ژماره‌ (529) ژماره‌ی نوێی ئاوێنه‌

‫؟‬ ‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫‪Industry‬پیشه‌سازی‌‬ ‫یو‬ ‫سینۆما&بۆ بازرگان ‌‬ ‫‪Sinoma‬‬ ‫‪Trade‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ژماره‌ (‪)529‬‬ ‫سێشەممە ‪2016/5/24‬‬

‫‪Scope of business:‬‬ ‫بواری‌ كاركردن‪:‬‬ ‫ ‪t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO‬‬ ‫ی ( نه‌خشه‌دانان‪ ,‬درووستكردن‪ ,‬دامه‌زراندن)‬ ‫ی ئاسن ‌‬ ‫‪1‬ـ په‌یكه‌ر ‌‬ ‫ ‪t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU‬‬ ‫‌كردن)‬ ‫ه‬ ‫‌نارد‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫‌كردن‬ ‫ه‬ ‫هاورد‬ ‫(‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گشت‬ ‫ی‬ ‫‪ 2‬ـ بازرگان ‌‬ ‫ "‪t -JHIUJOHT ."/5‬‬ ‫ ‬ ‫‪t -PHJTUJDT -$-)MANTA‬‬ ‫ی ( ماركه‌ی‬ ‫ی سوره‌یاو ڕووناك ‌‬ ‫‪ - 3‬كار ‌‬ ‫ ‪5FM‬‬ ‫ی گواستنه‌وه‌و گیاندن (‪)LCL‬‬ ‫‪ 4‬ـ كار ‌‬ ‫ ‪4FF JU PO 1BH‬‬

‫شكست ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌زمون‌و‬ ‫هه‌ره‌سی گوتار‬

‫رێککه‌وتنی گۆڕان‌و‬ ‫یه‌کێتی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ‬ ‫سه‌ره‌تای سه‌ره‌تاکان‬

‫‪14‬‬

‫ی توندوتیژی‬ ‫ئامار ‌‬ ‫دژ به‌ژنان‬ ‫له‌هه‌ورامان سفره‌‬

‫ئه‌و پیاو ‌ه کێ بو‬ ‫شێخ جه‌عفه‌رو‬ ‫سیروان بارزانی‬ ‫برد بۆ کان؟‬

‫‪19‬‬

‫ی زیاتر ل ‌ه الپه‌ڕ ‌ه (‪ )18‬ببینه‌‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ ‌‬

‫‪5‬‬

‫دایکمیان لێسه‌ندم‌و‬

‫تفه‌نگێکیان دامێ‬

‫‪8‬‬

‫‪17‬‬

‫سه‌الحه‌دین به‌هائه‌دین‪ :‬یه‌كگرتو پێویستی‌ به‌منه‌‬

‫پاش چوار ساڵ ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌ هه‌وڵده‌دات ببێته‌وه‌ به‌ئه‌میندار‬

‫پ���اش چ���وار س���اڵ‌ ده‌س���ت‬ ‫ی ئه‌مینداریی‌‪،‬‬ ‫له‌كاركێشانه‌و‌هی‌ له‌پۆست ‌‬ ‫س���ه‌الحه‌دین به‌هائه‌دین ئام���اژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ده‌كات ك ‌ه یه‌كگرتو پێویستی‌ پێیه‌تی‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت "خۆكاندیدكردنه‌وه‌م بۆ‬ ‫ی شه‌رعی‌‌و‬ ‫پۆس���تی‌ ئه‌میندار ئه‌رکێک ‌‬ ‫نیشتمانی‌‌و ئه‌خالقییه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬هه‌ولێ���ر‪ :‬س���ه‌الحه‌دین‬ ‫ی‬ ‫به‌هائه‌دی���ن‪ ،‬ئه‌مین���داری‌ پێش���و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالمی‌ له‌چاوپێكه‌وتنێك ‌‬ ‫یه‌كگرتو ‌‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌دا رایگه‌یان���د ك ‌ه‬ ‫ی یه‌كێتی‌‌و گ���ۆڕان خزمه‌ت‬ ‫رێككه‌وتن ‌‬ ‫به‌دۆخ���ی سیاس���ی‌و ئی���داری هه‌رێم‬ ‫ده‌كات به‌مه‌رجێ���ك گه‌له‌كۆمه‌ك���ردن‬ ‫له‌الیه‌ن���ی تر نه‌بێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئومێدم‬ ‫وایه‌ ئه‌م رێكه‌وتن ‌ه بتوانێ ببێته‌ پردی‬ ‫ئاشتكردنه‌وه‌ی گۆڕان‌و پارتی له‌رێگه‌ی‬ ‫نزیكی‌و هاوپه‌یمانیه‌ك���ه‌ی یه‌كێتییه‌و‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌ردوال"‪.‬‬ ‫ی "ئه‌ركی یه‌كێتی بنه‌ڕه‌تی‌و‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫بایه‌خدار‌ه ل���ه‌م بابه‌ت���ه‌داو چاوه‌ڕێی‬ ‫زۆری لێئه‌كرێ"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌خۆكاندیدكردنه‌وه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كگرت���و له‌كۆنگره‌ ‌‬ ‫ب���ۆ ئه‌میندار ‌‬

‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌م حزبه‌دا ك��� ‌ه رۆژ ‌‬ ‫حه‌وته‌م��� ‌‬ ‫ش���ه‌مم ‌هی‌ داهات���و ‪ 5/28‬له‌هه‌ولێ���ر‬ ‫ی‬ ‫ده‌به‌س���ترێت‪ ،‬م‪.‬س���ه‌الحه‌دین وت��� ‌‬ ‫"ئه‌وكات��� ‌ه له‌كۆنگره‌ی شه‌ش���ه‌مدا خۆ‬ ‫كاندیدنه‌كردن���ه‌وه‌م ده‌ستپێش���خه‌ری‬ ‫خۆم بو‪ ،‬زۆری���ش پێمخۆش‌و پێمباش‬ ‫ب���و‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا داوای چه‌ندین براو‬ ‫خوش���كی له‌س���ه‌ره‌و دیدو س���ه‌رنجی‬ ‫خۆیش���می له‌س���ه‌ره‌‪ ،‬پێم خۆش نیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێمباشه‌"‪.‬‬ ‫م‪.‬س���ه‌الحه‌دین به‌هادی���ن م���اوه‌ی‬ ‫ی‬ ‫‪ 18‬س���اڵ كه‌س���ی یه‌كه‌می یه‌كگرتو ‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ بوه‌و له‌كۆنگره‌ی شه‌شه‌مدا‬ ‫خۆی كاندید نه‌كرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه یه‌كه‌مجار‬ ‫ی یه‌كه‌می‌ حزبێكی‌ كوردستان‬ ‫بو كه‌س ‌‬ ‫ئه‌م نه‌ریته‌ په‌یڕه‌و بكات‪ ،‬به‌اڵم ئێستا‬ ‫جارێكی تر خۆی كاندید كردوه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫وه‌رگرتنه‌و‌هی‌ ئه‌و پۆسته‌‌و هه‌وڵده‌دات‬ ‫ی‬ ‫ببێت���ه‌وه‌ به‌ئه‌مین���داری‌ یه‌كگرت���و ‌‬ ‫ئیسالمی‌ كوردستان‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫سه‌الحه‌دین به‌هادین‬

‫له‌زاخۆ پرۆژه‌ی كۆمپانیایه‌ك ‪ 800‬دۆنم زه‌و ‌ی‬ ‫هاواڵتیان داگیر ده‌كات‬ ‫پرۆژه‌ی‌ كۆمپانیایه‌ك له‌ش����اری‌ زاخۆ‬ ‫ته‌لبه‌ندو سیم به‌ده‌وری‌ ‪ 800‬دۆنم زه‌وی‌‌و‬ ‫زاری‌ هاواڵتیاندا ده‌گرێت‪ ،‬به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان لێی‌ بپرسنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ ،‬زاخ����ۆ‪ :‬له‌نامه‌یه‌ك����دا ك����ه‌‬ ‫ئاڕاس����ته‌ی‌ مه‌س����عود بارزان����ی‌ كراوه‌‬ ‫له‌الی����ه‌ن یه‌كێ����ك ل����ه‌و هاواڵتیان����ه‌ی‌‬ ‫زه‌وییه‌كه‌ی‌ له‌الیه‌ن پڕۆژه‌ی‌ نیو زاخۆوه‌‬ ‫له‌شاری‌ زاخۆ ده‌ستی‌ به‌سه‌ردا گیراوه‌‌و‬ ‫نامه‌كه‌ له‌ژم����اره‌ی‌ ئه‌م����ڕۆی ئاوێنه‌دا‬

‫باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هاتوه‌ كه‌ "پرۆژەی نیو‬ ‫زاخۆ لەسەردەس����تی كۆمپانیای راست‬ ‫گ����روپ بەچەندین قۆناغ����دا تێپەڕیوە‪،‬‬ ‫ئەمە لەكاتێكدایە سنوری راستەقینەی‬ ‫زەوی تەرخانكراو بۆ پرۆژەكە لەنەخشەی‬ ‫یەكەمی پرۆژەكەدا دیارە‪ .‬خاوەندارێتی‬ ‫پرۆژەكە بەگرتنە بەری "میتۆدی جیاواز"‬ ‫‪ ‎‬سودوەرگرت ‪‎‬ن‪ ‎‬لەئامرازەكانی‪‎‬نایاسایی‪،‬‬ ‫بێ رەزامەندی بەشێك لەئیدارەی شاری‬ ‫زاخ����ۆ‪ ،‬دەس����تی بەس����ەر زەوییەكاندا‬

‫گرتوە‪ .‬ئەمە لەكاتێكدایە‪ ،‬ئەو كەسانەی‬ ‫سااڵنە لەسەر ئەم زەوییە كشتوكاڵییانە‬ ‫كاردەكەن‪ ،‬ھەست‪ ‎‬بە "زوڵم و زورداری"‬ ‫لەالیەن خاوەندارێتی پرۆژەكەوە دەكەن‪،‬‬ ‫بەتایبەت����ی لەلێس����ەندنی زەویەكەیان‪.‬‬ ‫ش����ك لەمەش����دا نییە‪ ،‬ئەم كارەش‪‎‬بێ‬ ‫یارمەتی ‪‎‬كومەڵێك بەرپرس لەئاس����تە‬ ‫جیاوازەكان ناكرێت"‪‎.‬‬ ‫هەروەه����ا ئام����اژە بەوە ك����راوە كە‬ ‫"كابرایەك نە رۆژێك پێشمەرگایەتی‪ ،‬نە‬

‫كوردایەتیشی كردبێت‌و تەنیا بەخستنی‬ ‫پارە لەناو گیرفانی‪‎‬كومەڵێك بەرپرسی‬ ‫بێویژدانی واڵتف����روش‌‪ ،‬ئەمڕۆكە وەكو‬ ‫بااڵدەس����تێك لەزاخ����ۆ ھەڵس����وكەوت‬ ‫دەكات‌و گاڵت����ە بەیاس����او دەس����ەاڵت‬ ‫دەكات"‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫مه‌ڵتیمیدیای ئاوێنه‌‪ ..‬په‌نجه‌ره‌یه‌ک به‌ڕوی دنیادا‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫ئیبراهیم عەلیزادە‪:‬‬ ‫ئه‌وه‌ی بۆ سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫پێویسته‌‪ ،‬گه‌لێك واوه‌تره‌‬ ‫له‌ریفراندۆم‬

‫ئیبراهیم���ی عەلیزادە ئام���اژە بەوە‬ ‫دەكات كە ته‌نی���ا رێگاچاره‌ی واقیعی‬ ‫له‌به‌رده‌م خه‌ڵكی هه‌رێمی كوردستاندا‌‪،‬‬ ‫لەكۆتاییدا س���ه‌ربه‌خۆییه‪ ،‬ئەو دەڵێت‬ ‫"ئه‌وه‌ی بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی پێویس���ته‌‪،‬‬ ‫گه‌لێك واوه‌تره‌ له‌ریفراندۆم"‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ ،‬سلێمانی‌‪ :‬ئیبراهیمی عەلیزادە‬ ‫سكرتێری كۆمەڵەی‌ كوردستانی‌ ئێران‪،‬‬ ‫ی تایبەت بەئاوێنەدا‬ ‫لەچاوپێکەوتنێك��� ‌‬ ‫رایگەیان���د پرس���یار ئ���ه‌و‌ه نییه‌ ك ‌ه‬ ‫ئای���ا جه‌ماوه‌ری هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆییان ده‌وێت یان نایانه‌وێت؟‬ ‫پرس���یار ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ ئای���ا خۆیان بۆ‬ ‫روبەڕوبون���ه‌و‌ه له‌گ���ه‌ڵ ئاكامه‌كان���ی‬ ‫چاوه‌ڕوانك���راوی ئ���ه‌و س���ه‌ربه‌خۆیی ‌ه‬ ‫ئاماده‌ كردوه‌؟‬ ‫ئەو وتی‌ "س���ه‌ربه‌خۆیی كوردستان‬ ‫نه‌ی���اری زۆره‌‪ ،‬ه���ه‌ر له‌زلهێزێك���ی‬ ‫وه‌ك���و ئه‌مریكاوه‌ بگ���ر‌ه هه‌تا ده‌گاته‬ ‫ده‌وڵه‌تان���ی ناوچه‌ك��� ‌ه به‌ده‌وڵه‌ت���ی‬ ‫ئێس���تای عێراقیش���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر كامه‌یان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك به‌رد ده‌خه‌نه‌ سه‌ر رێگای‬

‫ئه‌و پڕۆسه‌یه‌‪ .‬ئه‌وان ده‌توانن ئه‌منی ‌هت‌و‬ ‫ئاس���ایش له‌خه‌ڵك هه‌ڵبگرن‪ ،‬ده‌توانن‬ ‫خه‌ڵك له‌وه‌ش برسیتر بكه‌ن‪ ،‬ده‌توانن‬ ‫بڕی���اری ش���ەڕ‌ی ناوخۆ ب���ده‌ن‪ .‬ئایا‬ ‫جه‌ماوه‌ری هه‌رێمی كوردستان ئاماده‌ی‬ ‫قه‌بوڵكردنی ئه‌م باج ‌ه هه‌ن؟"‬ ‫ی "س���ه‌ربه‌خۆیی هه‌رێم���ی‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫كوردس���تان ته‌نیا ب���ه‌ڕاده‌ی ئاماده‌یی‬ ‫جه‌م���اوه‌ر ب���ۆ روبەڕوبون���ه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كێش���ه‌و گیروگرفت���ی له‌و چه‌ش���نه‌و‌ه‬ ‫گرێدراوه‪ .‬سه‌ركه‌وتنی وه‌ها پرۆژەیه‌ك‬ ‫پێویستی به‌متمانه‌ی جه‌ماوه‌رو رێبه‌ری‬ ‫به‌یه‌كتر هه‌یه‌‪ .‬ئێستا ده‌بینین له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستان جه‌ماوه‌ر له‌ده‌سه‌اڵت نامۆیه‌و‬ ‫متمانه‌یه‌كی ئه‌وتۆ لەنێوانیان نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫گومان���م نیی ‌ه ك��� ‌ه ئه‌گ���ه‌ر ریفراندۆم‬ ‫بكرێ له‌ژێ���ر كاریگه‌ری فه‌زای عاتفیدا‬ ‫هه‌موان ده‌نگ به‌سه‌ربه‌خۆیی ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫هه‌ر وه‌كو له‌رابردویشدا داویانه‌‪ .‬كێش ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر هه‌نگاوه‌كانی داهاتودایه‌"‪.‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪4‬‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫ئه‌ركی یه‌كێتی بنه‌ڕه‌تی‌و بایه‌خداره‌‌و چاوه‌ڕێی زۆری لێئه‌كرێ‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫‪3‬‬

‫سەالحەدین به‌هائه‌دین‪ :‬یه‌كگرتو پێویستی‌ به‌منه‌‬ ‫ئا‪ :‬محەمەد ئه‌ركان‪ ،‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫بڕیاره‌ له‌رۆژانی ‪28‬و ‪29‬ی ئه‌م مانگه‌‬ ‫یه‌كگرتوی ئیسالمی كوردستان حه‌وته‌مین‬ ‫كۆنگره‌ی خۆی له‌شاری هه‌ولێر سازبكات‌و‬ ‫سەالحەدین محەمەد به‌هادین ئه‌مینداری‬ ‫پێشوی ئه‌و حزبه‌ش كه‌ ماوه‌ی ‪ 18‬ساڵ‬ ‫كه‌سی یه‌كه‌می حزبه‌كه‌ی بو له‌كۆنگره‌ی‬ ‫شه‌شه‌مدا خۆی كاندید نه‌كرده‌وه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫جارێكی تر بڕیاره‌ خۆی كاندید بكاته‌وه‌و‬ ‫ڕكابه‌ری سێ پاڵێوراوی دیكه‌ بكات‪،‬‬ ‫ئه‌و له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن ئه‌گه‌ری ده‌رچون‌و‬ ‫ده‌رنه‌چونیشی هه‌یه‌و ده‌بێ به‌گیانێكی‬ ‫وه‌رزشی‌و ئه‌خالقێكی موسوڵمانانه‌وه‌‬ ‫پێشوازی له‌ئه‌نجامه‌كه‌ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دوای سه‌د ساڵ له‌رێكه‌وتننامه‌ی‬ ‫س����ایكس بیك����ۆ‪ ،‬ناوچ����ه‌ی رۆژهه‌اڵت����ی‬ ‫ناوه‌ڕاس����ت له‌دۆخێك����ی زۆر ئاڵۆزدای����ه‌و‬ ‫ش����اره‌زایانی سیاس����ی پێیانوایه‌ ناوچه‌كه‌‬ ‫له‌ب����ه‌رده‌م دابه‌ش����بونێكی نوێدای����ه‌‪ ،‬تۆ‬ ‫پێتوایه‌ هه‌ڵوه‌ش����اندنه‌وه‌ی عێراق‌و سوریا‬ ‫ئه‌گه‌ری به‌هێزه‌؟‬ ‫م‪ .‬سەالحەدین‪ :‬به‌گوێره‌ی توێژینه‌وه‌ی‬ ‫لێكۆڵ����ه‌رو هه‌واڵی دزه‌پێك����راوی هه‌ندێ‬ ‫مه‌ڵبه‌ن����دی بڕی����ارو خوێندن����ه‌وه‌ی ئ����ه‌م‬ ‫ئاڵۆزكاویی����ه‌ی یه‌خ����ه‌ی ئ����ه‌م ناوچه‌یه‌ی‬ ‫گرتوه‌ت����ه‌وه‌و ئه‌گه‌ری دابه‌ش����كردنه‌وه‌ی‬ ‫ناوچه‌كه‌ به‌گوێره‌ی هاوكێش����ه‌ سیاس����ی‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان����ی زلهێ����زو ناوچه‌ی����ی‬ ‫له‌ئارادایه‌‪ ،‬شه‌ڕی درێژخای ‌هن‌و بێده‌ركه‌وتنی‬ ‫ئاس����ۆیه‌كی چاره‌سه‌ری س����وریاو عێراق‬ ‫سه‌لمێنه‌رو ئاماژه‌ی ترن بۆ ئه‌و بۆچونه‌‪.‬‬ ‫بۆی����ه‌ كورد ك����ه‌ به‌بێبه‌ش����ترین گه‌لی‬ ‫ناوچه‌كه‌ی����ه‌ له‌به‌رده‌م بێهێزكردن یا الوازو‬ ‫په‌رته‌وازه‌ی����ی زۆرتردایه‌‪ ،‬یان س����ه‌ره‌تای‬ ‫س����ه‌ربه‌خۆكردنێكی رێژه‌یی س����نورداره‌‪.‬‬ ‫چۆنیه‌تی مامه‌ڵه‌ی بڕیاربه‌ده‌س����تی كورد‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌م هاوكێشه‌یه‌ دژوارو ئاماده‌بونی‬ ‫زلهێ����زه‌كان‌و تێهه‌ڵكێش����ی به‌رژه‌وه‌ندیی‬ ‫ناوچه‌ی����ی له‌گه‌ڵیاندا‪ ،‬ئائ����ه‌و چۆنیه‌تییه‌‬ ‫ده‌توانێ ره‌نگرێ����ژی ئاینده‌ی ئه‌م میلله‌ته‌‬ ‫بكات‪ ،‬به‌كورتی دۆخه‌كه‌ به‌ره‌و به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫كورد ده‌بات یا به‌پێچه‌وانه‌وه‌!‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دۆخ����ی به‌غدا دوای روداوه‌كانی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران‌و ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی‬ ‫عێراقیشی‌ هاته‌ سه‌رو به‌خێرایی ئاڵوگۆڕی‬ ‫ن����وێ روده‌ده‌ن‪ ،‬پێتوای����ه‌ ب����ه‌م نزیكانه‌‬ ‫گه‌ڕان����ه‌وه‌ی نوێنه‌ران����ی كورد ب����ۆ به‌غدا‬ ‫ئه‌نجامبدرێ؟‬ ‫م‪ .‬س����ەالحەدین‪ :‬ئاڵۆزیه‌كان����ی دۆخی‬ ‫به‌غداو هه‌ورازو نشێوی روداوه‌كان‌و جۆری‬ ‫په‌المارو ده‌رهاوێشته‌كان له‌سه‌ر پرۆسه‌ی‬ ‫سیاس����ی‌و حوكمڕانی عێ����راق‌و پایه‌كانی‬ ‫حوكمڕانی س����ه‌قامگیر توش����ی داڕوخان‌و‬ ‫ته‌پین بون‌و توانای راستبونه‌وه‌یان نه‌ماوه‌‪..‬‬ ‫گه‌ڕان����ه‌وه‌ی نوێنه‌رانی ك����ورد په‌یوه‌ندی‬

‫به‌چه‌ن����د بنه‌مایه‌كه‌وه‌ هه‌ی����ه‌‪ :‬یه‌كه‌م‪ ،‬تا‬ ‫ئێستا په‌یوه‌ندی هه‌رێم به‌ به‌غداوه‌ له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای فیدراڵیه‌و ناكرێ كورد به‌غدا چۆڵ‬ ‫بكا به‌بێ بڕیارو هه‌ڵوێس����تێكی ده‌ستوری‬ ‫به‌رچ����او‪ .‬دوه‌م‪ ،‬دۆخ����ی ناس����ه‌قامگیری‬ ‫هه‌رێم‌و دودڵی‌و چه‌ند هه‌ڵوێستی‪ ،‬پێگه‌ی‬ ‫نوێنه‌ره‌كانی س����وك‌و له‌ق ك����ردوه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫مادام مانه‌وه‌ی به‌غدا پێویس����ت بێ‪ ،‬ده‌بێ‬ ‫پشتقایم‌و یه‌كڕیزو یه‌ك ده‌نگ بن‌و به‌پشت‬ ‫ئه‌ستوریه‌وه‌ بچینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ی په‌یوه‌ندیه‌كانی كورد له‌گه‌ڵ‬ ‫دو واڵتی كاریگ����ه‌ری هه‌رێمایه‌تی‪ ،‬ئێران‌و‬ ‫توركی����ا‪ ،‬چ����ۆن ده‌بینی؟ ئای����ا راگرتنی‬ ‫هاوسه‌نگی نێوانیان مومكینه‌؟‬ ‫م‪ .‬س����ەالحەدین‪ :‬راس����ته‌ هه‌ردو واڵتی‬ ‫توركی����او ئێ����ران میح����وه‌ری‌و كاریگه‌رن‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن����دی هاوبه‌ش����یان له‌گه‌ڵ هه‌رێم‌و‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ عێراقی����ش هه‌ی����ه‌‪ ..‬راگرتن����ی‬ ‫هاوس����ه‌نگی له‌گه‌ڵیان����دا كارێكی گرنگ‌و‬ ‫پێویسته‌‪ ..‬ئه‌ویش به‌وه‌ ده‌بێ كه‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان كار بۆ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی خۆی‬ ‫بكاو نه‌كه‌وێته‌ ئه‌جیندای هیچ الیه‌كه‌وه‌‪..‬‬ ‫په‌یوه‌ندی له‌سنوری پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫گشتی‌و رێزی به‌رانبه‌ردا بێ‌و به‌داخه‌وه‌ تا‬ ‫ئێس����تا هێزه‌ سیاس����یه‌كانی هه‌رێم به‌جیا‬ ‫په‌یوه‌ندی����ان له‌گه‌ڵ ئ����ه‌م واڵتانه‌ هه‌یه‌و‬ ‫نه‌چوه‌ت����ه‌ قاڵبی فه‌رم����ی ده‌وڵه‌تداری‪..‬‬ ‫ده‌بێ حكومه‌تی هه‌رێم‌و هێزه‌ سیاسیه‌كان‬ ‫بابه‌ته‌ جێگای بایه‌خه‌كانی ئه‌م ده‌وڵه‌تانه‌‬ ‫بزانن‌و حس����اب ب����ۆ چۆنیه‌ت����ی مامه‌ڵه‌ی‬ ‫دۆست‌و نه‌یاره‌كانی ئه‌وان بك ‌هن‌و هیچكات‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كان له‌س����ه‌ر حس����ابی مه‌سه‌له‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌كه‌ی كورد له‌و واڵتانه‌ نه‌بێ‪..‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر ب����اس له‌دۆخی ناوخۆی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان بكه‌ین به‌رای تۆ به‌ چ‬ ‫ئاراسته‌یه‌ك هه‌نگاو ده‌نێ؟‬ ‫م‪ .‬س����ەالحەدین‪ :‬دۆخه‌كه‌ ئاڵۆزو چه‌ق‬ ‫به‌س����توه‌و ناوماڵی ك����وردو میانه‌ی هێزه‌‬ ‫سیاسیه‌كان چه‌قبه‌ستو و داخراوه‌و ده‌زگا‬ ‫شه‌رعیه‌كان داخراو و ناكارا كراون‪ ..‬ئه‌مه‌ش‬ ‫حاڵه‌تێكی ناته‌ندروسته‌و نابێ ده‌وام په‌یدا‬ ‫بكات‪ ،‬بۆ ئه‌م مه‌به‌س����ته‌ش ئه‌ركی هه‌مو‬ ‫الیه‌كمانه‌ دۆخه‌كه‌ هێور بكه‌ینه‌وه‌و ره‌وتی‬ ‫ئاش����ته‌وایی‌و پێكه‌وه‌ دانیش����تن‌و گفتوگۆ‬ ‫بخه‌ینه‌ گه‌ڕو الیه‌نه‌ ناكۆكه‌كان هه‌ڵبنێن بۆ‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ری بوێرانه‌و زاڵكردنی ئیراده‌ی‬ ‫ئاشتی‌و كاری هاوبه‌ش‌و یه‌كڕیزی‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬رێككه‌وتن����ی نێ����وان گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتی چ كاریگه‌ری ده‌بێت له‌س����ه‌ر ئه‌و‬ ‫دۆخه‌؟ پێتانوایه‌ ده‌روازه‌یه‌كی خێر ده‌بێت‬ ‫بۆ كردنه‌وه‌ی ئه‌و گرێكوێره‌یه‌ی له‌ هه‌رێم‬ ‫دروس����ت بوه‌ یاخود ناكۆكی����ه‌كان قوڵتر‬ ‫ده‌كاته‌وه‌؟‬ ‫م‪ .‬س����ەالحەدین‪ :‬س����ه‌ره‌تا ده‌ڵێ����م‬ ‫رێكه‌وتنه‌ك����ه‌ هه‌نگاوێك����ی سیاس����ی دو‬ ‫حزبی دۆس����ت (گۆڕان‌و یه‌كیه‌تی) حاڵ‌و‬ ‫واقیعی حزبه‌كانیان‌و گۆڕپانه‌ سیاسیه‌كه‌ی‬ ‫هه‌رێ����م به‌دی����دی ئ����ه‌وان خواس����تویه‌تی‬

‫گه‌یشتومه‌ت ‌ه ئه‌و‬ ‫ئه‌نجامه‌ی ك ‌ه ده‌بێ‬ ‫خۆم كاندید بكه‌م‬ ‫وه‌ك ئه‌ركێكی‬ ‫شه‌رعی‌و نیشتمانی‌و‬ ‫ئه‌خالقی‬ ‫سەالحەدین بەهائەدین‬ ‫ئه‌م هه‌نگاوه‌ بنێن‪ ،‬ده‌س����تیان خۆش����بێ‌و‬ ‫سه‌ركه‌وتوبن‪ ،‬نزیكبونه‌وه‌و لێكتێگه‌یشتن‌و‬ ‫هاوكاری یه‌كت����ر كارێكی ئیجابی‌و جوانه‌و‬ ‫تۆماركردنی س����ه‌ركه‌وتنێكه‌و ده‌ستپێكی‬ ‫هه‌نگاوی ترو س����ه‌ركه‌وتنی تره‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‬ ‫خوانه‌خواس����ته‌ ئه‌گ����ه‌ر ج����وان مامه‌ڵه‌ی‬ ‫نه‌كرێ‌و ئه‌م هه‌ن����گاوه‌ پارێزگاری نه‌كرێ‬ ‫ئه‌گه‌ری س����ه‌رنه‌كه‌وتن‌و ناخۆشی له‌دوایه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ هاوس����ه‌نگی گۆڕه‌پانه‌ سیاس����یه‌كه‌و‬ ‫دۆخی سیاس����ی‌و ئیداری هه‌رێم له‌م جۆره‌‬ ‫هه‌نگاوان����ه‌ خزمه‌ت����ی ئ����ه‌كات به‌مه‌رجی‬ ‫گه‌له‌كۆمه‌ نه‌كردن له‌الیه‌نی ترو جه‌بهه‌گیری‬ ‫سه‌لبی! ئومێدم وایه‌ ئه‌م رێكه‌وتنه‌ بتوانێ‬ ‫ببێت����ه‌ پ����ردی ئاش����تكردنه‌وه‌ی گۆڕان‌و‬ ‫پارتی له‌رێگ����ه‌ی نزیكی‌و هاوپه‌یمانیه‌كه‌ی‬ ‫یه‌كێتییه‌و‌ه له‌گ����ه‌ڵ هه‌ردوال‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌ركی‬ ‫یه‌كێتی بنه‌ڕه‌تی‌و بایه‌خداره‌ له‌م بابه‌ته‌داو‬ ‫چاوه‌ڕێ����ی زۆری لێئه‌ك����رێ‪ .‬خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫س����ه‌لبی له‌الیه‌ن هه‌ندێ ك���� ‌هس‌و الیه‌نه‌وه‌‬ ‫ره‌نگه‌ خزمه‌ت نه‌كات‌و ورده‌كاری زۆریشی‬ ‫تیانه‌بێ‪ ،‬ئه‌م هێزانه‌ له‌گه‌ڵ بونی جیاوازی‌و‬ ‫ناكۆك����ی جۆراوجۆر قه‌ده‌ری����ان وایه‌ له‌م‬ ‫كوردس����تانه‌دا پێك����ه‌وه‌ن‌و ده‌ب����ێ هه‌مو‬ ‫الیه‌كمان بۆ چاره‌س����ه‌رو كلیلی كردنه‌وه‌ی‬ ‫گرێكان بگه‌ڕێین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ماوه‌ی نه‌بونی تۆدا له‌پۆستی‬ ‫ئه‌مینداری گش����تی له‌ماوه‌ی چوار س����اڵدا‬ ‫یه‌كگرتو به‌دۆخێكی جیاوازدا تێپه‌ڕبو‪ ،‬كه‌‬ ‫هه‌ندێك له‌چاودێران به‌پاشه‌كشێی سیاسی‌و‬ ‫جه‌م����اوه‌ری ئه‌و حزبه‌ی ده‌زانن‪ ..‬ته‌نانه‌ت‬ ‫باس له‌كێشه‌ی زۆری ناوخۆیی ده‌كرێ‪ ..‬تۆ‬ ‫هاوڕایت له‌گه‌ڵ ئه‌و پاشه‌كشه‌یه‌دا؟ پێتوایه‌‬ ‫هۆكاره‌كانی بابه‌تی بون یان خودی؟‬ ‫م‪ .‬س����ەالحەدین‪ :‬ئه‌م چوار ساڵه‌ی من‬ ‫له‌پۆستی به‌رپرسیایه‌تیدا نه‌بوم‪ ،‬ماوه‌یه‌كی‬

‫پ����ڕ له‌جه‌نج����اڵ‌و گیروگرف����ت‌و دۆخێكی‬ ‫ئه‌منی‌و شه‌ڕی داعش‌و قه‌یرانی دارایی‌و بێ‬ ‫موچه‌یی‌و دو هه‌ڵبژاردنی گشتی بو‪ ..‬ده‌بێ‬ ‫دژواری ئه‌و دۆخه‌ گشتییه‌ له‌به‌رچاو بگیرێ‪.‬‬ ‫دور نی����ه‌ ئه‌م دۆخه‌ ده‌ره‌كی����ه‌ كاریگه‌ری‬ ‫له‌س����ه‌ر ناوخ����ۆی حزبی����ش به‌رێژه‌یه‌ك‬ ‫بوبێ‪ .‬به‌اڵم زیاتر دابه‌ش����بونی سیاس����ی‬ ‫ده‌ڤه‌ره‌كان كاریگه‌ری له‌س����ه‌ر هه‌ڵوێست‌و‬ ‫بڕیاری سه‌رتاس����ه‌ری حزب بوه‌و راگرتنی‬ ‫هاوس����ه‌نگی‌و به‌اڵنس����ی زه‌حمه‌ت كردوه‌‪،‬‬ ‫جگ����ه‌ له‌وه‌ هه‌ندێ گرفتی تر په‌یوه‌س����ت‬ ‫ب����وه‌ به‌میكانیزمی هه‌ڵبژاردن‌و ش����ێوازی‬ ‫به‌گه‌ڕخستنی سه‌رمایه‌ی ئوپۆزسیۆن بون‬ ‫له‌هه‌ندێ ده‌ڤه‌ر‪ ،‬بۆیه‌ كێش����ه‌كان ئه‌وه‌نده‌‬ ‫سه‌خت‌و بێ چاره‌سه‌ر نین‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئه‌و س����اته‌ی تۆ بڕی����ارت دا‬ ‫خ����ۆت كاندی����د نه‌كه‌یته‌وه‌ ب����ۆ خولێكی‬ ‫نوێ����ی ئه‌مینداری‪ ،‬جی����اوازی چیه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئێس����تا كه‌ به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌ بڕیاره‌ یه‌كێك‬ ‫بی����ت له‌كاندی����ده‌كان؟ ئای����ا بڕی����اری‬ ‫خۆكاندیدكردنه‌وه‌ت له‌كوێوه‌ س����ه‌رچاوه‌ی‬ ‫گرتوه‌؟‬ ‫م‪ .‬س����ەالحەدین‪ :‬ئه‌وكات����ه‌ له‌كۆنگره‌ی‬ ‫شه‌ش����ه‌مدا خ����ۆ كاندیدنه‌كردن����ه‌وه‌م‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ری خۆم بو زۆریش پێمخۆش‌و‬ ‫پێمباش بو‪ ،‬به‌اڵم ئێس����ته‌ داوای چه‌ندین‬ ‫براو خوش����كی له‌س����ه‌ره‌و دیدو سه‌رنجی‬ ‫خۆیش����می له‌س����ه‌ره‌‪ ..‬پێم خ����ۆش نیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێمباشه‌‪ .‬به‌خوێندنه‌وه‌ی بارودۆخه‌‬ ‫ناوخۆییه‌كه‌ی حزب‌و دۆخ����ه‌ بابه‌تیه‌كه‌ی‬ ‫گۆڕه‌پان����ی كوردس����تان‌و هه‌رێمایه‌ت����ی‪،‬‬ ‫گه‌یش����تومه‌ته‌ ئه‌و ئه‌نجام����ه‌ی كه‌ ده‌بێ‬ ‫خۆم كاندید بكه‌م وه‌ك ئه‌ركێكی شه‌رعی‌و‬ ‫نیشتمانی‌و ئه‌خالقی‪ .‬س����ه‌باره‌ت به‌وه‌ش‬ ‫ك����ه‌ ركابه‌رم هه‌ی����ه‌و چه‌ند ب����رای به‌ڕێز‬

‫ی كاندیدی‌ ئه‌مینداریی‌ یه‌كگرتو‪:‬‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌ل ‌‬

‫خۆیان كاندید كردوه‌‪ ،‬ئاس����اییه‌و نیشانه‌ی‬ ‫حاڵه‌تێكی دیموكراسی‌و ته‌ندروسته‌و مانای‬ ‫وایه‌ پۆسته‌كه‌ قۆرخ نیه‌ بۆ ته‌نیا كه‌سێك‬ ‫له‌به‌ر هیچ ئیعتبارێك ‪..‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ده‌وترێت تۆ نیگ����ه‌ران بویت‬ ‫له‌ئیداره‌دان����ی چ����وار س����اڵی راب����ردوی‬ ‫حزبه‌كه‌تان‌و ئێستا بۆ ساغكردنه‌وه‌ی باری‬ ‫الری یه‌كگرت����و ده‌ته‌وێت بگه‌ڕێیته‌وه‌ ‪ ..‬چ‬ ‫به‌رنامه‌یه‌ك����ی جیاوازت له‌به‌ر ده‌س����ته‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌ئه‌گه‌ری بون����ه‌وه‌ت به‌ئه‌مینداری‬ ‫یه‌كگرتو جێبه‌جێی بكه‌یت؟‬ ‫م‪ .‬س���ه‌الحه‌دین‪ :‬بێگومان س����ه‌رنج‌و‬ ‫تێبینیم له‌س����ه‌ر ئه‌دای حزب بوه‌و له‌كاتی‬ ‫خۆیدا پێشكه‌شی س����ه‌ركردایه‌تیم كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌رنامه‌ك����ه‌م له‌دو وش����ه‌ی هاوس����ه‌نگی‌و‬ ‫په‌ره‌پێداندا خۆی ده‌بینێته‌وه‌‪ .‬هاوسه‌نگی‬ ‫له‌بڕی����ارو هه‌ڵوێس����ت‌و ریعایه‌تی حزوری‬ ‫یه‌كگرتو له‌گش����ت ده‌ڤه‌ره‌كان‌و پاراستنی‬ ‫به‌اڵنسی سیاس����ی گۆڕه‌پانی كوردستان‌و‬ ‫هاوس����ه‌نگی په‌یوه‌ندییه‌كانی ن����او حزبه‌‬ ‫كوردس����تانیه‌كان‌و له‌گ����ه‌ڵ ده‌وڵه‌ته‌كانی‬ ‫دراوس����ێ‪ ،‬هه‌روه‌ها په‌ره‌پێ����دان له‌بواره‌‬ ‫جیاجیاكانی ناو حیزب‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌س����ااڵنی ته‌مه‌ن����ی یه‌كگرتودا‬ ‫له‌ش����ه‌ڕی ناوخۆدا هه‌میشه‌ كارتان له‌سه‌ر‬ ‫پاراستنی هاوس����ه‌نگی كردوه‌ له‌نێوان دو‬ ‫جه‌مسه‌ره‌كه‌دا‪ ،‬به‌اڵم له‌كێشه‌ی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس����تاندا ئ����ه‌و هاوس����ه‌نگیه‌ ب����ۆ دو‬ ‫هه‌ڵوێستی گۆڕدرا‪ ،‬پێتانوایه‌ ده‌توانن ئه‌و‬ ‫هاوس����ه‌نگیه‌ چۆن پیاده‌ بكه‌ن؟ به‌تایبه‌ت‬ ‫دوای رێكه‌وتنه‌ك����ه‌ی گ����ۆڕان‌و یه‌كیه‌تی‌و‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی جارێكی تری دو جه‌مس����ه‌ری‬ ‫بۆ هه‌رێم؟‬ ‫م‪ .‬سه‌الحه‌دین‪ :‬هاوسه‌نگی پاراستن‬ ‫كارێك���ی دژوارو ئاڵۆزه‌و په‌یوه‌س���ته‌‬

‫به‌ناوخۆی ح���زب‌و ده‌ره‌وه‌ی حزبه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌شه‌ڕی ناوخۆدا زۆر زه‌حمه‌تمان كێشا‬ ‫تا بێالیه‌ن بین‌و فش���اره‌كان نه‌یانتوانی‬ ‫رامانكێشنه‌ ناو الیه‌نێك دژ به‌الیه‌نێكی‬ ‫تر‪ .‬له‌م كێشه‌ په‌رله‌مانی‌و سیاسیانه‌ی‬ ‫دوایی���دا بێالیه‌نی یه‌كگرتوی خس���ته‌‬ ‫به‌رده‌م پرس���یار‪ .‬بۆیه‌ ئ���ه‌م حاڵه‌ته‌‬ ‫زه‌نگ���ی مه‌ترس���ییه‌و مه‌ركه‌زیه‌ت���ی‬ ‫بڕیاری ح���زب ده‌خاته‌ مه‌ترس���یه‌وه‌و‬ ‫ئه‌ركی یه‌كگرتوه‌ چاره‌س���ه‌ری بكات‪،‬‬ ‫گۆڕه‌پان���ه‌ سیاس���یه‌كه‌ش به‌خۆیه‌وه‌‬ ‫توش���ی له‌تبون‌و الره‌س���ه‌نگی ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌ر بۆیه‌ ئه‌ركی هاوسه‌نگی هه‌ڵوێستی‬ ‫یه‌كگرت���و زه‌مانه‌تی یه‌كپارچه‌یی‌و یه‌ك‬ ‫ئیداره‌ییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێستا له‌كۆنگره‌ی حه‌وته‌مدا‬ ‫جیاواز له‌كۆنگره‌كانی پێش���و بۆیه‌كه‌م‬ ‫جار به‌رامبه‌ر سێ ركابه‌ر وه‌ستاویت چ‬ ‫جۆره‌ هه‌ستێكت هه‌یه‌؟‬ ‫م‪ .‬س���ەالحەدین‪ :‬دڵخۆش���م كه‌ ئه‌و‬ ‫باخه‌ ‪ 18‬ساڵ باخه‌وانی بوم وا چه‌ندین‬ ‫س���ه‌ركرده‌ له‌خۆیان���دا راده‌بین���ن بۆ‬ ‫باخه‌وانی‌و پارێزگاری نه‌مامه‌كان‪ ..‬بونی‬ ‫ركابه‌ر دیمه‌نێكی ته‌ندروسته‌ هه‌روه‌ك‬ ‫لێره‌دا ده‌بێ رێزو سوپاس تۆمار بكه‌م‬ ‫بۆ ئ���ه‌و به‌ڕێزانه‌ی بۆ پش���تیوانی من‬ ‫پااڵوتنی خۆیان كێش���ایه‌وه‌‪ ،‬مامۆستا‬ ‫هادی‌و مامۆس���تا ئیسماعیل ره‌ڤه‌ندی‌و‬ ‫دكتۆر محه‌مه‌د‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێتان وانی���ه‌ گه‌ڕانه‌وه‌تان‬ ‫جارێكی تر بۆ پۆستی كه‌سی یه‌كه‌می‬ ‫حزب زیانی بۆ كه‌سایه‌تی خۆتان ده‌بێت‬ ‫وه‌ك كه‌سایه‌تیه‌كی ئیسالمی‌و سیاسی‬ ‫كوردستان؟‬ ‫م‪ .‬س���ەالحەدین‪ :‬ئاگام له‌وه‌ هه‌یه‌و‬ ‫ده‌زان���م‪ ،‬ب���ه‌اڵم زه‌روره‌ت���ی گه‌ڕانه‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌ركی ن���او حزب‌و س���ودوه‌رگرتن‬ ‫له‌و س���ااڵنه‌ی وچان‌و ب���ێ ئه‌ركی‪ ،‬وام‬ ‫لێئ���ه‌كا كه‌ پێمباش ب���ێ واز له‌و پێگه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و ره‌مزیه‌ته‌ بهێنم بۆ خزمه‌تی‬ ‫ئ���ه‌و حزبه‌ی كه‌ هه‌مو س���ه‌روه‌ریه‌كانم‬ ‫له‌خزم���ه‌ت ئه‌ودا ده‌س���تكه‌وتوه‌و نابێ‬ ‫بێوه‌فا بم بۆی‌و له‌حاڵێكدا پێویس���تی‬ ‫به‌من بێ لێیدوركه‌ومه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌نگ���ۆی س���ه‌ركه‌وتنی‬ ‫تۆ له‌كۆنگ���ره‌دا به‌ئه‌گه‌رێك���ی به‌هێز‬ ‫دائه‌نرێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌میشه‌ له‌هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫كۆنگره‌كان���دا ئه‌گ���ه‌ری ده‌رنه‌چونیش‬ ‫هه‌یه‌ پالنت بۆ ئه‌وكاته‌ چی ده‌بێت؟‬ ‫م‪ .‬س���ەالحەدین‪ :‬بێگومان پرۆسه‌ی‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن ئه‌گ���ه‌ری ده‌رچ���ون‌و‬ ‫ده‌رنه‌چونیشی هه‌یه‌و ده‌بێ به‌گیانێكی‬ ‫وه‌رزش���ی‌و ئه‌خالقێكی موسوڵمانانه‌وه‌‬ ‫پێشوازی له‌ئه‌نجامه‌كه‌ بكه‌ین‌و هه‌رچی‬ ‫بو پێی رازی بین‪ ،‬له‌هه‌ردو حاڵه‌ته‌كه‌دا‬ ‫م���ن ئاس���وده‌م‌و ته‌كلیف���ی خۆم���م‬ ‫به‌جێهێناوه‌و ئه‌ركه‌كه‌م داوه‌ته‌ ده‌ست‬ ‫ئه‌ندامانی كۆنگره‌‪.‬‬

‫پێوه‌ر بۆ سه‌ركه‌وتن ‌ی كۆنگر‌ه "زه‌مینه‌سازكردن ‌ه بۆ گۆڕانكار ‌ی گه‌وره‌"‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌ كه‌ یه‌كێكه‌ له‌كاندیده‌‬ ‫دیاره‌كانی‌ ئه‌مینداری یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیسالمی‌ كوردستان‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ یه‌كگرتو پێویستی‌‬ ‫به‌نوێبونه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "پڕۆژه‌ی‌‬ ‫من ئه‌وه‌یه‌ كاره‌ وه‌عزییه‌كان له‌كاره‌‬ ‫حزبییه‌كان جیابكرێنه‌وه‌‌و هه‌ردوكیان‬ ‫به‌جیا ئیش بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ته‌نها چ���وار رۆژی‌ ماوه‌ بۆ كۆنگره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كگرت���و‪ ،‬ت���ا دێ‌ ملمالنێ���ی‌ نێوان‬ ‫بیرو بۆچ���ون‌و كاندیده‌ جی���اوازه‌كان‌و‬ ‫هه‌وادارییان توندتر ده‌بێت‪ ،‬ئێستا چون‬ ‫به‌ره‌و كۆنگره‌ ده‌رگای‌ به‌ڕوی‌ جیاوازیی‌‌و‬ ‫ملمالنێكان���ی‌ یه‌كگرت���ودا كردوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت به‌ش���ێك له‌یه‌كگرتوه‌كان بۆ‬ ‫ش���كاندنی‌ كاندیدێكی‌ دیاریكراو یاخود‬ ‫لێدان له‌بۆچونێكی‌ دیاریكراو‪ ،‬په‌ناده‌به‌نه‌‬ ‫ب���ه‌ر جۆرێ���ك له‌پڕوپاگه‌نده‌ك���ردن‌و‬ ‫دزه‌پێكردنی‌ هه‌واڵ‌‪.‬‬ ‫یه‌كێ���ك له‌كاندی���ده‌ دیاره‌كان���ی‌‬ ‫ئه‌مینداری���ی‌ یه‌كگرت���و‪ ،‬ئه‌بوبه‌ك���ر‬ ‫عه‌لییه‌ ك���ه‌ پێیوایه‌ ئه‌گ���ه‌ر یه‌كگرتو‬ ‫له‌م فۆرم���ه‌ ته‌قلیدیی���ه‌ی‌ نه‌یه‌ته‌ده‌رو‬

‫له‌ڕوی‌ فكرییه‌وه‌ خ���ۆی‌ نوێ‌ نه‌كاته‌وه‌‬ ‫روبه‌ڕوی‌ كێش���ه‌و ئاسته‌نگ ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یان���د كه‌ پێوه‌ری‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنی‌ ئه‌م كۆنگره‌یه‌ی‌ یه‌كگرتو‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ تا چه‌ند زه‌مینه‌س���ازی‌ ده‌كرێت‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ یه‌كگرت���و بخرێته‌ قۆناغێكی‌‬ ‫ێ بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫نوێوه‌و نو ‌‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "پێوه‌ر بۆ س���ه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫كۆنگره‌ ئه‌وه‌یه‌ چی‌ ده‌گۆڕێت؟ ده‌بێت‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی‌ كۆنگره‌ بكه‌ی���ن كه‌ بزانین‬ ‫ده‌بێت به‌س���ه‌ره‌تای‌ گۆڕانكاری‌ گه‌وره‌‪،‬‬ ‫گرن���گ ئه‌وه‌ی���ه‌ یه‌كگرت���و به‌رۆح���ی‌‬ ‫خزمه‌تكردن بچێته‌ قۆناغێكی‌ دیكه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌متمان���ه‌وه‌ به‌ش���داری‌‬ ‫كێبڕكێك���ه‌ ده‌ك���ه‌م‌و هی���چ كاتێ���ك‬ ‫ناكشێمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌ل���ی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ جه‌وهه‌ری‌ پڕۆژه‌كه‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌ ده‌عوه‌و‬ ‫وه‌عزو كاری‌ حزبی‌ كه‌ ئێستا تێكه‌اڵوه‌‪،‬‬ ‫له‌قۆناغێك���ی‌ راگ���وزه‌ردا له‌یه‌كت���ر ته‌وژمی‌ ئیس�ل�امی‌ ره‌وتی‌ محافزه‌كار‪،‬‬ ‫جیابكات���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ل���ه‌م قۆناغه‌ خه‌ڵك له‌س���ه‌ر بناغ���ه‌ی‌ پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫ی له‌حزبه‌كه‌دا بێت‪ ،‬ئیش بكات‬ ‫راگوزه‌رییه‌دا كه‌ سێ‌ ساڵه‌ كاری‌ وه‌عزو سیاس��� ‌‬ ‫ده‌عوه‌ی���ی‌ بخرێت���ه‌ چوارچێوه‌ی‌ كاری‌ بۆ دامه‌زراندنی‌ سیسته‌مێكی‌ دادپه‌روه‌رو‬ ‫كۆمه‌ڵگاكان���ی‌ مه‌ده‌نیی���ه‌وه‌‪ ،‬بناغه‌ بۆ دیموكرات‌و خزمه‌تكردن���ی‌ خه‌ڵك له‌م‬ ‫حزبێكی‌ مه‌ده‌نی‌ هاوچه‌رخی‌ پاش���خان كۆمه‌ڵگه‌یه‌دا"‪.‬‬ ‫ل���ه‌م كۆنگره‌ی���ه‌ی‌ یه‌كگرت���ودا كه‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ دامه‌زرێت له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌‬

‫ئەبو بەکر عەلی‬ ‫ش���ه‌ممه‌ی‌ داهاتو له‌هه‌ولێر بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫دو رۆژ ده‌به‌س���ترێت‪ ،‬چه‌ندی���ن كاندید‬ ‫كێبڕكێیان���ه‌ ب���ۆ به‌ده‌س���تهێنانی‌‬ ‫پۆس���تی‌ ئه‌میندار‪ ،‬ك���ه‌ دیاریترینیان‬ ‫ئه‌مین���داری ئێس���تای‌ یه‌كگرت���و‬ ‫م‪.‬محه‌مه‌د فه‌ره‌ج‪ ،‬ئه‌مینداریی‌ پێشوی‌‬ ‫یه‌كگرت���و م‪.‬س���ەالحەدین به‌هائه‌دینه‌‪،‬‬

‫به‌پێویستییه‌كی‌ ش���ه‌رعی‌‌و نیشتمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌زانن‪ .‬له‌پاڵ‌ ئه‌م دو ئه‌مینداره‌ش���دا‪،‬‬ ‫ئه‌بوبه‌ك���ر عه‌لی‌ یه‌كێكه‌ ل���ه‌و كاندیده‌‬ ‫گه‌نجان���ه‌ی‌ كه‌ خوازی���اری‌ نوێبونه‌وه‌و‬ ‫زه‌مین���ه‌ س���ازكردنه‌ ب���ۆ دامه‌زراندنی‌‬ ‫حزبێكی‌ هاوچه‌رخی‌ ئیسالمی‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌خۆكاندیكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫م‪.‬سەالحەدین به‌هائه‌دین له‌م كۆنگره‌یه‌دا‪،‬‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌ وتی‌ "من باری‌ س���ه‌نجم‬ ‫وا بوه‌ كه‌ به‌ڕێز م‪ .‬س���ەالحەدین ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌ریش���چێته‌وه‌ بۆ ئه‌ركێكی‌ دیاریكراو‬ ‫و له‌كاتێك���ی‌ دیاریك���راودا بێ���ت ك���ه‌‬ ‫ئه‌ویش زه‌مینه‌س���ازكردنه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كاری‌ ده‌ع���وه‌و وه‌ع���ز ل���ه‌كاری‌ حزبی‌‬ ‫جیابكرێته‌وه‌و فۆرمێكی‌ كاركردن له‌سه‌ر‬ ‫ئاس���تی‌ یه‌كگرت���و ته‌وژمی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫بێته‌ كای���ه‌وه‌‪ ،‬حزبێكی‌ نوێی‌ هاوچه‌رخ‬ ‫دروس���ت بكه‌ین‪ ،‬جێگ���ه‌ی‌ خه‌ڵكێكی‌‬ ‫زۆر له‌ئیسالمییه‌كان‌و محافزه‌كاره‌كان‌و‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و ده‌نگانه‌ش كه‌م نه‌بون كه‌ خه‌ڵكی‌ جۆراوجۆری‌ تیا ببێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫داوای‌ ئه‌وه‌یان ده‌كرد ئه‌م ئه‌مینداره‌ی‌‬ ‫وتیش���ی‌ "م���ن زه‌مینه‌س���ازی‌ ب���ۆ‬ ‫ئێستا‌و پێشوی‌ یه‌كگرتو خۆیان كاندید ئ���ه‌وه‌ ئه‌كه‌م ك��� ‌ه یه‌كگرت���و بكه‌وێته‌‬ ‫نه‌كه‌ن بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ نه‌ریتی‌ گۆڕانكاری‌‌و دڵه‌ڕاوكێیه‌ك���ی‌ فكرییه‌وه‌ تا له‌داهاتودا‬ ‫ده‌ستاوده‌س���ت كردن���ی‌ ده‌س���ه‌اڵت نوێبێت���ه‌وه‌و حزبێك���ی‌ مه‌ده‌ن���ی‌‌و‬ ‫له‌نێو حزبه‌ كوردییه‌كاندا بچه‌س���پێت‪ ،‬هاوچه‌رخی‌ پاش���خان ئیس�ل�امی‌ كاراو‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وان كاندیدكردن���ی خۆیان كاریگه‌رتر بێت"‪.‬‬

‫م‪ .‬سەالحەدین ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌ریشچێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌ركێكی‌ دیاریكراوو‬ ‫له‌كاتێكی‌ دیاریكراودا‬ ‫بێت كه‌ زه‌مینه‌سازكردنه‌‬ ‫بۆ ئه‌و‌هی‌ كاری‌ ده‌عوه‌و‬ ‫وه‌عز له‌كاری‌ حزبی‌‬ ‫جیابكرێته‌وه‌‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫حه‌مه‌ی‌ حه‌مه‌سه‌عید‪ :‬تێبینیم هه‌بو‪ ،‬نه‌چوم بۆ مه‌راسیمه‌كه‌‬

‫ئه‌رسه‌الن بایز‪ :‬قسه‌ له‌سه‌ر رێككه‌وتنی‌ یه‌كێتی‌‌و گۆڕان ناكه‌م‬ ‫حه‌م���ه‌ی‌ حه‌م���ه‌ س���ه‌عید ئه‌ندام���ی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت���ی‌ ئام���اژه‌ به‌و‌ه‬ ‫ده‌كات كه‌ له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی تێبینی‌ هه‌بوه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر رێكه‌وتنه‌كه‌ی‌ گۆڕان‌و یه‌كێتی‌‬ ‫نه‌چوه‌ بۆ مه‌راس���یمی‌ ئیمزا كردنه‌كه‌‪،‬‬ ‫ئه‌رسه‌الن بایزیش ئاماده‌ نیه‌ له‌وباره‌وه‌‬ ‫لێدوان ب���دات‪ ،‬حاك���م قادریش ده‌ڵێت‬ ‫"به‌الی یه‌كێتییه‌وه‌ شتێكی ئاساییه‌ كه‌‬ ‫سه‌رنج و تێبینی هه‌بێت"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬بن���ار هیدای���ه‌ت‪ :‬حه‌م���ه‌ی‌‬ ‫حه‌مه‌س���ه‌عید ئه‌ندامی س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫یه‌كێت���ی به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د‬ ‫ره‌شنوس���ه‌كه‌دا‬ ‫"له‌خوێندن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫تێبینیم���ان هه‌بو له‌س���ه‌ر چه‌ند بڕگه‌و‬ ‫بابه‌تێك‪ ،‬له‌س���ه‌ر ئه‌وان���ه‌ی‌ تێبینیمان‬ ‫هه‌بو شوێنگره‌وه‌(به‌دیل)مان بۆ دانابو‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ نه‌خرایه‌ ده‌نگدانه‌وه‌ تاده‌نگی له‌سه‌ر‬ ‫بده‌ین‪ ،‬دواخراوه‌ بۆ ئه‌و ره‌شنوس���ه‌ كه‌‬ ‫ده‌ستكاری كراوه‌ جارێكی دیكه‌ لیژنه‌كه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ براده‌رانی گۆڕان دانیشتن بكه‌ن‪،‬‬ ‫س���ه‌رنج‌و تێبینیه‌كانی ئێمه‌ به‌براده‌رانی‬

‫گۆڕان بڵێن"‪.‬‬ ‫حه‌مه‌ی‌ حه‌مه‌سه‌عید له‌سه‌ر ئه‌گه‌ری‬ ‫تێپه‌ڕاندن���ی ئ���ه‌و بڕگانه‌ به‌ب���ێ ئه‌وان‬ ‫ده‌ڵێت "هیچ ش���تێك رون���ادات‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌زۆرین���ه‌و كه‌مینه‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌ن���او یه‌كێتی زۆرین���ه‌و كه‌مینه‌ كاری‬ ‫پێده‌كرێ���ت‪ ،‬رێ���ز له‌بۆچون���ی زۆرینه‌‬ ‫ده‌گرین ئه‌گه‌ر تێپه‌ڕێت به‌ده‌نگی ئه‌وان‬ ‫به‌المانه‌وه‌ شتێكی ئاساییه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ به‌ش���دارینه‌كردنی ئه‌و‬ ‫چه‌ند به‌رپرسه‌ی‌ ناو یه‌كێتی كه‌ تێبینیان‬ ‫له‌س���ه‌ر پرۆژه‌ك���ه‌ هه‌بو له‌مه‌راس���یمی‬ ‫واژۆكردنه‌كه‌و ناوه‌كانیان‪ ،‬وتی"به‌ڵی من‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ نه‌ڕۆیش���تم‪ ،‬هه‌ریه‌ك له‌مه‌ال‬ ‫به‌ختیارو ئه‌رسه‌الن بایزو ئازادجوندیانی‌و‬ ‫حه‌مه‌ی حه‌مه‌س���ه‌عیدو دكتۆر خه‌سره‌و‬ ‫گوڵ محه‌مه‌دو ژماره‌یه‌كی دیكه‌ تێبینیان‬ ‫هه‌بو"‪.‬‬ ‫حه‌م���ه‌ی‌ حه‌مه‌س���ه‌عید ئام���اژه‌‬ ‫به‌ئه‌گه‌ره‌كانی دوای رێكه‌وتنه‌كه‌ ده‌كات‬ ‫"من پێم وایه‌ ئه‌م رێكه‌وتنه‌‪ ،‬بزوتنه‌وه‌ی‌‬

‫ئه‌حمه‌د عه‌سكه‌ری‌‪:‬‬

‫"كورد لۆمه‌ی‌ شیع ‌ه ده‌كات"‬

‫گ���ۆڕان یه‌كێت���ی ده‌كات���ه‌ هۆكارێ���ك نزیكبونه‌وه‌ ش���تێكی پیرۆزه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌م‬ ‫ب���ۆ ده‌رچ���ون له‌قه‌یرانه‌كان‌و كێش���ه‌و كات���ه‌دا یه‌كێتی وه‌ك براگ���ه‌وره‌ ده‌ورو‬ ‫گرفته‌كان���ی‪ ،‬ئه‌و براده‌ران���ه‌ی‌ ئێمه‌ كه‌ كاریگ���ه‌ری هه‌ب���و‪ ،‬باش���تر واب���و ئه‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ نه‌وش���یروان مسته‌فا دانیشتون‌و براگه‌وره‌ییه‌ی‌ له‌نێ���وان پارتی‌و گۆڕان‬ ‫بینیویان���ه‌‪ ،‬پ���ێ وت���ون "ئه‌گ���ه‌ر ئه‌و به‌رده‌وام���ی پێبدای���ه‌‪ ،‬ن���ه‌ك یه‌كێتی‬ ‫رێككه‌وتنه‌ نه‌بوای���ه‌ من نه‌ده‌گه‌ڕامه‌وه‌‪ ،‬خۆی ب���كات به‌ به‌ش���ێك له‌قه‌یرانه‌كه‌و‬ ‫له‌ب���ه‌ر رێككه‌وتنه‌ك���ه‌ هاتومه‌ته‌وه‌ بۆ ئێستا به‌ش���ێك له‌قه‌یران‌و گرفته‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ پارت���ی كه‌موك���وڕی هه‌بو‬ ‫كوردستان"‪.‬‬ ‫ئێم���ه‌ تاقیكردنه‌وه‌م���ان هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ ل���ه‌وه‌ی‌ نه‌هاتون ب���ه‌ده‌م یه‌كێتییه‌وه‌و‬ ‫الیه‌ن���ه‌ سیاس���ییه‌كان‪ ،‬رێككه‌وت���ن‌و پێشنیارو بۆچونه‌كانی یه‌كێتییان به‌هه‌ند‬

‫وه‌رنه‌گرت‪ ،‬رێكه‌وتن���ی نێوان یه‌كێتی‌و‬ ‫گۆڕان مه‌ترسی ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ كوردستان‬ ‫بگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ دو ئیداره‌یی‌و نزیكیشه‌‬ ‫له‌و مه‌ترسییه‌‪ ،‬یه‌كێتی له‌م رێككه‌وتنه‌‬ ‫زه‌ره‌رمه‌ن���ده‌ له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ جومگ���ه‌‬ ‫هه‌س���تیاره‌كانی حوكمڕانی به‌ده‌س���ت‬ ‫پارتییه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی دیك���ه‌وه‌‪ ،‬حاك���م ق���ادر‬ ‫حه‌مه‌جان كارگێری مه‌كته‌بی سیاس���یی‬ ‫یه‌كێتی له‌س���ه‌ر تێبینی به‌رپرسه‌كانی‬ ‫یه‌كێت���ی به‌ئاوێن���ه‌ی‌ وت "كۆمیت���ه‌ی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی به‌زۆرینه‌ی‌ ده‌نگ‬ ‫ره‌زامه‌ن���د ب���وه‌ له‌س���ه‌ر رێكه‌وتنه‌كه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێك براده‌ر تێبینی هه‌یه‌ له‌سه‌ر چه‌ند‬ ‫بڕگ���ه‌و به‌ندێكی ناو رێكه‌وتنه‌كه‌‪ ،‬به‌الی‬ ‫یه‌كێتییه‌وه‌ شتێكی ئاساییه‌ كه‌ سه‌رنج‌و‬ ‫تێبینی هه‌بێت‪ ،‬ئێم���ه‌ تێبینییه‌كانمان‬ ‫به‌الوه‌ ئاساییه‌"‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌مان بابه‌ت‪ ،‬ئه‌رسه‌الن بایز‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ وت "هیچ لێدوانێكم له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌و پرسه‌ نیه‌و قسه‌ی‌ له‌سه‌ر ناكه‌م"‪.‬‬

‫هه‌رێم به‌رده‌وام ‌ه‬ ‫وته‌بێژی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ كۆماری‌ عێراق‪:‬‬ ‫له‌فرۆشتن ‌ی‬ ‫عه‌باد ‌ی له‌بری ئه‌وه‌ی چاكسازیی بكات بارودۆخه‌كه‌ی‌ ئاڵۆزتر كرد‬ ‫نه‌وت ‌ی كه‌ركوك‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ئه‌حم���ه‌د عه‌س���كه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگای‌ كه‌ركوك به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫راگه‌یاند "له‌ئێس���تادا حكومه‌ت ‌‬ ‫نی���وه‌ی‌ نه‌وتی‌ كه‌ركوك ده‌فرۆش���ێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫چونك��� ‌ه به‌بڕیارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ن���ه‌وت له‌كۆمپانیای‌ نه‌وت ‌‬ ‫فرۆش���تن ‌‬ ‫ی‬ ‫باكور راگیراوه‌‌و ئه‌وه‌ی‌ له‌ژێر ده‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���امانه‌ سروش���تیه‌كان ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی هه‌رێمدای ‌ه ئه‌و‌ه هه‌ر به‌رده‌وام‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫ده‌فرۆشرێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬ش���ۆڕش محه‌مه‌د‪ :‬ئه‌حمه‌د‬ ‫ی راگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ی به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫عه‌س���كه‌ر ‌‬ ‫ی پارێ���زگای‌ كه‌رك���وك‬ ‫"ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فرۆش���تن ‌‬ ‫ئ���اگاداری‌ ورده‌كارییه‌كان ‌‬ ‫ی كه‌ركوك نیی���ه‌‌و زانیارییه‌كان‬ ‫نه‌وت��� ‌‬ ‫ی س���امان ‌ه‬ ‫ته‌نه���ا ل���ه‌الی‌ وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی كار‌ه ك ‌ه‬ ‫سروش���تیه‌كان‌و كۆمپانی���ا ‌‬ ‫نه‌وته‌كه‌ ده‌رده‌هێنێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه "ئه‌وكاته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫داع���ش هاتۆت��� ‌ه ناوچه‌كه‌‌و س���وپا ‌‬ ‫ی بی���ر‌ه نه‌وتییه‌كان‬ ‫عێراق له‌پارێزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫كش���اوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هێزه‌كان��� ‌‬ ‫س���امانه‌ سروش���تیه‌كان پارێ���زگاری‬ ‫له‌و بیر‌ه نه‌وتانه‌ ده‌ك���ه‌ن‌و له‌وكاته‌و‌ه‬ ‫ی س���امان ‌ه‬ ‫له‌ژێر ده‌س���ه‌اڵتی‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫سروشتیه‌كاندایه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه "ش���اری‌ كه‌رك���وك ته‌نه���ا پاره‌ ‌‬ ‫ی له‌و نه‌وته‌ی‌ ده‌فرۆش���رێت‬ ‫پترۆدۆالر ‌‬ ‫ی بۆت ‌ه‬ ‫ی تریان داهاته‌كه‌ ‌‬ ‫ده‌درێتێ‌‌و ئه‌و ‌‬ ‫كێشه‌ له‌نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا"‪.‬‬ ‫ی ئه‌وه‌ش رونده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫عه‌س���كه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫"ئ���ه‌و كێڵگه‌ نه‌وتیان���ه‌ی‌ ك ‌ه له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی س���امان ‌ه سروش���تیه‌كانه‌و‌ه‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫نه‌وته‌ك���ه‌ی‌ ده‌رده‌هێنرێ���ت له‌الی���ه‌ن‬ ‫ی س���امان ‌ه‬ ‫ی وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫پۆلیس��� ‌‬ ‫سروشتیه‌كانه‌و‌ه پارێزگاری‌ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ده‌ش���ڵێ‌ "وا بۆ نزیكه‌ی‌ س���ێ‌ ساڵ‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی عێراق بودجه‌ ‌‬ ‫ده‌چێ���ت حكومه‌ت ‌‬ ‫پارێزگای‌ كه‌ركوك نه‌ناردوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ ‌‬ ‫كه‌ركوك جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 140‬كه‌ له‌ده‌ستور ‌‬ ‫كه‌ هه‌ر كات ماده‌ ‌‬ ‫عێراق���دا هاتوه‌ جێبه‌جێك���را ئه‌وكات ‌ه‬ ‫ی كه‌ركوك ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ س���ه‌ر‬ ‫پارێزگا ‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ی ئه‌و پاره‌ی ‌هی‌ كه‌ له‌شۆفێران‬ ‫له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌رده‌گیرێ���ت له‌كاتی‌ چون��� ‌ه ناوه‌وه‌ ‌‬ ‫ش���اری‌ كه‌رك���وك‪ ،‬عه‌س���كه‌ری‌ وتی‌"‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ به‌فه‌رمانی‌ وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫عێ���راق ده‌كرێت‌و بڕی���اردراوه‌ ك ‌ه هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ئۆتۆمبێلێ���ك دێت��� ‌ه ناو ش���اره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫باشوری‌ عێراق تۆماری‌ هاتن ‌ه ناوه‌وه‌ ‌‬ ‫ب���ۆ بكرێ���ت‌و له‌به‌رامب���ه‌ردا بڕێ���ك‬ ‫ی‬ ‫ێ وه‌رده‌گیرێ���ت‌و ئامانج لێ ‌‬ ‫پ���اره‌ی‌ ل ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ئه‌لیكترۆنیكردنی‌ ژماره‌‌و خاوه‌ندارێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ئۆتۆمبێالنه‌ی ‌ه ك ‌ه دێن ‌ه ناو ش���ار ‌‬ ‫كه‌ركوك"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "ئ���ه‌و پاره‌یه‌ بۆ ش���ار ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫كه‌ركوك خه‌رج ناكرێته‌وه‌"‪.‬‬

‫وته‌بێژی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ كۆماری‌ عێراق‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت "عه‌ب���ادی‌ ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌‬ ‫هه‌وڵه‌كانی به‌ئاراسته‌ی‌ جێبه‌جێكردنی‬ ‫به‌رنامه‌یه‌كی سیاس���ی خ���ۆی‌و لێدانی‬ ‫نه‌یاره‌كان���ی ب���و‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ مه‌به‌س���تی‬ ‫چاكسازی بنه‌ڕه‌تی نه‌بو‪ ،‬له‌بری ئه‌وه‌ی‬ ‫چاكسازیی بكات بارودۆخه‌كه‌ی‌ ئاڵۆزتر‬ ‫كرد"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬بنار هیدایه‌ت‪ :‬خالید ش���وانی‬ ‫وته‌بێژی س���ه‌رۆكایه‌تی كۆماری عێراق‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند"بارودۆخی سیاسیی‬ ‫ئێس���تای عێراق‪ ،‬بارودۆخێك���ی ئاڵۆزه‌‬ ‫له‌ڕوی سیاس���یی‌و ئه‌منییه‌وه‌‪ ،‬هه‌رگیز‬ ‫بارودۆخی عێراق هێنده‌ی‌ ئێس���تا ئاڵۆز‬ ‫نه‌ب���وه‌‪ ،‬حكومه‌ت ئیفلیج���ه‌و ناتوانێت‬ ‫كاره‌كان���ی بكات‪ ،‬ده‌بێت چاره‌س���ه‌ری‬ ‫كێشه‌كان بدۆزرێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ده‌بێ���ت ئ���ه‌و پرۆس���ه‌‬ ‫سیاس���ییه‌ی هه‌ی���ه‌ له‌دژایه‌تیكردن���ی‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌و چاكس���ازی وه‌ك چاره‌س���ه‌ر‬ ‫به‌كاربهێنرێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و كاره‌ نه‌كرێت‬ ‫كێشه‌ كه‌ڵه‌كه‌بوه‌كانی ده‌ ساڵی رابردو‬ ‫دێنه‌وه‌ پێش"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ "هه‌مو الیه‌نه‌كان هێنده‌ی‌ قورس���ایی‬ ‫خۆی���ان به‌رپرس���ن له‌گه‌یش���تنی ئه‌م‬ ‫بارودۆخه‌ به‌م ش���ێوه‌یه‌‪ ،‬بێگومان له‌و‬ ‫نێوه‌نده‌دا ش���یعه‌ كه‌ زۆرینه‌ن‌و حوكمی‬ ‫عێراق ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وان پش���كی زیاتریان‬ ‫به‌رده‌كه‌وێت له‌م كێشانه‌"‪.‬‬ ‫وته‌بێژی س���ه‌رۆكایه‌تی كۆمار ئاماژه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌دات ك���ه‌ "میكانیزمه‌كان���ی‌‬ ‫عه‌بادی بۆ دروستكردنی حكومه‌تی نوێ‬

‫مەرقەدێکی پیرۆزی شیعەکان‬ ‫ته‌ندروس���ت نه‌بو‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ره‌چاوی‬ ‫ره‌وش���ی سیاسی عێراقی‌ نه‌كرد‪ ،‬پرس‌و‬ ‫راوێ���ژی به‌هێزه‌ سیاس���ییه‌كان نه‌كرد‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش نیگه‌رانی لێكه‌وته‌وه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ "عه‌بادی‌‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ هه‌وڵه‌كان���ی به‌ئاراس���ته‌ی‌‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی به‌رنامه‌یه‌كی سیاس���ی‬ ‫خۆی‌و لێدان���ی نه‌یاره‌كانی بو‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫مه‌به‌س���تی چاكس���ازی بنه‌ڕه‌تی نه‌بو‪،‬‬ ‫له‌ب���ری ئ���ه‌وه‌ی چاكس���ازیی ب���كات‬ ‫بارودۆخه‌كه‌ی‌ ئاڵۆزتر كرد"‪.‬‬ ‫ده‌شڵێ‌ "ئه‌م ئاڵۆزییه‌ی‌ ئێستا دروست‬ ‫بوه‌‪ ،‬پاكتاوی حس���اباتی دو الیه‌نه‌كه‌ی‌‬

‫شیعه‌یه‌‪ ،‬هه‌وڵه‌كه‌ش بۆ ئه‌وه‌یه‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫هه‌ر الیه‌نێك ده‌سه‌اڵتی خۆی بسه‌پێنێت‬ ‫به‌سه‌ر ده‌وڵه‌تدا"‪.‬‬ ‫ئارام شێخ محه‌مه‌د جێگری‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ عێراق له‌ب���اره‌ی‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫كێشه‌ نێوخۆییه‌كانی‌ ماڵی‌ شیعی‌ له‌سه‌ر‬ ‫كێش���ه‌كانی‌ عێراق‪ ،‬رایگه‌یاند "كێش���ه‌‬ ‫نێوخۆییه‌كانی‌ ماڵی‌ ش���یعی‌ كاریگه‌ریی‌‬ ‫راس���ته‌وخۆی‌ هه‌یه‌ له‌س���ه‌ر كێشه‌كانی‌‬ ‫عێراق"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌ر ملمالنێیه‌كی سیاسیی‌و‬ ‫حزبی له‌نێوان هاوپه‌یمانی نیش���تیمانی‬ ‫كاریگه‌ری هه‌یه‌ له‌سه‌ر دۆخی سیاسیی‬

‫عێراق چونكه‌ زۆرینه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێش���ه‌كانی‌ عێراق‬ ‫پێویس���ته‌ ش���یعه‌ نێو ماڵی‌ خۆی‌ رێك‬ ‫بخاته‌وه‌‌و ته‌بایی‌ تیادا دروست بێته‌وه‌‌و‬ ‫ده‌ش���ڵێ‌ "كێشه‌كه‌ له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ له‌ناو‬ ‫ماڵی ش���یعه‌دا بوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی له‌نێوان‬ ‫سه‌درو مالیكی"‪.‬‬ ‫راش���یگه‌یاند "ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ پڕۆس���ه‌ی‌‬ ‫سیاسی له‌عێراق راس���تبێته‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫هاوپه‌یمان���ی نیش���تیمانی له‌ناوخۆیاندا‬ ‫رێكه‌وتن بكه‌ن له‌س���ه‌ر چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫كێشه‌كانی ناوماڵی خۆیان"‪.‬‬

‫یه‌كێتی‌‌و گۆڕان لیژنه‌یه‌كی‌ شه‌ش كه‌س ‌ی بۆ جێبه‌جێكردنی‌ رێككه‌وتنه‌كه‌یان پێكده‌هێنن‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬یه‌كێتی‌ به‌نوێنه‌رایه‌تی‌ گۆڕانیش له‌گه‌ڵ‌ پارتی‌ كۆده‌بێته‌وه‌‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫دوێنێ‌ ئه‌و لیژنه‌یه‌ی‌ رێككه‌وتنی‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫گۆڕانی���ان گه‌اڵڵه‌ ك���رد‪ ،‬دوا كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆی���ان ئه‌نجامدا‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێ���ت "بڕیاردرا‬ ‫لیژنه‌یه‌كی‌ شه‌ش كه‌سی‌ بۆ جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫رێككه‌وتنه‌كه‌ پێكبهێنن"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪،‬بنارهیدایه‌ت‪ :‬فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد‬

‫ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی نیشتیمانی ئه‌نجومه‌نی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ ده‌بن‌و له‌الیه‌ن‬ ‫كوردس���تان به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د ئ���ه‌و مه‌كته‌بی‌ سیاس���ییه‌وه‌ دیاریده‌كرێن‪ ،‬سێ‌‬ ‫لیژنه‌یه‌ی ب���ۆ جێبه‌جێكردنی رێكه‌وتنه‌كه‌ ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی‌ گۆڕانی���ش ئه‌ندامی‌ جڤاتی‌‬ ‫پێكهێن���راوه‌ بریتیی���ه‌ له‌ش���ه‌ش ئه‌ندام‪ ،‬نیشتمانی‌ ده‌بن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "باس له‌وه‌ نه‌ك���راوه‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫س���ێ ئه‌ندامی یه‌كێتییه‌و سێ ئه‌ندامه‌كه‌ی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان���ه‌‪ ،‬ناوبراو وت ‌ی لیژنه‌یه‌ كه‌س���ێكی‌ دیاریكراو سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫"س���ێ‌ ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی‌ یه‌كێت���ی ئه‌ندام���ی‌ یان سه‌رپه‌رشتی‌ بكات"‪.‬‬

‫س���ه‌باره‌ت به‌كۆبونه‌وه‌ی‌ داهاتوش���یان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ پارتی‌‪ ،‬ئه‌سه‌س���ه‌رد وتی‌ "ئه‌گه‌ر‬ ‫بێ���ت‌و پارت���ی دیموكرات���ی كوردس���تان‬ ‫له‌گه‌ڵ وه‌فدی هاوبه‌ش���ی یه‌كێتی‌و گۆڕان‬ ‫كۆنه‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وا یه‌ك الی���ه‌ن یا ئێمه‌‬ ‫یان گ���ۆڕان نوێنه‌رایه‌تی الیه‌نه‌كه‌ی‌ دیكه‌‬ ‫ده‌كات‌و له‌گه‌ڵیان كۆده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬

‫عارف ته‌یفور‪ .:‬خۆ ل ‌ه ‪ 110‬ئه‌ندامی په‌رله‌مان قاتی نه‌بوه‌ یه‌كێك نه‌كرێت به‌سه‌رۆكی په‌رله‌مان‬ ‫ع���ارف ته‌یف���ور ئه‌ندامێك���ی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس���یی پارتی دیموكراتی كوردس���تان‬ ‫ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ له‌ ‪ 110‬ئه‌ندامی‬ ‫په‌رله‌م���ان قاتی نه‌بوه‌ یه‌كێ���ك نه‌كرێت‬ ‫به‌سه‌رۆكی په‌رله‌مان‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ نه‌كرێت ئه‌وا ده‌بێت یوسف محه‌مه‌د‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی داهات���و بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫هه‌ولێر"‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪،‬بن���ار هیدایه‌ت‪ :‬ع���ارف ته‌یفور‬ ‫ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیی پارتی به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یاند "له‌دواین كۆبون���ه‌وه‌ی‌ مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسیی پارتی‪ ،‬باس له‌لیژنه‌یه‌ك كرا كه‌‬ ‫به‌سه‌رۆكایه‌تی نێچیرڤان بارزانی گه‌ڕێكی‬ ‫دیكه‌ بۆ س���ه‌ردانی الیه‌نه‌ سیاسییه‌كانی‬ ‫كوردس���تان رێكبخات‪ ،‬به‌اڵم زانیاریم نیه‌‬ ‫لیژنه‌كه‌ چی به‌سه‌رهاتوه‌"‪.‬‬

‫س���ه‌باره‌ت به‌كاردان���ه‌وه‌ی پارت���ی‬ ‫ب���ۆ دروس���تكردنی به‌ره‌ی���ه‌ك به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ڕێككه‌وتن���ی یه‌كێتی‌و گ���ۆڕان‪ ،‬ته‌یفور‬ ‫وتی "پارتی باس���ی له‌به‌ره‌یه‌كی هاوبه‌ش‌و‬ ‫هاوپه‌یمانی نوێ نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی رێكه‌وتن ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬هه‌ندێك حزبی‬ ‫دیكه‌ش هه‌ی���ه‌ هاوپه‌یمان و پش���تیوانی‬ ‫پارتین"‪.‬‬

‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ مه‌كته‌بی سیاسیی دواین‬ ‫هه‌ڵوێستی پارتی له‌سه‌ر گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ دكتۆر‬ ‫یوس���ف محه‌مه‌د بۆ هه‌ولێر ده‌ربڕی وتی‬ ‫"خۆ له‌ ‪ 110‬ئه‌ندامی په‌رله‌مان قاتی نه‌بوه‌‬ ‫یه‌كێ���ك نه‌كرێت به‌س���ه‌رۆكی په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ نه‌كرێت ئه‌وا ده‌بێت یوس���ف‬ ‫محه‌م���ه‌د له‌هه‌ڵبژاردنی داهاتو بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ هه‌ولێر"‪.‬‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫وەرزێکی نوێ‬ ‫بۆ گۆڕان‌و ئایندەی‬ ‫فەرەیدون کونجرینی‬ ‫هەروەك ئاشکرایە ڕۆژی ‪2016/5/14‬‬ ‫بەئامادەبون���ی نەوش���یروان مس���تەفا‬ ‫لەکۆبونەوەی ئەنجومەنی جڤاتی گشتی‬ ‫بزوتنەوەی گ���ۆڕان‪ ،‬رێکەوتنی ماددەی‬ ‫نێوان یەکێتی‌و گۆڕان بەزۆرینەی دەنگ‬ ‫پەس���ەند کرا" کەلەپێناو یەکخسنەوەی‬ ‫نێوماڵی کوردە‪ ،‬زیاتر" مەبەس���ت لەم‬ ‫هاوڕابونە بەرژەوەندی خەڵکەو گەیشتن‬ ‫بەئامانجە نیشتمانیەکانە‪ ،‬وەك پشتێنی‬ ‫بەرگ���ری لەنەمانی گەندەڵ���ی‌و حوکمی‬ ‫تاکڕەوی لەهەرێمی کوردستاندا‪.‬‬ ‫رێکەوتنێک���ی‬ ‫بەوهیوایەی���ن‬ ‫س���ەرکەوتوبێت لەپێن���او بەرژەوەندی‬ ‫گش���تیدا تـــواندرابێ���ت بەفیلت���ەری‬ ‫رۆشنبیرو کەسایەتی بیرمەندا پێشوەخت‬ ‫ئەوپ���ڕۆژە (‪ )25‬ماددەیە کە بەس���ەر‬ ‫(‪ )11‬بەش���دا دابەش���كراوە ڕۆیشتبێت‬ ‫نەخش���ەی مەبەس���ت داڕێژراوبێت تا‬ ‫هەڵەکان���ی راب���وردو دوپاتنەکرێنەوەو‬ ‫رەزامەن���دی خەڵک���ی لەس���ەربوبێت‌و‬ ‫راستیەکان لەسەرەتاوە ئاشکرابێت نەکا‬ ‫دوای ش���کاندنی بەڵێنەکان رونکردنەوە‬ ‫بدرێت‌و ببێتە چەواش���ەکاری لەناوماڵی‬ ‫کوردا‪.‬‬ ‫بەدڵنیای���ی بزوتنەوەی گۆڕان خاوەنی‬ ‫چەندین کەس���ایەتی باش���ی سیاسیەو‬ ‫بەهەڵەی خۆیاندا ناکەون ‪ ،‬دەش���کرێت‬ ‫ئەوەمان لەیاد نەچێت یەکێتی لەڕاپەڕینی‬ ‫بەهاری ‪91‬دا دوای ئەوەی خەباتی شاخی‬ ‫گواستەوە بۆ شار لەسەر سکەی شۆڕش‬ ‫نەماو دوای پێکهاتەکان‌و جەنگی ناوخۆ‬ ‫ئاس���تێکی هەڵەی سیاسی پەیڕەو کردو‬ ‫بوە هۆکاری ئەو ملمالنێــیانەی لەمێژودا‬ ‫نوس���راونەتەوە بەتایبەت هاوش���ێوەی‬ ‫پارت���ی بەئاس���تێکی بنەماڵەگەرێت���ی‌و‬ ‫هەمان داگیرکاری سامانی گشتی هەرێم‬ ‫ناسراوە‪.‬‬ ‫ئەوەی لێ���رەدا دەمــهەوێ���ت بیڵێم‪،‬‬ ‫فێریی���ان مەک���ەن‌و پڕۆژەکانی���ان پێ‬ ‫مەفرۆش���نەوە ی���ان لەپێن���او بەڵێن���ی‬ ‫بێس���نوردا پێیان مەبەخش���ن "یەکێتی‬ ‫نیش���تمانی لەمێژوی خەباتی رابوردودا‬ ‫هەم���و حزبێک���ی تاقیکردۆت���ەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫راس���تیەش رێکخەری گشتی بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان کاك نەوشیروان دەیزانێت‌و نکۆڵی‬ ‫ناکرێ لەوەی نزیکتر لەئێمە ناس���یونی‌و‬ ‫شارەزایە لەئامانجی سیاسەتی ئەو حزبە"‬ ‫کە یەکێتی ژێرباڵــی فــراوانەو دەتوانێت‬ ‫بازی سیاس���ی بدات بێ ئەوەی بکەوێت‪،‬‬ ‫هاواڵتیان���ی هەرێم���ی کوردس���تانیش‬ ‫بەئاگان لەوەی کە ل���ەدوای رێکەوتنامە‬ ‫س���تراتیژیەکەی نێ���وان یەکێتی‌و پارتی‬ ‫چی ڕویدا‪ ،‬سنوری بەزاندبو چەندجارێك‬ ‫هەموارکرای���ەوە بەمەش خەڵ���ك زیاتر‬ ‫زەرەرمەند بون لەنێوان ئەو دو حزبەداو‬ ‫هەوڵی سیاسی‌و کۆمەاڵیەتی بەئاستێکی‬ ‫شارستانیدا گەشەی نەکردوەو چەقیوی‬ ‫رابوردو بوین‪.‬‬ ‫بۆ بزواندنی هەس���ت‌و سۆزی خەڵک‌و‬ ‫وەرگرتنەوەی حەق‪ ،‬وا باشترە بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان جورئەت بکا کۆشک‌و تەالرەکانی‬ ‫بەرپرس‌و سەرکردە سیاسییەکانی کورد‬ ‫موڵک���ە داگیرکراوەکان ئاش���کرا بکەن‪،‬‬ ‫پیشانی خەڵکی بدەن تا هاواڵتیان بزانێ‬ ‫لەچ ژیانێکی ش���اهانەدان‌و چۆن موڵکی‬ ‫گش���تییان داگیرک���ردوە‪ .‬لەبەرپرس���ە‬ ‫بااڵکانەوە دەس���تپێبکەن ت���ا دواین ئەو‬ ‫کەسانەی بەپش���تی حزب دەستێوەردان‬ ‫دەکات "نیش���انیـبدەن چۆن بەس���ەدان‬ ‫ملی���ار دۆالریان لەهەرێمی کوردس���تاندا‬ ‫دەسبەس���ەردا گرتوەو لێخۆشبون بواری‬ ‫نەبێ���ت ب���ەوەی رێکەوتنێکی سیاس���ی‬ ‫لەنێواندا دروستبوە‪..‬‬ ‫ڕێگی���ری نەکرێ���ت لەنوس���ەران‌و‬ ‫چاالکوانانی مەدەنی‌و ئەو کەسایەتیانەی‬ ‫داکۆکی دەکەن لەسیس���تەمی سیاسی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان‌و بنچینە نیش���تمانی‌و‬ ‫دیموکراس���یەکان بەهۆی ئەم رێککەوتنە‬ ‫سیاس���یەی نێوان یەکێتی‌و بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان چونکە یەکێتی نیشتمانی مێژوی‬ ‫گەندەڵ���ی هەیەو هاوش���ێوەی پارتی‬ ‫موڵکی گش���تیان داگیرکردوەو بێدەنگە‬ ‫لەگەندەڵی‌و شێواندنی بارودۆخی سیاسی‬ ‫هەرێمی کوردستان‪.‬‬ ‫من وەك نوسەرێکی ئازاد دەچم بەگژ‬ ‫هەر پارت‌و الیەنێکی حزبی‌و رێکخراوێك‬ ‫کە مافی تاک قۆرخ بکات‌و بۆ بەرژەوەندی‬ ‫خۆیان‌و مانەوەیان لە دەس���ەاڵت‌و ئاماج‬ ‫لەگەیشتن بەمەبەستی سیاسی حزب‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫"بێرنارد هێنر ‌ی لیڤی‌" ده‌رهێنه‌ری‌ فیلمی‌ پێشمه‌رگه‌‪:‬‬

‫‪5‬‬

‫زانینی شه‌ڕ لەزانینی فه‌لسه‌ف ‌ه گرنگتره‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫هه‌فته‌ی‌ رابردو‪ ،‬ده‌ركه‌وتنی‌ شێخ‬ ‫جه‌عفه‌رو سیروان بارزانی‌‌و هێلی‌‬ ‫لۆڤ له‌فێستیڤاڵی‌ كان‪ ،‬زیاتر له‌و‬ ‫پیاوه‌ قژبژه‌ یه‌خه‌ سپی‌‌و سنگكراوه‌یه‌‬ ‫سه‌رنجی‌ كوردی‌ راكێشا كه‌ له‌پشت‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ ئه‌م فلیمه‌و بردنی‌‬ ‫ئه‌وانه‌وه‌ بو بۆ فێستیڤاڵی‌ كان‪.‬‬

‫به‌پێی‌ رۆژنامه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫جۆرزەلیم پۆستی‌‬ ‫ئیسرائیلی‬ ‫بێرنارد لێڤی‬ ‫یه‌كێكه‌‬ ‫له‌ ‪ 50‬جوله‌كه‌‬ ‫كاریگه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫جیهان‬

‫بێرنارد هێنری‌ لێڤی‌ ته‌مه‌ن ‪ 68‬ساڵ‌‪،‬‬ ‫كه‌ زیاتر له‌چل س���اڵه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫كارا له‌روداوه‌ گ���ه‌رم‌و هه‌ژێنه‌ره‌كانی‌‬ ‫دنی���ادا ئاماده‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌فت���ه‌ی‌ رابردو‬ ‫فیلمی‌ پێش���مه‌رگه‌و س���تافه‌كه‌ی‌ برد‬ ‫بۆ كان‪ ،‬ئ���ه‌و له‌به‌رهه‌مهێنانی‌ فلیمی‌‬ ‫دۆكۆمێنتاریدا له‌سه‌ر روداوه‌ گه‌رمه‌كانی‌‬ ‫دنیا خاوه‌نی‌ ئه‌زمونێكی‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌بۆسنه‌و ئه‌فغانس���تانه‌وه‌ بگره‌‬ ‫تا ده‌گات به‌باش���وری‌ سودان‌و لیبیا‌و‬ ‫ئۆكرانیا‪ ،‬به‌ش���ێك له‌م فلیمانه‌ش���ی‌‬ ‫له‌سااڵنی‌ رابردودا له‌فیلمه‌ تایبه‌ته‌كانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ كێبڕكێی‌ فێس���تیڤاڵی‌ كان‪،‬‬ ‫وه‌ك فیلمی‌ پێشمه‌رگه‌ نمایش كراون‪.‬‬ ‫لێڤی‌ كه‌ فه‌یله‌س���وف‌و نوس���ه‌ر‌و‬ ‫ده‌رهێنه‌ری‌ س���ینه‌مایی‌‌و سینارێست‌و‬ ‫رۆژنامه‌ن���وس‌و جوله‌كه‌یه‌كی‌ ناوداری‌‬ ‫فه‌ره‌نسییه‌‪ ،‬له‌م چه‌ند ساڵه‌ی‌ دواییدا‬ ‫ش���ێلگیرانه‌ به‌ش���داری‌ شۆڕشه‌كانی‌‬ ‫به‌ه���اری‌ عه‌ره‌ب���ی‌ ك���ردوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫ی سه‌ربازیی‌‬ ‫به‌ئه‌ندازیاری‌ ده‌ستێوه‌ردان ‌‬ ‫فه‌ڕه‌نس���ا له‌لیبیادا داده‌نرێت كه‌ بوه‌‬ ‫هۆی‌ روخان���ی‌ رژێمه‌ك���ه‌ی‌ قه‌زافی‌‪.‬‬ ‫پێشتریش یه‌كه‌مبن بیرمه‌ندی‌ رۆژئاوا‬ ‫بو كه‌ بانگه‌ش���ه‌ی‌ بۆ ده‌ستێوه‌ردانی‌‬ ‫مرۆیی‌ له‌شه‌ڕی‌ بۆسنه‌دا كرد له‌ده‌یه‌ی‌‬ ‫‪ 1990‬دا‌و دواتری���ش پش���تیوانی‌‬ ‫له‌بزوتنه‌وه‌ی‌ سه‌وز كرد له‌ئێران‪.‬‬ ‫لێڤ���ی‌ ك���ه‌ پیاوێك���ی‌ مه‌یدانییه‌و‬ ‫له‌سه‌رتاس���ه‌ری‌ جیهان���دا له‌نزیكه‌و‌ه‬ ‫به‌ش���داری‌ له‌روداوه‌كان���دا ده‌كاو‬ ‫به‌وپه‌ڕی‌ ریسك كردنه‌وه‌ له‌به‌ره‌كانی‌‬ ‫جه‌نگدا ئاماده‌ ده‌بێت‪ ،‬پش���تیوانێكی‌‬ ‫سه‌رس���ه‌ختی‌ باش���وری‌ س���ودان‌و‬ ‫جیابون���ه‌وه‌ی‌ له‌ده‌وڵه‌ت���ی‌ باك���وری‌‬ ‫س���ودان بو‪ ،‬یه‌كێك بو له‌الیه‌نگرانی‌‬ ‫هێرش���كردنه‌ س���ه‌ر عێراق‌و به‌رده‌وام‬ ‫له‌هه‌وڵ���ی‌ دۆزینه‌وه‌ی‌ س���ه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫كۆمه‌كی‌ م���ادی‌‌و مه‌عنه‌ویش���دایه‌ بۆ‬ ‫به‌رهه‌ڵس���تكارانی‌ رژێم���ی‌ ئه‌س���ه‌د‬ ‫له‌سوریا‪ ،‬ئه‌م فه‌یله‌سوفه‌ فه‌ڕه‌نسییه‌‬ ‫"پوتین"ی‌ سه‌رۆكی‌ روسیا به‌هاوشێوه‌ی‌‬ ‫"هیتله‌ر" ناوده‌بات‪.‬‬

‫شێخ جەعفەرو لێڤی‌و سیروان بارزانی لەکان‬ ‫ژن به‌كه‌م س���ه‌یر ناك���ه‌ن‌و هه‌واداری‌‬ ‫ئازادی‌ ئایین‌و بیروڕاش���ن‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه‬ ‫ب���ه‌رده‌وام داوا له‌فه‌ره‌نس���ا‌و واڵتانی‌‬ ‫رۆژئاوا ده‌كات كه‌ بۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫داعش‪ ،‬پڕ چه‌ككردنی‌ پێشمه‌رگه‌ ته‌نها‬ ‫بژارده‌ی‌ عاقاڵنه‌و ئابڕومه‌ندایه‌‪.‬‬

‫لێڤی‌و پێرێز‬ ‫لێڤ���ی‌ كه‌ دوژمنێكی‌ سه‌رس���ه‌خت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئایدۆلۆژی���ای‌ چه‌پ���ه‌‌و پێیوای���ه‌‬ ‫كۆمۆنی���زم ئه‌خالق���ی‌ م���رۆڤ‬ ‫گه‌ن���ده‌ڵ‌ ده‌كات‪ ،‬له‌س���اڵی‌‪1977‬ه‌وه‌‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌كی‌ ناسراوه‌ له‌فه‌ڕه‌نسادا‬ ‫كه‌ وت���اری‌ "به‌ربه‌ری���ه‌ت به‌ده‌مامكی‌‬ ‫مرۆڤدۆس���تییه‌وه‌"ی‌ باڵوكرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬

‫پێیوایه‌ چه‌پ توش���ی‌ نه‌خۆشییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رده‌وام‌و درێژخایه‌ن بوه‌ كه‌ ئه‌ویش‬ ‫"دژایه‌تی‌ كردنی‌ ئه‌مه‌ریكاو ئیسرائیل‌و‬ ‫جوله‌كه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ك���ه‌ به‌"چه‌رچل" سه‌رس���امه‌و‬ ‫داكۆكیكارێك���ی‌ تون���دی‌ سیاس���ه‌تی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكایه‌‪ ،‬به‌پێی‌ رۆژنامه‌ی‌‬

‫جۆرزەلیم پۆستی‌ ئیسرائیلی‌ یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌ ‪ 50‬جوله‌كه‌ كاریگه‌ره‌كه‌ی‌ جیهان‪.‬‬ ‫ئێس���تا ئه‌م ده‌رهێنه‌رو فه‌یله‌سوفه‌‬ ‫فه‌ڕه‌نسییه‌ یه‌كێكه‌ له‌وانه‌ی‌ شێلگیرانه‌‬ ‫كار بۆ ناساندنی‌ كوردستان به‌جیهان‬ ‫وه‌ك ده‌وڵه‌تێكی‌ س���ه‌ربه‌خۆ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئ���ه‌‌و چه‌ندین وتاریش���ی‌ س���ه‌باره‌ت‬

‫لێڤی‌ كه‌ ملیۆنه‌رێك���ی‌ جوله‌كه‌یه‌‌و‬ ‫له‌الیه‌ن كۆم���اری‌ ئیس�ل�امی‌ ئێران‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌په‌رستانی‌ عه‌ره‌به‌وه‌ ئه‌وپه‌ڕی‌‬ ‫دژایه‌ت���ی‌ ده‌ك���رێ‌‌و ناوونات���ۆره‌ی‌‬ ‫دواده‌خرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ ناش���ارێته‌وه‌ له‌هه‌ر‬ ‫كوێیه‌ك���ی‌ ئه‌م دنیایه‌دا بێت دڵی‌ هه‌ر‬ ‫له‌ئیسرائیله‌‪ ،‬ئه‌و س���وپای‌ ئیسرائیل‬ ‫به‌دیموكراس���یترین س���وپای‌ جیهان‬ ‫ناوده‌ب���ات‌و په‌یوه‌ندییه‌ك���ی‌ نزیك���ی‌‬ ‫لێڤی‌و بیگن‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ هه‌م���و س���ه‌رۆك وه‌زیره‌كانی‌‬ ‫به‌ستایشكردنی‌ پێش���مه‌رگه‌ له‌میدیا ئیس���رائیلدا هه‌بوه‌ ه���ه‌ر له‌مه‌ناحیم‬ ‫ناوداره‌كانی‌ فه‌ڕه‌نسادا باڵوكردوه‌ته‌وه‌‌و بیگنه‌وه‌ تا ده‌گات به‌نه‌تانیاهۆ‪ .‬لێڤی‌‬ ‫پێیوایه‌ پێش���مه‌رگ ‌ه ته‌نها سه‌نگه‌ری‌ كه‌ س���اڵه‌های‌ س���اڵه‌ له‌ناوجه‌رگه‌ی‌‬ ‫قایمی‌ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ داعش���ه‌‪ ،‬ئه‌و روداوه‌ گه‌رمه‌كاندای���ه‌‌و خاوه‌نی‌ تێزی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ به‌قاره‌مان ناوده‌بات كه‌ "ش���ه‌ڕكردنه‌ له‌پێن���اوی‌ گۆڕی���ن"دا‪،‬‬ ‫به‌وپه‌ڕی‌ جوامێریی���ه‌وه‌ ده‌جه‌نگێن‌و "هونه‌ری‌ ش���ه‌ڕ له‌هونه‌ری‌ فه‌لسه‌فه‌"‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ موسڵمانیشن به‌اڵم به‌گرنگتر ده‌زانێت‪.‬‬

‫"ئیسالمیه‌كان یه‌ك ناگرن"‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫كارگێڕی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ كوردستان‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت "هیچ هه‌نگاوێك‬ ‫نابینم له‌الیه‌ن ئیسالمیه‌كانه‌وه‌‬ ‫بۆ دروستكردنی‌ به‌ره‌ی‌ هاوبه‌ش‌و‬ ‫یه‌كگرتن"‪ .‬ئه‌ندامێكی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیسالمیش‬ ‫له‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌ به‌دور نازانرێت‬ ‫الیه‌نێك بیه‌وێت به‌م بابه‌ته‌ له‌بایه‌خ‌و‬ ‫گرنگی‌ رێكه‌وتنه‌كه‌ی‌ گۆڕان‌و یه‌كێتی‌‬ ‫كه‌م بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د حه‌كیم كارگێڕی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‬ ‫كوردس���تان له‌لێدوانێكی‌ ب���ۆ ئاوێنه‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ پرسی‌ پێكهێنانی‌ به‌ره‌یه‌كی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ رایگه‌یاند "هیچ هه‌نگاوێك‬ ‫نابین���م له‌الی���ه‌ن ئیس�ل�امیه‌كانه‌وه‌‬ ‫بۆ دروس���تكردنی‌ ب���ه‌ره‌ی‌ هاوبه‌ش‌و‬ ‫یه‌كگرتن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "پێمانخ���ۆش نییه‌ وه‌ك‬ ‫دروش���م ئه‌م پرس���ه‌ به‌كاربهێنرێت‌و‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ پ���ێ‌ فریوبدرێ���ت‌و ده‌بێت‬ ‫راس���تیه‌كان به‌خه‌ڵ���ك بگه‌یه‌نرێت‌و‬ ‫میدیاكان ده‌بێت راستیه‌كان به‌خه‌ڵك‬ ‫بگه‌یه‌نن"‪.‬‬

‫ئه‌و جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫هیچ نیازێك له‌الیه‌ن ئیسالمیه‌كانه‌و‌ه‬ ‫نابینێت بۆ دروستكردنی‌ به‌ره‌‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ ش���كرد ك���ه‌ كاری‌‬ ‫هاوبه‌ش���مان له‌گ���ه‌ڵ یه‌كگرت���وی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ هه‌یه‌‌و كۆبونه‌وه‌‌و دیداری‌‬ ‫هاوبه‌ش���مان هه‌یه‌‌و ده‌كرێت بره‌وی‌‬ ‫پێ‌ بده‌ی���ن‌و كاری‌ هاوبه‌ش جیایه‌‌و‬ ‫دروس���تكردنی‌ به‌ره‌ جیایه‌‌و یه‌كگرتن‬ ‫جیایه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ بڕگه‌كانی‌ رێككه‌وتنه‌كه‌ی‌‬ ‫نێ���وان یه‌كێتی‌‌و گ���ۆڕان‪ ،‬كارگێڕی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردستان وتی‌‬ ‫"ئه‌و بڕگان���ه‌ی‌ له‌نێو رێككه‌وتنه‌كه‌ی‌‬ ‫گ���ۆڕان‌و یه‌كێتیدا هه‌یه‌ پێش���تریش‬ ‫ی له‌پاكێجه‌كانی‌‬ ‫وه‌ك كۆمه‌ڵی‌ ئیسالم ‌‬ ‫چوار حزبه‌كه‌دا باسمان لێوه‌ كردوه‌‌و‬ ‫دواتر له‌پرسی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێمدا‬ ‫ئاماژه‌مان به‌و خااڵنه‌ داوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێمه‌ ناوه‌ڕۆكه‌كه‌ی‌ به‌خراپ‬ ‫نازانی���ن‌و به‌رێكه‌وتنێك���ی‌ ئاس���ایی‌‬ ‫ده‌یبینین ك���ه‌ دو الیه‌نی‌ سیاس���ی‌‬ ‫پێكه‌وه‌ رێكده‌كه‌ون"‪.‬‬ ‫جه‌غتی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫"تائێستا له‌الیه‌ن یه‌كێتی‌‌و گۆڕانه‌وه‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ فراوانكردن���ی‌ به‌ره‌كه‌یانه‌وه‌‬ ‫گفتوگۆیان له‌گه‌ڵ نه‌كردون"‪ .‬له‌باره‌ی‌‬

‫چونه‌ نێو به‌ره‌ی‌ یه‌كێتی‌‌و گۆڕانیش ده‌ده‌ین بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ له‌یه‌كتری‌ نزیك‬ ‫وه‌ك كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬محه‌مه‌مه‌د بین���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم نازانرێ���ت ئه‌و یه‌كتر‬ ‫حه‌كیم وتی‌ "هه‌مو شتێك له‌سیاسه‌تدا نزیكبونه‌وه‌یه‌ ده‌گاته‌ كوێ‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ نزیكبون���ه‌وه‌ی‌ الیه‌ن���ه‌‬ ‫قابیلی‌ رودانه‌‌و ن���ه‌ بڕیار له‌چونمان‬ ‫دراوه‌ ب���ۆ نێو ئه‌و به‌ره‌یه‌ی‌ یه‌كێتی‌‌و ئیس�ل�امیه‌كان له‌یه‌كت���ری‌‪ ،‬خه‌لیل‬ ‫گۆڕان‌و نه‌ چونمان قه‌ده‌غه‌یه‌ بۆ نێو ئیبراهیم وتی‌ "ئێمه‌ ئێستا له‌به‌رده‌م‬ ‫كۆنگره‌ی���ن‌و نزیكبون���ه‌وه‌ی‌ الیه‌ن���ه‌‬ ‫ئه‌و به‌ره‌یه‌"‪.‬‬ ‫راش���یگه‌یاند "وه‌ك���و الیه‌نێك���ی‌ ئیسالمیه‌كان له‌یه‌كتری‌ ستراتیژیه‌ته‌‬ ‫سیاسی‌ هه‌مو شتێك له‌به‌رده‌ستماندا له‌الی‌ ئێمه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غتی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫كراوه‌یه‌‌و ته‌نها ئه‌وه‌یه‌ شتێك ناكه‌ین‬ ‫دژ به‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌‌و ئامانجی‌ خه‌ڵكی‌ كه‌ له‌كۆنگره‌ی‌ حه‌وته‌می‌ یه‌كگرتودا‬ ‫ك���ه‌ به‌مزوانه‌ ئه‌نج���ام ده‌درێت ئه‌و‬ ‫كوردستان بێت"‪.‬‬ ‫خه‌لیل ئیبراهیم ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ پرسه‌ باسده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ده‌ش���ڵێ‌ "وه‌ك یه‌كگرت���و ئ���ه‌وه‌‬ ‫سیاس���ی‌ یه‌كگرت���وی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫كوردستانیش‪ ،‬له‌باره‌ی‌ ئه‌و پرسه‌وه‌ ستراتیژیه‌تی‌ ئێمه‌یه‌ كه‌بڕیاری‌ خۆمان‬ ‫رایگه‌یان���د "ئێمه‌ وه‌ك���و یه‌كگرتوی‌ به‌ده‌س���تی‌ خۆمانه‌‌و س���ه‌ربه‌خۆین‬ ‫ئیسالمی‌ كوردستان له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵی‌ له‌بڕیاردان���دا‌و ئێم���ه‌ ناچین���ه‌ هیچ‬ ‫ئیس�ل�امی‌‌و بزوتن���ه‌وه‌ی‌ ئیس�ل�امی‌ به‌ره‌یه‌ك له‌دژی‌ به‌ره‌یه‌كی‌ تر"‪.‬‬ ‫د‪.‬ش���وان قه‌اڵدزه‌ی���ی‌ ئه‌ندام���ی‌‬ ‫كاری‌ هاوبه‌شمان هه‌یه‌‌و له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫به‌رده‌وامین‌و له‌و كاری‌ هاوبه‌ش���ه‌دا مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌ لیستێكی‌ ئیسالمی‌ له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌ رایگه‌یاند‬ ‫هاوبه‌شمان دامه‌زراند به‌ناوی‌ لیستی‌ "ده‌بو له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ ئه‌و یه‌كده‌نگی‌‌و‬ ‫خزمه‌ت له‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگاكان‌و یه‌كڕیزیی���ه‌ هه‌بوایه‌ له‌نێ���وان الیه‌نه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ ئیس�ل�امیش ئیس�ل�امیه‌كان‪ ،‬چونك���ه‌ ئێمه‌ وه‌كو‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ هه‌ر هه‌یه‌ ب���ه‌اڵم جارێك الیه‌نه‌ ئیس�ل�امیه‌كان یه‌ك به‌رنامه‌‌و‬ ‫ی پێكهێنانی‌ یه‌ك مه‌نهه‌جمان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫نه‌بۆته‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ بڕیار ‌‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌و بابه‌ته‌ی‌ ئێس���تاش‬ ‫به‌ره‌یه‌كی‌ هاوبه‌ش بده‌ین"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێمه‌ هه‌مو الیه‌كمان هه‌وڵ له‌وانه‌ی���ه‌ زی���اد له‌پێویس���ت‬

‫گه‌وره‌كرابێ���ت‪ .‬چونكه‌ تائێس���تا ن ‌ه‬ ‫لیژنه‌یه‌كی‌ هاریكاریی‌ دروس���ت بوه‌‬ ‫نه‌ كۆبون���ه‌وه‌ی‌ ج���دی‌ له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫كراوه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا ك���ه‌ "بێگومان‬ ‫ئه‌وه‌ ئاوات‌و ئامانجی‌ هه‌مو الیه‌كمانه‌‬ ‫كه‌ كاری‌ بۆ بكرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غتی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ بۆ ئه‌و بابه‌ته‌ هی���چ پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫نوس���راو‌و ئاماده‌كراو له‌ئارادا نییه‌‌و‬ ‫ئه‌و بابه‌ته‌ی‌ به‌ره‌ی‌ ئیسالمیه‌كانیش‬ ‫زیاد له‌پێویس���ت له‌قه‌ب���اره‌ی‌ خۆی‌‬ ‫گه‌وره‌ك���راوه‌ له‌كاتێك���دا لیژن���ه‌ی‌‬ ‫هاریكاریی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "به‌اڵم بۆ خۆی‌ ئیراده‌یه‌ك‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ ئ���ه‌و ماڵئاڵۆزییه‌ نه‌مێنێت‌و‬ ‫به‌ره‌و یه‌كڕیزی‌ بڕوات‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫هیچ هه‌نگاوێكی‌ بۆ نه‌نراوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ به‌دور‬ ‫نازانرێت الیه‌نێك بیه‌وێت به‌م بابه‌ته‌‬ ‫له‌بای���ه‌خ‌و گرنگ���ی‌ رێكه‌وتنه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫گ���ۆڕان‌و یه‌كێت���ی‌ ك���ه‌م بكاته‌وه‌‌و‬ ‫وتیشی‌ "من پێم باشه‌ هه‌مو میلله‌تی‌‬ ‫كورد هه‌مومان له‌ی���ه‌ك رێككه‌وتنی‌‬ ‫س���تراتیژی‌ كۆببینه‌وه‌ به‌ئیسالمی‌‌و‬ ‫الیه‌نه‌كان���ی‌ تریش���ه‌وه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫ش���تانه‌ی‌ كه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ میلله‌ته‌‬ ‫رێك بكه‌وین"‪.‬‬

‫وه‌ك یه‌كگرتو‬ ‫ئه‌و‌ه ستراتیژیه‌ت ‌ی‬ ‫ئێمه‌یه‌ كه‌ بڕیار ‌ی‬ ‫خۆمان به‌ده‌ست ‌ی‬ ‫خۆمانه‌‌و سه‌ربه‌خۆین‬ ‫له‌بڕیارداندا‌و ئێم ‌ه‬ ‫ناچینه‌ هیچ به‌ره‌یه‌ك‬ ‫له‌دژی‌ به‌ره‌یه‌كی‌ تر‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫ئیبراهیم عەلیزادە‪ :‬ئەمەریكا دژی سەربەخۆیی هەرێمی كوردستانە‬

‫ئه‌وه‌ی بۆ سه‌ربه‌خۆیی پێویسته‌‪ ،‬گه‌لێك واوه‌تره‌ له‌ریفراندۆم‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫ئیبراهیمی عەلیزادە‪ ،‬سكرتێری كۆمەڵە‬ ‫(رێكخراوی كوردستان ‪ -‬حزبی‬ ‫كۆمۆنیستی ئێران) لەم گفتوگۆیەی‬ ‫ئاوێنەدا دەڵێت "ته‌نیا رێگاچاره‌ی‬ ‫واقیعی كه‌ له‌به‌رده‌م خه‌ڵكی هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندایه‌‪ ،‬لەكۆتاییدا سه‌ربه‌خۆییه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ە‪ :‬ل����ه‌و هه‌لومه‌رج����ه‌ دژواره‌ی‬ ‫خۆرهه‌اڵت����ی ناوه‌ڕاس����تدا‪ ،‬ك����ورد چ����ی‬ ‫له‌ده‌س����تده‌دات‌و ده‌توانرێ����ت چ����ی‬ ‫به‌ده‌س����تبهێنێت‪ ،‬ئیمكانی ئه‌وه‌ هه‌یه‌ كورد‬ ‫ده‌وڵه‌تی س����ه‌ربه‌خۆ دروس����تبكات‪ ،‬وه‌كو‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌ندێك هێز بانگه‌شه‌ی بۆ ده‌كه‌ن؟‬ ‫ئیبراهیم عەلیزادە‪ :‬پێشتر پێویسته‌ ئه‌وه‌‬ ‫رون بێته‌وه‪ ،‬كه‌ مه‌به‌ست له‌كورد كێیه‌‌؟ كام‬ ‫به‌شی كوردستان؟ ئه‌گه‌ر مه‌به‌ست خه‌ڵكی‬ ‫كورد له‌باش����وری كوردس����تانه‌‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫به‌كۆنكرێتی باس����ی ئ����ه‌وه‌ بكه‌ین‪ .‬چونكه‌‬ ‫هه‌ر وه‌كو ده‌بینین پارچه‌كانی كوردس����تان‬ ‫به‌پێی بارودۆخی تایبه‌تی خۆیان‪ ،‬ستراتیژو‬ ‫ئامانجی جیاوازیان هه‌یه‌‪ .‬دیاره‌ مه‌به‌س����تی‬ ‫ئێوه‌ مه‌س����ه‌له‌ی س����ه‌ربه‌خۆیی باش����وری‬ ‫كوردس����تانه‌‪ .‬جه‌ماوه‌ری خه‌ڵكی باشوری‬ ‫كوردستان به‌حوكمی بارودۆخێك كه‌ تێیدا‬ ‫ژی����اون‪ ،‬به‌حوكمی ره‌ن����ج‌و قوربانیه‌كی بێ‬ ‫ئه‌ژم����ار كه‌ داویان����ه‌‪ ،‬پێكهێنانی ده‌وڵه‌تی‬ ‫س����ه‌ربه‌خۆ هه‌میش����ه‌ ئاواتیان بوه‌‪ .‬ئه‌وان‬ ‫ئه‌و ئاواته‌ی خۆیان به‌ش����ێوه‌ی جۆراوجۆرو‬ ‫له‌وان����ه‌ له‌ڕێگای ریفراندۆمی����ش ده‌ربڕیوه‌‪.‬‬ ‫الم وای����ه‌ ته‌نی����ا رێگاچ����اره‌ی واقیعی كه‌‬ ‫له‌به‌رده‌م خه‌ڵكی هه‌رێمی كوردس����تاندایه‌‪،‬‬ ‫لەكۆتاییدا س����ه‌ربه‌خۆییه‌‪ .‬پرس����یار ئه‌وه‌‬ ‫نییه‌ كه‌ ئایا جه‌ماوه‌ری هه‌رێمی كوردستان‬ ‫سه‌ربه‌خۆییان ده‌وێت یان نایانه‌وێت؟ پرسیار‬ ‫ئه‌وه‌ی����ه‌ كه‌ ئایا خۆیان ب����ۆ روبەڕوبونه‌وه‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئاكامه‌كانی چاوه‌ڕوانك����راوی ئه‌و‬ ‫س����ه‌ربه‌خۆییه‌ ئاماده‌ كردوه‌؟ سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫كوردس����تان نه‌یاری زۆره‌‪ ،‬هه‌ر له‌زلهێزێكی‬ ‫وه‌ك����و ئه‌مری����كاوه‌ بگ����ره‌ هه‌ت����ا ده‌گاته‬ ‫ده‌وڵه‌تانی ناوچه‌كه‌ به‌ده‌وڵه‌تی ئێس����تای‬ ‫عێراقیش����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر كامه‌یان به‌ش����ێوه‌یه‌ك‬

‫به‌رد ده‌خه‌نه‌ س����ه‌ر رێگای ئه‌و پڕۆسه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وان ده‌توانن ئه‌منیه‌ت‌و ئاسایش له‌خه‌ڵك‬ ‫هه‌ڵبگرن‪ ،‬ده‌توانن خه‌ڵك له‌وه‌ش برس����یتر‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ده‌توانن بڕیاری شەڕ‌ی ناوخۆ بده‌ن‪.‬‬ ‫ئایا جه‌ماوه‌ری هه‌رێمی كوردستان ئاماده‌ی‬ ‫قه‌بوڵكردنی ئه‌م باجه‌ هه‌ن؟ س����ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان ته‌نیا به‌ڕاده‌ی ئاماده‌یی‬ ‫جه‌ماوه‌ر بۆ روبەڕوبونه‌وه‌ له‌گه‌ڵ كێش����ه‌و‬ ‫گیروگرفت����ی له‌و چه‌ش����نه‌وه‌ گرێ����دراوه‪.‬‬ ‫س����ه‌ركه‌وتنی وه‌ها پرۆژەیه‌ك پێویس����تی‬ ‫به‌متمانه‌ی جه‌م����اوه‌رو رێب����ه‌ری به‌یه‌كتر‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬ئێستا ده‌بینین له‌هه‌رێمی كوردستان‬ ‫جه‌ماوه‌ر له‌ده‌س����ه‌اڵت نامۆیه‌و متمانه‌یه‌كی‬ ‫ئه‌وتۆ لەنێوانی����ان نه‌ماوه‌‪ .‬گومانم نییه‌ كه‌‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ریفراندۆم بكرێ له‌ژێ����ر كاریگه‌ری‬ ‫فه‌زای عاتفیدا هه‌موان ده‌نگ به‌سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬ه����ه‌ر وه‌ك����و له‌رابردویش����دا‬ ‫داویان����ه‌‪ .‬كێش����ه‌ له‌س����ه‌ر هه‌نگاوه‌كان����ی‬ ‫داهاتویه‌‪ .‬س����ه‌ربه‌خۆیی رێگایه‌ك نییه‌ بۆ‬ ‫چاره‌س����ه‌ركردنی قه‌یرانه‌كان‪ ،‬سه‌رچاوه‌ی‬ ‫قه‌یرانه‌كانی ئێس����تای هه‌رێمی كوردستان‬ ‫له‌س����ه‌ربه‌خۆنه‌بوندا نه‌ب����وه‌‪ .‬هه‌رێم����ی‬ ‫كوردس����تان له‌‪ 25‬ساڵی رابردودا به‌كرده‌وه‌‬ ‫س����ه‌ربه‌خۆ بوه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی كه‌ بۆ سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫پێویسته‌‪ ،‬گه‌لێك واوه‌تره‌ له‌ریفراندۆم‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ب����اس له‌مه‌ترس����ییه‌كی جددی‬ ‫ده‌كرێ����ت‌و به‌قۆناغ����ی (پۆس����ت داعش)‬ ‫ناوده‌برێت‪ ،‬كه‌ گروپگه‌لی ئیسالمی رادیكاڵی‬ ‫تر دروس����تببێت‪ ،‬ئه‌م بۆچونه‌ راس����ته‌و تۆ‬ ‫هه‌ست به‌م مه‌ترسییه‌ ده‌كه‌یت‪ ،‬یان الی تۆ‬ ‫قۆناغی پۆست داعش چی ده‌بێت؟‬ ‫ئیبراهیم عەلی����زادە‪ :‬به‌و بارودۆخه‌ی كه‌‬ ‫ئێس����تا له‌رۆژاڵهه‌تی ناوەڕاست‌و له‌ئه‌فریقا‬ ‫ده‌یبینی����ن‪ ،‬هێش����تا زوه‌ ب����اس له‌قۆناغی‬ ‫"پۆس����ت داع����ش" بكه‌ی����ن‪ .‬ب����ه‌اڵم دیاره‌‬ ‫له‌عێراق‌و سوریه‌ جێگه‌یان پێ لێژ بوه‌و هه‌ر‬ ‫له‌ئێس����تاوه‌ خه‌ریكن پالنی گواستنه‌وه‌یان‬ ‫ب����ۆ لیبیا داده‌ڕێژن‪ .‬س����ه‌باره‌ت به‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬مه‌ترس����یه‌كان‌ بۆ دوای داعش‬ ‫واقعین‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬ئه‌گه‌ر داعش خاكیش له‌ده‌س����ت‬ ‫بدات‪ ،‬بۆ ماوه‌یه‌كی نه‌ زۆر كه‌میش توانای‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌ر ده‌مێنێت كه‌ كاری تیرۆریستی‌و‬

‫ئیبراهیم عه‌لیزاده‌‬ ‫كوشتن‌و هه‌ڵگرتنی ئاس����ایش له‌شاره‌كان‬ ‫درێژه‌بدات‪.‬‬ ‫دو‌ه����ه‌م‪ :‬ناوچ����ه‌ داب����ڕاوه‌كان یان جێی‬ ‫ناكۆك����ه‌كان گه‌وره‌تری����ن مه‌ترس����ی ده‌بن‬ ‫له‌س����ه‌ر خۆیان‌و له‌س����ه‌ر داهاتوی هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تانیش‪ .‬ئه‌گه‌ر سیاس����ه‌تمه‌دارانی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم س����وربن له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ ئه‌و ناوچانه‌ به‌هێزی پێش����مه‌رگه‌ له‌ژێر‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتی حكومه‌تی ناوه‌ندی ده‌ربهێنن‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ك����ه‌ وه‌كو ئه‌مری واقی����ع رویداوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ وه‌كو گه‌مه‌كردن به‌ئاگر وایه‌‪ .‬ماده‌ی‬ ‫‪ 140‬كه‌ بۆ چاره‌س����ه‌ركردنی كێش����ه‌ی ئه‌و‬ ‫ناوچانه‌ ته‌وافوقی له‌سه‌ر كرا‪ ،‬ره‌نگدانه‌وه‌ی‬ ‫بارودۆخێكی واقیعی كۆمه‌اڵیه‌تی بو‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردس����تان ئه‌و واقیعه‌‬ ‫نه‌بێنێ����ت‪ ،‬به‌واتای ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌ده‌س����تی‬

‫پرسیار ئه‌وه‌ نیی ‌ه‬ ‫كه‌ ئایا جه‌ماوه‌ری‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‬ ‫سه‌ربه‌خۆییان ده‌وێت‬ ‫یان نایانه‌وێت؟ پرسیار‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئایا خۆیان‬ ‫بۆ روبەڕوبونه‌و‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ ئاكامه‌كانی‬ ‫چاوه‌ڕوانكراوی ئه‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆییه‌ ئاماد‌ه‬ ‫كردوه‌؟‬ ‫خۆی زه‌مینه‌ی هه‌ڵگیرساندنی ئاگرێكی پڕ‬ ‫كاره‌س����ات ده‌‌خوڵقێنێت‪ .‬ئه‌گه‌ر قه‌راربێت‬ ‫ئ����ه‌و ناوچانه‌ بێنه‌ ژێر یاس����ایه‌ك‌ یان ژێر‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتێك ك����ه‌ ناس����نامه‌ی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫هه‌بێ‪ ،‬ئه‌گه‌ر قه‌راربێ����ت بڕگه‌كانی ماده‌ی‬ ‫‪ 140‬پش����تگوێ بخرێن‪ ،‬به‌مج����ۆره‌ رێگا بۆ‬ ‫ده‌س����تتێوه‌ردانی پیالنگێڕانه‌ی ده‌وڵەتانی‬ ‫ئێران‌و عێراق‌و توركیه‌ خۆش����كراوه‌‪ .‬ئه‌وان‬ ‫به‌ئاسانی ده‌توانن شه‌ڕی نه‌ته‌وه‌یی‌و تایفی‌و‬ ‫ئایینی ل����ه‌و ناوچانه‌ خۆش بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫مه‌ترسییه‌كی دیكه‌ی دوای داعشه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر قه‌راربێت عێ����راق وه‌كو واڵتێك‬ ‫بمێنێت����ه‌وه‌‪ ،‬ته‌نی����ا ده‌توان����ێ به‌رهه‌م����ی‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتێك بێت‪ ،‬كه‌ هیچ ناس����نامه‌یه‌كی‬ ‫ئایین����ی‪ ،‬نه‌ته‌وه‌یی‌و هی����چ ئایدۆلوژییەكی‬ ‫به‌س����ه‌ره‌وه‌ نه‌بێت‪ .‬ئه‌گه‌ر قه‌راریش����ه‌ ئه‌و‬

‫به‌رهه‌می هاوسه‌نگیه‌كی هێزه‌ كه‌ راده‌یه‌ك‬ ‫له‌دیموكراسی له‌هه‌مو توركیه‌‪ ،‬له‌ئەنكەرەو‬ ‫ئەستانبولیش به‌س����ه‌ر ده‌وڵه‌تی توركیه‌دا‬ ‫س����ه‌پاندوه‌‪ .‬جه‌م����اوه‌ری خه‌ڵك له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تان به‌پێی خه‌ب����ات‌و موقاوه‌م ‌هت‌و‬ ‫بون����ی ئاڵتەرناتیڤی سیاس����ی‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫ك����ه‌ ده‌وڵه‌ت����ی ناوه‌ندی توش����ی قه‌یرانی‬ ‫م����ان‌و نه‌مان بو‪ ،‬توانیان به‌ئاراس����تەیەكی‬ ‫جیاوازدا بڕۆن‪ .‬بۆ كوردس����تانی رۆژئاواش‬ ‫حه‌قیقه‌ته‌كه‌ هه‌ر ئه‌مه‌یه‌‪ .‬ئه‌و چاودێرانه‌ی‬ ‫ك����ه‌ ئ����ه‌و حه‌قیقه‌ت����ه‌ س����اده‌یه‌ نابینن‪،‬‬ ‫كێشه‌ی خۆیانه‌‪ .‬سه‌ره‌ڕای ئه‌مه‌ هێزه‌كانی‬ ‫رۆژهه‌اڵت هه‌مویان یه‌كده‌س����ت‌و یه‌كده‌نگ‬ ‫نی����ن‌و كاریگه‌ری هه‌مویان له‌س����ه‌ر وه‌زعی‬ ‫كۆمه‌ڵگای كوردس����تان وه‌ك����و یه‌ك نییه‌‪.‬‬ ‫من ده‌توانم باس����ی رێكخراوی خۆمانت بۆ‬ ‫بكه‌م‪ .‬له‌ گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا ك����ه‌ گۆڕانكاری‬ ‫گ����ه‌وره‌و خێ����را له‌كوردس����تانی ئێ����ران‬ ‫له‌گۆڕێدا نییه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌م حا‌ڵه‌ش����ه‌وه‌ ئێمه‌‬ ‫ڕێكخراوێك����ی دوورخراوه‌ی ده‌ره‌وه‌ی واڵت‌و‬ ‫ئوردوگانش����ین (به‌و ج����ۆره‌ی كه‌ ده‌ڵێن)‬ ‫نی����ن‪ .‬ژم����اره‌ی ئه‌ندامان����ی ته‌نزیمكراوی‬ ‫ئێمه‌ له‌كوردس����تان به‌هیچ جۆرێك به‌راورد‬ ‫ناكرێ����ت له‌گه‌ڵ ژماره‌ی ئه‌و هاوڕێیانه‌ی كه‌‬ ‫ئێستا له‌ ده‌وروبه‌ری مه‌قه‌ڕه‌كانی ناوه‌ندی‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ له‌كوردس����تانی عێراق نیشته‌جێن‪.‬‬ ‫جێپه‌نجه‌ی ش����ێوه‌كارو راگەیاندن‌و چاالكی‬ ‫ئێمه‌ به‌هه‌مو بواره‌كانی خه‌باتی مه‌ده‌نییه‌وه‌‬ ‫دیاره‌‪ .‬ژماره‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ له‌ئاكامی‬ ‫بانگ����ه‌وازی ئێم����ه‌دا له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان����دا‬ ‫به‌ش����داری ناك����ه‌ن هه‌رگیز له‌س����ه‌دا چل‬ ‫ب����ۆ په‌نجا كه‌مت����ر نه‌بوه‌‪ .‬ئ����ه‌و ئامادەییە‬ ‫له‌وەاڵمدان����ه‌وه‌ی جه‌م����اوه‌ر به‌بانگ����ه‌وازی‬ ‫مانگرتنی گش����تی‪ ،‬هه‌ركاتێك بارۆدوخه‌كه‌‬ ‫له‌ب����ار ب����وه‌‪ ،‬ده‌بینرێ����ت‪ ،‬له‌بزوتن����ەوە‌ی‬ ‫كرێ����كاران‪ ،‬ژن����ان‪ ،‬ژینگه‌پارێزاندا نکوڵی‬ ‫لەئامادەیی ئێمه‌ ناكرێت‪ .‬كۆمه‌ڵگای ئێران‬ ‫به‌كوردستانیش����ه‌وه‌ به‌ئه‌سپایی‌و له‌قۆاڵییدا‬ ‫به‌ره‌و گۆڕانگاری هه‌نگاو ده‌نێت‪.‬‬

‫به‌ش����ه له‌عێ����راق ك����ه‌ كوردس����تانی ناو‌ه‬ ‫س����ه‌ربه‌خۆ بێ����ت به‌ناوچه‌كان����ی تێكه‌اڵو‬ ‫له‌خه‌ڵك����ی ع����ه‌ره‌ب‌و توركم����ان‌و ئه‌وانی‬ ‫ت����ر ناتوان����ێ له‌س����ه‌ر بناغ����ەی هه‌ویه‌تی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی����ی بێ����ت‪ .‬نمون����ه‌ی كانتۆنه‌كانی‬ ‫رۆژئاوای كوردس����تان نموونەیە‌كی باشتره‪،‬‬ ‫ك����ه‌ ناس����نامه‌ی نه‌ته‌وه‌ی����ی به‌س����ه‌ره‌وه‌‬ ‫نییه‌‪ .‬ره‌م����زی بەردەوامی‌و س����ه‌ركه‌وتنی‬ ‫ئه‌وانیش له‌گ����ره‌و‌ی ئه‌وه‌دایه‌ ك����ه ‌نه‌چنه‌‬ ‫س����نوره‌كانی نه‌ته‌وایه‌تییه‌وه‌و ده‌سه‌اڵتێك‬ ‫ك����ه‌ دایده‌مه‌زرێنی����ن له‌س����ه‌ر بناغەیەكی‬ ‫دیموكراتیك واتا "یه‌ك ئینسان یه‌ك ده‌نگ"‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬رۆژهه‌اڵتی كوردس����تان‪ ،‬له‌كوێی‬ ‫ئ����ه‌م ئاڵوگۆڕانه‌دای����ه‌‪ ،‬زۆر له‌چاودێ����ران‬ ‫هێزه‌كانی رۆژهه‌اڵت به‌ به‌رپرس����یار ده‌زانن‬ ‫له‌نه‌بونی ئاڵوگۆڕ له‌م پارچه‌یه‌؟‬ ‫ئیبراهیم عەلی����زادە‪ :‬داهاتوی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردس����تان له‌ئاكام����ی گۆڕانكارییه‌كان����ی‬ ‫ناوخۆی ئێ����ران‪ ،‬دیاری ده‌كرێت‪ .‬به‌و پێیه‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی كوردس����تان ده‌بێ هه‌ڵسوڕاوانه‌‬ ‫به‌ش����داری بكات له‌خه‌باتی سه‌رانس����ه‌ری‬ ‫ب����ۆ گۆڕینی ده‌س����ه‌اڵت له‌ئێ����ران‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫كه‌موكوڕییه‌ك هه‌یه‌ له‌م ڕوه‌وه‌یه‌‪ .‬پرس����یار‬ ‫ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌ بۆچی رۆژهه‌اڵتی كوردستان‬ ‫بێده‌نگه‌‪ ،‬پرسیار ئه‌وه‌یه‌ كه‌ داهاتوی رژێمی‬ ‫ئیسالمی له‌ئێران به‌ره‌و كوێ ده‌چێت؟ دوای‬ ‫شۆڕشی دژی پاش����ایه‌تی له‌ئێران له‌ساڵی‬ ‫‪ 1979‬ك����ه‌ ده‌س����ه‌اڵت له‌مه‌رك����ه‌زی ئێران‬ ‫روخاو ده‌سه‌اڵتی تازه‌ هێش����تا نه‌یتوانیبو‬ ‫خۆی س����ه‌قامگیر بكات‪ ،‬كوردستانی ئێران‬ ‫ب����ۆ ماوه‌ی چه‌ند س����اڵ گوڵی س����ه‌رتۆپی‬ ‫موقاوەم����ه‌ت‌و خه‌بات‌و خۆڕاگریی بو له‌چاو‬ ‫هه‌م����و به‌ش����ه‌كانی دیكه‌ی كوردس����تان‪.‬‬ ‫به‌ه����ه‌ر راده‌ی����ه‌ك كه‌ كۆماری ئیس��ل�امی‬ ‫توانی له‌تاران س����ه‌قامگیر بێت‌و پاشه‌كشه‌‬ ‫به‌بزوتن����ه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان له‌ئاس����تی‬ ‫هه‌مو ئێران����دا بكات‪ ،‬هه‌ر ب����ه‌و راده‌یه‌ش‬ ‫توانی ورده‌ ورده‌ ده‌س����ه‌اڵتی خۆی به‌سه‌ر‬ ‫كوردستانیشدا بس����ه‌پێنێت‪ .‬ئه‌و وه‌زعه‌ بۆ‬ ‫تێبین����ی‪ :‬ب����ۆ خوێندنه‌وه‌ی ک����ۆی ئه‌م‬ ‫كوردستانی عێراق‌و كوردس����تانی سوریه‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت كوردس����تانی توركیه‌ش هه‌ر وایه‌‪ .‬گفتوگۆیه‌ سه‌ردانی سایتی ئاوێنه‌ بکه‌‪:‬‬ ‫‪www.awene.com‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی جه‌ماوه‌ری له‌كوردستانی باكور‬

‫پرۆژەی نیو زاخۆ‪ :‬بیمنه‌تی له‌یاساو حكومەت‌و داگیركردنی زەوی‬ ‫بۆ بەڕێز مەسعود بارزانی‬ ‫لیژنەی چاكسازی س���ەرۆكایه‌تی ھەرێمی‬ ‫كوردستان‬ ‫بەرێز سەرۆك بارزانی‪ ،‬ئەم نامەیە بەرلەوەی‬ ‫تۆمەتباركردن���ی كەس���ێكی تایب���ەت بێت‪،‬‬ ‫داخوازێكە‪ .‬ئەم داخوازەش ‪‎‬بو پێداچونەوەو‬ ‫لێكۆڵینەوەی���ە لەش���ێوازی وەرگرت���ن‌و‪‎‬‬ ‫دەستبەس���ەرداگرتنی روبەرێك���ی یەكج���ار‬ ‫گەورەی خاكێك بەرێگا ناشەرعییەكان! ئەمە‬ ‫لەكاتێكە بەرپرس���انی ئیداری ش���اری زاخۆ‪‎‬‬ ‫ئاماژە بەبێبەری بون���ی خۆیان لەم بوارەوە‬ ‫دەكەن‪ ،‬كە ئێستا لەالیەن خاوەنداری پرۆژەی‬ ‫" نیو زاخۆ ‪" New Zaxo‬وە تەلبەندو س���یم‬ ‫كراوە‪.‬‬ ‫پ���رۆژەی "نی���و زاخ���ۆ ‪ "New Zaxo‬لە‬ ‫سەردەستی كۆمپانیای راست گروپ بەچەندین‬ ‫قۆناغ���دا تێپەڕی���وە‪ ،‬ئەم���ە لەكاتێكدای���ە‬ ‫سنوری راس���تەقینەی زەوی تەرخانكراو بۆ‬ ‫پرۆژەكە لەنەخش���ەی یەكەم���ی پرۆژەكەدا‬ ‫دی���ارە‪ .‬خاوەندارێت���ی پرۆژەك���ە بەگرتنە‬ ‫بەری " میت���ودی جیاواز"‪ ‎‬س���ودوەرگرتن‪‎‎‬‬ ‫لەئامرازەكان���ی‪‎‬نایاس���ایی‪ ،‬ب���ێ رەزامەندی‬ ‫بەش���ێك لەئیدارەی ش���اری زاخۆ‪ ،‬دەستی‬ ‫بەسەر زەوییەكاندا گرتوە‪ .‬ئەمە لەكاتێكدایە‪،‬‬ ‫ئەو كەس���انەی سااڵنە لەس���ەر ئەم زەوییە‬ ‫كشتوكاڵییانە كاردەكەن‪ ،‬ھەست‪ ‎‬بە " زوڵم‬ ‫و زورداری" لەالیەن خاوەندارێتی پرۆژەكەوە‬ ‫دەكەن‪ ،‬بەتایبەتی لەلێساندنی زەویەكەیان‪.‬‬ ‫شك لەمەشدا نییە‪ ،‬ئەم كارەش‪‎‬بێ یارمەتی‬ ‫‪‎‬كومەڵێك بەرپرس لەئاس���تە جی���اوازەكان‬ ‫ناكرێت‪‎.‬‬ ‫رۆڵی وەزارەتە جیاوازەكان لەسەركەوتنی‬ ‫پرۆژەکە‬ ‫جەنابی سەرۆك بارزانی‪ ،‬بەپێویست دێتە‬ ‫دیت���ن لەرۆڵ���ی وزارەت���ە پەیوەندیدارەكانی‬ ‫ئابوری‪ ،‬كش���توكاڵی‪ ،‬ش���ارەوانی‪ ،‬دەزگای‬ ‫وەبەرھێن���ان‪ ،‬خەڵك���ی پەیوەندی���دارو‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی خۆجێتی شاری زاخۆ لێكۆڵین‬ ‫بكرێ���ت بو ئەوەی راس���تییەكانی ئەم پرۆژە‬ ‫نەگبەتییە ئاش���كرا بێ���ت‪ .‬زور حەز دەكەم‪،‬‬ ‫ئێ���وە بێمنەت ب���ن لەكومەڵێك‪ ‎‬بەرپرس���ی‪‎‬‬

‫به‌رفراوانی پرۆژه‌که‌‬ ‫شاری زاخۆ‪ .‬چونكە بەراستی ئەوەی لەزاخۆ‬ ‫رویداوە لەم���اوەی رابوردو و پرۆژەی دیكەی‬ ‫ھاوش���ێوەی نیوزاخ���ۆش ھەن ( بەتایبەتی‬ ‫پردی خانی كە ئێوە س���ەرەدانتانكرد)‪ ‎‬لەناو‬ ‫ش���اری زاخۆ گەورەترین گورزی لە" جه ماوه‬ ‫ریتی پارت���ی" داوە‪ .‬دڵس���وزی ئەم جۆرە‬ ‫بەرپرسانە بو پارتی لەسەر " چەند دەچێتە‬ ‫گیرفانم" بونیاتنراوە‪ .‬ئەگەرنا دەبوایە ئەوان‬ ‫ئێوەیان لەنەھامەتی خەڵكی شاری زاخۆیان‬ ‫ئاگاداركردب���ان‪‎ ،‬ئەم���ە "ھەڵس���وكەوتێكی‬ ‫گەندەڵی ئیداری‌یە‪."‎‬‬ ‫بەڕێز سه‌رۆک بارزانی ئێمە باسی رێژەیەكی‬ ‫زیات���ر لە ‪ 800‬دۆنم زەوی دەكەین‪ .‬كابرایەك‬ ‫نە رۆژێك پێش���مەرگایەتی‪ ،‬نە كوردایەتیشی‬ ‫كردبێت‌و تەنیا بەخستنی پارە لەناو گیرفانی‬ ‫‪‎‬كومەڵێك بەرپرس���ی بێویژدانی واڵتفروش‌و "‬ ‫چەند دەچێتە گیرفانم" لەئاستە جیاوازەكان‪،‬‬ ‫ئەمڕۆك���ە وەك���و ب���ااڵده س���تیك لەزاخۆ‬ ‫ھەڵسوكەوت بكات‌و گاڵتە بەیاساو دەسەاڵت‬ ‫ب���كات‪ .‬ئەگەر ‪‎‬تەنی���ا " پارە" ب���ۆ ئاكاری‬ ‫حوكم���داری‌و ئی���دارەو یاس���ا‪‎،‬دەبێت وەكو‬ ‫پارتی‌و س���ەرۆكی ھەرێم چیمان لەبەردەست‬ ‫ھەبێت بۆ ئیدارەكردنی ئەم واڵتە؟‬ ‫ئەگەر رێگەپێدراوە‪‎‬كابرایەك بەھەڵسوكەوتە‬ ‫ناس���اییه كانی بەیارمەتی كومەڵێك بەرپرس‬ ‫بەم ش���ێوەیە ش���كۆی حزبی‌و حكومی ئێمە‬ ‫بش���كێنێت‪ ،‬ئەوا باشترە باس���ی ئاوەدانی‌و‬ ‫سەروەری یاساو ھتد نەكەین‪ ،‬ئەویش لەپێناو‬ ‫رازیكردنی كەسانێك بو ئەوەی ملیۆنان دۆالر‬ ‫بەخۆڕایی دەس���تكەوتیان دەبێت‪ .‬دەتوانین‬

‫بپرس���ین بۆچ���ی حكوم���ەت ی���ان حزبێك‬ ‫لەكاتێك دەبێت بەرگری���كاری مافی ھاواڵتی‬ ‫بێت‪ ،‬لەپێناو كەس���ێك " زوڵم" لەھاواڵتییانی‬ ‫خ���ۆی بكات؟ ئەوە جێگای س���ەرەنجە‪ ،‬ئەم‬ ‫چین���ە گیرف���ان "بەت���اڵ"‪ ‎،‬بەئاس���انكاری‌و‬ ‫چاوپۆش���ی حكومەت‌و بەپشتگیری كەسانی‬ ‫دەستڕۆیش���تو لەناو دامەزراوەكانی حكومی‌و‬ ‫‪‎‬حزبی "ئیمپراتۆریەتی ئابوری" خۆیان لەسەر‬ ‫گیرفان���ی ھاواڵتییان���ی ھەرێمی كوردس���تان‬ ‫بنیاتن���اوه‪ .‎‬تاقمێ���ك لەپێناو پ���ارەو پول‌و‬ ‫دەس���تكەوتی الوەكی چاوپۆش���ییان لەھەمو‬ ‫بنەمایەكی عورفی حكومداری‌و بەرژەوەندی‬ ‫گش���تییان كردوەت���ەوە‪ ‎.‬ناكرێ���ت‌و قابیلی‬ ‫قبوڵ نییە‪‎‬و رێگەپێ���دراو نییەو دەبێت رێگە‬ ‫لەپرۆژەك���ە بێتەگرتن‪ .‬كاب���را وەكو خاوه ن‬ ‫ماف!! بەربوەتە گیانی ئەم زەوییەو كەسیش‬ ‫لەم دەستدرێژی كردنە ناپرسێت‪.‬‬ ‫بەڕێز‪ ،‬لەكوێ "سێ پروژەی دروستكردنی‪‎‬‬ ‫پرد" لەزاخۆ‪ ،‎‬بەھەمو شێوەیەك "تەحەروشی‬ ‫كەس���ایەتی" زاخۆ ك���راوە‪ .‬چونكە ھیچ كام‬ ‫لەپروژەكان بەدروس���تی جێبەجێ نەكراون‪،‬‬ ‫بەڵكو ھەر ھەمویان بون بەبارگرانی بەس���ەر‬ ‫خەڵكی ئەم شارە كە بەدڵ‌و گیانەوە لەپشت‬ ‫پارتی‌و س���ەرۆكەكەی راوەس���تاون‪‎ .‬وەاڵمی‬ ‫ئەم پش���تگیرییە چ���ۆن دراوەتەوە؟ جەنابی‬ ‫س���ەرۆك‪ ،‬غیرەتی ھاواڵتیبونمان ئەمە قبوڵ‬ ‫ناكات بەم ش���ێوەیە تەحەڕوش بەسەرماندا‬ ‫بكرێ���ت‪‎.‬غیرەتی ھاواڵتیبونم���ان‪ ‎‬ئەمە قبوڵ‬ ‫ناكات‪ ،‬بەم ش���ێوەیە مافەكانی شاری زاخۆو‬ ‫ھاواڵتییانی زاخۆ پێشێل بكرێت‪.‬‬

‫ئەمڕۆ كە بەرپرسان‬ ‫بەناوی " رێبازی‬ ‫بارزانی" دەستیان‬ ‫بردوەتە ھەمو شتێك‌و "‬ ‫رێبازی بارزانی" بۆتە "‬ ‫ماركەی گەندەڵی" كە‬ ‫مرۆڤ وەكو كوردێك‌و‬ ‫كادرێكی پارتی شەرم‬ ‫لەخۆی دەكات‬ ‫بۆی���ە داواكاری���ن لەس���ەرۆكی بارزان���ی‪،‎‬‬ ‫بەگرتنە بەری رێكارە یاساییەكان‪ ،‬بێتە سەر‬ ‫خەت ب���ۆ پێداچونەوە بەس���نوری جوغرافی‬ ‫پرۆژەی نی���و زاخۆ‪ .‬ئاواتەخوازین س���ەرۆك‬ ‫بارزانی بەتەنس���یقكردن لەگەڵ ش���ارەوانی‬ ‫زاخۆ "پ���رۆژەی پاركێكی گش���تی"‪ ،‬دوبارە‬ ‫دەك���ەم‪ ،‬پ���رۆژەی پاركێكی گش���تی‪ ،‬نەك‬ ‫بازرگانی لەم شوێنە پێشكەش بەشاری زاخۆ‬

‫بكەن‪ ،‬بۆئەوەی گەنجان‌و ھاواڵتیانی ش���اری‬ ‫زاخۆ ھەس���ت بەئارام���ی‌و دڵنەوایی بكەن‪.‬‬ ‫ئەویش وەكو وەفای���ەك بۆ خوێنی گەنجانی‬ ‫شاری زاخۆ كە پێشكێشی خاكی كوردستان‬ ‫كراون‪‎.‬‬ ‫جەنابی س���ەرۆك‪ ،‬ئێوە خۆتان بەخاوەنی‬ ‫پێشمەرگەو پاشماوەكانی شەھیدەكان دەزانن‪.‬‬ ‫وێنەی خ���وارەوە ھی پێش���مەرگەیەكە‪ ،‬كە‬ ‫ھاوڕێیەتی مەال مصطفی بارزانی‪ ،‬سەركردەی‬ ‫نەتەوەی كوردی كردون بۆ روس���یاو ھەڵگری‬ ‫میدالی���ای بارزانییە‪ .‬كەس���ایەتییەك‪ ،‬ھەمو‬ ‫ژیان���ی بەخت كرد لەپێناو كوردس���تان‪ .‬ئەو‬ ‫بارزانیی���ە‪ ،‬چ پێوەرێك���ی ئەخالق���ی ئەمە‬ ‫قبوڵ دەكات‪ ،‬خ���اوەن پرۆژەی " نیو زاخۆ"‬ ‫ھیچ���ی بۆ كوردس���تان نەكردبێت‌و لەس���ەر‬ ‫دەستی بەرپرس���ان‌و بەپێش���ێلكردنی یاسا‬ ‫ببێ���ت بەئیمپراتورێك���ی ئاب���وری‪ ،‬ب���ەاڵم‪،‬‬ ‫كەسایەتییەك‪ ،‬كە ژیانی خۆی بەخت كردوە‬ ‫بۆ ئازادی كوردستان‪ ،‬پاشماوەكانی نەتوانن‬ ‫میراتی باوكیان كە ش���ایانی زیاتر لەوەشن‪،‬‬ ‫بەش���ێوەیەك كە شایستە بێت‪ ،‬تەواو بكەن‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی ھەست بەئارامی بكەن؟‬ ‫ئەمڕۆ كە بەرپرس���ان بەن���اوی " رێبازی‬ ‫بارزانی" دەس���تیان بردوەتە ھەمو شتێك‌و "‬ ‫رێب���ازی بارزانی" بۆتە " ماركەی گەندەڵی"‬ ‫ك���ە مرۆڤ وەكو كوردێ���ك‌و كادرێكی پارتی‬ ‫ش���ەرم لەخۆی دەكات‪ ‎.‬بەڕاشكاوانە دەڵێم‪،‬‬ ‫وەك���و كادری پارتی لەم كەش���وھەوایە زۆر‬ ‫زەحمەت���ە بەرگ���ری لەپارت���ی‌و حكومەتێك‬ ‫بەس���ەرۆكایەتی پارتی بكرێت‪ ،‬ئەویش لەبەر‬

‫ئەم جۆرە ھەڵس���وكەوتانە‪ .‬لەس���ەر دەستی‬ ‫ئەم بەرپرس���انە‪ ،‬وەكو كادری پارتی توشی‬ ‫" ئیح���راج" بونین لەگەڵ ھاواڵتییان‪ ،‬مەجال‌و‬ ‫دەرفەت���ی بەرگ���ری كردن ن���ە لەحكومەت‪،‬‬ ‫نەش لەپارتی ماوە‪ .‬خۆ بارزانی‌و ھاوڕێكانی‪،‬‬ ‫بەڕێزتان‌و ھاوڕێیانی پێشمەرگەتان خەباتیان‬ ‫نەكرد‪ ،‬خوێنیان نەك���ردە قوربانی‪ ،‬لەپێناو‬ ‫ئەوەی كابرا لەوالوە بێت‌و ئێوە واڵت تەسلیمی‬ ‫" س���ەرمایەدارە خوێنم���ژەکان " بكەن؟ كوا‬ ‫خزمەتكردن بەپێشمەرگەكان؟ ئایا دەزگایەكی‬ ‫وەبەرھێنانی پێشمەرگەو شەھیدان نییە؟ كێن‬ ‫ئەوانەی حكومەت بەڕێوە دەبەن‪‎‬؟ كەسانێك‬ ‫وەكو گۆڕستانی مردوەكان‌‪‎‬و بەكەیفی خویان‬ ‫ھەڵس���وكەوت لەگەڵ خاك‌و داھاتی ئەم واڵتە‬ ‫بكەن؟ جەنابی سەرۆك‪ ،‬ئەم جەستە مردوەی‬ ‫ھەرێم ھەڕاج كراوە‪ ،‬زیندوكردنەوەی پێویستی‬ ‫بەكرداری جدی‌و ئەخالقی ئیداری ھەیە‪‎.‬‬ ‫دەتوان���م ئام���اژە بەراس���تییەك بك���ەم‪،‬‬ ‫بەراگەیاندن���ی پرۆژەی چاكس���ازی لەالیەن‬ ‫س���ەرۆكی ھەرێم���ی كوردس���تانەوە‪ ،‬زورێك‬ ‫لەكادرو بەرپرسە بااڵكانی پارتی‪ ،‬بەشێوەیەك‬ ‫ھەڵس���وكەوتیان لەگ���ەڵ ئ���ەم " دەربڕینی"‬ ‫سەرۆكیان دەكرد‪ ،‬كە لەخوێندنەوەی یەكەم‪‎،‬‬ ‫راس���تییەك دەردەكەوت‪ ،‬ئەوی���ش‪ ،‬وەاڵمی‬ ‫ئەم كادرە بەڕێزانە لەئاس���تە جیاوازەكان "‬ ‫زەردەخەنەو ھم" بو‪ .‬بۆیە پێویستە‪ ،‬سەرۆك‬ ‫بارزانی‪ ،‬ئەوەی بۆنی ش���كی لێدێت‪ ،‬لەسەر‬ ‫رێگا نەھێڵێت‪.‬‬ ‫هاواڵتییه‌کی زاخۆ‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫ ‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫‪7‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫سلێمان ‌ی چاالكی‌ هونەری لێنابڕێت‬

‫قه‌یران ‌ی دارایی پایته‌ختی‌ رۆشنبیر ‌ی‌نه‌وه‌ستاندوە‬

‫نقاش‪ ،‬هێمن حەسەن‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌و قه‌یرانه‌ قووڵه‌ دارییه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستانی‌ گرتووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم شاری‌ سلێمانی‌ رۆژ نییه‌ چاالكی‌‬ ‫رۆشنبیری‌‌و هونه‌ری‌ تیا به‌ڕێوه‌ نه‌چێت‪.‬‬ ‫ئه‌و قه‌یران����ه‌ داراییه‌ی‌ به‌هۆی‌ ش����ه‌ڕ ‌ی‬ ‫داع����ش‌و ناكۆكی‌ نێ����وان هه‌رێ����م‌و به‌غدا‬ ‫له‌كوردستان سه‌ریهه‌ڵداوه‌‪ ،‬هه‌موو چاالكییه‌‬ ‫هونه‌ری‌‌و رۆش����نبیرییه‌كانی‌ له‌ش����اره‌كانی‌‬ ‫كوردس����تان ت����ه‌واو الواز ك����ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سلێمانی‌ تاكه‌ شاره‌ نه‌چووه‌ته‌ چوارچێوه‌ی‌‬ ‫ئه‌و هاوكێشه‌یه‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆژ ‌ی ‪14‬ی‌ ئه‌م مانگه‌ له‌شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫ده‌س����تپێكردنی‌ چاالكییه‌كانی‌ فیستیڤاڵی‌‬ ‫فیلم����ی‌ یه‌كێت����ی‌ ئه‌وروپ����ا راگه‌یه‌ن����درا‪،‬‬ ‫فیس����تیڤاڵه‌كه‌ ك����ه‌ هه‌فته‌یه‌ك ب����ه‌رده‌وام‬ ‫ده‌بێت تیایدا ‪ 15‬فیلمی‌ ئه‌وروپی‌‌و ش����ه‌ش‬ ‫فیلمی‌ كوردی‌ نمایش ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ی‌ رووده‌دات به‌ش����ێكه‌ له‌و زنجیره‌‬ ‫چاالكییه‌ به‌رده‌وامه‌ی‌ له‌س����لێمانی‌ درێژه‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و ش����اره‌ی‌ له‌س����اڵی‌ (‪)2012‬ه‌وه‌‬ ‫به‌فه‌رمانی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس����تان نازناوی‌‬ ‫"پایته‌ختی‌ رۆشنبیری‌" هه‌رێمی‌ كوردستانی‌‬ ‫وه‌رگرتووه‌‪ ،‬به‌رپرسه‌كانی‌ شانازی‌ به‌وه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ س����ه‌ره‌ڕای‌ ئاسته‌نگه‌ زۆره‌كان‪،‬‬ ‫توانیویانه‌ شاره‌كه‌ وا لێبكه‌ن له‌ئاست ئه‌و‬ ‫نازناوه‌دا بێت‪.‬‬ ‫د‪.‬ن����ه‌وزاد ئه‌حم����ه‌د س����ه‌رۆكی‌ بنكه‌ی‌‬ ‫روناكبی����ری‌ گه‌الوێ����ژ له‌س����لێمانی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"چاالكیی����ه‌ هونه‌ری����ی‌و رۆش����نبیرییه‌كان‬

‫به‌هه‌م����وو جۆره‌كانیی����ه‌وه‌ تائێس����تاش‬ ‫به‌رده‌وام����ن‌و به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ زۆرب����اش‬ ‫پێش����كه‌ش ده‌كرێ����ن‪ ،‬بۆیه‌ ئ����ه‌و قه‌یرانه‌‬ ‫س����ه‌خته‌ كاریگه‌ریه‌ك����ی‌ زۆری‌ نه‌كردوه‌ته‌‬ ‫س����ه‌ر ئه‌نجامدان����ی‌ چاالكیه‌ رۆش����نبیری‌‌و‬ ‫هونه‌ری‌‌و فیكرییه‌كان"‪.‬‬ ‫گه‌الوێژ ناوه‌ندێكی‌ رۆشنبیری‌‌و فیكرییه‌‪،‬‬ ‫هه‌م����وو س����اڵێك فیس����تیڤاڵێكی‌ گه‌وره‌‬ ‫رێكده‌خ����ات ك����ه‌ رۆش����نبیرو نوس����ه‌رانی‌‬ ‫كوردس����تان‌و عێراق‌و واڵتان����ی‌ تر ئاماده‌ی‌‬ ‫ده‌ب����ن‪ ،‬ن����ه‌وزاد ئه‌حم����ه‌د س����ه‌رۆكی‌ ئه‌و‬ ‫ناوه‌ن����ده‌ ده‌ڵێت "به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌و به‌راورد‬ ‫به‌قه‌یرانه‌ك����ه‌‪ ،‬چاالكیی����ه‌كان زۆر زیادیان‬ ‫كردووه‌"‪.‬‬ ‫سلێمانی‌ له‌ ساڵی‌ ‪ 1784‬له‌الیه‌ن ئیبراهیم‬ ‫پادش����ای‌ بابانه‌وه‌ دروس����تكراوه‌و هه‌ر له‌و‬ ‫رۆژگاره‌وه‌و به‌مێژووی‌ خۆی‌ چه‌ندین گه‌وره‌‬ ‫شاعیرو نوسه‌رو رۆشنبیری‌ هه‌بووه‌‪ ،‬له‌وانه‌‬ ‫(نالی‌‌و س����الم‌و كورد‌و مه‌ح����ودی‌‌و گۆران‌و‬ ‫مه‌والنه‌ خالید‌و فای����ه‌ق بێكه‌س‌و ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حمه‌دو ئه‌حمه‌د هه‌ردی‌‌و شێركۆ بێكه‌س‌و‬ ‫چه‌ندانی‌ تر)‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ ئام����ارو وت����ه‌ی‌ رۆش����نبیران‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ن����دان ئ����ه‌م قه‌یران����ه‌ ن����ه‌ك هه‌ر‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ پرۆس����ه‌كه‌ له‌م ش����اره‌دا په‌ك‬ ‫بخات‪ ،‬به‌راورد به‌دوو ساڵی‌ رابردوو زۆرترین‬ ‫چاالك����ی‌ ئه‌نجام����دراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئ����ه‌و كاره‌‬ ‫رۆش����نبیری‌‌و هونه‌رییانه‌ی‌ كه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت ده‌كرێن هی����چ ده‌زگاو ناوه‌ندێك‬ ‫نییه‌ كۆیان بكاته‌وه‌و تۆماریان بكات‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫تائێستا ژماره‌یه‌ك له‌به‌ر ده‌ست نییه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچی‌ الیه‌نی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمیشه‌ كه‌‬

‫خۆی‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ رۆشنبیری‌ سلێمانی‌‬ ‫ده‌بینێت����ه‌وه‌ ته‌نی����ا كارو چاالكییه‌كان���� ‌ی‬ ‫خ����ۆی‌ تۆم����ار ده‌كات‪ ،‬به‌پێ����ی‌ ئامارێكی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌ له‌ماوه‌ی‌ س����اڵی‌ ‪2015‬‬ ‫دا ‪ 372‬چاالك����ی‌ ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬واته‌ هه‌موو‬ ‫رۆژێك زیاتر له‌چاالكییه‌ك‪.‬‬ ‫بابك����ر دڕه‌ی����ی‌ به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ گش����تی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت����ی‌ رۆش����نبیری‌ س����لێمانی‌‬ ‫به‌"نیق����اش"ی‌ وت "س����لێمانی‌ ش����اری‌‬ ‫رۆشنبیرییه‌و هونه‌رمه‌ند‌و رۆشنبیره‌كانیشی‌‬ ‫خۆبه‌خشانه‌ پرۆس����ه‌كه‌یان درێژه‌ پێداوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش نه‌ریتێكه‌ له‌سه‌ره‌تای‌ دروستبوونی‌‬ ‫ئه‌م شاره‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وان وه‌كو ته‌حه‌دایه‌ك‬ ‫بۆ قه‌یرانه‌ سیاس����ی‌‌و ئابوریی����ه‌كان رۆڵی‌‬ ‫خۆیان درێژه‌ پێداوه‌و كار ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫دڕه‌ی����ی‌ ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات ك����ه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌ی‌ یه‌ك له‌هه‌زاری‌ پاره‌ی‌‬ ‫جارانیان له‌به‌ر ده‌ستدا نییه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌وته‌ی‌‬ ‫خ����ۆی‌ كاری‌ زۆر باش����یان ئه‌نجام����داوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ وه‌ك الیه‌نی‌‬ ‫حكومه‌ت جۆرێ����ك له‌هارمۆنیه‌تیان له‌گه‌ڵ‬ ‫هونه‌رمه‌ندان‌و رۆش����نبیران دروست كردوه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش وایكردوه‌ پرۆسه‌كه‌ به‌رده‌وام بێت‌و‬ ‫نه‌وه‌ستێت‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌كاریگه‌ری‌ قه‌یرانه‌كه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ب����واری‌ رۆش����نبیری‌ له‌س����لێمانی‌ دڕه‌یی‌‬ ‫رونیده‌كات����ه‌وه‌ كه‌ قه‌یران����ی‌ دارایی‌ ته‌نیا‬ ‫كاریگ����ه‌ری‌ له‌س����ه‌ر چاالكییه‌ گ����ه‌وره‌كان‬ ‫هه‌بووه‌ وه‌كو فیس����تڤاڵی‌ گه‌وره‌و زه‌به‌الح‪،‬‬ ‫نه‌ك پرۆژه‌‌و كاری‌ بچوك‌و مامناوه‌ند‪.‬‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵیش����ه‌وه‌ هه‌ت����ا‬ ‫مانگی‌ ئایار هه‌ش����تا چاالك����ی‌ جۆراوجۆر‬

‫ئه‌نجام����دراوه‌‪ ،‬دوان له‌و چاالكیانه‌ هه‌فته‌ی‌‬ ‫رابردوو به‌ڕێوه‌چوون كه‌ كۆنس����ێرتی‌ دوو‬ ‫هونه‌رمه‌ندی‌ گۆرانیبێژی‌ به‌ناوبانگ بوون‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ نرخی‌ بلیته‌كانیش����یان هه‌رزان‬ ‫نه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم هۆڵی‌ هه‌ردوو كۆنس����ێرته‌كه‌‬ ‫پڕبوون له‌خه‌ڵك‪.‬‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم جێ په‌نجه‌یه‌كی‌ الواز‌و‬ ‫بچوكی‌ به‌بواری‌ رۆش����نبیری‌ ش����اره‌كه‌وه‌‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ش ب����ه‌كارو پرۆژه‌كانی����دا‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ����ت‪ ،‬ب����ه‌اڵم ناوه‌ن����د‌و رێكخراو‬ ‫كۆمپانی����ا‌و س����ه‌رمایه‌داره‌كان جوڵه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌هێزیان به‌ش����اره‌كه‌ به‌خش����ییوه‌ چه‌ندان‬ ‫به‌راب����ه‌ری‌ حكومه‌ت چاالكی‌ رۆش����نبیری‌‌و‬ ‫هون����ه‌ری‌ ئه‌نج����ام ده‌ده‌ن‌و س����ااڵنه‌ چه‌ند‬ ‫ش����وێنی‌ تایب����ه‌ت به‌ب����واری‌ رۆش����نبیری‌‬ ‫ده‌كرێنه‌وه‌و كارده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌گرنگترین ئه‌و چاالكیانه‌ی‌ كه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫ئه‌م ساڵدا ئه‌نجامدراون بریتین له‌كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫پێشانگای‌ كتێب‌و نماشكردنی‌ شانۆ‌و فیلم‪،‬‬ ‫كۆنسێرت‌و كۆڕ‌و سمینارو دیبه‌ت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫فیس����تیڤاڵ‌و نمایش����كردنی‌ كاری‌ ده‌ستی‌‌و‬ ‫خواردن����ه‌ خۆماڵییه‌كان له‌گ����ه‌ڵ چه‌ندین‬ ‫جۆری‌ چاالكی‌ دیكه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ وته‌ی‌ هونه‌رمه‌ندان‌و رۆش����نبیران‬ ‫كاروچاالكییه‌ هونه‌ریه‌كان له‌ئه‌مساڵدا ئه‌گه‌ر‬ ‫زیات����ر نه‌بن ئه‌وا وه‌كو س����ااڵنی‌ رابردووه‌‌و‬ ‫به‌ڵكو باشتریشن‪ ،‬ئه‌وه‌ش ئه‌وه‌ ده‌رده‌خات‬ ‫ك����ه‌ قه‌یران����ی‌ دارایی‌ كاریگ����ه‌ری‌ ئه‌وتۆی‌‬ ‫نه‌كردوه‌ته‌ س����ه‌ر پرۆس����ه‌ی‌ رۆش����نبیری‌‬ ‫له‌شاره‌كه‌دا‪.‬‬ ‫د‪.‬م����ارف گ����وڵ نوس����ه‌ر‌و مامۆس����تای‌‬ ‫زانسته‌ مرۆڤایه‌تیه‌كان له‌زانكۆی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌"نیقاش"ی‌ وت"هه‌تاكو ئێس����تا سلێمانی‌‬ ‫بزووتنه‌وه‌یه‌كی‌ رۆش����نبیری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫به‌هێ����زی‌ تێدای����ه‌‪ ،‬له‌گ����ه‌ڵ ئ����ه‌و هه‌موو‬ ‫سه‌ختییه‌شدا خه‌ڵك له‌په‌لوپۆ نه‌كه‌وتووه‌‬ ‫به‌رگه‌ی‌ گرتووه‌‪ ،‬ئه‌م چاالكییه‌ رۆشنبیری‌‌و‬ ‫فكریان����ه‌ی‌ ده‌یانبینین له‌م ش����اره‌ مانای‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ خه‌ڵك خۆڕاگره‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و نوس����ه‌ره‌ روونیده‌كاته‌وه‌ كه‌ حیزبی‌‬ ‫به‌عس نه‌یتوانی‌ بزاوتی‌ رۆشنبیری‌ سلێمانی‌‬ ‫بوه‌س����تێنێت‪ ،‬بۆی����ه‌ به‌بڕوای‌ ئ����ه‌و هیچ‬ ‫بارودۆخێكی‌ تر س����لێمانی‌ له‌چاالكییه‌كانی‌‬ ‫خۆی‌ ناوه‌ستێنێت‌و ده‌ش����ڵێت "به‌داخه‌وه‌‬ ‫م����ن گله‌یه‌ك����ی‌ گ����ه‌وره‌م له‌ده‌س����ه‌اڵتی‌‬ ‫خۆماڵی‌ ك����وردی‌ هه‌یه‌ كه‌ منیش‌و خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستانیشی‌ بێئومێد كردوه‌و ئه‌م شاره‌ی‬ ‫له‌ب����واری‌ رۆش����نبیری‌‌و بواره‌كانی‌ دیكه‌ش‬ ‫په‌راوێز خستووه‌"‪.‬‬ ‫س����اڵی‌ ‪ 2012‬په‌رله‌مان����ی‌ كوردس����تان‬

‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ فه‌رمی‌ شاری‌ سلێمانی‌ وه‌ك‬ ‫پایته‌ختی‌ رۆشنبیری‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ناس����اند‪ ،‬حكومه‌تیش پالنێك����ی‌ بۆ بواری‌‬ ‫رۆش����نبیری‌ داناو بڕی‌ ‪ 20‬ملیار دیناری‌ بۆ‬ ‫ئه‌و پالنه‌ ته‌رخان كرد‪ ،‬ئه‌و پاره‌یه‌ به‌شێكی‌‬ ‫بۆ بواره‌كه‌ خه‌رجكراوه‌و به‌شه‌كه‌ی‌ تریشی‌‬ ‫له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت����ی‌ دارایی‌ راگیراوه‌و خه‌رج‬ ‫ناكرێت‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌موو ئاس����ته‌نگ‌و رێگرییه‌كان‪،‬‬ ‫هێشتا رۆشنبیرو هونه‌ردۆستانی‌ ئه‌مشاره‌‬ ‫كۆڵیان ن����ه‌داوه‌و به‌چاالكی‌ خۆبه‌خش����انه‌‬ ‫نازن����اوی‌ "پایته‌خت����ی‌ رۆش����نبیری"یان‬ ‫بوژاندووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫نی����از ن����وری‌ نه‌قیب����ی‌ س����ه‌ندیكای‌‬

‫هونه‌رمه‌ندان����ی‌ كوردس����تان ئام����اژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات ك����ه‌ زۆری‌ چاالكیی����ه‌ هونه‌رییه‌كان‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌س����ه‌لمێنێت كه‌ س����لێمانی‌ نازناوی‌‬ ‫پایته‌ختی‌ رۆش����نبیری‌ ش����ایه‌نی‌ خۆیه‌تی‌‪،‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ ئه‌و له‌م����اوه‌ی‌ بوونی‌ ئه‌و قه‌یرانه‌‬ ‫داراییه‌دا ئه‌و هه‌موو چاالكییه‌ رۆشنبیرییه‌‬ ‫هه‌یه‌ چاالك����ی‌ خۆبه‌خش����ن‌و هونه‌رمه‌ند‌و‬ ‫رۆش����نبیران ئه‌رك����ی‌ خۆی����ان جێبه‌ج����ێ‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫نی����از ن����وری‌ به‌"نیق����اش"ی‌ وت "ئه‌گه‌ر‬ ‫دیراس����ه‌یه‌كی‌ هونه‌ری‌ رۆش����نبیری‌ ته‌واو‬ ‫بكه‌ین ئ����ه‌وا ده‌رده‌كه‌وێ����ت چاالكییه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مساڵ زۆر له‌چاالكی ئه‌وكاته‌ باشترن كه‌‬ ‫بودجه‌یه‌كی‌ زۆر له‌به‌رده‌ستدابوو"‪.‬‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌‬ ‫سه‌دری‌‪ ..‬به‌دری‌‪ ..‬عه‌سائیبی‌‬

‫داعش كۆیكردنه‌وه‌و سیاسه‌ت‬ ‫له‌یه‌كی‌ كردن‬

‫شاری‌ رچه‌شكێن‬

‫دوای‌ سه‌د ساڵ مێژوو له‌هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫خۆی‌ دووباره‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫خولیای‌ پارچه‌ ده‌گمه‌نه‌كان‬

‫سه‌عات‌و كه‌لوپه‌له‌كانی‌ هیتله‌ر‬ ‫گه‌یشتوونه‌ته‌ كوت‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر‬ ‫به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی‪ ،‬سه‌ردانی نیقاش بکه‌ ‪www.niqash.org‬‬

‫چیرۆكی‌ مێردمنداڵه‌كان ‌ی داعش‪ ،‬گه‌شتێكی‌ كورت له‌ژێرزه‌مینه‌و‌ه بۆ به‌هه‌شت‬ ‫بنه‌ماكانی‌ "جیهاد"یان پێده‌ڵێت‌و پێیان‬ ‫ده‌ڵێ����ت "ئێوه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی‌ ئیس��ل�ام ‌‬ ‫ی‬ ‫ش����ه‌ڕده‌كه‌ن‌و ده‌گه‌نه‌ به‌هه‌شت‪ ،‬له‌وێ‌‬ ‫ژن‌و خواردن‌و خواردنه‌وه‌و هه‌رچییه‌كتان‬ ‫بوێت ده‌سته‌به‌ره‌"‪.‬‬ ‫هه‌موو رۆژێكی����ش ده‌یانباته‌ ناوچه‌ی‌‬ ‫دارس����تانی‌ موس����ڵ‌و راهێنانی‌ چه‌ك‌و‬ ‫به‌ستنی‌ بۆمب‌و لێخوڕینی‌ ماتۆڕسكیل‌و‬ ‫ئۆتمبێلی����ان پێده‌كرێ����ت‌و له‌هه‌م����وو‬ ‫چوونه‌ ژووره‌وه‌و ده‌رچوونێكدا چاویان‬ ‫ده‌به‌ستن‪.‬‬

‫نقاش‪ ،‬تایبه‌ت‬ ‫یه‌كێك له‌مێردمنداڵه‌كانی‌ ژێر‬ ‫ده‌ستی‌ داعش چیرۆكی‌ چۆنێتی‌ بوونه‌‬ ‫چه‌كدارو راهێنانی‌‌و ئاماده‌كردنی‌ بۆ‬ ‫كاری‌ خۆكوژی‌ ده‌گێڕێته‌وه‌ كه‌ چۆن‬ ‫به‌دزی‌ ماڵه‌وه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌و گروپه‌وه‌‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫مێردمنداڵێكی‌ ته‌مه‌ن پانزه‌ س���اڵ ك ‌ه‬ ‫هێشتا بڕوای‌ به‌داعش ماوه‌‪ ،‬ورده‌كاری‌‬ ‫په‌یوه‌ندیكردنی‌ به‌و گروپه‌وه‌ بۆ "نیقاش"‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬لێره‌دا بۆ پاراستنی‌ گیانی‌‬ ‫مێردمنداڵه‌كه‌‪ ،‬ناوه‌كه‌یی‌‌و ناوی‌ هه‌ندێ‌‬ ‫له‌ناوچه‌كان ده‌شاردرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫خاڵی‌ سه‌ره‌تا‬ ‫ئێوارانی‌ هه‌موو رۆژێك ئه‌و مێردمنداڵ ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كی‌ مه‌نس���وری‌ خوارووی‌ موسڵ‬ ‫تۆپه‌كه‌ی‌ له‌م���اڵ ده‌هێنای���ه‌ ده‌ره‌وه‌و‬ ‫ده‌چوو بۆ یاریگایه‌كی‌ نزیك ماڵی‌ خۆیان‪،‬‬ ‫جارێكیان رێگای‌ خۆی‌ ده‌گۆڕێت‌و ده‌چێته‌‬ ‫الی‌ خاڵێكی‌ پڕوپاگه‌نده‌ی‌ داعش كه‌ بۆ‬ ‫راكێشانی‌ خه‌ڵكی‌ دایانناوه‌‪ ،‬ئیتر له‌وێ‌‬ ‫ئه‌و شاشه‌و وێنانه‌ سه‌رنجی‌ راده‌كێشی‌‬ ‫كه‌ له‌كۆشكێكی‌ بچكۆله‌دا داندراوه‌‪.‬‬ ‫له‌وێ‌ دیمه‌نی‌ شه‌ڕه‌كانی‌ داعشی‌ وه‌ك‬ ‫فیلمێكی‌ سینه‌مایی‌ دێته‌ پێش چاو كه‌‬ ‫چۆن هێرش ده‌كه‌ن‌و ده‌یبه‌نه‌وه‌و ئااڵی‌‬ ‫خۆی���ان هه‌ڵده‌كه‌ن‪ ،‬پ���اش ده‌ كاتژمێر‬ ‫نمای���ش ئینجا س���یدی‌ ئ���ه‌و چاالكیانه‌‬ ‫ده‌ده‌ن به‌ئاماده‌بووان بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆیاندا بیبه‌نه‌وه‌‪.‬‬

‫ئه‌م رووداوه‌ ته‌واو كار له‌مێرد منداڵه‌كه‌‬ ‫ده‌كات‌و ئیتر هه‌موو رۆژێك سه‌ردانی‌ ئه‌و‬ ‫كۆش���كه‌ ده‌كات‌و مۆبایله‌كه‌ی‌ پڕده‌كات‬ ‫له‌س���روده‌كانی‌ داع���ش‌و وتاره‌كان���ی‌‬ ‫ئه‌بوبه‌كر به‌غدادی‌‌و عه‌دنانی‌‪ ،‬هه‌ر له‌وێ‌‬ ‫بڕیار ده‌دات په‌یوه‌ندی‌ بكات به‌داعشه‌وه‌و‬ ‫چه‌كدارێكی‌ گروپه‌كه‌ ده‌یباته‌ نزیكترین‬ ‫مزگه‌وت‌و ناوی‌ تۆمار ده‌كات‪.‬‬ ‫ماچی‌ ماڵئاوایی‌‬ ‫نی���وه‌ڕۆی‌ ئ���ه‌و رۆژه‌ی‌ ك���ه‌ بڕیار‌ه‬ ‫ماڵه‌وه‌ جێبهێلێت‪ ،‬وه‌ك هه‌موو رۆژێكی‌‬ ‫تر ب���اوه‌ش ده‌كات به‌دایكی���داو ماچی‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬دواتر ده‌چێته‌ مزگه‌وت‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫چه‌ند مێردمنداڵێك���ی‌ تردا دوو چه‌كدار‬

‫ده‌یانبه‌نه‌ ناو پاسێكی‌ بچوكه‌وه‌و چاویان‬ ‫ده‌به‌ستنه‌وه‌‪ ،‬كاتێك چاویان ده‌كه‌نه‌و‌ه‬ ‫له‌ژێرزه‌مینی‌ تاریكی‌ ماڵێكدان‪.‬‬ ‫مێردمنداڵه‌كه‌ ده‌ڵێت "له‌وێ‌ ته‌واو ترس‬ ‫دایگرت���م‌و پاڵم دای���ه‌وه‌ به‌دیواره‌كه‌وه‌و‬ ‫قسه‌م له‌گه‌ڵ كه‌سدا نه‌كرد‪ ،‬به‌خۆمم وت‬ ‫ئه‌م ش���ێتێتییه‌ چییه‌ منی‌ گه‌یاندووه‌ته‌‬ ‫ئێره‌؟"‪.‬‬ ‫دوای‌ نی���و كاتژمێ���ر پیاوێكی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫په‌نجا ساڵی‌ ریش سپی‌ ده‌چێته‌ الیان‌و‬ ‫یه‌ك یه‌ك ده‌س���تیان ده‌گوشێت‌و پێیان‬ ‫ده‌ڵێ���ت "به‌خێربێ���ن ه���ه‌ی‌ قاره‌مان"‪،‬‬ ‫وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت ئیتر له‌وێ‌ هه‌س���تی‌‬ ‫به‌ئارامی‌‌و دڵنیایی‌ كردووه‌‪.‬‬ ‫دواتر دایان ده‌نیش����ێنێت‌و یه‌ك یه‌ك‬

‫خۆیان ده‌ناس����ێنن‪ ،‬ئه‌و ‪ 23‬كه‌س����ه‌ی‌‬ ‫له‌وێ‌ بوون هه‌موویان ته‌مه‌نیان له‌نێوان‬ ‫‪ 12‬بۆ ‪ 17‬ساڵدا بووه‌‪ ،‬ئینجا پیاوه‌كه‌ش‬ ‫خ����ۆی‌ ده‌ناس����ێنێت‌و ده‌ڵێ����ت "براتان‬ ‫ئه‌ب����و عه‌بدواڵ ده‌ س����اڵ له‌س����ه‌رده‌می‌‬ ‫س����ه‌دام حس����ێندا ل����ه‌گاردی‌ كۆماریی‌‬ ‫بووم‪ ،‬به‌شداری‌ شه‌ڕی‌ كوه‌یتم كردووه‌‬ ‫له‌س����اڵی‌ ‪1990‬و خۆم بینیومه‌ كه‌ چۆن‬ ‫سه‌ربازه‌ عێراقییه‌كان سته‌میان به‌رامبه‌ر‬ ‫خه‌ڵك����ی‌ كوه‌یت ك����ردووه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫ش����یعه‌ كافره‌كان‪ ،‬دوای‌ ‪ 2003‬له‌وه‌ش‬ ‫خراپتری����ان كرد‪ ،‬بۆیه‌ س����وپاو پۆلیس‬ ‫ده‌كوژین"‪.‬‬ ‫بۆ ماوه‌ی‌ ی����ه‌ك مانگ هه‌موو رۆژێك‬ ‫ئه‌بو عه‌بدواڵ وانه‌ی‌ عه‌قیده‌ی‌ ئیسالمی‌‌و‬

‫سكی‌ خاڵی‌‌و میزه‌ڵدانی‌ پڕ‬ ‫مێردمنداڵه‌كه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌ كه‌ برسێت ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆری‌ ب����ۆ هێناون‌و هه‌موو رۆژێك چه‌ند‬ ‫ده‌نكێ����ك خورماو پارچه‌ی����ه‌ك نانیان‬ ‫دراوه‌ت����ێ‌‪ ،‬ت����ا ئه‌وه‌ی‌ له‌به‌ر برس����ێتی‌‬ ‫گری����اوه‌‪ ،‬ئه‌بو عه‌ب����دواڵش پێی‌ وتوون‬ ‫"دان به‌خۆدا بگرن تا ش����ایه‌نی‌ جیهاد‬ ‫بن"‪.‬‬ ‫هه‌م����وو رۆژێكیش تاكه‌ جارێك رێیان‬ ‫پێ����دراوه‌ ئاوده‌س����ت به‌كاربێنن تا ئه‌و‬ ‫راده‌ی����ه‌ی‌ میزیان به‌خۆیان����دا كردووه‌و‬ ‫له‌س����ه‌ری‌ س����زا دراون‪ ،‬له‌مانگێكیشدا‬ ‫ته‌نها س����ێجار بۆیان هه‌ب����ووه‌ خۆیان‬ ‫بش����ۆن وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت بۆنی‌ مشكی‌‬ ‫تۆپیویان لێهاتووه‌‪.‬‬ ‫به‌جۆرێ����ك به‌ه����ۆی‌ میزنه‌كردن����ه‌وه‌‬ ‫له‌گورچیله‌دا تووش����ی‌ هه‌اڵوسان بووه‌و‬ ‫نه‌ش����ته‌رگه‌ریی‌ بۆك����راوه‌ تائێس����تاش‬ ‫ده‌رمان وه‌رده‌گرێت‪ ،‬ده‌ش����ڵێت "ئه‌گه‌ر‬ ‫خوا هێزی‌ بدامایه‌‪ ،‬ئێستا له‌گه‌ڵ فیراس‬ ‫له‌به‌هه‌شتدا ده‌بووم"‪.‬‬

‫بچووكترین مێردمنداڵ‬ ‫فیراس���ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 12‬ساڵ بچوكترین‬ ‫كه‌س���یان ب���ووه‌ كه‌ باوك���ی‌ نه‌ماوه‌و‬ ‫له‌ده‌س���ت دایك���ی‌ رایك���ردووه‌ ب���ۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ببێته‌ داع���ش‪ ،‬مێردمنداڵه‌كه‌‬ ‫ده‌ڵێت "پ���اش ته‌واوبوون���ی‌ خوله‌كه‌‬ ‫نه‌مبینیی���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ یه‌كێك بوو له‌و‬ ‫ده‌ كه‌سه‌ی‌ راس���ته‌وخۆ ده‌ستنیشان‬ ‫كران بۆ ئه‌وه‌ی‌ ببنه‌ خۆكوژ بێ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ماڵه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ده‌ش���ڵێت "كاتێك ئه‌بو عه‌بدواڵ لێی‌‬ ‫پرس���ین كێ‌ ئه‌یه‌وێت بچێته‌ ماڵه‌وه‌و‬ ‫كێ���ش ئه‌یه‌وێ���ت له‌م ژێ���ر زه‌مینه‌وه‌‬ ‫یه‌كس���ه‌ر بچێت بۆ به‌هه‌شت‪ ،‬فیراس‬ ‫پێش هه‌مووان به‌گه‌رموگوڕی‌ ده‌ستی‌‬ ‫بۆ به‌هه‌شت هه‌ڵبڕی‌"‪.‬‬ ‫درێژه‌ به‌قس���ه‌كانی‌ ده‌دات‌و ده‌ڵێت‬ ‫"كاتێ���ك ماڵئاوای���م لێكرد ده‌س���تم‬ ‫به‌گریان كرد‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌بو عه‌بدواڵش‬ ‫فرمێس���كی‌ بۆ رش���تن‪ ،‬باوه‌ش���م به‌‬ ‫فی���راس‌و نۆ كه‌س���ه‌كه‌ی‌ ت���ردا كردو‬ ‫ماڵئاوایم لێكردن ت���ا یه‌كتر بینینه‌وه‌‬ ‫له‌به‌هه‌شتدا"‪.‬‬ ‫ئه‌و كات���ه‌ی‌ خه‌ریك���ی‌ گێڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫چیرۆكه‌كه‌ی‌ بوو له‌سه‌ر جێیه‌كی‌ سپی‌‬ ‫له‌نه‌خۆشخانه‌ پاڵكه‌وتبوو چاره‌سه‌ری‌‬ ‫وه‌رده‌گ���رت‪ ،‬له‌مۆبایله‌كه‌ش���یدا یه‌ك‬ ‫یه‌ك وێن���ه‌ی‌ به‌غ���دادی‌‌و هاوڕێكانی‌‬ ‫پیش���ان ده‌دا‪ ،‬كاتێك گه‌یشته‌ فیراس‬ ‫چاوی‌ پڕبوو له‌ئاو‪ ،‬ئاوڕێكی‌ بۆ براكه‌ی‌‬ ‫دایه‌وه‌ كه‌ له‌نه‌خۆشخانه‌ له‌گه‌ڵیدا بوو‬ ‫وتی‌ "ئیشه‌اڵ كه‌ چاك بوومه‌وه‌ ئه‌گه‌مه‌‬ ‫الی‌"‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫ه به‌سپۆنه‌سه‌ری کۆمپانیای پیت ئۆیڵ‌‬ ‫ئه‌م الپه‌ره‌ی ‌‬

‫ملمالنێی سیاسی موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران دواده‌خات‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسین‬ ‫ملمالنێی پارته‌ سیاسیه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان موچه‌ی‬ ‫فه‌رمانبه‌ران دواده‌خات‪ ،‬به‌پێی وته‌ی‬ ‫په‌رله‌مانتارێكیش "پارتی داهاتی‬ ‫نه‌وت گلدەداته‌وه‌و وه‌كو كارتی فشار‬ ‫به‌كاریده‌هێنێت"‪.‬‬

‫ئه‌م كاره‌ی حكومه‌ت‬ ‫به‌رامبه‌ر خه‌ڵكی‬ ‫هه‌رێم نمونه‌ی‬ ‫كاری ده‌وڵه‌تێكی‬ ‫سته‌مكاره‬

‫خه‌س���ره‌و‌ كه‌م���ال بری���كاری وه‌زیری‬ ‫شاره‌وانی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫له‌تیمی یه‌كێتی نیش���تمانی كوردس���تان‬ ‫له‌ن���او حكومه‌ت هی���چ رونكردنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫له‌الی���ه‌ن س���ه‌رۆكایه‌تی حكومه‌ت���ه‌وه‌‬ ‫پێن���ه‌دراوه‌ له‌ب���اره‌ی نه‌دان���ی موچه‌وه‌‬ ‫به‌تایبه‌تی ئ���ه‌م دواییه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"من نازان���م بۆچی موچ���ه‌ دواده‌كه‌وێت‬ ‫وه‌كو ه���ه‌ر فه‌رمانبه‌رێكی تر چاوه‌ڕوانی‬ ‫موچه‌ ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی دارای���ی حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان كۆتای���ی هه‌فت���ه‌ی رابردو‬ ‫له‌ژێر فش���اری ئ���ه‌وه‌ی پارت���ی رێگری‬ ‫له‌پێدان���ی موچه‌ی فه‌رمانب���ه‌ران ده‌كات‬ ‫به‌ه���ۆی رێكه‌وتنی یه‌كێت���ی‌و گۆڕانه‌وه‌‬ ‫رونكردنه‌وه‌یه‌كی باڵوكرده‌وه‌و‌ ئه‌و قسەیه‌ی‬ ‫ره‌تكرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش پاش ئه‌وه‌هات قوباد‬ ‫تاڵه‌بان���ی جێگری س���ه‌رۆكی حكومه‌ت‬ ‫زانی���اری وردی له‌باره‌ی دابه‌ش���نه‌كردنی‬ ‫موچ���ه‌وه‌ نه‌ب���و‪ ،‬وت���ی "چاوه‌ڕێ���ی‬ ‫رونكردنه‌وه‌ی���ن له‌وه‌زاره‌ته‌كانی دارایی‌و‬ ‫سامانه‌ سروش���تیه‌كان بۆ ئه‌وه‌ی بزانین‬ ‫بۆچی موچه‌ دواكه‌وت���وه‌و به‌رده‌وامیش‬ ‫ده‌بین له‌به‌دواداچونه‌كانمان"‪.‬‬ ‫س���االر مه‌حم���ود جه‌خت���ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ك���رده‌وه‌ ئ���ه‌و الیه‌نان���ه‌ی ك���ه‌‬ ‫ئێس���تا له‌حكومه‌ت���دان له‌ژێ���ری باری‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تی ئه‌م دۆخه‌دان‌و نابێت ئه‌م‬ ‫كه‌مته‌رخه‌مییه‌ قبوڵ بكه‌ن‪ ،‬وتی "ئێستا‬

‫خشتەی موچەی فەرمانبەران‬ ‫موچ���ه‌ ن���ه‌ نیوموچه‌و ن���ه‌روبعه‌موچه‌و‬ ‫نه‌ مانگانه‌یه‌ به‌ڵكو پڕۆس���ه‌ی س���زادانی‬ ‫هاواڵتیانه‌ له‌الیه‌ن حكومه‌تی هه‌رێمه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ په‌رله‌مانی كوردستان په‌كخراوه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی له‌م دۆخه‌ نه‌پێچێت���ه‌وه‌ چونكه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر په‌رله‌مان بمایه‌ ده‌بو ئه‌م حكومه‌ته‌‬ ‫له‌كاربخات"‪.‬‬

‫ئه‌خالقی‌و سیاسی خۆی هه‌ڵناسێت"‪.‬‬

‫ئه‌ندامێكی لیژن���ه‌ی دارایی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تان ئه‌وه‌ ئاش���كراده‌كات پارتی‬ ‫‪ 8‬ملی���ارو ‪ 500‬ملی���ۆن دۆالری له‌پاره‌ی‬ ‫نه‌وت الداوه‌و ك���ه‌س نازانێت چیلێهاتوه‌‬ ‫ئێستاش ته‌نها نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی‬ ‫حكوم ‌هت‌و ئاشتی هه‌ورامی وه‌زیری سامانه‌‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتارەی‌ یه‌كێتی جه‌ختیشی سروشتیه‌كان حكومه‌ت به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫س���ۆران عومه‌ر ئه‌ندامی لیژنه‌ی دارایی‬ ‫له‌وه‌كرده‌وه‌ هی���چ زانیاری���ه‌ك له‌باره‌ی‬ ‫داه���ات‌و خه‌رجی���ه‌وه‌ ن���ه‌دراوه‌ به‌وان‪ ،‬په‌رله‌مانی كوردس���تان دوای لێكۆڵێنه‌وه‌‬ ‫وتیشی "ئه‌م دۆخه‌ ده‌رخه‌ری كێشه‌یه‌كی له‌چه‌ن���د زانیاری���ه‌ك به‌ڵگ���ه‌ی ئه‌وه‌ی‬ ‫گه‌وره‌یه‌ كه‌ حكومه‌ت به‌ئه‌ركی یاسایی‌و ده‌س���تكه‌وتوه‌ كه‌ ماوه‌یه‌كی زۆره‌ پارتی‬

‫ده‌س���تیكردوه‌ به‌الدان���ی پ���اره‌ی نه‌وت‬ ‫جگ���ه‌ له‌خۆیان كه‌س نازانێت ئه‌و پاره‌یه‌‬ ‫چیلێهاتوه ئه‌وه‌ش ناوه‌ناوه‌ وه‌كو كارتی‬ ‫فش���ار ب���ه‌كاری ده‌هێن���ن‪ ‌،‬ده‌ڵێت "من‬ ‫ده‌یسه‌لمێنم پارتی تائێستا ‪ 8‬ملیارو ‪500‬‬ ‫ملیۆن دۆالریان له‌پاره‌ی نه‌وت الداوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی لیژنه‌ی دارایی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تان ئاماژه‌ بۆئه‌وه‌شده‌كات ئه‌م‬ ‫حكومه‌ته‌ ته‌نها دوكه‌س تێیدا ده‌سه‌اڵتی‬ ‫بااڵی���ان هه‌ی���ه‌و ئه‌وی���ش (نێچیرڤ���ان‬ ‫بارزانی‌و ئاش���تی هه‌ورامی)یه‌ به‌وپێیه‌ی‬ ‫ئاشتی هه‌ورامی پاره‌كه‌ی الیه‌و نێچیرڤان‬

‫ئه‌م قسانه‌ی سۆران عومه‌ر له‌كاتێكدایه‌‬ ‫ده‌نگۆی ئه‌وه‌هه‌ی���ه‌ كه‌ دوای رێكه‌وتنی‬ ‫یه‌كێت���ی _گۆڕان به‌فه‌رمان���ی نێچیرڤان‬ ‫بارزانی سه‌رۆكی حكومه‌ت پێدانی موچه‌‬ ‫به‌فه‌رمانبه‌ران وه‌ستا‪.‬‬ ‫ئابوریناس���ان نازان���ن ئ���ه‌م دۆخه‌ی‬ ‫حكوم���ه‌ت ناوبنێن چی‪ ،‬ب���ه‌اڵم یه‌كڕان‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی ئ���ه‌م حكومه‌ته‌ س���زای‬ ‫به‌كۆمه‌ڵ���ی فه‌رمانب���ه‌ران‌و هاواڵتیان���ی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان ده‌دات‪.‬‬

‫پرۆفیس���ۆر محەمه‌د رەئ���وف خاوه‌نی‬ ‫بڕوانامه‌ی پرۆفیسۆرایه‌ له‌زانستی ئابوری‬ ‫پێیوای���ه‌ كه‌س ناتوانێت ته‌فس���یری ئه‌م‬ ‫دۆخه ‌بكات ته‌نها ئ���ه‌وه‌ نه‌بێت كۆمه‌ڵه‌‬ ‫كه‌سانێكن گه‌مه‌‌ له‌ناو ئاوی لێڵدا ده‌كه‌ن‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی خۆیان بسه‌پێنن‪ ،‬ده‌ڵێت "ئه‌م‬ ‫كاره‌ی حكومه‌ت به‌رامبه‌ر خه‌ڵكی هه‌رێم‬ ‫نمونه‌ی كاری ده‌وڵه‌تێكی سته‌مكاره‌"‪.‬‬ ‫پرۆفیس���ۆر محه‌م���ه‌د ره‌ئ���وف زیاتر‬ ‫جه‌خ���ت له‌س���ه‌ر خراپی‌و س���ته‌مكاری‬ ‫كاره‌ك���ه‌ی حكومه‌ت ده‌كات���ه‌وه‌و ئاماژه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات ئه‌وانه‌ی ده‌س���ه‌اڵتیان‬ ‫به‌ده‌س���ته‌وه‌یه‌وه‌ هه‌مویان به‌شدارن له‌م‬ ‫تاوانه‌ی به‌رامبه‌ر خه‌ڵ���ك ده‌كرێت‌و ئه‌و‬ ‫به‌رپرسانه‌شی بێده‌نگن له‌م دۆخه‌ پشكی‬ ‫تاوانه‌كەیان به‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬ده‌شڵێت "ئه‌م‬ ‫بارزانی���ش مامه‌ڵه‌ی پێ���وه‌ده‌كات‪ ،‬ئه‌و كاره‌ی حكومه‌ت ده‌یكات له‌زوڵم ده‌رچوه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "جگه‌ له‌و دوكه‌سه‌ كه‌سیتر ئاگای تاوانه‌"‪.‬‬ ‫له‌داهات‌و س���امانی سروش���تی حكومه‌ت‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ران چاوه‌ڕێی موچه‌ی مانگی‬ ‫نیه‌"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم پارتی ئه‌م قس���انه‌ی س���ۆران چواریان ده‌ك���ه‌ن ئ���ه‌وه‌ش له‌كاتێكدایه‌‬ ‫عومه‌ر ره‌تده‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روەكو فه‌رحان ك���ه‌ موچه‌كه‌یان كراوه‌ به‌چاره‌ك به‌وته‌ی‬ ‫جه‌وهه‌ر په‌رله‌مانتاری پارتی له‌په‌رله‌مانی خۆیان‪ ،‬بۆی��� ‌ه وه‌ك���و په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی‬ ‫كوردستان ره‌تیده‌كاته‌وه‌ پارتی موچه‌ی لیژنه‌ی دارایی باسیكرد "خه‌ڵكی هه‌ولێرو‬ ‫فه‌رمانبه‌ران���ی گرتبێ���ت ی���ان داهات���ی دهۆك له‌ژێر فشاردا سێ هێنده‌ی خه‌ڵكی‬ ‫نه‌وت بۆخ���ۆی گلبداته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‌ ده‌ڵێت سلێمانی ده‌وامیان پێده‌كرێت‌و سه‌ركوت‬ ‫"ملمالنێیه‌ك���ی سیاس���ی له‌ئارادای���ه‌‪ ،‬ده‌كرێن ك���ه‌ داوای موچه‌كانیان نه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی دژی پارتی ده‌وترێن راس���تنین‌‌و خه‌ڵكی سلێمانی‌و ده‌وربه‌ری ناڕازین ئه‌مه‌‬ ‫وه‌كو سزا به‌كارده‌هێنرێت"‪.‬‬ ‫پڕوپاگه‌نده‌مان بۆ ده‌كرێت"‪.‬‬

‫قه‌یرانی دارایی‪ ،‬سه‌رده‌می زێڕینی زه‌وی ده‌كات ‌ه زیوی‬ ‫" نرخی زه‌وی ‪ % 30‬كه‌میكردوه‌"‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫له‌دوای هاتنی قه‌یرانی دارایی‪ ،‬زه‌وی‬ ‫هیچ كات نه‌گه‌ڕایه‌و‌ه سه‌رده‌می زێڕینی‬ ‫خۆی‌و نرخه‌كه‌ی رۆژ به‌ڕۆژ داده‌به‌زێت‪،‬‬ ‫به‌پێی زانیاریه‌كانیش به‌شێكی‬ ‫زۆری هاواڵتیان پاره‌كانیان له‌كڕینی‬ ‫زه‌ویدا خه‌رجكردوه‌ ئێستا ده‌ستیان‬ ‫ناكه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫جه‌الل عوس���مان خاوه‌نی نوسینگه‌ی‬ ‫پاش���ا بۆ كڕین‌و فرۆشتنی زه‌وی كاتێك‬ ‫په‌یامنێ���ری ئاوێنه‌ چوه‌ نوس���ینگه‌كه‌ی‬ ‫به‌وردبون���ه‌وه‌ له‌ش���ێوازی ‌دانیش���تن‌و‬ ‫قسه‌كانی تێگه‌یش���ت تاسه‌ی موشته‌ری‬ ‫ده‌كات‌و بازاڕه‌ك���ه‌ی گه‌رم���ی جاران���ی‬ ‫نه‌ماوه‌‌‪ ،‬وه‌كو خۆیشی وتی "موشته‌ریمان‬ ‫وه‌كو جاران نه‌ماوه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی زانیاریه‌كانی نوس���ینگه‌كانی‬ ‫فرۆش���تنی زه‌وی قه‌یران���ی دارای���ی‬ ‫كاریگه‌ری خراپی له‌سه‌ر دابه‌زینی نرخی‬ ‫زه‌وی دان���اوه‌‪ ،‬دابه‌زینه‌ك��� ‌ه له‌هه‌ندێك‬ ‫ش���وێن ده‌گاته‌ نزیكەی ‪%50‬و له‌هه‌ندێك‬ ‫شوێنیش‪ ،%30‬دابه‌زینه‌كه‌ش هه‌مو پارچ ‌ه‬ ‫زه‌ویه‌كانی گرتوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫جه‌الل عوس���مانیش ئ���ه‌و زانیاریانه‌ی‬ ‫پشتڕاس���تكرده‌وه‌و نه‌یش���ارده‌و‌ه بازاڕی‬ ‫زه‌وی زۆر روی له‌ك���زی ك���ردوه‌و ك���ه‌م‬ ‫كه‌س ئێس���تا رو له‌كڕینی زه‌وی ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫هه‌مویشی په‌یوه‌ست ‌ه به‌قه‌یرانی داراییه‌وه‌‪،‬‬ ‫وتی "داكشانی نرخی زه‌وی هه‌مو جۆر‌ه‬ ‫پارچ���ه‌ زه‌ویه‌كی گرتوه‌ت���ه‌و‌ه به‌تایبه‌ت‬ ‫ئ���ه‌و زه‌ویانه‌ی كه‌ ئیف���راز نه‌كراون یان‬ ‫خزمه‌تگوزارییان نیه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی زانیاریه‌كان���ی ئ���ه‌و خاوه‌ن‬ ‫نوس���ینگه‌یه‌ ئه‌گ���ه‌ر ج���اران زه‌وییه‌ك‬ ‫‪100‬هه‌زار دۆالری كردبێت ئیس���تا كه‌متر‬ ‫ل ‌ه ‪ 80‬ه���ه‌زار دۆالر دەکا‌‪ ،‬هه‌ر بۆنمون ‌ه‬

‫ئێستا‌خه‌ڵك پاره‌ی‬ ‫به‌الو‌ه خۆشه‌ویستترە‬ ‫نه‌ك زه‌وی‌و خانو‬ ‫ئه‌وه‌ش وایكردو‌ه‬ ‫پاره‌كانیان له‌م كاره‌دا‬ ‫به‌خه‌رج نه‌ده‌ ‌ن بۆی ‌ه‬ ‫ئێستا خه‌ڵكێكی زۆر ك ‌ه‬ ‫له‌م بواره‌دا كاریانكردو‌ه‬ ‫بێكارن‬ ‫له‌گه‌ڕەكی قڕگه‌ی شاری سلێمانی ئه‌گه‌ر‬ ‫زه‌ویه‌ك ‪ 700‬هه‌زار‌دۆالری كردبێت ئێستا‬ ‫‪ 400‬هه‌زار دۆالر ده‌كات‪.‬‬ ‫خاوه‌نی نوس���ینگه‌ی پاش���اش هه‌مان‬ ‫قسه‌ی پشتڕاستكرده‌وه‌‪ ،‬وتی "یه‌كه‌كانی‬ ‫نیش���ته‌جێبونیش له‌م دۆخ���ه‌دا زیانیان‬ ‫به‌ركه‌توه‌"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر به‌ته‌نها زه‌وی نی��� ‌ه هاڕه‌یكردو‌ه‬ ‫به‌ڵك���و كه‌رت���ی خانوب���ه‌ره‌ش له‌هه‌مان‬ ‫دۆخدای ‌ه به‌جۆرێك به‌ش���ێك له‌هاواڵتیان‬ ‫ئێستا گرێبه‌سته‌كانی یه‌كه‌ی نیشته‌جێبون‬ ‫یان یه‌كه‌كانیان به‌كه‌متر ده‌فرۆش���نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان���ه‌‌ش به‌ش���ێكیان پاره‌ی���ان نی��� ‌ه‬ ‫قیسته‌كانیان بده‌ن به‌ش���ێكی تریشیان‬ ‫به‌هۆی ته‌واونه‌بون���ی یه‌كه‌كانه‌وه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫نایانه‌وێت چاوه‌ڕوانی زیاتر بكه‌ن‪.‬‬

‫نوسینگەیەکی کڕین‌و فرۆشتنی زوەی لەسلێمانی‬ ‫داره‌وان محه‌م���ه‌د خه‌ڵک���ی ده‌ره‌وەی‬ ‫شاری سلێمانی ‌هو‌ فه‌رمانبه‌ری حكومه‌ته‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ساڵی ‪ 2009‬كاتێك له‌شاری سلێمانی‬ ‫له‌كه‌رت���ی گش���تی دامه‌زرا بی���ری له‌وه‌‬ ‫كرده‌وه‌ ك���ه‌ ببێته‌ خاوه‌ن���ی یه‌كه‌یه‌كی‬ ‫نیش���ته‌جێبون تا ل���ه‌م دوایی���ه‌دا بۆی‬ ‫ره‌خسا فۆڕمی یه‌كه‌یه‌كی نیشته‌جێبونی‬ ‫ب ‌ه ‪ 5‬هه‌زار دۆالر كڕی‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ئێستا‬ ‫هی���چ دڵخۆش نی���ه‌‪ ،‬وتی "ئێس���تا ئه‌و‬ ‫فۆڕم ‌ه ب ‌ه ‪ 500‬دۆالر ئه‌فرۆشمه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫یه‌كه‌م پاره‌م پێویسته‌و دوه‌میش پاره‌ی‬ ‫قسیته‌كانی ترم نیه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش‬ ‫تائێستا خانوه‌كان ته‌واو نه‌بون"‪.‬‬ ‫به‌ش���ێك له‌هاواڵتیان‪ ،‬ك���ورد وته‌نی‬ ‫(پ���اره‌ی س���پییان ب���ۆ رۆژی ره‌ش‬ ‫هه‌ڵگرتوه‌و پاش���كه‌وتیان هه‌یه)‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫به‌باشترین كات ده‌زانن بۆ ئه‌وه‌ی زه‌وی‌و‬

‫خانو بك���ڕن‪ ،‬بۆیه‌ ئێس���تا پاره‌كانیان‬ ‫ده‌رده‌كه‌ن‌و خانو ده‌كڕن‪ ،‬وه‌كو شابازی‬ ‫كاسبكار‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌م دواییه‌دا به‌شێك له‌داهاته‌كه‌ی‬ ‫ته‌رخانكرد ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی زه‌وی بكڕێت‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ پێیوای���ه‌ "ئه‌و زه‌ویه‌ی ئێس���تا‬ ‫له‌شوێنه‌ دوره‌ ده‌س���ته‌كان ب ‌ه ‪ 20‬هه‌زار‬ ‫دۆالر ده‌س���تت ده‌كه‌وێت ك���ه‌ قه‌یرانی‬ ‫دارایی نه‌ما ئه‌و زه‌ویه‌ دوقاتی خۆی پار‌ه‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬وتیش���ی "كاتی خۆی به‌شێك‬ ‫له‌ داهاته‌كه‌م بۆ ئێستا پاشكه‌وتكردوه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئ���ه‌و پاره‌یه‌ بۆمن زۆر‌ه به‌اڵم‬ ‫دان به‌خۆم���دا ده‌گرم بۆ ئ���ه‌وه‌ی دوای‬ ‫قه‌یرانی دارایی قازانجی زه‌ویه‌كه‌ قه‌ربوم‬ ‫بۆ ده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئابوریناس���ان دوای شرۆڤه‌یه‌كی وردی‬

‫ئه‌م بابه‌ته‌‌ هاتونه‌ته‌ سه‌ر ئه‌و ڕایه‌ی ئه‌م‬ ‫دۆخه‌ی به‌سه‌ر بازاڕی زه‌ویدا هاتوه‌ زیانی‬ ‫هه‌ی ‌ه چونكه‌ زۆر كه‌س پێش قه‌یران پاره‌ی‬ ‫خس���ت ‌ه ئه‌م جۆر‌ه له‌بازرگانی‌و ئێس���تا‬ ‫پاره‌كه‌ی ده‌ستناكه‌وێت یان زیانده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش كاریگه‌ری خراپی له‌سه‌ر كه‌رتی‬ ‫ئاب���وری‌و ب���ازاڕ ده‌بێت وه‌ك���و م‪.‬نیهاد‬ ‫خالید س���ه‌رۆكی به‌ش���ی دارایی‌و بانك‬ ‫له‌زانكۆی گه‌ش���ه‌پێدانی مرۆیی قه‌ره‌داغ‬ ‫باسی له‌وه‌كرد‪ ،‬ئه‌و وایده‌بینێت "به‌هۆی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی هه‌رێم خاوه‌ن���ی كۆمه‌ڵگایه‌كی‬ ‫نه‌ختینه‌یه (هه‌ڵگرتنی پاره‌ به‌ش���ێوه‌ی‬ ‫نه‌ق���د)‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌كی گش���تی خه‌ڵك‬ ‫پاره‌ی پاشكه‌وتكراوی خستوه‌ته‌ كڕین‌و‬ ‫فرۆش���تنی زه‌وی���ه‌وه‌ ل���ه‌وه‌ش قازانجی‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م دۆخه‌وه‌ وای له‌خه‌ڵك‬ ‫ت‬ ‫كردوه‌ پاره‌ی به‌الوه‌ خۆشه‌ویس���تتر بێ ‌‬ ‫ن���ه‌ك زه‌وی‌و خان���و ئ���ه‌وه‌ش وایكردو‌ه‬

‫پاره‌كانیان ل���ه‌م كاره‌دا به‌خه‌رج نه‌د‌ه ‌ن‬ ‫بۆی ‌ه ئێستا خه‌ڵكێكی زۆر ك ‌ه له‌م بواره‌دا‬ ‫كاریانكردوه‌ بێكارن"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی به‌شی دارایی‌و بانك له‌زانكۆی‬ ‫گه‌ش���ه‌پێدانی مرۆیی قه‌ره‌داغ جه‌ختیش‬ ‫له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ ل���ه‌م دۆخه‌دا‬ ‫كه‌س���انێك س���ودمه‌ندبون كه‌ ترسنۆك‬ ‫ب���ون له‌خه‌رجكردنی پ���اره‌دا‌‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫كه‌مینه‌ن بۆی ‌ه "ئه‌م دۆخه‌ زیانی زۆرتر‌ه‬ ‫تاقازانج"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌كو جه‌اللی خاوه‌ن نوس���ینگه‌ی‬ ‫كڕین‌و فرۆشتن باس���ی لێوه‌كرد كه‌وتنی‬ ‫بازاڕی زه‌وی زیانی زۆری به‌نوسینگه‌گانی‬ ‫زه‌وی گه‌یان���دوه‌‪ ،‬س���ودی ئه‌م دۆخه‌ش‬ ‫ته‌نه���ا بۆ كۆمه‌ڵێك���ه‌‌ پاره‌كانیان كه‌متر‬ ‫ده‌چێت ‌ه خزمه‌تكردنی چاالككردنی گه‌ڕی‬ ‫ئابوریه‌وه‌‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫بۆچی ترامپ؟‬ ‫دەربارەی دیاردەی دۆناڵد ترامپ‬ ‫سه‌ردار عه‌زیز‬ ‫یەکەم شت دەبێت دەربارەی ترامپ بیزانین‬ ‫ئەوەیە که ترامپ‪ ،‬بەرهەمی خۆی نیە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دەرئەنجامی دۆخێكە که چەندین ساڵە بونی‬ ‫هەیە‪ ،‬بەردەوام کەڵەکە ئەبێت‪ ،‬هەتا ئەمساڵ‬ ‫گەیشتە ئاس���تێکی وەها که بتوانێت دەنگی‬ ‫خ���ۆی هەبێ���ت‪ ،‬جەماوەری خ���ۆی هەبێت‪،‬‬ ‫هەروەها قارەمانی خۆی هەبێت‪.‬‬ ‫دەستنیش���انکردنی ئەم دۆخە‪ ،‬پێویستی‬ ‫بەوەی���ە که دورت���ر بیربکەینەوە لەئێس���تا‪،‬‬ ‫فراوانت���ر بیربکەینەوە لەئەمری���کا‪ ،‬گەورەتر‬ ‫بیربکەینەوە لەکەسایەتیەک‪.‬‬ ‫بۆ ئەوەی لەترامپ تێبگەین‪ ،‬لەڕاس���تیدا‪،‬‬ ‫هەروەه���ا بۆ ئ���ەوەی بەباش���ی لەدیاردەی‬ ‫س���اندەرس تێبگەین‪ ،‬چونکە ئ���ەوان لەزۆر‬ ‫روەوە دو دی���وی ی���ەک دراون‪ ،‬ئەوا دەبێت‬ ‫بی���ر لەکۆمەڵێ���ک چەمک بکەین���ەوە‪ ،‬وەک‬ ‫جیهانگیری‪ ،‬ناسیونالیزم وەک پەرچەکرداری‬ ‫جیهانگی���ری‪ ،‬کارو کرێ���کار‪ ،‬گەورەبون���ی‬ ‫جیاوازی نێوان چینەکان‪ ،‬هەروەها لەسەروی‬ ‫هەمویەوە ئەوانەی که بەرپرسیارن لەمانە‪.‬‬ ‫کالید پریستویتز ‪ Clyde Prestowitz‬که‬ ‫ڕۆژانێک وەزیری بازرگانی ئەمریکی بو‪ ،‬چەند‬ ‫ساڵێک لەمەوپێش کتێبێکی نوسیوە بەناوی‬ ‫خیانەتکردنی لەخۆشگوزەرانی ئەمریکا ‪The‬‬ ‫‪ Betrayal of American Prosperity‬لەم‬ ‫کتێبەدا باس لەدۆخی ئابوری‌و ژیاری ئەمڕۆی‬ ‫ئەمری���کا دەکات‪ .‬کتێبەک���ە بەوێنەیەک���ی‬ ‫مێژویی سەیر دەس���تپێدەکات‪ .‬لەسەردەمی‬ ‫ئیمپراتۆریەتی ڕۆمانی بەتایبەت لەدوا سااڵنی‬ ‫ئیمپراتۆری���ەت‪ ،‬زۆرب���ەی زۆری هاوردەکانی‬ ‫ئیمپراتۆریەت لەدەرەوە هاوردە دەکرا‪ ،‬تەنها‬ ‫ش���تێک که ڕۆمانەکان هەناردەی���ان دەکرد‬ ‫شیاکە یان پیسایی ئاژەڵ بو‪.‬‬ ‫پرسیتویتز هاوشێوەییەک دەبینێت لەنێوان‬ ‫دۆخی ئەو رۆژگارەی ئیمپراتۆریەتی ڕۆمانی‌و‬ ‫ئێس���تای ئەمریکادا‪ .‬بەالی ئ���ەوەوە زۆرێک‬ ‫لەهەناردەکانی ئەمڕۆی ئەمریکا پاشەڕۆن‪ ،‬یان‬ ‫ئەو شتانەن که فڕێ دراون‪ ،‬وەک پالستیک‌و‬ ‫کاغەزو ش���تی تر کە دەتوانرێت س���ەرلەنوێ‬ ‫بەکار بهێنرێت���ەوەو هەناردەی واڵتێکی وەک‬ ‫چی���ن دەکرێت‪ .‬لەڕاس���تیدا لەکوردس���تانی‬ ‫خۆش���مان دۆخەکە بەهەمانش���ێوەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەمە جیاوازە‪ .‬ئەوەی پریس���تویتز دەیەوێت‬ ‫بیڵێ���ت ئەوەیە که ئەوەی ڕۆمای روخاند ئەو‬ ‫جۆرە ئابوریە بو‪ ،‬بەهەمانش���ێوە ئەمریکاش‬ ‫دەڕوخێت‪.‬‬ ‫ئەم جۆرە ئابوریە چیە؟ زۆر بەس���ادەیی‬ ‫بەب���ێ ئەوەی خۆمان بخەینە گێژاوی چەمکە‬ ‫ئاڵۆزەکان���ەوە‪ ،‬ئەمریکا هەتابێ���ت کەمترو‬ ‫کەمت���ر کااڵ له ن���او واڵتی خۆی���دا بەرهەم‬ ‫دەهێنێت‪ .‬کۆمپانی���ا ئەمریکیە گەورەکان بۆ‬ ‫ئەوەی بتوان���ن کێبڕکێ بکەن‌و جیهان بکەنە‬ ‫بازاڕی���ان ئەوا کۆمپانیاکانیان دەگوێزنەوە بۆ‬ ‫ئەو واڵتانەی کە دەستی کار تیایاندا هەرزانە‪.‬‬ ‫دیارە ئەم���ە لەڕۆژگاری ئەمڕۆدا بەئاس���انی‬ ‫فەراه���ەم دەبێ���ت لەبەر کۆمەڵێ���ک هۆکار‪،‬‬ ‫لەس���ەروی هەمویانەوە گەشەی تەکنەلۆجی‪،‬‬ ‫ئاسانی‌و هەرزانی گواستنەوەی کااڵ بەتایبەت‬ ‫لەرێگای دەریاوە‪.‬‬ ‫دەرئەنجام���ی ئەم���ە ئەوەی���ە ک���ە زۆر‬

‫لەکارگەکان���ی ئەمری���کا دەچن���ە دەرەوەی‬ ‫ئەمریکا بۆ ئەوەی کااڵکانیان بەرهەم بهێنن‌و‬ ‫پاش���ان دەیهێنن���ەوە ناو ب���ازاڕی ئەمریکا‪.‬‬ ‫ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی که زۆرێک خەڵک‬ ‫که کرێکاری ئەو کۆمپانیایانە بون بێکار بن‪.‬‬ ‫دی���ارە ه���ۆکاری تریش هەیە لەپش���ت ئەم‬ ‫دیاردەیەوە‪ ،‬بۆ نمون���ە کەمی باج لەواڵتانی‬ ‫ت���ر لەبەرامب���ەر کۆمپانی���ا ئەمریکیەکاندا‪،‬‬ ‫بەکاربردنی دەس���تی کار وەک کۆیلە‪ ،‬کاری‬ ‫بەردەوامی نەوەس���تاو‪ .‬هەندێک جێگای کار‬ ‫هەی���ە لەچین هێن���دە لەگ���ەڵ بەندیخانەدا‬ ‫جیاوازی نی���ە‪ ،‬کرێکارەکانی نزیکەی دوانزە‬ ‫کاتژمێ���ر کاردەکەن لەڕۆژێک���داو بەدەگمەن‬ ‫نەبێت جێگای کاریان جێناهێڵن‪.‬‬ ‫دەرئەنجام���ی ئەمە ئەوەیە ک���ه واڵتێکی‬ ‫وەک چی���ن بوەتە ه���ۆی وەرچەرخان بەرەو‬ ‫ناس���یونالیزم لەن���او چینێک���ی بەرفراوانی‬ ‫خەڵكی ئەمریکا که بەس���ەر ه���ەردو بەرەی‬ ‫کۆمارییەکان‌و دیموکراتەکاندا دابەشبون‪ .‬ئەم‬ ‫دۆخە ل���ەڕوی ئابوریەوە خێرا پەل دەهاوێت‬ ‫بۆ ب���واری تر‪ ،‬بۆ نمونە ئ���ەو کرێکارەی کە‬ ‫هەس���ت دەکات کارەک���ەی دەچێت بۆ چین‪،‬‬ ‫لەهەمانکات���دا دەبینێت ک���ه کرێکاری التینۆ‬ ‫(خەڵکانی مەکسیک‌و واڵتانی تری ئەمریکای‬ ‫التین) بەقاچاخ دێنە ئەمریکاو بەکرێیەکی کەم‬ ‫کار دەکەن چونکە جۆری ژیان‌و ئەولەویەتیان‬ ‫جیاوازە‪ .‬ئەمەش دەبێتە هۆکاری ئەوەی که‬ ‫چینی کرێکاری ئەمریکی دژایەتی کۆچبەران‬ ‫ب���کات‌و وەک خەڵكێک بیانبینێ���ت که یان‬ ‫کارەک���ەی دەبەن ی���ان کارەک���ەی هەرزان‬ ‫دەکەن‪ .‬بۆیە دەبینین خیتابی ترامپ دژ بەم‬ ‫گروپ���ە خەڵکەیە‪ ،‬که خۆی لەدیواری جوان‌و‬ ‫ناردنەوەی کۆچبەران‌و گۆڕینی مافی پێدانی‬ ‫ناسنامەی ئەمریکی بۆ ئەوانەی که لەئەمریکا‬ ‫لەدایک دەبن پاش گەیشتنیان‪.‬‬ ‫بوارێک���ی ت���ر ک���ه پرۆس���تویتز باس���ی‬ ‫دەکات بواری پەیوەندی���ە لەگەڵ کۆمەڵگای‬ ‫نێودەوڵەتی���دا‪ ،‬ک���ه تیایدا ئەمری���کا وەها‬ ‫دەبینرێت که زیانی گ���ەورەی تیادا دەکات‪.‬‬ ‫ئەمە بەتایبەت لەناتۆو رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‪.‬‬ ‫خەڵكی زیانلێکەوتوی ئەمریکی وەها دەبینین‬ ‫که واڵتەکەی���ان پارەیەکی زۆر خەرج دەکات‬ ‫لەپاراس���تنی واڵتانی تر‪ ،‬بۆی���ە دەبێت ئەو‬ ‫پارەیە بگەڕێتەوە بۆ ناو ئەمریکا‪ .‬ش���ایانی‬ ‫باس���ە ک���ه ژێرخان���ی ئەمریکی لەس���ااڵنی‬ ‫رابوردودا هەتابێت خ���راپ‌و خراپتر دەبێت‪.‬‬ ‫بۆیە قسەی زۆر هەیە لەهەنوکەیی بوژانەوەی‬ ‫رێگاوبان‌و خزمەتگوزاریەکانی تر‪.‬‬ ‫دەرئەنجام���ی ئەم���ە هەم���وی بریتی���ه‬ ‫لەس���ەرهەڵدانی خەڵکانێک ک���ە جیهانگیری‬ ‫وەها دەبین���ن که ئەمریکای کردوە بەواڵتێک‬ ‫پارەو سامانی لەخەڵکانی تردا خەرجدەکات‬ ‫نەک لەواڵتەکەی خۆیدا‪ .‬ئەوەش���ی بەرپرسە‬ ‫ل���ەم دۆخ���ە ئەوانەن ک���ه چەندین س���اڵە‬ ‫لەدامودەزگاکان���ی دەس���ەاڵت بەڕێوە دەبەن‬ ‫لەئەمری���کا‪ .‬بۆیە رقی زۆری ئ���ەم خەڵکانە‬ ‫لەو کەس���انەیە کە نزیک���ن لەدامودەزگاکانی‬ ‫دەس���ەاڵتەوە‪ ،‬ئەوانەی بەزاراوەی ئەمریکی‬ ‫پێ���ی دەڵێن ‪ establishment‬بۆیە دەبینی‬ ‫لەه���ەردوال‪ ،‬ترام���پ‌و س���اندەرس خیتابی‬ ‫س���ەرەکیان دژ بەچینی نزیک بەدەس���تەی‬ ‫حکومڕانە‪ .‬س���ەیرنیە که ئێس���تا لەکێبڕکێی‬

‫هەڵبژاردندا س���ێ کەس ماونەت���ەوە دوانیان‬ ‫دژ بەدەس���تەی حکومڕان���ن‪ ،‬ک���ه ترام���پ‌و‬ ‫ساندەرسە‪.‬‬ ‫یەکێ���ک لەدەرئەنجامەکانی هەڵکش���انی‬ ‫ناس���یونالیزمی چەپ‌و ناس���یونالیزمی راست‬ ‫لەئەمریکا چڕبونەوەی ئەو جەمس���ەرگیریەیە‬ ‫که ئ���ەو واڵتە تیای���دا دەژی‪ .‬ئەگ���ەر هاتو‬ ‫زۆرب���ەی ئەندامانی کۆنگ���رس دابەش بون‬ ‫بەس���ەر دوب���ەرەدا ک���ه دژ بەیەک���ن‪ ،‬ئەوا‬ ‫لەئەنجامدا ئاس���ان نابێت بۆئەوەی بتوانیت‬ ‫هەماهەنگی بێتە ئاراوەو یاس���ا تێپەڕێنرێت‪،‬‬ ‫لەئەنجامدا پایەکانی دەس���ەاڵت زیاترو زیاتر‬ ‫لەیەکتر دوردەکەونەوەو زیاتر پەرتدەبن‪.‬‬ ‫ئەم دۆخەی حکوم���ەت وەهای کردوە کە‬ ‫زیات���رو زیات���ر حکوم���ەت الی خەڵك وەها‬ ‫ببینرێت ک���ه زیادەیەو بگرە نەک س���ودیان‬ ‫پێناگەیەنێت بەڵکو دژیانە‪ .‬دیارە کەلتورێکی‬ ‫دژە حکوم���ەت لەهەن���او دەرونی سیاس���ی‬ ‫ئەمریکی���دا دەمێکە بونی هەی���ە‪ ،‬بەاڵم دژە‬ ‫حکوم���ەت بەئاس���تێک که حکوم���ەت وەک‬ ‫نەیار ببینرێت ئەوا پەیوەندی نێوان خەڵك‌و‬ ‫حکومەت دەبێتە پەیوەندیەکی بێسیقەی پڕ‬ ‫لەترس‪.‬‬ ‫نەبون���ی بڕوا یان نەمانی بڕوا بەدامودەزگا‬ ‫کاریگ���ەری نێگەتیف���ی زۆری هەیە لەس���ەر‬ ‫پەیوەن���دی نێ���وان خەڵك���ەکان‪ ،‬چۆنێت���ی‬ ‫بەڕێوەچونی کارەکان‪ ،‬ئاستی گەندەڵی‪ ،‬وەک‬ ‫فرانسیس فۆکۆیاما لەکتێبێک بەناوی بڕواوە‬ ‫باسی دەکات‪ .‬لەبێباوەڕیدا دەزگا زەبەالحە‪،‬‬ ‫کارەکان بەخاوی بەڕێ���وە دەچن‌و گەندەڵی‬ ‫زۆرە‪ .‬ئەمری���کا یەکێک ب���و لەو واڵتانەی کە‬ ‫خەڵکەکانی باوەڕیان سنوری خێزانی دەبڕی‪.‬‬ ‫لەواڵتان���ی دەوروبەری خۆماندا که ئاس���تی‬ ‫بڕواو باوەڕپێکردن لەدەرەوەی خێزان سفرە‪،‬‬ ‫دەبینین دەزگا نایەت���ە بون‪ .‬ئەمڕۆ ئەمریکا‬ ‫لەجەمسەرگیری‌و گەندەڵی‌و نادادپەروەریەکی‬ ‫زۆردا دەژی‪ .‬شارەکانی بەدەست گەندەڵیەوە‬ ‫دەناڵێن���ن‪ ،‬پێکهات���ە سیاس���یەکانی لەگەڵ‬ ‫یەکترداو لەناوخۆیاندا لەش���ەڕی سەختدان‪.‬‬ ‫هەرچەن���دە میکانیزمی دەس���ەاڵت لەکۆنەوە‬ ‫لەئەمریکا وەهایە‪ ،‬که سیاسی دێتە شارێک‪،‬‬ ‫پێکهات���ەو نوخبەی ئەو ش���ارە پش���تیوانی‬ ‫دەکەن‪ ،‬بەاڵم پاشان چاوەڕێی پاداشتن بۆ ئەو‬ ‫پشتیوانیە‪ .‬ئەم پرۆسەیە ئەمڕۆ گەیشتوەتە‬ ‫ئاستێکی ترسناک‪ .‬بەاڵم زۆرێک لەم دیاردانە‬ ‫نابنە مانشێت‪ ،‬بەتایبەت لەئاستی جیهاندا‪.‬‬ ‫چین‌و دوفاقی ناسیونالیزمی ئەمریکی‬ ‫ئەگەر لەخەڵکی ئەمریکا بپرسیت ئایا ئەگەر‬ ‫پانتۆڵێک لەچین دروستکرابێت‌و کواڵێتی باش‬ ‫بێت‪ ،‬ب���ەاڵم نرخی هەرزان‪ ،‬لەگەڵ پانتۆڵێک‬ ‫که لەئەمریکا دروستکرابێت‌و هەمان کوڵێتی‬ ‫هەبێ���ت بەاڵم نرخ���ی گ���ران‪ ،‬کامیانت پێ‬ ‫باش���ترە‪ ،‬زۆربەی خەڵک پانتۆڵ���ه هەرزانە‬ ‫چینیەکەیان پێباش���ترە‪ .‬لێرەدا ناسیونالیزم‬ ‫ڕۆڵی نیە‪ .‬بەاڵم ئەگەر بپرس���یت ئایا باش���ە‬ ‫که کۆمپانیا ئەمریکی���ەکان بچنە چین لەوێ‬ ‫بەدەس���تی کاری هەرزان کااڵ بەرهەم بهێنن‪،‬‬ ‫زۆرێک دەڵێن نەخێر‪ .‬لێرەدا دوفاقیەک هەیە‪.‬‬ ‫دەبێت ساتێک هەڵوێس���تە بکەین هەتا لەم‬ ‫دوفاقیە تێبگەی���ن‪ .‬کاتێ���ک کۆمپانیایەکی‬ ‫ئەمریکی لەشارێکی ئەمریکی دەڕوات بۆ چین‪،‬‬

‫دەبێت ئەمریکا لەدونیا‬ ‫دابڕێت هەمو سودەکانی‬ ‫بۆخۆی‌و خەڵکەکەی‬ ‫بێت‪ .‬گەر کەسێک‬ ‫دژایەتی کرد ئەوا‬ ‫بڕوات تەمێی بکات‌و‬ ‫بگەڕێتەوە‪ .‬خەمی‬ ‫خەڵکی تر نەخوات‪،‬‬ ‫هەرکەس خەمی خۆی‬ ‫بخوات‪ .‬دیوارێکی جوان‬ ‫بەدەوری واڵتدا دروست‬ ‫بکەین‬ ‫ئەوا کرێکارانی ئەو شارە بێکار دەبن‌و زیانیان‬ ‫پێ���دەگات نەک هەمو خەڵکی ئەمریکا‪ .‬بەاڵم‬ ‫کاتێک کااڵیەکی هەرزان لەچینەوە دێت ئەوا‬ ‫هەمو خەڵکی ئەمریکا لێی سودمەند دەبێت‪.‬‬ ‫بۆیە دەبینی���ن لەو جێگایان���ەی که کرێکار‬ ‫بێکار دەبن ناڕەزایی زۆر دەبێت‌و لەئەنجامدا‬ ‫ناس���یونالیزم گڕ دەگرێ���ت‪ .‬ئەمەش دەبێتە‬ ‫هۆی ئەوەی خیتابی سیاس���ی‪ ،‬که هەمیشە‬ ‫خیتابێک���ی خۆگونجێن���ە‪ ،‬ن���ەک خیتابێکی‬ ‫جیاواز‪ ،‬ئەوا لەئەنجام���دا ئەو ئەندامەی لەو‬ ‫جێگایە دەچێت���ە کۆنگریس ناچارە بەزمانی‬ ‫خەڵکەکە قسەبکات‪ .‬ترامپ دەرئەنجامی کۆی‬ ‫ئەمانەیە‪.‬‬ ‫ترامپ چیمان پێدەڵێت‬ ‫ترم���پ بەزمانێکی جی���اواز دەدوێت؛ که‬ ‫زمانێک���ی رۆژانەی هاکەزای���ی بێ ناوەڕۆکە‪.‬‬ ‫رێز لەئافرەت ناگرێت‪ .‬دژی جیاوازەکانە‪ .‬ئەم‬ ‫خەسڵەتانە چەندێک رەنگدانەوەی کەسایەتی‬ ‫ترمپ���ن هێن���دە رەنگدانەوەی کەس���ایەتی‬ ‫دەنگدەرەکانین‪ .‬دەتوانین ل���ەم روانگەیەوە‬ ‫بڵێین ک���ه دەنگدەری ترام���پ دەنگدەرێکی‬ ‫سپیپێس���تی پیاوە‪ ،‬که توڕەی���ی لەنوخبەی‬ ‫سیاس���ی واڵت‪ ،‬بەهۆی جیهانگیریەوە بێکار‬ ‫ب���وەو ژیانی س���ەخت بوە‪ .‬ئ���ەم جەماوەرە‬ ‫بێ���زارە لەنوخبەی سیاس���ی‌و ڕۆش���نبیری‬ ‫ئەمری���کا‪ .‬بەتایب���ەت کاتێک کە دێتەس���ەر‬ ‫نوخبەی رۆش���نبیری‪ ،‬بێزاری ئەمان لەوەدا‬ ‫دەردەکەوێ���ت که نایانەوێت بەو زمانە بدوێن‬ ‫ک���ە ئەوان پێی ئەدوێ���ن‪ .‬زمانێک که لەروی‬ ‫سیاسیەوە زمانێکی راستە لەڕوی سیاسیەوە‪.‬‬ ‫ئەمە س���ەرچاوەی دی���اردەی ش���ەعبەوی‌و‬ ‫بازاڕێتیە‪ .‬خەڵك دەیانەوێت بەزمانێک بدوێن‬

‫‪9‬‬

‫دۆناڵد تره‌مپ‬ ‫که دەربڕی توڕەیی���ان بێت‪ ،‬که ئاهیان پێدا‬ ‫بهێنێت‪ ،‬ک���ه لێی تێبگ���ەن‪[ .‬بێگومان ئەم‬ ‫شەعبەویەتە بەزەقی لەکوردستان بونی هەیە‪،‬‬ ‫کە دیاردەیەکی شایستەیە بۆ توێژینەوەیە]‪.‬‬ ‫ئەمە س���ەرچاوەی ئەو ج���ۆرە زمانەیە که‬ ‫ترام���پ پێ���ی ئەدوێت‪ .‬بەاڵم لەم���ە گرنگتر‬ ‫ئەوەیە که ئ���ەو خەڵکانەی کە پش���تیوانی‬ ‫ترمپ دەکەن بەهیچ شێوەیەک ئەو رەخنانەی‬ ‫که لەترامپ دەگیرێت کاریگەرییان تێناکات‪.‬‬ ‫چونکە ئەوان نە حەزیان بەو خەڵکانەیەو نە‬ ‫تاقەتی ئەو جۆرە زمانەیان هەیە‪.‬‬ ‫ئەمریکا لەنێوان‬ ‫جیهانگیری‌و ناسیونالیزمدا‬ ‫ناس���یونالیزمی ئەمریکی ئەمریکا روبەڕوی‬ ‫خەڵک‌و کۆمپانیاکانی دەکاتەوە‪ .‬ناسیونالیزمی‬ ‫راس���تڕەو دەڵێت‪ ،‬دەبێت ئەمری���کا لەدونیا‬ ‫دابڕێت هەمو سودەکانی بۆخۆی‌و خەڵکەکەی‬ ‫بێت‪ .‬گەر کەس���ێک دژایەتی کرد ئەوا بڕوات‬ ‫تەمێی ب���کات‌و بگەڕێت���ەوە‪ .‬خەمی خەڵکی‬ ‫تر نەخ���وات‪ ،‬هەرکەس خەمی خۆی بخوات‪.‬‬ ‫دیوارێکی ج���وان بەدەوری واڵتدا دروس���ت‬ ‫بکەین‪.‬‬ ‫ئەمری���کا ئەمڕۆ دەتوانێت ئەم کارە بکات‪،‬‬ ‫بەتایب���ەت کاتێک ک���ه ئەمریکا بەئاس���انی‬ ‫دەتوانێ���ت وزەی خۆی دابی���ن بکات‪ .‬بەاڵم‬ ‫ئەوەی که زەرەرمەندە زیاتر خەڵکی جیهانە‪.‬‬ ‫ب���ۆ نمونە‪ ،‬ئەگەر بێت���و کۆمپانیایەکی وەک‬ ‫فای���زەر‪ ،‬ک���ه بڕێک���ی زۆر لەدەرمانی دونیا‬ ‫دروس���ت دەکات لەدونیا بکش���ێتەوەو تەنها‬ ‫لەئەمریکا دەرمان بەرهەم بهێنێت‌و پاش���ان‬ ‫بەدونی���ای بفرۆش���ێت‪ ،‬ئەوا نرخ���ی دەرمان‬ ‫لەدونی���ادا چەند قات گران دەبێت‌و ملیۆنەها‬

‫مرۆڤ لەس���ەر گۆی زەوی توان���ای ئەوەیان‬ ‫نامێنێ���ت بیکڕن‪ .‬ئەمە لەکاتێک���دا زیانە بۆ‬ ‫کۆمپانیا‪ ،‬لەهەمانکاتدا زیانی زۆرە بۆ خەڵک‪.‬‬ ‫بەتایبەتی بەبونی مافی خاوەندارێتی بەهرە‪،‬‬ ‫که ناتوانرێت بەب���ێ رەزامەندی داهێنەر یان‬ ‫دروستکەر هیچ ش���تێکی کۆپی یان دروست‬ ‫بکرێت‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ناس���یونالیزمی چەپ ک���ه بێرنی‬ ‫س���اندەرس رابەرایەت���ی دەکات جی���اوازە‪.‬‬ ‫س���اندەرس دەیەوێ���ت کرێی کرێ���کار زیاد‬ ‫بکرێت‪ ،‬خوێندن‌و تەندروس���تی بێ بەرامبەر‬ ‫بکرێ���ت‪ ،‬کۆمپانیا باجی زیاتر بدات‪ ،‬جۆرێک‬ ‫بەئەوروپاییکردنی ئەمریکا‪.‬‬ ‫ئایا ترامپ دەیباتەوە‬ ‫بەگشتی دەتوانین بڵێین که دڵنیاین لەوەی‬ ‫ترامپ نایباتەوە‪ .‬هەرچەند ترامپ هەتا ئێستا‬ ‫هەم���و لێکدانەوەکان���ی بەهەڵەدا خس���توە‪.‬‬ ‫لەبەرئەوەی ئەو خەڵکەی دەنگدەری ترامپن‬ ‫خەڵکانێکی نادیارن‪ ،‬بەمانای ئەوەی دەنگ‌و‬ ‫ڕەنگیان نیە لەبواری گشتیدا‪ ،‬بەهۆی الوازی‬ ‫توان���ای ئینتلێکچواڵیان���ەوە‪ ،‬الی راڤ���ەکان‬ ‫بەئاسانی ڕاڤەناکرێن‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم پرس���یاری س���ەرەکی ئەوەیە ئایا‬ ‫دوای ترام���پ‪ ،‬ترمپی���زم هەیە‪ ،‬ی���ان ترامپ‬ ‫تەنها هەڵچونێکە‪ .‬لەهەمانکاتدا پرسیاری تر‬ ‫ئەوەیە کە ئایا پارت���ی کۆماری پاش ترامپ‬ ‫چی لێدێ���ت؟ ئ���ەم پرس���یارانە بەکراوەیی‬ ‫بەجێدەهێڵین چونکە ئێمە هێشتا لەسەرەتای‬ ‫ئەم رەوتەداین‪.‬‬ ‫بەهیوام بتوانم بەم زوانە لەس���ەر هێلەری‌و‬ ‫دونیا ئاڵۆزەکەی بنەماڵەی کلینتۆن بابەتێک‬ ‫بنوسم‪.‬‬

‫یه‌لدیریم‪ ..‬ئه‌ندازیاری‌ گواستنه‌وه‌ی‌ توركیا بۆ سیسته‌می‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫بن عه‌لی‌ یه‌لدیریم كه‌ ئه‌ندازیاره‌و له‌دوا‬ ‫كۆنگره‌ی‌ پارتی‌ دادو گه‌شه‌پێداندا‬ ‫به‌سه‌رۆكی‌ ئه‌و پارته‌ هه‌ڵبژێردرا‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌وله‌ویه‌ت بۆ ئه‌و سیسته‌می‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تییه‌یه‌ كه‌ ئه‌ردۆغان‬ ‫بانگه‌شه‌ی‌ بۆ ده‌كات"‪.‬‬ ‫بن عه‌لی‌ یه‌لدیریم كه‌ ته‌مه‌نی‌ ‪ 60‬ساڵه‌‪،‬‬ ‫راوێ���ژكارو هاوڕێی‌ نزیك���ی‌ ئه‌ردۆغان‌و‬ ‫یه‌كێك���ه‌ له‌دامه‌زرێنه‌ران���ی‌ پارتی‌ دادو‬ ‫گه‌ش���ه‌پێدان‌و له‌چوار خولی‌ په‌رله‌ماندا‬ ‫په‌رله‌مانتار ب���وه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌ هه‌ینی‌ رابردو‬ ‫بوه‌ جێنش���ینی‌ ئه‌حم���ه‌د داود ئۆغلو‌و‬ ‫سێهه‌م سه‌رۆكی‌ پارتی‌ دادو گه‌شه‌پێدان‪،‬‬ ‫له‌وتارێكدا ئه‌مه‌كداری‌ خۆی‌ بۆ ئه‌ردۆغان‬ ‫دوپاتك���رده‌وه‌و ئه‌وی‌ به‌"پی���اوی‌ گه‌ل‌و‬ ‫پیاوی‌ ئه‌م قۆناغه‌ هه‌ستیاره‌" ناوبرد‪.‬‬ ‫یه‌لدیریم كه‌ ده‌رچوی‌ كۆلیجی‌ زانستی‌‬ ‫ده‌ریاوانی‌‌و كه‌شتیسازی‌ زانكۆی‌ ته‌كنیكی‌‬ ‫ئه‌س���ته‌نبول‌و س���تۆكهۆڵمه‌‪ ،‬له‌سااڵنی‌‬ ‫نێ���وان ‪ 1994‬ب���ۆ ‪ 2000‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ ئی���داره‌ی‌ كۆمپانی���ای‌‬ ‫كه‌ش���تیوانی‌ ئه‌سته‌نبول بوه‌‌و له‌وكاته‌وه‌‬

‫بن عه‌لی یه‌ڵدیریم‬ ‫په‌یوه‌ندی له‌گ ‌هڵ‌ ئه‌ردۆغان كه‌ سه‌رۆك ‌ی‬ ‫ش���اره‌وانی‌ ئه‌س���ته‌نبول بوه‌ توندوتۆڵ‌‬ ‫ك���ردوه‌‪ .‬ئ���ه‌و كه‌ له‌س���اڵی‌ ‪2010‬ه‌وه‌ تا‬ ‫‪ 2013‬وه‌زیری‌ گواستنه‌وه‌ی‌ گه‌یاندن بوه‌‬ ‫پاش���ان له‌‪2015‬و ‪2016‬دا بوه‌ به‌وه‌زیری‌‬ ‫ده‌ریاوان���ی‌‌و په‌یوه‌ندییه‌كان‪ ،‬كه‌ له‌هه‌مو‬ ‫ئ���ه‌م پۆس���تانه‌دا جێپه‌نج���ه‌ی‌ دیاره‌و‬ ‫گه‌شه‌ی به‌توركیا داوه‌‪ ،‬كه‌ سه‌رپه‌رشتی‌‬ ‫كۆمپانیای‌ كه‌ش���تیوانی‌ ئه‌س���ته‌نبولی‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئ���ه‌م كۆمپانیای���ه‌ له‌ماوه‌یه‌كی‌‬

‫كه‌م���دا ب���وه‌ به‌یه‌كێ���ك له‌گه‌وره‌تری���ن‬ ‫كۆمپانی���ا ده‌ریاوانیه‌كان���ی‌ جیهان‪ .‬ئه‌و‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ یانزه‌ ساڵ‌ وه‌زیرییدا‪ 24 ،‬هه‌زارو‬ ‫‪ 280‬كیلۆمه‌تر رێگه‌وبانی‌ دروس���تكردوه‌‬ ‫له‌نێوان ش���اره‌كانی‌ توركی���ادا‪ ،‬هه‌ر له‌م‬ ‫ماوه‌یه‌دا پڕۆژه‌ی‌ ش���ه‌مه‌نده‌فه‌ری‌ خێرا‪،‬‬ ‫میت���رۆی‌ مه‌ڕم���ه‌ڕه‌ كه‌ هه‌ردو به‌ش���ی‌‬ ‫ئاس���یا‌و ئه‌وروپای‌ ش���اری‌ ئه‌سته‌نبول‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌ ده‌به‌س���تێت‪ ،‬پ���رۆژه‌ی‌ هێڵی‌‬ ‫ئاس���نی‌ باكۆ (ئازه‌ربایجان) ‪ -‬ته‌بلیسی‌‬

‫له‌سایه‌ ‌ی سه‌رۆكایه‌ت ‌ی‬ ‫ئه‌ردۆغاندا‪ ،‬یه‌لدیریم‬ ‫بێت یان داودئۆغلو هیچ‬ ‫له‌مه‌سه‌له‌كه‌ ناگۆڕێت‬ ‫(جۆرجی���ا)‪ -‬ق���ارس (توركی���ا) ك��� ‌ه‬ ‫پێشبین ‌ی ده‌كرێت ساڵی‌ ‪ 2016‬ته‌واوبێت‪،‬‬ ‫ژماره‌ی‌ فڕۆكه‌خان���ه‌كان له‌توركیا له‌‪26‬‬ ‫فڕۆكه‌خان���ه‌وه‌ ب���و ب���ه‌‪ 55‬فڕۆكه‌خانه‌‪،‬‬ ‫پرۆژه‌ی‌ پردی‌ هه‌ڵواس���راوی‌ س���وڵتان‬ ‫س���ه‌لیمی‌ یه‌كه‌م ك���ه‌ یه‌كێك���ه‌ له‌چوار‬ ‫پرده‌ هه‌ڵواس���راوه‌ درێژه‌ك���ه‌ی‌ جیهان‪،‬‬ ‫به‌ش���ێك بون له‌كاره‌كانی‌‌و وابڕیاریش���ه‌‬ ‫س���اڵ ‌ی ‪ 2018‬گه‌وره‌تری���ن فڕۆكه‌خان���ه‌‬ ‫له‌جیهاندا له‌شاری‌ ئه‌سته‌نبول بكرێته‌وه‌‪،‬‬

‫هه‌مو ئه‌م پڕۆژان���ه‌ش رۆڵێكی‌ گرنگیان‬ ‫له‌به‌جه‌م���اوه‌ری‌ كردن���ی‌ ئه‌ردۆغ���ان‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی‌ ئاكه‌په‌دا هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ئێس���تا كه‌ یه‌لدیریم ده‌بێته‌ س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی‌ توركیا‪ ،‬هه‌مو دنیا به‌نیگه‌رانیه‌وه‌‬ ‫له‌ره‌فتاو هه‌نگاوه‌كانی‌ ئه‌ردۆغان ده‌ڕوانن‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌یه‌وێت ببێته‌ حاكمی‌ تاك‌و ته‌نهای‌‬ ‫ئه‌و واڵته‌‪ ،‬ئه‌م سه‌رۆك وه‌زیره‌ نوێیه‌ ئه‌و‬ ‫ئه‌ركه‌ی‌ پێسپێردراوه‌ كه‌ له‌ڕوی‌ یاسایی‌‌و‬ ‫ده‌ستورییه‌وه‌ رێگه‌ له‌به‌رده‌م به‌دیهێنانی‌‬ ‫ئه‌م خواسته‌ی‌ ئه‌ردۆغاندا ته‌خت بكات‪،‬‬ ‫یه‌ڵدیری���م ده‌ڵێت "ئه‌ركی‌ س���ه‌ره‌كی‌ من‬ ‫له‌قۆناغی‌ داهاتودا سه‌رپه‌رش���تی‌ كردنی‌‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ ده‌س���توره‌ به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫گواس���تنه‌وه‌ی‌ توركی���ا بۆ سیس���ته‌می‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌‌و زیادكردنی‌ ده‌سه‌اڵته‌كانی‌‬ ‫سه‌رۆك كۆمار"‪.‬‬ ‫ده‌شڵێت "له‌سه‌رمانه‌ كار بۆ گواستنه‌وه‌‬ ‫له‌سیسته‌می‌ دیفاكتۆوه‌ بۆ سیسته‌مێكی‌‬ ‫یاس���ایی‌ بكه‌ی���ن‪ ،‬له‌ڕێگ���ه‌ی‌ گۆڕین���ی‌‬ ‫ده‌ستورو دامه‌زراندنی‌ سیسته‌می‌ سیاسی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫یه‌لدیریم دوه‌م كه‌سه‌ له‌ساڵی‌ ‪2012‬ه‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌وه‌ته‌ی‌ ئه‌ردۆغان بوه‌ به‌س���ه‌رۆك‬ ‫كۆمار‪ ،‬ده‌بێته‌ س���ه‌رۆك وه‌زیری‌ توركیا‪.‬‬

‫له‌وكاته‌وه‌ تا ئێستا ئه‌ردۆغان خوازیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجامدان���ی‌ گۆڕانكارییه‌ له‌سیس���ته‌می‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن���ی‌ واڵت���دا ك���ه‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫جێبه‌جێكردن به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫له‌ده‌ستی‌ س���ه‌رۆك كۆماردا چڕبكاته‌وه‌‌و‬ ‫پۆس���تی‌ س���ه‌رۆك وه‌زی���ران بایه‌خێكی‌‬ ‫ئه‌وتۆی‌ نه‌مێنێت‪.‬‬ ‫تێپه‌ڕاندن���ی‌ ئ���ه‌م گۆڕانكاریی���ه‌‬ ‫له‌ده‌ستوردا پێویستی‌ به‌ده‌ستهێنانی‌ دو‬ ‫له‌سێی‌ ده‌نگه‌كانی راپرسیه‌كی‌ گشتییه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئاكه‌په‌ له‌چ���وار هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫راب���ردودا نزیك���ه‌ی‌ ‪ %50‬ده‌نگه‌كان یان‬ ‫زیاتری‌ به‌ده‌ستهێناوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م رێژه‌یه‌‬ ‫له‌ده‌نگه‌كان به‌س نییه‌ ب���ۆ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫گۆڕانكاریی‌ له‌سیس���ته‌می‌ حوكمڕانی‌ ئه‌و‬ ‫واڵته‌دا‪.‬‬ ‫زۆرێك له‌چاودێران پێیانوایه‌ كه‌ له‌سایه‌ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌ردۆغان���دا‪ ،‬یه‌لدیری���م‬ ‫بێت ی���ان داودئۆغلو هیچ له‌مه‌س���ه‌له‌كه‌‬ ‫ناگۆڕێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ له‌دروس���تكردنی‌‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ بڕیاردانی‌ سیاس���یدا رۆڵێكی‌‬ ‫دیاریان نابێت‪ ،‬ئه‌ردۆغان خۆی‌ خاوه‌نی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتداترین پۆسته‌و له‌ته‌واوی‌ بڕیاره‌‬ ‫گرنگ���ه‌كان‌و له‌ئیداره‌ كردن���ی‌ توركیادا‬ ‫تاك‌و ته‌نها‌و بێ‌ شه‌ریكه‌‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫ئامار ‌ی توندوتیژی دژ به‌ژنان له‌هه‌ورامان سفره‌‬ ‫ئا‪ :‬عه‌زیز ره‌سوڵ‬ ‫سااڵنه‌ له‌الیه‌ن به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كانی‌‬ ‫توندوتیژی‌ دژ به‌ژنان له‌كوردستان‬ ‫ئاماری‌ جیاجیای‌ توندوتیژی‌ دژ به‌ژنان‬ ‫باڵوده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ناوچه‌ی‌ هه‌ورامان‬ ‫هه‌رده‌م له‌چوارچێوه‌ی‌ ئه‌و ژماره‌و‬ ‫داتایانه‌ نه‌بوه‌‪ ،‬هه‌ورامیه‌كان به‌وه‌‬ ‫ناسراون توندوتیژی‌ دژی‌ ژنان ئه‌نجام‬ ‫ناده‌ن‪.‬‬ ‫گوڵستان ئه‌حمه‌د به‌رپرسی‌ نوسینگه‌ ‌ی‬ ‫مافی‌ مرۆڤ له‌پارێزگای‌ هه‌ڵه‌بجه‌ بۆ ئاوێنه‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ كرد "له‌سنوری‌ پارێزگای‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ پێش����ێلكاریه‌كان دژ به‌ژنان زۆر‬ ‫كه‌من ئه‌وه‌ش����ی‌ هه‌بوه‌ كۆمه‌ڵێك كێشه‌ی‌‬ ‫خێزانی‌ بوه‌ كه‌ نه‌بوه‌ته‌ جێگه‌ی‌ س����ه‌رنج‬ ‫ب����ه‌اڵم له‌هه‌ورامان توندوتی����ژی‌ دژ به‌ژنان‬ ‫خۆش����به‌ختانه‌ نه‌بوه‌ به‌پێی‌ ئه‌و ئامارانه‌ی‌‬ ‫ك����ه‌ ئێم����ه‌ له‌نوس����ینگه‌ی‌ توندوتیژی‌ دژ‬ ‫به‌ژنان وه‌ریده‌گرین له‌سه‌یدسادق‪.‬‬ ‫گوڵستان وتیش����ی‌ "له‌هه‌ورامان هه‌رده‌م‬ ‫ئازادی‌ بی����روڕاو كار به‌ژنان دراوه‌ پیاوان‌و‬ ‫ژن����ان به‌ده‌س����ته‌جه‌معی‌ كاری����ان كردوه‌‪،‬‬ ‫ژنانی‌ هه‌ورامان هه‌رده‌م له‌ده‌ره‌وه‌ كاریان‬ ‫كردوه‌و قه‌تیش نه‌ك����راوه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫ماڵێكدا منداڵی����ان پێبه‌خێو كردبێت بۆیه‌‬ ‫ده‌یان ژنی‌ گه‌وره‌ دروس����ت بوه‌ له‌مێژودا‬ ‫له‌هه‌ورامان هه‌تائێسته‌ش كه‌ ژنان له‌بواره‌‬ ‫جیاجیاكان����دا بونیان هه‌ی����ه‌ وه‌ك هونه‌رو‬ ‫سیاس����ه‌ت‌و له‌فه‌رمانگ����ه‌ رۆش����نبیری‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كان����ی‌ ده‌وڵه‌تی����ش هه‌ن‌و‬ ‫جێگه‌ده‌ستیان دیاره‌‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرسه‌ی‌ مافی‌ مرۆڤ ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ له‌سنوری‌ هه‌ورامان و هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫نوسینگه‌ی‌ توندو تیژی‌ دژ به‌ژنان نیه‌ بۆیه‌‬ ‫پێویسته‌ الیه‌نی‌ پێوه‌ندیدار نوسینگه‌یه‌ك‬ ‫له‌پارێزگای‌ هه‌ڵه‌بج����ه‌ بكاته‌وه‌ تا بتوانین‬ ‫ئاماری‌ دروس����تی‌ توندوتیژی‌ دژ به‌ژنانمان‬ ‫له‌به‌رده‌س����ت بێت ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ ئێمه‌ ئامار‬ ‫له‌پۆلیس‌و نوس����ینگه‌ی‌ به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫توندووتی����ژی‌ دژ به‌ژن����ان له‌سه‌یدس����ادق‬ ‫وه‌رده‌گری����ن بۆی����ه‌ ره‌نگ����ه‌ ژنانێ����ك‬ ‫توندوتیژیی����ان به‌رامب����ه‌ر بكرێ����ت به‌اڵم‬ ‫ده‌ستیان به‌و نوسینگه‌یه‌ نه‌گات تاسكااڵی‌‬

‫ناوبازاڕی ته‌وێڵ ‌ه‬ ‫خۆیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫س����ه‌ركه‌وت محمد چاالكوان����ی‌ كۆمه‌ڵ ‌ی‬ ‫مه‌ده‌ن����ی‌ الی‌ خۆیه‌وه‌ وت����ی‌ "توندوتیژی‌‬ ‫به‌مان����ا فراوانه‌ك����ه‌ی‌ ده‌ركه‌وته‌یه‌ك����ی‌‬ ‫مرۆڤایه‌تییه‌و له‌گه‌ڵ مێژوه‌كه‌یدا هاوته‌ریب‬ ‫ب����وه‌‪ ،‬له‌ئێسته‌ش����داو ل����ه‌م س����ه‌رده‌می‌‬ ‫مۆدێرن����ه‌و ته‌كنه‌لۆژیای����ه‌دا رۆژانه‌ بینه‌رو‬ ‫بیس����ه‌ری‌ توندوتی����ژی‌ ده‌بی����ن له‌ته‌واوی‌‬ ‫جیهان‌و هه‌رێمی‌ كوردس����تان كه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ژن����ان ده‌كرێت ب����ه‌اڵم خۆش����به‌ختانه‌‬ ‫له‌هه‌ورامان جیاواز له‌شوێنه‌كانی‌ تر ئاماری‌‬ ‫توندووتیژی‌ دژ به‌ئافره‌تان زۆر به‌ڕێژه‌یه‌كی‌‬ ‫كه‌مه‌ هه‌ر ئ����ه‌وه‌ش وایكردوه‌ تا ئێس����ته‌‬ ‫حكومه‌ت بیر له‌وه‌ نه‌كاته‌وه‌ نوسینگه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی‌ توندوتی����ژی‌ دژ به‌ژنان‬ ‫بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌كرد "ئاستی‌ رۆشنبیری‌‬

‫له‌هه‌ورامان له‌ئاستێكی‌ به‌رزدایه‌ كه‌ هه‌رده‌م‬ ‫پی����اوان ه����اوكاری‌ ژنان ب����ون‌و نه‌بونه‌ته‌‬ ‫رێگر له‌به‌رده‌م چاالكی‌‌و س����ه‌ركه‌وتنه‌كانی‌‬ ‫ژنان����دا بگ����ره‌ ه����ه‌رده‌م هاوكاری����ان بون‬ ‫له‌الیه‌كی‌ كه‌ش����ه‌وه‌ له‌هه‌ورامان په‌یوه‌ندیه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌كان ه����ه‌رده‌م توندوتۆڵ بوه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر كێشه‌یه‌ك هه‌بوبێت ئه‌وه‌ گه‌وره‌كان‬ ‫به‌ئه‌قڵمه‌ندانه‌ چاره‌سه‌ریان كردوه‌ ده‌ستیان‬ ‫بۆ رێگه‌ی‌ توندوتیژی‌ نه‌بردوه‌‪.‬‬ ‫ناوچ����ه‌ی‌ هه‌ورامان ه����ه‌رده‌م له‌ئاماری‌‬ ‫توندوتیژی‌ دژی‌ ژنان ناوی‌ نه‌بوه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫بوه‌ته‌ هۆی‌ راكێش����انی‌ س����ه‌رنجی‌ زۆرێك‬ ‫له‌رێكخ����راوه‌كان‌و ده‌زگاكان����ی‌ راگه‌یاندن‬ ‫به‌الی‌ خۆیدا‪.‬‬ ‫سندوس حسێن چاالكوانی‌ بواری‌ ژنان‌و‬ ‫ئه‌ندامی‌ دامه‌زرێنه‌ری‌ ده‌س����ته‌ی‌ خانمانی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ كرد "له‌ناوچه‌ی‌‬

‫هه‌ڵه‌بجه‌‪:‬پانێڵ ‌ی تایبه‌ت‬ ‫به‌منداڵ ‌ه ونبوه‌كان به‌ڕێو‌ه ده‌چێت‬

‫ی‬ ‫ده‌كرێت فه‌رهه‌نگ ‌‬ ‫هه‌ورامیه‌كان‬ ‫ی‬ ‫بكرێته‌ بناغه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫كه‌لتور ‌‬ ‫كورده‌واری‌‌و‬ ‫ی لێبكرێت‬ ‫چاو ‌‬ ‫ك ‌ه له‌هه‌ورامان‬ ‫ی‬ ‫ژن‌و پیاو ئه‌رك ‌‬ ‫ماڵه‌وه‌و ده‌ره‌وه‌یان‬ ‫له‌ئه‌ستۆ گرتو‌ه‬ ‫وه‌ك یه‌ك‬

‫فۆتۆ‪ :‬وریا حسێن‬

‫هه‌ورامان بونی‌ رۆشنبیری‌ رێزگرتن له‌ژن‌و‬ ‫گوێگرت����ن له‌بیروبۆچون‌و به‌هه‌ندوه‌رگرتنی‌‬ ‫بیروڕای‌ ژن هۆكارن بۆ نه‌بونی‌ توندووتیژی‌‬ ‫دژ به‌ژن����ان‌و ئه‌و چاالكی‌‌و كارانه‌ی‌ ئێمه‌ش‬ ‫كه‌ كردومانه‌ خۆشبه‌ختانه‌ ژنانی‌ هه‌ورامان‬ ‫ئاستی‌ رۆشنبیرییان زۆر له‌شوێنه‌كانی‌ كه‌‬ ‫به‌رزتره‌‪.‬‬ ‫ئه‌و چاالكوانه‌ی‌ ب����واری‌ ژنان به‌رده‌وام‬ ‫بو له‌قس����ه‌كردن وت����ی‌ "له‌هه‌ورامان له‌ناو‬ ‫خێزانه‌كاندا ه����ه‌رده‌م ژنان واپ����ه‌روه‌رده‌‬ ‫كراون كه‌ تاكێكی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫ب����ن تا بتوانرێ����ت ده‌رئه‌نج����ام خێزانێكی‌‬ ‫هێم����ن‌و ئ����ارام به‌رهه‌م بهێن����ن‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌بینین خودی‌ ژنانی‌ هه‌ورامی‌ هۆكارن بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌هه‌مو ئاماری‌ توندووتیژیه‌كانی دژ‬ ‫به‌ژنان هه‌ورامان ناوی‌ نه‌بێت یان جێگه‌ی‌‬ ‫باس نه‌بێت‪.‬‬

‫ئیس����ماعیل حه‌مه‌خ����ان توێ����ژه‌ر ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ئام����اژه‌ بۆئه‌وه‌ ده‌كات "ئه‌وه‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی‌ هه‌ورامی‌ نه‌ب����وه‌ ئازادی‌ به‌ژن‬ ‫داوه‌ به‌ڵك����و خ����ودی‌ ژن ب����وه‌ خۆی‌ له‌و‬ ‫كۆتوبه‌ن����دو نۆرمه‌ س����واوه‌ ده‌رباز كردوه‌‬ ‫خۆی‌ ئازادی‌ خۆی‌ به‌ده‌س����ت هێناوه‌ نه‌ك‬ ‫پیاوه‌كان پێیان دابێت"‪.‬‬ ‫ئیس����ماعیل حه‌مه‌خان ئام����اژه‌ به‌وه‌ش‬ ‫ده‌كات "له‌هه‌ورامان نابێت بڵێین توندوتیژی‌‬ ‫دژ به‌ژنان نیه‌ به‌اڵم ئه‌توانین بڵێن هه‌ورامان‬ ‫له‌چاو شوێنه‌كانی‌ تری‌ كوردستان زۆر كه‌مه‌‬ ‫به‌داخ����ه‌وه‌ ئه‌وانه‌ی‌ ئه‌یانه‌وێ����ت به‌رگری‌‬ ‫له‌مافی‌ ژنان بكه‌ن خۆیان بونه‌ته‌ قوربانی‌‌و‬ ‫پێویسته‌ ئه‌و كه‌س����انه‌ پێشتر فێری‌ ئه‌وه‌‬ ‫بكه‌ی����ن ك����ه‌ به‌رگری‌ له‌خۆی����ان بكه‌ن جا‬ ‫ده‌توانن به‌رگری‌ له‌كه‌س����انی‌ تر بكه‌ن كه‌‬ ‫توندوتیژییان به‌رامبه‌ر ده‌كرێت‪".‬‬

‫ئه‌و پێ����ی‌ وای����ه‌ هه‌ورامان پێویس����تی‌‬ ‫به‌نوس����ینگه‌ی‌ به‌رگ����ری‌ له‌ئافره‌ت����ان نی ‌ه‬ ‫چونكه‌ له‌هه‌ورام����ان توندووتیژی ئه‌وه‌نیه‌‬ ‫پێویس����تی‌ به‌ناوه‌ندێك یان نوسینگه‌یه‌ك‬ ‫هه‌بێت ده‌كرێ����ت فه‌رهه‌نگی‌ هه‌ورامیه‌كان‬ ‫بكرێته‌ بناغه‌ی‌ كه‌لتوری‌ بااڵی‌ كورده‌واری‌‌و‬ ‫چاوی‌ لێبكرێت ك����ه‌ له‌هه‌ورامان ژن‌و پیاو‬ ‫ئه‌ركی‌ ماڵه‌وه‌و ده‌ره‌وه‌یان له‌ئه‌ستۆ گرتوه‌‬ ‫وه‌ك ی����ه‌ك توانیویان����ه‌ ئ����ه‌و كارانه‌ی‌ كه‌‬ ‫پێویسته‌ بیكه‌ن به‌یه‌كه‌وه‌ رایانپه‌ڕاندوه‌‪.‬‬ ‫ژنانی‌ هه‌ورامان له‌ئێس����تادا نمونه‌یه‌كی‌‬ ‫جوان����ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ردن����ی‌ كارو پیش����ه‌ی‌‬ ‫هه‌مه‌ج����ۆرن‌و ئه‌گ����ه‌ر هه‌ر كه‌س����ێكیش‬ ‫سه‌ردانی‌ ناوچه‌ی‌ هه‌ورمان بكات ده‌بینیت‬ ‫ئافره‌ت����ان چه‌ند ده‌س����تێكی‌ بااڵیان هه‌یه‌‬ ‫له‌ب����اغ‌و ب����ازاڕو دوكان‌و كاری‌ كارگێ����ڕی‌‬ ‫له‌سنوره‌كه‌دا‪.‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫ ‬

‫ریکالم‬

‫

‬ ‫‪Mercy Corps‬‬ ‫‪- Sulaimaniyah Office‬‬ ‫ ‬ ‫‪Invitation for Tender Application‬‬ ‫

‬ ‫ ‬

‫

‪ ! " #‬‬ ‫ ) ('& ‪$ %

#‬‬

‫ ‬

‫‪Mercy Corps is an international non-profit‬‬ ‫‪NGO implementing humanitarian programs in Iraq since 2003.‬‬ ‫ " ‪ * # ' " #‬‬ ‫ ‪The subject of this Invitation to '

+ # % % ,‬‬ ‫‪tender is to solicit price quotation for‬‬ ‫ ‪- # $ %

" ./‬‬ ‫‪- Hawala Office for depositing USD‬‬ ‫‪MC bank‬‬ ‫‪account‬‬ ‫‪ to‬‬ ‫ " ‬ ‫

‪

" %‬‬ ‫ ) ‪ %

# %‬‬ ‫ ‪To be Preferred Supplier for Mercy‬‬ ‫‪to provide the service one year‬‬ ‫‪0 Corps‬‬ ‫ ) ‪1

# ./ %‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫ ) ‪ , 2 , # 3

#‬‬ ‫ ‪ 6 '

4 " #‬‬ ‫ ) ‬ ‫ ‪ % #

' # 2 74 -54

88 -6 00 0‬‬

‫ ‬

‫‪Successful Vendor will meet the following‬‬ ‫‪requirements:‬‬ ‫ ‪ " ' ' ' 4

% 0 54 ( 64 $‬‬ ‫ ‬

‫‪1. To be registered Hawala Office in Central Government or KRG.‬‬ ‫ ‪( #

-0, 9 4 -5‬‬ ‫ ‪2. To have best service always :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::‬‬ ‫

‬ ‫‪3. To follow MC requirements and paperwork‬‬ ‫ ‬ ‫ ‪4. Legally legitimised from KRG to work ./ - , - % ,

!+ , ! & & ' ( )*

% !+ !" # ! $ % ! $‬‬ ‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ئا‪ :‬عه‌زیز‬ ‫ڕۆژ ‌ی ‪ 5-5‬هه‌مو ساڵێك له‌جیهاندا‬ ‫ناسێندراوه‌ به‌ونبوان بۆیه‌ له‌سه‌ر داوا ‌ی‬ ‫رێكخراوه‌كانی‌ كۆمه‌ڵ ‌ی مه‌ده‌نی‌ له‌هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی‌ قوربانیان له‌هه‌ڵه‌بجه‌ بۆ ئه‌مساڵ‬ ‫رۆژی‌ چوارشه‌م ‌ه ‪ 5-25‬له‌الیه‌ن زانكۆ ‌ی‬ ‫ئه‌مریكی‌ له‌سێمانی‌و زانكۆی‌ هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫به‌هاوكار ‌ی ئه‌نجومه‌نی‌ رێكخراوه‌كان ‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ له‌مۆنیومێنت ‌ی قوربانیان‬ ‫پانێڵێك ‌ی تایبه‌ت به‌منداڵ ‌ه ونبوه‌كان ‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪.‬‬ ‫لوقمان عه‌بدولقادر س���ه‌رۆك ‌ی كۆمه‌ڵه‌ ‌ی‬ ‫قوربانیان���ی‌ هه‌ڵه‌بج ‌ه بۆ ئاوێن ‌ه وتی‌ "پاش‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌ی ئێم ‌ه وه‌ك كۆمه‌ڵ���ه‌ی‌ قوربانیان‌و‬

‫ئه‌نجومه‌نی‌ رێكخراوه‌كانی‌ هه‌ڵه‌بج ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫دكتۆر به‌رهه‌م س���اڵح س���ه‌رۆكی‌ زانكۆ ‌ی‬ ‫ئه‌مریك���ی‌ كۆبوین���ه‌وه‌ داوامان ك���رد ك ‌ه‬ ‫پانێڵێك���ی تایب���ه‌ت به‌منداڵ��� ‌ه ونبوه‌كان ‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌ س���ازبكه‌ن ئه‌وه‌بو ه���ه‌ر له‌و ‌ێ‬ ‫بڕی���اردرا ‪ 5-25‬ئه‌و پانێڵ ‌ه به‌ڕێوه‌بچێت ك ‌ه‬ ‫هاوكات ‌ه له‌گه‌ڵ رۆژ ‌ی ونبوان له‌جیهان‪.‬‬ ‫لوقمان عه‌بدولقادر ئاماژه‌ ‌ی بۆ ئه‌وه‌كرد‬ ‫"ئ���ه‌م پانێڵ���ه‌ رێكخراوه‌كان��� ‌ی هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫به‌ه���اوكاری‌ زانك���ۆی‌ ئه‌مریك���ی‌‌و زانكۆ ‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ به‌ڕێوه‌ ‌ی ده‌ب���ه‌ن له‌مۆنیومێنت ‌ی‬ ‫ش���ه‌هیدانی‌ هه‌ڵه‌بج ‌ه بۆ ئه‌م مه‌به‌س���ته‌ش‬ ‫داوه‌تنامه‌ ئاراس���ته‌ی‌ به‌رپرسانی‌ حكومی‌‌و‬ ‫حزبی‌‌و رێكخراو‌ه نێوده‌وڵه‌تیه‌كان‌و باڵیۆزو‬ ‫كۆنس���وڵی‌ واڵت���ان له‌عێ���راق‌و هه‌رێم��� ‌ی‬ ‫كوردس���تان كراوه‌ تا بتوانین له‌ڕێگه‌ی‌ ئه‌م‬

‫پانێڵه‌وه‌ هاوس���ۆزییه‌ك ‌ی باشتر بۆ منداڵ ‌ه‬ ‫ونبوه‌كان���ی‌ هه‌ڵه‌بج��� ‌ه به‌ده‌س���ت بێنین‌و‬ ‫به‌زوتری���ن كات چاره‌نوس���یان یه‌كالی��� ‌ی‬ ‫بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫رونیش���ی‌ كرده‌وه‌ "كاتژمێر ‪10‬ی‌ سه‌رل ‌ه‬ ‫به‌یان���ی‌ پانێڵه‌ك���ه‌ ده‌س���ت پێ���ده‌كات‌و‬ ‫كاتژمێر شه‌شی‌ س���ه‌ر له‌ئێواره‌ كۆتاپانێڵ‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌جێت‪.‬‬ ‫له‌چه‌ن���د س���اڵی‌ رابردودا توان���راو‌ه ‪12‬‬ ‫منداڵ ‌ی ونبو به‌كه‌س‌وكاریان شاد بكرێنه‌و‌ه‬ ‫له‌ئێسته‌ش���دا به‌وته‌ ‌ی كۆمه‌ڵه‌ی‌ قوربانیان‬ ‫له‌الی���ه‌ن ‪ 76‬خێزان��� ‌ی هه‌ڵه‌بج���ه‌وه‌ ناو ‌ی‬ ‫‪ 112‬منداڵی���ان داوه‌ به‌كۆمه‌ڵه‌ی‌ قوربانیان‬ ‫كه‌ ل���ه‌رۆژی‌ كیمیاباران���ی‌ هه‌ڵه‌بج ‌ه لێیان‬ ‫دابڕاون‌و تائێسته‌ش نه‌توانراوه‌ بدۆزرێنه‌وه‌و‬ ‫كه‌سوكاریان له‌چاوه‌ڕوانیدان‪.‬‬

‫گۆڕستانی قوربانیانی هه‌ڵه‌بجه‌‬

‫ ‪3

4 ( ( - - 0 & 1 2‬‬

‫‪To apply: - Email to: iq-tendering@mercycorps.org to request tender package‬‬ ‫ ‪ & % , ! 5 % 6 +‬‬ ‫ ‪ . ! ! !- % !"+ 8( - 9 !- : ; %

! "!+( % 6 !- 7 %‬‬ ‫‪- Or visit MC Suli Office at Salim Street, Musherawa 406, District 5, House‬‬ ‫‪Number 5 Sulaimaniyah, Iraq to receive the tender package‬‬ ‫ < ‪3 !+( %

2 4- % ! 0‬‬ ‫‪- There will be tender clarification meeting in Suli and Erbil on May 29, 2016, please‬‬ ‫‪call 07701524424‬‬ ‫ ‪ @! A + 5 4‬‬ ‫=

! ‪ 4 - + > ? %

1‬‬ ‫ ‬

‫ ‬

‫=‬ ‫=‬ ‫=‬

‫ ‪ ! - / 9 !- % !"+ 8( % < B C0‬‬ ‫ & ‪

< 1‬‬ ‫ ? ‪ 1

4 - + > + 5 %D

1‬‬

‫‪Deadline for application is 14:00 of June 2, 2016‬‬

‫مێرس ‌ی كۆر – ئۆفیس ‌ی سلێمانی‌‬ ‫بانگهێشت ‌ی ته‌نده‌ر‬ ‫رێكخراوی‌ مێرس���ی‌ كۆر‪ ،‬رێكخراوێكی‌ قازانج نه‌ویست ‌ی ئه‌مریكیه‌‪ ،‬له‌ بواری‌ یارمه‌تی‌ مرۆڤایه‌ت ‌ی و سه‌رخستن و په‌ره‌پێدان ‌ی كۆمه‌ڵگاو‬ ‫تواناكانی‌ كۆمه‌ڵگا ‌ی مه‌ده‌نی‌ له‌ ساڵی‌ ‪ 2003‬وه‌ كار ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌م ته‌نده‌ره‌ بریتیه‌ له‌ بانگهێشت بۆ پێشكه‌شكردنی‌ ده‌رخست ‌ه بۆ خاوه‌ن كاره‌كانی‌‪:‬‬ ‫ نوسینگه‌ ‌ی حه‌واڵه‌ی‌ پار‌ه‬‫بۆ ئه‌وه‌ ‌ی ببێت ‌ه دابینكه‌ری‌ خوازراو بۆ ماوه‌ ‌ی یه‌ك ساڵ و دابین كردن ‌ی خزمه‌تگوزاری‌ داواكراو بۆ مێرس ‌ی كۆر‪.‬‬ ‫مه‌رج ‌ی به‌شداری‌ كردن له‌م ته‌نده‌ر‌ه بریتی ‌ه له‌مانه‌ی‌ خواره‌وه‌‪:‬‬ ‫ تۆماركرابێت له‌ تۆماری‌ گشتی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان یان حكومه‌تی‌ عێراق‬‫ باشترین جۆر ‌ی خزمه‌تگوزاری‌ دابین بكات و به‌به‌رده‌وامی‌‬‫ پابه‌ند بێت ب ‌ه مه‌رجه‌كانی‌ مێرسی‌ كۆر‬‫ گشت كاره‌كانی‌ ال ‌ی حكومه‌ت ‌ی هه‌رێمی‌ كوردستان یاسایی‌ بێت‬‫بۆ به‌شداری‌ كردن‪:‬‬ ‫ ئیمه‌یل بنێرن بۆ ‪ iq-tendering@mercycorps.org‬بۆ داواكردنی‌ ته‌نده‌ر‬‫ یان سه‌ردانی‌ ئۆفیسی‌ سلێمانی‌ مێرس ‌ی كۆر بكه‌ن ل ‌ه شه‌قامی‌ سالم‪ ،‬موشیراوا ‪ ،406‬خانو ‌ی ژمار‌ه ‪.5‬‬‫ رۆژ ‌ی ‪ 2016/5/29‬سه‌رجه‌م نوسینگه‌كانی‌ حه‌واڵه‌ بانگهێشت كراون ل ‌ه نوسینگه‌ ‌ی مێرس ‌ی كۆری‌ سلێمان ‌ی و هه‌ولێر بۆ رونكردنه‌وه‌ ‌ی‬‫زیاتر‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌توانن په‌یوه‌ند ‌ی بكه‌ن به‌م ژمار‌ه مۆبایله‌‪07701524424 :‬‬ ‫دوا مۆڵه‌ت بۆ وه‌رگرتن ‌ی ته‌نده‌ر‪ 2016/6/2 :‬كاتژمێر ‪2:00‬ی‌ دوانیوه‌رۆ‬ ‫ ‪ 34- % ! 0‬‬ ‫= ‪ - ! !-

4 6 E‬‬ ‫= ‪ .6

H %+ ( 0 5 ! !F0+ G

# 0 4

!- 4‬‬ ‫= *‪ 3

H 2 4 % + & B !+ - > > " % - > % % 6 + 4 ! 1 , ! 5 6 + 2 < -5I6I 7 %H‬‬ ‫‪ 88 -6 00 0‬‬ ‫ ! ‪ * + ! - % , J -5I5I 3 6 ? / ,‬‬‫ ‪ ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::‬‬

‫

‬ ‫ ‬ ‫

‪ ( ) * + , +- . & ' % ! " #

$‬‬ ‫ ‪3 * % 45 6 7 * 8 0 + /(0 1 2‬‬ ‫‪ C

* 4 A < B # ; ? ? @ 3 ? 1 ;# := > * 4 :; < % 9‬‬ ‫ ‪ C B !

J K; ' :EF GHI D? (0‬‬ ‫ ‪L M 8 N . 7 O. P= QR .‬‬ ‫ ‪C+ ;G S K 5 + < * I < 9‬‬ ‫ ‪ R + D :E*T U/ + S U ; S T 9‬‬ ‫ ‪ C :.5 > ) ? +N . 7 1 .O%# 9‬‬ ‫‪ C: S K 5 + ! >+ 5 1O V 9‬‬ ‫ ' ;‪ LK‬‬ ‫ = ‪ 7

L ? ; . B 3‬‬ ‫ = ‪ C" 5 Y !W 8 X ' Y K 1 V Y *

B 6 7 K; '%‬‬ ‫ = ‪ $$ " 3 4%? B= ; $ ! ; # * : @ T * 6 7 P 2 % 1 = Z 0 S‬‬ ‫ ‬ ‫ ‪ C ! Y +S ;G![ ; >+ % L Y K; ' R H‬‬

‫منظمة مرييس كور –مكتب السليامنية‬ ‫الدعوة لل َع ْرض‬ ‫امج اإلنساني ِة يف العراق منذ ‪2003‬‬ ‫منظمة مرييس كور ‪ ،‬منظمة إنسانية غري حكومية دولية َتقدم الرب ِ‬ ‫موضوع هذه الدعو ِة هي للمشاركة يف عطاء مناقصة تنافيس ل‬ ‫ مكاتب التحويل املرصفية من اجل إيداْع االموال بالدوالر االمرييك إىل الحساب املرصيف ملنظمة مرييس كور‪.‬‬‫و هذا العرض الختيار املجهز املفضل لتَقديم الخدمة ملدة َسنَة واحدة اىل مرييس كور ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫املتطلبات و الرشوط التالي َة‪:‬‬ ‫البائع الناجح َس َيل ّبي‬ ‫‪ -1‬مكتب الحوالة مسجلة يف الحكوم ِة اقليم كوردستان املركزي ِة‪.‬‬ ‫‪ -2‬أَ ْن َي ُك َ‬ ‫ون ِع ْندَهُ أفضل خدم ِة دامئا‬ ‫املتطلبات واالوراق من قبل مرييس كور‪.‬‬ ‫‪ -3‬إ ّتباع‬ ‫ِ‬ ‫‪ّ -4‬‬ ‫رشعَ قانونيا ِمنْ حكوم ِة اقليم كوردستان لل َع َمل‪.‬‬ ‫للتقديم‪:‬‬ ‫ ارسال اىل الربيد االلكرتوين‪ iq-tendering@mercycorps.org :‬لطلب العرض‬‫ او تقديم العطاء اىل مكتب مرييس كور يف السليامنية‪ ,‬شارع سامل ‪,‬مقاطعة مشري اوا ‪ , 406#‬دار املرقمة ‪.5‬‬‫ سيكون هناك اجتامع توضيح للعطاء يف السليامنية و أربيل يف ‪ 29‬مايو ‪ ، 2016‬يرجى االتصال ‪07701524424‬‬‫املوعد النهايئ للتقديم ‪,‬الساعة‪ِ 14:00 :‬منْ يونيو‪/‬حزيرانِ ‪.2016 ,2‬‬

‫ ‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫(دواهه‌مین هه‌ناری‌ دونیا)ی‌ به‌ختیار عه‌لی‌ به‌ئه‌ڵامنی‌ باڵوكرایه‌وه‌‬ ‫خه‌سره‌و حه‌مه‌كه‌ریم‬ ‫له‌فێس���تیڤاڵی فۆنتانادا كه‌ شاری‬ ‫له‌دایكبوونی رۆماننوس���ی ناس���راوی‬ ‫ئه‌ڵمان تێۆدۆر فۆنتانایه‌‪ ،‬ته‌نیا كتێبی‬ ‫وه‌رگێڕدراو كه‌ داوه‌تی فێس���تیڤاڵ بو‪،‬‬ ‫دواهه‌مین هه‌ناری دونیا بو‪ ،‬نوسه‌رانی‬ ‫داوه‌تكراوی تر هه‌مو ئه‌ڵمانینوس بون‪،‬‬ ‫له‌ئێواره‌یه‌كی جواندا له‌ش���اره‌ بچوكو‬ ‫جوانه‌ك���ه‌ی نۆیڕۆپن���و له‌مۆزه‌خانه‌ی‬ ‫ئ���ه‌و ش���اره‌ كه‌لتوری���ه‌‪ ،‬ده‌ی���ان‬ ‫خوێنه‌رانی ئه‌ڵم���ان كۆبونه‌وه‌ تاگوێ‬ ‫له‌خوێندنه‌وه‌یه‌ك���ی جوانو كاریگه‌ری‬ ‫ئه‌كته‌رو نوس���ه‌رو كتێبخوێنی ناسراو‬ ‫له‌كه‌ناڵ���ی ئێن ئ���اڕ دی (ئه‌ندریاس‬ ‫دۆرینگ) بگرن كه‌ چیرۆكی محه‌مه‌دی‬ ‫دڵشوش���ه‌و سه‌ریاس���ه‌كانی به‌ده‌نگه‌‬ ‫گه‌رم���و قوڵه‌كه‌ی ده‌خوێن���ده‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌وه‌رگێڕانێكی زۆر جوانو سه‌رسوڕهێنی‬ ‫هه‌ردو وه‌رگێڕی لێهاتو (راوێژ سه‌لیم)‬ ‫و (ئوت���ه‌ كانتێ���را الن���گ) كراوه‌ته‌‬ ‫ئه‌ڵمان���ی‪ .‬ڕۆژنامه‌نوس (كریس���تیان‬ ‫ش���ۆینبێرگ) له‌رۆژنامه‌ی (مێركیشه‌‬ ‫تزایتونگ) نوسی (كۆڕه‌كه‌ی ئێواره‌ی‬ ‫یه‌كش���ه‌ممه‌‪ ،‬سه‌رنجڕاكێشترین ره‌نگی‬ ‫ناو زنجیره‌ ك���ۆڕه‌كان بو‪ ،‬میوانی ئه‌و‬ ‫ئێواره‌یه‌ش نه‌ده‌بو كه‌س���ێكی كه‌متر‬ ‫بێت له‌به‌ختی���ار عه‌لی‪ ،‬خوێنراوه‌ترین‬ ‫نوس���ه‌ری هاوچه‌رخی كورد) هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌نوس���ێت (به‌ختیار كه‌ ئه‌ڵمانیه‌كی‬ ‫ره‌وان قس���ه‌ده‌كات‪ ،‬ب���ه‌و چیرۆك���ه‌‬ ‫بچوكان���ه‌ی له‌س���ه‌ر خۆی���و منداڵی‬ ‫گێڕایه‌وه‌‪ ،‬خه‌نده‌ی خس���ته‌ سه‌ر لێوی‬ ‫هه‌موان)‪.‬‬ ‫دوای نوێرۆپ���ن‪ ،‬چاوپێكه‌وتنێك���ی‬ ‫ده‌نگی رادیۆ له‌به‌رنامه‌ی س���كایالینی‬

‫ئه‌ده‌بی كه‌ س���ه‌ر به‌ڤی دی ئیر تیڤی‬ ‫ئه‌ڵمانیی���ه‌‪ ،‬به‌ختیار به‌زمانی ئه‌ڵمانی‬ ‫ب���ۆ م���اوه‌ی پێن���ج خوله‌ك له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌زمونی ئه‌ده‌بی خۆی دوا‪ ،‬دوای ته‌نها‬ ‫رۆژێك كتێبه‌كه‌ یه‌كه‌م پێشكه‌شكردنی‬ ‫گ���ه‌وره‌ی له‌كۆلن بۆ كرا‪ .‬ماڵی ئه‌ده‌ب‬ ‫له‌كۆڵ���ن ش���وێنێكه‌ هه‌مو نوس���ه‌ره‌‬ ‫ناوداره‌كان���ی دونیا رۆژێك له‌وێ بون‪،‬‬ ‫به‌پێشنیارێكی تایبه‌تی خانمی بیتینا‬ ‫فیش���ه‌ر به‌ڕێوه‌به‌ری ماڵ���ی ئه‌ده‌ب‪،‬‬ ‫رۆمانه‌كه‌ س���ه‌فه‌ری خ���ۆی له‌دونیای‬ ‫خوێنه‌راندا له‌كۆلنه‌وه‌ ده‌س���تپێكردو‬ ‫دوای یه‌ك رۆژ له‌ده‌رچونی له‌چاپخانه‌‪،‬‬ ‫رۆمانه‌ك���ه‌ وه‌ك كتێبێك���ی به‌رگڕه‌قی‬ ‫قه‌شه‌نگ به‌ده‌ست خوێنه‌رانه‌وه‌ بو‪ ،‬بۆ‬ ‫پێشه‌كی كۆڕه‌كه‌ خانمی بیتینا فیشه‌ر‬ ‫به‌ئاماده‌بوان���ی راگه‌یان���د ك���ه‌ دوای‬ ‫نوسه‌ری میسری نه‌جیب مه‌حفوز ئه‌وه‌‬ ‫یه‌كه‌مینجاره‌ ڕۆمانێك پێش ده‌رچونی‬ ‫له‌چاپخان���ه‌ له‌ڕێ���ی ئینتیرنێته‌وه‌ ئه‌و‬ ‫ژماره‌ زۆره‌ی لێبفرۆشرێت‪ ،‬ئێواره‌كه‌‬ ‫نوسه‌رو وه‌رگێری ناسراو و سه‌رنوسه‌ری‬ ‫گۆڤ���اری (بی���ر و هونه‌ر)) ش���تێفان‬ ‫وایدن���ه‌ر) ده‌یبرده‌ رێوه‌‪ ،‬گۆڤاری بیرو‬ ‫هون���ه‌ر به‌زمانی ئه‌ڵمان���ی‪ ،‬عه‌ره‌بی‪،‬‬ ‫ئینگلیزی‪ ،‬توركی‪ ،‬فارسی ده‌رده‌چێتو‬ ‫گۆڤاری فه‌رمی ئه‌نس���تیتوی گۆته‌یه‌و‬ ‫به‌هه‌مو جیهاندا باڵوده‌بێته‌وه‌‪ .‬له‌ژماره‌ی‬ ‫نوێشیدا وتارێكی به‌ختیاری تێدایه‌ كه‌‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا به‌عه‌ره‌بی نوسراوه‌‪ .‬وایدنه‌ر‬ ‫كه‌ خۆی خاوه‌نی زیاد له‌دوازده‌ كتێبه‌و‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌كتێبه‌كان���ی له‌بنكه‌ هه‌ره‌‬ ‫گرنگه‌كان باڵوبونه‌ته‌وه‌‪ ،‬سه‌رس���امی‬ ‫گه‌وره‌ی خۆی به‌رۆمانه‌كه‌و وتاره‌كه‌ی‬ ‫به‌ختیار عه‌لی پیشانداو شه‌رمی خۆی‬ ‫له‌وه‌ ده‌ربڕی كه‌ چۆن نوس���ه‌رێك له‌و‬

‫(كۆڵنه‌ر شتاد ئه‌نتزایگه‌) رۆژنامه‌نوس‬ ‫(ئول���ی كرایكه‌ ب���اوم) نوس���یوێتی‬ ‫(زمانێكی پڕ له‌وێنه‌ی ئێجگار به‌هێز‪،‬‬ ‫خه‌یاڵ���ی‪ ،‬زۆر ش���اعیریی‪ .‬س���نوری‬ ‫نێوان واقیع���و فه‌نتازی���ا كاڵبۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫كتێبه‌كه‌ ره‌خنه‌یه‌كی كۆمه‌اڵیه‌تی رونو‬ ‫به‌هێزی له‌خۆی گرتوه‌‪ .‬ئه‌م نوس���ه‌ره‌‬ ‫كه‌ ئه‌و هه‌مو ماوه‌یه‌ له‌ناوماندا ده‌ژیو‬ ‫بێخه‌به‌رین لێی‪ ،‬واده‌كات بڵێین دونیای‬

‫ئاس���ته‌دا له‌ناوماندایه‌و نه‌مانناسیوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و رۆژه‌ ئه‌كت���ه‌رو كتێبخوێن (یورگ‬ ‫هوس���تیاك) كتێبه‌ك���ه‌ی خوێنده‌وه‌و‬ ‫گفتوگۆیه‌ك���ی ئه‌ده‌ب���ی به‌رده‌وامیش‬ ‫له‌س���ه‌ر ناوه‌ڕۆكی به‌ش���ه‌كان له‌نێوان‬ ‫به‌ختی���ارو ش���تێفاندا هه‌بو‪ ،‬كۆی ئه‌و‬ ‫كتێبانه‌ش كه‌ بنكه‌ی یونیۆن ناردبونی‬ ‫فرۆش���ران‪ .‬هه‌مان رۆژ س���ه‌باره‌ت به‌‬ ‫به‌ختیار عه‌لیو ڕۆمانه‌كه‌ی‪ ،‬رۆژنامه‌ی‬

‫ی ته‌سبیحه‌وه‌‬ ‫كوردێك ده‌یه‌وێت له‌رێگه‌ ‌‬ ‫ی بچێت ‌ه كتێبی‌ گینس‬ ‫ناو ‌‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫له‌وانه‌ی��� ‌ه هه‌ڵس���انگاندنت بۆ بكرێت‬ ‫ی ت���ره‌وه‌‪ ،‬مه‌هێڵ ‌ه‬ ‫ی كه‌س���ان ‌‬ ‫له‌الیه‌ن ‌‬ ‫ی تر كارت تێبكات‪.‬‬ ‫بۆچون ‌‬

‫دوپشک‬ ‫ئ���ه‌م ماوه‌یه‌ باری دارای���ت باش نییه‬ ‫پێویس���ته‌ به‌وریایی���ه‌وه‌ کاره‌کان���ت‬ ‫بکه‌یت‪ ،‬هاوڕێکانت فه‌رامۆش مه‌که‌‪.‬‬

‫هه‌ندێ‌ ش���ت هه‌یه‌ به‌پێ���ی پالنی‌ تۆ‬ ‫ناڕوات‪ ،‬ره‌نگه‌ وا پێویست بكات هه‌ندێ‌‬ ‫كار قبوڵ بكه‌یت كه‌ به‌دڵی‌ تۆ نه‌بێت‪.‬‬

‫ئه‌ده‌ب له‌ب���واری جیهانیبون���دا‪ ،‬زۆر تایبه‌تی (یه‌كێتی نوسه‌رانی سویسرا)‬ ‫پێویس���تی به‌وه‌یه‌ زیاتر ئا له‌م جۆره‌ یه‌و له‌بازلو زویرخو بیرن كۆڕی ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌ده‌ب���ه‌ داوابكات)‪ .‬رۆژی دوش���ه‌مم ‌ه هه‌روه‌ه���ا داوه‌تی هه‌ردو پێش���انگای‬ ‫‪ 23‬ی مان���گ به‌داوه‌تێك���ی تایبه‌تی گه‌وره‌ی كتێبی (فرانكفۆرت)و (فییه‌نا)‬ ‫ڕێكخراوی (ئۆس���ت وێس���ت پاساژن) شه‌و تائێستا له‌پتر له‌پازده‌ شاری تر‬ ‫به‌ختیار به‌هاوڕێیه‌تی وه‌رگێڕی ناسراو داوه‌تی بۆ هاتوه‌‪ .‬لێره‌دا ده‌بێت بڵێین‬ ‫خانمی (الریس���ا بن���ده‌ر) له‌فابریكی س���وپاس راوێژ‪ ،‬سوپاس خانمی ئوته‌‬ ‫فرانكفۆرت ده‌بێت‪ ،‬وه‌ك له‌نووسه‌ره‌وه‌ كانتێ���را النگ‪ ،‬كه‌ ده‌رگای���ان بۆ ئه‌م‬ ‫زانیمان‪ ،‬ئه‌مس���اڵ به‌ختی���ار داوه‌تی رۆمانه‌ كرده‌وه‌ بگاته‌ جیهانی ده‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫ئۆجه‌الن له‌سلێامنیه‌‬ ‫ئا‪ :‬زریان محه‌مه‌د‬ ‫له‌ناو شاری سلێمانیدا‬ ‫وێنه‌كانی عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن‬ ‫رێبه‌ری‌ زیندانیكراوی‌ پارتی‌‬ ‫كرێكارانی‌ كوردستان‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ له‌فرۆشگاكانی‌ وێنه‌دا‬ ‫ده‌فرۆشرێن‪ ،‬به‌سه‌ر دیواره‌كانیشدا‬ ‫نه‌خشێندراون‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی هه‌ورام���ان به‌مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و ش���اخه‌كان ‌‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌ له‌دروستكردنی‌ ته‌سبیحێك هه‌ی���ه‌‌و له‌ب���اره‌ی‌ هه‌ڵبژاردن��� ‌‬ ‫ئا‪ :‬عه‌زیز ره‌سوڵ‬ ‫ی "ئ���ه‌و ژماره‌یه‌م بۆی ‌ه لێكردن���ه‌وه‌و هێنان���ه‌وه‌ی‌ ق���ه‌زوان‬ ‫ك ‌ه درێژییه‌كه‌ی‌ یه‌ك كیلۆمه‌تر ده‌بێت‪ ،‬ژماره‌یه‌ش وت ‌‬ ‫ی ماندوم"‪.‬‬ ‫كێشه‌كه‌ش���ی‌ (‪ )25‬كیل���ۆ ده‌بێ���ت‌و هه‌ڵب���ژاردو‌ه تا ئه‌و ته‌س���بیح ‌ه ببێت ‌ه له‌دارقه‌زوانه‌كان‌و زۆر پێوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هاواڵتیه‌كی‌ كورد دانیشتوی‌ ناحیه‌ ‌‬ ‫ی "به‌اڵم هه‌ر س���ورم له‌سه‌ر‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ی گ���ه‌وره‌ ك ‌ه‬ ‫ی ئاماژه‌یه‌ك ب���ۆ تاوانێك ‌‬ ‫ی كۆكردن���ه‌وه‌‌و كونكردنی‌ ده‌نك ‌‬ ‫كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دو ساڵ ‌ه سه‌رقاڵ ‌‬ ‫خورماڵ ماو‌ه ‌‬ ‫ی ده‌بێت ئه‌و پڕۆژه‌یه‌م به‌ئه‌نجام‬ ‫ته‌س���بیحه‌ك ‌ه كه‌ ده‌نك��� ‌ه قه‌زوانه‌ ل ‌ه ده‌رهه‌ق به‌گه‌له‌كه‌مان كراوه‌ كه‌ ئه‌ویش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫كۆكردنه‌و‌هی‌ ده‌نكی‌ قه‌زوان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی بگه‌یه‌ن���م‌و ئومێده‌ك���ه‌م ئ���ه‌و كاته‌ ‌‬ ‫ی ئه‌نفاله‌‌و هه‌ر ده‌نك ‌ه قه‌زوانێك ‌‬ ‫ی تاوان ‌‬ ‫ی كاره‌كانیم ته‌واو كردوه‌‌و ماوه‌ ‌‬ ‫‪‌ %50‬‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ هۆنینه‌وه‌ی‌ ته‌سبیحێك‬ ‫ی‬ ‫دو س���اڵی‌ ترم پێویس���ته‌ ت���ا بتوانم ته‌س���بیحه‌ك ‌ه ده‌بێت��� ‌ه ئاماژه‌یه‌ك بۆ ب���ۆم داناو‌ه كه‌ چوار س���اڵ ‌ه به‌كۆتا ‌‬ ‫ی درێژیه‌ك ‌هی‌ یه‌ك‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫كه‌ به‌وته‌ ‌‬ ‫بگه‌یه‌نم"‪.‬‬ ‫ی ئه‌نفال"‪.‬‬ ‫شه‌هیده‌كان ‌‬ ‫كاره‌كانی‌ به‌ كۆتا بگه‌یه‌نم"‪.‬‬ ‫ی ‪25‬‬ ‫كیلۆ مه‌تر ده‌بێت‌و كێشه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌نعان فایه‌ق خێزانداره‌‌و خاوه‌ن ‌‬ ‫جه‌غتیش له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫وتیشی‌ "ده‌مه‌وێت درێژترین ته‌سبیح‬ ‫ی‬ ‫كیلۆ‪ ،‬له‌ئێستادا ل ‌ه ‪ %60‬پڕۆژه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫دروست بكه‌م‌و بتوانم له‌و رێگه‌یه‌و‌ه ناوم "ئاواتمه‌ له‌رێگه‌ی‌ ئه‌م پڕۆژه‌یه‌و‌ه ناوم چوار منداڵه‌‪ ،‬له‌پاڵ پیش ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆتایی‌ هاتوه‌‌و ده‌یه‌وێت له‌رێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هونه‌ریی‌ هه‌یه‌‌و كار ‌‬ ‫ی گینس"‪ .‬ته‌سبیح به‌هر‌ه ‌‬ ‫بچێته‌ كتێبی‌ گینس‌و هه‌روه‌ها خزمه‌تێك بچێته‌ نێو كتێبی‌ فه‌رهه‌نگ ‌‬ ‫دروستكردنی‌ درێژترین ته‌سبیح‬ ‫ی له‌چه‌ندین شانۆگه‌ریدا كردوه‌‌و‬ ‫ی نواندن ‌‬ ‫ی پڕۆژه‌كه‌ش���ه‌و‌ه وت ‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ تێچو ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫له‌جیهاندا‪ ،‬ناوی‌ بچێته‌ كتێبی‌ گینس‪ -‬بێت بۆ گه‌له‌كه‌م ك ‌ه هاواڵتیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گۆران���ی‌ بۆ مندااڵن وت���وه‌‌و گروپێك ‌‬ ‫به‌ به‌رهه‌م���ی‌ خۆماڵی‌ بتوانێت كارێك "ئه‌م پڕۆژه‌ی ‌ه زیاتر له‌‪ 6‬ملیۆن دینار ‌‬ ‫ه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گروپ ‌‬ ‫تایبه‌ت به‌مندااڵنی‌ هه‌یه‌ به‌ناو ‌‬ ‫تێده‌چێت"‪.‬‬ ‫بكات زۆر ناواز‌ه بێت"‪.‬‬ ‫بابا س���ه‌نعان ئاماژ‌هی‌ به‌و‌ه كرد ك ‌ه په‌پوله‌كان���ی‌ خورم���اڵ‪ ،‬له‌گه‌ڵ هه‌مو‬ ‫ئ���ه‌و ئام���اژ‌ه ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك��� ‌ه‬ ‫سه‌نعان فایه‌ق ناسراو ب ‌ه بابا سه‌نعان‬ ‫ی ئه‌وانه‌ش���دا كاری‌ هه‌الجیش ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌و ته‌س���بیحه‌دا "ئه‌وه‌ دو ساڵ ‌ه هه‌ر له‌سه‌ره‌تای‌ مانگ ‌‬ ‫ی له‌دروس���تكردن ‌‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكیدا بۆ ئاوێن ‌ه وتی‌"ماوه‌ ‌‬ ‫ی رۆژه‌كان ده‌ڕۆم ‌ه ئه‌ویش كارێكی‌ ده‌ستییه‌‪.‬‬ ‫ی پێویستی به‌(‪ )182000‬ده‌نكی‌ قه‌زوان حه‌وت���ه‌و‌ه زۆرب���ه‌ ‌‬ ‫ی پڕۆژه‌یه‌كم كه‌ خۆ ‌‬ ‫دو ساڵه‌ سه‌رقاڵ ‌‬

‫که‌‌وان‬

‫‪11‬‬

‫گیسک‬ ‫گوم���ان له‌ده‌وروبه‌ره‌ك���ه‌ت ئه‌كه‌یت‪،‬‬ ‫ی گرفتێك ده‌كه‌یت ك ‌ه‬ ‫هه‌س���ت به‌بون ‌‬ ‫ی بكه‌یت‪.‬‬ ‫ناتوانیت چاره‌سه‌ر ‌‬

‫له‌گه‌ڵ چونه‌ ناوه‌وه‌ی ش���ه‌قامی‬ ‫مه‌ول���ه‌وی له‌ش���اری س���لێمانی كه‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌ش���ه‌قامه‌ قه‌ره‌باڵغه‌كانی‬ ‫ش���ار‪ ،‬وێنه‌ی ئۆجه‌الن ده‌بینیت كه‌‬ ‫له‌سه‌ر دیواره‌كان نه‌خشێندراون‪.‬‬ ‫س���امان ك���ه‌ گه‌نجێكی ش���اری‬ ‫سلێمانیه‌‌و له‌شه‌قامی مه‌وله‌وی كار‬ ‫ده‌كات به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د "ئه‌و‬ ‫وێنانه‌ی سه‌رۆك ئۆجه‌الن به‌المانه‌وه‌‬ ‫جوان‌و پیرۆزه‌‪ ،‬زۆریش پێمان خۆشه‌‬ ‫كه‌ له‌سه‌ر دیواره‌كان دروستكراون"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌نێ���وان ه���ه‌ر چه‌ند‬ ‫مه‌ترێك���ی‌ ش���ه‌قامی‌ مه‌ول���ه‌وی‌‌و‬ ‫ێنه‌یه‌كی سه‌ركرده‌ی په‌كه‌كه‌ عه‌بدواڵ‬ ‫ئۆجه‌الن دروس���تكراوه‌‪ ،‬له‌ش���اری‬ ‫سلێمانیش خه‌ڵك پێی خۆشه‌‌و ئه‌و‬ ‫وێنانه‌یان به‌الوه‌ ئاساییه‌ كه‌ له‌سه‌ر‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫هه‌واڵی هاوڕێیه‌كت ده‌بیستیت‌و زۆر‬ ‫ی ده‌نگوباست‪،‬‬ ‫دڵخۆش ده‌بیت به‌زانین ‌‬ ‫كاتێكی‌ زیاترت ده‌وێت بۆ پشو‪.‬‬

‫دیواره‌كان دروستكراوه‌"‪.‬‬ ‫كاروان به‌ده‌م ته‌ماشاكردنی‌ وێن ‌ه‬ ‫نه‌خشێنراوه‌كانی‌ ئۆجه‌الن وتی‌ "وه‌ك‬ ‫گه‌نجێكی سلێمانی خۆشه‌ویستیم بۆ‬ ‫س���ه‌ركرده‌ی زیندانیكراوی په‌كه‌كه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ دروستكرنی ئه‌م وێنانه‌ش‬ ‫دڵخۆشم ده‌كات‌و ئاسوده‌م پێی"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "دروس���تكردنی ئ���ه‌و‬ ‫وێنان���ه‌ی عه‌بدواڵ ئۆج���ه‌الن به‌الی‬ ‫خه‌ڵكی ش���اری سلێمانیه‌وه‌ كارێكی‬ ‫ئاس���اییه‌و وه‌ك خۆشه‌ویستیه‌ك بۆ‬ ‫ئه‌و سه‌ركرده‌یه‌ رێزی لێده‌گرن"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئ���ه‌و وێنانه‌‌و یاس���ای‌‬ ‫ش���اره‌وانی‌ تایبه‌ت به‌نوسین له‌سه‌ر‬ ‫دیواره‌كان‪ ،‬رزگار ئه‌حمه‌د لێپرسراوی‬ ‫به‌شی خزمه‌تگوزاری له‌سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫شاره‌وانی سلێمانی رایگه‌یاند "به‌پێی‬ ‫یاس���اكانی ش���اره‌وانی هه‌مو جۆره‌‬ ‫نوس���ینێك‌و هه‌ڵواسینی پۆسته‌ر و‬ ‫فلێكس رێگه‌ پێ���دراو نییه‌‌و نابێت‬ ‫بكرێت له‌به‌ر پیسبونی شار"‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌ی كه‌ رێگ���ه‌ پێدراو‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك خۆشه‌ویستیه‌ك بۆ‬ ‫رێبه‌ری په‌كه‌كه‌ له‌ش���اری سلێمانی‬ ‫وێنه‌كانی له‌سه‌ر دیوار ده‌كێشرێت‌و‬ ‫له‌بازاڕه‌كان���دا ئااڵ‌و وێن���ه‌ی پارتی‬ ‫كرێكاران ده‌فرۆشرێت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫كارت زۆر به‌سه‌ردا كه‌وتو‌ه ناتوانیت‬ ‫ی چاره‌سه‌ر‬ ‫به‌پێی‌ پێویس���ت به‌دوا ‌‬ ‫بگه‌ڕێیت‪ ،‬ته‌ندروستیت باشتره‌‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫به‌خۆراكی‌ رسوشتی‌‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫كیریاتین بۆقژت بکه‌‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫ی ته‌مه‌رهند سلێامنی‌‌و قامیشلۆ‬ ‫شه‌ربه‌ت ‌‬ ‫پێكه‌وه‌ ده‌به‌ستێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬ ‫ناسه‌قامگیری‌ ژیان به‌هۆی‌ هه‌ل‌و مه‌رج ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كانه‌وه‌و جێهێشتنی‌ زێدی‌ مرۆڤ‬ ‫به‌و هۆیه‌وه‌‪ ،‬زۆرجار رێكده‌كه‌وێت هۆكارێك‬ ‫بێت بۆ ئاشناكردن‌و تێكه‌ڵبونی‌ كلتوره‌‬ ‫جیاوازه‌كان‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی س���ه‌رت بشۆ پاش وشك كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئاماژ‌ه به‌هه‌ندێ‌ خۆراك ‌‬ ‫ی جوانكار ‌‬ ‫ی حه‌ز له‌قژ ‌‬ ‫زۆرن ئ���ه‌و خانمانه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌م گیراوه‌ی ‌ه بد‌ه له‌قژت‌و به‌نایلۆن‬ ‫ی ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌بێته‌ هۆ ‌‬ ‫خاو ده‌كه‌ن بۆئه‌مه‌ش زۆربه‌یان بیر سروش���ت ‌‬ ‫سه‌رت داپۆش���ه‌و پاشان له‌چكێك‬ ‫ی م���ادده‌ی‌ كیریاتین خاو كردن‌و نه‌رمكردنی‌ قژ‪.‬‬ ‫له‌به‌كارهێنان ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر بكه‌ بۆماوه‌ی‌ دو كاتژمێر‪.‬‬ ‫ی قژیان‪،‬‬ ‫ده‌كه‌نه‌و‌ه بۆ خاوكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫دوات���ر به‌ئ���او گیراوه‌ك ‌ه به‌باش��� ‌‬ ‫كه‌ره‌سته‌كان‪:‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ پێویسته‌ خانمان بیزانن‬ ‫ی قژه‌ك ‌ه لێبكه‌ره‌وه‌و پاشان به‌شامپۆ بیشۆ‪.‬‬ ‫ دو مۆز یان به‌پێی زۆر ‌‬‫ك ‌ه ئه‌و كیریاتینان ‌ه له‌كۆتایدا ئه‌بێت ‌ه‬ ‫ی جارێك به‌كار‬ ‫ی له‌گ���ه‌ڵ دو زه‌ردێن ‌هی‌ هێلكه‌ تیكه‌ڵ ئه‌م گیراوه‌ی ‌ه هه‌فته‌ ‌‬ ‫هۆی‌ هه‌ڵوه‌رینی‌ قژو دروس���تبون ‌‬ ‫ی به‌ی���ه‌ك بك ‌ه له‌ناو خه‌اڵت���ه‌‪ ،‬دواتر بهێنه‌‪.‬‬ ‫مخۆركه‌‪ .‬هه‌ربۆیه‌ شاره‌ایانی‌ بوار ‌‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ره‌وان حاج���ۆی‌ ته‌مه‌ن بیس���ت‌و ش���ه‌ش‬ ‫س���اڵ یه‌كێك���ه‌ ل���ه‌و مرۆڤانه‌ی‌ ك���ه‌ به‌هۆ ‌ی‬ ‫ناس���ه‌قامگیرییه‌وه‌ زێدی‌ خۆی‌ جێهێش���توه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم خۆی‌ وته‌نی‌ "ئاش���نای‌ كلتوری‌ باشوری‌‬ ‫كوردس���تان بوه‌و وێڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌میشه‌ دڵی‌‬ ‫له‌قامیشلۆیه‌‪ ،‬به‌اڵم دڵ ئارام ده‌بێت به‌فرۆشتنی‌‬ ‫شه‌ربه‌تی‌ ته‌مه‌رهند چونكه‌ هه‌میشه‌ قامیشلۆی‌‬ ‫بیر ده‌خاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ره‌وان حاج���ۆ له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬وت���ی‌ "م���اوه‌ی‌ زیاتر له‌دو س���اڵه‌‬ ‫له‌باش���وری‌ كوردس���تانم‪ ،‬ماوه‌یه‌ك له‌ش���اری‌‬ ‫هه‌ولێر بوم‌و ئێس���تاش له‌شاری‌ س���لێمانیم‪،‬‬ ‫من له‌قامیشلۆ (رۆژئاوای‌ كوردستان) پیشه‌م‬ ‫شۆفێری‌ ته‌كسی‌ بو‪ ،‬به‌اڵم كه‌ هاتمه‌ باشوری‌‬ ‫كوردس���تان ب���ۆ دابینكردنی‌ بژێ���وی‌ ژیانی‌‬ ‫خۆم‌و خێزانه‌كه‌م ده‌س���تمكرد به‌م كاسپیه‌ كه‌‬ ‫فرۆشتنی‌ شه‌ربه‌تی‌ ته‌مه‌رهندی‌ سارده‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "بێگومان له‌س���ه‌ره‌تادا هاواڵتیانی‌‬ ‫باشوری‌ كوردستان شاره‌زاییه‌كی‌ وه‌هایان نه‌بو‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م شه‌ربه‌ته‌و زۆر نه‌یانده‌زانی‌ چییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێستا سوپاس بۆ خودا كاره‌كان به‌باشی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ ده‌چن‌و هاواڵتیان رۆژ به‌ڕۆژ زیاتر حه‌ز‬ ‫به‌خواردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م شه‌ربه‌ته‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و گه‌نجه‌ی‌ رۆژئاوای‌ كوردس���تان ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌قامیش���لۆو ش���ام فرۆشتنی‌‬ ‫ئ���ه‌م ش���ه‌ربه‌ته‌ ب���ره‌وی‌ زۆره‌‌و له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫وتی "له‌قامیش���لۆ‪ ،‬ش���ام‪ ،‬حه‌ڵ���ه‌ب‌و زۆرێك‬ ‫له‌ناوچه‌كانی‌ رۆژئاوای‌ كوردس���تان‌و س���وریا‬ ‫خه‌ڵك ب���ه‌رده‌وام حه‌زی‌ پێ���ده‌كات‪ ،‬ده‌كرێت‬ ‫بڵێی���ن بژێوی‌ ژیانی‌ خه‌ڵكانێكی‌ زۆر له‌س���ه‌ر‬ ‫فرۆش���تنی‌ ئه‌م شه‌ربه‌ته‌یه‌و پاش���انیش بۆته‌‬ ‫كلت���وری‌ ئێمه‌‪ ،‬به‌اڵم لێ���ره‌ وانییه‌و هه‌تاوه‌كو‬ ‫ئێستا رۆژانه‌ خه‌ڵك پرسیاری‌ ئه‌وه‌م لێده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ ئه‌وه‌ چییه‌‪ ،‬هه‌ندێك وا ده‌زانن قاوه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ده‌ش���ڵێت "ئه‌م���ه‌ ته‌مه‌رهن���دی‌ داره‌‪،‬‬

‫له‌بنه‌ڕه‌تیش���دا ئه‌م ته‌مه‌رهنده‌ س���وری‌ نیی ‌ه‬ ‫به‌ڵك���و ئه‌فه‌ریقیه‌‪ ،‬یاخود بڵێی���ن تایله‌ندیه‌‪،‬‬ ‫دروستكردنه‌كه‌ش���ی‌ رێگ���ه‌ی‌ زۆره‌‪ ،‬هه‌ی���ه‌‬ ‫عێراقیه‌و زۆر ترش���ی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬سوری‌ شیرین‌و‬ ‫ترش (مێخۆش) دروس���تی‌ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬یاخود‬ ‫له‌هه‌ولێر خوێی‌ تێده‌كه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ر ناوچه‌یه‌و‬ ‫به‌شێوازو تایبه‌تمه‌ندی‌ خواستی‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫دروستی‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ره‌وان ئ���ه‌وه‌ش ئاش���كرا ده‌كات ك���ه‌ ب���ۆ‬ ‫ته‌ندروستی‌ مرۆڤ س���ودی‌ زۆره‌‪ ،‬ده‌ڵێت "بۆ‬ ‫ته‌ندروستی‌ س���ودی‌ زۆره‌‪ ،‬پزیشكه‌كان ده‌ڵێن‬ ‫كه‌ بۆ پاكبونه‌وه‌ی‌ س���نگ باشه‌‪ ،‬بۆ گورچیله‌‬ ‫باشه‌‪ ،‬بۆ پاكردنه‌وه‌ی‌ ده‌ماره‌كانی‌ دڵ‌ سودی‌‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ره‌وان حاجۆ باس���ی‌ له‌وه‌ش ك���رد كه‌ ئه‌م‬ ‫قه‌یرانه‌ داراییه‌ی‌ روی‌ له‌باش���وری‌ كوردستان‬ ‫كردوه‌ كاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وانیش دروس���ت‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ده‌ش���ڵێت "ئێمه‌ لێره‌ی���ن‌و هیچ المان‬ ‫كێشه‌ نییه‌ له‌هه‌ر پارچه‌یه‌كی‌ دیكه‌ی‌ كوردستان‬ ‫بین‪ ،‬ئێمه‌ هه‌مومان كوردین‌و پێویسته‌ خۆمان‬ ‫به‌خاوه‌نی‌ پارچه‌كان بزانین‪ ،‬به‌اڵم له‌راس���تیدا‬ ‫هاتنی‌ م���ن له‌رۆژئاوای‌ كوردس���تانه‌وه‌ به‌ره‌و‬ ‫باش���وری‌ كوردس���تان زیاتر ئاش���نای‌ كردم‬ ‫به‌كلت���وری‌ ئه‌م پارچه‌یه‌ی‌ تری‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫ده‌كرێ���ت بڵێی���ن ئه‌م���ه‌ ره‌نگ���ه‌ تێكه‌ڵبونی‌‬ ‫كلتوره‌كانمان بێت هه‌رچه‌نده‌ له‌بنه‌ڕه‌تیش���دا‬ ‫هه‌موی‌ هه‌ر كلتوری‌ كوردیه‌"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ ك���رد "من لێره‌م‌و راس���ته‌‬ ‫ئێس���تا لێره‌ قه‌یرانی‌ دارایی‌ هه‌یه‌و ده‌بیس���تم‬ ‫كه‌ ده‌ڵێن موچه‌ی‌ موچه‌خۆران دوا ده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫بێگوم���ان ئه‌وه‌ش كاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر ئێمه‌ش‬ ‫دروس���ت ك���ردوه‌‪ ،‬چونك���ه‌ خۆت���ان ده‌زانن‬ ‫گوزه‌رانی‌ رۆژانه‌مان له‌سه‌ر ئه‌و كارو پیشه‌یه‌یه‌‬ ‫كه‌ده‌یكه‌ی���ن بۆیه‌ ئه‌گه‌ر خه‌ڵ���ك پاره‌ی‌ پێ‌‬ ‫نه‌بێت ژیان ب���ۆ ئێمه‌ش قورس ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیوادارم دۆخه‌كه‌ ئاس���ایی‌ ببێت���ه‌وه‌و ژیانی‌‬ ‫هه‌مومان له‌قورسایی‌ رزگاری‌ بێت"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ دڵی‌‬ ‫هه‌ر له‌قامیش���لۆیه‌‌و ئه‌و شه‌ربه‌تی‌ ته‌مه‌رهنده‌‬ ‫ئارامی‌ ئه‌وه‌ی‌ پێده‌به‌خش���ێت واهه‌ست بكات‬ ‫هه‌ر له‌قامیش���لۆیه‌‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر چی‌ لێره‌ش‬ ‫زۆر ئاس���وده‌م‌و وه‌ك قامیشلۆ ئێره‌شم خۆش‬ ‫ده‌وێت"‪.‬‬

‫ی پێشمه‌رگه‌ له‌كان‪-‬ه‌و ‌ه بۆ ئاوێنه‌ ده‌دوێت‬ ‫ی فیلم ‌‬ ‫وێنه‌گره‌كه‌ ‌‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫ئااڵ هوشیار ته‌یب وێنه‌گری‌ فیلمی‌ (پێشمه‌رگه‌)‬ ‫له‌ده‌رهێنانی‌ بێرنار‪-‬هێنری لیڤی‪ ،‬نوسه‌رو‬ ‫فه‌یله‌سوفی فه‌ڕه‌نسی رایگه‌یاند "هۆكاری‌‬ ‫نمایشكردنی‌ ئه‌م فیلمه‌ له‌فێستیڤاڵی‌ سینه‌مایی‌‬ ‫كان بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ ده‌رهێنه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫كه‌سایه‌تیه‌كی‌ زۆر گرنگه‌‌و ئه‌و هه‌رچی‌ فیلمێك‬ ‫دروستده‌كات ده‌چێته‌ فێستیڤاڵی‌ كانه‌وه‌‌و‬ ‫ساڵی‌ ‪ 2012‬كۆتا فیلمی‌ هه‌بو هه‌ر له‌فێستیڤاڵی‌‬ ‫سینه‌مایی‌ كان نمایشكراوه‌"‪.‬‬ ‫ئااڵ جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ بێرنار‬ ‫كه‌سایه‌تیه‌كی‌ زۆر گرنگه‌‌و له‌روی‌ میدیاكانیشه‌و‌ه‬ ‫زۆر به‌ناوبانگه‌ چونكه‌ پرۆفیس���ۆره‌‌و له‌به‌رئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ فیلمه‌كه‌ی‌ له‌كان نیشان ده‌درێت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ كاركردنی‌ له‌به‌رهه‌مهێنانی‌ فیلمه‌كه‌ش‪،‬‬ ‫ئ���ااڵ وتی‌ "یه‌كه‌م ج���ار پرۆدێس���ه‌ری‌ فیلمه‌كه‌م‬ ‫له‌به‌ره‌كانی‌ جه‌نگ ناس���ی‌‌و قسه‌مان كرد پێكه‌وه‌‌و‬ ‫باس���ی‌ له‌وه‌ كرد كه‌ فیلمێك له‌باره‌ی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫دروس���تده‌كه‌م‌و منی���ش وت���م ئام���اده‌م به‌هه‌مو‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك هاوكاریتان بكه‌م چونكه‌ من ماوه‌ی‌ ‪2‬‬ ‫س���اڵ‌و ‪ 6‬مانگ له‌به‌ره‌كانی‌ جه‌نگ بوم له‌شه‌ڕی‌‬ ‫داعش به‌تایبه‌تی‌ له‌س���نوری‌ كه‌ركوك‌و شه‌نگال‌و‬ ‫چیای‌ باش���یك‌و مه‌خمور‌و به‌و ش���ێوه‌یه‌ له‌هه‌مو‬ ‫ناوچه‌كان كارم كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "من له‌گه‌ڵ ئه‌و پرۆدۆسێره‌ ئاشنابوین‬ ‫پێك���ه‌وه‌‌و یه‌كه‌مجار وت���م من ته‌نه���ا ڤیدیۆتان‬ ‫ده‌ده‌م���ێ‌ دواتر زانیان كه‌ م���ن به‌هه‌وڵێكی‌ جدی‌‬ ‫نه‌ك بۆ ئه‌وان بۆ خۆم كارده‌كه‌م به‌رده‌وام ڤیدیۆم‬ ‫ب���ۆ ده‌ن���اردن به‌الیانه‌وه‌ گرنگ بو له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ پرۆفیسۆر بێرنار كه‌ هاته‌وه‌ بۆ كوردستان‬ ‫پێكه‌وه‌ دانیشتین‌و رێكه‌وتین‌و گرێبه‌ستمان نوسی‌‬ ‫ك���ه‌ پێكه‌وه‌ خه‌ریك���ی‌ به‌رهه‌مهێنان���ی‌ فیلمێكی‌‬ ‫سینه‌مایی‌ بین به‌ناوی‌ پێشمه‌رگه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "فیلمه‌كه‌ فیلمێكی‌‬ ‫دۆكیۆمێنتارییه‌‌و فیلمی‌ دروستكراو نییه‌‌و فیلمێكی‌‬

‫کاوڕ‬ ‫ی‬ ‫له‌كات���ی‌ ئێس���تا له‌چوارچێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫دیاریكراودا زۆر كاره‌كانت به‌باش��� ‌‬ ‫ئه‌كه‌یت‌و تۆش به‌مه‌ دڵخۆشی‌‪.‬‬

‫واقیعیه‌‌و له‌به‌ره‌ی‌ ش���ه‌ڕ تۆماركراوه‌‌و ته‌قینه‌وه‌‌و‬ ‫ش���ه‌هیدبونی‌ تێدای���ه‌‌و زۆرب���ه‌ی‌ زۆری‌ به‌رپرس‌و‬ ‫فه‌رمانده‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ تێدایه‌ كه‌ كۆده‌بنه‌وه‌‌و‬ ‫قسه‌ده‌كه‌ن‌و پالنی‌ سه‌ربازی‌ داده‌ڕێژن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "سیروان بارزانی‌‌و شێخ جه‌عفه‌ر‌و كه‌مال‬ ‫كه‌ركوكی‌‌و وه‌ستا ره‌س���وڵ‌و لیوا روكن به‌ختیار‌و‬ ‫عه‌مید ئاراس‌و عه‌مید به‌هرامی‌ تێدایه‌‌و هه‌مو ئه‌و‬ ‫فه‌رماندانه‌ی‌ تێدایه‌ كه‌ هه‌ر له‌جه‌له‌والوه‌ هه‌تاوه‌كو‬ ‫شه‌نگال رۆڵیان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ره‌تیده‌كاته‌وه‌ له‌فیلمه‌كه‌دا فۆكۆس خرابێته‌‬ ‫سه‌ر خانه‌واده‌ی‌ بارزانی‌ له‌به‌ره‌كانی‌ شه‌ڕدا‌و وتی‌‬ ‫"مه‌س���عود بارزانی‌ ل���ه‌و فیلم���ه‌ ‪ 29‬خوله‌كییه‌دا‬ ‫ته‌نها ‪ 30‬چركه‌ زیاتر ده‌رناكه‌وێت‌و ته‌نها باس���ی‌‬ ‫جه‌نه‌راڵێكی‌ فه‌ڕه‌نسی‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ رۆڵی‌ هێلی‌ لۆڤیش وتی‌ "رۆڵێكی‌ وای‌‬ ‫نییه‌ له‌فیلمه‌كه‌دا‌و ته‌نها ‪ 20‬چركه‌ ده‌رده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌كاره‌كته‌ره‌ س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌ فیلمه‌‬ ‫دۆكیۆمێنته‌رییه‌ك���ه‌ش‪ ،‬ئ���ااڵ وت���ی‌ "كاره‌كته‌ری‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ له‌ناو فیلمه‌كه‌دا شه‌هید مه‌غدید هه‌ركییه‌‬ ‫كه‌ فه‌رمانده‌یه‌ك بو ش���ه‌هید بو باس له‌ژیانی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌كات‪ ،‬چونكه‌ پێش ئه‌وه‌ی‌ ش���ه‌هید بێت س���ێ‌‬ ‫جار له‌س���ه‌ر یه‌ك بێرنار پێی‌ ده‌ڵێت تكایه‌ ئاگات‬ ‫له‌خۆت بێت پێش���مه‌رگه‌ پێویس���تی‌ به‌كه‌سایه‌تی‌‬ ‫وه‌كو تۆ هه‌یه‌‌و دوای‌ دو س���ێ‌ مانگ له‌وه‌ شه‌هید‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "كاره‌كته‌ری‌ دوه‌می‌ نێو فیلمه‌كه‌ش منم‪،‬‬ ‫چونكه‌ من كامێرامان بوم له‌ناو ش���ه‌ڕدا به‌قورسی‌‬ ‫بریندارب���وم‌و ته‌نها ئه‌م دو كاره‌كته‌ره‌ كاره‌كته‌ری‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ ناو فیلمه‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ره‌تیده‌كاته‌وه‌ ك���ه‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان پاره‌ی‌ دابێت به‌رێكخه‌رانی‌ فێستیڤاڵی‌‬ ‫س���ینه‌مایی‌ كان ب���ۆ نمایش���كردنی‌ فیلمه‌ك���ه‌‌و‬ ‫رایگه‌یان���د كه‌ "ئه‌و فێس���تیڤاڵه‌ مه‌زن���ه‌ منه‌تی‌‬ ‫به‌پاره‌ی‌ هیچ الیه‌ك نییه‌‌و بێرنار كه‌س���ایه‌تیه‌كی‌‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ به‌ناوبانگه‌ كه‌ هه‌مو فیلمه‌كانی‌ ده‌چێته‌‬ ‫ناو فێس���تیڤاڵی‌ كانه‌وه‌‌و كه‌سێكی‌ فه‌وزه‌وییه‌ له‌م‬ ‫واڵته‌دا"‪.‬‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫پێویس���ته‌ باوه‌ڕ به‌هه‌مو ئه‌و كه‌سان ‌ه به‌هێزو به‌توانای���ت له‌م كاتانه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫بكه‌یته‌و‌ه كه‌ له‌پێشتردا له‌گه‌ڵت بون‪ ،‬ئه‌و هێ���زه‌ت به‌كاربێن��� ‌ه بۆكاره‌كان ‌‬ ‫له‌مه‌و به‌دوات‪.‬‬ ‫هه‌مو یارمه‌تییه‌كان قبوڵ بكه‌‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫ی ئه‌گه‌رێكی‌ زۆر هه‌ی���ه‌ روبه‌ڕوی‌ قه‌یران‬ ‫خۆت ئاماد‌ه بك ‌ه ب���ۆ هه‌مو روداوێك ‌‬ ‫چاوه‌رواننه‌ك���راو‪ ،‬هه‌واڵ���ی‌ خ���ۆش ببیته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‌ه گرینگه‌ كه‌ بتوانیت‬ ‫توڕه‌بون ‌ی خۆت كۆنترۆڵ بكه‌یت‪.‬‬ ‫چاوه‌ڕێت ئه‌كات‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫له‌ڕوی‌ جه‌سته‌ییه‌و‌ه هه‌ست به‌باشی‌‌و‬ ‫چوست‌و چاالكی‌ ئه‌كه‌یت‪ ،‬دڵخۆش‌و‬ ‫ئاسود‌ه ده‌بیت‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫شۆڕش‌و نەوت‪...‬‬ ‫نەجات نوری‬ ‫* رۆژگاری خوێن‌و ئاگر بەڕێوەیە‬ ‫كوڕەكانم ‪ ...‬ئێرنستۆ ساباتۆ‪.‬‬

‫دڵڕەقی‌و بێدەنگی‬

‫لەدەسەاڵتی ستەمكاری بێ نمونەوە‬ ‫لەم ناوچەیەدا‪.‬‬ ‫‪ -2‬شۆڕش‌و نەوت‬ ‫ئەگەر بپرس���ین ش���ۆڕش‌و نەوت‬ ‫وەكو زۆر واڵتی ت���ری دەوروبەرمان‬ ‫ب���ۆ ئێم���ەش دەبێت���ە ماڵوێرانی‌و‬ ‫س���ەرهەڵدانی س���تەمكاری؟ دەبێت‬ ‫بە بەڵ���ێ وەاڵم بدەین���ەوە‪ ،‬وێنەی‬ ‫ئێس���تامان ئ���اوا ببینی���ن ئام���اژە‬ ‫بەهۆكاری س���ەرهەڵدانی ستەمكاری‬ ‫ل���ەالی ئێمە گەیش���تۆتە ب���ەردەم‬ ‫دەرگای هەمو ماڵێكی ئەم هەرێمە‪،‬‬ ‫ل���ەو خاڵ���ەدا گیرمان خ���واردوە‌و‬ ‫مەترس���یەكانی قوڵتركردۆت���ەوە‬ ‫(ش���ۆڕش‌و نەوت)ە ئەم دو هۆكارە‬ ‫جارێ���ك خەریكە دەبێت���ە هۆكاری‬ ‫س���ەرهەڵدانی دەسەاڵتی ستەمكاری‬ ‫یەك كەس‌و یەك رابەر بەپاڵپش���تی‬ ‫هەندێ���ك الیەنی تر‪ ،‬ك���ە دەكرێت‬ ‫بەس���تەمكارە گەورەكە ناوی بەرین‪،‬‬ ‫دواتریش (شۆڕش‌و نەوت) نەك یەك‬ ‫س���تەمكاری دروست نەكردوە بەڵكو‬ ‫لەه���ەر ناوچەیەكدا ل���ەم هەرێمەدا‬ ‫چەندی���ن س���تەمكاری خوڵقاندوە‌و‬ ‫ژی���ان‌و گوزەران���ی میللەتێكی���ان‬ ‫پێكەوە خس���تۆتە بەردەم فەوتان‌و‬ ‫ئازاردانەوە‪ ،‬بەم ج���ۆرە كاریگەری‬ ‫ش���ۆڕش‌و نەوت ب���ەدوای یەكدا كە‬ ‫بونەت���ە دو هۆكاری ترس���ێنەر لەم‬ ‫هەرێم���ەی ئێمەدا‪ ،‬ئ���ەم دو هۆكارە‬ ‫جۆرێك لەهێ���زی گوێنەگرو بێباك‌و‬ ‫توڕەی ل���ەالی ئێمە دروس���تكردوە‬ ‫ك���ە پێناچێ���ت هیچ لەسیاس���ەت‌و‬ ‫ژیانی ئ���ازادی‌و شارس���تانی بزانن‌و‬ ‫هیچ پەندێكیش لەروخانی ئەو هێزە‬ ‫تۆقێنەرانە وەرناگرن كە بۆ چەندین‬ ‫ساڵ لەژێر هەژمونی شۆڕش‌و نەوتدا‬ ‫واڵتان���ی خۆیان پڕكردب���و لەهێزی‬ ‫سەركوتكەرو زیندان‌و هێزی زەبەالح‌و‬ ‫قۆرخكردنی هەمو دام���ودەزگاكان‌و‬ ‫بێدەنگكردنی خەڵك‌و سانسۆركردنی‬ ‫هەمو دەنگ���ە ئازادیخوازەكان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دواجار روخان‌و نە شۆڕش‌و نە نەوت‬ ‫بەفریای���ان نەكەوت‪ ،‬ئ���ەم هێزانەی‬ ‫ئێمەش كەوتونەت���ە ناو ئەو خەیاڵە‬ ‫قواڵن���ەوە‌و پێیانوایە چونكە خۆیان‬ ‫بەخاوەنی ش���ۆڕش‌و ن���ەوت دەزانن‬ ‫ئیتر رێگە ن���ادەن هیچ هێزێك بونی‬ ‫هەبێ���ت‌و كار بەویس���تی دامودەزگا‬ ‫هەڵبژێردراوەكان���ی خەڵ���ك ناكەن‌و‬ ‫گرنگی نادەن بەئیرادەی پەرلەمان‌و‬ ‫بڕیارەكان���ی حكومەت‌و خواس���تی‬ ‫خەڵك‪ .‬بەم جۆرە (شۆڕش‌و نەوت)‬ ‫دەرگای دەسەاڵتێكی ستەمكارمان لێ‬ ‫دەكاتەوە‌و بەرەو قواڵیی سیاسەتێك‬ ‫دەمانب���ات ك���ە پێدەچێ���ت خوێن‌و‬ ‫ستەمكاری بەر بەدوا دەرگای هەمو‬ ‫ماڵێك بگرێت لەپێناو داهاتی نەوت‌و‬ ‫مێژوی شۆڕشەكاندا‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫بۆ كۆمەاڵنی‬ ‫خەڵك چیتر ئاوا‬ ‫ژیان ناچێتە سەر‬ ‫ورتەورت‌و گفتوگۆی‬ ‫ئەمالوالو قسەكردن‬ ‫لەسەر شاشەی‬ ‫تیڤیەكانەوە بۆ‬ ‫خەڵك هیچ بەهیچ‬ ‫ناكات‪ ،‬چونكە‬ ‫بیست‌و پێنج ساڵە‬ ‫خەڵك چاوەڕوانن‬ ‫كەچی تادێ‬ ‫جگە لەنەهامەتی‬ ‫هیچی تریان بۆ‬ ‫ناچنرێتەوە‪...‬‬ ‫ئیتر ئەوە خەڵك‌و‬ ‫دەسەاڵتێكی شێواو‬ ‫یان شۆڕشێكی‬ ‫مەزنی مەدەنیانە بۆ‬ ‫رزگاری یان مەرگێكی‬ ‫هەمیشەیی بۆ‬ ‫كۆمەڵگا؟‬

‫خۆی���ان‌و پێوەی بنازن‌و مەینەتی بۆ‬ ‫خەڵك بێنن‪ ،‬مێژوی ئ���ەم رفتارانە‬ ‫لەالی ئ���ەم بەرپرس���انەی كورد بۆ‬ ‫قۆرغ���كاری‌و بەرژەوەندیخ���وازی‬ ‫ترس���ناك دەگەڕێتەوە بۆ دەسەاڵتی‬ ‫ئ���ەو بەرپرس���ە تۆقێنەران���ەی كە‬ ‫لەرۆژگارەكان���ی راب���ردودا ل���ەدوای‬ ‫شۆڕشەكانی روس���یاو چین‌و ئێران‌و‬ ‫كوباو عێ���راق‌و جەزائیرو لیبیا‌و زۆر‬ ‫واڵتی ت���ر كە تا دواس���اتی ژیانیان‬ ‫راب���ەرو دەس���ەاڵتدارەكانیان وازیان‬ ‫لەدەسەاڵت نەهێناو خاكیان بەخوێنی‬ ‫دەنگ���ە ناڕازی���ەكان خوێناوی كردو‬ ‫مەرگی شۆڕشیان راگەیاند‪ ...‬بەدیوە‬ ‫تاریكەك���ەدا ئەمانە ش���ۆڕش بەهی‬ ‫خۆیان دەزانن ن���ەك بەهی خەڵك‌و‬ ‫ش���ەهیدەكانی‪ ،‬لەكاتێك���دا كە ئەم‬ ‫بیركردنەوانە باڵ دەكێش���ێت بەسەر‬ ‫ئیرادەی ئەم رابەرو دەسەاڵتدارانەی‬ ‫ن���او ئەو دو شۆڕش���ەدا دەبینین كە‬ ‫ئەمان���ە خوازی���اری حكومەتێك���ی‬ ‫یاس���ایی‌و پەرلەمانێك���ی چ���االك‌و‬ ‫دەس���تورێكی مۆدرێن نین تا بخرێتە‬ ‫خزمەت داخوازیەكانی خەڵكەوە‪ .‬ئەم‬ ‫وێنان���ە بۆ خەڵك رەنگ���ە ئیتر هیچ‬ ‫ش���اراوە نەبێت چونكە خەڵك لەژێر‬ ‫هەژمونی سیاسەتە چەوتەكانی ئەم‬ ‫كەس���انەدا زۆر زیاتر لەس���ەردەمی‬ ‫رژێم���ە دوژمنكاریەكان���ی عێ���راق‬ ‫توش���ی ئازارو نەهامەت���ی هاتون‪،‬‬ ‫ئەوەی ئێس���تا لەالی خەڵكی گرانە‬ ‫بەرپرس���انی جاران‌و ئێس���تای ئەم‬ ‫دو شۆڕش���ە لەپێناو ئامانجی پارەو‬ ‫ن���ەوت‌و س���اماندا بەجۆرێك یەكیان‬ ‫گرتوە‌و بونەتە یەك دەس���ت‌و یەك‬ ‫روخس���ار‌و حكومەت‌و بازاڕیان قۆرغ‬ ‫ك���ردوە‪ ،‬بۆ ئ���ەم بەرژەوەندیانەیان‬ ‫میللەتی���ان كردۆت���ە قوربان���ی ئەم‬ ‫رەنج���ە س���تەمكارانەی خۆی���ان‌و‬ ‫دەیش���خوازن لەژێر ناوی چاكسازیدا‬ ‫خەڵك بەردەوام فریو بدەن‪.‬‬

‫‪ -1‬ئێستای ئێمە‪...‬‬ ‫ئێرنس���تۆ س���اباتۆ‪ ،‬لەڕۆمان���ی‬ ‫(قارەمانەكان‌و گۆڕەكان)دا بەم جۆرە‬ ‫مرۆڤایەت���ی بەئاگادێنێت (رۆژگاری‬ ‫خوێن‌‌و ئاگر بەڕێوەیە كوڕەكانم) ئەم‬ ‫پەیامە روی لەو مرۆڤانەیە كە زیاتر‬ ‫مەیلی ملكەچی‌و بێئاگایی لەرۆحیاندا‬ ‫هەی���ە‪ ،‬تا كەمێك زوتر خەمی ژیان‌و‬ ‫نەوەكانی���ان بخ���ۆن‪ ،‬چونكە تادێ‬ ‫ژیان���ی مرۆڤایەتی خراپترو قێزەونتر‬ ‫دەبێت لەسەر دەس���تی كەسانێكی‬ ‫س���تەمكار‌و خوێنپەرس���تدا‪ ،‬ساباتۆ‬ ‫هەر ل���ەم دەقەدا ل���ەوە بەئاگامان‬ ‫دەهێنێ���ت كە ش���ەرمە ب���ۆ مرۆڤ‬ ‫بەدونیای���ەك یادەوەری پڕ لەكەلێن‌و‬ ‫نوقوستانیەوە لەس���ەرەمەرگدا بەو‬ ‫یادەوەریانەوە ش���ەڕی مردن بكات‌و‬ ‫هەوڵی نەمری بۆ خۆی بدات‪ ...‬ئەم‬ ‫جۆرە مەرگانە بۆ ئەو مرۆڤانە دەكاتە‬ ‫مەرگێك���ی پوچ‌و پڕ لەریس���وایی‪...‬‬ ‫ئایا ئێمەش لەئێستادا بەو یادەوەریە‬ ‫پ���ڕ لەنوقس���تانیانەوە دەمانەوێت‬ ‫ش���ەڕی مردن بكەین لەگەڵ كۆمەڵە‬ ‫كەس���انێكدا كە بەردەوام ئێمە لەناو‬ ‫دەب���ەن؟ خۆ ئەگ���ەر ئ���اوا بمرین‬ ‫هەمومان مەرگێكی پڕ لەشەرمەزاری‬ ‫دەمرین‌و ریس���وایی لەدوای خۆمان‬ ‫بەجێدەهێڵی���ن‪ ،‬ب���ۆ ئێمە ش���ەرمە‬ ‫ك���ە رێگە بدەین كەس���انێك بەناوی‬ ‫شەرعیەتی شۆڕش���گێڕیەوە لەپێناو‬ ‫مان���ەوەی خۆیان���دا ئ���اوا بمانخەنە‬ ‫س���ەر رێگای مردن‌و گاڵتە بەبونمان‬ ‫بكەن لەرێ���گای گوت���ارو مێژوە پڕ‬ ‫لەخراپەكاریەكانیانەوە‪ ،‬با لەخۆمان‬ ‫بپرسین ئایا ئەوە ئێمەین كە ئێستا‬ ‫بەرپرسە بااڵكانی ئەم واڵتە خوێنمان‬ ‫دەفرۆشن‌و ئاگر لەرۆحمان بەردەدەن‌و‬ ‫‪ -4‬لەشۆڕشەوە بۆ شۆڕش‬ ‫گەمە بەقوتی یەكبەیەكمان دەكەن‪،‬‬ ‫مرۆڤی ئێمە ئیت���ر دەبێت بیرێك‬ ‫ئەمە هی���چ گومانێك هەڵناگرێت كە‬ ‫لەخ���ۆی‌و ئایندەی بكات���ەوە‪ ،‬چیتر‬ ‫شۆڕشگێڕە مش���ەخۆرەكانی جاران‬ ‫نابێت مامۆستایانی زانكۆ‌و قوتابیان‌و‬ ‫ئێمەیان ئاخنیوەت���ە ناو رۆژگارێكی‬ ‫رۆش���نبیرە جدی���ەكان‌و خەڵكی تر‬ ‫هێجگار ترسناكەوە‌و سەرگەردانیەك‬ ‫چاوەڕوان���ی ئەوەبن كە ئەم كەس���ە‬ ‫روی تێكردوی���ن كە ئەگ���ەر بەئاگا‬ ‫خۆس���ەپێنانەی ن���او ش���ۆڕش بەم‬ ‫نەیین‌و زو بەفری���ای بنەماكانی ئەم‬ ‫ش���ێوەیە ئایندەی���ان بخەنە خزمەت‬ ‫كۆمەڵگایە نەكەوین هەمو بنەماكانی‬ ‫خواست‌و بەرژەوەندیەكانی خۆیانەوە‪،‬‬ ‫ئ���ەم كۆمەڵگا نائومێ���دە بەجۆرێك‬ ‫ئەوە گوم���ان هەڵناگرێت كە دەبێت‬ ‫تێكدەدرێ���ت‌و تێك���دراوە ك���ە جگە‬ ‫لەئێستاوە ئیتر كۆمەڵگای ئێمە بێتە‬ ‫لەنوخبەیەكی سیاسی مشەخۆر ئیتر‬ ‫نازانێت‪ ،‬ئەم دو شۆڕشە چونكە هەر دەنگ‌و لەخۆیان بپرس���ن تاكەی ئاوا‬ ‫كەس سودی لێنابینێت‪...‬‬ ‫لەبنەماوە بێ هونەرو بێ رۆش���نبیرو گەم���ە بەئامانجی شۆڕش���ەكانمان‌و‬ ‫ئاب���ەم ج���ۆرە دەبێ���ت ل���ەم‬ ‫بێ سیاس���ەت بو وەك���و چۆن بەبێ نەوەكانم���ان‌و ئایندەم���ان بكرێت؟‬ ‫ئێس���تایەمانەوە ئەوە بدركێنین كە‬ ‫ئەم شتانە سەری هەڵدا لەئێستایشدا لەم���ە تۆقێنەرت���ر بێدەنگی خەڵك‌و‬ ‫ئەوەن���دەی دەس���ەاڵتدارانی ئێم���ە‬ ‫دەس���ەاڵتدارەكانیان هەر ئاوا درێژە بێدەنگی ئەو نەوە رۆشنبیرو دیارەیە‬ ‫لەستەمكارییەوە نزیكن‪ ،‬بەمەودایەكی‬ ‫بەرۆحی شەڕەنگێزی دەدەن‌و مانایەك كە نەیەنە دەنگ‌و ه���ەر چاوەڕوانی‬ ‫زۆر دورت���ر لەئازادی���ەوە دورن‪،‬‬ ‫بۆ بونی خەڵك نابینن‪ ...‬لەناو ئەم ئەو دەسەاڵتدارە بێئاگاو ناسیاسیانە‬ ‫چونكە ئەوەن���دەی رۆحی تاكڕەوی‌و‬ ‫گەمە تۆقێن���ەرەدا كە تادێ قوڕەكە ب���ن ب���ۆ ئایندەیان‪ ،‬ئەگ���ەر خەڵك‬ ‫‪ -3‬شۆڕش‌‌و رێگاكانی تر‬ ‫خۆسەپێنی كەسە دەسەاڵتدارەكانی‬ ‫بۆ سەری خەڵك خەستتر دەبێتەوە لەوە تێنەگەن ئەم بەرپرس���انەی ناو‬ ‫ئ���ەم ناوچەی���ە بەس���ەر گیان���ی‬ ‫ئەگەر بەو پرسیارە دەستپێبكەین خەڵك لەمە قوڵتر دەپرسن‪ :‬شۆڕش‌و شۆڕشەكان جگە لەبەرژەوەندیەكانی‬ ‫بەرپرس���ەكانی ئێم���ەوە كاریگەری ئەوە راس���تە كە هەمو شۆڕشەكان قوربانیەكانمان چییان بەس���ەرهات؟ خۆیان ئیتر هی���چ ئامانجێكی تریان‬ ‫هەیە ئەوەندە ژیان‌و كارە باشەكانی لەبەش���ێك لەجیهان���دا دوای ئەم پرس���یارە هەرخۆی���ان وەاڵمی نیە لەئێستادا‪ ،‬ئەوا دۆخی كۆمەڵگا‬ ‫دەسەاڵتدارانی دونیا كاری نەكردۆتە س���ەركەوتنیان دواجار دەبن بەدژە دەدەنەوە‪ :‬شۆڕش‌و قوربانیەكانمان بەجۆرێك دەشێوێت كە راستكردنەوەی‬ ‫سەر بیر‌و رەفتاری دەسەاڵتدارەكانی ش���ۆڕش‌‌و هەم���و ئامانجەكان���ی كران���ە قوربان���ی دەس���تی رابەرو لەئێستا قوربانی زۆرتری دەوێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئێمە لەم هەرێم���ەدا‪ .‬ئەوانەی باش ش���ۆڕش دەخەنە بەرژەوەندی چەند بەرپرس���ە خراپەكارەكان���ی ن���او ئەوەی ئەم قوربانی���ە زۆرە نەدرێت‬ ‫خوێندن���ەوە ب���ۆ ئ���ەم رۆژگارەمان كەس���ێكەوە‌و بۆ مان���ەوەی خۆیان شۆڕش���ەكان‪ .‬جاران راستەوخۆ ئەم دەبێت خەڵك بیر لەش���ۆڕش كردن‬ ‫دەكەن‌و لەوە تێدەگەن كە ئێس���تای خاك‌و ژیانی خەڵك خوێناوی دەكەن‌و دو شۆڕش���ە ئەوەندەی پەیوەندیان بكەنەوە‪ ،‬ئ���ەوەی لێرەدا دەمانخاتە‬ ‫ئێمە لەكوێدا وەس���تاوە‪ ،‬دەبینن كە نەوەكان���ی خۆیان دەخ���ۆن‪ ،‬ئەمە بەرۆح���ی خەڵكە هەژار‌و نەدارەكەوە س���ەر ئ���ەو پرس���ە گرنگ���ەی كە‬ ‫قواڵییەكی زۆر بۆ كاری خۆسەپێنی‌و لەمێژوی شۆڕشەكانی دونیادا جێگەی هەب���وەو هەیە چ وەكو پێش���مەگە دەبێ���ت لە خۆم���ان بپرس���ین ئایا‬ ‫دەستگرتن بەكورس���ی دەسەاڵتەوە سەرنجی بەش���ێك لەرۆش���نبیران‌و خۆیان تێداك���ردە قوربانی چ وەكو ئیتر كاتی ئەوە نەهاتوە شۆڕش���ێك‬ ‫لەالی كەسانی بااڵدەستی ئەم هەرێمە بیرمەندان بوە تا بەئێس���تا دەگات‪ ،‬هاوكاری ئەو دو شۆڕشە كە ماڵییان دژ بە بەرپرس���انی شۆڕشی ساڵی‬ ‫بونی هەیە‪ ،‬بەمەش ئێمە كەوتوینەتە ئەمە بۆ ئێمەش لێ���رە لەم هەرێمە تێدا دەبەخشی‪ ،‬ئەوەندە پەیوەندی ‪‌1946‬و س���اڵی ‪ 1976‬بەرپابكەین‪،‬‬ ‫ب���ەردەم رۆژگارێكی مەترس���یدارو نائومێدەماندا ل���ەم هەرێمە تاریك‌و رۆح���ی رابەرەكانی���ەوە نیە چونكە شۆڕش���ێك بەتفەن���گ‌و خوێ���ن نا‪،‬‬ ‫هەراوزەنای جۆرێك لەبانگەش���ە بۆ بێكەس���ەدا دەگاتە ئەوپەڕی لوتكەو دواجار خەڵك بونە قوربانی سیاسەتە وەك���و لەوەپێش ك���راوە‪ ،‬بەڵكو بە‬ ‫دروس���تكردنی كەسانێك كە هەنگاو شۆڕش���ەكانمان لەن���او دەس���تی خراپەكانی رابەرانی ئەم دو شۆڕشە‪ ،‬رێپێوان���ی گەورە‌و م���ەزن‌و مانگرتن‬ ‫بەهەن���گاو لەس���ایەی هەیمەن���ەی بنەماڵەكان���دا ی���ان لەسەردەس���تی بەو مانایەی كە ئامانجەكانی شۆڕش لەش���ارو گوندو شارۆچكەكاندا لەژێر‬ ‫شۆڕشدا دەیانەوێت بۆ هەمیشە رابەرو هەندێك بەرپرس���ی نەزاندا كۆتاییان بۆ خەڵ���ك نەب���وە دەس���تكەوت‌و رابەرایەتی كەسانێكی پاك‌و سیاسی‬ ‫سەركردەو بااڵدەستبن‪ ،‬بەمەش ئێمە هات‌و فەزایەكی كوشندەو تۆقێنەریان دادپەروەری‌و ئ���ازادی مافەكانیان‪ ،‬حەكیم���دا‪ ،‬شۆڕش���ێك ك���ە دەبێت‬ ‫لەس���ایەی ئەم جۆرە پارت‌و ناوانەدا هێناوەتە كایەوە كە خەڵك بەخوێن‌‌و لەمە زیاتر رابەرو هەندێك لەمەكتەب گەورەو بچوك‪ ،‬ژن‌و پیاو‪ ،‬سیاس���یە‬ ‫دەگەی���ن بەنمونەی دەس���ەاڵتەكانی ئازار رۆژانە مەرگەساتەكانی خۆیان سیاسی‌و سەركردایەتیەكانی ئەم دو پاك���ەكان‌و رۆش���نبیرە جدی���ەكان‬ ‫قەزافی‌و حوسنی موبارەك‌و سەدام‌و دەنوسنەوە‪.‬‬ ‫شۆڕش���ە هەمو دەستكەوت‌و خوێنی تێیدا بەش���داربن‌و ئایندەی میللەت‬ ‫هەم���و ئ���ەو س���ەركردانەی تر كە‬ ‫با ئاوا ل���ەم هەقیقەتانە رابمێنین‌و شەهیدەكانیان بۆ خۆیان قۆرغ كردو دیاری بكەن‪ ،‬شۆڕش���ێك كە ئەگەر‬ ‫تام���ردن دەبێت وەكو س���ەركردەی بپرس���ین‪ :‬رابەرانی شۆڕش���ی ساڵی تا ئێستا پێوەی پابەندن‌و بەردەوامن لەئێس���تا رونەدات ئەوا گرانە سبەی‬ ‫خۆس���ەپێن بمێننەوە‌و هەرچیان پێ ‪( 1946‬پارت���ی)‌و س���اڵی ‪1976‬ی لەئازاردانی خەڵ���ك‪ ...‬رابەرانی ئەم روبدات‪ ...‬بۆ كۆمەاڵنی خەڵك چیتر‬ ‫بكرێت بۆ مانەوەی خۆیان دەیكەن‌‌و (یەكێتی) چیان بۆ ئێمە هێنا؟ ئەم دو شۆڕشە بەهەندێك دەسەاڵتداری ئاوا ژیان ناچێتە س���ەر‪ ،‬ورتەورت‌و‬ ‫ش���ەرمیش لەهیچ بانگەش���ەیەك بۆ دو شۆڕش���ە چونكە هیچ بنەمایەكی تریشیانەوە ئەگەر قوڵ لێیان رابمێنین گفتوگۆی ئەمالوالو قسەكردن لەسەر‬ ‫ئەم ج���ۆرە مانەوانە ناكەن‪ .‬ئەمەش فیكری قوڵیان نەبو‪ ،‬چونكە زۆربەی لەكردارو بیرو گوتاریان لەم بیست‌و شاش���ەی تیڤیەكانەوە ب���ۆ خەڵك‬ ‫كردن���ەوەی دەرگای ئ���ەو دۆزەخە رابەرەكانی���ان وەك���و جەن���گاوەری چوار س���اڵەی كە تێیدا دەژین دوای هیچ بەهیچ ناكات‪ ،‬چونكە بیس���ت‌و‬ ‫س���وتێنەرەیە كە هێ���واش هێواش ش���ەڕكەر بەب���ێ بی���رو سیاس���ەت راپەڕی���ن دەكەوینە ناو هەقیقەتێكی پێنج ساڵە خەڵك چاوەڕوانن كەچی‬ ‫خەریكە ب���ەڕوی كۆمەاڵنی خەڵكدا رۆژان���ەی شۆڕش���یان تێدەپەڕاند‌و تاڵەوە بۆ زۆركەس گرانە كە هەست ت���ادێ جگ���ە لەنەهامەت���ی هیچی‬ ‫دەكرێت���ەوە‌و دەیانخات���ەوە بەردەم لەژێر ناوی ت���ردا خۆیان دەخاڵفاند نەكات ش���تێك نیە الی ئەمانە ناوی تریان بۆ ناچنرێت���ەوە‪ ...‬ئیتر ئەوە‬ ‫رۆژگاژە تۆقێن���ەرو خوێناوی���ەكان‪ .‬دواج���ار ئەم جۆرە شۆڕش���انە نەك ش���ۆڕش بوبێ���ت‪ ،‬رەوایەتی دەدەن خەڵك‌و دەس���ەاڵتێكی ش���ێواو‪ ،‬یان‬ ‫ئەگەر ئەم هەنگاوانە بگەنە كۆتایی نەبوە ه���ۆكاری رزگاری لەمەینەتی بەش���تێك ك���ە كەس ئ���ەو هەقەی شۆڕش���ێكی مەزن���ی مەدەنیانە بۆ‬ ‫رێگاكە ئ���ەوا بەدڵنیاییەوە رۆژگاری بەڵك���و بو بەئ���ەو دۆزەخ���ەی كە پێنەداون بەم جۆرە ش���ۆڕش بكەنە رزگاری یان مەرگێكی هەمیشەیی بۆ‬ ‫ئێم���ە دەكەوێت���ە ب���ەردەم جۆرێك ئێس���تا خەڵك تێیدا دوارۆژی خۆی دیوەخان���ی ماف���ە بێكۆتاییەكان���ی كۆمەڵگا؟؟؟‬

‫رێزان شێخ دلێر‬ ‫هەرکەسێک زنجیرەکانی دەست‌و پێی ئازاری‬ ‫ن����اداو ه����اواری نەکرد ئەوە چێ����ژ لەدۆخی‬ ‫کۆیلەبون وەردەگرێت‪.‬‬ ‫ئەلبێر کامۆ‬ ‫کەنع����ان مەکییە لەکتێب����ی (دڵرەقی و‬ ‫بێدەنگ����ی)دا دەڵێت "س����ەدام حوس����ەین‬ ‫بێدەنگی دروس����ت نەک����رد‪ ،‬بەڵکە بێدەنگی‬ ‫س����ەدامی دروس����ت کرد"‪ .‬س����ەد س����اڵی‬ ‫رابردو‪ ،‬دەکرێ����ت بەدۆخی بێدەنگی‌و ترس‌و‬ ‫لەهەمانکاتدا دڵڕەقی ناوبهێنین‪ ،‬سەدەیەک‬ ‫تێیدا شۆڕش����ی ئایدیۆلۆژیاو ناس����یۆنالیزم‌و‬ ‫چینە ژێردەس����ت‌و سەردەس����تەکان دەست‬ ‫پێدەکات‌و س����ەرەنجام کۆمەڵگایەک دروست‬ ‫دەکات ک����ە دڵ����ڕەق بەرامب����ەر بەداهاتوی‬ ‫سیاس����ی‌و نەتەوەیی خ����ۆی‌و لەهەمانکاتدا‬ ‫بێدەنگ دەرهەق بەکۆی روداوە سیاس����ی‌و‬ ‫فەرەهەنگ����ی‌و ئابوری‌و زانس����تیەکان‪ .‬رۆژ‬ ‫بەڕۆژ دۆخی سیاسی‌و کۆمەاڵیەتی هەرێمی‬ ‫کوردستان لەوێرانەو جەهەنەمی راستەقینە‬ ‫نزیکت����ر دەبێت����ەوە‪ ،‬بەجۆرێ����ک‪ ،‬جومگە‬ ‫جومگەی دامودەزگا حکومی����ەکان پەکیان‬ ‫کەوتوەو دادگاکان‌و نه‌خۆشخانه‌كان بەهۆی‬ ‫ئەو دۆخە نالەب����ارەوە لەوە نزیک بونەتەوە‬ ‫کلیل بدرێن‪ .‬وا بۆ دو س����اڵی خشت دەچێت‬ ‫موچەی فەرمانبەران نادرێت‌و هاواڵتیانی ئەم‬ ‫نیشتیمانە لەسەرەتایترین مافی هاواڵتیبون‬ ‫بێبەش����کراون‪ .‬هێزە سیاس����یەکان هەرچی‬ ‫بکەن زەڕەیەک لەو لۆژیکە دورمان ناخاتەوە‬ ‫کە دەڵێت" هاواڵتیب����ون ئەرک‌و مافە" نەک‬ ‫ش����تێکی تر‪ .‬دەکرێت بپرس����ین کام ئەرک‌و‬ ‫کامە ماف خراوەتە س����ەر شانی هاواڵتیانی‬ ‫کوردس����تان؟ هێزە سیاسیەکان‌و دەسەاڵت‪،‬‬ ‫بێباکن بەرامب����ەر بەژیان‌و ئەرک‌و مافەکانی‬ ‫ئەو کائینەی ک����ە پێی دەگوترێ (هاواڵتی)‬ ‫ئیتر ئەو راس����تیە وەک رۆژی ڕوناک دیارە‬ ‫کە هێزە سیاس����یەکان لەپێناو بەرژەوەندی‬ ‫تاکەکەس����ی‌و حزبیدا نە بیر لەدروستکردنی‬ ‫کوردس����تانێکی ئ����اوەدان‌و خ����اوەن بەهای‬ ‫سەمبۆلیک دەکەنەوە‪ ،‬نە بەالشیانەوە گرنگە‬ ‫بیر لەوە بکەنەوە شیرازەی خێزانەکان بەرەو‬ ‫هەڵوەشاندنەوە دەچێت‌و گەنج‌و الوەکانمان‬ ‫س����ەری خۆیان ب����ۆ نادیارو گ����ەروی مەرگ‬ ‫هەڵدەبژێرن‪ .‬ئەوەی گرنگە ئەوەیە (جەنابی‬ ‫س����ەرۆک) ببێت����ە فەرمان����ڕەوای ئەبەدی‬ ‫عەرش����ێکی پوچ لەنیش����تیمانێکی برسی‌و‬ ‫زەلیل‌و بێدەنگداو تەنها بیر لەدروستکردنی‬ ‫دوانەی دۆس����ت‌و دوژمنی وەهمی بکەنەوە‪.‬‬ ‫م����ن زۆر بەڕون����ی لەوە تێدەگ����ەم کە هێزە‬ ‫سیاس����یەکان بەدوای چیەوەن‌و بۆچی ڕێک‬ ‫ناکەون؟ ه����ۆکاری ئەم گ����رژی‌و ئاڵۆزیانە‬ ‫س����ەرچاوەکەی لەکوێوەدێت‪ .‬هەموان لەوە‬ ‫تێدەگەین دەس����ەاڵتی پاوانخوازو سەرکردە‬ ‫نانیش����تیمانیەکانی ئەم هەرێم����ە لەبەرچی‬ ‫تیغیان خس����تۆتە س����ەر گەردنی یەکتری‌و‬ ‫نایانەوێ بێنە ژێر باری یاس����او دەستورێکی‬ ‫نیش����تیمانی کە تێیدا نەک جەنابی سەرۆک‬ ‫یاخ����ود ئ����ەم یان ئ����ەو حزب بااڵدەس����ت‬ ‫بێ����ت‪ ،‬بەڵک����و هاواڵتی����ان ببن����ە خاوەنی‬ ‫دەس����ەاڵت‌و ئ����ەوان بڕیارب����دەن داهات����وی‬ ‫نیش����تیمان‌و نەوەکانیان چۆن بنوس����نەوە‪.‬‬ ‫من لەوە تێناگەم کە بۆچی هاونیشتیمانیان‬ ‫لەب����ری ئ����ەوەی دەنگ هەڵب����ڕن‌و بەئەرکی‬ ‫راس����تەقینەی خۆیان هەستن وەک هاواڵتی‬ ‫ئەم نیش����تیمانە‪ ،‬بەڵکە دۆخ����ی بێدەنگیان‬ ‫هەڵب����ژاردوە‪ ،‬بەرامب����ەر بەهەمو دیاردەکان‬ ‫واقیان وڕماوەو فزە ناک����ەن‪ ،‬فاکتەرەکانی‬ ‫پش����تی ئەم بێدەنگی‌و متبون����ە لەچیدایە؟‬ ‫ئایا بەراس����ت ئەو رایەی کەنع����ان مەکییە‬ ‫راستە لەسەر دۆخی دروستبونی دیکتاتۆر؟‬ ‫یان هەر بەسروش����ت تاکی کورد کائینێکی‬ ‫بێدەنگ‌و زمانە؟ ئاخر گرفتێکی هەرە مەزنە‬ ‫هاواڵتی بێدەنگ بێ����ت بەرامبەر بەداهاتوی‬ ‫ئەو نیش����تیمانەی مناڵەکانی تێیدا دەژین‪،‬‬ ‫لەوە س����ەختتر ئەوەیە کاتێک مامۆستایەک‬ ‫مناڵەک����ەی بەهۆی ئ����ازاری نەخۆش����یەوە‬ ‫بناڵێنێ����ت‌و نەتوانێ����ت دەواو دەرمان����ی بۆ‬ ‫دەس����تبخات‪ ،‬لەگ����ەڵ ئ����ەوەدا بەرامب����ەر‬ ‫بەئەرکەکان����ی وەک فەرمانب����ەر مافی خۆی‬ ‫نادرێتێ کەچی هەربێدەنگ����ە بەرامبەر بەو‬ ‫دۆخە کە مەگەر خودا بزانێت چەند س����اڵی‬ ‫ترو چەن����د ماڵوێرانی دیک����ە لەگەڵ خۆیدا‬ ‫ئەهێنێ����ت‪ .‬دەبێت هەموان ل����ەوە دڵنیابین‬ ‫کە بێدەنگی بۆ هەر کات‌و ش����وێن‌و بابەتێک‬ ‫لەبار بێت ئەوە خزمەت����ی ئەم هەلومەرجە‬ ‫دژوارەی ئەمڕۆی ئێمە ناکات‪ .‬س����ەرلەبەری‬ ‫ئ����ەو لێکتێگەیش����تن‌و هاوپەیمانێتیی����ە‬ ‫حزبیان����ەی ئیم����زا کراون بۆ باش����ترکردن‌و‬ ‫خزمەتی زیاتر بەهەرێم‌و هاونیش����تیمانیانی‪،‬‬ ‫دەرەنجام هەرهەموی لەوەدا س����ەرکەوتنی‬ ‫بەدەس����ت هێناوە تاکێکی کوردی دروس����ت‬ ‫بکات بێدەنگ‌و کەمدو و ترس����نۆک‌و شەرمن‬ ‫بەرامب����ەر بەماف����ە بنەڕەتیەکان����ی ژیانی‬ ‫خۆی‪ .‬تەنه����ا لەوەدا حزب����ەکان رێکەوتن‌و‬ ‫ئامانجەکانی����ان هاتۆت����ەدی ک����ە بەرامبەر‬ ‫بەگەندەڵی‌و دزی‌و س����اختەکاری‌و تەراتێنی‬ ‫دەس����ەاڵتداران‪ ،‬هاواڵتی بێدەنگ‌و بێجوڵە‬ ‫دانیشێت‪ .‬وەک دەردەکەوێت چیتر خەڵکی‬ ‫ئامادەی ئەوەنین داوای مافی خۆیان بکەن‌و‬ ‫سەبارەت بەداهاتوی کوردستانیش سروشتی‬ ‫بەردیان هەڵبژاردوە‪.‬‬

‫تا ئەو شوێنەی‬ ‫هاواڵتیان هەڵدەستنە‬ ‫سەرپێ‌و دەنگ‬ ‫بەرزدەکەنەوە هێزە‬ ‫سیاسیەکان لەسەر‬ ‫ئەم یاری مشک‌و‬ ‫پشیله‌یه‌ بەردەوام‬ ‫دەبن‬ ‫بەاڵم ئ����ەم بێدەنگ����ی‌و دورکەوتنەوەیەی‬ ‫هاواڵتی����ان لەپ����ای چی لەدۆخی سیاس����ی‬ ‫کوردس����تان؟ مه‌گ����ه‌ر ئێ����وە لەپێن����او‬ ‫نیش����تیمانێکی ئازاددا شۆڕش����تان نەکرد؟‬ ‫داخۆ لەپێن����او بەدیهێنان����ی کۆمەڵگایەکی‬ ‫یەکس����ان‌و مافپ����ەروەردا رۆڵەکانی خۆتان‬ ‫بەس����کی برس����ی‌و چاوی پڕ لەئەس����رینەوە‬ ‫نەن����ارد ب����ۆ جەن����گ دژی دیکتات����ۆرو‬ ‫پاوانخوازان‪ .‬بەڕاس����ت ئێوە لەپێناوی چیدا‬ ‫بون����ە کەمئەندام‌و بەش����ێکی بەنرخی ژیانی‬ ‫گەنجێتی خۆت����ان‌و رۆڵەکانتان بۆچی کردە‬ ‫قوربانی؟ ئەوەی دەبینرێت بریتیە لەهەمان‬ ‫دۆخی سیاس����ی پاوانخوازی‌و هەمان مەیلی‬ ‫تۆتالیتاریزم‌و فاشیزمێکی خۆماڵی کە بەرای‬ ‫من لەرۆژهەاڵتی ناوەڕاس����ت دەرەجە یەکە‪.‬‬ ‫ئەوەی لەس����ەر رۆحی شۆڕشگێڕانەی کورد‬ ‫دەگوترێت لەدەرەوە‪ ،‬ئەوەنیە کە دەبینرێت‬ ‫لەناوخۆدا‪ ،‬واتە بەدیوێکدا گیانبازی لەگەڵ‬ ‫مەرگ‌و چارەنوس����دا دەکات‌و وەک پاڵەوان‬ ‫خۆی دەخاتە سەر شانۆی شۆڕش لەجیهاندا‪،‬‬ ‫ئەوەش����ی دەبینرێت بریتیە لەکۆکردنەوەی‬ ‫تەواوی دەستکەوتەکانی شۆڕش‌و بەرخۆدان‬ ‫بەم دەسەاڵت‌و هێزە بااڵدەستانەی بازرگانی‬ ‫بەخوێ����ن‌و قوربانیدانی ئێوەوە دەکەن‪ .‬هیچ‬ ‫شۆڕش����ێک ناتوانێت ئامانجەکانی بەدەست‬ ‫بهێنێت ئەگەر نەتوانێت لەناوخۆیدا هەڵگری‬ ‫بەش����ێک لەو رۆحە مەزن����ە نەبێت کە دادی‬ ‫گش����تی‌و یەکس����انی‌و مافی هاواڵتیبون بۆ‬ ‫گەلەکەی بەدەس����ت بهێنێت‪ ،‬لەوەش واوەتر‬ ‫شۆڕش‌و قوربانیدان ئەگەر بێ فەلسەفەیەکی‬ ‫ئەخالقی‌و نیش����تیمانی پوخت ئیش����ی کرد‬ ‫نەک هیچی لێ س����ەوز نابێت‪ ،‬بەڵکە خۆی‬ ‫دەبێتەوە بەمۆدێلێکی کەشخەی هەمان ڕژێم‌و‬ ‫دەسەاڵتی چەوسێنەر وەک ئەوەی لەهەرێمی‬ ‫کوردستان دەیبینین‪ ..‬بابەت بانگەشەکردن‬ ‫نیە بۆ هەڵگیرس����اندنی ش����ۆڕش‌و پەالمار‪،‬‬ ‫م����ن دەمەوێت بڵێم تاکی کورد بێ جیاوازی‬ ‫پێویس����تە لەو دۆخی متب����ون‌و بێدەنگییە‬ ‫دژوارە بێتە دەرەوە‪ ،‬ئەوان دەتوانن جڵەوی‬ ‫ئەم هەلومەرجە خراپە بگرنەوە دەست‪ ،‬یەک‬ ‫لەئەرکە س����ەرەتاییەکانی هاواڵتیبون بریتیە‬ ‫لەبێدەنگنەب����ون‌و بەش����داری ئەکتیڤ لەناو‬ ‫کایە سیاس����یەکانداو چاوکراوەو بەجورئەت‬ ‫بەرامبەر هەرپێشهاتێکی سیاسی‌و حوکمڕانی‬ ‫نەخوازراو لەواڵت‪.‬‬ ‫تا ئەو ش����وێنەی هاواڵتیان هەڵدەس����تنە‬ ‫س����ەرپێ‌و دەن����گ بەرزدەکەن����ەوە هێ����زە‬ ‫سیاس����یەکان لەس����ەر ئەم یاری مش����ک‌و‬ ‫پش����یله‌یه‌ بەردەوام دەبن‪ .‬ئ����ەوەی پێیوایە‬ ‫رێککەوت����ن‌و هاوپەیمانێتی حزبەکان لەگەڵ‬ ‫یەکت����ر دەتوانێت ئەو دۆخە بەرەو باش����تر‬ ‫بەرێ����ت لەگەوجان����دن‌و خۆڵکردن����ە چاوی‬ ‫خەڵکی زیاتر شتێکی دیکەی پێنیە‪ .‬ئەگەر‬ ‫بێدەنگی‌و کش����وماتی خەڵکی کوردس����تان‬ ‫بەردەوامبێت‪ ،‬دور نیە هەرێمی کوردس����تان‬ ‫روبەڕوی قەیرانی مێژویی سەختتر ببێتەوە‪،‬‬ ‫دور نی����ە دو ئیدارەی����ی‌و تەنان����ەت جەنگی‬ ‫ناوخۆش نەبێتە یەک لەئەگەرە بەهێزەکان‪.‬‬ ‫لەڕاس����تیدا چەندە ئەبێت هێزەکان نەرم‌و‬ ‫نیان‌و رێک‌و تەباو خاوەن پالن‌و خزمەتگوزاری‬ ‫زیاتربن بۆ کوردستانیان‪ ،‬پێویستە هاواڵتی‬ ‫زیات����ر چاوکراوەترو پێداگرتر بێت لەس����ەر‬ ‫بینینی نەخش����ە راس����تەقینەکەی داهاتوی‬ ‫نەوەکانی خۆی‪ .‬هێزە سیاس����یەکان هەنگاو‬ ‫ب����ەرەو قۆناغێکی دیکەی نادیار هەڵدەگرن‌و‬ ‫بارودۆخی گەلی کوردستان لەهەمو رویەکەوە‬ ‫دژوارترو س����ەختتر دەردەکەوێت‪ ،‬پێویستە‬ ‫بەرلەوەی کێشەی قوڵترو رۆژانی رەشی دیکە‬ ‫بەرۆکمان بگرن‪ ،‬هەمو پێکەوە لەسەرتاسەری‬ ‫کوردس����تان دەنگ بەرزکەین����ەوەو بایکۆتی‬ ‫حزب����ەکان بکەی����ن‪ ،‬بۆ ئەوەی ب����ۆ یەکجار‬ ‫سیاس����یەکان لەوە تێبگەن دەسەاڵتی گەل‬ ‫دەتوانێ����ت زۆر بەهێزترو یەکگرتوتربێت لەو‬ ‫دەسەاڵتە بچوک‌و ناچیزەی ئەوان‪ ،‬کە تەنها‬ ‫لەبرسی کردنی خەڵک‌و ملشکاندنی یەکتریدا‬ ‫سەرکەوتنی بەدەست هێناوە‪ ،‬نەک دروست‬ ‫کردن����ی دەوڵەتی کوردی ک����ە تێیدا هەمو‬ ‫وەک یەک خاوەنی ئەرک‌و مافە مرۆییەکانی‬ ‫خۆمان بین‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫(مقتدی‌ الصدر)‬ ‫كێیه‌و چۆن ده‌ركه‌وت؟‬ ‫پشتیوان ئه‌حمه‌د‬ ‫موقته‌دا‪ ،‬پیاوێكی‌ پڕ مه‌ترس���یه‌‪..‬‬ ‫پیاوێكی‌ ئاس���ایی‌ نییه‌‪ ،‬س���ه‌ددام‪..‬‬ ‫باوك‌و دو ب���رای‌ له‌یه‌ك كات‌و له‌یه‌ك‬ ‫جێگا كوش���ت‪ ،‬ئه‌می‌ هێشته‌وه‌‪ ..‬ئه‌م‬ ‫پیاوه‌ ئاینییه‌‪ ،‬موس���ڵمانی‌ شیعه‌یه‌‪،‬‬ ‫كڵۆڵ���ه‌ له‌ب���واری‌ ئاینی‌ به‌گش���تی‌‌و‬ ‫ئیس�ل�امی‌ ش���یعی‌ به‌تایبه‌ت���ی‌‪..‬‬ ‫له‌كاتێكدا عوله‌مای‌ ش���یعه‌ بااڵده‌ستن‬ ‫له‌به‌الغه‌و عیلمی‌ كه‌الم‪ ،‬ئه‌م له‌قسه‌ی‌‬ ‫ب���ازاڕی‌ زیاتر هیچی‌ دیك���ه‌ نازانێت‪،‬‬ ‫له‌ڕوی‌ ده‌رونییه‌وه‌ ش���ێواوه‌و له‌بواری‌‬ ‫سیاس���یش ك���ه‌م ئه‌زمون���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫مێزه‌ره‌ك���ه‌ی‌ س���ه‌ری‌ ره‌ش���ه‌‪ ،‬واتا‬ ‫له‌ع���ورف‌و نه‌ریت���ی‌ ش���یعه‌ی‌ دوانزه‌‬ ‫ئیمامی‌ نه‌وه‌ی‌ پێغه‌مبه‌ره‌‪ ..‬سه‌ره‌ڕای‌‬ ‫كوش���تنی‌ ب���اوك‌و دو ب���رای‌ له‌الیه‌ن‬ ‫س���ه‌دامه‌وه‌‪ ،‬مام‌و پوریش���ی‌ (محمد‬ ‫باقر الصدر)و (بنت الهدی‌)ی‌ خوشكی‌‬ ‫هه‌مدیس به‌شێوه‌یه‌كی‌ دڕندانه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫سه‌دام‌و داروده‌سته‌كه‌ی‌ كوژراون ئه‌م‬ ‫هه‌مو قوربانییه‌و خۆیش���ی‌ س���ه‌یده‌‪،‬‬ ‫به‌ش���به‌حاڵی‌ ئه‌تب���اع‌و موریده‌كانی‌‪،‬‬ ‫پیرۆزییه‌ك���ی‌ له‌راده‌ب���ه‌ده‌ری‌ پێ���ی‌‬ ‫به‌خش���یوه‌‪ ..‬موریده‌كانی‌ ماچی‌ ئه‌و‬ ‫شوێنه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ تایه‌ی‌ سه‌یاره‌كه‌ی‌‬ ‫موقته‌دا به‌سه‌ریدا ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫ئه‌تباعه‌كان���ی‌ زیات���ر خه‌ڵك���ی‌ بێ‌‬ ‫ده‌رامه‌ت‌و ئاستی‌ هۆشیاریان زۆر كزه‌‪،‬‬ ‫به‌شێكی‌ زۆریان خه‌ڵته‌ی‌ پرۆلیتاریان‪..‬‬ ‫بنكه‌ی‌ س���ه‌ره‌كی‌ جه‌ماوه‌ری‌ موقته‌دا‬ ‫له‌به‌غ���دای‌ پایته‌خت���ه‌و به‌تایبه‌ت���ی‌‬ ‫له‌ناوچ���ه‌ی‌ ئه‌لصه‌در (ج���اران پێیان‬ ‫ده‌وت‪ ،‬مه‌دینه‌ی‌ صه‌دام) پێش���وتریش‬ ‫له‌زه‌مانی‌ كۆماری‌‌و عه‌بدولكه‌ریم قاسم‬ ‫ن���اوی‌ مه‌دینه‌ی‌ ش���ۆڕش ب���و‪ ..‬ئه‌م‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌ له‌بنه‌ڕه‌ته‌وه‌ خه‌ڵكی‌ خواروی‌‬ ‫عێراقن‪ ،‬له‌به‌ر باڵوبونه‌وه‌ی‌ برسێتی‌‌و‬ ‫قات‌و قڕی‌‪ ،‬له‌زه‌مانی‌ مه‌له‌كی‌‪ ،‬رویان‬ ‫كردۆت���ه‌ لێواری‌ به‌غدا‪ ،‬ل���ه‌وێ‌ له‌ژێر‬ ‫ته‌نه‌كه‌و حه‌س���یر ژیانی‌ كوله‌مه‌رگیان‬ ‫بردۆته‌س���ه‌ر‪ ،‬كاتێك شۆڕش���ی‌ (‪)14‬‬ ‫ته‌موز سه‌ركه‌وت‌و عه‌بدولكه‌ریم قاسم‬ ‫بو به‌سه‌ره‌ك وه‌زیرانی‌ عێراق‪ ،‬بڕیاریدا‬ ‫ش���ارێكیان به‌مه‌به‌س���تی‌ نیشته‌جێ‌‬ ‫كردنیان بۆ دروست كراو حه‌سانه‌وه‌و‬ ‫بوژان���ه‌وه‌‪ ،‬له‌س���ه‌رده‌می‌ به‌ع���س‌و‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ س���ه‌رده‌می‌ سه‌دام حوسین‬ ‫ئه‌م جه‌م���اوه‌ره‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌ زۆریان بون‬ ‫به‌فیدائین���ی‌ س���ه‌دام‪ ،‬س���ه‌دام به‌م‬ ‫خه‌ڵك���ه‌ كۆنترۆڵی‌ به‌غدای‌ كردبو‪ .‬كه‌‬ ‫سه‌دام روخا‪ ،‬چوارده‌وری‌ موقته‌دایان‬ ‫گرت‌و ب���ون به‌ئه‌تباعی‌ ئ���ه‌و و ناوی‌‬ ‫مه‌دینه‌كه‌ش���یان له‌س���ه‌دامه‌وه‌ گۆڕی‌‬ ‫به‌ئه‌لصه‌در‪ ..‬ئێس���تا ئ���ه‌و جه‌ماوه‌ره‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫به‌ڕابه‌ره‌كه‌یان���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫پشێوی‌‌و نائارامین بۆ عێراق به‌گشتی‌‌و‬ ‫به‌غ���دا به‌تایبه‌تی‌‪ ..‬ئ���ه‌م جه‌ماوه‌ره‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌سڵیان بۆ زۆنگاوه‌كانی‌‬ ‫خواروی‌ عێراق‪ ،‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬زۆر رقیان‬ ‫له‌حه‌زاره‌ت‌و پێشكه‌وتن‌و مه‌ده‌نیه‌ته‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ باڕو سینه‌ماكان ئه‌سوتێنێت‪،‬‬ ‫ئه‌مان���ه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ سه‌رتاش���خانه‌كان‬ ‫وێران ده‌كات ئه‌مانه‌ن‪....‬‬ ‫موقت���ه‌دا‪ ،‬له‌پاش روخانی‌ س���ه‌دام‬ ‫ده‌ركه‌وت‪ ،‬س���وپای‌ مه‌هدیی‌ پێكهێنا‪،‬‬ ‫پشێوی‌ نایه‌وه‌‪ ،‬كه‌وته‌ ته‌قه‌ له‌سوپای‌‬ ‫ئه‌مری���كا‪ ،‬كاتێك ئه‌یاد ع���ه‌الوی‌ له‌‬ ‫(‪)2005‬ب���وو به‌س���ه‌ره‌ك وه‌زیران���ی‌‬ ‫عێراق‪ ،‬س���وپای‌ عێراق���ی‌ به‌هاوكاری‌‬ ‫ی مه‌هدی‌‬ ‫ئه‌مریكا دژی‌ موقته‌داو سوپا ‌‬ ‫جواڵند‪ ،‬موقته‌دا له‌نێو سه‌حنی‌ ئیمامی‌‬ ‫عه‌لی‌ له‌نه‌جه‌ف خۆی‌ حه‌شاردا‪ ،‬زاتی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نه‌كرد خۆی‌ ده‌ربخا‪ ،‬سه‌ره‌نجام‬ ‫ئایه‌تواڵ سیس���تانی‌ ب���ه‌ به‌رنامه‌یه‌ك‬ ‫نه‌جات���ی‌ دا‪ ..‬پ���اش چه‌ند س���اڵێك‬ ‫هه‌مدیس ده‌ستی‌ به‌ئاژاوه‌نانه‌وه‌ كرد چ‬ ‫له‌به‌سره‌و چ له‌به‌غدا له‌ساڵی‌ (‪،)2008‬‬ ‫مالیكی‌ س���ه‌ره‌ك وه‌زیرانی‌ عێراق بو‪،‬‬ ‫هێزێكی‌ گه‌وره‌ی‌ به‌سه‌ركردایه‌تی‌ خۆی‌‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ به‌سره‌ كرد‪ ،‬له‌وێ‌ ته‌فروتونای‌‬ ‫س���وپای‌ مه‌هدی‌ كرد‪ ،‬پاش ماوه‌یه‌ك‬ ‫له‌به‌غداش ئابڵوقه‌ی‌ مه‌دینه‌ی‌ سه‌دری‌‬ ‫دا‪ ،‬ده‌س���تێكی‌ قورس���ی‌ له‌سوپاكه‌ی‌‬ ‫مه‌هدی‌ وه‌شاند‪ ،‬ئیدی‌ موقته‌دا ون بو‪،‬‬ ‫ئه‌و هه‌میش���ه‌ پاش نانه‌وه‌ی‌ كه‌تنێك‬ ‫یه‌كس���ه‌ر خۆی‌ ده‌شارێته‌وه‌ یان روه‌و‬ ‫ئێ���ران ده‌بێت‌و ده‌چێت ب���ۆ (قوم)‪،‬‬ ‫له‌وێ‌ وه‌كو خوێندكار وانه‌ وه‌رئه‌گرێ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌ له‌مه‌رجه‌عه‌كه‌ی‌ ئایه‌توڵاڵ‬ ‫حائ���ری‌‪ ،‬جاروباری���ش له‌ئێرانه‌وه‌ بۆ‬ ‫لوبنان ده‌ف���ڕێ‌‌و له‌وێ‌ ده‌بێته‌ میوانی‌‬ ‫حه‌س���ه‌ن نه‌سروڵاڵ ئه‌مینی‌ حزبوڵاڵی‌‬

‫مەالی سەلەفی‌و پرسی ئەخالق‬ ‫سەبارەت بەوتاری "قەیرانی ئەخالقی موقەدەس" ی بەڕێزان ئاراس فەتاح‌و مەریوان وریا قانع‬ ‫رزگار حەمەڕەشید‬

‫كه‌ مالكی‌ نه‌ما‬ ‫كه‌سێكی‌ الواز وه‌كو‬ ‫عه‌بادی‌ بو به‌سه‌ره‌ك‬ ‫وه‌زیران‪ ،‬عه‌بادی‌‬ ‫سێ‌ هه‌زار ده‌نگ ‌ی‬ ‫هێنابو‪ ،‬بارودۆخ‬ ‫بۆ موقته‌دا ره‌خسا‬ ‫به‌ئاشكرا دژایه‌ت ‌ی‬ ‫ده‌زگا جیاجیاكان ‌ی‬ ‫عێراق بكات‪ ،‬سوار ‌ی‬ ‫شه‌پۆلی‌ ناڕه‌زایه‌تی ‌ه‬ ‫مه‌ده‌نیه‌كان بێت‬

‫لوبنانی‌‪ ...‬له‌ئانوس���اتی‌ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی‬ ‫خول���ی‌ دوه‌م���ی‌ په‌رله‌مان���ی‌ عێراق‪،‬‬ ‫گه‌ڕایه‌وه‌ عێراق‌و به‌لیس���تێك پاڵێوراو‬ ‫به‌ش���داری‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی‌ كرد‪ ،‬وه‌كو‬ ‫خولی‌ یه‌كه‌م نوێنه‌ره‌كانی‌ گه‌یش���تنه‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران ‪ ...‬دوباره‌ ده‌ستی‌‬ ‫ك���رده‌وه‌ به‌پیالنگێڕان‪ ،‬ئه‌م جاره‌ دور‬ ‫له‌توندوتی���ژی‌‪ ،‬به‌رنام���ه‌ی‌ داڕش���ت‬ ‫تۆڵه‌ی‌ شكسته‌كانی‌ له‌مالكی‌ بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌م به‌رنامه‌یه‌یدا هه‌ریه‌ك له‌مه‌س���عود‬ ‫بارزانی‌‌و عه‌مار حه‌كیم‌و ئه‌یاد عه‌الوی‌‌و‬ ‫ئوسامه‌ نوجێفی‌ هاوكاری‌ بون‪ ،‬كه‌وتنه‌‬ ‫سازدانی‌ چه‌ندین كۆبونه‌وه‌ له‌هه‌ولێر‪،‬‬ ‫هه‌وڵه‌كانیان س���ه‌رله‌به‌ری‌ شكستیان‬ ‫هێنا‪ ..‬دواجار داعش په‌الماری‌ موسڵی‌‬ ‫داو داگی���ری‌ ك���رد‪ ،‬س���وپای‌ عێراق‬ ‫شكستی‌ هێنا‪ ،‬ئه‌مه‌ به‌خراپی‌ به‌سه‌ر‬ ‫مالكی‌ دا شكایه‌وه‌‪ ،‬یه‌كسه‌ر نه‌یاره‌كانی‌‬ ‫ده‌س���تیان كرد به‌پڕوپاگه‌نده‌و ئۆباڵی‌‬ ‫شكسته‌كه‌یان خسته‌ ئه‌ستۆی‌ مالكی‌‪،‬‬ ‫مالكی‌ س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫ی خولی‌ سێیه‌می‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫عێراق لیس���ته‌كه‌ی‌ گه‌وره‌ترین لیست‬ ‫بو‪ ،‬خۆیش���ی‌ له‌به‌غدا زی���اد له‌حه‌وت‬ ‫س���ه‌د هه‌زار ده‌نگی‌ هێناب���و‪ .‬نه‌یاره‌‬ ‫ناوخۆییه‌كانی‌ به‌ه���اوكاری‌ ئه‌مریكاو‬ ‫توركی���او بێده‌نگی‌ ئێ���ران مالكییان‬ ‫ناچار كرد‪ ،‬واز له‌داواكردنی‌ پۆس���تی‌‬ ‫س���ه‌ره‌ك وه‌زیران بهێنێت‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‌‬ ‫به‌پێی‌ پێوه‌ره‌ ده‌ستوری‌‌و یاساییه‌كان‬ ‫ئه‌بوای���ه‌ ئ���ه‌و ببێته‌وه‌ به‌س���ه‌ره‌ك‬ ‫وه‌زیران‪ ..‬كه‌ مالكی‌ نه‌ما‪ ،‬كه‌س���ێكی‌‬ ‫الواز وه‌ك���و عه‌ب���ادی‌ بو به‌س���ه‌ره‌ك‬ ‫وه‌زیران‪ ،‬عه‌بادی‌ س���ێ‌ هه‌زار ده‌نگی‌‬ ‫هێنابو‪ ،‬بارودۆخ بۆ موقته‌دا ره‌خسا‪،‬‬ ‫به‌ئاشكرا دژایه‌تی‌ ده‌زگا جیاجیاكانی‌‬ ‫عێ���راق ب���كات‪ ،‬س���واری‌ ش���ه‌پۆلی‌‬ ‫ناڕه‌زایه‌تی���ه‌ مه‌ده‌نی���ه‌كان بێ���ت‪..‬‬ ‫په‌الماری‌ ناوچه‌ی‌ س���ه‌وز بدات‌و ناوی‌‬ ‫ل���ێ‌ بنێت ناوچ���ه‌ی‌ س���ورو دوانه‌ی‌‬ ‫(ش���لع‌و قلع) به‌كاربهێنێ���ت‌و ئاژاوه‌‬ ‫بنێت���ه‌وه‌و بارودۆخی‌ عێ���راق خراپتر‬ ‫بكات‪ ،‬هه‌مدیس بێ‌ ش���ه‌رمانه‌‪ ،‬عێراق‬ ‫جێ بهێڵ���ێ‌‌و بگه‌ڕێته‌وه‌ ب���ۆ ئێران‪،‬‬ ‫س���ه‌ره‌نجام نه‌مان���ی‌ مالك���ی‌ وه‌كو‬ ‫س���ه‌ره‌ك وه‌زیران‪ ،‬زه‌مینه‌ی فه‌راهه‌م‬ ‫كرد‪ ،‬پۆپۆلس���تێكی وه‌ك���و موقته‌دا‬ ‫ده‌ربكه‌وێ���ت‌و ی���اری‌ به‌موقه‌ده‌راتی‌‬ ‫واڵتێ���ك ب���كات‪ ،‬موقته‌دای���ه‌ك جگه‌‬ ‫له‌كوشتنی‌ هاواڵتی‌ بێ‌ تاوانی‌ سوننه‌و‬ ‫مزگه‌وت س���وتاندن‪ ،‬رۆڵێكی‌ ئه‌وتۆی‌‬ ‫له‌به‌ره‌نگاربون���ه‌وه‌ی‌ داع���ش نه‌بوه‌‪..‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ له‌داهاتو ببێته‌ س���ه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫پشێویش له‌كه‌ركوك‪ ،‬چونكه‌ به‌شێك‬ ‫له‌عه‌ره‌ب���ه‌ ته‌عریب���ه‌كان ش���یعه‌ن‌و‬ ‫س���ه‌ر به‌ئه‌ون‌و دژی‌ كوردستانیبونی‌‬ ‫كه‌ركوكن‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫سکانداڵەکەی لەتیف سەلەفی مشتومڕێکی‬ ‫بەرفراوانی بەدوای خۆیدا هێناوەتە ئاراوە‪،‬‬ ‫چ لەسەر ئاستی کۆمەاڵیەتی‌و چ لەنێوەندە‬ ‫سیاس���ی‌و رۆش���نبیریەکاندا قسەی لەسەر‬ ‫ک���راوەو چ���اوەڕێ دەکرێت هەڵوێس���ت‌و‬ ‫کاردان���ەوەی زیاتری���ش ب���ەدوای خۆی���دا‬ ‫بهێنێ���ت‪ .‬بەش���ێکی زۆری کاردان���ەوەکان‬ ‫لەتی���ف تەنی���ا وەك پیاوێکی س���ەلەفی‬ ‫دەستنیش���ان دەکەن‪ ،‬نەك وەك رابەرێکی‬ ‫ئیس�ل�امی‪ .‬ئامانجی ئەو جۆرە کارکردنەش‬ ‫ئەوەی���ە ئەو ئیتیک���ە کە رەگ‌وڕیش���اڵی‬ ‫بەناو مێژوی ئیسالمدا شۆڕبوەتەوە‪ ،‬لەناو‬ ‫ئیلیتێکدا قەتیس بکەن کە سەلەفیەکانن‪.‬‬ ‫نوسینەکەی کاك ئاراس‌و کاك مەریوانیش‬ ‫دەچێتە ناو هەمان قۆزاخەوە‪ ،‬بۆیە هیوادارم‬ ‫وەاڵمدانەوەی ئەو وتارە دەرگایەك بکاتەوە‬ ‫بۆ دیبەیتێکی تەندروس���ت لەس���ەر پرسی‬ ‫ئیس�ل�ام لەکۆمەڵگای ئێم���ەدا‪ .‬دیارە من‬ ‫نامەوێت جارێکیتر چیرۆک���ی دڵداریەکەی‬ ‫ئاغای وەهابی‌و لێکدژ (‪) inconsistency‬‬ ‫ی رەفت���ارو گوفتارەکانی بگێڕمەوە‪ ،‬تەنیا‬ ‫هەوڵ دەدەم تێبینیەکانم دەربارەی وتاری‬ ‫"قەیران���ی ئەخالقی موق���ەدەس" لەچەند‬ ‫خاڵێکدا بخەمە رو‪ .‬س���ەرەتاش دەمەوێت‬ ‫ئەوە بڵێم کە جگە لەچەند رستەیەکی کەم‬ ‫کە دواتر باسیان دەکەم‪ ،‬ناکۆکییەکم لەگەڵ‬ ‫کۆی گش���تی خاڵەکانی ‪ ٣‬و ‪ ٤‬و ‪ ٥‬دا نیە‪.‬‬ ‫پێموایە زۆربەی ئەو کەسانەش کە بەچاوی‬ ‫رەخنەوە لەس���کانداڵەکەی لەتیف سەلەفی‬ ‫دەڕوانن هەمان هەڵوێستیان هەیە‪.‬‬ ‫‪ .1‬تایتڵ بەریەککەوتنی یەکەمی ئێمەیە‬ ‫لەگەڵ تێکستدا‪ ،‬چەندە تایتڵەکە رون بێت‬ ‫هێندە گەیشتنی پۆینتەکانی ناو تێکستەکە‬ ‫بۆ ئێمەی خوێنەر ئاسانتر دەبێت‪ .‬تایتڵی‬ ‫تەمومژاوی وادەکات پەیامی راس���تەوخۆی‬ ‫نوس���ەرمان لێ بزر ببێت‪ .‬بەتایبەتیش لەم‬ ‫ج���ۆرە بابەتانەدا ک���ە ماناکانی ئەخالق‌و‬ ‫موق���ەدەس دەکرێ���ت لەچەندی���ن روەوە‬ ‫بخوێنرێن���ەوەو هەریەك لەروانگەی پێوەرو‬ ‫پێناس���ەکانی خۆی���ەوە لێکی���ان بداتەوەو‬ ‫ئاراستەی پەیامە راس���تەقینەکە بگۆڕێت‪.‬‬ ‫ئەخ�ل�اق چیە؟ نوس���ەرانی بەڕێ���زی ئەم‬ ‫وتارە‪ ،‬لەناو ئەم کۆنتێکستەدا کە یەکێکە‬ ‫لەبابەتە هەستیارەکانی ئەمڕۆی کۆمەڵگای‬ ‫ئێمە‪ ،‬کەمتری���ن پێناس���ەیان بۆ چەمکی‬ ‫ئەخالق نەک���ردوە‪ .‬ئای���ا تێڕوانینی ئێوە‬ ‫بۆ ئەخ�ل�اق یەکانگیرە لەگ���ەڵ تێڕوانینی‬ ‫ب���اوی کۆمەڵ���گا‪ ،‬کە ئیلهامی لەپێناس���ە‬ ‫ئیس�ل�امیەکان وەرگرت���وە؟ الی هەمومان‬ ‫ئاشکرایە کە یەکێك لەپێگە سەرەکیەکانی‬ ‫ئەو پێناس���ەیەش لەس���ەر ش���ەرەف کار‬ ‫دەکات‪ ،‬ش���ەرەفیش لەو دیدە ئیسالمیەوە‬ ‫پەیوەندیەکی راس���تەوخۆی بەموڵکدارێتی‬ ‫کەسێتی مێینەوە هەیە لەالیەن نێرەکانەوە‪.‬‬ ‫ئەگەر بەم گریمانەیە بەردەوامبین‪ ،‬کامەیە‬ ‫قەیرانی ئەخالقی موقەدەس؟ هەمو مێژوی‬ ‫ئیسالم هەر لەهاوس���ەرگیری محەمەدەوە‬ ‫لەگەڵ ژنەک���ەی زید بن حارپەوە تا ئەمڕۆ‬ ‫پڕە ل���ەو ج���ۆرە چیرۆکانە‪ .‬ئیت���ر دەبێ‬ ‫لەکوێدا ئەو هاوسەرگیرییەی عەبدوللەتیف‬ ‫قەیراناوی بێت؟ ئەی ئەخالقی ناموقەدەس‬ ‫چیە؟ ئەگەر گریمانەی یەکەم ئەوەبێت کە‬ ‫ئێوە خەمخۆری ئەو ئەخالقە ئیس�ل�امیەن‌و‬ ‫پێتانوای���ە ئەم پیاوە س���ەلەفیە لەکەداری‬ ‫کردوە‪ ،‬ئەوا دڵنیاب���ن ئەو کەمترین الدانی‬ ‫لەیاس���او رێس���ا ئەخالقیەکانی ئیسالمدا‬ ‫نەکردوەو بەتەواوی جێبەجێی کردون‪ ،‬لەم‬ ‫روانگەی���ەوە قەیرانێك لەئارادا نیە‪ .‬ئەوەی‬ ‫لەنێوان س���ەلەفیەکان‌و باڵە ئیسالمیەکانی‬ ‫ت���ردا رودەدا‪ ،‬ئەوەیان کێش���ەیەکی ترەو‬ ‫ئەوی���ش رەگ‌وڕیش���اڵێکی مێژوی���ی هەیە‬ ‫"دڵنیام خۆتان‌و خوێنەرانیش باش���تر ئەو‬ ‫مێژوە دەزانن"‪ .‬گریمانەی دوەمی ناونیشانە‬ ‫تەمومژاویەک���ە ئەوەی���ە کە ئەگ���ەر ئێوە‬ ‫موقەدەستان بەش���ێوەیەکی سەرکاستیك‬ ‫"تەنزئامێ���ز" بەکارهێنابێ���ت‪ .‬بەپێی ئەم‬ ‫گریمانەی���ە‪ ،‬ئێ���وە ئەخالق���ی ئیس�ل�امی‬ ‫بەموقەدەس نازانن‪ ،‬بەاڵم پێشتان وایە کە‬ ‫لەناو ئیسالمدا رێوڕەسمێکی ئەخالقی هەیە‬ ‫بۆ ژن‌و مێردایەتی‌و ئێستا لەقەیراندایەو ئەم‬ ‫دیمەنەی مەالی س���ەلەفی پێچەوانەی ئەو‬ ‫پێودانگەیە‪ .‬ئەزمونەکانی دەسەاڵتدارێتی‬ ‫ئیس�ل�ام لەواڵتاندا‪ ،‬لەکۆنەوە تا ئێس���تا‪،‬‬ ‫ناتوانی���ن وەك قەیرانێ���ك دەستنیش���انی‬ ‫بکەین‪ .‬ب���ەاڵم لەئاس���تە گش���تیەکەیدا‪،‬‬ ‫دەتوانین وەك دیاردەیەکی ش���ەرمهێنەری‬ ‫ناو کۆمەڵگا ئیس�ل�امیەکان دەستنیشانی‬ ‫بکەین‌و هەمو تاکێکی سیکوالر بەرپرسیارە‬ ‫لەبەدواداچ���ون‌و بەس���کانداڵ ناس���اندنی‌و‬ ‫لێکۆڵینەوەو هەڵوێستوەرگرتن بەرامبەری‪.‬‬ ‫‪ .2‬لەپەرەگراف���ی یەکەمدا نوس���یوتانە‬

‫ئەم تۆنە لەشیکارو‬ ‫قسەکردن لەتۆنی‬ ‫پیاوێکی سپی لیبراڵ‬ ‫دەچێت کە تەنها‬ ‫لەدورەوە تەماشای‬ ‫ملمالنێکانی ئەم‬ ‫ناوچانە دەکات‌و‬ ‫بەالشیەوە گرنگ‬ ‫نیە وردەکاریەکانی‬ ‫ئەم کێشانە ببینێت‌و‬ ‫بزانێت لەکوێوە‬ ‫سەرچاوەیان گرتوە‬ ‫ئەو تەنها ئامۆژگاری‬ ‫دەکات‌و فەنتازیاکانی‬ ‫خۆی دەنێرێت بۆ‬ ‫چارەسەر‬ ‫ئەم���ە دیاردەیەکی نوێی ن���او کۆمەڵگای‬ ‫ئێمەی���ە‪ ":‬بۆ ئێمە ئەم بابەت���ە بابەتێکی‬ ‫شەخس���یی نیی���ە‪ ،‬مەس���ەلەی مەالیەکی‬ ‫ئاس���ایی نییە لەعەش���قێکی شەخسییەوە‬ ‫ئااڵبێت‪ ،‬وەک���و مێ���ژوی ئەدەبیاتی ئێمە‬ ‫لەزیاد لەفۆرمێکدا نیشانمان دەدات‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دیاردەیەکی نوێی ن���او کۆمەڵگای ئێمەیەو‬ ‫لەقواڵییەکانیدا دەرب���ڕی چەندان قەیرانی‬ ‫ئەخالقیی‌و یاسایی‌و سیاسیی گەورەی ناو‬ ‫ئ���ەو کۆمەڵگایەیە"‪ .‬ئەم دی���اردە نوێیەی‬ ‫ئێوە باس���ی دەکەن لەکۆمەڵگای ئێمەدا‪،‬‬ ‫مێژوەکەی دەگەڕێتەوە بۆ سەدەی پێنجەمی‬ ‫زایینی‪ ،‬ئەو کاتەی هێرش���ەکانی ئیس�ل�ام‬ ‫کرایە سەر ئەم ناوچەیەو سەرلەبەری ژیانی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی ناوچەکەیان گ���ۆڕی‪ .‬یەکەم‬ ‫دەرکەوتەی نمونەکانی مەالی سەلەفی لەو‬ ‫کات���ەوە بو کە ژن‌و کچەکانیان بەکەنیزەك‬ ‫گرت‌و لەش���ەڕکەرەکانیان مارە کردن‪ .‬باس‬ ‫بک���ەم‪ .‬بەاڵم نابێ���ت ئەوەمان بەس���ەردا‬ ‫تێپەڕێت کە بەش���ێکی گ���ەورەی ئەخالق‌و‬ ‫یاساو سیاس���ەتەکان لەکۆمەڵگای ئێمەدا‪،‬‬ ‫لەکۆنەوە تائێس���تا‪ ،‬دینی ئیسالمیان وەك‬ ‫مەرجەعی س���ەرەکی بەکارهێناوە‪ .‬بۆیە بۆ‬ ‫روبەروبونەوەی ئەو ئیتیکە‪ ،‬پێویس���تمان‬ ‫بەچاوخش���اندنەوەیەکی ورد هەیە بەخودی‬ ‫ئیسالم‌و ئیس�ل�امیزەکردنی س���ەرلەبەری‬ ‫ژیانی ئ���ەو کۆمەڵگایەدا بەدەس���تی هێزە‬ ‫ئیسالمیەکان‌و ناسیۆنال‪-‬ئیسالمیەکانەوە کە‬ ‫زۆرینەی حیزبە سیاسیەکان پێكدەهێنن‪.‬‬ ‫‪ .3‬لەخاڵ���ی یەکەم���دا نوس���یوتانە‪":‬‬ ‫ئەم ش���ێوازە لەدینداریی لەکوردس���تاندا‪،‬‬ ‫دیاردەیەکی نوێیەو ھیچ ش���تێک نایباتەوە‬ ‫ناو مێ���ژوی دی���ن لەکۆمەڵ���گای ئێمەدا‪.‬‬ ‫دینداریی ئەم پیاوە لێوانلێوە لەتوندوتیژیی‬ ‫رەمزیی‌و ھێرش���بردنی ھەمەالیەن بۆس���ەر‬ ‫ھەم���و ئ���ەو ک���ەس‌و الیەنان���ەی لەئ���ەو‬ ‫ناچن"ئەم ج���ۆرە موجامەلەیە تا رادەیەك‬ ‫ب���وە بەش���ێوە بیرکردن���ەوەی بەش���ێك‬ ‫لەڕۆشنبیرانی کۆنزەرڤەتیڤ‪ ،‬گوایە مێژوی‬ ‫ئیس�ل�ام لەکۆمەڵگای ئێمەدا تاراددەیەکی‬ ‫زۆر ئاش���تیخوازانە بوە‪ ،‬بەنمونەی دایك‌و‬ ‫باوک���ە دیندارەکانمان کە بەش���ێك نەبون‬ ‫ل���ەم نمونە رادیکاڵەی موس���ڵمانی ئەمڕۆ‪.‬‬ ‫ئ���ەم تێڕوانینە بەئەندازەیەك خۆی لەقاڵب‬ ‫داوە‪ ،‬ناتوانێت‌و لەبەرژەوەندی ئەو نییە بۆ‬ ‫دۆزینەوەی مێژوی توندوتیژی لەکۆمەڵگای‬ ‫ئێمەداو بەگش���تیش لەدونیای ئیس�ل�امدا‬ ‫دیمەنە راستەقینەکانی ناوەوەی ئەو ژیانە‬ ‫کۆمەاڵیەتیە ببینێت‪ .‬دوربینی ئەم تێڕوانینە‬ ‫تا بزوتنەوەی تالیب���ان بڕ دەکات‪ ،‬مێژوی‬ ‫تیرۆر لەئیسالمدا دەبەستێتەوە بەبزوتنەوەی‬ ‫حەماس‌و ئەلقاعیدەو داعشەوە‪ .‬ئامانجیشی‬ ‫ئەوەیە شەقشەقە بداتە دەست کۆمەڵگای‬

‫ئیس�ل�امی‌و مەالکان‪ ،‬دەس���ت بەسەریاندا‬ ‫بهێنێت‌و لەو دۆخەی خۆیاندا بیانهێڵێتەوە‬ ‫بۆ ئەوەی خۆی���ان نەتەقێننەوە‪ .‬هەڵگرانی‬ ‫ئەم بۆچونە‪ ،‬ئەوەندە بەجەرگ نین سەریان‬ ‫بەرز بکەنەوەو چاویان هەڵبڕن تا لەپشتی‬ ‫تیرۆری جەس���تەیی مێژوی ئیس�ل�امەوە‪،‬‬ ‫تی���رۆری کارەکتەری مرۆڤ���ەکان ببینێت‪.‬‬ ‫کەسێك وەکو موس���ڵمانێك ڕەنگە هەست‬ ‫بەمە نەکات‌و راس���تەوخۆ بەری نەکەوێت‪،‬‬ ‫چونک���ە ئەس���ڵی کێش���ەکە لەوکات���ەوە‬ ‫دەستپێدەکات کە هەر یەکێك لەو دیندارانە‬ ‫تیای���دا بەرەو روی ئەویت���ری جیاواز یان‬ ‫بێدین دەبنەوە‪ .‬چاوپۆشین لەم حەقیقەتە‬ ‫س���ەرلەبەری پرۆژەی رەخنەییمان دەخاتە‬ ‫ژێر پرسیارەوە‪.‬‬ ‫‪ .4‬هەر لەخاڵی یەکەمدا نوسیوتانە‪ ":‬ئەم‬ ‫پیاوە بەناوی ھەقیقەتێکی خودایی رەھاوە‬ ‫قس���ەدەکات کە ھەمو پردێکی پەیوەندیی‌و‬ ‫ھەم���و ھەوڵێکی دیالۆگ‌و لێکتێگەیش���تنی‬ ‫ئایین���ی‪ ،‬وێران���دەکات‪ .‬خ���ۆی و رەوت���ە‬ ‫س���ەلەفییەکەی بەدونیایەک���ی وێناک���راو‬ ‫لەپاکژیی دینییەوە دەبەستێتەوە کە ھەموو‬ ‫ئەوانەی دەکەونە دەرەوەی ئەو دونیایەوە‪،‬‬ ‫ئینس���انی ناتەواو و موش���ریک‌و قێزەونن‪.‬‬ ‫لۆژیکی ئەم دیندارییە لۆژیکێکی تۆتالیتارە‪،‬‬ ‫پێماندەڵێت تۆ ی���ان وەک من بیر لە‌دین‌و‬ ‫خودا دەکەیتەوە یان بێدی���ن‌و بێخودایت"‬ ‫لێرەدا دەبێت بوەس���تین‌و بیرێك بکەینەوە‬ ‫بزانین ئێمە نوس���ینی ک���ێ دەخوێنینەوەو‬ ‫لەگەڵ کێدا قس���ە دەکەین؟ ئەو رستەیەی‬ ‫کۆتای���ی ت���ەواو لەرس���تەی نوس���ەرێکی‬ ‫ئیسالمی س���ەر بەباڵێکی جیاواز دەچێت‪":‬‬ ‫پێماندەڵێت تۆ ی���ان وەک من بیر لەدین‌و‬ ‫خودا دەکەیتەوە یان بێدی���ن‌و بێخودایت"‬ ‫کێش���ەکە چیە؟ گرفتت لەگ���ەڵ ئەوەدایە‬ ‫کە ئەوی س���ەلەفی دان بەموس���ڵمانبونی‬ ‫ت���ۆدا نانێت؟ ئ���ەی هەمو دین���ەکان بەم‬ ‫پرەنس���یپە کار ناکەن؟ ئەی س���ەرچاوەی‬ ‫هەمو ش���ەڕە ئایینیەکان ناگەڕێنەوە سەر‬ ‫ئەم دەستەواژەیە؟ خۆ ئەگەر سەرپێییش‬ ‫چاوێ���ك بەمێ���ژودا بخش���ێنینەوە‪ ،‬ه���ەر‬ ‫لەشەڕی سەلیبیەکانەوە تا شەڕی سوننەو‬ ‫شیعەو شەڕی ناو باڵەکانی سوننە‪ ،‬شەڕی‬ ‫فاتمی‌و ئیسماعیلی و ئەحمەدی‌و وەهابی‌و‬ ‫هەمو باڵەکانی تر لەکۆنەوە تائێستا‪ ،‬هەر‬ ‫هەمویان شەڕی ئەو دەستەواژەیە دەکەن‌و‬ ‫بەو لۆژیکە جەن���گاون کە ئەگەر وەك من‬ ‫بیر لەدی���ن‌و دونیا نەکەیت���ەوە کەواتە تۆ‬ ‫بێدین‌و بێخودایت‪ .‬جگە لەوەی هەموشیان‬ ‫بەناوی هەقیقەتێکی خودایی رەهاوە قس���ە‬ ‫دەکەن‪ .‬ئەگەر لەم ئەرگومێنتەدا دەتەوێت‬ ‫حزب���ە ئیس�ل�امیەکانی نمون���ەی کۆمەڵ‌و‬ ‫یەکگرت���وی ئیس�ل�امی‪ ،‬ک���ە رەنگە ئیش‬ ‫لەس���ەر پەرلەمان‌و ملمالنێی دیمۆکراسیانە‬ ‫بکەن‪ ،‬جیابکەیتەوە؛ ئەوا دەبێت گۆڕەپانی‬ ‫گفتوگۆکەم���ان بگوازینەوە ن���او روبەرێکی‬ ‫تر‪ .‬ئێم���ە لەکوێوە چاودێ���ری یاریەکانی‬ ‫ئ���ەم رەوتە ئیس�ل�امیانە دەکەی���ن؟ بونی‬ ‫فیعلی ئەوان دەکەوێتە کوێی کۆمەڵگاوە؟‬ ‫بۆ ئەم مەبەس���تە ناچارین ئاوڕێك لەکاری‬ ‫تۆڕئاسای ئەم رەوتە "میانڕەو" ە بدەینەوە‬ ‫لەناو خانە بچووک���ە کۆمەاڵیەتیەکانماندا‪،‬‬ ‫گ���وێ لەگوتارەکانیان بگری���ن‪ ،‬نەك تەنها‬ ‫لەمیدیاکانیان���ەوە‪ ،‬بەڵک���و لەن���او خودی‬ ‫رێکخس���تن‌و کۆبون���ەوە تایبەتیەکانیاندا‪.‬‬ ‫کاریگ���ەری هێ���واش‌و نەرمی ئ���ەم رەوتە‬ ‫لەس���ەر وێن���ەی گش���تی کۆمەڵگاکەمان‪.‬‬ ‫هەڵفریواندن���ی من���دااڵن‌و گەنجان���ی ئێمە‬ ‫لەکاتی قەیرانەکاندا "ئابوری‌و کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫دەرون���ی"‪ ،‬دەستخس���تنە ن���او یەک���ە‬ ‫خێزانیەکان���ەوەو چەندی���ن کاری ووردی‬ ‫تر لەناو خان���ە بچوکە کۆمەاڵیەتیەکانماندا‬ ‫‪. Mezzo and Micro Social Work‬‬ ‫بەکورتی‪ ،‬هیچ یەکێك لەباڵە ئیسالمیەکان‬ ‫باوەڕی���ان بەتۆلەرانس نی���ە‪ ،‬بەتایبەتیش‬ ‫ئەگەر قس���ە بێت���ە س���ەر جیاکردنەوەی‬ ‫دین���دارو بێدین���ەکان‪ .‬کە ئێ���وە بەلەتیف‬ ‫س���ەلەفی دەڵێن "هەمو هەوڵێکی دیالۆگ‌و‬ ‫لێکتێگەیشتنی ئایینی‪ ،‬وێران دەکات" رەنگە‬ ‫رەگ‌وڕیشاڵی ئەم دەستەواژەیە بگەڕێتەوە‬ ‫ناو ئ���ەو هاوپەیمانێتیەی نێ���وان کۆمەڵ‌و‬ ‫گ���ۆڕان‌و یەکگرت���و "کە ئ���ەوەش چەندین‬ ‫هەڵبەزو دابەزی بەخۆی���ەوە بینی" کەچی‬ ‫هێش���تا گۆڕان‌و ئێوەش دەس���ت بەسەری‬ ‫ئیس�ل�امیەکاندا دەهێنن‪ .‬ئەوەی پەیوەندی‬ ‫بەحزبەکان‌و هاوپەیمانێتیەکانیانەوە هەیە‪،‬‬ ‫زۆر جێ���ی نیگەران���ی نی���ە‪ .‬چونکە حزبە‬ ‫کوردیەکانی باش���ور‪ ،‬لەدروس���تبونیانەوە‬ ‫هەمیش���ە قاچێکی���ان لەناو دین���دا بوە‪.‬‬ ‫بەرزڕاگرتن���ی دین���ی ئیس�ل�ام‌و کردن���ی‬ ‫بەکۆڵەکەی س���ەرەکی بیروباوەڕی حزب‪،‬‬ ‫جگە لەبەرزڕاگرتن‌و هێشتنەوەو برەوپێدەری‬ ‫س���ەرکردایەتی خێڵەک���ی‌و بنەماڵەی���ی‪،‬‬ ‫هیچ س���ودێکی تری بەخ���ودی حزبەکان‌و‬

‫بزوتنەوەکەی���ان نەگەیان���دوە‪ .‬ئەمەی���ان‬ ‫ئاشکرایەو دەس���ت‌وپەنجەمان لەگەڵ ئەم‬ ‫دۆخە حزبیە ئیس�ل�امیە خێڵەکیانەدا نەرم‬ ‫ک���ردوە‪ .‬ب���ەاڵم نیگەرانی گ���ەورە ئەوەیە‬ ‫نوس���ەران‌و رۆش���نبیرانیش بەسەر هەمان‬ ‫هێڵی "دیبلۆماسییەت" دا تێپەڕن‪.‬‬ ‫‪ .5‬لەخاڵ���ی چوارەم���دا نوس���یوتانە‪:‬‬ ‫"زۆرینەی گوتارەکانیشی لەروبەری گشتیدا‬ ‫دژ بەپلورالیزم���ی سیاس���یی‌و کران���ەوەی‬ ‫کولتوری���ی‌و لێبوردەی���ی دینی���ی‌و گیانی‬ ‫یەکترقبوڵکردنەو بەچەندان ش���ێوە گەرای‬ ‫توندوتیژی���ی لەکۆمەڵ���گادا دەچێنێ���ت‪.‬‬ ‫ھاوکات دژایەتییەکی سەرسەخستی پرسی‬ ‫ژن���ان‌و مافەکانی مرۆڤ‌و پرس���ی ئازادییە‬ ‫تاکەکەس���ییەکان لەکوردس���تاندا دەکات"‬ ‫لێرەشدا هەمان کێشە دێتە پێشەوە‪ ،‬ئێوە‬ ‫بەرامبەر کێ قسە دەکەن‌و گلەییتان لەکێ‬ ‫هەی���ە؟ کام تێڕوانینی ئیس�ل�امی فرەیی‌و‬ ‫کران���ەوەی کەلتوری‌و‪ ..‬هتد قبوڵ دەکات؟‬ ‫ئەم���ە س���ەرچاوەی جیاوازیەکان���ی دینە‬ ‫لەگەڵ سکوالریزم‌و س���ەرلەبەری پرنسیپە‬ ‫مرۆییەکانی کۆمەڵگە‪ .‬لەراس���تیدا یەکێك‬ ‫لەپرس���ە گرنگەکانیش لەئیس�ل�امدا پرسی‬ ‫ژنان���ە‪ ،‬جگە لەمافەکانی م���رۆڤ‌و ئازادیە‬ ‫تاکەکەس���یەکان‪ ،‬ک���ە ئێ���وە مینیمایزتان‬ ‫ک���ردوە بۆ بەش���ێك لەگوتارەکانی لەتیف‬ ‫سەلەفی‪ .‬لێرەدا بەپێویس���تی نازانم باس‬ ‫لەوردەکاریەکان���ی کۆی ئەو گوتارە دینییە‬ ‫بکەم لەپەیوەند بەجێکەوتەی بەشتکراوی‬ ‫مێینە هەر لەتێکستی قورئانەوە تا شەرع‌و‬ ‫پرس���ی جەندەرو کۆی ئەو پرس���انەی تر‬ ‫کە فەمینیس���تەکان لەگەڵی���دا دەرگیرن‌و‬ ‫الی ئێوەش ش���اراوە نیە‪ .‬بەاڵم ئەم تۆنە‬ ‫لەش���یکارو قس���ەکردن‪ ،‬لەتۆنی پیاوێکی‬ ‫س���پی لیبراڵ دەچێت‪ ،‬کە تەنها لەدورەوە‬ ‫تەماشای ملمالنێکانی ئەم ناوچانە دەکات‌و‬ ‫بەالش���یەوە گرن���گ نی���ە وردەکاریەکانی‬ ‫ئ���ەم کێش���انە ببینێت‌و بزانێ���ت لەکوێوە‬ ‫سەرچاوەیان گرتوە‪ ،‬ئەو تەنها ئامۆژگاری‬ ‫دەکات‌و فەنتازیاکان���ی خ���ۆی دەنێرێت بۆ‬ ‫چارەسەر‪.‬‬ ‫لەکۆتایی���دا ئامانج���ی ئ���ەم نوس���ینە‬ ‫دروس���تکردنی گفتوگۆیەکی تەندروس���تە‬ ‫لەسەر ئەو پرس���ە گرنگانەی پەیوەندییان‬ ‫بەژیان���ی تایبەت���ی‌و کۆمەاڵیەتیمان���ەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەرکی هەر یەکێکیش���مانە بەڕۆشنی‬ ‫هەڵوێستی خۆمانیان لەبارەوە بخەینە رو‪.‬‬ ‫زۆر گرنگیشە هەمو نەخۆشییە کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫سیاس���ی‌و ئیداریەکانمان لەیەك کەیس���دا‬ ‫نەتوێنینەوە‪ .‬لەتیف سەلەفی نوێنەرایەتی‬ ‫یەك باڵی ناو ئیس�ل�ام ناکات‌و دیاردەیەکی‬ ‫نوێش نیی���ە لەکۆمەڵگای ئێم���ەدا‪ .‬ئەمە‬ ‫بەو مانایە نیە لەگەورەیی س���کانداڵەکەی‬ ‫ک���ەم بکەینەوە‪ ،‬بەڵکو ب���ەو هیوایەی ئەم‬ ‫روداوه‌ بکەین���ە س���ەرەتای بەڕێخس���تنی‬ ‫ش���ەپۆلێك بۆ پەردەالدان لەسەر تارمایی‬ ‫ئەو س���کانداڵە هەمەالیەنەی کە ئاسمانی‬ ‫ژیانی کۆمەاڵیەتی‌و پەروەردەیی‌و یاسایی‌و‬ ‫سیاسی ئێمەی داگیر کردوە‪.‬‬ ‫لینک���ی وتارەک���ەی ئ���ەوان‪https:// :‬‬

‫‪www.facebook.com/aras.fatah/‬‬ ‫‪posts/1789467047939975‬‬

‫هیچ یەکێك لەباڵە‬ ‫ئیسالمیەکان‬ ‫باوەڕیان بەتۆلەرانس‬ ‫نیە‪ ،‬بەتایبەتیش‬ ‫ئەگەر قسە بێتە‬ ‫سەر جیاکردنەوەی‬ ‫دیندارو بێدینەکان‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrusti.sul@gmail.com‬‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫‪15‬‬

‫الپه‌ڕه‌ی ته‌ندروستی‪ ،‬به‌سپۆنسه‌ری بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫د‪ .‬میران محه‌مه‌د‪:‬‬

‫ناردن ‌ه ده‌ره‌وه‌ ‌ی هه‌رنه‌خۆشێك بۆچاندن ‌ی مۆخ له‌ده‌ره‌وه‌ ‌ی واڵت‬ ‫نزیكه‌ ‌ی ‪ 55‬هه‌زار دۆالر له‌سه‌رحكومه‌ت ده‌كه‌وێت‬ ‫ئا‪ :‬راگەیاندنی تەندروستی سلێمانی‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی ته‌ندروس���تی‬ ‫س���لێمانی پالن���ی دو مانگی داهاتوی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌ك���ه‌ی ده‌خات���ه‌ڕو و‬ ‫له‌پالنه‌كه‌یان���دا‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت‪،‬‬ ‫بڕیاریانداوه‌ نه‌خۆشخانه‌ی شار له‌شاری‬ ‫س���لێمانی بكه‌ن���ه‌ ناوه‌ندێك���ی بااڵی‬ ‫ته‌ندروس���تی‌و ش���وێنێكی پڕ خزمه‌ت‬ ‫بۆ هاواڵتیان تاوه‌كو زۆرترین خزمه‌ت‬ ‫بگه‌یه‌نێته‌ پارێزگای سلێمانی‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌شڵێت "هه‌وڵه‌كان به‌رده‌وامه‌ تاوه‌كو‬ ‫له‌مانگی داهاتوه‌وه‌ سه‌نته‌ری چاندنی‬ ‫مۆخ ته‌واو ببێت‌و بكه‌وێته‌ كاركردن"‪.‬‬ ‫له‌درێژه‌ی وته‌كانیدا د‪.‬میران محه‌مه‌د‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری گش���تی ته‌ندروس���تی‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬به‌م ش���ێوه‌یه‌ پالنه‌كانی‬ ‫خسته‌ڕو‪:‬‬ ‫‪ .1‬به‌ه���ۆی رۆژی جیهانی منااڵنه‌وه‌‬ ‫(‪ )6/1‬به‌ش���ی مناڵ���ه‌ نه‌به‌كامه‌كان‬ ‫(خدج) له‌ناو نه‌خۆش���خانه‌ی ش���اردا‬

‫ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م به‌ش���ه‌ به‌شێوه‌یه‌كی پس���پۆڕ داده‌نیش���ێت‌و چاره‌س���ه‌ری‬ ‫زۆر ستانداردو پڕ خزمه‌ت دروستكراوه‌و پێویست بۆ نه‌خۆشه‌كان ده‌كات‪.‬‬ ‫ڕاش���یده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬مه‌به‌س���تمانه‌‬ ‫نزیك���ه‌ی (‪ )60‬ته‌ختی تێدایه‌ كه‌ هه‌ر‬ ‫مناڵه‌و ل���ه‌ژوری تایبه‌ت له‌گه‌ڵ دایكی زۆرترین خزم���ه‌ت به‌كه‌مترین تێچون‌و‬ ‫داغڵ ده‌بێت‪ ،‬ئه‌م به‌ش���ه‌ به‌ش���ێكی له‌كه‌مترین م���اوه‌دا بۆ دانیش���توانی‬ ‫ه���ه‌ره‌ گرنگه‌ چونكه‌ له‌نه‌خۆش���خانه‌ پارێزگاك���ه‌ دابین بكرێ���ت‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫ئه‌هلیه‌كاندا نیه‌و ته‌نها له‌نه‌خۆشخانه‌ هه‌وڵی ت���ه‌واو دراوه‌ تاوه‌كو له‌مانگی‬ ‫حكومیه‌كاندا هه‌ی ‌ه كه‌ به‌سوپاس���ه‌وه‌ داهات���وه‌وه‌ س���ه‌نته‌ری چاندنی مۆخ‬ ‫رێكخراوی مناڵپارێز هاوكاربوه‌ بۆ ئه‌م ته‌واو ببێت‌و بكه‌وێته‌ كاركردن‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌ش���كردوه‌‪ ،‬گرنگی‬ ‫كاره‌‪.‬‬ ‫‪ . 2‬له‌م مانگه‌دا خستنه‌ كاری به‌شی س���ه‌نته‌ره‌كه‌ش له‌وه‌دای���ه‌‪ ،‬ك���ه‌‬ ‫(چاودێ���ری ورد) ی نه‌خۆش���خانه‌ی تیمێك���ی ئیتاڵی تێی���دا كار ده‌كه‌ن‌و‬ ‫شارو په‌ره‌پێدانی زیاتری به‌شه‌كه‌‪ ،‬كه‌ ده‌س���ت به‌چاندنی مۆخ بۆ نه‌خۆشانی‬ ‫به‌شێوه‌ی (‪ )24‬كاژێری كار ده‌كات‌و تاالس���یمیاو نه‌خۆش���ییه‌كانی خوێن‬ ‫بۆ هه‌ر ‪ 2‬نه‌خۆشێكیش په‌رستارێكی ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاشكراشیكردوه‌‪ ،‬باشیه‌كی دیكه‌ی‬ ‫تایبه‌تی بۆ دابینكراوه‌ به‌هه‌مان شێوه‌‬ ‫ئه‌می���ش (‪ )60‬ته‌ختی تایبه‌تی هه‌یه‌ س���ه‌نته‌ره‌كه‌ بۆ هاواڵتی���ان ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌ هه‌ر نه‌خۆش���ێك كاتێك ده‌نێرێته‌‬ ‫كه‌ له‌هه‌مو عیراق هاوشێوه‌ی نیه‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬له‌كۆتای���ی ئ���ه‌م مانگه‌ش���دا ده‌ره‌وه‌ ب���ۆ چاندن���ی م���ۆخ نزیكه‌ی‬ ‫بڕیارمانداوه‌ به‌شی فریاكه‌وتنی هه‌ناوی ‪ $55000‬له‌س���ه‌ر حكوم���ه‌ت ده‌كه‌وت‬ ‫له‌ناو نه‌خۆش���خانه‌ی شاردا بكه‌ینه‌وه‌ ك���ه‌ به‌كردنه‌وه‌ی ئه‌م س���ه‌نته‌ره‌ ئه‌و‬ ‫كه‌ به‌شێوه‌ی (‪ )24‬كاژێری پزیشكی تێچونه‌ی ناوێت‪.‬‬

‫جۆره‌كانی سه‌رئێشه‌و‬ ‫رێگه‌ چاره‌سه‌ره‌كانی‌‬ ‫ئا‪ :‬راگەیاندنی تەندروستی سلێمانی‬ ‫سه‌رئێش����ه‌ جۆری‌ زۆره‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بێت‌و‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی زۆر توندبێ����ت ئه‌وا ئه‌و‬ ‫كه‌س����ه‌و چوارده‌وره‌كه‌ش����ی بێ‌ تاقه‌ت‬ ‫ده‌كات‪ ،‬چه‌ند جۆرێكی‌ هه‌یه‌ كه‌ ده‌بێت‬ ‫دی����اری‌ بكرێت تاوه‌كو چاره‌س����ه‌ری‌ بۆ‬ ‫دیاری بكرێت ‪:‬‬ ‫‪ .1‬بونی‌ ئازار له‌ هه‌ردوالی سه‌ر‪:‬‬ ‫ئه‌م ش����ێوه‌یه‌ رۆژانه‌ ئ����ازار له‌هه‌ردو‬ ‫الی‌ سه‌ردا دروست ده‌كات هۆكاره‌كه‌ی‌‬ ‫البردن‌و نه‌خواردنی‌ ده‌رمانی ئازارشكێنه‌‬ ‫كه‌ ماوه‌یه‌كی‌ زۆر به‌كارهێنراوه‌و له‌ناكاو‬ ‫وازی‌ لێهێنراوه‌‪.‬‬ ‫چاره‌س����ه‌ر‪ ،‬ئه‌گه‌ر س����ه‌ر ئێش����ه‌كه‌‬ ‫له‌راده‌به‌ده‌ر بو ئه‌وا پزیش����ك ده‌رمانی‬ ‫دژه‌خه‌مۆكی‌‌و شه‌قیقه‌ ده‌داته‌ نه‌خۆش‬ ‫تا ئازاره‌كه‌ی هێواش بكاته‌وه‌و پاش����ان‬ ‫ورده‌ ورده‌ ده‌رمانه‌كان كه‌م ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬هه‌ستكردن به‌ئازار له‌سه‌ر ئیسكی‌‬ ‫كه‌لله‌ی‌ سه‌ر‪ ،‬ئه‌م سه‌رئێشه‌یه‌ زۆرجار‬ ‫له‌ئاكامی‌ دڵه‌ڕاوكێ‌و ترس‌و سترێسه‌وه‌‬ ‫دروس����ت ده‌بێت ‪ %70 -%50‬ی‌ خه‌ڵك‬ ‫له‌مانگێك����دا جارێك دوچ����اری‌ ده‌بنه‌وه‌‬ ‫زۆرجاریش به‌هۆی‌ زۆر ددان جیڕكردنه‌وه‌‬ ‫له‌شه‌ودا یاخود دانیشتنی‌ ناته‌ندروست‬ ‫له‌ب����ه‌ر ته‌له‌فزیۆندا دوچاری‌ ئه‌م س����ه‌ر‬ ‫ئێشه‌یه‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫چاره‌س����ه‌ر‪ ،‬ده‌توانرێت به‌پاراس����تنی‌‬ ‫ددانه‌كان له‌جیڕكردنه‌وه‌ یان مه‌س����اج‬ ‫پێكردنی‌ س����ه‌رو هه‌ڵمژینی‌ هه‌وای پاكژ‬ ‫چاره‌سه‌ر ده‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬سه‌رئێش����ه‌ی‌ توندو هه‌س����تكردن‬

‫به‌جریوه‌جریو له‌ناو مێش����كدا‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫به‌هۆی‌ توندبونی‌ سه‌رو چاو سوربونه‌وه‌و‬ ‫ئاولێهاتنی‌ چ����او زۆرجاری����ش به‌هۆی‌‬ ‫هه‌وكردنی‌ لوت‌و پشتی‌ چاو كه‌ له‌وه‌رزی‬ ‫سه‌رمادا جیوب توشی هه‌وكردن ده‌بێت‌و‬ ‫ئازاره‌كه‌شی له‌سه‌رو ددانه‌كانی‌ سه‌ره‌وه‌‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫چاره‌س����ه‌ر‪ ،‬له‌م����اوه‌ی‌ چه‌ند رۆژێكدا‬ ‫سه‌رئێشه‌كه‌ له‌ناو ده‌چێت به‌ به‌كارهێنانی‌‬ ‫پاراس����یتامۆڵ ئه‌گه‌ر زۆرتری‌ خایاند تا‬ ‫‪ 10‬بۆ ‪ 14‬ڕۆژ ده‌بێت سه‌ردانی پزیشك‬ ‫بكرێته‌وه‌و پاش����ان به‌ پێدانی‌ ده‌رمانی‬ ‫ئه‌نتی‌ بایۆتیك چاره‌سه‌ر ده‌كرێت‪.‬‬ ‫‪ .4‬هه‌س����تكردن به‌گێژبون‪ ،‬گێژبون‌و‬ ‫هێڵنج‌و دڵه‌ڕاوكێ ك����ه‌ زۆرجار به‌هۆی‬ ‫خواردنه‌وه‌ كحولیه‌كان‌و قاوه‌و چای زۆر‬ ‫ره‌ش و تاڵه‌وه‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫چاره‌س����ه‌ر‪ ،‬ئه‌می����ش به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫به‌نه‌خواردن����ه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌و خواردنه‌وانه‌ی‌‬ ‫سه‌ره‌وه‌ ده‌توانرێت گێژبونه‌كه‌ نه‌مێنێ‪.‬‬ ‫‪ .5‬سه‌رئێش����ه‌ی‌ مانگان����ه‌ ئه‌م جۆره‌‬ ‫له‌ژناندا له‌ س����وڕی مانگانه‌دا دوچاری‌‬ ‫ده‌بنه‌وه‌ به‌هۆی هۆرمۆنی‌ ئیسترۆجینه‌وه‌‬ ‫دوچاری‌ سه‌رئێشه‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫چاره‌س����ه‌ر‪ ،‬به‌كارهێنانی‌ ئازارشكێن‌و‬ ‫ده‌رمانی گیایی‌‪.‬‬ ‫‪ .6‬سه‌رئێش���ه‌ به‌بۆن ئ���ه‌م جۆره‌‬ ‫س���ه‌ر ئێش���ه‌یه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و پێكهاته‌‬ ‫كیمیاییه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌كرێته‌ ناو بۆنه‌وه‌و‬ ‫ده‌بێته‌ هۆی‌ سه‌ر ئێشه‌‪.‬‬ ‫چاره‌س���ه‌ر‪ ،‬به‌كارنه‌هێنان���ی‌ بۆن‌و‬ ‫ئارایش���ت ك���ه‌ م���ادده‌ی‌ كیمیاییان‬ ‫تێدایه‌‪.‬‬

‫خه‌مۆك ‌ی ده‌بێته‌ هۆ ‌ی ئازار له‌بڕبڕه‌ ‌ی پشتدا‬ ‫ئا‪ :‬راگەیاندنی تەندروستی سلێمانی‬ ‫پزیشكانی‌ پسپۆر له‌لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كدا‬ ‫ده‌ریانخس���توه‌‪ ،‬ئه‌وان���ه‌ی‌ توش���ی‬ ‫خه‌مۆكی‌ بون زیات���ر روبه‌ڕوی‌ ئازاری‌‬ ‫پش���ت ده‌بنه‌وه‌ به‌راورد به‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫توشی‌ ئه‌م نه‌خۆشییه‌ نه‌بون‪.‬‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ك���ه‌ش ل���ه‌ رێگ���ه‌ی‌‬ ‫چاودێریكردنی‌ باری‌ ته‌ندروستی‌ زیاتر‬ ‫ل���ه‌ ‪ 20‬هه‌زار كه‌س���ه‌وه‌ ئه‌نجامدراوه‌و‬ ‫تێیدا ده‌ركه‌وتوه‌ خه‌مۆكی‌ ده‌بێته‌ هۆی‌‬ ‫كێشه‌ی‌ ته‌ندروستی‌ له‌بڕبره‌كانی‌ پشتی‌‬ ‫مرۆڤدا‪ ،‬به‌ جۆرێك زۆری‌ ئازاری‌ پشت‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌پله‌ی‌ ئ���ه‌و خه‌مۆكیه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ كه‌سه‌كه‌ توشی بوه‌‪.‬‬

‫له‌مانگێكدا ‪ 24‬هه‌زار كه‌س سه‌ردانی‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی فریاكه‌وتنیان كردوه‌‬

‫رێنمایی تایبه‌ت له‌كاتی تێكچونی‬ ‫كه‌ش‌وهه‌واو خۆڵباریندا‬ ‫ئا‪ :‬راگەیاندنی تەندروستی سلێمانی‬

‫ئا‪ :‬راگەیاندنی تەندروستی سلێمانی‬ ‫به‌پێ���ی ئامارێك���ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫گش���تی ته‌ندروستی س���لێمانی ته‌نیا‬ ‫له‌مانگی نیس���انی ئه‌مساڵدا رێژه‌یه‌كی‬ ‫به‌رچاو نه‌خۆش سه‌ردانی نه‌خۆشخانه‌ی‬ ‫فریاكه‌وتنی خێرایان كردوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی ئاماره‌ك��� ‌ه ل���ه‌و ماوه‌ی���ه‌دا‬ ‫(‪ )23,731‬هاواڵت���ی س���ه‌ردانی‬ ‫نه‌خۆشخانه‌كه‌یان كردوه‌‪ ،‬له‌و ڕێژه‌یه‌ش‬ ‫ته‌نی���ا (‪ )2763‬كه‌س���یان داخڵی ناو‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ك ‌ه ك���راون‌و ماونه‌ت���ه‌و‌ه‬ ‫به‌مه‌به‌ستی چاره‌سه‌ركردنی زیاتر‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌پێی هه‌مان ئامار له‌و مانگه‌دا‬

‫ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫(‪ )215‬حاڵه‌ت���ی برین���داری روداوی‬ ‫هاتوچۆ له‌ناو نه‌خۆشخانه‌ی فریاكه‌وتن‬ ‫تۆماركراوه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌بونی (‪)127‬‬ ‫برینداری شه‌ڕو پێكدادان‌و چه‌قۆ له‌گه‌ڵ‬ ‫( ‪ ) 162‬برینداری روداوی جیاجیا‪.‬‬ ‫هاوكات له‌مانگی نیساندا رێژه‌ی مردن‌و‬ ‫گیانله‌ده‌ستدان له‌ناو نه‌خۆشخانه‌كه‌دا‬ ‫تۆماركراو‌ه كه‌ (‪ )12‬حاڵه‌ت بوه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫رێژه‌یه‌ش (‪ )6‬كه‌سیان به‌هۆی روداوی‬ ‫هاتوچۆ و ( ‪ ) 3‬كه‌سی تریان به‌هۆی‬ ‫شه‌ڕو پێكدادانه‌وه‌و ( ‪ )2‬حاڵه‌تیشیان‬ ‫فیش���ه‌ك‌و نه‌قه‌مه‌ن���ی ب���وه‌و ی���ه‌ك‬ ‫حاڵه‌تیش���یان به‌هۆی لێدانی كاره‌باو‌ه‬ ‫گیانی له‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬

‫‪http://www.dohsuli.com‬‬

‫به‌پێی‌ لێكۆڵینه‌وه‌كه‌ به‌ شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫گش���تی‌ ل���ه‌ ‪ %60‬ی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫توش���ی‌ خه‌مۆك���ی‌ درێژخای���ه‌ن بون‬ ‫به‌ده‌ست ئازاری‌ پشتیانه‌وه‌ ده‌ناڵینن‪،‬‬ ‫به‌اڵم پزیش���كان به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ رون‬ ‫نه‌یانتوانی���وه‌ كرۆكی‌ په‌یوه‌ندی‌ نێوان‬ ‫هه‌ردو نه‌خۆش���ییه‌كه‌ دی���اری بكه‌ن‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم رونیانكردۆت���ه‌وه‌ كه‌ ئ���ازاری‌‬ ‫پش���ت بۆ ماوه‌یه‌ك���ی‌ درێ���ژ ده‌بێته‌‬ ‫هۆی‌ كه‌مبونه‌وه‌ی‌ چاالكی‌ جه‌س���ته‌یی‬ ‫ئاره‌قكردن���ه‌وه‌ ك���ه‌ هاوكات���ه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌مۆكی‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ پزیشكان رێنماییی‌‬ ‫ده‌ده‌ن ك���ه‌ چاره‌س���ه‌ری‌ خه‌مۆك���ی‌‬ ‫بكرێت تاوه‌كو روبه‌ڕوی‌ ئازاری‌ پش���ت‬ ‫نه‌بینه‌وه‌‪.‬‬

‫پێویس����ته‌ م����رۆڤ له‌كات����ی تێكچونی‬ ‫كه‌ش‌وه����ه‌واو بونی خۆڵباریندا‪ ،‬به‌ته‌واوی‬ ‫خۆی بپارێزێت له‌و نه‌خۆشییانه‌ی به‌هۆی‬ ‫بونی ئه‌م جۆره‌ كه‌ش‌و هه‌وایه‌وه‌ روبه‌ڕوی‬ ‫ده‌بێت����ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌مكاتانه‌دا پێویس����ته‌‬ ‫پابه‌ندی چه‌ن����د رێنماییه‌ك بین ئه‌وانیش‬ ‫بریتین له‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬پێویسته‌ ده‌م‌وچاو و لوتت به‌ به‌رده‌وامی‬ ‫بش����ۆریت‌و پاكی بكه‌یته‌وه‌ بۆ مه‌به‌ستی‬ ‫نه‌هێش����تنی كاریگ����ه‌ری خۆڵبارینه‌ك����ه‌و‬ ‫ڕێگریكردن له‌چونی بۆ ناو سییه‌كان‪.‬‬ ‫‪ .2‬هه‌ڵمژین����ی ئاو له‌ڕێگ����ه‌ی دانانی لوت‬ ‫له‌ن����او ئ����اوداو به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌ ده‌ركردنه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی بۆ مه‌به‌س����تی پاكردنه‌وه‌ی لوت‬

‫له‌و تۆزو خۆڵه‌ی تیایه‌تی‪.‬‬ ‫‪ .3‬دان����ان‌و به‌كارهێنان����ی ( كه‌مام����ه‌ )‬ ‫ده‌مبه‌س����ت یان كلینكس����ی ته‌ڕ له‌س����ه‌ر‬ ‫ده‌م‌ولوت‪.‬‬ ‫‪ .4‬زۆر خواردنه‌وه‌ی ئ����او به‌تایبه‌تی له‌م‬ ‫جۆره‌ كه‌ش‌وهه‌وایانه‌دا‪.‬‬ ‫‪ .5‬داخستنی ده‌رگاو په‌نجه‌ره‌ به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫ب����اش‌و دانان����ی په‌ڕۆیه‌كی ت����ه‌ڕ له‌درز و‬ ‫كه‌له‌به‌ره‌ بچوكه‌كانی په‌نجه‌ره‌كاندا‪.‬‬ ‫‪ .6‬ئه‌و كه‌س����انه‌ی كه‌ نه‌خۆش����ییه‌كانی‬ ‫ته‌نگه‌نه‌فه‌س����ی‌و كۆئه‌ندامی هه‌ناس����ه‌یان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬پێویسته‌ له‌ناو ماڵه‌كانیان‌و شوێنی‬ ‫نیش����ته‌جێبونیاندا بمێننه‌وه‌و هه‌وڵبدرێت‬ ‫زۆر پێویس����ت نه‌بێ����ت نه‌یه‌ن����ه‌ ده‌ره‌وه‌و‬ ‫له‌كات����ی هاتن����ه‌ ده‌ره‌وه‌ش����دا كه‌مام����ه‌‬ ‫به‌كاربهێنن‪.‬‬

‫فەیسبووك‪https://www.facebook.com/tandroostyt :‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫شكستی‌ ئه‌زمون‌و هه‌ره‌سی گوتار‬ ‫به‌رزانی مه‌ال ته‌ها‬ ‫له‌پ���اش راپه‌ڕینه‌ك���ه‌ی س���اڵی ‪،1991‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی گش���تیی باشوری كوردستان‬ ‫پێی نایه‌ نێ���و قۆناغێكی جیاوازی خه‌باتی‬ ‫ش���ار‌و‪ ،‬ده‌ورانی په‌ڕین���ه‌وه‌ له‌ئه‌قڵییه‌تی‬ ‫ش���اخه‌وه‌ بۆ ئه‌قڵییه‌تی شارس���ازیی‪ .‬ل ‌ه‬ ‫‪ 1992 -5-19‬یه‌كه‌م هه‌ڵبژاردن س���ازدراو‬ ‫خه‌ڵكی���ی به‌وپ���ه‌ڕی په‌رۆش���ییه‌وه‌ رویان‬ ‫لێناو‪ ،‬ئاواتی ده‌یان ساڵه‌یان له‌سه‌ر بنیاتنا‬ ‫به‌ئومێ���دی بنجداكوتین���ی حوكمڕانییه‌كی‬ ‫كوردی���ی راس���تینه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆری نه‌برد‬ ‫كینه‌به‌ری���ی‌و دڵبژۆكی���ی‌و ناته‌باییخوازیی‬ ‫س���ه‌ریهه‌ڵدا‪ ،‬ل��� ‌ه ‪1994-5-1‬دا جه‌نگ���ی‬ ‫ناوخۆیی له‌نێ���وان یه‌كێتی نیش���تیمانیی‬ ‫كوردستان‌و پارتی دیموكراتی كوردستاندا‬ ‫هه‌اڵیس���ا‪ ،‬به‌كرداریی كوردس���تانی كرد‌ه‬ ‫دوله‌تی دابڕاو له‌یه‌كتری‪ .‬ئه‌وه‌ی پێویست بو‬ ‫له‌و قۆناغ ‌ه به‌راییه‌ی چرۆكردنی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫كوردیدا ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك ببێت ‌ه‬ ‫ناوكی ده‌س���ه‌اڵتێكی راسته‌قینه‌ی كوردی‌و‬ ‫مه‌ن���اره‌ی دیموكراس���یی‪ ،‬ك ‌ه له‌س���ایه‌یدا‬ ‫مرۆڤ���ی ك���ورد كه‌رامه‌تی ش���كێنراوی بۆ‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌و ئ���ه‌و ته‌ڵخییان���ه‌ بڕه‌وێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ك��� ‌ه له‌مێژوی هاوچه‌رخی عێراقدا له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌ستی به‌رپرسه‌كانی كار له‌سه‌ر شێواندن‌و‬ ‫س���ڕینه‌وه‌ی كراب���و‪ ،‬نه‌ك ئ���ه‌م هه‌نگاو‌ه‬ ‫نه‌گیرابه‌ر‪ ،‬بگره‌ به‌ها به‌رز‌ه بۆماوه‌ییه‌كانی‬ ‫قۆناغه‌كان���ی رابردوش تێكش���ێنران‪ .‬هه‌ر‬ ‫ل���ه‌و ده‌م���ه‌دا هی���چ ئاماده‌كاریی���ه‌ك بۆ‬ ‫پێشكه‌شكردنی نمونه‌و ئه‌زمونێكی زیندوی‬ ‫ئه‌خالقس���ازیی ده‌س���ه‌اڵتداریی كوردی���ی‬ ‫نه‌كرا جیاواز ل���ه‌و میراته‌ قورس‌و گرانه‌ی‪،‬‬ ‫ك ‌ه به‌عس���یزم له‌زۆرب���ه‌ی كایه‌كانی ژیاندا‬ ‫دروس���تیكردبو‪ .‬بۆیه‌شه‌ له‌باری سیاسیی‪،‬‬ ‫ئابوری���ی‪ ،‬س���ایكۆلۆژیی‌و فه‌رهه‌نگییه‌و‌ه‬ ‫گۆڕان���ی بنه‌ڕه‌تی���ی به‌س���ه‌ر بونیات���ی‬ ‫پاشكه‌وتوی كۆمه‌ڵگه‌ی كوردیدا نه‌هات‌و چ‬ ‫ش���تێكی ئه‌وتۆ له‌ كایه‌ی كۆمه‌ڵگه‌سازییدا‬ ‫به‌دی���ی نه‌هات‪ ،‬كه‌ زه‌مینه‌ خۆش بكات بۆ‬ ‫گه‌اڵڵه‌بونی س���تراتیژێكی بااڵی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫دور له‌و كوتبون ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیی‌و مێژوییه‌ی‪،‬‬ ‫كه‌ ه���ه‌ردو به‌ره‌ دژبه‌یه‌كه‌كه‌ی سیاس���ه‌ت‬ ‫له‌سااڵنی شه‌س���ته‌كانه‌و‌ه دروستیانكردبو‪،‬‬ ‫به‌بێ گوێدان���ه‌ به‌رپرس���یارێتیه‌ مێژویی‌و‬ ‫نیشتیمانییه‌كانی خه‌ڵكی كوردستان‪.‬‬ ‫له‌قۆناغ���ی پ���اش راپه‌ڕین���دا‪ ،‬ده‌ب���و‬ ‫زه‌مینه‌س���ازیی بۆ به‌هێزكردنی شوناس���ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی ك���ورد بكرایه‌‪ ،‬ك���ه‌ به‌درێژایی‬ ‫رابردو گ���ورزی به‌هێزی تێس���ره‌وێنرا بو‪،‬‬ ‫ده‌ب���و س���یماكانی ئه‌قڵی شۆڕش���گێڕیی‬ ‫س���وننه‌تیی ئافه‌رۆز بكرێت‌و‪ ،‬سیس���ته‌می‬ ‫خێاڵیه‌تیی دیوه‌خانساالریی له‌بێخ بهێنرایه‌‪،‬‬ ‫كوردس���تانیش ب���ه‌ره‌و به‌دیهێنانی خه‌ون‌و‬ ‫خولیاكان���ی مرۆڤ���ی كورد رێ���ی بكردای ‌ه‬ ‫شانبه‌ش���انی ته‌قه‌ل�ل�ادان بۆ رێكخس���تنی‬ ‫ژیانی گش���تیی به‌ش���ێوه‌یه‌كی دروس���ت‌و‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی گوتارێكی پێشكه‌وتوخوازیی‬ ‫كوردانه‌ی نه‌ته‌وه‌یی���دا‪ ،‬نه‌ك كار نه‌كرا بۆ‬ ‫دروستكردنی كوردستانێكی نوێ‌و ژیانێكی‬ ‫هاوچه‌رخ‪ ،‬به‌ڵكو كوردستان په‌ڕێنرایه‌وه‌ بۆ‬ ‫قۆناغێكی ف���ره‌ دژوارو دوچاری جه‌نگێكی‬ ‫ناوخۆیی تاقه‌تپڕوكێن بۆوه‌‪ .‬له‌بنه‌ڕه‌تیشدا‬ ‫ره‌خنه‌ك���ه‌ له‌س���ه‌ر ده‌س���ته‌به‌رنه‌بونی‬ ‫ئاماده‌س���ازیی فه‌رهه‌نگی���ی‌و ئایدۆلۆژیی ‌ه‬ ‫ب���ۆ وه‌رچه‌رخانێكی گرن���گ‌و تازه‌بونه‌وه‌‌و‬ ‫خۆس���ازدان ب���ۆ راپه‌ڕینێك‪ ،‬ك���ه‌ ته‌واوی‬ ‫مه‌رجه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌كانی تێدابێت‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫گۆڕانێكی ریشه‌یی له‌بیركردنه‌وه‌دا فه‌راهه‌م‬ ‫ب���كات‌و ل���ه‌روی گه‌وهه‌ریی���ه‌وه‌ دنیایه‌كی‬ ‫جیاوازتر دروست بكات‪ .‬سه‌ره‌نجام گوتاری‬ ‫پ���اش راپه‌رینی ل���ێ پێكه���ات‪ ،‬گوتارێك‬ ‫ك ‌ه س���یخناخه‌ به‌گوتارێكی پاش���كه‌وتویی‬ ‫سیاس���یی‌و زاڵبونی گوت���اری خێڵگه‌رایی‌و‬ ‫نائاماده‌ی���ی فه‌رهه‌نگی یه‌كس���انیخوازیی‌و‬ ‫مافخوازیی‪ ،‬گوتارێك ك ‌ه له‌سایه‌یدا ته‌وژم ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كان كۆببنه‌وه‌و ده‌روازه‌یه‌كی نوێی‬ ‫خه‌بات ده‌س���ت پێبكات‪ .‬له‌و س���ه‌رده‌مه‌دا‬ ‫س���ه‌رجه‌م پارت‌و رێكخستنه‌ سیاسییه‌كان‬ ‫له‌هه‌وڵ‌و هه‌ڵپه‌ی ده‌س���ه‌اڵتخوازییدا بون‪،‬‬ ‫به‌ب���ێ ئاوڕدانه‌وه‌ له‌س���تراتیژی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫گه‌لی كورد‪ ،‬كه‌ بریتی بو له‌س���ه‌ربه‌خۆیی‌و‬ ‫دامه‌زراندنی قه‌واره‌یه‌كی سیاسیی كوردیی‪.‬‬ ‫ئه‌و ئامانج‌و س���تراتیژانه‌ نه‌ك به‌دینه‌هاتن‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و هه‌رێم���ی كوردس���تان به‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌وڵه‌تانی هه‌رێمیدا دابه‌ش���بون‌و‪ ،‬ژینگه‌ی‬ ‫سیاسیی كوردستانیی به‌هه‌رێمیی كرا‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫ژینگه‌ی سیاس���یی كه‌وته‌ ژێر كاریگه‌ریی‌و‬ ‫ره‌نگدانه‌وه‌ی سیاس���ه‌ت‌و پالنی ده‌وڵه‌تانی‬ ‫هه‌رێمی���ی‪ .‬بۆیه‌ش��� ‌ه به‌رژه‌وه‌ندخوازی���ی‪،‬‬ ‫ده‌سه‌اڵتخوازیی‌و ملمالنێی ناسروشتیی بون ‌ه‬ ‫سیما دیاره‌كانی قۆناغی پاش راپه‌ڕین‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫تارمایی بێ ئومێدیی باڵی به‌س���ه‌ر ره‌وشی‬ ‫گشتیی هه‌رێمی كوردستاندا كێشا‪ .‬گوتاری‬ ‫پاش راپه‌ڕین له‌ڕوی ریش���ه‌ییه‌وه‌ شكستی‬ ‫هێنا له‌بونیاتنانی راپه‌ڕینێكی دیموكراتیی‌و‬ ‫ده‌رخس���تنی شوناس���ێكی ت���ری جێگیرو‬

‫س���ه‌قامگیری نه‌ته‌وه‌یی‌و بااڵده‌س���تكردنی‬ ‫گوتاری بنیاتنان���ه‌وه‌و ئاوه‌دانیی‌و گوتاری‬ ‫ریفۆرمخوازی���ی‌و چاكه‌ی گش���تیی‪ .‬ئیدی‬ ‫قۆناغی گوتاری پ���اش راپه‌ڕین خۆی له‌م‬ ‫تایبه‌تمه‌ندییان���ه‌دا بینیی���ه‌و‌ه "توڕه‌ی���ی‬ ‫جه‌ماوه‌ری���ی‪ ،‬شه‌ڕوش���ۆڕ‌و پێكهه‌ڵپژان���ی‬ ‫به‌ره‌كان‪ ،‬ناقابیلیه‌تی سیاسیی‪ ،‬گه‌نده‌ڵیی‪،‬‬ ‫ناجێگیریی سیاس���یی‪ ،‬كوتبونی ئاڕاس���ت ‌ه‬ ‫سیاس���ییه‌كان‪ ،‬س���ه‌روه‌رنه‌بونی یاسا‪ ،‬دو‬ ‫زۆنیی‪ ،‬خزمخزمێنه‌‪ ،‬بیرۆكراسیه‌تی حیزبیی‪،‬‬ ‫شلۆقبونی ئاسایشی كۆمه‌اڵیه‌تیی‪ ،‬بێكاریی‪،‬‬ ‫هه‌ژاریی‌و زه‌بونیی‪ ،‬نه‌بونی خزمه‌تگوزاریی‪،‬‬ ‫به‌رتیلخۆری���ی‪ ،‬په‌راوێزخس���تنی ده‌نگ��� ‌ه‬ ‫ناڕازییه‌كان‪...‬هتد‪.‬‬ ‫له‌سه‌روبه‌ندی قۆناغی جه‌نگی ناوخۆییدا‬ ‫‪1997-1994‬دا هه‌رێم���ی كوردس���تان‬ ‫به‌ئاڕاسته‌یه‌كی نادیاردا برا‪ ،‬كه‌ جگه‌ له‌دو‬ ‫هێزه‌ س���ه‌ره‌كییه‌كه‌ی هه‌رێ���م ده‌وڵه‌تانی‬ ‫هه‌رێمی���ش خزانه‌ ناویه‌وه‌‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫كوردستان له‌ڕوی هه‌رێمییه‌و‌ه به‌سه‌ر ئێران‌و‬ ‫توركیادا دابه‌ش���بو‪ ،‬ناوبه‌ناویش ئاماده‌یی‬ ‫س���ه‌ربازیی جه‌نگیی���ان ده‌ب���و به‌ئامانجی‬ ‫هاوس���ه‌نگكردنه‌وه‌ی ئه‌و باره‌ ناجێگیره‌ی‪،‬‬ ‫ك���ه‌ ئاكامی جه‌نگ ‌ه ناوخۆییه‌كه‌ دروس���تی‬ ‫كردبو‪ ،‬ئ���ه‌م قۆناغه‌ش كێشمه‌كێش���ێكی‬ ‫قه‌به‌ی پاوانخوازیی له‌ده‌سه‌اڵتدا دروستكرد‪،‬‬ ‫ك��� ‌ه به‌یه‌كجاری���ی هه‌رێمه‌ك���ه‌ی ب���ه‌ره‌و‬ ‫دابه‌ش���بونێكی به‌رچاو برد‪ ،‬له‌ئاكامیش���دا‬ ‫دو تێڕوانین‌و دو ئاڕاس���ته‌ی جیاواز هاتن ‌ه‬ ‫ئ���اراوه‌و‪ ،‬به‌ربه‌س���ت‌و قۆرتێك���ی زلی���ان‬ ‫له‌به‌رده‌م یه‌كخستنی گوتاره‌ جیاوازه‌كاندا‬ ‫دروس���تكرد‪ ،‬له‌و كێبڕكێیه‌دا زه‌مینه‌یه‌كی‬ ‫به‌پیت خۆش���كرا بۆ فه‌س���ادی سیاسیی‪،‬‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی���ی‌و ئابوری���ی‪ .‬ل���ه‌و قۆناغه‌دا‬ ‫ئاس���انترین‌و كورتترین رێگ���ه‌ هه‌ڵبژێردرا‬ ‫بۆ فه‌سادس���ازیی له‌گش���ت ئاس���ته‌كاندا‬ ‫له‌پێناو كڕین‌و هه‌ڕاجكردنی شكۆی مرۆڤی‬ ‫ك���ورد‌و به‌كارهێنانی���ان له‌وكاتان���ه‌دا‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانیان ده‌كه‌وێته‌ به‌ر نه‌شته‌ری‬ ‫مه‌ترسییه‌كان‪.‬‬

‫له‌قۆناغی‬ ‫پاش راپه‌ڕیندا‬ ‫ده‌سه‌اڵتی كوردیی‬ ‫له‌سێ ره‌هه‌ندی‬ ‫بنچینه‌ییه‌و‌ه‬ ‫شكستی هێنا‬ ‫ك ‌ه تا ئێستاش‬ ‫هه‌مان شكست‬ ‫به‌رده‌وامیی هه‌ی ‌ه‬ ‫یه‌كه‌م له‌روی‬ ‫سیاسییه‌و‌ه‬ ‫نه‌یتوانی نمونه‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارییه‌كی‬ ‫شایست ‌ه‬ ‫به‌دی بهێنێت‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك له‌رێی‬ ‫ملمالنێی دروسته‌و‌ه‬ ‫هه‌نگاوی‬ ‫شایسته‌ به‌ره‌و‬ ‫دیموكراسیی‌و‬ ‫سیسته‌می‬ ‫پارله‌مانیی بنێت‬ ‫له‌الیه‌ك���ی ت���ره‌وه‌‪ ،‬به‌دامه‌زراوه‌ییكردن‌و‬ ‫به‌مه‌ده‌نیكردنی جوگرافیاو ژیانی سیاسیی‬ ‫له‌كوردس���تاندا به‌هۆی چه‌ندی���ن فاكته‌ری‬ ‫ناوخۆی���ی‌و ده‌ره‌كیی���ه‌وه‌ شكس���تیهێنا‬ ‫له‌به‌دیهێنانی حوكمڕانییه‌كی راس���ته‌قینه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ته‌واوی هێز‌ه سیاسییه‌كانی كوردستان‬ ‫بتوان���ن له‌رێگه‌ی ئ���ه‌و رایه‌اڵن���ه‌وه‌ بگه‌ن‬ ‫به‌ده‌س���ه‌اڵت‌و به‌ش���ێوه‌یه‌كی ئاش���تیان ‌ه‬

‫ركابه‌ریی‌و شه‌ڕه‌قۆچی سیاسیی به‌ڕێوه‌به‌رن له‌كایه‌ی گشتیدا‪ .‬ئه‌وه‌ی مه‌به‌ستمه‌ لێره‌دا‬ ‫به‌دور له‌پێكهه‌ڵپژانی چه‌كداریی‌و به‌زۆنكردنی هێم���ای بۆ بك���ه‌م قۆناغی پ���اش راپه‌ڕین‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تان به‌س���ه‌ر ره‌نگ��� ‌ه به‌ت���ه‌واوی س���یماو تایبه‌تمه‌ندییه‌كانیه‌و‌ه‬ ‫دژبه‌یه‌كه‌كاندا (س���ه‌وزو زه‌رد)‪ ،‬نه‌شتوانرا له‌ئێستاش���دا له‌جێی خۆیه‌ت���ی‌و ئاماده‌یی‬ ‫له‌چوارچێوه‌یه‌كی ده‌س���توریی‌و یاس���اییدا هه‌یه‌‪ ،‬گوتاری زاڵی���ش بریتیی ‌ه له‌گوتاری‬ ‫سیس���ته‌می حوكمڕانی���ی له‌كوردس���تاندا پاش راپه‌ڕی���ن‪ ،‬ك ‌ه به‌توندیی خۆی نمایش‬ ‫رێكبخرێت به‌ش���ێوه‌یه‌ك ته‌واوی ئاڕاس���ت ‌ه ده‌كات‪ ،‬ب���ه‌رده‌وام وه‌به‌رده‌هێنرێته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫هه‌میشه‌ ئاماژه‌ی زه‌قی تێدایه‌ بۆ گه‌ڕانه‌و‌ه‬ ‫جیاوازه‌كان گردبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫راپه‌ڕین نه‌یتوانی له‌روانگه‌ی وه‌رچه‌رخانی به‌ره‌و ئه‌و قۆناغه‌‪.‬‬ ‫فه‌ساد به‌مانا گش���تیی‌و به‌رفراوانه‌كه‌ی‬ ‫دیموكراتی���ی‌و مه‌ده‌نیی���ه‌وه‌ قه‌ڵه‌مب���ازی‬ ‫گه‌ور‌ه به‌دی بهێنێت‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك ته‌وژم ‌ه له‌ته‌رزه‌ سیاس���ییه‌كاندا به‌سێ مانا دێت‪،‬‬ ‫ناته‌باكان ته‌یار بكات به‌ره‌و وه‌رچه‌رخانێكی فه‌سادی ئۆرگانیی‪ ،‬فه‌س���ادی ئه‌خالقیی‪،‬‬ ‫دیموكراتی���ی له‌سیس���ته‌مێكی داڕم���اوی فه‌سادی یاسایی‪ .‬یه‌كه‌م فه‌سادی ئه‌ندامیی‬ ‫ناوه‌ندیی به‌عس���ه‌و‌ه به‌ره‌و ده‌س���ه‌اڵتێكی واته‌ پیس���بون‌و له‌نێوچ���ون‌و بۆگه‌نبون‪،‬‬ ‫كوردی���ی دیموكراتخ���واز‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌ك هه‌روه‌ه���ا به‌دژیانی���ی‌و به‌دڕه‌فتاری���ی‬ ‫ش���یكاریی ورد بكرایه‌ بۆ سروش���تی هێز‌ه ده‌سه‌اڵتدارو ئه‌و كه‌س���انه‌ ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫سیاس���یی‌و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان���ی گۆڕه‌پانی سیاس���ه‌تبازیی ده‌ك���ه‌ن‪ .‬دوه‌م فه‌س���ادی‬ ‫سیاس���یی كوردس���تان‪ ،‬ئه‌وانه‌ی له‌به‌رتر ئه‌خالقیی واته‌ الدان‌و له‌ده‌ستدانی پاكیی‌و‬ ‫بون بۆ رۆڵگێڕان له‌پرۆسه‌ی وه‌رچه‌رخانی ئه‌مانه‌ت‌و پش���تكردن ‌ه فه‌زیله‌ت‌و پرنسیپ ‌ه‬ ‫ئه‌خالقییه‌كان‪ ،‬به‌وش���ێوه‌یه‌ش سروش���تی‬ ‫دیموكراتیكدا‪.‬‬ ‫به‌بڕوای ئێمه‌‪ ،‬له‌قۆناغی پاش راپه‌ڕیندا ده‌سه‌اڵتدارو بێده‌س���ه‌اڵت دژوار‌و ده‌بێت‌و‪،‬‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی كوردی���ی له‌س���ێ ره‌هه‌ن���دی رایه‌ڵ ‌ه ئه‌خالقییه‌كان له‌نێوانیاندا ده‌پسێت‪.‬‬ ‫بنچینه‌یی���ه‌وه‌ شكس���تی هێن���ا‪ ،‬ك��� ‌ه تا له‌روانگه‌ی ئ���ه‌م تێڕوانین��� ‌ه ئه‌خالقییه‌و‌ه‬ ‫ئێس���تاش هه‌م���ان شكس���ت به‌رده‌وامیی كۆمه‌ڵگ���ه‌ی فاس���ید‪ ،‬به‌رژه‌وه‌ندی���ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬یه‌كه‌م له‌روی سیاس���ییه‌و‌ه نه‌یتوانی تایب���ه‌ت ده‌یبزوێنێ���ت‌و به‌ه���ا مه‌ده‌نیی‌و‬ ‫نمونه‌ی ده‌س���ه‌اڵتدارییه‌كی شایسته‌ به‌دی به‌رپرسیارێتیی ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان بایه‌خیان‬ ‫بهێنێ���ت به‌ش���ێوه‌یه‌ك له‌رێ���ی ملمالنێی نامێنێت‪ ،‬له‌سه‌ر ئاستی سیاسیش ئینیتماو‬ ‫دروس���ته‌و‌ه هه‌ن���گاوی شایس���ته‌ ب���ه‌ره‌و هاریكاری���ی سیاس���یی بونی���ان نامێنێت‌و‬ ‫دیموكراس���یی‌و سیس���ته‌می پارله‌مانی���ی سه‌رده‌كێش���ێت بۆ توندوتیژیی سیاسیی‪.‬‬ ‫بنێت‪ ،‬دوه‌م ل���ه‌روی ئابوریی���ه‌و‌ه به‌هۆی سێیه‌م فه‌سادی یاس���ایی یاخود فه‌سادی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندخوازی���ی‌و قۆرخكاریی داراییه‌و‌ه پۆستی گش���تیی واته‌ له‌رێگه‌ی به‌رتیله‌و‌ه‬ ‫ژێرخانی ئابوریی داته‌پینی به‌خۆو‌ه بینی‌و ئه‌رك���ی وه‌زیفه‌تداری���ی به‌الڕێداببرێ���ت‌و‬ ‫بانكه‌ حكومییه‌كان مایه‌پوچ بون‪ ،‬س���ێیه‌م ل���ه‌م رێگه‌یه‌ش���ه‌و‌ه به‌پێچه‌وانه‌ی یاس���ا‬ ‫له‌ڕوی په‌یوه‌ندیی كۆمه‌ڵگه‌ – ده‌س���ه‌اڵت به‌رژه‌وه‌ندیی دارایی گه‌ور‌ه به‌دیی بهێنرێت‪.‬‬ ‫بێمتمانه‌ییه‌كی گه‌وره‌ دروستبو‪ ،‬كه‌ درزی شایه‌نی باس���كردنه‌‪ ،‬فه‌س���ادی سیاسیی‬ ‫گه‌وره‌ی له‌و په‌یوه‌ندییه‌دا دروستكردو بو‌ه كاریگه‌ریی‌و ش���وێنه‌واری نه‌رێنیی له‌سه‌ر‬ ‫بناغه‌ی قۆناغه‌كانی پاشتری بێ ئومێدبون‌و كۆی بارودۆخی گش���تیی دروست ده‌كات‪،‬‬ ‫بێمتمانه‌ی���ی‌و رقبون���ه‌و‌ه له‌ده‌س���ه‌اڵتی هه‌روه‌ه���ا ئینتیماو الیه‌نگریی الواز ده‌كات‌و‬ ‫مه‌ترس���یی گ���ه‌وره‌ له‌س���ه‌ر سیس���ته‌می‬ ‫كوردیی‪.‬‬ ‫گ���ه‌ر ش���یكارییه‌كی چینایه‌تی���ی ب���ۆ سیاسیی دروست ده‌كات‪ .‬به‌هه‌مان شێوه‌ی‬ ‫قۆناغ���ی پ���اش راپه‌ڕین‌و ئێس���تا بكه‌ین هه‌لومه‌رج���ی ئێس���تای كوردس���تان‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی ره‌هه‌ن���ده‌ جیاوازه‌كان���ی به‌دورایی ماوه‌كانی رابردو نه‌ك كار له‌سه‌ر‬ ‫پارت‌و رێكخستنه‌ سیاس���یه‌كان له‌جیهانی بنه‌بڕكردنی فه‌س���اد نه‌كراوه‌‪ ،‬بگر‌ه فه‌ساد‬ ‫س���ێیه‌مدا‪ ،‬كه‌ ده‌روازه‌یه‌كی بنچینه‌ییه‌ بۆ له‌س���ه‌رجه‌م ئاس���ته‌كاندا به‌سیستماتیك‬ ‫ناس���ینه‌وه‌ی په‌یوه‌ندیی��� ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیی‌و كراوه‌‪.‬‬ ‫له‌پاش دامه‌زراندن���ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫چینایه‌تییه‌كان‌و ئه‌و به‌رژه‌وه‌ندییانه‌ی‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫پارت‌و رێكخراو‌ه سیاسییه‌كان نوێنه‌رایه‌تیی وه‌ك هێزێكی سیاسیی جیابۆوه‌ ل ‌ه یه‌كێك‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ده‌گه‌ی���ن ب���ه‌و راس���تییه‌ی‪ ،‬له‌ س���ه‌ره‌كیترین دو هێزه‌كه‌ی كوردستان‪،‬‬ ‫ك��� ‌ه په‌یوه‌ندی���ی هێ���زه‌ سیاس���ییه‌كان‌و ك���ه‌ (ینك)ی���ه‌‌و‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردنه‌ك���ه‌ی ‪-25‬‬ ‫چینێكی دیاریك���راو په‌یوه‌ندییه‌كه‌ ده‌بێت ‪2009-7‬دا توانی بیس���ت‌و پێنج كورس���ی‬ ‫هه‌ڵوه‌س���ته‌ی له‌س���ه‌ر بكرێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ پارله‌مان به‌ده‌س���ت بهێنێت‪ ،‬به‌مش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌كی له‌مشێوه‌یه‌ هاریكار ده‌بێت قۆناغێكی تری كاری سیاسیی له‌كوردستاندا‬ ‫بۆ تێگه‌یش���تن له‌و ئامانج‌و مه‌به‌ستانه‌ی‪ ،‬هاته‌ئاراوه‌‪ ،‬وێڕای تێبینیی‌و س���ه‌رنجه‌كان‬ ‫كه‌ پارت ‌ه سیاس���ییه‌كان له‌رێگه‌ی دروشم ‌ه له‌سه‌ر بزوتنه‌وه‌كه‌‪ ،‬له‌و بارودۆخه‌ی ئه‌وكاتدا‬ ‫جۆراوجۆره‌كانه‌وه‌ رایده‌گه‌یه‌نن‪ .‬دژواربونی ئومێدێ���ك بۆ ئه‌و دۆخ���ه‌ ناهه‌مواره‌ی‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫الیه‌نی كۆمه‌اڵیه‌تیی‌و دۆخی گه‌شه‌سه‌ندنی سیاسه‌تی نادروس���ت هێنابویه‌ ئاراوه‌‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫مێژوی���ی له‌كۆمه‌ڵگ���ه‌ پاش���كه‌وتوه‌كاندا به‌رزكردنه‌وه‌ی زۆر دروشمی ره‌ونه‌قدار‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫وابه‌س���ته‌ی ئ���ه‌و ئه‌قڵییه‌ته‌ی���ه‌‪ ،‬كه‌ هێز‌ه ته‌زوله‌ی به‌جه‌سته‌ی سیاسیی ئه‌م هه‌رێمه‌دا‬ ‫سیاس���ییه‌كان هه‌ریه‌ك���ه‌و به‌جۆرێ���ك ده‌هێن���ا‌و په‌رۆش���ییه‌كی زۆری له‌خ���ۆی‬ ‫ده‌یانه‌وێ���ت له‌به‌رامبه‌ریدا هه‌ن���گاو بنێن‌و خڕكرده‌وه‌‪ ،‬به‌و هۆیه‌ش���ه‌وه‌ گوتارێكی تر‬ ‫درێژه‌ به‌دۆخی باو بد‌هن‌و بیپارێزن‪ ،‬له‌بری گه‌اڵڵ ‌ه بو به‌ناوی "گوتاری ریفۆرمخوازیی"‪،‬‬ ‫هه‌وڵ���دان بۆ به‌دیهێنان���ی وه‌رچه‌رخانێكی له‌ماوه‌كانی دواییشدا ئه‌م گوتار‌ه ئاسته‌نگی‬ ‫شۆڕش���گێڕیی گرنگ‌و پێویست‪ ،‬ك ‌ه بنه‌ما گه‌وره‌ی ناوه‌كی���ی‌و ده‌ره‌كیی هاته‌پێش‌و‪،‬‬ ‫فه‌رهه‌نگیی‪ ،‬كۆمه‌اڵیه‌تی���ی‌و ئابورییه‌كانی دوچاری به‌ركه‌وتنی توند بۆوه‌‪ ،‬له‌قه‌یرانی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت بڕوخێنێ���ت‌و بنه‌م���او به‌های سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێمیش���دا ئه‌و به‌ركه‌وتن ‌ه‬ ‫فه‌رهه‌نگی���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیی نوێ جێگه‌یان زیاتر تۆخ بۆوه‌‪ ،‬هۆیه‌كه‌ش���ی ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫بگرنه‌وه‌‪ .‬له‌بنه‌ڕه‌تدا ریشه‌ی سیاسه‌توانانی ب���ۆ بێبایه‌خكردن���ی هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌و‬ ‫ئ���ه‌م ناوچه‌ی���ه‌ هه‌رچه‌ن���د‌ه له‌چینه‌كانی بڕوانه‌ب���ون به‌پرنس���یپی دیموكراس���یی‌و‬ ‫بنه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگ���ه‌ن كه‌چی له‌چوارچێوه‌ی ده‌ستاوده‌ستكردنی ئاشتیانه‌ی ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫پارتایه‌تی���ی‌و دادۆش���ینی دارای���ی واڵت‌و ملن���ه‌دان بۆ یاس���ا له‌الیه‌ن پارته‌ س���وارو‬ ‫ئیس���تغاللكردندا كار له‌س���ه‌ر پێكه‌وه‌نانی زاڵه‌كانی هه‌رێم���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش گۆجكردنی‬ ‫سامانی گه‌ور‌ه ده‌ك ‌هن‌و كۆمپانیای تایبه‌ت پارله‌مانی لێكه‌وته‌وه‌‌و‪ ،‬قه‌یرانێكی قورسی‬ ‫به‌خۆیان دامه‌زراندوه‌‪ ،‬به‌مشێوه‌ش بونه‌ت ‌ه ئابوری���ی به‌دوای خۆیدا هێن���ا‪ ،‬ك ‌ه چینی‬ ‫ده‌اڵڵ‌و پێش���قه‌ره‌وڵی كۆمپانی���ا نه‌وتیی‌و ناوه‌ندو خواره‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ی زه‌بون كردو‬ ‫س���ه‌رمایه‌داریی ‌ه بیانییه‌كان‪ ،‬ده‌ش���ێت ب ‌ه بون���ه‌ زه‌ره‌رمه‌ندی یه‌كه‌می ئ���ه‌و قه‌یرانه‌‪،‬‬ ‫لومپه‌نیزمی حیزبیی یاخود مش���ه‌خۆرانی ئه‌م���ه‌ش له‌كاتێك���دا هیچ هۆش���مه‌ندێك‬ ‫حزب له‌قه‌ڵ���ه‌م بدرێن‪ ،‬له‌كاتێكدا ئه‌وجۆر‌ه له‌ن���اوه‌وه‌و ده‌رێی كوردس���تاندا بڕوا به‌و‌ه‬ ‫سیاس���ه‌توانانه‌ له‌قۆناغی ش���اخ‌و شۆڕشدا ناكات‪ ،‬كه‌ بڕی پێویس���تی پ���اره‌و دارایی‬ ‫به‌ش���ی ه���ه‌ره‌ زۆری���ان هه‌ڵگ���ری بیری نه‌بێت بۆ پڕكردنه‌وه‌ی پێداویس���تییه‌كانی‬ ‫ژیانی خه‌ڵك���ی‪ ،‬به‌بڕیارێكی ناشایس���ته‌‌و‬ ‫چه‌پگه‌رایی‌و ماركسیزم ‪ -‬لینینیزم بون‪.‬‬ ‫به‌گشتیی‪ ،‬له‌روی سایكۆلۆژییه‌و‌ه پارت‌و بێبه‌زه‌ییان���ه‌ قوت���ی خه‌ڵ���ك به‌ن���اوی‬ ‫رێكخس���تنه‌ سیاس���ییه‌كانی كوردس���تان پاش���ه‌كه‌وته‌و‌ه به‌ش���ێوه‌یه‌كی نایاس���ایی‬ ‫له‌س���ه‌ر میرات���ی قه‌به‌ی مێژوی���ی ده‌ژین‪ ،‬بڕدرا‌و‪ ،‬ت���ا ئێس���تاش به‌رده‌وامیی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌و خه‌ونه‌دا یه‌ك ده‌گرن���ه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه هه‌ڵپ ‌ه له‌هه‌مان كاتیش���دا كۆمپانی���ا حزبییه‌كان‬ ‫ده‌ك���ه‌ن ب���ۆ موقه‌ده‌س���كردنی پێش���ین ‌ه س���ه‌رمایه‌كانیان چه‌ند قات زیادی كردوه‌‪،‬‬ ‫مێژوییه‌كانیان‌و‪ ،‬هه‌نگاو ده‌نێن به‌ره‌و یه‌ك به‌واتایه‌كی تر قه‌یرانی دارایی پای ‌ه دارایی ‌ه‬ ‫بیری���ی‌و یه‌ك ره‌نگیی‌و یه‌ك ئاڕاس���ته‌یی‪ ،‬حزبییه‌كانی نه‌له‌رزاندوه‌‪ .‬به‌هه‌رحاڵ‪ ،‬به‌قفڵ‬ ‫ئه‌مانه‌ش تایبه‌تمه‌ندیی هێ���زه‌ تۆتالیتێرو لێ���دان له‌ده‌رگای گه‌وره‌تری���ن دامه‌زراوه‌ی‬ ‫پاوانخوازه‌كان���ن‪ ،‬ك��� ‌ه كار ده‌ك���ه‌ن ب���ۆ دیموكراس���یی زه‌نگی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ "گوتاری‬ ‫ده‌سبه‌س���ه‌رداگرتنی كۆمه‌ڵگه‌و سڕینه‌وه‌ی پاش راپه‌ڕین" لێدرایه‌و‌ه بۆ به‌ زۆنكردنه‌وه‌ی‬ ‫فره‌ ره‌نگی���ی‌و ته‌س���ککردنه‌وه‌ی پانتایی هه‌رێمی كوردستان‌و دابه‌شكردنه‌وه‌ی‪ ،‬له‌و‬ ‫ئازادیی���ه‌كان‪ .‬له‌ناوخۆی پارته‌ سیاس���یی ‌ه ماوه‌ دورودرێژه‌دا هه‌وڵه‌كانی چاكس���ازیی‬ ‫كوردس���تانییه‌كاندا ش���تێك نیی ‌ه به‌ناوی به‌س���ه‌رجه‌م ره‌هه‌نده‌كانی���ه‌وه‌ دوچ���اری‬ ‫دامه‌زراوه‌ی دیموكراس���یی‪ ،‬وات ‌ه پابه‌ندبون شكس���تی گه‌وره‌ ب���ۆوه‌‪ ،‬جه‌نگ���ی داعش‬ ‫نیی���ه‌ به‌پرنس���یپه‌ دیموكراس���ییه‌كانه‌وه‌‪ ،‬كرایه‌ بیانو و پاس���اوێك ب���ۆ له‌به‌ینبردن‌و‬ ‫ك��� ‌ه تێیدا ده‌س���ه‌اڵت له‌بازن���ه‌ی ناوخۆیی نابوتكردن���ی گوت���اری ریفۆرمخوازی���ی‌و‪،‬‬ ‫پارته‌كاندا ده‌ستاوده‌س���تی پ���ێ بكرێت‪ ،‬سس���تكردنی دامه‌زراوه‌كانی چاودێریكردنی‬ ‫ئه‌مه‌ش سه‌ربكێش���ێت بۆ به‌گه‌ڕخس���تنی حكومه‌ت‌و ش���كاندنی ش���كۆی پارله‌مان‌و‬

‫ئه‌مجۆر‌ه‬ ‫حوكمڕانیی ‌ه‬ ‫بێهونه‌ره‌ی‬ ‫له‌كوردستاندا‬ ‫پایه‌داره‌ هێشتا‬ ‫قۆناغی گوتاری‬ ‫پاش راپه‌ڕینی‬ ‫تێنه‌په‌ڕاندوه‌‌و‬ ‫ئه‌قڵییه‌ت ‌ه شاخیی‌و‬ ‫سوننه‌تییه‌كه‌ی‬ ‫ره‌ونه‌قی‬ ‫له‌ده‌ستنه‌داوه‬ ‫مایه‌پوچبونی ئابوریی كوردس���تان‪ .‬له‌روی‬ ‫هه‌رێمیشه‌وه‌ فش���اری گه‌وره‌ له‌ئارادایه‌ بۆ‬ ‫س���ه‌رله‌نوێ داڕش���تنه‌وه‌ی ناوچه‌ی نفوز‬ ‫له‌نێوان به‌ر‌ه هه‌رێمییه‌كاندا (به‌ره‌ی ئێران‪-‬‬ ‫به‌ره‌ی توركیا)‪ .‬خولیای الیه‌نێكی سیاسیی‬ ‫به‌س���ه‌پاندنی ئایدیاكان���ی بۆ س���ه‌پاندنی‬ ‫سیس���ته‌می پاش���ایه‌تیی‌و خیڵگه‌رای���ی‬ ‫نوێ‌و چاوكردن له‌واڵتان���ی كه‌نداو یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌مه‌ترس���یدارترین هه‌وڵه‌كان���ی گۆڕین���ی‬ ‫سیسته‌می سیاس���یی له‌كوردستاندا به‌ره‌و‬ ‫سیسته‌می سه‌رۆكایه‌تیی‌و‪ ،‬په‌راوێزخستنی‬ ‫ته‌واوی هێزه‌ سیاس���ییه‌كانی ت���ر‪ ،‬له‌پاڵ‬ ‫به‌رزكردنه‌وه‌ی دروش���می س���ه‌ربه‌خۆیی‪،‬‬ ‫ك���ه‌ له‌بنه‌ڕه‌تدا زه‌مینه‌ی دیموكراس���یه‌تی‬ ‫سیاس���یی‌و سیس���ته‌می پارله‌مانی���ی تێدا‬ ‫ئاماده‌یی نییه‌‌و‪ ،‬رۆژ له‌دوای رۆژ پرنس���پی ‌ه‬ ‫دیموكراس���ییه‌كان زیاتر ناشرین ده‌كرێن‌و‬ ‫كوردستان به‌ئاڕاس���ته‌ی دیكتاتۆریه‌تێكی‬ ‫كوردیی���دا هه‌نگاو ده‌نێت له‌س���ایه‌ی یه‌ك‬ ‫سه‌ركرده‌و یه‌ك پارتی سیاسیی زاڵبودا‪.‬‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا‪ ،‬سیس���ته‌می ی���ه‌ك پارتیی‬ ‫له‌قۆناغه‌كانی پاش ساڵی ‪ 1917‬له‌ده‌وڵه‌تانی‬ ‫ئه‌وروپای رۆژهه‌اڵتدا ده‌ركه‌وت‪ ،‬پاشتریش‬ ‫به‌ره‌و واڵتانی جیهانی س���ێیه‌م په‌لی كوتا‪،‬‬ ‫لێره‌دا واپێویس���ت ده‌كات ئام���اژه‌ بده‌ین‬ ‫به‌تێزێكی سه‌مۆیل هه‌نتگتۆن – كه‌ یه‌كه‌مین‬ ‫ش���رۆڤه‌كاره‌ س���ه‌باره‌ت به‌دامه‌زراندن���ی‬ ‫یه‌ك پارتیی‌و سیس���ته‌می تاق��� ‌ه پارتێكی‬ ‫دیاریك���راو‪ ،‬نێوب���راو پێیوایه‌ سیس���ته‌می‬ ‫ی���ه‌ك پارتیی به‌هێ���ز به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی ته‌واو پاش���كه‌وتودا به‌دیی‬ ‫نایه‌ت‪ ،‬به‌هه‌مان شێوه‌ش له‌كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‬ ‫ته‌واو پێش���كه‌وتوخوازدا به‌دی���ی نایه‌ت‪،‬‬ ‫ئامانج���ی هه‌نتگت���ۆن له‌م تێزه‌ی���ه‌دا ئه‌و‬ ‫سیس���ته‌مانه‌یه‌‪ ،‬ك��� ‌ه له‌قۆناغ���ی به‌رایی‌و‬ ‫مامناوه‌ندی مۆدێرنه‌دان‪ .‬دامه‌زراندنی تاق ‌ه‬ ‫حزبێ���ك‌و پێڕه‌وی ك���ردن‌و جێبه‌جێكردنی‬ ‫تیۆری ماركس���یزم – لینینی���زم ده‌چێت ‌ه‬ ‫ن���او چوارچێوه‌یه‌كی سۆسیالیس���تییه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌دۆخێكی له‌مش���ێوه‌دا تاقه‌حزبێك ده‌بێت ‌ه‬ ‫ئام���رازی دیكتاتۆریه‌ت���ی چینێ���ك‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ په‌رته‌وازه‌ش كه‌ هه‌نتگتۆن باسی‬ ‫لێوه‌ ده‌كات‪ ،‬به‌الی لینینه‌وه‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك ‌ه‬ ‫له‌ڕوی چینایه‌تییه‌و‌ه په‌رته‌وازه‌یه‌‪ ،‬دیسانه‌و‌ه‬ ‫به‌الی لینین���ه‌وه‌ ئه‌و هێ���زه‌ی ده‌گونجێت‬ ‫ده‌ست به‌سه‌ر هێزه‌كانی تردا بگرێت "چینی‬ ‫پرۆلیت���ار"ه‌‪ ،‬به‌تێڕوانینی ماركس���یزم هه‌ر‬ ‫پارتێكی سیاسیی به‌نمونه‌ وه‌ربگری زاده‌و‬ ‫گوزارشت ‌ه له‌چینێكی دیاریكراو‪ ،‬تاقانه‌بونی‬ ‫پارتێكی���ش گوزارش���ت ‌ه له‌"دیكتاتۆریه‌تی‬ ‫پرۆلیتاری���ا"‪ ،‬ئ���ه‌م دیكتاتۆریه‌ته‌ش وه‌ك‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی لینین هێمای ب���ۆ ده‌كات بریتیی ‌ه‬ ‫له‌خه‌بات���ی چینایه‌تی���ی پرۆلیتاری���ا‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنی به‌ده‌س���تهێناوه‌و جڵ���ه‌وی‬ ‫ده‌سه‌اڵتی گرتۆته‌ده‌ست‪ .‬له‌الیه‌كی تره‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ به‌راورد به‌دۆخی سیاس���یی كوردستان‪،‬‬ ‫تاق���ه‌ پارتێكی سیاس���یی له‌هه‌ڵپه‌دای ‌ه بۆ‬ ‫س���ه‌پاندنی سیس���ته‌می پارتی زاڵ‪ /‬نظام‬ ‫الح���زب الغال���ب‪ predominate party -‬و‬ ‫سیسته‌می خێڵ – ده‌وڵه‌ت‌و‪ ،‬به‌رزكردنه‌وه‌ی‬ ‫دروشمی س���ه‌ربه‌خۆخوازیی به‌بێ ملدان بۆ‬ ‫س���ه‌روه‌ریی یاس���او ده‌ستاوده‌س���تكردنی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت له‌رێگ���ه‌ی هه‌ڵبژاردن���ه‌وه‌و‬ ‫گرتنه‌ده‌ستی زۆربه‌ی جومگ ‌ه هه‌ستیاره‌كانی‬ ‫حوكمڕانیی‪ .‬ئه‌مجۆره‌ سیس���ته‌م ‌ه یه‌كێك‬ ‫له‌و سیس���ته‌مانه‌ی‪ ،‬كه‌ جیۆڤانی سارتۆری‬ ‫له‌كتێبی "پارت‌و سیس���ته‌مه‌ حزبییه‌كان"دا‬ ‫ئاماژه‌ی پێداوه‌و چه‌مكی سیسته‌می حیزب‬

‫– ده‌وڵ���ه‌ت‪ state – party system/‬ی‬ ‫به‌سه‌ردا بڕیوه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچی سه‌باره‌ت به‌هه‌ره‌س‌و هه‌ڵنوتانی‬ ‫گوت���اری هاوچه‌رخی كوردییه‌‪ ،‬كه‌ چه‌ندین‬ ‫گوتاری جیاوازو هه‌مه‌الیه‌ن له‌خۆده‌گرێت‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ "گوتاری ناسیۆنالیس���تیی‪ ،‬گوتاری‬ ‫ریفۆرمخوازی���ی‪ ،‬گوت���اری ئیس�ل�امی‬ ‫پێش���كه‌وتوخوازیی‪ ،‬گوتاری چه‌پ‌و الیه‌ن ‌ه‬ ‫كۆمۆنستییه‌كان‪ ،‬گوتاری سه‌له‌فیزمی نوێ‪،‬‬ ‫گوت���اری به‌رگری���ی‌و رزگاریخوازیی پارتی‬ ‫كرێكارانی كوردس���تان"‪ ،‬ده‌بینین‪ :‬یه‌كه‌م‬ ‫گوت���اری ناسیۆنالیس���تیی‪ ،‬ك��� ‌ه یه‌كێتی‌و‬ ‫پارت���ی نوێنه‌رایه‌تی���ی ده‌ك���ه‌ن به‌ه���ۆی‬ ‫چه‌ندین فاكته‌ره‌وه‌ شكس���تی هێناوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫دروشمه‌ نه‌ته‌وه‌ییانه‌ی به‌رزیان كردبۆوه‌ بۆ‬ ‫دروستكردنی ده‌وڵه‌تی سه‌ربه‌خۆیی كوردیی‬ ‫به‌هۆی به‌رژه‌وه‌ندیی ناماقوڵی سیاسییه‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵدێراون‪ ،‬له‌وه‌ش���دا شكس���تی هێناوه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه به‌درێژایی بیس���ت‌و پێنج ساڵی رابردو‬ ‫نه‌یانتوان���ی له‌ژێر چه‌تری ی���ه‌ك گوتاری‬ ‫ناسیۆنالیس���تیدا كار له‌سه‌ر دانانی خشتی‬ ‫یه‌كه‌م���ی ده‌وڵه‌تی س���ه‌ربه‌خۆی كوردیی‬ ‫بك���ه‌ن‪ .‬دوه‌م گوت���اری ریفۆرمخوازیی‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان نوێنه‌رایه‌تیی ده‌كات‬ ‫شكستی هێناوه‌ له‌به‌دیهێنانی سیسته‌مێكی‬ ‫دادپ���ه‌روه‌ری سیاس���یی‌و‪ ،‬به‌جێگه‌یاندنی‬ ‫دادی كۆمه‌اڵیه‌تیی‌و دابه‌ش���كردنی سامانی‬ ‫واڵت به‌ش���ێوه‌یه‌كی داوه‌ران���ه‌‪ .‬س���ێیه‌م‬ ‫گوتاری ئیسالمی پێش���كه‌وتوخوازیی‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمیی‌و یه‌كگرتویی ئیسالمیی‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیی ده‌كه‌ن شكس���تیان هێناوه‌و‬ ‫نه‌یانتوانیو‌ه له‌باری سیاسیی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیدا‬ ‫هه‌نگاوی گه‌وره‌ بنێن‌و‪ ،‬گوزارشتبن له‌مۆدێلی‬ ‫ئیسالمیی كوردیی‪ .‬چواره‌م گوتاری چه‌پ‌و‬ ‫الیه‌ن���ه‌ كۆمۆنیس���تییه‌كان‪ ،‬له‌جێی خۆیدا‬ ‫چه‌قیه‌وه‌و‪ ،‬له‌سه‌ر ئاستی كرداریی چاالكی‬ ‫نواندن‌و جموجۆڵیان به‌دیی ناكرێت‪.‬‬ ‫له‌ئێستاشدا به‌هۆی ئه‌و شكستانه‌ی‪ ،‬گ ‌ه‬ ‫گوتاره‌ جیاوازه‌كان تێی كه‌وتون هه‌س���ت‬ ‫به‌ده‌ركه‌وتنی "بۆشاییه‌كی ده‌رونیی" ده‌ڵب‬ ‫ده‌كرێ���ت‌و‪ ،‬تاكی كورد گی���رۆده‌ی جۆرێك‬ ‫له‌سه‌رلێش���یواوی بۆت���ه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌رنجه‌كان‬ ‫زیاتر له‌سه‌ر گوتاری س���ه‌له‌فیزمی نوێ‌و‬ ‫هه‌ژمون‌و گوتاری به‌رگریی‌و رزگاریخوازیی‬ ‫پارتی كرێكارانی كوردستانه‌‪ ،‬به‌وهۆیه‌شه‌و‌ه‬ ‫باوه‌ڕیارو هه‌واداری گه‌وره‌ له‌ده‌وری ئه‌و دو‬ ‫گوتاره‌ قوت بونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه پارت‌و رێكخستن ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كانی تر به‌مه‌ترسی له‌قه‌ڵه‌م ده‌ده‌ن‬ ‫بۆ س���ه‌ر پێگه‌و جه‌ماوه‌ریان‪ .‬ئه‌و بۆشایی ‌ه‬ ‫ده‌رونیی��� ‌ه ده‌ڵبه‌ی له‌ئێس���تادا كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫كوردیی گرتۆته‌و‌ه زاده‌ی داخزانی گوتاری‬ ‫پاش راپه‌ڕینه‌و به‌كه‌ڵه‌كه‌بونی گرفته‌كانیش‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی بیرۆكراس���یه‌تی حزبیی‌و‬ ‫به‌حزبیكردنی س���ه‌رجه‌م كایه‌كاندا په‌ره‌ی‬ ‫پێدراوه‌‪.‬‬ ‫له‌كۆتایی���دا‪ ،‬پێویس���ته‌ خوێندن���ه‌وه‌و‬ ‫ته‌ته‌ڵ���ه‌ی ره‌خنه‌یی زانس���تیی وردو توند‬ ‫بكرێت بۆ تێگه‌یش���تن له‌دۆخی باش���وری‬ ‫كوردس���تان‌و‪ ،‬س���ه‌رله‌به‌ری پاش���كه‌وتن ‌ه‬ ‫سیاس���یی‪ ،‬كۆمه‌اڵیه‌تی���ی‪ ،‬فه‌رهه‌نگی���ی‌و‬ ‫ئابوریی���ه‌كان‪ ،‬ك ‌ه له‌ماوه‌ی بیس���ت‌و پێنج‬ ‫س���اڵی رابردودا هاتونه‌ته‌ ئ���اراوه‌‪ ،‬له‌پاڵ‬ ‫شكس���تهێنانی ئه‌زم���ون ده‌س���ه‌اڵتداریی‬ ‫كوردیی‌و هه‌ره‌س���ی گوت���اری هاوچه‌رخی‬ ‫كوردیی‪ ،‬هه‌روه‌ها چه‌قینی گه‌شه‌س���ه‌ندنی‬ ‫هه‌مه‌الیه‌ن له‌گش���ت كایه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫كوردیدا‪ ،‬ئه‌وانه‌ی په‌یوه‌ستن به‌پاشكه‌وتنی‬ ‫فه‌رهه‌نگیی‌و درێژبونه‌وه‌ی ئه‌و هه‌ڵه‌و قۆرت ‌ه‬ ‫مێژوییان���ه‌ی‪ ،‬ك ‌ه له‌مێژ‌ه ده‌س���ه‌اڵتدارانی‬ ‫كورد له‌ئاس���تیاندا واقوڕماون‌و‪ ،‬به‌درێژایی‬ ‫ئه‌و سااڵنه‌ نه‌بونه‌ت ‌ه وانه‌و هیچ په‌ندێكیان‬ ‫لێ وه‌رنه‌گی���راوه‌‪ .‬له‌هه‌موش���یان گرنگتر‬ ‫شكس���تهێنان له‌وه‌دا ك ‌ه كوردستان بكرێت ‌ه‬ ‫مه‌ناره‌ی دیموكراس���یی‌و چ���اوی لێبكرێت‪.‬‬ ‫سه‌ره‌نجام ئه‌مجۆره‌ حوكمڕانییه‌ بێهونه‌ره‌ی‬ ‫له‌كوردس���تاندا پایه‌داره‌ هێش���تا قۆناغی‬ ‫گوتاری پ���اش راپه‌ڕین���ی تێنه‌په‌ڕاندوه‌‌و‬ ‫ئه‌قڵییه‌ت���ه‌ ش���اخیی‌و س���وننه‌تییه‌كه‌ی‬ ‫ره‌ونه‌قی له‌ده‌س���تنه‌داوه‌‪ ..‬هاتنه‌پێش���ی‬ ‫ئه‌و دۆخه‌ی ئێس���تاش بۆ پێك���ڕا گرێدانی‬ ‫ئه‌وجۆره‌ ل ‌ه سیاس���ه‌تكردن‌و ئاوێته‌كردنی‬ ‫تێڕوانین ‌ه سیاسییه‌ ژه‌نگگرتو و ساخته‌كان‬ ‫هیچی لێ سه‌وز نابێت‌و‪ ،‬خیانه‌ته‌ له‌ده‌نگی‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیی‌و ش���ه‌پۆلی دژه‌ ده‌س���ه‌اڵتیی‌و‬ ‫به‌رده‌وامیدان���ه‌ به‌و ئه‌قڵییه‌ته‌ داوه‌ش���او‬ ‫و ن���اوزڕاوه‌ی ب���ازاڕی سیاس���ه‌تكردن‬ ‫له‌كوردستاندا‪ ،‬ك ‌ه جگ ‌ه له‌كه‌رامه‌تشكێنیی‌و‬ ‫بێبه‌هاكردنی س���ه‌نگی جه‌ماوه‌ری په‌رۆش‬ ‫بۆ گۆڕانكاریی چ ش���تێكی تری نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها به‌رهه‌مهێنان���ه‌وه‌ی هه‌مان كرده‌و‬ ‫گه‌م���ه‌ی مێژویی – سیاس���یی پێش���وه‌و‬ ‫س���ه‌رله‌نوێ فراوانكردنه‌وه‌ی ئه‌و له‌تبون‌و‬ ‫كه‌لێن���ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ی���ه‌‪ ،‬كه‌ پت���ر له‌ دو‬ ‫ده‌یه‌ی���ه‌ جه‌نگی بۆ ده‌كرێ���ت به‌بێئه‌وه‌ی‬ ‫به‌قازانجی یه‌كێك له‌و دو به‌ره‌یه‌ بشكێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ئاینده‌شدا هه‌مان ملمالنێی مێژویی درێژ‌ه‬ ‫ده‌كێش���ێت‌و ده‌ورانێك���ی تری���ش ره‌وتی‬ ‫ده‌سه‌اڵتخوازیی ته‌مه‌نیان درێژده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫كچ ‌ی فڕۆكه‌وانه‌كه‌ ‌ی سه‌دام نهێنییه‌كان ئاشكرا ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫به‌هه‌مو به‌شه‌كانی‌ جه‌سته‌و مێشك‌و‬ ‫گیانمه‌وه‌ له‌سه‌دام ده‌ترسام‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ترسه‌ له‌ساته‌ ئاسوده‌ییه‌كانی‌‬ ‫هاوسه‌رگیرییه‌كه‌شمدا له‌ڤێرجینیا هه‌ر‬ ‫له‌گه‌ڵمدا بو‪ ...‬ته‌نانه‌ت له‌ماڵی‌ خۆشماندا‬ ‫ده‌ترسام به‌ئاشكرا پێ ‌ی بڵێم (سه‌دام‬ ‫حسێن)‪ ،‬كچی‌ فڕۆكه‌وانه‌ تایبه‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫سه‌دام به‌م جۆره‌ گوزارشت له‌ژیانی‌ خۆی‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫كتێب����ی‌ له‌نێ����وان دو جیهان����دا‪ :‬هه‌اڵت����ن‬ ‫له‌س����ته‌مكاری‌‌و گ����ه‌وره‌ بون له‌س����ێبه‌ری‌‬ ‫سه‌دامدا‪ ،‬نوس����ینی‌ زه‌ینه‌ب سالبی‌‌و الوری‌‬ ‫بێكلونده‌‪ ،‬ئ����ه‌م كتێبه‌ له‌ وه‌رگێڕانی‌‪ :‬هێمن‬ ‫تاهیرو دڵشاد محه‌مه‌دو عه‌دنان ئیبراهیمه‌‪،‬‬ ‫خانه‌ی‌ وه‌رگێڕان له‌سلێمانی‌ له‌دوتوێی‌ (‪)360‬‬ ‫الپه‌ڕه‌دا كتێبه‌كه‌ی‌ چاپ‌و باڵوكردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل����ه‌م كتێب����ه‌دا نوس����ه‌ر ب����اس له‌ژیانی‌‬ ‫خ����ۆی‌‌و خێزانه‌ك����ه‌ی‌‌و تێكه‌اڵوب����ون له‌گه‌ڵ‬ ‫خانه‌واده‌ی‌ سه‌دام حس����ێن‌و ژیانی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫سه‌دام‌و مناڵه‌كانی‌ له‌شه‌وان‌و له‌ناو كۆشكه‌‬ ‫تایبه‌ته‌كانی‌ ده‌كات‪ .‬ئه‌مه‌ جگه‌له‌وه‌ی‌ باس‬ ‫له‌كارو چاالكییه‌كانی‌ رێكخراوه‌كه‌ی‌ له‌ئه‌مریكا‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كه‌ بۆ هاوكاری‌ ژنان دایمه‌زراندوه‌‪.‬‬ ‫كچی‌ فڕۆكه‌وانه‌كه‌‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ س����ه‌دام حس����ێن هی����چ‬ ‫خزمایه‌تییه‌كی‌ له‌گه‌ڵ بنه‌ماڵه‌كه‌ی‌ زه‌ینه‌بدا‬ ‫نه‌بوه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌ه����ۆی‌ كاره‌ك����ه‌ی‌ باوكی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌‌و تێكه‌اڵوی‌ له‌نێوانیاندا دروس����ت‬ ‫بوه‌‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‪ :‬هه‌ندێك له‌پشوی‌‬ ‫هه‌فت����ه‌ی‌ ته‌مه‌نی‌ منداڵی‌‌و س����ه‌راپای‌ الویم‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئ����ه‌ودا به‌س����ه‌ربرد‪ .‬فێركرابوم به‌‬ ‫"عه‌مو" بانگی‌ بكه‌م‌و ئه‌ویش وه‌ك برازایه‌ك‬ ‫هه‌ڵس����وكه‌وتی‌ له‌گ����ه‌ڵ ده‌ك����ردم‪ ...‬باوكم‬ ‫فڕۆكه‌وان����ی‌ ئه‌و بو‪ ،‬س����ه‌دام له‌س����ه‌ره‌تای‌‬ ‫هه‌ش����تاكاندا ب����ۆ خزمه‌ت����ی‌ خ����ۆی‌ وه‌ك‬ ‫فڕۆكه‌وانێ����ك دایمه‌زراندبو‪ .‬كاتێك له‌عێراق‬ ‫گ����ه‌وره‌ ده‌ب����وم خه‌ڵك ‌ی ئاس����ایی‌ به‌ "كچه‌‬ ‫فڕۆكه‌وان����ه‌" ئاماژه‌یان ب����ۆ ده‌كردم‪ ،‬منیش‬ ‫رقم له‌و ده‌س����ته‌واژه‌یه‌ ده‌بوه‌وه‌و ئێستاشی‌‬ ‫له‌سه‌ر بێت هه‌ر رقم لێی‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دایكی‌ زه‌ینه‌ب كه‌ ش����یعه‌ بوه‌ له‌س����اڵی‌‬ ‫(‪ )1968‬هاوسه‌رگیریی ئه‌نجامداوه‌‪ ،‬باوكی‌‬ ‫زه‌ین����ه‌ب بڕوانامه‌ی‌ خوێندن����ی‌ ئه‌كادیمیای‌‬ ‫فڕۆكه‌وانی‌ له‌س����كۆتله‌ندا به‌ده‌س����تهێناوه‌‪.‬‬ ‫ساڵێك پاش ئه‌و هاوسه‌رگیرییه‌و له‌و مانگه‌ی‌‬ ‫باوكی‌ له‌الیه‌ن هێڵی‌ ئاس����مانی‌ عێراقییه‌وه‌‬ ‫پله‌كه‌ی‌ بۆ كاپت����ن به‌رزكراوه‌ته‌وه‌ زه‌ینه‌ب‬

‫خوانی‌ ئێواره‌ بیخوێنێته‌وه‌‪ .‬جارنا‌جارێكیش‬ ‫ناوه‌كانیانی‌ ده‌هێنایه‌ ناو گفتوگۆوه‌‪ ..‬سه‌دام‬ ‫وه‌ك ئه‌وان ته‌ماشای‌ خۆی‌ ده‌كردو هه‌وڵیده‌دا‬ ‫له‌وانیش زیاتر بێت‪ .‬عالیه‌ش ده‌ڵێت‪ :‬سه‌دام‬ ‫بانگه‌شه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ ده‌كرد سه‌ركرده‌یه‌ك به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك ش����وێنی‌ بكه‌ون‌و بیپه‌رستن‪،‬‬ ‫ئیدی‌ سه‌ركرده‌ نییه‌‪.‬‬

‫له‌دایكبوه‌‪ ،‬دواتریش دو ب����رای‌ به‌ناوه‌كانی‌‬ ‫حه‌یده‌رو حه‌سه‌ن له‌دایكبون‪ .‬ناوبراو ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫خانه‌واده‌كه‌م هیچ ئاره‌زویه‌كیان له‌سیاسه‌ت‬ ‫نه‌ب����و‪ ،‬باوكم ك����وڕی‌ به‌رپرس����ێكی‌ دیاری‌‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ په‌روه‌رده‌ بو خۆی‌ له‌سیاس����ه‌ت‬ ‫كه‌نارگیر كردبو‪ .‬دایكیش����م هه‌رگیز حه‌زی‌‬ ‫به‌كۆبونه‌وه‌ی‌ حزبی‌ نه‌ده‌كرد‪.‬‬

‫هیوایه‌ته‌كانی‌ سه‌دام‬ ‫له‌م كتێبه‌دا زه‌ینه‌ب به‌ده‌ر له‌بیره‌وه‌رییه‌كان ‌ی‬ ‫خۆی‌‪ ،‬س����ودی‌ له‌بیره‌وه‌رییه‌كان����ی‌ دایكی‌‬ ‫وه‌رگرت����وه‌ ك����ه‌ له‌په‌ڕاوێكدا تایب����ه‌ت بۆی‌‬ ‫نوس����یوه‌‪ .‬عالیه‌ی‌ دایكی‌ زه‌ینه‌ب له‌باره‌ی‌‬ ‫هیوایه‌ته‌كانی‌ س����ه‌دامه‌وه‌ ده‌ڵێت‪ :‬راوكردن‬ ‫یه‌كێ����ك ب����و له‌هیوایه‌ته‌كانی‌‪ ..‬مه‌ش����روبی‌‬ ‫زۆر ده‌خوارده‌وه‌و ویس����كی‌ شیفاس ریگاڵی‌‬ ‫سكۆتله‌ندی‌ الپه‌سه‌ند بو‪ ...‬مه‌راقی‌ له‌سه‌ما‬ ‫بو‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌ی له‌گه‌ڵ میوزیكی‌ رۆژئاواییدا‪،‬‬ ‫وێ����ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌رگیز له‌س����ه‌ماكردن ماندو‬ ‫نه‌ده‌بو‪ ،‬كه‌چی‌ نه‌ سه‌ماكه‌رو نه‌ مه‌یخۆرێكی‌‬ ‫باش بو‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر له‌ب����اره‌ی‌ خ����واردن‌و خواردنه‌وه‌ی‌‬ ‫س����ه‌دامه‌وه‌‪ ،‬عالی����ه‌ ده‌ڵێت‪ :‬س����ه‌دام زۆر‬ ‫حه‌زی‌ له‌گۆش����ت بو‪ ،‬رۆژانه‌ مه‌ڕی‌ نوێی‌ بۆ‬ ‫سه‌رده‌بڕرا‪ .‬ستافی‌ چێشتخانه‌كه‌ی‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫مه‌س����یحی‌ بون‪ ..‬تا زۆرتری‌ بخواردایه‌ته‌وه‌‬ ‫زیاتر شادمان ده‌بو‪ ،‬قه‌ت نه‌مبینی‌ ره‌فتارێكی‌‬ ‫سه‌رخۆشانه‌ بكات‪ .‬وا ده‌رده‌كه‌وت خواردنه‌وه‌‬ ‫زیات����ر ده‌یگه‌ش����ێنێته‌وه‌‌و ش����ه‌وق‌و زه‌وقی‌‬ ‫پێده‌دا‪ .‬هه‌ندێكجار ساته‌ میهره‌بانه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫كاتانه‌ بون كه‌ ده‌یخوارده‌وه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ئاره‌زوی‌ سێكس����ی‌ سه‌دام‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬سه‌دام هه‌رگیز سڵی له‌به‌كارهێنانی‌‬ ‫ئافره‌ت بۆ خۆشییه‌كانی‌ خۆی‌ نەدەکردەوە‪.‬‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌ك باس����ی‌ به‌غدای‌ ده‌كرد وه‌ك‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ ژنێك بێت‌و ئه‌ویش خۆشه‌ویس����تی‌‬ ‫له‌گه‌ڵدا ب����كات‪ ...‬هه‌رگیز له‌ژن تێر نه‌ده‌بو‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ چه‌ندین ژنی‌ له‌به‌رده‌ستدا بو‪.‬‬ ‫ده‌یوت ده‌مه‌وێت قه‌ره‌بوی‌ رۆژه‌ سه‌خته‌كانی‌‬ ‫باوكم بۆچی‌ وازی‌ هێنا؟‬ ‫ژیانی‌ گه‌نجی‌‌و چاالكی‌ سیاس����ی‌ بكه‌مه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تای‌ س����اڵی‌ (‪ )1982‬باوك����ی‌‬ ‫له‌ئێواره‌یه‌كدا پێیوتین‪ :‬كاتێك له‌زیندان بوم‬ ‫زه‌ینه‌ب كراوه‌ته‌ فڕۆكه‌وانی‌ سه‌رۆك كۆماری‌‬ ‫چێژم له‌جوتبونی‌ دو باڵنده‌ش بینیوه‌‪.‬‬ ‫بو نه‌جاتم بو‪ ،‬ئه‌و ش����ه‌وه‌ زۆر ش����ادمان‌و عێراق‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ دۆخی‌ عێراق‌و چاودێری‌‬ ‫میهره‌بان بو‪ ..‬ئه‌و شه‌وه‌ باسی‌ له‌هاوڕێیه‌كی‌ به‌رده‌وام����ی‌ ده‌زگا موخابه‌راتیی����ه‌كان‌و‬ ‫كرد به‌ناوی‌ محه‌م����ه‌د ئه‌لهه‌مه‌دانی‌ وه‌زیری‌ ره‌فتاره‌كان ‌ی س����ه‌دامه‌وه‌ هه‌رگیز به‌و كاره‌ی‌‬ ‫به‌كرو سه‌دام‌و هیتله‌ر‬ ‫به‌گوێره‌ی‌ گێڕانه‌وه‌كانی‌ زه‌ینه‌ب‪ ،‬سه‌دام په‌روه‌رده‌ كه‌ به‌تۆمه‌تی‌ خیانه‌ت كوشتبوی‌‪ ،‬خۆش����حاڵ نه‌ب����وه‌‪ ،‬به‌پێ����ی‌ گێڕانه‌وه‌كانی‌‬ ‫چه‌ند رۆژێك به‌رله‌وه‌ی‌ ببێته‌ سه‌رۆك كۆمار له‌كاتێكدا ش����ه‌وێك پێش ئ����ه‌وه‌ی‌ بیكوژێت زه‌ین����ه‌ب‪ ،‬دواتری����ش داوای‌ له‌منداڵه‌كان����ی‌‬ ‫كردوه‌ ئه‌و بابه‌ته‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ خێزان به‌هیچ‬ ‫كاتێ����ك چوه‌ت����ه‌ ماڵیان به‌ته‌نه����ا بوه‌ یان خوانی‌ ئێواره‌ی‌ له‌گه‌ڵ خواردبو‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ خوێندن����ه‌وه‌ی‌ كتێبه‌وه‌‪ ،‬زه‌ینه‌ب جۆرێك باس نه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫یه‌ك پاسه‌وانی‌ له‌گه‌ڵدا بوه‌‪ .‬دواتر ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫زه‌ین����ه‌ب دۆخی‌ خێزانه‌كه‌ی����ان له‌و چه‌ند‬ ‫شه‌وێكی‌ ته‌مموزی‌ ساڵی‌ (‪ )1979‬كاتژمێر ده‌ڵێت‪ :‬ده‌زانم س����ه‌دام كتێبه‌كانی‌ هیتله‌رو‬ ‫هه‌شتی‌ ئێواره‌ هات بۆ ماڵمان‌و وتی‌ له‌پیاوه‌ س����تالینی‌ كۆده‌ك����رده‌وه‌‪ ،‬هه‌ندێكجاری����ش س����اڵه‌ی‌ باوك����ی‌ فڕۆكه‌وانی‌ س����ه‌دام بوه‌‪،‬‬ ‫پیره‌كه‌ "مه‌به‌س����تی‌ ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن به‌كر" خزمه‌تكارێك����ی‌ هه‌بو ب����ۆ ‌ی ده‌هێنا تا دوای‌ به‌م جۆره‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‪ :‬له‌پاش ئه‌و س����اڵه‌‬

‫هه‌رگیز له‌ژن تێر‬ ‫نه‌ده‌بو له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی چه‌ندین ژن ‌ی‬ ‫له‌به‌رده‌ستدا بو‪ .‬ده‌یوت‬ ‫ده‌مه‌وێت قه‌ره‌بو ‌ی‬ ‫رۆژ‌ه سه‌خته‌كان ‌ی‬ ‫ژیانی‌ گه‌نجی‌‌و چاالك ‌ی‬ ‫سیاس ‌ی بكه‌مه‌وه‌‬

‫شه‌ڕی‌ ئێران‌و جه‌نگی‌ كه‌نداو‬ ‫عالی����ه‌ له‌بیره‌وه‌رییه‌كان����دا ب����ه‌م جۆر‌ه‬ ‫ساتی‌ ده‌ستپێكردنی‌ شه‌ڕی‌ هه‌شت ساڵه‌ی‌‬ ‫عێراق‌و ئێران ده‌گێڕێته‌وه‌‪ :‬ش����ه‌وێك سه‌دام‬ ‫ناردی‌ به‌ش����وێنمانداو له‌نزیك روباری‌ دیجله‌‬ ‫ئاهه‌نگمان ده‌گێڕا‪ ..‬سه‌دام وه‌ك ئاو ویسكی‌‬ ‫ده‌خ����وارده‌وه‌‪ .‬له‌ه����ه‌ر كاتژمێرێكدا یه‌كێك‬ ‫له‌پاسه‌وانه‌كانی‌ ده‌هات‌و قسه‌یه‌كی‌ ده‌چرپاند‬ ‫به‌گوێیدا‪ .‬له‌نیوه‌ ش����ه‌ودا پاش ئه‌وه‌ی‌ سێ‌‬ ‫چاره‌كی‌ بتڵێك ویسكی‌ خوارده‌وه‌‪ ،‬به‌ده‌نگی‌‬ ‫به‌رز وه‌اڵمی‌ پاس����ه‌وانێكی‌ دایه‌وه‌ "لێیانده‌و‬ ‫ب����ا یارییه‌ك����ه‌ ده‌س����ت پێبكات"‪ ،‬س����به‌ی‌‬ ‫رۆژ تێگه‌یش����تین كه‌ش����تییه‌كانی‌ ناردوه‌ بۆ‬ ‫شه‌تلعه‌ر‌هب‌و به‌م ش����ێوه‌یه‌ جه‌نگی‌ هه‌شت‬ ‫ساڵه‌ی‌ عێراق‌و ئێران ده‌ستی‌ پێكرد‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ س����ه‌دام په‌الم����اری‌ كوه‌یتی‌‬ ‫داو داگی����ری‌ كرد‪ ،‬ئه‌مەریكا س����ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هاوپه‌یمانییه‌ك����ی‌ نێوده‌وڵه‌ت����ی‌ ك����رد ب����ۆ‬ ‫ده‌ركردن����ی‌ هێزه‌كانی‌ س����ه‌دام له‌ كوه‌یت‌و‬ ‫ئه‌وه‌ش به‌ش����ه‌ڕی‌ كه‌نداو ناس����راوه‌‪ .‬عالیه‌‬ ‫ده‌ڵێ����ت‪ :‬دواهه‌مین جار ل����ه‌ (‪/28‬كانونی‌‬ ‫یه‌كه‌م‪ )1990/‬سه‌دامم بینی‌‪ ،‬دو هه‌فته‌ پێش‬ ‫هه‌اڵیس����انی‌ جه‌نگی‌ كه‌نداو بو‪ ..‬راسته‌وخۆ‬ ‫پرس����یارم لێك����رد ئای����ا پێش����بینی‌ جه‌نگ‬ ‫ده‌كات؟ له‌وه‌اڵم����دا وت����ی‌‪ :‬ئه‌مریكیی����ه‌كان‬ ‫هێرش ناكه‌نه‌ س����ه‌ر عێ����راق‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫ترسیان له‌كاردانه‌وه‌ی‌ عه‌ره‌به‌كانی‌ تر هه‌یه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها بڕوای‌ وابو سه‌ربازه‌ ئه‌مریكییه‌كان‬ ‫ناتوانن به‌رگه‌ی‌ گه‌رمای‌ عێراق بگرن‪.‬‬

‫م����ن‌و براكانم گرفت����اری‌ ژیانی‌ عه‌مو بوین‪..‬‬ ‫ئێمه‌ هه‌رگیزو ته‌نانه‌ت بۆ س����اتێكیش ئازاد‬ ‫نه‌بوین‪ ،‬دایك����م‌و باوكم هه‌مو ئ����ه‌و ماوه‌یه‌‬ ‫ئه‌وه‌یان ده‌زانی‌‪ ،‬هه‌ر له‌به‌رئه‌وه‌ش بو باوكم‬ ‫هه‌رگیز نه‌یده‌ویس����ت ببێ����ت به‌فڕۆكه‌وانی‌‬ ‫سه‌رۆك كۆمار‪ .‬دایكیشی‌ ده‌ڵێت‪ :‬هاوڕێیه‌تی‌‬ ‫عه‌مو ئاسان نه‌بو‪ ..‬هه‌رگیز متمانه‌ی‌ به‌هیچ‬ ‫پیاوێك نه‌ده‌كرد تاوه‌كو متمانه‌ی‌ به‌ژنه‌كه‌ی‌‬ ‫نه‌كردایه‌‪.‬‬ ‫حسێن كامیلی‌ زاوای‌ س����ه‌دام هه‌رچه‌نده‌‬ ‫بڕوانامه‌ی‌ شه‌شی‌ ئاماده‌یشی‌ نه‌بوه‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫لێپرس����راوی‌ پرۆگرامی‌ چه‌ك‌و دروستكردنی‌‬ ‫كه‌لوپه‌لی‌ س����ه‌ربازی‌ ب����وه‌‪ ،‬یه‌كێك بوه‌ له‌و‬ ‫كه‌س����انه‌ی‌ ئه‌رك����ی‌ چاودێریكردن����ی‌ باوكی‌‬ ‫زه‌ینه‌بی‌ پێ‌ سپێردراوه‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫راپۆرتێك له‌باوكی‌ زه‌ینه‌ب ده‌دات‪ ،‬س����ه‌دام‬ ‫بانگ����ی‌ ده‌كات‌و پێی‌ ده‌ڵێ����ت‪ :‬دو بژاده‌رت‬ ‫له‌به‌رده‌مدایه‌‪ :‬هاوڕێیه‌تی‌ من یان فڕۆكه‌وانی‌‬ ‫م����ن؟ زه‌ین����ه‌ب ده‌ڵێت‪ :‬باوك����م هاوڕێیه‌تی‌‬ ‫ئ����ه‌وی‌ هه‌ڵب����ژاردو وه‌ك كاپتنێك گه‌ڕایه‌وه‌‬ ‫س����ه‌ر كاره‌كه‌ی‌‪ ،‬دواجاریش وه‌ك سه‌رۆكی‌‬ ‫فڕۆكه‌وانی‌ مه‌ده‌نی‌ عێراق ده‌ستنیشانكرا‪.‬‬ ‫خوێندنی‌ كچه‌كانی‌ سه‌دام‬ ‫سه‌دام حسێن س����ێ‌ كچی‌ هه‌بوه‌‪ ،‬ره‌غه‌د‬ ‫س����اڵێك له‌زه‌ینه‌ب گه‌وره‌تر ب����وه‌‪ ،‬ره‌نا دو‬ ‫س����اڵ له‌ زه‌ینه‌ب بچوكترو حه‌الش هه‌ش����ت‬ ‫ساڵ بچوكتر بوه‌‪ .‬زه‌ینه‌ب ئاشكرای‌ ده‌كات‬ ‫كچه‌كانی‌ سه‌دام له‌خوێندنگه‌یه‌كی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫س����ه‌ر به‌كۆش����ك ده‌یانخوێند‪ ،‬نه‌ده‌بو كچه‌‬ ‫تكریتیی����ه‌كان له‌گ����ه‌ڵ ئه‌وان����ه‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫كۆش����ك تێكه‌اڵو بن‪ ،‬هه‌روه‌ها لقێكی‌ جیای‌‬ ‫زانكۆی����ی‌ دام����ه‌زرا تا زه‌مانێ����ك ته‌مه‌نیان‬ ‫گه‌وره‌بو تیای‌ بخوێنن‪.‬‬ ‫زه‌ینه‌ب ده‌ڵێت‪ :‬كچه‌كانی‌ سه‌دام هه‌رگیز‬ ‫رێگه‌یان پێنه‌درا واڵت به‌جێبهێڵن‪ .‬هیچ كات‬ ‫چانسی‌ ئه‌وه‌یان نه‌بو له‌بۆتیكه‌كانی‌ له‌نده‌ن‌و‬ ‫پاریس یان له‌مۆڵه‌كان����ی‌ ئه‌مریكا كه‌لوپه‌ل‬ ‫بكڕن‪ .‬به‌اڵم كه‌ته‌لۆگی‌ هه‌مو مۆده‌یه‌كی‌ ئه‌م‬ ‫سه‌رزه‌وییه‌یان له‌به‌رده‌ستدا بو‪ ،‬ئاماژه‌یان بۆ‬ ‫جلوبه‌رگی‌ هه‌ر كه‌س����ێك بكردایه‌و بیانوتایه‌‬ ‫حه‌زمان لێیه‌ت����ی‌‪ ،‬ئیتر ده‌بو جلپۆش����ه‌كه‌‬ ‫جله‌كه‌ی‌ پێ‌ ببه‌خشینایه‌‪.‬‬ ‫زانكۆو كیمیابارانی‌ هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫زه‌ینه‌ب كاتێك له‌زانكۆی‌ موسته‌نس����ریی ‌ه‬ ‫له‌به‌ش����ی‌ زمان خوێندویه‌تی‌‪ ،‬كچێكی‌ كورد‬ ‫به‌ن����اوی‌ النه‌ بوه‌ته‌ هاوڕێ����ی‌‪ ،‬ده‌ڵێت‪ :‬النه‌‬ ‫كچی‌ دایك‌و باوكێكی‌ پس����پۆڕو به‌توانا بو‪،‬‬ ‫یه‌كێك له‌و ش����تانه‌ی‌ النه‌ به‌دڵ����م بو ئه‌وه‌‬ ‫بو به‌الیه‌وه‌ قورس بو هه‌س����ت‌و سۆزه‌كانی‌‬

‫‪17‬‬

‫ده‌رنه‌بڕێت‪ .‬دواتر دێته‌ س����ه‌ر باسی‌ روداوی‌‬ ‫كیمیاباران����ی‌ هه‌ڵه‌بجه‌و ده‌ڵێ����ت‪ :‬رۆژێكیان‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌ ده‌مانخوێند‪ ،‬به‌گوێمدا چرپاندی‌‌و‬ ‫وتی‌ پێویس����ته‌ نهێنییه‌كت پێ‌ بڵێم كه‌ زۆر‬ ‫ناخۆشه‌‪ .‬له‌ باكور حكومه‌ت گازی‌ كیمیایی‌‬ ‫رش����توه‌ به‌س����ه‌ر كورده‌كان����داو هه‌زاره‌ها‬ ‫كه‌س����یان لێ‌ م����ردون‪ .‬دوای‌ بیس����تنی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌واڵ����ه‌‪ ،‬زه‌ینه‌ب ده‌ڵێ����ت‪ :‬نه‌متوانی‌ هیچ‬ ‫كاردانه‌وه‌یه‌ك����م هه‌بێت‌و هیچ ش����تێكی‌ پێ‌‬ ‫بڵێم‪.‬‬ ‫سێ‌ هاوسه‌رگیری‌‬ ‫زه‌ینه‌ب س����ێجار پرۆس����ه‌ی‌ هاوسه‌رگیر ‌ی‬ ‫ئه‌نجام����داوه‌‪ .‬ج����اری‌ یه‌كه‌می����ان له‌گ����ه‌ڵ‬ ‫خوێندكارێك����ی‌ زانكۆ كه‌ خه‌ڵكی‌ س����امه‌ڕا‬ ‫بوه‌و س����وننه‌ مه‌زه‌ب ب����وه‌‪ ،‬دوای‌ ماره‌بڕین‬ ‫له‌یه‌كتر جیابونه‌ته‌وه‌‪ .‬جاری‌ دوه‌میان شوی‌‬ ‫به‌كوڕێكی‌ شیعه‌ مه‌زهه‌بی‌ دانیشتوی‌ ئه‌مریكا‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ خراپی‌ مامه‌ڵه‌ی‌ خۆی‌‌و‬ ‫خێزانه‌كه‌ی����ه‌وه‌ دوای‌ گواس����تنه‌وه‌ی‌ لێ����ی‌‬ ‫جیابۆته‌وه‌‪ .‬ئه‌م هاوس����ه‌رگیرییه‌ش له‌سه‌ر‬ ‫داوای‌ دایك����ی‌ بوه‌‪ ،‬چونك����ه‌ وه‌كو زه‌ینه‌ب‬ ‫باسیده‌كات دایكی‌ وتویه‌تی‌ له‌ترسی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌كه‌وێته‌ به‌ر په‌الماری‌ حه‌زه‌ سێكسییه‌كانی‌‬ ‫سه‌دام‪ ،‬بڕیاریداوه‌ له‌عێراق دوری‌ بخاته‌وه‌‪.‬‬ ‫هاوس����ه‌رگیری‌ س����ێیه‌می‌ زه‌ینه‌ب له‌گه‌ڵ‬ ‫كوڕێك����ی‌ ب����ه‌ ره‌گ����ه‌ز فه‌له‌س����تینی‌ ب����وه‌‬ ‫به‌ناوی‌ ئه‌مجه‌د ل����ه‌ كانونی‌ دوه‌می‌ ‪،1993‬‬ ‫هه‌ردوكیان له‌كاتی‌ خوێندنی‌ زانكۆ یه‌كتریان‬ ‫ناس����یوه‌و تائێستاش پێكه‌وه‌ ده‌ژین‪ .‬له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌مو ئه‌وانه‌ش����دا زه‌ینه‌ب رۆژی‌ روخاندنی‌‬ ‫رژێمه‌كه‌ی‌ سه‌دام حسێن به‌خۆشترین رۆژی‌‬ ‫ژیانی‌ ناوده‌بات‪.‬‬ ‫سه‌دام له‌ئه‌مریكا‬ ‫زه‌ین����ه‌ب هه‌رچه‌ن����ده‌ له‌س����ه‌ره‌تا ‌ی‬ ‫نه‌وه‌ده‌كان����ه‌وه‌ عێراق����ی‌ به‌جێهێش����توه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌م كتێبه‌دا ترس����ی‌ خۆی‌ له‌س����ه‌دام‬ ‫ناش����ارێته‌وه‌ ت����ا ئه‌وكات����ه‌ی‌ رژێمه‌ك����ه‌ی‌‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌ روخاوه‌‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌نوسێت‪:‬‬ ‫به‌ت����ه‌واوی‌ به‌هه‌مو به‌ش����ه‌كانی‌ جه‌س����ته‌و‬ ‫مێش����ك‌و گیانمه‌وه‌ له‌س����ه‌دام ده‌ترس����ام‪،‬‬ ‫ئه‌و ترس����ه‌ له‌ئه‌ندامه‌كانی‌ له‌ش����مدا به‌هیچ‬ ‫ش����ێوه‌یه‌ك لێم دورنه‌ده‌كه‌وته‌وه‌‪ ،‬له‌س����اته‌‬ ‫ئاس����وده‌ییه‌كانی‌ هاوسه‌رگیریه‌كه‌ش����مدا‬ ‫له‌ڤێرجینی����ا هه‌ر له‌گه‌ڵمدا ب����و‪ ...‬ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌ماڵی‌ خۆش����ماندا ده‌ترسام به‌ئاشكرا پێی‌‬ ‫بڵێم (سه‌دام حس����ێن)‪ .‬هه‌رگیز به‌شدارییم‬ ‫له‌كۆڕو كۆبونه‌وه‌یه‌كدا نه‌ده‌كرد كه‌ ده‌رباره‌ی‌‬ ‫عێراق باو له‌خوێندنه‌كه‌ش����مدا له‌سه‌ر عێراق‬ ‫هیچم نه‌ده‌نوسی‌‪.‬‬

‫دایكمیان لێسه‌ندم‌و تفه‌نگێكیان دامێ‌‬ ‫ئا‪ :‬بارام‬ ‫كچێكی‌ ئۆگه‌ندایی‌ دوای‌ ماوه‌ی‌ ده‌ ساڵ‬ ‫له‌ژیانی‌ چه‌كداری‌ ده‌گاته‌ دانیمارك‌و‬ ‫به‌سه‌رهاتی‌ ژیانی‌ خۆی‌ ده‌نوسێته‌وه‌و‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌وه‌ باش فێربوم هه‌ر كه‌س كۆڵ‬ ‫بدات فێری‌ نوێ‌ نابێت‌و سه‌ركه‌وتنی‌ نوێش‬ ‫به‌ده‌ست ناهێنێت‪ .‬ئه‌گه‌ر مرۆڤ خه‌می‌‬ ‫شته‌كان نه‌خوات ناگاته‌ ئه‌و ئه‌نجامه‌ی‌ كه‌‬ ‫باش له‌خراپ جیابكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫كتێب���ی‌ "دایكمیان لێس���ه‌ندم‌و تفه‌نگێكیان‬ ‫دامێ‌‪ :‬ژیان���م وه‌ك كچه‌ مناڵێكی‌ س���ه‌رباز"‪،‬‬ ‫له‌نوس���ینی‌ چینا كایتێتس���ی‌‌و وه‌رگێڕانی‌ له‌‬ ‫ئه‌ڵمانیه‌وه‌ ئارام محه‌مه‌د غه‌ریبه‌‪ ،‬ئه‌م كتێبه‌‬ ‫(‪ )360‬الپه‌ڕه‌ی���ه‌و له‌باڵوكراوه‌كان���ی‌ خانه‌ی‌‬ ‫وه‌رگێڕانه‌ له‌س���لێمانی‌‪ .‬كتێبه‌كه‌ له‌سێ‌ به‌ش‬ ‫پێكهات���وه‌ به‌ناونیش���انه‌كانی‌‪ :‬س���ه‌رده‌می‌‬ ‫منداڵێت���ی‌ دزراو‪ ،‬ژیانم وه‌ك كچ���ه‌ مناڵێكی‌‬ ‫سه‌رباز‪ ،‬له‌هه‌اڵتن دا‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ وه‌رگێڕانی‌ كتێبه‌ك���ه‌وه‌‪ ،‬وه‌رگێڕ‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪ :‬ب���ۆ به‌ش���داربون‌و هه‌س���تكردن‬ ‫به‌ئازاره‌كان‌و هه‌ستكردن به‌خه‌م‌و ناسۆره‌كانی‌‬ ‫مندااڵنی‌ جیهان‌و منداڵه‌ سه‌ربازه‌كانی‌ ئه‌فریقاو‬ ‫هه‌س���تكردن به‌ناڵه‌ی‌ منداڵه‌ ئه‌نفالكراوه‌كانی‌‬ ‫كوردس���تان له‌كاتی‌ زینده‌ به‌چاڵكردنیان دا‪،‬‬ ‫ئه‌م به‌سه‌رهاته‌م وه‌رگێڕا‪.‬‬ ‫جینا‪ ..‬به‌رداشی‌ باوك‌و نه‌نك‬ ‫شه‌ش مانگ دوای‌ له‌دایكبونی‌ جینا‪ ،‬دایك‌و‬ ‫باوك���ی‌ له‌ی���ه‌ك جیاده‌بن���ه‌وه‌و دایكی‌ له‌ماڵ‬ ‫ده‌رده‌كرێت‌و ئه‌میش له‌الی‌ نه‌نكی‌ ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش سه‌ره‌تای‌ نه‌هامه‌تییه‌كانی‌ ژیانی‌ ئه‌م‬ ‫منداڵ���ه‌ ده‌بێت‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك���و خۆی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"دایكم به‌ زۆره‌ملێ‌ له‌ماڵ ده‌ركرا‪ ،‬ئه‌گه‌ر دایكم‬ ‫هه‌وڵی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ بدایه‌ بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ ماڵه‌وه‌‬ ‫باوكم یه‌كس���ه‌ر له‌جێی‌ خۆیدا ده‌یكوشت‪ ،‬له‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ نێوان ژن‌و مێردا هه‌میش���ه‌ ماف‬ ‫به‌الی‌ ده‌سه‌اڵتداره‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫جینا ك���ه‌ له‌ه���ۆزی‌ توتس���یه‌‪ ،‬به‌درێژایی‌‬ ‫كتێبه‌ك���ه‌ چیرۆك���ه‌ تاڵه‌كانی‌ خ���ۆی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫باوكی���دا ده‌گێڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌پێناس���ه‌ی‌ باوكیدا‬

‫ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌و ئاژه‌ڵێكی‌ كێوی‌ بو نه‌ك مرۆڤێكی‌‬ ‫ئاسایی‌‪ ..‬شه‌و و رۆژ له‌و ئازاره‌ ده‌رونییه‌دا بو‬ ‫كه‌ چۆن المبه‌رێت‪ .‬ده‌رباره‌ی‌ نه‌نكیش���ی‌ كه‌‬ ‫سااڵنێكی‌ ته‌مه‌نی‌ الی‌ ئه‌و به‌ڕێكردوه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫كێ‌ گوێی‌ له‌ وش���ه‌ی‌ نه‌نك بێت هه‌میشه‌ بیر‬ ‫له‌ وشه‌ی‌ خۆشه‌ویستی‌ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌نكم‬ ‫ته‌نها وشه‌ی‌ خۆشه‌ویستی‌ نه‌ده‌زانی‌‪.‬‬ ‫ناوبراو بۆ ‌ی نه‌بوه‌ له‌گه‌ڵ مندااڵنی‌ هاوسێیدا‬ ‫یاری‌ ب���كات‪ ،‬بۆیه‌ وه‌كو خۆی‌ باس���یده‌كات‬ ‫ئاژه‌ڵه‌كان بونه‌ته‌ هاوڕێی‌ یاری‌ كردنی‌‌و ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ته‌نها كه‌س���انێك كه‌ هاوخه‌م���م بون بزنه‌كان‬ ‫بون‪ ،‬هه‌مو خۆشه‌ویستیه‌كم به‌وان ده‌به‌خشی‌‌و‬ ‫نهێنییه‌كانی‌ خۆمم بۆ ده‌دركاندن‪.‬‬ ‫یه‌كێ���ك له‌ روداوه‌ س���ه‌یره‌كانی‌ ژیان ‌ی له‌م‬ ‫قۆناغه‌ی���دا بینینی‌ پیاوێكی‌ س���پی‌ پێس���ته‌‪،‬‬ ‫ناوبراو ب���ه‌م جۆره‌ چیرۆكه‌ك���ه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‪:‬‬ ‫جارێكیان چه‌ند میوانێكی‌ باوكم هاتن‪ ،‬شتێكی‌‬ ‫زۆر سه‌رنجڕاكێش له‌نێوان میوانه‌كاندا ئه‌وه‌ بو‬ ‫كه‌ پیاوێكیان تێدابو پێس���تی‌ زۆر س���پی‌ بو‪،‬‬ ‫زۆر به‌چاوی‌ سه‌رنجه‌وه‌ ته‌ماشام كرد‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پێش���تر مرۆڤی‌ وا سپیم نه‌دیبو‪ .‬زۆر هه‌وڵمدا‬ ‫هه‌ر چۆنێكه‌ خۆم���ی‌ لێنزیك بكه‌مه‌وه‌و لێیی‌‬ ‫بپرس���م پێستت بۆچی‌ وا س���پی‌‌و بریقه‌داره‌؟‬ ‫به‌اڵم له‌ب���ه‌ر باوك���م نه‌موێرا ئه‌و پرس���یاره‌‬ ‫بكه‌م‪.‬‬ ‫هه‌اڵتن به‌ره‌و سه‌ربازی‌‬ ‫كاتێ���ك ته‌مه‌نی‌ جینا ده‌گاته‌ نۆ س���اڵی‌‪،‬‬ ‫له‌ماڵ���ی‌ باوك���ی‌ هه‌ڵدێ���ت‌و ده‌كه‌وێته‌ گه‌ڕان‬ ‫ب���ۆ دۆزینه‌وه‌ی‌ دایكی‌‪ ،‬به‌اڵم ل���ه‌م گه‌ڕانه‌یدا‬ ‫به‌دبه‌ختت���ر ده‌بێت‪ ،‬چونك���ه‌ كاتێك ده‌كاته‌‬ ‫گوندێك س���ه‌ربازه‌كانی‌ له‌ش���كری‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫ئۆگه‌ن���دا ده‌یب���ه‌ن بۆ س���ه‌ربازگه‌كه‌یان‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پیاوه‌ی‌ مه‌ش���قی‌ پێ���ده‌كات ن���اوی‌ لێده‌نێت‬ ‫"چین���ا"‪ ،‬چونك���ه‌ چاوه‌كانی‌ وه‌ك���و چاوی‌‬ ‫خه‌ڵكانی‌ واڵتی‌ چین وابو‪.‬‬ ‫دوای‌ س���ێ‌ رۆژ له‌ كه‌وتنی‌ به‌ده‌ست گروپه‌‬ ‫چه‌كداره‌كان‪ ،‬قۆناغی‌ مه‌ش���ق‌و به‌كارهێنانی‌‬ ‫چ���ه‌ك ده‌س���ت پێ���ده‌كات‪ .‬دوای‌ مانگێ���ك‬ ‫به‌ش���داری‌ یه‌كه‌مین روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ چه‌كداری‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌كاتێكدا ته‌مه‌نی‌ ته‌نها نۆ ساڵ بوه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ به‌رپرس���ی‌ گروپه‌كه‌یانه‌وه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‪:‬‬

‫به‌رپرسه‌كه‌مان ناوی‌ یوفێری‌ مۆسیڤینه‌ بو كه‌‬ ‫دۆزه‌ره‌و داهێنه‌ری‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌ مناڵی‌ سه‌رباز ‌ی‬ ‫بو‪ .‬مۆس���یڤینی‌ یه‌كه‌م س���ه‌ركرده‌ی‌ ئه‌فریقی‌‬ ‫بوكه‌ مناڵی‌ خسته‌ ریزی‌ سه‌ربازییه‌وه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫ش���وێنی‌ كه‌وتبوین له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ناویان لێنابو‬ ‫باوك��� ‌ی مناڵه‌ س���ه‌ربازه‌كان‪ .‬زۆربه‌ی‌ مناڵه‌‬ ‫سه‌ربازه‌كان نه‌یانده‌زانی‌ چی‌ رویداوه‌ له‌باوك‌و‬ ‫دایكیان‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و پێیده‌وتین كه‌ سه‌ربازه‌كانی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت (رژێم) ئه‌وانیان كوشتوه‌‪ .‬ئه‌و زیاتر‬ ‫به‌رده‌وام بو له‌سه‌ر درۆكانی‌‌و ده‌یوت‪ :‬ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫كه‌ ماون له‌زیندانه‌كانی‌ رژێمدان‌و ده‌بێت ئێمه‌‬ ‫تێبكۆشین بۆ رزگاركردنیان‪.‬‬ ‫بۆچی‌ باوكمم نه‌كوشت؟‬ ‫جین���ا ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ده‌كات له‌كات��� ‌ی‬ ‫به‌ش���داریكردنی‌ له‌ش���ه‌ڕه‌كاندا‪ ،‬ته‌نها هیواو‬ ‫ئومێدی‌ ئه‌وه‌ بوه‌ نه‌كوژرێت‪ ،‬تاوه‌كو رۆژێك له‌‬ ‫رۆژان بگه‌ڕێته‌وه‌ ماڵه‌وه‌و باوكی‌‌و باوه‌ژنه‌كه‌ی‌‬ ‫بكوژێت‪ .‬بۆیه‌ له‌دوای‌ به‌شداریكردن له‌چه‌ندین‬ ‫ش���ه‌ڕ وه‌كو س���ه‌ربازێك پش���و وه‌رده‌گرێت‌و‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ ناوچه‌كه‌ی‌ ماڵ���ی‌ باوكی‌‌و‬ ‫هه‌وڵی‌ كوشتن ‌ی باوكی‌ ده‌دات‪ ،‬به‌اڵم له‌ناو شار‬ ‫پۆلیسێكی‌ هاوڕێی‌ ده‌بینێت‌و چیرۆكه‌كه‌ی‌ بۆ‬ ‫ده‌گێڕێت���ه‌وه‌ كه‌ به‌نیازی‌ ئه‌وه‌یه‌ بچێت باوكی‌‬ ‫بكوژێت‪ .‬هاوڕێكه‌ش���ی‌ ده‌ڵێ���ت‪ :‬من وه‌كو تۆ‬ ‫باوكێكی‌ زۆر توڕه‌و دڵڕه‌قم هه‌بو‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌‬ ‫مانای‌ ئه‌وه‌ نیی���ه‌ كه‌ ده‌بێت بیكوژم‪ ..‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ بكه‌م مانای‌ وایه‌ هیچ له‌و باش���تر نه‌بوم‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌میش له‌بڕیاری‌ تۆڵه‌كردنه‌وه‌ په‌شیمان‬ ‫ده‌بێته‌وه‌و ده‌ڵێت‪ :‬م���ن باوكم نیم‌و نامه‌وێت‬ ‫وه‌كو باوكیشم بم‪.‬‬ ‫منداڵه‌ دڵڕه‌قه‌كان‌و چه‌كه‌كانیان‬ ‫به‌هۆی‌ راهێنانه‌ سه‌ربازییه‌كان‌و به‌شداریكردن‬ ‫له‌شه‌ڕو كوش���تاردا‪ ،‬به‌وته‌ی‌ جینا بۆ زۆربه‌ی‌‬ ‫مناڵه‌كان كوش���تن‌و س���زادان وه‌ك���و كارێك‌و‬ ‫دیارییه‌كی‌ رۆژانه‌ واب���وه‌‪ ،‬ته‌نها له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫لێپرسراوه‌كه‌یان رازی‌ بێت‪ ،‬مناڵه‌ سه‌ربازه‌كان‬ ‫زۆر بێبه‌زه‌ییانه‌ له‌دژی‌ س���ه‌ربازه‌ گیراوه‌كان‬ ‫ده‌جواڵنه‌وه‌‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‪ :‬ئێمه‌ منداڵ‬ ‫بوین تا له‌وه‌ تێبگه‌ین ئه‌و كرداره‌ ناڕه‌واییانه‌ی‌‬ ‫به‌رانبه‌ر گیراوه‌كان ده‌مانكردن رۆژێك ده‌بێت‬

‫هه‌م���وی‌ دێته‌وه‌ خه‌وم���ان‌و ئازارمان ده‌دات‪،‬‬ ‫ئه‌و ك���رده‌وه‌ ناڕه‌واییان���ه‌ به‌درێژایی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫له‌گه‌ڵ سێبه‌ری‌ ژیانماندا ده‌بن‪ .‬ئێمه‌ی‌ منااڵن‬ ‫به‌ناوی‌ س���ه‌ركردایه‌تیه‌كه‌مانه‌وه‌ ناشرینترین‌و‬ ‫به‌دتری���ن تاوانمان ده‌كرد‪ ،‬ته‌نه���ا بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌وان دڵخۆش‌و رازی‌ بكه‌ین‪ ،‬ئه‌وانیش هه‌رگیز‬ ‫بیریان له‌وه‌ نه‌ده‌كرده‌وه‌ كه‌ ئێمه‌ رۆژێك كامڵ‬ ‫ده‌بین‌و بی���ر له‌وه‌ ده‌كه‌ین���ه‌وه‌ چه‌نده‌ كاری‌‬ ‫تاوانكاریمان كردوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ گێڕان���ه‌وه‌ی‌ جینا‪ ،‬له‌ش���ه‌ڕه‌كاندا‬ ‫مندااڵن له‌س���ه‌نگه‌ری‌ پێش���ه‌وه‌ بون‌و چه‌كی‌‬ ‫كاڵش���ینكۆفیان پێبوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌تێپه‌ڕبونی‌‬ ‫رۆژگار چه‌كه‌كان له‌الیان خۆشه‌ویس���ت بوه‌‪،‬‬ ‫وه‌كو خۆی‌ ده‌ڵێت‪ :‬زۆربه‌ی‌ چه‌كه‌ قورسه‌كان‬ ‫وه‌ك���و دایكی‌ دوه‌می‌ لێهاتب���و بۆ ئێمه‌‪ .‬زیاتر‬ ‫بۆ ئێمه‌ س���ه‌ربه‌رزی‌ بو كه‌ ژیانمان بدۆڕێنین‬ ‫وه‌ك له‌وه‌ی‌ كه‌ تفه‌نگه‌كانمان بدۆڕێنیین‪ .‬من‌و‬ ‫تفه‌نگه‌كه‌م دو ته‌نی‌ پێكه‌وه‌ به‌س���تراو بوین‪،‬‬ ‫به‌ب���ێ‌ تفه‌نگه‌كه‌م خۆم زۆر به‌بێ‌ ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫ده‌زانی‌‪.‬‬ ‫القه‌كردنی‌ كچه‌ سه‌ربازه‌كان‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ده‌ ساڵی‌ ته‌مه‌نی‌ چه‌كداریدا‪ ،‬جینا‬ ‫ته‌نها له‌به‌ره‌كانی‌ ش���ه‌ڕ نابێت‪ ،‬به‌ڵكو چه‌ند‬ ‫كارێكی‌ جی���اواز ده‌كات‪ ،‬وه‌كو ئه‌وه‌ی‌ ده‌بێته‌‬ ‫پۆلیس‌و پاسه‌وانی‌ سنورو سه‌ربازگه‌كان‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاتانه‌ش���ی‌ له‌س���ه‌ربازی‌ هه‌ڵدێت هه‌ندێكجار‬ ‫كاره‌كه‌ری‌ م���ااڵن ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم له‌و ماوه‌یه‌دا‬ ‫زی���اد له‌جارێك له‌الی���ه‌ن ئه‌فس���ه‌رو خاوه‌ن‬ ‫ماڵه‌كان���ه‌وه‌ القه‌ ده‌كرێ���ت‪ ،‬ئه‌میش به‌وردی‌‬ ‫ناوی‌ كه‌س���ه‌كان‌و چیرۆك���ی‌ القه‌كردنه‌كانی‌‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬زۆر راش���كاوانه‌ باس له‌ژیانی‌ كچه‌‬ ‫سه‌ربازه‌كان به‌ده‌س���ت كوڕه‌ سه‌ربازه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬كوڕه‌ سه‌ربازه‌كان چاوه‌ڕوانی‌ ئه‌وه‌یان‬ ‫له‌كچه‌ س���ه‌ربازه‌كان ده‌كرد ده‌بێت له‌ش���یان‬ ‫بخه‌ن���ه‌ به‌رده‌س���تی‌ ك���وڕه‌كان بۆ ئ���اره‌زوه‌‬ ‫ش���ه‌هوانیه‌كانیان‪ .‬فه‌رمانده‌كان ده‌سه‌اڵتیان‬ ‫هه‌بو ه���ه‌ر كچێكیان بیویس���تایه‌ ده‌یانبردن‬ ‫بۆ راب���واردن‪ ،‬هیچ كه‌س���ێكیش نه‌بو رێگه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و كاره‌ ناڕه‌وایه‌یان لێ‌ بگرێت‪ .‬س���ه‌ربازه‌‬ ‫كوڕه‌كان���ی‌ هاوڕێم���ان پێیانده‌وتی���ن‪ :‬كچه‌‬

‫س���ه‌ربازه‌كان مه‌نجه‌ڵ���ی‌ ئه‌فه‌ندییه‌كانن كه‌‬ ‫خواردنه‌كانیان تێدا ده‌خۆن‪ .‬ئه‌وه‌ش به‌زمان ‌ی‬ ‫ئۆگه‌ندایی‌ مانایه‌كی‌ جوان نابه‌خشێت‪.‬‬ ‫هه‌اڵتن‌و گه‌یشتن به‌دانیمارك‬ ‫دوای‌ چه‌ندین قۆناغی‌ سه‌خت‌و ناهه‌موار ل ‌ه‬ ‫ژیانیدا‪ ،‬جینا بڕیاری‌ جێهێش���تنی‌ واڵته‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌دات‪ ،‬ئ���ه‌م قۆناغ���ه‌ی‌ ژیانیش���ی‌ له‌كۆتا‬ ‫به‌ش���ی‌ كتێبه‌كه‌دا رونكردۆت���ه‌وه‌‪ ،‬وه‌لێ‌ ئه‌م‬ ‫قۆناغه‌ی‌ ژیانیشی‌ به‌ئاس���انی‌ گوزه‌ر ناكات‌و‬ ‫تژییه‌ له‌ته‌نگ‌و چه‌ڵه‌مه‌و روداوی‌ نه‌خوازراو و‬ ‫ناهه‌موار‪ .‬به‌جۆرێك بۆ گه‌یشتن به‌ دانیمارك‬ ‫پێنج واڵتی‌ ئه‌فریقی‌ ده‌بڕێت‪ ،‬كه‌ هه‌ریه‌كه‌یان‬ ‫چیرۆكی‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌كۆتاییدا جینا رۆژێكیان له‌ئه‌فریقای‌ باشور‬ ‫باره‌گایه‌ك ده‌بینێت كه‌ لێی‌ نوسراوه‌ رێكخه‌ری‌‬ ‫ب���ااڵی‌ نه‌ت���ه‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان ب���ۆ كاروباری‌‬ ‫په‌ناهه‌ن���ده‌‪ ،‬ده‌چێته‌ ئه‌وێ‌‌و ده‌رده‌دڵی‌ خۆی‌‬ ‫ده‌كات‌و دوای‌ ماوه‌یه‌ك له‌چاوه‌ڕوانی‌‌و روداوی‌‬ ‫س���ه‌خت‌و تاڵ‪ ،‬پێی‌ راده‌گه‌یه‌ن���ن دانیمارك‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت په‌ناهه‌ن���ده‌ وه‌ربگرێ���ت‌و ئه‌میش‬ ‫به‌ڕێده‌كه‌وێت بۆ كۆپنهاگن‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ك���ۆی‌ ژیانی‌ خ���ۆی‌‪ ،‬جینا‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪ :‬ئه‌وه‌ باش فێرب���وم هه‌ر كه‌س كۆڵ‬ ‫بدات فێری‌ نوێ‌ نابێت‌و س���ه‌ركه‌وتنی‌ نوێش‬ ‫به‌ده‌س���ت ناهێنێ���ت‪ .‬ئه‌گه‌ر م���رۆڤ خه‌می‌‬ ‫ش���ته‌كان نه‌خوات ناگاته‌ ئ���ه‌و ئه‌نجامه‌ی‌ كه‌‬ ‫ب���اش له‌خراپ جیابكاته‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر كه‌س���ێك‬ ‫كۆڵ نه‌دات فێری‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌بێت كه‌ دڵفراوان‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫له‌كۆتاییش���دا ده‌نوس���ێت‪ :‬ئ���ه‌و جه‌نگه‌‬ ‫به‌رده‌وام���ه‌ی‌ ئۆگه‌ن���داو زۆر ئ���ازاری‌ تر كه‌‬ ‫گریان‌و یارمه‌تیان پێویس���ته‌‪ ،‬بونه‌ هانده‌رم‌و‬ ‫هه‌ژاندمیان كه‌ ئه‌م كتێبه‌ بنوسم‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫ده‌مه‌وێت به‌هه‌مو مناڵێكی‌ س���ه‌رباز بڵێم كه‌‬ ‫تائێستا ده‌جه‌نگێت‪ ،‬یا ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ دژی‌ ئه‌و‬ ‫مناڵه‌ س���ه‌ربازانه‌ ده‌جه‌نگێن‪ ،‬یاخود ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫مناڵه‌ سه‌ربازه‌كان به‌كارده‌هێنن‪ ،‬بڵێم جه‌نگ‬ ‫تائێستا كۆتایی‌ پێنه‌هاتوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ده‌نگت‬ ‫به‌رز بك���ه‌ره‌وه‌و داوای‌ مافه‌كانی‌ خۆت بكه‌‪،‬‬ ‫داوابكه‌ خۆت بڕیار له‌سه‌ر ژیانی‌ خۆت بده‌یت‪،‬‬ ‫ژیانێك كه‌ تیایدا خاوه‌نی‌ ویژدان بیت‪.‬‬

‫زۆربه‌ ‌ی چه‌ك ‌ه‬ ‫قورسه‌كان وه‌كو دایك ‌ی‬ ‫دوه‌م ‌ی لێهاتبو بۆ‬ ‫ئێمه‌‪ .‬زیاتر بۆ ئێم ‌ه‬ ‫سه‌ربه‌رزی‌ بو ك ‌ه‬ ‫ژیانمان بدۆڕێنین وه‌ك‬ ‫له‌وه‌ی‌ ك ‌ه تفه‌نگه‌كانمان‬ ‫بدۆڕێنیین‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫"شێواز ‌ی هه‌ڵبژاردن‪ ،‬خوێندكار ‌ی زیره‌ك نائومێد ده‌كات‌‌"‬ ‫"قۆپیه‌كردن‌و پرسیارفرۆشتن‌و پێوتنه‌وه‌ی‌ ناوهۆڵ له‌پرسیاری‌ هه‌ڵبژاردندا ئاسانه‌"‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫پرسیاری‌ تاقیكردنه‌وه‌كان به‌شێوه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌نێو خوێندكاران‌و مامۆستایان‌و‬ ‫به‌رپرسانی‌ په‌روه‌رده‌یی‌ تێڕوانینی‌‬ ‫جیاوازی‌ دروست كردوه‌و خوێندكارێك‬ ‫ده‌ڵێت"هه‌ڵبژاردن ڕزگارم ئه‌كات له‌نوسین‬ ‫چونكه‌ به‌داخه‌وه‌ له‌الی‌ ئێمه‌ ئه‌گه‌ر وه‌ك‬ ‫كتێبه‌كه‌ بابه‌ته‌كه‌ نه‌نوسیت له‌كاتێكدا‬ ‫وه‌اڵمه‌كه‌شت راست بێت ئه‌وا نمره‌ی‌ ته‌واو‬ ‫ناهێنیت"‪.‬‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند س����اڵێكه‌ پرسیار به‌شێوه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ب����ژارده‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌یه‌‬ ‫ب����ۆ تاقیكردنه‌وه‌كان‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ له‌س����اڵی‌‬ ‫خوێندن����ی‌ ‪ 2016-2015‬بڕی����اردرا ب����ۆ پۆله‌‬ ‫كۆتاییه‌كان نیوه‌ی‌ پرسیاره‌كان هه‌ڵبژاردن‬ ‫ئه‌ویتری‌ شیكاركردن‌و لێكدانه‌وه‌ بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ی‌ پۆله‌ ناكۆتاكان‌و به‌كالۆری‌ ‪12‬‬ ‫ی ئاماده‌یی‌‌و نیشتمانی‌ پۆلی‌ ‪ 9‬بۆ ئه‌مساڵی‌‬ ‫خوێندن هه‌موی‌ هه‌ڵبژاردن ده‌بێت‪.‬‬ ‫كارزان عه‌بدولڕه‌حمان����ی‌ مامۆس����تا هه‌مو‬ ‫پرسیاره‌كان به‌ش����ێوه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن به‌باش‬ ‫دانانێ����ت ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ش زیات����ر له‌هۆكارێك‬ ‫ده‌خات����ه‌ڕو وتی‌"ئاس����تی‌ زیره‌كی‌ خوێندكار‬ ‫به‌ت����ه‌واوی‌ ده‌رناخات به‌تایبه‌ت����ی‌ له‌وانه‌ی‌‬ ‫بیركاریدا هه‌ندێ‌ پرسیار هه‌یه‌ به‌بژمێر شیكار‬ ‫ده‌كرێت‌و پێویس����ت به‌زانین����ی‌ هه‌نگاوه‌كان‬ ‫ناكات ئه‌مه‌ش خوێندكار والێده‌كات ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫به‌بژمێر شیكار ده‌كرێت خۆی‌ فێری‌ چۆنێتی‌ كاره‌كه‌ ئه‌نجام ده‌درێت"‪.‬‬ ‫هاژه‌ خوێن����دكاری‌ پۆلی‌ ‪11‬ی‌ ئاماده‌ییه‌‪،‬‬ ‫ش����یكاره‌كه‌ی‌ نه‌كات‪ ،‬جگه‌ل����ه‌وه‌ی‌ ڕێگای‌‬ ‫پێوتنه‌وه‌ ئاسنتره‌‪ ،‬هه‌روه‌ها خوێندكار ئه‌و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ ئاس����تێكی‌ باشی‌ هه‌یه‌ به‌اڵم‬ ‫بابه‌تانه‌ ئیهمال ده‌كات كه‌ ته‌نها ئه‌توانرێت یه‌كێك����ه‌ ل����ه‌و خوێندكارانه‌ی‌ كه‌ ش����ێوازی‌‬ ‫به‌ش����یكاركردن بهێنرێته‌و‌ه نه‌ك هه‌ڵبژاردن‪ ،‬هه‌ڵبژاردنی‌ زۆر پێباشه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردندا هه‌ندێ‌ پرسیار ته‌نها ئه‌نجامی‌ رزگارم ئه‌كات له‌نوس����ین چونكه‌ به‌داخه‌وه‌‬ ‫ده‌وێت بۆیه‌ گ����ه‌ر له‌كۆوكه‌مێك����دا هه‌ڵه‌ی‌ له‌الی‌ ئێمه‌ ئه‌گ����ه‌ر وه‌ك كتێبه‌كه‌ بابه‌ته‌كه‌‬ ‫ئاسان بكات ئه‌وا ئه‌نجامه‌كه‌ی‌ هه‌ڵه‌ ده‌بێت‌و نه‌نوس����یت له‌كاتێكدا وه‌اڵمه‌كه‌ش����ت راست‬ ‫به‌اڵم گه‌ر ش����یكاری‌ بكات ئه‌وا ته‌نها نمره‌ی‌ بێت ئه‌وانمره‌ی‌ ت����ه‌واو ناهێنیت بۆیه‌ كاتێ‬ ‫كۆتایی‌ ده‌ڕوات چونكه‌ له‌سه‌ر هه‌نگاوه‌كانی‌ هه‌ڵب����ژاردن بێت توش����ی‌ ئ����ه‌و گرفته‌ نابم‬ ‫ش����یكاركردن نم����ره‌ وه‌رده‌گرێ����ت‌و هه‌م����و ئه‌گین����ا ئه‌وه‌ ئه‌زانم ك����ه‌ هه‌ڵبژاردن بۆ زۆر‬ ‫خوێندكار جێگه‌ی‌ خۆش����حاڵییه‌و به‌تایبه‌ت‬ ‫نمره‌كه‌ی‌ ناڕوات"‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆستایه‌ی‌ وانه‌ی‌ بیركاری‌ هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وانه‌ی‌ هه‌وڵی‌ زۆر نایه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش واده‌كات‬ ‫باسی‌ له‌الیه‌نه‌ خراپه‌كانی‌ پرسیار به‌شێوه‌ی‌ كه‌ ئاس����تی‌ هه‌موان له‌یه‌ك نزیك ئه‌كاته‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵب����ژاردن كرد به‌اڵم باوه‌ڕیش����ی‌ وایه‌ ئه‌م له‌كاتێكدا هه‌ندێك خوێندكار زۆر خۆی‌ ماندو‬ ‫جۆره‌ پرسیارانه‌ له‌سودیش به‌ده‌رنییه‌ "ترسی‌ كردوه‌و هه‌ندێكی����ش زۆر كه‌م به‌س چونكه‌‬ ‫خوێندكار كه‌متره‌ به‌ به‌راورد به‌پرس����یاری‌ هه‌ڵبژاردنه‌ ئاوا ده‌بێت"‪.‬‬ ‫رزگار خدر‪ ،‬سه‌رپه‌رشتیاریی‌ په‌روه‌رده‌یی‌‬ ‫شیكاركردن‌و هه‌روه‌ها بۆ ئێستای‌ حكومه‌ت‬ ‫باش����تره‌ چونك����ه‌ تێچونی‌ كه‌مت����ره‌ له‌ڕوی‌ له‌باره‌ی‌ پرس����یاره‌كان به‌شێوه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫مادیی����ه‌وه‌ به‌چه‌ن����د مامۆس����تایه‌كی‌ كه‌متر ده‌ڵێت "باوه‌ڕناكه‌م هیچ كه‌سێك له‌گه‌ڵ ئه‌م‬

‫کاتی تاقیکردنه‌و‌ه‬ ‫جۆره‌ پرسیارانه‌دا بێت‪ ،‬له‌هه‌ر به‌رپرسێكی‌‬ ‫بااڵی وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ش بپرسیت ده‌ڵ ‌ێ‬ ‫ئ����اگام لێ نییه‌و پرس����م پێنه‌كراوه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫كه‌ س����ودمه‌ندبێ ته‌نها ئه‌و فێرخوازانه‌یه‌ كه‌‬ ‫هه‌مو هیوایه‌تێكیان گزیك����ردن‌و وه‌رگرتنی‌‬ ‫وه‌اڵم‌و به‌هه‌ڕه‌مه‌ك����ی‌ وه‌اڵمدانه‌وه‌ی����ه‌ نه‌ك‬ ‫پشتبه‌ستن به‌زانست‌و زانیاری‌ خۆیان"‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رپه‌رش����تیاره‌ی‌ وان����ه‌ی‌ كوردی‌‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ له‌گه‌ڵ ئه‌م جۆره‌ پرس����یارانه‌دا‬ ‫نییه‌ ده‌ڵێت "باش����ی‌ ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ ته‌نها‬ ‫له‌وه‌دا ده‌بینم ویس����ت‌و میزاجی‌ مامۆس����تا‬ ‫رۆڵی‌ تێدا نابینێت ته‌نها یه‌ك وه‌اڵمی‌ هه‌یه‌و‬ ‫له‌الیه‌نی‌ مادیش����ه‌وه‌ سااڵنه‌ بڕه‌ پاره‌ی‌ باش‬ ‫بۆ حكومه‌ت ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ له‌كرێی‌ پشكنینی‌‬ ‫ده‌فته‌رو هاتوچۆو لیژنه‌ی‌ تاقیكردنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫رزگار خدر باس����ی‌ الیه‌نه‌ خراپه‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫جۆره‌ پرس����یاره‌ ده‌كات وت����ی‌ "خوێندكاری‌‬ ‫زیره‌ك نائومێد ده‌كات‌و بكوژی‌ تواناكانیانه‌و‬ ‫نایه‌كس����انی‌ زۆری‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌و ئاس����تی‌‬ ‫زانس����تی‌ خوێن����دكاران داده‌به‌زێ����ت‌و‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫بیركردنه‌وه‌ی����ان داده‌خ����ات چونك����ه‌ وه‌اڵم پرس����یارانه‌ له‌ئاین����ده‌دا ده‌رئه‌كه‌وێ����ت "كه‌‬ ‫دیاریكراوه‌ بۆنمونه‌ له‌بابه‌تی‌ بیركاری‌‌و فیزیاو هه‌م����و تواناكانی‌ خوێن����دكاران ده‌كوژێت‌و‬ ‫كیمیاو ‪...‬له‌سه‌ر شیكردنه‌وه‌و لێكدانه‌وه‌كانی‌‌و بیركردنه‌وه‌یان داده‌خ����ات‌و بوار بۆ داهێنان‬ ‫هه‌نگاوه‌كانی‌ وه‌اڵمدانه‌وه‌ با ئه‌نجامه‌كه‌ش����ی‌ ناهێڵێ����ت ئه‌گ����ه‌ر ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ خوێندنگا‬ ‫راست نه‌بوبێت زۆرجار خوێندكار نمره‌یه‌كی‌ كه‌سێكی‌ ئاسایش بێت ره‌نگه‌ بگاته‌ ئاستی‌‬ ‫باش وه‌رده‌گرێ����ت‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ی‌ قۆپیه‌كردن‌و ده‌رچ����ون چونك����ه‌ ته‌نها ئه‌نج����ام ده‌كرێته‌‬ ‫پرس����یار فرۆش����تن‌و پێوتن����ه‌وه‌ی‌ ناو هۆڵ پێوه‌ر بۆ ده‌رچون"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و سه‌رپه‌رش����تیاره‌ په‌روه‌رده‌یی����ه‌‬ ‫له‌م جۆره‌ پرس����یارانه‌دا ئاسانه‌و بیریشمان‬ ‫نه‌چێ����ت كه‌ ئه‌مڕۆ ته‌كنه‌لۆژیا ئاس����انكاری‌ ئام����اژه‌ی ب����ه‌وه‌ش ك����رد "ك����ه‌ ئه‌زمونی‌‬ ‫زۆری‌ ك����ردوه‌ بۆ قۆپیه‌كردن به‌تایبه‌ت له‌م س����ااڵنی‌ رابردو ئه‌وه‌ی‌ پێوتوین به‌تایبه‌تی‌‬ ‫جۆره‌ پرس����یارانه‌داو هۆڵه‌ قه‌ره‌باڵه‌غه‌كانی‌ له‌كاتی‌ تاقیكردنه‌وه‌ی‌ كۆتایی‌ س����اڵدا چۆن‬ ‫تاقیكردن����ه‌وه‌ش یارمه‌تیده‌ری‌ باش����ی‌ ئه‌م مامۆس����تایانی‌ چاودێر ببونه‌ فلیم به‌ده‌ست‬ ‫قۆپیه‌ك����ردن‌و پێوتن����ه‌وه‌و چ����ۆن زۆرێك‬ ‫كاره‌ن"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و سه‌رپه‌رش����تیاره‌ی‌ وان����ه‌ی‌ كوردی‌ له‌خوێندكاره‌ زیره‌كه‌كانی‌ توش����ی‌ نائومێدی‌‬ ‫باوه‌ڕی‌ وایه‌ بۆ بابه‌ته‌كانی‌ زمانیش پرسیاری‌ كرد دڵنیاش����م گه‌ر راپرسی‌ بكرێت له‌نێوان‬ ‫هه‌ڵب����ژاردن گونجاو نیه‌ "چونكه‌ داڕش����تنی‌ مامۆس����تایان ره‌نگه‌ ‪ %80‬ن����اڕازی بین له‌م‬ ‫ك����وردی‌‌و ته‌عبی����ری‌ عه‌ره‌ب����ی‌ هه‌رجێگای‌ شێوازه‌ی‌ پرسیاره‌"‪.‬‬ ‫كارزان عه‌بدولڕه‌حم����ان ك����ه‌ ماوه‌ی‌ ‪12‬‬ ‫نابێته‌وه‌ له‌م جۆره‌ پرسیارانه‌دا"‪.‬‬ ‫رزگار خ����دری‌ سه‌رپه‌رش����تیار ئام����اژه‌ی س����اڵه‌ وانه‌ی‌ بی����ركاری‌ پۆل����ی‌ دوانزه‌یه‌م‬ ‫به‌وه‌كرد كه‌ مه‌ترس����ییه‌كانی‌ ئه‌م ش����ێوازه‌ ده‌ڵێته‌وه‌و ‪ 7‬س����اڵ پله‌ی‌ یه‌كه‌می‌ به‌ده‌ست‬

‫پرسیاری هه‌ڵبژاردن‬ ‫رزگارم ئه‌كات‬ ‫له‌نوسین چونكه‌‬ ‫به‌داخه‌وه‌ له‌الی‌‬ ‫ئێمه‌ ئه‌گه‌ر وه‌ك‬ ‫كتێبه‌كه‌ بابه‌ته‌كه‌‬ ‫نه‌نوسیت له‌كاتێكدا‬ ‫وه‌اڵمه‌كه‌شت راست‬ ‫بێت ئه‌وانمره‌ی‌ ته‌واو‬ ‫ناهێنیت‬ ‫هێناوه‌ له‌ناو مامۆستایانی‌ بیركاریدا پێشنیار‬ ‫ده‌كات كه‌ بۆ س����ااڵنی‌ داهاتو پرسیاره‌كانی‌‬ ‫وان����ه‌ی‌ بی����ركاری‌ ‪ %50‬هه‌ڵب����ژاردن بێت‌و‬ ‫‪%30‬هه‌ڵب����ژاردن‌و ش����یكاركردن بێ����ت واته‌‬ ‫ش����یكاری‌ بكات‌و پاشان هه‌ڵیبژێرێت سودی‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ش ب����ۆ خوێن����دكاره‌ چونك����ه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌نجامه‌ك����ه‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان����دا ب����و ئه‌وا‬ ‫ده‌زانێت كه‌ وه‌اڵمه‌كه‌ی‌ راسته‌و‪ %20‬ته‌نها بۆ‬ ‫شیكاركردن بێت‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك پرسیاره‌كان‬ ‫دابنرێت كه‌ له‌شه‌ش پرس����یار پێكهاتبێت‌و‬ ‫یه‌كێكیان ته‌رك بێت‪ ،‬هه‌رپرسیارێك دو لق‬ ‫بێ����ت‪ ،‬لقی‌ یه‌كه‌م هه‌ڵبژاردن‌و لقی‌ دوه‌میش‬ ‫دو به‌ش بێت یه‌كی‌ ‪ 5‬نمره‌ی‌ له‌س����ه‌ر بێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ باشترین شێوه‌یه‌ چونكه‌ هه‌م خوێندكار‬ ‫ناترسێت‌و هه‌م ئاستی‌ به‌توانایی‌ خوێندكار‬ ‫ده‌رده‌خات‌و ماف����ی‌ زیره‌كه‌كانیش پارێزراو‬ ‫ده‌بێ����ت‪ ،‬نه‌ك هه‌م����وی‌ هه‌ڵب����ژاردن بێت‌و‬ ‫هه‌ندێك ته‌نه����ا به‌چان����س وه‌اڵم ده‌داته‌وه‌‬ ‫راس����تیش ده‌رئه‌چێت به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ زانیاری‬ ‫هه‌بێت"‪.‬‬

‫ی په‌روه‌رده‌یی‌‪:‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ په‌یمانگا ‌‬

‫بواری په‌روه‌رده‌و مامۆستا له‌سوڕی متبوندان‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ په‌یمانگای‌ راهێنان‌و‬ ‫گه‌شه‌پێدانی‌ په‌روه‌رده‌یی‌‪ ،‬ئاماژ‌ه‬ ‫به‌وه‌ده‌كات بۆ ئه‌و هه‌ورامیه‌ك‌و‬ ‫چه‌مچه‌ماڵیه‌ك هیچ جیاوازی‌ نیه‌و‬ ‫ئه‌و قسانه‌شی‌ كه‌ له‌سه‌ری‌ ده‌كرێت‬ ‫به‌بوهتان ناوی‌ ده‌بات‪.‬‬ ‫عه‌بدواڵ ش����ێخ سه‌عید س����ه‌رگه‌تی‌‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ په‌یمان����گای‌ راهێن����ان‌و‬ ‫گه‌شه‌پێدانی‌ په‌روه‌رده‌یی‌ له‌سلێمانی‌ بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ وتی‌ "پاش ئه‌وه‌ی‌ حه‌ڤده‌ كه‌س‬ ‫سیڤی‌ خۆی‌ پێشكه‌ش كرد بۆ راگرایه‌تی‌‬ ‫په‌یمانگا‪ ،‬دیاره‌ س����یڤی‌ به‌نده‌ جێگه‌ی‌‬ ‫خ����ۆی‌ گرت‌و بومه‌ راگ����ر‪ ،‬دیاره‌ به‌ده‌ر‬ ‫له‌وه‌ی‌ س����یڤیه‌كه‌م به‌هێ����ز بوه‌و خۆم‬ ‫شایس����ته‌ بوم‌و جێگ����ه‌ی‌ قبوڵكردن بو‬ ‫له‌هه‌مانكاتیش����دا خۆتان ده‌زانن بابه‌تی‌‬ ‫حیزبی����ش رۆڵده‌گێڕێ����ت بۆیه‌ ده‌كرێت‬ ‫بڵێم ئ����ه‌و بابه‌ته‌ش ه����اوكارم بوه‌ به‌و‬ ‫پێیه‌ی‌ په‌یمانگای‌ راهێنان‌و گه‌شه‌پێدانی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌یی‌ له‌سلێمانی‌ پشكی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫بوه‌ وه‌ك چ����ۆن له‌ناوچه‌كانی‌ هه‌ولێرو‬ ‫دهۆك پش����كی‌ پارتی‌ بوه‌‪ ،‬به‌راس����تی‌‬ ‫كاری‌ په‌یمانگاك����ه‌ی‌ ئێمه‌ كارێكی‌ زۆر‬ ‫گرنگه‌ له‌ب����واری‌ پ����ه‌روه‌رده‌دا چونكه‌‬ ‫بواری‌ پ����ه‌روه‌رده‌و به‌تایب����ه‌ت كادری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ له‌م واڵته‌ له‌سوڕی‌ متبوندان‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ كاتێك ئه‌م قس����ه‌یه‌ ده‌كه‌م‬ ‫رێزم هه‌یه‌ بۆ هه‌مو مامۆستایان ئه‌وانه‌ی‌‬

‫هیچ مه‌حسوبیه‌تێك‬ ‫له‌وه‌رگرتنی‌ فێرخوازدا‬ ‫نیه‌ الی‌ من‪ ،‬نوسراو ‌ی‬ ‫زۆر به‌رپرسم الی ‌ه‬ ‫كه‌ بۆیان ناردوم بۆ‬ ‫وه‌رگرتنی‌ فێرخواز‬ ‫به‌اڵم من ره‌تم‬ ‫كردۆته‌وه‌‬ ‫منیان پ����ه‌روه‌رده‌ كردوه‌و ئه‌وانه‌ش����ی‌‬ ‫ئێس����تا نه‌وه‌كانمان په‌روه‌رده‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌راس����تی‌ بواری‌ په‌روه‌رده‌ لێره‌‬ ‫هاوته‌ریب نیه‌ له‌گه‌ڵ‌ پێشكه‌وتنی‌ بواری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ واڵتاندا‪ ،‬پرۆسه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫له‌عێ����راق‌و كوردس����تاندا پرۆس����ه‌یه‌كی‌‬ ‫شكس����تخواردوه‌و ئه‌وه‌ش هۆكاری‌ ئه‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌ یه‌ك له‌دواییه‌كانه‌یه‌ له‌عێراقدا‬ ‫ك����ه‌ پرۆس����ه‌ی‌ په‌روه‌رده‌ی����ان كردۆته‌‬ ‫قوربان����ی‌ سیاس����ه‌ت‪ ،‬نه‌هات����ون مافی‌‬

‫عه‌بدواڵ ش���ێخ س���ه‌عید‬ ‫په‌روه‌رده‌ بده‌ن����ه‌وه‌ به‌په‌روه‌رده‌ خۆی‌‪،‬‬ ‫پاش����ان ئه‌و مامۆس����تایانه‌ش له‌س����ه‌ر‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ كۆن په‌روه‌رده‌ كراون‌و له‌گه‌ڵ‌‬ ‫سه‌رده‌می‌ ئێستادا ناگونجێت"‪.‬‬ ‫عه‌بدواڵ ش����ێخ سه‌عید ئاماژه‌ به‌وه‌ش‬ ‫ده‌دات كه‌ ئێس����تا س����ه‌رده‌می‌ ئایپادو‬ ‫ئایفۆنه‌و مامۆس����تاش له‌م ب����واره‌ زۆر‬ ‫دواكه‌وتوه‌‪ ،‬وتیش����ی‌ "وانه‌ی‌ س����ه‌رده‌م‬ ‫ده‌بێ����ت له‌ڕێگ����ه‌ی‌ پاوه‌رپۆین����ت‌و‬ ‫كۆمپیوت����ه‌رو داتاش����ۆو س��ڵ�ایت‌و‬

‫ئه‌وش����تانه‌وه‌ ئاماده‌بكرێت‪ ،‬له‌راستیدا نوس����راوی‌ زۆر به‌رپرسم الیه‌ كه‌ بۆیان‬ ‫له‌كوردس����تاندا ئه‌مه‌ فه‌رامۆش كراوه‌و ناردوم ب����ۆ وه‌رگرتنی‌ فێرخ����واز به‌اڵم‬ ‫مامۆستا له‌سوڕی‌ متبوندایه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌م من ره‌تم كردۆته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش����ی‌ ده‌ڵێت‬ ‫په‌یمانگای����ه‌ش بۆئه‌وه‌ دروس����ت بو كه‌ خه‌ڵكی‌ وه‌ها وه‌رگرتوه‌ راس����ت ناكات‪،‬‬ ‫جارێكی‌ تر مامۆستا فۆڕمات بكه‌ینه‌وه‌و بۆ منی����ش هه‌ورامیه‌ك‌و چه‌مچه‌ماڵیه‌ك‬ ‫رابچڵه‌كێنی����ن له‌رێگ����ه‌ی‌ زانس����تی‌‌و هیچ جیاوازیه‌كیان نیه‌‪ ،‬بیریشت نه‌چێت‬ ‫به‌كارهێنان����ی‌ ته‌كنه‌لۆژی����ای‌ تازه‌وه‌ بۆ خه‌ڵك قسه‌ به‌خوا ده‌ڵێت‌و كوفر ده‌كات‬ ‫وانه‌ وتنه‌وه‌‪ ،‬بۆئه‌وه‌ش كه‌ توانیبێتمان ئیتر چۆن قسه‌ له‌سه‌رمن ناك ‌هن‌و به‌من‬ ‫ئه‌مه‌ بكه‌ین یاخود نا‪ ،‬حه‌زده‌كه‌م بێنه‌ ناڵێ����ن‪ ،‬به‌راس����تی‌ ئ����ه‌وه‌ بێویژدانیه‌و‬ ‫نێو په‌یمانگاكه‌وه‌و له‌خودی‌ مامۆستاكان هه‌ندێك كه‌س ده‌یكات‪ ،‬من س����ه‌رپێچی‌‬ ‫بپرسن چونكه‌ به‌بۆچونی‌ خۆم توانیومانه‌ یاس����ایی‌ ناكه‌م ب����ه‌اڵم خه‌ڵكێك هه‌یه‌‬ ‫كه‌م تازۆرێك ئه‌وه‌ بكه‌ین‪ ،‬پاش����ان الی‌ له‌هه‌ڵه‌بجه‌و پێنچوێن����ه‌وه‌ دێت بۆئێره‌‬ ‫ئێمه‌ له‌هه‌فته‌یه‌كدا س����ێ‌ رۆژمان داناوه‌ بۆخوێندن‌و ش����اغیرمان هه‌یه‌‪ ،‬پاش����ان‬ ‫بۆ خوێندن����ی‌ مامۆس����تایان بۆئه‌وه‌ی‌ خۆ ده‌بێت رێ����زی‌ هاتنه‌كه‌یان بگریت‪،‬‬ ‫بتوانن به‌پیشه‌كه‌ی‌ خۆشیان رابگه‌ن كه‌ دوات����ر وه‌زاره‌ت ده‌س����ه‌اڵتی‌ ئ����ه‌وه‌ی‬ ‫مامۆس����تایه‌تیه‌‪ ،‬پاشان چاره‌نوسی‌ ئه‌و پێداوم كێ‌ ده‌گۆڕم یان نا‪ ،‬بۆیه‌ كاتێك‬ ‫مامۆستایانه‌ی‌ كه‌ الی‌ ئێمه‌ ده‌خوێنن‌و زانیومه‌ فێرخوازێك فریای‌ پڕكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ت����ه‌واوی‌ ده‌ك����ه‌ن به‌پێ����ی‌ فه‌رمان����ی‌ فۆرم نه‌كه‌وتوه‌و منی����ش جێگه‌م هه‌یه‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن����ی‌ وه‌زی����ران هه‌م����و مافێكی‌ بۆ وه‌رگرتن����ی‌ ئه‌وا بێگوم����ان فۆڕمی‌‬ ‫دارایی‌‌و كارگێڕی‌ به‌كالۆریۆسیان هه‌یه‌ ده‌ده‌مێ‌‌و وه‌ری‌ ده‌گرم"‪.‬‬ ‫عه‌بدواڵ شێخ س����ه‌عید ئه‌وه‌ ئاشكرا‬ ‫له‌چوارچێ����وه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌داو‬ ‫ته‌نها ناتوانن ماس����ته‌ر بخوێنن ئه‌گه‌رنا ده‌كات ك����ه‌ ئ����ه‌و یه‌كێتیی����ه‌ ن����ه‌ك‬ ‫ی زانكۆن‪ ،‬كۆمه‌ڵ����ی‌ ئیس��ل�امی‌‪ ،‬ده‌ڵێ����ت " م����ن‬ ‫به‌كالیۆرۆس����ن‌و مامۆس����تا ‌‬ ‫ده‌توان����ن ببن����ه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش����تی‌‌و له‌كه‌س����وكاره‌كانمدا ته‌نها من‌و براكانم‬ ‫یه‌كێتی بوین‌و ئه‌وانی‌ دیكه‌ ئیس��ل�امی‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری‌ په‌روه‌رده‌یی‌"‪.‬‬ ‫به‌مه‌حس����وبیه‌ت‌و بون‪ ،‬راس����ته‌ من كه‌سی‌ شێخ محه‌مه‌د‬ ‫س����ه‌باره‌ت‬ ‫وه‌رگرتنی‌ فێرخواز له‌ڕێگه‌ی‌ واس����ته‌وه‌ به‌رزنجیم كه‌ پێشه‌وای‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‬ ‫به‌تایبه‌ت وه‌ك ده‌ڵێن هه‌ورامی‌‌و ش����ێخ بوه‌ ب����ه‌اڵم م����ن یه‌كێتیم‪ ،‬ش����انازیش‬ ‫له‌وه‌رگرتن����دا بایه‌خ����ی‌ زیاتری����ان پێ‌ ده‌كه‌م ب����ه‌وه‌ی‌ كه‌ من منداڵ بوم له‌ناو‬ ‫ده‌درێت‪،‬ده‌ڵێت "هیچ مه‌حس����وبیه‌تێك یه‌كێتیدا بوم‪ ،‬ب����ه‌اڵم ده‌بو له‌بری‌ ئه‌و‬ ‫له‌وه‌رگرتن����ی‌ فێرخ����وازدا نیه‌ الی‌ من‪ ،‬بوهتانانه‌ ده‌ستخۆش����ی‌ ئه‌وه‌م لێبكرایه‌‬

‫كه‌ ئیشپێكه‌ری‌ مۆلیده‌ی‌ په‌یمانگاكه‌مم‪،‬‬ ‫گسكده‌ری‌ هۆڵه‌كانی‌ په‌یمانگاكه‌مم‪ ،‬من‬ ‫هه‌میش����ه‌ ده‌رگام كراوه‌یه‌و س����كرتێرم‬ ‫نیه‌و به‌شی‌ وانه‌وتنه‌وه‌م بۆخۆم داناوه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا م����ن راگ����رم‌و په‌یمانگایه‌ك‬ ‫به‌ڕێوه‌ ده‌به‌م كه‌چی‌ له‌گ ‌هڵ‌ ئه‌وه‌ش����دا‬ ‫بوهتانم بۆده‌كرێت‪ ،‬من ده‌مه‌وێت بچمه‌‬ ‫ناو واقیعی‌ فێرخوازه‌كانمه‌وه‌و پاش����ان‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و كورسی‌ هه‌تاهه‌تایه‌ بۆكه‌س‬ ‫نیه‌ بۆیه‌ ئه‌س����ڵه‌ن ئه‌وان����ه‌ی‌ ده‌یڵیێن‬ ‫له‌من����ه‌وه‌ زۆر زۆر دورن‪ ،‬دواتر به‌هێچ‬ ‫ش����ێوه‌یه‌كیش هه‌وڵی‌ البردن����م نه‌دراوه‌‬ ‫له‌پۆس����ته‌كه‌م چونك����ه‌ په‌یمانگاك����ه‌م‬ ‫زین����دو كردۆت����ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌راس����تیدا‬ ‫ناڕه‌حه‌تی‌ ئه‌وه‌ن كه‌ تاوه‌كو ئێستا هیچ‬ ‫به‌رپرسێكی‌ حكومی‌ به‌ پارێزگاریشه‌وه‌‬ ‫نه‌هاتون سه‌ردانێكی‌ په‌یمانگاكه‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش بێئومێدم ده‌كات له‌پرۆس����ه‌ی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ له‌م هه‌رێمه‌"‪.‬‬ ‫ده‌شڵێت " به‌راس����تی‌ بیناكه‌مان زۆر‬ ‫بێ‌ كه‌ڵكه‌‪ ،‬پێویس����ته‌ الیه‌نی‌ به‌رپرس‬ ‫له‌په‌روه‌رده‌ چاره‌س����ه‌ری‌ كێشه‌ی‌ بیناو‬ ‫كێشه‌ی‌ زانستیمان بۆ بكه‌ن‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫به‌بایه‌خه‌وه‌ له‌و په‌یمانگایه‌ بڕوانن‌و ئه‌م‬ ‫گله‌ییانه‌شم به‌ره‌سمی‌ گه‌یاندۆته‌ وه‌زیرو‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش����تی‌‪ ،‬هه‌س����ت ده‌كه‌م‬ ‫دژایه‌تیه‌ك����ی‌ گ����ه‌وره‌ی‌ په‌یمانگاكه‌ش‬ ‫ده‌رێ����ت‪ ،‬به‌اڵم هۆكاری‌ ئه‌و دژایه‌تیه‌ش‬ ‫نازانم چیه‌و بۆ ده‌كرێت‪ ،‬ره‌نگه‌ قه‌یرانی‌‬ ‫داراییش بۆخۆی‌ هۆكاربێت بۆ هه‌ندێك‬ ‫كه‌موكوڕی‌"‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫بەراوردی نەشتەرگەری هەناوبینی‬

‫‪Laparoscopic surgery‬‬

‫به‌نەشتەرگەری ئاسایی‬ ‫فایه‌ق گوڵپی‬ ‫نەشتەرگەری بە هەناوبین( بەنازور)‬ ‫‪،‬جۆرێک���ی نوێ���ی نەش���تەرگەریە کە‬ ‫لەهەشتاکانی سەدەی بیستدا لەالیەن‬ ‫پزیش���کانی داهێن���ەری ئەوروپ���ی‌و‬ ‫ئەمریکیەوە‪ ،‬بەه���اوکاری ئەندازیارانی‬ ‫تەکنۆلۆجیا‪ ،‬چاوی بەژیان هەڵهێناوە‌و‬ ‫شۆڕشێکی زانس���تی لەخزمەتگوزاری‬ ‫تەندروس���تیدا دروس���تکردوە‪ .‬ل���ەم‬ ‫نەشتەرگەریەدا پزیش���کی نەشتەرگەر‬ ‫راستەوخۆ بەدەس���ت‌و بەچاوی خۆی‬ ‫ناچێت���ە ناو هەن���اوی نەخۆش‌و کاری‬ ‫نەش���تەرگەری ئەنج���ام نادات‪،‬بەڵکو‬ ‫لەرێگ���ەی وێنەی ڤیدیۆی���ی‌و ئامێری‬ ‫پزیش���کیەوە نەش���تەرگەری ئەنج���ام‬ ‫دەدات‪ .‬پزیش���کەکە چەن���د کۆنێکی‬ ‫بچ���وک(‪)٤- ٣‬ک���ون‪ ،‬ک���ە پانی هەر‬ ‫یەکێکی���ان لەنێ���وان ‪ ١٠- ٥‬ملم دایە‪،‬‬ ‫لەس���ەر س���ک یان له‌س���ەر س���نگی‬ ‫نەخۆشەکە دروستدەکات‪ ،‬هەناوبینێک‌و‬ ‫چەند ئامێرێکی پزیشکی باریک‌و درێژ‬ ‫دەباتە ناو سک یان سنگی نەخۆشەکە‌و‬ ‫نەشتەرگەری ئەنجامدەدات‪.‬‬ ‫هەناوبینەکە ( ‪ )laparoscop‬روناکی‬ ‫لەسەرەو بەکامێراوە بەستراوە‪ ،‬وێنەی‬ ‫ناو سک‌و سنگی نەخۆشەکە(‪ ) ١٠‬دە‬ ‫جار گ���ەورە دەکات‌و دەیگوازێتەوە بۆ‬ ‫سەر سکرین( تەلەفزیۆن)‌و وەک وێنەی‬ ‫ڤیدیۆیی پیشانی پزیشک‌و هاوکارەکانی‬ ‫دەدات‪ ،‬پزیش���کی نەش���تەرگەریش‬ ‫س���ەیری وێن���ە ڤیدیۆییەک���ە دەکات‌و‬ ‫له‌ژێ���ر چاودێ���ری وێنەک���ەدا‪ ،‬ئامێرە‬ ‫پزیشکیەکان لەکونەکانی ترەوە دەباتە‬ ‫ناو هەناوی نەخۆش���ەکەوەو دەست بە‬ ‫کاری نەشتەرگەری دەکات‪.‬‬ ‫ئەم ج���ۆرە نەش���تەرگەریە له‌چەند‬ ‫رویەک���ەوە له‌چ���او نەش���تەرگەری‬ ‫ئاس���اییدا( ‪ ) open surgery‬ب���ۆ‬ ‫نەخ���ۆش بە س���ودترە‪ ،‬بۆی���ە لەگەڵ‬ ‫داهێنانی ئەم جۆرە نەش���تەرگەریەدا‬ ‫رۆژ ل���ەدوای رۆژ هەوڵی پێشخس���تنی‬ ‫دەدرێت‪ ،‬گرنگترین الیەنە باش���ەکانی‬ ‫ئەم جۆرە نەش���تەرگەریە بۆ نەخۆش‬ ‫ئەمانەی خوارەوەن‪:‬‬

‫نەخۆش دەتوانێت‬ ‫لەزوترین کاتدا‬ ‫لەچاو نەشتەرگەری‬ ‫ئاساییدا‬ ‫لەنەخۆشخانە‬ ‫دەربچێت‌و بگەڕێتەوە‬ ‫سەر کارەکانی‬ ‫هەواییەکان���ی س���یەکان دەبێت‌و بەو‬ ‫هۆیەوە زۆر کەمتر دوچاری هەوکردنی‬ ‫س���یەکان دەبێت کە یەک لەکاریگەریە‬ ‫خراپەکانی نەشتەرگەیە‪.‬‬ ‫‪ .8‬دروس���تبونی زیادە گۆشت( �‪ad‬‬ ‫‪ )hesion‬لەنەش���تەرگەری هەناوبینیدا‬ ‫لەچ���او نەش���تەرگەری ئاس���اییدا زۆر‬ ‫کەم���ە‪ ،‬لەبەرئەوەی برین���ی چونە ناو‬ ‫س���کەوە( ‪ )incision‬لەگ���ەڵ برینی‬ ‫س���ەر ئۆرگانە نەخۆش���ەکە لەیەکەوە‬ ‫دورن‪ ،‬دروستبونی زیادەگۆشتی دوای‬ ‫نەش���تەرگەری ئاس���ایی‪ ،‬کاریگ���ەری‬ ‫خراپی لەس���ەر ب���اری تەندروس���تی‬ ‫نەخۆش دەبێت‪ ،‬لەبەرئەوەی ئەو زیادە‬ ‫گۆش���تە لولەکانی ریخۆڵ���ە بەیەکەوە‬ ‫دەنوسێنێت‪ ،‬یان دیواری سک‌و ریخۆڵە‬ ‫بەیەک���ەوە دەنوس���ێنێت‌و نەخ���ۆش‬ ‫دوچاری ئ���ازارو ریخۆڵەگیران دەکات‪،‬‬ ‫کە زۆرب���ەی کات نەخۆش���ەکە ناچار‬ ‫دەکات نەشتەرگەریەکی تر بکات‪.‬‬ ‫‪ .9‬رێ���ژەی مەیین���ی خوێن���ی‬ ‫خوێنهێنەرەکانی الق‌و ناوس���ک ( ‪ev‬‬ ‫‪ )nous thrombosis‬لەنەش���تەرگەری‬ ‫هەناوبینیدا لەچاو نەشتەرگەری ئاساییدا‬ ‫کەمترە‪ ،‬لەبەر بچوکی برینەکەی‌و کەمی‬ ‫ئازاری نەشتەرگەریەکەی‪ ،‬نەخۆشەکە‬ ‫دوای نەش���تەرگەری دەتوانێ���ت‬ ‫بەزوتری���ن کات بجوڵێ���ت‌و دەرفەتی‬ ‫سستبون‌و وەس���تان‌و مەیینی خوێنی‬ ‫خوێنهێنەرەکان کەم دەبێتەوە‪.‬‬ ‫‪ .10‬نەخ���ۆش دەتوانێ���ت لەزوترین‬ ‫کاتدا لەچاو نەش���تەرگەری ئاس���اییدا‬ ‫لەنەخۆش���خانە دەربچێت‌و بگەڕێتەوە‬ ‫سەر کارەکانی‪.‬‬ ‫‪ .11‬لەس���ااڵنی س���ەرەتای سەدەی‬ ‫بیس���ت‌و یەک���دا‪ ،‬رۆبۆتی پزیش���کی‬ ‫دروس���تکراوەو بۆت���ە ئامێرێک���ی‬ ‫پیشکەوتوی نەشتەرگەری هەناوبینی‪،‬‬ ‫لەڕێگەی رۆبۆتەوە هەم نەش���تەرگەری‬ ‫زۆر گ���ەورەو ورد دەکرێ���ت وەک‬ ‫نەش���تەرگەری خوێنبەرەکان���ی دڵ‪،‬‬ ‫هەم رۆبۆتەکە بەئاسانی‌و وردتر کاری‬ ‫نەشتەرگەری ئەنجام دەدات‌و پزیشکیش‬ ‫ماندو ناکات‪.‬‬ ‫‪ .١٢‬ئەو نەش���تەرگەریانەی لەرێگەی‬ ‫هەناوبینی نەشتەرگەریەوە سەرکەوتنی‬ ‫باشیان بەدەستهێناوە ئەمانەن‪:‬‬ ‫*نەخۆش���ی ب���ەردی زراو( ‪gall‬‬ ‫‪. )stone‬‬ ‫*ریخۆڵەکوێ���رە( ‪) appendicitis‬‬ ‫لەتەمەنی ئ���ەو ژنانەی زاوزێ دەکەن‪،‬‬ ‫ریخۆڵەکوێرە لەکەسانی قەڵەودا‪.‬‬ ‫*فتقی پێش���ەوەی س���ک یان فتقی‬ ‫سەر سک ( ‪. )hernia ventral‬‬ ‫*فتقی دوب���ارەی بن ران ( ‪rrecu‬‬ ‫‪. )rent inguinal hernia‬‬ ‫*فتقی دولەقانی بن ران( ‪bilateral‬‬ ‫‪)inguinal hernia‬‬ ‫*بچوککردنەوەی گەدە بۆ چارەسەری‬ ‫نەخۆشی قەڵەوی ( ‪csleev gastre‬‬

‫‪ .1‬نەش���تەرگەری هەناوبینی لەچاو‬ ‫نەشتەرگەری ئاساییدا ئازاری زۆر کەمە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی برینی نەش���تەرگەریەکەی‬ ‫لەچاو برینی نەش���تەرگەری ئاساییدا‬ ‫زۆر بچوکە‪.‬‬ ‫‪ .2‬لەنەش���تەرگەری هەناوبینی���دا‬ ‫هەمو بۆش���ایی ناوس���ک‌و ناوس���نگی‬ ‫نەخۆش دەبینرێ(ت) ‪pDiagnostic la‬‬ ‫‪ ،)aroscopy‬دەتوانرێت لەنەخۆش���ی‌و‬ ‫س���ەالمەتی ئۆرگانەکانی تری لەش���ی‬ ‫نەخۆش���ەکە دڵنیاببیتەوەو نەخۆشی‬ ‫تری نەخۆشەکە بدۆزیتەوە‪.‬‬ ‫‪ .3‬رێ���ژەی هەوکردن���ی ش���وێنی‬ ‫ئ���ەو ئەندامەی کە نەش���تەرگەری بۆ‬ ‫دەکرێ���ت‌و رێژەی هەوکردنی ش���وێنی‬ ‫برینی (کونی) نەشتەرگەریەکە له‌چاو‬ ‫نەشتەرگەری ئاساییدا زۆر کەمە‪.‬‬ ‫‪ .4‬رێ���ژەی توێکردن‌و جیاکردنەوەی‬ ‫لەشی نەخۆش���ەکە( ‪ )dissection‬بۆ‬ ‫الدان���ی ئەندامە نەخۆش���ەکە‪ ،‬کەمترە‬ ‫لەنەش���تەرگەری ئاس���ایی‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫الیەنی فس���یۆلۆجی نەخۆشەکە کەمتر‬ ‫دوچ���اری ناهاوس���ەنگی دەبێت لەچاو‬ ‫نەشتەرگەری ئاساییدا‪.‬‬ ‫‪ .5‬رێژەی دروس���تبونی نەخۆش���ی‬ ‫فتق ( ‪ )hernia‬لەدوای نەشتەرگەری‬ ‫هەناوبینی‪ ،‬لەچاو نەشتەرگەری ئاسایی‬ ‫زۆر کەمە‪ ،‬ئەگەر دروستیش ببێت زۆر‬ ‫بچوکەو بەئاسانی چارەسەر دەکرێت‪.‬‬ ‫‪ .6‬رێ���ژەی سس���تبونی کۆئەندامی‬ ‫هەرس لەدوای نەشتەرگەری هەناوبینی‬ ‫زۆر کەم���ە‪ ،‬ئەگەر نەش���تەرگەریەکی ‪)tomy and gastric plication‬‬ ‫سەرچاوەکان ‪:‬‬ ‫هەناوبین���ی کەمت���ر له‌یەک س���ەعات‬ ‫‪Short practice of surgery 26th‬‬ ‫بخایەنێت‪ ،‬کۆئەندامی هەرس سس���ت‬ ‫نابێت‌و نەخۆشەکە دەتوانێت یەکسەر ‪edition‬‬ ‫‪Professor Dr. R K MISHRA‬‬ ‫دوای نەش���تەرگەری ئاو و ش���لەمەنی‬ ‫بخ���وات‪ ،‬بەپێچەوانەی نەش���تەرگەری ‪lecture on advantage of laparo-‬‬ ‫ئاس���اییەوە ک���ە کۆئەندام���ی هەرس ‪scopic surgery January 20116‬‬ ‫بۆ ماوەیەک���ی درێژ سس���ت دەکات‌و ‪World laparoscopic hospital‬‬ ‫‪MAINGOT S ABDOMINAL‬‬ ‫نەخۆشەکە درەنگ دەست بەخواردنەوەو‬ ‫‪OPERATION 12TH EDITION‬‬ ‫خواردن دەکات‪.‬‬ ‫د‪ .‬فائیق گۆلپی پسپۆڕی نەشتەرگەری‬ ‫‪ .7‬لەبەرئ���ەوەی نەش���تەرگەریەکە‬ ‫ئ���ازاری کەم���ەو برینەک���ەی بچوکە‪ ،‬گشتی ‪٢٠١٦-٥-١٩‬‬ ‫‪M B Ch B‬‬ ‫یەکسەر دوای نەشتەرگەری نەخۆشەکە‬ ‫‪HDS‬‬ ‫دەتوانێت هەناسەی قوڵ هەڵکێشێت‌و‬ ‫‪MRCS ED UK‬‬ ‫س���یەکانی پرب���کات لەه���ەوا‪ ،‬بۆی���ە‬ ‫‪DEBLOMA IN MENIMAL AC‬‬‫له‌چاو نەشتەرگەری ئاس���اییدا کەمتر‬ ‫دوچاری نەخۆش���ی پوکانەوەی کیسە ‪CESS SURGERY‬‬

‫رێکەوتنی گۆڕان‌و یەکێتی‬ ‫گەڕانەوە بۆ سەرەتای سەرەتاکان‬ ‫نەشاد عومەر‬ ‫رێککەوتنی سیاس���ی نێوان گۆڕان‌و‬ ‫یەکێتی بۆ مەسەلەکانی سەروەری یاساو‬ ‫چاکسازی‌و روبەڕوبونەوەی گەندەڵی‪،‬‬ ‫ئەبێتە یەکێک لەخراپترین روداوەکانی‬ ‫مێژوی سیاس���ی بزوتن���ەوەی گۆڕان‪،‬‬ ‫رێکەوتنێک کە ئەگەر بەوردی لەس���ەر‬ ‫رەهەندەکانی بوەستین‌و ئەگەر دیدێکی‬ ‫دورترمان هەبێت‌و نەختێک بگەڕێینەوە‬ ‫بۆ رابردو و کەمێک س���ەرنج لەدۆخی‬ ‫ئێستای هاواڵتیانی هەرێم بدەین‪ ،‬ئەوجا‬ ‫بۆم���ان دەرئەکەوێت کە ئەم رێکەوتنە‬ ‫یەکێکە لەهێما هەرە س���ەرەکییەکانی‬ ‫قوڵی ریش���ەی گەندەڵی‌و رزگارنەبونی‬ ‫هەنوکەیی کۆمەڵگای ئێمە لەگەندەڵی‪،‬‬ ‫رێکەوتنێ���ک ئەبێت ب���اش بەئاگامان‬ ‫بێنێتەوە کە چاکس���ازی سەندنەوەی‬ ‫حەق ل���ەزۆرداران‌و گەڕانەوەی ش���کۆ‬ ‫ب���ۆ دادگاکان‌و گەڕان���ەوەی م���اف بۆ‬ ‫خاوەن مافەکان‪ ،‬نەک لەئێستادا بواری‬ ‫بەدیهێنانی نییە‪ ،‬بگ���رە ئەو پەیامانە‬ ‫جگە لەدانی بەدەس���تی قەدەر هەوڵ‌و‬ ‫ئاکامێکی تری بۆ نەماوەتەوە‪.‬‬ ‫هەڵبەت���ە ئ���ەوەی روئ���ەدات‬ ‫رەنگ���ە لەخەی���اڵ‌و دی���دی بەش���ێک‬ ‫لەهەڵس���وڕاوانی گۆڕان���داو بەتایبەت‬ ‫ئەو هەڵس���وڕاوانەی کە پێشتر کادیرو‬ ‫کەس���انی س���ەر بەیەکێتی بون‪ ،‬وەکو‬ ‫روداوێکی گەش ی���ان وەک پەیامیێک‬ ‫کە هێمای س���ەرکەوتن ئ���ەکات‪ ،‬لێک‬ ‫بدرێتەوە‪ ،‬بەشێکی زۆر لەهەڵسوڕاوانی‬ ‫گۆڕان‌و سەرکردایەتی ئەم بزوتنەوەیە‬ ‫بەشێوەیەک پێش���وازی لەم ڕێکەوتنە‬ ‫دەک���ەن وەکو ئەوەی لەس���ایەی ئەم‬ ‫رێکەوتنەدا س���ەرکەوتنێکی حەتمی بۆ‬ ‫گۆڕان‌و بۆ خەڵکی کوردستان دروست‬ ‫بوبێ���ت‌و بزوتنەوەکە ب���ەم رێکەوتنە‬ ‫بەش���ێکی زۆر لەم���ژدەو پەیامەکانی‬ ‫خ���ۆی بەدیهێنابێ���ت‪ .‬بێئ���اگا لەوەی‬

‫ئەم ڕێکەوتنە بۆ خۆی ش���ەرعیەتدانە‬ ‫بەکۆمەڵێک سیاسی کە تا بیناقاقایان‬ ‫هاتوە لەدۆسیەی گەندەڵی‌و شکاندنی‬ ‫یاساو پیرۆزی دامەزراوە شەرعیەکان‪.‬‬ ‫لەڕاس���تدا رێکەوتنە سیاس���یەکەی‬ ‫گ���ۆڕان‌و یەکێتی جگە لەشکس���ت بۆ‬ ‫شکس���ت‌و جگ���ە لەدۆخێک���ی تەواو‬ ‫نائومێدان���ە هیچی ترم���ان پێ ناڵێت‪،‬‬ ‫ئ���ەم ڕێککەوتن���ە جگ���ە ل���ەوەی کە‬ ‫گۆڕانی ناچ���ار کرد لەنێ���وان خراپ‌و‬ ‫خراپتر‪ ،‬خ���راپ هەڵبژێرێت‪ ،‬هەڵگری‬ ‫هی���چ مانایەکی تر نیی���ە‪ ،‬واتە گۆڕان‬ ‫ب���ۆ ئ���ەوەی تەس���لیمی دەس���ەاڵتی‬ ‫خۆس���ەپێنی پارتی نەبێت‌و بەئومێدی‬ ‫هەوڵ���دان ب���ۆ دەستاودەس���تکردنی‬ ‫دەسەاڵت‌و روبەڕوبونەوەی سیستەمی‬ ‫سەرۆکایەتی خۆسەپێن‪ ،‬ناچاربو لەگەڵ‬ ‫سەرکردایەتی یەکێتی باس لەچاکسازی‬ ‫بکات‪ ،‬گۆڕان بۆ ئەوەی سیس���تەمی‬ ‫پەرلەمانی جێگر بکات هات‌و قوربانی بە‬ ‫بەشێک لەپەیامەکانی خۆیدا‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫دەسەالتی سیاسی لەدەستی گروپێک‬ ‫دەربهێنێت‌و دۆخێکی سیاس���ی هەرێم‬ ‫هەندێک لەدیموکراسی نزیک بکاتەوە‪،‬‬ ‫ب���ۆ خ���ۆی هەنگاوێکی نای���ە دواوە‪،‬‬ ‫بەهەمو مانایەک خۆمان ئەخەڵەتێنین‬ ‫کە پێمان وابێت ئەم رێککەوتنە واتای‬ ‫س���ەرکەوتن‌و وات���ای هی���وا لەبەردەم‬ ‫چاکس���ازیدا ئەگەیەن���ێ‪ ،‬ئ���ەوەی وا‬ ‫لەبزوتنەوەیەک ئەکات کە جارێکی ترو‬ ‫دور لەچاوەڕوانیی���ەکان لەگەڵ حزبێک کاری پەرلەمانتاری‌و رێکخراوەیی کاری‬ ‫ڕێکبکەوێتەوە کە سەرکردایەتییەکەی نەکردەیە‪ ،‬ک���ە بێگوم���ان رێککەوتن‬ ‫جگ���ە لەخراپ���ەکاری‌و بەتااڵنب���ردن لەگەڵ سەرکردایەتی هەریەک لەپارتی‌و‬ ‫ش���تێکی تریان بەکورد نەبەخش���یوە‪ ،‬یەکێت���ی کە ه���ەر س���ەرکردەیەکیان‬ ‫دۆخێک���ی ناچ���اری‌و بێهیوابون نەبێت بەجیاو لەسەر ئاستی کەسی تۆمەتبارە‬ ‫چییە؟ ئەم رێککەوتنە پێمان ئەڵێت‪ ،‬بەدۆس���یەی گەورە گەورەی گەندەڵی‪،‬‬ ‫هەرێ���م لەبەردەم ڕۆژگارێکدایە کە هەر کە ئەم���ەش گاڵتەک���ردن بەماناکانی‬ ‫هێزێک بیەوێ���ت گۆڕانکارییەک بکات‌و چاکسازی نەبێ شتێکی تر نییە‪.‬‬ ‫رونتر‪ ،‬کۆمەڵێکی زۆر لەخراپەکاری‌و‬ ‫بەرەو روی گەندەڵی ببێتەوە یان ئەبێت‬ ‫لەگ���ەڵ یەکێک لەپارتی‌و یەکێتی ئەمە گەندەڵ���ی‌و خ���راپ بەکارهێنان���ی‬ ‫بکات‪ ،‬یان هەر هەوڵدانێکی وا بەشێوەی دەسەاڵت الی سەرکردەکانی یەکێتی‪،‬‬

‫رێککەوتن‌و هەوڵدانێک‬ ‫بۆ چاکسازی‌و‬ ‫نەهێشتنی خراپەکاری‬ ‫دەسەاڵت لەگەڵ‬ ‫یەکێتی‌و پارتی کاری‬ ‫نەکردەیەو ئاماژە بۆ‬ ‫ناچارییەکی زۆرەملێ‬ ‫ئەکات کە ئاکامەکانی‬ ‫جگە لەنائومێدبون‬ ‫لەچاکسازی ریشەیی‬ ‫لەکۆمەڵگای ئێمەدا‬ ‫شتێکی تر نییە‬

‫‪19‬‬

‫لەساڵی‪ ٢٠٠٩‬بونە هۆکار بۆ لەدایکبونی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬کە ئەوەی تۆزێک سەرنج بدات‬ ‫لەدۆخ���ی هەرێ���م باش ئەو راس���تییە‬ ‫ئەزانێت لەس���اڵی ‪ ٢٠٠٩‬هەتا ئێس���تا‬ ‫کە ئان‌وس���اتی رێککەوتنەکەیە‪ ،‬نەک‬ ‫س���ەرکردایەتی یەکێت���ی کەمەکێ���ک‬ ‫نەگ���ۆڕان‌و خۆیان پ���اک نەکردۆتەوە‬ ‫لەو هەم���و دۆس���یەی گەندەڵیەی کە‬ ‫ئاراس���تەیان کراوە‪ ،‬نەک ماڵ‌و موڵکە‬ ‫نایاس���ایەکانیان نەگەڕاندۆت���ەوە ب���ۆ‬ ‫میلل���ەت‪ ،‬ن���ەک نەچونەتە ب���ەردەم‬ ‫دادگاکان‌و نەک ئەو هەزاران دامەزراندنە‬ ‫نایاسایانەیان پوچەڵنەکردۆتەوە بگرە‬ ‫خراپترو گەندەڵتر بون‪ ،‬بەدەر لەوەش‬ ‫س���ەرکردایەتی یەکێتی نەک نەبون بە‬ ‫بەش���ێک‌و پاڵپش���تێک بۆ شەرعیەت‌و‬ ‫س���ەربەخۆیی یاس���او دەستاودەست‬ ‫کردنی دەس���ەاڵت‪ ،‬بەڵکو خۆیان بون‬ ‫بەهۆکارێک بۆ س���ەپاندنی دەسەاڵتی‬ ‫بنەماڵ���ەو لەکارخس���تنی یاس���او‬ ‫دیموکراس���ی‪ ،‬هەروەک چ���ۆن قۆناغ‬ ‫بەقۆناغ پاڵپش���ت‌و تەواوکاری پارتی‬ ‫بون لەس���ەپاندنی دەسەاڵتە خێزانییە‬ ‫خۆسەپێنەرەکەی‪.‬‬ ‫بەم مانایە هەر رێککەوتن‌و هەوڵدانێک‬ ‫بۆ چاکس���ازی‌و نەهێشتنی خراپەکاری‬ ‫دەسەاڵت لەگەڵ یەکێتی‌و پارتی کاری‬ ‫نەکردەی���ەو ئام���اژە ب���ۆ ناچارییەکی‬ ‫زۆرەملێ ئەکات ک���ە ئاکامەکانی جگە‬ ‫لەنائومێدبون لەچاکس���ازی ریش���ەیی‬ ‫لەکۆمەڵ���گای ئێم���ەدا ش���تێکی ت���ر‬ ‫نییە‪ ،‬ئەوەی روئ���ەدات گەڕانەوەیە بۆ‬ ‫سەرەتای س���ەرەتاکان‪ ،‬پەیمانبەستن‬ ‫بۆ چاکس���ازی‌و س���ەروەربونی یاساو‬ ‫ش���ەفافیەت لەگەڵ هێزێ���ک کە خۆی‬ ‫بەش���ێکی هەرە س���ەرەکی ناشەفافی‬ ‫گەندەڵی‌و یاساشکێنییەکانی کۆمەڵگای‬ ‫ئێمەی���ە‪ ،‬ئەمە جگە لەنائومێدی‌و جگە‬ ‫لەهەنگاوێکی گەورە بۆ دواوە لەخەون‌و‬ ‫خەیااڵتی چاکسازی‪ ،‬هیچی ترمان پێ‬ ‫ناڵێت ‪..‬‬

‫ونبون‬

‫به‌روار‪2016/5/23 :‬‬ ‫بابه‌ت‪ /‬داخستنی‌ نوسینگه‌‬ ‫ی كه‌الر بۆ گه‌ش���ت‬ ‫ی نوس���ینگه‌ ‌‬ ‫م���ن كه‌ن���اوم (ئه‌زمه‌ر احمد عبدالله‌) خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌خس ‌‬ ‫وگوزار‪،‬هه‌ڵده‌سم به‌ داخستنی‌ نوسینگه‌كه‌م‪،‬هه‌ركه‌سێك هه‌ر حه‌قێك ‌‬ ‫ی بكات‬ ‫ی ‪ 10‬ڕۆژدا په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی ناوبراو هه‌ی ‌ه له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر نوسینگه‌ ‌‬ ‫یان یاس���ای ‌‬ ‫ی ‪07712207989‬‬ ‫به‌ مۆبایل ‌‬ ‫ی ‪/‬عێراق‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ دادوه‌ری‌‬ ‫دادگایی به‌رایی سلێمانی‌‪5/‬‬ ‫ژماره‌‪/24 /‬به‌په‌له‌‪2016 /‬‬ ‫به‌روار‪2016/5/22 /‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی معروف حه‌مه‌‬ ‫داواكار‪ /‬عل ‌‬ ‫داواله‌سه‌ر كراو ‪ /‬عبدالله‌ جمیل محمد‬ ‫ی ) داوایه‌كی‌ له‌س���ه‌رت‬ ‫بۆ دوا له‌س���ه‌ركراو به‌ن���اوی‌ ( عبدالل ‌ه ) داواكار ( عل ‌‬ ‫ی ‪ 5/‬به‌ ژم���ار‌ه ( ‪ /24‬به‌په‌له‌‪/‬‬ ‫تۆم���ار ك���ردوو‌ه ل ‌ه دادگای‌ به‌رایی س���لێمان ‌‬ ‫ی خانوو ژمار‌ه‬ ‫ی باری‌ ئێس���تای ‌‬ ‫‪ 2016‬كه‌تیای���دا دوا ده‌كات ( به‌جێگیر كردن ‌‬ ‫ی و‌ه‬ ‫‪37/192‬م‪ 8‬ابالخ و‌ه خانوه‌ك ‌ه ئێستا چۆڵكراوه‌ به‌الم قفل كراو‌ه ده‌رگاكان ‌‬ ‫ی باری‌ ئێستای خانوه‌ك ‪.‬‬ ‫داخراون بۆیه‌ داواكارم به‌جێگیركردن ‌‬ ‫ی ش���وێنی‌ نیش���ته‌جێبونت نادیار‌ه دادگا بڕی���اری‌ دا به‌ ئاگادار‬ ‫و‌ه له‌به‌ر ئه‌و‌ه ‌‬ ‫كردنه‌وه‌ت بۆ ئاماده‌بونت ل ‌ه دادگا ل ‌ه رۆژی‌ دادبینی‌ ك ‌ه ده‌كات ‌ه رۆژی‌ ( ‪/6/1‬‬ ‫‪ ) 2016‬كاتژمێر ( ‪)9,30‬‬ ‫ی ناوخۆوه‌ ب��� ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه دادگا ناچار‬ ‫ی دوو رۆژنام ‌ه ‌‬ ‫ی له‌ رێگه‌ ‌‬ ‫س���ه‌ر له‌به‌یان ‌‬ ‫ئه‌بێت ب ‌ه نائاماده‌یی دواك ‌ه ببینێت ‪.‬‬ ‫دادوار‪.‬‬ ‫عبدالله‌ اسماعیل امین‬ ‫ی كه‌سێتی‌ له‌ كه‌الر‬ ‫ی بار ‌‬ ‫دادگا ‌‬ ‫ژماره‌‪/542 :‬ش‪2015 /‬‬

‫ب‪ /‬ئاگاداری‌‬

‫بۆ داواكار هیلین عپمان احمد‬ ‫داوای‌ ژماره‌ی‌ س���ه‌روه‌ت تۆماركردو‌ه له‌سه‌ر داواله‌سه‌ر كراو (سه‌ریاس سه‌رباز‬ ‫ی ده‌كه‌یت ك ‌ه داواله‌سه‌ركراو‬ ‫ی ده‌ره‌ك ‌‬ ‫ی ته‌اڵق ‌‬ ‫ی په‌سه‌ندكردن ‌‬ ‫احمد) وه‌ تیایدا داوا ‌‬ ‫ی (‪ )2015/7/7‬جا بۆ ئه‌و مه‌به‌ست ‌ه رۆژی‌ (‪)2016/8/23‬‬ ‫خستویه‌تی‌ له‌به‌روار ‌‬ ‫ی بۆیه‌ پێویس���ته‌ ئاماده‌بیت‬ ‫ی دادبین ‌‬ ‫ی كراو‌ه وه‌ك كات ‌‬ ‫كاتژمێ���ر (‪ )10:00‬دیار ‌‬ ‫ی كراودا به‌پێچه‌وانه‌و‌ه به‌شێوه‌ی‌ پاشمل ‌ه دادبینی‌ ده‌رحه‌قت ئه‌نجام‬ ‫ی دیار ‌‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ده‌درێت‪.‬‬ ‫دادوه‌ر‬ ‫ناڤم حسن رحیم‬

‫ی ( مارسیدس‪ ،‬راس تریله‌ سكس ویل دبل قمر‌ه‬ ‫ی ئوتومبێل جۆر ‌‬ ‫* سااڵنه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫مع مقتوره‌ تریل ‌ه قالب ‪ 2‬محور ‪ 1 +‬محور سنکل سعال ‪ 54‬طن ) ونبو‌ه ب ‌ه ناو ‌‬ ‫ی ره‌سه‌ن‬ ‫ی محمد امین) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫(جبار عل ‌‬ ‫ل ‌ه ده‌ربه‌ندیخان‪.‬‬ ‫ی ( زۆراب سعدون رسول)‬ ‫ی ونبوه‌ به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ سلێمان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێن ‌ه ‪.‬‬ ‫ی (فه‌رمان عوس���مان‬ ‫ی س���لێمانی‌ ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی ژوری‌ بازرگان ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫تالیع) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێن ‌ه ‪.‬‬ ‫ی سلێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ ( هێرش رفیق تۆفیق)‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێن ‌ه ‪.‬‬ ‫ی صالح قادر)‬ ‫ی (عل ‌‬ ‫ی سلێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێن ‌ه ‪.‬‬ ‫ی (نیاز عبدالواحیدسعید)‬ ‫ی ونبوه‌ به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ سلێمان ‌‬ ‫ی ژوور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی (س���امان سلێمان حمه‌جان)‬ ‫ی (‪ )3‬به‌ناو ‌‬ ‫ی لیوا ‌‬ ‫* هه‌وێیه‌كی‌ پێش���مه‌رگایه‌ت ‌‬ ‫ی خاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫ونبوه‌‪،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫ی كه‌الر ب ‌ه ژماره(‌‪ )٠٦٠٩٠٥٠٣‬خرای ‌ه موزایه‌ده‌و‌ه‬ ‫* وه‌صلی‌ ته‌ئمیناتی‌ ش���اره‌وان ‌‬ ‫ی ‪ 3٠٠٠٠٠٠‬س���ێ‬ ‫ی بجوك ب ‌ه بر ‌‬ ‫ی ئۆتۆمبێل ‌‬ ‫ی پیش���انگا ‌‬ ‫ب ‌ه مه‌به‌س���تی‌ ب ‌ه كرێدان ‌‬ ‫ملیۆن دینار‪ .‬به‌ناوی‌ ‪(..‬گه‌رمیان جه‌مال علی‌)‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ داد‬ ‫ی تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشت ‌‬ ‫ی شارباژێڕ‬ ‫ی تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌ه ‌‬ ‫تێبینه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی شارباژێڕ‬ ‫لیژنه‌ی‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێت ‌‬ ‫بانگه‌وازی‌‬ ‫[داوای تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ به‌ نوێكراوه‌]‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و داوای���ه‌ی پێشكه‌ش���ی تێبینه‌رایه‌تیه‌كه‌مان كراو‌ه ل��� ‌ه رێكه‌وت ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫(‪ )2013/3/13‬س���ه‌باره‌ت ب��� ‌ه تۆماركردنی‌ ته‌واوی‌ زنجی���ره‌ی (‪78‬گه‌ڕه‌كی‌‪/‬‬ ‫ی‬ ‫ی چوارتا) ب ‌ه رێوڕه‌س���م ‌‬ ‫ی ش���اره‌وان ‌‬ ‫ی كۆن) به‌ ناوی (س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫چوارت���ا ‌‬ ‫نوێكراوه‌ به‌وپێیه‌ی له‌بن ده‌س���تیدابوو‌ه وه‌ك خاوه‌ندار له‌ماوه‌ی یاساییدا‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫بانگه‌وازی داواكه‌ی ده‌كه‌ین به‌مه‌به‌ستی‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتیی‌ به‌ڕێزی‌ وه‌ك‬ ‫ی خانووبه‌ر‌ه‬ ‫ی تۆماركردن ‌‬ ‫پێش���ه‌كییه‌ك بۆ تۆماركردنی‌ به‌پێی‌ ئه‌حكامی یاس���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 1971‬هه‌مواركراو)‪ ،‬بۆی ‌ه هه‌ركه‌سێك په‌یوه‌ندی یان مافێك ‌‬ ‫ژمار‌ه (‪ 43‬ساڵ ‌‬ ‫دیاریكراوی‌ هه‌ی ‌ه به‌م خانووبه‌ره‌یه‌وه‌ با به‌ڵگ ‌ه و دیكۆمێنته‌كانی‌ پێشكه‌ش به‌م‬ ‫تێبینه‌رایه‌تیی��� ‌ه بكات له‌ ماو‌هی‌ (‪ )30‬رۆژ ل��� ‌ه رۆژی دوای باڵوبوونه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫ی خانووبه‌ره‌كه‌دا له‌ كاتژمێر (‪)10‬‬ ‫بانگ���ه‌وازه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئاماده‌بێت له‌ پێگ��� ‌ه ‌‬ ‫ی س���ه‌رله‌به‌یانی ل ‌ه رۆژی دوای ته‌واوبوونی ئه‌م بانگ���ه‌وازه‌وه‌ تاكو مافه‌كانی‬ ‫‌‬ ‫ی ل���ه‌و رۆژه‌دا ئه‌نجام ده‌درێت بۆ ئه‌م‬ ‫خ���ۆی بس���ه‌لمێنێت له‌و نۆڕینه‌ پێگه‌یی ‌ه ‌‬ ‫مه‌به‌سته‌‪.‬‬ ‫ژوان عباس محمود‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫ی تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫تێبینه‌رایه‌ت ‌‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )529‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/24‬‬

‫رێکەوتنامەی یەکێتی‌و گۆڕان‌و‬ ‫ئاوڕدانەوەیەک لەکەرتی تەندروستی‬ ‫د‪ .‬رێزان هەردی‬ ‫دواجار رێکەوتنی چاوەڕوانکراوی یەکێتی‌و‬ ‫گۆڕان بەفەرمی ڕاگەیەندرا‪ .‬بەشێکی گرنگی‬ ‫رێکەوتننامەک����ە جەختکردنەوەیە لەس����ەر‬ ‫چاکس����ازی لەدامودەزگاکان����ی حکومەت����ی‬ ‫هەرێمدا‪.‬‬ ‫م����ن وەک پزیش����کێک دەڕوانم����ە ئ����ەم‬ ‫ڕێکەوتنامەی����ە چونک����ە بەالم����ەوە کەرتی‬ ‫تەندروستی یەکێکە لەکەرتە هەرە گرنگەکانی‬ ‫هەمو کۆمەڵگایەک‌و پەیوەندی راستەو خۆی‬ ‫بەژیانی هاواڵتیەن����ەوە هەیە‪ .‬هەر بۆ خۆی‬ ‫چاککردن‌و بەسیستماتیک کردنی ئەم کەرتە‬ ‫چەندین ب����اس‌و لێکۆڵین����ەوە هەڵدەگرێت‪.‬‬ ‫لێرەدا منیش دەمەوێت ئیستێک لەسەر ئەم‬ ‫باسە بکەم‪.‬‬ ‫پێش����ەکی هی����وادارم ک����ە لێکدان����ەوەی‬ ‫هەڵە بۆ بیر‌وبۆچونەکان����م نەکرێت‌‪ .‬من لەم‬ ‫زنجیرە نوس����ینەدا مەبەستم لەهیچ کەسێکی‬ ‫دیاریکراو نیە‌و ئەوەشی ئەم نوسراوە بەهەڵە‬ ‫دەخوێنێت����ەوە‌و دەیهێنێتە س����ەرخۆی ئەوە‬ ‫ب����ەڕای من پەیوەن����دی بەخ����ودی خۆیەوە‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫ل����ەم بارودۆخ����ە قەیراناوی����ەدا‌و ل����ەم‬ ‫رێکەوتنامە ستراتیجیە‌و وەک هەندێ دەڵێن‬ ‫چارەنوسس����ازەدا‪ ،‬کەرتی تەندروس����تی لە‬ ‫کوێی ئ����ەم هاوکێش����انەدایە؟ ئایا چ پالن‌و‬ ‫پڕۆژەیەک هەیە بۆ چاکسازی لەم کەرتەدا؟‬ ‫ئەو گۆڕانکارییانە چین کە پێویستە بکرێن؟‬ ‫ئایا ئێمە لەکوێی سیس����تمی تەندروس����تی‬ ‫جیهان یاخود ناوچەکەداین؟ چیمان کردوە‌و‬ ‫پێویس����تمان بەچییە؟ ئایا کردنەوەی بنکە‌و‬ ‫نەخۆش����خانەکان بەس����ن بۆ ئ����ەوەی بڵێین‬ ‫کارم����ان زۆر کردوە؟ پزیش����کەکان لە کوێی‬ ‫ئ����ەم هاوکێش����ەیەدان؟ پش����کی ژنان وەک‬ ‫پزیشکێک‪ ،‬پەرەستارێکی زانکۆ‪ ،‬کارمەندێکی‬ ‫تەندروس����تی‪ ،‬ئەندازیارێک‌و هتد‪ ..‬چیە لەم‬ ‫کەرتە گرنگەدا؟ کارمەندی تەندروس����تی چ‬ ‫پش����کێکی لەگۆڕانکاریەکاندا بەردەکەوێت؟‬ ‫لەکۆتاییدا دەبێت چی بکرێت؟‬ ‫بەبیروبۆچونی من هەنگاوی یەکەم‪:‬‬

‫لەڕاس����تیدا لەم س����اتەوەختەدا‪ ،‬یەکێک‬ ‫لەگەورەتری����ن‌و بارگرانتری����ن قەیرانەکان کە‬ ‫روی تێکردوین‪ ،‬قەیرانی دارایی‌و بێموچەییەو‬ ‫ب����ۆ ئەم مەبەس����تە دەبێت چ����ی لەموچەی‬ ‫کەرتی تەندروس����تی بکرێ����ت؟ لەکاتێکدا کە‬ ‫بەشێکی زۆر لەپزیش����کەکان لەسەرتاسەری‬ ‫کوردستان چەندین جار مانیان لەبێموچەیی‌و‬ ‫کەمکردنەوەی موچە گرت‪.‬‬ ‫بەرلەوەی وەاڵمی ئەم پرسیارە بدەینەوە‪،‬‬ ‫لەخۆم دەپرس����م کە ئایا تا ئەم کاتە بەپێی‬ ‫قانونی کاری حکومەتی هەرێمی کوردستان‪،‬‬ ‫حەقدەس����تی کرێکارێ����ک‪ ،‬مامۆس����تایەک‪،‬‬ ‫ئەندازیارێ����ک‪ ،‬پەرەس����تارێک‪ ،‬پزیش����کێک‬ ‫پەرلەمانتارێک‪ ،‬وەزیرێک‪ ،‬سەرۆکی پەرلەمان‪،‬‬ ‫حکومەت‌و هەرێ����م‌و هت����د‪ ..‬لەکاتژمێرێکدا‬ ‫چەندە‌و بەچەن����د مەزەندە کراوە؟ چین ئەو‬ ‫هاوکێش����انە‌و هاوس����ەنگیانەی کە بۆ دیاری‬ ‫کردن����ی ئ����ەم پارەیە دەستنیش����ان‌و دیاری‬ ‫کراون؟‬ ‫من بۆ خۆم لەوە دڵنیا نیم‌و نازانم لەسەر‬ ‫چ بنه‌مایەک دانراوە‪ ،‬بەاڵم لەبەرئەوەی وەک‬ ‫پزیشک نزیکەی ‪ ١٤‬ساڵ لەنەخۆشخانەکانی‬ ‫ئەڵمانی����ادا کارم ک����ردوە‌و زانی����اری تەواوم‬ ‫لەسەر سیس����تیمی ئەڵمانی هەیە‌و دەتوانم‬ ‫بەدڵنیاییەوە لەسەری قسە بکەم‪ ،‬دەمەوێت‬ ‫لێ����رەدا نمون����ەی ئ����ەو واڵتە پێش����کەوتوە‬ ‫بهێنم����ەوە‌ تەنیا بەمەبه‌س����تی بەرچاوڕونی‬ ‫خوێنەران‪.‬‬ ‫لەو واڵتە کاتژمێ����ری کارکردن لەمانگێکدا‬ ‫لەنێ����وان (‪ )١٧٦ -١٦٠‬کاتژمێ����رە (تێبینی‬ ‫هەر کارکردنێ����ک لەم کاتژمێرانە زیاتر بێت‪،‬‬ ‫ئەوا ئەوکەسە یان پارەی زیادە وەردەگرێت‬ ‫یان رۆژی پشودانی زیاتر دەبێت)‪.‬‬ ‫بەپێی قانون����ی حکومەت����ی هەرێم‪ ،‬هەر‬ ‫کارمەندێ����ک (پزیش����کێک) پێویس����تە ‪١٤٤‬‬ ‫کاتژمێر لەمانگێکدا کاربکات‪ .‬تائێس����تا هیچ‬ ‫یاسایەک بۆ ئەو کاتژمێرە زیادانەی کارکردن‬ ‫ش����ک نابەم‪ ،‬خۆ ئەگ����ەر هەش����بێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫بەدڵنیایەوە دەڵێم کە لەکەرتی تەندروستیدا‬ ‫کاری پێناکرێت!‬ ‫ب����ۆ نمونە موچەی پزیش����کێکی پس����پۆڕ‬ ‫لەئەڵمانیا لەساڵێکدا ‪ ٨٨٠٠٠‬هەشتاو هەشت‬

‫یەکەم هەنگاو‬ ‫کە دەبێت بنرێت‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬پیاچونەوە‬ ‫بەموچە‌و‬ ‫هەقدەستی‬ ‫پزیشک‌و‬ ‫کارمەندانی‬ ‫تەندروستیدا‬ ‫بکرێت‌و لەسەر‬ ‫بنامەیەکی دروستی‬ ‫جیهانی دابنرێت‬ ‫ه����ەزار یورۆ‌و موچەی پزیش����کێکی راوێژکار‬ ‫لەساڵێکدا‪ ،‬سەدو شانزە هەزار ‪ ١١٦٠٠٠‬یورۆ‌و‬ ‫بەڕێوەبەری هۆبەی پەرەستاریی‪ /‬کارمەندی‬ ‫تەندرووس����تی‪ ٧٩٠٠٠‬حەفتاو نۆ هەزار یورۆ‬ ‫لەساڵێکدا وەردەگرێت‪.‬‬ ‫هەر ل����ەو واڵتەدا پەرلەمانتارێک س����ااڵنە‬ ‫‪ ١٠٩٠٠٠‬سەدونۆهەزار یورۆ وەردەگرێت‪.‬‬ ‫واتە پەرلەمانتارێک لەپزیشکێکی راوێژکار‬ ‫کەمتر وەردەگرێت!‬ ‫پزیش����کی بەرپرسی بەش����ێک‪ /‬سەرۆک‬ ‫بەش����ێک ‪ ٢٧٩٠٠٠‬دوس����ەدو هەفتاونۆ هەزار‬ ‫ی����ورۆ لەس����اڵێکدا وەردەگرێ����ت (لێ����رەدا‬ ‫مەبەستم لەو پزیشکە پسپۆڕەیە کە سەرۆک‬

‫ریکالم‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‪ + , , , #& - ,‬‬ ‫

‪ - . /‬‬ ‫ ‬ ‫ ‪+ , , , #& - ,‬‬ ‫‪Sinoma Industry & Trade‬‬ ‫ ‪

0 -

-‬‬ ‫

‪

- . /‬‬ ‫

‪ 1 . ,

- 2‬‬ ‫ ‪

0 -

-‬‬ ‫‪• With‬‬ ‫‪a yearly capacity of 15000 tons of steel structure in a various of‬‬ ‫ * ‬ ‫

‪ 1 . ,

- 2‬‬ ‫‪types, and an integrate service of steel structure work from engineering‬‬ ‫

‪

3

2 2‬‬ ‫ * ‬ ‫‪design, manufacturing, installation and after-sale service for all industrial‬‬ ‫

‪

4‬‬ ‫ ‬ ‫

‪

3

2 2‬‬ ‫ ‪and‬‬ ‫‪civil project such power plant, refinery, cement and all civil buildings‬‬ ‫

‪

4‬‬ ‫‪and‬‬ ‫‪constructions.‬‬ ‫ ‪

3 . -

, , 2‬‬ ‫ ‬ ‫‪• General‬‬ ‫‪trading:‬‬ ‫‪import and export business‬‬ ‫ ‪about‬‬ ‫ ‪some‬‬ ‫‪Chinese‬‬ ‫ ‪

3‬‬ ‫

‬ ‫ ‪2‬‬ ‫ ‬ ‫ ‪

3 . -

, , 2‬‬ ‫‪products,‬‬ ‫‪such‬‬ ‫‪as‬‬ ‫‪hoisting‬‬ ‫‪equipment,‬‬ ‫‪mixer‬‬ ‫‪and‬‬ ‫‪so‬‬ ‫‪on,‬‬ ‫‪also‬‬ ‫‪including‬‬ ‫‪the‬‬ ‫ * ‪ , , - ,‬‬ ‫

‪

3

2‬‬ ‫‪custom‬‬ ‫‪clearance‬‬ ‫ * ‪ , , - ,‬‬

‫‪• Lightings (MANTA): we have the lighting shops in Sulaymaniyah and Arbil‬‬ ‫‪• Logistic: the LCL (Less Than Container Load) business, from China to‬‬ ‫‪Sulaymaniyah every month.‬‬

‫ ‬ ‫ ‬

‫ ‬ ‫ ‬

‫ ‬ ‫ ‬

‫بەشە‪ ،‬بۆنمونە سەرۆک بەشی نەشتەرگەریە‪،‬‬ ‫هەناویە‪ ،‬مناڵ بونە‌و هتد‪‌)..‬ە‪.‬‬ ‫موچ����ەی وەزیرێ����ک لەس����اڵێکدا نزیکەی‬ ‫‪ ١٦٩٠٠٠‬سەدوشەست ونۆ هەزار یورۆیە‪.‬‬ ‫واتە موچەی س����ەرۆک بەشێک لەموچەی‬ ‫وەزیرێک زیاترە‪.‬‬ ‫کەمتری����ن حەقدەس����تی کرێکارێک (بێ‬ ‫ئ����ەوەی ش����ارەزایی یاخ����ود بڕوانامەیەکی‬ ‫هەبێت) لەکاتژمێرێکدا ‪ ١٠-٨،٥‬هەشت‌و نیو‬ ‫بۆ دە یورۆیە‪.‬‬ ‫پزیش����کێک بەپێی پلەکەی ل����ە (خوالو‬ ‫بۆ پلەبڵن����دو بۆرد‌و پس����پۆڕ‌و ڕاوێژکارو‪)..‬‬ ‫لەکاتژمێرێک����دا لەنێ����وان (‪ )٥٢ -٢١‬ی����ورۆ‬ ‫وەردەگرێت‪ ،.‬س����ەرۆک بەش����ەکە (پزیشک‬ ‫سەرۆک بەشی نەشتەرگەری‪ ،‬هەناوی‪ ،‬ژنان‌و‬ ‫منداڵبون‪ ،‬مندااڵن‌و هتد‪ )..‬کاتژمێری نزیکەی‬ ‫‪ ١٢٦‬یورۆ وەردەگرێت!‬ ‫ئایا لەکوردس����تان چۆن ئ����ەم پلەبەندیە‬ ‫کراوەو چ بنەمایەکی زانس����تی‌و ستانداردی‬ ‫جیهانی هەیە؟‬ ‫بەکورت����ی‌و بەکوردی یەک����ەم هەنگاو کە‬ ‫دەبێ����ت بنرێت ئەوەیە‪ ،‬پیاچونەوە بەموچە‌و‬ ‫هەقدەستی پزیشک‌و کارمەندانی تەندروستیدا‬ ‫بکرێت‌و لەسەر بنامەیەکی دروستی جیهانی‬ ‫دابنرێ����ت‪ .‬ئەمەش تەنیا ب����ەوە دەکرێت کە‬ ‫حەقدەس����تی هەمو تاکێکی کۆمەڵگا بەپێی‬ ‫س����تانداردە جیهانی����ەکان دیاریک����راو بێت‪،‬‬ ‫لەکرێکار‌و کارمەندی پرسگەوە‪ ،‬بۆ مامۆستا‪،‬‬ ‫ئەندازیار‪ ،‬پارێزەر‪ ،‬دادوەر‪ ،‬پزیشک‪ ...‬هتد‪،‬‬ ‫هەت����ا دەگاتە بەڕێوەب����ەر‪ ،‬ئەندامپەرلەمان‪،‬‬ ‫سەرۆکی پەرلەمان‪ ،‬وەزیر‪ ،‬سەرۆک وەزیران‌و‪،‬‬ ‫لەکۆتاییدا سەرۆکی هەرێمیش‪.‬‬ ‫ئەمان����ە دەبێ����ت پلەبەن����دی بکرێ����ن‌و‬ ‫هەرکەس����ەیان بەپێی بڕوانامە‌‪ ،‬پس����پۆڕی‪،‬‬ ‫شارەزایی‌‪ ،‬تەمەن‌و پلەی خێزانی پلەبەندیان‬ ‫بۆ بکرێت‪ .‬ئەگەر ئ����ەم کارەش نەکرا‪ ،‬ئەوا‬ ‫پێویس����تە لەسەر حکومەت رونکردنەوەیەکی‬ ‫لۆجیکانەمان بداتێ‌و ئاگادارمان بکاتەوە کە‬ ‫بۆ دەبێت ئەو جیاوازیی����ە گەورەیە لەنێوان‬ ‫موچەی سەرۆکی هەرێم‪ ،‬سەرۆکی حکومەت‌و‬ ‫س����ەرۆکی پەرلەم����ان‪ ،‬پەرلەمانتارێ����ک‪،‬‬ ‫وەزیرێک‌و پزیشکێکدا هەبێت؟‬

‫ریکالم‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫ئێكسپایه‌ربون‌و خۆگونجاندنه‌و‌ه‬ ‫د‪ .‬نیاز نەجمەدین‬

‫چیت���ر په‌یوه‌ندی���ی ژن‌و مێرد‪ ،‬ب���اوك‌و منداڵ‪ ،‬مامۆس���تاو خوێن���دكار‪ ،‬فه‌رمانده‌رو‬ ‫جێبه‌جێكار‪ ...‬هتد‪ ،‬له‌فۆرمه‌كه‌ی جاراندا ناتوانن له‌گه‌ڵ یه‌كتر هه‌ڵبكه‌ن‪ .‬الیه‌ك ده‌یه‌وێت‬ ‫ئه‌م په‌یوه‌ندییانه‌ بخاته‌ مۆزه‌خانه‌‪ ،‬الیه‌كه‌ی تر به‌فیشه‌ك‌و پاره‌و گوتاری جیاواز به‌رگری‬ ‫لێده‌كات‪.‬‬ ‫خودی ئه‌و ده‌س���گایانه‌ی بڕیاره‌ په‌یوه‌ندییه‌كان رێكبخه‌ن‪ ،‬ئێكسپایه‌ربون‪ ،‬نه‌ توانای‬ ‫س���زادانیان م���اوه‌ نه‌ پاداش���ت‌و نه‌ كۆمه‌ك دروس���تكردن‪ .‬خێ���زان‪ ،‬قوتابخانه‌‪ ،‬زانكۆ‪،‬‬ ‫ده‌س���گاكانی تری حكومه‌ت‪ ،‬به‌ڵكو مۆدێلی سیاس���ی حزبه‌كان ئێكسپایه‌ر بون‪ .‬وابزانم‬ ‫جێگری پێش���وی س���ه‌رۆكی ئه‌رده‌نه‌ ده‌گاته‌ ئه‌وه‌ی بڵێت له‌دونی���ای عه‌ره‌بییدا خودی‬ ‫په‌یماننام���ه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی به‌س���ه‌رچوه‌(‪ .)outdated‬من رۆژئاوا به‌باش���ترین مۆدێل‬ ‫نازان���م‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر ده‌س���گا مۆتیڤه‌كانی منداڵی نه‌جواڵندایه‌‪ ،‬س���زا نه‌بوایه‌‪ ،‬كۆمه‌كی‬ ‫نێوان ده‌س���گاكانیش نه‌بوایه‌‪ ،‬ئه‌و هه‌مو یاریزان‌و میوزسیان‌و پسپۆڕه‌ به‌ناوبانگه‌ دروست‬ ‫نه‌ده‌بون‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬دونیایه‌ك ئینس���انی بێس���ه‌نگ‌و دڕنده‌ له‌هه‌ناوی ده‌س���گاكانی‬ ‫رۆژهه‌اڵته‌وه‌ (له‌وانه‌ خێزان‌و قوتابخانه‌و یانه‌كان)‪ ،‬زاووزێیان كرد‪ ،‬كه‌ جاش‌و به‌عس���یی‌و‬ ‫سوپای داعش ته‌نیا چه‌ند نمونه‌یه‌كن‪ ،‬كه‌چی شانازی به‌وه‌وه‌ ده‌كرێت گوایه‌ ده‌سگاكانی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه‌(وه‌ك خێزان)‪ ،‬به‌چه‌شنی ده‌سگاكانی رۆژئاوا نه‌كه‌وتون‪.‬‬ ‫ئاكامی هه‌ره‌سی ده‌سگاو ئێكسپایه‌ربونی په‌یوه‌ندییه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان شتێكی گرنگی‬ ‫تریش���ه‌‪ :‬متمانه‌‪ .‬متمانه‌ پردی گه‌ش���ه‌ی تاك‌و كۆمه‌ڵگه‌یه‌‪ .‬ئه‌وه‌ متمانه‌یه‌ به‌ده‌سگاكان‬ ‫هانمانده‌دات پاشه‌كه‌وت بكه‌ین‪ ،‬یان قه‌رز بكه‌ین‌و بیخه‌یه‌نه‌ پرۆژه‌یه‌كه‌وه‌‪ ،‬ئاڵوگۆڕ بكه‌ین‪،‬‬ ‫هتد‪ .‬ئه‌وه‌ سس���تبونی متمانه‌یه‌ به‌حزبه‌كانی باش���ورو س���ه‌ركرده‌كانیان‪ ،‬به‌ده‌سگاكانی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌كانی���ان واده‌كات ته‌مه‌نی قه‌یرانی ئابوری درێژتر ببێته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌به‌رهێنان گه‌ش���ه‌ ناكات‪ ،‬س���ه‌رمایه‌و كار له‌ئابورییه‌كه‌ بكرێن���ه‌ ده‌ره‌وه‌‪ .‬به‌م مانایه‌‪،‬‬ ‫زاڵبونی توخمه‌كانی حوكمڕانیی چه‌وس���ێنه‌ر(تۆتالیتاریی) له‌كوردس���تاندا خۆی متمانه‌‬ ‫له‌ناوده‌بات‪ ،‬ئیدی با ئه‌م‌و ئه‌و هه‌موی بخه‌نه‌ ئه‌س���تۆی ده‌ستی ده‌ره‌كی (وه‌ك داعش)‪.‬‬ ‫تائه‌مڕۆ جومگه‌یه‌كی متمانه‌ ته‌نانه‌ت له‌گه‌ڵ عێراقیشدا بنیات نه‌نرا‪.‬‬ ‫ئیش���كالییه‌تێكی تر دێته‌ رێمان‪ :‬خودی ده‌س���گا به‌بێ ده‌وڵه‌ت ناچه‌س���پێت‪ ،‬گه‌شه‌‬ ‫ناكات‌و كۆمه‌ڵێك ده‌سه‌اڵت هه‌یه‌ وه‌ریناگرێت‪ .‬ئاره‌زو ده‌كه‌یت به‌های پاره‌كه‌ت نه‌شكێت؟‬ ‫ده‌ی ئه‌مه‌ به‌بانكی ناوه‌ندی ده‌كرێت‪ ،‬ته‌نیا ده‌وڵه‌تیشه‌ ده‌توانێت بانكی ناوه‌ندی هه‌بێت‪.‬‬ ‫كێش���ه‌كه‌ له‌دونیای ئێمه‌دا ئه‌وه‌یه‌ هێش���تا نه‌بوین به‌خاوه‌ن���ی ده‌وڵه‌ت كه‌چی هه‌ندێك‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ ده‌كه‌ن ئه‌وه‌ی به‌شداری ریفراندۆم به‌ئه‌رێنیی نه‌كات‪ ،‬ئه‌وا ده‌بێت ره‌گه‌زنامه‌ی‬ ‫لێ وه‌ربگیرێته‌وه‌‪ .‬ئه‌مه‌ ش���ۆڤێنیزم نییه‌؟ خودی گوتاری سه‌ربه‌خۆیی هێنده‌ی متمانه‌ی‬ ‫به‌سیس���تمی حوكمڕانیی هه‌رێم الوازكردوه‌‪ ،‬هێنده‌ نه‌یتوانیوه‌ ببێت به‌جێگای هیوا‪ .‬خۆ‬ ‫الیكه‌م ده‌بێت له‌ڕیفراندۆمدا رای خه‌ڵكی عێراق یان په‌رله‌مانی عێراق له‌سه‌ر ئه‌نجامه‌كانی‬ ‫وه‌ربگیرێت به‌و پێیه‌ی س���ه‌د س���اڵه‌ له‌گه‌ڵ عێراق ده‌ژین‪ .‬ئه‌م خاڵه‌ له‌گه‌ڵ خاڵی یه‌كه‌م‬ ‫ده‌ڕژێنه‌ ناو روباری "هه‌ره‌سی متمانه‌"وه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ ده‌ترسێنێت پاره‌یان له‌الیه‌و ده‌یانه‌وێت‬ ‫كاسبیی پێوه‌بكه‌ن‪ ،‬پاره‌ نایه‌ته‌وه‌ ناو سوڕی ئابوریی له‌هه‌رێمدا‪ ،‬وه‌به‌رهێنان‌و به‌كاربردن‬ ‫الوازده‌كات‪ ،‬هێنده‌ی تر پرۆسه‌ی خۆگونجاندنه‌وه‌و تێپه‌ڕاندنی قه‌یرانه‌كه‌ قوڵترده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئایا باشتر نییه‌ كه‌مێك به‌ئارامیی ئه‌م پرسه‌ تاوتوێ بكرێت؟‬ ‫ژیانمان پڕكراوه‌ له‌ئاژاوه‌و داواش���مان لێده‌كه‌ن ئارام‌و ئاش���تیخوازبین‪ .‬ئه‌مه‌ مه‌حاڵه‌‪.‬‬ ‫ده‌بێت بڕیاربه‌ده‌س���تانی ده‌سگاكان‪ ،‬به‌اڵم به‌تایبه‌ت نوخبه‌ی سیاسیی‪ ،‬دان بنێن به‌وه‌دا‬ ‫كه‌وتونه‌ته‌ قۆناغێكی نوێ‌و ناتوانن به‌خه‌یاڵی س���ه‌ده‌كانی پێش���وه‌وه‌ بمێننه‌وه‌و حوكم‬ ‫بكه‌ن‪ .‬ئه‌مه‌ش پێویستی به‌وه‌ هه‌یه‌ واز له‌مۆدێلی سیاسیی خۆسه‌پاندن‪ ،‬له‌كه‌لله‌ڕه‌قیی‌و‬ ‫ده‌مارگیریی‪ ،‬له‌به‌رژه‌وه‌ندیی تایبه‌تیی به‌رته‌س���ك‌و بچوك بهێنن‌و متمانه‌ دروستبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وكاته‌ ئه‌وان ده‌رفه‌تێكیش���یان هه‌یه‌‪ ،‬له‌دوای بیستوپێنج س���اڵ ئازاردانی خه‌ڵكه‌كه‌ی‬ ‫خۆیان‪ ،‬ش���انازییه‌ك تۆماربكه‌ن له‌وه‌دا كۆمه‌ڵگه‌ به‌ئارامیی به‌ره‌و وێستگه‌یه‌كی باشتر بۆ‬ ‫هه‌موان‪ ،‬نه‌ك بۆ كه‌مینه‌‪ ،‬تێپه‌ڕێنن‪.‬‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر؟‬

‫بەختیار عەلی‪ ..‬تاقانەی یەکەم‬

‫(دواهەمین هەناری‬ ‫دونیا)ی بەختیار‬ ‫عەلی یەکەمین‬ ‫رۆمانی کوردییە کە‬ ‫دەکرێت بەئەڵمانی‬

‫ریکالم‬