڕش حاجی‌ راش���یگه‌یاند "ئێمه‌‬ ‫پێمانوایه‌ ده‌بێت ش���ه‌رعیه‌ت بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ دام���ه‌زراوه‌ ش���ه‌رعییه‌كانی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‌و له‌و چوارچێوه‌یه‌دا شه‌رعیه‌ت‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ب���ه‌و واتای���ه‌ی‌ ده‌بێ���ت‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌م���ان به‌ب���ێ‌ هیچ‬ ‫مه‌رجێك كارابكرێته‌وه‌‌و له‌ناو په‌رله‌مان‬ ‫ئێم���ه‌ هه‌م���و كێش���ه‌‌و قه‌یرانه‌كانی‌ تر‬ ‫چاره‌سه‌ربكه‌ین"‪.‬‬

‫ك���رد‌و له‌گ���ه‌ڵ وه‌زیره‌كان���ی‌ دیكه‌ش بكرێت به‌اڵم تا ئێستا هیچ نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫د‪.‬ش���ێركۆ حه‌مه‌ ئه‌مین راشیگه‌یاند‬ ‫ك���ه‌ له‌حكومه‌تدا م���اون له‌باره‌ی‌ ئه‌و‬ ‫بابه‌ته‌ قسه‌م كرد‪ .‬وه‌زیره‌كانی‌ گۆڕان "تائێس���تا ئ���ه‌و به‌ڕێزان���ه‌ی‌ ك���ه‌‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ده‌وام ناكه‌ن نه‌س���رییه‌ له‌ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیرانن نه‌سرییه‌كانیان‬ ‫له‌به‌رده‌ستدایه‌ كه‌ له‌ ‪ 15‬ملیۆن دیناری‌‬ ‫وه‌رناگرن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "بڕیارب���وه‌ ك���ه‌ لیژنه‌یه‌ك عێراقییه‌وه‌ ده‌ستپێده‌كات‌و كه‌مترینیان‬ ‫ی تێدا ‪ 4‬ملیۆن دیناره‌"‪.‬‬ ‫دروس���ت بكه‌ن‌و پێداچون���ه‌وه‌ ‌‬

‫به‌ره‌ی توركمانی داوای‬ ‫دروستكردنی هێزێكی‬ ‫‪ 1500‬چه‌كداری ده‌كات‬ ‫ب���ەرەی تورکمان���ی عێ���راق ب���ۆ‬ ‫دوای ئازادكردن���ی موس���ڵ داوای‬ ‫دروس���تكردنی هێزێك���ی چه‌ك���دار‬ ‫له‌‌ئه‌مریكی���ه‌كان ده‌كات‪ ،‬ئه‌ندامێكی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاس���ی ئ���ه‌و به‌ره‌یه‌ش‬ ‫ده‌ڵێ���ت "دوای ئازادكردنی موس���ڵ‬ ‫پێكهات���ه‌ جی���اوازه‌كان زه‌حمه‌ت���ه‌‬ ‫پێكه‌وه‌ بژین"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‪ ،‬تایبه‌ت‌‪ :‬ئای���دن مه‌عروف‬ ‫ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاس���ی به‌ره‌ی‬ ‫توركمان���ی به‌ئاوێن���ه‌ی ڕاگه‌یان���د‬ ‫"پالنێك���ی هاوب���ه‌ش هه‌ی���ه‌ ب���ۆ‬ ‫دروس���تكردنی هێزێك���ی پاڵپش���ت‬ ‫له‌پڕۆس���ه‌ی ئازادكردن���ی موس���ڵ‪،‬‬ ‫ئێمه‌ش ده‌مانه‌وێت پشكمان هه‌بێت‬ ‫له‌وهێزه‌ بۆیه‌ داوامان له‌ئه‌مریكیه‌كان‌و‬ ‫الیه‌نه‌كان���ی ت���ری پالكه‌ن���ه‌ كردوه‌‬ ‫كه‌ ‪ 1500‬چه‌كدارم���ان هه‌بێت له‌ناو‬ ‫ئه‌وهێزه‌دا تاوه‌كو پێكهاته‌ی توركمان‬ ‫له‌موسڵ بپارێزین"‪.‬‬ ‫ڕاش���یگه‌یاند "داواكه‌م���ان هێ���چ‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌ك���ی ب���ه‌داوای توركیاوه‌‬ ‫نه‌بوه‌‪ ،‬كاردانه‌وه‌ی ئه‌مریكیه‌كانیش‬ ‫ئه‌رێنی بون له‌وباره‌یه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئایدن مه‌عروف ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی به‌ره‌ی توركمانی جه‌ختیشی‬

‫له‌س���ه‌ر موس���ڵ دوای داع���ش‬ ‫كردوه‌ كه‌ ئ���ه‌و هێزه‌ هاوبه‌ش���ه‌ی‬ ‫دروس���تده‌كرێت بۆ دوای ئازادكردنی‬ ‫موسڵه‌و هۆشداری ئه‌وه‌شیدا له‌دوای‬ ‫ئازادكردن���ی موس���ڵ زه‌حمه‌ته‌ ئه‌و‬ ‫پێكهاتانه‌ پێكه‌وه‌ هه‌ڵبكه‌ن‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫به‌وردی بیر له‌وكاره ‌بكرێته‌وه‌‪ ،‬وتی‬ ‫"ئازادكردنی موس���ڵ هه‌فته‌یه‌ك یان‬ ‫چه‌ند ڕۆژێ���ك ده‌خایه‌نێ���ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫موس���ڵی دوای داع���ش ده‌بێت زۆر‬ ‫بیری لێبكرێته‌وه‌"‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫عه‌بدولله‌تیف ئه‌حمه‌د‪ :‬ئێمه‌ ‌ی سه‌له‌فی‌ حزب نین تاوه‌كو رابه‌رمان هه‌بێت‬

‫‪5‬‬

‫دیموكراسی پێچه‌وانه‌ی‌ شه‌رع نه‌بێ ‌ت بێت قبوڵه‌‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫د‪ .‬عه‌بدولله‌تیف ئه‌حمه‌د‪ ،‬كه‌سایه‌ت ‌ی‬ ‫دیار ‌ی سه‌له‌فییه‌كان له‌م گفتوگۆیه‌ ‌ی‬ ‫ئاوێنه‌دا كه‌ له‌رێگه‌ ‌ی ئینته‌رنێته‌و‌ه‬ ‫پرسیاره‌كانی‌ بۆ ره‌وانه‌ كراوه‌و‬ ‫وه‌اڵمی‌ داوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "باوه‌ڕمان‬ ‫به‌دامه‌زراندن ‌ی حیزب نییه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بانگخوازێكی یه‌كگرتو ده‌ڵێت‬ ‫دوای پێنچ فه‌رزه‌كه‌‪ ،‬سیاس���ه‌ت باشترین‬ ‫خواپه‌رستییه‌‪ ،‬ئایا وایه‌؟‬ ‫عه‌بدولله‌تی���ف ئه‌حمه‌د‏‪ :‬به‌الی ئێمه‌و‌ه‬ ‫دوای مافی خوا كه‌ به‌ته‌نها په‌رس���تنێتی‬ ‫به‌و ش���ێوازه‌ی كه‌ پێغه‌مبه‌ر صلی الله‬ ‫علیه‌ وس���لم رونی كردۆته‌وه‌ دوای حه‌قی‬ ‫خوا حه‌ق���ی دایك‌و باوك���ت گه‌وره‌ترین‬ ‫مافه‌‪ ،‬نه‌ك سیاس���ه‌تی ملمالنێ له‌س���ه‌ر‬ ‫كورسی‌و بودجه‌و ده‌سه‌اڵت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌ڵێن س���ه‌رچاوه‌ی كه‌ناڵی‬ ‫ئاسمانی ئامۆژگاری پارتییه‌؟‬ ‫عه‌بدولله‌تیف ئه‌حمه‌د‏‪:‬‏كه‌ناڵی ئاسمانی‬ ‫ئام���ۆژگاری (‪ )HD‬نیه‌ وه‌ك كه‌ناڵه‌كانی‬ ‫ت���ر تاوه‌ك���و پاره‌یه‌ك���ی زۆری بوێ���ت‪،‬‬ ‫سه‌رچاوه‌ی سه‌ره‌كیش���ی بریتی ‌ه له‌خێرو‬ ‫یارمه‌تی خێرخوازانی ئه‌م كوردس���تانه‌و‬ ‫الحمدلله موسڵمانان به‌گشتی‌و خێرخوازان‬ ‫به‌تایبه‌تی متمانه‌یان به‌كه‌ناڵه‌كه‌ هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ته‌نها خزمه‌ته‌ به‌ئیسالم له‌به‌رئه‌وه‌ هاوكاری‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ژماره‌ی كارمه‌نده‌كانیشمان كه‌م‌و‬ ‫موچه‌ش���یان ته‌نها ش���تێكی ڕه‌مزی زۆر‬ ‫كه‌مه‌‪ ،‬كه‌ ئ���ه‌م مانگه‌ پاره‌م���ان نه‌بو‌ه‬ ‫موچه‌م���ان نه‌داوه‌ پێیان‪ ،‬دو مانگیش��� ‌ه‬ ‫به‌ق���ه‌رز پاره‌ی مانگانه‌ی (نایل س���ات)‬ ‫ده‌ده‌ین‪ ،‬داواش���مان ك���ردوه‌ بۆمان كه‌م‬ ‫بكه‌نه‌وه‌ ئه‌گین���ا له‌وه‌ی ‌ه بیكه‌ینه‌ ناوخۆو‬ ‫واز له‌سه‌ته‌الیت بێنین‪ ،‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫ڕاس���ت نی ‌ه كه‌ هیچ حزبێ���ك هاوكارمان‬ ‫بێت‌و ته‌نها دینارێكیش���ی دابێت‪ ،‬پارتی‬ ‫نه‌ك هاوكارمان نیه‌ به‌ڵكو وه‌زیری ناوخۆ‬ ‫ك ‌ه پارتیه‌ رادیۆكه‌ش���ی لێ داخس���تین‌و‬ ‫ئاسایشیش رێگه‌یان پێنه‌داوینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ ئه‌وه‌نده‌ ئیمانتان به‌هێز‌ه‬ ‫ب���ۆ ئۆتۆمبێلی درعت پێی���ه‌‪ ،‬ئایا ئه‌مه‌‬ ‫باوه‌ڕ نه‌بون نیه‌ به‌قه‌زاو قه‌ده‌ر؟‬ ‫عه‌بدولله‌تی���ف ئه‌حم���ه‌د‏‪ :‬‏س���ه‌ره‌تا‬ ‫ده‌ڵێ���م ئه‌و ژم���اره‌ زۆره‌ی كه‌ بۆ نرخی‬ ‫سه‌یاره‌كه‌ی من دانرابو درۆ بو‪ ،‬من ته‌نها‬ ‫پێنچ ده‌فته‌رم دابو‪ ،‬هه‌ر كه‌س���ێكیش ك ‌ه‬ ‫خه‌ڵكی رانی���ه‌و چوارقوڕنه‌ بێت ده‌زانێت‬ ‫ك ‌ه باوكم له‌كه‌س��� ‌ه ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی ئه‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌ بو كه‌ شۆفڵ‌و گه‌اڵبه‌و غه‌ساله‌و‬ ‫كارگ���ه‌ی‌ بلۆكم���ان هه‌بو‪ ،‬س���وپاس بۆ‬ ‫خوا پێویس���تمان به‌هیچ حزب‌و الیه‌نێك‬ ‫نه‌ب���وه‌ رۆژێك له‌رۆژان هی���چ حزبێكیش‬ ‫سه‌یاره‌ی بۆ من نه‌كڕیوه‌‪ ،‬بونی سه‌یاره‌ی‬ ‫درعیش گوناه‌و تاوان نیه‌ به‌تایبه‌تیش بۆ‬ ‫كه‌سێك ك ‌ه به‌ئاشكرا له‌الیه‌ن تیرۆریست ‌ه‬ ‫داعش���ه‌كانه‌وه‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ی كوش���تنی‬ ‫لێبكرێت‌و مانای ئه‌وه‌ش نیه‌ كه‌ باوه‌ڕمان‬ ‫به‌قه‌زاو قه‌ده‌ر نه‌بێت‪ ،‬به‌ڵكو ده‌ستگرتن‬ ‫به‌س���ه‌به‌ب به‌شێك ‌ه له‌ئیمان بون به‌قه‌زاو‬ ‫قه‌ده‌ر‪ ،‬هه‌روه‌كو چۆن گش���ت كه‌س���ێك‬ ‫پۆش���اكی ئه‌ستور له‌به‌رده‌كات بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫س���ه‌رمای نه‌بێت هه‌ر چه‌ند‌ه باوه‌ڕیش���ی‬ ‫به‌ق���ه‌زاو ق���ه‌ده‌ر هه‌ی���ه‌و عیالجی���ش‬ ‫به‌كارده‌هێنی���ن هه‌رچه‌ند‌ه باوه‌ڕیش���مان‬ ‫به‌ق���ه‌زاو قه‌ده‌ر هه‌یه‌‪ ،‬خ���وای گه‌وره‌ش‬ ‫ده‌فه‌رمووێ���ت‪" :‬خذوا حذرك����م " وات ‌ه‬ ‫حه‌زه‌ری خۆتان وه‌ربگ���رن‪ ،‬پێغه‌مبه‌ری‬ ‫خوا صلی الله علیه‌ و س���لم پۆش���اكی‬ ‫درع���ی له‌به‌ر ده‌ك���رد‪ ،‬ه���ه‌ر یه‌كێكمان‬ ‫كه‌ س���وار س���ه‌یاره‌ ده‌بین قایشی ئه‌مان‬ ‫ده‌به‌س���تین‌و ش���ه‌وان ده‌رگا دائه‌خه‌ین‬ ‫له‌گه‌ڵ باوه‌ڕبونیشمان به‌قه‌زاوقه‌ده‌ر‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬چه‌ند ره‌وت‌و ئاڕاس���ته‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫ك ‌ه بانگه‌ش���ه‌ بۆ رێبازی سه‌له‌فی ده‌كات‬ ‫له‌ناوچه‌ك���ه‌و كوردستانیش���دا‌و كامه‌یان‬ ‫راسته‌قینتره‌؟‬ ‫عه‌بدولله‌تیف ئه‌حمه‌د‏‪ :‬وه‌ك له‌پێشتر‬ ‫وه‌اڵمم دایه‌وه‌ ك ‌ه ته‌نها یه‌ك س���ه‌له‌فیه‌ت‬ ‫هه‌ی ‌ه حه‌ق بێت له‌هه‌مو جیهاندا‪ ،‬به‌اڵم‪:‬‬ ‫‪ -1‬هه‌ندێكجار له‌هه‌ندێ شوێن كه‌سانێك‬ ‫ڕاست ده‌بنه‌و‌ه به‌ناوی سه‌له‌فی جیهادی‬ ‫ك���ه‌ له‌راس���تیدا دوری نێوانی���ان له‌گه‌ڵ‬ ‫سه‌له‌فیه‌تی راسته‌قین ‌ه به‌ئه‌ندازه‌ی دوری‬ ‫نێوان مه‌ش���ریق‌و مه‌غری���ب وایه‌‪ .‬چونك ‌ه‬ ‫پێشتر رونمكرده‌و‌ه كه‌ جیاوازی زۆر هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌نێوان سه‌له‌فیه‌ت‌و داعشه‌كان‪.‬‬ ‫‪ -٢‬هه‌روه‌ه���ا جارجاری���ش گه‌نجانێكی‬ ‫ه���ه‌رزه‌كارو كه‌س���انێكی كه‌مزانس���ت‌و‬ ‫هه‌ڵه‌شه‌و زێده‌ڕه‌ۆو بێ حیكمه‌ت به‌ناوی‬

‫مه‌ال به‌ختیار ده‌ناسم‬ ‫به‌اڵم بیروباوه‌ڕمان‬ ‫ئه‌رزو ئاسمانی فه‌رقه‌‬

‫د‪ .‬عه‌بدولله‌تیف ئه‌حمه‌د‏‬ ‫س���ه‌له‌فیه‌ته‌وه‌ هه‌نگاوی خ���راپ ده‌نێن‌و‬ ‫سه‌له‌فیه‌ت ناشرین ده‌كه‌ن كه‌ له‌ڕاستیشدا‬ ‫ئه‌مان���ه‌ش س���ه‌له‌فی نی���ن‪ ،‬چونكه‌ ن ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌له‌فیه‌ت حاڵی بون نه‌ له‌سه‌ریشی‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ ب���ون‪ ،‬به‌ڵكو پ���ه‌روه‌رده‌ی‬ ‫فه‌یسبوك‌و ئه‌نته‌رێتین نه‌ك په‌روه‌رده‌ی‬ ‫س���ه‌ر ده‌س���تی زانایانی گ���ه‌وره‌و داناو‬ ‫به‌ڕه‌حم‪ ،‬ئه‌م ‌ه هه‌ڵه‌ش ‌ه زێده‌ڕه‌وانه‌ كاریان‬ ‫ده‌ركردنی سه‌له‌فیه‌كان ‌ه له‌سه‌له‌فیه‌ت نه‌ك‬ ‫كار بۆ ئه‌وه‌ بك���ه‌ن خه‌ڵكی پابه‌ند بێت‬ ‫به‌رێبازی پاكی سه‌له‌فیه‌ت كه‌ پێغه‌مبه‌ر‬ ‫– صلی الل ‌ه علیه‌ وس���لم – و هاوه‌اڵنی‬ ‫له‌س���ه‌ر بوه‌‪ ،‬به‌م ڕه‌وته‌ توند‌ه ده‌وترێت‬ ‫حدادی ك ‌ه فه‌رغه‌ی ته‌كفیریه‌‪.‬‬ ‫‪ -3‬هه‌روه‌ها ڕه‌وتێكی تریش ك ‌ه به‌ناوی‬ ‫س���ه‌له‌فیه‌ته‌وه‌ حزبی نوریان دروستكرد‬ ‫له‌میس���ر‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌و كه‌س���ان ‌ه پێش‬ ‫دروستكردنی حزبه‌كه‌یان زانایانی سه‌له‌فی‬ ‫خه‌ڵكیان لێئاگادار كردب���ۆو‌ه ك ‌ه ئه‌مان ‌ه‬ ‫س���ه‌له‌فی نین‪ ،‬به‌ڵكو كه‌س���انێكی الڕێن‬

‫من ته‌نها پێنج‬ ‫ده‌فته‌رم دابو‬ ‫به‌درعه‌که‌م‪ ،‬بونی‬ ‫سه‌یاره‌ی درعیش‬ ‫گوناهـ‌و تاوان نییه‌‬

‫به‌اڵم پۆشاكی سه‌له‌فیان له‌به‌ركردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌ڵگه‌تان چیی���ه‌ كه‌ رێبازی‬ ‫سه‌له‌فی راسترین رێبازی ئیسالم ‌ه له‌دوای‬ ‫مه‌رگی پێغه‌مبه‌ر؟‬ ‫عه‌بدولله‌تیف ئه‌حمه‌د‏‪ :‬به‌لگه‌ی قورئان‌و‬ ‫ون أْ َ‬ ‫الوَّلُ َ‬ ‫الس ِاب ُق َ‬ ‫ون ِم َن‬ ‫حه‌دیس‪ ،‬قورئان‪َ : :‬و َّ‬ ‫ين َو أْ َ‬ ‫ْ‬ ‫ار َوالَّ ِذ َ‬ ‫اج ِر َ‬ ‫ان‬ ‫ال َ‬ ‫ال ُم َه ِ‬ ‫ين اتَّ َبعُو ُهم ِبإِ ْح َس ٍ‬ ‫نص ِ‬ ‫َ‬ ‫َّر ِض َي اللَّة َع ْن ُه ْم َو َر ُ‬ ‫ات‬ ‫ضوا َع ْنة َوأ َع َّد لَ ُه ْم َجنَّ ٍ‬ ‫َت ْج���ري َت ْح َت َها أْ َ‬ ‫ار َخالِ ِد َ‬ ‫ي���ن ِفي َها أَ​َب ًدا َذلِ َك‬ ‫ال ْن َه ُ‬ ‫ِ‬ ‫ْال َف ْو ُز ْال َع ِظيم)‪ ،‬حه‌دیس‪ :‬عن رس���ول الل ‌ه‬ ‫صلی الله‌ علیه‌ وسلم‪ -‬أنه‌ قال‪ :‬ستفترق‬‫أمتي على ثالث وسبعين فرقة‪ ،‬كلها في النار‬ ‫إال واحدة وف���ي رواية‪ :‬قيل‪ :‬فم���ن الناجية؟‬ ‫قال‪ :‬م���ا أنا علية وأصحابي رواة جماعة من‬ ‫األئمة‪.‬‬

‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌م���و رێبازێكی س���ه‌له‌فی‬ ‫مه‌رجه‌عیه‌تێك���ی هه‌ی���ه‌ ك��� ‌ه فه‌ت���واو‬

‫رابه‌رایه‌تی ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬مه‌رجه‌عیه‌تی ئێو‌ه‬ ‫كێیه‌؟ ئایا له‌ده‌ره‌وه‌ی كوردس���تان ‌ه یان‬ ‫له‌ناوه‌وه‌ی كوردستانه‌‌و كێیه‌؟‬ ‫عه‌بدولله‌تی���ف ئه‌حم���ه‌د‏‪:‬‏ ئێمه‌ حزب‬ ‫نین تاوه‌ك���و رابه‌رمان هه‌بێ���ت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ته‌نه���ا مامۆس���تایان ئام���ۆژگاری خێرو‬ ‫فه‌توای ش���ه‌رعیان به‌ده‌س���ته‌وه‌یه‌ نه‌ك‬ ‫ته‌وه‌جوهات���ی حزبی‪ ،‬هیچ الیه‌ن‌و گروپ‌و‬ ‫ح���زب‌و حكومه‌تێ���ك له‌پش���ت ئێمه‌و‌ه‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬ه���ه‌ر كه‌س���ێكیش به‌ڵگه‌یه‌ك���ی‬ ‫راس���تی به‌ده‌س���ته‌وه‌یه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ س���ه‌له‌فیه‌كان حزبێك یان واڵتێكیان‬ ‫له‌پشت بێت ئه‌وا با بیخات ‌ه رو بۆ خه‌ڵكی‬ ‫بس���ه‌لمێنێت‪ ،‬ئێم���ه‌ بێ منه‌تین‌و س���ه‌ر‬ ‫به‌رزین الحمدلله‪ ،‬به‌اڵم ته‌نها پروپاگه‌نده‌و‬ ‫درۆو بوهتانه‌و ئه‌مانه‌ به‌ به‌ڵگه‌ ناشێن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬راتان له‌س���ه‌ر ئه‌و سیسته‌می‬ ‫ئیسالمیی ‌ه چیی ‌ه كه‌ له‌سعودیه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئایا‬ ‫رێبازێكی ئایینی شه‌رعیی ‌ه له‌كاتێكدا ك ‌ه‬ ‫سیسته‌می خه‌الفه‌ت نییه‌؟‬ ‫عه‌بدولله‌تیف ئه‌حمه‌د‏‪ :‬به‌ڵی باش��� ‌ه با‬ ‫خه‌الفه‌تیش نه‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌ڵوێس���تی ئێ���وه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫دیموكراس���ی چیی���ه‌‪ ،‬ئایا دیموكراس���ی‬ ‫ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌؟‬ ‫عه‌بدولله‌تیف ئه‌حمه‌د‏‪ :‬دیموكراس���یه‌ت‬ ‫مانای حوكمی میلله‌ت‪ ،‬جا كه‌ حوكمه‌ك ‌ه‬ ‫پێچه‌وانه‌ی شه‌رع نه‌بێت‌و له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫خه‌ڵك‌و واڵت بێ���ت قبوڵه‌ ئه‌گه‌رنا قبوڵ‬ ‫نیه‌ به‌المانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌ڵوێس���تی ئێ���وه‌ چیی��� ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر به‌كه‌نیزه‌ك كردنی ژنان‌و كچانی‬ ‫ئێزیدی؟‬ ‫عه‌بدولله‌تیف ئه‌حمه‌د ‪ :‬ته‌واو دژی ئه‌و‬ ‫دیارده‌یه‌ین‌و پێشتریش رامانگه‌یاندوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬راتان چیی ‌ه كه‌ س���ه‌له‌فییه‌كی‬ ‫ن���اودار به‌ناوی ره‌بیع بن هادی مه‌دخه‌لی‬ ‫فه‌توای داوه‌ له‌سه‌ر به‌كه‌نیزه‌كردنی ژنانی‬ ‫ئێزیدی كه‌ كارێكی شه‌رعییه‌؟‬ ‫عه‌بدولله‌تی���ف ئه‌حمه‌د‏‪ :‬ئه‌و قس���ه‌ی ‌ه‬ ‫راست نیه‌و سه‌د له‌سه‌دی درۆو بوختانه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێ���وه‌و داعش له‌چیدا ناكۆكن‌و‬ ‫له‌چیدا كۆكن؟‬ ‫عه‌بدولله‌تیف ئه‌حمه‌د‏‪ :‬جیاوازی نێوان‬ ‫سه‌له‌فی‌و داعش‪:‬‬ ‫‪ .1‬داعش گش���ت واڵت ‌ه موسڵمانه‌كانی‬ ‫وه‌ك (كوردس���تان‌و ئ���ه‌رده‌ن‌و لیبی���او‬ ‫س���عودیه‌و میس���ر‌‪ )...‬به‌واڵت���ی كوفر‬ ‫ده‌زانن‪.‬‬ ‫• به‌اڵم س���ه‌له‌فی به‌واڵتی موسڵمانی‬ ‫ده‌زانن‪.‬‬ ‫‪ .2‬داعش سه‌ركرده‌ موسڵمانه‌كانی ئه‌م‬ ‫واڵتان ‌ه به‌كافر داده‌نێ���ن‪ ،‬مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫خ���ۆی ئیعالنی كوفری خۆی بكات‪ .‬به‌اڵم‬ ‫سه‌له‌فی به‌موسڵمانیان داده‌نێن هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫كه‌مته‌رخه‌م‌و تاوانیشیان تێدایه‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬داعش الی وایه‌ پۆلیس‌و سوپای ئه‌م‬ ‫واڵتانه‌ش كافرن‌و خوێنیشیان حه‌اڵڵه‌‪• .‬‬ ‫س���ه‌له‌فی الی وایه‌ ك ‌ه موسڵمان به‌هۆی‬ ‫بون به‌پۆلیس‌و پاس���ه‌وانی ئ���ه‌م واڵتان ‌ه‬ ‫كافر نابێت‪.‬‬ ‫‪ .4‬داع���ش له‌ناوبردن‌و خوێنڕش���تنی‬ ‫كاربه‌ده‌س���تانی واڵت���ه‌كان‌و گش���ت‬ ‫پاسه‌وانانیش���یان به‌حه‌اڵڵ ده‌زانن‪ .‬به‌اڵم‬ ‫س���ه‌له‌فی خوێنی هه‌مو ئه‌وانه‌ به‌پارێزراو‬

‫داده‌نێن‌و خوێنڕشتنیان به‌حه‌رام ده‌زانن‪.‬‬ ‫‪ .5‬داع���ش ئ���ه‌و جه‌نگ���ه‌ی‌له‌واڵت��� ‌ه‬ ‫موسڵمانانه‌كانی وه‌ك كوردستان ده‌كرێت‬ ‫به‌جیهاد ده‌زانن‪ .‬به‌اڵم الی س���ه‌له‌فی ئه‌و‬ ‫جه‌نگ‌و كوش���تار‌ه نه‌ك هه‌ر جیهاد نیی ‌ه‬ ‫به‌ڵكو جه‌ریمه‌ت‌و كوفرێكی عه‌مه‌لیش��� ‌ه‬ ‫وه‌ك پێغه‌مبه‌ری خوا فه‌رمویه‌تی‪(:‬سباب‬ ‫المس���لم فس���وق وقتال���ه كف���ر)‪ .‬واته‌‪:‬‬ ‫(جنێ���ودان به‌موس���ڵمان فاس���قێتییه‌‪،‬‬ ‫جه‌نگكردنیش دژ ‌ی موسڵمان كوفره‌) ‪.‬‬ ‫‪ .6‬داع���ش ته‌قاندن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕی‬ ‫پیاوچاكان به‌خێرو چاك‌و شه‌رعی ده‌زانن‪.‬‬ ‫به‌اڵم سه‌له‌فی ته‌قاندنه‌وه‌ی ئه‌و شوێنان ‌ه‬ ‫به‌ناشه‌رعی ده‌زانن‪.‬‬ ‫‪ .7‬داع���ش دوعاك���ردن ب���ۆ ئ���ه‌م‬ ‫كاربه‌ده‌س���تان ‌ه به‌كوف���ر ده‌زانن چونك ‌ه‬ ‫به‌الیانه‌وه‌ كافرو تاغوتن‪ .‬به‌اڵم سه‌له‌فی‬ ‫دوعا كردن بۆ سه‌ركرده‌و كاربه‌ده‌ستانی‬ ‫موسڵمان به‌شه‌رعی‌و پێویست ده‌زانن‪.‬‬ ‫‪ .8‬داع���ش پێكهێنان���ی ده‌وڵه‌تێك���ی‬ ‫كوردی به‌قه‌ده‌غه‌و بێ ش���ه‌رعی ده‌زانن‌و‬ ‫دژی ده‌وه‌ستنه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم سه‌له‌فی دروست‬ ‫بونی ده‌وڵه‌تی كوردی به‌شه‌رعی ده‌زانن‌و‬ ‫داوا ده‌كه‌ن له‌خوای گه‌وره‌ بیهێنێت ‌ه جێ‬ ‫به‌دادپه‌روه‌ری‪.‬‬ ‫‪ .9‬داع���ش كار ب���ۆ كوده‌ت���ا ده‌كه‌ن‬ ‫به‌جه‌ن���گ به‌ن���اوی جیه���اد ب���ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫خۆیان له‌ش���وینی ئه‌وان ده‌سه‌اڵت بگرن ‌ه‬ ‫ده‌ست‪ .‬به‌اڵم سه‌له‌فی كوده‌تاو ملمالنێی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت ب ‌ه فیتنه‌و ناشه‌رعی له‌قه‌ڵه‌م‬ ‫ده‌ده‌ن‌و موس���ڵمانانی لێ وریاده‌كه‌نه‌وه‌و‬ ‫كار بۆ كورس���ی ناكه‌ن به‌ڵكو كارده‌كه‌ن‬ ‫بۆ باڵوكردنه‌وه‌ی دینی خوا به‌ئامۆژگاری‬ ‫كردنی كاربه‌ده‌ستان‌و خه‌ڵكیش‪.‬‬ ‫‪ .10‬داع���ش الی وای���ه‌ بنچینه‌ی ژیان‬ ‫جه‌نگه‌‪ .‬سه‌له‌فی الی وای ‌ه بنچینه‌ی ژیان‬ ‫ئاشتییه‌‪.‬‬ ‫‪ .11‬داع���ش الی وایه‌ ك���ه‌ كافر ته‌نها‬ ‫له‌س���ه‌ر كوفره‌كه‌ی شایس���ته‌ی ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫جه‌نگی دژ بكرێت‪ .‬سه‌له‌فی الی وای ‌ه ك ‌ه‬ ‫كافر ته‌نها له‌س���ه‌ر كوفره‌كه‌ی شایسته‌ی‬ ‫ئ���ه‌و‌ه نیه‌ جه‌نگ���ی دژ بكرێ���ت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌به‌ر سته‌م‌و ده‌س���تدرێژی كردنی (یان‬ ‫چاوه‌ڕێی ڕودانی) بۆ س���ه‌ر موسڵمانانی‬ ‫بێ ده‌سه‌اڵت‌و ڕێگری كردنی له‌موسڵمان‬ ‫بونی هه‌ركه‌س���ێ بیه‌وێت‌و ڕێگری كردنی‬ ‫له‌بانگه‌وازی بۆ الی خوا‪.‬‬ ‫‪ .12‬داعش الی وایه‌ كه‌ هه‌مو ده‌ستورو‬ ‫یاسایه‌كی دانراوی مرۆڤ له‌واڵتدا كوفره‌و‬ ‫نابێت گوێڕایه‌ڵی بكرێت‪ .‬س���ه‌له‌فی الی‬ ‫وایه‌ كه‌ هه‌ر ده‌ستورو یاسایه‌كی دانراوی‬ ‫مرۆڤ له‌واڵتدا كه‌ له‌خزمه‌تی مرۆڤایه‌تی‬ ‫دابێ���ت‌و س���ود به‌كۆمه‌ڵ���گا بگه‌یه‌نێت‌و‬ ‫پێچه‌وان���ه‌ی ش���ه‌ریعه‌ته‌كه‌ی خوا نه‌بێت‬ ‫ئه‌و‌ه نه‌ك هه‌ر كوفر نییه‌ به‌ڵكو باش���ه‌و‬ ‫ده‌بێت رێزیش���ی لێ بگرین‌و پابه‌ندیشی‬ ‫بی���ن‪ ،‬ته‌نها ئ���ه‌و یاس���ایانه‌ خراپن ك ‌ه‬ ‫پێچه‌وانه‌ی شه‌ریعه‌تی ئیسالمن‪ ،‬بێگومان‬ ‫سودیش���یان نابێت بۆ كۆمه‌ڵگا‪ ،‬ئه‌م كار‬ ‫كردن��� ‌ه به‌م جۆره‌ یاس���ایان ‌ه هه‌ندێ جار‬ ‫كوفره‌و هه‌ندێ جار سته‌مه‌و هه‌ندێ جار‬ ‫فیسقه‌‌‪.‬‬ ‫‪ .13‬داع���ش الی وای���ه‌ هه‌م���و جۆر‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كی نێوان واڵتانی موسڵمانان‌و‬ ‫واڵته‌ كاف���ره‌كان كوفره‌‪ .‬س���ه‌له‌فی الی‬ ‫وای���ه‌ ك���ه‌ یارمه‌تیدان���ی كاف���ره‌كان بۆ‬

‫سه‌رخس���تنیان به‌س���ه‌ر موس���ڵماناندا‬ ‫كوفره‌‪ ،‬به‌اڵم بونی په‌یوه‌ندی دیبلۆماسی‬ ‫له‌گه‌ڵیان���دا بۆ به‌رژه‌وه‌ندی موس���ڵمانان‬ ‫دروس���ت ‌ه به‌مه‌رجێك له‌س���ه‌ر حیسابی‬ ‫ئیسالم‌و موسڵمانان نه‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .14‬داع���ش الی وای��� ‌ه كه‌ پێویس���ت ‌ه‬ ‫دژایه‌تی هه‌مو كافرێك بكرێت‌و زیانی پێ‬ ‫بگه‌یه‌نیت‪ .‬س���ه‌له‌فی الی وایه‌ كه‌ نابێت‬ ‫س���ته‌م له‌هیچ كه‌س���ێك بكرێ���ت به‌ڵكو‬ ‫پێویسته‌ دادپه‌روه‌ر بین له‌گه‌ڵ دوژمنیش‬ ‫ين آ َمنُوا ُكونُوا َقوَّا ِم َ‬ ‫(يَا أَُّي َها الَّ ِذ َ‬ ‫ين لِهَّلِ ُش َ���هدَا َء‬

‫َج ِر َمنَّ ُك ْم َش َن ُ‬ ‫آن َق ْو ٍم َعلَي أَلاَّ َت ْع ِدلُوا‬ ‫ِب ْال ِق ْس ِط َوال ي ْ‬ ‫اع ِدلُوا ُه��� َو أَ ْق َر ُب لِلتَّ ْق َوي َواتَّ ُق���وا اللهََّ إ َّن اللهََّ‬ ‫ْ‬ ‫ِ‬ ‫ير ِب َما َت ْع َملُ َ‬ ‫ون) النس���اء‪ ،135:‬و دروست ‌ه‬ ‫َخ ِب ٌ‬

‫چاكه‌ بكه‌ین له‌گ���ه‌ڵ كافریش به‌مه‌رجێ‬

‫دژایه‌تیمان نه‌كه‌ن له‌سه‌ر دینه‌كه‌مان (ال‬ ‫ين لَ ْم ي َُقا ِتلُ ُ‬ ‫َي ْن َه ُ‬ ‫وك ْم ِفي ِّ‬ ‫اك ُم اللهَُّ َع ِن الَّ ِذ َ‬ ‫ين َولَ ْم‬ ‫الد ِ‬ ‫َرو ُه ْم َوتُ ْق ِس ُ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫���طوا‬ ‫ي‬ ‫د‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫م‬ ‫وك‬ ‫ج‬ ‫َار ُك ْم أَ ْن َتب ُّ‬ ‫ُ‬ ‫يُخ ِر ْ ِ ِ ِ‬ ‫للهَّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ُح ُّب ْالم ُْق ِس ِط َ‬ ‫ين) الممتحنة‪.8 :‬‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫إ‬ ‫م‬ ‫ْه‬ ‫ي‬ ‫ِ‬ ‫إِل ِ ْ ِ‬

‫‪ .15‬داعش الی وایه‌ هه‌ر موس���ڵمانێك‬ ‫ئه‌و كه‌س��� ‌ه به‌كافر نه‌زانێ���ت ك ‌ه خۆیان‬ ‫به‌كافریان داناو‌ه ئه‌و‌ه ئه‌و موس���ڵمانه‌ش‬ ‫كاف���ر ده‌كرێ���ت‪ .‬س���ه‌له‌فی الی وای ‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌كافر دانانی موسڵمان به‌هۆی تاوانه‌و‌ه‬ ‫زۆر ترس���ناك‌و گوناهێك���ی گه‌وره‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ركه‌س���ێ كافرێك به‌كافر دانه‌نێ‬ ‫كه‌ خ���واو پێغه‌مبه‌ر صل����ی الله علیه‌ و‬ ‫س���لم به‌كافریان داناو‌ه ئه‌و كه‌س��� ‌ه كافر‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .16‬داع���ش الی وای��� ‌ه هه‌ركه‌س���ێ‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌وان نه‌بێ���ت‌و نه‌یه‌ت���ه‌ ژێر‬ ‫گوێڕایه‌ڵ���ی ئه‌وان���ه‌وه‌ ئه‌وه‌ شایس���ته‌ی‬ ‫كوش���تنه‌ هه‌رچه‌نده‌ هاوبیری خۆش���یان‬ ‫بێت له‌زۆر ش���تدا وه‌ك جه‌بهه‌ی نوسره‌و‬ ‫قاعیده‌‪ .‬سه‌له‌فی الی وای ‌ه ك ‌ه هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫گروپه‌كان���ی تر ته‌كفیری س���ه‌له‌فیه‌كان‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‌و خوێنیان به‌حه‌اڵڵ ده‌زانن به‌اڵم‬ ‫س���ه‌له‌فیه‌كان وه‌كو ئه‌وان سته‌م ناكه‌ن‌و‬ ‫به‌كافریان له‌قه‌ڵه‌م ناده‌ن وه‌ك ره‌دفیعل‌و‬ ‫تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌ بۆ خۆیان مه‌گه‌ر ڕێگایه‌ك‬ ‫بگرنه‌ به‌ر ك ‌ه له‌شه‌رعدا به‌كوفر دابنرێت‌و‬ ‫خوێنیانی پێ حه‌اڵڵ بكرێت‪.‬‬ ‫‪ .17‬داعش���ه‌كان گه‌وره‌تری���ن هۆكارن‬ ‫بۆ هان���دان‌و هه‌ڵنان���ی گه‌نجانی دڵگه‌رم‬ ‫ب���ۆ كاری توندوتیژی���ی‌و خوێنڕێ���ژی‌و‬ ‫كاول���كاری‪ .‬س���ه‌له‌فیه‌كان گه‌وره‌تری���ن‬ ‫هۆكاری هێوركردنه‌وه‌ی گه‌نجه‌ حه‌ماسی ‌ه‬ ‫عاتیفیه‌كانن بۆ ئه‌وه‌ی به‌هه‌ڵه‌دا نه‌برێن‌و‬ ‫خۆش���یان‌و خه‌ڵ���ك‌و واڵتی���ش توش���ی‬ ‫خوێنڕێژی‌و كاولكاری نه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫‪ .18‬داع���ش الی وایه‌ ك ‌ه هه‌ركه‌س���ێ‬ ‫كوفرێ���ك ب���كات ئ���ه‌وه‌ كاف���ر ده‌بێت‌و‬ ‫پێویست به‌بۆ رونكردنه‌وه‌ ناكات چونك ‌ه‬ ‫الی ئ���ه‌وان خه‌ڵكی هه‌مو ش���تێكیان بۆ‬ ‫ڕون كراوه‌ت���ه‌وه‌‪ .‬س���ه‌له‌فی الی وایه‌ ك ‌ه‬ ‫هه‌ركه‌س���ێ كوفرێك بكات ئه‌و‌ه یه‌كسه‌ر‬ ‫به‌كاف���ر دانانرێت‌و پێویس���ت به‌بۆ رون‬ ‫كردنه‌وه‌ ده‌كات چونك ‌ه الی ئه‌وان خه‌ڵكی‬ ‫هه‌مو شتێكیان بۆ رون نه‌كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬یان‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه رێگرێك هه‌بێت له‌به‌كافردانانی‪،‬‬ ‫ی���ان مه‌رجه‌كان���ی به‌كافردانان���ی تێدا‬ ‫نه‌هاتبێته‌ جێ‪.‬‬ ‫‪ .19‬داع���ش زانای گه‌وره‌ی���ان له‌گه‌ڵ‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو گه‌نجی هه‌رزه‌و كه‌مزانستن‪.‬‬ ‫س���ه‌له‌فیه‌كان زانای گه‌وره‌و ناس���راویان‬ ‫له‌گه‌ڵه‌‪.‬‬

‫‪ .20‬داعش���ه‌كان ت���وڕه‌ن له‌خه‌ڵ���ك‌و‬ ‫بێڕه‌حم���ن به‌رامبه‌ریان‪ .‬س���ه‌له‌فیه‌كان‬ ‫به‌ڕه‌حمن به‌رامب���ه‌ر خه‌ڵك‌و ئامۆژگاریان‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫سه‌له‌فی‌و داعش له‌یه‌ك د‌ه چن له‌‪...‬؟‬ ‫دوای خس���تنه‌ ڕوی ئ���ه‌م جیاوازیانه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێی���ن‪ :‬ب���ه‌اڵم له‌بیرم���ان نه‌چێت ك ‌ه‬ ‫له‌هه‌ندێك ش���تدا له‌یه‌كترچون هه‌ی ‌ه وه‌ك‬ ‫ده‌بینی���ن هه‌ردوال س���یمای ڕیش���داریان‬ ‫هه‌یه‌!‬ ‫به‌اڵم ئه‌م لێكچونه‌ س���ه‌ری له‌خه‌ڵكی‬ ‫س���اده‌و نه‌خوێنده‌وار تێكن���ه‌داوه‌‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫به‌هۆی ئه‌م لێكچونه‌ سه‌له‌فی‌و داعشیان‬ ‫لێ تێكه‌ڵ نه‌بوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ی جێگای‬ ‫سه‌رس���وڕمان ئه‌وه‌یه‌ ك��� ‌ه الی هه‌ندێك‬ ‫به‌ناو ڕۆشنبیرو پێش���كه‌وتوخواز تیكه‌ڵ‬ ‫كراون‌و به‌یه‌ك چاو س���ه‌یر ده‌كرێن نه‌ك‬ ‫له‌ب���ه‌ر نه‌زانی‌و نه‌فامیی���ان به‌ڵكو له‌به‌ر‬ ‫فێڵب���ازی‌و نیه‌تخراپیان ك ‌ه ئه‌مانه‌ش دو‬ ‫جۆرن‪:‬‬ ‫یه‌كه‌می���ان‪ :‬ب���ێ دینه‌كان ك��� ‌ه رقیان‬ ‫له‌ئیس�ل�ام ‌ه نه‌ك ته‌نها له‌تیرۆرو داعش‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ هه‌رچه‌ن���د‌ه به‌ڵگه‌ی ڕونیش‬ ‫ببین���ن ك���ه‌ س���ه‌له‌فی‌و داع���ش لێ���ك‬ ‫جی���اوازن‪ ،‬هه‌ر دانی پی���ادا نانێن به‌ڵكو‬ ‫ئینكاری لێده‌ك ‌هن‌و چه‌واشه‌كاری ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫خوای گه‌وره‌ په‌رده‌ی له‌س���ه‌ر عینادی‌و‬ ‫خه‌ڵقنه‌ویس���تی ئه‌مان��� ‌ه الداوه‌ وه‌ك‬ ‫فه‌رمویه‌تی‪َ ( :‬س���أَ ْص ِر ُف َع ْ‬ ‫���ن آيَا ِت َي الَّ ِذ َ‬ ‫ين‬

‫َ‬ ‫َّر َ‬ ‫َر ْوا‬ ‫َي َت َكب ُ‬ ‫ْ���ر ْال َح ِّق َوإِ ْن ي َ‬ ‫ون ِفي األ ْر ِ‬ ‫ض ِب َغي ِ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫الرش ِد‬ ‫���بيل ُّ‬ ‫ُك َّل آ َي ٍة ال ي ُْؤ ِمنوا ِب َها َوإِ ْن ي َ‬ ‫َر ْوا َس ِ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َر ْوا َس ِبيل ال َغ ِّي يَت ِخذو ُه‬ ‫ال يَتَّ ِخ ُذو ُه َس ِبيلاً َوإِ ْن ي َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫���بيلاً َذلِ َك ِبأَنَّ ُه ْم َك َّذبُوا ِبآيَا ِت َن���ا َوكانوا َعن َها‬ ‫َس ِ‬ ‫َغا ِفلِ َين) [األعراف‪.]146:‬‬

‫دووه‌می���ان‪ :‬دین���داره‌ گوم���ڕاكان‬ ‫بۆسه‌رخس���تنی حی���زب‌و ته‌ریقه‌ته‌كه‌یان‬ ‫ناچ���ار ده‌یانه‌وێ���ت ب���ه‌درۆو بوهت���ان‬ ‫س���ه‌له‌فییه‌ت ناش���یرین بكه‌ن‌و به‌داعش‬ ‫به‌خه‌ڵكی بناسێنن‪ ،‬به‌اڵم نازانن ك ‌ه به‌ری‬ ‫خۆر به‌بێژنگ ناگیرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬رات���ان چیی���ه‌ س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌رێبازه‌كان���ی س���ۆفیگه‌ری‌و ق���ادری‬ ‫كه‌ س���اڵه‌های س���اڵه‌ له‌ناو كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫كورده‌واریدا هه‌ن؟‬ ‫عه‌بدولله‌تیف ئه‌حمه‌د‏‪ :‬باوه‌ڕمان به‌هیچ‬ ‫ته‌ریقه‌تێك نییه‌ جگه‌ له‌رێگا راس���ته‌كه‌ی‬ ‫خوا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئایا ئێ���وه‌ له‌داهاتودا پارتی‬ ‫سیاس���ی راناگه‌یه‌نن وه‌ك سه‌له‌فیه‌كانی‬ ‫میسر رایانگه‌یاند یان لیستی هه‌ڵبژاردنتان‬ ‫نابێ���ت وه‌ك س���ه‌له‌فیه‌كانی به‌حرێ���ن‌و‬ ‫كوه‌یت؟‬ ‫عه‌بدولله‌تی���ف ئه‌حم��� ‌هد‏‪ :‬نه‌خێ���ر‬ ‫باوه‌ڕیشمان پێی نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬قس���ه‌یه‌ك هه‌ی���ه‌ كه‌ هاوڕێی‬ ‫نزیك���ی مه‌البه‌ختیاری���ت‌و هاموش���ۆ‬ ‫له‌نێوانتان���دا هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئای���ا مه‌البه‌ختیار‬ ‫له‌نزیكه‌وه‌ ده‌ناسیت؟‬ ‫عه‌بدولله‌تیف ئه‌حمه‌د‏‪ :‬به‌ڵێ ده‌یناسم‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم بیروباوه‌ڕم���ان ئه‌رزو ئاس���مانی‬ ‫فه‌رقه‌‪.‬‬

‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫ڕاست نی ‌ه كه‌ هیچ‬ ‫حزبێك هاوكارمان‬ ‫بێت‌و ته‌نها‬ ‫دینارێكیشی دابێت‪،‬‬ ‫پارتی نه‌ك هاوكارمان‬ ‫نیه‌ به‌ڵكو وه‌زیری‬ ‫ناوخۆ كه‌ پارتی ‌ه‬ ‫رادیۆكه‌شی لێ‬ ‫داخستین‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫محه‌مه‌دی حاجی مه‌حمود‪ :‬ئه‌گه‌ر چاكسازیی بكرێت به‌تایبه‌تی‬ ‫له‌حزبه‌كان كه‌س به‌سه‌المه‌تی ده‌رناچێت‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫محه‌مه‌دی حاجی مه‌حمود سكرتێری‬ ‫گشتی حزبی سۆسیالست دیموكراتی‬ ‫كوردستان له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫ده‌ڵێت "‏باوه‌ڕناكه‌م هه‌ندێك له‌حزبه‌كان‬ ‫له‌نزیكه‌وه‌ بیره‌ نه‌وتیان بینیبێت‪،‬‬ ‫مه‌گه‌ر له‌رێگادا به‌ته‌نكه‌ر دیویانه‌‪ ،‬دیار‌و‬ ‫ئاشكرایه‌ موڵكی كێن‌و چ حزبێكن"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێش���بینی ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن دوای‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ی‌ یه‌كێت���ی‌و پارت���ی دۆخی‬ ‫كوردستان هێور بێته‌وه‌؟‬ ‫محه‌م���ه‌دی حاجی مه‌حم���ود‪ :‬یه‌كالیی‬ ‫كردنه‌وه‌ دو حاڵه‌ته‌‪ ،‬یا یه‌كالیی كردنه‌وه‌‌و‬ ‫رێكه‌وتن‪ ،‬یا نه‌گه‌یشتنه‌ رێكه‌وتن‪ ،‬باوه‌ڕم‬ ‫به‌وه‌ نیه‌ له‌یه‌ك جیاببن���ه‌وه‌‪ ،‬نه‌هه‌ردوال‬ ‫رێكبكه‌ون له‌سه‌ر س���ه‌رجه‌م ته‌وه‌ره‌كان‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ دو حزبی جی���اوان‌و دو بۆچونی‬ ‫جی���اوازه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم پێده‌چێ���ت له‌س���ه‌ر‬ ‫چه‌ندخاڵێكی هاوبه‌ش بگه‌نه‌ رێكه‌وتن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و خاڵه‌ هاوبه‌شانه‌ چین؟‬ ‫محه‌مه‌دی حاجی مه‌حمود‪ :‬مه‌س���ه‌له‌ی‌‬ ‫پاراس���تنی یه‌كڕیزی هێزی پێش���مه‌رگه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ن���دی هه‌رێم‌و ده‌ره‌وه‌ ‪،‬مه‌س���ه‌له‌ی‬ ‫نه‌وت‌و ئی���داره‌‌و به‌رده‌وام بونی حكومه‌ت‬ ‫به‌مشێوه‌یه‌ی ئێستا خاڵه‌ هاوبه‌شه‌كانن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێت���ان وایه‌ بارزانی ئاماده‌بێت‬ ‫به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ دۆخی هه‌رێم پێش (‪ ) 12‬ی‬ ‫ئۆكتۆبه‌ر؟‬ ‫محه‌مه‌دی حاجی مه‌حم���ود‪ :‬ئاگاداری‬ ‫ئ���ه‌و ورده‌كاریی���ه‌ نیم‪ ،‬ئه‌وه‌ به‌س���تراوه‌‬ ‫به‌رێكه‌وتنی نێ���وان خۆیانه‌وه‌‪ ،‬گه‌ڕانه‌وه‌‬

‫محه‌مه‌دی حاجی مه‌حمود‬ ‫بۆ پێ���ش (‪)12‬ی ئۆكتۆب���ه‌ر‪ ،‬پێم وانیه‌‬ ‫جارێك���ی تر بارودۆخه‌ك���ه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫پێش ئه‌و به‌رواره‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬دوای كۆبون���ه‌وه‌ی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫فراكس���یۆنه‌كان‪ ،‬ئای���ا گ���ۆڕان‌و پارتی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی���ان ب���ه‌ره‌و هێوربونه‌وه‌‬ ‫ده‌چن؟‬ ‫محه‌م���ه‌دی حاج���ی مه‌حم���ود‪ :‬ئ���ه‌و‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی���ه‌ كۆبونه‌وه‌یه‌كی مجامه‌له‌ بو‪،‬‬ ‫ئه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ بو هه‌ندێك خه‌ڵك‬ ‫ده‌یوت راپه‌ڕین ده‌كرێت‪ ،‬هه‌ندێك ده‌یوت‬ ‫الیه‌نه‌ێك كێشه‌ دروستده‌كات‪ ،‬كۆبونه‌وه‌كه‌‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ بو ئاهێك به‌دڵی خه‌ڵكدا بێنن‌و‬ ‫فراكسیۆنه‌وه‌كان بۆیه‌كه‌مجار كۆبونه‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌یاده‌كان���ی راپه‌ڕیندا ده‌رباز بن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫فراكسیۆنه‌كان هیچیان به‌ده‌ست نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬یه‌كێتی‌و پارتی ده‌یانه‌وێت به‌م‬

‫قه‌یرانه‌وه‌ ئه‌م بارودۆخه‌ تا ساڵی ئاینده‌‬ ‫ببه‌ن؟‬ ‫محه‌مه‌دی حاجی مه‌حمود‪ :‬من نوێنه‌ری‬ ‫هیچ الیه‌نێكیان نیم‪ ،‬به‌اڵم پێم وانیه‌ ئه‌وان‬ ‫بیانه‌وێت قه‌یرانه‌كان به‌رده‌وامی هه‌بێت‌و‬ ‫چاره‌س���ه‌ر بكرێت‪ ،‬به‌اڵم ره‌نگه‌ روانگه‌ی‌‬ ‫یه‌كێك تا یه‌كێك���ی دیكه‌ جیاواز بێت بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ره‌كان‪ ،‬هه‌ندێك راوبۆچونی خۆی‬ ‫هه‌یه‌ له‌سه‌ر چاره‌سه‌ر‪ ،‬ده‌بێت په‌یوه‌ندی‬ ‫ب���ه‌وه‌وه‌ هه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر ن���ا كه‌س پێی‬ ‫خۆش نیه‌ قه‌یران به‌رده‌وام بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بارزان���ی راگه‌یان���د ده‌س���ت‬ ‫به‌چاكسازی ده‌كات‪ ،‬ئایا چاكسازییه‌كانی‬ ‫بارزانی قابیلی جێبه‌جێكردنه‌؟‬ ‫محه‌م���ه‌دی حاج���ی مه‌حم���ود‪ :‬دو‬ ‫چاكس���ازیی هه‌یه‌‪ ،‬چاكسازیه‌ك بۆ هه‌مو‬ ‫كوردس���تانه‌‌و چاكس���ازییه‌ك ته‌نها له‌ناو‬

‫کاره‌ساته‌ له‌دوای‬ ‫(‪ )25‬ساڵ‬ ‫نه‌توانرێت‬ ‫موچه‌ بدرێت‬ ‫پارتی ده‌كرێت‪ ،‬بۆمه‌س���ه‌له‌ی‌ حزبه‌كانی‬ ‫ت���ر باس له‌وه‌ ده‌كرێ���ت خه‌ڵك به‌ملیار‌و‬ ‫ملیۆنی هه‌یه‌‪ ،‬باش���ه‌ ئه‌م كه‌سانه‌ كێن؟‬ ‫باوه‌ڕناكه‌م هه‌ندێك له‌حزبه‌كان له‌نزیكه‌وه‌‬ ‫بیره‌ نه‌وتیان بینیبێ���ت‪ ،‬مه‌گه‌ر له‌رێگادا‬ ‫به‌ته‌نكه‌ر دیویانه‌‪ ،‬دیار‌و ئاشكرایه‌ موڵكی‬ ‫كێن‌و چ حزبێك���ن‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ بارزانی‬ ‫بڕیاربدات چاكس���ازی ب���كات له‌ناوپارتی‬ ‫دیموكرات���ی كوردس���تاندا بڕیاره‌ك���ه‌‬ ‫جێبه‌جێده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬واته‌ پێتوایه‌ به‌شێك له‌به‌رپرسان‬ ‫له‌گه‌نده‌ڵییه‌وه‌ تێوه‌گالبێتن؟‬ ‫محه‌مه‌دی حاج���ی مه‌حمود‪ :‬له‌زۆربه‌ی‌‬ ‫ورده‌كارییه‌كان ئاگادارییم نیه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫چاكسازیی بكرێت‪ ،‬به‌تایبه‌تی له‌حزبه‌كان‬ ‫كه‌س نیه‌ به‌سه‌المه‌تی ده‌ربچێت‪ ،‬له‌ساڵی‬ ‫(‪)1991‬ه‌وه‌ چه‌ن���د ئیمكانی���ات هاتۆته‌‬

‫كوردس���تانه‌وه‌‌و چه‌ن���دی س���ه‌رفكراوه‌‪،‬‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌و خ���راپ به‌كارهێن���ان هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌وانه‌ نه‌بوایه‌ بۆ ده‌گه‌یشتینه‌ ئه‌م‬ ‫بارودۆخه‌‪ ،‬له‌دوای (‪ )25‬ساڵ نه‌توانرێت‬ ‫موچه‌ بدرێت‪ ،‬ده‌توان���را گرنگی به‌ژیانی‬ ‫خه‌ڵك بدرێت‪ ،‬تائێس���تا سیس���ته‌مێكی‬ ‫ئابوریم���ان نی���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر سیس���ته‌مێكی‬ ‫ئابوریم���ان هه‌بوای���ه‌‌و چه‌ندی���ن كارگه‌‬ ‫هه‌بوایه‌‌و (‪ )20‬ه���ه‌زار گه‌نج كاریبكردایه‌‬ ‫كێش���ه‌كه‌ به‌ره‌و چاره‌س���ه‌ر ده‌چو‪ ،‬له‌ناو‬ ‫بازاڕ له‌سه‌ر كااڵكان نوس���راوه‌ په‌تاته‌ی‬ ‫ئوردن‌و ته‌ماته‌ی سوریا‌و خه‌یاری ئێران‌و‬ ‫قوماش���ی س���ینیه‌‪ ،‬ته‌نها فرۆش���یاره‌كه‌‬ ‫كورده‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌توانرێت له‌وكه‌سه‌ گه‌نده‌اڵنه‌‬ ‫بپرسرێته‌وه‌؟‬ ‫محه‌م���ه‌دی حاجی مه‌حم���ود‪ :‬ده‌بێت‬ ‫ب���ه‌دوای بابه‌ته‌ ئه‌س���ڵییه‌كه‌ بڕۆین‪ ،‬ئه‌م‬ ‫واڵت���ه‌ ده‌س���توری نیه‌‪ ،‬كه‌ده‌س���تورمان‬ ‫نه‌بو یاس���ا رێكناخرێت‪ ،‬كه‌ یاس���ا نه‌بو‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كانی جێبه‌جێکردن‌و یاسادانان‌و‬ ‫دادوه‌ری‪ ،‬له‌ی���ه‌ك جیاناكرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌‬ ‫جیانه‌كرێنه‌وه‌ مافی تاك‌و كۆمه‌ڵ نادرێت‪،‬‬ ‫ئه‌مانه‌ نه‌بو كار به‌مه‌زاج ده‌كرێت‪ ،‬به‌مه‌زاج‬ ‫كاركردن ئه‌نجامه‌كه‌ی‌ ئه‌مه‌ی‌ ئێستایه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هاتنی سوپای عێراق بۆ هه‌رێم‬ ‫له‌دوا مه‌ودادا مه‌ترسی نیه‌ بۆسه‌ر كورد؟‬ ‫محه‌مه‌دی حاجی مه‌حمود‪ :‬تائێس���تا‬ ‫كوردستان به‌شێكه‌ له‌عێراق‌و كوردستانی‬ ‫عێراقی پێده‌ڵێن‪ ،‬سه‌رۆك كۆماری عێراق‬ ‫ك���ورده‌‪ ،‬ژماره‌یه‌ك وه‌زی���ر‌و په‌رله‌مانتار‬ ‫ك���وردن‌و له‌به‌غ���دان‌و هه‌م���و حزبه‌كانی‬ ‫تێدایه‌‌و بۆچون���ی جیاوازیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬

‫به‌یه‌كه‌وه‌ له‌به‌غ���دان‪ ،‬هه‌مو جومگه‌كانی‬ ‫حكومه‌ت���ی عێراق ك���وردی لێیه‌‪ ،‬رێگری‬ ‫له‌س���وپای عێ���راق ناگیرێت ب���ۆ هه‌رێم‪،‬‬ ‫له‌كاتێك���دا ده‌توانرێ���ت ئ���ه‌و س���وپایه‌‬ ‫نه‌هێڵدرێت بێت وه‌زیر‌و س���ه‌رۆك كۆمار‌و‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كان بێنه‌وه‌ بۆهه‌رێم‪ ،‬به‌پێی‬ ‫یاس���ا س���وپای عێراق بۆی هه‌یه‌ له‌هه‌مو‬ ‫سنوره‌كان بێت‪ ،‬ئه‌و هێزه‌ی‌ پێی ده‌وترێت‬ ‫حه‌ره‌س حدود‌و زێره‌ڤانی له‌ژێر چاودێری‬ ‫هێزی عێراقدایه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬گرتن���ه‌وه‌ی‌ موس���ڵ كارێكی‬ ‫سه‌خت ده‌بێت؟‬ ‫محه‌مه‌دی حاج���ی مه‌حمود‪ :‬پێم وانیه‌‬ ‫گرتنه‌وه‌ی‌ موس���ڵ س���ه‌خت بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌رنام���ه‌ی‌ ده‌یه‌وێت‪ ،‬گرتنه‌وه‌ی‌ موس���ڵ‬ ‫به‌بێ به‌ش���داریكردنی پێشمه‌رگه‌ ناكرێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ هێزی زه‌مینی ده‌توانێت شه‌ڕه‌كه‌‬ ‫یه‌كالیی بكاته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و هێزه‌ زه‌مینیه‌ش‬ ‫كورد هه‌یه‌تی له‌ناوچه‌كه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌مریكا‬ ‫به‌فرۆكه‌ له‌موسڵ بدات ئه‌گه‌ر هێزی زه‌مینی‬ ‫هاوبه‌شی شه‌ڕه‌كه‌نه‌كات سه‌ركه‌وتو نابێت‪،‬‬ ‫ده‌توانرێت موس���ڵ ئ���ازاد بكرێت‌و داعش‬ ‫ده‌ربكرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم ناتوانرێ���ت بیروباوه‌ڕ‬ ‫له‌مێش���كی خه‌ڵكه‌ك���ه‌ ده‌ربهێنرێت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫بابه‌ته‌ بابه‌تێكی سیاسییه‌و ده‌بێت له‌روی‬ ‫سیاس���ییه‌وه‌ چاره‌س���ه‌ر بكرێت‪ ،‬موسڵ‬ ‫دو ملیۆن نفوس���ی لێیه‌‪ ،‬ناكرێت ده‌ست‬ ‫به‌سه‌ر بیروباوه‌ڕی ئه‌و هه‌مو دانیشتوانه‌‬ ‫بگریت‪ ،‬نمونه‌ زۆره‌ بۆ ئه‌و مه‌س���ه‌له‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌عس به‌هه‌مو ش���ێوازێك له‌كوردستانی‬ ‫دا‪ ،‬كوش���تن‌و بڕینی كرد به‌تۆپ‌و ته‌یاره‌‬ ‫لێیان داین‪ ،‬به‌اڵم نه‌یانتوانی بیروباوه‌ڕی‬ ‫منداڵ‌و پیرێژن‌و گه‌نجێكی كورد بگۆڕن‪.‬‬

‫هیوا میرزا صابر ئه‌ندام ‌ی مه‌كته‌ب ‌ی سیاسی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ كوردستان‪:‬‬

‫فشارو داوای‌ زۆر له‌سه‌ر مامۆستا سه‌اڵحه‌دین به‌هادینه‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ خۆ ‌ی بپاڵێوێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫هیوا میرزا صابر ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ كوردستان‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت "سه‌روه‌رییه‌ بۆ مامۆستا‬ ‫محه‌مه‌د فه‌ره‌ج كه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌ویش وه‌ك‬ ‫مامۆستا سه‌اڵحه‌دین محه‌مه‌د به‌هادین‬ ‫ئه‌و نمونه‌ جوانه‌ پێشكه‌ش بكاته‌وه‌و‬ ‫كاره‌كه‌ی‌ به‌و ئه‌زمونه‌ پێشه‌نگانه‌‬ ‫كۆتایی‌ پێبهێنێت‌و ببێته‌ پێشه‌نگێكی‌‬ ‫تر له‌و بواره‌دا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "مامۆستا (س���ه‌اڵحه‌دین‬ ‫محه‌م���ه‌د به‌هادی���ن) ده‌یه‌وێ���ت خۆی‌‬ ‫نه‌پاڵێوێت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ن���او حیزبدا‬ ‫فش���ارو داوای‌ زۆری‌ له‌سه‌ره‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ بپاڵێوێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دۆخی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫چۆن ده‌بینن‪ ،‬ئایا هیچ زه‌مینه‌سازییه‌ك‬ ‫هه‌یه‌ بۆ باشبونی‌ ئه‌م دۆخه‌؟‬ ‫هیوا می���رزا‪ :‬به‌داخ���ه‌وه‌ بارودۆخی‌‬ ‫سیاس���ی‌و ئابوری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌بارێك���ی‌ نائاس���ایی‌و نایاس���ایی‌و‬ ‫ناته‌ندروست‌و پڕ له‌قه‌یران‌و كێشه‌دایه‌و‬ ‫دام���ه‌زراوه‌ی په‌رله‌م���ان له‌كارخراوه‌و‬ ‫حكومه‌تیش السه‌نگه‌و رۆژ له‌دوای‌ رۆژ‬ ‫ش���وێنكاری‌ گه‌نده‌ڵی‌‌و ده‌ستێوه‌ردانی‌‬ ‫حزب���ی‌و دو ئیداره‌ی���ی‌و هه‌ر كه‌س بۆ‬ ‫خۆی‌‌و كاری‌ سه‌رپێی‌‌و رێزنه‌نان له‌یاساو‬ ‫پێ���وه‌ره‌ ئی���داری‌‌و دامه‌زراوه‌ییه‌كانی‌‬ ‫پێوه‌ ده‌رده‌كه‌وێت به‌ش���ێوه‌یه‌ك ئێستا‬ ‫ئیفالسی كردوه‌ كه‌ توانای‌ دانی‌ موچه‌ی‌‬ ‫هاواڵتیان���ی‌ بۆ چه‌ندی���ن مانگه‌ نییه‌و‬ ‫به‌ناوی‌ پاشه‌كه‌وته‌وه‌ ده‌یه‌وێت دوباره‌‬ ‫سته‌مێكی‌ تر له‌هاواڵتی‌ بكات‪.‬‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك حكوم���ه‌ت له‌گرفت‌و‬ ‫قه‌یران‌و كێش���ه‌دا چه‌قیوه‌‪ ،‬هه‌ر رێگه‌و‬ ‫به‌رنامه‌ی���ه‌ك به‌ن���اوی‌ چاكس���ازی‌‌و‬ ‫چاره‌سه‌ر ده‌یگرێته‌به‌ر به‌نه‌رێنی‌ به‌سه‌ر‬ ‫خۆی‌و هاواڵتیاندا ده‌ش���كێته‌وه‌و هه‌مو‬ ‫ی گه‌نده‌ڵی‌ ئیداری‌‌و‬ ‫ئه‌مانه‌ش هۆكاره‌كه‌ ‌‬ ‫سیاس���ی‌و دارای���ی‌و حكومه‌تی‌ حیزب‌و‬

‫ته‌زكیه‌ی‌ حیزبیه‌ له‌ماوه‌ی‌ بیست‌و چوار‬ ‫س���اڵدا‪ .‬بۆیه‌ زه‌مینه‌سازی‌ بۆ باشبون ‌ی‬ ‫ئه‌م دۆخه‌ به‌م نه‌هج‌و سیاسه‌ت‌و له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م واقیعه‌ فشه‌ڵ‌و نه‌خۆشه‌ هه‌وڵه‌كان‬ ‫جگ ‌ه له‌به‌فیڕۆدان���ی‌ تواناو كات هیچی‌‬ ‫تری‌ لێناكه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌بڕوای‌ ئێ���وه‌ حكومه‌تی‌‬ ‫بنكه‌فراوان ئه‌زمونێكی‌ سه‌ركه‌وتو بو؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬به‌پێی‌ ئه‌زمون ده‌ركه‌وت‬ ‫كه‌ حكومه‌تی‌ بنكه‌ فراوان س���ه‌ركه‌وتو‬ ‫نه‌بو ئه‌وه‌یش هۆكاری‌ زۆره‌ له‌هه‌مویان‬ ‫دیارت���ر ملمالنێ���ی‌ حی���زب‌و كێش���ه‌و‬ ‫گرفته‌كانی‌ ده‌یان س���اڵه‌ی‌ ناو هه‌ناوی‌‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ رزگاریخوازی‌ ك���ورده‌ كه‌‬ ‫تائێس���تاش الیه‌ن���ه‌كان به‌زیندوی���ی‌‬ ‫ڕایانگرتوه‌و كردویانه‌ته‌ دێوه‌زمه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌و ئه‌وانه‌ی���ش مایه‌ی‌ له‌باربردنی‌‬ ‫هه‌ر ه���ه‌وڵ‌و ده‌س���تكه‌وتێكه‌و تا ئه‌م‬ ‫سیاس���ه‌ت‌و عه‌قڵ‌و نه‌هجه‌ ب���ه‌رده‌وام‬ ‫بێ���ت ناگه‌ینه‌ هیچ س���ه‌ركه‌وتن‌و داواو‬ ‫ئامانجێكی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و نیش���تمانیمان‌و‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ ه���ه‌رده‌م نه‌یارانم���ان‬ ‫به‌خۆمان خۆش ده‌كه‌ین‌و سیاس���ه‌تی‌‬ ‫په‌راوێزخستن‌و په‌نجه‌و شكۆو مه‌چه‌ك‬ ‫شكاندن زاڵه‌و ئه‌زمونه‌ تاڵه‌كان دوباره‌‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌و‪ ،‬سوته‌مه‌نی‌‌و كه‌ره‌سته‌ی‌‬ ‫ئه‌م كێش���مه‌كێش‌و ملمالن���ێ‌ حیزبی‌‌و‬ ‫كه‌س���یه‌ش هاواڵت���ی‌‌و م���اف‌و خه‌ون‌و‬ ‫داواكانیه‌تی‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌وڵ له‌ئارادایه‌ بۆ پێكهێنانی‌‬ ‫حكومه‌تێك���ی‌ نوێ‌ به‌تایب���ه‌ت له‌نێوان‬ ‫یه‌كێت���ی‌‌و پارت���ی‌‪ ،‬ئێ���وه‌ ئه‌زمون���ی‌‬ ‫پێكهێنانی‌ حكومه‌تێك له‌نێوان ئه‌و دو‬ ‫حزبه‌ بااڵده‌سته‌دا چۆن ده‌بینن؟‬ ‫هی���وا می���رزا‪ :‬ئه‌زمون���ی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫دو حیزبیمان بین���ی‌‌و رێككه‌وتننامه‌ی‌‬ ‫س���تراتیژی‌ نێوان ئه‌و دو حیزبه‌ واقیع‬ ‫سه‌لماندی‌ كه‌ جگه‌ له‌مه‌ینه‌تی‌‌و كێشه‌و‬ ‫قه‌یران هیچیان ب���ۆ هه‌رێم‌و هاواڵتیان‬ ‫پێشكه‌ش نه‌كرد‪ ،‬چونكه‌ به‌ناو حكومه‌ت‬ ‫بون به‌ڵكو دو ئیداره‌ی‌ دو حیزب بو كه‌‬ ‫تا ئێس���تایش هه‌ر وایه‌و ئاماده‌یش نین‬ ‫وازی‌ لێ‌ بێنن‪ ،‬تا ئێستا پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‬

‫سه‌روه‌رییه‌ بۆ‬ ‫مامۆستا محه‌مه‌د‬ ‫فه‌ره‌ج كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌ویش وه‌ك‬ ‫مامۆستا سه‌اڵحه‌دین‬ ‫محه‌مه‌د به‌هادین‬ ‫ئه‌و نمونه‌ جوانه‌‬ ‫پێشكه‌ش بكاته‌وه‌و‬ ‫كاره‌كه‌ی‌ به‌و‬ ‫ئه‌زمونه‌ پێشه‌نگانه‌‬ ‫كۆتایی‌ پێبهێنێت‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كان‌و ئاسایشه‌كان‌و ده‌زگاكان ‌ی‬ ‫هه‌واڵگری‌‌و هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌یان یه‌ك‬ ‫نه‌خس���تۆته‌وه‌و رێكیش���ی‌ ناخه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ وانابین���م ئ���ه‌و هه‌واڵن���ه‌‬ ‫دوباره‌كردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوبن‌و‬ ‫ئه‌زمونی‌ شكستخواردو جگه‌ له‌شكست‬ ‫ئه‌نجامی‌ نابێت‌و هه‌رگیز ئه‌م سیاسه‌ت‌و‬ ‫ی كه‌‬ ‫عه‌قڵی���ه‌ت‌و به‌رنامه‌ی‌ چاكس���از ‌‬ ‫باس���یده‌كرێت ناگات���ه‌ ئه‌نجامێك���ی‌‬ ‫س���ودبه‌خش چونكه‌ ئاو له‌سه‌رچاوه‌وه‌‬ ‫لێڵ بێت له‌لق‌و جۆگه‌وه‌ ڕون نابێته‌وه‌و‬ ‫بابه‌ته‌كه‌ هه‌ر له‌پێشه‌كیه‌كه‌یدا شكستی‌‬

‫هێناوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬یه‌كگرتو بڕیاری‌ داوه‌ كۆنگر‌ه‬ ‫ببه‌س���تێت دۆخی‌ نێوخ���ۆی‌ یه‌كگرتو‬ ‫تاچه‌ن���د له‌بار‌و گونجاوه‌ بۆ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫كۆنگره‌؟‬ ‫هی���وا می���رزا‪ :‬یه‌كگرت���و به‌گوێره‌ی‌‬ ‫په‌یڕه‌وی‌ ناوخۆی‌ تائێستا كۆنگره‌كانی‌‬ ‫له‌كاتی‌ خۆیدا گرێدا‌وه‌ ئه‌م كۆنگره‌یه‌ش‬ ‫له‌كات���ی‌ خۆی���دا گرێ‌ ده‌ده‌ی���ن‌و هیچ‬ ‫كێش���ه‌یه‌كی‌ ناوخۆیم���ان نییه‌و هه‌مو‬ ‫ده‌ڤ���ه‌ره‌كان ئاماده‌ن كۆنگ���ره‌ له‌كاتی‌‬ ‫خۆیدا ببه‌ستین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا ئه‌مینداری‌ گشتی‌ مامۆستا‬ ‫محه‌مه‌د فه‌ره‌ج خ���ۆی‌ كاندیدده‌كاته‌وه‌‬ ‫یاخود ئه‌زمونی‌ مامۆس���تا سه‌اڵحه‌دین‬ ‫به‌هادین دوباره‌ ده‌كاته‌وه‌؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬تا ئێس���تا زانیاری‌ ئه‌وه‌م‬ ‫النیه‌ كه‌ ئایا مامۆس���تا محه‌مه‌د فه‌ره‌ج‬ ‫خ���ۆی‌ ده‌پاڵێوێته‌وه‌ یان نا‪ ،‬به‌گوێره‌ی‌‬ ‫په‌ی���ڕه‌وی‌ ناوخۆ ده‌توانێت بۆ خولێكی‌‬ ‫ت���ر خ���ۆی‌ بپاڵێوێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی���ش‬ ‫س���ه‌روه‌رییه‌ كه‌ ئه‌گ���ه‌ر ئه‌ویش وه‌ك‬ ‫مامۆستا سه‌اڵحه‌دین محه‌مه‌د به‌هادین‬ ‫ئه‌و نمونه‌ جوانه‌ پێش���كه‌ش بكاته‌وه‌و‬ ‫كاره‌ك���ه‌ی‌ ب���ه‌و ئه‌زمونه‌ پێش���ه‌نگانه‌‬ ‫كۆتایی‌ پێ‌ بهێنێت‌و ببێته‌ پێشه‌نگێكی‌‬ ‫تر له‌و بواره‌دا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ۆ كۆنگ���ره‌ی‌ یه‌كگرت���و‬ ‫ركابه‌ری‌ مامۆستا محه‌مه‌د فه‌ره‌ج هه‌یه‌‬ ‫بۆ ئه‌مینداری‌؟‬ ‫هی���وا می���رزا‪ :‬بێگوم���ان كۆمه‌ڵێك‬ ‫خۆش���ك‌و برامان هه‌یه‌ مه‌رجه‌كانی‌ خۆ‬ ‫پااڵوتنیان بۆ پۆستی‌ ئه‌مینداری‌ تێدایه‌و‬ ‫لێره‌و ل���ه‌وێ‌ هه‌ندێك باس���ی‌ ده‌كه‌ن‬ ‫ك���ه‌ خۆیان ده‌پاڵێون به‌اڵم تا ئێس���تا‬ ‫به‌فه‌رم���ی‌ كه‌س خ���ۆی‌ رانه‌گه‌یاندوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌یش ئاس���اییه‌و ماف���ی‌ خۆیانه‌ كه‌‬ ‫پاڵێ���وراوه‌كان بۆ پۆس���تی‌ ئه‌مینداری‌‬ ‫گشتی‌ چه‌ند كه‌س���ێك بن‌و مونافه‌سه‌‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ به‌بۆچونی‌ به‌نده‌ باش���تر‬ ‫وایه‌ ئه‌وانه‌ی‌ ده‌یانه‌وێت خۆیان بۆ ئه‌و‬ ‫پۆسته‌ بپاڵێون ماوه‌یه‌ك پێش كۆنگره‌‬ ‫له‌مانگێك كه‌متر نه‌بێت پڕۆژه‌ی‌ خۆیان‬

‫ڕابگه‌یه‌ن���ن‌و ‪‌cv‬و به‌رنام���ه‌ی‌ خۆیان‬ ‫ئاش���كرا بك���ه‌ن‌و س���ه‌ردانی‌ مه‌ڵبه‌ندو‬ ‫ده‌ڤ���ه‌ره‌كان بكه‌ن‌و پالن���ی‌ كاریان بۆ‬ ‫ئه‌ندام���ان بخه‌نه‌ ڕو بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫كۆنگره‌ كه‌ دێته‌ كۆنگره‌ به‌رچاوی‌ رون‬ ‫بێ���ت له‌ڕوانگه‌ی‌ زانیاری‌‌و ناس���راوی‌‌و‬ ‫متمانه‌ به‌به‌رنامه‌و پالنی‌ كه‌س���ه‌كه‌وه‌‬ ‫ده‌نگ���ی‌ پێ ب���دات نه‌ك ئه‌و ش���ێوازه‌‬ ‫ش���ه‌رمنانه‌ی‌ ئه‌م ڕۆژگاره‌ كه‌ جۆرێك‬ ‫له‌ژێربه‌ژێری‌‌و كاری‌ نایاسایی‌‌و نابه‌جێی‌‬ ‫تێدا ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا مامۆس���تا س���ه‌اڵحه‌دین‬ ‫محه‌مه‌د به‌هادین خۆی‌ ناپاڵێوێته‌وه‌؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬ئه‌وه‌ی‌ ئاگاداربم مامۆستا‬ ‫(سه‌اڵحه‌دین محه‌مه‌د به‌هادین) ده‌یه‌وێت‬ ‫خۆی‌ نه‌پاڵیوێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ناو حیزبدا‬ ‫فش���ارو داوای‌ زۆری‌ له‌سه‌ره‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ بپاڵێوێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬زۆر باس له‌بون���ی‌ دو باڵ‬ ‫ده‌كرێت له‌ناو یه‌كگرتو (باڵی‌ ناوچه‌ی‌‬ ‫بادینان‌و باڵی‌ ناوچه‌ی‌ سۆران) به‌تایبه‌ت‬ ‫ئه‌م بابه‌ته‌ زۆرتر له‌پ���اش روداوه‌كانی‌‬ ‫‪30‬ی‌ حوزه‌یرانه‌وه‌ گه‌رمتر بو‪ ،‬ڕوانینی‌‬ ‫ئێوه‌ بۆ ئه‌م پرسه‌؟‬ ‫هی���وا میرزا‪ :‬یه‌كگرتو ناوماڵی‌ یه‌كه‌و‬ ‫بابه‌ت���ی‌ دو باڵ���ی‌‌و دو ده‌ڤ���ه‌ری‌ به‌و‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ نییه‌ كه‌ یه‌كڕیزی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫الواز كردبێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ تایبه‌تمه‌ن���دی‌‬ ‫ناوچه‌كان���ه‌و یه‌كگرتوی���ش ڕێ���ز له‌وه‌‬ ‫ده‌گرێ���ت‌و مامه‌ڵه‌ی‌ بابه‌ت���ی‌‌و واقیعی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌كات ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ كه‌ گرنگه‌‬ ‫یه‌كگرتویی‌ یه‌كگرتو س���تراتیژو هیڵی‌‬ ‫سوره‌ الی‌ هه‌مو یه‌كگرتوه‌كان له‌هه‌مو‬ ‫مه‌ڵبه‌ندو ده‌ڤه‌ره‌كاندا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬زۆرێ���ك هیوای‌ به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫بارزانی‌ بۆ هه‌رێم هه‌ڵچنی‌ بو كه‌ دۆخی‌‬ ‫سیاسی‌ هه‌رێم بگۆڕێت‪ ،‬به‌اڵم له‌واقیعدا‬ ‫له‌گه‌ڵ گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ بارزانیش دۆخه‌كه‌‬ ‫ه���ه‌روا ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئایا ل���ه‌و بڕوایه‌دان‬ ‫بارزانی‌ بتوانێت‌و بیه‌وێت دۆخی‌ سیاسی‌‬ ‫هه‌رێ���م چ���اك ب���كات؟ چ هیوایه‌كتان‬ ‫به‌بارزانی‌ هه‌یه‌ له‌م بواره‌دا؟‬ ‫هیوا می���رزا‪ :‬بڕیاردان ی���ا هیوا پێ‬

‫بون یا داواو ئاوات پێویسته‌ له‌ڕوانگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ بنه‌ماو یاس���او ڕێس���ایه‌كه‌وه‌‬ ‫بێت‪ ،‬یه‌كێك له‌كێشه‌كانی‌ ئێمه‌ی‌ كورد‬ ‫به‌درێژایی‌ مێ���ژو ڕواڵه‌تبینی‌‌و عاتیفی‌‬ ‫بونمانه‌‪.‬‬ ‫كێش���ه‌و قه‌یرانه‌كان���ی‌ هه‌رێ���م‬ ‫ریش���ه‌دارن‌و مێژویان هه‌یه‌و به‌رهه‌می‌‬ ‫ده‌یان س���اڵ ئی���داره‌ی‌ حیزب���ی‌‌و دو‬ ‫ئیداره‌ی���ه‌و ملمالن���ێ‌‌و گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و بێ‌‬ ‫به‌رنامه‌یی‌‌و یاس���ا ش���كێنیه‌ له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫وا نابین���م به‌كه‌س���ێك ی���ا به‌حیزبێك‬ ‫چاره‌س���ه‌ر بكرێت ئ���ه‌وه‌ی‌ من له‌كاك‬ ‫(مه‌سعود بارزانی‌) چاوه‌ڕێم ده‌كرد وه‌ك‬ ‫ئه‌ركێكی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و نیشتمانی‌ ئه‌وه‌ بو‬ ‫كه‌ په‌رله‌مان‌و حكومه‌ت به‌بێ‌ مه‌رج كارا‬ ‫بكاته‌وه‌و بڕیاره‌كانی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسیان‬ ‫هه‌ڵوه‌شێنیته‌وه‌ كه‌ ئه‌وه‌یان نه‌كرد له‌وه‌‬ ‫ناچێت بتوانن چاره‌س���ه‌ری‌ كێشه‌كان‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌نده‌ له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك دڵس���ۆز‬ ‫ل���ه‌زۆر كه‌ناڵ���ه‌وه‌و له‌راگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌‬ ‫هه‌وڵمدا كه‌ ئه‌و ده‌ستپێشخه‌ریه‌ بكه‌ن‌و‬ ‫ئه‌وه‌ بكه‌نه‌ كلیلێك بۆ چونه‌ ناو ژوری‌‬ ‫هه‌نگاونان بۆ چاره‌سه‌ر كه‌ ئه‌وه‌ی‌ نه‌كرد‬ ‫جۆرێك له‌بێ‌ هیوایم بۆ دروس���ت بوه‌و‬ ‫له‌وه‌ناچێت به‌بێ هاوكاری‌‌و ته‌واوكاری‌‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ تر چاكسازییان پێ بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬مه‌س���عود بارزانی‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫بڕیاری‌ ده‌ركردوه‌ بۆ چاكس���ازی‌ له‌ناو‬ ‫پارتی‌‌و حكومه‌تدا ئای���ا له‌و بڕوایه‌دان‬ ‫ئه‌م بڕیارانه‌ جێبه‌جێ‌ بكرێن‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫پێش���تریش ل���ه‌دوای‌ روداوه‌كانی‌ ‪17‬ی‌‬ ‫ش���وبات هه‌ر خ���ودی‌ بارزان���ی‌ چه‌ند‬ ‫بڕیارێكی‌ ده‌ركرد به‌اڵم هیچی‌ جێبه‌جێ‌‬ ‫نه‌كرا؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬له‌به‌ر ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌ڕێزیان‬ ‫له‌چه‌ن���د وێس���تگه‌یه‌كی‌ ت���ردا چه‌ند‬ ‫بڕیارێكی‌ ب���ۆ چاكس���ازی‌ ده‌ركردوه‌و‬ ‫به‌ره‌نجامیان نه‌بو‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌م بڕیارانه‌ی‌‬ ‫ئێس���تای‌ له‌به‌رده‌م تاقی‌ كردنه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌دان‌و له‌زۆر ناوه‌ندو ئاس���تدا ئه‌م‬ ‫بڕی���ارو پرۆژه‌یه‌ی‌ ب���ه‌وردی‌ چاودێری‌‬ ‫ده‌كرێت هیواخوازم بتوانێت میسداقیه‌ت‬ ‫به‌م بڕیاری‌ چاكسازیه‌ی‌ ئێستای‌ بدات‪.‬‬

‫عێراق‌و جیهان‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫هێشتا ئاماده‌كاری‌ بۆ كۆنترۆڵكردنه‌و‌هی‌ موسڵ ته‌واو نه‌کراوه‌‌‬ ‫"ئه‌گه‌ر هێز ‌ی هاوپه‌یمانان نیه‌تی‌ جدیان هه‌بێت‬ ‫گرتنه‌وه‌ ‌ی موسڵ ئاسانه‌"‬

‫‪7‬‬

‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ لیژنه‌ی‌ ئاسایش‌و به‌رگری‌‬ ‫عێراق ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات كه‌وا ئه‌گه‌ر‬ ‫نیه‌تێكی‌ جدی‌ هه‌بێت‌و رێكه‌وتنێك له‌سه‌ر‬ ‫ئالیه‌تی‌ پرۆسه‌كه‌‌و خه‌ڵكه‌كه‌شی‌ به‌شداری‌‬ ‫پێبكرێت ئه‌وا گرتنه‌وه‌ی‌ شاری‌ موسڵ‬ ‫ئاسانه‌‪ ،‬ئه‌ندامێكی‌ لیژنه‌ی‌ پێشمه‌رگه‌ش‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان ده‌ڵێت "گرتنه‌وه‌ی‌‬ ‫موسڵ گرینگی‌ زۆره‌ بۆ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬چونكه‌ ئارامی‌و سه‌قامگیری‌‬ ‫زیاتر په‌یدا ده‌كات"‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ به‌رگری‌ عێ���راق جارێكی‌ تر‬ ‫به‌یاننام���ه‌ی‌ به‌س���ه‌ر هاواڵتیانی‌ ش���ار ‌ی‬ ‫موس���ڵ‌و حادیس���ه‌‌و فه‌لوجه‌ دابه‌ش كرد‌و‬ ‫تێیدا ئاماژه‌یان به‌وه‌ كردوه‌ كۆتایی‌ هاتنی‌‬ ‫داعش نزی���ك‌و پێویس���ته‌ هاواڵتیانی‌ ئه‌و‬ ‫ناوچان���ه‌ خۆیان ئاماده‌ بك���ه‌ن بۆ قۆناغی‌‬ ‫دوای‌ داع���ش‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ له‌ماوه‌ی‌ رابردودا‬ ‫چه‌ندی���ن جار فڕۆك���ه‌ جه‌نگیه‌كانی‌ عێراق‬ ‫ئه‌و په‌یامه‌ی���ان باڵوكردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم تاكو‬ ‫ئێس���تا نازانرێت ئه‌و پرۆسه‌یه‌ كه‌ی‌ ده‌ست‬ ‫پێده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ لیژن���ه‌ی‌ ئاسایش���ی‌‌و به‌رگری‌‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراق ش���اخه‌وان‬ ‫عه‌بدواڵ له‌باره‌ی‌ گرتنه‌وه‌ی‌ ش���اری‌ موسڵ‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند "گرتنه‌وه‌ی‌ موس���ڵ‬ ‫كارێكی‌ ئاس���انه‌ به‌وه‌ی‌ ئه‌گه‌ر رێكه‌وتنێك‬ ‫له‌س���ه‌ر چۆنیه‌تی‌ به‌ڕێوه‌چونی‌ پرۆس���ه‌كه‌‬ ‫بكرێت‌و هه‌روه‌ها ئه‌گه‌ر هێزی‌ هاوپه‌یماننان‬ ‫بڕی���ار ‌ی له‌س���ه‌ر ب���ده‌ن‪ ،‬چونك���ه‌ ئێمه‌‬ ‫چه‌ن���د جارێك له‌گه‌ڵ هێ���زی‌ هاوپه‌یمانان‬ ‫كۆبوینه‌ت���ه‌وه‌ ئه‌وان زۆر به‌قورس���ی‌ بڕیار‬ ‫له‌س���ه‌ر كۆنترۆڵكردنه‌وه‌ی‌ موسڵ ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌س���وپای‌ عێراق ئه‌وانیش زۆر‬ ‫به‌زه‌حمه‌ت ده‌توانن ناوچه‌كانی‌ نزیك موسڵ‬ ‫كۆنترۆڵ بكه‌ن به‌وه‌ی‌ ده‌بێت قه‌زای‌ فه‌لوجه‌‬ ‫ئازاد بكه‌ن كه‌ ئه‌ویش زۆر قورسه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ قه‌زاكه‌ پش���تگیری‌ داعش ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ هه‌تاكو ئ���ه‌و قه‌زایه‌ ئازاد نه‌كرێت‬ ‫ناتوانرێت میحوه‌ری‌ ئه‌نبار پێشبكه‌وێت بۆ‬ ‫موسڵ"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ وا "سوپای‌‬ ‫عێراق له‌میحوه‌ری‌ مه‌خم���وره‌وه‌ که‌لێنێک‬ ‫دروس���ت ده‌كه‌ن به‌ئاراس���ته‌ی‌ باش���وری‌‬ ‫موس���ڵ ئه‌وس���ا ده‌چنه‌ ناو ش���اره‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ به‌و رێگایانه‌ی‌ پێشو ناتوانرێت‬ ‫موس���ڵ راس���ته‌وخۆ ئازاد بكه‌ن‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"به‌ش���داریكردنی‌ هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌ بۆ دو‬ ‫مه‌به‌س���ته‌ یه‌كه‌میان ئه‌وه‌یه‌ هه‌تاكو موسڵ‬ ‫به‌ده‌ستی‌ داعش���ه‌وه‌ بێت ئێمه‌ شه‌هیدمان‬

‫پێویسته‌ هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستان له‌گه‌ڵ‬ ‫حكومه‌تی‌ ناوه‌ند‬ ‫رێكه‌وتنێك‬ ‫ئه‌نجامبدات‬ ‫سه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌تی‌‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫ناوچانه‌ به‌تایبه‌تی‌‬ ‫كوردستانیه‌كان‬ ‫كه‌ پێی ده‌وتریت‬ ‫ناوچه‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌رێم‬ ‫ده‌بێ���ت‌و ب���ه‌رده‌وام هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫له‌مه‌ترس���یدایه‌ هه‌روه‌ه���ا تاكو ئێس���تا بۆ‬ ‫گرتن���ه‌وه‌ی‌ ناوچه‌كانی‌ ت���ر داوای‌ چه‌ك‌و‬ ‫ته‌قه‌مه‌نی‌ نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ به‌شداری‌ كردن‬ ‫له‌گرتن���ه‌وه‌ی‌ هه‌ر ناوچه‌یه‌ك���ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان پێویسته‌ ماف‌و ئیمتیاز‌و‬ ‫نه‌فه‌قاتی‌ پێشمه‌رگه‌ دیاری‌ بكرێت له‌پێش‬ ‫هه‌ر شه‌ڕێك"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێك���ی‌ كوردس���تان له‌لیژنه‌ی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ وا‬ ‫گرتنه‌وه‌ی‌ موس���ڵ بۆ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫گرینگ���ی‌ خ���ۆی‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌ب���و كاروان‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ گرتن���ه‌وه‌‌و گاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان ب���ۆ ئاوێن���ه‌ وتی‌‬ ‫"داع���ش دوژمنێكی‌ سه‌رس���ه‌ختی‌ جیهان‌و‬ ‫كوردستان‌و هه‌ر كاتێكیش بۆی چوبێته‌سه‌ر‬ ‫په‌الماری‌ میحوه‌ره‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ داوه‌و‬ ‫ویستویه‌تی‌ بێته‌ ناو هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌‪،‬‬

‫سوپای عێراق ئاماده‌کاری ده‌کات بۆ کۆنترۆڵکردنه‌وه‌ی موسڵ‬ ‫به‌له‌ناوچونی‌ داعش ئاسایش‌و ئه‌منیه‌ت بۆ‬ ‫هه‌رێم به‌رقه‌رار ده‌بێت‌و خه‌ڵكیش له‌ترس‌و‬ ‫دڵه‌راوكێ���ی‌ داعش رزگاری‌ ده‌بێت هه‌روه‌ها‬ ‫پێشمه‌رگه‌و هێزێكی‌ زۆریش له‌میحوه‌ره‌كان‬ ‫به‌رگری‌ ده‌كه‌ن ئه‌وه‌ش خه‌رجییه‌كی‌ زۆری‌‬ ‫ده‌وێ���ت به‌تایبه‌تی‌ ل���ه‌و قه‌یران���ه‌ داراییه‌‬ ‫جگه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ رۆژان���ه‌ به‌ده‌س���تی‌ داعش‬ ‫پێش���مه‌رگه‌مان قوربانی‌ ده‌دات‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌‬ ‫پێویسته‌ رێكه‌وتنێك هه‌بێت له‌روی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫سه‌ربازیشه‌وه‌ كه‌وا ئیستیحقاقی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫دابین بكرێت له‌بودجه‌ی‌ عێراق "‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌ت���ی‌ به‌ڕێوه‌بردن���ی‌‬ ‫ئه‌و ناوچانه‌ ل���ه‌دوای‌ داعش ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‌‬ ‫لیژن���ه‌ی‌ پێش���مه‌رگه‌ وت���ی‌ "پێویس���ته‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان له‌گ���ه‌ڵ حكومه‌تی‌‬ ‫ناوه‌ند رێكه‌وتنێك ئه‌نجامبدات س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌چۆنیه‌تی‌ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ ئه‌و ناوچانه‌‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ كوردستانیه‌كان كه‌ پێی ده‌وتریت‬

‫ناوچه‌كان���ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێم جگه‌ له‌وه‌ش‬ ‫پێویس���ته‌ له‌گه‌ڵ الیه‌نی‌ سونه‌ش گفتوگۆ‬ ‫بكرێت بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌داهاتودا كێش���ه‌مان‬ ‫له‌گه‌ڵ سونه‌ بۆ دروست نه‌بێت"‪.‬‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ عێ���راق ب���ه‌ به‌رده‌وام���ی‌‬ ‫هێزی‌ س���وپا له‌نێوان پارێزگای‌ موس���ڵ‌و‬ ‫هه‌ولێر جێگر ده‌كات كه‌ تا ئێس���تا نزیكی‌‬ ‫‪ 1500‬چه‌ك���دار له‌و ناوچان���ه‌ جێگر كراون‌و‬ ‫به‌رپرس���انی‌ س���وپاش ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كه‌ن‬ ‫ئاماده‌سازی‌ ده‌كرێت بۆ گرتنه‌وه‌ی‌ موسڵ‪،‬‬ ‫ئه‌مینداری‌ گش���تی‌ وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌ش‬ ‫ده‌ڵێت "پرۆسه‌ی‌ كۆنترۆڵكردنه‌وه‌ی‌ شاری‌‬ ‫موسڵ هێشتا له‌س���ه‌ره‌تادایه‌‌و ئاماده‌كاری‌‬ ‫ته‌واو نه‌ك���راوه‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ ئازادكردنی‌‬ ‫موسڵ پێویستی‌ به‌نزیكی‌ ‪12‬هه‌زار چه‌كدار‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫جه‌ب���ار ی���اوه‌ر ئه‌مین���داری‌ وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێ���م له‌باره‌ی‌‬

‫كۆنترۆڵكردنه‌وه‌ی‌ موس���ڵ ب���ۆ ئاوێنه‌ وت ‌ی‬ ‫"جێگیركردنی‌ سوپای‌ عێراق له‌نزیك موسڵ‬ ‫سه‌ره‌تای‌ پرۆسه‌كه‌یه‌ بڕیاردراوه‌ كه‌ وا هه‌ر‬ ‫سێ لیوای‌ فرقه‌ی‌ پانزه‌ له‌وێدا جێگر بكرێت‬ ‫كه‌ ده‌كاته‌ نزیكی‌ ‪12‬هه‌زار چه‌كدار هه‌تاكو‬ ‫ئێستاش ته‌نها ‪ 1500‬چه‌كدار هاتون‌و له‌وێدا‬ ‫جێگر ك���راون كه‌ ده‌كات���ه‌ دو فه‌وجی‌ ئه‌و‬ ‫لیوایه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ به‌شداری‌ كردنی‌ پێشمه‌رگه‌‌و‬ ‫هه‌ماهه‌نگ���ی‌ نێوانیان له‌گه‌ڵ ناوه‌ند ناوبراو‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ ك���رد كه‌وا "تاكو ئێس���تا‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ به‌ش���داری‌ كردنی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫هیچ ج���ۆره‌ رێكه‌وتنێ���ك‌و ئاماده‌كارییه‌ك‬ ‫نه‌ك���راوه‌ ب���ه‌وه‌ی‌ ئه‌ركی‌ پێش���مه‌رگه‌ چی‌‬ ‫ده‌بێت‌و چۆن به‌ش���داری‌ ب���كات هه‌روه‌ها‬ ‫دیاری‌ نه‌ك���راوه‌ هاوپه‌یمانان چی‌ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫هێزی‌ خۆبه‌خش���انیش له‌و پرۆسه‌یه‌ ده‌بێت‬ ‫چۆن مامه‌ڵه‌ بكه‌ن‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ تاكو ئێس���تا‬

‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ كۆبونه‌وه‌ نه‌ك���راوه‌ كه‌وا هه‌ر‬ ‫هێزێك ئه‌ركه‌كه‌ی‌ چه‌نده‌"‪.‬‬ ‫ئه‌مین���داری‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ پێش���مه‌رگه‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌تی‌ ئاماده‌كارییه‌كان وتی‌‬ ‫"هه‌تا ئێستا ته‌نها س���ه‌ره‌تای‌ پرۆسه‌كه‌یه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ی‌ باره‌گایه‌كی‌ فه‌رمانده‌ی‌ پرۆس���ه‌ی‌‬ ‫رزگاركردنی‌ موسڵ له‌مه‌خمور دانراوه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫دو فه‌وج هاتوه‌ جگه‌ له‌وه‌ش هیچی‌ تر له‌و‬ ‫پرۆسه‌یه‌ نه‌كراوه‌‌و هێش���تا سوپای‌ عێراق‬ ‫ئاماده‌ نین بۆ ده‌س���تپێكردنی‌ پرۆس���ه‌كه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ هێش���تا روم���ادی‌ به‌ته‌واوه‌تی‌‬ ‫كۆنترۆڵ نه‌كراوه‌‌و ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌نباریش ماوه‌‌و‬ ‫فه‌لوجه‌‌و ریاز‌و حه‌ویجه‌‌و ئه‌و ناوچانه‌ش���ی‌‬ ‫نزیك موسڵن هێشتا به‌ده‌ستی‌ داعشه‌و‌هن‌و‬ ‫ده‌بێت ئه‌و ش���وێنانه‌ كۆنت���رۆڵ بكرێته‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ س���وپای‌ عێراق بگاته‌ باش���وری‌‬ ‫موسڵ ئه‌وسا له‌گه‌ڵ هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌‌و‬ ‫هاوپه‌یماننان ده‌ستبكه‌ن به‌پرۆسه‌كه‌"‪.‬‬

‫"ده‌بێت نێوانمان له‌گه‌ڵ سوپای عێراق رێك بخه‌ینه‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫فه‌رمانده‌ی‌ لیوای نۆی هێزی پێشمه‌رگه‌ی‌‬ ‫كوردستان ده‌ڵێت " ده‌بێت نێوانمان‬ ‫له‌گه‌ڵ سوپای عێراق رێكبخه‌ینه‌وه‌ بۆ‬ ‫داهاتوی هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌شده‌كات‪ ،‬ئه‌م چه‌ند هێرشه‌ی‌ رۆژانی‬ ‫رابردو داعش ده‌یه‌وێت خۆی به‌وه‌ نیشان‬ ‫بدات كه‌ هێزێكی كاریگه‌ره‌و له‌سه‌ر‬ ‫گۆڕه‌پانه‌كه‌ ماوه‌"‪.‬‬ ‫بۆ داهاتوی هه‌رێم پێویسته‌ نێوانمان‬ ‫له‌گه‌ڵ عێراق رێكبخه‌ینه‌و‌ه‬ ‫عه‌مید روكن ئاراس عه‌بدولقادر فه‌رمانده‌ی‌‬ ‫لیوای نۆی هێزی پێشمه‌رگه‌ی‌ كوردستان‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "له‌ڕوی س���ه‌ربازییه‌وه‌‬ ‫وای ده‌بینم كه‌ یه‌ك دوژمنی هاوبه‌ش���مان‬ ‫هه‌یه‌ ده‌بێت هه‌ماهه‌نگی هاوبه‌شیش���مان‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌و هه‌ماهه‌نگییه‌ هاوبه‌ش���ه‌‬ ‫باشتره‌ له‌گه‌ڵ س���وپای عێراقدا بێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫سوپایه‌ی‌ وێنای ده‌ستورو سیسته‌م‌و هێزو‬ ‫به‌رگری له‌عێراق ده‌كات كه‌ سیس���ته‌مێكی‬ ‫فیدڕاڵییه‌‪ ،‬ده‌بێت سوپای عێراق به‌شێكی‬ ‫پێكهات���ه‌ی‌ كوردبێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌هۆی ئه‌و‬ ‫بارودۆخ���ه‌ نه‌خوازراوه‌ی‌ به‌س���ه‌ر عێراق‌و‬ ‫ناوچه‌كه‌و س���وپاكه‌یدا ه���ات زۆرینه‌ له‌و‬ ‫س���وپایه‌ دوركه‌وتۆته‌وه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ هۆكارێكی‬ ‫زۆری هه‌بێ���ت‪ ،‬به‌اڵم بۆ له‌ناوبردنی داعش‬

‫ك���ه‌ دوژمنێك���ی هاوبه‌ش���ه‌ ده‌بێ���ت ئه‌و‬ ‫هه‌ماهه‌نگییه‌ هه‌بێت‪،‬ئاماژه‌ به‌وه‌شده‌كات‬ ‫"ئه‌گه‌ر باس له‌س���ودو زیان���ه‌كان بكه‌ین‬ ‫له‌ناوچونی داعش سودی میلله‌تی عێراقه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا مان���ه‌وه‌ی‌ داع���ش گه‌وره‌ترین‬ ‫مه‌ینه‌تیی���ه‌ بۆعێراق‌و بۆ كوردیش‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫سه‌ره‌تا به‌هاوپه‌یمانی پێشمه‌رگه‌و سوپای‬ ‫عێراق داعش نه‌هێڵرێت‪ ،‬پاش���ان باس���ی‬ ‫هاتنی س���وپای عێراق بكه‌ین له‌ڕوی زیان‌و‬ ‫س���وده‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت نێوانمان له‌گه‌ڵ سوپای‬ ‫عێراق رێكبخه‌ین���ه‌وه‌ بۆ داهاتوی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان"‪.‬‬ ‫مانه‌وه‌ی‌ سوپای عێراق‬ ‫هیچ سودێكی نیه‌‬ ‫عه‌مید روك���ن ئاراس عه‌بدولقادر باس‬ ‫له‌مان���ه‌وه‌ی‌ س���وپای عێ���راق له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان ده‌كات‌و ئاش���كرای ده‌كات "‬ ‫له‌ڕوی سیاس���یی‌و س���ه‌ربازییه‌وه‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان به‌ش���ێكه‌ له‌عێراق‪ ،‬وه‌زاره‌تی‬ ‫به‌رگ���ری وه‌زاره‌تێكی س���یادییه‌و ده‌بێت‬ ‫پێداویستییه‌كانی پێشمه‌رگه‌ش دابینبكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ نه‌گه‌یشتونه‌ته‌ ئه‌و لێكتێگه‌یشتنه‌و‬ ‫ئ���ه‌و كارانه‌ نه‌ك���راوه‌ بۆ سیاس���ییه‌كانی‬ ‫به‌جێدێڵی���ن‪ ،‬چونك���ه‌ فه‌رمانده‌یی هێزی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی‌ كوردستان هه‌یه‌و نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم ده‌یكات‪ ،‬پێشتر گفتوگۆ‬ ‫له‌س���ه‌ر هاتنی س���وپای عێراق بۆ هه‌رێم‬

‫كراوه‌‪ ،‬ده‌شڵێت "تێپه‌ڕبونی سوپای عێراق‬ ‫به‌ناوخاكی هه‌رێمدا به‌ره‌و ش���اری موسڵ‬ ‫ش���تێكی ئاس���اییه‌‪ ،‬بۆ ئازادكردنی موسڵ‬ ‫هاتون‪ ،‬ئ���ه‌وان وه‌ك خاڵێك���ی په‌ڕینه‌وه‌‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تانیان به‌كارهێن���اوه‌‪،‬‬ ‫مانه‌وه‌یان له‌هه‌رێم هیچ س���ودێكی نابێت‌و‬ ‫بڕواناكه‌م بمێننه‌وه‌و كاریان له‌هه‌رێم نیه‌و‬ ‫ته‌نها مه‌به‌س���تیان ئازادكردنه‌وه‌ی‌ شاری‬ ‫موسڵه‌"‪.‬‬ ‫مه‌ترسی داعش‬ ‫له‌سه‌ر هه‌رێمی كوردستان ماو‌ه‬ ‫له‌باره‌ی مه‌ترس���ییه‌كانی داعش له‌سه‌ر‬ ‫هه‌رێ���م‪ ،‬فه‌رمان���ده‌ی‌ لیوای ن���ۆی هێزی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی‌ كوردس���تان رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"هه‌تاوه‌كو داعش له‌عێراق‌و سوریا بمێنێت‬ ‫مه‌ترسی له‌سه‌ر هه‌رێمی كوردستان‌و ژیان‌و‬ ‫گوزه‌ران‌و ئاس���ایش‌و س���ه‌قامگیری ماوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وكاته‌ داعش مه‌ترسی نامێنێت كه‌ ببێته‌‬ ‫شتێكی نه‌ماو و له‌یادكراو"‪.‬‬ ‫داعش ناتوانێت‬ ‫سنوره‌ خه‌یاڵییه‌كه‌ی‌ بپارێزێت‬ ‫عه‌می���د روكن ئ���اراس عه‌بدولقاد باس‬ ‫له‌س���نوری ده‌س���ه‌اڵتی داع���ش ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت " هێ���زی پێش���مه‌رگه‌ هێزێك���ی‬ ‫كاریگ���ه‌ری روب���ه‌ڕو بونه‌وه‌كانی داعش‌و‬ ‫سه‌ركه‌وتنه‌كانه‌ به‌سه‌ر داعشدا‪ ،‬هه‌مو ئه‌و‬

‫ش���ه‌ڕانه‌ی‌ له‌چه‌ند قۆناغی جیاواز جیاوازو‬ ‫ب���ه‌ره‌ی‌ جیاواز كراوه‌‪ ،‬هێزی پێش���مه‌رگه‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنی به‌سه‌ر داعش نیشاندا‪ ،‬تاكه‌‬ ‫هێزێك ك���ه‌ داعش نه‌یتوان���ی به‌ره‌نگاری‬ ‫ببێته‌وه‌ هێزی پێشمه‌رگه‌ی‌ كوردستان بو‪،‬‬ ‫داعش هێزێكی مه‌ترسیداری تیرۆریستییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م چه‌ند هێرش���ه‌ی‌ رۆژانی رابردو ده‌بێت‬ ‫وه‌ك هێزێك���ی س���ه‌ربازی خوێندن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫بۆبكرێ���ت‪ ،‬جه‌ختیش���ده‌كاته‌وه‌ "داع���ش‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت خۆی به‌وه‌ نیش���ان ب���دات كه‌‬ ‫هێزێك���ی كاریگه‌ره‌و له‌س���ه‌ر گۆڕه‌پانه‌كه‌‬ ‫م���اوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا نیش���انی ب���دات ك���ه‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی خیالفه‌تی ئیس�ل�امی بپارێزێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌شزانێت ئه‌و س���نوره‌ خه‌یاڵییه‌ی‬ ‫دروستیكردوه‌ به‌ناوی ده‌وڵه‌تی خیالفه‌وه‌‬ ‫له‌ئێس���تاو داهات���و ناپارێزێ���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ئاش���كرایه‌ زۆرین���ه‌ی خه‌ونه‌كانی داعش‬ ‫له‌سه‌ر ده‌ستی پێشمه‌رگه‌ له‌ناوچون‪ ،‬ئه‌م‬ ‫چاالكییه‌ بچوكانه‌ی‌ داعش هیچ كاریگه‌ری‬ ‫نیه‌ له‌سه‌ر پێشمه‌رگه‌‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ زیاتر‬ ‫تێكشكاندن‌و شكس���ته‌كانی خۆیان تۆمار‬ ‫ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌مریكا ده‌ستی كردوه‌ به‌راهێنانی‬ ‫دو لیواكه‌ی‌ پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫سه‌باره‌ت به‌دو لیواكه‌ی‌ هێزی پێشمه‌رگه‌‬ ‫كه‌ له‌الیه‌ن ئه‌مریكاوه‌ راهێنانیان پێده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئاشكرایكرد "كۆنگرێسی ئه‌مریكا بڕیاریدا دو‬

‫لیوای پێشمه‌رگه‌ ئاماده‌بكات‌و راهێنانیان‬ ‫پێبكات به‌چه‌كی ئه‌مریكی‪ ،‬ئه‌و پرۆسه‌ی ‌ه‬ ‫له‌ده‌ستپێكردندایه‌‪ ،‬به‌اڵم كات ده‌خایه‌نێت‬ ‫و پێیده‌چێ���ت له‌نزیكی كه‌متر له‌س���اڵێك‬ ‫ده‌خایه‌نێ���ت‪ ،‬له‌ئێس���تادا له‌س���ه‌ره‌تای‬ ‫جێبه‌جێكردنی مه‌ش���ق‌و راهێنانن له‌سه‌ر‬ ‫شێوازی ئه‌مریكی‪ ،‬ئه‌وه‌ش وه‌ك دیارییه‌ك‬ ‫بو له‌به‌رامبه‌ر به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی‌ هێزه‌كانی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ به‌رامبه‌ر به‌داعش‪ ،‬له‌ئایینده‌دا‬ ‫ئه‌و پرۆسه‌یه‌ ته‌واو ده‌بێت"‪.‬‬ ‫به‌ره‌یه‌كی جه‌نگ‬ ‫تا به‌ره‌یه‌كی تر جیاوازی هه‌یه‌‬ ‫عه‌می���د روكن ئ���اراس عه‌بدولقادر باس‬ ‫له‌به‌ره‌كان���ی جه‌ن���گ ده‌كات‌و ئام���اژه‌‬ ‫به‌وه‌ده‌كات "ئ���ه‌و چ���ه‌ك‌و كه‌لوپه‌النه‌ی‌‬ ‫بۆ هاوكاری هێزی پێش���مه‌رگه‌ نێردراوه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌ره‌یه‌كی ش���ه‌ڕه‌وه‌ ب���ۆ به‌ره‌یه‌كی تر‬ ‫ده‌گۆڕدرێت‪ ،‬ش���وێن هه‌یه‌ شه‌ڕی تێدایه‌و‬ ‫توانیویه‌تی چه‌كداران���ی داعش رابماڵێت‪،‬‬ ‫ئه‌و به‌ره‌یه‌ زیاتری پێویسته‌ تا به‌ره‌یه‌كی‬ ‫تر كه‌ ش���ه‌ڕی لێنه‌بێ���ت‪ ،‬له‌الیه‌كی تره‌وه‌‬ ‫به‌شێك هه‌یه‌ له‌وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌ به‌ناوی‬ ‫میره‌‪ ،‬ئه‌وان هه‌ڵده‌س���تن به‌دابه‌ش���كردنی‬ ‫چه‌ك به‌س���ه‌ر میحوه‌ره‌كانی شه‌ڕ‪ ،‬تاوه‌كو‬ ‫هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌ بۆ شه‌ڕی دژ به‌داعش‬ ‫سودی لێببینن‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ كه‌لوپه‌له‌كان‬ ‫دابه‌شكراوه‌"‪.‬‬

‫زۆرینه‌ی خه‌ونه‌كانی‬ ‫داعش له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ستی پێشمه‌رگه‌‬ ‫له‌ناوچون‪ ،‬ئه‌م‬ ‫چاالكییه‌ بچوكانه‌ی‌‬ ‫داعش هیچ‬ ‫كاریگه‌ری نیه‌‬ ‫له‌سه‌ر پێشمه‌رگه‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫زیاتر تێكشكاندن‌و‬ ‫شكسته‌كانی خۆیان‬ ‫تۆمار ده‌كه‌ن‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫"بۆردی سه‌رپه‌رشتی داهاتی نه‌وت دروستنه‌بو‪ ،‬ته‌نده‌ری نه‌وتیش ڕاسته‌وخۆ ده‌درێت"‬

‫چاكسازیه‌كانی نێچیرڤان بارزانی ته‌نها له‌بڕینی موچه‌دا ئه‌نجامی هه‌بو‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫هاواڵتیان له‌ده‌رئه‌نجامی‬ ‫چاكسازیه‌كانی حكومه‌ت ته‌نها ئه‌وه‌یان‬ ‫بینی‌ موچه‌كانیان به‌شێكی لێبڕا‌ كه‌‬ ‫حكومه‌ت ناوی ناوه‌ (پاشەكه‌وت)‪ ،‬ڕای‬ ‫به‌شێك له‌په‌رله‌مانتاران‌و ئابوریناسانیش‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ دۆخه‌كه‌ گه‌یشتوه‌ته‌ بنبه‌ست‌و‬ ‫به‌رپرسێكی بااڵی حكومه‌تیش ده‌ڵێت‬ ‫"با خه‌ڵك وه‌اڵمی ئه‌و پرسیاره‌‬ ‫بداته‌وه‌ ئایا حكومه‌ت ده‌رئه‌نجامی‬ ‫چاكسازیه‌كه‌ی هه‌بو یان نا"‪.‬‬ ‫دكت����ۆر ن����وری تاڵه‌بان����ی س����ه‌رۆكی‬ ‫فه‌رمانگ����ه‌ی هه‌ماهه‌نگ����ی به‌دواداچون‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن����ی وه‌زیران����ی حكومه‌ت����ی‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان‪ ،‬پاشەكه‌وتی موچه‌‬ ‫به‌چاكسازی نازانێت‌و ئاماژه‌ بۆئه‌وه‌ده‌كات‬ ‫سیاسه‌تی ده‌ستگرتنه‌وه‌ (ته‌قه‌شوف)ه‌‪،‬‬ ‫هاوكات ئه‌وه‌ش����ی بۆ ئاوێنه‌ ڕونكرده‌وه‌‬ ‫"نازانن بۆ موچه‌ی مانگی دو سیس����تمی‬ ‫پاشكه‌وت ده‌ستكاری ده‌كرێت یان نا"‪.‬‬

‫ئاوێنه‌ ئه‌و پرسیاره‌ی ئاڕاسته‌ی دكتۆر‬ ‫نوری تاڵه‌بانیكرد‪ ،‬هاواڵتیان ده‌پرس����ن‬ ‫ئه‌نجامی چاكسازیه‌كان چیبوه‌ تائێستا‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و وت����ی "باخه‌ڵك له‌خۆیان بپرس����ن‬ ‫ئه‌نجامه‌كان چیبوه‌"‪.‬‬ ‫لیژنه‌ی دارایی په‌رله‌مانی كوردس����تان‬ ‫پێیوانیه‌ ئه‌مان����ه‌ی حكومه‌ت ئه‌نجامیان‬ ‫ده‌دات چاكس����ازیه‌و ئه‌وه‌ش ب����ۆ ئاوێنه‌‬ ‫ده‌دركێنێت "تائێستا حكومه‌ت ته‌نده‌ری‬ ‫ن����ه‌وت به‌ش����ێوه‌ی ڕاس����ته‌وخۆ ده‌دات‬ ‫به‌كۆمپانیاكان"‪.‬‬ ‫عه‌لی حەمه‌س����اڵح جێگری س����ه‌رۆكی‬ ‫لیژن����ه‌ی دارایی په‌رله‌مانی كوردس����تان‬ ‫باس����ی دیارنه‌مانی چه‌ندی����ن ملیار دۆالر‬ ‫ده‌كات له‌داهات����ی ن����ه‌وت‌و پێیوای����ه‌‬ ‫حكوم����ه‌ت ده‌س����تنابات بۆ چاكس����ازی‬ ‫ڕاسته‌قینه‌ كه‌ دۆس����یه‌ی نه‌وته‪ ‌،‬ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌م چاكسازیانه‌ی تریش سه‌رناگرن"‪.‬‬ ‫جێگ����ری س����ه‌رۆكی لیژن����ه‌ی دارایی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردس����تان به‌رپرسیاریه‌‌تی‬ ‫ئه‌م دۆخه‌ ده‌خاته‌ ئه‌س����تۆی نێچیرڤان‬ ‫بارزان����ی س����ه‌رۆكی حكوم����ه‌ت‌و قوباد‬ ‫تاڵه‌بان����ی جێگری‌و ئه‌وه‌ش ب����ۆ ئاوێنه‌‬ ‫ئاشكراده‌كات "پرسی شه‌فافیه‌تی نه‌وت‬ ‫هی����چ گۆڕانكاریه‌كی به‌خ����ۆوه‌ نه‌بینوه‌‪،‬‬ ‫تائێس����تا ته‌ن����ده‌ری نه‌وت به‌ش����ێوه‌ی‬ ‫ڕاسته‌وخۆ ده‌درێت به‌كۆمپانیاكان"‪.‬‬ ‫زانیاری ئه‌م په‌رله‌مانتاره‌ له‌كاتێكدایه‌‬ ‫ده‌نگ����ۆی ئ����ه‌وه‌ باڵوكرای����ه‌وه‌ یه‌كێك‬ ‫له‌چاكس����ازیه‌كانی خۆی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌‬ ‫ئه‌ویش بڕینی ده‌رماڵه‌ی پله‌ تایبه‌ته‌كان‬ ‫بوه‌ له‌سه‌ر فه‌رمانی نێچیرڤان بارزانی‪.‬‬

‫حكومه‌ت���ی هه‌رێمی كوردس���تان بۆ‬ ‫روبه‌ڕوبون���ه‌وه‌ی قه‌یرانی دارایی‪ ،‬چه‌ند‬ ‫هه‌نگاوێك���ی به‌ن���اوی چاكس���ازیه‌وه‌‬ ‫ده‌رك���رد‪ ،‬یه‌كێك له‌وانه‌ دروس���تكردنی‬ ‫بۆردێك���ی تایبه‌تبو ب���ۆ چاودێریكردنی‬ ‫داهاتی نه‌وت پێنه‌دانی ته‌نده‌ری نه‌وتبو‬ ‫به‌شێوه‌ی ڕاسته‌وخۆو بڕینی ده‌رماڵه‌ی‬ ‫پله‌ب���ااڵكان‌و چه‌ن���د ڕێوش���وێنێكی‬ ‫ت���ری ئی���داری‌ بو ك���ه‌ درایه‌ ده‌س���ت‬ ‫پارێزگاره‌كان‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش سیاسه‌تی‬ ‫ده‌ستگرتنه‌وه‌ی ڕاگه‌یاند كه‌ پاشكه‌وتی‬ ‫موچ���ه‌ی فه‌رمانب���ه‌ران‌و كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫له‌الیه‌كی تره‌وه‌ ئه‌و بۆرده‌ی كه بڕیاری‬ ‫خه‌رج���ی وه‌زاره‌ت���ه‌كان بو‪ ،‬ئه‌وه‌ش���ی‬ ‫خه‌ڵك بینی ته‌نها پاش���كه‌وتی موچه‌بو دروس����تكردنی لێدرا بۆ چاودێری داهاتی‬ ‫كه‌ به‌وته‌ی فه‌رمانبه‌ران "ئه‌و پاشكه‌وته‌ نه‌وت‌و غازی سروش����تی تائێس����تا هیچ‬ ‫ئه‌نجامێ����ك له‌كاره‌كان����ی نه‌كه‌توه‌ته‌وه‪‌،‬‬ ‫زۆر نیگه‌رانی كردون"‪.‬‬

‫داوای خه‌ڵك����ی به‌تیمه‌كه‌ی����ان گه‌یاندبو‬ ‫له‌حكوم����ه‌ت ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ باس����كرد‬ ‫ئه‌وان دۆخی خه‌ڵكی����ان به‌تیمی خۆیان‬ ‫له‌حكومه‌ت گه‌یاندوه‌‪ ،‬وه‌اڵمی ئه‌وه‌شیان‬ ‫وه‌رگرتوه‌ كه‌ تیمه‌كه‌یان سه‌رقاڵی ئه‌وه‌ن‬ ‫ئه‌م قه‌یرانه‌ كه‌مترین كاریگه‌ری له‌س����ه‌ر‬ ‫خه‌ڵك دابنێت‌و ده‌ڵێت "كه‌منه‌كردنه‌وه‌ی‬ ‫موچ����ه‌ی ش����ه‌هیدان‌و هێزه‌كانی ناوخۆو‬ ‫هه‌ندێك چی����ن‌و توێژی دیك����ه‌ش وه‌كو‬ ‫كه‌مئه‌ندامان كه‌ ئێس����تا بۆیانكراوه‌ ئه‌وه‌‬ ‫هه‌م����وی ئه‌و هه‌واڵنه‌ب����ون كه‌ دراون بۆ‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی كاریگه‌ری قه‌یرانی دارایی‬ ‫له‌سه‌ر خه‌ڵك"‪.‬‬

‫یه‌كێتی بڕوای وایه‬ ‫ئه‌گه‌ر حكومه‌تیش‬ ‫پێكبهێنرێته‌وه‌ الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاسیی ‌ه كاریگه‌ره‌كان‬ ‫پێویسته‌ به‌شداربن‬ ‫ئه‌گه‌ر خۆیان بیانه‌وێت‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‬

‫به‌پێ����ی زانیاریه‌كان����ی ئاوێن����ه‌ش هه‌ر‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا چاالك نه‌كراوەو‌ نه‌كه‌وتوه‌ته‌‬ ‫كار‪.‬‬ ‫محەم����ه‌د ڕه‌ئوف ك����ه ‌پڕۆفیس����ۆر‌ه‬ ‫له‌زانس����تی ئاب����وری ن����ه‌ك ب����ڕوای‬ ‫به‌چاكسازیه‌كانی حكومه‌ت نه‌ماوه‌ به‌ڵكو‬ ‫له‌و دۆس����یه‌یه‌دا گەیش����توه‌ته‌ ئاس����تی‬ ‫بێئومێدی چونكه‌ ئه‌و پێیوایه‌ "چاكسازی‬ ‫به‌كه‌س����ی چاكس����از ده‌كرێ����ت دۆخه‌كه‌‬ ‫ده‌بێت س����ه‌رتاپا بگۆڕێت‌و له‌س����ه‌ره‌وه‌‬ ‫ده‌ستپێبكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و پرۆفیس����ۆره‌ به‌پێویستی ده‌زانێت‬

‫ئه‌م حكومه‌ته‌ هه‌ڵوه‌شێته‌وه‌و حكومه‌تێكی به‌ه����اوكاری هه‌ردوالو ئه‌گ����ه‌ری الیه‌نی‬ ‫چاكسازی نیشتمانی دروستبێت بۆ ئه‌وه‌ی س����ێهه‌میش له‌ئارادا هه‌یه‌ كه‌ په‌نجه‌ بۆ‬ ‫بتوانێت چاكسازی بكات‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ یه‌كگرتوی ئیسالمی درێژ ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ����ه‌م حكومه‌ته‌ توانای چاكس����ازی نیه‌‪ ،‬س����ه‌رچاوه‌یه‌كی زانیاری ئه‌وه‌ی به‌ئاوێنه‌‬ ‫ده‌ڵێت "ئێمه‌ خه‌ڵكی چاكس����ازمان نیه‌ وت "مانه‌وه‌ی ئه‌م حكومه‌ته‌ په‌یوه‌س����ته‌‬ ‫به‌ناڕه‌زایه‌تیه‌كانی خه‌ڵك����ه‌وه‌و به‌دوری‬ ‫تاچاكسازی بكات"‪.‬‬ ‫زانی ئ����ه‌م حكومه‌ت����ه‌‌ هه‌ڵوه‌ش����ێته‌وه‌‬ ‫نه‌كه‌وتن����ه‌وه‌ی ده‌رئه‌نجامی ڕون له‌و جه‌ختی له‌سه‌ر مانه‌وه‌ی كرد"‪.‬‬ ‫چه‌ند بڕیاره‌ ئیداریه‌ی كه‌ حكومه‌ت ناوینا‬ ‫له‌تی����ف ش����ێخ عوم����ه‌ر ئه‌ندام����ی‬ ‫چاكس����ازی‪ ،‬ده‌نگۆی ئ����ه‌وه‌ی هێناوه‌ته‌‬ ‫ئاراوه‌ كه‌ پارتی‌و یه‌كێتی نیازی ئه‌وه‌یان س����ه‌ركردایه‌تی یه‌كێت����ی نیش����تمانی‬ ‫هه‌یه‌ ئ����ه‌م حكومه‌ته‌ هه‌ڵوه‌ش����ێننه‌وه‌و كوردستان‌و به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی سلێمانی‬ ‫حكومه‌تێك����ی ن����وێ دروس����تبكه‌ن كه‌ پێش����تر چه‌ندینجار به‌ڵێنی گه‌یاندنی‬

‫ئ���ه‌و به‌رپرس���ه‌ بااڵی���ه‌ی یه‌كێت���ی‬ ‫هه‌رچه‌ند له‌باره‌ی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ یان‬ ‫هه‌ڵنه‌وه‌ش���اندنه‌وه‌ی حكومه‌ت زانیاری‬ ‫وردی نه‌دا‪ ،‬به‌اڵم باس���ی ڕای یه‌كێتی‬ ‫ب���ۆ ئاوێنه‌ كردو وت���ی "یه‌كێتی بڕوای‬ ‫وایه‪ ،‬ئه‌گه‌ر حكومه‌تیش پێكبهێنرێته‌وه‌‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسیه‌ كاریگه‌ره‌كان پێویسته‌‬ ‫به‌شداربن ئه‌گه‌ر خۆیان بیانه‌وێت"‪.‬‬ ‫ئێستا حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫له‌به‌رده‌م دو ئه‌گه‌ردا وه‌ستاوه‌ مانه‌وه‌و‬ ‫چاكسازی ڕیشه‌یی یان هه‌ڵوه‌شاندنه‌وەو‌‬ ‫پێكهێنانی حكومه‌تی ڕزگاری نیشتمانی‬ ‫وه‌ك���و بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان ل���ه‌دوا‬ ‫ڕاگه‌یه‌نراودا وه‌كو پیشنیاری ده‌رچون‬ ‫له‌قه‌یرانه‌ك���ه‌ خس���تیانه‌ڕو‪ ،‬پارت���ی‌و‬ ‫یه‌كێتیش كه‌ ئێس���تا دانه‌ی سه‌ره‌كی‬ ‫پێكهێن���ه‌ری حكومه‌ت���ن له‌ب���ه‌رده‌م‬ ‫ئه‌زمونێكی س���ه‌ختدان‪ ،‬نه‌دۆزینه‌وه‌ی‬ ‫چاره‌سه‌رێك پرسیاری گه‌وره‌یان له‌سه‌ر‬ ‫دروست ده‌كات‪ ،‬كه‌ عه‌لی حەمه‌ساڵحی‬ ‫په‌رله‌مانتاری���ش هه‌مان���ڕای هه‌بو وتی‬ ‫"نێچیرڤ���ان بارزانی‌و قوب���اد تاڵه‌بانی‬ ‫به‌رپرس���ی ئه‌م دۆخ���ه‌ن" هه‌ردوكیان‬ ‫كادری پل���ه‌ یه‌ك���ی ناوه‌ن���دی بڕیاری‬ ‫یه‌كێتی‌و پارتین‪.‬‬

‫"هه‌رێمی كوردستان بۆ ساڵی ‪ 2025‬چاوی له‌ڕاكێشان ‌ی ‪ 7‬ملیۆن گه‌شتیاره‌"‬

‫نادر ڕۆستی‪ :‬زۆرترین گه‌شتیاری بیانی سه‌ردانی هه‌رێم ده‌که‌ن ئێرانین‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ هاتنی وه‌رزی به‌هار جوڵه‌ی‬ ‫گه‌شتیاری له‌هه‌رێمی كوردستان دروست‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ قه‌یرانی دارایی‬ ‫به‌رێژه‌ی ‪%6‬كاریگه‌ری خراپی له‌سه‌ر‬ ‫كه‌رتی گه‌شتوگوزاری هه‌رێم دروستكردوه‌‪،‬‬ ‫به‌پێی وته‌ی وته‌بێژی ده‌سته‌ی‬ ‫گه‌شتوگوزاری هه‌رێمیش "هه‌زاران‬ ‫شوێنی گه‌شتیارییان ئاماده‌كردوه‌ بۆ‬ ‫پێشوازیكردن له‌گه‌شتیاران"‪.‬‬ ‫نادر رۆس����تی وته‌بێژی گه‌ش����توگوزاری‬ ‫هه‌رێمی كوردستان له‌باره‌ی هاتنی وه‌زری‬ ‫به‌ه����ارو پێش����وازیكردن له‌گه‌ش����تیارانی‬ ‫هه‌رێم����ی كوردس����تان باس����ی ئه‌وه‌یكرد‬ ‫"گه‌ش����تی ناوخۆی����ی‌و ئ����ه‌و كه‌س����انه‌ی‬ ‫ڕوده‌كه‌ن����ه‌ ناوچه‌ گه‌ش����تیارییه‌كان ته‌نها‬ ‫ل����ه‌ڕوی كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ س����ودی ده‌بێت‌و‬ ‫به‌اڵم ئه‌وانه‌ی له‌ش����ارێكه‌وه‌ بۆ شارێكیتر‬ ‫سه‌فه‌ر ده‌كه‌ن سودی ئابوریان بۆ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچی له‌باره‌ی گه‌ش����تیاری بیانیشه‌وه‌‬ ‫جه‌ختی له‌وه‌كرده‌وه‌ "وه‌كو ده‌س����ته‌كه‌یان‬ ‫جه‌خت له‌وه‌ده‌كه‌نه‌وه‌ گه‌ش����تیاری بیانی‬ ‫بهێنن����ه‌ هه‌رێم����ی كوردس����تان‌و چه‌ندین‬ ‫ئاماده‌كاری����ان له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ كردوه‌‪ ،‬وتی‬ ‫"داوام����ان له‌میوانخان����ه‌و چێش����تخانه‌كان‬ ‫ك����ردوه‌ نرخه‌كانی����ان دابگ����رن‪ ،‬له‌گ����ه‌ڵ‬ ‫كۆمپانیا گه‌شتیاره‌كانیش قسه‌مانكردوه‌ كه‌‬ ‫هه‌ركۆمپانیایه‌ك گه‌شتیار بهێنێته‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ڕس����وماتی له‌سه‌ر هه‌ڵده‌گرین‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ڕسوماته‌كانمان زیادكردوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی كۆنفرانسێك ده‌به‌ستین‬ ‫ب����ۆ كۆمپانیاكانی ‪ 30‬تا ‪ 40‬واڵت كه‌ دێنه‌‬ ‫هه‌رێم����ی كوردس����تان تاوه‌كو گه‌ش����تیار‬ ‫بهێنن"‪.‬‬

‫هه‌رێمی کوردستان‬ ‫‪ 3‬هه‌زار ناوچه‌ی‬ ‫گه‌شتیاری هه‌ی ‌ه‬ ‫زۆرترینی له‌هه‌ولێره‌‬

‫ڕامانگرتوه‌"‪.‬‬

‫‪ 3‬ملیۆن گه‌شتیار هاتونه‌ته‌ هه‌رێم‪ ،‬ساڵی‬ ‫‪ 2014‬ژماره‌كه‌ بۆ یه‌ك ملیۆن‌و ‪ 200‬هه‌زار‬ ‫هه‌ربه‌پێ����ی ئاماره‌كان����ی ده‌س����ته‌ی‬ ‫گه‌ش����تیار دابه‌زیوه‌‪ ،‬ساڵی ‪2015‬ش بوه‌ته‌‬ ‫گه‌ش����توگوزاری هه‌رێ����م ‪ %70-60‬ئ����ه‌و‬ ‫ملیۆنێك‌و ‪100‬هه‌زار گه‌شتیار‪.‬‬ ‫ڕۆس����تی له‌باره‌ی كاریگ����ه‌ری قه‌یرانی گه‌ش����تیارانه‌ی ڕو له‌هه‌رێمی كوردس����تان‬ ‫دارایی هه‌رێم له‌س����ه‌ر كه‌رتی گه‌ش����تیاری ده‌كه‌ن ئه‌وان له‌خوارو ناوه‌ڕاستی عێراقه‌وه‌‬ ‫جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ كه‌ قه‌یرانه‌كه‌ دێ����ن‪ %15-10 ،‬ناوخۆین‪ ،‬هاوكات له‌باره‌ی‬ ‫كاریگه‌ری هه‌بوه‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان دۆخه‌كه‌یان گه‌شیاری بیانیشه‌وه‌ ‪ %25-20‬یش بیانین‪،‬‬ ‫تاراده‌یه‌ك راگرتوه‌‌ وتیشی "له‌نێوان ساڵی ك����ه‌ له‌پل����ه‌ی یه‌كه‌مدا له‌واڵت����ی ئێرانه‌وه‬ ‫‪ 2013‬ب����ۆ ‪ 2104‬دابه‌زینی ئاس����تی هاتنی ‌دێن‌و باس له‌وه‌ده‌كرێت "به‌ش����ێكی زۆریان‬ ‫گه‌شتیار بۆ هه‌رێمی كوردستان ‪ %60‬بوه‌‪ ،‬سودیان بۆ هه‌رێمی كوردستان نیه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌پێی ئاماره‌كانی ده‌سته‌ی گه‌شتوگوزاری به‌اڵم له‌نێ����وان س����اڵی ‪2014‬و ‪ 2015‬ئه‌و كه‌مترین خه‌رجی ده‌كه‌ن‪".‬‬ ‫ڕۆستی جه‌خت له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان‪ ،‬ساڵی ‪ 2013‬نزیكه‌ی ڕێژه‌ی����ه‌ دابه‌زێنراوه‌ ب����ۆ ‪ ،%6‬له‌و ڕێژه‌یه‌‬

‫نادر رۆس����تی وته‌بێژی گه‌ش����توگوزاری‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان كه‌ خۆی پس����پۆڕه‌‬ ‫له‌ب����واری گه‌ش����توگوزارو چه‌ندین كتێبی‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬باس����ی دۆخی ئێستای‬ ‫گه‌ش����توگوزاری هه‌رێم ده‌كات‌و ئاماژه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات ئه‌وانیش وه‌كو گه‌ش����توگوزار‬

‫له‌هه‌رێمی كوردستان ‪ 3‬هه‌زار ناوچه‌ی‬ ‫گه‌شتیاری بونی هه‌یه‌ ‪ 2‬هه‌زارو ‪ 800‬یان‬ ‫ئوتێل‌و ش����وێنی حه‌وانه‌وه‌و ڕیستۆرانتن‪،‬‬ ‫شوێنی كاتبه‌س����ه‌ربردن‌و هاوینه‌هه‌واریش‬ ‫‪ 170‬ش����وێن ده‌ب����ن‪ 660 ،‬ش����وێنیش‬ ‫ده‌ستنیشانكراوه‌ بۆ په‌ره‌پێدانی له‌ئاینده‌دا‬ ‫ب����ۆ ئاینده‌ی نزیكیش ‪ 67‬حه‌وت ش����وێن‬ ‫ئاماده‌ك����راوه‌ ب����ۆ گه‌ش����ه‌پێدانی له‌الیه‌ن‬ ‫وه‌به‌رهێنه‌رانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ن����ادر رۆس����تی له‌باره‌ی چڕی ش����وێن ‌ه‬ ‫گه‌ش����تیاریه‌كان له‌ناوچه‌كان����ی هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تان وتی "جۆره‌كانی گه‌ش����تیار‬ ‫له‌هه‌مو ش����وێنه‌كان هه‌یه‌ به‌اڵم زۆرترین‬ ‫شوێنی گه‌شتیاری له‌و سێ هه‌زار شوێنه‌‬ ‫له‌پارێزگای هه‌ولێره‌"‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬یوری کۆزێریف‬ ‫ئه‌و گه‌ش����تیارانه‌ی تۆماركراون ئه‌وانه‌بون‬ ‫كه‌ سودیان بۆ هه‌رێمی كوردستان هه‌بوه‌‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "ڕاسته‌ به‌ش����ێك له‌گه‌شتیاران كه‌‬ ‫دێنه‌ هه‌رێم خه‌رج����ی ناكه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وانه‌‬ ‫وه‌كو گه‌شتیار تۆمارناكرێن‪ ،‬چونكه‌ ناچنه‌‬ ‫میوانخانه‌كانه‌وه تاتۆماربكرێن‌"‪.‬‬

‫سیاسی عێراق‌و هه‌رێمی كوردستانیشه‌وه‌‬ ‫باسی ئه‌وه‌ده‌كات دۆخی عێراق كاریگه‌ری‬ ‫له‌سه‌ر كه‌رتی گه‌شتوگوزاری هه‌رێم ده‌بێت‌و‬ ‫ئه‌وه‌شی بۆ ئاوێنه‌ گێڕایه‌وه‌ "له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫واڵت له‌كۆنفرانس����ێك به‌شداربون‪ ،‬كاتێك‬ ‫وتویان����ه‌ باك����وری عێراق به‌مه‌ترس����یدار‬ ‫وه‌س����فیانكردوه‌"‪ ،‬هه‌روه‌ك به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫س����ه‌ربه‌خۆییش كاریگه‌ری باش����ی خۆی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬له‌پێدانی فیزاو دابینكردنی فڕۆكه‌‪.‬‬

‫ڕازینی����ن له‌خزمه‌تگ����وزاری ش����وێن ‌ه‬ ‫گه‌ش����تیاریه‌كان‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش باس����ی‬ ‫خزمەتگ����وزاری میوانخان����ه‌ی خ����اوه‌ن ‪5‬‬ ‫ئه‌ستێره‌ ده‌كات‌و ده‌ڵێت "ڕێگه‌یان پێدراوه‌‬ ‫بۆ هه‌مو ج����ۆره‌ چاالكیه‌ك‪ ،‬جگه‌ له‌كاری‬ ‫الدان"‪ ،‬هاوكات له‌باره‌ی بونی ئافره‌تانه‌وه‌‬ ‫له‌ش����وێنە خزمه‌تگوزاری����ه‌كان جه‌خ����ت‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ كه‌ بێگومان ده‌بێت‬ ‫هه‌بێ����ت به‌اڵم ب����ۆكاری الدان نا به‌ڵكو بۆ‬ ‫پێشكه‌شكردنی خزمه‌ت به‌میوانه‌كان‪.‬‬ ‫وته‌بێ����ژی گه‌ش����توگوزاری هه‌رێم����ی‬ ‫كوردستان له‌باره‌ی كاریگه‌ریه‌كانی دۆخی‬

‫حكومه‌تی هه‌رێم پالنی گه‌ش����توگوزاری‬ ‫ب����ۆ س����اڵی ‪ 2025‬دان����اوه‌ ك����ه‌ ئه‌ویش‬ ‫كردنی هه‌رێمی كوردستانه‌ به‌ناوچه‌یه‌كی‬ ‫گه‌شتیاری جیهانی‪ ،‬نادر ڕۆستی وته‌بێژی‬ ‫گه‌ش����توگوزاری هه‌رێم����ی كوردس����تان‬ ‫له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ باس����كرد‬ ‫"پالنه‌كه‌ له‌ساڵی‪ 2011‬وه‌ ده‌ستیپێكردوه‌و‬ ‫س����اڵی ‪ 2025‬كۆتای����ی دێ����ت‪ ،‬ئامانجی‬ ‫راكێش����انی ‪ 7‬ملی����ۆن گه‌ش����تیاره‌ ب����ۆ‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬به‌اڵم قه‌یرانی دارایی‬ ‫كاریگه‌ری له‌س����ه‌ر پالنه‌كه‌ دروستكردوه‌‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌ پالنه‌ک����ە زۆر ب����اش‬ ‫ده‌ڕۆیشت"‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫‪9‬‬

‫حاكم ئه‌حمه‌د‪ ،‬سه‌رۆك ‌ی ده‌ست ‌هی‌ ده‌ستپاكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪:‬‬ ‫بارزانی‌ ب ‌ه دادوه‌ره‌كانی‌ وت هه‌ر فه‌رمانێك ‌ی گرتنتان بۆ جێبه‌جێ نه‌كرا‬ ‫راسته‌وخۆ منی‌ ل ‌ێ ئاگادار بكه‌نه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫حاكم ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر‪ ،‬سه‌رۆكی‬ ‫ده‌سته‌ی ده‌ستپاكی‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان له‌دیمانه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌ئاوێنه‌ رایگه‌یاند "مه‌سعود بارزانی‌‬ ‫به‌دادوه‌ره‌كانی‌ وت هه‌ر فه‌رمانێكی‌‬ ‫گرتنتان بۆ جێبه‌جێ نه‌كرا راسته‌وخۆ‬ ‫منی‌ لێ‌ ئاگادار بكه‌نه‌وه‌‌و ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ له‌هه‌ر ئاست‌و پۆستێكدا بێت‬ ‫فه‌رمانی‌ گرتنه‌كه‌ جێبه‌جێ‌ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ پ���ڕۆژه‌ چاكس���ازییه‌كه‌ی‬ ‫بارزانیش���ه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌رۆكی ده‌س���ته‌ی‬ ‫ده‌س���تپاكی‌ هه‌رێمی كوردستان وتی‌‬ ‫" بارزانی‌ وتی‌ له‌خ���ۆم‌و له‌خزمه‌كانی‌‬ ‫خۆم هه‌ر كه‌یسێكتان هه‌بو پێمخۆشه‌‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك دودڵ نه‌بن تیایدا‌و‬ ‫من هاوكارتان ده‌بم"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌پرس���ی‌ بندیواره‌كان‌و‬ ‫بون���ی‌ زۆرترین بندی���وار له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌‪ ،‬حاك���م ئه‌حم���ه‌د وتی‌‬ ‫"بندیوار له‌ناو وه‌زاره‌تی‌ پێش���مه‌رگه‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و له‌ن���او هێزه‌كان���ی‌ حه‌فت���ا‌و‬ ‫هه‌ش���تاش هه‌یه‌‌و له‌كه‌رتی‌ مه‌ده‌نیش‬ ‫هه‌ی���ه‌ به‌نمونه‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫له‌زۆرب���ه‌ی‌ قوتابخانه‌كان���ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ش���ار‌و ناوه‌وه‌ی‌ شار ژماره‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫خزمه‌تگوزار هه‌یه‌ كه‌ بندیوارن‌و له‌ناو‬ ‫شار بندیوار كه‌متره‌‌و له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ شار‬ ‫زۆرتره‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروس���تی‌‬ ‫له‌بنكه‌كانی‌ ته‌ندروس���تی‌‌و وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ئه‌وقاف له‌ناو مزگه‌وته‌كاندا بندیواری‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و مزگ���ه‌وت هه‌ی���ه‌ ‪ 17‬تا ‪20‬‬ ‫خزمه‌ت���كاری‌ بۆ دام���ه‌زراوه‌‌و هیچیان‬ ‫رۆژانه‌ سه‌عاتێك ده‌وام ناكه‌ن"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌ ده‌ستپاكی‌ ئاماژه‌‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ پێش���نیاریان بۆ‬ ‫حكومه‌ت ك���ردوه‌ ك���ه‌ وه‌زاره‌ته‌كان‬ ‫خۆیان ب���ه‌ره‌و روی‌ به‌رپرس���یارێتی‌‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‌و بندیواره‌كان ئاشكرا بكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ وت���ی‌ "یه‌كێ���ك له‌و‬ ‫هه‌نگاوان���ه‌ی‌ كه‌ حكوم���ه‌ت به‌نیازه‌‬ ‫بیكات ئه‌وه‌یه‌ كه‌ پێدانی‌ موچه‌ بكاته‌‬ ‫په‌نجه‌مۆری‌ ئه‌له‌كترۆنی‌‌و ناس���نامه‌ی‌‬ ‫ئه‌له‌كترۆنی‌ بۆ موچه‌خۆران دروس���ت‬ ‫بكات ك���ه‌ پێموایه‌ به‌وه‌ دو موچه‌یی‌‌و‬ ‫بندی���واره‌كان ئاش���كراده‌كات‌و ده‌یان‬ ‫هه‌زار‌و هه‌زاران كه‌س ئاش���كرا ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت���ن‌و به‌جۆرێك‬ ‫له‌ج���ۆره‌كان هاوكاریی���ان ده‌كرێت‌و‬ ‫موچ���ه‌ وه‌رده‌گ���رن‌و هه‌م���و ئه‌وانه‌‬ ‫بارگرانین له‌س���ه‌ر بودجه‌ی‌ گش���تی‌‌و‬ ‫هه‌مو ئه‌وانه‌ش كاتی‌ ده‌وێت"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ش كرد كه‌ گرنگه‌‬ ‫حكوم���ه‌ت بۆ ئه‌و كاره‌ س���ه‌نته‌رێكی‌‬ ‫زانی���اری‌ رابگه‌یه‌نێت ب���ۆ وه‌رگرتنی‌‬ ‫زانیاری‌‪.‬‬

‫له‌ب���اره‌ی‌ ئاس���تی‌ هاوكاریكردن���ی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ه‌كان‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ ده‌س���ته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تپاكی‌ وتی‌ "ئێمه‌ نایشارینه‌وه‌‬ ‫قه‌باره‌ی‌ ئ���ه‌و بندیواره‌ یه‌كجار زۆره‌‌و‬ ‫پێشمان وتون كه‌ ئه‌وه‌ له‌ئیمكانیاتی‌‬ ‫ده‌س���ته‌یه‌كی‌ وه‌ك���و ئێم���ه‌ زۆر‬ ‫گه‌وره‌ت���ره‌ كه‌ له‌هه‌مو كوردس���تاندا‬ ‫چه‌ن���د فه‌رمانبه‌رێكمان هه‌یه‌‌و ئه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ بێت له‌گه‌ڵ خه‌ڵكدا ئیمێڵ‌و‬ ‫ژماره‌یه‌كی‌ تایبه‌تی‌ ته‌له‌فۆنه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "خودی‌ فه‌رمانده‌ییه‌كانی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ له‌وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌‌و‬ ‫هێزه‌كان���ی‌ ‪‌70‬و ‪ 80‬ئه‌وانیش بۆ ئه‌و‬ ‫بابه‌ت���ه‌ ده‌كرێت هاوكاربن‌و زانیاریمان‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ ئه‌وانی���ش ئاماده‌یی خۆیان‬ ‫نیشانداوه‌ بۆ هاوكاریكردنی‌ حكوم ‌هت‌و‬ ‫كاركردن له‌سه‌ر ئه‌و پرۆسه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش ك���رد "حكومه‌ت‬ ‫له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌‌و یه‌كه‌كانی‌‬ ‫‪‌70‬و ‪ 80‬دانیش���توه‌‌و داوای‌ ئه‌وه‌ی���ان‬ ‫لێ‌ كردون كه‌ بندی���واره‌كان نه‌هێڵن‌و‬ ‫ئه‌وانیش له‌الی‌ خۆیان���ه‌وه‌ به‌ڵینیان‬ ‫داوه‌ كه‌ به‌جدی‌ كاری‌ له‌سه‌ر بكه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "حكوم���ه‌ت له‌رێگ���ه‌ی‌‬ ‫داتابه‌ی���س‌و‬ ‫كۆكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ئه‌لیكترۆنیكردنی‌ موچه‌وه‌ له‌هه‌وڵی‌‬ ‫ئه‌وه‌دای���ه‌ ئ���ه‌و پڕۆس���ه‌یه‌ خێرات���ر‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ گریمانه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم یان سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‬ ‫س���ه‌رپێچی‌ كرد‌و س���امانی‌ گش���تی‌‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ خۆی‌ به‌كارهێنا تا چه‌ند‬ ‫ده‌سه‌اڵتیان هه‌یه‌ لێپێچینه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌ ده‌ستپاكی‌‬ ‫وتی‌ "ده‌س���ته‌ی‌ ده‌ستپاكی‌ هێزه‌كه‌ی‌‬ ‫خ���ۆی‌ له‌یاس���اوه‌ به‌ده‌س���تده‌هێنێت‬ ‫ب���ه‌و واتایه‌ی‌ چه‌ند یاس���ا له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان به‌هێز بێت هێنده‌ ده‌توانین‬ ‫به‌باشی‌ كاره‌كانمان بكه‌ین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ده‌س���ته‌ی‌ ده‌س���تپاكی‌‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ جێبه‌جێكاره‌وه‌‬ ‫ئیجرائ���ات ده‌كات‌و بۆی���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫سه‌رپێچییه‌ك له‌الیه‌ن هه‌ر كه‌سێكه‌وه‌‬ ‫بكرێت‌و به‌بێ‌ ناونان‌و له‌هه‌ر پۆستێك‬ ‫بێت ئه‌وا ده‌سته‌ی‌ ده‌ستپاكی‌ له‌رێگه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و ده‌زگایان���ه‌وه‌ خ���ۆی‌ ده‌یكات‌و‬ ‫تاچه‌ند ئه‌و ده‌زگایانه‌ پابه‌ندبن به‌یاسا‬ ‫بێگوم���ان ئه‌وه‌ن���ده‌ بڕیاره‌كانی‌ ئێمه‌‬ ‫جێبه‌جێده‌كرێت"‪.‬‬ ‫راش���یگه‌یاند "یه‌كێ���ك له‌كێش���ه‌‬ ‫س���ه‌ره‌كییه‌كانی‌ ئێم���ه‌ ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌‬ ‫وه‌كو پێویست یاسا س���ه‌روه‌ر نه‌بوه‌‬ ‫له‌كوردس���تان‌و س���ه‌دان تاوانب���ار‬ ‫له‌كه‌یس���ی‌ جی���اواز هه‌یه‌‌و هێش���تا‬ ‫نه‌گیراون له‌به‌رئه‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ واقیعێكه‌‬ ‫هه‌مو هێزی‌ ئێمه‌‌و هه‌مو ده‌زگایه‌ك كه‌‬ ‫به‌یاس���ا دامه‌زراون له‌وه‌وه‌ی ‌ه كه‌ یاسا‬ ‫سه‌روه‌ربێت له‌كوردستاندا"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ی���ان له‌گه‌ڵ‬ ‫مه‌س���عود بارزانی‌‪ ،‬سه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌‬

‫ی‬ ‫بۆ به‌دواداچون ‌‬ ‫ی ده‌ره‌و‌ه‬ ‫پاره‌‌و پول ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌نانه‌ت حكومه‌ت ‌‬ ‫عێراقیش ك ‌ه‬ ‫ی بۆ‬ ‫لیژنه‌ش ‌‬ ‫پێكهێنراوه‌ به‌نیاز‌ه‬ ‫ی‬ ‫په‌نا بۆ كۆمپانیا ‌‬ ‫ی ببات‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫بۆ ئه‌و كاره‬ ‫ده‌س���تپاكی‌ وتی‌ "دانیشتنه‌كه‌ ئێمه‌‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ دادوه‌ری‌‌و چاودێری‌ دارایی‌‌و‬ ‫دادوه‌رانی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ده‌س���تپاكی‌‬ ‫بون‌و نزیكه‌ی‌ ‪ 15‬كه‌سێك بوین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���ه‌و زیاتر ح���ه‌زی‌ كرد‬ ‫بۆچونی‌ ئ���ه‌و ده‌زگایان���ه‌ وه‌ربگرێت‬ ‫له‌سه‌ر پرۆسه‌ی‌ چاكسازی‌‌و هه‌مومان‬ ‫جه‌غتمان له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌بێت ئه‌و به‌ج���دی‌‌و به‌هه‌مو توانای‌‬ ‫خۆی‌ پاڵپشتی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ جێبه‌جێكار‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫حاكم ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"ئه‌وه‌ی‌ بینیمان وه‌كو سوربون‌و ئیراد‌ه‬ ‫ش���تێكی‌ باش بو به‌اڵم وتم ئێمه‌ش‌و‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردستانیش به‌ڕاستی‌ قسه‌ی‌‬ ‫باش زۆر باشه‌ به‌اڵم پێویستمان به‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ ئه‌و نی���ه‌ت‌و ئیراده‌یه‌ به‌مه‌یدانی‌‌و‬ ‫كرداری‌ خه‌ڵك بیبینێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "بارزانی‌ خۆیشی‌ قه‌ناعه‌تی‌‬ ‫هه‌ر وابو وتی‌ ئێمه‌ پێویس���تمان به‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ ش���ت له‌مه‌یدانی‌ عه‌مه‌لی‌ بكه‌ین‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان دڵنیابێت‬ ‫له‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌و به‌رنامانه‌ی‌ چاكس���ازی‌‬ ‫جێبه‌جێده‌كرێن"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌ ده‌ستپاكی‌ هه‌رێم‬ ‫ئام���اژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "ده‌بێت‬ ‫چاكس���ازی‌ پرسێكی‌ نیشتیمانی‌ بێت‪.‬‬ ‫راس���ته‌ بارزانی‌ رۆڵێكی‌ گرنگی‌ هه‌یه‌‬ ‫به‌اڵم ده‌بێت هه‌مو الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان‬ ‫هه‌مو ئه‌وانه‌ی‌ له‌ناو حكومه‌تن وه‌زعی‌‬ ‫سیاس���ی‌ خۆم���ان چ���اك بكه‌ینه‌وه‌‌و‬ ‫په‌رله‌م���ان ئه‌كتی���ڤ بكه‌ین���ه‌وه‌‌و بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پێكه‌وه‌ ئه‌و كاره‌ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌و وتیشی‌ "راسته‌ بارزانی‌ ده‌توانێ‌‬ ‫رۆڵێك���ی‌ گرنگ ببینێ���ت به‌پێی‌ ئه‌و‬

‫حاكم ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌تی‌ ئه‌وه‌ نكوڵی‌‬ ‫ناكرێ���ت به‌اڵم ئه‌گه‌ر قس���ه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ تۆ به‌رنامه‌یه‌كی‌ چاكسازی‬ ‫نیشتیمانی‌ بێت‌و خه‌ڵكی‌ كوردستانی‌‬ ‫له‌ده‌ور كۆبكه‌یته‌وه‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان‬ ‫هۆشیار بكه‌یته‌وه‌ كه‌ ئێمه‌ له‌دۆخێكی‌‬ ‫خراپدای���ن‌و وه‌كو قیاده‌ی‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫ته‌نفی���زی‌ ل���ه‌و هه‌رێمه‌ ج���ددی‌ بن‬ ‫له‌چاكس���ازی‌ بێگوم���ان به‌رنامه‌یه‌كی‌‬ ‫نیشتیمانی‌ س���ه‌روتری‌ ده‌وێت‌و هه‌مو‬ ‫تاكێكی‌ كوردستان به‌پێی‌ توانا ده‌بێت‬ ‫هاوبه‌ش بێت له‌و پرۆسه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ش كرد "ئه‌گه‌ر ئه‌م‬ ‫پرسه‌ به‌نیشتیمانی‌ نه‌كرێت هه‌وڵی‌ هه‌ر‬ ‫به‌ڕێزێك له‌هه‌ر پۆس���تێك بێت ئه‌گه‌ر‬ ‫جێگای‌ ته‌قدیری���ش بێت به‌اڵم ره‌نگه‌‬ ‫وه‌كو پێویس���ت هه‌مو بابه‌ته‌كه‌مان بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ر نه‌كات"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ئایا بارزانی‌ هیچ‬ ‫نوس���راوێكی‌ فه‌رمی‌ باڵوك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌ستكراوه‌یان بكات له‌كاركردندا‪ ،‬حاكم‬ ‫ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر وت���ی‌ "ئێمه‌ داوامان‬ ‫ك���رد ك���ه‌ كۆنتاكتی‌ راس���ته‌وخۆمان‬ ‫هه‌بێت له‌هه‌فته‌ی‌ داهاتو بڕیاره‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی دیوانی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫كۆببینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "وتمان ئێمه‌ له‌حاڵه‌تێكدا كه‌‬ ‫پێویستمان به‌هاوكاری‌ تۆ بێت بێگومان‬ ‫پێمان خۆشه‌ هێڵێكی‌ گه‌رممان هه‌بێت‌و‬ ‫به‌شێكی‌ دادوه‌ره‌كان وتیان كه‌ زۆرجار‬ ‫له‌جێبه‌جێكردنی‌ فه‌رمانه‌كان توش���ی‌‬ ‫ئاس���ته‌نگ ده‌بین‌و وتیان پێویستمان‬ ‫به‌وه‌ هه‌یه‌ هاوكارمان بیت"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ده‌س���ته‌ی‌ ده‌س���تپاكی‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ كرد ك���ه‌ "بڕیاره‌‬ ‫بارزانی‌ ل���ه‌الی‌ خۆیه‌وه‌ دو تا س���ێ‌‬

‫كه‌س وه‌ك���و په‌یوه‌ندیكردن دابنێت‌و‬ ‫ی په‌یوه‌ندییه‌كانیش له‌رێگه‌ی‌‬ ‫به‌ش���ێك ‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ دیوان ده‌بێ���ت بۆیه‌ بڕیاره‌‬ ‫هه‌فت���ه‌ی‌ داهات���و له‌گه‌ڵ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫دیوانی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم كۆده‌بینه‌وه‌‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی‌ میكانیزمێك���ی‌ گونج���او‌و‬ ‫عه‌مه‌لی‌ بدۆزینه‌وه‌ بۆ كۆنتاكت كردن‌و‬ ‫س���ودوه‌رگرتن ل���ه‌و هاوكارییانه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئه‌و به‌ڕێزه‌ نیش���انی‌ داوه‌ بۆ پڕۆسه‌ی‌‬ ‫چاكس���ازی‌‌و به‌تایبه‌تی‌ بۆ ئیشه‌كانی‌‬ ‫ده‌سته‌ی‌ ده‌ستپاكی‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ بارزانی‌ هیچ‬ ‫لیژنه‌یه‌كی‌ پێكهێنا بۆ جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫بڕیاره‌كان���ی‌ چاكس���ازی‌‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ی ده‌س���تپاكی‌ وتی‌ "نه‌خێر‬ ‫ده‌س���ته‌ ‌‬ ‫بارزان���ی‌ ح���ه‌زی‌ ك���رد له‌گ���ه‌ڵ ئه‌و‬ ‫ده‌زگایانه‌ی‌ ئێم���ه‌دا كۆبێته‌وه‌‌و وتی‌‬ ‫پێمخۆش���ه‌ ئێ���وه‌ وه‌ك���و ده‌زگاكان‬ ‫رۆڵی‌ خۆت���ان هه‌بێت‌و منیش به‌هه‌مو‬ ‫شێوه‌یه‌ك هاوكاریتان ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌گه‌ش���بینی‌ خۆیشی‌ به‌‬ ‫چاكسازییه‌كانی‌ بارزانی‌‪ ،‬حاكم ئه‌حمه‌د‬ ‫ئه‌نوه‌ر وتی‌ "شتێكی‌ باش بو‪ ،‬هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان جگه‌ له‌چاكسازیكردن هیچ‬ ‫بژارده‌یه‌كی‌ تری‌ نییه‌‌و ئه‌وه‌ش له‌سه‌ر‬ ‫هه‌مو الیه‌ك ده‌چه‌سپێنێت كه‌ هه‌نگاو‬ ‫ب���ۆ چاكس���ازی‌ بنێن‌و ئێس���تا وه‌كو‬ ‫جاران نه‌ماوه‌ كه‌ چاكسازی‌ ده‌كه‌ین‌و‬ ‫نایكه‌ی���ن‌و پێمان خۆش���ه‌ یان پێمان‬ ‫ناخۆشه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "بۆ چاكس���ازیكردن جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ ك���ه‌ فش���ارێكی‌ زۆر گه‌وره‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و دۆخه‌م���ان له‌س���ه‌ره‌ فش���اری‌‬ ‫دۆسته‌كانیش���مان له‌ده‌ره‌وه‌ له‌سه‌ره‌‬ ‫كه‌ هاوكارییان بۆ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫به‌س���تۆته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ هه‌رێمی‌‬

‫كوردس���تان چاكس���ازی‌ بكات ئه‌وانه‌‬ ‫هه‌مویان هۆكارن بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ پڕۆژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫چاكسازی‌ به‌ڕێوه‌بچێت"‪.‬‬ ‫راش���یگه‌یاند "وه‌ك���و پڕۆس���ه‌كه‌‬ ‫هه‌موان قس���ه‌یان له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫چۆن پڕۆس���ه‌ی‌ چاكس���ازی‌ بكه‌ین‌و‬ ‫قسه‌كردن له‌س���ه‌ر چۆنیه‌تی‌‌و ئاستی‌‬ ‫چاكسازییه‌كه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ ئای���ا بارزانی‌‬ ‫ئاماده‌ی���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌رب���ڕی‌ ك���ه‌‬ ‫چاكس���ازییه‌كه‌ له‌خۆیه‌وه‌ ده‌ست پێ‌‬ ‫بكات‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌ ده‌ستپاكی‌‬ ‫وتی‌"به‌ڵ���ێ‌ بارزان���ی‌ وت���ی‌ له‌خۆم‌و‬ ‫له‌خزمه‌كان���ی‌ خۆم هه‌ر كه‌یس���ێكتان‬ ‫هه‌بو پێمخۆشه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك دودڵ‬ ‫نه‌بن تیایدا‌و من هاوكارتان ده‌بم"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وتیش���ی‌ "بارزان���ی‌ وتی‌ هه‌ر‬ ‫پێشێلكارییه‌ك كرا له‌هه‌ر ئاستێكدا بو‬ ‫من ئاماده‌م هاوكاریتان بكه‌م"‪.‬‬ ‫حاكم ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ ل���ه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌دا بارزانی‌‬ ‫داوای‌ لێ‌ نه‌كردون كه‌ چاودێربن به‌سه‌ر‬ ‫موڵ���ك‌و ماڵ���ی‌ به‌رپرس���انی‌ پارتی‌‌و‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ كرد ك���ه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫كاره‌ ئه‌وان لیژن���ه‌ی‌ ناوخۆیی‌ خۆیان‬ ‫پێكده‌هێنن‌و وتیشی‌ "یاسای‌ ده‌سته‌ی‌‬ ‫ده‌ستپاكی‌ زیاتر له‌سه‌ر كه‌رتی‌ گشتی‌‬ ‫جێبه‌جێده‌كرێت ب���ه‌اڵم وتمان ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ر هاوكارییه‌كتان له‌ئێمه‌ ویس���ت بۆ‬ ‫ئه‌وبابه‌ته‌ ئێم���ه‌ ئاماده‌ین هاوكاریتان‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ده‌نگۆی‌ بونی‌ پاره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رپرس���ان ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‪ ،‬حاكم‬ ‫ئه‌حم���ه‌د ئه‌ن���وه‌ر وتی‌ "ئێم���ه‌ له‌و‬ ‫ماوان���ه‌ی‌ راب���ردو لیژنه‌یه‌كم���ان بۆ‬ ‫به‌دواداچونی‌ ئه‌و پرسه‌ دروستكرد ئه‌و‬ ‫لیژنه‌یه‌ی‌ ئێمه‌ ئیمكانیاتی‌ دیاریكراوه‌‌و‬ ‫ه���ه‌ر له‌ن���اوه‌وه‌ی‌ هه‌رێم���دا ده‌توانێ‌‬ ‫به‌دواداچون بكات"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "بۆ به‌دواداچونی‌ پاره‌‌و پولی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ته‌نانه‌ت حكومه‌تی‌ عێراقیش‬ ‫كه‌ لیژنه‌ش���ی‌ بۆ پێكهێنراوه‌ به‌نیازه‌‬ ‫په‌نا بۆ كۆمپانیای‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ ببات‬ ‫بۆ ئه‌و كاره‌"‪.‬‬ ‫راش���یگه‌یاند "به‌اڵم ئێم���ه‌ له‌ناوخۆ‬ ‫له‌هه‌وڵ���ی‌ ئه‌وه‌دای���ن له‌رێگ���ه‌ی‌‬ ‫نوس���ینگه‌كانی‌ گۆڕین���ه‌وه‌ی‌ دراو‌و‬ ‫بانقه‌كان شتێكمان ده‌ستبكه‌وێت وه‌كو‬ ‫زانیاری‌ سه‌ره‌تایی‌‌و كۆنتاكتمان له‌گه‌ڵ‬ ‫لیژن���ه‌ی‌ نه‌زاهه‌ی‌ عێراق هه‌یه‌‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و لیژنه‌ی���ه‌ی‌ له‌به‌غدا بۆ ئه‌و بابه‌ته‌‬ ‫دروستكراوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ده‌س���ته‌ی‌ ده‌س���تپاكی‌‬ ‫هه‌رێم ئه‌وه‌ ناشارێته‌وه‌ كه‌ پڕۆسه‌كه‌‬ ‫تۆزێك ئاڵ���ۆزه‌ به‌وپێی���ه‌ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان ده‌وڵه‌ت نییه‌‌و وتی‌ "بۆیه‌‬ ‫ده‌بێت له‌رێگه‌ی‌ كه‌ناڵه‌كانی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫ئیتیحادییه‌وه‌ ئێمه‌ به‌دواداچون بۆ ئه‌و‬ ‫كه‌یسانه‌ بكه‌ین"‪.‬‬

‫ساڵێك ده‌بێت حكومه‌ت پاره‌ی‌ خانه‌نشینانی‌ رۆژنامه‌نوسان ‌ی نه‌داوه‌‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬ ‫وه‌رگرتنی‌ رسومات بۆ باڵوكراوه‌كانی‌‬ ‫رۆژنامه‌و گۆڤار له‌الیه‌ن سه‌ندیكای‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌‪،‬‬ ‫سكرتێری‌ لقی‌ سلێمانی‌ ئه‌و‬ ‫سه‌ندیكایه‌ش ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات‬ ‫كه‌ هه‌مو هاوكاریه‌كی‌ حكومه‌ت بۆ‬ ‫سه‌ندیكا بڕدراوه‌‪.‬‬ ‫حاك����م ئ����ازاد حمه‌ئه‌می����ن‪ ،‬نه‌قیبی‌‬ ‫س����ه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسانی‌ كوردستان‬ ‫ب����ۆ ئاوێن����ه‌ رایگه‌یاند "ئێم����ه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ رۆش����نبیری‌ دانیشتین‪ ،‬وه‌كو‬ ‫چۆن رادیۆو تیڤیه‌كان رس����وماتێكیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬دی����اره‌ ئێم����ه‌ش ناتوانین به‌بێ‌‬ ‫یاس����ا رس����ومات وه‌ربگری����ن به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌س����ه‌ر رۆژنامه‌و گۆڤار‪ ،‬بۆیه‌ داوامان‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی‌ رۆش����نبیری‌ كردو ئه‌وانیش‬

‫نوسراویان بۆ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران كرد‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش به‌نوس����راوێك داوای‌ بۆچون ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ داراییان ك����ردوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌‬ ‫جارێ‌ له‌گفتوگۆی‌ ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌داین"‪.‬‬ ‫حاكم ئ����ازاد ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا ك ‌ه‬ ‫پێویس����ته‌ ئه‌و پاره‌یه‌ ب����ۆ میدیاكاران‬ ‫خۆی����ان بێ����ت بۆی����ه‌ تائێس����تاش‬ ‫له‌گفتوگۆدان‪ ،‬وتیش����ی‌ " ناكرێت ئێمه‌‬ ‫رسومات وه‌رنه‌گرین‪ ،‬چونكه‌ پێده‌چێت‬ ‫بۆنمونه‌ كۆمپانیایه‌ك بیه‌وێت گۆڤارێك‬ ‫یان رۆژنامه‌یه‌ك ده‌ربكات بۆیه‌ پێویستی‌‬ ‫به‌مۆڵه‌ت ده‌بێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌نرخی‌ رس����وماته‌كانیش‬ ‫باس����ی‌ له‌وه‌ك����رد ك����ه‌ ج����ارێ‌ ئه‌وان‬ ‫له‌گتفوگ����ۆدان بۆ ئه‌و مه‌به‌س����ته‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫نمونه‌ی‌ خانه‌نش����ینی‌ رۆژنامه‌نوس����انی‌‬ ‫هێنایه‌وه‌و وتی‌ " ئێمه‌ سه‌یرده‌كه‌ین بزانین‬

‫شێوازه‌كه‌ له‌دنیادا چۆنه‌و به‌پێی‌ پێوه‌ر كوردس����تان بۆ ئاوێنه‌ ڕایگه‌یاند "راست ‌ه‬ ‫ده‌مانه‌وێت كاره‌كه‌ بكه‌ین‪ ،‬ئێمه‌ بۆنمونه‌ هه‌مو هاوكاریه‌كی‌ حكومه‌ت بۆسه‌ندیكا‬ ‫سندوقی‌ خانه‌نشینی‌ رۆژنامه‌نوسانمان بڕدراوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ نه‌بێت ئه‌گه‌ر هه‌ندێكجار‬ ‫هه‌ی����ه‌ ئه‌م س����ندوقه‌ به‌پێی‌ یاس����اكه‌ ش����تێكی‌ كه‌م بنێرێت ب����ۆ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫ده‌ڵێت به‌شێك له‌و پارانه‌ی‌ له‌رسومات‌و س����ه‌ندیكا له‌هه‌ولێ����ر‪ ،‬هه‌م����و لقه‌كانی‌‬ ‫ریكالمه‌كان وه‌رده‌گیرێن ده‌بێت بدرێته‌ سه‌ندیكا كێش����ه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ مادییان‬ ‫ئ����ه‌و خانه‌نش����ینانه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئێمه‌ هیچ هه‌ی����ه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم س����ه‌ندیكا بڕیارێك����ی‌‬ ‫داهاتێكم����ان نی����ه‌ بۆ ئه‌و س����ندوقه‌‪ ،‬به‌ده‌س����ته‌وه‌یه‌ كه‌ وه‌كو باج له‌س����ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ ساڵێكیش����ه‌ وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌ هیچ نوێكردن����ه‌وه‌ی‌ ناس����نامه‌و ده‌رهێنانی‌‬ ‫پاره‌یه‌كی‌ ئه‌و خانه‌نشینانه‌ی‌ نه‌داوه‌"‪ .‬مۆڵه‌ت����ی‌ راگه‌یان����دن‌و ئه‌مانه‌ هه‌ندێك‬ ‫پاره‌ دابنێن‪ ،‬به‌اڵم ئێس����تا له‌حاڵه‌تێكی‌‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ش����ڵێت "ئێم����ه‌ چاوه‌ڕێ‌ وه‌ه����اداو هیوادارم نه‌گه‌ینه‌ ئه‌و حاڵه‌ته‌‬ ‫ده‌كه‌ین قس����ه‌ له‌س����ه‌ر ئ����ه‌و پارانه‌ش كه‌ بۆ نوێكردنه‌وه‌ی‌ پێناس����ه‌و مۆڵه‌ت‬ ‫ده‌كه‌ی����ن ك����ه‌ وه‌زاره‌تی‌ رۆش����نبیری‌ له‌م دۆخ����ه‌دا كه‌ رۆژنامه‌ن����وس خۆی‌‬ ‫له‌كه‌ناڵه‌كانی‌ ڕاگه‌یاندنی‌ تیڤی‌‌و رادیۆی‌ موچ����ه‌ وه‌رناگرێ����ت ئێم����ه‌ پاره‌ی����ان‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪ ،‬گفتوگۆی‌ هه‌مو ئه‌و شتان ‌ه لێوه‌ربگرین چونكه‌ ئه‌مه‌ خۆی‌ له‌خۆیدا‬ ‫پێمان ناخۆشه‌"‪.‬‬ ‫ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫كاروان ئه‌ن����وه‌ر‪ ،‬س����كرتێری‌ لق����ی‌‬ ‫كاروان ئه‌نوه‌ر وتیشی‌ "ئێمه‌ له‌راستیدا‬ ‫س����لێمانی‌ س����ه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسانی‌‬

‫پاره‌مان نیه‌ سه‌ندیكای‌ پێ‌ بژێنین‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫له‌تاو قه‌یرانی‌ دارایی‌ وه‌ك لقی‌ سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫نی����وه‌ی‌ بیناكه‌مان داوه‌ت����ه‌وه‌ به‌كرێ‌‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ پێداویستی‌ لقه‌كه‌مانی‌ پێدابین‬ ‫بكه‌ی����ن له‌كاتێكدا خۆمان كرێچین‌و ئه‌و‬ ‫پاره‌یه‌ش ناتوانێت نیوه‌ی‌ كرێكه‌مان بۆ‬ ‫دابین بكات"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ پێشتر له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێمه‌وه‌ پێش����تر مانگانه‌‬ ‫(‪ )100‬ملیۆن دینار دراوه‌ته‌ س����ه‌ندیكا‪،‬‬ ‫له‌هه‌م����ان كاتیش����دا رۆژنامه‌نوس����ان‬ ‫ئابونه‌یان داوه‌ته‌ س����ه‌ندیكا‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"به‌اڵم ئێس����تا له‌گه‌ل ئه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت‬ ‫پاره‌كه‌ی‌ بڕیوه‌‪ ،‬رۆژنامه‌نوسان به‌هۆی‌‬ ‫قه‌یرانی‌ داراییه‌وه‌ ناتوانن ئابونه‌كانیان‬ ‫بده‌ن‪ ،‬ئێمه‌ ماوه‌ی‌ دو ساڵه‌ به‌ئابونه‌ی‌‬ ‫ئه‌ندامان كاره‌كانم����ان ده‌كه‌ین ئه‌گینا‬ ‫ناتوانی����ن هی����چ چاالكی����ه‌ك بكه‌ی����ن‬ ‫له‌ئێستادا‪".‬‬

‫له‌راستیدا پاره‌مان نی ‌ه‬ ‫سه‌ندیكای‌ پێ‌ بژێنین‬ ‫ئێمه‌ له‌تاو قه‌یرانی‌‬ ‫دارایی‌ وه‌ك لقی‌ سلێمانی‌‬ ‫نیوه‌ی‌ بیناكه‌مان‬ ‫داوه‌ته‌وه‌ به‌كرێ‌ بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫پێداویستی‌ لقه‌كه‌مانی‌‬ ‫پێدابین بكه‌ین‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫مامۆستایه‌ك له‌زیندنه‌وه‌‪:‬‬ ‫قه‌یران ته‌نها بۆ هه‌ژاره‌كانه‌و بۆ ده‌وڵه‌مه‌ندو به‌رپرسه‌كان نیه‌‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫ی‬ ‫ژنێكی ته‌مه‌ن ‪ 32‬ساڵ‪ ،‬پیشه‌ ‌‬ ‫مامۆستایه‌و له‌سه‌ر گه‌نده‌ڵی‌و‬ ‫پاره‌بردن له‌یه‌كێك له‌په‌روه‌رده‌كانی‬ ‫كوردستان ده‌ستگیركراوه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫"من ده‌ستگیركرام‌و تاوانباری یه‌كه‌می‬ ‫ئه‌و كه‌یسه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ پیاسه‌ ده‌كات‌و‬ ‫سه‌ردانی واڵتان ده‌كات‪ ،‬ئاماژ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌وه‌شده‌كات له‌ئێستادا ماوه‌ ‌‬ ‫زیندانییه‌كه‌ی‌ ته‌واو بوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و پاره‌یه‌ی له‌سه‌ری بوه‌ به‌ماڵ‬ ‫ناتوانێت بیدات‌و داوا له‌رێكخراو‌ه‬ ‫خێرخوازییه‌كان ده‌كات هاوكاری‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ دایكه‌و منداڵی هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫من تاوانباری یه‌كه‌م نیم‬ ‫"ش‪.‬ن" مامۆس���تایه‌كی ته‌مه‌ن ‪32‬‬ ‫س���اڵه‌و له‌زیندان���ی چاكس���ازی ژنان‬ ‫له‌سلێمانی به‌هۆی گه‌نده‌ڵی‌و دزیكردن‬ ‫له‌یه‌كێك له‌په‌روه‌رده‌كانی كوردس���تان‬ ‫ده‌س���تگیركراوه‌‪ ،‬به‌ئاوێن ‌هی‌ وت "من‬ ‫تاوانباری یه‌كه‌م نیم‪ ،‬له‌س���اڵی ‪2009‬‬ ‫و‌ه كه‌س���ێكی دیكه‌ تاوانه‌كه‌ی‌ كردوه‌و‬ ‫م���ن باجه‌كه‌ی���م داوه‌‪ ،‬وه‌ك مرۆڤێكی‬ ‫سه‌ربه‌ست له‌ناوش���ار دێت‌و ده‌چێت‌و‬ ‫پیاس���ه‌ی‌ واڵتانی ئه‌وروپا ده‌كات‌و من‬ ‫له‌شوێنی ئه‌و ده‌ستگیركراوم‪،‬پاره‌یه‌كی‬ ‫زۆرم له‌س���ه‌ر بوه‌ به‌م���اڵ نه‌ خۆم‌و ن ‌ه‬ ‫كه‌سوكارم ده‌توانین ئه‌و پاره‌ی ‌ه بده‌ین‪،‬‬ ‫خاوه‌نی دو كچم‌و داوای هاوكاری ده‌كه‌م‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ بچمه‌ ده‌ره‌و‌هی‌ زیندان‪.‬‬

‫ی‬ ‫من له‌سه‌ر گه‌نده‌ڵی گیراوم ئه‌ی ئه‌وهه‌مو ته‌نكه‌ره‌ نه‌وته‌ ‌‬ ‫ی كه‌س نازانێت چی‬ ‫ده‌برێته‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ كوردستان‌و پاره‌كه‌ ‌‬ ‫لێدێت گه‌نده‌ڵی‌و دزیكردن نیه‬ ‫پاره‌ك ‌ه‬ ‫‪ 90‬ملیۆن دیناره‌‬ ‫له‌یه‌كێ���ك‬ ‫‪2009‬‬ ‫له‌س���اڵی‬ ‫له‌په‌روه‌رده‌كانی قه‌زایه‌كی كوردستان‪،‬‬ ‫دوای به‌دواداچونی لیژنه‌كانی نه‌زاهه‌و‬ ‫دارایی‪ ،‬ده‌ركه‌وت ك���ه‌ بڕی ‪ 90‬ملیۆن‬ ‫دینار دزراوه‌ و دیار نه‌ماوه‌‪ ،‬به‌وهۆیه‌و‌ه‬ ‫چه‌ند كه‌س���ێك له‌ناو ئه‌و په‌روه‌رده‌ی ‌ه‬ ‫ده‌ستگیركران‪ ،‬ئه‌و مامۆستایه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌رچه‌ن���د‌ه بێتاوان���م ب���ه‌اڵم دادگا‬ ‫دۆس���ییه‌كه‌ی‌ به‌س���ه‌ردا س���ه‌پاندم‌و‬ ‫تاوانباری كردم‪".‬‬

‫وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف رێگربوه‌‬ ‫له‌هاوكاریكردنم‬ ‫ش ب����اس ل����ه‌وه‌ده‌كات‪ ،‬پ����اش‬ ‫ته‌واو بون����ی حوكمه‌ك����ه‌م له‌زیندانی‬ ‫چاكس����ازی نوس����راوێكیان بۆك����ردم‬ ‫ب����ۆ مزگه‌وت����ه‌كان ب����ۆ كۆكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ه����اوكاری‪ ،‬ب����ه‌اڵم وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف‬ ‫به‌یانوی ئه‌وه‌ی‌ ئاس����ایش ئه‌و كاره‌ی‌‬ ‫قه‌ده‌غه‌ كردوه‌ كاره‌كه‌یان بۆنه‌كردم‪،‬‬ ‫وتیان پاره‌كۆكردنه‌وه‌ له‌مزگه‌وته‌كان‬ ‫قه‌ده‌غه‌ی����ه‌‪ ،‬ئه‌ی‌ م����ن چیبكه‌م لێره‌‬ ‫ك����ه‌ واده‌ی‌ حوكمه‌كه‌م ت����ه‌واو بوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بڕێ����ك پ����اره‌ی‌ كه‌میش بێت‬ ‫بۆم كۆبكه‌نه‌وه‌ ه����ه‌ر مه‌منونم‪ ،‬هه‌ر له‌به‌رخاتری خوداو دوهه‌میش له‌به‌ر‬ ‫ی دایكم هاوكاریم بكه‌ن‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫باش����تره‌ له‌وه‌ی‌ لێره‌ دابنیش����م‌و ئه‌و‬ ‫ئه‌و ژنه‌ مامۆستایه‌ ده‌ڵێت "زیندان‬ ‫رۆژانه‌ی‌ له‌ژیان ماومه‌ به‌سه‌ری ببه‌م‬ ‫به‌هه‌ر ناوێك بێت‌و هه‌رچۆنێك بێت‬ ‫له‌چاوه‌ڕوانیدا‪.‬‬

‫ژیانی تێدانیه‌‪ ،‬س���ێ مانگه‌ سزاكه‌م‬ ‫ته‌واوك���ردوه‌و ناتوانم بچمه‌ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫داوای ه���ه‌ر هاوكاریی���ه‌ك بك���ه‌م‬ ‫به‌رپرس���انی ئێره‌ ده‌ڵێ���ن ناتوانین‬ ‫هاوكاریت بكه‌ین‪ ،‬ئه‌وان مافی خۆیانه‌‬ ‫چونكه‌ من تا پاره‌كه‌ راده‌ست نه‌كه‌م‬ ‫ئ���ه‌وان ناتوان���ن هاوكاری���م بكه‌ن‪،‬‬ ‫قه‌یران بۆ كه‌س���ه‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان‬ ‫نیه‌‪ ،‬ته‌نها ب���ۆ فه‌قیرو هه‌ژاره‌كانه‌‪،‬‬ ‫من له‌س���ه‌ر گه‌نده‌ڵ���ی گیراوم ئه‌ی‬ ‫ئه‌وهه‌مو ته‌نكه‌ره‌ نه‌وته‌ی‌ ده‌برێته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ كوردس���تان‌و پاره‌ك���ه‌ی‌‬ ‫كه‌س نازانێت چی لێدێت گه‌نده‌ڵی‌و‬ ‫دزیكردن نی���ه‌‪ ،‬تكای���ه‌ هاوكارییم‬ ‫بك���ه‌ن ی���ه‌ك له‌به‌رخات���ری خوداو‬ ‫دوهه‌می���ش له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ دایك���م‌و‬ ‫خاوه‌نی دوكچم‪.‬‬

‫ریکالم‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫ ‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫ ‪ ! " #

#‬‬ ‫ ‪ $ # % &

' # &

# %‬‬ ‫ " ‬ ‫ ‬ ‫ * ) ) ‪&

( #‬‬ ‫ ‬ ‫ ‪+ # % & ,-‬‬ ‫ ‪ "

%‬‬ ‫

‪ " # ) % #‬‬ ‫ ‪. )

# ) /‬‬ ‫ ‬ ‫ * ‬ ‫ ‬ ‫ ‪ 0 * # 1‬‬ ‫ ‪ * 22 +3 .. .‬‬ ‫ ‪ " & & & 4

) . 54 6 34 7 3‬‬ ‫ ‪&

4 " # /‬‬ ‫ ‪6 #

+.* +34 +5‬‬ ‫ ‪88888888888888888888888888888888888‬‬

‫

' & ‪ !" # $% $‬‬ ‫ "! (‪ *) %( % " %‬‬ ‫ ‪ ' 0 ( 2 %

# $ ! 0 1 ' %( ( + , $ -, .! % %# /‬‬ ‫

‪ * 3 4 1 ( 5 ( 6 7 %‬‬ ‫ ‪:% % ' % %# / 8( #+ 9‬‬ ‫; ‪ 8 ( < = ,> -‬‬ ‫; ‪ ) 5 ( 4 1 9 4 ?+‬‬ ‫; ‪ 4 1 ) 5 ( 4 1 -‬‬ ‫; ‪ 9 - # $‬‬ ‫ ‬ ‫ ‪ :8( #+‬‬ ‫; < @ ‪ # 1 8 0‬‬ ‫; ‪ 22 +3 .. . % % A / 8 # % $‬‬ ‫; ‪ *3 % A ' . 5 D+ C + 8 < 3 B ( 8‬‬ ‫(

" ) ‪ % ( * F +5E E+3 : %# 0 > %‬‬

‫ ‬

‫چاکسازی گه‌وران‬

‫کچە کوردێک لەسوید‬ ‫هەوڵ بۆ پێشمەرگە دەدات‬

‫سۆنا ره‌شید‬ ‫ئا‪ :‬زریان محه‌مه‌د‬ ‫لەواڵتی سوید کچێکی کورد کە ئەندامی‬ ‫پارسی سۆسیال دیموکراتە هەوڵ بۆ‬ ‫پێشمەرگەو یارمەتیدانی پەنابەران دەدات‬ ‫تابتوانێت واڵتی سوید هاوکاری زیاتری‬ ‫کوردستان بکەن‪.‬‬ ‫سۆنا ڕەش���ید ئەندامی پارتی سۆسیال‬ ‫دیموکرات‌و ئەندامی ئەنجومەنی ش���ارەوانی‬ ‫ش���ارهۆڵمن لەس���تۆکۆڵم لەواڵتی س���وید‬ ‫بەئاوێن���ەی ڕاگەیان���د "لەس���ەرەتای‬ ‫دەس���تپێکردنی کارکردنم لەواڵتی س���وید‬ ‫بەکاری مرۆڤایەتی‌و پاراس���تنی مندااڵن بو‬ ‫پاشان بواری سیاس���یم هەڵبژارد کە زانیم‬ ‫سیاس���ەت کاریگەری زۆرت���ری هەیە بۆیە‬ ‫چومە سیاسەتەوەو یەکەم پارتی سیاسیش‬ ‫سۆسیال دیموکراتم هەڵبژاردو کارم لەگەڵ‬ ‫کرد"‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش���دا "م���ن وەک کوردێک‬ ‫نوێنەرایەت���ی مندااڵن���ی س���ویدم کردوە‬ ‫لەڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان توانیومە‬ ‫دەنگی مندااڵن بگەیەنم بەڕێکخراوی نەتەوە‬ ‫یەکگرت���ووەکان‌و داوای ئاش���تی بکەی���ن‬ ‫بۆمندااڵنی جیهان"‪.‬‬ ‫س���ۆنا لەئێس���تادا لەناوچەی شارهۆڵمن‬ ‫ئەندام���ی ئەنجومەن���ی ش���ارەوانی‬ ‫ش���ارەکەیەتی‌و وت���ی "لەس���اڵی ‪ 2014‬وە‬ ‫ئەندامم‌و هەڵبژێ���ردراوم لەالیەن خەڵکەوە‬ ‫ک���ە بۆم���اوەی چوارس���اڵە ه���ەرکات ئەو‬ ‫چوارساڵە تەواوبو ڕاس���تەوخۆ هەڵبژاردن‬ ‫دەکرێتەوە کە من ئەندامی پارتی سۆسیال‬ ‫دیموکراتم‌و بەرپرس���ی کۆمیتەی شارەکەی‬ ‫خۆم���م‌و توانیومە لەس���ەر ئەوپارتە ببمە‬

‫ئەندام کە ئەرکی لەپێش���ینەی پارتەکەمان‬ ‫خزمەتکردنی هاواڵتیانە"‪.‬‬ ‫ئەندامەک���ەی سۆس���یال دیموک���رات‬ ‫ئەوەڕوندەکاتەوە ک���ە پارتەکەیان دەوری‬ ‫هەی���ە لەوەی ک���ە خەڵ���ک دەیجوڵێنێت‌و‬ ‫ئێمە هەمیش���ە خەڵک هۆشیار دەکەینەوەو‬ ‫سمیناریان بۆ دەکەین هەمیشە ئێمە دەبینە‬ ‫پڕک���ەرەوەی هەر کەلەبەرێ���ک کە لەواڵتی‬ ‫سویدا دروست ببێت‪.‬‬ ‫سۆنا ئەوەش ڕوندەکاتەوە "کە دەتوانن‬ ‫پەیوەندی بەهێزدروست بکەن لەگەڵ شاری‬ ‫سلێمانیدا تابتوانن گەنجانی نێوان هەردوال‬ ‫سود لەیەکتری وەربگرن‌و سمیناری تایبەت‬ ‫لەسەر پشتبەستن بەتواناکانی گەنج خۆیان‌و‬ ‫دروستکردنی جواڵنەوەی گەنجان‌و چۆنێتی‬ ‫دروس���تکردنی کاریگەری لەسەر حکومەت‬ ‫بکەینەوەو گەنجان ببەن بۆ سوید"‪.‬‬ ‫لەب���ارەی هاوکاریکردن���ی ب���ۆ هێ���زی‬ ‫پێش���مەرگە س���ۆنا دەڵێت "ئێمە هەمیشە‬ ‫کارمان کردوە ب���ۆ گەیاندنی پەیامەکانمان‬ ‫لەڕێگەی س���مینارو کۆکردن���ەوەی خەڵک‌و‬ ‫پارتە سیاس���یەکان کە چۆن کورد ش���ەڕ‬ ‫دژی گەورەترین هێزی تیرۆرستی دەکات بۆ‬ ‫ئەوەی حکومەتی سوید هاوکاری پێشمەرگە‬ ‫ب���کات‌و هاوکاریم���ان ب���ۆ پێش���مەرگەش‬ ‫کۆکردوەتەوە"‪.‬‬ ‫لەبارەی کۆچ���ی گەنجان���ەوە ئەو کچە‬ ‫کوردە دەڵیت "ئێمە هەمیش���ە توانیومانە‬ ‫چاودێ���ری ئەو پەنابەران���ە بکەین کە دێنە‬ ‫س���وید بۆ ئەوەی خزمەتیان بکەن‌و کارمان‬ ‫ب���ۆ دۆزیونەت���ەوەو هاوکاریم���ان کردون‬ ‫دەتوانن فێری زۆر شت ببن لەپەیمانگاکانی‬ ‫کارکردندا بۆی���ە هەوڵمان���داوە پەنابەران‬ ‫ژیانیان خۆشبێت"‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ی‌ به‌وه‌دا‬ ‫وه‌‌و دواتر‬

‫ی‌ ژیان���ی‌‬ ‫ی‌ نۆ ساڵ‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫عوسامن كیمنه‌یی‪ :‬حه‌سه‌ن زیره‌ك زیندو بوایه‌‬ ‫نه‌یده‌توانی سیاچه‌مانه‌‌و هۆره‌ی جافی بڵێت‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬

‫‪ ،‬ئه‌حمه‌د‬ ‫ه‌رییه‌كانم‬ ‫س���ه‌رقاڵی‌‬ ‫ۆرانیم بۆ‬ ‫ێشتوم"‪.‬‬ ‫ی‌ هونه‌ری‌‬ ‫"سه‌رقاڵی‌‬ ‫كه‌ له‌‪11‬‬ ‫كاره‌كانی‌‬ ‫�ه‌نگاوی‌‌و‬ ‫ی‌ توركی‌‌و‬

‫عوسمان كیمنه‌یی‌ هونه‌رمه‌ندی‌‬ ‫گۆرانیبێژی‌ به‌ناوبانگی‌ كورد‬ ‫له‌دیمانه‌یه‌كدا له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌ رایگه‌یاند "له‌هه‌مو‬ ‫هونه‌ره‌كانی هۆرامان شاره‌زایی‬ ‫باشم هه‌یه‌‌و جاری واهه‌بوه‌ گۆرانی‬ ‫كۆچكردو حه‌سه‌ن زیره‌كیشم وتوه‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر حه‌سه‌ن زیندو بوایه‌‬ ‫نه‌یده‌توانی سیاچه‌مانه‌ یان هۆره‌ی‬ ‫جافی بڵێت"‪.‬‬

‫ی‌ توركیا‬

‫له‌باره‌ی‌ سه‌ره‌تای‌ كاروانی‌ هونه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫خ����ۆی‌‪ ،‬عوس����مان كیمنه‌ی����ی‌ وتی‌‬ ‫"له‌راستیدا هه‌ر له‌منداڵیمه‌وه‌ بابه‌تی‬ ‫ده‌نگخۆش����ی ئێمه‌ به‌پشتاوپشت بوه‌‬ ‫تی����ره‌و تایفه‌ك����ه‌ی ئێم����ه‌ هه‌مومان‬ ‫ده‌نگخۆش بوین"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "وه‌ك خودی خۆیشم سه‌ره‌تا‬ ‫له‌ن����او هاوڕێكانم ك����ه‌ گۆرانیم ده‌وت‬ ‫ده‌یانوت ده‌نگت خۆشه‌ دواتر ئه‌چومه‌‬ ‫مه‌جلیسه‌ شه‌وچه‌ره‌ییه‌كانه‌وه‌و دوایی‬ ‫په‌لم هاویش����ت بۆ شایی‌و زه‌ماوه‌ندو‬ ‫ئاهه‌نگه‌كان كه‌ مێژوه‌كه‌ی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ناوه‌ڕاستی سااڵنی چله‌كان"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی چڕینی سیاچه‌مانه‌و وتنی‬ ‫هۆره‌وه‌ وت����ی "به‌ڕاس����تی ئه‌مجۆره‌‬ ‫هونه‌ره‌ تایبه‌ت����ه‌ به‌ناوچه‌ی هۆرامان‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ له‌ئێس����تادا خه‌ریكه‌‬ ‫ئامێری ئۆرگ له‌ناوی ده‌بات"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێس����تا وایلێهاتوه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ����ۆرگ نه‌بێت یه‌ك گۆرانیبێژی كورد‬ ‫ناتوانێت هۆره‌ بڵێ����ت چونكه‌ هۆره‌‬ ‫مه‌ودایه‌ك����ی ده‌نگی باش����ی ده‌وێت‌و‬ ‫ده‌بێت كه‌سێكی ش����اره‌زابێت بابه‌ته‌‬ ‫هونه‌رییه‌كانی هۆرامان جیابكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ زیات����ر وتی‌ "بۆ‬ ‫نمونه‌ سیاچه‌مانه‌ بابه‌تێكی تایبه‌ته‌‌و‬ ‫به‌زم����ی چه‌پڵ����ه‌ جیای����ه‌‌و ج����ۆری‬ ‫دانیشتن‌و س����ه‌یران‌و به‌زمی شێخان‬ ‫ئه‌مانه‌ گشتی هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "پێویسته‌ لێكۆڵه‌رێك بێت‬

‫بۆ ئه‌وه‌‬ ‫‪ 20‬هه‌زار‬ ‫ی‌ ده‌یده‌م‬ ‫هونه‌ریمی‌‬ ‫م‌و هه‌رگیز‬

‫به‌هۆیه‌وه‌‬ ‫‪ ،‬ئه‌حمه‌د‬ ‫(وه‌فا)م‬ ‫وه‌‌و ته‌نها‬

‫انییه‌ك���ه‌‬ ‫ناس���رام‌و‬ ‫زۆری‌ پێ‬

‫كه‌ ئاوات ‌ی‬ ‫ر هۆكاری‌‬ ‫�توه‌ دان‬

‫ڵی‌ ‪1984‬‬ ‫سلێمان ‌ی‬ ‫�ج ب���راو‬

‫انی‌ كاڵش‬ ‫ده‌هێنێت‬ ‫پارێزگار ‌ی‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ونیش ‌ی بۆ‬ ‫ش هه‌مو ‌ی‬ ‫ی‌‪ ،‬پێاڵو ‌ی‬ ‫كارهاتبێت‬ ‫م ‌ه ده‌ڵێین‬ ‫ه‌ناو ئاو و‬

‫ه‌ره‌‬ ‫فره‌تان ك ‌ه‬ ‫توانم بڵێم‬ ‫خانمێك ‌ی‬ ‫ه‌ ئێس���تا‬ ‫ه‌ توانیمان‬ ‫ره‌كه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ده‌ له‌كۆندا‬ ‫نان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ه‌رده‌میانه‌و‬ ‫رد‪ ،‬ئێستا‬ ‫"‪.‬‬

‫ڕه‌نگین ‌ی‬

‫ی‌ له‌وه‌ش‬ ‫ه‌ره‌قه‌تمان‬ ‫نه‌ك چین‬ ‫و‌ه السای ‌ی‬ ‫وه‌ت���ا زۆر‬ ‫شاره‌كان ‌ی‬ ‫ربن ده‌ڵێن‬ ‫ته‌حه‌دا ‌ی‬

‫‪11‬‬

‫ئه‌مان����ه‌ جیاكاته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی س����ه‌ر‬ ‫له‌گوێگر تێكنه‌چێت"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی گه‌ش����ته‌كه‌ی ڕی����چ‪-‬ه‌وه‌‬ ‫كه‌ هاتوه‌ت����ه‌ كوردس����تانی عێراق‌و‬ ‫باس����ی هۆره‌ی كردوه‌ له‌كتێبه‌كه‌یدا‬ ‫كیمنه‌یی به‌مشێوه‌یه‌ دوا "له‌راستیدا‬ ‫ئه‌و زانیارییه‌ تاڕاده‌یه‌ك راسته‌ به‌اڵم‬ ‫ئه‌توان����م بڵێم ڕیچ به‌ت����ه‌واوی لێكی‬ ‫نه‌كردوه‌ت����ه‌وه‌ چونكه‌ س����یاچه‌مانه‌‬ ‫تایبه‌ت����ه‌ به‌هۆرامان‌و ه����ۆره‌ تایبه‌ته‌‬ ‫به‌جاف‌و حه‌یرانیش تایبه‌ته‌ به‌ناوچه‌ی‬ ‫بادینان"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "له‌الیه‌كی ت����ره‌وه‌ من كه‌‬ ‫هه‌مو هونه‌ره‌كانی هۆرامان شاره‌زایی‬ ‫باش����م تێدا هه‌یه‌ له‌هه‌مانكاتدا جاری‬ ‫واهه‌بوه‌ گۆرانی كۆچكردو حه‌س����ه‌ن‬ ‫زیره‌كیش����م وتوه‌ به‌اڵم گه‌ر حه‌سه‌ن‬ ‫زیندو بوایه‌ نه‌یده‌توانی س����یاچه‌مانه‌‬ ‫یان هۆره‌ی جافی بڵێت"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی په‌یوه‌ن����دی خ����ۆی‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ندان����ی ت����ری ناوچه‌كان����ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬عوس����مان كیمنه‌یی وتی‬ ‫"به‌ڕاس����تی من هه‌مو هونه‌رمه‌ندانی‬ ‫كوردستانم خۆشده‌وێت‌و په‌یوه‌ندیشم‬ ‫له‌گه‌ڵی����ان باش����ه‌‌و ئ����ه‌و به‌هره‌یه‌ی‬ ‫كه‌ خ����ودا دابوی به‌م����ن باوه‌ڕبكه‌ن‬ ‫له‌هه‌ورامان����دا ش����تی وا نه‌بو له‌پێش‬ ‫خۆم‌و له‌پاش خۆم"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "به‌ڕاس����تی كار گه‌یشتبوه‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی له‌وماوه‌ی����ه‌ی پێشوش����دا‬ ‫مامۆستا شه‌جه‌ریانیش باسی كردبو‬ ‫وتبوی عوس����مان هه‌ورامی ‪37‬چركه‌‬ ‫هه‌ناسه‌ی نه‌داوه‌ له‌وتنی سیاچه‌مانه‌دا‬ ‫راست ده‌كات هه‌ر به‌و شێوه‌یه‌ بو كه‌‬ ‫جه‌نابیان باسی لێوه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫كیمنه‌ی����ی وت����ی‌ "منی����ش جاری‬ ‫واهه‌ی ‌ه كه‌س����انی ش����اره‌زا كه‌ هۆره‌‬ ‫ده‌چڕن ده‌س ئه‌كه‌م به‌گریان له‌جێی‬ ‫خۆمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی هه‌ڵكه‌وته‌ی هه‌ورامانه‌وه‌‬ ‫كه‌ زۆرتری����ن هونه‌رمه‌ن����دو ئه‌دیبی‌‬ ‫تێدا هه‌ڵكه‌وت����وه‌ كیمنه‌یی رایگه‌یاند‬ ‫"بێگومان كاتێك گۆرانیبێژ دروس����ت‬

‫ده‌بێت كه‌ چاو ده‌كاته‌وه‌ كه‌ژو كێوو‬ ‫سروشتێكی جوانی جوگرافی هه‌بێت‬ ‫به‌ڕاستی ناوچه‌ی هه‌ورامان دروست‬ ‫بونه‌ك����ه‌ی‌و كه‌ژوكێوه‌ك����ه‌ی بۆخۆی‬ ‫گۆران����ی‌و هون����ه‌ره‌‌و زۆرین����ه‌ی ئه‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ندانه‌ی كه‌ دروس����تیش بون‬ ‫له‌م ناوچه‌یه‌دا خۆڕسكن"‪.‬‬ ‫عوس����مان كیمنه‌ی����ی له‌درێ����ژه‌ی‬ ‫قس����ه‌كانیدا دێته‌ س����ه‌ر باسی وتنی‬ ‫مه‌قامه‌كانی تری ناوچه‌ جیاجیاكانی‬ ‫كوردس����تان‌و ده‌ڵێ����ت "له‌راس����تیدا‬ ‫مه‌قامی به‌یات‌و قه‌تار‌و ئه‌اڵوه‌یس����ی‌و‬ ‫سه‌باشم وتوه‌"‪.‬‬ ‫كیمنه‌یی دێته‌ س����ه‌ر وێستگه‌یه‌كی‬ ‫ت����ری تاڵ����ی ژیان����ی‌و ده‌ڵێ����ت‬ ‫راپه‌ڕی����ن‌و‬ ‫"س����اڵی‪1992‬به‌هۆی‬ ‫ك����ۆچ‌و ره‌وی به‌زۆره‌ملێی ئه‌وكاته‌ی‬ ‫كوردس����تانه‌وه‌ له‌واڵت����ی ئێ����ران‬ ‫ب����ۆ ماوه‌ی����ه‌ك مام����ه‌وه‌ له‌ماڵێك‌و‬ ‫ده‌رمانخواردك����رام له‌ب����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌وكات����ه‌ له‌ئێ����ران ه����ه‌ر بۆنه‌یه‌ك‬ ‫ی����ان دانیش����تنێكی مه‌جلیس����ی یان‬ ‫زه‌ماوه‌ندێ����ك هه‌بوایه‌ هه‌ر من بانگ‬ ‫ئه‌كرام"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "له‌ئیره‌یی����دا كه‌س����ێك‬ ‫ده‌رمانی كرده‌ ن����او چاوه‌ بۆم له‌به‌ر‬ ‫حورمه‌تی خۆم ناوی كه‌سه‌كه‌ نابه‌م‌و‬ ‫ئیدی له‌س����اڵی ‪1992‬به‌دواوه‌ ده‌نگی‬ ‫گۆرانی وتنم نه‌م����ا جگه‌ له‌وه‌ی به‌م‬ ‫دواییان����ه‌ له‌ته‌له‌فزیۆنه‌كاندا به‌دۆبالژ‬ ‫وتومه‌"‪.‬‬ ‫كیمنه‌یی‌ ئاماژه‌ ب����ۆ ئه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ "له‌هه‌مانكاتیشدا به‌داخه‌وه‌ ئێستا‬ ‫هه‌ر له‌هونه‌رمه‌ن����ده‌ هۆرامییه‌كانه‌وه‌‬ ‫ت����ا هونه‌رمه‌نده‌كانی تری ناوچه‌كانی‬ ‫كوردستانیش����ه‌وه‌ ناتوان����ن ه����ۆره‌‌و‬ ‫سیاچه‌مانه‌ بڵێنه‌وه‌و حه‌قی تایبه‌تی‬ ‫خۆی پێ بده‌ن"‪.‬‬ ‫راشیگه‌یاند "ئێستا گۆرانیبێژه‌كانیش‬ ‫وایان لێهاتوه‌ به‌داخ����ه‌وه‌ زۆرینه‌یان‬ ‫چاویان له‌پ����اره‌ په‌یداكردنه‌ نه‌وه‌ك‬ ‫هونه‌رێكی پ����اك‌و بێگه‌رد كه‌ له‌دوای‬ ‫خۆیان ببێت به‌مێژویه‌كی جوان"‪.‬‬

‫ئه‌نتیكه‌خانه‌یه‌ك شه‌ڕی‌ مۆدێله‌كان ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬كانی‌ عومه‌ر‬ ‫له‌كۆتایی شه‌قام ‌ی سابونكه‌ران‪ ،‬ئه‌حمه‌د ‌ی‬ ‫شێخ ‌ه ستار دوكانی‌ سید ‌ی فرۆشتنه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ده‌كاته‌ ئه‌نتیكه‌خانه‌‌و ئه‌وه‌ش ئاشكرا ده‌كات‬ ‫ئامێر ‌ی هونه‌ر ‌ی وه‌های‌ هه‌یه‌ ك ‌ه مێژوه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سااڵن ‌ی (‪‌)1800‬و سه‌ره‌تا ‌ی‬ ‫سااڵن ‌ی (‪)1900‬ه‌ده‌كان‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د شێخ ستار خاوه‌ن ‌ی (ئه‌نتیكه‌خانه‌ ‌ی‬ ‫ن���ه‌وا) ب���ۆ ئاوێن���ه‌ س���ه‌باره‌ت به‌كردن���ه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌نتیكه‌خانه‌ك���ه‌ی‌ وت���ی‌ "له‌راس���تیدا ئه‌م��� ‌ه‬ ‫بیرۆك��� ‌ه نه‌بو به‌ڵكو واقیعێ���ك وه‌ها ‌ی كرد ك ‌ه‬ ‫ئه‌م���ه‌ به‌رهه‌مه‌كه‌یه‌تی‌‪ ،‬ئیش���ه‌كه‌ ‌ی ئێمه‌ به‌ر‬ ‫له‌مه‌ تۆمارگه‌ ب���و‪ ،‬تۆمارگه‌ش به‌مانا ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫كاره‌كه‌م���ان ده‌ن���گ بو‪ ،‬به‌اڵم س���ه‌یر ده‌كه‌یت‬ ‫ئیش���ه‌كه‌ ‌ی ئێم ‌ه به‌ره‌و ناش���رین ‌ی ده‌ڕۆیشت‪،‬‬ ‫وای‌ لێهاتب���و هیچ جیاوازیه‌ك له‌نێوان كاره‌كه‌ ‌ی‬ ‫من‌و ده‌س���تگێڕێك نه‌ما له‌كاتێكدا من خاوه‌ن ‌ی‬ ‫مۆڵه‌تم‌و كر ‌ێ دوكان ده‌ده‌م و باج ‌ی كار ده‌ده‌م‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێك مه‌س���روفاتی‌ تر‪ ،‬به‌اڵم ده‌بینی‌ كابرا‬ ‫له‌س���ه‌ر عه‌ره‌بانه‌یه‌ك خه‌ریكی‌ سید ‌ی فرۆشتن‬ ‫ب���و‪ ،‬به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ هیچ مۆڵ��� ‌هت‌و باج‌و كرێیه‌ك‬ ‫بدات‪ ،‬ئه‌مه‌ش وای‌ كرد به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ پله‌دار ‌ی‬ ‫كارم له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌كرد كه‌ ته‌نها مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫گۆران ‌ی ره‌سه‌ن‌و فۆلكلۆر ‌ی بكه‌م نه‌ك به‌رهه‌م‌و‬ ‫گۆران ‌ی نوێ‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و خاوه‌ن ئه‌نتیكه‌خانه‌یه‌ له‌باره‌ی‌ سه‌ره‌تا ‌ی‬ ‫دروس���تكردنی‌ ئه‌نتیكه‌خانه‌ك���ه‌ ئاماژه‌ بۆ ئه‌و‌ه‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫به‌هۆی‌ خراپ ‌ی ته‌ندروستیته‌وه‌ ناتوانیت‬ ‫ئه‌ركه‌كانت ته‌واوبكه‌یت‪ ،‬تۆزێك به‌ورد ‌ی‬ ‫بڕوانه‌ روداوه‌كان‪.‬‬

‫ده‌كات ك ‌ه له‌سه‌ره‌تادا ته‌نها چه‌ند كه‌ره‌سته‌یه‌ك ‌ی كار ب���كات نرخه‌ك���ه‌ ‌ی ده‌ به‌رامبه‌ری‌ ئامێرێك ‌ی‬ ‫مۆدێ���ل كۆنی‌ دان���اوه‌‪ ،‬به‌اڵم كاتێ���ك ده‌بین ‌ێ مۆدێل نوێی‌ ئێس���تایه‌‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ خه‌ڵك ئه‌مڕۆ‬ ‫هاواڵتیان به‌په‌رۆش���ه‌وه‌ روده‌كه‌نه‌ دوكانه‌كه‌ی‌‌و بێ‌ پاره‌یه‌ ئه‌گه‌رنا خه‌ڵك زۆرینه‌یان حه‌زیان له‌و‬ ‫زۆرجار وه‌ك خۆی‌ ئاماژه‌ ‌ی بۆ ده‌كات هاواڵتیان ئامێره‌ مۆدێل كۆنانه‌یه‌ ب���ه‌اڵم توانای‌ كڕینیان‬ ‫ته‌نه���ا بۆ وێنه‌گرتن چونه‌ت���ه‌ الی‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت نییه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئه‌و سه‌ردانیكه‌رانه‌ی‌ به‌ته‌مه‌نن‬ ‫"بیرۆكه‌ك ‌ه له‌وه‌وه‌ س���ه‌رچاوه‌ی‌ گرت‪ ،‬بڕیارمدا چونكه‌ س���ه‌رده‌مێك له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌و ئامێرانه‌دا‬ ‫ئیش���ێك بكه‌م نزیك بێت له‌كاره‌كه‌ی‌ پێش���وم‪ ،‬ژیاون"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ش ئاشكرا ده‌كات ئه‌گه‌ر بێت‌و‬ ‫ئیتر ده‌س���تم به‌مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ‌ ئه‌م ئامێر‌ه‬ ‫كۆنانه‌دا كرد‪ ،‬ئه‌وانیش به‌نمونه‌ی‌ رایه‌ڵی‌ به‌كر‌ه حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم ه���اوكاری‌ بك���ه‌ن ده‌توانێت‬ ‫(ته‌س���جیلی‌ به‌كره‌)‪ ،‬گ���رام‌و گراماڤۆن‪ ،‬رادیۆ ئه‌و كه‌ره‌س���ته‌و ئامێرانه‌ ‌ی دیك ‌ه تاوه‌كو ئێستا‬ ‫كۆنه‌كان‪ ،‬رۆژانه‌ش وه‌كو مه‌تحه‌فێك هاواڵتیان نمایش نه‌كراون نمایشیان بكات‪ ،‬ده‌شڵێت "جگ ‌ه‬ ‫له‌ئامێری‌ مۆدێل كۆن‪ ،‬پۆشاك ‌ی كۆنیشم هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫دێن‌و وێنه‌ له‌گه‌ڵ كه‌ره‌سته‌كاندا ده‌گرن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتیش��� ‌ی "گه‌نج‌و پیر تامه‌زۆری‌ ئه‌م مۆدێله‌كانیان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆسااڵنی‌ په‌نجاكان‌و‬ ‫ئامێرانه‌ن‪ ،‬من س���ه‌رنجمداوه‌ زۆرینه‌ی‌ ئه‌وانه‌ ‌ی پێش په‌نجاكان‪ ،‬ئه‌و كات بۆنمونه‌ ژنان مۆدێل ‌ی‬ ‫دێنه‌ ئێ���ره‌ هه‌ریه‌ك���ه‌و به‌جۆرێك بی���ره‌وه‌ر ‌ی پۆشاكه‌كانیان چۆن بوه‌‪ ،‬به‌هه‌رحاڵ‌ ئه‌و شتان ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ ئامێره‌كاندا هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌و یادگارییه‌ك ناتوانرێ���ن لێره‌دا نمایش بكرێ���ن بۆیه‌ داواكارم‬ ‫له‌زاكیره‌ی���دا له‌به‌رامب���ه‌ر ئ���ه‌م ئامێران ‌ه تۆمار له‌حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم بتوانێت جێگه‌‌و رێگه‌یه‌كم بۆ‬ ‫ده‌سته‌به‌ر بكات تاوه‌كو بتوانم ئه‌نتیكه‌خانه‌كه‌م‬ ‫بوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌دی‌ ش���ێخ س���تار باس له‌وه‌ش ده‌كات فراوانتر بكه‌م"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هه‌رچیه‌كم ده‌ستكه‌وتبێت پاراستومه‌‪،‬‬ ‫ئامێر ‌ی وه‌های‌ الی ‌ه كه‌ مۆدێله‌كه‌ ‌ی ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫بۆ س���ه‌ره‌تای‌ س���ااڵن ‌ی هه‌زارو نۆ س���ه‌ده‌كان‪ ،‬ئه‌م ئامێرانه‌ی‌ من هه‌مه‌ ئامێری‌ واڵتانی‌ تریشن‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "رادیۆم الیه‌ مۆدێله‌ك���ه‌ی‌ (‪ ،)1912‬نه‌ك ته‌نها كورد‪ ،‬بۆیه‌ ده‌مه‌وێت شوێنێكم هه‌بێت‬ ‫چرام البو‌ه هی‌ كۆتایی‌ س���ااڵن ‌ی هه‌زارو هه‌شت تاوه‌كو میوانانی‌ كوردس���تانیش بتوانن ئاشنابن‬ ‫به‌مێژومان‌و بتوانن كه‌ره‌سته‌ كوردییه‌كان ببه‌ن‬ ‫سه‌ده‌كان بوه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ نرخه‌كانیشیان ده‌ڵێت "هه‌ندێك بۆ واڵته‌كانی‌ خۆشیان‪ ،‬نه‌وه‌ی‌ نوێش شاره‌زاتر ‌ی‬ ‫ئامێرم هه‌یه‌ هه‌ر نایانفرۆش���م چونك ‌ه ئه‌وه‌ند‌ه رابردوی‌ میلله‌ته‌كه‌یان بن له‌رێگه‌ی‌ كه‌ره‌س���ت ‌ه‬ ‫دانس���قه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم بێگومان ئامێ���ره‌كان هه‌تا مێژوییه‌كانیانه‌وه‌‪ ،‬من هه‌ر واڵتێك‌و ش���وێنێك‬ ‫مۆدێلیان كۆنت���ر بێت نرخی���ان زیاتر ده‌بێت‪ ،‬چوبێت���م بێگومان به‌ر له‌هه‌رش���ێك س���ه‌ردان ‌ی‬ ‫ئامێر هه‌ی���ه‌ بۆ نمونه‌ مۆدێلی‌ (‪)1900‬ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر مۆزه‌خانه‌كانیانم كردوه‌"‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫ناكرێت له‌ئێستادا هیچ جۆره‌ گه‌شتێك‬ ‫ئه‌نج���ام بده‌یت بۆئه‌وه‌ی‌ ئاگاداری‌ دۆخ ‌ی‬ ‫دارای ‌ی ئێستات بیت‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫تۆ ه���ۆكاری‌ س���اردی‌ نێ���وان خۆت‌و‬ ‫خێزانه‌كه‌تیت‪ ،‬ب���اری‌ داراییت باش نیه‌و‬ ‫ئه‌س���ته‌مه‌ ئێس���تا بتوانیت چاره‌سه‌ر ‌ی‬ ‫بكه‌یت‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫پێویس���ته‌ زیات���ر بای���ه‌خ به‌كاره‌كانت‬ ‫بده‌ی‌‪ ،‬زۆرینه‌ی‌ ئیش���ه‌كانت به‌هۆی‌ تۆو‌ه‬ ‫دواكه‌وتون‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫كاتێك���ی‌ زیات���ر له‌نێودۆس���ته‌كانت‬ ‫به‌س���ه‌رئه‌به‌یت‪ ،‬باریی‌ دارای���ت تۆزێك‬ ‫له‌جاران باشتره‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫زیات���ر بایه‌خ به‌الیه‌نی‌ ته‌رفیهی‌ ژیانت‬ ‫ب���ده‌‪ ،‬چه‌ن���د كاتێك بۆ وه‌رزش���كردن‬ ‫ته‌رخان بكه‌‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫كه‌ له‌سه‌یران گه‌ڕایته‌وه‌ ئه‌م‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫گیراوه‌یه‌ له‌پێستت بده‌‬

‫ئارایشتگای مه‌که‌س بۆ رازاندنه‌وه‌ی خانمان‬ ‫عه‌قاری ـ به‌رامبه‌ر ئه‌من ‌ه سوره‌ک ‌ه‬

‫ئه‌حمه‌د خه‌لیل‪ :‬ئه‌وكه‌سه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هێشتم‬ ‫فێری‌ گۆرانی‌ كردم به‌جێ ‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫هونه‌رمه‌ندی‌ گۆرانیبێژ ئه‌حمه‌د خه‌لیل‬ ‫له‌دیمانه‌یه‌كی‌ له‌گه‌ڵ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند‬ ‫"ئاواتم ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و كه‌سه‌ی‌ له‌به‌ر‬ ‫هۆكاری‌ گۆرانی‌ وتن منی‌ به‌جێهێشت‬ ‫دان به‌هه‌ڵه‌كه‌یدا بنێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "كاره‌ نوێكه‌م ‪ 20‬هه‌زار دۆالر ‌ی‬ ‫تێچ���وه‌‌و به‌دیاری‌ ده‌یده‌م به‌و ناوه‌نده‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌م كاری‌ هونه‌ریمی‌ به‌رێزیكی‌ زۆره‌وه‌‬ ‫لێ وه‌رگرتم"‪.‬‬ ‫خه‌لی���ل ش���انازی‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫له‌راب���ردوی‌ ژیان���ی‌ خۆی���دا به‌رله‌وه‌ی‌‬ ‫ببێته‌ گۆرانیبێ���ژ چه‌ندین كاری‌ كردوه‌‌و‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ وتی‌ "له‌ژیانم���دا زۆرترین‬ ‫كارم ك���ردوه‌‪ ،‬له‌ده‌زگایه‌كی‌ راگه‌یاندن‬ ‫كاری‌ چایچێتی���م ك���ردوه‌‌و دواتر بومه‌‬ ‫ده‌رهێن���ه‌ر ‌ی ده‌ن���گ‌و دواتری���ش بیرم‬ ‫له‌كاری‌ هونه‌ری‌ كرده‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و راش���یگه‌یاند "به‌چه‌ند هۆكارێك‬ ‫نه‌متوانی‌ خوێندن ت���ه‌واو بكه‌م‌و حه‌زم‬ ‫ده‌ك���رد به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ئه‌كادیمی‌‬ ‫ببومایه‌ به‌هونه‌رمه‌ند‌و تایبه‌تمه‌ندیم‬ ‫له‌هونه‌ركه‌مدا هه‌بوایه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌یه‌كه‌م كاری‌ هونه‌ری‌‬ ‫خۆیش���ی‌‪ ،‬ئه‌حمه‌د خه‌لیل وتی‌‬ ‫"له‌س���اڵی‌ ‪ 2012‬یه‌كه‌م كاری‌‬ ‫هونه‌ری���م تۆمارك���رد به‌ناوی‌‬ ‫(چاوه‌ڕوانی‌)‌و كاریگه‌ری‌ هیچ‬ ‫هونه‌رمه‌ندێكم له‌س���ه‌ر نه‌بوه‌‌و‬ ‫كه‌سیش له‌بنه‌ماڵه‌كه‌مدا ڕێگرم‬ ‫نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "زۆرترین كه‌س���ی‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌ك���ه‌م ده‌نگیان خۆش���ه‌‬ ‫وه‌ك دایكم‌و خاڵم‌و براكانم"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ ته‌نه���ا به‌هه‌وڵ���ی‌ خ���ۆی‌‬ ‫كاره‌كان���ی‌ ئه‌نج���ام داوه‌‌و وتی‌‬ ‫"ته‌نها به‌هه‌وڵ���ی‌ خۆم كاره‌كانم‬ ‫ئه‌نجام���داوه‌‌و حه‌زده‌كه‌م به‌یه‌ك‬ ‫س���اڵ به‌پلیكانه‌یه‌كدا س���ه‌ركه‌وم‬ ‫به‌اڵم ته‌نها به‌هه‌وڵی‌ خۆم بێت"‪.‬‬

‫تیل‪0533202790 :‬‬

‫‪facebook: makassalonsulaymaniah‬‬

‫ێ كرێمی‌ دژه‌ خۆر‬ ‫كاتێك تۆ له‌سه‌یران ده‌گه‌ڕێیته‌و‌ه هیچ كاتێ���ك به‌ب ‌‬ ‫ی نه‌چیته‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬هه‌میشه‌ له‌گه‌شت و‬ ‫هه‌ست به‌گۆڕانكاری‌ و ئه‌سمه‌ر بون ‌‬ ‫ی سه‌یران كاڵو له‌سه‌ربكه‌‪.‬‬ ‫پێس���تت ده‌كه‌یت‪ ،‬ئه‌ویش به‌هۆ ‌‬ ‫ س���ه‌ره‌تا خه‌یارێك له‌ڕه‌ن ‌ه بده‌و‬‫ی زۆرت ل���ه‌ده‌ره‌وه‌و له‌به‌ر‬ ‫مان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بكه‌‪ .‬دواتر‬ ‫هه‌ت���او‪ .‬بۆی ‌ه له‌م كات��� ‌ه بیر له‌و‌ه تێكه‌ڵی‌ ماستی‌ شیرین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 20‬خوله‌ك له‌ده‌موچاوت ‌‬ ‫ی بۆماوه‌ ‌‬ ‫بكه‌ره‌و‌ه كه‌ ئه‌و پێس���ت ‌ه مردوانه‌ ‌‬ ‫بده‌و دواتر به‌ئاو بیشۆ‪.‬‬ ‫ئه‌و رۆژه‌ له‌ناو به‌ره‌‪.‬‬ ‫ مۆز له‌گه‌ڵ شیر تێكه‌ڵ به‌یه‌ك‬‫‪ -‬پێوسته‌ س���ه‌ره‌تا ئه‌وه‌ بزانیت‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ی لێدێت دواتر‬ ‫بكه‌و تاوه‌كو هه‌ویرێك ‌‬ ‫ی ‪20‬‬ ‫له‌ده‌موچاوت���ی‌ بد‌ه بۆم���اوه‌ ‌‬ ‫خوله‌ك پاشان به‌ئاو بیشۆ‪.‬‬ ‫ هه‌وڵب���د‌ه پ���اش گه‌ڕان���ه‌وه‌ت‬‫ی ‪24‬‬ ‫له‌گه‌ش���ته‌كه‌ت بۆم���اوه‌ ‌‬ ‫كاتژمێر یان زیاتر هیچ ئارایش���تێك‬ ‫له‌ده‌موچ���اوت مه‌ده‌و با پش���ویه‌ك‬ ‫بدات‪.‬‬

‫ئه‌حم���ه‌د خه‌لی���ل ئام���اژه‌ی‬ ‫"ژیانی‌ هاوس���ه‌رگیریم پێكهێناو‬ ‫له‌هاوسه‌ره‌كه‌م جیابومه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌خۆشه‌ویس���تی‌‬ ‫هاوسه‌رگیریم پێكهێناوه‌‌و ماوه‌ی‌‬ ‫خۆشمویست بو"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ بژێوی‌ ژیانی‌ خۆیشی‌‪،‬‬ ‫خه‌لیل وتی‌ "به‌ده‌ر له‌كاره‌ هونه‌‬ ‫كاری‌ دیكه‌ ناكه‌م‌و هه‌فتانه‌ س‬ ‫شه‌وه‌ ئاهه‌نگم له‌كافیه‌كاندا‪ ،‬گۆ‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ش وتوه‌ كه‌ جێی‌ هێ‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌كار ‌ی نوێ���ی‌‬ ‫خۆیشی‌‪ ،‬ئه‌حمه‌د خه‌لیل وتی‌ "‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ی‌ سیدییه‌كی‌ نوێم‬ ‫ت���راك پێكهات���وه‌‌و زۆرب���ه‌ی‌‬ ‫ته‌واوب���وه‌‌و ش���یعری‌ بڵند س���‬ ‫خۆم���ی‌ تێدای���ه‌‌و ئاوازه‌كان���ی‌‬ ‫بولگارییه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌لبومه‌كه‌ له‌واڵتی‬ ‫كاری‌ موزیكی‌ بۆ كراوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌د خه‌لیل ئام���اژه‌ی‌‬ ‫ك���رد كه‌ ئه‌لبومه‌ نوێكه‌ی‌ بڕی‌‬ ‫دۆالری‌ تێچ���وه‌‌و وتی‌"به‌دیاری‌‬ ‫به‌و ناوه‌نده‌ی‌ یه‌ك���ه‌م كاری‌ ه‬ ‫به‌ڕێزێك���ی‌ زۆره‌وه‌ لێ وه‌رگرتم‌‬ ‫بیرم ناچێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ گۆرانی‌ (وه‌فا) كه‌‬ ‫ناوبانگییه‌ك���ی‌ زۆری‌ په‌یداكرد‪،‬‬ ‫خه‌لیل وتی‌ " ش���یعری‌ گۆرانی‌‬ ‫له‌شه‌وێكی‌ زۆر دره‌نگدا نوسیو‬ ‫به‌رێكه‌وت بو"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���اوازی‌ گۆرا‬ ‫بولگاریی���ه‌‌و من به‌و گۆرانییه‌ ن‬ ‫گۆرانیه‌كانم خۆشه‌ویستییه‌كی‌‬ ‫به‌خشیوم"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات ك‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ ئه‌و كه‌س���ه‌ی‌ له‌ب���ه‌ر‬ ‫گۆران���ی‌ وتن���ی‌ به‌جێیهێش���‬ ‫به‌هه‌ڵه‌كه‌یدا بنێت‪.‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌د خه‌لی���ل له‌س���اڵ‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كی‌ كانێس���كانی‌ شاری‌‬ ‫له‌دایكب���وه‌‌و خاوه‌ن���ی‌ پێن���‬ ‫خوشكێكه‌‪.‬‬

‫ی چین ده‌كه‌ن‬ ‫هه‌ورامیه‌كان ته‌حه‌دای‌ واڵت ‌‬ ‫ئارام حاج ‌ی مه‌جید ته‌وێڵه‌یی‌‪ ،‬له‌ساڵ ‌ی‬ ‫(‪)1984‬ه‌وه‌ له‌سه‌رده‌ستی‌ باوكیدا ده‌ست ‌ی‬ ‫به‌كاری‌ دورینی‌ شاڵ‌و دروستكردنی‌ كاڵش‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئارام له‌م گفتوگۆیه‌ ‌ی ئاوێنه‌دا‬ ‫ئه‌وه‌ ئاشكرا ده‌كات كه‌ نه‌ك واڵتی‌ (چین)‬ ‫به‌ڵكو هیچ كه‌س‌و شوێنێك ‌ی تر ناتوانن‬ ‫به‌رهه‌می‌ (شاڵ‌و كاڵش) دروست بكه‌ن‬ ‫جگه‌ له‌هه‌ورامیه‌كان‪ ،‬ده‌شڵێت "له‌سه‌ره‌تا ‌ی‬ ‫نه‌وه‌ده‌كانه‌و‌ه وه‌ك وه‌ستا كارده‌كه‌م"‪.‬‬

‫به‌رگ���ه‌ بگرێت‪ ،‬یه‌كێك له‌س���یفه‌ته‌كا‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ده‌بێت ئه‌و كه‌س���ه‌ ‌ی به‌كار ‌ی‬ ‫پاك‌وخاوێن بێت‪ ،‬چونكه‌ پێویس���ته‌ پ‬ ‫لێبكرێ���ت‌و نه‌هێڵرێت ته‌ڕ ببێ���ت‪ ،‬ه‬ ‫ئێستا تائاستێك چاره‌س���ه‌ری‌ ته‌ڕبو‬ ‫دۆزراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم بیرت نه‌چێت كاڵش‬ ‫لۆكه‌یه‌و ئه‌وه‌ش تایبه‌تمه‌ند ‌ی خۆیه‌تی‌‬ ‫ئاس���ایی‌ ئه‌گه‌ر‪ %01‬لۆكه‌ی‌ تێ���دا به‌ك‬ ‫ئه‌وا كاڵش ‪ %100‬ماده‌ ‌ی لۆكه‌یه‌‪ ،‬ئێم‬ ‫وه‌ك ش���ه‌حاته‌یه‌ك به‌كاری‌ مه‌هێن ‌ه به‬ ‫قوڕاودا پێوه‌ ‌ی بڕۆیت"‪.‬‬

‫ئارام س���ه‌باره‌ت به‌خواستی‌ كڕیار له‌ئێستا ‌ی‬ ‫قه‌یران���ی‌ ئاب���وری‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان وت ‌ی‬ ‫"بێگومان ئ���ه‌م قه‌یرانه‌ ئابوریی ‌ه بێ‌ كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫نه‌بوه‌ له‌سه‌ر كاره‌كه‌مان‪ ،‬ئێستا له‌وه‌رزێكداین‬ ‫ك ‌ه ب���ه‌ره‌و به‌هارو نه‌ورۆز ده‌چین‌و س���ه‌ره‌تا ‌ی‬ ‫وه‌رز ‌ی فرۆشتنی‌ به‌رهه‌مه‌كانی‌ ئێمه‌شه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫م���رۆڤ ده‌بێت گه‌ش���بینبێت‌و من گه‌ش���بینم‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر كڕیاره‌كانمان‪ ،‬چاوه‌ڕێ‌ ده‌كه‌ین ك ‌ه‬ ‫باش بێت به‌اڵم واقیعیه‌ت كاریگه‌ر ‌ی سلبی‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌سه‌رمان‪ ،‬هیوادارین ئه‌م دۆخ ‌ه به‌هه‌مومانه‌وه‌و‬ ‫به‌پشتیوانی‌ خوای‌ گه‌ور‌ه تێپه‌ڕێنین‪ ،‬ده‌سه‌اڵت‬ ‫نیه‌و ئه‌مه‌ قه‌یرانه‌و پێمانه‌وه‌ دیاربوه‌"‪.‬‬

‫كاڵشی‌ ئافره‌تان داواكاری‌ له‌س ‌ه‬ ‫داهێنه‌ری‌ دروستكردنی‌ كاڵش ‌ی ئاف‬ ‫وه‌س���تا ئارام خۆیه‌ت ‌ی ده‌ڵێ���ت "ده‌ت‬ ‫ئ���ه‌وه‌ داهێنانێك ‌ی خۆم بوه‌‪ ،‬م���ن‌و‬ ‫ئه‌مه‌ریك��� ‌ی به‌ن���او ‌ی (لیدیا)خان كه‌‬ ‫گه‌ڕاوه‌ت���ه‌و‌ه بۆ ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬پێك���ه‌وه‌‬ ‫س���تایلێكی‌ ن���و ‌ێ بهێنینه‌ نێ���و كار‬ ‫تایب���ه‌ت بێت به‌ئافره‌ت���ان‪ ،‬هه‌رچه‌ند‬ ‫كاڵش هه‌ر هه‌بوه‌ كه‌ تایبه‌ت بێت به‌ژن‬ ‫ئێمه‌ هاتین به‌ستایلێك ‌ی نوێو‌ه ك ‌ه سه‌‬ ‫كچان ‌ه بێت‌و ناسكتر بێت دروستمان كر‬ ‫كڕیارێكی‌ باشی‌ له‌نێو خانماندا هه‌یه‌"‬

‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬

‫نرخه‌كان دابه‌زیون‪ ،‬بۆ نمونه‌ پێش���تر جوتێك‬ ‫كاڵشی‌ باش له‌(‪ )80-70‬هه‌زار بو‌ه ئێستا بۆت ‌ه‬ ‫كاڵشی‌ ئه‌بوبه‌كر ‌ی چیه‌؟‬ ‫ئ���ارام س���ه‌باره‌ت به‌جۆرو نرخی‌ (ش���اڵ‌‌و (‪ )60-50‬هه‌زار‪ ،‬قاتێك ش���اڵ (‪)600‬هه‌زار بو‌ه‬ ‫كاڵش) ئام���اژه‌ ب���ه‌و‌ه ده‌كات ك���ه‌ بێگوم���ان ئێستا بوه‌ته‌ (‪ )350‬هه‌زار"‪.‬‬ ‫ئارام حاجی‌ مه‌جید‪ ،‬له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌و پرسیاره‌ ‌ی‬ ‫ج���ۆره‌كان جیاوازن‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ " ئه‌وه‌ ‌ی له‌ناو‬ ‫هاواڵتیاندا باوه‌ ده‌ڵێن ده‌ره‌ج ‌ه یه‌ك‌و ده‌ره‌ج ‌ه ك ‌ه ئه‌گه‌ر كاڵش‌و ش���اڵ‌ ب���ۆ خۆ ‌ی بكات له‌كام‬ ‫دو‪...‬هتد‪ ،‬ب���ه‌اڵم ال ‌ی ئێمه‌ ئ���ه‌و ده‌ره‌جانه‌ ‌ی جۆره‌یان ده‌بێت‪ ،‬چیرۆك ‌ی كاڵش��� ‌ی ئه‌بوبه‌كر ‌ی‬ ‫هاواڵتی���ان باس��� ‌ی ده‌كه‌ن ده‌كه‌وێته‌وه‌ س���ه‌ر ده‌گێڕێته‌وه‌و ده‌ڵێت "له‌س���ه‌ر وه‌سێتی‌ باوكم‪،‬‬ ‫هه‌ورامیه‌كان ته‌حه‌دای‌ (چین) ده‌كه‌ن‬ ‫كوالێت ‌ی به‌رهه‌مه‌كه‌و سه‌لیقه‌ی‌ ئه‌و وه‌ستایه‌ ‌ی ك ‌ه ئه‌ویش وه‌ستا ئه‌بوبه‌كر وه‌سێتی‌ بۆ كردو‌ه‬ ‫ئ���ارام حاج���ی‌ مه‌جی���د س���ه‌باره‌ت‬ ‫ك ‌ه به‌رهه‌می‌ ده‌هێنێت‪ ،‬وه‌ك چۆنیه‌ت ‌ی چنین ‌ی (وه‌ستا ئه‌بوبه‌كر‪ ،‬مه‌به‌ست له‌و وه‌ستایه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫كاڵشه‌كه‌‪ ،‬بۆ ش���اڵیش به‌هه‌مان شێوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا به‌جۆرێك له‌كاڵشی‌ باش ده‌وترێت كاڵش ‌ی به‌ته‌قلیدكردنه‌وه‌ی‌ شاڵ‌‌و كاڵش له‌الیه‌ن واڵت ‌ی‬ ‫ئه‌مڕۆ به‌دۆخێك���ی‌ قه‌یراناویدا تێده‌په‌ڕین بۆی ‌ه ئه‌بوبه‌كری‌‪ ،‬واتا یه‌كێك له‌باشترین وه‌ستاكان ‌ی (چین���ه‌وه‌)‪ ،‬ره‌تی‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ش���تی‌ وه‌ها‬

‫کاوڕ‬ ‫به‌ربه‌س���ته‌كانت زۆر نیه‌و ده‌توانیت‬ ‫زۆر به‌ئاس���انی‌ بیانش���ێكنیت‪ ،‬شه‌مم ‌ه‬ ‫به‌خت ‌ی تۆیه‌‪.‬‬

‫دروس���تكردنی‌ كاڵش بو‌ه وتویه‌تی‌ به‌ته‌مه‌نت‬ ‫نه‌ڵێیت كاڵش���ی‌ خ���وێ‌ ماڵی‌) واتا وه‌س���ێت ‌ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ بۆكراو‌ه كه‌ هی���چ جیاوازیه‌ك له‌نێوان‬ ‫دروس���تكردنی‌ كاڵش ب���ۆ خ���ۆی‌‌و هاواڵتیاندا‬ ‫نه‌كات‪ ،‬بۆیه‌ منیش له‌سه‌ر ئه‌و وه‌سێته‌ ده‌ڕۆم‌و‬ ‫هیچ جیاوازیه‌ك له‌نێ���وان كار ‌ی خۆم‌و خه‌ڵكدا‬ ‫ناكه‌م"‪.‬‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫سه‌ردانی‌ كه‌سێكی‌ هاوڕێت زۆر دڵخۆشت‬ ‫پێویس���تت به‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ بایه‌خی‌ زیاتر‬ ‫به‌ته‌ندروس���تیت بده‌یت‪ ،‬تۆ ماوه‌یه‌كی‌ زۆر ئه‌كات‪ ،‬كاتێكی‌ زیاترت پێویس���ت ده‌بێت‬ ‫بۆله‌یه‌ك تێگه‌یشتن‪.‬‬ ‫خۆت پشتگو ‌ێ خستوه‌‪.‬‬

‫بێ���ت‌و ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا ك ‌ه جگه‌ له‌هه‌ورامیه‌كان‬ ‫كه‌س ناتوانێت كاڵش‌و شاڵ‌ دروست بكات‪ ،‬وت ‌ی‬ ‫"له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ باش���ورو رۆژهه‌اڵتی‌ كوردس���تاندا‬ ‫ش���تی‌ وه‌ها نیی���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ئێس���تا ده‌یبینیت‬ ‫له‌بازاڕه‌كاندا زۆربه‌ی‌ ش���اڵ‌‌و كاڵشی‌ رۆژهه‌اڵت ‌ی‬ ‫كوردس���تان ‌ه (ناوچه‌ ‌ی مه‌ریوان‌و ده‌وروبه‌ری‌)‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم وه‌ك ئه‌وه‌ ‌ی له‌چینه‌وه‌ دروس���ت بكرێت‬ ‫شت ‌ی وانییه‌‪ ،‬چونك ‌ه پیشه‌ك ‌ه پیشه‌ی‌ ده‌ستیه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم چین ئه‌گ���ه‌ر كارێك له‌كارگ���ه‌دا نه‌بێت‬ ‫ناتوانێ���ت بیكات‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌ی له‌ب���ازاڕ ده‌یبینین و‬ ‫ده‌ڵێن ش���اڵ ‌ی چینی ‌ه ئه‌وه‌ قوماش���ه‌و له‌سه‌ر‬ ‫شێوه‌ی‌ شاڵ‌ دوراوه‌و السایی كراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫بۆچی‌ هه‌ورامیه‌كان ناهێڵن جگه‌له‌خۆیان كه‌س‬ ‫شاڵ‌‌و كاڵش دروست بكات؟‬ ‫ئ���ارام باس له‌وه‌ ده‌كات ئ���ه‌وان ڕه‌زیل نین‬ ‫له‌فێركردن���ی‌ غه‌یر‌ه هه‌ورامی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌ڵێت‬ ‫"ئێم ‌ه ڕه‌زیل نین‪ ،‬به‌اڵم ئیشه‌كه‌ زیاتر سه‌لیقه‌و‬ ‫زیره‌كی ‌ه (بۆ وانه‌ڵێین؟) بۆ بڵێین (ڕه‌زیلیه‌؟)‪،‬‬ ‫ب���ۆ نه‌ڵێی���ن هه‌ورامی���ه‌كان زیاتر به‌س���ه‌برو‬ ‫به‌سه‌لیقه‌تر بون‪ ،‬پاشان پێداویست ‌ی شوێنه‌ك ‌ه‬ ‫وه‌های‌ كردوه‌ ك ‌ه به‌پێی‌ هه‌ڵكه‌وته‌ ‌ی شوێنه‌كه‌یان‬ ‫پ���ه‌ره‌ به‌كاره‌كه‌ ب���ده‌ن‌و داهێنان ‌ی تێدا بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌و پێی���ه‌ی‌ هه‌ڵكه‌وته‌ ‌ی ناوچه‌ی‌ هه‌ورامیه‌كان‬ ‫ش���اخاو ‌ی بو‌ه ده‌بو ش���تێك له‌پ ‌ێ بكه‌ن زیاتر‬

‫شێر‬

‫نه‌تتوان���ی‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌ر ش���انت بو‬ ‫توشی‌ كێشه‌ ‌ی خێزانی‌ ده‌بیت‌و به‌شێكیان‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ راسته‌وخۆی‌ به‌تۆو‌ه هه‌یه‌ وریاب ‌ه ت���ه‌واو ‌ی بكه‌ی���ت‌و زۆر كه‌س���ێكی‌ ب���ێ‬ ‫پرسبویت له‌ئاستی‌ كێشه‌كانت‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌‪.‬‬

‫چینیش ده‌ره‌قه‌ت ‌ی سه‌لیقه‌و ده‌ستڕ‬ ‫هه‌ورامی‌ نایه‌ت‬ ‫وه‌س���تا ئارام حاجی‌ مه‌جید‪ ،‬باسی‬ ‫كرد ك ‌ه له‌ئیش��� ‌ی ده‌ستدا چینیش ده‌‬ ‫نایه‌ت (به‌پێكه‌نین���ه‌وه‌)‪ ،‬ده‌ڵێت "ن‬ ‫تاوه‌كو ئێستا هیچ كه‌سێك نه‌یتوانیو‬ ‫هه‌ورامی���ه‌كان بكات���ه‌وه‌‪ ،‬ئێم��� ‌ه ئه‌و‬ ‫تێكه‌ڵیشین له‌گه‌ڵ سلێمانی‌‌و هه‌ولێرو‬ ‫تریش���دا‪ ،‬كه‌پێشیان ده‌ڵێن وه‌رن فێر‬ ‫نا ئه‌وه‌ مۆركێكی‌ هه‌ورامیه‌كانه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫چینیش ده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫له‌ناوه‌ڕاس���تی‌ هه‌فت��� ‌ه بۆنه‌یه‌ك��� ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ هه‌ی���ه‌ كه‌ ده‌بێ���ت خۆت ‌ی‬ ‫بۆئاماد‌ه بكه‌یت به‌باشی‌‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بەدەزگاکردنی فێمینیزم لەدەسەاڵتی کوردیدا‬ ‫ئاراس فه‌تاح‬ ‫لەعەقڵییەتی پیاوس���االرییدا فێمینیست‬ ‫ئەو ژنەیە کە نەک هەر ڕقی لەپیاوە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫پیاوبون وەکو خراپەکارییەکی کۆمەاڵیەتیی‬ ‫دەبینێت‪ .‬کەس���ی فێمینیست بونەوەرێکە‬ ‫ئیرەیی بەعەقڵ‌و دەس���ەاڵتی نێردا دەبات‪،‬‬ ‫بۆی���ە دژی ش���وێنگەی پی���اوە لەمێژودا‪.‬‬ ‫بەدیوە کۆمیدییەکەش���ی وێناکردنی ژنێکی‬ ‫ناش���یرینە کە پیاوی دەس���تناکەوێت‪ ،‬یان‬ ‫خانمێک���ە کە پیاو هێندە دڵی ش���کاندوە‪،‬‬ ‫بۆیە بوە بەدژەپیاو‪.‬‬ ‫فێمینیس���تبون مۆدە نییە‪ ،‬ملمالنێیەکی‬ ‫دروس���تکراوی ژن نیی���ە دژ بەپیاو‪ ،‬دۆخی‬ ‫سایکۆلۆژیی هەندێک نوسەرو ئەکتیڤیستی‬ ‫ژنی���ش نییە کە کێش���ەی زاتیی���ان لەگەڵ‬ ‫خۆی���ان‌و ملمالنێ���ی شەخس���ییان لەگەڵ‬ ‫پیاوان���دا هەبێت‪ ،‬وەکو هەندێک نوس���ەرو‬ ‫سیاسەتمەداری پیاو بەپەنهانی بانگەشەی‬ ‫بۆدەک���ەن‪ .‬بەهەم���ان ئەندازەش ش���ەڕی‬ ‫هەندێ���ک لەژنان���ی فێمینیس���ت نیی���ە بۆ‬ ‫خۆڕوتکردنەوەو تێکدانی ئادابی گش���تیی‪،‬‬ ‫وەک���و هەندێ���ک لەم���ەالکان بەئاش���کرا‬ ‫بانگەشەی بۆدەکەن‪ ،‬بەڵکو فێمینیستبون‬ ‫لەدونیای ئەمڕۆی ئێمەدا پێداویس���تییەکی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی‌و فیکرییە‪ ،‬چونکە تاکەڕێگایەکە‬ ‫ژنان لەدوتوێی���ەوە بتوانن بەرگری لەماف‌و‬ ‫ئازادییەکانی خۆیان بکەن‪.‬‬ ‫بۆئ���ەوەی نەکەوینە ناو ئیش���کالییەتی‬ ‫پێناس���ە هەمەالیەن‌و پڕگرفتەکانی چەمکی‬ ‫فێمینیزمەوە‪ ،‬من لێرەدا کە باس لەفێمینیزم‬ ‫دەک���ەم‪ ،‬مەبەس���تم ل���ەو زانس���تەیە کە‬ ‫فێمینیزم وەکو وشیاری بەرهەمیدەهێنێت‪.‬‬ ‫ئ���ەو زانس���تەش بریتییە لەدو پرس���یاری‬ ‫س���ەرەکیی‪ :‬یەکەمیان بریتییە لەپرسێکی‬ ‫فەلسەفیی‌و وەاڵمی پرسیاری ”ژن چییە؟“‬ ‫دەداتەوە‪ .‬دوهەمیشیان پرسێکی سیاسیی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و فەرهەنگییە کە س���ەرقاڵی‬ ‫ماف‌و کێشەو داواکارییەکانی ژنانە؟ دیارە‬ ‫ئەم کایەیەش لەزانس���تە کۆمەاڵیەتییەکانی‬ ‫ئەمڕۆدا بەپرسی ”جێندەر“ ناسراوە‪.‬‬ ‫گ���ەر تەماش���ایەکی فۆتۆگرافییان���ەی‬ ‫کۆمەڵ���گای کوردس���تانی باش���ور بکەین‪،‬‬ ‫کۆمەڵگایەکە ڕەنگ���ی پیاوی گرتوەو بۆنی‬ ‫پیاوی لێدێت‪ .‬ڕو لەهەر ش���وێنێکی گشتیی‬ ‫دەکەیت‪ ،‬پیاو تیایدا زۆرینەیە‪ ،‬بەچەشنێک‬ ‫هەستناکەیت کە ژن ”نیوەی کۆمەڵگا“یە‪،‬‬ ‫بەڵک���و پتر لەکەمایەتییەک���ی ئەتنیی یان‬ ‫ئایینی ناو کۆمەڵگاکەم���ان دەچێت‪ .‬پیاو‬ ‫بونەوەرێک���ی هەمیش���ە ئامادەی���ە‪ ،‬لەناو‬ ‫هەمو جوگرافیاکانی جیهانی کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫سیاسیی‌و ئابوریی‌و کولتوریی‌و ئایینییەکاندا‬ ‫پیاو بکەری سەرەکییە‪ .‬پیاو دەسەاڵتدارە‪،‬‬

‫ڕوداودروس���تکەرە‪،‬‬ ‫سیاس���ەتمەدارە‪،‬‬ ‫ڕاوێژکارە‪ ،‬مەالیە‪ ،‬خاوەن کۆمپانیایە‪ ،‬هتد‪.‬‬ ‫ئەو ریکالمەی بۆ داهێنانی نوسەرێکی پیاو‬ ‫یان بۆ سیاسەتمەدارێکی پیاو دەکرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫نوس���ەر یان سیاسەتمەدارێکی ژن ناکرێت‪.‬‬ ‫ک���ۆی جومگ���ەو پێگەکان���ی دەس���ەاڵت‌و‬ ‫نێوەندی بڕیاردان لەسەر پیاوان تاپۆکراون‪.‬‬ ‫پی���او س���ەرۆکی حیزبەکان���ە‪ ،‬مەنێجەرو‬ ‫س���ەرۆکی میدیا حیزبیی‌و ناحیزبییەکانە‪،‬‬ ‫وەزیری ئەوقافە‪ ،‬بەڕێوەبەری س���ەندیکاو‬ ‫دەزگاکان���ە‪ ،‬س���ەرۆکی حکومەت���ە؛ دیارە‬ ‫هەر پیاویش س���ەرۆکی هەرێمە‪ ،‬نەک تەنها‬ ‫لەبەرئەوەی بەڕای ئەوان ژن ش���یاوی ئەو‬ ‫پۆس���تە نییە‪ ،‬بەڵک���و لەبەرئ���ەوەی ئەو‬ ‫پۆس���تە جگە لەو پی���اوە‪ ،‬بەهیچ پیاوێکی‬ ‫تر ڕەوانابینرێت‪ .‬دەش���ێت هەڵە نەبم گەر‬ ‫بڵێم تاکە شوێنگەیەک کە پیاو شەرمدەکات‬ ‫داگیریبکات‪ ،‬بۆیە داوێتی بەژن‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫نەخۆشخانەی ویالدەیە‪.‬‬ ‫ب���ازاڕەکان‪ ،‬ش���ەقامەکان‪ ،‬چایخانەکان‪،‬‬ ‫میدی���اکان‪ ،‬رێکخ���راوە رۆش���نبیرییەکان‪،‬‬ ‫حکومەت‌و پەرلەمان‌و دەزگای سەرۆکایەتی‬ ‫هەرێ���م‪ ،‬هەرهەمویان بەبێ جیاوازی‪ ،‬بۆنی‬ ‫پی���او و عەقڵییەتی پیاوی���ان لێدێت‪ .‬پیاو‬ ‫زۆربەی شوێنە گش���تییەکان‌و جومگەکانی‬ ‫دەس���ەاڵتی لەخۆی مارەک���ردوە‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫هەیمەن���ەی خۆی تێ���دا بەرهەمبهێنێتەوە‪.‬‬ ‫هەر ئەم واقیعەشە وادەکات کە وام لێبکات‪،‬‬ ‫فێمینیس���تبون بەق���ەدەری هەم���و ژنێکی‬ ‫وش���یاری ناو کۆمەڵگای ئێمە دابنێم‪ .‬هەر‬ ‫ژنێکی هۆشمەند بەعەقڵێکی ڕەخنەگرانەوە‬ ‫لەواقیعی سیاسیی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و کولتوریی‬ ‫کۆمەڵ���گای ئێم���ە وردبێت���ەوە‪ ،‬توڕەیی‬ ‫بەرهەمدەهێنێ���ت‪ ،‬گ���ەر ئ���ەم توڕەییەش‬ ‫ببێ���ت بەفیک���رو ک���ردار‪ ،‬فێمینیس���تێک‬ ‫لەدایکدەبێ���ت‪ .‬ملمالنێ‌و ش���ەڕی ژنان لەم‬ ‫کۆمەڵگا پیاوساالرەدا لەملمالنێی کۆمۆنیزم‬ ‫دژ بەئایین قورس���ترە‪ .‬ئ���ەم ملمالنێیەش‬ ‫تەنه���ا ملمالنێی ژنان نییە‪ ،‬بەڵکو ش���ەڕی‬ ‫پیاوانیش���ە‪ ،‬چونک���ە ملمالنێی���ە لەپێناو‬ ‫کۆمەڵگایەک ک���ە ڕێز لەبەهاکانی مرۆڤبون‬ ‫بگرێ���ت‪ .‬یەکێ���ک لەرێگاکان���ی بنیاتنانی‬ ‫کۆمەڵگایەکی پلوراڵ‌و رێزدار لەواڵتی ئێمەدا‬ ‫بریت���ی نییە لەوەی کە پیاوەکان دیموکرات‬ ‫ب���ن‪ ،‬بەڵک���و جێندەرییان���ە بیربکەنەوەو‬ ‫هەڵس���وکەوتبکەن‪ .‬گەر دیموکراس���ییبون‬ ‫مانای تێگەیش���تن‌و رێزگرت���ن بێت لەبەها‬ ‫ئینس���انییەکان‌و قبوڵکردن���ی جیاوازی���ی‪،‬‬ ‫فێمینیس���تبونیش مانای بەرگریکردنە لەم‬ ‫بەهایان���ە لەرەهەن���دە جێندەرییەکەیەوە‪.‬‬ ‫لەم گۆش���ەنیگایەوە فێمینیسبتبون وێنەی‬ ‫ژنێکە کە خاوەنی جەس���تەو فیکرو بڕیاری‬ ‫خۆیەتی‪ ،‬خودێکی کۆمەاڵیەتییە کە ڕوداوی‬ ‫لەسەر دروس���تناکرێت‪ ،‬بەڵکو خۆی ڕوداو‬ ‫دروستدەکات‪.‬‬ ‫لەڕوی مێژوییەوە دەش���ێت سەرهەڵدانی‬ ‫رێکخراوی ”یەکێتی کۆمەاڵیەتی‌و سیاسیی‬ ‫ژنان“ ‪ WSPU‬کە لەئۆکتۆبەری ساڵی‪1903‬دا‬ ‫لەالی���ەن ”ئێمیلین پێنکهۆرس���ت“و پێنج‬ ‫هاورێ���ی تریی���ەوە دامەزرێنراو لەس���ااڵنی‬ ‫دواتریش���دا بەبزوتنەوەی ”س���ەفرەجێت“‬ ‫‪ Suffragette‬ناوبانگی دەکرد‪ ،‬گەورەترین‬ ‫ڕوداو بوبێ���ت لەمێ���ژوی خەبات���ی ژنانی‬ ‫بریتانیادا‪ .‬ئەم خانمانە کە س���ەرکردایەتی‬ ‫بزوتنەوەیەک���ی رادیکاڵ���ی ژنانیان دەکرد‪،‬‬

‫سەرەڕای گەشەی‬ ‫کۆمەڵگاو کرانەوەی‬ ‫دونیای مۆدێرن بەسەر‬ ‫پرسی ژناندا‪ ،‬شوێنگەی‬ ‫ژنان لەکوردستانی‬ ‫ئەمڕۆدا لەخراپترین‬ ‫دۆخی خۆیدایە‪ .‬لەکایەی‬ ‫پەروەردەدا سەلەفییەتی‬ ‫دینیی‌و ڕوپۆشیی ژنان‬ ‫لەزانکۆکاندا بەڕادەیەک‬ ‫زیادی کردوە‪ ،‬کە‬ ‫مرۆڤ پتر هەستدەکات‬ ‫لەمزگەوتدایە‬ ‫بون بەس���یمبوڵی خۆڕاگری���ی‌و کۆڵنەدان‬ ‫ب���ۆ مافەکان���ی ژن���ان بەگش���تیی‌و مافی‬ ‫دەنگدانی ژن���ان لەهەڵبژرادندا بەتایبەتیی‪.‬‬ ‫پێنکهۆرس���ت‌و هاوڕێکانی توانیان خەباتی‬ ‫سیاس���ییان گەش���ەپێبدەن‪ ،‬بیگەیەنن���ە‬ ‫ئاستێک کە نیو ملیۆن کەس بۆ خۆپیشاندان‬ ‫کۆبکەنەوەو بەمشێوەیەش ببن بەفشارێکی‬ ‫گ���ەورە ب���ۆ س���ەر پیاوانی دەس���ەاڵتدارو‬ ‫یاس���اکانیان‪ .‬ئ���ەم بزوتنەوە سیاس���یی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتییەش‪ ،‬وەکو هەمو خەباتێکی تر‪،‬‬ ‫بێ ڕاونان‌و گرتن‌و ئەشکەنجەو قوربانییدان‬ ‫نەبو‪ .‬رۆژی ”هەینی ڕەش“ لەساڵی‪1913‬دا‬ ‫یەکێکە لەرۆژە تاریکەکانی مێژوی سیاسیی‬ ‫ئینگلت���ەرا‪ ،‬چونکە ب���ۆ یەکەمینجار ژنان‬ ‫تیایدا کەوتنە بەر هێرشی دڕندانەی پۆلیس‌و‬ ‫دەزگا هەواڵگرییەکانی ئەوسای ئینگڵتەراو‬ ‫چەندین ئەکتیڤیس���تی ژن���ان بریندارکران‌و‬ ‫دەستبەس���ەرکران‪ .‬لەس���اڵی ‪1913‬ش���دا‬ ‫یەکێک لەژنە ئەکتیڤیستەکان لەچاالکییەکی‬ ‫ناڕەزاییدا خۆی فڕێدایە بەر پێی ئەس���پی‬ ‫پاش���ای ئینگلتەرا‪ ،‬جۆرجی پێنجەم‌و پاش‬ ‫چەن���د رۆژێک گیانی لەدەس���تدا‪ .‬خەباتی‬ ‫ژنان تاوەکو ساڵی‪ 1918‬درێژەی کێشا کە‬ ‫تیایدا بۆ یەکەمینجار لەمێژوی ئەو واڵتەدا‬ ‫فۆرمێک لە”مافی دەنگدانی سنوردار“ی بۆ‬ ‫ژنان دەستەبەرکردو لەس���اڵی‪1920-1919‬‬ ‫ژنانی ئەمریکاش مافی یاسایی دەنگدانیان‬ ‫لەهەڵبژاردن���دا بەدەس���تهێنا‪ .‬گەرچ���ی‬ ‫لەس���اڵی‪1928‬دا‪ ،‬دو هەفتە پێش���ئەوەی‬ ‫”ئێمیلی���ن پێنکهۆرس���ت“ کۆچ���ی دوایی‬ ‫بکات‪ ،‬مافی یەکسانیبونی دەنگدان بۆ کۆی‬ ‫ژنانی بریتانیاش دەستەبەرکراو ئەم خانمە‬

‫کۆتابەری ڕەنجی خەباتی خۆی نەبینی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ژنانی ئینگلتەراو پاش���ان واڵتانی تر بەری‬ ‫خەباتی ئەم ژن���ەو هاوڕێکانیان چنییەوە‪.‬‬ ‫ژنە ئەکتیڤیس���تەکانی ئەو سەردەمە بەوە‬ ‫تاوانباردەکران کە دژ بەیاس���ان‪ ،‬یاسایەک‬ ‫کە تەنه���ا ماف���ی پیاوانی تێ���دا پارێزراو‬ ‫بو‪ .‬لەراس���تیدا ئەوان دژ بەیاس���ا نەبون‪،‬‬ ‫بەڵکو یاس���ایەکیان دەویست کە تەنها رێز‬ ‫لەمافی پیاوان نەگرێت‌و بەرژەوەندییەکانان‬ ‫نەپارێزێ���ت‪ ،‬بەڵکو چەمک���ی هاواڵتییبون‬ ‫لەرەهەن���دە جێندەرییەکەی���ەوە جێگ���ەی‬ ‫بگرێتەوە‪.‬‬ ‫ل���ەم ئەزمونەوە دو رەهەن���دی گرنگمان‬ ‫دەس���تدەکەوێت‪ :‬یەکەمی���ان گرنگی���ی‬ ‫نەفەسدرێژیی خەباتی سیاسیی‌و یاساییە‪.‬‬ ‫دوهەمیشیان تەرجەمەکردنی ئەم یاسایانە‬ ‫ب���ۆ پراکتیک‌و کاریگەریی ب���ۆ ناو ڕوبەری‬ ‫گش���تیی‌و کولتوری کۆمەاڵیەتیی‪ .‬بۆنمونە‬ ‫ئەم خانمانە توانییان هەندێک حەرام‌و تابو‬ ‫تێکبش���کێنن کە تەنها ماف���ی پیاوان بو‪،‬‬ ‫لەوێنەی جگەرەکێشان لەروبەری گشتییدا‬ ‫ک���ە تا ئەوکات���ە تەنها مافی پی���اوان بو‪.‬‬ ‫دەش���ێت ئەم مافانە لەمڕۆدا بچنە خانەی‬ ‫ئاساییترین کردەوە‪ ،‬بەاڵم هەمو کردەیەکی‬ ‫سیاسیی‌و کۆمەاڵیەتیی کە بەر حەرامەکانی‬ ‫کۆمەڵگا دەکەون‪ ،‬لەچرکەس���اتی مێژویی‬ ‫خۆیدا بەهاو قورسایی‌و باجی گەورەی خۆی‬ ‫هەبوە‪ ،‬تاوەکو کۆمەڵگا توانای هەرسکردنی‬ ‫هەبێ���ت‪ .‬ئ���ەم خەبات���ە لەشەس���تەکان‌و‬ ‫حەفتاکاندا دەچێتە ناو بواری پەروەردەوەو‬ ‫لەبزوتنەوەی دژە دەسەاڵتگەرایی‌و شۆڕشی‬ ‫سێکس���ییدا بەرجەستەدەبێت کە هەمو ئەو‬ ‫بوارانەی ح���ەرام‌و تابو بون‪ ،‬کرد بەبابەتی‬ ‫گفتوگۆو ڕەخنەگرتن‪.‬‬ ‫سەرەڕای گەش���ەی کۆمەڵگاو کرانەوەی‬ ‫دونی���ای مۆدێرن بەس���ەر پرس���ی ژناندا‪،‬‬ ‫ش���وێنگەی ژن���ان لەکوردس���تانی ئەمڕۆدا‬ ‫لەخراپتری���ن دۆخ���ی خۆیدای���ە‪ .‬لەکایەی‬ ‫پەروەردەدا سەلەفییەتی دینیی‌و ڕوپۆشیی‬ ‫ژنان لەزانکۆکاندا بەڕادەیەک زیادی کردوە‪،‬‬ ‫کە مرۆڤ پتر هەس���تدەکات لەمزگەوتدایە‪،‬‬ ‫نەک لەش���وێنێک کە زانستی مۆدێرنی تێدا‬ ‫بەرهەمدەهێنرێت‪ .‬لەکایەی دەسەاڵتدا ژنان‬ ‫کەمتری���ن نوێنەریان لەش���وێنی بڕیارداندا‬ ‫هەی���ە‪ .‬هەم���و دەزگاکان‌و حیزب���ەکان‌و‬ ‫س���ەندیکاکان‌و رۆژنامەو گۆڤارو میدیاکان‬ ‫پی���اوان بەڕێ���وەی دەب���ەن‌و س���تراتیژی‬ ‫کولتوری���ی‌و پەروەردەیی���ان دیاریدەکەن‪.‬‬ ‫کۆمەڵگایەک���ی ل���وس بەرهەمهات���وە کە‬ ‫باڵوکردنەوەی کولتوری سێکسیزم‌و وێنەی‬ ‫سێکس���یی بوەتە میتۆدێک ب���ۆ ڕاوکردنی‬ ‫زیات���ری کلیکی س���ایتەکان‪ .‬ئەم کولتوری‬ ‫لوس���ییە ڕۆچوەتە ناو تێکستی ئەدەبیی‌و‬ ‫هونەریی���ش‪ ،‬فۆرمێکی تایبەتی لەعیش���ق‬ ‫بەرهەمهێن���اوە ک���ە هێندەی بانگەش���ەی‬ ‫پاکیزەییە بۆ ژن‪ ،‬هێندە بانگەش���ە نییە بۆ‬ ‫یاخییبون‪ .‬لەباش���ترین حاڵەتدا دەزگاکانی‬ ‫ڕاگەیان���دن ژن دەک���ەن بەبێ���ژەر کە پتر‬ ‫لەرێگای ”جوانیی“ەکەیەوە دەناس���رێنەوە‪،‬‬ ‫ن���ەک هێ���زی گفتوگ���ۆو پرس���یار‪ .‬بواری‬ ‫لێکۆڵین���ەوەی جێندەری گەر هەش���بێت‪،‬‬ ‫هێندەی ئیمی���ج‌و دیکۆرە‪ ،‬ئەوەندە جێگای‬ ‫بەرهەمهێنانی زانستێکی ڕەخنەیی نییە کە‬ ‫ش���ۆڕبوبێتەوە بۆ ناو کۆمەڵگاو دەستکاری‬ ‫عەقڵ‌و کردەی ئینسانەکان بکات‪ .‬سااڵنێکە‬

‫شەڕی ژنانی فێمینیستی هەرێمی کوردستان‬ ‫کورتکراوەتەوە بۆ ”سیاسەتی ژنان“‪ ،‬واتە‬ ‫پەستاندنی پرسی ژنان لەناو دەزگا بێڕوح‌و‬ ‫ئیفلیجەکانی حکومەتی هەرێمدا‪ .‬لەجەوهەردا‬ ‫ئەم سیاسەتە ستراتیژێکە بۆ سنوردارکردنی‬ ‫پرس���ی ژنان لەناو چوارچێ���وەی ئیداریی‌و‬ ‫یاس���ایی‌و هەندێک پڕۆژەی کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫ئینس���انیی ک���ە لەباش���ترین حاڵەت���دا‬ ‫وەزیفەکەی دەبێت بەوەزیفەی سس���تەرێک‬ ‫بۆ س���اڕێژکردنی برینە س���ایکۆلۆژییەکانی‬ ‫ژنان‪ .‬وەزیفەی دەزگاکانی ژنانی کوردستان‬ ‫لەنەخۆش���خانەیەک دەچێ���ت ک���ە تیایدا‬ ‫بریندارەکان���ی جەن���گ چاکدەکرێن���ەوە‪،‬‬ ‫بۆئ���ەوەی جارێکی ت���ر بنێردرێن���ەوە بۆ‬ ‫بەرەکانی جەنگ‪ .‬بەدەزگاییکردنی پرس���ی‬ ‫ژنان لەباشترین حاڵەتدا مانای راوێژکردنی‬ ‫سیاس���ەتمەدارانی پیاو و چاوەڕوانیکردنی‬ ‫دەرئەنجامی کاریگەریی ئەو سیاس���ەتەیە‬ ‫بۆ س���ەر ش���وێنگەی ژن���ان لەکۆمەڵگادا‪.‬‬ ‫هەندێک ئەکادیمیستی حیزبیی‌و ناحیزبیی‬ ‫فێمێنیست‌و ئەکتیڤیس���ت‪ ،‬پرسی ژنانیان‬ ‫کردوە بەکایەیەک بۆ ئیمیج‌و دیسکورسێکی‬ ‫شەخس���ی‪ ،‬کە هێندەی پێگ���ەی خۆیان‌و‬ ‫بەرژەوەن���دی تایبەتییەکانی���ان لەناو ئەو‬ ‫دەزگایان���ە بەهێز دەک���ەن‪ ،‬هێندە پێگەی‬ ‫ژنان لەکۆمەڵگا دەستکاریی ناکەن‪.‬‬ ‫کردنی پرس���ی ژنان بەپرسێکی ئیداریی‌و‬ ‫یاس���ایی بەتەنه���ا ئێکس���پێرت‌و پس���پۆڕ‬ ‫بەرهەمناهێنێت کە لەناو کایەی دەسەاڵتدا‬ ‫وەک���و ڕاوێ���ژکارو ئایدیابەرهەمهێن���ەر‬ ‫لەپرس���ی ژناندا ب���ۆ پی���اوان کاردەکەن‪،‬‬ ‫بەڵکو سیاس���ەتێکیش بەرهەمدەهێنێت کە‬ ‫ئازاد نییە لەکرداردا‪ .‬ئەم فێمینیس���تبونە‬ ‫وەرگرتن���ی وەزیفەی بکەرێک���ی راوێژکاری‬ ‫ژنە بۆ بەرهەمهێنانی زانس���تی ڕێنماییکەر‬ ‫بۆ دەس���ەاڵتی پیاو کە پێ���ی دەڵێت چی‬ ‫باش���ەو چی خراپ���ە‪ ،‬بەبێئ���ەوەی خودی‬ ‫پیاوس���االرێتی دەزگاکان‌و پراکتێکەکان���ی‬ ‫دەس���ەاڵت بخاتە ژێر پرسیاری جیدییەوە‪.‬‬ ‫ب���ۆ بەرچاوڕونی زیاتری ئەم کێش���ەیەش‬ ‫ی���ەک نمونەمان بەس���ە‪ ،‬ئەوی���ش ئەوەیە‬ ‫یەک فێمێنیس���تی پس���پۆڕ نادۆزیتەوە کە‬ ‫ئ���ەو هەمو دەزگا بێبەرانەی بۆ دەس���ەاڵت‬ ‫بەرهەمهێنا‪ ،‬ش���وێنگەی ژنی سەرۆکەکان‬ ‫بخاتە ژێر پرس���یارەوە؟ م���ن گومانم هەیە‬ ‫گەر ڕاپرس���ییەک لەناو فێمێنیس���تەکانی‬ ‫دەسەاڵتدا بکەین زۆرینەیان نازانن ناوی ژنی‬ ‫سەرۆکی هەرێم یان سەرۆک وەزیران چییە؟‬ ‫بڕوانامەک���ەی چییەو چ���ۆن بیردەکاتەوە؟‬ ‫‪ ....‬هتد‪ ،‬چجای ئەوەی بگاتە ئەوەی لێیان‬ ‫بپرسین ئەرێ کاریگەریی ئەو پێشنیارانەی‬ ‫ئێوە بۆ ژنانی دەکەن‪ ،‬دەگاتە بەردەم ماڵی‬ ‫ئەو خانمانە!‬ ‫گومانی تێدا نییە تاوەکو ئەمڕۆش خەباتی‬ ‫یاسایی ژنان کۆتایی نەهاتوە‪ .‬ئەم خەباتە‬ ‫لەکوردستاندا لەسەرەتای سەرەتاکانیدایە‪،‬‬ ‫نەک لەبەرئەوەی هێش���تا ژم���ارەی کچانی‬ ‫خەتەنەک���راو لەواڵتی ئێم���ەدا لەزۆرینەی‬ ‫واڵتانی دونیا زۆرت���رە‪ ،‬بەڵکو لەبەرئەوەی‬ ‫شەپۆلێکی گەورەی رەشپۆشیی‌و رێکپۆشیی‬ ‫جەس���تەو عەقڵی ژنان لەالیەن دین‌و پیاوە‬ ‫کۆنزەرڤاتیڤە سیاسییەکان‌و حیزبەکانیانەوە‬ ‫بەڕێوەیە‪.‬‬ ‫یەکس���انبونی ژنان لەماف���ی دەنگداندا‪،‬‬

‫‪13‬‬

‫مان���ای یەکس���انییبونی جێندەری���ی نییە‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی لەهەم���و کاتێک زیاتر پێویس���تە‬ ‫خەباتێک���ی فرەالیەنەی���ە کە ژن���ان تیایدا‬ ‫نەبن بەئێکس���پێرت بۆ دەس���ەاڵتی پیاو‪،‬‬ ‫بەڵکو ببن بەبکەری کۆمەاڵیەتی ئەکتیڤ‌و‬ ‫گوتاربەرهەمهێن���ەر‪ ،‬بۆئ���ەوەی بتوان���ن‬ ‫ڕوداو دروس���تبکەن‪ .‬چەپەکان���ی ئەڵمانیا‬ ‫لەهەش���تاکاندا بەرگرییان لەپرنس���ێپێکی‬ ‫زۆر س���ادە دەکردو دەیانگوت ”یەکسانیی‬ ‫لەچێش���خانەوە دروس���تدەبێت“‪ .‬وات���ە تا‬ ‫ئەوکات���ەی پی���او لەماڵدا بەش���دارنەبێت‬ ‫لەدابەش���کردنی کار لەگەڵ ژندا‪ ،‬یەکسانیی‬ ‫لەدەرەوە مەحاڵە‪ .‬دابەش���کردنی کار تەنها‬ ‫دابەش���کردنی کاری جەس���تەیی‌و عەقڵیی‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو دابەش���کردنێکی جێندەریشە‪.‬‬ ‫ئەم بیرۆکەیە چەندە سادە بێت‪ ،‬هێندەش‬ ‫لەپش���تییەوە دیدێک کاردەکات کە گرنگیی‬ ‫خۆی ب���ۆ کۆمەڵگای ئێم���ە هەیە‪ ،‬ئەویش‬ ‫ئەوەیە کە بەرگرییکردن لەمافی ژنان لەناو‬ ‫ڕوبەری گش���تیدا مانایەکی نییە‪ ،‬گەر ئەم‬ ‫بەرگریکردنە لەناو چوارچێوەی ماڵدا نەبێت‬ ‫بەپرنسیپی پێکەوەژیانێکی یەکسان‪.‬‬ ‫ڕوداو بەوە بەرهەمنای���ەت کە چاوەڕێی‬ ‫ڕوداو بی���ن‪ ،‬بۆئ���ەوەی لە س���ێبەری ئەو‬ ‫ڕوداوەدا‪ ،‬ڕوداوێک دروس���تبکەین‪ .‬خەباتی‬ ‫ژنان ناکرێت تا ناکۆتا‪ ،‬خەباتی چاوەڕوانیی‬ ‫ڕوداوەکان���ی پیاو بێ���ت؛ چاوڕێی ئەوەبین‬ ‫ژنێک لەالیەن مێردەکەی یان باوکی یاخود‬ ‫براکەیەوە ئەش���کەنجە بدرێت یان بەناوی‬ ‫پاراستنی ش���ەرەفەوە بکوژرێت‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫پرۆتێس���تۆی ئەو بەدکارییە نائینس���انییە‬ ‫بەرجەس���تەبکەین‪.‬‬ ‫لەچاالکییەک���دا‬ ‫ڕوداوبەرهەمهێنان لەبەجێبدەرییکردنی زماندا‬ ‫دەس���تپێدەکات‪ ،‬لەهەڵوەش���اندنەوەی ئەو‬ ‫گوتارە سێکستییەو وێنە بەسێکسییکراوەی‬ ‫ژناندا بەرجەس���تە دەبێت کە تاوەکو ئەمڕۆ‬ ‫پیاوان قس���ەی پێدەکەن‌و نوس���ەران پێی‬ ‫دەنوسن‌و سیاس���ییەکانمان هەڵسوکەوتی‬ ‫لەتەکدا دەکەن‌و دەس���توپەنجەی خۆیانی‬ ‫پێنەرمدەک���ەن‌و دانیش���تنی ش���ەوانیانی‬ ‫پێگەرم دەکەن‪ .‬لەجنێ���و و نوکتەو وتارە‬ ‫سیاس���ییەکاندا بەرجەس���تەدەبێت کە ژن‬ ‫تیایدا یان ئۆبیەکتێکی سێکس���ییە‪ ،‬یاخود‬ ‫بونەوەرێک���ی الوازو جێ���ی بەزەیی���ە‪ .‬ئەم‬ ‫ملمالنێی���ە لەبنەبڕکردن���ی نی���گاو ئاوڕی‬ ‫ڕاوکەرانەی پیاواندا خۆی بەرجەستەدەکات‬ ‫کە سکانی جەستەو جلوبەرگی هەمو ژنێک‬ ‫لەبازاڕو شوێنە گشتییەکاندا دەکات‪.‬‬ ‫بەکورتی خەباتی ژن���ان کورتناکرێتەوە‬ ‫ب���ۆ دەزگاییکردن���ی پرس���ی ژن���ان لەناو‬ ‫دەزگاگەلێکی حکومیی مردو کە عەقڵییەتی‬ ‫پیاوس���االریی کۆنترۆڵ‌و دیسپلینی دەکات‪،‬‬ ‫بەڵکو ملمالنێیەکی بەردەوامە لەگەڵ کۆی‬ ‫ئەو وێناو گوتارو پراکتیکانەی دەس���ەاڵتی‬ ‫پی���او ک���ە لەهەم���و پنت���ە کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫سیاس���یی‌و رۆش���نبیرییەکاندا دژ ب���ەژن‬ ‫بەرهەمیهێن���اوە‪ .‬ئەم گوت���ارو پراکتیکانە‬ ‫لەن���او زمان‌و س���ێکس‌و نوس���ین‌و میدیاو‬ ‫کولتوری پیاوس���االریی کۆمەڵگای ئێمەدا‬ ‫ئامادەگییەک���ی فرەالی���ەن‌و هەمیش���ەیی‌و‬ ‫مەترس���ییداریان هەیە‪ .‬بەفێمینس���تکردنی‬ ‫کۆمەڵگا مانای بەرهەمهێنانی کۆمەڵگایەکی‬ ‫سێکس���ی نییە‪ ،‬بەڵک���و مان���ای گۆڕینی‬ ‫عەقڵییەتی پیاو و بەجێندەریکردنی زمان‌و‬ ‫بیرکردنەوەو کردەیانە‪.‬‬

‫له‌ساڵیادی ‪ ٨‬مارسدا نادادی‌و نایه‌كسانی درێژه‌ی هه‌یه‌!‬ ‫پارێزه‌ر‪ :‬لوقمان مسته‌فا ساڵح‬ ‫ژنان���ی كوردس���تان له‌پێش���وازی‬ ‫هه‌ش���تی مارس���دا‪ ،‬روبه‌ڕوی كێشه‌ی‬ ‫س���ه‌خت ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬له‌الیه‌ك مه‌سه‌له‌ی‬ ‫بڕینی موچ���ه‌ی فه‌رمانبه‌رانی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان‌و دواكه‌وتنی دابینكردنی‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش راسته‌وخۆ كاریگه‌ری نه‌رێنی‬ ‫ده‌كات���ه‌ س���ه‌ر ژن‌و منداڵ له‌گش���ت‬ ‫رویه‌ك���ه‌وه‌و ده‌بێته‌ مایه‌ی دڵه‌ڕاوكێ‌و‬ ‫نائارامی خێزان‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی دیك���ه‌وه‌ توندوتی���ژی‬ ‫به‌رۆكی ژنان به‌رنادات‌و له‌دواڕۆژه‌كانی‬ ‫س���اڵی رابردو و له‌م ن���ۆ هه‌فته‌یه‌ی‬ ‫س���اڵی نوێدا له‌ناوچ���ه‌ جیاجیاكانی‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تان‪ ،‬توندوتی���ژی‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌ژنان به‌شێوازێكی دڕندانه‌‬ ‫زه‌قبۆت���ه‌وه‌و پۆلێ���ك ژن بونه‌ت���ه‌‬ ‫قوربانی ئه‌و دیارده‌ نامرۆڤانه‌یه‌ی كه‌‬ ‫بوه‌ته‌ دیارده‌و ب���ه‌ به‌رده‌وامی دوباره‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫زۆرن ئه‌وكه‌س���انه‌ی له‌ژێر په‌رده‌ی‬ ‫ئایدیایه‌ك���ی دیاریك���راودا دژی هه‌مو‬ ‫مافێك���ی تاكوكۆی گش���تی كۆمه‌ڵگا‬

‫ده‌وه‌س���تنه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تیش مافه‌كانی‬ ‫ژنان‪ ،‬ناحه‌قیش���یان ناگێرێت چونك ‌ه‬ ‫ته‌قه‌ی س���ه‌ریان دێت له‌دادپه‌روه‌ری‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و یه‌كسانی له‌ئه‌رك‌و مافی‬ ‫ژیانی ه���ه‌ردو ره‌گ���ه‌زی نێرومێ‪ ،‬كه‌‬ ‫بێشك هه‌ردوك جوانترین خوڵقێنه‌ری‬ ‫خواوه‌ندن‌و ه���ه‌ر به‌یه‌كه‌وه‌ ژیان وێنا‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫به‌دڵنییاییه‌وه‌ بێ ئاگاش���ن له‌وه‌ی‬ ‫كه‌ گرنگی‌ یاس���ا خ���ۆی‌ له‌هێنانه‌دی‌‬ ‫دادپه‌روه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‌ هاوسه‌نگی‬ ‫یه‌كس���انی‌و‌ ئازادی���دا ده‌بینێته‌وه‌ بۆ‬ ‫سه‌رجه‌م تاكه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ له‌پێناوی‌‬ ‫ئاسوده‌یی‌و خۆشگوزه‌رانی مرۆڤه‌كان‬ ‫دور له‌ژیانێك���ی نادادپ���ه‌روه‌ری‌و‬ ‫ناهاوس���ه‌نگی‌و نایه‌كس���انی دادی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی ‪.‬‬ ‫ده‌بێت یاس���ا به‌جۆرێك په‌یوه‌ندی‬ ‫تاكه‌كان���ی كۆمه‌ڵگا رێك بخات كه‌س‬ ‫زاڵ���م‌و مه‌زڵوم نه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌مه‌ وێڕای‬ ‫ئ���ه‌و په‌یوه‌ندیه‌ ئه‌گه‌ر له‌نێوان هه‌ردو‬ ‫ره‌گه‌زی مێینه‌و نێرینه‌دا بێت‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كه‌ له‌سه‌ر بنه‌مای یه‌كسانی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی بێت له‌سه‌رجه‌م بواره‌كانی‬ ‫ژیاندا‪.‬‬ ‫له‌هه‌م���وی گرنگت���ر بونی ره‌گه‌زی‬

‫مێینه‌ له‌دانانی یاس���اكاندا به‌گشتی‌و‬ ‫باری كه‌س���ێتی به‌تایبه‌ت���ی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫نادادپه‌روه‌ری‌و نایه‌كسانیه‌ ره‌گه‌زێكی‬ ‫سه‌ره‌كی كه‌ ره‌گه‌زی مێینه‌یه‌ به‌شدار‬ ‫نه‌بێ���ت له‌دانان���ی یاس���ایه‌ك یاخود‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی یاسایه‌ك كه‌ له‌‪%٥٠‬‬ ‫ره‌گ���ه‌زی به‌رانب���ه‌ر پێكدێنێت‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫بێش���ك ده‌چێته‌ خزمه‌تی پیاوساالری‬ ‫كه‌ تاكالیه‌نه‌ بڕیار له‌سه‌ر كۆی پرۆسه‌‬ ‫چاره‌نوسسازه‌كان ده‌دات‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌وردی بڕوانینه‌ ئه‌و مادانه‌ی‬ ‫به‌تایبه‌ت ماده‌ی (‪ )41‬یاس���ای باری‬ ‫كه‌سێتی عێراقی ده‌بینین كه‌ ره‌گه‌زی‬ ‫نێرینه‌ چ���ۆن نێرانه‌ هه‌مو مافێكی به‌‬ ‫خۆی���داوه‌! بێ گوێدانه‌ بونی كه‌فائه‌ی‬ ‫ژنان كه‌ له‌ئێس���تادا به‌هه‌زاران له‌ژنان‬ ‫هه‌ڵگ���ری بڕوانام���ه‌و پس���پۆڕایه‌تی‬ ‫جۆراۆجۆریان هه‌یه‌ له‌سه‌رجه‌م پیشه‌‬ ‫جیاوازه‌كان���ی پرۆس���ه‌ی خوێن���دن‌و‬ ‫ئاس���ته‌ بااڵكانی كۆمه‌ڵگاداو ناچاری‬ ‫ب���ه‌رده‌م یاس���ایه‌كیان ده‌كات به‌ناوی‬ ‫ته‌مێكردنه‌وه‌ سوكایه‌تیان پێ بكرێت!‬ ‫له‌مادده‌ی‌ (‪ )41‬دا رێگه‌ ده‌دات به‌پیاوان‬ ‫به‌ن���اوی‌ (ته‌ئدی���ب)و ته‌مێكردنه‌وه‌‬ ‫ده‌توانن له‌هاوسه‌ره‌كانیان بده‌ن به‌اڵم‬ ‫په‌ی به‌وه‌ نه‌بردوه‌ كه‌ ئه‌مه‌ به‌جۆرێكی‌‬

‫یو‌ كێش���ه‌ی‌ زۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫دیك���ه‌ی توندوتیژ ‌‬ ‫خێزانی‌ لێده‌كه‌وێت���ه‌وه‌ له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫یاس���ا كه‌ ره‌گه‌زی نێرینه‌ پابه‌ندبكات‬ ‫به‌زمان���ی‌ دیالۆگ‌و ژیرانه‌ت���ر مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ هاوس���ه‌ره‌كانیاندا بكه‌ن به‌ڵكو‬ ‫ی یاسایی‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ به‌پێی‌ مادده‌ ‌‬ ‫رێگه‌یان پێده‌دات له‌هاوس���ه‌ره‌كانیان‬ ‫بده‌ن‪ ،‬نایه‌كس���انی‌‌و چه‌وس���اندنه‌وه‌و‬ ‫پێش���ێلكردنی‌ ئازادیی���ه‌كان له‌ژێ���ر‬ ‫سێبه‌ری‌ یاساكاندا كه‌ ئه‌وانیش خۆیان‬ ‫له‌مادده‌و بڕگه‌ یاساییه‌كاندا ده‌بیننه‌وه‌‬ ‫كێش���ه‌و پاڵنه‌رێك���ه‌ ب���ۆ توندوتیژی‌‬ ‫چه‌وساندنه‌وه‌ی‌ پێكهاته‌یه‌كی سه‌ره‌كی‬ ‫كه‌ ئه‌ویش بێگومان ره‌گه‌زی مێینه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌ر كردارێك كه‌ یاسا پاڵپشتی‌‬ ‫ك���ردو رێگ���ری‌ لێنه‌ك���رد ئیت���ر ئه‌و‬ ‫كرداره‌ ده‌بێته‌ كردارێكی‌ ته‌ندروست‌و‬ ‫رێگه‌پێدراو و نایاسایی‌ نییه‌و مه‌شروعه‌‪،‬‬ ‫بۆنمون���ه‌ له‌مادده‌ی‌ ‪41‬دا رێگه‌ ده‌دات‬ ‫به‌پیاو كه‌ له‌هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ بدات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌مه‌رجێ���ك ئه‌و لێدانه‌ بۆ ته‌مێكردنی‌‬ ‫بێت‪ ،‬ئایا یاسا پێمان ناڵێت لێدان بۆ‬ ‫ته‌مێكردن چ جۆرێكه‌ یان چاره‌سه‌ری‌‬ ‫كێش���ه‌ به‌لێدان ده‌كرێت یان به‌زمانی‬ ‫گفتوگۆو لێكتێگه‌یشتن؟!‬ ‫بۆی���ه‌ كاتێك ك���ه‌ یاس���اداڕێژه‌ران‬

‫یاسایه‌ك داده‌ڕێژن پێویسته‌ ئاگادار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌بن كه‌ ئاس���ه‌واری‌ یاس���اك ‌ه چی‌‬ ‫لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪ .‬بۆیه‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌دیده‌كرێت‬ ‫له‌یاس���اكانی‌ عێراق���دا ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی ته‌واوی پیاوساالریه‌ كه‌ چۆن‬ ‫ته‌حه‌كومی‌ كردوه‌ به‌س���ه‌ر یاساكه‌داو‬ ‫چۆن له‌به‌رژه‌وه‌ندی ره‌گه‌زی نێرینه‌دا‬ ‫دایڕش���توه‌‪ ،‬دواتریش زاڵبونی‌ ئه‌قڵی‌‬ ‫خێڵگه‌رایی‌‌و دابونه‌ریت���ی خێڵه‌كیانه‌‬ ‫رێگه‌ی‌ به‌یاساداڕێژه‌ران نه‌داوه‌ وردترو‬ ‫ژیرانه‌ت���رو به‌ش���ێوه‌یه‌كی لۆژیكی تر‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ره‌گه‌زی مێینه‌دابكه‌ن‌و‬ ‫له‌یاساكاندا مافی‌ ته‌واوه‌تی‌ خۆیانیان‬ ‫پێبده‌ن‪.‬‬ ‫له‌م���ادده‌ی‌(‪)409‬دا ده‌ڵێت (ئه‌گه‌ر‬ ‫پی���او له‌حاڵه‌تی‌ خیانه‌ت���ی‌ زه‌وجیدا‬ ‫ژنه‌كه‌ی‌ خۆی‌ بین���ی‌ له‌گه‌ڵ پیاوێكی‌‬ ‫تردا به‌ه���ۆی‌ هه‌ڵچون���ی‌ ده‌رونییه‌وه‌‬ ‫ژنه‌ك���ه‌ی‌ خۆی‌ كوش���ت ی���ان پیاوه‌‬ ‫زیناكاره‌كه‌ یان هه‌ردوكیانی‌ كوش���ت‬ ‫ئه‌وا ئه‌م���ه‌ به‌پاس���اوێكی‌ "مخفف "‬ ‫سوككه‌ر بۆ پیاوه‌كه‌ داده‌نرێت‪).‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫ده‌بێت یاسا‬ ‫به‌جۆرێك‬ ‫په‌یوه‌ندی‬ ‫تاكه‌كانی كۆمه‌ڵگا‬ ‫رێك بخات كه‌س‬ ‫زاڵم‌و مه‌زڵوم‬ ‫نه‌بێت‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌ له‌راپه‌ڕین‬ ‫هیوا سه‌ید سه‌لیم‬

‫لەیادی‪ ٢٥‬ساڵەی ڕاپەڕیندا‬ ‫کێشەی تاوانبارکردنی کولتور‬ ‫لەدونیای ئێم���ەدا کۆمەڵێک لێکدانەوە بۆ‬ ‫کێش���ەو قەیرانەکان ئامادەیە ک���ە دەکرێت‬ ‫بەلێکدان���ەوەی "کولتورگەرای���ی" ناویببەین‪.‬‬ ‫ئەم ش���ێوازە لەبیرکردنەوە "رەگوڕیش���ە"ی‬ ‫"کولتوری���ی" دێرین بۆ کێش���ەکانی ئەمڕۆکە‬ ‫دروس���تدەکات‌و پێیوای���ە ئ���ەوەی ڕوئەدات‬ ‫دەرەنجامی بڕیاری ئازادو ستراتیژییانەی ئەم‬ ‫گروپ یان ئەو گروپ‌و ئەم یان ئەو تاکەکەس‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو دەرەنجامی ئامادەگیی"لۆژیکێک"‬ ‫ی کولتوریی نەگۆڕە کە لەپش���تمانەوە دێت‌و‬ ‫قەیرانەکانی ئەمڕۆمان بەسەردا دەسەپێنێت‪.‬‬ ‫ل���ەم روانین���ەدا تا ئەم کولت���ورە نەگۆڕێت‪،‬‬ ‫هی���چ گۆڕانێکی تر لەدونی���ای ئێمەدا مانای‬ ‫نابێت‪ .‬ئەم "لۆژیکە کولتورییە" الی هەندێک‬ ‫زیاد لەهەزار س���اڵە بەبێ گ���ۆڕان ماوەتەوە‪،‬‬ ‫الی هەندێک���ی ت���ر زیاد لە‪ ٥٠٠‬س���اڵەو الی‬ ‫کەس���انی تر زیاد لەس���ەد س���اڵە بەهەمان‬ ‫ش���ێوەو بەهەم���ان ناوڕۆک���ەوە ئامادەی���ە‪.‬‬ ‫ئەمان���ە ئەم"لۆژیکە" کولتورییە بەش���ێوازی‬ ‫جی���اواز ناودەنێ���ن‪ ،‬هەندێ���ک دەڵێ���ت ئەم‬ ‫لۆژیکە دەربڕی"بونیادێکی عەقڵ"ی نەگۆڕە‪،‬‬ ‫یان"عەقڵیەت"ێک���ی نەگ���ۆڕ ژێرخانەک���ەی‬ ‫دیاریدەکات‪ ،‬هەندێکی دیکە بە"ئەخالق"ێکی‬ ‫نەگۆڕەوە گرێئ���ەدات کە گوای���ە بەدرێژایی‬ ‫چەندەه���ا س���ەدەو هەزاران س���اڵ کێش���ەو‬ ‫قەیران���ەکان دوب���ارەو س���ەدبارە دەکاتەوە‪.‬‬ ‫ل���ەم لێکدانەوانەدا ئ���ەوەی ئامادەیە بکەری‬ ‫کۆمەاڵیەتیی‌و مێژویی نییە‪ ،‬بەتەماح‌و خەون‌و‬ ‫بیرکردن���ەوەی تایبەت���ەوە‪ ،‬بەڵکو"کولتور"و‬ ‫"عەقڵێک"ی نەگ���ۆڕو نامێژویی���ە‪ ،‬کە وەک‬ ‫جەوهەرێک���ی بانمێژویی دەرەکات‪ ،‬بەبێ هیچ‬ ‫گۆڕانکارییەک‪ ،‬بەناو سەدەکاندا تێدەپەڕێت‌و‬ ‫دونیای ئێمە بەم قەیرانانەی ئەمڕۆوە گیرۆدە‬ ‫دەکەن‪ .‬ئەوەشی شوێنی سەرنجە ئەمانە ئەم‬ ‫جۆرە لێکدانەوە سادانە بەلێکدانەوەی "قوڵ"ی‬ ‫دی���اردەکان ناودەبەن‌و ب���اس لەدۆزینەوەی‬ ‫هۆکارە "قوڵ"ەکانی کارەس���ات‌و قەیرانەکان‬ ‫دەکەن‪.‬‬ ‫خاڵێک پێویس���تە خوێنەران بیزانن ئەوەیە‬ ‫ئەم شێوازە لەبیرکردنەوە نەک خوێندنەوەی‬ ‫قوڵ���ی کێش���ەو قەیران���ەکان نیی���ە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫جۆرێک���ە لەبەرخ���ورد کە هەڵگ���ری هەمو‬ ‫نەخۆشییەکانی ناو فیکرە‪ ،‬لەوانەش بۆ نمونە‬ ‫نەخۆش���ی"جەهەرگەرایی"‪،Essentialism ،‬‬ ‫کورتهێن���ان ‪ ،Reductionist‬نامێژوییب���ون‪،‬‬ ‫‪ ،Ahistorical‬گشتیگریی‪،Genaralization ،‬‬ ‫یەکهۆکاری���ی‪ .Monolithic،‬لەهەم���و ئەم‬ ‫دۆخان���ەدا پ���ێ لەس���ەر بونی ی���ەک هۆکار‬ ‫دادەگیرێ���ت ک���ە نەگ���ۆڕەو الی هەمو هێزو‬ ‫ب���ەش‌و الیەنەکان���ی کۆمەڵگابەهەمان ماناو‬ ‫بەهەمان ش���ێوەو بەهەمان زەب���رو بەهەمان‬ ‫تواناوە ئامادەیە‪ .‬لەم جۆرە خوێندنەوانەدا نە‬ ‫جیاوازیی لەنێوان هێزە کۆمەاڵیەتییەکاندا‪ ،‬نە‬ ‫لەنێوان چینەکاندا‪ ،‬نە لەنێوان ش���ارو الدێدا‪،‬‬ ‫ن���ە لەنێوان ژن‌و پیاودا‪ ،‬ن���ە لەنێوان گروپە‬ ‫دینی���ی‌و ئەتنییە جیاوازەکان���دا‪ ،‬نە لەنێوان‬ ‫ئایدیۆلۆژی���او ڕوانین���ە جیاوازییەکان���داو نە‬ ‫لەنێوان ئەزمونە تاکەکەسیی‌و دەستەجەمعییە‬ ‫جیاوازەکان���دا‪ ،‬لەنێوان تەمەنە جیاوازەکاندا‪،‬‬ ‫ناکرێ���ت‪ .‬هەمویان وەک گش���تێکی لێکچو و‬ ‫هاوشێوە دەبینرێن‪ .‬بۆ نمونە ئەوەی بازرگانەو‬ ‫پیشەکەی دەیباتە ناو جوگرافیاو شارو خەڵک‌و‬ ‫میللەتان‌و کولتورەکانی ترەوە هەڵگری هەمان‬ ‫ئ���ەو کولتورەیە کە جوتیارێ���ک لەگوندێکی‬ ‫دورەدەس���تدا هەڵگریەتی‪ ،‬با ئ���ەو جوتیارە‬ ‫بەرێکەوتیش ئەو گوندەی بەجێنەهێشتبێت‪.‬‬ ‫لەم ڕوانینەدا کردەو هەڵس���وکەوت‌و بڕیاری‬ ‫مرۆڤ���ەکان‌و گروپ���ەکان نادرێتە پاڵ پێگەی‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی‌و ئابوریی‌و سیاس���ییەکانیان‌و‬ ‫پاڵ حەزو ویست‌و خەون‌و تەماحی تایبەتیی‬ ‫ئەوان‪ ،‬بەڵکو دەبەسترێتەوە بەو‬ ‫"کولتور"ە گریمانک���راوەوە کە گوایە هەم‬ ‫هەڵس���وکەوتی ئەوان‌و هەم هەڵس���وکەوتی‬ ‫هەموان دەستنیشاندەکات‪ .‬تاوان‌و بەدکاریی‌و‬ ‫جەردەیی ئەم ک���ەس یان ئەو گروپ نادرێتە‬ ‫پاڵ ئەزم���ون‌و پێگەو خ���ەون‌و تەماحەکانی‬ ‫ئەو گروپە‪ ،‬بەڵکو ئەدرێتە پاڵ ئەو کولتورە‬ ‫گش���تیی‌و هاوش���ێوەیەی ئەو کەس‌و گروپە‬ ‫لەگەڵ کەسەکانی تری ناو ئەو کۆمەڵگاکەیدا‬ ‫هەڵگرین‪.‬‬ ‫ئ���ەم لێکدانەوە یەکهۆکاریی���ە مۆنۆلیتیکە‬ ‫‪ ،monolithic‬هەم���و مانای���ەک لەک���ردەی‬ ‫بیرکردنەوەو تێگەیشتن لەدیاردەو قەیرانەکان‬ ‫دەس���ێنێتەوە‪ ،‬لەباتی تەماشاکردنی ئاڵۆزیی‬ ‫پەیوەندیی���ەکان‌و هێ���زەکان‌و ئەزمونەکان‌و‬ ‫لەبات���ی س���ەیرکردنی ک���ردە مێژوییەکان‌و‬ ‫ناکۆکیی���ەکان‌و خەون���ەکان‌و لەبات���ی‬ ‫خوێندنەوەی ئاکارو حەزو ئارەزوی هێزەکان‌و‬ ‫لەبات���ی ش���یکردنەوەی پەیوەندییەکانی ئەو‬ ‫گروپان���ە بەگروپ‌و هێزەکان���ی ترەوە‪ ،‬هتد‪..‬‬

‫ئەمڕۆ لەسەروبەندی‬ ‫یادکردنەوەی ‪ ٢٥‬ساڵەی‬ ‫ڕاپەڕیندا ئەوەی گرنگە‬ ‫بیزانین‌و لەبەرچاوماندا‬ ‫بێت دروستکەرە‬ ‫سەرەکییەکانی دونیای‬ ‫دوای ڕاپەڕینە‪،‬‬ ‫هەڵەیەکی مەعریفیی‌و‬ ‫ئەخالقیی‌و سیاسیی‬ ‫گەورەیە‪ ،‬لەباتی‬ ‫تاوانبارکردنی ئەو بکەرە‬ ‫کۆمەاڵیەتیی‌و سیاسیانە‪،‬‬ ‫خەریکی تاوانبارکردنی‬

‫باس لەبونی "کولتور"ێک دەکرێت‪ ،‬کە گوایە‬ ‫نهێنی هەمو قەیرانەکانمان بۆ ش���یدەکاتەوەو‬ ‫پێماندەڵێت بۆ مرۆڤی ئەم دەڤەرە بەدرێژایی‬ ‫"هەزاران س���اڵ!!!" بەم شێوەیە ژیاوەو هیچ‬ ‫گۆڕانێکی پیادەنەکردوە‪.‬‬ ‫ئەوەی لەم شێوازە لەبیرکردنەوە دەکوژرێت‬ ‫جیاوازیی���ەکان‌و ب���ۆ تایبەتمەندێتیی���ەکان‌و‬ ‫بیۆگرافی���ای تایبەت���ی ئەم یان ئ���ەو هێزی‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی تایبەتە‪ ،‬ئەوەی دەس���ڕێتەوە‬ ‫بونی بی���ری جی���اواز‪ ،‬ئایدیۆلۆژیای جیاوازو‬ ‫تێگەیش���تنی جی���اوازە کە ک���ردەی مێژویی‬ ‫جی���اواز دروس���تدەکەن‪ .‬ل���ەم ڕوانین���ەدا‬ ‫مرۆڤ���ەکان دەب���ن بەکۆپیەکی هاوش���ێوەی‬ ‫یەکتری���ی‌و هەموی���ان وەک دەرکەوتی "یەک‬ ‫جەوهەر"ی نەگۆڕ دەردەکەون‪ .‬گریمانکردنی‬ ‫ئەم یەک کولتوری���ی‌و یەک جەوهەرییە‪ ،‬ئەم‬ ‫هاوشێوەیی‌و یەکڕەنگییە کولتورییە‪cultural ،‬‬ ‫‪ ،homogeneity‬یەکێک���ە لەنەخۆش���ییە‬ ‫فیکرییە هەرە گەورەکانی دونیای ئێمە‪.‬‬ ‫خاڵێک کە لەم ش���ێوازی ڕوانینەدا غائیبە‬ ‫مرۆڤ���ە وەک بونەوەرێک���ی بیرک���ەرەوەو‬ ‫لێک���دەرەوە‪ ،‬م���رۆڤ وەک بونەوەرێک���ی‬ ‫تەئویلی‪ .‬ئینسان لەم ڕوانینە کولتورگەرایەدا‬ ‫لەماش���ێنێکی گەورەی کۆپیک���ردن دەچێت‬ ‫ک���ە خەریک���ی کۆپیکردن���ی ئەوانیت���رەو‬ ‫بەسەریەکیش���ەوە هەموی���ان کۆپ���ی ی���ەک‬ ‫"کولتور"و یەک "بونی���ادی عەقڵیی" نەگۆڕن‬ ‫کە لەکۆنی کۆنەوە ب���ۆ ئەمڕۆکە هاتوە‪ .‬لەم‬ ‫ڕوانینەدا ش���وێنێک بۆ توانای تێگەیش���تن‌و‬ ‫ک���ردەی جی���اواز نامێنێتەوە‪ ،‬ش���وێنێک بۆ‬ ‫ئەو ڕاستییە سۆس���یۆلۆژیی‌و ئەنترۆپۆلۆژییە‬ ‫س���ادەیە نامێنێت���ەوە کە پێ لەس���ەر ئەوە‬ ‫دادەگرێ���ت تەنانەت لەناوی ی���ەک کولتورو‬ ‫یەک بونیادی عەقڵی گریمانکراویشدا‪ ،‬مرۆڤ‬ ‫دەتوانێت لێکدانەوەی جیاوازو ڕوانینی جیاوازو‬ ‫بۆچون���ی جیاوازو کردەی جی���اوازی هەبێت‪.‬‬ ‫ئەمە مانای ئەوەیە مرۆڤ پاڵنەری تری هەیە‬ ‫بۆ ئەنجامدانی کردەو هەڵسوکەوتکردن لەناو‬ ‫مێژودا‪ ،‬کە جیاوازە‪ ،‬یان ناکرێت کورتبکرێتەوە‬ ‫بۆ پاڵن���ەری کولتوریی‪ .‬جگە لەمە ش���تێک‬ ‫بەناوی کولتوری نەگ���ۆڕو نامێژوییەوە بونی‬ ‫نییە‪ ،‬ئەوەی هەیە چەندەها پرۆس���ەو کردەو‬ ‫جوڵەیە کە لەناویاندا "کولتور" دروستدەکرێت‌و‬ ‫دەسکاریدەکرێت‌و دەگۆڕێت‪ ،‬بەشێوەیەکیش‬ ‫لەگەڵ بڕیارو خواستە ستراتیژییەکانی مرۆڤدا‬ ‫لەساتەوەختێکی مێژویی تایبەتدا بگونجێت‪.‬‬ ‫ئەم���ڕۆ لەس���ەروبەندی یادکردنەوەی ‪٢٥‬‬ ‫س���اڵەی ڕاپەڕیندا ئەوەی گرنگ���ە بیزانین‌و‬ ‫لەبەرچاوماندا بێت دروستکەرە سەرەکییەکانی‬ ‫دونیای دوای ڕاپەڕینە‪ ،‬هەڵەیەکی مەعریفیی‌و‬ ‫ئەخالقی���ی‌و سیاس���یی گەورەی���ە‪ ،‬لەباتی‬ ‫تاوانبارکردن���ی ئ���ەو بک���ەرە کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫سیاس���یانە‪ ،‬خەریکی تاوانبارکردنی کولتورو‬ ‫عەقڵێکی دێرینی گریمانکراو بین‪ .‬لەزانس���تە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکاندا بەم شێوازە لەبیرکردنەوە‬ ‫دەگوترێ���ت بە"تاوانبارکردن���ی کولت���ور"‬ ‫‪ Criminalisation of Culture‬ش���ێوازێک‬ ‫لەبیرکردن���ەوە ک���ە دەرەنجامە سیاس���یی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ی‌و فەرهەنگییەکان���ی ت���ەواو‬ ‫ترسناکە‪.‬‬

‫راپه‌ڕین���ی به‌ه���اری ‪ 1991‬ك���ه‌‬ ‫له‌نێوخ���ۆی باش���وری كوردس���تان‬ ‫ده‌ره‌نجامی هه‌ماهه‌نگ���ی جه‌ماوه‌ری‬ ‫كوردس���تان‌و پش���تیوانی هێ���زی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی كوردستان بوەو‌ راپه‌ڕینی‬ ‫چین‌و توێژه‌كانی خه‌ڵكی كوردس���تان‬ ‫ب���و له‌به‌رامب���ه‌ر رژێم���ی به‌عس‪ ،‬كه‌‬ ‫س���ااڵنێك بو به‌جه‌ورو سته‌م حوكمی‬ ‫كوردستانی ده‌كرد‪ ،‬له‌گه‌ڵ له‌باربونی‬ ‫فاكت���ه‌ره‌ بابه‌تی���ه‌كان به‌ه���ۆی ئه‌و‬ ‫شكسته‌ سه‌ربازیه‌ی كه‌ رژێمی به‌عس‬ ‫له‌ئه‌نجام���ی داگیركردنی واڵتی كوێت‬ ‫له‌شه‌ڕی هاوپه‌یمانان توشی بوبو‪.‬‬ ‫ئه‌وسا له‌كوردستانی باشور وێرای‬ ‫ئه‌وه‌ی خه‌ڵكه‌كه‌ی له‌ده‌رفه‌تێك ده‌گه‌ڕا‬ ‫كه‌ خۆی ل���ه‌و رژێمه‌ س���ه‌ركوتكه‌ره‌‬ ‫رزگار بكات‪ ،‬كه‌ كوردس���تانی كردبو‬ ‫به‌زیندانێكی گه‌وره‌‪ ،‬بێكاری‌و ترس له‌و‬ ‫رژێمه‌و ترس له‌وه‌ی هه‌میشه‌ گه‌نجانی‬ ‫عێراق به‌گشتی‌و كوردستانیش له‌نێویان‬ ‫بكرێنه‌ سوته‌مه‌نی جه‌نگه‌ یه‌ك له‌دوای‬ ‫یه‌كه‌كانی ئه‌و رژێمه‌ سه‌ره‌ڕۆیه‌‪.‬‬ ‫ساڵی‪ 1990‬له‌عێراق‌و كوردستان‬ ‫گۆڕانكاری زۆر به‌په‌له‌ رویدا‪ ،‬كه‌ الی‬ ‫هیچ هێزو الیه‌نێكی سیاسی به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫پێشبینی نه‌كرابو‪ ،‬به‌عس دوای جه‌نگی‬ ‫هه‌شت س���اڵه‌ی له‌گه‌ڵ واڵتی ئێران‬ ‫توش���ی قه‌یرانی ئابوری گه‌وره‌ بوبو‪،‬‬ ‫ئه‌و له‌ش���ه‌كره‌ گه‌وره‌یه‌ی كه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫جه‌نگه‌ ماڵوێرانكه‌ریه‌ له‌عێراق دروست‬ ‫كرابو‪ ،‬له‌سوپاو سوپای میللی‌و جاش‌و‬ ‫جۆره‌ها رێكخستنی تری وه‌ك گاردی‬ ‫كۆماری‪ ،‬ده‌بو س���ه‌رقاڵی ش���ه‌ڕێكی‬ ‫ت���ر بكرێن‪ ،‬ئه‌گه‌رن���ا دۆخی ناوخۆی‬ ‫عێراق له‌س���ه‌ر ده‌س���تی ئه‌و سوپایه‌‬ ‫توش���ی كوده‌تایه‌كی تر ده‌بوه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ عێ���راق ئه‌زمونی زۆری‬ ‫كوده‌تای س���ه‌ربازی هه‌ب���و‪ ،‬له‌دوای‬ ‫دامه‌زراندنی كۆماری عێراق له‌س���اڵی‬ ‫‪ 1923‬ت���ا راپه‌ڕینی‪ ،1991‬هیچ یه‌ك‬ ‫له‌ده‌س���ه‌اڵتدارانی به‌خۆش���ی خۆیان‬ ‫كورسی ده‌س���ه‌اڵتیان جێنه‌هێشتوه‌‪،‬‬ ‫یان له‌پرۆسه‌یه‌كی گوماناوی كوژراون‪،‬‬ ‫ی���ان له‌رێ���گای كوده‌ت���اوه‌ كۆتایی‬ ‫به‌ژیانی���ان هاتوه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ عێراق له‌و‬ ‫س���اڵه‌ په‌الماری ده‌وڵه‌تی كوێتی داو‬ ‫داگیریكرد‪ ،‬س���وپای عێ���راق ده‌یزانی‬ ‫تا س���ه‌ر له‌كوێ���ت نامێنێت���ه‌وه‌ بۆیه‌‬ ‫ده‌ستیكرد به‌تااڵن‌و دزی‪.‬‬ ‫ئه‌و پێشه‌كیه‌ بۆیه‌ باس ده‌كه‌ین‬ ‫په‌یوه‌ندی هه‌ی���ه‌ به‌زه‌مینه‌ی ڕاپه‌رین‬ ‫له‌كوردستان‌و فه‌رهه‌نگی تااڵن‌و دزی‪،‬‬ ‫س���وپای به‌عس به‌كه‌مت���ر له‌مانگێك‬ ‫له‌كوێ���ت له‌س���ه‌ر ده‌س���تی هێ���زی‬ ‫هاوپه‌یمانان وه‌ده‌رنرا‪ ،‬شكستی سوپای‬ ‫عێراق له‌شه‌ڕی هاوپه‌یمانان ده‌رفه‌تی‬ ‫راپه‌ڕینی له‌خواروی عێراق دروستكرد‪،‬‬ ‫س���ه‌رقاڵی ده‌زگا داپڵۆس���ێنه‌ره‌كانی‬ ‫به‌عس به‌راپه‌ڕینی خ���واروی عێراق‌و‌‬ ‫ئه‌و ئاماده‌سازیه‌ی له‌كوردستان هه‌بو‬

‫راپه‌ڕینی به‌هاری ‪1991‬‬ ‫بۆ راپه‌ڕینی سه‌رتاس���ه‌ری‪ ،‬دیس���ان‬ ‫له‌كوردس���تانیش به‌عس له‌ش���ێوه‌ی‬ ‫شه‌ڕی كوێت مانگێك خۆی بۆ نه‌گیرا‬ ‫له‌به‌رده‌م ر‌قی جه‌ماوه‌ری كوردس���تان‬ ‫به‌پشتیوانی هێزی پێشمه‌رگه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ ب���و له‌ ‪ 5‬ئ���ازاره‌وه‌ تا رۆژی‬ ‫ن���ه‌ورۆز به‌ش���ی ه���ه‌ره‌زۆری خاكی‬ ‫كوردستان له‌ده‌زگا داپڵۆسێنه‌ره‌كانی‬ ‫به‌عس پاككرای���ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌كه‌مین جار‬ ‫خه‌ڵكی كوردس���تان هه‌وای ئازادیان‬ ‫له‌سه‌ر خاكه‌كه‌ی هه‌ڵمژی‪.‬‬ ‫رۆژانی راپه‌ڕین‬ ‫ئاس���ان نیه‌ باس‌و وه‌سفی رۆژانی‬ ‫راپه‌رین له‌كوردستان بكرێت‪ ،‬رۆژانێك‬ ‫ك���ه‌ جگ���ه‌ له‌ئازادیه‌كه‌ی ك���ه‌ هه‌مو‬ ‫الی���ه‌ك خه‌ونم���ان پێی���ه‌وه‌ ده‌بینی‪،‬‬ ‫رۆژانی خۆشه‌ویس���تی‌و ئامێزگرتنه‌وه‌‬ ‫بو بۆ هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان‪،‬‬ ‫رۆژانی برایه‌تی‌و جۆشدانی بیڕوباوه‌ڕی‬ ‫كوردانه‌وه‌ حه‌ماس���ه‌تی خه‌ڵك بو دژ‬ ‫به‌داگیركاری‪ ،‬رۆژانی خاوه‌نداریه‌تیكردن‬ ‫بو له‌ده‌سكه‌وته‌كانی راپه‌رین‪.‬‬ ‫هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌ له‌ده‌سكه‌وته‌كانی‬ ‫راپه‌ڕین‬ ‫ئه‌و بارودۆخه‌ی ئێستا له‌كوردستان‬ ‫هه‌یه‌ له‌زۆری قه‌یرانه‌كانی سیاس���ی‌و‬ ‫ئاب���وری‌و بێمتمانه‌ی���ی‪ ،‬زۆرێ���ك‬ ‫له‌چاودێران پێیان وایه‌ هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌یه‌‬ ‫له‌ده‌س���كه‌وته‌كانی ڕاپه‌ری���ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م���ڕۆ نیه‌ كه‌ ده‌رك ب���ه‌وه‌ ده‌كرێت‬ ‫ده‌سكه‌وته‌كانی ڕاپه‌رین له‌مه‌ترسیدان‪،‬‬ ‫بگره‌ ئه‌و رۆژانه‌ی كه‌ له‌شوێنی ئه‌وه‌ی‬ ‫بیر له‌هێزێكی یه‌كگرتو بۆ پاراس���تنی‬ ‫كوردستان بكرابا هێزی حزبی بره‌وی‬ ‫پێ���ده‌دراو كاتێكی���ش به‌رژه‌وه‌ندی���ه‌‬

‫له‌هه‌مویشی‬ ‫سه‌یرو سه‌مه‌ره‌تر‬ ‫خه‌ڵكانێك‬ ‫به‌وه‌زیرو خوارتر‬ ‫خانه‌نیشین كراون‬ ‫ئه‌و پۆسته‌یان‬ ‫نه‌بینیو‌ه‬ ‫هه‌مو ئه‌مان ‌ه‬ ‫هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌بون‬ ‫له‌گیانی راپه‌ڕین‬ ‫حزبی���ه‌كان ناكۆكیان تێك���ه‌وت هه‌ر‬ ‫ئه‌و هێزانه‌ بون كاره‌س���اتی ش���ه‌ڕی‬ ‫ناوخۆی���ان دروس���ت ك���رد‪ ،‬ئه‌ویان‬ ‫خاڵێكی هه‌ره‌دی���اری هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌ بو‬ ‫له‌ده‌سكەو‌ته‌كانی راپه‌ڕین كه‌ كۆتایی‬ ‫هێنا به‌ته‌بایی‌و‌ یه‌كڕیزی له‌كوردستان‬ ‫تا ئه‌مڕۆش���ی له‌گه‌ڵدابێت كه‌ بیست‌و‬ ‫پێنج س���اڵ به‌س���ه‌ر راپه‌ڕین دروست‬

‫ده‌بێ���ت وه‌ك پێویس���ت كوردس���تان‬ ‫نه‌بۆته‌ خاوه‌نی ئ���ه‌و هێزه‌ بگره‌ ئه‌و‬ ‫هێزه‌ی كه‌ هه‌شه‌ زیاتر شێوازی حزبی‬ ‫پێوه‌ دیاره‌و نه‌بۆته‌ هێزێكی یه‌كگرتوی‬ ‫نیشتمانی!‬ ‫له‌بواری ئابوری‌و ژیان‌و گوزه‌رانی‬ ‫خه‌ڵكیش كه‌ له‌رۆژانی وه‌ك ئه‌مڕۆمان‬ ‫باج���ه‌ گه‌وره‌كه‌ی ده‌ده‌ی���ن‪ ،‬بێپالنی‬ ‫له‌و بواره‌ گرنگه‌ی ژی���ان له‌و رۆژه‌وه‌‬ ‫ده‌ستی پێكرد كاتێك به‌بڕیاری حزبی‬ ‫كه‌رەس���ته‌ی گه‌وره‌ترین به‌ن���داو كه‌‬ ‫به‌نداوی بێخمه‌ بو هه‌ڕاج كرا!‬ ‫دواتری���ش فرۆش���تن‌و داخس���تنی‬ ‫كارخان���ه‌ گه‌وره‌كان���ی وه‌ك (جگه‌رو‬ ‫رستن‌و چنین ‪...‬هتد) به‌هه‌زاران كه‌سی‬ ‫له‌كوردس���تان بێكاركرد‪ ،‬له‌ش���وێنی‬ ‫ئه‌مان ‌ه ده‌سه‌اڵتداران په‌نایان برده‌ به‌ر‬ ‫دروس���تكردنی سوپای بێكاری حزبی‌و‬ ‫له‌ملمالنێی یه‌كترو بۆ كڕینی ئیراده‌ی‬ ‫تاكی ك���ورد تا له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان وه‌ك‬ ‫تاكی ب���ێ ئی���راده‌ به‌كاری���ان بێنن‬ ‫به‌هه‌زاران كه‌سیان به‌ناوی فه‌رمانبه‌ر‬ ‫له‌پۆس���تی ب���ااڵو ن���زم دامه‌زراند‪ ،‬تا‬ ‫وایلێهات له‌نێو ئه‌و دامه‌زراندنانه‌ خه‌ڵك‬ ‫به‌ناوی پێش���مه‌رگه‌ خانه‌نشین بكرێت‬ ‫كه‌ رۆژێك نه‌ك پێشمه‌رگه‌ نه‌بوه‌ بگره‌‬ ‫له‌س���ه‌نگه‌ری دژه‌ پێشمه‌رگه‌ش بوە‪،‬‬ ‫خه‌ڵكی وا بكرێته‌ شه‌هید له‌سه‌نگه‌ری‬ ‫خیانه‌ت كوژراوه‌‪ ،‬له‌هه‌مویشی سه‌یرو‬ ‫س���ه‌مه‌ره‌تر خه‌ڵكانێ���ك به‌وه‌زی���رو‬ ‫خوارت���ر خانه‌نیش���ین ك���راون ئ���ه‌و‬ ‫پۆس���ته‌یان نه‌بینیوه‌‪ ،‬هه‌م���و ئه‌مانه‌‬ ‫هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌ب���ون له‌گیان���ی راپه‌ڕین‪،‬‬ ‫كه‌ خه‌ڵك له‌به‌رامب���ه‌ر ‌رژێمێک ئاوی‬ ‫ئه‌و سیاس���ه‌ته‌ی رشت بو‪ ،‬كه‌ دوای‬ ‫خۆی زۆر به‌خراپتر له‌كوردستان كاری‬ ‫له‌سه‌ر كرا‪.‬‬

‫ئازاره‌كانی‌ راپه‌ڕین‬ ‫له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج‬ ‫زۆرن ئه‌وانه‌ی‌ له‌س���ه‌ر ده‌سكه‌وت‌و‬ ‫بایه‌خه‌كانی‌ راپه‌ڕین ده‌نوس���ن‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫چه‌ند ساڵێكه‌ دیوه‌كه‌ی‌ دیكه‌ی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌خوێنینه‌وه‌‪ ،‬ئایا راپه‌ڕین گه‌یش���ته‌‬ ‫دوا مه‌نزڵ‪ ،‬ئایه‌ خه‌ونه‌كان هاتنه‌ دی‌‪،‬‬ ‫ئای���ا راپه‌ڕین كۆتایی‌ هات���وه‌ ئه‌مانه‌‬ ‫هه‌مو پرس���یاری‌ به‌رده‌وام‌و سااڵنه‌ی‌‬ ‫ئێم���ه‌ن‪ ،‬ئاخر راپه‌ڕین ئ���ازاری‌ زۆری‌‬ ‫بۆ دروستكردین‌و له‌خه‌ونێك به‌ئاگای‌‬ ‫هێناین‪ ،‬كه‌ هه‌ر تێیدا باین خۆشتر بو‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌سه‌ره‌تای‌ راپه‌ڕیندا دزی‌‌و تااڵنی‌‬ ‫به‌شێكی‌ زۆر له‌به‌رپرس���ان به‌ئێمه‌ی‌‬ ‫وت ك���ه‌ ئه‌م ئ���اوه‌زه‌ كۆچه‌ریه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ئاوه‌زه‌ی‌ له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌ قاچاغچێتی‌‬ ‫شۆڕشگێڕانه‌ س���ه‌ریهه‌ڵداوه‌ ئه‌سته‌مه‌‬ ‫ئێمه‌ بگه‌یه‌نێت���ه‌ كه‌ناری‌ ئارام‪ ،‬دواتر‬ ‫تێك���ه‌ڵ ب���ون‌و به‌یه‌كچواندنی‌ باش‌و‬ ‫ج���اش‌و نه‌بون���ی‌ هی���چ دادوه‌ریه‌كی‌‬ ‫گوێ���زه‌ره‌وه‌و ب���ه‌دوای‌ ئه‌وانه‌ش���دا‬ ‫دروستبونی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆ‪ ،‬ئه‌مانه‌ ئه‌و‬ ‫نائومێدیانه‌ بون كه‌ راپه‌ڕین به‌ئێمه‌ی‌‬ ‫به‌خشی‌‪.‬‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی‌ ك���ه‌ ش���انازی‌ زۆر گوایه‌‬

‫به‌ده‌س���كه‌وته‌كانی‌ راپه‌ڕینه‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫ده‌یانه‌وێ‌ خوێنی‌ شه‌هیده‌كانی‌ شه‌ڕی‌‬ ‫ناوخۆو تااڵن‌و وێرانكردنی‌ س���ه‌رخان‌و‬ ‫ژێرخان���ی‌ باش���وری‌ كوردس���تان‌و‬ ‫پارچه‌پارچ���ه‌ كردن���ی‌ نیش���تمان له‌‬ ‫سه‌ر بنه‌مای‌ عه‌ش���ره‌ت‌و خێڵ له‌بیر‬ ‫ئێم���ه‌ به‌رنه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌وان ئه‌مس���اڵ‬ ‫گومانێكی‌ تریان دروس���تكرد‪ ،‬گومانی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئایا راپه‌ڕی���ن ده‌كرێته‌وه‌ ئایا‬ ‫راپه‌ڕی���ن درێ���ژه‌ی‌ ده‌بێت‪ ،‬راس���تی‌‬ ‫ئه‌مس���اڵ له‌ه���ه‌ر س���اڵ له‌بارترب���و‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ كۆتایی‌ به‌س���ته‌مكاری‌‬ ‫خۆیی‌ بهێن���رێ‌‌و خه‌ونه‌كانی‌ راپه‌ڕین‬ ‫بهێنرێنه‌دی‌‪ ،‬به‌اڵم ترس له‌ئاكامه‌كان‌و‬ ‫بونی‌ داعش‌و چاوتێبڕینی‌ نه‌یاران ئه‌م‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ی���ان دواخس���ت‪ ،‬نه‌ك ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ كونس���وڵگه‌ریه‌كان خرانه‌ به‌رده‌م‬ ‫هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئاژاوه‌یه‌ك‬ ‫به‌ڕێوه‌یه‌‪ ،‬چه‌ن���د خه‌ڵك له‌گه‌رمیان‌و‬ ‫رانیه‌ توڕه‌ن له‌و خۆده‌سه‌اڵتیه‌ خراپه‌‪،‬‬ ‫ده‌ هێن���ده‌ خه‌ڵك���ی‌ زاخ���ۆو ئاكرێ‌‌و‬ ‫ئامێ���دی‌‪ ،‬به‌اڵم به‌رپرس���یاریه‌تیه‌كی‌‬ ‫ئاكاری‌‌و به‌ڕونی‌ نه‌بینینی‌ ئه‌نجامه‌كان‬ ‫وایانكرد كه‌ جارێ‌ تر پشكۆی‌ راپه‌ڕین‬ ‫گڕ نه‌گرێته‌وه‌ له‌م قۆناغه‌دا‪.‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت ده‌بوایه‌ كونس���وڵگه‌ریه‌كان‬

‫ئه‌و پرسیاره‌یان له‌براده‌ری‌ راپۆرتده‌ر‬ ‫بكردایه‌ بۆ خه‌ڵك توڕه‌ن‪ ،‬بۆ گۆڕان‌و‬ ‫په‌كه‌ك���ه‌ ده‌یانه‌وێ‌ بچنه‌ پش���ت ئه‌و‬ ‫توڕه‌بون���ه‌ی‌ خه‌ڵك���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫راپۆرت���ه‌ی‌ ئه‌و راس���تی‌ تیایه‌ خه‌ڵك‬ ‫ئه‌مڕۆ له‌ه���ه‌ركات زیات���ر ئازاره‌كانی‌‬ ‫راپه‌ڕی���ن ده‌بینێ‌‪ ،‬ده‌زان���ێ‌ راپه‌ڕین‬ ‫ته‌واوی‌ ئه‌نجامه‌كان���ی‌ به‌دینه‌هاتون‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ س���واری‌ كۆڵی‌ راپه‌ڕینی‌‬ ‫خه‌ڵك ب���ون‪ ،‬س���ه‌دان دزو گه‌ند‌هڵ‌و‬ ‫بكوژو ببڕیان تیا دروس���ت بو‪ ،‬خه‌ڵك‬ ‫ت���وڕه‌ن به‌اڵم نیش���تمانه‌كه‌ی‌ خۆیان‬ ‫خۆش ده‌وێت‪ ،‬خه‌ڵك ئه‌گه‌ر راپه‌ڕینیان‬ ‫كردبا بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌یانكرد به‌ربه‌دزینی‌‬ ‫نه‌وت بگرن‪ ،‬به‌ر به‌س���ته‌م‌و كوشتنی‌‬ ‫الوان بگ���رن‪ ،‬به‌ر به‌كۆچ���ی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫س���ته‌مدیده‌ بگرن‪ ،‬خه‌ڵ���ك راپه‌ڕین‬ ‫بكه‌ن بۆ وردوخاش���كردنی‌ كۆش���كی‌‬ ‫بلورین ده‌یكه‌ن‪ ،‬بیرتان نه‌چێ‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌مڕۆش ئه‌و راپه‌ڕینه‌ دواخرا هه‌میشه‌‬ ‫ئاماده‌یه‌‪ ،‬توڕه‌ی���ی‌ خه‌ڵك چركه‌یه‌ك‬ ‫دێ���ت هه‌راس���انتان ده‌كات‌و خ���ه‌ون‬ ‫له‌چاوه‌كانتان ده‌زڕێنێ‌‪ ،‬ئه‌و ساته‌ كه‌‬ ‫دێت ئیتر درۆو بوخت���ان‌و تۆمه‌تیش‬ ‫نایخوا‪ ،‬بوختان‌و درۆو تۆمه‌ته‌كانیش‬ ‫به‌شێكن له‌ئازاره‌كانی‌ راپه‌ڕین‪.‬‬

‫خه‌ڵك ئه‌مڕۆ له‌هه‌ركات‬ ‫زیاتر ئازاره‌كانی‌ راپه‌ڕین‬ ‫ده‌بینێ‌ ده‌زانێ‌ راپه‌ڕین‬ ‫ته‌واوی‌ ئه‌نجامه‌كانی‌‬ ‫به‌دینه‌هاتون‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫كه‌ سواری‌ كۆڵی‌‬ ‫راپه‌ڕینی‌ خه‌ڵك بون‬ ‫سه‌دان دزو گه‌نده‌ڵ‌و‬ ‫بكوژو ببڕیان تیا‬ ‫دروست بو‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrusti.sul@gmail.com‬‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫‪15‬‬

‫الپه‌ڕه‌ی ته‌ندروستی‪ ،‬به‌سپۆنسه‌ری بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫رۆماتیزم زیاتر له‌ ‪ 120‬جۆری‌ هه‌یه‌و‬ ‫هه‌ریه‌كه‌شیان چاره‌سه‌ری تایبه‌ت به‌خۆیان هه‌یه‌‬

‫د‪ .‬هاوار عه‌لی‌‬ ‫ڕیخۆڵه‌كانیش ده‌گرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆماتیزم زیاتر ل���ه‌‪ 120‬جۆری‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫ئا‪ :‬راگه‌یاندنی‌ ته‌ندروستی‌ سلێمانی‌‬ ‫ی تایبه‌ت‬ ‫كه‌ هه‌ر جۆرێكیان چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی به‌خۆی هه‌یه‌‪ ،‬باوترینیشیان رۆماتۆید‬ ‫ل���ه‌م هه‌ڤپه‌یڤین���ه‌دا د‪.‬ه���اوار عل ‌‬ ‫ی ئه‌رفراتیسه‌ كه‌ به‌(‪ )RA‬ناسراوه‌ وات ‌ه‬ ‫ئیحس���ان‪ ،‬پسپۆڕی‌ نه‌خۆش���ییه‌كان ‌‬ ‫ی ڕۆماتیزمی‌‪.‬‬ ‫ی جومگه‌ ‌‬ ‫ی هه‌وكردن ‌‬ ‫ی پزیشك ‌‬ ‫جومگه‌و رۆماتیزم‌و ڕاهێنانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی تیشك ده‌خاته‌ سه‌ر‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫له‌شار ‌‬ ‫ی‬ ‫هۆكاره‌كان‌و چاره‌س���ه‌ری‌ بنه‌ڕه‌ت ‌‬ ‫ی رۆماتی���زم‌و هۆكاره‌كانی‌‌و‬ ‫نه‌خۆش��� ‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌كه‌ چییه‌؟‬ ‫ی چاره‌سه‌ركردنه‌كان‪.‬‬ ‫چۆنێت ‌‬ ‫ی دیاریكراو‬ ‫د‪ .‬هاوار عه‌لی‌‪ :‬هۆكارێك ‌‬ ‫ی ڤایرۆس‬ ‫*نه‌خۆشی‌ رۆماتیزم چییه‌؟ باوترین نی ‌ه به‌اڵم زۆربه‌ی‌ كات بۆ بون ‌‬ ‫ی هۆرمۆنات‌و‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ یاخود تێكچون ‌‬ ‫جۆره‌كانی‌ چییه‌؟‬ ‫ی‬ ‫د‪ .‬هاوار عه‌لی‌‪ :‬یه‌كێكه‌ له‌نه‌خۆشیی ‌ه توش���بونی‌ مرۆڤ به‌نه‌خۆش���ییه‌كان ‌‬ ‫درێژخایه‌ن���ه‌كان‌و هه‌وكردنێك ‌ه ده‌بێت ‌ه دیكه‌‪.‬‬ ‫ی بۆ‬ ‫تائێس���تا چاره‌سه‌رێكی‌ بنه‌ڕه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رزبونه‌وه‌ی‌ ڕێژه‌كه‌ی‌ له‌له‌ش��� ‌‬ ‫هۆ ‌‬ ‫مرۆڤ���داو له‌ب���اره‌ س���ه‌ره‌كییه‌كه‌یدا ئه‌م نه‌خۆشییه‌ بونی‌ نییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه سه‌ره‌تا‬ ‫ی وه‌ك (ده‌س���ت‪ ،‬ق���اچ‪ ،‬ڕێنمایی‌ ده‌درێت ‌ه نه‌خۆش���ه‌كه‌و دواتر‬ ‫جومگه‌كان��� ‌‬ ‫ئه‌ژنۆ‪ ،‬ئه‌نیشك‪ ،‬مل‌و پشت) ده‌گرێته‌و‌ه ده‌رمانی‌ ئازارشكێنی‌ بۆ به‌كارده‌هێنرێت‬ ‫ی‬ ‫ی درێژخایه‌نی‌ بۆ دیار ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم هه‌ندێكج���ار پێس���ت‌و ناوده‌م‌و پاشان ده‌رمان ‌‬

‫ده‌كرێت وه‌ك (میس���ۆ تره‌كسه‌ید) ك ‌ه‬ ‫ی سه‌ره‌كییه‌‪.‬‬ ‫ده‌رمانێك ‌‬ ‫كاریگه‌ری‌ نه‌خۆشیی ‌ه درێژخایه‌نه‌كان‬ ‫له‌وباره‌وه‌ چییه‌ ؟‬ ‫د‪ .‬هاوار عه‌لی‌‪ :‬كاریگه‌ری‌ هه‌ی ‌ه چونك ‌ه‬ ‫ی درێژخایه‌نیان هه‌ی ‌ه‬ ‫ی نه‌خۆش ‌‬ ‫ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی له‌شیاندا‬ ‫ی دیكه‌ ‌‬ ‫هه‌وكردنه‌ك ‌ه له‌شوێن ‌‬ ‫ڕوده‌دات وه‌ك چاو ده‌ماره‌كانی‌ خوێن‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ش ئه‌گه‌ری‌ زیادبونیان به‌جه‌ڵته‌ ‌‬ ‫مێشك‌و دڵ زیاتر ده‌كات ‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی رۆماتیزم��� ‌ه دیار ‌‬ ‫چ���ۆن رێ���ژه‌ ‌‬ ‫ده‌كرێت؟‬ ‫ی‬ ‫د‪ .‬هاوار عه‌لی‌‪ :‬له‌ڕێگه‌ی‌ ش���یكار ‌‬ ‫(‪ )ESR‬ڕێژه‌ك���ه‌ی دی���اری‌ ده‌كرێت‬ ‫له‌ه���ه‌ردو ره‌گه‌زه‌كه‌ش���دا جی���اواز‌ه‬ ‫له‌ره‌گ���ه‌زی‌ مێ���دا به‌رزتر‌ه ب���ه‌راورد‬

‫هه‌ندێ‌ جار به‌كتریا هۆكار ‌ی‬ ‫هه‌وكردنی‌ جگه‌ر ‌ی ڤایرۆسیه‌‬

‫ی بونی‌ په‌تادا‬ ‫ی نێر به‌اڵم له‌كات ‌‬ ‫به‌ره‌گه‌ز ‌‬ ‫ئه‌م رێژه‌یه‌ به‌رزده‌بێته‌وه‌ ئه‌مه‌ش ئه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ڕۆماتیزم ‌ه زیاد ‌‬ ‫ناگه‌یه‌نێت كه‌ رێژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كردبێت‌و كه‌س���ه‌ك ‌ه ئه‌و نه‌خۆشییه‌ ‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌وان��� ‌هی‌ ته‌مه‌نیان‬ ‫ی‬ ‫زۆره‌و جگه‌ره‌كێش���ن یان نه‌خۆش��� ‌‬ ‫جگه‌ریان هه‌ی ‌ه یاخ���ود ژنانی‌ دوگیان‬ ‫ی‬ ‫ڕیژه‌ك ‌ه تێیاندا به‌رزتره‌ وه‌ك له‌كه‌سان ‌‬ ‫دیكه‌دا‪.‬‬ ‫ی له‌پیاواندا‬ ‫به‌پێی‌ ستانداردی‌ جیهان ‌‬ ‫ئا‪ :‬راگه‌یاندنی‌ ته‌ندروستی‌ سلێمانی‌‬ ‫ی دو ده‌كرێ���ت تا‬ ‫ته‌مه‌نی���ان دابه‌ش��� ‌‬ ‫ی هه‌ژم���ار ده‌كرێت‬ ‫‪ %25‬ب���ه‌ ئاس���ای ‌‬ ‫هه‌وكردن���ی‌ جگ���ه‌ر یه‌كێك���ه‌ ل���ه‌و‬ ‫له‌ژنانیش���دا ته‌مه‌نیان له‌گه‌ڵ ژمار‌ه ‪10‬‬ ‫كۆده‌كرێته‌وه‌و دابه‌ش���ی‌ دو ده‌كرێت‪ ،‬نه‌خۆش���ییانه‌ی‌ زۆر ده‌بینرێت له‌هه‌مو‬ ‫ی جیهاندا‪ ،‬ئه‌ویش بریتی ‌ه‬ ‫ی ‪ %15‬ل ‌ه سه‌رانس���ه‌ر ‌‬ ‫كه‌وات��� ‌ه له‌منداڵ���دا ڕی���ژ‌ه ‌‬ ‫ی جگ���ه‌ر‬ ‫له‌س���وربونه‌وه‌ی‌ خانه‌كان��� ‌‬ ‫گه‌وره‌شدا ‪ %25‬ئاساییه‌‪.‬‬ ‫ی یان‬ ‫ی ناوه‌ك ‌‬ ‫له‌ئه‌نجام���ی‌ كاریگ���ه‌ر ‌‬ ‫ی هه‌ندێ���ك جاریش هۆكاره‌كان‬ ‫ی خواردنه‌كان چ كاریگه‌رییه‌ك ده‌ره‌ك ‌‬ ‫جۆر ‌‬ ‫ڤایرۆسه‌كانن‪.‬‬ ‫دروست ده‌كات ؟‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌وكردن ‌‬ ‫هه‌ر كاتێ���ك ڤایرۆس��� ‌‬ ‫د‪ .‬ه���اوار عه‌لی‌‪ :‬هه‌ن���دێ‌ خواردن‬ ‫ی‬ ‫ی جگه‌ر ده‌چێت ‌ه له‌ش���ه‌وه‌ جگه‌ر توش ‌‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌ك ‌ه زیاتر ده‌كات به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه نه‌خۆش���ی‌ (ده‌رد‌ه پاشا) هه‌وكردن ده‌كات‌و ڤایرۆسه‌كه‌ش شوێن ‌‬ ‫ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی جگه‌ره‌و‬ ‫ی���ان هه‌یه‌ ئه‌گ���ه‌ر بێ���ت خواردنه‌و‌ه گه‌ش���ه‌كردنی‌ ن���او خانه‌كان ‌‬ ‫كحولییه‌كان‌و گۆش���تی‌ سور زۆربخۆن ب���ه‌دو میكانیزمی���ش هه‌وكردنه‌ك��� ‌ه‬ ‫ی ڕوده‌دات‪.‬‬ ‫ی ده‌بێ���ت‌و جومگه‌كان ‌‬ ‫ئه‌وا كاریگه‌ر ‌‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ د‪.‬محم���د عومه‌ر محمد‬ ‫ده‌ئاوس���ێت‌و پێویس���ته‌ له‌مكات���ه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ن���او و نه‌خۆش���ییه‌كان ‌‬ ‫س���ه‌ردانی‌ پزیش���ك‌و نه‌خۆش���خان ‌ه پس���پۆڕ ‌‬ ‫ه���ه‌رس‌و جگ���ه‌ر ده‌ڵی���ت‪ :‬له‌یه‌كه‌م‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ڕاسته‌وخۆ كاریگه‌ر ‌‬ ‫باردا به‌ش���ێوه‌ ‌‬ ‫ی دوه‌میش���دا‬ ‫ی سروشتی‌ بۆ دروس���ت ده‌كات‌و له‌بار ‌‬ ‫له‌چ كاتێكدا چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫به‌ناڕاس���ته‌وخۆ‪ ،‬كاتێك ڤایرۆس���ه‌ك ‌ه‬ ‫نه‌خۆش ده‌كرێت ؟‬ ‫ی مرۆڤ‬ ‫ی ده‌چێت ‌ه ناو خانه‌كانه‌و‌ه له‌ش��� ‌‬ ‫د‪ .‬ه���اوار عه‌ل���ی‌‪ :‬ئه‌وان��� ‌ه ‌‬ ‫ی سیسته‌می‌ به‌رگرییه‌و‌ه ده‌یه‌وێت‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌كه‌یان س���ه‌رهه‌ڵبداته‌و‌ه له‌ڕێ ‌‬ ‫ی به‌رێ���ت به‌اڵم ئ���ه‌م به‌رگریی ‌ه‬ ‫ی سروش���تییان بۆ ناكرێت له‌ناو ‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕۆماتیزمه‌كه‌یان هێور خانه‌كان تێك ده‌شكێنێت‌و ئه‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌وان���ه‌ ‌‬ ‫بۆته‌وه‌و به‌ره‌و كۆنترۆڵكردن ده‌چێت هه‌وكردن تیایاندا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و پس���پۆڕه‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ وت‪:‬‬ ‫ئه‌م چاره‌سه‌ره‌یان بۆ ده‌كرێت‪.‬‬

‫هه‌ندێكجار به‌كتریا هۆكار‌ه بۆ توشبون‬ ‫ی جگه‌ر له‌وانه‌ش‬ ‫ی ڤایرۆس ‌‬ ‫به‌هه‌وكردن ‌‬ ‫به‌كتریای‌ برۆس���ێال ك ‌ه حومه‌ی‌ ماڵتا‬ ‫دروس���ت ده‌كات‌و به‌كتریای‌ س���یل ك ‌ه‬ ‫ی نه‌خۆش���ی‌ س���یل‌و بۆیان‬ ‫ده‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی ئه‌م نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫ی ڕودان ‌‬ ‫هه‌یه‌ ببن ‌ه هۆ ‌‬ ‫ڤایرۆسییه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌ندێك كاتیشدا كرمه‌ مشه‌خۆره‌كان‬ ‫ی ئه‌میبای‌ هیتۆلیتكا دروست‬ ‫هه‌وكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌بێت ‌ه هۆی‌ سكچون ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی له‌ریخۆڵه‌كان���داو هه‌ن���د ‌‬ ‫خوێن���او ‌‬ ‫ی‬ ‫جاری���ش ئه‌م مش���ه‌خۆران ‌ه دی���وار ‌‬ ‫ڕیخۆڵ ‌ه ده‌بڕن‌و ده‌گه‌نه‌ جگه‌رو ته‌نانه‌ت‬ ‫ی جگه‌ریش دروست ده‌كه‌ن ‪.‬‬ ‫دومه‌ڵ ‌‬ ‫دو ج���ۆر ڤای���رۆس ه���ۆكارن ب���ۆ‬ ‫ی جگه‌ر له‌وانه‌‪:‬‬ ‫دروستبونی‌ هه‌وكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )A , E‬ك ‌ه له‌رێگه‌ ‌‬ ‫ڤایرۆس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌م���ه‌و‌ه ده‌گوێزرێته‌وه‌ ئه‌ویش به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پیس به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫خواردن‌و خواردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جۆر ‌‬ ‫له‌مندااڵن���دا‪ ،‬به‌اڵم ڤایرۆس��� ‌‬ ‫ی خوێ���ن‌و‬ ‫(‪ )B , C , G‬له‌ڕێگ��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پیس ‌‬ ‫نه‌ش���ته‌رگه‌ری‌‌و هه‌ر ئامێرێك ‌‬ ‫ت���ر ده‌گوازرێت���ه‌و‌ه وه‌ك ده‌رزی‌ تاتۆ‬ ‫ی ده‌م���وددان یان‬ ‫كردن‌و نه‌ش���ته‌رگه‌ر ‌‬ ‫گواس���تنه‌وه‌ی‌ له‌دایك���ه‌و‌ه ب���ۆ منداڵ‬ ‫ی ڤایرۆسه‌ك ‌ه بو به‌تایبه‌ت‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ڵگر ‌‬ ‫له‌كاتی‌ منداڵبوندا‪.‬‬

‫ئازار و سڕبون ‌ی ده‌سته‌كانت پشتگوێ مه‌خه‌ ئه‌م ره‌فتاران ‌ه هۆكارن‬ ‫بۆ كورتبونه‌وه‌ی ته‌مه‌نی مرۆڤه‌كان‬ ‫ئا‪ :‬راگه‌یاندنی‌ ته‌ندروستی‌ سلێمانی‌‬ ‫هه‌ندێ���ك ه���ۆكارو ره‌فت���ار ه���ه‌ن‬ ‫كاریگه‌ری له‌س���ه‌ر درێژی و كورتبونی‬ ‫ته‌مه‌ن���ی مرۆڤه‌كان دروس���ت ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌پێ���ی لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك���ی نوێ���ی‌‬ ‫ئوسترالیش كه‌ كۆمه‌لێك زانا له‌زانكۆی‬ ‫سیدنی له‌سه‌ر ‪ 231‬هه‌زار هاواڵتی‌ ئه‌و‬ ‫واڵته‌ ئه‌نجامیانداوه‌ بۆ ماوه‌ی چه‌ندین‬ ‫ساڵ ده‌ركه‌وتوه‌ ش���ه‌ش ره‌فتار هه‌ن‬ ‫هۆكارن بۆ كورتبونی ته‌مه‌نی مرۆڤ‪.‬‬

‫ئا‪ :‬راگه‌یاندنی‌ ته‌ندروستی‌ سلێمانی‌‬ ‫دكت���ۆر لوس���یا هیراس پس���پۆڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تی‌ مرۆڤ به‌یه‌كێك له‌ئه‌ندامه‌ نه‌ش���ته‌گه‌ری‌ ئێس���ك‌و ده‌س���ت‬ ‫ئاڵۆزه‌كانی‌ له‌ش���ی‌ م���رۆڤ داده‌نرێت له‌نه‌خۆش���خانه‌ی‌ برگی���ل له‌دوب���ه‌ی‌‬ ‫به‌ه���ۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ رۆڵێكی‌ گه‌وره‌ی‌ هه‌یه‌ رایگه‌یان���د‪ :‬توش���بونی‌ ده‌س���ت‬ ‫له‌زۆرین���ه‌ی‌ چاالكیه‌كان���ی‌ رۆژانه‌دا‪ ،‬به‌نه‌خۆش���ی‌و هه‌وكردن ده‌بێته‌ هۆی‌‬ ‫له‌پی‌ ده‌ست ‪ 27‬ئێسكی‌ تێدایه‌و سێ كه‌مبونه‌وه‌ی‌ توانای‌ جوڵه‌ی‌ ده‌س���ت‌و‬ ‫ده‌مارو چه‌ندین هه‌سته‌وه‌رو جومگه‌ی‌ هه‌س���تكردن به‌ئ���ازارو نیش���انه‌كانی‌‬ ‫تێدایه‌ كه‌ سه‌رجه‌میان پێكه‌وه‌ كارێكی‌ هه‌وك���ردن‌و س���ڕبون‌و دروس���تبونی‌‬ ‫زۆر قورس ده‌كه‌ن به‌اڵم هه‌ندێك كات كێشه‌ی‌ مه‌ترسیدار‪.‬‬ ‫راشیگه‌یاند‪ :‬به‌كارهێنانی‌ له‌راده‌به‌ری‌‬ ‫هه‌ست به‌ئازارو س���ڕبونی‌ ده‌سته‌كان‬ ‫ده‌كرێت بۆیه‌ پزیشكان رێنوێنی‌ ده‌ده‌ن ده‌سته‌كان‌و خۆهیالككردنی‌ به‌رده‌وام‬ ‫هۆكارن بۆ نه‌خۆش���كه‌وتنی‌ ده‌س���ت‌و‬ ‫ئه‌و ئاماژانه‌ پشتگوێ نه‌خرێن‪.‬‬

‫ئه‌نجامی لێكۆڵینه‌وه‌كه‌ش له‌گۆڤاری‬ ‫(بل���وس میدیس���ن) دا باڵوكراوه‌ته‌و‌ه‬ ‫ده‌ركه‌وت���وه‌ (جگ���ه‌ره‌ كێش���ان‪،‬‬ ‫خواردن���ه‌وه‌ی م���ادده‌ كهولیی���ه‌كان‪،‬‬ ‫خۆراكی ناته‌ندروست‪ ،‬وه‌رزش نه‌كردن‪،‬‬ ‫دانیش���تن بۆ ماوه‌ی چه‌ندین كاتژمێر‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ خه‌وتن���ی زۆر) ه���ۆكارن بۆ‬ ‫كه‌مبونه‌وه‌ی ته‌مه‌نی مرۆڤ‌و توشبونی‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا هه‌ندێك هۆكاری‌ بۆماوه‌یی‌و به‌چه‌ند نه‌خۆش���ییه‌كی‌ كوش���نده‌ كه‌‬ ‫به‌س���ااڵچونیش رۆڵ���ی‌ هه‌ی���ه‌ ل���ه‌و به‌هۆیانه‌وه‌ گیانله‌ده‌س���ت ده‌دات وه‌ك‬ ‫نه‌خۆشی شێرپه‌نجه‌‪ ،‬دڵ ‪..‬هتد‪.‬‬ ‫توشبونه‌دا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و دكت���ۆره‌ وتیش���ی‌‪ :‬له‌كات���ی‌‬ ‫هه‌ر له‌لێكۆڵینه‌وه‌كه‌دا گه‌یشتنه‌ ئه‌و‬ ‫ده‌ركه‌وتنی‌ نیش���انه‌كانی‌ هه‌ستكردن‬ ‫به‌ئ���ازارو س���ڕبون‌و هه‌س���تكردنی ده‌رئه‌نجامه‌ی كه‌ زۆر خه‌وتن زیانی زۆر‬ ‫هاوش���ێوه‌ی‌ به‌ركه‌وتنی‌ ته‌زوی‌ كاره‌با زیاتره‌ له‌كه‌مخه‌وی چونكه‌ ده‌بێته‌ هۆی‬ ‫له‌په‌نج���ه‌و جومگه‌ی‌ ده‌س���ت ده‌بێت ئه‌وه‌ی مرۆڤ توشی چه‌ندین نه‌خۆشی‬ ‫سه‌ردانی‌ پزیش���ك بكرێت‌و پشتگوێ بكات‌و روبه‌ڕوی خه‌مۆكیشی بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌خرێت‪ ،‬چونكه‌ پێده‌چێت ئه‌وه‌ ببێته‌ هه‌روه‌ها زۆر دانیش���تن كاریگه‌ری زۆر‬ ‫هۆی‌ كێشه‌ی‌ مه‌ترسیدارو له‌ده‌ستدانی‌ له‌س���ه‌ر ته‌ندروستی دروس���ت ناكات‬ ‫توان���ای‌ هه‌ڵگرت���ن‌و له‌ده‌س���تدانی‌ ئه‌گه‌ر بێ���ت‌و وه‌رزش���كردنی له‌گه‌ڵدا‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫هه‌ستكردن له‌ده‌سته‌كاندا‪.‬‬

‫ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫‪http://www.dohsuli.com‬‬

‫فەیسبووك‪https://www.facebook.com/tandroostyt :‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫موقته‌دا سه‌درو‬ ‫ریفۆرم!‬ ‫ئاسۆ عه‌بدولله‌تیف‬ ‫شیعه‌ی حوكمڕان‌و ئۆپۆزسیۆنی شیعی‪،‬‬ ‫به‌هه‌م���و ره‌م���زو تایپه‌كانی���ه‌وه‌ له‌عێراق‬ ‫ش���یعه‌یه‌كی پاوانخ���وازو ده‌س���ه‌اڵتگه‌ری‬ ‫سیاس���ین‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی ش���یعه‌یه‌كی فیكری‬ ‫په‌روه‌رده‌یی عه‌قائی���دی حه‌وزه‌و ویالیه‌تی‬ ‫فه‌قیه���و عه‌مام���ه‌ به‌س���ه‌ربن‪ ،‬به‌واتایه‌كی‬ ‫تر ش���یعه‌ی عێراقی خاوه‌نی شوناس���ێكی‬ ‫جێگیرنین بۆ سیاس���ه‌تكردن‌و به‌ڕێوه‌بردن‌و‬ ‫حوكمڕانی‪ ،‬بۆیه‌ به‌رده‌وام ش���یعه‌ی عێراق‬ ‫له‌پێكدادانێك���ی ب���ه‌رده‌وام‌و ملمالنێیه‌كی‬ ‫توندو ده‌مارگیری ناوخۆییدا ده‌س���وڕێنه‌وه‌‬ ‫به‌بێ ئ���ه‌وه‌ی بتوانن گوتارێكی سیاس���ی‬ ‫ئاینی متمانه‌پێكراویان هه‌بێت‪.‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت ره‌مزێك���ی وه‌ك ئایه‌ت���واڵ‬ ‫سیس���تانی ب���ه‌و هه‌مو كاریزم���ا رۆحیه‌ی‬ ‫خۆیه‌وه‌ نه‌یتوانیوه‌ جێپه‌نجه‌و شكۆی خۆی‬ ‫بسه‌پێنێت به‌سه‌ر ته‌واوی شیعه‌كاندا جگه‌‬ ‫له‌هه‌ن���دێ بڕیاری روك���ه‌ش نه‌بێت ئه‌ویش‬ ‫به‌پشتیوانی ده‌وڵه‌تێكی وه‌كو ئێران‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫به‌شێكی په‌یوه‌سته‌ به‌سایكۆلۆژیای برینداری‬ ‫قۆناغی رزگاری نیش���تیمانی ش���یعه‌كانه‌وه‌‬ ‫به‌درێژایی س���ه‌ده‌ی رابردو تاكۆتایی هاتنی‬ ‫فاش���یزمی س���وننه‌ به‌رێبه‌رایه‌تی س���ه‌دام‬ ‫حسین له‌‪ ،2003‬له‌و قۆناغه‌دا شیعه‌كان ته‌نها‬ ‫چاویان له‌ته‌ختی سه‌رۆكایه‌تی عێراق‌و تۆڵه‌و‬ ‫توندوتی���ژی‌و به‌رهه‌مهێنانی رق بو‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫ژینگ���ه‌ی ئێرانیش له‌باربوبێ���ت بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م جیله‌ له‌شیعه‌ وا په‌روه‌رده‌بكرێن ته‌نها‬ ‫روانگه‌یه‌كی پاوانخوازی‌و ده‌س���ه‌اڵتگه‌ریان‬ ‫هه‌بێت‌و زۆر په‌یوه‌س���ت نه‌ب���ن به‌رێچكه‌و‬ ‫رێبازه‌كان���ی ئیمامه‌ت‌و ویالی���ه‌ت‌و روانگه‌‬ ‫قوڵه‌كانی ش���یعه‌وه‌ هه‌ر ئه‌و سایكۆلۆژیاو‬ ‫په‌روه‌رده‌ی���ه‌ وایك���ردوه‌ ش���یعه‌ی عێراقی‬ ‫خاوه‌ن ره‌مزێكی سیاسی بڕواپێكراو نه‌بن‌و‬ ‫شوناسێكی تایبه‌تیان نه‌بێت بۆ حوكمڕانی‌و‬ ‫هه‌میشه‌ چاویان له‌تاران بێت وه‌ك ئه‌وترێت‬ ‫به‌غداد ئێستا تاران به‌ڕێوه‌ی ده‌بات!‬ ‫ئه‌م���ه‌ ب���ۆ كوردی���ش راس���ت ب���و‪،‬‬ ‫كاتێك ل���ه‌دوای راپه‌ڕین���ی به‌هاری ‪1991‬‬ ‫سه‌ركرده‌كان له‌شاخ هاتنه‌خوارو نه‌یانتوانی‬ ‫به‌دیدێك���ی ش���اریانه‌وه‌ حوكمڕان���ی واڵت‬ ‫بك���ه‌ن‌و زیات���ر خه‌ریك���ی خۆته‌یاركردنی‬ ‫حیزبی‌و ده‌س���ه‌اڵتگه‌ری خێ���ڵ‌و بنه‌ماڵه‌و‬ ‫ملمالنێی ناوخۆیی بون‌و پشتیان له‌خه‌ونی‬ ‫مه‌ده‌نیه‌ت‌و دیموكراسی‌و فه‌زیله‌تی تاك كرد‪،‬‬ ‫ئه‌م سلوكه‌ سیاس���یه‌ی كاراكته‌ری كوردو‬ ‫شیعه‌ له‌عێراقدا زاده‌ی یه‌ك ته‌وژم‌و ژینگه‌و‬ ‫فیكرو جیهانبینیه‌ كه‌ به‌ش���ێكی په‌یوه‌سته‌‬ ‫به‌وه‌ی له‌رابردودا جوگرافیای خه‌باتكردنیان‬ ‫ئێ���ران بوه‌و ئێرانیش باش���ی پ���ه‌روه‌رده‌‬ ‫كردون‪ ،‬عێراقیه‌كان ئێس���تا كه‌وتونه‌ته‌ ناو‬ ‫ملمالنێیه‌ك���ی تون���دی مه‌زهه‌ب���ی‌و تائیفی‬ ‫ناوخۆییه‌وه‌ به‌هه‌مان شێوه‌ كورده‌كانیش‪،‬‬ ‫به‌جۆرێ���ك هه‌ركه‌س بۆ خۆی بانگه‌ش���ه‌ی‬ ‫ریف���ۆرم‌و نوێبون���ه‌وه‌و ئ���ازادی ده‌كات‪،‬‬ ‫كاراكته‌رێك���ی وه‌كو "موقته‌دا س���ه‌در" كه‌‬ ‫مه‌به‌ستی ئه‌م نوسینه‌یه‌‪ ،‬خۆی سه‌رچاوه‌ی‬ ‫به‌دبه‌ختی ش���ه‌قامی عێراقی‌و مه‌ده‌نیه‌ت‌و‬ ‫دیموكراس���یه‌‪ ،‬كه‌چی ئێس���تا رێبه‌رایه‌تی‬ ‫رێكخستنێكی جه‌ماوه‌ری‌و خۆپیشاندانێكی‬ ‫ملیۆن���ی ده‌كات دژی گه‌نده‌ڵ���ی‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫كه‌سێك نیه‌ بپرس���ێت گه‌نده‌ڵی له‌عێراقدا‬ ‫كێ كردی‌و بۆ ئه‌نجامدرا‪ ،‬ئایا موقته‌دا دژی‬ ‫سومبولێكی سوننی گه‌نده‌ڵ وه‌ستاوه‌ته‌وه‌‬ ‫ی���ان دژی ده‌یان تایپ‌و جه‌ماعه‌ی ش���یعی‬ ‫وه‌ستاوه‌ته‌وه‌ كه‌ دیاره‌ بۆچی دروستكران‌و‬ ‫چ ئه‌جێندایه‌كیان له‌پش���ته‌‪ ،‬خۆپیشاندانی‬ ‫ملیۆنی ش���یعه‌ له‌به‌غداد راسته‌ بۆ دژایه‌تی‬ ‫گه‌نده‌ڵیه‌‪ ،‬لێ ئه‌جێندایه‌كی شیعه‌ی له‌پشته‌‬ ‫بۆ داپۆشینی سته‌م‌و قه‌یرانه‌كانی رابردو تا‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌یه‌ له‌ده‌ست نه‌چێت دوای رزگاریی‬ ‫موس���ڵ به‌تایبه‌ت���ی له‌دیزاینكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫عێراق���ی دوای موس���ڵدا ئه‌گ���ه‌ر ش���یعه‌‬ ‫خ���ۆی رێك نه‌خاته‌وه‌ ره‌نگه‌ س���وننه‌كان‌و‬ ‫كورده‌كان‌و كامپی توركی ئه‌مریكی سعودی‬ ‫ت���ه‌واو په‌راوێزی���ان بخه‌ن‪ ،‬بۆی���ه‌ موقته‌دا‬ ‫به‌كارده‌هێنرێت بۆ مه‌به‌ستێكی گه‌وره‌تر كه‌‬ ‫دوره‌ له‌وه‌ی ئێستا‪ ،‬موقته‌دا خۆی فیگۆرو‬ ‫ئاخوندێكی س���ه‌له‌فی ش���یعه‌و بنه‌ماخوازو‬ ‫كۆنزه‌رڤاتیڤی ئێرانیه‌و خۆشترین نیشتیمانی‬ ‫نه‌ عێراقه‌و نه‌ ش���ام به‌ڵكو شوێنێكه‌ پێی‬ ‫ده‌وترێت ق���وم‌و چه‌ند س���اڵێك له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫خ���ۆی رایگه‌یان���د وازی له‌سیاس���ه‌تكردن‬ ‫هێناوه‌و ئیدی له‌قوم ژیان به‌س���ه‌رده‌بات‪،‬‬ ‫خێره‌ ئێس���تا رێبه‌رایه‌تی خۆپیش���اندانێك‬ ‫ده‌كات دژی ش���یعه‌كان ب���ۆ له‌ناوبردن���ی‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ی‪ ،‬هه‌ندێ���ك تای���پ‌و خوێنه‌واری‬ ‫كوردی���ش س���ه‌تحیانه‌و خۆش���باوه‌ڕانه‌‬ ‫خه‌ریك���ن موقته‌دامان ل���ێ ده‌كه‌نه‌ مارتن‬ ‫لۆسه‌ر كینگ‌و پاڵه‌وانی ئاشتی‌و سیمبولی‬ ‫ئازادی‌و ریفۆرم‪ ،‬باش���ه‌ خ���ودی موقته‌داو‬ ‫ره‌وت‌و ده‌زگاو میلیش���یاكانی نین چه‌ندین‬ ‫ساڵه‌ بونه‌ته‌ له‌مپه‌ری ئازادی‌و مه‌ده‌نیه‌ت‌و‬ ‫كرانه‌وه‌؟ ئه‌م جۆره‌ له‌رۆش���نبیری كوردی‬ ‫ی���ان له‌غه‌فڵه‌تێك���ی گ���ه‌وره‌دا ده‌ژین یان‬ ‫خه‌ریكی ماكیاژێكی مه‌ترس���یداری شیعه‌ن‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌داو به‌زۆر ده‌خوازن ش���ه‌رعیه‌ت‬ ‫بده‌نه‌ ئه‌و مۆدێل‌و كامپ‌و ئایدۆلۆژیایه‌‪.‬‬

‫لەنێوان سیاسەت‌و قەسابخانەدا‬ ‫نەجات نوری‬ ‫بۆ هاوڕێ شەهیدەكەم (مەولود‬ ‫ف���ارس) ك���ە پێش ش���ەهیدبونی‬ ‫پێی وت���م (ش���ەهید دەبین بەاڵم‬ ‫زۆر لەهاوڕێكانم���ان رێبازەكەمان‬ ‫دەفرۆشن)‬ ‫بەڵێ هاوڕێ شەهیدەكەم‪ :‬لێرەوە‬ ‫ئەگەر گوێت لێمە لەنزیك سەرتەوە‪،‬‬ ‫لەالی كێلی گ���ۆڕە قوڕاویەكەتەوە‬ ‫پێت دەڵێم‪ :‬راس���تتكرد دوای ‪30‬‬ ‫ساڵ لەش���ەهیدبونت هەمو رێبازە‬ ‫پ���ڕ لەقوربانیەكەتیان فرۆش���ت‌و‬ ‫تااڵنیانك���رد بەهەم���و خەون���ە‬ ‫جوانەكانی تۆیش���ەوە‪ ،‬لێمبورە كە‬ ‫ئێستا ئەم راستیانەت پێدەڵێم‪...‬‬ ‫ئ���ەوەی دەمانهێنێت���ە قس���ە‬ ‫لەئێس���تادا س���تەمكاری‌و دڕندەی‬ ‫دوژمن‌و هێزە دەرەكییەكانمان نیە‬ ‫بەڵك���و س���تەمكاری‌و دڕندەی زۆر‬ ‫لەهاوس���ەنگەر‌و هاوڕێكانی جارانی‬ ‫خۆمانە‪ ،‬ئەو مرۆڤانەی كە كەس بۆ‬ ‫یەك چركەساتیش بڕوای نەدەكرد‬ ‫هاوڕێ چەپ‌و ماركسیەكانی خۆمان‬ ‫دەس���ت بۆ قوت���ی خەڵكی بەرن‌و‬ ‫گەمە بەنانی س���ەر س���فرەی ماڵە‬ ‫ه���ەژارو ن���ەدارەكان بك���ەن‌و بێن‬ ‫بەناوی شەهیدو بریندارو مێژوی پڕ‬ ‫لەقوربانیدانی كۆمەڵەو یەكێتیەوە‬ ‫غ���ەدر لەكۆمەاڵن���ی خەڵك بكەن‪،‬‬ ‫كێ رۆژێك ئەمەی بەبیردا دەهات؟‬ ‫لێ���رەوە دەپرس���م ئ���ەوەی ئێوە‬ ‫ئێس���تا دەیكەن (سیاس���ەتە یان‬ ‫قەسابخانەیە) هیچ گومان هەڵناگرێت‬ ‫ئێوە ئێستا قەسابن‪ ،‬قەسابێك كە‬

‫هاتون‌و لەب���ەر كۆمپانیا‌و داهات‌و‬ ‫بیرە نەوت‌و باڵەخانەكانتان بونەتە‬ ‫شەریكەبەشی مشەخۆر‌و دڕندەكانی‬ ‫تری ئ���ەم هەرێمە‪ ،‬ئێ���وە بیرتانە‬ ‫زۆربەتان وێنەی ش���ەهید (ئارام)‌و‬ ‫(ئەستێرەی س���ور)‌و (چەكوش‌و‬ ‫داس)تان دەكرد بەكاس���كێتەكانی‬ ‫س���ەرتانەوە‪ ،‬بیرتانە ئەو س���ااڵنە‬ ‫ئێوە كێ بون‌و ئێس���تا كێن؟ كوا‬ ‫رێب���ازی ئ���ارام‌و كوا ئەس���تێرەی‬ ‫سورو چەكوش‌و داسەكەتان؟ ئێوە‬ ‫زۆربەتان ئێستا بیرتان چۆتەوە كە‬ ‫سااڵنی حەفتاكان‌و هەشتاكان كێ‬ ‫بون‪ ،‬ئێوە ئێستا زۆربەتان دڕندەن‌و‬ ‫لەبری ئەستێرەی سورو چەكوش‌و‬ ‫داس‌و وێنەی ئارام بونەتە خاوەنی‬ ‫بیرە نەوت‌و كوش���ك‌و كۆمپانیای‬ ‫زەب���ەالح‌و بازرگان���ی خوێنخ���ۆر‪،‬‬ ‫وێنەكانت���ان لەخۆڕای���ی ل���ەالی‬ ‫كۆمەاڵن���ی خەڵك نەگ���ۆڕدراوە‪،‬‬ ‫رۆژگار بەو راستیانەی گەیاندین كە‬ ‫ئێوە لەزوەوە گەمەتان بەبیروباوەڕو‬ ‫خوێنی هاوڕێكانتان كردوە‌و لەژێر‬ ‫دەی���ان ن���اودا خەڵكت���ان تا ئەم‬ ‫رۆژگارە فری���وداوە‪ ،‬ئاخ���ر نەبوە‬ ‫مرۆڤ وا زو لەهەمو بیرباوەڕەكەی‬ ‫خۆی یاخی ببێت‌و ش���ەرم نەكات‌و‬ ‫بێت كاسكێتە كۆنەكەی بەئەستێرە‬ ‫س���ورەكەوە بەوێن���ەی ئارام���ەوە‬ ‫فڕێبدات‌و ببێتە س���تەمكاری قوتی‬ ‫خەڵك‌و ببێتە س���ەبەبكاری بڕینی‬ ‫موچەی فەرمانبەران‌و كەمئەندامان‪،‬‬ ‫هێش���تایش هەر بڵ���ێ من خاوەنی‬ ‫شۆڕش���م‌و خەبات���كارم‪ ،‬دەبینیین‬ ‫رۆژگار ئەوەی س���ەلماند ئەمانە تا‬ ‫گەن���ج بون كەمێ���ك بەبیروباوەڕو‬

‫راس���تگۆبون‪ ،‬بەاڵم دوای راپەڕین‌و‬ ‫بینینی پارە‌و پۆست دوای ئەوەی‬ ‫زۆربەیان پیرب���ون بەجۆرێك بونە‬ ‫خراپ���ەكار كە زۆربەی كۆمەڵگایان‬ ‫خستە بەردەم شااڵوی برینداركردن‌و‬ ‫س���تەمكاریەوە‪ .‬ئ���ەوە چەپگەراو‬ ‫ماركس���یەكانی ئێمەب���ون دواجار‬ ‫بەرۆش���نبیرو‌ سیاس���یانەوە بون‬ ‫بەس���تەمكارو كەوتن���ە غەدركردن‬ ‫لەخەڵ���ك‌و خاكی���ش‪ ،‬ئەمە مێژوە‬ ‫ئاوەژوەكەی ئێمەیە‪.‬‬ ‫ئەگ���ەر لەنێ���وان سیاس���ەت‌و‬ ‫قەسابخانەدا شرۆڤەیەك بكەین بۆ‬ ‫كارو ك���ردەوەی ئەمانە‪ ،‬ئەوا هیچ‬ ‫گوم���ان هەڵناگرێت ك���ە زۆربەی‬ ‫بەرپرسەكانی ئێستا سیاسی نیین‬ ‫بەڵك���و قەس���ابن‌و گۆڕەپانەكەیان‬ ‫كردۆت���ە قەس���ابخانە ب���ۆ هەمو‬ ‫بەرژەوەندییە ناشەرعیەكانی خۆیان‪،‬‬ ‫بەرلەوەی لەمە زیاتر ئەم قەسابانە‬ ‫بەن���اوی ش���ۆڕش‌و سیاس���ەتەوە‬ ‫بەناوی رۆشنبیر‌و ئارامیەوە بەناوی‬ ‫حكومەت‌و خۆشگوزەرانی خەڵكەوە‬ ‫دەس���ت ب���ۆ تێكدان���ی گوزەرانی‬ ‫كۆمەڵگا ب���ەرن دەكرێت روبەڕوی‬ ‫ئەو سوێندخواردنانەیان بكەینەوە‬ ‫كە ج���اران ل���ە ش���ەو و رۆژێكدا‬ ‫س���ەدان جار دەیان���وت (بەگۆڕی‬ ‫شەهیدان رێگای نەمران بەرنادەین)‬ ‫ئەم سوێندە س���وێندی سەرەتای‬ ‫ئ���ەو شۆڕش���ەبو كە بەشۆڕش���ی‬ ‫رەنجدەران‌و هەژاران ناس���ێنرابو‪،‬‬ ‫گرنگە مرۆڤ لەئێس���تادا لەو هەمو‬ ‫تێكۆشەرانە بپرسێت كە باش ئەو‬ ‫سوێندەیان لەبیرە‪ :‬بۆ رێگە دەدەن‬ ‫ئەمان���ە ئەم گروپە ئ���اوا بەژیان‌و‬

‫گوزەران���ی خەڵك بك���ەن؟ بۆ ئەو‬ ‫خەڵكە هەژارو نەب���وە خزم‌و براو‬ ‫دۆست‌و دراوسێ‌و منداڵی ئێوە نیین‪،‬‬ ‫كەی لەخۆتان دەپرس���ن كۆمەڵەو‬ ‫یەكێتی ه���ی ئەوەیە ئاوا بەمێژو و‬ ‫رەنجی شەهیدان‌و پێشمەرگەكانی‬ ‫بكرێت؟ تێكۆش���ەرانی ناو یەكێتی‬ ‫لەخۆت���ان بپرس���ن ئایا بەش���ێك‬ ‫ل���ەم نەهامەتیانە ناكەوێتە س���ەر‬ ‫بەشێك لەكەس���ە بااڵدەستەكانی‬ ‫ئێ���وە لەناو حی���زب‌و حكومەتدا؟‬ ‫بپرس���ن ئێوە بۆ ئەم رۆژە تاریك‌و‬ ‫پ���ڕ لەمەینەتیانە تێكۆش���ان یان‬ ‫بۆ دادپەروەری‌و ئ���ازادی؟ ئەگەر‬ ‫راس���تگۆن لەگەڵ خۆتاندا تكاكارم‬ ‫بۆئ���ەوەی ب���ەر ب���ەم نەهامەتی‌و‬ ‫س���تەمانە بگیرێ ئێوەی تێكۆشەر‬ ‫كاس���كێتە كۆنەكانتان بەئەستێرە‬ ‫س���ورەكەوە بدۆزن���ەوەو بیكەنەوە‬ ‫س���ەرتان بۆ ئەوەی كۆمەڵگا لەمە‬ ‫زیاتر نەكەوێتە بەردەم هەیمەنەی‬ ‫س���تەمكاری‪ ،‬بەمەش ئێوە خۆتان‬ ‫لەگ���ەڵ بەش���مەینەتانی كۆمەڵگا‬ ‫ئاشت دەكەنەوە‪...‬‬ ‫ئیتر هەمومان دەزانین كوردستان‬ ‫لەبری كەس���انی سیاسی مۆدرێن‌و‬ ‫ئازادیخواز پڕبوە لەكەس���انێك كە‬ ‫وەكو قەس���ابی كوێ���ر كەوتونەتە‬ ‫گیانی گەورەو بچوكی ئەم هەرێمە‪،‬‬ ‫لەنێوان سیاس���ەت‌و قەسابیش���دا‬ ‫خەڵك دەبێ���ت ئاوڕێك لەئایندەی‬ ‫خۆیان بدەنەوە ی���ان دەبێت ببنە‬ ‫مێگەلی بەردەس���تی ئەم قەسابە‬ ‫دەست خوێناویانە یان كاری جدی‬ ‫بكەن بۆ گەڕانەوەی سیاس���ەتێكی‬ ‫شارستانیانە بۆ ئایندەی خۆیان‪.‬‬

‫ئیتر هەمومان‬ ‫دەزانین كوردستان‬ ‫لەبری كەسانی‬ ‫سیاسی مۆدرێن‌و‬ ‫ئازادیخواز پڕبوە‬ ‫لەكەسانێك كە‬ ‫وەكو قەسابی‬ ‫كوێر كەوتونەتە‬ ‫گیانی گەورەو‬ ‫بچوكی ئەم‬ ‫هەرێمە‬

‫هه‌ڵتۆقین ‌ی قارچك به‌رهه‌م ‌ی ڕاپه‌ڕین بو؟‬

‫زانكۆ سه‌ردار‬ ‫بمانه‌وێ���ت و نه‌مانه‌وێ���ت مێژوی‌‬ ‫به‌رله‌راپه‌ڕین���ی‌ جه‌ماوه‌ری‌ س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫(‪ )1991‬به‌هه‌مو پێوه‌ره‌ ئینس���انی‌‌و‬ ‫ئه‌خالقی‌‌و سیاس���یه‌كان‪ ،‬مێژویه‌كی‌‬ ‫زۆر به‌س���وێ‌‌و نه‌ف���ره‌ت لێكرابو بۆ‬ ‫میلله‌تی كورد‪ ،‬مێژویه‌ك بو بێ‌ هیچ‬ ‫ئه‌مالوالی���ه‌ك هه‌م���و بینیمان چۆن‬ ‫راپه‌ڕینی‌ پێ‌ له‌دایك بو‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌پێویس���تی‌ ده‌زانم لێره‌دا‬ ‫بیڵێم مێژوی‌ (‪ )25‬ساڵ‌ حكومڕانی‌‌و‬ ‫مێژوی‌ (‪ )25‬س���اڵ‌ خۆخواردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و میلله‌ته‌یه‌ كه‌ تا بیناقاقای‌ زوخا‌و‬ ‫و بێزاریه‌‪ ،‬له‌راستیدا هه‌مومان باش‬ ‫ده‌زانین كه‌س بۆ دروس���تبونی‌ ئه‌م‬ ‫دۆخه‌ كوڕو مێردی‌ خۆی‌ به‌كوش���ت‬ ‫ن���ه‌دا‪ ،‬هه‌مومان باش ده‌زانین كه‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵتۆقینی‌ ئه‌م قارچكانه‌ی‌ ئێس���تا‬ ‫ته‌مه‌نی‌ جوانی‌‌و گه‌نجی‌ خۆی‌ له‌گردو‬ ‫دۆڵه‌كانی‌ ئه‌م مه‌مله‌كه‌ته‌دا به‌س���ه‌ر‬ ‫نه‌برد‪)25( ،‬ساڵ‌ واتا یۆبیلی‌ زیویی‌‬ ‫تێپه‌ڕی‌‌و گه‌نج‌و پیر له‌ده‌ریای‌ ئیجه‌دا‬ ‫خن���كان! یۆبیل���ی‌ زی���وی‌ تێپه‌ڕی‌‌و‬ ‫مامۆستای‌ پێگه‌یه‌نه‌ری‌ نه‌وه‌ی‌ دواڕۆژ‬ ‫له‌سایه‌ی‌ بێ‌ به‌رنامه‌یی‌ به‌ڕێوه‌به‌رانی‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و ئیداری‌ ئ���ه‌م مه‌مله‌كه‌ته‌‬ ‫له‌حه‌س���ره‌ت نه‌بونی‌‌و خراپی‌ باری‌‬ ‫ئاب���وری‌ ك���ۆی‌ ده‌كوژێ���ت‪ ،‬یۆبیلی‌‬ ‫زی���وی‌ تێپه‌ڕی‌ و تاوه‌كو ئێس���تاش‬ ‫قوربانیان���ی‌ پاش���ماوه‌ی‌ كیمیاباران‬ ‫به‌ده‌س���ت ئازاره‌كانیانه‌وه‌ ده‌ناڵێنن‬ ‫یاخود بێ‌ چاره‌س���ه‌رو خزمه‌تكردنی‌‬ ‫پێویست سه‌رده‌نێنه‌وه‌و گیانله‌ده‌ست‬ ‫ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫پاش تێپه‌ڕینی‌ (‪)25‬س���اڵ‌ به‌سه‌ر‬ ‫راپه‌ڕی���ن و تێپه‌ڕین���ی‌ رۆژانێك���ی‌‬ ‫پڕخوێن رشتن‌و به‌هه‌ده‌ردانی‌ سامانی‌‬

‫میلل���ه‌ت‌و گه‌نده‌ڵی‌‌و مه‌حس���وبیه‌ت‬ ‫‪...‬هتد‪ ،‬پاش تێپه‌ڕینی‌ ئه‌و شتانه‌ی‌‬ ‫هێشتا من نایزانم‌و ره‌نگه‌ ئێوه‌باشتر‬ ‫بیزانن ده‌بێ���ت چیم���ان له‌راپه‌ڕین‬ ‫چنیبێته‌وه‌؟‬ ‫راس���ته‌ ناكرێت مرۆڤ وه‌ك ده‌ڵێن‬ ‫(بێ‌ ئینس���اف) بێت‌و جیاوازیه‌كانی‌‬ ‫نێوان مێ���ژوی‌ به‌رله‌ڕاپه‌ڕین‌و مێژوی‌‬ ‫ی ڕاپه‌ری���ن نه‌بینێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫دوا ‌‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ده‌گوزه‌رێت‬ ‫نه‌گه‌یش���ته‌ س���ێبه‌ری‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫شه‌هیدی‌ بۆدرا‪ ،‬كه‌ منداڵی‌ له‌پێناودا‬ ‫بێ‌ باوك‌و بێ‌ دای���ك كرا‪ ،‬چه‌نده‌ها‬ ‫دای���ك جه‌رگیان س���وتاو چه‌نده‌ها‬ ‫ی ده‌س���گیراندار ره‌ش���پۆش‬ ‫كیژۆڵه‌ ‌‬ ‫ك���ران‪ ،‬كه‌چی‌ ده‌رئه‌نج���ام ده‌بینین‬ ‫هه‌موش���تێك ل���ه‌م مه‌مله‌كه‌ته‌ بونی‌‬ ‫هه‌یه‌ ته‌نها وه‌ك ئینسان ژیان نه‌بێت‪،‬‬ ‫دۆستێكم هه‌یه‌ كاك (سیروان بابان)‬ ‫ی‌ ناوه‌ پیش���ه‌ی‌ باڵیۆزی‌ شه‌ره‌فی‌‬ ‫په‌نابه‌رانه‌ له‌ئه‌ڵمانی���ا‪ ،‬له‌دیدارێكدا‬ ‫بۆی‌ باس���كردم كه‌ ئ���ه‌و كوردانه‌ی‌‬ ‫چونه‌ت���ه‌ ئه‌ڵمانیا (تین���وی‌ ژیانن‬ ‫له‌كوردستان)‪ ،‬ئاخۆ دوای‌ ئه‌و (‪)25‬‬ ‫ساڵه‌ی‌ كه‌ مایه‌ی‌ شانازی‌ هه‌ر تاكێكی‌‬ ‫كورده‌ نه‌وه‌ له‌دوای‌ نه‌وه‌ شه‌رم نیه‌‬ ‫مرۆڤی‌ ك���ورد تینوی‌ ئه‌وه‌بێت وه‌ك‬ ‫ئینس���ان بژی‌؟ كێ‌ به‌رپرسه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫تاكی‌ كورد له‌باش���وری‌ كوردستانی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆدا هیچی نه‌بێت ته‌نها ئه‌وه‌‬ ‫نه‌بێت كه‌ وه‌ك ئینس���ان بژی‌؟ كێ‌‬ ‫به‌رپرس���ه‌ له‌وه‌ی‌ له‌یۆبیل���ی‌ زیونی‌‬ ‫خۆبه‌ڕێوه‌به‌ریدا له‌تاو دزی‌‌و گه‌ندڵی‌‌و‬ ‫ناعه‌داله‌تی‌ و ملمالنێی‌ ناشه‌ریفانه‌ی‌‬ ‫سیاس���یدا مرۆڤه‌ خوێنبه‌خشه‌كانی‌‬ ‫كوردس���تان نه‌ف���ره‌ت له‌هه‌م���و‬ ‫جوانیه‌كان���ی‌ كوردس���تان بك���ه‌ن‌و‬ ‫روبكه‌نه‌ واڵتانی‌ تر‪ ،‬به‌راست ئه‌مه‌مان‬ ‫چنیه‌وه‌ له‌ڕاپه‌ڕین؟ كورد ده‌یویست‬ ‫ڕاپه‌ڕین بكات بۆئه‌وه‌ی‌ ببێته‌ خاوه‌نی‌‬ ‫ماڵی‌ خۆی‌‌و وه‌ك ئینسان تێیدا بژی‌‬ ‫یاخ���ود ماڵ بۆ به‌رپ���رس‌و مندااڵنی‌‬ ‫به‌رپرس دروست بكات‌و خۆیشی‌ بۆ‬ ‫چركه‌یه‌كی‌ ئینسانی‌ بون خۆی‌ بداته‌‬ ‫ده‌ست قه‌ده‌ری‌ ده‌ریای‌ ئیجه‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌وێ���ش ده‌رچو به‌س خودا ده‌زانێت‬ ‫به‌چ چاره‌نوسێك ده‌كات؟‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ دوای‌ (‪ )25‬س���اڵ‌‬ ‫له‌تێپه‌ڕبون به‌سه‌ر راپه‌ڕینه‌ مه‌زنه‌كه‌ی‌‬ ‫گه‌لی‌ باشوری‌ كوردستان‪ ،‬به‌رپرسانی‌‬ ‫ئه‌م مه‌مله‌كه‌ته‌ بێ‌ خه‌م‌و بێ‌ كێش���ه‌‬ ‫له‌ئاس���ت گوزه‌رانی‌ هاواڵتیه‌كانیان‬

‫راپه‌ڕینی شاری سڵیمانی ـ ئه‌من ‌ه سوره‌که‌‬ ‫بازرگانی‌ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌راپه‌ڕین چنیمانه‌وه‌ بێ‌ ئنتیمایی‌‌و‬ ‫ژیان���ی‌ بێ‌ ئینس���انی‌‌و ب���ێ‌ ڕێزی‌‌و‬ ‫نه‌مان���ی‌ رۆح���ی‌ مرۆڤدۆس���تی‌ بو‪،‬‬ ‫به‌داخه‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌هۆی‌ ڕاپه‌ڕینه‌وه‌‬ ‫فێری���ان كردین له‌گۆڕنانی‌ بیره‌وه‌ریه‌‬ ‫ئینس���انیه‌كان‌و مانا جوانه‌كانی‌ ژیان‬ ‫ب���و‪ ،‬ئه‌وان���ه‌ی‌ دوێنێك���ه‌ مه‌منونی‌‬ ‫ش���ۆربایه‌كی‌ ده‌س���تی‌ ژنه‌گوندیه‌ك‬ ‫ب���ون ئه‌مڕۆك���ه‌ لێم���ان بونه‌ت���ه‌‬ ‫سیاس���ه‌تمه‌داری‌ بزنزم���ان‌و چاویان‬ ‫هه‌موشت ده‌بینێ‌ حاڵی‌ میلله‌ته‌كه‌یان‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬گوێیان هه‌موشت ده‌بیستێت‬ ‫ئاه و ه���اواری‌ میلله‌ته‌كه‌یان نه‌بێت‪،‬‬ ‫ده‌س���تیان هه‌موشت ده‌گرێت پشتی‌‬ ‫میلله‌ته‌كه‌یان نه‌بێت‪.‬‬ ‫چیم���ان له‌ڕاپه‌ڕین چنی���ه‌وه‌‪ ،‬بێ‌‬ ‫پاره‌یی‌‌و بێ‌ كاره‌بای���ی‌‌و بێ‌ ئاویی‌‌و‬ ‫بێ‌ نانی‌‌و بێ‌ جێگه‌یی‌‌و بێ‌ ئینسانی‌‌و‬ ‫بێ‌‌و بێ‌‌و بێ‌‪ ،.....‬دوای‌ (‪ )25‬ساڵ‌‬ ‫تازه‌ شه‌ق له‌په‌رله‌مان هه‌ڵده‌درێت‌و‬ ‫ده‌كرێت���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ گۆڕه‌پان���ی‌‬ ‫یاسا‪ ،‬تازه‌ ش���ه‌ق له‌سه‌روه‌ری‌ یاسا‬

‫هه‌ڵده‌درێ���ت و ده‌كرێت���ه‌ ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڕه‌پانی‌ ژیان‪ ،‬به‌راست ئه‌مجاره‌ش‬ ‫ئه‌مه‌ چنین���ه‌وه‌ی‌ به‌رهه‌می‌ راپه‌ڕین‬ ‫بو؟ ئه‌وه‌ی‌ سااڵنه‌ له‌یادی‌ ڕاپه‌ڕیندا‬ ‫ده‌یبینی���ن‌و ده‌یبیس���تین قس���ه‌ی‌‬ ‫زل���ه‌ ك���ه‌ ورگ زل���ه‌كان ده‌یكه‌ن‪،‬‬ ‫جگه‌له‌بۆخۆبردن���ی‌ ش���ه‌ره‌فمه‌ندی‌‬ ‫شه‌هیده‌كان له‌الیه‌ن ئه‌وبه‌رپرسانه‌ی‌‬ ‫راپه‌ڕینیش���یان له‌به‌رچاو خس���تین‬ ‫هیچی‌ ترمان نه‌بینی‌ و نه‌بیست!‬ ‫وه‌لح���اڵ‌ ڕاپه‌ڕین ڕاپه‌ڕینی‌ به‌دوادا‬ ‫دێت‪ ،‬ده‌رئه‌نجامی‌ گه‌یش���تنی‌ زوخاو‬ ‫بۆبیناقاقای‌ هاواڵتی‌ ڕاپه‌ڕینی‌ به‌دوادا‬ ‫دێ���ت‪ ،‬گوێنه‌گرتن و خه‌منه‌خواردنی‌‬ ‫میلل���ه‌ت‌و بازرگانی‌ ك���ردن به‌ژیانی‌‬ ‫هاواڵتیانه‌وه‌ ڕاپه‌ڕینی‌ به‌دوادا دێت‪،‬‬ ‫دزینی‌ سه‌روه‌ت‌و س���امانی‌ گشتی‌‌و‬ ‫بونی‌ زیندانی‌ (ئه‌من)ئاساو هه‌وڵدان‬ ‫ب���ۆ بێده‌نگكردنی‌ هاواڵتی‌‌و هه‌وڵدان‬ ‫بۆ به‌گێل كردن���ی‌ هاواڵتی‌ ڕاپه‌ڕینی‌‬ ‫به‌دوادا دێت‪ ،‬مرۆڤ برسی‌ نان بێت‬ ‫زۆر ئاس���اییه‌ نه‌ك برس���ی‌ ژیانێكی‌‬ ‫شه‌ره‌فمه‌ندانه‌و مرۆڤانه‌ بێت‪.‬‬

‫چیمان له‌ڕاپه‌ڕین‬ ‫ێ‬ ‫چنیه‌وه‌‪ ،‬ب ‌‬ ‫ێ‬ ‫پاره‌یی‌‌و ب ‌‬ ‫ێ‬ ‫كاره‌بایی‌‌و ب ‌‬ ‫ێ نانی‌‌و‬ ‫ئاویی‌‌و ب ‌‬ ‫ێ‬ ‫ێ جێگه‌یی‌‌و ب ‌‬ ‫ب‌‬ ‫ئینسانی‌‌و بێ‌‌و بێ‌‌و‬ ‫بێ‌‪.....‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫‪17‬‬

‫ئێران له‌قاجاره‌كانه‌وه‌ تا رۆحانییه‌كان‬

‫هه‌ژاری‌‌و گه‌نده‌ڵی‌‌و سته‌مكار ‌ی هۆكار ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی شۆڕشه‌كانن‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ سااڵنی‌ سه‌ده‌ی‌ بیسته‌مدا‪،‬‬ ‫خه‌ڵك‌و واڵتانی‌ زلهێز كۆتاییان‬ ‫به‌ده‌سه‌اڵتی‌ بنه‌ماڵه‌كانی‌ قاجاری‌‌و‬ ‫په‌هله‌وی‌ هێنا‪ ،‬له‌ده‌ره‌نجامدا كۆماری‌‬ ‫ئیسالمی‌ ئێران له‌الیه‌ن پیاوانی‌‬ ‫ئاینییه‌وه‌ دروستبو‪ ،‬هه‌مو ئه‌م‬ ‫گۆڕانكارییانه‌ چۆن‌و بۆچی‌ دروستبون‪،‬‬ ‫كتێبی‌ مێژوی‌ سیاسی‌ ئێران له‌نێوان‬ ‫دو شۆڕشدا به‌وردی‌ وه‌اڵمی‌ ئه‌م‬ ‫پرسیارانه‌ ده‌داته‌وه‌‪.‬‬ ‫كتێبی‌ مێژوی‌ سیاسی‌ ئێران له‌نێوان‬ ‫دو شۆڕش���دا (‪،)1979 - 1906‬‬ ‫له‌نوس���ینی‌ د‪.‬ئام���ال كامل س���ه‌بكی‌‌و‬ ‫وه‌رگێڕان���ی‌ ش���ه‌ماڵ ئه‌حم���ه‌ده‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫كتێبه‌ (‪ )400‬الپه‌ڕه‌یه‌و له‌باڵوكراوه‌كانی‌‬ ‫خانه‌ی‌ چاپ‌و په‌خشی‌ رێنمایه‌‪ .‬كتێبه‌كه‌‬ ‫له‌دوتوێی‌ نۆ به‌شدا باس له‌دۆخی‌ ئێران‬ ‫له‌سه‌رده‌می‌ شۆڕشی‌ ده‌ستوریی‌‌و هه‌ردو‬ ‫جه‌نگی‌ جیهانی‌‌و هاتنه‌ سه‌ر ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی‌ په‌هله‌وی‌‌و پاش���ان شۆڕشی‌‬ ‫ئیسالمی‌‌و جێگیربونی‌ حكومه‌تی‌ ئایینی‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬

‫ی ره‌زا‬ ‫سیاسه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫شا په‌هله‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌سیاسه‌تێك ‌‬ ‫ی ره‌ها‬ ‫ئیستیبداد ‌‬ ‫ناوی‌ ده‌ركردبو‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه له‌ناو هه‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫دیكتاتۆرییه‌تێك ‌‬ ‫تونده‌و‌ه‬ ‫سه‌رچاوه‌ی‌ گرتبو‪،‬‬ ‫ی‬ ‫خاوه‌ن بڕیارێك ‌‬ ‫موتڵه‌ق‌و تاكبیران ‌ه‬ ‫بو‬

‫پاره‌و ده‌ستوه‌ردان‬ ‫له‌به‌ش���ی‌ یه‌كه‌مدا نوس���ه‌ر هۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ئێران بۆت���ه‌ مه‌یدانێك بۆ‬ ‫ته‌راتێن���ی‌ هێ���زه‌ نێوده‌وڵه‌تیی���ه‌كان‪،‬‬ ‫ده‌گێڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ بون���ی‌ حكومه‌تێكی‌‬ ‫س���ته‌مكارو قۆرغكردنی‌ پاره‌و سامانی‌ گه‌ل‌و هه‌ڵگیرساندنی‌ شۆڕشی‌ ده‌ستوری‌‬ ‫واڵت‪ ،‬له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ده‌نوس���ێت‪ :‬بونی‌ بو‪ ،‬نه‌ك ته‌نها ئه‌مه‌ش به‌ڵكو س���ته‌می‌‬ ‫حكومه‌تێكی‌ سته‌مكار‌و فه‌رمانڕه‌واییه‌كی‌ سیاس���ی‌‌و ناله‌ب���اری‌ به‌ڕێوه‌بردن���ی‌‬ ‫دیكتاتۆر پێویس���تییه‌كی‌ هه‌میش���ه‌یی‌ هه‌رێمه‌كان رێژه‌ی‌ گه‌نده‌ڵی‌ كه‌ڵه‌كه‌بویان‬ ‫به‌پاره‌ هه‌یه‌ به‌مه‌به‌ستی‌ جێبه‌جێكردنی‌ به‌ئاشكرا خستبوه‌ڕو له‌دامه‌زراندنی‌ میرو‬ ‫ئامانجه‌كان���ی‌ چ وه‌ك ت���اك‌و چ وه‌ك پادش���ای‌ هه‌رێمه‌كان كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫الیه‌نی‌ گش���تی‌ له‌بواری‌ كۆنترۆڵكردنی‌ نادروس���ت‌و نادادپ���ه‌روه‌ری‌ مامه‌ڵه‌یان‬ ‫كۆمه‌ڵ���گادا‪ .‬ب���ه‌اڵم به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌ له‌گ���ه‌ڵ س���ه‌رجه‌م گ���روه‌و الیه‌ن���ه‌‬ ‫فه‌رمانڕه‌وایی‌ ئێران له‌ناو یه‌كدا پێكیان كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان���ی‌ گون���دو دێهاته‌كاندا‬ ‫داداو توش���ی‌ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌یه‌ك���ی‌ ده‌كرد‪ ،‬كه‌ هه‌م���و كاره‌كانیان كه‌وتبوه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ب���ون‌و پێكه‌وه‌ ده‌رفه‌تێكی‌ ژێر بڕیاری‌ شاوه‌ له‌پایته‌خت‪.‬‬ ‫گونجاویان ب���ۆ واڵت���ه‌ ئیمپریالیه‌كانی‌‬ ‫دوازده‌ ئیمام‌و پیاوانی‌ ئاینی‌‬ ‫ئه‌و س���ه‌رده‌مه‌ ره‌خس���اند تا به‌ئاسانی‌‬ ‫یه‌كێك له‌س���یما ناس���راوه‌كانی‌ ئێران‬ ‫ده‌ستوه‌رده‌نه‌ نێو س���ه‌روه‌ت‌و سامانی‌‬ ‫ئێران‌و سه‌رجه‌م گروهه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‌و ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ پیاوانی‌ ئاین���ی‌ خاوه‌نی‌‬ ‫سیستمی‌ واڵتیان مۆنۆپۆل كرد له‌پێناو ده‌س���ه‌اڵتێكی‌ زۆرو زه‌وه‌ندن‪ ،‬نوس���ه‌ر‬ ‫ی به‌هێزبون���ی‌ ئ���ه‌م چین���ه‌‬ ‫ه���ۆكار ‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ تایبه‌تی‌ خۆیان‪.‬‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ مه‌زهه‌بی‌ شیعه‌ی‌ دوانزه‌‬ ‫ئیمامی‌‪ ،‬وه‌ك���و ده‌ڵێ���ت‪ :‬بیروباوه‌ڕی‌‬ ‫نه‌گبه‌تی‌‌و داهاتی‌ نه‌وت‬ ‫ئێران یه‌كێكه‌ له‌واڵته‌ نه‌وتیه‌كان‪ ،‬به‌اڵم س���ه‌ره‌كی‌ له‌الی‌ شیعه‌ی‌ دوانزه‌ ئیمامی‌‬ ‫ئ���ه‌م نه‌وته‌ش وه‌كو زۆرێ���ك له‌واڵتانی‌ داینه‌مۆی‌ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ سته‌مكارییه‌‪،‬‬ ‫دیكه‌ بوه‌ته‌ مای���ه‌ی‌ خێرو به‌ره‌كه‌ت بۆ ره‌گه‌زێك���ی‌ جه‌وه���ه‌ری‌ گرنگ���ه‌ له‌ناو‬ ‫ده‌سه‌اڵتداران‌و نه‌هامه‌تی‌ بۆ هاواڵتیان‪ ،‬تایبه‌تمه‌ندییه‌ سیاس���ییه‌كانی‌ ش���یعه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌ه���ۆی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ زلهێزان‌و مه‌زهه‌ب‪ ،‬چونكه‌ به‌ش���ێكی‌ سه‌ره‌كییه‌و‬ ‫جۆری‌ گرێبه‌س���ته‌كانی‌ حكومه‌ت‪ ،‬وه‌كو پێناسه‌یه‌كی‌ گش���تییه‌ بۆ ئیمامییه‌ت‪،‬‬ ‫نوسه‌ر رونیده‌كاته‌وه‌‪ :‬له‌ساڵی‌ (‪ )1901‬ئه‌مه‌ش له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ كه‌ مه‌زهه‌بی‌ دوانزه‌‬ ‫حكومه‌تی‌ قاجاری‌ مافی‌ ده‌رهێنانی‌ نه‌وتی‌ ئیمامی‌ باوه‌ڕێكی‌ ته‌واوی‌ هه‌یه‌ به‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌باشوری‌ ئێران به‌كۆمپانیای‌ "دارسی‌" ته‌واوی‌ حوكمی‌ شه‌رعی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫به‌خش���ی‌‪ ،‬چاودێری‌ له‌س���ه‌ر سه‌رجه‌م خودی‌ ئیمام خۆی‌ كه‌ له‌الیه‌ن ئیالهه‌وه‌‬ ‫دانانی‌ باج‌و گومرك‌و له‌سه‌ر شت‌و مه‌كه‌ هه‌ڵه‌و ك ‌هم‌و كوڕییه‌كانی‌ ده‌پارێزرێ‌‪.‬‬ ‫ه���اورده‌كان‌و كۆی‌ پێداویس���تییه‌كانی‌‬ ‫له‌شۆڕشی‌ ده‌ستورییه‌وه‌ بۆ ئاینی‌‬ ‫پش���كنین البرد‪ ،‬ده‌س���تبه‌رداری‌ مافی‌‬ ‫نوس���ه‌ر رایده‌گه‌یه‌نێ���ت هه‌رچه‌ن���ده‌‬ ‫خۆی‌ ب���و له‌س���ه‌ر به‌رهه‌مهێنانی‌ نه‌وت‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌مان كۆمپانی���ا‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر شۆڕشی‌ ده‌س���توری‌ دامركایه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌م���و ئه‌مانه‌ش���دا حكومه‌ت���ی‌ ئێرانی‌ شۆڕش���ی‌ ئیس�ل�امی‌ س���ودێكی‌ زۆری‌‬ ‫بیست هه‌زار ریالی‌ ئاڵتونی‌ ده‌سكه‌وت‪ ،‬له‌ئه‌زم���ون‌و میكانیزمه‌كان���ی‌ وه‌رگرت‪.‬‬ ‫كۆمپانیاكه‌ش به‌ڵێننامه‌یه‌كی‌ پڕكرده‌وه‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌نوسێت‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ شۆڕشی‌‬ ‫به‌پێدان���ی‌ (‪ )%6‬قازانجه‌كان���ی‌ نه‌وتی‌ ده‌ستوری‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ تراژیدی‌ داخرا‌و‬ ‫ده‌رهێن���راو به‌حكومه‌تی‌ ئێران له‌ماوه‌ی‌ به‌فیعل���ی‌ دامركایه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌زمون‌و‬ ‫كاره‌كانی‌ ب���ۆ چه‌ندج���ارو به‌دوباره‌یی‌‬ ‫دو ساڵدا‪.‬‬ ‫له‌مێژوی‌ ئێراندا ده‌خوێنرایه‌وه‌‌و س���ه‌ری‌‬ ‫هه‌ڵده‌دای���ه‌وه‌‪ .‬به‌تایبه‌تی‌ وه‌ك ده‌بینین‬ ‫قه‌رز بۆ گه‌ل یان ده‌سه‌اڵت؟‬ ‫له‌ باسكردنی‌ هۆكاره‌كانی‌ سه‌رهه‌ڵدانی‌ شۆڕشی‌ ئیسالمی‌ له‌هه‌فتاكانی‌ سه‌ده‌ی‌‬ ‫شۆڕشی‌ ده‌س���توریدا‪ ،‬نوس���ه‌ر قه‌رزی‌ بیس���ته‌مدا‌و له‌ئان‌و ساتی‌ سه‌رهه‌ڵدان‌و‬ ‫بیانی‌ به‌یه‌كێك له‌هۆكاره‌كان ده‌زانێت‪ ،‬چاالكییه‌كانی���دا س���ودێكی‌ زۆری‌‬ ‫چونك���ه‌ "حكومه‌تی‌ قاجاری‌ قه‌رزه‌كانی‌ له‌ئه‌زم���ون‌و میكانی���زم‌و ره‌هه‌نده‌كانی‌‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ چاكس���ازی‌ بارودۆخ���ی‌ شۆڕش���ی‌ ده‌س���توری‌ (‪)1911-1906‬‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ به‌كارنه‌ده‌هێن���ا‪ ،‬به‌ڵك���و وه‌رگ���رت‌و چه‌ند خاڵێك���ی‌ گرنگی‌ لێ‌‬ ‫پاره‌و تێچونه‌كه‌ی‌ بۆ پیاوانی‌ ده‌وڵه‌ت‌و فێربو‪ ،‬هه‌ندێك له‌ هه‌ڵه‌كانی‌ شۆڕش���ی‌‬ ‫ده‌س���ت‌و پێوه‌نده‌كانی‌ ش���ا‌و پیاوانی‌ ده‌ستوریش���یان البرد‌و له‌كرداره‌كانیاندا‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارو گه‌وره‌ سه‌ركرده‌كانی‌ سوپا دوباره‌یان نه‌كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫دابین ده‌كرد‪ ،‬ئه‌وه‌ش���ی‌ ك���ه‌ ده‌مایه‌وه‌‬ ‫به‌ریتانیا له‌قاجاره‌وه‌ بۆ په‌هله‌وی‌‬ ‫له‌قه‌رزه‌كه‌ی‌‪ ،‬له‌گه‌شته‌كانی‌ ئه‌وروپا بۆ‬ ‫به‌بۆچون���ی‌ نوس���ه‌ر به‌ریتانی���ه‌كان‬ ‫چاره‌س���ه‌ربون‌و سه‌فه‌ری‌ تایبه‌تی‌ خۆی‌‬ ‫له‌ئێران���دا ئه‌وه‌نده‌ ده‌س���ه‌اڵتداربون كه‌‬ ‫به‌كاریده‌هێنا‪.‬‬ ‫یه‌كێكی‌ دیكه‌ له‌هۆكاره‌كانی‌ شۆڕش‪ ،‬شای‌ ئێرانیان داده‌ناو پاشان الیانده‌برد‪.‬‬ ‫به‌ڕای‌ نوس���ه‌ر خراپبونی‌ دۆخی‌ ئابوری‌ به‌نمونه‌ كاتێك باس له‌شای‌ قاجاره‌كان‬ ‫خه‌ڵك‌و ته‌شه‌نه‌كردنی‌ گه‌نده‌ڵییه‌‪ ،‬ئه‌م ده‌كات‪ ،‬ده‌ڵێت‪ :‬شای‌ قاجار له‌نێو چێژو‬ ‫هۆكاره‌ش ب���ه‌م ج���ۆره‌ رونده‌كاته‌وه‌‪ :‬ئاره‌زوه‌ به‌دمه‌س���تییه‌كانی‌ خۆیدا غه‌رق‬ ‫خراپی‌ ئاس���تی‌ گوزه‌ران‌و بژێوی‌ گه‌ل‌و بوبو‪ ..‬خاوه‌نی‌ هیچ ده‌سه‌اڵتێكی‌ ئه‌وتۆ‬ ‫س���ه‌ختی‌ به‌ده‌س���تهێنانی‌ پێداویستیه‌ نه‌بو كه‌ شایانی‌ باسكردن بێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫رۆژانه‌ییه‌كان هۆكاری‌ سه‌ره‌كی‌ توڕه‌یی‌ وته‌یه‌كی‌ به‌دوباره‌ كراوه‌یی‌ ده‌وته‌وه‌ كه‌‬

‫هه‌مو هێز‌ه‬ ‫ده‌ره‌كییه‌كان‬ ‫رێكه‌وتبون له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ربازبون‌و البردنی‌‬ ‫محه‌مه‌د ره‌زاشا‬ ‫له‌سه‌ر ته‌ختی‌‬ ‫فه‌رمانڕه‌وایی‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫الیه‌نێكیش به‌پێی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫خۆی‌ مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ بارودۆخه‌كه‌دا‬ ‫ده‌كرد‬ ‫ئه‌و له‌هیچ روداوێكی‌ واڵتدا به‌رپرس���یار‬ ‫نییه‌! چونكه‌ له‌ڕاس���تیدا باڵێوزخانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ریتانی���ا ده‌یجوڵێنێ‌‌و كاری‌ پێده‌كات‪،‬‬ ‫باڵێوزیش له‌ڕێگ���ه‌ی‌ به‌ڵگه‌نامه‌كانه‌وه‌‬ ‫به‌وه‌ وه‌س���فی‌ كردبو كه‌ ترس���نۆكترین‬ ‫پیاوی‌ هه‌مو ئێرانه‌‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ره‌زا ش���ا په‌هله‌وییه‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌كوده‌تایه‌ك به‌ده‌سه‌اڵت گه‌یشت‌و پاشتر‬ ‫له‌ئێ���ران دورخرایه‌وه‌‪ ،‬نوس���ه‌ر ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫وینستۆن چه‌رچڵی‌ س���ه‌رۆك وه‌زیرانی‌‬ ‫به‌ریتانیا له‌رۆژی‌ دورخس���تنه‌وه‌ی‌ ره‌زا‬ ‫له‌سه‌ر ته‌ختی‌ ده‌سه‌اڵت ساڵی‌ (‪)1941‬‬ ‫رایگه‌یاند‪ :‬ئێمه‌ ره‌زا شامان هێنایه‌ سه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و هه‌ر ئێمه‌ش المانبردو دورمان‬ ‫خسته‌وه‌‪.‬‬

‫زۆریان لێوه‌رگرت"‪.‬‬ ‫نوسه‌ر ئاش����كرای‌ ده‌كات له‌ناردن ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ك����دا هه‌ری����ه‌ك له‌س����ۆڤییه‌ت‌و‬ ‫ئه‌مریكاو به‌ریتانی����ا‪ ،‬به‌پێی‌ پالنێكی‌‬ ‫نهێن����ی‌ چه‌كی����ان بۆ ت����اران ده‌نارد‪،‬‬ ‫ك����ه‌ ناوه‌ڕۆكه‌كه‌ی‌ به‌م جۆره‌ بو‪ :‬ئه‌و‬ ‫ج����ۆره‌ چه‌كه‌ی‌ بۆ واڵتان����ی‌ جیهانی‌‬ ‫س����ێیه‌م‌و به‌تایبه‌تی‌ ئێران ده‌یاننارد‪،‬‬ ‫له‌ڕوی‌ باشی‌‌و كارایی‌‌و به‌كارهێنانیه‌وه‌‬ ‫ب����ێ‌ تواناو بێ‌ كه‌ڵك ب����و‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌میش����ه‌ ل����ه‌ڕوی‌ س����ه‌ربازییه‌وه‌‬ ‫له‌پێش����ه‌وه‌ی‌ ئه‌م واڵتان����ه‌ی‌ جیهانی‌‬ ‫سێهه‌م بن‌و هاوسه‌نگی‌ مامه‌ڵه‌كردنیان‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ واڵتان����ی‌ جیهانی‌ س����ێهه‌مدا‬ ‫بپارێزن‪.‬‬

‫خاوه‌نی‌ ده‌سه‌اڵتێكی‌ تاكڕه‌وی‌"‪.‬‬ ‫ده‌ركه‌وتن‌و كه‌سایه‌تی‌ خومه‌ینی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ناوهێنانی‌ شۆڕش‌و كۆمار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیسالمی‌ ئێران یه‌كسه‌ر ناوی‌ ئایه‌تواڵ‬ ‫خومه‌ین����ی‌ دێته‌وه‌ ی����اد‪ .‬جه‌ماوه‌ری‌‬ ‫ئێران نازناوی‌ ئیمامیان بۆ هه‌ڵبژارد‪،‬‬ ‫ئه‌م نازناوه‌ش له‌مێژوی‌ شیعه‌دا ته‌نها‬ ‫به‌شیعه‌ی‌ دوانزه‌ ئیمامی‌ وتراوه‌‪ .‬وه‌كو‬ ‫نوس����ه‌ر رونیده‌كاته‌وه‌ بۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫ناوی‌ خومه‌ین����ی‌ له‌بۆنه‌و ئاهه‌نگێكی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌مانگ����ی‌ موحه‌ڕه‌م له‌ یادی‌‬ ‫كوش����تنی‌ ئیمام حوس����ه‌ینی‌ كوڕی‌‬ ‫عه‌لی‌ ده‌ركه‌وت‪ ،‬له‌وكاته‌دا خومه‌ینی‌‬ ‫ناڕه‌زایی‌ توندی‌ له‌باره‌ی‌ كاره‌كانی‌ شای‌‬

‫كۆمه‌ڵه‌ سیفه‌تێكی‌ ناسراوی‌ هه‌بو‪ ،‬كه‌ خۆی‌ له‌ زیره‌كی‌‌و بیرتیژی‌‌و‬ ‫رێزو شكۆداریدا ده‌بینیه‌وه‌‪ ،‬له‌وتارداندا سه‌رنجی‌ بیسه‌ران ‌ی بۆ الی‌ خۆ ‌ی‬ ‫راده‌كێشا‪ ..‬به‌ته‌نگی‌ دنیاوه‌ نه‌ده‌چو‪ ،‬وه‌كو سۆفییه‌كان ‌ی سه‌رده‌م ‌ه‬ ‫یه‌كه‌مه‌كانی‌ ئیسالم وابو‪ ،‬ئه‌مه‌ش بوه‌ هۆی‌ كه‌ كه‌مده‌رامه‌ت‌و هه‌ژاره‌كان‬ ‫هه‌مو له‌ده‌وری‌ كۆببنه‌وه‬ ‫هه‌ڵه‌كانی‌ ره‌زا شا‬ ‫به‌بۆچونی‌ نوسه‌ر یه‌كێك له‌هه‌ڵه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌زا ش����ا ئه‌وه‌ بوه‌ تاران����ی‌ كردبوه‌‬ ‫پایته‌ختی‌ هه‌مو كاره‌كان‌و شاره‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ فه‌رامۆشكردبو‪ .‬له‌م باره‌یه‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬تارانی‌ پایته‌خت بوه‌ روگه‌ی‌‬ ‫هاواڵتیان‌و س����ه‌رچاوه‌ی‌ بڕیاره‌كان‌و‬ ‫ناوه‌ن����دی‌ بازرگان����ی‌‌و مۆنۆپۆڵكردن‪،‬‬ ‫ئ����ه‌م گه‌ش����ه‌كردنه‌ش بوه‌ ه����ۆی‌ بێ‌‬ ‫بایه‌خك����ردن‌و په‌راوێزبون����ی‌ هه‌ندێ‌‬ ‫له‌پێگه‌ی‌ ش����اره‌ كۆنه‌كان به‌تایبه‌تی‌‬ ‫له‌ڕوی‌ ئابوری‌‌و مێژویی����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌مان‬ ‫ئ����ه‌و هۆكارانه‌ بونه‌ ه����ۆی‌ الوازبونی‌‬ ‫چینی‌ مامناوه‌ن����دی‌ له‌به‌رامبه‌ر چینه‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ن����ده‌ نوێ����كان له‌كۆمه‌ڵگادا‪،‬‬ ‫ته‌نان����ه‌ت ه����ۆكاری‌ تازه‌گ����ه‌ری‌‌و‬ ‫گه‌ش����ه‌كردنی ت����ۆوی‌ تێكچ����ون‌و‬ ‫جیاكردن����ه‌وه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌ توندی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆیدا هێن����ا‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش بوه‌‬ ‫هۆی‌ فه‌وتاندن‌و له‌ده‌س����تدانی‌ تۆوی‌‬ ‫چاكسازی‌‪.‬‬ ‫ره‌خنه‌یه‌كی‌ دیكه‌ی‌ نوسه‌ر ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ "سیاس����ه‌تی‌ ره‌زا ش����ا په‌هله‌وی‌‬ ‫به‌سیاس����ه‌تێكی‌ ئیس����تیبدادی‌ ره‌ها‬ ‫ن����اوی‌ ده‌ركردبو كه‌ له‌ن����او هه‌ناوی‌‬ ‫دیكتاتۆرییه‌تێكی‌ تونده‌وه‌ سه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫گرتب����و‪ ،‬خاوه‌ن بڕیارێك����ی‌ موتڵ ‌هق‌و‬ ‫تاكبیران����ه‌ بو‪...‬ته‌نها خه‌ڵكه‌ هه‌ژارو‬ ‫كه‌مده‌رام ‌هت‌و شارنشینه‌كان باجه‌كه‌یان‬ ‫دا‪ ،‬گه‌وره‌ بازرگان‌و كشتیاران‌و سه‌رانی‌‬ ‫سوپاو ئۆرستۆكراتیه‌تی‌ ئێرانی‌ سودی‌‬

‫ره‌گی‌ شۆڕشی‌ ئیسالمی‌‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ شۆڕش����ی‌ ئیس��ل�ام ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌س����اڵی‌ (‪ )1979‬به‌پایان گه‌یشت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌پێی‌ شیكردنه‌وه‌كانی‌ نوسه‌ر‬ ‫له‌س����اڵی‌ (‪)1949‬ه‌وه‌ شۆڕش����ی‌‬ ‫ئیسالمی‌ هێدی‌ هێدی‌ ره‌گ‌و ریشه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ له‌نێو گۆڕه‌پانی‌ سیاسی‌ ئێراندا‬ ‫داكوتا‪ ،‬به‌تایبه‌ت����ی‌ كاتێك محه‌مه‌د‬ ‫ره‌زاش����ا په‌هله‌وی‌ بیری‌ له‌پێكهێنانی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی‌ ئۆتۆكراتی‌ كه‌ راسته‌وخۆ‬ ‫بكه‌وێته‌ ژێ����ر حوكمێك����ی‌ تاكڕه‌وی‌‬ ‫كرده‌وه‌‪ ،‬كۆڵه‌كه‌ی‌ سه‌ره‌كی‌ كاره‌كانی‌‬ ‫بریتی‌ بێ����ت له‌"تێكش����كاندنی‌ رۆڵی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن به‌سه‌رجه‌م باڵه‌كانیه‌وه‌‪:‬‬ ‫ئۆرس����تۆكراتی‌‪ ،‬بۆرجوازی‌‌و دینی‌‪...‬‬ ‫له‌وكاته‌وه‌ی‌ ده‌س����ه‌اڵتی‌ گرته‌ ده‌ست‬ ‫رقێكی‌ زۆری‌ له‌پارله‌م����ان ده‌بوه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ پارله‌مان خاوه‌نی‌ ده‌سه‌اڵتێكه‌‬ ‫له‌سه‌روی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ ئه‌وه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌دوای‌ دورخس����تنه‌وه‌ی‌ ره‌زاش����ا‪،‬‬ ‫محه‌مه‌دی‌ كوڕی‌ بو به‌پادشای‌ ئێران‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش وه‌كو نوس����ه‌ر رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ئه‌مریكای‌ له‌پشت بوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ئه‌مریكا له‌پێشدا هه‌وڵی‌ دروخستنه‌وه‌و‬ ‫له‌كارالدانی‌ ره‌زا شای‌ كرد به‌پاساوی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ خاوه‌نی‌ ده‌سه‌اڵتێكی‌ تاكڕه‌وی‌‬ ‫بو‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی‌ ره‌ها ده‌ستی‌ به‌سه‌ر‬ ‫س����امانی‌ كش����توكاڵی‌‌و پیشه‌سازی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تدا گرتبو‪ ،‬كه‌چی‌ دواتر رۆڵێكی‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تی‌ له‌هاندان‌و رێگه‌ خۆش����كردن‬ ‫بۆ محه‌مه‌دی‌ كوڕی‌ بینی‌ تاوه‌كو ببێته‌‬

‫ئێرانه‌وه‌ ده‌ربڕی‌‌و هانی‌ جه‌ماوه‌ری‌ دا‬ ‫بۆ خۆپیشاندان‌و مانگرتن له‌دژی‌ شا‪،‬‬ ‫ئه‌م وتانه‌ش بون����ه‌ كردارو هاواڵتیان‬ ‫خۆپیش����اندانیان ئه‌نجامداو نزیكه‌ی‌‬ ‫دو ه����ه‌زار خۆپیش����انده‌ر گیانی����ان‬ ‫له‌ده‌س����تدا‪ ،‬به‌اڵم حكومه‌ت نه‌یتوانی‌‬ ‫خومه‌ینی‌ ده‌ستگیر بكات‪ ،‬ئه‌م كاره‌‬ ‫"ئه‌زمونێك����ی‌ پراكتیك����ی‌ خومه‌ینی‌‬ ‫ب����و‪ ،‬بۆ یه‌كه‌مجار توان����ی‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌كان����ی‌ له‌س����ه‌ر جه‌ماوه‌ر‬ ‫تاقی‌ بكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ س����یفه‌ته‌ كه‌س����یه‌كانی‌‬ ‫خومه‌ینی‌‪ ،‬نوس����ه‌ر ده‌ڵێت "كۆمه‌ڵه‌‬ ‫س����یفه‌تێكی‌ ناسراوی‌ هه‌بو‪ ،‬كه‌ خۆی‌‬ ‫له‌ زیره‌كی‌‌و بیرتیژی‌‌و رێزو شكۆداریدا‬ ‫ده‌بینی����ه‌وه‌‪ ،‬له‌وتارداندا س����ه‌رنجی‌‬ ‫بیس����ه‌رانی‌ بۆ الی‌ خۆی‌ راده‌كێشا‪..‬‬ ‫به‌ته‌نگ����ی‌ دنی����اوه‌ نه‌ده‌چ����و‪ ،‬وه‌كو‬ ‫سۆفییه‌كانی‌ س����ه‌رده‌مه‌ یه‌كه‌مه‌كانی‌‬ ‫ئیس��ل�ام واب����و‪ ،‬ئه‌مه‌ش ب����وه‌ هۆی‌‬ ‫كه‌ كه‌مده‌رامه‌ت‌و ه����ه‌ژاره‌كان هه‌مو‬ ‫ل����ه‌ده‌وری‌ كۆببن����ه‌وه‌‪ ..‬س����ه‌رجه‌م‬ ‫جۆره‌كان����ی‌ به‌رتیل‌و مه‌حس����وبیه‌تی‌‬ ‫ره‌تده‌كرده‌وه‌‪ ،‬توانایه‌كی‌ له‌راده‌به‌ری‌‬ ‫هه‌ب����و له‌قۆس����تنه‌وه‌ی‌ هه‌ل����ه‌‬ ‫گونجاوه‌كان‪ ..‬به‌م ش����ێوه‌یه‌ به‌هۆی‌‬ ‫بونی‌ سیفه‌تی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌ تیایدا‬ ‫وه‌ك پێش����ه‌وا ده‌ركه‌وت ك����ه‌ توانی‌‬ ‫له‌قۆناغه‌كان����ی‌ یه‌كه‌م����ی‌ شۆڕش����دا‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌ به‌رچاو به‌ده‌ست بهێنێت‬ ‫تاوه‌كو مردنی‌ له‌ساڵی‌ (‪.")1989‬‬

‫شه‌ریعه‌تی‌‪ ..‬له‌ده‌سه‌اڵته‌و‌ه بۆ‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‬ ‫یه‌كێكی‌ تر له‌كه‌س���ایه‌تیه‌ ناسراوه‌كانی‌‬ ‫شۆڕش���ی‌ ئێران‪ ،‬نوس���ه‌رو روناكبیر عه‌لی‌‬ ‫ش���ه‌ریعه‌ت ‌ی بو‪ ،‬ئه‌و به‌درێژایی‌ س���ااڵنی‌‬ ‫شه‌س���ته‌كان‌و هه‌فتاكان س���ه‌ر به‌باڵی‌ شا‬ ‫ب���وه‌و له‌گه‌ڵیدا رێكه‌وت���وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ش���ای‌ ئێران توان���ا ‌ی وه‌اڵمدانه‌وه‌و‬ ‫دابینكردنی‌ س���اده‌ترین خواست‌و داواكاری‌‬ ‫زیندوانه‌ی‌ هاواڵتیان ‌ی سه‌رش���ه‌قامی‌ نه‌بو‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ش���ه‌ریعه‌تی‌ ریزه‌كانی‌ ئۆپۆزس���یۆنی‌‬ ‫هه‌ڵبژارد‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر ش���ه‌ریعه‌تی‌ به‌"بیرمه‌ن���دو‬ ‫نه‌خشه‌كێش���ی‌ یه‌كه‌م���ی‌ شۆڕش���ی‌‬ ‫خومه‌ینی‌" ناوزه‌د ده‌كات‪ ،‬چونكه‌ "كتێب‌و‬ ‫به‌رهه‌مه‌كان���ی‌ ب���ۆ ماوه‌ی‌ حه‌وت س���اڵ‬ ‫له‌ئێراندا چ له‌نێ���و خوێندكاره‌ بێزاره‌كانی‌‬ ‫چینی‌ مامناوه‌ندو ده‌رچوان���ی‌ په‌یمانگای‌‬ ‫ب���ااڵو گه‌نجه‌ بیرمه‌نده‌كان‪ ،‬یاخود له‌نێوان‬ ‫پی���اوه‌ ئاینی‌‌و روناكبی���ره‌كان باڵوده‌بوه‌و‬ ‫جێگه‌ی‌ بایه‌خپێدانیان بو‪ .‬به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫گشتی‌ چینی‌ رۆش���نبیرانی‌ ئێرانی‌ به‌قوڵی‌‬ ‫ده‌یانخوێن���ده‌وه‌و موتااڵی���ان ده‌ك���رد‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ هه‌مو ئه‌و وت���ارو دوانانه‌ی‌ كه‌‬ ‫هه‌فتانه‌ بۆ ماوه‌ی‌ س���ێ‌ ساڵ له‌ده‌روبه‌ری‌‬ ‫تاراندا ده‌یوته‌وه‌"‪.‬‬ ‫بۆچی‌ شۆڕش رویدا؟‬ ‫به‌بڕوای‌ نوسه‌ر چه‌ندین هۆكاری‌ ناوخۆیی‌‌و‬ ‫ده‌ره‌كی‌ هۆكاربون بۆ سه‌رهه‌ڵدانی‌ شۆڕشی‌‬ ‫ئیسالمی‌‪ .‬له‌گرنگترین هۆكاره‌ ناوخۆییه‌كان‬ ‫ئه‌وه‌بو "ئاس���تی‌ گ���وزه‌ران‌و بژێوی‌ چینی‌‬ ‫مامناوه‌ن���د ڕوی‌ له‌دابه‌زینێك���ی گ���ه‌وره‌‬ ‫كرد‪ ،‬تێچون‌و مه‌س���ره‌فه‌كانی‌ حكومه‌ت وا‬ ‫زیادیكرد بوه‌ هۆی‌ هه‌ڵئاوسانی‌ بازاڕ"‪.‬‬ ‫س���ه‌رباری‌ ئه‌وان���ه‌‪ ،‬بازاڕ به‌قورس���ایی‌‬ ‫خۆیه‌وه‌ له‌ناو له‌پی‌ دامه‌زراوه‌ ئاینییه‌كاندا‬ ‫بو‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش یه‌كێك ب���و له‌فاكته‌ره‌كانی‌‬ ‫به‌هێزبونی‌ الیه‌نی‌ س���ه‌ربازگه‌ی‌ ش���ۆڕش‌و‬ ‫له‌رزین‌و جێله‌قكردنی‌ سیستمی‌ فه‌رمانڕه‌وایی‌‬ ‫كردن‌و دواتر س���ه‌ركه‌وتنی‌ شۆڕش‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫جگه‌له‌وه‌ی‌ هه‌ندێك له‌ئه‌فس���ه‌رانی‌ سوپا‬ ‫كه‌وتنه‌ ژێر كاریگ���ه‌ری‌ هه‌ندێك له‌چه‌مكه‌‬ ‫فیقهیه‌كانه‌وه‌ ك���ه‌ گه‌وره‌پیاوان���ی‌ ئاینی‌‬ ‫له‌ت���اران‌و مه‌رجه‌عه‌كان���ی‌ ش���یعه‌ رای‌‬ ‫جیاوازیان له‌باره‌یه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌م ش���ێوه‌یه‌‬ ‫حكومه‌ت یه‌كێك له‌كۆڵه‌كه‌ سه‌ره‌كییه‌كانی‌‬ ‫كه‌ سوپایه‌ وه‌كو الیه‌نێك له‌به‌رگرییه‌كانی‌‬ ‫خۆی‌ له‌دژی‌ ئۆپۆزسیۆن له‌ده‌ستدا‪.‬‬ ‫هه‌رچی‌ هێز‌ه ئۆپۆزسیۆنه‌كانیشه‌‪ ،‬داوا ‌ی‬ ‫نه‌هێش���تنی‌ ده‌زگای‌ هه‌واڵگری‌ س���اواك‌و‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ هه‌ڵبژاردنێك���ی‌ ئازادیان له‌ژێر‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی‌ خ���ودی‌ پیاوان���ی‌ ئاینی‌‌و‬ ‫دامه‌زراندن��� ‌ی پارله‌مانێك���ی‌ ئیمپرات���ۆری‌‬ ‫ده‌ك���رد‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا داوای‌ ره‌تكردن���ه‌وه‌ ‌ی‬ ‫دادگای‌ س���ه‌ربازی‌‌و پوچه‌ڵكردن���ه‌وه‌ ‌ی‬ ‫س���ه‌رجه‌م فه‌رمانه‌كان���ی‌ ك���ه‌ ل���ه‌دژی‌‬ ‫پیاوانی‌ سیاس���ی‌ ده‌رچ���وه‌‪ ،‬داوای‌ ئازاد ‌ی‬ ‫رۆژنامه‌گه‌ری‌‌و ئازادی‌ به‌ستنی‌ كۆبونه‌وه‌یان‬ ‫ده‌ك���رد‪ ،‬داوای‌ پێكهێنان��� ‌ی حكومه‌تێك ‌ی‬ ‫نوێیان له‌ره‌گه‌ز‌ه نیشتیمانییه‌كان ده‌كرد ك ‌ه‬ ‫خاوه‌ن فایل ‌ی پاك‌و ته‌ندروس���ت بن‪ ،‬داوا ‌ی‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ گیراو‌ه سیاس���یه‌كان له‌ناوخۆو‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬پچڕاندن ‌ی په‌یوه‌ندی‌ نێوان ئێران‌و‬ ‫ئیس���رائیل‌و كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌ كڕین ‌ی چه‌ك‬ ‫ل ‌ه ئه‌مریكا‌و ده‌ركردنی‌ محه‌مه‌د ره‌زاش���او‬ ‫ئه‌مریكیه‌كان‌و خۆماڵیكردنی‌ پیشه‌س���از ‌ی‬ ‫نه‌وتیان ده‌كرد‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ كاریگه‌ری‌ واڵت���ه‌ زلهێزه‌كان‪،‬‬ ‫نوس���ه‌ر ده‌ڵێت "هه‌مو هێزه‌ ده‌ره‌كییه‌كان‬ ‫رێكه‌وتبون له‌س���ه‌ر ده‌ربازب���ون‌و البردن ‌ی‬ ‫محه‌م���ه‌د ره‌زاش���ا له‌س���ه‌ر ته‌خت��� ‌ی‬ ‫فه‌رمانڕه‌وای���ی‌‪ ،‬ه���ه‌ر الیه‌نێكی���ش به‌پێ ‌ی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ تایبه‌تی‌ خۆ ‌ی مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫بارودۆخه‌كه‌دا ده‌كرد"‪.‬‬ ‫كۆتایی‌ شۆڕش‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌قۆناغ���ی‌ دوای‌ ش���ۆڕش‌و‬ ‫دۆخ ‌ی هه‌نوكه‌ی ‌ی ئێران‪ ،‬نوسه‌ر ده‌نوسێت‪:‬‬ ‫هاواڵتی���ان‌و نیش���تیمانپه‌روه‌ران ‌ی ئێرانی‌‬ ‫له‌به‌ر خۆشه‌ویس���تیان بۆ پیاوان ‌ی ئایینی‌‌و‬ ‫متمان ‌ه بون به‌تواناكانیان بۆ به‌ڕێوه‌بردنی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت پێش���وازییان له‌شۆڕش نه‌كردبو‪،‬‬ ‫به‌ڵكو زیاتر پێش���وازییان له‌و هێزه‌ ده‌كرد‬ ‫كه‌ ده‌توانێ���ت له‌گه‌نده‌ڵییه‌كان ‌ی بنه‌ماڵه‌ی‌‬ ‫په‌هل���ه‌وی‌ رزگاری���ان ب���كات‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫ئه‌زمونی‌ س���ه‌ركه‌وتن ‌ی خومه‌ین ‌ی له‌ئاستی‌‬ ‫خۆیدا ئه‌وه‌ی‌ سه‌لماند كه‌ سه‌ركه‌وتنه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌ئه‌نجامی‌ غیاببونی‌ پێشه‌وایه‌تی‌ سیاسی‌‬ ‫دیكه‌دا هاتوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌ی دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ناوبانگی‌ سیاس���ه‌توانان ‌ی ئێرانی‌ پیس بو‬ ‫به‌وه‌ ‌ی كه‌ هاوكاری‌ ش���ای‌ له‌كارالبراویان‬ ‫كردبو‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫دڵشاد عه‌بدولڕه‌حمان‪ :‬دۆخی ئێستای کوردستان کارتێکردنی پەروەردەی‬ ‫دوێنێی ئێمەی پێوەیە بەاڵم بەشێوەیەکی ڕێژەیی نەک ڕەها‬ ‫بایكۆت بۆچی؟‬ ‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫دڵشاد عه‌بدولڕه‌حمان وه‌زیری پێشوی‬ ‫په‌روه‌رده‌ له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا‬ ‫ده‌ڵێت "نابێت گرنگیدان بەڕۆڵی مامۆستا‬ ‫فەرامۆش بکرێ‌و دەبێ هەم ژیانێکی‬ ‫ماددی باشی بۆ دەستەبەربکرێ‌و هەم‬ ‫بەردەوام ئاستی زانستی پێش بخرێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌سكه‌وته‌كانی راپه‌ڕین له‌بواری‬ ‫په‌روه‌رده‌دا چیبون؟‬ ‫دڵش���اد عه‌بدولڕه‌حم���ان‪ :‬راپەڕی���ن‬ ‫کارتێکردنی ڕاستەوخۆی لەسەر پەروەردە‬ ‫هەبوه‌ لەچەند ڕەهەندێکەوە‪ ،‬بۆ یەکەم جار‬ ‫مامۆستاو شارەزایانی کورد بەئازادی‌و دور‬ ‫لەسانسۆری داگیرکەران توانیان سەرەڕای‬ ‫کەموکوڕی���ەکان مێ���ژو و جوگرافی���ای‬ ‫کورس���تان بنوس���نەوەو بەخوێندکارانی‬ ‫بڵێنەوە لەقۆناخە جیاجیاکانی خوێندنداو‬ ‫هه‌روه‌ه���ا پرۆگرام���ەکان پاککران���ەوە‬ ‫لەبی���ری پانعەرەبی���زم کە لەس���ەرەتای‬ ‫دروس���تبونی دەوڵەتی عێراقیەوە لەالیەن‬ ‫"ساتیع ئەلحەس���ری" یەوە دانرابو دواتر‬ ‫بەبیری بەعس موتوربەکرابو‪ ،‬س���ەرەڕای‬ ‫کەموکوڕی���ەکان دەرفەت���ی خوێندن بۆ‬ ‫سەرجەم مندااڵنی هەرێم ڕەخسا لەشارو‬ ‫شارۆچکەو گوندەکان‌و بۆ یەکەم جاریش‬ ‫لەدوای دروستبونی عێراقەوە کورد خۆی‬ ‫بڕی���اری لەپرۆگرامە جیاجیاکاندا دا بەبێ‬ ‫گەڕانەوە بۆ بەغداد‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬سیسته‌می قوتابخانه‌ بنه‌ڕه‌تی‌و‬ ‫خوێندن���گا ئاماده‌یی���ه‌كان بهیه‌ك���ه‌م‬ ‫دۆكیومێنتی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ داده‌نرێت‬ ‫له‌دوای ڕاپه‌ڕینه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆرجار باس‬ ‫له‌وه‌ده‌كرێ���ت ك���ه له‌كابینه‌كان���ی تری‬ ‫حكومه‌تدا‌ به‌و سیسته‌مه‌وه‌ پابه‌ند نین؟‬ ‫‌ دڵش���اد عه‌بدولڕه‌حم���ان‪ :‬س���ەرجەم‬ ‫کابینەکان���ی دوای ئێم���ە پابەندبون���ی‬ ‫خۆی���ان بەسیس���تەمەکەوە ڕاگەیاندوە‪،‬‬ ‫بەاڵم هەندێ���ک بڕگەو خ���اڵ نەتوانراوە‬ ‫تائێس���تا جێبەج���ێ بکرێ یان سس���تی‬ ‫لەجێبەجێکردنی���ان هەب���وەو هەندێ���ک‬ ‫بڕگ���ەو گۆڕان���کاری تری���ش ئەبوای���ە‬ ‫بخرێتەس���ەر ئەوەی ئێم���ە ئەنجامماندا‪،‬‬ ‫چونکە پرۆس���ەی گۆڕانکاریەکە دەبوایە‬ ‫ب���ەردەوام بێ‪ ،‬چونک���ە کابینەکەی ئێمە‬ ‫هەرئەوەندە کاتمان بەدەستەوە بو بەاڵم‬ ‫بەداخ���ەوە بەه���ۆی کۆمەڵێ���ک هۆکاری‬ ‫جیاجیا هەنگاوەکان وەک ئێمە داماننابو‬ ‫ب���ەردەوام نەبون‪ ،‬س���ەرەڕای هەمو ئەو‬

‫نابێت گرنگیدان‬ ‫بەڕۆڵی مامۆستا‬ ‫فەرامۆش بکرێ‌و‬ ‫دەبێ هەم ژیانێکی‬ ‫ماددی باشی بۆ‬ ‫دەستەبەربکرێ‌و‬ ‫هەم بەردەوام ئاستی‬ ‫زانستی پێش بخرێت‬ ‫دڵشاد عه‌بدولڕه‌حمان‬ ‫س���ەرنجانە گۆڕینی سیستەمی پەروەردە‬ ‫تاکەگۆڕانکاری ڕیشەییە لەیەکێک لەکایە‬ ‫ه���ەرە گرنگەکان���ی ژیانی ک���وردەواری‬ ‫ل���ەدوای ڕاپەڕین���ەوە کە ش���انازیەکەی‬ ‫ب���ۆ کابینەی پێنج���ی حکومەتی هەرێم‌و‬ ‫خولی دوەمی پەرلەمان‌و ستافی یەکێتی‬ ‫مامۆستایانی کوردس���تان لەو دەمانەداو‬ ‫س���تافی وەزارەت‌و چەند ش���ارەزایەکی‬ ‫دەرەوەی وەزاره‌ت دەگەڕێت���ەوە چونكه‌‬ ‫سیس���تەمێکمان الب���رد ک���ە بەئیم���زای‬ ‫ئەحمەد حەس���ەن بەکر دەرچوبو تا ئەم‬ ‫سیستەمە جێگەی نەگرتەوە لەکوردستان‬ ‫کاری پێدەکرا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬كاركردن به‌و سیس���ته‌مه‌ بۆ‬ ‫ئێس���تا گونجاوه‌ یان پێویستمان به‌بڕیارو‬ ‫یاسای نوێ هه‌یه‌؟‬ ‫دڵش���اد عه‌بدولڕه‌حمان‪ :‬سیستەمەکە‬ ‫کۆمەڵێ���ک بنەم���ای تێدایە ک���ە بریتین‬ ‫لەگرنگیدان بە بەه���ا مرۆڤایەتیەکان کە‬ ‫ئەم بنەمایانە جیهانین‌و بۆ هەمو زەمان‌و‬ ‫زەمینێک دەگونج���ێ‪ ،‬هەروەها کۆمەڵێک‬

‫ئامانجی پەروەردەیی بۆ پەروەردەکردنی‬ ‫قوتابی‌و خوێندکارانی کوردستانی تێدایە‬ ‫کە مەبەس���ت لێی بەرزکردنەوەی ئاست‌و‬ ‫توانا جیاجیاکانی خوێندکارانە کە ئەوانەش‬ ‫بەردەوام پێویستن بەاڵم ئەوەی پێویستی‬ ‫بەگۆڕان���کاری بەردەوام���ە‪ ،‬چۆنیەت���ی‬ ‫گەیاندنی ئ���ەو ئامانجانەیە بەخوێندکاران‬ ‫کە ئەو میکانیزمانە هەمیشە دەبێ لەژێر‬ ‫توێژینەوەداب���ن بۆ ئەوەی باش���ترینیان‬ ‫هەڵبژێردرێن‌و چەقبەستو نین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬تاچه‌ن���د گرنگ���ه‌ له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان یاس���ای په‌روه‌رده‌و خوێندن‬ ‫هه‌بێت له‌كاتێكدا ماوه‌ی چه‌ند ساڵه‌ چه‌ند‬ ‫پڕۆژه‌یاسایه‌ك له‌په‌رله‌مانه‌ به‌اڵم تائێستا‬ ‫یاسایه‌كمان نییه؟‬ ‫دڵش���اد عه‌بدولڕه‌حمان‪ :‬لەکوردستان‬ ‫وەک���و زۆر واڵت���ی تر لەجیاتی یاس���ای‬ ‫پ���ەروەردەو فێرکردن یاس���ای وەزارەتی‬ ‫پەروەردە هەیە کە یاسایەکی گشتگیرە‪،‬‬ ‫هەم یاس���ایەکە بۆ چۆنیەتی داڕش���تنی‬ ‫پەیک���ەری وەزارەت���ی پ���ەروەردەو‬

‫دیاریکردنی دەسەاڵت‌و بەرپرسیاریەکانی‬ ‫یەک���ەو بەڕێوەبەرایەتی���ە جیاجیاکان���ی‬ ‫وەزارەت‌و ه���ەم یاس���ایەکە بۆ چۆنیەتی‬ ‫پەروەردەکردن‌و فێرکردن‪ ،‬بەاڵم ئێس���تا‬ ‫ل���ەزۆر واڵتی پێش���کەوتوی دنیا ئەم دو‬ ‫یاسایە جیاکراونەتەوە بۆیە لەکوردستانیش‬ ‫هەوڵ درا کە یاسای پەروەردەو فێرکردن‬ ‫جیابکرێتەوە لەیاسای وەزارەت کە زیاتر‬ ‫بەش���ەکارگێڕی‌و داراییەک���ە بگرێتەوە‪،‬‬ ‫بێگومان جیاکردنەوەیان کارێکی ئەرێنی‬ ‫دەکاتە سەر پرۆسەی پەروەردە‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌وترێت ئه‌م دۆخه‌ ده‌رئه‌نجامی‬ ‫هه‌ڵ���ه‌ی سیس���ته‌می په‌روه‌رده‌ی���ه‌‬ ‫له‌رابردودا؟‬ ‫دڵش���اد عه‌بدولڕه‌حم���ان‪ :‬بێگوم���ان‬ ‫پەروەردە کایەیەک���ی هەرەگرنگە کە کار‬ ‫لەئایندەی ه���ەر کۆمەڵگایەک دەکا بۆیە‬ ‫دۆخی ئێستای کوردستانیش کارتێکردنی‬ ‫پەروەردەی دوێنێی ئێمەی پێوەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەش���ێوەیەکی رێژەیی نەک رەهایی‪ ،‬واتە‬ ‫ئ���ەم دۆخەی ئێس���تا کۆمەڵێک هۆکاری‬

‫زۆری هەیە ناکرێ���ت هەموی بخرێتە ملی‬ ‫پەوەردەوە چونکە لەهەمو کۆمەڵگایەکدا‬ ‫کایە جیاجیاکان له‌کارلێکی بەردەوامدان‌و‬ ‫هەموانی���ش بەڕێژەی جیاجیا بەش���داری‬ ‫دروس���ت بونی بارودۆخی ئەوکۆمەڵگایە‬ ‫دەکەن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆ باش���كردنی ئ���ه‌و بارودۆخه‌‬ ‫ده‌بێت له‌په‌روه‌رده‌وه‌ ده‌س���ت پێبكه‌ین؟‬ ‫چۆن؟‬ ‫دڵش���اد عه‌بدولڕه‌حمان‪ :‬پ���ەروەردە‬ ‫کلیل���ی کردن���ەوەی دەرگا کڵۆمکراوکانی‬ ‫ئایندەیە بۆ گەنج���ان‌و الوانی ئێمە‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەبێ لەکاتی دانانی پالن بۆ ئایندەیەکی‬ ‫گەش ب���ۆ هەر واڵتێک دەب���ێ گرنگیدان‬ ‫بەپ���ەروەردە لەپێش���ینەی هەرەگرنگی‬ ‫ئەو پالنە بێ���ت ئەوەش بەجێبەجێکردنی‬ ‫سیس���تەمێکی هاوچەرخ���ی وەه���ا ک���ە‬ ‫هەم س���ەرخانێکی پڕ لەبەها جوانەکانی‬ ‫مرۆڤایەتی‌و ژیاندۆس���تی‌و یەکسانی لەخۆ‬ ‫گرتبێ‌و هەم پڕبێ لەزانستی سەردەمیانەو‬ ‫توانا جیاجیاکان���ی قوتابی‌و خوێندکاران‬ ‫بگەیەنێت���ە ئاس���تێکی ب���ااڵی وەها کە‬ ‫گەنجانم���ان بتوانن لەم دنی���ا جەنجاڵەدا‬ ‫بتوان���ن کێبڕکێ���ی گەنجان���ی واڵتان���ی‬ ‫پێشکەوتو بکەن هەم بۆ بەدەستخستنی‬ ‫هەلی کارکردن‌و مس���ۆگەرکردنی ژیانێکی‬ ‫گونج���او بۆ خۆیان‌و هەم بەش���دارییەکی‬ ‫کارابکەن لەبنیاتنان‌و پێشکەوتنی واڵت‪،‬‬ ‫بێگومان ئەمەش بەوە دەبێت کە پالنەکە‬ ‫هەوڵ بدات ژێرخانێکی پەروەردەی شیاو‬ ‫بەپەروەردەی نوێ بەرهەم بێنێت لەڕوی‬ ‫دابینکردن���ی ژینگەیەک���ی پەروەردەیی‬ ‫دروست واتە هەم ئامانجەکانی پەروەردە‬ ‫دەبێ���ت ئام���رازی بنیاتنان���ی تاکێک���ی‬ ‫مرۆڤدۆس���تی دیموکراتی یەکس���انخوازی‬ ‫ژیاندۆس���ت بێ‌و گۆش���کرابێ بەزانستی‬ ‫هاوچەرخ‌و ش���ارەزا لەبەکارهێنانی زمانە‬ ‫جیهانیی���ەکان‌و بەتایبەت���ی ئینگلیزی‌و‬ ‫بتوانێ���ت ئامرازە نوێکان���ی تەکنەلۆجیا‬ ‫بەکاربێنێ‌و هەم بۆ گەیشتن بەو ئامانجانه‌‬ ‫پێداویس���تیە ماددیەکان���ی ژێرخان���ی‬ ‫پەروەردەی���ی دابین ب���کاو نابێ لەهەمو‬ ‫ئەو کاتانەدا گرنگیدان بەڕۆڵی مامۆس���تا‬ ‫فەرامۆش بک���رێ‌و دەبێ ه���ەم ژیانێکی‬ ‫ماددی باش���ی بۆ دەس���تەبەربکرێ‌و هەم‬ ‫بەردەوام ئاس���تی زانس���تی پێش بخرێ‌و‬ ‫لەکۆتاییش���دا دەڵێم دەبێ هەمیشە ئەوە‬ ‫دروشم‌و ڕێپیشاندەری پەروەردەکاران بێ‬ ‫کە‪ :‬خوێندکار س���ەنتەرو چەقی پرۆسەی‬ ‫پەروەردەیە‪.‬‬

‫مامۆستایانی‌ ناڕازی‌‪:‬‬ ‫مامۆستایان له‌ژێر فشاری‌ به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه حیزبیه‌كان چونه‌ته‌و‌ه بۆ ده‌وام‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ماوه‌ی‌ زیاتر له‌ ‪ 10‬ڕۆژه‌‬ ‫ده‌رگای‌ به‌شێك له‌قوتابخانه‌كانی‌‬ ‫سلێمانی‌ به‌هۆی‌ شكاندنی‌ بایكۆت‬ ‫له‌الیه‌ن مامۆستایانی‌ لیستی‌ كوردستانی‌‬ ‫له‌لقی‌ سلێمانی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هێشتاش به‌شێك‬ ‫له‌مامۆستایان به‌رده‌وامن له‌بایكۆتكردنی‌‬ ‫ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن‪ ،‬مامۆستایه‌كی‌‬ ‫ناڕازیش ده‌ڵێت "به‌رده‌وام ده‌بین تا‬ ‫جێبه‌جێ‌ كردنی‌ داواكارییه‌كانمان‪".‬‬ ‫ئاك���ۆ جه‌م���ال‪ ،‬ئه‌ندام���ی‌ ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫مامۆس���تایانی‌ ناڕازی���ی‌ له‌لێدوانێكیدا بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ ده‌ڵێت "به‌رده‌وام ده‌بین له‌بایكۆت‬ ‫تا ئه‌وكات���ه‌ی‌ داواكارییه‌كانمان جێبه‌جێ‌‬ ‫ده‌كرێت‌و س���ود له‌هه‌ر هه‌وڵ‌و چاالكیه‌كی‌‬ ‫شارس���تانی‌ وه‌رده‌گرین بۆ وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌‬ ‫مافه‌كانمان‪".‬‬ ‫به‌ش���ێك له‌مامۆس���تایان ڕوی���ان‬ ‫له‌ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن كردوه‌و بایكۆتیان‬ ‫شكاندوه‌ ئاكۆ جه‌مال له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"به‌و ژماره‌ كه‌مه‌ی‌ مامۆستایان ناتوانرێت‬ ‫ته‌واوی‌ وان���ه‌كان بخوێنرێت‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و مامۆستایانه‌ له‌ژێر فشاری‌ به‌ڕێوبه‌ره‌‬ ‫حیزبه‌كان چونه‌ته‌وه‌ بۆ ده‌وام‌و به‌ویستی‌‬ ‫خۆیان نه‌بوه‌‪".‬‬ ‫ئه‌ونوێن���ه‌ره‌ی‌ مامۆس���تایانی‌ ناڕازی‬ ‫باس���ی‌ له‌وه‌ش���كرد "هه‌مو مامۆستایان‬ ‫گه‌یش���تونه‌ته‌ ئه‌و بڕوایه‌ی‌ ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌هاون���رخ بێت بۆ پ���ه‌روه‌رده‌و‬

‫فێرك���ردن‌و مامۆس���تایانی‌ دانانێت به‌اڵم‬ ‫ده‌بێت ه���ه‌ر ب���ه‌رده‌وام بین له‌فش���ارو‬ ‫ناڕه‌زاییه‌تیه‌كانمان تا ده‌سه‌اڵت ناچار مل‬ ‫بۆ داوا ره‌واكانمان بدات‪".‬‬ ‫ناوه‌ندی‌ سلێمانی‌ ڕێكخراوی‌ قوتابیانی‌‬ ‫كوردس���تان ل���ه‌ ‪2016-3-3‬كۆنفرانس���ی‌‬ ‫نه‌خش���ه‌ڕێگای‌ چاره‌س���ه‌ری‌ دواكه‌وتنی‌‬ ‫خوێندن له‌پارێزگای‌ سلێمانی‌‌و ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫به‌س���ت‌و ل���ه‌و كۆنفرانس���ه‌دا هه‌ریه‌ك���ه‌‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گش���تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫س���لێمانی‌‌و به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫ڕۆژئاواو په‌روه‌رده‌ی‌ ڕۆژهه‌اڵت‌و نوێنه‌ری‌‬ ‫مامۆس���تایانی‌ ناڕازی���ی‌‌و لیژن���ه‌ی‌ بااڵی‌‬ ‫په‌رله‌مان‌و س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگای‌ س���لێمانی‌‌و چه‌ند‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ هه‌ندێ‌ حیزب‌و‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌مامۆس���تایان به‌ش���داربون‬ ‫له‌ئه‌نجام���دا كۆمه‌ڵێ���ك ڕاس���پارده‌یان‬ ‫باڵوكرده‌وه‌‪ ،‬ئاس���ۆ گه‌اڵڵی‌‪ ،‬به‌رپرس���ی‌‬ ‫كۆنفرانس���ه‌كه‌ له‌ لێدوانێكی���دا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫وتی‌"‬ ‫ئێمه‌ ده‌ ڕاسپارده‌مان ڕاگه‌یاندوه‌ به‌اڵم‬ ‫گرنگترینیان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ گه‌یشتینه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌بێ���ت په‌یوه‌ندی‌ به‌مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‬ ‫حیزبه‌كان���ه‌وه‌ بكرێ���ت چونك���ه‌ دواجار‬ ‫بڕیار الی‌ حیزبه‌كان���ه‌ به‌تایبه‌تیش له‌ناو‬ ‫پارێزگای‌ س���لێمانی‌ یه‌كێتی‌ نیشتیمانی‌‬ ‫ڕۆڵ���ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ت���ا س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ له‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێ���زگا كه‌‬ ‫یه‌كێتییه‌ وت���ی‌ یه‌كه‌م جار ئه‌بێت له‌گه‌ڵ‬ ‫حیزبه‌كه‌ی‌ خۆم قس���ه‌بكه‌م‌و گفتوگۆیان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ بكه‌م تا كێش���ه‌كان چاره‌س���ه‌ر‬

‫به‌و ژماره‌ كه‌مه‌ی‌‬ ‫مامۆستایان‬ ‫ناتوانرێت ته‌واوی‌‬ ‫وانه‌كان بخوێنرێت‪،‬‬ ‫جگه‌له‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫مامۆستایانه‌ له‌ژێر‬ ‫فشاری‌ به‌ڕێوبه‌ره‌‬ ‫حیزبه‌كان چونه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ ده‌وام‌و به‌ویستی‌‬ ‫خۆیان نه‌بوه‌‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬بۆیه‌ حیزب قه‌راری‌ به‌ده‌سته‌ گه‌ر‬ ‫ئه‌وان بڵێ���ن ده‌وام بكه‌ن ده‌وام ده‌كرێت‬ ‫بڵێن نه‌كرێت ناكرێت‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ بڕیارماندا‬ ‫له‌خه‌ڵكانی‌ ش���اری‌ س���لێمانی‌ كۆمه‌ڵێك‬

‫كه‌س كۆبكه‌ینه‌وه‌و س���ه‌ردانی‌ حیزبه‌كان‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬چونكه‌ ناكرێت ملمالنێی‌ سیاس ‌ی‬ ‫قوربانیه‌ك���ه‌ی‌ خوێن���دكارو مامۆس���تا‬ ‫بێ���ت‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ ماوه‌یه‌ك���ی‌ كه‌ممان‬ ‫له‌به‌رده‌س���تدایه‌ ب���ه‌اڵم له‌مانگی‌ س���ێدا‬ ‫به‌دواداچون بۆ ڕاسپارده‌كان ده‌كه‌ین‪".‬‬ ‫ئاكۆ جه‌م���ال نوێنه‌ری‌ مامۆس���تایانی‌‬ ‫ناڕازیی‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت "ئێمه‌ پێشترو‬ ‫ئێس���تاش ده‌ڵێین هه‌ر هه‌وڵێك له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌ر كه‌س‌و الیه‌نێكه‌وه‌ ب���ۆ ناچاركردنی‌‬ ‫حكومه‌ت بێت تا مافه‌كانمان بگه‌ڕێننه‌وه‌‬ ‫الی‌ ئێمه‌ ڕێزلێگیراوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت فش���ار‬ ‫خس���تنه‌ س���ه‌ر هه‌ردو حیزبی‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫به‌خراپ نازانی���ن چونكه‌ پێمانوایه‌ ئه‌وان‬ ‫به‌رپرس���ی‌ یه‌كه‌من له‌م دۆخ���ه‌ خراپه‌ی‌‬ ‫مامۆس���تایان‌و موچه‌خ���ۆران تێیكه‌وتون‬ ‫چونكه‌ له‌كوردس���تان حكوم���ه‌ت بچوك‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌و بێ‌ ئیراده‌یه‌ ئه‌وه‌ی‌ قس���ه‌ی‌‬ ‫ئه‌ڕوا ئیش���ی‌ پێ‌ بكرێت پارتی‌‌و یه‌كێتین‬ ‫گه‌ر ئه‌وان بیانه‌وێت هه‌مو ش���تێك باشه‌‬ ‫ئه‌بێت هه‌ر ئه‌وان به‌رپرس���ی‌ یه‌كه‌من له‌م‬ ‫دۆخه‌‪".‬‬ ‫ئاكۆ جه‌مال وه‌ك مامۆستایه‌كی‌ ناڕازی‬ ‫گله‌ی���ی‌ له‌س���ه‌رجه‌م چی���ن‌و توێژه‌كان‬ ‫ده‌كات‌و به‌نیگه‌رانی���ه‌وه‌ ده‌ڵێ���ت "هه‌مو‬ ‫كۆمه‌ڵ���گا له‌پرس���ی‌ بایك���ۆت‌و بێمافی‌‬ ‫مامۆستایان به‌رپرسیارو كه‌مته‌رخه‌مه‌ هه‌ر‬ ‫له‌په‌رله‌مان‌و ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا تاده‌گاته‌‬ ‫ڕێكخ���راوه‌ خوێن���دكاری‌‌و قوتابیه‌كان تا‬ ‫رێكخراوه‌كان���ی‌ كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ مه‌ده‌ن���ی‌‌و‬ ‫زانایانی‌ ئاینی‌‌و رۆش���نبیران‌و نوسه‌ران‌و‬ ‫حیزبه‌ سیاس���یه‌كان‌و پاش���ان دایكان‌و‬

‫باوكان���ی‌ قوتاب���ی‌‌و خوێندكارانیش ئاخر‬ ‫ناكرێ‌‌و نابێت ماوه‌ی‌ یه‌ك مانگ بایكۆت‬ ‫ڕاگه‌یاندراوه‌و پ���ه‌روه‌رده‌و فێركردن له‌و‬ ‫دو پارێ���زگا گه‌وره‌یه‌ی وه‌ك س���لێمانی‌‌و‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌و ه���ه‌ردو ئی���داره‌ی‌ گه‌رمیان‌و‬ ‫ڕاپه‌ڕین ڕاگیراوه‌و هه‌مو ئاوا خه‌مس���اردو‬ ‫بێ‌ هه‌ڵوێستن له‌كاتێكدا ده‌نگ هه‌ڵبڕین‌و‬ ‫هه‌ڵوێس���ت وه‌رگرتنی���ان له‌به‌رامب���ه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵتدا ده‌توانێت پشتیوانیه‌كی‌ گه‌وره‌‬ ‫بێت بۆئێمه‌ی‌ مامۆس���تایان‌و گێڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫س���ه‌رجه‌م مافه‌كانم���ان‌و پاش���انیش‬ ‫گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ ئێم���ه‌ ب���ۆ ناوه‌نده‌كان���ی‌‬ ‫خوێندن‪".‬‬ ‫دوای���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌‬ ‫له‌راگه‌یاندراوێكیدا ئام���اژه‌ی به‌وه‌كردوه‌‬ ‫كه‌ دۆخی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌و‬ ‫ئیداره‌ی‌ گه‌رمیان‌و راپه‌ڕین تا ئاس���تێك‬ ‫دۆخێكی‌ تایبه‌ت‌و نه‌خوازراو بوه‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌ له‌س���ه‌ر خوێن���دن‌و ده‌وامی‌‬ ‫فه‌رمی‌ قوتابخانه‌كان هه‌بوه‌ بۆیه‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫پێیباشه‌ س���ود له‌پش���وه‌كان وه‌ربگرن‌و‬ ‫به‌ڕێوب���ه‌ره‌ گش���تییه‌كانی‌ ده‌س���تكراوه‌‬ ‫كردوه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ ئای���ا ده‌وام ده‌كه‌ن یان‬ ‫پش���وده‌بێت‪ ،‬له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫گش���تی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬دڵشاد‬ ‫عومه‌ر به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "تائێستا هیچ‬ ‫كیتابێكی‌ وه‌زاره‌تمان له‌باره‌ی‌ پشوه‌كانه‌وه‌‬ ‫پێنه‌گه‌یش���توه‌‪ ،‬ده‌بێت ئ���ه‌و كیتابه‌مان‬ ‫له‌ڕێی‌ ئیمه‌ڵه‌وه‌ پێ بگات به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫ڕه‌سمی‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ ده‌سه‌اڵت دراوه‌ به‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گشتییه‌كان‌و ئێمه‌ گفتوگۆمان‬ ‫كردوه‌ به‌اڵم هیچ بڕیارێك نه‌دراوه‌‪".‬‬

‫شكاندنی بۆچی؟‬ ‫مه‌ریوان سه‌الح حیلمی‬ ‫ كه‌مال مه‌حمود ساڵح‬ ‫چه‌ن����د راس����تیه‌ك له‌بایكۆت����ی ده‌وام����ی‬ ‫مامۆس����تایان‌و فه‌رمانبه‌ران����دا وه‌ك����و رۆژی‬ ‫روناك ده‌ركه‌وت كه‌بریتین له‌مانه‌‪:‬‬ ‫‪1‬ـ ده‌س����ه‌اڵتی كوردی بایكۆت‌و داخستنی‬ ‫خوێندنگه‌و فه‌رمانگه ‌نایانجوڵێنێ(‪ ،)1‬به‌ڵكو‬ ‫به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌ئه‌گه‌ر هه‌م����و داواكاریه‌كانی‬ ‫خه‌ڵك بریتی بێ����ت له‌وه‌ی‌بایكۆت ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫تاوه‌ك����و بۆم����ان جێبه‌ج����ێ ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتی كوردی مه‌منون����ه‌به‌بایكۆتێكی‬ ‫بێده‌نگ‌و بێسه‌نگ‪ ،‬چونكه‌ده‌ركه‌وت بایكۆت‬ ‫ته‌مه‌ڵی خه‌ڵكی به‌دوا دێت‌و به‌ردێك ناخاته‌‬ ‫سه‌ر به‌ردێك بۆ مامۆستایان‌و فه‌رمانبه‌ران‌و‬ ‫خه‌ڵكی هه‌ژارو ئاسایی‪.‬‬

‫‪2‬ـ مامۆس����تایان‌و فه‌رمانب����ه‌ران تاوه‌ك����و‬ ‫ژیان����ی كوله‌مه‌رگی‌و نه‌بونی ئێخه‌ی نه‌گرتن‪،‬‬ ‫نه‌یانزانی ژیانی فه‌قیری‌و نه‌بونی‌و عه‌داله‌تی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت����ی له‌س����ایه‌ی س����ه‌ری حیزب����ی‬ ‫كوردییه‌وه ‌یانی چی؟ (ئه‌ڵبه‌ت مه‌به‌ستمان‬ ‫دوای روخاندنی به‌عسه‌له‌دوای ساڵی‪2003‬وه‌)‬ ‫كه‌واته ‌ئه‌س����ڵی بایكۆته‌كه ‌بۆ یه‌كس����انی‌و‬ ‫مافی گشتی‌و راگرتنی پێچكه‌ی دیموكراسی‌و‬ ‫پته‌وكردن����ی ژێرخان����ی ئاب����وری‌و داڕنین‌و‬ ‫بڕینه‌وه‌ی ده‌ستی حیزب نه‌بوه ‌له‌شاده‌ماری‬ ‫ئابوری كوردس����تان‪ ،‬بایكۆت بۆ چاكس����ازی‬ ‫نه‌ب����وه‌‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نها ب����ۆ موچه‌بوه‌و به‌س‪.‬‬ ‫ئالێره‌دا ئه‌گه‌ر ده‌سه‌اڵتی كوردی بكوژو ببڕ‬ ‫بێت‪ ،‬س����ه‌روه‌ت‌و سامانی گه‌ل تاوه‌كو رۆژی‬ ‫قیام����ه‌ت ب����دزێ‌و ئاودیوی واڵتان����ی بكات‪،‬‬ ‫كێشه‌ نیه‌‪ ،‬كێش����ه ‌ئه‌وه‌یه ‌مه‌عاشی خه‌ڵك‬ ‫ب����دات‪ ،‬ئالێره‌دا ئه‌گه‌ینه‌ئه‌و راس����تیه‌ی كه‬ ‫‌ئه‌گه‌ر بایكۆت‌و ناڕه‌زایی جۆراوجۆریش ته‌نها‬ ‫بۆ مه‌ع����اش بێت‪ ،‬ئه‌وا وه‌ك ك����ورد ده‌ڵێت‬ ‫قازانج س����ه‌ری مایه‌ی خوارد‪ ،‬له‌ئێس����تادا‬ ‫راسته‌ بایكۆت بۆ ژیانه‌‪ ،‬نه‌ك بۆ خۆدزینه‌وه‬ ‫‌ل����ه‌ده‌رس‌و ده‌وام‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌هه‌موی گرنگتر‬ ‫ئه‌وه‌یه‌كه‌ده‌س����ه‌اڵتی كوردی بێته‌وه‌هۆش‬ ‫خۆی بۆئه‌وه‌ی ئه‌م دۆخه‌ناخۆشه‌تێپه‌ڕێت‌و‬ ‫جارێك����ی تر دوباره‌نه‌بێت����ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م‬ ‫قه‌یرانه‌ ئه‌وه‌نده‌ی خۆكرده‌ خواكردنیه‌‪.‬‬ ‫‪3‬ـ لقی س����لێمانی یه‌كێتی مامۆستایان له‌ت‬ ‫بو‬ ‫ئه‌م رێكخ����راوه‌ به‌ی����ه‌ك ده‌ن����گ بڕیاری‬ ‫بایكۆت����ی ده‌وامی خوێندنی دا‪ ،‬له‌ ‪2016/1/‬‬ ‫تاوه‌ك����و ‪ 2016/2/21‬بایكۆت����ی خوێندن����ی‬ ‫ك����رد‪ ،‬له‌پڕ بێئه‌وه‌ی هیچ خاڵێكی كۆنكرێتی‬ ‫جێبه‌ج����ێ كرابێ����ت رێكخراوه‌كه‌ ب����و به‌دو‬ ‫كه‌رت����ه‌وه‌و به‌ش����ه‌كه‌ی ده‌س����ه‌اڵت بایكۆتی‬ ‫ش����كاندو به‌شه‌كه‌ی ئۆپۆزس����یۆن به‌رده‌وام‬ ‫ب����و له‌بایكۆتك����ردن‪ .‬ئیتر لێ����ره‌وه ‌به‌زمی‬ ‫نیش����تمانپه‌روه‌ری ده‌س����تی پێكرده‌وه‌ وه‌كو‬ ‫به‌رپرسێكی سه‌ربه‌ده‌سه‌اڵت وتی‪( :‬هیوادارین‬ ‫مامۆستایان هه‌ستی نیشتمانپه‌روه‌ری هانیان‬ ‫بدات ده‌وام ده‌ستپێبكه‌نه‌وه‪ )‌.‬ئه‌و به‌رپرسه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر كه‌مێك په‌روه‌رده‌ی����ی بوایه‌‪ ،‬ده‌بوایه‬ ‫‌هێرش����ێكی تون����دی بكردایه‌ت����ه‌ س����ه‌ر ئه‌و‬ ‫مه‌سئوالنه‌ی داهاتی كوردس����تانیان دزیوه‌‪،‬‬ ‫هه‌س����تی نیش����تمانپه‌روه‌ری شۆڕش����گێڕانی‬ ‫دوێن����ێ‌و تااڵنچیه‌كانی ئێس����تای بهێنایه‌ته‬ ‫‌له‌رزین‪ ،‬نه‌ك هێرش بكاته‌سه‌ر مامۆستایان‌و‬ ‫به‌ناوی هه‌س����تی نیش����تمانیه‌وه ‌برینداریان‬ ‫ب����كات‪ .‬ئێوه‌ی����ه‌ك ك����ه‌هه‌رچی هه‌س����تی‬ ‫نیش����تمانپه‌روه‌ری بڵێیت تیاتان����دا نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌چ حه‌قیك خۆت����ان ده‌ك����ه‌ن به‌كوێخای‬ ‫به‌خش����ینه‌وه‌ی هه‌ستی نیشتمانی‪ ،‬ئێوه‌یه‌ك‬ ‫كه‌میلله‌تێكتان خسته‌ژێر هێڵی هه‌ژاری نه‌ك‬ ‫نیشتمانپه‌روه‌ر نین‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نها یه‌ك شوێن‬ ‫جێگه‌تان����ه‌ئه‌ویش زبڵدان����ی مێژوه‌‪ ،‬چونكه‬ ‫‌خۆتان ش����ه‌رمه‌زاری خواو خ����اك‌و میلله‌ت‌و‬ ‫دیموكراسی كرد‪.‬‬ ‫‪4‬ـ بایكۆت بۆچی؟ شكاندنی بۆچی؟ ‬ ‫بایكۆت وه‌كو خه‌باتێكی مه‌ده‌نی‌و سه‌رده‌م‬ ‫زۆر ره‌وای����ه‌و له‌گه‌ڵ جۆره‌كانی تری خه‌باتی‬ ‫مه‌ده‌ن����ی دور له‌توندوتیژی‌و خوێنڕش����تن‌و‬ ‫تااڵنی‪ ،‬یه‌كێتی مامۆس����تایانی كوردس����تان‬ ‫ده‌س����تی به‌بایكۆت كرد‪ ،‬به‌اڵم به‌بێ ئه‌وه‌ی‬ ‫داواكاری����ه‌كان جێبه‌جێ كرابن (به‌ش����ه‌كه‌ی‬ ‫سه‌ربه‌ده‌سه‌اڵت) بایكۆته‌كه‌یان شكاند‪ ،‬ده‌بو‬ ‫وه‌ك چۆن به‌یه‌كه‌وه‌بایكۆتتان كرد‪ ،‬ئاو‌هاش‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌بایكۆتتان بش����كاندایه‪ ،‬ئێمه‌رامان‬ ‫وایه‌بایكۆت مه‌كه‌ به‌اڵم كه‌كردت خۆت سوك‬ ‫مه‌كه‌بۆ ش����كاندنی‪ ،‬یان به‌سوكه‌وه‌عدێكی‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت باوه‌ڕمه‌ك����ه‌ن بادوای����ی پێت����ان‬ ‫نه‌وترێ به‌دۆش ئه‌یژه‌نن‪ ،‬به‌ده‌ست ئێمه‌بێت‬ ‫حه‌زناكه‌ین یه‌ك رۆژ ده‌وامی خوێندن بفه‌وتێ‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ی یه‌كێتی مامۆستایانی‬ ‫سه‌ربه‌ده‌سه‌اڵت ته‌نها بۆ سوككردنی خه‌باتی‬ ‫مه‌ده‌نیانه‌ی مامۆستایان بو‪.‬‬ ‫ (‪( )1‬چونكه‌ئیشی حیزب ناوه‌ستێ‌)‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫دو ژن له‌شاره‌زور‬ ‫دوكانی نانی كوردی به‌ڕێو‌ه ده‌به‌ن‬ ‫ئا‌‪ :‬ئیمان زه‌ندی‬ ‫قه‌زای شاره‌زور وه‌كو هه‌مو قه‌زاو‬ ‫شاره‌كانی تر ئافره‌تانیان خاوه‌ن به‌هره‌ی‬ ‫هونه‌ری تایبه‌تن‌و چه‌ند به‌هره‌ی جوانترو‬ ‫قه‌شه‌نگتریان هه‌یه‌ كه‌ به‌و هونه‌ره‌ش‬ ‫خزمه‌ت به‌هاواڵتیانی قه‌زاكه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫وه‌كو ده‌ڵێن هه‌ر له‌س����ه‌رده‌می (حه‌ی)‬ ‫ئافره‌تانی گوندنشینه‌كان به‌ئێستاشه‌وه‌ بۆ‬ ‫تێربونی سكی منداڵه‌كانیان‌و هاوسه‌رانیان‬ ‫به‌شاره‌زایی‌و ده‌س����تڕه‌نگینیان به‌نانی جۆ‬ ‫یان تیری����ی و كه‌النه‌ یاخود نانی هه‌ورامی‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئیمان‬ ‫دیمه‌نێک له‌دوکانه‌که‌‬ ‫تێ����ر ده‌كه‌ن‪ ،‬ئێمه‌ش هه‌ر به‌پێ خس����تنه‌‬ ‫له‌ب����اره‌ی ئ����ه‌وه‌ی مه‌به‌س����تتان چی����ه‌‬ ‫ژوری كاری����ان ورده‌ی ئ����ارد وه‌ك����و به‌فر نه‌خۆش����ه‌ فه‌قه‌راتیه‌تی‌و مه‌عاش����مان نیه‌!‬ ‫له‌دانان����ی ئ����ه‌م دوكانه‌ خاوه‌ن����كار وتی"‬ ‫به‌س����ه‌رماندا داده‌باری‌و ده‌نگی ته‌په‌ته‌پی عه‌ره‌بانه‌ی پێیه‌ بۆن ده‌فرۆشێت "‪.‬‬ ‫وتیش����ی " جگه‌ له‌كاركردنم لێره‌ نان بۆ ته‌نه����ا مه‌به‌س����تمان بژێ����وی ژیانمانه‌ له‌م‬ ‫سه‌ر پنه‌و ده‌نگه‌ زواڵڵه‌كه‌ی مایه‌كه‌ له‌كاتی‬ ‫دانانی نانه‌كه‌ به‌س����اجه‌كه‌وه‌ یادی چه‌ندین خۆشمان‌وخه‌ڵكی تر ده‌كه‌م له‌پێناو كه‌مێك قه‌یرانه‌دا "‪.‬‬ ‫مزه‌فه‌ر عه‌زیز كه‌ ته‌مه‌نی ‪ 30‬ساڵه‌ به‌ده‌م‬ ‫پاره‌‪ ،‬م����ن وه‌ك هه‌ندێك ئافره‌ت نیم الفی‬ ‫ساڵه‌ی باوباپیرانمانی ده‌هێنایه‌وه‌ یاد‪.‬‬ ‫خاوه‌ر غه‌فور كه‌ ناوی خوازراوی یه‌كێك ش����ت لێده‌ده‌ن من ده‌بێت نه‌یكه‌م چونكه‌ ژماردنی نانی هه‌ورام����ی‌و كه‌النه‌وه‌و چون‬ ‫له‌ئافره‌ته‌كانه‌و ته‌مه‌نی ‪39‬س����اڵه‌ به‌ڕه‌نگه‌ نه‌بون����م‪ ،‬به‌اڵم زۆر به‌س����ه‌ر به‌رزیه‌وه‌ ئه‌م به‌ده‌م كڕیارانیه‌وه‌ ب����ۆ ئاوێنه‌ی ڕاگه‌یاند‬ ‫"ئه‌م دوكانه‌ ئافره‌ت كاری لێده‌كات به‌مه‌ش‬ ‫ش����ینه‌كه‌ی چاوی‌و به‌ده‌سته‌ ڕه‌نگینه‌كانی كاره‌ ده‌كه‌م چونكه‌ پاره‌كه‌ی حه‌اڵڵه‌ "‪.‬‬ ‫ئافره‌ت����ه‌ ته‌مه‌ن ‪ 42‬س����اڵه‌كه‌ی تر ك ‌ه ماف����ی ئافره‌تم����ان داوه‌ بۆچ����ی ئافره‌ت‬ ‫ته‌پ����ه‌ی ده‌دا له‌گونك����ی س����ه‌ر پنه‌كه‌ بۆ‬ ‫دروس����تكردنی ن����ان ت����ا بژێ����وی ژیانیان نه‌یویس����ت ناوی باڵوبكرێته‌وه‌ له‌گه‌ڵ خاتو له‌ماڵه‌وه‌ بێكار دابنیشێت "‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ئ����ه‌وه‌ی چۆن كرێ����ی دوكان‌و‬ ‫به‌ڕێ����وه‌ ببات‪ ،‬كه‌ له‌چاوانی����دا دونیایه‌كی خاوه‌ر دراوس����ێن ك����ه‌ ئه‌و بۆ ئ����ه‌و كاره‌‬ ‫پڕ له‌ناڕه‌حه‌ت����ی‌و تاڵی ژیانی وێنا ده‌كرد‪ ،‬بانگهێشتی كردوه‌ هه‌م وه‌ك یاریده‌ده‌ری‌و كرێكاره‌كان ده‌ده‌ی؟ ئه‌و وتی " به‌فرۆشتنی‬ ‫به‌خه‌مێك����ه‌وه‌ ب����ه‌ ئاوێن����ه‌ی وت" ئه‌گه‌ر هه‌م بۆ بژێوی خۆیش����ی‪ ،‬ئ����ه‌و خانمه‌ش ئ����ه‌م نانانه‌‪ ،‬ده‌بێت كرێ دوكان بده‌م غازو‬ ‫نه‌بونی‌و ئ����ه‌م قه‌یرانه‌ نه‌بێت چ مه‌جبورین وه‌ك خاتونه‌ك����ه‌ی تر له‌ناچاریدا په‌نای بۆ ئاردو كرێ����ی ئافره‌ته‌كانی����ش‪ ،‬هه‌ندێكجار‬ ‫ئه‌م كاره‌ قورس����ه‌ بكه‌ین"‪"،‬له‌ماڵه‌و‌ه مناڵم ئه‌م كاره‌ هێناوه‌و مێرده‌كه‌ی خانه‌نش����ینه‌ له‌گیرفانی خۆم پێیان ده‌ده‌م یاخود وه‌كو‬ ‫جێهێش����توه‌ مناڵێكی ‪2‬ساڵ كه‌ پێویستی كه‌ له‌مانگی نۆوه‌ مه‌عاش����ی خانه‌نشینیان پاره‌ گۆڕینه‌وه‌ وایه‌ نه‌ قازانج نه‌ زه‌ره‌ر!"‬ ‫وتیش����ی " له‌حه‌وتی به‌یانییه‌وه‌ تا ‪12‬ی‬ ‫به‌خۆمه‌ ماڵ����ه‌وه‌ كێ خواردنیان بۆ ئاماده‌ نه‌دراوه‌ " ‪2‬ڕۆژه‌ ده‌س����تم به‌م كاره‌ كردوه‌‬ ‫بكات؟ ناچاریی نه‌بێت ئ����ه‌م كاره‌ ناكه‌م‪ ،‬كه‌النه‌ ده‌كه‌م خاوه‌رخانیش نانی هه‌ورامی نی����وه‌ڕۆ دو ئافره‌ت كار ده‌ك����ه‌ن له‌دوای‬ ‫ده‌كات به‌هه‌ردوكمان ‪ 365‬نان ده‌كه‌ین بۆ نی����وه‌ڕۆش دو خانم����ی تر دێ����ن نانی جۆ‬ ‫ناچارم چیبكه‌م!"‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬نانی تیریش����مان ده‌ك����رد به‌اڵم‬ ‫له‌ب����اره‌ی كرێكه‌یانه‌وه‌ ئه‌و ده‌ڵێت "ئێمه‌ تاقێك "‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و خانمه‌ ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد زه‌ره‌رمان كرد المانبرد "‪.‬‬ ‫لێ����ره‌ كرێكارین خاوه‌ن����ی كارمان كوڕێكی‬ ‫له‌ب����اره‌ی كردن����ه‌وه‌ی خول����ه‌وه‌ ئ����ه‌و‬ ‫گه‌نج����ه‌ ئێمه‌ش هاتوی����ن كاری بۆ بكه‌ین‌و وتی" دكتۆر ده‌ڵێ نابێت ئارد بچێته‌ قوڕگت‬ ‫دوكانه‌ك����ه‌ به‌ڕێوه‌ ده‌به‌ین‪ ،‬داهاتیش����مان چونك����ه‌ ته‌نگه‌نه‌فه‌س ده‌بم له‌گه‌ڵیش����یا خاوه‌نكاره‌ وتی"بیرمان له‌وه‌ كردۆته‌وه‌ كه‌‬ ‫خ����ول بكه‌ینه‌وه‌ یان له‌گ����ه‌ڵ خه‌جێ خانم‬ ‫زۆر كه‌مه‌ ڕۆژی ‪7‬ه����ه‌زار دیناره‌و مانگانه‌ فه‌قه‌راتمه‌ نابێت خۆم عه‌زێت بده‌م "‪.‬‬ ‫وه‌كو له‌په‌ندی پێشینان ده‌ڵێن" ده‌ستی كار بكه‌ی����ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌مزوانه‌ ن����ا چونكه‌‬ ‫‪220‬هه‌زار ده‌كات‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش بۆ خێزانێكی‬ ‫سه‌ره‌تامانه‌ "‪.‬‬ ‫شه‌ش نه‌فه‌ری زۆر كه‌مه‌‪ ،‬چونكه‌ مێرده‌كه‌م ماندو له‌سه‌ر سكی تێره‌ "‪.‬‬ ‫ی خانووبه‌ره‌ی‌ ماوه‌ت‬ ‫تێبینه‌رایه‌تی‌ تۆماركردن ‌‬ ‫ی خاوه‌ندارێتیی‬ ‫لیژن ‌هی‌ جێگیركردن ‌‬

‫بانگه‌وازی‌‬ ‫[داوای تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ به‌ نوێكراوه‌]‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و داوایه‌ی پێشكه‌ش���ی فه‌رمانگه‌كه‌مان كراوه‌ له‌ رێكه‌وتی‌ (‪2/25‬‏‪ )2016/‬س���ه‌باره‌ت ب���ه‌ تۆماركردنی‌ ته‌واو ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی (‪ 72‬گه‌ره‌كی‌‪ /‬ماوه‌تی كۆن) ب ‌ه ناوی به‌ڕێز ( میراتگرانی‌‪ /‬خدر عبدالله اس���ماعیل) ب ‌ه رێوڕه‌س���می‌ نوێكراو‌ه‬ ‫زنجیره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌وپێیه‌ی له‌بن ده‌ستیدابووه‌ وه‌ك خاوه‌ندار له‌ماوه‌ی یاساییدا‪ ،‬بۆی ‌ه بانگه‌وازی داواكه‌ی ده‌كه‌ین به‌مه‌به‌ستی‌ جێگیركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خانووبه‌ره‌ ژماره‌ (‪ 43‬ساڵ ‌‬ ‫ی تۆماركردن ‌‬ ‫ی ئه‌حكامی یاسا ‌‬ ‫خاوه‌ندارێتیی‌ به‌ڕێزیان وه‌ك پێشه‌كییه‌ك بۆ تۆماركردنی‌ به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیاریكراوی‌ هه‌ی ‌ه به‌م خانووبه‌ره‌و‌ه با به‌ڵگ ‌ه و دیكۆمێنته‌كان ‌‬ ‫‪ 1971‬هه‌مواركراو)‪ ،‬بۆی ‌ه هه‌ركه‌سێك په‌یوه‌ندی یان مافێك ‌‬ ‫ی (‪ )30‬رۆژ ل ‌ه رۆژی دوای باڵوبوونه‌وه‌ی ئه‌م بانگه‌وازه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئاماده‌بێت ل ‌ه‬ ‫پێشكه‌ش به‌م فه‌رمانگه‌یه‌ بكات له‌ ماو‌ه ‌‬ ‫ی خانووبه‌ره‌كه‌دا له‌ كاتژمێر (‪)10‬ی‌ س���ه‌رله‌به‌یانی له‌ رۆژی دوای ته‌واوبوونی ئه‌م بانگه‌وازه‌و‌ه تاكو مافه‌كانی خۆی‬ ‫پێگ ‌ه ‌‬ ‫بسه‌لمێنێت له‌و نۆڕینه‌ (كه‌شف) پێگه‌ییه‌ی‌ له‌و رۆژه‌دا ئه‌نجام ده‌درێت بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌‪.‬‬ ‫هیـوا محـمـد جـالل‬ ‫تێبینه‌ری‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ی‌ ماوه‌ت‬ ‫ی خانووبه‌ره‌ی‌ ماوه‌ت‬ ‫تێبینه‌رایه‌تی‌ تۆماركردن ‌‬ ‫ی خاوه‌ندارێتی‌ ماوه‌ت‬ ‫لیژنه‌ی‌ جێگیركردن ‌‬

‫له‌ساڵیادی ‪ ٨‬مارسدا نادادی‌و‬ ‫نایه‌كسانی درێژه‌ی هه‌یه‌!‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌م مافه‌ی‌ نه‌داوه‌ به‌ره‌گه‌زی‬ ‫مێ بۆیه‌ جێی‌ خۆیه‌تی‌ بپرس����ین ئه‌و‬ ‫جیاوازی‌و‌ ناته‌واویانه‌ كه‌ یاس����اكانی‌‬ ‫عێراق����دا هه‌یه‌ مایه‌ی‌ ئ����ه‌وه‌ نییه‌ كه‌‬ ‫په‌رله‌مان بخاته‌ به‌ر نه‌شته‌ری‌ بیروڕا‬ ‫گۆڕینه‌وه‌و له‌چوارچێوه‌ی‌ هه‌مواركردندا‬ ‫به‌پێی‌ واقیعی‌ ئێستاو پێشكه‌وتنه‌كانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ����ه‌ بیانگونجێنێ����ت‪ ،‬بۆ زیاتر‬ ‫پێدان����ی دادپ����ه‌روه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‌‬ ‫به‌دیهێنانی‌ گرنگی‌و كاری یاسا له‌نێوان‬ ‫ه����ه‌ردو ره‌گه‌زه‌ك����ه‌ی‌ كۆمه‌ڵگ����ه‌داو‬ ‫كه‌مكردن����ه‌وه‌ی‌ زیات����ری‌ ئاریش����ه‌و‬ ‫خه‌مه‌كانی‌ مێینه‌و دورخس����تنه‌وه‌یان‬ ‫له‌ئازاردان����ی‌ جه‌س����ته‌یی‌و‌ ده‌رونی‌و‌‬ ‫پێدان����ی ژیانێك����ی‌ ئاس����وده‌ پێیان‪.‬‬ ‫نه‌ك به‌رگریك����ردن له‌یاس����ایه‌ك كه‌‬ ‫دایك‪ ،‬خوشك‪ ،‬هاوسه‌ر‪ ،‬كچه‌كانمان‬ ‫كۆتوبه‌ند بكات‪ ،‬سوكایه‌تی به‌نیوه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگاوه‌ بكرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ چ وێژدانێكه‌!‬ ‫به‌راس����تی گوم����ان له‌مرۆڤبونی ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫تائێس����تا توندوتی����ژی دژی ژن����ان‬ ‫به‌پێ����ی یاس����ایی س����زادانی عێراقی‬

‫مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا ده‌كرێت‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫یاس����اكانیش كۆنن‌و ده‌بێ����ت هه‌موار‬ ‫بكرێنه‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ له‌هه‌رێمدا چه‌ند‬ ‫یاس����ایه‌كی نوێ‌و‌ هه‌موارك����راو هه‌یه‌‬ ‫گونج����اوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كاتی كێش����ه‌كاندا‬ ‫دادگا زۆركات بۆ یاس����ای س����زادانی‬ ‫عێراقی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫یاس����ا كۆنه‌كانی سزادانی عێراقیش‬ ‫مامه‌ڵه‌كردنی مه‌ترسیداره‌ بۆ زیادبونی‬ ‫توندوتیژی����ه‌كان دژ به‌ژن����ان‪ ،‬بۆی����ه‌‬ ‫ده‌بێت ئه‌و یاسایانه‌ هه‌مواربكرێته‌وه‌‬ ‫ئه‌ركی گش����ت تاكێكی هۆش����یارو‬ ‫كه‌ س����زاكانیان ڕێگ����ر نییه‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫تاوانه‌كان����ی دژبه‌ژنان‪.‬كه‌وات����ه‌ هه‌ر دامه‌زراوه‌ ره‌س����می‌و ناحكومیه‌كانه‌‪،‬‬ ‫یاسایه‌ك ده‌رچوێنرابێت ره‌زامه‌ندی‌و كاربك����ه‌ن له‌پێن����او به‌رزڕاگرتن����ی‬ ‫كۆده‌نگی له‌سه‌ر نه‌بێت ئه‌وا دروسته‌ كه‌رام����ه‌ت‌و مافه‌كان����ی م����رۆڤ‪،‬‬ ‫بڵێی����ن ئه‌ویاس����ایه‌ س����ه‌پێنراوه‌‪ ،‬ب����ه‌ژن‌و پی����اوه‌وه‌ بێ جی����اوازی‪ ،‬بۆ‬ ‫ده‌توانین بڵێین یاساگه‌لێكه‌ له‌لوتكه‌ی ده‌سته‌به‌ركردنی ئارامی‌و ئاسوده‌یی‌و‬ ‫پیاوس����االریداو نایه‌كس����ان به‌ب����ااڵی به‌خت����ه‌وه‌ری‌و خۆشه‌ویس����تی له‌ناو‬ ‫خێزان‌و كۆمه‌ڵگه‌دا‪.‬‬ ‫دادپه‌روه‌ریدا ‪.‬‬ ‫ش����كۆداربێ هه‌ش����تی م����ارس‬ ‫ده‌با هه‌مومان پێكه‌وه‌ پالنی توكمه‌‬ ‫دابڕێژی����ن له‌پێن����او جێبه‌جێكردن����ی رۆژی ه����اوكاری نێوان گش����ت ژنان‬ ‫یاس����اكان‌و رێگه‌گرت����ن له‌ده‌ربازبونی له‌خه‌باتی����ان ب����ۆ وه‌دیهێنان����ی مافه‌‬ ‫تاوانباران����ی توندوتی����ژی دژی ژنان‌و مرۆڤایه‌تییه‌كانیاندا‪.‬‬

‫ی ماوه‌ت‬ ‫تێبینه‌رایه‌تی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌ه ‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ ماوه‌ت‬

‫بانگه‌وازی‌‬

‫هیوا محمد جالل‬ ‫ی تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌هی‌ ماوه‌ت‬ ‫تێبینه‌ر ‌‬

‫ئاگاداری‬

‫‪2016 / 223‬‬ ‫ژماره‌‪/‬‬ ‫رێكه‌وتی ‪2016/3/7 /‬‬

‫ی ك ‌ه له‌الیه‌ن داواكار پێشكه‌ش به‌م فه‌رمانگه‌ی ‌ه كراوه‌ له‌الیه‌ن ((عارف نوری‌ عارف )) ل ‌ه (‪))2016 /25‬‬ ‫ی ئه‌و داوایه‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی كردو‌ه كه‌ له‌(‬ ‫ی ئه‌و ئامیران ‌ه ‌‬ ‫ی تۆمار كردن ‌‬ ‫ی نان پڕۆژه‌ی‌ بچوك داوا ‌‬ ‫ی ( فڕنی‌ پێنجوێن ) بۆ دروست كردن ‌‬ ‫ی كارگه‌ ‌‬ ‫خاوه‌ن ‌‬ ‫كوردسات )‪.‬دانراو‌ه كه‌ئامیره‌كانیان له‌خواره‌وه‌ دیاری‌ كراو‌ه به‌پی‌ ی‌ یاسای‌ دانوسانی‌ ژمار‌ه (‪ )33‬سالی‌ (‪ )1998‬به‌ركار‬ ‫ی (‪15‬‬ ‫ی به‌ په‌یوه‌ندیدار یا خاوه‌نی‌ هه‌ریه‌ك له‌و ئامیران ‌ه داده‌نێ ل ‌ه ماوه‌ ‌‬ ‫ێ خۆ ‌‬ ‫ی كوردستان بالوده‌كه‌ینه‌و‌ه هه‌ر كه‌س ‌‬ ‫له‌هه‌ریم ‌‬ ‫ی داواكاره‌و‌ه تۆمار ده‌كرێت و بڕوانامه‌ی‌ پێده‌درێت‬ ‫) پانز‌ه ڕۆژدا سه‌ردانی‌ ئه‌م فه‌رمانكه‌یه‌ بكات ‪,‬به‌ پێجه‌وانه‌وه‌ ب ‌ه ناو ‌‬ ‫له‌گه‌ل ڕێزدا‪................‬‬ ‫ی بۆ كراو‌ه‬ ‫ی واز هێنان ‌‬ ‫گرێبه‌ست ‌‬ ‫دادنوس‪ /‬دادنوسی‌ سلێمانی‌‪2/‬‬ ‫سرو‌ه عمر علی‬ ‫ئامێره‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی _ ژمار‌ه ‪ _ 87‬غاز ‌‬ ‫ی برژاندنی‌ نان _ ئێران ‌‬ ‫_فڕن ‌‬ ‫ی _ ‪ 120‬كغم ژمار‌ه _ ‪ 88‬كاره‌بایی‬ ‫_عجان ‌ه ئێران ‌‬ ‫ی _ ژمار‌ه _ ‪ _ 89‬كاره‌بایی‬ ‫ی گونك _ ئێران ‌‬ ‫_پانكه‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردستان‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ دادوه‌ر ‌ی‬ ‫ی‬ ‫دادگایی باری‌ كه‌سێتی‌ ل ‌ه سلێمان ‌‬

‫بانگه‌وازی‌‬

‫كاراكردنی س����تراتیژو سیاسه‌ته‌كانی‬ ‫حكومه‌ت����ی هه‌رێ����م س����ه‌باره‌ت ب����ه‌‬ ‫به‌ره‌نگاربون����ه‌وه‌ی توندوتی����ژی دژی‬ ‫ژن����ان‌و له‌پێن����او به‌ره‌وپێش����چونی‬ ‫بارودۆخی ژن����ان‌و كاراكردنی رۆڵیان‬ ‫له‌پرۆس����ه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌دا شه‌ریكی‬ ‫باوه‌ڕپێك����راو‪ ،‬رێزگرت����ن له‌به‌ه����ا‬ ‫مرۆڤایه‌تیه‌كان‌و پرنس����یپه‌كانی مافی‬ ‫م����رۆڤ‌و مه‌ده‌نیه‌ت‌و دیموكراس����ی‌و‬ ‫دادپه‌روه‌ریی كۆمه‌اڵیه‌تیدا‪.‬‬

‫[بڕیاری‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ خانووبه‌ره‌ به‌ نوێكراوه‌]‬ ‫ی كۆن) ب���ۆ داواكاری‌ تۆماركردن به‌رێز‬ ‫ی (‪ 329‬گه‌ڕه‌كی‌‪/‬چوارتا ‌‬ ‫پاڵپش���ت ب ‌ه س���ه‌لماندنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ ته‌واوی‌ زنجیر‌ه ‌‬ ‫ی بڕیاری‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ به‌رواری‌ (‪ )2016/03/01‬كه‌ له‌م لیژنه‌یه‌و‌ه ده‌رچووه‌‪،‬‬ ‫(عبدالله احمد حمه‌ سعید) به‌پێ ‌‬ ‫ی خۆی‌ پێش���كه‌ش ب ‌ه دادگای‌ تایبه‌تمه‌ند‬ ‫بۆی ‌ه بانگه‌وازی‌ ئه‌م بریار‌ه ده‌كه‌ین و هه‌ركه‌س���ێكیش په‌ڵپی‌ هه‌ی ‌ه با س���كااڵ ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی ئه‌م بانگه‌وازه‌و‌ه ده‌س���تپێده‌كات‪ ،‬چونكه‌ پاش ته‌واوبوون ‌‬ ‫ی باڵوبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫ی (‪ )30‬رۆژدا له‌ رۆژ ‌‬ ‫ب���كات له‌م���اوه‌ ‌‬ ‫ی ناوبراو ئه‌گه‌ر هیچ‬ ‫ی بریار ‌‬ ‫ی خانووبه‌ر‌هی‌ ش���ارباژێر زنجیره‌ی‌ ناوبراو تۆمارده‌كات به‌پێ ‌‬ ‫ی تۆماركردن ‌‬ ‫ماوه‌ی��� ‌ه تێبینه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی سكااڵ‪.‬‬ ‫ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌ك له‌دادگاوه‌ نه‌بوو ب ‌ه پێشكه‌شكردن ‌‬

‫ی داد‬ ‫ی فه‌رمانگه‌ ‌‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫به‌ڕێوبه‌رایه‌ت ‌‬ ‫فه‌رمانگه‌ی‌ دانوسانی‌ سلیمانی‌‪/2‬‬ ‫كارگێری‌ خۆیی‌‪ /‬ئامێره‌كان‬

‫‌‬

‫‪19‬‬

‫ژمار‌ه ‪4706‬‬ ‫‪2016/3/7‬‬

‫ئــاگانامه‌‬

‫ی خاوه‌ندارێتی‌ خانووبه‌ره‌ به‌ نوێكراوه‌]‬ ‫[بڕیاری‌ جێگیركردن ‌‬ ‫ی (‪ 124‬گه‌ڕه‌كی‌‪/‬چوارتای‌ كۆن) ب���ۆ داواكاری‌ تۆماركردن به‌رێز‬ ‫ی خاوه‌ندارێتی‌ ته‌واوی‌ زنجیره‌ ‌‬ ‫پاڵپش���ت ب ‌ه س���ه‌لماندن ‌‬ ‫ی (‪ )2016/03/01‬ك ‌ه له‌م‬ ‫ی خاوه‌ندارێتی‌ به‌روار ‌‬ ‫ی بڕیاری‌ جێگیركردن ‌‬ ‫(س���االر احمد سعید و احمد س���عید مصگفی‌) به‌پێ ‌‬ ‫ی خۆی‌ پێش���كه‌ش ب ‌ه‬ ‫لیژنه‌یه‌و‌ه ده‌رچووه‌‪ ،‬بۆی ‌ه بانگه‌وازی‌ ئه‌م بریار‌ه ده‌كه‌ین و هه‌ركه‌س���ێكیش په‌ڵپی‌ هه‌ی ‌ه با س���كااڵ ‌‬ ‫دادگای‌ تایبه‌تمه‌ند بكات له‌ماو‌هی‌ (‪ )30‬رۆژدا ل ‌ه رۆژی‌ دوای‌ باڵوبونه‌و‌هی‌ ئه‌م بانگه‌وازه‌و‌ه ده‌س���تپێده‌كات‪ ،‬چونك ‌ه پاش‬ ‫ی‬ ‫ی بریار ‌‬ ‫ی ناوب���راو تۆمارده‌كات به‌پێ ‌‬ ‫ی ش���ارباژێر زنجیره‌ ‌‬ ‫ی خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫ی تۆماركردن ‌‬ ‫ته‌واوبوون���ی‌ ئه‌م ماوه‌ی ‌ه تێبینه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی سكااڵ‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌گه‌ر هیچ ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌ك له‌دادگاوه‌ نه‌بوو به‌ پێشكه‌شكردن ‌‬

‫داواكار ‪ /‬ئامانج محمد اسماعیل‬ ‫دوالێكراو‪ /‬دێكان اركان احمد‬ ‫ی به‌ ژمار‌ه ‪ 4706‬ش‪ 2016 /‬له‌م دادگای ‌ه تۆمار كردو‌ه‬ ‫ئاگادارت ده‌كه‌ینه‌وه‌ داواكار ( ئامانج محمد اس���ماعیل ) داوایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی و له‌به‌ر نادیار ‌‬ ‫ی ب ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی ده‌ركرد له‌ به‌رواری‌ ( ‪ ) 12016/ 10‬ب ‌ه په‌سه‌ندكردن ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫له‌سه‌رت وه‌ ئه‌و دادگای ‌ه بڕیاری‌ ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژانه‌و‌ه و‌ه ئه‌گه‌ر له‌ ماوه‌ ‌‬ ‫ی ناو خۆ ‌‬ ‫ی دا ئاگادارت بكاته‌وه‌ به‌ هۆی‌ دوو رۆژنام ‌ه ‌‬ ‫ی نیشت ‌ه جێ بونت دادگا بڕیار ‌‬ ‫شوێن ‌‬ ‫یاس���ایدا هه‌ڵنه‌س���تێت به‌ تانه‌ لێدانی‌ پالن پیاچونه‌و‌هی‌ ( تمیزی‌ بڕیاره‌كه‌ ) ئه‌و بڕی���ار ك ‌ه پله‌ی‌ كۆتایی وه‌رده‌گرێت‬ ‫ی یاسا ‪.‬‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ رێزدا ‪......‬‬ ‫دادوه‌ر‬ ‫كامه‌ران حسن فره‌ج‬

‫ی خانووبه‌ره‌ی‌ ماوه‌ت‬ ‫تێبینه‌رایه‌تی‌ تۆماركردن ‌‬ ‫ی خاوه‌ندارێتی‌ ماوه‌ت‬ ‫لیژنه‌ی‌ جێگیركردن ‌‬

‫ی ماوه‌ت‬ ‫تێبینه‌رایه‌تی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌ه ‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ ماوه‌ت‬

‫هیوا محمد جالل‬ ‫تێبینه‌ری‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ی‌ ماوه‌ت‬

‫بانگه‌وازی‌‬

‫ی خاوه‌ندارێتی‌ خانووبه‌ره‌ به‌ نوێكراوه‌]‬ ‫[بڕیاری‌ جێگیركردن ‌‬ ‫ی تۆماركردن به‌رێز‬ ‫ی كۆن) ب���ۆ داواكار ‌‬ ‫ی (‪ 51‬گه‌ڕه‌كی‌‪/‬چوارتا ‌‬ ‫ی زنجی���ره‌ ‌‬ ‫ی خاوه‌ندارێتی‌ ته‌واو ‌‬ ‫پاڵپش���ت ب ‌ه س���ه‌لماندن ‌‬ ‫ی خاوه‌ندارێتی‌ ب���ه‌رواری‌ (‪ )2016/03/01‬ك ‌ه له‌م لیژنه‌یه‌و‌ه ده‌رچووه‌‪،‬‬ ‫ی بڕیاری‌ جێگیركردن ‌‬ ‫(ب���ه‌رزان مارف مولود) به‌پێ ‌‬ ‫ی خۆی‌ پێش���كه‌ش ب ‌ه دادگای‌ تایبه‌تمه‌ند‬ ‫بۆی ‌ه بانگه‌وازی‌ ئه‌م بریار‌ه ده‌كه‌ین و هه‌ركه‌س���ێكیش په‌ڵپی‌ هه‌ی ‌ه با س���كااڵ ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی ئه‌م بانگه‌وازه‌وه‌ ده‌س���تپێده‌كات‪ ،‬چونكه‌ پاش ته‌واوبوون ‌‬ ‫ی باڵوبونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫ب���كات له‌م���اوه‌ی‌ (‪ )30‬رۆژدا له‌ رۆژ ‌‬ ‫ی ناوبراو ئه‌گه‌ر هیچ‬ ‫ی بریار ‌‬ ‫ی ش���ارباژێر زنجیره‌ی‌ ناوبراو تۆمارده‌كات به‌پێ ‌‬ ‫ی خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫ی تۆماركردن ‌‬ ‫ماوه‌ی��� ‌ه تێبینه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی سكااڵ‪.‬‬ ‫ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌ك له‌دادگاوه‌ نه‌بوو به‌ پێشكه‌شكردن ‌‬ ‫هیوا محمد جالل‬ ‫تێبینه‌ری‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ی‌ ماوه‌ت‬

‫بانگه‌وازی‌‬

‫[بڕیاری‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ خانووبه‌ره‌ به‌ نوێكراوه‌]‬ ‫ی تۆماركردن به‌رێز‬ ‫ی كۆن) ب���ۆ داواكار ‌‬ ‫ی (‪ 330‬گه‌ڕه‌كی‌‪/‬چوارتا ‌‬ ‫ی خاوه‌ندارێتی‌ ته‌واوی‌ زنجیره‌ ‌‬ ‫پاڵپش���ت به‌ س���ه‌لماندن ‌‬ ‫(رزگار عبدالرزاق حسین) به‌پێی‌ بڕیاری‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ به‌رواری‌ (‪ )2016/03/01‬كه‌ له‌م لیژنه‌یه‌و‌ه ده‌رچووه‌‪،‬‬ ‫ی تایبه‌تمه‌ند‬ ‫ی خۆی‌ پێش���كه‌ش ب ‌ه دادگا ‌‬ ‫بۆی ‌ه بانگه‌وازی‌ ئه‌م بریار‌ه ده‌كه‌ین و هه‌ركه‌س���ێكیش په‌ڵپی‌ هه‌ی ‌ه با س���كااڵ ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی ئه‌م بانگه‌وازه‌و‌ه ده‌س���تپێده‌كات‪ ،‬چونكه‌ پاش ته‌واوبوون ‌‬ ‫ی باڵوبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫ب���كات له‌م���اوه‌ی‌ (‪ )30‬رۆژدا ل ‌ه رۆژ ‌‬ ‫ی ناوبراو ئه‌گه‌ر هیچ‬ ‫ی بریار ‌‬ ‫ی ناوبراو تۆمارده‌كات به‌پێ ‌‬ ‫ی خانووبه‌ر‌هی‌ ش���ارباژێر زنجیره‌ ‌‬ ‫ی تۆماركردن ‌‬ ‫ماوه‌ی��� ‌ه تێبینه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی سكااڵ‪.‬‬ ‫ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌ك له‌دادگاوه‌ نه‌بوو به‌ پێشكه‌شكردن ‌‬ ‫هیوا محمد جالل‬ ‫ی تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌هی‌ ماوه‌ت‬ ‫تێبینه‌ر ‌‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )519‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/3/8‬‬

‫وته‌بێژی نوێی‌ په‌كه‌ك ‌ه "سه‌رهه‌د ڤارتۆ"‪:‬‬

‫هه‌نارده‌ی نه‌وت هێز به‌توركیا ده‌دات بۆ كوشتنی كوردان‬ ‫ئا‪ :‬عه‌بدواڵ گۆران‬

‫سه‌رهه‌د ڤارتۆ‪ ،‬كه‌ وته‌بێژی‌ ئێستای‌‬ ‫په‌كه‌كه‌یه‌ له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫ده‌ڵێت "له‌ره‌وشێكی وه‌هادا گازو نه‌وت‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی ده‌وڵه‌تی توركیایه‌و ئه‌و‬ ‫سودو قازانجه‌ هێز به‌ده‌وڵه‌تی توركیا‬ ‫ده‌دات بۆ سه‌پاندن‌و كوشتن‌و سوتاندنی‬ ‫ماڵ‌و گیانی كوردان"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا په‌كه‌كه‌ به‌فه‌رمی هه‌ڕه‌شه‌ی‬ ‫كردوه‌ بۆ له‌مپه‌رخس���تنه‌ ب���ه‌رده‌م بۆری‬ ‫نه‌وت‌و گازی باشوری كوردستان بۆ به‌نده‌ری‬ ‫جه‌یهان یان ئه‌مانه‌ ته‌نها پڕوپاگه‌نده‌ن؟‬ ‫س���ه‌رهه‌د ڤارتۆ ‪ :‬له‌س���ه‌ر مه‌س���ه‌له‌ی‬ ‫فرۆش���تنی ن���ه‌وت‌و گازی باش���وری‬ ‫كوردس���تان الی ئێمه‌ فرۆش���تنی ئاسایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ئێس���تادا ره‌وش���ێكی هه‌ستیاره‌و‬ ‫په‌یوه‌ن���دی به‌رۆژهه‌اڵت���ی ناوینه‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌تایب���ه‌ت ده‌وڵه‌تی توركیا ش���ه‌ڕێكی پڕ‬ ‫دژواری به‌رامب���ه‌ر هه‌م���و ك���وردان به‌رپا‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئه‌و ش���ه‌ڕه‌ ته‌نها دژی باكور نییه‌‬ ‫وه‌ك هه‌ندێ باس���ی ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو شه‌ڕی‬ ‫سه‌رتاسه‌ری گشتی دژی كوردانه‌‪ ،‬بۆ نمونه‌‬ ‫دژی رۆژئاوایه‌‪ ،‬دژی یه‌په‌گه‌ ش���ه‌ڕده‌كات‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی كورد له‌ رۆژئاوا ده‌س���تكه‌وت‬ ‫به‌ده‌ستنه‌هێنێ‪ ،‬ئۆردوغان جارێكیان وتی‬ ‫له‌باش���ور هه‌ڵه‌م���ان كردوه‌ ئ���ه‌و هه‌رێمه‌‬ ‫دروس���تبوه‌ ناهێڵین له‌رۆژئاوا ئه‌و هه‌ڵه‌یه‌‬ ‫دوباره‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ده‌رفه‌ت هه‌بو هه‌ڵه‌ی‬ ‫باشوری كوردس���تانیش راست ده‌كه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫دوڵه‌تی تورك له‌باكور ئاگ���ری به‌رداوه‌ته‌‬ ‫ماڵ���ی ك���وردان‌و ده‌یانس���وتێنێت ته‌نه���ا‬ ‫به‌رخودانی س���ڤیل هه‌یه‌ نه‌ك به‌رخودانی‬ ‫گه‌ریالو په‌كه‌كه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی باس ده‌كرێت‬ ‫به‌هه‌ڵه‌‪ ،‬له‌ره‌وش���ێكی وه‌ه���ادا گازو نه‌وت‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی ده‌وڵه‌ت���ی توركیایه‌و ئه‌و‬ ‫س���ودو قازانج���ه‌ هێز به‌ده‌وڵه‌ت���ی توركیا‬ ‫ده‌دات بۆ س���ه‌پاندن‌و كوشتن‌و سوتاندنی‬ ‫ماڵ‌و گیانی كوردان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وات���ه‌ په‌كه‌كه‌ رێگ���ری ده‌كات‬ ‫له‌ناردنی نه‌وت‌و گازی باش���ور بۆ ده‌ره‌وه‌‬ ‫له‌رێگه‌ی توركیاوه‌؟‬ ‫سه‌رهه‌د ڤارتۆ‪ :‬پێویسته‌ نه‌ك كوردانی‬ ‫باك���ور رێگ���ری لێبكه‌ن به‌ڵكو پێویس���ته‌‬ ‫حكومه‌تی باش���وری كوردستان هه‌ڵوێست‬ ‫به‌رامبه‌ر حكومه‌تی توركیا هه‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌مپه‌ردروستكردن بۆ هه‌نارده‌ی‬ ‫نه‌وت‌و گازی باشور ده‌ستخستنه‌ نێو قوتی‬ ‫خه‌ڵكی باشور نییه‌ له‌الیه‌ن ئێوه‌وه‌؟‬ ‫س���ه‌رهه‌د ڤارتۆ‪ :‬په‌یوه‌ن���دی به‌قوتی‬ ‫باش���وره‌وه‌ نیی���ه‌‪ ،‬ئه‌و قه‌یرانه‌ی ئێس���تا‬ ‫له‌باشور هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و نه‌وته‌ی كه‌ فرۆشتویانه‌‬ ‫به‌ده‌وڵه‌تی توركی���ا چه‌ندی دراوه‌ به‌قوتی‬ ‫خه‌ڵكی باشور؟ پێویسته‌ میلله‌تی باشوریش‬ ‫هه‌ڵوێست بنوێنن به‌رامبه‌ر توركیا‪ ،‬رێگری‬ ‫لێ بكه‌ن به‌رامبه‌ر كوشتنی خه‌ڵكی سڤیلی‬ ‫كوردانی باكور‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچ���ی ئه‌م قس���انه‌تان ناكه‌ن‬ ‫به‌گفتوگ���ۆ له‌گ���ه‌ڵ حكومه‌ت���ی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان یان هی���چ هه‌وڵێك���ی واتان‬ ‫داوه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی پێیان بڵێن فش���ار بخه‌نه‌‬ ‫س���ه‌ر ده‌وڵه‌تی توركیا بۆ ئه‌وه‌ی له‌باكور‬ ‫به‌وش���ێوه‌یه‌ هه‌ڵسوكه‌وت له‌گه‌ڵ هاواڵتیان‬ ‫نه‌كات؟‬ ‫سه‌رهه‌د ڤارتۆ‪ :‬له‌هه‌مو چاوپێكه‌وتنێكی‬ ‫خۆماندا ب���ۆ هه‌مو حزبه‌ سیاس���ییه‌كانی‬ ‫باش���وری كوردس���تان ده‌ڵێین پێویس���ته‌‬ ‫هه‌موم���ان یه‌كده‌ن���گ بی���ن به‌رامب���ه‌ر‬ ‫گۆڕانكارییه‌كان���ی رۆژهه‌اڵت���ی ناوی���ن‪،‬‬ ‫ن���ه‌ك ته‌نها بۆ یه‌ك پارچه‌ی كوردس���تان‬

‫چه‌ند گه‌ریالیه‌کی په‌که‌که‌‬

‫ده‌بێت هێزه‌ كوردیه‌كان یه‌كگرتوبن‪ ،‬ئه‌و ده‌ستكه‌وتانه‌ی‬ ‫ئێستا هه‌ن هێشتا مسۆگه‌ر نه‌بون‪ ،‬دوژمنان به‌رده‌وام ئیش ده‌كه‌ن خراپ‬ ‫كار بكه‌ن‌و تێكمان بده‌ن‪ ،‬هۆكاری كێشه‌كانی ئێمه‌ له‌گه‌ڵ پارتی به‌هۆی‬ ‫په‌یوه‌ندی‌و نزیكی پارتییه‌ له‌گه‌ڵ توركیا‬ ‫كاربكرێت‪ ،‬پێویسته‌ چۆن توركیا په‌ستانی‬ ‫خۆی خستوه‌ته‌ سه‌ر هه‌مو كوردان ئێمه‌ی‬ ‫كوردانیش یه‌كهه‌ڵوێس���ت بین‌و په‌س���تانی‬ ‫بخه‌ینه‌ س���ه‌ر بۆ ئه‌وه‌ی نه‌توانێت كێش���ه‌‬ ‫بۆ كوردان دروس���ت بكات‪ ،‬پێویسته‌ هه‌مو‬ ‫كوردان هه‌ڵوێستێكی نه‌ته‌وه‌ییمان هه‌بێت‬ ‫به‌رامبه‌ر ده‌وڵه‌تی توركیا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬په‌كه‌كه‌ ئاماده‌یی دانیش���تنی‬ ‫هه‌یه‌ له‌گ���ه‌ڵ ئاكپارتی ئه‌گه‌ر نێوه‌ندگیری‬ ‫هه‌بێت به‌تایبه‌تی یه‌كێتی ئه‌ورپا یان هه‌ر‬ ‫واڵتێكی تر؟‬ ‫س���ه‌رهه‌د ڤارتۆ‪ :‬پرۆسه‌ی ئاشتی ئێمه‌‬ ‫تێكمان نه‌دا‪ ،‬دوڵه‌ت���ی توركیاو ئه‌كپارتی‬ ‫به‌رنام���ه‌ی پێش���وه‌ختیان هه‌ب���و‪ ،‬ئێم���ه‌‬ ‫پرۆس���ه‌یه‌كی وه‌كو پێش���ومان قبوڵ نییه‌‬ ‫بۆ سه‌رقاڵكردنمان بۆ ئه‌وه‌ی به‌رنامه‌كانی‬ ‫خۆی���ان جێبه‌ج���ێ بكه‌ن‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر هێزی‬ ‫نێونه‌ته‌وه‌ی���ی بكه‌ونه‌ ناوه‌ن���د به‌بێ مه‌رج‬ ‫بێت‌و به‌ڕاس���تی بیانه‌وێت ئاشتی له‌توركیا‬ ‫بێته‌ كایه‌وه‌ به‌ڵێ به‌شدار ده‌بین به‌مه‌رجێك‬ ‫راس���ته‌وخۆ به‌دانیش���تن‌و گفتوگۆ ده‌ست‬ ‫پێب���كات نه‌ك ته‌نها قس���ه‌كردن بێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫دیده‌ خراپانه‌ی له‌س���ه‌ر سه‌رۆكایه‌تی ئێمه‌‬ ‫هه‌یانه‌ الیبه‌رن‌و له‌دانیش���تنه‌كاندا له‌خاڵه‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تیه‌كان بێت‪ ،‬به‌ڵێ به‌شدارده‌بین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم له‌راگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌ باس‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌كرا كه‌ په‌كه‌كه‌ ده‌ستپێش���خه‌ری‬ ‫ك���ردوه‌ له‌هه‌ڵگیرس���انی ش���ه‌ڕ له‌باكور‪،‬‬ ‫به‌كوشتنی دو پۆلیس ده‌ستی پێكردوه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌الیه‌ن په‌كه‌كه‌وه‌؟‬ ‫س���ه‌رهه‌د ڤارت���ۆ‪ :‬پێ���ش هه‌ڵبژاردن‬ ‫ئه‌ردۆگان به‌رنامه‌ی بۆ داناوه‌‪ ،‬ئێمه‌ له‌سه‌ر‬ ‫كۆمه‌ڵێك خاڵ رێكه‌وتبوین‪ ،‬كه‌ خوێنرانه‌وه‌‬ ‫ئ���ه‌ردۆگان وتی ئه‌و خااڵن���ه‌ قبوڵ ناكه‌م‪،‬‬

‫قب���وڵ نه‌كردن���ی خاڵ���ه‌كان راگه‌یاندنی‬ ‫شه‌ڕبو‪ ،‬پێشتر ئاماده‌كاریان كردبو ئه‌و دو‬ ‫پۆلیسه‌ پاساو بو ته‌نها بۆ جێبه‌جێكردنی‬ ‫به‌رنامه‌كانی دوڵه‌تی توركیا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌رپابون���ی ش���ه‌ڕ له‌باكوری‬ ‫كوردستان‌و وێران كردن‌و كوشتنی كوردان‬ ‫په‌كه‌كه‌ به‌رپرسیار نییه‌ له‌ماڵ‌و گیانی ئه‌و‬ ‫خه‌ڵك���ه‌ یان هۆكاری ئه‌و ش���ه‌ڕه‌ په‌كه‌كه‌‬ ‫نه‌بوه‌؟‬ ‫سه‌رهه‌د ڤارتۆ‪ :‬ده‌وڵه‌ت هێرش ده‌كاته‌‬ ‫سه‌ر گه‌ل‪ ،‬ده‌وڵه‌ت هێرش ده‌كات خه‌ڵك بۆ‬ ‫خۆپاراس���تن به‌ره‌نگاری ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬ده‌وڵه‌ت‬ ‫ش���اری وێران ك���ردوه‌‪ ،‬ده‌وڵ���ه‌ت ده‌ڵێت‬ ‫ته‌سلیمم بن‌و واز له‌دۆزی كورد بهێنن هه‌مو‬ ‫ش���تێك ده‌كه‌م‌و وازتان ل���ێ ده‌هێنم‪ ،‬ئه‌و‬ ‫شه‌ڕه‌ی ئێستا له‌باكور هه‌یه‌ زیانی هه‌بوه‌و‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌ستكه‌وتی گه‌وره‌شی هه‌بوه‌و‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬له‌وانه‌ هه‌مو دونیا تێگه‌یش���توه‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی توركیا س���ه‌پێنه‌رو دیكتاتۆره‌‪،‬‬ ‫له‌ئێس���تادا ده‌وڵه‌ت���ی توركی���ا له‌باكوری‬ ‫كوردس���تان ن���ه‌ سیاس���ی‌و ن���ه‌ ئیداری‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی نه‌ماوه‌‪ ،‬به‌رده‌وامی به‌رخۆدانی‬ ‫باكور ده‌بێته‌ هۆی هێنانه‌ئارای ده‌وڵه‌تێكی‬ ‫ئاشتی دیموكراتی‪ ،‬په‌كه‌كه‌ هیچی نه‌كردوه‌‬ ‫تاوه‌كو هه‌ڵه‌ بكات‌و داوای لێبوردن بكات‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ده‌وڵه‌ت���ه‌ هێ���رش ده‌كات‌و خه‌ڵك‬ ‫به‌گش���تی به‌ره‌ن���گاری ده‌بن���ه‌وه‌ له‌پێناو‬ ‫پاراستنی خۆیان‪ ،‬ئه‌وه‌ سیاسه‌تی هه‌ڵه‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌تی توركیایه‌ بڕیاری شه‌ڕی داوه‌ دژی‬ ‫میلله‌تی باكوری كوردستان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬چ���ۆن له‌رۆڵی روس���یاو ئێران‬ ‫ده‌ڕوانن له‌رۆژهه‌اڵتی ناوین؟‬ ‫سه‌رهه‌د ڤارتۆ‪ :‬چۆن ئه‌مریكا كاریگه‌ری‬ ‫هه‌یه‌ له‌رۆژهه‌التی ناوین‪ ،‬روس���یاو ئێران‌و‬

‫س���عودیه‌ش كاریگه‌رییان هه‌ی���ه‌و ده‌بێت‪،‬‬ ‫سه‌ره‌تای ش���ه‌ڕی س���وریا به‌ناڕاسته‌وخۆ‬ ‫هه‌موی���ان له‌ناوی���دا ب���ون‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا‬ ‫راس���ته‌خۆ له‌ناو ش���ه‌ڕه‌كه‌دان هه‌رالیه‌ك‬ ‫به‌ئاڕاس���ته‌و سیاس���ه‌تی خ���ۆی‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫هێزێك هه‌بێت حساب بۆ روسیاو ئه‌مریكاو‬ ‫س���عودیه‌و ئێ���ران‌و توركیا ن���ه‌كات ئه‌وه‌‬ ‫خۆی چه‌واش���ه‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌وانه‌ سیاسه‌تی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ناوی به‌رێوه‌ده‌به‌ن‪ ،‬سیاس���ه‌تی‬ ‫په‌كه‌كه‌ سیاس���ه‌تێكی سه‌ربه‌خۆیه‌ له‌سه‌ر‬ ‫خه‌ت���ی س���ێیه‌مه‌‪ ،‬جیاوازه‌و ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ش���ه‌ڕی مه‌زهه‌بیه‌‪ ،‬ئه‌م سیاس���ه‌ته‌ی ئێمه‌‬ ‫هه‌م ئه‌مریكاو هه‌م رووس���یا پێیان باشه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیمان پێوه‌ده‌ك���ه‌ن له‌به‌ر جیاوازی‬ ‫له‌سیاس���ه‌تكردنه‌كه‌مان‪ ،‬ئه‌م سیاس���ه‌ته‌‬ ‫كرنگه‌ بۆ كوردان‪ ،‬بونی سیاسه‌تی كوردان‬ ‫ته‌نه���ا بۆ ك���وردان باش نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو بۆ‬ ‫ئه‌مریكاش باشه‌ كه‌ ئه‌لته‌رناتیڤێكی نوێیه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌مریكا به‌كاریبهێنێت به‌رامبه‌ر‬ ‫ئه‌وانی تر‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌وترێ���ت په‌كه‌ك���ه‌و ئێ���ران‬ ‫رێكه‌وتنیان هه‌یه‌؟‬ ‫س���ه‌رهه‌د ڤارت���ۆ‪ :‬په‌كه‌ك���ه‌ خه‌تێكی‬ ‫سێیه‌مه‌‪ ،‬ئێمه‌ په‌یوه‌ندیمان له‌گه‌ڵ زۆر هێز‬ ‫هه‌یه‌ به‌تایبه‌تی درواسێكانمان‪ ،‬په‌یوه‌ندی‬ ‫ئێمه‌ له‌سه‌ر حسابی هیچ گه‌ل‌و میلله‌تێكی‬ ‫تر نییه‌ ی���ان دژی هیچ میلل��� ‌هت‌و گه‌لێك‬ ‫نییه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندی ئێمه‌ له‌س���ه‌ر به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫گه‌له‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ه���ۆكار چییه‌ پ���ژاك چاالكی‬ ‫له‌رۆژهه‌اڵتی كوردستان راگرتوه‌‪ ،‬ده‌گوترێت‬ ‫په‌یوه‌ن���دی به‌رێكه‌وتنی ئێ���وه‌و ئێرانه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌؟‬ ‫سه‌رهه‌د ڤارتۆ‪ :‬پژاك بۆخۆی سیاسه‌تی‬

‫خۆی دی���اری ده‌كات‪ ،‬ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی پژاك‬ ‫حزبێكی تر سیاسه‌تی بۆ دیاری ناكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و قس���انه‌ تاچه‌ند راس���تن كه‌‬ ‫گوایه‌ په‌كه‌كه‌ به‌ش���داری گرتنه‌وه‌ی موسڵ‬ ‫ده‌كات‌و پ���رس به‌هیچ الیه‌نێك‌و كه‌س���ێك‬ ‫ناكات؟‬ ‫س���ه‌رهه‌د ڤارت���ۆ‪ :‬گرتنه‌وه‌ی موس���ڵ‬ ‫نێونه‌ته‌وه‌ییه‌‪ ،‬ته‌نها په‌یوه‌ندی به‌عێراقه‌وه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئۆپه‌راس���یۆنێكی ته‌نها كوردی یان‬ ‫عێراقی نییه‌‪ ،‬ئێمه‌ وتومان ‌ه له‌ هه‌ر شوێنێك‬ ‫دژی داعش شه‌ڕ بێت به‌شدارده‌بین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫مه‌ترسی بۆ س���ه‌ر هه‌مو مرۆڤایه‌تی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئێم���ه‌ گفتوگۆم���ان كردوه‌ ناوه‌س���تین بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی فاڵن ك���ه‌س رازی بێت یان نه‌بێت‌و‬ ‫به‌ڵك���و بڕیاری خۆمان داوه‌ بۆ به‌ش���داری‬ ‫كردن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ره‌وایه‌ كورد خۆی به‌كوشت بدات‬ ‫له‌پێناو گرتنه‌وه‌ی موسڵ؟‬ ‫س���ه‌رهه‌د ڤارتۆ‪ :‬موسڵ كوردی تێدایه‌‪،‬‬ ‫دراوس���ێی كوردو ته‌نانه‌ت له‌ناو ده‌وڵه‌تی‬ ‫كوردای���ه‌ پێویس���ته‌ ك���وردان گه‌وره‌ترو‬ ‫دوربینتر بیربكه‌نه‌وه‌‪ ،‬پێویسته‌ كورد خۆی‬ ‫س���نوردار نه‌كات‪ ،‬كاربكه‌ین بۆ دیموكراتی‬ ‫كردنی رۆژهه‌اڵتی ناوین‪ ،‬شه‌ڕی دژی داعش‬ ‫ش���ه‌ڕی مرۆڤایه‌تییه‌ ش���ه‌ڕی دژی داعش‬ ‫شه‌ڕی دیموكراسییه‌‪ ،‬له‌شه‌ڕی دیموكراسیدا‬ ‫ئه‌گه‌ر گه‌ریال یان پێش���مه‌رگه‌ شه‌هید بێت‬ ‫شتێكی باشه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬س���وپای توركی���ا ه���اوكاری‬ ‫س���وننه‌كان ده‌كات‌و به‌ش���داری ده‌كات‬ ‫له‌گرتن���ه‌وه‌ی موس���ڵ چ���ۆن ده‌گونجێت‬ ‫په‌كه‌ك���ه‌و س���وپای توركی���ا به‌یه‌ك���ه‌وه‌‬ ‫به‌شداربن له‌شه‌ڕێكدا؟‬ ‫س���ه‌رهه‌د ڤارتۆ‪ :‬پێش���تر وتم‪ ،‬ئه‌وه‌م‬ ‫رونك���رده‌وه‌ ك���ه‌ گرتن���ه‌وه‌ی موس���ڵ‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیی���ه‌و په‌یوه‌ن���دی به‌جیهانه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هاتن���ی س���وپای توركی���او‬ ‫جێگیربونیان له‌باشور چۆن لێكده‌ده‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئایا یارمه‌تی كورد ده‌ده‌ن یان ره‌وش���ه‌كه‌‬ ‫ئاڵۆزتر ده‌كه‌ن؟‬ ‫س���ه‌رهه‌د ڤارتۆ‪ :‬چه‌ند جارێك وتومانه‌‬ ‫هاتن���ی ده‌وڵه‌ت���ی ت���ورك بۆ باش���وری‬ ‫كوردس���تان داگیركارییه‌‪ ،‬پێویس���ته‌ هێزه‌‬ ‫كوردیه‌كانی باش���وری كوردس���تان قبوڵی‬

‫نه‌كه‌ن‪ ،‬رۆژێك باش���وری كوردستان كه‌وت ‌ه‬ ‫مه‌ترس���یه‌وه‌و داعش هات ده‌وڵه‌تی تورك‬ ‫هیچ هاوكاریه‌كی باش���وری كوردس���تانی‬ ‫نه‌كرد‪ ،‬بۆیه‌ رۆڵی ئه‌وان خراپ ‌ه له‌باشوری‬ ‫كوردستان‌و داگیركه‌رن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و لێدوان‌و قس���انه‌ راس���تییان‬ ‫تێدایه‌ كه‌ گوایه‌ په‌كه‌كه‌ پشتیوانی خه‌ڵكی‬ ‫ن���اڕازی باش���وری كوردس���تان ده‌كات بۆ‬ ‫راپه‌ری���ن‌و روخاندن���ی حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان؟‬ ‫سه‌رهه‌د ڤارتۆ‪ :‬هه‌ندێ هێز ده‌یانه‌وێت‬ ‫ناوی ئێمه‌ به‌كاربهێنن له‌باشوری كوردستان‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی ئ���ه‌وه‌ سیاس���ه‌تی ده‌وڵه‌تی‬ ‫توركیایه‌ به‌و شێوه‌یه‌ كارده‌كات‪ ،‬ئه‌و قسانه‌‬ ‫هه‌موی ناڕاس���تن‌و هێزی نه‌خ���وازراو ئه‌و‬ ‫وش���انه‌ به‌كارده‌هێنن له‌پێناو به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫توركیا‪ ،‬پێویس���ته‌ كه‌س ئیعتیبار بۆ ئه‌و‬ ‫قس���انه‌ دانه‌نێت ئه‌گه‌ر شتێك هه‌بێت ئێمه‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نین به‌بێ ترس‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و هه‌واڵه‌ش راس���ت نیه‌ ده‌ڵێن‬ ‫په‌كه‌ك���ه‌و بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان ش���انه‌ی‬ ‫چه‌كداریتان دروست كردوه‌؟‬ ‫سه‌رهه‌ر ڤارتۆ‪ :‬ئه‌وانه‌ هه‌موی ناڕاستن‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی ئه‌و قس���انه‌ ده‌ك���ه‌ن ده‌یانه‌وێت‬ ‫ره‌وشه‌كه‌مان لێ تێكبده‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بۆچ���ی زۆرتری���ن كێش���ه‌ی‬ ‫په‌كه‌ك ‌ه له‌باش���ور له‌گه‌ڵ پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستانه‌؟ ئایا ئه‌وه‌یه‌ ئێوه‌ زۆر ته‌داخول‬ ‫له‌باش���ور ده‌كه‌ن‌و ده‌تانه‌وێت ده‌سه‌اڵتتان‬ ‫هه‌بێت؟‬ ‫س���ه‌رهه‌د ڤارت���ۆ‪ :‬له‌ناو هێ���زو بزاڤی‬ ‫كورداندا كێش���ه‌ ده‌بێ���ت ئه‌وانیش به‌هۆی‬ ‫بیروبۆچ���ون یان سیاس���ه‌ت ك���ردن یان‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���دی نه‌ته‌وه‌ی���ی‪ ،‬پێویس���ته‌ ئه‌و‬ ‫كێشانه‌ به‌گفتوگۆ چاره‌سه‌ر بكرێن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌ئێس���تادا رۆژهه‌اڵتی ناوین له‌ره‌وش���ێكی‬ ‫هه‌ستیاردایه‌ بۆیه‌ ده‌بێت هێزه‌ كوردیه‌كان‬ ‫یه‌كگرتوبن‪ ،‬ئه‌و ده‌ستكه‌وتانه‌ی ئێستا هه‌ن‬ ‫هێشتا مس���ۆگه‌ر نه‌بون‪ ،‬دوژمنی كوردان‬ ‫به‌رده‌وام ئیش ده‌كه‌ن خ���راپ كار بكه‌ن‌و‬ ‫تێكم���ان بده‌ن‪ ،‬هۆكاری كێش���ه‌كانی ئێمه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ پارتی به‌ه���ۆی په‌یوه‌ندی‌و نزیكی‬ ‫پارتییه‌ له‌گه‌ڵ توركیا‪ ،‬ئێمه‌ سیاس���ه‌ت بۆ‬ ‫چاره‌س���ه‌ری دیموكراسی ده‌كه‌ین بۆ هه‌مو‬ ‫كوردان‪.‬‬

‫كورد ناچار بو به‌دیواری به‌ردین خۆی له‌حه‌شدی شه‌عبی بپارێزێ‬ ‫ئا‪ :‬ئاودێر محه‌مه‌د‬ ‫هێرشی به‌رده‌وامی چه‌كدارانی‬ ‫شیعه‌و كارنه‌كردنی به‌رێكه‌وتنه‌كان‬ ‫كوردی له‌شارۆكه‌ی دوزخورماتوی‬ ‫ناسراو به‌ناوچه‌ی كوردستانی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمی ناچار كرد‬ ‫به‌دیواری به‌ردین پارێزگاری له‌خۆی‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د فای���ه‌ق‪ ،‬وته‌بێژی فه‌رمی‬ ‫قایمقامیه‌تی ش���ارۆكه‌ی دوزخورماتو‬ ‫‪ ،‬به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یان���د‪ ،‬به‌بڕیاری‬ ‫قایمقام���ی قه‌زای دوزخورماتو یه‌ك ‌ه‬

‫كارگێڕیه‌كانی ناوچه‌كه‌ له‌ئه‌نجومه‌نی‬ ‫شاره‌وانی به‌تایبه‌ت له‌سه‌ر پێشنیاری‬ ‫ئه‌ندام���ه‌ كورده‌كان���ی ئه‌نجومه‌ن���ی‬ ‫ش���اره‌وانی‪ ،‬بڕیاردرا دیواری به‌ردین‬ ‫بۆجیاكردنه‌وه‌ی ناوچه‌كوردنش���ین‌و‬ ‫شیعه‌ نش���ینه‌كان ‪،‬دروس���ت بكرێ‬ ‫به‌درێژی ناوچه‌كه‌ كه‌ هه‌ردو نه‌ته‌وه‌و‬ ‫پێكهاته‌ی كوردو ش���یعه‌ی لێیه‌‪،‬ئیتر‬ ‫توركمانی ش���یعه‌ بێ یان حه‌ش���دی‬ ‫شه‌عبی‪.‬‬ ‫وتیش���ی " له‌ه���ه‌ر گ���ه‌ڕه‌گ‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌كی س���نوره‌كه‌ ئ���ه‌و رێگه‌ی ‌ه‬ ‫گیراوه‌ته‌ب���ه‌ر بۆپاراس���تنی كوردانی‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌ وه‌ك نه‌ته‌وه‌یه‌كی س���ته‌م‬

‫لێكراو له‌ناوچه‌ك���ه‌‪ ،‬بۆی ‌ه به‌درێژایی‬ ‫بونی كورد له‌ناوچه‌كه‌ دیواره‌كه‌ درێژ‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌رپرس���ه‌ی قایمقامیه‌ت���ی‬ ‫دوزخورماتو‪ ،‬ئه‌وه‌ش���ی ئاشكراكرد‬ ‫چه‌كدارانی حه‌شدی شه‌عبی ته‌قه‌یان‬ ‫له‌ماڵه‌ ك���ورده‌كان ده‌كرد‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و‬ ‫دیوارانه‌ به‌پێویست زانرا بۆپاراستنی‬ ‫كوردی ناوچه‌كه‌‪ ،‬پاش���تریش هێزی‬ ‫به‌رگری فریاكه‌وتنی ك���ورد له‌نزیك‬ ‫دیواره‌كان جێگیر ده‌كرێن كه‌ س���ه‌ر‬ ‫به‌هه‌رێمی كوردستانن‪.‬‬ ‫رائید ف���اروق ئه‌حمه‌د به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ئاسایشی دوزخورماتوی سه‌ر به‌پارتی‬

‫دیموكراتی كوردس���تان ب���ۆ ئاوێن ‌ه سڤیل‌و پێش���مه‌رگه‌ ش���ه‌هید بون‌و‬ ‫رایگه‌یان���د " له‌پاش ‪ 2015 / 11/12‬چه‌ند چه‌كدارێكی حه‌شدی شه‌عبیش‬ ‫و‌ه كه‌ شه‌ڕی نێوان میلشا شیعه‌كان‌و كوژرا‪ ،‬سه‌رباری ئه‌وه‌ی زیانی ماڵی‬ ‫كورد دروس���ت بو‪ ،‬هاواڵتیانی كورد ب ‌ه ‪ 300‬دوكان‌و م���اڵ كه‌ زۆرینه‌یان‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌ متمانه‌یان به‌دۆخی ئه‌منی ماڵ‌و دوكانی كوردان بو‪.‬‬ ‫دوزخورمات���و ده‌كه‌وێته‌نێ���وان‬ ‫نه‌ماوه‌و داواكارن چه‌كدارانی حه‌شد‬ ‫ناوچه‌ك ‌ه جێبهێڵن ‪،‬به‌اڵم ئه‌و داوای ‌ه پارێ���زگای كه‌رك���وك‌و گه‌رمی���ان‌و‬ ‫جێبه‌جێ ناكرێ له‌الیه‌ن به‌رپرسانی هه‌ولێ���ری پایته‌ختی هه‌رێم‌و به‌غدای‬ ‫پایته‌خت���ی عێراق‪،‬پێش���تر س���ه‌ر‬ ‫ناوچه‌كه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌فته‌ی دوه‌می مانگی ‪11‬ی ساڵی به‌كه‌رك���وك بو‪ ،‬هاوش���ێوه‌ی كه‌الر‬ ‫پاره‌وه‌‪ ،‬به‌هۆی نه‌وه‌ستانی چه‌كدارانی به‌اڵم رژێمی به‌ع���س له‌چوارچێوه‌ی‬ ‫حه‌شدی ش���ه‌عبی له‌ بازگه‌ی هێزی ته‌عریبكردن���ی كوردستان‪،‬له‌س���اڵی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ پشێوی شه‌ڕ دروست بو‪ 1976 ،‬دا خس���تیه‌ س���ه‌ر پارێزگای‬ ‫پاشتر به‌هۆی ئه‌وشه‌ڕه‌و‌ه ‪ 20‬هاواڵتی سه‌اڵحه‌دین‪.‬‬

‫شاره‌وانی بڕیاریدا دیواری‬ ‫به‌ردین بۆجیاكردنه‌وه‌ی‬ ‫ناوچه‌كوردنشین‌و شیعه‌‬ ‫نشینه‌كان ‪،‬دروست بكرێ‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫یەکێتی‌ لەنێوان‬ ‫بەرداشی‌ گۆڕان‌و پارتیدا!‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‬

‫‪ 90‬كاتژمێره‬ ‫‌ هێرش له‌سه‌ر سایتی‌ ئاوێنه‌ به‌رده‌وامه‌‬

‫ عەبدواڵی‌ مەال نوری‌‬ ‫وەک چۆن تائێستا هیچ رێکەوتنێکی سیاسی لەنێوان گۆڕان‌و یەکێتیدا نەکراوە‪ ،‬زانیاری‌‬ ‫هەیە هێشتا یەکێتی‌‌و پارتیش نەیانتوانیوە بگەنە رێکەوتنێکی‌ نوێ‪.‬‬ ‫هەردوالیان حەزیان لێیە رێکەوتن بکەن‌و قس����ەیان لەبارەوە کردوە‪ ،‬لەمەش����دا پرس����ی‬ ‫یەکڕیزی‌ نیش����تیمانی‌‌و بەش����داریکردنی‌ الیەنەکانی‌ تر‪ ،‬زۆر جێگەی‌ بایەخ نەبوە‪ .‬ئەوەی‌‬ ‫وایکردوە تا ئەم س����اتە نەتوانن دەس����تپێبکەن‪ ،‬بەتایبەت برادەرانی‌ یەکێتی‌‪ ،‬ترس����یانە‬ ‫لەقسەو کاردانەوەی‌ گۆڕان‌و الیەنگرانی‌ خۆیان‪.‬‬ ‫ت����ا یەکێک لەس����ێ الیەن����ە س����ەرەکیەکە (پارتی‌‪ ،‬گ����ۆڕان‪ ،‬یەکێتی‌) هەڵوێس����تێکی‌‬ ‫یەکالییکەرەوەیان نەبێت‪ ،‬زەحمەتە دۆخی‌ چەقبەستوی‌ هەرێم بجوڵێت‪.‬‬ ‫پارتی‌ دەتوانێت دەس����تبەرداری‌ سیاس����ەتی‌ خۆسەپاندن‌و پێش����ێلکردنی‌ قانون ببێت‌و‬ ‫لێگه‌ڕێت پەرلەمان وەک جاران دەس����ت بەکارەکان����ی‌ بکاتەوە‪ .‬بێگومان ئەگەر لەخەمی‌‬ ‫ژیانی خەڵک‌و چاکسازیدابن‪ ،‬ئەوا پاشەکشەیان لەسیاسەتەکانی‌ رابردویان شکان‌و سازش‬ ‫نیە‪.‬‬ ‫ی����ان دەش����ێت گ����ۆڕان لەبەرامب����ەر گوش����ارە نادیموکراس����یەکانی‌ پارت����ی‌ خ����ۆی‌‬ ‫بەدەستەوەبدات‌وقبوڵی‌ ئەوە بکات لەسەرۆکایەتی‌ پەرلەمان دەربکرێت‪ ،‬یان نوێنەرەکەی‌‬ ‫لەس����ەرۆکایەتی‌ پەرلەمان بگۆڕدرێت‪ .‬هاوکات گفتی‌ ئەوەش بدات النیکەم تا هەڵبژاردنی‌‬ ‫داهات����و‪ ،‬کە خ����وا دەزانێت کەی‌ دەکرێت‪ ،‬بیر لەگۆڕینی‌ یاس����ای‌ س����ەرۆکایەتی‌ هەرێم‬ ‫نەکاتەوەو بەو یاساو رێسایانەی‌ سیاسەتکردن رازی‌ بێت‪ ،‬کە پارتی‌ نیگەران ناکات‪.‬بڕوا‬ ‫ناکەم هیچ کەسێک رەوایەتی‌ بەمە بدات‪.‬‬ ‫یەکێتی‌ دو ش����تی‌ پێدەکرێت؛ یەک����ەم‪ :‬یان ئەوەیە بێ گوێدان����ە کاردانەوەکان لەگەڵ‬ ‫پارتی����دا رێکبکەون‪ .‬لەم حاڵەتەدا هەر‪ ٣٠‬حوزه‌یرانێک بێ باج نابێت‪ .‬لەپاڵ ئەوەش����دا‬ ‫داڕش����تنەوەی‌ حکومەت‌و پەرلەمان لەس����ەر بنەمای‌ (ده‌رکردنەدەرەوەی‌ گۆڕان) رەنگە‬ ‫رێژەیەک لەسەقامگیری‌ حکومڕانی‌ ناوچەیی بۆ پارتی‌ دەستەبەر بکات‪ ،‬بەاڵم بۆ یەکێتی‌‬ ‫چ����ی؟! دوەم‪ :‬یەکێتی‌ ئەگەر بیەوێت وەک حیزبێک����ی‌ کاریگەرو بەرپرس رۆڵی‌ هەبێت‪،‬‬ ‫نابێت رق‌و بەرژه‌وەندی‌ کەس����ی‌و پەیوەن����دی‌و هاوپەیمانێتیەکانی لەگەڵ گۆڕان‌و پارتی‌‬ ‫بکاتە بنەما بۆ بڕیارەکانی‌‪ ،‬بەڵکو دەبێت لەچوارچێوەی‌ بنەماو باوەڕو بانگەشەکانی‌ بۆ‬ ‫سەروەری‌ یاساو دیموکراسی‌و رێزگرتن لەئیرادەی‌ خەڵک‌و دامەزراوەکان بڕیار بدات‪.‬‬ ‫یەکێتی‌ دەبێت چاوی‌ لەحوکمی‌ مێژوو دەسکەوتی‌ گەورە بێت بۆ خۆیان بۆ میللەتەکەش‪،‬‬ ‫ئەم����ەش الی‌ خ����ودی‌ یەکێتیەوە بەند نیە بەهی����چ حزبێکەوەو بەوە دێتەدی‌ نەترس����ن‬ ‫لەبەگەڕخس����تنی‌ بیرو بڕواکانی‪ .‬ئەگەر پارتی‌ بتوانێت بەگۆڕان بڵێت سەرۆکی‌ پەرلەمان‬ ‫بگ����ۆڕە‪ ،‬گۆڕانیش بڵێت دەبێت بارزانی‌ بگۆڕدرێت‪ ،‬ب����ەاڵم یەکێتی‌ دەتوانێت بەهەردوال‬ ‫بڵێت بەحکومی قانون‌و دیموکراسی گۆڕان‌و گۆڕانکاری‌ دەکەین‪.‬‬ ‫دەبێت یەکێتی‌ ئەوەی‌ لەبەرچاوبێ چەندە پارتی‌ س����ورە لەس����ەر بەرزو پیرۆز راگرتنی‌‬ ‫کارە نابەجێکانی‌‪ ،‬گۆڕان هەزار ئەوەندە س����ورە لەسەر بیرو بڕواکانی‌‌و پاشەکشە ناکات‪،‬‬ ‫لەم پێناوەش����دا هیچی‌ نیە لەدەس����تی‌ بدات‪ ،‬جا ئەگەر یەکێتیش لەجێگەی‌ گۆڕان بوایە‬ ‫هەر دەبو وابێت‪.‬‬ ‫یەکێتی دەبێت ئەو حەقیقەتە تێبگات لەئێس����تادا پارتی‌‌و گۆڕان بەرچاویان رونە‪ ،‬ئەوە‬ ‫تەنها یەکێتیە نازانێ چی دەکات‌و خۆی‌ خس����توەتە نێوان بەرداش����ی گۆڕان‌و پارتیەوە‪.‬‬ ‫تەنها کاتێکیش دەتوانێت خۆی‌ لەو دۆخە رزگار بکات‪ ،‬لەم دەرەفەت‌و دۆخە ش����ێواوەی‌‬ ‫هەرێمدا‪ ،‬ئازایانەو راستگۆیانە‪ ،‬بەکردار شەڕی‌ جێبەجێکردنی‌ یاساو دیموکراسی بکات‪.‬‬

‫ئ���ه‌م به‌ره‌به‌یانیی���ه‌ ماوه‌ی‌ ‪90‬‬ ‫كاتژمێره‌ هێرش له‌س���ه‌ر سایتی‌‬ ‫ئاوێن���ه‌ به‌رده‌وامه‌ ب���ۆ ئه‌و‌هی‌‬ ‫گوشاری‌ بخرێته‌سه‌رو نه‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫تا ئێستا هیچ سایتێكی‌ كوردی‌‬ ‫ب���ه‌م ئه‌ندازه‌یه‌و بۆ ئ���ه‌م ماوه‌‬ ‫درێژه‌ هێرشی‌ نه‌كراوه‌ته‌ سه‌ر‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و به‌دواداچون���ه‌‬

‫ته‌كنیكیان���ه‌ی‌ ئه‌نجام���دراون‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ی‌ زۆرب���ه‌ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫هێرشانه‌ی‌ ده‌كرێنه‌ سه‌ر سایتی‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬واڵتنی چین‌و روس���یان‪،‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كیش���یان ئایپ���ی‌‬ ‫ئه‌درێسی‌ سلێمانییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م جۆره‌ هێرشانه‌ پێویستیان‬ ‫به‌توانایه‌كی‌ م���ادی‌‌و ته‌كنیكی‌‬

‫گه‌وره‌ی���ه‌ ب���ۆ ب���ه‌رده‌وام بون‬ ‫درێژخایه‌ن���ه‌‪،‬‬ ‫به‌مش���ێوه‌‬ ‫پێشبینی ده‌کرێت ئه‌م هێرشانه‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌کی زۆر رێکخ���راو‬ ‫ئه‌نجامبدرێت‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ سێرڤه‌ری‌‬ ‫ئاوێن���ه‌ یه‌كێك���ه‌ له‌باش���ترین‬ ‫س���ێرڤه‌ره‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا كه‌ ‪1‬‬

‫ملیۆن به‌شداربوی‌ هه‌یه‌‌و سایتی‌‬ ‫ئاوێنه‌ش به‌یه‌كێك له‌سیسته‌م ‌ه‬ ‫پارێزراوه‌كان دروست كراوه‌‪.‬‬ ‫بینه‌رانی‌ به‌ڕێزی‌ سایتی‌ ئاوێنه‌‬ ‫ئاگادار ده‌كه‌ینه‌وه‌ كه‌ له‌هه‌وڵداین‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌ ریشه‌یی‌ ئه‌م‬ ‫هێرش���انه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ زیادكردنی‌‬ ‫سیكیورێتی‌ سێرڤه‌ره‌كه‌مانه‌وه‌‪.‬‬

‫مارس و‬ ‫ژنی ناوداری ئێستای کورد‬ ‫نا‬

‫دی‬ ‫ه‌ موراد‬

‫جینۆساید کردنی ئێزیدیه‌کانی‬ ‫له‌الیه‌ن داعشه‌وه‌ به‌دنیا ناساند‬

‫ل‬

‫‌هیال زانا‬

‫ئه‌و سیاسه‌مته‌دارو په‌رله‌مانتاره‌ی باکی‬ ‫به‌گرتن‌و‌زیندان نییه‌و سه‌رسه‌ختانه‌‬ ‫داکۆکی له‌کورد ده‌کات‬

‫دا‬

‫یکه‌‬ ‫عائیشه‌‬

‫دایکی سێ پێشمه‌رگه‌ی شه‌هید ک ‌ه‬ ‫له‌شه‌ڕی دژ به‌داعشدا گیانیان سپارد‬

‫م‬

‫ری ‌هم‬ ‫ئ‬ ‫ی‬ ‫رب‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫یمپور‬

‫ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ی له‌ئاستێکی به‌رزدا‬ ‫کاری هونه‌ری ده‌کات‬

‫نه‌‬ ‫رس‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ع‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫بدواڵ‬ ‫فه‌رمانده‌ی هێزه‌کانی یه‌په‌گه‌ی کرد بۆ‬ ‫‌به‌رگریکردن له‌کۆبانی دژ به‌داعش‬

‫گوڵت ‌ه‬ ‫ن‬ ‫ک‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫شن‬

‫اک‬

‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ بوێره‌ی به‌وتار ‌ه‬ ‫هه‌ژێنه‌ره‌کانی داکۆکی له‌پرسی کورد‬ ‫ده‌کات له‌تورکیا‬

‫ز ‌هینه‌ب‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ال‬ ‫لیان‬ ‫ئه‌و گه‌ریال ته‌مه‌ن ‪ 23‬ساڵه‌ی‬ ‫له‌الیه‌ن ئێرانه‌وه‌ به‌دیل گیراو حوکمی‬ ‫له‌سێداره‌دانی به‌سه‌ردا سه‌پێندراوه‌‬

‫ئا‬

‫م‬ ‫ین ‌ه باوه‌‬

‫له‌گوندنشینێکی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫کوردستانه‌وه‌ بوه‌ به‌په‌رله‌منتاری سوید‬