ژمارە (555) ژمارەی نوێی ئاوێنە

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)555‬‬ ‫سێشەممە ‪2016/12/6‬‬

‫‪Industry‬پیشه‌سازی‌‬ ‫سینۆما&بۆ بازرگانی‌‌و‬ ‫‪Sinoma‬‬ ‫‪Trade‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫‪Scope of business:‬‬ ‫بواری‌ كاركردن‪:‬‬ ‫ ‪t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO‬‬ ‫ی ( نه‌خشه‌دانان‪ ،‬درووستكردن‪ ،‬دامه‌زراندن)‬ ‫ی ئاسن ‌‬ ‫‪1‬ـ په‌یكه‌ر ‌‬ ‫ ‪t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU‬‬ ‫‌كردن)‬ ‫ه‬ ‫‌نارد‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫‌كرد‬ ‫ه‬ ‫هاورد‬ ‫(‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گشت‬ ‫ی‬ ‫‪ 2‬ـ بازرگان ‌‬ ‫ "‪t -JHIUJOHT ."/5‬‬ ‫ ‬ ‫‪t -PHJTUJDT -$-)MANTA‬‬ ‫ی سوره‌یاو ڕووناكی‌ ( ماركه‌ی‬ ‫‪ - 3‬كار ‌‬ ‫ ‪5FM‬‬ ‫ی گواستنه‌وه‌و گیاندن (‪)LCL‬‬ ‫‪ 4‬ـ كار ‌‬ ‫ ‪4FF JU PO 1BH‬‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫کۆمپانیای الیف هۆم‬

‫هه‌ڕه‌ش ‌هی‌ به‌رپرسان‬ ‫ی سلێامنی‌‬ ‫ناڕه‌زاییه‌كان ‌‬ ‫به‌جۆشرت كردوه‬

‫‪Mob. 0770 961 6966 0772 157 8372‬‬

‫ی زیاتر ل ‌ه الپه‌ڕ ‌ه (‪ )18‬ببینه‌‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ ‌‬

‫مۆبیلیات‌‪ -‬کەوانتەر‬ ‫نرخی گونجاو ـ جۆری تۆکمە ـ مۆدێلی نوێ‬

‫‪lifehomeco@gmail.com‬‬ ‫‪lifehome mobilya - mutfak‬‬

‫‪lifehomeco‬‬ ‫‪07704881088‬‬

‫‪3‬‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی ـ شەقامی بازنەیی مەلیک مەحمود بەرامبەر ئاڵتون مۆڵ‬ ‫ئۆفیسمان لە‪ :‬هەڵەبجەی شەهید‪ ،‬سەید سادق‌و دەربەندیخان‬

‫ئەندامێکی سەرکردایەتی یەکێتی‪ 47 :‬داعشی‌ خه‌ڵكی هه‌ڵه‌بجه‌ تائێستا كوژراون‬

‫داعش كاری بۆ ئه‌و‌ه ده‌كرد روداوه‌كه‌ی كه‌ركوك‬ ‫له‌هه‌ڵه‌بج ‌ه دوبار‌ه‌بكاته‌و‌ه‬ ‫ئه‌ندامێك���ی س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی س���ه‌عید‪ ،‬ئه‌ندام���ی س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات نزیكه‌ی ‪ 47‬یه‌كێت���ی نیش���تمانی كوردس���تان‬ ‫ی خه‌ڵكی هه‌ڵه‌بجه‌ تائێس���تا به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یان���د گروپ��� ‌ه‬ ‫داعش��� ‌‬ ‫له‌ناو ئ���ه‌و گروپه‌دا ك���وژراون‪ ،‬ئه‌و كوردییه‌كانی س���ه‌ر به‌داعش ماوه‌ی‬ ‫ده‌ڵێت "داعش كاری بۆ ئه‌و‌ه ده‌كرد‪ ،‬دو مانگه‌ له‌جموجۆڵێكی به‌رده‌وامدان‬ ‫روداوه‌ك���ه‌ی كه‌رك���وك له‌هه‌ڵه‌بج ‌ه له‌س���ه‌نگاوه‌وه‌ تاده‌گات ب��� ‌ه به‌مۆو‬ ‫ده‌ربه‌ندیخ���ان‌و هه‌ڵه‌بجه‌و هه‌ورامان‌و‬ ‫دوبار‌ه‌بكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‪ :‬حه‌مه‌ی حه‌م ‌ه له‌ڕێگه‌ی كه‌سانی شاره‌زای ناوچه‌كه‌و‌ه‬

‫هه‌وڵیان���داوه‌ مه‌ف���ره‌زه‌ی گه‌ڕۆكیان ماونه‌ته‌وه‌و ‪ 25‬كه‌سیش گه‌ڕاوه‌نه‌ته‌و‌ه ش���اره‌زای ناوچه‌كه‌ن ب���ۆ نمون ‌ه زانا ماوه‌ی دو مانگ له‌س���نوری هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫هادی سه‌عید خه‌ڵكی گوندی زه‌ڵمی جێگی���ر بێ���ت جێگه‌ی مه‌ترس���یه‌‌‪،‬‬ ‫هه‌بێت‌و ئه‌گ���ه‌ر بتوانن جێگیر ببن‌و یان زیندانیكراون یان ئازادكراون"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌شی رونكرده‌و‌ه ‪ 5‬كه‌سی ناوچ���ه‌ی هه‌ورامانه‌ ی���ان فه‌ره‌یدون ده‌بێت ئه‌گه‌ر فه‌راغی ئه‌منی هه‌بێت‬ ‫به‌رنامه‌ دابنێ��� ‌ن له‌هه‌ڵه‌بجه‌ چاالكی‬ ‫له‌شێوه‌ی هێرشه‌كه‌ی سه‌ر كه‌ركوك س���ه‌ر به‌داعش ك ‌ه هاتبون ‌ه ‌سنوری ئه‌س���كه‌نده‌ر خه‌ڵكی ناوچه‌ی بۆینه‌‪ ،‬پڕبكرێت���ه‌وه‌و هێزه‌كانی ئاس���ایش‌و‬ ‫ئه‌نجامب���ده‌ن‪ ،‬ئه‌و وتی "نزیكه‌ی ‪ 47‬هه‌ورامان‌و هه‌ڵه‌بجه‌وه‌و كه‌س���ێكیان ئه‌م ك���وڕه‌ ب���ۆ م���اوه‌ی مانگێك‌و پێشمه‌رگ ‌ه بكه‌ونه‌خۆ"‪.‬‬ ‫ی خه‌ڵكی هه‌ڵه‌بجه‌ تائێس���تا لێك���وژراو چواره‌كه‌ی دیكه‌ له‌گوندی دومانگ رابه‌رایه‌تی هێزه‌كه‌ی كردو‌ه‬ ‫داعش��� ‌‬ ‫له‌ناو ئه‌و گروپه‌دا كوژراون‪ ،‬هاوكات پونگڵ���ه‌ی‌ س���ه‌ر به‌ده‌ربه‌ندیخ���ان له‌شاخه‌كانی هه‌ڵه‌بجه‌"‪.‬‬ ‫ی "مه‌فره‌زه‌یه‌كی داعش بۆ‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫نزیكه‌ی ‪ 25‬بۆ ‪ 30‬كه‌س له‌ناو داعش ك���وژران‪ ‌،‬ئ���ه‌و وتی "ئه‌م كه‌س���ان ‌ه‬

‫‪3‬‬

‫ی‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌گفتوگۆكانیان له‌گه‌ ‌ڵ شاند ‌‬

‫گۆڕان‌و یه‌كێت ‌ی پڕۆژەی هاوبەشیان نییە‬ ‫كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ی‌ دوێنێ���ی‌ س���ه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫هاوبه‌شی‌ گۆڕان‌و یه‌كێتی‌ به‌بێ‌ رێككه‌وتن‬ ‫له‌سه‌ر پڕۆژه‌یه‌كی‌ هاوبه‌ش بۆ گفتۆگۆكردن‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ش���اندی‌ پارت���ی‌ له‌گه‌ڕێكی‌ نوێی‌‬ ‫دانوستانه‌كاندا كۆتایی‌ هات‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ ،‬سلێمانی‌‪ :‬سه‌ركردایه‌تی‌ هاوبه‌ش ‌ی‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كێتی‌ پاش سێ‌ مانگ له‌ڕاگرتنی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كانی‌ نێوانیان‪ ،‬دوێنێ‌ جارێكیتر‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ یه‌كخس���تنی‌ هه‌ڵوێس���تیان‬ ‫سه‌باره‌ت به‌گفتوگۆ كردنیان له‌گه‌ڵ‌ شاندی‌‬

‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان كه‌ بڕیاره‌‬ ‫له‌چه‌ند رۆژی‌ داهاتودا سه‌ردانی‌ سلێمان ‌ی‬ ‫ب���كات كۆب���وه‌وه‌‪ ،‬به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كانی‌‬ ‫ئاوێن���ه‌ س���ه‌ڕه‌رای‌ باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاندراوێ���ك كه‌ ئاماژه‌ به‌چه‌ند خاڵێك‬

‫ده‌كات به‌الی‌ گۆڕان‌و یه‌كێتییه‌وه‌ گرنگه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هی���چ ده‌ستپێش���خه‌رییه‌ك له‌الیه‌ن‬ ‫یه‌كێتیی���ه‌وه‌ نه‌خراوه‌ته‌ رو به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫یه‌كخس���تنی‌ هه‌ڵوێس���تیان له‌گفتوگ���ۆ‬ ‫چاوه‌ڕوانكراوه‌كانیان���دا له‌گ��� ‌هڵ‌ ش���اندی‌‬

‫پارتی‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان‪ ،‬ناكۆكییه‌كانی‌ دو‬ ‫باڵه‌كه‌ی‌ یه‌كێتی‌ ئاس���ته‌نگی‌ به‌رده‌م هه‌ر‬ ‫جۆره‌ پڕۆژه‌یه‌كی‌ هاوبه‌ش���ه‌ بۆ چۆنیه‌تی‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ ك���ردن له‌گ���ه‌ڵ‌ پارت���ی‌‪ ،‬ئامانج‬

‫له‌ئه‌نجامدان���ی‌ كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ش ئه‌وه‌ بوه‌‬ ‫كه‌ یه‌كێتی‌ گله‌یی‌ له‌س���ه‌ر خۆی‌ البدات‌و‬ ‫توش���ی‌ روگیری���ی‌ نه‌بێ���ت به‌ه���ۆی‌ ئه‌و‬ ‫رێككه‌وتننامه‌ی���ه‌ی‌ له‌گ ‌هڵ‌ گ���ۆڕان واژۆی‌‬ ‫كردوه‌‪.‬‬

‫پاش تێپه‌ڕینی‌ سێ ساڵ به‌سه‌ر شه‌هیدكردنی‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬

‫دایك ‌ی كاوه‌‪ :‬رۆژ ‌ی دو جار ده‌رگا ده‌كه‌مه‌وه‌و‬ ‫ده‌ڵێم به‌ڵكو كاوه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫پاش تێپه‌ڕینی‌ س���ێ‌ س���اڵ‌ به‌سه‌ر‬ ‫تیرۆركردن���ی‌ كاوه‌ گه‌رمیان���ی‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسدا هێشتا كه‌سوكاره‌كه‌ی‌‬ ‫چاوه‌ڕێ���ی‌ به‌س���زاگه‌یاندنی‌ بكوژی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ كوڕه‌كه‌یانن‪ ،‬دایكی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"رۆژی‌ دو ج���ار ده‌رگا ده‌كه‌م���ه‌وه‌و‬ ‫ده‌ڵێم به‌ڵكو كاوه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬ك���ه‌الر‪ :‬دایك���ی‌ كاوه‌‬ ‫گه‌رمیان���ی‌‪ ،‬س���نور عه‌بدولكه‌ری���م‬ ‫محه‌مه‌د به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند هه‌میشه‌‬ ‫ئ���ه‌و س���اته‌ له‌به‌رچ���اوی‌ دوب���اره‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌ ك���ه‌ چ���ۆن له‌به‌رده‌میدا‬ ‫كوڕه‌كه‌یان ش���ه‌هید كرد‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"هه‌میش���ه‌ داواكارم له‌خوای‌ گه‌وره‌‬ ‫وه‌ك چۆن جه‌رگم س���وتا‪ ،‬وه‌هاش‬ ‫بكوژانی‌ كوڕه‌كه‌م به‌س���زای‌ خۆیان‬ ‫بگه‌ن"‪.‬‬

‫وتیش���ی‌ "ژیان���ی‌ م���ن ل���ه‌دوای‌ كافران���ه‌وه‌‪ ،‬ئێس���تاش نازانم چۆن‬ ‫شه‌هیدبونی‌ كاوه‌ نه‌ماوه‌‪ ،‬رۆژی‌ چوار ئه‌و ن���ازداره‌ هه‌ڵگی���را له‌به‌رده‌مم‪،‬‬ ‫پێنج جار نه‌گریم ئۆقره‌م نیه‌‪ ،‬كاوه‌ ئێس���تاش بۆنی‌ باروت‌و گولله‌ كه‌ڕو‬ ‫هه‌مو شتێك‌و ژیانم بو‪ ،‬له‌و رۆژه‌وه‌ی‌ كوێری‌ كردوم‪ ،‬من هه‌رچی‌ كه‌س���م‬ ‫كاوه‌ تیرۆر كراوه‌ هه‌ر رۆژنامه‌نوسێك هه‌بو كاوه‌ ب���و‪ ،‬به‌نه‌بونی‌‌و هه‌تیوی‌‬ ‫ده‌بینم ده‌گریم‪ ،‬زو زو ده‌چمه‌ س���ه‌ر گ���ه‌وره‌م كرد‪ ،‬نه‌مهێش���ت خوێندن‬ ‫گۆڕه‌ك���ه‌ی‌‌و الی‌ منداڵه‌كانی‌ دیكه‌م ته‌واو بكات‪ ،‬له‌پۆلی‌ س���ێی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫باس���ی‌ ناكه‌م‪ ،‬هه‌رجاره‌ی‌ به‌بیانوی‌ بو له‌قوتابخانه‌ هێنامه‌ ده‌ره‌وه‌و كارو‬ ‫ماڵێكه‌وه‌ ده‌چمه‌ س���ه‌ر گۆڕه‌كه‌ی‌‌و كاسبیم پێده‌كرد‪ ،‬كاوه‌ ده‌رده‌سه‌ری‌‬ ‫دنیای‌ بینی‌"‪.‬‬ ‫تێر ده‌گریم"‪.‬‬ ‫‪ 2016/12/5‬س���ێ س���اڵ به‌سه‌ر‬ ‫دایكی‌ كاوه‌ باس���ی له‌وه‌ش ده‌كرد‬ ‫ی له‌به‌رچ���او ون تیرۆركردن���ی‌ كاوه‌ گه‌رمیان���ی‌‬ ‫له‌خه‌ویش���دا كاوه‌ ‌‬ ‫نابێ���ت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌خه‌وه‌كه‌ش���مدا رۆژنامه‌نوس���دا تێپه‌ڕ ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌ڵێ���م كاوه‌ گیان وه‌ره‌ هاوڕێیه‌كت هێش���تا تاوانباری‌ س���ه‌ره‌كی‌ پشت‬ ‫بانگ���ت ده‌كات‪ ،‬كاوه‌ ش���ه‌وو رۆژ تیرۆركردنه‌كه‌ی‌ ئاشكرا نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رچ���اوم ون نابێ���ت‪ ،‬ئاخر من‬ ‫خ���ۆم ده‌س���تیم دا به‌ده‌س���تی‌ ئه‌و‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫‪5‬‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫ریکالم‬ ‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )555‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/12/6‬‬

‫‪3‬‬

‫"داعش كاری بۆ ئه‌وه‌ ده‌كرد‪ ،‬روداوه‌كه‌ی كه‌ركوك له‌هه‌ڵه‌بجه‌ دوباره‌بكاته‌وه‌"‬

‫گروپه‌ کوردییه‌کانی سه‌ر به‌داعش سلێمانی‌و هه‌ڵه‌بجه‌و گه‌رمیان ده‌که‌نه‌ ئامانج‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫له‌ماوه‌یه‌كی كه‌مدا چه‌ندین حاڵه‌تی‬ ‫ئه‌منی له‌ناوچه‌كانی (سلێمانی‌و هه‌ڵه‌بجه‌و‬ ‫ئیداره‌ی گه‌رمیان‌و راپه‌ڕین) روده‌ده‌ن‬ ‫ئه‌وه‌ش له‌كاتێكدایه‌ خۆپیشاندان‬ ‫له‌سلێمانی به‌رده‌وامی هه‌یه‌‪ ،‬به‌ڕای‬ ‫سه‌رۆكی لیژنه‌ی پارێزگاری ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگای سلێمانی "چڕبونه‌وه‌ی دیارد‌ه‬ ‫ئه‌منیه‌كان له‌م ناوچه‌یه‌‌ ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌یه‌ ده‌ستێكی له‌پشته‌وه‌بێت"‪.‬‬ ‫حه‌م���ه‌ی حه‌م���ه‌ س���ه‌عید‪ ،‬ئه‌ندام���ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌سه‌ركرده‌ سه‌ربازیه‌كان‌و پارتیزان ‌ه‬ ‫دێرینه‌كان���ی ئه‌و حزبه‌و زانی���اری ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌ئاوێنه‌دا داعش له‌ڕێگه‌ی كه‌سانی شاره‌زای‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌وه‌ هه‌وڵیداو‌ه مه‌فره‌زه‌ی هه‌بێت‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر بتوان���ن جێگیر ببن به‌رنامه‌ دابنێن‌و‬ ‫له‌هه‌ڵه‌بجه‌و س���لێمانی چاالكی له‌ش���ێوه‌ی‬ ‫هێرش���ه‌كه‌ی س���ه‌ر كه‌ركوك ئه‌نجامبده‌ن‪،‬‬ ‫وتی "نزیكه‌ی ‪ 47‬داعشی‌ خه‌ڵكی هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫تائێستا له‌ناو ئه‌و گروپه‌ كوژراون‪ ،‬هاوكات‬ ‫نزیك���ه‌ی ‪ 25‬ب���ۆ ‪ 30‬كه‌س له‌ن���او داعش‬ ‫ماونه‌ته‌وه‌و ‪ 25‬كه‌سیش گه‌ڕاوه‌نه‌ته‌وه‌ یان‬ ‫زیندانیكراون یان ئازادكراون‪ ،‬ئه‌مه‌ ژماره‌ی ‌ه‬ ‫به‌ڕاستی"‪.‬‬ ‫حه‌مه‌ی حه‌مه‌س���ه‌عید زانیاری له‌باره‌ی‬

‫گروپه‌كه‌ی ئه‌م دواییه‌وه‌ ئاشكراده‌كات ك ‌ه‬ ‫له‌س���نوری هه‌ورامان‌و هه‌ڵه‌بجه‌ ده‌ركه‌وتن‬ ‫‪ 5‬كه‌س���بون له‌وێ كه‌س���ێكیان ك���وژراو‬ ‫چواره‌ك���ه‌ی دیكه‌ش ك ‌ه هاتبونه‌‌ س���نوری‬ ‫پێبازه‌و له‌گوندی پونگڵه ئه‌وانیش كوژران‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی "ئه‌م كه‌سانه‌ شاره‌زای ناوچه‌كه‌ن‬ ‫بۆ نمونه‌ زانا هادی سه‌عید خه‌ڵكی گوندی‬ ‫زه‌ڵم���ی ناوچه‌ی هه‌ورامانه‌ ی���ان فه‌ریدون‬ ‫ئه‌س���كه‌نده‌ر خه‌ڵكی ناوچه‌ی بۆینه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫كوڕه‌ بۆ ماوه‌ی مانگێك‌و دومانگ رابه‌رایه‌تی‬ ‫هێزه‌كه‌ی كردو‌ه له‌ش���اخه‌كانی هه‌ڵه‌بجه‌‪،‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌ش به‌پێ���ی زانیارییه‌كانی من‬ ‫ئه‌مس���اڵ له‌حه‌ویجه‌وه‌ س���ێ كه‌سی تر ك ‌ه‬ ‫دوانیان خه‌ڵكی بۆین‌و ئیناخی نش���ین بون‬ ‫ویس���تویانه‌ په‌یوه‌ندی به‌م گروپه‌وه‌بكه‌ن‬ ‫كه‌ ك���وژران به‌اڵم گیراون‪ ،‬دی���ار‌ه ئه‌مان ‌ه‬ ‫قسه‌یان هه‌یه‌ له‌ڕێگه‌ی ته‌له‌فۆن‌و جیهازه‌و‌ه‬ ‫هێ���ز‌ه ئه‌منیه‌كانیش چاودێری���ان كردون‪،‬‬ ‫به‌اڵم چۆن ده‌ستگیرنه‌كراون نازانم!"‬ ‫له‌باره‌ی مه‌ترسی ئه‌م گروپانه‌ی داعشه‌و‌ه‬ ‫حه‌مه‌ی حه‌مه‌سه‌عید ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫یه‌كێتی نیش���تمانی جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‬ ‫‌ده‌كاته‌و‌ه ئه‌و هێزانه‌ مه‌ترس���ین له‌س���ه‌ر‬ ‫پارێزگای س���لێمانی‌و هه‌ڵه‌بج���ه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‬ ‫"مه‌فره‌زه‌یه‌ك���ی داعش بۆ ماوه‌ی دو مانگ‬ ‫له‌س���نوری هه‌ڵه‌بجه‌ جێگی���ر بێت جێگه‌ی‬ ‫مه‌ترس���یه‌‌‪ ،‬ده‌بێت ئه‌گ���ه‌ر فه‌راغی ئه‌منی‬ ‫هه‌بێت پڕبكرێته‌وه‌و هێزه‌كانی ئاس���ایش‌و‬

‫پێشمه‌رگ ‌ه بكه‌ونه‌خۆ"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی ئه‌مانه به‌هێزو‬ ‫قه‌ره‌باڵغ���ی‌و ئۆپراس���یۆن ناكرێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پێویس���ت ‌ه مه‌فره‌زه‌ی ئه‌منی ش���اره‌زا له‌و‬ ‫ش���وێنانه‌ی ئ���ه‌وان ده‌یانه‌وێ���ت جێگیربن‬ ‫بیانخه‌نه‌ داوه‌وه‌‪ ،‬نمونه‌ش ئه‌وه‌یه‌ له‌هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫كاتێ���ك هێز‌ه ئه‌منیه‌كان روبه‌ڕویان بونه‌و‌ه‬ ‫له‌بنده‌س���تی هێ���زه‌ ئه‌منی���ه‌كان خۆیان‬ ‫حه‌شارداوه‌ ده‌رچون‌و ڕۆیشتون"‪.‬‬ ‫هاوكات���ی قس���ه‌كانی س���ه‌ركرده‌كه‌ی‬ ‫یه‌كێتی‪ ،‬عه‌لی شه‌هید محه‌مه‌د به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ئاسایش���ی گه‌رمی���ان باس���ی دواگروپ���ی‬ ‫چه‌ك���داری داعش ده‌كات ك��� ‌ه له‌گوندێكی‬ ‫سنوری ناحیه‌ی پێبازی قه‌زای ده‌ربه‌ندیخان‬ ‫ده‌ركه‌وتن‪ ،‬ئاماژه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ده‌كات خه‌ڵك‬ ‫هه‌ی���ه‌ هاوكاری ئ���ه‌م گروپانه‌ی داعش���ی‬ ‫ك���ردو‌ه ره‌نگ ‌ه داڵده‌ش���یان ب���دات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫داعش له‌گه‌رمیان ناتوانێت بژێت‪ ،‬وتی "ئه‌و‬ ‫گروپ���ه‌ی له‌ده‌ربه‌ندیخان ده‌ركه‌وتن س���ێ‬ ‫نات���ۆو كاڵش���ینكۆف‌و ده‌مانچه‌یان پێبوه‌‪،‬‬ ‫یه‌كی پشتوێنی ته‌قینه‌وەو بۆمبی چێنراوو‬ ‫ته‌قینه‌وه‌یه‌كی زۆریان هه‌ڵگرتوه‌‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ئاسایش���ی گه‌رمیان رای‬ ‫وای ‌ه هاتن���ی ئه‌م چه‌كداران���ه‌ی داعش بۆ‬ ‫سنوری كوردس���تان بۆ تێكشكانی داعش‬ ‫ده‌گه‌ڕێنێت���ه‌و‌ه له‌به‌ره‌كان���ی جه‌نگ‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی "داعش���ه‌كانی عێراق ئه‌وانه‌ی خه‌ڵكی‬ ‫ناوچه‌كانن باڵوه‌ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫له‌باره‌ی دۆس���یه‌ی ئه‌منی س���لێمانیه‌و‌ه‬ ‫جگه‌ له‌چاالكییه‌كانی داعش له‌س���نوری‬ ‫نێ���وان پارێ���زگای هه‌ڵه‌بجه‌و س���لێمانی‌و س���ه‌رۆكی لیژن���ه‌ی پارێ���زگاری به‌دوری‬ ‫گه‌رمی���ان‪ ،‬له‌ناوش���اره‌كانیش چه‌ندی���ن نازانێت ده‌ستێك ئه‌م روداوان ‌ه دروستبكات‬ ‫خروقات���ی ئه‌منی له‌م���اوه‌ی چه‌ند مانگی ب���ۆ دروس���تكردنی پش���ێوی ئه‌منی له‌م‬ ‫رابردودا‌ روی���داو‌ه له‌وێن���ه‌ی (ته‌قه‌كردن ناوچه‌یه‌"‪.‬‬ ‫دانا جه‌زا س���ه‌رۆكی لیژنه‌ی پارێزگاری‬ ‫له‌ب���اره‌گای حزبی‌و س���وتاندنی ئۆتۆمبێلی‬ ‫مامۆس���تایان‌و فڕێدانی بۆم���ب بۆ ناوماڵی له‌باره‌ی روداوه‌كانه‌و‌ه ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێن ‌ه باس‬ ‫دادوه‌رێ���ك له‌ڕانیه‌) ئ���ه‌وه‌ش هاواڵتیانی كرد ئه‌گه‌ری هه‌یه‌ ده‌س���تێكی ده‌ره‌كی كار‬ ‫به‌ته‌واوی نیگه‌رانكردوه‌و ترس���ی پش���ێوی له‌سه‌ر تێكدانی سلێمانی بكات‪ ،‬چونك ‌ه بۆی‬ ‫ئه‌منیان هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌وپێیه‌ی تائێس���تا ئه‌و هه‌یه‌ بارێكی ئه‌منی نه‌خوازراو دروستبكرێت‬ ‫كه‌سانه‌ی ئۆتۆمبێلی مامۆستایانی سوتاند بۆ ئه‌وه‌ی الیه‌نێكی پێتۆمه‌تباربكرێت‪ ،‬وتی‬ ‫ده‌ستگیر نه‌كراون‌و ئه‌و كه‌سه‌یشی ته‌قه‌ی "بۆنمونه‌ كاتێك ئۆتۆمبێلی مامۆس���تاكان‬ ‫له‌ب���اره‌گای پارت���ی ك���رد له‌چه‌مچه‌م���اڵ س���وتێنرا دواتر ته‌قه‌ له‌باره‌گایه‌كی پارتی‬ ‫ون���ه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌وت���ه‌ی ئاسایش���ی راپه‌ڕین كرا‪ ،‬وه‌كو پیش���اندانی ئه‌وه‌ی كه‌ له‌تۆڵه‌ی‬ ‫گومانده‌كرێت ئه‌و كه‌سه‌ی بۆمبی فڕیداوه‌ت ‌ه س���وتاندنی ئۆتۆمبێله‌كان ته‌ق ‌ه له‌باره‌گاك ‌ه‬ ‫ناو ماڵ���ی دادوه‌ره‌كه‌ی رانیه‌ مه‌به‌س���تی كراوه‌"‪.‬‬ ‫سنوری پارێزگای س���لێمانی‌و هه‌ڵه‌بجه‌و‬ ‫تۆڵه‌كردنه‌و‌ه بوبێت‪.‬‬ ‫محمه‌د فازیل وته‌بێژی ئاسایشی راپه‌رین ئیداره‌كانی گه‌رمیان‌و راپه‌ڕین ئێستا له‌ڕوی‬ ‫‌وره هاتون‌‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌و كه‌یسه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند ئابوریه‌وه‌ توش���ی قه‌یرانی گه ‌‌‬ ‫" له‌دۆس���یه‌ی فڕێدانی بۆم���ب بۆ ناوماڵی هاوكات خۆپیش���اندان‌و ناڕه‌زایه‌تیه‌كانیش‬ ‫دادوه‌ری رانی ‌ه گه‌یش���توین به‌ئه‌نجام به‌اڵم كه‌رتی په‌روەر‌ده‌ی به‌ته‌واوی په‌كخس���توه‬ ‫تائێست‌ا ئه‌نجامی كۆتاییمان ده‌ستنه‌كه‌وتوه‌و ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌وه‌ی كێشمه‌كێش���می سیاسی‬ ‫ئی���داره‌ی ش���اره‌كانی به‌هیالك���ی بردوه‌‪،‬‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ به‌رده‌وامی هه‌یه"‪.‬‬ ‫راش���یگه‌یاند "هۆكاری تاوانه‌ك ‌ه سیاسی هه‌روه‌ك���و ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫نیه‌‪ ،‬زیاتر ئه‌و دادوه‌رانه‌ی س���زای خه‌ڵك یه‌كێتی���ش مه‌ترس���یه‌كانی ناش���ارێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ده‌ن كه‌س���انێكی تاوانب���ار هێرش���یان "ئه‌گه‌ر پارێزگاری له‌ئاسایشی ئه‌م ناوچه‌ی ‌ه‬ ‫ده‌كه‌نه‌ س���ه‌ر‪ ،‬ئه‌و دادوه‌ره‌ش كه‌س���ێكی نه‌كرێت ئ���ه‌وا به‌ته‌واوی توش���ی قه‌یرانی‬ ‫گه‌وره‌تر ده‌بێت"‪.‬‬ ‫توندبوه‌ له‌بڕیاردان"‪.‬‬

‫مه‌فره‌زه‌یه‌كی‬ ‫داعش بۆ ماوه‌ی‬ ‫دو مانگ له‌سنوری‬ ‫هه‌ڵه‌بج ‌ه جێگیر‬ ‫بێت جێگه‌ی‬ ‫مه‌ترسیه‌‌‬

‫هه‌ڕه‌شه‌ی‌ به‌رپرسان ناڕه‌زاییه‌كانی‌ سلێمانی‌ به‌جۆشتر كردوه‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬ ‫زمانی‌ هه‌ڕه‌شه‌و سوكایه‌تی‌ پێكردنی‌‬ ‫خۆپیشاندان‌و بایكۆتی‌ مامۆستایان‪ ،‬نه‌ك‬ ‫هه‌ر دۆخه‌كه‌ی‌ هێور نه‌كردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ناڕه‌زاییه‌كانی‌ به‌جۆشتر كردوه‌‪.‬‬ ‫مه‌س���عود بارزان���ی‌ ل���ه‌‪2016/11/16‬‬ ‫له‌میح���وه‌ری‌ باش���یك‪ ،‬له‌میان���ی‌ په‌یامێكدا‬ ‫ك���ه‌ به‌ش���ێك له‌هاواڵتیانی‌ هه‌رێ���م به‌زمانی‌‬ ‫س���وكایه‌تی‌‌و هه‌ڕه‌ش���ه‌یان زان���ی‌‪ ،‬به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ناڕه‌زایه‌تیی���ه‌كان رایگه‌یان���د "ب���ۆ خۆتان‬ ‫هه‌ر هه‌ڵپه‌ڕن‌و داپه‌ڕن"! به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌ كه‌ له‌پشكی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕانه‌ نوس���راوی‌ ئاڕاس���ته‌ی‌ په‌روه‌رده‌كانی‌‬ ‫سنوری‌ ده‌سه‌اڵتی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌ كرد كه‌‬ ‫ده‌بێت مامۆستایان‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان پابه‌ندی‌‬ ‫ده‌وام���ی‌ ئاس���ایی‌ خوێندن بن‪" .‬پش���تیوان‬ ‫سادق" وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌دوایین لێدوانیدا وتی‌ له‌"‪"2016/12/1‬وه‌ هه‌ر‬ ‫مامۆس���تایه‌ك نه‌چێته‌وه‌ هۆڵه‌كانی‌ خوێندن‬ ‫به‌نه‌هات���و "غی���اب" ئه‌ژم���ار‌و لێپێچینه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ده‌كرێ���ت‪ .‬رۆژی‌ ‪2016/12/1‬ش هێزه‌‬ ‫ئه‌منیه‌كان���ی‌ پارێ���زگای‌ س���لێمانی‌ چه‌ندین‬ ‫مامۆستای‌ ناڕازییان به‌شه‌ق‌و بۆكس راپێچی‌‬ ‫ئاس���ایش كرد! به‌اڵم هیچكام له‌و هه‌نگاوانه‌‬ ‫شه‌پۆلی‌ ناڕه‌زاییان له‌س���لێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌و‬ ‫گه‌رمیان‌و راپه‌ڕین پێدانه‌مركایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ مامۆستایانی‌ ناڕازی‌‪،‬‬ ‫هه‌ورام���ان نیعم���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د‬ ‫ك���ه‌ "لێدوان���ی‌ هه‌ڵ���ه‌و توندوتیژی���ه‌كان دژ‬ ‫به‌مامۆس���تایان له‌پێناو ش���كاندنی‌ بایكۆت‌و‬ ‫كۆتاییهێن���ان به‌خه‌بات���ی‌ مه‌ده‌نییان���ه‌ی‌‬ ‫مامۆس���تایان‌و فه‌رمانب���ه‌ران‌و خه‌ڵك���ی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ دیكه‌ مامۆستا‌و خه‌ڵكی‬ ‫رقئه‌س���تورو توڕه‌تر كردوه‌‪ ،‬هه‌نگاوهه‌ڵگرتن‬ ‫بۆ كۆتایهێنان به‌و خه‌باته‌ مه‌ده‌نیه‌ به‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫نه‌ش���یاوو نادروس���ت قه‌یران���ه‌كان درێژت���ر‬ ‫ده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ورام���ان نیعمه‌ت ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات‪،‬‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتداران‌و كه‌س���ایه‌تیه‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫حكومیه‌كان باش���تروایه‌ له‌بری‌ ئ���ه‌و جۆره‌‬ ‫لێدوانانه‌ بیر له‌وه‌ بكه‌نه‌وه‌ قه‌یرانه‌كه‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "به‌رده‌وام���ی‌‌و درێژه‌پێدانی‌‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیه‌كان‌و فشاره‌ مه‌ده‌نیه‌كان په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌وه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ تاوه‌كو ئێستا داواكاریه‌كانی‌‬ ‫هاواڵتی���ان جێیه‌ج���ێ‌ نه‌كراوه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ داواكاریی���ه‌كان جێبه‌ج���ێ‌ نه‌كراوه‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ هه‌رێم بێباكن‌و نابه‌رپرسانه‌‬ ‫قس���ه‌گه‌لێك فڕێ‌ ده‌ده‌ن كه‌ نازانن جێگه‌ی‌‬ ‫چی‌ ده‌گرێت‌و ئه‌نجامه‌كه‌ی‌ چی‌ ده‌بێت؟"‬ ‫له‌به‌رانبه‌ریش���دا دكت���ۆر محه‌م���ه‌د عه‌لی‌‬ ‫مامۆس���تای‌ زانسته‌ سیاس���یه‌كان له‌زانكۆی‌‬ ‫سلێمانی‌ باس له‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌ركی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم���ه‌ مافی‌ مامۆس���تایان دابینبكات نه‌ك‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌یان لێبكات‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "پرۆس���ه‌ی‌‬ ‫خوێندن به‌هه‌ڕه‌ش���ه‌و ترس‌و تۆقاندن ناچێت‬ ‫به‌ڕێوه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ پرۆس���ه‌یه‌كی‌ سه‌ربازی‌‬

‫لێدوانی‌ هه‌ڵه‌و‬ ‫توندوتیژیه‌كان‬ ‫دژ به‌مامۆستایان‬ ‫له‌پێناو شكاندنی‌‬ ‫بایكۆت‌و كۆتاییهێنان‬ ‫به‌خه‌باتی‌ مه‌ده‌نییانه‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ دیكه‌‬ ‫مامۆستا‌و خه‌ڵكی‬ ‫رقئه‌ستورو توڕه‌تر‬ ‫كردوه‬ ‫خۆپیشاندانی مامۆستایان‬ ‫نی���ه‌ به‌ڵك���و پرۆس���ه‌یه‌كی‌ په‌روه‌رده‌یی���ه‌‪،‬‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ خوێن���دن پرۆس���ه‌یه‌كی‌ هێم���ن‌و‬ ‫فێربونی‌ له‌سه‌رخۆیه‌ كه‌ پێویسته‌ له‌دۆخێكی‌‬ ‫ئارامدا بێت‪ ،‬ئه‌و دۆخه‌ ئارامه‌ش پێویس���تی‌‬ ‫به‌دابینكردنی‌ مافی‌ مامۆستایانه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌مو هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌ك هۆكاره‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌رانبه‌ره‌ك���ه‌ت كاردانه‌وه‌ی‌ خراپتری‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬كێش���ه‌ی‌ ئه‌م پرۆس���ه‌یه‌ش به‌كارو‬ ‫كاردانه‌وه‌ی‌ خراپی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم چاره‌سه‌ر‬ ‫ناكرێت‪ ،‬چونكه‌ له‌به‌رانبه‌ریشدا مامۆستایان‌و‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ران كاردانه‌وه‌ی‌ توندتریان ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ شه‌ڕی‌ ده‌س���ته‌ویه‌خه‌ نیه‌ ئه‌مه‌ شه‌ڕی‌‬ ‫مافه‌ كه‌ ده‌بێت حكومه‌ت دابینی‌ بكات"‪.‬‬ ‫له‌به‌رانبه‌ریش���دا وه‌زاره‌ت���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ره‌تی‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫هیچ كاتێك زمانی‌ هه‌ڕه‌شه‌یان به‌كارهێنابێت‪،‬‬ ‫به‌رپرسی‌ راگه‌یاندنی‌ ئه‌و وه‌زاره‌ته‌ش ده‌ڵێت‬ ‫"مامۆستا زۆر له‌زمانی‌ هه‌ڕه‌شه‌ گه‌وره‌تره‌"‪.‬‬ ‫ش���ۆڕش غه‌فوری به‌رپرس���ی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ هه‌رێ���م به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د "وه‌زاره‌ت���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ هی���چ‬ ‫به‌یاننامه‌و لێدوانێكی‌ نه‌ب���وه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫ش���ێوازی‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌دا بێت‪ ،‬به‌ڵكو هه‌میشه‌‬ ‫وه‌های‌ به‌پێویس���ت زانیوه‌ كه‌ ده‌بێت له‌گه‌ڵ‬ ‫مامۆس���تایاندا به‌زمانێكی‌ زۆر هێمنانه‌ قسه‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬چونكه‌ مامۆستا زۆر له‌وه‌ گه‌وره‌تره‌‬

‫خوانه‌خواس���ته‌ یه‌كێك هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ لێبكات‪،‬‬ ‫خوانه‌كرده‌ یه‌كێك قس���ه‌ی‌ ناشرینی‌ به‌رانبه‌ر‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫ش���ۆڕش غه‌فوری‌ س���ه‌باره‌ت به‌غیابدانی‌‬ ‫مامۆس���تایان له‌‪12/1‬ش���ه‌وه‌ ته‌ئكی���د‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ رێكارێك���ی‌ ئیداری‌‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كه‌یان���ه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "ئ���ه‌وه‌ رێنماییه‌و‬ ‫هه‌ر ده‌بو له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ هه‌بوایه‌ چونكه‌ ئه‌وه‌‬ ‫ئیشێكی‌ ئیداریه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ قه‌یرانێكی‌‬ ‫دارایی‌ هه‌یه‌ له‌ئێس���تادا ئه‌م رێنماییه‌ ئیداریه‌‬ ‫نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌ده‌ له‌پێش هه‌ر‬ ‫فه‌رمانێك گفتوگ���ۆ له‌ئه‌وله‌ویه‌تی‌ فه‌رمانه‌كه‌‬ ‫ده‌كا‪،‬خۆش���تان ده‌زان���ن وه‌زیری‌ پ���ه‌روه‌ده‌‬ ‫‪ 47‬جار س���ه‌ردانی‌ س���لێمانی‌ كردوه‌‪ ،‬دیاره‌‬ ‫ئه‌وه‌ش بۆخۆی‌ هه‌وڵه‌ بۆ كردنه‌وه‌ی‌ ده‌رگای‌‬ ‫خوێندن"‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانكاتیشدا به‌رپرسێكی‌ بااڵی‌ حكومی‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌زمانی‌ هه‌ڕه‌شه‌و به‌كرده‌وه‌ییكردنی‌‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌كان بۆ سه‌ر مامۆس���تایانی‌ ناڕازی‌‌و‬ ‫خۆپیش���انده‌ران‪ ،‬نه‌یویس���ت ناوی‌ بهێنرێت‌و‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ وت" ئه‌و دۆخه‌ی‌ ئێستا له‌پارێزگای‌‬ ‫س���لێمانی‌‌و ناوچه‌كانی‌ دیك���ه‌ ده‌گوزه‌رێت‪،‬‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵتی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستاندایه‌و‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بیه‌وێت ده‌توانێت دۆخه‌كه‌ ئاس���ایی‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ پرسه‌كه‌ پرسێكی‌ سیاسیه‌‌و‬

‫ئه‌گه‌ر دو مانگه‌كه‌ به‌سه‌ر پرۆسه‌ی‌ خوێندندا‬ ‫تێپه‌ڕێت هێز نیه‌ قه‌ره‌بوی‌ بكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ وتیشی‌ "یه‌كێتی‌‌و كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌‌و یه‌كگرت���و‌و ته‌نان���ه‌ت گۆڕانیش‬ ‫ده‌یانه‌وه‌ێ���ت پرۆس���ه‌ی‌ خوێن���دن ده‌س���ت‬ ‫پێبكاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم كێشه‌كه‌ چه‌ند كه‌سێكن كه‌‬ ‫له‌ده‌ست ده‌رچون"‪.‬‬ ‫له‌به‌رانبه‌ریشدا فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد ئه‌ندامی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‬ ‫ره‌تی‌ ده‌كاته‌وه‌ كێشه‌كه‌ به‌یه‌كێتی‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "ك���ه‌ی‌ حكومه‌ت توانی‌‬ ‫موچه‌ دابین بكات ئه‌وكاته‌ دۆخه‌كه‌ ئاس���ایی‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئێستا دۆخی‌ ناڕه‌زایه‌تیه‌كان‬ ‫له‌ده‌ستی‌ حزبه‌كاندا نه‌ماوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "زمانی‌ هه‌ڕه‌شه‌ به‌س���ه‌ر چوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌و زمان���ه‌ كه‌ڵكی‌ ئه‌وه‌ی‌ نیه‌ هانای‌‬ ‫بۆ ببرێت‪ ،‬ئه‌م دۆخه‌ پێویس���تی‌ به‌دیالۆگه‌‪،‬‬ ‫پێویس���تی‌ به‌وه‌یه‌ له‌بنه‌ڕه‌ته‌وه‌ كێش���ه‌كان‬ ‫چاره‌س���ه‌ر بكرێ���ن بۆئ���ه‌وه‌ی‌ ناڕه‌زایه‌ت���ی‌‬ ‫نه‌هێڵرێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌بۆچون���ی‌ حزبه‌ك���ه‌ی‌‌و‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ دۆخه‌كه‌ له‌الی���ه‌ن یه‌كێتییه‌وه‌‪،‬‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد ده‌ڵێت "یه‌كێتی‌ بۆچونی‌‬ ‫وه‌های���ه‌ ئه‌و كێش���ه‌یه‌ی‌ ئێس���تا له‌ئارادایه‌‬ ‫ده‌بێت حكومه‌ت چاره‌س���ه‌ری‌ بكات‪ ،‬به‌وه‌ش‬ ‫چاره‌س���ه‌ر ده‌بێت كه‌ بتوانێ���ت ئه‌ركه‌كانی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬مەزهەر کەریم‬

‫خۆی‌ جێبه‌جێ‌ بكات‪ ،‬تاوه‌كو ئه‌و ناڕه‌زایه‌تی‌‬ ‫ده‌ربڕینان���ه‌ش له‌چوارچێوه‌ی‌ یاس���ادا بێت‬ ‫به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ ك���ه‌س ناتوانێ���ت دژی‌ بێت‪،‬‬ ‫ئێمه‌ ده‌ڵێین ش���ێوازه‌كانی‌ ترس‌و تۆقاندن‌و‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌ به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ هیچ چاره‌س���ه‌ری‌‬ ‫مه‌سه‌له‌كه‌ ناكات جگه‌ له‌وه‌ی‌ ده‌بێته‌ هۆكاری‌‬ ‫ئاڵۆزتركردنی‌ بارودۆخه‌كه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ندام���ه‌ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیش���تمانی‌ كوردس���تان ره‌ت���ی‌ ده‌كات���ه‌وه‌‬ ‫حزبه‌كه‌ی‌ بتوانێت دۆخه‌ك���ه‌ هێور بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫جه‌ختیش له‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ دۆخه‌كه‌ به‌وه‌ هێو‌ر‬ ‫ده‌بێته‌وه‌ كه‌ حكومه‌ت داواكانی‌ مامۆستایان‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌ران بهێنێته‌ دی‌‪ ،‬له‌و باره‌یه‌شه‌وه‌ وتی‌‬ ‫"ئه‌وه‌ مه‌سه‌له‌یه‌كه‌ به‌ده‌ست هیچ حزبێك نیه‌و‬ ‫به‌ده‌ست حكومه‌تی‌ هه‌رێمه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ كه‌‬ ‫مامۆس���تان‌و كارمه‌ندن موچه‌خۆری‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نین‪ ،‬به‌ڵكو كارمه‌ن���دی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمن‌و‬ ‫ئه‌و حكومه‌ته‌ خۆی‌ به‌رپرس���ه‌ له‌دابینكردنی‌‬ ‫موچه‌ی‌ ئ���ه‌وان‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ وه‌ك���و یه‌كێتی‌‬ ‫هه‌وڵ���ی‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌ده‌ین یارمه‌ت���ی‌ حكومه‌ت‬ ‫بده‌ین له‌ڕێگ���ه‌ی‌ وه‌زیره‌كانمانه‌وه‌‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫دبلۆماسیه‌تی‌ خۆمان له‌گه‌ڵ به‌غدا‪ ،‬له‌ناوخۆی‌‬ ‫هه‌رێمی���ش هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌ ده‌ده‌ی���ن كه‌مترین‬ ‫توندوتیژی‌ له‌خۆپیش���اندان‌و ناڕه‌زایه‌تیه‌كان‬ ‫هه‌بێت"‪.‬‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان كه‌ ئێس���تا‬

‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ حكومه‌تی‌ الیه‌‪ ،‬داوای‌ له‌هه‌مو‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان جگه‌ له‌بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ كردو‌ه كه‌ دۆخه‌كه‌ ئاسایی‌‬ ‫بكه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌وته‌ی‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌رپرس���ی‌ حزبی‌ ك���ه‌ له‌نزیكه‌وه‌ ئ���اگاداری‌‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كان���ی‌ پارت���ی‌‌و الیه‌نه‌كان���ه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ كه‌ نه‌یویس���ت ن���اوی‌ بهێنرێت‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ وت "پارتی‌ بۆچونی‌ وایه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫روده‌دات ش���تێكی‌ عه‌فه‌وی‌ نیه‌و ده‌ستكردی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمیه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌پێی‌ قس���ه‌ی‌ سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌نێ���و خۆپیش���انده‌راندایه‌ كادرانی‌‬ ‫هه‌موو حزبه‌كان به‌گ���ۆڕان‌و یه‌كێتی‌‌و الیه‌نه‌‬ ‫ئیسالمیه‌كانیش���ه‌وه‌ به‌ش���دارن‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌وه‌ی‌ له‌نێو خۆپیش���اندانه‌كاندان خه‌ڵكیان‬ ‫لێده‌ناسم سه‌ربه‌یه‌كێتی‌‌و گۆڕانن"‪.‬‬ ‫وتی‌ "پارتی‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ وه‌ها بیرده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ داوا له‌الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان‌و به‌تایبه‌ت‬ ‫یه‌كێتی���ش ده‌كات دۆخه‌كه‌ ئ���ارام بێته‌وه‌و‬ ‫مامۆس���تایان بگه‌ڕێنه‌وه‌ هۆڵه‌كانی‌ خوێندن‌و‬ ‫بۆ ئ���ه‌و مه‌به‌س���ته‌ش هه‌وڵه‌كانی���ان بخه‌نه‌‬ ‫گه‌ڕ"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌ من ئاگادارم‬ ‫یه‌كێت���ی‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ قس���ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ گۆڕان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم گۆڕان پێیوتون خۆپیش���اندان‌و‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیه‌كان په‌یوه‌ندیان به‌وانه‌وه‌ نیه‌"‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )555‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/12/6‬‬

‫مه‌سیحییه‌كان داوای‌ یه‌كێك له‌سێ‌ سه‌رۆكایه‌تییه‌كه‌ی‌ هه‌رێم ده‌كه‌ن‬ ‫ی كوردستان‬ ‫پارته‌ مه‌سیحییه‌كانی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی ل���ه‌و‌ه ده‌كه‌ن هه‌ر س��� ‌‬ ‫پش���تیوان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تییه‌ك ‌هی‌ هه‌رێم گۆڕانكارییان‬ ‫ی س���ه‌ر‬ ‫تی���ا بكرێ���ت‪ ،‬په‌رله‌مانتارێك ‌‬ ‫ی نه‌هرێن ده‌ڵێت‬ ‫ی رۆڵه‌كان��� ‌‬ ‫به‌قه‌واره‌ ‌‬ ‫"پێنج حزب ‌ه سه‌ره‌كیه‌ك ‌هی‌ كوردستان‬ ‫ی‬ ‫شكس���تیان هێن���اوه‌ له‌به‌ڕێوه‌بردن��� ‌‬ ‫ی یه‌كێك‬ ‫هه‌رێمدا‌و مه‌سیحییه‌كان داوا ‌‬ ‫ێ سه‌رۆكایه‌تییه‌كه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌س ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬سرود سه‌لیم مه‌تی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی رۆڵه‌كان ‌‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ سه‌ر به‌قه‌واره‌ ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫نه‌هرێ���ن له‌پارله‌مان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند ش���انده‌كه‌ ‌‬ ‫ی مه‌س���یحییدا‬ ‫كاتێ���ك له‌گ ‌ه ‌ڵ ‪ 10‬حزب ‌‬ ‫كۆبونه‌ته‌وه‌ هیچ پڕۆژه‌یه‌كیان پێنه‌بوه‌‪،‬‬ ‫ی وتیان‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "ش���انده‌كه‌ی‌ پارت ‌‬ ‫هاتوین پێشنیار كۆبكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی "له‌پێش���نیاره‌كاندا ئێم��� ‌ه‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫بوینه‌ دو ب���ه‌ش‪ ،‬زۆرب��� ‌هی‌ حزبه‌كان‬ ‫ی‬ ‫له‌گ���ه‌ ‌ڵ ئه‌وه‌ ب���ون هی���چ گۆڕانكار ‌‬ ‫ی هه‌رێمدا‬ ‫نه‌كرێت له‌پۆستی‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫تاكات���ی‌ هه‌ڵبژاردن مه‌س���عود بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیش���تمان ‌‬ ‫بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێمه‌و پارت ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی له‌گه‌ ‌ڵ ئه‌و‌ه بوین هه‌ر س��� ‌‬ ‫ئاش���ور ‌‬ ‫ی تی���ا‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تییه‌كه‌ گۆڕان���كار ‌‬ ‫بكرێت‌و سه‌رۆكایه‌تییه‌كیشیان بدرێت ‌ه‬ ‫پێكهاته‌كان به‌تایبه‌تی‌ پێكهاته‌ی‌ كلدۆ‬ ‫ئاشوری‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ ب���ه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫پێویس���ته‌ پێكهاته‌كان رۆڵیان هه‌بێت‬ ‫وتیش���ی‌ "پێویس���ت ‌ه ل���ه‌م قۆناغ ‌ه خۆیان ببینن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌بردنی‌ هه‌رێمداو به‌هه‌نگاوێك ‌‬ ‫ی له‌وه‌ش كرد كه‌ نابێت‬ ‫ناوبراو جه‌غت ‌‬ ‫ی وابنرێت‪،‬‬ ‫ی هه‌رێم ئینتیقالیی���ه‌دا هه‌نگاوێك��� ‌‬ ‫له‌وجۆره‌ش وێنه‌یه‌ك���ی‌ جوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ژمار‌ه مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ‌ مه‌س���یحیه‌كان ‌‬ ‫ی چونك���ه‌ پێن���ج حزبه‌ س���ه‌ره‌كیه‌كه‌ ‌‬ ‫ی نێوده‌وڵه‌ت��� ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵگ���ه‌ ‌‬ ‫پیش���ان ‌‬ ‫ی كوردس���تان شكس���تیان هێن���او‌ه هه‌رێ���م بكرێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "‪ 100‬س���اڵ ‌ه‬ ‫ی "براده‌رانی‌ پارت ‌‬ ‫ده‌درێت‪ ،‬سرود وت ‌‬ ‫ی هه‌رێم���داو ده‌بێ���ت ده‌چه‌وسێنرێینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایكردو‌ه‬ ‫ی له‌به‌ڕێوه‌بردن��� ‌‬ ‫ی ماقوڵه‌‌و گفتوگۆ ‌‬ ‫وتیان پێشنیارێك ‌‬ ‫ی ژماره‌م���ان كه‌م بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بێت ‌ه‬ ‫ی ئینتیقالیدا پێكهاته‌كان رۆڵ ‌‬ ‫له‌قۆناغ ‌‬ ‫له‌سه‌ر ده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫داوا ده‌كرێت له‌ناسنامه‌ ‌ی بار ‌ی كه‌سێتیدا‬ ‫خانه‌ ‌ی ئاین الببرێت یان ب ‌ه به‌تاڵ ‌ی دابنرێت‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ه‌كان‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاین���ی‌ له‌وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫پێكه‌وه‌ژیان��� ‌‬ ‫ی ئاماژه‌ به‌و‌ه‬ ‫ی ئاین ‌‬ ‫ئه‌وق���اف‌و كاروبار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی هه‌رێم داوا ‌‬ ‫ده‌كات جوه‌كان ‌‬ ‫كنێستیان له‌هه‌رێم كردوه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫ی پێكهات ‌ه ئاینی���ه‌كان جگ ‌ه‬ ‫"نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌موسڵمان داوایان كردو‌ه له‌ناسنامه‌ ‌‬ ‫ی ئاین الببرێت‬ ‫ی كه‌س���ێتیدا خانه‌ ‌‬ ‫بار ‌‬ ‫یان به‌ به‌تاڵی‌ دابنرێت"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬ش���ۆڕش محه‌م���ه‌د‪:‬‬ ‫ی‬ ‫مه‌ری���وان نه‌قش���به‌ندی‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاین ‌‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ه‌كان‌و پێكه‌وه‌ژیان ‌‬ ‫ی ئه‌وق���اف به‌ئاوێنه‌ی‌ وت‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫"نوێنه‌ری‌ جوه‌كان له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫داوایه‌كی���ان پێش���كه‌ش به‌وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ئه‌وقاف‌و كاروباری‌ ئاینی‌ هه‌رێم كردو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كنێس���ت‪-‬ێك له‌ش���ار ‌‬ ‫بۆ كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌ولێر‌و ئێم ‌ه هێش���تا له‌و بڕوایه‌دا نین‬ ‫له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تاندا ئه‌وه‌ند‌ه جو‬ ‫هه‌بێت كه‌ پێویست بكات كنێست یان‬ ‫په‌رستگایان بۆ بكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌" بۆی��� ‌ه له‌هه‌ولێ���ر داوایان‬ ‫ك���ردوه‌ چونك��� ‌ه هه‌ولێ���ر پایته‌خته‌‌و‬ ‫ی یه‌كه‌مدا له‌هه‌ولێر‬ ‫ده‌یانه‌وێت له‌قۆناغ ‌‬ ‫په‌رستگایان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و هۆكارێكی‌ ت���ری نه‌كردنه‌وه‌ ‌‬

‫س���ه‌ر مێژو مێژوم���ان زۆر دورودرێژو‬ ‫ی‬ ‫ره‌گ داكوت���راو‌ه له‌م واڵت���ه‌داو رۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رزگاریخواز ‌‬ ‫گه‌وره‌مان له‌بزوتن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫كوردستانیشدا بینیوه‌"‪.‬‬ ‫ی له‌یه‌كێك‬ ‫وتیشی‌ "كاك مه‌سعود خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ %80‬پش���تیوان ‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كاندا وت ‌‬

‫ئااڵی کوردستان‌و ئیسرائیل‬

‫ی بۆ كوردستان به‌هۆی‌ ئه‌و‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫پێكه‌وه‌ژیانه‌یه‌ كه‌ له‌كوردستان هه‌ی ‌ه‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌گه‌ ‌ڵ مه‌سیحییه‌كان"‪.‬‬ ‫ی كوردستان ك ‌ه زیاتر‬ ‫مه‌سیحییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌‪ 10‬حزب‌و رێكخراویان هه‌یه‌‪ ،‬خاوه‌ن ‌‬ ‫‪ 5‬كورس���ین له‌په‌رله‌ماندا‪ ،‬كه‌ دابه‌ش‬

‫ی‬ ‫ده‌بێت به‌س���ه‌ر چوار لیستدا‪ :‬لیست ‌‬ ‫ی‬ ‫رافیده‌ی���ن ‪ 1‬كورس���ی‌‪ ،‬ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ریان ‌‬ ‫ی گه‌لی‌ كلدان ‌‬ ‫گردبون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌رمه‌ن‬ ‫ی ‪ 2‬كورس���ی‌‪ ،‬لیست ‌‬ ‫ئاشور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆڵه‌كان ‌‬ ‫ی قه‌واره‌ ‌‬ ‫‪ 1‬كورسی‌‪ ،‬لیست ‌‬ ‫نه‌هرێن ‪ 1‬كورسی‌‪.‬‬

‫به‌رزبونه‌وه‌ ‌ی نرخی‌ نه‌وت هیچ شتێك‬ ‫له‌قه‌یران ‌ی دارایی‌ هه‌رێم ناگۆڕێت‬

‫ئه‌ندامێك����ی‌ لیژنه‌ی‌ پیشه‌س����ازی‌‌و وزه‌و‬ ‫س����ه‌رچاوه‌ سروش����تیه‌كان له‌پارله‌مان����ی‌‬ ‫كوردس����تان ئه‌وه‌ ده‌خاته‌ رو‪ ،‬هه‌تاوه‌كو‬ ‫ئیراده‌یه‌كی‌ به‌هێز الی‌ الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان‬ ‫دروس����ت نه‌بێ����ت ب����ۆ رێككه‌وت����ن ئه‌وا‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ قه‌یرانی‌ دارایی‌ هه‌رێم ناكرێت‪،‬‬ ‫ی ‪ 18‬س���اڵ ‌‬ ‫تاته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی ئینجا كه‌س���ه‌ك ‌ه ئه‌و ده‌ڵێت "به‌رزبونه‌وه‌ی‌ نرخی‌ نه‌وت هیچ‬ ‫ی بكات‪.‬‬ ‫ی دیار ‌‬ ‫ی ئاینه‌كه‌ ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫شتێك له‌قه‌یرانی‌ دارایی‌ هه‌رێم ناگۆڕێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غتی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬زانكۆ سه‌ردار‪ :‬دوای‌ تێپه‌ڕینی‌‬ ‫س���ه‌رجه‌می‌ پێكهات��� ‌ه ئاینیه‌كان جگ ‌ه ساڵێك‌و شه‌ش مانگ‪ ،‬بۆ یه‌كه‌مجار نرخی‌‬ ‫ی‬ ‫له‌موسڵمان داوایان كردو‌ه له‌ناسنامه‌ ‌‬ ‫ی كه‌س���ێتیدا خانه‌ی‌ ئاین الببرێت‬ ‫بار ‌‬ ‫یان به‌ به‌تاڵی‌ دابنرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئاین ‌‬ ‫ی ئه‌وقاف‌و كاروبار ‌‬ ‫"وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ئه‌مجۆره‌ پێش���نیارانه‌ ته‌به‌نی‌ ناكات"‬ ‫ی وت‪.‬‬ ‫ی وا ‌‬ ‫مه‌ریوان نه‌قشبه‌ند ‌‬ ‫وتیش���ی‌ "ته‌نانه‌ت له‌س���ه‌ر لێدوان‌و‬ ‫ی م���ن وه‌زاره‌ت‬ ‫پێش���نیاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی باڵوك���رده‌وه‌‌و رایگه‌یاند‬ ‫رونكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی من‌و بۆچون ‌‬ ‫كه‌ ئه‌وه‌ ته‌نها پێشنیار ‌‬ ‫ی ئه‌وقاف"‪.‬‬ ‫من بوه‌ نه‌ك وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی زان ‌‬ ‫ی س���ه‌یر ‌‬ ‫ئ���ه‌و به‌ش���تێك ‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقاف له‌رونكردنه‌وه‌كه‌یاندا‬ ‫ی ئێمه‌ی ‌ه‬ ‫نوس���یویانه‌ "ن ‌ه ئه‌و‌ه پڕۆژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی واش���مان ده‌بێت" وتیش��� ‌‬ ‫ن ‌ه پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫ی ل���ه‌م وه‌زاره‌ته‌دا‬ ‫ی كه‌وات ‌ه بۆچ ‌‬ ‫"ئ���ه‌ ‌‬ ‫ی تایب���ه‌ت به‌پێكهات ‌ه‬ ‫به‌ڕێو‌هه‌به‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫ئاینیه‌كانی‌ هه‌رێم دانراوه‌!"‬ ‫ێ "بابه‌ت���ی‌ پێكه‌وه‌ژیان‬ ‫ده‌شپرس��� ‌‬ ‫له‌چی���دا خ���ۆی‌ ده‌بینێت���ه‌و‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫نوێنه‌ری‌ پێكهات��� ‌ه ئاینیه‌كان داوایه‌ك‬ ‫بكه‌ن‌و داواكه‌یان ره‌تبكرێته‌وه‌؟!"‬

‫"جوه‌كانی‌ هه‌رێم داوای‌ كردنه‌و‌هی‌ كنێست ده‌كه‌ن"‬ ‫په‌رس���تگاكه‌ی بۆ ئه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫تائێستا له‌كوردستان كه‌سێك نه‌هاتو‌ه‬ ‫بڵێت من حاخامم به‌وپێیه‌ی‌ په‌رستگا‬ ‫پێویستی‌ به‌پیاوی‌ ئاینی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی یاسا ‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا كه‌ به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2015‬كه‌ له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫ژمار‌ه ‪‌ 5‬‬ ‫ی ئه‌وه‌یان‬ ‫كوردستان په‌سه‌ندكراو‌ه ماف ‌‬ ‫پێ���دراو‌ه وه‌ك���و ه���ه‌ر ئاینێك���ی‌ تر‬ ‫په‌رستگایان هه‌بێت‪.‬‬ ‫جه‌غتی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ش���كردو‌ه ك ‌ه‬ ‫جوه‌كان���ی‌ هه‌رێ���م داوای‌ قه‌ره‌بوی���ان‬ ‫ی عێراق ك���ردو‌ه به‌رامبه‌ر‬ ‫له‌حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ئه‌و كۆچپێكردن���ه‌ زۆره‌ملێییان ‌ه ‌‬ ‫ده‌رهه‌قیان كراوه‌ له‌رابردودا‌و هه‌روه‌ها‬ ‫داوای���ان له‌حكومه‌تی‌ هه‌رێم كردوه‌ ك ‌ه‬ ‫دان ب���ه‌وه‌دا بنێت ئ���ه‌و كۆچپێكردن ‌ه‬ ‫ی زۆره‌ملێیانه‌ بوه‌‪.‬‬ ‫كۆچپێكردنێك ‌‬ ‫ی ئاماژ‌ه به‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫نه‌قش���به‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫ی ده‌سته‌ ‌‬ ‫ك ‌ه له‌كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مرۆڤ له‌ب���ار‌هی‌ چۆنیه‌ت ‌‬ ‫مافه‌كان��� ‌‬ ‫ی ماف���ی‌ كه‌م��� ‌ه ئاینیه‌كان‬ ‫زامنكردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كوردس���تان‌و عێ���راق‌و پێش���نیار ‌‬ ‫ی ك���ردو‌ه ك���ه‌ ئه‌كرێ���ت وه‌كو‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێشكه‌وتو له‌ناسنام ‌ه ‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ واڵتان ‌‬ ‫ی ئاین نه‌نوس���رێت یان‬ ‫هاواڵتیان خانه‌ ‌‬ ‫ی بمێنێته‌وه‌‌و‬ ‫ی ئاین ب ‌ه به‌تاڵ��� ‌‬ ‫خان���ه‌ ‌‬

‫رێوڕەسمێکی مەسیحیەکان‬

‫به‌رمیلێك نه‌وت دوێنێ‌ ‪ 12/5‬له‌بازاڕه‌كانی‌‬ ‫جیهان����دا ‪ 55‬دۆالری‌ تێپه‌ڕان����د‪ ،‬فای����ه‌ق‬ ‫مس����ته‌فا ئه‌ندامی‌ لیژنه‌ی‌ پیشه‌س����ازی‌‌و‬ ‫وزه‌و سه‌رچاوه‌ سروشتیه‌كان له‌پارله‌مانی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬س����ه‌باره‌ت به‌ به‌رزبونه‌وه‌ی‌‬ ‫نرخی‌ نه‌وت‌و كاریگه‌ری‌ له‌س����ه‌ر هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند "به‌دو‬ ‫هۆكار كاریگه‌ری‌ نابێت‪ ،‬ئێمه‌ كه‌ ده‌ڵێین‬ ‫چاره‌س����ه‌ری‌ قه‌یرانه‌ك����ه‌ چاره‌كه‌ موچه‌‬ ‫یه‌ك����ه‌م ش����ته‌‪ ،‬كاتێ����ك سیس����تمی‌ ئه‌م‬

‫چاره‌ك����ه‌ موچه‌یه‌ دان����را نرخی‌ نه‌وت ‪26‬‬ ‫دۆالر بوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا نرخی‌ نه‌وت بوه‌ت ‌ه‬ ‫دو هێنده‌ی‌ ‪ 26‬دۆالره‌كه‌و كه‌چی‌ چاره‌كه‌‬ ‫موچه‌ هه‌ر له‌ش����وێنی‌ خۆی����دا ماوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫دوه‌م به‌لێدوانی‌ خودی‌ وه‌زیری‌ س����امانه‌‬ ‫سروشتیه‌كان ئه‌گه‌ر نرخی‌ نه‌وت بچێته‌وه‌‬ ‫‪ 100‬دۆالری����ش ئ����ه‌م قه‌یران����ه‌ هه‌روه‌كو‬ ‫خۆیه‌تی‌‪ ،‬كه‌واته‌ له‌پشتی‌ ئه‌وه‌وه‌ نیه‌تێك‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ ئه‌م چاره‌كه‌ موچه‌یه‌ وه‌كو خۆی‌‬ ‫بهێڵێته‌وه‌"‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )555‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/12/6‬‬

‫پاش تێپه‌ڕین ‌ی سێ ساڵ به‌سه‌ر شه‌هید كردنی‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬

‫‪5‬‬

‫دایك ‌ی كاوه‌‪ :‬رۆژ ‌ی دو جار ده‌رگا ده‌كه‌مه‌وه‌و ده‌ڵێم به‌ڵكو كاوه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬ ‫‪ 2016/12/5‬سێ ساڵ به‌سه‌ر تیرۆركردنی‌‬ ‫كاوه‌ گه‌رمیانی‌ رۆژنامه‌نوسدا تێپه‌ڕ‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم هێشتا كه‌سوكاره‌كه‌ی‌‬ ‫عه‌وداڵی‌ به‌سزا گه‌یاندنی‌ بكوژی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫كوڕه‌كه‌یانن‪.‬‬ ‫ش����ەوی ‪ 2013/12/5‬چه‌ن����د چه‌كدارێك‬ ‫ده‌چنه‌ ماڵ����ی‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌ رۆژنامه‌نوس‬ ‫له‌كه‌الرو له‌به‌رده‌م دایكیدا چه‌ند فیشه‌كێك‬ ‫ب����ه‌و رۆژنامه‌نوس����ه‌وه‌ ده‌نێ����ن‪ ،‬س����نور‬ ‫عه‌بدولكه‌ریم محه‌مه‌د دایكی‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫به‌ڕۆژنامه‌ی‌ (ئاوێنه‌)ی‌ وت "هه‌میش����ه‌ ئه‌و‬ ‫ساته‌ له‌به‌رچاوم دوباره‌ ده‌بێته‌وه‌ كه‌ چۆن‬ ‫له‌به‌رده‌مم����دا كوڕه‌كه‌میان ش����ه‌هید كرد‪،‬‬ ‫هه‌میشه‌ داواكارم له‌خوای‌ گه‌وره‌ وه‌ك چۆن‬ ‫جه‌رگم س����وتا وه‌هاش بكوژان����ی‌ كوڕه‌كه‌م‬ ‫به‌سزای‌ خۆیان بگه‌ن"‪.‬‬ ‫س����نور عه‌بدولكه‌ری����م وت����ی‌ "ژیانی‌ من‬ ‫له‌دوای‌ ش����ه‌هیدبونی‌ كاوه‌ نه‌م����اوه‌‪ ،‬رۆژی‌‬ ‫چوار پێنج ج����ار نه‌گریم ئۆقره‌م نیه‌‪ ،‬كاوه‌‬ ‫هه‌مو شتێك‌و ژیانم بو‪ ،‬له‌و رۆژه‌وه‌ی‌ كاوه‌‬ ‫تیرۆر ك����راوه‌ هه‌ر رۆژنامه‌نوس����ێك ده‌بینم‬ ‫ده‌گریم‪ ،‬زو زو ده‌چمه‌ سه‌ر گۆڕه‌كه‌ی‌‌و الی‌‬ ‫منداڵه‌كانی‌ دیكه‌م باسی‌ ناكه‌م‪ ،‬هه‌رجاره‌ی‌‬ ‫به‌بیانوی‌ ماڵێكه‌و‌ه ده‌چمه‌ سه‌ر گۆڕه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫تێر ده‌گریم"‪.‬‬ ‫دایكی‌ كاوه‌ به‌ده‌م گریانه‌وه‌ باسی له‌وه‌ش‬ ‫ده‌ك����رد كاوه‌ ده‌چێته‌ خه‌وی‌‪ ،‬س����ه‌باره‌ت‬ ‫به‌بینینی‌ كاوه‌ له‌خه‌ویدا ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات‬ ‫له‌نێو خه‌وه‌كه‌ش����یدا كاوه‌ بان����گ ده‌كات‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "له‌ خه‌وه‌كه‌ش����مدا ده‌ڵێم كاوه‌ گیان‬ ‫وه‌ره‌ هاوڕێیه‌ك����ت بانگ����ت ده‌كات‪ ،‬كاوه‌‬ ‫ش����ه‌وو رۆژ له‌به‌رچاوم ون نابێت‪ ،‬ئاخر من‬ ‫خۆم ده‌س����تیم دا به‌ده‌ستی‌ ئه‌و كافرانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێس����تاش نازانم چۆن ئه‌و نازداره‌ هه‌ڵگیرا‬ ‫له‌به‌رده‌مم‪ ،‬ئێس����تاش بۆنی‌ باروت‌و گولله‌‬ ‫كه‌ڕو كوێری‌ كردوم‪ ،‬من هه‌رچی‌ كه‌سم هه‌بو‬ ‫كاوه‌ ب����و‪ ،‬به‌نه‌بونی‌‌و هه‌تیوی‌ گه‌وره‌م كرد‪،‬‬ ‫نه‌مهێشت خوێندن ته‌واو بكات‪ ،‬له‌پۆلی‌ سێی‌‬ ‫ناوه‌ندی‌ بو له‌قوتابخان����ه‌ هێنامه‌ ده‌ره‌وه‌و‬ ‫كارو كاس����بیم پێده‌كرد‪ ،‬كاوه‌ ده‌رده‌سه‌ری‌‬ ‫دنیای‌ بینی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئێستا بۆ دایكی‌ ئه‌و رۆژنامه‌نوسه‌‬ ‫تیرۆرك����راوه‌ ماوه‌ته‌وە‌ پاش س����ێ س����اڵ‪،‬‬ ‫وه‌ك خ����ۆی‌ ده‌ڵێ����ت ئامه‌دی‌ ك����وڕه‌زای‌‌و‬ ‫بوكه‌كه‌یه‌ت����ی‌‪ ،‬وه‌ك خۆی‌ باس����یكرد بۆنی‌‬ ‫كاوه‌ له‌وان ده‌كات‪ ،‬وتیشی‌ "ئامه‌دو دایكی‌‬ ‫رێك وه‌ك كاوه‌ وه‌هان بۆ من‪ ،‬دایكی‌ ئامه‌دم‬ ‫ناوناوه‌ كاوه‌‪ ،‬داوا ده‌ك����ه‌م له‌خوای‌ گه‌وره‌‬ ‫چۆن قرچه‌ی‌ جه‌رگی‌ م����ن دێت‪ ،‬ئاوه‌هاش‬ ‫خوای‌ گه‌وره‌ هه‌قم بس����ه‌نێت‪ ،‬به‌رده‌وام ئه‌و‬ ‫نزایه‌ ده‌كه‌م ئه‌و خوایه‌ خۆی‌ هه‌قم له‌م دزو‬ ‫جه‌ردانه‌ بسه‌نێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌ده‌م گریان‌و نزاكردن‌و الواندنه‌وه‌وه‌‬ ‫بۆ كاوه‌‪ ،‬داوا ‌ی له‌ڕۆژنامه‌نوسانی‌ هاوپیشه‌ی‌‬ ‫كاوه‌ ده‌كرد به‌دوای‌ مافی‌ كوڕه‌كه‌یدا بچن‌و‬ ‫هه‌رچ����ی‌ مافه‌ به‌ده‌س����تی‌ بهێنن����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئێس����تاش هه‌مو رۆژێك دوجار ده‌رگا‬ ‫ده‌كه‌مه‌وه‌ ده‌ڵێم به‌ڵك����و كاوه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫خوایه‌ گیان زۆردار نه‌یهێشت كاوه‌ له‌و ته‌نها‬ ‫ژوره‌دا بژی‌ كه‌ دڵی‌ دنیای‌ پێی‌ خۆش����بو‪،‬‬ ‫به‌س خوا شك ده‌به‌م هه‌قم بسه‌نێت‪ ،‬به‌س‬ ‫خوا"‪.‬‬ ‫شیرین ئه‌مین هاوسه‌ری‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌‪،‬‬ ‫كه‌ له‌ئێستادا له‌گه‌ڵ ئامه‌دی‌ كوڕیدا رۆژه‌كانی‌‬ ‫بێ‌ كاوه‌ی����ی‌ تێده‌په‌ڕێنێ����ت‪ ،‬ئه‌ویش وه‌ك‬ ‫دایكی‌ كاوه‌ به‌ده‌م گریان����ه‌وه‌ بۆ (ئاوێنه‌)‬ ‫وتی‌ "كاوه‌ هه‌میشه‌ ده‌یوت كه‌ ئامه‌د ده‌كه‌م‬ ‫به‌یه‌كێك له‌باشترین رۆژنامه‌نوسه‌كان‪ ،‬ئه‌و‬ ‫خه‌ونی‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌ب����و ئامه‌د بكاته‌ هاوكارو‬ ‫په‌یامنێر له‌گه‌ڵ خۆیدا‪ ،‬ئه‌و به‌هیوای‌ بینینی‌‬ ‫ئامه‌د بو‪ ،‬به‌رله‌وه‌ی‌ تی����رۆر بكرێت نۆره‌ی‌‬ ‫پزیش����كی‌ بۆ من وه‌رگرتبو تاوه‌كو بزانێت‬ ‫چه‌ند رۆژی‌ تر ئامه‌د ده‌بینێت‌و چاوه‌ڕوانی‌‬

‫خوایه‌ گیان زۆردار‬ ‫نه‌یهێشت كاوه‌ له‌و‬ ‫ته‌نها ژوره‌دا بژی‌‬ ‫كه‌ دڵی‌ دنیای‌ پێی‌‬ ‫خۆشبو‪ ،‬به‌س خوا‬ ‫شك ده‌به‌م هه‌قم‬ ‫بسه‌نێت‪ ،‬به‌س خوا‬

‫ئامه‌د له‌گۆڕه‌كه‌ی‌‬ ‫كاوه‌ راده‌مێنێت‬ ‫له‌وێنه‌كه‌ی‌ كاوه‌‬ ‫راده‌مێنێت‌و ماچی‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ست به‌سۆزێك‬ ‫بكات له‌و گۆڕه‌و له‌و‬ ‫وێنه‌یه‌ی‌ كاوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هێشتا نه‌گه‌یشتۆته‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بپرسێت كوا‬ ‫باوكم‬ ‫دایکی کاوە گەرمیانی لەسەر گڵکۆی کوڕەتیرۆرکراوەکەی‬ ‫هاتنه‌ دنیای‌ ئامه‌د بو‪ ،‬به‌اڵم زۆر به‌داخه‌وه‌‬ ‫ئه‌و ده‌سته‌ ره‌شانه‌ رێگه‌یان نه‌دا به‌دیدار ‌ی‬ ‫ئامه‌د شاد بێت"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت ب����ه‌وه‌ی‌ له‌ئێس����تادا ئام����ه‌د‬ ‫وه‌ك منداڵێ����ك هه‌س����ت به‌چ����ی‌ ده‌كات؟‬ ‫هاوس����ه‌ره‌كه‌ی‌ كاوه‌ گه‌رمیان����ی‌ ده‌ڵێ����ت‬ ‫"ئامه‌د به‌رده‌وام روبه‌ڕوی‌ كۆمه‌ڵێك شتمان‬ ‫ده‌كات����ه‌وه‌‪ ،‬كاتێك منداڵێ����ك پێی‌ ده‌ڵێت‬ ‫ئامه‌د ك����وا باوكت؟ كێ‌ باوكت����ه‌؟ نازانین‬ ‫چۆن وه‌اڵمی‌ ئامه‌د بده‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ هێش����تا‬ ‫ئه‌وه‌مان ب����ۆ رون نه‌كردۆت����ه‌وه‌ كه‌ باوكی‌‬ ‫ش����ه‌هید كراوه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و هێشتا منداڵه‌و‬ ‫نه‌گه‌یش����توه‌ به‌وه‌ی‌ كه‌ راس����تی‌ باوكی‌ پێ‌‬ ‫بڵێین"‪.‬‬ ‫ده‌شڵێت "كاتێك له‌گه‌ڵ ئامه‌دا چوینه‌ته‌‬ ‫س����ه‌ر گۆڕه‌كه‌ی‌ كاوه‌‪ ،‬ئام����ه‌د له‌گۆڕه‌كه‌ی‌‬ ‫كاوه‌ راده‌مێنێ����ت‪ ،‬له‌وێنه‌ك����ه‌ی‌ كاوه‌‬ ‫راده‌مێنێ����ت‌و ماچ����ی‌ ده‌كات‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌س����ت به‌س����ۆزێك بكات له‌و گۆڕه‌و له‌و‬ ‫وێنه‌یه‌ی‌ كاوه‌‪ ،‬به‌اڵم هێش����تا نه‌گه‌یشتۆته‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بپرسێت كوا باوكم"‪.‬‬

‫س����ه‌باره‌ت ب����ه‌و خان����وه‌ی‌ ك����ه‌ پێش‬ ‫تیرۆركردنی‌ كاوه‌ تێیدا ده‌ژیان بڕیاربو وه‌ك‬ ‫مۆزه‌خانه‌ی����ه‌ك بمێنێته‌وه‌‪ ،‬ش����یرین ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات له‌سه‌ره‌تای‌ كه‌یسه‌كه‌وه‌ بڕیار‬ ‫هه‌بو بكرێ����ت به‌مۆزه‌خانه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌هه‌ر‬ ‫هۆكارێك بێت س����ه‌ری‌ نه‌گ����رت‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"له‌س����ه‌ره‌تادا خاوه‌نی‌ خانوه‌كه‌ ئاماده‌نه‌بو‬ ‫خانوه‌كه‌مان پێبفرۆش����ێت یاخ����ود بكرێت‬ ‫به‌مۆزه‌خان����ه‌ جا به‌هه‌ر هۆكارێك بێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ ئه‌و به‌رنامه‌یه‌یان هه‌بو ویستیان‬ ‫له‌بری‌ ئ����ه‌وه‌ ماڵێ����ك بۆ ئامه‌د دروس����ت‬ ‫بك����ه‌ن بۆ داهات����وی‌ ژیانی‌ ئام����ه‌د‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێم ‌ه له‌گه‌ڵ ئ����ه‌وه‌دا بوین ئه‌و ماڵه‌ی‌ كاوه‌‬ ‫گه‌رمیانی‌ تێدا ژیا بمێنێته‌وه‌و ده‌س����تكاری‌‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌و ماڵه‌ ساده‌یه‌ی‌ كاوه‌‬ ‫به‌كه‌ره‌س����ته‌ رۆژنامه‌وانیه‌كانی����ه‌وه‌ بكرێته‌‬ ‫ماڵێك بۆ رۆژنامه‌نوسان‪ ،‬كاتێك ئه‌وه‌ نه‌كرا‬ ‫ئێم����ه‌ له‌ماڵی‌ دایكی‌ كاوه‌و ئه‌و ش����وێنه‌ی‌‬ ‫تێیدا تیرۆركرا ژورێكمان كردۆته‌ مۆزه‌خانه‌‬ ‫به‌ته‌واوی‌ كه‌ره‌سته‌كانیه‌وه‌و ئێستا ماڵێكه‌‬ ‫بۆ رۆژنامه‌نوسان له‌هه‌ر شوێنێك بن"‪.‬‬

‫شیرین قس����ه‌ی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌شكرد‪ ،‬دادگا‬ ‫یه‌كێك له‌بكوژه‌كانی‌ س����زا داوه‌ به‌اڵم خۆ ‌ی‬ ‫وته‌نی‌ ئه‌وان هه‌میش����ه‌ به‌دوای‌ كه‌یسه‌كه‌وه‌‬ ‫ده‌بن‌و س����زادانی‌ ئه‌و كه‌س����ه‌ی‌ وه‌ك بكوژ‬ ‫ده‌س����تگیركراوه‌ به‌ كۆتایهاتنی‌ كه‌یس����ه‌كه‌‬ ‫نازان����ن‪ ،‬ده‌ڵێت "ئه‌وكه‌س����ه‌ ته‌نها یه‌كێكه‌‬ ‫له‌بكوژه‌كان‪ ،‬ئێمه‌ هه‌میش����ه‌ وتومانه‌ ئه‌وه‌‬ ‫ئه‌و مانای����ه‌ ناگه‌یه‌نێت كه‌ كه‌یس����ی‌ كاوه‌‬ ‫كۆتایی‌ هاتبێ����ت‪ ،‬چونكه‌ قه‌ڵه‌مه‌كه‌ی‌ كاوه‌‬ ‫هه‌میش����ه‌ نوكی‌ له‌س����ه‌ر په‌ڕه‌ی‌ ره‌ش����ی‌‬ ‫به‌رپرس����انی‌ پله‌ بااڵی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫به‌گش����تی‌‌و زۆن����ی‌ س����ه‌وز به‌تایبه‌تی‌ بوه‌‪،‬‬ ‫ئێم����ه‌ی‌ خان����ه‌واده‌ی‌ كاوه‌ گه‌رمیان����ی‌‌و‬ ‫هه‌موو دڵس����ۆزانی‌ ده‌ن����گ‌و قه‌ڵه‌می‌ ئازاد‬ ‫ده‌مانه‌وێت دوا به‌یه‌كی‌ ئه‌وانه‌ س����زا بدرێن‬ ‫ك����ه‌ به‌رنامه‌داڕێژه‌رو ئه‌نجام����ده‌ری‌ كرده‌ی‌‬ ‫تیرۆركردنه‌كه‌ بون‪ ،‬چونكه‌ به‌سزادانی‌ ته‌نها‬ ‫كه‌سێك كه‌ ده‌ستی‌ له‌خوێنی‌ كاوه‌دا هه‌بوه‌‬ ‫كه‌یس����ه‌كه‌ كۆتایی‌ نای���� ‌هت‌و ئێمه‌ به‌رده‌وام‬ ‫ده‌بی����ن له‌به‌ده‌س����تهێنانی‌ ماف����ی‌ خوێنی‌‬ ‫به‌ناهه‌ق رژاوی‌ كاوه‌‪ ،‬له‌هه‌ر ئانوس����اتێكدا‬

‫شتێكمان له‌سه‌ر كه‌یسی‌ كاوه‌ ده‌ستبكه‌وێت‬ ‫س����كااڵی‌ خۆم����ان ده‌كه‌ین����ه‌وه‌ هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫بڕواش����مان ب����ه‌دادوه‌ر نه‌ب����وه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫دادوه‌ر نه‌یتوانیوه‌ س����ه‌روه‌ر بێت له‌كه‌یسی‌‬ ‫كاوه‌دا"‪.‬‬ ‫هاوس����ه‌ره‌كه‌ی‌ كاوه‌ جه‌غت له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫هه‌ر كه‌یسێكی‌ وه‌ك كه‌یسه‌كه‌ی‌ كاوه‌ به‌هی‌‬ ‫خۆی����ان ده‌زان����ن‪ ،‬وتیش����ی‌"ئێمه‌ هه‌مومان‬ ‫به‌یه‌ك ده‌نگ داوای‌ سزادان‌و ئاشكراكردنی‌‬ ‫تیرۆركاران����ی‌ قه‌ڵه‌م ده‌كه‌ی����ن‪ ،‬ده‌بێت ئه‌م‬ ‫كه‌یسانه‌ بۆ رایگشتی‌ ئاشكرا بكرێن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هیچ بكه‌رێكی‌ راسته‌قینه‌ی‌ ئه‌م كه‌یسانه‌ بۆ‬ ‫رایگشتی‌ ئاشكرا نه‌كراوه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫ده‌س����تمان بگات به‌هه‌ر دادگایه‌كی‌ عادیالنه‌‬ ‫سكااڵی‌ خۆمان له‌س����ه‌ر ئه‌و كه‌یسه‌ تۆمار‬ ‫ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ش����یرین وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت ده‌ستی‌ تیرۆر‬ ‫نه‌یهێش����توه‌ س����اڵێك له‌ژیان له‌گه‌ڵ كاوه‌دا‬ ‫به‌س����ه‌ر به‌رێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ ئاشكرا ده‌كات‬ ‫زۆرترین جار دێته‌ خه‌وی‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "زۆر‬ ‫جار دێته‌ خ����ه‌وم‪ ،‬به‌ڕاس����تی‌ ئه‌وكاتانه‌ی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاراز محەمەد‬

‫هاتۆت����ه‌ت خ����ه‌وم‌و خه‌به‌رم بۆت����ه‌وه‌ خێرا‬ ‫خه‌وتومه‌ت����ه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ بێت����ه‌وه‌ خه‌وم‪،‬‬ ‫كاوه‌ له‌خه‌ومدا ئه‌وه‌ی‌ پێ‌ وتوم كه‌ به‌هۆی‌‬ ‫به‌ركه‌وتن����ی‌ فیش����ه‌ك به‌س����ه‌ریه‌وه‌ گیانی‌‬ ‫له‌ده‌س����تداوه‌‪ ،‬ئێمه‌ له‌گ����ه‌ڵ كاوه‌دا پالنی‌‬ ‫زۆرمان هه‌بو بۆ ژیان‪ ،‬خه‌ونی‌ زۆرمان هه‌بو‬ ‫به‌اڵم نه‌یانهێشت"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ هه‌ریه‌ك له‌مه‌س����عود بارزانی‌‌و‬ ‫قوب����اد تاڵه‌بانی‌‌و هێ����رۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌ڵێنی‌ ئه‌وه‌ی����ان به‌خێزانی‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫دابو كه‌ بكه‌ره‌كانی‌ پشت تاوانی‌ تیرۆركردنی‌‬ ‫كاوه‌ به‌س����زا ده‌گه‌یه‌ن����ن‪ ،‬به‌اڵم تائێس����تا‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ هیچ هه‌نگاوێك نه‌نراوه‌‪ ،‬شیرین‬ ‫وتی‌ "داوای‌ ماف����ی‌ كاوه‌ گه‌رمیانی‌ ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫هه‌میشه‌ ده‌ڵێم خودا ئه‌وه‌نده‌ ته‌مه‌نم بدات‬ ‫تاوه‌كو ئه‌و جه‌الدانه‌ی‌ ده‌س����تیان له‌خوێنی‌‬ ‫كاوه‌دا هه‌یه‌ به‌ڕیس����وایی‌ ببینم‪ ،‬هه‌میش����ه‌‬ ‫وتوم����ه‌ خوای����ه‌ ئه‌وه‌نده‌ ته‌مه‌ن����م بده‌ كه‌‬ ‫بكوژانی‌ كاوه‌ له‌دادگایه‌كی‌ عادیالنه‌دا ببینم‬ ‫كه‌ به‌س����زای‌ خۆیان ده‌گه‌ن‪ ،‬تادوا هه‌ناسه‌‬ ‫داكۆكی‌ له‌مافی‌ خوێنی‌ كاوه‌ ده‌كه‌م"‪.‬‬

‫پارێزه‌ری‌ كه‌یسی‌ تیرۆركردنی‌ كاو‌ه گه‌رمیانی‌‪:‬‬

‫سورتر ده‌بم له‌سه‌ر به‌ده‌مه‌وه‌چونی كه‌یسه‌كه‌‬ ‫ئیفراج كراون "‪.‬‬ ‫كه‌یسه‌كه‌" ‪.‬‬ ‫ئاڵتونی كاوه‌ گه‌رمیانی به‌خشرا‬ ‫ئا‪ :‬ئاراز محه‌مه‌د‬ ‫وتیشی "ئێستا كه‌یسه‌كه‌ ماوه‌ته‌و‌ه‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌كه‌یسی رۆژنامه‌نوسی‬ ‫به‌پارێزه‌ری كه‌یسی كاوه‌ گه‌رمیانی‌‪،‬‬ ‫تیرۆرك����راو كاوه‌ گه‌رمیانی����ش‪ ،‬ئه‌و هه‌ركاتێك به‌ڵگه‌ له‌سه‌ر هه‌ركه‌سێك‬ ‫سه‌رله‌به‌یانی دوێنێ‌ دوشه‌ممه‌ ‪ ،12/5‬كاوه‌ له‌تیف‪.‬‬ ‫وت����ی "ته‌نه����ا ی����ه‌ك كه‌س له‌س����ه‌ر هه‌بێت كه‌ ده‌س����تی هه‌بوه‌ له‌تیرۆری‬ ‫سێهه‌مین ساڵیادی تیرۆری كاوه‌‬ ‫كاوه‌ له‌تیف له‌مباره‌یه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ كه‌یس����ی تی����رۆری كاوه‌ گه‌رمیان����ی ش����ه‌هید كاوه‌دا ئه‌وا‌ ئێمه‌ كه‌یسه‌كه‌‬ ‫گه‌رمیانی له‌كه‌الر به‌مه‌راسیمێك‬ ‫له‌سه‌ر گڵكۆی شه‌هید كاوه‌ ده‌ستی راگه‌یاند كه‌ "به‌خش����ینی ئه‌و خه‌اڵته‌ ده‌س����تگیركراوه‌و ئێس����تا له‌زینداندا ده‌جوڵێنین‌و بێگومان ده‌یبه‌ینه‌ به‌رده‌م‬ ‫پێكرد‪ ،‬كاتژمێر دوی پاش نیوه‌ڕۆش به‌من سه‌ربه‌رزیه‌و وام لێده‌كات سورتر ماوه‌‪ ،‬دو كه‌س����ی تر به‌هۆی نه‌بونی دادگاو كاری خۆمان ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر له‌چوارچێ����وه‌ی‌ ئ����ه‌و‬ ‫بم له‌سه‌ر كاره‌ك ‌هم‌و به‌ده‌مه‌و‌ه چونی به‌ڵگه‌ له‌س����ه‌ریان له‌الی����ه‌ن دادگاوه‌‬ ‫له‌هۆڵی بۆنه‌كانی كه‌الر خه‌اڵتی‬

‫یادكردنه‌وه‌ی����ه‌دا‪ ،‬كاتژمێ����ر حه‌وتی‬ ‫ئێواره‌ له‌چایخان����ه‌ی كلتوری میلله‌ت‬ ‫مه‌راس����یمێك رێكخ����راو تێدا چه‌ندین‬ ‫چاالك����ی پێش����كه‌ش كرا‪ .‬ش����ه‌ویش‬ ‫له‌به‌رده‌م ماڵی رۆژنامه‌نوسی تیرۆركراو‬ ‫كاوه‌ گه‌رمیانیدا مه‌راسیمێك رێكخراو‬ ‫تاساتی تیرۆر كردنه‌كه‌ی كه‌ كاتژمێر‬ ‫نۆو دو خوله‌ك ده‌كات‪ ،‬به‌رده‌وام بو‪.‬‬

‫پارێزەرەکەی کاوەو ئامەد‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )555‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/12/6‬‬

‫سێ سیناریۆی گه‌ڕی نوێی گفتوگۆی الیه‌ن ‌ه سیاسییه‌کان‬

‫"دۆخی سیاسی هەرێمی كوردستان بەبێ بونی پڕۆژەی راشكاوو رون نایەتەوە سەرسكە"‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬

‫هەرچەندە الیەنە سیاسییەكانی هەرێم‬ ‫جەخت دەكەنەوە لەچارەسەری بەپەلەی‬ ‫كێشەكان‪ ،‬بەاڵم ئەمڕۆ نیو مانگ بەسەر‬ ‫دواپەیامی بارزانیدا تێپەڕ دەبێت كە لە‪20‬ی‬ ‫مانگی رابردو بۆ چارەسەری ئەو كێشانە‬ ‫خستیەڕو‪ ،‬یەكێتی‌و گۆڕان كۆكن لەسەر‬ ‫سست بەڕێوەچونی پڕۆسەكەو پارتیش پێی‬ ‫وانییە سستی هەبوبێت‌و گرنگ گەیشتنە‬ ‫بەروانینێكی هاوبەش‪.‬‬ ‫تاوەكو ئێس����تا پارتی‪ ،‬كە س����ەرۆكەكەی‬ ‫خاوەنی دەستپێش����خەرییەکه‌یه‌‪ ،‬س����ەردانی‬ ‫دو لەچ����وار حزبەكەی تری ك����ردوەو بەپێی‬ ‫قسەی بەرپرسانی یەكێتی‌و گۆڕان بۆ ئاوێنە‬ ‫هێش����تا وادەیەك ب����ۆ س����ەردانكردنی ئەوان‬ ‫لەالیەن پارتیی����ەوە بەفەرمی دیاری نەكراوە‪.‬‬ ‫رەفعەت عەبدواڵ ئەندامی مەكتەبی سیاس����ی‬ ‫یەكێت����ی نیش����تمانی كوردس����تان ه����ۆكاری‬ ‫سس����تی بەڕێوەچونی گفتوگ����ۆكان بۆ ئەوە‬ ‫دەگەڕێنێتەوە كە "نیەتێك نییە بۆ گەیش����تن‬ ‫بەچارەس����ەر" و "ش����تێكی نوێ����ش نابینێ"و‬ ‫عەبدولڕەزاق ش����ەریف‪ ،‬بەرپرس����ی میدیای‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕانیش جەخت لەس����ەر سستی‬ ‫بەڕێوەچون����ی پڕۆس����ەكە دەكات����ەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫قسەی بارزانی بۆ دەستهەڵگرتن لەپۆستەكەی‬ ‫بە"نوێ" دەزانێت ل����ەم گەڕەی گفتوگۆكاندا‪،‬‬

‫ئەبوبەكر كاروانیش وەك سیاس����یەكی دیاری‬ ‫ئیسالمی‌و ئەندامی پێشوی مەكتەبی سیاسی‬ ‫یەكگرت����و پێ����ی وایە سس����تیەكە پەیوەندی‬ ‫بەكێش����ە نێوخۆییەكانی یەكێتیەوە هەبوەو‬ ‫پارتی چاوەڕوانی یەكالبونەوەی هەڵوێس����تی‬ ‫یەكێت����ی بوە ك����ە دو رۆژ لەمەوب����ەر هەردو‬ ‫باڵەكەی ئ����ەو حزبە بڕیاریاندا وەك یەك تیم‬ ‫بچنە ناو گفتوگۆكانەوە‪ .‬بەاڵم فرسەت سۆفی‬ ‫پەرلەمانتاری پارتی لەپەرلەمانی كوردستان‬ ‫پێی وانییە سس����تی هەبوبێت لەبەڕێوەچونی‬ ‫گفتوگۆكانداو دەڵێ����ت ئامانجیانە بەر لەهەر‬ ‫شتێك بگەنە روئیایەكی هاوبەش‪.‬‬ ‫ساڵی رابردو پاش قوڵبونەوەی كێشەكانی‬ ‫نێ����وان الیەن����ە سیاس����ییەكان‪ ،‬ن����ۆ گەڕی‬ ‫گفتوگۆو دانیش����تن لەنێوان پێن����ج حزبەكە‬ ‫(پارت����ی‪ ،‬یەكێت����ی‪ ،‬گ����ۆڕان‪ ،‬یەكگرت����وو‬ ‫كۆمەڵ) بەمەبەستی چارەسەر بەڕێوەچو كە‬ ‫ئاكامەكەی پەككەوتنی پارلەمان‌و دەركردنی‬ ‫گ����ۆڕان لەحكومەت‌و لێكترازانی زیاتری نێوان‬ ‫حزبەكان بو‪.‬‬ ‫ئاین����دەی كۆبون����ەوەو گفتوگۆكانی نێوان‬ ‫الیەن����ەكان ب����ۆ كاراكردن����ەوەی پارلەمان‌و‬ ‫ئاس����اییكردنەوەی حكوم����ەت‌و چارەس����ەری‬ ‫كێشەی سەرۆكایەتی هەرێم هێشتا رون نییەو‬ ‫دەكرێ النیكەم چاوەڕێی س����ێ سیناریۆی لێ‬ ‫بكەین كە یەكەم بریتیە لەئاش����تبونەوەیەكی‬ ‫نیش����تمانی‌و گەیش����تنە بەڕێكکەوتن لەنێوان‬

‫پێن����ج حزبەكەدا بۆ درێ����ژەدان بەحكومەتی‬ ‫بنكەف����راوان‌و دوەمی����ش دەس����تكاریكردنی‬ ‫دۆخەك����ەو پێكهێنانی حكومەت����ی زۆرینەیە‬ ‫بەوەدەرنان����ی هەن����دێ هێ����ز لەپڕۆس����ەی‬ ‫سیاس����ی‪ ،‬س����ێیەمیش ئەوەیە ك����ە جارێكی‬ ‫دیكە كۆبونەوەكان نەگەنەوە ئاكام‌و دۆخەكە‬ ‫درێژە بكێش����ێت تاهەڵبژاردنی داهاتو یاخود‬ ‫سەپاندنی چارەس����ەرێك لەدەرەوە‪ .‬ئەمەش‬ ‫بەقسەی ئەبوبەكر كاروانی‪.‬‬ ‫لەم گەڕەی گفتوگۆكاندا نەبونی پڕۆژەیەكی‬ ‫دیاریك����راو لەالیەن هێزەكان����ەوە بەیەكێكی‬ ‫ت����ر لەهۆكارەكان����ی سس����تی بەڕێوەچونی‬ ‫گفتوگ����ۆكان‌و هەروەه����ا بەهۆكارێكی����ش بۆ‬ ‫نەبونی نیەتی جدی حزبەكان دەزانرێت‪.‬‬ ‫گ����ۆران ئ����ازاد پەرلەمانت����اری یەكێت����ی‬ ‫لەپارلەمان����ی كوردس����تان پێیوای����ە دۆخی‬ ‫سیاس����ی هەرێمی كوردس����تان بەب����ێ بونی‬ ‫پڕۆژەی راشكاوو رون نایەتەوە سەرسكە‪.‬‬ ‫لەپەیامەكەیدا بارزان����ی داوای دیاریكردنی‬ ‫س����ەرۆكایەتیەكی ن����وێ ب����ۆ پەرلەم����ان‪،‬‬ ‫هەڵوەش����اندنەوەی حكوم����ەت‌و دیاریكردنی‬ ‫كەسێكی كراوە بۆ پۆس����تی سەرۆكی هەرێم‬ ‫دەکات‪ ،‬پەرلەمانتارەك����ەی یەكێت����ی دەڵێت‬ ‫دەب����ێ پارتی بەپ����ڕۆژە پێم����ان بڵێت بەچ‬ ‫میکانیزمێ����ک‌و چ����ۆن‌و كەی ئەمان����ە دەبێ‬ ‫ئەنجام بدرێ����ن لەبەرئەوە قەیرانەكانی هەرێم‬ ‫بەم شێوازی كۆبونەوانە چارەسەر ناكرێن‪.‬‬ ‫گ����ۆران ئ����ازاد دەش����ڵێت "ئەتوان����م بڵێم‬

‫لەئێس����تادا سیاس����ەتێكی پۆپۆلیستی لەناو‬ ‫هەمو حزبەكاندا هەیەو حزبی پۆپۆلیس����تیش‬ ‫ناتوانێ����ت بڕی����ار بدات‪ ،‬م����ن پێموانییە هیچ‬ ‫حزبێك پڕۆژەی هەبێت بەیەكێتیشەوە"‪.‬‬ ‫بەاڵم فرس����ەت سۆفی پەرلەمانتاری پارتی‬ ‫لەپارلەمان����ی كوردس����تان لەب����ارەی نەبونی‬ ‫پ����ڕۆژەوە دەڵێ����ت "نەمانویس����توە بیكەین‬ ‫بەشەڕە پڕۆژەو گرنگ گەیشتنە بەروئیایەكی‬ ‫هاوبەش"‪.‬‬ ‫فرسەت سۆفی دەڵێت "ئێمە ئەم جارە وەكو‬ ‫پارتی زۆر جدین كە ئەو دانیشتنانە ئەنجامی‬ ‫هەبێت‌و هەرجۆرە نەرمی نواندنێكیش پێویست‬ ‫بكات پارتی ئامادەیی ب����ۆی هەیە لەپێناوی‬ ‫ئەوەی لەو قەیرانە سیاسییە دەرچین"‪.‬‬ ‫مەرج����ی پێش����وەخت‌و س����ازش نەكردنی‬ ‫الیەن����ەكان بۆ یەكتری‌و فش����ار لەیەكتركردن‬ ‫ب����ۆ چەس����پاندنی داواكانی����ان‪ ،‬دۆخی هێزە‬ ‫سیاس����ییەكانی هەرێم����ی بەم����ڕۆ گەیاندوەو‬ ‫ئەبوبەك����ر كاروان����ی پێیوای����ە بەبنبەس����ت‬ ‫گەییش����تنی ئ����ەو هێزانەو س����وتاندنی هەمو‬ ‫كارتەكانیان ئەكرێت ئەم گەڕەی گفتوگۆكان‬ ‫بگەیەنێتە كەناری ئەنجامێك "ئەگەر لەئاست‬ ‫چاوەڕوانی خەڵكیشدا نەبێت"‪.‬‬ ‫هەرچ����ی یەكێت����ی‌و گۆڕان����ن ل����ەزاری‬ ‫عەبدولرەزاق ش����ەریف‌و لەتیف شێخ عومەر‬ ‫بەرپرس����ی مەڵبەندی یەكێتییەوە بۆ ئاوێنە‬ ‫جەختی����ان ل����ەوە ك����ردەوە كە ب����ۆ ئەوان‬ ‫چارەس����ەركردنی بەپەل����ەی قەیرانی دارایی‬

‫خەڵ����ك‌و موچەی فەرمانب����ەران داوای هەرە‬ ‫لەپێشیان دەبێت لەكۆبونەوەكاندا‪.‬‬ ‫لەتیف ش����ێخ عومەر پێشیوایە چارەسەری‬ ‫كێش����ەی سیاس����ی دەبێتە هۆی چارەسەری‬ ‫كێشە داراییەكانیش‪.‬‬ ‫عەبدولڕەزاق شەریفیش ئاماژەی بەوەدا كە‬ ‫پڕۆژەی ئەوان چارەسەركردنی موچەو بژێوی‬ ‫ژیانی خەڵكەو پێش����یوایە چارەسەری بەپەلە‬ ‫نەكرێ����ت دۆخەك����ە بەرەو خراپت����ر دەڕوات‌و‬ ‫دەش����ڵێت "ئەگەر ئ����ەوان قەیران����ی موچەو‬ ‫دارایی خەڵك چارەس����ەر بكەن ئێمە لەالمان‬ ‫گرن����گ نییە ك����ە حكومەت چۆن تەش����كیل‬ ‫ئەكرێتەوە"‪.‬‬ ‫كێش����ەی سیاس����ی هەرێ����م لەئاكام����ی‬ ‫دەس����تبردنی چ����وار حزبەك����ە (یەكگرت����و‪،‬‬ ‫یەكێت����ی‪ ،‬كۆم����ەڵ‪ ،‬گ����ۆڕان) ب����ۆ یاس����ای‬ ‫س����ەرۆكایەتی هەرێم‌و پێشنیاركردنی گۆڕینی‬ ‫سیستمی حوكمڕانی بو لە"سەرۆكایەتییەوە"‬ ‫بۆ "پارلەمانی" كە ئەوكات پارتی بەوە رازی‬ ‫نەبو‪ .‬لەبارەی ئەوەی گفتوگۆكان لەدواجاردا‬ ‫ناچنەوە سەر دەستكاری یاسای سەرۆكایەتی‬ ‫هەرێم‪ ،‬عەبدولڕەزاق بەرپرسی میدیای گۆڕان‬ ‫پێیوایە ئەگەر بارزانی دەس����ت لەپۆستەكەی‬ ‫هەڵبگرێ����ت ئەوكاتە یاس����ای س����ەرۆكایەتی‬ ‫هەرێم بۆ مەس����عود بارزانی نابێ‪ ،‬بۆیە ئەوان‬ ‫پێیانوایە پارتی����ش ئەگەر بارزانی واز بێنێت‬ ‫ئیس����تیجابەی دەبێ����ت بۆ گۆڕینی یاس����ای‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێم‪.‬‬

‫ئەتوانم بڵێم‬ ‫لەئێستادا‬ ‫سیاسەتێكی‬ ‫پۆپۆلیستی لەناو‬ ‫هەمو حزبەكاندا‬ ‫هەیەو حزبی‬ ‫پۆپۆلیستیش‬ ‫ناتوانێت بڕیار بدات‬ ‫من پێموانییە هیچ‬ ‫حزبێك پڕۆژەی‬ ‫هەبێت بەیەكێتیشەوە‬

‫گۆڕان‪ :‬تاكه‌ پڕۆژه‌ی پارتی‌ رێگریكردن بو له‌پڕۆژه‌ی‌ ئه‌وانی‌ تر‬

‫پارتی‌‪ :‬كێشه‌ ‌ی سیاسی‌ هه‌رێم ‌ی كوردستان هێنراوه‌ت ‌ه ئه‌ودیوی‌ حه‌مرینه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌فراكسیۆنه‌كانی‌ گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ سه‌ركه‌وتنی‌ پڕۆژه‌كه‌یان‬ ‫له‌زامنكردنی‌ موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌‬ ‫هه‌رێم له‌بودجه‌ی‌ گشتی‌ عێراق‬ ‫راده‌گه‌یه‌نن‪ ،‬هه‌رچی‌ فراكسیۆنی‌‬ ‫پارتیشه‌ ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ به‌پڕۆژه‌ی‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ نیشتیمانی‌ ناوده‌بات‌و له‌و‬ ‫بڕوایه‌دان له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ كورد نییه‌‪.‬‬ ‫" له‌پێناوی‌ دابینكردنی‌ ژیانی‌ خه‌ڵك‬ ‫له‌هه‌مو ده‌رگایه‌كمان داوه‌"‬ ‫كاوه‌ محه‌مه‌د س���ه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌‬ ‫گۆڕان له‌په‌رله‌مانی‌ عێراق له‌و بڕوایه‌دایه‌‬ ‫پارتی‌ له‌روانگه‌یه‌كی‌ حزبییه‌وه‌ مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ پرسه‌كه‌ ده‌كات‌و رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫هه‌مو فراكسیۆنه‌ كوردییه‌كان پڕۆژه‌یان‬ ‫هه‌بوه‌ به‌اڵم ته‌نها فراكس���یۆنی‌ پارتی‌‬ ‫بێ‌ پڕۆژه‌ بوه‌‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "تاكه‌ پڕۆژه‌یه‌ك كه‌ پارتی‌‬ ‫هه‌یبو پڕۆژه‌ی‌ رێگریكردن بو له‌پڕۆژه‌ی‌‬ ‫ئه‌وانی‌ تر"‪.‬‬ ‫"ده‌یانویس���ت دۆخه‌ك���ه‌ وه‌كو خۆی‌‬ ‫بمێنێـه‌وه‌‌و ئه‌و نه‌وته‌ی‌ هه‌یه‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم وه‌كو سااڵنی‌ پێشو تااڵنفرۆشی‌‬ ‫ب���كات‌و كێش���ه‌ی‌ موچ���ه‌ی‌ خه‌ڵك���ی‌‬ ‫كوردس���تان چاره‌س���ه‌ر نه‌كرێت" كاوه‌‬ ‫محه‌مه‌د وای‌ وت‪.‬‬ ‫كاوه‌ محه‌مه‌د پێداگیری‌ له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ موچه‌ی‌ هێزه‌كانی‌ پێش���مه‌رگه‌یان‬ ‫زامنك���ردوه‌‌و وتی‌"له‌ماده‌ك���ه‌دا هاتوه‌‬ ‫رێژه‌ی���ه‌ك له‌بودجه‌ی‌ هێزی‌ وش���كانی‌‬ ‫عێراقی‌ بۆ پێش���مه‌رگه‌ ته‌رخان بكرێت‬ ‫به‌مه‌رجێك موچه‌ی‌ هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌‬ ‫دابین بكات"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫"به‌ده‌نگه‌وه‌هاتن���ی‌ ته‌نها فراكس���یۆنی‌‬ ‫پارتی‌ بۆ په‌یامه‌كه‌ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫ده‌ریخس���ت كه‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم ته‌نها‬ ‫هی‌ پارت���ی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تانه‌‌و‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر وا نه‌بوایه‌ فراكس���یۆنه‌كانی‌ تر‬ ‫به‌ده‌نگیه‌وه‌ ده‌چون"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌پێناوی‌ دابینكردنی‌ ژیانی‌‬ ‫خه‌ڵ���ك په‌یوه‌ندیم���ان له‌گ���ه‌ڵ هه‌مو‬ ‫الیه‌ن���ه‌ عێراقییه‌كان ك���ردوه‌‌و له‌هه‌مو‬ ‫ده‌رگایه‌كمان داوه‌"‪.‬‬ ‫"له‌سه‌ر ئه‌و ناهه‌قیه‌ی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌پێشمه‌رگه‌ كرا هۆڵه‌كه‌مان‬ ‫جێهێشت"‬ ‫د‪ .‬ئه‌ش���واق ج���اف پاشه‌كش���ه‌یان‬ ‫له‌هۆڵ���ی‌ په‌رله‌م���ان به‌كارێك���ی‌ باش‬ ‫ده‌زانێت‌و وه‌ك هه‌ڵوێس���تێك به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌دینه‌هێنان���ی‌ شایس���ته‌ داراییه‌كانی‌‬

‫پەرلەمانی عێراق‬ ‫پیشمه‌رگه‌ وه‌س���فیده‌كات‌و ده‌ڵێ‌ "ئه‌و‬ ‫بڕگانه‌ی‌ دوێنێ‌ كه‌ له‌باره‌ی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫په‌سه‌ندكراون له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونكه‌ رێژه‌ی‌‪ %17‬هێزی‌ زه‌مینی‌‬ ‫عێراقی‌ بۆ دانراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"هێزی‌ زه‌مینی‌ عێراق هه‌موی‌‬ ‫‪ 150‬هه‌زاره‌‌و دانانی‌ پش���كی‌ ‪ %17‬ئه‌و‬ ‫هێزه‌ش ده‌كاته‌ ‪ 25‬هه‌زار پێشمه‌رگه‌"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ش دا "مه‌عقول���ه‌‬ ‫حه‌شدی‌ شه‌عبی‌ كه‌ دوێنێ‌ دروست بوه‌‬ ‫‪ 122‬هه‌زاری‌ بۆ حس���اب كراوه‌‌و هێزی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ كه‌ چه‌نده‌ها ساڵه‌ خه‌بات‬ ‫ده‌كات ‪ 25‬هه‌زاری‌ بۆ هه‌ژمار بكرێت!"‬ ‫"ئێمه‌ وه‌ك فراكسیۆنی‌ پارتی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و ناهه‌قیه‌ی‌ به‌رامبه‌ر به‌پێش���مه‌رگه‌‬ ‫كرا هۆڵه‌كه‌مان جێهێش���ت" ئه‌ش���واق‬ ‫جاف وای‌ وت‪.‬‬ ‫داواشی‌ كرد كه‌ پسپۆڕێكی‌ سه‌ربازی‌‌و‬ ‫یاس���ایی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ بێت‌و ئه‌و بڕگه‌یه‌‬ ‫بۆ رای‌ گشتی‌ رونبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ره‌تیده‌كاته‌وه‌ ك���ه‌ ئه‌وان وه‌ك‬ ‫كاردانه‌وه‌ی���ه‌ك ب���ۆ ده‌نگدان له‌س���ه‌ر‬ ‫پڕۆژه‌ك���ه‌ی‌ یه‌كێتی‌‌و گ���ۆڕان‌و كۆمه‌ڵ‬ ‫هۆڵه‌كه‌ی���ان جێهێش���تبێت‌و ده‌ش���ڵێ‌‬ ‫"ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ دوێنێ‌ په‌س���ه‌ندكرا‌و ئه‌و‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ی‌ ك���ه‌ ئه‌وان ش���انازی‌ پێوه‌‬ ‫ده‌كه‌ن پ���ڕۆژه‌ی‌ خۆیان نییه‌‌و پڕۆژه‌ی‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ نیشتیمانییه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬

‫ك���ه‌ "له‌كۆبون���ه‌وه‌ی‌ هاوپه‌یمان���ی‌‬ ‫نیش���تیمانیدا پڕۆژه‌ك���ه‌ی‌ یه‌كێت���ی‌‌و‬ ‫گۆڕانیان ره‌تكردۆته‌وه‌‌و پڕۆژه‌ی‌ خۆیان‬ ‫جێبه‌جێكردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌" ئ���ه‌و پێش���نیاره‌ی‌ كه‌ بۆ‬ ‫راده‌ستكردنی‌ نه‌وتی‌ هه‌رێم به‌كۆمپانیای‌‬ ‫سۆمۆ كراوه‌ لێدانه‌ له‌حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫چونكه‌ ئه‌وه‌ دیاری‌ ك���راوه‌ كه‌ ده‌بێت‬ ‫رۆژانه‌ ‪ 550‬هه‌زار به‌رمیل نه‌وت ته‌سلیم‬ ‫به‌س���ۆمۆ بكرێت ن���ه‌ك به‌پێی‌ تێكڕای‌‬ ‫مانگانه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫ئه‌وه‌ واده‌گه‌یه‌نێ‌ هه‌ركات به‌هۆی‌ هه‌ر‬ ‫كێشه‌یه‌كه‌وه‌ هه‌رێم رۆژێك نه‌وت نه‌داته‌‬ ‫سۆمۆ بودجه‌ی‌ هه‌رێم نانێردرێت‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌كورتی‌‌و كوردی‌ كێشه‌ی‌‬ ‫سیاسی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان هێنراوه‌ته‌‬ ‫ئه‌ودی���وی‌ حه‌مرین���ه‌وه‌‌و عه‌ره‌ب���ه‌كان‬ ‫به‌ئاش���كرا ده‌ڵێ���ن ئێم���ه‌ ده‌مانه‌وێت‬ ‫ملمالن���ێ‌ سیاس���یه‌كانی‌ هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردستان قوڵتر بكه‌ین"‪.‬‬ ‫پێداگی���ری‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ "كێش���ه‌ سیاس���یه‌كانی‌ ناو هه‌رێم‬ ‫كاریگه‌رییه‌كی‌ سلبی‌ هه‌بو له‌سه‌ر مافی‌‬ ‫میلله‌تی‌ كورد له‌به‌غدا"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "خه‌ڵكی‌ هه‌رێم‌و فه‌رمانبه‌رانی‌‬ ‫هه‌رێ���م‌و پێش���مه‌رگه‌ی‌ كوردس���تان‬ ‫باج���ی‌ ملمالنێ���ی‌ سیاس���ی‌ هێ���زه‌‬ ‫كوردستانیه‌كانیاندا له‌به‌غدا"‪.‬‬

‫"نه‌مانهێشت ئه‌و سه‌نگه‌ره‌ی‌ پارتی‌‬ ‫چۆڵی‌ كرد كاریگه‌ری‌ به‌جێبهێڵێت"‬ ‫ع���ادل ن���وری‌ ئه‌ندامی‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێراق رایگه‌یاند" ئه‌مساڵ له‌كاتی‌‬ ‫تێپه‌ڕاندنی‌ بودجه‌ی‌ عێراقدا میكانیزمێكی‌‬ ‫نوێمان گرته‌ به‌ر‌و مه‌به‌ستمان بو موچه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ران‌و هێزه‌كانی‌ پێش���مه‌رگه‌ زامن‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"حكومه‌تی‌ هه‌رێم ناچاركراوه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ی‌ له‌بودج���ه‌ی‌ هه‌رێم ب���ه‌ر له‌هه‌ر‬ ‫ش���تێكی‌ تر ده‌بێت موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران‬ ‫بدات"‪.‬‬ ‫نوری‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌وكاته‌ی‌‬ ‫فراكس���یۆنی‌ پارت���ی‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ هۆڵی‌‬ ‫په‌رله‌مان بون‌و دانیشتنه‌كه‌یان جێهێشت‬ ‫ئێمه‌ قسه‌مان له‌گه‌ڵ فراكسیۆنه‌كان كرد‌و‬ ‫قه‌ناعه‌تمان پێكردن كه‌ ده‌نگ به‌شایسته‌‬ ‫داراییه‌كانی‌ هه‌رێم بده‌ن"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫"له‌پڕۆژه‌ك���ه‌دا ئ���ه‌وه‌ جێكراوه‌ت���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ به‌رگری‌ موچ���ه‌ی‌ هێزه‌كانی‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ دابین بكات"‪.‬‬ ‫"ئێمه‌ نه‌مانهێش���ت ئه‌و سه‌نگه‌ره‌ی‌ كه‌‬ ‫پارتی‌ چۆڵی‌ كرد كاریگه‌ری‌ به‌جێبهێڵێت"‬ ‫عادل نوری‌ وای‌ وت‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"به‌ده‌نگی‌ ش���یعه‌ ئ���ه‌و‬ ‫ده‌س���تكه‌وتانه‌مان به‌ده‌س���تهێنا‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫ش���یعه‌كان‌و هه‌ندێ���ك له‌س���وننه‌كان‬ ‫ده‌نگیان ب���ۆ نه‌دایه‌ ئه‌و ده‌س���تكه‌وتانه‌‬

‫نه‌ده‌هاتنه‌دی‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ ئه‌گه‌ر حكومه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌رێ���م ئه‌م���ه‌ جێبه‌ج���ێ ن���ه‌كات ئه‌وا‬ ‫جێگه‌ی‌ هه‌زار پرس���یاره‌‌و بێده‌نگ نابین‬ ‫لێی‌‌و ل���ه‌دادگای‌ فیدراڵی‌ داوای‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫تۆمارده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫" له‌الیه‌ن پارتییه‌وه‌ به‌تایبه‌ت فشارێكی‌‬ ‫زۆرمان له‌سه‌ر بو"‬ ‫ش���وان داودی‌ په‌رله‌مانت���اری‌ عێ���راق‬ ‫له‌فراكس���یۆنی‌ یه‌كێت���ی‌‪ ،‬كش���انه‌وه‌ی‌‬ ‫فراكس���یۆنی‌ پارتی‌ له‌هۆڵی‌ ده‌نگدان بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌ كه‌ بڕیاری‌ پێشوه‌خته‌یان‬ ‫هه‌بوه‌ به‌كشانه‌وه‌‪.‬‬ ‫داودی‌ وت���ی‌ "س���ه‌رۆكی‌ فراكس���یۆنی‌‬ ‫پارت���ی‌‌و جێگره‌ك���ه‌ی‌ ه���ه‌ر نه‌هاتبونه‌‬ ‫ناو هۆڵ���ی‌ كۆبونه‌وه‌ك���ه‌‌و له‌راڕه‌وه‌كه‌دا‬ ‫هاتوچۆیان ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش دا "له‌بودجه‌دا گره‌نتی‬ ‫موچه‌ی‌ هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌ كراوه‌ به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ژماره‌ی‌ تیادا دیاری‌ بكرێت"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫"هی���چ بیانوی���ه‌ك نه‌ماوه‌ ب���ۆ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان ك���ه‌ به‌ده‌نگ ئه‌م‬ ‫پڕۆژه‌یه‌وه‌ نه‌ی���ه‌ت‌و موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران‬ ‫دابین نه‌كات"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ناشارێته‌وه‌ كه‌ داوایان له‌مالیكی‌‌و‬ ‫زۆرێ���ك له‌س���ه‌ركرده‌كانی‌ دیكه‌ی‌ عێراق‬ ‫كردوه‌ كه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ په‌رله‌مانتاره‌كانیانه‌وه‌‬

‫ی هه‌رێم‌و‬ ‫خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌رمانبه‌ران ‌‬ ‫هه‌رێم‌و‬ ‫ی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ ‌‬ ‫كوردستان‬ ‫ی‬ ‫باجی‌ ملمالنێ ‌‬ ‫سیاسی‌ هێز‌ه‬ ‫كوردستانیه‌كانیاندا‬ ‫له‌به‌غدا‬

‫پش���تگیری‌ پڕۆژه‌كه‌یان بكرێت بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫موچه‌ بگاته‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌رێم‪.‬‬ ‫شوان داودی‌ له‌باره‌ی‌ راگه‌یه‌ندراوه‌كه‌ی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێ���م به‌په‌یوه‌س���ت نه‌بون‬ ‫به‌به‌نده‌كان���ی‌ بودج���ه‌وه‌ وتی‌"ئ���ه‌وه‌‬ ‫ئه‌مێنێته‌وه‌ سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ هێزه‌ سیاسیه‌كانی‌‬ ‫كوردس���تان‌و خه‌ڵكی‌ كوردس���تان چۆن‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ حكومه‌تی‌ هه‌رێم ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن پارتییه‌وه‌ به‌تایبه‌ت فش���ارێكی‌‬ ‫زۆریان له‌سه‌ر بوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ پرۆژه‌كه‌یان‬ ‫بكشێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫ره‌تیشیكرده‌وه‌ كه‌ یه‌كێتی‌ فشاری‌ له‌سه‌ر‬ ‫فراكسیۆنه‌كه‌یان كردبێت‌و رایگه‌یاند"له‌دوا‬ ‫كۆبونه‌وه‌مان له‌گ���ه‌ڵ وه‌فدێكی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ داوایان لێكردین چیتان پێده‌كرێت‬ ‫بیك���ه‌ن بۆ دابینكردن���ی‌ موچه‌ی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردس���تان به‌مه‌رجێك كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر‬ ‫قه‌یرانه‌كانی‌ هه‌رێم نه‌بێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا ك���ه‌ الیه‌ن���ه‌‬ ‫عێراقییه‌كانی���ش تێبینی���ان له‌س���ه‌ر‬ ‫فراكس���یۆنی‌ پارت���ی‌ هه‌ب���وه‌‌و نمون���ه‌‬ ‫به‌لێدوانێكی‌ ته‌له‌فزیۆنی‌ هه‌یسه‌م جبوری‌‬ ‫ده‌هێنێـته‌وه‌ كه‌ وتویه‌تی‌"دانوستان له‌گه‌ڵ‬ ‫فراكس���یۆنی‌ پارتی‌ زۆر قورس���ه‌ چونكه‌‬ ‫له‌دانوس���تاندنه‌كان خ���اوه‌ن بڕیارنی���ن‌و‬ ‫له‌كاتی‌ دانوس���تانه‌كان ئیزن وه‌رده‌گرن‌و‬ ‫ده‌چن ته‌له‌فۆن بۆ كاك نێچیرڤان ده‌كه‌ن‌و‬ ‫پرسی‌ پێده‌كه‌ن‌و ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌"‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )555‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/12/6‬‬

‫ ‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫‪7‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫رۆژ ‌ی چه‌ك به‌ده‌سته‌كانه‪ .‌.‬شار‌ه ئازادكراوه‌كان یه‌كپارچ ‌ه بوونه‌ت ‌ه سه‌ربازگه‌‬ ‫نقاش‪ ،‬که‌مال عه‌یاش‬ ‫ده‌یان هه‌زار چه‌كدار له‌ژێر چه‌ندین ناودا‬ ‫پشتیوانی هێز‌ه ئه‌منییه‌كان ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كێشه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و هێزانه‌و‌ه‬ ‫بێشومار چه‌ك به‌ده‌ست رژاونه‌ت ‌ه‬ ‫شاره‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ی‌ بڕیاردا ده‌سته‌ی‌ چه‌كداری ‌ی‬ ‫جی���اواز بۆ پش���تیوانی‌ هێ���زه‌ ئه‌منییه‌كان‬ ‫له‌ئه‌نب���ار پێكبهێنرێت‪ ،‬هۆزه‌كان خێرا ده‌یان‬ ‫هه‌زار چه‌كداریان برده‌ ریزه‌كانی ده‌س���ته‌ی‬ ‫حه‌ش���دی ش���ه‌عبی بۆ ئه‌وه‌ی ببن ‌ه هێزێكی‬ ‫پش���تیوان ئه‌رك���ی كۆنترۆڵكردنی ناوچه‌كان‬ ‫بگرێته‌ ئه‌ستۆ له‌دوای ئازادكردنیان‪.‬‬ ‫هێزه‌كان���ی ئه‌مری���كاش كه‌ به‌س���یفه‌تی‬ ‫راوێژكاری سه‌ربازی هاتن ‌ه ناوه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫پشتیوانی زیاتر له‌پێنج هه‌زار چه‌كداریان كرد‬ ‫له‌سه‌رجه‌م ش���اره‌كانی پارێزگاكه‌دا‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫دوای چه‌ندین داواكاری سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ب���ۆ دامه‌زراندنی حه‌ش���دی عه‌ش���ایری ك ‌ه‬ ‫هاوتای حه‌ش���دی شه‌عبی بێت له‌ڕوو ژماره‌و‬ ‫كه‌لوپه‌له‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م هێزان ‌ه ب ‌ه (‪ )15‬هه‌زار چه‌كدار ده‌ستیان‬ ‫پێكرد‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر به‌وه‌و‌ه نه‌وه‌ستان‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫سه‌رچاوه‌ ئه‌منیه‌كان ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ ژماره‌ی چه‌كدارانی حه‌ش���دی عه‌ش���ایری‬ ‫له‌زیادبوونێكی به‌رچاودایه‌‪ ،‬تا گه‌یش���تووه‌ت ‌ه‬ ‫زیاتر له‌بیس���ت هه‌زار چه‌ك���دار‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫ك ‌ه هه‌ندێك گروپی چه‌كداری ش���یعه‌ توانیان‬ ‫پێگه‌یه‌ك���ی جه‌ماوه‌ری بۆ خۆیان دابمه‌زرێنن‬ ‫له‌ڕێ���ی پش���تیوانیكردنی ژماره‌یه‌ك ش���ێخ‌و‬ ‫كه‌س���ایه‌تی بۆ دامه‌زراندنی هێزی عه‌شایری‬ ‫له‌زۆربه‌ی شاره‌كانی پارێزگاكه‌دا‪.‬‬ ‫دانیش���تووانی ناوچه‌كه‌ ئام���اژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن ك��� ‌ه زۆربه‌ی ئ���ه‌و هێزان���ه‌ باره‌گاو‬ ‫بنكه‌ی س���ه‌ربازیان هه‌یه‌ كه‌ به‌زۆری بریتین‬ ‫له‌خانوو یاخود كێڵگه‌ی تایبه‌تی كه‌س���انێك‬ ‫ك��� ‌ه زۆربه‌ی���ان به‌تی���رۆر تۆمه‌تب���ارن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫باره‌گایانه‌ش جیاوازن له‌باره‌گا ره‌سمیه‌كانی‬ ‫هێز‌ه ئه‌منیه‌كان له‌سوپاو پۆلیس‪.‬‬

‫دكتۆر عه‌بدولڕه‌حمان عانی كه‌ مامۆستای ‌ه‬ ‫له‌زانكۆی ئه‌نبار له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ به‌"نیقاش" ‌ی‬ ‫وت "رۆژانه‌ ده‌یان خاڵی پشكنینی سه‌بازی‌و‬ ‫عه‌ش���ایری ده‌ب���ڕم ت���ا ده‌چم بۆ ش���وێنی‬ ‫كاره‌ك���ه‌م‪ ،‬هیچ پاس���اوێك نیه‌ بۆ زۆری ئه‌و‬ ‫خااڵنه‌ی پشكنین‌و ته‌نیا بۆ پیشاندانی هێزو‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتن‪ ،‬به‌تایبه‌تی هێزه‌كانی حه‌ش���دی‬ ‫عه‌ش���ایری ك ‌ه له‌به‌رده‌م رێبواراندا ش���انازی‬ ‫به‌شێوازی چه‌كداری خۆیانه‌وه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ده‌شڵێت "جاران كه‌ ده‌گه‌یشتین ‌ه خاڵه‌كانی‬ ‫پش���كنین‪ ،‬س���ایدی تایب���ه‌ت به‌ئۆتۆمبێلی‬ ‫حكوم���ی‌و ئه‌منیمان ده‌گرته‌به‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫قه‌رباڵغیان كه‌متر بوو له‌س���ایدی هاواڵتیانی‬ ‫مه‌ده‌نی‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مڕۆ پێچه‌وانه‌كه‌ی ده‌بینین‌و‬ ‫س���ایدی تایب���ه‌ت به‌كه‌س���انی س���ه‌ربازی‬ ‫زۆر قه‌ره‌باڵغ���ه‌ به‌ه���ۆی زیادبوون���ی ئ���ه‌و‬ ‫ئۆتۆمبێالنه‌ی مۆڵه‌ت���ی ئه‌منیان پێدراوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌ندامانی حه‌شدی عه‌شایری"‪.‬‬ ‫سه‌رله‌نوێ بینینی ئه‌م هێزانه‌ له‌ژێر چه‌ندین‬ ‫ن���اودا‪ ،‬دیمه‌ن���ی باڵوبوون���ه‌وه‌ی هێزه‌كانی‬ ‫س���ه‌حوه‌ له‌س���اڵی ‪ 2007‬به‌بیر دانیشتووانی‬ ‫ناوچه‌كه‌ ده‌هێنێته‌وه‌‪ ،‬كه‌ بوون ‌ه قه‌واره‌یه‌كی‬ ‫سیاسی‌و كێبڕكێیان ده‌كرد بۆ به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫ده‌س���تكه‌وتی سیاسی‌و حزبی‌وئه‌و ئه‌ركه‌یان‬ ‫فه‌رامۆشكرد كه‌ له‌پێناویدا دامه‌زرابوون‪.‬‬ ‫ش���ێخ ماز هه‌زیم���اوی (‪ 59‬س���اڵ) له‌و‬ ‫باره‌ی���ه‌و‌ه به‌ "نیق���اش"ی وت "باڵبوونه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م هێزان ‌ه به‌م ش���ێوه‌یه‌ كارێكی ترسناكه‌و‬ ‫گومان سه‌باره‌ت به‌نیازی ئه‌و یه‌كانه‌ دروست‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌م هێزان ‌ه عه‌ش���ایرین‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫پۆلیسی ناوچه‌كه‌و هێزه‌كانی سوپا له‌خه‌ڵكی‬ ‫پارێزگاكه‌ توانای ئه‌وه‌ی���ان هه‌یه‌ ناوچه‌كان‬ ‫كۆنترۆڵ بكه‌ن‌و هیچ رێگریه‌كیش نی ‌ه له‌وه‌ی‬ ‫ئه‌ندامانی هۆزه‌كان تێیاندا به‌شداربن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌م چڕی ‌ه نا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "من له‌پش���تیوانانی پێكهێنانی‬ ‫هێزی عه‌شایه‌ریم‪ ،‬به‌تایبه‌تی كه‌ ئه‌و واقیعه‌ی‬ ‫تێیدا ده‌ژین ئه‌وه‌مان به‌س���ه‌ردا ده‌سه‌پێنێت‬ ‫هێزێك���ی خۆجێیی پێكبهێنرێت پش���تیوانی‬ ‫هێز‌ه ئه‌منییه‌كان بكات‌و هاوتای ئه‌و یه‌كانه‌ی‬ ‫تر بێت ك ‌ه له‌واڵتدا دروستكراون"‪.‬‬

‫هه‌روه‌ها به‌ ته‌وسه‌وه‌ ده‌ڵێت "به‌یانیه‌كیان‬ ‫چووم ‌ه ده‌ره‌وه‌‪ ،‬بینیم هه‌ندێك خزم‌و ناسیاو‬ ‫جلوبه‌رگی سه‌ربازییان له‌به‌ر كردووه‌و پله‌ی‬ ‫موقه‌ده‌م‌و عه‌قیدو عه‌میدیان خس���تۆته‌ سه‌ر‬ ‫شانیان‪ ،‬وامزانی ئه‌ستێره‌ له‌ئاسمانه‌وه‌ باریو‌ه‬ ‫تا ئه‌م هه‌موو ئه‌فسه‌ره‌مان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫دیمه‌نه‌ك���ه‌ی ئه‌مڕۆ بۆ خه‌ڵك���ی ناوچه‌ك ‌ه‬ ‫له‌پارێزگای ئه‌نبار شتێكی نوێ نیی ‌ه كه‌ پێشتر‬ ‫ئه‌زموونی ئه‌و هێز‌ه عه‌شایرانه‌یان بینیوه‌ ك ‌ه‬ ‫پێیان ده‌وترا (س���ه‌حوه‌كان‌و به‌پش���تیوانی‬ ‫راسته‌وخۆی ویالیه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا‬ ‫دروست بوون تا ژماره‌ی چه‌كدارانیان گه‌یشت ‌ه‬ ‫نزیكه‌ی ‪ 90‬هه‌زار كه‌س كه‌ به‌س���ه‌ر زۆربه‌ی‬ ‫پارێزگاكانی عێراق���دا دابه‌ش بووبوون له‌ژێر‬ ‫فه‌رمانده‌ییه‌كی یه‌كگرت���وودا كه‌ باره‌گاكه‌ی‬ ‫له‌ش���اری روم���ادی (‪ 110‬كم ل���ه‌ خۆرئاوای‬ ‫به‌غدای پایته‌خت) بوو‪.‬‬ ‫وا دی���اره‌ ئ���ه‌و ناوه‌ندێت���ی‌و فه‌رمانده‌یی ‌ه‬ ‫یه‌كگرت���ووه‌ی هێزه‌كان���ی س���ه‌حوه‌ی پ���ێ‬ ‫جیاده‌كرای���ه‌وه‌و كردبوونی���ه‌ ی���ه‌ك قه‌واره‌‪،‬‬ ‫پرۆژ‌ه نوێیه‌كه‌ی هێز‌ه عه‌ش���ایره‌كان نیه‌تی‪،‬‬ ‫كه‌ فره‌ فه‌رمانده‌و ئامانجه‌‪.‬‬ ‫راجع به‌ره‌كات عیس���اوی ئه‌ندامی لیژنه‌ی‬ ‫ئه‌من���ی له‌ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگای ئه‌نب���ار‬ ‫له‌وباره‌یه‌و‌ه به‌"نیقاش"ی وت "له‌كۆبوونه‌و‌ه‬ ‫ئه‌منیه‌كان���دا داوام له‌حكومه‌ت���ی ناوه‌ندی‌و‬ ‫فه‌رماند‌ه ئه‌منییه‌كان كردووه‌ كه‌ پێویس���ت ‌ه‬ ‫كار بۆ س���نووردانان ب���ۆ باڵوبوونه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫نووسینگ ‌ه سه‌ربازیانه‌ بكرێت كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‬

‫به‌رفراوان‌و به‌بێ زانیاری‌و هاوئاهه‌نگی له‌گه‌ڵ‬ ‫پارێزگا باڵوبوونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌ش ك���رد كه‌ "بوونی ئه‌م‬ ‫یه‌كان ‌ه به‌م شێوه‌یه‌‪ ،‬شڵه‌ژانێكی زۆر ل ‌ه كاری‬ ‫ده‌زگا ئه‌منییه‌كاندا دروس���ت ده‌كات‌و ترس‬ ‫الی دانیش���تووانی ناوچه‌كه‌ش په‌یدا ده‌كات‬ ‫كه‌ به‌ریه‌ككه‌وتنی راس���ته‌وخۆیان له‌گه‌ڵیاندا‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م هێزان ‌ه به‌زۆری له‌رێ���ی میكانیزمێكی‬ ‫ئاس���انه‌وه‌ دروس���ت ده‌كرێن‪ ،‬ئه‌ویش بریتی ‌ه‬ ‫له‌پێشكه‌ش���كردنی داوایه‌كی ره‌سمی له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌سایه‌تیه‌كی سیاس���ی یان كۆمه‌اڵیه‌تی بۆ‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجومه‌نی وه‌زی���ران یاخود‬ ‫وه‌زاره‌تی ئاسایش���ی نیش���تمانی سه‌باره‌ت‬ ‫به‌پێویس���تی پێكهێنانی هێزێكی عه‌ش���ایری‬ ‫بۆ پاراستنی ناوچه‌كه‌و پاشان داوای چه‌ك‌و‬ ‫كه‌لوپ���ه‌ل‌و ئۆتۆمبێلی ب���ۆ ده‌كرێت‌و دواتر‬ ‫ده‌بێته‌ هێزێكی كرداری له‌سه‌ر ئه‌رزی واقیع‪.‬‬ ‫ماج���د جومه‌یل���ی كه‌ ئه‌فس���ه‌ر‌ه به‌پله‌ی‬ ‫موق���ه‌ده‌م له‌ریزه‌كانی حه‌ش���دی ش���ه‌عبی‬ ‫له‌قه‌زای كه‌رمه‌ (‪ 40‬كم له‌ خۆرئاوای به‌غدای‬ ‫پایته‌خت) به‌"نیق���اش"ی‌ وت "ئه‌و فه‌وزایه‌ی‬ ‫به‌هۆی زیادبوونی ژماره‌ی هێزه‌ عه‌شایره‌كان‌و‬ ‫فره‌ی���ی فه‌رمانده‌ییه‌كانی���ان له‌قه‌زای كه‌رم ‌ه‬ ‫ده‌یبینین‪ ،‬خه‌ریك بوو هه‌موو س���ه‌ركه‌وتن ‌ه‬ ‫به‌ده‌س���تهاتووه‌كان له‌ب���ار بب���ات‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫بووه‌ت���ه‌ هۆی ش���ڵه‌ژانی هاواڵتی���ان‌و هێزه‌‬ ‫ئه‌منییه‌كانیش"‪.‬‬ ‫ده‌ش���ڵێت "ئه‌گ���ه‌ر دانای���ی فه‌رمان���د‌ه‬

‫ئه‌منیی���ه‌كان‌و بڕیاری ده‌س���تگیركردنی ئه‌و‬ ‫ئه‌ندامان���ه‌ی ه���ۆزه‌كان نه‌بووای��� ‌ه ك ‌ه به‌بێ‬ ‫فه‌رمانی ئیداری ره‌س���می جلوبه‌رگی سه‌رباز‬ ‫له‌به‌ر ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬قه‌زای كه‌رم ‌ه له‌ش���اره‌كانی‬ ‫دیك���ه‌ی پارێزگاك���ه‌ جی���اواز نه‌ده‌ب���وو ك ‌ه‬ ‫تائێس���تاش دانیش���تووانیان به‌ده‌س���ت‬ ‫باڵوبوونه‌وه‌ی ئه‌و هێزانه‌و‌ه ده‌ناڵێنن"‪.‬‬ ‫به‌پێی قس���ه‌ی محه‌مه‌د كه‌ربولی ئه‌ندامی‬ ‫لیژن���ه‌ی ئاس���ایش‌و به‌رگ���ری ئه‌نجومه‌ن���ی‬ ‫نوێنه‌ران "پێكهێنانی هێزێكی شه‌ڕكه‌ر بتوانێت‬ ‫پشتیوانی هێزه‌ ئه‌منییه‌كان بكات ك ‌ه ساڵی‬ ‫‪ 2014‬پاشه‌كش���ه‌یه‌كی گه‌وره‌ی���ان به‌خۆو‌ه‬ ‫بینی‪ ،‬له‌گرنگتری���ن هۆكاره‌كانی پێكهێنانی‬ ‫هێز‌ه عه‌ش���ایره‌كان بوو له‌و ناوچانه‌ی داعش‬ ‫ده‌ستی به‌سه‌ردا گرتبوون"‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ پش���تیوانیكردنی هێز‌ه ئه‌منییه‌كان‬ ‫له‌جه‌نگه‌كه‌ی���ان ل���ه‌دژی گروپه‌كانی داعش‬ ‫هۆكاری س���ه‌ره‌كی‌و راگه‌یه‌ندراو بێت له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌ندێك له‌سیاس���یه‌كانه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆرینه‌ی‬ ‫سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی ئاماژه‌ ب���ۆ ئامانجی‬ ‫دیك ‌ه ده‌كه‌ن ك ‌ه بریتین له‌پێكهێنانی هێزێكی‬ ‫شه‌ڕكه‌ری ره‌سمی ك ‌ه له‌الیه‌ك هاوتای هێزی‬ ‫حه‌شدی ش���ه‌عبی بێت‌و له‌الیه‌كی تریشه‌و‌ه‬ ‫ببێت���ه‌ بناغه‌ ب���ۆ نوێنه‌رایه‌تیكردنێكی زیاتر‬ ‫له‌دامه‌زراوه‌ ئه‌منیه‌كاندا له‌ڕێی كردن ‌ه ئه‌ندامی‬ ‫زۆرتری���ن ژم���اره‌ی دانیش���تووانی ناوچه‌ك ‌ه‬ ‫له‌سیتسمی ئه‌منیدا‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌ئامانجی دیك ‌ه كه‌ ره‌نگ ‌ه بچن ‌ه‬ ‫چوارچێوه‌ی ده‌ستكه‌وتی تایبه‌تی‌و عه‌شایری‬ ‫له‌وان ‌ه پێكهێنانی هێزی چه‌كداری كرداری ك ‌ه‬ ‫ئه‌ركی پاراستنی خودی عه‌شیره‌ته‌ك ‌ه بگرێت ‌ه‬ ‫ئه‌ستۆو ش���انازی پێو‌ه بكرێت‪ ،‬یان سوودی‬ ‫م���اددی له‌ڕێ���ی هێزێكه‌وه‌ ك��� ‌ه ته‌نیا چه‌ند‬ ‫ناوێكی سه‌ركاغه‌زه‌و هیچی تر‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌ هانی دانیشتووانی ناوچه‌كه‌شی‬ ‫داو‌ه بچنه‌ ریزی ئه‌م هێزانه‌وه‌‪ ،‬به‌پێی قسه‌ی‬ ‫ش���ێخ مه‌حمود دلێمی "به‌ڵێنه‌كانی ئه‌گه‌ری‬ ‫دانانیانه‌ له‌نێو سیستمی ئه‌منیدا"‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ش���ێخ مه‌حمود ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌ش كرد ك ‌ه‬ ‫"هه‌ندێ���ك ش���ێخ‌و كه‌س���ایه‌تی له‌پارێزگای‬ ‫ئه‌نبار بوونه‌ت���ه‌ ئه‌ڵق���ه‌ی په‌یوه‌ندی نێوان‬

‫قورس���ایی عه‌ش���ایریان‌و حیزب ‌ه سیاسیه‌كان‬ ‫كه‌ پش���تیوانی ماددی‌و مه‌عنه‌ویان بۆ دابین‬ ‫ده‌كه‌ن له‌به‌رامبه‌ر ده‌ستكه‌وتی سیاسیدا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "داهات���ی ئه‌و هێزان��� ‌ه كه‌م نیه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ته‌نیا به‌پش���تیوانیانه‌وه‌ ناوه‌س���تن‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و هه‌وڵیش ده‌ده‌ن ده‌س���ت به‌س���ه‌ر‬ ‫دۆس���ێكانی ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌و پڕچه‌ككردنی‬ ‫عه‌شایره‌كانیش���دا بگرن وه‌ك ئه‌وه‌ی له‌ساڵی‬ ‫‪2008‬دا رووی���دا كاتێك س���ه‌حوه‌كان بوونه‌‬ ‫بزوێن���ه‌ری س���ه‌ره‌كی هه‌م���وو پرۆژه‌كان���ی‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌و‌ه له‌پارێزگاكه‌دا"‪.‬‬ ‫عه‌میدی خانه‌نش���ین جه‌م���ال محه‌مه‌دی‬ ‫(‪ 63‬س���اڵ) ك���ه‌ چووه‌ته‌ نێ���و ریزه‌كانی‬ ‫حه‌ش���دی عه‌ش���ایری به‌"نیق���اش"ی وت‬ ‫"حه‌ش���دی عه‌ش���ایری له‌پارێ���زگای ئه‌نبار‬ ‫به‌هه‌موو ناونیش���انه‌كانیه‌و‌ه كه‌ دابه‌ش بوو‌ه‬ ‫به‌سه‌ر حه‌شدی شه‌عبی‌و عه‌شایری‌و هه‌ندێك‬ ‫خۆبه‌خش بۆ به‌رگریك���ردن له‌ناوچه‌كانیان‪،‬‬ ‫قوربان���ی زۆری���ان به‌خش���یوه‌ ك���ه‌ ناكرێت‬ ‫نادی���ده‌ بگیرێت‪ ،‬زۆرێ���ك له‌چه‌كداره‌كانیش‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی پاداش���ت ده‌ك���ه‌ن له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫پاراستنی شاره‌كانیان‌و پشتیوانیكردنی هێز‌ه‬ ‫ئه‌منییه‌كان"‪.‬‬ ‫له‌س���اڵی ‪2003‬وه‌ عێ���راق دروس���تبوونی‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك گرووپی چه‌كداری به‌خۆوه‌ بینی‪،‬‬ ‫ك ‌ه هه‌ندێكیان دروش���می به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی‬ ‫داگیركاری ئه‌مریكایان به‌رزكرده‌وه‌و هه‌ندێكی‬ ‫تریش بڕیاریاندا له‌ژێر فه‌رمانده‌یی سیستمی‬ ‫ئه‌منی���دا كار بۆ دژایه‌ت���ی قاعید‌ه بكه‌ن‪ ،‬تا‬ ‫س���اڵی ‪ 2009‬كه‌ عێ���راق رێككه‌وتنی ئه‌منی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ واش���نتۆندا ئیم���زا ك���ردو به‌وپێی ‌ه‬ ‫ئه‌مری���كا هێزه‌كانی كێش���ایه‌وه‌و ئه‌ركه‌كه‌ی‬ ‫خ���ۆی له‌عێراق كۆتایی پێهێن���ا‪ ،‬ئه‌و یه‌كان ‌ه‬ ‫بوون ‌ه خاوه‌نی سوپاو چ ‌هك‌و باره‌گا له‌به‌غداو‬ ‫پارێزگاكانداو هه‌مووش���یان وه‌ك میلیشیای‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ده‌وڵ���ه‌ت پۆلێن ده‌ك���ران‪ ،‬تا ئه‌و‬ ‫كاته‌ی له‌حوزه‌یرانی ‪2014‬دا فه‌توای جیهادی‬ ‫كه‌فائی س���ه‌ریهه‌ڵداو عێراق له‌ژێر س���ایه‌ی‬ ‫ئه‌و فه‌توایه‌دا‪ ،‬دروس���تبوونی ده‌یان گرووپی‬ ‫دیكه‌ی به‌خ���ۆوه‌ بینی ك���ه‌ بوونه‌ چه‌كێكی‬ ‫دووسه‌ره‌‪.‬‬

‫كورد‪ ..‬ده‌رگایه‌ك به‌ڕووی‌ شیعه‌و دیوارێك به‌ڕووی‌ سوننه‌دا‬ ‫نقاش‪ ،‬هه‌ستیار قادر‬ ‫په‌رله‌مانتارانی‌ كورد له‌به‌غدا پشتیوان ‌ی‬ ‫یاسای‌ ده‌سته‌ ‌ی حه‌شد ‌ی شه‌عبیان كرد‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ده‌رگایه‌كی‌ به‌رووی‌ شیعه‌دا‬ ‫لێكردنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دیوارێك ‌ی له‌به‌رده‌م‬ ‫سوننه‌دا بۆ دروستكردن‪.‬‬ ‫ش���ه‌ممه‌ ‌ی رابردوو ك ‌ه له‌په‌رله‌مانی‌ عێراق‬ ‫ده‌نگ بۆ یاس���ا ‌ی حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبی‌ درا‪،‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ په‌رله‌مانتاره‌ ك���ورده‌كان (له‌كۆ ‌ی‬ ‫‪ 62‬په‌رله‌مانتار) ئاماده‌ی‌ دانیشتنه‌ك ‌ه بوون‌و‬ ‫نیسابیان بۆ ته‌واوكردو پشتیوانی‌ یاساكه‌یان‬ ‫كرد‪ ،‬ئه‌و پشتیوانییه‌ش له‌خۆڕا نه‌بوو‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫كورد چاو ‌ی له‌یه‌كێك له‌بڕگه‌كانی‌ یاس���اكه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ ده‌رچه‌یه‌ك ‌ه بۆ ئه‌وه‌ ‌ی به‌ش���دار بێت له‌و‬ ‫حه‌شده‌ ش���ه‌عبیانه‌ ‌ی له‌ناوچه‌ كێشه‌له‌سه‌ر‌ه‬ ‫فره‌ پێكهاته‌كان دروس���ت ده‌كرێن‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌كه‌رك���وك‌و دیاله‌و موس���ڵ‌و س���ه‌اڵحه‌دین‬ ‫(له‌ه���ۆكاری‌ ده‌ركردن���ی‌ یاس���اكه‌ ئام���اژه‌‬ ‫به‌حه‌ش���دی‌ شه‌عبی‌‌و حه‌ش���د ‌ی عه‌شایه‌ری‌‌و‬ ‫هێزه‌ خۆبه‌خشه‌كان كراوه‌)‪.‬‬ ‫به‌ختیار ش���اوه‌یس ئه‌ندام���ی‌ په‌رله‌مان ‌ی‬ ‫عێراق له‌فراكس���یۆنی‌ یه‌كێتی‌ نیش���تیمان ‌ی‬ ‫كوردس���تان به‌"نیق���اش"ی وت "بڕگه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫یاس���اك ‌ه باس له‌خۆبه‌خش ده‌كات‌و ئێمه‌ش‬ ‫وه‌ك كورد خه‌ڵكێك ‌ی زۆرمان هه‌ی ‌ه ك ‌ه له‌ناوچ ‌ه‬ ‫دابڕاوه‌كان خۆبه‌خش بوون‌و شه‌هیدیش���یمان‬ ‫داو‌ه له‌شه‌ڕ ‌ی دژ به‌داعش‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌توانن له‌و‬ ‫رێگه‌یه‌و‌ه به‌شداربین‌و ئه‌وه‌ ‌ی كه‌ده‌مێنێته‌و‌ه‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ بكرێت له‌س���ه‌ر س���ه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫سیاسی‌ كورد ماوه‌ بڕیاربدات"‪.‬‬ ‫ده‌ركردنی‌ یاسای‌ ده‌سته‌ی‌ حه‌شدی شه‌عبی‬ ‫له‌پاش ئه‌وه‌هات كه‌ سونه‌كان گوشاریان كرد‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ‌ی ئه‌و هێزه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ یاسایه‌كدا‬ ‫رێكبخرێ���ت كه‌ م���اوه‌ی‌ زیاتر له‌دووس���اڵ ‌ه‬

‫به‌فه‌توا ‌ی عه‌لی سیس���تان ‌ی گه‌وره‌ مه‌رجه‌عی‬ ‫شیعه‌كانی‌ عێراق پێكهات بۆ شه‌ڕكردن له‌دژ ‌ی‬ ‫چه‌كدارانی‌ داعش‪.‬‬ ‫تائێس���تا زۆرب���ه‌ی‌ پێكهاته‌ ‌ی حه‌ش���د ‌ی‬ ‫ش���ه‌عبی ش���یعه‌مه‌زهه‌بن‌و موچه‌یان له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ زۆرین���ه‌ ش���یعه‌ی‌ ناوه‌ن���ده‌و‌ه‬ ‫ده‌درێت (جگه‌ له‌و كۆمه‌كانه‌ ‌ی به‌ش���ێكیان‬ ‫له‌ئێران���ه‌و‌ه وه‌ریده‌گرن)‪ ،‬به‌اڵم له‌یاس���اكه‌دا‬ ‫وێڕای‌ ئاماژه‌دان به‌حه‌ش���دی ش���ه‌عبی باس‬ ‫له‌خۆبه‌خش‌و پاس���ه‌وانی‌ نیش���تیمانی‌ كراو‌ه‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ب���ۆ ره‌واندنه‌وه‌ی‌ تێبین���ی‌ كوردو‬ ‫عه‌ره‌بی سوننه‌یه‌‪.‬‬ ‫بڕی���اره‌ ئ���ه‌و یاس���ایه‌ رێنمای��� ‌ی له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیران���ه‌وه‌ ب���ۆ ده‌ربچێت بۆ‬ ‫رێكخس���تنی‌ كاره‌كان���ی‌ ب���ه‌وه‌ش ئه‌گه‌ر ‌ی‬ ‫به‌ش���داری‌ پێكهاته‌كان���ی‌ ت���ر زیات���ر رون‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ دووس���اڵی‌ راب���ردوودا حكومه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان وه‌ك پێویست مامه‌ڵه‌ ‌ی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ حه‌ش���دی ش���ه‌عبی نه‌ك���ردووه‌و‬ ‫هه‌ندێكجاری���ش ره‌خنه‌ ‌ی له‌بونی���ان گرتوو‌ه‬ ‫له‌ناوچه‌ كێشه‌ له‌سه‌ره‌كان كه‌ پێشمه‌رگه‌ش‬ ‫تیای���دا بون���ی‌ هه‌ی��� ‌ه به‌تایب���ه‌ت كه‌ركوك‬ ‫ك���ه‌ خاوه‌ندارێت��� ‌ی له‌الیه‌ن هه‌رێ���م‌و ناوه‌ندا‬ ‫یه‌كالنه‌بۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫محه‌م���ه‌د عوس���مان نوێن���ه‌ری‌ كه‌ركوك‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ عێراق پێیوای ‌ه به‌ش���داری‌ كورد‬ ‫له‌و حه‌ش���دی شه‌عبیه‌ی‌ له‌سنوری‌ شاره‌كه‌ ‌ی‬ ‫پێكده‌هێندرێت گرنگه‌ ب���ۆ ره‌واندنه‌وه‌ ‌ی ئه‌و‬ ‫مه‌ترسیانه‌ ‌ی له‌الیه‌ن حه‌ش���ده‌و‌ه له‌سه‌ریان‬ ‫هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د عوس���مان به‌"نیقاش"ی‌ وت "ئێم ‌ه‬ ‫باش���تر ب���وو دژی‌ یاس���اك ‌ه نه‌وه‌س���تین بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ س���به‌ ‌ی له‌م هێزه‌دا رێ���ژه‌ ‌ی خۆمان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ ع���ه‌ره‌ب‌و توركمان له‌ناوچ ‌ه‬ ‫دابرێن���راوه‌كان هێزی‌ خۆی���ان هه‌یه‌و ئه‌گه‌ر‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر‬ ‫به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی‪ ،‬سه‌ردانی نیقاش بکه‌ ‪www.niqash.org‬‬

‫ئاڵۆزی‌ روبدات كێشه‌مان بۆ دروست بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتار‌ه ك ‌ه له‌سه‌ر پشك ‌ی یه‌كێتی‬ ‫نیشتیمانی‌ كوردستانه‌ به‌پێویستیش ‌ی ده‌زانێت‬ ‫كورد له‌س���ه‌ركردایه‌ت ‌ی حه‌ش���دی شه‌عبیش‬ ‫بون ‌ی هه‌بێت تاوه‌كو بڕیار به‌ده‌ستیش بێت‪.‬‬ ‫زۆرتری���ن مه‌ترس���ی ك��� ‌ه له‌س���ه‌ر بوون ‌ی‬ ‫حه‌شدی ش���ه‌عبی دروس���ت بوبێت له‌قه‌زا ‌ی‬ ‫دووزخورماتووی‌ كێش��� ‌ه له‌س���ه‌ر ‌ی سه‌ر ب ‌ه‬ ‫پارێزگای‌ س���ه‌اڵحه‌دینه‌ كه‌ كوردو توركمان ‌ی‬ ‫شیعه‌ زۆرینه‌ ‌ی پێكده‌هێنن‪.‬‬ ‫نیس���انی‌ ئه‌مس���اڵ پێك���دادان له‌نێ���وان‬ ‫پێش���مه‌رگه‌و حه‌شدی ش���ه‌عبی له‌و سنور‌ه‬ ‫دروس���ت بوو ك���ه‌ به‌هۆیه‌و‌ه ده‌ی���ان كه‌س‬ ‫له‌ه���ه‌ردووال بوون���ه‌ قوربان���ی به‌رل���ه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رێكه‌وتنێك ئاگربه‌ست رابگه‌یه‌نن‪.‬‬ ‫وانه‌بێ���ت هه‌م���وو هێ���زه‌ كوردیی���ه‌كان‬ ‫به‌به‌ش���داری‌ ك���ورد له‌پێكهاته‌ ‌ی حه‌ش���د ‌ی‬ ‫شه‌عبیدا رازی‌ بن‪ ،‬چونك ‌ه له‌مه‌شدا كورد دوو‬ ‫به‌ش���ه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ ‌ی له‌ئێرانه‌وه‌ نزیكن (یه‌كێت ‌ی‬ ‫نیشتیمانی‌‌و گۆڕان) پشتیوانی‌ یاساك ‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫به‌روونی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌و هێزان���ه‌ ‌ی له‌توركیاو‌ه‬ ‫نزیك���ن (پارت���ی‌ دیموك���رات‌و یه‌كگرتوو ‌ی‬ ‫ئیسالمی‌) ته‌حه‌فوزیان له‌سه‌ر ‌ی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫مه‌ال حه‌س���ه‌ن محه‌م���ه‌د ئه‌ندامی‌ كورد ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا ‌ی سه‌اڵحه‌دین ك ‌ه خه‌ڵك ‌ی‬ ‫دووزخورمات���ووه‌ به‌"نیقاش" ‌ی وت "پێم باش‬ ‫نییه‌ كورد به‌ش���دار ‌ی له‌حه‌ش���د ‌ی شه‌عبیدا‬ ‫بكات‪ ،‬چونكه‌ شه‌رعیه‌ت ‌ی پێده‌دات له‌كاتێكدا‬ ‫خۆی‌ هێزی‌ پێشمه‌گه‌ی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌م���اوه‌ یه‌ك س���اڵی‌ رابردوودا به‌ش���ێك‬ ‫له‌كوردانی‌ فه‌یلی ك ‌ه له‌په‌یڕه‌وكه‌ران ‌ی مه‌زهه‌بی‬ ‫ش���یعه‌ن له‌سنوری‌ خانه‌قینی‌ پارێزگای‌ دیال ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندیان به‌حه‌ش���دی شه‌عبیه‌وه‌ كردووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و‌ه وه‌ك پشكی‌ كورد مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫بێس���تون عادل ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مان ‌ی عێراق‬

‫له‌فراكس���یۆنی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬ ‫به‌"نیق���اش"ی‌ وت "ئ���ه‌و كورده‌ ش���یعانه‌ ‌ی‬ ‫له‌س���نوری‌ خانه‌قین به‌ش���داریان ك���ردووه‌‬ ‫له‌پش���كی‌ كورد نین‌و ئینتیمایان بۆ نه‌ته‌وه‌ ‌ی‬ ‫كورد نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئینتیمایان بۆ مه‌رجه‌عیه‌ت ‌ی‬ ‫شیعه‌كانه‌"‪.‬‬ ‫بێس���تون عادل تاك ‌ه مه‌رج بۆ به‌ش���دار ‌ی‬ ‫كورد له‌حه‌شدی‌ شه‌عب ‌ی ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان‬ ‫له‌وه‌دا ده‌بینێته‌و‌ه كه‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ حه‌شد‬ ‫له‌و ناوچانه‌ به‌ده‌ست كورده‌و‌ه بێت‪ ،‬ئه‌گه‌رنا‬ ‫بۆ كورد ده‌بێت ‌ه "جاشایه‌تی‌"‪.‬‬ ‫مه‌ترسی كورد له‌په‌یوه‌ندیكردنی‌ به‌حه‌شد ‌ی‬ ‫ش���ه‌عبیه‌وه‌ دووب���اره‌ بوون���ه‌وه‌ ‌ی ئه‌زمون ‌ی‬ ‫"فورس���انه‌" ك ‌ه له‌ناو كوردا به‌"جاش���ایه‌تی‌"‬ ‫ناس���راوه‌ ب���ه‌وه‌ی‌ هێ���زی‌ كوردی‌ ل���ه‌دژ ‌ی‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان دروس���ت بكرێت وه‌ك‬ ‫چۆن پێش���تر رژێمی‌ سه‌دام له‌دژی‌ بزوتنه‌و‌ه‬ ‫به‌رهه‌ڵسكاره‌كانی‌ كورد دروست ‌ی ده‌كرد‪.‬‬ ‫ئه‌زمونی‌ هه‌رێم له‌مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ هێز‌ه‬ ‫كوردیه‌كانی‌ سه‌ر به‌حه‌ش���دی شه‌عبی باش‬ ‫نییه‌‪ ،‬له‌مانگی‌ حه‌وت ‌ی ‪2015‬دا حه‌یده‌ر شه‌شۆ‬ ‫به‌رپرس���ی‌ یه‌كینه‌كان ‌ی پارستنی‌ شه‌نگال ك ‌ه‬ ‫سه‌ر به‌حه‌شدی‌ ش���ه‌عبی ‌ه له‌قه‌زای‌ شه‌نگال ‌ی‬ ‫سنوری‌ موس���ڵ له‌الیه‌ن هێزه‌كان ‌ی ئاسایش ‌ی‬ ‫س���ه‌ر به‌هه‌رێمه‌و‌ه بۆ ماوه‌یه‌ك ده‌ستگیركرا‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش به‌تۆمه‌ت���ی‌ "دروس���تكردن ‌ی هێز ‌ی‬ ‫نایاس���ایی‌" وه‌ك له‌به‌یاننامه‌یه‌كی‌ ئه‌وكاته‌ ‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێمدا هاتووه‌‪.‬‬ ‫لی���وا قاره‌مان كه‌مال جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ده‌سته‌ ‌ی ئه‌ركانی‌ ئۆپه‌راس���یۆنی‌ وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ به‌"نیقاش"ی‌ وت "هه‌مئاهه‌نگیه‌ك ‌ی‬ ‫الوازمان له‌گه‌ڵ ئه‌و هێزه‌دا هه‌یه‌ (هێزه‌كه‌ ‌ی‬ ‫شنگال)"‪.‬‬ ‫لی���وا قاره‌م���ان كه‌مال پێ ‌ی باش���ه‌ هێز ‌ی‬ ‫چه‌كداری‌ كورد له‌ناوچه‌ كێش��� ‌ه له‌سه‌ره‌كان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم "من ناڵێم با كورد به‌ش���دار ‌ی‬

‫له‌و حه‌شدی شه‌عبیه‌دا بكات له‌و ناوچانه‌"‪.‬‬ ‫وه‌ك چ���ۆن الیه‌ن���ی‌ ك���وردی‌ هێش���تا‬ ‫س���اخنه‌بووه‌ته‌وه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ‌ی به‌شدار ‌ی‬ ‫حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبی بكات‪ ،‬ئاوه���اش الیه‌ن ‌ی‬ ‫به‌رامبه‌ر كه‌ حه‌شد ‌ی شه‌عبییه‌وه‌ به‌ئاگاییه‌و‌ه‬ ‫مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ به‌شداری‌ كورد ده‌كات‪.‬‬ ‫كه‌ریم نوری وته‌بێژی‌ حه‌ش���دی شه‌عبی‬ ‫به‌"نیق���اش"ی وت "چاوه‌ڕێی‌ س���ه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫حه‌شدی ش���ه‌عبی‌و فه‌رمانده‌ی‌ گشتی‌ هێز‌ه‬ ‫چه‌كداره‌كان ده‌كه‌ین له‌وباره‌یه‌و‌ه بڕیار بدات‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ پرسێكی‌ هه‌ستیاره‌"‪.‬‬ ‫تائێستا دیار نییه‌ به‌شداری‌ كورد له‌حه‌شدی‬ ‫ش���ه‌عبی ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان به‌س���ود یان‬ ‫زیان ‌ی ده‌ش���كێته‌و‌ه كه‌بتوانێ���ت له‌رێگه‌یه‌و‌ه‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ خۆبه‌خش���ه‌كانی‌ بكات��� ‌ه موچ ‌ه‬ ‫خۆری‌ ره‌س���م ‌ی حكومه‌ت ‌ی عێراق‌و له‌هه‌مان‬ ‫كاتیشدا هه‌ژمونی‌ حه‌شدی شه‌عبی له‌ده‌ست‬ ‫زۆینه‌ی‌ شیعه‌كان بكاته‌و‌ه له‌و ناوچانه‌‪.‬‬ ‫نیعم ‌ه عه‌بادی به‌رێوه‌به‌ری‌ ناوه‌ند ‌ی عێراق ‌ی‬ ‫بۆ توێژینه‌وه‌ پێیوای ‌ه به‌ر له‌باسكردن ‌ی پرس ‌ی‬ ‫به‌ش���داری‌ كورد له‌حه‌شد ‌ی شه‌عبیدا ده‌بێت‬ ‫دوو كێش��� ‌ه یه‌كالیی بكرێته‌وه‌ ك ‌ه یه‌كه‌میان‬ ‫رێكاره‌كان بۆ حه‌شدی‌ ش���ه‌عبی ده‌ربچێت‌و‬ ‫پێكهاته‌ك���ه‌ ‌ی جیابكرێته‌وه‌ له‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌ر‬

‫بنه‌مای‌ رێ���ژه‌ی‌ پێكهات���ه‌كان دابنرێت یان‬ ‫له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌ پارێ���زگاكان تابزانرێت كام‬ ‫ناوچان���ه‌ ده‌گرێته‌وه‌‌و دووه‌میش ده‌بێت ئه‌و‌ه‬ ‫یه‌كالبێت���ه‌و‌ه ك ‌ه حه‌ش���دی ش���ه‌عبی خۆ ‌ی‬ ‫له‌ناوچ ‌ه جێناكۆكه‌كان ده‌بێت یان ده‌توانێت‬ ‫بچێته‌ ناوی‌‪.‬‬ ‫نیعه‌م��� ‌ه عه‌ب���اد ‌ی به‌"نیق���اش"ی‌ وت‬ ‫"به‌شداربوونی كورد له‌نێو حه‌شدی شه‌عبیدا‬ ‫كه‌متر هه‌ستیاری ‌ی له‌سه‌ر ئه‌و گروپه‌ ده‌هێڵێت‬ ‫وه‌ك له‌وه‌ ‌ی هێزی ته‌نها یه‌ك پێكهات ‌ه بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئاسانیش نیی ‌ه سه‌ركردایه‌تی‌ كورد قایل‬ ‫بێ���ت چه‌كداره‌ كورده‌كان ‌ی حه‌ش���د ره‌وانه‌ ‌ی‬ ‫كه‌ربه‌الو ئه‌نبار بكرێن"‪.‬‬ ‫به‌ریه‌ك كه‌وتنی‌ كورد له‌ناوچ ‌ه جێناكۆكه‌كان‬ ‫زیاتر له‌گه‌ڵ عه‌ره‌بی سونه‌دایه‌ له‌كاتێكدا ئه‌و‬ ‫پێكهاته‌ی ‌ه تائێس���تا له‌دژی‌ یاسا ‌ی حه‌شه‌دی‬ ‫ش���ه‌عبیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش ئه‌گه‌ری‌ كێشه‌یه‌ك ‌ی تر ‌ی‬ ‫لێده‌كرێت‪.‬‬ ‫نیعمه‌ ده‌ڵێت "كورد ل ‌ه ناوچ ‌ه جێناكۆكه‌كان‬ ‫هاوبه‌ش��� ‌ه له‌گ���ه‌ڵ عه‌ره‌ب���ی س���ونه‌و به‌بێ‬ ‫یه‌كالبوونه‌وه‌ ‌ی هه‌ڵوێس���ت ‌ی ئه‌وان له‌س���ه‌ر‬ ‫یاس���ا ‌ی حه‌ش���دی ش���ه‌عبی ئه‌گ���ه‌ر كورد‬ ‫به‌ش���داربێت تیایدا‪ ،‬كێشه‌ ‌ی له‌گه‌ڵ عه‌ره‌بی‬ ‫سونه‌ بۆ دروست ده‌بێت"‪.‬‬

‫وه‌به‌رهێنان له‌كتێبدا‬

‫روخساری هه‌ڵدڕاوو جه‌سته‌ی‌ شێوێندراو‬

‫ناوه‌ندێكی‌ رۆشنبیری‌ به‌ته‌نیا‬

‫كچه‌ كه‌ركوكییه‌كه‌ به‌ماكیاژ دیمه‌نه‌‬

‫سلێامنی‌ خستووه‌ته‌ جوڵه‌‬

‫ترسناكه‌كان منایش ده‌كات‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )555‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/12/6‬‬

‫ئه‌م الپه‌ره‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری کۆمپانیای پیت ئۆیڵ‌‬

‫" كورد له‌بودجه‌ی ‪ 2017‬دا به‌شپرزه‌یی مامه‌ڵه‌ی كرد"‬

‫ئاوی هه‌ولێر به‌جۆگه‌ی به‌غدادا ناڕوات‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫له‌كاتێكدا په‌رله‌مانتارانی كورد له‌به‌غدا زۆر‬ ‫بەگه‌رمی كاریان بۆ ئه‌وه‌كرد حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم‌و ناوه‌ند پابه‌ند به‌ڕێکكه‌وتن‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم هیچكات دڵنیانه‌بون‬ ‫له‌وه‌ی رێککه‌وتنی نێوان هه‌ولێرو به‌غدا‬ ‫جێبه‌جێبكرێت‪ ،‬بۆیه‌ كورد نه‌یتوانی‬ ‫به‌یه‌كگرتویی روبه‌ڕوی بودجه‌ی ‪2017‬‬ ‫بێته‌وه‌و خواستی پارته‌كان په‌رله‌مانتارانی‬ ‫دابه‌شكرد‪.‬‬

‫گەڕانەوەی باری‬ ‫ئابوری هەڕێم بۆ‬ ‫ساڵی ‪ 2013‬خەونە!‬

‫ئه‌مین به‌كر په‌رله‌مانتاری بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫له‌په‌رله‌مانی عێراق خۆی‌و فراكس����یۆنه‌كه‌ی‬ ‫هاوشانی فراكسیۆنه‌ كوردییه‌كانی تر له‌ماوه‌ی‬ ‫ڕابردودا زۆر به‌گه‌رمی كاریان بۆ ئه‌وه‌كردوه‬ ‫كه‌ مادده‌یه‌ك بخه‌نه‌ ناو‌بودجه‌ی ‪ 2017‬وه‌‬ ‫به‌غ����داو هه‌رێم ناچاربكات به‌ڕێكکه‌وتن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی "هیوام نی����ه‌ رێکكه‌وتنی نه‌وتی نێوان‬ ‫هه‌ولێرو به‌غدا جێبه‌جێ بكرێت"‪.‬‬ ‫هه‌ولێرو به‌غدا له‌سه‌ر قوفڵی نه‌وتی هه‌رێم‬ ‫تائێستا نه‌گەیشتون به‌خاڵێكی یه‌كالیكه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫ئاماژه‌كانی����ش ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ده‌چ����ن كوردو‬ ‫عێراق نه‌گه‌ن به‌و خاڵ����ه‌ چونكه‌ به‌گوێره‌ی هه‌رێم����ی كوردس����تان ده‌رب����ازی ده‌بێ����ت‬ ‫زانیارییه‌كان كورد له‌گرێبه‌س����ته‌كانی له‌گه‌ڵ له‌قه‌یران����ه‌كان‪ ،‬چونكه‌ نه ‌ك����ورد پالنێكی‬ ‫كۆمپانیاكان رێگایه‌كی هه‌ڵبژارد جارێكی تر تۆكم����ه‌ی هه‌یه‌و ن����ه ‌به‌غ����دا مامه‌ڵه‌یه‌كی‬ ‫مرۆییان����ه‌ له‌گ����ه‌ڵ موچ����ه‌ی فه‌رمانبه‌ران‬ ‫نه‌ڕواته‌وه‌ به‌غدا‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ك����ه‌ی گ����ۆڕان ب����ۆ ئاوێن����ه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫مه‌حمود عوس����مان به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری ئاماری‬ ‫جه‌ختی له‌سه‌ر ئه‌وه‌شكرده‌وه‌ له‌پڕۆژه‌یاسای‬ ‫بودج����ه‌ی ‪2017‬دا ك����ورد به‌كگرتویی كاری س����لێمانی به‌خه‌ون����ی ده‌بینێ����ت له‌هه‌م����و‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬وتیش����ی "ك����ورد له‌به‌غدا ناتوانن حاڵه‌ته‌كان ب����اری ئابوری هه‌رێم بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر پڕۆژه‌یه‌كی هاوب����ه‌ش رێكبكه‌ون‌و س����اڵی ‪ 2013‬له‌م دۆخه‌دا‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و بڕوای‬ ‫وایه‌ ئه‌م كێشانه‌ی ئێستا له‌جیهان‌و عێراق‌و‬ ‫ناكۆكییانه‌"‪.‬‬ ‫تائێس����تا هیچ ئاماژه‌ی����ه‌ك نیه‌ بۆ ئه‌وه‌ی هه‌رێمی كوردس����تان روده‌ده‌ن سیاس����ین‌و‬

‫کۆبونەوەی سەرۆک فراکسیۆنە کوردییەکان لەبەغدا‬ ‫ده‌كرێت له‌س����اتێك له‌ساته‌كاندا چاكبونه‌وه‌‬ ‫به‌خۆیان����ه‌وه‌ ببینن‪ ،‬وتی "كه‌س نازانێت بۆ‬ ‫كوێ ده‌ڕۆین"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری ئاماری س����لێمانی جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ ئه‌وه‌ی خه‌ڵك ده‌یه‌وێت‬ ‫بگه‌ڕێت����ه‌وه‌ ‪ 2013‬خه‌ونێك����ی گه‌وره‌ی����ه‪،‬‬ ‫وتیشی "نه‌ قس����ه‌ی هه‌رێمه‌و نه‌به‌غدا‪ ،‬من‬ ‫له‌وبڕوایه‌دانیم به‌غدا پاره‌ی یه‌ك ملیۆن‌و ‪400‬‬ ‫هه‌زار فه‌رمانبه‌ر بنێرێت‪ ،‬هاوكات ئه‌گه‌ر به‌و‬ ‫شێوه‌یەی عێراقیش ده‌ڵێت به‌زیانی ئێمه‌یه‬ ‫بگه‌ڕێینه‌وه‌ به‌غدا‪ ‌،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر به‌گوێره‌ی‬

‫فرۆش����ی نه‌وت پاره‌ بدرێت به‌هه‌رێم‪ ،‬هه‌رێم‬ ‫خۆیش����ی ده‌توانێت ئ����ه‌و كاره‌ بكات‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ده‌بێت به‌غ����دا رێکكه‌وتنێكی مرۆیی له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌رێم بكات نه‌ك ژماره‌یی"‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی ئاماره‌كان����ی ده‌س����ته‌ی ئاماری‬ ‫هه‌رێم رێ����ژه‌ی بێكاری دوبه‌رامبه‌ر بوه‌ته‌وه‌‪‌،‬‬ ‫ئاس����تی داهات����ی خێزانی����ش ل����ه‌ ‪ 2‬ملیۆن‬ ‫دین����اره‌ی مانگانه‌وه‌ بوه‌ت����ه‌وه‌ ‪ 720‬هه‌زار‬ ‫دینار‪ ،‬ئاستی خه‌رجیش له‌ ‪ 2‬ملیۆن‌و ‪250‬‬ ‫هه‌زاره‌وه‌ به‌شێوه‌ی تێكڕا دابه‌زیوه‌ به‌ ‪840‬‬ ‫هه‌زار دین����ار‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش پێش قه‌یرانی‬

‫دارایی خێزانه‌كان له‌‪ 24‬بۆ ‪ %25‬داده‌نا بۆ‬ ‫خۆراك به‌اڵم ئێس����تا ‪ %50‬داهات بۆ خۆراك‬ ‫ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫فایه‌ق مسته‌فا ئه‌ندامی لیژنه‌ی پیشه‌سازی‌و‬ ‫وزه‌ باس له‌وه‌ده‌كات‌ پێشتر په‌رله‌مانتاران‬ ‫پالنی وه‌زاره‌تی س����امانه‌ سروش����تیه‌كانیان‬ ‫پێباش����بوه‌ بۆی����ه‌ س����ور نه‌ب����ون له‌س����ه‌ر‬ ‫فشاره‌كانیان‪ ،‬به‌اڵم پارتی ئه‌مه‌ی قۆسته‌وه‌‬ ‫بۆ سه‌پاندنی هه‌یمه‌نه‌ی خۆی‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫وتیشی "فرۆشتنی نه‌وت به‌شێوه‌ی سه‌ربه‌خۆ‬ ‫بۆ ئه‌و پالنه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ پارتی هه‌یه‌تی‌ بۆ‬

‫به‌ده‌ستهێنانی ئه‌و قازانجه‌ زۆره‌ی له‌داهاتی‬ ‫نه‌وت ده‌یكات"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ك����ه‌ی لیژنه‌ی پیشەس����ازی‌و وزه‌‬ ‫له‌باره‌ی ساڵی ‪2017‬وه‌ زانیاری ئه‌وه‌ی الیه‌‬ ‫كه‌ س����اڵێكی پڕ مه‌ترسی ده‌بێت بۆ كورد‪،‬‬ ‫وتی" به‌گوێره‌ی ئه‌و زانیاریانه‌ی ئێمه‌ المانه‌‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر رێكکه‌وتنی نه‌وتی هه‌رێ����م‌و به‌غدا‬ ‫وه‌كو خۆی جێبه‌جێنه‌كرێت ساڵێكی خراپتر‬ ‫ده‌بێت وه‌كو له‌سااڵنی پێشو بۆ كورد"‪.‬‬ ‫به‌بڕوای ش���اره‌زایان كورد له‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‬ ‫ب���ۆ به‌غ���دا گه‌له‌ك���ه‌ی قازان���ج ده‌كات‌و‬ ‫به‌نه‌گه‌ڕاوه‌یشی ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬حكومه‌ت كه‌‬ ‫ئێس���تا پارتی رێبه‌رایه‌تی ده‌كات‌ بژارده‌ی‬ ‫دوه‌می هه‌ڵبژاردوه‌‪.‬‬ ‫نیاز محەمه‌د س���ه‌رۆكی به‌شی دارایی‌و‬ ‫بان���ك له‌زانك���ۆی گه‌ش���ه‌پێدانی قه‌ره‌داغ‬ ‫جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ حكومه‌ت‬ ‫كه‌ ئێس���تا پارت���ی نوێنه‌رایه‌ت���ی ده‌كات‬ ‫راس���ته‌وخۆ له‌ژێر هه‌یمه‌ن���ه‌ی توركیادایه‌‬ ‫له‌قازانج���ی پارتی‌و ئه‌و واڵت���ه‌ش نیه‌ كه‌‬ ‫حكومه‌ت بڕواته‌وه‌ به‌غدا‪ ،‬وتی "حكومه‌ت‬ ‫له‌ترس���ی ئاش���كرانه‌بونی مه‌له‌ف���ی نه‌وت‬ ‫ناگه‌ڕێت���ه‌وه‌ به‌غدا‪ ،‬چونك���ه‌ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ‬ ‫به‌غدا به‌رژەوه‌ندی خه‌ڵكی تێدایه‌‪ ،‬له‌دژی‬ ‫به‌رژەوه‌ندییه‌كان���ی پارت���ی‌و ده‌س���ه‌اڵته‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی گشتی"‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی زانیاریه‌كان ئه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵت‬ ‫ده‌ستی ده‌كه‌وێت له‌فرۆشی نه‌وت به‌شێوه‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ قازانجه‌كه‌ی زۆر له‌وه‌ گه‌وره‌تره‌‬ ‫بۆ پارته‌كانی ده‌س���ه‌اڵت وه‌كو له‌وه‌ی كه‌‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی به‌غ���داوه‌ ده‌س���تی ده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌س���ته‌مه‌ جارێكی تر ده‌سه‌اڵتدارنی‬ ‫هه‌رێ���م بگه‌ڕێن���ه‌وه‌ بۆ به‌غ���دا‪ ،‬هه‌روه‌كو‬ ‫ئابوریناسه‌كه‌ش جه‌ختی لێكرده‌وه‌‪.‬‬

‫"رۆژانه‌ نزیكه‌ی ‪ 5‬دكتۆرو كارمه‌ندی ته‌ندروستی له‌سلێمانی موڵه‌تی بێموچ ‌ه وه‌رده‌گرن"‬

‫سه‌رمایه‌ی مرۆیی له‌هه‌رێم بارده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬وریا‬ ‫به‌هۆی خراپی دۆخی سیاسی‌و ئابوریه‌وه‌‬ ‫هه‌رێمی كوردستان روبه‌ڕوی كۆچی‬ ‫سه‌رمایه‌ی مرۆیی بوه‌ته‌وه به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌الی چینی هێزی كارو له‌سه‌رو‬ ‫ئه‌وانه‌شه‌وه‌ (دكتۆرو مامۆستا)‪ ،‬به‌پێی‬ ‫وته‌ی به‌ڕێوه‌به‌ری ته‌ندروستی سلێمانی‬ ‫"رۆژانه‌ نزیكه‌ی ‪ 5‬كه‌س له‌دكتۆرو‬ ‫كارمه‌ندانی ته‌ندروستی‪ ،‬كه‌رته‌كه‬ ‫جێده‌هێڵن"‪.‬‬ ‫د‪.‬می���ران محمه‌د به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی‬ ‫ته‌ندروستی س���لێمانی ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‬ ‫رونكرده‌وه‌ كۆچی به‌لێش���اوی كارمه‌ندو‬ ‫دكتۆره‌كانیان كێش���ه‌ی بۆ دروستكردون‬ ‫له‌ئێستاش���دا رۆژانه‌ چه‌ندین نوس���راوی‬ ‫بۆدێت له‌الیه‌ن كارمه‌ندان‌و دكتۆره‌كانه‌وه‌‬ ‫داوای موڵه‌ت���ی بێموچه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫به‌ناچ���اری واژو له‌س���ه‌ر موڵه‌ته‌كانیان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ده‌ڵێت "ده‌زانین موڵه‌ته‌كان بۆ‬ ‫كۆچكردنه‌‪ ،‬به‌اڵم ناتوانین به‌ری پێبگرین‌و‬ ‫ناچار موڵه‌تی بێموچه‌یان بۆ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫به‌گوێ���ره‌ی ئام���اری فیدراس���یۆنی‬ ‫سه‌رتاسه‌ری په‌نابه‌رانی عێراق‪ ،‬زیاتر ‪40‬‬ ‫هه‌زار هاواڵتی هه‌رێمی كوردستان كۆچی‬ ‫بۆ ده‌ره‌وه‌ی واڵتكردوه‌‪ ،‬له‌ساڵی ‪2015‬دا‬ ‫زۆربه‌ی ئه‌وان���ه‌ی كۆچیان كردوه‌ چینی‬ ‫گه‌نج‌و هێزی كاری هه‌رێمی كوردستانبون‬ ‫له‌ناویاندا مامۆستاو دكتۆر‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وانه‌ی‬ ‫ل���ه‌ ‪ 2016‬دا كۆچیانك���ردوه‌ زۆربه‌ی���ان‬ ‫خێزانبون‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری گش���تی ته‌ندروس���تی‬ ‫س���لێمانی ئ���ه‌وه‌ ناش���ارێته‌وه‌ كۆچ���ی‬ ‫دكتۆره‌كان بۆشایی بۆ كه‌رتی ته‌ندروستی‬ ‫دروس���تكردوه‌ به‌تایبه‌ت له‌ئێش���کگریدا‪،‬‬ ‫وتیشی "هۆكاری رۆیش���تنی دكتۆره‌كان‬ ‫به‌هۆی قه‌یرانی داراییه‌وه‌یه‌‌‪ ،‬پاشان له‌وێ‬

‫ئه‌وانه‌ی چون بۆ‬ ‫ئه‌وروپا زۆربه‌یان‬ ‫مامۆستای پسپۆڕی‬ ‫تایبه‌ت بون‬ ‫له‌وێنه‌ی وانه‌كانی‬ ‫(بیركاری‌و فیزیاو‬ ‫كیمیا) كه‌ بۆ كه‌رتی‬ ‫په‌روه‌رده‌ گرنگبون‬ ‫کۆچی چەند گەنجێکی کورد بەرەو هەندەران‬ ‫دكتۆره‌كان بڕوانامه‌كانیان وه‌رده‌گێڕدرێته‌‬ ‫س���ه‌ر زمانی ئه‌و واڵت���ه‌و ئیمتیازی باش‬ ‫وه‌رده‌گرن ئه‌وه‌ش یه‌كێكه‌ له‌هۆكاره‌كانی‬ ‫رۆیشتن"‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ كۆچ���ی دكت���ۆره‌كان‪،‬‬ ‫مامۆس���تایانیش به‌لێش���او گورزێك���ی‬ ‫گورچكبڕیان له‌كه‌رتی په‌روره‌ده‌ی هه‌رێم‌‬ ‫داوه‌‪ ،‬كه‌ به‌پێ���ی زانیارییه‌كانی یه‌كێتی‬ ‫مامۆستایان كوردس���تان له‌ماوه‌ی ساڵی‬ ‫‪ 2015‬و ‪ 2016‬دا‌ ‪ 13‬ه���ه‌زار مامۆس���تا‬ ‫موڵه‌تی بێموچ���ه‌ی وه‌رگرتوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌ره‌و‌ ده‌ره‌وه‌ی واڵت كۆچ بكه‌ن‌‪.‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌د كه‌ركوك���ی ئه‌ندام���ی‬ ‫س���كرتارییه‌تی یه‌كێت���ی مامۆس���تایانی‬ ‫كوردس���تان ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ ئاشكراكرد‬ ‫ئێستا زۆربه‌ی قوتابخانه‌كان به‌مامۆستای‬

‫وانه‌بێ���ژ ده‌ڕوات به‌ڕێ���وه‌و كێش���ه‌ی بۆ‬ ‫دروستبوه‌‪ ،‬وتی "زۆرینه‌ی قوتابخانه‌كان‬ ‫به‌هۆی كۆچی مامۆس���تاوه‌ بۆ ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫واڵت به‌مامۆستای وانه‌بێژ كاریان به‌ڕێوه‬ ‫‌ده‌ڕوات"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی س���كرتاریه‌تی یه‌كێت���ی‬ ‫مامۆس���تایان ئه‌وه‌شی بۆ ئاوێنه‌ باسكرد‬ ‫ئ���ه‌و مامۆس���تایانه‌ به‌ش���ێكی زۆری���ان‬ ‫موڵه‌تی���ان تازه‌ نه‌كردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬وتیش���ی‬ ‫"ئه‌وان���ه‌ی چ���ون بۆ ئه‌وروپ���ا زۆربه‌یان‬ ‫مامۆستای پسپۆڕی تایبه‌ت بون له‌وێنه‌ی‬ ‫وانه‌كانی (بیركاری‌و فیزیاو كیمیا) كه‌ بۆ‬ ‫كه‌رتی په‌روه‌رده‌ گرنگبون بۆیه‌ پێویسته‌‬ ‫حكومه‌ت حسابیان بۆ بكات"‪.‬‬ ‫به‌پێی وته‌ی فیدراس���یۆنی په‌نا‌به‌رانی‬ ‫عێراق‪ ،‬كۆچ ئێس���تاش به‌رده‌وامی هه‌یه‌‬

‫جگه‌ له‌دكت���ۆرو مامۆس���تاكانیش هه‌مو‬ ‫چینه‌كانی تر كه‌ له‌نۆبه‌رەی هێزی كاردان‬ ‫كۆچده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئ���اری ج���ه‌الل سه‌رپه‌رش���تیاری‬ ‫فیدراس���یۆنی په‌ناب���ه‌ران ئ���ه‌وه‌ی ب���ۆ‬ ‫ئاوێنه‌ وت "ئه‌وان���ه‌ی كۆچانكردوه‌ ‪%35‬‬ ‫خێزاندارن‪ ،‬خێزانداره‌كان له‌ساڵی ‪2016‬‬ ‫زیاتربون‪ ،‬به‌اڵم پێش���تر زۆینه‌ی ئه‌وانه‌ی‬ ‫كۆچیان ده‌كرد گه‌نج بون‌و وه‌كو ده‌زانین‬ ‫كۆچێك���ی به‌لێش���او روی له‌هه‌رێم���ی‬ ‫كوردستان كردبو"‪.‬‬ ‫چونی گه‌نجان به‌تایبه‌ت ئه‌وانه‌ی خاوه‌ن‬ ‫پیش���ه‌یه‌كی تایبه‌تن‪ ،‬به‌ڕای شاره‌زایانی‬ ‫ئابوری كۆچی س���ه‌رمایه‌ی مرۆیی واڵته‌و‬ ‫زیانێكی زۆر به‌ئێس���تاو ئاینده‌ی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬

‫دكتۆر محه‌مه‌د ره‌ئوف پسپۆڕی بواری‬ ‫ئابوری پێیوای���ه‌ تاكێ���ك له‌منداڵیه‌وه‌‬ ‫تاگه‌وره‌بونی خۆراك‌و پێداویس���تیه‌كانی‬ ‫له‌س���ه‌ر واڵته‌ تاپه‌روه‌رده‌ ده‌بێت ده‌بێته‌‬ ‫تاكێكی س���ودمه‌ند بۆ كۆمه‌ڵگا ئه‌مه‌ش‬ ‫تێچونێكی زۆری تێچوه‌ له‌س���ه‌ر واڵت كه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌پاره‌ هه‌ژم���ار بكرێت پاره‌یه‌كی‬ ‫زۆر ده‌كات‪ ،‬وت���ی "ئه‌گ���ه‌ر ئه‌م كه‌س���ه‌‬ ‫واڵت به‌جێبهێڵێ���ت ئه‌وا ئه‌م كه‌س���ه‌ كه‌‬ ‫س���ه‌رمایه‌ی مرۆیی���ه‌ به‌خۆڕایی ده‌درێت‬ ‫به‌واڵتێكی تر ئه‌وه‌ش زیانێكی زۆر به‌واڵت‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و پس���پۆڕه‌ ئابوریه‌ ك���ه‌ خاوه‌نی‬ ‫بڕوانامه‌ی پڕۆفیس���ۆره له‌زانستی ئابوری‬ ‫ئه‌وه‌شی بۆ ئاوێنه‌ ش���یكرده‌وه‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان روبه‌ڕوی كۆچی سه‌رمایه‌ی‬

‫مرۆی���ی بوه‌ته‌وه‌ وتیش���ی "ئ���ه‌م كۆچه‌‬ ‫ل���ه‌ڕوی ئابورییه‌وه‌ زیان���ه‌‪ ،‬چونكه‌ كااڵو‬ ‫خزمه‌تگوزاری له‌سامانی مرۆیی‌و سروشتی‌و‬ ‫ماددی���ه‌وه‌ دروس���تده‌بێت‪ ،‬هه‌ربۆنمونه‌‬ ‫هه‌ر واڵتێ���ك له‌وێن���ه‌ی ئه‌مریكاو چین‌و‬ ‫هیندستان به‌ش���ێك له‌هێزیان له‌سامانی‬ ‫مرۆیی‌و زۆری خه‌ڵكه‌كه‌یه‌وه‌ هاتوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی كێش���ه‌ی گه‌وره‌ی دروستكردوه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ئێستا له‌ناوخۆش���دا ئه‌م قه‌یرانه‌‬ ‫زیاتر قوڵبوه‌ت���ه‌وه‌ به‌جۆرێك له‌كاتێكدا‬ ‫ئێستا كۆچ بۆ ده‌ره‌وه‌ی واڵت كه‌مبوه‌ته‌وه‌‌‬ ‫كۆچ���ی ناوخۆی���ی زیادب���وه‌ به‌جۆرێك‬ ‫چه‌ندین خاوه‌ن بڕوانامه‌ی بااڵ له‌زانكۆكان‬ ‫رویان له‌زانكۆكانی عێراق كردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌كاتێكدایه‌ پێشتر ئه‌م كۆچه‌ پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫بو به‌پێی ئاماره‌كان‪.‬‬

‫کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت‪ ،‬بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە‬

‫کوالێتی‬ ‫تەندروستی‬ ‫باشتر‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )555‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/12/6‬‬

‫خانمان پێشه‌نگی‌ ناڕه‌زایه‌تیه‌كانن‬

‫‪9‬‬

‫"رێژه‌ی‌ مامۆستا كچ‌و ژنه‌ خۆپیشانده‌ره‌كان زیاتره‌ له‌پیاوان"‬ ‫ئا‪ :‬سرو‌ه‬ ‫پێچه‌وانه‌ی‌ خۆپیشاندانه‌كانی‌ رابردو‪،‬‬ ‫له‌ڕیز ‌ی پێشه‌وه‌ ته‌نها پیاوه‌كان نین‬ ‫كه‌ دروشمه‌كان ده‌ڵێنه‌وه‌‪ ،‬ژن‌و كچ ‌ه‬ ‫مامۆستاكانیش نه‌ك ته‌نها ده‌نگ ‌ی‬ ‫ناڕه‌زایی‌ به‌رزده‌كه‌نه‌وه‌ به‌ڵكو له‌ده‌سته‌ ‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ خۆپیشاندانه‌كان‪.‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای رێگریه‌كان به‌رده‌وامن‬ ‫بێخاڵ عه‌لی‌‪ ،‬یه‌كێك ‌ه له‌و مامۆس���تایانه‌و‬ ‫رۆژان���ه‌ هه‌ر زو به‌ڕێده‌كه‌وێ���ت بۆ مه‌یدان ‌ی‬ ‫مامۆستایان‪،‬جارێك ریزی‌ مامۆستاكان رێك‬ ‫ده‌خات‌و جارێكیش پ���ڕ به‌ده‌نگی‌ ناڕه‌زای ‌ی‬ ‫ده‌رئه‌بڕێ���ت‪ ،‬ئه‌و وه‌ك خ���ۆ ‌ی ده‌ڵێت "بۆ‬ ‫چونه‌ ده‌ره‌و‌ه وه‌ك هه‌ر ئافره‌تێكی‌ تری‌ ئه‌م‬ ‫كۆمه‌ڵگای ‌ه هه‌میش���ه‌ سانسۆرم له‌سه‌ربوه‌‪،‬‬ ‫زۆركات رێگ���ره‌كان زیات���رن‪ ،‬ناڕه‌حه‌ت��� ‌ی‬ ‫زۆرم بینی���وه‌ تاقۆناغه‌كان���ی‌ خوێندن���م‬ ‫ته‌واوكردو گه‌یشتم به‌ئامانج ‌ی خۆم‪،‬چونك ‌ه‬ ‫كاتێ���ك خوێندنم ته‌واوكرد م���اڵ‌و منداڵ‌و‬ ‫به‌رپرسیارێتیم له‌سه‌ربوه‌"‪.‬‬ ‫بێخاڵ له‌ماوه‌ی‌ دوس���اڵی‌ رابردو له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌رده‌وامی‌ خۆپیش���اندانه‌كان هیچ رۆژێك‬ ‫نه‌بوه‌ به‌ش���دار ‌ی نه‌كردبێ���ت "ئه‌وه‌مانا ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ نی��� ‌ه كه‌ بێئیش بم‌و به‌رپرس���یارێت ‌ی‬ ‫ماڵو منداڵ‌و خێزانه‌كه‌م نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه‬ ‫شۆڕشێكی‌ سپیمان ده‌ست پێكرد پێویست ‌ی‬ ‫به‌ماندوبون‌و قوربانی‌ دانه‌ راس���ته‌ جاروبار‬ ‫توش ‌ی ب ‌ێ تاقه‌تی‌‌و دڵته‌نگ ‌ی ئه‌بین له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌سوكار‪ ،‬به‌اڵم س���ه‌ره‌نجام ئه‌وانیش رێز‬ ‫له‌توان���او هه‌وڵه‌كانت ده‌گ���رن‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ ‌ی‬ ‫بكرێ���ت هه‌وڵم���ان داوه‌ كاری‌ م���اڵ‌ ته‌واو‬ ‫بكه‌ین‌و پاش���ان كاره‌كانی‌ خۆپیش���اندان‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌نم���ان راپه‌راندوه‌‪ ،‬چ���ۆن گرنگ ‌ی‬ ‫به‌خێزانه‌كه‌م ئه‌ده‌م به‌وجۆره‌ش ئه‌نجومه‌ن‬ ‫به‌خێزانێك ‌ی گه‌وره‌ی‌ خۆم ئه‌زانم هه‌موكات‬ ‫هه‌ڵوێست‌و وته‌كان جێگای‌ بایه‌خن بۆم"‪.‬‬ ‫س���نور كه‌ری���م ه���ه‌ر له‌س���ه‌ره‌تا ‌ی‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كانه‌و‌ه وته‌بێ���ژ ‌ی مه‌یدان��� ‌ی‬ ‫مامۆستایان بوه‌و جگه‌له‌وه‌ی‌ له‌ماوه‌ ‌ی ئه‌و‬ ‫‪2‬س���اڵه‌دا وه‌ك یه‌كێك له‌سه‌رپه‌رشتیاران ‌ی‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كان به‌ش���داربوه‌ به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یان���د "هه‌رچه‌ن���ده‌ ماوه‌ی���ه‌ك دابڕام‬ ‫به‌هۆی‌ هه‌ند ‌ێ نه‌گونجان‌و رای‌ جیاواز به‌اڵم‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ خۆپیش���اندانه‌كانی‌ ئه‌مساڵه‌و‌ه‬ ‫جارێك��� ‌ی تر به‌ده‌نگدان بوم���ه‌و‌ه به‌ئه‌ندام‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نه‌ك���ه‌و رۆڵ���ی‌ پراكتیكیش���مان‬ ‫بینیوه‌و ته‌نها رۆتی���ن نه‌بوه‌‪ ،‬به‌و مانایه‌ی‬ ‫له‌زۆرێ���ك له‌بڕی���اره‌ چاره‌نوسس���ازه‌كاندا‬ ‫رۆڵمان هه‌بوه‌و هه‌تا له‌كۆبونه‌كاندا زۆرجار‬ ‫له‌دو رای‌ جی���اوازدا ئه‌وه‌ی‌ م���ن به‌ هه‌ند‬ ‫وه‌رگیراوه‌"‪.‬‬ ‫سنور خۆشحاڵه‌ به‌وه‌ ‌ی ك ‌ه چونه‌ به‌رده‌م‬ ‫دادوه‌ری‌ گشتی‌و سكااڵ تۆماركردن له‌سه‌ر‬ ‫حكوم���ه‌ت پێش���نیاری‌ ئه‌و ب���وه‌و دواتر‬ ‫بوه‌ت���ه‌ بڕیار "هه‌رچه‌نده‌ پێش���تر له‌الیه‌ن‬ ‫مامۆستایانه‌وه‌ باسكراوه‌ به‌اڵم دواجار ئێم ‌ه‬ ‫وتمان ناكرێت ته‌نها داواكاریه‌كانمان له‌باس ‌ی‬ ‫موچ���ه‌دا ك���ورت بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬هه‌ت���ا دادگاو‬ ‫دادوه‌ره‌كان نه‌یانتوانی���وه‌ س���ه‌ربه‌خۆی ‌ی‬ ‫بپارێزن بۆی ‌ه پێویست ‌ه بێنه‌ ده‌نگ‪ ،‬ئه‌وه‌بو‬

‫ژنان‌و كچان‬ ‫ی‬ ‫ته‌نها به‌شدار ‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌كان‬ ‫نین‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌ران ‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانن‬

‫خۆپیشاندانێکی مامۆستایان‬ ‫خۆپیشاندانێكی‌ گه‌وره‌ ئه‌نجامدرا"‪.‬‬ ‫سنور پاش ئه‌وه‌ ‌ی هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ كۆچ ‌ی‬ ‫دوای���ی‌ ده‌كات ب���ه‌اڵم ئ���ه‌و‌ه نابێته‌ رێگر‬ ‫ب���ۆ جارێك ‌ی ت���ر گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ب���ۆ مه‌یدان ‌ی‬ ‫مامۆس���تایان‌و ده‌ڵێ���ت "ئه‌گ���ه‌ر باوه‌ڕت‬ ‫به‌قه‌زیه‌كه‌ هه‌بێت گ���ه‌ر به‌رنامه‌ت هه‌بێت‬ ‫ئ���ه‌وا فریای‌ هه‌مو ش���تێك ده‌كه‌ویت‪ ،‬زۆر‬ ‫گرنگ���ه‌ هاوس���ه‌ره‌كه‌ت ب���اوه‌ڕ ‌ی به‌تواناو‬ ‫به‌یه‌كس���انی‌ ره‌گه‌زی‌ هه‌بێت كه‌ له‌ڕابردودا‬ ‫ئ���ه‌وه‌م هه‌بوه‌‪ ،‬ئه‌و پاڵپش���تێك ‌ی مه‌زن بو‬ ‫له‌پش���تمه‌و‌ه جی���ا له‌تواناو هێ���زی‌ خۆم‬ ‫بۆی ‌ه ئێس���تا ك ‌ه ئه‌و له‌ژیان���ا نه‌ماو‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫قورس���ترینه‌ چونك���ه‌ ل���ه‌ڕوی‌ كلت���وری‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ رێگریه‌كان زۆر زۆرتر ئه‌بن‌و‬ ‫له‌ڕوی‌ به‌رپرسیارێتی‌ ماڵ‌و منداڵ‌و هه‌روه‌ها‬ ‫له‌ڕوی‌ ده‌رونییه‌و‌ه توش���ی‌ داڕمان ئه‌بیت‬ ‫هه‌ت���ا له‌ڕو ‌ی جه‌سته‌ییش���ه‌وه‌‪ ،‬رێگریه‌كان‬ ‫زۆرن ب���ه‌اڵم له‌باوه‌ڕبون به‌پرس���ه‌كه‌ هه‌مو‬ ‫به‌ربه‌س���ته‌كانم تێكش���كاندوه‌و كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫باشمان هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫مامۆستا كچ‌و ژنه‌كان له‌سه‌رپه‌رشتیاران ‌ی‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانن‬ ‫ژن���ان‌و كچ���ان ته‌نه���ا به‌ش���دار ‌ی‬ ‫خۆپیشاندانه‌كان نین‪ ،‬به‌ڵكو له‌به‌ڕێوه‌به‌ران ‌ی‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن��� ‌ی‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كانن‪،‬‬ ‫مامۆس���تایانی‌ ناڕازی���دا ئه‌ندام���ن‪ ،‬بێخاڵ‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت "زۆر ڕێز له‌بیروڕاكانمان‬ ‫ده‌گرن ك ‌ه جێی‌ ده‌ستخۆشییه‌‪ ،‬هیچ شتێك‬ ‫له‌م واڵته‌دا به‌ئاس���انی‌ نایه‌ته‌ ده‌س���تمان‪،‬‬ ‫ماندوبون‌و راوه‌س���تانی‌ ده‌وێ���ت به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ربه‌س���ته‌كان هه‌رچه‌نده‌ رێگره‌كان زۆربن‬ ‫ئه‌بێت ئێمه‌ زیاتر س���وربین له‌س���ه‌ر كارو‬

‫خ���ه‌ون‌و ئامانجه‌كانمان چونكه‌ هه‌مو كه‌س‬ ‫ئازاده‌ تواناو وزه‌ ‌ی خۆی‌ به‌كاربهێنێ‌‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌هۆكاره‌كان���ی‌ یه‌كگرتویی‌ مامۆس���تایان‌و‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كان ته‌بایی‌ مامۆس���تایان ‌ی‬ ‫ن���او ئه‌نجومه‌ن���ه‌ له‌ه���ه‌ردو ره‌گه‌زه‌ك���ه‌و‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی بیروڕاكانی‌ یه‌كتریه‌‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫ئه‌نجومه‌ن وه‌ك خێزانێك ‌ی گه‌وره‌و دڵسۆز‌ه‬ ‫بۆ هه‌مومان"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و یه‌كێك بو له‌و مامۆس���تایانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫له‌هه‌فت���ه‌ی‌ رابردو ده‌س���تگیراكرا "ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫تائێس���تا پێمان وتراو‌ه هه‌ر ‪ 33‬ئه‌ندامه‌ك ‌ه‬ ‫ژیانیان له‌ژێر هه‌ڕه‌شه‌ی‌ ناڕاسته‌وخۆدایه‌و‬ ‫پێمان وتراوه‌ كه‌ ئاگاداربین"‪.‬‬ ‫س���نوریش له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێ���ت "له‌ناو‬ ‫ئه‌ندامانی‌ ئه‌نجومه‌ن ملمالنێیه‌كی‌ س���ه‌خت‬ ‫هه‌ب���و‌ه له‌چوارچێ���وه‌ ‌ی تێڕوانینیان وه‌ك‬ ‫تێڕوانینێك��� ‌ی عه‌قڵگه‌رای���ی‌ كالس���یك ‌ی‬ ‫ره‌گه‌زگه‌را‪ ،‬به‌اڵم دواجار توانیومان ‌ه خۆمان‬ ‫بسه‌لمێنین به‌قس���ه‌و وته‌كان كاریگه‌ریمان‬ ‫دروست كردوه‌‪ ،‬له‌كۆمه‌ڵگاشدا به‌دڵنیاییه‌و‌ه‬ ‫رێگ���ری‌ زۆر هه‌یه‌ ئه‌وه‌ی‌ گرنگ ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه ژن‬ ‫خ���ۆی‌ بتوانێت واقیع دروس���ت بكات خۆ‬ ‫ناكرێت كۆمه‌ڵگا فه‌رشی‌ سورت بۆ دابخات‌و‬ ‫بڵێت فه‌رمو‪ .‬بۆ ئه‌م كۆمه‌ڵگایه‌ی ئێم ‌ه ته‌نها‬ ‫بۆئه‌وه‌ ‌ی ژنبون ‌ی خۆت بسه‌لمێنێت قورس ‌ه‬ ‫جار گه‌ر بته‌وێت هاوشانی‌ پیاو ئیش بكه‌ ‌ی‬ ‫قورستره‌ هه‌رچه‌نده‌ روبه‌ڕو ‌ی توندوتیژیش‬ ‫بیت���ه‌وه‌ به‌اڵم ئه‌بێ���ت تێیپه‌ڕێنیت كه‌ من‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك���ی‌ زۆرباش توانیوم���ه‌ ئه‌و كار‌ه‬ ‫بكه‌م"‪.‬‬ ‫سنور به‌رده‌وام بو له‌سه‌ر وته‌كانی‌ "هه‌م‬ ‫رێگری‌ هه‌بوه‌ هه‌م هه‌ڕه‌ش���ه‌ش تائاستێك‬ ‫چ خێزان���ی‌‌و چ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌م‬

‫لێكراوه‌ چ له‌كار ‌ی سیاسی‌‌و كاری‌ رێكخراو‌ه‬ ‫هه‌تا له‌مه‌یدانه‌ك ‌ه چه‌ن���د جارێك روبه‌ڕو ‌ی‬ ‫هه‌ڕه‌ش��� ‌ه بومه‌ته‌وه‌و داواكراو‌ه بچم ‌ه چه‌ند‬ ‫شوێنێك به‌اڵم نه‌چوم ئه‌وه‌ش ئاساییه‌ ك ‌ه‬ ‫تۆ بته‌وێت ئیش بكه‌یت روبه‌ڕوی‌ گرفتیش‬ ‫ده‌بیته‌وه‌"‪.‬‬ ‫"خۆزگ ‌ه به‌و گوڕوتینه‌وه‌ داكۆكیان‬ ‫له‌مافه‌كانی‌ خۆشیان ده‌كرد"‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی‌ ژن���ان رۆڵێك���ی‌ كاراو‬ ‫چاالكی���ان هه‌ی��� ‌ه له‌خۆپیش���اندانه‌كان ‌ی‬ ‫مه‌یدانی‌ مامۆس���تایان به‌اڵم لێ���ره‌و له‌و ‌ێ‬ ‫ره‌خن���ه‌ ‌ی ئه‌وه‌ی���ان ئاڕاس���ته‌ ده‌كه‌ن ك ‌ه‬ ‫بۆچ ‌ی له‌پرسه‌كانی‌ ژنانیش به‌ده‌نگ نایه‌ن‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ بێخاڵ ده‌ڵێ���ت "منیش رام‬ ‫وای ‌ه كه‌ ئافره‌ت بۆ ئه‌و پرس���انه‌ ‌ی تایبه‌ت ‌ه‬ ‫به‌خ���ودی‌ خۆی زیاتر ئاماده‌بێت‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫رۆڵم���ان هیچی‌ كه‌متر نی��� ‌ه له‌پیاو له‌هه‌مو‬ ‫داموده‌زگاكان���دا هۆش���یاریه‌كی‌ تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫باش هه‌ی ‌ه بۆ چونه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئافره‌ت"‪.‬‬ ‫سنوریش خۆش���حاڵ ‌ه به‌ به‌شداری‌ زۆر ‌ی‬ ‫ژن���ان‌و ده‌ڵێ���ت "جێگه‌ی‌ ده‌ستخۆش���ی‌‌و‬ ‫دڵخۆش���ییه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه وه‌ك سه‌رده‌س���ت‬ ‫كه‌متر ده‌ركه‌وت���ون له‌‪33‬كه‌س ‪5‬یان ژنن‪،‬‬ ‫چونك ‌ه رێگریه‌كانی‌ ده‌س���ه‌اڵت وایكردوه‌و‬ ‫ژنان جورئه‌ت���ی‌ هاتنه‌ پیش���ه‌وه‌ نه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫خۆزگ ‌ه ژنان له‌ئاس���ت پرس ‌ه گرنگه‌كانیان‬ ‫ب���ه‌و ش���ێوه‌یه‌ هۆش���یار ئه‌ب���ون ته‌نه���ا‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ بار ‌ی داراییدا نه‌بوایه‌‪ ،‬راست ‌ه‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش مافه‌ ب���ه‌اڵم ماف��� ‌ی زۆر گرنگ ‌ی‬ ‫ژنان پێش���ێلكراوه‌ خۆزگه‌ ب���ه‌و گوڕوتین ‌ه‬ ‫داكۆكیش���یان له‌مافه‌كانیان بكردایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دیاره‌ هێش���تا ژنان هۆشیارنین له‌به‌رامبه‌ر‬

‫مافه‌كانیان‌و پێویس���ت ‌ه بگه‌نه‌ ئه‌و باوه‌ڕه‌ ‌ی‬ ‫ك ‌ه پێویسته‌ خۆیان چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كان ‌ی‬ ‫خۆیان بكه‌ن‪ .‬نه‌ك ده‌س���ه‌اڵت‌و سیس���تم‬ ‫بۆیان بكات"‪.‬‬ ‫چیم���ه‌ن محه‌مه‌د‪ ،‬نوس���ه‌رو چاالكه‌وان ‌ی‬ ‫مافه‌كان���ی‌ ژن���ان له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه ده‌ڵێ���ت‬ ‫"به‌نه‌بون ‌ی موچ ‌ه یان پاشه‌كه‌وتی‌ نایاسای ‌ی‬ ‫بۆ ئاس���تێك ‌ی نزم ته‌نانه‌ت الی‌ به‌ش���ێك ‌ی‬ ‫زۆر ‌ی ئه‌م توێژه‌ كار ‌ی له‌سه‌ر پێداویستی ‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌ ژیانیان كردوه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫نه‌ك ئاساییه‌ پێویسته‌ داوای‌ ماف ‌ی خۆیان‬ ‫بكه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ ‌ی به‌شدار ‌ی به‌رچاوی‌ ژنان‌و كچان‬ ‫له‌خۆپیش���اندانه‌كاندا‪ ،‬نوس���ه‌رو چاالك��� ‌ی‬ ‫مافه‌كان���ی‌ ژنان‪ ،‬چیمه‌ن محه‌مه‌د ره‌ش���ید‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د "رێژه‌ی‌ مامۆس���تاو‬ ‫فه‌رمانبه‌ران���ی‌ ژن���ان زیات���رن له‌پی���اوان‬ ‫به‌پێی‌ ئام���اره‌ باڵوك���راوه‌كان‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه‬ ‫به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ به‌ش���داری‌ ژن���ان‌و كچ���ان‬ ‫له‌هه‌ر پرس���ێكدا رۆڵی‌ كاریگه‌ری‌ ئه‌بێت چ‬ ‫وه‌ك ژم���اره‌و چ وه‌ك ره‌گ���ه‌زی مێین ‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌شدار ‌ی هه‌موانه‌و هه‌مو به‌رامبه‌ر به‌سته‌م‬ ‫ئه‌وه‌ستنه‌وه‌ به‌ژن‌و پیاوه‌"‪.‬‬ ‫چیمه‌ن محه‌مه‌د باس ‌ی له‌كه‌م ‌ی ژنان كرد‬ ‫له‌ بواری‌ سیاس���یدا‪ ،‬ده‌ڵێت "له‌به‌ر ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫تائێس���تا مه‌سه‌له‌ی‌ ئازادی‌ راده‌ربڕین وه‌ك‬ ‫دروش���م به‌كاردێت‌و ئازادیه‌كی‌ روكه‌ش��� ‌ه‬ ‫له‌توانا ‌ی هه‌مو كه‌س���دا نی ‌ه ئه‌و كێبه‌ڕكێی ‌ه‬ ‫بكات‌و له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ حزب ده‌س���تی‌ به‌سه‌ر‬ ‫س���ه‌رجه‌م جومگه‌كان���دا گرتوه‌‪ ،‬پۆس���ت ‌ی‬ ‫ئیداری‌‌و سزاو پاداش���ت حزبین له‌به‌رئه‌و‌ه‬ ‫به‌ش���دار ‌ی له‌پرسی‌ سیاس���یدا بۆ توێژ ‌ی‬ ‫مامۆستاو فه‌رمانبه‌ر به‌گشتی‌ به‌موجازه‌ف ‌ه‬

‫دائه‌نرێت به‌ژن‌و‬ ‫پی���اوه‌وه‌ به‌اڵم به‌ش���دارییان له‌پرس��� ‌ی‬ ‫ژناندا‪ ،‬غیابی‌ ژنان به‌گشت ‌ی هه‌یه‌‪ ،‬بۆ هاتن ‌ه‬ ‫سه‌رجاده‌ تائێستا له‌ناو ده‌سته‌بژێرێك یان‬ ‫هه‌ندێ���ك چاالكواندای���ه‌‪ ،‬زۆرجار خۆم ئه‌و‬ ‫پرسیاره‌م ال دروست ئه‌بێت ك ‌ه ن ‌ه مه‌سه‌له‌ ‌ی‬ ‫كوش���تنی‌ ژنان‌و ن ‌ه مه‌سه‌له‌ی‌ یاساكان‌و ن ‌ه‬ ‫مه‌سه‌له‌ ‌ی په‌راوێزخس���تن ‌ی ژنان‌و نه‌‪....‬‬ ‫نه‌ ‪ ...‬تائێس���تا كۆده‌نگیه‌كی‌ وای‌ دروست‬ ‫نه‌كردوه‌و ژن���ان الی‌ ئێم ‌ه به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫به‌رچ���اوو به‌و ش���ێوه‌یه‌ی‌ فش���اری‌ به‌هێز‬ ‫دروست بكات نیه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و نوس���ه‌ره‌ ه���ۆكاری‌ ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫ده‌گه‌ڕێنێت���ه‌وه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ كه‌ "مامۆس���تاو‬ ‫فه‌رمانبه‌ر له‌كۆته‌كانی‌ خێ���زان‌و بنه‌ماڵه‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌و‌ه ده‌رباز نه‌ب���ون جگه‌له‌وه‌ش‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ رێكخراوه‌كان���ی‌ ژنان پاش���كۆ ‌ی‬ ‫حزب���ن‪ ،‬تائێس���تا جیاوازی���ه‌كان له‌س���ه‌ر‬ ‫بنه‌م���ا ‌ی ره‌گ���ه‌زی‌ ئاماده‌ی ‌ی له‌س���ه‌رجه‌م‬ ‫بواره‌كاندا هه‌یه‌و ت���رس له‌تێڕوانینه‌كان ‌ی‬ ‫كۆم���ه‌ڵ هه‌یه‌‪ ،‬س���ه‌ربار ‌ی ئه‌ركی‌ وه‌زیف ‌ی‬ ‫كه‌ پێویس���ت ‌ی به‌خۆسه‌لماندن هه‌ی ‌ه ئه‌رك ‌ی‬ ‫خێ���زان‌و مناڵی‌ هه‌ی���ه‌‪ .‬ئه‌رك���ی‌ پابه‌ند‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان ‌ی هه‌ی���ه‌‪ ،‬بێگومان له‌مه‌دا‬ ‫كه‌موكورت��� ‌ی راگه‌یاندن‪ ،‬رێكخراوه‌كان ‪....‬‬ ‫هه‌ی���ه‌ به‌زمانێك مخاته‌به‌ ‌ی تاكه‌كان ناكه‌ن‬ ‫كه‌ به‌ش���داری‌‌و رۆڵی���ان گرنگ���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫گرنگ ‌ه ژنان‌و كچان به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ به‌رچاو‬ ‫هاتونه‌ته‌ س���ه‌ر جاده‌ بابۆ پرس���ێك بێت‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌موچه‌و‌ه هه‌بێت‪ .‬ناكرێت ئه‌م ‌ه‬ ‫به‌ڕه‌خنه‌ س���ه‌یر بكرێت به‌پێچه‌وانه‌و‌ه ئه‌م ‌ه‬ ‫به‌ده‌ستپێكێكی‌ باش بۆ به‌شداری‌‌و راهاتن ‌ی‬ ‫ژنان بۆ داواكاری‌ ماف هانبدرێت"‪.‬‬

‫كه‌لتورو ژیانی رۆژانه‌‪ ..‬بزوتنه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی ‌ه نوێیه‌كان‬

‫مانۆیل كاستیلزو تیۆری (كۆمه‌ڵگای تۆڕیی)و دیدگایه‌ك بۆ جواڵنه‌وه‌كانی مامۆستایان‬ ‫ئیسماعیل عوسمان*‬

‫كورته‌‪:‬‬ ‫به‌درێ����ژای مێ����ژوی سیاس����ی ناوچ���� ‌ه‬ ‫بنده‌س����ت‌و دوره‌ده‌س����ته‌كانی كوردستان‪،‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌و جواڵنه‌وه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی جیاواز‬ ‫دروس����ت بوه‌‪ ،‬ئه‌م بزوتنه‌وانه‌ چ بزوتنه‌وه‌‬ ‫سیاسیه‌كان‌و چ بزوتنه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‬ ‫هه‌ری����ه‌ك له‌پێن����او ئامانج����ی دیاریكراودا‬ ‫هه‌وڵیانداوه‌‪ ،‬هه‌ندێكیان توانیویانه‌ بگه‌نه‌‬ ‫ئامان����ج‌و هه‌ندێك����ی دیكه‌ی����ان به‌هۆكاری‬ ‫جۆراوجۆر كاروانیان نه‌گه‌یشتوه‌ته‌ مه‌نزڵ‪.‬‬ ‫هه‌ندێك جار ئه‌و بزوتنه‌وانه‌‪ ،‬له‌چینكی‬ ‫دیاریكراو بون‪ ،‬وه‌ك بزوتنه‌وه‌ی‌ كرێكاری‬ ‫یابزوتنه‌وه‌ ناسیۆنالیزمی‌و نه‌ته‌وه‌ی سااڵنی‬ ‫ده‌یه‌ی حه‌فتاو هه‌شتاكانی سه‌ده‌ی رابردوه‌‪،‬‬ ‫یابزوتنه‌وه‌ی دینی بون‪ ،‬كه‌ سه‌رمه‌شقیان‬ ‫ش����ێخ عوبه‌یدواڵی نه‌هرییه‌‪ ،‬به‌اڵم كێشه‌ی‬ ‫هه‌مو ئه‌م بزوتنه‌وانه‌ به‌چه‌په‌كانه‌وه‌ تاوه‌كو‬ ‫ئێس����تا ئه‌وه‌ی����ه‌ نه‌یانتوانی����وه‌ تیۆریزه‌ی‬

‫بیركردنه‌وه‌كانی����ان بكه‌ن‪ ،‬جۆرێكیش بون‬ ‫له‌بزوتن����ه‌وه‌ی‌ ئایدیۆلۆژی هه‌ڵگری ره‌مزو‬ ‫نه‌مادی فه‌رهه‌نگ����ی‌و ئایدۆلۆژی دیاریكراو‬ ‫بون‪.‬‬ ‫ل����ه‌دوای پرۆس����ه‌ی ئ����ازادی عێ����راق‌و‬ ‫دروس����تبون‌و گه‌ش����ه‌كردنی رێكخ����راوه‌‬ ‫جی����اوازه‌كان ئی����دی جۆرێك����ی دیك����ه‌‬ ‫له‌دابه‌شبونی ئه‌م بزوتنه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیانه‌‬ ‫ب����ه‌دی ده‌كرێ����ت‪ ،‬ئه‌وانی����ش بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫خوێندكاران‌و گه‌نجان‌و ژن����ان‌و كرێكاران‌و‬ ‫پیش����ه‌وه‌رانه‌‪ ...‬ك����ه‌ هه‌ری����ه‌ك ل����ه‌م‬ ‫بزوتنه‌وانه‌ش جۆرێك له‌دیدگای پیشه‌یان‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬له‌پێناو پیش����ه‌و كاره‌كانی خۆیان‬ ‫هه‌وڵی به‌دیهێنانی ئامانجه‌ جیاوازه‌كانیان‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬هه‌ندێك جار پاڵنه‌ری س����ه‌ره‌كی‬ ‫ئه‌م ج����ۆره‌ بزوتنه‌وان����ه‌ش ئایدیۆلۆژیای‬ ‫سیاسی بوه‌ چ دینی‪ ،‬چ غه‌یره‌ دینی‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ دروستبونی شۆڕشی خامۆشبوی‬ ‫(‪ 17‬شوباتی ‪‌)2011‬و ده‌ركه‌وتنی جۆرێك‬ ‫له‌بزوتنه‌وه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی نوێ‪ ،‬كه‌ مانوئل‬

‫كاستیلز له‌كتێبی (خشم‌و امید) ئه‌م جۆر‌ه‬ ‫بزوتنه‌وانه‌ به‌(بزوتنه‌وه‌ شه‌قام) ناو ده‌بات‪،‬‬ ‫دواتر هێواش هێواش ئه‌م بزوتنه‌وانه‌ ده‌بنه‌‬ ‫(بزوتنه‌وه‌ی‌ دیجتاڵی)‪ ،‬كارو چاالكیه‌كانیان‬ ‫ل����ه‌و رێگه‌یه‌وه‌ په‌خش‌و ب��ڵ�او ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫یاخود به‌پێچه‌وانه‌ (بزوتنه‌وه‌ی‌ دیجتاڵن)‬ ‫و دوات����ر ده‌گۆڕێ����ن به‌(بزوتنه‌وه‌یه‌ك����ی‬ ‫شه‌قام)‪ .‬لێره‌ ده‌مه‌وێت ئاماژه‌ به‌م جۆره‌‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ نوێیه‌ بكه‌م‪ ،‬له‌گه‌ڵ ش����یكاری‬ ‫ناوه‌ڕۆكی بزوتنه‌وه‌ی مامۆستایانی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‌و ده‌رئه‌نجامه‌كانی ئه‌م جواڵنه‌وه‌‬ ‫نوێیه‌ دوای بزوتنه‌وه‌ی خامۆش����كراوی ‪17‬‬ ‫شوبات‪.‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ نوێیه‌كان‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌كان به‌ش����ێكن‬ ‫له‌كۆڕه‌فتاری جه‌معی‪ ،‬ئ����ه‌م كۆڕه‌فتاری‬ ‫بزوتنه‌وانه‌ بۆ یه‌كه‌مجار له‌الیه‌ن قوتابخانه‌ی‌‬ ‫(ش����یكاگۆ) هه‌ریه‌ك له‌فه‌یله‌س����وفه‌كانی‬ ‫روبرت پارك (‪)Robert E.Pak‬و ئیرنێست‬

‫(‪ ) )Ernest W.Burtyas‬له‌س����اڵی ‪ 1920‬بۆنمون����ه‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ خوێن����دكاری ‪1968‬‬ ‫له‌ڕوی ره‌وششناس����یه‌وه‌ باس‌و خواستیان فه‌ره‌نس����ا‪ 17، ،‬دیس����ه‌مبه‌ری ‪25 ،2010‬‬ ‫لێوه‌ك����ردوه‌‪ .‬هه‌روه‌ه����ا له‌كۆتاییه‌كان����ی یه‌نایه‌ری میس����ر (شۆڕش����ی توڕه‌بون)‪،‬‬ ‫س����ه‌ده‌ی نوێ����دا له‌ئه‌وروپ����ا ش����كۆفه‌ی ‪ 17‬فیبروه‌ری‪-‬ش����وبات لیبی����ا‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫كاره‌كان����ی بزوتن����ه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌كان ‪ 17‬ش����وبات ‪ 2011‬له‌كوردس����تان‪ .‬هه‌مو‬ ‫ده‌ركه‌وت����وه‌‪ .‬دوات����ر له‌ده‌ی����ه‌ی ‪ 1960‬ئه‌م ناوانه‌ی به‌ناوی رۆژه‌كانی ده‌س����پێكی‬ ‫به‌شێوازێكی ده‌رونناسی‌و له‌ژێر كاریگه‌ری بزوتن����ه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان����ه‌وه‌ ناونراوه‌‪،‬‬ ‫(تیۆری ده‌رونناسی) شیكاری كۆڕه‌فتاری نه‌ك كه‌س����ایه‌تیه‌كی دیاریكراوه‌‪ ،‬بۆنمونه‌‬ ‫ئه‌و بزوتنه‌وانه‌ ك����راوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌دوای شۆڕش����ی فیدڵ كاس����ترۆ‪ ،‬شۆڕشی ئیمام‬ ‫شۆڕش����ی ‪ 1968‬فه‌ڕه‌نس����ا‪ ،‬كه‌ هه‌ندێك خومه‌ینی له‌ئێران‪...‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ئ����ه‌م بزوتنه‌وان����ه‌ی‌ خاوه‌ن‬ ‫له‌فه‌یله‌سوفه‌كانی سۆسیۆلۆژیا به‌سه‌ره‌تای‬ ‫ده‌ركه‌وتنی بزوتنه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ نوێیه‌كان ئامانجێك����ی دیاریك����راون‪ ،‬هاوڕه‌گ����ه‌زی‌و‬ ‫هاوخوێنی����ی تێ����دا ون ده‌بێ����ت‪ ،‬ده‌كرێت‬ ‫ناوی ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫جیاوازی ئ����ه‌م بزوتن����ه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ كۆمه‌ڵێك ك����ه‌س له‌كه‌لتورو زمانی جیاواز‬ ‫نوێیان����ه‌‪ ،‬له‌گ����ه‌ڵ بزوتن����ه‌وه‌ نه‌ته‌وه‌یی‌و له‌ناوچه‌یه‌كی دیاریكراو پێكه‌وه‌ كۆببنه‌وه‌‌و‬ ‫دین����ی‌و ناوچه‌ییه‌كاندا ئه‌وه‌یه‌ كه‌ خاوه‌نی هه‌وڵ ب����ۆ به‌دێهێنانی ئامانجی دیاریكراوی‬ ‫ئایدۆلۆژی����ای سیاس����ی دیاریك����راو نین‪ ،‬خۆیان ب����ده‌ن‪ ،‬به‌هاتنه‌ دی ئامانجه‌كانیان‬ ‫ب����ێ راب����ه‌ری سیاس����ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی����ن كۆتایان دێت‪.‬‬ ‫بۆیه‌ شوناس����ی كه‌س����ی تێدا ون ده‌بێت‌و‬ ‫»» ‪19‬‬ ‫شوناس����ێكی جه‌معی مان����ا وه‌رده‌گرێت‪.‬‬

‫جیاوازی ئه‌م‬ ‫بزوتنه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی ‌ه‬ ‫نوێیانه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫بزوتنه‌وه‌ نه‌ته‌وه‌یی‌و‬ ‫دینی‌و ناوچه‌ییه‌كاندا‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ خاوه‌نی‬ ‫ئایدۆلۆژیای سیاسی‬ ‫دیاریكراو نین‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )555‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/12/6‬‬

‫لەسویسرا هاتەوەو فیشەكێک‬ ‫پێشمەرگەیەك بەهەڵە‬ ‫منداڵە دو سااڵنەكەی دەكوژێت لەقەرەداغ كۆتایی بەژیانی هێنا‬ ‫ئا‪ :‬مەزهەر كەریم‬ ‫رێدینی‌ تەمەن دو ساڵ سەرلەبەیانی رۆژی‬ ‫هەینی رابردو ‪ 2016/11/25‬لەگوندی‬ ‫یارامبەگی سەربەشارۆچكەی پیرەمەگرون‬ ‫بەنەزانی دەكوژرێت‌‪ ،‬باوكیشی دەڵێت‬ ‫"لەگەڵ چونە دواوەی ئۆتومبیلەكەم‬ ‫منداڵەكان هاواریانكرد باوكە رێدینت‬ ‫كوشت"‪.‬‬

‫ئەو رۆژە بەنیازبوم‬ ‫پێداویستی بۆ ماڵەوە‬ ‫بكڕم ئۆتۆمبیلەكەم‬ ‫كارپێكرد دواتر لەماڵ‬ ‫بیبەمە دەرەوە بەاڵم‬ ‫هەر ئەوەندەم زانی‬ ‫یەكێك لەمنداڵەكان‬ ‫هاواری كرد‌و وتی‬ ‫باوكە رێدینت كوشت‬

‫ئ���ەو روداوە دێت���ەوە بەرچ���اوم نامەوێت‬ ‫ئۆتوبیل ببینم‌و بەردەوام بەدو منداڵەكەی‬ ‫دیكەم دەڵێم ئاگاتان لەخۆتان بێت نەچنە‬ ‫دەرەوە‌و چاودێرییان دەكەم"‪.‬‬ ‫وتەبێ���ژی قەزاو ناحیەكان���ی پارێزگاری‬ ‫س���لێمانی نەقیب سایب س���ەالم سەبارەت‬ ‫بەو روداوە بەئاوێن���ەی راگەیاند "لەگوندی‬ ‫یارمبەگی نزیك ش���ارۆچكەی پیرەمەگرون‬ ‫رێدی���ن محەمەد تەمەن دو س���اڵ لەالیەن‬ ‫باوكی���ەوە بەهەڵ���ە ب���ەڕوداوی ئۆتۆمبیل‬ ‫لەماڵەكەی خۆیاندا گیان لەدەستدەدات"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "لێكۆلین���ەوە لەڕوداوەك���ە‬ ‫بەردەوامەو بكوژەكە دەستگیر كراوە‌و دواتر‬ ‫بەبڕی���اری دادگا بەكەفاڵەت���ی یەك ملیۆن‬ ‫دینار‌ ئازاد كراوە تاڕۆژی دادگایكردن"‪.‬‬

‫محەم���ەد كاكی���ی باوكی رێدی���ن ئاماژە‬ ‫ب���ەوەدەكات لەگ���ەڵ روداوی كوش���تنی‬ ‫منداڵەكەی بەئۆتۆمبیلەكەی گەیاندویەتیە‬ ‫نزیكتری���ن بنكەی تەندروس���تی‪ ،‬ئەو وتی"‬ ‫ئەوكات كاتژمێر هەش���تی بەیانی بو كوڕە‬ ‫دو س���اڵەنەكەم لەژێر تایەی ئۆتۆمبیلەكە‬ ‫س���ەبارەت بەڕوداوی گیان لەدەستدانی‬ ‫دەرمهێنایەوە گیانی لەدەستدابو نەمدەزانی‬ ‫مندالێكی دو س���ااڵن لەالیەن���ە باوكیەوە‌و‬ ‫چیبكەم بەزوترین كات گەیاندمە نزیكترین‬ ‫گی���ان لەدەس���تدانی وتەبێژی پۆلیس���ی‬ ‫بنكەی تەندروس���تی لەپیرەم���ەرون بەاڵم‬ ‫هاتوچۆی پارێگای سلێمانی‪ ،‬ڕائید كاروان‬ ‫دواتر پزیشكەكان پێیانوتم كە ئەو نەماوە‌و‬ ‫حەمەس���ەدیق به‌ئاوێنەی راگه‌یاند "بۆ هەر‬ ‫تەرمەكەی���ان رەوانەی پزیش���كی دادوەری‬ ‫ڕوداوێكی هاتوچۆ تیمەكانمان دەچنە شوێنی‬ ‫كرد لەسلێمانی‌و منیش رادەستی پۆلیسی‬ ‫ڕوداوەكە‌و الیەنی كەمتەرخەم دەستنیشان‬ ‫پیرەمەگرون كرام‌و دەست بەسەركرام"‪.‬‬ ‫دەكرێ���ت‌و دوات���ر بەڕاپۆرتێ���ك نزیكترین‬ ‫وتیشی "لەو رۆژەی منداڵە دو سااڵنەكەم‬ ‫بنكەی پۆلسی لێ ئاگاداردەكرێتەوە"‪.‬‬ ‫بەو روداوە گیان لەدەست دەدات ئۆتومبیلم‬ ‫وتیش���ی "ڕوداوە ش���یالن بەپێی مادەی‬ ‫لەبەرچ���او كەت���وە‌و بڕیارم���داوە جارێكی‬ ‫دیك���ە ئۆتۆمبیل بەكارنەهێن���م لەژیانمدا‌و دەبێت بەهۆی كارەكەی���ەوە ئۆتۆمبیلێكی بیس���ت‌و پێنی بەڕێوەبەرایەت���ی هاتوچۆ‬ ‫ناش���مەوێت ئ���ەو ئۆتۆمبیل���ە ببینم���ەوە جۆری ئۆپڵ���ی كڕیوە تاهاتوچۆی پێبكات‪ ،‬مامەڵەی لەگەڵ دەكرێت كە پش���كنین بۆ‬ ‫لەماڵی كەس���ێكی نزیكمە‌و رامس���پاردوە ئەو وت���ی "گ���ەر ئۆتۆمبیل���م پێنەبوایە ڕوداوەك���ە دەكرێت ئ���ەو هاواڵتیە دەبرێتە‬ ‫بەهەر نرخێك بێت بیفرۆش���ێت‌و نامەوێت نەدەبوم���ە ه���ۆكاری گیانلەدەس���تدانی بنكەی پۆلیس دوات���ر بەبڕیاری دادگا ئەو‬ ‫جارێك���ی جارێكی دیكە بێتەوە بەردەرگای كوڕەكەم‪ ،‬ئەو رۆژە بەنیازبوم پێداویس���تی كەیس���ە یەكالیی دەكرێتەوە بەزیندانی یان‬ ‫ماڵەك���ەم‌و هەركاتێك ئۆتۆمبی���ل دەبینم بۆ ماڵەوە بك���ڕم ئۆتۆمبیلەكەم كارپێكرد بەغەرامەی بڕێك پارە"‪.‬‬ ‫ئاماژەش���ی بەوەك���رد لەماوەی ش���ەش‬ ‫رێدینی كوڕم بیردەكەوێتەوەو بێدەنگی باڵم دواتر لەم���اڵ بیبەم���ە دەرەوە بەاڵم هەر‬ ‫بەسەردا دەكێشێت‪ ،‬ئەوە یەكێكە لەڕوداوە ئەوەندەم زانی یەكێك لەمنداڵەكان هاواری مانگ���ی یەكەم���ی ئەمس���اڵ ‪ 531‬ڕوداوی‬ ‫هاتوچ���ۆ تۆمارك���راوە ك���ە ‪ 91‬حالەتیان‬ ‫كرد‌و وتی باوكە رێدینت كوشت"‪.‬‬ ‫ناخۆشەكانی ژیانم"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "خاوەن���ی دو ك���وڕی دیكەم‌و گی���ان لەدەس���تدابوە‌و ‪ 1271‬هاواڵتی���ش‬ ‫ئام���اژە ب���ەوە دەكات پێش���مەرگەیە‬ ‫لەجێگەیەكی دور هەربۆیە چەند س���اڵێك رێدین كوڕە بچوكم بو ئێس���تاش بەردەوام بریمداربون"‪.‬‬

‫هه‌رێم‬ ‫بەدو فیشەك دەكوژرێت‬ ‫ئا‪ :‬مەزهەر‬ ‫هەرێم محەمەدی تەمەن ‪ 26‬ساڵ‪،‬‬ ‫درەنگانێك لەیانەیەكی شەوانە‬ ‫لەگەڕەكی سەرچناری شاری‬ ‫سلێمانی بەدو فیشەك دەكوژرێت‪،‬‬ ‫براكه‌ی‌ دەڵێت "ئەو شەوە پێش‬ ‫كوشتنەكەی‌ پێكەوەبوین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كاتژمێر یەك‌و نیوی شەو تەلەفونیان‬ ‫بۆكردم لەنەخۆشخانەیەو چومە سەر‬ ‫تەرمەكەی‌"‪.‬‬

‫تیمەكانی فریاكەوتن‬ ‫گەر زو فریای براكەم‬ ‫بكەوتنایە گیانی‬ ‫لەدەست نەدەداو‬ ‫لەدوای ئەوەی ئەو‬ ‫كەسانەی فیشكەكان‬ ‫دەتەقێنن‌و برینداری‬ ‫دەكەن هیچ كەسێك‬ ‫لەو گوزەرە نامێنێت‌و‬ ‫لەدوای كاتژمێرێك‬ ‫لەتەقەكان چەند‬ ‫كارگوزارێكی ئەو یانەیە‬ ‫براكەم دەگەیەننە‬ ‫نەخۆشخانە‬

‫جەوهەر محەمەد برای هەرێم ئاماژە‬ ‫ب���ەوە دەكات " كاتژمێر یەكی ش���ەو‬ ‫ب���و تەلەفونی���ان بۆ ك���ردوە براكەی‬ ‫تەندروس���تی ناجێگی���رەو رەوان���ەی‬ ‫نەخۆش���خانە كراوە‪ ،‬ئەو وتی "هەرێم‬ ‫لەش���اروچكەی عەربەت دەژیا‪ ،‬پێش‬ ‫ئ���ەوەی س���ەردانی س���لێمانی بكات‬ ‫تاكاتژمێر یانزەی شەو پێكەوە قسەمان‬ ‫دەكرد‪ ،‬بەاڵم دواتر براكەمم بەكوژراوی‬ ‫لەپزیشكی دادوەری سلێمانی بینیەوە‬ ‫كە دو فیشەكی بەركەوتبو"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "براكەم هیچ كێش���ەیەكی‬ ‫كۆمەاڵیەت���ی نەبوە‌و باری دارایی باش‬ ‫ب���وە‌و فەرمانب���ەری هێزەكانی نا‌وخۆ‬ ‫بوە‌و ئ���ەو دەنگۆیان���ە رەتدەكەمەوە‬ ‫ك���ە لەس���ەر پ���ارە كوژرابێ���ت‪ ،‬ئەو‬ ‫ش���ەوەی لەماڵ دەچێت���ە دەرەوە بۆ‬ ‫س���لێمانی ‪ 1800‬دۆالری ئەمریك���ی‬ ‫پێبوە‌و هەرگیز بێ‌ پارە نەبوە‌و لەگەڵ‬ ‫هاوڕێكانیدا پارەی خۆیان داوە‌و بەاڵم‬ ‫لەكات���ی هاتنەدەرەوەیان لەو جێگەیە‬ ‫لەگ���ەڵ خاوەن���ی یانەك���ەدا دەبێتە‬ ‫دەنگەدەنگیان‌و دواتر كەس���ێك دێتە‬ ‫نێوانیان���ەوە‌و دەبێتە تەرەفی خاوەنی وەرە بۆ نەخۆشخانە براكەت نەخۆشە‬ ‫یانەكەو دەمانچەكەی دەردەهێنێت‌و دو ئەوە ئێم���ە لەوێین‪ ،‬ئ���ەو وتی "هەر‬ ‫فیشەك دەنێت بەس���نگی براكەمەوە‌و ئ���ەوكات ل���ەدوای تەلەفۆنەكە بەپەلە‬ ‫لەشار‌ۆچكەی عەربەتەوە خۆم گەیاندە‬ ‫دەڕوات"‪.‬‬ ‫جەوه���ەر ئام���اژە ب���ەوە دەكات س���لێمانی‌و س���ەردانی نەخۆشخانەی‬ ‫لەكاتژمێر یەك‌و نیوی شەودا هاواڵتیەك فریاكەوتنم كرد بەاڵم بەداخەوە پێیان‬ ‫تەلەفون���ی بۆ دەكات‌و پێ���ی دەڵێت راگەیان���دم چەن���د دەقیقەیەك پێش‬

‫ئێس���تا كە براكەم بەهۆی س���ەختی‬ ‫برینەكەی���ەوە گیان���ی لەدەس���تداوەو‬ ‫تەرمەكەی رەوانەی پزیشكی دادوەری‬ ‫كراوە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی" تیمەكانی فریاكەوتن گەر‬ ‫زو فری���ای براك���ەم بكەوتنایە گیانی‬ ‫لەدەس���ت نەدەداو لەدوای ئەوەی ئەو‬ ‫كەس���انەی فیش���كەكان دەتەقێن���ن‌و‬ ‫برین���داری دەكەن هیچ كەس���ێك لەو‬ ‫گ���وزەرە نامێنێت‌و لەدوای كاتژمێرێك‬ ‫لەتەق���ەكان چەن���د كارگوزارێكی ئەو‬ ‫یانەیە براكەم دەگەیەننە نەخۆشخانە‬ ‫كە توش���ی خوێنبەربون ب���وە‌و دواتر‬ ‫گیان لەدەستدەدات"‪.‬‬ ‫جەوه���ەر ئاماژە ب���ەوە دەكات كە‬ ‫لەبنكەی پۆلیس س���كااڵیان لەس���ەر‬ ‫بكوژەك���ە تۆمارك���ردوە‌و داوا دەكەن‬ ‫بەزوتری���ن كات دەس���تگیربكرێت‌و‬ ‫كەمتەرخەم���ی لەگرتن���ی بك���وژی‬ ‫براكەیان���دا نەكرێت تائەو كەس���ەش‬ ‫بەسزای خۆی بگات‪.‬‬ ‫وتەبێژی پۆلیسی پارێزگاری سلێمانی‬ ‫نەقیب سەركەوت ئەحمەد لەوبارەیەوە‬ ‫بەئاوێن���ەی راگەیان���د "ئەو كەس���ەی‬ ‫كوژراوە ناوی هەرێم محەمەد لەدایكبوی‬ ‫ش���ارۆچكەی عەربەت���ە‌و تەمەنی ‪26‬‬ ‫ساڵەو فەرمانبەری وەزارەتی ناوخۆیە‬ ‫لەسەر میالكی هەولێر‪ ،‬شەوی هەینی‬ ‫راب���ردو ‪ 2016 /11/25‬لەگەڕەك���ی‬ ‫س���ەرچنار لەشاری س���لێمانی لەگەڵ‬ ‫خاوەن���ی یانەیەكی ش���ەوانە بەناوی‬ ‫میلیدیان دەبێتە دەنگەدەنگیان لەسەر‬ ‫نرخی ئ���ەو ش���تومەكانەی كڕیویەتی‬ ‫دواتر كەسی سێیەم دێتە نێوانیانەوەو‬ ‫پەالماری یەكتر دەدەن دەبێتە شەڕیان‬ ‫بكوژەكە پەالماری دەمانچە دەدات"‪.‬‬ ‫وتەبێژی پۆلیس ئاماژەشی بەوەكرد‬ ‫"پ���ەڕاوی یاس���ایی ب���ۆ روداوەك���ە‬ ‫كراوەت���ەوەو كەس���وكاری كوژراوەكە‬ ‫س���كااڵیان تۆمارك���ردوە‌و دەزانرێ���ت‬ ‫بكوژەك���ە كێیەو هێزەكانمان لەهەوڵی‬ ‫دەستگیركردنیداین"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬مەزهەر كەریم‬ ‫پیاوێكی‌ تەمەن ‪ 38‬ساڵ‪ ،‬پاش دو ساڵ‬ ‫گەڕانەوەی لەسویسرا‪ ،‬لەباخەكەی‌ خۆیدا‬ ‫لەناوچەی‌ قەرەداغ بەفیشەكێك كۆتایی‌‬ ‫بەژیانی‌ هات‪.‬‬ ‫نازم عومەر تەمەن ‪ 38‬ساڵ‪ ،‬سەرلەبەیانی‬ ‫رۆژی ش���ەممە ‪ 2016/11/26‬لەباخەكەی���دا‬ ‫لەگوندی تافانی سەربەش���اروچكەی قەرەداغ‬ ‫فیش���ەكێك كۆتای���ی بەژیان���ی دەهێنێ���ت‬ ‫برایەكیش���ی دەڵێت "ب���ەردەوام چەكی پێبو‬ ‫خەریك���ی راو ب���و ئەوە س���ەری دوەم جارە‬ ‫فیشەكی لەدەست دەربچێت بەردەوام روبەڕوی‬ ‫خۆی دەیگرت ئینجا فیشەكی تێدەكرد"‪.‬‬ ‫فەرەیدون عوم���ەر‪ ،‬برای نازم ئاماژە بەوە‬ ‫دەكات كاتژمێ���ر دوانزەی نی���وەڕۆ بو چەند‬ ‫تەلەفونێ���ك دەكات بۆ براك���ەی تابێتەوە بۆ‬ ‫ماڵ���ە‌وە پێكەوە نانی نی���وەڕۆ بخۆن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دواتر ك���ە وەاڵم نادات���ەوە دەچێت بەدوایدا‬ ‫ب���ۆ باخەك���ەی س���ەیردەكات چەكەك���ەی‬ ‫بەدەس���تەوەیەو لەس���ەر زەوی كەوتوە‪ ،‬ئەو‬ ‫وتی "ئەو بەیانیە تاكاتژمێر دە پێكەوە بوین‌و‬ ‫خەریكی كۆكردنەوەی دار بوین لەگوندەكەی‬ ‫خۆماندا بەاڵم دواتر خەبەریان بۆهێنا كە سەگ‬ ‫چوەت���ە باخەكەی‌و مریش���كەكانی خواردوە‬ ‫دواتر ئەو رۆیش���ت تابزانێ���ت چی رویداوە‪،‬‬ ‫بەداخەوە ئەوە دواجار بو بیبینمەوە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "براك���ەم هی���چ كێش���ەیەكی‬ ‫كۆمەاڵیەتی نەبوە‌و باری دارایی زۆر باش���بو‬ ‫هاوكاری‌ ئێمەیشی دەكرد‌و چەند كاتژمێرێك‬ ‫پێش ئەو روداوە زۆر دڵی خۆش���بو دەمێك‬ ‫بو دەیویست پارچەیەك زەوی لەگوند بكڕێت‬ ‫ئ���ەو رۆژە خەبەریان بۆهێناب���و تابیكڕێت‪،‬‬ ‫بەنیازبوین دوانیوەڕۆ لەگەڵ من‌و هاوڕێیەكیدا‬ ‫بچین مامەڵەی ب���كات‌و بیكڕێت كە زۆر دڵی‬ ‫پێخۆشبو"‪.‬‬

‫ڕۆژانە بەردەوام‬ ‫لەباخەكەی دەمایەوە‌و‬ ‫خزمەتی دەكرد‌و‬ ‫پاكی دەكردەوە‌و‬ ‫درەختی نوێی تێدا‬ ‫دەڕواندو قەل‌و قازو‬ ‫مریشكی تێدا بەخێو‬ ‫دەكرد دەیویست‬ ‫كارێكی نمونەیی بكات‬ ‫لەهەرێمی كوردستان‬

‫فەرەیدون ئاماژەش بەوەدەكات سااڵنێكی‬ ‫زۆرە نازم لەسویس���را ژیانی بەس���ەر دەبرد‌و‬ ‫رەگەزنامەو پاس���پۆرتی‌ ئ���ەو واڵتەی هەیە‪،‬‬ ‫س���ااڵنە دەهاتەوە كوردستان‌و چەند مانگێك‬ ‫لەگەڵیاندا ژیانی بەس���ەر دەب���رد‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"ماوەی دو ساڵ دەبێت بەیەكجاری هاتۆتەوە‬ ‫كوردستان‌و ژیانی هاوسورگیری پێكنەهێنابو‬ ‫لەالی ئێمە دەژیا دەیوت نامەوێت لەغوربەتدا‬ ‫بژی���م ئەوكاتەی ماومە لەژیانم���دا دەمەوێت‬ ‫لەناو خزم‌و كەس���وكارمدا بم چ���اوم لەئێوە‬ ‫بێت‌و پێكەوە بژین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ڕۆژان���ە ب���ەردەوام لەباخەكەی‬ ‫دەمایەوە‌و خزمەتی دەكرد‌و پاكی دەكردەوە‌و‬

‫درەخت���ی نوێی تێ���دا دەڕواندو ق���ەل‌و قازو‬ ‫مریش���كی تێدا بەخێ���و دەكرد دەیویس���ت‬ ‫كارێكی نمونەیی بكات لەهەرێمی كوردستان‌و‬ ‫لەناوچەكە‌و ب���ەردەوام راوی تێ���دا دەكرد‌و‬ ‫دەمانچەیەك���ی یاریی���ە ئاگرینەكان���ی پێبو‬ ‫فیشەكی توتوی بۆ دەكڕی جارێكی دیكەش‬ ‫برین���دار ببو ب���ەردەوام روی دەكردە خۆی‌و‬ ‫جا فیش���ەکی تێدەكرد بەئاسانی فیشەكی بۆ‬ ‫نەدەب���و چەندین جار پێم���ان دەوت واز لەو‬ ‫چەك���ە بهێنە بەاڵم ئ���ەو بەگوێی‌ نەدەكرین‌و‬ ‫خولی���ای‌ راوكردن‌و سەرپەرش���تی باخەكەی‬ ‫ب���و زۆر دڵی پێی خۆش���بو هیچ���ی دیكەی‬ ‫نەدەكرد"‪.‬‬ ‫فەرەیدون ئاماژەی‌ بەوەش كرد كە براكەی‬ ‫لەچاوەڕوان���ی تەواوكردن���ی كارەكان���ی بوە‬ ‫تاجارێكی دیكە س���ەردانی سویسرا بكاتەوەو‬ ‫موچەی چەند مانگی خانەنش���ینیەكەی لەو‬ ‫واڵت���ە بێنێت���ەوە‌و لەكوردس���تان كارەكانی‬ ‫پێت���ەواو بكات‪ ،‬بەاڵم ئەو روداوە خەونەكانی‬ ‫پێبردە ژێرگڵ‪.‬‬ ‫وتەبێ���ژی پۆلیس���ی ق���ەزاو ناحیەكان���ی‬ ‫پارێزگاری س���لێمانی نەقیب س���ایب سەالم‬ ‫لەوبارەی���ەوە بەئاوێنەی راگەیاند "هاواڵتیەك‬ ‫بەن���اوی ن���ازم عوم���ەر لەدایكبوی س���اڵی‬ ‫‪ 1978‬پیش���ەی كاسبە دانیش���توی گوندی‬ ‫باخانی س���ەربە شاروچكەی قەرەداغ بەیانی‬ ‫‪ 2016/11/26‬لەباخەكەی���دا بەك���وژراوی‬ ‫دەدۆزرێتەوە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "هێزەكانی پۆلیس گەیشتونەتە‬ ‫ش���وێنی روداوەك���ە‌و تەرمەكەی���ان رەوانەی‬ ‫پزیشكی دادوەری س���لێمانی كردوە‪ ،‬بەپێی‬ ‫لێكۆڵین���ەوە س���ەرەتاییەكان حاڵەتەك���ە‬ ‫خۆكوژیەو فیش���ەكێك بەرس���نگی كەوتوە‌و‬ ‫دەس���تبەجێ‌ گیانی لەدەس���تداوە‪ ،‬دۆسیەی‬ ‫یاس���ایی بۆ روداوەكە کراوەت���ەوە‌و رەوانەی‬ ‫دادگا كراوە"‪.‬‬

‫سیروان‪ :‬چه‌ند كچه‌ چاالكوانێك‬ ‫گروپی كیژانی سیروان داده‌مه‌زرێنن‬ ‫ئا‪ :‬عه‌زیز ره‌سوڵ‬ ‫له‌ناحیه‌ی سیروانی سه‌ربه‌پارێزگای‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ له‌الیه‌ن چه‌ند كچه‌‬ ‫چاالكوانێكه‌وه‌ گروپی كیژانی سیروان‬ ‫داده‌مه‌زرێنرێت بۆ هۆشیاركردنه‌وه‌ی‬ ‫كچانی ناحیه‌كه‌‌ له‌به‌رامبه‌ر مافه‌كانیان‪.‬‬ ‫گروپ‌و رێكخراوی ئافره‌تان له‌كوردستان‬ ‫زۆرن ب���ه‌اڵم به‌وت���ه‌ی دامه‌زرێنه‌رانی ئه‌م‬ ‫گروپه‌ ئیش له‌س���ه‌ر توانای كچان ده‌كه‌ن‬ ‫له‌ڕێی ئه‌م گروپه‌وه‌ ئیش بۆ ده‌رخس���تنی‬ ‫توانای كچان ده‌كرێت‪.‬‬ ‫شارا عوس���مان سه‌رۆكی گروپی كیژانی‬ ‫سیروان بۆ ئاوێنه‌ دواو وتی "سەرەتا پێش‬ ‫دروستكردنی گروپی کیژانی سیروان ئێمه‌‬ ‫چه‌ند كچێ���ك بوین چاالكی جۆراوجۆرمان‬ ‫ب���ۆ كچان���ی ناحیه‌كه‌مان ده‌ك���رد‌‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پاش راوێژمان بەمامۆستایان‌و شاره‌زایان‬ ‫بڕیارم���ان دا گروپێك دروس���ت بکەین کە‬ ‫تایبەت بێت بەکچان لەو گروپ‌و شوێنانەی‬ ‫کە چاالکی تێدابو مەرج نەبو هەمو کچێک‬ ‫بەش���داربێت له‌چاالكیه‌كانیان‪ ،‬بەاڵم ئه‌م‬ ‫گروپه‌ی ئێم���ه‌ تایبه‌ت���ه‌ به‌هه‌مو كچانی‬ ‫ناحیه‌كه‌م���ان‌و بۆخزم���ه‌ت كردنی ئه‌وان‬ ‫دامانمه‌زران���دوەو دەرفەت بۆ هه‌مو كچانی‬ ‫س���نوره‌كه‌مان ده‌ڕه‌خسێنین له‌م گروپه‌ی‬ ‫ئێمه‌تواناكانی خۆیان بخەنه‌گه‌ڕو ئاشنابن‬ ‫به‌مافه‌كانی خۆیان‪.‬‬ ‫ش���ارا عوسمان وتیش���ی "گەشەپێدانی‬ ‫تواناکانی کچان‪ ،‬دۆزینەوەی تواناکانیان‌و‬ ‫به‌گه‌ڕخس���تنی له‌چاالكی جۆراوجۆر بۆیان‬ ‫ك���ه‌ له‌ناحیه‌ك���ه‌ی ئێمه‌ وه‌ك پێویس���ت‬ ‫رێكخراوه‌كانی ژنان نه‌یانتوانیوه‌ هاوكاری‬ ‫كچانی سنوره‌كه‌مان بن له‌بواری په‌روه‌رده‌ی‬ ‫رۆشنبیری‌و پێگه‌یاندنیان"‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیش���ی"گروپی كیژانی سیروان‬ ‫گروپێكی س���ه‌ربه‌خۆی ئازاد‌ه هه‌ركچێك‬ ‫خاوه‌ن بیرۆكه‌و پڕۆژه‌بێت ئه‌توانێت بێته‌‬ ‫الی ئێم���ه‌و تواناكانی بخاته‌گه‌ڕو خزمه‌تی‬ ‫كچانی هاوپیش���ه‌ی خۆی ب���كات‪ ،‬هه‌مو‬

‫هاوكارییه‌كی ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫به‌رپرسی گروپی كیژانی سیروان ده‌ڵێت‬ ‫"پڕۆژه‌مان هه‌یه‌ بڕۆینه‌ گونده‌كان‌و چاالكی‬ ‫جۆراوج���ۆر بۆ كچانی گون���ده‌كان بكه‌ین‌‬ ‫تاوه‌كو بتوانین له‌ڕێگ���ه‌ی چاالكیه‌كانمان‬ ‫خزمه‌ت���ی كچان���ی گون���ده‌كان بكه‌ی���ن‬ ‫له‌س���ه‌ر داوای ئه‌وانیش ئێم���ه‌ خوله‌كان‬ ‫ده‌كه‌ینه‌وه"‌‪.‬‬ ‫گروپی كیژانی سیروان لەئێستادا ژمارەی‬ ‫ئەندامه‌كانیان نزیک���ەی ‪ 20‬کەس دەبێت‬ ‫له‌سه‌ره‌تای دروس���ت بونیه‌تی كه‌ له‌ڕۆژی‬ ‫جیهان���ی به‌ره‌نگاربون���ه‌وه‌ی توندوتیژی‬ ‫دژبه‌ژنان راگه‌یه‌ندرا له‌ناحیه‌ی سیروان‪.‬‬ ‫بوشرا له‌تیف یه‌كێكی تر له‌ده‌مه‌زرێنەرانی‬ ‫گروپ���ی كیژان���ی س���یروان ‌وتی"ئ���ه‌م‬ ‫گروپ���ه‌ی ئێمه‌ گروپێكی قازانجنه‌ویس���ته‌‬ ‫ئی���ش له‌سه‌رپرس���ه‌كانی كچ���ان ده‌كات‬ ‫به‌هۆش���یاركردنه‌وه‌یان له‌به‌رامبه‌ری ماف‌و‬ ‫ئه‌ركه‌كانیان"‪.‬‬ ‫بوشرا له‌تیف وتیش���ی"ئه‌و چاالكیانه‌ی‬ ‫له‌ئێسته‌دا له‌به‌رده‌س���تماندایه‌ بۆ كچانی‬ ‫س���نوره‌كه‌مان ئیش���ی له‌س���ه‌ربكه‌ین‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ی كتێب‪ ،‬چنینی ده‌س���تی‪،‬‬ ‫ته‌ندروس���تی‪ ،‬من���داڵ‪ ،‬ماف���ی م���رۆڤ‪،‬‬ ‫رۆشنبیری گش���تی كچان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫گروپه‌كه‌م���ان ئیش له‌س���ه‌ر داوای كچان بێت کە بتوانن سود به‌كۆمه‌ڵ بگه‌یەنن‪.‬‬ ‫ش���اراله‌تیف ده‌ڵێ���ت "هیوادارین ئێمه‌‬ ‫ده‌كات ب���ۆ چاالكیه‌كان���ی بیروڕای���ان‬ ‫وه‌رده‌گرێت‌و چاالكی هاوبه‌ش���ی لێبه‌رهه‌م وه‌ك رێكخراوه‌كانی تر‌ تەنها هەر ناو نەبین‌‬ ‫بەڵکو ببینه ‌هیوای كچانی سنوره‌كه‌مان‌و‬ ‫دێنین"‪.‬‬ ‫ئه‌و چاالكوانه‌ داوا له‌خێزانه‌كان ده‌كات هه‌ڵگری ئه‌و ناوه‌بین كه‌له‌خۆمان ناوه‌"‪.‬‬ ‫گروپی كیژانی سیروان سود له‌بیرۆكه‌ی‬ ‫كچه‌كانی���ان ئازادبكه‌ن‌و بێن���ه‌ ده‌ره‌وەو‬ ‫‌به‌هره‌مه‌ند بن له‌چاالكیه‌كانیان‌و تواناكانی هاوڕێ كوڕه‌كانی���ان وه‌رده‌گرن بۆ پڕۆژه‌و‬ ‫خۆیان به‌گه‌ڕ بخ���ه‌ن‌و رێگرییان لێنه‌كه‌ن چاالكیه‌كانی���ان كه‌ بۆ كچانی س���نوره‌كه‌‬ ‫تاوه‌كو كچانێكی رۆش���نبیریان لێبه‌رهه‌م جێبه‌جێی ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫پڕۆژه‌مان هه‌ی ‌ه بڕۆین ‌ه‬ ‫گونده‌كان‌و چاالكی‬ ‫جۆراوجۆر بۆ كچانی‬ ‫گونده‌كان بكه‌ین‌ تاوه‌كو‬ ‫بتوانین له‌ڕێگه‌ی‬ ‫چاالكیه‌كانمان خزمه‌تی‬ ‫كچانی گونده‌كان‬ ‫بكه‌ین له‌سه‌ر داوای‬ ‫ئه‌وانیش ئێمه‌ خوله‌كان‬ ‫ده‌كه‌ینه‌وه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )555‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/12/6‬‬

‫رۆژ كه‌ریم‪ :‬ناكرێت ته‌نها فۆلكلۆر‬ ‫ده‌رخواردی‌ گه‌نجه‌كان بدرێت‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬ ‫هونه‌رمه‌ندی گۆرانیبێژ رۆژ كه‌ریم له‌دیدارێكی تایبه‌ت‬ ‫له‌گه‌ڵ ئاوێنه‌دا باسی ژیانی تاڵی غوربه‌تی خۆی‬ ‫ده‌كات‌و تیشكده‌خاته‌ سه‌ر چه‌ند به‌رهه‌مێكی هونه‌ری‬ ‫خۆی كه‌ به‌م دواییانه‌ كاری له‌سه‌ر كردوه‌‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ره‌نگدان���ه‌وه‌ی‌ ژیان���ی‌ تاراوگ���ه‌ له‌نێ���و‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانیدا‪ ،‬رۆژ كه‌ریم وتی‌ "چونكه‌ ژیانی تاراوگه‌و‬ ‫غوربه‌ت وه‌ك س���ۆیه‌ك هه‌میش���ه‌ له‌ناو دڵ‌و هزرماندا‬ ‫دێت‌و ده‌چێت هه‌ربۆیه‌ ل���ه‌كاره‌ هونه‌ریه‌كانمدا ره‌نگی‬ ‫داوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"گۆرانی وتن پێویس���تی به‌ڕاس���تگۆییه‌ كه‌‬ ‫ئه‌و راس���تگۆییه‌ی تێدا ب���و به‌زوترین كات ده‌چێته‌ ناو‬ ‫خه‌ڵكه‌وه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌تازه‌ترین ئه‌لبومی‌ خۆیشی‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا‬ ‫"له‌ڕاستیدا من ئه‌وه‌ ماوه‌ی سێ ساڵه‌ سیدییه‌كم ته‌واو‬ ‫كردوه‌ كه‌ سه‌نته‌ری ئارۆ له‌چاپی داوه‌‌و نوسخه‌كان هه‌ر‬ ‫له‌هه‌مان سه‌نته‌ردایه‌ به‌اڵم هۆكاری باڵونه‌كردنه‌وه‌كه‌ی‬ ‫نازان���م بۆچی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ له‌كاتێكدا بڕیاربو دو س���اڵ‬ ‫له‌وه‌و پێش باڵوبێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌ش���ێكی تری قس���ه‌كانیدا هونه‌رمه‌ند هاته‌ سه‌ر‬ ‫باسی گۆرانی (ریتا ریتا)و له‌باره‌ی‌ ئه‌و كاره‌وه‌ وتی‌"ئه‌و‬ ‫گۆرانییه‌ جگه‌ له‌وه‌ی ده‌نگدانه‌وه‌یه‌كی باشی هه‌بو له‌ناو‬ ‫خه‌ڵكدا بو به‌هۆكاری ئه‌وه‌ی چه‌ندین گۆرانیبێژ له‌دوای‬ ‫من گۆرانی ته‌نز ئامێزیان وت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"من له‌و بڕوایه‌دام كه‌ ده‌بێ���ت كاری‌ نوێ‌‌و‬ ‫هاوچه‌رخ بۆ گه‌نجان بكرێت‌و به‌ڕاس���تی ناكرێت ته‌نها‬ ‫فۆلكلۆر ده‌رخواردی‌ گه‌نجه‌كان بده‌یت"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی گه‌ڕانه‌وه‌ی یه‌كجاری بۆ كوردس���تان‬ ‫و به‌ته‌واوی جێگیربونی له‌ش���اری س���لێمانی‪،‬‬ ‫رۆژ كه‌ریم وتی‌ "من س���اڵی‌ پار گه‌ڕامه‌وه‌‌و‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی نامیلكه‌یه‌كدا فه‌رهه‌نگی‬ ‫هونه‌ری واڵتی سویدو ویستم كارێك‬ ‫له‌س���ه‌ر فه‌رهه‌نگ���ی هون���ه‌ری‬ ‫ك���وردی بك���ه‌م به‌ش���ێوازی‬ ‫تێكه‌ڵكێشكردن بۆ ئه‌وه‌ی‬

‫ی كورد ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ند فیلمێك ‌‬ ‫ه‌هۆلیۆد منایشده‌كرێت‬

‫شۆڕش‬

‫ماندوبونی‌ تاكه‌ كه‌سی‌ خالید حه‌مه‌ الو هونه‌رمه‌ند ‌ی‬ ‫اری‌ كورد‪ ،‬بۆ یه‌كه‌مین جار له‌هۆلیۆد‌و له‌زانكۆ ‌ی‬ ‫فیلم ئه‌كادیم ‌ی چه‌ند فیلمێكی‌ كوردی‌ نمایشده‌كرێت‪.‬‬

‫ره‌ی‌ ئ���ه‌و چاالكیی���ه‌‌و له‌لێدوانێك���ی‌ بۆ ئاوێن���ه‌‪ ،‬خالید‬ ‫الو رایگه‌یاند"رۆژ ‌ی ‪‌ 16‬ی ئه‌م مانگ ‌ه له‌هۆڵی‌ س���ینه‌ما ‌ی‬ ‫نیویۆرك فیلم ئه‌كادیمی‌ چه‌ند فیلمێكی‌ كوردی‌ نیش���ان‬ ‫‪.‬‬ ‫�� ‌ی "ئه‌و‌ه بۆ یه‌كه‌مین جاره‌ له‌هۆلیۆد‌و زانكۆی نیویۆرك‬ ‫ادیمی فیلمی كوردی نمایش بكرێت"‪.‬‬ ‫الو ئاماژه‌ ‌ی به‌وه‌دا ك ‌ه بۆ گه‌یشتن به‌و كار‌ه یه‌ك ساڵ ‌ی‬ ‫ه‌وڵ ‌ی بێوچانی‌ داوه‌‪.‬‬ ‫��ی‌"ئه‌م نمایشه‌ وه‌ك جه‌ژنێكه‌ بۆ س���ینه‌ماكارانی كورد‪،‬‬ ‫یه‌كه‌مین جاره‌ فیلمی كوردی له‌زانكۆیه‌كی س���ینه‌مایی‬ ‫یان‌و مامۆس���تایانی زانس���ته‌كانی سینه‌ماو سینه‌ماكاری‬ ‫و كوردانی كالیفۆرنیا نمایشده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ش ‌ی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و فیلمانه‌ی نمایشده‌كرێن‪،‬‬ ‫ه‌نی خه‌اڵتی ناوخۆیی كوردستان‌و له‌هه‌مان كاتدا خاوه‌نی‬ ‫خه‌اڵتی ناوچه‌یی‌و جیهانین‪.‬‬ ‫ی‌ به‌وه‌ش���دا نمایش���ه‌ك ‌ه ته‌نها بۆ فیلمی كورت ره‌خسا‬ ‫ر هۆكارو له‌س���ه‌رو هه‌موشیانه‌وه‌ هۆكاری مادی رێگر بو‬ ‫��ێكی سێ رۆژ‌ه كه‌ بڕیاربو بۆ فیلمی درێژو كورت ‌ه فیلم‌و‬ ‫تاری بێت‪.‬‬ ‫��� ‌ی "ئه‌م هه‌وڵه‌ وه‌ك ده‌رگایه‌ك ‌ه به‌ڕوی سینه‌ماو فیلمی‬ ‫‪.‬‬ ‫حه‌مه‌ الو سوپاسی تایبه‌تی نیویۆرك فیلم ‌ی كردك ‌ه زۆر‬ ‫ڕ پێشوازییان له‌بیرۆكه‌كه‌ كردوه‌‌و له‌باره‌ی‌ زانكۆكه‌شه‌وه‌‬ ‫كۆی ناوبراو خاوه‌نی ‪ 1700‬قوتابی به‌كالۆریۆس‌و ماسته‌ر‌ه‬ ‫جیاجیاكانی زانستی سینه‌ما"‪.‬‬ ‫�� ‌ی "هه‌روه‌ه���ا رۆژی نمای���ش راس���ته‌وخۆ چاالكییه‌ك ‌ه‬ ‫كه‌ن‌و له‌لینكی زانكۆو‌ه هه‌مو كه‌س ده‌توانێت راسته‌وخۆ‬ ‫"‪.‬‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫خۆشەویس���تیت بۆ کەس���انی دیکە‬ ‫دەربب���ڕە بەئامانج���ی بەهێزکردنی‬ ‫پەیوەن���دی‪ ،‬پێدەچێ���ت ئەم���ڕۆ‬ ‫خۆشەویس���تی ژیان���ت ببینیت بۆیە‬ ‫چاوەکانت بکەرەوە‪.‬‬

‫ی له‌یه‌كه‌مین‬ ‫هونه‌ری‌ كورد ‌‬ ‫سیمپۆزم ‌ی ڤییه‌ننادا نیشان ده‌درێت‬

‫ئه‌و زیاتر له‌باره‌ی‌ چاالكییه‌كه‌وه‌ دوا‌و وتی‌ "چاالكییه‌ك ‌ه له‌سه‌عات‬ ‫حه‌وتی ئێواره‌ی رۆژی ‪16‬ی‌ ئه‌م مانگ ‌ه ئه‌نجام ده‌درێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌و فیلمه‌ كوردیانه‌ش��� ‌ی ك ‌ه پێشكه‌ش ده‌كرێن‪ ،‬خالید‬ ‫حه‌مه‌الو وت���ی‌ "پێنج كورته‌ فیلمی درامی‌و دو دێكۆمێنتارو یه‌ك‬ ‫كورته‌فیلمی ئه‌نیمه‌یشن نمایشده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ناوی‌ فیلمه‌كان ‌ی بۆ ئاوێنه‌ ئاشكرا كرد‌و وتی‌"ئه‌و فیلمانه‌ ‌ی‬ ‫كه‌ نمایش���ده‌كرێن بریتین له‌‪ :‬كورته‌ فیلمی كۆشكی مێروله‌كان‪-‬‬ ‫ده‌رهێنانی تۆفیق ئه‌مانی‪ ،‬كورته‌ فیلمی راوچی خراپ‪-‬ده‌رهێنانی‬ ‫س���ه‌هیم عومه‌ر خه‌لیفه‌‪ ،‬كورته‌ فیلمی روخس���اره‌ نه‌بینراوه‌كان‪-‬‬ ‫ده‌رهێنانی ئه‌شكان ئه‌حمه‌دی‪ ،‬فیلمی دیكۆمێنتاری ‪-74‬شه‌نگال‪-‬‬ ‫ده‌رهێنانی س���تار چه‌مه‌نی گ���وڵ‪ ،‬كورته‌ فیلمی ئه‌نیمه‌یش���ن ‌ی‬ ‫مرۆڤ���ه‌كان دورن‪-‬ده‌رهێنان���ی ماش���ه‌اڵ محه‌م���ه‌دی‪ ،‬فیلم���ی‬ ‫دیكۆمێنت���اری خاتو به‌دبه‌خت‪-‬ده‌رهێنانی خالید حه‌مه‌الو‪ ،‬كورت ‌ه‬ ‫فیلمی كوێستانی سپی‪-‬ده‌رهێنانی ته‌ها كه‌ریمی"‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫کۆمەڵێ���ك هەل���ی نوێت لەپێش���ەو‬ ‫دەتوانیت روگەی نوێ دروستبکەیت‬ ‫ب���ۆ بەردەوام���ی کارەک���ەت‪ ،‬گ���ەر‬ ‫بیرۆکەکانت بەجدی بەکارهێنا‪.‬‬

‫ماف‌و شكۆی هونه‌ری بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ هونه‌رمه‌ندی كورد‪،‬‬ ‫الیه‌نی یاسایی پڕۆژه‌كه‌یان لێ وه‌رگرتم به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه‬ ‫هیچ كارێكی له‌سه‌ر نه‌كرا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"له‌كاتێكدا س���اڵێكی ت���ه‌واو خه‌ریكی ئه‌و‬ ‫پرۆژه‌یه‌ بوم به‌اڵم هه‌وڵه‌كه‌میان بێهوده‌ كرد"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و نایه‌كسانییه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌كوردستان بینیویه‌تی‌ دوباره‌ چۆته‌وه‌ بۆ تاراوگه‌‌و‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ وتی‌"به‌ڕاستی من پارساڵ به‌هه‌مو توانایه‌كم‬ ‫ویس���تم به‌یه‌كجاری بگه‌ڕێمه‌وه‌ كوردس���تان به‌اڵم ئه‌و‬ ‫نایه‌كسانیه‌م بینی له‌واڵته‌كه‌م ملی ڕێم دیسانه‌وه‌ به‌ره‌و‬ ‫تاراوگه‌ گرته‌وه‌به‌ر"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"له‌واڵتێكی وه‌ك���و س���وید كه‌ من���ی تێدا‬ ‫ده‌ژی���م جیاوازی من‌و س���ه‌رۆك وه‌زیران ناكرێت له‌ڕوی‬ ‫ئینسانییه‌وه‌ یه‌ك مافمان هه‌یه‌ بۆیه‌ ماڵ‌و منداڵم كه‌له‌‬ ‫ژینگه‌ی س���وید ژیاون ده‌ره‌قه‌تی ئه‌م ژیانه‌ی ئێستای‬ ‫كوردستان نایه‌ن"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ كاری‌ هونه‌ری‌ خۆیش ‌ی له‌واڵتی‌ سوید‪،‬‬ ‫رۆژ وتی‌"من س���یدییه‌كی تریشم به‌ئه‌نجام گه‌یاندوه‌ كه‌‬ ‫پێكهاتوه‌ له‌ ‪ 12‬تراك‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا له‌واڵتی سوید‬ ‫س���تۆدیۆیه‌كی تازه‌م دروس���تكردوه‌ كه‌ كار بۆ ده‌نگی‬ ‫ت���ازه‌و به‌چێژ ده‌ك ‌هم‌و كاری‌ تۆمارك���ردن‌و موزیكم بۆ‬ ‫كۆمه‌ڵێك گۆرانیبێژی تازه‌ كردوه‌‌و هه‌وڵی‌ فێركردنیان‬ ‫ده‌ده‌م"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"من له‌هونه‌ردا ئه‌وه‌ی هه‌ست ده‌كه‌م ده‌یزانم‬ ‫فێریان ده‌ك ‌هم‌و منیش سوپاسیان ده‌كه‌م كه‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫خوێنی تازه‌ له‌ده‌وروپش���تم كۆبونه‌ت���ه‌وه‌‌و به‌رده‌وامی‬ ‫به‌كاری هونه‌ری ده‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ستایل‌و تایبه‌تمه‌ندی‌ خۆی‌ له‌گۆرانی‌ وتندا‪،‬‬ ‫رۆژ كه‌ریم وتی‌ "ئه‌و ش���ێوازه‌ی م���ن هه‌ڵمبژاردوه‌ بۆ‬ ‫گۆرانی وتن پۆپه‌‌و پابه‌ندی رێساو كولتورو دابونه‌ریت‌و‬ ‫زمانه‌وانی خۆمانین چی كاره‌كانی من یان كاره‌كانی ئه‌و‬ ‫هاوڕێیانه‌م كه‌ له‌وجۆر‌ه ستایله‌ كارده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"به‌ڕاس���تی م���ن ده‌مه‌وێ���ت ئ���ه‌وه‌ بڵێم ئه‌و‬ ‫تێكس���ت‌و ئاوازانه‌ی من دامناون هه‌میشه‌ زۆر به‌قوڵی‌و‬ ‫وردی چومه‌ته‌ ناو ئه‌و دنیا عیرفانیه‌وه‌ی ئینجا وتومه‌‌و‬ ‫حس���ابی یه‌ك‌وشه‌ش���م كردوه‌ له‌تێكس���تدا بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌رهه‌مێكی كرچ‌و كاڵ نه‌چێته‌ به‌رده‌م گوێگر"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫له‌ڕۆژ ‌ی ‪3‬ی‌ دیسه‌مبه‌ر ‌ی ‪ 2016‬چاالكییه‌كان ‌ی‬ ‫یه‌كه‌مین سیمپۆزمی‌ ڤییه‌ننا له‌پایته‌خت ‌ی‬ ‫واڵتی‌ نه‌مسا به‌ به‌شدار ‌ی چه‌ند شێوه‌كارێك‬ ‫ك ‌ه نوێنه‌رایه‌ت ‌ی چه‌ند واڵتێكی‌ جیهان ده‌كه‌ن‬ ‫ده‌ستیپێكرد‌و س ‌ێ هونه‌رمه‌ندی‌ كوردیش به‌شدار ‌ی‬ ‫تیادا ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ سیمپۆزمه‌كه‌‌و له‌لێدوانێكی‌ بۆ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫روناك عه‌زیز هونه‌رمه‌ندی‌ شێوه‌كار‌و یه‌كێك له‌و‬ ‫شێوه‌كارانه‌ی‌ كورد كه‌ به‌شداری‌ سیمپۆزمه‌كه‌‬ ‫ده‌كات رایگه‌یاند" من‌و هه‌ریه‌ك له‌هونه‌رمه‌ندی‌‬ ‫ی وه‌ك‬ ‫ش���ێوه‌كار مه‌ولود هادی‌‌و لۆری���ن عه‌ل ‌‬ ‫س���ێ‌ هونه‌رمه‌ندی‌ شێوه‌كاری‌ كورد له‌یه‌كه‌مین‬ ‫سیمپۆزمی‌ ڤییه‌ننا به‌شداری‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا له‌پێش���انگاكه‌دا چه‌ند‬ ‫چاالكییه‌ك���ی‌ هون���ه‌ری‌ ئه‌نج���ام ده‌درێ���ت‌و‬ ‫له‌پێشانگایه‌كیشدا ئه‌و تابلۆیانه‌ نمایشده‌كرێن‬ ‫ك���ه‌ له‌الی���ه‌ن ش���ێوه‌كاره‌ به‌ش���داربوه‌كانی‌‬ ‫سیمپۆزمه‌كه‌وه‌ به‌رهه‌مهێنراون‪.‬‬ ‫وتیشی‌"به‌شداریكردنی‌ هونه‌رمه‌ندانی‌ كورد له‌م‬ ‫چاالكییه‌ نێونه‌ته‌وه‌ییه‌دا ده‌بێته‌ هۆی‌ ناساندنی‌‬ ‫هونه‌ی‌ كوردی‌ به‌جیهان‌و زه‌مینه‌سازی‌ ده‌كات‬ ‫بۆ دروستبونی‌ پڕۆژه‌ی‌ هاوبه‌شی‌ شێوه‌كارانی‌‬ ‫كورد له‌گه‌ڵ شێوه‌كارانی‌ جیهان"‪.‬‬ ‫روناك عه‌زیز جه‌غتی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌گشتی‌ ‪ 40‬هونه‌رمه‌ندی‌ شێوه‌كار‌و په‌یكه‌رساز‬ ‫به‌شدارن له‌و چاالكییه‌دا‌و هونه‌رمه‌ندانی‌ واڵتانی‌‬ ‫(میسر‌و سعودیه‌‌و قه‌ته‌ر‌و به‌حره‌ین‌و ئه‌رده‌ن‌و‬ ‫عێراق‌و فه‌ره‌نسا‌و نه‌مسا‌و سوید‌و چه‌ند واڵتێكی‌‬ ‫تری‌ تێدایه‌)‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و زیات���ر له‌ب���اره‌ی‌ بای���ه‌خ‌و گرنگی‌ ئه‌م‬ ‫چاالكییانه‌ بۆ ناساندنی‌ هونه‌ری‌ كوردی‌ خسته‌ڕو‬

‫که‌‌وان‬ ‫دەتوانی���ت بەگ���روپ کارەکان���ت‬ ‫ئەنجامبدەی���ت‪ ،‬وات���ە دەتوانی���ت‬ ‫قورس���ترینی بیرۆکەکان���ت بخەیتە‬ ‫ب���واری جێبەج���ێ کردن���ەوە‪ ،‬زۆر‬ ‫بەتایبەتی پشتگیری دەکرێیت‪.‬‬

‫وتی‌"به‌شداریكردن له‌م چاالكییه‌ نێونه‌ته‌وه‌ییانه‌‬ ‫بۆ كورد زۆر گرنگ‌و بایه‌خداره‌‌و هونه‌ری‌ كورد ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌فێستیڤاڵه‌كان نیشان ده‌دات"‪.‬‬ ‫روناك عه‌زیز ل���ه‌و بڕوای���ه‌دا هونه‌رمه‌ندانی‌‬ ‫كورد خ���اوه‌ن ئه‌زمونێكی‌ زۆر مه‌زن‌و گه‌وره‌ن‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ندی‌ لێهاتوی‌ تێدایه‌‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"من وه‌ك خ���ۆم یه‌ك���ه‌م ج���اره‌‬ ‫له‌سیمپۆزمێكی‌ جیهانی‌ به‌شداری‌ ده‌كه‌م‌و زۆر‬ ‫دڵ���م پێی‌ خۆش���ه‌ چونكه‌ من تائێس���تا هه‌مو‬ ‫پێشانگه‌كانم له‌واڵتی‌ سوید له‌شاری‌ یۆتۆبۆری‌‬ ‫بوه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫چوار ساڵدا توانیویه‌تی‌ له‌شاری‌ یۆتۆبۆری‌ ‪12‬‬ ‫پێشانگه‌ی‌ تایبه‌ت به‌كاره‌كانی‌ بكاته‌وه‌"‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫چاالکی‌و وزەیەکی دەرونی‌و جەستەیی‬ ‫زۆرت هەیە‪ ،‬تواناکانت بەکاربهێنە بۆ‬ ‫بەجێهێنانی پرۆژەکانت‌و هەنگاوەکانت‬ ‫بەرەو داهاتوو‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫رێگە مەدە لەخۆبایی بونت کاریگەری‬ ‫هەبێ���ت لەتێکچون���ی کارەکان���ت‪،‬‬ ‫تواناکانت بەکاربهێنە بۆ یارمەتیدانی‬ ‫کەسانی دیکە‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫‪»æêīµ »ËĠňĥŎð‬‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫فیلمی‌ (خه‌ج‌و سیامه‌ند)‬ ‫سیناریۆ‪ :‬حسێن ئیردم‬ ‫ده‌رهێنان‪ :‬شاهین چوك‬ ‫سینه‌ماتۆگرافی‌‪ :‬كه‌مال سیدۆ‬ ‫موزیك‪ :‬كین‪.‬ب‪.‬وود‬ ‫به‌رهه‌م���ی‌ هاوبه‌ش���ی‌ توركیا‌و‬ ‫هۆڵه‌ندا‬ ‫ساڵی‌ به‌رهه‌مهێنان‪1993 :‬‬ ‫نواندن‪ :‬تاریق ئاكان‪-‬س���یامه‌ند‪،‬‬ ‫مین���ا كیوروغلۆ‪-‬خ���ه‌ج‪ ،‬مندریس‬ ‫سامانكیله‌ر‪-‬مامی‌ سیامه‌ند‪ ،‬مسعود‬ ‫چه‌كه‌رلی‌‪ ،‬یمان ئ���ۆكای‌‪ ،‬كه‌مال‬ ‫جینس���یر‪ ،‬كازم كارت���ال‪ ،‬دیاگۆ‬ ‫ئه‌نكارا‪ ،‬هولی���ا ئیرچیل‪ ،‬بولینت‬ ‫ئۆران‪ ،‬حیكمه‌ت كه‌ره‌كۆز‪ ،‬مه‌تین‬ ‫چیكمیز‪ ،‬مسته‌فا سۆفی‌ بالتاكی‌‪،‬‬ ‫جه‌نگیز سیزیك‪ ،‬فیكره‌ت فیرتینا‪،‬‬ ‫یه‌ڵماز ئه‌ردۆغان‪ ،‬ئیحسان دیلیك‪،‬‬ ‫نیهات تورگۆت‪.‬‬ ‫خ���ه‌ج‌و س���یامه‌ند یه‌كێك���ه‌‬ ‫له‌داس���تانه‌كانی‌ خۆشه‌ویس���تی‌‌و‬ ‫بێگومان ئه‌م داس���تانه‌ به‌ش���ێكه‌‬ ‫له‌كه‌له‌پوری‌ میللی‌ كوردی‌‪.‬‬ ‫فیلمه‌كه‌ چیرۆكی‌ خۆشه‌ویست ‌‬ ‫ی‬ ‫نێوان كچێك به‌ناوی‌ خه‌ج‌و كوڕێك‬ ‫به‌ناوی‌ س���یامه‌ند ده‌گێڕێته‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌هه‌تیوی‌ پوری‌ گه‌وره‌ی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫س���یامه‌ند ماڵه‌وه‌ جێده‌هێڵێت‌و‬ ‫به‌كوردستاندا گه‌شت ده‌كات‌و خه‌ج‬ ‫ده‌بینێت‌و ده‌كه‌ونه‌ خۆشه‌ویستی‌‬ ‫یه‌كتر‪.‬‬ ‫له‌م فیلمه‌دا ئه‌كته‌ری‌ به‌ناوبانگ‬ ‫یه‌ڵم���از ئه‌ردۆغ���ان له‌یه‌كه‌می���ن‬ ‫نواندنی‌ له‌س���ه‌ر شاشه‌ی‌ سینه‌ما‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ رۆڵی‌ برای‌ خه‌ج‬ ‫به‌رجه‌سته‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ش���اهین چ���وك ده‌رهێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫فیلمه‌ك���ه‌ یه‌كێك���ه‌ له‌ده‌رهێنه‌ره‌‬ ‫به‌ناوبانگه‌كانی‌ توركیا‌و له‌دایكبوی‌‬ ‫س���اڵی‌ ‪1952‬ی‌ ش���اری‌ سیرته‌‌و‬ ‫ل���ه‌‪23‬ی‌ ئه‌پریلی‌ ‪ 2013‬له‌ش���اری‌‬ ‫ئه‌سته‌نبوڵ كۆچی‌ دوایی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫له‌نێ���وان س���ااڵنی‌ ‪ 1982‬ت���ا‬ ‫‪ 2008‬نزیكه‌ی‌ چ���ل‌و پێنج فیلمی‌‬ ‫ده‌رهێن���اوه‌‪ ،‬یه‌كه‌مین فیلمی‌ ئه‌و‬ ‫به‌ن���اوی‌ (قورب���ان ئولدوغوم بو‬ ‫ك���ه‌ س���اڵی‌ ‪ 1982‬به‌رهه‌مهێنرا‪،‬‬ ‫له‌فیلمه‌كانی‌ تریشی‌ "ئه‌رزو ‪،1985‬‬ ‫خ���اوه‌ن س���ته‌مكاره‌كه‌ ‪،1985‬‬ ‫دواهه‌می���ن پی���او ‪ ،1987‬دریجان‬ ‫‪ ،1996‬هه‌م���و ش���تێك له‌پێناوی‌‬ ‫كوڕه‌كه‌مدا ‪ ،1998-‬ده‌بێته‌ باوكم؟‬ ‫‪ ،1999‬ته‌نهای���ی‌‪ ،2001-‬ژن���ه‌‬ ‫قه‌ره‌جه‌ك���ه‌‪ ،2003-‬حاجی‌ ‪،2006‬‬ ‫په‌چ���ه‌ی‌ ره‌ش ‪ ،2007‬ج���ه‌الدی‌‬ ‫پێشو ‪."2008‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫س���ەرەڕای ئ���ەوەی ئەنجام���ە‬ ‫نەرێنیی���ەکان بەه���ۆی کارەکان���ی‬ ‫رابردوتەوە دەبێت‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫هەوڵب���دە کراوەبی���ت بۆ ئ���ەوەی‌‬ ‫بتوانیت چارەسەری‌ بكەیت‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ی باش‬ ‫پالزما رێگه‌یه‌ك ‌‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )555‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/12/6‬‬

‫بۆگه‌نجكردنه‌وه‌ی‌ پێست‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ف‬ ‫ۆ‬ ‫ت‬ ‫ۆ‬ ‫گ‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ف‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ر‬ ‫ێ‬ ‫ك‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ك‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫س‬ ‫اته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫پ‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫پ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫چ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫رامد ‌هكات‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫تانیا ره‌شید هونه‌رمه‌ند ‌ی فۆتۆگرافه‌ر نوێترین‬ ‫پێ‬ ‫شانگه‌ی‌ تایبه‌ت ‌ی خۆی‌ به‌ناوی‌ (له‌پشت په‌چه‌وه‌)‬ ‫له‬ ‫‌گال‬ ‫یری‬ ‫(‬ ‫‪t‬‬ ‫‪3ar‬‬ ‫)‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫شار‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ڤییه‌ننا كرده‌وه‌‪.‬‬

‫بۆ گه‌نجكردنه‌وه‌ی‌ پێست چه‌ندین‬ ‫رێگه‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬یه‌كێ���ك له‌ڕێگه‌كان‬ ‫ی پالزما‪ .‬ئه‌م‬ ‫بریتی ‌ه له‌به‌كار هێنان ‌‬ ‫ی له‌كه‌س���ه‌ك ‌ه‬ ‫رێگه‌ی ‌ه بریتیه‌ له‌و‌ه ‌‬ ‫خوێن وه‌رده‌گیرێت پاشان ئه‌خرێت ‌ه‬ ‫ئامێری سینته‌ر فیوج لێره‌دا ئامێره‌ك ‌ه‬ ‫هه‌ڵده‌ستێت به‌جیاكردنه‌وه‌ی‌ خوێن‬ ‫ی پالزما‪ .‬كه‌ ئه‌و مادده‌ی ‌ه‬ ‫له‌م���ادده‌ ‌‬

‫ی پالزم���ا‬ ‫ی لێوه‌ربگ���رن‪ .‬س���وده‌كان ‌‬ ‫ی جوانكار ‌‬ ‫له‌ئێستادا به‌مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چرچی‌‌و لۆچ ‌‬ ‫ی بریتی ‌ه له‌نه‌هێشتن ‌‬ ‫به‌كاردێت‪ .‬ئه‌م مادده‌یه‌ به‌س���رنج ‌‬ ‫ی پێس���ت‪،‬‬ ‫ئه‌نس���ۆلین ئه‌خرێت��� ‌ه ژێر پێس���ت ده‌موچاوو گه‌نجكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌هێشتنی‌ چاڵوچۆڵی‌‪ ،‬نه‌هێشتن ‌‬ ‫ی چرچ ‌‬ ‫ی ئه‌و ش���وێنانه‌ ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫زۆر‌ه هه‌روه‌ه���ا ده‌توانرێت بۆ هه‌مو په‌ڵه‌و چاالككردنی‌ س���وڕی‌ خوێن‬ ‫له‌ش بكرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌كاردێت بۆ له‌پێستدا‪ .‬بۆسود وه‌رگرتن له‌م رێگ ‌ه‬ ‫ێ جار له‌سه‌ر‬ ‫ی جوانكاریه‌ پێویسته‌ س ‌‬ ‫ی روتانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی كێشه‌ ‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌‬ ‫ی جارێك‪.‬‬ ‫قژی���ان هه‌ی��� ‌ه ده‌توان���ن س���ودی یه‌ك بكرێت‌و مانگ ‌‬

‫ناونیش���ان‪ :‬به‌ختیاری‌‪ -‬شه‌قامی‌ س���ه‌ره‌كی‌ به‌رامبه‌ری‌‬ ‫سالۆن ئه‌سته‌مبوڵ‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫پێش�‬ ‫هه‌تا رۆژ��انگه‌كه‌ له‌رۆژ ‌ی ‪‌ 9‬ی نۆڤه‌مبه‌ری‌ ‪ 2016‬كرایه‌وه‌‌و‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫‪22‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫دیس‬ ‫ه‬ ‫‌مب‬ ‫ه‬ ‫‌ر‬ ‫ی‌ ‪ 2016‬به‌رده‌وام ده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌‬ ‫تانی���ا ره پێش���انگه‌كه‌‌و له‌لێدوانێكی‌ تایبه‌ت ب ‌هئاوێنه‌‪،‬‬ ‫‌ش‬ ‫���ید‬ ‫وت‬ ‫ی‬ ‫‌"ب‬ ‫یرۆك‬ ‫ه‌ی‌ ئه‌و فۆتۆیان���ه‌ی‌ كه‌ له‌م‬ ‫پێشانگه‌ی‬ ‫ك ‌ه ئه‌وك ه‌دا نمایش���م كرد ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ ساڵی ‪2014‬‬ ‫ات���‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌گ‬ ‫ه‬ ‫‌ڵ‬ ‫س‬ ‫���ێ‬ ‫مۆدیلی به‌ناس���یۆن جیاواز‬ ‫ئه‌نجاممدا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‬ ‫‌"من‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌كات‬ ‫���ی‬ ‫الوی���دا س���ه‌رده‌می هه‌فتاكان‬ ‫تاس���ه‌ره‬ ‫‌تای‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ش���ت‬ ‫اكان‬ ‫ل‬ ‫ه‌س���لێمانی ژیاوم له‌وپه‌ڕی‬ ‫سه‌ربه‌‬ ‫س���ت‬ ‫ی‬ ‫‌و‬ ‫م‬ ‫ۆدێر‬ ‫ن‬ ‫‌و‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌خێزانێك���ی زۆر لیبراڵ گه‌وره‌‬ ‫بوم‪ ،‬ب‬ ‫ه‬ ‫‌هۆ‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫ه‬ ‫‌نگ‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ۆتایی‌ س���اڵ ‌ی ‪ 1984‬ه ‌هاڵتین‬ ‫بۆ‬ ‫ئێرا‬ ‫ن‬ ‫‌و‬ ‫نزیك‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫سێ‬ ‫ساڵ‬ ‫له‌ئێران ماینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ‬ ‫اماژ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ش���د‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫كات‬ ‫ك‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫"بۆ من وه‌ك ژنێكی مۆدێرن‬ ‫كه‌ له‌هه‬ ‫شه‌خس���‌مو ژیانم له‌چكم نه‌كردۆت ‌ه سه‌رم زۆر كێشه‌یه‌كی‬ ‫ی‬ ‫‌و‬ ‫خۆ‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌نزم‬ ‫زانی‬ ‫ن‬ ‫‌و فڕاندنی سه‌ربه‌س���تی بو‬ ‫ئه‌بوایه‌ ه‬ ‫له‌جه‌ستهه‌مو كات ئاگادار بم تاڵێكی قژم یان پارچه‌یه‌ك‬ ‫‌م‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫‌بێ‬ ‫ت"‪.‬‬ ‫جه‌غت‬ ‫كارێك��� ‌ی له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ش ده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه ئه‌و هه‌س���ت ‌ه‬ ‫وا‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫لێ‬ ‫كردو‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ه‌فۆتۆ باس له‌هه‌س���ت یان‬ ‫هه‌ڵس���وك‬ ‫له‌وكاتان��� ه‌وتی ژنان بكات له‌پش���ت په‌چه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫چ‬ ‫اوی‬ ‫كۆم‬ ‫ه‬ ‫‌ڵگا یا باوك یان برا‌و خزم ‌ه‬ ‫نێرینه‌كانی لێوه‌ دوره‌‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"له‌لینزی‬ ‫كام‬ ‫ێراك‬ ‫ه‬ ‫‌مه‌وه‌ ئه‌و س���اتانه‌م گرتو‌ه‬ ‫ك���ه‌ مۆدیله‌كان هه‬ ‫‌ندێ‬ ‫كیان‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌وپه‌ڕی سه‌ربه‌س���تیان یان‬ ‫خه‌مبارن یان زۆر‬ ‫توڕ‬ ‫ه‬ ‫‌ن‬ ‫یا‬ ‫خود ریلێكسن"‪.‬‬ ‫تانیا ره‌ش���ید‬ ‫ئام‬ ‫���اژ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫‌ه ده‌كات ك ‌ه به‌ش���ێك ‌ی تر‬ ‫له‌فۆتۆكان ئه‌م‬ ‫ساڵ‬ ‫گ‬ ‫رتوی‬ ‫ه‬ ‫‌تی‬ ‫‌‌و له‌وباره‌یه‌و‌ه وت ‌ی "به‌شی‬ ‫دوه‌می فۆت‬ ‫ۆكان‬ ‫ئ‬ ‫ه‬ ‫‌مس‬ ‫���اڵ‬ ‫گرتم له‌گه‌ڵ چوار مۆدیل ك ‌ه‬ ‫ئه‌وانیش ه‬ ‫ه‬ ‫‌ر‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌یان‬ ‫ناسی‬ ‫ۆنی جیاوازن‌و ئه‌مساڵ توانیم‬ ‫نمایش���ی‬ ‫بك‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫ك‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌ئ‬ ‫ێس��‬ ‫�تادا له‌سه‌رانس���ه‌ری ئه‌وروپا‬ ‫بابه‌تێكی زۆر هه‌نوكه‌ییه‌"‪.‬‬

‫رسوشت كامه‌ران‪ :‬زۆر له‌كاری كۆمیدیا ده‌ترسم‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬

‫هونه‌رمه‌ند سروشت كامه‌ران رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"كاری نواندن هیوایه‌تی منداڵیمه‌‌و زۆر‬ ‫دڵخۆشم به‌كاره‌كه‌م‌و قه‌رزاری باوكم‌و‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌مم كه‌ زۆر هاوكارمن‌و به‌بێ‬ ‫پرسی ئه‌وان بڕیار له‌سه‌ر كاره‌كانم‬ ‫ناده‌م"‪.‬‬ ‫سروش����ت كام����ه‌ران هونه‌رمه‌ندی‬ ‫بواری شانۆو دراما كه‌ ماوه‌ی چه‌ند‬ ‫ساڵێك ده‌بێت ده‌س����تی به‌كاری‬ ‫نواندن كردوه‌‌و زۆرترین كاره‌كانی‬ ‫كۆمیدی����ن‪ ،‬له‌دیدارێكی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌‪ ،‬رایگه‌یان����د"كاری‬ ‫نواندن خولیایه‌كی منداڵیمه‌‌و‬ ‫باوك����م‌و هاوس����ه‌ره‌كه‌م‬ ‫زۆر ه����اوكارم ب����ون‌و‬ ‫له‌كاره‌كانمدا پرسیان‬ ‫پێده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "سه‌ره‌تا‬ ‫به‌نواندنی تراژیدیا‬ ‫ده‌س����تم پێكرد‌و‬ ‫زۆر ده‌ترس����ام‬ ‫ل����ه‌كا ر ی‬ ‫كۆمیدی له‌و‬ ‫بڕوای����ه‌دا‬ ‫نه‌ب����وم‬

‫کاوڕ‬ ‫ق���ەدەر یاری���ت لەگ���ەڵ دەکات‌و‬ ‫دەکەویت���ە حاڵەتێکەوە کە هەرگیز‬ ‫ب���ڕوات نەدەکرد ش���تی وا روبدات‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم گوێ���ی پ���ێ م���ەدە‪ .‬كات‬ ‫چارەسەری هەمو شتێکە‪.‬‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫چ���االك‌و پ���ڕ وزە دەبیت‌و ئ���ارەزوی رێگاکەت بەرەو قورس���ی دەڕوات زۆر‬ ‫دۆزینەوەو داهێن���ان دەکەیت‪ ،‬گەر لە زیاتر لەوەی بەبیرتدا دەهات‌و لەوانەیە‬ ‫تواناتدا بوایە دەچویت بۆ گەش���تێکی کەسێك هەبێت هەوڵ بدات رێگاکەت‬ ‫لێبگرێت‌و کێشەت بۆ دروست بکات‬ ‫پڕ گەڕان بەدوای شتی نادیاردا‪.‬‬

‫به‌وشێوه‌یه‌ سه‌ركه‌وتوبم"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌كارو پڕۆژه‌ نوێكانیشی‪ ،‬سروشت وتی‬ ‫"له‌دوای كاری ش����انۆگه‌ریی (ملیۆن لێر) كه‌ له‌هۆڵی‬ ‫كۆمه‌ڵ����ه‌ی‌ هونه‌ره‌جوان����ه‌كان پێش����كه‌ش ده‌كرێ����ت‬ ‫س����ه‌رقاڵی دو كاری نوێ����م كه‌ یه‌كێكیان به‌ش����ێوه‌ی‬ ‫زنجیره‌یه‌ بۆ مانگی ره‌مه‌زان‌و ئه‌وی دیكه‌شیان درامایه‌‬ ‫كه‌ له‌ئێستادا نامه‌وێت زۆر به‌رودی باسی بكه‌م"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "بۆ یه‌كه‌م ج����ار له‌درامای پڕۆفیش����اڵدا‬ ‫به‌ش����داری كاری كۆمیدیم كرد‪ ،‬ئه‌و كاراكته‌ره‌ی‌ نێو‬ ‫دراماكه‌ش زۆر له‌كه‌س����ایه‌تی من����ه‌وه‌ دوره‌‌و له‌ژیانی‬ ‫رۆژانه‌مدا كه‌س����ێكی زۆر له‌س����ه‌ر خ����ۆم‪ ،‬ئه‌كته‌ری‬ ‫سه‌ركه‌وتو ئه‌و كه‌سه‌یه‌ رۆڵی جیاواز به‌رجه‌سته‌بكات‬ ‫كه‌ دوره‌ له‌كه‌سایه‌تی خۆیه‌وه‌"‪.‬‬ ‫"ئه‌كت����ه‌ری به‌ناوبان����گ به‌یانی خول����ه‌ بۆمبا زۆر‬ ‫هاوكاریكردوم بۆ كاری كۆمیدی‌و هاوكارێكی باشم بوه‌‬ ‫له‌درامای پڕۆفیشاڵدا‌و توانیم سه‌ركه‌وتن به‌ده‌ستبهێنم‬ ‫له‌بواری كۆمیدیادا" سروشت كامه‌ران وای‌ وت‪.‬‬ ‫سروش����ت ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ده‌رچوی په‌یمانگای‬ ‫هونه‌ره‌جوان����ه‌كان نیی����ه‌‌و ده‌ڵێ‌"م����ه‌رج نییه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی ئه‌كادیم����ی نه‌خوێنی����ت نواندنی‌ باش‬ ‫نه‌كه‌یت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "كاری نواندن ح����ه‌زو به‌هره‌یه‌ زۆر كه‌س‬ ‫ده‌ناس����م هونه‌ری ش����انۆیان ته‌واوك����ردوه‌ له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫دانیشتون‌و نایانه‌وێت كاری نواندن‌و شانۆ ئه‌نجامبده‌ن‌و‬ ‫تواناكان����ی خۆیان په‌ره‌ پێ ب����ده‌ن‪ .‬به‌داخه‌وه‌ ئه‌مه‌‬ ‫زۆرتر له‌ئافره‌ت����دا ده‌بینرێت كه‌ كۆمه‌ڵگاو خێزانه‌كان‬ ‫رێگرن نه‌ك هانده‌ریان بن‌و خۆیشیان هۆكارن"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌شانۆگه‌رییه‌ تازه‌كه‌ش����یان كه‌ ئێستا‬ ‫له‌هۆڵ����ی‌ كۆمه‌ڵ����ه‌ی‌ هونه‌ره‌جوان����ه‌كان پێش����كه‌ش‬ ‫ده‌كرێ����ت وتی‌ "بۆ یه‌كه‌م جار كاری‌ نواندنی‌ كۆمیدیم‬ ‫له‌ش����انۆگه‌ریی‌ (ملی����ۆن لێردا) ئه‌نجامدا كه‌ ئێس����تا‬ ‫له‌هۆڵی كۆمه‌ڵه‌ی‌ هونه‌ره‌جوانه‌كان له‌شاری سلێمانی‬ ‫نمایشده‌كرێت"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت ب����ه‌و رۆڵه‌ی‌ كه‌ ل����ه‌و ش����انۆگه‌رییه‌دا‬ ‫به‌رجه‌س����ته‌ی‌ ده‌كات‪ ،‬سروش����ت كامه‌ران وتی‌ "له‌و‬ ‫شانۆگه‌رییه‌دا رۆڵی‌ كچێكی زۆربڵێ‌و هاروهاج ده‌بینم‌و‬

‫قرژاڵ‬

‫له‌ڕێگه‌ی هونه‌رمه‌ند ئه‌حمه‌د جۆاڵوه‌ به‌شداریمكردوه‌‌و‬ ‫زۆر دڵخۆش����م به‌و جه‌ماوه‌ره‌ی كه‌ دێن‌و ده‌ستخۆشیم‬ ‫لێده‌كه‌ن‌و هانده‌رێكی باشن بۆ خۆم‌و كاره‌كانم تابتوانم‬ ‫له‌ئاینده‌دا كاری جوانتر پێشكه‌ش بكه‌م"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ ده‌كات����ه‌وه‌ له‌ئه‌ندامانی‬ ‫خێزانه‌كه‌ی ته‌نها خوش����كێكی به‌شداری كاری نواندن‬ ‫ده‌كات‌و له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ وتی‌"خێزانه‌كه‌م زۆر دڵخۆش����ن‬ ‫به‌كاره‌ك����ه‌م به‌اڵم براكانم دورن ل����ه‌كاری هونه‌ریه‌وه‌‌و‬ ‫رێگریشم بۆ دروست ناكه‌ن‌و هانده‌رێكی باشن‪ .‬خوشكه‌‬ ‫بچوكه‌كه‌ش����م زۆر حه‌زی ب����ه‌كاری نواندنه‌‌و ده‌یه‌وێت‬ ‫بێته‌ بواره‌كه‌وه‌‌و له‌سه‌ره‌تادایه‌و چه‌ند كارێكی هه‌یه‌‌و‬ ‫له‌ئاینده‌دا كاری نوێی‌ ده‌بێت"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ كاری هونه‌ری����ی‌و كاروب����اری‌ ن����او ماڵ‪،‬‬ ‫سروش����ت وتی"له‌ئێس����تادا به‌ه����ۆی كاره‌كانم����ه‌وه‌‬ ‫فری����ای ماڵ ناكه‌وم‌و به‌هۆی س����ه‌رقاڵی كاره‌كانمه‌وه‌‬ ‫تادره‌نگانێكی شه‌و ناڕۆمه‌وه‌‌و هاوسه‌ره‌كه‌م هاوكاریم‬ ‫ده‌كات‌و هه‌رچی بێت ده‌یخۆم"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ماڵی دایكم‌و خه‌سوم زۆر هاوكاریم ده‌كه‌ن‌و‬ ‫قه‌ت گله‌یی ناكه‌ن بڵێن ئه‌وه‌ بۆ نایه‌یت‌و بۆ دیارنیت‪.‬‬ ‫ده‌زان����ن بوارم نییه‌‌و بۆ میوانداری����ش زۆر بێ‌ بوارم‌و‬ ‫ناتوانم بچم بۆ هیچ الیه‌ك"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ ‌ی پێگه‌ی‌ ژنانی‌ ك����ورد له‌هونه‌ری‌ كوردیدا‪،‬‬ ‫سروشت وتی"هه‌رچه‌نده‌ ئافره‌ت به‌خاله‌تێكی تێدایه‌‌و‬ ‫نایه‌وێ����ت كه‌س له‌خۆی باش����تر بێت‪ ،‬ب����ه‌اڵم من ئه‌و‬ ‫به‌خاله‌ته‌م نییه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌"له‌بواری‌ هونه‌ریدا به‌ڕاستی ژنمان كه‌مه‌‌و‬ ‫حه‌ز ده‌كه‌م ژنان بێنه‌ ناوه‌‌وه‌‌و به‌شداری كاری هونه‌ری‬ ‫بكه‌ن به‌تایبه‌تی له‌كاری كۆمیدیادا"‪.‬‬ ‫"ش����انازییه‌ بۆ ژنانی ك����ورد شانبه‌ش����انی پیاوان‬ ‫به‌ش����داری بكه‌ن له‌كاری درامای كوردیدا"سروش����ت‬ ‫كامه‌ران وا ‌ی وت‪.‬‬ ‫سروش����ت كامه‌ران مه‌حم����ود ل����ه‌ ‪1989/11/30‬‬ ‫له‌گه‌ڕه‌ك����ی ت����وی مه‌لی����ك له‌س����لێمانی له‌دایكبوه‌‌و‬ ‫خاوه‌نی دو براو یه‌ك خوش����كه‌‪ .‬له‌ساڵی ‪ 2014‬ژیانی‬ ‫هاوس����ه‌رگیری پێكهێناوه‌‌و وه‌ك ئه‌كته‌رێكی كۆمیدی‬ ‫له‌بواری هونه‌ریدا كار ده‌كات‪.‬‬

‫شێر‬

‫هەندێ���ك کات تۆ دودڵ���ی‌و ئارەزوی پێدەچێت کێش���ەکان ئاڵ���ۆز بوبن‌و‬ ‫هەڵچ���ون دەکەیت کاتێك ش���تەکان نەتوانیت چارەس���ەریان بکەیت‪ ،‬بێ‬ ‫بەپێچەوانەی ویس���تی تۆوە رودەدەن‪ ،‬خەمبە! تەنه���ا دەبێت تێڕوانینت بۆ‬ ‫شتەکان بگۆڕیت‪.‬‬ ‫ددان بەخۆتدا بگرە‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ت���ۆ س���ەرکەوتویت لەب���وارە‬ ‫پیش���ەییەکەتداو دەرکەوت���وە ک���ە‬ ‫بڕیارەکانت راس���تبون‌و لەش���وێنی‬ ‫تەواودا بون‪ ،‬ب���ەاڵم هەردەم دەبێت‬ ‫بەباشی بیر بکەیتەوە‪.‬‬

‫چ‬ ‫له‬

‫ئا‪ :‬ش‬

‫به‌هه‌وڵ‌و‬ ‫سینه‌ماكا‬ ‫نیویۆرك‬

‫له‌ب���ار‬ ‫حه‌م���ه‌‬ ‫زانكۆ ‌ی ن‬ ‫ده‌درێت"‪.‬‬ ‫وتیش��‬ ‫فیلم ئه‌كا‬ ‫حه‌مه‌‬ ‫ته‌واو ه ‌ه‬ ‫وتیش��‬ ‫چون بۆ‬ ‫بۆ قوتابی‬ ‫ئه‌مریكی‌و‬ ‫جه‌غتیش‬ ‫هه‌م خاو‌ه‬ ‫چه‌ندین‬ ‫ئاماژه‌ی‬ ‫له‌به‌ر زۆر‬ ‫له‌نمایش��‬ ‫دیكۆمێنت‬ ‫وتیش�‬ ‫كوردی"‪.‬‬ ‫خالید‬ ‫گه‌رم‌وگوڕ‬ ‫وتی‌ "زانك‬ ‫له‌به‌شه‌ ج‬ ‫وتیش��‬ ‫تۆمارده‌ك‬ ‫بیبینێت"‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )555‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/12/6‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫ئایا کورسیەکان هۆکاری قەیرانی ئابوری کوردستانە؟‬

‫مەکیاڤیلی‌و شۆڕش‬

‫مەبەستم کورسیەکانی بەڕێزان مەسعود بارزانی‌و یوسف محەمەدە‬

‫ئەحمەد محەمەد ئاباڵخی‬ ‫پێش هەمو ش���تێک ئەم���ەوێ باس‬ ‫لەقەیران���ی ئاب���وری کوردوس���تان‌و‬ ‫پەیوەندی بەقەیرانی ئابوری جیهانەوە‬ ‫بکەم‪ ،‬پێ���ش چەند س���اڵێک هەندێک‬ ‫لەواڵتانی جیهان کۆنگرەیەکیان بەست‬ ‫بەناوی کۆنگرەی ‪ 20‬بۆ هەڵسەنگاندنی‬ ‫باری ئابوری جیه���ان‌و لەو کۆنگرەیەدا‬ ‫ئاماژەی���ان بەپێش���هاتەکانی رودان���ی‬ ‫قەیرانێکی جیهانی کرد‪ ،‬دوای ئەوانیش‬ ‫کۆمپانیای (طالل ابو غزالة) کە یەکێکە‬ ‫لەکۆمپانیا گەورەکانی جیهان بۆ کاری‬ ‫وردبین���ی‌و لێکۆڵین���ەوەی ئاب���وری‌و‬ ‫خاوەن���ی زانکۆیەکیش���ن‪ ،‬لەپەراوێزی‬ ‫کۆنگ���رەی بیس���تدا کۆنفرانس���ێکیان‬ ‫رێکخس���ت لەلوبنان بۆ هەمان مەبەست‬ ‫کە زیاترلە‪ 200‬پس���پۆڕی بواری دارایی‌و‬ ‫ئاب���وری بەش���داری ب���ون‪ ،‬بەهەم���ان‬ ‫مەبەس���تی هەڵس���ەنگاندنی ب���اری‬ ‫ئاب���وری لەجیهاندا کە ئەو پس���پۆڕانە‬ ‫زوربەیان خاوەن���ی بڕوانامەی دکتۆراو‬ ‫ماستەری ئەو بوارە بون هەمو نازناوی‬ ‫پسپۆڕو ش���ارەزایان لەو بوارەدا هەبو‬ ‫منیش یەکێک ب���وم لەمیوانەکانی ئەو‬ ‫کۆنفرانسە کە مافی قسە لەسەرکردن‌و‬ ‫گفتوگۆش���م هەبو‪ ،‬لەکۆنفرانس���ەکەدا‬ ‫کۆدەنگی لەس���ەر ئەوە دروست بو کە‬ ‫لە‪ 5‬س���اڵی داهاتوەوە (واتە لە‪)2013‬‬ ‫وە قەیرانێک���ی ئاب���وری دائەکەوێ���ت‬ ‫زورب���ەی ه���ەرە زۆری واڵتانی جیهان‬ ‫ئەگرێت���ەوە‪ ،‬ئەو قەیرانەش س���ەرەتا‬ ‫بەدواپول (ئیفالس) ی بانکەکان دەست‬ ‫پێئەکات‌و بێ متمانەیی خەڵک بەبانک‬ ‫چەقبەستنێکی جوڵەی ئابوری دروست‬ ‫ئەکات‌و دواتریش زۆر بواری بازرگانی‌و‬ ‫پیشەسازی سست ئەبێت‪ ،‬زەرەرمەندی‬ ‫دوەم دوای بانک���ەکان بواری بازرگانی‬ ‫خانوبەرەو موڵکداری زەویووزار ئەبێت‪،‬‬ ‫دوای ئەوانیش بەپلەی س���ێیەم بواری‬ ‫گەشتوگوزارو دواتریش بواری بازرگانی‬ ‫کااڵ کەمالیەتەکان‌و دواتر وەک بازنەیەکی‬ ‫ئابوری نەپس���او هەم���و بوارەکانی تر‬ ‫ئەگرێتەوە‪ ،‬هەر واشبو پێشبینیەکەیان‬ ‫هاتەدی‌و گەیشتە ئاستی ئیفالسی زۆر‬ ‫واڵت‌و بێکاری لەزوربەی واڵتان داکەوت‌و‬ ‫واڵتان پەنایان بۆ قەرز برد تاواڵتەکەیان‬ ‫بەپێ���وە راگرن‪ ،‬واڵتێک���ی وەک یۆنان‬ ‫یەکێتی ئەوروپا ئامادە نەبو قەرزیشی‬ ‫بدات���ێ ئەوەندە ژێ���ر کەوتون‪ ،‬نامەوێ‬ ‫بچم���ە وردەکاری ه���ەر واڵتێک بەجیا‬ ‫بەاڵم ئاش���کرایە عێراق‌و کوردستانیش‬ ‫لەو بازنە ئابوری���ە نێودەوڵەتیە بەدەر‬ ‫نی���ە‪ ،‬لەگ���ەڵ ئەوەش���دا کوردس���تان‬ ‫هەندێک هۆکاری ناوەوەش���ی لەپاڵدایە‬ ‫بۆ قوڵبون���ەوەو گەورەبونی قەیرانەکە‬ ‫کە گرنگترینیان ئەمانەن‪:‬‬ ‫‪ -1‬دابەزین���ی نرخ���ی ن���ەوت‪ ،‬وەک‬ ‫ئاش���کرایە عێراق‌و کوردس���تان پشتی‬ ‫بەداهات���ی ن���ەوت قایمە بۆ بەاڵنس���ی‬ ‫میزانیەی خەرجیەکان���ی‪ ،‬کە نەوتیش‬ ‫نرخی دابەزێ���ت ئ���ەوا بەدڵنیایی ئەو‬ ‫میزانیەیە بەاڵنسی تێکئەچێت‌و السەنگ‬ ‫ئەبێت‌و داهات بەش���ی خەرجی ناکات‪،‬‬ ‫ئەمە ن���ەک تەنی���ا کێش���ەی عێراق‌و‬ ‫کوردوس���تانە بەڵکو کێشەی هەمو ئەو‬ ‫واڵتانەیە کە پش���تیان بەداهاتی نەوت‬ ‫بەستوە‪.‬‬ ‫‪ .2‬دزی‌و ناش���ەفافیەت لەداهات���ی‬ ‫س���امانی نەوت‪ ،‬لەگەڵ ئەوەش���دا کە‬ ‫لەخاڵی یەکەمدا باسمانکرد لەکوردستان‬ ‫وەک لەکەناڵەکان���ی راگەیان���دن باس‬ ‫ئەکرێ���ت ئ���ەو نەوتەی لەکوردس���تان‬ ‫ئەفرۆش���رێت پارەکەی هەموی ناخرێتە‬ ‫س���ەر داهات���ی هەرێ���م بەڵک���و بەش‬ ‫ب���ەش ک���راوە بەس���ەر زۆر لەبنەماڵە‬ ‫دەستڕۆیشتوەکان‌و حزبەکان‌و بەرپرسە‬ ‫حکوم���ی‌و حزبیەکان ب���ەو پێیە ئەگەر‬ ‫نرخ���ی نەوت بەرزیش ببێت���ەوە نابێتە‬ ‫چارەس���ەری قەیران���ی دارایی هەرێمی‬ ‫کوردستان‪.‬‬ ‫‪ -3‬نەبونی سیاسەتێکی باش‌و تۆکمە‬ ‫ب���ۆ زیادکردن���ی داه���ات‌و دۆزینەوەی‬ ‫س���ەرچاوەی ت���ر‪ ،‬وەک سیاس���ەتی‬ ‫وەبەرهێنان‌و ب���اج‌و گومرگەکان‌و پرۆژە‬

‫گەش���تیاریەکان‌و سیاس���ەتی هاوردەو‬ ‫نارندەو زۆر بواری تر‪.‬‬ ‫‪ -4‬کێش���ەی موچەخۆری زۆر‪ ،‬وەک‬ ‫ئامارەکان���ی حکومەتی هەرێم باس���ی‬ ‫ئەکەن ل���ە‪ %75‬خەرجیەکان���ی هەرێم‬ ‫بریتی���ە لەموچ���ە‪ ،‬ه���ۆکاری زۆربونی‬ ‫موچەخۆران‌و زۆری بڕی ئەو پارەیە کە‬ ‫بۆ ئەم بەش���ەی خەرجی ئەم خااڵنەی‬ ‫خوارەوەیە‪:‬‬ ‫ا ـ لەس���ەردەمی رژێمی بەعسدا کە‬ ‫کێشەی السەنگی میزانیە نەبو پارەیەکی‬ ‫زۆر لەبەردەس���تا بو وەک هەر واڵتێکی‬ ‫تری نەوتفرۆش‪ ،‬بۆ چارەسەری بێکاری‬ ‫بەناوی بێکاری رازیکراو (البطالة المقنعة)‬ ‫خەڵکێکی زۆر دامەزرا لەفەرمانگەکاندا‬ ‫بەبێ ئەوەی فەرمانگەکان پێویس���تیان‬ ‫پێی بێت‪ ،‬بۆ نمونە ئەگەر فەرمانگەکە‬ ‫ب���ە‪ 10‬فەرمانبەر بچوای���ە بەڕێوە ئەوا‬ ‫‪ 20‬کەس���ی بۆ دائەنرا‪ ،‬ئەم چارەسەری‬ ‫بێکاریە زوربەی فەرمانگەکانی گرتەوە‬ ‫بەپل���ەی یەکەم وەزارەتی کش���توکاڵ‌و‬ ‫ئاودێری ک���ە وەزارەتێکی بێ داهاتیش‬ ‫بو بەقەدەر وەزارەتی پەروەردە موچەی‬ ‫ئەبرد کە وەزارەتێک���ی گرنگ بو‪ ،‬ئەم‬ ‫لێش���اوی خەڵک���ە بەتاڵە دام���ەزراوە‬ ‫موچەخۆرە دوای راپەرین‌و دروستبونی‬ ‫حکومەت���ی هەرێ���م ه���ەروەک خ���ۆی‬ ‫ماوەتەوەو بوەتە ئەرکێکی گران بەسەر‬ ‫شانی حکومەتە یەک لەدوای یەکەکانی‬ ‫هەرێمەوە‪.‬‬ ‫ب ـ موچەخ���ۆری پەنادیوار‪ ،‬ئەمەش‬ ‫دیاردەیەکە کە زۆر لەو کەسە حزبیانەی‬ ‫کە بەردێک بۆ حکومەت ناخەنە س���ەر‬ ‫بەردێ���ک‌و بەڵک���و لەبوارەکانی حزبدا‬ ‫کارئەکەن ی���ا خزم‌و دەس���توپێوەندو‬ ‫کاسەلێس���ی بەرپرس���ە حزب���ی‌و‬ ‫حکومیەکان���ن کراونەت���ە موچەخۆری‬ ‫حکوم���ەت‌و ئەمەش لەالیەک بارگرانیان‬ ‫دروس���ت ک���ردوە لەس���ەر داهاتی ئەم‬ ‫میللەت���ەو لەالیەکی تری���ش مافی ئەو‬ ‫موچەخ���ۆرە ماندوان���ە ئەخ���ۆن‪ ،‬کە‬ ‫مامۆستایەک ‪ 6‬سەعاتی رۆژەکە بەپێوە‬ ‫ئەوەستێ‌و قس���ە ئەکات یاپۆلیسێکی‬ ‫هاتوچۆ بەگەرمای هاوین‌و بەس���ەرمای‬ ‫زستان بەپێوە لەبەر گەرماو سەرمادایە‬ ‫کەچی بەق���ەدەر موچەخۆرێکی بندیوار‬ ‫وەرئەگرێت ک���ە پاڵی لێداوەتەوەو هیچ‬ ‫کارێک بۆ حکومەت ناکات‪.‬‬ ‫ج ـ خانەنش���ینکردنی پێش���مەرگەو‬ ‫حزبی���ەکان‪ ،‬ک���ەس الری ل���ەوە نی���ە‬ ‫کەسانێک خەباتیان کردوەو ماندوبون‌و‬ ‫نیش���تمان‌و گەلی���ان رزگار ک���ردوەو‬ ‫پاراس���تویانە کە هەمو ئیمتیازاتێکیان‬ ‫بدرێتێ‌و هەرچیش���یان ب���ۆ بکرێت هەر‬ ‫کەمەو ناگاتە ئاستی ماندوبونی ئەوان‌و‬ ‫ئەو تەمەنە پ���ر ماندویەتییەی ئەوان‪،‬‬ ‫یا هەرچی بۆ خانەوادە سەربەرزەکانی‬ ‫ش���ەهیدان بکرێ���ت هەر کەم���ە بەاڵم‬ ‫کێش���ەکە لەوەدایە کە لەپاڵ ئەمانەدا‬ ‫سەدان‌و بگرە هەزاران مشەخۆر لەخزم‌و‬ ‫ک���ەس‌و چڵکاوخۆرەکان���ی بەرپرس���ە‬ ‫حزب���ی‌و حکومیەکان لەگ���ەڵ ئەمانەدا‬ ‫خانەنش���ین کراون کە جوتێ کاڵشیان‬ ‫لەشۆرش���ی ک���وردو پێش���مەرگایەتیدا‬ ‫نەدڕان���دوە ن���ەک ه���ەر ئ���ەوە بگرە‬ ‫کۆنەجاش‌و کۆنەبەعسیشیان تیایە کە‬ ‫بەپلەی هەر لەعەریف���ەوە تائامر لیواو‬ ‫وەزیر‪ ،‬تەنانەت خەڵکی خانەنشینکراوی‬ ‫س���ەردەمی بەعس���یان تیایە کە کاتی‬ ‫خۆی بەش���ێوەیەکی یاسایی خانەنشین‬ ‫ک���راون‌و هیچ پەیوەندی بەسیاس���ەت‌و‬ ‫کوردایەتیەوە نیە گەڕێنراونەتەوە سەر‬ ‫کار ب���ۆ ماوەیەک���ی کورت ب���ۆ ئەوەی‬ ‫بەپلەیەک���ی بەرزترو موچەیەکی بەرزتر‬ ‫خانەنشین بکرێنەوە‪ ،‬ئەمەش هۆکارێکی‬ ‫ترە بۆ زیاتر بارگرانی حکومەت‌و یەکێکە‬ ‫لەهۆکارەکانی قەیرانی ئابوری‪.‬‬ ‫د ـ س���ێ خولی ئەندامانی پەرلەمان‬ ‫خانەنش���ین بون بەموچ���ەی بەرز کە‬ ‫تیایاندای���ە ل���ەو چ���وار س���اڵە زیاتر‬ ‫خزمەتی نیەو زۆریش���یان کە فەرمانبەر‬ ‫بون نە س���اڵی خزمەتیان‌و نە تەمەنی‬ ‫خانەنشینیان هەیە بەاڵم بەو موچە بەرزە‬ ‫خانەنشین کراون کە ئەبو بگەڕێنرێنەوە‬ ‫سەر کارەکانی پێشویان ئەگەر هەیانبوە‬ ‫یابەموچەیەکی مامناوەندی خانەنش���ین‬ ‫بکرێن ئەگەر پێشتر فەرمانبەر نەبون‌و‬ ‫ئەم���ەش جۆرێکی ترە لەبارگرانیکردن‌و‬ ‫زیادکردنی خەرجیەکانی دەوڵەت‪.‬‬ ‫س ـ بەرپرس���ە حزبی���ەکان خۆیان‌و‬ ‫ئەو هەمو پاسەوان‌و دەستوپێوەندەیان‬ ‫کە ئەبو موچەخ���ۆری حزبەکانیان بن‬ ‫بەخۆی���ان‌و موچەی���ان‌و خەرجیەکانی‬ ‫س���ەفەرو هاتوچۆیان کەوتۆتە س���ەر‬ ‫حکوم���ەت ئیت���ر نازان���م بەچ یاس���او‬ ‫رێس���ایەک‪ ،‬ئەمانەش هەم���وی بونەتە‬

‫ئەو خەڵکەی کە‬ ‫بڕوایان وایە هۆکاری‬ ‫کێشەکان ئەو دو‬ ‫کورسیەی بارزانی‌و‬ ‫یوسف محەمەدن‪،‬‬ ‫ئەوانەن کە هیچ‬ ‫لەئابوری نازانن‌و‬ ‫عەوامن‌و بەرچاویان‬ ‫رون نیەو بەدەهۆڵ‌و‬ ‫زوڕنای راگەیەندنەکانی‬ ‫حزبەکان چەواشە بون‬ ‫بارگرانی‌و هۆکاری قەیرانی ئابورین‪.‬‬ ‫‪ 5‬ـ خاڵێک���ی ت���ر لەه���ۆکارەکان‌و‬ ‫قوڵکردن���ەوەی قەیران���ی ئاب���وری کە‬ ‫زی���ادە خەرجیە لەخەزێن���ەی دەوڵەت‬ ‫ئەو خەرجیە زۆروزەوەندەی حزبەکانی‬ ‫کوردستانە بەتایبەتی یەکێتی‌و پارتی‪،‬‬ ‫هەریەکەیان چەندین کەناڵی ئاسمانیی‬ ‫تەلەفزی���ۆن‌و رادیۆو س���ایت‌و رۆژنامەو‬ ‫گۆڤ���ارو هەریەکەی���ان دەی���ان‌و بگرە‬ ‫س���ەدان بارەگاو ئۆفیس‌و نوێنەرایەتی‬ ‫دەرەوەی���ان هەیە‪ ،‬کە ئ���ەم خەرجیانە‬ ‫ئەگ���ەر لەداهات‌و س���امانی ئەم واڵتە‬ ‫نەبێ���ت لەکوێی���ان ب���و؟ خ���ۆ ئەگەر‬ ‫راستەوخۆش نەیانبردبێت ئەوا شێوازی‬ ‫ت���ر زۆرە ل���ەو ش���ێوازانە قۆرخکردنی‬ ‫هەندێک بازرگانیی‌و داگیرکردنی موڵک‌و‬ ‫زەوی‌و بەگەڕخس���تنی بەسودی خۆیان‬ ‫ک���ە دەبو حکومەت هەندێ���ک لەوانەی‬ ‫بکردایە بۆ زیادکردنی داهات‪.‬‬ ‫‪ -6‬ئینج���ا بێینە س���ەر مەس���ەلەی‬ ‫کورسیەکان‪ ،‬وەک ئاشکرایە لەناوەندی‬ ‫ش���ەقامی کوردیدا واباوە کە مانەوەی‬ ‫بەڕێ���ز مەس���عود بارزانی لەکورس���ی‬ ‫س���ەرۆکی هەرێ���م‌و پێداگ���ری گۆڕان‬ ‫لەس���ەر مانەوەی بەڕێز یوسف محەمەد‬ ‫لەس���ەر کورسی سەرۆکایەتی پەرلەمان‬ ‫هۆکاری قەیرانی ئابورین لەکوردوستان‪،‬‬ ‫ئەوانەشی وابیر ئەکەنەوە دو بەشن‪:‬‬ ‫‪ -1‬ئەوانەی س���ەر بەگۆڕان‌و پارتین‬ ‫هەریەکەی���ان ئەویتر تاوانب���ار ئەکات‪،‬‬ ‫هەرچی گۆڕانە پێداگری ئەکات لەوەی‬ ‫کە بەڕێز مەسعود بارزانی ئەبێت الچێت‬ ‫لەو پۆستەو مانەوەی ناشەرعیەو ئەبێ‬ ‫یاس���ای س���ەرۆکایەتی هەرێم هەموار‬ ‫بکرێت���ەوە‪ ،‬هەرچ���ی پارتیش���ە بەڕێز‬ ‫یوسف محەمەد بەهۆکاری دانەنیشتنی‬ ‫پەرلەمان لەقەڵەم ئەدەن‌و ئەوەش بۆتە‬ ‫هۆکاری ئ���ەوەی کە پەرلەمان کارا نیە‬ ‫بۆیە چارەس���ەری کێش���ە ئابوریەکان‬ ‫ناکرێ���ت‪ ،‬جگ���ە لەئەندامان���ی ئەو دو‬ ‫حزبە هەوادارەکانیش���یان ه���ەر وا بیر‬ ‫دەکەنەوە‪.‬‬ ‫‪ -2‬بەش���ی دوەمی ئەو خەڵکەی کە‬ ‫بڕوایان وایە هۆکاری کێشەکان ئەو دو‬ ‫کورس���یەن ئەوانەن کە هیچ لەئابوری‬ ‫نازانن‌و هیچ پەیی���ان بەو پێنج خاڵەی‬ ‫پێشەوەی ئەم وتارە نەبردوەو عەوامن‌و‬ ‫بەرچاویان رون نیەو بەدەهۆڵ‌و زوڕنای‬ ‫راگەیەندنەکانی حزبەکان چەواشە بون‪.‬‬ ‫م���ن ناڵێم کاریگەری نیە بەاڵم ئەگەر‬ ‫س���ەرنج بدەن لەم چەند دێڕەی دواتردا‬ ‫چەندی کاریگەری‌و چۆنیەتی کاریگەری‬ ‫ئەو پرسەش���ی ئەکەین���ەوە‪ ،‬بابزانین‬ ‫ئەم دو کورس���یە چۆن پ���ڕ بونەتەوەو‬ ‫کاریگەریی���ان چی���ە لەس���ەر قەیرانی‬ ‫ئابوری کوردوستان‪:‬‬ ‫هەرچی کورس���یەکەی بەڕێز مەسعود‬ ‫بارزانیە ک���ە بەتەوافوق لەگەڵ یەکێتی‬ ‫وەری گرت���وە‪ ،‬کاتی خ���ۆی کە گۆڕان‬ ‫لەئ���ارادا نەبوەو ه���ەر ئەمان دو هێزی‬ ‫گەورەی گۆڕەپانی کوردوس���تان بون‪،‬‬ ‫لەن���او خۆیاندا رێککەوتن کە کورس���ی‬ ‫سەرۆکی کۆماری عێراق کە لەحکومەتی‬ ‫عیراقدا پش���کی ک���وردە ب���ۆ یەکێتی‬ ‫بێت‌و کورسی س���ەرۆکی هەرێمیش بۆ‬ ‫پارتی بێت‪ ،‬واتە هیچیان بەئیس���تیفتاو‬ ‫کۆدەنگی‌و رای گش���تی ک���ورد نەبوەو‬ ‫بەتەواف���وق بوە‪ ،‬گۆڕان کە بەش���ێکی‬ ‫کەرتبوی یەکێتیەو لەو بڕیاری تەوافوقە‬

‫دەنگی هەبوەو بەتایبەتی کە رێکخەری‬ ‫گۆڕان لەئاستێکی بااڵی بڕیاری یەکێتیدا‬ ‫بوە کە رێکەوتنی س���تراتیژی یەکێتی‌و‬ ‫پارتی دروس���ت ب���وە‪ ،‬ئەگ���ەر دواترو‬ ‫دوای جیابونەوە گ���ۆڕان ئەو ئیتیفاقە‬ ‫س���تراتیژیەی کە بڕگەیەکی بەشکردنی‬ ‫ئەو کورس���یانەیە پێ قبوڵ نیە‪ ،‬رەنگە‬ ‫تاڕادەیەک ئاسایی بێت‪ ،‬حزبێکی تازەیەو‬ ‫بەرنام���ەی خۆی هەیە‪ ،‬بەاڵم بەڕای من‬ ‫یەكێت���ی کە داوای لێس���ەندنەوەی ئەو‬ ‫کورسیە بکات لەبەڕێز مەسعود بارزانی‌و‬ ‫ئیتیفاق���ی س���تراتیژی بەهەڵوەش���اوە‬ ‫ئەزانێ دوای نەخۆشکەوتنی بەڕێز مام‬ ‫جەالل لێی پەش���یمان بۆتەوە‪ ،‬ئەی بۆ‬ ‫هەر بەپێی هەمان ئیتیفاق بەڕێز فوئاد‬ ‫مەعس���ومیان دانا بۆ س���ەرۆکی کۆمار‬ ‫کەواتە کە دوای چوار ساڵ دەبو بەڕێز‬ ‫مەس���عود بارزانی ئەو کورس���یە چۆڵ‬ ‫بکات هەمان کورسی سەرۆک کۆماریش‬ ‫لەالیەن یەکێتیەوە چ���ۆڵ بکرێت بۆیە‬ ‫دەبو دوای بەسەرچونی ماوەکەی بەڕێز‬ ‫مەس���عود بارزانی حزبەکانی کوردستان‬ ‫یا بەئیستیفتای گش���تی یابەتەوافوقی‬ ‫حزبی ئەو دو شوێنە پربکرایەتەوەو ئەم‬ ‫جارە گۆڕانیش‌و حزبە ئیسالمیەکانیش‬ ‫بەشداربونایە لەو بڕیارە‪.‬‬ ‫کورسیەکەی بەڕێز یوسف محەمەدیش‬ ‫هەر بەتەوافوقی حزبەکان بوە‪ ،‬راس���تە‬ ‫بەڕێز یوس���ف محەم���ەد دەنگی زۆری‬ ‫هێناوە بەاڵم ئەو دەنگانە بۆ ئەندامێتی‬ ‫پەرلەم���ان بوەو دواتر کە ئەو پۆس���تە‬ ‫(سەرۆکی پەرلەمان) بەر گۆڕان کەوتوە‬ ‫ئەوی هەڵب���ژاردوەو دوات���ر حزبەکان‬ ‫بەتەوافوق لەس���ەری رێککەوتون بۆیە‬ ‫بەهەمان ش���ێوەی کورس���ی سەرۆکی‬ ‫هەرێم هەرکاتێک حزبەکان لەو تەوافوقە‬ ‫پەش���یمان بون���ەوە ئەب���ێ بگۆڕرێت‬ ‫وات���ە گۆڕین���ی ه���ەر یەکەی���ان ئەبێ‬ ‫لەئاوخواردن���ەوە ئاس���انتر بێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێداگری پارتی لەس���ەر مانەوەی بەڕێز‬ ‫مەسعود بارزانی‌و ئینکاریی گۆڕان لەسەر‬ ‫مان���ەوەی بەڕێز یوس���ف محەمەد ئەم‬ ‫قەیرانە سیاسیەی دروستکرد کە ئەمڕۆ‬ ‫کوردس���تانی باش���وری تیایە (قەیرانە‬ ‫سیاس���یەکە هەر تەنها ئ���ەوە هۆکاری‬ ‫نیە بەڵكو زۆر کێش���ەی تر هەن وەک‬ ‫کاریگەری دەوڵەتانی دەوروپش���ت‌و بێ‬ ‫باوەڕی حزبەکانی کوردستان بەیەکتری‌و‬ ‫حەزی دەسەاڵت‌و خۆسەپاندن لەالیەن‬ ‫هەریەکەیان‌و رێکنەکەوتن لەسەر بردنی‬ ‫داهات‌و دەیان هۆی تر کە باس���ەکەمان‬ ‫لەوبارەیەوە نیەو ئەوە بۆ خۆی بابەتێکە‬ ‫زۆر هەڵئەگرێ بۆیە لێرەدا واز لەوەیان‬ ‫ئەهێنی���ن‌و دێینەوە س���ەر باس���ەکەی‬ ‫خۆمان‪ ،‬قەیرانی ئابوری کوردوس���تان)‬ ‫ئەو قەیران���ە سیاس���یەی وەک وتمان‬ ‫دروس���ت بوەو یەکێ���ک لەهۆکارەکانی‬ ‫کورس���یەکانە کاری کردۆت���ە س���ەر‬ ‫قەیران���ی ئابوری ب���ەاڵم بەوجۆرەنا کە‬ ‫هەندێک وابزانن کە لەو ش���ەش خاڵەی‬ ‫باس���م کرد ئەمەیان س���ەرەکیتر بێت‪،‬‬ ‫رەنگە ئەگەر ئ���ەم الیەنانە رێک بونایە‬ ‫لەگ���ەڵ یەکتر یا ئەوەبو زیاتر لەس���ەر‬ ‫داهاتەکان رێکئەکەوتن‌و وەک ئێس���تا‬ ‫پاش���ەڵی یەکتری���ان هەڵنەئەماڵ���ی‌و‬ ‫ئەوس���ا خراپتر‪ ،‬یا بڵێین دزی نەئەما‬ ‫کە ه���ەردو ئەگەرەکە وەربگرین‪ ،‬بەڕای‬ ‫من دزیی���ش نەمێنێت‪ ،‬قەیران س���وک‬ ‫ئەبێت نەک یەکجاری نەمێنێت‪ ،‬چونکە‬ ‫وتمان هۆکاری ت���ری هەیە کە ئەویش‬ ‫دروستکردنی حکومەتێکی تەکنۆکرات‌و‬ ‫بێالیەنە نەک حکومەتێک کە بەتەوافوق‬ ‫دروس���ت ببێت‌و هەمان ت���اس‌و هەمان‬ ‫حەمام بەحیسابی دروستکردنی خەڵکی‬ ‫دەنگدەر ب���ۆ هەڵبژاردنی داهاتویان بۆ‬ ‫نمونە لەبری کەمکردنەوەی موچەخۆری‬ ‫ب���ێ بەره���ەم بەڵک���و زی���اد کردنی‌و‬ ‫قۆرخکردن‌و دابەشکردنی فەرمانگەکان‌و‬ ‫شەقامەکان تائەگات بەزەوی‌و مارکێت‌و‬ ‫بازرگانی���ەکان‪ ،‬بۆیە بەڕای من گۆڕینی‬ ‫ئ���ەو دوانە هیچ لەمەس���ەلەی قەیرانی‬ ‫ئاب���وری ناگۆڕێت‌و هی���چ الیەنێک لەم‬ ‫الیەن���ە دەستڕۆیش���توانەی ئێس���تای‬ ‫کوردس���تان چ بەتەنه���او چ بەیەکەوە‬ ‫ناتوانن حکومەتێکی ش���ارەزا لەبواری‬ ‫چارەسەری قەیرانی ئابوری پێکبهێنن‪،‬‬ ‫چونک���ە ئەگ���ەر دوبارە ببن���ەوە لەمە‬ ‫باش���تر ناکەن ک���ە کردویان���ەو وێڕای‬ ‫ئەوەش بڕوای جەماوەری کوردستانیان‬ ‫دۆڕاندوەو وەک پس���پۆڕییش شارەزای‬ ‫ئەو بوارە نین‪.‬‬ ‫بۆ چارەس���ەری ئەو هۆکاری قەیرانە‬ ‫ئابوریەی کوردس���تان کە لەو خااڵنەدا‬ ‫خس���تمانە رو هەندێ���ک چارەس���ەر‬ ‫لەوتارێکی داهات���ودا ئەخەینە بەرچاو‬ ‫گەرچی بێسودیش ئەبێت‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫رێبین هەردی‬ ‫زۆر ج���ار میکیاڤیل���ی بەتیۆرەداڕێژەری‬ ‫میرێک���ی فێل���زان‌و درۆزن دائەنرێ���ت کە‬ ‫ئامادەیە لەپێن���اوی مانەوەی خۆیدا هەمو‬ ‫کارێک ب���کات‪ .‬بەاڵم ئ���ەو مەکیاڤیلیەیە‬ ‫لەکتێب���ی می���ردا وەک تیۆرەداڕێ���ژەری‬ ‫می���ری فێلزان تەماش���ا ئەکرێت‪ .‬لەکتێبی‬ ‫گوتارەکاندا بەجۆرێک���ی تر دەرئەکەوێت‌و‬ ‫زۆرک���ەس پێیان وایە کتێب���ی گوتارەکان‬ ‫رونکردن���ەوەی زیاتری ئەو ش���تانەیە کە‬ ‫لەمی���ردا گوتون���ی‪ ،‬هەندێکی ت���ر ئەڵین‬ ‫نەخێ���ر پیاچون���ەوەو دەس���تکاریکردنی‬ ‫هەندێک تێزی ئەو کتێبەیە‪( .‬راجر بوشە)‬ ‫لەکتێبە نایابەکەیدا لەس���ەر س���تەمکاری‬ ‫زۆرتر الیەنگری بۆچونی یەکەمەو پێیوایە‬ ‫مەکیاڤیلی لەگوتارەکاندا ئەو ش���تانە رون‬ ‫ئەکاتەوە کە لەکتێبی میردا باسی کردون‪.‬‬ ‫بەبێوای بوشە؛ مەکیاڤیلی سێ جۆر میری‬ ‫لەیەک جیاکردۆتەوە‪ :‬میری خێرخواز‪ ،‬میری‬ ‫راوەستاوو میری جەماوەری‪ .‬میری خێرخواز‬ ‫ئەو می���رە بو کە لەپێن���اوی بەرژەوەندی‬ ‫گش���تیدا کاری ئەکردو گەر بۆ ماوەیەکیش‬ ‫بوە هەوڵیئەدا وادەرکەوێت کە بەرژوەندی‬ ‫خەڵکی بەالوە گرنگەو کار بۆ پاراس���تنیان‬ ‫ئەکات‪ .‬میری خێرخواز زۆرتر بەپێی یاسا‬ ‫مامەڵە ئەکات‌و رەچاوی دابونەریت دێرینی‬ ‫ئەو خەڵکە ئەکات کە حوکمڕانیان ئەکات‪.‬‬ ‫دەریئەخات کە زۆرترین رێزی بۆ هاواڵتیان‌و‬ ‫داراییەکانی هەیەو رێگە لەئیس���رافکردن‌و‬ ‫بەتایبەتی بەکارهێنانی پارەی گش���تی بۆ‬ ‫خۆ گەورە پێش���اندانی شەخس���ی خۆیان‬ ‫ئەگرن‪ ،‬خۆی���ان لە( غرورو ب���ێ بەزەیی‬ ‫ب���ون ی���ان خۆش���گوزەرانی) ئەپارێزن‪.‬‬ ‫هەوڵئ���ەدەن بەپێش���اندانی نمونەیەک���ی‬ ‫مرۆڤانەو خیرخوازانە‪ ،‬ببنە سەرمەش���قی‬ ‫خەڵک‌و هەوڵبدەن خۆشەویس���تی‌و رێزی‬ ‫خەڵکەکەیان ببەن���ەوە‪ .‬لێرەدا مەکیاڤیلی‬ ‫ئەگ���ەری دروس���تبونی حکومەتی میرێکی‬ ‫ب���اش قەبوڵ ئ���ەکات کە بەپێی یاس���او‬ ‫لەپێناوی خەڵکدا کار ئەکات‪.‬‬ ‫میری راوەستاو ئەو میرەیە کە لەپێناوی‬ ‫بەرژەوەندی شەخس���ی خۆیدا کارئەکات‪،‬‬ ‫بەاڵم بەوەن���دە رازی ئەبێت کە حوکمڕانی‬ ‫بەس���ەر واڵتێکی ئارامدا ب���کات‪ .‬داواکاری‬ ‫ئ���ەم می���رە لەواڵتەک���ەی ئارامی���ەو هیچ‬ ‫خەونێکی گەورەکردنی س���نورەکانی خۆی‬ ‫نیە‪ .‬بەاڵم میری جەم���اوەری ئەو میرەیە‬ ‫کە جەماوەر لەدەوری خۆی کۆئەکاتەوە بۆ‬ ‫ئەوەی بەرەو جەنگ‌و پەالمارو گەورەکردنی‬ ‫سنورەکانی دەس���ەاڵتی بڕوات‪ .‬ئەم میرە‬ ‫ب���ەردەوام پێویس���تی بەوروژاندنی خەڵک‬ ‫هەیە تاکو لەدەوری کۆببنەوە‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم مەکیاڤیل���ی بڕوای وای���ە لەگەڵ‬ ‫ئەوەش���دا کە ئەم سێ جۆرەی میر لەتەک‬ ‫یەک جیاوازن‪ ،‬ب���ەاڵم بڕوای هەمو میرێک‬ ‫درەنگ یان زو ئەبێت بەمیرێکی ستەمکار‪.‬‬ ‫مەکیاڤیلی وەک (راجر بوشە) سێ هۆکار‬ ‫بۆ ئەمە ئەهێنێتەوە‪:‬‬ ‫‪ )١‬بەرژەوندی شەخس���ی میر هەمیشە‬ ‫لەگ���ەڵ بەرژەوەن���دی گش���تیدا تەبا نیەو‬ ‫زۆرج���ار ناکۆکی ئەکەوێت���ە نێوانیانەوە‪.‬‬ ‫لەبەرئەوە میر ئەبێ س���تەمکار بۆ ئەوەی‬ ‫دەس���ەاڵت‌و بەرژەوەندییەکان���ی خ���ۆی‬ ‫بپارێزێت‪.‬‬ ‫‪ )٢‬مەکیاڤیل���ی ب���ڕوای ب���ەوە هەبو کە‬ ‫دەس���ەاڵت‪ ،‬گەندەڵ���ی دروس���ت ئەکات‌و‬ ‫دەسەاڵتی بێ سنورو بێ کۆنتڕۆڵ‪ ،‬دواجار‬ ‫بەس���تەمکاری ئەگات‪ .‬مەکیاڤیلی دەیگوت‬ ‫(ئەو میرەی هیچ کۆنترۆڵێکی بەس���ەرەوە‬ ‫نەبێت جگە لەئیرادەی خۆی‪ ،‬وەک کەسێکی‬ ‫شێتە)‪ .‬کە دەسەالت چاودێری نەکراو بو‪،‬‬ ‫بێ سنور بو‪ ،‬هیچ کۆنترۆڵێکی بەسەرەوە‬ ‫نەبو‪ ،‬چەند خاوەنەکەی خێرخوازە باشیش‬ ‫بێت‪ ،‬دواجار بەستەمکاری ئەگات‪.‬‬ ‫‪ )٣‬لەس���ەردەمێکدا کە ئالودەی جەنگە‪،‬‬ ‫تەنانەت میری باش���یش بۆ مانەوەی خۆی‬ ‫ناچارە دەسەاڵتخواز بێت‪.‬‬ ‫وات���ە لەفکری مەکیاڤیلی���دا ئەگەرچی‬ ‫میری خێرخواز ئەشێت بونی هەبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دواج���ار هەمو میرەکان ئەبنە س���تەمکار‪.‬‬ ‫راجر بوشە ئەڵێت لەزۆر شوێندا مەکیاڤیلی‬ ‫وشەی میرو ستەمکار لەبری یەک دائەنێت‌و‬ ‫هەر بەیەک ماناش بەکاریان دێنێت‪.‬‬

‫یەکێ���ک لەو ئامڕازانەی کە هەمو میرێک‬ ‫بەکاری دێنێت (لەڕاستیدا ئەتوانین بڵێین‬ ‫هەمو دەس���ەاڵتێکیش) توندوتیژیە‪ .‬رەنگە‬ ‫هیچ کەس هێندەی مەکیاڤیلی بەراشکاوانە‬ ‫باسی زەرورەت‌و گرنگی توندوتیژی بۆ میر‬ ‫نەکردبێت‪ .‬بەاڵم هەڵەیە وابزانین مەکیاڤیلی‬ ‫تیۆرەداڕێ���ژەری پەنابردنە بەر توندوتیژی‬ ‫بەب���ێ هیچ مەرج‌و س���نورێکە‪ .‬مەکیاڤیلی‬ ‫پەنابردن بۆ توندوتیژی بەدەرئەنجامەکانی‬ ‫ئەپێوێت ئایا بۆ بەرژەوەندی گش���تی بوە‬ ‫ی���ان تایبەتی‪ ،‬ئای���ا بۆ س���ەرکوتکردنی‬ ‫شەخسی بوە یان بۆ بەرژەوەندی گشتی؟‬ ‫ئایا کەس���ێک بۆ لەناوبردن بەکاری دێنێت‬ ‫ی���ان وەک ئامرازێ���ک بۆ بەدەس���تهێنانی‬ ‫ش���تێکی باش‪ .‬بەاڵم یەکێک لەو تێزانەی‬ ‫ئەیهێنێتە پێش���ی گۆڕانکاریی���ە لەڕێگەی‬ ‫توندوتیژیەوە‪ .‬بەبڕوای مەکیاڤیلی واڵتێکی‬ ‫گەن���دەڵ‌و خ���راپ‪ ،‬ناتوان���رێ لەڕێگ���ەی‬ ‫ئامرازە ئاس���اییەکانی رێکاری یاس���ایی‌و‬ ‫پ���ەروەردەوە بگۆڕیت‪ .‬بەڵکو پێویس���تی‬ ‫بە بەکارهێنان���ی توندوتیژی‌و چەکە‪ .‬گەر‬ ‫بتەوێت واڵتیک لەس���تەمکاریەوە بگۆڕیت‬ ‫ب���ۆ واڵتیکی کۆماری‪ ،‬ئەبێ���ت ئامادەبیت‬ ‫بۆ بەکارهێنان���ی توندوتیژی‪ .‬بەاڵم لەگەڵ‬ ‫ئەوەش���دا مەکیاڤیلی زۆر حەماس���ەتی بۆ‬ ‫ئەم رێگەی گۆڕانکارییە نیە چونکە بڕوای‬ ‫واب���و گۆڕانکاری لەڕێگ���ەی توندوتیژیەوە‬ ‫زۆرجار هەڵئەگەڕێتەوەو ئەوانە قوت ئەدات‬ ‫کە بەکاریان هێناوە‪ .‬ش���ۆڕش وەک ماکس‬ ‫فیبەر ئەیگوت (تاکسیەک نیە کە مرۆڤەکان‬ ‫بتوانن کەی ویستیان رایوەستێنن)‪ .‬شۆڕش‬ ‫ئەو ئامڕازە توندوتیژان���ە بەکاردێنێت کە‬ ‫دواتر کۆنتڕۆڵکردنی لەدەستی بکەرەکانی‬ ‫دەرئەچێت‌و فەزای���ەک بەرهەم دێنیت کە‬ ‫رەنگ���ە زۆر دوربێت لەو هیواو ئامانجانەی‬ ‫بکەرانی ش���ۆڕش لەپێناوی���دا پەنایان بۆ‬ ‫ب���ردوە‪ .‬زۆرن ئەو شۆڕش���انەی لەمێژودا‬ ‫ئەگەرچ���ی دۆخێکیان لەناوب���ردوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دۆخێک���ی هاوچەش���ن ی���ان هەندێکج���ار‬ ‫خراپت���ر لەوەی پێش���ویان بەرهەمهێناوە‪.‬‬ ‫ئەو دیدە رۆمانس���یە بۆ شۆڕش راست نیە‬ ‫کە هەمیش���ە لەگەڵ خۆیدا بەهار دێنێت‌و‬ ‫قۆناغێکی تازە دروستئەکات‪ ،‬بەڵکو رەنگە‬ ‫بەپێچەوانەوە قۆناغێکی ترسناکی کوشتارو‬ ‫پێش���ێلکاری بینێت کە بۆ کۆنترۆڵکردنی‬ ‫س���تەمکارێک دروس���ت ئەکات‪ .‬کەمن ئەو‬ ‫شۆڕش���انەی لەمێژودا سەردەم‌و قۆناغێکی‬ ‫تازەو باش���تری هێناوە‪ .‬تەنانەت شۆڕشی‬ ‫فەڕەنس���ی لەس���ەرەتاکانیدا ئیره���اب‌و‬ ‫توندوتیژیەکی وادڵڕەقانەی بەرهەمهێنا کە‬ ‫بکەرە سەرەکیەکانی شۆڕشی کردە قوربانی‬ ‫خۆی‪ .‬فەڕەنس���یەکان زۆریان ویس���ت بۆ‬ ‫ئەوەی ئەو قۆناغە بەجێبهێڵن‌و شتێکی نوێ‬ ‫دروستبکەن‪ .‬لەشۆڕشی ئێراندا کە یەکێکە‬ ‫لەگەورەترین ئەو شۆڕشانەی لەرۆژهەالتی‬ ‫ناوەڕاستدا رویداوە‪ ،‬چارەنوسی شۆڕش زۆر‬ ‫دور بو لەو ئامان���ج‌و هیوایانەی لەپێناویدا‬ ‫دروست بو‪ .‬شۆڕش بەئامرازی توندوتیژی‬ ‫ئەنجام ئەدرێ���ت‌و هەرکاتێکیش مەکینەی‬ ‫توندوتی���ژی کەوتە گەڕ‪ ،‬نە کۆنترۆڵکردنی‬ ‫لەتوانای مرۆڤەکاندایەو نە ئەنجامەکانیشی‪.‬‬ ‫بگرە توندوتیژی واژیانی ئینسان بێ نرخ‌و‬ ‫هەرزان ئەکات کە پاش ئەوەی کەوتە گەڕ‪،‬‬ ‫هیچ شتێک نامێنێتەوە سڵی لێ بکاتەوەو‬ ‫راوەس���تێت‪ .‬زۆرێک پێیانوایە یەكێک لەو‬ ‫هۆکاران���ەی وایکرد شۆڕش���ی فەڕەنس���ی‬ ‫بەرەو ئ���ەو قۆناغە ترس���ناکەی ئیرهابی‬ ‫یاکۆبینەکان بڕوات‪ ،‬ئەوە بو کە سڵیان لە‬ ‫لەسێدارەدانی لوی شانزەهەم‌و خانمەکەی‬ ‫نەک���ردەوە‪ .‬ش���ۆڕش توندوتیژیی���ەک‬ ‫بەرهەمدێنێ���ت کە ن���ە ئەنجامەکانی‌و نە‬ ‫ئاڕاستەکانی بەدەست ئینسانەکان ئەبێت‌و‬ ‫زۆرجار س���تەمکارێک گەر خراپتر لەپێشو‬ ‫نەبێ���ت‪ ،‬ئەوا هاوچەش���نی ئەو دروس���ت‬ ‫ئەکات‪ ،‬بەتایبەتی ل���ەو کۆمەڵگایانەدا کە‬ ‫خاوەن���ی کۆمەڵگایەک���ی مەدەنی بەهێزو‬ ‫کاریگەر نین‪.‬‬

‫لەفکری‬ ‫مەکیاڤیلیدا‬ ‫ئەگەرچی میری‬ ‫خێرخواز ئەشێت‬ ‫بونی هەبێت‬ ‫بەاڵم دواجار هەمو‬ ‫میرەکان ئەبنە‬ ‫ستەمکار‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )555‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/12/6‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا ‪ 10‬ساڵه‌ چی‌ له‌دنیا ‌ی ئێم ‌ه گۆڕی‌؟‬ ‫به‌ڕێز بارزانی دا هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم دۆستایه‌تی‬ ‫له‌گه‌ڵ نه‌وشیروان مسته‌فا شتێكی تره‌‪،‬‬ ‫نه‌وشیروان عه‌قڵیه‌تێكه‌ ئه‌گه‌ر به‌قسه‌ی‬ ‫بكرێت‪ ،‬ده‌توانێت ئ���ه‌و به‌له‌مه‌ له‌تۆفان‬ ‫رزگار ب���كاو ب���ه‌ره‌و كه‌نارێك���ی ئارامی‬ ‫ببات"‪.‬‬

‫سیروان ره‌شید‬ ‫ده‌ س���اڵ ب���ه‌ر له‌ئێس���تاو دروس���ت‬ ‫ل���ه‌‪ 2006/12/3‬دا‪ ،‬له‌كۆبونه‌وه‌یه‌ك��� ‌ی‬ ‫مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس��� ‌ی یه‌كێت���ی‌ له‌ماڵ��� ‌ی‬ ‫تاڵه‌بانی‌ له‌به‌غدا‪ ،‬نه‌وش���یروان مسته‌فا‬ ‫له‌یه‌كێت��� ‌ی‬ ‫ده‌ستله‌كاركێش���انه‌وه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یه‌نان���د‪ ،‬ك��� ‌ه خ���ۆی‌ یه‌كێ���ك بو‬ ‫له‌دامه‌زرێنه‌ران���ی‌ ئه‌و حزب���ه‌‪ .‬ئه‌وه‌ش‬ ‫دوای‌ هه‌وڵ‌و ته‌قه‌الیه‌ك ‌ی چه‌ند س���اڵه‌و‬ ‫بێ ئومێدبون له‌ئه‌نجامدان ‌ی ریفۆرم له‌ناو‬ ‫حزب‌و حكومه‌تدا‪.‬‬ ‫نه‌وشیروان مس���ته‌فا له‌دواترداو پاش‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك‪ ،‬هه‌نگاوه‌كانی‌ بۆ دروستكردن ‌ی‬ ‫كۆمپانیای‌ وشه‌و پاشانیش هه‌نگاوه‌كان ‌ی‬ ‫بۆ دروس���تكردنی‌ "گروپێك ‌ی ره‌خنه‌گر"‬ ‫ده‌س���تپێكرد تاوه‌كو له‌مانگ ‌ی ‪‌ 4‬ی ‪2009‬‬ ‫دا‪ ،‬رێوش���وێنی‌ یاس���ایی‌ دروستكردن ‌ی‬ ‫لیس���تی‌ گۆڕانی‌ ئه‌نجام���دا‪ .‬به‌ئامانج ‌ی‬ ‫به‌دیهێنانی‌ داد ‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و چاكساز ‌ی‬ ‫له‌سیستم ‌ی حكومڕانیدا‪.‬‬ ‫جه‌نگیز چاندار رۆژنامه‌نوسی ناوداری‬ ‫توركیا‪ 10 ،‬س���اڵ به‌رله‌ئێستاو له‌باره‌ ‌ی‬ ‫دۆخ ‌ی حكومڕانی‌ ك���ورد له‌عێراقدا‪ ،‬وت ‌ی‬ ‫"نه‌وش���یروان عه‌قڵی مۆدێرنی سیاس���ی‬ ‫ك���ورده‌ له‌عێراق���دا‪ ،‬من ده‌مێك س���اڵ ‌ه‬ ‫دۆس���تایه‌تیم له‌گ���ه‌ڵ به‌ڕێ���ز تاڵه‌بانی‌و‬

‫په‌نجا ساڵ خه‌باتم‬ ‫بۆ ئه‌وه‌م نه‌كردو‌ه‬ ‫له‌نیوه‌یدا به‌جێی بهێڵم‌و‬ ‫حاكمێكی زاڵمی عه‌ره‌ب‬ ‫بگۆڕمه‌وه‌ به‌حاكمێكی‬ ‫زاڵمی كورد‬

‫ئێس���تا پاش ده‌س���اڵ‪ ،‬له‌جێهێشتن ‌ی‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا له‌یه‌كێت���ی‌‌و‪،‬‬ ‫دروس���تكردنی‌ هێزێكی‌ تر ‌ی سیاس���ی‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ وه‌ك چاودێرێك به‌ده‌ر له‌موجامه‌له‌و‬ ‫به‌فریشته‌ زانین ‌ی نه‌وش���یروان مسته‌فاو‬ ‫رێكخراوه‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر بمانه‌وێ���ت‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندن بۆ ئه‌دا ‌ی‬ ‫‪ 10‬س���اڵی‌ ئه‌م سه‌ركرد‌ه سیاسی ‌ه بكه‌ین‬ ‫له‌ناو كایه‌ ‌ی سیاسی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌ دنیا ‌ی‬ ‫ئێم���ه‌دا‪ ،‬ده‌توانی���ن ئ���ه‌م به‌ره‌نجامان ‌ه‬ ‫هه‌ڵبهێنجی���ن ئه‌گه‌رچ��� ‌ی به‌پش���تیوان ‌ی‬ ‫هاوڕێكانی‌‌و ده‌نگده‌رانی‌ بوه‌‪.‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ :‬نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‪،‬‬ ‫دینامیكی���ه‌ت‌و وزه‌یه‌ك���ی‌ سیاس��� ‌ی‬ ‫نوێ���ی‌ هێنای���ه‌ ن���او كایه‌ ‌ی سیاس���ی‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ ئێم���ه‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌ تائه‌مڕۆش‬ ‫گرنگ��� ‌ی خۆیان له‌ده‌س���ت ن���ه‌داوه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫بریتی��� ‌ه له‌دیدێك ‌ی نوێ‌ ب���ۆ حكومڕانی‌‌و‬ ‫دروس���تكردنی‌ هۆش���یارییه‌كی‌ سیاس ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و میدیای ‌ی گه‌وره‌‪ ،‬ك ‌ه دروشم‌و كاركردن ‌ی هێزێك ‌ی سیاس���ی‌ دروستكرد‪،‬‬ ‫ئارگۆمێنته‌ك���ه‌ی‌ بریتی ب���ون له‌كۆتایی ك ‌ه تایبه‌تمه‌ند ‌ی هێڵی‌ ئیشكردنه‌كه‌ش��� ‌ی‬ ‫هێنان به‌ده‌سه‌اڵتی ره‌های حزبی به‌سه‌ر بریتیب���ێ ل���ه‌وه‌ی‌؛ له‌جیات���ی‌ حزب��� ‌ی‬ ‫حكومه‌ت‌و س���ه‌روه‌ری یاس���او ده‌زگای ئه‌ن���دام‪ ،‬حزب ‌ی ده‌نگده‌ری‌ دروس���تكرد‪،‬‬ ‫دادوه‌ری‌و به‌ڕه‌نگاربون���ه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی‌و به‌بێ‌ ناس���نامه‌ ‌ی حزبی‌‌و‪ ،‬پێدانی‌ پله‌ ‌ی‬ ‫دورخستنه‌وه‌ی قۆرخكاری حزبی به‌سه‌ر س���ه‌ركردایه‌ت ‌ی به‌ب ‌ێ موچه‌ ‌ی ‪10‬ملیۆنی‌‌و‬ ‫ژیان���ی ئابوری���داو به‌نیش���تیمانیكردن ‌ی ئیمتیازات ‌ی مۆنیكاو سریه‌یه‌ك پاسه‌وان‌و‪،‬‬ ‫هێزه‌ چه‌ك���داره‌كان‌و رێزگرتن له‌ئازادی‌و به‌ب���ێ‌ په‌ناب���ردن بۆ چ���ه‌ك له‌ملمالن ‌ێ‬ ‫دیموكراسی‌‌و بونی‌ په‌رله‌مانێكی‌ ئه‌كتیڤ‌و سیاسیه‌كاندا‪.‬‬ ‫س���ێیه‌م‪ :‬له‌هه‌وڵێك���ی‌ ن���اوازه‌دا‪،‬‬ ‫ئازا‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ :‬جیاواز له‌ڕابردو‪ ،‬ئه‌م كاره‌كته‌ر‌ه وه‌رچه‌رخانێك���ی گرنگ���ی مێ���ژوی‬ ‫سیاسی ‌ه به‌ڤێرژنێكی‌ نوێ‌‌و به‌ب ‌ێ ئه‌وه‌ ‌ی سیاس���ه‌تكردنی‌ له‌كای���ه‌ی‌ حكومڕان��� ‌ی‬ ‫ئایدۆلۆژیاییه‌كی دیاریكراو بكات ‌ه بنه‌مای كوردس���تاندا هێنای���ه‌ كای���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬

‫په‌كخستنی په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫له‌دیدێكی تیۆرییه‌وه‌‬ ‫فه‌الح مسته‌فا سدیق‬

‫ئه‌گه‌رچی له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫نه‌بونی ده‌ستور‬ ‫یه‌كالنه‌بوه‌ته‌و‌ه كام‬ ‫سیستمی سیاسی‬ ‫په‌یڕه‌و ده‌كرێت‬ ‫به‌اڵم به‌هۆی بونی‬ ‫دو جه‌مسه‌ری‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵتی جێبه‌جێكار‬ ‫ده‌كرێت بڵێین نیمچه‌‬ ‫په‌رله‌مانییه‬

‫یه‌كێك له‌ڕاس���تییه‌كان‪ ،‬ك���ه‌ نكۆڵی‬ ‫لێناكرێ���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ بنه‌م���ای‬ ‫جیاكردنه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵته‌كان (یاسادانان‪،‬‬ ‫جێبه‌جێكار‪ ،‬دادوه‌ری) كاریگه‌ری خۆی‬ ‫هه‌بو له‌سه‌ر به‌رپابونی دیموكراسییه‌ت‌و‬ ‫نه‌هێش���تنی تاك���ڕه‌وی له‌سیس���تمه‌‬ ‫سیاسییه‌كاندا‪.‬‬ ‫هاوكات بنه‌مای ناوب���راو رۆڵی خۆی‬ ‫هه‌ب���و له‌س���ه‌ر پێكهێنانی سیس���تمی‬ ‫په‌رله‌مانی‌و س���ه‌رۆكایه‌تی‌و حكومه‌تی‬ ‫ده‌سته‌‪ ،‬ئه‌م جیاوازییه‌ له‌سیستمه‌كان‌و‬ ‫تایبه‌تمه‌ندییه‌كان���ی ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ‬ ‫ش���ێوازی جێبه‌ج���ێ كردن���ی بنه‌مای‬ ‫ناوبراو‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌تا بنه‌مای ناوبراو كاری له‌سه‌ر‬ ‫جیاكردن���ه‌وه‌ی ئه‌ركی ده‌س���ه‌اڵته‌كان‬ ‫ك���رد به‌مه‌رج���ێ ه���اوكاری له‌نێوانیان‬ ‫(ده‌س���ه‌اڵته‌كان) بمێنێ���ت‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫جۆرێك له‌به‌اڵنس له‌نێوانیاندا رابگیرێت‪،‬‬ ‫هه‌ر ده‌س���ه‌اڵتێك مافی چاودێریكردنی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتێكی ت���ری هه‌بێ���ت‪ ،‬به‌مه‌ش‬ ‫سیس���تمی په‌رله‌مان���ی له‌شانش���ینی‬ ‫یه‌كگرتو له‌به‌ریتانیا به‌رپابو‪.‬‬ ‫دوات���ر له‌ویالیه‌ت���ه‌ یه‌كگرتوه‌كان���ی‬ ‫ئه‌مریكا سیس���تمی س���ه‌رۆكایه‌تی هاته‌‬ ‫كایه‌وه‌و شێوازی جێبه‌جێكردنی بنه‌مای خه‌سڵه‌ت له‌خۆ بگرێت ئه‌وانه‌ش هاوكاری‬ ‫سه‌ره‌وه‌ گۆڕا به‌جۆرێك بااڵنسی ده‌سه‌اڵت له‌نێ���وان ده‌س���ه‌اڵته‌كان‪ ،‬به‌اڵنس���ێكی‬ ‫الیدا ب���ه‌الی ده‌س���ه‌اڵتی جێبه‌جێكار‪ ،‬یه‌كسان له‌نێوانیان‪ ،‬هه‌روه‌ها چاودێری‬ ‫چونكه‌ س���ه‌رۆكی واڵت له‌ناو خه‌ڵكه‌وه‌ كردنی یه‌كدی‪.‬‬ ‫هه‌ڵده‌بژێرێت‌و ده‌س���ه‌اڵته‌كانی ئه‌وه‌نده‌‬ ‫لێره‌وه‌ پرسیارێك دێته‌ كایه‌وه‌ ئه‌ویش‬ ‫زۆرن به‌جۆرێ���ك ناوی سیس���تمه‌كه‌ نرا ئه‌وه‌یه‌ بۆ به‌اڵن���س راناگیرێت له‌نێوان‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی!‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی یاس���ادانان‌و جێبه‌جێكار؟‬ ‫هه‌روه‌ها سیستمی حكومه‌تی ده‌سته‌ ئای���ا ئ���ه‌م كێش���ه‌یه‌ ته‌نه���ا به‌رۆكی‬ ‫به‌جۆرێكه‌ كه‌ به‌اڵنسی ده‌سه‌اڵت به‌الی سیس���تمی سیاسی هه‌رێمی كوردستانی‬ ‫ده‌سه‌اڵتی یاس���ادانانه‌وه‌یه‌و ده‌سه‌اڵتی گرتوه‌ته‌وه‌؟ یان ئه‌و به‌اڵنس���ه‌ له‌نێوان‬ ‫جێبه‌جێ���كار ملكه‌چ���ی ده‌س���ه‌اڵتی ئه‌و دو ده‌سه‌اڵته‌ گۆڕانیان به‌سه‌ر هاتوه‌‬ ‫یاسادانانه‌‪ ،‬نمونه‌ش سویسرایه‌‪.‬‬ ‫به‌كۆی سیستمه‌ سیاسییه‌كان؟‬ ‫ئه‌گه‌رچی له‌هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫له‌پاش ده‌ركه‌وتنی پارته‌ سیاسییه‌كان‪،‬‬ ‫نه‌بونی ده‌س���تور‪ ،‬یه‌كالنه‌بوه‌ته‌وه‌ كام وه‌ك���و پایه‌یه‌ك له‌پایه‌كانی سیس���تمی‬ ‫سیس���تمی سیاس���ی په‌یڕه‌و ده‌كرێت‪ ،‬سیاسی‪ ،‬بنه‌مای راگرتنی به‌اڵنس له‌نێوان‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌ه���ۆی بونی دو جه‌مس���ه‌ری ده‌سه‌اڵته‌كان گوڕانكاری به‌سه‌ردا هات‪،‬‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵتی جێبه‌جێكار ده‌كرێت بڵێین ئه‌ویش به‌جۆرێك كه‌ به‌پێی سیس���تمی‬ ‫نیمچه‌ په‌رله‌مانییه‌‪ ،‬ئه‌م سیستمه‌ وه‌كو حزبایه‌تی‪ ،‬له‌و سیس���تمه‌ سیاس���ییه‌‪،‬‬ ‫ئاماژه‌مان پێدا‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌وه‌ ده‌بێت سێ به‌اڵنس���ی ده‌س���ه‌اڵت به‌الی ده‌سه‌اڵتی‬

‫یاسادانان یان ده‌س���ه‌اڵتی جێبه‌جێكار‬ ‫ده‌گۆڕێت‪.‬‬ ‫سیس���تمی حزب���ی له‌واڵت���ان ی���ان‬ ‫فره‌حزبیی���ه‌ یان دو حزبیی���ه‌ یان تاك‬ ‫حزبیی���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بێ���ت‌و تاكه‌حیزبی بو‬ ‫ئه‌وه‌ هیچ گفتوگۆیه‌ك���ی ناوێت به‌وه‌ی‬ ‫به‌اڵنس به‌الی ده‌سه‌اڵتی جێبه‌جێكاردایه‌‬ ‫چونكه‌ ئه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتی پارته‌كه‌ی له‌ال‬ ‫بێت ده‌سه‌اڵتی سیاسیشی له‌ال ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بێت‌و سیستمی حزبی دویی بو‬ ‫ئه‌وه‌ به‌اڵنسی ده‌سه‌اڵت له‌الی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫جێبه‌جێكار‌ه له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی پارتی براوه‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌ به‌پێی زۆرینه‌و كه‌مینه‌‬ ‫رائه‌سپێردرێت بۆ پێكهێنانی حكومه‌ت‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵت ده‌گرێته‌ ده‌ست خاوه‌ن‬ ‫زۆرین���ه‌ی په‌رله‌مان���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌و حكومه‌ته‌‬ ‫هیچ جۆره‌ فش���ارێكی له‌س���ه‌ر نامێنێت‬ ‫له‌الی���ه‌ن په‌رله‌مانه‌وه‌و ئه‌و یاس���ایانه‌ی‬ ‫مه‌به‌س���تێتی ده‌توانێ���ت به‌زۆرین���ه‌‬ ‫له‌په‌رله‌مان تێیپه‌ڕێنێت‌و چاودێریكردنی‬ ‫په‌رله‌مانی���ش بۆ س���ه‌ر حكومه‌ت الواز‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌مه‌ش ده‌سه‌اڵتی جێبه‌جێكار‬ ‫ده‌س���تده‌گرێت به‌سه‌ر هه‌ردو ده‌سه‌اڵتدا‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌شێوه‌یه‌كی ره‌واش بێت!‬ ‫ئه‌گه‌ر بێت‌و سیس���تمی حزبی فره‌یی‬ ‫بو ئ���ه‌وه‌ به‌اڵنس���ی ده‌س���ه‌اڵت به‌الی‬ ‫ده‌سه‌اڵتی یاسادانان ده‌بێت‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی‬ ‫جێبه‌جێ���كار ملكه‌چ���ی ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫یاس���ادانان ده‌بێت‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫پارته‌ی زۆرینه‌ی كورسییه‌كانی په‌رله‌مان‬ ‫به‌ده‌ستده‌هێنێت‪ ،‬ئه‌سته‌مه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫له‌سیس���تمی هه‌ڵبژاردن���ی نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫رێژه‌یی‪ ،‬نیوه‌ی زیاتری كورس���ییه‌كانی‬ ‫په‌رله‌مان به‌ده‌س���ت بهێنێ���ت‪ ،‬به‌وه‌ش‬ ‫ده‌بێ���ت رێككه‌وتن له‌گ���ه‌ڵ الیه‌نه‌كانی‬ ‫ب���راوه‌ی په‌رله‌مان ب���كات‪ ،‬حكومه‌تی‬ ‫فره‌حزبی دروس���ت بكات‪ ،‬ئ���ه‌و جۆره‌‬ ‫حكومه‌تانه‌ش الواز ده‌ب���ن له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫س���ه‌رۆكی ئ���ه‌و حكومه‌ت���ه‌ ئه‌وه‌ن���ده‌‬ ‫سه‌رقاڵی رازی كردنی دڵی وه‌زیره‌كان‌و‬ ‫الیه‌نه‌كانیان ده‌بێت ئه‌وه‌نده‌ س���ه‌رقاڵی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان���ی نه‌ته‌وه‌كه‌ی نابێت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ب���ۆ ده‌رچواندنی یاس���ایه‌ك‬ ‫له‌په‌رله‌مان توش���ی گیروگرفتێكی زۆر‬ ‫ده‌بێت تاوه‌كو الیه‌نه‌كان ده‌نگی له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬ئ���ه‌م ج���ۆره‌ حكومه‌تانه‌ زۆر‬ ‫به‌ئاسانی‬

‫ئەرشیفی رۆژنامەی ئاوێنە‬ ‫به‌دروس���تكردنی‌ یه‌كه‌مین ئۆپۆزسیۆن ‌ی‬ ‫سیاس���ی‌ په‌رله‌مان���ی‌‪ ،‬له‌س���ه‌ر بنه‌مای‬ ‫خه‌باتی مه‌ده‌نی‌و هه‌وڵدان بۆ چه‌سپاندنی‬ ‫پێگه‌كانی سیستمی دیموكراتی‪.‬‬ ‫چواره‌م‪ :‬دروستكردنی‌ فشارێكی‌ گه‌ور‌ه‬ ‫بۆ راگرتن‌و نه‌خستنه‌ ده‌نگدانی‌ ره‌شنوس ‌ی‬ ‫س���ه‌قه‌تی‌ ده‌س���تور‪ ،‬كه‌ له‌‪2009/6/26‬‬ ‫له‌الی���ه‌ن په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تانه‌و‌ه‬ ‫په‌سه‌ند كراو‪ ،‬س���ه‌ره‌نجامیش قه‌ناعه‌ت‬ ‫پێهێنان��� ‌ی یه‌كێت���ی‌‌و یه‌كگرتوو كۆمه‌ڵ‪،‬‬ ‫بۆ پێداچونه‌وه‌و گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌ ره‌شنوس ‌ی‬ ‫ده‌ستوری‌ هه‌رێم‪ ،‬له‌دواتریشدا پارتی‌‪.‬‬ ‫پێنجه‌م‪ :‬ئه‌م س���ه‌ركرد‌ه سیاسی ‌ه ئه‌و‬

‫تابۆیه‌ی‌ ش���كان كه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی مناڵی‬ ‫ه���ه‌ژاران ببن به‌خاوه‌نی پله‌و پۆس���ت‪،‬‬ ‫ئه‌بێ باوكیان مه‌سئول بێت‪ ،‬یان ئه‌بێت‬ ‫كوڕی‌ س���ه‌رمایه‌دارێك بێ���ت یان ئه‌بێ‬ ‫عه‌ش���یر‌هت‌و بنه‌ماڵه‌ی‌ له‌پشت بێت ك ‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌نجام گه‌نجانی‌ گه‌یانده‌‪ ،‬به‌رزترین‬ ‫ئاس���تی‌ وه‌رگرتن ‌ی پله‌ ‌ی به‌رپرسیاریه‌ت ‌ی‬ ‫حكوم���ی‌‌و حزب���ی‌‌و كۆتای���ی‌ هێن���ان‬ ‫به‌وه‌ی‌؛ چیتر ك���ه‌س ناتوانێت منه‌تیان‬ ‫به‌سه‌ردا بكا‌و س���ه‌روه‌ریی‌ رابردویان پ ‌ێ‬ ‫بفرۆشێته‌وه‌‪.‬‬ ‫شه‌شه‌م‪ :‬ئه‌م كاره‌كته‌ر‌ه سیاسیه‌ ك ‌ه‬ ‫زیاتر له‌نیو سه‌ده‌ی ژیانی خۆ ‌ی ته‌رخان‬

‫ك���ردوه‌ بۆ خه‌باتی سیاس���ی‌و چه‌كداری‬ ‫ك���ورد‪ ،‬جارێكیان له‌گفتوگ���ۆی‌ ئه‌گه‌ر ‌ی‬ ‫به‌دیكتاتۆربون ‌ی سیستم ‌ی حكوم له‌هه‌رێم‬ ‫وتی‌"په‌نجا ساڵ خه‌باتم بۆ ئه‌وه‌م نه‌كردو‌ه‬ ‫له‌نیوه‌یدا به‌جێی بهێڵم‌و حاكمێكی زاڵمی‬ ‫ع���ه‌ره‌ب بگۆڕم���ه‌و‌ه به‌حاكمێكی زاڵمی‬ ‫كورد"‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌نجام ئێس���تاكه‌ ئایدیاكان ‌ی ئه‌م‬ ‫كاره‌كته‌ر‌ه سیاس���یه‌یه‌ ك���ه‌ كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫له‌سه‌ر راگرتنی‌ مانه‌وه‌ ‌ی كه‌سێك داناوه‌‪،‬‬ ‫له‌هاوكێش���ه‌ی‌ حكومڕان��� ‌ی هه‌رێمدا‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ده‌یه‌وێ بۆ هه‌تاهه‌تای ‌ه حوكم ‌ی بنه‌ماڵه‌ی ‌ی‬ ‫به‌سه‌ر خه‌ڵكی‌ كوردستاندا بسه‌پێنێ!‬

‫ئه‌خالق‌و سیاسه‌ت‬ ‫له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج‬ ‫دوادیداری‌ هینری‌ كیسنجه‌ر كه‌ گۆڵد‬ ‫بێ���رگ له‌ته‌كی���ا كردویه‌ت���ی‌‌و كراوه‌ت ‌ه‬ ‫ك���وردی‌‌و باڵویش���كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬پێداگری‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌س���توری‌ ب���ون‌و قوربانیدان‬ ‫له‌پێن���او مافه‌كانی‌ مرۆڤ���دا ده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ بۆ ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬ئه‌مه‌ریكا كه‌ النیكه‌م‬ ‫دو سه‌د س���اڵ زیاتره‌ ده‌وڵه‌ته‌و واسه‌د‬ ‫ساڵیش���ه‌ یه‌كێ‌ له‌زلهێزو ده‌س���ه‌اڵتداره‌‬ ‫گه‌وره‌كان���ی‌ دنیایه‌‪ ،‬ئه‌ی‌ ب���ۆ كوردی‌‬ ‫بێده‌وڵه‌تی‌ پارچه‌ پارچه‌ی‌ بێش���وناس‌و‬ ‫هه‌میش���ه‌ قوربانی‌‪ ،‬ئایا ده‌سه‌اڵتی‌ ‪25‬‬ ‫ساڵی‌ كوردی‌ له‌باشوری‌ كوردستان چۆن‬ ‫ده‌ڕوانێته‌ مافی‌ مرۆڤ‌و دیموكراسیه‌ت‌و‬ ‫ده‌س���توری‌ بون‪ ،‬ئایا بۆ هێش���تا هه‌ر‬ ‫له‌سه‌ره‌تاداین‌و سیاسیه‌كانمان به‌هه‌مان‬ ‫ئاوه‌زو ئاوازی‌ ‪ 1991‬قسه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌ی‌‬ ‫خه‌ونی‌ ئێمه‌ ئه‌وه‌ نه‌بو سیاس���یه‌كانی‌‬ ‫كورد به‌ش���وێن پێی‌ ماندێل�ل�او غاندیدا‬ ‫بڕۆن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ نه‌كرا‪.‬‬ ‫پاراستنی‌ مافه‌كانی‌ مرۆڤ‌و دابینكردنی‌‬ ‫ژیانی‌ شایسته‌ بۆ هه‌ر حوكمڕانیه‌ك وه‌ك‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ وان ئاخۆ لێیده‌رده‌چن یان‬ ‫نا‪ ،‬كورد له‌باش���وری‌ كوردس���تان له‌و‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ی���ه‌ ده‌رنه‌چ���و‪ ،‬ره‌نگه‌ بۆ‬ ‫رۆژئ���اوا ئه‌گه‌ر ده‌س���توه‌ردان‌و تێكدان‬ ‫نه‌بێت جۆرێكی‌ تر بێت‪ ،‬ئێمه‌ له‌باشوری‌‬ ‫كوردس���تان به‌ڕونی‌ هی���چ توێژینه‌وه‌و‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌كم���ان بۆ په‌یوه‌ندی‌ نێوان‬ ‫ئه‌خ�ل�اق‌و سیاس���ه‌ت نی���ه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫سیاسه‌ت به‌ئۆین‌و ته‌ڵه‌كه‌ تێگه‌یشتوین‌و‬ ‫له‌ئه‌ده‌بیاتی‌ كۆمه‌اڵیه‌تیدا سیاس���ه‌تمان‬ ‫به‌ش���كاندن‌و ئابڕوبردن پێناسه‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك چۆن له‌ڕابردودا ده‌گوترا "سیاسه‌تی‌‬ ‫ده‌كه‌م" واته‌ ته‌مبێی‌ ده‌كه‌م ‪ ،‬یان چۆن‬ ‫ده‌ڵێی‌ ئابڕوی‌ ده‌به‌م‪ ،‬ته‌نانه‌ت حزبیش‬ ‫ك���ه‌ له‌دنیای‌ نوێ���دا ئه‌وه‌ سیاس���ه‌ت‬ ‫ده‌كات‌و كۆمه‌ڵڕان���ی‌ ده‌كات ب���ه‌رده‌وام‬ ‫به‌ر ره‌خن���ه‌و تانه‌وته‌ش���ه‌ر دراوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫هیچ توێژینه‌وه‌یه‌ك���ی‌ تایبه‌ت به‌و بواره‌‬ ‫نیه‌‪ ،‬كه‌واته‌ حزب‌و سیاسه‌تی‌ كوردیش‬ ‫له‌باشوری‌ كوردستان هێشتا نه‌یتوانیوه‌‬ ‫دیوه‌خ���ان‌و خێڵ به‌جێبهێڵێ���ت‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫گیروگرفتێكی‌ گه‌وره‌یه‌ له‌به‌رده‌م ئێمه‌دا‬ ‫ك���ه‌ خ���ه‌ون به‌ئاینده‌یه‌كی‌ باش���تره‌وه‌‬ ‫ده‌بینین‪.‬‬ ‫ب���ۆ سیاس���ی‌ زۆر گرنگ���ه‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ باشتره‌وه‌ بۆ ژیان‌و گوزه‌رانی‌‬ ‫خه‌ڵك‪ ،‬بتوانێ‌ ئارامی‌‌و ئاسوده‌یی‌ دابین‬ ‫بكات‪ ،‬باشترین س���ه‌رۆك‌و سیاسه‌تكار‬

‫ئه‌وه‌ی���ه‌ س���واڵ ب���ۆ گه‌له‌ك���ه‌ی‌ بكات‬ ‫نه‌ك گه‌له‌ك���ه‌ی‌ بخاته‌ س���واڵ‪ ،‬به‌پێی‌‬ ‫ئه‌م دی���ده‌ ئێمه‌ له‌‪ 25‬س���اڵی‌ رابردودا‬ ‫خاوه‌نی‌ خراپترین سیاس���ه‌تكار بوین‪،‬‬ ‫النیكه‌م ئه‌وانه‌ی‌ جڵه‌وی‌ ده‌س���ه‌اڵتیان‬ ‫به‌ده‌س���ته‌وه‌ ب���وه‌و تاقیكراونه‌ت���ه‌وه‌و‬ ‫ده‌رنه‌چون‪ ،‬ئه‌خالقی‌ سیاس���ی‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫له‌نێو ئێش‌و ئ���ازاری‌ خه‌ڵكدا بیت نه‌ك‬ ‫له‌س���ه‌ره‌وه‌ی‌ خه‌ڵك‪ ،‬ناكرێ‌ به‌خه‌ونی‌‬ ‫درۆزنان���ه‌ له‌به‌هه‌ش���ته‌كه‌ی‌ خۆت���ه‌وه‌‬ ‫بڕوانیته‌ هاونیش���تمانیه‌كانت له‌نێو ئه‌و‬ ‫دۆزه‌خه‌دا كه‌ بۆت دروستكردون‌و رێگه‌‬ ‫به‌ده‌رچونیشیان نه‌ده‌یت‪.‬‬ ‫پیاوانی‌ ده‌س���ه‌اڵت له‌نێو حوكمڕانی‌‬ ‫كوردیدا له‌كاره‌بای‌ ‪ 24‬سه‌عات‌و پاره‌ی‌‬ ‫زۆرو باخ‌و پارك‌و ڤێلالو ته‌الرو دوامۆدێلی‌‬ ‫ئۆتۆمبی���ل‌و هه‌مو خۆش���گوزه‌رانیه‌ك‬ ‫به‌هره‌مه‌ن���دن‌و پێی���ان وای���ه‌ ئه‌خالق‬ ‫بریتیه‌ له‌وه‌ی‌ خۆشگوزه‌ران ‌ی هی‌ ئه‌وان‬ ‫بێت‌و چاوی‌ خه‌ڵ���ك ده‌ر ئه‌هات‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫چیرۆكی‌ ئه‌و سه‌یده‌م بیر ده‌خاته‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌س له‌خه‌می‌ پله‌ی‌ سه‌یدایه‌تی‌ خۆی‌‌و‬ ‫كوڕه‌كه‌یدا بو‪.‬‬ ‫ئاخر ئه‌وه‌ ئه‌وپه‌ڕی‌ سته‌مكاریه‌ خۆت‬ ‫هی���چ پڕۆژه‌یه‌كت نه‌بێ‌ ب���ۆ ده‌ركردنی‌‬ ‫خه‌ڵك له‌دۆزه‌خ‌و رێگه‌ش نه‌ده‌ی‌ ئه‌وان‬ ‫بیر له‌ده‌رچون بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬من ئه‌م دیده‌م‬ ‫له‌ی���ه‌ك دو پارله‌مانتاره‌وه‌ وه‌رگرت‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌حس���اب ئ���ه‌وان نوێن���ه‌ری‌ خه‌ڵكن ‪،‬‬ ‫كه‌چ���ی‌ دژی‌ ئه‌وه‌ب���ون خه‌ڵك النیكه‌م‬ ‫موچه‌و مافی‌ بۆ بگه‌ڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌یان‬ ‫به‌شكست‌و ته‌س���لیم بون پێناسه‌ كرد‪،‬‬ ‫ل���ێ‌ هی���چ چاره‌س���ه‌رێكیان له‌به‌رانبه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌دا نیش���اننه‌دا‪ ،‬ئه‌گه‌ر مه‌به‌س���ت‬ ‫خۆخاوه‌نی‌‌و له‌سه‌ر پێوه‌ستان بێت‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫به‌شكاندنی‌ شكۆی‌ ئینسان نایه‌ته‌ دی‌‪،‬‬ ‫ئاخر ئێس���تا ته‌نانه‌ت پێشمه‌رگه‌ش كه‌‬ ‫وه‌ك سومبل ‌ی به‌رگری‌ مرۆڤایه‌تی‌ سه‌یر‬ ‫ده‌كرێت‌و زۆربه‌ی‌ سیاس���یه‌كان خۆیانی‌‬ ‫پێوه‌ بائه‌ده‌ن‌و ش���انازی‌ پێوه‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫رۆژانه‌ شكۆی‌ ده‌ش���كێت‪ ،‬بۆ كرێخانو‪،‬‬ ‫بۆ ش���یری‌ مناڵ‪ ،‬بۆ نه‌خۆشی‌‪ ،‬بۆ هه‌ر‬ ‫كێشه‌و گیروگرفتێك‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌ده‌یان‬ ‫ته‌ڵه‌زگه‌و ناجۆری‌ كه‌ ره‌نگه‌ نوسینیان‬ ‫ئازاربه‌خش بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر ده‌س���ه‌اڵتداران‬ ‫ته‌نیا یه‌ك رۆژی‌ هه‌ینی‌ له‌عه‌رشه‌كه‌یان‬ ‫دابه‌زن‌و بچنه‌ مزگه‌وتێكی‌ هه‌رگه‌ڕه‌كێكی‌‬ ‫هه‌ژارنشینی‌ ش���ار ده‌بینن ‪ ،‬به‌رماڵ بۆ‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ش راخ���راوه‌‪ ،‬ئاخ���ۆ ئه‌و‬ ‫نوێنه‌رانه‌ی‌ گه‌ل تاقه‌تی‌ بینین‌و بیستنی‌‬ ‫ئه‌و چیرۆكانه‌یان هه‌یه‌؟‬ ‫ئێمه‌ پێویس���ته‌ بیر ل���ه‌وه‌ بكه‌ینه‌وه‌‬

‫چ���ۆن ئه‌خ�ل�اق‌و سیاس���ه‌ت پێك���ه‌و‌ه‬ ‫گرێبده‌ی���ن‪ ،‬ئه‌م���ه‌ به‌هایه‌ك���ه‌ ناكرێ‌‬ ‫نادیده‌ بگیرێت‪ ،‬هه‌ركات سیاس���یه‌كانی‌‬ ‫باش���وری‌ كوردس���تان چوار ج���ار بۆ‬ ‫م���اوه‌ی‌ س���ه‌عاتێ‌ كاره‌باكه‌ی���ان بڕا‪،‬‬ ‫هه‌ركات نه‌یانتوانی‌ به‌كامی‌ دڵ سه‌یری‌‬ ‫یاری���ه‌ك‪ ،‬یان فیلمێ‌ ی���ان به‌رنامه‌یه‌ك‬ ‫بكه‌ن به‌ه���ۆی‌ بڕانی‌ كاره‌باوه‌‪ ،‬هه‌ركات‬ ‫له‌كاتی‌ ریشتاش���یندا كاره‌با له‌سه‌ریان‬ ‫كوژای���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر كات وه‌ك خه‌ڵك ژیان‪،‬‬ ‫نه‌ك وه‌ك ژیانه‌ نائاساییه‌كه‌ی‌ سه‌ركرده‌‬ ‫ملهوڕه‌كانی‌ عه‌ره‌ب‌و رۆژهه‌اڵت‌و ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫الیانوایه‌ خ���وا ته‌نیا ه���ی‌ ئه‌وانه‌و هی‌‬ ‫كه‌س���ی‌ تر نا‪ ،‬ئه‌وده‌م ده‌كرێت هه‌ست‬ ‫به‌كه‌مێك له‌ئ���ازاری‌ ئه‌و خه‌ڵكه‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌خالقی‌ سیاس���ی‌ هه‌ستكردنه‌ به‌ئازارو‬ ‫پێویستیه‌كانی‌ خه‌ڵك‪.‬‬ ‫برس���ی‌ كردنی‌ خه‌ڵك به‌هه‌ر هۆیه‌ك‬ ‫كارێكه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌خالق‌و له‌سیاسه‌تی‌‬ ‫ژیرمه‌ندانیش���ا جێی‌ نابێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ركی‌‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و ده‌س���ه‌اڵتداران ئه‌وه‌ی���ه‌‬ ‫موچه‌و پێویستی‌ فه‌رمانبه‌ره‌كانی‌ دابین‬ ‫ب���كات‌و ه���اوكاری‌ هاواڵتیه‌كان���ی‌ بێت‬ ‫له‌گه‌یش���تن به‌ژیانێكی‌ ئارام‌و ئاسوده‌‪،‬‬ ‫خۆ ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ نه‌كات ده‌بێت چاوه‌ڕێی‌‬ ‫كاردانه‌وه‌ بێت‪ ،‬مه‌رجیش نیه‌ هه‌میش���ه‌‬ ‫كاردان���ه‌وه‌كان به‌دڵی‌ ده‌س���ه‌اڵتداران‬ ‫ب���ن‪ ،‬زه‌بروزه‌نگیش تاقۆناغێك ده‌توانێ‌‬ ‫كاردانه‌وه‌كان رابگرێ‌‪.‬‬

‫برسی‌ كردن ‌ی خه‌ڵك‬ ‫به‌هه‌ر هۆیه‌ك‬ ‫كارێكه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌خالق‌و له‌سیاسه‌ت ‌ی‬ ‫ژیرمه‌ندانیشا جێ ‌ی‬ ‫نابێته‌وه‌‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrusti. sul@gmail. com‬‬

‫)‪ )555‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/12/6‬‬

‫‪15‬‬

‫الپەڕەی تەندروستی‪ ،‬ئامادەكردنی ڕاگەیاندنی تەندروستیی سلێمانی‬

‫چه‌ند نه‌خۆشییه‌ك كه‌ به‌هۆ ‌ی‬ ‫جگه‌ره‌ كێشانه‌و‌ه دروست ده‌بێت‬ ‫هه‌مومان ئه‌و‌ه ده‌زانین ك ‌ه جگه‌ر‌ه ده‌ده‌ن‌و كه‌مبونه‌وه‌ی ڤیتامین (‪ )A‬وا‬ ‫له‌هیچ رویه‌كیه‌و‌ه ته‌ندروست نیه‌و ده‌كات پێست وشك بێته‌وه‌و پاشان‬ ‫ی به‌و كه‌س ‌ه چرچ بێت‌و جوانیه‌كه‌ی نه‌مێنێت‪.‬‬ ‫هه‌میش ‌ه زیانی‌ ته‌ندروست ‌‬ ‫ی هه‌ستی‌ بیستن‪ ،‬تاكی‬ ‫‪ :3‬الوازبون ‌‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت كه‌ ده‌یكێشێت‪ ،‬زۆرترین‬ ‫كاته‌كان چه‌ند حاڵه‌ت‌و نه‌خۆشییه‌ك جگه‌ره‌كێش دو به‌رامبه‌ر له‌كه‌سانی‬ ‫ئاسایی دوچاری هه‌وكردنی گوێچك ‌ه‬ ‫دوچاری كه‌سه‌كه‌ ده‌كه‌ن له‌وانه‌ش‪:‬‬ ‫ی چاو‪ %40 ،‬ئه‌و ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ :1‬ئاوی سپ ‌‬ ‫‪ :4‬ناشرین بونی ددانه‌كان‪ ،‬هه‌میش ‌ه‬ ‫كه‌سانه‌ی جگه‌ر‌ه ده‌كێشن دوچاری‬ ‫ئاوی سپی چاو ده‌بنه‌و‌ه ك ‌ه ئه‌گه‌ر جگه‌ره‌ ده‌بێته‌ هۆی زه‌ردبونی ددانه‌كان‌و‬ ‫بێت‌و چاره‌سه‌ر نه‌كرێت به‌ره‌و نابینایی ناشرین بونیان‌و زو له‌ناوچونیان‪.‬‬ ‫‪ :5‬نه‌خۆشییه‌كانی دڵ‪ ،‬هه‌میش ‌ه‬ ‫ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫‪ :2‬چرچ‌ولۆچی‪ ،‬به‌كارهێنه‌رانی نه‌خۆشییه‌كانی دڵ‌و به‌رزی فشاری‬ ‫ی دڵ‌و مێشك هۆكار‌ه‬ ‫جگه‌ر‌ه پرۆتینی ناسكی پێست له‌ده‌ست خوێن جه‌ڵده‌ ‌‬

‫سه‌ره‌كیه‌كه‌ی جگه‌ره‌كێشانه‌‪.‬‬ ‫‪ :6‬برینی گه‌ده‌‪ ،‬به‌هۆی جگه‌ره‌و‌ه‬ ‫زیاتر به‌كتریا ده‌چێت ‌ه ناو گه‌ده‌وه‌و‬ ‫هه‌ندێجار برین یان هه‌وكردن دروست‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫‪ :7‬گۆڕینی ره‌نگی نینۆكه‌كان‪ ،‬بونی‬ ‫قه‌تران له‌جگه‌ره‌دا واده‌كات له‌گه‌ڵ‬ ‫زیاتر به‌كارهێنانی جگه‌ر‌ه دوكه‌ڵه‌كه‌ی‬ ‫ره‌نگی نینۆك‌و په‌نجه‌كان ده‌گۆڕێت‬ ‫به‌ره‌و قاوه‌یی‪.‬‬ ‫منداڵدان‌و‬ ‫شێرپه‌نجه‌ی‬ ‫‪:8‬‬ ‫ی ناته‌واو ئه‌گه‌ر‬ ‫دروستبونی‌ منداڵ ‌‬ ‫دایكه‌ك ‌ه جگه‌ره‌كێش بێت‪.‬‬

‫ڤاكسینی ئه‌نفلۆنزای وه‌رزی‬ ‫بۆ كێ به‌كاردێت؟‬ ‫ڤاكسینی ئه‌نفلۆنزا ده‌توانرێت‬ ‫له‌وه‌رزی پایزو سه‌ره‌تای وه‌رزی‬ ‫به‌هاردا به‌كاربێت‪ ،‬ئه‌م ڤاكسینه‌ توانای‬ ‫ی ده‌بێت‌و‬ ‫به‌رگری بۆ ماوه‌یی یه‌ك ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ ده‌پارێزێت له‌جۆره‌كان ‌‬ ‫ئه‌نفلۆنزا‪.‬‬ ‫له‌وباره‌وه‌ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‪ ،‬پسپۆڕی‬ ‫خۆپاراستنی ته‌ندروستی‪ ،‬ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌م‬

‫د‪.‬میران محه‌مه‌د‪:‬‬ ‫به‌پێی‌ خشته‌ ‌ی ده‌وام ‌ی‬ ‫پزیشكان‌و كارمه‌ندان پاره‌ ‌ی‬ ‫هاندان دابه‌ش ده‌كرێت‬

‫ئایا به‌كارهێنانی لفك ‌ه بۆ شتنی پێست‬ ‫تاچه‌ند ته‌ندروسته‌؟‬ ‫زۆرینه‌ی خه‌ڵك كه‌ ده‌چنه‌ گه‌رماو پێستیان‬ ‫به‌لفكه‌ ده‌شۆن كه‌ هه‌ندێكیان له‌خووری‬ ‫ئاژه‌ڵ دروست كراوه‌و شێوه‌یه‌كی زۆر زبری‬ ‫هه‌یه‌ یاخود به‌پارچه‌یه‌ك تۆڕی تایبه‌ت‬ ‫كه‌ نه‌رمتره‌‪ ،‬هه‌روه‌ها زۆربه‌ی خه‌ڵك پێی‬ ‫وایه‌ تاوه‌كو زبرتر بێت باشتر پێست پاك‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ د‪ .‬ئه‌یوب عه‌بدول حه‌مه‌ پسپۆڕی‬ ‫نه‌خۆشییه‌كانی پێست ده‌ڵێت‪ :‬كاتێك‬ ‫سابونی تایبه‌ت به‌چه‌وری‌و وشكی پێست‬ ‫به‌كاربهێنرێت پێویست به‌ به‌كارهێنانی لفكه‌‬ ‫ناكات‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و لفكه‌ خورییه‌ زبره‌ی‌‬ ‫كه‌ به‌شێك له‌هاواڵتیان به‌كاری‌ ده‌هێنن‌و‬ ‫ده‌بێته‌ سه‌رچاوه‌ی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌ به‌كتریا‬ ‫بۆیه‌ به‌كارهێنانی‌ زیان به‌ته‌ندروستی‌ پێست‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت‌و ده‌یڕوشێنێت‪.‬‬ ‫ئه‌و پزیشكه‌ پسپۆڕه‌ ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫به‌بێ به‌كارهێنانی‌ لفكه‌‪ ،‬ده‌توانرێت سابونی‬ ‫گۆگرد بۆ پێستی چه‌ور به‌كاربهێنرێت‬ ‫كه‌ توانای ئه‌وه‌ی هه‌یه‌ پێسته‌كه‌ پاك‬ ‫بكاته‌وه‌ هه‌روه‌ها سابونی گلسرینیش بۆ‬ ‫پێستی وشك‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر هاتو كه‌سه‌كه‌‬ ‫پێی وابو پاك نابێته‌وه‌ باشتر وایه‌ به‌لفكه‌‬ ‫دروستكراوه‌كان خۆیان بشۆن كه‌ شێوازێكی‌‬ ‫نه‌رمیان هه‌یه‌ یان پارچه‌یه‌كی نه‌رم یاخود‬ ‫ئیسفنجێك به‌كاربهێنه‌ تاوه‌كو پێستیان‬ ‫بریندار نه‌كات و توشی‌ هه‌ستیاری‌ نه‌بن‪.‬‬ ‫د‪.‬ئه‌یوب عه‌بدول حه‌مه‌‪ ،‬رێنماییمان ده‌كات‬ ‫ئه‌گه‌ر هاتو لفكه‌ به‌كارهێنرا ته‌نها بۆ ئه‌و‬ ‫به‌شانه‌ی جه‌سته‌ بێت كه‌ چه‌وری‌و ئاره‌قه‌‬ ‫ده‌ڕژێنن وه‌كو پشت‌و بنباڵ‪ ،‬هه‌روه‌ها پاش‬ ‫به‌كارهێنانی به‌باشی پاك بكرێته‌وه‌ و بخرێته‌‬ ‫به‌ر تیشكی‌ خۆر تاوشك ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫ڤاكسینه‌ بۆ هه‌مو هاواڵتیان ده‌بێت‬ ‫به‌تایبه‌ت ئه‌وان ‌هی‌ كه‌ نه‌خۆشییه‌ بۆ‬ ‫ی وه‌ك ره‌بۆیان هه‌یه‌ یاخود‬ ‫ماوه‌ییه‌كان ‌‬ ‫كه‌سانی به‌ته‌مه‌ن كه‌ به‌رگری جه‌سته‌یان‬ ‫كه‌مه‌و كاتێك دوچاری ئه‌نفلۆزا ده‌بن‬ ‫به‌ئه‌سته‌م چاك ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی خۆپاراستن ده‌شڵێت‪:‬‬ ‫ئه‌و پسپۆڕه‌ ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫له‌پارێزگای سلێمانی ئه‌وكه‌سان ‌ه ‌‬

‫ده‌یانه‌وێت ئه‌و ڤاكسین ‌ه وه‌ربگرن‪،‬‬ ‫ی نه‌خۆشخانه‌و مه‌ڵبه‌ند‌ه‬ ‫ده‌توانن سه‌ردان ‌‬ ‫ته‌ندروستییه‌كان بكه‌ن به‌تایبه‌تیش‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی ته‌ندروستی‌ ئیبراهیم پاشا‬ ‫ی له‌وێدا‬ ‫له‌ئیبراهیم پاشا له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫سه‌نته‌رێكی‌ تایبه‌تمه‌ند به‌هه‌ستیاری‌و‬ ‫ره‌بۆ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا تواناكانیش‬ ‫بۆ ئه‌و جۆره‌ ڤاكسینه‌ دیاریكراوه‌‪.‬‬

‫له‌كۆنگره‌یه‌كی‌ رۆژنامه‌وانیدا له‌دیوان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ گشتی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬د‪.‬میران محه‌مه‌د به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫سلێمانی‌‌و‬ ‫ته‌ندروستی‌‬ ‫گشتی‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ دابه‌شكردنی‌ پاره‌ی‌ هاندان‌و‬ ‫ئێشكگری‌‪ ،‬رونكردنه‌وه‌ی‌ پێویستیان‬ ‫له‌سه‌ر بڕو چۆنێتی‌ خه‌رجكردنی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌رماڵه‌یه‌ خسته‌ڕو كه‌ بۆ كارمه‌ندان‌و‬ ‫پزیشكان خه‌رج ده‌كرێت‪.‬‬ ‫رایگه‌یاند‪:‬‬ ‫محه‌مه‌د‬ ‫د‪.‬میران‬ ‫له‌ئێستادا بڕی‌ یه‌ك ملیارو ‪100‬ملیۆن‬ ‫دیناری‌ عێراقی‌ گه‌یشتۆته‌ یه‌كێك‬ ‫له‌بانكه‌كانی‌ شاری‌ سلێمانی‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫بڕه‌پاره‌ی‌ به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ گشتی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ سلێمانییه‌و ده‌بێت به‌سه‌ر‬ ‫پزیشكان‌و كارمه‌ندانی‌ ئێشكگردا‬ ‫دابه‌ش بكرێت‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫سلێمانی‌ وتیشی‌‪ :‬له‌سنوری‌ پارێزگای‌‬ ‫سلێمانی‌ ‪ 14‬هه‌زارو ‪ 560‬میالكی‌‬ ‫پزیشك‌و كارمه‌ندمان هه‌یه‌‪ ،‬بۆ مانگی‌‬ ‫‪ 10‬ی‌ ئه‌مساڵ یه‌ك ملیارو ‪ 76‬ملیۆن‬ ‫دینار پاره‌ی‌ ئێشكگری‌‌و هاندانمان‬ ‫دابه‌شكردوه‌‪ ،‬له‌و بڕه‌ش هه‌شتسه‌دو ‪24‬‬ ‫ملیۆن دراوه‌ به‌كارمه‌ندانی‌ ئێشكگری‌‬

‫‪http://www. dohsuli. com‬‬

‫مه‌ڵبه‌ندو بنكه‌ ته‌ندروستییه‌كانی‌‬ ‫ی شار له‌(ده‌ربه‌ندیخا‬ ‫ناوشارو ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ن‪،‬پێنجوێن‪،‬چه‌مچه‌ماڵ)‪ ،‬هه‌روه‌ها دو‬ ‫سه‌دو ‪ 58‬ملیۆن دینار وه‌ك هاندان‬ ‫دراوه‌ به‌و پزیشك و كارمه‌ندانه‌ی‌‬ ‫پاره‌ی‌ ئێشكگریان وه‌رنه‌گرتبو‪.‬‬ ‫د‪.‬میران محه‌مه‌د ئاماژه‌ی‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌شكرد‪ ،‬ئامانجمانه‌ له‌ڕێگای‌ ئه‌م‬ ‫لیژنه‌یه‌وه‌ كه‌ نوێنه‌رایه‌تی‌ كارمه‌ندان‌و‬ ‫پزیشكانی‌ ته‌ندروستی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌وڵ ده‌ده‌ین دابه‌شكردنی‌ بڕی‌ ئه‌و‬ ‫پاره‌یه‌ی‌ هاندان‌و ئێشكگرییه‌ زۆرترین‬ ‫كارمه‌ندو پزیشك لێی‌ سودمه‌ندبێت‪،‬‬ ‫مانگی‌ رابردو ئه‌م بڕه‌ پاره‌یه‌ درا به‌ ‪8‬‬ ‫هه‌زارو پێنج سه‌د پزیشك‌و كارمه‌ند‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م مانگه‌ به‌جۆرێكی‌ دیكه‌‬ ‫هه‌وڵ ئه‌ده‌ین ئه‌وپاره‌یه‌ نزیكه‌ی‌ ‪11‬‬ ‫هه‌زار پزیشك و كارمه‌ند بگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫سلێمانی‌ سوپاسی‌ سه‌رجه‌م كارمه‌ندان‌و‬ ‫پزیشكانی‌ سنوری‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌‬ ‫كرد كه‌ بێگوێدانه‌ قه‌یرانی‌ دارایی‌‌و‬ ‫خراپی‌ باری‌ گوزه‌رانیان به‌رده‌وام بون‬ ‫له‌خزمه‌تگوزارییه‌ ته‌ندروستییه‌كان‬ ‫به‌روی‌ هاواڵتیاندا‪.‬‬

‫فەیسبوك‪https://www. facebook. com/tandroostyt :‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )555‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/12/6‬‬

‫ئێمەو فیرعەونەكان‬ ‫فوئاد سدیق‬

‫پێنج ملیۆن ساڵ بەر لەئەمڕۆ‪ ،‬ئەوكاتەی‬ ‫مرۆڤ لەگروپی مەیمونی شامپانزی بون‬ ‫نەیاندەزانی رۆژێك دێت مرۆڤی لەجۆری‬ ‫فیرعەونیش���یان تێ���دا دروس���تدەبێت‪،‬‬ ‫چونكە م���رۆڤ یەكەمین ج���ار لەگروپی‬ ‫مەیمونی شەمپانزی بوە‪ ،‬لەگەڵ جوڵەی‬ ‫بەردەوامی هەس���تی كردوە كە لەگروپی‬ ‫مەیمون جیاوازە‪ ،‬چونكە ئەوەتا هەست‌و‬ ‫زانی���ن‌و تەنان���ەت وردە وردە توان���ای‬ ‫گاگۆلەكردنی وشەیشی هەیە‪ ،‬ئیتر خۆی‬ ‫لەگروپی مەیمونی شامپانزی جیاكردەوەو‬ ‫وردە وردە زمانی باش���تر گاگۆڵەی كردو‬ ‫لەگەڵیشیدا ئەقڵی نەشونمای كرد‪ .‬ئیتر‬ ‫لەم���اوەی ئەو پێنج ملیۆن س���اڵەدا ئەو‬ ‫گروپە گەیشتە ئەو مرۆڤایەتییەی ئەمڕۆ‬ ‫كە هەندێكیان گەدان‌و هەندێكیان پاشا‪،‬‬ ‫هەندێكیان كۆیلەن‌و هەندێكیش كۆیلەدار‪،‬‬ ‫هەندێك خۆیان لەجۆری فیرعەون دەبینن‌و‬ ‫هەندێكیش كۆیلەی فیرعەونەكان‪.‬‬ ‫پێنج ملیۆن ساڵ بۆ مێژوی مرۆڤایەتی‬ ‫ئاس���ان نییە باسی لێوە بكەی لەكاتێكدا‬ ‫هەمو مێژوی نوسین لە(‪)5500‬ساڵ تێپەڕ‬ ‫ناكات‪ ،‬مرۆڤ لەباقی ئەوی دیكە‪ ،‬ژیانێكی‬ ‫سەختی ئاژەڵیانەی بەسەر بردوە‪ ،‬تەواوی‬ ‫ئەو مەزهەب‌و ئیتنیك‌و نەتەوانەی هەن‪،‬‬ ‫مێژوەكەیان لەسەدهەزار(‪)100,000‬س���اڵ‬ ‫تێناپەڕێت‪ ،‬چونكە پێش ئەو سەد هەزار‬ ‫س���اڵە‪ ،‬هێش���تا مرۆڤ گروپێكی قەبە‬ ‫نەبوەو جیاوازییەكانیشی ئەوەندە گەورە‬ ‫نەب���وەو هەموی���ان پێك���ەوەو بەیەكەوە‬ ‫ژی���اون‪ ،‬م���رۆڤ دوای ئ���ەوەی خ���ۆی‬ ‫لەمەیمون���ی ش���ەمپانزی جیاكردۆتەوەو‬ ‫وەك گروپێكی دیاریك���راو جیاواز ژیانی‬ ‫بەس���ەر بردوە‪ ،‬ئیت���ر وردە وردە ئەقڵی‬ ‫گەشەی زیاتری بەخۆیەوە بینیوەو لەڕوی‬ ‫بیركردنەوەوە پێش مەیمونی ش���ەمپانزی‬ ‫ك���ەوت‪ ،‬چونك���ە وردە وردە مرۆڤ جگە‬ ‫لەجۆرێ���ك زم���ان ك���ە لەنێوخۆیان���دا‬ ‫دروس���تیانكردبو ب���ۆ لێكتێگەیش���تن‪،‬‬ ‫وردە وردە بیركردنەوەیش���ی قوڵت���رو‬ ‫فراوانتربو‪ ،‬تێڕوانینی بۆ دەوروبەری خۆی‬ ‫لێكدانەوەیەكی ئایندەیی تێدابو‪ ،‬ئەم جۆرە‬ ‫بیركردنەوانە ك���ە بیركردنەوەبو لەژیانی‬ ‫داهاتویان‪ ،‬لەمەیمونی ش���امپانزیدا نەبو‪،‬‬ ‫بێگومان ئەگەر ئەقڵی مرۆڤ زوترو باشتر‬ ‫لەمەیمونی شەمپانزی گەشەی نەكردبایە‪،‬‬ ‫هەرگیز نەدەگەیشت بەڕۆژی ئەمڕۆو هەر‬ ‫لەڕیزی ئاژەاڵندا دەمایەوەو پیشەسازی‌و‬ ‫تەكنۆلۆژی���ای نەدەبینی‪ .‬بۆیە تانەتەوەو‬ ‫مەزه���ەب‌و ئیتنیكەكان خۆیان دروس���ت‬ ‫نەكرد‪ ،‬هیچ ج���ۆرە جیاوازییەك لەنێوان‬ ‫مرۆڤەكانیش���دا هەس���تی پ���ێ نەدەكرا‪،‬‬ ‫كۆمەڵ���گای مرۆیی بەدو قۆن���اخ یان دو‬ ‫وێستگەی س���ەرەكیدا رۆی بەئاراستەی‬ ‫لێكهەاڵوێركردن‌و جیابون���ەوەو ملمالنێ‪،‬‬ ‫یەكەمی���ان كاتێ���ك نەت���ەوەو مەزهەبی‬ ‫جیاواز دروست بون‪ ،‬دوەمیشیان بۆ زیاتر‬ ‫لەدە تادوازدە(‪ )12-10‬هەزارس���اڵ پێش‬ ‫ئەمڕۆ كاتێك دەس���ت بەكاری كشتوكاڵی‬ ‫كراو‪ ،‬موڵكداری تایبەت گەش���ەی كردو‬ ‫سەروەت‌و س���امان كۆكرایەوەو تەنانەت‬ ‫ملمالنێی هێزو بازوش دەستیپێكرد‪ ،‬ئیتر‬ ‫شەڕو ملمالنێكان لەوێوە دەستی پێكرد‪،‬‬ ‫تاسەدەكانی رابردوش لەئاسیاو ئەفریقاو‬ ‫تەنان���ەت لەئەوروپاش‪ ،‬ش���ەڕی گەورە‬ ‫لەسەر زەوی‌و سامان هەڵدەگیرسا‪ ،‬ئێستا‬ ‫لەم هەرێمە ئەوەتا لەالیەك لەسەر زەوی‌و‬ ‫داگیركاری‪ ،‬لەالیەكی دیكەیشەوە لەسەر‬ ‫داهاتی نەوت‌و دزینی س���امانی نیشتمانی‬ ‫ملمالنێیەكی توند لەئارادایەو كەس���مان‬ ‫ناش���توانین پێش���بینی ورد بۆ ئایندەی‬ ‫ئەم نەتەوەیە بكەین ئاخۆ ئەم ملمالنێیە‬ ‫توندە كە لەنێوان فیرعەونەكان‌و خەڵكدایە‬ ‫بەكام ئاراستەو ئاقاردا ملدەنێ‪.‬‬ ‫ئێمە لەم هەرێمە‪ ،‬فیرعەون بەناوێكی‬ ‫مەجازیمان وەرگرتوە‪ ،‬مەبەس���تمان لێی‬ ‫ئەژدیهای���ە‪ ،‬یان كەس���انێكی زۆر زاڵم‌و‬ ‫غەدارە‪ ،‬دەن���ا لەبنەڕەت���دا فیرعەون چ‬ ‫لەئایینی موسایی‌و چ لەئایینی محەمەدیدا‪،‬‬ ‫ناوێ���ك ب���وە وەك هەر ناوێك���ی دیكە‪،‬‬ ‫بۆنمونە‪ :‬ولقد أرس���لنا موس���ی‌ بێ‌یاتنا‬ ‫وسلگان مبین إلی‌ فرعون وهامان وقارون(‬ ‫سورەتی غافر ئایەی ‪،)24‬وقارون وفرعون‬ ‫وهام���ان ولق���د جا‌وهم موس���ی‌ بالبینات‬ ‫(سورەتی العنكبوت ئایەی ‪ ،)39‬وقال‬ ‫موس���ی‌ یا فرعون ‪(...‬سورەتی اڵ‌عراف‬ ‫ئایەی ‪...)104‬هت���د‪ .‬هەروەها لەقورئاندا‬ ‫بەهیچ ش���ێوەیەك ن���اوی فیرعەون بەكۆ‬ ‫نەهاتوە‪ ،‬بەڵكو هەمیشە وەك یەك كەس‬ ‫وەك تاك ناوی بردراوە‪ .‬گەورەیی موسا‬ ‫لەوەوە سەریهەڵدا‪ ،‬ئەویش لەفیرعەونەكان‬ ‫بو‪ ،‬بەاڵم كاتێك زوڵم‌و ستەمی فیرعەونی‬ ‫بینی‪ 40 ،‬س���اڵ لەبیاباندا س���وڕایەوەو‬ ‫هەم���و ژیانی خۆی بەختك���رد بۆئەوەی‬ ‫س���تەمی فیرعەون بەكۆتا بێنێت‪ ،‬ژیانی‬

‫موس���ا بەپێی زۆر لەسەرچاوەكان(‪)120‬‬ ‫ساڵ ژیاوە‪ ،‬بەاڵم هەر لە(‪ )10‬ساڵییەوە‬ ‫هەس���تی بەزوڵم‌و س���تەم ك���ردوەو ئیتر‬ ‫لێی���ان وەئ���اگا هات‌و راپ���ەڕی‪ .‬لەهەمو‬ ‫نەتەوەكاندا ئەژدیهایەك س���ەریهەڵداوەو‬ ‫بەناوێك ناوبانگی دەركردوە‪ ،‬میسرییەكان‬ ‫فیرعەونی���ان دروس���تكرد‪ ،‬فارس���ەكان‬ ‫كیس���رایان دروس���تكرد‪ ،‬رۆمان���ەكان‬ ‫قەیس���ەریان دروستكرد‪،‬س���ۆمەرییەكان‬ ‫دواتری���ش ئەوروپیی���ەكان ئیپمراتۆریان‬ ‫دروستكرد‪ ،‬بابلی‌و ئەكەدییەكان پاشایان‬ ‫دروس���تكردو‪...‬هتد‪ .‬ب���ەاڵم هەم���و ئەو‬ ‫پاشاو قەیس���ەرو ئیمپراتۆرو فیرعەونانە‪،‬‬ ‫لەئەنجامی خەباتی نەپچڕاوەی گەالنەوە‪،‬‬ ‫لەگ���ۆڕ ن���راون‌و هەر لەنێو خ���ودی ئەم‬ ‫واڵتانەشەوە‪ ،‬ئێستا سیستەمێكی سیاسی‬ ‫دیموكرات���ی بەڕێوەدەچێ���ت‪ ،‬گرفتەك���ە‬ ‫لێرەدای���ە دوای ئەو هەمو ئەزمونە تاڵەی‬ ‫گەالن���ی دونیا‪ ،‬دوای ئ���ەم هەمو مێژوە‬ ‫پ���ڕ ئەزمونەی تێكش���كانی س���ەرجەم‬ ‫دیكتات���ۆرو زاڵمەكانی دونیا‪ ،‬تازە بەتازە‬ ‫كورد مەترسی س���ەرهەڵدانی دیكتاتۆرو‬ ‫ئیمپرات���ۆری دەكەوێت���ە كەڵكەڵ���ەی‬ ‫بیركردن���ەوەی‌و ترس���ی لێ نیش���توە‪،‬‬ ‫واڵتەكەم���ان هێش���تا تەواو دروس���تمان‬ ‫نەكردوە‪ ،‬كەچی وا دەمانەوێت بیڕوخێنین‪،‬‬ ‫ئەم ئەقڵییەتە س���ەقەتە بەدرێژایی مێژو‬ ‫نمونەی نەبوە‪ ،‬رۆمانەكان‌و میسرییەكان‌و‬ ‫ئەوروپیی���ەكان لەكاتێك���دا قەیس���ەرو‬ ‫فیرعەون‌و ئیمپراتۆریان هەبو‪ ،‬كە هێشتا‬ ‫نەت���ەوەكان ت���ەواو جێگی���ر نەبوبون‪،‬‬ ‫س���نوری نێوان واڵت���ەكان بەزەبری هێز‬ ‫دیاریدەكرا‪ ،‬نەتەوەی بااڵدەست بەئاسانی‬ ‫جوگرافی���ای بۆ خۆی دەكێش���ا‪ ،‬عەرەب‬ ‫لەنێو ئ���ەو گێژاوەدا ب���و‪ ،‬محەمەدێكیان‬ ‫لێ راپ���ەڕی‌و هەم���و عەرەب���ی كردەوە‬ ‫بەیەك‪ ،‬س���ەرەڕای دەستبەسەرداگرتنی‬ ‫چەندین واڵتی دیكە‪ ،‬بەاڵم ئێس���تا شەڕ‬ ‫پێچەوانەی���ە ئەوەی وەدەستیش���تهێناوە‬ ‫بەه���ۆی ش���ەڕەوە دەیدۆڕێنی‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫زەمەن زەمەنێك���ی دیكەیە‪ ،‬مێژوی نوێ‬ ‫قەبوڵی سەرهەڵدانەوەی دیكتاتۆر ناكات‬ ‫جا لەهەر رەنگێك‌و بەهەر ناوێكەوە بێت‪.‬‬ ‫جاران دیكتاتۆرەكان لەخەمی زیادكردنی‬ ‫مرۆڤەكاندا بون‪ ،‬بۆئەوەی كە گەورە بون‬ ‫ئامادەی شەڕ ببن‪ ،‬لەس���پارتاییەكانەوە‬ ‫تاس���ەدام حوس���ێن‌و ئەردۆگانی ئێستا‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەتا ئەوروپا ئێستا بەپێچەوانەی‬ ‫ئ���ەو ئەقڵییەتان���ەوە هەن���گاو دەنێت‪،‬‬ ‫بەجۆرێك مەترس���ی ئەوەی لێ نیشتوە‪،‬‬ ‫ئەوروپ���ا وردە وردە وای لێبێ���ت ك���ە‬ ‫منداڵێك���ی دانیماركی یان س���ویدی یان‬ ‫ئەوروپی بەگش���تی كاتێ لەدایكدەبێت‪،‬‬ ‫تاقانە دەبێت‪ ،‬تاقانەكەیش���ی بەجۆرێك‬ ‫دەبێت‪ ،‬نە ئامۆزایەك نە خوش���كێك نە‬ ‫برای���ەك نە خاڵ و مام ن���ە پورو پورزا‪،‬‬ ‫خزمێكی نزیكیش���ی نابێ‪ ،‬چونكە ئێستا‬ ‫ئەوروپا بەرنامەی دیكەی بۆ پێشكەوتنی‬ ‫مرۆڤایەتی بەرێگای گەشەی كۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫تەكنۆلۆژیی���ەوە س���ەرقاڵە‪ ،‬نەك بەهۆی‬ ‫ئەوەی بەرنامەڕێژی بكات بۆئەوەی خەڵك‬ ‫منداڵی���ان زۆر ببێت‪ .‬س���ەدام حوس���ێن‬ ‫هەوڵێك���ی لەمج���ۆرەی دەدا كە خەڵك‬ ‫زۆرترین نەوە بنێنەوە‪ ،‬ئێستاش ئەردۆگان‬ ‫بەهەم���ان ئەقڵیەت���ەوە بیردەكات���ەوەو‬ ‫هەن���گاوی بۆ دەنێت‪ ،‬ب���ەاڵم ئەوانە زۆر‬ ‫بەجێم���اون‪ ،‬ت���ازە فریای ئەو ش���ەڕانە‬ ‫ناكەون كە شەوان خەونی پێوە دەبینن‪.‬‬ ‫الی خۆش���مان ئ���ەو فەرخ���ە فیرعەون‌و‬ ‫قەیس���ەرو پاش���ایانە حەز ب���ەو زۆرییە‬ ‫دەكەن‪ ،‬بێ ئ���ەوەی مێژوی مرۆڤایەتیان‬ ‫خوێندبێتەوە‪ ،‬بێگومان ئەوەی لەگەشەی‬ ‫پێش���كەوتنی مرۆڤایەتیش نەگەیشتبێت‪،‬‬ ‫هەرگیز ناشتوانێ بەرنامە بۆ ئایندەكەی‬ ‫دابنێت‪.‬‬ ‫كاتێ���ك لەمێ���ژوی ت���ەواوی پاش���او‬ ‫ئیمپراتۆرەكان ورد دەبینەوە‪ ،‬تاڕادەیەكی‬ ‫زۆر ه���ەر هەمویان ش���كۆمەندییەكەیان‬ ‫لەدەسەاڵتەكەیان زۆرتر بوە‪ ،‬لەبەرئەوەش‬ ‫ب���وە دوات���ر دیكتاتۆرێكی ب���ێ وێنەی‬ ‫لێدەرچوە‪ ،‬سەدام‌و قەزافیش رێك وابون‪،‬‬ ‫سەدام بەعێراق دڵی ئاوی نەدەخواردەوەو‬ ‫بەرنام���ەی هەبو هەم���و واڵتانی عەرەب‬ ‫بخاتە ژێر دەس���ەاڵت‌و شكۆمەندییەكەی‬ ‫خۆیەوە‪ ،‬قەزافیش هێندە بەرز دەیڕوانی‬ ‫خۆی بەسەركردەیەكی ئەفریقی دەناساند‬ ‫نەك عەرەبی‪ ،‬تادوای هاتنی ئیس�ل�امیش‬ ‫پاش���اكان نەیاندەتوان���ی بەربەرەكان���ێ‬ ‫یان ش���ەڕ لەگەڵ دەس���ەاڵتی رۆحانیدا‬ ‫بك���ەن‪ ،‬بۆنمونە لەمیس���رو باب���ل‌و زۆر‬ ‫ش���وێنی دیكە‪ ،‬ه���ەر ش���ەڕێك لەالیەن‬ ‫پاش���اكانەوە لەگەڵ دەس���ەاڵتی رۆحانی‬ ‫بەرپاكرابێت‪ ،‬شكس���تیانهێناوە‪ ،‬نزیكەی‬ ‫هەزار‪ 1000‬ساڵێكە ملمالنێی توند لەنێوان‬ ‫دەسەاڵتی پاپاكان‌و ئیمپراتۆرو پاشاكاندا‬ ‫دەس���تیپێكردوە‪ ،‬بەاڵم‪ 600‬ساڵێكە واتا‬ ‫س���ەروبەندی س���ەرهەڵدانی رێنیسانس‬ ‫لەئیتالیاو لەدایكبون���ی مایكاڤیلی ئیدی‬

‫بەتەواوی دەس���ەاڵت لەژێ���ر چنگی پاپا‬ ‫س���نورداركرا‪ .‬هەمو یاساو رێسای پاشاو‬ ‫ئیمپراتۆریاكانی���ش پڕبون لەیاس���ایەك‬ ‫لەج���ۆری سەیروس���ەمەرەكانی دونی���ا‪،‬‬ ‫بۆنمون���ە ئەگ���ەر بڕوانیت���ە یاس���اكانی‬ ‫حاموڕاب���ی ك���ە دوات���ر هەندێ���ك لەو‬ ‫یاس���ایانە هی���چ بنەمایەكی زانس���تی‌و‬ ‫ئەقاڵنی‌و بنەمای���ەك بۆ مرۆڤپارێزی تێدا‬ ‫نەبوە‪ ،‬گرفتەكەش لەوەوە س���ەرچاوەی‬ ‫گرتوە‪ ،‬هەمو ئەو پاش���ایانە بەهۆی ئەو‬ ‫ش���كۆمەندییە درۆزنانەی بەخۆیان داوە‪،‬‬ ‫ئیتر بونەتە چاودێرو پاس���ەوانی راستی‌و‬ ‫زانس���ت‌و عەدالەت‌و‪..‬ھتد‪ .‬ئیتر دەوڵەت‬ ‫خۆی ئەو ناس���نامەیە بەئ���ارەزوی دڵی‬ ‫خۆی بەجۆرە خەڵكانێك دەبەخشێت كە‬ ‫تەنیا لەخزمەتی دەوڵەتی پاش���ادا بون‌و‬ ‫بۆ پاراس���تنی ش���كۆمەندییەكەی پاشا‬ ‫قوربانی بدەن‪.‬‬ ‫بەدرێژای���ی مێ���ژو ‪ ،‬ئەفس���انەی‬ ‫فیرعەون���ەكان‪ ،‬ه���ەر لەفیرعەونەكان���ی‬ ‫میسرەوە تاپاشاكانی ئەوروپاو تا ناپلیۆن‌و‬ ‫س���تالین‌و هیتل���ەرو ‪..‬هت���د بەجۆرێك‬ ‫كرابون بەئەفس���انە‪ ،‬ئیت���ر بەهایەك بۆ‬ ‫دەوڵەت نەماب���وەوەو دەوڵەت بەتەواوی‬ ‫خنكاب���و‪ .‬هەم���و دیكتاتۆرەكانی دونیا‬ ‫كاتێك دەیانەوێت فریوی بەرامبەرەكەیان‬ ‫بدەن‪ ،‬یان پێش ئەوەی بیانەوێ شەڕێك‬ ‫هەڵبگیرس���ێنن‪ ،‬جۆرێك لەیاری مشك‌و‬ ‫پشیلە س���ازدەكەن‪ ،‬یاری مشك‌و پشیلە‬ ‫ئەوەیە‪،‬كەس���یان نایانەوێ ببنە مش���ك‪،‬‬ ‫هەمویان دەیانەوێ خۆیان پشیلەكە بن‌و‬ ‫بەرامبەرەكەشیان مشك بێت‪ ،‬ئەو جۆرە‬ ‫یارییە ئێستا ئەوە یەك چارەگە سەدەیە‬ ‫لەو هەرێمی كوردستانیش���دا بەردەوامە‪،‬‬ ‫لەهەمو هەڵبژاردنەكانیشدا هەر لەیەكەم‬ ‫هەڵبژاردن لەهەرێمی كوردس���تانی ساڵی‬ ‫‪ 1992‬تابەئەم���ڕۆ دەگات ئ���ەم یاریی���ە‬ ‫بەهێزتر دەبێتەوە‪،‬جگە لەحزبە سیاسییە‬ ‫ئیس�ل�امییەكان (ك���ە ه���ەر لەبنەڕەتدا‬ ‫رەگەزی پش���یلەییبونیان تێ���دا نییە)!!‪،‬‬ ‫ه���ەر الیەنەو دەیانەوێ خۆی پش���یلەكە‬ ‫بێت‌و بەرامبەرەكانیش���ی مشك بن‪ .‬ئەم‬ ‫ج���ۆرە یاریی���ە یەك وات���ای روتی هەیە‬ ‫كە ئاش���قبون بەدەسەاڵتە‪ ،‬هەركاتێكیش‬ ‫ئینس���ان ئاش���قی دەس���ەاڵت ب���و‪ ،‬واتا‬ ‫پاڵنەرەكانی ناوەوەو ش���ەهوەتەكەیەتی‬ ‫كە ئەقڵی ئەوجۆرە كەس���انەی بەرزەفت‬ ‫ك���ردوەو لێناگ���ەڕێ بەتەندروس���تی بیر هەم���و ئ���ەو س���ەركردانەی نەیانتوانیوە‬ ‫بكات���ەوەو بەچاوێكی گ���ەش‌و جوانەوە‪ ،‬لەسایكۆلۆژیای جەماوەرەكەیان تێبگەن‌و‬ ‫جیه���ان وەكو ئەوەی ك���ە هەیە بیبینێ‪ .‬نەش���یانتوانیوە خوێندنەوەیەكی ورد بۆ‬ ‫چونكە هەمومان دەزانین كاتێك شەهوەت تەواوی پێكهاتە جیاوازەكانی واڵتەكانیان‬ ‫لەناوەوە جۆشدەسێنێت‪ ،‬پاڵنەرێكی بەهێز بك���ەن‪ ،‬دواجار ئ���ەو پێكهاتان���ەو ئەو‬ ‫لەناوەوەی مرۆڤ دروستدەكات كە ئیدی س���ایكۆلۆژیایەی جەم���اوەر بونەتە هۆی‬ ‫م���رۆڤ توانای بیركردن���ەوەی نامینێت‌و لەناوبردنی س���ەركردەكانیان‪ .‬تۆ بڕوانە‬ ‫ئەقڵ لەدەستدەدات‪ .‬لەڕاستیدا دەسەاڵت ناپلیۆن بەحیس���اب سەركردەیەكی زۆر‬ ‫رێك ش���ەهوەتەكەیە‪ ،‬چونكە كە ئینسان لێهات���و ب���و‪ ،‬لەبنەڕەتیش���دا لێهاتو بو‪،‬‬ ‫ئاش���قی دەس���ەاڵتەكە بو‪ ،‬راس���تەوخۆ چونكە بەدرێژایی مێژو لەئەس���كەندەری‬ ‫دەس���ەاڵت كۆنتڕۆڵدەكات‌و بەكورس���ی‌و مەكدۆنیی���ەوە تاقەیس���ەرو پاش���اكانی‬ ‫دەس���ەاڵتەكەیەوە سەرس���امدەبێت‪ ،‬هەر ئەوروپا‪ ،‬هیچ سەركردەیەك بەقەد ناپلیۆن‬ ‫كاتێكی���ش م���رۆڤ بۆ ئەو ش���تەی پێی لەسایكۆلۆژیای خەڵك تێنەگەیشتبو‪ ،‬هیچ‬ ‫سەرس���امدەبێت‌و ش���ەهوەت‌و ئەش���قی سەركردەیەكیش وەكو ناپلیۆن نەیتوانیبو‬ ‫بەسەردا نەقشدەكات‪ ،‬ئامادەیە لەپێناوی كاریگەریی خۆی بخاتە سەر سایكۆلۆژیای‬ ‫گەیشتنی‪ ،‬دونیایەك لەخەڵكی قڕ بكات‪ ،‬خەڵك‪ ،‬وای لەخەڵ���ك كردبو بەجۆرێك‬ ‫ئەمە سروش���تی مرۆڤەكان���ەو مرۆڤیش پێی سەرس���ام ببن‪ ،‬تەنانەت لەشێوەی‬ ‫دڕندەترین گیانەوەرە لەسەر روی زەوی‪ ،‬ئەفسانە باس���ی بكەن‪ .‬سەرسامبونەكە‬ ‫بۆی���ە لەدۆخێكی وەهادا ك���ەس نابێتە گەیش���تبوە ئاس���تێك تەنانەت هەندێك‬ ‫پەپولە‪ .‬ه���ەر لەپێناو مانەوەش���یاندایە لەفەیلەس���وفەكانیش پێی سەرسام بون‪،‬‬ ‫ك���ە ناچاردەبن داكۆكی ل���ەدزو تاوانبار بۆ نمونە هیگڵ‌و نیچەو زۆری دیكە‪ ،‬هیگڵ‬ ‫بك���ەن‌و تەنان���ەت دەس���ەاڵت لەوكاتەدا چەپڵ���ەی بۆ ناپلیۆن لێ���داوەو وتویەتی‬ ‫دەبێت���ە كارخانەی���ەك‌و بەناچ���اری دزو ناپلی���ۆن رۆحی جیهان���ە‪ ،‬ناپلیۆن جگە‬ ‫تاوانب���ار بەرهەمدەهێنێت‪ .‬ئەگەر لەمێژو لەوەی زۆر ئازابو‪ ،‬هاوكات شارەزاییەكی‬ ‫وردبینەوە‪ ،‬بەدرێژایی‪ 2500‬ساڵی رابردو‪ ،‬باشیش���ی لەڕوی س���ایكۆلۆژیای خەڵكی‬ ‫هیچ پاش���او ئیمپراتۆرێك نەبوە لەپێناو فەڕەنس���اوە هەبو‪ ،‬بەاڵم گرفتی ناپلیۆن‬ ‫مان���ەوەی لەدەس���ەاڵتەكەیدا‪ ،‬ی���ان بۆ ئەوەب���و نەیتوانیب���و ی���ان گرنگی زۆری‬ ‫فراوانكردن���ی دەس���ەاڵتەكەی‪ ،‬پەنای بۆ بەرەگەزو پێكهاتەی ئیتنیكی فەڕەنسای‬ ‫شەڕ نەبردبێت‪ ،‬چونكە شەڕ گەورەترین‌و نەدابو‪ ،‬ئەمە هۆكاری سەرەكی‌و بنەڕەتی‬ ‫بنەڕەتیترین‌و س���ەرەكیترین فاكتەرە بۆ بو كە ناپلیۆنی راكێش���ایە ناو شەڕێكی‬ ‫هێنانەدی پەروەردەیەكی س���تەمكارانەو بێ ئامان لەگەڵ ئیس���پانیاو روس���یاو‪...‬‬ ‫زۆربونی گەندەڵی‌و ناعەدالەتی‪ ،‬گەورەترین هتد‪ ،‬كە لەئەنجامیشدا تێكەوت‌و كۆتایی‬ ‫بەربەستیش���ە لەب���ەردەم بەئەقاڵنیبون‌و بەژیانی سیاس���ی‌و مەدەن���ی خۆی هێنا‪.‬‬ ‫بەردەوامبون‌و سەپاندنی سیستەمێك كە واتا دەم���ەوێ بڵێم هەر س���ەركردەیەك‬ ‫دەستاودەس���تكردنی دەسەاڵت‌و ئارامی‌و لەچەش���نی كاریزما خۆی نیش���انبدات‌و‬ ‫پەروەردەی تەندروست‌و نەهێشتنی دزی‌و ه���ەر خۆی بەتەنیا بڕی���ار بدات‪ ،‬ناكرێت‬ ‫لەكۆمەڵێك زانستی س���ەردەم نەشارەزا‬ ‫گەندەڵی‌و دادپەروەریدا‪.‬‬ ‫بۆی���ە لەدۆخێكی وەها ئاڵۆزی هەرێمی بێ���ت‪ ،‬بەتایبەت دەرونزانی سیاس���ی كە‬ ‫كوردس���تاندا‪ ،‬بۆ ئ���ەوەی هەرێمەكەمان كلیلێكی نوێیە بۆ چارەسەركردنی گرفتە‬ ‫ئارام بێت‌و دەس���ەاڵتێكی متمانەپێكراو سیاس���ییەكان‌و بۆ تێگەیشتنی زانستیانە‬ ‫بون���ی هەبێ���ت‌و سەركردەكانیش���مان لەكێش���ە ناوخۆییەكان‪ ،‬نەشارەزاییبون‬ ‫چوبن���ە ناخ���ی خەڵكەوە‪ ،‬ئ���ەوا هەمو ل���ەم زانس���تەو هەندێك لەزانس���تەكانی‬ ‫س���ەركردەو بنكردەكان���ی ئ���ەم هەرێمە دیك���ەی وەك دەرونزان���ی كۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫پێویس���تیان بەپەیمانگایەك���ی تایب���ەت كۆمەڵناس���ی سیاس���ی‪ ،‬بەدڵنیایی���ەوە‬ ‫بەش���ارەزاییبونیان لەدەرونزانی سیاسی سواری شەپۆلێكی پێچەوانە دەبنەوە كە‬ ‫هەیە‪ ،‬تابتوانن س���ەرلەنوێ كەس���ایەتی زیانی زۆر بەخۆیان‌و بەكۆمەڵگاكەش���یان‬ ‫خۆیان دروس���تبكەنەوەو بەدیدو روانگەو دەگەیەنێ���ت‪ .‬س���ایكۆلۆژیای جەم���اوەر‬ ‫ئەقڵییەتێك���ی نوێ‌و هاوس���ەردەمانەوە پێویس���تی بەلێكۆڵینەوەو شیكردنەوەی‬ ‫بڕوانن���ە سیاس���ەت‌و س���ایكۆلۆژیای وردو زانس���تیانەیە‪ ،‬تەنان���ەت ئەگەر بۆ‬ ‫جەم���اوەرو لێكجیاكردن���ەوەی ت���ەواوی چەند پرسێكی س���ادەو ساكاریش بێت‪،‬‬ ‫رەگەزو مەزه���ەب‌و ئیتنیكە جیاوازەكان‪ .‬چونك���ە نابێ���ت س���ەركردایەتی كوردی‬

‫ئەو هەمو ئەندامی‬ ‫مەكتەبی سیاسی‌و‬ ‫سەركردایەتیی‬ ‫حزبانە‪ ،‬نەك‬ ‫هەر خاوەنی‬ ‫ئەقڵێكی گەورەو‬ ‫بیركردنەوەیەكی‬ ‫قوڵ نین‪ ،‬بەڵكو‬ ‫زۆر دواكەوتوترن‬ ‫لەنوخبەی سیاسی‌و‬ ‫روناكبیریی ناو‬ ‫شارو تەنانەت‬ ‫زۆرێك لەو‬ ‫سەركردایەتی‌و‬ ‫مەكتەب سیاسییانە‬ ‫هەر بەتەواوی‬ ‫نەخوێندەوارن‌و‬ ‫توانای شیكردنەوەی‬ ‫بچوكترین روداوی‬ ‫سیاسیشیان نییە‬

‫لەپاڵنەرەكانی ناوەوەی تاك‌و هەستیاری‬ ‫بەرامب���ەر روداوەكان غافڵ بێت‪ .‬ئێس���تا‬ ‫ئ���ەو موچەی���ەی كە زۆر كەمت���ر لەنیوە‬ ‫موچەیەو بەوپەڕی نائومێدییەوە بەس���ەر‬ ‫موچەخۆراندا دابەشدەكرێت‪ ،‬گەورەترین‬ ‫زیانی بەش���كۆی بەرپرس���ان گەیاندوەو‬ ‫س���ایكۆلۆژیای جەم���اوەر گەیش���تۆتە‬ ‫ئاس���تێك كە بیر لەخۆڕێكخس���تنەوە بۆ‬ ‫راپەڕین بكاتەوە‪ ،‬هەمو س���ەركردەكانی‬ ‫ئەم هەرێمە‪ ،‬بەهەمو ئەو دروشمبازیانەی‬ ‫ش���ەوانە لەتیڤییەكان���دا وەك���و توت���ی‬ ‫ب���ەدوای یەك���دا دەیڵێن���ەوە‪ ،‬نەك هەر‬ ‫جوانتریان ناكات‌و توڕەیی گەرمی دەرونی‬ ‫جەماوەر س���ارد ناكاتەوە‪ ،‬بەڵكو خودی‬ ‫بەرپرس���ەكانیش بەو دروش���مبازیانەیان‬ ‫زیات���ر دەكەون���ە ب���ەر رق‌و توڕەی���ی‬ ‫س���ایكۆلۆژیای خەڵكەكە‪ ،‬ئێس���تا هەمو‬ ‫س���ەركردەكان ئەو متمانەیەی جارانیان‬ ‫نەم���اوەو تەنانەت ب���ێ متمانەییەكەیان‬ ‫گەیش���تۆتە ئاستێك ترس���یان لەتوڕەیی‬ ‫جەماوەرەوە بۆ دروس���تبوبێت‪ ،‬ئەمەشە‬ ‫كارەساتەكەیە‪.‬‬ ‫بەدرێژای���ی مێ���ژو‪ ،‬وەك چ���ۆن هەمو‬ ‫كۆمەڵ���گا دواكەوتوەكان چارەنوس���یان‬ ‫لەیەكدی دەچێت‌و لەجیاتی فەلس���ەفەو‬ ‫ئەقاڵنیی���ەت‪ ،‬ئەفس���انەو خوراف���ەت‬ ‫دەپەرس���تن‪ ،‬بێگوم���ان ئاوەه���اش هەر‬ ‫لەئەس���كەندەری مەكدۆنییەوە تاسەدام‬ ‫حوس���ێن‌و قەزافی‪ ،‬هەمو فیرعەونەكانی‬ ‫دونیا لەیەكدی دەچن‌و یەك چارەنوسیان‬ ‫هەب���وە‪ .‬یەكێ���ك لەگرفتی ئ���ەو هەمو‬ ‫فیرعەونان���ە ه���ەر لەئەس���كەندەری‬ ‫مەكدۆنیی���ەوە تارۆپس���پێرو لەویش���ەوە‬ ‫ت���ا قەزافی ئەوەی���ە‪ ،‬زیاد لەپێویس���ت‬ ‫متمانەی���ان بەخۆیان هەب���و‪ ،‬بەڕادەیەك‬ ‫گەیش���تبوە ئ���ەوەی بەخ���ودی خۆیان‬ ‫سەرس���ام بب���ن‪ ،‬ئەوەی���ە والەمرۆڤەكان‬ ‫دەكات ببنە فیرع���ەون‌و بەتەنیاش بڕیار‬ ‫بدەن‌و هیچ حیسابێكیش بۆ سایكۆلۆژیای‬ ‫خەڵك نەكەن‪ ،‬چونك���ە پێیانوایە ئەقڵی‬ ‫خۆیان لەئەقڵی هەمو كۆمەڵگا باش���ترو‬ ‫زیرەكانەت���رەو كۆمەڵ���گا هێش���تا زۆری‬ ‫م���اوە لەهاوكێش���ە سیاس���ی‌و ئابوری‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان تێبگات‪ ،‬بۆیە نابێت زۆر‬ ‫گوێشیان لێ بگیرێت‪ ،‬چونكە زۆر گوێیان‬ ‫لێ بگیرێت شكۆیان بچوكدەبێتەوەو وردە‬ ‫وردە دەسەاڵتەكەشیان لەبندەست دێننە‬ ‫دەرەوە‪.‬‬ ‫من جاران كە من���داڵ بوم‌و تەنانەت‬ ‫لەقۆناخ���ی هەرزەكاریش���مدا‪ ،‬وام‬ ‫هەس���تدەكرد نوخبەی سیاسی كوردی‪،‬‬ ‫بەتایب���ەت ئەوانەی مەكتەبی سیاس���ی‬ ‫حزبەكان���ن‪ ،‬خاوەنی ئەقڵێك���ی گەورەو‬ ‫بیركردنەوەیەكی قوڵن‪ ،‬كە خەڵكی دیكە‬ ‫ئەو توانا ئەقڵی‌و بیركردنەوەیەیان نییە‪،‬‬ ‫ئ���ەم روانگەیە لەس���ایكۆلۆژیای زۆربەی‬ ‫هەرە زۆری خەڵكەكەدا هەبو‪ ،‬ئەگەر هەر‬ ‫هەمویشی نەبێت‪ ،‬بەاڵم كە لەڕاپەڕینەكەی‬ ‫بەهاری ‪ 1991‬گەڕانەوە ناو ش���ارەكان‌و‬ ‫خەڵك لەگەڵی���ان تێكەڵ بو‪ ،‬وردە وردە‬ ‫دەركەوت‪ ،‬ئەو هەم���و ئەندامی مەكتەبی‬ ‫سیاس���ی‌و ئەو هەمو س���ەركردایەتییەی‬ ‫ئ���ەو حزبانە‪ ،‬نەك هەر خاوەنی ئەقڵێكی‬ ‫گ���ەورەو بیركردنەوەیەك���ی ق���وڵ نین‪،‬‬ ‫بەڵك���و زۆر دواكەوتوت���رن لەنوخب���ەی‬ ‫سیاس���ی‌و روناكبیریی ناو شارو تەنانەت‬ ‫زۆرێ���ك ل���ەو س���ەركردایەتی‌و مەكتەب‬ ‫سیاسییانە هەر بەتەواوی نەخوێندەوارن‌و‬ ‫توانای ش���یكردنەوەی بچوكترین روداوی‬ ‫سیاسیش���یان نیی���ە‪ .‬ئەم���ەش لەوەوە‬ ‫س���ەرچاوەی گرتب���و بەش���ێك لەوانەی‬ ‫گەیش���تبونە ئاس���تی س���ەركردایەتی‌و‬ ‫مەكتەبی سیاس���ی حزبەكان‪ ،‬لەبنەڕەتدا‬ ‫بەئارەزوی خۆیان‌و لەسەر بنەمای بڕوابون‬ ‫بەڕێبازێك نەبوەتە پێشمەرگەو چەكی بۆ‬ ‫ئەو حزبە هەڵنەگرتوە‪ ،‬بەڵكو لەئەنجامی‬ ‫كێشەیەكی كۆمەاڵیەتی‪ ،‬یان بەهۆی ئەو‬ ‫هەمو دۆخە ئاڵ���ۆزەی رژێمی دیكتاتۆری‬ ‫بەغدا دروس���تیكردبو‪ ،‬خەڵكێكی یەكجار‬ ‫زۆر بەناچاری روی دەكردە ش���اخ‌و لەناو‬ ‫حزبێ���ك دەگیرس���ایەوە‪ ،‬ئیتر لەوێوەش‬ ‫وردە وردە ب���ەرز دەكرای���ەوە‪ ،‬زاڵبونی‬ ‫ئەم ئەقڵییەتی جەهلە تائێس���تاش لەناو‬ ‫سەركردایەتی تەواوی حزبەكان نەك بونی‬ ‫هەیە‪ ،‬بەڵكو زاڵیش���ە‪ ،‬هەمو ئەو دزی‌و‬ ‫گەندەڵی‌و ناسیستەماتیكی لەحكومەتداو‪،‬‬ ‫ئینج���ا ناكۆك���ی قوڵ���ی نێ���و حزبەكان‬ ‫س���ەرچاوەی لەم جەهلە وەرگرتوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫هیچ ئومێدێكیش بۆ چاكبونی ئەم دۆخە‬ ‫ئاڵ���ۆزەی ناوخۆی هەرێمی كوردس���تان‬ ‫نییە‪ .‬ئەمە الیەنێكی گرنگی كێشەكانمانە‬ ‫ك���ە بونە هۆی دروس���تكردنی فیرعەون‌و‬ ‫ستەمكار‪ ،‬الیەنەكەی دیكە ئەوەیە‪ ،‬سااڵنی‬ ‫‪ ،1988،1989،1990‬تاراپەڕین���ی ئاداری‬ ‫‪ ،1991‬هەمو پێش���مەرگەی كوردس���تان‬ ‫بەژمارەیەك���ی زۆر كەم���ەوە‪ ،‬بەوپەڕی‬ ‫نائومێدییەوە لەسەر سنور كۆكرابونەوە‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا زیاتر لە‪ 300،000‬سێسەد هەزار‬

‫كورد ببون بەجاش���ی رژێمی دیكتاتۆری‬ ‫بەغ���دا‪ ،‬ئ���ەو ‪ 300,000‬كەس���ە‪،‬لەگەڵ‬ ‫راپەڕین���ی بەه���اری ‪ 1991‬یەكس���ەر‬ ‫چون���ە ریزی پارت���ی‌و یەكێتی‌و ‪ 180‬پلە‬ ‫بایاندایەوەو دەستیان بەهەڵگرتنی پەڕۆی‬ ‫زەردو س���ەوز كردو‪ ،‬ئیدی تێكۆش���ەری‬ ‫راس���تەقینەی ناو حزبەكان‪ ،‬گۆڕدران بۆ‬ ‫جاشە دڵسۆزەكانی حزب‌و بەمەش كاری‬ ‫نانیشتمانی وردە وردە لەڕیزی حزبەكان‬ ‫زۆر بەچڕی گەش���ەی كردو هەر ئەمەش‬ ‫بو وایكرد روانگ���ەی كاكەو مامە بەهۆی‬ ‫جۆش���خواردنی خەڵك���ەوە‪ ،‬ببێتە هۆی‬ ‫ركابەرییەك���ی كوش���ندە‪ ،‬چونك���ە ئەم‬ ‫سیاس���ەتە وایكرد تەنانەت كادیری ئەو‬ ‫دو حزبەش بۆ دوپاتكردنەوەی دڵسۆزی‬ ‫خۆیان ب���ۆ حزبەكانیان‪ ،‬بەئاوازی جاش‌و‬ ‫موستەشارو بەعسییەكان بكەونە سەماو‪،‬‬ ‫دۆخەكە بگەیەننە ئەو دۆخەی كە ئێستا‬ ‫هەمو كۆمەڵگای ئ���ەم هەرێمە لەخەڵكی‬ ‫رەش‌و روت���ەوە تانوخب���ەی سیاس���ی‌و‬ ‫روناكبیریی گیری خواردوەو هیچ ئاسۆیەك‬ ‫بۆ ئایندە نابینێت‪ .‬بەتایبەت ئێستا زۆرێك‬ ‫لەو جاش‌و كۆنە بەعسییانە لەماوەی ئەو‬ ‫چارەکە سەدەیەدا‪ ،‬توانیان بگەنە ئاستی‬ ‫س���ەركردایەتی‌و فەرماندەی س���ەربازی‌و‬ ‫دەزگا هەستیارەكانی ناو حزب‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫خەڵكێك���ی زۆر لەتێكۆشەران‪،‬پش���تیان‬ ‫لەح���زب كردوە‪ ،‬ی���ان زۆر نائومێدن بەم‬ ‫دۆخە‪ .‬ئەم دۆخە سیاس���ییەی بەس���ەر‬ ‫هەرێمی كوردس���تاندا هات���وە‪ ،‬زۆر لەو‬ ‫دۆخە سیاس���ییەی فەڕەنس���ای سااڵنی‬ ‫س���ەرەتای ناپلیۆنی س���ێیەم دژوارترە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ل���ەوێ كاڕڵ ماركس���ێك هەبو‪،‬‬ ‫لەكۆتاییەكان���ی س���اڵی‪ 1851‬تائاداری‬ ‫‪ 1852‬كتێبێكی بچوكی بەناوی برۆمێری‬ ‫هەژدەی لویس پۆناپارت نوسی‌و یەكسەر‬ ‫لەگۆڤارێكدا باڵویكردەوەو‪ ،‬رایگەیاند كە‬ ‫ناپاكی لەشۆڕشەكان كراوە‪ ،‬بەاڵم ئەوەتا‬ ‫دۆخی ئێرە نەك هەر لەڕوی سیاسییەوە‬ ‫بەڵك���و لەڕوی نوخبەی روناكبیریش���ەوە‬ ‫وێرانەیەكە بۆ خۆی‪ .‬نوخبەی روناكبیری‬ ‫لەم هەرێمەدا نوێژ لەكاتێكدا دادەبەستن‪،‬‬ ‫كە دەبین���ن نەك ماڵی دراوس���ێكەیان‪،‬‬ ‫بەڵك���و واماڵی خۆیان ئاگری گرتوە‪ ،‬یان‬ ‫دز لەناو ماڵی خۆیاندا دەسوڕێتەوەو چی‬ ‫ش���تی جوانی ئەو ماڵە هەیە باریكردوەو‬ ‫دەیب���ات! كەچ���ی كاك���ی روناكبیر هەر‬ ‫خەریكی نوێژەكەیە! هەمو چینی ناوەند‬ ‫لەم هەرێمە ئێستا لەدۆخێكی لەمجۆرەدایەو‬ ‫دەیانەوێ���ت بەه���ۆی نوێژەكانیان���ەوە‬ ‫لەخ���وا بپاڕێنەوە كە ئ���ەو ماڵەی ئاگری‬ ‫گرتوە زیان���ی بەرنەكەوێت! یان ئەو دزە‬ ‫پۆلی���س بگاتە س���ەری‌و بیگرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئاگر چۆن دەكوژێت���ەوە تاجوڵەیەكی بۆ‬ ‫نەكەیت‌و ئاوێكی بەس���ەردا نەكەیت‪ ،‬دز‬ ‫چۆن پۆلیس دەگاتە س���ەری تاهەواڵێك‬ ‫نەگەیەنیتە پۆلیس‌و هاوارێك بۆ خەڵكەكە‬ ‫نەكەی���ت! ئەمە تەنیا ترس���نۆكی نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو خیانەتیشە‪ .‬نوسەرو رۆژنامەنوس‌و‬ ‫خۆبەرۆش���نبیرزانەكانی ئ���ەم هەرێم���ە‪،‬‬ ‫بەقەد هەمو دونیا قسە دەكەن‌و لەجیاتی‬ ‫هەمو خەڵكی دەدوێ���ن‪ ،‬بەاڵم كە دێیتە‬ ‫سەر بنچینەی كێشەكان‌و ئەركەكانی ئەو‪،‬‬ ‫پاش���اگەردانی‌و دوڕوی���ی‌و درۆزنی‪ ،‬وەك‬ ‫ڤایرۆس لەجەس���تەیدا ئەمسەرو ئەوسەر‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫رۆشنگەری لەئەوروپا چۆن دروست بو؟‬ ‫خۆ بەدوعاو نوێژ دروست نەبو‪ ،‬لەئەنجامی‬ ‫ملمالنێی خوێناوی توندی نێوان كاسۆلیك‌و‬ ‫پرۆتستانتەكانەوە بو‪ ،‬بەریتانیاو فەرەنسا‬ ‫دو ناوەندی س���ەرەكی ئەو سەرهەڵدانی‬ ‫رۆشنگەرییە بون‪ ،‬بێ ئەوەی رۆشنگەریی‬ ‫سەر بەهیچ قوتابخانەیەكی دیاریكراویش‬ ‫بێت‪ ،‬لەناوەڕاس���تی س���ەدەی حەڤدەوە‬ ‫س���ەریهەڵداو لەگەڵ بەرپابونی شۆڕشی‬ ‫گەورەی فەڕەنسا(‪ )1789‬ئیتر وردە وردە‬ ‫كوژایەوە‪ .‬دوای بەریتانیاو فەڕەنسا ئینجا‬ ‫لەئەڵمانیاو دواییش سەریهەڵگرت‌و رۆیی‬ ‫بۆ ئەمریكا‪ ،‬بزانە رۆش���نگەری لەئەوروپا‬ ‫س���ەریهەڵداو هەر لەوێش گەشەی كرد‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم لەئەمری���كا ئامانجەكان���ی زیاتر‬ ‫وەدیهات���ن‪ .‬جۆن ل���ۆك دواییش ڤۆڵتێر‬ ‫لەب���ارەی لێبوردەیی ئایینییان نوس���ی‪،‬‬ ‫مۆنتیسكیۆ وتی ئیتر نابێت دەسەاڵتەكان‬ ‫هەموی لەدەست یەك كەسداو بەتێكەاڵوی‬ ‫بمێنێتەوە‪ ،‬رۆسۆ وتی ئیتر كاتی دەنگی‬ ‫میللەتە پرسی پێ بكرێت‌و لەڕێگای دەنگی‬ ‫جەماوەرەوە س���ەرۆك هەڵبژێردرێت‌و‪...‬‬ ‫هتد‪ .‬رۆش���نگەری ئاوەها چەسپا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لێرە لەم هەرێمەی ئێمەدا‪ ،‬رۆشنبیر جگە‬ ‫لەزمانی ناو چایخانەو بندیواران‪ ،‬رۆشنبیر‬ ‫هیچ نوس���ینی جی���ددی ل���ێ نابینرێت‌و‬ ‫ترسنۆكیش���ە‪ ،‬توان���ای دروس���تكردنی‬ ‫هی���چ بزوتنەوەیەكی فیك���ری‌و تەنانەت‬ ‫سیاسیشی نییە‪ ،‬تەنیا لەوە ئازایە سااڵنە‬ ‫كتێب���ی مردو بە بەرگێك���ی زیندو بخەنە‬ ‫بازاڕەوە‪ ،‬ئەوەش هیچ لەپرسە گرنگەكان‬ ‫ناگۆڕێت‪.‬‬

‫کتێب‬

‫)‪ )555‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/12/6‬‬

‫‪17‬‬

‫"فیتنە"و عیراقی دوای سەدام حسەین‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بەرزنجی‬ ‫"کەنعان مەکییە" کە پێشتر بەناوی‬ ‫"سەمیر خەلیل"ەوە نوسینەکانی‬ ‫خۆی باڵودەکردەوە‪ ،‬ناوێکی نامۆ نییە‬ ‫بەخوێنەری کورد‪ ،‬بەتایبەتیش لەڕێی‬ ‫هەردو کتێبەکەیەوە‪" ،‬کۆماری ترس" و‬ ‫"دڵڕەقی‌و توندوتیژی"* ‪ .‬مەکییە کە‬ ‫خۆی پسپۆڕییەکەی لەبواری ئەندازیاریی‬ ‫تەالرسازیدا بو‪ ،‬هەر لەهەشتاکاندا واز لەو‬ ‫پسپۆڕییەی خۆی دەهێنێت‌و رودەکاتە‬ ‫نوسینی سیاسی‌و کتێبی یەکەمی‪،‬‬ ‫واتە"کۆماری ترس" کە لەساڵی ‪١٩٨٩‬‬ ‫دا باڵوبۆوە‪ ،‬لەنێوەندە سیاسییەکاندا‬ ‫دەنگدەداتەوەو دەبێتە مایەی ناوبانگێکی‬ ‫زۆر بۆ نوسەرەکەی‪.‬‬

‫ت����ەواو عەرەبیی����ەو تایبەتمەندێتی����ی‬ ‫عەرەبییان����ەی هەیە‪ .‬الی عەرەب‪ ،‬فیتنەی‬ ‫گەورە لەس����ەردەمی خەلیفەکانی راشدیندا‬ ‫روی دا‪ ،‬وەختێ عوس����مانی کوڕی عەففان‬ ‫کوژراو دواتر عەلیی کوڕی ئەبو تاڵیب بو‬ ‫بەخەلیف����ە‪ .‬ئەو فیتنەیە بو هۆی ش����ەڕی‬ ‫ناوخۆو هاتنەئ����اراوەی ناکۆکیی مەزهەبی‬ ‫لەنێوان موس����ڵمانەکانداو پاشتر درێژەی‬ ‫کێش����او بوە هۆی کوژران����ی عەلیی کوڕی‬ ‫ئەبو تاڵیب‌و دواتر حسەینی کوڕی‪.‬‬ ‫تەوەری س����ەرەکیی رۆمانی"فیتنە"یش‪،‬‬ ‫کوش����تنی مەرجەع����ی ش����یعی "مەجی����د‬ ‫خوئ����ی" یی����ە ل����ە‪ ١٠‬ی نیس����انی ‪٢٠٠٣‬‬ ‫دا لەالی����ەن ش����وێنکەوتوانی "موقت����ەدا‬ ‫س����ەدر"ەوەو ه����ەر بەفەرمان����ی ئ����ەوو‬ ‫پاش����انیش دیزەبەدەرخۆنەکردن����ی ئ����ەو‬ ‫تاوانەو رێککەوتن لەس����ەر شاردنەوەیەتی‬ ‫وەکو س����ەفقەیەکی سیاسی لەنێوان هێزە‬ ‫ش����یعییەکاندا‪ ،‬هەروەه����ا ئیعدامکردن����ی‬ ‫س����ەدام حس����ەین لەیەکەم رۆژی جەژنی‬ ‫قوربان����ی ‪ ٢٠٠٦‬داو دواتریش ئەو ئاژاوەو‬ ‫گەندەڵ����ی‌و وێرانییەی بەه����ۆی ئینتیمای‬ ‫تایەفی‌و مەزهەبی‌و سیاسەتی گەندەاڵنەی‬ ‫"مەجلیس����ی حوکم"ەوە لەنێوان س����ااڵنی‬ ‫‪٢٠٠٦-٢٠٠٣‬دا لەعێراق����دا دێت����ە ئ����اراوە‪.‬‬ ‫ئەو مەجلیس����ەی ئەندامەکانی بریتی بون‬ ‫لەپارت����ە بەن����او ئۆپزس����یۆنەکانی عێراق‬ ‫لەهەن����دەران‌و ک����ە دێنەوە پ����ۆڵ بریمەر‬ ‫دەس����ەاڵتیان رادەس����ت دەکات‪ .‬بەمجۆرە‬ ‫کۆمەڵێک چەتەی تائیفی دەکەونە تااڵنی‌و‬ ‫دزی‌و فەرهودکردن����ی داهاتی عێراق‌و ئەو‬ ‫واڵتەی کە دەبو لەس����ەر بنەمای بیرۆکەی‬ ‫"هاواڵتێت����ی" بین����ا بکرایەتەوە‪ ،‬لەس����ەر‬ ‫بنەمای بیرۆکەی "مەزڵومییەت"‌و ئینتیمای‬ ‫"تائیفی" و"بەرژەوەندیی بەرتەسکی حزبی‌و‬ ‫شەخس����ی"رۆنرایەوەو ش����ەڕی دەسەاڵت‌و‬ ‫کۆنەقی����ن‌و رق‌و بوغ����ز بوەوە بەیاس����ای‬ ‫واڵت‪.‬‬ ‫هەروەه����ا لەبەرئ����ەوەی روداوەکان����ی‬ ‫رۆمانەکە باس لەس����ێ ماڵباتە گەورەکەی‬ ‫ش����یعە دەکات لەعیراق����دا‪ ،‬بەپێویس����تی‬ ‫دەزان����م لێ����رەداو هێن����دەی پەیوەندی����ی‬ ‫بەڕوداوەکان����ی رۆمانەک����ەوە هەبێت‌و بۆ‬ ‫خوێنەری کورد پێویست بێت (بەبێ چونە‬ ‫وردەکارییەکانەوە) بەکورتی ئاماژەیەکیان‬ ‫پێ بدەم‪.‬‬ ‫ماڵبات����ی خوئی‪ :‬ئەبولقاس����می خوئی‬ ‫(‪ )١٩٩٢-١٨٩٩‬کە باوکی "مەجید خوئی"‬ ‫یی����ە (کە لەم رۆمانەدا تیرۆر دەکرێ) بەر‬ ‫لەسیس����تانی گەورە مەرجەعی شیعەکانی‬ ‫عیراق بوەو س����ەرۆکی ح����ەوزەی عیلمی‬ ‫بوە لەنەجەف‪ .‬دوای کۆچی دوایی‪ ،‬عەلی‬ ‫سیستانی بو بەمەرجەعی بااڵ لەجێی ئەو‪.‬‬ ‫مەجیدی کوڕیش����ی سەرۆکایەتیی دەزگای‬ ‫خوئی����ی خێرخوازیی کردوە ل����ە لەندەن‪.‬‬ ‫لەبیرکردنەوەی����دا بەپیاوێک����ی میان����ڕەو‬ ‫ناسراوە‪ .‬ئەو لەکاتی گەڕانەوەیدا بۆ شاری‬ ‫نەجەف‪ ،‬ل����ەڕۆژی ‪ ١٠‬ی نیس����انی ‪٢٠٠٣‬‬ ‫دا(ک����ە هاوکاتە لەگەڵ کەوتنی رژێمەکەی‬ ‫س����ەدامدا‪ -‬گەرچ����ی هەندێ����ک ‪٩‬ی مانگ‬ ‫ب����ەڕۆژی کەوتنەکە دادەنێ����ن) بەفەرمانی‬ ‫موقتەدا سەدر دەکوژرێ‪.‬‬ ‫ماڵباتی خوئی بەوە ناسراون کە کەمتر‬ ‫خۆیان لەقەرەی مەس����ەلە سیاس����ییەکان‬ ‫داوە‪ ،‬مەگەر لەچرکەساتە هەستیارەکاندا‬ ‫نەبێت‪.‬‬

‫خوێندنەوەی ئەم‬ ‫رۆمانە چەند بۆ‬ ‫عەرەبێکی عێراقی‬ ‫گرنگە‪ ،‬ئەوەندەو‬ ‫بگرە زیاتریش بۆ‬ ‫ئێمەی کوردی‬ ‫کوردستانی باشور‬ ‫گرنگە‬

‫ئەو لەم کتێبەدا ش����یکردنەوەیەکی ورد‬ ‫ب����ۆ ئەو جیهانە دەکات ک����ە پڕە لەترس‌و‬ ‫تۆقاندن لەژێر س����ایەی سەدام حسەینداو‬ ‫چۆن تاکەکان����ی گەل دەبن����ە هەواڵدەرو‬ ‫سیخوڕ بەسەر یەکەوەو هاواڵتیی نمونەیی‬ ‫ئ����ەو هاواڵتییەیە کە س����یخوڕییەکی باش‬ ‫بەس����ەر ئەوانی ترەوەو تەنانەت بەس����ەر‬ ‫کەسوکارو خێزانەکەی خۆیشییەوە دەکات‪.‬‬ ‫بەمجۆرە سیاسەتی ترس‌و تۆقاندن دەبێتە‬ ‫بەرنامەیەکی نەخشەبۆکێشراو کە ئامانج لێی‬ ‫داماڵینی ئینسانەکانە لەهەمو ئینتیمایەکی‬ ‫ت����ر جگە لەئینتیماکردن بۆ بەعس نەبێت‪.‬‬ ‫بۆ ئەم مەبەستەش سەدام‌و حزبی بەعس‬ ‫هەمو توانا ماددی‌و مەعنەوییەکانی خۆیان‬ ‫خستۆتە گەڕو چەندان دەزگای توندوتیژی‬ ‫س����یخوڕی‌و هەواڵگیری‌و ئەشکەنجەدانیان‬ ‫دامەزراند‪ .‬کتێبی دوەمیشی‪ ،‬واتە"دڵڕەقی‌و‬ ‫بێدەنگی" کە لەس����اڵی‪ ١٩٩٣‬دا باڵوبۆوە‪،‬‬ ‫موقتەدا سەدر‬ ‫قس����ە لەس����ەر ئ����ەوە دەکات ک����ە چۆن‬ ‫موقتەدا سەدر (‪ )١٩٧٣‬برازای محەمەد‬ ‫ڕژێمی بەعس کارێک����ی کردوە توندوتیژی‬ ‫باق���ر س���ەدرەو ک���وڕی محەمەد س���ادیق‬ ‫ببێتە بەش����ێک لەپێکهاتەی عێراقییەکان‌و‬ ‫سەدرە‪ .‬لەئێستادا رابەرایەتیی گەورەترین‬ ‫دیس����انەوە ئەم کتێبەش بوە هۆی هەراو‬ ‫هێ���زی ش���یعە دەکات لەعیراق���دا بەباڵە‬ ‫مشتومڕێکی سیاس����یی زۆر‪ ،‬بەتایبەتیش‬ ‫چەکدارەکانیش���ییەوە ک���ە گەورەترینیان‬ ‫ل����ەوەدا کە مەکییە ل����ەم کتێبەدا جیهانی‬ ‫سوپای مەهدییە‪ .‬موقتەدا خوێندنی ناوەندیی‬ ‫عەرەب بەوە تاوانبار دەکات کە لەئاس����ت‬ ‫تەواو کردوەو دواتر لەحەوزە خوێندویەتی‪،‬‬ ‫تاوانەکانی ئەنفال‌و جینۆس����ایدی بەعسدا‬ ‫بەاڵم پلەی مەرجەعی نەدراوەتێ‪ .‬تۆمەتی‬ ‫لەعێراق بێدەنگ بون‌و هیچ هەڵوێستێکیان‬ ‫تیرۆرکردنی مەجی���د خوئیی دراوەتە پاڵ‌و‬ ‫نەبوە‪ .‬لێرەوە نوس����ەرە ناسیونالیس����تە‬ ‫لەساڵی ‪٢٠٠٤‬یشد اشەڕێکی سەختی لەگەڵ‬ ‫توندڕەوەکانی عەرەب دەکەونە هێرشکردنە‬ ‫هێزەکانی ئەمەریکادا کردوە‪.‬‬ ‫سەری‌و تەنانەت بیرمەندێکی وەکو ئێدوارد‬ ‫س����ەعیدیش لەس����ەر ئەم کتێبە‪ ،‬کەنعان‬ ‫سەبارەت بەبابەتی رۆمانەکە‬ ‫مەکییە بەخائین‌و بەس����یخوڕی ئەمەریکا‬ ‫وەک���و ئاماژەم���ان پ���ێ دا‪ ،‬بابەت���ی‬ ‫لەقەڵەم دەدات‪ ،‬لەکاتێکدا ئەو خۆی(واتە‬ ‫سەرەکیی رۆمانەکە دو روداوە‪ ،‬کە بریتین‬ ‫ئێدوارد سەعید) یاداشتێک ئیمزا ناکات کە‬ ‫لە لەسێدارەدانی سەدام حسەین‌و کوشتنی‬ ‫دژ بەڕژێمی بەعس����ەو تێی����دا ئیدانەی ئەو‬ ‫مەجی���د خوئ���ی‪ .‬کاراکتەری س���ەرەکیی‬ ‫رژێمە کراوە بەجینۆسایدی کوردو والێکی‬ ‫رۆمانەکەش الوێکی ش���یعەیەو لەسەرەتای‬ ‫دەداتەوە کە ئەمە گەمەیەکی هەڵبەستراوی‬ ‫رۆمانەک���ەدا ب���اس لە لەس���ێدارەدانەکەی‬ ‫ئەمەری����کاو ئیمپریالیزم بێت کە ئەو خۆی‬ ‫س���ەدام دەکات‌و ل���ەوەوە دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫بەدوژمنی سەرسەختیان دەزانی‪.‬‬ ‫تافی مناڵیی خۆی لەنەجەف‪ ،‬ئەو دەمەی‬ ‫بەمش����ێوەیە‪ ،‬مەکییە بوە تیۆریستێکی‬ ‫مەجید خوئی لەسەر دەستی چەکدارەکانی‬ ‫دژە بەعس‌و الیەنگری پرۆژەی دیموکراسی‬ ‫موقت���ەدا س���ەدر دەک���وژرێ‪ .‬ب���ەاڵم ئەو‬ ‫بۆ عیراقی دوای س����ەدام حس����ەین‪ .‬لەم‬ ‫سەدامەی لەڕۆمانەکەدا دەیبینین وێنەیەکی‬ ‫ڕوەش����ەوە بوە چاالکێک����ی کارای تیۆری‌و‬ ‫تری س���ەدامە ک���ە هەم دەی���ەوێ هەندێ‬ ‫کردەیی‌و رۆڵێکی زۆری هەبو لەبەهێزکردنی‬ ‫هەقیقەت سەبارەت بەخەڵکی عیراق‌و شیعە‬ ‫پێگ����ەی ئۆپۆزس����یۆنی عیراقی����داو دواتر‬ ‫دەزگایەکیشی دامەزراند بەناوی "دەزگای‬ ‫یادی عیراق����ی" یەوە کە تێی����دا بایەخی‬ ‫بەئەرشیڤکردنی ئەو بەڵگەنامانە دەدا کە‬ ‫سەبارەت بەڕژێمی بەعس بون‪.‬‬ ‫وەک����و وتمان مەکیی����ە ئەوەندەی وەکو‬ ‫ماڵباتی حەکیم‬ ‫توێژەرێکی سیاس����ی ناس����راوە‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫محم����ەد باق����ر حەکی����م(‪)٢٠٠٣-١٩٣٩‬‬ ‫وەک����و رۆمانن����وس نەناس����راوە‪ ،‬هەڵبەتە‬ ‫تاڕادەیەک����ی زۆری����ش ئەمە راس����تە‪ .‬ئەو ی کوڕی موحس����ین حەکیم����ی مەرجەعی‬ ‫گەرچی پێش ئەم رۆمان����ە (واتە رۆمانی گەورەی ش����یعی‪ ،‬هەر بەچەن����د مانگێک‬ ‫فیتنە) رۆمانی"گاشەبەرد"ی نوسیوە‪ ،‬بەاڵم پێش دەس����تپێکردنی شەڕی عیراق‪-‬ئێران‪،‬‬ ‫بایەخێکی ئەوتۆی پێ نەدراو تەنانەت بۆ عێراق جێدەهێڵێت‌و بەرەو ئێران دەچێت‌و‬ ‫س����ەر زمانی عەرەبیش وەرنەگێڕرا‪ .‬بەاڵم لەوێ لەحەوزەی عیلمی سەرقاڵی دیراسە‬ ‫رۆمانی"فیتن����ە" کە ئەمس����اڵ‪ ،‬واتە ‪ ٢٠١٦‬دەبێت‪ .‬لەس����اڵی ‪ ١٩٨٦‬دا بەپشتیوانیی‬ ‫لەالیەن(دار الجمل)ەوە چاپ‌و باڵوکرایەوە‪ ،‬ئێ����ران‪ ،‬دەکرێ بەس����ەرۆکی "ئەنجومەنی‬ ‫هەر زو بوە جێبایەخی نێوەندی رۆشنبیری‌و ب����ااڵی شۆڕش����ی ئیس��ل�امی لەعێ����راق"‪.‬‬ ‫لەمانگی پێنج����ی‪ ٢٠٠٣‬دا دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫هەروەها سیاسی‪.‬‬ ‫دەتوانین بڵێین ئ����ەم رۆمانە رۆمانێکی عێراق‌و لەنەجەف نیش����تەجێ دەبێتەوە‪.‬‬ ‫سیاسییەو پش����ت بەهەندێ دۆکیومێنتی لەمانگی ئابی‪ ٢٠٠٣‬داو دوای نوێژی هەینی‪،‬‬ ‫مێژوییش دەبەس����تێت‌و روداوەکانیش����ی بەهۆی تەقاندنەوەی ماش����ێنێکەوە لەالی‬ ‫مێژویەک����ی دوریان نییەو بگرە هەندێکیان ماشێنەکەیەوە‪ ،‬گیان لەدەست دەدات‪.‬‬ ‫ئەوەندەیان بەس����ەردا تێنەپەڕیوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫ماڵباتی سەدر‬ ‫باشتروایە شتێک سەبارەت بەباکگراوەندی‬ ‫محەمەد باقر س����ەدر(‪)١٩٨٠ – ١٩٣٥‬‬ ‫ناونیشان‌و روداوەکانی بڵێین‪.‬‬ ‫بەهەمانش����ێوە یەکێک ب����وە لەمەرجەعە‬ ‫دیارەکانی ش����یعە لەعیراق����دا‪ .‬ماوەیەک‬ ‫ناونیشان‌و بابەتی رۆمانەکە‬ ‫ئاخۆ بۆچی مەکییە ناونیشانی"فیتنە"ی قوتابیی ئەبولقاسمی خوئی بوەو هەرئەویش‬ ‫پل����ەی مەرجەعییەتی داوەت����ێ‪ .‬خاوەنی‬ ‫بۆ رۆمانەکەی هەڵبژاردوە؟‬ ‫وش����ەی "فیتن����ە" لەزمان����ی عەرەبیدا کۆمەڵێک کتێبەک����ە دیارترینیان"ئابوریما‬ ‫کۆمەڵێک مانای جی����اوازی هەیە‪ ،‬لەوانە‪ :‬ن"‌و"فەلسەفەمان"ە‪ .‬بەهەڵوێستی توندی‬ ‫تاقیکردن����ەوە‪ ،‬گومڕای����ی‪ ،‬ئاژاوەنانەوە‪ ،‬بەرامبەر بە بەعس ناسراوەو فەتوای داوە‬ ‫شەیدابون‪ ،‬جیاوازی لەبیروڕادا‪ ،‬سوتاندن‌و کە ئینتیماکردن بۆ حزبی بەعس حەرامە‪.‬‬ ‫هت����د‪ ...‬بەاڵم رەگوڕیش����ەی ناونیش����انی ئەگەرچ����ی بەعس داوای ل����ێ دەکات لەو‬ ‫رۆمانەک����ەی مەکیی����ە دەگەڕێتەوە بۆ ئەو فەتوایەی پەشیمان بێتەوە‪ ،‬بەاڵم پەشیمان‬ ‫مانا عەرەبی‌و ئیس��ل�امییەی کە وش����ەکە نابێتەوەو ئەم هەڵوێستەشی دواتر دەبێتە‬ ‫لەنێ����و خۆیدا هەڵیگرتوە‪ ،‬کە وش����ەیەکە مایەی کوشتنی لەالیەن بەعسەوە‪.‬‬

‫بڵێت‌و هەم بیانوەکانی بۆ بەدیکتاتۆربونی‬ ‫بهێنێتەوەو پێش���بینیی ئ���ەوەش بکات کە‬ ‫دوای نەمان���ی‪ ،‬ش���تێکیش نامێنێت ناوی‬ ‫عیراق بێت‪.‬‬ ‫مەکیی���ە لەڕێ���ی گێڕان���ەوەی ئ���ەم دو‬ ‫روداوەوەو ش���ێوازی کوش���تنی خوئ���ی‌و‬ ‫هەوڵ���دان ب���ۆ ش���اردنەوەی تاوانەک���ەو‬ ‫بێدەنگبون لێی‌و شێوازی لەسێدارەدانەکەی‬ ‫س���ەدام لەالی���ەن ش���یعەوەو بەتایبەتیش‬ ‫الیەنگران���ی موقت���ەداوەو بەس���تنەوەیان‬ ‫پێکەوە‪ ،‬پاش���ان ئەو گەندەڵی‌و ئاژاوەیەی‬ ‫لەعێراق���دا لەگۆڕێیە‪ ،‬دەی���ەوێ بەخوێنەر‬ ‫بڵێت ک���ە چییتر دەرفەتێک ب���ۆ ژیانێکی‬ ‫دیموکراس���ییانەو ئینس���انییانە نەم���اوە‬ ‫لەعێراقداو ئەوانەی حوکمیان گرتەدەست‌و‬ ‫بون���ە دەس���ەاڵتداری واڵت‪ ،‬هەریەکەی���ان‬ ‫س���ەدامێک لەناخیاندای���ەو بگ���رە لەناخی‬ ‫زۆربەی عێراقییەکاندایە‪.‬‬ ‫هەڵبەتە گەل���ێ لەڕەخنەگران دەربارەی‬ ‫ئەم کارەی مەکییە نوسییان‌و بەشێکیان ئەو‬ ‫رەخنەیەیان ئاڕاستە کرد کە خۆی یەکێک‬ ‫بو لەعەڕابەکانی ئۆپۆزس���یۆنی ئەوس���ای‬ ‫عێراقی‌و چاوس���اغی سیاسەتی ئەمەریکی‬ ‫لەئاست عیراقداو ئێستا ئەم رۆمانەی وەکو‬ ‫پاکانەیەک وایە‪ .‬بێگومان ئەوە راستییەکەو‬ ‫کەنعان مەکییە خۆیشی نکوڵیی لێ ناکات‬ ‫کە تیۆریزەک���ەری ئۆپۆزس���یۆنی عیراقی‬ ‫بوە دژ بەڕژێمی س���ەدام‌و هەڵگری پرۆژەی‬ ‫عیراقێک���ی دیموکرات‌و پلوراڵ بوەو نە لەو‬ ‫دژایەتیکردنەو نە لەو پرۆژەیەی پەشیمان‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی ئ���ەو چاوەڕوانی نەبو‪،‬‬ ‫ئەوە بو کە ئەوانەی تادوێنێ خۆیان بەدژی‬ ‫س���ەدام‌و ڕژێمی س���ەدام دەزان���ی‪ ،‬کاتێ‬ ‫حوکمیان گرتە دەس���ت‪ ،‬سیاس���ەتێکیان‬ ‫گرتەبەر کە هیچی لەسیاسەتەکەی سەدام‬ ‫باش���تر نەبو بەرامب���ەر بەگەل���ی عێراق‌و‬ ‫هەرچی داهات���ی واڵت هەبو لەنێو خۆیاندا‬ ‫بەش���یان کرد‪ .‬بۆیە مەکیی���ە دەڵێت‪":‬بەر‬ ‫لەهەمو شتێک داوای لێبوردن لەگەلی عیراق‬ ‫دەکەم‪ ،‬ئینجا لەشیعەکان‪ ،‬لەبەرئەوەی من‬ ‫پێش ش���ەڕی ‪ ٢٠٠٣‬رۆڵم هەبو لەبەخشینی‬ ‫شەرعییەتی نێودەوڵەتی‌و جیهانی بەوانەی‬ ‫کە بەدرێژایی نەوەدەکان بەئۆپۆزس���یۆنی‬ ‫عیراقی ناومان دەب���ردن‪ ،‬هەر ئەوانەی کە‬ ‫دوای ‪ ٢٠٠٣‬حوکم���ی عیراقیان کرد‪ ،‬ئەمانە‬ ‫ش���ایانی ئەوە نی���ن بەئۆپۆزس���یۆنی دژ‬ ‫بەڕژێمی بەعس ناوببرێن‌و شایانی ئەوە نین‬ ‫کە حوکمی کەسیش بکەن"‪.‬‬ ‫لێرەدا ئەوەی وەکو خاڵێکی ئابڕومەندی‬ ‫ب���ۆ مەکییە تۆم���ار دەکرێ‪ ،‬ئ���ەو داوای‬ ‫لێبوردنەیە لەگەلی عێراق لەو پشتیوانییەی‬ ‫ک���ە پێش کەوتنی رژێمەکەی س���ەدام لەو‬ ‫کەس���ێتییانەی ک���ردوە کە دوات���ر دەبن‬ ‫بەئەندامانی مەجلیسی حوکم‌و ئەوەندەی تر‬ ‫عێراق وێران دەکەن‪ .‬لەکاتێکدا ئەو ئومێدی‬ ‫ئەوەی پێ دەکردن کە عیراقێکی دیموکرات‬ ‫بهێننە دی‪ .‬ئەمە هەڵوێستێکە لەهەستکردن‬ ‫بە بەرپرس���یارییەوە س���ەرچاوەی گرتوە‪.‬‬ ‫ئەگینا ژمارەی ئەو نوس���ەرو سیاس���ییانە‬ ‫چەن���دن لەعێراقدا کە بونە مایەی ش���ەڕو‬ ‫کاولی‌و وێرانی بۆ ژیانی خەڵک‌و لەئاس���ت‬

‫هەمو ئەو کارەساتانەشدا بێباکن‪ .‬تەنانەت‬ ‫لەم هەرێمی کوردستانەی خۆشماندا‪ ،‬چەند‬ ‫س���ەرکردەو سیاسی س���ەبارەت بەشەڕی‬ ‫ناوخۆو دنیایەک غ���ەدرو خیانەت‌و تااڵن‌و‬ ‫بڕۆی داهاتی ئەم هەرێمە‪ ،‬ئامادە بون داوای‬ ‫لێب���وردن لەهاواڵتیانی ک���ورد بکەن؟ ئەی‬ ‫چەند لەو رۆش���نبیرو نوسەرانەی کەڕەنای‬ ‫شەڕی ناوخۆو ئاگرخۆشکەری بون ئامادە‬ ‫بون لەو هەڵوێستانەیان پاشگەز ببنەوە؟ کە‬ ‫ئەمجۆرە هەڵوێس���تانە رەندی(فەزیڵەت)‌ن‬ ‫نەک گەندی(رەزیڵەت)‪.‬‬ ‫راس���تییەکەی ئەم ڕۆمانە مەسەلەیەکی‬ ‫ت���ری گرنگی���ش دەوروژێنێت ک���ە ئەویش‬ ‫مەس���ەلەی پەیوەندی نێوان سیاس���ەت‌و‬ ‫ئەخالقە‪ .‬وەختێ سیاس���ی دەستبەرداری‬ ‫پێوەرو بەهای ئەخالق���ی دەبێت‪ ،‬وەختێ‬ ‫سیاس���ەت لەئەخالق دادەبڕێ���ت‌و پەنا بۆ‬ ‫فێ���ڵ‌و درۆو ش���اردنەوەی راس���تییەکان‌و‬ ‫دروش���می فری���ودەرو گەوجاندنی خەڵک‬ ‫دەبات‪ ،‬دەش���ێ تاماوەیەکی ک���ەم تازۆر‪،‬‬ ‫ئەو سیاسەتە بەردەوام بێت‪ ،‬بەاڵم دواجار‬ ‫ئەم���ە تاس���ەر بڕن���اکات‌و پ���ەردە لەڕوی‬ ‫ئ���ەو سیاس���ییانە الدەچێت‌و روخس���اری‬ ‫راس���تەقینەیان دەردەک���ەوێ‪ ،‬مێ���ژوی‬ ‫دیکتات���ۆرو سیاس���ەتمەدارەکانی دونیاش‬ ‫گەواهیی ئەمە دەدەن‪.‬‬ ‫گەرچی نەغمەی قسەکانی مەکییە خۆی‪،‬‬ ‫چ لەڕۆمانەکەداو چ لەو کتێبە پاشکۆیەیدا‬ ‫کە وەک���و رونکردنەوە لەس���ەر رۆمانەکە‬ ‫باڵوی کردۆتەوە‪ ،‬نەغمەیەکی نائومێدانەیە‬ ‫بەئێس���تاو ئاین���دەی عێ���راق‪ .‬ئەوێک کە‬ ‫لەالپەڕەکان���ی‪٢٤٨‬و ‪ ٢٤٩‬ی ڕۆمانەک���ەدا‬ ‫ن���اوی دەی���ان ح���زب‌و رێکخ���راوو بەرەو‬ ‫کۆمەڵ���ە لەکۆی‪ ٢٦٨‬دان���ە ریز دەکات کە‬ ‫لەعێراقی هەنوکەدا هەن‌و هەمو ش���یروتیر‬ ‫لەیەک دەس���ون‪ ،‬ئیتر دەب���ێ چ هیوایەک‬ ‫بەئایندەیەک���ی دیموک���رات‌و گەش بۆ ئەم‬ ‫واڵتە بخوازێت؟‬ ‫ئ���ەم نەغمەی���ە ئ���ەو قس���انەی مەلیک‬ ‫فەیسەڵی یەکەممان بیر دەهێنێتەوە کە دوای‬ ‫نزیکەی دوانزدە ساڵ لەحوکمکردنی عیراق‬ ‫لەهەندێ یادەوەری خۆیدا دەربارەی گەلی‬ ‫عێراق نوسیویەتی‌و دەڵێت‪":‬بەدەرونێکی پڕ‬ ‫لەداخەوە دەڵێم ش���تێک نییە پێی بوترێ‬ ‫گەلی عێراق بەمانای ئەم وش���ەیە‪ .‬بەڵکو‬ ‫ئ���ەوەی هەیە کۆمەڵێک ق���ەوارەی مرۆیی‬ ‫دژو بەیەک ناکۆکن‌و هیچ ش���تێک پێکەوە‬ ‫نایانبەس���تێتەوەو الف���ی تایەفەگەرای���ی‌و‬ ‫مەزهەبگەرایی‌و نەتەوەپەرس���تی لێدەدەن‌و‬ ‫هیچ ش���تێکی ئەوەشیان تیا نییە‪ ،‬مەیلیان‬ ‫بۆ کاری خراپ هەیە‪ ،‬حەز بەئاژاوە دەکەن‪،‬‬ ‫ئام���ادەی راپەڕین���ن دژ بەهەم���و ج���ۆرە‬ ‫حکومەتێکیش‪".‬‬ ‫ئەمەیە ئ���ەو فیتنەیەی ک���ە بەبۆچونی‬ ‫مەکییەش‪ ،‬لەعێراقی هاوچەرخدا رودەدات‪.‬‬ ‫بەڕای ئەو لەدوای‪ ٢٠٠٣‬وە‪ ،‬سەرکردایەتیی‬ ‫عێراق لەبەڕێوەبردنی واڵتداو لەسیاسەتیدا‬ ‫شکستێکی گەورەی خواردوەو ئەم شکستەش‬ ‫ئەوەندەی شکس���تێکی ناوخۆییە ئەوەندە‬ ‫شکستێک نییە لەدەرەوە هاتبێت‪ ،‬هەڵبەتە‬ ‫ئەمە بەسەر هەرێمی کوردستانی خۆشماندا‬

‫دەچەس���پێت‪ .‬ش���ەڕی ناوخۆو تێکچونی‬ ‫پەیوەندیی نێوان حزبەکان‌و سەروەرنەبونی‬ ‫یاساو نائەقاڵنییەت‌و دورکەوتنەوە لەئەخالق‬ ‫لەپیادەکردنی سیاسەتداو گەندەڵی‌و نەبونی‬ ‫خزمەتگوزاری‌و هتد‪...‬‬ ‫چەند سەرنجێکی هونەری‬ ‫وەکو وتمان ئەم رۆمانە پشتی بەهەندێ‬ ‫روداوی سیاس���ی‌و کۆمەڵێ���ک بەڵگەنامە‬ ‫بەستوە‪ ،‬بۆیە لەچەند شوێنێکی رۆمانەکەدا‬ ‫دەبینین زمان���ی گێڕانەوە دەبێتە زمانێکی‬ ‫سیاس���ییانەی راستەوخۆ یان زمانی ئامارو‬ ‫لێکۆڵین���ەوەی سیاس���ی‪ .‬بێگوم���ان ئەمە‬ ‫کاریگەرییەک���ی نەرێنی���ی کردۆتە س���ەر‬ ‫الیەنی هونەریی رۆمانەکەو تەنانەت هەندێ‬ ‫لەڕەخنەنوس���ان وتویانە مەکییە دەیتوانی‬ ‫ئەم بابەتەی وەکو لێکۆڵینەوەیەک بنوسیبا‪،‬‬ ‫گەرچی ئەمەش زیدەڕۆیی تیایە‪.‬‬ ‫گێڕەرەوە لەم رۆمانەدا کەس���ی یەکەمی‬ ‫تاک���ە‪ ،‬گەرچی دەنگ���ی تریش هەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەنگی ئەو بەس���ەر دەنگەکانی تردا زاڵەو‬ ‫ئەمەش وایکردوە رۆمانەکە وەکو رۆمانێکی‬ ‫تاکدەنگ���ی خۆبنوێنێ���ت‪ ،‬ی���ان رۆمان���ی‬ ‫دانپیان���ان بێ���ت‌و هەروەها بەش���ێکی زۆر‬ ‫لەکاراکتەرەکانی تر لەڕۆنان‌و وێنەکێشانێکی‬ ‫قوڵ بێبەش بن‪.‬‬ ‫بەهەرحاڵ م���ن پێموای���ە خوێندنەوەی‬ ‫ئ���ەم رۆمانە چەند ب���ۆ عەرەبێکی عێراقی‬ ‫گرنگە‪ ،‬ئەوەندەو بگرە زیاتریش بۆ ئێمەی‬ ‫کوردی کوردستانی باشور گرنگە‪ .‬یەکەم‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی ئێمە مێژویەکی درێژمان لەگەڵ‬ ‫هەم سەدام‌و رژێمی بەعس‌و ئەو کارەساتانەدا‬ ‫هەبوە کە بەسەر میللەتەکەماندا هێناویانە‪،‬‬ ‫هەم لەگەڵ مەجلیس���ی حوک���م‌و ئەوانەی‬ ‫دوای سەدام هاتون‌و فەرمانڕەوایی عیراقیان‬ ‫کردوەو دەکەن کە تاڕادەیەکی باش مەکییە‬ ‫ل���ەم رۆمانەدا مێنتاڵێتیی سیاس���ییانی بۆ‬ ‫خس���توینەتە ڕو‪ .‬دوەمی���ش لەبەرئەوەی‬ ‫بەشێکی زۆر لەو واقیعە سیاسییەی مەکییە‬ ‫لەڕۆمانەکەیدا باسی لێکردوە‪ ،‬هەر لەشەڕو‬ ‫ناکۆکیی نێ���وان حزب‌و مەزهەب‌و باڵەکان‌و‬ ‫کەس���ە سیاس���ییەکان‌و گەندەڵی‌و شەڕە‬ ‫دەس���ەاڵت‪ ،‬ئاوێنەیەکی تری ئەم واقیعەی‬ ‫خۆمانە(شەڕە مەزهەبییەکەی لێدەرچێت)‪.‬‬ ‫ش���ایانی باس���ە رۆمانی"فیتنە" لەپێشدا‬ ‫بەزمانی ئینگلیزی باڵوبۆتەوەو دواتر نوسخە‬ ‫عەرەبییەکەی لەالیەن"دار الجمل" ەوە چاپ‬ ‫ک���راوە‪ .‬هەروەها ه���اوکات لەگەڵیداو هەر‬ ‫لەالیەن هەم���ان باڵڤکارەوە کتێبی"هوامش‬ ‫علی کتاب الفتنه‌"یش دەرچوە کە نوس���ەر‬ ‫تێی���دا کۆمەڵێک رونکردنەوەی س���ەبارەت‬ ‫بەکارەکەی داوە‪.‬‬ ‫• ه���ەردو کتێب���ی "کۆم���اری ترس"و‬ ‫"دڵڕەق���ی‌و بێدەنگی" لەس���ااڵنی رابردودا‬ ‫لەالی���ەن کاک حەمەڕەش���یدەوە ک���راون‬ ‫بەک���وردی‌و دەزگای چ���اپ‌و پەخش���ی‬ ‫س���ەردەم چاپی کردون‪ .‬رۆمانی 'فیتنە"و‬ ‫پاشکۆکەش���ی‪ ،‬لەالی���ەن کاک هەڵکەوت‬ ‫عەبدوڵالوە کراون بەکوردی‌و لەئایندەیەکی‬ ‫نزیکدا چاپ‌و باڵودەکرێتەوە‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )555‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/12/6‬‬

‫راگه‌یاندنی‌ ناوی‌ خوێندكاران له‌زانكۆو په‌یمانگاكان نیگه‌رانی‌و ناڕه‌زایی‌ لێكه‌وته‌وه‌‬

‫‪ ‌%64‬وه‌رگیراون‌و ‪ %36‬خوێندكاران‌و قوتابیان وه‌رنه‌گیراون‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫بۆچ ‌ی‬ ‫گرنگ ‌ه بایكۆت‬ ‫به‌رده‌وام بێت؟‬ ‫سه‌اڵح سه‌عید ئه‌مین‬

‫زانکۆی سێمانی‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬

‫تاقیكردنه‌وه‌ی����ه‌ك كه‌ ‪40‬نمره‌ی‌ له‌س����ه‌ربو‬ ‫خوێندكاران وه‌رده‌گیران له‌هه‌ندێك به‌ش ك ‌ه‬ ‫پێشتر زانكۆ دیاریكردبو‪.‬‬ ‫كه‌متری����ن كۆنمره‌ی‌ وه‌رگی����راو ‪68.18‬‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ پڕۆس����ه‌ی‌ زانكۆالینه‌وه‌ ‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫وه‌رگرتنی‌ راس����ته‌وخۆی‌ زانكۆی‌ ‪60‬بو‪ .‬واته‌‬ ‫به‌ك����ۆی‌ گش����تی‌ ‪ %64‬وه‌رگیراوه‌‪,‬له‌ ‪%36‬‬ ‫خوێندكاران‌و قوتابیان وه‌رنه‌گیراون‪.‬‬ ‫وته‌بێژه‌ك����ه‌ی‌ وه‌زاره‌ت����ی‌ خوێندن����ی‌ بااڵ‬ ‫ئه‌و سیستمه‌ به‌ س����ه‌ركه‌وتو داده‌نێت وتی‌‬ ‫"ش����ێوازی‌ زانكۆالی����ن كه‌ چه‌ند س����اڵێكه‌‬ ‫بااڵ له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت "به‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ك جێبه‌جێی‌ ده‌كه‌ین كه‌ س����ه‌ركه‌وتنی‌ ته‌واوی‌‬ ‫ش����تی‌ وا رونه‌یداوه‌‪ ،‬گه‌ر ش����تێكی واهه‌بێت به‌ده‌س����ت هێناوه‌و خوێن����دكار له‌ماڵه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌توانرێت به‌ڵگه‌ی‌ ره‌س����میمان پێش����كه‌ش خۆی‌ ده‌توانێ����ت داواكارییه‌كانی‌ به‌ئاره‌زوی‌‬ ‫بكرێت‌و ئێمه‌یش به‌دواداچونی‌ بۆ ئه‌كه‌ین"‪ .‬خۆی‌ پێش����كه‌ش ب����كات بۆیه‌ ش����ێوازێكی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ خوێندنی‌ ب����ااڵو توێژینه‌وه‌ی‌ س����ه‌ركه‌وتوه‌‪ ،‬ل����ه‌ هه‌مان كاتدا سیس����تمی‌‬ ‫زانستی‌ ناوی‌ خوێندكارانی‌ ده‌رچوی‌ پۆلی‌ ‪ 12‬وه‌رگرتنی‌ راسته‌وخۆی‌ زانكۆی‌ كه‌ ئه‌مساڵ‬ ‫راگه‌یاند‪ ،‬له‌كۆی‌ ‪ 49018‬خوێندكاروقوتابی‌‪ ،‬بۆ یه‌كه‌م جار ده‌ستمان پێكرد ده‌توانم بڵێم‬ ‫‪31‬ه����ه‌زار ده‌رچو وه‌رگیراون ب����ۆ خوێندنی‌ ‪ %30‬وه‌رگرت����ن له‌و رێگه‌یه‌وه‌ بو كه‌ یه‌كێك‬ ‫‪ ،2017-2016‬له‌زانكۆو په‌یمانگا حكومیه‌كان ‌ی ب����و له‌ه����ه‌ره‌ س����ه‌ركه‌وتوترین پڕۆژه‌كانی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ئه‌مه‌ش واده‌كات كه‌ ساڵی‌ داهاتو‬ ‫كوردستان ‪.‬‬ ‫پێشكه‌ش����كردنی‌ داوای‌ خوێن����دكاران فراوانتری‌ بكه‌ین‪ ،‬واته‌ ئه‌مس����اڵ ‪ 108‬به‌ش‬ ‫جگه‌له‌وه‌ی‌ وه‌ك س����ااڵنی‌ راب����ردو له‌ڕێگ ‌هی‌ ئه‌و سیس����تمه‌ی‌ تیا جێبه‌جێ‌ كراوه‌ ساڵی‌‬ ‫سیس����تمی‌ زانكۆی‌ الین بو‪ ،‬بۆ ئه‌مس����اڵی‌ ئاینده‌ چه‌ند به‌ش����ێكی‌ تری����ش بگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫خوێن����دن بۆیه‌ك����ه‌م جار پێشكه‌ش����كردنی‌ جگه‌له‌وه‌ی‌ ئه‌مساڵ رێبه‌ریمان چاپ نه‌كرد‬ ‫راس����ته‌وخۆی‌ زانكۆی����ی جێبه‌جێك����را ك����ه‌ ته‌نه����ا به‌پیدی‌ ئێف له‌زانك����ۆ الین دامان نا‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ راس����ته‌وخۆو به‌ئه‌نجامدانی‌ ئه‌وه‌ش داهاتێكی‌ باشی‌ بۆ گه‌ڕاندینه‌وه‌"‪.‬‬

‫راگه‌یاندنی‌ ناوی‌ خوێندكاران له‌زانكۆو‬ ‫په‌یمانگاكان نیگه‌رانی‌و ناڕه‌زایی‌‬ ‫لێكه‌وته‌وه‌و هه‌روه‌ك سااڵنی‌ رابردو‬ ‫ژماره‌یه‌ك خوێندكار ناویان له‌هیچ شوێن‌و‬ ‫به‌شێك نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫خوێندنی‌ بااڵش ده‌ڵێت "ئیتر هیچ ناوێكی‌‬ ‫تر راناگه‌یه‌ندرێت"‪.‬‬

‫ناوی‌ خوێندكارانی‌ پۆلی‌ دوازده‌ راگه‌یاندراوه‌و ئیتر هیچ ناوێكی‌ تر‬ ‫راناگه‌یه‌نرێت‪ ،‬وه‌رگرتن له‌كۆنمره‌ی ‪ 68.18‬وه‌ستاوه‌‪ ،‬جگه‌له‌ئێواران‌و پاراڵێل‬ ‫كه‌ ئه‌وانه‌ش ئیشیان له‌سه‌ر ده‌كرێت‌و چه‌ند رۆژی‌ رابردو رائه‌گه‌یه‌نرێت‬

‫ش����ه‌وی‌ ‪ 2016-11-17,18‬وه‌ك ه����ه‌ر‬ ‫خوێندكارێك����ی‌ تر دان����اش دودڵ‌و نیگه‌رانه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ كه‌ ئاخۆ ده‌بێت له‌ چ به‌ش����ێك ناوی‌‬ ‫گه‌ڕابێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دوای‌ چه‌ندین جار هه‌وڵ‌‌و‬ ‫به‌كارهێنانی‌ وش����ه‌ی‌ تێپه‌ڕ دواجار نائومێد‬ ‫بوه‌و هیچ ئه‌نجامێكی‌ ده‌ست ناكه‌وێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "من كۆنمره‌كه‌م ‪ 67‬له‌به‌شی‌ زانستی‌‌و‬ ‫به‌داخه‌وه‌ ناوم نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌س نازانێت‬ ‫ئیتر عاقیبه‌تی‌ ئێمه‌ چی‌ لێدێت"‪.‬‬ ‫دانا ته‌نها خوێندكار نیه‌ كه‌ ناو ‌ی نه‌هاتۆته‌وه‌‬ ‫به‌ڵك����و زیاتر له‌ ‪ 18‬هه‌زار خوێندكار ناویان‬ ‫نه‌هاتۆته‌وه‌و ته‌نانه‌ت چه‌ندین خوێندكاریش‬ ‫له‌ڕیزبه‌ندی‌ ده‌ یه‌كه‌مه‌كه‌ی‌ كوردس����تانیش‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تاوه‌ ناویان نه‌گه‌ڕای����ه‌وه‌و هه‌ربۆیه‌‬ ‫ئه‌وه‌ هیوای‌ به‌خشی‌ به‌ژماره‌یه‌ك خوێندكار‬ ‫ك����ه‌ ناوی‌ ئه‌وانیش هه‌ر ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬بارزان‬ ‫ئه‌و خوێندكاره‌یه‌ كه‌ تائێس����تاش چاوه‌ڕێی‌‬

‫له‌وباره‌یه‌وه‌ وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندن ‌ی‬ ‫ب����ااڵو توێژین����ه‌وه‌ی‌ زانس����تی‌ به‌ئاوێن����ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان����د "ن����اوی‌ خوێندكاران����ی‌ پۆل����ی‌‬ ‫دوازده‌ راگه‌یان����دراوه‌و ئیتر هیچ ناوێكی‌ تر‬ ‫راناگه‌یه‌نرێ����ت‪ ،‬وه‌رگرتن ل����ه‌و كۆنمره‌یه‌دا‬ ‫وه‌س����تاوه‌‪ ،‬جگه‌له‌ئێ����واران‌و پاراڵێ����ل كه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ش ئیشیان له‌سه‌ر ده‌كرێت‌و چه‌ند رۆژی‌‬ ‫رابردو رائه‌گه‌یه‌نرێت هه‌روه‌ها پیشه‌ییه‌كان‌و‬ ‫خوێندنی‌ ئیس��ل�امی‌ له‌گه‌ڵ هه‌ندێ‌ به‌ش����ی‌‬ ‫راگه‌یان����دن ك����ه‌ به‌تاقیكردنه‌وه‌یه‌و هه‌ندێك‬ ‫له‌هونه‌ره‌جوانه‌كان"‪.‬‬ ‫له‌ت����ۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كاندا ن����اوو نمره‌ی‌‬ ‫خوێندكارێ����ك باڵوبوه‌وه‌ ك����ه‌ خوێندكارێك‬ ‫‪ 57‬هێن����اوه‌و ناوی‌ گه‌ڕاوه‌ت����ه‌وه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫ل���� ‌ه ‪ 67‬كه‌مت����ر وه‌رنه‌گی����راوه‌‪ ،‬عه‌ب����اس‬ ‫ئه‌كره‌م‪ ،‬وته‌بێژه‌ك����ه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌‬

‫راگه‌یاندنی‌ ناوی‌ كۆمه‌ڵێك خوێندكاری‌ تره‌‪.‬‬ ‫یه‌كێكی‌ ت����ر له‌خوێن����دكاره‌ ناڕازییه‌كان‪،‬‬ ‫رێزانه‌ ك����ه‌ پێیخ����ۆش نه‌ب����و كۆنمره‌كه‌ی‌‬ ‫ئاشكرابكات‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "خوا ئه‌مه‌‬ ‫قبوڵ ناكات ك����ه‌ خوێندكار ‪ 68‬ی هه‌بێت‌و‬ ‫ناوی‌ نه‌یه‌ته‌وه‌ ئه‌مه‌ چ یاسایه‌كه‌ پێم ناڵێن‪،‬‬ ‫‪ 50‬هه‌بێت له‌ ‪ 100‬ده‌رچویت به‌اڵم الی‌ ئێمه‌‬ ‫‪ 68‬ناوی‌ نه‌یه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫رێزان به‌نیگه‌رانیه‌وه‌ وتی‌ "خوا له‌ كۆڵیان‬ ‫بكاته‌وه‌ كه‌وا له‌قوتابی‌ ئه‌كه‌ن ئه‌وان ئه‌ڵێن‬ ‫خه‌م����ی‌ قوتابیمانه‌ كه‌وا ره‌نجی‌ س����اڵێكیان‬ ‫به‌زایه‌ نه‌ڕوات‌و زۆر له‌مامۆس����تایان ئه‌كه‌ن‬ ‫كه‌وا دڵیان به‌ قوتابیان بسوتێ‌ ده‌وام بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌ی‌ باش����ه‌ خۆی����ان بۆ دڵی����ان به‌قوتابیان‬ ‫نه‌س����وتاو ئه‌و هه‌م����و خوێن����دكاره‌ ناویان‬ ‫نه‌هاتۆته‌وه‌"‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬مەزهەر کەریم‬

‫پەروەردەکارو پالنی گۆڕان‬ ‫پەشێو مەجید‬ ‫پەورەردەکارو مامۆستاو دایک‌و باوکانی‬ ‫بەڕێز‪ ،‬گش����تمان دان بەبونی ئارێشەیەکی‬ ‫پەروەردەی����ی گەورەدا دەنێین‌و لەئاس����ت‬ ‫مەترس����یەکانی داهاتوی پ����ەرۆش‌و خەم‬ ‫لەکۆڵی����ن‪ .‬بیرکردنەوە لەمەترس����یەکانی‬ ‫لەدەستدانی ساڵێکی خوێندنی رۆڵەکانمان‬ ‫زەندەق����ی هەمومانی بردوە‪ .‬ئێوەی باوان‪،‬‬ ‫ئێستا بێچارە لەنێوان تێکۆشانی مامۆستا‬ ‫بۆ ژیان‌و بێباکی حکومەت‌و بەرپرسان بۆ‬ ‫پەروەردە دۆشداماون‪.‬‬ ‫دایک‌و باوکان‪ ،‬مەس����ەلەی پەروەردەی‬ ‫منداڵەک����ەت مەس����ەلەیەکی زۆر گرن����گ‌و‬ ‫بناغەییە بۆ داهاتوی خێزانەکەت‌و پاشان‬ ‫کۆمەڵگاکەت‪ .‬بێبەری بونی یان دواکەوتنی‬ ‫منداڵ لەس����اڵێک یاماوەیەکی دیاریکراوی‬ ‫خوێندن کارەس����اتێکە کە دەبێ گشتمان‬ ‫لەخ����ەو بکات‌و ناخم����ان بهەژێنێ‪ .‬دەبێت‬ ‫وامان لێبکات ش����ێلگیرانە ب����ەدوای چارە‬ ‫بگەڕێی����ن‌و زو بکەوینە خۆو گەڕ‪ .‬بەدیدی‬ ‫م����ن‪ ،‬چاکتروایە چاوەڕێی ئ����ەوە نەکەین‬ ‫لەس����ەرو یان لەدەرەوەی خۆمانەوە چارە‬ ‫بدۆزرێت����ەوە ب����ۆ ئەو مەس����ەلەیە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫خ����ودی خۆمان دەس����تبکەین بەکارو هەر‬ ‫لەماڵی خۆمانەوە وەرچەرخان بخوڵقێنین‪.‬‬

‫دەمێکە س����ەلماندویانە ک����ە هاوارکردن‌و‬ ‫دەنگنان����ەوە چ ئەنجامێک����ی خواس����تراوو‬ ‫بەجێ����ی نیەو نەبوە‪ ،‬بەڵکو بالەجێی ئەمە‬ ‫کۆمەڵێ خەڵکی هاوبیرو هاوخەم لەدەوری‬ ‫خۆمان کۆکەین����ەوەو گروپێک پێکبێنین‪.‬‬ ‫لەوێ����وە کۆبیر بخەینە س����ەر کێش����ەکەو‬ ‫چارەیەکی کرداری بدۆزینەوە‪.‬‬ ‫چارەسەر‪ ،‬دەکرێ لەهەر جۆرو فۆرمێک‬ ‫بێت ک����ە بەبیری داهێنەران����ەی تۆدابێت‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم لەمیان����ەی چارەس����ازییەکەت ئەم‬ ‫چەن����د خاڵەی خ����وارەوە لەبەرچاو بگرە‪.‬‬ ‫ئەمان����ە یارمەتیت دەدەن نەفەس����درێژی‌و‬ ‫پشتئەستوری بەپرۆژەچارەکەت ببەخشن‪.‬‬ ‫ئ����ەم چەند خاڵە پێش����تر لەالیەن س����ارا‬ ‫ستیتزالینەوە‪ ،‬شارەزای بواری فەلسەفەی‬ ‫پەروەردە لەئەمریکا‪ ،‬پێش����نیارکراون کە‬ ‫من لێرە بەچەند گۆڕانکاریەکەوە دەیخەمە‬ ‫بەردەس����تی خوێن����ەرو دای����ک‌و ب����اوک‌و‬ ‫پەوەردەکاری کورد‪.‬‬ ‫‪ .1‬بێدارکردنەوە‬ ‫هەمو شتێ لەهۆشیاریەوە دەستپێدەکات‪،‬‬ ‫ج����ا چ بۆ خ����ودی خۆت بێ ی����ان لەتۆوە‬ ‫بۆ کەس����انی تر‪ .‬دیاریکردنی کێش����ەکەو‬ ‫خس����تنەڕوی چ����ارە‪ ،‬پاش����ان گەیاندنی‬ ‫هۆشداری‌و بێدارکردنەوەی الیەنی پشکدارو‬ ‫پەیوەست بەئارێشەکە بەتایبەتی ئەوانەی‬

‫‪ .5‬پرس����یار خستنەس����ەر ئامانج����ی‬ ‫پەروەردەو سیستەمی قوتابخانە‬ ‫پرس����یار خس����تنە س����ەر ک����ردە‬ ‫پەروردەییەکان‌و رەخنەگرتنی دادپەروەرانە‬ ‫کارێکی بەجێ‌و پێویستە‪ .‬ئەمە لەکاتێکدا‬ ‫کە توانیمان جیاوازیەکی دروس����ت بکەین‬ ‫لەنێوان گرنگ‌و گرنگتر‪ .‬لەو دەمە رەخنەو‬ ‫پرسیار دەس����تپێکی کردنەوەی گفتوگۆی‬ ‫گۆڕانکارین‪.‬‬ ‫‪ .6‬پەخش‌و گەیاندن‬ ‫کاری گەیان����دن‌و باڵوکردنەوەی پەیام‌و‬ ‫کار بەخەڵک‌و دەوروبەر‪ .‬ئەمەش لەڕێگەی‬ ‫نوس����ین‌و پەیداکردنی گفتوگۆی بەردەوام‬ ‫لەب����ارەی ئامانج����ە پەروەردەیی����ەکان‌و‬ ‫قوتابخان����ە‪ .‬میدی����ای کۆمەاڵیەت����ی وەکو‬ ‫فەیسبوک‌و ئەوانی تر وێستگەیەکی باشن‬ ‫بۆ ئەم کارە‪.‬‬

‫ک����ە دەس����تیان لەگۆڕانی یاس����ایی هەیە‪،‬‬ ‫کاریگەریەکی بەهێز دەنێتەوە‪.‬‬ ‫‪ .2‬پێکهێنانی پاڵپشتی‌و هاوپەیمانی‬ ‫کارک����ردن بەتەنه����او ب����ێ پاڵپش����تی‌و‬ ‫هاوکاری دەبێتە هۆی س����ەرنەگرتنی ئەو‬ ‫کارە‪ .‬دۆزینەوەی کەسانی هاوبیرو هاوخەم‬ ‫زامنی ئەو پاڵپشتیە دەکات‪.‬‬ ‫‪ .3‬یەکالکردنەوەی بنەماکان‬ ‫ئ����ەو بنەمایانەی کە رێب����ەری گۆڕانەکە‬ ‫دەکەن دەبێ زۆر رون بن‌و مایەی تێگەیشتن‬ ‫ب����ن‪ .‬بەکارهێنانی زمانێ����ک کە بناغەکەی‬ ‫لەدادپ����ەروەری‌و حەقیق����ەت چەق����ی بێ‪.‬‬ ‫بنەماکان خاڵی سەرەتای کردارن‌و شوێنی‬ ‫گەڕان����ەوەو پێداچونەوەن ئەو دەمانەی کە‬ ‫پرۆسەی گۆڕان‌و کردار بەئاڕاستەی راست‬ ‫ناڕۆن‪.‬‬ ‫‪ .4‬خستنەروی چارە‬ ‫تەنها دەنگ بەرزکردنەوەو خۆدەرخستن‬ ‫ئەم چەند پێش����نیارەی س����ەرەوە گەر‬ ‫چ����ارەی کێش����ەکان ئاس����ان ناک����ەن‪.‬‬ ‫دەستپێش����خەری ک����ردن لەخس����تنەڕوی بەتێفکرین‌و پالن����ی تۆکمەوە بخرێنە گەڕ‪،‬‬ ‫چارس����ەری کرداری پاشان چونە پێشەوە دەکرێ سەرچاوەی س����یحرو سەسوڕمانی‬ ‫بەم دی����دگاو بینینە بۆ گ����ۆڕان‪ ،‬رۆحێکی بن‪.‬‬ ‫سەرچاوە‪:‬‬ ‫تر بەکارەک����ە دەبەخش����ێ‪ .‬بەکارهێنانی‬ ‫‪Stitzlien, Sarah. be an effective‬‬ ‫زمانی ئەگ����ەر نور بەکردار دەبەخش����ێ‌و‬ ‫گەشە بەمتمانە دەدات‌و لەکۆتاییدا دەبێتە ‪change agent at your child's school.‬‬ ‫‪.)Phi Delta Kappan (2016‬‬ ‫سەرچاوەی هیواو ئومێد‪.‬‬

‫پرسیار خستنە سەر‬ ‫کردە پەروردەییەکان‌و‬ ‫رەخنەگرتنی کارێکی‬ ‫بەجێ‌و پێویستە‬ ‫ئەمە لەکاتێکدا کە‬ ‫توانیمان جیاوازیەکی‬ ‫دروست بکەین لەنێوان‬ ‫گرنگ‌و گرنگتر‪ .‬لەو‬ ‫دەمە رەخنەو پرسیار‬ ‫دەستپێکی کردنەوەی‬ ‫گفتوگۆی گۆڕانکارین‬

‫بایكۆت���ی‌ مامۆس���تایان‌و فه‌رمانبه‌ران‬ ‫نزی���ك ده‌بێت���ه‌وه‌ ل���ه‌دو مان���گ‪ ،‬له‌م‬ ‫ماوه‌ی���ه‌دا هه‌وڵ���ی‌ زۆر درا به‌تایب���ه‌ت‬ ‫بایكۆتی‌ مامۆستایان بشكێنرێت‌و ده‌وام ‌ی‬ ‫قوتابخانه‌و خوێندنگاو زانكۆو په‌یمانگاكان‬ ‫ده‌ست پێ بكاته‌وه‌‪ ،‬پاساو ‌ی مامۆستایان‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ئه‌وان ب���ۆ مافێك ‌ی ره‌وا ‌ی خۆیان‬ ‫له‌سه‌رشه‌قامن‌و هاتوهاواریان بۆ ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫وه‌اڵم���ی‌ ره‌وایان بدرێته‌وه‌‪ ،‬ك��� ‌ه بریتی ‌ه‬ ‫له‌چاككردن���ی‌ ب���اری‌ گوزه‌رانیان به‌وه‌ ‌ی‬ ‫موچه‌یان له‌كاتی‌ خۆیدا پێبدرێت‌و ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫به‌ناوی‌ پاشه‌كه‌وته‌وه‌ لێیانده‌برێت ك ‌ه جگ ‌ه‬ ‫له‌خودا كه‌سی‌ تر نازانێت وه‌ریده‌گرنه‌و‌ه‬ ‫یان نا‪ ،‬كۆتایی پێبهێنرێت‪ .‬مامۆستایان‬ ‫ده‌ڵێ���ن‪ :‬به‌س���كی‌ برس���ی‌و به‌گیرفان ‌ی‬ ‫به‌تاڵه‌وه‌ مامۆس���تا ناتوانێت پرۆس���ه‌ ‌ی‬ ‫راس���ته‌قینه‌ی‌ په‌روه‌رده‌و فێركردن ببات‬ ‫به‌ڕێوه‌‪ ،‬مامۆستایان ده‌ڵێن‪ :‬خوێندن هه‌ر‬ ‫ئه‌و‌ه نی ‌ه ده‌رگای‌ بینایه‌ی‌ خوێندنگاكان‬ ‫بكرێن���ه‌وه‌و ت���ه‌واو‪ ،‬به‌ڵكو پرۆس���ه‌ ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌وفێركردن زه‌مینه‌و زه‌مان ‌ی خۆ ‌ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬له‌دابینكردن��� ‌ی په‌رتوك‌و بینایه‌و‬ ‫پێداویس���تی‌ قوتابخانه‌كانه‌وه‌ بیگر‌ه بۆ‬ ‫تێرو ت���ه‌واوی‌ مامۆس���تاو قوتابیه‌كانی‌‪،‬‬ ‫له‌دروس���تكردنی‌ ئومێ���ده‌و‌ه بۆ قوتابی‌و‬ ‫خوێندكار بیگره‌ بۆ به‌رزڕاگرتنی‌ شكۆ ‌ی‬ ‫مامۆستاكانیان‪ ،‬هه‌مو ئه‌مان ‌ه پێویستیان‬ ‫به‌وه‌ی���ه‌ حس���ابی جدییان ب���ۆ بكرێت‌و‬ ‫بایه‌خیان بۆدابنرێت‪.‬‬ ‫پاس���او ‌ی به‌هێزی‌ ئه‌وانه‌ش���ی‌ داوا ‌ی‬ ‫ش���كاندنی‌ بایكۆت له‌مامۆستایان ده‌كه‌ن‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌‪ :‬له‌وه‌اڵمنه‌دان���ه‌وه‌ی‌ حكومه‌تدا‬ ‫بۆ داواكاریه‌كانی‌ مامۆس���تایان ‪،‬ناكرێت‬ ‫مامۆس���تایان ره‌چاوی‌ دهاتوی‌ نه‌وه‌كان‬ ‫نه‌ك ‌هن‌و خوێندن ‌ی س���اڵێكیان له‌ده‌س���ت‬ ‫بچێت‪ ،‬زۆرجار زۆر به‌ساده‌یی‌و عاتیفیان ‌ه‬ ‫ده‌ڵێن‪ :‬مامۆستایان ده‌كرێت دڵسۆزتربن‌و‬ ‫له‌دڵس���ۆزییانه‌وه‌ بۆ مناڵی‌ فه‌قیرو هه‌ژار‬ ‫و گه‌وره‌ترب���ن له‌وه‌ی‌ چاوه‌ر ‌ێ ‌ی وه‌اڵم ‌ی‬ ‫حكوم���ه‌ت ب���ن ب���ۆ داواكارییه‌كانیان!‬ ‫وپێویس���ته‌ بایكۆت كۆتای���ی پێبهێنن‌و‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌ قوتابخانه‌و خوێندنگاكانیان!‬ ‫له‌به‌رده‌م ئه‌م دو جۆره‌ بیركردنه‌وه‌یه‌دا‪،‬‬ ‫ك��� ‌ه به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ یه‌كه‌می���ان به‌هێزو‬ ‫دوه‌می���ان تائاس���تێكی‌ ق���وڵ الوازو‬ ‫هه‌ژاره‌‪،‬هه‌ڵوێس���ت ‌ی باش‌و جدی‌ ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫هه‌ردوالی���ان پێكه‌و‌ه رو به‌حكومه‌ت ببن ‌ه‬ ‫ی���ه‌ك ده‌رچ���ه‌و رو ب���ه‌وه‌ی‌ بارودۆخ ‌ی‬ ‫مامۆس���تایان‌و هه‌م���و كۆمه‌ڵ���گای‌ به‌م‬ ‫رۆژ‌ه گه‌یاند‪ ،‬بپرسن‪ :‬پێش مامۆستایان‬ ‫ئه‌و‌ه حكومه‌ته‌ به‌رپرس���یاری‌ دواكه‌وتن ‌ی‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ خوێندن���ه‌ ن���ه‌ك بایكۆت��� ‌ی‬ ‫مامۆس���تایان‪ ،‬ل���ه‌م واڵت���ه‌دا حكومه‌ت‬ ‫مامۆس���تاو قوتابی‌و فه‌رمانبه‌ران‌و كۆ ‌ی‬ ‫هاواڵتیان ‌ی خستوه‌ته‌ س���ه‌رنائومێدیه‌ك ‌ی‬ ‫قوڵ‌و هیچ متمانه‌یه‌ك���ی‌ له‌نێوان خۆی‌‌و‬ ‫هاواڵتیان���دا نه‌هێش���توه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌ركات‬ ‫حكوم���ه‌ت به‌ئه‌ركه‌كانی‌ خۆ ‌ی هه‌س���تاو‬ ‫درێخ���ی‌ نه‌ك���رد ل���ه‌وه‌ ‌ی خزمه‌تگوزار ‌ی‬ ‫ته‌واو بۆ هاواڵتیه‌كانی‌ فه‌راهه‌م بهێنێت‪،‬‬ ‫ه���ه‌ركات حكومه‌ت وازی‌ له‌عیناد ‌ی خۆ ‌ی‬ ‫هێناو وه‌اڵم ‌ی مامۆستایان‌و فه‌رمانبه‌ران ‌ی‬ ‫دایه‌وه‌‪ ،‬به‌ركرده‌وه‌ له‌گه‌ڵ هاواڵتیه‌كانیدا‬ ‫راس���تگۆیانه‌ دواو قس���ه‌یكرد‪ ،‬هه‌ركات‬ ‫حكومه‌ت شه‌فاف‌و رون‌و ئاشكرا له‌هه‌مو‬ ‫كای���ه‌و س���ێكته‌ره‌كاندا مامه‌ڵ���ه‌ ‌ی كردو‬ ‫به‌ڵێنی���دا داهات ‌ی خه‌ڵك بۆ خه‌ڵك بێت‌و‬ ‫ئومێ���دو هیوای‌ بۆ داهات���وی‌ قوتابیان‌و‬ ‫خوێن���دكاران گێڕای���ه‌وه‌و هه‌ل ‌ی كار ‌ی بۆ‬ ‫ره‌خساندن‌و متمانه‌ ‌ی بۆ خوێندن‌و بڕوانام ‌ه‬ ‫گێڕایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكات داوابكه‌ن مامۆستایان‬ ‫بایكۆت بش���كێنن‌و فه‌رمانبه‌ران بڕۆنه‌و‌ه‬ ‫سه‌ركاره‌كانیان‪،‬‬ ‫ب���ا ئه‌زمون���ی‌ شكس���تخواردو ‌ی واڵت ‌ه‬ ‫دراوس���ێكانمان دوباره‌ نه‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬یه‌ك‬ ‫له‌واڵته‌ دراوسێكانمان به‌خه‌رجیه‌ك ‌ی زۆرو‬ ‫له‌سه‌رحسابی داهات ‌ی گشت ‌ی واڵت هه‌ندێك‬ ‫له‌گه‌نجان��� ‌ی واڵته‌كه‌ی‌ ن���ارد‌ه ئه‌مه‌ریكا‬ ‫بۆخوێندن‌و به‌ده‌ستهێنان ‌ی بڕوانامه‌‪ ،‬یه‌ك‬ ‫له‌و گه‌نجانه‌ به‌سه‌ركه‌وتویی خوێندنه‌كه‌ ‌ی‬ ‫له‌ڕشته‌یه‌كی‌ گرنگدا ته‌واوكردو گه‌ڕایه‌وه‌و‬ ‫له‌واڵته‌كه‌ی خۆیدا كار ‌ی ده‌ست نه‌كه‌وت‌و‬ ‫بوه‌ ش���وقێری‌ ته‌كس���ی‌‌و پاش ماوه‌یه‌ك‬ ‫له‌كاری‌ شۆڤێر ‌ی به‌هۆ ‌ی نه‌بون ‌ی مۆڵه‌تی‌‬ ‫كاره‌و‌ه ده‌س���تگیریان ك���رد! ئه‌م گه‌نج ‌ه‬ ‫به‌رۆژنامه‌یه‌ك��� ‌ی ئه‌وروپی وت‪ :‬هه‌مومان‬ ‫نه‌فره‌ت له‌كاربه‌ده‌سته‌كانمان ده‌كه‌ین‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )555‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/12/6‬‬

‫‪19‬‬

‫كه‌لتورو ژیانی رۆژانه‌‪ ..‬بزوتنه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی ‌ه نوێیه‌كان‪ ...‬پاشماوە‬ ‫سیمایه‌كی دیكه‌ دیاری ئه‌م بزوتنه‌و‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ نوێیانه‌ هه‌میشه‌ چینێكی‬ ‫گه‌ن����ج‌و خوێن����ده‌واری كۆمه‌ڵگا رۆڵی‬ ‫ئه‌كتیڤێستی كۆمه‌اڵیه‌تی تێداده‌بینن‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ش واده‌كات جۆرێك له‌هه‌یجان‌و‬ ‫رۆح����ی گه‌نج����ی ل����ه‌م بزوتنه‌وان����ه‌دا‬ ‫دیاربێ����ت‪ ،‬ده‌س����ه‌اڵتیش وه‌خت����ێ‬ ‫به‌زه‌بری هێ����ز س����ه‌ركه‌وتیان ده‌كات‬ ‫له‌ڕۆڵه‌ مه‌ده‌نییه‌كه‌ی خۆیان الده‌ده‌ن‌و‬ ‫ئه‌وانی����ش توندوتی����ژی به‌كارده‌هێنن‪،‬‬ ‫ده‌رئه‌نجامێكی خوێناوی له‌دوای خۆیان‬ ‫له‌یاده‌وه‌ری كۆنه‌ستی جه‌ماوه‌ری به‌جێ‬ ‫بهێڵن‪ .‬وه‌ك بزوتنه‌وه‌ی‌ ‪ 17‬شوبات‪...‬‬ ‫كۆمه‌ڵگای توڕی (جامعه‌ شبكهای)‬ ‫ت����ۆڕ كۆمه‌ڵێ����ك خاڵ����ی پێك����ه‌وه‌‬ ‫به‌ستراوه‌‪ ،‬گرێكانی ناو توڕ په‌یوه‌ندی‬ ‫جۆراوجۆر له‌گه‌ڵ به‌ش����ه‌كانی دیكه‌ی‬ ‫تۆڕه‌ك����ه‌دا دروس����ت ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬ه����ه‌ر‬ ‫به‌ش����ێكی تۆڕه‌ك����ه‌ ل����ه‌ڕوی وه‌زیفه‌و‬ ‫كاركردن به‌ به‌شه‌كانی دیكه‌وه‌ پێكه‌وه‌‬ ‫به‌ستراوه‌و تۆڕێكی پێكه‌وه‌یی‌ دروست‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬وه‌زیفه‌ی گشتی هه‌ر تۆڕێكیش‬ ‫په‌یوه‌ن����دی به‌ش����ێوازی تۆڕه‌ك����ه‌وه‌و‬ ‫ئاس����تی پێكه‌وه‌به‌س����تی به‌س����ته‌ره‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌ژیان����ی كۆمه‌اڵیه‌تی����دا‪ ،‬تۆڕه‌كان‬ ‫له‌په‌یوه‌ندی����ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌كان پێك‬ ‫دێن‪ ،‬ئ����ه‌م په‌یوه‌ندیانه‌ ده‌بنه‌ هۆكاری‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی زانیارییه‌كان له‌سه‌ر ره‌وتی‬ ‫روداوه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌كان‪ .‬ئه‌ندامان����ی‬ ‫ئ����ه‌م ت����ۆڕه‌ له‌زه‌م����ه‌ن‌و فه‌زایه‌ك����ی‬ ‫دیاریك����راودا ئاڵوگ����ۆڕی زانیارییه‌كان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬زانیاریه‌كانیش له‌نێوان گروپ‌و‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كاندا‪ ،‬له‌ڕێگای‬ ‫كه‌ناڵه‌كانی په‌یوه‌ندیكردنه‌وه‌ ئاڵوگۆڕ‬ ‫ده‌كرێ����ن‌و باڵوده‌بن����ه‌وه‌‪ .‬ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫لێكتێگه‌یش����تن له‌نێ����وان ئه‌ندامان����ی‬ ‫تۆڕێكدا دروست بێت‪ ،‬كۆمه‌ڵێك كۆدو‬ ‫هێما پێویس����ته‌ هه‌بێت‪ ،‬له‌ده‌ره‌وه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س����انه‌ ئه‌و كۆدو هێمایانه‌ وه‌ربگرن‬ ‫توان����ای وه‌رگێڕان‌و ته‌فس����یركردنیان‬ ‫هه‌بێت ب����ۆ ژیانی رۆژانه‌یان‪ .‬بۆنمونه‌‪:‬‬ ‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی و خۆیه‌تی‌‬ ‫كارگێر ‌‬

‫تۆڕی موبایلی‪ ،‬جۆرێ����ك له‌په‌یوه‌ندی‬ ‫دروستكردن له‌نێوان به‌شداربوه‌كاندا‪.‬‬ ‫ت����وڕی میدیای����ی‪ ،‬پێكه‌وه‌ به‌س����تنی‬ ‫سه‌رجه‌م به‌ش����ه‌كانی میدیا به‌خاڵێكی‬ ‫هاوبه‌ش����ه‌وه‌‪ ،‬توڕی ژنان����ی گه‌ڕه‌ك‪،‬‬ ‫ئاڵوگۆڕی زانیارییه‌كانی گه‌ڕه‌ك له‌نێو‬ ‫خۆیان����دا‪ ،‬كه‌ هه‌ری����ه‌ك له‌مانه‌ كۆدی‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها كۆمه‌ڵ����گای تۆڕی (جامعه‌‬ ‫ش����بكها)‪ ،‬پێكهاته‌یه‌ك����ی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫پرۆس����ه‌ی مۆدیرین����ه‌ له‌رۆژئ����اواوه‌‬ ‫س����ه‌رچاوه‌ی ده‌گ����رت ك����ه‌ له‌چه‌ن����د‬ ‫الیه‌نه‌و له‌ش����ێوازی جی����اواز پێكدێت‪،‬‬ ‫ئ����ه‌م كۆمه‌ڵگایه‌ له‌دایك بونی جیهانی‬ ‫په‌یوه‌ندیی����ه‌كان‌و زانیاریه‌كان����ه‌ ك����ه‌‬ ‫كاستیلز ناوی ده‌بات (جامعه‌ اطالعات‬ ‫و ارتباطات)‪.‬‬ ‫كاس����تیلز پێیوایه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵگای تۆڕی‬ ‫به‌س����ێ پرۆس����ه‌ی مێژودا گ����وزه‌ری‬ ‫كردوه‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬شۆڕش����ی ته‌كنه‌لۆژی����ای‬ ‫زانیارییه‌كان‬ ‫‪ -2‬ره‌وت����ی س����ه‌رمایه‌داری‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تساالری‬ ‫‪ -3‬ده‌ركه‌وتنی بزوتنه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌‬ ‫كه‌لتوری����ه‌كان‪ ،‬وه‌ك بزوتن����ه‌وه‌ی‬ ‫فیمنس����ی‌و ئازادی مرۆڤ و الیه‌نگرانی‬ ‫ژینگه‌‪( ...‬کاس����تلز‪ ،1383 ،‬صفحه‌‬ ‫‪.)61‬‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگ����ه‌ی ت����ۆڕدا‪ ،‬تاك����ه‌كان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگ����ه‌ له‌چێوارچێ����وه‌ی نوێ����دا‬ ‫شوناسی خۆیان وه‌رده‌گرن‪ ،‬پێناسه‌ی‬ ‫ن����وێ‌ بۆ مرۆڤه‌كان دروس����ت ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان����ش ل����ه‌م‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی����ه‌دا س����ه‌ره‌ڕای جیاوازیان‬ ‫ش����وێنی جوگرافیان له‌گ����ه‌ڵ یه‌كتردا‬ ‫له‌سه‌رتاس����ه‌ری جیهاندا‪ ،‬له‌شۆڕش����ی‬ ‫فه‌ره‌نس����او بزوتن����ه‌وه‌ی‌ خوێندكاری‬ ‫‪ ،1968‬تادروس����تبونی بزوتن����ه‌وه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌ نوێیه‌كان����ی به‌ه����اری‬ ‫عه‌ره‌بیش‪ ،‬یه‌ك شوناس����ی هاوبه‌شیان‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌وی����ش شوناس����ی (به‌رگری‌و‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪2166 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/11/27 :‬‬

‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی (جی���ران احمد عبدالله‌)‬ ‫‪ )1989‬زه‌وی���ان له‌ناحیی��� ‌هی‌ رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتوه‌ ك ‌ه هاواڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕێگا پێدانی‌ كردو‌ه ب ‌ه مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردن ‌‬ ‫ی (‪ )7511‬داوا ‌‬ ‫خ���اوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائ ‌‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌هی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی��� ‌ه له‌ماو‌هی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه ب ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ ‬ ‫هەرێمی کوردستان ‪ /‬عێراق‬ ‫ ‬ ‫ئەنجومەنی دادوەری‬ ‫(دادگای باری کەسێتی لەسلێمانی‪ )1/‬‬ ‫ژمارە‪ 6649 :‬رێکەوت ‪2016/11/8‬‬

‫اقلیم کردستان ‪ /‬العراق‬ ‫مجلس القضاء‬ ‫(محکمة االحوال الشخصیة في السلیمانیة‪)1/‬‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫بۆ هاواڵتی (اسماعیل محمد سور ابراهیم) ئامادەبیت لەم دادگایە لەماوەی (‪)2‬‬ ‫رۆژ بەمەبەستی سەرپەرشتیاری منداڵەکەت بەناوی (ژیر اسماعیل محمد سور) وە‬ ‫ئەگەر ئامادەنەبیت ئەوا دایکی منداڵەکە بەناوی (استی محمد امین حسین) دەکەینە‬ ‫سەرپەرشتیاری منداڵەکە‪.‬‬ ‫لەگەڵ رێزدا‬ ‫دادوەر‬ ‫کامەران حسن فەرەج‬

‫ڕۆژنامە‌و س����ایتی ئاوێن����ە دەیانەوێت وەک دوو‬ ‫ڕووبەر بۆ گواس����تنەوەی وێنەی ڕاس����تەقینەی‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە‪ ،‬بەردەوام بن‪.‬‬ ‫بەپێی نوێترین ڕاپرس����یی کە ئەمساڵ ‪،2016‬‬ ‫لەالی����ەن رێکخ����راوی ‪IMS‬ی دانیمارکیی����ەوە‬ ‫ئەنجامدراوە‪ ،‬ئاوێن����ە پڕخوێنەرترین ڕۆژنامەی‬ ‫هەرێمی کوردس����تانە‪ .‬هەر ئەمس����اڵیش بەپێی‬ ‫نوێترین توێژین����ەوەی رێکخراوی ‪ Stop‬بۆ دژە‬ ‫گەندەڵی����ی کە بەه����اوکاری رێکخراوی ‪NED‬ی‬ ‫ئەمریک����ی ئەنجامدراوە‪ ،‬ڕۆژنامەی ئاوێنە لە‌نێو‬ ‫کۆی ‪ 22‬میدیای بیستراو‌و بینراو‌و ئەلکترۆنیدا‬ ‫ک����ە کاریان لەس����ەر ڕوماڵک����ردن‌و هەڵدانەوەی‬ ‫دۆس����ییەکانی گەندەڵیی کردووە‪ ،‬پلەی یەکەمی‬ ‫بەدەستهێنا‪.‬‬

‫مقاوه‌م����ه‌ت)ه‌ به‌رانب����ه‌ر ده‌س����ه‌اڵتی‬ ‫ناوچه‌كه‌‪ .‬مانوئل كاستیلز پێیوایه‌ ئه‌م‬ ‫جۆره‌ له‌ش����وناس‌و فش����اره‌ ناوخۆیی‌و‬ ‫ده‌ره‌كی����ه‌كان به‌ش����ێكه‌ له‌قه‌یران����ی‬ ‫حكومڕانكردنی ده‌سه‌اڵته‌كان‌و ده‌بێته‌‬ ‫هۆی الوازبونی ده‌وڵه‌ته‌كان‪ .‬سیسته‌مه‌‬ ‫سیاسیه‌كانیش له‌كۆمه‌ڵگا جیاوازه‌كاندا‬ ‫به‌ده‌ست قه‌یرانێكی قوڵی مه‌شروعیه‌ت‬ ‫به‌خش����ینه‌وه‌ گرفت����ارن‪ ،‬رۆژانه‌ درزو‬ ‫لێكترازان����دن له‌نێ����وان هاواڵتی����ان‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵت روله‌زیادبون ده‌كات‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌بێت����ه‌ ه����ۆی په‌یدابونی شوناس����ی‬ ‫تازه‌ی كه‌سی یاخود جه‌معی هه‌روه‌ها‬ ‫شوناسی ده‌سته‌جه‌معی كه‌ له‌په‌یدابونی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تیدا خۆی نمایش‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫گرنگتری����ن‌و بونیادیتری����ن باب����ه‌ت‬ ‫له‌كۆمه‌ڵ����گای ش����ه‌به‌كه‌ییدا ئه‌وه‌ی����ه‌‬ ‫هه‌م ش����وێن هه‌م كات له‌گه‌ڵ یه‌كتردا‬ ‫په‌یوه‌س����ت ده‌بن‪ ،‬كات تێدا مانیه‌كی‬ ‫دیك����ه‌ وه‌رده‌گرێت كه‌ هی����چ (رابردوو‬ ‫ئاین����ده‌) تێدا بونی نابێت‪ ،‬زه‌مان تێدا‬ ‫به‌ش����ێوازێكی وا ده‌گوش����رێت ده‌بێته‌‬ ‫(یه‌ك له‌س����ه‌ر بلیۆن����ی چركه‌یه‌ك)‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها فه‌زای روداوه‌كانیش له‌رێگای‬ ‫ته‌كنۆلۆژی����ای نوێ����وه‌ ده‌گوێزرێته‌وه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی پێكه‌وه‌یی‌ دروست ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫دیدگایه‌ك بۆ بزوتنه‌وه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫مامۆستایان‬ ‫ئه‌م بزوتن����ه‌وه‌ نارازییه‌ نوێیه‌ ناوی‬ ‫لێده‌نێ����م (بزوتن����ه‌وه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‬ ‫مامۆستایان)‪ ،‬كه‌ له‌هه‌ناوی بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی ‪ 17‬شوباتدا له‌دایك ده‌بێت‬ ‫(‪ 17‬ش����وباتش درێژك����راوی یه‌ك����ه‌م‬ ‫جوالن����ه‌وه‌ی‌ بزوتن����ه‌وه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫گه‌نج����ان هه‌ڵه‌بجه‌ بو س����اڵی ‪-3-16‬‬ ‫‪ 2006‬دواتر بۆ كه‌الر ئاكرێ و كفری و‬ ‫سلێمانی‪ ،)...‬چونكه‌ زۆرێك له‌سیفه‌ت‬ ‫و خه‌س����ڵه‌ته‌كانی بزوتنه‌وه‌ی‌ پێشوی‬ ‫خۆدا كۆكردوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر له‌ئامانج و‬ ‫دروش����مه‌كانه‌وه‌ بیگره‌ تاوه‌كو ده‌گات‬ ‫شێوازی خۆ رێكخس����تن‌و گردبونه‌وه‌و‬ ‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی و خۆیه‌تی‌‬ ‫كارگێر ‌‬

‫خۆنمایش����كردنه‌كانی له‌ش����ه‌قامدا‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش سروشتی ئاسایی ده‌ركه‌وته‌ی‬ ‫ه����ه‌ر بزوتنه‌وه‌یه‌ك����ی كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‬ ‫له‌جوگرافیایه‌كی دیاریكراودا ش����ێوازی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی پێش خۆی‬ ‫هه‌ڵده‌گرێت‪.‬‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی مامۆس����تایان به‌قه‌ولی‬ ‫كاس����تیلز له‌ڕێ����گای ئامێره‌كان����ی‬ ‫ته‌كنۆلۆژیاوه‌ جۆرێك له‌توڕیی پێكه‌وه‌‬ ‫به‌س����تراوی دیجتاڵیان دروستكردوه‌‪،‬‬ ‫نوسینی سه‌ری دیواره‌كانی فه‌یسبوكی‬ ‫به‌رانب����ه‌ر به‌دۆخی مامۆس����تای كرده‌‬ ‫ك����ردار‪ ،‬بزوتنه‌وه‌ك����ه‌ له‌رێ����گای ئه‌م‬ ‫تۆڕه‌ جۆرێ����ك له‌پێكه‌وه‌ به‌س����تراوی‬ ‫خۆڕێكخس����تی دروستكردوه‌‪ ،‬زه‌مینه‌ی‌‬ ‫خۆنیش����اندانه‌كانی له‌(دیجتاڵ����ی)ه‌وه‌‬ ‫گ����ۆڕی به‌(خیابانی)‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ به‌زویی‬ ‫ئاڕاس����ته‌ی‌ بزوتنه‌وه‌ك����ه‌ گ����ۆڕاو بو‬ ‫به‌بزوتنه‌وه‌یه‌كی خیابانی‪.‬‬ ‫سه‌ره‌تای دروستبونی ئه‌م بزوتنه‌وه‌‬ ‫نوێیان����ه‌ ب����ێ‌ راب����ه‌ری كۆمه‌اڵیه‌تین‪،‬‬ ‫به‌اڵم دوات����ر له‌ئه‌نجام����ی كۆبونه‌وه‌و‬ ‫گه‌اڵبونیان له‌ش����ه‌قامدا لیده‌ره‌كانیان‬ ‫ده‌رده‌ك����ه‌ون‪ ،‬له‌ڕێگای ئه‌و لێده‌رانه‌وه‌‬ ‫زانی����اری له‌نێوان تۆڕه‌ك����ه‌دا ئاڵوگۆڕ‬ ‫ده‌كرێ����ت‌و ده‌گوێزرێت����ه‌وه‌ چ له‌ڕێگای‬ ‫تۆڕی كۆمه‌اڵیه‌تی مۆبایلی چ له‌ڕێگای‬ ‫تۆڕی كۆمه‌اڵیه‌تی فه‌یسبوك‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫واده‌كات ئاستی زانیاریه‌كان به‌سه‌رجه‌م‬ ‫ئه‌ندامانی تۆڕه‌كان به‌یه‌كسانی بگات‪،‬‬ ‫پێچه‌وان����ه‌ی بزوتن����ه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌‬ ‫سیاس����یه‌كان‪ ،‬كه‌ توێژه‌ران����ی بواری‬ ‫سۆسیۆلۆژیا پێیانوایه‌ كه‌ زانیاریه‌كان‬ ‫ل����ه‌م بزوتنه‌وانه‌دا له‌ئاس����تی بااڵدایه‌و‬ ‫دانابه‌زێت ن����او چواچێوه‌ی گش����تی‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ك ش����ێوازی هه‌ره‌می هه‌ڵگه‌ڕاوه‌‬ ‫له‌نوكی هه‌ره‌مدا ده‌مێنێته‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی ل����ه‌م تۆڕان����ه‌دا به‌دیده‌كرێت‬ ‫كۆمه‌ڵێك كۆدو هێمای تایبه‌ته‌ كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بته‌وێت شیكاری ناوه‌ڕۆكی بۆ الفیته‌و‬ ‫نوسنی فه‌یسبوكه‌كانیان بكه‌یت له‌ڕوی‬ ‫سیاسی كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ ماناو مه‌دلولی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪2151 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/11/27 :‬‬

‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫ی ئاگادار ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی (حس���ن محمود احمد)‬ ‫ی رزگاری‌ (صم������ود) وه‌رگرتو‌ه ك ‌ه هاواڵت ‌‬ ‫‪ )1989‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی كردو‌ه به‌ مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی (‪ )12616‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫خاوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائ ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی���ه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی و خۆیه‌ت ‌ی‬ ‫كارگێر ‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫* خوێندكاری ماس����ته‌ر له‌زانس����تی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌كان‪-‬‬ ‫په‌یوه‌ندیی����ه‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی‌ كه‌لتورو میدیا‬ ‫زانكۆی تاران‬ ‫• هه‌ندێك له‌سه‌رچاوه‌كان‪:‬‬ ‫کاستلز‪ ،‬مانوئل‪ ،‬معینی‪ ،‬محمد رظا‪،‬‬ ‫جامعه ش����بکهای هوی����ت جدید‪ ،‬علوم‬ ‫سیاسی‪ ،‬شماره ‪ ،43‬تابستان ‪138‬‬ ‫کاس����تلز‪ ،‬مانوئ����ل‪ ،‬ترجمه حس����ن‬ ‫چاوش����یان‪ ،‬عصر اطالع������ات‪ ،‬جامعه‬ ‫شبکهای‪ ،‬چاپ چهارم‪ ،‬جلد اول‪ ،‬طرح‬ ‫نو‪ ،‬تهران‪.1384 :‬‬ ‫كاستلز‪ ،‬شبكه خشم و امید‪ ،‬جنبش‬ ‫اجتماعی در عصر اینترنت‪ ،‬مجتبی قلی‬ ‫پور‪ ،‬نشر مركز‪1394 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪2203 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/11/30 :‬‬

‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی (صمود) وه‌رگرتو‌ه كه‌ هاواڵتی‌ (حس���ن كریم محمد) خاوه‌ن‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫‪ )1989‬زه‌ویان له‌ناحیی ‌ه ‌‬ ‫ی ژم���ار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )12524‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردو‌ه ب ‌ه مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردنی‌ خانوو‬ ‫زه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌م���اوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانیمان بكات���ه‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫عدد‪2195 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/11/29 :‬‬

‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫ی ئاگادار ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی (ئاس���ۆ محمد حمه‌صاڵح)‬ ‫ی رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتو‌ه ك ‌ه هاواڵت ‌‬ ‫‪ )1989‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی كردو‌ه به‌ مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی (‪ )10481‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌هی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی���ه‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫سەرەڕای ئەوەی لەم قۆناغەدا وێنەی ڕاستەقینەی‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە بریتییە لە‌بنبەستی سیاسیی‌و‬ ‫داوەشانی سیستەمی ئابووری دارایی کە بووەتە‬ ‫هۆکارێک بۆ مردن����ی یەک لە‌دوای یەکی پرۆژە‬ ‫میدیایی����ە س����ەربەخۆکان‪ ،‬ئاوێن����ە وەکو تاکە‬ ‫هەفتەنامەیەکی سەربەخۆ‪ ،‬ڕاستگۆیانە‌و بوێرانە‬ ‫بەردەوامە لە‌کاری پرۆفشنااڵنەی ڕۆژنامەگەریی‬ ‫خۆی‪.‬‬ ‫بۆئ����ەوەی کوردس����تان نەبێت بە‌گۆڕس����تانی‬ ‫ڕۆژنامەگەریی س����ەربەخۆ‌و بی����ر‌و دەنگی ئازاد‪،‬‬ ‫پێویس����تە ئاوێن����ە بەردەوامببێ����ت‪ .‬بۆئەوەی‬ ‫ئاوێنەش بەردەوامبێت‪ ،‬پێویستمان بە‌پشتیوانی‬ ‫خوێنەران‌و بەرپرس����یارێتی دڵس����ۆزانی میدیای‬ ‫سەربەخۆیە لە‌کوردستان‌و دەرەوەی واڵت‪.‬‬

‫زی����اد هه‌ڵده‌گ����رن‪ ،‬بۆنمون����ه‌‪ ،‬كۆدی‬ ‫كارتی سور كه‌ وه‌رگرتنی له‌گۆڕه‌پانی‬ ‫وه‌رزش����یه‌وه‌ بۆ گۆڕه‌پانی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫هه‌م����ان مانای����ه‌ ب����ه‌اڵم مه‌دلوله‌كانی‬ ‫جی����اوازن‪ ،‬له‌وێ‌ بۆ یه‌ك كه‌س����ایه‌تیه‌‬ ‫به‌اڵم لێره‌ ب����ۆ كۆمه‌لێك كه‌س‌و كۆی‬ ‫گشتی سیسته‌مه‌ سیاسیه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م بزوتنه‌وه‌یه‌ خاوه‌نی ش����وناس‌و‬ ‫هێزێك����ه‌ به‌رئه‌نجام����ی ئ����ه‌و درزو‬ ‫لێترازاندن����ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ی كه‌ له‌نێوان‬ ‫چین����ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌كان دروس����ت‬ ‫ب����وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت چین����ی فه‌رمانبه‌ران‌و‬ ‫مامۆس����تایان‪ ،‬ب����ه‌اڵم كۆی گش����تی‬ ‫چوارچێوه‌كه‌ دروس����تبونی شوناسێكی‬ ‫به‌رگریه‌ له‌به‌رانبه‌ر ده‌سه‌اڵتی سیاسی‪،‬‬ ‫ده‌یه‌وێت ئیراده‌ی گۆڕانكاری رادیكاڵی‬ ‫له‌كۆی گش����تی س����یته‌مه‌كه‌دا دروست‬ ‫بكات‪ ،‬چونكه‌ هه‌س����ت ده‌كه‌ن جۆرێك‬ ‫له‌قه‌یرانی حكومڕانكردنی نامه‌ش����روع‬ ‫له‌كوردستاندا دروست بوه‌‪ ،‬ده‌یانه‌وێت‬ ‫ئه‌و نامه‌شروعیه‌ته‌ تێكبشكێنن‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ به‌رده‌وام����ی ده‌دات����ه‌‬ ‫ئ����ه‌م بزوتنه‌وه‌ی����ه‌ له‌س����ه‌ر ش����ه‌قام‬ ‫خۆدورگرتنیه‌تی له‌هێزه‌ ئایدۆلۆژیاكان‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ ئه‌گ����ه‌ر وابێ����ت ئ����ه‌وا وه‌ك‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی ‪ 17‬شوبات بێ‬ ‫ده‌رئه‌نجام ده‌مێنێت����ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڕێكه‌وتنی‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس����یه‌كان ئه‌ویش ده‌ڕواته‌وه‌‬ ‫بۆ ماڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌مو ئ����ه‌و روداوانه‌ش له‌ش����ه‌قامدا‬ ‫روده‌ده‌ن راس����ته‌وخۆ له‌ڕێگای مۆبایله‌‬ ‫هۆش����مه‌نده‌كانه‌وه‌ ده‌گوێزرێنه‌وه‌ ناو‬ ‫دونیای دیجتاڵی‪ ،‬به‌كلیكێك راسته‌وخۆ‬ ‫ده‌بینرێت‪ ،‬به‌كه‌متری����ن كات زۆرترین‬ ‫بینه‌ر بۆخۆی راده‌كێش����ت‪ ،‬گۆڕانكاری‬ ‫له‌زه‌مه‌ن‌و كاتی روداوه‌كان‌و ش����وێندا‬ ‫دروس����ت كردوه‌‪ ،‬هه‌مومانی له‌یه‌كاتدا‬ ‫خس����تۆته‌ ی����ه‌ك ش����وێن چ له‌ڕێگای‬ ‫(فه‌زای مه‌ج����ازی) یاخ����ود (فه‌زای‬ ‫واقیعی)‪.‬‬ ‫پرسیار ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م بزوتنه‌وه‌یه‌ بۆ‬ ‫ناتوانێت ببێت����ه‌ كۆمه‌ڵگایه‌كی تۆڕیی‬

‫پێكه‌وه‌ له‌س����ه‌ر ئاس����تی پارێزگاكانی‬ ‫دیكه‌ی هه‌رێم؟‬ ‫ سۆسیۆلۆژیای ناوچه‌یی‪ ،‬به‌درێژایی‬‫مێژوی سیاس����ی‪ ،‬ئه‌م زۆنه‌ ش����وێنی‬ ‫ده‌ركه‌وتن����ی بزوتن����ه‌وه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌‬ ‫جیاوازه‌كان بوه‌‪ ،‬له‌چه‌په‌كانه‌وه‌ تاوه‌كو‬ ‫رادیكاڵه‌كان‪.‬‬ ‫ ده‌س����ه‌اڵتی سیاس����ی له‌به‌عسه‌وه‌‬‫بۆ ئێس����تا له‌م ناوچه‌ی����ه‌دا الواز بوه‌‪،‬‬ ‫نه‌یتوانی����وه‌ به‌س����ته‌ری پێكه‌وه‌ی����ی‌‬ ‫دروس����ت ب����كات ب����ۆ تێكش����اندنی‬ ‫به‌س����ته‌ره‌ كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌كان‪ ،‬خه‌ڵكی‬ ‫ئ����ه‌م ناوچه‌یه‌ش هه‌میش����ه‌ ملیان بۆ‬ ‫ده‌س����ه‌اڵته‌كه‌ نه‌داوه‌‪ ،‬هه‌ر چه‌ند ساڵ‬ ‫جارێكیش گۆڕانكاریه‌كی سیاس����ی له‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌دا روی داوه‌‪.‬‬ ‫ ئه‌گه‌رچی له‌ئێستادا ئه‌و توڕه‌بونه‌ی‬‫مامۆستایان له‌زۆنی زه‌رد له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ دیجتاڵیه‌كه‌ دروس����ت بوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم جورئه‌تی خۆنمایشكردنی له‌سه‌ر‬ ‫شانۆی ش����ه‌قام نیه‌‪ ،‬چونكه‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫رێگا به‌م نمایشه‌ نادات‪ ،‬ترسی ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ی����ه‌ ببێته‌ بزوتنه‌وه‌یه‌كی سیاس����ی‬ ‫هێزه‌كان سیاس����یه‌كان ببنه‌ پشتوانی‬ ‫ئه‌وكات نه‌توانێت كۆنترۆڵی بكرێت‪.‬‬

‫ونبون‬ ‫* س���ااڵنه‌یه‌كی‌ ئۆتۆمبێل جۆری‌ (تویوتا‪ -‬ده‌بڵ) ژماره‌ (‪ 94258‬س���لێمانی‌) به‌ناوی‌ (فدان‬ ‫ی خـاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫محسن احمد) ونبوه‌‪،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخانه‌ ‌‬

‫بۆ گەیش���تن بەم ئامانجەش بەشدار خزمەتگوزارییەکانی کەمپینی "ئاوێنە ڕۆژنامەی‬ ‫منە"‪.‬‬ ‫بە‌لەکەمپینی "ئاوێنە ڕۆژنامەی منە“‪.‬‬ ‫بۆئەم مەبەستەش کۆمپانیای ئاوێنە‬ ‫ژمارەیەکی کوردستان عەبدولکەریم‬ ‫‌دەرەوەی‬ ‫ە‬ ‫ل‬ ‫حیسابی بانکیی بۆ هاوڕێیانی خۆی‬ ‫ئیمەیل‪endorseawene@gmail.com :‬‬ ‫بڕیاردانتان‬ ‫���اش‬ ‫واڵت دروس����تکردووە‪ .‬تکایە پ�‬ ‫تەلەفۆن‪00964 770 0600 659 :‬‬ ‫ناردنی‬ ‫یان‬ ‫���داریکردن‬ ‫ب����ۆ هەر بژاردەیەکی بەش�‬ ‫‌ئیمەی����ل ی����ان تەلەفۆن ناونیش����ان‪ :‬کۆمپانی����ای ئاوێنە‪ ،‬ت����ەالری زارا‪،‬‬ ‫کۆمەک����ی دارای����ی‪،‬‬ ‫بکەنەوە‪،‬بەبۆئ����ەوەی ئاوێنە هەموو نهۆمی سێهەم‪ ،‬ئاپارتمانی ژمارە ‪ ،32‬سلێمانی‪،‬‬ ‫ئاگادارم����ان‬ ‫���ی نوێ����ی خ����ۆی بە‌فۆرماتی ‪ PDF‬هەرێمی کوردستان ـ عێراق‪.‬‬ ‫ژمارەیەک�����ە دەس����تتان‌و لە‌خزمەتگوزارییەکانی بۆ بەش����داریکردن لەکەمپینی "ئاوێنە ڕۆژنامەی‬ ‫بگەیەنێت‬ ‫منە"‪ ،‬ی����ان پش����تیوانیکردنی خۆبەخش����انەی‬ ‫نەبن‪.‬‬ ‫بێبەش‬ ‫رۆژنامەی ئاوێنە و س����ایتەکەی‪ ،‬تکایە لەڕێگای‬ ‫بۆ پەیوەندیکردن‪ ،‬یان وەاڵمی هەر پرسیارێک‪ ،‬ئ����ەم حیس����ابی بانکییان����ەوە هاوکارییەکانتان‬ ‫تکای����ە پەیوەن����دی بک����ەن بە‌بەرپرس����ی بنێرن‪.‬‬

‫حسابی بانکی بۆ ناوخۆی هەرێمی کوردستان‬ ‫‪Bank: Trade Bank of Irak / Sulaimaniah‬‬ ‫‪Branch‬‬ ‫‪Swift Code: TRIQIQBAXXX‬‬ ‫‪Account Name: Awene Company‬‬ ‫‪Account No.: 0004003247001‬‬

‫حسابی بانکی بۆ دەرەوەی هەرێمی کوردستان‬ ‫‪Vienna Knowlledge Net VKNN‬‬ ‫‪Erste oesterreichische Spar-Casse-Bank‬‬ ‫‪BLZ: 20111‬‬ ‫‪BIC: GIBAATWWXXX‬‬ ‫‪IBAN: AT74 2011 1310 0410 1654‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )555‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/12/6‬‬

‫نەخۆشیی ئایدز چیە؟‬

‫د‪ .‬فائیق گوڵپی *‬ ‫ئای���دز ( ‪،)AIDS‬کورتک���راوەی‬ ‫‪Human‬‬ ‫وش���ەی ئینگلی���زی‬ ‫‪،Immunodeficiency Syndrome‬‬ ‫وات���ای ئەوەی���ە م���رۆڤ دوچ���اری‬ ‫کەمبونەوەی بەرگری وەرگیراو دەبێت‪،‬‬ ‫مرۆڤ لەڕێگەی ڤایرۆسێکەوە دوچاری‬ ‫ئەو نەخۆشیە دەبێت کە پێیدەوترێت‬ ‫هی���ڤ( ‪ ، )H I V‬ک���ە کورتکراوەی‬

‫‪Immunodeficiency‬‬ ‫‪. Virus‬‬

‫‪Human‬‬

‫جیاوازی ئەم ڤایرۆسە لەڤایرەسەکانی‬ ‫تر ئەوەیە‪ ،‬کاتێک ئەم ڤایرۆسە چوە‬ ‫ناو خانەکانی خوێنی لەشی مرۆڤەوە‪،‬‬ ‫ئیتر نایەتە دەرەوە‪ ،‬ڤایرۆسەکانی تر کە‬ ‫دەچنە ناو خانەکانی لەشی مرۆڤ‪ ،‬بۆ‬ ‫ماوەیەک دەمێننەوە‪ ،‬کە سوڕی ژیانی‬ ‫خۆیان تەواو کرد‪ ،‬یان مت بون‪ ،‬لەکۆڵ‬ ‫نەخۆش���ەکە دەبنەوە‪ .‬ئەم ڤایرۆسە‬ ‫(‪ ،)H I V‬هەر کە خۆی گەیاندە لەشی‬ ‫مرۆڤ‪ ،‬دەچێتە ناو جۆرێکی تایبەتی‬ ‫خڕۆکە س���پییەکانی خوێنی لەش���ی‬ ‫مرۆڤ‪ ،‬کە بەتی لیمفۆس���ایت (‪CD4‬‬ ‫‪ )T Lymphocyt‬ناس���راوە‪ .‬کاری‬ ‫سەرەکی ئەم خانانەی خوێنی لەشی‬ ‫مرۆڤ بەرگریکردنە لەتوشبونی مرۆڤ‬ ‫بەنەخۆش���ی هەوکردن‌و ش���ێرپەنجە‪،‬‬ ‫کاتێک ڤایرۆس���ەکە ئەم خانانە الواز‬ ‫دەکات‌و لەکاری���ان دەخ���ات‪ ،‬بەرگری‬ ‫لەش���ی مرۆڤ الواز دەبێت‌و میکرۆبە‬ ‫الوازە دەرفەتخوازەکان بەتوش���بوەکە‬ ‫دەوێرن‌و دوچاری نەخۆشی دەکەن‪.‬‬ ‫لەس���ەرەتادا کە مرۆڤ ڤایرۆسەکە‬ ‫وەردەگرێت‪ ،‬نەخۆشییەک پێیدەوترێت‬ ‫هەوکردن بەڤایرۆسی هیڤ(‪،)H I V‬‬ ‫نەخۆش دوجاری نیشانەی بەرزبونەوەی‬ ‫پل���ەی گەرم���او بێحەوس���ەڵەیی‬ ‫گەورەبونی گرێ لیمفەکانی مل‌و بنباڵ‬ ‫دەبێت‪ ،‬دوات���ر چاک دەبێتەوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫کاتێک خرۆکە س���پیەکانی(‪CD4 T‬‬ ‫‪ )Cell‬ژمارەی���ان ک���ەم بوەوە بۆ ‪٢٠٠‬‬ ‫خڕۆکە لەی���ەک ملیمەت���ری خوێندا‪،‬‬ ‫یان توشبوەکە دوچاری هەوکردنێکی‬ ‫درێژخایەن بو‪ ،‬یان توش���بو دوچاری‬

‫شێرپەنجە بو‪ ،‬ئەوکات بەنەخۆشیەکە‬ ‫دەوترێت ئایدز( ‪.)AIDS‬‬ ‫گواستنەوەی نەخۆشی ئایدز‪:‬‬ ‫‪ .١‬لەس���ەرەتادا ڤایرۆس���ەکە‬ ‫لەناوەراس���تی ئەفریق���اوە لەجۆرێکی‬ ‫مەیمونەوە بۆ مرۆڤ گواستراوەتەوەو‬ ‫لە لەش���ی مرۆڤدا گۆڕانکاری بەسەر‬ ‫خۆیدا هێناوە‪.‬‬ ‫‪ .٢‬لەڕێگ���ەی خوێنبەخش���ینەوە‬ ‫ڤایرۆس���ەکە دەگوێزرێتەوە‪ ،‬واتە هەر‬ ‫کەس���ێک ئ���ەو ڤایرۆس���ە لەخوێنیدا‬ ‫بێت‌و خوێن ببەخش���ێت‪ ،‬ئەگەر هەیە‬ ‫مرۆڤە ساخەکە کە خوێنە توشبوەکە‬ ‫وەردەگرێ���ت‪ ،‬دوچاری نەخۆش���یەکە‬ ‫ببێت‪.‬‬ ‫‪ .٣‬نەخۆش���یەکە لەدایک���ەوە ب���ۆ‬ ‫من���داڵ دەگوێزرێتەوە‪ ،‬ئەگەر دایکێک‬ ‫هەڵگری ڤایرۆسی هیڤ بێت‪ ،‬لەکاتی‬ ‫منداڵبونیدا‪ ،‬یان لەکاتی ش���یرداندا‪،‬‬ ‫ئەگ���ەر هەی���ە منداڵەک���ە دوچ���اری‬ ‫نەخۆشیەکە بکات‪.‬‬ ‫‪ .٤‬لەکاتی ئەنجامدانی نەشتەرگەریدا‪،‬‬ ‫ئەگەر ئەو نەخۆش���ەی نەشتەرگەری‬ ‫ب���ۆ دەکرێ���ت هەڵگ���ری ڤایرۆس���ی‬ ‫هیڤ بێت‪ ،‬یان توش���بوی نەخۆش���ی‬ ‫ئایدز بێت‌و پزیش���کی نەش���تەرگەرو‬ ‫هاوکارەکان���ی بەگوێ���رەی رێنمای���ی‬ ‫تایبەت بەخۆپاراستنی ئەو نەخۆشیە‬ ‫کار نەکەن‪ ،‬ئەگ���ەر هەیە لەئەنجامی‬ ‫برینداربون���ی تیم���ی پزیش���کیدا‪،‬‬ ‫ڤایرۆس���ەکە لەخوێنی نەخۆشەکەوە‬ ‫ب���ۆ خوێن���ی تیم���ە پزیش���کیەکە‬ ‫بگوازرێتەوە‪ .‬بەهەمان ش���ێوە ئەگەر‬ ‫پزیشکی نەشتەرگەر یان یەک لەتیمە‬ ‫هاوکارەکەی هەڵگری ئەو ڤایرۆسە بن‌و‬ ‫لەکاتی نەشتەرگەریدا خۆیان بریندار‬ ‫بکەن‪ ،‬ئەگەر هەیە ڤایرۆسەکەی لەشی‬ ‫خۆیان بۆ نەخۆش���ەکەیان بگوازنەوەو‬ ‫دوچاری نەخۆشی بکەن‪.‬‬ ‫‪ .٥‬لەڕێگەی ش���لەکانی کۆئەندامی‬ ‫زاوزێ���وە‪ ،‬ئەگەر مرۆڤێ���ک هەڵگری‬ ‫ڤایرۆس���ی هی���ڤ بێ���ت‪ ،‬ل���ە کاتی‬ ‫ئەنجامدانی کردەی سێکس���ی لەگەڵ‬ ‫مرۆڤێکی ساخدا‪ ،‬لەڕێگەی تێکەڵبونی‬

‫شلەو‬ ‫ئا و ی‬ ‫دەرچوی‬ ‫ک���ر د ە‬ ‫سێکسیەکەوە‪،‬‬ ‫ئەگ���ەر هەی���ە‬ ‫کەسە س���اخەکە‬ ‫دوچ���اری هەم���ان‬ ‫نەخۆش���ی ڤایرۆس���ی‬ ‫نەخۆشەکە ببێت‪.‬‬ ‫‪ .٦‬لەڕێگ���ەی بەکارهێنانی‬ ‫دەرزی‌و نیدل���ی هاوبەش���ەوە‪،‬‬ ‫ئەگ���ەر دو کەس لەی���ەک کاتدا‬ ‫یەک سرنج‌و نیدل بۆ دەرزی لێدان‬ ‫بەکاربێنن‪ ،‬وەک لەناو ئالودەبووانی‬ ‫م���ادەی هۆش���بەردا رودەدات‪،‬‬ ‫نەخۆشەکان ساخەکان دوچاری ئەو‬ ‫نەخۆشیە دەکەن‪.‬‬ ‫‪ .٧‬بەکارهێنانی یەک موس لەنێوان لەڕێگەی‬ ‫دو کەس���دا وەک لەکاتی سەرتاشیندا هەڵسوکەوت‌و‬ ‫بەکوش���تنی ڤایرۆس���ی‬ ‫رودەدات‪ ،‬ی���ان بەکارهێنان���ی ی���ەک ها و ر ێیە ت���ی‬ ‫هی���ڤ نەدۆزراوەت���ەوە‪،‬‬ ‫فڵچەی ددان شتن لەنێوان دو کەسدا رۆژان���ەوە لەگ���ەڵ‬ ‫ب���ەاڵم بڕێک دەرم���ان هەیە کە‬ ‫بەتایبەت���ی ئەگەر هات‌و لەکاتی ددان نەخۆش���دا‪ ،‬کەس���انی هاوڕێی‬ ‫نەخۆش���ەکە دوچاری نەخۆشی ئایدز رادەی بەرگری لەش���ی م���رۆڤ بەرز‬ ‫ش���تندا پوک بریندار ببێ���ت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫دەکاتەوە‪ ،‬نەخۆش دەتوانێت سودی‬ ‫هەیە لەڕێگەی ئ���ەو موس‌و فڵچانەوە ببن‪.‬‬ ‫لێوەربگرێ���ت‌و کاریگەریە خراپەکانی‬ ‫دۆزینەوەی نەخۆشیەکە‪:‬‬ ‫ڤایرۆسەکە لەکەسێکی نەخۆشەوە بۆ‬ ‫هەرکەس���ێک گومان لەخۆی بکات‪ ،‬دابەزینی بەرگری لەشی نەخۆشەکەی‬ ‫کەسێکی ساخ بگوازرێتەوە‪.‬‬ ‫دەتوانێت لەڕێگەی پشکنینی تاقیگەیی پێس���نوردار بکات‪ .‬ئەگەر نەخۆشەکە‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫چارەس���ەرکرد‬ ‫‪ .٨‬لەکات���ی‬ ‫خوێنەوە دڵنی���ا ببێتەوە کە هەڵگری زو فریای خۆی بکەوێت‌و بەڕێکوپێکی‬ ‫کە‬ ‫کەس���انەی‬ ‫ئ���ەو‬ ‫هاوکاریکردن���ی‬ ‫ئەو ڤایرەسەیە یان س���ەالمەتە‪ .‬لەم دەرم���ان بەکاربێنێ���ت‪ ،‬دەتوانێ���ت‬ ‫گرنگە‬ ‫بون‪،‬‬ ‫ئایدز‬ ‫نەخۆش���ی‬ ‫دوچاری‬ ‫س���ەردەمەدا پێش ئەنجامدانی کاری بەنەخۆش���یەکیەوە تەمەنێکی ئاسایی‬ ‫میزو‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫خوێ‬ ‫ب���ەر‬ ‫دەس���تی‬ ‫کەس‬ ‫کە‬ ‫نەش���تەرگەری هەم���و نەخۆش���ێک بژیت‪.‬‬ ‫مرۆڤە‬ ‫تری‬ ‫دەرچوەکان���ی‬ ‫‌و‬ ‫ی‬ ‫پیس���ای‬ ‫* پسپۆڕی نەشتەرگەری گشتی‬ ‫نەخۆشەکە نەکەوێت‪ ،‬نەوەک لەڕێگەی پش���کنینی تاقیگەیی ڤایرۆسی هیڤی‬ ‫‪.M B Ch B.H D G S‬‬ ‫برینی چ���وک‌و قلیش���ی پێس���تەوە بۆ دەکرێت‪ ،‬ئەو پش���کنینە ئاشکرای‬ ‫‪MRCS‬‬ ‫ڤایرۆس���ی ناو ئ���ەو دەرچوانە بچێتە دەکات ئەگەر کەس���ێک دوچاری ئەو‬ ‫ناو لەش���ی مرۆڤە ساخە هاوکارەکەی نەخۆشیە بوبێت‪.‬‬ ‫* ئ���ەم وت���ارە بەبۆن���ەی رۆژی‬ ‫چارەسەری نەخۆشیەکە‪:‬‬ ‫نەخۆشەکەوەو توشی بکات‪.‬‬ ‫تائێس���تا دەرمانێک���ی تایب���ەت بەڕەنگاربونەوەی نەخۆش���ی ئایدزەوە‬ ‫کە‬ ‫نەس���ەلمێنراوە‬ ‫‪ .٩‬ت���ا ئێس���تە‬ ‫نوسراوە کە رێکەوتی ‪١٢-١‬یە‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫‪Sinoma Industry & Trade‬‬

‫ ‬

‫ ‪+ , , , #& - ,‬ه‌ره ه‌مهێنان ‌ی‬ ‫‪ -1‬توانا ‌ی سااڵنه‌ی‌ به‌كاربردنی‌ (‪ ) 15000‬ته‌ن په‌یكه‌ری‌ ئاسنی جۆراوجۆره‌‪ ،‬وه‌ دروستكردن‌و ب‬ ‫ جێگیركردن ‌ی‬ ‫ و‌ه دانان‌و‬ ‫دروستكردن‪،‬‬ ‫‌ندازیاری‌ ‪،‬‬ ‫ ه‌ ‌ی ئه‬ ‫جوانترین نه‌خش‬ ‫بەباشتری‬ ‫

ئاسنی‌‌و پۆاڵ‬ ‫كاری‌ په‌یكه‌ر ‌ی‬ ‫ ‪ -‬‬ ‫ ‬ ‫ن‌و ‪. /‬‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ‪

0 -

-‬ه‌كو پڕۆژه‌ ‌ی‬ ‫به‌رهه‌مه‌ك���ه‌‌و هه‌مو خزمه‌تێك دوای‌ فرۆش���تنی‌ بۆ هه‌مو كارێكی‌ پیشه‌س���ازی‌‌و پ���ڕۆژه‌ی‌ و‬ ‫بیناو پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ جۆره‌‬ ‫ ‪ .‬هه‌مو‬ ‫ ه‌نتۆ‪ ،‬وه‌‬ ‫ ‪ ,‬ی‌ چیم‬ ‫ ه‌وت‪ ،‬كارگه‌‬ ‫ پااڵوگه‌ ‌ی ن‬ ‫ ‌با ‪،‬‬ ‫ ‪ -‬كاره‬ ‫

‪2‬وزه‌ی‌‬ ‫‌رهه‌مهێنان ‌ی‬ ‫(كارگه‌ ‌ی به‬ ‫ ‪ 1‬‬ ‫ ‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ ‌ی مه‌ده‌ن ‌ی ‪.‬‬ ‫ * ‬ ‫

‪

3

2 2‬‬

‫ ه‌رزكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫‌كو‪ :‬ئامێر ‌ی ب‬ ‫ ‪ 4‬چینی‌‪ ،‬وه‬ ‫‌نێدێك لەبه‌رهه‌م ‌ی‬ ‫ هه‬ ‫‌كردنی‌‬ ‫هاورده‬ ‫‌كردن‌و‬ ‫‌‪:‬كاری‌ هه‌نارده‬ ‫‪ -2‬بازرگان ‌ی گشت‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ی ‬ ‫ ‬ ‫خه‌بات ‌ه ‪ ،‬وه‌ هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك كه‌ داوابكرێت لەالیه‌ن بازرگانان‌و كڕیارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ ‪

3 . -

, , 2‬‬

‫

‬ ‫ ‪

3‬هه ‌یه‌‪.‬‬ ‫ ه‌ولێر لقمان‬ ‫سلێمانی‌‌و ه‬ ‫ ‪ : )MANTA(2‬لەهه‌ردو شار ‌ی‬ ‫ بۆ ماركه‌ ‌ی‬ ‫ سوره‌یا‬ ‫‪ -3‬كار ‌ی ڕوناكی‌‌و‬ ‫ * ‪ , , - ,‬‬

‫‪ -4‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌و لۆجس���تیك بەش���ێواز ‌ی ( ‪ : ) LCL‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌ ‌ی كه‌لوپه‌ل هه‌مو مانگێك‬ ‫بەهاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا لەواڵت ‌ی چینه‌وه‌ بۆ ته‌واو ‌ی كوردستان‪.‬‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫جیاوازی‬ ‫ئەم ڤایرۆسە‬ ‫لەڤایرەسەکانی‬ ‫تر ئەوەیە‬ ‫کاتێک ئەم‬ ‫ڤایرۆسە چوە‬ ‫ناو خانەکانی‬ ‫خوێنی لەشی‬ ‫مرۆڤەوە‪ ،‬ئیتر‬ ‫نایەتە دەرەوە‬ ‫ریکالم‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیرو ویدات حسێن؟‬

‫خەڵک تەنیایە!‬ ‫هه‌ژار مه‌عروف‬ ‫بەتایبەتی مامۆس����تایان لە‪٢٧‬ی ‪٩‬ی ‪ ٢٠١٦‬وە بونەتە رابەری مانگرتن‌و‬ ‫گردبونەوەو خۆپیش����اندانەکان لەناو شاری سلەیمانی‌و دەڤەری گەرمیان‌و‬ ‫راپەڕی����ن‌و قەزای کۆی����ە‪ .‬داواکانی ئەوان هەم����ان داوای زۆرینەی خەڵکی‬ ‫کوردستانە لەکارمەندو کەمئەندام‌و پێشمەرگەی ئێستاو دێرین‌و خانەنشین‌و‬ ‫زیندانیی سیاس����ی‌و‪ ..‬داواکانیان‪ :‬نان (موچە)‪ ،‬روناکی‌و گەرمی‪ ،‬کار بۆ‬ ‫گەنجی بێکارو دەرچوی زانکۆکان‪ ،‬عەدالەت لەدابەش����کردنی سامانی واڵت‬ ‫بەتایبەتی نەوت‪ ،‬ئازادی‪ ،‬کاراکردنەوەی پەرلەمان‌و چاکس����ازیی ریشەیی‬ ‫لەسیستمی حوکم‪.‬‬ ‫ش����ێوازی خەباتی مامۆستایان ناتوندوتیژە‪ ،‬گرتن‌و لێدانی رابەرەکانیان‬ ‫لەس����لەیمانی لەڕۆژی‪١‬ی‪( ١٢‬کە من خۆم ش����ایەتی چەند دیمەنێکی بوم)‬ ‫نەک هەر نەیترساندن بەڵکو گەرمتری کردن لەدەربڕینی ناڕەزایەتیەکانیان‪.‬‬ ‫پارتی‌و یەکێتی دژی بایکۆت‌و خۆپیشاندانن‪ .‬حزبە ئیسالمیەکان( کۆمەڵ‌و‬ ‫یەکگرت����وو بزوتن����ەوە)‪ ،‬هەروەها گۆڕان‌و حزبی ش����یوعیی کوردوس����تان‬ ‫تائێستا هیچ یەک لەمانە نەیانوێراوە خۆیان بکەن بەخاوەنی ئەم بزوتنەوە‬ ‫مەدەنیەی هەندێک ناوی ناوە (شۆڕشی سپی)‪ ،‬هەمویان لەناخی خۆیاندا‬ ‫پێیانخۆش����ە چونکە خۆپیش����اندەران قس����ەی دڵی ئەوانیش دەکەن‪ ،‬هەر‬ ‫لەبەر ئەمەشە لەڕاگەیاندنەکانیان دەڵێن‪ :‬پشتگیریی داوا رەواکانی خەڵکی‬ ‫ناڕازی دەکەین بەاڵم هێشتا ئەوەندە ئازانین بڵێن‪ :‬لەگەڵتانین بۆ بایکۆت‌و‬ ‫خۆپیشاندان‪.‬‬ ‫ئێباشە ئێس����تا جگە لەخۆپیش����اندانی ئاش����تیخوازانەی دەیانهەزاری‌و‬ ‫بەردەوامی خەڵکی کوردوس����تان بەهەمو چین‌و توێژەکانیەوە کام ش����ێواز‬ ‫ماوە تاقیبکەنەوە بۆ ملدانی پارتی‌و یەکێتی بۆ داوا رەواکانی خەڵک؟ ئێوە‬ ‫خۆیشتان چەقیون‌و هیچ نەخشەو پالن‌و پرۆژەیەکتان پێنیە بۆ چارەسەری‬ ‫ریش����ەیی کێشەکان‪ .‬ئەوەتا پارتی تەنانەت دژی بڕیاری پەرلەمانی عێراق‬ ‫وەس����تا کە دەنگی دا بۆ پرۆژەی هاوبەش����ی گۆڕان‌و کۆم����ەڵ‌و یەکێتیی‬ ‫نیش����تمانی بۆ دابینکردنی موچە لەبەغداوە‪ .‬بۆیە چارەسەر ئەوەیە جگە‬ ‫لەپارتی‌و یەکێتی هەمو حزبەکان خۆیان ببنە رابەری خۆپیش����اندانەکان‌و‬ ‫هەوڵبدەن تەشەنە بکات بۆ دەڤەری هەولێرو بادینان‪ ،‬بەم جۆرە حکومەت‬ ‫‌خۆبەخۆ هەڵدەوەش����ێتەوە‪ ،‬ئینجا پەرلەمان کارا بکرێتەوەو لەگەڵ پارتی‬ ‫حکومەتێکی رزگاریی نیشتمانی دروستبکرێت کە یەکەم ئیشی ئاشکراکردنی‬ ‫تەواوی فایلی نەوتی کوردس����تان بێت‪ ،‬بێگومان هەر بەمە داهاتی نەوتی‬ ‫کوردستان س����ەدان ئەوەندە زیاد دەکات‌و بەمە ئیتر کێشەی موچەخۆران‬ ‫چارەسەر دەکرێت‪.‬‬ ‫ئەگەر پارتی ئامادە نەبو هاوبەش����بێت لەدروستکردنی ئەم حکومەتەدا‬ ‫ئ����ەوە واتای وای����ە دەی����ەوێ هەولێرو بادین����ان لەکەرکوک‌و س����لەیمانی‬ ‫جیابکاتەوە‪ .‬ئینجا بەش����ێوەیەکی ئاش����تیخوازانەو بەڕێککەوتن دەتوانرێ‬ ‫پرۆسەی جودابونەوە بەئەنجام بگەیەنرێ بێئەوەی دیوارێکی وەک دیواری‬ ‫بەرلین دروس����تبکرێ‌و گەلەکەمان دابەش����بکرێ بەم دیوو ئەودیوی دیوارە‬ ‫ئاس����نین‌و ئاگراویەکەدا! هەردوال دەتوانن بەدەی����ان رێککەوتنی ئابوری‌و‬ ‫سیاس����ی‌و دیفاعی‌و کۆمەاڵیەتی‌و زانس����تی هەردو لەت����ی هەرێم پێکەوە‬ ‫ببەستنەوە بەجۆرێک کە لەداهاتودا بتوانرێ جارێکی تر برا دڵئێشاوەکان ‬ ‫یەکبگرنەوە‪.‬‬

‫كێ بڕیاری‌ دا كاوە تیرۆر بكرێت؟‬

‫له‌ژیانی پیشه‌یی خۆیدا چه‌ندینجار‬ ‫ساڵی‪ ٢٠٠٤‬دەستی بەکاری‬ ‫کاوە ئەحمەد محەمەد‪ ،‬له‌كۆتای ‌ی‬ ‫شەوی‌ ‪5‬ی کانونی‌ یەکەمی‪،٢٠١٣‬‬ ‫رۆژنامەنوسی کردو لەچەند رۆژنامەو توشی لێدان‌و ده‌ستگیرگرتن‌و‬ ‫ساڵی‌‪1978‬دا له‌یه‌كێك‬ ‫کاتژمێر نۆو دو خولەک‪،‬‬ ‫ئازاردان‌و هه‌ڕه‌شه‌ ‌ی راسته‌وخۆو‬ ‫له‌ئۆردوگاكانی ئه‌و كوردانه‌ ‌ی به‌هۆ ‌ی گۆڤارو رادیۆیەک کاری کردوەو‬ ‫لەکەشوهەوایەکی‌ باراناویدا‪ ،‬کاوە‬ ‫ناڕاسته‌وخۆ ‌ی به‌رپرس ‌ه حزبی‌و‬ ‫گەرمیانی‌ لەالیەن چه‌ند چەکدارێکەوە شكستی شۆڕشی ئه‌یلوله‌و‌ه ئاوار‌ه ‌ی لەکاتی تیرۆرکردنیدا سەرنوسەری‬ ‫گۆڤاری رایەڵ‌و پەیامنێری رۆژنامەی حكومی‌و ئه‌منیه‌كانی گه‌رمیان‬ ‫ئێران بون‪ ،‬له‌مازنده‌رانی ئێران‬ ‫له‌ماڵی دایكی دەستڕێژی‌ گولـلەی‌‬ ‫بوه‌ته‌وه‌‬ ‫ئاوێنە بو‬ ‫له‌دایكبو‬ ‫لێکراو شه‌هید کرا‬

‫ریکالم‬