ژمارە (565) ژمارەی نوێی ئاوێنە

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)565‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/2/14‬‬

‫‪Industry‬پیشه‌سازی‌‬ ‫سینۆما&بۆ بازرگانی‌‌و‬ ‫‪Sinoma‬‬ ‫‪Trade‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫‪Scope of business:‬‬ ‫بواری‌ كاركردن‪:‬‬ ‫ ‪t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO‬‬ ‫ی ( نه‌خشه‌دانان‪ ،‬درووستكردن‪ ،‬دامه‌زراندن)‬ ‫ی ئاسن ‌‬ ‫‪1‬ـ په‌یكه‌ر ‌‬ ‫ ‪t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU‬‬ ‫‌كردن)‬ ‫ه‬ ‫‌نارد‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫‌كرد‬ ‫ه‬ ‫هاورد‬ ‫(‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گشت‬ ‫ی‬ ‫‪ 2‬ـ بازرگان ‌‬ ‫ "‪t -JHIUJOHT ."/5‬‬ ‫ ‬ ‫‪t -PHJTUJDT -$-)MANTA‬‬ ‫ی سوره‌یاو ڕووناكی‌ ( ماركه‌ی‬ ‫‪ - 3‬كار ‌‬ ‫ ‪5FM‬‬ ‫ی گواستنه‌وه‌و گیاندن (‪)LCL‬‬ ‫‪ 4‬ـ كار ‌‬ ‫ ‪4FF JU PO 1BH‬‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫بۆ نەخۆشییەکانی‪:‬‬ ‫نەشتەرگەری گشتی‬ ‫هەناوی و دڵ‬ ‫مندااڵن‬ ‫پێست‬

‫ژنان و مناڵبون و نەزۆکی‬ ‫قورگ و لوت و گوێ‬ ‫البردنی موو بە لێزەر‬

‫گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان‬

‫‪Mob. 0770 961 6966 0772 157 8372‬‬

‫ی زیاتر ل ‌ه الپه‌ڕ ‌ه (‪ )18‬ببینه‌‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬ ‫‪0770 771 1011‬‬

‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌‌و بافڵ تاڵه‌بانی‌ له‌سه‌ر هه‌شت خاڵ‌ رێكده‌كه‌ون‬

‫به‌رهه‌م ساڵح‌‪ :‬كۆبونه‌وه‌ ‌ی مه‌كته‌ب ‌ی سیاس ‌ی بۆ درێژه‌دان ‌ه به‌گرفت‌و قه‌یرانه‌كان ‌ی یه‌كێتی‌‬ ‫كۆسره‌ت ره‌س���وڵ‌‌و بافڵ‌ تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌ش���ت خاڵ‌ س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌دابه‌ش���كاری‌ پۆس���ته‌ حزب���ی‌‌و‬ ‫حكومییه‌كان رێكده‌كه‌ون‪ ،‬به‌رهه‌م‬ ‫س���اڵحیش پێیوای���ه‌ كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ چاره‌س���ه‌ری‌‬ ‫گرفت‌و قه‌یرانه‌كانی‌ یه‌كێتی‌ ناكات‌و‬ ‫ته‌نها ته‌مه‌نی‌ ئه‌و گرفت‌و كێش���انه‌‬ ‫درێژ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ق���ادر عه‌زیزیش‬ ‫ده‌ڵێت "دكت���ۆر به‌رهه‌م چاوه‌ڕێیه‌‬ ‫بزانێ‌ رێككه‌وتنی‌ ناو یه‌كێتی‌ چه‌ند‬ ‫جیدیه‌و بڕیاره‌كان چه‌ند جێبه‌جێ‌‬ ‫ده‌كرێن ئه‌وس���ا دوابڕی���اری‌ خۆی‌‬ ‫ده‌دات"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬كۆس���ره‌ت‬ ‫ره‌س���وڵ‌‪ ،‬جێگ���ری‌ یه‌كه‌م���ی‌‬ ‫سكرتێری‌ گشتی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌‬ ‫كوردس���تان‌و باف���ڵ‌ تاڵه‌بانی‌‪ ،‬به‌ر‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ شه‌ممه‌ی‌ رابردوی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ له‌ماڵی‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌ش���ت خاڵ‌ س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌دابه‌ش���كاری‌ پۆس���ته‌ حزب���ی‌‌و‬ ‫حكومییه‌كانی‌ یه‌كێتی‌ رێككه‌وتون‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان���ی‌ ئاوێن���ه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ له‌خاڵ���ی‌ هه‌ش���ته‌مدا‬ ‫له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ رێككه‌وتب���ون كه‌‬ ‫هه‌ر پۆس���تێكی‌ گرنگ له‌داهاتودا‬ ‫له‌ئاس���تی‌ كوردس���تان‌و عێراق بۆ‬ ‫یه‌كێت���ی‌ بێت بدرێت ب���ه‌ به‌رهه‌م‬ ‫س���اڵح‪ ،‬به‌اڵم ناوبراو ئاماده‌ نه‌بو‬

‫به‌ش���داری‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی‌ ب���كات‪ .‬به‌رهه‌م س���اڵح‬ ‫به‌كۆسره‌ت ره‌س���وڵی‌ راگه‌یاندوه‌‬ ‫كێشه‌ی‌ من له‌گه‌ڵ‌ یه‌كێتیدا له‌سه‌ر‬ ‫وه‌رگرتن���ی‌ پۆس���ت نیی���ه‌ به‌ڵكو‬ ‫له‌سه‌ر سیسته‌می‌ به‌ڕێوه‌بردنیه‌تی‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئه‌وه‌ش���ی‌ پێڕاگه‌یاندوه‌‬ ‫ئام���اده‌ی‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ی مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ نابێت له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ل���ه‌م ج���ۆره‌ كۆبونه‌وان���ه‌ی‌ زۆر‬ ‫ئه‌زمون كردوه‌ كه‌ رێز له‌بڕیاره‌كانی‌‬ ‫ناگیرێت‌و جێبه‌جێناكرێن‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ڕۆڵی‌ بافڵ‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫له‌ڕێككه‌وتن���ی‌ له‌گه‌ڵ‌ كۆس���ره‌ت‬ ‫ره‌س���وڵ‌‌و كۆكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌ندامانی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ ب���ۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫پاش تێپه‌ڕینی‌ زیاتر له‌شه‌ش مانگ‬ ‫به‌س���ه‌ر راگه‌یاندنی‌ باڵی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫بڕی���اردا‪ ،‬ق���ادر عه‌زی���ز ئه‌ندامی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا رایگه‌یاند "بافڵ‬ ‫رۆڵێكی‌ گرنگی‌ له‌ڕێكه‌وتنه‌وه‌كه‌دا‬ ‫بینی‌‪ ،‬ده‌توانم بڵێم زیاتر به‌هه‌وڵ‌و‬ ‫ماندوبونی‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌كه‌ هاته‌‬ ‫كایه‌وه‌"‪.‬‬

‫‪Dunkirk‬‬

‫‪3&2‬‬

‫بافڵ تاڵەبانی‬

‫دانکیخ ژیانێک له‌لێواری مه‌رگدا‬ ‫‪gj ( Ȯ ȼ( ȥ0ȧ Ȩj j‬‬

‫‪7‬‬

‫پۆپۆلیزم‪:‬‬ ‫دیوە رەشەکەی دیموکراسیی‬ ‫ریکالم‬

‫‪ ¼ĤËĥŇĨ ĞňĨêňÎ ŃÎ ğĤËä ŅÜňä »ëŎÔ ¼ĤËĤ »ň¹ê˵‬‬

‫دکتۆر‬ ‫شاهۆ محمد علی مراد‬

‫‪13‬‬

‫ریکالم‬

‫هەڵگری دکتۆرا و پسپۆڕ لە نەخۆشییەکانی مێشک و دەروون‬ ‫لە واڵتی سوید و انگلترا‬ ‫دکتۆرا (بۆرد) لە واڵتی سوید‬

‫‪ ňĥŇęô¡ĪËĤ ňĤĸňµ ³ňªňµ »ëŎÔ ¼ĤËĤ ŃÜ ¼ĤËĤ ¼ĠÊêĪňĨ ¼ĤËĤ »ëŎÔ ¼ĤËĤ‬‬ ‫‪ »æêīµ »Êīŀňà êīĤňÔ »¡ëŇĜīµ ňĥҶĝô ŅÜňä ňŀī¹ ¼ÜËðĪËĤ‬‬ ‫‪ÓņçĠňĨêňÎ »êÊ¡Ī¡æêīµ ¼µňō¡īŇôňÎ ĢËġĤ˵ňĠňĨêňÎ ĞňÜêňð‬‬

‫‪M.B.CH.B DPM , DPH‬‬

‫‪ ëŇĜĪňĨ ¼ĤËġŇĝð ¼Ĥ˵ňÕҵêËĠêňªīð ĞňÜêňðňĜ ĢËġĤ˵ňĠňĨêňÎ‬‬ ‫‪ģÕņĪňµ¡çÕð¡æ ëÕŎĤ˵ň¶¯łêËô ĪêËô »Ńµ Ī ³īµêňµ‬‬

‫‪ňō‬‬ ‫‪µ‬‬ ‫‪ň‬‬ ‫‪Ğ‬‬ ‫‪êËÜ‬‬ ‫‪È‬‬ ‫‪Ň‬‬ ‫‪ġ‬‬ ‫‪ň‬‬ ‫‪Î‬‬ ‫‪ĢËÕðæêīµ ňĜ ģōī‬‬

‫ ‪ ͅȻ1 ȥ/ rȼo ȥ0 ȼe Ȩ4 ȥȻ+ ͅȨj˴ȭa4‬‬ ‫‪gj ( Ȩ ȼ( Ȩ 4Ȼ/ȼÞ r ȨjȼeȻ0ȧ8 ƊȦ2j‬‬ ‫‪ ȼ /ȼL ΀ W+ 4,Ȧȼ4 ȨȬđ 8 ͅ ȼ /ȼL ȥȼƉÞȗ/ 8 ͧrr+ ȨL/ȼT‬‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫کۆسرەت رەسوڵ‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫هەڵگری دبلۆمی بااڵ لە چارەسەری نەخۆشییەکان بەڕێگای‬ ‫هیبنوتیزم (تنیوم المغناطیسی)‬ ‫شەقامی ایبراهیم پاشا ‪ -‬بەرامبەر مزگەوتی‬ ‫صالح الدین تەالری بنار ‪ -‬نهۆی سێیەم‬

‫‪07501102324‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫قادر عه‌زیز‪ :‬له‌ناكۆكی ئه‌مدوایی ‌هی‌ یه‌كێتیدا بێالیه‌ن نه‌بوم‬

‫‪3‬‬

‫ئازاد جوندیان ‌ی بچێت ‌ه ناو پارتی كه‌س ئه‌و قسانه‌ ‌ی‬ ‫ل ‌ێ ناكڕێت كه‌ به‌رامبه‌ر به‌یه‌كێت ‌ی ده‌یكات‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫قادر عه‌زیز‪ ،‬ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی‬ ‫یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ ‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "دكتۆر‬ ‫به‌رهه‌م چاوه‌ڕێی ‌ه بزان ‌ێ رێككه‌وتنی‌ ناو‬ ‫یه‌كێت ‌ی چه‌ند جیدیه‌و بڕیاره‌كان چه‌ند‬ ‫جێبه‌ج ‌ێ ده‌كرێن ئه‌وسا دوابڕیار ‌ی خۆ ‌ی‬ ‫ده‌دات"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێ���و‌ه رۆڵت���ان له‌ملمالنێكانی‬ ‫ئه‌مدوایی���ه‌ ‌ی ن���او یه‌كێتیدا بین���ی یاخود‬ ‫رۆڵت���ان له‌نزیكخس���تنه‌وه‌ی باڵ���ه‌كان‌و‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌كاندا هه‌بو‌؟‬ ‫قادر عه‌زیز‪ :‬ملمالنێكان ‌ی ناوخۆ ‌ی یه‌كێت ‌ی‬ ‫مێژویه‌ك ‌ی دورودرێژ ‌ی هه‌ی ‌ه ك ‌ه من به‌شدار‬ ‫نه‌بوم تێیدا‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا له‌و ناكۆكیه‌ ‌ی‬ ‫دوای ‌ی من بێالیه‌ن نه‌بوم‪ ،‬به‌اڵم به‌شێكیش‬ ‫نه‌ب���وم له‌ملمالنێك���ه‌دا‪ ،‬به‌ڵك���و وه‌ك‬ ‫له‌سه‌ره‌تادا رامگه‌یاندبو من رۆڵێك ‌ی ئیجابیم‬ ‫ده‌ب ‌ێ له‌كێش��� ‌ه نێوخۆییه‌كان��� ‌ی یه‌كێتی‌‌و‬ ‫له‌نزیكخستنه‌وه‌ ‌ی راوبۆچون ‌ه جیاوازه‌كان‌و‬ ‫له‌پاراس���تن ‌ی یه‌كێت ‌ی ناو یه‌كێتیدا‪ ،‬دیار‌ه‬ ‫له‌و ماوه‌یه‌شدا هه‌ر وام كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌ه���ۆی به‌ش���داربونتانه‌و‌ه‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كانی ئه‌م شه‌ش مانگه‌ی رابردوی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی‌و س���ه‌ركردایه‌تیدا‌له‌سه‌ر‬ ‫‌باڵی زۆرین ‌ه حس���اب ده‌كرێیت‪ ،‬له‌مباره‌و‌ه‬ ‫ده‌ڵێی چی؟‬ ‫ق���ادر عه‌زی���ز‪ :‬به‌دڵنیایی���ه‌و‌ه وه‌ك‬ ‫له‌پێشتریش���دا ئاماژه‌م پێكرد من بێالیه‌ن‬ ‫نه‌ب���وم له‌ناكۆكیه‌كان ‌ی ئه‌م دواییه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫م���رۆڤ له‌یارییه‌ك��� ‌ی تۆپ ‌ی پێ���دا ناتوان ‌ێ‬ ‫بێالی���ه‌ن بێت‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی پێش���تر‬ ‫به‌ش���ێك نه‌بوم له‌ملمالنێكه‌داو دردۆنگی‌‌و‬ ‫حه‌ساس���یه‌تم له‌گه‌ڵ هیچ كه‌سێكیان نه‌بو‬ ‫بۆی ‌ه له‌م ماوه‌یه‌دا توانیم وه‌ك كه‌س���ێك ‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ هه‌ڵسوكه‌وت بكه‌م‌و رۆڵ ‌ی ئیجابیم‬ ‫هه‌ب��� ‌ێ له‌نزی���ك خس���تنه‌وه‌ ‌ی راوبۆچون ‌ه‬ ‫جیاوازه‌كاندا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر به‌ڕاش���كاوی پێمانبڵێیت‬ ‫د‪.‬به‌رهه‌م بۆچی به‌ش���داری كۆبونه‌وه‌كه‌ی‬ ‫‪2/10‬ی مه‌كته‌بی سیاسی ماڵی مام جه‌اللی‬ ‫نه‌كرد؟‬ ‫قادر عه‌زی���ز‪ :‬ئه‌وه‌نده‌ ‌ی من بزانم دكتۆر‬ ‫به‌ره���ه‌م چاوه‌ڕێی��� ‌ه بزان��� ‌ێ رێككه‌وتنه‌ك ‌ه‬ ‫چه‌ند جیدیه‌و بڕی���اره‌كان چه‌ند جێبه‌ج ‌ێ‬ ‫ده‌كرێن ئه‌وس���ا دوابڕی���ار ‌ی خۆ ‌ی ده‌دات‪.‬‬ ‫دكت���ۆر به‌ره���ه‌م نه‌ له‌یه‌كێت ‌ی زی���اده‌و ن ‌ه‬ ‫له‌یه‌كێت��� ‌ی دور ده‌كه‌وێته‌وه‌و ن ‌ه لیس���ت ‌ی‬

‫بۆ هه‌ڵبژاردنی���ش ده‌بێت‪ ،‬وه‌ك لێره‌وله‌و ‌ێ‬ ‫قسه‌ ‌ی له‌سه‌ر ده‌كرێ‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا پێتوانیی ‌ه به‌شدار ‌ی نه‌كردن ‌ی‬ ‫د‪.‬به‌رهه‌م به‌مان���ا ‌ی ئه‌و‌ه دێت ك ‌ه ده‌یه‌و ‌ێ‬ ‫خۆ ‌ی به‌دوربگرێت له‌یه‌كێتی‌؟‬ ‫قادر عه‌زیز‪ :‬وه‌ك ئاشكرای ‌ه له‌م ماوه‌یه‌دا‬ ‫ناكۆكی���ه‌ك له‌نێو یه‌كێتی���دا رویدا ‪ ،‬دیار‌ه‬ ‫ئێس���تا خۆش���به‌ختان ‌ه ناكۆكیه‌ك ‌ه به‌ره‌و‬ ‫چاره‌س���ه‌رو رێككه‌وتنه‌و‌ه ده‌ڕوات‪ ،‬دكتۆر‬ ‫به‌رهه‌می���ش به‌پێ��� ‌ی زانی���ار ‌ی م���ن زو یا‬ ‫دره‌نگ به‌ش���ێك ده‌بێت له‌و رێككه‌وتنه‌وه‌و‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ ‌ی ئه‌و رێككه‌وتن ‌ه نامێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێی زانیارییه‌كان��� ‌ی ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر ئه‌ندامێك���ی مه‌كته‌ب���ی سیاس���ی‬ ‫به‌ش���داری كۆبونه‌وه‌كه‌ی ماڵ ‌ی مام جه‌الل ‌ی‬ ‫نه‌كردبێت‪ ،‬له‌مه‌ودوا مافی به‌ش���داریكردنی‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كانی داهاتوی مه‌كته‌بی سیاسی‬ ‫یه‌كێتی‌ نابێت‪ ،‬ئایا وایه‌؟‬ ‫قادر عه‌زیز‪ :‬جگ ‌ه له‌دكتۆر به‌رهه‌م هه‌مو‬ ‫ئه‌ندامان��� ‌ی مه‌كته‌ب ‌ی سیاس��� ‌ی به‌ش���دار ‌ی‬ ‫كۆبونه‌وه‌ك ‌ه بون‪ ،‬خۆیشم له‌كۆبونه‌وه‌ك ‌ه بوم‬ ‫بڕیار ‌ی له‌م جۆره‌ش دور‌ه له‌ڕاستیه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬رات چیی ‌ه س���ه‌باره‌ت به‌نامه‌ی‬ ‫ده‌ستله‌كاركێش���انه‌وه‌كه‌ی ئازاد جوندیانی‬ ‫ك ‌ه حزبه‌كه‌تان به‌چه‌ندین كاری ناشه‌رعی‌و‬ ‫بازرگانی تۆمه‌تبار ده‌كات؟ ‬ ‫قادر عه‌زیز‪ :‬له‌وانه‌ی ‌ه ده‌ستله‌كاركێشانه‌و‌ه‬ ‫ئاس���ای ‌ی بێ���ت‪ ،‬چونك ‌ه به‌پێ��� ‌ی په‌یڕه‌و ‌ی‬ ‫ناوخ���ۆ هه‌م���و ئه‌ندامێ���ك چ���ۆن ماف ‌ی‬ ‫ئه‌ندامبون ‌ی هه‌ی ‌ه ئ���اواش ماف ‌ی وازهێنان‌و‬ ‫ده‌ستله‌كاركێش���انه‌وه‌ ‌ی هه‌ی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫وازهێنانه‌ك���ه‌ ‌ی كاك ئ���ازاد جیاوازییه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ی��� ‌ه ك ‌ه چوه‌ت��� ‌ه ری���ز ‌ی حزبێكی‌ تر‪،‬‬ ‫جگ ‌ه له‌وه‌ ‌ی ئه‌و پۆست ‌ی ئه‌ندام ‌ی مه‌كته‌ب ‌ی‬ ‫سیاس��� ‌ی هه‌ی ‌ه ك��� ‌ه له‌كۆنگ���ر‌ه متمانه‌ ‌ی‬ ‫ژماره‌یه‌ك��� ‌ی زۆر له‌ئه‌ن���دام‌و كادیران ‌ی ئه‌و‬ ‫حزبه‌ ‌ی به‌ده‌س���ت هێناوه‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه ده‌بوای ‌ه‬ ‫رێز له‌متمانه‌و ئیراده‌ ‌ی ئه‌و خه‌ڵكه‌ بگرێت‌و‬ ‫به‌م ش���ێوه‌ی ‌ه قس��� ‌ه ن���ه‌كات‪ ،‬خه‌ڵكه‌ك ‌ه‬ ‫برین���دار ن���ه‌كات‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه ل���ه‌وه‌ ‌ی زۆر‬ ‫له‌قسه‌كانیش ‌ی دورن له‌ڕاستیه‌وه‌‪ ،‬دیار‌ه ك ‌ه‬ ‫بچێت ‌ه ناو پارتیش كه‌س ئه‌و قس���انه‌ ‌ی ل ‌ێ‬ ‫ناكڕێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باس له‌و‌ه ده‌كرێت كه‌ دۆس���یه‌ی‬ ‫ئاش���تبونه‌وه‌ی دو باڵه‌ك ‌ه دراوه‌ت ‌ه ده‌ست‬ ‫باف���ڵ‌و قوباد تاڵه‌بانی‌و‌ ش���ااڵوو ده‌ربازی‬ ‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ‪ ،‬ئایا بونی بافڵ تاڵه‌بانی‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی مه‌كته‌بی سیاس���یدا ئه‌و‌ه‬ ‫ناسه‌لمێنێ؟‬ ‫قادر عه‌زی���ز‪ :‬به‌دڵنیایی���ه‌و‌ه كاك بافڵ‬ ‫رۆڵێك��� ‌ی گرنگ��� ‌ی له‌ڕێكه‌وتنه‌وه‌كه‌دا بین ‌ی‬

‫یه‌كێتی‌‌و پارت ‌ی دو‬ ‫هێز ‌ی سه‌ره‌كین‬ ‫له‌كوردستاندا‪ ،‬به‌ب ‌ێ‬ ‫رێككه‌وتن ‌ی ئه‌وان‬ ‫حكومڕان ‌ی كوردستان‬ ‫ناكرێت‌و به‌ڕێو‌ه‬ ‫ناچێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫لێره‌دا مشتومڕو‬ ‫ناكۆك ‌ی له‌سه‌ر‌ه‬ ‫یه‌كیه‌تی‌‌و پارت ‌ی چ‬ ‫جۆر‌ه رێككه‌وتنێك‬ ‫ده‌كه‌ن‬ ‫ده‌توان���م بڵێم زیاتر به‌ه���ه‌وڵ‌و ماندوبون ‌ی‬ ‫ئه‌و رێككه‌وتنه‌ك ‌ه هاته‌ كایه‌و‌ه ك ‌ه بۆ هه‌مو‬ ‫الیه‌ك ئ���ه‌و رۆڵ ‌ه جێگه‌ ‌ی رێ���زو پێزانینه‌‪.‬‬ ‫به‌شداریش ‌ی له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا به‌فه‌رم ‌ی نه‌بو‪،‬‬ ‫به‌ڵكو وه‌ك رێزێك بو بۆ ئه‌م رۆڵه‌و شتێك ‌ی‬ ‫مه‌عنه‌و ‌ی بو‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بۆچ���ی یه‌كێت���ی رێككه‌وت���ن‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ پارتی به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك به‌پێویس���ت‬ ‫ت ك���ه‌وا ده‌رده‌كه‌وێت گه‌یش���تبێت ‌ه‬ ‫ده‌زانێ ‌‬ ‫لێكتێگه‌یشتنێكی هاوبه‌ش بۆ گفتوگۆ كردن‬ ‫له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كان سه‌باره‌ت به‌چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫قه‌یرانه‌كان؟‬ ‫قادر عه‌زیز‪ :‬یه‌كێت���ی‌‌و پارت ‌ی دو هێز ‌ی‬ ‫سه‌ره‌كین له‌كوردستاندا‪ ،‬به‌ب ‌ێ رێككه‌وتن ‌ی‬ ‫ئ���ه‌وان حكومڕان��� ‌ی كوردس���تان ناكرێت‌و‬ ‫به‌ڕێ���و‌ه ناچێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ ‌ی لێره‌دا‬ ‫مش���تومڕو ناكۆك��� ‌ی له‌س���ه‌ر‌ه یه‌كیه‌تی‌‌و‬ ‫پارت��� ‌ی چ ج���ۆر‌ه رێككه‌وتنێ���ك ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫رێككه‌وتنێك ك ‌ه وه‌ك پێش���تر له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫هه‌ن���د ‌ێ پۆس���ت‌و ئیمتیازات��� ‌ی ئی���دار ‌ی‬

‫پارت ‌ی بۆ درێژه‌دان به‌حكومڕان ‌ی ئێس���تا ‌ی‬ ‫ش���ه‌رعیه‌ت ‌ی سیاسی‌‌و یاس���ای ‌ی له‌یه‌كێت ‌ی‬ ‫وه‌ربگرێت‌و له‌گۆڕان ‌ی داببڕێت‌و له‌به‌شدار ‌ی‬ ‫الیه‌نه‌كان ‌ی تر بێمنه‌ت��� ‌ی بكات ‪ ،‬ك ‌ه دیار‌ه‬ ‫ئه‌مه‌یان دۆخه‌ك ‌ه نه‌ك هه‌ر چاره‌سه‌ر ناكات‬ ‫به‌ڵك���و ئاڵۆزت���ر ‌ی ده‌كات‪ ،‬یارێككه‌وتنێك‬ ‫ك ‌ه كێشه‌و قه‌یرانه‌كان ‌ی ئیمڕۆ ‌ی كوردستان‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ ‌ی یاس���او به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫دیموكراسی‌‌و به‌شدار ‌ی الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌كان ‌ی‬ ‫ت���ر ‌ی كوردس���تان به‌تایبه‌تی���ش گۆڕان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرت���و له‌ڕێگه‌ ‌ی كاراكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان ‌ی كوردس���تان چاره‌س���ه‌ر بكات‌و‬ ‫داهات ‌ی نه‌وت ك ‌ه موڵك ‌ی خه‌ڵك ‌ی كوردستان‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی رون‌و شه‌فاف بگه‌ڕێته‌و‌ه بۆ‬ ‫خه‌ڵك ‌ی كوردس���تان‌و هه‌رچ ‌ی زو‌ه كێشه‌ ‌ی‬ ‫موچه‌و بژێ���و ‌ی مامۆس���تاو فه‌رمانبه‌ران‌و‬ ‫سه‌رجه‌م خه‌ڵك ‌ی كوردستان ‌ی پ ‌ێ چاره‌سه‌ر‬ ‫بكرێ���ت‪ .‬دی���ار‌ه یه‌كێتیه‌كان به‌گش���تی‌‌و‬ ‫به‌له‌به‌رچاوگرتن��� ‌ی ئه‌زمون��� ‌ی راب���ردوش‬ ‫له‌گه‌ڵ شێو‌ه رێككه‌وتن ‌ی دوه‌مدان‌و به‌هه‌مو‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك ش���ێوه‌رێككه‌وتن ‌ی یه‌كه‌م ره‌ت‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌نیگه‌رانییه‌كان���ی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گ���ۆڕان چ���ۆن ده‌ڕوان���ن به‌رامب���ه‌ر‬ ‫به‌رێككه‌وتنه‌كه‌یان له‌گه‌ڵ ئێوه‌ی یه‌كێتی؟‬ ‫ق���ادر عه‌زی���ز‪ :‬له‌ه���ه‌ردوالو‌ه نیگه‌ران ‌ی‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ‌ی ك��� ‌ه رێككه‌وتنه‌ك ‌ه‬ ‫وه‌ك پێویست جێبه‌ج ‌ێ ناكرێت‌و به‌سست ‌ی‬ ‫ده‌چێت��� ‌ه پێش���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌دڵنیاییه‌و‌ه‬ ‫یه‌كێت��� ‌ی پابه‌ن���د ‌ی رێككه‌وتنه‌ك���ه‌و‬ ‫جێبه‌جێكردن��� ‌ی رێكه‌وتنه‌كه‌ی���ه‌‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫لێره‌وله‌وێ���ش خه‌ڵكانێ���ك هه‌ب���ن دژ‬ ‫به‌ڕێككه‌وتنه‌ك ‌ه بن یائاس���ته‌نگ له‌به‌رده‌م‬ ‫جێبه‌جێكردن��� ‌ی رێككه‌وتنه‌ك��� ‌ه دروس���ت‬ ‫بكه‌ن ئه‌وا به‌دڵنیاییه‌و‌ه بۆچون ‌ی شه‌خس ‌ی‬ ‫خۆیان���ه‌و سیاس���ه‌ت‌و ویس���ت ‌ی یه‌كێتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتیه‌كان نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬باس له‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن ك ‌ه یه‌كێتی‬ ‫گۆڕانكاری له‌پۆس���ت ‌ه حكومیه‌كاندا ده‌كات‬ ‫ئایا ئ���ه‌م گۆڕانكاریان ‌ه ب���ۆ نمون ‌ه (قوباد‬ ‫تاڵه‌بانی‌و وه‌ستا حه‌سه‌ن) ده‌گرێته‌وه‌؟‬ ‫قادر عه‌زیز‪ :‬جار ‌ێ ئه‌وه‌ ‌ی وه‌ك پرانسیپ‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا بڕیار ‌ی لێدراو‌ه گۆڕانكار ‌ی‬ ‫پێویس���ت له‌دام���وده‌زگاكان‪ ،‬به‌تایبه‌تیش‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كان ‌ی ئاس���ایش ده‌كرێت‌و‬ ‫پۆس���ت ‌ه چۆڵه‌كان���ی‌ پش���ك ‌ی یه‌كێتی���ش‬ ‫له‌حكومه‌ت���ی‌ كوردس���تان‌و عێ���راق‬ ‫پڕده‌كرێنه‌وه‌‪ .‬له‌م ‌ه زیاتر باس ‌ی هیچ ‌ی ترو‬ ‫هیچ ورده‌كار ‌ی تر نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬اله���ور ش���ێخ جه‌نگ���ی‬ ‫نه‌خش���ه‌ڕێگایه‌كی ئام���اد‌ه كردب���و ب���ۆ‬

‫قادر عەزیز‬ ‫ئه‌نجامدانی گۆڕانكاریی له‌ناو یه‌كێتیدا‪ ،‬ئایا‬ ‫به‌نیازن كار به‌و نه‌خشه‌ڕێگای ‌ه بكه‌ن؟‬ ‫قادر عه‌زیز‪ :‬نه‌خش ‌ه رێگاكه‌ ‌ی كاك الهور‬ ‫تائێس���تا نه‌ب���و‌ه به‌ش���تێك ‌ی فه‌رم ‌ی له‌ناو‬ ‫یه‌كێتیدا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كه‌ن ك ‌ه به‌نیازی‬ ‫ئاماده‌كردنی نه‌خش���ه‌ڕێگایه‌كن‪ ،‬گرنگترین‬ ‫خاڵی ئه‌و نه‌خشه‌ڕێگای ‌ه چ ‌ی ده‌بێت؟‬ ‫ق���ادر عه‌زیز‪ :‬نه‌خش���ه‌ڕێگاكه‌ ‌ی یه‌كێت ‌ی‬ ‫ئاماده‌ ‌ی ك���ردو‌ه تایبه‌ت نی ‌ه به‌هیچ كه‌س‌و‬ ‫الیه‌نێك‪ ،‬به‌ڵكو تایبه‌ت ‌ه به‌چاره‌سه‌ركردن ‌ی‬ ‫كێش���ه‌و قه‌یران��� ‌ه سیاس���ی‌‌و ئاب���وری‌‌و‬ ‫یاساییه‌كان له‌كوردستان‪ ،‬ئه‌و نه‌خشه‌ڕێگای ‌ه‬ ‫هێش���تا پرۆژه‌یه‌و دوا ‌ی كۆبونه‌وه‌ ‌ی رۆژ ‌ی‬ ‫پێنجش���ه‌ممه‌ ‌ی داهاتو ‌ی مه‌كته‌ب ‌ی سیاس ‌ی‬ ‫ده‌خرێت ‌ه به‌رده‌م كۆبونه‌وه‌ ‌ی سه‌ركردایه‌تی‌‌و‬

‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی ناوه‌ند‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ ‌ی دوابڕیار ‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر بدرێ‌‌و ببێت ‌ه پرۆژه‌و نه‌خشه‌ڕێگا ‌ی‬ ‫فه‌رم ‌ی یه‌كێت ‌ی بۆ چاره‌سه‌ركردن ‌ی كێشه‌و‬ ‫قه‌یرانه‌كان‪ ،‬نه‌خش���ه‌ڕێگاك ‌ه ل ‌ه (‪ )8‬خاڵ‬ ‫پێكدێت ك ‌ه هه‌ر هه‌مویان به‌ال ‌ی یه‌كێتیه‌و‌ه‬ ‫گرنگن ك ‌ه بریتین له‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬په‌یوه‌ند ‌ی یه‌كێت ‌ی له‌گه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫گۆڕان‌و پارتی‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬دۆخی‌ ناوچه‌كه‌و نێوده‌وڵه‌تی‌‪.‬‬ ‫‪ -3‬گۆڕان���كار ‌ی له‌پۆس���ته‌كان ‌ی (‪)3‬‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌‪.‬‬ ‫‪ -4‬كێشه‌ ‌ی ئابوری‌‪.‬‬ ‫‪ -5‬كێشه‌ ‌ی نه‌وت‌و غاز‪.‬‬ ‫‪ -6‬قه‌یران‌و پاشه‌كه‌وت ‌ی موچه‌‪.‬‬ ‫‪ -7‬بودجه‌و چاكسازی‌‪.‬‬ ‫‪ -8‬ریفراندۆم‌و سه‌ربه‌خۆیی‌‪.‬‬

‫یه‌کێتی داوای ئه‌ستۆپاکی له‌ئازاد جوندیانی ده‌کات‬

‫سامان گەرمیانی‪ :‬ئێم ‌ه شتمان هه‌ی ‌ه له‌سه‌ری‬ ‫ ئا‪ :‬نیاز محه‌مه‌د‬ ‫پاش ئەوەی ئازاد جوندیانی‬ ‫ئەندامی یەدەنگی مەكتەبی سیاسی‬ ‫یەكێتی نیشتمانی كوردستان‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەی پێشكەشكرد‪،‬‬ ‫ئەندامێكی سەركردایەتی ئەو حزبە‬ ‫دەڵێت نابێ ئەو دەستلەكاركێشانەوەیەی‬ ‫قبوڵ بكرێت تاوەكو نەیەت ئەستۆپاكی‬ ‫خۆی بسەلمێنێ‌و دەشڵێت "ئێمە شتمان‬ ‫لەسەری هەیە"‪ .‬هەڵگورد ئازاد جوندیانیش‬ ‫دەڵێت"كاك ئازاد بۆ پاكتاوكردنی كاروبارە‬ ‫داراییەكان كەسێك تەرخان دەكات‬ ‫لەئۆفیسی خۆی بۆ ئەوەی بەو كارانە‬ ‫هەڵبسێت"‪.‬‬

‫ئازاد جوندیانی‬

‫رۆژی‪11‬ی ئ����ەم مانگە ئ����ازاد جوندیانی‬ ‫ئەندامی یەدەگی مەكتەبی سیاسی یەكێتی‬ ‫نیشتمانی كوردس����تان لەیاداش����تێكدا كە‬ ‫پێشكەش����ی جێگرانی س����كرتێری گش����تی‬ ‫یەكێتی كردبو دەستلەكاركێشانەوەی خۆی‬ ‫لەوحزبە راگەیاند‪.‬‬ ‫لەیاداش����تی دەستلەكاركێش����انەوەكەیدا‬

‫جوندیانی چەند قس����ەیەكی لەبارەی دۆخی‬ ‫یەكێتییەوە كردوە ك����ە ئەوانەی كردونەتە‬ ‫ه����ۆكاری دەستلەكاركێش����انەوەكەی ل����ەو‬ ‫حزبە ك����ە دیارترین ئ����ەو تۆمەتانە بریتین‬ ‫لەوەی ك����ە كوردایەتییەكەی یەكێتی خاڵی‬ ‫بۆتەوە لەپرسی سەربەخۆیی‌و مافی چارەی‬ ‫خۆنوسین‪ ،‬چەند گروپێكی دەسەاڵتخوازی‬ ‫بازرگان دەستیان گرتوە بەسەر حزبەكەدا‪،‬‬ ‫ه����ەروەك پەیك����ەرەی یەكێت����ی ب����ەرەو‬ ‫پەیكەرەیەكی بنەماڵەیی دەبرێت‪ .‬‬ ‫دەستلەكاركێش����انەوەكەی جوندیان����ی‬ ‫هاوكات ب����و لەگەڵ كۆبون����ەوەی مەكتەبی‬ ‫سیاس����ی یەكێتی نیش����تمانی كوردس����تان‬ ‫لەدەباشان كە س����امان گەرمیانی ئەندامی‬ ‫س����ەركردایەتی ئەو حزبە بەس����ەرەتایەكی‬ ‫باش بۆ رێكخس����تنەوەی نێو ماڵی یەكێتی‬ ‫ناوی دەبات‌و پێش����یوایە ئەوەی جوندیانی‬ ‫ل����ەو رۆژەدا كردویەت����ی پێش����تر خۆی بۆ‬ ‫ئامادەكردوە‪.‬‬ ‫س����امان گەرمیان����ی س����ەبارەت‬ ‫بەدەستلەكاركێش����انەوەی ئازاد جوندیانی‬ ‫بەئاوێنەی وت "ئێمه‌ پێمانوایه‌ هه‌ركه‌سێك‬ ‫ده‌ستله‌كارده‌كێش����ێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌بێت ئه‌و كه‌سه‌‬

‫ج����ارێ خ����ۆی پاكبكات����ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫خۆیشی تاوه‌كو ئێس����تا ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی بوه‌‪ ،‬هه‌ر شتێكی هه‌بوایه‌ ده‌بوایه‌‬ ‫پێش ئ����ه‌وه‌ بهاتایه‌ له‌كۆبونه‌وه‌ی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی‌و ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تیدا باسی‬ ‫بكردای����ه‌‪ ،‬نه‌ده‌بو بەو جۆرە‌ بكات كه‌ خۆی‬ ‫ئاماده‌ك����ردوه‌و دوری گرت����وه‌و رۆیش����توه‌‬ ‫ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ی پێشكه‌شكردوه‌"‪.‬‬ ‫گەرمیان����ی دەڵێت كە ئ����ەوان ژمارەیەك‬ ‫لەئەندامان����ی س����ەركردایەتی پێیانوایە كە‬ ‫ئه‌بێ����ت لیژنه‌یه‌ك����ی لێكۆڵین����ه‌وه‌ دابنرێت‬ ‫له‌ڕوی دارایی‌‌و ئیدارییه‌وه‌ دۆخی جوندیانی‬ ‫هەڵسەنگێنێت "ئه‌گه‌ر پاك ده‌رچو ئه‌وكاته‌‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌ك له‌ش����ێوه‌كان ئه‌بێ����ت هه‌م‬ ‫ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ند هه‌م سه‌ركردایه‌تی بڕیاری‬ ‫خۆی له‌س����ه‌ر دەستلەكاركێش����انەكەیەوە‬ ‫بدات"‪ .‬‬ ‫ئەو ئەندام����ەی س����ەركردایەتی یەكێتی‬ ‫دەڵێت "ئێمه‌ شتمان هه‌یه‌ له‌سه‌ری‪ .‬ناتوانم‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌مانه‌ له‌سه‌ری لێره‌وه‌ بیڵێم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دەبێ له‌وكاتەوە كە لەڕاگه‌یاندنی یه‌كێتی بوه‌‬ ‫تائێستا لێكۆڵینه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ بكرێت بزانین‬ ‫كاك ئازاد پیاوێكی پاك دەردەچێت"‪ .‬‬

‫س����امان گەرمیان����ی جەخ����ت دەكاتەوە‬ ‫كە ناب����ێ دەستلەكاركێش����انەوەكەی ئازاد‬ ‫جوندیانی قبوڵ بكرێت تاوەكو "ئەستۆپاكی‬ ‫خۆی نەسەلمێنێت"‪.‬‬ ‫س����ەبارەت ب����ەو قسانەش����ی ك����ە ئازاد‬ ‫جوندیان����ی لەب����ارەی دۆخ����ی یەكێتییەوە‬ ‫لەچوارچێ����وەی یاداش����تەكەیدا كردون����ی‪،‬‬ ‫گەرمیانی دەڵێت"بابێت ئه‌و قسانه‌ی ده‌یداته‌‬ ‫پاڵ یه‌كێتی به‌ره‌و روی هه‌مو سه‌ركردایه‌تی‬ ‫یه‌كێتی بیانكات"‪ .‬‬ ‫الی خۆیش����یەوە هەڵگ����ورد جوندیان����ی‬ ‫برای ئازاد جوندیان����ی بەئاوێنەی وت"كاك‬ ‫ئازاد لەیاداش����تنامەكەیدا كە یاداشتنامەی‬ ‫وازهێنانە بەڕونی باس����ی ل����ەوە كردوە كە‬ ‫ئەو واز لەسیاس����ەت ناهێنێت‌و لەحزبایەتی‬ ‫وازدەهێنێت بەڵكو لەسیاسەت دەمێنێتەوەو‬ ‫كوردایەت����ی دەكات‌و سیاسەتەكەش����ی رو‬ ‫لەمەسەلەی سەربەخۆییە‪ ،‬بۆ مەسەلەی ئەو‬ ‫حس����اباتانەش وەكو تێبینییەك لەكۆتایی‬ ‫یاداش����تەكەیدا هات����وە ك����ە ب����ۆ پاكتاوی‬ ‫كاروب����ارە دارایی����ەكان كەس����ێك تەرخان‬ ‫دەكات لەئۆفیس����ی خۆی بۆ ئ����ەوەی بەو‬ ‫كارانە هەڵسێت"‪ .‬‬

‫دەبێ له‌وكاتەوە‬ ‫كە لەڕاگه‌یاندنی‬ ‫یه‌كێتی بو‌ه تائێستا‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫بكرێت بزانین كاك‬ ‫ئازاد پیاوێكی پاك‬ ‫دەردەچێت‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫كۆبونه‌وه‌كه‌ی ده‌باشان‪ ،‬ناوه‌ندی بڕیار دو که‌ر ‌ت ده‌کات‬

‫كۆسره‌ت ده‌یه‌وێت هه‌م هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د راز ‌ی بكات‌و هه‌م به‌رهه‌م ساڵح‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬

‫روانینی‌ كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌‌و به‌رهه‌م‬ ‫ساڵح سه‌باره‌ت به‌كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌ جیاوازه‌‪،‬‬ ‫كۆسره‌ت‌و زۆربه‌ی‌ سه‌ركرده‌كانی‌‬ ‫ناوه‌ندی‌ بڕیار پێیانوایه‌ خراپترین‬ ‫كۆبونه‌وه‌ له‌باشترین كۆنه‌بونه‌وه‌‬ ‫باشتره‌‪ ،‬به‌رهه‌م ساڵحیش پێیوایه‌‬ ‫تاوه‌كو ئه‌م كۆبونه‌وانه‌ به‌رده‌وام‬ ‫بن بیر له‌چاره‌سه‌ری‌ راسته‌قینه‌‬ ‫ناكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ش���ه‌ممه‌ی رابردو‪ ،‬به‌سه‌رپه‌رشتی‬ ‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ عه‌لی‌و به ‌به‌شداری‬ ‫زۆرینه‌ی سه‌ركرده‌كانی باڵی ناوه‌ندی‬ ‫بڕی���اری یه‌كێت���ی كۆبونه‌وه‌ی���ه‌ك‬ ‫له‌ماڵ���ی م���ام ج���ه‌الل له‌ده‌باش���ان‬ ‫ئه‌نجام���دراو تێ���دا كۆمه‌ڵێ���ك بڕیار‬ ‫ده‌ركرا‪ ،‬پێ���ش كۆبونه‌وه‌ک���ه‌‪ ،‬ئازاد‬ ‫جوندیانی ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاس���ی‬ ‫یه‌كێت���ی ده‌ستله‌كاركێش���انه‌وه‌ی‬ ‫خ���ۆی راگه‌یاند‪ ،‬به‌رهه‌م س���اڵحیش‬ ‫سه‌رباری داواكارییه‌كی زۆر به‌شداری‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ی نه‌كرد‪.‬‬ ‫رزگار عه‌ل���ی ئه‌ندام���ی مه‌کته‌ب���ی‬ ‫سیاسی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان‬ ‫له‌باره‌ی كۆبونه‌وه‌كه‌وه‌‪ ،‬له‌لێدوانێکیدا‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ باسی ئه‌وه‌ی كرد پێویسته‌‬ ‫كرانه‌وه‌یه‌كی سیاس���ی دروستبكرێت‪،‬‬ ‫هاوكات جه‌ختیشی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫به‌ش���داری نه‌كردنی دكت���ۆر به‌رهه‌م‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ نه‌ نیش���انه‌ی به‌هێزیه‌‌و‬ ‫نه‌بێهێزی‪ ،‬ئه‌و وتی "د‪.‬به‌رهه‌م ساڵح‬ ‫خ���ۆی ئام���اده‌ی كۆبونه‌وه‌كه‌ نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ بانگهێشته‌كه‌ بۆ هه‌موان چوه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت خ���ۆی وه‌اڵم بدات���ه‌وه‌ بۆچی‬ ‫ئاماده‌ نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وكات���ه‌ی مه‌كته‌ب���ی سیاس���ی‬

‫له‌كۆبونه‌وه‌دا بون له‌ده‌باشان‪ ،‬به‌رهه‌م‬ ‫س���اڵح هاوڕێ له‌گه‌ڵ چه‌ند كادرێكی‬ ‫گه‌نجی ناو یه‌كێتی له‌ش���انۆی رۆمانی‬ ‫بو له‌پاركی هه‌واری ش���ار‪ ،‬كه‌ ته‌نها‬ ‫چه‌ند كیلۆمه‌ترێ���ك له‌كۆبونه‌وه‌كه‌وه‌‬ ‫دوربوه‌‪ ،‬به‌گوێ���ره‌ی زانیاریه‌كان ئه‌و‬ ‫رۆژه‌ هه‌وڵێك���ی زۆر دراوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌ش���داری کۆبونه‌وه‌که‌ ب���كات به‌اڵم‬ ‫نه‌یكردوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی ئ���اگادار باس���ی‬ ‫ئه‌وه‌یك���رد "به‌رهه‌م س���اڵح له‌ڕێگه‌ی‬ ‫بافڵ تاڵه‌بانی‌و كۆس���ره‌ت ره‌سوڵه‌وه‌‬ ‫په‌یامێك���ی ب���ۆ كۆبونه‌وه‌ك���ه‌و هێرۆ‬ ‫ئیبراهیم ئه‌حمه‌د ن���اردوه‌و ناوه‌ڕۆكی‬ ‫په‌یامه‌كه‌ش ئه‌وه‌یه‌ "به‌رهه‌م س���اڵح‬ ‫نابێته‌ كێشه‌ له‌به‌رده‌م كۆبونه‌وه‌كانی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی‌و ناوه‌ندی بڕیارو باڵی‬ ‫زۆرین���ه‌ كۆده‌بن���ه‌وه‌ باكۆببنه‌وه‌ هیچ‬ ‫كێشه‌یه‌ك نیه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌وان پڕۆژه‌یه‌كیان‬ ‫پێیه‌ ئه‌و كێش���ه‌‌ دروستناكات‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫زانیمان ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ بۆ نێوانی ئێمه‌و‬ ‫گۆڕان بۆ كوردستان باشه‌ پشتیوانی‬ ‫لێده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی زانیاری س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‬ ‫ئ���اگادار له‌ناوه‌ن���دی بڕی���ار پێ���ش‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ دو بۆچون له‌ناو ناوه‌ندی‬ ‫بڕی���ار دروس���تبوه‌‪ ،‬به‌رهه‌م س���اڵح‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك���ی هه‌بوه‌و ب���اوه‌ڕی وابوه‌‌‬ ‫كێشه‌كانی یه‌كێتی به‌دانیشتن چاره‌سه‌ر‬ ‫ناب���ن‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا س���ه‌ركرده‌كانی‬ ‫ناوه‌ندی بڕیاری���ش بۆچونێكی تریان‬ ‫هه‌بوه‌ ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ ئه‌گه‌ر دانیشتن‬ ‫بكرێت كێش���ه‌كان چاره‌س���ه‌ر ده‌بن‪،‬‬ ‫س���ه‌رئه‌نجام به‌رهه‌م س���اڵح گڵۆپی‬ ‫سه‌وزی بۆ س���ه‌ركرده‌كان هه‌ڵكردوه‌‪،‬‬ ‫بۆچونه‌كه‌ی خۆی خستوه‌ته‌ كه‌نار‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ ئاگاداره‌كه‌ ئ���ه‌وه‌ی بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ خس���ته‌ڕو‪" ،‬چه‌ندین كۆبونه‌وه‌‬ ‫له‌نێوان هێرۆخان‌و كۆسره‌ت ره‌سوڵ‪،‬‬

‫د‪ .‬بەرهەم ساڵح‬ ‫هاوكات كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و مه‌البه‌ختیار‬ ‫كارگێڕی مه‌كته‌بی سیاس���ی یه‌كێتی‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم چاره‌س���ه‌ری كێشه‌كانی‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌رهه‌م س���اڵحیش ئه‌وه‌ی‬ ‫راگه‌یان���دوه‌ كه‌ هه‌رش���تێك یه‌كێتی‬ ‫چاكده‌كات���ه‌وه‌ ئ���ه‌و رێگ���ر نابێ���ت‬ ‫له‌به‌رده‌می"‪.‬‬ ‫ب���ه‌رزان ئه‌حمه‌د ك���ورده‌ ئه‌ندامی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێت���ی نیش���تمانی‬

‫ریکالم‬

‫كوردس���تان له‌باڵ���ی ناوه‌ن���دی بڕیار‬ ‫له‌باره‌ی خواس���ته‌كانی ناوه‌ندی بڕیار‬ ‫باس���ی ئه‌وه‌ی ك���رد له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا‬ ‫باس���ی گۆڕان���كاری‌و به‌دواداچ���ون‌و‬ ‫رێكکه‌وتن���ه‌‌كان ك���راوه‌ بهێنرێن���ه‌وه‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‪ ،‬دیاره‌ ناوه‌ندی بڕیار‬ ‫بۆی���ه‌ به‌ش���دارییان له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا‬ ‫كردوه‌‪ ،‬وتی "دیارنیه‌ ئه‌م كۆبونه‌وه‌یه‌‬ ‫به‌رهه‌م���ی هه‌بێ���ت ی���ان ن���ا‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫به‌شداربوه‌كانی ده‌زانن"‪.‬‬

‫به‌گوێره‌ی زانیارییه‌كان قس���ه‌یه‌ك‬ ‫هه‌یه‌ له‌باره‌ی ئه‌وه‌ی كه‌ هه‌ركه‌سێك‬ ‫به‌شداری ئه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌ی نه‌كردبێت‪،‬‬ ‫به‌ش���داری كۆبونه‌وه‌كان���ی داهاتوی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی پێناكرێت‪.‬‬

‫خۆیه‌تی‌و به‌ده‌س���ت كه‌س نیه‌ چونك ‌ه‬ ‫ئه‌و خۆی به‌رپرس���ه‌ نه‌ك كه‌س���ی تر‬ ‫به‌رپرسی بێت تابه‌شداری پێنه‌كات"‪.‬‬

‫به‌رهه‌م س���اڵح له‌نێوان دو بژارده‌ی‬ ‫سه‌ختدایه‌‪ ،‬جیابونه‌وه‌ له‌یه‌كێتی یان‬ ‫مان���ه‌وه‌ له‌گه‌ڵ رای زۆرینه‌ی یه‌كێتی‪،‬‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ی س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی به‌اڵم به‌گوێره‌ی قس���ه‌ی س���ه‌رچاوه‌‬ ‫نیشتمانی كوردستان له‌وباره‌یه‌وه‌ وتی تایبه‌ته‌كه‌ی ئاوێن���ه‌‪ ،‬ئه‌و هیچكامیان‬ ‫"به‌شداریكردنی به‌رهه‌م ساڵح به‌ده‌ست ناكات‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫عیادەی شەوانە ڕۆژی پسپۆڕی ئاشتی‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫منداڵەكەیان لەناو دارستاندا لەدایك بو‬

‫‪5‬‬

‫خێزانێکی كورد دوای سێزدە جار هەوڵدان‌و سەرفکردنی هەژدە هەزار پاوەند خۆیان گەیاندە بەریتانیا‬ ‫ئا‪ :‬کاوە رەش ـ بەریتانیا‬

‫چیرۆكی گەیشتنی خێزانێكی پەنابەری‬ ‫كورد بۆ بەریتانیا‪ ،‬بۆتە مانشێتی‬ ‫زۆرێك لەڕۆژنامەكانی ئەو واڵتە‪.‬‬

‫کە ئێمە‬ ‫گەیشتینە ناو‬ ‫خاكی بەریتانیاوە‬ ‫گوتم ئەوە‬ ‫خەونەكەم هاتە دی‬ ‫بەدڵنیاییەوە ژیانم‬ ‫لەكوردستانی عێراق‬ ‫خۆش نەبو‬

‫دای���ك‌و باوكێكی ك���ورد‪ ،‬بەخۆیان‌و‬ ‫دو منداڵ���ەوە ب���ۆ دواج���ار بەڕێ���گای‬ ‫قاچاخ‌و ش���اردنەوەیان لەپشتی لۆریدا‪،‬‬ ‫گەیشتونەتە شاری دۆڤەری بەریتانیا‪.‬‬ ‫دوای گەیش���تنیان راس���تەوخۆ‬ ‫داوای ماف���ی پەنابەریی���ان پێش���كەش‬ ‫بەفەرمانگ���ەی كۆچب���ەران ك���ردوە‪.‬‬ ‫هاوكار س���ەاڵح دەڵێ‪ ،‬دوای ئەو هەمو‬ ‫دەردەس���ەریە ئێستا خۆش���حاڵم‪ ،‬ئێمە‬ ‫گەیشتین بەخەونەكەمان‪ ،‬دەمانەوێ بۆ‬ ‫هەمیشە لێرە بمێنینەوە‪.‬‬ ‫ه���اوكاری تەم���ەن‪ ٢٨‬س���اڵ‪ ،‬ك���ە‬ ‫ئەندازیارێك���ی مەش���قپێكراوە‪ ،‬ژیان���ی‬ ‫خۆی‌و خێزانەکەی خستۆتە مەترسیەوە‬ ‫لەس���ەفەرێكی ن���اوازەدا‪ ،‬دەڵ���ێ‪ ،‬ئەم‬ ‫سەفەرە سەختە دو س���اڵی خایاندوە‪،‬‬ ‫چەند جارێكیش لەمردن نزیك بوینەوە‪،‬‬ ‫كاتێك لەناو لۆریەكی بەفرگردا هەوڵی‬ ‫گەیشتنمان دا‪.‬‬ ‫تەنان���ەت منداڵ���ی دوەمیان هێش���تا‬ ‫لەدای���ك نەب���وە‪ ،‬كاتێ���ك ه���اوكارو‬ ‫لۆریەكە گەیش���تۆتە ناو كەشتیەكەوە‪،‬‬ ‫هۆزانی خێزانی كە تەمەنی‪ ٢٦‬س���اڵە‪ ،‬بۆی بنێرن‪.‬‬ ‫لەشەوی‪ ٣١‬كانونی دووەم‪ ،‬جارێكی توانیم���ان ب���ێ ئ���ەوەی ئاش���كرابین‬ ‫لەكوردستانی عێراقەوە بەڕێكەوتون بۆ‬ ‫ئەوروپا‪ .‬ئ���ەوان بڕی ‪٥‬هەزار پاوەندیان دیك���ە بڕی‪٧‬ه���ەزار پاوەن���د دەدات كۆنتڕۆڵی فەرەنسا ببڕین‪ ،‬بەاڵم كاتێك‬ ‫داوە بەقاچاخچی‪ ،‬تاب���ەرەو بەریتانیان بەقاچاخچیەك���ی دیك���ەی ده‌مامكراو‪ ،‬گەیش���تینە بەندەری دۆڤ���ەر‪ ،‬لەكاتی‬ ‫بب���ات‪ ،‬بەاڵم قاچاخچی���ەكان بۆ واڵتی ئەویش دەیانبات بۆ سەر سنوری بەلژیكا‪ ،‬پش���كنینی لۆریەكە لەالیەن كۆنتڕۆڵی‬ ‫لەپاركێك���ی نزی���ك بەدارس���تانەكان‪ ،‬بەریتانیاوە‪ ،‬منداڵێكی بچوك دەس���تی‬ ‫نەرویجیان بردون‪.‬‬ ‫دوای ئ���ەوەی داواكاری ب���ۆ ماف���ی بەنهێنی دەیانخاتە پش���تی لۆریەك‪ ،‬كە بەگریان كرد‪ ،‬كە ه���ی خێزانێكی دیكە‬ ‫پەنابەری لەئەس���كەندەنافیا پێشكەش ب���ۆ بەریتانیا ب���اری هەڵگرتوە‪ .‬هاوكار بو‪ .‬بێ ئ���ەوەی ئاگاداربین قاچاغچیەكە‬ ‫دەك���ەن‪ ،‬ب���ەاڵم داواكەی���ان رەت دەڵێ‪ ،‬ش���وێنەكەمان زۆر زەحمەت بو‪ ،‬ئەوانیش���ی خستبوە ناوەوە‪ ،‬بەوهۆیەوە‬ ‫دەكرێتەوە‪ .‬دوای‪ ١١‬مانگ بەرەو باكوری تەنها بۆش���اییەكی بچ���وك هەبو لەناو كارمەندەكانی س���نورپارێزی بەریتانیا‪،‬‬ ‫فەرەنس���ا دەكەونە ڕێ‪ ،‬بەاڵم نایانەوێ لۆرییەك���ەدا بۆ هەناس���ەدان‪ ،‬كە باری دەستگیریان كردین‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم كێش���ە نەب���و چونك���ە ئێمە‬ ‫داوای ماف���ی پەناب���ەری لەفەڕەنس���ا پس���كیت‌و چۆكلیاتی تێدابو‪ .‬ئەو شەوە‬ ‫بكەن‪ .‬هاوكار دەڵێ‪ ،‬دەمویس���ت ئەگەر نزیك���ەی نۆ كاتژمێر لەن���او لۆرییەكەدا گەیش���تبوینە ناو خاك���ی بەریتانیاوە‪.‬‬ ‫ژیانیشمان كەوتبێتە مەترسیەوە‪ ،‬بگەین بەبێ هەست بوین‪ ،‬بۆ ئەوەی منداڵەكانم بۆیە گوتم ئ���ەوە خەونەكەم هاتە دی‪،‬‬ ‫دەنگی���ان نەی���ەت‪ ،‬دەرمان���ی خ���ەوم بەدڵنیاییەوە ژیانم لەكوردستانی عێراق‬ ‫بە بەریتانیا‪.‬‬ ‫هاوكارو خێزانەكەی بەر لەگەیشتنیان پێدابون كە بۆماوەی‪ ١٥‬كاتژمێر چوبونە خۆش نەبو‪.‬‬ ‫بەب���ڕوای هاوكار‪ ،‬زۆرب���ەی پەنابەرە‬ ‫بۆ بەریتانیا‪ ،‬لەشارۆچكەی (دانكیخ) ی خەوەوە‪.‬‬ ‫لەماوەی پازدە كاتژمێری گەشتەكەمان ك���وردەكان ك���ە رو دەكەن���ە ئەوروپا‪،‬‬ ‫سەر سنوری فەڕەنسا‪ ،‬لەناو جەنگەڵ‌و‬ ‫كامپەكان���دا ش���وێنی حەوانەوەی���ان ب���ۆ بەریتانی���ا‪ ،‬دەبو هیچ خ���واردن‌و حەزدەكەن بێ���ن بۆ ئینگلتەرا‪ ،‬چونكە‬ ‫بۆخۆیان بنیاد نابو‪ .‬هەرلەو كەمپەشدا قس���ەكردنێكمان نەبێ���ت‪ ،‬ئەگەرن���ا پێیان وایە لەزۆربەی واڵتانی دیكە باشترە‬ ‫منداڵی دوەمیان لەدایك بوە‪ ،‬كە ئێستا ش���وفێرەكە ئاگادار بوایە تەلەفۆنی بۆ بۆ پەناب���ەر ل���ەڕوی خزمەتگوزاریەوە‪.‬‬ ‫دەمان���ەوێ ژیانێك���ی نوێ لێ���رە بنیاد‬ ‫پۆلیس دەكرد‪.‬‬ ‫تەمەنی سێ مانگە‪.‬‬ ‫س���ەرباری ئەوەش‪ ،‬هاوكار بۆ ئەوەی بنێین‪ ،‬هەرگیز نامانەوێ بمانگەڕێننەوە‬ ‫لەقسەكانیدا هاوكار س���ەاڵح ئاماژی‬ ‫ب���ەوەداوە‪ ،‬پێش���تر دوازدە ج���ار دڵنیابێ���ت كە ئ���ەو لۆریە بۆ ش���وێنی عێڕاق‪ ،‬ئەمە قسەی هاوکارە‪.‬‬ ‫لەماوەی پێنج كاتژمێر چاوپێكەوتندا‪،‬‬ ‫هەوڵ���ی پەڕینەوەی لەنێ���وان بەندەری مەبەس���ت دەچ���ێ‪ ،‬لەڕێ���گای جی پی‬ ‫فەرەنس���او بەریتانیاداوە‪ .‬تەنها لەیەك ئێس���ی مۆبایلەكەی���ەوە‪ ،‬زانیویەتی كە لەگ���ەڵ هێزی س���نورپارێزی بەریتانیا‪،‬‬ ‫ج���اردا بڕی‪٦‬ه���ەزار پاوەن���دی داوە بەرەو وێس���تگەی بەندەری كااڵس بۆ ئ���ەو خێزانە س���كااڵی ئەوەیان كردوە‪،‬‬ ‫كە لەترس���ی هەڕەش���ەی جیهادیەكانی‬ ‫بەقاچاخچی���ەكان‪ ،‬ب���ەاڵم چەندین جار دۆڤەر دەچێت‪.‬‬ ‫ه���اوكار باس���ی ئەوش���ەوە دەكات‌و دەوڵەتی ئیس�ل�امی داعش‪ ،‬واڵتەكەیان‬ ‫قۆڵی���ان بڕیوە‪ ،‬بۆیە ب���ەردەوام داوای‬ ‫پارەی زیات���ری كردوە لەخێزانەكەی كە دەڵێ‪ ،‬بەه���ۆی مۆبایلەكەم���ەوە زانیم جێهێشتوە‪.‬‬

‫هاوكارو هۆزانی خێزانی‌و دو منداڵەکەی‬ ‫دوای حەواندنەوەی���ان ب���ۆ ماوەی دو‬ ‫ش���ەو لەهۆتێل‪ ،‬پاشان گواستراونەتەوە‬ ‫بۆ خانویەكی دو ژوری لەشاری كاردیف‬ ‫‪ ،‬تائەوكاتەی كارلەسەر کەیسی داخوازی‬ ‫پەنابەرییەكەیان دەكرێت‪.‬‬ ‫س���ەرچاوەكان دەڵێ���ن‪ ،‬لەبارێك���دا‬ ‫ئەگ���ەر ئەو خێزانە مافی مانەوەش���یان‬ ‫رەتبكرێت���ەوە‪ ،‬بەه���ۆی بون���ی دو‬ ‫منداڵەكەیان���ەوە‪ ،‬رەنگ���ە چەن���د‬ ‫س���اڵێك شوێنی نیش���تەجێ بونیان لێ‬ ‫وەرنەگیرێتەوە‪.‬‬ ‫لەئێس���تادا ئ���ەوان بەش���ێكن ل���ەو‬ ‫کۆچب���ەرەی‬ ‫ژمارە‪٧٧٤٤٠‬ه���ەزار‬ ‫كەیس���ەكانیان كاری تێ���دا دەك���رێ‪.‬‬ ‫ئ���ەوان ناس���نامەی پەنابەریی���ان ب���ۆ‬ ‫دەرك���راوە ك���ە ماف���ی كاركردنیان نیە‬ ‫لەو واڵت���ە تاكاتی یەکالی���ی بونەوەی‬ ‫كەیس���ەكەیان‪ .‬ئ���ەوان ئێس���تا لەگەڵ‬ ‫س���ەد کۆچبەری دیکە‪ ،‬رۆژانە سێ ژەم‬ ‫خواردن���ی پێویس���تیان پێدەدرێت‪ ،‬کە‬ ‫لەپەتاتەو هەمبەرگەرو مریشک پێکدێت‪،‬‬ ‫لەیەکێ���ک لەس���ەنتەرەکانی پانەبەران‪،‬‬ ‫کە پێن���ج خولەک لەو خان���وەوە دورە‬ ‫کە بەش���ێوەیەکی کات���ی‪ ،‬لەگەڕەکێکی‬ ‫خامۆشی قەراغ ش���اری کاردیف بۆیان‬ ‫دابینکراوە‪.‬‬ ‫جگە لەوە‪ ،‬هاوکاری مادی هەفتانە بۆ‬ ‫هەریەکەی���ان بەبڕی نزیکەی‪ ٣٧‬پاوەند‪،‬‬ ‫دیاری کراوە‪ ،‬س���ەرباری بەشێکی زیاتر‬ ‫ب���ۆ دو منداڵەکانی���ان‪ .‬لەگەڵ ئەوەش‪،‬‬

‫دەتوانن س���ود لەچاودێری تەندروستی‬ ‫بێ بەرامبەر وەربگرن‪.‬‬ ‫لەبەرئەوەی ئەوان بەشێوەیەکی کاتی‬ ‫شوێنی نیشتەجێبونیان پێدراوە دەڵێن‪،‬‬ ‫ئارەزو دەکەین لەشاری برادفۆرد بژین‪،‬‬ ‫بەهۆی بونی خزم‌و ئامۆزاکەیانەوە ‪ ،‬کە‬ ‫ئەوانیش پێش���تر بەنایاسایی هاتونەتە‬ ‫بەریتانیا‪.‬‬ ‫هاوکاری تەمەن‪ ٢٨‬ساڵ دەڵێ‪ ،‬ئەگەر‬ ‫خانومان پێب���دەن لەبرادف���ۆرد‪ ،‬دواتر‬ ‫منداڵەکانم���ان بنێرینە ب���ەر خوێندن‪،‬‬ ‫نامانەوێت لەماڵەوە دابنیش���ین‪ ،‬بەڵکو‬ ‫وەک هەم���و خەڵکێکی دیکە دەمانەوێت‬ ‫داهاتویەکی باش بۆ منداڵەکانمان دابین‬ ‫بکەین‪.‬‬ ‫بەدڵنیایی���ەوە ئێس���تا هەس���ت‬ ‫بەس���ەالمەتی دەکەی���ن‪ ،‬لەفەڕەنس���ا‬ ‫هەس���تمان بەس���ەالمەتی نەدەک���رد‪،‬‬ ‫نەشماندەویست لەوێ بمێنینەوە‪ .‬لەگەڵ‬ ‫ئ���ەوەی بەرگوێ���م کەوتوە ک���ە نەرویج‬ ‫خەڵ���ک رەوانەی عێراق دەکاتەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫نامانەوێ بمانگەڕێننەوە بۆ نەرویج‪ ،‬ئێمە‬ ‫بەریتانیامان خۆش دەوێت‌و خەڵکەکەی‬ ‫زۆر هاوڕێن‌و خۆش���مان دەوێن‪ ،‬ئەمانە‬ ‫قسەی هاوکارن‪.‬‬ ‫ڕۆژنامەی ‪ Daily Express‬ئاشکرای‬ ‫ک���ردوە تەنها لەش���ەش مانگی یەکەمی‬ ‫س���اڵی راب���ردودا‪ ٢٤٨٠٠ ،‬کۆچب���ەری‬ ‫نایاس���ایی لەکات���ی هەوڵدانی���ان ب���ۆ‬ ‫گەیشتن بە بەریتانیا لەبەندەری کااڵس‬

‫دەستگیرکراون‪.‬‬ ‫ئەن���دام پارلەمان���ی ش���اری دۆڤەر‬ ‫‪ ،Charlie Elphicke‬دەڵ���ێ‪ ،‬دوای‬ ‫بیس���تنی چیرۆکی هاوکار‪ ،‬ئەو حاڵەتە‬ ‫زۆر ترسناکە‪ ،‬پێویس���تە هێڵێک بەژێر‬ ‫ئ���ەو کارە ترس���ناک‌و دڵڕەقیان���ەی‬ ‫باندەکان���ی قاچاخچی���دا بهێنی���ن‪ ،‬کە‬ ‫بازرگان���ی بەگیانی خەڵکانی بێ هیواوە‬ ‫دەکەن‪ ،‬بۆ دەستکەوتی مادی دەیانخەنە‬ ‫پشتی لۆریەوە‪.‬‬ ‫جەنگەڵس���تانی کااڵس رەنگ���ە‬ ‫رۆش���تبێت‪ ،‬بەاڵم ئەو تاقم و تاوانبارانە‬ ‫هێش���تا لێرەو لەوێ راوی کۆچبەرەکان‬ ‫دەک���ەن‪ ،‬بۆئەوەی س���ودی مادیان لێ‬ ‫دەس���ت بخەن‪ .‬ئەو ئەن���دام پارلەمانە‬ ‫دەڵێ‪ ،‬ئێمە بەهەمو ش���ێوەیەک دەبێ‬ ‫ئ���ەوەی لەتواناماندا هەبێ���ت بیکەین‪،‬‬ ‫بۆئ���ەوەی رێبگرین لەوچەتانەی مرۆڤ‪،‬‬ ‫بۆئەوەی چیت���ر وەک کۆیلە‪ ،‬بازرگانی‬ ‫بەکۆچبەرەکانەوە نەکەن‪.‬‬ ‫وەزارەتی ناوخۆی بەریتانیا راگەیاندوە‪،‬‬ ‫ئێم���ە بەش���ێوەیەکی ب���ەردەوام هانی‬ ‫کۆچبەرانم���ان داوە‪ ،‬کە ژیانی خۆیان‌و‬ ‫خۆشەویس���تانیان نەخەنە دەست باندە‬ ‫دڵڕەقەکانی بازرگانی کردن بەمرۆڤەوە‪.‬‬ ‫ئێمە بەردەوام بەدوای ئەو کەسانەوەین‌و‬ ‫وەک تاوانبار سەیریان دەکەین‪ ،‬چونکە‬ ‫ئ���ەوان هیچ دەربەس���ت نی���ن لەگیانی‬ ‫پەناب���ەران‪ ،‬بەڵک���و تەنه���ا ئامانجیان‬ ‫سودی ماددیە‪.‬‬

‫ده‌رمانخانه‌یه‌كی به‌ناوبانگی سلێمانی ‪ 45‬ده‌فته‌ر قه‌رزی له‌سه‌ر‌ه‬ ‫پارێزەری خاوەن دەرمانخانەكە‪ :‬مایەپوچ بون نییە‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر که‌ریم‬ ‫ده‌نگۆی ئیفالسبونی ده‌رمانخانه‌یه‌كی‬ ‫گه‌وره‌ له‌شاری سلێمانی باڵوده‌بێته‌وه‌و‬ ‫خاوه‌نه‌كه‌شی كوردستانی جێهێشتوه‌و‬ ‫له‌ئه‌مریكایه‌‪.‬‬ ‫حاجی فوئاد عیزه‌دین خاوه‌نی كۆگای‬ ‫ده‌رمانی كوردستان له‌سلێمانی له‌باره‌ی‬ ‫‌یه ئاماژ‌ه‬ ‫مایه‌پوچبونی ئه‌و ده‌رمانخانه ‌‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات ماوه‌ی چ���وار مانگ ‌ه‬ ‫مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌و ده‌رمانخانه‌ی ‌ه ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫یه‌كێكب���وه‌ له‌ده‌رمانخانه‌ باش���ه‌كانی‬ ‫س���لێمانی بۆی ‌ه ب ‌ه به‌های نزیكه‌ی ‪26‬‬ ‫هه‌زار دۆالر ده‌رمانیان پێداوه‌‪ ،‬وتیشی‬ ‫"دوای ئ���ه‌وه‌ی به‌دوداچونمان بۆ كرد‬ ‫بۆم���ان ده‌رك���ه‌وت ك ‌ه ق���ه‌رزی زۆری‬ ‫‌وتینه گومانه‌و‌ه لێی‌و‬ ‫له‌س���ه‌ره‌ بۆی ‌ه كه ‌‌‬ ‫مامه‌ڵه‌م���ان له‌گه‌ڵ نه‌ك���رد‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫بۆمان ده‌ركه‌وت خاوه‌نی یه‌كه‌می ئه‌م‬ ‫دەرمانخانەیە‌ له‌كوردستان نه‌ماوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی "ئێستا دو كۆگا خۆیانكردو‌ه‬ ‫به‌خاوه‌نی ئ���ه‌م ده‌رمانخانه‌یه‌و به‌پێی‬ ‫گونجان قه‌رزه‌كه‌ ده‌ده‌نه‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ش ب ‌ه‬ ‫به‌های ‪ 6‬هه‌زارو ‪ 300‬دۆالر ده‌رمانمان‬

‫له‌بری پاره‌كه‌ وه‌رگرتوه‌ته‌وه‌ به‌اڵم هه‌ر‬ ‫قه‌رزیان الماوه‌"‪.‬‬ ‫ك���ۆگای ده‌رمان���ی كاردۆخ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫كۆگای ده‌رمانی ئۆرزدی‌ ئێستا خۆیان‬ ‫كردو‌ه به‌خاوه‌نی ده‌رمانخانه‌ی كارین‌و‬ ‫ه���اوكاری ئه‌و ده‌رمانخانه‌یه‌ ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی دانه‌خرێت‪ ،‬چونك ‌ه به‌پێی وته‌ی‬ ‫خاوه‌ن���ی ده‌رمانخان���ه‌ی كاردۆخ ئه‌و‬ ‫ده‌رمانخای ‌ه خاوه‌نی ناوبانگی خۆیه‌تی‌و‬ ‫نایانه‌وێت دابخرێت‪ ،‬وتیش���ی "به‌وردی‬ ‫قه‌رزه‌كان���ی ده‌رمانخان���ه‌ی كاری���ن‬ ‫نه‌خه‌مڵێنراوه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك ده‌رمانی‬ ‫كه‌ڵه‌كه‌ب���و هه‌ب���وه‌ گه‌ڕاندومانه‌ته‌و‌ه‬ ‫بۆ ك���ۆگاكان پاش���ان ده‌رمانی نزیك‬ ‫به‌ماوه‌به‌س���ه‌رچون هه‌ب���وه‌ ئه‌وانیش‬ ‫گه‌ڕێنراونه‌ت���ه‌و‌ه ب���ۆ كۆمپانی���اكان‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌شی ئێستا وه‌كو قه‌رز له‌سه‌ریه‌تی‬ ‫‪ 150‬ه���ه‌زار دۆالره‌ (‪ )15‬ده‌فت���ه‌ر‪،‬‬ ‫به‌جۆرێ���ك ئه‌و ده‌رمانه‌ی له‌ناو كۆگای‬ ‫ده‌رمانخانه‌كه‌دای��� ‌ه نزیك��� ‌ه له‌ڕێ���ژه‌ی‬ ‫قه‌رزه‌كانی"‪.‬‬ ‫هاوكات به‌گوێره‌ی چه‌ند زانیارییه‌ك‬ ‫قه‌رزه‌كانی ئ���ه‌م ده‌رمانخانه‌ی ‌ه زۆرتر‌ه‬ ‫له‌و رێژه‌یه‌و به‌جۆرێ���ك خۆی ل ‌ه ‪450‬‬ ‫ه���ه‌زار دۆالر ده‌دات‪ ،‬ك��� ‌ه خاوه‌نه‌كه‌ی‬

‫دكتۆره‌یه‌ك���ی ئافره‌ت���ه له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌‌ به‌س���ه‌فه‌رێك چونه‌ت ‌ه‬ ‫ئه‌مریكاو س���ه‌رقاڵی خوێندنن‪ ،‬بڕیار‌ه‬ ‫سێ مانگ له‌وێ بمێننه‌وه‪.‬‬ ‫به‌پێی وته‌ی یه‌كێك له‌سه‌رپه‌رشتیارانی‬ ‫ده‌رمانخان���ه‌ی كارین له‌س���لێمانی ك ‌ه‬ ‫نه‌یویست رێژه‌ی قه‌رزه‌كه‌ ئاشكرابكات‪،‬‬ ‫ئێستا ده‌رمانخانه‌ سیستمی داتابه‌یسی‬ ‫ب���ۆ دانراوه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی بزان���ن چه‌ند‬ ‫ده‌رمانیان هه‌یه‌و چه‌ندیش ده‌فرۆشن‪،‬‬ ‫بۆی��� ‌ه س���ه‌رقاڵی رێكخس���تنه‌وه‌ی‬ ‫ده‌رمانخانه‌ك���ه‌ن‪ ،‬وتیش���ی "خاوه‌نی‬ ‫ده‌رمانخانه‌ك��� ‌ه كاتێ���ك به‌دۆخه‌كه‌ی‬ ‫زانی���و‌ه راس���ته‌وخۆ ده‌رمانخانه‌كه‌ی‬ ‫ڕاده‌س���تی هه‌ر دو ك���ۆگای (كاردۆخ‌و‬ ‫ئۆرزدی) كردو‌ه ئێس���تا به‌ڕێوه‌بردنی‬ ‫ئ���ه‌و ده‌رمانخایه‌ له‌ئه‌س���تۆی ئه‌و دو‬ ‫كۆگایه‌دای���ه‌و ه���ه‌ر قه‌رزارێ���ك دێت ‌ه‬ ‫س���ه‌رمان‪ ،‬یان ده‌رم���ان ده‌باته‌و‌ه یان‬ ‫مانگانه‌ پاره‌كه‌ی ده‌درێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاری ده‌رمانخانه‌ك���ه‬ ‫هۆكاری قوڵبونه‌وه‌ی كێش���ه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌رمانخانه‌ك ‌ه بۆ سه‌فه‌ری به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ده‌رمانخانه‌ك���ه‌و هاوس���ه‌ره‌كه‌ی ك��� ‌ه‬ ‫به‌هاوبه‌ش���ی خاوه‌نی ده‌رمانخانه‌كه‌ن‬

‫ده‌گه‌ڕێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬وتیش���ی "ئێس���تا‬ ‫سه‌رقاڵی ته‌سفیه‌كردنی ده‌رمان‌و پاره‌ی‬ ‫كۆگاكانین‪ ،‬هه‌ندێكیشمان داوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌گوێ���ره‌ی زانیارییه‌كان ‪ 25‬كۆگای‬ ‫ده‌رمان له‌ش���اری سلێمانی بونی هه‌ی ‌ه‬ ‫ك ‌ه ‪ 20‬ی���ان چاالك���ن‌و رۆژانه‌ ده‌رمان‬ ‫به‌ده‌رمانخانه‌كان ده‌فرۆشن ك ‌ه ژماره‌یان‬ ‫خۆی له‌نزیكه‌ی ‪ 200‬ده‌رمانخانه‌ ده‌دات‌‪،‬‬ ‫به‌پێی وته‌ی خاوه‌نی كۆگای كوردستان‬ ‫حاجی فوئاد عیزه‌ت كاری ئه‌وان له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای متمانه‌یه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆرجار ئه‌م‬ ‫متمانه‌ی���ه‌ زیانی���ان پێده‌گه‌یه‌نێت ئه‌م‬ ‫دۆخه‌ دروست ده‌بێت كه‌ توشی ئێمه‌و‬ ‫ده‌رمانخانه‌ی كارین بوه‌‪.‬‬ ‫الوەند فەرەی���دون پارێزەری خاوەن‬ ‫دەرمانخانەك���ە رەتیكردەوە كەخاوەنی‬ ‫دەرمانخانەكە مایەپوچ بوبێت‌و رایگەیاند‬ ‫"ئ���ەوە جۆرێك���ە لەدژایەتیكردنی ئەو‬ ‫پزیشكەی كە خاوەنی دەرمانخانەكەیە‌و‬ ‫جۆرێكە لەملمالنێی بازرگانی"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "زۆرێك لەو دەرمانخانانەی‬ ‫ناو ب���ازاڕ چاویان ب���ەو ناوبانگی‌و پڕ‬ ‫بازاڕییە هەڵنایەت كە ئەو دەرمانخانەیە‬ ‫هەیەتی"‪.‬‬ ‫ئام���اژەی بەوەش���دا هەم���و‬

‫دەرمانخانەی���ەك بەق���ەرز لەكۆگاكان‬ ‫دەرم���ان دەهێنێت‌و بەپێی تەس���ریف‬ ‫دەهێنرێت‪.‬‬ ‫جەغتیش���ی لەس���ەر ئەوە كردەوە‬ ‫كە گەش���تی خاوەن���ی دەرمانخانەكە‌و‬ ‫هاوس���ەرەكەی بۆ واڵت���ی ئەمریكا بۆ‬ ‫خوێندنە‌و بۆ ماستەر دەخوێنێت‪.‬‬ ‫ئەو داوای كرد هەر كەس���ێك قەرزی‬ ‫لەالی ئ���ەو دەرمانخانەیە هەیە بابچێت‬ ‫داوای یاسایی تۆمار بكات‌و جەغتیشی‬ ‫لەس���ەر ئەوە كردەوە كە تائێستا لەو‬ ‫بارەیەوە هیچ داوایەكی یاس���ایی تۆمار‬ ‫نەكراوە‪.‬‬ ‫وتیش���ی "من بریكاری گش���تی ئەو‬ ‫خاوەن دەرمانخانەیەم‌و تائێس���تا هیچ‬ ‫كەسێك پەیوەندی بەمنەوە نەكردوە‌و‬ ‫بڵێت قەرزم لەالی ئ���ەو دەرمانخانەیە‬ ‫هەیە"‪.‬‬ ‫جەغتیش���ی لەس���ەر ئەوە كردەوە‬ ‫ك���ە دەرمانخانەك���ە بەردەوامە لەكار‌و‬ ‫دانەخراوە‪.‬‬ ‫وتیش���ی "چەن���د كەس���ێك رق���ی‬ ‫شەخس���ییان لەخاوەنی دەرمانخانەكە‬ ‫هەی���ە‌و ل���ەم رێگەی���ەوە دەیانەوێت‬ ‫لەكەداری بكەن"‪.‬‬

‫سه‌رپه‌رشتیاری‬ ‫ده‌رمانخانه‌كه هۆكاری‬ ‫قوڵبونه‌وه‌ی كێشه‌‬ ‫له‌سه‌ر ده‌رمانخانه‌كه‌ بۆ‬ ‫سه‌فه‌ری به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ده‌رمانخانه‌كه‌و‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی كه‌‬ ‫به‌هاوبه‌شی خاوه‌نی‬ ‫ده‌رمانخانه‌كه‌ن‬ ‫ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‬

‫‪4‬‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لەتاران‪:‬‬

‫هەنوکە‬

‫كاك مەسعود پێویستی بەسەاڵحەدین بەهادین نیی ‌ه‬ ‫پەیامی بۆ بگەیەنێت بەكۆماری ئیسالمی ئێران‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محه‌مه‌د‬ ‫لەكاتێكدا جەمسەرگیرییە ناوچەییەكان رۆژ‬ ‫بەڕۆژ توندتر دەبنەوە‪ ،‬رۆژی یەكشەممەی‬ ‫رابردو‪ ،‬سەاڵحەدین بەهادین ئەمینداری‬ ‫گشتی یەكگرتوی ئیسالمی كوردستان‬ ‫بەیاوەری شاندێكی سەركردایەتی ئەو حزبە‬ ‫لەسەر بانگهێشتی فەرمی حكومەتی تاران‬ ‫بەرەو ئێران بەڕێكەوت‪.‬‬ ‫ن����ازم دەباغ نوێن����ەری حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردس����تان لەت����اران لەب����ارەی ئەجێن����دای‬ ‫سەردانەكەی ناوبراوەوە راگەیاند كە ئەجێندای‬ ‫سەردانەكەی سەاڵحەدین بەهادین ئەمینداری‬ ‫گش����تی یەكگرتو بۆ كۆماری ئیسالمی ئێران‬ ‫بۆ ئاڵوگ����ۆڕی بیروڕاكانە لەب����ارەی روداوو‬ ‫پێش����هاتەكانی ناوچەك����ەو عێ����راق‌و هەرێمی‬ ‫كوردستان‌و دەشڵێت "س����ەاڵحەدین بەهادین‬ ‫كەسایەتییەكی ناسراوەو جێگاو پێگەی خۆی‬ ‫هەیە لەناو كوردا بەنیسبەت ئێرانەوە"‪.‬‬ ‫بەب����ڕوای نوێن����ەری حكومەت����ی هەرێمی‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬ئێران جارجارە لەپێناو ئارامی‬ ‫ناوچەكەو چارەسەری كێشەكان لەچوارچێوەی‬ ‫عێراقێك����ی یەكپارچ����ەدا ن����ەك تەنیا لەگەڵ‬ ‫ئەمینداری گشتی یەكگرتوی ئیسالمیدا بەڵكو‬ ‫لەگ����ەڵ هەمو س����ەركردەكانی ك����ورد پرس‌و‬ ‫راوێژی هەیە چ لەگەڵ ئەوانەی بانگهێش����تیان‬ ‫دەكات ب����ۆ ئێ����ران‌و چ لەگ����ەڵ ئەوانەش����ی‬ ‫ش����اندەكانی ئێران خۆیان سەردانیان دەكەن‬ ‫لەهەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫ن����ازم دەباغ دەڵێت كە كۆماری ئیس��ل�امی‬ ‫ئێران خاوەنی ئەجێندای خۆیەتی بۆ ناوچەكەو‬ ‫ب����ۆ هەرێمی كوردس����تانیش بۆی����ە بەبڕوای‬ ‫ئ����ەو ئێرانی����ش لەچوارچێ����وەی پەیوەندییە‬ ‫دیپلۆماتییەكان����ی هەرێم����ی كوردس����تان‌و‬ ‫حزبە سیاس����ییەكان‌و س����ەركردەكانی الیەنە‬ ‫كوردس����تانییەكاندا گرنگ����ی خ����ۆی هەی����ەو‬ ‫س����ەردانەكەی ئەمینداری گش����تی یەكگرتوی‬ ‫ئیس��ل�امیش لەو چوارچێوەیەدای����ەو دەڵێت‬ ‫"پێموای����ە ئ����ەم س����ەردانەی س����ەاڵحەدین‬ ‫بەهادینی����ش ل����ەم چوارچێوەیەدای����ە ك����ە‬ ‫دەیانەوێت پەیوەندییەكانی خۆیان پتەو بكەن‬ ‫كە ئەو بانگهێش����تەش بەش����ێوەیەكی فەرمی‬

‫لەالیەن كۆماری ئیسالمی ئێرانەوە كراوە نەك‬ ‫خۆیان داوایان كردبێت"‪.‬‬ ‫فەره����اد مەالس����اڵح‪ ،‬ئەندام����ی مەكتەبی‬ ‫سیاس����ی یەكگرتوی ئیس��ل�امی لەوبارەیەوە‬ ‫دەڵێت كە ئەوان پێیانوایە هەرێمی كوردستان‬ ‫بەو پێیەی كەوا بەسەدان كیلۆمەتر دراوسێی‬ ‫كۆماری ئیس��ل�امی ئێران����ەو هەروەها ئێران‬ ‫نف����وزی زۆرە لەناوچەكە بەتایبەت لەعێراقدا‪،‬‬ ‫داب����ڕان‌و ناهاوس����ەنگی لەپەیوەندیی����ەكان‬ ‫لەگەڵ سیاس����ەتی ناوچەیی یان ناوخۆیی یان‬ ‫سیاسەتی دەرەوەی ئێران بەباش نابینن‪.‬‬ ‫بانگهێشتی س����ەاڵحەدین بەهادین لەالیەن‬ ‫كۆم����اری ئیس��ل�امی ئێران����ەوە لەكاتێكدایە‬ ‫ك����ە یەكگرت����وی ئیس��ل�امی كوردس����تان‬ ‫بەپاشخانە ئیخوانییەكەوە‪ ،‬لەجەمسەرگیرییە‬ ‫ناوچەییەك����ەدا زیاتر بەالی ب����ەرەی توركیادا‬ ‫دەشكێتەوە‪.‬‬ ‫بەاڵم لەگەڵ ئەوەش����دا نوێنەری حكومەتی‬ ‫هەرێ����م لەت����اران ب����ەوەی ك����ە یەكگرت����وی‬ ‫ئیسالمی رێكخستنێكی ئیسالمییەو سەردانی‬ ‫مامۆس����تا س����ەحەالدینیش لەچوارچێ����وەی‬ ‫ئیس��ل�امیبونەكەی‌و پەیوەندیی����ە دێرینەكانی‬ ‫لەگەڵ كۆماری ئیس��ل�امی ئێران بە"ش����تێكی‬ ‫ئاسایی" وەسف دەكات‪.‬‬ ‫س����ەاڵحەدین بەهادین پێش س����ەردانەكەی‬ ‫ب����ەدو رۆژ لەگەڵ مەس����عود بارزانی لەپیرمام س����ەاڵحەدین بەهادی����ن هی����چ په‌یوه‌ندییه‌کی‬ ‫كۆبوەوە لەبارەی ئ����ەوەی ئایا بەهادین هیچ به‌گه‌یاندنی په‌یامی بارزانی نییه‌ به‌ئێران‪.‬‬ ‫فەرهاد مەال ساڵح لەوبارەیەوە رەتیدەكاتەوە‬ ‫پەیامێكی بارزانی بۆ كۆماری ئیسالمی ئێران‬ ‫پێدەبێ����ت‪ ،‬نازم دەب����اغ دەڵێت "مامۆس����تا ش����اندی یەكگرتو هیچ پەیامێكی رەس����میان‬ ‫سەاڵحەدین پێموایە لەچوارچێوەی راوێژكاریی پ����ێ بێت جگە ل����ەوەی دەیانەوێ����ت بەئێران‬ ‫خۆی وەكو كەس����ایەتییەك سەردانی بارزانی بگەیەن����ن رێكخس����تنەوەی نێوماڵ����ی كوردو‬ ‫ك����ردوە‪ ،‬چونك����ە ل����ەم قۆناغ����ەدا جوڵەی دۆس����تایەتی هەرێمی كوردس����تان خەمیانەو‬ ‫دیپلۆماس����ی كورد پێویستی بەوەیە‪ ،‬ئەگەرنا هەروەك دەش����ڵێت"كاریگەری‌و نفوزی ئێران‬ ‫كاك مەسعود پێویس����تی بەوە نییە كەسێك لەسەر ئێستای حوكمڕانانی عێراق بەو پێیەی‬ ‫پەیام����ی ئەو بگەیەنێت بەكۆماری ئیس��ل�امی بەشی زۆریان لەشیعەكانن هەیە بەو ئومێدەین‬ ‫ئێ����ران چونكە كەناڵ����ی پەیوەن����دی خۆیان بتوانرێت ئەو دیدگایانەی لێرەوە دەگوازرێنەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬چ وەك كەس����ی مەس����عود بارزانی‌و چ لەالی����ەن ئەمین����داری گش����تییەوە خزم����ەت‬ ‫وەك پارتی دیموكراتی كوردس����تان‌و چ وەك بەپەیوەندییەكان بكات‌و بەخێر بگەڕێتەوە بۆ‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردس����تانیش‌و ئاس����تی هەرێمی كوردستان‌و لەسەر ئاستی ئیقلیمیش‬ ‫پەیوەندییەكانیش����یان ئەوەن����دە باش����ە كە خزمەت بەو تێڕوانینە بكات"‪.‬‬ ‫دەش����ڵێـت"ئەمە یەكەم س����ەردانی شاندی‬ ‫پێویستی بە ناوبژیوان نەبێت"‪.‬‬ ‫هاوکات یه‌کگرتوی ئیس��ل�امی کوردس����تان یەكگرت����و نەبوە بۆ ئێ����ران‪ .‬یەكەم واڵت كە‬ ‫جه‌غ����ت ل����ه‌و‌ه ده‌کات ک����ه‌ س����ه‌ردانه‌که‌ی یەكگرتو لەماوەی بیست‌و چوار ساڵی رابردودا‬

‫یەكەم واڵت كە‬ ‫یەكگرتو لەماوەی‬ ‫بیست‌و چوار ساڵی‬ ‫رابردودا لەگەڵی‬ ‫كۆبوەتەوە كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێران بوە‬

‫لەگەڵی كۆبوەتەوە كۆماری ئیس��ل�امی ئێران‬ ‫بوە‪ ،‬گومان لەوەش����دا نییە یەكگرتو لەبەرەی‬ ‫س����وننەدایە بەاڵم دور لەدەمارگیری تائیفی‌و‬ ‫ئ����ەم روانگەیەش لەو ناوچەیە خزمەت دەكات‬ ‫هیواداری����ن ئەمە الی برایانی ش����یعەش زاڵ‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫ماوەی س����اڵێك زیاترە بڕیاربو مەس����عود‬ ‫بارزانی س����ەردانی كۆماری ئیس��ل�امی ئێران‬ ‫بكات ب����ەاڵم بەبێ راگەیاندنی هۆكارەكان ئەو‬ ‫س����ەردانە بەردەوام لەو كات����ەوە دواخراوە‪،‬‬ ‫دەب����اغ لەوبارەیەوە جەخت ل����ەوە دەكاتەوە‬ ‫كە تاوەكو ئێس����تاش ئەو سەردانەی بارزانی‬ ‫بۆ ئێران هێش����تا لەئارادایە بەاڵم س����ەبارەت‬ ‫بەهۆكارەكانی دواكەوتنی دەڵێت "هۆكارەكان‬ ‫یەكی����ان پەیوەندی بەخ����ودی جەنابی كاك‬ ‫مەس����عودەوە هەیە كەی كات دیاری دەكات‌و‬ ‫لەگەڵیش����یدا تاوەك����و ئێس����تا ئەجێن����دای‬ ‫س����ەردانەكەی رانەگەیەنراوە‪ ،‬دیارە تائێستا‬ ‫هەلەكە نەڕەخساوە"‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم ئەندامەك����ەی مەكتەبی سیاس����ی‬ ‫لەوبارەیەوە دەڵێت"ئێمە پێمانباشە مەسعود‬ ‫بارزانی س����ەردانی ئێران ب����كات‌و بۆ ئەوەش‬ ‫ب����ەردەوام قس����ەمان كردوە كاتێ����ك لەگەڵ‬ ‫شاندی هەر واڵتێك دانیشتوین كە پەیوەندیان‬ ‫لەگەڵ هەمو الیەك لەهەرێم كە قورسایی هەیە‬ ‫باش بێت"‪.‬‬ ‫ئێران لەعێراقدا پشتگیرییەكی زۆری نوری‬ ‫مالیك����ی س����ەرۆك وەزیرانی پێش����وی عێراق‬ ‫دەكات‌و مەس����عود بارزان����ی بەدژایەتیكەری‬ ‫سەرسەختی مالكی دادەنرێت بەتایبەت كاتێك‬ ‫لەدوا لێدوانیدا س����ەبارەت بەمالیكی‪ ،‬بارزانی‬ ‫وتب����وی ئەگ����ەر مالیكی ببێتەوە بەس����ەرۆك‬ ‫وەزیرانی عێراق بەبێ گەڕانەوە بۆ هیچ كەس‌و‬ ‫الیەنێك سەربەخۆیی كوردستان رادەگەیەنێت‪،‬‬ ‫لەبارەی ئەوەی تاچەند ئەوە كاریگەری لەسەر‬ ‫س����ەردانی بارزانی بۆ ئێران دەبێت‪ ،‬نوێنەری‬ ‫حكومەت����ی هەرێم لەت����اران دەڵێت "دژایەتی‬ ‫مەس����عود بارزانی بۆ مالیكی هیچ پەیوەندی‬ ‫بەدواكەوتی ئەو سەردانەوە نییەو هەركاتێك‬ ‫ئەجێندای س����ەردانەكە دیاریكرا س����ەردانەكە‬ ‫جێبەجێ دەبێت چونكە ئەگەر سەردانیش����ی‬ ‫نەكردبێ ش����اندی كۆماری ئیسالمی سەردانی‬ ‫ئەویان كردوە"‪.‬‬

‫سەاڵحەدین بەهادین‬

‫گۆڕان‌و یه‌كگرتو‪ ،‬له‌هه‌ڵه‌ی‌ شاخداره‌و‌ه تا پینه‌وپه‌ڕۆ‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫قسه‌كانی‌ سه‌اڵحه‌دین به‌هائه‌دین‌و‬ ‫د‪.‬یوسف محه‌مه‌د به‌رامبه‌ر به‌یه‌كدی‌‪،‬‬ ‫تائێستا كاردانه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر الیه‌نگرو‬ ‫هه‌وادارانی‌ ئه‌و دو الیه‌نه‌ ماوه‌‪.‬‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌ جه‌ماوه‌ریدا له‌شاری‌‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬س���ه‌اڵحه‌دین به‌هائه‌دی���ن‬ ‫ئه‌مینداری‌ گشتی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌‬ ‫كوردستان رایگه‌یاند "مه‌سعود بارزانی‌‬ ‫خراپی‌ نه‌كرد پۆس���تی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ چ���ۆڵ نه‌ك���رد"‪ ،‬وتیش���ی‌‬ ‫"كۆبونه‌وه‌ی‌ ‪19‬ی‌ ئابی‌ ‪ 2015‬هه‌ڵه‌یه‌كی‌‬ ‫شاخدار بو‪ .‬دكتۆر یوسف كه‌ وه‌ك كوڕم‬ ‫وایه‌‌و خه‌ڵكی‌ ناوچه‌ی‌ خۆشمانه‌ به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ك���ردی‌ له‌كه‌مئه‌زمونیه‌وه‌ بو"‪.‬‬ ‫دوابه‌دوای‌ ئه‌وه‌ش د‪.‬یوس���ف محه‌مه‌د‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان وه‌اڵمی‌‬ ‫وته‌كان���ی‌ ئه‌مینداری‌ گش���تی‌ یه‌كگرتو‬ ‫دای���ه‌وه‌‌و رایگه‌یاند "ئه‌م ده‌ربڕین‌و وته‌‬ ‫ناڕاس���تانه‌ هۆكاری تایب���ه‌ت به‌خۆیان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ .‬له‌وانه‌ی���ه‌ هه‌ندێك���ی له‌ب���ێ‬ ‫ئاگاییه‌وه‌ بێ���ت له‌كاره‌كانی په‌رله‌مان‬ ‫له‌ماوه‌ی رابردودا‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێكیش���ی‬ ‫ب���ۆ پینه‌وپه‌ڕۆكردن���ی هه‌ڵوێس���ته‌‬ ‫سیاس���یه‌ له‌رزۆكه‌كانی خاوه‌نه‌كانیان‌و‬ ‫بۆ په‌رده‌پۆش���كردنی كێش���ه‌و قه‌یرانه‌‬ ‫شه‌خسی‌و ناوخۆییه‌كانیانه‌‪ ،‬یان ره‌نگه‌‬ ‫بۆ زه‌مینه‌س���ازكردنه‌ بۆ به‌ش���دارییان‬ ‫له‌ته‌واوكردنی ئه‌و كوده‌تایه‌ی به‌س���ه‌ر‬ ‫پڕۆسه‌ی دیموكراسیی هه‌رێمدا كراوه‌"‪.‬‬ ‫وه‌اڵمدان���ه‌وه‌كان ه���ه‌ر به‌م���ه‌وه‌‬ ‫نه‌وه‌ستا‌و له‌نێو تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كاندا‬ ‫الیه‌نگرانی‌ گۆڕان‌و یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌‬

‫كه‌وتن���ه‌ نوس���ین له‌س���ه‌ر یه‌كت���ری‌‌و‬ ‫لێكه‌وته‌ی‌ ئ���ه‌و لێدوانانه‌ی‌ ئه‌مینداری‌‬ ‫گش���تی‌ یه‌كگرتو تائێس���تاش درێژه‌ی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و له‌نوێتری���ن كاردان���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫باس���ه‌دا‪ ،‬هۆش���یار عه‌ب���دواڵ ئه‌ندامی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێراق له‌فراكس���یۆنی‌ گۆڕان‬ ‫له‌نوسینێكیدا بۆ قۆناغی داهاتو پارتی‌و‬ ‫یه‌كێتی‌و یه‌كگرتوی ئیسالمی به‌ به‌ره‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیس�ل�امی به‌ ب���ه‌ره‌ی ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫پێش���بینی ده‌كات‌و رایده‌گه‌یه‌نێ���ت‬ ‫"یه‌كگرتو باشتر له‌گه‌ڵ پارتی‌و یه‌كێتی‬ ‫له‌س���ه‌ر پرس���یی حكومه‌ت‌و ده‌سه‌اڵت‬ ‫ده‌سازێت"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫یه‌كگرتوی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردس���تانیش‬ ‫گله‌یی‌ له‌سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫ده‌كات‌و رایده‌گه‌یه‌نێ���ت ك���ه‌ وه‌ك���و‬ ‫یه‌كگرتو ئه‌وه‌یان له‌د‪.‬یوس���ف محه‌مه‌د‬ ‫چاوه‌ڕوان نه‌ده‌كرد‪.‬‬ ‫د‪.‬عومه‌ر محه‌مه‌د ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "ئێمه‌‬ ‫چاوه‌ڕێ���ی‌ ئه‌وه‌م���ان نه‌ده‌كرد كه‌ كاك‬ ‫یوس���ف محه‌مه‌د به‌و ش���ێوه‌یه‌ لێدوان‬ ‫بدات له‌س���ه‌ر ئه‌و وته‌یه‌ی‌ مامۆستا كه‌‬ ‫له‌شاری‌ هه‌ولێر كردی‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "زۆر كه‌س له‌ئاستی‌ بااڵی‌‬ ‫الیه‌نه‌كان له‌كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‪ ،‬له‌یه‌كێتی‌‬ ‫نیش���تیمانی‌‌و هه‌تا له‌بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی‌ ‪19‬ی‌ ئابیان به‌هه‌ڵه‌ زانی‌‌و‬ ‫ئیجماعێكی‌ حزبه‌كان‌و ئه‌مریكا‌و نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كان���ی‌ له‌س���ه‌ر ب���و كه‌ ئه‌و‬ ‫كۆبونه‌وه‌یه‌ دوابخرێت"‪.‬‬ ‫د‪.‬عوم���ه‌ر محه‌مه‌د جه‌غت له‌س���ه‌ر‬

‫ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك���ه‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫رایانگه‌یان���دوه‌ وه‌اڵمه‌كه‌ی‌ د‪.‬یوس���ف‬ ‫گوزارشت له‌بۆچونی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫ن���اكات‌و ته‌نها ده‌ربڕینی‌ كاك یوس���ف‬ ‫خۆی‌ بوه‌‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ك���رده‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ ئه‌مین���داری‌ گش���تی‌ یه‌كگرت���و‬ ‫رایگه‌یاندوه‌ ك���ه‌ له‌م هه‌نگاوه‌ تازه‌یه‌ی‌‬ ‫رێكخستنه‌وه‌ی‌ نێو ماڵی‌ كوردا ده‌بێت‬ ‫ه���ه‌ر پێنج حزبه‌كه‌ پێكه‌وه‌ بن‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫په‌راوێزخس���تنی‌ هی���چ الیه‌نێك نین‌و‬ ‫پێكه‌وه‌ ده‌بێت ئه‌م قۆناغه‌ تێپه‌ڕێنین‌و‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش به‌پله‌ی‌ یه‌كه‌م مه‌به‌س���تمان‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌ به‌ڕاستی‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ره‌تیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌مینداری‌ گشتی‌‬ ‫یه‌كگرت���و به‌دو تۆنی‌ جیاواز له‌ش���اری‌‬ ‫س���لێمانی‌‌و هه‌ولێر قس���ه‌ی‌ كردبێت‌و‬ ‫وتی‌"له‌هه‌ولێر له‌به‌رده‌م ژماره‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫له‌میدیاكاندا وتی‌ په‌كخستنی‌ په‌رله‌مان‬ ‫تاوانێك���ی‌ گه‌وره‌ی���ه‌‌و ئینج���ا ده‌ڵێت‬ ‫كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ی‌‪19‬ی‌ ئ���اب هه‌ڵ���ه‌ بو‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ ئه‌وپه‌ڕی‌ مس���داقیه‌ت‌و ئه‌وپه‌ڕی‌‬ ‫دڵس���ۆزی‌‌و ده‌رخستنی‌ راس���تییه‌كانه‌‬ ‫وه‌كو خۆی‌"‪ .‬وتیش���ی‌ "ئه‌بێت وێنه‌كه‌‬ ‫وه‌ك خ���ۆی‌ به‌ت���ه‌واوی‌ ببینرێت نه‌ك‬ ‫لێ���ی‌ ببڕدرێت‌و وێنه‌ك���ه‌ به‌په‌رتكراوی‌‬ ‫باڵوبكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫د‪.‬عومه‌ر محه‌م���ه‌د ره‌تیكرده‌وه‌ هیچ‬ ‫رێككه‌وتنێكی‌ ژێربه‌ژێریان هه‌بێت له‌گه‌ڵ‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‌و وتی‌ "یه‌كگرتو ئه‌گه‌ر‬ ‫بیویستایه‌ به‌دوای‌ پۆست‌و نزیكبونه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌الیه‌ك له‌سه‌ر حسابی‌ الیه‌كی‌ تر بێت‪،‬‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان به‌ئاشكرا‬ ‫هه‌ر له‌ماوه‌یه‌كی‌ زۆر كه‌می‌ دوای‌ ‪19‬ی‌‬ ‫ئاب ئاماده‌ی���ی‌ ده‌ربڕی‌ چی‌ داوابكه‌ین‬

‫له‌سه‌ردانه‌كه‌ی‌ بۆ الی‌ مه‌سعود بارزانی‌ هه‌ڵه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫جه‌غت له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫جه‌غتی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كردۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ جڤاتی‌ گشتی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ پارتی‌‌و كاك مه‌س���عود‬ ‫گۆڕانیش ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌و ده‌ستبه‌رداری‌ پۆستی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫نوس���ین‌و وه‌اڵمكارییان���ه‌ی‌ كه‌ له‌پاش نابن ئه‌م دۆخه‌یان هه‌ر دروس���تده‌كرد‪،‬‬ ‫وته‌كانی‌ ئه‌مینداری‌ گش���تی‌ یه‌كگرتوی‌ ئه‌و وت���ی‌ "ئێمه‌ له‌بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫ئیسالمی‌ كوردستان له‌نێوان الیه‌نگرانی‌ له‌و بڕوایه‌داین كه‌ د‪.‬یوس���ف محه‌مه‌د‬ ‫گ���ۆڕان‌و یه‌كگرتو دروس���ت ب���و له‌ناو كه‌س���ێكی‌ زۆر س���ه‌ركه‌وتوبوه‌ له‌كاری‌‬ ‫قاعیده‌ی‌ ئه‌و دو پارته‌دایه‌‌و سیاسه‌تی‌ خۆی���دا‌و هه‌وڵی���داوه‌ په‌رله‌م���ان له‌و‬ ‫دۆخه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌ رزگار بكات‌و په‌رله‌مان‬ ‫گشتی‌ ئه‌و دو پارته‌ نییه‌‪.‬‬ ‫كوێس���تان محه‌مه‌د ئه‌ندامی‌ جڤاتی‌ له‌بری‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كارتۆنی‌ بێ���ت بیكاته‌‬ ‫گشتی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان وتی‌ "نه‌ هیچ په‌رله‌مانێكی‌ ئه‌كتیڤ"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا "هه‌وڵی‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵسوڕاو‌و ئه‌ندامێكی‌ جڤاتی‌ نیشتیمانی‌‬ ‫دیاری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان قسه‌ی‌ كردوه‌ ده‌دا ك���ه‌ پرس���ه‌ چاره‌نوسس���ازه‌كان‬ ‫نه‌ ئه‌ندامێكی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كگرتو له‌ناوخۆی‌ په‌رله‌م���ان نه‌ك له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫یان س���ه‌ركردایه‌تییه‌كه‌یان هاتۆته‌ ناو په‌رله‌مان چاره‌سه‌ر بكرێن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "د‪.‬یوس���ف كه‌س���ێك بوه‌‬ ‫ئه‌و جه‌ده‌له‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌ڵس���وڕاوه‌كانی‌ گ���ۆڕان له‌س���ه‌رده‌می‌ خۆی���دا دور بوه‌ له‌هه‌مو‬ ‫له‌و بڕوایه‌دان ك���ه‌ نه‌ده‌بو له‌م كاته‌دا ش���ێوازێكی‌ گه‌نده‌ڵ���ی‌ چ ئی���داری‌ چ‬ ‫ئه‌مینداری‌ گشتی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ كارگێڕی‌‌و دارایی‌‌و سه‌روه‌ریی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫ئه‌و قس���انه‌ ب���كات‌و ل���ه‌و بڕوایه‌دان بۆ خۆی‌ تۆماركردوه‌‌و جیاوازه‌ له‌هه‌مو‬ ‫له‌پره‌نس���یپ‌و سه‌رۆك په‌رله‌مانه‌كانی‌ پێش خۆی‌"‪.‬‬ ‫پاش���گه‌زبونه‌وه‌یه‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا "تۆمه‌ت خستنه‌‬ ‫باوەڕەکانی خۆیان‌و پێیان وایه‌ كه‌ ئه‌وه‌‬ ‫پاش���گه‌زبونه‌وه‌یه‌ له‌پڕۆژه‌ی‌ ئه‌و چوار پاڵ د‪.‬یوس���ف به‌وه‌ی‌ كه‌ كه‌مئه‌زمونه‌‬ ‫یان بۆته‌ هۆكاری‌ ئه‌م قه‌یرانه‌ وا ده‌كات‬ ‫الیه‌نه‌ی‌ كه‌ پێشكه‌شیان كردوه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا "له‌به‌رامبه‌ریشدا قاعیده‌ی‌ گۆڕان توڕه‌ بكات‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫ئێمه‌‌و یه‌كێتی‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و قۆناغه‌ قاعی���ده‌ی‌ یه‌كگرتو ب���ۆ به‌رگریكردن كه‌ له‌ئێس���تادا حاڵه‌تێكی‌ زۆر نائارام‌و‬ ‫تێپه‌ڕێنی���ن پێك���ه‌وه‌ بمانده‌نێ‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ئه‌مینداری‌ گش���تی‌ یه‌كگرتو قسه‌ی‌ ناسه‌قامگیر هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئ���ه‌و ده‌نگۆیانه‌ی‌ كه‌ باس‬ ‫ئێمه‌ سوربوین له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌ نابێت خۆیان كردوه‌"‪.‬‬ ‫كوێس���تان محه‌مه‌د له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دایه‌ له‌رێككه‌وتنی‌ سێ‌ قۆڵی‌ نێوان (یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫هیچ الیه‌نێك په‌راوێزبخرێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێم���ه‌ رامانگه‌یان���دوه‌ كه‌ ئه‌گ���ه‌ر ‪19‬ی‌ ئابی���ش نه‌بوای���ه‌ ئ���ه‌م پارت���ی‌‪ ،‬یه‌كگرتو) ده‌كه‌ن‪ ،‬كوێس���تان‬ ‫ناچین���ه‌ ژێر باری‌ هی���چ رێككه‌وتنێكی‌ بارودۆخ���ه‌ هه‌ر دروس���ت ده‌بو‌و‪ ،‬ئه‌و محه‌م���ه‌د وتی‌"م���ن بۆ خ���ۆم پێموایه‌‬ ‫س���ێ‌ قۆڵی‌‌و په‌راوێزكردنی‌ الیه‌نه‌كان‌و وتی‌ "ناكرێت ‪19‬ی‌ ئاب به‌هۆكاری‌ ئه‌م یه‌كێت���ی‌‌و یه‌كگرتو ئه‌و سه‌ركێش���ییه‌‬ ‫پێمانوایه‌ كه‌ ده‌بێت ئه‌و قۆناغه‌ پێكه‌وه‌ قه‌یرانه‌ سیاسی‌‌و ئابورییه‌ دابنرێت كه‌ ناكه‌ن پش���ت له‌خه‌ڵ���ك‌و ده‌نگده‌رانی‌‬ ‫تێپه‌ڕێنین‌و ئه‌مینداری‌ گشتی‌ یه‌كگرتو ئێس���تا هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌سێك ئه‌وه‌ بڵێت خۆیان بكه‌ن‌و رو له‌ده‌سه‌اڵت بكه‌ن"‪.‬‬

‫هه‌ڵسوڕاوه‌كان ‌ی‬ ‫گۆڕان له‌و بڕوایه‌دان‬ ‫كه‌ نه‌ده‌بو له‌م‬ ‫كاته‌دا ئه‌مینداری‌‬ ‫گشتی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیسالمی‌ ئه‌و قسان ‌ه‬ ‫بكات‌و له‌و بڕوایه‌دان‬ ‫پاشگه‌زبونه‌وه‌یه‌‬ ‫له‌پره‌نسیپ‌و‬ ‫باوەڕی خۆیان‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫‪Dunkirk‬‬

‫‪7‬‬

‫دانکیخ ژیانێک له‌لێواری مه‌رگدا‬

‫به‌ریتانیا ئه‌و‌ه نی ‌ه‬ ‫ئه‌م کۆچبه‌ران ‌ه‬ ‫ژیانی خۆیانی‬ ‫بۆ ده‌خه‌ن ‌ه‬ ‫مه‌ترسیه‌وه‌و پاره‌ی‬ ‫زۆر له‌پێناویدا‬ ‫خه‌رج ده‌که‌ن‬ ‫دانکیخ شارەدێیەکی فەرەنسی سەر سنوری بەریتانیا‬ ‫ئا‪ :‬جوتیار شه‌ریف ـ فەرەنسا‬ ‫له‌و سه‌رما بێ به‌زه‌یی‌و ژیان ‌ه‬ ‫خراپ‌و پیس‌و پۆخڵ‌و دوره‌واڵتیه‌ی‬ ‫دانکیخدا‪ ،‬شاره‌ دێیه‌کی فه‌ره‌نسایه‌‪،‬‬ ‫ناوچه‌گه‌ری‌و شه‌ڕه‌په‌ڕۆ له‌کورد‬ ‫نه‌بڕاوه‌‪.‬‬ ‫ناساندن‬ ‫دانکیخ ش���اره‌دێیه‌کی فه‌ڕه‌نسای ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر س���نوری به‌ریتانی���ا‬ ‫ده‌ربه‌نده‌ئاوێ���ک له‌خاکی به‌ریتانیای‬ ‫مه‌زنی جیا ده‌کاته‌و‌ه ک ‌ه به‌که‌ش���تی‬ ‫ته‌نها چل خوله‌ک رێگایه‌ بۆ گەیشتن‬ ‫به‌خاکی به‌ریتانی���ا‪ .‬له‌نزیک دانکیخ‬ ‫که‌مپێک هه‌ی ‌ه به‌ناوی گرانت سانته‌و‌ه‬ ‫نزیکه‌ی سێ سه‌د کابینه‌ی له‌ته‌خت ‌ه‬ ‫دروس���تکراوی تێدای ‌ه به ‌به‌رده‌وامی‬ ‫زیاتر له‌ شەشس���ه‌د نه‌ف���ه‌ری تێدا‬ ‫ده‌ژی‪.‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی کۆچب���ه‌ران ک���وردن‬ ‫رێژه‌یه‌کی زۆرک���ه‌م فارس‌و عه‌ره‌ب‌و‬ ‫ئه‌فغانیشی تێدایه‌ له‌هه‌رچوارپارچه‌ی‬ ‫کوردستانیش پشکی شێر به‌رکوردانی‬ ‫باشور که‌وتو‌ه چونکه‌ هیچ پارچه‌یه‌کی‬ ‫کوردستان هێنده‌ی کوردانی هه‌رێمی‬ ‫کوردستان عاشقی گه‌یشتن به‌واڵتی‬ ‫به‌ریتانیا نین‪ ،‬چوارده‌وری که‌مپه‌ک ‌ه‬ ‫ته‌لبه‌ن���د کراوه‌و دو ده‌روازه‌ی هه‌یه‌و‬ ‫پۆلیسی فه‌ره‌نسی ده‌یپارێزێت‪.‬‬ ‫مه‌رجی ته‌ندروستی‬ ‫که‌مپه‌ک���ه‌ ئ���ه‌وه‌ی مه‌رج���ی‬ ‫ته‌ندروس���تی بێت تێی���دا نی ‌ه ره‌نگ ‌ه‬ ‫که‌مجار م���رۆڤ رێ���ی له‌جێگایه‌کی‬ ‫هێنده‌ جه‌نجاڵ‌و پیس‌و پۆخڵ بکه‌وێت‬ ‫له‌ژیانیدا‪ ،‬ژیانێکه‌ زۆر نزیکه‌ له‌ژیانی‬ ‫قه‌ره‌جه‌کانه‌و‌ه مرۆڤ هه‌رگیز ناتوانێ‬ ‫دڵنیا بێت له‌و خواردنه‌ی ک ‌ه ده‌یخوات‬ ‫کۆمه‌ڵێک ته‌والێت‌و حه‌مامی گش���تی‬ ‫که‌ پیس‌و پۆخڵیه‌که‌ی���ان ئه‌وپه‌ڕی‬ ‫راده‌ی تێپه‌ڕان���دو‌ه کۆمه‌ڵێک جێگا‬ ‫به‌ناوی فری ش���ۆپه‌وه‌ ب���ۆ خواردن‬ ‫دروس���تکردن به‌دارو ئاگر ک ‌ه هێند‌ه‬ ‫ره‌ش بون ل ‌ه ئه‌شکه‌وت ده‌چن‪ ،‬هه‌ر‬ ‫فری ش���ۆپێک زۆپایه‌کی داری لێیه‬ ‫ژیانێک ‌ه له‌وپه‌ڕی کالس���یکدا‪ ،‬کاتێک‬ ‫ئه‌و هه‌مو گه‌نجه‌ جوانه‌ ده‌بینیت ک ‌ه‬ ‫به‌و شێوه‌ خراپه‌ ژیان ده‌گوزه‌ره‌ێنن‬ ‫بۆ گه‌یشتن به‌هیواکانیان‪.‬‬ ‫مرۆڤ���ی به‌ئاگا دڵ���ی توند ئه‌بێت‬ ‫له‌و کونج��� ‌ه دوره‌ی ژیان گه‌وره‌ترین‬ ‫س���ه‌رمایه‌ی میلله‌تێک که‌ سه‌رمایه‌ی‬ ‫مرۆیی‌و هێ���زو وزه‌ی گه‌نج ‌ه به‌فیڕۆ‬ ‫ئه‌چێت‪.‬‬ ‫کێ خۆراکی که‌مپه‌که‌‬ ‫دابین ده‌کات؟‬ ‫خۆبه‌خش���ه‌کان خ���واردن بۆ ئه‌م‬ ‫که‌مپ���ه‌ دابی���ن ده‌ک���ه‌ن جوانترین‬ ‫دیمه‌نی ئه‌م که‌مپه ئ���ه‌و کوڕو کچ ‌ه‬

‫گه‌نجانی خوار هه‌ژد‌ه‬ ‫ساڵ ک ‌ه دێنه‌ که‌مپه‌ک ‌ه‬ ‫هه‌ڵیانده‌خه‌ڵه‌تێنن‌و‬ ‫سێكسیان له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌که‌ن له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌خۆڕایی‬ ‫بیانپه‌ڕێننه‌و‌ه بۆ‬ ‫به‌ریتانیا‬ ‫جوانانه‌ن‌ خۆبه‌خشان ‌ه به‌درێژایی رۆژ‬ ‫دێن‌و ده‌چن له‌وسه‌رمایه‌دا کارئه‌که‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌مانه‌ مرۆڤی خۆشگوزه‌رانن لەپێناو‬ ‫کۆچبه‌ران���دا خۆی���ان خس���توه‌ت ‌ه‬ ‫زه‌حمه‌ته‌وه‪ ،‬ته‌نها له‌م شوێنانه‌ مرۆڤ‬ ‫بونه‌ جوانه‌که‌ی ئه‌وروپا ئه‌بینێت نه‌ک‬ ‫له‌کۆش���ک‌و باڵه‌خانه‌و فه‌رمانگه‌کانی‬ ‫ده‌وڵه‌تەکانیان‪ ،‬ئه‌مانه‌ هه‌م س���واڵ‬ ‫له‌خ���اوه‌ن مارکێت���ه‌کان ئه‌که‌ن بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی خواردن ب���ۆ که‌مپه‌ک ‌ه دابین‬ ‫بک���ه‌ن هه‌م دار بۆ س���وتاندن په‌یدا‬ ‫ده‌که‌ن‪ ،‬له‌هه‌م���ان کاتدا خواردنیش‬ ‫لێده‌نێن‌و خواردنی وش���کیش ده‌ده‌ن‬ ‫به‌وخێزانان���ه‌ی که‌ خۆی���ان خواردن‬ ‫دروست ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫هه‌رخۆش���یان ش���ۆفێری ئ���ه‌و‬ ‫ئۆتۆمبێالن ‌ه ده‌که‌ن بۆ گواستنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌وخواردن‌و که‌لوپه‌النه‌ی ده‌س���تیان‬ ‫ئه‌که‌وێت له‌ده‌ره‌و‌ه بۆ ناو که‌مپه‌که‪.‬‬ ‫ترین���ا کچێکی به‌ڕه‌گ���ه‌ز ئینگلیز‬ ‫بو جوانیه‌ سروش���تیه‌که‌ی مرۆڤی بۆ‬ ‫جیهانی پش���ته‌وه‌ی خه‌یاڵ راده‌کێشا‬ ‫ئ���ه‌و هیوایه‌ت���ی گۆرانیی���ه‌ خێ���را‬ ‫کوردیه‌کان بو‪.‬‬ ‫گه‌نجه‌ ک���ورده‌کان به‌مۆبیله‌کانیان‬ ‫گۆرانی���ه‌ خێراکانی���ان ب���ۆ لێده‌داو‬ ‫ئه‌ویش ب���ه‌ده‌م کارکردنه‌و‌ه ده‌که‌وت ‌ه‬ ‫س���ه‌ماکردن‪ ،‬ترینا له‌به‌ر سه‌رماک ‌ه‬ ‫کوڵم���ه س���وره‌‌کانی هێن���ده‌ی ت���ر‬ ‫س���وربوبو قۆڵی بلوسه‌که‌ی هێنابو‌ه‬ ‫س���ه‌ر په‌نجه‌کانی هێش���تا سه‌رمای‬ ‫بو‪ ،‬فوی ده‌کرد به‌ده‌ستیا تاپه‌نجه‌ی‬ ‫گه‌رم بێته‌وه‪.‬‬ ‫پرس���یم ترینا ماندو نابی له‌مکار‌ه‬ ‫تاک���ه‌ی ب���ه‌رده‌وام ئه‌بی���ت؟ وتی‪:‬‬ ‫نازانم به‌س تائێس���تا هێنده‌ شانازیم‬

‫فۆتۆ‪ :‬جوتیار‬

‫به‌خۆمه‌و‌ه نه‌ک���ردو‌ه که‌ مرۆڤانێکی مه‌یدان����ی پارکین����ی کامیۆنه‌کان‌و‬ ‫تر به‌هۆی ه���ه‌وڵ‌و ماندوبونی منه‌و‌ه چه‌ند ئامێرێکی����ان پێیه‌ ده‌رگاکان‬ ‫ئه‌حه‌سێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌که‌ن����ه‌وه‌و نه‌فه‌ر س����ه‌رده‌خ ‌هن‌و‬ ‫ده‌رگاک����ه‌ داده‌خه‌ن����ه‌وه‌‪ ،‬هی����چ‬ ‫قاچاغچی����ه‌ک بۆی نی ‌ه له‌س����نوری‬ ‫پێداویستییه‌کانی که‌مپه‌ک ‌ه‬ ‫بنکه‌یه‌ک���ی ته‌ندروس���تی ک��� ‌ه دو قاچاغچیه‌کی تر کار بکات‪.‬‬ ‫قاچاغچی����ه‌کان چه‌قۆو س����اتورو‬ ‫په‌رس���تاری لێیه‌‪ ،‬رێکخراوی ئه‌فیجی‬ ‫فه‌ره‌نس���ی ن���ه‌وت‌و زۆپ���ای ب���ۆ ناو که‌ته‌ریان پێیه‌و ته‌نانه‌ت ده‌مانچه‌و‬ ‫کابین���ه‌کان دابین ک���ردو‌ه به‌هاوکاری چ����ه‌ک‌و ته‌قه‌مه‌نیش����یان الی����ه‌و‬ ‫ش���اره‌وانی‪ ،‬هه‌مو رۆژێ���ک کۆچبه‌ران له‌جه‌نگه‌ڵ����ی ده‌ره‌وه‌ی که‌مپه‌ک���� ‌ه‬ ‫ده‌بێت تانک���ی زۆپاکانی���ان به‌رن بۆ ش����اردویانه‌ته‌وه‌و وه‌ک باس����ده‌کرا‬ ‫س���ه‌ره‌ی نه‌وت وه‌رگرتن که‌ ماوه‌که‌ی شه‌ڕ‌ه ته‌قه‌ش له‌نێوانیاندا رویداوه‌و‬ ‫کاتێک له‌وێ بوم چه‌ندین ش����ه‌ڕم‬ ‫دو کاتژمێره‌‪.‬‬ ‫دو کابین���ه‌ی لێی��� ‌ه ک���ه‌ یه‌کێکیان لێی����ان بینی����وه‌و دوای منی����ش‬ ‫قوتابخانه‌ی گه‌وران���ه‌و یه‌کێکی تریان ئه‌یانوت ده‌رگای کابینه‌یان له‌سه‌ر‬ ‫قوتابخانه‌ی مندااڵن ‌ه سه‌رجه‌م ئاسته‌کانی نه‌فه‌ری یه‌ک داخس����توه‌و ئاگریان‬ ‫ئینگلی���زی تێدا ده‌وترێت���ه‌وه‌ له‌الیه‌ن تێبه‌رداوه‪ ،‬گه‌ر پۆلیس له‌وێ نه‌بێ‬ ‫گروپێک���ی خۆبه‌خش���ی ئینگلیزه‌وه‪ ،‬قاچاغچیه‌کان مافیایه‌کی ترسناکن‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند کاری خۆبه‌خشه‌کان مه‌زنه‌و‬ ‫نرخ‬ ‫ک���ه‌م ک���ه‌س له‌جیهان���دا ئاماده‌گ���ی‬ ‫دو جۆر نه‌ف����ه‌ر هه‌یه‌‪ ،‬یه‌کێکیان‬ ‫کاری خۆبه‌خش���ی هه‌ی��� ‌ه به‌تایب���ه‌ت‬ ‫له‌جێگایه‌کی ئاوا پیس‌و په‌راوێزخراودا‪ ،‬پێ����ی ده‌ڵێن نه‌فه‌ری ف����ه‌ل‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫که‌چی کۆچبه‌ره‌ کورده‌کان به‌گومانه‌و‌ه نرخه‌که‌ی به‌شێوه‌یه‌کی گشتی سێ‬ ‫له‌کاری خۆبه‌خشه‌کان ئه‌ڕوانن‌و پێیان ه����ه‌زار پاوه‌ندی به‌ریتانی����ه‌‪ ،‬لێر‌ه‬ ‫ب����راده‌ری‌و هاوڕێیه‌تی‌و ناس����راوی‬ ‫وای ‌ه بۆ کاری سیخوڕی له‌وێن‪.‬‬ ‫مایک مامۆس���تای به‌شی گه‌وران بو ده‌وری خ����ۆی هه‌ی���� ‌ه‌و له‌نه‌فه‌ری‬ ‫له‌که‌مپه‌که‌ ئه‌و ده‌رچوی به‌ش���ی میدیا به‌الش����ه‌و‌ه لێیه‌تی که‌ به‌هاوڕێیه‌تی‬ ‫ب���و له‌زانکۆی کامبرج به‌اڵم وه‌ک خۆی ده‌یب����ه‌ن تا‌ده‌گات���� ‌ه س����ێ هه‌زار‬ ‫وتی هه‌رگیز کاری میدیایی نه‌کردوه‪ ‌.‬پاوه‌نده‌که‪.‬‬ ‫هه‌ندێ����ک قاچاغچی����ش به‌ناوی‬ ‫مای���ک به‌هی���وا بو له‌ڕێگ���ه‌ی کاری‬ ‫خۆبه‌خش���یه‌و‌ه ئۆف���ه‌ری خوێندن���ی ڕێ����گای گره‌نت����ی‌و ئ����ه‌و ج����ۆر‌ه‬ ‫ماس���ته‌ره‌که‌ی له‌زانکۆیه‌کی هۆڵه‌ندی له‌هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن����ه‌وه‌ نه‌فه‌ری چوار‬ ‫هه‌زاری‌و پێنج هه‌زار پاوه‌ندی هه‌یه‪،‬‬ ‫وه‌رگرێت‪.‬‬ ‫‌ئه‌و سه‌رس���وڕمانی خۆی نیش���اندا جۆری دوه‌م له‌نه‌فه‌ر پێی ده‌وترێت‬ ‫کۆچبه‌ران وابه‌په‌رۆش���ن بۆ گەیش���تن نه‌ف����ه‌ری اتفاقی وات ‌ه به‌ڕێککه‌وتنی‬ ‫قاچاغچ����ی له‌گ����ه‌ڵ ش����ۆفێری‬ ‫به‌خاکی به‌ریتانیا‪.‬‬ ‫چه‌ن���د وێنه‌یه‌ک���ی نیش���اندام کامیۆنه‌ک ‌ه ده‌بێت نرخه‌که‌ی به‌ نۆ‬ ‫ی ک��� ‌ه به‌له‌مێکی بچوکی هه‌زار پاوه‌نده‌و ش����ۆفێر ئاگا‌داره‌و‬ ‫له‌موبایله‌ک���ه‌ ‌‬ ‫گه‌ش���تیاری بو له‌ژورێکی بچوک پێک له‌پشتی شۆفێره‌و‌ه سه‌رده‌که‌وێت‌و‬ ‫ده‌هات له‌قه‌راغی روبارێک وه‌ستاندبوی‪ ،‬به‌ماوه‌یه‌ک����ی ک����ه‌م ده‌گات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌فه‌ر له‌جۆری ف����ه‌ل ره‌نگه‌ زیاتر‬ ‫وتی‪ :‬ئه‌و‌ه ماڵه‌که‌مه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئاماژه‌ی به‌وه‌ک���رد له‌به‌ر کرێ له‌سێ مانگ هه‌مو شه‌وێک بڕوات‌و‬ ‫خانو ئاوو کاره‌باو باج‌‌و به‌کۆیل ‌ه نه‌بونی بیگه‌ڕێننه‌و‌ه به‌و سه‌رمایه‌و هه‌ندێ‬ ‫جار گرتن‌و زیندانیشی تێده‌که‌وێت‬ ‫ئیش ئه‌و ژیانه‌ی هه‌ڵبژاردوه‌‪.‬‬ ‫مایک وت���ی "به‌ریتانیا ئه‌و‌ه نی ‌ه ئه‌م له‌الیه‌ن پۆلیسی فه‌ره‌نسیه‌وه‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌کاتێکدای����ه‌ نرخی نه‌فه‌ر‬ ‫کۆچبه‌ران��� ‌ه ژیانی خۆیانی بۆ ده‌خه‌ن ‌ه‬ ‫مه‌ترس���یه‌وه‌و پ���اره‌ی زۆر له‌پێناویدا له‌پارکین����ی ئه‌ریتیری‌و س����وماڵی‌و‬ ‫س����ودانیه‌کان ته‌نه����ا پێنج س����ه‌د‬ ‫خه‌رج ده‌که‌ن"‪.‬‬ ‫یۆری����ه‌و قاچاغچی کورد له‌هه‌رکوێ‬ ‫بێ����ت گرانترین نرخ����ی هه‌یه‌و الی‬ ‫قاچاغچیه‌کان‬ ‫قاچاغچ���ی ئه‌م که‌مپ���ه‌ هه‌ولێری‌و نه‌ته‌وه‌کانی تر ئه‌و پاره‌یه‌ خه‌یاڵ ‌ه‬ ‫رانیه‌یین‪ ،‬زۆربه‌ی مه‌یدانی وه‌ستانی ئه‌وی����ش هۆکاره‌ک����ه‌ی ئه‌وه‌ی���� ‌ه‬ ‫کامیۆن���ه‌کان به‌ده‌س���ت ئ���ه‌م دو له‌کوردستان پاره‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫گروپه‌وه‌ن‌‪ ،‬قاچاغچی خه‌ڵکی چه‌ند‬ ‫مه‌ترسیه‌کانی ده‌رمان کێشان‬ ‫ناوچه‌یه‌کی تریش کاری قاچاغچێتی‬ ‫له‌که‌مپه‌که‬ ‫ده‌که‌ن‪ ،‬به‌اڵم یان له‌گه‌ڵ هه‌و‌لێری‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌ڕه‌شه‌ له‌که‌مپه‌که‌ ئه‌کات‬ ‫رانیه‌ی����ه‌کان کارده‌که‌ن یان خۆیان‬ ‫پارکین����ی تری����ان هه‌ی���� ‌ه له‌ناوچ ‌ه زۆرینه‌ی کۆچبه‌ران ئالوده‌ی ده‌رمان‬ ‫کێشان بون‪ ،‬کورده‌کانی رۆژهه‌اڵت‌و‬ ‫دوره‌کان‪.‬‬ ‫کاری قاچاغچی����ه‌کان ته‌نه����ا فارس���ه‌کان بون بەبازرگانی هێنانی‬ ‫هێنده‌ی���� ‌ه نه‌ف����ه‌ر به‌ش����ه‌و ده‌به‌ن ‌ه ده‌رمان‌و فرۆشتنی له‌که‌مپه‌که‌دا‪.‬‬

‫زۆربه‌ی قوربانیه‌کانی ده‌رمانکێشان‬ ‫کوردانی باش���ورن که ‌به‌شێوه‌یه‌کی‬ ‫نه‌زانان���ه‌و هه‌ڕه‌مه‌کیان���ه‌و زۆر‬ ‫ده‌کێشن‬ ‫ب���ه‌زۆری‬ ‫ده‌رمانکێش���ه‌کان‬ ‫قاچاغچیه‌کان���ن ی���ان ئه‌وان���ه‌ن بێ‬ ‫ئومێدبون لەگەیش���تن به‌ به‌ریتانیاو‬ ‫ئێس���تا ب���ون به‌هاوکارو ش���ۆفێری‬ ‫قاچاغچیه‌کان‪.‬‬ ‫به‌ده‌گمه‌ن کابینه‌ هه‌یه‌ حه‌شیش‌و‬ ‫مه‌ریوانه‌و هیرۆینی تێدا نه‌کێش���رێت‬ ‫به‌ش���ی پێچان���ه‌وه‌ی جگه‌ره‌ی���ه‌ک‬ ‫حه‌ش���یش به‌ده‌ یۆرۆیه‌ به‌شی یه‌ک‬ ‫جار مه‌س���ت ب���ون هیرۆین به‌س���ی‬ ‫یۆرۆی���ه‌‪ ،‬قاچاغچ���ی‌و ه���اوکاری‬ ‫قاچاغچیه‌کان ئه‌و پاره‌یەی له‌نه‌فه‌ر‬ ‫ده‌س���تیان ئه‌که‌وێ لەده‌رمانکێشاندا‬ ‫دایده‌نێن‪ ،‬به‌شی زۆری ئه‌م پاره‌ی ‌هش‌‬ ‫له‌هه‌رێمی کوردستانه‌وه‌ دێت‌‪.‬‬

‫بۆماوه‌یه‌کی زۆر له‌گه‌ڵ کراوه‌‪.‬‬ ‫من ئه‌م���ه‌م به‌چاوی خ���ۆم بینی‬ ‫کاتێک بینیم دو قاچاغچی له‌س���ه‌ر‬ ‫مێردمنداڵێکی میسری بو به‌شه‌ڕیان‬ ‫یه‌کێکی���ان وتی دومانگ���ه‌ الی تۆیه‌‬ ‫بامانگێکی���ش الی من بێ���ت ئینجا‬ ‫بیپه‌ڕێنینه‌وه‌‪.‬‬

‫سه‌یرو سه‌مه‌ره‌‬ ‫ل���ه‌و س���ه‌رما بێ به‌زه‌ی���ی‌و ژیان ‌ه‬ ‫خراپ‌و پی���س‌و پۆخڵ‌و دوره‌واڵتیه‌ی‬ ‫دانکیخدا‪ ،‬ناوچه‌گه‌ری‌و ش���ه‌ڕه‌په‌ڕۆ‬ ‫له‌کورد نه‌بڕاوه‌و ته‌نانه‌ت که‌سایه‌تی‬ ‫په‌رس���تیش به‌دی ده‌کر‌ێت‪ ،‬هه‌ندێک‬ ‫له‌کابینه‌کان رانیه‌و هه‌ولێرو سلێمانی‌و‬ ‫جه‌ماعه‌تی پسمامه‌کان‌و هه‌ندێکیش‬ ‫رۆژئاڤا یان رۆژهه‌اڵتی لێنوسراوه‌‪.‬‬ ‫له‌وه‌ سه‌یرتر هه‌ندێک لێی نوسراوه‌‬ ‫یه‌کێتی نیش���تیمانی کوردس���تان‌و‬ ‫هه‌ندێ���ک لێ���ی نوس���راوه‌ پارت���ی‬ ‫دیموکرات���ی کوردس���تان‌و هه‌ندێک‬ ‫مه‌ترسی سێکسی له‌که‌مپه‌که‌دا‬ ‫به‌شێک له‌وکچ‌و ژنانه‌ی‌ له‌که‌مپه‌ک ‌ه هه‌په‌گ���ه‌و هه‌ندێکی ت���ر په‌که‌که‌و‬ ‫کارده‌ک���ه‌ن مرۆڤ���ی ئه‌وروپی���ن‌و یه‌کێک���ی تر ئێم���ه‌ فیدای���ی کاک‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر جگه‌ره‌یه‌کی حه‌ش���یش کۆسره‌تین!‬ ‫س���ێکس له‌گه‌ڵ گه‌نجه‌ ک���ورده‌کان‬ ‫ئه‌ک���ه‌ن‌و له‌کابین���ه‌ی کۆچب���ه‌ران‬ ‫ده‌مێنن���ه‌وه‌‪ .‬جوانه‌کانی���ان به‌ره‌و‬ ‫الی قاچاغچ���ی‌و پ���اره‌ ئ���ه‌ڕۆن‌و‬ ‫پیره‌کانیش ب���ۆالی نه‌فه‌رو ئه‌وانه‌ی‬ ‫تینوی سێکس���ن‌و مه‌ترس���ی کرده‌‬ ‫سێکسیه‌که‌یان بۆ سه‌ر ته‌ندروستی‬ ‫خۆیان الگرنگ نیه‌‪.‬‬ ‫چانتێ���ڵ ئادیل���ه‌ دکتۆره‌یه‌ک���ی‬ ‫ب���واری ده‌رونی به‌ڕه‌گ���ه‌ز نایجیری‬ ‫ب���و که‌ له‌فه‌ره‌نس���ا له‌دای���ک بوه‌و‬ ‫له‌نه‌خۆش���خانه‌یه‌کی ده‌رونی کاالس‬ ‫کاری ده‌کرد‪ ،‬ئه‌و رۆژانی یه‌کشه‌ممه‌‬ ‫به‌خۆبه‌خشی بۆ هاوکاری کۆچبه‌ران‬ ‫ده‌هاته‌ که‌مپه‌که‌‪.‬‬ ‫من‌و چانتێڵ له‌چایخانه‌که‌ی که‌مپی‬ ‫دانکیخ یه‌کمان ناسی که‌ خێمه‌یه‌کی‬ ‫پیس‌و پۆخڵه‌ به‌رده‌وام چای گه‌رمی‬ ‫تێ���دا پێش���که‌ش ده‌کرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌رده‌وام کێش���ه‌ی نه‌بونی په‌رداخی‬ ‫هه‌ی���ه‌ زۆرب���ه‌ی خه‌ڵ���ک په‌رداخی‬ ‫به‌کارهێنراو به‌کاردێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫چانتیڵ منی بۆ قاوه‌خواردنه‌وه‌یه‌ک‬ ‫بانگهێس���تی ژوره‌ک���ه‌ی ک���رد ئه‌و‬ ‫مه‌ترس���یدارتری‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌کی‬ ‫له‌که‌مپه‌که‌ باسکرد که‌ قاچاغچیه‌کان‬ ‫جۆرێک له‌بازرگانی سێکسی ئه‌که‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی "گه‌نجانی خوار هه‌ژده‌ ساڵ‬ ‫که‌ دێنه‌ که‌مپه‌که‌ هه‌ڵیانده‌خه‌ڵه‌تێنن‌و‬ ‫سێكسیان له‌گه‌ڵ ده‌که‌ن له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌خۆڕای���ی بیانپه‌ڕێننه‌وه‌ بۆ‬ ‫به‌ریتانیا"‪.‬‬ ‫وتی ه���ه‌رزه‌کار هه‌ی���ه‌ دو مانگ‬ ‫سێکس���ی له‌گ���ه‌ڵ ک���راوه‌و نه‌یان‬ ‫په‌ڕاندوه‌ته‌وه‌ به‌داخه‌وه‌ که‌ هاتونه‌ته‌‌‬ ‫الی ئێمه‌و ناردومانن بۆ پش���کنینی‬ ‫پزیشکی ده‌رکه‌وتوه‌ راسته‌ سێکسیان‬

‫له‌و سه‌رما بێ‬ ‫به‌زه‌یی‌و ژیان ‌ه‬ ‫خراپ‌و پیس‌و‬ ‫پۆخڵ‌و دوره‌واڵتیه‌ی‬ ‫دانکیخدا‪ ،‬ناوچه‌گه‌ری‌و‬ ‫شه‌ڕه‌په‌ڕۆ له‌کورد‬ ‫نه‌بڕاوه‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫که‌سایه‌تی په‌رستیش‬ ‫به‌دی ده‌کر‌ێت‬ ‫هه‌ندێک له‌کابینه‌کان‬ ‫رانیه‌و هه‌ولێرو‬ ‫سلێمانی‌و جه‌ماعه‌تی‬ ‫پسمامه‌کان‌و‬ ‫هه‌ندێکیش رۆژئاڤا یان‬ ‫رۆژهه‌اڵتی لێنوسراوه‌‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫شه‌ڕی باج له‌نێوان هه‌ولێرو به‌غدا هه‌ڵده‌گیرسێت‬

‫"دانانی باج له‌سه‌ر كااڵكان‪ ،‬شكست به‌كاری بازرگانی هه‌رێم ده‌هێنێت"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬

‫شه‌ڕی دانانی باج له‌سه‌ر كااڵی‬ ‫یه‌كتری له‌نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا‬ ‫سه‌رهه‌ڵده‌دات‪ ،‬به‌پێی وته‌ی‬ ‫ئابوریناسانیش بێت له‌م شه‌ڕه‌دا ته‌نها‬ ‫خه‌ڵك دۆڕاو ده‌رده‌چێت‌و نرخی كااڵ‬ ‫به‌ئاستێكی به‌رچاو به‌رز ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫هەرێمی کوردستان‬ ‫ماوه‌ی ‪ 7‬رۆژ‌ه‬ ‫خاڵی سنوری‬ ‫داناوەو ده‌یه‌وێت‬ ‫ئه‌ویش باج له‌سه‌ر‬ ‫شمه‌كه‌كانی به‌غدا‬ ‫دابنێت‬

‫به‌گوێره‌ی زانیاریی���ه‌كان حكومه‌تی‬ ‫عێراق���ی له‌ناوچ���ه‌ی (س���افی) نزیك‬ ‫له‌به‌غدا ب���اری ئ���ه‌و بازرگاكانه‌ی ك ‌ه‬ ‫كه‌لوپه‌له‌كانی���ان ه���اورده‌ ده‌ك���ه‌ن‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی به‌رچاو باجیان له‌سه‌ر‬ ‫زیادبوه‌‪.‬‬ ‫لوقم���ان عومه‌ر عه‌ل���ی به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫فرۆش له‌كۆمپانی���ای بورهان له‌باره‌ی‬ ‫هاورده‌و هه‌نارده‌كردنی كااڵو‌ه له‌نێوان‬ ‫هه‌رێ���م به‌غدا باس���ی زۆر رێگری كرد‬ ‫له‌س���ه‌رو هه‌مویانه‌و‌ه ئه‌وه‌یه‌ ئێس���تا‬ ‫هه‌ر كااڵی���ه‌ك له‌هه‌رێم���ه‌و‌ه ده‌ڕوات ‌ه‬ ‫به‌غدا له‌الیه‌ن به‌شی گومرگی به‌غداو‌ه‬ ‫باج���ی ده‌خرێته‌ س���ه‌ر‪ ،‬وت���ی "هه‌مو‬ ‫بارهه‌ڵگرێ���ك كه‌ بارده‌كرێت ‪ 20‬بۆ ‪25‬‬ ‫ت���ه‌ن ده‌گرێت نزیك���ه‌ی ‪ 3‬تا ‪ 4‬هه‌زار‬ ‫دۆالر باج���ی ده‌خرێته‌ س���ه‌ر له‌الیه‌ن‬ ‫خاڵه‌ گومرگییه‌كه‌ی نزیك به‌غدا"‪.‬‬ ‫به‌گوێ���ره‌ی زانی���اری بازرگان���ان‬ ‫هۆكاری ئه‌م بڕی���اره‌ی به‌غدا بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه هه‌رێمی كوردستان داهاتی‬ ‫باجی خاڵ��� ‌ه س���نورییه‌كان له‌وێنه‌ی‬ ‫(باش���ماخ‌و ئیبراهیم خه‌لیل) نادات ب ‌ه‬ ‫به‌غدا بۆی ‌ه به‌غدا باجی خۆی له‌كااڵكان‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪.‬‬

‫مەرزێکی سنوریی هەرێمی کوردستان‬ ‫وه‌ك���و لوقمانی���ش باس���یكرد‪ ،‬ئه‌م‬ ‫باجه‌ی حكومه‌تی عێراق خس���تویه‌تی ‌ه‬ ‫س���ه‌ر كااڵكان ته‌نه���ا كااڵی هاورده‌و‬ ‫نارده‌ن���ی ده‌گرێته‌وە‌و ئ���ه‌و كااڵیانه‌ی‬ ‫ك ‌ه به‌رهه‌می ناوخۆیین باجیان له‌سه‌ر‬ ‫دانانرێت‪.‬‬

‫حاجی عومه‌ر به‌ڕێوه‌به‌ری كۆمپانیای‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ف���رۆش له‌كۆمپانیای ئاسنی سلێمانی ستیل باسی ئه‌وه‌یكرد‬ ‫بوره���ان نایش���ارێته‌و‌ه ئ���ه‌م كاره‌ی ئه‌و باج���ه‌ی كه‌ باس���ده‌كرێت به‌هیچ‬ ‫حكومه‌تی عێراقی به‌پله‌ی یه‌كه‌م زیان شێوه‌یه‌ك ئه‌وانی نه‌گرتوه‌ته‌وه‌ چونك ‌ه‬ ‫به‌هاواڵتی���ان ده‌گه‌یه‌نێ���ت به‌جۆرێك به‌رهه‌می ئه‌وان ناوخۆییه‌‪ ،‬وتی "ئێم ‌ه‬ ‫نرخه‌كانیان له‌س���ه‌ر گران���ده‌كات‪ ،‬ئه‌و لۆگ���ۆی كارگ���ه‌ی خۆم���ان ده‌خه‌ین ‌ه‬ ‫وتیشی "بازرگان له‌م دۆخه‌دا زیان نا‌كات س���ه‌ر به‌رهه‌مه‌كانم���ان‪ ،‬به‌بێ گومرگ‬ ‫ته‌نه���ا له‌قازانجه‌ك���ه‌ی كه‌مده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ده‌ڕوات"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری گش���تی كۆمپانی���ای‬ ‫ئه‌وه‌ی زیانده‌كات له‌م دۆخه‌ هاواڵتیانی‬ ‫سلێمانی س���تیل باس���ی ئه‌وه‌شیكرد‬ ‫هه‌رێمی كوردستانن"‪.‬‬

‫ئێستا ئه‌وان كێشه‌ی تریان هه‌یه‌ ئه‌ویش‬ ‫زیادكردنی پاره‌كه‌ی كاره‌بایه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫كارگ���ه‌كان‪ ،‬وتی "ئێس���تا یه‌كه‌یه‌كی‬ ‫كاره‌با به‌‪ 100‬دیناری عێراقی ده‌كڕین‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا پێشتر به‌ ‪ 20‬دیناربو"‪.‬‬ ‫به‌گوێ���ره‌ی زانیاریی���ه‌كان ئێس���تا‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تان له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و‬ ‫كاره‌ی به‌غدا ده‌ی���كات‪ ،‬ماوه‌ی‪ 7‬رۆژ‌ه‬ ‫خاڵی سنوری داناوەو ده‌یه‌وێت ئه‌ویش‬ ‫باج له‌سه‌ر شمه‌كه‌كانی به‌غدا دابنێت‪.‬‬ ‫س���یروان محەمه‌د س���ه‌رۆكی ژوری‬ ‫بارزگان���ی‌و پیشه‌س���ازی س���لێمانی‬ ‫هۆشداریدا له‌باره‌ی ئه‌م شه‌ڕه‌ی له‌نێوان‬ ‫هه‌ولێرو به‌غدا له‌سه‌ر دانانی باج له‌سه‌ر‬ ‫كااڵكان���ی یه‌كت���ری‪ ،‬له‌وباوه‌ڕه‌داب���و‬ ‫ئه‌گ���ه‌ری هه‌ی��� ‌ه ‌بازرگان���ی له‌نێوان‬

‫هه‌ولێرو به‌غدا بوه‌ستێنێت‪ ،‬وتی "‪%90‬‬ ‫ئه‌و به‌رهه‌مانه‌ی دێنه‌ هه‌رێم‌و به‌تایبه‌ت‬ ‫سلێمانی بۆ ده‌ره‌و‌ه ده‌چن‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌م‬ ‫ب���ڕ‌ه زۆره‌باجی���ان لێوه‌ربگیرێت ئه‌وا‬ ‫ره‌نگ ‌ه بازرگانان نه‌توانن درێژه‌ به‌كاری‬ ‫بازرگانی بده‌ن‌و ئه‌وه‌ش به‌زیانی خه‌ڵك‬ ‫ده‌شكێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی ژوری بارزگانی‌و پیشه‌سازی‬ ‫سلێمانی باس���ی ئه‌وه‌ش���یكرد به‌غدا‬ ‫له‌ئاس���تی هه‌رێم خاڵی سنوری داناو‌ه‬ ‫باج ده‌خاته‌ س���ه‌ر كااڵی بازرگانه‌كان‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌به‌رامب���ه‌ردا كه‌مترین باج ك ‌ه‬ ‫ده‌كات ‌ه ‪ %40 -%20‬ی���ان لێوه‌رده‌گرن‪،‬‬ ‫باقیه‌كه‌ی لێیخۆشده‌بن بۆی ‌ه حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم له‌كاردانه‌وه‌ی ئ���ه‌م كار‌ه خاڵ ‌ه‬ ‫سنوریه‌كانی دانا‪ ،‬وتیشی "ئه‌گه‌ر ئه‌م‬ ‫باجه‌‌ به‌رده‌وام بێت شكس���ت به‌كاری‬

‫بازرگانی له‌هه‌رێمی كوردستان دێت"‪.‬‬ ‫به‌ڕای ئابوریناس���ان ئه‌م ش���ه‌ڕه‌ی‬ ‫له‌نێوان به‌غداو هه‌ولێر هه‌ڵگیرس���او‌ه‬ ‫خه‌ڵ���ك زیان���ی زۆری به‌رده‌كه‌وێ���ت‪،‬‬ ‫به‌وپێیه‌ی ئه‌و باجه‌ی له‌س���ه‌ر خواردن‬ ‫داده‌نرێ���ت‪ ،‬بازرگان���ه‌كان ناچ���ارن‬ ‫به‌گرانكردنی نرخ وه‌ریبگرنه‌وه‌‪.‬‬ ‫جهانگی���ر س���دیق ماس���ته‌ری هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌بواری ئابوری‌‌و پسپۆڕیه‌كه‌ی له‌دارایی‬ ‫گش���تی‌و بودجه‌دایه‌ به‌پێ���ی پێوه‌ر‌ه‬ ‫ئابورییه‌كان شیكردنه‌وه‌یه‌كی زانستی‬ ‫بۆ چۆنیه‌تی دانانی باج كردو باس���ی‬ ‫ئه‌وه‌یكرد باج به‌شێوه‌یه‌كی راسته‌وخۆو‬ ‫ناڕاسته‌وخۆ كاریگه‌ری داده‌نێت‪ ،‬وتی‬ ‫"به‌گش���تی باجی راس���ته‌وخۆ (باجی‬ ‫ده‌رامه‌ت) كاریگه‌رییه‌كی زۆر نیگه‌تیڤی‬

‫مایه‌پوچونی عوسمان‪ ،‬متمانه‌ی له‌بازاڕی دۆال‌ر الوازكرد‬

‫له‌سه‌ر ئاستی كڕین‌و توانای هاواڵتیان‬ ‫نیه‌‪ ،‬به‌اڵم باجی ناڕاس���ته‌وخۆ (باجی‬ ‫گومرگی) كه‌ راسته‌وخۆ له‌هاورده‌كاره‌كه‬ ‫‌كه وه‌رناگیرێت‪ ،‬كاریگه‌ری‬ ‫یان بازرگانه ‌‌‬ ‫دوبه‌رامبه‌ری له‌سه‌ر هاواڵتیان ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌ویش له‌ڕێگه‌ی به‌رزكردنه‌وه‌ی ئاستی‬ ‫نرخ له‌س���ه‌ر كااڵكه‌‪ ،‬وات��� ‌ه كاتێك باج‬ ‫زی���اد ده‌كرێت له‌س���ه‌ر كااڵیه‌ك‪ ،‬باج‬ ‫له‌س���ه‌ر بازرگانه‌كان دانه‌نراوه‌ به‌ڵكو‬ ‫باره‌كه‌ی ده‌كه‌وێت ‌ه س���ه‌ر باری شانی‬ ‫هاواڵتیان"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش���ه‌ڕی نێوان عێ���راق‌و هه‌رێم‬ ‫درێژكراوه‌ی ش���ه‌ڕێكی چه‌ندین ساڵه‌ی‬ ‫ئابوری��� ‌ه ك���ه ‌س���ه‌ره‌تاكه‌ی به‌بڕینی‬ ‫بودج���ه‌ ده‌س���تیپێكردو هاواڵتی���ان‬ ‫زیانیانك���رد‪ ،‬وه‌كو لوقمانی بازرگانیش‬ ‫وتی "ئه‌م شه‌ڕه‌ش دوكه‌ڵه‌كه‌ی هه‌ربۆ‬ ‫هاواڵتیانه‌"‪.‬‬

‫"رۆژان ‌ه ‪ 10‬بۆ ‪ 15‬ملیۆن دۆالر پاره‌ ده‌ڕواته‌ بازاڕی دۆالره‌كه‪ ،‬به‌اڵم ئێستا كه‌متر ده‌ڕوات‌"‬

‫ژمێریارێک لەبازاڕی دۆالرەکە‬ ‫ئا‪ :‬وریا‬ ‫رۆژان ‌ه چه‌ندین ته‌وژمی له‌ناكاو له‌بازاڕی‬ ‫دۆالره‌كه‌ی شاری سلێمانی ده‌دات‪،‬‬

‫به‌اڵم هیچكامیان بارتاقای ئیفالسبونی‬ ‫ئه‌و بازرگانه كاریگه‌ری له‌سه‌ر بازاڕی‬ ‫دۆالره‌كه‌ نه‌كرد ك ‌ه ‪ 25‬ملیۆن دۆالری‬ ‫له‌ماوه‌یه‌كی كه‌مدا له‌ده‌ست دا‪.‬‬

‫به‌گوێ���ره‌ی زانیاریی���ه‌كان كۆمپانیای‬ ‫(بنه‌ت���و) له‌بازاڕی دۆالره‌كه‌ی ش���اری‬ ‫س���لێمانی به‌ه���ۆی كه‌ڵه‌كه‌بون���ی قه‌رز‬ ‫له‌س���ه‌ر ئیفالس���بونی خ���ۆی راگه‌یاند‪،‬‬ ‫به‌پێی وته‌ی خاوه‌نه‌كه‌ی ك ‌ه (عوسمانی‬ ‫حاجی ساڵح)ە‪ ،‬له‌هه‌شتاكانه‌و‌ه سه‌رقاڵی‬ ‫كاری ئاڵوگۆڕی دراو‌ه كه‌س���ێكی خاوه‌ن‬ ‫متمانه‌ب���وه‌‌‪ ،‬مایەپوچ بوەو كۆمپانیاكەی‬ ‫داخستوە‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی زانیاریه‌كان رۆژانه‌ له‌بازاڕی‬ ‫دۆالره‌كه‌ی ش���اری س���لێمانی بازرگانان‬ ‫به‌ه���ۆی مامه‌ڵه‌كانیان���ه‌وه‌ روب���ه‌ڕوی‬ ‫مایه‌پوچبون ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬به‌ش���ێكی زۆری‬ ‫مایه‌پوچبون���ه‌كان ل���ه‌وه‌وه‌ س���ه‌رچاو‌ه‬ ‫ده‌گرێت‪ ،‬به‌ش���ێك له‌بازرگان���ه‌كان پار‌ه‬ ‫به‌س���ودێكی دیاریك���راو له‌هاواڵتی���ان‬ ‫یان كه‌س���انی تر وه‌رده‌گ���رن ده‌یخه‌ن ‌ه‬ ‫كاره‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌هۆی ئ���ه‌وه‌ی خۆیان‬ ‫هیچ ده‌س���تمایه‌یەكیان نی ‌ه ئه‌و پاره‌یه‌ی‬ ‫الیان ‌ه هی خۆیان نی ‌ه له‌كاتی دروستبونی‬ ‫زیانێك له‌كاره‌كانیان توشی مایه‌پوچ بون‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم سه‌رمایه‌دار هه‌یه‌ ئیفالسبونه‌كه‌ی‬ ‫جی���اوازه‪ ،‬چونك���ه‌ به‌پێ���ی گێڕانه‌وه‌ی‬ ‫بازرگانێ���ك "به‌ه���ۆی سه‌ركێش���ی‬ ‫بازرگانه‌كان له‌ب���ازاڕی دۆالرەكه‌ بازرگان‬ ‫هه‌ی���ه‌ روبه‌ڕوی مایه‌پوچب���ون بوه‌ته‌وه‌‌‪،‬‬ ‫هه‌ر بۆ نمون���ه‌ بازرگانێك به‌هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫چوار ملیۆن دۆالری له‌ڕێگای خالس به‌غدا‬ ‫گیرا له‌الیه‌ن كه‌س���انی نه‌ناس���راوه‌وه‌ كه‌‬ ‫ویستی به‌قازانجێكی زۆر له‌بانكی ناوه‌ندی‬ ‫بیگۆڕێته‌وه‪ ،‬توشی مایه‌پوچبون هات‌"‪.‬‬ ‫ئه‌رس���تۆ محه‌مه‌د ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی‬

‫هه‌مو بازرگانێك راسته‌و ده‌كرێت روبه‌ڕوی‬ ‫بێته‌وه‌ له‌هه‌مو شوێنێكی دنیاش هه‌ر به‌م‬ ‫شێوه‌یه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ندام���ه‌ی ئه‌نجومه‌ن���ی بازاڕی‬ ‫دۆالره‌كه‌ی س���لێمانی باسی ئه‌وه‌شیكرد‬ ‫رۆژان ‌ه ‪ 10‬بۆ ‪ 15‬ملیۆن دۆالر دێته‌ بازاڕی‬ ‫دۆالره‌كه‌ به‌اڵم ئێستا ئه‌م رێژه‌ی ‌ه كه‌متر‬ ‫بوه‌ت���ه‌وه‪ ‌،‬چونكه‌ كاری ئه‌وان له‌س���ه‌ر‬ ‫متمانه‌ ده‌ڕوات‪ ،‬وتیش���ی "ئێستا خه‌ڵك‬ ‫ك ‌ه ده‌زانێت ئه‌م پاره‌ی ‌ه له‌بازاڕ رۆیشتو‌ه‬ ‫كه‌متر دێت ‌ه بازاڕ"‪.‬‬ ‫قس���ه‌كه‌ی ئه‌رس���تۆ هاوكات��� ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێستا بازاڕی سلێمانی به‌هۆی ئه‌و‬ ‫ته‌وژمه‌ له‌ناكاوانه‌ی به‌ریده‌كەو‌ن روبه‌ڕوی‬ ‫ئاسته‌نگ بوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم سه‌رباری ئه‌وه‌ش‬ ‫ئه‌م پرس ‌ه نه‌بوه‌ته‌ جێگه‌ی باسی الیه‌ن ‌ه‬ ‫فه‌رمیه‌كان‌و ناوه‌نده‌كانی چاودێریكردنی‬ ‫حكومه‌ت���ی خۆجێی س���لێمانی له‌وێنه‌ی‬ ‫"ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێمانی"‪.‬‬ ‫ئه‌ن���وه‌ر تاهی���ر جێگ���ری س���ه‌رۆكی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای س���لێمانی به‌دوری‬ ‫ده‌زانێت ئه‌وان بتوان���ن لێكۆڵینه‌وه‌ له‌م‬ ‫بازاڕی دۆالره‌كه‌ی شاری سلێمانی له‌باره‌ی پرسه‌و پرسه‌كانی تری بازاڕی دۆالره‌كه‌ی‬ ‫كاریگه‌ری مایه‌پوچبونی بازرگانه‌كه‌ی دراو س���لێمانی بكه‌ن‪ ،‬به‌وپێیه‌ی ئه‌و كارانه‌ی‬ ‫له‌س���لێمانی ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێن ‌ه ئاشكراكرد له‌نێوان به‌ش���ێك له‌بازرگانه‌كان ده‌كرێت‬ ‫ئ���ه‌م كۆمپانیایە لە ک���ۆی ‪ 150‬كۆمپانیا فه‌رم���ی‌و یاس���ایی نی���ه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ ئه‌وان‬ ‫تەنه���ا کۆمپانیایە‌ مایەپ���وچ بوه‌‪ ،‬به‌اڵم ناتوانن هیچ ش���تێك له‌وباره‌یه‌و‌ه بكه‌ن‪،‬‬ ‫كاریگه‌ری له‌سه‌ر بازاڕه‌كه‌ هه‌بو‌ه چونك ‌ه وتی "هه‌مو كارێكی بازرگانی پێویس���تی‬ ‫به‌ه���ۆی باڵوبونه‌وه‌ی ئ���ه‌م دەنگۆیانه‌و‌ه به‌گرێبه‌ست‌و الیه‌نی یاسایی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خه‌ڵك دڵنیایی كه‌مبوه‌ته‌وەو پاره‌ كه‌متر ئه‌وه‌ی له‌بازاڕی دۆالره‌كه‌ ده‌كرێت له‌سه‌ر‬ ‫ده‌هێنن���ه‌ بازاڕی دۆالره‌ك���ه‌‌‪ ،‬وتی "ئه‌و‌ه بنه‌م���ای متمانه‌ی���ه‌ ئ���ه‌وه‌ش بنچینه‌ی‬ ‫راس���ت نیه‌ كه‌ ده‌ڵێن ب���ازاڕی دۆالره‌ك ‌ه یاس���ایی نیه‪ ‌،‬بۆیه‌ ئێم���ه‌ ناتوانین له‌م‬ ‫ئیفالس���ی كردوه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م دۆخه‌ بۆ پرسه‌ بكۆڵینه‌وه‌"‪.‬‬

‫‪ 150‬كۆمپانیای‬ ‫ئاڵوگۆڕکردنی دراو‬ ‫لەبازاڕی دۆالرەکەی‬ ‫سلێمانی کاردەکەن‬

‫جێگری سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای‬ ‫سلێمانی له‌باره‌ی ئه‌و ته‌وژمه‌ له‌ناكاوانه‌ی‬ ‫روب���ه‌ڕوی ب���ازاڕی س���لێمانی ده‌بنه‌و‌ه‬ ‫به‌تایبه‌ت ترس له‌خسته‌ڕوی سه‌رمایه‌كه‌و‬ ‫كش���اندنه‌وه‌و به‌گه‌ڕخس���تنی پاره‌‪ ،‬وتی‬ ‫"هۆكاری ئه‌م كێش���انه‌ ئه‌وه‌ی ‌ه بانكه‌كان‬ ‫متمانه‌یان نه‌ماوه‌ بۆیه‌ پێویست ‌ه حكومه‌ت‬ ‫متمان ‌ه بگێڕێته‌وه‌ بۆیان"‪.‬‬ ‫ب���ه‌ڕای ئابوریناس���ان ئ���ه‌م دۆخ��� ‌ه‬ ‫ده‌رئه‌نجامی دیارده‌ی ش���ێواوی ئابوریی ‌ه‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬بۆیه‌ بازرگانه‌كان‬ ‫توشی مایه‌پوچ بون ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫دكت���ۆر كامه‌ران ئه‌حمه‌د مامۆس���تای‬ ‫زانكۆو پس���پۆڕی بواری ئابوری باس���ی‬ ‫ئه‌وه‌یك���رد ئه‌م���ه‌ كێش���ه‌ی بازرگانێك‌و‬ ‫دو ب���ازرگان نیه‌ به‌ڵكو هه‌م���و ئابوری‬ ‫كوردس���تان توشی كێش��� ‌ه هاتوه‌‪ ،‬وتی‬ ‫"ه���ۆكاری مایه‌پوچبونی س���ه‌رمایه‌دارو‬ ‫بازرگانه‌كان به‌شێكی په‌یوه‌ست ‌ه به‌نه‌بونی‬ ‫نه‌خشه‌و به‌رنامه‌و كاری خۆیانه‌وه‌‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و پس���پۆڕه‌ی بواری ئابوری باس���ی‬ ‫ئه‌وه‌ش���یكرد بازاڕ هه‌ر بۆ‌خۆی شڵه‌ژاو‌ه‬ ‫ئه‌م دۆخه‌ی بۆ بازرگانان دێته‌ پێش���ه‌و‌ه‬ ‫له‌ئه‌نجام���ی ئ���ه‌و ش���ڵه‌ژانه‌ ئابوریه‌و‌ه‬ ‫س���ه‌ریهه‌ڵداوه‌‪ ،‬وتی "مایه‌پوچبونی یه‌ك‬ ‫سه‌رمایه‌دار ده‌رئه‌نجامه‪ ،‬نه‌ك‌ هۆكار‌"‪.‬‬ ‫هاوكات���ی قس���ه‌ی ئابوریناس���ه‌كه‌‪،‬‬ ‫به‌گوت���ه‌ی ئه‌وانه‌ی له‌بازاڕی س���لێمانی‬ ‫كارده‌كه‌ن ئه‌م ته‌وژمه‌ به‌رده‌وامانه‌ی ك ‌ه‬ ‫خه‌ریكه‌ متمان ‌ه له‌بازاڕی س���لێمانی الواز‬ ‫ده‌كه‌ن كۆتاییه‌كه‌ی ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ سه‌رمای ‌ه‬ ‫به‌ته‌واوی له‌بازاڕ ده‌كشێنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌رستۆش‬ ‫ئاماژه‌ی بۆ هه‌مان بابه‌تكرد‪.‬‬

‫کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت‪ ،‬بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە‬

‫کوالێتی‬ ‫تەندروستی‬ ‫باشتر‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫‪9‬‬

‫ژنێکی بەریتانی دەکەوێتە‬ ‫ناو خۆشەویستی رێبازی ئاپۆوە‬

‫یەکەم ژنی بەریتانی دەچێتە پاڵ‬ ‫هێزە کوردییەکانی رۆژئاواو دژ بەداعش دەجەنگێ‬

‫‪Kimberley Taylor‬‬

‫ئا‪ :‬کاوە ڕەش‪ ،‬بەریتانیا‬ ‫کیمبەلی تێیلەر‪ ،‬ژنە چاالکوانی‬ ‫بەریتانی تەمەن ‪٢٧‬ساڵ‪ ،‬ساڵی پار‬ ‫بەریتانیای جێهێشتوەو پەیوەندی‬ ‫بەیەکەی سەربازی ژنان (یەپەژە)‬ ‫وە کردوە‪ ،‬ئەو دەڵێ‪ ،‬رازییە گیانی‬ ‫خۆی ببەخشێت بۆ کۆتایی هێنان‬ ‫بەتوندڕەوی‪.‬‬ ‫ئ���ەو ژن���ە شۆڕش���گێڕە تەمەن‪٢٧‬‬ ‫س���اڵە‪ ،‬خەڵکی ش���اری (بالکبێر)یە‬ ‫لەواڵتی بەریتانی���ا‪ .‬رۆژنامەی گاردیان‬ ‫لەوبارەیەوە نوس���یویەتی‪ ،‬باوەڕ وایە‬ ‫یەکەم ئافرەتی بەڕەگەز بەریتانی بێت‪،‬‬ ‫کە لەناو یەکینەکانی پاراس���تنی ژنان‬ ‫کە باڵێک���ی س���ەربازی یەپەگەیە دژ‬ ‫بەداعش بجەنگێ‪.‬‬ ‫کیمبەلی‪ ،‬کە ئێستا لەناو یەکینەکانی‬ ‫س���ەربازی ژنان���دا نازن���اوی (زیالن‬ ‫دیلمار)‌ی پێبەخش���راوە‪ ،‬بەڕۆژنامەی‬ ‫گاردیانی راگەیان���دوە‪ ،‬لەماوەی یازدە‬ ‫مانگی رابردودا‪ ،‬لەبوارەکانی فێربونی‬ ‫زمان���ی کوردیی‌و سیاس���ەتی هەرێمی‬ ‫دەخوێنن‪ ،‬سەرباری راهێنانی مەیدانی‬ ‫لەئەکادیمای سەربازی یەپەژە‪ ،‬لەبواری‬ ‫چەک‌و تەکنیکی شەڕدا‪.‬‬ ‫ئەو ئێستا لەهێڵی پێشەوەی جەنگەوە‬ ‫ک���ە‪ ٣٠‬کیلۆمەت���ر لەش���اری رەقەی‬ ‫پایتەختی داعشەوە دورە‪ ،‬بەتەلەفۆن‬ ‫بەگاردیان���ی راگەیان���دوە‪ ،‬ئەو جەنگە‬ ‫بۆ ت���ەواوی جیهان���ە‪ ،‬بۆمرۆڤایەتی‌و‬ ‫تەواوی خەڵک���ی س���تەملێکراوە‪ ،‬کە‬

‫لەهەر ش���وێنێک هەن‪ .‬داعش بەتەنها‬ ‫دەس���تدرێژی‌و تاوانی کوشتن ئەنجام‬ ‫نادات‪ ،‬بەڵک���و ئەوان بەش���ێوەیەکی‬ ‫بەرنام���ە بۆداڕێ���ژراو‪ ،‬ئەش���کەنجەی‬ ‫جەستەیی‌و دەرونی ئەنجام دەدەن‪ ،‬کە‬ ‫ئێمە ناتوانین بەچاو وێنای بکەین‪.‬‬ ‫ئەو ه���ۆکارەی پاڵی ناوە بۆ ئەوەی‬ ‫ئ���ەو کچ���ە ئینگلیزە هاوش���انی هێزە‬ ‫کوردیی���ەکان بجەنگ���ێ‪ ،‬وەک خ���ۆی‬ ‫رونیکردۆت���ەوە دەڵ���ێ‪ ،‬چیرۆک���ی‬ ‫هاوڕێیەک���ی عەرەب���ی بوە ک���ە لەناو‬ ‫هێزەکانی یەپەگ���ەدا جەنگاوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دواتر گوندەکەیان لەالیەن داعش���ەوە‬ ‫ساڵی پار دەپشکنرێ‪ ،‬بەهۆی ئەوەی‬ ‫خێزانەکەیان الیەنگری ئەس���ەد دەبن‪،‬‬ ‫خوش���کێکی تەمەن هەشت ساڵی ئەو‬ ‫کچە لەسەر دیواری ماڵەکەیان نوسیبوی‬ ‫(بەبێ سەرکردەمان‪ ،‬ژیان نیە)‪ ،‬وەک‬ ‫ناڕازی بەرامبەر داعش‪ .‬لەکاتی هاتنی‬ ‫داعش ئەو کچە هەشت سااڵنە دەستگیر‬ ‫دەکەن‌و لەس���ەر بینایەکی بەرز فڕێی‬ ‫دەدەنە خوارەوە‪ ،‬پاشان چەندین جار‬ ‫بەئۆتۆمبی���ل بەس���ەریدا دەڕۆن‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەو هاوڕێ عەرەبەی دواتر چوەتە ناو‬ ‫هێزەکانی یەپەگەوە‪.‬‬ ‫کیمبەل���ی تێیل���ەر‪ ،‬بەش���ێوەیەکی‬ ‫بەرف���راوان گەش���تی ب���ۆ زۆر وواڵتی‬ ‫جیهان کردوە هەرلەباشوری ئەفریقاوە‬ ‫تائەمەری���کاو ئەوروپ���ا‪ .‬ئ���ەو جگ���ە‬ ‫ل���ەوەی وەک چاالکوانێکی سیاس���ی‬ ‫کاردەکات‪ ،‬کاری نوسین‌و ڕۆژنامەوانی‬ ‫بۆ وێبس���ایت‌و گۆڤاری باڵی (چەپ)‬ ‫‪ leftwing‬ئەنج���ام دەدات‪ .‬گەش���تی‬

‫ئ���ەو بۆ س���وریا لەوکاتەوە دەس���تی‬ ‫پێکرد‪ ،‬کە س���ەرگەرمی ئامادەکردنی‬ ‫راپۆرتێک���ی مرۆیی بو‪ ،‬لەس���اڵیادی‬ ‫کارەس���اتی ش���ەنگال بۆ وێبس���ایتی‬ ‫یەکێ���ک لەهاوکارەکان���ی‪ .‬ئەو دەڵێ‪،‬‬ ‫من کاتێک ئاوارەکانی سوریاو باشوری‬ ‫عێڕاقم بینی لەناو کامپەکاندا‪ ،‬کەوتمە‬ ‫حاڵەت���ی بێزاریی���ەوە‪ ،‬بەهۆی نەبونی‬ ‫پەناگەو خواردن‌و دەرمانی پێویس���ت‬ ‫بۆیان‪ .‬زۆر س���ەختە بۆ مرۆڤ بەرگەی‬ ‫ئ���ەو دیمەنە بگرێت‪ ،‬هەس���تم دەکرد‪،‬‬ ‫کە گوناهبارم‌و بێهیوا بیرم دەکردەوە‪،‬‬ ‫کاتێک دایکێ���ک لەن���او چادرەکاندا‪،‬‬ ‫منداڵێکی س���اوای بەباوەشەوە بەرەو‬ ‫روی من هێناو دەپاڕایەوە‪ ،‬بیبە لەگەڵ‬ ‫خۆت باژیانێکی باش���تری هەبێت‪ .‬ئەو‬ ‫ژن���ە یەزیدی بو دەیگوت‪ ،‬دەگەڕێمەوە‬ ‫ناوچەک���ەی تاهاوکاری ش���ەڕکەرەکان‬ ‫بکات‪ ،‬چونک���ە پیاوەک���ەی دەیگوت‬ ‫دو لەکچەکان لەدەس���ت داعش���دان‪.‬‬ ‫زیالن دەڵ���ێ‪ ،‬لەوکاتەدا منیش بەڵێنم‬ ‫بەخۆم���دا‪ ،‬بەژیانی خۆم هاوکاری ئەو‬ ‫کەسانە بکەم‪ .‬زیالن دوای گەڕانەوەی‬ ‫بۆچەن���د مانگێک بۆ ن���او ئینگلتەرا‪،‬‬ ‫دوات���ر چوەت���ە س���وێدو لەزانک���ۆی‬ ‫ستۆکهۆڵم‪ ،‬دەستی بەخوێندنی زانستی خێرا کەوتە ناو خۆشەویس���تی ڕێبازی‬ ‫سیاس���ی کردوە‪ .‬لەئاداری ساڵی پار دژ بەس���ەرمایەداری‪ ،‬بوە فێمنیست‪.‬‬ ‫گەش���تی کردوە بۆ رۆژئ���اوا‪ ،‬هەرێمی هەرئەوەش وای لێکرد کە بڕیار بدات واز‬ ‫خۆبەڕێوەبەری فیدڕاڵی باکوری سوریا‪ ،‬لەبەدەس���تهێنانی بڕوانامەکەی بهێنێ‌و‬ ‫بۆ ئامادەکردنی راپۆرتێکی رۆژنامەوانی لەناوچەکە بمێنێت���ەوە‪ .‬زیالن دەڵێ‪،‬‬ ‫بۆ رۆژنامەی س���ویدش سۆشیالس���ت‪ ،‬لەڕۆژئاوا تەنها بەناو دژ بەسەرماداری‬ ‫لەسەر جواڵنەوەی ژنان لەڕۆژئاوا‪ .‬دوای نی���ن‪ ،‬بەڵکو کۆمەڵگایەک���ی ژنانەیان‬ ‫گەیشتنی ئەو بۆ ناوچەکە‪ ،‬بەشێوەیەکی دروس���تکردوە‪ ،‬ک���ە ژن لەپێش هەمو‬

‫الی من ئەو سیستەمی‬ ‫خۆبەڕێوەبەرییە وەک‬ ‫شێوازێکی دژەژەهرە‬ ‫بۆ کۆمەڵگای‬ ‫سەرمایەداری خۆرئاوا‬ ‫لەمێژە منیش وەها‬ ‫بیرم کردۆتەوە‪ ،‬کە‬ ‫ئێمەیش پێویستمان‬ ‫بەشۆڕشێکی وایە‬ ‫لەئەوروپا‬

‫ش���تەکانەوەیە‪ ،‬بەشێوەیەکی کرداری‪.‬‬ ‫ئ���ەو ڕێب���ازەش لەالیەن س���ەرکردەی‬ ‫(‪)PKK‬وە‪ ،‬ئۆج���ەالن هان���دراوە‪ ،‬کە‬ ‫پارتێکی قەدەغەکراوە لەتورکیا‪.‬‬ ‫‪ Kimberley Taylor‬دەڵێ‪ ،‬الی من‬ ‫ئەو سیس���تەمی خۆبەڕێوەبەرییە وەک‬ ‫ش���ێوازێکی دژەژەهرە ب���ۆ کۆمەڵگای‬ ‫س���ەرمایەداری خۆرئاوا‪ ،‬لەمێژە منیش‬ ‫وەها بی���رم کردۆتەوە‪ ،‬ک���ە ئێمەیش‬ ‫پێویستمان بەشۆڕشێکی وایە لەئەوروپا‪.‬‬ ‫جگ���ە ل���ەوە‪ ،‬لەئەوروپ���ا هەریەکەو‬ ‫گرفت���ی پ���ارەو لەدەس���تدانی کاری‬ ‫هەیە‪ ،‬ژیان واتای خۆی لەدەس���تداوە‬ ‫بەهۆی سیستەمی س���ەرمایەدارییەوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم هەرێم���ی رۆژئ���اوا نمونەیەکی‬ ‫تەواو جیاوازە بۆ جیهان‪ ،‬پێویس���تە‬ ‫هەموان ش���وێنی بک���ەون‪ .‬یەکەم جار‬ ‫کە گەیش���تمە ئێرە بیرم ک���ردوە کە‬ ‫لێرە بمێنمەوەو ببمە بەش���ێک لەوان‪.‬‬ ‫زیالن‪ ،‬ئێستا بەشێکە لەتیمی جەنگی‬ ‫مێدی���ای هێزەکان���ی ‪ ،YPJ‬هەفتەی‬ ‫رابردوش ب���ەرەو رەقە جواڵون‪ .‬کاری‬ ‫س���ەرەکی زیالن‪ ،‬نوس���ین‌و راپۆرت‌و‬ ‫تۆمارکردن���ی ڤیدیۆو وێن���ەی جەنگی‬ ‫مەیدانی یەکینەکانی پاراس���تنی ژنانە‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەش���دا ئەو دەڵێ‪ ،‬هەمیشە‬ ‫کاری خۆی ناکات‪ ،‬چونکە ئاس���ان نیە‬ ‫ژیان لەهێڵی زیندوی پێشەوەی جەنگ‪،‬‬ ‫هەروەک من لەناوەڕاستی جەنگدا وەک‬ ‫هەموان شەڕ دەکەم‪ ،‬کاتێک دەکەوینە‬ ‫بەرهێرش���ی دوژمن‪ ،‬بۆیە زۆربەی کات‬ ‫ناتوانم هیچ ڤیدیۆیەک تۆماربکەم‪.‬‬ ‫باوکی ئەو کچە ش���ەڕڤانە کە پێشتر‬

‫مامۆس���تا ب���وە دەڵ���ێ‪ ،‬دڵگرانبوین‬ ‫بەڕۆیشتنی کچەکەمان بۆ ئەو ناوچەیەی‬ ‫جەنگ لەسوریا‪ ،‬هەرچەند سەرەتا ئەو‬ ‫هیچ ش���تێکی دەربارەی رۆیشتنەکەی‬ ‫بەخێزانەکەی رانەگەیاندبو‪ ،‬بەاڵم گەر‬ ‫لەو بپرس���م ب���ەدوای بیروباوەڕەکانی‬ ‫خۆتەوە مەب���ە‪ ،‬وەک ئەوە وایە‪ ،‬بڵێم‬ ‫باڵێکی خۆت بب���ڕە‪ .‬باوکە تەمەن‪٥٧‬‬ ‫س���ااڵنەکەی دەڵێ‪ ،‬ئەو تەنها دەیەوێ‬ ‫جیهان بگۆڕێ���ت‪ ،‬زۆرێک لەئێمە تەنها‬ ‫بەقس���ە بیردەکەین���ەوە‪ ،‬ب���ەاڵم ئەو‬ ‫بەکردار لەو ش���وێنەیەو قس���ەدەکات‌و‬ ‫کاریش دەکات‪ .‬ئێمە وەک خێزانەکەی‬ ‫زۆر ش���انازی پێوەدەکەین‪ ،‬لەبەرامبەر‬ ‫ئەو بیروباوەڕەی بۆی وەستاوە‪.‬‬ ‫كیمبەلی‌ تێیل���ەر‪ ،‬یەکێکە لەو‪ ٥٠‬بۆ‬ ‫‪ ٨٠‬کەسەی کە لەبەریتانیاوە بۆ جەنگی‬ ‫دژ بەداعش‪ ،‬لەسەرەتای‪٢٠١٤‬وە رویان‬ ‫لەعێراق‌و سوریا کردوە‪.‬‬ ‫داع���ش خەاڵت���ی‪ 150,000‬دۆالر‬ ‫دەبەخشێت بۆ گرتن یان کوشتنی هەر‬ ‫ش���ەڕکەرێکی بیانی کە لەبەرامبەریان‬ ‫ش���ەڕ بکات‪ ،‬وەک رۆژنامەی گاردیان‬ ‫ب�ڵ�اوی کردۆتەوە‪ .‬ژمارەی ش���ەڕکەرە‬ ‫بیانیەکانی دژ بەداعش لەنێوان‪ ٨٠٠‬بۆ‬ ‫‪ ١٠٠٠‬کەس���ە‪ ،‬هەرلەکەنەدا بۆ کۆریا‪،‬‬ ‫سلۆڤاکیا بۆ ئیسپانیا‪.‬‬ ‫تائێستاش‪ ٢٧‬شەڕکەری نێودەڵەتی‬ ‫ک���ە دژ بەداع���ش جەن���گاون گیانیان‬ ‫لەدەست داوە‪ ،‬لەنێویاندا سێ بەریتانی‬ ‫هەن‪ .‬جگە لەو کوردو ئێرانی‌و تورکانەی‬ ‫کە بۆ شەڕی دژ بەداعش گەڕاونەتەوە‬ ‫سوریاو عێراق‪.‬‬

‫له‌سنور ‌ی بازیاندا نزیكه‌ ‌ی ‪ 2‬هه‌زار كه‌س توشی‌ نه‌خۆش ‌ی شێرپه‌نجه‌ بون‬ ‫ئا‪ :‬گۆران لوقمان‬ ‫له‌ڕۆژی‌ جیهانی‌ به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫شێرپه‌نجه‌دا وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروست ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ راگه‌یه‌ندراوێكه‌وه‌ ژماره‌ی‌‬ ‫توشبوانی‌ شێرپه‌نجه‌ی‌ له‌هه‌رێم‬ ‫راگه‌یاندو ئه‌وه‌ی‌ تیا هاتبو له‌هه‌ر‬ ‫‪100‬هه‌زار كه‌سێك ‪ 99‬كه‌س توشی‌‬ ‫شێچرپه‌نجه‌ بون‪ ،‬شاره‌زایانیش‬ ‫جه‌خت ده‌كه‌نه‌وه‌ كارگه‌كانی‌‬ ‫پیشه‌سازی‌ هۆكارێكی‌ سه‌ره‌كین‬ ‫له‌توشبونی‌ خه‌ڵك به‌نه‌خۆشیه‌كانی‌‬ ‫شێرپه‌نجه‌‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ ته‌ندروس���تی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان له‌كۆنگره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژنامه‌وانی���دا كه‌ به‌رپرس���انی‌ بااڵی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ ناوبراو تێی���دا ئاماده‌بون‪،‬‬ ‫به‌بۆن���ه‌ی‌‪ 4‬ی‌ ش���وبات رۆژی‌ جیهانی‌‬ ‫به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی‌ ش���ێرپه‌نجه‌‪ ،‬ئاماری‌‬ ‫توشبوانی‌ شێرپه‌نجه‌یان باڵوكرده‌وه‌و‬ ‫تێیدا هاتبو "كۆی گش���تی توشبوانی‌‬ ‫شێرپه‌نجه‌ له‌كوردستان له‌ساڵی ‪2016‬‬ ‫دا ‪ 5085‬نه‌خۆش بوه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئاماره‌ هۆكاره‌كانی‌ توش���بون‬ ‫به‌ش���ێرپه‌نجه‌ی‌ گه‌ڕاندوه‌ت���ه‌وه‌ ب���ۆ‬

‫قه‌ڵه‌وی‌و كه‌م جوڵه‌یی‌و وه‌رزشنه‌كردن‌و ته‌ندروستیه‌كانی‌ سنوره‌كه‌ زیاد بكات‪،‬‬ ‫كه‌مخواردنی س���ه‌وزه‌و میوه‌و كێشانی به‌تایبه‌ت نه‌خۆشیه‌كانی‌ ته‌نگه‌نه‌فه‌سی‌‬ ‫جگه‌ره‌و خواردنه‌وه‌ كهولییه‌كان له‌گه‌ڵ وه‌ك بازیانی‌ ئاماژه‌ی‌ پێكرد‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ئه‌و رێكخ���راوه‌ ژینگه‌ییه‌‬ ‫هه‌ندێك نه‌خۆش���ی ڤایرۆس���ی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌به‌دواداچون���ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌رده‌كه‌وێت ئه‌وه‌ش���ی‌ بۆ ئاوێنه‌ خس���ته‌ڕو له‌دوا‬ ‫كارگه‌كانی‌ پیشه‌س���ازی‌ هۆكارێكن بۆ كۆنفرانسی‌ رێكخراوه‌كه‌یان كه‌ له‌مانگی‌‬ ‫توشبونی‌ هاواڵتیانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ئابی‌‪ 2016‬رێكیانخس���توه‌‪ ،‬ده‌ركه‌وتوه‌‬ ‫تائه‌وكاته‌ ‪ 5‬هه‌زار دانیشتوی‌ سنوری‌‬ ‫به‌نه‌خۆشیه‌كانی‌ شێرپه‌نجه‌‪.‬‬ ‫ملك���ۆ بازیانی‌ س���ه‌رۆكی‌ رێكخراوی‌ بازیان توشی‌ نه‌خۆشیه‌ درێژخایه‌نه‌كان‬ ‫ژینگه‌پارێ���زی‌ بازیان ب���ۆ ئاوێنه‌ وتی‌ بون‌و نزیكه‌ی‌ ‪ 2‬هه‌زار كه‌سیش توشی‌‬ ‫تائێستا س���ێ كۆنفرانسی‌ ژینگه‌ییمان نه‌خۆشی‌ ش���ێرپه‌نجه‌ هاتون له‌نێو ‪50‬‬ ‫له‌س���ه‌ر ب���اری‌ ژینگ���ه‌ی‌ بازی���ان هه‌زار دانیشتوی‌ سنوره‌كه‌‪.‬‬ ‫رێباز عه‌لی‌ پزیش���كی‌ شێرپه‌نجه‌ بۆ‬ ‫رێكخستوه‌‪ ،‬له‌توێژینه‌وه‌ی‌ شاره‌زایاندا‬ ‫ب���ۆ كۆنفرانس���ه‌كان ده‌ركه‌وت���وه‌ كه‌ ئاوێنه‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا نزیكی‌ كارگه‌كان‬ ‫پاشماوه‌ی‌ كارگه‌كان هۆكاری‌ توشبونی‌ له‌خه‌ڵكه‌وه‌ هۆكارن بۆ توشبونی‌ خه‌ڵك‬ ‫به‌ش���ێرپه‌نجه‌ به‌تایبه‌ت شێرپه‌نجه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵكن به‌شێرپه‌نجه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی زانیاریه‌كان‪30%‬پیشه‌س���ازی‌ سیه‌كان‪.‬‬ ‫ئاماره‌كه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروس���تی‌‬ ‫عێراق له‌سنوری‌ پارێزگای‌ سلێمانیدایه‌و‬ ‫پشكی‌ زیاتریش له‌سنوره‌كه‌ به‌ر ناحیه‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ تیا هاتبو ژنان زیاتر له‌پیاوان‬ ‫بازیان ده‌كه‌وێت‪ .‬ئێس���تا له‌ده‌ش���تی‌ توش���ی‌ نه‌خۆش���یه‌كانی‌ ش���ێرپه‌نجه‌‬ ‫بازیان���دا ‪ 185‬كارگ���ه‌و كۆمپانی���ای‌ ده‌بن‪ ،‬رێژه‌ی‌ توشبونی‌ پیاوانیش به‌و‬ ‫وه‌به‌رهێنان���ی‌ جۆراوج���ۆری‌ گه‌وره‌و نه‌خۆش���یه‌ له‌ هه‌ر سه‌د هه‌زار پیاوێك‬ ‫زیاتر له‌‪ 91‬كه‌س���یان له‌س���اڵی ‪2016‬‬ ‫بچوك له‌سنوره‌كه‌ كار ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌و رێژه‌ زۆره‌ی‌ كارگه‌كان وایكردوه‌ توشی‌ شێرپه‌نجه‌ هاتون‪.‬‬ ‫ئه‌و پزیش���كه‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ خس���ته‌ڕو‬ ‫س���ه‌ردانی‌ نه‌خۆش ب���ه‌راورد به‌پێش‬ ‫س���اڵی‌‪ 2012‬ب���ۆ مه‌ڵبه‌ن���دو بنك���ه‌ له‌س���نوری‌ س���لێمانیدا‪ ،‬به‌رباڵوترین‬

‫نه‌خۆش���ی‌ له‌ناو پیاواندا شێرپه‌نجه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���یه‌كانه‌و وت���ی‌ "‪ 200‬حاڵه‌ت���ی‌‬ ‫شێرپه‌نجه‌ی‌ س���ییه‌كان له‌ناو پیاواندا‬ ‫ب���ۆ س���اڵی‌ ‪ 2016‬تۆم���ار ك���راوه‌ له‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ هیوا" ‪.‬‬ ‫زوڵف���ا مه‌حمود س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌‌و ژینگ���ه‌ له‌په‌رله‌مان���ی‌‬ ‫كوردستان نه‌یشارده‌وه‌ سنوری‌ بازیان‬ ‫یه‌ك له‌و ش���وێنانه‌یه‌ رێژه‌ی‌ توشبون‬ ‫به‌ش���ێرپه‌نجه‌ تیای���دا به‌رزتره‌ له‌چاو‬ ‫ش���وێنه‌كانی‌ دیك���ه‌‪ .‬ب���ه‌اڵم ناوبراو‬ ‫وتی‌ "تائێس���تا هۆكارێكی‌ زانستیمان‬ ‫نی���ه‌ كه‌ ئای���ا كارگه‌كان ه���ۆكارن بۆ‬ ‫توش���بونی‌ خه‌ڵك به‌نه‌خۆش���یه‌كانی‌‬ ‫شێرپه‌نجه‌ یاخود نا"‪ .‬وتیشی‌ "داوامان‬ ‫له‌پزیش���كانی‌ پسپۆڕو نه‌خۆشخانه‌كان‬ ‫كردوه‌ تابه‌ڵگه‌مان بده‌نێ"‪.‬‬ ‫به‌پێی یاس���ای‌ ژماره‌ ‪ 8‬ی‌ س���اڵی‌‬ ‫‪2008‬ی‌ په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان كه‌‬ ‫له‌م���اده‌ی‌ بیس���ت‌و یه‌ك���دا ئاماژه‌ی‌‬ ‫پێك���راوه‌ ه���ه‌ر ك���ه‌س ببێت���ه‌ هۆی‌‬ ‫زیانگه‌یاندن به‌ژینگه‌ ده‌بێت قه‌ره‌بوی‌‬ ‫زیانه‌كه‌ بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫چاالكه‌ك���ه‌ی‌ بواری‌ ژینگ���ه‌ وتی‌ له‌‬ ‫سنوری‌ بازیاندا به‌شێك له‌كارگه‌كانیان‬ ‫ناچاركردوه‌ كه‌ نه‌مام بچێنن تاقه‌باره‌ی‌‬

‫پی���س بون���ی‌ ژینگه‌ ك���ه‌م بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ملكۆ بازیانی‌ وتی‌ "فش���ارمان كردوه‌‬ ‫تاكارگ���ه‌كان ب���ه‌ فلت���ه‌ری‌ ژینگه‌ییدا‬ ‫تێپ���ه‌ڕن‌و تائێس���تا‪ 53‬ه���ه‌زار داری‌‬ ‫گه‌وره‌مان چان���دوه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ كارگه‌و‬ ‫كۆمپانیاكانی‌ سنوره‌كه‌"‪.‬‬ ‫وه‌ك ش���اره‌زایان ده‌ڵێن به‌ش���ێك‬ ‫له‌توش���بوانی‌ ش���ێرپه‌نجه‌ به‌ه���ۆی‌‬ ‫پاش���ماوه‌ی‌ كارگه‌كانه‌وه‌یه‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫ئه‌و دوكه‌ڵ‌و غ���ازه‌ی‌ تێكه‌ڵ به‌هه‌وای‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬تائێس���تا ك���ه‌س قه‌ره‌ب���و‬ ‫نه‌كراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫دكتۆر رێباز عه‌لی‌ وتیشی‌ "له‌واڵتان‬ ‫نابینیت كارگه‌كان ل���ه‌دوری‌ چه‌نده‌ها‬ ‫كیلۆمه‌تری���ش نزیك بێت له‌ش���وێنی‌‬ ‫نیشته‌جێبونی‌ هاواڵتیانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ ته‌ندروستی‌‌و ژینگه‌‬ ‫رایگه‌یاند "تائێس���تا هیچ رێكارێكمان‬ ‫نه‌گرتوه‌ت���ه‌ ب���ه‌ر به‌رامب���ه‌ر به‌هی���چ‬ ‫كارگه‌یه‌ك به‌وه‌ی‌ كه‌ هۆكار بوبێت بۆ‬ ‫شێرپه‌نجه‌"‪ .‬جه‌ختی‌ له‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫"ئه‌گه‌ر به‌ڵگه‌ هه‌بو كارگه‌كان هۆكارن‬ ‫بۆ توش���كردنی‌ خه‌ڵك به‌شێرپه‌نجه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وكات هه‌وڵ���ی‌ دورخس���تنه‌وه‌ی‌‬ ‫كارگه‌كان له‌ش���وێنی‌ نیش���ته‌جێبونی‌‬ ‫خه‌ڵك یان داخستنیان ده‌ده‌ین"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ئێستا له‌ده‌شت ‌‬ ‫بازیاندا ‪185‬‬ ‫ی‬ ‫كارگه‌و كۆمپانیا ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫جۆراوجۆر ‌‬ ‫گه‌وره‌و بچوك‬ ‫له‌سنوره‌ك ‌ه كار‬ ‫ده‌كه‌ن‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫له‌شه‌نگال هه‌ڵهات‌و‬ ‫له‌به‌رده‌قاره‌مان كوژرا‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫دره‌نگانێك ‌ی شه‌وی‌ ‪ 2017 /1/9‬كوڕێك ‌ی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 20‬ساڵ ‌ی خه‌ڵك ‌ی شارۆچكه‌ ‌ی شه‌نگال‬ ‫له‌الیه‌ن هاوڕێیه‌كیه‌وه‌ ده‌كوژرێت‪ ،‬شایه‌تحاڵێك‬ ‫ده‌ڵێت "به‌یانی بو له‌خه‌و هه‌ستاین ك ‌ه‬ ‫روانیمان ته‌رمی‌ (ن) له‌قه‌راغ شه‌قامه‌كه‌‌و‬ ‫نزیك ماڵیان كه‌‌وتوه‌"‪.‬‬ ‫ش���ایه‌تحاڵێك كه‌ له‌ناوچ���ه‌ ‌ی به‌رده‌قاره‌كان‬ ‫نیش���ته‌جێیه‌‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند ئه‌و ئێواره‌ی ‌ه‬ ‫پێش ئه‌وه‌ ‌ی (ن) له‌الیه‌ن هاوڕێكه‌یه‌وه‌ بكوژرێت‬ ‫تادره‌نگانێك ‌ی ئه‌و ش���ه‌و‌ه پێكه‌وه‌ له‌یانه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫شه‌وان ‌ه له‌ش���اری‌ س���لێمان ‌ی ماونه‌ته‌وه‌‌و دواتر‬ ‫له‌س���لێمانیه‌وه‌ هاتونه‌ت���ه‌وه‌ به‌رده‌قاره‌م���ان‌و‬ ‫پاش ئه‌وه‌ ‌ی له‌ته‌كس���ییه‌ك داده‌به‌زن‪ ،‬له‌س���ه‌ر‬ ‫رێ���گای‌ س���لێمان ‌ی كه‌ركوك به‌رل���ه‌وه‌ ‌ی بگات ‌ه‬ ‫ماڵه‌وه‌‪ ،‬هاوڕێكه‌ی‌ (ن) به‌فیشه‌كێك ده‌كوژێت‌و‬ ‫به‌جێیده‌هێڵێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌م دوان���ه‌ م���اوه‌ ‌ی چه‌ند‬ ‫مانگێ���ك ده‌بێ���ت یه‌كتریان ناس���یوه‌‌و زۆربه‌ ‌ی‬ ‫كات���ه‌كان پێكه‌وه‌بون‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "بكوژه‌كه‌ (خ)‬ ‫ئاواره‌ی‌ كۆبانیه‌و ماوه‌ ‌ی دو ساڵ ده‌بێت له‌گه‌ڵ‬ ‫خێزانه‌كه‌یدا هاتونه‌ته‌ س���نوری‌ به‌رده‌قاره‌مان‪،‬‬ ‫وه‌ك ئاواره‌ی‌ س���ور ‌ی له‌كارگه‌كان ‌ی ئه‌و سنور‌ه‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ براكانی‌ كاریان ك���ردوه‌‪ ،‬كوژراوه‌كه‌ش‬ ‫(ن) هاواڵتییه‌كی‌ ئێزیدی‌ خه‌ڵكی‌ شه‌نگال بو‪،‬‬ ‫له‌كارگه‌ی‌ چیمه‌نتۆی‌ ماس كاری‌ ده‌كرد‪ ،‬كرێكار‬ ‫بو‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌ ‌ی له‌س���ه‌ر كاره‌كه‌ی‌ ناسیویان ‌ه‬ ‫هیچ كێشه‌یه‌كیان نه‌بوه‌ له‌گه‌ڵی‌‌و كه‌سێكی‌ زۆر‬ ‫بێده‌نگ بوه‌‌و رۆژانه‌ كاری‌ خۆی كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌پاش كوشتنی‌ (ن)‪ ،‬كه‌سوكار ‌ی‬ ‫كوژراوه‌ك ‌ه له‌ناوچ���ه‌ی‌ به‌رده‌قاره‌مان نه‌ماون‌و‬ ‫له‌دوای‌ وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ ته‌رمی‌ (ن) له‌پزیش���ك ‌ی‬ ‫دادوه‌ر ‌ی س���لێمانی‌‌و بردن���ه‌وه‌ی‌ بۆ ش���ه‌نگال‬

‫کوژراوەکە‬ ‫ئاورەی شەنگال‬ ‫بو‪ ،‬بکوژەکە‬ ‫ئاوارەی کۆبانی‬ ‫بو لەبەردەقارەمان‬ ‫یەکتریان ناسی‬ ‫ماڵه‌كه‌یان باركردو رۆیش���تنه‌وه‌ زێدی‌ خۆیان‪،‬‬ ‫ك���ه‌ وه‌ك خه‌ڵك��� ‌ی ناوچه‌كه‌ قس���ه‌مان له‌گه‌ڵ‬ ‫كردن له‌كات ‌ی رۆشتنه‌وه‌یان بۆ شه‌نگال‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫به‌ترسه‌و‌ه قسه‌یان ده‌كرد‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه رۆیشتنه‌وه‌‌و‬ ‫نه‌یانده‌ویست هیچ شتێك بڵێن‌و قسه‌یه‌ك بكه‌ن‬ ‫له‌س���ه‌ر كوش���تنی‌ كوڕه‌كه‌یان‪ ،‬كه‌ پێده‌چێت‬ ‫نه‌زانن كوڕه‌یان له‌سه‌رچی‌‌و بۆچی‌ كوژراوه‌"‪.‬‬ ‫ش���ایه‌تحاڵه‌كه‌ ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش ك���رد ك ‌ه‬ ‫كه‌سوكاری‌ بكوژه‌كه‌ تائێستا نازانن كوڕه‌كه‌یان‬ ‫له‌س���ه‌رچی‌ ده‌س���تگیركراوه‌‌و ئ���ه‌وان بێئاگان‬ ‫له‌تاوان���ی‌ كوڕه‌كه‌یان‪ ،‬به‌اڵم بكوژه‌ك ‌ه دانی‌ ناو‌ه‬ ‫به‌تاوانه‌كه‌ی���داو وتویه‌تی‌ ك ‌ه ئه‌و كوش���تویه‌ت ‌ی‬ ‫به‌هۆ ‌ی ئه‌وه‌ی‌ چه‌ند جارێك ده‌نگه‌ده‌نگیان بو‌ه‬

‫منداڵێكی‌ ‪ 7‬سااڵن خوشك ‌ه‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 16‬ساڵه‌كه‌ ‌ی ده‌كوژێت‬ ‫له‌سه‌ر كێشه‌یه‌ك ‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌ نێوانیان‌و چه‌ند‬ ‫جارێكی‌ دیكه‌ش هه‌وڵ ‌ی ئه‌وه‌ی‌ داوه‌ بیكوژێت‪،‬‬ ‫ئێس���تا ئه‌و له‌بنك���ه‌ی‌ پۆلیس��� ‌ی نه‌وجه‌وانان‬ ‫ده‌سته‌به‌سه‌ره‌‌و چاوه‌ڕوانی‌ بڕیاری‌ دادگایه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌دوای‌ گه‌ڕانێكی‌ زۆری‌ هێزه‌كان ‌ی‬ ‫پۆلیس ئه‌و كه‌سه‌یان ده‌ستگیركردوه‌‪ ،‬تائێستا‬ ‫نازانرێ���ت چه‌كه‌ك���ه‌ ‌ی له‌كوێ‌ هێن���اوه‌‪ ،‬باوك ‌ی‬ ‫بكوژه‌ك���ه‌‌و خێزانه‌كه‌ی‌ س���ه‌ریان ل���ه‌‌وكاره‌ ‌ی‬ ‫كوڕه‌كه‌یان س���وڕده‌مێنێت كه‌ چۆن هاورێكه‌ ‌ی‬ ‫خۆی‌ كوشتوه‌ ك ‌ه زۆركات پێكه‌وه‌ بون‌و نێوانیان‬ ‫زۆر خۆش���بوه‌‌و كوڕه‌كه‌یان هیچ جۆره‌ چه‌كێك ‌ی‬ ‫پێنه‌بین���راوه‌‌و ئ���ه‌و رۆژ‌ه كه‌ رۆیش���توه‌ته‌ ده‌ر‬ ‫له‌ماڵ باسی‌ هیچی‌ نه‌كردوه‌‌و هیچ كێشه‌یه‌كیان‬ ‫له‌ژیانی‌ كوڕه‌كه‌یاندا به‌دینه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ش��� ‌ی به‌وه‌كرد خه‌ڵكی‌ بەردە قارەمان‬ ‫نایانه‌وێت له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و روداوانه‌ قس���ه‌بكه‌ن‬ ‫ترس���یان هه‌یه‌ ره‌نگ ‌ه كه‌س هه‌بوبێت ئه‌وكاته‌ ‌ی‬ ‫روداوه‌ك���ه‌ ئاگاداربوبن به‌اڵم به‌ه���ۆی‌ رۆتین ‌ی‬ ‫ده‌زگا ئه‌منیه‌كان���ه‌و‌ه خه‌ڵك���ی‌ نایه‌وێت خۆ ‌ی‬ ‫توشی‌ كێشه‌ بكات كه‌ جاری‌ واهه‌یه‌ ده‌ترسێت‬ ‫هه‌واڵێك یان سكااڵیه‌ك تۆماربكات‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌وباره‌یه‌وه‌ وته‌بێژی‌ پۆلیس��� ‌ی قه‌زاو‬ ‫ناحیه‌كانی‌ پارێزگا ‌ی س���لێمانی‌ نه‌قیب س���ایب‬ ‫س���ه‌الم یه‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "گه‌نجێكی‌ ئاواره‌ ‌ی‬ ‫ش���ه‌نگاڵ به‌ناوی‌ (ن) ك ‌ه له‌دایك بو ‌ی ‪1996‬‬ ‫له‌الیه‌ن هاوڕێیه‌ك��� ‌ی به‌ناوی‌ (خ) ك ‌ه گه‌نجێك ‌ی‬ ‫ئ���اواره‌ی‌ خه‌ڵك���ی‌ كوبانییه‌‪ ،‬ل��� ‌ه ‪ 1/9‬له‌نزیك‬ ‫به‌رده‌قاره‌مان به‌فیشه‌كێك كوژراوه‌‪ ،‬فیشه‌كه‌ك ‌ه‬ ‫ب���ه‌ر س���ه‌ری‌ كه‌وت���وه‌‌و ده‌س���تبه‌جێ‌ گیان ‌ی‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "له‌دوای‌ لێكۆڵین���ه‌و‌ه له‌ڕوادوه‌ك ‌ه‬ ‫كوژراوه‌كه‌ ره‌وانه‌ی‌ پزیش���كی‌ دادوه‌ری‌ كراوه‌‌و‬ ‫ده‌ركه‌وتو‌ه كه‌ هاوڕێكه‌ ‌ی به‌هۆی‌ كێش���ه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ كوشتویه‌تی‌"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫كاتژمێر ‪10:30‬ی‌ خوله‌ك ‌ی به‌یانی‌ ڕۆژ ‌ی‬ ‫س ‌ێ شمه‌م ‌ه ‪ 2017/2/7‬كچێك ‌ی ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 16‬به‌ناو ‌ی (ش) له‌ژوری‌ نوستنه‌كه‌یدا‬ ‫له‌وارماوا ‌ی سه‌ر به‌قه‌زا ‌ی شاره‌زور له‌الیه‌ن‬ ‫برا حه‌وت سااڵنه‌كه‌یه‌و‌ه ده‌كوژرێت‪ ،‬باوكی‬ ‫ده‌ڵێت "له‌بازاڕ بوم‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌م زان ‌ی‬ ‫ته‌له‌فۆنیان بۆكردم بگه‌ڕێمه‌و‌ه ماڵه‌و‌ه‬ ‫منداڵه‌كان ده‌سكاری‌ تفه‌نگه‌كه‌یان كردوه‌‌و‬ ‫كچه‌ ‪ 16‬سااڵنه‌كه‌م برینداره‌وه‌‌و فریاكه‌وم"‪.‬‬

‫له‌بازاڕ بوم‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌م‬ ‫زانی‌ ته‌له‌فۆنیان بۆكردم‬ ‫بگه‌ڕێمه‌و‌ه ماڵه‌وه‌‬ ‫منداڵه‌كان ده‌سكاری‌‬ ‫تفه‌نگه‌كه‌یان كردوه‌‌و‬ ‫كچه‌ ‪ 16‬سااڵنه‌كه‌م‬ ‫برینداره‌وه‌‌و فریاكه‌وم‬

‫باوك����ی‌ ( ش ) ئام����اژه‌ ب����ه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫له‌بازاڕ بو‌ه بۆ كارێك‪ ،‬به‌یانی‌ بو هاوسه‌ره‌كه‌ ‌ی‬ ‫ته‌له‌فون����ی ب����ۆ ك����ردوه‌‪ ،‬ئه‌و وت���� ‌ی "ماڵه‌و‌ه‬ ‫ته‌له‌فون ‌ی كردو وتی‌ فریاك����ه‌وه‌‪ ،‬نازانم چۆن‬ ‫گه‌یشتمه‌وه‌ به‌رده‌رگا ‌ی ماڵه‌وه‌‪ ،‬كاتێك سه‌یرم‬ ‫كرد كچه‌ك����ه‌م له‌ژوره‌كه‌یدا له‌س����ه‌ر زه‌ویه‌ك ‌ه‬ ‫كه‌وتب����و‪ ،‬خوێنی‌ لێده‌ڕۆیش����ت‪ ،‬فیش����ه‌كێك‬ ‫به‌ر ڕان���� ‌ی كه‌وتبو‪ ،‬هه‌ر ئه‌وه‌ن����ده‌ فریاكه‌وتم‬ ‫به‌باوه‌ش خستمه‌ ئۆتۆمبێله‌كه‌وه‌‌و له‌وارماوه‌و‌ه ماڵه‌و‌ه بوه‌‌و ئاگاداری‌ منداڵه‌كان نه‌بوه‌‌و كچ‌و‬ ‫كوڕه‌ك���� ‌ه پێكه‌و‌ه به‌ته‌نیا ل����ه‌ژوره‌و‌ه یارییان‬ ‫گه‌یاندم ‌ه نه‌خۆشخانه‌ ‌ی شاره‌زور"‪.‬‬ ‫وتیش ‌ی "له‌گه‌ڵ گه‌یشتنمان بۆ نه‌خۆشخان ‌ه كردوه‌‌و ده‌س����تكار ‌ی ئه‌و چه‌كه‌یان كردو‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌ه����ۆش خ����ۆی‌ چوب����و‪ ،‬دوات����ر ل����ه‌دوا ‌ی له‌ماڵه‌و‌ه له‌ن����او نوێنه‌كان����دا دامناوه‌و كه‌س‬ ‫هه‌وڵ����ی‌ س����ه‌ره‌تایی‌ پزیش����كه‌كان ده‌ركه‌وت كاری‌ پێ���� ‌ی نه‌ب����وه‌‪ ،‬ئه‌و وت���� ‌ی "نازانم چۆن‬ ‫گیان ‌ی له‌ده‌س����تداوه‌‪ ،‬بۆ دڵنیاب����ون ره‌وانه‌ ‌ی ده‌ستكارییان كردوه‌‌و ئه‌و روداوه‌ رویدوا‌ه ك ‌ه‬ ‫نه‌خۆش����خانه‌ی‌ فریاكه‌وتن����ی‌ س����لێمانیان پێده‌چێ����ت ده‌س����تكاری‌ جله‌كانیان كردبێت‌و‬ ‫كردین‌و دوات����ر ره‌وانه‌ی‌ پزیش����ك ‌ی دادوه‌ر ‌ی له‌كات���� ‌ی كه‌‌وتنه‌خ����واره‌وه‌دا ئه‌و فیش����ه‌كه‌ ‌ی‬ ‫سلێمان ‌ی كراین‪ ،‬ك ‌ه پێیانوتین فیشه‌كه‌ك ‌ه به‌ر لێده‌رچوبێت‪ ،‬چه‌ند جارێك پرسیارم له‌منداڵ ‌ه‬ ‫ح����ه‌وت س����ااڵنه‌كه‌م ك����ردو‌ه هه‌ر ج����اره‌ی‌‬ ‫شاده‌رماری‌ كه‌وتوه‌و گیانی‌ له‌ده‌ستداوه‌"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئام����اژه‌ ‌ی به‌وه‌ كرد ك����ه‌ له‌كاتی‌ به‌ش����ێوه‌یه‌ك روداوه‌ك ‌ه ده‌گێڕێته‌وه‌‌و تائێستا‬ ‫ئه‌و روداوه‌دا هاوس����ه‌ره‌كه‌ ‌ی سه‌رقاڵی‌ كار ‌ی نازانین ده‌س����تكار ‌ی تفه‌نگه‌كه‌یان كردوه‌ ئه‌و‬

‫فیش����ه‌كه‌ی‌ لێده‌رچو‌ه یان كه‌وتۆته‌خواره‌و‌ه‬ ‫ئه‌و روداوه‌ ‌ی لێكه‌وتۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫(ش) ش����ایه‌تحاڵێكی‌ نزیك ل����ه‌و روادوه‌‌و‬ ‫كه‌س���� ‌ی نزیكی‌ ئه‌و خێزانه‌یه‌‪ ،‬ئ����ه‌و ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌كرد كه‌ كوڕ‌ه حه‌وت سااڵنه‌كه‌ ده‌ستكار ‌ی‬ ‫تفه‌نگه‌ك����ه‌ی‌ باوك����ی‌ ك����ردوه‌‌و فیش����ه‌كێكی‌‬ ‫لێده‌رچوه‌‌و بوه‌ته‌ هۆ ‌ی كوشتن ‌ی خوشكه‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و وت ‌ی "باوكی‌ كچه‌كه‌ ماوه‌ ‌ی ده‌ س����اڵێك‬ ‫ده‌بێت كارمه‌ند ‌ی بنكه‌ ‌ی به‌رگری‌ شارس����تان ‌ی‬ ‫ش����اره‌زوره‌و چه‌كی‌ هه‌بوه‌ له‌ماڵ����ه‌وه‌‌و كوڕه‌‬ ‫گه‌وره‌كه‌ش���� ‌ی كارمه‌نده‌ له‌گه‌ڵ باوك ‌ی ك ‌ه ئه‌و‬ ‫رۆژ‌ه له‌بازاڕ ب����ون له‌ماڵ����ه‌وه‌ تفه‌نگه‌كانیان‬ ‫داناوه‌"‪.‬‬ ‫له‌وباره‌ی����ه‌و‌ه وته‌بێ����ژی‌ پۆلیس���� ‌ی قه‌زاو‬ ‫ناحیه‌كانی‌ پارێزگار ‌ی سلێمانی‌ نه‌قیب سایب‬ ‫س����ه‌الم بۆ ئاوێنه‌ وت ‌ی " رۆژ ‌ی سێ‌ شه‌مم ‌ه‬ ‫‪ 2/7‬كچێك ‌ی ته‌مه‌ن ‪ 16‬س����اڵ به‌ناو ‌ی ( ش‬ ‫ف ) له‌ناوچ����ه‌ی‌ وارماو‌ه له‌قه‌زای‌ ش����اره‌زور‬ ‫به‌هۆی‌ ده‌س����تكار ‌ی كردنی‌ تفه‌نگ له‌الیه‌ن برا‬ ‫حه‌وت س����ااڵنه‌كه‌یه‌وه‌ كه‌ باری‌ ده‌رون ‌ی ته‌واو‬ ‫نیه‌ فیش����ه‌كێك به‌ر ران����ی‌ ده‌كه‌وێت‌و به‌هۆی‌‬ ‫سه‌خت ‌ی برینه‌كه‌یه‌وه‌ گیانی‌ له‌ده‌ستداوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "تیمه‌كانمان گه‌یشتونه‌ته‌ شوێنی‌‬ ‫روداوه‌ك����ه‌و په‌ڕاوی‌ یاس����ایی‌ ب����ۆ روداوه‌ك ‌ه‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌‌و وت����ه‌ ‌ی كه‌س����وكاری‌ كوژراوه‌كه‌‬ ‫وه‌رگی����راو‌ه كه‌ ب����اوك‌و براك����ه‌ ‌ی كارمه‌ند ‌ی‬ ‫پۆلیس����ن‌و به‌ه����ۆی‌ دانان‌و هه‌بون����ی‌ تفه‌نگ‬ ‫له‌ماڵه‌وه‌‌و ده‌س����تكار ‌ی كردنی‌ مندااڵه‌كانیان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ نه‌ش����اره‌زا دواجار ئه‌و روداوه‌ ‌ی‬ ‫لێكه‌وتۆته‌و‌ه ك ‌ه تائێستا كه‌س سكااڵ ‌ی تۆمار‬ ‫نه‌ك����ردوه‌‌و گومانیان له‌كه‌س نی����ه‌و به‌قه‌زاو‬ ‫قه‌ده‌ری‌ خێزانه‌كیه‌یان باسی‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫پیره‌گی ناوه‌ندی زه‌رده‌شتی سلێمانی‪:‬‬

‫عه‌ره‌ب له‌فه‌له‌ستین‌و باشوری‌ عێراقه‌وه‌ هاتون‌و بون بەزەردەشتی‬ ‫ئا‪ :‬ئیمان زه‌ندی‬ ‫پیره‌گی ناوه‌ندی زه‌رده‌شتی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ئاشنا عه‌بدواڵ ره‌زا‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"له‌ماوه‌ی ئه‌مساڵی‌‪2017‬دا سێ‬ ‫پررۆسه‌ی هاوسه‌رگیری كراوه‌ به‌ئاینی‬ ‫زه‌رده‌شتی"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چ���ۆن هاتیته‌ س���ه‌ر ئاینی‬ ‫زه‌رده‌شتی؟‬ ‫ئاش���نا عه‌بدواڵ‪ :‬له‌ڕاس���تیدا من هه‌ر‬ ‫له‌منداڵیه‌وه‌ خۆشه‌ویس���تی‌‌و دڵسۆزیم‬ ‫هه‌ب���وه‌ ب���ۆ ئ���ه‌م ئایین���ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌خێزانێكی رۆش���نبیر پ���ه‌روه‌ر چاوم‬ ‫به‌دونی���ا هه‌ڵهێن���اوه‌و له‌خێزانێك���ی‬ ‫شۆڕش���گێر پ���ه‌روه‌رده‌ بوم‪ ،‬باس���ی‬ ‫پیرمه‌نس���وریان بۆ كردبوم كه‌ پیرێكی‬ ‫زه‌رده‌ش���تیانه‌ له‌گ���ه‌ڵ پیره‌مه‌گ���رون‬ ‫هه‌روه‌ها باوكم‌و باپیره‌ش���م باس���یان‬ ‫كردبو‪ ،‬ئێستاش به‌شانازییه‌وه‌ له‌ئاینی‬ ‫خ���ۆم هی���چ په‌ش���یمان نی���م چونكه‌‬ ‫گه‌ڕاومه‌ت���ه‌وه‌ س���ه‌ر ره‌چه‌ڵه‌كی ئاینی‬ ‫خۆم‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬یه‌كه‌مجار موس���ڵمان بویت‬ ‫یاخود زه‌رده‌شتی؟‬ ‫ئاشنا عه‌بدواڵ‪ :‬هه‌ر زه‌رده‌شتی بوم‪،‬‬ ‫له‌ڕاس���تیدا ئه‌م ئاینه‌ هی باوباپیرمانه‌‬ ‫چه‌ندی���ن س���اڵه‌ لێم���ان زه‌وت كراوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ پێم ناخۆش���ه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ناس���نامه‌كه‌م نوس���راوه‌ موس���ڵمان‪،‬‬ ‫پێ���م باش���ه‌ ناوهێنانی‌ ئایین له‌س���ه‌ر‬ ‫ناس���نامه‌ نه‌نوس���رێت‌و نه‌هێڵرێ���ت‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌ركه‌س���ه‌و ئازاده‌ چ ئاینێكی‬ ‫هه‌ڵبژاردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬س���اڵی چه‌ند خۆت یه‌كالیی‬ ‫كرده‌وه‌ بۆ ئه‌م ئاینه‌؟‬ ‫ئاشنا عه‌بدواڵ‪ :‬له‌‪2015‬ه‌وه‌ په‌یوه‌ندیم‬ ‫كردوه‌ به‌زه‌رده‌ش���تیانی كوردس���تان‪،‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م ژنیش ب���وم په‌یوه‌ندیم كردوه‌‬ ‫یه‌كه‌م ژنیش بوم پشتێنی زه‌رده‌شتیم‬ ‫به‌ستوه‌ له‌جیهاندا باڵویشم كردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و كه‌سانه‌ی ده‌یانه‌وێت بێنه‌‬ ‫ناو ئاینی زه‌رده‌شتیه‌وه‌ تۆ به‌پیریانه‌وه‌‬ ‫ده‌چیت؟‬ ‫ئاش���نا عه‌بدواڵ‪ :‬به‌ڵی‪ ،‬هه‌ركه‌س���ه‌و‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی خۆمان���ه‌وه‌ ل���ه‌ڕوی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌وه‌ له‌ناوه‌نده‌كه‌مان���ه‌وه‌‬ ‫له‌زانكۆكاندا هه‌ر كه‌سێك په‌یجه‌كه‌مان‬

‫یه‌كه‌م ژن بوم‬ ‫په‌یوه‌ندیم كردو‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌زه‌رده‌شتیان ‌‬ ‫كوردستان‌و یه‌كه‌م‬ ‫ژنیش بوم پشتێنی‬ ‫زه‌رده‌شتییم‬ ‫به‌ستوه‌‬ ‫ئاشنا عەبدواڵ‬ ‫ببین���ێ ناوبانگ���ی ناوه‌نده‌كه‌مان���ی‬ ‫بیستبێت هه‌وڵمان داوه‌‪ ،‬له‌ڕاستیدا ئه‌مه‌‬ ‫شۆڕشێكه‌ ده‌س���تمان داوه‌تێ ئه‌مه‌ش‬ ‫قوربانیدانی ده‌وێت منیش وه‌كو ژنێك‬ ‫بوم به‌قوربانی ئه‌م ناوه‌نده‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش���ی‬ ‫ویس���تبێتی بێته‌ ن���او ئاینه‌كه‌مانه‌وه‌‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی فه‌لس���ه‌فه‌ی ئاینه‌كه‌مانه‌وه‌‬ ‫رونكردن���ه‌وه‌ی ب���ۆ ده‌ده‌ی���ن‌و زۆریش‬ ‫له‌كه‌س ناكه‌ین كه‌سه‌كان ئازادن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬وه‌كو خۆتان ده‌ڵێن رێزێكی‬ ‫زۆر له‌ژنان گیراو‌ه له‌ئاینی زه‌رده‌ش���ت‬ ‫دا‪ ،‬مانای ژن له‌م ئاینه‌دا چیه‌؟‬ ‫ئاش���نا عه‌ب���دواڵ‪ :‬ژن له‌گ���ه‌ڵ پیاو‬ ‫له‌ئاینی زه‌رده‌شتیدا هیچ جیاوازییه‌كیان‬ ‫نیه‌‪ ،‬وشه‌ی (هاوس���ه‌ر) له‌(هامسه‌ر)‬ ‫ه‌وه‌ هات���وه‌‪ .‬كه‌واته‌ ژن‌و پیاو له‌ئاینی‬ ‫زه‌رده‌شتدا له‌یه‌ك ئاستدان بێ جیاوازی‪.‬‬ ‫ژنمان هه‌بوه‌ له‌ئاینی زه‌رده‌شتیدا پله‌ی‬

‫پیره‌گی (مورش���یدی رۆحی) هه‌یه‌ كه‌‬ ‫به‌مانای راب���ه‌ری رۆحی دێت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ژنمان هه‌یه‌ سوپاساالره‌ له‌گه‌ڵ دادوه‌ر‬ ‫له‌هه‌مو رویه‌كه‌وه‌ ژنمان كاری كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باسی پله‌ت كرد وه‌كو پیره‌گ‬ ‫ئه‌مه‌ مانای چیه‌؟‬ ‫ئاش���نا عه‌بدواڵ‪ :‬ئه‌وه‌ پله‌ی ئاینییه‌‪،‬‬ ‫چۆن له‌ئاینی ئیس�ل�ام ئیمام‌و خه‌تیب‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌گه‌ڵ مه‌ال یاخود له‌مه‌س���یحدا‬ ‫قه‌شه‌مان هه‌یه‌ پیره‌گیش به‌و شێوه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئه‌و كه‌س���ه‌ی ده‌یه‌وێت ئه‌م‬ ‫پله‌یه‌ به‌ده‌س���ت بهێنێ���ت ئه‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫بیخوێنێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چه‌ند پله‌تان هه‌یه‌‪ ،‬شوناسیان‬ ‫چیه‌؟‬ ‫ئاش���نا عه‌بدواڵ‪ :‬پله‌ی پیرمان هه‌یه‌‬ ‫واته‌ راب���ه‌ری رۆحی‪ ،‬پل���ه‌ی موگمان‬ ‫هه‌ی���ه‌ واته‌ (موغ) كات���ی خۆی پیان‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئیمان‬

‫وتوه‌ (مه‌ج���وز) ده‌ڵێن فارس‌و مه‌جوز‬ ‫نه‌خێ���ر! ئه‌وه‌ مه‌جوز نیه‌ ئێمه‌ فه‌خری‬ ‫پێوه‌ ده‌كه‌ی���ن كاتی خ���ۆی به‌زمانی‬ ‫عه‌ره‌ب���ی (گ) نه‌بوه‌ ك���راوه‌ به‌ (ج)‬ ‫ناویان بردون واته‌ ئاگرپه‌رستن نه‌خێر!‬ ‫ئێمه‌ ئاگرپه‌رست نین به‌ڵكو ئاگرمان ال‬ ‫پیرۆزه‌ لێره‌دا (موگ) ئه‌ستێره‌ناس بون‬ ‫فه‌له‌كناس بون هه‌مو شتێكیان زانیوه‌‪،‬‬ ‫پاشان پله‌ی (هیرمه‌ند) موبه‌دمان هه‌یه‌‬ ‫به‌اڵم له‌ڕاستیدا هێشتا پێی نه‌گه‌یشتوم‬ ‫زانیاریم له‌سه‌ری نییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ماره‌بڕین له‌ئاینی زه‌رده‌شت‬ ‫چۆنه‌؟‬ ‫ئاشنا عه‌بدواڵ‪ :‬ماره‌بڕینمان هه‌روه‌كو‬ ‫ده‌س���توری ماره‌بڕینی ئاینه‌كانی تره‌‪،‬‬ ‫ئه‌ڵقه‌ی (په‌یمان) ده‌گۆڕنه‌وه‌و نیایشت‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‌و هه‌ندێك وته‌ی ئاڤێس���تایی‬ ‫به‌س���ه‌ریاندا ده‌خوێنی���ن‌و پیرۆزباییان‬

‫لێده‌كه‌ین به‌جلی كوردی‌و تارای سور‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ماره‌یی ژن له‌ئاینی زه‌ده‌شتی‬ ‫هه‌یه‌؟‬ ‫ئاش���نا عه‌ب���دواڵ‪ :‬ماره‌ی���ی له‌ئاینی‬ ‫زه‌رده‌ش���تدا نی���ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا ب���ه‌زۆر‬ ‫به‌شودان نیه‌و فره‌ ژنیشمان نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫یه‌ك هاوسه‌رگیریمان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ته‌اڵق له‌ئاینی زه‌رده‌ش���تیدا‬ ‫چۆنه‌؟‬ ‫ئاشنا عه‌بدواڵ‪ :‬به‌ڵی ته‌اڵقمان هه‌یه‌‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ی بیه‌وێت ژنه‌كه‌ی ته‌اڵق بدات‬ ‫ده‌بێت بچێ���ت حه‌وت هۆقه‌ باڵی مێش‬ ‫په‌یدا بكات ك���ه‌ هیچ پیاوێك ناتوانێت‬ ‫ئه‌و كاره‌ بكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ساڵی‌‪2017‬دا چه‌ند كه‌سی‌‬ ‫زه‌رده‌ش���تی‌ هاوس���ه‌رگیرییان به‌پێی‌‬ ‫رێوڕه‌سمی‌ ئێوه‌ كردوه‌؟‬ ‫ئاشنا عه‌بدواڵ‪ :‬هه‌ر كه‌سێك بیه‌وێت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاینه‌كه‌ی ئێمه‌ هاوسه‌رگیری‬ ‫ب���كات ئاهه‌نگیان بۆ ده‌كه‌ین‪ .‬له‌ماوه‌ی‬ ‫ئه‌مساڵدا س���ێ پڕۆسه‌ی هاوسه‌رگیری‬ ‫زه‌رده‌شتیمان كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و كه‌سانه‌ی دێنه‌ ناو ئاینی‬ ‫زه‌رده‌شت‪ ،‬كه‌س���انی ناو شارن یاخود‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی شار؟ جگه‌ له‌كوردی ئێران‪.‬‬ ‫ئاش���نا عه‌بدواڵ‪ :‬ته‌نها كوردی ئێران‬ ‫نین‪ ،‬گه‌ر ش���تێكت پێ بڵیم كه‌ عه‌ره‌ب‬ ‫له‌فه‌له‌س���تینه‌وه‌و عه‌ره‌ب له‌باشوره‌وه‌‬ ‫هات���ون ئاینه‌كه‌یان گۆڕی���وه‌ به‌ئاینی‬ ‫زه‌رده‌شتی‪ ،‬بڕوام پێده‌كه‌یت؟ هه‌روه‌ها‬ ‫زۆربه‌ی رۆژهه‌اڵتیه‌كان دێنه‌وه‌ ناو ئه‌م‬ ‫ئاینه‌ چونكه‌ زه‌رده‌ش���ت خه‌ڵكی ورمێ‬ ‫ب���وه‌ هه‌ربۆی���ه‌ به‌ناو هه‌م���و چیاكانی‬ ‫زاگرۆس باڵوی كردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ئاینه‌كه‌تان رێگه‌ دراوه‌ ژنان‬ ‫هاوس���ه‌رگیری له‌گه‌ڵ پیاوی ئیسالم‌و‬ ‫ئاینه‌كانی تر بكه‌ن؟‬ ‫ئاشنا عه‌بدواڵ‪ :‬به‌ڵێ‪ ،‬ئێمه‌ رێگریمان‬ ‫له‌كه‌س نه‌كردوه‌و ئازاده‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و ژنان���ه‌ی دێنه‌ ناو ئاینی‬ ‫زه‌رده‌شت رێژه‌یان زۆره‌ یاخود كه‌م؟‬ ‫ئاش���نا عه‌بدواڵ‪ :‬باشه‌‪ ،‬ژنی باشمان‬ ‫هه‌یه‌ كارم���ان بۆ ده‌كه‌ن له‌هه‌مو قه‌زاو‬ ‫ناحیه‌كان‪ ،‬ئه‌نجومه‌نمان هه‌یه‌ راس���ته‌‬ ‫ناوه‌ندمان له‌سلێمانیه‌ به‌اڵم ئه‌نجومه‌نی‬ ‫بااڵو ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی بااڵو سه‌رۆكی‬ ‫ئه‌نجومه‌نم���ان هه‌ی���ه‌ له‌به‌غدای���ش‬ ‫نوێنه‌رمان هه‌یه‌ كه‌ ژنه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌وانه‌ی ده‌بن به‌زه‌رده‌ش���تی‬

‫له‌چ ته‌مه‌نێكدان؟‬ ‫ئاشنا عه‌بدواڵ‪ :‬به‌نیسبه‌ت خۆمانه‌و‌ه‬ ‫زه‌رده‌ش���تیه‌كان هه‌تاوه‌كو ‪ 1٥‬س���اڵی‬ ‫منداڵ ئازاده‌ لێی ناپرسینه‌وه‌ تاخۆیان‬ ‫بڕی���ار ده‌ده‌ن‪ ،‬ب���ۆ نمون���ه‌ كوڕه‌كه‌ی‬ ‫خۆم نۆ س���اڵه‌ پش���تێنی زه‌رده‌شتیم‬ ‫بۆ به‌س���توه‌ كه‌ پێی ده‌وترێ پشتێنی‬ ‫په‌یمان‪ ،‬هه‌شمانه‌ منداڵه‌كه‌ی له‌ڕه‌وزه‌و‬ ‫قۆناغی سه‌ره‌تاییه‌ ده‌یهێنێت تاپشتێنی‬ ‫بۆ ببه‌ستین‪ ،‬هه‌مو ته‌مه‌نێك هاتون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چ رۆژێك تایبه‌ت كراوه‌ به‌ژن‪،‬‬ ‫ئایا رۆژی تایبه‌تی هه‌یه‌ بۆ ژن له‌ئاینی‬ ‫زه‌رده‌شت دا؟‬ ‫ئاش���نا عه‌ب���دواڵ‪ :‬به‌ڵ���ێ‪ ،‬رۆژێكی‬ ‫تایبه‌تم���ان هه‌ی���ه‌ بۆ ژن ك���ه‌ ئه‌ویش‬ ‫ناوی (س���پنته‌ ئارمه‌نیتی) واته‌ (فڕین‬ ‫به‌ره‌و به‌رزی)‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌و رۆژه‌ش هه‌مو‬ ‫‪٥‬ی مانگێكه‌ كه‌ ژنه‌كانمان داده‌نیش���ن‬ ‫له‌وكاته‌دا پیاو خزمه‌تی ژنه‌كه‌ی ده‌كات‬ ‫وات���ه‌ ده‌بێته‌ پی���اوی ماڵ ئ���ه‌و ماڵ‬ ‫به‌ڕێوه‌ ده‌بات‌و ش���تی ج���وان ده‌خاته‌‬ ‫به‌رده‌می ژنه‌كه‌یه‌وه‌و رێزی لێده‌گرێت‌و‬ ‫خۆشه‌ویستی ده‌داتێ‪.‬‬

‫پێم ناخۆش ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر ناسنامه‌كه‌م‬ ‫نوسراو‌ه موسڵمان‪،‬‬ ‫پێم باش ‌ه‬ ‫ناوهێنانی‌ ئایین‬ ‫له‌سه‌ر ناسنام ‌ه‬ ‫نه‌نوسرێت‌و‬ ‫نه‌هێڵرێت‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫ی تاكه‌ موختاری‌ ژن له‌كوردستان‌و عێراق له‌سلێامنییه‌‬ ‫بون"‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫وتیش���ی "ئ���ه‌وه‌ هیوایه‌تێك���ی‬ ‫ژیانمه‌‌و زۆر دڵم به‌كاره‌كه‌م خۆشه‌و‬ ‫چنور حه‌مه‌ تۆفیق ماوه‌ی چوار‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بم‌و رۆژان ‌ه چه‌ندین ژن‌و‬ ‫ساڵه‌ له‌گه‌ڕه‌كه‌كانی (كورد ستی‬ ‫یه‌ك‌و دوو‪ ،‬دی ‌ه ستی‌و سای ‌ه ستی‌و كچ سه‌رس���امی‌ خۆی���ان به‌كاره‌كه‌م‬ ‫ده‌رده‌بڕن‌و پیرۆزبایم لێده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫گه‌ڕه‌كی جیهان) له‌شاری سلێمانی‬ ‫ئ���ه‌و ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫كاری موختاری ده‌كات‌و یه‌كه‌م‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌ژن���ان‌و كچ���ان داوایان‬ ‫ژنه‌ موختاره‌ له‌كوردستان‌و عێراق‬ ‫لێكردو‌ه كه‌ هاوكاری���ان بكات ببن ‌ه‬ ‫به‌گشتی‌‪.‬‬ ‫موختار‌و ده‌ڵێ‌ "منی���ش هاوكاریان‬ ‫چنور ئاماژه‌ به‌و‌ه ده‌كات كه‌ هه‌ر ده‌ك���ه‌م‌و له‌گه‌ڵی���ان ده‌ب���م بۆكۆی‬ ‫ی فه‌رمانگ���ه‌كان بۆ كاره‌كانیان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ته‌مه‌نێكی‌ منداڵییه‌وه‌ له‌گه‌ڵ باوك ‌‬ ‫كاری پیاوان���ه‌ی ك���ردوه‌‌و به‌رده‌وام له‌قۆناغی پێ���ش كۆتایی كاره‌كه‌یان‬ ‫جل���ی پیاوانه‌ش���ی له‌به‌رك���ردوه‌‌و ك ‌ه مامه‌ڵه‌یان كردوه‌ ببن به‌موختار‬ ‫ی په‌ش���یمان ده‌بنه‌وه‌‌و نایانه‌وێت ئه‌و‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش به‌هیوایه‌تێكی‌ ژیان ‌‬ ‫كار‌ه بكه‌ن به‌بیانوی ئه‌وه‌ی ده‌چن ‌ه‬ ‫ده‌زانێت‪.‬‬ ‫ی بنكه‌ی پۆلیس‌و ئاسایش"‪.‬‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ ‌‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێمه‌ رۆژان���ه‌ ده‌بێت‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬چنور حه‌م���ه‌ تۆفیق وت ‌‬ ‫"به‌رده‌وام باوكم له‌گه‌ڵ خۆی كاری س���ه‌ردانی بنكه‌ی پۆلیس‌و ئاسایش‬ ‫پێده‌ك���ردم‌و له‌قۆناغ���ی منداڵی���دا بكه‌ین‌وكاره‌كان���ی‌ ئێم��� ‌ه له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫كاری باخداری���م كردوه‌‌و دواتر كاری ئه‌واندایه‌‌و پێك���ه‌وه‌ كارده‌كه‌ین ك ‌ه‬ ‫رێكخراوه‌ی���ی‌و رێكخس���تنی حزبی‌و ئه‌وه‌ زۆر ئاساییه‌و ئه‌وان براو باوك‌و‬ ‫تاژیان���ی هاوس���ه‌رگیرم پێكهێناوه‌‌و كه‌سی ئێمه‌ن"‪.‬‬ ‫چنور جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫دواتر بوم به‌موختار‌و بۆ ئه‌و كارانه‌ش‬ ‫كه‌ خه‌ڵك���ی ئه‌و گه‌ڕه‌كانه‌ هاوكاری‬ ‫خێزانه‌كه‌م زۆر هاوكارم بون"‪.‬‬ ‫چن���ور كه‌ له‌س���ه‌ر كورس���یه‌ك باش���ی ده‌كه‌ن به‌تایب���ه‌ت پیاوان‌و‬ ‫ی كاتێ���ك داخوازی‌وكه‌موكوڕیی���ه‌ك‬ ‫دانیش���بو‌و كاری‌ ئه‌و هاواڵتییانه‌ ‌‬ ‫ی ده‌بێ���ت پێویس���ت ده‌كات كاری‬ ‫گه‌ڕه‌كه‌كان���ی‌ ده‌وروب���ه‌ری‌ خ���ۆ ‌‬ ‫ی بۆ بكرێ���ت كۆده‌بنه‌وه‌‌و پش���گیری‬ ‫رایده‌كرد ك���ه‌ هاتبون ب���ۆ پێدان ‌‬ ‫پش���تگیری‌‪ ،‬ئاماژه‌ی ب���ه‌وه‌ كردك ‌ه ده‌كه‌ن‌و وت���ی "وه‌ك فه‌رمانبه‌رێكی‬ ‫كاری موخت���اری ئاس���ان نیی���ه‌و ئاس���ایی به‌یانیان كاتژمێر هه‌ش���ت‬ ‫سه‌ره‌تای كاره‌كه‌ی چه‌ندین رێگری له‌ماڵ ده‌چمه‌ ده‌ر بۆ سه‌ر كاره‌كه‌م‬ ‫هاتۆته‌ پێ���ش‪ ،‬به‌اڵم به‌ه���اوكاری تاكاتژمێ���ر یه‌ك���ی پاش���نیوه‌ڕۆ‌و‬ ‫باوك‌و هاوس���ه‌ره‌كه‌ی ئه‌و كێشان ‌ه له‌شوقه‌كانی كورد ستیدا جێگه‌یه‌كم‬ ‫ی ته‌رخانك���ردوه‌ به‌كاره‌ك���ه‌م‌و دواتر‬ ‫چاره‌س���ه‌ربون‪ ،‬له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ وت ‌‬ ‫"له‌س���ه‌ره‌تای كاره‌كه‌مه‌و‌ه تاتوانیم دێمه‌و‌ه بۆ ماڵه‌وه‌‌و فریای كاره‌كانی‬ ‫ش���اره‌زاببم له‌كاره‌ك���ه‌م‌و دات���او دیكه‌ی ماڵ ده‌ك���ه‌وم وه‌ك خواردن‬ ‫زانیاریی���ه‌كان كۆبك���ه‌وه‌ له‌س���ه‌ر دروستكردن‌و پاككردنه‌وه‌ی ناوماڵ‌و‬ ‫ماڵه‌كان‌و ده‌س���تبه‌كاربم ماوه‌یه‌كی خزمه‌تی منداڵه‌ س���ێ‌ س���ااڵنه‌كه‌م‌و‬ ‫زۆری‌ ویس���ت به‌تایبه‌ت ب���ۆ ژنان هاوسه‌ره‌كه‌م"‪.‬‬ ‫چن���ور ئام���اژه‌ی به‌وه‌ ك���رد ك ‌ه‬ ‫كارێكی ئاس���ان نییه‌‌و ل���ه‌و بواره‌دا‬ ‫باوكم‌و هاوس���ه‌ره‌كه‌م زۆر هاوكارم له‌الیه‌ن كۆمه‌ڵ���ه‌ی موختاره‌كانه‌و‌ه‬

‫ی بێسنور‬ ‫انۆ ‌‬ ‫نه‌لۆژیادا‬ ‫به‌دیده‌هێنێت‬

‫نواندنی ئێڤیه‌ ڤان دێر سخۆت‌و باكۆ سۆرانییه‌‌و‬ ‫مۆسیقای‌ شانۆگه‌رییه‌كه‌ش له‌الیه‌ن هونه‌رمه‌ندی‌‬ ‫موزیكژه‌ن حه‌مه‌ به‌كر‪ ،‬جێبه‌جێكراوه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌چیرۆكی‌ شانۆگه‌رییه‌كه‌ش‪ ،‬باكۆ‬ ‫س����ۆرانی‌ وتی‌ "چیرۆكی ئ����ه‌م كاره‌ باس له‌دو‬ ‫كاره‌كت����ه‌ر ده‌كات له‌دو كه‌لت����وری جیاوازه‌وه‌‬ ‫ئه‌م دو كه‌س����ه‌ له‌هۆڵی چاوه‌ڕوانی پزیشكێكدا‬ ‫یه‌كتر ئه‌بینن‌و لێره‌و‌ه چه‌ند جارێك ژوان س����از‬ ‫ده‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ویستی ئه‌وان ئه‌وه‌یه‌ بگه‌ڕێن به‌دوای‬ ‫جی����اوازی كه‌لتوری له‌خودی مرۆڤه‌كاندا‪ ،‬دواتر‬ ‫ده‌گه‌نه‌ ئه‌وه‌ی كه‌ مرۆڤه‌كان س����ه‌ره‌ڕای هه‌مو‬ ‫جیاوازییه‌كان گه‌لێك نزیكی یه‌كترین"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ كرده‌وه‌ كه‌ به‌رهه‌مه‌كه‌ له‌چه‌ند‬ ‫جێگایه‌ك����ی‌ تری‌ واڵتی‌ هۆڵه‌نداش‬ ‫نمایشده‌كرێت‪.‬‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫هەمو ش���تەکان ب���ە بەرژەوەندی‌ تۆ‬ ‫دەڕۆن‪ ،‬بۆیە ئامادەباشی‌ خۆت بکە‬ ‫بۆ رەزامەندی‌ لەس���ەر ئەو پڕۆژانەی‌‬ ‫کە ب���ۆت دەخرێن���ەڕو لەوانەیش���ە‬ ‫بەسودێک بشکێنەوە بۆت‪.‬‬

‫گوڵ ‌ی زستان‬

‫زۆر ه���اوكاری ك���راوه‌‌و هاوكارێكی‬ ‫باش���ی ب���ون له‌الی���ه‌ن ه���اوڕێ‌و‬ ‫هاوپیشه‌كانیه‌و‌ه كه‌ ببێته‌ موختار‌و‬ ‫ی خۆی‌ س���ه‌ره‌تای كاره‌كه‌ی‬ ‫به‌وته‌ ‌‬ ‫ئاسان نه‌بوه‌‌و رێگری‌و ترسی هه‌بو‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن كه‌س���انی چوارده‌وریه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫پێیان وتوه‌ ئ���ه‌وكار ‌ه بۆ تۆ نابێت‌و‬ ‫ئه‌وه‌ كارێكی پیاوانه‌یه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌س���ه‌ره‌تای كاری‬ ‫ی‬ ‫موختاری وه‌ك ژنێ���ك‪ ،‬چنور وت ‌‬ ‫"س���ه‌ره‌تا فۆڕمێكم دابه‌ش���كرد بۆ‬ ‫هه‌مو ئه‌و مااڵنه‌ی ده‌كه‌ون ‌ه سنوری‬ ‫كاره‌كه‌م له‌گه‌ڕه‌كه‌كانی كوردس���تی‬ ‫یه‌ك‌و دو و دیه‌ س���تی‌و سایه‌ ستی‌و‬ ‫گه‌ڕه‌كی جیهان له‌ش���اری سلێمانی‬ ‫كه‌ خ���ۆی له‌س���ه‌رژمێری‌و ئاماری‬ ‫ماڵه‌كاندا ده‌بینێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌س���ه‌دا هه‌شتاو پێنجی‬ ‫ئام���اری ماڵه‌كان���م الیه‌ ك��� ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫كاره‌كه‌ی ب���ۆ من زۆر ئاس���انكرد‌و‬ ‫ماوه‌ی س���ێ‌ مانگ���ی خایاند‌و دواتر‬ ‫كاره‌كانم ڕێچكه‌ی خۆی وه‌رگرت"‪.‬‬

‫جه‌غتیش���ی‌ ك���رده‌وه‌ "ئێس���تا‬ ‫له‌فه‌رمانگه‌یه‌كی حكومی دابمه‌زرێم‬ ‫به‌هێنده‌ی ئه‌م كاره‌م پێی دڵخۆش‬ ‫نیم‌و زۆر ح���ه‌زم له‌كاره‌كه‌مه‌‌و هه‌تا‬ ‫خه‌ڵك منی بوێت من له‌خزمه‌تیاندا‬ ‫ده‌ب���م به‌رده‌وامیش ده‌ب���م نامه‌وێت‬ ‫وازی لێبهێنم"‪.‬‬ ‫ی دیكه‌ش‬ ‫چنور هیواخ���وازه‌ ژنان ‌‬ ‫شانبه‌شانی‌ پیاوان بێنه‌ پێشه‌و‌ه بۆ‬ ‫هه‌مان كار‌و ئاماده‌یی‌ خۆی‌ نیشاندا‬ ‫بۆ هاوكاریكردنی���ان‌و وتی‌ "ژنانیش‬ ‫هیچی���ان له‌پی���اوان كه‌متر نیه‌‌و من‬ ‫ئام���اده‌م هه‌م���و كارێك بك���ه‌م ك ‌ه‬ ‫زه‌ره‌ری بۆ سه‌ر كه‌سایه‌تیم نه‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ شانازیه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "له‌منداڵیه‌و‌ه هه‌تا ژیانی‬ ‫هاوس���ه‌رگیریم پێكهێناوه‌ به‌رده‌وام‬ ‫ی كاته‌كان‬ ‫له‌گه‌ڵ باوكمدا بوم زۆربه‌ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و كارمك���ردوه‌‌و له‌ته‌مه‌نی‬ ‫منداڵی���ه‌وه‌ كاری باخداری���م كردو‌ه‬ ‫له‌گوند‌و دواتر له‌شاردا‌و له‌ته‌مه‌نێكدا‬ ‫كاری رێكخراوه‌یی‌و رێكخستن‌و حزبی‬

‫پێكردوم‌‌وخۆم به‌قه‌رزای ده‌زانم‌و زۆر‬ ‫سوپاسی ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ش ب���ه‌و ‌ه ده‌دات كه‌ "بۆ‬ ‫كچ���ان‌و ژن���ان كاتێ���ك كارێك���ی‬ ‫جی���اواز ده‌كه‌ن وات���ا كاری پیاوان ‌ه‬ ‫ده‌بێ���ت خێزانه‌كه‌ی���ان زۆر هاوكارو‬ ‫یارمه‌تیده‌ریان بن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "زۆركات كاری وه‌ه���ا‬ ‫هه‌بو‌ه به‌ته‌نی���ا نه‌متوانیو ‌ه براكه‌م‬ ‫یان هاوسه‌ره‌كه‌م هاوكارییان كردوم‬ ‫كه‌ ئه‌وه‌ زۆر گرنگه‌ خێزانه‌كان رێگر‬ ‫نه‌بن‌و هاوكاری‌ خوشك‌و ژنه‌كانیان‬ ‫بن"‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی ئه‌و داهاته‌ی له‌كاره‌كه‌ی‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تی ده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬چن���ور وت ‌‬ ‫"ب���ه‌ر له‌م قه‌یران��� ‌ه داراییه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫قایمقامیه‌ت���ه‌وه‌ هاوكاریی ده‌كراین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێستا ئه‌وه‌ نه‌ماوه‌‌و داهاتی ئێم ‌ه‬ ‫ته‌نها ئه‌و بڕه‌ پاره‌ی‌ پشگیرانه‌یه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ ده‌یكه‌ین بۆ هاواڵتیان كه‌ بۆ هه‌ر‬ ‫پشتگیرییه‌ك بڕی دو هه‌زاری چاپی‬ ‫نوێیان لێ وه‌رده‌گیرێت"‪.‬‬

‫مه‌هدی‌ هه‌ر له‌س����ه‌ره‌تای ئیش����كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫هه‌وڵی‌ كۆكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و وێنانه‌ی‌ داوه‌‌و‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ وتی‌ "ئه‌و كاته‌ی‌ ده‌س����تم‬ ‫وێنه‌گرێكی‌ شاری‌ كۆیه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫كرد ب����ه‌و كاره‌ زۆر ده‌گه‌ڕام به‌تایبه‌تی‌‬ ‫چل‌و دو ساڵی‌ رابردو وێنه‌ی‌ ته‌واوی‌‬ ‫له‌كۆی����ه‌‌و ده‌وروبه‌ری‌ ئه‌و ش����وێنانه‌ی‌‬ ‫كه‌سایه‌تی‌‌و خاوه‌ن پیشه‌وه‌ره‌كانی‌‬ ‫ش����وێنه‌وار ب����ون یان ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌‬ ‫كۆیه‌ی‌ پاراستوه‌‌و له‌ناو دوكانه‌كه‌ی‌‬ ‫خاوه‌ن كه‌س����ایه‌تی‌‌و پیش����ه‌وه‌ر بون‌و‬ ‫هه‌ڵیواسیوه‌‌و رۆژانه‌ش بۆ بینینی‌‬ ‫وێنه‌كان خه‌ڵكی‌ سه‌ردانی‌ ئه‌و دوكانه‌ وێنه‌یانم ده‌گرت‌و گه‌وره‌م ده‌كرد‌و له‌ناو‬ ‫دوكانه‌كه‌م دامده‌نا"‪.‬‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "به‌و هۆیه‌ش����ه‌وه‌ ئێس����تا‬ ‫محه‌م����ه‌د مه‌هدی‌ محه‌م����ه‌د ته‌مه‌ن زیاتر له‌هه‌ش����ت ه����ه‌زار وێنه‌ی‌ جامی‌‬ ‫‪62‬ساڵ خه‌ڵكی‌ شاری‌ كۆیه‌‪ ،‬له‌ساڵی‌ كاره‌بایی����م هه‌یه‌ تائێستاش����ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫‪‌ 1975‬و له‌كاتێ����ك كه‌ هێش����تا موی‌ بێت پاراس����تومه‌‪ ،‬جگه‌ له‌و دوكانه‌ش‬ ‫ق����ژی‌ ره‌ش ب����ون‌و به‌ته‌واوه‌تی‌ موی‌ ئه‌رش����یفێكی‌ زۆرم هه‌یه‌ به‌هه‌مویانه‌وه‌‬ ‫لێنه‌هاتب����و ده‌س����ت ده‌كات ب����ه‌كاری‌ ده‌گات����ه‌ چ����وار س����ه‌د ه����ه‌زار جامی‌‬ ‫وێنه‌گرتن‌و ئێستاش به‌سه‌ری‌ سپیه‌وه‌‪ ،‬كاره‌بایی‌"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئاماژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌ش كرد كه‌‬ ‫ب����ه‌اڵم به‌ڕۆحیه‌ت����ی‌ ئه‌وكات����ه‌وه‌ كار‬ ‫ده‌كات هه‌مان حه‌ز‌و خۆشه‌ویس����تی‌ بۆ له‌س����ه‌رده‌می‌ رژێمی‌ به‌ع����س كاركردن‬ ‫كاره‌كه‌ی‌ هه‌یه‌‌و هه‌روه‌كو خۆیش����ی‌ بۆ بۆ ئ����ه‌وان ق����ورس ب����وه‌‌و وێنه‌گرتن‬ ‫ئاوێنه‌ باسی‌ ده‌كات "ئه‌وكاته‌ی‌ ته‌مه‌نم ئه‌وكاته‌یش زۆر حه‌ساس بوه‌‌و له‌هه‌مو‬ ‫بیست سااڵن بوه‌ بیرم له‌وه‌ كردوه‌ته‌وه‌ شوێنێكیش نه‌یان توانیوه‌ وێنه‌ بگرن‌و‬ ‫دوكانێك����ی‌ وێنه‌گرتن دابنێ����م به‌ناوی‌ وتی‌ "له‌ماوه‌ی‌ چل‌و دو س����اڵی‌ رابردو‬ ‫"نه‌ورۆز" ئه‌وكاته‌ش وێنه‌ی‌ شه‌مس����یم تائێس����تا له‌گه‌ڵ كه‌س����ێك كێشه‌م بۆ‬ ‫ده‌گرت بۆ ماوه‌ی‌ دو ساڵ دوای‌ ئه‌وه‌ش دروست نه‌بوه‌‌و هیچ كه‌سێكیش گله‌یی‌‬ ‫ده‌س����تم كرد به‌وێنه‌گرتن به‌كاره‌بایی‌‌و له‌من نه‌بوه‌ خه‌ڵكیش متمانه‌ی‌ زۆریان‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ وێنه‌گرتن به‌شه‌مس����ی‌ به‌ئێم����ه‌ هه‌بوه‌‌و هه‌ر ئه‌وه‌ش وایكردوه‌‬ ‫كه‌مبۆوه‌و كه‌مت����ر كاری‌ پێده‌كرا‪ ،‬هه‌ر به‌ه����ه‌زاران وێنه‌ الی‌ ئێم����ه‌ پارێزراو‬ ‫بۆیه‌ له‌وكاته‌وه‌ به‌و ش����ێوه‌یه‌ كارمان بێت‌و كێش����ه‌ی‌ بۆ كه‌س����یش دروست‬ ‫نه‌كردبێت"‪.‬‬ ‫ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و وێنه‌گ����ره‌ی‌ كۆیه‌ تا ئێس����تا‬ ‫كاتێك ده‌چی����ت بۆ وێنه‌گری‌ نه‌ورۆز‬ ‫هیچ جێگه‌یه‌كی‌ به‌تاڵ به‌دیواره‌كانه‌وه‌ چوار پێشه‌نگای‌ كردوه‌ته‌وه‌‌و له‌شاری‌‬ ‫نه‌ماوه‌ وێنه‌ی‌ ش����وێنه‌واره‌كانی‌ كۆی ‌ه س����لێمانیش به‌ش����داری‌ دو پێشه‌نگای‌‬ ‫یاخود وێنه‌ی‌ كه‌س����ایه‌تیه‌كان‌و وێن ‌هی‌ ك����ردوه‌‌و نیازیش����ی‌ وای����ه‌ له‌م����اوه‌ی‌‬ ‫خاوه‌ن پیش����ه‌وه‌ره‌كانی‌ ل����ێ نه‌بێت‪ ،‬نزیكیش����دا پێش����ه‌نگایه‌كی‌ گه‌وره‌ش‬ ‫ئ����ه‌وه‌ش به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ك���� ‌ه محه‌مه‌د بكاته‌وه‌‌و وێنه‌كانی‌ تێدا پیشان بكات‪.‬‬

‫لەگ���ەڵ دەوروبەرەکەتدا پەیوەندیت‬ ‫پتەو بکە چونکە ئەستێرەی‌ بەختت‬ ‫دەدرەوش���ێتەوەو یارمەتیدەر دەبێت‬ ‫لەنەرمکردنی‌ کەشوهەوای‌ گرژی‌ ئەو‬ ‫ماوەیەی‌ دوایی‌‪.‬‬

‫‪»æêīµ »ËĠňĥŎð‬‬ ‫ئا‪:‬شۆڕش محه‌مه‌د‬

‫ی له‌الی‌ خۆی‌ پاراستوه‌‬ ‫وێنه‌گرێك ‪ 42‬ساڵه‌ وێنه‌ی‌ شارێك ‌‬

‫دوپشک‬

‫‪11‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫لەم���ڕۆدا چەن���د کەس���ێک هەوڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫هەڵخەڵەتان���دن دەدەن‌و ئ���ەوەش‬ ‫کاریگ���ەری‌ نەرێنی‌ دەبێت لەس���ەر‬ ‫پێگەو پلەکەت لەپیشەکەتدا‪ ،‬لەهەمو‬ ‫ئەو گاڵتەجاڕییانە بەدوربە‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫هیچکات الوازو بێ دەس���ەاڵت خۆت‬ ‫لەبەردەم ئەو کەسانەدا دەرمەخە کە‬ ‫دەیانەوێت لەناوت بەرن‌و پێویس���تە‬ ‫زۆر بەرەوپێش���چون لەکارەکەت���دا‬ ‫ئەنجامبدەیت‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫پێویستە پەلە نەکەیت لەئەنجامەکان‌و‬ ‫پابەندبی���ت بەپالن���ەکان‪ ،‬چونک���ە‬ ‫س���ەرکەوتنت دەبێتە هۆی‌ ئیرەیی‌‬ ‫بردن���ی‌ زۆرێک لەکەس���انی‌ تر بۆیە‬ ‫وریابە‪.‬‬

‫سیناریۆ‌و به‌رهه‌مهێنان‌و ده‌رهێنان‪ :‬قادر‬ ‫سوزن‬ ‫وێنه‌گرتن‪ :‬فرانز راس‬ ‫مۆنتاژ‪ :‬مه‌ولود كوكاك‬ ‫مۆسیقا‪ :‬ئۆرهان ته‌یمور‬ ‫به‌رهه‌می‌‪ :‬ئه‌ڵمانیا‪-‬توركیا‪-‬یه‌كه‌م نمایش‬ ‫‪1997/9/25‬‬ ‫نواندن‪ :‬شیهاب ئاده‌م‪ ،‬بتوغ ئه‌تاسوی‌‪،‬‬ ‫ئوگور كافوسوغلی‌‪ ،‬ئه‌ن ‌ی ئیپیكایا‪ ،‬راینه‌ر‬ ‫لۆت‪ ،‬هیكم���ه‌ت كه‌ره‌گۆز‪ ،‬گاندی‌ موكیل‪،‬‬ ‫میندریس سامانس���یله‌ر‪ ،‬كانگیز سازیكی‌‪،‬‬ ‫قادر سوزن‪ ،‬عه‌لی‌ توتاڵ‪ ،‬میراڵ یازگولیچ‪،‬‬ ‫سینا روتكای‌ ئۆناڵ‪.‬‬ ‫چیرۆك���ی‌ فیلمه‌ك���ه‌ ب���اس له‌كێش���ه‌‌و‬ ‫چه‌رمه‌سه‌رییه‌كانی‌ كورد ده‌كات له‌تاراوگ ‌ه‬ ‫ك���ه‌ درێژك���راوه‌ی‌ كێش���ه‌كانی‌ ناوخۆی‌‬ ‫واڵتیانه‌‪.‬‬ ‫له‌فیلمه‌كه‌دا له‌ڕێگه‌ی‌ كه‌سێتی‌ مهه‌مه‌ت‬ ‫ئوموت ئاوه‌ژوی‌ كێشه‌كانی‌ كورد ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌و پیاوێكی‌ كوردی‌ باكوری‌ كوردس���تان ‌ه‬ ‫كه‌ له‌ئه‌ڵمانیا ده‌ژی‌‪.‬‬ ‫مهه‌مه‌ت ئوموت ماوه‌ی‌ مۆڵه‌تی‌ مانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌و واڵته‌ ته‌واو بوه‌‌و به‌ره‌به‌یانێك له‌ده‌نگ ‌ی‬ ‫ده‌رگا ‌ی ماڵه‌ك���ه‌ ‌ی له‌خ���ه‌و راده‌په‌ڕێت‌و‬ ‫ته‌ماش���ا ده‌كات پۆلیس هاتونه‌ت ‌ه سه‌ری‌‌و‬ ‫ده‌ستگیری‌ ده‌ك ‌هن‌و هه‌مان رۆژ له‌ئه‌ڵمانیا‬ ‫ده‌رده‌كرێ���ت‌و ده‌گه‌ڕێنرێته‌وه‌ بۆ توركیا‌و‬ ‫ك���وڕه‌ بچكۆله‌كه‌ی‌و ژنه‌ك���ه‌ ‌ی له‌ئه‌ڵمانیا‬ ‫جێده‌مێنێت‪.‬‬ ‫مهه‌مه‌ت له‌ئه‌س���ته‌نبوڵ ده‌س���تده‌دات ‌ه‬ ‫ئه‌نجامدان��� ‌ی چه‌ن���د پیش���ه‌یه‌ك له‌وان��� ‌ه‬ ‫پاس���ه‌وانی‌‌و كرێكاری‌ چێشتخانه‌‌و هه‌وڵ ‌ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ده‌دات ك��� ‌ه داواكارییه‌ك���ی‌ ن���و ‌ێ‬ ‫پێش���كه‌ش ب���كات ب���ۆ به‌ده‌س���تهێنان ‌ی‬ ‫ڤیزه‌‌و گه‌ڕانه‌وه‌ ب���ۆ ئه‌ڵمانیا بۆ ال ‌ی ژن‌و‬ ‫كوڕه‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬به‌اڵم داواكه‌ی‌ ره‌تده‌كرێته‌وه‌‌و‬ ‫ڤیزه‌ی‌ نادرێتێ‌‪.‬‬ ‫مهه‌مه‌ت ناچ���ار ده‌بێت بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌ڵمانیا یاساش���كێن ‌ی بكات‌و رێی‌ قاچاغ‬ ‫بگرێته‌ب���ه‌ر ب���ۆ چون���ه‌ ئه‌و واڵت���ه‌‌و له‌و‬ ‫رێگه‌یه‌دا خۆی‌ دوچار ‌ی چه‌ندین كێش���ه‌‌و‬ ‫مه‌ترس ‌ی ده‌كات‪.‬‬ ‫مهه‌مه‌ت زۆربه‌ ‌ی ژیانی‌ خۆ ‌ی له‌ئه‌ڵمانیا‬ ‫به‌چه‌رمه‌س���ه‌ریی‌ بردۆته‌ س���ه‌ر‌و له‌ماوه‌ ‌ی‬ ‫‪ 17‬ساڵی‌ مانه‌وه‌ی‌ له‌ئه‌ڵمانیا مانه‌وه‌كه‌ ‌ی‬ ‫رێگه‌پێن���ه‌دراو بوه‌‌و هه‌س���ت ‌ی به‌جێگیر ‌ی‬ ‫نه‌كردوه‌ له‌و واڵت���ه‌‌و به‌بێكاری‌ بردویه‌تی ‌ه‬ ‫سه‌ر‪.‬‬ ‫زۆرێ���ك له‌ره‌خنه‌گران ئ���ه‌م فیلمه‌یان‬ ‫به‌یه‌كێك له‌و فیلمه‌ باش���انه‌ ناوبردوه‌ ك ‌ه‬ ‫باسی‌ له‌كێش���ه‌‌و دۆخ ‌ی خراپی‌ كۆچبه‌ران‬ ‫كردو‌ه له‌ئه‌وروپ���ا‌و هه‌ندێكی تریش وه‌ك‬ ‫به‌رهه‌مهێك ‌ی سیاسی‌ گه‌وره‌ ناویان بردو‌ه‬ ‫ك���ه‌ به‌رجه‌س���ته‌ی‌ خه‌می‌ گه‌ل���ی‌ كورد ‌ی‬ ‫ك���ردوه‌ له‌گه‌ڕان���ی‌ به‌ش���وێن جێگیربون‌و‬ ‫شوناسنامه‌دا‪.‬‬ ‫ده‌رهێنه‌ر قادر سوزن له‌دایكبو ‌ی ساڵ ‌ی‬ ‫‪1964‬ی‌ ش���اری‌ غاز ‌ی عه‌نتاب‪-‬ی‌ باكور ‌ی‬ ‫كوردستانه‌‌و له‌ئه‌ڵمانیا ده‌ژی‌‌و هه‌ر له‌وێش‬ ‫به‌رهه‌مه‌ سینه‌ماییه‌كانی‌ به‌رهه‌مهێناوه‌‪.‬‬ ‫له‌دوا ‌ی دو فیلمی‌ تر ك ‌ه له‌سااڵن ‌ی ‪‌1995‬و‬ ‫‪ 1996‬ده‌ریهێناوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ سێهه‌مین فیلم ‌ی‬ ‫درێژی‌ ئه‌وه‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫دوچاری‌ کۆمەڵێک کێشەی‌ سۆزدار ‌‬ ‫ی‬ ‫دەبیت���ەوە بەاڵم لەگەڵ ئەوەش���دا‬ ‫پارێزگاری‌ لەئارامی‌ دەرونت دەکەیت‬ ‫لەگەڵ هاوژینەکەتدا بەش���ێوەیەکی‌‬ ‫زۆر جوان‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ری جوان حامید ژه‌نیار‪ :‬موزیك‌و گۆرانی كوردی‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مانه‌ت‬ ‫وه‌كو فاست فودی‌ لێهاتوه‌‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫ده‌رباره‌ی‌ له‌یزه‌ر زانیوه‌‬

‫ئه‌گه‌ر چ���ی‌ له‌ی���زه‌ر رێگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫باشه‌ بۆله‌ناوبردنی‌ مو به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫باش‪ ،‬به‌اڵم گه‌ر به‌پێی رێنماییه‌كان‬ ‫نه‌ڕۆیت ئ���ه‌وه‌ ئه‌گه‌ری‌ زۆری‌ هه‌یه‌‬ ‫كه‌ سودی‌ نه‌بێت یاخود ببێته‌ هۆی‌‬ ‫سوتانی‌ پێسته‌كه‌‪ .‬ئه‌و زانیاریانه‌ی‌‬ ‫كه‌ پێویسته‌ بیزانیت‪.‬‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك نابێت‬ ‫ ‬‫میكی���اج به‌ده‌موچاوت���ه‌وه‌ هه‌بێت‬

‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬

‫هونه‌رمه‌ندی موزیسیان حامید عوسمان ناسراو‬ ‫به‌حامید ژه‌نیار له‌دیدارێكی تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا‬ ‫تیشكده‌خاته‌ سه‌ر مێژوی هونه‌ری خۆی‌و‬ ‫هه‌ڵوه‌سته‌ له‌سه‌ر ئه‌و له‌مپه‌رانه‌ ده‌كات كه‌ ئێستا‬ ‫هاتۆته‌ پێش بۆگه‌شه‌كردنی موزیكی كوردی‬ ‫و وتی "له‌ڕاستیدا من له‌ساڵی ‪١٩٩٩‬به‌دواوه‌‬ ‫تێكه‌اڵوی دنیای موزیك بوم‌و ده‌مه‌وێت ئه‌و‌ه بڵێم‬ ‫له‌خۆشه‌ویستیم بۆ ئامێری ساز هه‌ر له‌و ساڵه‌دا‬ ‫ئامێرێكی سازم دروستكرد"‪.‬‬

‫دوای‌ له‌یزه‌ر به‌س���ه‌هۆڵ‬ ‫ ‬‫كاتێك له‌یزه‌ر ئه‌كه‌یت‪.‬‬ ‫نیو كاتژمێر پێش ئه‌وه‌ی‌ ده‌موچاوت سارد بكه‌ره‌وه‌و پاشان‬ ‫ ‬‫له‌ی���زه‌ر بكه‌یت ده‌موچاوت بش���ۆو كرێمی‌ دژه‌خ���ۆر به‌كاربهێنه‌و هیچ‬ ‫وش���كی‌ بك���ه‌ره‌وه‌‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ئارایشتێكی‌ تر مه‌كه‌‪.‬‬ ‫نابێ���ت پ���اش له‌ی���زه‌ر‬ ‫ ‬‫دوای‌ ئه‌و ماوه‌یه‌ ده‌موچاوت مه‌شۆ‬ ‫چونكه‌ ره‌گی‌ موه‌ك���ه‌ ته‌ڕ ئه‌بێت‪ ،‬مه‌ساج یاخود ته‌قشیر بۆده‌موچاوت‬ ‫یان به‌كلێنس���ی‌ ته‌ڕ ده‌موچاو پاك بكه‌ی���ت‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌بێت���ه‌ هۆی‌‬ ‫بكه‌ره‌وه‌ به‌و ش���ێوه‌یه‌ ره‌گه‌كه‌ ته‌ڕ برینداركردنی‌ پێسته‌كه‌‪.‬‬ ‫نابێت‪.‬‬

‫ناونیش���ان‪ :‬به‌ختیاری‌‪ -‬شه‌قامی‌ س���ه‌ره‌كی‌ به‌رامبه‌ری‌‬ ‫سالۆن ئه‌سته‌مبوڵ‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫وتیشی‌ "دواتر هه‌ر ئه‌م حه‌زه‌ وایكرد ساڵی‪٢٠٠٠‬چومه‌‬ ‫په‌یمانگای هونه‌ره‌ جوانه‌كانی سلێمانی به‌شی موزیك‬ ‫دیسان له‌سه‌ر ئامێری ساز وه‌ریانگرتم"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی ئه‌وه‌ی‌ تاچه‌ند ئه‌كادیمی بون مه‌رجه‌ بۆ‬ ‫دروستبونی مۆزیكژه‌نێكی پرۆفیشناڵ‪ ،‬حامید ژه‌نیار‬ ‫وتی‌ "مه‌رج نییه‌‪ .‬بۆ نمونه‌ ژه‌نیارمان هه‌یه‌ ئه‌كادیمی‬ ‫نیه‌ به‌اڵم الیه‌نی س���ه‌ماعی به‌هێزه‌‌و سه‌ركه‌وتوش���ه‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ش بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ك���ه‌ فێربونی‌ موزیك‬ ‫به‌دوالیه‌ن���ه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان گوێگرتنه‌ دوه‌میان ئه‌كادیمی‬ ‫بونه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ژه‌نی���ار هه‌ی���ه‌ له‌ش���ێوه‌ ئه‌كادیمی‌و‬ ‫سه‌ماعیه‌كه‌ش شاره‌زایه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی تیۆری به‌زانس���تی بونی الیه‌نی موزیكی‌و‬ ‫الیه‌نی عیش���قی له‌خ���ودی موزیك���دا‪ ،‬حامید وتی‬ ‫"هون���ه‌ری موزی���ك په‌یوه‌ن���دی به‌الیه‌ن���ی رۆحی‬ ‫گوێگره‌كه‌وه‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و نمون���ه‌ به‌گۆرانییه‌كان���ی‌ هونه‌رمه‌ندی‌ نه‌مر‬ ‫حه‌سه‌ن زیره‌ك ده‌هێنێته‌وه‌‌و ده‌ڵێت "ئاشكرایه‌ الی‬ ‫هه‌م���وان گۆرانییه‌كانی‌ هونه‌رمه‌ند حه‌س���ه‌ن زیره‌ك‬ ‫هونه‌رێكی رۆحی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم ته‌ماش���ای ده‌كه‌یت ئه‌م‬ ‫كاریزما هونه‌رییه‌ توانیویه‌تی له‌ڕوی وشه‌س���ازیه‌وه‌‬ ‫خزمه‌ت به‌الیه‌نی فه‌رهه‌نگ���ی‌و زمانه‌وانیه‌وه‌ بكات‌و‬ ‫دوباره‌ش وه‌كو گوێچكه‌ به‌ڕاستی تێرت ده‌كات"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "بابه‌تی ئه‌كادیمیش پرس���ێكی گه‌وره‌یه‌‬ ‫له‌هونه‌ردا چونكه‌ له‌و ڕێگه‌یه‌وه‌ ده‌توانیت كارنامه‌ی‬ ‫هونه‌ری كۆمه‌ڵگه‌كه‌ت به‌ واڵتانی دنیا بناسێنیت"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ بۆ خۆی‌‬ ‫زیاتر په‌یوه‌س���ته‌ به‌هونه‌ری كالسیك‌و وتی‌"چونكه‌‬

‫قوتابخانه‌ن بۆ ئێستا"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی الوازبون���ی ره‌وتی موزیك���ی كوردی‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌باشوری‌ كوردس���تاندا‪ ،‬حامید ژه‌نیار‬ ‫وتی "به‌ڕاس���تی ته‌كنه‌لۆژیا به‌شێوه‌یه‌كی به‌رچاو‬ ‫زۆربه‌ی الیه‌نه‌كانی هونه‌ری تاڕاده‌یه‌ك سس���ت‬ ‫ك���ردوه‌ چونكه‌ ئ���ه‌م ته‌كنه‌لۆژیای���ه‌ خه‌ڵكی‬ ‫س���ه‌رقاڵكرد به‌خۆی���ه‌وه‌‌و ب���واری‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌هێش���تۆته‌وه‌ بابه‌ت���ه‌ باش���ه‌كان له‌بابه‌ته‌‬ ‫خراپ���ه‌كان جیابكرێت���ه‌وه‌‌و وتیش���ی "كار‬ ‫گه‌یش���تۆته‌ ئه‌وه‌ی توانا جوانه‌كانیش له‌ناو‬ ‫زۆری‌و بۆریدا ون بون"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا "ت���ۆ له‌ڕاب���ردو‬ ‫بڕوانه‌ مۆزیكژه‌ن���ه‌كان هه‌مویان پێكه‌وه‌‬ ‫كاری جوانی���ان ده‌ك���رد به‌اڵم ئێس���تا‬ ‫مۆزیكژه‌نه‌كان په‌رت بون"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌و تێكه‌اڵوییه‌ نه‌ماوه‌و‬ ‫س���ۆڵۆیه‌كی موزیكیت بوێت ناچیته‌‬ ‫الی مۆزیكژه‌نێكی‌ ترو داوای باربوی‬ ‫لێ بكه‌ی���ت به‌ڵكو ده‌چیته‌ پێگه‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی یوتی���وب‌و له‌وێ���وه‌‬ ‫وه‌ریده‌گریت"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌بێزنیسكردنی هونه‌ری كوردی‬ ‫دیس���انه‌وه‌ زیانێكی به‌رچاوی‬ ‫به‌ڕه‌وته‌ك���ه‌ گه‌یان���دوه‌‌و وتی‌‬ ‫"جێی داخه‌ كه‌ ئه‌مڕۆ بابه‌تی‬ ‫موزیك و گۆرانی ئێس���تای‬ ‫ك���وردی وه‌ك���و فاس���ت‬ ‫فودێكی لێهاتوه‌ هونه‌رێك‬ ‫ده‌كرێ���ت له‌ماوه‌ی چه‌ند‬ ‫رۆژێك���دا نامێنێت���ه‌وه‌‬ ‫له‌هزری خه‌ڵكدا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێس���تا‬ ‫له‌میدی���ای كوردی���دا‬ ‫به‌رنام���ه‌ی هونه‌ری‬ ‫ج���وان‌و به‌پێ���ز‬ ‫نه‌م���اوه‌ به‌ڵك���و‬ ‫ته‌نها بۆ بۆشایی‬ ‫پڕكردنه‌وه‌یه‌"‪.‬‬

‫باكۆ سۆرانی‌‪ :‬شا‬ ‫له‌سه‌رده‌می ته‌كن‬ ‫خه‌ونی كۆمه‌كی‬

‫ی تایكواندۆی‌ چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫راهێنه‌ر ‌‬ ‫مه‌دالیای‌ برۆنزی‌ بۆ عێراق به‌ده‌ستهێنا‬ ‫ئا‪ :‬گۆران لوقمان‬ ‫ئاراس مه‌دالیایه‌كی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‬ ‫له‌یاری‌ تایكواندۆدا له‌واڵتی‌‬ ‫توركیا به‌ده‌ستده‌هێنێت له‌ناو‬ ‫‪ 42‬واڵتی‌ به‌شداربودا‪ ،‬له‌مێژوی‌‬ ‫عێراقدا یه‌كه‌مجاره‌ ئه‌و مه‌دالیایه‌‬ ‫به‌ده‌ستده‌هێنرێت‪.‬‬ ‫تیپ����ی‌ تایكوان����دۆی‌ چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫چه‌ند ساڵێكه‌ دامه‌زراوه‌‌و ژماره‌یه‌ك‬ ‫یاریزانی‌ هه‌ی����ه‌‪ ،‬ئه‌و تیپه‌ له‌چه‌ند‬ ‫رۆژی‌ رابردو چونه‌ شاری‌ ئه‌نتاڵیا‬ ‫له‌واڵتی‌ توركیا بۆ به‌ش����داریكردن‬ ‫له‌پاڵه‌وانێت����ی‌ توركی����ش ئۆپ����ن‬ ‫جی‌‪.2‬‬ ‫ئاراس حاج����ی‌ عومه‌ر راهێنه‌ری‌‬ ‫تیپی‌ تایكوان����دۆی‌ چه‌مچه‌ماڵ كه‌‬ ‫خۆیی‌‌و ژماره‌ی����ه‌ك له‌یاریزانه‌كانی‌‬ ‫به‌ئاس����تی‌ جیا جیا به‌ش����داربون‬ ‫له‌یارییه‌كان����ی‌ پاڵه‌وانێتیه‌ك����ه‌‪،‬‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د "ژماره‌یه‌ك‬ ‫تیپه‌كه‌م����ان‬ ‫له‌یاریزانه‌كان����ی‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر یاریزانانی‌ واڵتانی‌ دنیا‬ ‫به‌ش����داریان كرد له‌و پاڵه‌وانێتیه‌"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئ����ه‌وه‌ی‌ خس����ته‌ڕوكه‌‬ ‫تیپه‌كه‌یان ئه‌نجامی‌ دڵخۆشكه‌ری‌‬ ‫هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ئاراس له‌ئاستی‌ ته‌مه‌ن ‪30–18‬‬ ‫ساڵ به‌شداریكردو‌ه له‌پاڵه‌وانێتیه‌كه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك خۆی‌ وتی‌"له‌كۆی‌‪ 50‬یاریزان‬

‫کاوڕ‬ ‫لەوانەیە قازانج���ی‌ چاوەڕواننەکراو‬ ‫بەدەس���تبهێنیت‌و بانگهێش���تی‌‬ ‫گفتوگ���ۆی‌ پڕۆژەیەک���ی‌ دیاریکراو‬ ‫بکرێیت‌و کۆمەڵێک خاڵی‌ هاوبەش‬ ‫لەگ���ەڵ یەکێک لەهاوبەش���ەکانتدا‬ ‫بەدیبکەی‪.‬‬

‫له‌ئاستی‌ مندا توانیم سه‌ركه‌وتوانه‌‬ ‫قۆناغ����ه‌كان ببڕم‌و پله‌ی‌ س����ێهه‌م‬ ‫مس����ۆگه‌ر بك ‌هم‌و مه‌دالیای‌ برۆنزی‌‬ ‫سه‌ركه‌وتنم پێبه‌خشرا"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ ئه‌و پله‌ی����ه‌وه‌ ئاراس‬ ‫ده‌ڵێت"له‌مێ����ژوی‌ عێراق����دا ئه‌مه‌‬ ‫یه‌كه‌می����ن ج����اره‌ ئ����ه‌و مه‌دالیایه‌‬ ‫به‌ده‌ستبهێنرێت‌و من وه‌ك كوردێكی‌‬ ‫چه‌مچه‌ماڵی‌ ئه‌و نازناوه‌م بۆ عێراق‬ ‫ده‌سته‌به‌ركرد"‪.‬‬ ‫دوای‌ س����ه‌ركه‌وتنه‌كه‌ی‌ ئاراس‪،‬‬ ‫له‌تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانه‌وه‌ هاوڕێ‌و‬ ‫قوتاب����ی‌‌و نزیكانی‌ ده‌ستخۆش����ی‌‌و‬ ‫پیرۆزباییان ب����ۆ ناوبراو راگه‌یاند‪.‬‬ ‫ته‌نان����ه‌ت یه‌كێت����ی‌ تایكوان����دۆی‌‬ ‫عێراقی����ش ب����ه‌ بایه‌خ����ه‌وه‌ ل����ه‌و‬ ‫بڕوانامه‌ی����ه‌ی‌ ئاراس����یان بۆ واڵت‬ ‫ڕوانی‌‪.‬‬ ‫گرنگی‌ ئ����ه‌و مه‌دالیایه‌ له‌وه‌دایه‌‬ ‫كه‌ ژماره‌ی واڵته‌ به‌ش����داربوه‌كان‬ ‫له‌پاڵه‌وانێت����ی‌ توركیش ئۆپن ‪42‬‬ ‫واڵت ب����ون‌و هه‌ندێكیان واڵتی‌ زۆر‬ ‫پێشكه‌وتون له‌م جۆره‌ یاریانه‌دا‪.‬‬ ‫خوله‌كه‌ ئامانج لێی به‌ده‌ستهێنانی‌‬ ‫‪ 20‬خاڵه‌ له‌الی����ه‌ن یاریزانانه‌وه‌‪ ،‬تا‬ ‫بتوان����ن له‌و رێگه‌یه‌وه‌ به‌ش����داری‌‬ ‫ئۆڵمپیادی‌ جیهانی‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫توركیش ئۆپن جی‌ ‪ 2‬ئه‌مس����اڵ‬ ‫به‌سپۆنسه‌ری‌ كۆمپانیای‌ داناغاز‌و‬ ‫له‌رۆژانی‌ ‪14–10‬ی‌ فێبرایه‌ری‌‪2017‬‬ ‫به‌رێوه‌چو‪.‬‬

‫گا‬

‫باك����ۆ س����ۆرانی‌ هونه‌رمه‌ن����دی‌ ش����انۆكار‌و‬ ‫سه‌رپه‌رش����تیاری‌ گروپ����ی‌ ش����انۆی‌ بێس����نور‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "ش����انۆی بێسنور ده‌ستی‬ ‫ك����رده‌وه‌ به‌چاالكییه‌كانی‌و له‌ئێس����تادا گروپ‬ ‫خه‌ریكی پڕۆژه‌یه‌كی كه‌لتورییه‌ به‌ناوی (پێكه‌وه‌‬ ‫ب����ۆ هه‌موان) ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ش تێكهه‌ڵكێش����ێكه‌‬ ‫له‌چه‌نده‌ها چاالكی جۆراوجۆر"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ویستی پڕۆژه‌كه‌ نیشاندانی كه‌لتوری‬ ‫هه‌مه‌ڕه‌نگ‌و كاركردنه‌ له‌پڕۆسه‌ی پێكه‌وه‌ ژیان‌و‬ ‫خه‌ونی كۆمه‌كی له‌سه‌رده‌می ته‌كنه‌لۆژیادا"‪.‬‬ ‫س����ۆرانی‌ ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ش����انۆی‌‬ ‫بێس����نور ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ به‌كۆمه‌كی چه‌ند گروپ‌و‬ ‫رێكخراوی كه‌لتوری‌و هونه‌ری‪ ،‬ئه‌نجام ده‌دات‪.‬‬ ‫باكۆ س����ۆرانی‌ سه‌رپه‌رش����تیاری‌‬ ‫گروپی‌ شانۆی‌ بێسنور جه‌غت‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات����ه‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌یه‌ك����ه‌م چاالكی����دا تابل����ۆ‬ ‫شانۆییه‌ك به‌ناونیشانی‌ (من‬ ‫تۆ نا نائێمه‌) له‌س����ه‌ر شانۆی‌‬ ‫ئه‌ڤێنت����س له‌واڵت����ی‌ هۆڵه‌ن����دا‬ ‫نمایش ده‌كرێت‪.‬‬ ‫له ‌ب����ا ر ه ‌ی ‌‬ ‫ش����انۆگه‌رییه‌كه‌ش‬ ‫سۆرانی‌ وتی‌ "ئه‌م‬ ‫تابلۆ شانۆییه‌‬ ‫له‌نو س����ین‌و‬ ‫د ه‌رهێنانی‬ ‫كارال ڤان‬ ‫فلیت����ه‌‌و‬

‫دوانه‌‬

‫ئ���ارەزوت ب���ۆ کەس���ێک دەڕوات کە لەوانەیە ناچاربیت پارێزگاری‌ لەخۆت‬ ‫دەیناس���یت‌و دەبێتە ه���ۆی‌ جواڵندنی‌ بکەی���ت ی���ان بەدۆخێک���ی‌ تایبەت ‌‬ ‫ی‬ ‫هەست‌و گەڕانەوەت بۆ رابردو بەدوای‌ پەیوەندیدا تێپەڕیت کە توشی‌ هەڕەشە‬ ‫بوەت���ەوەو هەندێک کێشمەکێش���مت‬ ‫خۆشەویستی‌ کۆندا دەگەڕێیت‬ ‫دێتەپێش لەگەڵ هاوژینەکەتدا‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫رۆژێکی‌ پ���ڕ لەس���وپڕایزو کۆمەڵێک‬ ‫لەخۆش���ترین س���اتەکانی‌ ژیانت‪ ،‬هیچ‬ ‫بێدەنگ نابیت لەهەڵس���وکەوت‌و نیەتە‬ ‫خراپەکان‌و هەوڵدەدەیت کەشوهەوای‌‬ ‫دژایەتی‌ نەهێڵیت‪.‬‬

‫شێر‬ ‫بەهۆی‌ کارامەییتەوە باشترین پۆست‬ ‫بەدەستدەهێنیت بۆیە ئامادەبە بۆ ئەو‬ ‫مەبەستە‪ ،‬بەاڵم بەرپرسیارییەتیەکان‬ ‫کە دەکەونە ئەستۆت زۆر گەورەن‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫لەوانەی���ە ب���ەو بەرەوپێش���چون‌و‬ ‫گۆڕانکارییانەدا س���ەرت بس���وڕمێت‬ ‫بۆیە پێویس���تە ئاگاداری‌ زیادەڕۆیی‌‬ ‫بیت‪ ،‬لەوانەیە پەلە بکەیت‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫پۆپۆلیزم‪ :‬دیوە رەشەکەی دیموکراسیی‬ ‫ئاراس فەتاح‬

‫پۆپۆلیس���تییانەن‪ ،‬چونکە لەالیەک خۆیان‬ ‫بەنوێنەری راس���تەقینەی گەل یان چینێک‬ ‫دەزان���ن ک���ە زۆرینەی گ���ەل پێکدەهێنن‌و‬ ‫بەناوی ئەوانیشەوە قسە دەکەن‪ .‬لەالیەکی‬ ‫ت���رەوە کەس���ایەتی بەناوبان���گ‌و بەهێزی‬ ‫کاریزمیی س���ەرۆکایەتییان دەکات‌و لەکاتی‬ ‫هەڵبژاردن���دا نوێنەرایەتیی���ان دەکات‪ .‬بۆ‬ ‫بردن���ەوەی هەڵبژاردنەکانی���ش نمایش���ی‬ ‫سیاس���یی‌و کولتوری���ی‌و میدیای���ی گەورە‬ ‫س���ازدەکەن‪ ،‬بۆئەوەی جەماوەر لەدەوری‬ ‫خۆیان کۆبکەنەوەو دەنگیان وەدەستبهێنن‪.‬‬ ‫بەمچەش���نە کورتکردنەوەی سیاس���ەت بۆ‬ ‫هەندێ���ک پراکتیکی سیاس���یی کە لەهەمو‬ ‫حزبە گەورەکانی سیستەمی دیموکراسییدا‬ ‫بونی هەی���ە‪ ،‬مانای پۆپۆلیس���تبونی ئەو‬ ‫هێزانە نییە‪.‬‬

‫بەشی سێیەم‬ ‫زۆرین���ەی پێناس���ە فەرهەنگیی���ەکان‬ ‫پۆپۆلی���زم بەسیاس���ەتێکی دێماگۆگی���ی‬ ‫گەلگەرای���ی (ش���ەعبەوی) لەقەڵەمدەدەن‬ ‫کە دەیەوێت بەش���ێوەیەکی هەلپەرس���تانە‬ ‫مەیل���ی جەم���اوەر‪ ،‬بەتایب���ەت لەکات���ی‬ ‫هەڵبژاردن���دا‪ ،‬بۆخ���ۆی بەدەس���تبهێنێت‪.‬‬ ‫پرس���ی ئ���ەوەی ئای���ا پۆپۆلی���زم‬ ‫هەندێک���ی تریان پۆپۆلیزم دەبەس���تنەوە بزوتنەوەیەک���ی دژەدیموکراس���ییە‪ ،‬ی���ان‬ ‫بەبون���ی س���ەرکردەیەکی کاریزمیی بەهێز کەی دەبێت بەهێزێکی دژەدیموکراس���یی‪،‬‬ ‫ک���ە توان���ای گەمژاندن���ی جەم���اوەری یەکێکە لەپرس���ە گرنگەکانی ناو زانس���تە‬ ‫هەبێ���ت‪ .‬یاخ���ود پۆپۆلی���زم بەهێزێ���ک سیاس���ییەکان‪ .‬پۆپۆلی���زم لەهەن���اوی‬ ‫لەقەڵەم���دەدەن ک���ە وروژاندن���ی میدیایی دیموکراس���ییەتدا لەدایکدەبێ���ت‪ ،‬چونکە‬ ‫دەکەن بەکەرەستەو س���تراتیژێک یەک بۆ س���ود لەدو پرنسیپی سەرەکیی سیستەمی‬ ‫کۆکردن���ەوەو مۆبیلەزەکردن���ی جەماوەر‪ .‬دیموکراس���یی وەردەگرێ���ت و بەب���ێ ئەم‬ ‫دیارە ئەم پێناسانە تەنها چەند رەهەندێکی پرنس���یپانەش ناتوانێت سیاس���ەت بکات‌و‬ ‫دیاردەگەراییم���ان ‪ phenomenological‬شەرعییەت بەخۆی بدات‪ .‬یەکەمیان بریتییە‬ ‫لەس���ەر رەوت���ی پۆپۆلیزم نیش���اندەدەن‪ ،‬لە”پرنسیپی زۆرینە“ ‪ majority principle‬و‬ ‫بەاڵم ن���اوەڕۆک‌و ه���ۆکارو س���ەرهەڵدان‌و دوهەمیشیان بریتییە لە”سەروەرێتیی گەل“‬ ‫گەش���ەی رەوت���ی پۆپۆلیزم���ی نوێمان بۆ ‪ Popular sovereignty‬کە دو کۆڵەکەی‬ ‫رونناکەنەوە‪ .‬بۆئەوەی وەاڵمی کورتهێنانی س���ەرەکیی سیس���تەمی دیموکراس���یین‪.‬‬ ‫ئەم پێناس���انە بدەینەوە‪ ،‬دەبێت بەچەند پۆپۆلیزم دێت‌و خ���ۆی بەپاکژترین فۆرمی‬ ‫پرس���یارێک دەس���تپێبکەین‪ .‬پرسیارە زۆر سیاس���ەت نماییش���دەکات کە سیستەمی‬ ‫س���ادەکانیش ئەمانەن‪ :‬ئایا بەدەستهێنانی دیموکراس���یی لەس���ەر بەن���دە‪ ،‬چونک���ە‬ ‫”مەیلی جەماوەر“ خواستی هەمو حزبێک‌و گوتارەکەی ئەوان لەالیەک نماییش���کردنی‬ ‫کۆکردن���ەوەی زۆرین���ەی دەنگ���ەکان‌و رێکخراوەکەی خۆیانە بەدەنگی راستەقینەی‬ ‫بردن���ەوەی هەڵب���ژاردن س���تراتیژی هەمو گ���ەل‌و نوێنەرایەتییکردنە بەناوی زۆرینەی‬ ‫رێکخراوێکی سیاس���یی نیی���ە؟ ئایا هەمو رەهای گەل���ەوەو لەالیەکی ترەوە کارکردنە‬ ‫پارت‌و بزوتنەوە سیاس���ییەکان هەوڵنادەن ل���ەوەی کە بڕیاری سیاس���یی لەدەس���ت‬ ‫لەکاتی هەڵبژاردندا جەماوەر بەالی خۆیاندا نوخبە بس���ەنرێتەوەو بدرێت���ەوە بەگەل‌و‬ ‫رابکێش���ن؟ ئایا هەمو حزبە سیاسییەکان بەم چەشنەش دەیەوێت سەروەرێتیی گەل‬ ‫باشترین‌و لێهاتوترین س���ەرکردەی خۆیان بپارێزرێت‪.‬‬ ‫نانێرنە ناو بازنەی هەڵمەتی هەڵبژاردنەوەو‬ ‫کێش���ەی پۆپۆلیزم لەگەڵ دیموکراسییدا‬ ‫میدیاکان ناکەن بەشوێنی زۆرانبازییەکانیان‪،‬‬ ‫بۆئەوەی نیشانی بدەن کە ئەمانەن نوێنەرە بریتیی نییە لەوەی کە ئەم بزوتنەوە نوێیانە‬ ‫بەهێ���ز و ڕاس���تەقینەکانی گ���ەل‪ ،‬تاوەکو دەڵێن ئێمە بەش���ێکی گەل پێکدەهێنین‪،‬‬ ‫بتوانن لەڕێگایان���ەوە زۆرینەی دەنگەکانی بەڵک���و دەڵێن ئێمە دەرب���ڕی‪ %١٠٠‬هەمو‬ ‫گ���ەل راوبکەن؟ ئایا سیاس���ەت دەتوانێت داخوازییەکان���ی گەلین‪ .‬ئەوان���ەی لەگەڵ‬ ‫لەسەرەتاوە بۆ کۆتایی بەرامبەر بەمژدەکانی ئێمەش���دا نین‪ ،‬نامۆن بەگەل‌و لەدایکبوی‬ ‫خۆی سەرڕاس���ت بێت‌و کاندیدەکانیان درۆ ئەم خاکە نین‪ ،‬یان دەبێت رەگەزێکی تریان‬ ‫لەگەڵ دەنگدەرەکانیان نەکەن؟ ئایا مژدەو هەبێت‪ ،‬ئەوس���ا ئەو رەگ���ەزە ئەتنیی بێت‬ ‫پەیمانەکان���ی ناو پرۆگرامە سیاس���ییەکان ی���ان جێندەریی‪ ،‬ئایینی بێت یان ئایینزایی‬ ‫ل���ەدوای بردن���ەوەی هەڵب���ژاردن‪ ،‬بەوردو مەس���ەلەیەک نییە‪ ،‬گرنگ ئەوەیە ئەوانەی‬ ‫درش���تیانەوە جێبەجێدەکرێ���ن؟ ئ���ەوەی کە لەگەڵ ئەوان نین رەس���ەن نین‌و ناچنە‬ ‫جێگ���ەی س���ەرنجە ئەوەیە ک���ە پۆپۆلیزم س���ەر توخمی راستەقینەی گەل‪ .‬پۆپۆلیزم‬ ‫لەگ���ەڵ هەلپەرس���تیی ‪ Opportunism‬دەیەوێت پێمان بڵێت کە من تاقە نوێنەرێکی‬ ‫یەکدەبڕیت‪ ،‬چونکە ستراتیژی ئەم رەوتەش بەها راس���تەقینەکانی گەلم‪ .‬بەم چەش���نە‬ ‫وەک���و زۆرێک لەهێزە سیاس���ییەکانی تر‪ ،‬بەبێ بونی رەهەندێکی ئەخالقیی ناتوانرێت‬ ‫بریتییە لەسودوەرگرتن لەهەل‌و هەڵەکان‌و وێنای پۆپۆلیزم بکرێت‪ .‬ئەو ئەخالقەی ئەو‬ ‫خس���تنەگەڕیانە بۆ خزمەتی بەرژەوەندییە بەرگری لێدەکات بریتییە لەڕاگرتنی پاکژیی‬ ‫سیاس���ییەکان‌و بردن���ەوەی زۆرین���ەی گەل‌و رۆحی نەتەوەو دژایەتیکردنی نوخبەی‬ ‫دەس���ەاڵت کە کەمینەی گەل پێکدەهێنن‪.‬‬ ‫دەنگەکان‪.‬‬ ‫بڕوانە‪)2016 :Müller( :‬‬ ‫قس���ەیەکی باو هەیە ک���ە دەڵێت‪ :‬هەر‬ ‫پرینس���یپەکانی‬ ‫پۆپۆلیس���تەکان‬ ‫کەس���ێک بیەوێت باس لەپۆپۆلیزم بکات‪،‬‬ ‫دەبێت باس لەدیموکراس���یی بکات‪ .‬وێنەی دیموکراس���یی بەکاردەهێنن بۆ هەڵکۆڵینی‬ ‫یەکەمی ناو پانۆرامای قس���ەکردن لەسەر خودی سیس���تەمی دیموکراس���یی‪ .‬ئەوان‬ ‫پۆپۆلیزم ئەو راس���تییەمان نیش���اندەدات دەڵێ���ن بازۆرینە سیاس���ەت ب���کات‪ ،‬نەک‬ ‫کە دابڕانی رەگەزی پۆپۆلیزم لەسیستەمی کەمینەیەک���ی بچوک بەناوی گەلەوە‪ ،‬رایان‬ ‫دیموکراس���یی کارێکی ئاسان نییە‪ ،‬چونکە وایە کە گەل پاکەو نوخبە گەندەڵ‪ .‬ئەوان‬ ‫هێزێک لەدونیادا نادۆزینەوە کە خواس���تی بانگەش���ەی ئەوە دەکەن ک���ە تەنها ئەوان‬ ‫مەس���تکردنی جەماوەری نەبێ���ت‪ ،‬گوتارو دەتوانن سەروەرێتیی گەل بپارێزن‪ ،‬چونکە‬ ‫پرۆگرام���ە سیاسییەکانیش���ی بێب���ەری بەبۆچونی ئ���ەوان دەس���ەاڵت دەبێت الی‬ ‫بێ���ت لەڕەهەندی زیادەڕەوی���ی یان مژدەو گەل بێت ک���ە زۆرینەیە‪ ،‬نەک نوخبەیەکی‬ ‫پەیمانگەلێ���ک ک���ە لەدواییدا م���ەرج نییە دەس���ەاڵتداری بچ���وک ک���ە کەمینەی���ە‪.‬‬ ‫هەموی���ان جیبەجێبکات‪ .‬بەهەمان ش���ێوە بەمانایەکی ت���ر پۆپۆلیزم جەس���تەیەکی‬ ‫لەسیس���تەمی دیموکراس���ییدا هیچ حزبێک سیاسییە کە بەدەستی راستییەوە پرنسیپی‬ ‫نادۆزینەوە لەکاتی هەڵبژاردندا سەرۆکێکی زۆرین���ەی گرتوەو بەدەس���تی چەپیش���ی‬ ‫بەهێزو خ���اوەن کاریزما کاندی���د نەکات‪ ،‬پرنس���یپی س���ەروەرێتیی‪ .‬بۆئ���ەوەی بەم‬ ‫بۆئەوەی باش���ترین دەنگی بۆ کۆبکاتەوە‪ .‬ئامانجەش بگەن‪ ،‬دەبێت سود لەهەڵبژاردن‌و‬ ‫لەکۆتاییش���دا هی���چ هێزێک���ی سیاس���یی راپرس���یی‌و رێفراندۆم وەربگرن کە سەری‬ ‫نادۆزینەوە ک���ە میدیاو روبەری گش���تیی زمان‌و بنی زمانیانە‪ .‬هەر ئەمەشە وادەکات‬ ‫وەکو نێوەندێک وەگەڕنەخات بۆ وروژاندن‌و تاوەکو ئەم جێگایە پۆپۆلیستەکان دژایەتی‬ ‫بەرهەمهێنانی حەماس���ی سیاس���یی‌و ئەو گەمەکانی دیموکراس���یی نەک���ەن‪ ،‬بەڵکو‬ ‫فەزایەش بەکارنەهێنێت‌و نەیکات بەسەکۆو خەسڵەت‌و جەوهەرە دژەدیموکراسییەکانیان‬ ‫کەرەس���تەو میکانیزمێ���ک ب���ۆ گەیش���تن لەدونیابینی���ی‌و چارەس���ەرو رەچەت���ە‬ ‫بەزۆرینەی دەنگ���دەران‪ ،‬یان کۆکردنەوەی سیاس���ییەکاندا بەرجەستەدەبێت‪ ،‬بۆنمونە‬ ‫جەماوەر لەدەوری پرۆگرامە سیاسییەکانی‪ .‬پۆپۆلی���زم ل���ەو چرکەس���اتەدا دەبێ���ت‬ ‫ه���ەر ئەمەش���ە وادەکات پێناس���ەکردنی بەبزوتنەوەیەکی دژەدموکراسیی کە پرنسپی‬ ‫پۆپۆلیزم بە”س���تایلێکی سیاس���یی روت“ پلورالی���زم رەتدەکات���ەوەو گ���ەل‌و نەتەوە‬ ‫لەهەمو رویەکەوە کورت بهێنێت‌و نەتوانێت دەکات بەپاکژتری���ن توخم���ی نەژادیی ناو‬ ‫سیاسەت‪ ،‬یان سیس���تەمی پەرلەمەنتاریی‬ ‫جەوهەری پۆپۆلیزممان بۆ ساغبکاتەوە‪.‬‬ ‫بەمەهزەلەی سیاسەت دەبینێت‪.‬‬ ‫پۆپۆلیس���تەکان رایانوایە ک���ە نوخبە‪،‬‬ ‫ب���ەم چەش���نە دەتوانین بڵێی���ن‪ ،‬تەنها‬ ‫پۆپۆلیس���تەکان پۆپۆلیس���ت نین‪ ،‬بەڵکو ی���ان ئەوانەی ک���ە لەس���ەرەوەن‪ ،‬نابێت‬ ‫زۆرێ���ک لەڕێکخ���راوو حزب���ە جەماوەرییە چارەنوس���ی گ���ەل دیاریبک���ەن‪ ،‬بەڵک���و‬ ‫تەقلیدییەکان���ی ن���او سیس���تەمی ئەوە گەلە چارەنوس���ی خ���ۆی‌و ئەوانیش‬ ‫دیموکراس���یی هەڵگری رەگەزو خەسڵەتی دیاریدەکات‪ .‬هێزە پۆپۆلیس���تەکان کاتێک‬

‫پۆپۆلیستەکان‬ ‫پرینسیپەکانی‬ ‫دیموکراسیی‬ ‫بەکاردەهێنن‬ ‫بۆ هەڵکۆڵینی‬ ‫خودی سیستەمی‬ ‫دیموکراسیی‪ .‬ئەوان‬ ‫دەڵێن بازۆرینە‬ ‫سیاسەت بکات‪ ،‬نەک‬ ‫کەمینەیەکی بچوک‬ ‫بەناوی گەلەوە‪ ،‬رایان‬ ‫وایە کە گەل پاکەو‬ ‫نوخبە گەندەڵ‬ ‫داوای گشتپرس���یی یان رێفراندۆم دەکەن‪،‬‬ ‫مەبەستیان ئەو ستراتیژەیە کە بیسەلمێنێت‬ ‫ئەو ش���تانەی ئەمان داوای دەکەن‪ ،‬هەمان‬ ‫ئەو داواکارییانەیە کە گەل داوای دەکات‪.‬‬ ‫ی���ۆرگ هایدەر کاتێک س���ەرۆکی حیزبی‬ ‫(‪)FPÖ‬ی نەمسایی بو‪ ،‬دەیویست پەیمانێک‬ ‫لەگەڵ گەلدا ببەس���تێت‪ ،‬لەوێنەی پەیمانی‬ ‫هاوسەرگیریی نێوان ژن‌و پیاو‪ .‬ئەوان دەڵێن‬ ‫ئێمە بەو ش���ێوەیە بیردەکەینەوە کە گەل‬ ‫بیری لێ دەکاتەوەو بەو زمانە قسەدەکەین‬ ‫کە گ���ەل قس���ەی پێ���دەکات‌و داوای ئەو‬ ‫شتانەش دەکەین کە گەل دەیەوێت‪ .‬ئەوان‬ ‫خۆی���ان بەدەنگ���دەری گ���ەل دەزانن نەک‬ ‫دەنگپێدراو‪ ،‬وەکو لەسیستەمی هەڵبژارنی‬ ‫دیموکراس���ییدا هەیە‪ .‬لەبەرئەوەی گەلیش‬ ‫ئەو ش���ێلگیرییەی تێدا نیی���ە کە بتوانێت‬ ‫ئەم���ە ب���کات‪ ،‬دەبێت بکەرێک���ی مێژویی‬ ‫هەبێت بەم کارە هەڵس���ێت‪ .‬کریس���تۆف‬ ‫بلۆخەر یەکێکە لەس���ەرکردە پۆپۆلیس���تە‬ ‫س���ەرکەوتوەکانی پارتی گەلی سویس���ری‬ ‫(‪ ،)SVP‬ب���اس لە”نوخب���ەی ڕاس���ت“و‬ ‫”نوخبەی هەڵ���ە“ دەکات‪ .‬بەبۆچونی ئەو‪،‬‬ ‫ئەوانەی کە گ���ەل هەڵیبژاردون مەرج نییە‬ ‫بەرگری لەبەرژەوەندییە بااڵکانی گەلەکەیان‬ ‫بک���ەن‪ ،‬بۆیە دەش���ێت ”نوخب���ەی هەڵە“‬ ‫لەنوێنەرایەتی گەورەترین ماڵی نیشتیماندا‬ ‫دابنیش���ێت کە پەرلەمانە‪ ،‬بەاڵم نەتوانێت‬ ‫ئاوێنەی خواس���تەکانی گ���ەل بێت‪ .‬ئەوان‬ ‫رایان وایە ئەوانەی لەپەرلەمانن‪” ،‬نوێنەری‬ ‫گەل نین‪ ،‬بەڵکو خیانەتکاری گەلن“‪.‬‬ ‫کە دەڵێی���ن رەگەزی دژەدیموکراس���یی‬ ‫پۆپۆلیس���تەکان خاڵ���ی جیاکاری���ی‬ ‫نێ���وان هێزێک���ی پۆپۆلیس���تی‌و هێزێکی‬ ‫ناپۆپۆلیستییە‪ ،‬مەبەس���ت لەبەکارهێنانی‬ ‫کەرەس���تەو گەمەکان���ی دیموکراس���ییدا‬ ‫نیی���ە‪ ،‬بەڵک���و لەڕەچەت���ەو چارەس���ەرە‬ ‫سیاسییەکانیاندایە‪ ،‬مەبەست لەو پرۆگرام‌و‬ ‫وێن���ا سیاس���ییانەیانە ک���ە ب���ۆ داهاتوی‬ ‫سیس���تەمی سیاس���یی لەواڵتەکەیان���دا‬ ‫دایانڕش���توە‪ .‬یەکێ���ک لەچارەس���ەرە‬ ‫بنەڕەتییەکانی رێکخراوە پۆپۆلیستییەکان‬ ‫بریتییە لەچەمک یان کۆنسێپتی ”کۆماری‬ ‫س���ێهەم“ کە چەمکێکە لەهەن���اوی خۆیدا‬ ‫دژ بەسیس���تەمی پەرلەمانتاریی‌و پرنسیپی‬ ‫پلوڕالیزمی سیاس���ییە‪ .‬پڕۆژەی ”کۆماری‬ ‫سێهەم” کە سیاسەتمەدارێکی وەکو یۆرگ‬ ‫هایدەر کاری لەسەر دەکردو لەو دواییەشدا‬ ‫نۆربێرت هۆفەر دەیویس���ت لەهەڵبژاردنی‬ ‫سەرۆکایەتیی نەمس���ادا زیندوی بکاتەوە‪،‬‬ ‫بریتیی���ە لەدامەزراندن���ی کۆمارێک���ی نوێ‬ ‫لەواڵتەکەیان کە بە”کۆماری سێهەمی نەمسا“‬ ‫ناوزەدی���ان کردوە‪ .‬پڕۆژەی ئ���ەم کۆمارە‬ ‫بریتییە لەگۆڕانی رادیکاڵ لەدەستوری واڵت‌و‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی سیستەمی نوێنەرایەتیی‬ ‫پەرلەمانیی‌و کردنی دەوڵەت بەسیستەمێکی‬ ‫سەرۆکایەتیی کە سەرۆک تیایدا دەسەاڵتی‬ ‫رەهای هەیە‪ .‬لەپڕۆژەی کۆماری س���ێهەمی‬ ‫یۆرگ هایدەردا هەردو وەزارەتی ناوخۆیی‌و‬ ‫دەرەکیی دەکرێن بەیەک وەزارەت‌و چەندین‬ ‫گۆڕانکاریی بونیادی تر لەهەیکەلی دەوڵەتدا‬ ‫پێش���نیار کراوە کە هەمویان مەترس���یی‬ ‫گ���ەورەن بۆ سیس���تەمی دیموکراس���یی‌و‬

‫پەرلەمانتاری���زم‪ .‬هەر ئەمەش���ە وایکردوە‬ ‫کە هەن���دێ لەبیری���ارەکان هاوتەریبییەک‬ ‫لەنێوان ئەم چەشنە لەجیهانبینی سیاسیی‬ ‫ی���ۆرگ های���دەرو پرۆگرام���ی نازییەکانی‬ ‫ئەڵمانی���ا ببینن ک���ە پێ���ش پەالماردانی‬ ‫دەس���ەاڵت لەساڵی ‪ 1933‬هەیانبو‪ .‬بڕوانە‪:‬‬ ‫‪.132 .S .2000 :Scharach, Kuch‬‬ ‫دی���ارە لەڕۆژهەاڵت���ی ناوینیش���دا هەمان‬ ‫پرۆسە لەتورکیای ئەردۆگاندا بەشێوەیەکی‬ ‫کۆنکرێتتر و مەترسیدارتر دەبینین کە چۆن‬ ‫ئەردۆگان هەمو هەوڵێکی خس���تۆتە گەڕ‪،‬‬ ‫بۆئەوەی سیس���تەمی پەرلەمانی لەتورکیا‬ ‫وێرانبکات و س���ەرۆکی حکومەت نەهێڵێت‬ ‫و لەبری ئەوە سیس���تەمێکی سەرۆکایەتی‬ ‫تۆکمە دامەزرێنێت کە هەردو دەسەاڵتەکە‬ ‫لەدەس���تی خۆی���دا کۆبکات���ەوە‪ .‬دی���ارە‬ ‫ئەمەش بەپاڵپش���تی دەنگ���ی زۆرینەی ناو‬ ‫پەرلەمان‌و پاش���انیش لەناو گەلدا لەڕێگای‬ ‫ریفڕاندۆمێک���ەوە ئەنجام���دەدات‪ .‬گومانی‬ ‫تێدا نییە کە ئەم خواس���تە پۆپۆلیستییە‬ ‫بۆ دروسکردنی سیستەمێکی سەرۆکایەتی‪،‬‬ ‫لەکوردس���تانی باشوریش���دا بەتۆخی بونی‬ ‫هەیەو لەش���وێنێکی تردا دێینەوە سەری‪.‬‬ ‫بەش���ێوەیەکی گش���تیی‪ ،‬پۆپۆلیستەکان‬ ‫سیس���تەمێکی سیاس���ییان دەوێ���ت ک���ە‬ ‫خۆی���ان تیایدا بب���ن س���ەرۆکی دەوڵەت‌و‬ ‫سەرۆکی حکومەت‌و س���ەرۆکی حزب‌و هەر‬ ‫س���ەرۆکایەتییەکی تریان دەس���تکەوێت بە‬ ‫بەتاڵی جێیناهێڵن‌و ناوی خۆیانیان دەخەنە‬ ‫سەر‪.‬‬ ‫لەکاتێکدا حزبە دیموکراتەکان لەپرۆسەی‬ ‫دیموکراس���ییدا راوی دەن���گ دەک���ەن‪،‬‬ ‫بۆئەوەی زۆرترین دەنگدەر بەدەستبهێنن‪،‬‬ ‫پۆپۆلیستەکان نوخبە راودەکەن‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫دەنگ���ی هەمو دەنگدەران بەدەس���تبهێنن‪.‬‬ ‫ئەوان بەنوخبەی دەسەاڵت دەڵێن بۆئەوەی‬ ‫بزانین گەل چی دەوێت‪ ،‬باڕاپرسیی بکەین‪،‬‬ ‫چونکە ئێوە ناتوانن تاناکۆتاو بەتەنها ئەو‬ ‫ش���ەرعییەتە بەخۆتان بدەن کە حوکمڕانی‬ ‫راس���تەقینەی خەمەکانی گەلن‌و بۆ ئەوان‬ ‫بیردەکەنەوەو بڕیاردەدەن‪ .‬پۆپۆلیستەکان‬ ‫خۆیان بەکۆپی خەڵک لەسیاسەتدا نابینن‪،‬‬ ‫بەڵک���و خۆیان بەو نوس���خە ئۆریجیناڵەی‬ ‫سیاسەت نماییشدەکەن کە ”گەل“ پێویستی‬ ‫پێیەت���ی‪ .‬پۆپۆلیس���تەکان بەپێچەوانەی‬ ‫نوخبەی دەس���ەاڵتدار هەڵە سیاسییەکان‬ ‫ج���وان ناک���ەن‌و فەش���ەلە ئابوریی���ەکان‬ ‫بەکەموکورت���ی نیش���ان ن���ادەن‪ ،‬بەڵک���و‬ ‫بەدەس���تێک کوتەکێکیان پێیەو دەکێشن‬ ‫بەس���ەر نوخبەی سیاسییداو بەدەستەکەی‬ ‫تریش���یان گوڵیان پێیەو بەسەر جەماوەردا‬ ‫دابەشیدەکەن‪ .‬هەرئەمەش���ە وادەکات کە‬ ‫پەیام���ە رەش���بین‌و نێگەتیڤەکانیان لەناو‬ ‫میدیادا باشترو کاریگەرتر بەجەماوەر بگات‬ ‫وەک لەپەیام���ە گەش���بین‌و پۆزەتیڤەکانی‬ ‫نوخب���ەی دەس���ەاڵتدار‪ .‬ئ���ەوەی ئ���ەوان‬ ‫دەیانەوێ���ت تەنها کۆکردن���ەوەی زۆرینەی‬ ‫رەه���ای دەنگەکان نیی���ە بۆخۆیان‪ ،‬بەڵکو‬ ‫کۆکردنەوەو شەلەلکردنی نوخبەی سیاسییە‬ ‫لەس���وچێکدا کە نە توان���ای ئەرگومێنتی‬ ‫دەمێنێت‌و نە توانای جوڵەو کردە‪ .‬ئەمەش‬ ‫وادەکات کە سیاس���ەت ب���ۆ هەمو هێزێکی‬ ‫پۆپۆلیستیی‌و س���ەرکردەیەکی پۆپۆلیست‪،‬‬ ‫سیاس���ەتی هەڵکوتان بێت بۆ سەر نەیارە‬ ‫سیاس���ییەکەی‌و پەالم���اردان‌و وێرانکردنی‬ ‫بەرامبەرەک���ەی بێ���ت‪ ،‬سیاس���ەتێک بێت‬ ‫ک���ە ڕەگ���ەزی ئیس���تیفزاز جەوهەرەکەی‬ ‫پێکدەهێنێت‪ .‬لەڕاس���تیدا ئ���ەوان رەخنە‬ ‫ناگ���رن‪ ،‬بەڵکو گاڵتە ب���ە بەرامبەرەکەیان‬ ‫دەکەن‌و هێ���زی ئارگومێنت���ی عەقاڵنییان‬ ‫لێدەس���ەننەوە‪ .‬هەر ئەمەشە وادەکات کە‬ ‫رەگ���ەزی وروژاندن(اإلث���اره‌) ‪Agitation‬‬ ‫ببێت بەگرنگترین توخمی سیاس���ەتی هێزە‬ ‫پۆپۆلیس���تەکان‪ .‬بڕوانە‪,2006( Spier :‬‬ ‫‪ )50 .S‬وە ‪)106 .S ,2012( Priester‬‬ ‫پۆپۆلیزم لەنێوان گلۆبالیزم‌و ترسدا‬ ‫جیهان���ی ئەمڕۆم���ان چەن���دە بەهۆی‬ ‫پرۆسەی گلۆبالیزەبونەوە بوە بەیەکەیەکی‬ ‫جوگرافیی چڕ بۆ نزیکبونەوەو تێکەاڵوبونی‬ ‫کولت���ورەکان‌و پێکەوەژیان���ی گ���ەالن‌و‬ ‫تێکچڕژان���ی زیاتری���ان لەگ���ەڵ یەکت���ر‪،‬‬ ‫هێن���دەش ب���وە بەجیهان���ی بەتاکب���ون‌و‬ ‫دابڕانی کۆمەاڵیەتیی‌و دروستبونی کەسان‌و‬ ‫گروپ���ی زەرەرمەن���دی ئەم پرۆس���ەیە کە‬ ‫لەدەرئەنجامەکانی دەترس���ن‪ .‬چەندە ترس‬ ‫لەونوبون‌و تێکشکانی شوناس‌و لەدەستدانی‬ ‫کولتورو بەها دەستەجەمعییە نەتەوەییەکان‬ ‫لەناو پرۆسەی گلوبالیزمدا بوە بەسیمایەکی‬ ‫س���ەرەکیی گوتارە پۆپۆلیستییەکانی ئەم‬ ‫س���ەردەمەمان‪ ،‬هێن���دەش تێکەاڵوب���ون‌و‬ ‫هەڵوەش���اندنەوەی بەه���ا ک���ۆن‌و بەن���او‬ ‫رەس���ەنەکان‌و دروس���بونی بەه���ای نوێ‌و‬ ‫کولتوری پێکەوەژیانی نوێ‪ ،‬بون بەسیمای‬ ‫پلورالی ئەم س���ەردەمەمان‪ .‬ئەم پرۆس���ە‬ ‫دوفاق���ەو ئەمبیڤالێنت���ە ‪Ambivalence‬‬

‫بوەتە ه���ۆکاری بەرهەمێنانی ترس‪ .‬ترس‬ ‫لەگلۆبالی���زم یەکێک���ە لەڕەگ���ەزە ه���ەرە‬ ‫سەرەکییەکانی سیاس���ەتی هێزو بزوتنەوە‬ ‫پۆپۆلیس���تییەکان‌و بەتایب���ەت پۆپۆلیزمی‬ ‫ناسیۆنالیس���تیی رەگەزپەرست‌و توندڕەو‪.‬‬ ‫ب���ۆ نمون���ە لەئەڵمانی���ا بەه���ۆی کەمیی‬ ‫پسپۆڕی بواری تەکنەلۆژیای زانیاری (‪)IT‬‬ ‫لەس���ەرەتای دو هەزارەکاندا کارتی سەوز‬ ‫ب���ۆ ژمارەیەکی زۆر لەپس���پۆڕانی خەڵکی‬ ‫هیندستان دروستکرا‪ ،‬بۆئەوەی بتوانن بێن‬ ‫بۆ ئەڵمانیاو لەوێ کاربک���ەن‪ .‬ئەم بابەتە‬ ‫لەکات���ی هەڵمەتی هەڵبژاردندا بو بەیەکێک‬ ‫لەگەرمتری���ن بابەتەکان���ی ناو سیاس���ەتی‬ ‫ئەڵمانیا‪ .‬رستەی یەکێک لەسیاسەتمەدارە‬ ‫کۆنزێرڤاتیڤە راس���تڕەوەکان بەناوی یورگن‬ ‫رویتگەرس بو بەجێگای مش���تومڕی زۆرو‬ ‫ه���ەاڵی نای���ەوە‪ ،‬کاتێ���ک گوت���ی‪Wir” :‬‬ ‫‪ ،“brauchen Kinder statt Inder‬وات���ە‬ ‫”ئێم���ە منداڵم���ان دەوێت ن���ەک هیندی“‪.‬‬ ‫ب���ەو مانایەی کە لەب���ری خەڵکی هیندی‌و‬ ‫لەجیهانی س���ێوە بهێنین‪ ،‬باشترە مندااڵنی‬ ‫خۆم���ان بخەینە س���ەر کۆمپیوت���ەر‪ .‬ئەم‬ ‫جۆرە دروش���مانە چەندە هەڵگری رەگەزی‬ ‫راسیس���تییە‪ ،‬هێندەش دەربڕی خواس���تی‬ ‫ژمارەیەکی زۆری دەنگدەرانی زەرەرمەندی‬ ‫پرۆسەی گلۆبالیزمە‪.‬‬

‫لەکاتێکدا حزبە‬ ‫دیموکراتەکان‬ ‫لەپرۆسەی‬ ‫دیموکراسییدا‬ ‫راوی دەنگ‬ ‫دەکەن‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫زۆرترین دەنگدەر‬ ‫بەدەستبهێنن‪،‬‬ ‫پۆپۆلیستەکان‬ ‫نوخبە راودەکەن‪،‬‬ ‫بۆئەوەی دەنگی‬ ‫هەمو دەنگدەران‬ ‫بەدەستبهێنن‬ ‫راپرس���ییەکان ئ���ەو راس���تییەمان‬ ‫نیش���اندەدەن کە ژمارەی ئەو کەس���انەی‬ ‫لەگلۆبالی���زم دەترس���ن‪ ،‬ڕو لەهەڵکش���ان‬ ‫دەک���ەن‌و ترسەکانیش���یان دەبەس���تنەوە‬ ‫بەچەند رەهەندێکی جی���اوازەوە‪ ،‬بۆنمونە‬ ‫ترس لە لەدەستدانی کارو ونبونی شوناس‌و‬ ‫نامۆبونی نەتەوەیی‌و نەمانی رەسەنایەتیی‌و‬ ‫تێکش���کانی بەه���ای کولت���وری‌و زۆربونی‬ ‫تاوان‌و هتدەوە‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫ئ���ەوەی بۆچ���ی لەگلۆبالی���زم دەترس���ن‪،‬‬ ‫بەپلەی یەکەم رێژەی‪ %55‬باس لەزۆربونی‬ ‫ژمارەی کۆچبەران دەکەن‌و بەمەترسییەک‬ ‫بۆ نامۆب���ون لەواڵتی خۆیان���دا دایدەنێن‪.‬‬ ‫سەیرو سەمەرەکەش لەوەدایە کە زۆرینەی‬ ‫ئەوانەی ئەم راپرس���ییەیان لەگەڵدا کراوە‬ ‫لەژیان���ی رۆژانەیاندا هی���چ پەیوەندییەکی‬ ‫راستەوخۆیان لەگەڵ بێگانەدا نییە‪ .‬لەدوای‬ ‫کۆچبەران���ەوە ه���ۆکاری س���ەرەکی ترس‬ ‫لەگلۆبالیزم الی ئەوانەی راپرسییان لەگەڵدا‬ ‫کراوە‪ ،‬ب���اس لەچاوچنۆکی���ی بانکەکان‌و‬ ‫گەش���ەی تەکنیکی���ی دەکەن ک���ە دەبێتە‬ ‫هۆکاری لەناوبردنی ش���وێنی کارەکانیان‌و‬ ‫لەدوای ئەمانیش باس لەکێشەی تیرۆریزم‬ ‫دەکەن کە بوە بەمەترس���ییەک بۆ س���ەر‬ ‫ئارامی���ی‌و ژیانی کۆمەاڵیەتیی���ان‪ .‬بڕوانە‪:‬‬ ‫(‪de Vries & Hoffmann )3/2016‬‬ ‫چەشنی هەڵسوکەوتکردن لەگەڵ پرسی‬ ‫ترس رەهەندێک���ی گرنگی جیاکاریی نێوان‬ ‫هێزە سیاس���ییەکانە‪ ،‬چونک���ە رایەکی باو‬ ‫هەیە کە دەڵێت پۆپۆلیستەکان تەنها لەسەر‬ ‫رەگەزی ترس کاردەکەن‪ .‬ئەم دیدەش نیوەی‬ ‫راس���تییەکانمان پیش���اندەدات‪ .‬بۆئەوەی‬ ‫تێبگەین ل���ەوەی کام هێزە پۆپۆلیس���تەو‬ ‫کامەی���ان پۆپۆلیس���ت نیی���ە‪ ،‬دەبێ���ت‬ ‫بەوردی تەماش���ای گوتارە سیاسییەکانیان‬ ‫بکەین‪ .‬لەجەوهەردا پۆپۆلیس���تەکان ترس‬ ‫دروستناکەن‪ ،‬بەڵکو دەیوروژێنن‪ .‬هەڵەیەکی‬ ‫گەورەی���ە وابزانین کە پۆپۆلی���زم بەتەنها‬ ‫ماش���ێنێکی گەورەی بەرهەمهێنانی ترسە‪،‬‬ ‫چونکە ئەوان تەنها باس���ی مەترسییەکان‬ ‫ناکەن‪ ،‬بەڵکو لەڕاستیدا ئاستی چڕییەکەی‬ ‫زیاددەک���ەن‪ .‬ئەم���ە وادەکات خەڵک ئەو‬ ‫هەس���تەی الدروس���تبێت کە تەنها ئەوانن‬ ‫دەتوانن باس لەمەترس���ییە راستەقینەکان‬ ‫بک���ەن‌و ه���ەر ئەوانیش���ن ک���ە دەتوان���ن‬ ‫چارەس���ەری راس���تەقینەو رادیکالیان بۆ‬ ‫بدۆزنەوە‪ .‬گەر هێزە دیموکرات‌و لیبراڵەکان‬ ‫پەیمان���ی گ���ۆڕان‌و ریفۆرم‌و چارەس���ەری‬ ‫تەنگوچەڵەم���ەو گرفتەکان بەخەڵک بدەن‪،‬‬ ‫ئەوا پۆپۆلیس���تەکان پەیمانی نەهێشتنیان‬ ‫پ���ێ دەدەن‪ .‬پۆپۆلیس���تەکان بەخەڵ���ک‬ ‫دەڵێن ئێمە بەتەنها باس���ی مەترسییەکان‬ ‫ناکەی���ن‌و پەنجە ناخەینە س���ەر برینەکان‪،‬‬ ‫بەڵکو برینەکان ساڕێژ دەکەین‌و کێشەکان‬ ‫بنەبڕ دەکەی���ن‌و چارەس���ەریان لەڕەگەوە‬ ‫ب���ۆ دەدۆزین���ەوە‪ .‬بەپێچەوان���ەی هێ���زە‬ ‫تەقلیدییەکان‪ ،‬سیاسەت بۆ پۆپۆلیستەکان‬ ‫ک���ردار نییە‪ ،‬بەڵک���و پەرچەکردارە‪ .‬ئەوان‬ ‫پەرچەک���رداری ئ���ەو سیاس���ەتەن ک���ە‬ ‫پراکتیک‌و کردەی هەڵەی چەندین س���اڵەی‬ ‫نوخبەی سیاسیی بەرهەمیهێناوەو بەمەش‬ ‫دونیای کۆمەاڵیەتیی‌و ئابوریی نەتەوەییان‬ ‫وێرانکردوە‪ .‬پۆپۆلیستەکان تەنها سودمەند‬ ‫نین لەو هەڵەو کەموکورتییانەی سیاسەتی‬ ‫هێ���زە تەقلیدییەکان‪ ،‬ک���ە بونەتە هۆکاری‬ ‫بەرهەمهێنانی ترس لەپێگەی کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫شوێنی کارو بەهای کۆمەاڵیەتیی‌و نەتەوەیی‪،‬‬ ‫بەڵک���و ئ���ەو هەڵ���ەو کێش���ە بونیادییانە‬ ‫هەڵدەگێڕنەوە ب���ۆ بەرهەمهێنانی فەزایەک‬ ‫لەوەحش���ەتناکیی‌و ترس کە چڕێتییەکەی‬ ‫زۆر ل���ەوە گەورەت���رە کە هەی���ە‪ ،‬تاوەکو‬ ‫بەسودی خۆیان بش���کێننەوەو سامانێکی‬ ‫سیاسیی لێوەبەربهێنن‪.‬‬

‫رال���ف دارندۆرف رای وایە کە لەزۆرینەی‬ ‫حاڵەتەکان���دا پۆپۆلی���زم‌و راس���تڕەوەکان‬ ‫دەخرێن���ە ن���او ی���ەک مەنجەڵ���ەوە‪ .‬ئەم‬ ‫تێکەڵکردنەش پابەندی ئەو راستییەیە کە‬ ‫بابەتە سەرەکییەکانی هێزە پۆپۆلیستەکان‬ ‫ب���ەدەوری چەند تەوەرێک���دا دەخولێنەوە‬ ‫کە لەڕوی سیاس���یی‌و مێژویی���ەوە بابەتە‬ ‫س���ەرەکییەکانی هێ���زە کۆنزێڕڤاتی���ڤ‌و‬ ‫بەپێ���ی لێکۆڵینەوەی���ەک ک���ە دەزگای حزبە راس���تڕەوەکانن‪ ،‬ئەوانی���ش بریتین‬ ‫فۆندەیش���نی بێرتلس���مان ‪ Bertelsmann‬لەیاس���او نیزام‌و پرسی پەناهەندەو بێگانە‪.‬‬ ‫‪ Stiftung‬لەئەڵمانی���ا پێ���ی هەڵس���اوەو دارندۆرف رایوایە کە هەردو بابەتی یاس���او‬ ‫راپرس���یی لەگ���ەڵ ‪ 14.936‬کەس���دا نی���زام (‪ )Recht und Ordnung‬لەالیەن‬ ‫ک���ردوە‪ ،‬دەگەینە ئ���ەو دەرئەنجامەی کە هێزە لیب���راڵ‌و چەپەکانەوە بەچەش���نێک‬ ‫ت���رس لەگلۆبالی���زم یەکێک���ە لەبزوێنەرە فەرامۆش���کراون کە وایکردوە ئەو بۆشاییە‬ ‫س���ەرەکییەکانی بەهێزبون���ی بزوتن���ەوە لەالیەن ئەوانەوە هەیمەنەی بەسەردا بکرێت‌و‬ ‫پۆپۆلیستەکان‪ .‬لەڕاپرسییەکەدا هاتوە کە ببن بەبابەتی سەرەکی هێزە راستڕەوەکان‪.‬‬ ‫رێ���ژەی ‪ %78‬الیەنگران���ی رێکخراوی ‪ AfD‬ئەم دۆخەش فەزایەکی خوڵقاندوە کە هێزە‬ ‫(ئەڵتەرنالیڤ بۆ ئەڵمانیا) کە رێکخراوێکی پۆپۆلس���تەکان بتوانن لەڕێگای وروژاندنی‬ ‫پۆپۆلیستیی راستڕەوی ئەڵمانییەو لەساڵی ئ���ەم بابەتان���ەوە س���امانێکی سیاس���یی‬ ‫‪2013‬دا بۆ دژایەتیکردنی سیاسەتی دارایی گەورە بۆخۆیان کۆبکەن���ەوە‪ .‬بەمانایەکی‬ ‫یەکێت���ی ئەوروپ���ا دام���ەزرا‪ ،‬دەڵێن ئێمە تر فەرامۆش���کردنی ئەم بابەتانە وایکردوە‬ ‫لەگلۆبالیزم دەترس���ین‪ .‬ئەم رێژەیە لەالی وێنایەکی وابخوڵقێت کە لیبراڵ‌و چەپەکان‬ ‫الیەنگران���ی حزب���ی پۆپۆلیس���تی‪ FPÖ‬ی بەرامبەر ب���ەم دو بابەتە گرنگە بێ کردەو‬ ‫نەمساوی دەبێت بە‪ %69‬و الی گەورەترین دەس���تەپاچە وەس���تابن‌و خۆیان لەقەرەی‬ ‫هێزی پۆپۆلیستیی فەرەنسیش کە ‪ Front‬ن���ەدەن‌و پۆپۆلیس���تە ڕەگەزپەرس���ت‌و‬ ‫‪ National‬ە رێژەک���ە دەبێ���ت ب���ە‪ .%75‬راستڕەوەکانیش بیکەن بەبابەتی سەرەکیی‬ ‫شایانی باسە کە ئەم رێژەیە الی رێکخراوە گوت���اری سیاس���ییان‪Ralf: 2003( .‬‬ ‫چەپەکانیش کەمجار لەس���ەروی ‪ %50‬دایە‪)Dahrendorf .‬‬ ‫رێژەی ترس���ی گلۆبالی���زم الی الیەنگرانی‬ ‫لەبەش���ی داهاتودا دێنە سەر پەیوەندی‬ ‫رێکخ���راوە تەقلیدیی���ە کۆنزێڕڤاتی���ڤ‌و‬ ‫سۆس���یالدیموکراتەکان‌و س���ەوزەکانیش پۆپۆلی���زم بەئایدیۆلۆژی���او پیشەس���ازی‬ ‫دەگاتە یەک لەسەر سێ‪ .‬لەوەاڵمی پرسیاری کولتورەوە‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫تورکیاو ‪:YPG‬‬ ‫ترەمپ کامیان هەڵدەبژێرێت؟‬ ‫د‪ .‬نەوزاد هێتوتی‬ ‫لەس���ەردەمی ئی���دارەی ئۆبام���ا‬ ‫پەیوەندییەکان���ی تورکی���او ئەمریکا‬ ‫لەقەی���ران‌و گ���رژی بەردەوامدا بون‌و‬ ‫تاکو کۆتایی هاتنی دەسەاڵتی ئۆمابا‪،‬‬ ‫ئەم پەیوەندییانە هەر بەناس���ەقامگیر‬ ‫مان���ەوە‪ .‬بێگوم���ان ئ���ەم گرژیی���ە‬ ‫لەپەیوەندییەکانی هەردوال‪ ،‬پەیوەندی‬ ‫بەکۆمەلێ���ک فاکت���ەرو هاوکێش���ەی‬ ‫سیاس���ی گرنگ���ەوە هەبون‪ .‬لەس���ەر‬ ‫ئاس���تی ناوخۆی تورکی���ا‪ ،‬ئیدارەی‬ ‫ئومابا رەخن���ەی توندی لەئەردوغان‌و‬ ‫ئاکپارت���ی دەگ���رت‪ ،‬بەتایبەتی���ش‬ ‫لەکۆتوبەند خستنە سەر ئازادی بیروڕا‪،‬‬ ‫میدیاکان‌و ئاراستەکردنی تورکیا بەرەو‬ ‫دەسەاڵتێکی تاکڕەو‪.‬‬ ‫لەسەر ئاستی ناوچەکەش ئیدارەی‬ ‫ئوبام���ا زۆر لەسیاس���ەتی تورکی���ا‬ ‫بەتایبەت لەهەمبەر قەیرانی س���وریاو‬ ‫پاڵپشتی کردنی لەهێزە ئیسالمییەکان‬ ‫نیگەران ب���وە‪ .‬بەتایبەتیش ئیدارەی‬ ‫ئۆبام���ا بەپێچەوان���ەی سیاس���ەتی‬ ‫تورکیا‪ ،‬خ���ۆی لەهەوڵدان بۆ گۆڕینی‬ ‫رژێمی ئەسەد بەدور گرت‪ .‬ئەمەش لەو‬ ‫روانگەیەوە کە ئەمریکا هیچ بەدیلێکی‬ ‫باوەڕپێکراوی���ان ب���ۆ جێگرتن���ەوەی‬ ‫رژێمی ئەسەد نەدۆزییەوە‪ .‬بەرپرسانی‬ ‫ئەمریکا مەترس���ی ئەوەی���ان هەبوە‬ ‫کە کەوتن���ی ئەس���ەد دەبێتە هوی‬ ‫کونترۆڵکردنی دەسەاڵت لەالیەن گروپە‬ ‫ئیس�ل�امییە توندڕەوەکانەوەو بەمەش‬ ‫بەرژەوەن���دی س���تراتیژی ئەمری���کا‬ ‫دەکەون���ە ب���ەر مەترس���ی جدییەوە‪.‬‬ ‫هەروەها هاودژی‌و ناکۆکی زۆر لەنێوان‬ ‫ئیدارەی ئۆباماو بەرپرس���انی توکیادا‬ ‫هەب���وە س���ەبارەت دروس���تکردنی‬ ‫ناوچەی ئ���ارام‌و پڕچەککردنی‪،YGP‬‬ ‫ئەمەش ئەوەندەی تر پەیوەندییەکانی‬ ‫هەردوالی گرژو ئاڵۆز کردبو‪.‬‬ ‫ئێس���تا بەرپرس���انی تورکیا‪ ،‬دوای‬ ‫هاتن���ی ترەمپ بۆ س���ەر دەس���ەاڵت‬ ‫چاوەڕێی ئەوە دەکەن کە ئیدارەی نوێی‬ ‫ئەمری���کا‪ ،‬خواس���ت‌و نیگەرانییەکانی‬ ‫تورکیا بەتایبەت س���ەبارەت مەلەفی‬ ‫س���وریاو پرس���ی پڕچەکک���ردن‌و‬ ‫یارمەتیدان���ی ‪ YPG‬لەبەرچاو بگرێت‌و‬ ‫سیاس���ەتێکی جی���اواز لەس���ەردەمی‬ ‫ئۆباما لەسەر ئاستی سوریاو ناوچەکە‬ ‫پراکتیزە بکات‪ .‬جاپرسیاریش لێرەدایە‬ ‫ئای���ا بەڕاس���تی دوای هاتنی ترەمپ‬ ‫بۆ س���ەر دەس���ەاڵت چاوەڕێی ئەوەی‬ ‫لێدەکرێ���ت ک���ە پەیوەن���دی تورکیاو‬ ‫ئەمریکا ئاس���ایی ببنەوە؟ ئایا ترەمپ‬ ‫س���تراتیژێکی نوێ لەهەمبەر س���وریا‬ ‫دەگرێتەبەر‪ ،‬بەشێوەیەک ‪ YPG‬بخرێتە‬ ‫پەراوێزەوە؟ ئایا ترەمپ بۆ لەناوبردنی‬ ‫داع���ش‌و رزگارکردنی رەق���ە ئەگەری‬ ‫ئەوەی هەیە پشت بەسوپای تورکیاو‬ ‫هاوپەیمانەکانی لەعەرەبە س���ونەکان‬ ‫ببەس���تێت وەک بەدیل���ی هێزەکانی‬ ‫‪YPG‬؟ ئایا لەدروس���تکردنی ناوچەی‬ ‫دژەفڕین یاخ���ود ناوچ���ەی پارێزراو‬ ‫وەک ترەمپ ئاماژەی پێدەکات لەسەر‬ ‫ئەرزی واقیع پش���ت بەکام هێزو الیەن‬ ‫دەبەستێت؟‬ ‫بێگوم���ان تاک���و ئێس���تا دیارنییە‬ ‫ترەم���پ چ س���تراتیژیەکی جی���اواز‬ ‫لەئیدارەی ئۆماب���ا لەهەمبەر قەیرانی‬ ‫سوریا‪ ،‬ش���ەڕی داعش‌و دروستکردن‬ ‫یان نەکردنی ناوچەی ئ���ارام پەیڕەو‬ ‫دەکات‌و چ���ۆن هەڵس���وکەت لەگەڵ‬ ‫ئەکتەرە س���ەرەکیەکانی پەیوەس���ت‬ ‫بەقەیرانی سوریا بەتایبەتیش تورکیاو‬ ‫‪ ،YPG‬روسیاو ئێران دەکات‪.‬‬ ‫لەدوایی���ن پەیوەن���دی تەلەفۆن���ی‬ ‫نێ���وان ترەم���پ‌و ئ���ەردوگان لە‪٧‬ی‬ ‫ش���وباتی‪ ،٢٠١٧‬ه���ەردوال جەختیان‬ ‫لەس���ەر کومەڵێک پرنس���یپی گرنگ‬ ‫ک���ردوە‪ .‬بەگوێ���رەی راگەیەنراوەکەی‬ ‫کۆشکی سپی هەردو سەرۆک هاوڕابون‬ ‫لەدژایەتی کردنی تیرۆر بەهەمو فۆرم‌و‬ ‫ش���ێوازەکانەوە‪ .‬لەخاڵێک���ی دیکەدا‬ ‫باس لەوە دەکرێت کە ئەمریکا بەردەم‬ ‫دەبێ���ت لەپاڵپش���تیکردنی تورکی���ا‬ ‫وەک هاوبەش���ێکی گرنگ���ی ئەمریکاو‬ ‫ئەندام لەهاوپەیمان���ی ناتۆو ئەمریکا‬ ‫پابەند دەبێ���ت لەبەهێزکردن‌و بەرەو‬ ‫پێش���بردنی پەیوەندییەکان���ی لەگەڵ‬ ‫تورکی���ا‪ .‬لەخاڵێکی دیک���ەدا ئاماژە‬ ‫بەوە ک���راوە ک���ە ئی���دارەی ترەمپ‬ ‫پێشوازی لەهەڵوێستی تورکیا دەکات‬ ‫لەبەشداربون لەهاوپەیمانی نێودەوڵەتی‬ ‫ب���ۆ ش���ەڕی دژی داع���ش‪ .‬هەروەها‬

‫بڕیاریش���ە لەم چەند رۆژەی داهاتودا‬ ‫وەفدێک���ی ئەمریکا بەس���ەرۆکایەتی‬ ‫بەڕێوەب���ەری ‪ CAI‬پامپی���و بگات���ە‬ ‫تورکیا بۆ گەنگەش���ەکردنی بەرنامەو‬ ‫پالنی ئەمریکا لەهەمبەر ش���ەڕی دژی‬ ‫داعش‪ .‬بەتایبەتیش بەبڕیاری ترەمپ‪،‬‬ ‫پێنتاگون راس���پێردراوە کە لەماوەی‬ ‫یەک مانگدا پالنێکی سەربازی گشتگیر‬ ‫ب���ۆ لەناوبردنی داعش‌و کۆنتروڵکردنی‬ ‫لەڕەقە ئامادەبکات‪.‬‬ ‫بێگومان ئێس���تا ئی���دارەی نوێی‬ ‫ئەمریکا لەب���ەردەم تاقیکردنەوەیەکی‬ ‫مەزندای���ە‪ ،‬س���ەبارەت ب���ەوەی چۆن‬ ‫هەڵس���وکەوت لەگەڵ هاوکێش���ەکانی‬ ‫ئاڵوزی سیاس���ی‌و سەربازی لەسوریاو‬ ‫ناۆچەک���ەدا دەکات‪ .‬ترەم���پ چ���ۆن‬ ‫دەتوانێ���ت لەالی���ەک هاوپەیمان���ە‬ ‫کۆنەک���ەی‌و ئەن���دام لەنات���ۆ رازی‬ ‫بکات‌و لەالیەکی تریش���ەوە پاڵپشتی‬ ‫‌هێزەکان���ی ‪ YPG‬متمانەپێکراوتری���ن‬ ‫هاوپەیمان���ی خۆی لەس���وریا بکات‪.‬‬ ‫بێگومان ئیدارەی ترەم���پ لەبەردەم‬ ‫س���ێ بژاردەی س���ەرەکیدایە‪ .‬یەکێک‬ ‫لەبژاردەکان���ی ئەوەی���ە ک���ە ترەمپ‬ ‫بەو ئاراس���تەیە هەنگاوبنێت کە هەم‬ ‫نیگەرانییەکان���ی تورکیا بڕەوێنێتەوەو‬ ‫هەم بەردەوام بێت لەپاڵپشتی کردنی‬ ‫هێزەکانی ‪ YPG‬و هەوڵ بدات لەیەک‬ ‫کاتدا هاوس���ەنگی لەنێ���وان ئەم دو‬ ‫هاوپەیمانەی خۆی بپارێزێت‪ .‬ترەمپ‬ ‫باش لەوە تێدەگات کە پشتکردنی هەر‬ ‫یەک لەم دو هاوپەیمانە دەکرێت کێشەو‬ ‫سەرئێش���ەی زۆر بۆ س���تراتیژەکەی‬ ‫دروست بکات لەش���ەڕی دژی داعش‪،‬‬ ‫پرس���ی کوچبەران‌و دروس���تکردنی‬ ‫ناوچ���ەی دژەفڕی���ن‪ .‬بۆی���ە راگرتنی‬ ‫هاوس���ەنگی لەنێ���وان ئ���ەم دو هێزە‬ ‫باشترین بژاردەیە بۆ ئیدارەی ترەمپ‪،‬‬ ‫بەاڵم کارێکی زۆری دەوێت بۆ ئەوەی‬ ‫ئەمری���کا لەم ئەرکەدا س���ەربکەوێت‪.‬‬ ‫لەئەگەری سەرنەگرتنی ئەم بژاردەیە‪،‬‬ ‫ترەمپ دەبێت یان تورکیا بەهاوبەشی‬ ‫س���ەرەکی خ���ۆی هەڵبژێرێ���ت یان‬ ‫دەبێت درێژە بەسیاسەتی ئۆباما بدات‬ ‫لەپڕچەککردنی ‪ YPG‬بۆ شەڕی دژی‬ ‫داع���ش‌و بەڕەنگاربون���ەوەی تەنگژەو‬ ‫قەیرانەکانی سوریاو ناوچەکە‪ .‬بێگومان‬ ‫لەچەن���د هەفت���ەو مانگ���ی داهاتودا‬ ‫ئ���ەم هاوکێش���ەیە یەکالدەبێت���ەوەو‬ ‫دەردەکەرێت کە ترەمپ پش���ت بەکام‬ ‫بژاردە دەبەستێت لەبەرەو پێشبردنی‬ ‫س���تراتیژەکەی لەشەڕی دژی داعش‌و‬ ‫قەیرانی سوریا‪.‬‬

‫تاکو ئێستا‬ ‫دیارنییە ترەمپ چ‬ ‫ستراتیژیەکی جیاواز‬ ‫لەئیدارەی ئۆمابا‬ ‫لەهەمبەر قەیرانی‬ ‫سوریا‪ ،‬شەڕی‬ ‫داعش‌و دروستکردن‬ ‫یان نەکردنی ناوچەی‬ ‫ئارام پەیڕەو دەکات‌و‬ ‫چۆن هەڵسوکەت‬ ‫لەگەڵ ئەکتەرە‬ ‫سەرەکیەکانی‬ ‫پەیوەست بەقەیرانی‬ ‫سوریا بەتایبەتیش‬ ‫تورکیاو ‪YPG‬‬ ‫روسیاو ئێران دەکات‬

‫بیروڕا‬

‫لەبارەی رێزو بێڕیزییەوە بەڕێزم‬ ‫نەوزاد جەمال‬ ‫ب���اس ل���ەچ رێزێ���ک بکرێ���ت‪ ،‬کاتێک‬ ‫مافەکانی مرۆڤبون لەژێر پرس���یاردایە؟ کە‬ ‫رۆژانە بێڕێزی بەشێوەی جیاواز لەڕەفتاری‬ ‫دامەزراوەو بەرپرسەکانەوە تاڕاگەیاندنەکان‬ ‫ئەزموندەکەی���ن‪ ،‬ئیتر کام رێز؟ لەم واڵتەدا‬ ‫م���رۆڤ واهەس���تدەکات تەنان���ەت جادەو‬ ‫رێگەو شۆس���تەکانیش بێڕیزمان پێدەکەن‪.‬‬ ‫کاتێک حزب‌و بەرپرس���ەکانی راستگۆنین‪،‬‬ ‫فەرمانبەرەکان کەمتەرخەمن‪ ،‬کارەباو ئاو‪،‬‬ ‫س���وتەمەنی نییە‪ ،‬موچە قرتێنراوە‪ .‬ئیتر‪،‬‬ ‫بێگومانی���ن ل���ەوەی بنەماکان���ی ژیانێکی‬ ‫رێزدار بزرە‪ .‬کە نە سیس���تم‌و سیاسەتێکی‬ ‫تەندروس���تی شیاوت هەبێت‪ ،‬نە خوێندگەو‬ ‫زانکۆیەکت هەبێت پایەی مرۆڤ بەرزبکاتەوە‪،‬‬ ‫نە دامەزراوەکانت لەخزمەتی هاواڵتیاندان‪،‬‬ ‫کامە رێز ماوەتەوە؟ هەستکردن بەبێڕێزی‪،‬‬ ‫لەدەس���تدانی ماناکانی ژیان���ە‪ .‬تامرۆڤیش‬ ‫هۆش���یارتربێت‪ ،‬ئێ���ش ل���ەو بێڕیزیانەی‬ ‫بەرامبەری دەکرێن‪ ،‬چەند جارە دەبینێت‪.‬‬ ‫بەس���ادەیی‪ ،‬رێ���ز بەهەندوەرگرت���ن‌و‬ ‫س���ەنگدانانە بۆ پێگەو کەس���ێتی‌و بینینی‬ ‫قورس���ایی خۆتە‪ .‬رێزیش راستەوخۆ بەندە‬ ‫بەمافەکانت���ەوە‪ .‬بۆی���ە رێ���ز پێچەوانەی‬ ‫س���وکایەتی‪ ،‬لێکەمکردن���ەوەو ئ���ازاردان‪،‬‬ ‫روشان‌و لێدانە لەبەهای بونت‪ ،‬ناشرینکردن‌و‬ ‫فەرامۆش���کردنی خواس���تە بەهادارەکانتە‪.‬‬ ‫بەدەربڕینێکیت���ر‪ ،‬پێگ���ەو جێگەی مرۆڤ‬ ‫بەڕەچاوکردن���ی ئەرک‌ومافەکانی لەهەمان‬ ‫کات���دا‪ ،‬نەش���ێوێنرێت‪ .‬ژیانێکی ش���یاوو‬ ‫گونج���او ک���ە لەئاس���تی مرۆڤبونیدابێت‪،‬‬ ‫ماف‌و خواستێکی سروشتی‌و ئاسایی هەمو‬ ‫مرۆڤێکە‪.‬‬

‫یەکێ���ک لەتێ���زە بنەڕەتیەکان���ی‬ ‫‘کۆمەڵگەیەکی باش’ لەالیەن ‘ئەڤیش���ای‬ ‫مارگەلی���ت’ (فەیلەس���وفێکی کۆمەاڵیەتی‬ ‫ئیس���رائیلییەو خاوەنی کتێبی ‘کۆمەڵگەی‬ ‫بەڕێ���ز ‪ )’٢٠٠١‬گەنگەش���ەکراوە بنەم���ای‬ ‫‘رێ���ز’ە‪ .‬لەدیدی ئ���ەودا رێ���ز پێوەرێکی‬ ‫سیاسی‌و کۆمەاڵیەتییە‪ .‬پرسیاری بنەڕەتی‬ ‫ئەو لەگرفتێکەوەی���ە‪ :‬لەبەرچی مرۆڤەکان‬ ‫لەپێن���او مافەکانیاندا نایەنە دەنگ؟ بۆچی‬ ‫رازی���ن بەبارودۆخێک کە بونی���ان لەکەدار‬ ‫دەکات؟‬ ‫لەش���رۆڤەکردنی ئ���ەم پرس���یارانەوە‬ ‫‘مارگالی���ت’ بەس���ەرهاتی کەس���ێکی‬ ‫رەشپێست بەناوی ‘مامۆ تۆم’ دەگێڕێتەوە‬ ‫ک���ە لە’کتێب���ی پی���رۆز’ەوە وەرگی���راوە‪،‬‬ ‫پوختەی بەسەرهاتەکە‪‘ :‬مام تۆم’ نمونەی‬ ‫مرۆڤێکی ب���اش‌و چاکە‪ .‬بەاڵم‪ ،‬کێش���ەی‬ ‫رێزلەخۆنەگرتنی هەیە‪ .‬سەرەڕای کونکردنی‬ ‫گوێکانی لەالیەن ئاغاکەیەوە‪ ،‬هێش���تا هەر‬ ‫گەورەکەی خۆشدەوێت! بەڕای ‘مارگالیت’‬ ‫پابەندبونی ‘تۆم’ بەگەورەکەیەوە‪ ،‬سەرەڕای‬ ‫ئەشکەنجەدانی‪ ،‬جۆرێک لەبوێرییە‪ .‬بەاڵم‪،‬‬ ‫دەکرێت ئەمە تەنها وەک متمانەو پابەندی‬ ‫‘سەگێک’ بەخاوەنەکەیەوە تەماشابکرێت‪.‬‬ ‫ملکەچبون بۆ هەمو ناهەقییەک‪ ،‬رازیبون‬ ‫بەکەمترین ماف‪ ،‬وەک ئەوەیە مرۆڤ بکرێتە‬ ‫ئاژەڵێکی رامکراوو راهێنراو لەسەر ناخۆشی‪.‬‬ ‫دەس���تەمۆکراو بەکۆتوبەن���دی تێربونەوە‪.‬‬ ‫کەواتە گوێنەدانە سوکایەتی‌و خۆگێلکردن‬ ‫لێی‪ ،‬دۆخێکی نامرۆڤانەیە (هەڵبەت ناڵێین‬ ‫ئاژەڵیانە‪ ،‬چونکە مافی رێزگرتن ئاژەڵیش‬ ‫دەگرێتەوە)‪ .‬ئەوە چۆن رێزلەخۆگرتنێکە کە‬ ‫ئازادی‌و مافەکانت پێشێلکراوە‪ ،‬سوکایەتی‌و‬ ‫ئەش���کەنجە دەدرێیت‪ ،‬چەوسێنەرەکەشت‬ ‫خۆشدەوێت؟ باش���ە‪ ،‬لەبەرچی ‘مام تۆم’‬ ‫رازییەو پاڵنەرەکەی چییە؟‬ ‫هەڵب���ەت ئ���ەم بەس���ەرهاتە دەرخەری‬ ‫چەن���د راس���تییەکە‪ :‬نەزان���ی لەبینین���ی‬ ‫مافەکانی خۆت���داو نەتوانین ‌ی هاتنەدەنگ‬ ‫لەپێناویانیش���دا‪ .‬لێکدانەوەی���ەک ئ���ەوە‬ ‫هەڵدەگرێت؛ لەوانەیە ‘تۆم’ بەمافە بنەڕەتییە‬ ‫زەوتکراوەکانی بزانێت‪ .‬بەاڵم‪ ،‬لەڕەوشێکی‬ ‫وادا نییە کە بێتەدەنگ‌و هیچی لەدەس���ت‬

‫نای���ەت‪ .‬چونک���ە بەوهۆی���ەوە پەیوەندی‬ ‫لەگەڵ خاوەنکارەکەی تێکدەچێت‌و دواجار‬ ‫دەریدەکات‪ .‬بەم���ەش بژێویی خێزانەکەی‬ ‫دەکەوێتە بەرهەڕەشە‪ .‬بۆیە‪ ،‬لەوپێناوەدا‪،‬‬ ‫لەسەر حسابی رێزو ئابڕوی خۆی ملکەچیی‬ ‫هەڵدەبژێرێت!‬ ‫ئەی ک���ەی م���رۆڤ لەس���ەر مافەکانی‬ ‫دێتەدەنگ؟ یەکەم مەرج‪ ،‬بەالنیکەمەوە درک‬ ‫بەبێڕێزی‪ ،‬هەست بەو س���وکایەتیکردنەی‬ ‫کەس���انێک یادامەزراوەیەکەوە پێیدەکەن‪،‬‬ ‫بەڕای مارگالیت‪‘ .‬مام ت���ۆم’ تەواو بێدارو‬ ‫هۆش���یارنییە بەمافەکانی‪ ،‬بۆی���ە قاییلە‪.‬‬ ‫رەنگە لەو سۆنگەیەوە پێیوابێت کە‪ :‬رەش‪،‬‬ ‫س���پی‪ ،‬هەژار‪ ،‬دەوڵەمەند هەمو لەنەوەی‬ ‫ئادەمن‌و لەبنەڕەتدا مرۆڤەکان لەسەروێنەی‬ ‫جوانی خ���ودا ئەفرێنراون‪ .‬بۆیە‪ ،‬لەهەمبەر‬ ‫مامەڵە نەش���یاوەکانی ئاغاکەیدا هەس���ت‬ ‫بەکەمی ناکات‪ .‬لەوانەش���ە والێکیدابێتەوە‬ ‫کە بارودۆخەکەی بەش���ێکە لەویس���تێکی‬ ‫خودایی کە ئەم کۆیلەو رەنجبەر‪ ،‬ئەوێکیش‬ ‫ئاغا بێت!‬ ‫بەڕای مارگالیت‪ ،‬گرفتەکە لەوەدایە‪ ،‬ئەم‬ ‫تێگەیش���تنە خۆی جۆرێکە لە’بێڕێزیکردنی‬ ‫خۆکرد’‪ .‬واتە بێڕێزیکردن لەالیەن مرۆڤەوە‬ ‫بەرامبەر بەخۆی‪ .‬چونک���ە‪ ،‬رێزلەخۆگرتن‬ ‫لەماف جیاناکرێت���ەوە‪ .‬بێگومان بنەڕەتی‬ ‫کێشەکە لەنمونەکەی ‘مام تۆم’دا‪ ،‬نەبونی‬ ‫هۆش���یاری رێزلەخۆگرتن���ە وەک مافێکی‬ ‫ئاس���ایی‪ .‬چونکە‪ ،‬رێ���ز بەهەندوەرگرتنی‬ ‫خ���ۆت‌و ناس���ینەوەی پێگەتە ک���ە بەندە‬ ‫بەمافەکانتەوە‪.‬‬ ‫خاڵێکیت���ری کە لەنمون���ەی ‘مام تۆم’دا‬ ‫لێکبدرێت���ەوە‪ ،‬بون���ی پارادۆکس���ێکی‬ ‫روخسارەکی‪-‬رواڵەتییە‪ :‬بەرژەوەندی دژبەڕێز‬ ‫دەکەوێت���ەوە‪ .‬وەکئەوەی ‘ت���ۆم’ لەپێناو بەرژەوەندیەکان لەگۆڕاندایە‪ .‬بەپێی شوێن‌و‬ ‫بەرژەوەندی���دا‪ ،‬چاوپۆش���ی لەبێڕێزیکردن بابەتەکانی دەگۆڕێن‪.‬‬ ‫لەکاتێک���دا‪ ،‬بەه���ای مرۆڤایەتی نەگۆڕو‬ ‫دەکات‪ .‬لەکاتێک���دا ئەم���ە راس���ت نییە‪،‬‬ ‫ئەگەر بەرژەوەندیی���ەکان بەئیختیارەکان‪ /‬چەسپاوە‪ .‬بۆ هەمو شوێن‌و سات‌و کەسێک‬ ‫ب���ژاردەکان تێکەڵنەکەین‪ .‬ئیت���ر‪ ،‬لێرەوە بێجیاوازیک���ردن پێش���مەرجی مافەکان���ە‪.‬‬ ‫پارادۆکس���ەکەش نامێنێ���ت‪ .‬ئەگەر لەژێر کەواتە‪ ،‬پێویس���تە رێزگرت���ن لەمرۆڤ‪ ،‬نە‬ ‫فشاری بەرژەوەندیەکدا‪‘ ،‬تۆم’ لەگەڵ خۆیدا لەت���رس‌و ن���ە لەپێن���او بەرژەوەندیدابێت‪.‬‬ ‫ناڕاست بێت‪ ،‬مەرج نییە هەمیشەو لەهەمو رێز بەهایەکی گش���تگیرە کە بەمافەکانەوە‬ ‫بارودۆخێکدا وابێت‪ .‬لەبەرئەوەی‪ ،‬سروشتی گرێدراوەو سازشی لەسەر ناکرێت‪.‬‬

‫بەهای مرۆڤایەتی‬ ‫نەگۆڕو چەسپاوە‪ ،‬بۆ‬ ‫هەمو شوێن‌و سات‌و‬ ‫کەسێک بێجیاوازیکردن‬ ‫پێشمەرجی مافەکانە‬ ‫کەواتە‪ ،‬پێویستە‬ ‫رێزگرتن لەمرۆڤ‪ ،‬نە‬ ‫لەترس‌و نە لەپێناو‬ ‫بەرژەوەندیدابێت‪ .‬رێز‬ ‫بەهایەکی گشتگیرە‬ ‫کە بەمافەکانەوە‬ ‫گرێدراوەو سازشی‬ ‫لەسەر ناکرێت‬

‫نوسەران‌و كورسیی سەرۆكایەتی‬

‫نەجات نوری‬ ‫• (لەسیاس���ەتدا هەم���و خیانەتێك‬ ‫ش���یاوە‪ ،‬النیك���ەم دەكرێ���ت بیری لێ‬ ‫بكرێتەوە) كارلۆس فوینتس‬ ‫(لەسیاس���ەتدا‪ ،‬پەپول���ەی نێوەڕوان‬ ‫لەنیوەش���ەودا دەبێتە خوێنم���ژ) ئەمە‬ ‫دێڕێكە لەرۆمانی(كورسیی سەرۆكایەتی)‬ ‫رۆمانوسی مەكسیكی(كارلۆس فوینتس)‬ ‫ئەم رۆمانوس���ە لەم رۆمانەدا (كورسیی‬ ‫سەرۆكایەتی) لەنێوان حەفتا نامەدا كە‬ ‫دەقەكەی پێ ت���ەواو دەكرێت‪ ،‬خوێنەر‬ ‫دەخاتە ش���وێن دۆزینەوەی ئ���ەو رێگا‬ ‫تاری���ك‌و تۆقێنەران���ەی ك���ە پەیوەندی‬ ‫هەیە بەدەسەاڵتە شپرزەو خوێنمژەكانی‬ ‫ئەو تاكانەی ناو دەس���ەاڵتەوە كە هەمو‬ ‫ویس���ت‌و داخوازییەكانی���ان ب���ۆ گرتنە‬ ‫دەستی دەس���ەاڵت‌و گەیشتن بەكورسی‬ ‫س���ەرۆكایەتی دەخەن���ە گەڕو ش���ەرم‬ ‫لەهیچ درۆو رفتارێكی دڕندانە ناكەنەوە‬ ‫لەبەرامب���ەر دۆس���ت‌و خۆشەویس���تانی‬ ‫خۆیاندا‪ ،‬رۆمانەك���ە خوێنەر والێدەكات‬ ‫لەهەمو بەشێكیدا بترسێت لەو مرۆڤانەی‬ ‫كە دەخوازن یاسا‌و دەستوری واڵتەكەیان‬ ‫بۆ گەیش���تن بەمەرامەكانی خۆیان لەناو‬ ‫دەسەاڵتدا پێش���ێل بكەن‌و گوێ بەهیچ‬ ‫بەهایەك نەدەن‪( ...‬كارلۆس فوینتس)‬ ‫ب���ەم دەق���ە ب���ەرەو ئ���ەو عەقاڵنەمان‬ ‫دەبات‌و ئاش���نامان دەكات بەو هێزانەی‬ ‫كە دەگەنە دەس���ەاڵت ئیتر ئەوەی بیری‬ ‫لێدەكەن���ەوە ئەوەی���ە كە چ���ۆن چۆنی‬ ‫تاڕۆژگارێك���ی زۆر ه���ەر خۆیان خاوەن‬ ‫دەس���ەاڵت بن‌و گەمە بەهەمو بنەماكانی‬ ‫دەوڵ���ەت بك���ەن بۆ مان���ەوەی خۆیان‪،‬‬ ‫ئیتر ئەم ج���ۆرە مانەوانە دەبێت بكرێت‬ ‫ئەگەر بەخوێن‌و كوشتوكوشتاریش بێت‪،‬‬

‫رۆمانەك���ە پ���ڕە لەئاماژەی ترس���ناك‌و‬ ‫وێرانكەر بۆ ئەو عەقاڵنەی كە نایانەوێت‬ ‫وازبهێنن لەدەسەاڵت (حزبی شۆڕشگێڕی‬ ‫دەستوری ژمارەیەك دەنگی بەدەستهێنا‬ ‫ك���ە زیاترب���و لەژم���ارەی دەنگدان���ی‬ ‫تۆمارك���راو‪ ،‬بەس���ودوەرگرتن لەن���اوی‬ ‫گش���ت ئەو هاواڵتییانەی لەناو گۆڕەكان‬ ‫دەرمانهێن���ان‌و دزین���ی س���ندوقەكانی‬ ‫دەنگدان‌و ش���ێواندنی گشت دەنگەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن) ئەم دێڕانە لەڕۆمانەكەدا ئاوا‬ ‫خوێنەر لەو گەمە سەیرانە بەئاگادێنێت‬ ‫ك���ە دەس���ەاڵتدارە تۆقێن���ەرەكان ب���ۆ‬ ‫مانەوەی خۆیان هەمو یاس���اكان پێشێل‬ ‫دەكەن‌و بەم جۆرە لەدەس���ەاڵتدا خۆیان‬ ‫دەهێڵن���ەوە‪ ،‬لەڕێگ���ەی ئ���ەم ئام���اژە‬ ‫ترس���ناكانەوە كە ئیتر بەهای دەنگدان‬ ‫لەالی دیكتاتۆرو س���تەمكارەكان دەبێتە‬ ‫یەك دەست‌و یەك بڕیار بۆ ئەوەی هەمو‬ ‫هەڵبژاردنەكان ب���ۆ بەرژەوەندی خۆیان‬ ‫یەكااڵبكەن���ەوە (لەسیاس���ەتدا هەم���و‬ ‫خیانەتێك ش���یاوە‪ ،‬النیك���ەم دەكرێت‬ ‫بیری ل���ێ بكرێتەوە) ئەمە بیركردنەوەی‬ ‫ئ���ەو هێزانەیە كە نایانەوێ���ت پەیڕەوی‬ ‫یاس���اكانی هەڵب���ژاردن‌و ئاڵوگ���ۆڕی‬ ‫دەسەاڵت بكەن (لەش���ەڕە مەزنەكاندا‪،‬‬ ‫پ���اش پاڵەوانەكان خوێڕیی���ەكان دێن)‬ ‫وەكو ئەم رۆمانوسە لەم دەقەدا ئاماژەی‬ ‫پێدەكات هی���چ كاتێك قارەمانەكانی ناو‬ ‫ش���ۆڕش‌و جواڵن���ەوەكان دوای خەباتی‬ ‫رزگاری ناتوانن ببنە دەسەاڵتدار چونكە‬ ‫ترس���نۆك‌و گەن���دەڵ‌‌و مش���ەخۆرەكان گارس���یا ماركی���ز) لەڕۆمانی(پایی���زی‬ ‫لەقاوغەكانی خۆیان دێنە دەرەوە‌و هەمو پەترێ���رك)دا‪( ،‬ماریۆ بارگاس یۆس���ا)‬ ‫ئەو مرۆڤە چاكەكارانە پەراوێز دەخەن‌و لەڕۆمانی ( ئاهەنگی تەگەكە)دا‪( ،‬میگێڵ‬ ‫خۆیان بەڕێگاكان���ی فڕوفێڵ دەگەیەننە ئەنخل ئاس���تۆریاس) لەڕۆمانی(جەنابی‬ ‫دەس���ەاڵت‌‌و بەدبەخت���ی ب���ۆ كۆمەاڵنی س���ەرۆك) دا‌و لەدەی���ان دەقی تردا بەو‬ ‫خەڵ���ك دێنن‪ ..‬رەنگبێ���ت ئەمە بۆ ئەم مێژوە كوش���ندەو خوێناویانەمان ئاشنا‬ ‫رۆمانە بەس بێت چونكە نوسین لەسەر دەك���ەن كە بەش���ێك لەس���ەرۆكەكان‌و‬ ‫دارو دەس���تەكانیان چ���ۆن چۆنی تادوا‬ ‫ئەم دەقە زۆری دەوێت‪...‬‬ ‫لەدونیادا كەم نین ئەو نوسەرانەی كە س���اتەكانی تەمەنیان لەژێر هەمو بیانوە‬ ‫هاتون بەوپەڕی جورئەتەوە دەقەكانیان س���واوەكانی خۆیاندا وادەكەن لەس���ەر‬ ‫• بگەڕێرەوە بۆ ئەم رۆمانە‪:‬‬ ‫ب���ۆ رەفت���اری خوێن���اوی س���ەرۆك‌و كورسی دەسەاڵت بمێننەوە‪ ،‬ئەم دەقانە‬ ‫(كارل���ۆس فوینت���س‪ :‬كورس���یی‬ ‫ستەمكارەكانی ناو واڵتەكانیان نوسیەوە پڕن لەوانەی گرنگ بۆ ئەو كەسانەی كە‬ ‫(تاهی���ر ب���ن جەل���ون) لەڕۆمانی (ئەو هیچ لەخەڵك‌و یاسا‌و دەسەاڵت تێناگەن‌و سەرۆكایەتی)‬ ‫وەرگێڕانی (هەڵكەوت عەبدواڵ)‬ ‫تاریكییە درەوش���اوەیە)دا‪( ،‬مس���تەفا دەخوازن بەگەمە تۆقێنەرەكانیان مل بۆ‬ ‫لەباڵوكراوەكان���ی دەزگای چ���اپ‌و‬ ‫خەلیفە) لەڕۆمانی (قەپێڵك) دا‪( ،‬جۆرج داخوازیەكان���ی كۆمەاڵنی خەڵك نەدەن‌و‬ ‫پەخشی سەردەم ‪2016‬‬ ‫ئۆرویل) لەڕۆمانی (‪)1984‬دا‪( ،‬گابرێل دورنەكەونەوە لەدەسەاڵت‪.‬‬

‫لەدونیادا زۆرن‬ ‫ئەو نوسەرانەی كە‬ ‫بەردەوام ئەگەر‬ ‫هەر خۆیشیان بون‌و‬ ‫لەژێر هەر هەڕەشەو‬ ‫تۆقانێكیشدابوبن‬ ‫كۆڵیان نەداوە لەوەی‬ ‫كە دەقەكانیان دژی‬ ‫كورسی سەرۆكەكان‬ ‫بنوسن‬

‫لەمێژوی نوس���ەران لەدونی���ادا زۆرن‬ ‫ئەو نوسەرانەی كە بەردەوام ئەگەر هەر‬ ‫خۆیش���یان بون‌و لەژێر هەر هەڕەش���ەو‬ ‫تۆقانێكیشدابوبن كۆڵیان نەداوە لەوەی‬ ‫كە دەقەكانیان دژی كورسی سەرۆكەكان‬ ‫بنوسن‪ ،‬ئەوە دەقی ئەو نوسەرە مەزنانەیە‬ ‫كە لەدونیادا ئێمەیان ئاش���ناكردوە بەو‬ ‫دەس���ەاڵتە تۆقێنەرانەی ك���ە رۆژگارێك‬ ‫واڵتانی���ان بەڕەفتارە س���تەمكاریەكانی‬ ‫خۆیانەوە وێران‌و خوێناوی كردوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئەو دەقان���ە نەبوایە گران بو بەش���ێك‬ ‫لەئێم���ە بمانتوانیای���ە ی���ان بمانزانیایە‬ ‫ل���ەدەرەوەی ئێمە چی رویداوە لەس���ەر‬ ‫دەس���ەاڵت‌و رەفتاری ئەو دیكتاتۆرانەی‬ ‫كە هەمو س���اڵێكیان پڕبوە لەكوشتن‌و‬ ‫خوێن‌و برسی كردن‌و سزادانی هاواڵتیانی‬ ‫خۆی���ان‪ ...‬بۆی���ە گرنگ ب���وە لەكوێ‬ ‫نوس���ەری جدی‌و لێهات���و هەبوبێت هەر‬ ‫لەوێیش بەقەدەر دەس���ەاڵتی ترسناكی‬ ‫دەس���ەاڵتدارە تۆقێنەرەكان خۆیان ئاوا‬ ‫لەخاوەنی ئەو قەڵەمە بوێرانە ترساون‌و‬ ‫هەوڵی كوشتن‌و دەربەدەركردنیان داون‪،‬‬ ‫ئ���ەوە ئەو نوس���ەرانە بون ك���ە دواجار‬ ‫لەژێر هەمو ئەو هەڕەش���ە بێكۆتایانەی‬ ‫دەس���ەاڵتە دیكتاتۆرەكان���دا توانیویانە‬ ‫ملوێن���ان خوێن���ەر‌و س���ەدان دەزگاری‬ ‫میدی���ا‌و رۆش���نبیری بەڕەفت���اری ئەو‬ ‫س���ەرۆكانە لەدونیای دەرەوەدا ئاش���نا‬ ‫بك���ەن‌و بتوانن والەگەالن���ی دونیا بكەن‬ ‫كە بزانن لەكوێ دەسەاڵتە تۆقێنەرەكان‬ ‫هاواڵتیانی خۆیان دەكوژن‌و س���تەمكاری‬ ‫دەكەن‪ ...‬بۆی���ە دەبێت بڵیی���ن تائەم‬ ‫ساتانەش ئەو نوس���ەرانەو دەقەكانیان‬ ‫لەجیهاندا بۆ خوێن���ەران گرنگی خۆیان‬ ‫ماوەو تادێ زیاتریش فەلسەفەو چەمك‌‌و‬ ‫تێڕوانینەكانیان لەدونی���ادا زیاتر دەنگ‬ ‫دەدەنەوەو بەه���ای گرنگتر پەیدادەكەن‬ ‫بۆ رەفتاری ئەو دەسەاڵتە ستەمكارانەی‬ ‫كە بەر نەفرەتی خەڵك‌و مێژو دەكەون‪.‬‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrusti. sul@gmail. com‬‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫‪15‬‬

‫الپەڕەی تەندروستی‪ ،‬بەسپۆنسەری بەڕێوبەرایەتی تەندروستیی سلێمانی‬

‫به‌م شێوه‌یه‌ شه‌كره‌ت كۆنترۆڵ بكه‌‬ ‫د‪ .‬هه‌ڵگورد ساڵح جاف‪ .‬پزیشكی‌ ددان‌و رۆژنامه‌نوسی‌ زانستی‌‌‬

‫پاش ددان هه‌ڵكێشان‬ ‫ئاگاداری‌ ئه‌مانه‌ به‪‌:‬‬

‫ئا‪ :‬راگەیاندنی تەندروستی سلێمانی‬ ‫زۆربەی مرۆڤەكان توش����ی نەخۆشی‬ ‫ش����ەكرە دەبن‌و ئەگ����ەر یەكێكیت لەو‬ ‫كەسانەی توش����ی ئەو نەخۆشیە بویت‬ ‫ئەوا ئەمانە چەند رێنماییەكی گرنگن بۆ‬ ‫كۆنترۆڵكردنی شەكرە‪:‬‬ ‫* جۆری خۆراك‪ :‬توشبوانی شەكرەی‬ ‫جۆری یەك‌و دو ئەو خۆراكانەی دەیخۆن‬ ‫جی����اوازی دروس����ت دەكات ب����ۆ نمونە‬ ‫كاربۆهێدرات كاریگەری بەهێزی لەسەر‬ ‫رێژەی ش����ەكر لەخوێ����ن دەبێت ‪ ،‬بۆیە‬ ‫رێنوێنی خواردنی بەسوود دەکرێت وەك‬ ‫سەوزەوات‌و میوەو پاقلەمەنی‌و ماسی‌و‬ ‫گۆش����تی خاڵی لەچەوری‌و شیرەمەنی‬ ‫كەم چەوری‪.‬‬ ‫* وەرزش����كردن‪ :‬بەس����ودە ب����ۆ‬ ‫هاوسەنگكردنی رێژەی شەكرە بەتایبەت‬

‫بۆ توشبوانی شەكرەی جۆری دو بەهۆی گرنگە ئ����ەو چارەس����ەرە بەڕێكوپێكی‬ ‫ئەوەی لەدوای وەرزش لەش����یان باشتر بەكاربهێنرێ����ت ب����ۆ تەندروس����تیەكی‬ ‫لەگەڵ چارەس����ەری ئەنسۆلین كارلێك باشتر‪.‬‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫* بەكارهێنانی دەرزی ئەنس����ۆلین‪:‬‬ ‫* پابەندبون بەپالنی چارەسەركردن‪ :‬پزیش����ك رێنوێنی دەدات نابێت دەرزی‬ ‫ئ����ەم هەن����گاوە زۆر پێویس����تەو ئەنسۆلین لەهەمان شوێن بەكاربهێنرێت‬ ‫جێبەجێكردنی رێنوێنیەكانی پزیش����ك دوب����ارە لەرۆژێك����داو دەكرێ����ت دەرزی‬ ‫دەرب����ارەی سیس����تمی خ����ۆراك‌و لەالیەكی سك لەكاتی نانخواردنی بەیانی‬ ‫وەرزشكردن‌و خواردنی دەرمان دەبێتە بەكاربهێنرێ����ت‌و لەكات����ی نانخواردنی‬ ‫هۆی دیاریكردنی پالنی چارەسەركردن نی����وەڕۆ دەرزییەك����ە بدرێ����ت لەالكەی‬ ‫بەپێی سروشتی لەشی كەسی توشبوو دیكەی س����ك‌و لەكاتی ئێوارەدا دەرزی‬ ‫بدرێت لەڕان‪.‬‬ ‫كۆنترۆڵكردنی نەخۆشیەكەی‪.‬‬ ‫* وەرگرتنی ئەنسۆلین‪ :‬ئەگەر لەشی‬ ‫كەسی توشبو پێویس����تی بەوەرگرتنی‬ ‫ئەنسۆلین بو‪ ،‬ئەوا پزیشك چارەسەری‬ ‫ئەنس����ۆلین بۆ كەسی توشبو دەنوسێت‬ ‫لەس����ەر بنەمای جۆرو ماوەی توشبون‬ ‫بەشەكرەو رێژەی شەكر لەخوێندا‪ ،‬بۆیە‬

‫ئه‌م خواردنانه‌ كۆلسترۆڵی تێدا نیه‌‬ ‫‪ .1‬می���وه‌كان‪ :‬به‌گش���تی‌ میوه‌كان هیچ‬ ‫ج���ۆره‌ كۆلس���ترۆڵێكیان تێ���دا نی���ه‌و‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند به‌ڕیشاڵن‌و یارمه‌تی‌ هه‌رسیش‬ ‫ده‌ده‌ن‪.‬‬

‫‪ .2‬پاقله‌مه‌نیی���ه‌كان‪ :‬هه‌مو جۆره‌كان ‌ی‬ ‫هیچ كۆلس���ترۆڵیان تێدا نییه‌‪ .‬ده‌كرێت‬ ‫سودیان لێوه‌ربگیرێت بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كێش‪.‬‬

‫ی كه‌‬ ‫‪ .3‬سیر‪ :‬یه‌كێكه‌ له‌و خواردنانه‌ ‌‬ ‫بۆ دڵ باشه‌و كۆلسترۆڵ دائه‌گرێت‪.‬‬

‫‪ .4‬سپیناغ‪:‬‬ ‫سه‌وزه‌یه‌كی‌ به‌سوده‌و‬ ‫پڕه‌ له‌كالسیۆم‪.‬‬

‫* ج����ۆری ئەنس����ۆلینی بەكارهاتو‪:‬‬ ‫پزیش����كان چەند جۆرێكی ئەنسۆلینی‬ ‫جیاواز بۆ توشبوانی شەكرە دەنووسن‬ ‫كە جیاوازییان هەی����ە لەكارو ماوەیان‌و‬ ‫هەندێكی����ان هەیە كاریگ����ەری خێرایەو‬ ‫پێ����ش نانخ����واردن بەكاردەهێنرێ����ت‌و‬

‫هەندێكی دیكەشیان هەیە كاریگەری بۆ‬ ‫ماوەی ‪ 24‬سەعات بەردەوام دەبێت‪.‬‬ ‫* ئەنس����ۆلینی زی����ادە‪ :‬لەكات����ی‬ ‫بەكارهێنانی‪ ،‬ئەنس����ۆلینی زیاد یاخود‬ ‫لەدوای بەكارهێنانی خواردن نەخورێت‬ ‫ئ����ەوا دابەزین����ی ش����ەكر لەخوێن����دا‬ ‫دروس����ت دەبێت‌و ئەگەر نیش����انەكانی‬ ‫وەك هەس����تكردن بەهیالك����ی‌و الوازی‬ ‫دەركەوت دەبێت پرس بەپزیشك بكرێت‬ ‫س����ەبارەت ب����ەو رێژەی ئەنس����ۆلینەی‬ ‫بەكاردەهێنرێت‪.‬‬

‫ ئه‌و رۆژه‌ شتی‌ گه‌رم‌و ره‌ق مه‌خۆو‬‫ته‌نها خواردنی‌ ش���ل‌و سارد بخۆ‪ .‬گه‌ر‬ ‫نه‌شته‌رگه‌ری‌ ره‌گی‌ ددانت بۆ كرا ئه‌وه‌‬ ‫تاوه‌ك���و دو هه‌فته‌ ب���ه‌و الیه‌ خواردن‬ ‫مه‌جو‪.‬‬ ‫ ده‌توانی���ت پارچ���ه‌ س���ه‌هۆڵێك‬‫بخه‌یته‌ نێو خاولییه‌ك‌و له‌سه‌ر رومه‌تت‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌شوێنی‌ نه‌شته‌رگه‌رییه‌كه‌ت‬ ‫دایبنێی���ت بۆئه‌وه‌ی‌ رێگه‌ له‌ئاوس���انی‌‬ ‫بگریت‪ .‬به‌اڵم شتی‌ گه‌رمی‌ لێنه‌ده‌یت‪.‬‬ ‫ ئاوس���انی‌ ده‌موچ���او پ���اش‬‫نه‌ش���ته‌رگه‌ری‌ ئاس���اییه‌ دوای‌ چه‌ند‬ ‫رۆژێك ئاسایی‌ ئه‌بێته‌وه‌ گه‌ر خاڵه‌كانی‌‬

‫پێشو ئه‌نجام بده‌یت‪.‬‬ ‫ كه‌باب‌و گۆش���تی‌ براژو‌و س���وتو ‌‬‫ی‬ ‫جگه‌ره‌و تیتۆڵ برینه‌كه‌ خراپ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫توش���ی‌ هه‌وكردن ‌ی ده‌كه‌ن نه‌یانخه‌یته‌‬ ‫سه‌ر برینه‌كه‌‪.‬‬ ‫ گه‌ر جگه‌ره‌كێشیت تاوه‌كو شه‌ش‬‫كاتژمێر جگه‌ره‌ مه‌كێشه‌‪.‬‬ ‫ خواردنه‌وه‌ی‌ ش���یرو به‌رهه‌مه‌كانی‌‬‫یارمه‌ت���ی‌ زو چاكبون���ه‌وه‌ی‌ ده‌دات‪،‬‬ ‫به‌اڵم چاو قاوه‌و خواردنه‌وه‌ گازییه‌كان‬ ‫له‌وانه‌یه‌ ببێته‌ ه���ۆی‌ خوێن لێهاتنیان‬ ‫هه‌ربۆی���ه‌ تاوه‌كو چه‌ن���د كاتژمێرێك‬ ‫به‌دوربه‌ لێیان‪.‬‬

‫* كۆنترۆڵكردنی ئەنس����ۆلین‪ :‬ئەگەر‬ ‫كەسی توشبو كێش����ەی هەبێت لەگەڵ‬ ‫ب����ڕی ئەنس����ۆلینی بەكارهات����و ئ����ەوا‬ ‫پێویستە ئامێری تایبەت بەپێوانەكردنی‬ ‫ئەنس����ۆلین بەكاربهێنێت كە بەئاسانی‬ ‫كۆنترۆڵی ئەنسۆلینی بەكارهاتوو رێژەی‬ ‫شەكر لەخوێندا دەكات‪.‬‬

‫كاریگه‌ریی‌ چاره‌سه‌ر ‌ی سروشتی‌ له‌سه‌ر جه‌ڵته‌ی‌ ده‌ماغ‬ ‫ئا‪ :‬سۆران مه‌عروف قه‌ره‌داخی‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ سروش���تی‌ رۆڵێك��� ‌ی‬ ‫گرنگ���ی هه‌یه‌ له‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌رئه‌نجامان���ه‌ی‌ كه‌ به‌ه���ۆی‌ جه‌ڵته‌ی‌‬ ‫مێش���كه‌وه‌ روئه‌دات‪ .‬جه‌ڵته‌ی‌ مێش���ك‬ ‫ئه‌بێته‌ هۆی‌ ته‌قین یاخود گیرانی‌ مولوله‌‬ ‫خوێنه‌كان له‌مێشكدا‪ .‬به‌مه‌ش ئه‌و به‌شانه‌‬ ‫به‌پێ���ی پێویس���ت خۆراك���ی‌ پێناگات‌و‬ ‫پاش���ان ئه‌و په‌النه‌ی‌ كه‌ ئه‌و ش���وێنه‌ی‌‬ ‫مێشك به‌رپرسه‌ لێی‌ ئه‌ركه‌كانی‌ خۆیان‬ ‫ناكه‌ن‌و ئه‌بێته‌ هۆی‌ ئیفلیجیی‌ په‌له‌كان‬ ‫یاخود ده‌موچاوو گرفتی‌ قسه‌كردن‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ره‌كان ‌ی‬ ‫‪ .1‬ده‌رمان هۆكاری‌ یارمه‌تیده‌ر له‌كه‌م‬ ‫بونه‌وه‌ی‌ گرفتی‌ گیران یان البردنی‌ ئه‌و‬ ‫خوێنه‌ به‌س���توه‌ی‌ كه‌ دروست بوه‌ به‌اڵم‬ ‫ناتوانێ���ت جوڵه‌ی ده‌س���ت‌و قاچ‌و ده‌م‌و‬ ‫چاو بگێڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬چاره‌س���ه‌ری‌ سروش���تی‌ (العالج‬ ‫الطبیع���ي) رۆڵێك���ی‌ گرنگ���ی‌ هه‌ی���ه‌‬ ‫له‌دوب���اره‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ جوڵه‌ی ده‌س���ت‌و‬

‫قاچ‌و ده‌موچاوو دوب���اره‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫ژیانی‌ ئاس���ایی‌ رۆژان���ه‌‪ .‬ئه‌ویش پاش‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌ توانای ماس���ولكه‌كان‌و‬ ‫رێژه‌ی‌ په‌ككه‌وتنی‌ ماسولكه‌و جمگه‌كان‪.‬‬ ‫به‌وردی‌ ده‌س���ت ده‌كرێت به‌چاره‌سه‌ری‌‬ ‫سروشتی‌‪.‬‬ ‫پێویس���ته‌ نه‌خ���ۆش پاش ئاس���ایی‌‬ ‫بون���ه‌وه‌ی‌ ب���اری‌ ته‌ندروس���تی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌سی‌ ش���اره‌زای‌ چاره‌سه‌ری‌ سروشتی‌‬ ‫ده‌ست بكات به‌وه‌رزشكردن چه‌نده‌ زوتر‬ ‫ده‌س���ت پێ‌ بكات ئه‌گه‌ری‌ چاكبونه‌وه‌ی‌‬ ‫زوتره‌‪.‬‬ ‫چه‌ندی���ن ه���ۆكار ده‌بن���ه‌ جه‌ڵت���ه‌ی‌‬ ‫ده‌م���اغ وه‌ك (ته‌مه‌ن ‪ ،‬به‌رزه‌فش���اری‌‬ ‫خوێن ‪،‬نه‌خۆش���یه‌ه‌كانی‌ دڵ‪ ،‬ش���ه‌كره‌‪،‬‬ ‫زیادبوونی‌ كۆلس���ترۆڵ‪ ،‬چه‌وری‌‌و كێشی‌‬ ‫زیاده‌و جگه‌ره‌كێشان) رێگری‌ كردن له‌م‬ ‫هۆكارانه‌ رێژه‌ی‌ توشبون كه‌م ده‌كاته‌وه‌‬ ‫‪.‬‬ ‫نیش���انه‌كانی‌ جه‌ڵت���ه‌ی‌ ده‌م���اغ‬ ‫(دڵتێكچون‪ ،‬رش���انه‌وه‌ ‪،‬تێكه‌ڵ كردنی‌‬ ‫قسه‌‪ ،‬سه‌رئێشه‌ی‌ زۆر‪ ،‬له‌هۆش خۆچون‬ ‫و بینین ‌ی تێكده‌چێت) ‪.‬‬

‫سەنتەری ساڤا‬

‫بۆ چارەسەری سروشتی (هیندی ـ کوردستانی)‬ ‫لەگەڵ پرۆفیسۆرو راهێنەری هیندی‬ ‫ناونیشان‪ :‬شاری پزیشکی سلێمانی‬ ‫‪07706196331‬‬ ‫‪07706196331‬‬

‫‪ .5‬په‌تاته‌‪ :‬گه‌ر سور نه‌كرێته‌و‌ه له‌ڕۆندا‬ ‫هیچ بڕه‌ كۆلسترۆڵێكی‌ تێدا نیه‌‪.‬‬

‫ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫‪http://www. dohsuli. com‬‬

‫فەیسبوك‪https://www. facebook. com/tandroostyt :‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫سلێمانی‪ ،‬بەرەو لێواری مەرگ!‬ ‫ئاری عومەر‬

‫سلێمانی‪ ،‬ئەو ش���ارەی کە لەسەر‬ ‫ئاستی هەر چوارپارچەی کوردستان‬ ‫مێژویەکی پڕ سەروەری بۆخۆی تۆمار‬ ‫کردوەو هەر لەکاتی دروس���تبونیەوە‬ ‫هەتا ئێس���تا بوەت���ە نمونەیەک بۆ‬ ‫خەبات���ی شارس���تانی‌و چەک���داری‬ ‫لەمێ���ژوی پڕش���نگداری گەلی کورد‬ ‫لەم ناوچەیە‪ .‬تەواوی سەرکردەکانی‬ ‫ک���ورد بەبایەخ���ەوە لەگرنگ���ی ئەم‬ ‫ناوچەیەیان روانیوەو لەچەندین بۆنەو‬ ‫بەیاننامەی جۆراوج���ۆر گرنگی ئەم‬ ‫ناوچەیەیان باسکردوەو هەوڵیان داوە‬ ‫خۆیان بەخەمخۆرو بەشێک لەم شارە‬ ‫پیشان بدەن‪ .‬بەاڵم پێدەچێ هەموی‬ ‫هەر جۆرێ���ک لەسیاس���ەتی خۆیان‬ ‫بوبێت‌و تەنها بۆ راکێشانی سۆز بوە‬ ‫بۆ پێگەکانیان‪ ،‬ئێس���تا کە سلێمانی‬ ‫پێویس���تی بە‌هەڵمەتی ئەوانە‪ ،‬ئەوان‬ ‫پشتیان تێکردوە!‬ ‫س���لێمانی لەئێس���تادا قەی���ران‬ ‫لەدوای قەیران ب���ەڕێ دەکات بەبێ‬ ‫ئ���ەوەی ئاوڕێکی ج���دی لێبدرێتەوە‬ ‫سەرباری وەس���تاندنی زۆربەی هەرە‬ ‫زۆری پ���ڕۆژەکان بە"بیانوی" نەبونی‬ ‫پارەی پێویس���ت خەریک���ە ژێرخانی‬ ‫ئەم شارە توشی داڕمانێکی سەختی‬ ‫ئابوری‌و کۆمەاڵیتی دێت کە ئەستەمە‬ ‫بەئاسانی چاک بکرێتەوە‪.‬‬ ‫دیارە ک���ەس الری لەخزمەتکردنی‬ ‫شارەکانی تر نیەو ئەرکی حکومەتە‬ ‫ئ���ەو کارە بکات‪ ،‬لەماوەی پێش���ودا‬ ‫پ���ڕۆژەی رێ���گای‪١٢٠‬ی هەولێر وەک‬ ‫س���ەروەریەک پش���ان دراو ه���ەرزو‬ ‫راگەیەن���درا کە زیاتر ل���ە‪ ٤٥٠‬ملیۆن‬ ‫دۆالری بۆ س���ەرف ک���راوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫لەنێوان ساڵەکانی‪ ٢٠١٤‬بۆ ‪ ٢٠١٧‬بو‬ ‫لەکاتێکدا بەردەوام دەدرێت بەگوێی‬ ‫هاواڵتیاندا کە پارە نیەو بودجە نیەو‬ ‫ناکرێت هیچ پڕۆژەیەک تەواو بکرێت‬

‫بەهۆی "قەیرانی دارایی"‪.‬‬ ‫هاونیش���تیمانیانی ئ���ەم ناوچەیە‬ ‫خەریکە گلەیی‌و گازندەکانیان دەگاتە‬ ‫لوتک���ە‪ ،‬گلەیی‌و گازندە هەر بەتەنها‬ ‫دەسەاڵتیش���ی نەگرتۆت���ەوە بەڵکو‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنی پێش���و "لەدەسەاڵت‬ ‫دەرکراوەکانی" ئێستاش دەگرێتەوە‬ ‫ئەم���ەش لەهەمب���ەر بێدەنگبونیان‬ ‫نەجواڵنەوەی���ان‬ ‫لەدۆخەک���ەو‬ ‫بەئاڕاس���تەی چارەس���ەرو رێگاچارە‬ ‫ئەم���ە جگە ل���ەوەی س���ەرکردەی‬ ‫گەورەتری���ن هێ���زی ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫شارەکەی خۆی بەجێهێشتوەو روی‬ ‫کردۆت���ە هەندەران‌و ت���ەواو نائومێد‬ ‫ب���وەو خەڵکی ناوچەک���ەو الیەنگرو‬ ‫تەنان���ەت هەمو حزبەکانی تریش���ی‬ ‫توشی نائومێدی کردوە‪.‬‬ ‫خەریکە ش���ەڕی ئاش���کراکردن‌و‬ ‫داواکردن���ی ش���ەفافیەت لەداهاتی‬ ‫ن���ەوت‌و حکوم���ەت لەن���او بنەماڵە‬ ‫دەس���ەاڵتدارەکانیش سەرهەڵدەدات‬ ‫ک���ە ئەم���ەش بەتەواوەت���ی رەنگی‬ ‫داوەت���ەوە بەس���ەر دڵ‌و دەرون���ی‬ ‫خەڵک���ی ناوچەکەو ت���ەواو بێهیوای‬ ‫کردون‪ ،‬هەریەک لەو بنەماڵە بەڕێزانە‬ ‫ماوە ماوە بەیاننامەو وتارو نوس���ین‬ ‫دژبەیەک باڵودەکەنەوەو دۆخەکەیان‬ ‫لەخۆیان‌و لەخەڵکیش تێکەڵ کردوە‪،‬‬ ‫ئێستا کەس نازانێ کێ تاوانبارەو کێ‬ ‫حاکم‌و کێ بێدەسەاڵت‌و کێ الوازو کێ‬ ‫ئازاو کێ چاک���ەکارو کێ خراپەکارو‬ ‫کێ کاراو کێ دزو کێ شۆڕش���گێڕو‬ ‫کێ خائین���ە! دور لە"بابەتی" روانین‬ ‫لەهەمبەر بابەتە چارەنوسس���ازەکان‬ ‫وەک داهات���ی ن���ەوت‌و بودج���ەو‬ ‫چارەسەری کێشەی خەڵک خەریکە‬ ‫کێش���ەکان بەداخ���ەوە هەندێک جار‬ ‫بەئاڕاستەی ناشیرینکردنی خەبات‌و‬ ‫قوربانیەکانی یەکتر پەلدەکێش���ن‌و‬ ‫بازن���ەی رەخنەو کێش���ە گەورەکان‬ ‫دەخرێتە ملی سەرکردە مێژوییەکانی‬ ‫گەلەکەم���ان کە لەئێس���تادا بونیان‬ ‫نەماوەو چونەتە مێ���ژو حەقە مێژو‬ ‫بڕیار لەسەر چاک‌و خراپ بدات!‬

‫حکومەت کەی‬ ‫بەخەبەر دێیت‬ ‫میللەت لەناوچو‪،‬‬ ‫لەحزب‌و الیەنە‬ ‫سیاسیەکانیش‬ ‫بپرسین ئایا وەک‬ ‫‪ ٤‬ساڵ پێش ئێستا‬ ‫دیسانەوە دروشمی‬ ‫خۆشگوزەرانیمان‬ ‫پێ ئەفرۆشنەوە؟‬ ‫دۆخی سلێمانی لەئێستادا خەریکە‬ ‫ب���ەرەو لێواری مەرگ‌و ئیفالس���بونی‬ ‫ت���ەواو هەن���گاو دەنێ���ت‌و ئاس���ۆی‬ ‫چارەس���ەریش بەداخ���ەوە دیار نیەو‬ ‫تەنانەت م���ژدەی چاکبونی دۆخەکە‬ ‫لەبەهاری ئەمساڵیش ناڕاستەو تەنها‬ ‫دەنگۆ بو!‬ ‫ل����ەڕوی پ����ەروەردەوە‪ ،‬خوێن����دن‬ ‫ب����ۆ م����اوەی‪ ٣‬مان����گ پەکخ����را لەم‬ ‫ناوچەی����ەو لەکۆتایی����دا بەب����ێ هیچ‬ ‫ئەنجامێ����ک بەچەند بڕیارێکی کتوپڕو‬ ‫س����ەردانکردنی چەند لق‌و مەڵبەندێک‬ ‫هۆڵەکانی خوێن����دن کرانەوە‪ ،‬ئەکرێ‬ ‫ئەم س����ێ مانگە لەمێژودا بەڕوداوێکی‬ ‫بێ وێنە وەسف بکرێت کە بەدرێژایی‬ ‫مێژو هاوش����ێوەی ئ����ەم روداوە روی‬ ‫نەداوە‪ ،‬لەم نێوەندەش����دا بەس����ەدان‬ ‫هەزار قوتابی لەخوێندن بێبەش بون!‬

‫لەڕوی ئابوری���ەوە‪ ،‬رۆژانە چەندین‬ ‫کاسبکاری بەتوانا ئیفالسبونی خۆیان‬ ‫رادەگەیەن���ن‌و چەندی���ن هاوب���ەش‌و‬ ‫هاوڕێ‌و کەس���انی نزی���ک لەخۆیان‬ ‫توش���ی دڵەڕاوک���ێ‌و زەرەرێکی زۆر‬ ‫دەکەن کە دیارترینیان مایەپوچبونی‬ ‫س���ەرمایەدارێکی ب���ازاڕی دراو ب���و‬ ‫لەس���لێمانی ک���ە بەداخ���ەوە ب���وە‬ ‫ه���ۆی "ش���ەلەلێک" لەدۆخی ئابوری‬ ‫سلێمانی‪.‬‬ ‫ئەمەش سەرباری ئەوەی کە هەلی‬ ‫کار بەتەواوەت���ی نەم���اوەو تەنانەت‬ ‫چەندی���ن کۆمپانیای گ���ەورە رۆژانە‬ ‫خەڵک دەنێرنەوە ماڵەوەو نانبڕاویان‬ ‫دەک���ەن ک���ە هەریەکەی���ان خاوەن‬ ‫خێزانن کە ئەوەش بەهۆی وەستانی‬ ‫پڕۆژەکانی حکوم���ەت لەم ناوچەیەو‬ ‫نەبونی دەرفەتی کارو بارێکی دارایی‬ ‫س���ەقامگیر لەم ناوچەی���ە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫س���ەرباری نەبونی پارەی پێویس���ت‬ ‫لەبانکەکان بۆ پێدانی پارەی چەکی‬ ‫بەڵێن���دەرو کۆمپانی���اکان لەکات���ی‬ ‫خۆیدا‪.‬‬ ‫ل���ەڕوی کۆمەاڵیەتی���ەوە‪ ،‬کێش���ە‬ ‫کۆمەاڵیەتیەکان بەهۆی قەیرانە یەک‬ ‫ل���ەدوای یەکەکان پەرە دەس���تێنێ‪،‬‬ ‫ڕێژەی جیابونەوە ب���ەرەو بەرزبون‌و‬ ‫رێژەی هاوسەرگیری بەرەو نزمبونەوە‬ ‫دەچێ���ت‪ .‬بەه���ۆی زۆری کێش���ە‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ەکان خەریکە دادگاکان‬ ‫رۆڵیان نامێنێ‪ ،‬زۆربەی کێش���ەکان‬ ‫لەڕێی سوڵحی عەشایەری چارەسەری‬ ‫نیوەناچ���ڵ دەکرێ���ت ک���ە ئەمەش‬ ‫ناوهێنان���ی س���لێمانی بە"پایتەختی‬ ‫ڕۆشنبیری" دەخاتە ژێر پرسیارەوە‪،‬‬ ‫ش���ارێک ک���ە ناونرابێ���ت پایتەختی‬ ‫رۆشنبیری ئەبێت یاسا تێیدا سەروەر‬ ‫بێت‌و دادگا حاکمی موتڵەق بێت!‬ ‫ئەم���ە جگە ل���ەوەی س���اڵی پارو‬ ‫س���اڵەکانی پێشوتریش س���لێمانی‬ ‫بەرزترین رێژەی کۆچکردنی بەخۆیەوە‬ ‫بین���ی‪ ،‬گەنج‌و پیر هەم���و بەیەکەوە‬ ‫روی���ان ک���ردە هەن���دەران‌و واڵتیان‬

‫بەجێهێش���ت‌و تەنان���ەت لەڕوداوێکی‬ ‫کەم وێنەدا بنەماڵەیەکی‪ ٢٠‬کەسی کە‬ ‫زۆربەی���ان ژن‌و منداڵ بون لەدەریای‬ ‫ئیجەدا بێسەروشوێن بون!‬ ‫لەڕوی کەرت���ی تەندروس���تیەوە‪،‬‬ ‫دۆخ���ی کەرت���ی تەندروس���تیش‬ ‫لەکەرتەکان���ی تر باش���تر نیە‪ ،‬ماوە‬ ‫م���اوە بەڕێوەب���ەری تەندروس���تی‬ ‫سلێمانی‌و وەزیری تەندروستی ئەوە‬ ‫دەدەن بەگوێی خەڵکدا کە حکومەت‬ ‫ق���ەرزاری کۆمپانیاکان���ی دەرمانەو‬ ‫پێئەچێ لەداهاتویەک���ی نزیکدا ئەو‬ ‫قەیرانەش سەر هەڵبدات بۆ خەڵکی‬ ‫ئەم ناوچەیە‪ ،‬داودەرمانیش���یان لێ‬ ‫ببڕدرێت!‬ ‫ئینج���ا ه���ەر لەس���ەر بابەت���ی‬ ‫رێگە‪١٢٠‬ییەکەی هەولێر با پردەکەی‬ ‫کۆبانیش���مان بیر بکەوێت���ەوە‪ ،‬کە‬ ‫بەدرێژایی چەند ساڵ‪ ،‬ماوەیەک پێش‬ ‫ئێستا دوای گلەییەکی زۆرو گرفتێکی‬ ‫زۆر ب���ۆ هاتوچۆی ناوش���ار بەنیوە‬ ‫ناچڵی بەش���ێکی کرایەوەو دیاریش‬ ‫نیە بەش���ە هەرە زۆرەکەی تری کەی‬ ‫ئەکرێتەوەو ئەویش بەسەروەرییەکی‬ ‫گ���ەورەو بێوێنە بیدەن���ەوە بەڕوی‬ ‫خەڵکدا!‬ ‫ماوەت���ەوە بڵێی���ن حکومەت کەی‬ ‫بەخەب���ەر دێیت میلل���ەت لەناوچو‪،‬‬ ‫لەح���زب‌و الیەن���ە سیاس���یەکانیش‬ ‫بپرسین ئایا وەک ‪ ٤‬ساڵ پێش ئێستا‬ ‫دیسانەوە دروشمی خۆشگوزەرانیمان‬ ‫پ���ێ ئەفرۆش���نەوە؟ یان باش���ترە‬ ‫هەڵبژاردن دوابخەن بۆ کاتێکی نادیار‬ ‫بۆ ئ���ەوەی شکس���تەکانتان نەبینن‌و‬ ‫هەوڵی چاککردنی نەدەن!‬ ‫تێبین���ی‪ :‬ئەم وتارە لەس���ۆنگەی‬ ‫هەستکردن بە بەرپرسیارێتی نوسراوە‪،‬‬ ‫چونکە ئەرک���ی هەمومانە بەیەکەوە‬ ‫هەوڵی چاککردنی ئەم دۆخە بدەین‪،‬‬ ‫ئەگەر بەهۆش���یارکردنەوەی خەڵک‌و‬ ‫حکومەت���ەوەش بێ���ت ک���ە ئەوەش‬ ‫بچوکترین ئەرکە لەسەر هەمومان‪.‬‬

‫روسیاو ئامادەگی‌ بۆشەڕ ‌ی نیشتمانی‌ سێیەم‬ ‫چاپوك سه‌ید عومه‌ر‬ ‫وەک لەبابەتەک����ە باس����ی‌ دەک����ەم‬ ‫مەبەس����ت لەش����ەڕی جیهانی‌ سێیەم‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫روس����یاو نەتەوەکانی‌ نزیک روس‪،‬‬ ‫سروش����تی ژیانی����ان ن����ە رۆژئاوایی‌‬ ‫تەواون‌و نە رۆژهەاڵتی‌‪ .‬سیاسەتیشیان‬ ‫رەنگدان����ەوەی‌ ب����اری‌ کەس����ایەتی‌‬ ‫کۆمەڵگاکانیانه‌‪.‬‬

‫عوسمانی‌‌و دوای‌ گەڕانەوەی‌ بۆ سوید‬ ‫دەکوژرێ‪ .‬هەرکاریگەری‌ ئەو شەڕە بو‬ ‫کە س����وید وردە وردە واز لەبیرۆکەی‌‬ ‫شەڕ بێنێت‌و ئێستا نزیکەی‌ ‪200‬ساڵە‬ ‫سوید شەڕی نەکردوە‪.‬‬ ‫شەڕی‌ نیشتمانی‌ یەکەم‪:‬‬ ‫ئەو ش����ەڕە بەش����ەڕی‌ نیش����تمانی‌‬ ‫یەک����ەم هەژمار دەکرێ ک����ە ناپلیۆن‬ ‫لەس����اڵی‌‪ 1812‬هێرش����یکردە س����ەر‬ ‫مۆس����کۆ‪ ،‬ئەوش����ەڕانەی تر لەمێژودا‬ ‫هیچیان بەشەڕی‌ نیش����تمانی‌ هەژمار‬ ‫ناکرێ����ن‪ .‬ه����ۆکاری‌ ئ����ەو نازناوەش‬ ‫بۆئەو ش����ەڕە ئەوەیە کە هەمو چین‌و‬ ‫توێژەکان بەناحەزانی‌ قەیسەریشەوە‬ ‫بەشداری‌ بەڕەنگاربونەوەی‌ لەشکری‌‬ ‫ناپلیۆنیان کرد‪.‬‬

‫کەمجار رویداوە روسەکان هێرشیان‬ ‫کردبێتە سەر واڵتانی تر بۆ داگیرکاری‌‪،‬‬ ‫ئەگەر بەرپەرچدانەوەی‌ هێرش����ەکان‬ ‫نەبوبێ بۆ سەریان‪ ،‬بەاڵم کە هێرشیان‬ ‫کرابێتە س����ەر‪ ،‬مرۆڤ بەخوێندنەوەی‌‬ ‫کۆمەڵ����گای‌ روس����یش وەک هەمو‬ ‫مێژویان توش����ی‌ سەرس����وڕمان دەبێ‬ ‫لەبەرەنگاری����ان‪ .‬لەمێژوش����دا زۆرجار کۆمەڵگاکانیت����ری‌ ئەوروپ����ا کەوتبوە‬ ‫هێرش����یان کراوەت����ە س����ەر تەنانەت ژێر کاریگەری‌ شۆڕش����ی‌ فەرەنس����ی‌‪.‬‬ ‫لەهێرش����ی‌ تەت����ەرو مەغۆلەکانی����ش زوڵ����م‌و زۆری‌ فیوداڵ����ەکان وایک����رد‬ ‫لەس����اڵی‌‪ 1778‬شۆڕشێکی‌ جوتیاری‌‬ ‫بێبەش نەبوین‪.‬‬ ‫لەساڵی‌‪ 1241‬سویدیەکان هێرشیان بەسەرکردایەتی‌ جێنێراڵێکی‌ سەربازی‌‬ ‫کردە س����ەر باکوری‌ روسیا‪ .‬ئەوکاتە بەن����اوی‌ پوگاچۆفە س����ەرهەڵبدات‪.‬‬ ‫روس����یا چەن����د ئیمارەتێ����ک بو‪ .‬میر هەرچەندە شۆڕش����ەکە سەرینەگرت‪،‬‬ ‫ئەلێکس����اندەر نێفس����کی‌ لەنزی����ک ب����ەاڵم دوای‌ چەند س����اڵێ کاریگەری‌‬ ‫روباری‌ نێف کە ئێستا شاری‌ سانکت خستەسەر ئه‌رەستۆکراتە گەنجەکان‪،‬‬ ‫پێتەربورگ����ە (لینینگرادی‌ پێش����و) تابەپاڵپش����تی‌ نوس����ەرو رۆشنبیران‬ ‫تێبکۆشن بۆ شۆڕشێک دژی‌ دەسەاڵتە‬ ‫تێکیان دەشکێنێ‪.‬‬ ‫رەهاکانی‌ قەیسەر‪ .‬هەروەکو ئەدیب‌و‬ ‫لەس����اڵی ‌‪ 1710‬جارێکیت����ر نوس����ەری‌ گەورەی‌ روس ئۆدێفسکی‌‬ ‫بەس����ەرکردایەتی‌ کارڵ����ی‌ دوازدەی‌ لەدورخراوەیی‌‌و لەسیبیریا لەنامەیەکدا‬ ‫پاشای‌ سوید بە ‪ 60‬هەزار سەربازەوە بۆ پوش����کینی‌ ش����اعیر دەنوس����ێ؛‬ ‫کە بە بەهێزترین‌و باش����ترین سوپای‌ لەشەرارەیەک ئاگرێک بەرپادەبێت‪...‬‬ ‫ئەوکات ناسراوە‪ ،‬هێرش دەکاتە سەر (نزیکەی‌ دوای‌‪ 100‬س����اڵ‪ ،‬لینین ئەو‬ ‫روسیاو لەش����اری‌ نارفا کە دەکەوێتە وتەیەی‌ ک����ردە دروش����می‌ رۆژنامەی‌‬ ‫سەرسنوری‌ ئێستۆنیا لەشکری‌ روسیا ئیسکرا کە دواتر ناوی‌ گۆڕا بۆ پرافدا‪-‬‬ ‫بەس����ەرکردایەتی‌ پێت����ەری‌ گەورەی‌ یەکێتی‌ نیش����تمانی‌ کوردس����تانیش‬ ‫قەیس����ەری‌ روس دەشکێت‌و دەبەزن‪ ،‬یەک����ەم رۆژنامەی‌ بەزمان����ی‌ عەرەبی‌‬ ‫هەر له‌به‌ر ئەو شکانەش بو‪ ،‬كه‌ کارڵ دەرکرد هەربەناوی‌ الشرارة‌ ناوی نا)‪.‬‬ ‫لەس����ەر فەرمان����ی‌ قەیس����ەر‬ ‫ناچار دەبێ پەنا بب����ات بۆ دەوڵەتی‌‬

‫ی‬ ‫روسیا واڵتێک ‌‬ ‫فیدراڵیەو‬ ‫ی‬ ‫ترس لەپالن ‌‬ ‫پارچەپاچەکردنی‬ ‫ی‬ ‫هەموکات وا ‌‬ ‫ی‬ ‫لێدەکات خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆشەڕی‌ نیشتمان ‌‬ ‫سێیەم ئامادەبکات‬

‫ئەگەر لەهەمو دونیا شەڕی‌ جیهانی‌‬ ‫دوەم یەک سەرەتاو یەک کۆتایی‌ هەبێ‪،‬‬ ‫ئەوە الی‌ روس����ەکان دو سەرەتاو دو‬ ‫کۆتایی‌ هەیە‪ .‬شەڕی‌ نیشتمانی‌ دوەم‬ ‫الی‌ ئەوان‪ ،‬لەبەرەبەیانی‌‪1941/6/23‬‬ ‫دەس����تپێدەکات ک����ە ئەڵمان����ەکان‬ ‫لەسەر س����نوری‌ پۆڵۆنیاوە کە پێشتر‬ ‫داگیریانکردبو‪ ،‬هێرش����یان کردەسەر‬ ‫س����ۆڤیەت‪ .‬الی‌ ئەوان لەو رۆژەشەوە‬ ‫شەڕی‌ نیش����تمانی‌ دوەم کۆتایی‌ هات‬ ‫کە دواس����ەربازی‌ ئه‌ڵمان����ی لەخاکی‌‬ ‫س����ۆڤیەت دەرکراو له‌و رۆژه‌ش����ه‌وه‌‬ ‫تاكو به‌رلین����ی پایته‌ختی ئه‌ڵمانیایان‬ ‫گرت‪950‬ه����ه‌زار س����ه‌ربازی‌ ئه‌ڵمانیان‬ ‫كوشت‪.‬‬ ‫بەکورت����ی‌ زیانەکان����ی‌ یەکێت����ی‌‬ ‫س����ۆڤیەت بریتیب����و لەکوژرانی‌ زیاتر‬ ‫لە‪20‬ملیۆن کەس‪ .‬روخانی‌‪1710‬شارو‬ ‫ش����ارۆچکەو تێک����دان‌و کاولکردن����ی‌‬ ‫‪70‬ه����ەزار گون����د‪ .‬تێکدانی‌‪32‬ه����ەزار‬ ‫دام����ەزراوەی پیشەس����ازی‌‪ .‬تێکدانی‌‬ ‫‪65‬ه����ەزار کێلۆمەتر هێڵی‌ ئاس����نینی‌‬ ‫ش����ەمەندەفەر‪ .‬تێکدان����ی‌‪98‬ه����ەزار‬ ‫دامەزراوەی کش����توکاڵی‌‪ .‬روخاندنی‌‬ ‫‪10‬ه����ەزار خەس����تەخانەو خوێندنگاو‬ ‫خوێندنگای‌ پیش����ەیی‌‌و په‌رتوکخانە‪.‬‬ ‫شەڕەکە ‪2600‬ملیارد رۆبڵی‌ ئەوکاتی‌‬ ‫تێچو‪ ،‬هه‌روه‌ها پێویستی‌ بە‪679‬ملیارد‬ ‫رۆبڵی‌ ئەوکات کرد تانۆژەنیان کردەوە‪.‬‬ ‫هیچ واڵتێکیتر لەشەڕی‌ جیهانی‌ دوەم‬ ‫ئەوەن����دەی‌ یەکێتی‌ س����ۆڤیەت زیانی‌‬ ‫بەرنەکەوت‪.‬‬

‫ئەلێکس����اندەری‌ یەکەم‌و پێش����نیازی‌‬ ‫سەرکردەیەکی‌ سەربازی‌‪ ،‬مۆسکۆیان‬ ‫بەس����وتاوی‌ چۆڵک����ردو ناپلیۆن هاتە‬ ‫ناو مۆس����کۆوەو لەم����اوەی‌‪ 6‬هەفتەدا‬ ‫بەپارتیزانی‌ لەپش����تەوە لە لەشکری‌‬ ‫ناپلیۆنیان داو ‪35‬هەزار س����ەربازیان‬ ‫لێکوش����ت‌و ناچارک����را بکش����ێتەوەو‬ ‫قاویان داو ب����ەدوای کەوتن تالەواڵت‬ ‫دەریانکرد‪.‬‬ ‫ئەوشەڕە بەیەکەم شەڕی‌ نیشتمانی‌ ناکرێ بڵێین ترەمپ‬ ‫دادەنرێ����ت‌و ئەرەس����تۆکراتەکانیش بەنزیکبونەوە لەڕوسیا هەڵە دەکات‪:‬‬ ‫ئەگ����ەر ب����ەوردی‌ لێکدانەوەیەک����ی‌‬ ‫هەم����و نەهامەتیەکی����ان قبوڵکرد‪ ،‬تا‬ ‫لەس����اڵی‌‪ 1825‬دا شۆڕش����یان کردو مێژوی����ی‌ لەپەیوەندیەکانی‌ روس����یاو‬ ‫دەسەاڵتەکانی‌ قەیس����ەر تاڕادەیەکی‌ ئەمریکا بکرێت‪ .‬هەر لەگەڵ راگەیاندنی‌‬ ‫یەکەم بەیانی‌ س����ەربەخۆیی‌ ئەمریکا‬ ‫باش سنوردارکرا‪.‬‬ ‫لە‪ 1776/7/4‬لەالیەن جێفەرسۆنەوە‬ ‫قەیس����ەری‌ روس یەکاترینای‌ دوەم‪،‬‬ ‫شەڕی‌ نیشتمانی‌ دوەم‪:‬‬

‫بەدەم داواکەو بانگهێشتەکەی‌ پاشا ‌‬ ‫ی‬ ‫بەریتانی����اوە نەچ����و‪ ،‬ک����ە یارمەتی‌‬ ‫س����ەربازیی ب����دا بۆس����ەرکوتکردنی‌‬ ‫ئەمریکیەکان‪.‬‬ ‫روسیا هەرچەندە ئەو هەڵە مەزنه‌ی‌‬ ‫کرد‪ ،‬ئاالسکای‌ بەحەوت ملیۆن دۆالرو‬ ‫لەساڵی‌‪ 1865‬فرۆش����تە ئەمریکا‪ ،‬کە‬ ‫هەرچی‌ خێروبەرەکەت����ی‌ دونیا هەیە‬ ‫لەزێڕو نەوت‌و خامەکانیتری‌ ژێرزەوی‌‬ ‫تیایدا هەبو‪ ،‬هه‌روه‌ها رێوڕەس����مەکە‬ ‫لەالیەن وەزیری‌ دەرەوەو ئامۆزایەکی‌‬ ‫ئەلێکس����اندەری‌ دوەمەوە بەڕێوەچو‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ئ����ەو فرۆش����تنەی‌ بەئەمریکا‬ ‫الباشتربو‪ ،‬چونکە هێشتا هێرشەکەی‌‬ ‫ناپلیۆنی‌ بیرنەچۆبۆوەو ملمالنێکانیشی‌‬ ‫لەگەڵ ئەوروپا لەس����ەر دابەشکردنی‌‬ ‫بەرژەوەندییەکان����ی‌ دونی����ا به‌رده‌وام‬ ‫بو‪ .‬خراپترین ماوەی‌ پەیوەندییەکانی‌‬ ‫نێ����وان روس����یاو ئەمری����کا ل����ەدوای‌‬ ‫دابەشبونی‌ دونیا بەسەر دوجەمسەری‌‬ ‫سۆسیالیس����تی‌‌و س����ەرمایەداری بو‪،‬‬ ‫لەپەنجاکانی‌ سەدەی‌ پێشو تاڕوخانی‌‬ ‫یەکێتی‌ سۆڤیەت‪.‬‬ ‫کەس نازانێ تاترەمپ دەس����تبەکار‬ ‫نەب����ێ چەند جدی����ە ل����ەو وتارانەی‌‬ ‫لەکات����ی‌ هه‌ڵبژاردن����ەکان داویەتی‪،‬‬ ‫واش پێدەچ����ێ قەناعەت����ێ الی‌‬ ‫دروستبوبێ یان دروس����تیان کردبێ‪،‬‬ ‫کە روسیا نیگەرانە لەپاشگەزبونەوەی‌‬ ‫بەڵێنەکانی‌ ناتۆ بەرانبەر روس����یا کە‬ ‫لەکاتی‌ هەڵوەشانەوەی‌ حیلفی‌ وارشۆ‬ ‫کە نەدەبوایە ئەو حیلفە نزیک بێتەوە‬ ‫لەسنورەکانی‌ روسیا‪.‬‬ ‫روس����یا روپێوێکی‌ گ����ەورەی‌ هەیە‬ ‫لەس����ەر نەخش����ەی‌ جیهان‌و خاوەنی‌‬ ‫چەکێک����ی‌ زۆری‌ ئەتۆمیەو هاوس����ێی‬ ‫چین‌و کۆریای‌ باکورەو نزیکە لەئێران‪.‬‬ ‫روس����یا واڵتێک����ی‌ فیدراڵی����ەو ترس‬ ‫لەپالنی‌ پارچەپاچەکردنی‌‪ ،‬هەموکات‬ ‫وای‌ لێدەکات خۆی‌ بۆشەڕی‌ نیشتمانی‌‬ ‫سێیەم ئامادەبکات‪.‬‬

‫له‌باره‌ی‌ توانستی‌ زمانی‬ ‫ئینگلیزییه‌وه‌‬ ‫نامه‌یه‌كی‌ كراوه‌ بۆ‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ‪..‬‬ ‫كاندیدێك ‌ی ماسته‌ر‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ خوێندنی‌ ب����ااڵو توێژینه‌وه‌ ‌ی‬ ‫زانس����تی‌‪ ،‬توانس����تی‌ زمان����ی‌ ئینگلی����زی‌‬ ‫بۆكاندیدانی‌ ماس����ته‌رو دكتۆرای‌ بۆ ساڵی‌‬ ‫خوێندنی‌ ‪ 2017- 2016‬له‌ئاس����تێكی‌ به‌رزدا‬ ‫كردوه‌ته‌ مه‌رجی‌ وه‌رگیران����ی‌ كاندیده‌كانی‌‬ ‫خوێندنی‌ ماسته‌رو دكتۆرا‪ ،‬بۆ نمونه‌ "نمره‌ی‌‬ ‫‪ 5‬ئایه‌ڵسی‌ بۆ به‌شه‌ ئه‌ده‌بیه‌كان‌و ‪5‬ونیو بۆ‬ ‫زانس����تیه‌كان"داناوه‌‪ ،‬له‌كورتترین ماوه‌شدا‬ ‫كاندیده‌كان له‌ش����اره‌كانی‌ دهۆك‌و هه‌ولێرو‬ ‫كۆیه‌ رژانه‌ سه‌رشه‌قام‌و داوای‌ گۆڕانكارییان‬ ‫له‌و مه‌رج����ه‌ی‌ وه‌زاره‌ت����ی‌ خوێندنی‌ بااڵدا‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫گومان����ی‌ تێدانی����ه‌ توانس����تی‌ زمان����ی‌‬ ‫ئینگلیزی‌ گرنگه‌و بگره‌ زۆر پێویستیشه‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵگرانی‌ ماس����ته‌رو دكتۆرا‪ ،‬كه‌س قسه‌ی‌‬ ‫له‌مه‌دا نی����ه‌و به‌كاندیده‌كانیش����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫الیه‌كیش ئه‌وه‌یان وه‌ك به‌شێك له‌ڕیفۆرمی‌‬ ‫خوێندنی‌ بااڵ قبوڵه‌‪ ،‬به‌اڵم پرس����یاره‌كه‌ له‌و‬ ‫زه‌مه‌نه‌ كورته‌دایه‌ ك����ه‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌‬ ‫بااڵ ب����ۆ كاندیده‌كانی‌ دیاریك����ردوه‌ به‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌بێ����ت له‌ماوه‌ی‌ یه‌ك مانگ����دا كاندیده‌كان‬ ‫په‌یوه‌ن����دی‌ بك����ه‌ن به‌خوله‌كان����ی‌ فێربونی‌‬ ‫زمانی‌ ئینگلیزیه‌وه‌ له‌سه‌نته‌ره‌كانی‌ ناوه‌وه‌و‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ زانكۆكان تاسمسته‌ری‌ داهاتو كه‌‬ ‫سه‌ره‌تای‌ مانگی‌ حوزه‌یرانی‌ داهاتو ده‌كات‬ ‫ده‌بێت ئ����ه‌و نمره‌یه‌ی بۆی����ان دیاریكراوه‌و‬ ‫له‌س����ه‌ره‌وه‌ ئاماژه‌مان بۆكرد بیهێنن‪ ،‬ئینجا‬ ‫كاندی����ده‌كان داخڵ����ی‌ كۆرس����ی‌ خوێندنی‌‬ ‫ئه‌كادیمی ده‌بن!‬ ‫دیسان پرسیاره‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌‪ :‬هیچ كه‌سێك‬ ‫چ كاندید بێت یان نا‪ ،‬ده‌توانێت ئه‌و نمره‌یه‌‬ ‫بهێنێت ل����ه‌و ماوه‌یه‌ی‌ ب����ۆی دیاریكراوه‌؟‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ س����ه‌ره‌تاییترین ش����اره‌زای‌ له‌زمانی‌‬ ‫ئینگلیزی‌ هه‌بێ����ت‪ ،‬باش ده‌زانێت وه‌اڵمه‌كه‌‬ ‫نه‌خێره‌و ئه‌و ماوه‌یه‌ هه‌رگیز بواری‌ فێربونی‌‬ ‫زمان نادات‪ ،‬ره‌نگه‌ به‌رپرس����انی‌ وه‌زراه‌تی‌‬ ‫خوێندن����ی‌ ب����ااڵ له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌م����ه‌دا بڵێن‪:‬‬ ‫ئاخر ئێم����ه‌ له‌مانگی‌ ش����وباتی‌ ‪ 2016‬ه‌وه‌‬ ‫رامانگه‌یاندوه‌ كه‌ ده‌بێت ئه‌وانه‌ی‌ خوازیارن‬ ‫له‌ماسته‌رو دكتۆرا بخوێنن‪ ،‬پێویسته‌ زمانی‌‬ ‫ئینگلی����زی‌ بزان����ن به‌و ئاس����ته‌ی‌ دیاریمان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌مدیس ئه‌و ماوه‌یه‌ش هه‌ر‬ ‫به‌ش����ی‌ فێربونی‌ زمانی‌ ئینگلی����زی‌ ناكات‬ ‫به‌و ش����ێوه‌یه‌ی‌ دیاریك����راوه‌‪ ..‬بۆ ئه‌مه‌ش‬ ‫سكوڵه‌كانی‌ زمان‌و به‌تایبه‌تی‌ به‌شی‌ زمانی‌‬ ‫ئینگلی����زی‌ له‌زانكۆكان باش ئه‌و راس����تیه‌‬ ‫ده‌زانن‪..‬‬ ‫كه‌واته‌ چاره‌سه‌ر چیه‌؟‬ ‫من به‌ش���به‌حاڵی‌ خ���ۆم وه‌ك كاندیدێكی‌‬ ‫ماسته‌ر‪ ،‬هه‌رگیز له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا نیم ئه‌و ئاسته‌ی‌‬ ‫له‌نمره‌ بۆ توانس���تی‌ زمانی‌ ئینگلیزی‌ دانراوه‌‬ ‫كه‌م بكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو پێویس���ته‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫پێداگری‌ له‌سه‌ر بكات‌و ده‌ستبه‌رداری‌ نه‌بێت‌و‬ ‫به‌ڕاس���تی‌ هه‌نگاوێكی‌ گرنگیش���ه‌ له‌پرۆسه‌ی‌‬ ‫ریفۆرم���ی‌ خوێندن���ی‌ بااڵدا‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌رگیز‬ ‫ناكرێت كاندیده‌كان راگرێت‌و نه‌هێڵێت داخڵی‌‬ ‫كۆرس���ی‌ خوێندنی‌ ئه‌كادیمی‌ ببن‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫كاندیدن باماڵ بێت له‌س���ه‌ریان ئه‌و ئاس���ته‌‬ ‫له‌توانس���تی‌ زمانی‌ ئینگلیزی‌ فێرببن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌ك له‌و م���اوه‌ زه‌مه‌نیه‌ كورته‌دا ناچاربكرێن‬ ‫بیهێنن‪ ،‬كه‌ ده‌نگۆی‌ ئه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬كاندید هه‌یه‌‬ ‫هه‌وڵی ئه‌وه‌ی داوه‌ به‌ساخته‌و به‌زه‌بری‌ پاره‌‬ ‫ئه‌و نمره‌یه‌ ده‌س���ت بخ���ات‌و بیداته‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫ب���ه‌وه‌ ه���ه‌م ده‌رگای‌ گه‌نده‌ڵ���ی‌ زانس���تی‌‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌و هه‌م ئه‌و توانستی‌ ئینگلیزییه‌ش‬ ‫وه‌ك به‌ش���ێك له‌ریفۆرمی‌ خوێندنی‌ بااڵ جێ‬ ‫ناگرێ���ت كه‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ خوێندنی‌ بااڵ هه‌وڵی‌‬ ‫بۆ ده‌دات‪.‬‬ ‫وه‌ك پێشنیارێك ده‌كرێت كاندیده‌كان ئێستا‬ ‫وه‌ربگیرێن‌و داخڵی‌ كۆرسی‌ خوێندنی‌ زانستی‌‬ ‫ببن‪ ،‬پاش���ان ماڵ بێت له‌س���ه‌ریان له‌ماوه‌ی‌‬ ‫خوێندن���ی‌ ئه‌كادیمیاندا توانس���تی‌ ئینگلیزی‌‬ ‫بهێنن وه‌ك به‌ش���ێك له‌خوێندنه‌كه‌یان‪ ،‬هه‌ر‬ ‫وه‌رگیراوێك له‌م���اوه‌ی‌ خوێندنی‌ ئه‌كادیمیداو‬ ‫پێ���ش گفتوگ���ۆی‌ نام���ه‌ی‌ خوێندنه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر توانس���تی‌ ئینگلیزی‌ خ���ۆی‌ بۆ ئه‌و‬ ‫ئاس���ته‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ داوایكردوه‌‬ ‫په‌ره‌پێنه‌داو نه‌یهێنا ئه‌وا گفتوگۆی‌ نامه‌كه‌ی‌‬ ‫راگیرێت‌و وه‌زاره‌ت به‌پێی‌ رێنماییه‌كان مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌دا بكات‪.‬‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌ بڵێین‪ :‬به‌پێی‌ رێنماییه‌ نوێیه‌كان‬ ‫له‌دو مانگ���ی‌ داهاتودا هه‌مدی���س وه‌رزێكی‌‬ ‫نوێی‌ پێشكه‌ش���كردن بۆ خوێندنی‌ ماسته‌رو‬ ‫دكت���ۆرا ده‌كرێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌هه‌م���ان داواكاری‌‬ ‫توانستی‌ ئینگلیزییه‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ هه‌مانشت‬ ‫دوب���اره‌ نه‌بێته‌وه‌ داواكارم خوێندنی‌ بااڵ چاو‬ ‫به‌زه‌مه‌ن���ی‌ هێنانی‌ ئه‌و نمره‌یه‌ له‌توانس���تی‌‬ ‫ئینگلیزیدا بخشێنێته‌وه‌‪...‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌وانه‌شی‌‬ ‫كه‌ بڕیاره‌ بۆ خوێندنی‌ بااڵ له‌سیمیس���ته‌ری‌‬ ‫داهاتودا پێش���كه‌ش بكه‌ن دوچ���اری‌ هه‌مان‬ ‫كێشه‌ نه‌بنه‌وه‌و كێش���ه‌ له‌سه‌ركێشه‌ كه‌ڵه‌كه‌‬ ‫نه‌بێت‪.‬‬

‫کتێب‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫س ‌ێ كیشوه‌ر داڵدەی ئۆجه‌النیان نەدا‬

‫‪17‬‬

‫ورده‌كار ‌ی رفاندنی‌ ئۆجه‌الن له‌دید ‌ی پارێزه‌ره‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬

‫كه‌یسه‌كه‌ی‌ ئۆجه‌الن به‌ڕونی‌ نیشانیدا‬ ‫كه‌ چۆن یاساكانی‌ مافی‌ مرۆڤ پشتگوێ‌‬ ‫ده‌خرێن‪ ،‬ئه‌گه‌ر بێتو به‌رژه‌وه‌ندییه‌‬ ‫سیاسیه‌كان بخاته‌ ژێر هه‌ڕه‌شه‌وه‌‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫وته‌ی‌ پارێزه‌ره‌ هۆڵه‌ندییه‌كه‌ی‌ ئۆجه‌النه‌‬ ‫كه‌ له‌كتێبی‌ گه‌شته‌ بێ‌ ئاكامه‌كانی‬ ‫سه‌ركرده‌یه‌كدا‪ ،‬ورده‌كاری‌ ئه‌و پیالنگێڕییه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌ ئاشكراده‌كات كه‌ بوه‌ هۆی‌‬ ‫ده‌ستگیركردنی‌ ئۆجه‌الن له‌الیه‌ن توركیاوه‌‪.‬‬ ‫كتێب���ی‌ (گه‌ش���ته‌ ب���ێ‌ ئاكامه‌كان���ی‬ ‫س���ه‌ركرده‌یه‌ك‪ :‬نهێنیه‌كانی‌ ده‌ستگیركردنی‌‬ ‫ئۆج���ه‌الن) له‌نوس���ینی خانم���ه‌ پارێزه‌ری‬ ‫تایبه‌تی عه‌ب���دواڵ ئۆجه‌الن (بریتا بوله‌ر)ه‌‪،‬‬ ‫رێكه‌وت ئیسماعیل له‌هۆڵه‌ندییه‌وه‌ كردویه‌تی‌‬ ‫به‌كوردی‌‌و ده‌زگای ئایدیا له‌دوتوێی‌ (‪)380‬‬ ‫الپه‌ڕه‌دا چاپی كردوه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ كتێبه‌كه‌یه‌وه‌ نوسه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌م‬ ‫كتێبه‌ چیرۆكی‌ گه‌شته‌ بێئاكامه‌كانی‌ ئۆجه‌الن‬ ‫له‌زمان‌و دیدی‌ یه‌كێ���ك له‌پارێزه‌ره‌كانییه‌وه‌‬ ‫ده‌گێڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬گه‌ش���تێك له‌دیمه‌ش���قه‌وه‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كات‌و له‌توركیادا كۆتایی‌ پێدێت‪...‬‬ ‫هه‌وڵم���داوه‌ روداوه‌ راس���ته‌قینه‌كان زۆر‬ ‫به‌ڕاس���تگۆیانه‌و ئه‌مانه‌ته‌وه‌ شرۆڤه‌ بكه‌م‪..‬‬ ‫به‌اڵم له‌به‌ر باری‌ ئاسایش‌و پاراستنی‌ گیانی‌‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌كان‪ ،‬ناوی‌ ته‌واوی‌ هاوه‌ڵه‌كانی‌‬ ‫ئۆج���ه‌الن‌و ته‌نان���ه‌ت ناوه‌ نهێنیه‌كانیش���م‬ ‫گۆڕیون‪.‬‬ ‫توركیا‪ :‬پارله‌مان یان ئۆجه‌الن؟‬ ‫له‌كۆتای���ی‌ س���اڵی‌ (‪)1998‬دا توركی���ا‬ ‫له‌به‌رده‌م هه‌ڵبژاردنی‌ پارله‌ماندا بو‪ ،‬گومان‬ ‫ل���ه‌وه‌دا نه‌ب���و بوڵه‌ند ئه‌جه‌وی���د ده‌دۆڕێ‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌یویس���ت ش���تێك به‌ده‌ست بهێنێت‬ ‫كه‌ س���ه‌ركه‌وتنی‌ مس���ۆگه‌ر بكات به‌نمونه‌‬ ‫ده‌س���تگیركردنی‌ ئۆجه‌الن كه‌ ماوه‌ی‌ پانزه‌‬ ‫ساڵ بو له‌س���وریا داڵده‌درابو‪ ،‬ئه‌مه‌ریكاش‬ ‫به‌ڵێنیداب���و به‌توركیا بۆ ئه‌م كاره‌ هاوكاری‌‬ ‫ب���كات‪ .‬چونك���ه‌ ئه‌مه‌ری���كا ده‌یویس���ت‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ له‌گه‌ڵ توركیا به‌چه‌سپاوی‌‬ ‫بهێڵێت���ه‌وه‌‌و بتوانێ���ت بنك���ه‌ی‌ ئاس���مانی‌‬ ‫ئه‌نچه‌رلیك به‌كاربهێنێت‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ریكا ن���ه‌ك ته‌نها رێ���گای‌ به‌توركیا‬ ‫دا هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ جه‌ن���گ له‌س���وریا ب���كات‪،‬‬ ‫به‌ڵكو خۆیش���ی‌ ژێربه‌ژێر چه‌ندین داخوازی‌‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ئامێزی‌ له‌ س���وریا كرد‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ناچ���اری‌ ب���كات ده‌س���تبه‌رداری‌ ئۆجه‌الن‬ ‫ببێت‪ .‬س���ه‌ره‌نجام ئۆجه‌الن سوریای‌ به‌ره‌و‬ ‫روسیا جێهێشت‌و پاشان چوه‌ ئیتالیا‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئیتالی���اش نه‌یتوانی‌ به‌رگه‌ی‌ فش���اره‌كانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا بگرێت‪.‬‬ ‫روسیا‪ :‬رێبه‌ر به‌ئه‌فسه‌ر‬ ‫حكومه‌تی‌ روس���یا ئۆجه‌الن ناچارده‌كات‬ ‫واڵته‌كه‌ی‌ به‌جێبهێڵێت‪ ،‬بۆیه‌ رێبه‌ری‌ په‌كه‌كه‌‬ ‫عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن له‌(‪ )1998/11/12‬گه‌یشته‌‬ ‫رۆما‪ .‬به‌گه‌یشتنی‌ بۆ رۆما شوێنی‌ ئۆجه‌الن‬ ‫بۆ توركیا ئاشكرا بو‪ ،‬چونكه‌ له‌مامه‌ڵه‌یه‌كدا‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ توركی���ا‪ ،‬به‌رامب���ه‌ر به‌ئازادكردنی‌‬ ‫ئه‌فس���ه‌رێكی‌ پله‌داری‌ روس���ی‌ كه‌ له‌توركیا‬ ‫زیندانی‌ بوه‌‪ ،‬روسیا شوێنی‌ تازه‌ی‌ ئۆجه‌النی‌‬ ‫بۆ توركیا ئاشكراكرد‪.‬‬ ‫كاتێ‌ ئۆج���ه‌الن بۆ یه‌كه‌مجار له‌ڕوس���یا‬ ‫هات���ه‌ده‌ر‪ ،‬نه‌ك ته‌نها له‌س���ه‌ر داوه‌تنامه‌ی‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌پارله‌مانتارانی‌ ئه‌و واڵته‌ به‌ره‌و‬ ‫رۆم���ا به‌ڕێك���ه‌وت‪ ،‬به‌ڵكو خودی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران���ی‌ ئیتالیا ئ���اگاداری‌ ئه‌م كاره‌ بوه‌و‬ ‫ره‌زامه‌ندی‌ له‌س���ه‌ر بوه‌‪ .‬ب���ه‌اڵم حكومه‌تی‌‬ ‫ئیتالیا به‌هیچ شێوه‌یه‌ك به‌م سه‌ردانه‌ شادمان‬ ‫نه‌ب���و‪ .‬ئیتاڵی���ا ماوه‌یه‌كی‌ ب���اش چاوه‌ڕێی‌‬ ‫ئه‌وه‌بو ك���ه‌ ئه‌ڵمانیا به‌پێی‌ ئه‌و یاداش���تی‌‬

‫ده‌ستگیركردنه‌ی كه‌ كاتی‌ خۆی‌ بۆ ئۆجه‌النی‌‬ ‫ده‌ركردبو‪ ،‬داوای‌ راده‌ستكردنی بكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫حكومه‌تی‌ ئه‌ڵمانیا پاشان ئاشكرای‌ كرد كه‌‬ ‫ده‌س���ته‌به‌رداری ئه‌و داوایه‌ ب���وه‌و نایه‌وێت‬ ‫ئۆجه‌النی راده‌ست بكرێت‪ .‬پاشان حكومه‌تی‌‬ ‫توركیا راسته‌وخۆ هۆشداری‌ دایه‌ ئیتالیا كه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر بێتو ئۆجه‌النی‌ راده‌س���ت نه‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ئیتالیا ناچاره‌ خ���ۆی‌ ئۆجه‌الن بداته‌‬ ‫دادگاو حوكم ‌ی بدات‪.‬‬ ‫پۆلیسخانه‌ی‌ ئۆجه‌الن له‌ئۆستیا‬ ‫ئۆج���ه‌الن پاش ئه‌وه‌ی‌ ده‌گات���ه‌ رۆما بۆ‬ ‫ماوه‌ی���ه‌ك له‌نه‌خۆش���خانه‌ ب���ۆ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫پشكنینی‌ گشتی‌ ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬له‌م رێگه‌یه‌وه‌‬ ‫ئیتالیا ده‌یویست بۆ ماوه‌یه‌ك هاتنی‌ ئۆجه‌الن‬ ‫بۆ رۆما به‌نهێنی‌ راگرێت‪ .‬پاشان گواسترایه‌وه‌‬ ‫بۆ خانویه‌ك له‌ئۆستیا كه‌ سێ‌ چاره‌كه‌ كاژێر‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ رۆما بو‪ .‬خانوه‌كه‌ش خانویه‌كی‌‬ ‫ئاس���ایی‌ بو‪ ،‬له‌الیه‌ن پۆلیسی‌ ئیتالیه‌وه‌ زۆر‬ ‫به‌توندی‌ خرابوه‌ ژێر كۆنترۆڵه‌وه‌‪ .‬هیچ كه‌س‬ ‫بۆی‌ نه‌بو له‌جاده‌وه‌ هه‌روابێت‌و بڕوات‪ .‬له‌ناو‬ ‫ماڵه‌كه‌دا ژماره‌یه‌كی‌ زیاتری‌ پۆلیس هه‌بون‪،‬‬ ‫تفه‌نگ‌و چه‌كی‌ قورس���یان هه‌ڵگرتبو‪ ،‬هه‌مو‬ ‫یه‌ك جۆر جلیان پۆش���یبو‪ ،‬شوێنه‌كه‌ زیاتر‬ ‫له‌پۆلیسخانه‌ ده‌چو‪.‬‬ ‫بول���ه‌ر چیرۆك���ی‌ یه‌كه‌م دی���داری‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئۆج���ه‌الن ده‌گێڕێته‌وه‌و ده‌ڵێ���ت‪ :‬ئۆجه‌الن‬ ‫پێیوتم چ���ی به‌باش ده‌زانن ئ���ه‌وه‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫له‌یادی‌ نه‌كه‌ن ئه‌مه‌ مه‌سه‌له‌یه‌كه‌ په‌یوه‌ست‬ ‫نییه‌ به‌خ���ودی‌ خۆمه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ مه‌س���ه‌له‌و‬ ‫چاره‌نوس���ی میلله‌ته‌كه‌مه‌‪ ،‬مه‌سه‌له‌ی‌ كورد‬ ‫ده‌بێ���ت چاره‌س���ه‌ر بكرێت م���ن له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫هاتومه‌ت���ه‌ ئه‌وروپ���ا‪ .‬ئه‌وروپییه‌كان ده‌بێت‬ ‫ئ���ه‌وه‌ تێبگ���ه‌ن كه‌ پرس���ی‌ كورد پرس���ی‌‬ ‫ئه‌وروپایشه‌‪.‬‬ ‫رێگای‌ سویسرا داده‌خرێ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ ئیتالیا فش���ار ده‌خاته‌ س���ه‌ر‬ ‫ئۆجه‌الن بۆ جێهێشتنی‌ واڵته‌كه‌ی‌‪ ،‬هه‌ڕه‌شه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی‌ لێده‌ك���ه‌ن ئه‌گه‌ر بێت���و له‌ڕۆما‬ ‫بمێنێته‌وه‌ ئه‌وه‌ به‌بێ‌ سێ‌‌و دو ده‌بێت بچێته‌‬ ‫زیندانه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا ئه‌گه‌ر ئۆجه‌الن خۆی‌‬ ‫به‌خۆشی‌ نه‌ڕوات‪ ،‬ئه‌وه‌ ده‌رده‌كرێته‌ ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫پارێزه‌ره‌ ئیتالییه‌كانیش���ی‌ پێیان راگه‌یاندبو‬ ‫كه‌ س���ااڵنێكی‌ درێژ له‌زین���دان ده‌مێنێته‌وه‌‬ ‫به‌رله‌وه‌ی‌ ئاش���كرا بێت كه‌ داخ���ۆ ئیتالیا‬ ‫ده‌توانێت خۆی‌ دادگایی‌ بكات یان نا؟‬ ‫بوله‌ر ده‌ڵێ���ت‪ :‬ئۆجه‌الن پێیوتم نامه‌وێت‬ ‫لێ���ره‌ بمێنم���ه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ل���ه‌وه‌ ناچێت‬ ‫هیچ���م ب���ۆ گه‌له‌كه‌م پ���ێ‌ بكرێ���ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫س���ااڵنێكی‌ درێژی���ش له‌زینداندا ب���م ئه‌وه‌‬ ‫بارودۆخه‌كه‌ خراپتر ده‌بێت‪ .‬هه‌ر له‌م كاته‌دا‬ ‫بڕیارنامه‌یه‌كی حكومه‌تی سویس���را ده‌گاته‌‬ ‫ئۆج���ه‌الن‪ ،‬كه‌ تیایدا جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ هه‌تا پێنج س���اڵی دیكه‌ ئۆجه‌الن‬ ‫بۆی نییه‌ سه‌ردانی ئه‌و واڵته‌ بكات‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ئۆج���ه‌الن زۆر نیگ���ه‌ران ده‌كات‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫بیرۆكه‌ی‌ ئۆجه‌الن ئه‌وه‌بو له‌كاتی رۆیشتنی‬ ‫له‌ئیتاڵیا روبكاته‌ سویس���را‪ .‬به‌بڕوای‌ بوله‌ر‬ ‫بڕیاره‌كه‌ی‌ سویس���را له‌ژێر فشاری‌ توركیاو‬ ‫ئه‌مه‌ریكادا بوه‌‪.‬‬ ‫سه‌روه‌زیر تكاده‌كات‬ ‫دوایین قۆناغه‌كانی‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌كانی‌ ئیتالیا‬ ‫ده‌گاته‌ ئه‌وه‌ی‌ ماس���یمۆ ده‌لیمای‌ س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران‪ ،‬په‌یوه‌ن���دی‌ به‌ئۆجه‌النه‌وه‌ ده‌كات‌و‬ ‫پێی‌ راده‌گه‌یه‌نێت‪ :‬ئه‌گه‌ر له‌ئیتالیا بمێنێته‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ حكومه‌تی ئێس���تا هه‌ره‌س ده‌هێنێت‪.‬‬ ‫گوایه‌ پارته‌ ئۆپۆزسیۆنه‌كان سه‌رقاڵی‌ دانانی‌‬ ‫پیالنێكن بۆ روخاندنی‌ حكومه‌ت ئه‌گه‌ر بێتو‬ ‫ئۆجه‌الن له‌پشتیوانی‌ زیاتر به‌هره‌مه‌ند بێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ ده‌ڵێن حكومه‌ت���ی‌ ئیتالیا هاوكاری‌‬ ‫ئ���ه‌وی‌ كردوه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ بگات��� ‌ه ئه‌وروپاو‬

‫شوێنی‌ حه‌وانه‌وه‌شی‌ بۆ دابینكردوه‌‪.‬‬ ‫بوله‌ر ده‌ڵێت‪ :‬ئۆجه‌الن نه‌یده‌ویس���ت ئه‌و‬ ‫حكومه‌ته‌ زیاتر توش���ی گرفت بكات‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫بڕیاری���دا به‌یه‌كجاری‌ ئیتالی���ا به‌جێبهێڵێت‪.‬‬ ‫ئێ���وار‌هی‌ (‪ )1999/1/16‬یه‌كێ���ك‬ ‫له‌هاوكاره‌كانی‌ ئۆجه‌الن به‌ناوی‌ جۆن‪ ،‬بوله‌ر‬ ‫ئاگادارده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ دوێنێ‌ ئێواره‌ ئۆجه‌الن‬ ‫گه‌یش���تۆته‌ روس���یا‪ ،‬به‌ئامانجی‌ ئه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫هه‌میشه‌ له‌وێ‌ بمێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆ م���اوه‌ی‌ هه‌فته‌و نیوێك له‌ش���وێنێكی‌‬ ‫نهێنی‌ له‌ده‌وروبه‌ری‌ مۆسكۆ ئۆجه‌الن خۆی‌‬ ‫حه‌شارده‌دات‪ ،‬به‌رپرسی‌ په‌كه‌كه‌ش له‌روسیا‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪ :‬ئۆجه‌الن به‌ب���ێ‌ رێگه‌دانی‌ فه‌رمی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ روس���یا چۆته‌ ئه‌و واڵته‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫مه‌ترسی‌ جدی‌ له‌سه‌ر ژیانی‌ په‌یداده‌كات‪.‬‬ ‫ئاسمانی‌ هۆڵه‌ندا داده‌خرێ‌‬ ‫دواتر ئۆج���ه‌الن بڕی���ارده‌دات بگه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫بۆ یۆنان‪ ،‬بۆیه‌ به‌ب���ێ‌ ئاگاداری‌‌و وه‌رگرتنی‌‬ ‫مۆڵه‌تی‌ حكومه‌تی‌ یۆنان ده‌گاته‌ ئه‌س���ینا‪،‬‬ ‫له‌به‌رانب���ه‌ردا یۆنان م���اوه‌ی‌ (‪ )12‬كاژێری‌‬ ‫بۆ داده‌ن���ێ‌ تاواڵته‌ك���ه‌ی‌ به‌جێبهێڵێت‪ .‬له‌‬ ‫فڕۆكه‌خانه‌ی‌ سه‌ربازی‌ ئه‌س���ینا هه‌واڵگری‌‬ ‫یۆنان فڕۆكه‌یه‌كی‌ تایبه‌تی‌ بۆ ئاماده‌ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌ره‌و ش���اری‌ مینسك له‌ڕوسیای‌‬ ‫سپی‌ بیبات‪ ،‬له‌وێشه‌وه‌ به‌‬ ‫فڕۆكه‌یه‌ك���ی‌ دیك���ه‌ی‌ تایب���ه‌ت له‌ڕێگای‌‬ ‫پایته‌ختی‌ التڤیاوه‌ به‌ره‌و رۆته‌ردام بكه‌وێته‌‬ ‫ڕێ‌‪ .‬چونكه‌ ئۆجه‌الن رایگه‌یاندبو پێی‌ خۆشه‌‬ ‫بچێت بۆ هۆڵه‌ندا‪ ،‬چونكه‌ متمانه‌ی‌ ته‌واوی‌‬ ‫به‌سیستمی‌ یاسایی‌ هۆڵه‌ندا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ نیوكاژێر له‌فڕینی‌ فڕۆكه‌كه‌‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌فڕۆكه‌وان���ه‌كان له‌ڕێگای‌ تاوه‌ری‌ چاودێری‌‬ ‫فڕین���ی‌ ئه‌س���یناوه‌ په‌یامێك���ی‌ ك���راوه‌ی‌‬ ‫پێده‌گات‪ ،‬په‌یامه‌كه‌ش له‌سكرتێره‌كه‌یه‌وه‌ بۆ‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیرانی یۆنان ئاراسته‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وه‌زیره‌ له‌كۆنگره‌ی‌ داڤۆسه‌وه‌ به‌ره‌و ئه‌سینا‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‌و فه‌رم���ان ده‌كات به‌رله‌وه‌ی‌‬ ‫بگاته‌وه‌ یۆنان ده‌بێت س���ه‌ركرده‌ كورده‌كه‌‬ ‫له‌ئه‌سینا نه‌مابێت‪ .‬ئه‌م په‌یامه‌ش به‌كراوه‌یی‌‬ ‫هاتبو بۆ ئه‌وه‌ی‌ فڕۆكه‌كانی‌ ئه‌و ده‌وروبه‌ره‌‬ ‫بیبیس���تن‪ ،‬به‌مه‌ش هه‌واڵه‌كه‌ ده‌گاته‌ ده‌زگا‬ ‫جاسوسییه‌كانی‌ له‌نمونه‌ی‌ (‪ ،)CIA‬به‌مه‌ش‬ ‫هه‌مو نه‌خشه‌ی‌ داڕێژراو بۆ گه‌یشتنه‌ هۆڵه‌ندا‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ مه‌ترسیه‌وه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ دو كاژێر فڕین ده‌گه‌نه‌ مینسك‌و له‌وێ‌‬ ‫چوار كاژێر چاوه‌ڕوانی‌ گه‌یشتنی‌ فڕۆكه‌كه‌ی‌‬ ‫ری���گا ده‌ب���ن‪ .‬ب���ه‌اڵم دوای‌ ش���ه‌ش كاژێر‬ ‫چاوه‌ڕوانی‌ له‌مینس���ك‪ ،‬فڕۆكه‌كه‌ی‌ ئۆجه‌الن‬ ‫دیسان به‌ره‌و یۆنان كه‌وته‌وه‌ فڕین‪ .‬چونكه‌‬ ‫به‌بڕیاری‌ حكومه‌تی‌ هۆڵه‌نداو بۆ رێگرتن له‌‬ ‫گه‌یشتنی‌ ئۆجه‌الن ته‌واوی‌ ئاسمانی‌ هۆڵه‌ندا‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌فڕینی‌ ئاسمانی‌ داده‌خرێ‌‌و رێگا‬ ‫به‌نیشتنه‌وه‌ی‌ هیچ فڕۆكه‌یه‌ك نادرێت‪.‬‬ ‫ئه‌فریقا‪ ..‬سه‌ره‌تای‌ داوه‌كه‌‬ ‫دوای‌ گه‌یش���تنه‌وه‌ی‌ به‌یۆنان‪ ،‬حكومه‌تی‌‬ ‫یۆنان ماوه‌ی‌ س���ێ‌ رۆژ مۆڵه‌ت به‌ ئۆجه‌الن‬ ‫ده‌دات‌و ره‌وان���ه‌ی‌ دورگه‌ی‌ كۆرفوی‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌وێ���ش ده‌یبه‌نه‌ س���ه‌ربازگه‌یه‌ك‌و رێگه‌ش‬ ‫به‌خ���ۆی‌‌و هاوكاره‌كان���ی‌ ن���اده‌ن ته‌له‌فۆن‬ ‫به‌كاربهێنن‪ .‬ل���ه‌و ماوه‌یه‌دا حكومه‌تی‌ یۆنان‬ ‫پێش���نیار ده‌ك���ه‌ن بۆ ئۆجه‌الن ك���ه‌ به‌ره‌و‬ ‫واڵتێك���ی‌ ئه‌فه‌ریق���ی‌ بڕوات‪ ،‬ب���ۆ نمونه‌ش‬ ‫یه‌مه‌ن‌و س���ودان‌و لیبایان باسكردبو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئۆجه‌الن ئه‌و سێ‌ ده‌وڵه‌ته‌ی‌ ره‌تكردبوه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌زگای‌ هه‌واڵگری‌ یۆن���ان پالنێكی‌ نوێ‌‬ ‫داده‌ڕێژێت‪ ،‬گوایه‌ قسه‌ له‌گه‌ڵ پارێزه‌ره‌كه‌ی‬ ‫نیلسۆن ماندێال كراوه‌ به‌ناوی (جۆرج بیزۆس)‬ ‫و وتویه‌تی كه‌ ئه‌فه‌ریقای باش���ور ئاماده‌یه‌‬ ‫ئۆجه‌الن وه‌ربگرێت‪ ،‬به‌اڵم النیكه‌م پێویستی‬ ‫به‌ده‌ رۆژ هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئاماده‌كارییه‌كانی‌‬ ‫وه‌رگرتن���ی‌ ئۆج���ه‌الن دابین ب���كات‪ ،‬بۆیه‌‬

‫فاڵك���ۆن ده‌بێ‌‪ ،‬به‌م هۆیه‌وه‌ فڕۆكه‌كه‌ په‌كی‌‬ ‫ده‌كه‌وێ���ت‌و فڕۆكه‌یه‌ك���ی‌ دیك���ه‌ له‌جۆر ‌ی‬ ‫چالینجه‌ر ئاماده‌كرێت‪ ،‬سه‌ره‌نجام له‌جیاتی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئۆجه‌الن سه‌رله‌به‌یانی‌ بگاته‌ نه‌یرۆبی‌‬ ‫له‌نی���وه‌ڕۆدا ده‌گات‪ ،‬به‌وت���ه‌ی‌ باڵێوزه‌ك���ه‌‬ ‫به‌وهۆیه‌وه‌ كینیه‌كان سه‌ریان لێ‌ تێكده‌چێت‌و‬ ‫رێگه‌ به‌ئۆجه‌الن ده‌ده‌ن بۆ ماوه‌ی‌ دو هه‌فته‌‬ ‫له‌ناو باڵێوزخانه‌ی یۆنان بمێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌و ماوه‌ی���ه‌دا له‌كینیا ئۆجه‌الن س���ێ‌‬ ‫كه‌سی‌ له‌گه‌ڵ بوه‌‪ ،‬ئه‌وانیش پیاوێك به‌ناوی‌‬ ‫كه‌ریم‌و س���ێ‌ ئافره‌ت بون‪ .‬پێنج رۆژ دوای‌‬ ‫ده‌س���تگیركردنی‌ ئۆجه‌الن رێگ���ه‌ به‌كه‌ریم‬ ‫ده‌درێ���ت بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ س���وید‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌ڵگری‌ ره‌گه‌زنامه‌ی‌ سویدی‌ بوه‌‪ .‬پێنج رۆژ‬ ‫دواتریش سێ‌ ئافره‌ته‌كه‌ ده‌گه‌ڕێنرێنه‌وه‌ بۆ‬ ‫یۆنان‪.‬‬

‫حكومه‌تی‌ ئیتالیا‬ ‫فشار ده‌خات ‌ه‬ ‫سه‌ر ئۆجه‌الن بۆ‬ ‫جێهێشتن ‌ی واڵته‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ی‌ ئه‌وه‌ش ‌ی‬ ‫لێده‌كه‌ن ئه‌گه‌ر بێتو‬ ‫له‌ڕۆما بمێنێته‌وه‌ ئه‌و‌ه‬ ‫به‌ب ‌ێ سێ‌‌و دو ده‌بێت‬ ‫بچێت ‌ه زیندانه‌وه‬ ‫هه‌ت���ا ئ���ه‌و ده‌ رۆژه‌ ده‌زگای‌ هه‌واڵگ���ری‌‬ ‫یۆنان له‌باڵێوزخان���ه‌ی‌ واڵته‌كه‌یان له‌ كینیا‬ ‫داڵ���ده‌ده‌ی‌ ده‌ده‌ن‪ .‬جگه‌له‌هاوه‌ڵه‌كان���ی‌‬ ‫نابێت كه‌س���ی‌ تر بزانن كه‌ له‌نایرۆبی‌ ده‌بن‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌شیان به‌ئۆجه‌الن راگه‌یاندبو كه‌ وه‌زیری‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ یۆنان بڕیاریداوه‌ سیاسه‌تی‌ خۆی‌‬ ‫له‌م���ه‌ڕ ئۆجه‌الن بگۆڕێت‌و هه‌ر هاوكارییه‌كی‌‬ ‫پێویس���ت بێت پێشكه‌شی‌ ده‌كرێت‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫بناغ���ه‌ی‌ ئ���ه‌م به‌ڵێنانه‌ ئۆج���ه‌الن بڕیاریدا‬ ‫به‌پێشنیاره‌كه‌ قایل بێت‪.‬‬ ‫بەڕ ێكه‌وتن به‌ره‌و كینیا‬ ‫ده‌زگای‌ هه‌واڵگ���ری‌ یۆن���ان فڕۆكه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫تایب���ه‌ت ئاماده‌ده‌كات‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌ڕۆژی‌‬ ‫(‪ )1999/2/1‬كاژێر ده‌و نیوی‌ ش���ه‌و به‌ره‌و‬ ‫نایرۆبی‌ بفڕێت‪ ،‬به‌ئۆجه‌الن راده‌گه‌یه‌نرێت كه‌‬ ‫جۆرج كۆستاوالس���ی‌ باڵێوزی‌ یۆنان له‌كینیا‬ ‫له‌فڕۆكه‌خانه‌ پێشوازی‌ لێده‌كات‌و راسته‌وخۆ‬ ‫ب���ۆ نێ���و باڵێوزخانه‌ك���ه‌ی‌ ده‌گوێزێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم یۆنانییه‌كان كۆپی‌ پاس���پۆرت‌و جۆری‌‬ ‫فڕۆكه‌كه‌و كاتی‌ گه‌یشتنی‌ فڕۆكه‌كه‌ ده‌ده‌نه‌‬ ‫پۆلیسی‌ كینیا‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ گه‌یشتنی‌‬ ‫به‌فڕۆكه‌خانه‌كه‌ ده‌ستگیربكرێت‪.‬‬ ‫روداوێ���ك ده‌بێته‌ هۆی‌ هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌م پالن���ه‌‪ ،‬چونكه‌ كاتێك ئه‌و ئۆتۆمبێله‌ی‌‬ ‫ئۆجه‌الن���ی‌ تێدایه‌ ده‌گاته‌ فڕۆكه‌خانه‌‪ ،‬خۆی‌‬ ‫ده‌كێش���ێت به‌ باڵێكی‌ فڕۆكه‌كه‌ كه‌ له‌جۆری‌‬

‫كۆتایی‌ ژیان له‌نایرۆب ‌ی‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ئه‌و دو هه‌فته‌یه‌دا باڵێوزه‌كه‌ له‌ژێر‬ ‫فشارو رێنمایی‌ هه‌واڵگری‌‌و وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫واڵته‌كه‌یدا‪ ،‬چه‌ندینجار پێش���نیارده‌كات بۆ‬ ‫ئۆجه‌الن كه‌ پێك���ه‌وه‌ له‌باڵێوزخانه‌كه‌ بچنه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئۆجه‌الن هه‌موی‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫تاسه‌ره‌نجام به‌رپرس���ی‌ ده‌زگای‌ هه‌واڵگری‌‬ ‫یۆنان دێت بۆ باڵێوزخانه‌كه‌‌و ده‌ڵێت ده‌بێت‬ ‫ئێستا ئۆجه‌الن له‌كینیا نه‌مێنێت‪ ،‬پۆلیسێكی‌‬ ‫كینی‌ ده‌ڵێ���ت‪ :‬ئه‌گه‌ر ئۆجه‌الن نه‌یه‌ت ئه‌وه‌‬ ‫ناچارده‌بین به‌هێز بێینه‌ ناو باڵێوزخانه‌كه‌و‬ ‫ده‌ستگیری‌ بكه‌ین یان بیكوژین‪.‬‬ ‫دواجار ئۆج���ه‌الن به‌ی���اوه‌ری‌ باڵێوزه‌كه‌‬ ‫بین���ای‌ باڵێوزخانه‌ك���ه‌ جێده‌هێڵێ���ت‪ ،‬به‌و‬ ‫مه‌رج���ه‌ی‌ به‌ره‌و واڵتێك���ی‌ ئه‌وروپی‌ به‌رن‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌ب���ه‌ر ده‌رگای‌ باڵێوزخانه‌كه‌ چوار‬ ‫ئۆتۆمبێلی‌ ج���ۆری‌ جێبی‌ پۆلیس���ی‌ كینی‌‬ ‫وه‌س���تاون‪ ،‬به‌زۆر ئۆجه‌الن ل���ه‌ ئۆتۆمبێلی‌‬ ‫باڵێوزه‌كه‌ داده‌گرن‌و رێگه‌ له‌هاوه‌ڵه‌كانیشی‌‬ ‫ده‌گرن بچنه‌ ناو هه‌مان ئۆتۆمبێله‌وه‌‪ ،‬ده‌ڵێن‬ ‫له‌فڕۆكه‌خانه‌ یه‌كتر ده‌بیننه‌وه‌و ئۆتۆمبێله‌كه‌‬ ‫زۆر به‌خێرایی‌ ده‌هاژون‪ ،‬كاتێك هاوه‌ڵه‌كانی‌‬ ‫ئۆج���ه‌الن ده‌گه‌نه‌ فڕۆكه‌خانه‌ك���ه‌‪ ،‬ده‌بینن‬ ‫ده‌رگای‌ جێبه‌ك���ه‌ ك���ه‌ ئۆجه‌الن���ی‌ تیابوه‌‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌‌و كه‌سی‌ تێدانه‌ماوه‌‪ ،‬ئۆجه‌النیش‬ ‫له‌وس���اته‌دا له‌نێو فڕۆكه‌یه‌ك���ی‌ توركی‌ بوه‌‬ ‫له‌ڕێگایدا به‌ره‌و توركیا‪.‬‬ ‫دورگه‌ی‌ ئیمرالی‌‬ ‫ئۆج���ه‌الن له‌توركیا له‌دورگ���ه‌ی‌ ئیمرال ‌ی‬ ‫زیندانی‌ ده‌كرێت‪ ،‬دورگه‌كه‌ ده‌كه‌وێته‌ ده‌ریای‌‬ ‫مه‌ڕم���ه‌ڕه‌وه‌‪ ،‬په‌نجا كیلۆمه‌تر له‌باش���وری‌‬ ‫ئه‌س���ته‌نبوڵه‌‪ .‬له‌سااڵنی‌ س���یه‌كانه‌وه‌ وه‌ك‬ ‫زین���دان به‌كارده‌هێنرێت‪ .‬پ���اش كوده‌تای‌‬ ‫ساڵی‌ (‪ )1961‬عه‌دنان مه‌نده‌ریس سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی‌ ئه‌وكات‌و دوان له‌وه‌زیره‌كانی‌ هه‌تا‬ ‫كوش���تنیان له‌م زیندانه‌دا ده‌ستبه‌سه‌ر بون‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌رهێنه‌ری‌ كورد یه‌ڵماز گۆنای‌ له‌م‬ ‫زیندانه‌دا توندكراب���و‪ .‬گرتوخانه‌كه‌ جێگه‌ی‌‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ دوس���ه‌د زیندان���ی‌ تێداده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم حكومه‌تی‌ توركیا ته‌واوی‌ زیندانه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ گواستنه‌وه‌و ئۆجه‌الن به‌ته‌نها خۆی‌‬ ‫له‌و دورگه‌یه‌ زیندانییه‌‪.‬‬ ‫مۆسادو پێنج ملیۆن دۆالر‬ ‫دوای‌ ده‌ستگیركردنی‌ ئۆجه‌الن‪ ،‬سه‌رۆك ‌ی‬ ‫ده‌زگای‌ هه‌واڵگ���ری‌ توركیا نه‌جاتی‌ بلیجان‬ ‫ئاش���كرای‌ كرد هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تای‌ كاره‌كه‌وه‌‬ ‫ده‌زگای‌ هه‌واڵگری‌ ئیس���رائیل "مۆساد" زۆر‬ ‫به‌وردی‌ به‌شداری‌ له‌ئۆپه‌راسیۆنه‌كه‌دا كردوه‌و‬ ‫به‌ش���وێن ئۆجه‌الندا گه‌ڕاوه‌‪ .‬پاش رۆیشتنی‌‬ ‫ئۆجه‌الن له‌ڕۆما‪ ،‬مۆس���اد به‌رده‌وام زانیاری‌‬ ‫تایبه‌ت به‌ش���وێنی‌ مانه‌وه‌ی‌ داوه‌ به‌توركیا‪.‬‬ ‫بلیجان ده‌ڵێت‪ :‬له‌ده‌ستگیركردنی‌ ئۆجه‌الندا‬ ‫ده‌بێت سوپاسێكی‌ زۆری‌ مۆساد بكرێت كه‌‬ ‫رۆڵێكی‌ یه‌كالكه‌ره‌وه‌ی‌ گرنگی‌ هه‌بو‪.‬‬

‫مۆساد رۆڵ ‌ی كورد له‌ده‌ستگیركردنی‌ ئۆجه‌الن ئاشكرا ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬بارام‬ ‫هه‌ڤاڵه‌ كورده‌كانی‌ ئۆجه‌الن چ رۆڵێكیان‬ ‫له‌ده‌ستگیركردنی‌ ئۆجه‌الندا هه‌بو؟ كتێب ‌ی‬ ‫نهێنییه‌كانی‌ مۆساد له‌ئاماده‌كردنی‌ گۆردۆن‬ ‫تۆماس‌و وه‌رگێڕانی‌ شه‌فیقی‌ حاجی‌‬ ‫خدر وه‌اڵمی‌ ئه‌و پرسیاره‌ ده‌داته‌وه‌‪،‬‬ ‫كتێبه‌كه‌ (‪ )400‬الپه‌ڕه‌یه‌و له‌باڵوكراوه‌كانی‌‬ ‫ده‌زگای‌ چاپ‌و باڵوكردنه‌وه‌ی‌ رۆژهه‌اڵته‌‪.‬‬ ‫له‌چه‌ند الپه‌ڕه‌یه‌كدا له‌زاری‌ سه‌رچاوه‌كانی‌‬ ‫مۆساده‌وه‌‪ ،‬باس له‌ رۆڵی‌ ئه‌و ده‌زگایه‌‬ ‫له‌شوێنكه‌وتن‌و رفاندنی‌ ئۆجه‌الن ده‌كات‌و‬ ‫پوخته‌كه‌ی‌ به‌م جۆره‌یه‌‪:‬‬ ‫كۆتاییه‌كان����ی‌ مانگ����ی‌ تش����رینی‌ دوه‌می‌‬ ‫(‪ ،)1998‬بوله‌ند ئه‌جه‌وید سه‌رۆك وه‌زیران ‌ی‬ ‫توركی����ا‪ ،‬ته‌له‌فۆن بۆ بنیامی����ن نه‌ته‌نیاهۆی‌‬

‫س����ه‌رۆك وه‌زیران����ی‌ ئیس����رائیل ده‌كات‌و‬ ‫داوای‌ لێده‌كات مۆس����اد ل����ه‌ گرتنی‌ رێبه‌ری‌‬ ‫ك����ورد عه‌بدواڵ ئۆج����ه‌الن هاوكارییان بكات‪.‬‬ ‫نه‌ته‌نیاهۆ به‌ڵێن����ی‌ به‌ئه‌جه‌وید دا‌و فه‌رمانی‌‬ ‫به‌س����ه‌رۆكی‌ مۆس����اد ئه‌فرام هالڤ����ی‌ دا كه‌‬ ‫ئۆج����ه‌الن ببیننه‌وه‌‪ .‬پالنه‌ك����ه‌ نێوی‌ "كۆدی‌‬ ‫چاوكراوه‌"ی‌ لێنرا‪ ،‬ده‌بو تێوه‌گالن‌و به‌شداری‌‬ ‫مۆس����اد له‌و كه‌تنه‌دا هه‌رگیز ئاشكرا نه‌كرێ‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر كاره‌كه‌ سه‌ركه‌وتوبو هه‌مو شانازییه‌كی‌‬ ‫بۆ ده‌زگای‌ سیخوڕی‌ توركیا ده‌بێ‌‪.‬‬ ‫ش����ه‌ش ئاژانی‌ مۆس����اد نێردرانه‌ رۆما كه‌‬ ‫بریتی‌ بون له‌جاسوسێكی‌ یاریده‌ده‌ر‪ ،‬ژنێك‪،‬‬ ‫دو كه‌سی‌ سه‌ر به‌یه‌كه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ ته‌كنیكی‌‬ ‫مۆس����اد‪ .‬ئه‌وان له‌خانویه‌كی‌ نهێنی‌ مۆس����اد‬ ‫ب����ون‌و له‌وێوه‌ چاودێری‌ ئه‌و خانوه‌یان ده‌كرد‬ ‫كه‌ ئۆجه‌النی‌ تیابو‪.‬‬ ‫له‌دوی‌ شوباتی‌ (‪ )1999‬ئۆجه‌الن هه‌وڵیدا‬

‫بچێت����ه‌ هۆڵه‌ندا‪ ،‬ئه‌فس����ه‌رێكی‌ ئاسایش����ی‌‬ ‫هۆڵه‌ندا له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌ سخیپۆڵ له‌ئه‌مستردام‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ وێس����تگه‌ی‌ خۆجێ����ی‌ مۆس����ادی‌‬ ‫له‌هۆڵه‌ندا ئاگاداركرد كه‌ ئۆجه‌الن به‌س����واری‌‬ ‫فڕۆكه‌یه‌ك����ی‌ كۆمپانی����ای‌ (‪ )KLM‬ب����ه‌ره‌و‬ ‫نایرۆبی‌ چوه‌‪ .‬مۆس����ادییه‌كانی‌ شوێنكه‌وتوی‌‬ ‫ئۆجه‌الن ده‌ستبه‌جێ‌ به‌ره‌و كینیا به‌ڕێكه‌وتن‌و‬ ‫رۆژی‌ (‪ )2/5‬گه‌یش����تنه‌ نایرۆب����ی‌‪ .‬كینی����او‬ ‫ئیس����رائیلیش م����اوه‌ی‌ س����ااڵنێكی‌ زۆرب����و‬ ‫هاوكارییه‌كی‌ له‌یه‌كگه‌یش����تنیان س����ه‌باره‌ت‬ ‫به‌كاروباری‌ هه‌واڵگری‌ په‌ره‌پێدابو‪.‬‬ ‫تیمی‌ مۆس����اد به‌زویی‌ زانیی����ان ئۆجه‌الن‬ ‫له‌خان����وی‌ باڵێوزخان����ه‌ی‌ یۆنان����ه‌‪ .‬جاروبار‬ ‫ك����ورده‌كان ك����ه‌ مۆس����ادییه‌كان پێیانوابو‬ ‫پاسه‌وانی‌ ئۆجه‌النن له‌خانوه‌كه‌ ده‌هاتنه‌ده‌رێ‌‪.‬‬ ‫هالیڤی‌ فه‌رمانیدا ئۆجه‌الن له‌و خانوه‌ بهێنرێته‌‬ ‫ده‌رێ‌‌و بۆ توركیا بڕفێنرێ‌‪.‬‬

‫یه‌كێ����ك له‌ك����ورده‌كان له‌باڵێوزخانه‌ك����ه‌‬ ‫هات����ه‌ده‌رێ‌‌و ب����ه‌ره‌و باڕێ����ك چ����و‪ .‬یه‌كێك‬ ‫له‌ئه‌ندامان����ی‌ تیمه‌كه‌ی‌ مۆس����اد خۆی‌ وه‌كو‬ ‫كوردێك پێناس����اند ك ‌ه له‌نایرۆبی‌ كارده‌كات‪،‬‬ ‫له‌قس����ه‌ی‌ كورده‌كه‌وه‌ هه‌ستی‌ كرد ئۆجه‌الن‬ ‫بێ‌ ئۆقره‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌فریقای‌ باشورو واڵتانی‌‬ ‫دیك����ه‌ی‌ ئه‌فریقاش ڤیزای‌ هاتن����ه‌ ناوه‌وه‌یان‬ ‫نه‌داوه‌تێ‌‪.‬‬ ‫تیم����ی‌ گوێقواڵخ����ی‌ مۆس����اد كه‌ره‌س����ته‌‬ ‫ته‌كنیكیه‌كان����ی‌ خۆیان به‌كارهێن����ا بۆ گوێ‌‬ ‫هه‌ڵخستن له‌هه‌مو جۆره‌ پێوه‌ندی‌‌و قسه‌یه‌ك‬ ‫كه‌ له‌نێو خانوبه‌ره‌كه‌و له‌ده‌ره‌وه‌ ده‌كرا‪ .‬ئه‌و‬ ‫ئاژانه‌ی‌ مۆساد كه‌ له‌باڕه‌كه‌ چاوی‌ به‌كورده‌كه‌‬ ‫كه‌وتبو ده‌ستبه‌كاربو‪ ،‬ته‌له‌فۆنی‌ بۆ كورده‌كه‌‬ ‫كردو له‌ باڕه‌كه‌ یه‌كتریان بینی‌‪ ،‬به‌كورده‌كه‌ی‌‬ ‫وت‪ :‬ئه‌گه‌ر ئۆجه‌الن لێ����ره‌ بمێنێته‌وه‌ ژیانی‌‬ ‫له‌ مه‌ترسیدا ده‌بێ‌‪ ،‬ته‌نیا هیوا ئه‌وه‌یه‌ بچێته‌‬

‫الی‌ كورده‌كان����ی‌ عێراق‌و له‌وچی����ا به‌رباڵوانه‌‬ ‫خۆی‌ بپارێزێ‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و پالن����ه‌ش ك����ه‌ تیمه‌ك����ه‌ی‌ مۆس����اد‬ ‫له‌قس����ه‌كانی‌ ئۆجه‌النه‌وه‌ گوێبیستی‌ بوبون‪،‬‬ ‫مۆس����اده‌كه‌ كورده‌ك����ه‌ی‌ رازیك����رد بچێ����ت‬ ‫قه‌ناع����ه‌ت به‌ئۆجه‌الن بهێنێ‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫بێته‌ده‌رێ‌‌و له‌س����ه‌ر پێش����نیاره‌كه‌ بدوێن‪ .‬بۆ‬ ‫به‌یانی‌ رۆژی‌ دواتر فڕۆكه‌یه‌كی‌ جێتی‌ فالكۆن‬ ‫(‪ )900‬له‌فڕۆكه‌خان����ه‌ی‌ نایرۆبی‌ نیش����ته‌وه‌‪،‬‬ ‫فڕۆكه‌وانه‌ك����ه‌ وتی‌ به‌دوای‌ گروپێك بازرگاندا‬ ‫هاتوه‌ ك����ه‌ ده‌ب����ێ‌ بیانبا بۆ كۆنفرانس����ێك‬ ‫له‌ئه‌س����ینا‪ .‬ئه‌و فڕۆكه‌یه‌ش ئۆجه‌النی‌ به‌ره‌و‬ ‫توركیا برد‪.‬‬ ‫ب����ۆ ئه‌ف����رام هالڤ����ی‌ س����ه‌ركه‌وتنی‌ ئه‌و‬ ‫ئۆپه‌راس����یۆنه‌ به‌واتای‌ له‌كیس����دانی‌ تۆڕێك‬ ‫له‌مه‌ئموره‌كان����ی‌ له‌عێراق بو‪ ،‬كه‌ پش����تیان‬ ‫به‌پشتیوانی‌ كوردی‌ زۆر گه‌رم بو‪.‬‬

‫د‪ .‬مه‌حمود عوسامن‪:‬‬ ‫ئۆجه‌الن‬ ‫ی نه‌كردم‬ ‫دوجار به‌قسه‌ ‌‬ ‫وه‌رگێ����ڕی‌ كتێبه‌كه‌ دیمانه‌یه‌كی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫سیاس����ه‌تڤانی‌ ناسراوی‌ كورد د‪ .‬مه‌حمود‬ ‫عوسمان س����ازداوه‌‪ ،‬د‪.‬مه‌حمود ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫من به‌ڕێ����ز ئۆجه‌الن له‌س����اڵی‌ (‪)1978‬‬ ‫ه‌وه‌ ده‌ناس����م‪ ،‬زۆرج����ار یه‌كترمان دیوه‌‪،‬‬ ‫ئاڵوگۆڕی‌ بیروباوه‌ڕمان ده‌كرد‪ ،‬قسه‌مان‬ ‫ده‌كرد‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪ :‬من ئه‌و بۆچونه‌م‬ ‫هه‌بو له‌سوریا ده‌رچو بچێته‌ شاخ‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌مو سه‌ركرده‌كانی‌ دیكه‌ی‌ كورد له‌گه‌ڵ‬ ‫پێشمه‌رگه‌كانیاندا له‌شاخ بون‪.‬‬ ‫ئه‌وكات����ه‌ی‌ ئۆج����ه‌الن له‌ڕۆم����ا ده‌بێت‬ ‫وه‌فدێكی‌ كۆنگ����ره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ كورد كه‌‬ ‫پێكهاتبون ل����ه‌‪ :‬د‪.‬مه‌حمود عوس����مان‪،‬‬ ‫د‪.‬ن����وری‌ تاڵه‌بانی‌‪ ،‬زوبێر ئایدار‪ ،‬عه‌زیزی‌‬ ‫مامل����ێ‌ ده‌چن����ه‌ دیده‌نی‌ ئۆج����ه‌الن‪ .‬د‪.‬‬ ‫مه‌حمود ده‌ڵێت‪ :‬پێمانوت ئێمه‌و كۆنگره‌ش‬ ‫بۆچونمان وایه‌ نابێت له‌ئیتالیا ده‌ربچیت‪.‬‬ ‫به‌حه‌رف����ی‌ پێموت وه‌كو چۆن ی ‌هك‌و یه‌ك‬ ‫ده‌كات����ه‌ دو‪ ،‬ئ����اوا پێمگ����وت ناردنت بۆ‬ ‫ئه‌فریكا وات����ه‌ له‌ناو فڕۆكه‌كه‌دا ده‌تڕفێنن‬ ‫یان گه‌یشتیته‌ ئه‌وێ‌ ده‌تڕفێنن‪.‬‬ ‫پێ����ش دادگایكردن����ی‌ ئۆج����ه‌الن دو‬ ‫پارێ����زه‌ری‌ ئۆج����ه‌الن ده‌چن����ه‌ له‌نده‌ن‌و‬ ‫د‪.‬مه‌حم����ود ده‌بین����ن‪ ،‬د‪.‬مه‌حمود س����ێ‌‬ ‫پێش����نیار ئاراس����ته‌ی‌ ئۆجه‌الن ده‌كات‪:‬‬ ‫ئه‌وانی����ش یه‌ك����ه‌م‪ :‬بڵێت م����ن ئیعتراف‬ ‫ب����ه‌م دادگاییه‌ ناكه‌م‪ ،‬چونكه‌ حكومه‌تێك‬ ‫دایناوه‌ ئیعتراف به‌میلله‌ته‌كه‌ی‌ من ناكات‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ :‬بڵێت م����ن توركی‌ نازانم‌و وه‌رگێڕم‬ ‫بۆ دابین بكه‌ن‪ ،‬س����ێیه‌م‪ :‬بڵێت هه‌رچی‌‬ ‫رویداوه‌ من لێی‌ به‌رپرس����م‌و ئ����اگادارم‪،‬‬ ‫چونكه‌ جه‌نگ هه‌بوه‌‪ .‬وتم ئه‌گه‌ر ئۆجه‌الن‬ ‫ئه‌و س����ێ‌ ش����ته‌ بكات له‌جیات����ی‌ توركیا‬ ‫ئۆجه‌الن دادگایی‌ بكات‪ ،‬ئۆجه‌الن توركیا‬ ‫دادگایی‌ ده‌كات‪ .‬به‌اڵم وه‌اڵهی‌ هه‌رسێكی‌‬ ‫پێچه‌وانه‌ كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌تای‌ مانگی‌ ئایار‪ ،‬واته‌ سێ‌ مانگ‬ ‫دوای‌ رفاندنی‌ ئۆجه‌الن‪ ،‬ئه‌ندام پارله‌مانێكی‌‬ ‫كینیا ئاش���كرای‌ كرد چه‌ند كاربه‌ده‌ستێكی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ واڵته‌ك���ه‌ی‌ پێنج ملیۆن دۆالریان‬ ‫وه‌ك پاداش���تی‌ هاوكاریك���ردن له‌ڕفاندن���ی‌‬ ‫ئۆجه‌الن له‌توركیا وه‌رگرتوه‌‪ .‬حكومه‌ت ئه‌و‬ ‫وته‌یه‌ی‌ پشتڕاس���ت نه‌كرده‌وه‌‌و پارله‌مانیش‬ ‫لیژنه‌یه‌كی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ پێكهێنا‪ ،‬به‌اڵم هیچ‬ ‫ئه‌نجامێك له‌مباره‌یه‌وه‌ به‌دیار نه‌كه‌وت‪.‬‬ ‫په‌كه‌كه‌و ئه‌وروپا‬ ‫بوله‌ر ده‌ڵێت پێده‌چێت هه‌ركام له‌هاوه‌ڵ ‌ه‬ ‫كورده‌كان���ی‌ ئۆج���ه‌الن (ئه‌لیك���س‪ ،‬جۆن‪،‬‬ ‫زێڕین) ده‌س���تیان له‌گرتنه‌ك���ه‌ی ئۆجه‌النی‬ ‫هاوڕێیاندا هه‌بێت‪ ،‬بۆیه‌ له‌ناوخۆی‌ په‌كه‌كه‌دا‬ ‫ره‌وش���ه‌كه‌ به‌بێ‌ لێپێچینه‌وه‌و تۆمه‌ت‌و لۆمه‌‬ ‫به‌خش���ینه‌وه‌ به‌رامبه‌ر ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ به‌‬ ‫به‌رپرس ناس���ران به‌رامبه‌ر به‌و فیاس���كۆیه‌‬ ‫تێنه‌په‌ڕی‌‪ .‬به‌ڵكو چه‌ند كه‌سێكی‌ راوێژكارو‬ ‫نوێن���ه‌ری‌ په‌كه‌ك���ه‌ له‌چه‌ندی���ن ش���وێندا‬ ‫به‌رپرس���یارێتیان خرایه‌ ئه‌س���تۆ‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫كه‌سیش خۆیان كشانده‌وه‌و وازیان هێنا‪.‬‬ ‫له‌كۆبه‌ن���دی‌ س���ه‌رنجه‌كانیدا‪ ،‬بریتا بوله‌ر‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪ :‬كه‌یس���ه‌كه‌ی‌ ئۆج���ه‌الن به‌ڕونی‌‬ ‫نیشانیدا كه‌ چۆن یاساكانی‌ مافی‌ مرۆڤ (كه‌‬ ‫ئێمه‌ هه‌ندێكجار ره‌نگه‌ به‌ئاس���انی‌ وابزانین‬ ‫ئیتر ئه‌و مافان ‌ه چه‌س���پیون‌و سروشتی‌ بون‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگادا) پش���تگوێ‌ ده‌خرێ���ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بێتو به‌رژه‌وه‌ندییه‌ سیاس���یه‌كان بخاته‌ ژێر‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌وه‌‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫"سیسته‌می‌ ریزبه‌ندی‌ زانكۆكان هیچ سودێكی‌ نیه‌و نابێت"‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند ساڵێكه‌ ریزبه‌ندی‌ بۆ زانكۆكان ‌ی‬ ‫كوردستان ده‌كرێت چ له‌سه‌ر ئاستی‌ ناوخۆو‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیش‪ ،‬سه‌رۆكی‌ زانكۆی‌ كۆیه‌ ده‌ڵێت "‬ ‫پێشتر كه‌ ریزبه‌ندی‌ نه‌بو‪ ،‬زانكۆی‌ خراپ‌و باش‪،‬‬ ‫مامۆستای‌ چاالك‌و ناچاالك‌و هه‌موی‌ وه‌ك یه‌ك‬ ‫سه‌یرده‌كرا"‪.‬‬ ‫سه‌نته‌ری‌ ویبۆمیتریكس (‪Web metrics Ranking‬‬ ‫‪)of World Universities‬له‌ڕێگه‌ی‌ یه‌كه‌ی‌ نیشتمان ‌ی‬ ‫بۆ توێژینه‌وه‌ی‌ زانستی‌ له‌به‌رواری‌ ‪2016-2-1‬نوێترین‬ ‫ریزبه‌ندی‌ زانكۆكانی‌ جیهانی‌ له‌ڕێی‌ ماڵپه‌ڕه‌كه‌یانه‌وه‌‬ ‫راگه‌یان���د‪ ،‬كه‌ ش���ه‌ش مان���گ جارێ���ك گۆڕانكاری‌‬ ‫له‌ڕیزبه‌ن���دی‌ زانكۆكاندا ده‌كه‌ن‪ ،‬زانكۆی‌ كۆیه‌ یه‌كه‌م‬ ‫بوه‌ له‌سه‌ر ئاس���تی‌ زانكۆكانی‌ كوردستان‪ ،‬سه‌رۆكی‌‬ ‫ئه‌و زانكۆی���ه‌‪ ،‬پ‪.‬ی‌‪.‬د وه‌ل ‌ی مه‌حمود حه‌مه‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫رازیبونیان له‌ئاستی‌ زانستی‌ زانكۆكه‌یان به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د "ئه‌مه‌ كۆتای���ی‌ رێگاكه‌ نیی���ه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"به‌راورد به‌و دۆخه‌ی‌ كه‌ له‌كوردس���تان هه‌یه‌‪ ،‬بونی‌‬ ‫قه‌یرانی‌ دارای���ی‌ هه‌روه‌ها به‌راورد به‌و خوێندكارانه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌ئاماده‌ییه‌كانه‌وه‌ بۆمان دێت‪ ،‬پێمانباشه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ زانك���ۆی‌ كۆیه‌ ب���اس له‌س���ودی‌ ئه‌و‬ ‫ریزبه‌ندی���ه‌ ده‌كات‌و ده‌ڵێت "پێش���تر ك���ه‌ ریزبه‌ندی‌‬ ‫نه‌ب���وه‌ زانكۆی‌ خ���راپ‌و باش‪ ،‬مامۆس���تای‌ چاالك‌و‬ ‫ناچاالك‌و هه‌موی‌ وه‌ك یه‌ك سه‌یركراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌بێت‬ ‫له‌مه‌ودوا به‌رنامه‌داڕێ���ژی‌ بكرێت له‌الیه‌ن حكومه‌ت‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زی���ران‌و وه‌زاره‌ت���ی‌ دارایی‌‌و هه‌روه‌ها‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌رخوێندكاران ده‌بێت كه‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫بخوێنن‌و ده‌بێته‌ هۆی‌ به‌ره‌پێش���چونی‌ زانكۆكه‌ش‪،‬‬ ‫ئه‌و زانكۆیه‌ش���ی‌ نه‌توانێت خۆی‌ نوێبكاته‌وه‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫ئاس���تی‌ پێش���كه‌وتنه‌كانی‌ دونیا بڕوات پێوه‌ی‌ دیار‬ ‫ئه‌بێت‪ ،‬پێشتر زانكۆكانی‌ كوردستان زۆركه‌م زانیاری‌‬ ‫خۆیان له‌س���ه‌ر وێبه‌كه‌ دائه‌نا‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا هه‌موی‌‬ ‫ده‌چێته‌ كێبڕكێكه‌وه‌ چونكه‌ گه‌ر نه‌چێت فۆكه‌س���ی‌‬ ‫له‌سه‌ر دروست ئه‌بێت‪ ،‬ساڵی‌ رابردو ته‌نها سێ‌ زانكۆ‬ ‫توانیومانه‌ له‌گۆگڵ سكوله‌ر رێپۆرته‌ ‪ 600‬نمره‌ زیاتر‬ ‫به‌ده‌ست بهێنن كه‌ ئێمه‌ یه‌كه‌مبوین له‌وه‌و به‌قه‌باره‌ی‌‬ ‫زانكۆی‌ كۆیه‌ شانازی‌ پێوه‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫د‪.‬وه‌لی‌ مه‌حم���ود به‌رده‌وام بو له‌س���ه‌ر وته‌كانی‌‬ ‫"پێش���تر هه‌مو رۆژنامه‌نوس‌و لێكۆڵه‌ران‌و نوس���ه‌رو‬ ‫خوێن���دكار هه‌موی‌ ده‌یانوت ئاس���تی‌ زانكۆكان باش‬ ‫نیه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێستا سێكته‌ری‌ خوێندنی‌ بااڵ بۆته‌ یه‌كێك‬ ‫له‌س���ێكته‌ره‌كانی‌ وه‌به‌رهێنان له‌دونیادا‪ ،‬پێمان وایه‌‬ ‫ئ���ه‌م ریزبه‌ندیه‌ كاریگه‌ری‌ ده‌بێت به‌اڵم به‌نیس���به‌ت‬ ‫كوردس���تانه‌وه‌ تۆزێك س���ه‌ره‌تاییه‌و له‌چه‌ند ساڵی‌‬ ‫داهاتو كاریگه‌ری‌ ده‌بێت"‪.‬‬ ‫یه‌كێك ل���ه‌و ره‌خنانه‌ی‌ كه‌ هه‌میش���ه‌ له‌زانكۆكان‬ ‫ده‌گیرێت ئه‌وه‌یه‌ كه‌ نه‌توانراوه‌ سود له‌و توێژینه‌وانه‌‬ ‫وه‌ربگیرێت هه‌روه‌ها مه‌رجێكی‌ سه‌ره‌كی‌ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫زانكۆكانی���ش له‌ڕیزبه‌ندیه‌كان���دا بون���ی‌ توێژینه‌وه‌و‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌یه‌ت���ی‌ له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌ نێوده‌وڵه‌ت���ی‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ زانكۆی‌ كۆیه‌ له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ده‌ڵێت "ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر كۆمه‌ڵگا كه‌ ئایا سودی‌ لێوه‌رده‌گرێت‬

‫بارودۆخه‌كه‌ یارمه‌تی‌‬ ‫مامۆستا نادات‬ ‫بۆ توێژینه‌وه‌ی‌‬ ‫زانستی‌ چونكه‌‬ ‫موچه‌ی‌ كه‌م بۆته‌وه‌‬ ‫زه‌ره‌رمه‌ندترین‬ ‫توێژه‌ له‌كۆمه‌ڵگادا‬

‫مه‌رجێكی‌ سه‌ره‌ك ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی زانكۆكانیش‬ ‫له‌ڕیزبه‌ندیه‌كاندا‬ ‫بونی‌ توێژینه‌وه‌و‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌یه‌تی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی‌ نێوده‌وڵه‌تی‬

‫زانکۆی سلێمانی‬ ‫یان ن���ا ‪ ،‬ئێمه‌ گۆڤاری‌ زانس���تیمان هه‌یه‌ كه‌ هه‌مو‬ ‫ژماره‌یه‌كی‌ به‌ر له‌چاپ ده‌توانێت له‌س���ایته‌كه‌ سود ‌ی‬ ‫لێوه‌ربگرێت"‪.‬‬ ‫له‌ڕیزبه‌ندی ئه‌و س���ایته‌دا زانكۆی‌ گه‌رمیان پله‌ی‌‬ ‫‪ 27‬وه‌رگرت���وه‌و له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ س���ه‌رۆكی‌ زانكۆكه‌‪،‬‬ ‫پ‪.‬د‪.‬فاروق عه‌بدواڵ كه‌ریم ده‌ڵێت "له‌س���ه‌ر س���ایته‌‬ ‫كۆنه‌كه‌ ڕیزبه‌ندیان كردوه‌و هێش���تا سایته‌ نوێكه‌مان‬ ‫نه‌كه‌وتۆته‌ كار ره‌نگه‌ له‌هه‌فته‌ی‌ داهاتوه‌وه‌ كاربكات‌و‬ ‫هه‌تا توێژینه‌وه‌كانیش���مان له‌س���ایته‌كه‌ دانه‌ناوه‌ ئه‌و‬ ‫ئه‌نجام ‌ه به‌سروشتی‌ ده‌بینین "‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ زانكۆی‌ گه‌رمیان به‌نیگه‌رانیه‌وه‌ باس���ی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كرد "بارودۆخه‌كه‌ یارمه‌تی‌ مامۆس���تا نادات‬ ‫بۆ توێژینه‌وه‌ی‌ زانس���تی‌ چونكه‌ موچه‌ ‌ی كه‌م بۆته‌وه‌‬ ‫زه‌ره‌رمه‌ندترین توێژه‌ له‌كۆمه‌ڵگادا‪ ،‬ئه‌گه‌ر مامۆس���تا‬ ‫توێژین���ه‌وه‌ باڵوبكات���ه‌وه‌ ده‌بێت بڕێك پ���اره‌ بدات‬ ‫بۆیه‌ مامۆس���تاكان ده‌ڵێن ئێمه‌ ناتوانین پاره‌ بده‌ین‬ ‫هه‌م بۆ توێژینه‌وه‌كه‌و ب�ڵ�او كردنه‌وه‌كه‌ی‌ بۆیه‌ ئه‌وه‌‬ ‫ئه‌ركی‌ قورسكردوین كه‌ بارودۆخه‌ داراییه‌كه‌ دروستی‌‬ ‫كردوه‌"‪.‬‬ ‫زانك���ۆی‌ كۆیه‌ كه‌ س���اڵی‌ ‪ 2003‬دام���ه‌زراوه‌‪450 ،‬‬ ‫مامۆستا وانه‌ به‌‪5000‬خوێندكار و قوتابی‌ له‌زانكۆكه‌دا‬ ‫ده‌ڵێنه‌وه‌‪ ،‬زانكۆی‌ گه‌رمیانیش ساڵی‌ ‪ 2011‬دامه‌زراوه‌و‬ ‫‪ 240‬مامۆس���تا وان���ه‌ به‌‪ 4500‬خوێن���دكار ده‌ڵێنه‌وه‌‪،‬‬

‫له‌دوه‌مین ریزبه‌ندی‌ نیشتمانی‌ زانكۆكانی‌ كوردستان‬ ‫له‌الی���ه‌ن وه‌زاره‌ت���ی‌ خوێندنی‌ بااڵوه‌ ك���ه‌ له‌‪-10-18‬‬ ‫‪ 2016‬راگه‌یاندرا‪.‬زانكۆی‌ كۆی���ه‌ له‌گروپی‌ ‪ B‬زانكۆی‌‬ ‫گه‌رمیانیش له‌گروپی‌‪ D‬یه‌‪.‬‬ ‫عه‌بدوڕه‌حمان ئه‌حمه‌د وه‌هاب‪ ،‬خوێندكاری‌ دكتۆرا‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ س���ودی‌ ئه‌و ریزبه‌ندیانه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"له‌باش���ترین حاڵه‌تدا به‌ده‌ستهێنانی‌ ئه‌و ئامانجانه‌یه‌‬ ‫ك���ه‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ بۆ پڕۆس���ه‌كه‌ی‌ داناوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌ڕاس���تیدا ئه‌گ���ه‌ر بمانه‌وێت له‌سیس���ته‌می‌‬ ‫ریزبه‌ندی‌ زانكۆكان بگه‌ین ده‌بێت بزانین كه‌ ده‌كرێت‬ ‫سودیش‌و زیانیشی‌ هه‌بێت‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌بێت ئه‌وه‌ش‬ ‫بزانین كه‌ م���ه‌رج نییه‌ ئامانجه‌كان���ی‌ ریزبه‌ندییه‌كه‌‬ ‫خۆیان باش بن یان هه‌میش���ه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ له‌خه‌یاڵی‌‬ ‫دانرانی���دا هه‌ی���ه‌ ده‌ربچ���ن‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ی‌ پڕۆس���ه‌ی‌‬ ‫ریزبه‌ندی‌ زانكۆكان خۆی‌ كێشه‌ی‌ میتۆدی‌‌و سیاسی‌‌و‬ ‫ئه‌كادیمی‌ هه‌یه‌ له‌هه‌مان كاتدا به‌ش���ێوه‌یه‌ك دانراوه‌‬ ‫كه‌ هیچ كاریگه‌ریه‌كی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و ژینگه‌ یاس���ایی‌‌و‬ ‫سیاس���ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ نیه‌ كه‌له‌نێ���وان زانكۆكان‌و‬ ‫وه‌زاره‌تدا هه‌یه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ باری‌ یاس���ایی‌‌و ئیداری‌‬ ‫وه‌زاره‌ت خۆی‌ گۆڕانكاری‌ به‌سه‌ردا نه‌هاتوه‌ هه‌روه‌ها‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كی‌ تاك ئاڕاس���ته‌و سه‌ره‌و خواری‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫زانكۆكاندا هه‌یه‌ بۆیه‌ به‌گش���تی‌ سیسته‌می‌ ریزبه‌ندی‌‬ ‫زانكۆكان هیچ سودێكی‌ به‌رجه‌سته‌ی‌ نیه‌و نابێت "‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬مەزهەر کەریم‬

‫عه‌بدوڕه‌حم���ان ئه‌حمه‌د وه‌هاب له‌باره‌ی‌ س���ودو‬ ‫كاریگه‌ری‌ توێژین���ه‌وه‌كان ده‌ڵێت "گرنگی‌ توێژینه‌و‌ه‬ ‫له‌خودی‌ خۆیداو له‌هه‌مان كاتیش���دا له‌به‌رده‌ستبون‌و‬ ‫به‌كاربردنیش���دایه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌مو توێژینه‌وه‌یه‌ك وه‌ك‬ ‫ی���ه‌ك نییه‌ دنی���ای‌ توێژین���ه‌وه‌و سیس���ته‌مه‌كانی‌‬ ‫به‌كاربردن خۆیان بابه‌تی‌ توێژینه‌وه‌ن بۆیه‌ مه‌سه‌له‌كه‌‬ ‫س���اده‌ نیه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌سیس���ته‌می‌‬ ‫ریزبه‌ن���دی‌ زانكۆكانه‌وه‌ هه‌ی���ه‌ گرنگه‌ ئێمه‌ له‌ژینگه‌و‬ ‫یاس���او به‌ڕێوبردن���ی‌ ژیان���ی‌ ئه‌كادیمی���دا له‌پێگه‌ی‌‬ ‫توێژین���ه‌وه‌ بگه‌ین ئینج���ا خۆتوێژین���ه‌وه‌ له‌خۆڕاو‬ ‫له‌هیچ���ه‌وه‌ نایه‌ته‌دی‌ نه‌ك هه‌رپێویس���تی‌ به‌یاس���او‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن‌و هه‌ڵنان‌و پش���تگیری‌ سیاس���ی‌‌و مادی‌‌و‬ ‫مه‌عنه‌وی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌ڵكو پێویس���تی‌ به‌ به‌رده‌ستبونی‌‬ ‫ده‌رفه‌ته‌كان���ی‌ توێژین���ه‌وه‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ ده‌بێ���ت‬ ‫بپرس���ین كه‌ داخۆ وه‌زاره‌ت���ی‌ خوێندنی‌ بااڵ تاچه‌ند‬ ‫ده‌رفه‌ته‌كانی‌ به‌رده‌ستبونی‌ توێژینه‌وه‌ی‌ بۆ زانكۆكان‬ ‫فه‌راهه‌م كردوه‌ پێش ئه‌وه‌ی‌ پێوانه‌ی‌ جۆرو ژماره‌ی‌‬ ‫توێژینه‌وه‌كان بكات‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌بێت ئه‌وه‌ش بپرسین‬ ‫كه‌ خ���ودی‌ وه‌زاره‌ت‌و زانكۆكان له‌چ بڕیارێك‌و له‌كام‬ ‫سیاس���ه‌تی‌ په‌روه‌رده‌ی���ی‌‌و به‌ڕێوه‌بردن���ی‌ خۆیاندا‬ ‫پش���تیان به‌توێژینه‌وه‌ به‌ستوه‌ ئێمه‌ گه‌ر پرسیارمان‬ ‫نه‌بێت‌و به‌جدی‌ به‌دوای‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێشه‌كاندا‬ ‫نه‌گه‌ڕێین ناشتوانین توێژینه‌وه‌ بكه‌ین"‪.‬‬

‫"بڕیارێك ده‌یان خوێندكار له‌خوێندنی‌ بااڵ بێ‌ به‌ش ده‌كات"‬ ‫بۆچی‌ ئه‌مس���اڵ ئه‌وه‌ ناكرێت‪ ،‬خ���ۆ چه‌ند مانگێكی‌‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌‬ ‫فه‌رقه‌ ئه‌گه‌ر س���اڵی‌ پار ش���ه‌ڕی‌ داعش هه‌بوه‌ یان‬ ‫قه‌یرانی‌ دارایی‌ ئه‌وا ئه‌مساڵیش هه‌یه‌و زیاتریشه‌"‪.‬‬ ‫بڕیاره‌كه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵو توێژینه‌وه‌ی‌‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌هیچ جێگه‌یه‌كی‌ دونیا نیه‌ بڵێیت گه‌ر‬ ‫زانستی‌ له‌باره‌ی‌ توانستی‌ زمانی‌ ئینگلیزی‌ چه‌ندین‬ ‫خوێندكار له‌خوێندن بێبه‌ش ده‌كات‪ ،‬خوێندكارێك وه‌ریش���بگیرێیت نمره‌ت نه‌هێنا ده‌تسڕینه‌وه‌‪ ،‬له‌دنیا‬ ‫وایه‌ ئه‌گ���ه‌ر له‌ئینگلیزیدا ‪ 4‬ت هێن���ا چه‌ندت ماوه‌‬ ‫ده‌ڵێت "بۆ هه‌ر تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك ‪ 300‬دۆالر ی‌‬ ‫به‌س���ه‌عات پڕده‌كرێته‌وه‌ بۆنمون���ه‌ من ‪ 4،5‬ده‌هێنم‬ ‫ئه‌وێت كه‌ ده‌كاته‌ ‪ 10‬وه‌ره‌قه‌‪ ،‬موچه‌كه‌شمان‬ ‫ده‌ڵێن بڕۆ ‪ 2‬مانگ بخوێنه‌ ئیتر ته‌واو یه‌كس���ه‌ریش‬ ‫‪400‬هه‌زاره‌"‪.‬‬ ‫داخلی‌ كۆرس���ه‌كه‌ ئه‌بیت به‌اڵم له‌كوردس���تان ئه‌وه‌‬ ‫پاش ئ���ه‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندن���ی‌ بااڵ بڕیارێكی‌ فه‌رزكراوه‌ كه‌ ته‌نها سه‌نته‌ره‌كانی‌ دهۆك‌و سلێمانی‌‌و‬ ‫ده‌ركرد ك���ه‌ پێویس���ته‌ خوێندكاران به‌مه‌به‌س���تی‌ هه‌ولێر قبوڵكراوه‌ بۆچی‌ ئه‌بێت وابێت"‪.‬‬ ‫له‌هه‌ولێر ل���ه‌ ‪2017 -1-12‬كه‌ ئاماری‌ جیاكردنه‌وه‌‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی‌ نازناوی‌ زانس���تی‌ یان بۆ درێژه‌دان‬ ‫به‌خوێندن���ی‌ بااڵ ده‌بێ���ت تاقیكردن���ه‌وه‌ی‌ تایبه‌ت وه‌رگیرا له‌ ‪ 660‬كاندید ته‌نها ‪ 59‬توانستی‌ ئینگلیزیان‬ ‫به‌زمان���ی‌ ئینگلیزی���ان هه‌بێ���ت ته‌نها له‌س���ه‌نته‌ره‌ هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫عیرفان كه‌ چه‌ند جارێك ناڕه‌زایی‌ له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و‬ ‫باوه‌ڕپێكراوه‌كانی‌ كوردس���تان‌و ئ���ه‌و واڵتانه‌ی‌ كه‌‬ ‫زمانی‌ دایكی���ان ئینگلیزییه‌‪ ،‬ئه‌م بڕی���اره‌ش ته‌نها بڕی���اره‌ ده‌ربڕیوه‌ ده‌ڵێت "ئێم���ه‌ش له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ین‬ ‫جێگه‌ی‌ نیگه‌ران���ی‌ كاندیدان نیه‌ به‌ڵكو بوه‌ته‌ هۆی‌ داوای‌ ئینگلیزی‌ بكه‌ن تواناش���مان هه‌یه‌و خۆشمان‬ ‫فێرده‌كه‌ی���ن‪ .‬به‌اڵم كاتمان پێب���ده‌ن و بڕوانامه‌مان‬ ‫بێبه‌شبونیان له‌كۆرسی‌ خوێندن‪.‬‬ ‫عیرفان ش���ه‌عبان‪ ،‬یه‌كێكه‌ ل���ه‌و كاندیدانه‌ی‌ كه‌ پێنه‌ده‌ن تامه‌رجی‌ ئینگلیزیه‌كه‌ نه‌هێنین"‪.‬‬ ‫ئه‌و خوێندكاره‌ كه‌ له‌زانكۆی‌ سه‌اڵحه‌دینه‌ وتیشی‌‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌و بڕیاره‌وه‌ تائێس���تا ده‌س���تی‌ به‌كۆرسی‌‬ ‫خوێندن نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "په‌یوه‌ندیمان "ئ���ه‌وان ده‌ڵێن خوێن���دن به‌نێوده‌وڵه‌ت���ی‌ ده‌كه‌ین‬ ‫به‌چه‌ندین به‌رپرس���ی‌ بااڵوه‌ كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌اڵممان بۆئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكانی‌ تر بێن‌و لێره‌ ماس���ته‌رو دكتۆرا‬ ‫وه‌رنه‌گرتوه‌ وتویانه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك هیچ ناگۆڕێت‪ ،‬بخوێن���ن ئه‌وه‌ باش���ه‌ ب���ه‌اڵم ئایا ئه‌وه‌ پێویس���تی‌‬ ‫پ���اش خۆپیش���اندانه‌كه‌مان وتی���ان دائه‌نیش���ین‌و به‌ژێرخان نیه‌؟ كوا تاقیگه‌كانمان‌و پێویس���تیه‌كان‬ ‫پێداچون���ه‌وه‌ ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌نجوم���ه‌ن ‪6‬مانگه‌ هیچمان نیه‌ ته‌نه���ا ئینگلیزیه‌كه‌ فه‌رزكراوه‌ ئه‌ویش‬ ‫وه‌ك بازرگانی و ته‌واو"‪.‬‬ ‫دانه‌نیشتوه‌و ته‌نها كاتی‌ ئێمه‌ كوژراوه‌"‪.‬‬ ‫خوێندكارێكی‌ تر له‌زانكۆی‌ سلێمانی‌ كه‌ نه‌یویست‬ ‫ئه‌و كاندی���ده‌ له‌زانكۆی‌ س���ه‌اڵحدین ب���ه‌رده‌وام‬ ‫بو له‌س���ه‌ر وته‌كانی‌ وتی‌ "ئه‌بوایه‌ حس���ابی‌ دۆخی‌ ن���اوی‌ ئاش���كرا بكرێ���ت له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫كوردستان بكرایه‌ بارودۆخی‌ مادی‌ هه‌مومان ناله‌باره‌ راگه‌یاند"هی���چ س���اڵێك وه‌ك ئه‌مس���اڵ زه‌خ���ت‬ ‫چونكه‌ بۆ هه‌ر تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك ‪ 300‬دۆالر ی‌ ئه‌وێت نه‌خراوه‌ته‌ س���ه‌ر كاندی���ده‌كان‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مس���اڵ‬ ‫ك���ه‌ ده‌كاته‌ ‪ 10‬وه‌ره‌قه‌ ئاخر به‌ی���ه‌ك تاقیكردنه‌وه‌ ته‌نان���ه‌ت تاقیكردنه‌وه‌كه‌ش به‌پ���اره‌ بوه‌ و به‌هۆی‌‬ ‫ده‌رناچیت‪ ،‬ئینجا خ���ۆی‌ موچه‌كه‌مان ‪ 400‬هه‌زاره‌‪ ،‬فش���اری‌ وه‌زیره‌وه‌ س���ه‌نته‌ری‌ تاقیكردنه‌وه‌كان پڕ‬ ‫جگه‌له‌وه‌ش س���اڵی‌ راب���ردو بڕی���ار ده‌رچو هه‌مو بوه‌و ش���وێن نه‌ماوه‌‪ ،‬ئینجا ئێستاش وای‌ كردوه‌ كه‌‬ ‫كاندیده‌كان���ی‌ دكتۆرا داخڵی‌ كۆرس���ات نه‌بن هه‌تا بڕوانامه‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێم ناخوات بۆیه‌ تامانگی‌ ‪6‬‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ی‌ توانس���تی‌ زمانی‌ ئینگلیزیان نه‌بێت ش���وێن نه‌ماوه‌‪ ،‬ئه‌ی‌ سمیسته‌ری‌ داهاتو چی‌ بكه‌ن‬ ‫ی���ان له‌وماوه‌یه‌دا ته‌واوی‌ بكات‪ ،‬بۆچی‌ پار ئه‌وه‌ كرا ئه‌گه‌ر هێش���تا ئه‌وانه‌ی‌ ئه‌مساڵ ش���وێنیان نه‌بێت‬

‫بخوێن���ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش واته‌ شكس���تهێنانی‌ پڕۆس���ه‌ك ‌ه‬ ‫چونكه‌ زۆرینه‌ی‌ كۆلیژه‌كان كۆرسیان نه‌كردوه‌ته‌وه‌‬ ‫به‌هۆی‌ كێشه‌ی‌ بڕوانامه‌ی‌ ئینگلیزییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و خوێندكاره‌ ب���ه‌ردوام بو له‌س���ه‌ر ده‌ربڕینی‌‬ ‫نیگه‌رانیه‌كان���ی‌‌و وت���ی‌ "خۆی‌ ده‌بێت ب���ۆ كۆلێژه‌‬ ‫مرۆڤایه‌تی���ه‌كان نمره‌ك���ه‌ كه‌متر بێ���ت ماقوڵ نیه‌‬ ‫من‌و یه‌كێكی‌ به‌ش���ی‌ ئینگلیزی‌ ‪5‬نمره‌مان هه‌بێت‪،‬‬ ‫جگه‌له‌وه‌ش له‌هه‌مو واڵتێ���ك ئه‌گه‌ر ‪ 4‬بهێنیت ئه‌وا‬ ‫ناچیت تاقیكردنه‌وه‌ بده‌یت���ه‌وه‌ تابیكه‌یته‌ ‪ 5‬به‌ڵكو‬ ‫ه���ه‌ر نمره‌یه‌ك به‌ ‪ 6‬مانگ خ���ول ئه‌كرێته‌وه‌ یان ‪3‬‬ ‫مانگ به‌پێی‌ س���ه‌عات به‌اڵم لێره‌ وانیه‌ ئه‌بێت بچیت‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی‌ تر بده‌یته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ بڕیاره‌ك���ه‌ی‌ وه‌زاره‌ت ده‌بێ���ت خوێندكار‬ ‫بۆنمونه‌ ‪5‬نمره‌ی‌‪ IELTS ،‬یان هاوتاكه‌ی‌ ‪، TOEFL‬‬ ‫هه‌بێ���ت ئ���ه‌وه‌ش نیگه‌رانیه‌كان���ی‌ خوێندكاران���ی‌‬ ‫زیات���ر ك���ردوه‌و پێش���ڕه‌و حه‌مه‌ عه‌ل���ی‌‪ ،‬كاندیدی‌‬ ‫خوێندنی‌ دكت���ۆرا به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یان���د "له‌كۆلێژی‌‬ ‫زانس���ته‌مرۆڤایه‌تیه‌كان ل���ه‌‪ 57‬دو كه‌س توانس���تی‌‬ ‫ئینگلیزی‌ داواكاراوی���ان هه‌یه‌ له‌كۆلێژێكی‌ تر له‌چلو‬ ‫ح���ه‌وت یه‌ك كه‌س هه‌یه‌تی‌‪ ،‬له‌ئه‌ده‌بیه‌كان زۆربه‌ی‌‬ ‫نیه‌تی‌ له‌كۆلێژه‌ زانس���تیه‌كانیش هه‌ندێكیان هه‌یانه‌‪،‬‬ ‫به‌گش���تی‌ له‌ ‪ %95‬نیه‌تی‌ ئه‌و ‪ % 5‬یش كه‌ هه‌یه‌تی‌‬ ‫ناتوان���ن بخوێنن‪ ،‬چونكه‌ به‌پێ���ی‌ بڕیار ئه‌بێت له‌دو‬ ‫كه‌س زیاتربێت‌و له‌هه‌مان به‌شیش بێت ئینجا سكوڵ‬ ‫كۆرسه‌كه‌ ده‌یكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و كاندیده‌ی‌ دكتۆرا وت���ی‌ ئێمه‌ دو داواكاریمان‬ ‫هه‌یه‌"ده‌مانه‌وێت له‌گه‌ڵ ئاماده‌كردنی‌ تێزه‌كه‌ توانستی‌‬ ‫زمانه‌كه‌ش ته‌س���لیم بكه‌ین‌و هه‌روه‌ها ئێمه‌ ده‌ڵێین‬ ‫وه‌ك سیس���تمی‌ به‌ریتانی���ا مامه‌ڵه‌مان له‌گه‌ڵ بكه‌ن‬ ‫گه‌ر بۆ نمونه‌ ئێمه‌ ‪3‬مان هێنا بۆ هه‌ر نیو نمره‌یه‌ك‬ ‫خول ببینین له‌س���ه‌نته‌ری‌ زم���ان ببێته‌پڕكه‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌‪ ،‬خۆ ئێمه‌ له‌به‌ریتانیا موهیمترنین له‌وان"‪.‬‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ وه‌زاره‌تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌‪ ،‬عه‌باس ئه‌كره‌م‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "پێش���تر بڕیاره‌كه‌‬ ‫چۆنب���وه‌‪ ،‬هه‌ر وه‌ك خۆیه‌تی‌ هیچ ناگۆڕێت‌و دڵنیابه‌‬ ‫له‌وه‌ش كه‌ ناگۆڕێت"‪.‬‬

‫ده‌ڵێن خوێندن‬ ‫به‌نێوده‌وڵه‌تی‌ ده‌كه‌ین‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكانی‌ تر‬ ‫بێن‌و لێره‌ ماسته‌رو‬ ‫دكتۆرا بخوێنن‬ ‫ئه‌وه‌ باشه‌ به‌اڵم‬ ‫ئایا ئه‌وه‌ پێویستی‌‬ ‫به‌ژێرخان نیه‌؟‬ ‫كوا تاقیگه‌كانمان‌و‬ ‫پێویستیه‌كان هیچمان‬ ‫نیه‌ ته‌نها ئینگلیزیه‌كه‌‬ ‫فه‌رزكراوه‌ ئه‌ویش وه‌ك‬ ‫بازرگانی و ته‌واو‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫په‌رێشانی بیركاری‬ ‫رێبین قادر*‬

‫ ‬ ‫په‌رێش���انی بی���ركاری (‪ )math anxiety‬ك ‌ه‬ ‫مه‌به‌ست لێی به‌گشتی ئه‌و هه‌سته‌ناخۆشه‌یه‌كه‬ ‫‌قوتابی داده‌گرێت كاتێك سه‌رقاڵی شیكاركردنی‬ ‫پرس���یارێكی بیركاری ده‌بێت‪ .‬له‌ساڵی‪١٩٩٢‬دا‬ ‫لێكۆلینه‌وه‌یه‌ك ده‌ریخست كه‌ په‌رێشانی بیركاری‬ ‫به‌گش���تی په‌یوه‌ندی به‌ئاستی قوتابیه‌و‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌تاقیكردنه‌وه‌كاندا‪ .‬دۆزینه‌وه‌ك ‌ه پشتی به‌‪١٥٢‬‬ ‫توێژینه‌وه‌ی‌ زانس���تی به‌س���تبو ك���ه‌له‌باره‌ی‬ ‫پەرێشانی بیركاریه‌وه پێشتر‌ باڵوكرابونه‌وه‌‪.‬‬ ‫زۆر جار گۆڕانكاری فیس���ۆلۆجی به‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌دا دێت ك ‌ه توشی ئه‌م دڵه‌ڕاوكییه‌ ده‌بن‪،‬‬ ‫بۆ نمونه‌ كه‌س���انێك هه‌ن ك ‌ه له‌پی ده‌س���تیان‬ ‫ئاره‌قە ده‌كاتەوە‪ ،‬لێدانی دڵیان به‌رز ده‌بێته‌وه‌‌‪،‬‬ ‫یاخ���ود واهه‌س���ته‌ده‌كه‌ن یه‌كێ���ك قوڕگی���ان‬ ‫ده‌گرێت‪ .‬هه‌ڵبه‌ت مه‌رج نی ‌ه ته‌نها پرس���یارێكی‬ ‫گران���ی بیركاری ببێت ‌ه هۆی س���ه‌رهه‌ڵدانی ئه‌م‬ ‫گۆڕانكاریانه‌‪ ،‬به‌ڵكو جاری واهه‌یه‌ ئه‌و كه‌سه‌ی‬ ‫ی هه‌ی ‌ه به‌ته‌نه���ا كردارێكی‬ ‫په‌رێش���انی بیركار ‌‬ ‫ئه‌ریس���ماتیكی ساده‌ی وه‌كو كۆكردنه‌و‌ه یاخود‬ ‫دابه‌ش ده‌بێت ‌ه هۆی ش���پرزه‌یی ده‌رونی بۆ ئه‌م‬ ‫جۆر‌ه كه‌سانه‌‪‌.‬‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگه‌ی رۆژئاواییه‌كان‌و زۆر به‌تایبه‌تیش‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگ��� ‌ه پیشه‌س���ازیه‌كان‪ ،‬س���ه‌ركه‌وتنی‬ ‫هه‌ر قوتابیه‌ك به‌ش���ێوه‌یه‌كی راس���ته‌وخۆ یان‬ ‫ناڕاس���ته‌وخۆ به‌س���تراوه‌ته‌و‌ه به‌ئاس���تی ئه‌و‬ ‫قوتابی ‌ه له‌بیركاری‪ ،‬بۆ نمونه‌ زۆرێك له‌و به‌ش‌‌و‬ ‫پیش���انه‌ی لەزانكۆكانی ئه‌مه‌ری���كا هه‌یه‌ چه‌ند‬ ‫كۆرس���ێكی بیركاری هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌مه‌یش گه‌رهاتو‬ ‫قوتاب���ی له‌بیركاری خ���راپ بو ئه‌وا چانس���ی‬ ‫خوێندن���ی له‌و به‌ش���انه‌ له‌ده‌س���تده‌چێت‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئه‌مه‌یش به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان كوشتنی خه‌ونی‬ ‫ئه‌و قوتابیانه‌یه‌‪ .‬ك ‌ه ئه‌مه‌ یه‌كێك له‌و هۆكارانه‌ی‬ ‫په‌رێش���انی بیركاری له‌و ج���ۆر‌ه كۆمه‌ڵگه‌یان ‌ه‬ ‫زیاتر بێت‌و گرنگی زۆریش به‌م پرسه‌ بدرێت‪ .‬بۆ‬ ‫نمونه‌ له‌ساڵی‪ ٢٠١٦‬له‌زانكۆی میونخ له‌ئه‌ڵمانیا‬ ‫توژێنه‌وه‌یه‌ك له‌س���ه‌ر ئه‌م پرس ‌ه باڵوكراوه‌ته‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه دراس���ه‌ له‌س���ه‌ر‪ 3,425‬قوتابی پۆله‌كانی‬ ‫پێن���ج بۆ نۆی بنه‌ڕه‌تی كراون كه‌ له‌باكگراوندی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‪-‬ئابوری جیاوازییان هه‌یه‌‪ ،‬گرنگترین‬ ‫دۆزینه‌وه‌ی ن���او توێژینه‌وه‌كه‌ په‌یوه‌ندی نێوان‬ ‫نمره‌ی نزم‌و په‌رێش���انی بیركاریه‌‪ .‬به‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫قوتابیان���ه‌ی نمره‌ی���ی الواز به‌ده‌س���تده‌هێنین‬ ‫لەتاقیكردنه‌وه‌كاندا هه‌س���تی پۆزه‌تیڤیان به‌ره‌و‬ ‫داكش���ان ده‌چێت‌و توشی ش���پرزه‌یی بیركاری‬ ‫ده‌بن‪.‬‬ ‫گرنگه‬ ‫‌‌‬ ‫یه‌كێك���ی تر له‌و توێژین���ه‌وه‬ ‫ ‬ ‫زانس���تیانه‌ی له‌س���ه‌ر په‌رێش���انی بی���ركاری‬ ‫باڵوكراته‌و ‌ه له‌ساڵی‪ ٢٠١٠‬له‌الیه‌ن دكتۆر ‪Beilock‬‬ ‫سه‌رپه‌رشتی تیمه‌ك ‌ه ده‌كات‪ .‬له‌م توێژینه‌وەیەد‌ا‬ ‫په‌یوه‌ندی له‌نێوان په‌رێش���انی بیركاری باوان‌و‬ ‫منداڵه‌كانیان خراوه‌ته‌وه‌ ژێر لێكۆڵینه‌وه‌‪٤٣٨ .‬‬ ‫من���داڵ له‌‪٢٩‬قوتابخانه‌ی حكومی‌و ئه‌هلی وه‌كو‬ ‫سامپل له‌چه‌ند ویالیه‌تێكی و‌اڵته‌ یه‌كگرتوه‌كانی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا وه‌رگی���راوه‌‪ .‬له‌س���ه‌ره‌تاو له‌كۆتایی‬ ‫س���اڵی خوێندنه‌و‌ه داوا له‌‌باوان كراو‌ه وه‌اڵمی‬ ‫كۆمه‌ڵێك پرسیار بده‌نه‌و‌ه سه‌باره‌ت به‌په‌رێشانی‬ ‫بیركاری‌و ئاخ���ۆ تاوه‌كو چه‌ند له‌ئه‌ركی ماڵه‌و‌ه‬ ‫هاوكاری منداڵه‌كانیان داوه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌و توێژینه‌وه‌ی���ەد‌ا باس له‌و‌ه ك���راو‌ه ك ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و باوانه‌ی ك��� ‌ه په‌رێش���انی بیركاریان هه‌ی ‌ه‬ ‫منداڵه‌كانی���ان ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌یان هه‌ی ‌ه توش���ی‬ ‫هه‌م���ان حاڵ���ه‌ت هه‌ب���ن‪ ،‬زۆری���ش به‌تایبه‌ت‬ ‫گه‌ر هات‌و ئ���ه‌و دایكوباوك���ه‌ له‌ئه‌ركی ماڵه‌و‌ه‬ ‫ه���اوكاری‌ قوتابیه‌كانیان دابێ���ت‪ .‬به‌مانایه‌كی‬ ‫تر‪ ،‬گ���ه‌ر دایكوباوكێك هه‌س���تی ناخۆش���یان‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌بی���ركاری هه‌ب���و ئه‌وا باش���تر‌ه‬ ‫دوربكه‌ون���ه‌و‌ه له‌ش���یكاركردنی ئه‌ركی ماڵه‌و‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ منداڵه‌كانی���ان‪ .‬نه‌ك هه‌رئه‌وه‌نده‌ به‌ڵكو‬ ‫هه‌تاوه‌كو زیاتر دایك‌و باوكه‌كه‌ مكوڕبن له‌سه‌ر‬ ‫ه���اوكاری منداڵه‌كه‌ ئه‌وا ئه‌و منداڵ ‌ه چانس���ی‬ ‫توش���بونی به‌په‌رێش���انی بی���ركاری زۆر زیاتر‬ ‫ده‌بێت‪ .‬له‌وه‌یش سه‌رنجڕاكێشتر لێكۆڵینه‌وه‌ك ‌ه‬ ‫باس���ی له‌و‌ه كردوه‌ ك ‌ه ئ���ه‌و دایك‌و باوكه‌ هیچ‬ ‫كاریگه‌ریه‌كی نێگه‌تیڤی���ان نیه‌ بۆ وانه‌كانی تر‬ ‫وات��� ‌ه هه‌رچه‌ن���د‌ه له‌بیركاری په‌رێش���انن‌و ئه‌و‬ ‫په‌رێش���انی ‌ه ده‌گوازنه‌و‌ه بۆ منداڵه‌كانیان به‌اڵم‬ ‫گ���ه‌ر له‌ئه‌ركی ماڵه‌وه‌ وانه‌یه‌ك���ی تر بۆ نمون ‌ه‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی ئینگلیزی یارمه‌تی منداڵه‌كه‌ بده‌ن‬ ‫ئه‌وا سودی خۆی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫‪ Harris Cooper‬ك ‌ه پرۆفیس���ۆرێكی بواری‬ ‫س���ایكۆلۆجی‌و نیۆرۆساینس���ه‌ له‌زانكۆی دیۆك‬ ‫له‌ئه‌مه‌ریكا توێژینه‌وه‌ی له‌سه‌ر كاریگه‌ریه‌كانی‬ ‫ئه‌ركی ماڵه‌وه‌ی قوتابی كردوه‌‪ .‬ئه‌و ئامۆژگاری‬ ‫ئه‌و باوان��� ‌ه ده‌كات كه‌ په‌رێش���انی بیركارییان‬ ‫هه‌ی ‌ه به‌وه‌ی خۆیان به‌دوربگرن له‌س���ه‌عیكردن‬ ‫به‌منداڵه‌كانی���ان‪ .،‬جگه‌له‌مه‌ی���ش پێویس���ت ‌ه‬ ‫له‌ماڵ���ه‌و‌ه كه‌ش���ێكی پۆزه‌تیڤ‌و ته‌ندروس���ت‬ ‫بخوڵقێنی���ن به‌جۆرێك به‌منداڵه‌كانیان بڵێن‪ :‬تۆ‬ ‫ئه‌رك���ی ماڵه‌وه‌ی بیركاری خ���ۆت بكه‌و منیش‬ ‫ئه‌ركی بیركاری خۆم ده‌كه‌م‪.‬‬ ‫* خوێن���دكاری دكتۆرا له‌واڵته‌یه‌كگرتوه‌كانی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫‪19‬‬

‫ریکالم‬

‫که‌ قوربانیی ده‌ستی (عوسمان ئاغا) ن‌و‬ ‫له‌نێو ئه‌وانه‌ش���دا باوک‌و که‌س���وکاری‬ ‫رام���ۆش! چونک���ه‌ وه‌ک دوات���ر میره‌‬ ‫پێی ده‌زانێت‪ ،‬باوک���ی میره‌‪ ،‬که‌ ئه‌م‬ ‫زۆر شانازی پێوه‌ ده‌کردو به‌قاره‌مانی‬ ‫دژی دیکتاتۆریه‌ت‌و خه‌باتگێر سه‌یری‬ ‫ده‌ک���رد‪ ،‬ن���ه‌ک هه‌ر وانه‌‌ب���وه‌‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫سه‌رۆک جاشێکی تاوانبارو ئه‌نفالکه‌‌ره‌!‬ ‫میره‌ به‌و راس���تییه‌ تاڵ���ه‌ خه‌مێکی‬ ‫گه‌وره‌و قورس دایده‌گرێت‌و بڕیارده‌دات‬ ‫هه‌رچۆنێکه‌ باوکی ببینێت‪.‬‬ ‫پاش گه‌ڕان‌و سوڕانێکی زۆر‪ ،‬ساردی‌و‬ ‫گه‌رمی‌و س���ه‌ختیی رێگاو سه‌رکێشی‬ ‫زۆر‪ ،‬می���ره‌ باوکی ک���ە ئەڵمانییەکی‬ ‫باش دەزانێت و ناوی خۆش���ی گۆڕیوه‌‬ ‫به‌(غه‌فور ئاغا)‪ ،‬لەکۆشکێکی رازاوه‌و‬ ‫به‌پاسه‌وانی زۆرو له‌‌وپه‌ڕی سه‌ڵته‌نه‌ت‌و‬ ‫خۆش���گوزه‌رانیدا‪ ،‬ده‌دۆزێته‌وه‌‪ .‬پاش‬ ‫ئه‌وه‌ی ناوبراو خۆی پێ د‌ه‌ناس���ێنێت‪،‬‬ ‫باوک���ی زۆر ه���ه‌وڵ ده‌دات هێمن���ی‬ ‫بکات���ه‌وه‌‌‪ ،‬که‌ ئه‌م نیش���تمانپه‌روه‌ره‌و‬ ‫کۆمپانی���ای ئاوه‌دانکردن���ه‌وه‌ی هه‌یه‌و‬ ‫گونده‌کان���ی کوردس���تان ئ���اوه‌دان‬ ‫ده‌کاته‌وه‌و‪..‬هتد‪ .‬ب���ه‌اڵم هه‌مو ئه‌مانه‌‬ ‫به‌ئه‌ندازه‌ی گه‌ردێک ل���ه‌ڕق‌و توڕه‌یی‬ ‫میره‌ که‌م ناکه‌ن���ه‌وه‌و به‌هه‌مو گه‌روی‬ ‫خ���ۆی به‌ڕویدا ده‌ته‌قێت���ه‌وه‌‪ ،‬که‌ (تۆ‬ ‫نه‌ک جێگه‌ی ش���انازی من نیت‪ ،‬وه‌ک‬ ‫بیستبوم‌و دوای س���ۆراخت که‌وتبوم‪،‬‬ ‫به‌ڵکو تۆ ناپاک‌و بکوژی ده‌یان‌و سه‌دان‬ ‫خه‌ڵکی بێتاوان‌و سیڤیلیت‪ ،‬تاوانبارێکی‬ ‫گه‌وره‌یت‌و پێویسته‌ دادگایی بکرێیت‌و‬ ‫سزا وه‌ربگریت‌و من شه‌رم ده‌که‌م کچی‬ ‫پیاوێکی وه‌ک تۆم‪....‬هتد‪.).‬‬ ‫که‌سوکاری قوربانییه‌کانی عوسمان‬ ‫ئاغاش‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی به‌ناوبراو ناوێرن‌و‬ ‫رامۆش هاوکارییان ن���اکات‪ ،‬که‌ میره‌‬ ‫له‌تۆڵه‌دا بکوژنه‌وه‌‪ ،‬چونکه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫نێوانیان گه‌یشتۆته‌ راده‌ی خۆشویستن‬ ‫له‌گه‌ڵ میره‌دا‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی له‌هاوکاری‬ ‫رامۆ نائومێد ده‌بن‪ ،‬ئه‌م ده‌کوژن!‬ ‫می���ره‌ پ���اش بیس���تنی هه‌واڵ���ی‬ ‫کوژران���ی رام���ۆ به‌دڵش���کاوی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بەبڕوابه‌خۆب���ون‌و پێگه‌یش���تویی‪،‬‬

‫ده‌سه‌اڵتی کوردی‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ تاوانبارانی‬ ‫سه‌رده‌می سه‌دام‬ ‫وه‌ک سه‌‌رۆکجاش ‌ه‬ ‫تۆمه‌تباره‌کان‬ ‫دادگایی بکات‌و سزای‬ ‫دادوه‌رانه‌ی خۆیان‬ ‫وه‌ربگرن‬

‫دایک له‌فیلمه‌که‌ بگه‌ن‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ فیلمه‌که‌ به‌ڕای من‬ ‫زۆر سه‌رکه‌وتوه‌‪ ،‬چونکه‌ له‌پاڵ په‌یامه‌‬ ‫مرۆڤایه‌تییه‌که‌ی���دا‪ ،‬که‌ س���ه‌رکه‌وتنی‬ ‫خۆشه‌ویس���تی‌و مرۆڤدۆستییه‌ به‌سه‌ر‬ ‫کینه‌و تۆڵه‌کردنه‌وه‌دا‪ ،‬هه‌ندێک راستیی‬ ‫له‌سه‌ر ره‌وشی باش���وری کوردستان‌و‬ ‫ده‌س���ته‌اڵتی کوردیش باسکردوه‌‪ ،‬که‌‬ ‫بریتین له‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬به‌رێوەبه‌رێت���ی فه‌رمانگه‌‌کان���ی‬ ‫کوردس���تان زۆر بیرۆکرات���ی‌و‬ ‫پاشکه‌وتون‪.‬‬ ‫‪ .2‬ده‌س���ه‌اڵتی ک���وردی نه‌یتوانیوه‌‬ ‫تاوانبارانی س���ه‌رده‌می س���ه‌دام وه‌ک‬ ‫سه‌‌رۆکجاش���ه‌ تۆمه‌تباره‌کان دادگایی‬ ‫ب���کات‌و س���زای دادوه‌ران���ه‌ی خۆیان‬ ‫وه‌ربگرن‪.‬‬ ‫‪ .3‬ده‌س���ه‌اڵتی کوردی (حکومه‌تی‬ ‫هه‌رێ���م) نه‌یتوانی���وه‌ کارێک بکات که‌‬ ‫یاسا سه‌روه‌ر بێت‪ .‬خه‌ڵک بیر له‌تۆڵه‌و‬ ‫شتی وانه‌کاته‌وه‌‪ ،‬ئاشتی کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫به‌رقه‌رار بێت‪.‬‬ ‫‪ .4‬سه‌رۆکجاش���ه‌ تاوانب���اره‌کان‬ ‫تائێس���تاو پاش بیست‌و ئه‌وه‌نده‌ ساڵ‬ ‫له‌ده‌س���ه‌اڵتی خۆیی کورد‪ ،‬نه‌ک هه‌ر‬ ‫س���زا ن���ه‌دراون‪ ،‬به‌‌ڵک���و ئیمتیازات‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتیان دراوه‌تێ‌و هه‌یه‌و له‌وپه‌ڕی‬ ‫خۆشگوزه‌رانی‌و هایالیڤدا ده‌ژین!‬

‫تێبینی‪ :‬بۆ بینینی چه‌ند دیمه‌نێکی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ سویس���را‪ ،‬له‌کاتێکدا واز فیلمه‌که‌ سەردانی ئه‌م لینکه‌ بکه‌ن‪:‬‬ ‫له‌خۆشه‌ویس���ته‌ کۆنه‌که‌ش���ی دێنێت‌و‬ ‫‪www.youtube.com//‬‬ ‫ئاماده‌ نابێت‪ ،‬که‌ بێت له‌فڕۆکه‌خانه‌وه‌‬ ‫‪watch?v=wbnzJ6CjMcg‬‬ ‫پێشوازی لێبکات!‬ ‫دیاره‌ من شاره‌زای بواری ته‌کینکی‬ ‫هونه‌ری سینه‌ماو وێنه‌گرتن نیم‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫له‌و روه‌وه‌ قسه‌یه‌کم نییه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ک‬ ‫ره‌خنه‌یه‌ک پێموای���ه‌ ده‌بو له‌پاڵ ئه‌و‬ ‫چه‌ند زمانه‌ی که‌ ژێرنوسی دیالۆگه‌کانی‬ ‫فیلمه‌ک���ه‌ی پێ ئاماده‌ک���راون‪ ،‬ده‌کرا‬ ‫به‌کوردی کرمانجی خواروش ژێرنوسی‬ ‫هه‌بوای���ه‌‪ ،‬تاوه‌ک���و بین���ه‌ری کوردی‬ ‫ئه‌ڵمانی نه‌زانیش به‌ئاس���انی‌و زمانی‬

‫هەرێمی کوردستانی عێراق‬ ‫ئەنجومەنی دادوەری‬ ‫سەرۆکایەتی دادگای تێهەڵچونەوەی ناوچەی سلێمانی‬ ‫دادگای باری کەسێتی دوکان‬ ‫ژمارە‪/٦٥ :‬ش‪٢٠١٦/‬‬

‫ئاگاداری‬

‫مانۆ خه‌لیل‬

‫بەروار‪٢٠١٧/١/٢٣ :‬‬

‫دانیشتوی‪ /‬دوکان ـ فەرمانبەران‬ ‫داواکار‪ /‬شایان علی عبداللە‬ ‫شوێنی نیشتەجێبون نادیارە‬ ‫داوالەسرکراو‪ /‬شلێر سعید محمود‬ ‫بۆ داوا لەسەرکراو (شلێر سعید محمود) ئاگادارت دەکەینەوە کە داواکار (شایان علی عبداللە) داوای (پەسەندکردنی طالقی دەرەکی) تۆمارکردوە‬ ‫لەس���ەرت بە ژمارە(‪/٦٥‬ش‪ )٢٠١٦/‬لەبەرئەوەی ش���وێنی نیش���تەجێبونت نادیارە دادگا بڕیاریدا بە ئاگادارکردنەوەت بە رۆژی دادبینی بەرواری‬ ‫‪ ٢٠١٧/٣/١٢‬لەم دادگایە ئامادەبیت خۆت یان پارێزەرەکەت بە پێچەوانەوە داواکەت دەبینرێت بەپێی یاسا‪.‬‬ ‫دادوەر‬ ‫شەونم محی الدین‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وان ‌‬ ‫ی و خۆیه‌ت ‌ی‬ ‫كارگێر ‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪286 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/2/7 :‬‬

‫ی (صمود)‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ی‌ رزگار ‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی خانوو‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی كردو‌ه به‌ مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی (‪ )11626‬داوا ‌‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫ی (صفاه‌ روس���تم محمد) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌ ك ‌ه هاواڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی و خۆیه‌ت ‌ی‬ ‫كارگێر ‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪284 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/2/7 :‬‬

‫ی (صمود)‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ی‌ رزگار ‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌ ك ‌ه هاواڵتی‌ (س���عید قادر علی‌) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )12512‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردو‌ه ب ‌ه مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردنی‌ خانوو‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫هەرێمی کوردستانی عێراق‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی فەرمانگەی گشتی داد‬ ‫فەرمانگەی دادنوسی سلێمانی‪٢/‬‬ ‫ژمارە‪١٦٦ :‬‬

‫ئاگاداری‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی (صمود)‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی دروستكردنی‌ خانوو‬ ‫ی ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )12561‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (حنیف ‌ه مس���ته‌فا قادر) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫ونبون‬

‫ی شه‌هیدان و ئه‌نفالكراوه‌كان‪ /‬به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گه‌رمیان‪ ،‬به‌ناوی‌ (عبدالهادی‌ عبدالل ‌ه محمد) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه‬ ‫ی كاروبار ‌‬ ‫* هه‌وێیه‌ك ‌‬ ‫ی خاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی(پیرۆت ابوبکر حسین) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی(کۆمپانیای بێست الین) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی(کامل احمد حمە رەش) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬

‫باڵوکراوەی نوێ‬

‫لەباڵوکراوەکانی دەزگای چاپی‬ ‫جەمال عیرفان‬

‫بەروار‪٢٠١٧/٢/١٢ :‬‬

‫بەپێی ئەو داوایەی کە لەالیەن ( کامیار کمال محمد) پێش���کەش بە فەرمانگەکەمان کراوە خاوەنی (ش���وێنکاری ئادیا بۆ دروستکردنی شاورمە‪/‬‬ ‫پ���ڕۆژەی بچوک) لەب���ەرواری (‪ )٢٠١٦/١٢/١٩‬داوای تۆمارکردنی ئەو ئامێرانەی کردووە کە لە (چوارچ���را) دانراون کە ئامێرەکانیان لە خوارەوە‬ ‫دیاری کراوە بە پێی یاس���ای دادنوسانی ژمارە (‪)٣٣‬ی س���اڵی (‪)١٩٩٨‬ی بەرکار لە هەرێمی کوردستان باڵودەکەینەوە‪ ،‬جا هەر کەسێ خۆی بە‬ ‫پەیوەندی���دار ی���ان خاوەنی هەریەک لەو ئامێرانە دادەنێ لە ماوەی (‪ )١٥‬پانزە رۆژدا س���ەردانی ئەم فەرمانگیە بکات‪ ،‬بە پێچەوانەوە ناچارین کە‬ ‫بەناوی داواکارەوە تۆماری دەکین و بڕوانامەی تۆماری ئامێرەکانی پێدەدرێت‪.‬‬ ‫لەگەڵ رێزدا‪....‬‬ ‫ئامێرەکان‪:‬‬

‫‪ /١‬ئامێری ساردکەروە ڤان لەگەڵ کۆمپرێسەر ـ فرنسی ـ بێ ژمارە کارەبایی‪2HP/‬‬ ‫‪ /2‬ئامێری ساردکەروە ڤان لەگەڵ کۆمپرێسەر ـ فرنسی ـ کارەبایی‪2HP/‬‬

‫عدد‪287 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/2/7 :‬‬

‫فەرمانگەی دادنوسی سلێمانی‪٢/‬‬ ‫بەروار‪٢٠١٧/٢/١٢ :‬‬

‫سلێامنی ‪ -‬کاسۆمۆڵ ‪ -‬نهۆمی چوارەم‬

‫ریکالم‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )565‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/14‬‬

‫(‪ )Die Schwalbe‬فیلمی په‌ڕه‌سێلکه‬ ‫هیوا ناسیح ـ سویسرا‬ ‫فیلم���ی س���ینه‌مایی په‌ڕه‌س���ێلک ‌ه‬ ‫(‪ ،)Die Schwalbe‬که‌ له‌سیناریۆو‬ ‫ده‌‌رهێنانی (مانۆ خه‌‌لیل)ه‪ ،‬ده‌رهێنه‌ری‬ ‫سویس���ری ـ کورد‪ ،‬که‌ خه‌ڵکی شاری‬ ‫قامیشلوی رۆژئاوای کوردستانه‌و بیست‬ ‫ساڵێک ده‌بێت له‌سویسرا داده‌نیشێت‪.‬‬ ‫ساڵی‪ ٢٠١٦‬له‌سویسرا به‌رهه‌مهێنراوه‌‪،‬‬ ‫کاته‌ک���ه‌ی‪ ١٠٢‬ده‌قیقه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌زۆربه‌‌ی‬ ‫س���ینه‌ما‌کانی ئه‌وروپا نمانیش���کراوه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا به‌ش���ێوه‌ی س���یدی‬ ‫لەب���ازاڕو کتێبخانه‌کان���ی ئه‌وروپ���ادا‬ ‫ده‌س���تده‌که‌وێت‪ .‬فیلمه‌ک���ه‌ به‌زمانی‬ ‫ئه‌ڵمانیی���ه‌و به‌زمانه‌کان���ی ئه‌ڵمانی‪،‬‬ ‫فه‌ڕه‌نس���ی‪ ،‬ئیتال���ی‪ ،‬ئینگلی���زی‌و‬ ‫عه‌ره‌بیش ژێرنوسی بۆ ئاماده‌کراوه‌‪.‬‬ ‫مان���ۆ خه‌لیل‌ له‌ش���ام یاس���او مێژو‬ ‫له‌چیکۆس���لۆڤاکیا به‌ش���ی ده‌رهێنانی‬ ‫فیلمی سینه‌مایی خوێندوه‌‪ .‬سااڵنێکه‌‬ ‫له‌سویس���راش به‌فیلم���ی دۆکیۆمێنتی‬ ‫ئه‌نف���ال(‪ ، )Al Anfal‬ک���ه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫تاوانه‌کان���ی ئه‌نف���ال‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا‪،‬‬ ‫فیلم���ی مێش���ه‌وان (‪ )Der Imker‬و‬ ‫پاشانیش فیلمی باخچه‌که‌مان عه‌ده‌ن‬ ‫(‪),Unser Garten Eden‬‬ ‫ناوبانگێک���ی باش���ی په‌یداک���ردوه‌و‬ ‫به‌تایبه‌ت به‌م فیلمه‌یان چه‌ند خه‌اڵتێکی‬ ‫جیهانی بۆ خۆی بردوه‌‪.‬‬ ‫فه‌یله‌س���وفی به‌ناوبان���گ جان لۆک‬ ‫نانس���ی له‌باره‌ی ئه‌م فیلمه‌وه‌ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫به‌الی منه‌وه‌ گوزاره‌ له‌(له‌گه‌ڵیه‌کبون‬ ‫یان پێکه‌وه‌ب���ون) وه‌‌ک ئاس���ۆیه‌ک‪،‬‬ ‫که‌ م���رۆڤ نه‌توانێ���ت تێیبپه‌‌ڕێنێت‪،‬‬ ‫ده‌کات‪ ،‬له‌کاتێکدا به‌ه���ۆی تیرۆره‌وه‌‬ ‫ده‌ستی گه‌یه‌نراوه‌تێ‌و ده‌یگه‌یه‌‌نرێتێ‪.‬‬ ‫ک���ردارو تاوان���ه‌ خوێناوییه‌کان مرۆڤ‬ ‫هه‌ڵده‌دات���ه‌‌وه‌ ناو ئه‌و جێگایانه‌ی‪ ،‬که‌‬ ‫شوناس���ی ئاینی‪ ،‬نه‌ته‌وه‌یی‌و که‌لتوری‬ ‫تری لێ���ن‌و رێگریمان لێده‌که‌ن‪ ،‬له‌وه‌ی‬ ‫که‌ ئێمه‌ ببینه‌ کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی هاوبه‌شی‬ ‫(راس���تی ـ بوویه‌ری) ‪ ،‬ک���ه‌ هه‌ڵگرو‬ ‫دیاریکه‌ری (پێکه‌وه‌بون) بێت‪.‬‬

‫پۆستەری فیلمەکە‬

‫ریکالم‬

‫‪Sinoma Industry & Trade‬‬

‫ ‬

‫ ‪+ , , , #& - ,‬ه‌ره ه‌مهێنان ‌ی‬ ‫‪ -1‬توانا ‌ی سااڵنه‌ی‌ به‌كاربردنی‌ (‪ ) 15000‬ته‌ن په‌یكه‌ری‌ ئاسنی جۆراوجۆره‌‪ ،‬وه‌ دروستكردن‌و ب‬ ‫ جێگیركردن ‌ی‬ ‫ و‌ه دانان‌و‬ ‫دروستكردن‪،‬‬ ‫‌ندازیاری‌ ‪،‬‬ ‫ ه‌ ‌ی ئه‬ ‫جوانترین نه‌خش‬ ‫بەباشتری‬ ‫

ئاسنی‌‌و پۆاڵ‬ ‫كاری‌ په‌یكه‌ر ‌ی‬ ‫ ‪ -‬‬ ‫ ‬ ‫ن‌و ‪. /‬‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ‪

0 -

-‬ه‌كو پڕۆژه‌ ‌ی‬ ‫به‌رهه‌مه‌ك���ه‌‌و هه‌مو خزمه‌تێك دوای‌ فرۆش���تنی‌ بۆ هه‌مو كارێكی‌ پیشه‌س���ازی‌‌و پ���ڕۆژه‌ی‌ و‬ ‫بیناو پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ جۆره‌‬ ‫ ‪ .‬هه‌مو‬ ‫ ه‌نتۆ‪ ،‬وه‌‬ ‫ ‪ ,‬ی‌ چیم‬ ‫ ه‌وت‪ ،‬كارگه‌‬ ‫ پااڵوگه‌ ‌ی ن‬ ‫ ‌با ‪،‬‬ ‫ ‪ -‬كاره‬ ‫

‪2‬وزه‌ی‌‬ ‫‌رهه‌مهێنان ‌ی‬ ‫(كارگه‌ ‌ی به‬ ‫ ‪ 1‬‬ ‫ ‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ ‌ی مه‌ده‌ن ‌ی ‪.‬‬ ‫ * ‬ ‫

‪

3

2 2‬‬

‫ ه‌رزكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫‌كو‪ :‬ئامێر ‌ی ب‬ ‫ ‪ 4‬چینی‌‪ ،‬وه‬ ‫‌نێدێك لەبه‌رهه‌م ‌ی‬ ‫ هه‬ ‫‌كردنی‌‬ ‫هاورده‬ ‫‌كردن‌و‬ ‫‌‪:‬كاری‌ هه‌نارده‬ ‫‪ -2‬بازرگان ‌ی گشت‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ی ‬ ‫ ‬ ‫خه‌بات ‌ه ‪ ،‬وه‌ هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك كه‌ داوابكرێت لەالیه‌ن بازرگانان‌و كڕیارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ ‪

3 . -

, , 2‬‬

‫

‬ ‫ ‪

3‬هه ‌یه‌‪.‬‬ ‫ ه‌ولێر لقمان‬ ‫سلێمانی‌‌و ه‬ ‫ ‪ : )MANTA(2‬لەهه‌ردو شار ‌ی‬ ‫ بۆ ماركه‌ ‌ی‬ ‫ سوره‌یا‬ ‫‪ -3‬كار ‌ی ڕوناكی‌‌و‬ ‫ * ‪ , , - ,‬‬

‫‪ -4‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌و لۆجس���تیك بەش���ێواز ‌ی ( ‪ : ) LCL‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌ ‌ی كه‌لوپه‌ل هه‌مو مانگێك‬ ‫بەهاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا لەواڵت ‌ی چینه‌وه‌ بۆ ته‌واو ‌ی كوردستان‪.‬‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫کردارو تاوان ‌ه‬ ‫خوێناوییه‌کان مرۆڤ‬ ‫هه‌ڵده‌داته‌‌و‌ه ناو‬ ‫ئه‌و جێگایانه‌ی‪،‬‬ ‫که‌ شوناسی ئاینی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌و که‌لتوری‬ ‫تری لێن‌و رێگریمان‬ ‫لێده‌که‌ن‪ ،‬له‌وه‌ی‬ ‫ک ‌ه ئێم ‌ه ببین ‌ه‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی هاوبه‌شی‬ ‫(راستی ـ بوویه‌ری)‬ ‫که‌ هه‌ڵگرو دیاریکه‌ری‬ ‫(پێکه‌وه‌بون) بێت‬ ‫فیلم���ی په‌ڕه‌س���ێلکه‌ چیرۆکێک���ی‬ ‫کاریگ���ه‌ره‌‪ ،‬ملمالنێ���ی دو کولت���ور‪،‬‬ ‫یان راس���تتر‪ ،‬خۆشه‌ویس���تی‌و قین‌و‬ ‫تۆڵه‌یه‌‪ ،‬که‌ تۆڵه‌ له‌که‌‌لتوری ئه‌وروپادا‬ ‫س���ه‌رده‌مێکی زۆره‌ بوەت���ه‌ ش���تێکی‬ ‫نامۆ‪.‬‬ ‫میره‌ (مانۆن پفونده‌ر) که‌ له‌دایکێکی‬ ‫سویس���ری‌و باوکێکی کوردی خه‌ڵکی‬ ‫باشوری کوردستانه‌ به‌ناوی عوسمان‪،‬‬ ‫له‌شاری (بێرن)ی پایته‌ختی سویسرا‬ ‫گه‌وره‌ بوه‌و ده‌ژیت‪ ،‬ته‌مه‌نی بیس���ت‌و‬ ‫هه‌شت س���اڵه‌و زانکۆ به‌شی وێنه‌گری‬ ‫ته‌واو ک���ردوه‌‪ .‬پێش له‌دایکبونی ئه‌م‪،‬‬ ‫واته‌ پێش زیاتر له‌بیست ساڵ عوسمان‬

‫هاوسه‌ره‌ سویسرییه‌که‌ی‪ ،‬واته‌ دایکی‬ ‫ئه‌م به‌جێدێڵێت‌و ده‌چێته‌وه‌ باش���وری‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬وا له‌هاوس���ه‌ره‌که‌ی‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێ���ت ک���ه‌ ئه‌م خه‌ب���ات دژی‬ ‫دیکتاتۆری‌و رژێمی خوێنڕێژی سه‌ددام‬ ‫ده‌کات‪ .‬پاش���تر بێسه‌روشوێن ده‌بێت‌و‬ ‫هیچ هه‌واڵێکی نابێت‪ .‬ئه‌م راس���تیه‌ش‬ ‫پاش بیست‌و هه‌شت ساڵ‪ ،‬به‌ڕێکه‌وت‬ ‫کاتێک می���ره‌ هه‌ندێک نامه‌ی ئه‌وکاتی‬ ‫باوک���ی له‌بنمیچ���ی خانوه‌که‌یان���دا‬ ‫ده‌دۆزێت���ه‌وه‌‪ ،‬بۆی ئاش���کرا ده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم دایکی لێی شاردۆته‌وه‌!‬ ‫ناڕه‌زای���ی زۆری دایک���ی‌و ه���اوڕێ‬ ‫کوڕه‌که‌ی خۆی که‌ ناوی شتیفانه‌‪ ،‬میره‌‬ ‫له‌بڕیاری چون بۆ کوردس���تانی باشور‬ ‫به‌دوای هه‌واڵ‌و دۆزینه‌وه‌ی چاره‌نوسی‬ ‫باوکیدا‪ ،‬په‌ش���یمان ناکات���ه‌وه‌‪ .‬پاش‬ ‫ئه‌وه‌ی کوردێکی باش���ور به‌ناوی عادل‬ ‫له‌سویسرا ده‌دۆزێته‌وه‌و داوای هاوکاری‬ ‫لێده‌کات بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌‪ ،‬ناوبراو نه‌ک‬ ‫ه���اوکاری ناکات‪ ،‬به‌ڵک���و وه‌ک دواتر‬ ‫ده‌رده‌که‌وێت‪ ،‬چه‌ند که‌سێک له‌باشور‬ ‫ئ���اگادار ده‌کات���ه‌وه‌‪ ،‬ک���ه‌ کچه‌که‌ی‬ ‫(عوس���مان ئاغ���ا) واده‌گه‌ڕێت���ه‌وەو‬ ‫ده‌گاته‌وه‌ باشور! سه‌رده‌م ساڵی ‪٢٠١٥‬‬ ‫و شه‌ڕی داعش له‌موسڵ‌و ده‌وروبه‌ری‌و‬ ‫ته‌قینه‌وه‌ی بۆمبی نێو شاره‌کانه‌‪.‬‬ ‫می���ره‌ ده‌گاته‌ هه‌ولێ���رو به‌ڕێکه‌وت‬ ‫(دوات���ر ده‌رده‌که‌وێت رێکه‌وت نه‌بوه‌و‬ ‫رێکخراوه‌)‪ ،‬کوڕێک ده‌ناس���ێت به‌ناوی‬ ‫رامۆ (ئیسماعیل زاگرۆس)‪ ،‬که‌ به‌هۆی‬ ‫ئه‌وه‌ی سااڵنێکی زۆر له‌ئه‌ڵمانیا ژیاوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ڵمانییه‌ک���ی زۆر ب���اش ده‌زانێ���ت‪.‬‬ ‫چاره‌نوس ده‌یانکات به‌هاوڕێ‌و ده‌بێت‬ ‫به‌ش���ۆفێرو وه‌رگێ���ری ئه‌م‪ .‬ده‌س���ت‬ ‫ده‌که‌‌ن به‌گه‌ڕان به‌ناوچه‌کانی دهۆک‌و‬ ‫سۆران‌و ش���ه‌نگال‪...‬هتد‪ ،‬بۆ سۆراخی‬ ‫باوکی ناوبراو‪ .‬وه‌ک ده‌رده‌که‌وێت رامۆ‬ ‫زانیاریی ده‌بێت‌و ده‌زانێت کچی کێیه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌تێپه‌ڕبون���ی کات‌و له‌درێژه‌‌ی‬ ‫گه‌ڕان‌و گه‌ش���تیاندا زیات���ر لێک نزیک‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‪ .‬بۆیه‌ س���ه‌ره‌ڕای رێککه‌وتن‌و‬ ‫هان���دان‪ ،‬ئاماده‌ نابێ���ت هاوکاری ئه‌و‬ ‫چه‌ند که‌سه‌ بکات‪ ،‬که‌ ده‌یانه‌وێت میره‌‬ ‫له‌تۆڵه‌ی ئه‌و که‌سوکارانه‌یاندا بکوژن‪،‬‬

‫ریکالم‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫كارگێڕی سێبه‌ر‬ ‫میران محه‌مه‌د‬ ‫نه‌خوێندنه‌وه‌ی یه‌كێتی نیش���تیمانی كوردستان‪ ،‬راستی بون‌و نه‌بونی‬ ‫هێزو ده‌س���ه‌اڵت‌و كارو بڕیاره‌كانی وه‌ك خۆی ك��� ‌ه هه‌یه‌و ئه‌گوزه‌رێ‪،‬‬ ‫هاوكێشه‌و په‌یوه‌ندیی ‌ه سیاس���ییه‌كانی هه‌رێمی كوردستانی شێواندوه‌‪،‬‬ ‫په‌یڕه‌وی حزبی‌و س���ه‌ركردایه‌تی‪ ،‬ئ���ۆرگان‌و په‌یك���ه‌ری رێكخراوه‌یی‌‌‪،‬‬ ‫ش���ه‌رعیه‌تی كۆنگره‌و ته‌نانه‌ت (به‌وه‌س���فی هه‌ندێ كه‌س) شه‌رعیه‌تی‬ ‫مێژویی‌و شۆڕشگێریشی نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫دوانه‌ی ده‌س���ه‌اڵته‌كانی هێزی (چه‌ك‌و پاره‌) له‌ده‌س���تی كه‌سانێك‬ ‫ی‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی ئۆرگان ‌ه ره‌س���مییه‌كانی بڕیاری یه‌كێتیدان‪ ،‬ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌‬ ‫له‌سێبه‌ری شه‌ودا كاره‌كانیان به‌گورج‌و گۆڵی به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪.‬‬ ‫ئه‌وانه‌ش���ی ك ‌ه ناوی گه‌وره‌یان به‌پۆست هه‌ڵگرتوه‌‪ ،‬بێ ئیش‌و كارن‪،‬‬ ‫هه‌ندێكیان به‌ڕوی خۆیانه‌و‌ه دانیش���تون‌و الته‌ری���ك بون‌و بێده‌نگییان‬ ‫هه‌ڵب���ژاردوه‌‪ ،‬هه‌ندێكیش پێیان هه‌زم ناكرێت‪ ،‬خۆیان وته‌نی (بۆ كێی‬ ‫جێ بهێڵن؟!) س���ه‌رقاڵی كارێكن په‌یوه‌ندی به‌پۆس���ته‌كانیانه‌و‌ه نیه‌‪،‬‬ ‫رۆژانه‌یان زیاتر له‌نمایش ده‌چێت وه‌ك له‌كاری پۆست‌و پله‌ی سیاسی‌و‬ ‫حزبی‪.‬‬ ‫ناوه‌ندێك���ی بڕیار به‌وێرانه‌یی ناوێك���ی گه‌وره‌‌یه‌و ناوه‌ندێكی بڕیاریش‬ ‫به‌تۆكمه‌ی���ی به‌بێ ناوه‌‪ ،‬ژماره‌یه‌ك ئه‌ندام مه‌كته‌ب سیاس���ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ته‌له‌فزیۆن ده‌بینرێن‌و هیچ ده‌س���ه‌اڵتێكیان نیی���ه‌‪ ،‬ژماره‌یه‌ك ئه‌ندامی‬ ‫ت���ر ك ‌ه كه‌س نایانبینێت گش���ت ده‌س���ه‌اڵته‌كانیان هه‌ی���ه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان‬ ‫له‌ئاپارتمانێكی گه‌وره‌دا‪ ،‬دوه‌میان له‌سێبه‌ری داربه‌ڕوه‌كانی ده‌باشاندا‪.‬‬ ‫كێش���ه‌ی جه‌وهه‌ری حزب‌و الیه‌ن ‌ه سیاس���ییه‌كان ئه‌و‌ه نی ‌ه ك ‌ه نه‌زانن‬ ‫له‌ن���او یه‌كێتیدا له‌گه‌ڵ كێدا قس��� ‌ه بكه‌ن وه‌ك له‌خۆیانی ده‌بیس���تین‪،‬‬ ‫یان باڵ‌و بڕیارده‌ری جیاواز هه‌ی ‌ه وه‌ك ده‌ڵێن‪ ،‬به‌ڵكو كێش��� ‌ه گه‌وره‌ك ‌ه‬ ‫له‌نه‌خوێندنه‌وه‌ی دروستی یه‌كێتی ‌ه راسته‌قینه‌كه‌ی ئێستادایه‌‪.‬‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیرو ویدات حسێن؟‬

‫ڕێگه‌کان ناچنه‌و‌ه ڕۆما‬ ‫هه‌ر هه‌موو ڕێگه‌کان دێنه‌وه‌ به‌ر سه‌را‬

‫تا بۆمان بخوێنێته‌وه‌ و ڕای خۆمانی به‌ ئومێد و‬ ‫بۆ سه‌ره‌وه‌ ده‌نۆڕین و‬ ‫له‌ سه‌را پێ ده‌گرین‬ ‫به‌ شێرزاد و به‌ شێخ محمه‌ممه‌د‬ ‫ده‌بینین ه ‌هزاره‌ها گه‌واڵه‌ هه‌وری پێ بڵێین‬ ‫له‌ سه‌را ڕوانین فێر ده‌بین‬ ‫به‌و پیره‌مێرده‌ی که‌ بۆ خۆی به‌ ته‌نیا‬ ‫له‌ سه‌را ئاوڕ بۆ دواوه‌ ده‌ده‌ینه‌و ‌ه و منداڵ‬ ‫تا باسی سه‌فه‌رو‬ ‫دانیشتووه‌ و‬ ‫قاچیان به‌ ملامندا شۆڕکردۆته‌وه‌‬ ‫حه‌کایه‌تی شاره‌ دووره‌کانی‬ ‫ده‌بینین تا چاو بڕکا‬ ‫تا ئه‌به‌د خوێنی له‌به‌ر ده‌ڕژێ‬ ‫چه‌پڵه‌ی باران لێده‌ده‌ن و‬ ‫بۆ بکەین‪،‬‬ ‫باڵنده‌‬ ‫وێنه‌گره‌که‌ خه‌ریکه‌ وێنه‌یه‌کی‬ ‫هار و هاج‬ ‫یه‌کێکامن حه‌کیامنه‌ ده‌ڵێ‪:‬‬ ‫له‌ دوامانه‌وه‌ ڕاوه‌ستاون‬ ‫ڕ ‌هش و سپی‬ ‫رێژوان گیان ڕا و مای چیی‬ ‫بۆ پێشه‌وه‌ ده‌نۆڕین و‬ ‫دانیشتوون به‌سه‌ر‌‬ ‫به‌ کۆمه‌ڵامن بگرێ‬ ‫تۆ خۆت غه‌مگینرتین شیعری‬ ‫ده‌بینین تا چاو بڕکا دره‌خت‬ ‫قه‌اڵندۆشکامنانه‌وه!‌‌‬ ‫کۆترێکی هه‌ڵه‌بجه‌یی منداڵ‬ ‫تۆ خۆت غه‌ریبرتین حه‌کایه‌تی‬ ‫سه‌وز سه‌وز‬ ‫*‬ ‫ڕاده‌وه‌ستین و پێده‌که‌نین و ده‌گرین به‌‌ زوبانێکی فس ده‌ڵێ‪:‬‬ ‫له‌ پێشامنه‌و ‌ه ڕاماون‬ ‫رێگه‌کان نه‌ ده‌چنه‌وه‌ بانه‌ و‬ ‫به‌ثاقه‌ توو خوا جارێ مه‌یگره‌ ‪...‬‬ ‫ئیدی هه‌ر کۆتره‌ و له‌ ده‌ورمان‬ ‫ته‌ماشای ئه‌مالی خۆمان ده‌که‌ین و نه‌ دێنه‌و ‌ه ڕۆما‬ ‫ڕاوه‌ثته‌‌با گه‌رمیانیش بێ!‬ ‫ده‌بینین یه‌ک حه‌شامات ئینجانه‌ی دواجار هه‌موو ڕێگه‌کان دێنه‌وه‌ به‌ر ده‌نیشێته‌وه‌‬ ‫هه‌ر هه‌وره‌ به‌سه‌ر سه‌رمانه‌وه‌‬ ‫چاو به‌فرمێسک‬ ‫س ‌هرا‬ ‫ڕاده‌وه‌ستێ و‬ ‫وان له‌الی‌ ده‌ستی چه‌پامنه‌و ‌ه‬ ‫له‌ب ‌هر‌ سه‌را ئێواره‌یه‌ک ڕێژوان‬ ‫بەشێک لە شیعری‬ ‫ده‌گمێنێ‬ ‫سه‌یری ئه‌والی خۆمان ده‌که‌ین و‬ ‫ده‌ناسین‬ ‫'ڕێگەکان ناچنەوە ڕۆما ‪..‬‬ ‫ده‌فته‌ری شیعره‌که‌ی له‌گه‌ڵ خۆی ‌چوار ده‌ورمان ده‌درێ‬ ‫ده‌بینین یه‌ک ئاپۆره‌ برین‬ ‫ڕێگەکان هەر هەموو دێنەوە بەر سەرا'‬ ‫به‌ سورکێو و به‌ سه‌رکار و به‌ بیالل و‬ ‫سه‌ریان وا به‌سه‌ر شامنانه‌وه‌‌‌‬ ‫هێناوه‌‌‬ ‫دالوەر قەرەداغی‬

‫ئه‌و‌ه یه‌كێتی نیی ‌ه ك ‌ه ناتوانێ رێككه‌وتنی س���تراتیژی له‌گه‌ڵ پارتی‌و‬ ‫رێككه‌وتن���ی سیاس���ی له‌گه‌ڵ گ���ۆڕان جێبه‌جێ ب���كات‪ ،‬نازانن له‌گه‌ڵ‬ ‫مالك���ی یان عه‌بادی رێ���ك بكه‌وێ‪ ،‬له‌به‌ره‌ی توركیا ی���ان ئێران بێت‪.‬‬ ‫راس���تییه‌كه‌ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ئه‌وانیتر له‌گ���ه‌ڵ مێژویه‌كدا ئه‌دوێن‪ ،‬غه‌ریب‌و‬ ‫غه‌وار‌ه به‌وه‌ی ئێستا‪ ،‬له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێك هه‌ماهه‌نگ‌و هاوكۆبونه‌وه‌ن‪،‬‬ ‫خۆی���ان له‌ئاهه‌نگ‌و كۆبونه‌وه‌كاندا‪ ،‬بانگهێش���ت ناكرێن هه‌ڵه‌ی ئه‌وانی‬ ‫تره‌‪ ،‬له‌سیحری ش���ه‌ڕو ئاش���تی بنه‌ماڵ ‌ه حكومڕانه‌كان‌و به‌رژه‌وه‌ندیی ‌ه‬ ‫تایبه‌تییه‌كان���ی تاك‌و گروپه‌كانیان تێناگه‌ن‪ ،‬ئه‌و رایه‌ڵ ‌ه پته‌وانه‌ی رق‌و‬ ‫خۆشه‌ویس���تی ناو خۆیان‌و له‌گه‌ڵ خۆیان نادۆزن���ه‌وه‌‪ ،‬نه‌خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫دروس���تی ئه‌وانی تره‌‪ ،‬كارگێڕه‌كانی س���ێبه‌ری ش���ه‌و‪ ،‬هه‌تا ئێستاش‬ ‫نه‌ناسراون‪.‬‬

‫ریکالم‬