ریکالم
ریکالم
www.awene.com
ژماره ()549 سێشەممە 2016/10/25
Industryپیشه‌سازی سینۆما&بۆ بازرگانیو Sinoma Trade
رۆژنامه‌یه‌كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێن ه ده‌ریده‌کات
Scope of business: بواری كاركردن: t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO ی ( نه‌خشه‌دانان ،درووستكردن ،دامه‌زراندن) ی ئاسن 1ـ په‌یكه‌ر t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU كردن) ه نارد ه ه و ن كرد ه هاورد ( ی گشت ی 2ـ بازرگان "t -JHIUJOHT ."/5 t -PHJTUJDT -$-)MANTA ی سوره‌یاو ڕووناكی ( ماركه‌ی - 3كار 5FM ی گواستنه‌وه‌و گیاندن ()LCL 4ـ كار 4FF JU PO 1BH
ژماره‌ی سزادراوان فریدریك تیسۆ: ی كورد له‌چاكسازی ژنان‌و سه‌ربه‌خۆی جێی بایه‌خ نییه بۆ مندااڵن دو هێنده زیادی كردوه جیهان
2
Mob. 0770 961 6966 0772 157 8372
ی زیاتر ل ه الپه‌ڕ ه ( )18ببینه ڕوونكردنه‌وه ریکالم
"خۆزگه سه‌ركرده‌كان چاویان له‌قاسمی سلێامنی ده‌كرد"
3
8
پۆست ی پارێزگار كێش ه ده‌خاته‌وە نێوان یهكێتیو گۆڕان
"یه‌كێت ی رێگری ی یاساییو كارگێری ی ده‌كات به‌بیانو بۆ ئهوه ی پۆسته‌ك ه راده‌ست نه‌كات"
ی پۆستی به‌رده‌م پارێزگار النه‌دات هه‌ڵوێستمان له‌س���ه‌ر ده‌ستاوده‌ست كردن پارێزگاری س���لێمانی جارێكیتر كێشه‌و ده‌بێت". ئاوێنه ،س���لێمانی :شۆڕش حاجی، ناكۆك���ی ده‌كه‌وێت��� ه نێ���وان یه‌كێتی ی گۆڕان به‌ئاوێنه‌ی نیش���تمانی كوردس���تان‌و بزوتنه‌وه‌ی وته‌بێژی بزوتنهوه ی راگه‌یاند له‌دوای هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی گۆڕان���هوه ،گ���ۆڕان پێیوای��� ه یه‌كێت ی یاس���اییو پارێ���زگا ك ه‌زۆرین���هی ده‌نگیان هێنا، ی كێش��� ه ێ به‌بیانو ده‌یه‌و ی پارێ���زگار ده‌بو پارێزگار ه���ی ئه‌وان‌بێت ،به‌اڵم كارگێڕیی���هوه ،پۆس���ت ی بزوتنه‌وه‌ك ه ئه‌وكات ه له‌ب���ه‌ر هه‌لومه‌رجی تایبه‌تی‌‌و راده‌ست نه‌كات ،وته‌بێژ ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر یه‌كێت���ی رێگرییه‌كانی بۆ ئهوهی هیچ پش���ێویی‌و ناخۆشیه‌ك
رون���ه‌دات ،رێككه‌وتنی دوس���اڵ به‌دو س���اڵیان له‌گه‌ڵ یه‌كێت���ی ئه‌نجامداوه، ئێستا ك ه دو ساڵه‌ك ه ته‌واو بوه ده‌بێت پارێزگاری س���لێمانی له‌الیه‌ن گۆڕانه‌و‌ه به‌ڕێ���وه بچێ���ت ،ئ���هو وتی "ئێس���تا كۆمه‌ڵێ���ك كێش���هی یاس���ایی گوای ه كارگێڕی‌و ش���تی وایان دروستكردوه، ئه‌م��� ه ئه‌رك���ی یه‌كێت���ی نیش���تمانی كوردستان ه به‌و پێیه‌ی ئه‌وان به‌شێكن
له‌حكومه‌ت‌و ده‌س���هاڵت ده‌ریچه‌یه‌كی یاس���ایی بدۆزن���هوهو رێككه‌وتنام��� ه سیاس���یه‌كه‌و ماف���ی ده‌نگده‌ران���ی پارێ���زگاری س���لێمانی جێبه‌جێبكه‌ن، له‌ئه‌گ���ه‌ری جێبه‌جێنه‌كردنی ئه‌وكار‌ه هه‌ڵوێستمان ده‌بێت". ی "له‌كاتێكدا ئه‌وان چاوپۆشی وتیش له‌چه‌ندین پێش���ێلكاری یاس���ایی له‌م هه‌رێم ه ده‌ك���ه‌ن ،ده‌بێت ده‌ریچه‌یه‌كی
یاس���ایی كارگێ���ڕی ب���ۆ ئ���ه‌م بابه‌ت ه بدۆزنه‌وه‌و ئه‌ركی سه‌رشانیانه". له‌به‌رامبه‌ردا ،له‌تیف ش���ێخ عومه‌ر به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی سلێمانی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان‌و ئه‌ندامی لیژنه‌ی هاوبه‌ش���ی یهكێتیو گ���ۆڕان له‌باره‌ی پالنی یه‌كێتی بۆ یه‌كالیكردنه‌وه‌ی ئه‌و ی راگه‌یاند ك ه "به‌پێی پرسه ،به‌ئاوێن ه یاسا ئه‌م پرس ه یه‌كالیی ده‌كه‌ینه‌وه"،
كه‌ركوك 96 :کەس شه‌هیدو 226كه‌س بریندار بون به‌ئامارێكی نه‌خۆش����خانه‌ی ئازاد ی له‌كه‌رك����وك ،به‌ه����ۆی هێرش����ی چه‌كدارانی داعش����هوه بۆ سه‌ر ئه‌و ش����اره 96كه‌س ش����ه‌هیدو 226 ك����ه‌س بریندار ب����ون ،به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیسی قه‌زاو ناحیه‌کانی پارێزگای كه‌ركوكی����ش دەڵێ����ت "زیاتر له50 چه‌ك����داری داع����ش ك����وژراون یان خۆیان ته‌قاندوه‌ته‌وه". ئاوێن����ه ،كه‌رك����وك :به‌ئامارێكی نه‌خۆشخانه‌ی ئازادی له‌كه‌ركوك كه ده‌ست ئاوێنه كه‌وتوه ،له‌ئه‌نجامی هێرش����ی چه‌كدارانی داعش����دا بۆ س����ه‌ر ئه‌و ش����اره كه رۆژی هه‌ینی رابردو ئه‌نجامدرا 96 ،كه‌س شه‌هید بون 40 ،كه‌سیان سه‌ر به‌هێزه‌كانی پۆلیس بون 11 ،كه‌س����یان س����ه‌ر به‌ئاسایش����ی پارتین 1 ،كه‌س����یان س����ه‌ر به‌ئاسایش����ی یه‌كێتیی����ه1 ،
كه‌سیان س����ه‌ر به‌دژه تیرۆره17 ، كه‌سیان پێش����مه‌رگه‌ن 3 ،كه‌سیان ئێرانین 23 ،كه‌سیش����یان خه‌ڵكی س����یگیلن ،هه‌روه‌ها 226كه‌سیش بریندار بون. عه‌مید سه‌رحه‌د قادر به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیس����ی ق����ه‌زاو ناحیی����ه‌كان به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند ئه‌مه یه‌كەمجاره داعش به‌م ژماره زۆره هێرشبكه‌ن به‌اڵم پێش����تر كرده‌وه‌ی خراپتریان له‌وێن����هی كردەوه‌ك����هی جه‌واهیر مۆڵ ئه‌نجام����داوه ،ئەو وتی "ئه‌وان بۆشایی ئه‌منییان دۆزیوه‌ته‌وه‌و ئه‌و كاره‌یان ئه‌نجامداوه ،چونكه داعش بۆی بكرێت مانگی س����ێ كردەوه‌ی له‌وج����ۆره له‌كه‌رك����وك ئەنج����ام ده‌دات".
4
ب���ه‌اڵم هی���چ ئاماژه‌یه‌‌كی به‌ڕێ���كاره یاساییه‌كان نه‌دا. ه���اوكات حاك���م ق���ادر حه‌مه‌جان كارگێ���ڕی مه‌كته‌بی سیاس���ی یه‌كێتی ئاماده‌نه‌بو لهوبارهیهوه هیچ لێدوانێك بدات ،ئه‌و وتی "لێدوان ناده‌م!"
دژی هاتنی هێزه‌كانی ئه‌مه‌ریكاین بۆ كوردستان
ریکالم
دکتۆر فائق محەمەد گوڵپی
بۆ نەشتەرگەری بەردی زراو ـ ریخۆڵە کوێرە ـ هەموو جۆرەکانی فتق بەئامێری هەناوبینی پێشکەوتو (ناظور)
ئەندامی کۆلیژی نەشتەرگەری شاهانەی بەریتانی دبلۆمی بااڵی نەشتەرگەری زانکۆی سلێمانی بکالۆریۆسی هەناوی‌و نەشتەرگەری زانکۆی موصڵ دبلۆمی بااڵی نەشتەرگەری هەناوبینی هیندستان ،نیودەلهی ئەندامی کۆمەڵەی هەناوبینی نەشتەرگەری جیهانی
چارەسەری نەخۆشییەکانی مایەسیری ـ قڵیشی کۆم ـ دومەڵی کۆم ـ ناسوری پشت 0770 711 1000
سلێمانی ـ گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی تابان ـ تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ ناونیشان :سلێامنی ته‌الری زارا -نهۆمی سێیه‌م -شوقه‌ی ژماره 32
3
هۆتێلی دار السالم دوای هێرشەکەی داعش فۆتۆ :ئاوێنە
عیادەی شەوانەو رۆژی پسپۆریی ئاشتی
053 329 2900
3
ته‌له‌فۆن 3202416 :
MRCSEd MRCS UK HDGS MBChB D MAS WALS
چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی غودەی دەرەقی ـ سورێنچک ـ گەدە ـ دوانزەگرێ جگەر ـ ریخۆڵە کوێرە ـ ریخۆڵە ئەستورە
به‌شی ریکالم 07700600659 :
تەنها 5000دینار
کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000دینار
تیراژ4500 :
هه‌نوکه
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
3
رابه‌ری بزوتنه‌وه‌ی ئیسالمی: گۆڕان :ئه‌گه‌ر یه‌كێتی رێگرییه‌كانی دژی هاتنی هێزه‌كانی ئه‌مه‌ریكاین به‌رده‌م پارێزگار النه‌دات بۆ كوردستان‌و عێراق هه‌ڵوێستمان ده‌بێت ئا :مه‌زهه‌ر كه‌ریم عیرفان عه‌بدولعه‌زیز ،رابه‌ری گشتی بزوتنه‌وه‌ی ئیسالمی كوردستان له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێ "ئهوهی له‌موسڵ ده‌گوزه‌رێت جیاوازه له‌ئه‌نبار ،ده‌بابه‌كانیان یا حوسێنیان پێوه‌یه ،ئهوه زۆر ترسناكه". ئاوێنه :بۆچ����ی له‌دژی هاتن����ی هێزه‌كانی توركیان بۆ ناو خاكی هه‌رێم‌و عێراق؟ عیرفان عه‌بدولعه‌زی����ز :هاتنی هه‌ر هێزێك ب����ۆ ناو عێ����راق ره‌فزم����ان داوه‌ت����ێ ،باجی ئه‌وه‌شمان داوه له‌رابردودا ،ك ه له‌دژی هاتنی هێزی ئه‌مریكا بوین له‌ساڵی ،2003پێمانباش نهبوه هاتنی هێزی ئه‌مری����كا بۆ عێراق هه‌تا له‌ڕاگه‌یاندن���� ه جیهانه‌یه‌كان����ی وه‌ك CNN وتومان ه ئێس����تاش هه‌ر هێزێ����ك بێت ه خاكی كوردستان پێمانباش نیه ،به‌اڵم زه‌قكردنه‌وه‌ی له‌س����ه‌ر توركی����اش پێمان ب����اش نیه ،وه‌ك وته‌بێژی بزوتنه‌وه‌ی ئیسالمی كامیل مه‌حمود رایگه‌یاندو‌ه زه‌قكردنه‌وه‌ی ئه‌م شتان ه له‌سه‌ر توركیا باش نیه ،له‌به‌رئه‌وه‌ی شه‌س����تو سێ ده‌وڵ����هت له‌عێراقدا هه‌ی ه با ه����ه‌ر هه‌مویان ئیدانه‌كه‌ین ،نه‌ك ته‌نها توركیا. ئاوێن����ه :ل����ه‌دوای ش����ه‌ڕی موس����ڵ حزب ه ئیس��ل�امه‌یه‌كانی كوردس����تان گۆڕان����كاری له‌ئه‌جندای خۆیاندا ده‌كه‌ن؟ عیرفان عه‌بدولعه‌زیز :ئهوهی ئێم ه ده‌یبینین جیاوازه له‌وه‌ی ئه‌و هێ����زه گه‌ورانه‌ی جیهان ده‌یبه‌ن به‌ڕێوه ،بۆچی ئاوا سوریایان كردۆت ه ده‌ری����ای خوێن‌و بۆچی عێراق ده‌كه‌ن ه ده‌ریای خوێ����ن؟ بۆچی هه‌مو رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس����ت ده‌كه‌ن ه ده‌ریای خوێ����ن؟ ئێم ه نازانین ئه‌وان چ پالنێكی����ان هه‌ی���� ه دوای موس����ڵ ،خه‌ڵك ئه‌نواع‌و ئه‌ش����كال قس���� ه ده‌كات به‌اڵم ئێم ه ئهوهی خۆمان ده‌یبینین له‌موسڵ ده‌گوزه‌رێت جیاوازه له‌ئه‌نبار ،ده‌بابه‌كانیان یا حوسێنیان پێوه‌ی ه ك ه ئه‌و شتان ه ترسناكه ،هه‌مو كه‌سێك ده‌زانێت كێ ئه‌و شتان ه ده‌كات ،زۆر ترسناكه، جا ئایا ئ����ه‌م دۆخ ه ئاوا ده‌چێت ه س����ه‌ر ،جا ئایا ریش����ی كوردستان ئه‌گرێت یان نایگرێت؟ ئه‌م س����ێ حزب ه ئیسالمی ه به‌دڵنیایه‌و‌ه گه‌ش ه ده‌كه‌ی����ن پڕۆژه‌م����ان هه‌ی ه ب����ۆ یه‌كگرتن بۆ چاككردنی نێوان خۆم����ان ،ئه‌و روداوانه‌ی ل ه عێراق‌و س����وریا روده‌دات كاریگه‌ری ی ده‌كات ه
هه‌رێم‌و "پارێزگاری س���لێمانی به‌وه‌كاله‌ت ئا :وریا حسێن ره‌تده‌كاته‌وه‌و هیچ نوس���راوێكی قبوڵناكات ته‌نان���هت به‌ریده‌كانی پارێ���زگاش له‌الیه‌ن له‌سه‌ر پۆستی پارێزگاری سلێمانی ناكۆكی ده‌كه‌وێته نێوان یه‌كێتی نیشتمانی وه‌زاره‌تی ناوخۆ‌ه وه‌رناگیرێن" ،هه‌رئه‌وه‌ش وایكردوه گهڕاوهتهوه ماڵهوهو نوس���راوێكی كوردستان‌و بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان ،قس ه ئاڕاس���ته ی بزوتن���هوهی گ���ۆڕان كردوهو له‌سه‌ر ئهوه ده‌کرێت د.ئاسۆ فه‌ریدون رایگه‌یاندو‌ه كێش���هی به‌رده‌می چاره‌س���ه‌ر ببێتهوه به‌پارێزگار ،وته‌بێژی فه‌رمی نه‌كات ،نا‌چێته‌و‌ه سه‌ر كاره‌كه‌ی. گۆڕانیش ده‌ڵێت "پێویست ه یه‌كێتی ئه‌و له‌الیه‌كی ترهوه ده‌نگۆی ئهوه له‌ئارادایه، پرس ه یه‌كالیی بكاته‌وه ،بهپێچهوانهوه ئاسۆ فه‌ریدون دوای ته‌وابونی موڵه‌ته‌كه‌ی‌و هه‌ڵوێستمان ده‌بێت". یه‌کالنه‌بونه‌وه‌ی کێشه‌ی یاسایی د.هه‌ڤاڵ‌و عیرفان عه‌بدولعه‌زیز ش���ۆڕش حاجی ،وتەبێژی فه‌رمی گۆڕان س���ه‌ردار ق���ادر ،ببێت���هوه به‌پارێ���زگاری به‌ڕۆژنامه‌ی ئاوێنه‌ی رایگه‌یاند "ئێمه له‌دوای س���لێمانیو یه‌كێتی���ش له‌وباره‌ی���هوه هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگا كه‌زۆرینه‌ی زه‌مینه‌س���ازی بۆكردوه ،ئه‌م ه به‌‌گۆڕانیش ده‌نگمان هێنا ،ده‌بو پارێزگار هی ئێمه‌بێت ،وتراوه. وته‌بێ���ژی فه‌رمی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان وتی به‌اڵم ئه‌وكاته له‌به‌ر هه‌لومه‌رجی تایبه‌تی‌‌و بۆ ئ���هوهی هیچ پش���ێویی‌و ناخۆش���یه‌ك "ئه‌م پرس��� ه په‌یوه‌س���ت نی ه به‌كه‌س���هوه رونه‌دات ،رێكکه‌وتنی دوساڵ به‌دو ساڵمان په‌یوه‌س���ت ه به‌مافی هه‌ڵب���ژاردن‌و نێوانی له‌گه‌ڵ یه‌كێتی نیشتمانی ئه‌نجامدا ،ئێستا یه‌كێتی نیش���تمانی‌و بزوتن���هوه ی گۆڕان، ك ه دو ساڵه‌ك ه ته‌واو بوه ده‌بێت پارێزگاری ئه‌م ه ئه‌ركی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان ه سلێمانی له‌الیه‌ن گۆڕانه‌و‌ه به‌ڕێوه‌بچێت" .كه‌به‌ش���ێكن له‌ده‌سه‌اڵت ،له‌كاتێكدا ئه‌وان ئه‌و وتی "ئێستا كۆمه‌ڵێك كێشه‌ی یاسایی چاوپۆش���ی له‌چه‌ندین پێشێلكاری یاسایی گوای ه كارگێڕی‌و شتی وایان دروستكردوه ،له‌م هه‌رێم ه ده‌ك���ه‌ن ،ده‌بێت ده‌ریچه‌یه‌كی ئه‌م ه ئه‌ركی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان ه یاسایی كارگێڕی بۆ ئه‌م بابه‌ت ه بدۆزنه‌وه‌و ب���هو پێیه‌ی ئه‌وان بهش���ێكن له‌حكومه‌ت‌و ئه‌ركی سه‌رشانیانه". ئه‌م داوایه‌ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌یه‌كێتی ده‌س���هاڵت ده‌ریچه‌یه‌كی یاسایی بدۆزنه‌وه‌و رێكکه‌وتنام ه سیاسیه‌كه‌و مافی ده‌نگده‌رانی نیش���تمانی كوردستان له‌كاتێكدای ه جێگری پارێ���زگاری س���لێمانی جێبه‌جێبك���ه‌ن ،س���ه‌رۆكی حكومه‌ت‌و چه‌ندین وه‌زیری ئه‌و س����ه‌ر هه‌رێمی كوردس����تان له‌روی ده‌رونی‌‌و لێكۆڵینه‌وه‌ی����ان كردوه ئه‌زان����ن هۆكار چیه ،له‌ئه‌گ���ه‌ری جێبه‌جێنه‌كردن���ی ئ���ه‌وكار‌ه حزب ه له‌ناو كابینه‌ی هه‌ش���ته‌مدان ئێس���تا دوه‌م هێزو راگری كابینه‌كه‌ن. فكرییه‌وه ،لهبهرئهوه بزوتنهوه ی ئیس��ل�امی‌و به‌رپرس����ی مه‌ڵبه‌ندمان له‌كه‌ركوك بیست رۆژ هه‌ڵوێستمان ده‌بێت". له‌تیف شێخ عومه‌ر به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی ئێستا پارێزگای سلێمانی سێ پارێزگاری میلله‌تی كورد توشی گه‌وره‌ترین كێش ه ده‌بێت پێش ئێس����تا زانی����اری داوه له‌مه‌رزه‌كانه‌و‌ه له‌گ����ه‌ڵ ئه‌و هێزه‌ی هات����وه ،له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌و قاچاخچی به‌پ����اره خه‌ڵك دێنن ه كه‌ركوكه‌وه ،به‌فه‌رمی هه‌ی���ه ،وه‌زاره‌تی ناوخۆی هه‌رێم س���لێمانی یه‌كێتی نیش���تمانی كوردستان‌و هێزه‌ی له‌زه‌مانی مالیكیدا هاتوه باسی هه‌مو ئه‌و دۆخه‌یان دروستكرد ك ه دروستیان كرد .ئاس���ۆ فه‌ره‌ی���دون به‌پارێ���زگار ده‌زانێت ،ئه‌ندامی لیژنه‌ی هاوبه‌شی یهكێتیو گۆڕان ئاوێنه :راتان چییه له‌س����ه‌ر دروستكردن ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاش د.هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌كری له‌باره‌ی پالنی یه‌كێتی بۆ یه‌كالیكردنه‌وه‌ی كه‌ركوكی دهكردو ئیمام قاسمی داگیر ده‌كرد وه‌كو پارێزگار ده‌ستنیش���انكردوه ،سه‌ردار ئه‌و پرس���ه ،وتی "به‌پێی یاسا ئه‌م پرس ه ك ه ناوچه‌یه‌كی كوردنش����ینه ،لهبهرئهوه ئه‌و هه‌رێمێك بۆ سوننه؟ عیرف����ان عه‌بدولعه‌زی����ز :به‌ب����ڕوای ئێم ه قادری���ش به‌وه‌كال���هت له‌الی���ه‌ن گۆڕانه‌و‌ه یه‌كالیی ده‌كه‌ینه‌وه" به‌اڵم هیچ ئاماژه‌یه‌‌كی هێزه هاتوه بهوه ناوه‌س����تێت ك ه ته‌نها موسڵ بگرێت ،په‌الماری كه‌ركوكیش ده‌دات ،ئه‌وه‌تا دروس����تكردنی هه‌رێم����ی س����ه‌ربه‌خۆ كارێكی ده‌ستنیش���انكراو‌ه بۆ ئه‌و پۆس���ت ه به‌پێی به‌ڕێكار‌ه یاساییه‌كان نه‌دا. هاوكات حاكم ق���ادر حەمه‌جان كارگێڕی ئێستا دوزخورماتوی داگیر كردوهو په‌الماری باش����ه ،ئهوه خواره‌و‌ه هه‌رێمی س����ه‌ربه‌خۆی رێكه‌وتن���ی یهكێتیو گۆڕان تاكێش���ه‌كانی مه‌كته‌ب���ی سیاس���ی یه‌كێت���ی ئاماده‌نه‌بو ناوچه‌كانی ده‌شتی نه‌ینه‌وا ده‌دات ،لهبهرئهوه ههیهو ك����ورد هه‌رێمی خۆی هه‌ی����هو هه‌رێم ه به‌رده‌م هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌كر الده‌چن. له‌وباره‌ی���هوه هی���چ لێدوانێك ب���دات ،وتی كورد بیه‌وێت‌و نه‌یه‌وێت له‌به‌رده‌م ش����ه‌ڕێكی س����ونیه‌ك ه كێش����هی ههیهو تێكه‌ڵ ه به‌نمون ه به‌گوێره‌ی زانیاریه‌كان له‌كۆتایی هه‌فته‌ی "لێدوان ناده‌م!" به‌عقوب ه چ����ۆن جیاده‌كه‌یت����هوه ،كۆمه‌ڵگای ئاینده‌دایه. به‌گوێره‌ی زانیارییه‌كان وابڕیار‌ه له‌باره‌ی ئاوێنه :حزب ه ئیس��ل�امیه‌كان تاچه‌ند رۆڵ‌و نێوده‌وڵه‌ت����ی پالنێكی خراپی هه‌ی ه هه‌رێمێك رابردو س���ه‌ردار قادر پارێزگاری س���لێمانی گرنگیان هه‌بو له‌سه‌ر دۆخی ئه‌م چه‌ند رۆژه‌ی بۆ ئێزیدی����ه‌كان دروس����تبكات‌و هه‌رێمێك بۆ به‌وه‌كاله‌ت كاره‌كانی پارێزگای هه‌ڵپه‌ساردو‌ه ئه‌و رێگریانه‌ی ده‌خرێن ه به‌رده‌می پۆسته‌كانی مه‌سیحیه‌كان دروستبكات ،ئه‌ی سوننه‌كان؟ به‌هۆی نوسراوێكی فه‌رمی وه‌زاره‌تی ناوخۆو‌ه بزوتن���هوهی گۆڕان له‌كابینه‌ی هه‌ش���ته‌می كه‌ركوك؟ ك ه پاڵپش���ت ه به‌ڕاوێژی ئه‌نجومه‌نی شورای حكومه‌ت���ی هه‌رێمی كوردس���تان به‌تایبه‌ت عیرف����ان عه‌بدولعه‌زی����ز :ئ����ه‌وان خۆی����ان
به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندمان ئهوهی له‌موسڵ ده‌گوزه‌رێت جیاوازه له‌كه‌ركوك ٢٠رۆژ له‌ئه‌نبار ،ده‌بابه‌كانیان لەمەوبەر زانیاری داوه یا حوسێنیان پێوه‌یه ،قاچاخچی به‌پار‌ه خه‌ڵك دێنن ه كه‌ركوكه‌وه ئهوه زۆر ترسناكه
ئێستا كۆمه‌ڵێك كێشه‌ی یاسایی گوای ه كارگێڕی‌و شتی وایان دروستكردوه، ئه‌م ه ئه‌ركی یه‌كێتی به‌و پێیه‌ی به‌شێكن له‌حكومه ت ده‌ریچه‌یه‌كی یاسایی بدۆزنه‌وه‌و رێكکه‌وتنام ه سیاسیه‌كه جێبه‌جێبكه‌ن (كێش���هی پارێزگاری سلێمانیو كردنه‌وه‌ی دۆس���ی ه بۆ به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه گشتیه‌كانی گۆڕان له‌س���لێمانی له‌الیه‌ن وه‌زیره‌كانی پارتیه‌وه) قوباد تاڵه‌بانی جێگری سه‌رۆكی حكومه‌ت راسته‌وخۆ لێكۆڵینهوه له‌كێشه‌كان بكات. لهوبارهیهوه شۆڕش حاجی وتی "ئاگاداری ئه‌و هه‌وڵ ه كارگێڕی‌و یاساییانه نیم". هه‌ر به‌گوێره‌ی زانیارییه‌كان س���ه‌رباری ساردی رێكکه‌وتنی نێوان بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‌و یه‌كێتی نیش���تمانی كوردس���تان ،هاوكات ئێس���تا په‌یوه‌ندیه‌كانیان بهرهو ئاڵۆزبونی زیاتر ده‌چێت به‌هۆی ئه‌م كێشانه‌وه ،ئه‌وه‌ش له‌كاتێكدای��� ه ك ه بزوتن���هوهی گۆڕان بۆی دهركهوتوه یه‌كێتی نیش���تمانی خه‌مساردی ده‌نوێنێت له‌به‌رامبه‌ر خواس���ته‌كانی گۆڕان ك ه یه‌كێكیان پارێزگاری س���لێمانیه ،بۆی ه ئه‌گ���ه‌ری زۆره ئاڵۆزیی���ه‌كان له‌نێوان ئه‌و دوالیەن ە زیات���ر په‌ره‌بس���ێنن ئه‌گه‌ربێت‌و رێكه‌وتنی نێوانیان جێبه‌جێنه‌كرێت.
"خۆزگ ه سه‌ركرده‌كان ی كورد چاویان له‌قاسم ی سلێمان ی ده‌كرد"
براكه‌ی حسێن مه‌نسور :هێشتا هه‌ندێك سه‌ركرده به‌مناڵه‌كانی نه‌وتوه خۆتان خۆش بن
ئا :ئاوێنه قاسمی سلێمانی به‌شێوه‌یه‌كی چاوه‌ڕواننه‌كراو سه‌ردانی خێزانی شه‌هید "حسێن مه‌نسور"ی كرد ،برایه‌كی حسێن مه‌نسور ده‌ڵێت "بۆ به‌التانه‌وه سه‌یره؟! حاجی قاسم به‌ئاشكرا سه‌ردانی منداڵه‌كانی ئه‌بو عه‌لی كرد ،به‌اڵم هه‌مو سه‌ركرده‌كانی كورد به‌دزییه‌وه وێنه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌گرن". رۆژی یه‌كشه‌ممه‌ی رابردو ،10/23قاسمی سلێمانی س����ه‌ردانی ماڵی ش����ه‌هید حسێن مه‌نس����وری ك����رد له‌گه‌ڕه‌كی س����ه‌رچناری شاری س����لێمانی ،موحسین كه برای حسێن مه‌نس����وره ئاماژه بهوه ده‌كات پێش����وه‌خت له‌كاتی س����ه‌ردانه‌كه ئاگادار نه‌كراونه‌ته‌وه‌‌و قاسمی س����لێمانی له‌پڕ سه‌ردانی مناڵه‌كانی حسێن مه‌نس����وری كردوه ،ئه‌و وتی "ماڵی ئه‌بو عه‌لی ماڵی هه‌م����و هاوڕێ به‌وه‌فاكانی شه‌هیدانه به‌حاجی قاسمی سلێمانیشه‌وه". موحس����ین ئاماژه بهوه ده‌كات قاس����می س����لێمانی وه‌ك وه‌فای����ه‌ك به‌رامب����ه‌ر به‌م ش����ه‌هیده فه‌رمانده‌ی����ه ك����ه رۆڵ����ی دیاری له‌دژی رژێمی س����ه‌دام‌و له‌به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی چه‌كدارانی داعش����دا ههبوه ،ئاره‌زوی كردوه منداڵه‌كان����ی ببینێت ،ئه‌و وت����ی "هه‌مومان ده‌زانین جه‌نابی حاجی قاسم سه‌ركرده‌یه‌كی ناس����راوهو له‌هه‌مو ناوچه‌كاندا سه‌رپه‌رشتی جه‌نگی دژ به‌داعش ده‌كات ،له‌و روانگه‌یه‌وه ئاش����نایی له‌گه‌ڵ ئه‌بو عه‌لی هه‌بوه‌‌و ره‌نگه هه‌ندێكجاریش یه‌كتریان بینیبێت".
وتیشی "پێم سه‌یره هه‌ندێك له‌راگه‌یاندن‌و براده‌ران����ی خۆم����ان‌و خه‌ڵكی كوردس����تان به‌سه‌رس����وڕمانه‌وه باسی س����ه‌ردانی حاجی قاسمی سلێمانی ده‌كه‌ن بۆ ماڵی ئه‌بو عه‌لی، خۆ هێش����تا هه‌ندێك سه‌ركرده به‌مناڵه‌كانی نه‌وتوه خۆتان خۆش بن!" موحس����ین باس لهوه ده‌كات "ئه‌بو عه‌لی" له‌هه‌مو ش����ه‌ڕه‌كانی داعش‌و كورددا به‌شدار ب����وهو له‌پێناوی كوردستانیش����دا ش����ه‌هید ب����وه ،به‌اڵم ئێس����تاش هه‌ندێك س����ه‌ركرده وه‌كو الیه‌ن س����ه‌یری ش����ه‌هیده‌كان ده‌كه‌ن، ئه‌و وت����ی "به‌داخه‌وه تائێس����تاش هه‌ندێك له‌سه‌ركرده‌كان سه‌ره‌خۆشییه‌كیان نه‌ناردوه، به‌اڵم حاجی قاس����م ك����ه له‌هه‌مو رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس����تدا ناس����راوه ،دێ����تو منداڵه‌كانی به‌س����ه‌رده‌كاته‌وه ،ئه‌مه‌ش جگه له‌گه‌وره‌یی جه‌نابی حاجی قاس����م ،گه‌وره‌یی براكه‌ش����م ده‌رده‌خات كه فه‌رمانده‌یه‌كی وه‌كو حاجی قاسم سه‌ردانی ماڵه‌كه‌ی ده‌كات". موحس����ین ئ����هوه ره‌تده‌كات����هوه ك����ه قاس����می س����لێمانی هیچ ج����ۆره په‌یامێكی ب����ۆ ئه‌و خێزانه پێبوبێت ،ئ����هو وتی "ته‌نها س����ه‌ردان بوهو ئهوهی ل����ه‌زاری عه‌لی كوڕی حس����ێن مه‌نس����وره‌وه راگه‌یاندنه‌كان‌و تۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان����هوه باس����ی ده‌كه‌ن هیچی راس����ت نییه ،ئهوهی عه‌ل����ی وتویه‌تی ته‌نها ئهوهی����ه كه ئه‌م����ڕۆ حاجی قاس����می به‌ڕێز له‌سلێمانی سه‌ردانی كردین". قاسمی سلێمانی یه‌كێكه له‌و فه‌رماندانه‌ی له‌الی����ه‌ن ش����یعه‌كانه‌وه ستایش����ێكی زۆر ده‌كرێ����ت ،كه جگ����ه له‌وه‌ی رۆڵ����ی ههبوه
ماڵی ئه‌بو عه‌ل ی ماڵی هه‌مو هاوڕێ به‌وه‌فاكانی شه‌هیدانه به‌حاجی قاسمی سلێمانیشه‌وه له‌هه‌ستانه‌وه‌ی ش����یعه‌دا له‌واڵتانی عێراق‌و سوریاو لوبنان‌و یه‌مه‌ندا ،به‌رده‌وام سه‌ردان ی ماڵو منداڵ����ی فهرمانده شه‌هیده‌كانیش����ی كردوهو بایه‌خێكی ته‌واوی پێداون ،به‌تایبه‌ت ئه‌و فه‌رماندانه‌ی له‌شه‌ڕی ئیسرائیل‌و داعشدا گیانیان له‌ده‌س����تداوه ،وه‌ك له‌و وێنه‌یه‌شدا ده‌رده‌كه‌وێ����ت كه باڵوكراوه‌ته‌وه ،قاس����می س����لێمانی خۆشه‌ویستییه‌كی زۆری به‌رامبه‌ر مناڵه‌كانی عماد موغنیه‌و مسته‌فا به‌دره‌دین‌و چه‌ندین س����ه‌ركرده‌ی دیك����هش ده‌ربڕیوه‌‌و به‌رده‌وام نازی هه‌ڵگرتون. له‌وه‌اڵمی ئه‌و پرس����یاره‌ی ك����ه ئایا ئه‌م
س����ه‌ردانه‌ی قاس����می س����لێمانی ب����ۆ ماڵی شه‌هید حسێن مه‌نسور به‌شێكی په‌یوه‌ند ی بهوهوه نییه كه ناوبراو ش����یعه بوه له‌شه‌ڕی دژ به‌داعش����دا ش����ه‌هید بوه؟ موحسین وتی "خۆ ساڵح موسلیم ش����یعه نییه له‌رۆژئاوای كوردستانه‌وه پرس����ه‌نامه‌ی بۆ شه‌هیدبونی ئه‌بو عه‌لی ن����اردوه ،ی����ان هه‌ندێك الیه‌نی عێراقی پرسه‌نامه‌یان ناردوه شیعه نه‌بون". وتیشی "دیاره كه‌س خۆی له‌قه‌ره‌ی ئهوه نادات كه حاجی قاسمی سلێمانی له‌عێراق‌و كوردستاندا چاودێری هه‌مو كه‌س‌و الیه‌نێك ده‌كات ،ده‌زانێت ش����ه‌ڕه‌كان له‌كوێ كراوهو چ����ی كراوهو ك����ێ كردویه‌تی ،ئه‌ب����و عه‌لی فه‌رمانده‌یه‌ك����ی قاره‌م����ان ب����و له‌میحوه‌ری خانه‌قین‌و له‌هه‌ر شوێنێك شه‌ڕی داعش بوه رۆیشتوه شه‌ڕی كردوه ،هه‌ر له‌و روانگه‌یه‌وه حاجی قاسم رۆیشتوه سه‌ردانی منداڵه‌كانی كردوه وه‌ك وه‌فایه‌ك به‌رامبه‌ر به‌م جوامێری‌‌و قاره‌مانێتیه". موحسین گله‌یی‌‌و گازنده‌ی بنه‌ماڵه‌كه‌یان به‌رامب����ه‌ر به‌الیه‌ن����ه كوردی����ه‌كان‌و س����ه‌ركرده‌كانیان ناش����ارێته‌وه ،ئ����هو وتی "خۆمان كوڕی یه‌كێتین ،به‌هه‌مو ش����ێوازێك یه‌كێتی له‌گه‌ڵمان بوه ،به‌اڵم وه‌كو الیه‌نه‌كان من ئه‌وه‌نده ده‌ڵێم حاجی قاس����م به‌ئاشكرا س����ه‌ردانی منداڵه‌كانی ئه‌ب����و عه‌لی كردوه، به‌اڵم هه‌مو الیه‌ن����ه‌كان به‌دزییه‌وه ده‌یبینن‌و هه‌مو س����ه‌ركرده‌كانی ك����ورد وێنه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌گرن ،خۆزگه سه‌ركرده‌ی هه‌مو الیه‌نه‌كان چاویان له‌حاجی قاس����م بكردایه‌‌و سه‌ردانی ماڵه شه‌هیده‌كانیان بكردایه".
عەلی‌و قاسم سلێمانی حسێن مه‌نسور ،س���ێ منداڵی له‌پاش به‌جێماوه ك���ه ناویان چن���ارو عه‌لی‌‌و ك���ه‌راره ،هاوسه‌ره‌كه‌ش���ی ه���ه‌ر ناوی چناره ،به‌پێی زانیاریه‌كانی ئاوێنه رۆژی یه‌كشه‌ممه به‌رله‌وه‌ی قاسمی سلێمانی بگاته ماڵی ناوبراو چه‌ند پاس���ه‌وانێكی تایب���هت چ���ون به‌هاوس���ه‌ره‌كه‌یان راگه‌یاندوه كه میوانێكی تایبه‌تت دێت، كاتێك قاس���می س���لێمانی گه‌یشتوه، چه‌ند به‌رپرسێكی یهكێتیو وه‌رگێڕیشی له‌گه‌ڵ بوه ،به‌اڵم له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌كه‌ی حس���ێن مه‌نس���ور به‌عه‌ره‌بی قسه‌یان
كردوهو پێویس���تیان به‌وه‌رگێڕ نهبوه، كاتێكیش كه ویس���تویانه ماڵی حسێن مه‌نسور به‌جێبهێڵێن یه‌كێك له‌هاوڕێكانی قاسمی سلێمانی به‌عه‌لی كوڕی حسێن مه‌نسوری وتوه :پێتخۆشه وێنه له‌گه‌ڵ حاجی قاسم بگری؟ پێكه‌وه وێنه‌یه‌كیان گرتوه‌‌و دوای باڵوكردنه‌وه‌ش���ی له‌الیه‌ن عه‌لیی���هوه له‌په‌یجی تایبه‌ت���ی خۆیدا له‌ت���ۆڕی كۆمه‌اڵیه‌ت��� ی فه‌یس���بوك، س���ه‌ردانه‌كه ده‌نگدانه‌وه‌یه‌كی گه‌وره‌ی له‌نێو میدیاكانی كوردستان‌و ئێرانیشدا هه‌بو.
2
تایبه‌ت
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
مه‌سیحیه‌كان له‌بڕیار ی قه‌ده‌غه‌كردنی مه ی فرۆشتن نیگه‌رانن
"هه‌رێم‌و به‌غدا له‌سه‌ر ته‌عریفه‌ی گومرگی رێبكه‌ون له‌هه‌رێمیش ده‌خرێته بواری جێبه‌جێكردنه‌وه" ئا :شۆڕش محه‌مه‌د به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی كاروبار ی مه‌سیحیه‌كان له‌هه‌رێمی كوردستان نیگه‌رانی خۆیان ده‌رده‌بڕن به‌بڕیاره‌كه‌ی په‌رله‌مانی عێراق بۆ قه‌ده‌غه‌كردن ی مه‌ی فرۆشتن‌و به‌ئیهانه‌كردن بۆ مه‌سیحیه‌كان له‌قه‌ڵه‌می ده‌دات‌و مه‌ترس ی خۆشیانی نهشاردهوه كه ئه‌و بڕیاره له‌هه‌رێمی كوردستان جێبه‌ج ێ بكرێت. خال���د جه‌مال ئه‌لبێر به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی كاروباری مه‌سیحیه‌كان له‌وه‌زاره‌ت ی ئه‌وقاف ی هه‌رێ���م ،به‌ئاوێن���هی راگه‌یان���د"رۆژ ب���ه‌ڕۆژ مه‌س���یحیه‌كان‌و پێكهات���ه ئاینیه‌كان��� ی تر ده‌چه‌وسێنرێنه‌وه‌‌و له‌ڕزقیان ده‌درێت". ئه‌و نمونه‌ی به‌بڕیارێك ی په‌رله‌مانی عێراق هێنایهوه بۆ قه‌ده‌غه‌كردنی فرۆشتنی مه‌یی‌‌و وتی" په‌رله‌مانی عێراق جارێكی تر سوكایه‌ت ی به‌مه‌س���یحیو پێكهات��� ه ئاینیه‌كانی تر كردو ئهوه ته‌عدای ه له‌ئازاد ی خه‌ڵك".
وتیش���ی"زۆربه‌ی مه‌س���یحیه‌كان بازرگان ی به‌مه‌یه‌وه ده‌كه‌ن‌و بژێوی ژیانیان له‌سه‌ر ئه‌و بازرگانیه‌یه‌‌و ئ���ه‌وه‌ش جۆرێك ه له‌جۆره‌كان ی دژایه‌تیكردن ی مه‌سیحیه‌كان". "رۆژ به‌ڕۆژ له‌ناو په‌رله‌مانی عێراقدا رێگر ی بۆ پێكهات ه ئاینیه‌كان دروس���تده‌كرێت دژ ی پێكهات���ه ئاینیه‌كان‌و دیموكراس���ی هت‌و باوه‌ڕ ناكه‌م پرۆس���ه‌كه به‌و شێوه‌یه بڕوات له‌عێراق كه‌مینه ئاینیه‌كان جێگای���ان بێته‌وه" خالید جه‌مال وای وت. ئه‌و مه‌ترس���ی خۆیان ی نهشاردهوه لهوه ی ك ه ره‌نگ ه حكومه‌تی عێراقی یاساكانی خۆ ی له‌هه‌رێم بس���ه‌پێنێت به‌س���ه‌ر مه‌سیحیه‌كان ی كوردس���تانیش به‌و پێیه‌ی هه‌رێم بهش���ێك ه له‌عێراق. وتیش���ی"هه‌رێمی كوردس���تان په‌یوه‌سته به‌ده‌س���توری عێراقی���هوهو پێده‌چێت عێراق بتوانێ���ت بڕیاره‌كان���ی خ���ۆی بس���ه‌پێنێت له‌هه‌رێم". ئه‌و ره‌تیكرده‌وه ئه‌مه جۆرێك بێت له‌فشار
بۆ به‌موس���ڵمانكردنی پێكهات���ه ئاینیه‌كان ی تر‌و جه‌غت ی له‌س���ه‌ر ئهوه ك���ردهوه ك ه ئه‌م ه جۆرێك ه له‌ده‌ركردن���ی پێكهات ه ئاینیه‌كان بۆ ده‌ره‌وه‌ی عێراق. ئه‌حمه‌د حاجی ره‌شید ئه‌ندامی په‌رله‌مان ی عێ���راق له‌فراكس���یۆن ی كۆمه‌ڵی ئیس�ل�ام ی رایگه‌یاند"من قه‌ناعه‌تم وایه ئه‌گه‌ر وردبنه‌و‌ه له‌یاس���اكه‌‌و به‌راورد ی بكه‌یت به‌ده‌ستور ئه‌م یاسایه بازرگانیكردنی مه ی به‌ته‌واوی ده‌خات ه ده‌س���تی مه‌س���یحیه‌كانه‌وه ب���هو پێیه‌ی ك ه له‌ڕابردوش���دا هه‌ر هاوواڵت ی مه‌س���یحی بۆ ی هه‌بو مه‌ی بفرۆشێت". وتیش���ی"چونك ه له‌ناو ده‌ستوردا هاتوه ك ه ناكرێت فیكره‌ی هیچ ئاینێك ی تر بسه‌پێنرێت به‌س���ه‌ر ئاینێكی تردا ،بۆیه ئ���ه‌م ته‌حریم ه ئه‌وان ده‌توانن سودی ل ێ وه‌ربگرن‌و له‌دادگا ی ئیتیح���ادی تان ه له‌بڕیاره‌كه بده‌ن‌و ئه‌وان ئه‌و بڕیاره‌یان به‌سه‌ردا نه‌سه‌پێنرێت". په‌رله‌مانتاره‌ك���هی كۆم���ه‌ڵ ئام���اژه بهوه
ده‌كات ك���ه بڕیاره‌ك ه ده‌مێك���ه دراوه به‌اڵم وادیار‌ه ئه‌وانه ی الیه‌ن��� ی جێبه‌جێكردن ی ئه‌و بڕی���اره ب���ون زۆر بایه‌خیان ن���ه‌داو‌ه پێی‌‌و جێبه‌جێیان نه‌كردوه. جه‌غتیش له‌س���ه‌ر ئ���هوه ده‌كات���هوه ك ه بڕیاره‌كه نێردراوه بۆ س���ێ مه‌رجه‌عی بااڵ ی شیعه‌‌و هه‌ر س���ێكیان وتویان ه ده‌بێت بڕیار ی قه‌ده‌غه‌كردن���ی ب���ده‌ن‌و وتی"ش���هش مانگ له‌لیژنه‌ی دارایی ب���و ئه‌مانهێنا‌و ئه‌مان برد‌و زۆر ج���ار گرفتار ده‌بوی���ن‌و نه‌مانده‌زان ی چ ی ل ێ بكه‌ین". ئه‌حم���ه‌دی حاج ی ره‌ش���ید ره‌خن���ه لهوه ده‌گرێ���ت كه كات��� ی ده‌ركردنی ئ���هو بڕیاره هه‌ڵ���ه بو ،ل���هو بارهیهوه وتی"ئ���ه‌م بڕیاره ده‌بێ���ت راپرس���ییه‌كی گش���تی ب���ۆ بكرێت له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌م باس��� ه په‌یوه‌س���ته به‌تاك به‌تاك��� ی كۆمه‌ڵگه‌‌و هه‌مو خه‌ڵ���ك مولته‌زیم نیی ه به‌س���روته ئاینی���ه‌كان‌و ده‌بێت دادگا ی ئیتیحاد ی چاره‌سه‌ر ی بۆ بدۆزێته‌وه". ئه‌حم���ه‌د حاج ی ره‌ش���ید جه‌غت���ی لهوه
ك���ردهوه كه په‌رله‌مانتارانی ئیس�ل�امی كورد له‌په‌رله‌مانی عێراق ده‌نگیانداوه به‌و بڕیاره. ئاماژه به‌وه‌ش ده‌كات ك ه ئه‌گه‌ر حكومه‌ت ی عێراق‌و هه‌رێم له‌باره ی ته‌عریفه ی گومرگی ر ێ بكه‌ون ئه‌وا له‌هه‌رێمی كوردستانیش بڕیاره‌ك ه ده‌چێته بواری جێبه‌جێكردنه‌وه. ئه‌و وتیشی"له‌یاساكه‌دا باس له‌دروستكردن‌و هاورده‌كردن‌و فڕۆش���تن ی مه ی ده‌كات‌و باس ی خواردنه‌وه‌‌و باسی كڕین ی ناكات". د.به‌ختیار ش���اوه‌یس ئه‌ندام ی په‌رله‌مان ی عێراق له‌فراكس���یۆن ی یه‌كێتی له‌و بڕوایه‌دای ه ئه‌و بڕیاره بڕیارێكی ده‌ستور ی نییهو بڕیارێك ی یاس���ایش نییهو ده‌ش���ڵێ "ته‌نانه‌ت شێواز ی هێنانی بۆ ناو كۆبونه‌وه‌ی په‌رله‌مانیش له‌گه‌ڵ نیزام داخل ی نه‌ده‌گونجا‌و پێویسته موراجه‌ع ه بكرێته‌وه". ئه‌و ره‌تیكرده‌وه كه به‌مه‌به‌س���ت له‌س���ه‌ر وه‌خت���ی پرۆس���هی ئازادكردنه‌وه‌ی ش���ار ی موس���ڵو هه‌ندێ���ك ناوچه ی مه‌س���یحیه‌كان
ئ���هو بڕیاره درابێت‌و وتی"ئ���هو بڕگه‌یه له‌ناو به‌رنام���هی كاری دانیش���تنی ئ���هو رۆژه ی په‌رله‌مان���دا نه‌بو ،له‌كات���ی گفتوگۆكاندا ئه‌و بڕگه‌یه زیادكرا". ئه‌و جه‌غت له‌س���ه‌ر ئ���هوه دهكاتهوه ك ه بڕیاره‌ك��� ه خراوه‌ت���ه ده‌نگدان���هوهو وه‌ك���و نوێنه‌ران��� ی یه‌كێتی���ش بۆ ده‌نگدان له‌س���ه‌ر بڕیاره‌كه وتی" هه‌بو ده‌نگیداوه پێی‌‌و هه‌شبو ده‌نگی نه‌داوه". ش���اوه‌یس ئاماژه ی بهوه كرد ك ه هه‌رێم ی كوردستان ده‌توانێت هه‌ر بڕیارێك له‌په‌رله‌مان ی عێراق ده‌رده‌چێت به‌هه‌مان شێوه یاسا ی بۆ ده‌ربكات ،ب���ه‌اڵم به‌دوری زان��� ی له‌هه‌رێم ی كوردس���تان بڕیاره‌ك��� ه جێبه‌ج���ێ بكرێت‌و وتی"له‌به‌غ���داش ئیمزای ب���ۆ كۆده‌كرێته‌وه‌‌و له‌دادگای ئیتیحادی تانه‌ی لێده‌درێت". وتیشی"له‌ده‌س���توردا ش���ت ی وا نییهو هه‌ر بڕیارێ���ك ده‌رهاویش���ته‌ی ده‌س���تور نه‌بێت ده‌كرێ���ت ل���ه‌دادگای ئیتیح���اد ی تانه ی ل ێ بدرێت".
وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف مه‌ال كامه‌ران به‌بیانوی گه‌نده‌ڵی له‌پۆسته‌كه‌ی دورده‌خاته‌وه م.كامه‌ران :پابه‌ندی بڕیاره‌كه‌ی ئه‌وقاف نابم‌و ده‌وامی خۆم ده‌كه‌م ئا :وریا حسێن وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف‌و كاروباری ئاینی بڕیاری الدانی م .كه‌مه‌ران عه‌لی ناسراو به(مه‌ال كامه‌ران) به‌ڕێوه‌به‌ری حه‌ج‌و عه‌مره‌ی سلێمانی ده‌رده‌كات ،مه‌ال كامه‌رانیش پابه‌ندی بڕیاره‌كه‌ی ئه‌وقاف نابێت‌و ده‌وامی فه‌رمی خۆی ده‌كات به‌بڕیارێكی سیاسی لێكیده‌داته‌وه. م.كامه‌ران عه‌لی به‌ڕێوه‌به‌ری ح هجو عه‌مره‌ی سلێمانی به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "ئهوهی باسده‌كرێت كه گوایه من كه‌سێكم به‌بێ رێنماییه‌كان ناردوه بۆ حه ج وانی ه به‌ڵكو ئه‌و كه‌س���هی چو‌ه به‌پێی رێنماییه‌كان نێردراوه به‌اڵم هه‌ڵه‌یه‌ك له‌كاره‌كه‌دا
هه‌یه ك ه به‌رپرسی بهش���ی وردبینی كردویه‌تی له‌ب���ه‌رده‌م لیژن���هی لێكۆڵین���هوهی وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف كاره‌كه‌ی خستوه‌ت ه ئه‌ستۆی خۆی". كێشه‌ك ه له‌وكاته‌وه سه‌ریهه‌ڵداوه (هاواڵتیه‌ك خ���ۆیو خێزانه‌كه‌ی ناویان له‌یه‌ده‌گی لیس���تی حاجیاندا ههبوه ،له‌كاتێكدا سه‌ردانی به‌ڕێوه‌به‌ری كردوه كه‌لیس���تی حه‌ج‌و عه‌مره‌ی س���لێمانیان حاجیان ته‌واوبوه بۆیه فش���اری زۆریان هێناو‌ه تاناویان بخرێته لیس���تی حه‌جی ئه‌مس���اڵه‌و‌ه ئه‌وانی���ش به‌پێ���ی رێنمایی���ه‌كان هه‌س���تاون به‌ئه‌نجامدان���ی كاره‌كان بۆیان‌و له‌بری دوكه‌س دای���ان ناون ك���ه كش���اونه‌ته‌و‌ه له‌حه‌جكردن، به‌اڵم هه‌ڵه‌یه‌ك رویداوه ئه‌ویش به‌شی وردبینی به‌ڕێوەبه‌رایه‌تیه‌كه‌یان به‌هۆی ته‌ماش���انه‌كردنی لیس���تی ناوی ده‌رچوانی فه‌ریزه‌ی حه‌جه‌و‌ه ئه‌و
كه‌سه‌ی ناوی ده‌رنه‌چوه مامه‌ڵه‌ی بۆكراوه". به‌گوێره‌ی زانیارییه‌كان وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف‌و كاروباری ئاینی چوارشه‌ممه‌ی ڕابردو له‌ئه‌نجامی لیژنه‌ی لێكۆڵینهوه له‌م دۆس���یه‌ی ه فه‌رمانێكی ئاڕاسته‌ی به‌ڕێوه‌به‌ری ح هجو عه‌مره‌ی سلێمانی كردوه به‌وه‌ی وه‌زیری ئه‌وقاف‌و كاروباری ئاینی به‌وه‌كاله‌ت ئاماژه بۆئه‌وه‌ده‌كات "به‌باشمانزانی تاده‌رچونی ئه‌نجامی لێكۆڵینه‌وه‌كان م.كه‌مه‌ران عه‌ل���ی له‌پۆس���ته‌كه‌ی الببرێت‌و كه‌س���ێكی تر شوێنی بگرێته‌وه". به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ح���هجو عه‌م���ره‌ی س���لێمانی ئاش���كرایده‌كات ئه‌و تائێستاش ده‌وامی فه‌رمی خ���ۆی ده‌كات‌و ئه‌و بڕیاره‌ی له‌لیژنه‌ك ه دهرچوه یاسایی نیه ،وتی "ته‌نها به‌بڕیاری دادگا الده‌چم" ش ببم وتیش���ی "ئه‌گه‌ر من پابه‌ندی ئه‌و بڕیاره
ریکالم
گ���ۆڕان پابه‌ندی ئه‌و بڕیاره نابێت‌و به‌یه‌كێتیش راگه‌یه‌ن���راوه ئه‌م���ە ئیهانه‌یه ه���ه‌ر منیش نیم ئهوه دۆس���یه‌ی پارێزگاریشی هاته سه‌ر ئه‌گه‌ر یه‌كێتی توانی ئه‌و كێش���انه چاره‌س���ه‌ر بكات باشه بهپێچهوانهوه گۆڕان قسه‌ی تری ده‌بێت، ئه‌م دۆسیەی ە به‌ته‌واوی سیاسیه له‌دوای الدانی دكتۆر یوسف سه‌ریهه‌ڵداوه". الی خۆش���یه‌وه ،ش���ێخ قاس���م به‌رزنج���ی به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری گش���تی ح هجو عه‌م���ره‌ی هه‌رێم ره‌تیده‌كات���هوه ئه‌و ئاگای له‌دۆس���یه‌كه‌ی مه‌ال كام���ه‌ران هه‌بوبێت‌و راش���یده‌گه‌یه‌نێت "ئه‌گه‌ر ئه‌م تۆمه‌تانه س���اغبێته‌و‌ه به‌سه‌ر به‌ڕێوه‌به‌ری حه‌ج‌و عه‌مره‌ی س���لێمانیو فه‌رمانبه‌رانی ئه‌وێ به‌ئه‌نقەس���هت ئه‌و كاره‌كایان كردوه ئه‌وا س���زا ده‌ده‌رێن".
به‌گوێ���ره‌ی قس���هی به‌رپرس���انی ئه‌وقاف، پڕۆسه‌ی ح هجو عهمره چونك ه مامه‌ڵه‌ی پاره‌ی تێدایه زۆر هه‌ستیاره. مه‌ری���وان نه‌قش���به‌ندی به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری په‌یوه‌ندیه‌كان‌و پێكه‌وه‌ژیانی ئاینی له‌وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف‌و كاروب���اری ئاینی ئ���هوهی بۆ ئاوێنه پشتڕاس���تكرده‌وه دۆس���یه‌ك ه له‌س���ه‌ر ناردنی كه‌س���ێكه بۆ حه‌ج به‌بێ ئهوهی ناوی له‌لیستی حاجیاندا هه‌بێت وتیش���ی "ئه‌وه‌ش موخاله‌فه‌ی ته‌علیمات ه بۆیه لیژنه‌ی لەسەر پێكهێنراوه‌و هه‌ر مه‌ال كام���ه‌ران نیه به‌ڵكو به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی ح هجو عه‌مره‌یه". مه‌ری���وان نه‌قش���به‌ندی جه‌ختیش���ی ل���هوه كردهوه له‌س���ااڵنی رابردودا هیچ به‌رپرس���ێكی حه‌ج‌و عهمره 3ساڵ له‌سه‌ر پۆسته‌كه‌ی نه‌ماوه
به‌ه���ۆی ئه‌م كێش���انه‌وه له‌كاره‌ك���هی الدراو‌ه تائێس���تا نزیكه‌ی 4بۆ 5به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی له‌كاره‌كانیان الدران به‌وهۆیه‌وه ،وتیش���ی "هه‌ر ئه‌م كێشه‌ی ه نیه به‌ڵكو فه‌رمانبه‌ر هه‌یه كاتێك ناردویان ه بۆ فیزا وه‌رگرتن پاره‌ی ئوتێلی زیاده نوس���یوه" ،وتیشی "ئه‌م كێشه‌یه‌ی مه‌الكامه‌ران هیچ په‌یوه‌ندیه‌كی به‌گۆڕان‌و س���زای سیاسیه‌و‌ه نیه ئه‌م دۆسیەی ە دۆسیه‌ی گه‌نده‌ڵیه". بڕیاره‌ك���هی وه‌زاره‌ت���ی ئه‌وقاف���ی هه‌رێم وه‌ك���و م .كه‌مه‌ران عه‌ل���ی به‌ڕێوه‌به‌ری ح هجو عه‌مره‌ی س���لێمانی جه‌ختی لێده‌كاته‌و‌ه به‌هۆی كێش ه سیاسیه‌كانی هه‌رێمه‌وه بوه به‌دۆسیه‌كی سیاس���ی بۆیه بڕیاره قوب���اد تاڵه‌بانی جێگری س���ه‌رۆكی حكومه‌ت دۆسیه‌كه‌ی مه‌ال كامه‌ران‌و پارێزگاری سلێمانی یه‌كالیی بكاته‌وه.
فریدریك تیسۆ :سه‌ربه‌خۆیی كورد جێی بایه‌خ نییه بۆ جیهان ئا :ئاوێنه فریدریك تیسۆ كونسوڵی پێشوی فه‌ره‌نسا له‌هه‌ولێر ،ئاماژه بهوه ده‌كات كورد چاوه‌ڕوانی ئهوه نه‌بێت هیچ كه‌سێك سه‌ربه‌خۆییان له‌سه‌ر سینییه‌ك پێشكه‌ش بكات ،ئه‌و ده‌ڵێت "چیتر باوه‌ڕم به‌یه‌كگرتنه‌وه‌ی كوردستان نه‌ماوه". دكت����ۆر فریدری����ك تیس����ۆ ،كه س����اڵی 2007بوه یه‌كه‌مین كونس����وڵی فه‌ره‌نس����ا له‌كوردس����تان‌و تاساڵی 2014له‌و پۆسته‌یدا به‌رده‌وام بو ،به‌یه‌كێك له‌دۆسته نزیكه‌كانی ك����ورد داده‌نرێ����تو له‌س����ااڵنی راب����ردودا هه‌میش����ه دۆست‌و پشتیوانی كورد بوه .ئه‌و له‌میان����هی چاوپێكه‌وتنیدا له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ی "لو فیگارۆ"ی فه‌ره‌نس����ی كه دوێنێ 10/24 باڵوكراوه‌ت����هوه ،تیش����ك ده‌خات����ه س����ه‌ر سه‌ره‌تاكانی ئاش����نابونی به‌كورد كه كاتێك وه‌ك پزیش����كێك له‌رێكخراوی پزیشكانی بێ س����نور رویكردوه‌ته كوردستان ،ئه‌و ده‌ڵێت "له‌س����اڵی 1980هوه رومك����رده چیاكان����ی كوردس����تان ،به‌مه‌به‌س����تی هاوكاری كردنی پێش����مهرگهو له‌نزیك����هوه عه‌بدولڕه‌حمانی قاسملوم ناسی ،پاش����ان خۆم فێری زمانی كوردی كردو جل‌و به‌رگی كوردیشم پۆشی. له‌ش����اخ چاره‌س����ه‌ری بریندارو ئ����هو ژنانه‌م ده‌كرد كه به‌هۆی له‌دایكبونی منداڵه‌وه ژان ده‌یگرتن". تیسۆ ده‌شڵێت "كاتی كۆڕه‌وه‌كه‌ش ساڵی 1991له‌فڕۆكه‌یه‌كی فه‌ره‌نس����ییه‌وه ئازوقه‌و خۆراكم بۆ خه‌ڵكی ئاواره‌ی كورد ده‌خس����ته خ����واره كه به‌هۆی هێرش����ه‌كانی س����وپای س����ه‌دامه‌وه رویانكردبوه سنوره‌كانی ئێران‌و توركیا ،له‌گه‌ڵ بێرنارد كۆشنێریش شه‌ڕمان كرد له‌س����ه‌ر ئهوهی له‌نه‌ته‌وه یه‌كگرتوه‌كان ده‌ن����گ بۆ بڕیاری 688بدات به‌مه‌به‌س����تی دامه‌زراندن����ی ناوچه‌ی دژه فڕین كه هه‌رێمی كوردستانی لێكه‌وته‌وه".
تیس����ۆ باس ل����ه‌وه‌ش ده‌كات كه كاتێك بوه به‌كونسوڵی گشتی فه‌ره‌نسا له‌هه‌ولێر، به‌سه‌ر كورسییه‌كی گه‌رۆكه‌وه له‌شه‌قامه‌كانی پایته‌خت����ی هه‌رێم����دا س����وڕاوه‌ته‌وه ،ئه‌و به‌فی����گارۆی راگه‌یاندوه كه كاتێك له‌هه‌ولێر كونسوڵ بوم "هه‌وڵمدا هانی سه‌قامگیركردنی دیموكراسییه‌كی راسته‌قینه بده‌م له‌هه‌رێمی كوردس����تاندا ،به‌اڵم كارێكی ئاس����ان نه‌بو به‌هۆی كێش‌و قورسایی مێژویی خێڵه‌وه". له‌وه‌اڵم����ی ئ����هوهی ئای����ا پش����تگیری له‌س����ه‌ربه‌خۆیی كوردس����تان ده‌كه‌ی����ت؟ تیسۆ ده‌ڵێت "وه‌ك س����ی ساڵی رابردو بیر ناكه‌مه‌وه كه خه‌ونی كوردس����تانی یه‌كگرتو له‌ئ����ارادا بو ،كات كاریگ����ه‌ری خۆی هه‌یه، له‌س����اته‌وه‌ختی په‌یماننامه‌كانی س����یڤه‌رو لۆزان‌و روخانی ئیمپراتۆریه‌تی عوسمانییه‌وه گۆڕانكاریی گ����ه‌وره رویانداوه ،كورد خۆیان له‌چه‌ن����د واڵتێك����ی زمان‌و كلت����ور جیاوازدا بینیوه‌ت����هوهو ئاوێت����هی كلت����وری جیاواز بون ،چه‌ندین كوردس����تان ه����ه‌ن ،مومكینه كورد ئ����اره‌زوی س����ه‌ربه‌خۆیی بكه‌ن ،به‌اڵم ده‌توانن به‌ده‌س����تیبهێنن؟ كه‌س چاوه‌ڕوانی ئهوه نه‌بێت هیچ كه‌س����ێك له‌سه‌ر سینییه‌ك سه‌ربه‌خۆییان پێشكه‌ش بكات ،سه‌ربه‌خۆیی ك����ورد جێ����ی بای����ه‌خ نیی����ه ب����ۆ جیهان. له‌كوردس����تانی عێراق هه‌رێمێكی ئۆتۆنۆمی هه‌یه كه رۆژ ب����ه‌رۆژ به‌هێزتر ده‌بێت ،به‌اڵم بهش����ێك له‌هه‌رێمه‌ك����ه نایانه‌وێ����ت بارزانی ببێت به‌س����ه‌ركرده‌ی مێژویی س����ه‌ربه‌خۆی كوردس����تان .هه‌روه‌ها له‌توركیاش عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن كه ماركسی‌و س����ه‌ركرده‌ی پارتی كرێكارانی كوردس����تان (په‌كه‌كه)یه به‌ڕه‌ش له‌بارزانی ده‌ڕوانێ‌‌و پێیوایه س����ه‌ركرده‌یه‌كی كۆنی ده‌ره‌به‌گایه‌تیه". س����ه‌باره‌ت به‌ئاینده‌ی ناوچه‌ك����هو رۆڵی توركیاش ،فریدریك تیسۆ ده‌ڵێت "ئه‌نقه‌ره هه‌م����و هه‌وڵی خۆی بۆ ئ����هوه ده‌خاته گه‌ڕ كه رۆڵی یه‌كالكه‌ره‌وه له‌قۆناغی دوای داعش له‌موسڵدا ببینێت‌و به‌نوێنه‌رایه‌تی ئۆردوگای
رۆژئاوا هه‌مو ش����تێك له‌پێن����او زامنكردنی ئاسایش����ی خۆی ح هل‌و فه‌س����ڵ بكات ،به‌ر له‌هه‌ر شتێك ده‌سه‌اڵتی خۆی له‌و ناوچه‌یه‌دا ب����كات به‌دیفاكت����ۆ كه پێش����تر به‌ویالیه‌تی موسڵ ناوده‌برا له‌ئیمپراتۆریه‌تی عوسمانیداو (هه‌ولێ����رو موس����ڵو كه‌ركوك‌و س����لێمانیو دهۆك‌و خانه‌قینی ده‌گرته‌وه)". تیسۆ ده‌شڵێت "توركیا هاوپه‌یمانێكیشی دۆزیوه‌ته‌وه ل����هو ناوچه‌یه‌دا كه مه‌س����عود بارزانییه .توركیا خوازیاره له‌سوریا‌و هه‌مو ناوچه‌كه‌دا رۆڵی پۆلی����س ببینێت ،ده‌یه‌وێ رێگ����ه لهوه بگرێ����ت ك ه په‌كه‌ك����هو پهیهده هه‌رێمێك����ی كوردی دابمه‌زرێن����ن .مانه‌وه‌ی به‌شار ئه‌س����ه‌دیش له‌ده‌سه‌اڵتدا به‌مشێوه‌یه له‌قازانجیه‌تی‌‌و هاوكات به‌دیهێنانی خواستی مۆس����كۆو تارانیش����ه .ئه‌نق����هره پێداگریی له‌سه‌ر هه‌ڵوێس����ته‌كانی ده‌كات‌و به‌هه‌زاران س����ه‌ربازو تانك‌و فڕۆكه‌وه تاكاتی به‌ستنی "كۆنگ����ره‌ی نێوده‌وڵه‌تی له‌پاش����ه‌ڕۆژ"دا بۆ چاره‌س����ه‌ركردنی كێش����ه‌كانی ئه‌م بهش����ه له‌جیهان‌و دۆزینه‌وه‌ی چاره‌س����ه‌ری گونجاو به‌ڕه‌زامه‌ندی هه‌م����وان‌و مۆركردنی له‌الیه‌ن نه‌ت����هوه یه‌كگرتوه‌كانه‌وه ،گوش����ار ده‌كاو ده‌مێنێته‌وه .ره‌نگه ئه‌م پرۆس����ه‌یه 10ساڵ یان زیات����ر بخایه‌نێت ،س����ه‌ره‌نجام توركیا س����وڵتانێكی نوێ‌‌و قواڵییه‌كی س����تراتیجی ده‌ستده‌كه‌وێت كه له‌كۆتایی ئیمپراتۆریه‌تی عوسمانیدا له‌ده‌ستی دابو".
هەنوکە
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
پێكهات ه ئاینییه‌كانی موسڵ چۆن له‌قۆناغی دوای داعش ده‌ڕوانن؟!
5
نه‌ك پێكهات ه ئاینیه‌كان به‌ڵكو ته‌نانه‌ت كوردیش پشو نادات ئا :شۆڕش محه‌مه‌د پێكهاته ئاینییه‌كان ی هه‌رێمی كوردستان له‌باره‌ی ئۆپه‌راسیۆنی ئازادكردنه‌وه ی شار ی موسڵ روانینی جیاوازیان ههیهو هه‌ندێكیان له‌و بڕوایه‌دان كه له‌دوا ی ئازادكردنی موسڵ له‌ده‌ستی داعش نه‌ك ته‌نها پێكهاته ئاینیه‌كان به‌ڵكو ته‌نانه‌ت كوردیش پشو نادات. ئێزیدییه‌كان نوێنه‌ری ئێزیدییه‌كان سه‌قامگیری ئه‌و ناوچانه‌ی پێكهات���ه ئاینییه‌كانی تێدای ه گرێ���ده‌دات به‌بون���ی حوكمێك���ی به‌هێز به‌س���ه‌ر ئه‌و ناوچانه‌ی كه ئازاد ده‌كرێن‌و ل���هو باره‌ی���هوه وتی"ئه‌گه‌ر یاس���ایه‌ك ی به‌هێ���زو حوكمێك��� ی به‌هێز ل���هو ناوچ ه ئازادكراوانه‌دا نه‌بێت ئه‌وا دیسانهوه فه‌وزا دروستده‌بێت". خه‌یری بوزان��� ی نوێنه‌ری ئێزیدییه‌كان له‌هه‌رێم وتیش���ی"زۆربه‌ی ه���هره زۆر ی عه‌ش���ایری ئه‌و ناوچان���ه له‌گه‌ڵ داعش ب���ون‌و ئ���هوه ی به‌س���ه‌ر ئێزیدییه‌كان‌و مه‌سیحیه‌كان هاتوه زیاتر له‌سه‌ر ده‌ست ی ئه‌وان بوه". بوزانی جه‌غتیش له‌سه‌ر ئهوه دهكاتهوه كه"پێش���بین ی ده‌ك���ه‌ن ل���ه‌دوا ی داعش له‌و ناوچانه دیس���انه‌وه كێش��� ه دروست ببێتهوه". ئه‌و جه‌غتی له‌س���ه‌ر ئهوه كردهوه ك ه ئه‌گه‌ر ب���ژارده ی ئهوه بخرێت ه به‌رده‌میان بۆ هه‌ڵبژاردن ی حكومه‌ت ی هه‌رێم‌و عێراق بۆ ئیراده‌ران ی ناوچه‌كانیان ئه‌وا حكومه‌ت ی هه‌رێم هه‌ڵده‌بژێرن. ئه‌و مه‌ترس��� ی خۆی لهوه نهشاردهوه ك���ه له‌بون ی ئه‌و هه‌مو هێ���زه نێوخۆیی‌‌و ئیقلیم���یو نێوده‌وڵه‌تیی���ه ناوچه‌كانیان ئاش���ته‌وایی به‌خۆی���هوه نه‌بینێت‌و ته‌نها هیوای خواس���ت ك��� ه دۆخه‌ك��� ه بهرهو باش��� ی بڕوات‌و گله‌یی ل���ه‌وه‌ش كرد ك ه له‌و ئۆپه‌راس���یۆنانه‌دا به‌هیچ شێوه‌یه‌ك پرس به‌ئێزیدییه‌كان ناكرێت‌و ئه‌وه‌ش��� ی به‌یه‌كێك له‌كێش ه جه‌وهه‌رییه‌كان ناوبرد. ئاماژه ی به‌وه‌ش���دا كه له‌كات ی هاتن ی داعشهوه بۆ عێراق 1293ئێزیدی شه‌هید ب���ون‌و 6413ئێزیدی رفێن���راون له‌وان ه 3543یان ژنن‌و 2870یان پیاون. ئێزیدیی���ه ژن���ه له‌ب���اره‌ی ده‌ستبه‌س���ه‌ركراوه‌كانی الی داع���ش‌و دڵنیاكردنه‌وه‌یان له‌س���ه‌المه‌تبونیان وتی "هیچ دڵنیاییه‌كم���ان نه‌دراوه‌تێ كه ئه‌وان س���ه‌المه‌ت ده‌بن‌و به‌پێی زانیاری خۆمان ئه‌و ژنه ئێزیدییانه له‌ناو موس���ڵو عێراق نه‌ماون‌و هه‌مویان ره‌وانه‌ی سوریا كراون". س���ه‌باره‌ت به‌هێ���زه س���ه‌ربازییه‌كانی ئێزیدی���ش له‌نێ���و هێ���زی پێش���مه‌رگه‌ی كوردستان ،خه‌یری بوزانی وتی"لیوایه‌كی تایبه‌ت به‌خۆمان ههیهو نزیكه‌ی 7هه‌زار ئێزیدی شه‌ڕی داعش ده‌كه‌ن". كاكه‌ییه‌كان كاكه‌ییه‌كان له‌سه‌ر زاری نوێنه‌ره‌كه‌یانه‌و‌ه گه‌شبین نین به‌پرۆس���هی ئازادكردنه‌وه‌ی شاری موسڵ‌و له‌و بڕوایه‌دان سه‌قامگیری‌‌و
ئاس���ایش ب���اڵ به‌س���ه‌ر ئ���هو ناوچانه‌دا ناكشێت. هاشم عاسی كاكه‌یی نوێنه‌ری كاكه‌ییه‌كان له‌هه‌رێم���ی كوردس���تان رایگه‌یاند"ل���هو بڕوایه‌داین كه ئه‌گه‌ر موسڵیش كۆتایی بێت ئه‌وا داعش كۆتایی نایه‌ت‌و ئه‌م ئاژاوه‌یه‌ی نێوان سوننهو ش���یعه كه په‌ره‌ی سه‌ندوه وایكردوه كه س���ه‌قامگیری‌‌و ئاسایش له‌و ناوچانه‌دا نه‌مێنێت". ته‌نانه‌ت پێداگری له‌س���ه‌ر ئ���هوه كرد كه له‌دوای داعش ن���ه‌ك ئایینه‌كان به‌ڵكو كوردیش پارێزراو نابێت. ئه‌و جه‌غتی له‌س���ه‌ر ئ���هوه كردهوه كه پێیان باشه وه‌كو ئیداره‌دانی ناوچه‌كانیان بخرێنه سه‌ر هه‌رێمی كوردستان. ئاماژه‌ی به‌وه‌ش���دا كه‌ل���ه‌دوای هاتنی داعش���هوه نزیكه‌ی 234شه‌هیدی كاكه‌یی تۆماركراوه له‌ژن‌و پیاو‌و گه‌نج‌و پیر. له‌باره‌ی هێزو یه‌كه‌ی سه‌ربازی ئه‌وانیش، هاش���م كاكه‌ی���ی وتی"هێزێكم���ان هه‌یه له 600پێش���مه‌رگه پێكهاتون‌و هه‌ندێكیان له‌گونده‌كان���ی خۆمان���ن له‌الی موس���ڵو بهش���ێكی تریان له‌داقوق���ن‌و پارێزگاری له‌ماڵی كاكه‌ییه‌كان ده‌كه‌ن". سه‌باره‌ت به‌ڕێژه‌ی ئاواره‌ی كاكه‌ییه‌كانیش وتی" ئاواره‌مان هه‌یه له‌ده‌شتی موسڵ 20 هه‌زار كه‌سن‌و ئه‌وانه‌ی داقوق نزیكه‌ی 200 ماڵێكن كه ده‌ربه‌ده‌ر بون". ئه‌و جه‌غتی لهوه ك����ردهوه كه به‌هۆی ئهوهی كه‌مینه‌ن ناتوانن ئیداره‌ی سه‌ربه‌خۆ به‌خۆیان دروست بكه‌ن‌و وتی "ئێمه له‌گه‌ڵ كوردو س����ونه ده‌گونجێین‌و ره‌نگه له‌گه‌ڵ مه‌سیحی بژین‌و له‌وانه‌شه له‌گه‌ڵ شه‌به‌ك بتوانین بژین ئه‌گه‌ر نه‌مانكه‌نه شیعه". زیات����ر وتی"ئێم����ه نامان����ه‌وێ نه ببین بهشیعهو نه ببین به‌سوننی‌‌و ناشمانه‌وێت ببین به‌مه‌سیحی". هاش����م كاكه‌یی ئاماژه بهوه ده‌دات كه "هه‌وڵده‌درێت كاكه‌ییه‌كان بكرێنه شیعه‌‌و ئه‌وه‌ش����ی بۆ خه‌تای حكومه‌ت����ی هه‌رێم گه‌ڕان����ده‌وه به‌وپێیه‌ی ك����ه كاكه‌ییه‌كان دانامه‌زرێنن‌و هه‌لی كاریان بۆ ناڕه‌خسێنن له‌نێ����و داموده‌زگاكان����ی حكومه‌ت����ی هه‌رێمدا". "ش����یعه‌كان هه‌ندێك له‌كاكه‌ییه‌كانیان دامه‌زراندوه‌‌و ئیمتیازاتی����ان داوه پێیان‌و بونه‌ته شیعه"هاشم كاكه‌یی وای وت. ئه‌و نمونه‌ی بهوه هێنایهوه كه هه‌ندێك له‌كاكه‌ییه‌كان له‌خانه‌قین بونه‌ته ش����یعه‌‌و سنگده‌كوتن‌و لهوبارهیهوه وتی"ئه‌و به‌زم‌و ره‌زمه له‌كاكه‌ییه‌كانه‌وه دوره‌‌و خه‌ڵكانێك هه‌یه كاری بۆ ده‌كه‌ن". ئه‌و ئ����ه‌م كاره‌ی به‌مه‌ترس����ی ناوبرد‌و وتی پێویس����ته به‌ری پێ بگیرێت‌و گله‌یی له‌حكومه‌ت����ی هه‌رێم كرد ك����ه ئه‌و وته‌نی "هیچ شتێك بۆ كاكه‌ییه‌كان ناكات". له‌باره‌ی رێژه‌ی كاكه‌ییه‌كان له‌عێراقیشدا، وتی "نزیكه‌ی 200هه‌زار ده‌بێت". پێش����نیاری ئ����ه‌وه‌ش ده‌كات كه ئه‌و ناوچانه‌ی ش����ه‌به‌ك‌و مه‌سیحی‌‌و كاكه‌یی تێدایه بكرێته پارێزگایه‌كی سه‌ربه‌خۆ‌و پێشمه‌رگه‌ی تایبه‌تیان ب����ۆ دابنرێت‌و هه‌رێمی كوردس����تان یاخ����ود نه‌ت����هوه یه‌كگرت����وه‌كان
پێشبینی ده‌كه‌ین له‌دوای داعش له‌ناوچەی ئێزیدییەکان دیسانهوه كێشه دروست بێته‌وه
شیعه‌كان هه‌ندێك له‌كاكه‌ییه‌كانیان دامه‌زراندوه‌‌و ئیمتیازاتیان داوه پێیان‌و بونه‌ته شیعه
مه‌سیحیه‌كان جارێكی تر به‌رگه ی ئهوه ناگرن ك ه ئه‌و كاره‌ساته‌یان به‌سه‌ربێته‌وه دوکەڵ دەوروبەری موسڵ دادەپۆشێت به‌م����ه‌رج ده‌گه‌ڕێن����هوه بۆ ش����وێنه سه‌رپه‌رشتی بكات. ئه‌و ئاماژه‌ی بهوه كرد كه "له‌كاتی ئازادكراوه‌كان‌و وتی"له‌كۆبونه‌وه‌ماندا ئۆپه‌راسیۆنه‌كاندا هیچ پرس‌و رایه‌ك له‌گه‌ڵ سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان به‌م����ان ناكرێ����تو باس����ی ئه‌وه‌ش ئه‌وه‌مان باس ك����ردوه كه ژێرخانی نهكراوه كه له‌دوای داعش ئیداره‌دانی ئ����هو ناوچ����ه مه‌س����یحیانه‌ی ك����ه ئازادكراون تێكدراون‌و وێرانكارییكی ئه‌و ناوچانه چۆن ده‌بێت". گ����ه‌وره ل����هو ناوچان����ه ك����راوهو كه‌نیس����ه‌كان تێكدراون‌و مه‌زارگه‌ی مه‌سیحییه‌كان جه‌م����ال ئه‌لبێ����ر نوێن����ه‌ری مه‌تران‌و پیاوانی ئاینی مه‌س����یحیش مه‌سیحیه‌كان له‌هه‌رێم جه‌غت له‌سه‌ر ش����كێنراوه‌‌و ده‌رهێنراون‌و زۆربه‌ی ئ����هوه دهكاتهوه كه مه‌س����یحیه‌كان ماڵه‌كانیش تێك����دراون‌و ئه‌گه‌ر ئه‌و
خه‌ڵك����ه بگه‌ڕێن����هوه مه‌رجیان بۆ گهڕانهوه هه‌یه". له‌ب����اره‌ی مه‌رجه‌كانی����ش وت����ی "مه‌س����یحیه‌كان ده‌یانه‌وێ����ت له‌ژێر پاراس����تنی نێوده‌وڵه‌تیدا بگه‌ڕێنه‌وه ناوچه‌كان����ی خۆی����ان‌و ب����ۆ ئهوهی جارێكی تر كاره‌س����اتی له‌و شێوه‌یه رونه‌داته‌وه‌‌و ئیداره‌دانی ئه‌و ناوچه‌یه له‌ده‌ستی خۆیان بێت‌و چه‌ند ساڵه مه‌سیحیه‌كان ده‌ناڵێنن به‌دو ئیداره‌یی هه‌رێ����م‌و به‌غ����داوه‌‌و زۆرینه‌مان داوا
فۆتۆ :ئاوێنە
ده‌كه‌ن كه له‌ژێ����ر ئیداره‌ی هه‌رێمی كوردستان بین". "چونك����ه ل����هو بڕوایه‌دای����ن ك����ه هه‌رێمی كوردستان زیاتر خه‌مخۆری مه‌سحیه‌كانن" ئه‌لبێرت وای وت. وتیش����ی "راس����ته ناوچ����ه‌كان ئازادكراون‌و ئه‌مه‌ش دڵخۆش����ییه بۆ هه‌مو مه‌س����یحییه‌ك‌و هه‌مو تاكێكی ئه‌م كۆمه‌ڵگه‌یه به‌اڵم مه‌سیحیه‌كان جارێكی تر به‌رگه‌ی ئهوه ناگرن كه ئه‌و كاره‌ساته‌یان به‌سه‌ربێته‌وه".
سكرتێری په‌رله‌مانی كوردستان :ئیرادهی الیه‌ن ه سیاسیه‌كان بۆ كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌مان الوازه
کاراکردنەوەی پەرلەمان بەستەڵەکی نێوان پارتی‌و الیەنەکانی تر دەشکێنێت ئا :زریان محه‌مه‌د سكرتێری په‌رله‌مانی كوردستان، فه‌خره‌دین قادر ئاماژه بهوه ده‌كات كه به‌رپرسیارێتی مێژویی ده‌كه‌وێته سه‌رشانی ئه‌و الیه‌نه‌ی كه په‌رله‌مانی په‌كخستوه له‌هه‌رێمی كوردستاندا، ئه‌و ده‌ڵێت "ماوه‌ی ئه‌م خوله‌ی په‌رله‌مان كه‌متر له‌ساڵێكی ماوه، بۆیه واده‌خوازێت به‌رپرسیارێتی هه‌ڵگرین‌و بچین په‌رله‌مانه‌كه‌مان كارا بكه‌ینه‌وه". فه‌خره‌دین قادر به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند تائێس���تا هی���چ هه‌وڵێكی ج���دی بۆ كاراكرن���هوهی په‌رله‌مانی كوردس���تان
ن���ه‌دراوه ،دوای زیات���ر له‌س���اڵێك په‌كخستنی‌‌و هیچ الیه‌نێكی سیاسیش له‌داخوازیه‌كانی خۆی ته‌نازول ناكات، به‌تایبه‌تی كه پارتی س���وره له‌س���ه‌ر گۆڕین���ی د.یوس���ف له‌س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان‌و گۆڕانیش پێداگری له‌س���ه‌ر مانه‌وه‌ی ده‌كات ،ئه‌و وتی "پێویس���ته په‌رله‌مانتاران خۆیان ده‌ستپێش���خه‌ر بن‌و بچنه‌وه بینای په‌رله‌مان‌و په‌رله‌مان كارا بكهنهوه ،نه‌ك ئهوهی چاوه‌ڕوانی الیه‌نه سیاسیه‌كان بن". وتیش���ی "له‌كۆبونه‌وه‌ی س���ه‌رۆكی په‌رله‌م���ان‌و ح���ه‌وت فراكس���یۆندا تیش���كخرایه س���ه‌ر ئ���هوهی ئیرادهی الیه‌نه سیاس���یه‌كان بۆ كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌مان الوازه به‌تایبه‌ت ئه‌و پارته‌ی
په‌رله‌مان���ی په‌كخس���توه ك���ه پارتی دیموكرات���ی كوردس���تانه ،بۆیه ئێمه جه‌غتمان كردهوه له‌سه‌ر ئهوهی ده‌بێت الیه‌نه سیاسیه‌كان هه‌وڵی جدی بده‌ن ب���ۆ كاراكردنه‌وه‌ی ،چونك���ه نه‌بونی په‌رله‌مان له‌كوردستاندا زۆر قورسه". ناوبراو ئاماژه به‌وه‌ش ده‌كات له‌كاتی كارابون���هوهی په‌رله‌ماندا به‌ربه‌س���تی زۆر ب���ۆ په‌رله‌مان دروس���ت ده‌بێت، ب���ه‌اڵم ب���ه‌كارا بون���هوهی په‌رله‌مان ئ���هو به‌س���ته‌ڵه‌كه‌ی له‌نێ���وان الیه‌نه سیاسیه‌كان‌و پارتیدا هه‌یه ده‌شكێت‌و گفتوگۆكان ده‌س���تپێده‌كات ،ئه‌و وتی "خراپبونی ئ���ه‌م دۆخه زۆر گه‌وره‌یه‌‌و مێژو لێمان نابورێت". س���كرتێری په‌رله‌م���ان ئ���ه‌وه‌ش
رونده‌كات���هوه پارت���ی دیموكرات���ی كوردس���تان داوایه‌ك���ی نایاس���ایی ده‌كات كه ئه‌ویش گۆڕینی ده‌س���ته‌ی سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مانه ،ئه‌و وتی "ئه‌و ده‌س���ته‌یه به‌ڕێكاری یاسایی دانراوه‌و به‌ڕێكاری یاساییش ده‌بێت الببرێت" . وتیش���ی "رێگری فه‌رمی بۆ چونه‌وه بۆ ن���او په‌رله‌مان ته‌نها له‌س���ه‌رۆكی په‌رله‌مان كراوه ،بۆیه من داوام كردوه هه‌م���و په‌رله‌مانت���اران‌و جێگ���ره‌كان بگه‌ڕێین���هوه له‌ناو بین���ای په‌رله‌مان كۆبونه‌وه ئه‌نجامبده‌ین ،چونكه كه‌متر له‌ساڵێكی ماوه ئه‌م خوله‌ی په‌رله‌مان ته‌واو بێت ،بۆیه قۆناغه‌كه واده‌خوازێت به‌رپرس���یاریه‌تی مێژوی���ی هه‌ڵگرین‌و بچین په‌رله‌مانه‌كه‌مان كارا بكه‌ینه‌وه،
چونكه ئاراسته سیاسیه‌كان له‌هه‌رێمی كوردس���تاندا خراپن‌و كاری حكومه‌ت بهرهو ئیفلیجیی ته‌واو ده‌ڕوات كه رۆژ له‌دوای ڕۆژ بهرهو شكس���تی گه‌وره‌تر ده‌ڕۆین". س���كرتێری په‌رله‌مان پێیوایه ئه‌گه‌ر كاریگه‌ری داعش له‌س���ه‌ر كوردستان نه‌مێنێ���ت ،ئه‌وا الیه‌نه سیاس���یه‌كان بڕیاری خۆیان ده‌ده‌ن ،چونكه درێژه‌دان به‌م دۆخه هه‌ر الیه‌نێك پشتیوانی بكات هه‌ڵه‌یه‌كی مێژوی���ی ده‌كات ،ئه‌و وتی "دۆخه‌ك���ه ئه‌وه‌نده س���ه‌خته خه‌ریكه ژیان ده‌وه‌س���تێت له‌كاتێكدا له‌س���ه‌ر ده‌ریای���ه‌ك نه‌وتین حكومه‌ت ناتوانێت چاره‌ك���ه موچه‌یه‌كی���ش دابینكات بۆ فه‌رمانبه‌ران".
ماوه ی ئه‌م خوله ی په‌رله‌مان كه‌متر له‌ساڵێك ی ماوه بۆی ه واده‌خوازێت به‌رپرسیارێتی هه‌ڵگرین‌و بچین په‌رله‌مانه‌كه‌مان كارا بكه‌ینه‌وه
4
هەنوکە
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
"هێشتا مه‌ترسی شان ه نوستوه‌كانی داعش له‌که‌رکوک ماوه"
كه‌ركوك ،شارێك له‌نێوان ئاشتی‌و جه‌نگدا
له‌ڕۆژدا قه‌اڵی به‌رپرسان‌و به‌شه‌ویش سه‌نگه‌ری به‌رگری پێشمه‌رگه‌یه ئا :ئیسماعیل عوسمان میدیاكاری ته‌ندروستی ئێواره‌ی رۆژی 2016-10-20ئێواره‌یه‌كی خه‌مبار بو بۆ كه‌ركوك‌و پڕ شڵه‌ژاویش بو بۆ شاری سلێمانیو ههولێرو هه‌مو كوردستانیش ،هه‌مو خه‌ڵك چاوی له‌سه‌ر میدیاكان بو سه‌یری جه‌نگی پێشمه‌رگه‌و داعشیان ده‌كرد له‌ناوچه‌كانی كه‌ركوك‌و داقوق ،ناوبه‌ناو ده‌نگی ئه‌مبوالنسه‌كانی هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌ش ترس‌و دڵه‌راوكێیان خستبوه شاری سلێمانی.
باڵەخانەیەک کە داعش پێشتر داگیری کردبو ئا :وریا به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیسی قه‌زاو ناحیه‌کانی پارێزگای كه‌ركوك دواهه‌مین پێشهاته‌كانی بارودۆخی ئه‌منی كه‌ركوكی بۆ ئاوێنه باسكردو رایگه‌یاند "تائێستا داعش زیاتر له 50چه‌كداری كوژراوه یان خۆیان ته‌قاندوه‌ته‌وه". عه‌می���د س���ه‌رحه‌د ق���ادر به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیس���ی ق���ه‌زاو ناحیه‌كان���ی پارێزگای كه‌ركوك ئ���هوهی بۆ ئاوێنه ئاش���كراكرد "دۆخ���ی كه‌ركوك له‌ژێ���ر كۆنترۆڵی هێزه ئه‌منیه‌كاندایه‌و ئ���ه‌وان به‌رده‌وام ده‌گه‌ڕێن بهش���وێن ئ���هو كه‌س���انه‌ی بهش���داربون له‌كرده‌وه تیرۆریستیه‌كه‌ی هه‌فته‌ی رابردو بۆ سه‌ر كه‌ركوك". رۆژی هه‌ین���ی 21ی ئ���ه‌م مانگه داعش هێرش���ێكی فراوانی كرده س���ه‌ر ناوه‌ندی پارێزگای كه‌ركوك به‌ئامانجی كۆنترۆڵكردنی شاره‌كه ،به‌اڵم پالنه‌كه‌ی شكستی پێهێنراو نه‌یتوانی جێبه‌جێی بكات. عه‌می���د س���ه‌رحه‌د ق���ادر به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیسی قه‌زاو ناحیه‌كانی كه‌ركوك رۆژانه بهش���وێن ئه‌و چه‌كدارانه‌ی داعشه‌وه‌یه كه بهش���داربون له‌هێرش���ه‌كه‌ی21ی مان���گو ئ���ه‌وه‌ش ده‌ڵێت "تائێس���تا له‌س���هرو 50 چه‌ك���داری داع���ش ی���ان ك���وژراون یان به‌ناچاری خۆی���ان ته‌قاندوه‌ته‌وه ،ئێمه‌ش به‌رده‌وام به‌شوێنیانه‌وه‌ین له‌هه‌ر شوێنێك بێت ،هاوكات ده‌یان كه‌سیان گیراون". به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیس���ی قه‌زاو ناحییه‌كان ده‌ستیگرتوه به‌سه‌ر به‌ڵگه‌نامه‌كانی هاتنی چه‌كدارانی داعش له‌وێنه‌ی مۆبایل‌و ئایپادو چه‌ندین كه‌لوپه‌ل‌و نه‌خش���ه‌دا ،ئه‌مە جگه
فۆتۆ :ئاوێنە
له‌وته‌ی خۆی���ان ،ئه‌و ب���ۆی رونبوه‌ته‌و‌ه داعش "له‌موس���ڵه‌وه هاتونه‌ت���ه ناحیه‌ی عه‌باسیه دواتر هاتونه‌ته قه‌زای حه‌ویجه‌و ریازو دوات���ر چونه‌ت���ه گونده‌كانی نێوان ناحیه‌ی ره‌ش���ادو تازه‌و پاشان به‌شێكیان دزه‌ی���ان كردوه‌ته ناوش���ارو بهش���ه‌كه‌ی تریش چون بۆ قه‌ره‌ته‌په‌و قوشقایه‌و سێ خۆكوژیشیان ناردوه بۆ دوبز". ب���ه‌اڵم له‌گ���ه‌ڵ زانیارییه‌كان���ی عه‌مید س���ه‌رحه‌د قادر پێشتر ئاژانسی پاراستن‌و زانی���اری – هەرێم���ی کوردس���تان لەڕاگەیەندراوێکدا وردەکاری هێرش���ەکەی کەرکوک‌و ناوی پیالندانەری هێرش���ەکەی ئاش���کراکردو رایگه‌یاند "نیوه‌شه‌وی٢١ی ١٠ی ٢٠١٦ه ( )١٠٠چه‌ك���داری داع���ش له‌حه‌ویجه‌وه نێردران بۆ س���نوری داقوق‌و له‌وێش���هوه به‌حه‌وت پاسی نه‌فه‌رهه‌ڵگری بچوك له‌کاتژمێر٣ی به‌ره‌به‌یان ،گه‌یه‌ندرانه ئه‌نجام���داوه ،چونكه داع���ش بۆی بكرێت ناو ش���اری كه‌ركوك ئه‌م ( )١٠٠چه‌كداره مانگی سێ كردەوه‌ی له‌وجۆره له‌كه‌ركوك هاوكاری كرابون ب���ۆ هاتنه ناوه‌وه‌یان بۆ ئەنجام ده‌دات". عه‌می���د س���ه‌رحه‌د ق���ادر به‌ڕێوه‌به‌ری كه‌ركوك". س���ه‌رباری ئ���هو زانیاریان���هش ك���ه پۆلیس���ی قه‌زاو ناحییه‌كان نایش���ارێته‌وه باڵوده‌كرێنه‌وه پێچه‌وانه‌ی یه‌كتری‌و فره‌یی ئه‌م���ه یه‌كەمج���اره داع���ش ب���ه‌م ژماره هێزه ئه‌منیه‌كان���ی كه‌ركوك وایكردوه كه زۆره هێرش���بكه‌ن به‌اڵم پێشتر كرده‌وه‌ی زانیاریی���ه‌كان تائێس���تا یه‌كگرت���و نه‌بن خراپتریان له‌وێنه‌ی كردەوه‌كه‌ی جه‌واهیر له‌باره‌ی هاتن‌و ئامانجی هاتنی گروپه‌كه‌ی مۆڵ ئه‌نجامداوه ،وتی "تائێس���تا لەوانەیە داعش ،به‌اڵم به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیس���ی قه‌زاو داعش به‌م ژماره زۆرەی چه‌كدار نه‌هاتبێتنه ناحیه‌كان ئهوه بۆ ئاوێنه ئاش���كراده‌كات ناو شاری كه‌ركوكه‌وه". داعش له‌كه‌ركوك ش���كاو پێش���مهرگهو "ئامانجی هاتنی ئه‌م گروپه شكستپێهێنانی ش���اری كه‌ركوك بوه بۆیه هێرشێكی له‌و هێ���زه ئه‌منیه‌كانیش س���ه‌ركه‌وتن ،به‌اڵم هێش���تاش مه‌ترسی ش���انه نوستوه‌كانی جۆره‌یان ئه‌نجامداوه". له‌ب���اره‌ی چۆنیه‌ت���ی دزه‌كردنیان به‌و داعش هه‌رم���اوه وه‌كو عه‌مید س���ه‌رحه‌د ژماره زۆره ئه‌وه‌ش ئاش���كراده‌كات "ئێمه قادریش وتی "رۆژانه زانیاریمان پێده‌گات‌و چ���ۆن ئاس���ایش ده‌پارێزی���ن ئه‌وانی���ش ئه‌گه‌ری هه‌یه ش���انه‌ی نوس���تویان مابێت بۆشایی ئه‌منیان دۆزیوه‌ته‌وه ئه‌و كاره‌یان له‌ناو كه‌ركوكدا".
داعش بۆشایی ئه‌منی دۆزیوەته‌وەو هاتونەته ناو كه‌ركوك
محه‌مه‌د ن����وری ،گه‌نجێك����ی ته‌مه‌ن 18 س����اڵ بو ،تازه م����وی لێڕوابو ،له‌پڕ له‌گه‌ڵ ژماره‌یه‌ك له‌پێش����مه‌رگه‌دا به‌په‌له هێنایانه نه‌خۆشخانه‌ی فریاكه‌وتنی سلێمانی ،به‌شێك له‌جله‌كان����ی دڕاب����ون‌و خوێنی����ان پێوه‌بو، هاواری به‌شی سه‌ره‌وه‌ی جه‌سته‌ی ده‌كرد، ئاماژه‌ی به‌وه‌كرد كه له‌شه‌ڕی نێوان داعش‌و هێزه‌كانی پێش����مه‌رگه له‌ناوچه‌ی كه‌ركوك برینداربوه ،دوای پش����كنینی پس����پۆڕه‌كان وتیان پارچه‌یه‌ك له‌جه‌س����ته‌یدا ماوه‌ته‌وه‌و پێویسته نه‌شته‌رگه‌ری بۆ بكرێت. ئه‌مبوالنسه‌كان چه‌ندین برینداریان به‌په‌له ده‌هێنایه به‌شی فریاكه‌وتنی نه‌خۆشخانه‌ی س����لێمانی ،ئ����هو بهش����ه ج����ه‌م ده‌ه����ات له‌په‌رس����تارو دكتۆرو بهش����ێك له‌س����تافی پزیش����كانی بێ س����نوری واڵتی فه‌ره‌نسا، وه‌زیرو به‌ڕێوه‌به‌ری ته‌ندروستی سلێمانیش ئاماده‌ییان هه‌بو ،به‌مه‌به‌س����تی له‌نزیكه‌وه ئاگاداربون‌و چاره‌سه‌ركردنی برینداره‌كان. ل����ه‌دوای هێرش����ه‌كه‌ی داعش بۆ س����ه‌ر كه‌رك����وك ژماره‌یه‌ك����ی زۆر پێش����مهرگهو هاواڵتی سڤیل له‌ناوچه‌كانی كه‌ركوك‌و داقوق بریندارو شه‌هید بون ،به‌شێك له‌برینداره‌كان ره‌وانه‌ی بهش����ی فریاكه‌وتنی نه‌خۆشخانه‌ی س����لێمانی كران ،دوای پشكنینی پێویست ئه‌وان����هی پێویس����تیان به‌نه‌ش����ته‌گه‌ری بو نه‌ش����ته‌رگه‌رییان بۆ ده‌كرا یان هه‌ندێكیان له‌به‌ش����ی فریاكه‌وتن ده‌مان����هوهو هه‌ندێكی دیكه‌یان ره‌وانه‌ی نه‌خۆشخانه‌كانی (چه‌می رێزان‌و شار) ده‌كران. كه‌ركوك له‌ماوه‌ی جه‌نگی داعش����دا ،كه دو ساڵ‌و شه‌ش مانگه ،ئه‌مه دوه‌م هێرشی له‌و جۆره‌یه بۆ س����ه‌ر ش����اره‌كه ،هێرش����ی پێشتر له‌مانگی ئابی 2015بو ،ژماره‌یه‌كی زۆر پێش����مه‌رگه بریندارو شه‌هید بون17 ، كه‌س����ی چه‌كدارانی داع����ش له‌قوتابخانه‌ی خالید به‌دیل گیراون ،ژماره‌یه‌كش زۆریشان كوژراون. به‌پێ زانیاری����ه‌كان كه له‌ڕاگه‌یاندراوه‌كان باڵوكرای����هوه ژماره‌ی ئه‌و داعش����انه‌ی كه هاتونه‌ته كه‌ركوك زیاتر له‌سه‌د كه‌س بون، له‌ڕێگای هاوكاری ناوچه عه‌ره‌بنشینه‌كان‌و فڕۆك����هوه هاتونه‌ت����ه ناوچه‌كه ،بهش����ێك له‌شاره‌زایانی سه‌ربازی باس له‌وه‌ش ده‌كه‌ن، ئه‌م هێرش����ه بۆ س����ەرقاڵکردنی هێزه‌كانی پێشمه‌رگه بوه له‌ناوچه‌ی موسڵ. هاواڵتیانی شاره‌كه ته‌ئكید لهوه ده‌كه‌نه‌وه هۆكاری هێرش����ه‌كانی ئه‌م دواییه بۆ س����ه‌ر
هۆكاری هێرشه‌كانی ئه‌مدواییه په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆی بهوهوه هه‌ی ه ك ه به‌رپرسه ئهمنیو سه‌ربازی‌و حزبیه‌كانی ئه‌و شاره له‌شه‌ودا بهرهو ناوچه‌كانی سلێمانیو هه‌ولێر ده‌گه‌ڕێنه‌وه شاره‌كه‌یان په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆی بهوهوه هه‌ی����ه كه به‌رپرس����ه ئهمنیو س����ه‌ربازی‌و حزبیه‌كان����ی ئه‌و ش����اره له‌ش����ه‌ودا بهرهو ناوچه‌كانی سلێمانیو هه‌ولێر ده‌گه‌ڕێنه‌وه، ئه‌وه‌ش وایكردوه فه‌راغی ئه‌منی دروس����ت بێ����ت له‌ناوچه‌ك����ه‌داو رێخۆش����كه‌ر بێت بۆ هاتنی داعش. رێبی����ن س����ه‌اڵح ،ته‌م����ه‌ن 18س����اڵ، دانیشتوی ره‌حیم ئاوای كه‌ركوك ،ئاماژه‌ی بهوه كرد كه ژماره‌یه‌كی زۆر هاواڵتیم بینی كه بریندارب����ون ،خه‌ڵكی كه‌ركوك کاتژمێر س����ێو نیوی ش����هو زانیویانه ك����ه داعش هاتوه‌ته‌وه كه‌ركوك ،كه‌ركوك له‌شه‌ودا هیچ به‌رپرسێكی لێنامێنێت. به‌پێ����ی ئام����اره‌كان له‌م ش����ه‌ڕه‌دا 276 بریندارو 96ش����ه‌هید ههبوه ،ئه‌و داتایه‌ش تاوه‌ك����و ئێس����تا پشتڕاس����ت نه‌كراوه‌ته‌وه كه ژماره‌ی پێش����مهرگهو پۆلی����س‌و هێزه مه‌ده‌نی����ه‌كان له‌ش����ه‌ڕه‌كاندا چه‌ن����د بوه، هه‌روه‌ه����ا 66برینداری����ش ره‌وان����هی نه‌خۆشخانه‌كانی شاری سلێمانی كراون. هون����ه‌ر هیدای����هت عبدالل����ه ،ته‌مه‌ن 17 ساڵ ،خوێندكاری پێنجی ئاماده‌ییه‌‌و باوكی پێش����مه‌رگه‌یه ،وه‌ك گه‌نجێكی خۆبه‌خشی كه‌ركوك له‌شه‌ڕی داعشدا به‌شداری كردوه، دوای روبه‌روبونه‌وه‌ی����ان له‌گ����ه‌ڵ داعش����دا یه‌كێ����ك له‌گه‌نجه‌كان����ی هاوڕێ����ی بریندار ده‌بێ ،ئه‌وان له‌ش����ه‌ڕكردن به‌رده‌وام ده‌بن" گولله‌یه‌كی قه‌ناس له‌قۆڵمی داو له‌سنگمه‌وه ده‌رچوو ،هه‌مان گولله له‌پێش����مه‌رگه‌یه‌كی تریشی داو ئه‌ویش����ی برینداركرد ،به‌تیرێك دو نیشانه‌یان پێكا". له‌كاتی هێرش����ه‌كه‌ی ش����اری كه‌ركوكدا، چه‌ن����د فڕۆكه‌یه‌ك به‌س����ه‌ر ئاس����مانی ئه‌و ش����اره‌وه ب����ون ،بۆردومان����ی هێزه‌كان����ی پێشمه‌رگه‌و هاواڵتی سڤیلیان كردوه ،به‌اڵم نه‌زانراوه ئه‌و فڕۆكانه سه‌ر به چ ده‌وڵه‌تێك بون؟ پشتیوان عه‌لی ،ته‌مه‌ن 27ساڵ ،له‌لیوای
بریندارێکی روداوەکەی کەرکوک 134و فه‌وجی 3ی هێزه‌كانی پێش����مه‌رگه‌ی كوردس����تانه ،به‌ئه‌س����ڵ خه‌ڵكی كه‌ركوكه، له‌بۆردومانی ناوچه‌كانی كه‌ركوكدا قاچی الی راست‌و حه‌وزی برینداربوه ،له‌نه‌خۆشخانه‌ی شاری سلێمانی راكشابو ،به‌اڵم به‌روخساریدا دیاربو كه ئازاری هه‌بو. قس����هی بۆ ئاوێنه ك����ردو وتی"هێزه‌كانی پێشمه‌رگه پێشتر ئینزار بون ،فڕۆكه‌یه‌كی ره‌ش هات����ه س����ه‌رمان‌و بۆردومانی كردین، دو بریندارو دو شه‌هیدمان هه‌بو ،له‌رێگه‌ی جێگری فه‌وجه‌كه‌مانه‌وه گوێزراینه‌وه بۆ نزیك تیمه ته‌ندروستیه‌كان ،له‌وێ برینه‌كانیان بۆ پێچام‌و ره‌وانه‌ی نه‌خۆش����خانه‌ی ئازادییان كردم‌و له‌وێشه‌وه ره‌وانه‌ی سلێمانی كرام". د.ئومێد حه‌مه‌ساڵح ،به‌ڕێوه‌به‌ری به‌شی فریاكه‌وتن����ی س����لێمانی له‌لێدوانێك����دا بۆ ئاوێنه ،وتی" ژماره‌ی برینداره‌كان هاتونه‌ته الی ئێم����هو چاره‌س����ه‌رمان بۆ كردون49 ، ك����ه‌س ب����ون ،یه‌كێ����ك له‌برینداره‌كانیش له‌گواس����تنه‌وه‌یدا تاوه‌ك����و گه‌یش����تنی بۆ نه‌خۆشخانه شه‌هید بو". ئازاد سابر ،به‌ڕێوه‌به‌ری ژوری ته‌ندروستی عه‌مه‌لیات����ی كه‌ركوك گوت����ی "زیاتر له 95 ئه‌مبوالنسمان هه‌یه ،به‌اڵم ئێمه نه‌مانتوانی بڕۆین����ه هه‌ندێ����ك ش����وێنی جه‌نگه‌كه بۆ گوێزان����هوهی برین����داره‌كان ،چونكه ئێمه ئه‌مبوالنس����ی درعمان نیه ،ئه‌مبوالنس����ێك رۆیش����ت ته‌رمی موقه‌ده‌م جاسم به‌رێته‌وه ش����هش گولل����هی به‌ركه‌وتب����و ،ئێمه له‌م جه‌نگه‌دا له‌ڕێگای GCCو پۆلیسه‌وه ده‌بو كاره‌كانمان ئه‌نجام بده‌ین". دكت����ۆر می����ران عه‌باس وت����ی "ژماره‌ی ئ����هو بریندارانه 66كه‌س بو ،له‌هه‌ر س����ێ نه‌خۆشخانه‌ی فریاكه‌وتنی سلێمانیو چه‌می رێزان‌و نه‌خۆش����خانه‌ی ش����ار چاره‌س����هرو نه‌شته‌رگه‌ری پێویستمان بۆ ئه‌نجام داون". ئه‌گه‌رچ����ی زۆر هه‌وڵماندا لێپرس����راوی نه‌خۆش����خانه‌ی رزگاری وه‌ربگری����ن ب����ه‌اڵم وه‌اڵمی ته‌له‌فۆنه‌كانی نه‌داینه‌وه.
كه‌ناڵ ه كوردییه‌كان په‌یامنێره‌كانیان بهرهو مه‌رگ ئاڕاست ه ده‌كه‌ن ئا :وریا ئه‌و په‌یامنێرانه‌ی میدیا كوردییه‌كان ئاڕاسته‌ی به‌ره‌كانی جه‌نگیان ده‌كات رۆژانه ده‌یانجار مه‌رگ به‌په‌ناگوێیاندا تێدەپه‌ڕێ به‌بێ ئهوهی هیچ گەرەنتیه‌كیان هه‌بێت له‌ئه‌گه‌ری مردن یان برینداربون ،سه‌رباری ئه‌وه‌ش وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه كاری به‌شێك له‌ڕاگه‌یاندنه‌كان له‌به‌ره‌كانی جه‌نگ به‌تاوان وه‌سفده‌كات ،که ده‌یانه‌ێت بچنه پێشه‌وه‌ی به‌ره‌کانی جه‌نگ‌و ببنه سه‌رچاوه‌ی هه‌واڵی که‌ناڵه بیانییه‌کان. ئومێد محەم���ه‌د یه‌كێكه له‌په‌یامنێر‌ه دیاره‌كانی كه‌ناڵی ئێن ئاڕتی كه رۆڵی زۆری ههبوه له‌ڕوماڵی جه‌نگه گه‌وره‌كانی داعش‌و سوپای‌عێراق له‌وێنه‌ی جه‌نگی فه‌لوجه‌و تكریت‌و موسڵ به‌و هۆیهشهوه ده‌یانج���ار روب���ه‌ڕوی مه‌ترس���ی مردن بوه‌ته‌وه ،ئ���هو نایش���ارێته‌وه روماڵی به‌شێكی زۆر له‌كه‌ناڵه میدییه‌كانی كورد ناپڕۆفیش���ناڵه‌و ئه‌و رۆژنامه‌نوسانه‌شی روم���اڵ ده‌كه‌ن ش���اره‌زای جه‌نگ نین، وتی "له‌به‌ره‌كانی جه‌نگ ناپڕۆفیشناڵی‌و كه‌مته‌رخه‌م���ی هێ���زه ئه‌منی���ه‌كان‌و ناپابەن���دی په‌یامنێ���ران زۆرتری���ن په‌یامنێری روبه‌ڕوی برینداربون‌و كوشتن
كردوه‌ته‌وه له‌به‌ره‌كانی جه‌نگ". 250رۆژنامه‌نوس���ی بیان���یو 150 كه‌ناڵی ناوخۆیی روماڵی شه‌ڕی موسڵ ده‌كه‌ن ،تائێس���تا هیچ رۆژنامه‌نوسێكی كورد نه‌كوژراوه به‌اڵم به‌هۆی زۆر چونه پێش���ه‌وەو كێبڕكێی زۆرترین ڕوماڵه‌وه زۆرین���هی رۆژنامه‌نوس���ه‌كان توش���ی كێشه‌هاتون‌و به‌شێكیان برینداربون. ئومێ���د محەم���ه‌د ك���ه له‌زۆرب���هی شه‌ڕه‌كان ژیانی له‌به‌رده‌م مه‌ترسیدابوه ده‌زگاك���هی هی���چ گەرەنتیه‌ك���ی ب���ۆ دابین نه‌ك���ردوه ،وتی "هیچ ده‌زگایه‌ك به‌ده‌زگاكه‌ی خۆیشمه‌وه گەرەنتی ژیانی رۆژنامه‌نوس���ان ناكات ئه‌گه‌ر بێت‌و ئه‌و رۆژنامه‌نوسه گیانی له‌ده‌ست بدا". ه���ه‌ر ته‌نها ئومێ���دی په‌یامێنێر نیه كه ئه‌م كێش���ه‌یه‌ی هه‌ی���ه به‌ڵكو ئه‌و كه‌نااڵن���هی زۆرترین روماڵی ش���ه‌ڕیان هه‌ب���وه له‌وێنه‌ی (روداوو كوردس���تان )24په‌یامنێره‌كانی���ان توش���ی هه‌مان كێش���ه هاتون به‌بێ ئ���هوهی گەرەنتی سه‌المه‌تی ژیان هه‌بێت. ش���ادیه ره‌س���وڵ په‌یامنێری روداو كاتێك داعش مه‌ترسی گه‌وره‌ی له‌سه‌ر كه‌ركوك دروس���تكرد له‌دواهێرش���یدا هه‌فت���هی راب���ردو ،ئ���هو له‌كه‌رك���وك راس���ته‌وخۆ روماڵی شه‌ڕه‌كه‌ی ده‌كرد، شادیه كاتێك ده‌چێته به‌ره‌كانی جه‌نگ
بابه‌ته‌كانی سه‌المه‌تی بۆ دابینده‌كرێت به‌اڵم خۆی باوه‌ڕی وایه كاتێك په‌یامنێر ده‌ڕواته به‌ره‌كانی جه‌نگ ده‌بێت هه‌وڵی باشترین ڕوماڵ بدات ،ده‌ڵێت "كه‌ناڵه‌کە پێتناڵێ���ت خۆت بده به‌كوش���ت به‌اڵم له‌ش���ه‌ڕدا یان برینداربون یان كوشتن یان رزگاربون هه‌یه". كه‌ناڵه‌ك���هی ش���ادیه قه‌ره‌ب���وی له‌ده‌س���تدانی ژیان ب���ۆ په‌یامنێره‌كان ناكات���هوه ،به‌اڵم ئه‌گه‌ر توش���ی روداو ی���ان بریندارب���ون ببیت���هوه ده‌توانن قه‌ربوی بكه‌ن���هوهو ده‌ڵێ���ت "له‌كاتی كاردا هه‌رش���تێكت ت���وش بێت قه‌ربو ده‌كرێیته‌وه ،به‌اڵم مردنیش چاره‌سه‌ری نیه". هاوتا‌كه‌شی له‌كوردستان 24هۆشمه‌ند س���ادق باسی ئه‌وه‌ده‌كات ئه‌وانیش له‌م شه‌ڕانه‌ی دوایدا كه به‌شداریان كردوه، هاوش���ێوه‌ی كه‌ناڵه‌كان���ی راگه‌یاندنه جیهانی���ه‌كان گەرەنتیه‌ك���ی به‌هێزیان نیه ،وتی "هیچ كه‌ناڵێكی كوردی وه‌كو كه‌ناڵه جیهانی���ه‌كان گەرەنتی ژیانیان بۆ رۆژنامه‌نوس نیه ،ئه‌م شه‌ڕه‌ش زۆر قورسه‌و به‌رده‌وام له‌ژێر مه‌ترسیداین". هۆشمه‌ند كه له‌ش���ه‌ڕه‌كاندا زۆرترین ئاماده‌ی���ی هه‌ب���وه جه‌خ���ت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ش���دهكاتهوه پێویس���ته كه‌ناڵ���ه كوردییه‌كان پابه‌ندی به‌رەكانی جه‌نگ
بن‌و زیان له‌پێشمه‌رگه نه‌ده‌ن ،وتیشی "ئێم���ه به‌هه‌م���و ش���ێوه‌یه‌ك له‌الیه‌ن به‌رپرس���ه‌كانمانه‌وه پێمان راگه‌یه‌نراوه نابێت پالنی پێشمه‌رگه ئاشكرابكه‌ین‌و زیانیان لێبده‌ین". "ب���ه‌اڵم پێچه‌وان���هی خواس���تی هۆش���مه‌ند زۆرج���ار ناپرۆفیش���ناڵی له‌گواستنه‌وه راس���ته‌وخۆكان به‌سودی داعش ش���كاوه‌ته‌وه" به‌وته‌ی وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌ی هه‌رێمی كوردستان. جه‌ب���ار یاوه‌ر ئه‌مین���داری وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه كه‌ناڵه‌كانی راگه‌یاندن بارگرانی له‌سه‌ر شانی ئه‌وان دروستكردوه ،ئه‌و ده‌ڵێت "ده‌یان جار داوامان ك���ردوه له‌كه‌ناڵه ره‌س���میه‌كان‌و الیه‌نه په‌یوه‌ندیداره‌كان روماڵی س���ه‌نگه‌ره‌كان نه‌كرێت چونكه زی���ان له‌س���ه‌نگه‌ره‌كانی پێش���مه‌رگه ده‌دات ،ئێس���تا به‌یانێکمان هه‌یه داوای سزادانی ئه‌و كه‌نااڵنه ده‌كات كه وێنه‌ی سه‌نگه‌ره‌كانی پێشمه‌رگه ده‌گوازنه‌وه". جه‌ب���ار ی���اوه‌ر باوه‌ڕیش���ی وای���ه ئه‌م رومااڵن���هی ده‌كرێت بهش���ێكیان باڵوكردنه‌وه‌ی نهێنی س���ه‌ربازیه له‌زۆر واڵتی دونیا به‌ت���اوان هه‌ژمار ده‌كرێت، ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت "له‌ڕوی سه‌ربازیه‌وه ئه‌م رومااڵنه داعش سودی لێوه‌رگرتوه". هاوكات یه‌حی���ا به‌رزنج���ی یه‌كێكه
له‌ڕۆژنامه‌وان���ه دیاره‌كانی كوردس���تان كه كاری زۆری ب���ۆ میدیا جیهانیه‌كان كردوه ه���اوكات په‌یامنێرێكی به‌هێزی ئه‌سۆش���ه‌یتدپرێس ب���و له‌كه‌رك���وك كاتێ���ك گه‌رمه‌ی ته‌قین���هوهو تیرۆربو هه‌م���ان باوه‌ڕی جه‌بار ی���اوه‌ری هه‌یه، ئ���هو دوای ئه‌زمونێك���ی زۆر له‌وبواره له‌وبڕوایه‌دای���ە قاره‌مانێتی ئه‌وه‌یه ئه‌و بابه‌ت���ه رۆژنامه‌وانییه به‌وردی‌و به‌زویی بگه‌یه‌نیته بیس���هرو بین���هرو خوێنه‌ر، ده‌ش���ڵێت "ئه‌وانه‌ی ک���ه جه‌نگ روماڵ ده‌که‌ن به‌ده‌یان کۆرسیان بینیوه ،یه‌ک ته‌له‌فزیۆنی کوردی بڕواناکه‌م کۆرس���ی س���ه‌المه‌تی به‌په‌یامنێره‌که‌یان دابێت، ئهوهی روده‌دات به‌تایبه‌تی له‌په‌خش���ی راسته‌وخۆدا کاره‌ساته". ره‌نگ���ه روماڵ���ی هه‌ڕه‌مه‌كیان���هو ناپڕۆفیش���نااڵنه‌ی كه‌ناڵه‌كان‌و كێبڕكێ له‌پێناو به‌ده‌ستهێنانی بینه‌رو ریكۆردی رۆژنامه‌وان���ی ،وه‌ك���و ی���اوه‌ر جه‌ختی لێك���ردهوه ن���ه‌ك س���ودی گ���ه‌وره‌ی نه‌گه‌یان���دوه به‌ڵك���و به‌زیان به‌س���ه‌ر رۆژنامه‌نوس���ان‌و هێزه‌كانی پێشمه‌رگه ش���كاوه‌ته‌وه كه پێچه‌وانه‌ی خواستی هۆشمه‌ندی په‌یامنێر‌و هه‌مو كه‌ناڵه‌كانه، ه���ه‌ر ئه‌وه‌ش���ه وایك���ردوه وه‌زاره‌تی پێش���مه‌رگه كار له‌سه‌ر سنورداركردنی روماڵه‌كان ده‌كات.
ئه‌وانه‌ی که جه‌نگ روماڵ ده‌که‌ن به‌ده‌یان کۆرسیان بینیوه بڕواناکه‌م یه‌ک ته‌له‌فزیۆنی کوردی کۆرسی سه‌المه‌تی به‌په‌یامنێره‌که‌یان دابێت ،ئهوهی روده‌دات به‌تایبه‌تی له‌په‌خشی راسته‌وخۆدا کاره‌ساته
تایبه‌ت
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه
www.niqash.org
7
ئه‌م الپه‌ڕه‌یه به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه، ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی
سه‌عاتی سفر هات
له‌ناو موسڵه‌وه ..چۆن پێشوازی له‌هه‌واڵی ده‌ستپێكردنی شهڕه گه‌وره‌كه ده‌كرێت؟
نقاش ،تایبه‌ت ئه‌و گولله تۆپانه‌ی له‌ده‌ستپێكی شه‌ڕی موسڵدا ته‌قێندران له‌ناوچه جیاجیاكانی جیهان���دا ده‌نگیان دای���هوه ،به‌اڵم له‌و شاره‌دا كه به‌گرنگترین مۆڵگه‌ی داعش داده‌نرێ���ت كاریگه‌رییه‌ك���ی تایبه‌تیان هه‌بوو. زۆربه‌ی دانیش���تووانی موسڵ گوێیان له‌راگه‌یاندنی ده‌س���تپێكردنی ش���ه‌ڕی كۆنترۆڵكردنه‌وه‌ی ش���اره‌كه له‌ده‌ستی داعش نه‌بوو له‌و به‌یاننامه‌یه‌دا كه حه‌یده‌ر عه‌بادی سه‌رۆك وه‌زیران له‌سه‌عاته‌كانی یه‌كه‌م���ی رۆژی 17ی تش���رینی یه‌كه‌م باڵویكرده‌وه ،به‌ڵك���و هه‌واڵه‌كه‌یان له‌و لوته تۆپانه‌وه پێگه‌یش���ت كه له‌هه‌ردوو ب���ه‌ری خۆره���ه‌اڵت‌و باك���وور ده‌نگیان دایه‌وه. تۆپه‌كان ترس‌و خۆشحاڵی دروست ده‌كه‌ن موس���ڵییه‌كان له‌گه‌ڵ ئه‌و چركه‌ساته له‌خه‌و هه‌س���تان كه زیاتر له‌دوو ساڵ‌و چوار مانگ چاوه‌ڕوانیان كردو خۆشحاڵی كردن ،ئه‌گه‌رچی بهرهو جه‌نگ‌و شه‌ڕێكی ناو ش���ه‌قام ده‌چن ك���ه ره‌نگه له‌ناوبه‌ر بێت. دایك���ی ئه‌حم���ه‌د ( 52س���اڵ) مامۆس���تایه‌و له‌گه‌ڕه‌ك���ی میس���اق له‌خۆرهه‌اڵتی موس���ڵ نیشته‌جێیه ،ئه‌و یه‌كێكه له‌هه‌زاران دانیشتووی ناوچه‌كه كه به‌بۆنه‌ی ده‌س���تپێكردنی شه‌ڕه‌كان ئاهه‌نگ ده‌گێ���ڕن ،ئه‌و له‌په‌یوه‌ندییه‌كی ته‌له‌فۆنی���دا به"نیقاش"ی وت "به‌ده‌نگی چه‌ند ته‌قینه‌وه‌یه‌كی نائاس���ایی له‌خه‌و هه‌ستاین كه تا به‌ره‌به‌یان به‌رده‌وامبوو، مێرده‌ك���ه‌م ده‌نگه‌كه‌ی بهوه جیاكرده‌وه كه تۆببارانی سه‌ره‌تای ئۆپراسیۆنه‌كانی ئازادكردنه ،ده‌نگی ئ���هو بێژه‌ره‌ش كه هه‌واڵێكی به‌په‌له‌ی دووباره ده‌كرده‌وه، پێش���بینییه‌كانی ئ���ه‌وی دووپ���ات كردهوه".
دایكی ئه‌حم���ه‌د كه داعش به‌تۆمه‌تی ئه‌ندامێتی له‌گروپه‌كان���ی مقاوه‌مه دوو مانگ له‌مه‌وبه‌ر كوڕه‌كه‌ی كوشتووه ،وتی "به‌یانی زوو له‌ده‌رگای دراوس���ێكانمداو مژده‌ی هه‌واڵه خۆش���ه‌كه‌م پێدان ،ئیتر به‌دڵخۆش���ییه‌كی زۆره‌وه پیرۆزباییمان له‌یه‌كتر كرد وه‌ك رۆژانی جه‌ژن". ئه‌و به‌یاننامه‌ی���هی عه‌بادی رایگه‌یاند كاریگه‌ریه‌ك���ی باش���ی هه‌ب���وو له‌نێو دانیش���تووانی ناوچه‌ك���ه‌دا ،چونكه ئه‌و هێزان���هی دیاریك���رد كه ده‌چنه‌س���ه‌ر شاره‌كه "ته‌نیا سوپای عێراق‌و پۆلیسی فیدڕاڵی" ،به‌وه‌ش ترس���ی س���ه‌باره‌ت به‌هاتنه‌ن���اوه‌وه‌ی حه‌ش���دی ش���ه‌عبی ره‌واندنه‌وه كه به‌ئه‌نجامدانی پێشێلكاری له‌تكری���تو فه‌لوج���هو ش���وێنه‌كانی تر تۆمه‌تبار كراوه. هه‌روه‌ه���ا ت���رس‌و چاوه‌ڕوانی���ش ئاماده‌یی���ان هه‌ی���ه ،خه‌ڵكی ش���اره‌كه له‌باره‌ی س���ه‌المه‌تیان پرسیار له‌یه‌كتر ده‌كه‌ن له"شه‌ڕێكی جیهانی"دا كه پێشتر موس���ڵ به‌خۆیه‌وه نه‌بینی���وهو نزیكه‌ی 60ده‌وڵه‌ت بهش���داری تێدا ده‌كه‌ن بۆ ده‌ركردن���ی دڕنده‌تری���ن رێكخراوی بێ ركابه‌ر له‌جیهاندا. ترس���ێكی تریش له‌دڵی كه‌س���وكاری ئه‌ندامانی داعش له‌ناوچه‌كه‌دا دروستبووه
به‌ه���ۆی نادی���اری چاره‌نووس���یان‌و ئه‌گ���ه‌ری تۆڵه‌لێكردنه‌وه‌ی���ان به‌ه���ۆی تاوانی كوڕه‌كانیان���هوه ،بۆیه زۆربه‌یان یان به‌په‌له موس���ڵیان ب���ه‌ره‌و ناوچه‌و گونده‌كانی ده‌وروبه‌ر چۆڵكردووه یاخود په‌نایان بۆ گه‌ڕه‌كی دیكه بردووه. رێكاره‌كانی دواچركه‌سات هه‌رچه‌ن���ده ئه‌و رێكخراوه توندڕه‌وه‌ی نزیكه‌ی 1.5ملیۆن كه‌سی له‌دانیشتووان ده‌ستبه‌س���ه‌ر ك���ردووه ،ل���ه‌رۆژی یه‌كه‌می ئه‌و ش���ه‌ڕه‌دا كه له‌دووری 15 كیلۆمه‌تر له‌باكوورو خۆرهه‌اڵتی موس���ڵ به‌ڕێوه‌ده‌چێت ،ئاس���ایی هه‌ڵسوكه‌وتی ده‌كرد ،به‌اڵم واقیعه‌كه خۆی س���ه‌پاند، خه‌ڵ���ك روویانكرده بازاڕه‌كان بۆ كڕینی خۆراك بۆ عه‌مباركردنی له‌ماڵه‌كانیاندا له‌ترس���ی گه‌مارۆیه‌ك ك���ه ره‌نگه چه‌ند هه‌فته‌یه‌ك بخایه‌نێت. باخچ���هی ماڵ���ی حاج���ی ئیبراهیم به‌درانی بووه‌ته شوێنێك بۆ هه‌ڵگرتنی ئاوو عه‌مبارێك���ی گه‌وره‌یان تێدا داناوه له‌ترس���ی وه‌س���تانی پرۆژه‌كان���ی ئاو، ه���ه‌روه‌ك حاج���ی ب���ه‌دران ژوورێكی گونجاوی هه‌ڵب���ژاردووه تا خێزانه‌كه‌ی په‌نای بۆ ببات ئه‌گه‌ر ش���ه‌ڕ بگه‌یش���ته گه‌ڕه‌ك���ه‌كان ،ئه‌م���ه جگ���ه ل���هوهی
په‌نجه‌ره‌كانیشی به‌باش���ی داخستووه‌و ش���وێنی هه‌ڵگرتنی خۆراكی له‌نزیكیان داناوه ،زۆربه‌ی هه‌ره زۆری دانیشتووان به‌م جۆره خۆیان ئاماده كردووه. ئه‌م ئاماده‌كاریانه به‌هه‌وڵی تاكه‌كه‌سی ئه‌نج���ام ده‌درێن ئه‌وی���ش دوای ئهوهی ده‌رفه‌تی هه‌اڵتن كه‌م بۆوه ،داعش رێگه نادات هیچ كه‌س���ێك له‌ش���اره‌كه بچێته ده‌ره‌وه بۆئه‌وه‌ی بیانكاته قه‌ڵغانی مرۆیی به‌مه‌به‌س���تی رێگرتن له‌پێشڕه‌وی هێزه عێراقیی���ه‌كان‌و فڕۆكه‌كانی هاوپه‌یمانی نێوده‌وڵه‌تی له‌ئه‌نجامدانی هێرشه‌كانی، فه‌رمان���ده ئه‌منیی���ه عێراقییه‌كانی���ش هانی دانیشتووان ده‌ده‌ن له‌ماڵه‌كانیاندا بمێننه‌وه ،چونكه كامپی ئاماده‌كراو نییه بۆ پێشوازیكردن له‌ملیۆنان ئاواره. داعش په‌نا بۆ ده‌موچاو هه‌ڵبه‌ستن‌و له‌خاچدان ده‌بات پاش 48س���ه‌عات له‌ده‌س���تپێكردنی ئۆپه‌راسیۆنه سه‌ربازییه‌كه كه هێزه‌كانی پێش���مه‌رگه به‌پش���تیوانی فڕۆك���هو تۆپخانه‌كان���ی هاوپه‌یمان���ی نێوده‌وڵه‌تی جێبه‌جێی���ان ك���رد ،مه‌س���عود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان ئازادكردنی رووب���ه‌ری 200كیلۆمه‌تر چوارگۆش���هی رایگه‌یاند ،له‌رۆژی چواره‌می شه‌ڕه‌كه‌شدا
س���وپای عێراق كه یه‌كه‌مج���اره له‌یه‌ك سه‌نگه‌ردا شانبه‌شانی هێزه كوردییه‌كان ش���ه‌ڕده‌كات ،توان���ی به‌رته‌ل���ه ،یه‌كه‌م شارۆچكه‌ی مه‌س���یحی ئازاد بكات ،واته هێزه عێراقییه‌كان 7كیلۆمه‌تر له‌ش���اری موسڵه‌وه دوورن. ده‌شتی نه‌ینه‌وا له‌باكوورو خۆرهه‌اڵتی موسڵ شانۆی سه‌ره‌كی ئۆپه‌راسیۆنه‌كانه، ئ���ه‌م ناوچه‌یه ت���ا ڕاده‌ی���ه‌ك به‌ته‌واوی چۆڵب���ووه له‌دانیش���تووانه‌كه‌ی ،چونكه زۆرین���هی هه‌ره‌زۆری���ان مه‌س���یحیو شه‌به‌ك‌و ئێزدین‌و پێش���تر توندڕه‌وه‌كان رایانگواستوون. به‌وت���هی دانیش���تووانی ناوچه‌كه ئه‌م رێكخراوه توندڕه‌وه سه‌رله‌نوێ ئه‌ندامانی له‌ناو ش���اره‌كه‌دا باڵوكردۆت���هوه ،خاڵی پش���كنین‌و چه‌كدارانی پڕچه‌ك به‌درێژایی رێ���گا س���ه‌ره‌كییه‌كان بوونی���ان هه‌ی���ه به‌جۆرێكیش كه نه‌بنه ئامانجێكی ئاسان بۆ فڕۆكه‌كان���ی هاوپه‌یمانی نێوده‌وڵه‌تی ك���ه ب���ه‌رده‌وام به‌ئاس���مانی موس���ڵدا ده‌سوڕێنه‌وه. ئهوهی جێگای سه‌رنجیش���ه چه‌كداره توندڕه‌وه‌كان بۆ یه‌كه‌مجار له‌دوای كه‌وتنی موسڵ له‌حوزه‌یرانی 2014وه ده‌موچاویان هه‌ڵبه‌ستووه ،ئه‌وان ته‌نیا له‌گه‌ڵ سوپاو پێش���مهرگهو هاوپه‌یمانی نێوه‌ده‌وڵه‌تی ناجه‌نگن ،به‌ڵكو له‌راپه‌ڕینێكی ناوخۆییش ده‌ترسن. چ���اوی داعش له‌س���ه‌ر دانیش���تووان الناچێ���ت ،ئه‌گه‌رچ���ی ئامرازه‌كان���ی به‌ره‌نگاربوون���هوه هێش���تا كاریگه‌ریان س���نوورداره‌و یه‌كالك���ه‌ره‌وه نین ،به‌اڵم كه‌سانێك هه‌ن پش���تیان به‌هه‌ڵگیرسانی راپه‌ڕین به‌ستووه له‌گه‌ڵ گه‌یشتنی هێزه عێراقییه‌كان به‌موس���ڵ ،وه‌ك ئهوهی دوو رۆژ له‌مه‌وبه‌ر له‌گوندی حودی باش���ووری شاره‌كه روویدا. هێزه عێراقیی���ه‌كان دوو رۆژ له‌مه‌وبه‌ر گونده‌كه‌ی���ان به‌یارمه‌ت���ی خه‌ڵكه‌ك���هی كۆنترۆڵ كردهوه كه له‌گه‌ڵ نزیكبوونه‌وه‌ی یه‌كه‌كانی س���وپادا ئه‌وانیش هێرش���یان كرده سه‌ر چه‌كدارانی داعش.
خزم���ی یه‌كێ���ك له‌چه‌كدارانی داعش له گوندی حود كه برینداربووه‌و ئێس���تا له‌نه‌خۆش���خانه‌ی موسڵ كه‌وتووه قسه‌ی ئه‌و چه‌كداره‌ی بۆ "نیقاش" گواس���ته‌وه كه وتوویه‌تی "له‌دواوه به‌چه‌كی س���ووك هێرشیان كرده س���ه‌رمان ئیتر شڵه‌ژاین‌و په‌رت���ه‌واوه بووین ،دوات���ر ناچار بووین هه‌ڵبێی���ن‌و ل���ه‌دوای خۆش���مان چه‌ن���د كوژراوێكمان به‌جێهێشت". له‌رۆژی دووه‌می ش���ه‌ڕه‌كه‌ی موسڵدا، داعش سێ گه‌نجی له‌سه‌ر پردی حوڕیه‌ی شاره‌كه له‌خاچدا به‌تۆمه‌تی په‌یوه‌ندیكردن به‌هێ���زه ئه‌منییه‌كانی عێ���راق‌و زانیاری پێدانی���ان له‌باره‌ی جموجوڵ‌و ش���وێنی چه‌كدارانی رێكخراوه‌كه‌وه ،له‌وباره‌یه‌شه‌وه شایه‌تحاڵێك له‌په‌یوه‌ندیه‌كی ته‌له‌فۆنیدا دووپاتی كردهوه كه "سێ رۆژ به‌و شێوه‌یه هێشتوویاننه‌ته‌وه ،پاشان دایانگرتوون". سه‌مانین نه‌ك ئامین شكس���تی داعش یه‌كالبۆته‌وه‌و ئه‌وه‌ش كه چه‌كدارانی له‌به‌ره‌كانی جه‌نگ یاخود له‌ناو شاره‌كه‌دا ده‌یكه‌ن هه‌وڵێكی نه‌زۆكه بۆ دواخس���تنی كۆتاییه‌كه‌ی���ان ،ماوه‌ی پێنج رۆژه ده‌نگی وتاربێژه توندڕه‌وه‌كان نووساوه ئه‌وه‌نده له‌مزگه‌وته‌كاندا به‌شه‌وو رۆژ له‌خ���ودا پاڕاونه‌ته‌وه ت���ا "ده‌وڵه‌تی خه‌الفه‌ت به‌سه‌ر كافره‌كاندا" سه‌ربخات، نوێژكه‌رانیش له‌خه‌ڵكی ش���اره‌كه ده‌بێت بڵێن "ئامین" ئه‌گینا س���زا ده‌درێن ،بۆیه هه‌ندێكی���ان رێگایه‌ك���ی پێكه‌نیناوی���ان بۆ خۆالدان له‌پش���تیوانیكردن‌و س���زاش له‌هه‌مان كاتدا داهێن���اوهو له‌بری ئامین سه‌مانین (هه‌شتا) ده‌ڵێنه‌وه. پێده‌چێت رۆژانێكی سه‌خت چاوه‌ڕوانی ش���اره‌كه‌و دانیش���تووانه‌كه‌ی بێ���ت ،تا كاتی باڵوبوونه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرته هێش���تا ژیان له‌ش���اره‌كه‌دا تاڕاده‌یه‌ك ئاس���اییه، بازاڕه‌كان ك���راو‌هن‌و هاتوچۆ به‌رده‌وامه، به‌اڵم به‌م نزیكانه ئهوه گۆڕانی به‌سه‌ردا دێ���ت ،موس���ڵییه گه‌مارۆدراوه‌كانی���ش به‌ته‌واوی درك بهوه ده‌كه‌ن‌و ده‌پرس���ن: هێزه‌كان گه‌یشتنه كوێ؟
موسڵی دوای داعش ..شه‌ڕه‌كه كۆتایی دێت‌و پێشمه‌رگه ناكۆكییه‌كی تری له‌ڕێیە نقاش ،هه‌ستیار قادر پێشمه‌رگه به‌شێوه‌یه‌كی به‌رفراوان به‌شدار ی ئۆپه‌راس����یۆنی ئازادكردنه‌وه‌ی موس����ڵی كرد ،به‌اڵم پرسیاری سه‌ره‌كی په‌یوه‌سته به‌دوای س����ه‌ركه‌وتنی پرۆسه‌كه‌وه ،ئاخۆ رۆڵی پێشمه‌رگه چی ده‌بێت؟ قوربانی هێزه‌كانی پێشمه‌رگه له‌پرۆسه‌ی ئازادكردنه‌وه‌ی ش����اری موسڵدا بێ ئامانج نییه ،ئه‌وان ده‌یانه‌وێت بگه‌رێته‌وه بۆ ئه‌و س����نوره‌ی به‌ر له‌هاتنی داع����ش له‌مانگی حوزه‌یران����ی 2014دا هه‌ژمون����ی ئهمنیو سیاسیو ئیداریان تیایدا هه‌بوو ،له‌سنوری پارێزگا نه‌ینه‌وا. مان����هوهی ك����ورد له‌ناوچ����ه ت����ازه رزگاركراوه‌كان����ی نه‌ین����ه‌وا پێناچێ����ت هه‌روا به‌ئاس����انی تێپه‌ڕێ����ت به‌تایبه‌ت كه له‌ناوچه‌یه‌ك����دا ده‌یانه‌وێ����ت بمێننه‌وه 13 ساڵه له‌گه‌ڵ ئیداره‌ی شاره‌كه‌و حكومه‌تی ناوه‌نددا له‌سه‌ر خاوه‌ندارێتی ناكۆكن. به‌ره‌به‌یان����ی 17ی تش����یرینی یه‌ك����ه‌م نزیك����هی س����یو پێنج هه‌زار پێش����مه‌رگ ه بهش����داریان كرد له‌یه‌كێ����ك له‌ئاڵۆزترین شه‌ڕه‌كانی عێراق له‌دژی داعش بۆ كۆنترۆڵ كردنه‌وه‌ی موسڵ ،دووه‌م گه‌وره‌ترین شاری عێراق كه له‌ساڵی 2014هوه له‌ده‌ست ئه‌و گروپه‌دایه.ئه‌و بهش����داریه‌ی پێش����مه‌رگه ده‌ره‌نجامی رێكه‌وتنێكی پێشوه‌خت بوو كه له‌گه‌ڵ حكومه‌تی ناوه‌ندی به سه‌رپه‌رشتی به‌داعش هاوپه‌یمانی نێوده‌وڵه‌تی دژ پێ ی گه‌یشتن. له‌یه‌كه‌م رۆژ ی پرۆسه‌ی ئازادكردنه‌وه‌ی موسڵدا هێزه‌كانی پێشمه‌رگه له‌میحوه‌ری خ����ازری رۆژهه‌اڵتی ش����اری موس����ڵه‌وه پێش����ڕه‌ویان ك����ردو زیاتر له‌ن����ۆ گوندیان كۆنت����رۆڵ كردهوه ك����ه به‌ناوچه‌ی كوردی
جێناكۆك ناسراون. فه‌ریق جه‌مال محه‌مه‌د س����وپا ساالر ی وه‌زاره‌ت����ی پێش����مه‌رگه به"نیق����اش"ی وت "به‌پێ����ی رێكه‌وت����ن له‌گ����ه‌ڵ به‌غ����دا پێش����مه‌رگه له‌چوار میحوه‌ره‌وه به‌شداری ئازادكردنه‌وه‌ی موسڵ ده‌كات‌و ئه‌و هێڵه‌ی وه‌ك قۆناغی یه‌كه‌م بۆ هێزی پێش����مه‌رگه دیاریكراو‌ه له‌میحوه‌ری خازری رۆژهه‌اڵتی موس����ڵ له‌یه‌كه‌م رۆژی ئۆپه‌راسیۆنه‌كه‌دا پێی گه‌یشتین". سوپا ساالری پێش����مه‌رگه وتیشی "بۆ قۆناغی داهات����وو ئه‌گه‌ر گۆڕانكاریی رویدا چاوه‌ڕێ����ی فه‌رمان����ی س����ه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان ده‌كه‌ین". به‌پێ����ی رێكه‌وتنی نێوان هه‌رێم‌و ناوه‌ند پێش����مه‌رگه له‌هه‌ری����ه‌ك له‌میحوه‌ره‌كانی خازرو باش����یك‌و ن����ه‌وران‌و به‌ربه‌س����تی موسڵه‌وه پێش����ڕه‌وی ده‌كه‌ن كه ده‌كه‌ونه باكورو رۆژهه‌اڵتی شاری موسڵ‌و رۆژئاوای هه‌رێم����ی كوردس����تانه‌وه‌و زۆرین����هی ئه‌و ناوچان����هش پێش هاتنی داعش له‌س����اڵی 2014دا كێشه‌یان له‌سه‌ر بووه كه نه‌توانرا به‌پێی م����اده‌ی 140ی ده‌س����توری عێراق خاوه‌ندارێتی ئیدارییان یه‌كالیی بكرێته‌وه له‌نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا. فه‌ری����ق جه‌م����ال محه‌م����ه‌د ده‌ڵێ����ت "پێشمه‌رگه له‌هه‌ندێك جێگه گه‌یشتونه‌ته ئه‌و ناوچان����هی كه ب����ه‌ر له‌هاتنی داعش له‌موسڵ به‌ده‌س����تیه‌وه بوون‌و له‌هه‌ندێك ناوچ����هش ئ����هو س����نوره‌ی پێش����وویان تێپه‌ڕاندووه ،بۆ ئه‌مه‌یان له‌ئاینده‌دا ده‌بێت رێكه‌وتنی له‌سه‌ر بكرێت". به‌ر ده‌ركه‌وتنی داعش له‌س����اڵی 2014 دا ك����ورد ( )16یه‌كه‌ی ئیداریی س����نوری پارێزگای نه‌ینه‌وای به‌ده‌س����ته‌وه بوو كه زۆربه‌یان ئه‌و ناوچانه‌ب����وون كه زۆرینه‌ی دانیش����توانه‌كه‌ی كورد ب����وون‌و ده‌كه‌وتنه سنوری ماده‌ی ()140هوه.
ئه‌و ناوچانه به‌رپرس����یارێتی ئه‌منییان له‌ده‌س����ت هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌دا بوو به‌ر له‌وه‌ی به‌هۆی هاتنی داعش����هوه زۆربه‌یان چۆڵبك����ه‌ن ك����ه دیارترینیش����یان قه‌زای شه‌نگالی ئێزدیه‌كان بوو. له‌یه‌ك����ه‌م رۆژی ئۆپه‌راس����یۆنی ئازادكردنه‌وه‌ی موس����ڵدا زیانه گیانیه‌كانی پێش����مه‌رگه 10ش����ه‌هیدو زیاتر له‌بیست بریندارب����وو ،ئه‌و قوربانیه‌ی پێش����مه‌رگه بۆ ئازادكردنه‌وه‌ی ئ����هو ناوچانه به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌یه كه پاشه‌كش����ه‌كردن له‌و هێاڵنه‌ی رزگاریكردوون ئه‌سته‌مه. هه‌ڵۆ پێنجوێنی به‌رپرس����ی مه‌ڵبه‌ندی موس����ڵی یه‌كێتی نیش����تیمانی كه یه‌كێك بوو له‌سه‌رپه‌رش����تیارانی ئ����هو هه‌ڵمه‌ته‌ی پێش����مه‌رگه له‌س����نوری میحوه‌ری خازر ئام����اژه ب����ه‌وده‌كات كه پێش����مه‌رگه له‌و س����نوره‌ی ئێس����تا ده‌مێننه‌وه‌و س����وپای عێراق‌و هێزه نێوخۆییه‌كان له‌وه‌و دوا كار ده‌كه‌ن بهرهو موسڵ. هەڵ����ۆ پێنجوێنی به"نیقاش"ی وت "ئه‌و ناوچانه‌ی رزگارمان كردوون كوردنش����ین‌و جێناكۆكن‌و جگه له‌هێزی پێش����مه‌رگه‌ش هی����چ هێزێك����ی ت����ر ناتوانێ����ت گه‌ره‌نتی ئاسایشی دانیشتوانه‌كه‌ی بكات". پێنجوێنی جه‌خت ل����هوه دهكاتهوه كه نابێت موس����ڵی دوای داعش وه‌ك موسڵی پێش داعش بێت‌و ئه‌و پرس����ه پێویس����تی به‌پێداچونه‌وه‌یه ،وتیشی"به‌داخه‌وه تائێستا له‌نێوان ناوه‌ندو هه‌رێمدا رێكه‌وتن له‌س����ه‌ر ئهوه نه‌كراوه‌و مانه‌وه‌ی پێشمه‌رگه‌ش له‌و ناچانه په‌یوه‌سته به‌و رێكه‌وتنانه‌وه". ل����ه‌دوای روخان����ی رژێمی به‌عس����هوه له‌عێ����راق له‌س����اڵی 2003ناوچ����ه جێناكۆكه‌كانی س����نوری ئیداره‌ی نه‌ینه‌وا كرۆكی كێش����ه بوو له‌نێوان كوردو عه‌ره‌به س����ونه‌كاندا كه س����ه‌ره‌ڕای بهش����داریان پێكه‌وه له‌ئه‌نجومه‌ن����ی پارێزگاو ئیداره‌ی
خۆجێی ش����اره‌كه ،نه‌یانتوانی له‌سه‌ر ئه‌و پرس����ه بگه‌نه رێكه‌وتن‌و مه‌ترسیش هه‌یه ك����ه بۆ قۆناغ����ی دوای نه‌مانی داعش ئه‌و كێشه‌یه سه‌رهه‌ڵبداته‌وه ،به‌تایبه‌ت ئهوهی په‌یوه‌سته به‌به‌پرس����یارێتی ئه‌منی ناوچه تازه رزگاركراوه‌كان. د.واسق هاشمی به‌رێوه‌به‌ری كۆمه‌ڵه‌ی عێراقی ب����ۆ لێكۆلێنه‌وه س����تراتیژیه‌كان پێیوایه سه‌ره‌ڕای ئهوهی قۆناغێكی متمانه له‌نێ����وان به‌غداو هه‌رێم له‌س����ه‌ر موس����ڵ دروس����ت بووه ،به‌اڵم دوورنییه بۆ قۆناغی دوای داعش ناكۆكی له‌سه‌ر به‌رپرسیارێتی ئه‌منی ناوچه رزگاركراوه‌كان دروست ببێت كه به‌وته‌ی ئه‌و چاره‌س����ه‌ری ئه‌و پرسه پێویستی به‌رێكه‌وتنی سیاسی ده‌بێت. وت به"نیق����اش"ی هاش����می "له‌كۆبوونه‌وه‌یه‌كی تایبه‌تدا له16ی تشرینی یه‌كه‌م ،خۆم له‌حه‌یده‌ر عه‌بادی س����ه‌رۆك وه‌زیرانیم بیست ،بۆ موسڵ په‌یڕه‌وی ئه‌و رێكاره ناك����ه‌ن كه ئهوهی به‌خوێن گیراوه نادرێته‌وه‌و ده‌بێت بارودۆخه‌كه بگه‌رێته‌وه بۆ قۆناغی به‌ر له . " 2014 "قۆناغ���ی دوای داع���ش بۆ موس���ڵ ئه‌س���ته‌م تره له‌قۆناغی ب���ه‌ر له‌هاتنی" ئه‌مه ئ���هو تێروانینه باوه‌یه كه نزیكه‌ی ساڵێكه ناوه‌نده‌ی سیاسیه‌كانی عێراق‌و ده‌ره‌وه‌ی پێش���بینیان ك���ردووه ،ئ���هو تێروانین���ه بۆ ئاینده‌ی پێش���مه‌رگه‌ش له‌ناوچ���ه جێناكۆكه‌كان���ی نه‌ین���ه‌وا هه‌رواده‌بێت ،به‌تایبه‌ت كه هاوكێش���هی هاوپه‌یمانێتی���ه سیاس���یه‌كانیش ل���هو سنوره گۆڕاون. هه‌رێم���ی كوردس���تان پش���تی به‌نزیكبوون���هوه له‌خێزانی نوجێفی قایم بوو س���ه‌باره‌ت به‌موسڵ كه به‌رله‌هاتنی داعش بااڵترین پۆستی ئیداری شاره‌كه‌یان به‌ده‌س���ته‌وبوو ،ئه‌ویش پارێزگار بوو، به‌اڵم الدانی ئه‌سیل نوجێفی له‌و پۆسته
له‌الی���ه‌ن په‌رله‌مانی عێراقه‌وه په‌تی ئه‌و هاوپه‌یمانێتیه‌ی باریك كردۆته‌وه له‌گه‌ڵ عه‌ره‌به سونه‌كاندا. عه‌بدولره‌حمان لوی���زی په‌رله‌مانتاری سوننهو نوێنه‌ری موس���ڵ جه‌خت لهوه ده‌كات���هوه كه نوجێفیه‌كان له‌موس���ڵ جه‌ماوه‌ری پێش���ویان نه‌ماوه‌و ئه‌وه‌ش به‌به‌ڵگ���ه ده‌هێنێته‌وه ك���ه پاڵێوراوی ئه‌و خێزانه بۆ پۆس���تی پارێزگاری نوێ له‌نێ���و ئه‌نجومه‌نی پارێ���زگادا نه‌یتوانی ده‌نگی هیچ كام له‌ئه‌ندامه عه‌ره‌به‌كانی
به‌ده‌ست بهێنێت. عه‌بدولرحمان لویزی به"نیقاش"ی وت "ئێس���تا دوو تێروانینی توندڕه‌و هه‌یه، یه‌كه‌میان پێیوای���ه ماده‌ی 140كۆتایی هاتووه كه بهش���ێك عه‌ره‌به سونه‌كانن‌و بۆچونی دووه‌میش ك���ه كورده پێیوایه سیاس���ه‌تی ئه‌مری واقع ب���ه‌ركاره له‌و پرسه‌دا ،به‌بێ دۆزینه‌وه‌ی چاره‌سه‌رێكی سیاس���ی ناوه‌ن���د له‌نێ���وان ئ���هو دوو تێروانینه‌دا كێش���هی بونی پێش���مه‌رگه له‌ناوچه‌جێناكۆكه‌كان ئاڵۆز ده‌بێت".
ئه‌م هه‌فته‌یه له ته‌نیا سه‌ركه‌وتن ده‌گوازنه‌وه
شه‌ڕی موسڵ له‌میدیاكاندا.. به‌هۆی داعشهوه هه‌موو نه‌یاره‌كان بوونه یه‌ك حه‌ویجه له‌رێیه فه‌رمانده‌یه‌كی بااڵی پێشمه‌رگه:
شه‌ڕی موسڵ درێژه ده‌كێشێت‌و پێشمه‌رگه شه‌ڕی شار ناكات بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی ،سه‌ردانی نیقاش بکه www.niqash.org
6
ئابوری
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
ئه‌م الپه‌ره‌یه به‌سپۆنسه‌ری کۆمپانیای پیت ئۆیڵ
"به‌مزوانه‌وه‌فدێكی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێمانی له‌گه‌ڵ حكومه‌ت كۆده‌بێته‌وه"
پاشاگه‌ردانی ،خه‌ریك ه‌چرای ئابوری سلێمانی ده‌كوژێنێته‌وه ئا :وریا حسێن
بایكۆتی مامۆستایان‌و فه‌رمانبه‌ران حكومه‌تی خۆجێیی سلێمانی په‌كخستوه‌و ئه‌وه‌ش زیانێكی زۆری به‌پڕۆسه‌ی وه‌به‌رهێنان‌و ئابوری سلێمانی گه‌یاندوه، سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێمانیش ئاشكرایده‌كات "له‌گه‌ڵ ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی هه‌رێم كۆده‌بنه‌وه بۆ دۆزینه‌وه‌ی چاره‌سه‌ری ئه‌م دۆخه". كۆس���ااڵن عه‌بدولمه‌جید به‌ڕێوه‌به‌ری راگه‌یاندنی پارێزگای س���لێمانی ئهوهی ب���ۆ ئاوێنه ئاش���كراكرد ئ���ه‌وان ئهوهی پێویستبوه پێشتر خستویانه‌ته به‌رده‌م ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیرانی هه‌رێم بۆ ئهوهی ڕێكاری پێویس���تی بۆ وه‌ربگرێت ،وتی "چاره‌س���ه‌ره‌كان تاڕادەیه‌ك به‌بنبه‌ست گه‌یشتون". نزیكه‌ی مانگێكه پڕۆس���هی خوێندن له‌س���لێمانی به‌ته‌واوی په‌ك���ی كه‌وتوه ماوه‌ی دو هه‌فته‌ش ده‌بێت فه‌رمانبه‌ران كه‌مترینی���ان ده‌وام ده‌ك���ه‌ن له‌الیه‌كی ترهوه سلێمانی له‌كۆی سێ پارێزگار بێ پارێزگاره ،ئه‌وه‌ش وایكردوه "حكومه‌تی خۆجێیی سلێمانیو هه‌ڵه‌بجه‌و ئیداره‌كانی گه‌رمیان‌و راپه‌رین نه‌ك خاوببنه‌وه به‌ڵكو نزیكبنه‌وه له‌ئیفلیجی ته‌واو". به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری راگه‌یاندن���ی پارێزگای س���لێمانی تۆپ���ی كێش���ه‌كان ده‌خاته گۆڕه‌پان���ی ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگای سلێمانیو ده‌ڵێت "كێشه‌ی فه‌رمانبه‌ران پێویسته روبه‌ڕوی سه‌رۆك‌و ئه‌نجومه‌نی پارێ���زگای س���لێمانی بكه‌ن���هوه لێیان بپرس���ن له‌كاتێكدا كه ئێ���وه نوێنه‌ری زۆرین���ه‌ن بۆچی حكومه‌ت���ی خۆجێیی ئیفلیج كراوه؟" ئه‌نجومه‌نی پارێزگای س���لێمانی ئهوه ئاش���كرا ده‌كات كۆبونه‌وه‌ی���ان له‌گه‌ڵ فه‌رمانب���ه‌ران‌و مامۆس���تایان ك���ردوهو به‌مزاونه س���ه‌ردانی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران
سلێمانی ئێستا بوه‌ت ه شارێكی بێخاوه‌ن به‌حساب خاوه‌نی راسته‌قینه‌ی سلێمانی یهكێتیو گۆڕانن به‌اڵم ئه‌وانیش هه‌ڵناستن ب ه به‌رپرساریه‌تی خۆیان خوپیشاندانی سلیمانی ،ساڵی رابردو ده‌كه‌ن ،تاوه‌كو چاره‌سه‌رێك بۆ كێشه‌ی ئه‌م شاره بدۆزنه‌وه. ئازاد حەمه‌ئه‌مین سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای س���لێمانی ئ���هوهی به‌ئاوێنه وت له‌گ���ه‌ڵ چین‌و توێژه جی���اوازه‌كان كۆبوینه‌ته‌وه گه‌اڵڵه‌ی داواكارییه‌كانمان كردوەو بڕیارمان���داوه وه‌كو ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێمانی سه‌ردانی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران بكه‌ین‌و پێش���نیاریان ئاڕاسته بكه‌ین ،وتی "پێشنیاری به‌هێز ئهوه بوه قسه له‌گه‌ڵ ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران بكه‌ین ئه‌گه‌ر لێره هیچ نه‌كرا دواتر قسه له‌سه‌ر پێشنیاری تر بكرێت". س���ه‌رۆكی ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگای سلێمانی جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌شده‌كاته‌وه په‌یوه‌ن���دی به‌ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیرانه‌وه
ده‌كه‌ی���ن ب���ۆ ئ���هوهی كاتێكم���ان بۆ دیاریبكات كۆبینهوه له‌گه‌ڵیان ،وتیشی "هه‌ركاته‌ك���ه دیاریك���را به‌زوترین كات سه‌ردانی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران ده‌كه‌ن". بایكۆت‌و پاشاگه‌ردانی گورزی خراپی له‌پێش هه‌مو كه‌س له‌ئابوری سلێمانیو وه‌به‌رهێنه‌ران داوه بۆیه وه‌به‌رهێنه‌ران له‌وباوه‌ڕدان پێویسته فه‌رمانبه‌ران بایی ئه‌و موچه‌یه‌ی ده‌یاندرێتێ ده‌وام بكه‌ن‌و كاره‌كان رایی بكه‌ن تاوه‌كو س���لێمانی توشی قه‌یرانی زیاتر نه‌بێت. یه‌كێ���ك له‌وه‌به‌رهێن���هره دیاره‌كانی ش���اری س���لێمانی كامه‌ران���ی تاپۆی���ه ئه‌و هاوس���ۆزیی خۆی ب���ۆ فه‌رمانبه‌ران ناش���ارێته‌وه ب���ه‌اڵم له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ش جه‌خ���ت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ده‌كات���هوه ئه‌م
بایكۆت���هی له‌س���لێمانی هه‌ی���ه زیانی زۆری به‌وه‌به‌رهێن���ه‌ران گه‌یاندوه ،وتی "رۆژان���ه وه‌به‌رهێن���ه‌ران پێویس���تیان به‌ڕاییكردن���ی مامه‌ڵه‌كانیان هه‌یه به‌اڵم كاتێ���ك ده‌چنه فه‌رمانگ���ه‌كان به‌هۆی نه‌بون���ی فه‌رمانب���ه‌ره‌وه مامه‌ڵه‌كانیان ب���ۆ رایی نابێ���ت ئه‌وه‌ش زی���ان به‌وان ده‌گه‌یه‌نێت به‌تایبه‌ت له‌فرۆشتنی یه‌كه‌ی نیشته‌جێبون". ئ���هو ب���اوه‌ڕی وای���ه مانگرتن���ی فه‌رمانبه‌ران گه‌یشتوه‌ته ئاستێك زیانی بۆ هاواڵتی‌و فه‌رمانب���هرو وه‌به‌رهێنه‌رو ته‌نانه‌ت خودی حكوم���هت هه‌یه ،وتی "ئ���ه‌م دۆخه كاره‌كان���ی وه‌به‌رهێنه‌رانی خاو كردوه‌ت���هوه ،وه‌به‌رهێنه‌كان بهرهو ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم‌و عێراق ده‌چن".
به‌رپرسانی یه‌كێتی نیشتمانی‌و گۆڕان وه‌كو زۆرینه له‌سلێمانی وه‌كو به‌رپرسی یه‌كه‌می ئه‌م دۆخه وه‌سفده‌كرێن ،چونكه تائێس����تاش ئ����ه‌وان له‌باره‌ی كێش����هی فه‌رمانب����ه‌ران‌و مامۆس����تایان جوڵه‌یان نه‌كردوه ،ئابوریناس����انیش هۆش����داری ئهوه ده‌ده‌ن "ئه‌م فه‌وزایه‌ی له‌سلێمانی هه‌یه دۆخی ئابوری خراپتر ده‌كات". پڕۆفیس����ۆری ئابوری محمه‌د ره‌ئوف ب����اوه‌ڕی وای����ه ئاب����وری پێویس����تی به‌سیستم‌و رێكخستن هه‌یه كاتێك نه‌ما به‌رەاڵیی‌و بێس����ه‌روبه‌ری دروستده‌بێت، بۆیه ئه‌م دۆخ����ه به"به‌خراپ‌و فه‌رته‌نه لێكده‌داته‌وه ،ده‌ڵێت "هه‌رباش����ه پیاو پیاو ناخوات". ئ����هو پڕۆفیس����ۆره ئابورییه یهكێتیو
گ����ۆڕان به به‌رپرس����یاری ئ����ه‌م دۆخه ده‌زانێ����ت چونك����ه كاریان له‌ده‌س����ت دێت‌و نایك����هنو ده‌توانن په‌نا بۆ عێراق ببه‌ن ،ب����ه‌اڵم ئ����ه‌وان ده‌یانه‌وێت دڵی پارتی‌و عێ����راق‌و خه‌ڵكیش رازی بكه‌ن، وتیشی "سلێمانی ئێستا بوه‌ته شارێكی بێخاوه‌ن ،به‌حساب خاوه‌نی راسته‌قینه‌ی سلێمانی یهكێتیو گۆڕانن به‌اڵم ئه‌وانیش هه‌ڵناستن به به‌رپرساریه‌تی خۆیان". به‌رده‌وامبونی دۆخی س����لێمانی به‌م ش����ێوه‌یه كه ئێس����تا به‌پاش����اگه‌ردانی ئی����داری ناوده‌برێت ئابوری س����لێمانی ده‌بات����هوه خاڵی س����فر كه پێش����تر به "به‌هێزترین شاری پیشه‌سازی ناوده‌براو رێژه‌ی بێكاری تێدا كه‌مترین ئاست بو" هه‌روه‌كو ئابوریناسه‌كه باسیكرد.
به‌شێك له‌هه‌ورامیه‌كان دوای هه‌زار ساڵ هێشتاش پیشه‌كانیان ون نه‌كردوه ئا :وریا دوای هه‌زاران ساڵ هه‌ورامیه‌كان هێشتاش پیشه ده‌ستییه‌كانیان فه‌رامۆش نه‌كردوه‌و سود له‌سروشتی ناوچه‌كه‌یان وه‌رده‌گرن بۆ ژیان، هه‌رچه‌ند یه‌كێك له‌ڕۆشنبیره دیاره‌كانی ناوچه‌ی هه‌ورامان "هۆشداری له‌ناوچونی سروشتی هه‌ورامیه‌كان‌و كاڵبونه‌وه‌یان ده‌دات له‌سه‌ر پیشه‌ی باوباپیرانیان". سامان له‌نێوان شارۆچكه‌ی ته‌وێڵه‌و بی���اره دوكانێكی تایبه‌تی پیش���هی ده‌س���تی داناوه‌و رۆژانه ده‌یان كه‌س له‌گه‌ش���تیاران س���ه‌ردانی ده‌كه‌ن بۆ ئهوهی كه‌لوپه‌ل���ی جوانكاری ناوماڵ‌و تایبه‌تی لێبكڕن ئه‌وی���ش به‌نرخێكی تایبه‌ت كه‌لوپه‌له‌كانیان پێده‌فرۆشێت، وت���ی "رۆژانه خێزان ی���ان تاكه‌كه‌س له‌س���لێمانیه‌وه دێن‌و شتم لێده‌كڕن بۆ خۆیان‌و ناوماڵه‌كانیان". ناوچ���هی هه‌ورام���ان سروش���تێكی س���ه‌ختی هه‌یه پێكهاتوه له‌دو بهش (س���ه‌خت‌و ته‌خت) كه سه‌خته‌كه‌یان له‌س���نوری باشوری كوردس���تاندایه‌و ته‌خته‌كه‌شیان له‌س���نوری رۆژهه‌اڵت، سروش���تی جوانی هه‌ورامان وایكردوه رۆژانه خه‌ڵك بۆ گه‌شتیاری سه‌ردانی بك���ه‌ن ه���اوكات خه‌ڵكه‌كه‌ش���ی بۆ به‌ده‌س���تهێنانی پێداویس���تی خۆیان سود له‌سروشته‌كه‌ی وه‌ربگرن. س���امان نه‌یش���ارده‌وه كه به‌شێك له‌وش���تانه‌ی ده‌یفرۆشن هی هه‌ورامانه بهش���ه‌كه‌ی تریش له‌ئێرانه‌وه ده‌یهێنن وتی "له‌هه‌ورامان پیش���هی ده‌س���تی
هه‌ورامیه‌كان به‌گران شت له‌سروشت ده‌كڕن‌و به‌هه‌رزان به‌خه‌ڵكی ده‌فرۆشنه‌وه
كه‌مبوه‌ته‌وه به‌اڵم ماوه ،خه‌ڵك كاری ده‌ستی هه‌رده‌كات". ئه‌وكاته‌ی س���امان قس���هی له‌گه‌ڵ په‌یامنێری ئاوێن���ه ده‌كرد ئامان نادر كه خه‌ڵكی س���لێمانی ب���و مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ س���امان دەكرد له‌باره‌ی چه‌ند پارچه‌یه‌كی جوانكاری بۆ ماڵه‌كه‌ی كه ویس���تی بیكڕێت به‌اڵم له‌گه‌ڵ سامان له‌سه‌ر پاره‌كه‌ی رێكنه‌كه‌وتن‌و هه‌موی نه‌كڕی چونكه پێیوابو گرانه‌و ده‌یوت "ئه‌گ���ه‌ر هاتیت بۆ ئێ���ره یه‌ك ملیۆن دینار له‌گه‌ڵ خۆت بهێنه ئینجا ش���تی جوان ده‌به‌یته‌وه".
ئه‌و ئه‌وه‌شی بۆ ئاوێنه وت "یه‌كێك له‌وش���تانه‌ی زۆر چێ���ژی لێوه‌رده‌گرم ئه‌وه‌یه ك���ه زینه ب���ۆ ماڵه‌كه‌م بكڕم ب���ه‌اڵم حه‌یف لێره‌ش هه‌مو ش���تێك ده‌ستکردی هه‌ورامیه‌كان نیه". تاك���ه ش���تێك به‌س���اغی مابێته‌وه كه ده‌س���تكری هه‌ورامیه‌كانه‌و كه‌س ناتوانێت وه‌كو ئه‌وان دروستی بكاته‌وه (كاڵش)ه ،به‌اڵم ئێستا به‌هۆی گۆڕانی ش���ێوه‌ی ژیانی هه‌ورامیه‌كان پیشه‌ی دورینی كاڵش كه‌متر بوه‌ته‌وه. داری���وش ش���اهۆ م���اوه‌ی چه‌ندین س���اڵه كاری كاڵشفرۆشی ده‌كات‌و بۆ
خۆی دوكانێك���ی له‌گوزه‌ره كۆنه‌كه‌ی سلێمانی كردوه‌ته‌وه كه(سابونكه‌ران) ه ،ئ���هو زانی���اری ت���ه‌واوی له‌س���ه‌ر پیش���هی كاڵشفرۆش���ی هه‌یه ،باسی ئ���هوهی ب���ۆ ئاوێنه‌كرد ئێس���تا ئه‌م پیش���ه تایبه‌ته‌ی ناوچ���هی هه‌ورامان هه‌رماوه‌و چنینی كاڵش ئاسانه به‌اڵم دروس���تكردنی ژێره‌ك���هی ناڕه‌حه‌ته‌و تایبه‌ت���ه به‌هه‌ورامی���ه‌كان ،ئه‌و وتی "پیش���هی كاڵش دروس���تكردن ئێستا له‌دوكانه‌كان‌و له‌ماڵه‌كانیش هەیە". داری���وش ئه‌وه‌ش���ی ب���ۆ ئاوێن���ه باس���كرد له‌زۆرب���هی ناوچه‌كان���ی
ورده ورده پیشه‌كانیان ده‌پوكێته‌وەو له‌ناوده‌چن. جه‌م���ال حه‌بیبواڵ بێ���دار خاوه‌نی چه‌ندی���ن توێژین���هوهو ته‌نان���هت قاموس���ێكی هه‌ورامیه‌و له‌ئه‌ده‌بیاتی تازه‌ی هه‌ورامیه‌كانیش ناوێكی دیاری هه‌یه ،ئه‌و ئهوهی بۆ ئاوێنه نهشاردهوه گۆڕان���كاری باری ئابوریو سیاس���ی كاریگه‌ری كرده س���ه‌ر شێوه‌ی ژیانی هه‌ورامیه‌كان‌و وازیان له‌پیش���ه‌كانیان هێنا ،وتی "به‌داخ���هوه هه‌ورامیه‌كان وازیان له‌و پیش���ه جوانان���ه هێنا كه ئابوریه‌ك���ی خۆژێنی���ان ب���ۆ خۆیان پێكهێنابو ده‌یانتوانی له‌هه‌مو شوێنێك بژین به‌اڵم ئه‌و خاسیه‌ته‌یان نه‌ما". ئه‌و رۆش���نبیره دی���اره‌ی هه‌ورامان هۆش���داری ئهوه ده‌دات هه‌ورامیه‌كان زم���ان‌و كولت���ورو هه‌ڵس���وكه‌وتیان به‌ه���ۆی تیكه‌اڵوبونی���ان ب���ه‌م دۆخه توش���ی پوكانه‌وه‌یان ده‌كات ،وتیشی "هه‌ورامی���ه‌كان تاك���ه خەڵک بون كه پارێزگاریان له‌شتی خۆیان كردوه ،به‌اڵم بازرگانیو ته‌كنه‌لۆژیاو هۆكاره‌كانی تر هه‌ورام���ان خه‌ڵ���ك كاڵش ده‌چنێ���ت بوه‌ته هۆی ئهوهی هه‌م پیش���ه‌كانیان به‌اڵم ته‌نه���ا هه‌ورامی���ه‌كان ده‌توانن له‌ناوبچن هه‌م شێوەزارە‌كه‌شیان". تاك���ه هه‌لێك له‌ب���ه‌رده‌م مانه‌وه‌ی ژێره دروس���تبكه‌ن ،وتیش���ی "له‌هیچ ناوچه‌یه‌كی كوردستان كه‌س ناتوانێت هه‌ورامیه‌كان���دا مابێ���ت ب���ۆ ئهوهی ژێره دروستبكات" .خه‌ختیشی له‌سه‌ر وه‌ك���و ناوچه‌یه‌كی زین���دو بمێننه‌وه ئهوه ك���ردهوه "هه‌ورامیه‌كان ئهوهی راهاتنه‌وه‌یان���ه له‌گ���ه‌ڵ سروش���تی له‌سروش���ت به‌ناڕه‌حه‌ت���ی چنگی���ان ناوچه‌كه‌یان هه‌روه‌كو ئێس���تا به‌شێك ده‌كه‌وێ���ت به‌هه‌رزان ده‌یفرۆش���نه‌وه له‌هه‌ورامیه‌كان س���ه‌رباری تێكه‌اڵبون به‌ژیانی شار دوباره هه‌ر ئاشانایه‌تیان به‌خه‌ڵك". زیاتر له‌هه‌زار ساڵه كاڵش هاوشێوه‌ی له‌گه‌ڵ سروش���تی ناوچه‌كانیان ماوه، پیش���ه ده‌س���تیه‌كانی تری هه‌ورامان وه‌ك���و بێداریش جه‌خت���ی لێكرده‌وه بونی هه‌یه ،به‌اڵم رۆشنبیرێكی دیاری "نابێت هه‌ورامیه‌كان ده‌س���تبه‌رداری هه‌ورامی نایش���ارێته‌وه هه‌ورامیه‌كان پیشه‌ی هه‌زار ساڵه‌ی خۆیان بن".
کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت ،بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە
کوالێتی تەندروستی باشتر
ئه‌مه‌ریکا
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
9
ئه‌م الپه‌ڕه‌یه به‌شی کوردی ده‌نگی ئه‌مه‌ریکا ئاماده‌ی ده‌کات
دیبەیتی ترامپ‌و هیالری
فرت‌وفێڵ له‌هه‌ڵبژاردنی ئه‌مریکادا ده‌کرێت؟ پش���تیوانی کردنێک���ه له‌گومانه‌کان���ی ترام���پ ،به‌اڵم پرس���یارێک دێته ئاراوه ده‌بێت گومان ک���ردن له‌پاکوبێگه‌ردی هه‌ڵبژاردن���ی س���ه‌رۆکایه‌تی له‌چییه‌وه سه‌رچاوه بگرێت؟ واترامپ وه‌ک یه‌کێک له‌کاندیدای کێبڕکێکه پێشوه‌خت بیه‌وێت ئه‌و چه‌ک���ه به‌کاربهێنێت‌و پێش���وه‌خت ئ���هو بۆچ���ون‌و ئه‌گه‌ره له‌ناو مێش���کی ده‌نگده‌ره‌کانیدا بچێنێت. به‌پێ���ی بۆچونی ش���اره‌زایان ترامپ ده‌ی���ه‌وێ ئه‌و خه‌ڵکه ج���ۆش‌و خرۆش هاتوه ،له‌ئێستاوه‌به‌مه رابهێنێت‌و سازیان ب���کات ،چونکه بۆی هه‌یه هه‌ڵبژاردنه‌که بدۆڕێنێت .هه‌روه‌ها بهش���ێوه‌یه‌کی دی ده‌یه‌وێت گومان بخاته براوه‌ی ئه‌م خوله که مه‌به‌ستی هێله‌رییه‌و له‌پاشه‌ڕۆژیشدا ده‌سه‌اڵته‌که‌ی بخاته ژێر پرسیاره‌وه؟ به‌تایبه‌ت���ی هه‌لبژاردن���ی ئه‌مس���اڵ ئه‌وه‌نده توند بۆتهوه ئه‌رکی س���ه‌رۆک ه���ه‌ر الیه‌کیان بێ���ت ،قورس���تره له‌و په‌رته‌وازبون���هی س���ه‌ری هه‌ڵ���داوه، به‌تایبه‌ت���ی چۆنێتی ئاش���تکردنه‌وه‌ی الیه‌ن���ه رکابه‌کاره‌کانی ئ���ه‌م واڵته که هه‌ردو پارته‌که تیایدا زۆرینه‌ن‌و زۆرێک له‌بڕیاره‌کان الی ئه‌وانه بۆ به‌ڕێوه‌بردنی واڵتێک که ناوی ویالیه‌ته یه‌کگرتوه‌کانی ئه‌مریکایه.
کاروباری ویالیه‌تی ئۆهایۆ که کۆمارییه‌و موعته‌به‌ر شێروانی س���اخیش بوه‌ت���هوه ده‌ن���گ به‌ترامپ له‌گه‌ڵ نزیکبونه‌وه‌ی واده‌ی هه‌ڵبژاردن ،ده‌دات ،به‌سی ئێن ئێنی وتوه "سیستمی ده‌نگ���ی ت���رس له‌پ���اک‌و بێگ���ه‌ردی ده‌نگدان���ی واڵته‌که‌مان بێگ���ه‌رده ،هیچ هه‌ڵبژاردنه‌ک���ه ،له‌لێدوان���ی کاندی���دی هۆکارێ���ک نابینم که م���رۆڤ والێبکالت کۆمارییه‌کان دۆنا‌ڵد ترامپ سه‌ریهه‌ڵدا .نیگه‌ران بێت لەفرتوفێڵی به‌رباڵو". به‌خۆی ترامپ له‌و س���ۆنگه‌یه‌وه ئه‌م له‌سێهه‌م مش���تومڕی نێوان هێله‌ری‌و ترامپ���دا ،کاتێ���ک به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ئ���هو بۆچونه باس ده‌کات که ئێستا له‌شکرێک روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی���ه کری���س واڵی���س له‌میدیا به‌ڕونی پاڵپشتی هێله‌ری ده‌که‌ن‌و له‌ترامپی پرس���ی ،ئایا ئاماده‌یه ئاکامی دژایه‌تی ئ���هو ،ئه‌م حاڵه‌ت���هش رەنگە هه‌ڵبژاردنه‌ک���ه قب���وڵ ب���کات؟ ترامپ کاریگه‌ری بخاته سه‌ر خه‌ڵک بۆ گۆڕینی وت���ی "م���ن به‌په‌رۆش���یو چاوه‌ڕوانی بیروڕاکانیان .ئه‌م بۆچونه ره‌نگه بۆ ئهوه ده‌تانهێڵم���هوه" .ب���ه‌اڵم رۆژی دوات���ر بگه‌ڕێته‌وه ک���ه ژماره‌یه‌ک له‌میدیاکاران له‌بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن له‌نێو الیه‌نگرانی له‌س���ه‌ر یه‌ک 396هه‌زار دۆالریان پاره خۆی وتی "من ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنم له‌ال به‌خش���یوه‌ته هه‌ڵمه‌تی بانگه‌ش���ه‌کانی په‌سه‌ند ده‌بێت ئه‌گه‌ر خۆم بیبه‌مه‌وه ".هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆکایه‌تی که %96دراوه ئه‌م هه‌ڵویس���ته‌ی ترام���پ به‌ره‌وایی به‌که‌مپه‌ینی هێڵ���ه‌ری کڵنتن ،ئه‌و بڕه ئاکام���ی هه‌ڵبژاردنه‌کان بو ،بو به‌مایه‌ی پاره‌یه‌ش ناوه‌ندی ده‌س���تپاکی گش���تی ره‌خنه‌یه‌ک���ی تون���دی دیموکراته‌کان ،ئه‌و ئاماره‌ی پشت راس���ت کردەو‌ه که نه‌ک هه‌ر ئ���ه‌وان ژماره‌یه‌ک له‌ڕێبه‌رانی میدیاکاران به‌خشیویانه. ه���ه‌ر له‌وباره‌ی���هوه په‌س���ه‌ند کردنی کۆمارییه‌کانی���ش دژی ئ���هو لێدوان���ه بون .له‌هه‌موی دیارتر س���ه‌رۆک ئۆباما راکه‌ی ترامپیش هه‌ن له‌نێو کۆمارییه‌کان لهوبارهیهوه بهش���تێکی ب���او وه‌اڵمیکی ئه‌وه‌ت���ا پارت���ی کۆماری له‌مش���یگان دایه‌وه"،ده‌س���ت له‌بۆڵ���ه ب���ۆڵ کردن ئاماژه‌یان بهوه ک���ردوه که رێگه ناده‌ن هه‌ڵگ���ره ،هه‌وڵ���ی ئهوه ب���ده ده‌نگی ب���هو ش���ێوه‌یه هێڵ���ه‌ری کلنت���ن ئه‌و خه‌ڵک به‌ده‌س���ت بێنه ".هه‌روه‌ها باسی هه‌ڵبژاردنه بباته‌وه ،ده‌شڵێن "بڕیارمان له‌وه‌ش کرد پێویسته ئه‌و تانه‌دانه وه‌ک داوه 100پارێزه‌ر له‌شوێنه‌کانی ده‌نگدان گاڵته‌جاری وه‌رنه‌گیرێ���ت ،به‌ڵکو ئهوه دابنێ���ن تاچاودێری پرۆس���ه‌که بکه‌ن". ئایا فێڵ ده‌کرێت؟ تانه له‌سیس���تمی دیموکراسی ئه‌م واڵته س���ه‌رۆکی کۆمارییه‌کان ل���هو ویالیه‌ته به‌پێی کاری رێکخراوی"ئه‌نێن بێرگ بۆ رۆنا رامنی ماکدۆناڵت وتوییه‌تی "رێگه ده‌دات‌و ده‌یخاته ژێر پرسیاره‌وه؟ هه‌ر له نێو کۆمارییه‌کانیش ده‌نگه‌کان ناده‌م هێڵه‌ری ئه‌م هه‌ڵبژاردنه له‌ترامپ رێبازی گشتی" که کاریان لێکۆڵینه‌وه‌یه له‌و لێدوانانه بێزار بون ،له‌وانه وه‌زیری بدزێ���ت" .ئه‌و بۆچونان���هش زیاتر وه‌ک له‌ڕاستییه‌کانی هه‌ڵبژاردن .ده‌ریخستوه
ترامپ گوایه ده‌ڵێت له‌هه‌ڵبژاردندا که‌سی واهه‌بوه که 10ساڵیش ه مردوه هه‌ر ده‌نگی داوه بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش پشتی به‌ڕاپۆرتێک به‌ستوه که هێشتا یه‌ک ملیۆن‌و ٨٠٠هه‌زار که‌س هه‌ن له‌ئه‌مریکادا ک ه مردون‌و هێشتا ناویان له‌نێو تۆماری ده‌نگده‌راندا ههبوه
فرتوفێڵی ده‌نگ���دان له‌هه‌ڵبژاردنه‌کانی ئه‌مریکا ئه‌وه‌نده که‌م‌و ده‌گمه‌ن بوه ک ه کاریگه‌رییه‌ک���ی وه‌هایان نهبوه تاگومان بخاته س���ه‌ر ئاکامی ئه‌و هه‌ڵبژاردنانه‌ی
ک���ه مێژویه‌ک���ی دورو درێژی���ان هه‌ی ه. ته‌نانه‌ت خه‌ڵک زۆر به‌ئاس���انی ده‌توانن هه‌م���و لێکۆڵینه‌وه‌کانی ئ���ه‌م ده‌زگایه ببینن‌و زانیاری له‌سه‌ری په‌یدا بکه‌ن. له‌توێژینه‌وه‌یه‌کی هه‌مان ش���وێن که له‌ساڵه‌کانی 2000تاوه‌کو 2014کردویانه، ته‌نها 31حاڵ���هت ههبوه ک���ه له‌وانه‌یه گومانیان له‌سه‌ری ههبوه که فێڵ کرابێت. ئه‌و چوارده ساڵه‌ش که لێکۆڵینه‌وه‌یان کردوه 3خولی هه‌ڵبژاردن وردبینی تیا کراوه ،ئه‌م���ه له‌واڵتێکدایه که ژماره‌ی دانیش���توانه‌که‌ی نزیکه‌ی 324ملیۆنه‌و به‌ده‌یان ملیۆن خه‌ڵکیش ده‌نگ ده‌ده‌ن. 31حاڵه‌تیان دۆزیوه‌ت���هوه که ئه‌ویش به‌ته‌واوی بۆیان ساخ نه‌بوه‌ته‌وه. ئایا نیگه‌رانییه‌کانی ترامپ له‌جێی خۆیدایه؟ ترام���پ گوایه ده‌ڵێ���ت له‌هه‌ڵبژاردندا که‌س���ی واهه‌بوه که 10ساڵیشه مردوه ه���ه‌ر ده‌نگی داوه بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش پش���تی به‌ڕاپۆرتێک به‌ستوه که هێشتا یه‌ک ملیۆن‌و هه‌ش���ت سه‌د هه‌زار که‌س ه���ه‌ن له‌ئه‌مریکادا که مردون‌و هێش���تا ناوی���ان له‌نێ���و تۆم���اری ده‌نگده‌راندا ههبوه .به‌اڵم راپۆرته‌که هیچ به‌ڵگه‌یه‌کی نه‌دۆزیوه‌ته‌وه ک���ه فرتوفێڵی ده‌نگدان کرابێ���تو ئ���هو ده‌نگان���ه بهش���داریان له‌پرۆس���هی هه‌ڵبژاردن���دا کردبێت .یان خه‌ڵکانێک له‌بری ئه‌وان ده‌نگیان دابێت، س���ه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ش هێشتا ترامپ سوره له‌س���ه‌ر ئهوهی ده‌یڵێت ،ترامپ ده‌ڵێت"
فرت‌وفێڵ له‌هه‌ڵبژاردندا هه‌ر زۆر باوه". له‌به‌رامب���ه‌ر ئه‌مه‌ش���دا ژماره‌ی���ه‌ک توێژینه‌وه‌ی ئه‌کادیم���یو لێکۆڵینه‌وه‌ی حکوم���ی ئهوهی���ان خس���توه‌ته رو که ئهوه ده‌گمه‌نه که فرتوفێڵی تاکه‌که‌سی هه‌بێت که چوبێت ناسنامه‌ی مردوییه‌کی به‌کارهێنابێت. ئ���هو بۆچون���هی ترام���پ ته‌نان���هت جێگرەکه‌شی مایک پێنس هاوڕای نییهو دوابه‌دوای ئه‌و لێدوانانه‌ی ترامپ رایگه‌یاند "ئێمه ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌کانمان قبوڵ ده‌بێت". زۆرب���هی راوه‌رگرتن���ه گش���تییه‌کان هیالری له‌پێشه‌وه‌ی ترامپ نیشان داوه، به‌اڵم له‌هه‌ندێک ش���وێن راپرس���ییه‌کان ده‌ریانخس���توه که جی���اوازی نێوانیان که‌مه .ئی���دی زۆربه‌ی پس���پۆڕان وای بۆده‌چن هه‌ردو کاندیده‌که تاواده‌ی رۆژی هه‌ڵبژاردنه‌که که هه‌ر دو هه‌فته‌ی ماوه فرسه‌تیان له‌به‌رده‌ستدایه سه‌نگ بخه‌نه ئه‌و دۆس���ێیانه‌ی که ب���ه‌الی ده‌نگده‌ری ئه‌مری���کاوه گرنگ���هو رای ئه‌وانه‌ی که هێشتا خۆیان ساخ نه‌کردوه‌ته‌وه به‌الی خۆیان���دا رابکێش���ن .ئه‌ڵبه‌ت���ه ئه‌گه‌ر م���اوه‌ی دوری نێوان هێڵ���ه‌ری‌و ترامپ له‌ڕاپرسییه‌کاندا زۆرتر بێت ،ئه‌وکات ئه‌و گومانانەی ترامپ له‌به‌رچاوی ده‌نگده‌ردا ده‌توێته‌وه ،نه‌وه‌کو ئه‌و سه‌رنجانه ببێته ته‌مێک به‌س���ه‌ر ئاینده‌ی ده‌سه‌اڵته‌که‌ی هیڵه‌رییه‌وه به‌تایبه‌تی ئه‌گه‌ر بردنه‌وه‌ی گهوره پۆس���تی واڵته‌ک���ه له‌نێوانیاندا به‌هۆی ژماره ده‌نگێکی که‌مه‌وه بێت.
خۆم سه‌رۆك بم یه‌حیا به‌رزنجی دوا روبه‌روبون���هوهی ترامپ‌و هیله‌ری له‌السفیگاس���ی دور له‌سیاس���هت، ش���اری باده نۆشین‌و خۆش���گوزه‌رانی‌و گازینۆكان‌و مه‌س���ت به‌و خۆش���یانه‌ی پێی به‌ناوبانگه ،بۆ گێژبون بهش���ه‌ویكی سیاسیو شۆڕبونه‌وه به‌نێو كێبڕكێی دو كاندیدا كه شه‌ڕی كورسییه‌ك ده‌كه‌ن كه تاسه‌ر بۆ كه‌سیان نامێنیته‌وه. ئ���ه‌م دیبه‌یت���هش وه‌ك دیبه‌یته‌كانی دی خه‌ڵك���ی به‌نائارام���یو كه‌مێ���ك سه‌رسامییه‌وه ره‌وانه‌ی شه‌ویكی ناخۆش ك���ردو رۆژیك���ی نوێی پڕ له‌مش���تومڕو به‌جێهێش���تنی باس���ێكی گه‌رم‌وگوڕ بۆ میدیاكاران. ئه‌و ش���هوهی الس فیگاس به‌و بابه‌ته وروژێن���هره ته‌واو بو ك���ه ره‌نگه بوبێته مایه‌ی پرس���یاری ملیۆنان ته‌ماشاكه‌ر. كاتێ كریس واڵیس���ی پێشكه‌ش���كاری دیبه‌یته‌كه هه‌ردو كاندیداكه‌ی روبه‌ڕوی
پرسیاریك كردهوه ،سه‌باره‌ت به‌ئاكامی هه‌ڵبژاردن���ه‌كان ،الیه‌كی���ان قبوڵ���ی ئاكامه‌كان���ی هه‌ڵبژاردن ده‌كات‌و الیه‌كی تری���ش دور له‌ئاكاری دیموكراس���ی دان به‌دۆڕاندا نانێت ،وه‌ك چاودێرێ���ك وتویه‌ت���ی ترام���پ به‌م هه‌ڵویس���ته تازه‌ی���ه ( ،له‌غروری خۆیا هه‌مو بانگه‌ش���ه‌كانی ده‌خاته چاڵه‌وه). ترامپ س���ه‌دو هه‌ش���تا پل���ه دژی ئه‌و فه‌خره بو كه ئه‌مریكا پێوه‌ی ده‌نازێت، ده‌ستاوده‌س���ت كردن���ی ده‌س���هاڵت به شێوه‌یه‌كی ئاش���تیانه .ترامپ وتی "من ئاماده‌نیم له‌ئێستادا دان به‌و بژارده‌یه‌دا بنێم ،".وه‌ك زۆرب���هی ئه‌و لێدوانانه‌ی ترامپ كه له‌ڕابردودا ده‌یوت‌و گۆڕانكاری به‌س���ه‌ردا ده‌هات ،واچ���اوه‌ڕوان ده‌كرا له‌بانگه‌ش���ه‌كانی تری���دا ه���ه‌ر نه‌بێت په‌ش���یمان بێت���هوه ،یاخ���ود كاڵتری بكاته‌وه ،ب���ه‌اڵم له‌ده‌ركه‌وتنه‌وه‌ی له‌نێو هه‌وادارانی���دا پێچه‌وانه‌ك���هی هه‌ڵبژارد، وتویه‌ت���ی "كاتێ���ك دان به‌ئاكام���ی
هه‌ڵبژاردنه‌كان���دا ده‌نێم ك���ه خۆم ببم هه‌ربۆی���ه ته‌پوت���ۆزی مش���تومڕه‌كان له‌زۆرب���هی میدی���اكان به‌خت���ی ئ���ه‌م به‌سه‌رۆك!" ئ���ه‌م بیروب���اوه‌ڕه رێ���ك پێچه‌وانه‌ی كاندیده‌ی زیاتر ئه‌‌دا به‌زه‌ویدا. به‌پێی راپرس���ییه‌كان هیله‌ری له‌دوا دیموكراس���ییه‌تی ئ���ه‌م واڵته‌ی���ه ك���ه ده‌ستاوده‌س���ت كردنی ده‌س���هاڵت لێی دیبه‌یت���ا له‌ترامپی برده‌وه ك���ه ره‌نگه س���اناتر نییه .ئاخر سه‌رۆك لێره وه‌ك له‌خه‌یاڵ���ی هیله‌ری���دا ئ���هو دیبه‌یت���ه الی خۆرهه‌اڵت���ی ناوه‌ڕاس���ت نیی���ه تا به‌دیبه‌یته ترس���ناكه‌كه‌ی ناو بردبێت ، ره‌زیل‌وناشرین نه‌بیت ،تا نه‌كه‌ویته سه‌ر به‌تایبه‌تی به‌ڕێوەبه‌ره‌كه‌ی میدیاوانێكی جێگا ی���ان خه‌ڵك كۆده‌تای به‌س���ه‌ردا فۆكس نیوز بو كه له‌ئه‌زه‌له‌وه به‌كه‌ناڵی نه‌كات‌و تفبارانی نه‌كات كورس���ییه‌كه‌ی كۆمارییه‌كان ناسراوه ،هه‌رچه‌نده له‌سه‌ر زۆر له‌پرس���یاره هه‌س���تیاره‌كان داوای جێناهێڵێت. له‌هه‌م���و ئه‌و كێبڕكێ���ی هه‌ڵبژاردنانه وه‌اڵمی راسته‌وخۆی لێده‌كرد. هه‌رچه‌نده ترامپ هیڵه‌ری به‌كه‌سێكی سه‌ره‌ڕای ئه‌و بانگه‌شه توندانه‌و یه‌كتری ناشرین كردن‌و شكاندنی شكۆی یه‌كتری ،نه‌خۆش ناوده‌باو توانستی بۆ ئه‌و پۆسته كۆتاییه‌ك���هی هه‌ر ب���هوه هاتوه ،دۆڕاو ده‌خاته به‌ر گومانه‌وه ،به‌اڵم ئه‌مجاره‌ش دان به‌شكس���تی خۆیدا ده‌نێ‌و به‌وه‌ش چاودێران كۆكن له‌سه‌ر ئهوهی كه ترامپ كۆمه‌ڵگا ل���هو كه‌فوكوڵ���ی هه‌ڵبژاردنه هه‌ر له ٤٠چركه‌ی س���ه‌ره‌تادا تاڕاده‌یه‌ك هێور ده‌كه‌ن���هوهو هه‌مو چاو له‌ئاینده‌ی باش دهركهوتوه ،دوای ئهوه به‌ته‌واوه‌تی كۆنترۆڵی له‌ده‌س���تداوه ،ئ���هو له‌هه‌مو واڵته‌كه‌یان ده‌كه‌ن. ئه‌مه‌ی ترامپ نیشانیدا ،ناچێته نیو دیبه‌یته‌كان ئهوهی داوه به‌ده‌سته‌وه كه فه‌رهه‌نگی دیموكراس���ی ئ���ه‌م واڵته‌وه ،تواناو حه‌وسه‌ڵه‌ی ئه‌و وتویژانه‌ی نییه،
وه‌ك ئه‌وانی دی چه‌ك���ی ئه‌و كاندیدایه ده‌س���ت گرتنه‌وه‌یه به‌و غروره‌ی پێوه‌ی ده‌نازێت .زۆریك ئهوه وه‌كو نمونه‌یەك ده‌هێنن���هوه ك���ه س���ه‌رۆكی ئاین���ده له‌به‌رچاوی ملیۆنان ئه‌مریكی به‌خانمێك ده‌ڵێت (ژنێكی پیس) . ئه‌و وش���ه‌یه وه‌ك���و كلتوریش بێت، ناگونجێت به‌خانمێكی بڵێیت! له‌به‌رامبه‌ردا چاودێران كۆكن له‌س���ه‌ر ئهوهی هیله‌ری هه‌ست ده‌كرا ئاسوده‌یه‌و ئاماده بو بۆ س���ه‌وڵ لێ���دان به‌نێو ئه‌و پرس���یارانه‌ی كه رۆژنامه‌نوسه‌كه خۆی ب���ۆ ناوه‌ت���هوهو هه‌مو پێبڕین���هش كه به‌رامبه‌ره‌كه‌ی ده‌یویست رایبگرێت. بانگه‌ش���هی هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تی ئه‌مری���كا ب���ۆ كۆتای���ی نزیك���هی دو هه‌فته‌یه‌ك���ی ماوه ،هه‌رچه‌نده له‌س���ێ دانیشتنی روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی راپرسییه‌كان له‌چانس���ی هیل���ه‌ری ته‌واو ب���و ،به‌اڵم دواج���ار ئهوه خه‌ڵك بڕی���ار ده‌دات كێ شیاوی كورسییه‌كه‌ی سه‌رۆك ه .
له‌هه‌مو ئه‌و كێبڕكێی هه‌ڵبژاردنان ه سه‌ره‌ڕای ئه‌و بانگه‌شه توندانه‌و یه‌كتری ناشرین كردن‌و شكاندنی شكۆی یه‌كتری ،كۆتاییه‌كه‌ی هه‌ر بهوه هاتوه، دۆڕاو دان به‌شكستی خۆیدا هێناوە
8
کۆمه‌اڵیه‌تی
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
ژماره‌ی سزادراوان له‌چاكساز ی ژنان‌و مندااڵن به‌راورد به‌ساڵ ی پار دو هێنده زیاد ی كردوه ئا :مه‌زهه‌ر كه‌ریم ی ی به‌ندكراوان له‌چاكساز ژماره ی پار ژنان‌و مندااڵن به‌راورد به‌ساڵ دو هێنده زیاد یكردوه كه زۆرینه‌یان له‌ڕه‌گه‌زی نێرن‌و ته‌مه‌نیان له‌نێوان 11بۆ 22ساڵدایه. به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری چاكس���ازی ژن���ان‌و مندااڵن له‌سلێمانی ،ئومیده محه‌مه‌د ی ی راگه‌یان���د له‌چوار مانگ به‌ئاوێنه ی راب���ردودا 230س���زادراو ره‌وان���ه چاكس���ازی ژنان‌و من���دااڵن كراون، ی 222كه‌س���یان منداڵ���ن‌و له‌ڕه‌گه‌ز ی نێرن ،له‌كاتێكدا ك���ه له‌چوار مانگ س���اڵی پ���اردا ته‌نها 130س���زادراو ی ههبوه به‌ڕاگیراوو سزادراو ،ئه‌و وت "كه‌مته‌رخه‌می دای���كو باوكان‌و ئه‌و ی له‌هه‌رێمی كوردس���تان ی رو دۆخه ی كردوه هۆكاری س���ه‌ره‌كی زیادبون ئه‌و تاوانانه‌ن كه له‌الیه‌ن مندااڵنه‌و‌ه ئه‌نجامده‌درێ���ن‌و بهش���ێكی زۆریان قوربانی���ن‌و له‌الی���ه‌ن ه���اوڕێ یان كه‌س���ێكی دیكه‌وه به‌كارهێنراون بۆ ئه‌نجامدانی تاوانێك". ی وتیش���ی "له‌ئێستادا س���زادراوان كچان‌و ژنان 8كه‌س���ن ،ك ه زۆربه‌یان ژنن‌و ته‌مه‌نیان له‌هه‌ژد‌ه ساڵ بۆ سی‌و پێنج ساڵدایه‌‌و كه‌سانی ئێرانی‌‌و قه‌زاو ی ناحیه‌كانی چوار ده‌وری سلێمانیش تێدای���هو تاوانه‌كانی���ان كوش���تن‌و ی له‌شفرۆش���یو مامه‌ڵه‌كردن‌و كێشان ی هۆشبه‌ره". ماده ی لهوه كرد كه ساڵ ئومێده جه‌غت ی به‌ساڵ ژماره‌ی سزادراوان له‌چاكساز ژنان‌و مندااڵن له‌زیادبوندای ه به‌تایبه‌ت له‌نێوان گه‌نجاندا ،ك ه بهش���ێكی بۆ ی ده‌ستبه‌تاڵیی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌و به‌شه‌كه ی دیكه‌ش���ی بۆ تێكچونی ش���یرازه خێزان���ه‌كان‌و پ���ه‌روه‌رده‌ی دای���كو باوكان ب���ۆ منداڵه‌كانیان ك ه ناتوانن كه‌سانێكی به‌هێز دروست بكه‌ن. ی س���ه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌تی راییكردن ئیش‌وكاره‌كان���ی چاكس���ازی ژنان‌و ی مندااڵن له‌م قه‌یرانه‌دا كه كوردستان ی "ئه‌و گرتوه‌ت���هوه ،ئومێ���ده وت��� ی له‌هه‌رێمی گوردس���تان ی رو دۆخه
بەڕێوەبەرایرتی چاکسازی کۆمەاڵیەتی ی دواییدا زۆر هاوكارمان بون س���اڵه ی ئه‌ساس���ی چاكسازی‌‌و له‌دابینكردن كردن���هوهی خول���ی ب���ه‌رده‌وام بۆ س���زادراون ،به‌جۆرێ���ك ب���ه‌رده‌وام خولمان هه‌یه بۆ سزادراوان". به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری چاكس���ازی ژن���ان‌و من���دااڵن جه‌غتی له‌وه‌ش ك���رد ك ه كاره‌كانی���ان زۆر ق���ورس‌و جیاوازه ی ب���ه‌راورد ب���ه به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كان ی دیكه ،ئ���هو وتی "ناتوانی���ن بڕیار ی زۆر بایك���ۆت بده‌ی���ن ،ژماره‌یه‌ك��� به‌تایب���هت س���ه‌الجه‌و گه‌رمكه‌ره‌وه‌‌و نه‌كردوین". وتیش���ی "گه‌ر رێكخراوه‌كان نه‌بن به‌ندكراومان هه‌ی ه گه‌ر یه‌ك كاتژمێر ی س���اردكه‌ره‌و‌ه چه‌نین پێداویس���ت ی نه‌كرێن دیكه‌ی ئیداری ،چه‌ندین جار داوامان ئێم ه نازانین چیبكه‌ین له‌ئێس���تادا ،خزمه‌ت نه‌كرێ���ن‌و چاودێر به‌رزكردۆته‌و‌ه بۆ سه‌رو خۆمان ،به‌اڵم په‌نامان بردوه‌ته ب���ه‌ر رێكخراوه‌كان ئه‌وا كاره‌سات روده‌دات". ی وتیش���ی "پێویس���ت ه ئه‌نجومه‌ن تائێستا پێداویس���ته‌كانیان بۆ دابین ك ه بیانی‌‌و ناوخۆییان تێدایهو له‌م دو
ناتوانین بڕیاری بایكۆت بده‌ین ،ژماره‌یه‌كی زۆر به‌ندكراومان هه‌یه گه‌ر یه‌ك كاتژمێر خزمه‌ت نه‌كرێن‌و چاودێری نه‌كرێن ئه‌وا كاره‌سات روده‌دات ی كردوه‌ته سه‌ر كردوه كاریگه‌ری زۆر به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌م���ان به‌جۆرێ���ك م���اوه‌ی س���ێ س���اڵه هیچ ج���ۆره ئه‌ساس���ێكمان ب���ۆ دابی���ن نهكراوه كه پێویس���تیه‌كی زۆرم���ان پێیه‌تی،
گه‌نجێكی ته‌مه‌ن 17سا ڵ له‌سه‌ر مۆڕه‌كردن به‌چه‌قۆ ده‌كوژرێت ئا :مه‌زهه‌ر كه‌ریم كوڕێكی ته‌مه‌ن 17ساڵ ،له‌شاری سلێمانی به به‌ركه‌وتنی چه‌قۆیه‌ك كۆتایی به‌ژیانی هات ،براكه‌ی ده‌ڵێت "له‌سه‌ر مۆڕه‌كردن به‌ده كه‌س هاتون بۆ براكه‌م‌و به‌چه‌قۆ كوژراوه".
مۆڕه‌كردنێك ئهوه ناهێنێت كه‌سێكی له‌سه‌ر بكوژرێت ،هه‌ر بۆی ه ئێم ه هه‌رگیز خۆشنابین ده‌بێت یاسا سه‌روه‌ر بێت
ش����ێركۆ حه‌س����ه‌ن ،ئێواره‌ی پێنجشه‌م ه 10/20به‌وه‌شاندنی چه‌قۆیه‌ك بۆسه‌ر سنگی له‌به‌ر ده‌رگای ماڵی خۆیاندا كۆتایی به‌ژیانی هات ،دیار ی حه‌س����ه‌ن برای شێركۆ ئاماژه به‌وه‌ده‌كات له‌گ����ه‌ڵ رودانی كوش����تنه‌كه‌دا ته‌له‌فونی����ان ب����ۆ ك����ردوهو هاتوه‌ت����هوه بۆ ماڵهوهو شێركۆی گه‌یاندوه به‌نه‌خۆشخانه‌ی فریاكه‌وتن ،ب����ه‌اڵم دوای چه‌ند ده‌قیقه‌یه‌ك ده‌س����تبه‌جێ گیان����ی له‌ده‌س����تداوه ،ئ����هو ئه‌و وتی "له‌گه‌ڵ ئه‌و ماڵه‌ی ده‌بێته شه‌ڕمان وت����ی "ش����ێركۆ چه‌ند رۆژێ����ك پێش ئهوه ته‌نه����ا دیوارێكم����ان به‌ینه ،ئ����هو ئێواره‌یه ده‌نگه‌ده‌نگی ب����و له‌گ����ه‌ڵ گه‌نجه‌كانی ئه‌و به‌باوك‌و دو كوڕی ئه‌و ماڵه‌و حه‌وت كه‌س����ی ماڵه‌ی دراوسێمان كه ماڵه‌كانمان به‌ته‌نیشت دیك����ه له‌خزم‌و كه‌س����وكاری خۆی����ان گه‌له یه‌كه‌وه‌ی����ه ،ئیتر ئه‌و رۆژه م����ۆڕه له‌یه‌كتر كۆمه‌كییان له‌براكه‌م كردوه ،برایه‌كی دیكه‌م ك����ه ئه‌وكات تازه له‌بازاڕ هاتبۆوه بۆ ماڵه‌وه ده‌كه‌ن‌و په‌الماری یه‌ك ده‌ده‌ن". وتیش����ی "هیچ كێش����ه‌یه‌كی دوژمنایه‌تی‌‌و به‌مه‌به‌س����تی چاره‌سه‌ر كردنی كێشه‌كه‌یان‌و كۆمه‌اڵیه‌تی له‌نێوان ئێمه‌و ئه‌و ماڵه‌دا نهبوه ناوبژیكردنی ش����ه‌ڕه‌ك ه تا لهوه زیاتر گهوره كه براكه‌میان كوش����توه ،ته‌نها ئهوه نه‌بێت نه‌بێت بهش����داری ده‌كات ،ب����ه‌اڵم په‌الماری كوڕه‌كانی ئه‌وان له‌گ����ه‌ڵ براكه‌مدا مۆڕه‌یان ئه‌ویش ده‌ده‌ن‌و به‌سه‌خت ی برینداری ده‌كه‌ن له‌یه‌ك كردوهو قس����ه‌یه‌ك له‌م‌و قس����ه‌یه‌ك له‌ئێس����تادا باری ته‌ندروس����تی ناجێگیره‌و له‌وان بوه‌ته ش����ه‌ڕه جوێن‌و په‌الماری یه‌ك ئه‌ویش ژیانی له‌مه‌ترسیدایه له‌ژێر چاودێری پزیشكدایه له‌نه‌خۆشخانه‌ی فریاكه‌وتن". ده‌ده‌ن‌و ده‌بێته شه‌ڕ". ناوب����راو ئاماژه‌ی بهوه كرد كه س����كااڵ ی براكه‌ی شێركۆ ئاماژه بهوه ده‌كات پێش ئه‌م روداوه له‌هه‌وڵی ئه‌وه‌دا بون كێش����ه‌كه یاس����اییان له‌س����ه‌ر بكوژه‌كه‌و كه‌س����وكاری چاره‌سه‌ر بكه‌ن‌و گه‌نجه‌كان ئاشت بكهنهوه ،تۆماركردوه ،ئه‌و وتی "ئه‌وان ئێستا خۆیان
ش����اردۆته‌وه‌‌و ماڵه‌كه‌یان چۆڵكردوه ،كه‌س نازانێ له‌كوێن ،هێزه‌كانی پۆلیس به‌دوایاندا ده‌گه‌ڕێ����ن ،خۆیو باوكی ده‌س����تگیر كراون ره‌وان����هی بنك����هی پۆلیس كراون ده‌س����ت به‌س����ه‌رن ،له‌ڕێگه‌ی ئه‌وانیشه‌وه هه‌مو ئه‌و كه‌س����انه ده‌دۆزرێنه‌وه كه‌ده‌س����تیان ههبوه له‌كوشتنی براكه‌مدا". وتیش����ی " مۆڕه‌كردنێك ئ����هوه ناهێنێت كه‌سێكی له‌س����ه‌ر بكوژرێت ،هه‌ر بۆیه ئێمه هه‌رگیز خۆش����نابین ده‌بێت یاس����ا سه‌روه‌ر بێت". دیاری برای ش����ێركۆ باسی ئه‌وه‌شی كرد كه له‌گ����ه‌ڵ براكه ی له‌بازاڕ پێك����هوه كاری چاودێ����ری دوكانه‌كانی ش����ه‌قامی مه‌وله‌‌وی ده‌كه‌ن‌و نازانێت چۆن ئه‌و ڕۆژه ش����ه‌ڕه‌كه رویداوه ،ئه‌و وتی "كامێرای چاودێری دیمه‌نی ئه‌و روداوه‌ی گرتو‌ه كه دو ئوتومبێل هاتون كه‌سوكاری بكوژه‌كه‌ی تیابوه تا به‌هه‌مویان له‌براك����ه‌م بده‌ن ،ئه‌و كه‌س����انه به‌ئاش����كرا ده‌بینرێن كه هۆكاری دروستكردنی شه‌ڕه‌كه‌ن چۆن په‌الماری براكه‌م ده‌ده‌ن ،ژماره‌یان ده كه‌سێك ده‌بێت ،هێزه‌كانی پۆلیس ده‌توانن س����ه‌یری بكه‌ن وه‌ك به‌ڵگه‌یه‌ك له‌سه‌ر ئه‌و تاوانه سودی لێببینن". له‌مباره‌وه نه‌قییب س����ه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د، وته‌بێژی پۆلیس����ی پارێزگاری سلێمانی له‌و بارهیهوه به‌ئاوێنه‌ی ڕاگه‌یاند " كه‌س����وكاری كوژراوه‌كه س����كااڵی یاس����ایان تۆماركردوه لێكۆلینه‌وه له‌ڕوداوه‌كه به‌رده‌وامه دو كه‌س له تۆمه‌تباران ده‌س����تگیر ك����راون فه‌رمانی گرتن بۆ چه‌ند كه‌س����ێكی دیكه‌ش دهرچوه كه له‌شه‌ڕه‌كه‌دا به‌شدار بون".
فۆتۆ :مەزهەر ی به‌ده‌رب���كات وه‌زی���ران ،چاكس���از له‌ه���ه‌ر ج���ۆره رێنمایی���ه‌ك ك��� ه ی ب���ۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كان���ی دیك���ه ی هه‌رێ���م ده‌رده‌كرێ���ت، حكومه‌ت��� ی ی موچه به‌تایب���هت رێنماییه‌كان��� فه‌رمانبه‌ران". ئ���هو ئام���اژه ب���ه‌وه‌ده‌كات ئ���هو ی ژنان‌و مندااڵن كه‌س���انه‌ی له‌چاكسا ی ژیان به‌سه‌رده‌به‌ن زۆربه‌یان كه‌سان ی ی نه‌بون ده‌ره‌وه‌ی ش���ارن ،به‌ه���ۆ رێنمای���یو هۆش���یاری پێویس���ت تاوان ئه‌نج���ام ده‌ده‌ن ،ك ه زۆربه‌یان ی قوربانین‌و به‌كارهێن���راون به‌تایبه‌ت مندااڵن ك ه له‌ته‌مه‌نێكدا زو ده‌كه‌ون ه ی دیكه‌وه. ی كه‌سان ژێر كاریگه‌ر
گه‌نجێك به‌هه‌ڵ ه ده‌كوژرێت ئا :مه‌زهه‌ر گه‌نجێكی ته‌مه‌ن 20ساڵ ،له‌شاروچكه ی سه‌یدسادق كه پیشه‌ی نانه‌وایی ه به‌دو فیشه‌ك ده‌كوژرێت ،خاڵ ی ده‌ڵێت "كوڕه‌كه‌مان به‌هه‌ڵه كوژراوه، كه‌سوكاری بكوژی كوڕه‌كه‌مان داوا ی سوڵح ده‌كه‌ن ئێم ه ره‌تمانكردۆته‌و‌ه ده‌مانه‌وێت یاسا سه‌روه‌ر بێت" . لوقمان به‌كر ،به‌ره‌به‌یانی س ێ شه‌مم ه ،10/18به‌دو فیشه‌كی ده‌مانچ ه له‌شوێن ی كاره‌كه ی له‌ناو بازاڕ ی سه‌یدسادق كۆتای ی به‌ژیانی هات ،س���اڵح حه‌س���ه‌ن ،خاڵ ی لوقمان ئاماژه ب���هوه ده‌كات دوا ی ته‌ق ه لێكردن���ی لوقمان به‌برین���داری ره‌وانه ی نه‌خۆشخانه‌ی شۆڕش كراوه له‌سلێمانی‌‌و ل���ه‌وێ گیانی له‌ده‌س���تداوه ،ئ���هو وت ی "لوقمان ماوه‌ی چوار س���اڵ ده‌بێت له‌ناو بازاڕ ی سه‌ید سادق كاری نانه‌وایی ده‌كاو هیچ كێش���ه‌یه‌كی نه‌بوه‌‌و له‌ختوخۆڕای ی بوه‌ته قوربانی نێوان دو بنه‌ماڵه". وتیش���ی "ئ���هو به‌یانی ه وه‌س���تایه‌ك ی نوێی���ان بۆ دێ���ت ،ئه‌و بێئ���اگا ده‌بێت له‌هه‌بونی كێش���هی كۆمه‌اڵیه‌تی له‌نێوان ئه‌و كه‌س���هو خێزانێكی دیكه ،ك ه ساڵ ی پار برایه‌كی بكوژه‌ك ه به‌ده‌ستی برایه‌ك ی ئه‌م كه‌سه كوژراوه ،ئه‌و به‌یانیه خاوه‌ن ی ك���وژراوه‌كان دێنه س���ه‌ر دوكانه‌كه‌یان‌و ته‌قه له‌وه‌س���تای نانه‌واكه ده‌كه‌ن ،به‌اڵم كوڕه‌كه‌ی ئێم ه دو فیشه‌ك ی به‌رده‌كه‌وێت‌و گیان له‌ده‌ستده‌دات". خاڵ���ی لوقم���ان ئاماژه ب���ه‌وه‌ده‌كات ماوه‌ی ش���هش مانگ ده‌بێت له‌و دوكان ه كارده‌كات ،كه‌س���ێكی خۆشه‌ویست بوهو هه‌مو كه‌س���ێك لێی رازی بون ،ئه‌و وت ی "ئ���هو هیچ كارێكی بهش���ه‌ڕو كێش���هوه
نه‌بو ،ئ���هو به‌یانیه ده‌س���ت ی له‌هه‌ویردا بوه له‌ژوره‌وه‌ی دوكانه‌كه ،له‌دوری چه‌ند مه‌ترێك كه‌س���ێك دێت‌و ته‌ق ه له‌وه‌ستا ی نانكردنه‌وه‌ی نانه‌واكه ده‌كات ،ك ه ئه‌وكات س ێ كه‌سی دیكه‌ی لێده‌بێت ،به‌ڕێكه‌وت كوڕه‌ك���هی ئێم��� ه پێوه‌ده‌بێ���ت ،ك ه دو فیشه‌ك داویه‌تی له‌الی راستی". وتیشی "ئێمه بكوژی كوڕه‌كه‌مان چاك ده‌ناس���ین تائێستا ده‌س���تگیرنه‌كراوه، ل���ه‌دوای پرس���ه‌كه قس���ه‌مان ده‌بێ���ت ده‌مانه‌وێت یاس���ا هه‌ست ێ به‌ڕۆڵی خۆیو س���ه‌روه‌ر بێت ئه‌گینا ئه‌وكات قس���ه ی ترمان ده‌بێت". خاڵ���ی لوقم���ان باس���ی بك���وژ ی كوڕه‌كه‌ی���ان ده‌كات ك���ه ل���ه‌دوا ی ئه‌و روداوه رایكردوه ،ئه‌و وتی "نازانم بۆچ ی كوڕه‌ك���هی ئێم���ه ده‌كوژرێ���ت؟ له‌گه‌ڵ كه‌س���وكاری بكوژه‌ك���ه‌دا خزمایه‌تیمان هه‌یه ،س���ه‌ردانی پرسه‌كه‌شیان كردوه، ئهوهی ش���ایه‌تحاڵه‌كان ده‌یگێرنه‌وه ئه‌و ده‌مانچه‌كه‌ی ده‌رده‌هێنێت ده‌ست له‌كه‌س ناپارێزێ���ت ،ده‌ڵێت هات���وم دوژمنه‌كه‌م بكوژم". وته‌بێژی پۆلیس���ی ق���ه‌زاو ناحیه‌كان ی سلێمانی ،نه‌قیب سایب سه‌الم له‌مباره‌یه‌و‌ه به‌ئاوێن���هی ڕاگه‌یان���د "كوژراوه‌كه ناو ی لوقمان به‌كر‌ه له‌ساڵ ی 1997له‌دایكبوه، خاوه‌ن ی یه‌ك براو س���ێ خوش���كه كار ی هه‌ویرش���ێلی نانه‌وا بوه ،س���ه‌رله‌به‌یان ی رۆژ ی سێ شه‌مم ه له‌ش���وێنی كاره‌كه ی به‌هۆی ش���ه‌ڕو دوژمنایه‌ت ی دو خێزان ك ه ئه‌و الیه‌ن نهبوه به‌دو فیشه‌ك كه به‌ر ال ی راستی كه‌وتوه گیانی له‌ده‌ستداوه". وتیش��� ی " هێزه‌كانانمان گه‌یشتونه‌ت ه ش���وێنی روداوه‌كه ،ته‌رمه‌ك���ه ره‌وانه ی پزیش���كی دادوه‌ری كراوهو كه‌س���وكار ی قوربانیه‌كه س���كااڵ ی یاساییان له‌بنكه ی
نازانم بۆچی كوڕه‌كه ی ئێمه ده‌كوژرێت؟ له‌گه‌ڵ كه‌سوكار ی بكوژه‌كه‌دا خزمایه‌تیمان هه‌یه ،سه‌ردان ی پرسه‌كه‌شیان كردوه ئهوهی شایه‌تحاڵه‌كان ده‌یگێرنه‌وه ئه‌و ده‌مانچه‌كه‌ی ده‌رده‌هێنێت ده‌ست له‌كه‌س ناپارێزێت ،ده‌ڵێت هاتوم دوژمنه‌كه‌م بكوژم پۆلی���س تۆماركردوه‌‌و په‌ڕاوی یاس���ای ی بۆ دۆس���یه‌كه كراوه‌ت���هوهو هێزه‌كانمان له‌هه‌وڵ ی ده‌س���تگیركردنی بكوژه‌كه‌دان، بكوژه‌ك ه كاس���په له‌گ���ه‌ڵ كوژراوه‌كه‌دا هی���چ كێش���ه‌یه‌كی نه‌ب���وه ،ب���ه‌اڵم دوژ منایه‌ت ی كۆنیان ههبوه له‌گه‌ڵ خێزانێك ی دیكه‌دا كه برایه‌كیان كوش���توه ،له‌كات ی تۆڵه‌كردنه‌وه ئه‌و كه‌سه پێوه بوه".
ره‌نگاڵه
rangalayawene@gmail.com
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
ت خالید سه‌ركار: بێزار نه‌بوم له‌و رێگه‌یه‌ی گرتومه‌ته به‌ر
¼Ĥæë¶ÕĥŇĠŃŎµłæňÎ
ئ����هو ئاماژه بهوه ده‌كات ك����ه "زۆرینه ی ئا :ئازاد بایز ده‌نگخۆشه‌كان زۆرینه‌یان ناسران ،هه‌ربۆیه ده‌توانم بڵێم كارێكمان كرد له‌كوردس����تان خالید سه‌ركار هونه‌رمه‌ندی موزیسیانی كۆمه‌ڵێ����ك گۆرانیبێژم����ان دروس����تكرد كه كورد رایده‌گه‌یه‌نێت"من نزیكه‌ی 50ساڵه ئێس����تا له‌گۆڕه‌پانه‌كه‌دا كه‌س����انی دیارن‌و له‌میوزیكی هونه‌ری كوردیدا كار ده‌كه‌م‌و هونه‌رمه‌ندی باشیان لێ به‌رهه‌مهاتوه". بێزاریش نه‌بوم له‌و رێگه‌یه‌ی گرتومه‌ته خالید سه‌ركار له‌باره‌ی جیاوازی موزیكی به‌ر". ك����وردی‌‌و رۆژئاوایی هه‌ڵویه‌س����ته ده‌كات‌و خالید س����ه‌ركار هونه‌رمه‌ندی موزیسیان ده‌ڵێ"ئه‌گ����ه‌ر ئێم����ه له‌ئێس����تادا موزیكی له‌دیمانه‌یه‌ك����دا له‌گ����ه‌ڵ ئاوێن����ه رایگه‌یاند كوردی له‌چ����او موزیكی رۆژئاوایدا به‌الوازتر "ساڵی 1948له‌شاری سلێمانی له‌دایكبوم‌و ببینین ئهوه دیس����ان هۆیه‌كه‌ی ده‌گه‌ڕێته‌وه قۆناغی سه‌ره‌تاییم له‌قوتابخانه‌ی فه‌یسه‌ڵیه بۆ مه‌س����ه‌له‌ی مێژو دیرۆك ،ئێمه خاوه‌نی ته‌واوكردوه‌و حه‌زێكی گه‌وره‌م بۆ مۆس����یقا كیانێكی س����ه‌ربه‌خۆ نه‌بوی����ن هه‌ر ئه‌وه‌ش هه‌ب����وهو له‌س����اڵی 1967یه‌كێ����ك ب����وم وایكردوه ده‌زگاو كه‌ره‌سته‌ی تۆماركردنمان له‌ده‌س����ته‌ی دامه‌زرێنه‌رانی تیپی مۆسیقای نه‌ب����وهو هه‌روه‌ها به‌ڵگه‌ی نوس����راومان بۆ جێنه‌م����اوهو له‌دێرزه‌مانه‌وه ئێمه میلله‌تێكی سلێمانی". دامه‌زرێن����ه‌ری ژێرده‌س����ته‌بوین .هه‌ر ئه‌مه‌ش وایكردوه كه وتیشی"ده‌س����ته‌ی ئۆركێسترای ژێداری كوردبوم له‌ئه‌مریكا" .كولتورو مۆسیقاو هونه‌رمان له‌ناو ببات". وتیش����ی"هه‌ر داگیركه‌رێ����ك هات����وه له‌باره‌ی سه‌ره‌تاكانی نزیكبونه‌وه‌ی له‌دنیای موزیك‌و سه‌رسامبونی به‌هونه‌رمه‌ندانی دی ،كولتورو هونه‌ری خۆی س����ه‌پاندوه به‌سه‌ر س����ه‌ركار وتی"راستی س����ه‌ره‌تا رادیۆیه‌ك میلله‌ته‌كه‌مان����دا هه‌ربۆی����ه به‌مش����ێوه‌یه‌ی هه‌بو له‌به‌غدا به‌ناوی رادیۆی كوردی به‌غدا ئێس����تامان لێهاتوه‌‌و له‌الیه‌ك����ی ترهوه ئه‌و گوێبیس����تی گۆرانیه‌كانی مامۆس����تا عه‌لی رۆحیه‌ت‌و كاركردنه‌ی س����ااڵنی 70و 80كان مه‌ردان ده‌بوم كه ده‌نگێكی پاراوو باش بو .له‌به‌ین چو بۆ كاركردن". هونه‌رمه‌ند خالید س����ه‌ركار له‌باره‌ی نیو ده‌توانم بڵێم كاریگه‌ری له‌س����ه‌رم هه‌بو بۆ كاری هونه‌ری‌و ئه‌م حه‌زه هونه‌رییه له‌مندا سه‌ده كاركردنی له‌بواری هونه‌ریدا‌و پێگه‌ی بهش����ێوه‌یه‌كی خۆڕسك ته‌شه‌نه‌ی سه‌ند تا هونه‌ری خۆی ،وتی"راس����ته من نزیكه‌ی 50 ئه‌وكاته‌ی له‌س����ه‌ر ده‌ستی چه‌ند براده‌رێكی ساڵه له‌میوزیكی هونه‌ری كوردیدا كار ده‌كه‌م‌و مۆس����یقی تیپی مۆسیقای س����لێمانی-مان بێزاریش نه‌بوم له‌و رێگه‌یه‌ی گرتومه‌ته به‌ر‌و دروس����تكرد‌و له‌و س����ه‌رده‌مه‌دا كاره‌كانمان وه‌ك دوا وت����ه من وه‌ك ئام����ۆژگاری نایڵێم به‌ڵك����و چاوه‌ڕوانییه‌كی خۆم ده‌مه‌وێت بڵێم به‌باشی ده‌چوه ناو خه‌ڵكه‌وه". وتیشی"په‌روه‌رده‌ی ده‌نگی وێستگه‌یه‌كی هون����ه‌ر ئه‌مانه‌ته ده‌ستاوده‌س����ت ده‌كرێت‌و گرنگی ژیانی گۆرانیبێژه هه‌ر بۆ ئه‌و مه‌به‌سته ئێمه له‌كه‌س����انی پێش خۆمان����هوه ده‌توانم ئێمه هه‌ر چوار پارچه‌ی كوردستان گه‌ڕاوین بڵێم به‌پاكی هێنامان‌و نه‌مانهێشت رۆناوێكی بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی كه ده‌نگیان خۆش‌و پاك ه هون����ه‌ری بێگان����هی تێبچێت‌و ته‌س����لیمی هه‌ڵمانده‌ب����ژاردن له‌به‌رنامه‌كاندا تێس����تمان گه‌نجانی ده‌كه‌ین بۆ دوای نه‌مانمان داواكارم ده‌كردن‌و ده‌توانم بڵێ����م ده‌نگی زۆر باش‌و پارێزگاری له‌كه‌لتورو هونه‌ری نه‌ته‌وه‌كه‌مان بكه‌ن". خۆشی تێدابو".
»æêīµ »ËĠňĥŎð ئا :شۆڕش محه‌مه‌د
ه‌عفه‌ری ئه‌مینی :جگه له‌به‌ندبێژی هیچی دیكه نازانم ئا :مه‌زهه‌ر
جه‌عفه‌ری ئه‌مینی به‌ندبێژی به‌ناوبانگی بۆكان رایده‌گه‌یه‌نێت"تامردن له‌گه‌عده‌‌و گۆرانی وتن به‌رده‌وام ده‌بم‌و له‌بیست ساڵیه‌وه ئهوه كارمه‌‌و هیچی دیكه نازانم". جه‌عفه‌ری ئه‌مینی یه‌كێكه له‌هونه‌رمه‌نده به‌ندبێژه‌كانی شاری بۆكان‌و وه‌ك خۆی ده‌ڵێت"ته‌واوی شاره‌كانی كوردستانی رۆژهه‌اڵت‌و باشور گه‌ڕاوه بۆ ئاهه‌نگ‌و گه‌عده‌و به‌ندبێژی". ئه‌مین����ی له‌دیداریك����ی له‌گ����ه‌ڵ ئاوێن����ه، رایگه‌یاند"هه‌ر له‌منداڵیه‌وه وه‌ك خولیایه‌ك كه ئه‌وكات ده س����اڵ ده‌ب����وم زۆر حه‌زم به‌گۆرانی وتن بو ،گۆرانییه‌كانی س����ه‌ید عه‌لی ئه‌س����غه‌ری كوردس����تانی‌و حه‌سه‌ن زیره‌ك‌و محه‌مه‌دی ماملێم ده‌وت����هوهو پیاوانی گوند بانگیان ده‌كردم بۆ كۆڕو دانیش����تنه‌كانی خۆیان گۆرانیان پێده‌وتم‌و هانیان ده‌دام‌و زۆر گرنگیان پێ ده‌دام". وتیشی"دوای چه‌ند ساڵێك ده‌ستم به‌گۆرانی وتن كردو له‌ئاهه‌نگه‌كان له‌ش����اری ب����ۆكان‌و چوار ده‌وری ناوبانگێكی باش����م په‌یداكرد كه ئه‌وكات ته‌مه‌نم بیست ساڵ ده‌بو". سه‌باره‌ت به‌ئه‌زمونی هونه‌ری‌و ش����ێوازی كاره‌كانی، جه‌عف����ه‌ری ئه‌مین����ی وتی"هه‌وای گۆرانیه‌كانم ش����ادین‌و یه‌كێكم له‌به‌ندبێژه‌كانی سه‌رده‌می خۆم ،كه‌م كه‌س هه‌یه توانیبێتی شان بدات له‌شانم ،پێنج سه‌عات به‌بێ وه‌ستان به‌ندم وتوه له‌زه‌ماوه‌ن����داو چه‌ندین گۆرانی تایبه‌ت به‌خۆم هه‌ی����هو زۆرینه‌ی هونه‌رمه‌ندانی نه‌وه‌ی ن����وێ گۆرانییه‌كانی منیان وتوه‌ته‌وه". وتیش����ی"من شانازی بهوهوه ده‌كه‌م ك ه ئه‌وان به‌رهه‌مه‌كانی من ده‌ڵێنه‌وه‌‌و خه‌ڵكی كه‌یفی پێیان دێت". ئاماژه‌ی به‌وه‌شدا "من تامردن به‌رده‌وام ده‌بم له‌گۆرانی وتن‌و ئهوه تاك����ه كارێكه توانیبێتم ژیانی خ����ۆم‌و خانه‌واده‌كه‌می پێ
ته‌‌رازو پێدەچێت ئەمڕۆ شۆک بیت سەبارەت بەهەندێ���ک ک���ەس ،ب���ەاڵم لەگەڵ ئەوەش���دا تۆ رێگە نادەیت نائومێدی جێگای خۆی لەناختدا بکاتەوە.
دوپشک پالنەکان���ی ئەم���ڕۆت تێکدەچێ���تو دەکەویتە ژێر پەس���تانێکی گەورەو جۆراوج���ۆر ،ناچاردەبی���ت لەگ���ەڵ ئاستەنگیەکاندا خۆت رابهێنیت.
11
دابین بكه‌م هه‌ر ئه‌و كاته‌ی وازم له‌شوانی هێنا له‌گوند ده‌ستمكرد به گۆرانی وتن كه ئه‌وكات بیست ساڵ بوم". وتیش����ی"ماوه‌ی چل س����اڵه به‌بێ ماندوبون خزمه‌تی هونه‌ری ك����وردی ده‌كه‌م وه‌ك خۆراك‌و ئاو وایه بۆ ژیانم‌و ناتوانم قه‌ت واز له‌گۆرانی وتن بهێنم". جه‌عف����ه‌ری ئه‌مینی جه‌غت له‌س����ه‌ر ئهوه ده‌كات����هوه نایه‌وێت منداڵه‌كانی ببن به به‌ندبێژ‌و لهوبارهیهوه وتی"ماوه‌ی س����ی ساڵه ژیان����ی هاوس����ه‌رگیریم پێكهێناوه‌‌و خاوه‌نی دو ك����وڕم‌و چه‌ندین جار هه‌وڵیان����داوه ببنه گۆرانیبێژ به‌تایب����هت بچوكه‌كه‌یان به‌اڵم نه‌مهێش����توه چونكه زۆر ئازار‌و نه‌بونی‌و ده‌ربه‌ده‌ریم چه‌ش����توه له‌سه‌رده‌می شاوه كرێنشینم". وتیش����ی"كاری هونه‌ری ئهوه نییه تا رۆژێك بانگت ده‌كه‌ن بۆ زه‌ماوه‌ند‌و گه‌عده هه‌فته‌یه‌ك بانگت ناكه‌ن ،كارت نییه هه‌ر بۆیه هه‌وڵم له‌گه‌ڵداون بخوێنن‌و سه‌وادیان هه‌بێت له‌و رێگه‌یه‌وه بگه‌ن به‌نانی خۆیان". ئاماژه ب����ه‌وه‌ش ده‌كات "هونه‌ر له‌كوردس����تان هیچ به‌هایه‌كی نییهو خه‌ڵكی به‌چاوێكی ك����ه‌م له‌هونه‌رو هونه‌رمه‌ند ده‌ڕوانن كه زۆرجار به‌لۆتی بانگت ده‌كه‌ن‌و خۆشیان ناوێیت". جه‌عفه‌ری كه ئێستا بۆ به‌ندوتن هاتۆته شاری سلێمانی له‌باره‌ی ئهوهی بۆچی له‌بۆكانه‌وه هاتۆته سلێمانی ،وتی"له‌ماوه‌ی ئه‌م دو مانگ����ه‌دا به‌ندوتن‌و گه‌عده رێگه پێن����ه‌دراوه له‌ئێراندا به‌هۆكاری رۆژی عاشورا". وتیشی"له‌باشوری كوردستان كاری گه‌عده‌و به‌ندبێژی تێدا زۆر ده‌كرێت‌و پاره‌كه‌شی گونجاوه هه‌رچه‌ندێكمان بده‌نێ ئێمه نازانین چه‌نده‌‌و ده‌ڵێین خودا نه‌یبڕێ ،به‌اڵم ده‌شزانین بۆ هونه‌رمه‌ندانی خۆیان له شه‌شسه‌د دۆالر بۆ نۆسه‌د دۆالر ده‌ده‌ن". ئه‌و ئاماژه ب����هوه ده‌كات به‌ندبێژی‌و گۆران����ی له‌گه‌ڵ زۆرترین گۆرانیبێ����ژی كۆندا وتوه‌‌و چوه‌ته ته‌واوی ش����اره‌كانی رۆژهه‌اڵتی كوردس����تان‌و لهوبارهیهوه وتی"گۆران����یو به‌ندم له‌گه‌ڵ محه‌مه‌دی مامل����ێو برایمی ق����ادری‌و جه‌الل����ی كه‌ریمی‌و ره‌س����ولی نادری‌و هونه‌رمه‌ندانی بۆكان وتوه‌‌و هه‌وادارێكی باشم ههیهو گۆرانیبێژانی الوی بۆكان بۆ كاره نوێیه‌كانیان پێیان خۆشه هاوكارییان بكه‌م‌و كه‌م تازۆر داوام لێده‌كه‌ن قسه‌یان بۆ بك هم‌و رێنیشانده‌ریان بم". جه‌عفه‌ری ئه‌مینی هونه‌رمه‌ندی ش����اری بۆكان له‌س����اڵی1956 له‌دایكب����وهو له‌س����اڵی 1985ژیان����ی هاوس����ه‌رگیری پێكهێناوه‌‌و خاوه‌نی دو ك����وڕه‌‌و ماوه‌ی چل س����اڵه كاری به‌ندبێژی‌و گۆرانی وتن ده‌كات.
که‌‌وان هەس���ت ب���ە نائارام���یو بێ���زاری دەکەیت لەکارەکەت���دا ،ئامۆژگاریت دەک���ەم بەش���اردنەوەی هەس���تت لەدەوروبەرەکەت.
گیسک ئاگاداری هەڵسوکەوتەکانت بە چونکە دواتر باجەکەی دەدەیت .بەباش���ی گوێ لەهاوسۆزەکەت بگرە.
فیلمی "مێگه‌ل" سیناریۆو به‌رهه‌مهێنان :یه‌ڵماز گۆنای ده‌رهێنان :زه‌كی ئۆكتان وێنه‌گرتن :عیزه‌ت ئاكای مۆنتاژ :ئۆزده‌میر ئه‌ریتان مۆسیقا :زولفو لیفانیللی به‌رهه‌می :توركیا1979- نواندن :تارق ئاكان ،مه‌لكا دمراغی ،ئیرۆل دمیرۆز ،لیفانت ئانانیر ،سنار كوكایا فیلمه‌ك����ه چیرۆك����ی خانه‌واده‌یه‌ك����ی كورد ده‌گێڕێت����هوه كه له‌یه‌كێ����ك له‌گونده كوردییه‌كان����ی واڵت����ی توركی����ا خه‌ریك����ی به‌خێوكردنی مه‌ڕ‌و مااڵت‌و كش����توكاڵكردنن، پاڵه‌وانی فیلمه‌كه گه‌نجێكه به‌ناوی (شڤان) كچی عه‌ش����یره‌تێكی تری خواستوه به‌ناوی (بێریڤان) كه له‌ڕه‌چه‌ڵه‌كدا زه‌ماوه‌نده‌كه‌یان له‌پێناوی ئاشته‌وایی نێوان دو عه‌شیره‌ت‌و بۆ دامركاندنه‌وه‌ی تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌یه‌كی كۆن ئه‌م ژنخوازییه ئه‌نجام دراوه. له‌به‌دبه‌ختی بێریڤان سێ جار سك ده‌كات‌و هه‌ر س����ێ جاره‌كه منداڵه‌كانی له‌بارده‌چێت‌و باوكی شڤان واده‌زانێت بوكه‌كه‌ی به‌مه‌به‌ست منداڵه‌كانی له‌بارده‌بات‌و به‌بڕوای ئه‌و بێریڤان ده‌یه‌وێت تۆڵه‌یان لێ بكاته‌وه ،به‌اڵم ش����ڤان روانینێكی تری ههیهو به‌باوكی ده‌ڵێ "باوكه نه‌خۆش����ه ،گوناهه‌و خ����ودا هه‌ڵناگرێ وابیر ده‌كه‌یت����هوه .ئایا ده‌چێت����ه عه‌قڵه‌وه ژنێك به‌ئاگای����یو بۆ مه‌به‌س����تێ منداڵه‌كانی خۆی بكوژێ؟ باوكه پێویس����تی به چاره‌سه‌ركردن هه‌یه له‌الی پزیش����كی پس����پۆڕ ،نه‌خۆشه، نه‌خ����ۆش)و به‌م ش����ێوه‌یه ش����ڤان كاره‌كه ده‌بڕێنێت����هوه ،كه نایه‌ڵ����ێ بێریڤان به‌ته‌نها بێ. له‌گ����ه‌ڵ له‌بارچونی منداڵی سێهه‌میش����ی بێریڤان توانای قس����ه‌كردن له‌ده‌س����تده‌دات‌و ش����ڤانی مێردی كه خاوه‌ن دڵێكی میهره‌بانه تفه‌نگه‌كه‌ی خۆی ده‌فرۆشێت‌و بێریڤان ده‌بات بۆ شار بۆ ئهوهی پزیشك چاره‌سه‌ری بكات. به‌اڵم له‌نه‌خۆش����خانه ناهێڵێت پزیش����كه‌كه پش����كنینی بۆ ب����كات چونك����ه نه‌ریته‌كانی عه‌ش����یره‌ت رێگه بهوه ناده‌ن پیاوێكی نامۆ پش����كنین بۆ ژنێك بكات‌و پ����اش ماوه‌یه‌ك
سه‌‌تڵ رۆژێکی باش���دەبێت ب���ۆت لەهەمو الیەن���ە پیش���ەییەکانەوەو روبەڕوی پەستان نابیتەوە .ژەمەکانت لەکاتی خۆیدا بخۆ بەتایبەت ژەمی ئێوارە.
بێریڤان ده‌مرێت. فیلمه‌كه ك����ه له‌ره‌چه‌ڵه‌كدا له‌باره‌ی ژیان ی كورده‌وه‌ی����ه ب����ه‌اڵم ده‌س����ه‌اڵتدارانی توركیا رێگه‌ی����ان نه‌دا زمان����ی ك����وردی له‌فیلمه‌كه به‌كاربهێن����ن‌و فیلمه‌ك����ه به‌زمان����ی تورك����ی به‌رهه‌مهێن����را .گۆنای له‌و باره‌ی����هوه ده‌ڵێ "فیلم����ی –مێگه‌ل -له‌راس����تیدا مێژوی گه‌لی كورده ،به‌اڵم م����ن ته‌نانه‌ت نه‌متوانی زمانی ك����وردی له‌م فیلم����ه‌دا به‌كاربهێن����م ،ئه‌گه‌ر زمانی كوردی����م به‌كاربهێنایه ،هه‌مو ئه‌وانه‌ی بهش����داریان ل����ه‌م فیلمه‌دا كردب����و ده‌خرانه زیندانه‌وه". ته‌وه‌رێكی ت����ری فیلمه‌كه تیشكخس����تنه س����ه‌ر ئه‌و گۆڕانكارییانه‌یه كه شارستانیه‌ت به‌س����ه‌ر خێزانێكی گوندنش����ین ده‌یهێنێت‌و خه‌ونی ش����ڤان پاڵه‌وانی فیلمه‌كه ده‌خاته‌ڕو بۆ رزگارب����ون له‌داب‌و نه‌ریت����ی گوندییانه‌ی خانه‌واده‌كه‌ی‌و هه‌وڵدان����ی بۆ ئهوهی له‌گه‌ڵ دۆخی ئه‌و كۆمه‌ڵگه نوێیه‌ی ش����اری ئه‌نقه‌ره خ����ۆی بگونجێنێ����ت ،ب����ه‌اڵم دوات����ر هه‌مو خه‌ونه‌كانی هه‌ڵده‌وه‌رێت‌و ده‌خرێته زیندان. ل����هو بارهیهوه ش����ڤان ده‌ڵێ"ئ����ه‌م ژیانه كه‌ڵكی گوزه‌ران����ی نه‌ماوه ،له‌هه‌مو الیه‌كه‌وه تراكتۆر ده‌بینرێ‌‌و بست به‌بست ده‌كێڵێ‌‌و رۆژ به‌ڕۆژ له‌وه‌ڕگاو پ����اوان كه‌مده‌كاته‌وه .به‌الی شڤان-هوه ته‌نها چاره ره‌وكردنه بهرهو شار، بۆ گ����ه‌ڕان به‌دوای كاردا ،به‌بێ ئهوهی بزانێ له‌شاردا چه‌ند یاسای ره‌ق‌و توند هه‌یه. یه‌ڵم����از گۆن����ای ئه‌كت����هرو نوس����هرو ده‌رهێنه‌رێكی به‌ناوبانگ����ی جیهانییه ،له1ی نیسانی 1937له‌شاری سفیریك له‌دایكبوه‌‌و له 9ی ئه‌یلولی 1984كۆچی دوایی كردوه. كاروانی هونه‌ری خۆی له‌ساڵی 1959وه‌ك ئه‌كته‌ر ده‌ستپێكرد‌و له 114فیلمی سینه‌مایی نواندن����ی كردوهو س����یناریۆی ب����ۆ 64فیلم نوسیوه‌‌و له‌نێوان سااڵنی 26 ،1983-1966 فیلمی ده‌رهێنا. هه‌رچی زه‌ك����ی ئۆكتان ده‌رهێنه‌ری فیلمی (مێگ����ه‌ل)ه ،له‌دایكب����وی 4ی ئابی 1941ی شاری ئه‌سته‌نبوڵه‌‌و له‌نێوان سااڵنی -1963 32 ، 2006فیلم����ی س����ینه‌مایی ده‌رهێناوه، له‌فیلمه‌كانی تری :فۆرگۆن ،1973حه‌سره‌ت ،1974دوژم����ن ،1982یوكس����ول ،1986 غولوم .2002
نه‌‌هه‌‌نگ لەم���ڕۆدا دورکەوە لەدروس���تبونی کێش���ەو گرفت‌و تێکچ���ون لەگەڵ هاوپیش���ەکانت ی���ان لەگ���ەڵ کڕیارەکان.
10
س ی ح ر ی ج و ا ن ی ئۆفەری تایبەت
rangalayawene@gmail.com
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
لەسەنتەریی میدیكالەوە پاکێجی یەكەم 290,000دینار
.١یەک جەلسەی لەیزەر بۆ البردنی مووی هەمو دەمووچاو. .٢یەک جەلسەی لەیزەر بۆ البردنی مووی .Axilla & Bikini .٣یەک جەلسەی توندکردنەوە یان رونکردنەوەی پێست بۆ دەموچاو بەئامێری لەیزەری IPLیان .RF .٤یەک جەلسەی ( )detoxilifeبۆ البردنی ژەهری کۆبووەوەی ناو لەش. .٥یەک جەلسەی مەساج‌و نوێکردنەوەی پێست بە بەکارهێنانی مۆمی تواوە. .6کرێمێک لە جۆری ()simpleی بەریتانی بۆ نەرمکردن و گەنجکردنەوەی پێست.
پاکێجی دوەم 325,000دینار .١یەک جەلسەی لەیزەر بۆ البردنی موی هەمو دەموچاو. .٢یەك جەلسەی پالزما بۆ كۆی دەموچاو بۆ گەنجكردنەوەی پێست. .٣یەک جەلسەی پاککردنەوەی دەموچاو بەئامێری (هایدرۆفیشیاڵ) و کرێمی تایبەت. .٤کرێمێک لەجۆری ()simpleی بەریتانی بۆ نەرمکردن‌و گەنجکردنەوەی پێست.
پاکێجی سێیەم 585,000دینار .١یەک جەلسەی لەیزەری البردنی موو ( )Full bodyبۆ کۆی جەستە. .٢یەک جەلسەی پاککردنەوەی دەموچاو بەئامێری (هایدرۆفیشیاڵ) و کرێمی تایبەت. .٣یەک جەلسەی توندکردنەوە یان رونکردنەوەی پێست بۆ دەموچاو بەئامێری لەیزەری IPLیان .RF .٤یەک جەلسەی (مینزۆ سیراپی) بۆ گەنجکردنەوەی پێست یان البردنی پەڵە بەئامێری (.) Derma roller .٥یەک جەلسەی ( )detoxilifeبۆ البردنی ژەهری کۆبووەوەی ناو لەش. بو زانیاری زیاتر دەتوانن پەیوەندیمان پێوە بكەن بەژمارە07706581971 : یان سەردانمان بكەن بۆ :سلێمانی -بەختیاری -بەرامبەر ساڵۆن ئەستەنبوڵ. ناونیش���ان :به‌ختیاری -شه‌قامی س���ه‌ره‌كی به‌رامبه‌ری سالۆن ئه‌سته‌مبوڵ
ژماره ته‌له‌فۆنی 0533183536 - 07706581971 فه‌یسبوكmedicalclinicsuly :
ره‌نگاڵه
لەفیلمێکی کوردیدا ئاسامن هەنسک دەدات
فیلمی هه‌نس���كی ئاسمان ،فیلمێكی درێ���ژه ،ك���ه زیات���ر له 4مان���گ ب ه ستافێكی 75كه‌سی ،كاری وێنه‌گرتنی له‌هه‌رێمی كوردستان ده‌ستپێكرد. فیلمه‌ك���ه له‌س���یناریۆو ده‌رهێنانی هونه‌رمه‌ند ش���ه‌هرام قادره‌‌و له‌باره‌ی چیرۆك���ی فیلمه‌ك���هو له‌لێدوانێك���ی به‌ئاوێن���هی راگه‌یان���د "فیلمه‌كه باس له‌هه‌ستی به‌ره‌نگاربونه‌وه‌و به‌رخۆدانی هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان له‌ساڵی 1975تاوه‌كو شه‌ڕی ئێستا دژ به‌داعش ده‌كات". وتیشی"بڕیاره یه‌كه‌مین نمایشی ئه‌م فیلمه له‌سینه‌ماكانی كوردستان بێت". شه‌هرام قادر ئاماژه بهوه ده‌كات كه "فیلمی سینه‌مایی (هه‌نسكی ئاسمان) باس���ێكی مێژویی س���ااڵنی شۆڕش���ی 1975و هه‌س���تی به‌ره‌نگاربون���هوهو به‌رخۆدان���ی هێ���زی پێش���مه‌رگه‌ی كوردستان ده‌خاته‌ڕو". وتیشی"ستافی فیلمه‌كه هه‌مویان به گ���وڕو تینێكی زۆره‌وه له‌ژێر تیش���كی گه‌رمی خۆر له‌كاركردن به‌رده‌وامبون، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا ده‌یان پێش���مهرگهو خه‌ڵك���ی ناوچه‌كه خۆبه‌خش���انه له‌م فیلمه‌دا كاریان كرد". ئه‌و جه‌غت له‌س���ه‌ر ئهوه دهكاتهوه كه "چیرۆكی فیلمه‌كه ل ه چه‌ند به‌شێك پێكدێت به‌شێكی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و به‌شێكی مێژویی‌و سیاسی ئێستا نیشانده‌دات، هاوكات ئێمه‌ش ده‌مانه‌وێت یه‌كه‌مجار بینه‌ری كورد له‌سینه‌ماكانی كوردستان بیبینێت". شه‌هرام قادر ئاماژه‌ش بهوه ده‌كات كه فیلمه‌كه‌ی له‌الیه‌ن كه‌رتی تایبه‌ته‌وه به‌رهه‌مده‌هێنرێ���تو له‌وباره‌ی���هوه وتی"فیلمه‌كه له‌الیه‌ن كه‌رتی تایبه‌ته‌وه به‌رهه‌مدێ���تو ره‌ش���وان ئیبراهی���م‌و راژان عه‌زیز به‌رهه‌مهێنه‌ری س���ه‌ره‌كی فیلمه‌كه‌ن". وتیش���ی"فیلمه‌كه ئێس���تا له‌قۆناغی مۆنتاژدای���هو كاری مۆنتاژه‌ك���هی بهش���ێكی له‌واڵتی س���وید‌و به‌شه‌كه‌ی تری له‌كوردستان ،جێبه‌جێده‌كرێت".
45ساڵه له‌گه‌ڵ جوچكه‌دا ژیان به‌سه‌ر ده‌بات جه ئا :مه‌زهه‌ر كه‌ریم حه‌یده‌ر تۆفیق كه له‌شارۆچكه‌ی پێنجوێن نیشته‌جێیه ،ئاماژه بهوه ده‌كات "له‌ته‌مه‌نی شه‌ش ساڵیه‌وه جوچكهو مریشك‌و كه‌ڵه‌شێری هه‌بوه‌‌و به‌رده‌وام بوه‌ته مایه‌ی بژێوی ژیانی". ئ����هو ده‌ڵێت" تام����ن بمێنم ده‌بێ����ت جوچكه‌ش له‌ماڵم����دا بێت .ئ����هوه تاكه س����ه‌رچاوه‌ی داهاتی رۆژانه‌ی خێزانه‌كه‌مه". حه‌ی����ده‌ر تۆفیق به‌ده‌م كاره‌كه‌یه‌وه كه خه‌ریكی پێدانی عه‌له‌ف بو به‌جوچكه‌كانی له‌قه‌راغ شه‌قامێكی قه‌ره‌باڵغ����ی ن����او پێنجوێن����دا ،وتی"به‌خێوكردنی جوچكهو مریش����كو كه‌ڵه‌ش����ێر وه‌ك هیوایه‌تێكی ژیان سه‌یرده‌كه‌م". وتیشی"له‌منداڵیه‌وه ئهوه كاری منه‌و داهاتێكی باش����م پێ یه‌یداكردوه‌‌و رۆژان����ه خه‌ڵكانێكی زۆر له‌گونده‌كان����ی ئه‌م ناوچه‌ی����هو پێنجوێن دێنه الم بۆكڕینی جوچكهو كه‌ڵه‌شێر". ئه‌و جه‌غت له‌س����ه‌ر ئهوه دهكاتهوه كه "تا مردن ب����ه‌رده‌وام ده‌ب����م له‌كاره‌كه‌م‌و ه����ه‌ر له‌منداڵیه‌وه س����ه‌رچاوه‌ی بژێوی ژیانم بوهو به‌وكاره ژن‌و ماڵو منداڵه‌كه‌م به‌خێو ده‌كه‌م". ناوبراو باس����ی له‌وه‌ش����كرد "رۆژان����ه كڕیارێكی زۆرم ههیهو ئه‌وكه‌س����انه‌ی ك����ه دێنه الم هاواڵتی ده‌ره‌وه‌ی پێنجوێنن‌و ژماره‌یه‌كیان خه‌ڵكی ش����ارو ش����ارۆچكه‌كانی كوردس����تانن وه‌ك سه‌یدس����ادق‌و عه‌ربه‌ت‌و س����لێمانیو هه‌ڵه‌بجه ك����ه كاتێك بێره‌دا تێده‌په‌ڕن ده‌بنه كڕیاری جوچكه‌كانم ". وتیشی"یه‌كه‌م كه‌س����م له‌خێزانه‌كه‌مدا ئه‌م كاره ده‌كه‌م‌و هه‌ر له‌منداڵیه‌وه شانسێكی باشم به‌په‌له‌وه‌ر ههبوه به‌تایبه‌تی جوچكهو مریشك‌و كه‌ڵه‌شێر". له‌باره‌ی نرخی جوجكه‌كانی����ش وتی" نرخه‌كان جی����اوازن‌و نرخی هه‌ر جوتێ����ك جوچكه له‌نێوان حه‌وت بۆ ده هه‌زار دیناردایه".
کاوڕ پێدەچێت لەمڕۆدا هەندێک ش���تی پێچەوان���ەی نەرێن���ی روبدات ،زۆر وریابە س���ەبارەت بەکارکردنت كە لەمەودوا دەیكەیت.
گا
دوانه
هەوڵدەدەیت جێگیربیت لەکارەکەتدا ،سەرەڕای ئاستەنگیەکان لەکارەکەتدا، هیچ ش���تێک لەخۆت ق���ورس مەکەو هەوڵبدە زیاتر داهێنەرانە بیربکەیتەوە بەئارامی چارەسەی بکە .هاوسۆزەکەت تاپێگەت لەدەست نەدەیت .یارمەتی هاوسۆزەکەت بدە. داوای لێبوردنت لێدەکا.
قرژاڵ
وتیشی"س����ااڵنه ژماره‌یه‌كی زۆر مریشك به‌خێو ده‌كه‌م‌و دوات����ر كڕده‌كه‌ون‌و جوچكه‌یان ده‌بێت كه ژماره‌یان چه‌ند سه‌د دانه‌یه‌ك ده‌بێت زۆربه‌ی كاتیش له‌واڵت����ی ئێرانه‌وه ده‌یانهێنمه پێنجوێن‌و به‌خێویان ده‌ك����ه‌م تاماوه‌یه‌ك گهوره ده‌بن كه س����ه‌ره‌تا زۆر بچوكن ی����ان له‌ڕێگه‌ی ئامێری هێلكه‌كردن ده‌كرێن به‌جوچكه". حه‌ی����ده‌ر ئاماژه‌ش����ی به‌وه‌ك����رد به‌خێوكردنی په‌ل����ه‌وه‌ر له‌گونده‌كان����ی ناوچ����هی پێنجوێ����ن زۆرگرنگی پێده‌درێت به‌تایبه‌تی جوچك‌و مریشك‌و كه‌ڵه‌ش����ێر‌و قازو قه‌ل كه بۆ گۆشت‌و هێلكه‌كه‌ی‌و جوانی س����ودێكی زۆری����ان لێده‌بینرێت ،به‌جۆرێك هه‌رماڵه‌و ش����وێنی تایبه‌تیان بۆ ئاماده‌كردوه وه‌ك سه‌رچاوه‌یه‌كی ژیانیان سه‌یری ده‌كه‌ن". ده‌رباره‌ی كڕین‌و فڕۆش����تن‌و مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ ئه‌و په‌له‌وه‌ران����ه ،وتی"له‌كۆنه‌وه ژماره‌یه‌كی زۆر له‌هاواڵتیان مامه‌ڵه به‌كڕین‌و فرۆشتنی په‌له‌وه‌ره‌وه ده‌كه‌ن ،ئه‌و كه‌سانه‌ی من مامه‌ڵیان له‌گه‌ڵ ده‌كه‌م خاوه‌ن����ی چه‌ندی����ن كێلگه‌ی گ����ه‌وره‌ی په‌له‌وه‌رن له‌نێوان هه‌رێمی كوردستان‌و ئێراندا مامه‌ڵه‌ی پێوه ده‌ك����ه‌ن وه‌ك س����ه‌رچاوه‌یه‌كی خۆراكی به‌جۆرێك بۆ هه‌ر هێلكه‌یه‌ك پێنج س����ه‌د دین����ار وه‌رده‌گرن دواتری����ش ل����ه‌دوای ب����ون به‌جوچك����ه له‌رێگه‌ی مه‌كین����هوه نرخه‌ك����هی ده‌بێته دو بۆ س����ێ هه‌زار دیناری عێراقی. وتیش����ی"ئه‌م جوچكانه‌ی ئێستا من ده‌یانفڕۆشم ده‌بێ����ت بزانی����ت رۆژان����ه چه‌ند ج����ارو چ جۆره خواردنێكی����ان ئه‌ده‌یتێ .ئه‌گه‌ر ت����ازه له‌هێلكه‌كه تروكاب����ن ده‌بێت هه‌ویریان بدرێت����ێ بۆ ماوه‌ی ده ڕۆژ‌و دوات����ر ده‌بێت گه‌نم یان هه‌رزیان بدرێتی یان عه‌له‌ف‌و شه‌وانه‌ش ده‌بێت شوێنه‌كه‌یان ته‌ڕ نه‌بێت‌و سارد نه‌بێت‌و پێویسته ش����وێنه‌كه‌یان تاریك بێت تاپشوبده‌ن‌و ده‌بێت هه‌فتانه ده‌رمانی پێویستیان بدرێت����ێ تا له‌ئه‌نفلۆنزای باڵنده‌و دانكه‌‌و گۆچبونی په‌له‌كانیان به‌دوربن.
شێر
پێدەچێ���ت لەم���ڕۆدا روبەڕوبونەوەی كارێکی زۆرت بەس���ەردا دەکەوێت‌و چاوەڕواننەک���راو روب���دات‌و گلەی���ی بەزوترین کات بەشی زۆری کارەکەت بکەیت بەهۆی زۆری ئەرکەکانت ،بۆیە ئەنج���ام دەدەیت ،بەاڵم ب���ەردەوام کاری دیکەت بۆ زیاد دەبێت. لەئێستاوە کارەکانت رێكبخە.
فه‌‌ریک هەمو روداوەکان سەبارەت بەکارەکەت لەقازانجی تۆدان‌و پشتگیری دەکرێت لەالیەن ئازیزان‌و هاوپیشەکانت.
بیروڕا
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
birura. awene@gmail. com
سیاسەتو جەنگ ئاراس فەتاح جەن���گ بەمان���ا تیۆرییەک���ەی مان���ای خانەنش���ینکردنی بیرکردنەوەی سیاس���یی نییە .لەدوای تیۆرییەکەی بیریاری ئەڵمانی کالوزەڤیتزەوە ئەوە دەزانین جەنگ کاتێک مەترس���یدارە کە سیاسەت س���نورو رێسا ب���ۆ توندوتیژییەکەی دانەنێت ،ئاراس���تەی سەرەتای دەس���تپێکردنی نەکات‌و بڕیاری کۆتاییەک���ەی النەبێ���ت .هەرکاتێکی���ش جەن���گ ب���و بەکایەی���ەک کە سیاس���ەت نەیتوانی چێوەکان���ی بۆ دیاریبکات ،جڵەو لەدەس���ت دەدات‌و س���ەربەخۆیی خ���ۆی وەردەگرێ���ت .جەنگ س���ەربەخۆیی خۆی کاتێ���ک وەردەگرێ���ت ک���ە کۆنترۆڵکردنی لەدەست سیاسەتدا نەمێنێت .هەرکاتێکیش جەنگ ئ���ەم ڕەهەندەی وەرگ���رت ،دەبێت بە"جەنگێکی ڕەها" .بەم چەشنەش جەنگ لەوەدەردەچێ���ت "درێژکراوەی سیاس���ەت بێت بەکەرەس���ەی تر" ،وەک���و کالوزەڤیتز پێناس���یدەکات ،بەڵکو دەبێ���ت بەجەنگی ڕەهاو ش���ەڕی گش���ت دژ بەگش���ت .واتە یاساو رێس���ا دەدرێتە دەست هێزو چەک، جیاوازییەک لەنێوان دیلی جەنگ‌و دۆژمندا نامێنێت‌و هەمو حەرامێک لەنێوان خەڵکی مەدەنیی‌و س���ەربازدا هەڵدەگیردرێت ،بەم چەشنەش مەس���افەیەک لەنێوان ئامانجی سەربازیی‌و مەدەنییدا ناهێڵرێتەوە. کالوزەڤیتز جگە لەو پێناسە بەناوبانگەی بۆ جەنگ ،پێناس���ی جەنگمان بۆ سادەتر دەکات���ەوەو بە"کردەیەک���ی توندوتیژانە" ب���ۆ گەیش���تن بەئامانجێک���ی سیاس���یی، لەقەڵەمیدەدات .ئ���ەو ڕای وایە کە جەنگ کۆتاییهێنان���ە بەتوندوتوتیژی���ی لەڕێگای بەکارهێنانی توندوتیژییەوە .جەنگ الی ئەم بیرمەندە خەسڵەتێکی حەربایی هەیە ،واتە وێنەی خۆی دەگۆڕێت ،خۆی دەگونجێنێت لەگەڵ پێ���دراوە جوگرافیی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و کولتوریی���ەکان .ئەو ڕای وایە پرنس���یپی جەنگ لەڕس���تەیەکدا کۆدەکرێتەوە"تاوەکو من نەیارەک���ەم ملکەچنەکەم ،دەبێت لەوە بترسم کە ئەو من ملکەچدەکات". بەکورتی���ی ،بۆئ���ەوەی بتوانرێت جەنگ کۆنترۆڵبکرێ���ت ،دەبێ���ت لەژێ���ر بڕیاری سیاس���ەتدا بێ���ت .هەرکاتێ���ک جەن���گ درێژکراوەی سیاس���ەت بو بەکەرەس���ەی تر ،مانای ئەوەیە کە ئامانجێکی سیاس���یی دیاریکراو ،س���ەرەتایەک بۆ دەستپێکردنی جەن���گو کۆتایی���ەک ب���ۆ ئ���ەم ک���ردەی توندوتیژییە هەیە .بەمچەش���نە جەنگ الی کالوزەڤیتز دۆخێکی پارادۆکس���ە ،چونکە لەڕێ���گای توندوتیژییەوە دەبێت بەهەڵگری پەیامی دامەزراندنەوەی ئاش���تیی ،چونکە ب���راوەو دۆڕاوی تێدای���ە .الیەن���ی ب���راوە دەتوانێت الیەنی دۆڕاو ملکەچبکات‌و ئیمالی سیاسەتی کۆمەڵگای دوای جەنگی پێبکات ک���ە لەئیمزاکردن���ی پەیمانێکی ئاش���تییدا بەرجەس���تەدەبێت .لەم پەیمانەشدا رێساو مەرجەکانی خۆی بەس���ەر ب���ەرەی نەیاردا دەس���ەپێنێت .هەرچی"جەنگ���ی نوێ"یان "جەنگی دژ بەتیرۆر"ە دانوس���تاندنی تێدا نییە ،چونکە جەنگێک���ی ڕەهایە .ئامانجی تیرۆر ملکەچکردنی بەرامبەر نییە لەکۆتایی
جەنگدا ،بەڵکو تێکشاندنی ڕەهای بەرامبەرە لەبەردەوامیی جەنگدا. س���ەرەڕای ئ���ەوەی مش���تومڕێکی زۆر لەس���ەر تیۆرییەک���ەی ئ���ەم جەنگناس���ە هەی���ە ،ک���ە ئێ���رە جێ���گای ڕاڤەکردنی نیی���ە ،ب���ەاڵم گەر ئ���ەم دەس���تپێکە زۆر سەرەتاییەی فەلسەفەی جەنگەکەی بکەین بەدەروازەی���ەک ب���ۆ خوێندن���ەوەی دۆخی ئێستامان‌و ئۆپەراسیۆنی کۆنترۆڵکردنەوەی موس���ڵو روداوەکەی کەرک���وک ،دەگەینە دەرئەنجامێکی مەترسیدار ،چونکە ئەوەی ئێستا رودەدات ،دو رەهەندی هەیە. رەهەندی یەکەم :ونبونی دیدگای سیاسیی بۆئ���ەوەی لەعێراقدا لەمێ���ژوی جەنگ‌و سیاس���ەت تێبگەین ،دەبێت بگەڕێینەوە بۆ پەیوەن���دی نێوان دەوڵ���ەت‌و کۆمەڵگا .بۆ ئەم مەبەستەش زۆر بەکورتی بیروبۆچونی خ���ۆم لەتێزێک���دا چڕدەکەم���ەوە :مێژوی سیاسیی لەعێراقدا ئەو ڕاستییەی سەلماند کە ن���ە دەوڵ���ەت دەتوانێ���ت جارێکی تر کۆمەڵگاو نەتەوەیەکی یەکگرتوی عێراقیی دروس���تبکات‌و نە کۆمەڵگا پارچەپارچەبو و ناکۆکەکەش���ی دەتوانێ���ت دەوڵەتێک���ی مەرکەزیی هاوبەش ب���ۆ هەمو پێکهاتەکان قبوڵبکات .پرس���یارە س���اکارەکە ئەوەیە: کورد دوای پرس���ی موسڵ دەکەوێتە کوێی ئەم هاوکێشەیە؟ بارزانی دوای نەمانی هیچ شەرعییەتێکی سیاسیی‌و یاس���ایی بۆ سەرۆکایەتییەکەی، بڕیاری دا تاوەکو دەوڵەت دروس���تنەکات، واز لەکورس���ی دەس���ەاڵت نەهێنێت .بەم بڕیارە نابەرپرسانەشی گەورەترین کێشەی سیاسیی‌و قەیرانی ئابوریو فەوزای ئیداریی لەمێژوی واڵتەکەیدا بەرهەمهێنا .ئێس���تاش پاش ملکەچکردنی بۆ فشارە سیاسییەکانی ئەمری���کاو دەوڵەت���ە زلهێ���زە ناوچەیی‌و جیهانیی���ەکان‌و پ���اش فش���اری قەیران���ە ئابوریی‌و داراییەکانی کوردس���تان لەناوەوە کە خۆیو برازاکەی بەرهەمهێنەری یەکەمی ب���ون ،بڕیاری داوە لەب���ری ئەو دەوڵەتەی ک���ە پەیمان���ی ڕاگەیاندنی داب���و ،خوێنی پێشمەرگەو سەربازی عێراقی تێکەڵبکات، بۆ دروستکردنەوەی سەروەرێتیی دەوڵەتی عێراق. تێگەیش���تن ل���ەو تێ���زەی کالوزەڤیتز ک���ە جەن���گ بەبونەوەرێکی حەربائاس���ا لەقەڵەم���دەدات ،مان���ای ئ���ەوە نییە کە سیاس���ەتیش حەربائاس���ایە .بنبەس���تی سیاس���ەتی کوردیی بەگش���تیی‌و کێشەی سیاسەتی پارتیی بەتایبەت ئەوەیە ،لەبری ئەوەی لەجەنگدا وەکو کایەیەکی حەربائاسا هەڵس���وکەوتبکات ،سیاس���ەتی ک���ردوە بەحەربا .کاتێکیش سیاس���ەت حەربائاسا بو ،مانای ئەوەیە کە بەپێی بەرژەوەندییە هەنوکەییەکان بەرەکانی دۆس���تو دوژمن دەگۆڕدرێ���ت ،بەپێی قەیران‌و فش���ارەکان ئامانجە سیاسییەکان دەس���تکاریدەکرێن‌و بەپێی حەزی س���ەرۆکیش دوژمن‌و دۆست دیاریدەکرێ���ن .وەهم���ی ئیمپراتۆرییەت���ە سیاس���ییەکەی بارزان���یو ملمالن���ێ س���یزیفییەکانی هێزەکان���ی ت���ر لەگەڵیدا لەس���ەر پرسی کورس���ییەکەی ،دۆخێکیان ب���ۆ کوردس���تان خوڵقاند کە لەباش���ترین حاڵەتدا گەر س���ەرکەوتنی س���ەربازییش بەدەس���تبهێنرێت ،ئەگەری ئاش���بەتاڵێکی سیاس���یی لەوێن���ەی ٧٤فەراهەمدەکات. هەرئەمەش���ە مەترسیی ئەوە دروستدەکات کە جەن���گ لەکۆمەڵگای ئێم���ەدا کۆتایی پێنەی���ەت ،چونکە جەنگ ب���ۆ ئەم هێزانە درێژکراوەی سیاسەت نییە بەکەرەسەی تر، بەڵکو هاوکێشەکە هەڵگێڕاوەتەوەو سیاسەت ب���وە بەدرێژک���راوەی جەنگ���ی مانەوەیان لەمەرکەزی دەسەاڵت .تاوەکو ئەم سیاسەتە خودئەڤینی���یو حەربائاس���ایەش هەبێت، جەنگ‌و نائارامیی سیاس���یی‌و کۆمەاڵیەتیی بەردەوامدەبێ���ت ،چونک���ە بەردەوامی���ی
جەن���گ چەن���دە زەمانەت���ی بەردەوامیی تاکدەسەاڵتی‌و تاکسەرۆکایەتیی بارزانییە، هێندەش نیش���اندەری نابەرپرس���یارێتی‌و دەستەپاچەیی هێزەکانی ترە لەدۆزینەوەی دەریچەیەکی دیموکراسیی‌و عەقاڵنی. ئەو س���ەرکردەو سیاس���ەتمەدارانەی کە ئێس���تا نەخش���ەی جەنگ لەکوردس���تاندا دیاریدەک���ەن ،هی���چ دیدگایەک���ی ڕون‌و دەس���تکەوتێکی سیاس���ییان ب���ۆ بڕیاری بەش���داریکردنی ک���ورد لەجەنگی موس���ڵ پێ نییە .جگ���ە لەپروپاگەن���دەی دەنگی ناسازی دەهۆڵی دڕاوی دەوڵەت ،هیچ وێناو دەس���تکەوتێکی سیاس���یی کۆنکرێتیان بۆ گەلەکەیان ئاشکرا نەکردوە ،تاوەکو بزانرێت بۆچی خوێن دەڕێژرێت‌و بەهای ئەم خوێنە چیی���ە؟ کەی جەنگ کۆتای���ی دێت‌و چۆن کۆمەڵگا ئارامیی بۆ دەگەڕێتەوە؟ دوژمن‌و نەیارەکانم���ان کێن‌و لەس���ەر چ بناغەیەک دۆس���تو هاوپەیمان���ەکان دیاریدەکرێ���ن؟ هتد... هەرکەسێک دو چاوی هەبێت ڕاستییەکی مەترس���یدار دەبینێ���ت ،ئەوی���ش ئەوەیە: ئ���ەم هێ���زو بەرپرس���انەی هەرێ���م ئ���ەم جەنگەیان کردوە بەجەنگێکی شەخس���یی کە س���ەرکەوتنەکانی خۆی���ان دەیچننەوەو ژان‌و شکستەکانیش���ی بۆ خەڵکی مەدەنیی کوردس���تان دەمێنێت���ەوە .س���ااڵنێکە حوکمڕانێتییەکیان نیش���انی دەرەوە دا کە نەک هەر فاش���یلە لەبەڕێوەبردنی ناوەوەی واڵت ،بەڵکو ناکۆکییە ناوخۆییەکانیش���یان ب���ۆ چاودێرانی بیانی بوەت���ە هۆکارێک کە دروستکردنی کیانی کوردی وەکو فاکتەرێک بۆ ئاڵۆزیی‌و پش���ێویی زیاتر لەسیستەمی ئیقلیمیی���دا ببین���ن .هەرکەس���ێکیش لەن���اوەوە ڕەخنەی���ان بکات ،ی���ان بەدڵی ئەوان باس���ی سیاس���ەت‌و نەبەردییەکانی جەن���گو ستاییش���ی فەرمان���دەی جەنگ ن���ەکات ،دەکرێ���ت بەتاب���وڕی پێنج���ەم‌و مافی قس���ەکردن‌و ڕوماڵکردنی ڕوداوەکانی لێدەسەنرێتەوە .بێبەریکردنی سێ دەزگای تەلەفیزیۆن���ی گەورەی حیزب���یو ئەهلیی لەکوردستان بۆ ڕوماڵکردنی ئۆپەراسیۆنی موس���ڵ ،جگە لەبەشەخسەنەکردنی جەنگ ب���ۆ میدیاییەکانی پارتی‌و دروس���تکردنی سانس���ۆرو تەعتیمێک���ی میدیای���ی ،هیچ شیکارێکی تر هەڵناگرێت .تەخوینکردنی ئەو ڕۆژنامەنوس‌و نوسەرانەی کە بیر لەدواڕۆژی واڵت دەکەنەوەو ڕەهەندە مەترسیدارەکانی ئەم سیاس���ەت‌و جەنگە نیشاندەدەن ،جگە لەتیرۆری ئازادیی‌و کوش���تنی بیرکردنەوە لەالیەن قەناسبەدەس���تەکانی سیاس���ەت، هیچی تر نییە .پرسیارەکە زۆر بەسادەیی ئەوەیە :کێ بێڕێزی بەرامبەر بەپێشمەرگە دەکات ک���ە ٢٥س���اڵە دەزگاکەی نەکراوە بەهێزێکی نیشتیمانیی ،بەڵکو دابەشکراوە بەس���ەر چەندین کایەی دەسەاڵتی لۆکاڵیی فاڵن‌و فیس���ار حی���زب‌و س���ەرکردە؟ کێن ئەوان���ەی بێڕێزیی بەرامبەر بەپێش���مەرگە دەک���ەن؟ ئایا ئەوانەن ک���ە موچەی ژیانی پێشمەرگەیان بۆ دابینناکرێت یان ئەوانەن کە باسی کەرامەتش���کاوییان دەکەن؟ کێ بێڕێزی بەرامبەر بەئینس���انی ئێمە دەکات! ئەوانەن کە بەرگریی لەمافە سەرەتاییەکانی دەکەن‌و هەمو ئەو گەندەڵییانە هەڵدەدەنەوە ک���ە کۆمەڵگای ئێمەی ش���ەتەک‌و هەپرون کردوە ،یان ئەوانەن کە کۆمەڵگای ئێمەیان دابەش���کردوە بەس���ەر دو نەتەوەی هەژارو دەوڵەمەند؟ رەهەندی دوهەم :شوناسی کورد لەنێوان بکەرێکی سیاسیی‌و جەنگاوەردا بۆ تێگەیش���تن لەم ڕەهەن���دەش دەبێت بەدوای وەاڵمی ئەم پرس���یارەدا بگەڕێین: ئایا کورد بکەرێکی سیاس���یی ناو جەنگی دژ بەتی���رۆرە ،یان بکەرێک���ی جەنگاوەری شەڕێکی گەورەی جیۆسیاسیی‌و پاراستنی هەیمەنەو بەرژەوەندی���ی ئابوریی‌و ئەتنی‌و
میدیاکانیش بەهی پارتی‌و دەرەوەی پارتییەوە لەپێشبڕکێی ئەوەدان کامیان زیندوتر خێراتر توندوتیژیی دەهێنێتە ناو ژوری ماڵی هاواڵتیان‌و وەحشەتی جەنگ بەئاساییدەکەنەوەو کامیشیان دەبێت بەسەرچاوەی میدیا جیهانییەکان تائیفییە ناکۆکەکانە لەناوچەکەدا؟ ب���ۆ وەاڵمی ئ���ەم پرس���یارەش دەبێت هێم���ا ب���ۆ دو پێش���هات بکەی���ن تاوەکو وێنەکەمان زیاتر بۆ ڕونبێتەوە .پێش���هاتی یەکەمیان بریتیی���ە لەملکەچکردنی بارزانی بۆ مەرج‌و فش���ارەکانی ئەمریکاو شکاندنی غرورە سیاس���ییەکەی‌و ناردن���ی بۆ بەغدا ک���ە بەش���ێکی بریتیبو لەبەش���داریکردنی بێپێش���مەرج‌و ڕاس���تەوخۆ لەئۆپەراسیۆنی موس���ڵو دروس���تکردنی هەماهەنگی���ی لەنێوان لەش���کری عێراقی‌و پێشمەرگە بۆ کۆنترۆڵکردنەوەی موسڵ پێش هەڵبژاردنی ئەمری���کا .وەک���و بینیم���ان ترۆپکی ئەم هەماهەنگییە بێ مەرجە سیاسییە گەیشتە ئاس���تێک کە بارزانی باس لەتێکەاڵوبونی خوێنی پێش���مەرگەو س���ەربازی عێراقیی بکات .بەشەکەی تریشیان گفتوگۆکردن بو لەسەر میکانیزمی کۆمەککردنی سیستەمی داوەش���اوی دارایی کوردستان‌و بێدەنگبون بو لەگوتاری دەوڵەت‌و تائاستی قسەکردن لەس���ەرئەوەی کە "کوردستان بۆ دەوڵەتی عێراق قواڵییەکی ستراتیژیی هەیە". پێش���هاتی دوهەمیش���یان بریتیی���ە لەبەش���داریپێنەکردنی پارت���یو بارزان���ی لەکۆنفرانس���ی "ئامادەکاری ب���ۆ ئایندەی سیاس���یی موسڵ"و حیس���اب بۆ نەکردنی ک���ورد وەک���و هێزێک���ی سیاس���یی ن���او هاوکێشەکانی نەخشەسازیی دوای جەنگ، کە بەسەرپەرش���تیی فەڕەنساو عێراق‌و بە بەشداریی 20واڵت بەڕێوەچو. لەپاش ئەم پێش���هاتانەو ڕوتکردنەوەی کورد لەبکەرێکی سیاس���ییەوە بۆ بکەرێکی جەنگاوەر ،دەبێت بگەینە ئەو دەرئەنجامە مەترسیدارەی کە گەمەکەرە سەرەکییەکان هیچ مەبەستیان نییە کورد بکەن بەبکەرێکی سیاس���یی بۆ پڕکردنەوەی ئەو بۆش���ایییە گەورەیەی کە ل���ەدوای کۆنترۆڵکردنەوەی موسڵ دروس���تدەبێت .هەمو هێماکان ئەو ڕاس���تییەمان بۆدەردەخەن کە کورد وەکو زارێکی ناو گەمە گەورەکە مامەڵەی لەتەکدا دەکرێت‌و وەکو هێزێکی لۆکاڵییش لەو جەنگە ناوچەیی‌و نێودەوڵەتییەدا بەکاردەهێنرێت
ک���ە ئامانج���ە سیاس���ییەکانی گەلی کورد نایچنێتەوە ،بەڵک���و هێزو الیەنی تر تیایدا سودمەند دەبن .لەم سۆنگەیەشەوە یەکێک لەس���یناریۆکان بریتیی���ە لەس���ەرهەڵدانی ملمالنێیەکی ئیقلیمی���ی توندو دورودرێژی نێوان تورکیاو ئێران لەس���ەر دابەشکردنی زۆنی دەس���ەاڵت لەقۆناغ���ی دوای داعش. یەکێک لەئەگەرەکانی ئەم س���یناریۆیەش بریتییە لەدۆزینەوەی دۆس���تی لۆکاڵی بۆ کردن���ی هەرێمی کوردس���تان بە بەش���ێک لەنوێکردنەوەی پرۆژەی ویالیەتی موس���ڵو جێبەجێکردن���ی خەون���ە س���وڵتانییەکەی ئ���ەردۆگان لەناوچەکەو ڕازیب���ون بەوەی هەرێمی کوردس���تان یان بەش���ێکی ببێت بەقوبرس���ێکی خ���واروی ژێ���ر ڕەحمەتی هەیمەن���ەی تورکی���ی .دی���ارە نهێنییەکی سیاسیی نوێ ئاشکرا ناکەین ،کاتێک بڵێین تاکە دۆس���تێکی ڕاستەقینەی ئەردۆگانیش ب���ۆ ئەجێنداکانی قۆناغ���ی"دوای ـ داعش" لەناوچەکەدا بەپلەی یەکەم بارزانی‌و خەونە س���وڵتانییەکانی هەردوکیانە لەدو ئاستی جیاواز. کەرکوک لەناوچەی جێناکۆکەوە بۆ پایتەختی بەرگریی هاوش���ان بەئۆپەراسیۆنی موسڵ ،دەبێت وەاڵمی ئەو پرسیارە هەنوکەییە بدەینەوەو بپرس���ین :ئای���ا ڕوداوەک���ەی کەرک���وک دەکەوێتە کوێی ئەم هاوکێش���ەیەوە؟ تێزی ئەم بەشەش���م بەمچەش���نە چڕدەکەمەوە: ئ���ەوەی لەکەرکوکدا ڕویدا کەوتنی ش���اری موس���ڵمان بە3Dبیردەخاتەوەو حیکایەتی شەنگالیشمان بەگوێچکەدا دەچرپێنێت. بەبۆچونی كالوزەڤیت���ز ،بۆئەوەی باس لەجەنگ بكەین ،دەبێت پێشبینی هەندێك ڕەهەن���د بكەین كە ئاراس���تەكانی جەنگ‌و دەرئەنجامەكان���ی لەدوتوێی���ەوە گۆڕانیان بەس���ەردا دێت .كالوزەڤیتز ئەو فاكتەرانە لەژێ���ر زاراوەی " "Friktionك���ە بەمانای لێكخش���ان "احتكاك" دێت ،ناودێڕدەكات. هەمو لێكخش���انێك لەپرۆسەی شەڕکردندا ڕەهەندێکی نێگەتیڤی بۆ سەر دەرئەنجامی جەنگ هەی���ە ،چونکە ب���ەڕای کالوزەڤیتز پرۆسەی لێکخش���ان مانای كەمكردنەوەی وزەیە لەكاتی شەڕكردندا .بۆ نمونە گرفتی لۆگیس���تی ،ی���ان كەمیی زانیاری لەس���ەر دوژمن ،گۆڕانی ئاوهەوا ،ناوچەی سەخت، نەبونی دیس���پلین‌و ناتەواوی لەڕێكخستن‌و هت���د ،ئەمان���ە هەم���وی ب���ۆ كالوزەڤیتز فاکتەری " "Friktionلێكخشانن كە جەنگ خاودەكەنەوەو دەبنە هۆكاری ئەوەی جەنگی ڕاس���تەقینە لەگەڵ ئەو پالنە تیۆرییەی كە لەسەر كاغەز بۆی دانراوە ،دو شتی جیاواز بێت( .بڕوان���ە وتارەکەم بەناوی "چەمکی جەنگ لەنێوان تیۆرییەک���ەی کالوزەڤیتزو سەردەمی داوەش���انی دەوڵەت" لەگۆڤاری سەردەمی رەخنە ،ژمارە ،4ساڵی )2006 ئ���ەوەی لەکەرکوک���دا ڕوی���دا تەنه���ا س���ەرهەڵدانی فاکت���ەری ""Friktion ی���ان لێکخش���اندن نەبو لەجەنگ���دا .واتە ئۆپەراسیۆنەکەی داعش لەکەرکوک بەتەنها س���ەرقاڵکردنی هێزەکانی پش���تەوە نەبو بەجەنگێک���ی الوەکیی ،بۆئ���ەوەی ئامانجە سەرەکییەکە لەیادبچێتەوەو پێشڕەوییەکانی جەنگ���ی کونترۆڵکردن���ەوەی موس���ڵ خاوبکاتەوە ،یان بەتەنها نەبونی دیسپلین‌و فەوزای خۆڕێکخستن‌و پاشەگەردانی نەبو بۆ روبەڕوبونەوەی خۆکوژەکانی داعش ،بەڵکو لەهەمانکات���دا تەنها کەوتنێکی سیاس���یی وەحش���ەتناک بو ب���ۆ خەڵکی ش���ارەکەو ناوچەک���ە ک���ە دوای ئ���ەو ڕوداوە بەکردار خۆی کرد بەپایتەخت���ی بەرگریی هەرێمی کوردستان .یەک سەرکردەی ڕابەڕانی ئەم جەنگەی موس���ڵ نەک تەنه���ا لەبەرەکانی شەڕی ناو ش���اری کەرکوک دەرنەکەوتن‌و النیکەم وەک���و پش���تیوانییەکی ڕەمزیش
13
خۆیان بەخەڵکی شارەکە نیشاننەدا ،بەڵکو یەک لێدوان���ی رۆژنامەگەرییش���یان نەداو یەک ڕونکردنەوەی ڕەس���می‌و ناڕەسمییش نەخوێندرایەوە .ئەوان ٢٤کاتژمێر فزەیان لێوە نەهات‌و بێدەنگییەکی مەترسییداریان نماییش���کرد ،وەک���ی ئ���ەوەی چاوەڕوانی کەوتن���ی کەرکوکیان کردبێ���ت ،بۆئەوەی دواتر قسەی تێدا بکەن. ئ���ەم پاش���ەگەردانییە س���ەربازیی‌و سیاس���یی‌و ئەمنییەی کەرکوک بەش���ێکی دانەبڕاوی پیادەکردنی پالنی پەلەپڕوزکێی ئۆپەراس���یۆنی موس���ڵە ،چونکە ئاشکرایە کە بەخواس���تو فش���اری ئەمریکا ،پێش کۆنترۆڵکردن���ەوەی ناوچەکانی دەوروبەری کەرکوک ،بڕیاری کۆنترۆڵکردنەوەی موسڵ درا .گ���ەر کۆنتڕۆڵکردن���ەوەی موس���ڵ بۆ هەڵبژاردن���ی ئەمریکا س���امانێکی گەورەی سیاسیی‌و دەستکەوتێکی سەربازیی گەورە بۆ ئۆبام���او کلینت���ۆن دەس���تەبەربکات، ئەوا تەنهاجێهێش���تنی کەرک���وک لەالیەن حوکمڕانانی هەولێرو بارزانییەوە کە ئێستا بەفیعل���یو بەتاکوتەنها بڕیاری سیاس���یی لەهەرێمدا بەدەس���تەوەیە ،چەندە خاڵێکی کوژەری سیاس���یی‌و س���ەربازییە بۆ کورد، هێندەش دەستکەوتێکی گەورەی سەربازیی‌و سیاسییە بۆ کاربەدەستانی تورکیاو عێراق، چونکە فاکت ئەوەیە کە پاراستنی کەرکوک لەدەس���تی هێزە کوردیی���ەکان‌و یەکێتییە بەپلەی یەکەم‌و هەمو شکس���تێکیش مانای بێتوانایی ئەو هێزە ئەمنیی‌و س���ەربازییەیە کە پاراستنی ئەو ش���ارەی بەدەستەوەیە. بۆیە ئ���ەوەی لەکەرکوکدا ڕوی���دا هەوڵێک بو بۆ دوبارەکردنەوەی ئەزمونی موس���ڵو شەنگال لەیەک شاردا. پرسیارێک کە وەکو مستەکۆڵە بەچاوی سیاسەتی کوردییەوە دەمێنێتەوە ئەوەیە کە نە بارزانی‌و نە کابینەی حکومەتی برازاکەی کە وێنەی سیاس���ەتی جەنگ دەنەخشێنن‌و نە کەسێکی تر لەجەنەڕاڵە سیاسییەکانیان ک���ە لەبەرەکان���ی جەنگ���ی موس���ڵدا بە بەردەوام���ی لەشاش���ەی تەلەفیزیۆنەکانی خۆیاندا نماییش���دەکرێن ،لەس���ەرەتاکانی ڕوداوەکەی کەرکوکدا وش���ەیەکیان بەفیڕۆ نەداو دڵۆپە فرمێس���کێکی تیمساحیشیان بۆ ئەو هەمو شەهیدانەی کەرکوک نەڕشت، بەڵک���و دوای ش���ەوو ڕۆژێ���ک لەڕوداوەکە بەیاننامەیەک���ی کۆمیدییمان بینی کە دوای هەشت س���اڵ بیرماندەخاتەوە کە کەسێک هەیە"جێگری س���ەرۆکە"و بەرپرس���یارێتی کونترۆڵکردنەوەی کەرکوکی پێبەخشراوە. هەربۆی���ەش دەزگا میدیاییەکان���ی پارتی باس���یان لە"هێزەکانی کۆس���رەت"دەکرد. دیارە ئەم هەڵسوکەتەی میدیاکانی خۆیان مەترس���یی نییە بۆ ئاساییشی نەتەوەیی‌و شایستەی سزادان نییە کاتێک وەکو خۆیان دەڵێن"،پێشمەرگەی کوردستا"بەچەکداری شەخس���ێک" وێنابکرێت .هەقیقەتە تاڵەکە ئەوەیە ک���ە ئەو ناونانەی میدیاکانی پارتی چەندە لەڕاس���تییەوە نزیکە ،هێندەش ئەو پاساوە ئایدیۆلۆژییانەی پارتی بۆ سزادانی دەزگا میدیاییەکانی تر لەڕاستییەوە دورە. رۆژانە ،چرکەسات بەچرکەسات وێنەکانی بەرەکان���ی جەن���گ دەرخ���واردی خەڵکی مەدەنیی کوردستان دەدرێت ،وەکو ئەوەی لەسەردەمی بەعسدا لە"صور من المعرکة"دا دەمانبین���یو نەبەردەکان���ی بەگەورەترین پاڵەوانێتی مێژوی نوێی نەتەوەو سەرۆکی مێژویی نماییشدەکردو کەسیش نەیدەزانی ئەم هەمو خوێنە بۆ چ ئامانجێکی سیاسیی دەڕێژرێ���ت .میدیاکانی���ش بەه���ی پارتی‌و دەرەوەی پارتییەوە لەپێشبڕکێی ئەوەدان کامی���ان زیندوت���ر خێرات���ر توندوتیژیی دەهێنێت���ە ن���او ژوری ماڵ���ی هاواڵتیان‌و وەحش���ەتی جەن���گ بەئاس���اییدەکەنەوەو کامیش���یان دەبێ���ت بەس���ەرچاوەی میدیا جیهانییەکان.
دوا ی داعش بازاڕی چەک چی لێ بەسەردێت جەالل هۆرێنی
ی بازاڕکردن. چەک‌و برەودان بەسیاسەت ئەو بەپێکەنینەوە دەڵێت: داع���ش تەنی���ا ناویک���ی تازەیە بۆ ش���تێکی کۆن ،کاتێک شتێک کۆن بو سوا بازاڕی نامێنێت ،دەبێ بۆ خاتری بازاڕ پەیداکردن [مارکیتنگ] سەرلەنوێ دروستبکرێتەوە.
ش���ەڕی داع���ش لەموس���ڵو چەند ی دێت ناوچەیەکی عێراق‌و سوریا کۆتای ی ی واڵتان بەاڵم س���یناریۆ بەردەوامەکان ی نایەت، ی چەک کۆتای��� بەرهەمهێن��� ی داعش هێزێکی تر دروس���ت ل���ەدوا ی ئەم بەرپرسە ی وتەکان لەخوێندنەوە دەکرێت بۆ کڕیاری چەکە کۆنەکان. ی ئەمریکیی���ە ئەوەمان بۆ رون دەبێتەوە س���یبل ئەدمون���دز ،بەرپرس���ێک ی ناوەڕاست باشترین شوێنە بۆ ی هەواڵگری ()FBIیە رۆژهەاڵت پێش���وی دەزگا ی ی بەبازاڕکردن ی خواست لەچاوپێکەوتنێک���ی کەناڵی ( )RTدا یەکالکردنەوە ی ی کۆمپانیاکان��� ی چ���ەک ب���ۆ ئ���ەوە دان بەوەدا دەنێت کە داعش مۆدێلێک ی چەک کااڵوشمەکەکانیان ی وەربەهێنان ئەم س���ەردەمەیە بۆ بازاڕپەیداکردن
لەم واڵتانە ساغ بکەنەوە .بەرژەوەندیە ئابوریەکانی پێ بەهێز بکەن‌و چەندین ی ی تر دروس���ت بکرێت لەژێر ناو کەس ی جیاواز. جیاوازو بیروباوەڕ ئەمریکا ل���ەوە باش تێ���دەگات کە ی تێدایە بۆ ی ئیس�ل�ام رێگایەک��� ئاین ئ���ەوەی خەڵک بۆ خۆی رابکێش���ێت‌و هێزی نوێی تێدا دروس���ت بکات ،ئایین ی بکاتە رێگایەک بۆ گەیش���تن بەمەرام ی کە بازاڕکردنە. خۆ ی نێ���وان داع���ش‌و لەش���ەڕ هاوپەیمانێتی���ەکان بە بەه���ای زیاتر
ل���ە 600ملیار دۆالر چەک فرۆش���راوە، ی دروست ی کۆمپانیاکان ئەمریکا لەڕێگا ی کردنی چەک هەمو چەک���ە کۆنەکان ی خس���تە بازاڕو هەندێ چەکی نوێش��� ی ی چ���ەک واڵتان تاقیک���ردەوە ،کڕیار ی رۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت بوون بەتایبەت واڵتە عەرەبیەکان . ی کە لە سیناریۆکەدا روسیا کاتێک زان نیەو کۆمپانیاکانی ئەو واڵتە کە چەک ی کە دروس���ت دەکەن گەیش���تنە ئەو دەبێت روسیا دەور ببینێت لەم شەڕەدا، ی روسیا لەسوریای نێو بۆیە س���ەرۆک ی جەرگەی داعش‌و ملمالنێیەکان دەست ی ی رێگر پێکردو هیچ هێزێکیش نەیتوان
لێ بکات. ی ک���وردەوە گرنگە ئ���ەوەی ب���ەال لەنێوان ئەو ملمالنێیە نێو نەتەوەییەدا ی داعش چ رۆڵێکی هەیەو بێگومان دوا ی لێنایەتەوە ،سونەو موسڵ وەکو خۆ ش���یعە جارێکی تر پێک���ەوە ناتوانن ی ی بکەن .دروستبون لەواڵتێک حکومڕان ی نەتەوەو ی کوردی لەخواس���ت دەوڵەت الیەن���ە سیاس���یەکانی کوردس���تان ی ی لۆژێک دەردەچێت‌و دەبێتە بڕیارێک ی ی کێشە سەردەمیانە بۆ چارسەرکردن ی دەبێتە واڵتان���ی عەرەبی بەتایبەت��� ی سەربازی زلهێزەکان. بنکە
ئەوەی بۆ کورد گرنگە لەو ملمالنێیە نێونەتەوەییەدا چ رۆڵێکی هەیەو بێگومان دوای داعش موسڵ وەکو خۆی لێنایەتەوە
12
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
حاجیەکانی
السڤێگاس
birura. awene@gmail. com
بیروڕا
كه‌ركوك‌و میدیاو ده‌له‌س ه
دالوەر سۆفی ل���ەو رۆژەوە م���رۆڤ س���نگی دایک بەرئ���ەداو زمان���ی ئەپ���ژێ دەبێت���ە بونەوەرێک کە بەردەوام داواو داخوازی هەی���ە ،ئیت���ر داواکاریەکانی لەدایک‌و باوکەوە دەستپێئەکات بۆ دەوروپشت، تائەگاتە خواوەن���دەکان ،بۆیە بەپێی ئاین‌و ئ���ەو ژینگەیەی تی���ا پێئەگات خواو خواوەند ب���ۆ خۆی هەڵئەبژێرێ، لەبەرامبەریش���دا ئەیانپەرس���تێ داوای لەخ���واکان هەی���ە .ئایینەکان‌و پەیامبەرانیش جۆرەه���ا ئەرک‌و نوێژو فەرزو س���ونەت‌و ...تاد ل���ەو ئەرکە ئاینیانەیان کردوەتە پەیڕەو بۆ موریدو ئەوان���ەی ب���اوەڕداری ئاینەکەیان���ن، لەئاینەکاندایەکێ���ک لەزۆرێ���ک لەئەرکەکان���ی خاوەن ب���اوەڕ (حەج) ە هەرچەندە حەج لەئاینی ئیس�ل�امدا ف���ەرزە ،ب���ەاڵم وارێکخ���راوە کە ئەو باوەڕدارانەی ئەو ئەرکە بەجێئەگەیەنن ئەبێت توانای داریی���ان هەبێت ،بەاڵم لەسەدەی بیس���تەمدا بەهۆی ئاسانی هۆکارەکان���ی گواس���تنەوەوە زۆرێ���ک لەموس���ڵمانان ئەم ئەرک���ە جێبەجێ ئەکەن ،هەندێجار خەڵکی کەمتواناش ئەو ئەرکە بەجێئەگەیەنێ یاخود ئەگەر لەوادەی دیاریکراودا نەبێت‌و نەتوانێت ئەوا رێوشوێنی تری بۆ ئەگیرێتە بەر، وە ک ئەوەی لەئاینی ئیسالمدا (عەمرە) دروست بو بەتایبەتی لەم رۆژگارەدا کە ش���ێوەی دیاردەی وەرگرتوە ،هەروەها لەئاین���ی مەس���یحدا چەن���د جۆرێک ل���ەو فەرزان���ە هەیە وەک س���ەردانی (کەنیس���ەی قیام���ە)و (کەنیس���ەی مەهد) کە شێوەی حەجیان وەرگرتوە، لەئاینی جولەکەش���دا ح���ەج هەیە کە سەردانی دیواری پیرۆزە لەئورشه‌لیم. هەرچەن���دە بەپێی هەن���دێ لێکدانەوە حەج جۆرێ���ک لەیارمەتی���دان بوە بۆ دانیشتوانی دەوروبەری ئەوجێگایانەی کە الی باوەڕدارانی ئایینەکان پیرۆزیان هەیە ،تاوەکو لەجێبەجێکردنی ئەرکی حەج���دا حاجیان پارە خ���ەرج بکەن‌و خێرو قوربانی بکەن‌و بەس���ەر خەڵکی ئەو ناوەدا بیبەخشنەوە ،بەاڵم ئەوەی مەبەس���تی ئێمەیە کە ئەمڕۆ سەدەی بیس���تو یەکە ،ئ���ەو واڵتان���ەی ئەو مەزارگایانەی���ان تێکەوت���وە خاوەنی گەورەترین س���امانی نەوت���ی جیهانن بەتایب���ەت واڵتی س���عودیە کە بەهۆی سامانی نەوتەوە یاری بەئابوری جیهان ئەکا ،هەروەها دەستوەردانە کاروباری زۆرێ���ک لەواڵتان���ی تری���ش ،ئ���ەوی رونیشە دەسەاڵتدارانی ئەو دەوڵەتانە پیرۆزیەکانیش���یان خاوەندارێت���ی راگەیان���دوە ،ب���ۆ خەڵەتاندن���ی ئاینپەروەرانی���ش خۆیان بەخزمەتکارو مجەوری ئ���ەو پەرس���تگاو مزگەوتانە لەقەڵەم ئەدەن ،س���ەیرەکە لەوەدایە ئ���ەو دەس���ەاڵتدارو ش���او ش���ازادانە س���ودمەندی یەکەمن لەو خێروبێرەی ئاینپەروەران ئەیبەن���ە واڵتەکەیانەوە، کە رەنگە داهاتێک بێت لەداهاتی نەوت زیاتر بێت‌و ئەگەر رۆژێک لەڕۆژان نەوت کۆتایی بێت ی���ا وزەیەکی تر جێگەی بگرێتەوە ،ئەوا حەج نە کۆتایی هەیەو نە هیچ ش���وێنێکی ت���ر ئەبێتە قیبلەو ن���ەزرگاو پیرۆز ئەکرێ���ت .واتە ئەوان میراتگری س���ەرەکین بێئەوەی لەناخدا خۆیان هیچ رێزێکی���ان هەبێت بۆ ئەو پیرۆزیانە .بگرە باوەڕیشیان پێی نیە،
پێویستە بزانن کە رێگای تریش هەیە بۆ بەهەشت ،ئەوێش بەدروستکردنی پرۆژەی خێرخوازی لەواڵتەکەی خۆماندا وەک دروستکردنی قوتابخانەو نەخۆشخانەو چەندان هەنگاو بۆ کاری خێری تر بەاڵم ئام���ادەن ح���ەج‌و عەمرەکانیان بەرن���ە الس���ڤێگاس ک���ە گەورەترین سەنتەرە لەسەرزەوی بۆ قومارو لەوێ تەواف بکەن. ئەو بەن���او خزمەتکاران���ە ،کاتێک سەرزەمینی پیرۆز جێئەهێڵن روئەکەنە ئەوروپاو ئەمری���کاو لەقومارخانەکانی مۆنتیکارلۆو السڤێگاس ئەگیرسێنەوە، هەمو پیرۆزی���ەکان الیان ئەبێتە چەند فیش���ێکی قوم���ار یاخ���ود پێکێک���ی س���اردوتەزیو کە خانمێک���ی چاوکاڵ ئەیداتە دەس���تیان‌و نۆش���ی ئەکەن، ئەمەی���ان نە ئیش���ی ئێمەیەو نە مافی ئێمەیشە قس���ە لەس���ەر ئازادی هیچ کەسێک بکەین ،بەاڵم ئەوەی پێویستە بوترێ‌و بەبیری ئیمانداران بهێنرێتەوە ب���ۆ ئەوەی باش بزان���ن ئەو پارەیەی کە ئەیبەن‌و ل���ەو دەڤەرانەدا خەرجی ئەکەن ،بەو نیازەی بەهەشت مسۆگەر بکەن ،ش���ازادەکان ئەو بەهەش���تەیان گۆڕیوەتەوە بە بەهەشتەکەی داونتاون لەالس���ڤێگاس ،کەواتە جێی خۆیەتی بڵێی���ن کە ئ���ەوان وابن ئیتر لەس���ەر ئیمانداران پێویس���تە بزانن کە رێگای تری���ش هەیە ب���ۆ بەهەش���ت ،ئەوێش بەدروس���تکردنی پ���رۆژەی خێرخوازی لەواڵتەکەی خۆماندا وەک دروستکردنی قوتابخان���ەو نەخۆش���خانەو چەن���دان هەنگاو بۆ کاری خێ���ری تر ،هەروەها رەنگە دروس���ت بێ موفتیەکان پالن‌و پ���رۆژەی خێرخ���وازی ب���ۆ ئیمانداران بخەنە رو ب���ۆ نمونە چی ئەبێت ئەگەر رێکخراوێ���ک هەبێت ب���ۆ یارمەتیدانی ئ���ەو قوتابیانەی توان���ای داراییان نیە بەردوام بن لەخوێندن ،یاخود کۆمەکی ئەو نەخۆشانە بکەن کە قەتیس ماون بەدەست خۆیانەوە ،رەنگە مافی ئەوە بەخۆم���ان بدەین ئەو پەن���دە کوردیە بەبیر هەموان بهێنینەوە کە ئەڵێت (تا ماڵ وەس���تابێت مزگەوت حەرامە) ،تا برایانی ئازیز بزانن لەم س���ەرزەمینەی خۆش���مان خێر ئەکرێت رەنگە هەندێ خێر هەبێت نەک بە‌حەجێک بگرە بەدو حەج‌و سیانیش قبوڵ بێت.
پێشمەرگەیەک لەکەرکوک له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج ئ���هوهی له‌كه‌ركوك رویدا رۆژی 21ی ئۆكتۆب���ه‌ر هه‌ینی رابردو ،پێویس���ت ه هه‌ڵوه‌س���ته به‌هه‌مومان ب���كات ،نه‌ك له‌ئێستاوه س���ه‌رگه‌رمی ئه‌وه‌بین چۆن له‌ڕێگه‌ی سوككردنی یه‌كه‌وه سیماكانی جاش���ێتی بونی سیاسی بۆ ده‌وڵه‌تانی توركیاو ئێران دوب���اره بكه‌ینه‌وه ،به‌م وێناكردنه س���ه‌قه‌ته هه‌ر ئهوه نیش���ان ناده‌ین كه ئه‌م حزبانه‌ی كوردستان زۆر خه‌راپ له‌ئامێزی دوژمندان ،بگره ئهوه نیش���ان ده‌ده‌ین كه ك���ورد خۆی هیچ نیه ئه‌گه‌ر خه‌ڵكی تر هاوكاری نه‌كات، له‌كاتێكا سه‌ر له‌به‌ری روبه‌ڕوبونه‌وه‌كان شه‌ڕه‌كه كوردو هێزی چه‌كداری میللی كورد كردی ،باش���ه یان خه‌راپ هێزه چه‌كداره میللی‌‌و خۆبه‌خش���ه‌كان رۆڵی یه‌كالكه‌ره‌وه‌یان بینی له‌شكس���تهێنان به‌پرۆسه‌كه‌ی داعش���دا ،ئه‌مه ته‌نانه‌ت له‌ناوچه عه‌ره‌بی یان تێكه‌ڵه‌كانی وه‌ك "مه‌مدوده ،ئه‌سراو مه‌فقودین ،قادسیه، واحد حوزه‌ی���ران ،دۆمیزو تادوای" هه‌ر به‌و جۆره بو ،له‌س���وچی هه‌ر كۆاڵنێك ده‌یان گه‌نج به‌چه‌كه‌وه پاسه‌وانی دهكردو رێنمایی نه‌شاره‌زاكانیش���ی ده‌كرد كه تێنه‌كه‌ون ،قسه كردن له‌و هێزه میللیه‌و پێویستی بونی هه‌ڵده‌گرین بۆ كاتێكی تر ،گه‌رچی له‌دوای روخانی سه‌دامه‌وه به‌رده‌وام باس���مان له‌پێویستیه‌كی له‌و جۆره كردوه ،به‌اڵم به‌ئاگاییه‌وه. داعش جارێك���ی تر خۆی له‌كه‌ركوك تاقیكرده‌وه‌و شكس���تی هێنا ،راس���ته ش���ه‌هیدو قوربان���ی زۆر ب���ون ،به‌اڵم شكس���تی پالنه‌كه‌ی داعش گه‌وره‌ترین سه‌ركه‌وتنه ،ئه‌گه‌ر بتوانین كاری له‌سه‌ر
بكه‌ی���ن ،له‌م نوس���ینه‌دا ناچمه س���ه‌ر كه‌موكوڕیه‌كان ،بێس���ه‌ره‌وبه‌ره‌ییه‌كان، ته‌نێ له‌س���ه‌ر ئهوه قسه ده‌كه‌م ،چۆن ده‌كرێ���ت درزێكی له‌و ج���ۆره هه‌بێت ب���ۆ هاتن���ه ژوره‌وه‌ی هێزێكی گه‌وره‌ی داع���ش‌و ئێس���تاش له‌ب���ری ئ���هوهی چاره‌سه‌ری كه‌موكوڕیه‌كان بكرێت ،هه‌ر الیه‌و ده‌یه‌وێ الیه‌نی به‌رانبه‌ر تۆمه‌تبار بكات به‌هێنانی داع���ش ،له‌و بارهیهوه راپۆرتێكی ژه‌هراوی ماڵپه‌ڕێكی زه‌ردم خوێنده‌وه كه وا ده‌كه‌ن مرۆڤ ش���ه‌رم له‌كوردبون���ی خ���ۆی ب���كات ،ره‌نگ���ه له‌ت���ۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی���ش ده‌ی���ان وتاری هاوش���ێوه‌م بینیبێت كه هه‌ندێ ج���ار خه‌ڵكی به‌حس���اب رۆش���نبیرو خوێنه‌واریش نوس���یویانه ،هه‌وڵدان بۆ ئهوهی الیه‌نی به‌رانبه‌ر تاوانبار بكرێت له‌ڕێگه‌ی هه‌ڵبه‌س���تنی درۆو ده‌له‌سه‌وه وه‌ك دانپیانان وایه ،ئهوهی كه دزیه‌كه ده‌كات یه‌كه‌م كه‌س���ه ده‌یه‌وێ گومان بخاته س���ه‌ر خه‌ڵكانی تر ،ئه‌مه‌ش بۆ ئهوهی گومانه‌كه له‌خۆی دور بخاته‌وه. كه‌ناڵ����ه كوردی����ه‌كان ل����هو روداوه‌دا كه‌موكورتی����ان هه‌ب����و ،هه‌ن����دێ جار قه‌باره‌ی داعشیان زۆر گه‌وره‌تر له‌خۆی نیش����انده‌دا له‌كاتێكا ئه‌ركی میدیا ئهوه نیه دوژم����ن بدێوێنێ ،یان وانیش����انی دات كه زۆر ترس����ناك‌و هه‌تره‌ش����به‌ره، ئه‌م����ه هه‌مو كه‌ناڵ����ه‌كان بێجی����اوازی كردیان ،ه����ه‌روه‌ك كه‌ناڵه حزبیه‌كانیش ده‌یانویس����ت به‌رگری‌‌و قاره‌مانێتیه‌كه‌ی خه‌ڵك بحزبێنن ،هه‌ندێك دۆس����ت شتی وایان نوس����ی بو كه ب����ه‌س بۆ نوكته ده‌ستده‌ده‌ن ،هه‌ندێك له‌راسته‌وخۆكانیش بمان����ه‌وێ یان ن����ا ئه‌وه‌ن����ده‌ی عه‌یب‌و عاره‌كان����ی ده‌رده‌خس����ت ،هیچ����ی تر نه‌بو ،چۆن ده‌كرێت ئه‌مه راس����ته‌وخۆ
په‌خش بكرێت‌و خه‌ڵك بیبینێ ،نمونه‌ی خڕبون����هوه ناج����ۆره‌كان له‌كاتی ته‌ق‌و تۆقدا ،ئهوه جگه له‌نیشاندانی كوژراوو خوێ����ن ،الش����هی پارچه‌پارچ����هو هتد، كه ئه‌مه هه‌م����وی ل����ه‌ڕوی ده‌رونیه‌وه خراپیه‌ك����هی زۆرتره‌و من����اڵ‌و خه‌ڵكی توندڕه‌وو بێبه‌زه‌یی دروست ده‌كات. ده‌رك����ه‌وت له‌كه‌رك����وك په‌یوه‌ندی����ه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كه هێشتا له‌جێی خۆیه‌تی‌‌و تێكنه‌چ����وه ،به‌پێچه‌وان����هی ئه‌وانه‌وه ك����ه ده‌یان����ه‌وێ هه‌م����و په‌یوه‌ندیه‌كان بحزبێنن‌و له‌و رێگه‌یه‌ش����هوه په‌یوه‌ندی نێ����وان پێكهاته‌و ئاین����ه‌كان تێكبده‌ن، عه‌ره‌به‌كانی كه‌ركوك سه‌ره‌ڕای ئهوهی له‌م ش����ه‌ڕه‌دا ش����ه‌هیدیان دا ،هاوكاری داعشیشیان نه‌كرد ،بگره بهپێچهوانهوه ه����اوكاری پێش����مهرگهو كوردیان كرد، له‌و شوێنانه‌ی هێزه میللیه چه‌كداره‌كه هه‌ب����ون الوان����ی عه‌ره‌بی����ش له‌گه‌ڵیان هاوكار بون ،من خۆم له‌یه‌ك دو شوێن ئه‌مه‌م بین����ی ،به‌تایبه‌ت الی كارخانه‌ی تاریق‌و دۆمیز. كه‌رك����وك ل����ه‌م تاقیكردنه‌وه‌یه‌ش����دا سه‌ركه‌وت ،ده‌مێنێته‌وه سه‌ر ئهوهی ئایا له‌م����ه‌ودوا چۆن مامه‌له له‌گه‌ڵ كه‌ركوك ده‌كرێ����تو چ����ۆن پارێ����زگاری له‌باری ته‌ناهی‌‌و ئاسایش����ی كه‌ركوك ده‌كرێت، ش����ه‌هیدو برینداربون����ی نزیك����هی 300 كه‌س‌و 80شه‌هیدو نزیكه‌ی 200بریندار پێمان ده‌ڵێ ئیدی ئه‌و ش����اره به‌رگه‌ی كۆستی له‌وجۆره ناگرێت ،ده‌بێ ده‌زگا میدیاییه‌كانیش بۆ له‌مه‌ودوا بزانن چۆن مامه‌له به‌پرس����ی له‌و جۆره‌وه ده‌كه‌ن، ده‌رك����ه‌وت ت����ه‌واوی میدی����ای كوردی به‌تایب����هت ئه‌وانه‌ی ده‌چنه نێو ش����ه‌ڕو ناوچه گه‌رمه‌كانه‌وه پێویستیان به‌خولی فێربون‌و په‌روه‌رده‌یه.
به‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌وانه‌وه كه ده‌یانه‌وێ هه‌مو په‌یوه‌ندیه‌كان بحزبێنن‌و له‌و رێگه‌یه‌شه‌وه په‌یوه‌ندی نێوان پێكهاته‌و ئاینه‌كان تێكبده‌ن ،عه‌ره‌به‌كانی كه‌ركوك سه‌ره‌ڕای ئهوهی له‌م شه‌ڕه‌دا شه‌هیدیان دا هاوكاری داعشیشیان نه‌كرد، بگره بهپێچهوانهوه هاوكاری پێشمه‌رگه‌و كوردیان كرد
ته‌ندروستی tandrusti. sul@gmail. com
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
15
الپەڕەی تەندروستی ،ئامادەكردنی ڕاگەیاندنی تەندروستیی سلێمانی
چۆن كه‌مخوێنی چاره‌سه‌ر ده‌كه‌یت
چه‌ند ئامۆژگارییه‌ك بۆ به‌ده‌ست هێنانی كێشی گونجاو بۆ منداڵه‌كه‌ت
هه‌ندێك جۆری كه‌مخوێنی به‌هۆی ناته‌واوی بۆماوه‌یی وه‌ك ساالسیمیا یاخود نه‌خۆشی درێژخایه‌نی وه‌ك په‌ككه‌وتنی گورچیله دێنه ئارا ،هۆكارێكی دیكه‌ی كه‌مخوێنی به‌تایبه‌ت له‌ئافره‌تاندا ،كه‌می ئاسنه ،یاخود خوێنڕۆیشتنی زۆر له‌كاتی سوڕی مانگانه‌دا ،هه‌روه‌ها هۆكارێكی دیكه ،كه‌میی ڤیتامین ب 12یان فۆلیك ئه‌سیده. له‌چه‌ند خاڵدا ئه‌و رێگایانه ده‌خه‌ینه رو كه به‌ر له‌كه‌مخوێنی ده‌گرن. ئه‌و خۆراكانه بخۆ ،كه مادده‌ی ئاسنیان زۆرتێدایه :وه‌ك (سه‌وزه ره‌نگ سه‌وزو گه‌اڵداره‌كان، جگه‌ر ،گۆشتی سوری بێ چه‌وری ،نیسك، پاقله‌مه‌نییه‌كان). دوای نانخواردن ،چاو قاوه مه‌خۆره‌وه. ئه‌و خواردنانه‌ی ڤیتامین بی 12یان زۆره ،وه‌ك(جگه‌ر ،گورچیله ،ماسیی چه‌ور ،هێلكه ،كه‌ره) با له‌ژه‌مه‌كانتاندا بونی هه‌بێت. خواردن‌و خواردنه‌وه‌ی ئه‌و خۆراك‌و میوانهیڤیتامین سییان زۆره ،وه‌ك لیمۆ ،پرته‌قاڵ ،كیوی، قۆخ). سپێناخ ،كه‌له‌رم ،گوڵه‌به‌ڕۆژه ،ترێ ،مۆز ،ته‌ماته، ئه‌مانه بابه‌رده‌وام له‌ژه‌مه‌كانتاندا هه‌بێت ،چونكه سه‌رچاوه‌یه‌كی باشی فۆلیك ئه‌سیدن.
پێدانی 5جۆر له‌سه‌وزه‌و -1 میوه له‌ڕۆژێكدا. پێدانی چه‌ند جۆرێك له‌و -2 خۆراكانه‌ی ك ه سه‌رچاوه‌ی پرۆتینن وه‌ك گۆشت‌و ماسی‌و پاقله‌مه‌نیه‌كان. واڕابهێن ه منداڵه‌كه‌ت -3 كه رۆژانه شیر ،یاخود به‌رهه‌م ه شیره‌مه‌نیه‌كان بخوات وه‌ك ماست‌و
په‌نیر ،ك ه سه‌رچاوه‌ی كالیسیۆمن بۆ له‌ش. ئه‌و كه‌مكردنه‌وه‌ی -4 خۆراكانه‌ی ،یاخود چه‌وری تێریان هه‌یه وه‌ك ،بسكیت‌و كێك. ئه‌و كه‌مكردنه‌وه‌ی -5 خواردنه‌وانه‌ی كه شه‌كریان زۆره وه‌ك، ساردی شه‌ربه‌تی ده‌ستكرد.
ه هاوكار ماست خواردنی ئایا نه‌شته‌رگه‌ری چاره‌سه‌ر‌ه بۆ بنبڕكردنی جیوب له‌نه‌هێشتنی كۆبونه‌وه‌ی چه‌وری له‌ناوچه‌ی سك "ورگ" ماست چه‌ند به‌كتریایه‌كی بهسودیتێدایه ،هاوكاره له‌هه‌رسكردنی غازاتی نه‌هێشتنی خۆراك‌و ریخۆڵه‌كان‌و كار له‌سه‌ر پاككردنه‌وه‌ی گه‌ده ده‌كات له‌خۆراكه زیاده‌كان، هه‌روه‌ها رزگاركردنت له‌زنجیره‌یه‌ك به‌كتریا كه ده‌بێته هۆی ناخۆشكردنی بۆنی ده‌م وا باشتره بۆ ئه‌و مه‌به‌سته شه‌وانه پێش خه‌وتن كه‌مێك ماست بخورێت. چه‌ورییه‌كانی ناو لهشدهسوتێنێتو ماسولكه‌كان به‌هێز ده‌كات ،هه‌روه‌ها رێگرتن له‌دروستبونی خانه‌ی نوێی چه‌وری. خۆراكێكی چاره‌سه‌ری باشهبههۆی كاریگه‌ری له‌كه‌مكردنه‌وه‌ی توشبون به‌شێرپه‌نجه‌ی قۆڵۆن‌و توانای له‌سه‌ر چاالككردنی كۆئه‌ندامی به‌رگری له‌ش. رێژه‌ی كۆلیسترۆل لهخوێنداكهمدهكاتهوه .به‌رگری هه‌وكردن ده‌كات به‌هۆی مشه‌خۆره‌كانه‌وه.
پرۆتینی ناو ماست ده‌بێت ه هۆیكهمكردنهوهی په‌ستانی خوێن. چه‌ندین ڤیتامینی بهسودیتێدایه. به‌كتریای (الكتۆباسیله‌س)یشی تێدایه كه هێرش ده‌كاته سه‌ر ئه‌و زینده‌وه‌رانه‌ی نه‌خوازراون وه‌ك پاككردنه‌وه‌ی ریخۆڵه‌كان‌و له‌ناوبردنی له()%85ی میكرۆبه زیانبه‌خشه‌كان. یه‌كێكه له‌و خۆراكانه‌ی به ئاسانیههرس ده‌بێت ئاسانتر له‌شیر. زۆر به‌سوده بۆ كه‌سانی تهمهنگهوره. نیشانه‌كانی پیری دوادهخاتوپێست بریقه‌دارو نه‌رم ده‌كات . هێڵێكی به‌رگری بههێزهلهدیواری چه‌وری كۆبونه‌وه‌ی ده‌ماره‌كان راده‌گرێت. گه‌ده به‌هێز ده‌كات‌و دهبێتههۆی راگرتنی سكچون‌و ئاره‌زوی خواردن دهكاتهوه پله‌ی گه‌رمی له‌ش راده‌گرێت.
ی جیوب له‌زمانی كوردیدا پێ لوت، ی گیرفانه‌كان ده‌وترێت جیوب‌و به‌نه‌خۆشی سه‌باره‌ت ی نیشانه‌و هۆكاره‌كان‌و چاره‌سه‌ركردن ی له‌دیمانه‌یه‌كدا د.شێركۆ سعید پسپۆڕ ێ نه‌خۆشییه‌كانی قوڕگ‌و لوت‌و گو ده‌ڵێت :گیرفانه‌كانی جیوب بریتی ه له‌و ی بۆشاییه‌ی كه له‌ناو ئێسقانه‌كانی كه‌لل ه ی سه‌ردا هه‌یه ،هاوكات چه‌ند ئه‌ركێك ی ی قورسای هه‌یه له‌وان ه كه‌مكردنه‌وه ی ده‌كات ی سه‌ر هه‌روه‌ها به‌شدار كه‌لله ی ی شێ واته ئه‌و هه‌وایه له‌دروستكردن ی له‌زستاندا هه‌ڵیده‌مژێت هه‌وایه‌ك سارد‌ه ئه‌و گه‌رمی ده‌كات دواتر بهرهو سنگ ده‌ڕوات‌و به‌پێچه‌وانه‌شه‌و‌ه ی له‌هاویندا هه‌وایه‌كی گه‌رم ئه‌م شێدار ده‌كات ئینجا ده‌چێت بهرهو سنگ ،جگ ه ی له‌مه‌ش به‌شداری ده‌كات له‌زرنگانه‌و‌ه ی ده‌نگ وات ه ئه‌گه‌ر كه‌سێك توش ی ی ده‌نگ هه‌وكردنی جیوب بێت تۆن ده‌گۆڕێت وا ده‌ریده‌خات كه به‌لوت قسه ده‌كات. ی جیوب :dohsuliنیشانه‌كان ی گیرفانی لوت هۆكار‌ه چین؟ ئایا پڕبون بۆ سه‌رهه‌ڵدانی ئه‌م نه‌خۆشییه؟ ی د.شێركۆ :ئیشی جیوب سوككردن ی سه‌ره ،ئه‌م ه بۆمان ده‌رده‌خات كه‌لله ی كه ئه‌م جیوبه هه‌وا یان ئاو تیابێت قورس ده‌رده‌چێت یاخود ئه‌گه‌ر بێت‌و ئێسقانی تێدابێت هه‌ر ی خراپ قورس ده‌رده‌چێت‌و كاریگه‌ر جێده‌هێڵێت.
ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی
:dohsuliكێشه‌كان چین چۆن گۆڕانی به‌سه‌ردا دێت؟ ی لوت د.شێركۆ :كاتێك كه‌ناڵ ی هه‌وا قه‌پات ئه‌بێت ئه‌و پاڵه‌په‌ستۆیه ك ه له‌ناو جیوبه‌كاندای ه كه‌م ده‌بێته‌و‌ه هه‌وا هه‌ڵده‌مژرێت‌و بۆریی ه خوێنیه‌كان ی ناوپۆشی جیوبیان داوه ك ه ده‌ور ێ جار (لوت) ده‌ئاوسێن ،هه‌ند ی له‌ناو بۆرییه خوێنیه‌كانه‌و‌ه شله‌مه‌ن دێته ناو جیوبه‌كانه‌وه ،لهبهرئهوه زۆرب هی كات مرۆڤ به‌هۆی هه‌اڵمه‌ته‌و‌ه ی قه‌پات بوه به‌كتریا قه‌ناتی جیوبه‌كان ی ئه‌و شله‌ی ه ئه‌دات چڵكردن‌و په‌المار هه‌وكردنی روده‌دات. ی سه‌ره‌تای جیوب بریتیه له‌داخران ی ی ئهوه ی جیوب دوا كه‌ناڵ شله‌مه‌نییه‌ك دێت ه ناو جیوبه‌كه‌وه دواتر ێ ی ئه‌دات كه‌واته به‌س به‌كتریا په‌المار ی قۆناغدا تێپه‌ڕ ئه‌بێت كاتێك كه‌ناڵ جیوب قه‌پات ئه‌بێت ك ه كه‌لله‌ی سه‌رو ناوچه‌وان قورس ئه‌بێت هێشتا نه‌بۆت ه ی بۆ ئازار ،ئه‌گه‌ر هاتو چاره‌سه‌ر ی ی وه‌رگرت ئهوه نابێت ه هۆ جیوبه‌ك ه ی چڵك‌و ده‌وه‌ستێت به‌اڵم دروستكردن ی ی له‌ش ئه‌گه‌ر توشبوه‌كه خۆی به‌رگر ی ك ه كه‌م بو یاخود ئه‌و به‌كتریایه په‌الماری ده‌ده‌ن زۆر به‌هێز بو یاخود ی نه‌كرد ئه‌وا له‌و سه‌ردانی پزیشك حاڵه‌ته‌دا به‌هێواشی ئه‌و شله‌یه دێت ه ی ناو جیوبه‌كانه‌وه‌و به‌كتریاش په‌المار ده‌دات‌و ده‌بێته چڵك .كاتێك ك ه ی پرسیار ده‌كرێت ئه‌و كه‌س ه ناوچه‌وان
http://www. dohsuli. com
ی قه‌پات ی لوت زۆر ئه‌یه‌شێت‌و به‌ته‌واو ئه‌بێت‌و شله‌مه‌نیه‌كه له‌لووته‌وه قوت ده‌دات بۆ ناو قوڕگ‌و زیاتر له‌به‌یانیاندا سه‌رئێشه‌ك هی زیاد ده‌كات تاكاتژمێر11 ئه‌مه یه‌كێكه له‌و سیفاتانه‌ی جیوب، ی ی ئێواران هۆكاره‌كه به‌اڵم سه‌رئێشه ی چاو. ئه‌گه‌ڕێته‌وه بۆ كزبون چاره‌سه‌ره‌كان :dohsuli له‌ئێستادا چین‌و له‌چ ئاستێكدایه؟ د.شێركۆ :چاره‌سه‌ره‌كان ده‌كرێن ی به‌دو به‌شه‌وه كه هه‌ندێكیان له‌هه‌وكردن جیوبی كتوپڕ‌ه وات ه كه‌متر ل ه 3 هه‌فته‌یه یاخود پرسیار ده‌كرێت ك ه ی لێهاتو‌ه ئه‌م ه ی هه‌اڵمه‌ته‌و‌ه وا له‌دوا ی ی گیرفانه‌كان پێیده‌گوترێت هه‌وكردن ی ی تریان ماوه ی كتوپڕ هه‌ندێك لوت ی جیوبیان ههیهو ساڵێك ه هه‌وكردن ی ێ شیكار چاك نه‌بون لێره‌دا به‌هه‌ند ی بۆمان ده‌رده‌كه‌وێت كه هه‌وكردنێك ی ی هه‌وكردن درێژخایه‌نه ،چاره‌سه‌ر ی كتوپڕ ئاسان ه چونك ه هێشتا كێش ه ێ زۆر دروست نهبوه ك ه به‌هه‌ند ده‌رمان‌و ئازارشكێن‌و په‌مپ چاره‌سه‌ر ده‌بێت ،به‌اڵم ئه‌گه‌ر درێژخایه‌ن بو زیاد ل ه 3مانگ بو ئه‌و حاڵه‌تان ه سود له‌ده‌رمان وه‌رناگرن ،بۆی ه ناچارین په‌نا ی ببه‌ین ك ه هه‌ر جیوبێك بۆ نه‌شته‌رگه‌ر ی خۆی هه‌یه. جۆرێك له‌نه‌شته‌رگه‌ر له‌چ حاڵتێكدا :dohsuli پاكردنهوهی جیوب ده‌كرێت؟ د.شێركۆ :پاكردنهوهی جیوب
كاتێك ده‌كرێت ل ه 3مانگ كه‌متربێت‌و ی هه‌بێت‌و به‌ده‌رمان هه‌وكردنی جیوب ی ئه‌و چاره‌سه‌ر نه‌بوبێت لهبهرئهوه چڵكه‌ی له‌ژێر چاوه‌كانیدایه كۆبۆته‌وه‌و خه‌ست بۆتهوه بۆته به‌رگێك بۆی ه ناچارین كه جیوبه‌كان بشۆینه‌وه‌و الیببه‌ین. ی :dohsuliئایا نه‌شته‌رگه‌ر ی جیوب، چاره‌سه‌ر‌ه بۆ بنبڕكردن ی سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی هه‌یه؟ ئه‌گه‌ر ی د.شێركۆ :له‌ئێستادا چاره‌سه‌ر ی نه‌شته‌رگه‌ری گهوره به‌ناوبین جیوبه‌كان په‌یدا بوه كه له‌ساڵی1997 ی پێكردوه‌و دواتر وه له‌جیهاندا ده‌ست به‌شێوه‌یه‌كی به‌رچاو باڵوبۆته‌و‌ه ی ئه‌م ی نوێگه‌ر وات ه به‌شێوه‌یه‌ك نه‌شته‌رگه‌رییان ه ئه‌نجام ده‌درێن ،به‌اڵم ی ناوبین كاتێك ئێم ه نه‌شته‌رگه‌ر ده‌كه‌ین جیوبه‌كان ده‌رده‌هێنین‌و ی ئێسقانه‌كان ده‌شكێنین‌و هه‌مو ده‌كه‌ین به‌یه‌ك بۆشایی. ی نه‌خۆشه‌كه زۆر كات رزگار ی كه ئێم ه ئه‌بێت به‌اڵم به‌و پێیه ی جیوبه‌كانمان البردو‌ه ئه‌و ئه‌ركه جیوب ده‌یبینێت نامێنێ ،تائێستاش پێشكه‌وتوترین نه‌شته‌رگه‌رییه‌كان ئه‌و نه‌شته‌رگه‌رییانه‌ن ك ه به‌ناوبین ده‌كرێت ی جیوب ك ه بۆ رونه‌دانه‌وه‌ی هه‌وكردن ێ ی ل ی زۆر ئه‌مه‌ش نه‌خۆش سود وه‌رگرتوه‌و ئه‌گه‌ر دروست ببێتهوه ی 3ساڵه‌وه‌یه ،هه‌ندێ جاریش له‌دوا هه‌ر دروست نابێته‌وه.
فەیسبوكhttps://www. facebook. com/tandroostyt :
14
بیرورا
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
سیاسەتا جڤاکێ نێڤدەولەتی ل هەمبەر تورکیایێ
سیاسەتا رازیکرنێ Appeasement سەبری سلێڤانەیی رازیکرن���ێ سیاس���ەتا ( )Appeasementئەوە کو هندەک دەول���ەت ل هەمب���ەر دەولەت���ەکا دی بکاربهین���ن دا کو خوە دوری ش���ەری بگرن‌و پەنای���ێ بۆ هندەک ئاالڤێن دی وەکو دیپلۆماس���یێ ژبۆ چارەسەرکرنا پرسگرێکان ببن. یەکەم جار س���ەرۆکوەزیرێ بریتانیا ش���امبەرلینی Chamberlainل س���اال ١٩٣٨ز ئەو سیاسەت ل هەمبەر هیتل���ەری بکارهینا ،دەم���ێ هیتلەری ڤیایی چیکسلوڤاکیایێ داگیر بکت .ئەو بو کو چیکس���لوڤاکیا هاتە داگیرکرن‌و هیتلەری بەردەوامی دا سیاسەتا خوە یا دگیرکرنێ ،لەورا شامبەرلین توشی رەخنەو گازندێن توندد بو ،کو پێویست بو دەلیڤە نەدابا هیتلەری وێ پێنگاڤێ بهاڤێژت. ش���امبەرلین‌و هەڤپەیمانێن خوە هزر دکرن چیکسلوڤاکییا ب تنێ ئارمانجە، ل���ەورا رازیکرنا هیتل���ەری بەرانبەری چیکس���لوڤاکیا د بەرژەوەندا گشتی دە یە ،دا کو شەرەک مەزن نەقەومت. نها ،پش���تی بۆرینا هەشتێ ساالن، ب ه���زرا من ویالیەتێ���ن ئامەریکا یێن ئێکگرتی‌و وەالتێن ئاورۆپی ب تایبەت روس���یا ،فرەنس���ا ،بریتانیاو ئەلمانیا، هەمان سیاسەتێ بکاردهینن ،لێ باوەر ناکم هەم���ان خەلەتیێ دوبارە بکن .ب ئاخاڤتنەکا دی ،سیاسەتا رازیکرنێ ل هەمبەر تورکیا /ئاردۆگانی بکاردهینن، بەلێ دگەل هندەک گوهەرینان دا وەکو هیتلەری زێدەگاڤیی���ان نەکت ،چونکو ب���اوەر ناک���م ئەقلێ ئاورۆپ���ی هەمان خەلەتیێ دوبارە بکت. ئامەریکاو دەولەتێن ئاورۆپی ل سەر حەس���ابا بەرژەوەندێن خوە موجامەال تورکیای���ێ ناک���ن ،بەلک���و ل جه���ێ موجامەلێ ئامادە نە یارییەکا سیاسی دگەل بکن ،ب سیاسەتا رازیکرنێ هێدی هێدی وەهمەکێ د سەرێ ئاردۆگانی دە بک���ن حەقیقەت کو (ئەو یێ راس���تە، سیاس���ەتا وی بهێزە ،گومان نینە کو س���ەرکەڤتن بەهرا وی ی���ە ،چو کەس نکارت بەر سینگێ وی بگرت ،کورد بێ خوەدانن ،ئامەریکاو ئاورۆپا بێ تورکیا ناقەدینن‌و...هت���د) هەتا ل دوماهیکێ ک���و ژ وێ وەهمێ هش���یار ببت‌و خوە تەن���گاڤ‌و دۆرپێچکری ببینت ،هینگێ ئێک ژ دو ئالتەرناتیڤان هلبژێرت :یان ش���ەرەک مەزن ب وەکالەت‌و ئەڤە نە د بەرژەوەن���دا تورکیایێ دەیە ،یان ژی سیاسەتو دیپلۆماسی ب تایبەت دگەل کوردان ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ‌و ئەڤە د بەرژەوەندا هەمو ئالییان دە یە. سیاسه‌تا رازیکرنێ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل حه‌قیقه‌تێ ناکت ،به‌لکو دگه‌ل وی که‌سی یێ وه‌همێ وه‌کو حه‌قیقه‌ت دبینت دکت‌و ئاردۆگان‌و غه‌یری وی (سه‌دام حسێن، موعه‌مه‌ر قه‌زافی‌و حوس���نی موباره‌ک) وه‌هم وه‌کو حه‌قیقه‌ته‌کا رێژه‌یی ل نک خوه ددیتن .واته ،ب پێرس���په‌کتیڤه‌ک که‌سایه‌تی ،ل گۆر هێزو باوه‌رییا خوه دۆرهێلی دخوینن ،ه���زر دکن کو ئه‌وا ئه‌و هزر دک���ن حه‌قیقه‌ته‌و چو گومان تێ���دا نینه ،له‌ورا سیاس���ه‌تا رازیکرنێ باش���ترین ئاالڤ ه بۆ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل که‌سێن وه‌سان ژبه‌رکو زو باوه‌ر دکن. نها ژی که‌سه‌ک وه‌کو ئاردۆگانی باوه‌ر دکت کو تورکیا ده‌وله‌ته‌ک زلهێزه ،دبت کو ل س���ه‌ر ئاس���تێ هه‌رێما رۆژهه‌التا ناڤه‌راستێ تورکیا یاریکه‌ره‌ک سه‌ره‌ک ه بت ،به‌لێ قه‌ت ده‌وله‌ته‌کا زلهێز نه‌بویه‌و نابت ژی ،هه‌روه‌س���ان ه���زر دکت ب سانه‌هی دکارت ئیمپراتۆرییا ئۆسمانی دابمه‌زرین���ت ،ژبیر دکت ک���و ده‌م ن ه ده‌م���ێ پێکهاتێن مه‌زن���ه ب تایبه‌ت ل رۆژهه‌الت���ێ ،به‌لکو ده‌مێ سیس���ته‌مێ فیدرالیێ ی��� ه وه‌ک کو هابرماس به‌ری چه‌ندین ساالن گۆتی. نه‌خ���وه ،س���ه‌رکرده‌ک کو یاس���ایا نێڤده‌وله‌تی ببه‌زینت ،مافێن مرۆڤی هه‌تا دوماهیک راده پێشێل بکت ،سه‌روه‌رییا وه‌التان تێ���ک بدت ،ب ئاش���که‌راهی هه‌ڤکاری���ێ دگه‌ل تیرۆریس���تان بکت، جهێ گه‌ف‌و مه‌ترس���یێ بت ل س���ه‌ر دراوس‌و هه‌ڤس���ینۆرێن خوه ،دیاره د وه‌همه‌ک���ێ ده دژیت‌و ئ���هو وه‌همه بۆ وی حه‌قیقه‌ت���ه ،له‌ورا یا باش ئهوه ب هه‌مان وه‌همێ سه‌ره‌ده‌ری دگه‌ل بهێت ه کرن‌و باوه‌ر دکم جڤاک���ێ نێڤده‌وله‌تی ب تایب���هت ویالیه‌تێ���ن ئامه‌ریکا یێن ئێکگرتی ،روس���یاو ئاورۆپا ل سه‌ر وێ چه‌ندێ هه‌ڤباوه‌رن.
هاوسەنگی هێز لەدوای گرتنەوەی موسڵ ،لەكوێوە بۆ كوێ فوئاد سدیق سوریاو عێراق بەهەرێمی كوردستانیشەوە، ئێستا لەئاڵۆزترین دۆخی ناوخۆی سیاسیو ئابوریو س����ەربازیدان ،كێشەكە تەنیا ئەوە نییە ،داعش چەن����د ناوچەیەكی كاریگەری ل����ەم دو واڵت����ە داگی����ر ك����ردوە ،بەڵك����و دەستتێوەردانی واڵتانی هەرێمی‌و ناوچەكە لەگ����ەڵ واڵتان����ی زلهێزی وەك����و ئەمریكاو روس����یا ،گرفتەكانیان بەت����ەواوی ئاڵۆزتر كردوە ،كە ئاس����ۆی ئاین����دەی ناوچەكەی تەواو كز كردوە. ئێس����تا ئەمریكاو روسیا وەك دو زلهێزی پێكناكۆك ،دەیانەوێت پشكی خۆیان زیاد بك����ەن ،ئێران‌و توركیاش لەگ����ەڵ یەكدیدا قۆڵ����ی یەكدی ب����ادەدەن‌و چ����او لەیەكدی س����ور دەكەن����ەوە ،بەغ����داش دەیەوێ����ت ئەمجارە بەس����ەركەوتویی لێ����ی بێتە دەر، پێچەوانەی ساڵی 2014كە شكستێكی زۆر گەورەی بەس����ەردا هات ،سعودیەش لەگەڵ توركیادایەو هەم����و هەوڵێكیان بۆ ئەوەیە ئێران لەش����وێنی خۆی����دا بەرزەفت بكەن. عێراق ئاگاداری سیناریۆكانە بۆیە بەتوندی دژی سەرهەڵدانەوەی ویالیەتی موسڵە كە ئێس����تا توركیا هەمو هەوڵێكی بۆ دەدات‌و دەیەوێت هەرێمێ����ك لەژێر چاودێری خۆی بۆ سونە بەناوی ویالیەتی موسڵ داببڕێت، تا هەم هەژمونی بەس����ەر عێراق‌و سوریاو چاوسوركردنەوەش����ی بۆ ئێران مس����ۆگەر بكات ،ه����ەم پەیوەندی ئێران‌و س����وریاش س����ەختر ب����كات ،ئیت����ر بەرژەوەندییەكان مەترس����ی ئەو هاوكێش����انەی س����ەرەوەی چەندە ئاڵۆز ك����ردوە ،ناكۆكی نێوان حزبە سیاسییە كوردس����تانییەكانیش ،ئەوەندەی دیكە هاوكێشە سیاس����ییەكانی ترسناكتر ك����ردوە ،ك����ە رەنگ����ە ك����ەس نەتوانێت بەدروس����تی پێش����بینی دوای گرتن����ەوەی شاری موسڵ بكات كە ئاخۆ دۆخی هەرێمی كوردس����تان بەرەو كام ئاراس����تە دەڕوات؟ بەتایبەت لەنێوان توركیاو ئێران‌و بەغدادا. چونكە هەمو پێشبینییەكان لەكاتی شەڕدا گۆڕان����كاری بەس����ەردا دێت‌و هاوس����ەنگی هێزەكانیش بەهەمانشێوە دەگۆڕێن ،بەاڵم كۆمەڵێك ئاماژەش هەن كە جۆرو ئاس����تی هاوپەیمانێتیی����ەكان تاڕادەیەك وردە وردە رونتر خۆیان نیشاندەدەن ،بەتایبەتی ئێستا لەكاتی ش����یكردنەوەی ئەو دۆخە ئاڵۆزەدا، ب����راوەو دۆڕاوەكان وردە وردە لەیەك����دی دەترازێن‌و خۆیان لەیەكدی جیادەكەنەوە. ئەگەرچ����ی هێش����تا بواری یاریك����ردن لەو مەیدان����ە ماوەو یاریزانی ب����اش‌و راهێنەری باش دەتوانن لەهونەری یاریكردندا كارامەتر بن‌و لەشكس����ت خۆ ب����ەدور بگرن .چونكە راهێنەری ب����اش دەتوانێ لەچەند خولەكی كۆتای����ی یارییەكەش����دا جوانتری����ن یاری پێش����كەش بكات ،ب����ەاڵم راهێنەری خراپ لەت����ەواوی یارییەكەدا ناتوان����ێ یارییەكی جوان پێشكەش بكات. لەهەرێمی كوردستاندا ،دو هێزی سەرەكی هەن ك����ە بەت����ەواوی بەرژەوەندییەكانیان لەگەڵ یەكدی یەكناگرێتەوە ،ئەویش پارتی دیموكراتی كوردس����تان لەالی����ەك‌و جاران تەنیا بزوتنەوەی گۆڕان بو ،بەاڵم ئێس����تا یەكێتی نیش����تمانی كوردس����تان‌و كۆمەڵی ئیسالمیش لەگەڵ بزوتنەوەی گۆڕان كۆكن، لەالیەكی دیكەیشەوە ،ئەم دو هێزە پارتی‌و گۆڕان لەگەڵ یەكێتی ،ه����ەر ئەوەنییە دو بەرژەوەندی جیاوازو دو ئاراستەی سیاسی جیاوازی����ان هەیە ،بەڵكو هەریەكەش����یان سەر بەجەمس����ەرێكی دیكەی دەوڵەتێك‌و زیاتر لەدەوڵەتێكیش����ن ،كە ئەمەیان لەهەر ناكۆكییەك����ی قوڵ����دا رەنگە كارەس����اتی لێبكەوێت����ەوە ،هی����چ كام ل����ەو حزبانەش ناتوانن لەیەك كاتدا لەگەڵ دو جەمس����ەری پێكناكۆكدا تەباو گونجاو بن ،وەك مەسیح لەئینجیلی مەتی دا دەڵێت :ناتوانن لەیەك كاتدا خزمەتی خواو پارە بكەن ،ئێستا ئەو دو ئاراستە جیاوازەش كە پارتی لەالیەكەو گۆڕان‌و یەكێتی‌و كۆمەڵ لەالیەكی دیكەن، ناتوانن لەیەككاتدا هەم دڵی ئەنكەرە خۆش بك����ەن ،هەم دڵی بەغداو تاران ،باش����ترین نمونە ئەوە دۆخی یەكگرتوی ئیس��ل�امییە، لەالیەكەوە دەیویست لەگەڵ گۆڕان‌و یەكێتی هەڵبكات‌و لەالیەكی دیكەیشەوە دەیویست دڵ����ی ئەنكەرە رازی بكات ،ب����ەاڵم ئەوەتا بۆی نەچوە س����ەرو توش����ی گرفتی گەورە بۆتەوە ،كە تەنیا بەئینش����قاقێكی ناوەخۆ ئەو گرفت����ە چارەس����ەر دەكرێت ،یانیش ئەوەت����ا ئەو حزبە تادێ����ت بچوك‌و بچوكتر دەبێت����ەوە ،ت����ا بەت����ەواوی دەپوكێتەوە، چونكە دو ئاراس����تەیی لەن����او یەك حزبدا كارێكە لەمەحاڵ مەحاڵترەو تیۆرداڕێژەرانی حزبی سیاس����ی بەوردی پەنجەیان لەسەر ئەم كێش����ەیە داناوە ،وەك چۆن دەبینین لەناو یەكێتیش بەهەمانش����ێوەیە ناوەندی بڕی����ارو یەكێتی ،تا دێت زیات����ر لەیەكدی
دور دەكەونەوە ،چونكە دو ئاراس����تەو دو بەرژەوەندی جی����اوازن‌و ناتوانن بەیەكەوە هەڵبكەن .پارتی دیموكراتی كوردستانیش هەوڵێكی لەمجۆرەی دا ،بۆئەوەی بتوانێت هەم دڵی ئەنك����ەرەو هەم دڵی بەغدا رازی بكات ،ئەوەبو بارزانی سەردانێكی بەغدای كردو وەفدەكە بەدڵێك����ی خۆش گەڕایەوە هەولێر ،بەاڵم چارەس����ەركردنی گرفتەكان لەگەڵ بەغدا ،وا بەسانایی‌و بەسەردانێك‌و دو سەردان كۆتایی نایەت‌و ،بەغدا چاوەڕوانی هەنگاوەكان����ی ئاین����دەی پارت����ی دەكات، كە تاچەن����د هەماهەنگدەبێ����ت لەگەڵیدا، توركیاش لەسەر س����نورەوە چاودێری ئەو دۆخ����ەی پارتی‌و بەغ����دا دەكات ،كە ئاخۆ هەنگاوەكانیان تاچەند بەرەو نزیكبونەوەی زیات����رە لەگ����ەڵ بەغ����دا ،چونك����ە توركیا ئەگەر دڵنیابێ����ت ئیتر پارتی لەگەڵ بەغدا رێكدەكەوێت ،بێگومان ئەویش هەڵوێستی دیكەی دەبێت ،كە دیس����ان گرفتی قوڵ بۆ پارتی دروستدەكات ،چونكە بەغداو ئەنكەرە ئێس����تا بەچ����اوی دوژمن س����ەیری یەكدی دەكەن‌و دۆخەكە لەس����ەر ئەمش����ێوەیەی ئێس����تا بەردەوام بێت ،بەدور نازانرێت كە پێكدادانیش دروس����تببێت .باشترین نمونە ئەوەبو كاتێك بارزانی لەبەغدا بو ،سەرەك وەزیرانی توركیا وتی ئێم����ە بەڕەزامەندی بارزان����ی هاتوین بۆ كوردس����تانی عێراق، ئەم قس����ەیە لەم كاتە هەستیارە تەنیا بۆ ئەوەبو گرفتێك لەنێوان عەبادی‌و بارزانی بنێتەوەو هیچی دیكە. رونە ئەم����ڕۆ ئێران نەك ه����ەر رۆڵێكی میح����وەری دەبینێ����ت ،بگ����رە لەناوچەكە یەكج����ار كاریگەرە ،بەتایبەت كە روس����یا بەتوندی پش����تگیری لێ����دەكات ،ئەمەش جۆرێ����ك لەمس����ۆگەربون‌و زەمانەتێك بۆ ئێران نیش����اندەدات (ئەگەر ئەو زەمانەتە نەبوای����ە ،دەمێ����ك بو واڵتانی ئیس��ل�امی وەك كەن����داوو پاكس����تان‌و توركیاو...هتد گەلەكۆمەكییەكیان بەسەر ئێراندا دەكرد)، بەغداش سەرەڕای ئەوەی ئەمریكاو ئەوروپا پش����تگیری لێدەكەن ،بەاڵم ئێران لەس����ەر خاكی عێراق زۆر لەئەمریكا بااڵدەس����تترە، بەم هاوكێش����ەیە روس����یا لەبەرامبەر هەر هەڕەش����ەیەك بۆس����ەر عێراق پش����تگیری لەعێ����راق دەكات‌و دەیپارێزێ����ت ،وەك چۆن ئێرانیش����ی لەبەرامبەر هەڕەشەكانی واڵتان����ی بەن����او ئیس��ل�امی و كەن����داو پاراستوە .ئەمریكاش لەیارمەتیدانی بەغدا كەمتەرخەمی نەكردوەو جیدییە. توركیا جاران نەك هەر س����ەر بەئەمریكا بو ،بەڵكو لەشوباتی 1952وەوە چۆتە ناو هاوپەیمانی ئەتلەنتیك(ناتۆ) ،بەاڵم بەهۆی پش����تگیرییەكانی توركیا لەداعش‌و بەهۆی خەونبینینی ئ����ەردۆگان بەئیمپراتۆریایەكی ن����وێ لەناوچەك����ەوە ،هەم����و متمان����ەو هاوپەیمان����یو هەم����و پشتگیرییەكیش����ی لەدەستداوە ،ئێستا جارێك سەر بەروسیادا دەكات‌و جارێكیش سەر بەئەمریكادا دەكات، هەردوكیش����یان (ئەمریكاو روسیا)لەتوركیا بێزار بون ،ئەوەتا ملمالنێی ئەنكەرە لەگەڵ پەیەدەیە ،كە هێشتا نەیتوانیوە تەرازوی هێز لەدژی پەیەدەو یەپەگە بەالی خۆیدا ببات، ئەمە گەورەترین شكستە كە توركیا توشی هاتوەو بەئاسانیش ناتوانێ لەناو ئەو گرفتە بێتە دەرەوە .ئێس����تا هەمو هاوكێش����ەكان تاڕادەیەكی زۆر لەیەك بەدەر كەوتون‌و هەر حزبێكەو پشتی داوەتە واڵتێكی زلهێزەوە، بۆی����ە ه����ەر خوێندنەوەیەكی زانس����تی بۆ دۆخەكە بكرێت ،دەبێت بەلەبەرچاوگرتنی رۆڵ����ی هەر یەك لەو واڵتە زلهێزانە بكرێت، دەنا ش����یكردنەوەیەكی نازانستی‌و ناڕاست دەردەچێت. ئێس����تا بەهۆی ئەوەی گرتنەوەی شاری موسڵ بەردەوامە ،هاوكێشە سیاسییەكانیش واخەریك����ە لەیەكدی ئاش����كرا دەبن ،بەاڵم هێش����تا تەواو لەیەكدی بەدیار نەكەوتون، هەندێك تەمتومان م����اوە ،بۆنمونە پارتی لەهەوڵ����ی ئەوەدای����ە س����ەرەڕای ئ����ەوەی لەگەڵ توركیا پەیوەندی باش����ە ،دەیەوێت بەغ����داش دژایەت����ی نەكات ،بۆیە ئێس����تا بەتەواوی هاوكاری س����وپای عێراق دەكات لەپڕۆس����ەی گرتنەوەی موس����ڵ ،پەیەدەو یەپەگ����ە بەهەمانش����ێوە دەیانەوێ����ت هەم ئەمریكاو هەم روس����یا رازی بكەن‌و لەگەڵ ئەم دو هێزە نەترازێن ،بەغداش تائێس����تا توانیویەتی پش����تگیری ئەمریكاو روس����یا وەدەستبهێنێت ،ئێرانیش ژێراوژێر نەك هەر پشتگیری لەبەغدا دەكات ،بەڵكو بەشێوازی خۆی لەناو ش����ەڕەكەدایە .توركیاش زو زو هەڵوێس����تەكانی دەگۆڕێت‌و ه����ەر جارەی ب����ەالی یەكێ����ك ل����ەم دو واڵت����ە زلهێزە بادەداتەوە ،خەریكە وەكو گای ش����ێتی لێ هاتوە ،ئەو دەزانێ ئەگەر موسڵ نەكەوێتە ژێر چاودێ����ری خۆی ،ئ����ەوا بەدڵنیاییەوە دەكەوێتە ژێ����ر چاودێری بەغ����داو ئێران، ئ����ەوەش یەكجار مەترس����یدارە بۆ توركیا، بۆیە توركیا ئێس����تا زۆری مەبەستە روسیا
پارتی لەئێستادا ،واتا پێش ئەوەی موسڵ رزگار بكرێت ،پێویستی بەكۆبونەوەیەكی خێرای حزبەكان هەیەو پێویستە رێككەوتنێكیان هەبێت كە دوای موسڵ چی دەكەن ،هەرێمی كوردستان چارەنوسی چی دەبێت ،بەكورتی لەسەر كۆی پرسە سیاسیو یاساییو...هتد پێویستە رێككەوتنێك لەنێوان حزبە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان هەبێت دوژمنایەتی نەكات ،ئەمریكاش ئاوڕێكی لێ بداتەوە ،بەاڵم ئایا ئەم هاوكێشە ئاڵۆزانە، كە بەرژەوەندییەكانیش����ی زۆر ئاڵۆزكردوە، هەر ئاوا بەمش����ێوەیەی ئێس����تا بەردەوام دەبن؟ ئایا حزبێكی سیاسی دەتوانێ لەگەڵ دو الیەن����ی پێكناكۆك ب����ڕوا بەڕێوە؟ من بەسەخت زۆر سەختی دەبینم ،لەبەرچی؟ لێ����رە وردە وردە دەچین����ە ن����او گرفتە بنچینەییەكان‌و هەوڵدەدەین شیكردنەوەیەكی واقیعبینانەی ئەم دۆخە سیاس����ییە بكەین بێ ئەوەی پاس����او بۆ ئەم‌و ئەو بهێنینەوە، چونكە هەمو ملمالن����ێو قۆڵبادانی یەكدی لەسەر بنەمای بەرژەوەندییەكانە ،چ حزبە سیاس����ییەكانی هەرێم����ی كوردس����تان ،چ واڵتانی هەرێمی‌و نێودەوڵەتی ،هەریەكەیان لەڕوانگەی بەرژەوەندییەكانی خۆی هەنگاو هەڵدەگرێت ،بەاڵم زەحمەتیش����ە هەمویان بتوان����ن بەرژەوەندییەكانی خۆیان بپارێزن، بەڵك����و هەندێكی����ان بەس����ەر هەندێكیان س����ەردەكەون .بۆنمون����ە دۆخ����ی هەرێمی كوردس����تان‌و دۆخی حزبە سیاس����ییەكانی هەرێمی كوردس����تان ،ك����ە رەنگە ئەوە بۆ ئێم����ەی خەڵكی ئ����ەم هەرێم����ە لەهەموی گرنگتر بێت ،تائێس����تا حزبە سیاسییەكان پێیانوایە بۆ نمون����ە پارتی پێیوایە ئەگەر pkkو گ����ۆڕان نەبونایە ئێس����تا هەر چوار پارچەكەی كوردس����تان لەژێ����ر كۆنتڕۆڵی ئەوان����دا دەب����وpkk ،ش پێیوای����ە پارتی‌و یەكێتی نەبونایە وەكو خۆرئاوای كوردستان دەسەاڵت دەكەوتە ژێردەستی خۆیان ،بۆیە لەالیەك pkkبەو خەیاڵەوەیە رۆژێك دابێت دەس����ەاڵت لەهەرێمی كوردستان بخاتە ژێر ركێفی خۆی����ەوە ،لەالیەكی دیكەیش����ەوە پارتی لەهەوڵدایە س����نورێك بۆ هەژمون‌و پێش����ڕەوییەكانی pkkدابنێ����تو هی����چ مەترسییەكی لەسەر نەمینێت ،لەوالیشەوە، گۆڕانیش پێیوایە پارتی گرفتە بۆ ئەو ،دەنا حزبەكانی دیكە بەرگەی ئەو ناگرن‌و دەیتوانی دەس����ەاڵت كۆنت����ڕۆڵ بكات ،بەمش����ێوەیە داننەنان بەبونی یەك����دی‌و نەخوێندنەوەی یەك����دی گرفتەكانی هێناوەتە س����ەر هێڵی سور ،لەكاتێكدا مێژوی سیاسیو حوكمڕانی قس����ەیەكی دیكەی هەیەو پێچەوانەی ئەو بۆچونەی����ە ،بۆنمونە ئەوكاتانەی كڵێس����ا لەوپەڕی دەس����ەاڵتفراوانییەكەیدا بو ،تەنیا یەك لەس����ەر س����ێی زەوییەكان����ی هەمو ئەوروپا كەوتبوە ژێر دەس����ەاڵتی كڵێسا، لەكاتێكدا هەمو ئەو س����تەمكارییەی كڵێسا دەیكرد ،بەناوی ئایین‌و حوكمی ئیالهییەوە بو ،ب����ەاڵم ئەنج����ام مێ����ژو فڕێیدانە ناو دۆزەخەك����ەی خۆی .لەمێژوش����دا نمونەی وا زۆرە ،لەناپلی����ۆن‌و لینی����ن‌و هیتلەرەوە تاشارل ی پێنجەم‌و قەیسەرو ئیمپراتۆریای عوس����مانی‌و ..هتد ،هەمو ئەمانە لەخەمی ئەوەدا بون ،دەست بەسەر ئەوروپاو دونیادا بگرن ،بەاڵم نەك هەر نەیانتوانی‌و شكستیان خ����وارد ،بەڵكو زۆربەیان لەس����ەر ئەم زڕە خەونانەیان لەناویش����چون‌و فەوتان ،سەدام
حوسێنیش خەونی بەسەرۆكایەتیكردنی21 واڵتی عەرەبی دەبین����ی ،بەاڵم ئەو خەونە نەزۆكانە بو س����ەدامی گەیاندە سەر پەتی س����ێدارە ،هەمو ئەمارەت����ە كوردییەكانی خۆش����مان لەو زڕە خەونانە بێبەش نەبون، بەاڵم ئەوانیش بەهەمانشێوە یان لەشەڕێكی ناوەخۆدا شكستیان خوارد ،یان ئەمیرەكان بون بەقوربانی ئ����ەو خەونە نەزۆك‌و كرچ‌و كااڵن����ەی خۆیان كە لەبنەڕەتدا خەون نەبو بۆرژانێك����ی ناوەخت ب����و ،ئەوانەی ئەوان دەیانبینی ئاو نەبو س����ەراب بو ...ئێس����تا ئەوەی گرفتەكەی ئاڵۆزكردوە لەم هەرێمەی ئێمەدا ئەوەیە جگ����ە لەوەی هیچ حزبێكی سیاسی ناتوانێ لەكوردستان بەسەر هەمو ناوچەكاندا دەستڕۆیش����تو بااڵدەست بێت، هاوكات پەندو عیبرەتێكیش����یان لەمێژوی كوردو مێژوی جیهانی����ش وەرنەگرتوە ،تۆ كاتێك ئەو هاوكێش����ە سیاس����ییەی ئەمڕۆ دەخوێنیت����ەوە ،وات ب����ۆ روندەبێتەوە كە س����ەركردایەتی ئەو حزبانە هیچ سودێكیان لەمێ����ژو ،تەنان����ەت لەهەس����ت و گیان����ی نیشتمانپەروەری س����ەركردەكانی دونیاش وەرنەگرت����وە ،لەكاتێكدا ئێمە هەرێمێكمان هەیە تەنیا چەند ش����ارێكن كە لەپەنجەی یەك دەست تێناپەڕن! دەبێت ئەوەش بڵێین بەدرێژای����ی مێژو هەمو ئ����ەو گۆڕانكارییە گەورانەی لەدونیادا دروستبون‌و رویانداوە، لەئەنجام����ی چەقبەس����تنێكی سیاس����یو فیكریی����ەوە بوە ،تەنانەت س����ەرهەڵدانی ه����ەر س����ێ( )3ئایینە ئاس����مانییەكانیش ه����ەر لەئەنجامی چەقبەس����تنێكی مێژویی فیكری‌و سیاس����ییەوە سەریانهەڵداوە ،بۆیە درێژەپێ����دان بەكات بۆ بەردەوامیپێدان بەو چەقبەستوییەی كە لەهەرێمی كوردستاندا هەیە ،بەمانای كەڵەكەبون‌و قوڵكردنەوەی زیاتری ئەو چەقبەس����توییەیە ،كە ئەوەش ئەنجامەك����ەی ترس����ناكتر دەبێت ،چونكە لەزۆرب����ەی دۆخ����ە چەقبەس����توەكاندا كاردانەوەكان بەقەد چەقبەس����تنەكە بوە، یان زیاتری����ش بوە ،بۆیە درێ����ژەدان بەم دۆخە جۆرێكە لەخۆ ك����وژی ،چونكە ئەم درێژە پێدان����ە برینەكە پڕ ژانترو بەئازارتر دەكات. تۆ س����ەیركە ئایین بۆچی توشی ناكۆكی ناوخۆی����ی قوڵ ه����ات ،هەڵب����ەت ئەوكاتە بو ك����ە پیاوان����ی ئایینی خۆی����ان تێكەڵ بەسیاسەت كرد ،لەكاتێكدا ئایین نابێت بۆ سیاس����ەت بەكاربهێنرێت ،ئایین لەبنەڕەتدا بۆ پەروەردەو ئام����ۆژگاری‌و ئەخالقە نەك ش����تێكی دیك����ە ،ئایی����ن ئەوكات����ە بەهاو جوانییەكانی خۆی لەدەستدا كە بەتەواوی چوە ن����او سیاس����ەت ،ئەگەر ب����ەراوردی بكەی����ن دەتوانی����ن بڵێین بەهەمانش����ێوە هپچ س����ەركردەیەكی سیاسی تائەو رۆژەی سیاسەتو حوكمڕانی دەكات ،نابێت بچێتە ن����او كاری بازرگانیی����ەوە ،ئ����ەوەی خۆی بەنیشتمانپەروەر بزانێت تا ئەو رۆژەی كاری سیاس����ەت دەكات توخنی كاری بازرگانی ناكەوێت ،چونكە نیش����تمانپەروەرییەكەی (ئەگ����ەر هەیبوبێ����ت) دەیدۆڕێنێت .قەت نەب����وە لەیەككاتدا هەم تێكۆش����ەر بیت‌و هەم ترس����نۆك ،هەم نیشتمانپەروەر بیت‌و هەم گەندەڵ ،هەم پێش����مەرگە بیت‌و هەم جاش ،هەم موسڵمان بیت‌و هەم جولەكە، لەئینجیلدا قس����ەیەكی جوان هەیە دەڵێت هەر درەختێك كە بتەوێ بۆت دەربكەوێت كە ئایا باش����ە یان خراپە ،دەبێت لەرێگای میوەكانیانەوە درەختەكان بناسییت .واتە ناكرێت درەختێك بەباش دابنێیت لەكاتێكدا هەنار یان س����ێو ی����ان هەرمێی زۆر خراپ‌و گەنیو بگرێ����تو بەكەڵكی خواردن نەیەت، یان درەختێك جوانترین‌و باش����ترین س����ێو یان هەنار یان هەرمێ بگرێت‌و بشڵێیت ئەو درەختە زۆر خراپ‌و بێ كەڵكە ،س����ەركردە سیاسییەكانیش بەمجۆرەن ،سەركردەیەك هەمیشە خەریكی كێشە نانەوەو تەفرەقەو ئاڵۆزی دروستكردن بوبێت‌و بەشدار بوبێت لەش����ەڕی ناوخۆدا ،من نازانم جوانییەكانی ئەو سەركردەیە ،نیشتمانپەروەرییەكەی ئەو س����ەركردەیە لەكوێدایە ،بەپێچەوانەشەوە، س����ەركردەیەك ئامادەی هەمو قوربانییەك بوبێت لەپێناوی میللەتەكەی خۆیداو هەمو ژیانی س����ەخت‌و ناخۆش����ی بردبێتە س����ەر لەپێناو رزگاری نیشتمانیداو روبەڕوی دزی‌و گەندەڵی‌و خیانەت بوبێتەوە ،چۆن بتوانین بڵێین سەركردەیەكی نانیشتمانییە.. ئێس����تا ئەوەی لەدۆخی ئاڵ����ۆزی دوای رزگاركردنی موسڵ دەخوێندرێتەوە ،تەنیا یەك ئاراس����تەی سیاسیو س����ەربازی نین، ئەگ����ەر بەغدا بەس����ەركەوتوییش لێی بێتە دەرەوە ،ئەوا ئەو كێشانەی لەدوای موسڵ راس����تەوخۆ بەدوای یەكدا دێن(تداعیات) بەش����ێكی زۆری ب����ۆ هەرێمی كوردس����تان دەبێ����ت ،چونكە تائێس����تا پارتی‌و pkk ناتوان����ن بەیەك����ەوە هەڵبكەن،توركی����اش زەحمەت����ە ئۆپەراس����یۆنێك ن����ەكات یان ئەگەر بەش����ێوەیەكی ناڕاستەوخۆش بێت
دەس����تێوەردانێك هەر دەكات (بەتایبەت ئەگەر ش����ەڕی موس����ڵ درێژە بكێش����ێت) مەترس����ییەكانی زۆر زیات����ر دەبێت ،هەر هیچ نەبێت بەبیان����وی بونی pkkتوركیا جوڵەیەك دەكات ،لەالیەكی دیكەیش����ەوە راس����تە ئێستا پارتی نەرمییەكی زۆرو زیاد لەپێویس����تی ب����ۆ بەغدا نوان����دوەو هەوڵی ئاس����اییكردنەوەی دۆخەكەی لەگەڵ بەغدا دەدات ،بەاڵم ئایا بەغدا لەدوای رزگاركردنی موسڵ بەمشێوەیەی ئێستا دەبێت؟ بەغدا ئێس����تا منەت����ی حزبە کوردس����تانییەكان نەزانێ����ت ،بێگوم����ان دوای رزگاركردن����ی موسڵ كێرڤی لەهەڵكش����انێكی بێ وێنەدا دەبێت‌و زۆر لەئێستاكەش بەهێزتر دەبێت، سەرەڕای ئەوەی پشتگیری نێودەوڵەتیشی لەگەڵدای����ە ،كەوات����ە ئ����ەوەی زیاتر زومی كامێرای دەكەوێتە سەر ،پارتی دیموكراتی كوردس����تانە ،چونكە لەالیەك لەگەڵ pkk ناكۆك����ەو ،لەالیەكی دیكەیش����ەوە لەگەڵ بزوتنەوەی گۆڕان ش����یر لەیەكدی دەسون، لەگەڵ گۆڕان چەقۆ لەیەكدی دەسون‌و لەگەڵ یەكێتی نیشتمانیش لێو لەیەكدی دەكرۆژن. تائێس����تا لەگەڵ بەغ����داش پەیوەندییەكە دوای سەردانەكەی بارزانی كەمێك ئاسایی بۆت����ەوە ،بەاڵم نە پارتی‌و نە كورد هیچیان دەس����تنەكەوتوەو ،ئ����ەو س����ەردانكردنانە نەیتوانیوە كۆتایی بەمڕومۆچی لەبەرانبەر یەكدی بهێنێت .لەوالیشەوە پارتی تائێستا لەگەڵ توركیا نێوانی باشە ،كەواتە پارتی كە تادوێنێ هەم����و هێلكە دو زەردێنەكەی خۆی خس����تبوە ن����او س����ەبەتە دڕاوەكەی توركیا ،ئێس����تا دەیەوێ هێلكەكانی بەش بكات‌و هەموی لەیەك س����ەبەتە دانەنێت، ب����ەاڵم ناكۆكییەكان����ی نێ����وان بەغ����داو ئەنكەرە دوای رزگاركردنی موس����ڵ قوڵتر دەبێتەوەو بەهەمانش����ێوە پەیوەندی نێوان پارت����یو pkkش قوڵتر دەبێتەوە،چونكە دوای رزگاركردنی موس����ڵ ،شەڕێكی دیكە دەستپێدەكات ،كە زۆر لەو شەڕەی ئێستای داعش مەترس����یدارترە ،ئەویش شەڕكردنە لەس����ەر دەس����تكەوت‌و غەنیمەكانی شەڕ، لەبەرئەوەی����ە توركیا هەم����و هەوڵێكی چڕ كردۆتەوە تابەش����داری رزگاركردنی موسڵ بكات ،بۆئەوەی لەدەس����تكەوتەكان بێبەش نەكرێت‌و پشكی خۆی ببات ،كەواتە پارتی تاقیكردنەوەیەكی قوڕس����ی لەبەردەمدایە، لەب����ەر ئەم خااڵن����ەی خ����وارەوە :یەكەم: پارتی روبەڕوی هەر كێش����ەیەك ببێتەوە، نابێت توشی كاردانەوەیەكی وەها ببێت كە بەهۆی ئەوەوە توركیا بێت شەڕەكە قوڵتر بكاتەوە ـ چونكە ئیتر توركیا ش����وێنێكی لەعێراق بۆ نامێنێتەوە بتوانێ هەناس����ەی تێدا ب����دات .دوەم :وا پێدەچێت ئێران لەم ملمالنێیەدا لەهەم����وان زیاتر براوەتر بێت، چونكە جگە لەوەی عێراق لەژێر كۆنتڕۆڵی خۆیدایە ،هاوكات یەكێتی‌و گۆڕان‌و كۆمەڵ‌و PKKو PYDش بەئ����ارەزوی خۆی جوڵە پێدەكات ،كەواتە كاتێك موسڵ دەكەوێتەوە ژێر دەس����ەاڵتی حكومەتی ناوەندی بەغدا، س����نورە جوگرافیاكەی هەرێمی كوردستان لەوالی حاج����ی ئۆمەرانەوە ت����ا ئەودیوی چۆمان‌و تادەچێتە ناو كوردستانی خۆرئاوا ئ����ەوا لەژێر دەس����تی PKKدادەبێت ،بەم هاوكێشەیە دەكەوێتە ژێر دەسەاڵتی ئێران، هەر بۆ نمونە ئەوەتا PKKماوەی مانگێكە ش����ەقامێك بۆ ناو ئێران دروستدەكات كە تایبەتە بەهاتوچۆی PKKلەقەندیلەوە بۆ ناو ئێران ،ئەو شەقامە لەبنەڕەتدا بۆ ئەوە دروس����تدەكرێ ئێران‌و كوردستانی خۆرئاوا بەیەكەوە ببەستێتەوە ،كەواتە هاوسەنگی هێز بەتەواوی بۆ ئێران‌و حزبەكانی دیكەی دژ بەپارتی����ن یەكالدەبێت����ەوەو ،ئێ����ران ئەوكات باش����تر لەئێس����تا هاوكارییەكانی خ����ۆی دەگەیەنێت����ە س����وریاو لوبنان‌و... هتد كە مەترس����ییەكی زۆر زیاتر لەئێستا بۆس����ەر توركیاو سعودیەش دروستدەبێت. س����ێیەم :پارت����ی لەئێس����تادا ،واتا پێش ئەوەی موس����ڵ رزگار بكرێت ،پێویس����تی بەكۆبونەوەیەكی خێ����رای حزبەكان هەیەو پێویس����تە رێككەوتنێكیان هەبێت كە دوای موس����ڵ چی دەكەن ،هەرێمی كوردس����تان چارەنوس����ی چی دەبێت ،بەكورتی لەسەر كۆی پرس����ە سیاس����یو یاس����اییو...هتد پێویس����تە رێككەوتنێ����ك لەنێ����وان حزبە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان هەبێت، بەبێ بونی رێككەوتنێكی لەمجۆرە ،دۆخی هەرێمی كوردس����تان زۆر زیاتر لەئێس����تا ئاڵۆزترو ترسناكتر دەبێت ،چونكە گوێمان لەهەڕەشە ئاش����كراو نهێنییەكانی هەریەك لەو حزب����ە سیاس����ییانەیە ك����ە بەرامبەر بەیەكدی دەیك����ەن .لەدۆخێكی وەهادا بۆ پارتی دیموكراتی كوردس����تانیش قوڕستر دەبێت،
»» 19
کتێب
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
17
عێراق‌و ئێران‌و توركیا دژ ی گهڕانهوه ی كه‌ركوكن بۆ سه‌ر كوردستان ئا :بارام سوبحی نوسه‌رێكی شاره‌زا له‌پرسی كه‌ركوك، رایده‌گه‌یه‌نێت له‌پرسی هه‌رێمی كوردستان‌و كه‌ركوكدا ،توركیاو ئێران له‌دژایه‌تی هه‌ر هه‌نگاوێكی كورددا وه‌كو یه‌ك بیر ده‌كه‌نه‌وه .ئه‌وه‌ش ئاشكراده‌كات تائێستا بۆ گێڕانه‌وه‌ی كه‌ركوك بۆ سه‌ر هه‌رێمی كوردستان ،كورد هیچ پڕۆژه‌یه‌كی دروستی نییهو ده‌ڵێت :خه‌ڵكی كه‌ركوك ئومێدیان به‌هه‌رێمی كوردستان نییه. كتێبی كه‌ركوك‌و ناس����نامه ،نامیلكه‌یه‌كی نوس����ه‌ر له‌تیف فاتی����ح فه‌ره‌ج����هو حه‌فتا الپه‌ڕه‌ی����هو له‌دو بهش پێكهاتوه .له‌به‌ش����ی یه‌كه‌مدا باس له‌بارودۆخی كه‌ركوك له‌دوای روخانی رژێم����ی به‌عس له‌س����اڵی ()2003 ده‌كات ،هه‌روه‌ها هه‌ڵوێستی واڵتانی ئێران‌و توركیاو عێراق‌و ئه‌مریكاو رێكخراوی نه‌ته‌وه یه‌كگرتوه‌كان له‌باره‌ی چاره‌نوسی كه‌ركوكه‌وه ده‌خاته‌ڕو .له‌به‌شی دوه‌مدا باس له‌په‌یوه‌ندی نێوان كه‌ركوك‌و حكومه‌تی عێراق له‌الیه‌ك، له‌الیه‌كی تر هه‌ڵوێس����تی الیه‌نه كوردییه‌كان به‌تایبه‌تی هه‌ردو پارتی ده‌سه‌اڵتدار یهكێتیو پارتی له‌شاری كه‌ركوك ده‌كات. له‌باره‌ی پێناس����هی كه‌ركوكه‌وه ،نوسه‌ر ب����ڕوای وایه كه‌رك����وك ش����اری هه‌مو ئه‌و كه‌س����انه‌یه كه له‌ناویدا ده‌ژی����ن ،پارێزگای هه‌م����و پێكهاته‌كان����ی ناوێت����ی به‌نه‌ته‌وه‌و زم����ان‌و ئایین‌و مه‌زهه‌بی جیاجیاوه ،ئه‌وه‌ش به‌یه‌كێ����ك له‌بنه‌م����ا س����ه‌ره‌كیه‌كانی ش����ار ناوده‌ب����ات‌و ده‌ڵێت :ئه‌گ����ه‌ر كه‌ركوك وه‌كو خ����اك كوردس����تانیه ،به‌اڵم وه‌ك����و خه‌ڵك، شاری هه‌موو ئه‌وانه‌یه كه تێیدا ده‌ژین. هه‌ڵوێستی ئه‌مه‌ریكاو ()UN س����ه‌باره‌ت به‌هه‌ڵوێس����تی ئه‌مه‌ریكیه‌كان له‌باره‌ی چاره‌نوس����ی كه‌ركوكه‌وه ،نوس����ه‌ر ده‌ڵێ����ت :ئه‌مه‌ریكی����ه‌كان چاره‌س����ه‌رێكی ره‌زامه‌ندانه‌ی����ان ده‌وێ����ت ،ره‌زامه‌ندانه به‌و مانایه‌ی ده‌بێ ك����ۆی پێكهاته‌كان له‌ڕێگه‌ی گفتوگ����ۆوه بگه‌نه رێككه‌وت����ن ،هه‌ندێكجار ئه‌مه‌ش بۆ مێژو لێده‌گه‌ڕێن ...ئه‌مه‌ریكیه‌كان له‌س����اڵی ( )2003بۆ ماوه‌ی ( )72سه‌عات بواری����ان به‌ك����ورد دا له‌كه‌رك����وك بتوان����ێ مه‌ده‌نیان����ه مامه‌ڵه ب����كات‌و وێنه‌یه‌كی باش
نیشانبدات ،به‌اڵم "كورد له‌وه‌دا سه‌ركه‌وتوو نه‌بو". ده‌رب����اره‌ی بۆچونی رێكخ����راوی نه‌ته‌وه یه‌كگرت����وه‌كان ،نوس����ه‌ر ده‌ڵێ����ت :نه‌ته‌وه یه‌كگرتوه‌كان دیدو سه‌رنجی خۆیان ههبوه، به‌اڵم كه‌متر ئه‌وه‌یان به‌ئاشكرا راگه‌یاندوه‌و زیاتر دیدی ئه‌وانیتریان گواستوه‌ته‌وه .له‌نێو دیدو سه‌رنجه‌كانی س����تیڤان دیمستۆرا یان نێرده‌كان����ی دیكه‌دا ده‌كرێ م����رۆڤ به‌ڕونی دی����دی ئ����ه‌وان بدۆزێته‌وه ،ب����ه‌الی نه‌ته‌وه یه‌كگرتوه‌كان����هوه عێراق تائێس����تا واڵتێكی یه‌كپارچه‌یه‌و هه‌ر به‌وش����ێوه‌یه‌ش مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا ده‌كات ،هه‌ڵبه‌ت پێشیانوایه ده‌بێت خ����ودی عێراقییه‌كان خۆی����ان لهوبارهیهوه بگه‌نه رێككه‌وتن.
خه‌ڵك ی كه‌ركوك ئومێدیان به‌هه‌رێم ی كوردستان نیی ه ئه‌گه‌رچ ی له‌سه‌ره‌تا ی روخان ی بته‌كان ی سه‌دامدا هه‌مو چاویان بڕیبوه ئهوه ی ئاخۆ كه ی شاره‌كه‌یان دهگهڕێنرێتهوه سه‌ر هه‌رێم ی كوردستان
دیدی توركیاو ئێران بۆ كه‌ركوك هه‌رچی سه‌باره‌ت به‌هه‌ڵوێستی ده‌وڵه‌ت ی توركیای����ه له‌ب����اره‌ی كه‌ركوكه‌وه ،نوس����ه‌ر ده‌ڵێت :توركه‌كان به‌و مه‌رجه رازین كه‌ركوك كوردو ش����یعه له‌س����ه‌ر ئه‌و بنه‌مایه به‌یه‌كتر بخرێته سه‌ر هه‌رێم ،كه له‌به‌رانبه‌ردا ههولێرو بگ����ه‌ن .هه‌ڵبه‌ت به‌هی����چ جۆرێكیش له‌گه‌ڵ س����لێمانیو ده����ۆك وه‌ربگرن ،ب����ۆ ئه‌وه‌ش هه‌رێمی س����ه‌ربه‌خۆدا نییه ب����ۆ كه‌ركوك.. به‌هه‌مو جۆرێك كاریان كردوه ...بۆ توركیا ئێرانییه‌كان تائێس����تا له‌باره‌ی كه‌ركوكه‌وه بڤه‌یه‌كی گه‌وره‌یه هه‌رێمی كوردس����تان لهوه قس����هی فه‌رمییان نه‌ك����ردوه ،وه‌ك ئهوهی زیاتر بچێته پێش����هوهو زیاتر ده‌ستی به‌سه‌ر ئه‌مه‌ریكاو توركیا به‌رده‌وام قس����هی خۆیان كه‌ركوكدا رابگات ،ئه‌گه‌ر به‌رژه‌وه‌ندی خۆیو هه‌ی����ه .به‌اڵم له‌بۆن����هو روداوه جیاجیاكاندا هه‌میش����ه له‌ڕێگ����هی میدی����اوه به‌جۆرێ����ك توركمانه‌كانی تیادا نه‌بێت. نوس����ه‌ر جه‌خت له‌وه‌ده‌كات����هوه توركیا پرس����ه‌كه ده‌وروژێنن ،ك����ه زیاتر بۆنی هه‌ر به‌هیچ جۆرێك نایه‌وێ كه‌ركوك بێته‌وه سه‌ر رێگرییه‌كی لێدێت بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی كه‌ركوك بۆ هه‌رێمی كوردستان ،له‌و پێناوه‌شدا "كێشه‌و س����ه‌ر هه‌رێمی كوردستان ،یان سه‌ربه‌خۆیی گیروگرف����ت ده‌خوڵقێنێت ،مه‌گ����ه‌ر دڵنیایی بون ...بۆ ئێرانیی����ه‌كان یه‌كپارچه‌یی خاكی ت����ه‌واوی بدرێتێ كه ئه‌و كاره له‌به‌رژه‌وه‌ندی ئێراق زۆر گرنگه ،هه‌ڵبه‌ت له‌وه‌ش گه‌یشتون كه هی����چ ئاماده‌كارییه‌كی ك����وردی نییه بۆ ده‌وڵه‌تی توركیادا ده‌بێت". كاتێك نوس����ه‌ر دێته س����ه‌ر باس����كردنی هه‌ر جۆره هه‌نگاوێكی تر ،كوردیش هێش����تا هه‌ڵوێستی ئێران ،ئاش����كرای ده‌كات ئێران هه‌رچی له‌ب����اره‌ی ئاینده‌ی خۆیه‌وه ده‌یڵێت نایه‌وێت كه‌ركوك له‌سه‌ر هه‌رێمی كوردستان له‌قسه‌ی روت زیاتر نییه. له‌كۆبه‌ندی بۆچونه‌كانیدا له‌سه‌ر تێڕوانینی بێ����ت .لهوبارهیهوه ده‌نوس����ێت :له‌پرس����ی كه‌ركوكدا ئێران هاوكاری شیعه‌كان ده‌كات ،ئه‌و دو ده‌وڵه‌ته بۆ پرسی كه‌ركوك ،نوسه‌ر ئه‌وه‌ش����ی به‌ئاش����كرا ك����ردوه .ده‌ركه‌وتنی ده‌ڵێ����ت :توركیاو ئێران له‌پرس����ی هه‌رێمی چه‌ندینجاری قاسمی س����لێمانی فه‌رمانده‌ی كوردس����تان‌و كه‌ركوك����دا ،تاڕاده‌یه‌كی زۆر سوپای قودس له‌س����نوری كه‌ركوك ،مانای له‌دژایه‌ت����ی ه����ه‌ر هه‌نگاوێكی ك����ورددا بۆ وای����ه ئێرانیش دی����دی تایبه‌ت����ی خۆی بۆ پێشه‌وه ،وه‌كو یه‌ك بیر ده‌كه‌نه‌وه. كه‌ركوك هه‌یه. هه‌ر له‌ب����اره‌ی ئێرانه‌وه نوس����ه‌ر ده‌ڵێت: كه‌ركوك‌و عێراق ب����ۆ ئێران گرنگ����ه كه‌ركوك له‌س����ه‌ر به‌غدا ب����ۆ چاره‌س����ه‌ری پرس����ی كه‌رك����وك، بمێنێت����هوه ،ب����ۆ ئ����ه‌م كاره‌ش ده‌یه‌وێ����ت له‌ده‌س����توری هه‌میش����ه‌یی عێراقدا ماده‌ی
ریکالم
Sinoma Industry & Trade
+ , , , #& - ,هره ه‌مهێنان ی -1توانا ی سااڵنه ی به‌كاربردن ی ( ) 15000ته‌ن په‌یكه‌ر ی ئاسنی جۆراوجۆره ،وه دروستكردن‌و ب جێگیركردن ی وه دانان‌و دروستكردن، ندازیار ی ، ه ی ئه جوانترین نه‌خش بەباشتری ئاسنی‌‌و پۆاڵ كار ی په‌یكه‌ر ی - ن‌و . / 0 - -ه‌كو پڕۆژه ی به‌رهه‌مه‌ك���هو هه‌مو خزمه‌تێك دوا ی فرۆش���تنی بۆ هه‌مو كارێك ی پیشه‌س���ازی‌‌و پ���ڕۆژه ی و بیناو پڕۆژه‌یه‌ك ی جۆره .هه‌مو ه‌نتۆ ،وه ,ی چیم ه‌وت ،كارگه پااڵوگه ی ن با ، -كاره
2وزه ی رهه‌مهێنان ی (كارگه ی به 1 ئاوه‌دانكردنه‌وه ی مه‌ده‌ن ی . *
3 2 2
ه‌رزكردنه‌وه، كو :ئامێر ی ب 4چینی ،وه نێدێك لەبه‌رهه‌م ی هه كردن ی هاورده كردن‌و :كار ی هه‌نارده -2بازرگان ی گشت
ی خه‌بات ه ،وه هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك ك ه داوابكرێت لەالیه‌ن بازرگانان‌و كڕیارانه‌وه. 3 . - , , 2
3هه یه . ه‌ولێر لقمان یو ه : )MANTA(2لەهه‌ردو شار ی سلێمان بۆ ماركه ی سوره‌یا -3كار ی ڕوناكی‌‌و * , , - ,
-4كار ی گواس���تنه‌وه‌و لۆجس���تیك بەش���ێواز ی ( : ) LCLكار ی گواس���تنه‌وه ی كه‌لوپه‌ل هه‌مو مانگێك بەهاوبه‌ش ی له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا لەواڵتی چینه‌و‌ه بۆ ته‌واو ی كوردستان.
( )140دان����راو كۆتایی س����اڵی ( )2007بۆ جێبه‌جێكردن����ی ئه‌و مادده‌ی����ه دانرا ،به‌اڵم تائێس����تا ته‌نان����هت بهش����ی یه‌كه‌م����ی ئه‌و مادده‌ی����هش جێبه‌جێنه‌ك����راوه .لهبهرئهوه نوسه‌ر ده‌ڵێت :عێراق بهشیعهو سوننه‌یه‌وه ده‌ستبه‌رداری عێراقیبونی كه‌ركوك نابێت ،بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش له()2003به‌دواوه به‌رده‌وام به‌ربه‌ستی خس����توه‌ته به‌رده‌م پێشكه‌وتنی كه‌ركوك ،نه‌یهێش����توه ئه‌و پارێزگایه له‌ڕوی ئابوریو خۆس����ه‌رییه‌وه له‌س����ه‌ر پێی خۆی بوه‌ستێ. س����ه‌باره‌ت به‌قۆناغی ئێس����تا ،نوس����ه‌ر ده‌ڵێت :له‌م����ه‌ودوا به‌غ����دا ناتوانێ كارێكی ئه‌وتۆ بۆ كه‌ركوك بكات ،كه‌ركوكییه‌كانیش ئه‌و راس����تیه ده‌زانن .كه ده‌ڵێی����ن ناتوانێ كارێكی ئه‌وتۆ بكات ،قس����ه له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه به‌غدا خۆی هه‌مو په‌یوه‌ندییه‌كی له‌گه‌ڵ ئه‌و ش����اره‌و خه‌ڵكه‌كه‌یدا پس����اندوه ،به‌تایبه‌تی له‌دوای هاتنی داعشهوه بۆ سنوری كه‌ركوك ئیت����ر به‌غدا بایه‌خێكی ئه‌وتۆی به‌م ش����اره نه‌داوه. له‌م بهش����ه‌دا نوس����ه‌ر به‌وردی له‌س����ه‌ر مێژوی كه‌رك����وك‌و ده‌وڵه‌تی عێراق له‌نه‌وه‌د ساڵی رابردودا ده‌وه‌س����تێت ،پێیوایه جگه له‌نه‌هامه‌تی‌‌و ماڵوێرانی كه‌ركوك هیچی تری له‌به‌غدا ده‌ستنه‌كه‌وتوه ،به‌غداش به‌رده‌وام كاری ب����ۆ ئهوه ك����ردوه كه‌رك����وك بكرێته
شارێكی عه‌ره‌بی. كه‌ركوك‌و حكومه‌تی هه‌رێم دوای باس����كردنی هه‌ڵوێس����تی ده‌وڵه‌تان له‌باره‌ی چاره‌نوس����ی كه‌ركوكه‌وه ،نوس����ه‌ر دیدی ده‌س����ه‌اڵتدارانی هه‌رێمی كوردس����تان له‌باره‌ی كه‌ركوكه‌وه ده‌خاته‌ڕو .رونیده‌كاته‌وه بۆ گێڕان����هوهی كه‌ركوك بۆ س����ه‌ر هه‌رێمی كوردستان ،كورد هیچ پڕۆژه‌یه‌كی دروستی نیی����هو بۆ گێڕانه‌وه‌ی كه‌ركوكیش بۆ س����ه‌ر هه‌رێم����ی كوردس����تان هی����چ كات����ێ دیاری نهكراوه. به‌ب����ڕوای نوس����ه‌ر دیاریكردن����ی كات����ی گێڕانه‌وه‌ی كه‌ركوك ،ئه‌ركی هه‌ره له‌پێش����ی الیه‌ن����ی كوردیی����ه ،چونكه "له‌م پرس����ه‌دا الیه‌نی كوردی خاوه‌نی كێشه‌كه‌ن" .هه‌روه‌ها ده‌ڵێت :تائێستا نهتوانراوه خه‌ڵكی كه‌ركوك بهوه رازی بكرێت كه ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر هه‌رێمی كوردستان بن ،ژیانیان پارێزراوتر ده‌بێت. بۆ به‌ڵگاندنی وته‌كانی ،نوسه‌ر نمونه بهوه ده‌هێنێت����هوه كاتێ له‌دوای دانیش����تنه‌كه‌ی (/22ته‌مم����وز )2008/پارله‌مانی عێراق ،كه م����ادده‌ی ()24ی یاس����ای هه‌ڵبژاردنه‌كانی پارێ����زگاو قه‌زاو ناحییه‌كان����ی لێوه ده‌رچو، ئه‌نجومه‌نی پارێ����زگای كه‌ركوك به‌زۆرینه‌ی ده‌ن����گ داوایان كرد كه‌ركوك بخرێته س����ه‌ر هه‌رێمی كوردس����تان ،به‌اڵم نه سه‌رۆكایه‌تی
هه‌رێم ،نه پارله‌مان ،ن����ه حكومه‌تی هه‌رێم به‌ده‌نگیانه‌وه نه‌چون. له‌م بهش����ه‌دا نوسه‌ر راش����كاوانه ده‌ڵێت: راس����تیه‌كه‌ی ئهوهی����ه خه‌ڵك����ی كه‌ركوك ئومێدی����ان به‌هه‌رێم����ی كوردس����تان نییه، ئه‌گه‌رچی له‌س����ه‌ره‌تای روخان����ی بته‌كانی س����ه‌دامدا هه‌مو چاویان بڕیبوه ئهوهی ئاخۆ كه‌ی شاره‌كه‌یان دهگهڕێنرێتهوه سه‌ر هه‌رێمی كوردستان ،مه‌به‌ست له‌هه‌مو ،هه‌موو كوردو بهش����ێكی زۆری توركم����ان‌و عه‌ره‌به ،به‌اڵم ئێس����تا ده‌مێكه ئ����هو بارودۆخه گ����ۆڕاوه، عه‌ره‌ب‌و توركمان به گشتی بیرو بۆچونێكی تریان هه‌ی����هو كوردیش وه‌كی جاران هه‌موو پێكه‌وه نین .هه‌ڵب����هت بۆ ئهوهی كه‌ركوك بخرێته س����ه‌ر هه‌رێمی كوردس����تان ،الیه‌نی كوردی هیچ هه‌نگاوێكی ئه‌رێنی نه‌ناوه. به‌ده‌ر له‌پرس����ی چاره‌نوس����ی كه‌ركوك، نوس����ه‌ر له‌به‌ڕێوه‌بردنی ئێس����تای ش����اری كه‌ركوكیشدا ره‌خنه‌بارانی پارته كوردییه‌كان ده‌كات ،له‌وباره‌ی����هوه ده‌ڵێ����ت :الیه‌ن����ه كوردییه‌كانی كه‌ركوك كه له‌هه‌مو ش����تێكدا دژایه‌تی یه‌كت����ر ده‌كه‌ن ،ئه‌وه‌نده‌ش گوێیان ل����هوه نیی����ه ل����هو ملمالنێیان����ه‌دا خوێنی الوان����ی كورد بڕژێ ،بۆ ئه‌م����ه ده‌یان نمونه له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌و له‌هه‌ڵكوتانه سه‌ر یه‌كترو له‌كوشت‌وبڕی یه‌كتر له‌به‌رده‌سته. چاره‌سه‌ر چییه؟ بۆ یه‌كالكردنه‌وه‌ی چاره‌نوسی كه‌ركوك‌و كۆتایهێنان به‌پرسی كه‌ركوك ،نوسه‌ر پێیوایه ده‌بێت خه‌ڵكه‌ك����هی بڕیار بده‌ن ،هه‌رچه‌نده "نه‌ت����ه‌وه‌كان له‌ناو خۆش����یاندا ته‌باو رێك نی����ن" ،هه‌روه‌ها داهاتی نه‌وتی پارێزگاكه‌ش زۆربه‌ی ن����ه‌ك له‌به‌رمیلێ چ����وار یان پێنج دۆالری ب����ۆ خه‌ڵكه‌كه بێ����ت .بۆیه ده‌ڵێت: خۆسه‌ری راس����تی ئه‌وه‌یه ،نه‌ك ئهوهی تۆ ته‌واوی نه‌وته‌كه‌ی ببه‌یت‌و بیفرۆشیت ،رێگا به‌وه‌ش نه‌ده‌یت خه‌ڵك بڕیار له‌چاره‌نوس����ی خۆی بدات. ده‌رباره‌ی خۆس����ه‌ری ده‌ڵێت :خۆسه‌ری ت����ه‌واو بریتی����ه له‌وه‌ی خه‌ڵك خ����ۆی بڕیار له‌چاره‌ن����وس‌و ئاین����ده‌ی خ����ۆی ب����دات... هه‌وڵدان بۆ ئهوهی كه‌ركوك بكرێته ش����اری یه‌ك نه‌ته‌وه‌و یه‌ك ره‌نگ بكرێ ،هه‌وڵدانه بۆ له‌كوردستانی خستنی كه‌ركوك ،ئه‌مه ئه‌گه‌ر كورد یان هه‌ر الیه‌كی دیكه بیكات.
ریکالم
16
تایبەت
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
به‌شێك له‌قوتابخانه‌كانی هه‌ڵه‌بج ه رو لەداڕوخانن
چه‌ند ساڵێكه خوێندكارەكانیان پله‌ی یه‌كه‌م له‌سه‌رئاستی كوردستان بەدەستدەهێنن ئا :عه‌زیز ره‌سوڵ له‌سنوری به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی په‌روه‌رده‌ی پارێزگای هه‌ڵه‌بجه107 ی بینای حكومه‌ت‌و 4قوتابخانه‌ی كرێ تێدایهو به‌شێك له‌م قوتابخانان ه كێشه‌ی نۆژه‌نكردنه‌وه‌یان هه‌یه له‌به‌ر نه‌بونی بودجه‌ی پێویست نهتوانراوه نۆژه‌ن بكرێنه‌وه.
قوتابخانه‌ی وامان هه‌یه له‌كاتی باران باریندا به‌لێزم ه ئاو ده‌چێت ه ناو هۆڵی خوێندكاره‌كان ك ه ده‌بێت ئه‌و رۆژانه‌ی باران ده‌بارێت پڕۆسه‌ی خوێندن له‌و قوتابخانه‌ی ه رابگیرێت
نیك���ی محم���د قوتاب���ی له‌ئاماده‌یی هه‌ڵه‌بج���هی كچ���ان بۆ ئاوێن���ه وتی "قوتابخانه‌كه‌مان كێشه‌ی دڵۆپه‌كردنی هه‌ی ه له‌وه‌رزی زستاندا" تاوه‌كوئێسته‌ش چاره‌س���ه‌ری ب���ۆ نهكراوه ك���ه ئه‌گه‌ر بهاتایه‌و بایكۆت���ی ده‌وام نه‌بوایه،ئهوه له‌ئێس���ته‌دا به‌س���ه‌دان قوتاب���ی له‌و قوتابخانه‌یه وانه‌یان ده‌خوێند. نیكی محمد ده‌ڵێت "داوا ل ه وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی په‌روه‌رده‌ی هه‌ڵه‌بج ه ده‌كه‌م به‌زوترین كات كێشه‌ی ئه‌م قوتابخانه‌ی ئێمه‌و س���ه‌رجه‌م ئه‌و قوتابخانان ه چاره‌س���ه‌ركه‌ن كه له‌ڕوی بیناوه كێش���ه‌یان هه‌ی ه ك��� ه هه‌ڵه‌بج ه س���ااڵنه قوتابیه‌كانی له‌س���ه‌ر ئاستی كوردستان نمره‌ی یه‌كه‌م‌و دوەم به‌ده‌ست دێن���ن ،بۆی��� ه ره‌وا نیه به‌و ش���ێوه‌ی ه قوتابخان���ه‌كان ب���ێ خزمه‌تگ���وزاری‌و كێشه‌ی ته‌قینی س���ه‌قف‌و دیواره‌كانی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌ك���هی ئێم ه 107بینای قوتابخان���هی حكوم���یو 4بینای كرێ هه‌بێت. مامۆستا س���ه‌ركه‌وت محمد مامۆستا هه‌یه بهش���ێك له‌قوتابخانه‌كانمان دو لەیه‌كێ���ك له‌قوتابخانه‌كانی س���نوری ده‌وام���ی تێدای��� ه ل���هو قوتابخانانه‌ش هه‌ڵه‌بج��� ه الی خۆی���هوه ئام���اژه‌ی به‌شێكیان پێویستیان به‌نۆژه‌نكردنه‌و‌ه ب���ه‌وه‌دا "س���ه‌ره‌ڕای بونی كێش���هی هه‌یه چونك ه ئه‌ركی بینای قوتابخانه‌كان نۆژه‌ننه‌كردنه‌وه‌ی بینای قوتابخانه‌كان زۆر قورسه". س���ۆران عوسمان وتیش���ی "به‌شێك كۆمه‌ڵێ���ك كێش���هی كه‌ڵه‌كه‌ب���وی تر له‌زۆرب���هی قوتابخانه‌كاندا هه‌ن له‌وان ه له‌ك���رێ حانوت���ی قوتابخان���ه‌كان زۆری ژم���اره‌ی قوتابی‌و كه‌می ژماره‌ی دابی���ن ده‌كه‌ینه‌وه ب���ۆ قوتابخانه‌كان مێ���زو نه‌بون���ی پێداویس���تی تایبه‌ت ده‌یده‌ینه‌و‌ه به‌ئی���داره‌ی قوتابخانه‌كان بۆ كه‌موكوڕی رۆژانه‌یان به‌شێكیش���ی به‌تاقیگه‌كان". سۆران عوسمان به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی ب���ۆ نۆژه‌نكردن���هوهی قوتابخان���ه‌كان پ���ه‌روه‌رده‌ی پارێ���زگای هه‌ڵه‌بج��� ه ده‌بێت ك ه له‌ئێس���ته‌دا به‌هۆی قه‌یرانی ئام���اژه ب���ه‌وه‌ده‌كات "له‌س���نوری داراییه‌وه هی���چ بودجه‌یه‌كمان له‌الیه‌ن
بنمیچی قوتابخانەیەکی هەڵەبجە حكومه‌ته‌و‌ه ب���ۆ دابین ناكرێت تاوه‌كو گرفتی قوتابخانه‌كان چاره‌سه‌ر بكه‌ین هه‌رچه‌ن���ده وه‌زاره‌تی پ���هروهرده زۆر هاوكارمانه". قوتابخان���هی ئاماده‌ی���ی هه‌ڵه‌بجه‌ی كچ���ان یه‌كێك ه ل���هو قوتابخانانه‌ی ك ه كێش���هی دڵۆپه‌كردنی هه‌ی���ه تاوه‌كو ئێسته ئه‌و گرفته‌ی چاره‌سه‌ر نهكراوه ك���ه یه‌كێك ه ل���هو قوتابخانان���هی ك ه هه‌میش��� ه قوتابیه‌كان���ی نمره‌كانی���ان له‌ئاستێكی زۆر به‌رزدای ه. كاوه عه‌ل���ی جێگ���ری پارێ���زگاری هه‌ڵه‌بج ه بۆ كاروباری هونه‌ری ئاماژه‌ی ب���ۆ ئه‌وه‌كرد "له‌ب���ه‌ر قه‌یرانی دارایی‌و نه‌بون���ی بودج ه ب���ۆ نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی
قوتابخانه‌كان���ی پارێ���زگای هه‌ڵه‌بج ه خێری مزگه‌وت���ی هه‌یه چونك ه ئه‌ویش بهش���ێك له‌قوتابخانه‌كان پێویستیان ناوه‌ندێكی پێگه‌یاندنی نه‌وه‌كانمانه". جێگری پارێ���زگاری هه‌ڵه‌بجه ئاماژه به‌نۆژه‌نكردن���هوه هه‌ی���ه بۆی ه ئێمه‌ش بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ت ه په‌نام���ان بردوه‌ت ه ب���ه‌وه‌ده‌كات "قوتابخانه‌ی وامان هه‌ی ه ب���ه‌ر رێكخ���راوه خێرخوازی���ه‌كان‌و له‌كات���ی ب���اران بارین���دا به‌لێزم ه ئاو س���ه‌رمایه‌داره‌كان داوام���ان لێكردون ده‌چێته ناو هۆڵ���ی خوێندكاره‌كان ك ه ك ه له‌كه‌رت���ی پ���هروهرده یارمه‌تیمان ده‌بێت ئ���هو رۆژانه‌ی ب���اران ده‌بارێت بده‌ن‌و ئه‌و قوتابخانانه نۆژەن بكهنهوه پڕۆس���هی خوێندن ل���هو قوتابخانه‌ی ه كه له‌ئێسته‌دا پێویس���تیان به نۆژه‌ن رابگیرێت". كاوه عل���ی ده‌ڵێت "هه‌مو كێش���هی كردنه‌وه هه‌یه". ناوبراو وتیشی "داوامان له‌مامۆستایانی قوتابخانه‌كان���ی هه‌ڵه‌بج��� ه له‌ڕێگه‌ی ئاینی كردوه له‌وتاره‌كانی رۆژانی هه‌ینی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی په‌روه‌رده‌ی هه‌ڵه‌بجه‌و‌ه ئاماژه بهوه بكه‌ن ك ه چۆن كردنه‌وه‌ی ناردومان��� ه ب���ۆ حكومه‌ت���ی هه‌رێمی مزگه‌وت چاکەیەكی گه‌وره‌یه به‌هه‌مان كوردس���تان به‌اڵم به‌بیان���وی نه‌بونی ش���ێوه كردن���هوهی قوتابخانه هه‌مان بودج���هوه تاوه‌ك���و ئێس���ته وه‌اڵم
فۆتۆ :عەزیز نه‌دراوینه‌ت���هوه ك���ه بڕیارب���و له‌گه‌ڵ س���ه‌رۆكی حكومه‌ت كۆبینهوه تاوه‌كو بتوانین بهش���ێك له‌كێشه‌ی پڕۆژه‌كانی هه‌ڵه‌بج ه له‌نێویش���یاندا قوتابخانه‌كانی هه‌ڵه‌بج ه ئاراسته‌ی بكه‌ین به‌اڵم تاوه‌كو ئێسته نه‌مانتوانیوه بیبینین". له‌پارێزگای هه‌ڵه‌بج ه چه‌ند س���اڵێك ه خوێندكاران پله‌ی یه‌كه‌م له‌سه‌رئاستی كوردس���تان به‌ده‌ستدێنن س���ه‌رباری گرفت���ی قوتابخانه‌كانی���ان ك ه به‌هۆی قه‌یرانی دارایی بێچاره‌س���ه‌ر ماونه‌ته‌و‌ه زۆرترینی ئه‌و قوتابخانانه‌ی ك ه كێشه‌ی دڵۆپ���هو ته‌قینی دیواری���ان هه‌یه ئه‌و قوتابخانان���ه‌ن ك ه له‌الی���ه‌ن كۆمپانیا ئێرانیه‌كانه‌و‌ه دروست كراون.
ئه‌نجومه‌نی به‌رده‌وامكردنی خوێندن بۆ /به‌ڕێزان وه‌زاره‌تی په‌روه‌رد‌ه ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی كوردستان یه‌كیتی مامۆستایانی كوردستان مامۆستایانی ناڕازی كوردستان به‌ڕێوه‌به‌رو مامۆس���تایانی قوتابخانه‌كانی كوردستان دای���كو باوك���ی قوتابی���ان له‌هه‌رێم���ی كوردستان كه‌سایه‌تی خێرخوازی هه‌رێمی كوردستان رێكخراوی خێرخوازی كوردستان‌و بیانی (نابێ���ت خوێن���دن بوه‌س���تێت ،نابێت مامۆستا له‌برسا بمرێت) به‌هۆی كه‌مكردنه‌وه‌و دواكه‌وتنی موچه‌ی مامۆستایانی كوردستانه‌وه ،نزیكه‌ی مانگێكه مامۆس���تایانی سنوری ده‌س���ه‌اڵتی یه‌كێتی نیشتمانی كوردس���تان‌و بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان، بایكۆت���ی وانه‌وتنه‌وه‌یان ك���ردوهو ده‌رگای قوتابخانه‌كان داخ���راوه ،ئه‌مه‌ش وایكردوه كه پرۆسه‌ی په‌روه‌رده‌و خوێندن له‌به‌شیكی هه‌رێمی كوردستاندا بوه‌ستێت. وه‌س���تاندنی خوێندن له‌م س���ه‌رده‌مه‌دا، هۆكاره‌كه‌ی هه‌رچی بێت ،كاریگه‌ری خراپی لیده‌كه‌وێت���هوه ،كاریگه‌ری��� ه خراپه‌كان���ی له‌كاریگ���ه‌ری كه‌مكردن���هوهو دواكه‌وتن���ی موچه‌ی مامۆستایان قوڵترو دورمه‌ودا تره. ك���ه مامۆس���تایان بایكۆت���ی خویندیان كرد ،مه‌به‌س���تیان ئه‌وه‌بو ده‌سه‌اڵت به‌جدی س���ه‌یری داواكانی���ان بكات‌و چاره‌س���ه‌ری كێش���هی موچه‌یان بۆ بكات ،به‌اڵم ده‌بینین به‌رامبه‌ر به‌داخوازی مامۆستایان ده‌سه‌اڵت مێش میوانی نابێت. مامۆس���تایان بۆ ئ���هوه بایكۆتیان نه‌كرد ده‌رگای قوتابخانه‌كان دابخرێت‌و خوێندكاران له‌خوێن���دن بێبه‌ش بك���ه‌ن ،راوه‌س���تانی خوێندن‌و پێش���یلكردنی مافی خوێندكاران له‌به‌ش���ێكی هه‌رێمی كوردس���تاندا ،به‌الی مامۆس���تایانه‌وه چاوه‌ڕواننه‌ك���راو بو ،به‌اڵم به‌هۆی ساردی‌و نابه‌رپرسیاری ده‌سه‌اڵته‌وه وارویدا. كه‌مكردن���هوهو دواخس���تنی موچ���هی مامۆس���تایان ،جێی ره‌زامه‌ندی هیچ تاكو پێكهاته‌یه‌كی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی نیه ،به هه‌مان
دو خوێندکار لەخوێندنگایەک ش���ێوه داخس���تنی ده‌رگای قوتابخان���هو دابڕین���ی منااڵنی كوردس���تان له‌خوێندن، جێی ره‌زامه‌ندی هیچ ت���اك‌و پێكهاته‌یه‌كی كۆمه‌اڵیه‌تی نیه. ده‌س���ه‌اڵتدارانی هه‌رێم���ی كوردس���تان، به‌تایب���هت ده‌س���ه‌اڵتدارانی زۆنی س���ه‌وزو نیلی ،گرنگی به‌م كێش���ه‌یه ناده‌ن‌و پرۆژه‌ی چاره‌س���ه‌ركردنی ئه‌و دوكێشه گرێدراوه‌یان نیه. له‌سنوری ده‌سه‌اڵتی پارتیدا ،كه‌مكردنه‌وه‌و دواكه‌وتن���ی موچه‌ی مامۆس���تایان به هه‌ر هۆیه‌كه‌وه بێت ،خوێندنی رانه‌گرتوه‌و ده‌رگای قوتابخانه‌كانی ئه‌و س���نوره‌ی دانه‌خستوه. تائێس���ته له س���نوری ده‌س���ه‌اڵتی پارتیدا كێش���ه‌كه له‌چوارچێوه‌ی خۆیدا ماوه‌ته‌وه‌و كێشه‌ی تری له‌گه‌ڵ خۆیدا نه‌هێناوه. ده‌س���هاڵت نایه‌وێت كێش���ه‌كه چاره‌سه‌ر ب���كات ،دور نی���ه له‌ڕۆژان���ی ئاین���ده‌دا، كێش���هی كه‌مكردنه‌وه‌و دواكه‌وتنی موچه‌ی مامۆستایان ،له‌س���نوری ده‌سه‌اڵتی پارتیدا
له‌هه‌ولێ���رو دهۆكی���ش ،س���نوری خ���ۆی ببه‌زێنێت‌و داخستنی ده‌رگای قوتابخانه‌كان‌و ئیفلیج كردنی پرۆسه‌ی په‌روه‌رده‌و خوێندن له‌گه‌ڵ خۆی بهێنێت. به‌هۆی سیاس���ه‌ته هه‌ڵه‌كانی ده‌سه‌اڵتی هه‌رێمی كوردس���تانه‌وه ،هه‌ریمی كوردستان روبه‌ڕوی راوه‌ستانی پرۆس���هی په‌روه‌رده‌و فێرك���ردن بۆت���هوه ،به‌رامبه‌ر ب���هو دۆخه، ده‌سه‌اڵت خۆی به به‌رپرسیار نازانێت ،ئه‌و حزب‌و كه‌سایه‌تیه سیاس���یانه‌ی كه خۆیان به‌ڕكه‌به‌ری ده‌س���هاڵت ده‌زان���ن ،به‌هه‌مان شێوه خۆیان به به‌رپرسیار نازانن‌و پرۆژه‌ی چاره‌س���ه‌ركردنی ئه‌و كێش���ه‌یه پێش���نیار ناكه‌ن. به‌رامبه‌ر به‌و دۆخ���ه نه‌خوازراوه‌ی بواری په‌روه‌رده‌و فێركردنی هه‌رێمی كوردس���تان، به‌رامبه‌ر به‌و خوێنس���اردیه‌ی ده‌س���ه‌اڵت‌و الیه‌نه ناڕازیه‌كانی ده‌س���هاڵت ،ده‌بێت گه‌ل (خه‌ڵك) قس���هی خۆی هه‌بێت‌و به‌ئیراده‌وه بێته مه‌یدان‌و رێگه ن���ه‌دات لهوه زیاتر ئه‌م
فۆتۆ :ئاوێنە
من وه‌ك تاكێكی ئه‌م كۆمه‌ڵگه قه‌یراناوییه بۆ چاره‌سه‌ری كێشه‌ی موچه‌ی مامۆستایان‌و كێشه‌ی راگرتنی خوێندن پێشنیاری دامه‌زراندنی ئه‌نجومه‌نی به‌رده‌وامكردنی خوێندن ده‌خه‌مه به‌ر دیدو بیری به‌ڕێزتان
دۆخه‌ی مامۆستایان‌و خوێندن به‌رده‌وام بێت، باخه‌ڵ���ك لهوه زیاتر چاوه‌ڕوانی ده‌س���هاڵت نه‌بێت‌و بێته مه‌یدان‌و خۆی كێش���هی خۆی چاره‌س���ه‌ر ده‌كات ،كێش���ه‌یه‌ك ده‌سه‌اڵت بۆ خه‌ڵكی دروس���تی كردبێت ،ده‌س���هاڵت نایه‌وێت چاره‌س���ه‌ری بكات ،ده‌بێت خه‌ڵك ئه‌و كێشه‌یه‌ی خۆی چاره‌سه‌ر بكات. من وه‌ك تاكێكی ئه‌م كۆمه‌ڵگه قه‌یراناوییه، بۆ چاره‌سه‌ری كێشه‌ی موچه‌ی مامۆستایان‌و كێش���هی راگرتن���ی خوێندن له‌به‌ش���ێكی هه‌رێمی كوردستاندا ،پێشنیاری دامه‌زراندنی ئه‌نجومه‌نی به‌رده‌وامكردنی خوێندن ده‌خه‌مه به‌ر دیدو بیری به‌ڕێزتان ،به‌و هیوایه‌ی وه‌ك هه‌وڵێكی س���ه‌ره‌تایی بۆ چاره‌س���ه‌ری ئه‌و كێشانه س���ه‌یر بكرێت‌و ده‌وڵه‌مه‌ند بكرێت، یان ده‌رگا به‌س���ه‌ر بیرۆك���هو پرۆژه‌ی تری چاره‌سه‌ری ئه‌و كێشانه‌دا بكاته‌وه. .1له‌ه���ه‌ر قوتابخانه‌یه‌ك���دا ئه‌نجومه‌نی مامۆس���تایان‌و به‌خێوكه‌ران���ی قوتابی���ان پێكبێ���ت .ناوێك���ی لێبنرێ���ت ،ب���ۆ نمونه
ئه‌نجومه‌نی به‌رده‌وامكردنی خوێندن. .2ئه‌نجوم���ه‌ن له‌به‌ڕێوه‌به‌ری قوتابخانه‌و چه‌ند مامۆس���تایه‌ك‌و چه‌ند دایك‌و باوكێكی قوتابیان پێكبێت ،خۆبه‌خش���انه كاربكه‌ن‌و ژماره‌یان له‌ده كه‌س زیاتر نه‌بێت. .3وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌و پارێزگاكان ئه‌و ئه‌نجومه‌نه به‌فه‌رمی بناسن. .4ئه‌نجوم���ه‌ن له‌الی���ه‌ن دای���كو باوكی خوێندكاران���هوه به‌فه‌رم���ی بناس���رێت‌و گوێڕایه‌ڵی بڕیاره‌كانی بن . .4ئه‌نجومه‌ن له‌الیه‌ن یه‌كێتی مامۆستیانی كوردس���تان‌و رێكخراوه‌كان���ی كۆمه‌ل���گای مه‌ده‌نیه‌وه بناسرێت‌و هاوكاری بكرێت. .5هه‌مو قوتابخانه‌یه‌ك زانیاری له‌س���ه‌ر ئاس���تی بژێوی خوێندكارانی قوتابخانه‌كه‌ی هه‌یه ،ئ���هو زانیاریانه بده‌ن���ه ئه‌نجومه‌ن، بۆئه‌وه‌ی ئاستی بژێوی خێزانی خوێندكارانی پێ دیاری بكات‌و پۆلێنیان بكات. .7به گوێره‌ی ئاس���تی بژێ���وی خێزانی خوێن���دكاران ،خێزانه‌كان بۆ ئه‌م ئاس���تانه
پۆلین بكرێن. ا.پۆل���ی یه‌ك :ئه‌و خێزانانه‌ی گوزه‌رانیان باش���ه مانگانه ٥٠٠٠٠په‌نج���ا هه‌زار دیناری عێراقی به‌قوتابخانه ببه‌خشن. ب .پۆل���ی دو :ئه‌و خێزانانه‌ی ئاس���تی بژێویان مام ناوه‌ندیه ،مانگانه ٢٥٠٠٠بیست‌و پێنج هه‌زار دینار به‌قوتابخانه ببه‌خشن. ج .پۆلی س���ێ :ئه‌و خێزانانه‌ی ئاس���تی بژێویان خ���وار مامناوه‌ندی���ه مانگانه ٥٠٠٠ پێنج هه‌زار دینار به‌قوتابخانه ببه‌خشن. د .پۆل���ی چ���وار :ئ���هو خوێندكارانه‌ی هه‌ژارن‌و خێزانه‌كانیان توانای به‌خش���ینیان نیه ،له‌هاوكاری قوتابخانه ببه‌خشرێن . ف .پۆلی تایبه‌ت :منداڵی مامۆس���تایان‌و منداڵی ش���ه‌هیدانی كوردس���تان له‌هاوكاری قوتابخانه‌كان ببه‌خشرێن . .8ئ���هو داهات���هی مانگان���ه له‌هاوكاری خێزانی قوتابی���ان كۆده‌كرێته‌وه ،له‌ڕێگه‌ی ئه‌نجومه‌ن���ی قوتابخان���هو به‌خێوكه‌ران���ی قوتابی���هوه ،مانگانه بدرێته مامۆس���تایان، وه‌ك ه���اوكاری ب���ۆ ده‌ربازب���ون له‌كه‌می‌و دواكه‌وتنی موچه‌ی مامۆستایان. .9ئه‌نجومه‌ن���ی مامۆس���تایان‌و خێزانی خوێندكاران (ئه‌نجومه‌ن���ی به‌رده‌وامكردنی خوێندن) ده‌س���ه‌اڵتیان بدرێت���ێ پێوه‌ندی به‌كه‌سایه‌تی‌و رێكخراوی خێرخوازه‌وه بكه‌ن، ب���ۆ ئهوهی چه‌ند بكرێت له‌و رێگه‌یه‌ش���هوه هاوكاری بۆ مامۆس���تایان‌و به‌رده‌وامكردنی خوێندن كۆبكرێته‌وه. تێبینی : له‌ماوه‌ی رابردودا له‌كه‌رتی ته‌ندروس���تی كوردس���تان ،له‌به‌شه‌كانی نه‌ش���ته‌رگه‌ریدا، سیس���ته‌می نیمچه تایب���هت په‌یڕه‌وكراوه، له‌و سسیس���ته‌مه‌دا بۆ هه‌ر نه‌شته‌رگه‌ریه‌ك بڕێ���ك پ���اره له‌نه‌خ���ۆش وه‌رده‌گیرێ���تو ده‌درێت به‌پزیش���كو كارمه‌ند ،س���ه‌ره‌ڕای هه‌ندێ���ك كه‌موكوڕی ،ب���ه‌اڵم په‌یڕه‌وكردنی ئ���هو سیس���ته‌مه بایكۆت���ی پزیش���كو كارمه‌ندانی راگرت‌و نه‌خۆشه‌كانیش سودیان لێوه‌رگرتوه. دڵسۆزتان: دكتۆر فائیق گوڵپی
تایبه‌ت
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
19
ته‌كین ئه‌و رۆژنامه‌نوس ه كورده‌ی سنور ی مه‌رگی به‌زاند هاوسەنگی هێز لەدوای "رۆژنامه‌نوس ده‌بێت قوربانی به‌گیانی بدات بۆ گه‌یاندن ی راستیه‌كان" گرتنەوەی موسڵ ...پاشماوە ئا :زانا حه‌مه غه‌ریب ره‌فیق ته‌كین ئه‌و رۆژنامه‌نوسه‌ی سنوری مه‌رگی به‌زاندو له‌پێناو گه‌یاندنی ئه‌و تاوان‌و كۆمه‌ڵكوژی‌‌و پێشێلكارییانه‌ی له‌الیه‌ن ده‌وڵه‌تی توركیا به‌رانبه‌ر كوردانی باكور پیاده ده‌كرا ژیانی خۆی خسته مه‌ترسیه‌وه ،ئه‌و له‌دیدارێكی تایبه‌تی ئاوێنه‌دا باس له‌مه‌ترسیه‌كانی سه‌ر ژیانی رۆژنامه‌نوسان له‌توركیاو ئه‌و مه‌ترسیانه‌ی روبه‌ڕوی بۆتهوه له‌كاتی كاره‌كه‌ی ده‌كات. ئاوێن����ه :ره‌وش����ی كاری رۆژنامه‌نوس����ی رۆژنامه‌نوسان له‌توركیا له‌چ ئاستێكدایه؟ ره‌فی����ق ته‌كی����ن :به‌دڵنیای����ی س����نوری كاری رۆژنامه‌وان����ی له‌توركیا س����نورداره‌و رۆژنامه‌ن����وس هه‌رگیز ناتوانێ����ت به‌ئازادانه كاری خ����ۆی ب����كات ،به‌رته‌س����كی ئازادی‌‌و به‌ربه‌س����تو ئاس����ته‌نگی گ����ه‌وره له‌به‌رده‌م كای����هی رۆژنامه‌وانیدایه له‌توركیاو به‌رده‌وام پێش����ێلكارییه‌كان له‌به‌رانبه‌ر رۆژنامه‌نوسان له‌به‌رزبونه‌وه‌دای����ه ،رۆژان����ه به‌بیان����وی جی����اواز ده‌زگای رۆژنامه‌وان����ی داده‌خرێن‌و رۆژنامه‌نوسان ده‌ستگیرده‌كرێن و ئه‌شكه‌نجه ده‌درێن‌و ده‌خرێنه زیندان ،هه‌ربۆیه له‌توركیا ئه‌بێت رۆژنامه‌نوس بۆ گه‌یاندن ی راستیه‌كان قوربانی به‌گیانی خۆی بدات. ئاوێنه :ئه‌م پێش����ێلكاریی‌و به‌ربه‌س����تانه ته‌نی����ا له‌به‌رانب����ه‌ر رۆژنامه‌نوس����انی كورد ده‌گیرێته‌به‌ر له‌توركیا؟ ره‌فی����ق ته‌كین :نه‌خێر به‌ته‌نیا له‌به‌رانبه‌ر رۆژنامه‌نوس����ی كورد نایه‌ته جێ به‌جێكردن به‌ڵك����و بهش����ێوه‌یه‌كی گش����تی به‌رانب����ه‌ر رۆژنامه‌نوس����انی توركی����ا هه‌ی����ه به‌تایبه‌ت له‌به‌رانبه‌ر ئه‌و رۆژنامه‌ن����وس‌و ده‌زگایانه‌ی كه له‌ب����ه‌ره‌ی ده‌وڵه‌ت‌و حیزبی ئاكه‌په نه‌بن ئاس����ته‌نگیه‌كان زۆرن‌و توندوتیژی ده‌گیرێنه ب����ه‌ر ،ئه‌وه‌ت����ا له‌توركیا چه‌ندی����ن كه‌ناڵ‌و باڵوكراوه‌و ئاژانس����ی رۆژنامه‌وانی داخراون‌و كاركردنی����ان یاس����اغ ده‌كرێت‌و به‌س����ه‌دان رۆژنامه‌نوسی كوردو تورك له‌زیندانه‌كاندان‌و ده‌س����تگیركراون ،وات����ه له‌توركی����ا ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ حكومه‌ت‌و ده‌سه‌اڵت نه‌بیت ناتوانیت به‌ئاسانی‌‌و به‌بێ ئاسته‌نگ كاری رۆژنامه‌وانی بكه‌یت. ئاوێن����ه :ئه‌مس����اڵ ئێ����وه‌ش روب����ه‌ڕوی په‌الماربونه‌وه تاڕاده‌ی ئهوهی بریندار بون‌و ژیانتان كه‌وته مه‌ترسیه‌وه ئهوه چۆن بو؟ ره‌فیق ته‌كی����ن :م����ن وه‌ك رۆژنامه‌نوس له‌كه‌ناڵی ئیمه‌جه كارده‌كه‌م له‌ئۆفیسی شاری ئامه‌د كاتێك له‌مانگی كانونی دوه‌می 2016 قه‌ده‌غه‌كردن له‌ش����اری جزیره ئیعالن كراو شه‌ڕ به‌رپابو به‌مه‌به‌ستی كاری رۆژنامه‌وانی‌‌و گواس����تنه‌وه‌ی هه‌واڵه‌كانی ش����اری جه‌زیره له‌گ����ه‌ڵ دو له‌هاوكاره‌كان����م چوین����ه ئه‌وێ‌‌و م����اوه‌ی 38رۆژ مام����هوه ب����ۆ تۆماركردنی روداوه‌كان‌و گواستنه‌وه‌ی هه‌واڵه‌كان ،رۆژانه تاده‌هات ش����ه‌ڕ قورس����تر ده‌ب����و بارودۆخی هاواڵتیانی س����ڤیل‌و ش����اری جه‌زیره خراپتر ده‌بو چه‌ندان شه‌هیدو بریندار هه‌بو به‌شێك له‌ته‌رمی ش����ه‌هیده‌كان له‌شه‌قام‌و كۆاڵنه‌كان به‌جێ مابون ،رۆژێك كۆمه‌ڵێك له‌هاواڵتیان‌و كه‌س����وكاری به‌شێك له‌ش����ه‌هیده‌كان هاتن به‌ئااڵی س����پیه‌وه تاوه‌كو ته‌رمه‌كان ببه‌نه‌وه ئێم����هش وێن����هی روداوه‌كانم����ان ده‌گرت‌و ده‌مانگواسته‌وه ،له‌ناكاو بو به‌ته‌قه روبه‌ڕوی ئێم����هو چه‌ندین ك����ه‌س ش����ه‌هیدو بریندار بون‌و كه‌وتنه س����ه‌رزه‌وی منی����ش له‌ناویاندا ب����وم‌و كامێراكه‌م ریكۆردی ده‌كرد هه‌س����تم
ی به‌بریندار ده‌ستگیركرام ی به‌شێوه‌یه‌ك درندان ه ئه‌شكه‌نجه‌درام‌وو لێیان ده‌دام ره‌فیق ته‌كین به‌گه‌رمایی����ه‌ك ده‌كرد له له‌ش����مدا تادواجار بینیم خوێنم لێ ده‌ڕوات‌و قاچم بریندار بوه، به‌و حاڵه‌ش����هوه ده‌س����تبه‌رداری كامێراكه‌م نه‌بوم‌و هه‌وڵم ده‌دا دیمه‌نه‌كان تۆماربكه‌م. ئاوێن����ه :ل����ه‌دوای ئهوهی برین����دار كران رزگارتان بو یان كه‌وتنه ده‌س����تی پۆلیس‌و هێزه ئه‌منیه‌كان؟ ره‌فی����ق ته‌كی����ن :پ����اش ماوه‌ی����ه‌ك له‌برینداربونمان ئه‌مبوالنس هات هه‌ڵییگرتین به‌مه‌به‌ستی ئهوهی بمانگه‌یه‌ننه نه‌خۆشخانه له‌نێوان ئه‌و شوێنه‌ی ئێمه‌ی تیادابوین هه‌تا نه‌خۆشخانه‌ی جزیره نزیكه‌ی 10ده‌قیقه دور بو به‌اڵم زیاتر له‌یه‌ك س����ه‌عات به‌ڕێگه‌یه‌كی تردا ئێمه‌یان برد ته‌نیا له‌به‌رئه‌وه‌ی خوێنمان لێ بڕوات‌و بمرین به‌اڵم دواجار گه‌یش����تینه نه‌خۆشخانه‌ی جزیره له‌وێ ئێمه‌یان داگرت‌و له‌سه‌ر عه‌ره‌بانه ده‌یان بردینه نه‌خۆشخانه‌كه له‌نێوان حه‌وش����هی نه‌خۆش����خانه‌و ژوه‌ره‌وه ته‌نه����ا چه‌ن����د مه‌ترێك بو پۆلی����س‌و هێزه ئه‌منی����ه‌كان به‌رانب����ه‌ر راوه‌س����تابون منیان به‌ناوه‌ڕاستی ئه‌واندابرد له‌هه‌ردو ال له‌منیان ده‌دا بهش����ه‌ق‌و بۆكس له‌ده‌موچاو‌و گیانیان ده‌دام زۆر ئ����ازارو ئه‌ش����كه‌نجه‌یاندام هه‌تا گه‌یشتمه ژوره‌وه‌ی نه‌خۆشخانه‌كه. ئاوێنه :له‌نه‌خۆش����خانه هێش����تیتیانه‌وه یاخود زیندان ی كرایت؟ ره‌فیق ته‌كی����ن :منیش هه‌رهه‌مان باوه‌رم هه‌بو كه به‌و بریندارییه‌وه له‌دوای چاره‌سه‌ر ده‌برێمه زیندان دو رۆژ له‌نه‌خۆش����خانه بوم به‌رده‌وام دو پۆلیس پاس����ه‌وانم بون له‌ناكاو رۆژێك هاتن وتیان تۆ رۆژنامه‌نوس����یت وتم به‌ڵێ ئیتر پاش كه‌مێك وتیان ده‌تگوێزینه‌وه بۆ نه‌خۆش����خانه‌ی ماردین م����ن نه‌مئه‌زانی مه‌سه‌له چیه دواتر زانیم كه یه‌كێتی ئه‌وروپاو ئاژانسه جیهانیه‌كان‌و نێوخۆییه‌كان له‌سه‌رم به‌ده‌نگ هاتون‌و ئه‌وه‌ش هۆكاربوه بۆ ئهوهی بمگوێزنه‌وه بۆ شوێنێكی باشتر به‌اڵم دیسان له‌وێش ئازاری ده‌رونییان ده‌دام پێیان ده‌وتم ت����ازه تۆ ئه‌و قاچه‌ت له‌ده‌س����تداوه‌و ده‌بێت ببڕدرێته‌وه چونكه هیچ چاره‌س����ه‌رێكی نیه، ئه‌مه‌ش وه‌ك ش����ه‌ڕێكی ده‌رونی له‌به‌رانبه‌ر من ده‌یانكرد له‌دوای چاره‌سه‌ركردن‌و هاتنه ده‌ره‌وه‌م له‌نه‌خۆش����خانه برامه دادگاو له‌وێ به‌كه‌فاله‌ت ئازادكرام. ئاوێنه :باستان له‌وه‌كرد یه‌كێتی ئه‌وروپاو رێكخراوه نێوده‌وڵه‌تیه‌كان له‌س����ه‌ر دۆسیه‌ی رۆژنامه‌نوسان‌و پێشیلكارییه‌كان له‌به‌رانبه‌ر
رۆژنامه‌نوسان دێنه ده‌نگ ئایا كاریگه‌رییان هه‌یه له‌سه‌ر ده‌وڵه‌تی توركیا؟ ره‌فی����ق ته‌كی����ن :تاڕاده‌یه‌ك����ی ك����ه‌م كاریگه‌رییان هه‌یه هه‌ر بۆنمونه ره‌نگه ئه‌گه‌ر به‌ده‌نگهاتنی ئه‌وان نه‌بوایه ئێس����تا من لێره نه‌بومایه‌و چاره‌نوسم به‌شێوه‌یه‌كی تر بوایه، له‌دوای ئازادبونم بانگهێشتی هۆڵه‌ندا كرام‌و له‌الی����ه‌ن رێكخراوێك����ی میدیای����ی هۆڵه‌ندی كۆڕێك بۆ من رێكخراو باس له‌س����اته‌وه‌ختی كاركردن‌و ئه‌و مه‌ترس����یه‌ی روبه‌روم بوهوهو ره‌وش����ی ژیانی رۆژنامه‌نوسان كراو ته‌نانه‌ت خودی سكرتێری یه‌كێتی ئه‌وروپاش له‌سه‌ر دۆس����یه‌ی من‌و دۆس����یه‌ی رۆژنامه‌نوسانی توركیا هاتۆته ده‌نگ‌و به‌رده‌وام به‌دواداچونی خۆیان ده‌كه‌ن لهوبارهیهوه. ئاوێن����ه :ئای����ا پێویس����ته به‌وش����ێوه‌یه ژیان����ی خۆت����ان بخه‌ن����ه مه‌ترس����یه‌وه یان ئه‌توانرێ����ت بهش����ێوازێكی ته‌ندروس����تانه‌تر كاری رۆژنامه‌وانی بكه‌ن‌و مه‌ترس����ی نه‌خه‌نه سه‌رژیانی خۆتان؟ ره‌فیق ته‌كین :له‌توركیا كاری رۆژنامه‌وانی ئاس����ان نیه به‌تایبه‌ت له‌باكوری كوردستان‌و بۆ ئێمه‌ش كه له‌الی����ه‌ك كوردین‌و له‌الیه‌كی تریش كار ب����ۆ گه‌یاندنی بابه‌ته‌كان ده‌كه‌ین وه‌ك خ����ۆیو به‌بێ رتوش كه ئه‌مه‌ش����یان حكومه‌ت پێی قبوڵ ناكرێت ئاسته‌نگمان بۆ دروست ده‌كات ،بۆ نمونه كاتێك له‌باكوری كوردس����تان پێك����دادان‌و روبه‌ڕوبون����هوهو ناڕه‌زایه‌ت����یو خۆپیش����اندان روده‌دات گه‌ل پێویس����تی بهوه هه‌یه هه‌واڵه‌كانی به‌ڕاستی پێ ب����گات كه‌واته ب����ۆ گه‌یاندن����ی هه‌واڵی بارودۆخه‌كان به‌شێوه‌یه‌كی دروست‌و راست ئه‌بێت گیان����ی خۆت بخه‌یته مه‌ترس����یه‌وه ئێمه كاتێك له‌جزیره هه‌واڵی راستیه‌كانمان وه‌ك خ����ۆی ده‌گواس����ته‌وه رۆژنامه‌ن����وس‌و ده‌زگاكانی س����ه‌ر به‌ده‌وڵه‌ت بهش����ێوه‌یه‌كی چه‌واش����ه‌كاری‌‌و وه‌ك ئهوهی هیچ رونه‌دات هه‌واڵیان ده‌گواس����ته‌وه ،هه‌ربۆیه‌ش ده‌زگا ئه‌منی����ه‌كان‌و هێزه‌كانی پۆلیس ده‌س����تیان له‌ئێمه نه‌ده‌پاراست‌و هه‌میشه به‌رهه‌ڵستیان ده‌كردی����ن‌و لێی����ان ده‌دای����ن و ده‌یانگرتین كه‌وات����ه لێره ش����ێوازی ته‌ندروس����ت نیهو به‌هه‌ر ش����ێوازێك رۆژنامه‌نوس كاربكات هه‌ر له‌مه‌ترس����یدایه مه‌گه‌ر ته‌نیا له‌به‌رژه‌وه‌ندی ده‌وڵه‌ت كاربكه‌یت. ئاوێنه :له‌دوای ئه‌و مه‌ترسیه‌ی روبه‌روتان بوهوهو س����نوری مه‌رگتان به‌زاند هه‌س����ت
فۆتۆ :زانا حه‌مه غه‌ریب
له‌توركیا كار ی رۆژنامه‌وان ی ئاسان نیه به‌تایبه‌ت بۆ ئێم ه كه له‌الیه‌ك كوردین‌و له‌الیه‌كی تریش كار بۆ گه‌یاندنی بابه‌ته‌كان ده‌كه‌ین وه‌ك خۆیو به‌بێ رتوش كه حكومه‌ت پێی قبوڵ ناكرێت ئاسته‌نگمان بۆ دروست ده‌كات
به‌چی ده‌ك����هنو ئایا ل����ه‌كاری رۆژنامه‌وانی به‌رده‌وامن؟ ره‌فی����ق ته‌كین :له‌دوای ئهوهی به‌س����ه‌رم هات زیاتر كاره‌كه‌مم خۆشویس����ت هه‌س����تم كرد ئهوهی من ده‌یكه‌م پیش����ه‌یه‌كی پیرۆزو راس����ته هه‌ربۆیه‌ش ئه‌بێت له‌پێناو گه‌یاندنی راستیه‌كان‌و به‌رده‌وام بون له‌سه‌ر ئه‌و رێگه راس����ته قوربانی بده‌م‌و هه‌رگیز كۆڵنه‌ده‌م، خۆش����حاڵم كه به‌رده‌وام هه‌واڵپرسیم كراوهو س����ه‌ردانم كراوهو هاوخه‌میم بۆ ده‌ربردراوه‌و له‌م����اوه‌ی رابردوش����دا دوج����ار خه‌اڵتم پێ به‌خشراوه له‌الیه‌ن رێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی وه‌ك رۆژنامه‌نوس����ێك .ئێس����تاش ه����ه‌روه‌ك ده‌یبین����ن ئه‌گه‌رچ����ی ناتوان����م له‌س����ه‌رقاچه‌كانی خۆم رابوه‌س����تم‌و به‌هۆی ئ����هو دارش����ه‌قانه‌ی ده‌س����تم ده‌توانم بڕۆم به‌اڵم خۆشه‌ویس����تیم بۆ كاری رۆژنامه‌وانی به‌رده‌وامم له‌كاره‌كه‌م‌و رۆژانه دێمه ئۆفیسی ئاژانسه‌كه‌م بۆ به‌ڕێكردنی كاره‌كانم. "
چونك���ە هاوس���ەنگی هێزو هاوكێش���ە سیاس���ییەكان لەتوانای پارتی گەورەترو بەهێزت���رن ،بەتایب���ەت كاتێ���ك واڵتانی هەرێمی‌و نێودەوڵەتی لەس���ەر هێڵەكەن‌و دەستێوەردانی خۆیان دەكەن .رونە بەغدا كۆمەڵێك داخی لەس���ەر دڵە لەبەرانبەر پارتی ،بەتایبەت ش���یعەكان زۆر لەپارتی توڕەن (تۆ لەوە گەڕێ ئێس���تا بێدەنگن تا موس���ڵ تەواو رزگار دەبێت)PKK ،ش بەهەمانشێوە دەیەوێ زەوی زیاتر بخاتە ژێ���ر كۆنتڕۆڵ���ی خۆیەوە ،كە ئێس���تاش لەزۆن���ی زەرد ناوچەیەك���ی بەرفراوان���ی لەژێ���ر دەس���تدایە ،بەتەم���ای ناوچ���ەو ش���وێنی زیاتریش���ە! پارتی لەگەڵ حزبە سیاسییەكانی ناو هەرێمی كوردستانیش زۆر ناتەباو ناكۆكە ،هەمو ئەمانە لەدوای موسڵ بەتوندی زەقدەبێتەوە ،بۆیە ئەگەر ئەو رێككەوتنەی باس���مكرد لەنێوان ئەو حزبانە نەكرێت ،زەحمەتە دوای موس���ڵ بكرێت ،چونكە ئەوكات غەنیمەو دەستكەوت قسە دەكات .توركیاش ئەستەمە بتوانێت بێت لەناو هەرێمی كوردستان شەڕیPKK بكات ،ئەگەر بیتوانیبایە ش���ەنگالی لەژێر هەژمون���ی PKKدەردەهێنا .كەواتە تاكە چارەس���ەر بۆ دۆخی هەرێمی كوردستان، هەڵدان���ەوەی الپەڕەیەك���ی س���پپییە كە ئ���ەو هەمو الپەڕە ناش���یرینانە ون بكات كە بەناوی دۆزەخی مێژو نوس���راوەتەوە، تۆ بڕوان���ە لەس���ەدەكانی 16و 17و 18 كاتۆلیك‌و پرۆتس���تانتەكان نەیاندەتوانی بەیەك���ەوە بژی���ن ،یان مەس���یحیەكان‌و ئیسالمیەكان لەسەدەكانی 8و 9و تا 14و 15و هەمیش���ە روب���ەڕوی بەریەككەوتن‌و س���ڕینەوەی یەكتری دەبون���ەوە ،لەهەمو بوارەكانی ژیان���ی كۆمەاڵیەتی كۆمەڵێك ناكۆكی ق���وڵ دەهاتە پێش���ەوە ،تائەم دواییەش موس���ڵمانێك كچێكی مەسیحی بهێنایە دەب���و كچەكە ببێتە موس���ڵمان ئینجا بیهێنێت ،ئەمە لەناو ئەو مەزهەب‌و گروپبەندی ئایینییەدا دۆخێكی دەرونی‌و ئیمانی‌و ئینجا سیاسیش���ی دروستكردبو، بەاڵم سیس���تەمی دیموكراس���ی كە خۆی لەپاراس���تنی مافی مرۆڤ‌و دادپەروەری‌و گەڕان���ەوەی كەرام���ەت بۆ ئینس���انەكان چ���ڕ كردۆت���ەوە ،ئ���ەو جیاوازیانەی زۆر بچوككردۆت���ەوەو ئێس���تا لەن���او ی���ەك نیش���تماندا دەیان گروپی جی���اواز هەن بەئاس���ودەییش دەژین‌و دەس���تێوەردان لەكاروباری یەكدی ناكەن ،واتا ئەوەی بۆ خۆم دەمەوێ ،بۆ بەرامبەرەكەش���م رەوا بێ���ت نەك هەموی بۆ خۆم‌و تۆش قس���ە بكەی دەتسڕمەوە ،چونكە حەقیقەتی رەها الی هیچكام لەو گروپ���ە ئایینیانە نییەو هەریەكەیان بۆ خ���ۆی چوارچێوەیەكیان داڕشتوە ،ئەمە هەر تەنیا لەبواری ئایین‌و سیاسەتدا نییە بەڵكو لەبواری زانستیشدا وایە ،تائێستا هیچ زانستێك نەهاتوە بڵێ من تا ئەبەد زیندوم‌و هەمو زانس���تەكانی دیكە بپێچرێنەوە ،زانس���تەكانیش بەهۆی رەخنەی زانس���تیانەو شیكردنەوەی قوڵی زانس���تیانەو بەه���ۆی ئەزمونكردن���ەوە، تیۆری دیكەی دەخرێتە س���ەرو بەشێكی لێدەبێتەوە ،لەبەرئەوەیە هیچ تیۆرەیەكی زانس���تی بەتیۆرەیەكی تەواو دروس���تو راس���تەقینە دانەنراوە ،ه���ەردوای چەند ساڵێك گۆڕانكاری بەسەردا هاتوە ،بەاڵم ئەو تیۆرە زانستیانەی لەڕوی زانستییەوە الوازن ،بەرگەی مانەوەی���ان كەمترە لەو تیۆرە زانس���تیانەی قوڵت���رو بەهێزترن. كەوات���ە ئەوەی دەم���ەوێ بیڵێم ئەوەیە،
پارتی‌و PKKو یەكێتی‌و گۆڕان كە چوار الیەنی س���ەرەكین لەو دۆخە سیاسییەی كە ئێس���تا هەیە ،پێویس���تە هەر ئێستا، مەبەس���تم لەهەر ئێستا واتا پێش ئەوەی موسڵ لەداعش بس���ەنرێتەوە ،ئەو چوار الیەنە رێككەوتنێك���ی كۆنكرێتی لەنێوان خۆیان واژۆ بكەن ،ئەو رێككەوتنە بۆ ئەو كوردستانە بێت كە لەدوای موسڵ نەخشەی بۆ دادەنرێ���ت ،دەنا مێژوی یەك چارەگە س���ەدەی حزبی سیاس���ی ل���ەم هەرێمەو خەڵكی هەرێمی كوردستان دەبێتە ئاردی ناو دڕك ،دەس���تێوەردانی بەغداو ئێران‌و توركیا بەه���ۆی ئەو حزبان���ەوە دەبێت، ئەگ���ەر رێككەوتنێك���ی كۆنكریت���ی بێتە ئ���اراوە ،ئەو دەس���تتێوەردانە زۆر كەمتر دەبێت���ەوەو ،كاریگەرییە نێگەتیڤەكانیش بۆ س���ەر هەرێم الوازت���ر دەبن ،كوردیش ب���ەرەو ئایندەیەكی گەش���تر دەڕوات كە دونیای���ەك هیواو ئومێ���د لەخۆ دەگرێ، ئەگەر ئەوە نەكرێ ،كارەسات دەقەومێ، دەبێت خۆزگە بەسەردەمی ئەمارەتەكان بخوازین كە بەگژ یەكدیدا دەچون ،چونكە ئ���ەوكات ژم���ارەی دانیش���توانی هەرێم زۆر كەمت���ر بو ،ژم���ارەی چەكەكان زۆر كەمتر بو ،چەكە قورس���ەكان لەبەرانبەر چەكی ئێس���تا زۆر بێهێزتر بون ،ش���ەڕی ئەمجارە ئەگەر دروس���ت ببێت شەڕێكی س���ەخت دەبێت ،كە تەڕو وش���كی تێدا دەسوتێت .رونیشە ئێستا PKKلەمێژوی خۆی���دا قەت وەكو ئێس���تا بەهێز نەبوەو ش���ەڕكردن لەگەڵ PKKئاس���ان نییە، بەتایبەت لەگەڵ گۆڕان‌و یەكێتی جۆرێك رێككەوتنی���ان هەیەو داكۆك���ی لەیەكدی بكەن ،ه���ەر بۆ نمونە كاتێ���ك ناوەندی بڕیار یەكەم بەیاننامەی خۆی باڵوكردەوە لەس���ەرەتای مانگی ئەیلول���ی رابردودا، PKKهەندێ���ك لەهێزەكان���ی خ���ۆی بۆ هاوكاریكردنی هێزەكان���ی یەكێتی جوڵە پێكردبو ،پرسیارەكە ئەوەیە ئەگەر PKK لەبەرانبەر باڵی ناوەندی بڕیار هێزەكانی خۆی بۆ یارمەتیدانی یەكێتی بجوڵێنێت، چۆن لەبەرانبەر پارتی ب���ۆ یارمەتیدانی یەكێت���ی نایجوڵێنێ���ت ،لەكاتێكدا PKK خۆی كۆمەڵێك گرفتی زۆر ئاڵۆزی لەگەڵ پارتیدا هەیە .پارتی لەئەمڕۆدا پێویستە بەپەل���ە ئ���ەم چەن���د خااڵن���ە جێبەجێ ب���كات -1 :ناوماڵی خ���ۆی رێكبخاتەوە، كە ئێس���تا زۆر پەرتەوازەیە -2 .واز لەو غرورییەتە بهێنێ���تو پێكەوەژیان بكاتە بەرنامەی بنچینەیی خۆی -3 .كێش���ەی نەوت چارەسەر بكات‌و لەگەڵیدا گەندەڵە زەبەالح���ەكان ریس���وا ب���كات ،چونكە پێشوەختە خەڵك ریس���وای كردون-4 . پلەو پۆس���ت وەرگرتن لەس���ەر بنەمای بەكۆیلەك���ردن‌و دەمكوتك���ردن نەبێ���ت، بەڵكو لەسەر بنەمای پسپۆڕی‌و بەتوانایی بێت ،حزب كۆنفرانسێكی خێرا ببەستێت لەچەشنی كۆنگرەی ( )20حزبی شیوعی بێ���تو بارزان���ی پ���ەردە لەس���ەر هەمو هەڵە گ���ەورەكان هەڵبداتەوەو رێكارێكی یاس���ایی توند وەربگرێت ،هەروەك پۆتین ی���ش لەس���اڵی 2000ئەمەی ك���رد-5 . كۆنگرەیەكی نیش���تمانی لەگەڵ ئەو حزبە كوردس���تانییە پێكناكۆكانە ببەسترێت‌و لەس���ەر كۆمەڵێ���ك خاڵ���ی هاوب���ەش رێكبك���ەون ،دەنا بەدڵنیایی���ەوە ئێران‌و بەغداو لەگەڵیشیدا PKKو PYDو ئینجا حزبە هاوپەیمانەكانیان سودمەندترینیان دەب���ن‌و توركیاش برینەكانی ئەوكاتی پێ ساڕێژ ناكرێت.
ریکالم
باڵوکراوه‌ی نوێ ده‌زگای جه‌مال عیرفان بۆ چاپ‌و باڵوکردنه‌وه ناونیشان /کاسۆ مۆڵ نهۆمی چواره‌م
نوێرتین هه‌واڵ ...زۆرترین زانیاری ونبون ی (رزگار جعفر * كارتێكی زانیاری پێناس���ێكی س���ه‌ندیكای ئه‌ندازیاریانی كه‌الر ونبوه به‌ناو ی خاك له كه‌الر . عبدالله) هه‌ر كه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌وه بۆ كتێبخانه ی (رێبین قادر وه‌یس) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه ی سلێمانی ونبوه به‌ناو * ناسنامه‌یه‌كی ژووری بازرگا بیگه‌رینێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی ئاوێن ه . ی ونبوه به‌ناوی (كام���ه‌ران محمد جزا) هه‌ركه‌س ی س���لێمان * ناس���نامه‌یه‌كی ژووری بازرگا دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رینێته‌و‌ه بۆ پرسگ هی ئاوێن ه . ی ی هه‌رێمی كوردستان ونبوه به‌ناو ی ژووری بازرگای سلێمانی و پیشه‌س���از * ناس���نامه‌یه‌ك (روبار سعید احمد) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رینێته‌و‌ه بۆ پرسگ هی ئاوێن ه . ی (پش���تیوان ئەحمەد حەمە صالح) ی ونبوه به‌ناو ی بازرگای س���لێمان * ناس���نامه‌یه‌كی ژوور هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رینێته‌و‌ه بۆ پرسگ هی ئاوێن ه .
18
تایبه‌ت
) )549سێشه‌مم ه 2016/10/25
بۆچ ی كه‌ركوك؟ ئه‌نوه‌ر حسێن (بازگر) ی ناوچه‌كه، "عه‌ره‌ب���ه‌كان‌و واڵتان��� ی نیگ���ه‌ران نین له‌وه‌ی داعش موس���ڵ داگیركردوه، به‌ڵك���و نیگه‌رانن ل���هوهی كه‌ركوك گهڕاوهتهوه ژێر ده‌سه‌اڵتی كورد" ی سیناریۆكانی داعش له‌په‌الماردان كه‌ركوك ی داعش پالنێكی ههبوه ،كه په‌المار ناوچ���ه سوننه‌نش���ینه‌كان ب���ده‌ن‌و ی داموده‌زگا ئه‌منیه‌كان بكه‌ن، كۆنترۆڵ ی ئه‌و ناوچان ه بكه‌ن دواتر داوا له‌خه‌ڵك راپ���ه‌ڕن‌و بچن ه پاڵیان (كه بهش���ێك ی تس���عین، ی ناوچه‌كان له‌عه‌ره‌به‌كان��� ی زۆریان دومیی���ز ،حوزیران) ه���اوكار ی ك���ردن .دواتر نیازیان ب���وه خه‌الفه‌ت ی داع���ش له‌كه‌رك���وك رابگه‌یه‌نن‌و هێز تریان پێبگات. ی ی ئۆپراس���یۆن ی له‌گه‌رم���ه ئ���هوه ی موس���ڵ له‌كه‌ركوك رویداو ئاراس���ت ه بهش���ێك له‌ش���ه‌ڕه‌كه‌ی گۆڕی ،وایكرد هێزی پێش���مه‌رگه له‌په‌الم���ارده‌ره‌و‌ه ی بچێت ه حاڵه‌تی به‌رگ���ری .جیا لهوه ی قبوڵده‌ك���رێ ك ه ش���ه‌ڕه‌و له‌ژێر ناو ی داعشدا ده‌كرێت‌و ی تیرۆریس���ت گروپ داعش وه‌ك���و كاره‌كت���ه‌ر په‌المارده‌ر ی دهركهوتوه ،به‌اڵم به‌ده‌ر نی ه له‌ده‌ست ی ی ناوخۆیی‌‌و ناوچه‌ی چه‌ن���د هێزگه‌لێك گه‌وره‌و بچووك! بۆچی؟ ی ئیرادهی پڕ عه‌زم‌و بۆ تێكش���كاندن ی ی هێ���زی پێش���مه‌رگ ه س���ه‌ركه‌وتن ی ئ���هو (ی.ن.ك)؟ ب���ۆ تێكش���كاندن ی ی یه‌كێتی له‌ئۆپراسیۆن سه‌ركه‌وتنانه موس���ڵ ئه‌نجامیدا .پێش هه‌مو ش���ت
ئهوهی له‌كه‌ركوك رویدا ،سه‌ره‌تا ی ده‌ركه‌وتنی سیناریۆو پیالنێكه كه له‌داهاتودا زۆرتر ئاماژه‌كان ی ده‌رده‌كه‌وێت‌و گه‌یاندن ی مه‌سجێك ه بۆ ره‌تكردنه‌وه‌ی ئهوهی ك ه "كه‌ركوك به‌ته‌نها ه ی كوردو له‌ناو كوردیش یه‌كێتی نیه ده‌بێت دان به‌و حه‌قیقه‌ته تاڵه‌دا بنێین ی پێش���مه‌رگه‌ی كوردستان تا كه هێز ئێستاش یه‌كگرتو نی ه بۆیه ده‌بێ بڵێم (هێزی پێشمه‌رگه‌ی یه‌كێتی). ی هێ���رش ب���ۆ س���ه‌ر س���یناریۆكان كه‌ركوك: پێش هه‌مو ش���ت ده‌بێت دان به‌وه‌دا بنێین ،ئه‌و هێرشانه‌ی بۆ سه‌ر كه‌ركوك ی ی هه‌واڵگری‌‌و ئه‌منی ی زۆر ورد سیناریۆ ی تێ���دا په‌یڕه‌و ك���راوهو پرۆسیس���ێك به‌ئه‌جێندا بوه ،ئه‌مه‌ش گومان ده‌خات ه ی داعش ی ئه‌م كاره به‌ته‌نها ه سه‌رئه‌و‌ه ی بێ���ت .به‌ڵكو س���یناریۆیه‌كی چنراو ی ته‌واو هه‌واڵگریه (دژی كه‌ركوك ،دژ ی ی.ن.ك) ده‌بێ ئه‌وه‌ش بڵێم تا یه‌كێت
کەرکوک دوای هێرشەکەی داعش پش���تیوانی زۆرتری په‌كه‌كه‌و پهیهده ی زۆرتر ده‌دات. بكات .باج ی هه‌ی��� ه ب���ۆ ئ���ه‌م توركی���ا رۆڵ��� مه‌به‌ستانه! ی ی یه‌كێت ی هێزه‌كان یه‌كه‌م؛ گهڕانهوه ی فش���ار بۆ كه‌رك���وك‌و كه‌مكردنه‌وه له‌سه‌ر موسڵ‌و شكستی ئۆپراسیۆنه‌كه، چونك ه ئهنكهره گله‌یی له‌دو خاڵ هه‌یه. ی یه‌كه‌م ك ه رێگه‌ی پێنه‌دراوه به‌شدار ئۆپراس���یۆنه‌ك ه ب���كات ،ده‌یه‌وێ���ت ئۆپراسیۆنه‌ك ه شكستبێنێت. دوه‌م؛ ئه‌نك���هره نیگه‌ران��� ه ل���هو ی هێزه‌كانی یه‌كێتی له‌چه‌ند سه‌ركه‌وتنه ی ی ش���ه‌ڕ رۆژی رابردودا له‌میحوه‌ره‌كان موس���ڵ دژی داعش به‌ده‌س���تیهێناوه.
ی له‌گه‌ڵ فهرمانده ی له‌كۆبونه‌و‌ه (بارزان ی ی پارت���ی به‌نهێن��� س���ه‌ربازییه‌كان ی لێكردون له‌سه‌ر ی زۆر كۆبۆته‌وه‌و گله‌ی ی هێزه‌كانیان بۆ سه‌ر باشیك ك ه هێرش ی سه‌ركه‌وتو نه‌بون ،ستایشی هێزه‌كان یه‌كێتی كردوه .كه له‌هه‌مو به‌ره‌كانیان س���ه‌ركه‌وتو بون ،وه‌كو ئاماژه‌یه‌ك بۆ رۆڵی یه‌كێتی له‌و ناوچانه). ی ی بهش���ێك دوه‌م؛ به‌گه‌ڕان���هوه ی ی یه‌كێتی له‌موس���ڵ ،ئه‌گه‌ر هێزه‌كان به‌شداری په‌كه‌ك ه له‌و میحوه‌ره ده‌گات ه ی س���فر ،ك ه ئه‌مه بۆ ئهنكهره زۆر خاڵ گرنگه‌و زۆر مه‌به‌ستیه‌تی. س���ێیه‌م؛ ئه‌نك���هره ده‌یزان���ی ،گه‌ر
فۆتۆ :ئاوێنە
ئاڕاسته‌ی ئۆپراسیۆنه‌كه بگوێزرێته‌و‌ه بۆ هه‌ردوال ب���ۆ كه‌ركوك ،ئه‌مه‌ش گه‌ر بۆ ی ئاساییه ،به‌اڵم ی بێت كارێك پشتیوان كه‌ركوك دو خاڵی گرنگ ده‌پێكێت. ی ی پێگه ی هێرشه‌و‌ه زۆرتر بۆ پشێویی‌‌و قایمكردن یه‌كه‌م؛ یه‌كێتی له‌حاڵه‌ت ی ئه‌م هێزانه‌یه وه‌ك هه‌میش��� ه عه‌باد ده‌خات ه حاڵه‌تی به‌رگری. ی ئه‌و شهڕه ده‌ڵێت :كه‌ركوك شارێكی عێراقیه. دوه‌م؛ په‌كه‌كه بهش���دار ی ئه‌م دوه‌م؛ به‌غ���دا ئه‌گه‌ر بهش���دار ده‌كات ،به‌م���هش توركیا مه‌س���جێك ی ی س���یناریۆیه‌ش نه‌بوبێت ،چاوپۆش��� ی پشتیوان ده‌داته ئه‌مه‌ریكا .كه یه‌كێت كردوهو زانیاری ههبوه. له‌په‌كه‌كه‌و تیرۆر ده‌كات. ی ی له‌كه‌ركوك رویدا ،س���ه‌ره‌تا ئهوه ی ی توركمان چواره‌م؛ ئه‌نك���هره به‌ره ی س���یناریۆو پیالنێك��� ه به‌قوربانی ده‌زانێ له‌كه‌ركوك‌و دور نی ه ده‌ركه‌وتن��� ی ك��� ه له‌داهات���ودا زۆرت���ر ئاماژه‌كان كه ده‌ستی هه‌بێت له‌و ئه‌جێندایه. ی مه‌س���جێك ه بۆ ده‌رده‌كه‌وێت‌و گه‌یاندن رۆڵی عێراق له‌م سیناریۆیه‌دا: ی ره‌تكردن���هوهی ئهوهی ك��� ه "كه‌ركوك یه‌كه‌م؛ حه‌شدی ش���ه‌عبی‌‌و سوپا عێراق له‌م كاته‌دا فش���ار بخه‌ن ه س���ه‌ر به‌ته‌نها ه���ی كوردو له‌ن���او كوردیش ی یه‌كێتی نیه". یه‌كێت���ی به‌رازیب���ون به‌گه‌ڕان���هوه
"حكومه‌تی هه‌رێم شه‌ڕ ی ده‌رون ی له‌گه‌ڵ مامۆستایان ده‌كات"
"پارتی ده‌یه‌وێت ته‌نها له‌و سنوره بایكۆت نه‌كرێت ،ئه‌گینا خوێندن وه‌ك جاران نیه" ئا :شاهۆ ئه‌حمه‌د
هه‌ر له‌سه‌ره‌تای ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی خوێندنی ئه‌مساڵ مامۆستایانی سنوری پارێزگای سلێمانیو ده‌وروبه‌ری به‌هۆی دواكه‌وتنی موچه‌كانیان‌و كه‌مكردنه‌وه‌ی بایكۆتی هۆڵه‌كانی خوێندنیان كردو مانگرتنیان راگه‌یاند ،له‌پارێزگای ههولێرو دهۆكیش هه‌روه‌كو سااڵنی رابردو ده‌ستیان به‌ده‌وام كردهوه، شاری كۆیه‌ش تاكه قه‌زای سه‌ر به‌پارێزگای هه‌ولێره كه هه‌ر له‌سه‌ره‌تای ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی ده‌وام نه‌چونه‌وه هۆڵه‌كانی خوێندن". مامۆس���تایه‌كی ش���اری هه‌ولێر كه پێ���ی ب���اش نه‌بو ن���اوی بنوس���رێت به‌ئاوێن���هی راگه‌یاند"ئێمه‌ش ده‌نگمان له‌گه‌ڵ مامۆستایانی س���نوری شاری س���لێمانیه كه‌وا ئ���ه‌وان له‌ئێس���تادا ناڕه‌زایه‌تی ده‌رده‌ب���ڕن ،له‌به‌رئه‌وه‌ی ئێمه‌ش وه‌ك���و ئ���ه‌وان موچه‌كانمان دواده‌كه‌وێت‌و له‌سیسته‌می پاشه‌كه‌وتی موچه‌ش بهش���ێكی زۆر له‌موچه‌كه‌مان كه‌مكراوه‌ته‌وه كه به‌شی هیچ ناكات‌و ناتوانین به‌و ش���ێوه‌یه درێژه به‌ژیان بده‌ی���ن ،ه���ه‌ر به‌ڕاس���تی گوزه‌رانی مامۆس���تا له‌خراپترین دۆخدایه ،به‌اڵم به‌داخه‌وه حكومه‌ت تاكو ئێس���تا هیچ كام ل���هو داواكارییه‌ی مامۆس���تایان هه‌یانه جێبه‌جێ نه‌ك���راوه له‌كاتێكدا كاتێك���ی زۆر تێپه‌ڕی���وه به‌س���ه‌ر خوێندندا". ناوبراو ئام���اژه‌ی به‌وه‌ش كرد كه‌وا راس���ته بایكۆت ك���ردن ل���ه‌زه‌ره‌ری قوتابیاندایه به‌اڵم ناكرێت مامۆس���تا موچه‌ی نه‌بێت‌و ده‌وامیش بكات ،ئێمه خوازیارین به‌زوتری���ن كات حكومه‌ت
راست ه بایكۆت ی كردن له‌زه‌ره‌ر قوتابیاندای ه به‌اڵم ناكرێت مامۆستا موچه‌ی نه‌بێت‌و ده‌وامیش بكات خۆپیشاندانی مامۆستایان سیسته‌می موچه چاكبكات‌و بچینه‌وه هۆڵه‌كان���ی خوێندن وه‌كو جاران ،ئه‌و وتی "به‌راستی ئێستا له‌شاری هه‌ولێر ده‌وام ده‌كرێت ،به‌اڵم ئه‌و په‌روه‌رده‌و زاس���ته‌ی جاران نه‌م���اوه وانه‌وتنه‌وه كه‌مت���ر ده‌وترێت���هوه پارت���ی ده‌وام به‌مامۆس���تا ده‌كات ئه‌گینا خوێندنی تێدا ناكرێت". ش���اری كۆی���ه تاكه قه‌زای س���ه‌ر به‌پارێ���زگای هه‌ولێره مامۆس���تایان بایكۆت���ی خوێندنی���ان ك���ردوه له‌و بارهیهوه به‌رزان شه‌الل به‌رپرسی لقی كۆیه‌ی یه‌كێتی مامۆستایان به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یان���د "ئێم���ه هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تای ده‌س���تپێكردنه‌وه‌ی خوێن���دن بڕیاری ئه‌وه‌مان داوه كه‌وا هه‌تاكو سیسته‌می موچهو دواكه‌وتنی موچه چاره‌س���ه‌ر نه‌كرێت هه‌روه‌ها داواكاری مامۆستایان جێبه‌جێ نه‌كرێت ناچینه‌وه هۆڵه‌كانی
خوێندن ،هه‌وره‌ها له‌په‌یڕه‌و‌وپرۆگرام ی یه‌كێت���ی مامۆس���تایاندا هات���وه كه ده‌سه‌اڵت به‌لقه‌كان دراوه بۆ بڕیاردان له‌و سنوره‌ی خۆیاندا". به‌رپرس���ی لق���ی كۆی���هی یه‌كێتی مامۆستایان ئاماژه‌ی به‌وه‌ش كرد كه‌وا ئ���ه‌وان له‌و بایكۆت كردن���ه به‌رده‌وام ده‌ب���ن هه‌تاك���و تاكه مامۆس���تایه‌ك له‌سه‌ر ش���ه‌قام بێت ئه‌وان به‌شداری مانگرتن���ه‌كان ده‌ك���هنو پش���تگیری ده‌كه‌ن ئێس���تاش له‌شاری كۆیه چوار هه‌زار مامۆس���تا بونی ههیهو زۆربه‌ی قوتابخانه‌كانی���ش داخ���راون هه‌روه‌ها له‌زانكۆی كۆیه‌‌و په‌یمانگانیش بایكۆت به‌رده‌وامه". ئه‌ندام���ی لیژن���هی پ���ه‌روه‌رده‌و خوێندنی بااڵ له‌په‌رله‌مانی كوردستان ش���وكریه ش���ێخانی له‌باره‌ی بایكۆتی مامۆس���تایانه‌وه به‌ئاوێن���هی راگه‌یاند
"راسته ئه‌و بایكۆتی خوێندنه زه‌ره‌ر ی زۆری له‌قوتابیان���داوه‌‌و سیس���ته‌می خوێندنیش به‌و ش���ێوه‌یه تێكده‌چێت، ب���ه‌اڵم ده‌بێ���ت ئ���ه‌وه‌ش له‌به‌رچ���او بگرین كه‌وا حكومه‌تی هه‌رێم ش���ه‌ڕی ده‌رونی له‌گه‌ڵ مامۆس���تایان‌و خه‌ڵكی كوردس���تان ده‌كات ب���هوهی قه‌یرانی دارایی بۆ دروست كردون ئه‌گینا هیچ جۆره قه‌یرانێك نیهو به‌پێی ئه‌و داتاو ئ���هو داهاته‌ی هه‌یه بهش���ی موچه‌ی هه‌م���و خه‌ڵكی كوردس���تان ده‌كات‌و كێشه‌كانیش چاره‌سه‌ر ده‌بێت ،به‌اڵم حكومه‌ت بۆچی تائێس���تا به‌و شێوازه حكوم ده‌كات نازانین ،هه‌ر بۆیه ئێمه‌یش هه‌رگی���ز داوا له‌مامۆس���تایان ناكه‌ین ئه‌و بایكۆته بش���كێنن بهپێچهوانهوه پش���تگیری داواكارییه‌كانیان ده‌كه‌ین هه‌ت���ا داواكارییه‌كانیش���یان جێبه‌جێ ده‌كرێت له‌گه‌ڵ ئه‌واندا ده‌بین".
فۆتۆ :مەزهەر
ئه‌ندام���ی لیژن���هی پ���هروهرده كه قه‌یران���ی داراییه ش���مولی هه‌مو له‌ئه‌نجومه‌نی پاریزگای سلێمانی مینا واڵت‌و چی���ن‌و توێژێكی ك���رد ده‌بێت سامیه له‌باره‌ی بایكۆتی مامۆستایان‌و قبوڵی بكه‌ی ئێس���تا پێش���مه‌رگه‌كان كات���ی ده‌س���تپێكردنه‌وه‌ی ده‌وام به‌هه‌مان موچهو سیسته‌م له‌به‌ره‌كانی به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "ئێمه ئه‌مساڵیش‌و ش���ه‌ڕدان‌و به‌رگ���ری ده‌ك���ه‌ن كه‌چی س���اڵی پاریش له‌گه‌ڵ فراكسیۆنه‌كانی مامۆستا ئاماده نیه ئه‌وه‌نده قوربانی ت���رو پارێ���زگای س���لێمانی هه‌وڵ���ی بدات كه‌وا نه‌وه‌كان���ی فێری خوێندن زۆرمان���دا كه‌وا مامۆس���تایان بایكۆت بكات". س���ه‌باره‌ت ب���هوهی ئای���ا قه‌یرانی بشكێنن‌و ده‌س���ت به‌ده‌وام بكهنهوه، به‌اڵم به‌داخه‌وه الیه‌نێكی سیاسی ئه‌و دارایی دروس���تكراوه ئ���هو ئه‌ندامه‌ی ویسته‌ی نه‌بو به‌و هۆیهشهوه یه‌كێتی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای س���لێمانی وتی مامۆستایان بو به‌دو به‌شه‌وه ،راسته "به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك قه‌یران���ی دارایی ئێس���تا قه‌یرانی دارایی ههیهو موچه‌ی دروس���تكراو نیه ،له‌به‌رئ���هوهی هیچ مامۆس���تا كه‌مكراوه‌ت���هوه ،به‌اڵم ئه‌و حكومه‌تێك له‌دونیادا نهبوه هاواڵتیانی سیس���ته‌مه ته‌نها مامۆس���تایان نین‌و برسی بكات ،هه‌روه‌ها ئه‌گه‌ر قه‌یرانی س���ه‌رجه‌م فه‌رمانبه‌ران���ی گرتوه‌ته‌وه دارایی دروستكراوه بۆچی الیه‌نه‌كانی س���ه‌ڕه‌رای ئه‌وه‌ش ئێمه چه‌ندین جار تر بهش���داری ده‌ك��� هنو له‌حكومه‌تدا داوامان له‌حكومه‌ت كردوهو فشارمان ناكش���ێنه‌وه له‌كاتێك���دا هه‌موی���ان خستوه‌ته‌س���ه‌ر ،به‌اڵم ئه‌گه‌ر پرسه‌ك ه به‌رپرسیارن".
Awene
خاوه‌نی ئیمتیاز :کۆمپانیای ئاوێنه سه‌رنوسه‌ر :سه‌ردار محه‌مه‌د
كورد له‌هاوكێشه‌كاندا، ته‌نها شه‌ڕكه‌رێكه نه‌ك سیاسی د .ئه‌ركان مه‌نوچه‌ر به‌درێژایی مێژوی خه‌باتی ڕزگاری گه‌لی كورد ،سه‌دان تێبینی‌‌و قسه هه‌یه له‌سه‌ر بزاڤه كوردیه‌كان‌و س���انایی‌و ساكاریان له‌ئاست پێشهاته‌كانی به‌رده‌میاندا كه هۆكارێك ی گهوره بوه بۆ ئهوهی كورد وه‌ك گه‌وره‌ترین نه‌ته‌وه‌ی جیهان به‌گش���تی‌‌و رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ت به‌تایبه‌تی به‌پارچه پارچه‌یی‌و بێ كیان بمێنێته‌وه‌و هه‌میش���ه كورد له‌بری ئهوهی خۆی داڕێژه‌ری هاوكێش���ه سیاس���یه‌كان بێت ،به‌ڵكو بوه‌ته دارده‌ست‌و كه‌وتۆته پالنی ئه‌وانی دییه‌وه. رۆژی پێنج ش���ه‌ممه‌ی رابردو جارێكی تر ده‌س���ه‌اڵتدارانی هه‌رێمی كوردستان توشی ش���ۆكێكی سیاسی بونه‌وه‌و س���اده‌یی‌و س���اكاریان ده‌ركه‌وت له‌بڕیاری به‌شداریكردنیان له‌جه‌نگ���ی دژی داعش‌و ئه‌و هه‌مو هه‌ماهه‌نگی‌‌و هاوپه‌یمانیه‌ی به‌حس���اب له‌گه‌ڵ واڵتانی جیهانی زلهێزاندا هه‌یانه. رۆژی پێنج ش���ه‌ممه‌ی رابردو ،2016/20/19له‌پاریس���ی فه‌ڕه‌نسا كۆنگره‌ی جیهانی تاتوێكردنی جه‌نگی موس���ڵو پاش ئازادكردنی به‌ڕێوه‌چو به به‌شداری 20واڵت‌و الیه‌نی په‌یوه‌ندیدارو فه‌رمویه‌كیش له‌حكومه‌تی هه‌رێم نه‌كرا كه ئێس���تا زۆرترین به‌ره‌ی جه‌نگ‌و میحوه‌ری كردۆته‌وه دژی داعش له‌جه‌نگی موسڵ‌و به به‌راورد به‌سوپای عێراق‌و زۆر زیاتر له‌س���وپای عێراقیش شه‌هیدو برینداری داوه له‌ده‌س���تپێكردنه‌وه‌ی پرۆسه‌ی ئازادكردنی موسڵ. له‌كاتێكدا پێشمه‌رگه كاراكته‌ری سه‌ره‌كی شه‌ڕی ئازادكردنی موسڵه‌و قوربانی ده‌دات، كه‌چی واڵتانی وه‌ك میس���رو به‌حره‌ین‌و چیك‌و لوبنان‌و قه‌ته‌رو هۆڵه‌نداش ،بانگهێش���تی كۆبونه‌وه‌كه كرابون. دوای به‌ڕێوه‌چونی كۆنگره ،ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی حكومه‌تی هه‌رێم ته‌نها به‌یاننامه‌یه‌كی ناڕه‌زایه‌تی بۆ مایه‌وه‌و ئیدانه‌ی ئیبراهیم جه‌عفه‌ری وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی عێراقی كرد به‌وه‌ی هۆكار بوه بۆ بهش���داری نه‌كردنی ك���ورد له‌كۆنگره‌كه‌داو پێش���یانوابو ده‌بو حكومه‌تی عێراق‌و كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی رێزیان له‌قوربانیه‌كانی كورد بگرتایه له‌جه‌نگی داعشدا. جێی خۆیه‌تی هه‌ڵوێس���ته‌ی جدی بكرێت له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م روداوه‌و زۆر لێكدانه‌وه‌ی بۆ بكرێت .ده‌بو ئه‌و هه‌مو ش���اندو به‌رپرس���انه‌ی دێنه هه‌رێمی كوردستان‌و هه‌میشه كورد هانده‌ده‌ن به‌وه‌ی ش���ه‌ڕكه‌ری چاكن ،وه‌اڵمی ئهوه بده‌نه‌وه میس���رو به‌حره‌ین‌و لوبنان‌و چیك‌و هۆڵه‌ندا ،په‌یوه‌ندیدارن بهش���ه‌ڕی موس���ڵو داهاتوی ش���اره‌كه‌وه یاخود هه‌رێمی كوردس���تان ،ئاخر ئه‌وان چه‌ند س���نوریان به‌موس���ڵه‌وه‌یه‌و چیان له‌ده‌ستداوه به‌رامبه‌ر به‌داعش؟ ده‌بێت به‌رپرس���انی هه‌رێم وه‌اڵم بده‌نه‌وه ،به‌شداریتان له‌شه‌ڕی موسڵ‌و قوربانیه‌كانی پێش���مه‌رگه به چ ڕێكه‌وتنێك كراوهو ئه‌و هه‌اڵیه‌ی له‌س���ه‌ردانی شاندی هه‌رێم بۆ به‌غدا دروست كرا چی له‌وباره‌وه سه‌وز كردوه؟ ئاخر حكومه‌تی عێراق به‌ڕه‌وای نه‌بینێت به‌شداریتان پێبكات له‌كۆنگه‌ره‌یه‌كی وتارداندا، دوای ئازادكردنی موس���ڵو ئه‌وكاته‌ی ده‌س���تی له‌ده‌س���تی داعش بوه‌وه چ حسابێكمان ب���ۆ ده‌كات؟ ئه‌گه‌ر واڵت‌و په‌رله‌مان‌و دام‌و ده‌زگاكان له‌س���ه‌ر خ���ۆی بوایه ده‌بو ده‌یان به‌رپرس���ی هه‌رێم‌و په‌یوه‌ندیه‌كانی بانگهێش���ت بكرابانایه‌و به‌جدی پرسیاریان له‌ئاستی په‌یوه‌ندیه‌كان���ی هه‌رێم بكردایه ،چونكه لۆژیكی نیه عێراق هۆكار بوبێت بۆ بهش���داری نه‌كردن���ی كورد ،چونكه تاكه كاراكته‌ری الوازی نێو كۆنگره‌كه خودی عێراق‌و جه‌عفه‌ری بوهو ئه‌گه‌ر هاوپه‌یمانان نیازیان هه‌بوایه له‌به‌شداری حكومه‌تی هه‌رێم ،عێراق ئهوه نهبوه بتوانێت قسه له‌قسه‌یاندا بكات. لێره به‌دواوه دیسانهوه ئهوه لەزه‌ینی ئێمه‌دا ده‌چه‌سپێت كه به‌جدی كورد شه‌ڕكه‌ری باشه نه‌ك سیاسیه‌كی باش‌و هه‌میشه ئهوهی له‌سه‌ر زه‌ویدا رۆڵه‌كانی به‌ده‌ستیانهێناوه، له‌ژوری گفتوگۆكاندا سیاسیه‌كان له‌ده‌ستیانداوه.
کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی ،سەردەشت عوسمان ،سۆرانی مامە حەمە ،عەبدولستار تاھیرو ویدات حسێن؟
ڕۆژنامە‌و س���ایتی ئاوێن���ە دەیانەوێت وەک دوو ڕووبەر بۆ گواستنەوەی وێنەی ڕاستەقینەی کۆمەڵگای ئێمە، بەردەوام بن. بەپێی نوێترین ڕاپرسیی کە ئەمساڵ ،2016لەالیەن رێکخراوی IMSی دانیمارکییەوە ئەنجامدراوە ،ئاوێنە پڕخوێنەرترین ڕۆژنامەی هەرێمی کوردستانە .هەر ئەمساڵیش بەپێی نوێترین توێژینەوەی رێکخراوی Stopبۆ دژە گەندەڵیی کە بەهاوکاری رێکخراوی NEDی ئەمریکی ئەنجام����دراوە ،ڕۆژنامەی ئاوێنە لە‌نێو کۆی 22میدیای بیستراو‌و بینراو‌و ئەلکترۆنیدا ک����ە کاری����ان لەس����ەر ڕوماڵک����ردن‌و هەڵدانەوەی دۆس����ییەکانی گەندەڵیی ک����ردووە ،پلەی یەکەمی بەدەستهێنا. س���ەرەڕای ئەوەی لەم قۆناغەدا وێنەی ڕاستەقینەی کۆمەڵگای ئێمە بریتییە لە‌بنبەس���تی سیاس���یی‌و داوەش���انی سیس���تەمی ئابووری دارایی کە بووەتە هۆکارێک بۆ مردنی یەک لەدوای یەکی پرۆژە میدیاییە س���ەربەخۆکان ،ئاوێنە وەکو تاک���ە هەفتەنامەیەکی س���ەربەخۆ ،ڕاستگۆیانە‌و بوێرانە بەردەوامە لە‌کاری پرۆفشنااڵنەی ڕۆژنامەگەریی خۆی. بۆئ���ەوەی کوردس���تان نەبێ���ت بە‌گۆڕس���تانی ڕۆژنامەگەری���ی س���ەربەخۆ‌و بی���رو دەنگ���ی ئازاد، پێویس���تە ئاوێنە بەردەوامببێت .بۆئەوەی ئاوێنەش بەردەوامبێت ،پێویس���تمان بە‌پشتیوانی خوێنەران‌و بەرپرس���یارێتی دڵس���ۆزانی میدیای س���ەربەخۆیە لە‌کوردستان‌و دەرەوەی واڵت. بۆ گەیشتن بەم ئامانجەش بەشدار بە‌لەکەمپینی "ئاوێنە ڕۆژنامەی منە“.
هاوڕێیانی ئاوێنە لە‌دەرەوەی واڵت دەتوانن بە‌بڕی 100دۆالر بۆ ساڵێک ،یان بە‌بڕی 50دۆالر بۆ شەش مانگ ،بەشداریی ئاوێنە بکەن‌و کۆڵەکەیەکی ئابوریی گرنگ بۆ پشتیوانیی‌و بەردەوامیی ڕۆژنامە‌و سایتەکەی دروس���تبکەن ک���ە ڕۆژان���ە خزمەتگوزارییەکانیتان بەخۆڕایی پێشکەشدەکات. هاوڕێیانی ئاوێنە لە‌ناوخۆی هەرێمی کوردس���تانیش دەتوانن بە‌بڕی 100هەزار دینار بۆ س���اڵێک ،یان بە‌بڕی 50هەزار دینار بۆ ش���ەش مانگ بەش���داریی کەمپین���ی "ئاوێنە ڕۆژنامەی من���ە" بکەن .بەرامبەر ب���ەوەش ئاوێن���ە هەم���وو ژمارەیەک���ی نوێی خۆی دەگەیەنێتە ماڵ یان شوێنی کارتان. بەدەر لەم دوو بژاردەیەش ،هەموو ئەو هاوڕێیانەی لەسۆنگەی بەرپرسیارێتی ئەخالقییانەوە بەرامبەر بە‌گرنگیی‌و پێداویستیی میدیای ئازاد لە‌کوردستاندا، دەیانەوێت کۆمەکی ڕاستەوخۆی دارایی ڕۆژنامەی ئاوێنە‌و سایتەکەی بکەن ،دەتوانن لەڕێگای هاوکاری خۆبەخشانەوە پشتیوانیی لە‌بەردوامبوونی ئاوێنە بکەن. بۆئەم مەبەس���تەش کۆمپانیای ئاوێن���ە ژمارەیەکی حیس���ابی بانکیی بۆ هاوڕێیان���ی خۆی لە‌دەرەوەی واڵت دروستکردووە .تکایە پاش بڕیاردانتان بۆ هەر بژاردەیەکی بەشداریکردن یان ناردنی کۆمەکی دارایی، بە‌ئیمەیل یان تەلەفۆن ئاگادارمان بکەنەوە ،بۆئەوەی ئاوێن���ە هەموو ژمارەیەکی نوێ���ی خۆی بە‌فۆرماتی PDFبگەیەنێتە دەس���تتان‌و لە‌خزمەتگوزارییەکانی بێبەش نەبن. بۆ پەیوەندیکردن ،یان وەاڵمی هەر پرسیارێک ،تکایە پەیوەندی بکەن بە‌بەرپرس���ی خزمەتگوزارییەکانی کەمپینی "ئاوێنە ڕۆژنامەی منە".
کوردستان عەبدولکەریم ئیمەیل: تەلەفۆن: ناونیش���ان :کۆمپانیای ئاوێنە ،تەالری زارا ،نهۆمی س���ێهەم ،ئاپارتمانی ژمارە ،32سلێمانی ،هەرێمی کوردستان ـ عێراق. بۆ بەشداریکردن لەکەمپینی "ئاوێنە ڕۆژنامەی منە"، یان پشتیوانیکردنی خۆبەخشانەی رۆژنامەی ئاوێنە و سایتەکەی ،تکایە لەڕێگای ئەم حیسابی بانکییانەوە هاوکارییەکانتان بنێرن. endorseawene@gmail.com 00964 770 0600 659
حسابی بانکی بۆ دەرەوەی هەرێمی کوردستان Vienna Knowlledge Net VKNN Erste oesterreichische Spar-Casse-Bank BLZ: 20111 BIC: GIBAATWWXXX IBAN: AT74 2011 1310 0410 1654
حسابی بانکی بۆ ناوخۆی هەرێمی کوردستان Bank: Trade Bank of Irak / Sulaimaniah Branch Swift Code: TRIQIQBAXXX Account Name: Awene Company Account No.: 0004003247001
ریکالم