ژمارە (571) ژمارەی نوێی ئاوێنە

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)571‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/4/4‬‬

‫‪Industry‬پیشه‌سازی‌‬ ‫سینۆما&بۆ بازرگانی‌‌و‬ ‫‪Sinoma‬‬ ‫‪Trade‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫‪Scope of business:‬‬ ‫بواری‌ كاركردن‪:‬‬ ‫ ‪t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO‬‬ ‫ی ( نه‌خشه‌دانان‪ ،‬درووستكردن‪ ،‬دامه‌زراندن)‬ ‫ی ئاسن ‌‬ ‫‪1‬ـ په‌یكه‌ر ‌‬ ‫ ‪t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU‬‬ ‫‌كردن)‬ ‫ه‬ ‫‌نارد‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫‌كرد‬ ‫ه‬ ‫هاورد‬ ‫(‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گشت‬ ‫ی‬ ‫‪ 2‬ـ بازرگان ‌‬ ‫ "‪t -JHIUJOHT ."/5‬‬ ‫ ‬ ‫‪t -PHJTUJDT -$-)MANTA‬‬ ‫ی سوره‌یاو ڕووناكی‌ ( ماركه‌ی‬ ‫‪ - 3‬كار ‌‬ ‫ ‪5FM‬‬ ‫ی گواستنه‌وه‌و گیاندن (‪)LCL‬‬ ‫‪ 4‬ـ كار ‌‬ ‫ ‪4FF JU PO 1BH‬‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫‪Mob. 0770 961 6966 0772 157 8372‬‬

‫ی زیاتر ل ‌ه الپه‌ڕ ‌ه (‪ )9‬ببینه‌‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ ‌‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫بۆ نەخۆشییەکانی‪:‬‬ ‫ژنان و مناڵبون و نەزۆکی‬ ‫قورگ و لوت و گوێ‬ ‫البردنی موو بە لێزەر‬

‫نەشتەرگەری گشتی‬ ‫هەناوی و دڵ‬ ‫مندااڵن‬ ‫پێست‬ ‫گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫‪0770 771 1011‬‬

‫تورکیا گوشار دەکات بەڕیفراندۆم‬ ‫چارەنوسی کەرکوک یەکالیی نەکرێتەوە‬

‫شاندێکی یەکێتی سەردانی تورکیا دەکات‬

‫تورکی����ا گوش����ارێکی زۆر دەکات ک����ە‬ ‫ریفراندۆم بۆ یه‌كالكردنه‌وه‌ی چاره‌نوسی‬ ‫کەرک����وک ئەنجام نەدرێت‪ ،‬ش����اندێکی‬ ‫یەکێتیش بەمەبەستی ئاساییکردنەوەی‬ ‫دۆخەکە سەردانی ئەو واڵتە دەکات‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ ،‬کەرک����وک‪ :‬ره‌فعه‌ت عه‌بدواڵ‪،‬‬ ‫ئه‌ندام����ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس����ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی کوردستان به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫له‌الی����ه‌ن حكومه‌تی‌ توركی����اوه‌ داوه‌تی‌‬ ‫فه‌رم����ی‌ یه‌كێتی‌ كراوه‌ كه‌ به‌ش����اندێك‬ ‫س����ه‌ردانی‌ ئه‌و واڵته‌ ب����كات‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"شاندی‌ یه‌كێتی‌ له‌س����ه‌ر ئاستێكی‌ بااڵ‬ ‫س����ه‌ردانی‌ ئ����ه‌و واڵت����ه‌ ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هێشتا ئه‌ندامانی‌ ش����انده‌كه‌‌و کاتەکەی‬ ‫ده‌ستنیشان نه‌كراون"‪.‬‬ ‫هاوکات‪ ،‬ئەحمەد عەسکەری ئه‌ندامی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك بەئاوێنەی‬ ‫راگەیان����د ب����ەرەی توركمان����ی به‌هه‌مو‬ ‫جۆرێك ده‌یانه‌وێت پرس����ی ئەنجامدانی‬ ‫ریفراندۆم بۆ یه‌كالكردنه‌وه‌ی چاره‌نوسی‬ ‫کەرکوک‌ په‌كبخه‌ن‌و توركیاش هاوكاریان‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫پێش����بینی ده‌كرێت ئه‌مڕۆ به‌زۆرینه‌ی‬ ‫ده‌نگ ئه‌نجومه‌نی پارێ����زگای كه‌ركوك‬ ‫پرس����ی بڕی����اری په‌رله‌مان����ی عێ����راق‬ ‫ره‌تبكاته‌وه‌ له‌ب����اره‌ی داگرتنی ئااڵوه‌‪،‬‬ ‫ه����اوكات داواده‌كات "ریفراندۆم ئه‌نجام‬ ‫بدرێت بۆ یه‌كالكردنه‌وه‌ی چاره‌نوس����ی‬ ‫كه‌ركوك"‪ .‬بۆ ئه‌و مه‌به‌س����ته‌ش رێكاره‌‬ ‫یاساییه‌كان ته‌واوكراون‪.‬‬

‫‪4& 3 & 2‬‬

‫ی‬ ‫ی حزب ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫توركمان ئیلی‌‪:‬‬ ‫ی توركمان‬ ‫ئێمه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئااڵ ‌‬ ‫دژ ‌‬ ‫كوردستان‌و‬ ‫گه‌لی‌ كورد نین‬ ‫‪4‬‬

‫سكرتێری‬ ‫حزبی شیوعی‬ ‫كوردستان‪:‬‬ ‫كاتی سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫هاتوه‌‬ ‫‪5‬‬

‫لەیادی ئەنفالدا‬ ‫لەگەرمیان گەورە‬ ‫بەعسییەکی‬ ‫تاوانبار ئازاد‬ ‫دەکرێت‬ ‫ئەمڕۆ ئەنجومەنی پارێزگای کەرکوک داوای ریفراندۆم دەکات‬

‫ریکالم‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنە‬

‫‪2‬‬

‫سه‌نته‌ر و كلینیكی‌‬

‫ریکالم‬

‫د‪ .‬ئه‌فرام محمد حسن‬

‫ی شاره‌زاو‬ ‫ی ده‌روون ‌‬ ‫ی د‪ .‬ئه‌فرام محمد‪ ،‬ب ‌ه هاوكاری توێژه‌ران ‌‬ ‫به‌سه‌رپه‌رشت ‌‬ ‫به‌ئه‌زموون (ته‌الر كمال مدحت‪ ،‬گۆران محمد ره‌سول‪ ،‬نیگار كمال)‬

‫بۆ چارەسەرکردنی‬

‫خه‌مۆكی‌‪ ،‬دڵه‌راوكێ‪ ،‬ترس‪ ،‬وه‌سواسی‪ ،‬شیزۆفرینیا‬ ‫ی كه‌سێتی‌‪ .‬گرفته‌كانی خه‌وو خواردن‌و گرفته‌ سێكسیه‌كان‪ ،‬ئالووده‌بوون به‌ماده‌هۆشبه‌ره‌كان‬ ‫په‌شێویه‌كان ‌‬

‫سه‌رئێشه‌‪ ،‬شه‌قیقه‌‪ ،‬په‌ركه‌م‪ ،‬بیرچونه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵه‌فاندن‬ ‫ی خوێندن و ژیری‬ ‫ی منداڵ‌‪ :‬ئۆتیزم‪ ،‬فره‌جوله‌یی‪ ،‬گرفت ‌‬ ‫نه‌خۆشیه‌كان ‌‬ ‫دكتۆرا (بۆرد) لە‌نه‌خۆشییه‌‬ ‫ده‌رونی‌و هۆشمه‌ندییه‌كان‬

‫ی‬ ‫ی كومه‌ڵه‌ ‌‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫ی نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫پزیشكان ‌‬ ‫ی ئه‌وروپا‬ ‫ده‌رونیه‌كان ‌‬

‫ئه‌ندام���ی‌ ئه‌كادیمی���ای‌‬ ‫ئه‌مه‌ریك���ی‌ بۆ نه‌خۆش���یی ‌ه‬ ‫ده‌رونیه‌كان‌و یاسا‬

‫ئه‌ندام���ی‌ پرۆفش���ناڵی‌‬ ‫ئه‌كادیمی���ای‌ زانس���ت ‌ی‬ ‫نیۆیۆرك‪ /‬ئه‌مریكا‬

‫راوێژكاری خێزان���ی‌‌و په‌روه‌رده‌یی‬ ‫كۆلی���ژی‌ نێودەوڵەت���ی كامبرج‌و‬ ‫زانكۆی بۆستن ‪ /‬ئەمەریکا‬

‫بۆ په‌یوه‌ندی‌ كردن ‪ 0770 772 69 69‬یان ‪ afram_afram@yahoo.com‬ناونیشان‪ :‬سلێمانی‌‪ ،‬به‌رانان‪ ،‬نزیك مزگه‌وتی‌ شێخ فرید‪ ،‬به‌رامبه‌ر سوپه‌رماركێتی‌ میترۆ‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫‪3‬‬

‫قۆناغی دوای داعش؛ شه‌ڕو ده‌وڵه‌ت له‌به‌رده‌م كورددایە‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫قۆناغی پاش داعش دۆزی كورد‬ ‫به‌ڕوی ده‌یان ئه‌گه‌ردا ده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫راستی ئه‌وه‌ش كاتێك بۆ كورد‬ ‫ده‌ركه‌وت جگه‌ له‌په‌رله‌مانتار‌ه‬ ‫كورده‌كان كه‌س پشتیوانی كورد‬ ‫نه‌بو له‌په‌رله‌مانی عێراق‪ ،‬به‌پێی‬ ‫وته‌ی ئه‌ندامێكی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستانیش‬ ‫"هێرشكردن ‌ه سه‌ر كوردستان له‌الیه‌ن‬ ‫حه‌شدی شه‌عبیه‌وه‌ ئه‌گه‌رێكی‬ ‫به‌هێزه‌"‪.‬‬ ‫دكت���ۆر مه‌حم���ود عوس���مان‬ ‫سیاس���ه‌تمه‌داری دی���اری هه‌رێم���ی‬ ‫كوردستان باوه‌ڕی وایه‌ هێشتاش ئه‌و‬ ‫ئه‌گه‌ران ‌ه به‌ڕون���ی ده‌رنه‌كه‌وتون ك ‌ه‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی كورد ده‌كه‌ن بۆ قۆناغی‬ ‫پ���اش داعش‪ ،‬ده‌ڵێ���ت "ئه‌گه‌ره‌كان‬ ‫زۆرن له‌باره‌ی پرس���ی ك���وره‌ده‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم گفتوگۆكانی كورد له‌گه‌ڵ الیه‌نی‬ ‫عێراقی ئاینده‌ی ئه‌م پرسه‌ یه‌كالیی‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكاته‌ ئه‌مریكاو ئێران‌و‬ ‫توركی���ا رۆڵی خۆیان له‌پرس���ه‌كه‌دا‬

‫ده‌گێڕن"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتارانی عێراق به‌(ش���یعه‌و‬ ‫س���ونه‌)و پێكهاته‌كانی تره‌وه‌ كاتێك‬ ‫پێك���ه‌وه‌ ده‌نگیان���دا ب���ۆ داگرتنی‬ ‫ئ���ااڵی كوردس���تان‌و هه‌نارده‌كردنی‬ ‫نه‌وتی كه‌ركوك له‌ڕێگه‌ی عێراقه‌وه‌و‬ ‫كوردیش به‌یه‌ك ده‌نگ هات ‌ه ده‌ره‌و‌ه‬ ‫هۆڵی په‌رله‌مانی جێهێشت‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫قۆناغ���ی دوای داعش س���ه‌ره‌تاكانی‬ ‫ده‌ركه‌وت���ن‌و جیاوازی نێ���وان كورد‬ ‫پێكهاته‌كانی تر رونبوه‌وه‌‪.‬‬ ‫دكتۆر مه‌حمود عوس���مان باوه‌ڕی‬ ‫وایه‌ پرس���ی س���ه‌ربه‌خۆیی وروژاوه‌و‬ ‫هیوداره‌ كورد ب���ه‌وردی ئه‌گه‌رەكانی‬ ‫لێكدابێته‌وه‌‪ ،‬وتی "ئێس���تا ش���یعه‌و‬ ‫سونه‌ س���ه‌رقاڵی داعش���ن‪ ،‬له‌دوای‬ ‫داعش كێش ‌ه روبه‌ڕوی كورد ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌بێت حس���ابی ئ���ه‌و‌ه بكه‌ین‬ ‫دوای داعش كێشه‌ی سونه‌و شیعه‌ش‬ ‫له‌ئارادایه‌ هه‌ر كورد نابێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ج���ارێ زوه‌ پێش���بینی‬ ‫دروستبونی ده‌وڵه‌تی كوردی بكه‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌بێت دوای ریفراندۆم قسه‌ی‬ ‫لێبكرێت‪ ،‬ئایا ئه‌كرێت ناكرێت؟"‬ ‫هاوكاتی قسه‌كانی مه‌حمود عوسمان‪،‬‬

‫بڕیاره‌ لیژنه‌یه‌ك له‌كوردستانه‌وه‌‌ روه‌و‬ ‫به‌غدا بڕوات‌و پرسی ریفراندۆم له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌رپرسانی عێراق باسبكات‪ ،‬به‌وه‌ش‬ ‫ره‌نگه‌ ده‌س���تپێكی كێشه‌كان له‌گه‌ڵ‬ ‫عێراق سه‌رهه‌ڵبده‌ن‪ ،‬چونك ‌ه تائێستا‬ ‫به‌رپرس���انی شیعه‌و س���ون ‌ه له‌عێراق‬ ‫به‌ڕونی نایشارنه‌وه‌ ك ‌ه له‌گه‌ڵ عێراقی‬ ‫یه‌كپارچ���ه‌ن‌و هه‌وڵ بۆ ئه‌و پرس��� ‌ه‬ ‫ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫دكتۆر عه‌بدواڵ ئاگرین مامۆس���تای‬ ‫زانکۆو ئه‌ندامی پێشوی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان باوه‌ڕی‬ ‫وای ‌ه پرس���ی كورد رو له‌ه���ه‌ورازه‌و‬ ‫ئاس���ۆیه‌كی رون بۆ پرس���ه‌كه‌ به‌دی‬ ‫ده‌كرێت ته‌نها كێش���ه‌یه‌ك له‌به‌رده‌م‬ ‫كوردابو‌ كێشه‌ی نه‌بونی یه‌كهه‌ڵوێستی‬ ‫الیه‌ن ‌ه كوردییه‌كان بوه‌‪ ،‬وتی "شه‌قی‬ ‫زه‌مانه‌ كوردی یه‌كخست"‪.‬‬ ‫عەب���دواڵ ئاگرین له‌ب���اره‌ی دۆخی‬ ‫دوای داع���ش باوه‌ڕیوای ‌ه به‌ئاس���انی‬ ‫كۆتایی نایه‌ت‪ ،‬ك���ورد نابێت بڕوای‬ ‫وابێ���ت نه‌مان���ی داعش رێ���گای بۆ‬ ‫ته‌خ���ت ده‌كات‪ ،‬چونك���ه‌ عه‌قڵ���ی‬ ‫عه‌ره‌بی ش���ۆڤێنی به‌سونه‌‌و شیعه‌و‌ه‬ ‫هێرش ده‌كات ‌ه سه‌ر كوردستان‪ ،‬وتی‬

‫" ئه‌گه‌رێك���ی به‌هێزه‌ ش���ه‌ڕ له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان روب���دات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هێزه‌ی براوه‌ بۆ موس���ڵ هێرشبكات ‌ه‬ ‫سه‌ر كوردس���تان‌و حه‌شدی شه‌عبی‬ ‫شه‌ڕمان له‌گه‌ڵبكات"‪.‬‬ ‫دكتۆر عه‌بدواڵ ئاگرین تاكه‌كه‌س نی ‌ه‬ ‫پێش���بینی ئه‌م شه‌ڕ‌ه ده‌كات‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئێستا پێشبینیه‌كی زۆر به‌هێز هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆ ش���ه‌ڕی كوردو حه‌شدی شه‌عبی‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش مه‌ترس���ی دابه‌شبونی‬ ‫هێزی پێشمه‌رگه‌ش بونی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌عید كاكه‌ی���ی راوێ���ژكاری‬ ‫پێشوی سه‌ربازی له‌سوپای ئه‌مریكا‬ ‫چه‌ندی���ن خوێندنه‌وه‌ی س���تراتیژی‬ ‫سه‌ربازی بۆ ش���ه‌ڕی موسڵ كرده‌و‌ه‬ ‫ئه‌و گه‌یش���توه‌ت ‌ه ئه‌و بڕوایه‌ی كورد‬ ‫له‌به‌رده‌م ش���ه‌ڕو ئاسته‌نگی ملمالنێ‬ ‫سه‌ربازیه‌كاندایه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "له‌كاتێكدا‬ ‫كورد یه‌ك نی��� ‌ه له‌ناوخۆداو خاوه‌نی‬ ‫هێزێك���ی یه‌كگرت���و‌ نی���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ری‬ ‫زۆره‌ پێكدادان دروس���تببێت له‌گه‌ڵ‬ ‫حه‌شدی ش���ه‌عبی‪ ،‬ئه‌وه‌ش ئه‌گه‌ری‬ ‫هه‌ی��� ‌ه به‌رژەوه‌ندیه‌كان���ی یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی توش���ی پێك���دادان بكات ك ‌ه‬ ‫ئێس���تا یه‌كڕیزن له‌به‌ره‌كانی ش���ه‌ڕ‪،‬‬

‫له‌وانه‌ی���ه‌ ئه‌وكات���ه‌ ئ���ه‌و یه‌كڕیزی ‌ه‬ ‫ده‌ستەبه‌رنه‌بێت چونك ‌ه به‌رژەوه‌ندی ‌ه‬ ‫هه‌رێمی‌و ناوخۆییه‌كانی ئه‌م دوهێز‌ه‬ ‫جیاوازن‪ ،‬ئه‌وه‌ش راسته‌یه‌كی تاڵه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌عید كاكه‌یی ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ش‬ ‫ش���یده‌كاته‌وه‌ ره‌نگه‌ ده‌ستوه‌ردانی‬ ‫ئه‌مریكیه‌كان پێكدانانی پێشمه‌رگه‌و‬ ‫هێزه‌ عێراقیه‌كان بوه‌ستێنێت چونك ‌ه‬ ‫به‌هێزێكی گه‌وره‌و‌ه له‌عێراقه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌ڵێت "سیاس���ه‌تی دۆناڵ���د ترامپ‬ ‫بڕوای به‌گۆڕانكاری هه‌ی ‌ه له‌كێشه‌كان‬ ‫به‌جۆرێك س���ود به‌نه‌ته‌وه‌ی ئه‌مریكا‬ ‫بگه‌یه‌ن���ن‪ ،‬بڕواناك���ه‌م ئه‌مریكا رێگ ‌ه‬ ‫به‌ئێران‌و توركیا ب���دات كورد بكه‌ن ‌ه‬ ‫داش���ی ش���ه‌ڕ‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و راستیەش‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌مریكا نفوزی توركیاو ئێرانی‬ ‫له‌ناوچه‌ك���ه‌ نی���ه‌ ه���اوكات له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌كپارچه‌یی عێراق‌و فیدراڵیدایه‌"‪.‬‬ ‫بارتاق���ای ئاڵ���ۆزی دۆخه‌كانیش‬ ‫ش���یكردنه‌وه‌كان ئاڵ���ۆزن‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫شیكردنه‌وه‌ی هیچ كام له‌سیاسیه‌كان‬ ‫له‌و خاڵه‌دا ناكۆك نیه‌‪ ،‬یه‌كڕیزی الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاس���یه‌كان ده‌توانێت ئاس���ۆیه‌كی‬ ‫گه‌ش له‌به‌رده‌م دۆزی كوردا بكاته‌و‌ه‬ ‫له‌قۆناغی دوای داعش‪.‬‬

‫بارتاقای ئاڵۆزی‬ ‫دۆخه‌كانیش‬ ‫شیكردنه‌وه‌كان ئاڵۆزن‬ ‫به‌اڵم شیكردنه‌وه‌ی‬ ‫هیچ كام له‌سیاسیه‌كان‬ ‫له‌و خاڵه‌دا ناكۆك‬ ‫نیه‌‪ ،‬یه‌كڕیزی الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌كان ده‌توانێت‬ ‫ئاسۆیه‌كی گه‌ش‬ ‫له‌به‌رده‌م دۆزی كوردا‬ ‫بكاته‌وه‌‬

‫كێشەی نێوان كوردو بەغدا‬ ‫لەئەنجومەنی نوێنەرانەوە بۆ روبەڕوبونەوەو پێکدادان‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫هەنگاوەكانی هەرێم‌و ئیدارەی كەركوك‬ ‫بەرەو ریفراندۆم‌و یەكالكردنەوەی‬ ‫ناوچە جێناكۆكەكان‪ ،‬كاردانەوەی‬ ‫توندی عێراق‌و الیەنە عێراقی‌و‬ ‫پێكهاتەكانی دیكەی كەركوكی‬ ‫لێكەوتۆتەوە‪ ،‬فەرماندەكانی هێزی‬ ‫پێشمەرگە هیچ مەترسییەك نابینن‬ ‫لەسەر زەوی‌و پەرلەمانتارێكی‬ ‫كوردیش لەبەغدا دەڵێت "دەبێ كورد‬ ‫خۆی بۆ هەمو ئەگەرێك ئامادە‬ ‫بكات"‪.‬‬

‫لەحاڵەتی‬ ‫وادا کە تۆ بۆ‬ ‫یەكالكردنەوەی‬ ‫كێشەیەكی گەورە‬ ‫دەڕۆیت دەبێ‬ ‫خۆت بۆ هەمو‬ ‫ئەگەرێك ئامادە‬ ‫بكەیت‬

‫كەركوك لەشەس���تەكانی س���ەدەی‬ ‫راب���ردوەوە كاتێك شۆڕش���ی ئەیلول‬ ‫دەس���تی پێك���رد تاوەكو ئێس���تاش‬ ‫جێ���ی ناكۆكی ك���وردو حكومەتە یەك‬ ‫لەدوای یەكەكانی عێ���راق بوەو لەهیچ‬ ‫سەردەمێكدا بەمڕۆشەوە نەیانویستوە‬ ‫بەشێك بێت لەقەوارەیەكی كوردی كە‬ ‫لەكوردستانی عێراق دروست ببێت‪.‬‬ ‫هەڵكردنی ئااڵی كوردس���تان لەالیەن‬ ‫ئی���دارەی كەركوك���ەوە لەش���ارەكەو‬ ‫خۆئامادەكردنی هێزە كوردستانییەكان‬ ‫بۆ ریفران���دۆم لەناوچە جێناكۆكەكان‪،‬‬ ‫پێدەچێ���ت مەترس���ی روبەڕوبونەوەی‬ ‫لێبكەوێت���ەوە‪ ،‬ب���ەاڵم فەرماندەكانی‬ ‫پێش���مەرگە لەگ���ەڵ ئ���ەوەی بەدوری‬ ‫دەبینن‪ ،‬دەشڵێن ئامادەن بۆ پاراستنی‬ ‫هەمو ناوچە كوردستانییەكان‪.‬‬ ‫وەستا رەسوڵ‪ ،‬فەرماندەی میحوەری‬ ‫چ���واری كەركوك‪ ،‬پێی وایە كێش���ەی‬ ‫ناوچ���ە جێناكۆكەكان���ی كەرك���وك‬ ‫كێش���ەیەكی درێژخایەن���ەو هی ئەمڕۆ‬ ‫نیی���ەو دەش���ڵێت"پێموانییە ببێت���ە‬ ‫ئەو فەرماندەیەی پێشمەرگە تەنانەت‬ ‫مەترس���ییەكی گەورەو روبەڕوبونەوەو‬ ‫كەركوكی���ش لەهەمو كاتێ���ك ئارامتر بونی هێزەكانی حەشدی شەعبیش لەو‬ ‫دەبێت چونكە پێش���مەرگە لەخواروی ناوچە جێناكۆكانە بەمەترسی نازانێت‪.‬‬ ‫ئەنوەری حاجی عوس���مان‪ ،‬بریكاری‬ ‫كەركوك���ەو كەركوك���ی پاراس���توەو‬ ‫وەزارەتی پێش���مەرگەش ئومێد دەكات‬ ‫دەیپارێزێت"‪.‬‬ ‫ئەو ئاماژەی بەوەشدا كە هەر هێزێك كە گرژی‌و ئاڵۆزی لەو بابەتەی كەركوك‬ ‫بێتە س���ەر كەركوك ئێمە بەرگری لێ نەكەوێتەوەو پێش���ی وای���ە ئەگەر بەو‬ ‫دەكەین‌و پێش���مەرگەش دەتوانێت لەو ئاڕاستیەش بڕوات ئەوا بەقازانجی كورد‬ ‫روەوە بەرگری بكات وەك پێش���تریش دەش���كێتەوە‪ .‬جەختیش دەكاتەوە كە‬ ‫توانیویەتی‪ .‬بەاڵم باوەڕناكات كێشەی ئەو ناوچانە هەر دەبێت بێنەوە س���ەر‬ ‫نێ���وان هەرێ���م‌و بەغدا بگات���ە رادەی هەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫دەشڵێت"تەسەور ناكەم ناكۆكییەكان‬ ‫روبەڕوبونەوە چونكە نە هەرێم ئەوەی‬ ‫بگات���ە روبەڕوبون���ەوە چونكە تاوەكو‬ ‫دەوێت‌و نە عێراقیش‪.‬‬ ‫پێشی وایە هەڵكردنی ئااڵی كەركوك ئێستا ئەم واڵتە ئەمریكا حاكمە تێیداو‬ ‫لەالیەن ك���وردەوە جێبەجێكردنی ئەو ئ���ەوان ناوێ���رن بی���ر لەڕوبەڕوبونەوە‬ ‫قس���ەیەی عەبادی بوە ك���ە وتویەتی بكەنەوە"‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ش���وان داودی پەرلەمانتاری‬ ‫ئەمانەوێت ئ���ەو ناوچانەی جێناكۆكن‬ ‫بكرێنە ش���وێنی رێككەوتن‌و ئێستاش یەكێتی لەپەرلەمان���ی عێراق ئاماژەی‬ ‫بەوەدا كە ك���ورد لەس���اڵی‪1961‬ەوە‬ ‫هەردوالیان لەكەركوك ئااڵیان هەیە‪.‬‬ ‫تاوەكو ‪ 2003‬ئۆپۆزس���یۆنێكی چەكدار‬

‫چەند هاواڵتییەک لەچایخانەیەکی کەرکوک‬ ‫بوە لەعێراقدا‪ ،‬كرۆكی كێشەی كوردیش‬ ‫لەعێراقدا كەركوك بوە‪ ،‬هیچ كاتێكیش‬ ‫كورد سازشی لەسەر كەركوك نەكردوەو‬ ‫دەش���ڵێت"لە ‪ 2003‬لەبەش���داریكردنی‬ ‫كورد لەپڕۆس���ەی سیاس���ی لەعێراق‌و‬ ‫دواتر لەنوسینەوەی دەستورو دەنگدان‬ ‫بۆ سەرخستنی دەستورو بونیادنانەوەی‬ ‫عێراق‪ ،‬كورد بەشداری كردوە بەمەرجی‬ ‫یەكالكردنەوەی كێش���ەی ئەو ناوچانە‬ ‫بەكەركوكیش���ەوە چوەتە نێو پرۆسەی‬ ‫سیاس���ی عێراقەوەو بوەتە ش���ەریك‬ ‫لەعێراقدا كە لەمادەی‪ 140‬جێگیركراوە‪،‬‬ ‫حكومەت���ی عێ���راق ل���ەم خول���ەی‬ ‫ئێس���تایدا كە خولی سێیەمە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫لیژن���ەی جێبەجێكردنی مادەكەش���ی‬ ‫كارانەك���ردوە‪ ،‬لەپەرلەمانیش داوامان‬ ‫كردوە بەدەنگمانەوە نەهاتن‌و لیژنەكە‬ ‫دروستنەكرا"‪.‬‬ ‫ئەو پێی وایە ئێستا گۆڕانكارییەكی زۆر‬ ‫لەسەر زەوی لەعێراقدا هاتۆتە ئاراوەو‬

‫بەرەو كۆتایی داعش دەڕوات‪ ،‬كۆمەڵێك‬ ‫پڕۆژە لەئارادایەو دەش���ڵێت"ئەیانەوێت‬ ‫فەرزی ئەمری واقیع بەس���ەر كەركودا‬ ‫بكەن‌و ب���اس لەكۆتایی م���ادەی ‪140‬‬ ‫دەكەن‌و دەیانەوێت وامامەڵەمان لەگەڵ‬ ‫بكەن كە ئەو مادەی���ە كۆتایی هاتوەو‬ ‫ئ���ەو ناوچان���ەش چارەس���ەرنەكراوە‪،‬‬ ‫ئەوەش الی كورد قبوڵ نییە"‪.‬‬ ‫باس لەوەشدەكات كە لەماوەی سێ‬ ‫س���اڵی رابردودا بەخوێنی پێش���مەرگە‬ ‫كەركوك پارێزراوە‪ ،‬پێش���مەرگەو كورد‬ ‫نەبوایە كەركوك وەك موسڵ دەكەوتە‬ ‫دەس���ت داعش‌و ئامادەنین جارێكی تر‬ ‫چارەنوس���ی ئەم شارە بدەنەوە دەست‬ ‫ئەوان‪.‬‬ ‫لەب���ارەی ئەوەی ئای���ا روبەڕبونەوە‬ ‫رونادات لەس���ەر زەوی وتی"لەحاڵەتی‬ ‫وادا تۆ بۆ یەكالكردنەوەی كێشەیەكی‬ ‫گەورە دەڕۆیت دەب���ێ خۆت بۆ هەمو‬ ‫ئەگەرێك ئامادە بكەیت"‪.‬‬

‫هەرچەن���دە باس ل���ەوە دەکرێت کە‬ ‫باڵی���ۆزی تورکیا عەڕابی یەکخس���تنی‬ ‫کوتلەکان���ی ش���یعەو س���وننە ب���وە‬ ‫لەپەرلەمانی عێراق لەدژی کورد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫داودی لەب���ارەی واڵتانی دراوس���ێوەو‬ ‫كاریگەریان لەسەر پرسەكە وتی"ئەوەی‬ ‫تەنی���ا بەڕەس���می ناڕازیبون���ی خۆی‬ ‫لەشاش���ەكانەوە راگەیان���دوە بەرامبەر‬ ‫بەو رەوشەی ئێس���تای كەركوك تەنیا‬ ‫توركیای���ە‪ ،‬بەاڵم ك���ە باڵیۆزی توركیا‬ ‫لەعێ���راق س���ەردانی ئێم���ەی كردوە‬ ‫لەپەرلەمان‪ ،‬بەئێم���ەی وتوە ئێمە رێز‬ ‫لەئااڵی كوردس���تان ئەگرین‌و پێش���ی‬ ‫وتوین ئێمە لەگەڵ چارەسەری یاسایی‌و‬ ‫دەستوریداین"‪.‬‬ ‫دەشڵێت كە س���وننەكان نزیكەی دو‬ ‫ملیۆن كەسیان الی كورد داڵدە دراون‪،‬‬ ‫لەده���ۆك‌و هەولێ���رو س���لێمانی‌و‪600‬‬ ‫هەزاریش���یان لەكەركوك���ە‪ ،‬هەمویان‬ ‫شەممە لەپەرلەمانی عێراق دژی كورد‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنە‬

‫دەنگیان داوە‪ ،‬ئایا حەش���دی شەعبی‌و‬ ‫شیعە كە لەدەسەاڵتدان‪ ،‬چۆن لەگەڵت‬ ‫دەبن؟‬ ‫وتیش���ی"ئەمڕۆ‪ ،‬ی���ان كۆبی���ش‬ ‫لەبەغدا كە بینیمان وەكو فراكس���یۆنە‬ ‫كوردس���تانییەكان پێی وتین كە دەبێ‬ ‫ناوماڵی خۆتان رێكبخەنەوە‪ ،‬دامودەزگا‬ ‫رەسمییەكانتان بەپەرلەمانەوە بخەنەوە‬ ‫گەڕ بۆ ئەوەی ئامادەیی تەواوتان هەبێت‬ ‫بۆ قۆناغی ئایندە‪ .‬ئ���ەو ‪ %100‬لەگەڵ‬ ‫جێبەجێكردنی دەستورو مادەی‪ 140‬بو‪،‬‬ ‫‪ %100‬لەگ���ەڵ ئەوە بو كە ناكرێت ئیتر‬ ‫لەكەركوکدا هەڵبژاردن نەكرێت"‪.‬‬ ‫وتیشی"ئێس���تا ئێمە پێیان دەڵێین‬ ‫ئەگەر بەیاس���او دەس���تور دەتانەوێت‬ ‫فەرم���ون ئێمە لەگەڵتانین‪ ،‬بەیاس���او‬ ‫دەستور ناتانەوێت‌و ئەتانەوێت ئەمری‬ ‫واقیع بەس���ەر ئێمەدا بس���ەپێنن ئەوە‬ ‫ئێوە نین ئێمە لەسەر خاكی خۆمانین‌و‬ ‫ئەمری واقیع دەسەپێنین"‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫‌كه ده‌كات"‬ ‫"توركیا فشار بۆ په‌کخستنی كۆبونه‌وه ‌‌‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫ئه‌مڕۆ ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك داوای ریفراندۆم ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬وریا‬

‫سه‌رباری فشاری زۆری توركیا ئه‌مڕۆ‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك به‌زۆرینه‌ی‬ ‫ده‌نگ پرسی ریفراندۆم‌و ره‌تكردنه‌وه‌ی‬ ‫بڕیاری داگرتنی ئااڵ یه‌كالیی ده‌كاته‌وه‌و‬ ‫به‌وته‌ی ئه‌ندامێكی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای‬ ‫كه‌ركوكیش "توركمانه‌كان به‌هه‌مو‬ ‫جۆرێك ده‌یانه‌وێت ئه‌م پرسه‌ په‌كبخه‌ن‌و‬ ‫توركیاش هاوكاریان ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌د عه‌س���كه‌ری‪ ،‬ئه‌نجام���ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند "س���به‌ی كارنام���ه‌ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگای كه‌ركوك له‌سه‌ر دو خاڵ ده‌بێت‬ ‫یه‌كه‌م ره‌تكردنه‌وه‌ی بڕی���اری په‌رله‌مانی‬ ‫عێراق كه‌ داوای داگرتنی ئااڵی كوردستان‬ ‫ده‌كات له‌سه‌ر فه‌رمانگه‌ حكومیه‌كان دوه‌م‬

‫ریفراندۆم���ی كه‌ركوك‌و چاره‌نوس���ی ئه‌م‬ ‫ناوچانه‌یه‌"‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی زانیارییه‌كان كورد ئاماده‌كاری‬ ‫ت���ه‌واوی بۆ ئه‌و پرس���ه‌ ك���ردوه‌و ئه‌مڕۆ‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك یه‌كالییان‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش پاش ئه‌وه‌هات رۆژی‬ ‫به‌فه‌رمی ئه‌نجومه‌ن���ی پارێزگای كه‌ركوك‬ ‫بڕیاریدا ئااڵی كوردستان له‌سه‌ر داموده‌زگا‬ ‫فه‌رمیه‌كان هه‌ڵبكرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش كاردانه‌وه‌ی‬ ‫ناوخۆ‌و هه‌رێمی به‌دوای خۆیداهێنا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ندامه‌ی ئه‌نجومه‌ن���ی پارێزگای‬ ‫كه‌ركوك ئ���ه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ ئاش���كراكرد‬ ‫توركی���ا هه‌وڵده‌دات هه‌وڵ���ی زۆر ده‌دات‬ ‫ئه‌م پرس���ه‌ ئه‌نجام نه‌درێ���ت‪ ،‬وتی "ئه‌م‬ ‫كاته‌ باش���ترین هه‌له‌ بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌م پرسه‌‬ ‫یه‌كالی���ی بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌م‬ ‫پرس���ه‌ ئه‌نجام بدرێت كێشه‌ی ئااڵكه‌ هه‌ر‬ ‫له‌بیر ده‌چێته‌وه‌"‪.‬‬

‫پێش���بینی ده‌كرێت ئه‌م���ڕۆ به‌زۆرینه‌ی‬ ‫ده‌ن���گ ئه‌نجومه‌نی پارێ���زگای كه‌ركوك‬ ‫پرسی بڕیاری په‌رله‌مانی عێراق ره‌تبكاته‌وه‌‬ ‫له‌باره‌ی داگرتنی ئااڵوه‌‪ ،‬هاوكات داواده‌كات‬ ‫"ریفراندۆم ئه‌نجام بدرێت بۆ یه‌كالكردنه‌وه‌ی‬ ‫چاره‌نوسی كه‌ركوك"‪ .‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش‬ ‫رێكاره‌ یاساییه‌كان ته‌واوكراون‪.‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌د عه‌س���كه‌ری له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‬ ‫جه‌ختی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ توركمانه‌كان‬ ‫هه‌رده‌مه‌و به‌جۆرێك داواده‌كه‌ن ئه‌م پرسانه‌‬ ‫له‌كه‌ركوك نه‌ورژێنرێت له‌الیه‌ن كورده‌وه‌‪،‬‬ ‫وتی "ب���ەرەی توركمانی هیچی پێناكرێت‌و‬ ‫كه‌س گوێیان لێناگرێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌رشه‌د‬ ‫ساڵحی سه‌رۆكی به‌ره‌ی توركمانی پێشتر‬ ‫وت���ی كه‌رك���وك ده‌كوڵێت ی���ه‌ك ملیۆن‬ ‫توركمان دێنه‌ سه‌ر شه‌قام دواتر ‪ 200‬گه‌نج‬ ‫هاتن نیوه‌یان ئاسایش بون"‪.‬‬ ‫هاوكات له‌باره‌ی عه‌ره‌به‌ س���ونه‌كان‌و‬

‫مه‌ترس���یه‌كانی حه‌شدی شه‌عبیه‌وه‌‌‪ ،‬كه‌ كاردانه‌وه‌كانی���ش ئه‌گ���ه‌ری هه‌ی���ه‌‬ ‫به‌گوێره‌ی زانیارییه‌كان پێشبینی ده‌كرێت قورستربێت له‌پرسی هه‌ڵكردنی ئااڵ‌‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ كۆبونه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌ن به‌جێبهێڵن‌و‬ ‫ئه‌حم���ه‌د عه‌س���كه‌ری نه‌یش���ارده‌وه‌‬ ‫ده‌نگ نه‌ده‌ن له‌س���ه‌ر یه‌كالیكردنه‌وه‌ی کە ئ���ەوە گه‌وره‌ترین كێش���ه‌ ده‌نێته‌وه‌‬ ‫ئه‌و پرس���ه‌و هاوبه‌ش���ی كورد نه‌كه‌ن‪ ،‬چونك���ه‌ نه‌ی���اره‌كان ئ���ه‌م پرس���ه‌یان‬ ‫ئه‌حمه‌د عه‌سكه‌ری ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی له‌خۆیان ئاڵۆزكردوه‌و له‌هه‌مو ئاسته‌كان‬ ‫پارێ���زگای كه‌ركوك ئه‌وه‌ی وت "عه‌ره‌به‌ هه‌وڵ���ده‌ده‌ن بۆ ئ���ه‌وه‌ی ئه‌م پرس���ه‌‬ ‫س���ونه‌كان دێن‌و ده‌چ���ن ده‌ڵێن گوێمان به‌ئه‌نج���ام ن���ه‌گات‪ ،‬جه‌ختی له‌س���ه‌ر‬ ‫لێنه‌گی���راوه‌ به‌اڵم راس���تناكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ك���رده‌وه‌ "ئه‌م پرس���ه‌ پرس���ێكی‬ ‫ئه‌وان دژی ئااڵی كوردس���تان ده‌نگیاندا ئاسایی‌و یاساییه‌"‪.‬‬ ‫له‌ناو ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ك���و بڕی���اری هه‌ڵكردن���ی ئااڵ‬ ‫وتیش���ی "حه‌ش���دی ش���ه‌عبی هیچ له‌ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگای كه‌رك���وك‪،‬‬ ‫مه‌ترس���یه‌كی ده‌رنه‌بڕیوه‌و هه‌ڕەش���ه‌ی ئه‌م���ڕۆ ك���ورد پرس���ی ریفراندۆمی���ش‬ ‫یه‌كالی���ی ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش دەس���تی‬ ‫نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی زانیاری���ه‌كان دوای بڕیاری هه‌رێمی كوردس���تان وااڵده‌كات له‌ناوچه‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگای كه‌رك���وك بۆ جێناكۆك���ه‌كان س���ندوقی ریفران���دۆم‬ ‫ئه‌نجامدان���ی ریفراندۆم ئه‌گ���ه‌ری هه‌یه‌ دابنێت‌و له‌ڕێگه‌ی سندوقه‌وه‌ ئه‌و پرسه‌‬ ‫كێش���ه‌ی دوه‌م له‌سه‌ر كه‌ركوك ڕوبدات‪ ،‬یه‌كالیی بكاته‌وه‌‪.‬‬

‫له‌یاد ‌ی ئه‌نفالدا‬

‫تکایە‬ ‫تێڕامان پێش‬ ‫هەژان‬ ‫هەژار مەعروف‬

‫بیرمە لەبەه����اری‪ ١٩٧٤‬هەر ئەم‬ ‫پارتییەی ئێس����تا بەهەم����و توانای‬ ‫خۆی����ەوە هەوڵی����دا زۆرترین خەڵک‬ ‫راکێش����ێتە ناو شۆڕشی ئەیلولەوە‪،‬‬ ‫ئیدری����س بارزان����ی لەتاران����ەوە‬ ‫هەڕەش����ەی لەبەغدا ک����رد کە کورد‬ ‫خاوەن����ی چەک����ی کاراو نوێی وایە‬ ‫دەتوان����ێ لەش����ەڕدا س����ەربکەوێ‪.‬‬ ‫دەیان ه����ەزار خەڵکی مەدەنی بەو‬ ‫قس����انە بڕوایان کردو ش����ارەکانیان‬ ‫جێهێش����ت‌و بونە پێشمەرگە‪ .‬دوای‬ ‫یەک ساڵ ئاشبەتاڵی سەرکردایەتیی‬ ‫شۆڕشەکەی بەدواداهات‪ .‬ئەمێستاش‬ ‫(مەس����عود بارزان����ی) بەهەم����ان‬ ‫ش����ێواز لەهەوڵدایە بێ پێدانی هیچ‬ ‫بەڵگەی����ەک قەناعەت ب����ەم خەڵکە‬ ‫دابڕاوه‌ بۆیه‌ لێدوان نادات"‪.‬‬ ‫بکات کە بەسەرۆکایەتیی خۆی بەم‬ ‫‌ندی���ش‬ ‫ه‬ ‫‌یو‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫پ���اش چه‌ن���د جارێ���ك‬ ‫زوانە دەوڵەتی کوردی رادەگەیەنێ‪.‬‬ ‫‌لی‬ ‫ه‬ ‫"ع‬ ‫‌رمیان‬ ‫ه‬ ‫گ‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ئاسایش���ی‬ ‫الفاوی حەزو هەس����ت‌و سۆزەکانی‬ ‫‌‪.‬‬ ‫ه‬ ‫محه‌مه‌د" وه‌اڵمی نه‌داینه‌و‬ ‫پەیوەنددار ب����ەم دەوڵەتە کوردیە‬ ‫خەریک����ە ئەوەندە پەرە دەس����ەنێ‬ ‫ک����ە هەموم����ان وەک لەشۆڕش����ی‬ ‫ئەیل����ول روی����دا ب����ەدوای خۆی����دا‬ ‫راپێچبکات‪ .‬هەر کەس����ێ یا الیەنێ‬ ‫دور لەهەست‌و س����ۆزە هەڵچوەکان‬ ‫بپرس����ێ ئ����ەم دەوڵەت����ە چ����ۆن؟‬ ‫کەی؟ بەچی؟ بەش����ەڕ؟ بەئاشتی؟‬ ‫بەپش����تگیریی کێ دروستدەکرێ؟‬ ‫ئەگەرە خراپ‌و ترس����ناکەکان چین‌و‬ ‫چۆن چارەس����ەر بکرێ����ن؟ ئەوا ئەو‬ ‫کەس����ە یا ئەو الیەنە دەبێ بترسێ‬ ‫لەوەی پارتیەکان تۆمەتبارانی بکەن‬ ‫بەوەی کە دەوڵەت����ی کوردی ناوێ‬ ‫یاتەنان����ەت رێگرە لەدروس����تکردنی‬ ‫جاسم محه‌مه‌د‬ ‫ئەم دەوڵەتە‪.‬‬

‫له‌گه‌رمیان هه‌وڵی ئازادكردنی گه‌وره‌ به‌عسیه‌كی تاوانبار ده‌درێت‬ ‫ئا‪ :‬ئاودێر محه‌مه‌د‬ ‫ئه‌مڕۆ له‌به‌رده‌م دادگای به‌رایی قه‌زای‬ ‫كه‌الری ناوه‌ندی ئیداره‌ی گه‌رمیان‪،‬‬ ‫گردبونه‌وه‌یه‌ك له‌دژی هه‌وڵه‌كانی‬ ‫ئازادكردنی گه‌وره‌ به‌عسییه‌كی‌ سه‌ر‬ ‫به‌ده‌زگای‌ موخابه‌رات به‌ناوی‌ "جاسم‬ ‫محه‌مه‌د" به‌ڕێوه‌چو‪.‬‬ ‫عه‌لی ئیبراهیم‪ ،‬وه‌ك كوڕی له‌سێداردراو‬ ‫ئیبراهیم ئه‌می���ن‪ ،‬به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند‪،‬‬ ‫تاوانب���ار جاس���م محه‌م���ه‌د وه‌ك یه‌كێك‬ ‫له‌پیاوان���ی موخابه‌راتی عێراق له‌س���اڵی‬ ‫‪1999‬دا باوكمی له‌سێداره‌داو هاوكات چوار‬ ‫هاواڵتی خانه‌قینی به‌ناوه‌كانی موحس���ن‌و‬ ‫عه‌لی ئه‌حمه‌دو مسته‌فای كه‌مئه‌ندام كرد‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی دۆس���یه‌كه‌ی له‌لێكۆڵینه‌وه‌دایه‌‬ ‫له‌دادگای ناوچه‌كه‌و دان���ی به‌تاوانه‌كه‌یدا‬ ‫ن���اوه‌ به‌پێی‌ م���اده‌ی ‪ 406‬وات���ا تاوانی‬

‫كوشتنی به‌ئه‌نفه‌س���ت كه‌چی دۆسیه‌كه‌ی‬ ‫كراوه‌ به‌‪ 437‬واته‌ دزه‌پێكردنی نهێنی‪.‬‬ ‫وتیش���ی "جگه‌ له‌ئێمه‌ زۆر هاواڵتی تری‬ ‫س���نوری ئیداره‌ی گه‌رمیانیش س���كااڵی‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و تاوانباره‌ هه‌یه‌و ئێمه‌ش پێش‬ ‫له‌سێداره‌دانی باوكمان له‌گرتوخانه‌ی رژێمی‬ ‫به‌عس له‌‪ 1999‬س���ه‌ردانی باوكمان كردو‬ ‫ئه‌ویش هه‌مو راس���تیه‌كانی بۆباس���كردین‬ ‫له‌سه‌ر تاوانبار جاسم محه‌مه‌د‪".‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی چیرۆكی ده‌ستگیركردنیش���ی‬ ‫ئاش���كرای كرد " ئه‌و تاوانب���اره‌ بازرگان‬ ‫بوه‌و پێش���تر هاتۆت���ه‌ هه‌ولێرو پاش���تر‬ ‫چوه‌ته‌ ئه‌رده‌ن واته‌ له‌نێوان كوردس���تان‌و‬ ‫ئ���ه‌رده‌ن هاتوچ���ۆی ك���ردوه‌‪ .‬ئێم���ه‌ش‬ ‫به‌نهێنی رێوشوێنی یاس���اییمان گرته‌به‌ر‬ ‫تا له‌ئه‌رده‌ن���ه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان س���كااڵمان له‌سه‌ركرد‪ ،‬پاشتر‬ ‫دۆسیه‌كه‌ی ره‌وانه‌ی دادگای به‌رایی كه‌الر‬ ‫كراو له‌وكاته‌وه‌ له‌گرتوخانه‌ی ئاسایش���ی‬

‫گه‌رمیانه‌‪.‬‬ ‫ئاشكراش���یكرد "دادوه‌ر بڕی���اری داو‌ه‬ ‫ئه‌م تاوانب���اره‌ گه‌وره‌یه‌ به‌كه‌فاله‌تی چه‌ند‬ ‫ملیۆنێك دینار ئازاد بكات‪.‬‬ ‫بۆی���ه‌ داوا له‌س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێ���م‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی ب���ااڵی دادوه‌ری‌و وه‌زاره‌تی‬ ‫ش���ه‌هیدان‌و ئه‌نفالكراوان بێنه‌ده‌نگ‌و رێگه‌‬ ‫نه‌ده‌ن ئه‌و تاوانباره‌ ئازاد بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ هه‌وڵیدا دادوه‌رانی دادگای به‌رایی‬ ‫ك���ه‌الر وه‌ربگرێ ئام���اده‌ی پێدانی لێدوان‬ ‫نه‌بون‪.‬‬ ‫به‌ه���رۆز ئه‌می���ن ب���رای ئیبراهیم���ی‬ ‫له‌س���ێدراره‌دراو بۆ ئاوێنه‌ ئاش���كرای كرد‬ ‫"ئه‌و گه‌وره‌ موخابه‌راته‌ هیچی كه‌متر نه‌بوه‌‬ ‫له‌تاریق ره‌مه‌زان‌و گه‌وره‌ به‌عسیه‌كانی تر‬ ‫كه‌ ده‌س���تیان هه‌بووه‌ له‌تاوانی قڕكردنی‬ ‫خه‌ڵكی كوردستان‪.‬‬ ‫ئاشكراش���یكرد ئه‌و تاوانباره‌ له‌س���اڵی‬ ‫‪ 1999‬به‌ر لە‪4‬س���اڵ پێش روخانی رژێمی‬

‫ریکالم‬

‫ئ���ه‌و تاوانه‌ی له‌به‌غ���دا ئه‌نجامدابو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پاش���تر كه‌س���وكاری قوربانیان له‌سنوری‬ ‫ئی���داره‌ی گه‌رمیان ش���وێنیان دۆزیه‌وه‌و‬ ‫داویانه‌ به‌دادگا‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ست به‌و پرس���ه‌وه‌‪ ،‬فه‌تاح ته‌نیا‬ ‫دامه‌زرێن���ه‌ری رێكخراوی ‪14‬ی ‪4‬ی تایبه‌ت‬ ‫به‌دۆزی ئه‌نف���ال‪ ،‬به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌روبه‌ندی یادكردن���ه‌وه‌ی تاوان���ی‬ ‫نه‌گریسی ئه‌نفالدا ئێمه‌ چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌ین‬ ‫به‌عس���یه‌كان‌و هاوكاره‌كانی���ان له‌جاش‌و‬ ‫موسته‌ش���اره‌كان‌و موخابه‌رات له‌س���ێداره‌‬ ‫بدرێ���ن كه‌چی په‌یت���ا په‌یت���ا تاوانبارانی‬ ‫دۆس���یه‌ی تاوانه‌كان���ی دژ به‌ك���ورد ئازاد‬ ‫ده‌كرێن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ هه‌وڵی���دا لێدوان له‌ئاسایش���ی‬ ‫گه‌رمیان وه‌ربگرێ‪ ،‬به‌رپرس���ی راگه‌یاندنی‬ ‫ئاسایشی گه‌رمیان عوسمان عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ "ئه‌و له‌ئێس���تادا له‌ئاسایش‬ ‫ب���ه‌كاری تایبه‌ت���ی‌و بۆماوه‌یه‌ك���ی كاتی‬

‫عیادەی‬ ‫شەوانەو رۆژی‬ ‫پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫تەنها‬ ‫‪ 5000‬دینار‬

‫دکتۆر فائق محەمەد گوڵپی‬

‫ئەندامی کۆلیژی نەشتەرگەری شاهانەی بەریتانی‬ ‫دبلۆمی بااڵی نەشتەرگەری زانکۆی سلێمانی‬ ‫بکالۆریۆسی هەناوی‌و نەشتەرگەری زانکۆی موصڵ‬ ‫دبلۆمی بااڵی نەشتەرگەری هەناوبینی هیندستان‪ ،‬نیودەلهی‬ ‫ئەندامی کۆمەڵەی هەناوبینی نەشتەرگەری جیهانی‬

‫‪MRCSEd MRCS UK‬‬ ‫‪HDGS‬‬ ‫‪MBChB‬‬ ‫‪D MAS‬‬ ‫‪WALS‬‬

‫بۆ نەشتەرگەری‬ ‫بەردی زراو ـ ریخۆڵە کوێرە ـ هەموو جۆرەکانی فتق‬ ‫بەئامێری هەناوبینی پێشکەوتو (ناظور)‬ ‫چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی‬ ‫غودەی دەرەقی ـ سورێنچک ـ گەدە ـ دوانزەگرێ‬ ‫جگەر ـ ریخۆڵە کوێرە ـ ریخۆڵە ئەستورە‬ ‫چارەسەری نەخۆشییەکانی‬ ‫مایەسیری ـ قڵیشی کۆم ـ دومەڵی کۆم ـ ناسوری پشت‬ ‫ سلێمانی ـ گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی تابان ‪011 7711 0770‬‬ ‫تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ‬ ‫‪2900 329 053‬‬

‫(نەجمەدین كەریم)ی پارێزگاری‬ ‫كەرك����وك‪ ،‬ل����ە‪١٤‬ی ئ����ازاری‪٢٠١٧‬‬ ‫داوایكرد ئااڵی كوردس����تان لەپاڵ‬ ‫ئااڵی عێراق لەکەرکوک هەڵبكرێت‪.‬‬ ‫بێ پرسیارکردن‌و تێڕامان لەبڕیارەکە‬ ‫هەڵکردن����ی ئ����ااڵی کوردس����تان‬ ‫دەس����تیپێکردو بارۆمەتری هەست‌و‬ ‫س����ۆزە هەڵچ����وو جۆش����دراوەکان‬ ‫ب����ەرەوژور هەڵکش����ا‪ ،‬یۆنام����ی‬ ‫(نوێن����ەری نەت����ەوە یەکگرتوەکان‬ ‫لەعێ����راق) رەخنەی لەم کارە گرت‌و‬ ‫پێ����ی باش نەبو‪ .‬کوردی س����ەدان‬ ‫ج����ار مارانگەس����ەتەی س����ەرکردە‬ ‫سیاس����یە نەزان‌و خۆپەرستەکان‪،‬‬ ‫خەڵک����ی کەرکوکی����ش بەتایبەتی‬ ‫دەبێ لە (نەجمەدین كەریم) بپرسن‬ ‫ئەرێ ئەم ئااڵهەڵکردنە بۆچی‌و چ‬ ‫س����ودێکی هەیەو چی لەدۆخی زۆر‬ ‫ئاڵ����ۆزی کەرکوک دەگۆڕێ؟ کار بۆ‬ ‫دەیانهەزار گەنجی بێکاری کەرکوک‬ ‫پەی����دا دەکات؟ موچ����ەی تەواوی‬ ‫مامۆس����تایانی خوێندن����ی کوردی‬ ‫لەکات����ی خۆیدا دابین����دەکات؟ ئەو‬ ‫دۆخە نەش����ەڕ نەئاش����تییەی نێوان‬ ‫کورد لەالیەک‌و ع����ەرەب‌و تورکمان‬ ‫لەالکەی تر بەرەو ئاش����تی یابەرەوە‬ ‫ش����ەڕێکی ماڵوێرانکەری تر دەبات؟‬ ‫ئایا ئەم ئااڵهەڵکردنە بۆ شاردنەوەو‬ ‫لەبیربردنی گەندەڵیەکانی پەیوەند‬ ‫بەنەوتی کەرکوکەوە نیە کە خەڵک‬ ‫باس����ی تێوەگالن����ی (نەجمەدین‬ ‫كەریم) یش دەکەن لەو گەندەڵیانە؟‬ ‫هەر لەم پەیوەن����دەدا (نەجمەدین‬ ‫كەریم) ئ����اوا وەاڵم����ی رەخنەکانی‬ ‫(مەال بەختیاری)ی دایەوە (کەسێ‬ ‫ماڵی لەشوش����ە بێت بەرد ناگرێتە‬ ‫ماڵی خەڵ����ک)‪ ،‬ئێ باش����ە ئەگەر‬ ‫ماڵی خۆیش����ت لەشوشە نیە بەڵکو‬ ‫لەبەردو بلۆکە‪ ،‬بۆچ����ی بەکورتی‌و‬ ‫بەڕونی وەاڵم����ی گومانەکانی (مەال‬ ‫بەختیار)و ئەم خەڵکەت نەدایەوە؟‬ ‫لەم ئااڵهەڵکردنەی بۆ بەالڕێبردن‌و‬ ‫خەڵەتاندنی خەڵک یەکێتی لەکەسی‬ ‫(نەجمەدی����ن كەری����م) دا چەن����د‬ ‫هەنگاوێک لەپارتی نزیک بۆوە!‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫كاو‌ه مه‌حمود سكرتێری حزبی شیوعی كوردستان‪ :‬كاتی سه‌ربه‌خۆیی هاتوه‌‬

‫‪5‬‬

‫پرسی ریفراندۆم جدیه‌و بۆ به‌الڕێدانی كێشه‌ ناوخۆیه‌كانی هه‌رێم نیه‌‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬

‫كاوه‌ مه‌حمود سكرتێری حزبی شیوعی‬ ‫كوردستان له‌م گفتوگۆیەی ئاوێنه‌دا‬ ‫ده‌ڵێت "كێشه‌كانی كوردستان یه‌ك‬ ‫كێشه‌ نیه‌‪ ،‬ئێمه‌ كێشه‌ی (په‌رله‌مان‌و‬ ‫كێشه‌ی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‌و كێشه‌ی‬ ‫حكومه‌ت) مان هه‌یه‌‪ ،‬كێشه‌ی ئابوریمان‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬وه‌فدی هاوبه‌ش���ی یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی‪ ،‬چ په‌یامێكیان پێبو؟‬ ‫كاوه‌ مه‌حم���ود‪ :‬هه‌ڵگ���ری ئه‌و په‌یامه‬ ‫‌بون هه‌ردوال رێكکه‌وتون له‌س���ه‌رئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ن���گاوی هاوب���ه‌ش بنێ���ن بۆ پرس���ی‬ ‫ریفراندۆم‪ ،‬مه‌به‌س���تیانه‌ سه‌ردانی هه‌مو‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان بكه‌ن‌و هه‌ڵوێس���تی‬ ‫الیه‌ن���ه‌كان‌ بزانن‪ ،‬هاتنیان په‌یوه‌س���تبو‬ ‫به‌كۆبون���ه‌وه‌ی ه���ه‌ردوالوه‌ ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫په‌یوه‌س���ته‌ بەهه‌نگاونان���ی كردەیی بۆ‬ ‫پرسی ریفراندۆم‌و‌ چۆن ئه‌و پرسه‌ گشتیه‌‬ ‫به‌وشێوه‌یه‌ به‌شداربن تێیداو كارابكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هیچ ش���تێكی كرداریان پێبو‪،‬‬ ‫كه‌ی‌و چۆن ده‌كرێت؟‬ ‫كاوه‌ مه‌حم���ود‪ :‬جه‌خ���ت له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌كرای���ه‌وه‌ كاربكرێت به‌هاوبه‌ش���ی‌و‬ ‫هه‌م���و الیه‌ن���ه‌كان‪ ،‬گوت���اری تایب���ه‌ت‬ ‫به‌ڕیفراندۆم دروستبكرێت بۆ ئاماده‌كردن‌و‬ ‫وه‌اڵمدان���ه‌وه‌ی هه‌مو ئه‌و پرس���انه‌ی كه‌‬ ‫پێویستیان به‌وه‌اڵمدانه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫ئه‌و الیه‌نه‌ سیاس���یانه‌ی كه‌ به‌شدارده‌بن‌و‬ ‫هه‌ڵوێس���تی ئیجابی هه‌یه‌ له‌م پڕۆسه‌یه‌دا‬ ‫كۆده‌بنه‌وه‌ نه‌خش���ه‌ڕێگایه‌ك داده‌‌نێن بۆ‬ ‫هه‌نگاونانی كردەیی‪ ،‬به‌اڵم له‌باره‌ی واده‌ی‬ ‫ریفراندۆمه‌وه‌ هیچ واده‌یه‌ك دیارینه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌ب���ڕوای به‌ڕێزت���ان بۆچی‬ ‫پارتی‌و یه‌كێتی به‌په‌له‌ كار له‌س���ه‌ر ئه‌م‬ ‫پرسه‌ ده‌كه‌ن؟‬ ‫كاوه‌ مه‌حمود‪ :‬په‌یوه‌ندی بەنزیكبونه‌وه‌ی‬

‫كاوه‌ مه‌حمود‬ ‫ه���ه‌ردوالوه‌ هه‌یه‌‪ ،‬زه‌مینه‌ی���ه‌ك هه‌یه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌ردوال هه‌نگاوی هاوبه‌ش بنێن بۆ‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی كۆمه‌ڵێك بابه‌تی گرنگ‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ زه‌مینه‌س���ازی ده‌كات بۆ كاراكردنی‬ ‫چاره‌س���ه‌ری تێك���ڕای ئ���ه‌و كێش���انه‌ی‬ ‫له‌كوردستان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باس���ی كێش���ه‌ سیاس���یه‌كان‬ ‫به‌تایب���ه‌ت كاراكردن���ه‌وه‌ی په‌رله‌م���ان‪،‬‬ ‫‌بۆچی پارتی‌و یه‌كێتی فۆكه‌سیان له‌سه‌ر‬ ‫رێفراندۆمه‌؟‬ ‫كاوه‌ مه‌حمود‪ :‬باس���ی ئه‌وه‌ كرا ده‌بێت‬ ‫ئه‌م بابه‌تانه‌ هه‌وڵی بۆ بدرێت‪ ،‬ئه‌م بابه‌تانه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی هه‌یه‌ به‌پرس���ی ریفراندۆمه‌وه‌‬ ‫به‌اڵم په‌یوه‌ندیه‌ك���ه‌ میكانیكی نیه‌ بڵێن‬ ‫ئه‌م بابه‌ته‌ پێش ئ���ه‌و بابه‌ته‌یه‌‪ ،‬بابه‌تی‬ ‫ریفراندۆم بابه‌تێكی گرنگه‌و‌ كاتێك ده‌ڵێین‬ ‫ریفراندۆم مانای ئه‌وه‌ نیه‌ بابه‌ته‌كانی تر‬ ‫فه‌رامۆش���بكرێن ئێمه‌ رامان وایه‌ ده‌بێت‬ ‫هه‌مو ئه‌م مه‌له‌فانه‌ كاری بۆ بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌ستده‌كه‌یت پارتی‌و یه‌كێتی‬ ‫جدین له‌سه‌ر پرسی ریفراندۆم؟‬

‫كاوه‌ مه‌حمود‪ :‬ئه‌ڵبه‌ته‌ ئه‌گه‌ری جدی‬ ‫نه‌بن چ پێویس���ت ده‌كات به‌و ش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫كۆببن���ه‌وه‌‪ ،‬بابه‌ته‌كه‌ گرنگ���ه‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫گۆڕانكاری هه‌ی���ه‌ له‌ناوچه‌كه‌دا كۆمه‌ڵێك‬ ‫به‌ربه‌ست‌و ئاسته‌نگ هه‌یه‌ روبه‌ڕوی هه‌مو‬ ‫الیه‌نه‌كان ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش فرس���ه‌تێكه‌‬ ‫ب���ۆ كارك���ردن‌و روبه‌ڕوبون���ەوەی ئ���ه‌م‬ ‫ئاسته‌نگانه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هیچتان به‌یه‌كێتی‌و پارتی وت‬ ‫له‌سه‌ر پرسی كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌مان؟‬ ‫كاوه‌ مه‌حمود‪ :‬پێش���تر ئه‌م پرسه‌مان‬ ‫باس���كردوه‌و به‌رنام���ه‌و پڕۆژه‌م���ان بۆی‬ ‫هه‌ب���وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا باس���ی‬ ‫ئه‌وه‌مانك���ردوه‌ بڕیاردان له‌س���ه‌ر مافی‬ ‫چاره‌ن���وس بابه‌ته‌تێك���ی سیاس���ی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌و بون���ی ئ���ه‌م مالمالنێیه‌‬ ‫كاریگ���ه‌ری له‌س���ه‌ر ئه‌و پرس���ه‌ هه‌یه‌و‬ ‫دانه‌بڕاوه‌ له‌كێشه‌كان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌واته‌ رای حزبی شیوعی چیه‌‬ ‫له‌سه‌ر كۆبونه‌وه‌كان؟‬ ‫كاوه‌ مه‌حم���ود‪ :‬ئ���ه‌م كۆبونه‌‌وان���ه‌‬

‫كۆبونه‌وه‌ی سه‌ره‌تان‌و ده‌بێت كۆبونه‌وه‌ی‬ ‫دیكه‌ بكرێت الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان به‌شداربن‌و‬ ‫به‌رنامه‌ڕێژی بكرێت‌و هه‌نگاوی بۆ بنرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ی ڕاتان چیه‌ له‌س���ه‌ر پرسی‬ ‫چاكسازی‌و كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌مان؟‬ ‫كاوه‌ مه‌حم���ود‪ :‬ده‌مێك���ه‌ باس���ی‬ ‫ئه‌وه‌مانكردوه‌ كێشه‌كانی كوردستان یه‌ك‬ ‫كێش���ه‌ نیه‌‪ ،‬ئێمه‌ كێش���ه‌ی (په‌رله‌مان‌و‬ ‫كێش���ه‌ی س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‌و كێشه‌ی‬ ‫حكومه‌ت) مان هه‌یه‌‪ ،‬كێشه‌ی ئابوریمان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ جگ���ه‌ له‌بابه‌ت���ی نه‌بونی‬ ‫ده‌س���تورو په‌یوندیه‌كانی نێوانمان له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌غ���داو واڵته‌ هه‌رێمایه‌تی���ه‌كان‪ ،‬ئه‌مانه‌‬ ‫هه‌مو دۆسی ‌هن‌و پێویستی به‌پڕۆژه‌ هه‌یه‌و‬ ‫هه‌وڵبدرێت ب���ۆ كاراكردنی ئه‌م پڕۆژانه‌‌‪،‬‬ ‫به‌شێكیش له‌وانه‌ بابه‌تی روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‬ ‫گه‌نده‌ڵیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬روانگه‌ی به‌ڕێزت���ان چیه‌ بۆ‬ ‫قۆناغی پاش داعش‌و ئاینده‌ی كورد؟‬ ‫كاوه‌ مه‌حم���ود‪ :‬قۆناغ���ی دوای داعش‬ ‫بریتیه‌ له‌به‌رده‌وامبونی كێشه‌كانی عێراق‌و‬

‫‌شیعه‌و سون ‌ه‬ ‫شوناسێك كۆیان‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای رێگریكردن‌و‬ ‫قه‌بوڵنه‌كردنی‬ ‫مافی ره‌وای گه‌لی‬ ‫كوردستانه‬ ‫كێش���ه‌ی بنیاتنانی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م كێش���انه‌‬ ‫به‌ش���ێكی په‌یوه‌س���ته‌ به‌دۆزی‌كورده‌و‌ه‬ ‫به‌اڵم كێشه‌كان گه‌وره‌ترن له‌دۆزی كورد‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك دابه‌شبونێك رویداوه‌و عێراقی‬ ‫ئێس���تا عێراقێكی یه‌كگرت���و نیه‌و دوای‬ ‫داعش ئه‌م كێشه‌یه‌ هه‌ر به‌رده‌وام ده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌شێكی كێش���ه‌كان چاره‌سه‌ری كێشه‌ی‬ ‫گه‌لی كورده‌ ئه‌وه‌ش به‌سیاسه‌تێكی نوێ‬ ‫ده‌كرێت به‌شێك له‌و سیاسیه‌ته‌ش ده‌بێت‬ ‫بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ تاكه‌كانی عێراق‌و بڕیاردان‬ ‫له‌سه‌ر چاره‌نوسی گه‌لی كوردستان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌س���تده‌كه‌یت ت���ا‪ 2019‬كورد‬ ‫ده‌وڵه‌ت رابگه‌یه‌نێت؟‬ ‫كاوه‌ مه‌حمود‪ :‬بۆچون���ی ئێمه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی نیش���تمانی س���ه‌ربه‌خۆی‬ ‫كوردستانین نه‌ك باش���وری كوردستان‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ش كاری تێكۆش���ه‌رانه‌یه‌ ده‌بێ���ت‬ ‫هه‌وڵی بۆ بدرێت‌و كاتێكی دیاریكراو نیه‌‪،‬‬ ‫م���ن پێموایه‌ هه‌مو كاتێ���ك نزیكه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ته‌گه‌ره‌و كێش���ه‌كان وه‌البنرێن‪ ،‬گرنگترین‬ ‫به‌ربه‌س���ت ناوخۆیه‌ هه‌م���و كاتێك كاری‬

‫پێویس���ته‌و چونكه‌ په‌یوه‌سته‌ به‌ناوخۆو‌‬ ‫كاتی هاتوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌ستده‌كرێت به‌شیعه‌و سونه‌و‬ ‫چه‌پ‌و راسته‌وه‌ له‌به‌غدا گه‌له‌كۆمه‌ له‌كورد‬ ‫ده‌كه‌ن؟‬ ‫كاوه‌ مه‌حم���ود‪ :‬ئه‌م���ە ده‌چێته‌ قاڵبی‬ ‫شوناس���ه‌وه‌‪ ،‬به‌شیعه‌و س���ونه‌و‌ بۆچونه‌‬ ‫جیاوازه‌كان���ه‌وه‌ شوناس���ێك كۆی���ان‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ له‌سه‌ر بنه‌مای رێگریكردن‌و‬ ‫قه‌بوڵنه‌كردن���ی ماف���ی ره‌وای گه‌ل���ی‬ ‫كوردس���تانه‌ کە باوه‌ڕی وایه‌ ده‌بێت ئه‌م‬ ‫گه‌له‌ ده‌رجه‌ دو بێت‌و ش���تی به‌س���ه‌ردا‬ ‫فه‌رزبكرێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وەی‌ له‌په‌رله‌مان رویدا‬ ‫شتێكی چاوه‌ڕواننه‌كراو نه‌بو‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌واته‌ ترس���ی ئه‌وه‌ش هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌ئه‌گ���ه‌ری ده‌وڵ���ه‌ت‌و ریفران���دۆم ئه‌م‬ ‫گه‌له‌كۆمه‌یه‌ به‌رده‌وام بێت؟‬ ‫كاوه‌ مه‌حم���ود‪ :‬هه‌م���و ئه‌گ���ه‌ره‌كان‬ ‫له‌ئارادان به‌اڵم مان���ای ئه‌وه‌ نیه‌ هه‌وڵی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ نه‌ده‌ی���ن ده‌وڵەتم���ان هه‌بێ���ت‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی كه‌س���انێك پێیان خۆش‬ ‫نیه‌‪ ،‬مانای ئه‌وه‌ش نیه‌ له‌ئێس���تاوه‌ شه‌ڕ‬ ‫راده‌گه‌یه‌نین له‌گ���ه‌ڵ به‌رامبه‌ردا‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫له‌ئاس���تی ناوخۆ له‌گ���ه‌ڵ به‌رامبه‌ر ئه‌م‬ ‫پرس��� ‌ه باس���بكه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش مه‌ودایه‌كی‬ ‫هه‌یه‌ تاهه‌تاهه‌تایه‌ به‌رامب���ه‌ر رازیبێت‌‪،‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر به‌رامبه‌ری���ش رازی نه‌بو تۆیش‬ ‫بڕیاری خۆت وه‌ربگریت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ترس���ێك هه‌ی ‌ه ئه‌م پرس��� ‌ه بۆ‬ ‫به‌الڕێدانی كێشه‌كانی هه‌رێم بێت؟‬ ‫كاوه‌ مه‌حمود‪ :‬پێم وانیه‌ ئه‌و‌ه راستبێت‪،‬‬ ‫پێموانیه‌ به‌م عه‌قڵیه‌ته‌و‌ه س���ه‌یری ئه‌م‬ ‫ترس��� ‌ه بكه‌ین‪ ،‬ئه‌م كێشان ‌ه هه‌ر هه‌ن تۆ‬ ‫ئه‌گه‌ر دەوڵه‌تیش بیت روبه‌ڕوی كێش��� ‌ه‬ ‫ده‌بیت���ه‌وه‌ ده‌وڵه‌ت كێش���ه‌ی ناوخۆیی‌و‬ ‫ده‌س���توری تیایه‌‪ ،‬ئه‌مە مانای ئه‌وه‌نی ‌ه‬ ‫هه‌وڵنه‌ده‌ین كێشه‌كان چاره‌سه‌ر بكه‌ین‪،‬‬ ‫‌ده‌بێت هه‌وڵبده‌ین كێش���ه‌كان چاره‌سه‌ر‬ ‫بكه‌ین‪.‬‬

‫جێگری لێپرسراوی مەڵبەندی شارەزوری یەكێتی‪:‬‬ ‫دروستكردنی هێزە چەكدارەكەی سۆسیالیست چوە بواری جێبەجێكردنەوە‬ ‫لەگوڵەخانە مەشق بەو هێزە نوێیە دەكرێت‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫دروستكردنی هێزێك بۆ حزبی‬ ‫سۆسیالیست دیموكراتی كوردستان‬ ‫لەناوچەی شارەزور دەچێتە بواری‬ ‫جێبەجێكردنەوەو لەئێستادا ئەو حزبە‬ ‫لەگوڵەخانە سەرقاڵی مەشقپێكردنی ئەو‬ ‫كەسانەیە كە لەماوەی رابردودا ناوی بۆ‬ ‫دروستكردنی فەوجێك نوسیون‪.‬‬ ‫وەزارەت���ی پێش���مەرگەی حكومەت���ی‬ ‫هەرێم���ی كوردس���تان رەتیدەكاتەوە ئەو‬ ‫هێزە سەر بەوەزارەتەكەیان بێت‌و جێگری‬ ‫مەڵبەندی ش���ارەزوری یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردس���تانیش جەخت دەكاتەوە كە ئەو‬ ‫فەوجە سەر بەوەزارەتی پێشمەرگەیە‪.‬‬ ‫دوای دروس���تبونی داع���ش‪ ،‬لەهەرێمی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬چەن���د هێزێكی س���ەربازی‬ ‫دروس���تكراون‪ ،‬لەوانە هێزی پێشمەرگەی‬ ‫رۆژئاوا كە لەخەڵكی رۆژئاوای كوردستان‬ ‫دروس���تكراون‪ ،‬هێزی پاسەوانانی دەشتی‬ ‫نەینەوا كە لەخەڵكی ئاش���وری دەش���تی‬ ‫نەینەوا دروستكراون‪ ،‬لیوای پێشمەرگەی‬ ‫رۆژئ���اوای دیجلە ك���ە لەخەڵكی عەرەبی‬ ‫ناوچەی زومارو رەبیعە دروستكراون‪.‬‬ ‫دروس���تبونی ئ���ەو هێزان���ە بەن���اوی‬ ‫پێش���مەرگەوە لەكاتێكدایە كە وەزارەتی‬ ‫پێشمەرگەی حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫بەردەوام رەتیدەكاتەوە ئەو هێزانە س���ەر‬ ‫بەوەزارەتەكەی ئەوان بن‪.‬‬ ‫جەبار یاوەر ئەمینداری گشتی وەزارەتی‬ ‫پێش���مەرگە رەتیكردەوە ئەو هێزە س���ەر‬ ‫بەوەزارەتی پێشمەرگە بێت‌و وتیشی"وەكو‬ ‫وەزارەتی پێش���مەرگە الی ئێمە نە بڕیارو‬ ‫نەنوس���راوو نە فەرمان هەیە كە بۆ حزبی‬ ‫سیاس���ی‪ ،‬بەتایبەتی حزبی سۆسیالیست‪،‬‬ ‫هی���چ هێزێ���ك ی���ان فەرجێك دروس���ت‬

‫ئەو فەوجە حەوت‬ ‫ئۆتۆمبێلی جۆری‬ ‫میك زەمینی‌و‬ ‫سێ كۆستەرو دو‬ ‫ئۆتۆمبێلی دیكەیان‬ ‫لەالیەن وەزارەتی‬ ‫پێشمەرگەوە بۆ‬ ‫دابین كراوە‬ ‫ئەو چەکدارانە لەالیەن حزبی سۆسیالیستەوە ناونوس کراون‬ ‫بكرێت"‪.‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی ئەمینداری گشتی‬ ‫وەزارەتی پێش���مەرگە ئەوە باس دەكرێت‬ ‫لەوبارەی���ەوە پەیوەن���دی بەپاس���ەوانی‬ ‫بارەگاكان���ی ئەو حزبەوە هەیە نەك هێزی‬ ‫نوێی بۆ دروس���ت بكرێت‌و وتیشی"حزبی‬ ‫سۆسیالیس���ت دیموكراتی كوردس���تانیش‬ ‫وەك الیەنەكان���ی دیك���ەی وەك گۆڕان‪،‬‬ ‫یەكێت���ی‪ ،‬پارتی‌و حزبە ئیس�ل�امییەكان‬ ‫پاس���ەوانی بارەگاكان���ی هەی���ە كە هەمو‬ ‫پاسەوانی بارەگاكانی ئەو حزبە سیاسیانە‬ ‫پۆلیسن‌ یان لەسەر بەرگری‌و فریاكەوتنن‬ ‫یان لەسەر زێرەڤانین"‪.‬‬ ‫جەبار ی���اوەر ئاشكراش���یكرد"ئەوانەی‬

‫حزبی سۆسیالیس���ت ك���ە ژمارەیان ‪450‬‬ ‫ت���ا ‪ 500‬پاس���ەوان بوە لەس���ەر میالكی‬ ‫فەرماندەیی هێزەكانی پۆلیس���ی بەرگری‌و‬ ‫فریاكەوت���ن لەس���لێمانی بەفەرمانێك���ی‬ ‫وەزارەتی ناوخۆ گوازراونەتەوە بۆ س���ەر‬ ‫میالكی فەرماندەیی هێزەكانی پۆلیس���ی‬ ‫زێرەڤانی لەهەولێر"‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ئەحم���ەد قەیەف���ەری‪ ،‬جێگری‬ ‫لێپرس���راوی مەڵبەندی نۆی ش���ارەزوری‬ ‫یەكێتی نیش���تیمانی كوردس���تان جەخت‬ ‫دەكات���ەوە كە دروس���تكردنی ئەو هێزەی‬ ‫ماوەیەك���ی زۆرە حزب���ی سۆسیالیس���ت‬ ‫خەڵك���ی بۆ ناونوس دەكات چوەتە بواری‬ ‫جێبەجێكردن���ەوەو س���ەر بەوەزارەت���ی‬

‫پێشمەرگەشە‪.‬‬ ‫جێگری لێپرسراوی مەڵبەندی شارەزور‬ ‫وتیشی"بەڵێنیان پێداون كە فەوجێكی‪550‬‬ ‫كەس���ییان بۆ دروس���ت بكەن‪ ،‬لەئێستادا‬ ‫لەگوڵەخانە مەشقیان پێ دەكرێت"‪.‬‬ ‫جەختیش���ی كردوە كە ئەو كەس���انەی‬ ‫ئێستا لەمەشقدان كەسانی تازەن‌و پێشتر‬ ‫ناونوس���كراون لەالی���ەن ئ���ەو حزبەوەو‬ ‫وتیش���ی"ماوەیەكی زۆرە دەستیان كردوە‬ ‫بەناونوسكردنیان بەاڵم لەئێستادا كەوتۆتە‬ ‫بواری جێبەجێكردنەوە"‪.‬‬ ‫وێڕای ئەوەی ئام���اژەی بەوەدا كە ئەو‬ ‫كەس���انە لەالیەن حزبی سۆسیالیس���تەوە‬ ‫ناونوس���كراون لەگەڵ ئ���ەوەش ئەحمەد‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنە‬

‫قەیەف���ەری جەختیك���ردەوە كە ئەو هێزە‬ ‫سەر بەوەزارەتی پێشمەرگەیە‪.‬‬ ‫ناوبراو بۆ س���ەلماندنی قس���ەكانی وتی‬ ‫"ئۆتۆمبێلەكانی���ان تابل���ۆی وەزارەت���ی‬ ‫پێشمەرگەی لەسەرە"‪ .‬ئاشكراشیکرد"ئەو‬ ‫فەوجە ح���ەوت ئۆتۆمبێل���ی جۆری میك‬ ‫زەمینی‌و س���ێ كۆس���تەرو دو ئۆتۆمبێلی‬ ‫دیكەیان لەالیەن وەزارەتی پێش���مەرگەوە‬ ‫بۆ دابین كراوە"‪.‬‬ ‫ئەحمەد قەیەفەری دروس���تكردنی ئەو‬ ‫هێزە دەگێڕێت���ەوە بۆ ئەوە كە محەمەدی‬ ‫حاج���ی مەحم���ود بەهۆی ئ���ەوەی ئەم‬ ‫ماوەیە لەبەرەكانی شەڕ ئامادەیی هەبوەو‬ ‫پەیوەندی لەگەڵ مەس���عود بارزانی باش‬

‫بوە"لەبەرئ���ەوە بەڵێنی���ان پێ���داوە ئەو‬ ‫هێزەیان بۆ دروست بكەن"‪.‬‬ ‫پێش���ی وایە دروس���تكردنی ئەو هێزە‬ ‫باش���ە چونك���ە هێزێك���ی نیش���تیمانین‌و‬ ‫خەڵكی ناوچەك���ەن‌و حزبەكەیان حزبێكی‬ ‫نیش���تمانییەو وەك���و داعش‌و حەش���دی‬ ‫ش���ەعبی نییەو دەشڵێت"بۆیە ئێمە پێمان‬ ‫خراپ نییە"‪.‬‬ ‫س���ەبارەت ئ���ەو هێ���زە وەزارەت���ی‬ ‫پێش���مەرگە رەتیكردۆتە سەر بەوان بێت‬ ‫وتی"هەر كەسێك دروستی بكات‪ ،‬ئیدی‬ ‫پارتی لەپشت بێت یان نا‪ ،‬شتێكی باشە‪،‬‬ ‫فەوج دروستكراوە بۆ رۆژئاواو بۆ خەڵكی‬ ‫عەرەبی ناوچەی موسڵ‌و بۆچی بۆ كوردو‬ ‫ناوچەی ئێمە دروست نەكرێت"‪.‬‬ ‫لەبارەی ئ���ەوەی كێش���ە نییە ئەگەر‬ ‫هێزی س���ەر بەحزبەكان دروست بكرێت‪،‬‬ ‫وتی"خۆزگ���ە لەبری فەوجێك دو س���ێ‬ ‫فەوجیان دروس���ت بكردایە تائەو خەڵكە‬ ‫بێئیش���ەیان لەبێئیش���ی رزگار بكردایە‪.‬‬ ‫ئەوانە كێشە دروست ناكەن"‪.‬‬ ‫ئاوێنە پەیوەندی كرد بەوتەبێژی حزبی‬ ‫سۆسیالیس���ت دیموكراتی كوردستانەوە‬ ‫ب���ەاڵم ئامادە نەبو هی���چ لێدوانێك بدات‬ ‫بەبیانوی ئەوەی پێشتر رونكردنەوەیەكیان‬ ‫لەوبارەیەوە باڵوكردۆتەوە‪.‬‬ ‫پێش���تر حزبی سۆسیالیست لەڕێگەی‬ ‫دەزگای كاروب���اری پێش���مەرگەی‬ ‫حزبەكەیەوە لەبارەی ئەو هەوااڵنەوە باس‬ ‫لەدروستكردنی هێزی چەكدار لەالیەن ئەو‬ ‫حزبەوە دەك���ەن رایگەیاندبو "ناوەڕۆك‌و‬ ‫مەبەستی هەواڵەكە سوكایەتییە بەرانبەر‬ ‫بەو پێش���مەرگانەی كە ماوەی سێ ساڵە‬ ‫خۆبەخشانە لەسەنگەرەكاندا لەبەرانبەر‬ ‫داع���ش دەجەنگ���ن‌و خوێن دەبە‌خش���ن‬ ‫لەپێن���او پارێ���زگاری‌و رزگاری خاك���ی‬ ‫كوردستان"‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫ریاز ساری‌‪ ،‬سه‌رۆك ‌ی حزب ‌ی توركمان ئیلی‌‪:‬‬

‫ئێمه‌ ‌ی توركمان دژی‌ ئااڵی‌ كوردستان‌و گه‌ل ‌ی كورد نین‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫سه‌رۆك ‌ی حزب ‌ی توركمان ئیلی‪ ،‬ریاز‬ ‫ساری لەم گفتوگۆیەی ئاوێنه‌دا دەڵێت‬ ‫"د‪.‬نه‌جمه‌دین كه‌ریم جیاواز له‌پره‌نسیپ‌و‬ ‫رێباز ‌ی مام جه‌الل كارده‌كات"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬وه‌كو توركم���ان دوا ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌په‌رله‌مان��� ‌ی عێ���راق ده‌ن���گ له‌س���ه‌ر‬ ‫ره‌تكردنه‌وه‌ ‌ی هه‌ڵكردن ‌ی ئااڵ ‌ی كوردس���تان‬ ‫له‌ش���ار ‌ی كه‌رك���وك درا چ��� ‌ی ده‌ك���ه‌ن‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ ‌ی ك��� ‌ه بڕیاره‌ك ‌ه بچێت��� ‌ه بوار ‌ی‬ ‫جێبه‌جێكردنه‌وه‌؟‬ ‫ری���از س���اری‌‪ :‬حه‌زده‌كه‌م ئ���ه‌و‌ه رون‬ ‫بكه‌م���ه‌و‌ه ك ‌ه توركمان له‌ش���ار ‌ی كه‌ركوك‬ ‫دژ ‌ی هه‌ڵكردن��� ‌ی ئااڵ ‌ی كوردس���تان‌و كورد‬ ‫نیین‌و ئااڵ ‌ی كوردس���تان ل ‌ه ‪ 14‬س���اڵ به‌ر‬ ‫له‌ئێستاو‌ه له‌و شاره‌دا بون ‌ی هه‌ی ‌ه له‌شه‌قام‌و‬ ‫دوكان‌و ده‌زگا‌و باره‌گا حزبییه‌كان‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌قوتابخان ‌ه كوردییه‌كانیشدا‪ .‬به‌اڵم ك ‌ه ئااڵ ‌ی‬ ‫كوردستان له‌سه‌ر داموده‌زگاكان ‌ی ئه‌و شار‌ه‬ ‫هه‌ڵده‌كرێت به‌وات���ا ‌ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه كه‌ركوك‬ ‫گه‌ڕێنراوه‌ته‌و‌ه س���ه‌ر هه‌رێم ‌ی كوردستان‪،‬‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدا ك ‌ه ئه‌و ش���ار‌ه سه‌ر به‌هیچ‬ ‫هه‌رێمێ���ك نییه‌‌و س���ه‌ر به‌ناوه‌ن���ده‌‪ .‬ئێم ‌ه‬ ‫پێشتر پێشنیارمان بۆ پارێزگا ‌ی كه‌ركوك‌و‬ ‫الیه‌ن ‌ه سیاس���یه‌كان ‌ی كورد كرد ك ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ئااڵ ‌ی عێراق‌و كوردستان ئااڵ ‌ی توركمانیش‬ ‫هه‌ڵكرێ���ت ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی ره‌نگدان���ه‌وه‌ ‌ی‬ ‫تایبه‌تمه‌ند ‌ی ئه‌و شار‌ه ده‌ربخات‪ ،‬یه‌كه‌مجار‬ ‫پێش���وازییان ل ‌ه پێشنیاره‌كه‌مان كرد به‌اڵم‬ ‫دواتر پێش���نیاره‌كه‌یان پشتگو ‌ێ خستین‌و‬ ‫به‌تاكڕه‌وان ‌ه ل���ه‌و بابه‌ته‌دا مامه‌ڵه‌یان كرد‪.‬‬ ‫ئێم ‌ه ئێستاش داوا ‌ی ئه‌و‌ه ده‌كه‌ین ك ‌ه ئااڵ ‌ی‬ ‫توركم���ان له‌پاڵ ئه‌و دو ئااڵی��� ‌ه دابنرێت‌و‬ ‫ئه‌وكات هیچ ناڕه‌زایه‌تییه‌كمان له‌وباره‌یه‌و‌ه‬ ‫نامێنێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چ ‌ی ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ ‌ی ئه‌و بڕیار‌ه‬ ‫جێبه‌جێ بكرێت؟‬ ‫ری���از س���اری‌‪ :‬ئه‌رك��� ‌ی جێبه‌جێكردن ‌ی‬ ‫بڕیاره‌ك��� ‌ه ده‌كه‌وێت ‌ه ئه‌س���تۆ ‌ی حكومه‌ت ‌ی‬ ‫عێراقی‌‪ ،‬پارت ‌ه توركمان���ه‌كان ناتوانن ئه‌و‬ ‫بڕیار‌ه جێبه‌ج��� ‌ێ بكه‌ن‌و ده‌بێت حكومه‌ت ‌ی‬ ‫عێراق��� ‌ی بڕیاره‌ك���ه‌ ‌ی په‌رله‌مان��� ‌ی عێراق‬ ‫جێبه‌ج ‌ێ بكات له‌ش���ار ‌ی كه‌رك���وك‪ .‬له‌و‬ ‫بڕوایه‌دای���ن ك��� ‌ه حكومه‌ت��� ‌ی عێ���راق له‌و‬ ‫بابه‌ت���ه‌دا گفتوگۆ له‌گه‌ڵ ده‌س���ه‌اڵتداران ‌ی‬ ‫هه‌رێم ده‌كات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬وه‌ك پارته‌كه‌ ‌ی خۆتان داواتان‬ ‫له‌حكومه‌ت���ی‌ عێراق ‌ی كردو‌ه ك ‌ه ئه‌م بڕیار‌ه‬ ‫جێبه‌ج ‌ێ بكات؟‬ ‫ریاز ساری‌‪ :‬ئێم ‌ه وه‌كو پارته‌كه‌ ‌ی خۆمان‬ ‫ئه‌و داوایه‌مان له‌حكوم���ه‌ت نه‌كردو‌ه به‌اڵم‬ ‫ئه‌مه‌وێ���ت ئه‌و‌ه رونبكه‌م���ه‌و‌ه ك ‌ه هه‌ندێك‬ ‫الیه‌ن هه‌وڵ��� ‌ی ئه‌و‌ه ده‌ده‌ن واله‌ش���ه‌قام ‌ی‬ ‫ك���ورد ‌ی تێبگه‌یه‌نن ك ‌ه ئێم���ه‌ ‌ی توركمان‬ ‫دژ ‌ی ئااڵ ‌ی كوردستان‌و دژ ‌ی گه‌ل ‌ی كوردین‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش پێچه‌وانه‌ ‌ی راستییه‌كانه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر ئااڵ ‌ی توركم���ان له‌پاڵ‬ ‫ئه‌و دو ئااڵی��� ‌ه هه‌ڵكرێت توركمانه‌كان هیچ‬ ‫كێشه‌یه‌كیان ده‌مێنێت؟‬ ‫ریاز ساری‌‪ :‬پش���تیوان ‌ی ئه‌و‌ه ده‌كه‌ین‌و‬ ‫پێشواز ‌ی لێده‌كه‌ین‌و له‌هه‌ڵكردن ‌ی هه‌ر س ‌ێ‬

‫هەڵمەتی هەڵواسینی ئااڵی بەرەی تورکمانی لەشەقامێکی کەرکوک‬ ‫ئااڵكه‌شدا به‌شدار ‌ی ده‌كه‌ین‌و ساڵو بۆ هه‌ر‬ ‫س ‌ێ ئااڵكه‌ش ده‌نوێنین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كورد له‌شار ‌ی كه‌ركوك زۆرینه‌ن‬ ‫ئه‌ ‌ی باش��� ‌ه بۆ به‌ڕه‌وا ‌ی نابین���ن ك ‌ه ئااڵ ‌ی‬ ‫كوردستان له‌و شار‌ه هه‌ڵكرێت؟‬ ‫ریاز ساری‌‪ :‬راست ‌ه كورد زۆرینه‌ی ‌ه له‌شار ‌ی‬ ‫كه‌رك���وك به‌اڵم ل���ه‌م ش���اره‌دا پێكهاته‌ ‌ی‬ ‫دیك���ه‌ ‌ی تێدای���ه‌‌و ده‌بێت خواس���ته‌كانیان‬ ‫ره‌چاو بكرێت‪ .‬من پرسیار ده‌كه‌م ئایا كورد‬ ‫له‌به‌غدا زۆرینه‌ی ‌ه واسه‌رۆك كۆماری‌ عێراق‬ ‫ك���ورده‌؟ ئه‌م��� ‌ه له‌ئاكام ‌ی ئ���ه‌و ته‌وافوق‌و‬ ‫شه‌راكه‌ت ‌ه دروس���ت بو‌ه ك ‌ه له‌نێوان هێز‌ه‬ ‫سیاسییه‌كان ‌ی عێراقدا ئه‌نجامدراوه‌‪ .‬ئێمه‌ش‬ ‫له‌كه‌ركوك جێبه‌جێكردن��� ‌ی ئه‌و ته‌وافوق‌و‬ ‫ش���ه‌راكه‌ته‌مان ده‌وێ‪ .‬باس���ه‌ك ‌ه له‌باره‌ ‌ی‬ ‫زۆرینه‌‌و كه‌مینه‌وه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌ڵس���ه‌نگاندنتان بۆ سیاسه‌ت ‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارت ‌ی چیی ‌ه له‌شاری‌ كه‌ركوك؟‬ ‫ریاز س���اری‌‪ :‬ئێم ‌ه واده‌بینین ك ‌ه پارت ‌ه‬ ‫سیاس���یه‌كان ‌ی كورد له‌پارێزگا ‌ی كه‌ركوك‬ ‫زۆرینه‌ی���ان به‌س���ه‌ربه‌خۆ له‌ناوه‌ن���د ‌ی‬ ‫پارته‌كانی���ان كارده‌ك���ه‌ن‪ .‬به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ دۆخ ‌ی كه‌ركوك‬

‫راست ‌ه كورد زۆرینه‌ی ‌ه له‌شار ‌ی كه‌ركوك به‌اڵم له‌م شاره‌دا پێكهاته‌ ‌ی‬ ‫دیكه‌ ‌ی تێدایه‌‌و ده‌بێت خواسته‌كانیان ره‌چاو بكرێت‪ .‬من پرسیار‬ ‫ده‌كه‌م ئایا كورد له‌به‌غدا زۆرینه‌ی ‌ه واسه‌رۆك كۆماری‌ عێراق كورده‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‌و ئه‌توانین بڵێین ك ‌ه س���ه‌رپێچ ‌ی‬ ‫له‌ڕێباز ‌ی ناوه‌ند ‌ی كار ‌ی پارته‌كانیان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫به‌نمون ‌ه ئه‌و رێبازه‌ ‌ی ك ‌ه مه‌كته‌ب ‌ی سیاس ‌ی‬ ‫یه‌كێت��� ‌ی په‌ی���ڕه‌و ‌ی ده‌كات جی���اواز‌ه له‌و‬ ‫رێباز‌و پره‌نسیپه‌ ‌ی ك ‌ه به‌رپرسانی‌ یه‌كێت ‌ی‬ ‫له‌پارێزگا ‌ی كه‌ركوك كار ‌ی پێده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫د‪.‬نه‌جمه‌دین كه‌ری���م ئه‌ندام ‌ی مه‌كته‌ب ‌ی‬ ‫سیاس��� ‌ی یه‌كێتی���ه‌‌و به‌جۆرێك��� ‌ی جیاواز‬

‫له‌پره‌نس���یپ‌و رێبازه‌كان��� ‌ی م���ام جه‌الل‬ ‫كارده‌كات‌و رێب���از ‌ی مام جه‌الل‌و تێڕوانین ‌ی‬ ‫ب���ۆ ش���ار ‌ی كه‌رك���وك زۆر جی���اواز ب���و‬ ‫له‌تێڕوانینه‌كان��� ‌ی د‪.‬نه‌جمه‌دی���ن كه‌ری���م‬ ‫پارێزگار ‌ی كه‌ركوك‪ .‬دو مانگ له‌مه‌وبه‌ریش‬ ‫له‌سه‌ردانێكماندا بۆ ال ‌ی ئاسۆ مامه‌ند‌و سه‌اڵح‬ ‫ده‌لۆ ئه‌وه‌م���ان پێڕاگه‌یاندون ك ‌ه توركمان‬ ‫له‌ش���ار ‌ی كه‌ركوك موعانات ‌ی زۆر ‌ی هه‌یه‌‌و‬

‫پێویس���ت ‌ه هه‌نگاو به‌هه‌نگاو ئه‌و كێش���ان ‌ه‬ ‫چاره‌س���ه‌ر بكه‌ین‌و هه‌ماهه‌نگ ‌ی بكه‌ین له‌و‬ ‫بواره‌دا‪ ،‬به‌اڵم تائێستا هیچ وه‌اڵمێكیان بۆ‬ ‫داخوازییه‌كان ‌ی توركمان نه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئ���ه‌و گله‌ییانه‌ت���ان گه‌یاندۆت ‌ه‬ ‫مه‌كته‌ب ‌ی سیاس ‌ی یه‌كێتی‌‌و پارتی‌؟‬ ‫ریاز س���اری‌‪ :‬ئه‌و گله‌ییانه‌مان ده‌مێك ‌ه‬ ‫گه‌یاندۆت��� ‌ه مه‌كته‌ب��� ‌ی سیاس��� ‌ی یه‌كێتی‌‌و‬

‫له‌س���ه‌ردانێكماندا بۆ س���لێمان ‌ی چوینه‌ت ‌ه‬ ‫ال ‌ی مه‌ال به‌ختیار لێپرس���راو ‌ی ده‌س���ته‌ ‌ی‬ ‫كارگێڕ ‌ی مه‌كته‌ب ‌ی سیاس ‌ی یه‌كێتی‌‌و پێمان‬ ‫وت ك ‌ه هه‌ڵس���وكه‌وت ‌ی به‌رپرسان ‌ی یه‌كێت ‌ی‬ ‫له‌كه‌ركوك زۆر جی���اواز‌ه له‌ڕێبازه‌كه‌ ‌ی مام‬ ‫جه‌الل‪ .‬مه‌ال به‌ختیار پێ ‌ی وتین "لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫ل���ه‌و بابه‌ت��� ‌ه ده‌كه‌ی���ن‌و له‌ئه‌نجامه‌ك���ه‌ ‌ی‬ ‫ئاگادارتان ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪ .‬به‌اڵم هه‌تا ئێس���تا‬ ‫هی���چ وه‌اڵمێكم���ان نه‌دراوه‌ت���ه‌وه‌‪ .‬چه‌ند‬ ‫س���اڵێك ‌ه توركمانه‌كان ‌ی كه‌رك���وك داوا ‌ی‬ ‫گفتوگۆ‌و دانوستاندن ده‌كه‌ین له‌گه‌ڵ الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كان ‌ی كورد به‌اڵم ئه‌وان نایانه‌وێت‌و‬ ‫خۆیان ده‌دزن���ه‌و‌ه لێی‌‪ .‬له‌م ماوه‌یه‌ش���دا‬ ‫ئه‌رشه‌د ساڵح ‌ی پێ ‌ی راگه‌یاندم ك ‌ه له‌باره‌ ‌ی‬ ‫كێشه‌كان ‌ی كه‌ركوكه‌و‌ه په‌یوه‌ندی‌ به‌مه‌كته‌ب ‌ی‬ ‫سیاس��� ‌ی یه‌كێتی���ه‌و‌ه ك���ردوه‌‌و گله‌ی��� ‌ی‬ ‫له‌پارێزگار ‌ی كه‌ركوك كردوه‌‪ .‬ته‌نانه‌ت من‬ ‫له‌دیدارێكدا له‌گه‌ڵ س���ه‌اڵحه‌دین به‌هائه‌دین‬ ‫ئه‌میندار ‌ی یه‌كگرتو ‌ی ئیسالم ‌ی كوردستان‬ ‫گله‌ی ‌ی ئه‌وه‌م لێكرد ك ‌ه به‌رپرسان ‌ی یه‌كگرتو‬ ‫له‌كه‌ركوك به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی جیاواز له‌ڕێباز ‌ی‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌‌و ناوه‌ن���د ‌ی یه‌كگرت���و مامه‌ڵ ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫شاندێك ‌ی یه‌كێت ‌ی سه‌ردان ‌ی توركیا ده‌كات‬

‫ئه‌ندامێكی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌‪ :‬شانده‌كه‌ له‌سه‌ر ئاستی‌ بااڵ ده‌بێت‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫حكومه‌تی‌ توركیا ماوه‌یه‌كه‌ هه‌وڵی‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌دات په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌كێتی‌ ئاسایی‌ بكاته‌وه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫چوارچێوه‌یه‌دا له‌ڕێگه‌ی‌ نوێنه‌ری‌‬ ‫یه‌كێتی‌ له‌ئه‌نقه‌ره‌ داوه‌تنامه‌یه‌كی‌‬ ‫فه‌رمی‌ ئاراسته‌ی‌ یه‌كێتی‌ كردوه‌ بۆ‬ ‫سه‌ردانیكردنی‌ ئه‌و واڵته‌‪.‬‬ ‫له‌یه‌كێتی����ه‌وه‌‬ ‫س����ه‌رچاوه‌یه‌ك‬ ‫ك����ه‌ نه‌یویس����ت ناوه‌ك����ه‌ی‌ ئاش����كرا‬ ‫بكرێت به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند "توركیا‬ ‫ده‌ستپێش����خه‌ری‌ بۆ س����ه‌ردانیكردنی‌‬ ‫ش����اندێكی‌ بااڵی‌ یه‌كێتی‌ ك����ردوه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ س����ه‌رچاوه‌كه‌ "ئه‌گ����ه‌ر بڕیار‬ ‫له‌وه‌ درا شانده‌كه‌ی‌ یه‌كێتی‌ سه‌ردانی‌‬ ‫توركیا بكات به‌كۆمه‌ڵێك پێشنیاره‌وه‌‬

‫سه‌ردانی‌ ئه‌و واڵته‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ س����ه‌رچاوه‌كه‌ "توركی����ا‬ ‫پێشنیاره‌كه‌ی‌ له‌ڕێگه‌ی‌ به‌هرۆز گه‌اڵڵی‌‬ ‫نوێنه‌ری‌ یه‌كێتی‌ له‌و واڵته‌ پێشكه‌شی‌‬ ‫یه‌كێت����ی‌ كردوه‌‌و گه‌اڵڵی‌ ناوی‌ س����ێ‌‬ ‫س����ه‌ركرده‌ی‌ یه‌كێتی‌ پێشنیار كردوه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌نێو شانده‌كه‌دا بن"‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێن����ه‌ رایگه‌یاند‬ ‫"گه‌اڵڵی‌ پێشنیاری‌ كردوه‌ كه‌ هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‌و كۆس����ره‌ت‬ ‫ره‌س����وڵ عه‌لی‌‌و د‪.‬به‌ره����ه‌م ئه‌حمه‌د‬ ‫س����اڵح له‌ش����انده‌كه‌دا بن تابه‌وته‌ی‌‬ ‫گه‌اڵڵی‌ ش����انده‌كه‌ ش����اندێكی‌ به‌هێز‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و س����ه‌رچاوه‌یه‌ راشیگه‌یاند "دیار‬ ‫نییه‌ كه‌ ده‌ستنیش����انكردنی‌ ناوی‌ ئه‌و‬ ‫س����ێ‌ س����ه‌ركرده‌یه‌ی‌ یه‌كێتی‌ ته‌نها‬ ‫پێش����نیاری‌ نوێن����ه‌ری‌ یه‌كێت����ی‌ بوه‌‬

‫له‌ئه‌نقه‌ره‌ یاخود پێش����نیاری‌ فه‌رمی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ توركیا بوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ ئاشكراشی‌‬ ‫كرد كه‌ "ده‌مێكه‌ توركیا هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌دات ش����اندێكی‌ یه‌كێتی‌ س����ه‌ردانی‌‬ ‫توركیا بكات"‪ .‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ره‌فعه‌ت عه‌بدواڵ ئه‌ندامی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند "له‌الیه‌ن حكومه‌تی‌ توركیاوه‌‬ ‫داوه‌ت����ی‌ فه‌رمی‌ یه‌كێتی‌ ك����راوه‌ كه‌‬ ‫به‌شاندێك سه‌ردانی‌ ئه‌و واڵته‌ بكات‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رپرسانی‌ ئه‌و واڵته‌ گفتوگۆ‌و‬ ‫كۆبونه‌وه‌ ئه‌نجام بده‌ن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هێشتا كات‌و ساتی‌ چونی‌‬ ‫ش����اندی‌ یه‌كێتی‌ بۆ توركی����ا دیاری‌‬ ‫نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫ره‌فع����ه‌ت عه‌بدواڵ جه‌غتی‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ ك����رده‌وه‌ كه‌ ش����اندی‌ یه‌كێتی‌‬

‫له‌س����ه‌ر ئاستێكی‌ بااڵ س����ه‌ردانی‌ ئه‌و‬ ‫واڵته‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌‌و وتی‌ "به‌اڵم هێشتا‬ ‫ئه‌ندامانی‌ ش����انده‌كه‌ ده‌ستنیش����ان‬ ‫نه‌كراون"‪.‬‬ ‫ره‌فعه‌ت عه‌بدواڵ ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ یه‌كێتی‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌‬ ‫له‌و س����ه‌ردانه‌دا شاندی‌ یه‌كێتی‌ چه‌ند‬ ‫پێشنیارێك ده‌داته‌ حكومه‌تی‌ توركیا‌و‬ ‫یه‌كێ����ك له‌داواكانی‌ یه‌كێت����ی‌ بریتی‌‬ ‫ده‌بێ����ت له‌ئازادكردنی‌ س����ه‌اڵحه‌دین‬ ‫ده‌میرتاش‌و سه‌ركرده‌كانی‌ هه‌ده‌په‌‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫ئه‌و س����ه‌ردانه‌وه‌ گفتوگ����ۆ ده‌كه‌ین تا‬ ‫كات‌و س����اتی‌ ئه‌نجامدانی‌ سه‌ردانه‌كه‌‬ ‫دیاری‌ بكرێت"‪.‬‬ ‫ره‌فعه‌ت عه‌ب����دواڵ ره‌تیكرده‌وه‌ كه‌‬ ‫كێش����ه‌كانی‌ نێوخۆی‌ یه‌كێتی‌ هۆكار‬ ‫بوبێ����ت له‌دواكه‌وتن����ی‌ ئه‌نجامدان����ی‌‬

‫ئه‌و س����ه‌ردانه‌ی‌ ش����اندی‌ یه‌كێتی‌ بۆ‬ ‫توركیا‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ سه‌رچاوه‌ تایبه‌ته‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ له‌كاتێكدای����ه‌ هه‌ڵكردنی‌ ئااڵ‬ ‫له‌كه‌ركوك‪ ،‬كه‌ پارێزگاری‌ ئه‌و ش����اره‌‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس����ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستانه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫ئه‌و حزبه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ هێزه‌ ش����یعه‌كانی‌‬ ‫عێ����راق‌و كۆم����اری‌ ئیس��ل�امی‌ ئێران‬ ‫گ����رژ‌و ئاڵۆز ك����ردوه‌‪ ،‬توركیا‌و پارتی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردس����تانیش ده‌یانه‌وێت‬ ‫ئه‌م����ه‌ بقۆزنه‌وه‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌ئێران دور بخه‌ن����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ردو واڵتی‌‬ ‫ئێ����ران‌و توركیا به‌رامبه‌ر به‌س����وریا‌و‬ ‫ی ئه‌جندای‌‬ ‫عێراق‌و كوردستان خاوه‌ن ‌‬ ‫ناكۆكن‪ ،‬به‌رده‌وام له‌ڕێگه‌ی‌ دۆزینه‌وه‌ی‌‬ ‫هاوپه‌یمانه‌وه‌ ل����ه‌و واڵتانه‌دا له‌هه‌وڵی‌‬ ‫جێلێژكردن به‌یه‌كتردان‪.‬‬

‫پێشنیا‌ر كراو‌ه‬ ‫ك ‌ه هه‌ریه‌ك له‌هێرۆ‬ ‫ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‌و‬ ‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ‬ ‫عه‌لی‌‌و د‪.‬به‌رهه‌م‬ ‫ئه‌حمه‌د ساڵح‬ ‫له‌شانده‌كه‌دا بن‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )571‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/4‬‬

‫‪7‬‬

‫"كه‌مكردنی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ نه‌وتی‌ شیواشۆك به‌ به‌رنامه‌ بوه‌"‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫كێڵگه‌ی‌ نه‌وتی‌ شیواشۆك به‌راورد‬ ‫به‌دو ساڵی‌ رابردو به‌ڕێژه‌یه‌كی‌ به‌رچاو‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ نه‌وتی‌ كه‌مكردوه‌‌و به‌پێی‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ زانستیه‌كانیش ئه‌گه‌ر‬ ‫چاره‌سه‌ر نه‌كرێت تاچه‌ند مانگێكی‌ تر‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌ وشك ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ دابه‌زینی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ نه‌وت‬ ‫زیانی‌ ئاب���وری‌ بۆ هه‌رێ���م ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هاواڵتیانی‌ كۆیه‌ نیگ���ه‌ران نه‌بون‌و ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ش ده‌كه‌ن "ئه‌گه‌ر داهاتی‌ ئه‌و كێڵگه‌‬ ‫نه‌وتیانه‌ سودی‌ بۆ خه‌ڵك‌و خزمه‌تگوزاری‌‬ ‫پ���ێ نه‌كرێت وش���ك بونی‌ ب���ۆ ئێمه‌ هیچ‬ ‫كاتێك نابێ���ت به‌زه‌ره‌رو زیان���ی‌ ئابوری‌‬ ‫"‪،‬په‌رله‌مانتارێك���ی‌ یه‌كێتیش ده‌ڵێت"هه‌ر‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ ئه‌و كێڵگانه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫زانس���تی‌ لێن���ه‌دراون‌و ئه‌و كه‌سانه‌ش���ی‌‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی‌ ئ���ه‌و كێڵگان���ه‌ ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ خۆی���ان‌و به‌كاریانهێن���اوه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌رخ���ه‌ری‌ ئه‌وه‌یه‌ ب���ه‌ به‌رنامه‌‬ ‫بوه‌"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ یه‌كێت���ی‌ له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان عه‌ب���اس فه‌تاح ك���ه‌ خۆی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ ئه‌و سنوره‌یه‌ له‌باره‌ی‌ كه‌مكردنی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ نه‌وتی‌ شیواشۆك به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند"ئێمه‌ هه‌ر له‌نزیك���ه‌وه‌ چاودێری‌‬ ‫ئ���ه‌و كێڵگ���ه‌ نه‌وتیانه‌ ده‌كه‌ی���ن له‌‪2015‬‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ ده‌گه‌یشته‌ ‪ 140‬هه‌زار به‌رمیل‬ ‫هه‌روه‌ها له‌‪ 2016‬به‌رهه‌مهێنان كه‌میكرد‌و‬ ‫گه‌یش���ت به‌‪ 88‬هه‌زار به‌رمی���ل هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی‌ ئێس���تا ئێم���ه‌ لێكۆڵینه‌وه‌مان‬ ‫كردوه‌ له‌ڕۆژێكدا ته‌نها ده‌توانێت ‪ 18‬هه‌زار‬ ‫به‌رمی���ل به‌رهه‌م بهێنێ���ت ئه‌گه‌ریش به‌و‬ ‫شێوازه‌ی‌ ئێستا بڕوات تاچه‌ند مانگێكی‌ تر‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌ وشك دەکات‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌ماوه‌ی‌ رابردو گوشارێكی‌ زۆر له‌و‬ ‫بیرانه‌ كراوه‌و به‌شێوه‌یه‌كی‌ زانستی‌ نه‌وتی‌‬ ‫تێ���دا ده‌رنه‌هێنراوه‌ بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش‬ ‫ئێمه‌ هه‌م���و الیه‌ن���ه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانمان‬ ‫ئاگادار كردوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش ك���رد كه‌وا‬ ‫"نوێنه‌ری‌ وه‌زاره‌تی‌ سامانه‌ سروشتیه‌كان‬ ‫له‌و كۆمپانیای���ه‌ ده‌وام ده‌كات‌و چاودێری‌‬ ‫ده‌كات‌و پاره‌یه‌كی‌ باش به‌ناوی‌ نوێنه‌رییه‌وه‌‬

‫نەوتی شیواشۆک ئه‌گه‌ر به‌م شێوازه‌ی‌ ئێستا بڕوات تاچه‌ند مانگێكی‌ تر به‌ته‌واوه‌تی‌ وشك دەکات‬ ‫وه‌رده‌گرێت ئه‌ركی‌ ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ راپۆرتی‌‬ ‫مانگانه‌‌و س���ااڵنه‌ی‌ هه‌بێت به‌وه‌ی‌ گوشار‬ ‫له‌وبیران���ه‌ ده‌كرێ���ت‌و هه‌وڵده‌درێت خراپ‬ ‫به‌كاربهێنرێت‪ ،‬له‌الیه‌كی‌ ت���ره‌وه‌ وه‌زیری‌‬ ‫سامانه‌ سروشتیه‌كان پارتی‌‌و جێگره‌كه‌ی‌‬ ‫یه‌كێتیه‌ هه‌روه‌ه���ا كۆمپانیایه‌كی‌ توركی‌‬ ‫زیات���ر ئه‌و كاره‌ به‌ڕێوه‌ده‌بات جگه‌له‌وه‌ش‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ زانس���تی‌ كار ل���ه‌و بیرانه‌‬ ‫نه‌كراوه‌ كه‌واته‌ ئه‌وانه‌ی‌ سه‌رپه‌رشتی‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌ ده‌كه‌ن‌و لێپرس���راوی‌ ئه‌و كێڵگانه‌ن‬ ‫نیه‌تی‌ باش���یان به‌رامبه‌ر ئه‌و نه‌وته‌ نه‌بوه‌‬ ‫هه‌روه‌ها گوش���ارێكی‌ زۆریان لێكردوه‌ بۆ‬

‫به‌رژه‌وه‌ندیی‌ كاتیی‌ خۆیان"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ ده‌توانرێت ئه‌و كێڵگان ‌ه‬ ‫نۆژه‌نبكرێنه‌وه‌‌و جارێكی‌ تر به‌رهه‌مهێنانه‌كه‌‬ ‫زیاد بكرێته‌وه‌ ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫وتی‌"ئه‌گه‌ر ده‌س���ت بشكێت هه‌رگیز وه‌كو‬ ‫خ���ۆی‌ نابێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر حكومه‌ت‬ ‫بیه‌وێت كاری‌ له‌س���ه‌ر ب���كات ده‌توانێت‬ ‫ل���ه‌و ئاس���ته‌ ب���ه‌رزی‌ بكات���ه‌وه‌ ئه‌ویش‬ ‫به‌هه‌ندێك رێگای‌ زانس���تی‌‌و پش���وێكیش‬ ‫به‌و كێڵگانه‌ی‌ بدات‌و به‌ به‌رده‌وامی‌ نه‌وتی‌‬ ‫لێده‌رنه‌هێنرێت‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ش ئه‌گه‌ر پاره‌ی‌‬ ‫بۆ سه‌رفبكرێت ئه‌وا ش���وێنی‌ باش هه‌یه‌‬

‫ریکالم‬

‫‪Sinoma Industry & Trade‬‬

‫ ‬

‫ ‪+ , , , #& - ,‬ه‌ره ه‌مهێنان ‌ی‬ ‫‪ -1‬توانا ‌ی سااڵنه‌ی‌ به‌كاربردنی‌ (‪ ) 15000‬ته‌ن په‌یكه‌ری‌ ئاسنی جۆراوجۆره‌‪ ،‬وه‌ دروستكردن‌و ب‬ ‫ جێگیركردن ‌ی‬ ‫ و‌ه دانان‌و‬ ‫دروستكردن‪،‬‬ ‫‌ندازیاری‌ ‪،‬‬ ‫ ه‌ ‌ی ئه‬ ‫جوانترین نه‌خش‬ ‫بەباشتری‬ ‫

ئاسنی‌‌و پۆاڵ‬ ‫كاری‌ په‌یكه‌ر ‌ی‬ ‫ ‪ -‬‬ ‫ ‬ ‫ن‌و ‪. /‬‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ‪

0 -

-‬ه‌كو پڕۆژه‌ ‌ی‬ ‫به‌رهه‌مه‌ك���ه‌‌و هه‌مو خزمه‌تێك دوای‌ فرۆش���تنی‌ بۆ هه‌مو كارێكی‌ پیشه‌س���ازی‌‌و پ���ڕۆژه‌ی‌ و‬ ‫بیناو پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ جۆره‌‬ ‫ ‪ .‬هه‌مو‬ ‫ ه‌نتۆ‪ ،‬وه‌‬ ‫ ‪ ,‬ی‌ چیم‬ ‫ ه‌وت‪ ،‬كارگه‌‬ ‫ پااڵوگه‌ ‌ی ن‬ ‫ ‌با ‪،‬‬ ‫ ‪ -‬كاره‬ ‫

‪2‬وزه‌ی‌‬ ‫‌رهه‌مهێنان ‌ی‬ ‫(كارگه‌ ‌ی به‬ ‫ ‪ 1‬‬ ‫ ‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ ‌ی مه‌ده‌ن ‌ی ‪.‬‬ ‫ * ‬ ‫

‪

3

2 2‬‬

‫ ه‌رزكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫‌كو‪ :‬ئامێر ‌ی ب‬ ‫ ‪ 4‬چینی‌‪ ،‬وه‬ ‫‌نێدێك لەبه‌رهه‌م ‌ی‬ ‫ هه‬ ‫‌كردنی‌‬ ‫هاورده‬ ‫‌كردن‌و‬ ‫‌‪:‬كاری‌ هه‌نارده‬ ‫‪ -2‬بازرگان ‌ی گشت‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ی ‬ ‫ ‬ ‫خه‌بات ‌ه ‪ ،‬وه‌ هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك كه‌ داوابكرێت لەالیه‌ن بازرگانان‌و كڕیارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ ‪

3 . -

, , 2‬‬

‫

‬ ‫ ‪

3‬هه ‌یه‌‪.‬‬ ‫ ه‌ولێر لقمان‬ ‫سلێمانی‌‌و ه‬ ‫ ‪ : )MANTA(2‬لەهه‌ردو شار ‌ی‬ ‫ بۆ ماركه‌ ‌ی‬ ‫ سوره‌یا‬ ‫‪ -3‬كار ‌ی ڕوناكی‌‌و‬ ‫ * ‪ , , - ,‬‬

‫‪ -4‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌و لۆجس���تیك بەش���ێواز ‌ی ( ‪ : ) LCL‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌ ‌ی كه‌لوپه‌ل هه‌مو مانگێك‬ ‫بەهاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا لەواڵت ‌ی چینه‌وه‌ بۆ ته‌واو ‌ی كوردستان‪.‬‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ بی���ری‌ نوێ لێبدرێ���ت به‌وه‌ی‌ كێڵگه‌ی‌ نه‌وت���ی‌ زه‌ره‌رو زیان���ی‌ ئابوری‌‬ ‫ئ���ه‌و ناوچه‌یه‌ پانتاییه‌كی‌ گه‌وره‌یه‌ بۆ ئه‌و ده‌بێت‌و داهات كه‌م ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم خه‌ڵك ‌ی‬ ‫كۆیه‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ نیگ���ه‌ران نین‪ ،‬فه‌رهاد‬ ‫مه‌به‌سته‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌داهاتی‌ ئه‌و كێڵگانه‌و سودی‌ عه‌لی‌ دانیشتوی‌ ش���اری‌ كۆیه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫بۆ كۆیه‌‌و خه‌ڵكه‌كه‌ی‌ عه‌باس فه‌تاح ئه‌وه‌ی‌ وت "له‌ماوه‌ی‌ راب���ردودا ئه‌و كێڵگانه‌ هیچ‬ ‫خس���ته‌ڕو كه‌وا "هیچ كاتێك سودی‌ ئه‌وان س���ودێكی‌ بۆ كۆیه‌‌و خه‌ڵكه‌كه‌شی‌ نه‌بوه‌‬ ‫بۆ كۆیه‌ وه‌كو پێویس���ت نه‌بوه‌ هه‌ركارێك له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش زیانی‌ زۆری بۆ ئێمه‌ هه‌بوه‌‬ ‫یاخود هه‌ر پرۆژه‌یه‌كیشان هه‌بوبێت به‌قه‌د هه‌م له‌ڕوی‌ ژینگه‌وه‌ هه‌م له‌ڕوی‌ تێكچونی‌‬ ‫تێكچونی‌ ش���ه‌قامه‌كان نه‌ب���وه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ شه‌قامه‌كانمان‌و دروستبونی‌ چاڵی‌ گه‌وره‌‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ كۆی���ه‌ش نیگه‌ران نی���ن به‌وه‌ی‌ ك���ه‌وا ده‌بێت���ه‌ ه���ۆی‌ روداوی‌ هاتوچۆ‪،‬‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ ئه‌و كێڵگانه‌ كه‌میكردوه‌"‪ .‬بۆی���ه‌ ئێمه‌ی���ش نه‌وه‌كو نیگ���ه‌ران نین‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی‌ كه‌مكردن���ی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌ زۆر خۆشحاڵین‌و هیوادارین‬

‫له‌‪2015‬‬ ‫ی‬ ‫به‌رهه‌مهێنان ‌‬ ‫ده‌گه‌یشت ‌ه‬ ‫‪ 140‬هه‌زار به‌رمیل‬ ‫له‌‪ 2016‬گه‌یشت‬ ‫به‌‪ 88‬هه‌زار‬ ‫به‌رمیل‬ ‫ئێستا ئێم ‌ه‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌مان‬ ‫كردوه‌ له‌ڕۆژێكدا‬ ‫ته‌نها ده‌توانێت‬ ‫‪ 18‬هه‌زار به‌رمیل‬ ‫به‌رهه‌م بهێنێت‬ ‫كێڵگه‌كان���ی‌ تریش به‌هه‌مانش���ێوه‌ بێت‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئه‌وه‌ی‌ س���ودمه‌ند بێت له‌داهات ‌ی‬ ‫نه‌وتی‌ كوردستان به‌رپرسانی‌ سیاسی‌ ئه‌و‬ ‫واڵته‌ن كه‌ قوتی‌ خه‌ڵكی‌ كوردس���تان بۆ‬ ‫خۆیان‌و كه‌س‌وكاریان ده‌به‌ن"‪.‬‬ ‫هه‌ر بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ ئاوێنه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫كرد به‌سه‌ركه‌وت ره‌سوڵ قایمقامی‌ كۆیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ناوب���راو به‌بیانوی‌ جۆراوجۆر ئاماده‌‬ ‫نه‌بو هیچ لێدوانێك ب���دات ته‌نیا ئاماژه‌ی‌‬ ‫ب���ه‌وه‌دا كه‌ "ئ���ه‌و بابه‌ت���ه‌ رونكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫پێویس���ت له‌باره‌ی���ه‌وه‌ دراوه‌و پێویس���ت‬ ‫ناكات قسه‌ی‌ زیاتری‌ له‌سه‌ر بكرێت"‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫كورد به‌قه‌یرانی ئابوریه‌و‌ه به‌ره‌و سه‌ربه‌خۆیی هه‌نگاو ده‌نێت‬ ‫"یه‌كه‌م مه‌ترسی له‌سه‌ر هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ توركیا هه‌ن���ارده‌ی نه‌وت رابگرێت‬ ‫كاتێك ك���ورد س���ه‌ربه‌خۆیی رابگه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫هه‌رێمی كوردستان روه‌و سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫هه‌نگاو ده‌نێت له‌كاتێكدا بنه‌مای سه‌ره‌كی بۆیه‌ ده‌بێ���ت س���ێكته‌ره‌كانی دیكه‌ پێش‬ ‫بخرێت بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌گه‌ر س���ه‌ربه‌خۆییمان‬ ‫ده‌وڵه‌تدارییه‌كه‌ی كه‌ ئابوریه‌ تائێستا‬ ‫له‌قه‌یرانێكی قوڵدایه‌‪ ،‬به‌ڕای شاره‌زایانیش راگه‌یاند بتوانین به‌رگه‌ بگرین"‪.‬‬ ‫هاوتای رایەكه‌ی دكتۆر عیزه‌ت س���ابیر‬ ‫گه‌وره‌ترین مه‌ترسی ئابوری له‌سه‌ر هه‌رێم‬ ‫رایه‌ك هه‌یه‌ باوه‌ڕی وایه‌ ئه‌م ترس���ه زیاد‬ ‫هه‌بێت ئه‌وه‌یه‌ "توركیا هه‌نارده‌ی نه‌وتی‬ ‫له‌پێویست باسده‌كرێت به‌و پێیه‌ی توركیای‬ ‫هه‌رێم بگرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئێس���تا به‌رژەوه‌ندی گ���ه‌وره‌ی له‌هه‌رێمی‬ ‫دكتۆر عیزه‌ت س���ابیر سه‌رۆكی لیژنه‌ی‌ كوردستان هه‌یه‌ بۆیه‌ ئه‌گه‌ر بیه‌وێت قوفڵی‬ ‫دارای���ی‌‌و كاروباری‌ ئاب���وری‌‌و وەبەرهێنان نه‌وت له‌س���ه‌ر هه‌رێم دابخ���ات پێش هه‌مو‬ ‫وایده‌بینێ���ت ئابوری هه‌رێمی كوردس���تان كه‌س خۆی زیانی پێده‌گات‪.‬‬ ‫راوێژكاری وزه‌ له‌ئه‌نجومه‌نی ئاسایش���ی‬ ‫له‌به‌رده‌م ده‌ی���ان گرفتدایه‌ بۆیه‌ به‌رهه‌می‬ ‫ناوخۆ به‌شی پێداویستی دانیشتوان ناكات‪ ،‬كوردستان بێوار خونسی هه‌مان بیرو ڕای‬ ‫وتی "كورد ئه‌گه‌ر س���ه‌ربه‌خۆیی وه‌ربگرێت هه‌یه‌و پێی وایه‌ توركیا ده‌س���ت بۆ كارتی‬ ‫ده‌بێت به‌رهه‌م���ی خۆی هه‌نارده‌ی ده‌ره‌وه‌ گرتنه‌وه‌ی نه‌وت له‌سه‌ر هه‌رێمی كوردستان‬ ‫نابات به‌وپێیه‌ی توركیا خواستیه‌تی زۆرترین‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان دوای س���ێ س���اڵ هه‌نارده‌ی نه‌وت له‌ڕێگ���ه‌ی توركیا بكرێت‬ ‫له‌بڕین���ی پش���كی بودج���ه‌ی له‌عێراقه‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ش به‌قازانجیه‌تی‪ ،‬وت���ی "نزیكترین‬ ‫داهاتی له‌زیاتر ل���ه‌‪ 10‬ملیار دۆالره‌وه‌ بۆ‪ 5‬ناوچ���ه‌ی نه‌وت���ی له‌توركی���اوه‌ هه‌رێمی‬ ‫ملی���ار دۆالر دابه‌زی���وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و رێژه‌یه‌ش كوردستانه‌ ئه‌گه‌ر بیه‌وێت هه‌نارده‌ی نه‌وت‬ ‫به‌ده‌س���تیهێناوه‌‪ %٨٠‬پش���تی به‌ن���ه‌وت زیادبكات پێویستی به‌گه‌شه‌پێدانی كه‌رتی‬ ‫به‌س���توه‌و‪ %‌٢٠‬دیكه‌شی داهاتی تر بوه‌ كه‌ نه‌وتی هه‌رێم هه‌یه‌‪ ،‬هاوكات هه‌نارده‌كردنی‬ ‫پێكهاتوه‌ له‌داهاتی (خاڵه‌ س���نورییه‌كان‌و غازی سروش���تیش هه‌ر له‌ڕێگه‌ی توركیاوه‌‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫باج‌و رسوماتی وه‌زاره‌ته‌كان)‪.‬‬ ‫ئه‌و راوێژكاره‌ی ئه‌نجومه‌نی ئاسایش���ی‬ ‫عیزه‌ت سابیر رێگایه‌ك بۆ سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫ئاب���وری هه‌رێم���ی كوردس���تان به‌گرنگ هه‌رێم���ی كوردس���تان جه‌خت���ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌بینێت ئه‌وه‌یه‌ ئابوری هه‌رێم ببه‌سترێت ئه‌وه‌كرده‌وه‌ ئه‌گه‌ر نه‌وت نرخه‌كه‌ی بگاته‌‪60‬‬ ‫به‌ئابوری رۆژئاوای كوردستانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش دۆالرو‪ 500‬هه‌زار به‌رمیلیش هه‌نارده‌بكرێت‬ ‫كاتێك ده‌بێت كه‌ ئ���ه‌وان له‌ڕۆژئاوا بگه‌نه‌ ئ���ه‌وا هه‌رێم مانگانه‌ یه‌ك ملیارو‪ 500‬ملیۆن‬ ‫س���ه‌ر ده‌ریای ناوه‌ڕاست بۆ ئه‌وه‌ی نه‌وتی دۆالری ب���ۆ ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬وتیش���ی "هه‌رێم‬ ‫هه‌رێم له‌و رێگه‌یه‌وه‌ هه‌نارده‌ بكرێت‪ ،‬وتی ژێرخانێكی نه‌وتی باشی هه‌یه‌"‪.‬‬

‫ئابوری هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ئه‌گه‌ر‬ ‫بواری ژیانی بۆ‬ ‫بكرێته‌وه‌ ئه‌وا‬ ‫ئه‌گه‌ری ژیانی‬ ‫هه‌یه‬ ‫توركیا ته‌نها به‌گرتنه‌وه‌ی نه‌وت‪ ،‬ئابوری هه‌رێم ده‌خنكێنێت‬ ‫مه‌س���عود حه‌ی���ده‌ر ئه‌ندام���ی لیژنه‌ی‬ ‫دارای���ی په‌رله‌مانی عێراق جه‌خت له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ ئابوری هه‌رێمی كوردستان‬ ‫وه‌كو عێ���راق ملی له‌ژێ���ر چه‌قۆی نرخی‬ ‫نه‌وتدایه‌ ئابورییه‌ك���ی (ره‌یعی) به‌رخۆری‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬وتی "ئاب���وری هه‌رێ���م ئابوریه‌كه‌‬ ‫مه‌ترس���ی به‌رده‌وامی له‌س���ه‌ره‌‪ ،‬كلتوری‬ ‫ئابوری هه‌رێم لێكچوه‌ به‌عێراق"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی لیژنه‌ی دارایی په‌رله‌مانی عێراق‬ ‫باوه‌ڕی وایه‌ له‌گه‌ڵ بابه‌تی ئابوری‪ ،‬پرسی‬

‫ده‌وڵه‌تی كوردی پرس���ێكی فره‌ ره‌هه‌نده‪‌،‬‬ ‫وتیشی "ده‌بێت ئابوری هه‌رێم كاربكات بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی سێكته‌ره‌كانی تر ببوژێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫پڕۆفیس���ۆر محم���ه‌د ره‌ئوف پس���پۆڕی‬ ‫بواری ئابوری كه‌ ئێستا سه‌رقاڵی نوسینی‬ ‫كتێبێكی تایبه‌ته‌ له‌باره‌ی پرسی ئابوری‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ه‌وه‌ گه‌یش���توه‌ته‌ ئ���ه‌و بڕوایه‌ی‬ ‫ئاب���وری هه‌رێم به‌كه‌ڵك���ی ئابوری واڵتێك‬ ‫نایه‌ت‪ ،‬وتی "ئابوری هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ گونجاو نیه‌ كلیله‌كه‌ی له‌گیرفانی‬

‫توركیادای���ه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌گ���ه‌ڵ راگه‌یاندنی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی روب���ه‌ڕوی ده‌ی���ان گه‌مارۆ‬ ‫ده‌بینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و پڕۆفیس���ۆره‌ دوای وردبون���ه‌وه‌ی‬ ‫له‌به‌ڵگ���ه‌كان پرس���ی س���ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫ده‌به‌س���تێته‌وه‌ به‌پالنێك���ی توركیاوه‌ كه‬ ‫‌ل���ه‌م رێگه‌ی���ه‌وه‌ ده‌یه‌وێت كارب���كات بۆ‬ ‫گێڕان���ه‌وەی‌ ویالیه‌تی موس���ڵ به‌و پێیه‌ی‬ ‫تائێس���تا ئه‌و واڵته‌ له‌بودجه‌ی س���ااڵنه‌ی‬ ‫خ���ۆی بودجه‌ی ره‌مزی به‌به‌های لیره‌یه‌ك‬

‫بۆ موس���ڵ داده‌نێ���ت‪ ،‬وتیش���ی "ئابوری‬ ‫هه‌رێمی كوردستان ئه‌گه‌ر بواری ژیانی بۆ‬ ‫بكرێت���ه‌وه‌ ئه‌وا ئه‌گه‌ری ژیانی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا ده‌توانرێت بخنكێنرێت"‪.‬‬ ‫ك���ورد به‌ده‌ی���ان كێش���ه‌وه‌ روب���ه‌ڕوی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی ده‌بێته‌وه‌ كه‌ گه‌وره‌ترینیان‬ ‫كێشه‌ی ئابورییه‌‪ ،‬هه‌روه‌كو ئابوریناسه‌كه‌ش‬ ‫جه‌خت���ی لێكرده‌وه‌ "گه‌و‌ره‌ترین كێش���ه‌ی‬ ‫ئاب���وری هه‌رێم ئه‌وه‌ی���ه‌ به‌كه‌ڵكی ئابوری‬ ‫ده‌وڵه‌تێك نایه‌ت"‪.‬‬

‫پارێزگاری سلێمانی‪:‬‬ ‫شه‌ڕی ئااڵ یان نه‌وت؟‬ ‫"نه‌وتی كه‌ركوك بۆ كورد یه‌كالیی بوه‌ته‌وه‌" له‌به‌رنامه‌ماندایه‌ هه‌ڵمه‌تێك‬ ‫بۆ الدانی زیاده‌ڕۆیی زه‌وی ده‌ستپێبكه‌ین‬ ‫ئا‪ :‬وریا‬

‫دوای بڕیاری په‌رله‌مانی عێراق بۆ‬ ‫داگرتنی ئااڵی كوردستان له‌سه‌ر‬ ‫فه‌رمانگه‌كانی كه‌ركوك‌و گێڕانه‌وه‌ی‬ ‫نه‌وته‌كه‌ی بۆ حكومه‌تی عێراقی‪،‬‬ ‫كێشه‌كانی نێوان حكومه‌تی ناوه‌ندوهه‌رێم‬ ‫دوباره‌ روی له‌هه‌ڵكشانكرد‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌كاتێكدایه به‌شێك له‌شاره‌زایانی بواری‬ ‫وز‌ه باوه‌ڕیان وای ‌ه "شه‌ڕی ئااڵ له‌بنه‌ڕه‌تدا‬ ‫شه‌ڕی نه‌وته‌"‪.‬‬

‫ئه‌ندامی لیژنه‌ی ن���ه‌وت‌و غازی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگای كه‌ركوك فوئاد حس���ێن له‌باره‌ی‬ ‫كێش���ه‌ی نه‌وتی كه‌ركوك���ه‌وه‌ ئاماژه‌ی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ك���رد حكومه‌تی ناوه‌ن���دی هیچ كات‬ ‫نه‌یویس���تو‌ه مامه‌ڵه‌یه‌ك���ی ژیران��� ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫دۆخ���ی كه‌ركوك ب���كات‌ بۆی���ه‌ نایانه‌وێت‬ ‫له‌بواری ن���ه‌وت پڕۆژه‌ی س���تراتیژی بێت ‌ه‬ ‫ناو كه‌ركوك���ه‌وه‌‪ ،‬وتی "نه‌وت���ی كه‌ركوك‬ ‫كاتی خۆی به‌ناچ���اری له‌ڕێگه‌ی هه‌رێمه‌و‌ه‬ ‫هه‌ن���ارده‌ی ده‌ره‌وه‌كرا‪ ،‬چونكه‌ عێراق هیچ‬ ‫ده‌روازه‌یه‌كی به‌ده‌سته‌و‌ه نه‌مابو‪ ،‬ئێستاش‬ ‫هی���چ هه‌یمه‌نه‌یه‌كی عێراق به‌س���ه‌ر نه‌وتی‬ ‫كه‌ركوك نه‌ماوه جگه‌ له‌چه‌ند ده‌سه‌اڵتێكی‬ ‫ئیداری"‪.‬‬ ‫نه‌وت���ی كه‌رك���وك پێكهات���و‌ه له‌ش���ه‌ش‬ ‫كێڵگه‌ی س���ه‌ره‌كی (بای حه‌س ‌هن‌و ئاڤاناو‬ ‫خه‌ب���ازو بابه‌گوڕگ���وڕو جه‌مب���ورو نانه‌)‪،‬‬ ‫یه‌ده‌گی له‌نێوان‪ 10‬بۆ ‪ 15‬ملیار به‌رمیلدایه‬ ‫بەر‌هه‌مه‌كه‌ی ‪440‬هه‌زار به‌رمیلی رۆژانه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئێس���تا هه‌مو كێڵگه‌كان له‌ڕوی واقیعیه‌و‌ه‬ ‫له‌ده‌ستی كوردان‌و حكومه‌تی عێراقی ته‌نها‬ ‫له‌ڕوی دامه‌زراندن‌و كارگێڕیه‌وه‌ ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫به‌سه‌ر نه‌وتی كه‌ركوكدا ماوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ی لیژنه‌ی نه‌وت‌و غازی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگای كه‌ركوك باسی ئه‌وه‌شیكرد عێراق‬ ‫راس���ت ‌ه هه‌ندێك ده‌س���ه‌اڵتی م���اوه‌ به‌اڵم‬ ‫هه‌ركات ده‌سه‌اڵتی پارێزگای كه‌ركوك یان‬ ‫كورد بیه‌وێت ده‌توانێ���ت كۆنترۆڵی نه‌وتی‬ ‫كه‌ركوك بكات‪ ،‬وت���ی "حكومه‌تی ناوه‌ندی‬ ‫ته‌نها ده‌سه‌اڵتی موچه‌و سه‌رپه‌رشتیكردنی‬ ‫نه‌وتی كه‌ركوكی هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتارانی عێراق جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌ عه‌ره‌به‌كانی (ش���یعه‌و س���ونه‌)‬ ‫هاوکات له‌گه‌ڵ نه‌وت ترس���ی ئه‌وه‌یان هه‌ی ‌ه‬ ‫كورد بیه‌وێت به‌سیاسه‌تی (دیفاكتۆ) خۆی‬

‫به‌سه‌رسوڕمانه‌وه‌ قس���ه‌یكرد‪ ،‬وتی "له‌پاڵ‬ ‫كێش���ه‌ی نه‌وت‪ ،‬ئه‌وان پێی���ان وایه‌ كورد‬ ‫سیاسیه‌تی دیفاكتۆ له‌ناوچه‌ دابڕێنراوه‌كان‬ ‫به‌كارده‌هێنێت بۆی ‌ه ترسیان له‌وه‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫دوای ئ���ه‌وه‌ی یه‌كێتی چوه‌ س���ه‌ر كێڵگ ‌ه‬ ‫نه‌وتیه‌كانی سه‌ربه‌كۆمپانیای نه‌وتی باكور‪،‬‬ ‫ئێس���تا هه‌م���و نه‌وتی كه‌ركوك له‌ده‌س���ت‬ ‫كوردایه‌‪ ،‬به‌ڕای به‌رپرس���ی په‌یوه‌ندیه‌كانی‬ ‫رێكخراوی كورد – ئه‌مریكا بۆ توێژینه‌وه‌ی‬ ‫ئابوری بیالل س���ه‌عید ئه‌م دۆخه‌ بۆ كورد‬ ‫له‌ب���اره‌ بۆ ئه‌وه‌ی ئاینده‌ی نه‌وتی كه‌ركوك‬ ‫ب���ۆ ئه‌و بێت‪ ،‬ده‌ڵێت "به‌پێی ئه‌و جواڵنه‌ی‬ ‫كورد كردویه‌تی له‌كه‌ركوك ئاینده‌ی نه‌وتی‬ ‫كه‌ركوك بۆ ئه‌و ده‌بێت"‪.‬‬ ‫به‌رپرسی په‌یوه‌ندیه‌كانی رێكخراوی كورد –‬ ‫ئه‌مریكا بۆ توێژینه‌وه‌ی ئابوری‪ ،‬جه‌ختیش‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌و‌ه ناواخنی كێشه‌ی ئااڵی‬ ‫كه‌ركوك نه‌وته‌كه‌یه‌ت���ی ئه‌وه‌ش به‌درێژایی‬ ‫مێ���ژو له‌قۆناغه‌ جیاوازه‌كان كێش���ه‌یه‌كی‬ ‫به‌رده‌وامبوه‌‪ ،‬وتیشی "پێكهاته‌كانی كه‌ركوك‬ ‫كه‌ نفوزیان له‌پارێزگا‌ هه‌ی ‌ه شه‌ڕیانه‌ له‌سه‌ر‬ ‫له‌و ناوچانه‌ بسه‌پێنێت‪.‬‬ ‫بڕیارده‌ری لیژنه‌ی دارایی په‌رله‌مانی عێراق ئاینده‌ی پش���كی خۆیان له‌نه‌وتی شاره‌كه‌‪،‬‬ ‫ئه‌حمه‌دی حاجی ره‌ش���ید ئه‌و‌ه بۆ ئاوێن ‌ه له‌الی���ه‌ك له‌ناوخۆی كه‌رك���وك له‌الیه‌كیش‬ ‫باس���ده‌كات دوای كۆبون���ه‌وه‌ی په‌رله‌مانی حكومه‌ت���ی عێراقی‌و هه‌رێ���م‪ ،‬بۆیه‌ كارتی‬ ‫عێ���راق په‌رله‌مانتارانی ع���ه‌ره‌ب هاتونه‌ت ‌ه ن���ه‌وت له‌كه‌رك���وك روانگه‌یه‌كی سیاس���ی‬ ‫الی���ان‌و باس���ی ئه‌وه‌ی���ان ك���ردوه‌ كورد وه‌رگرتوه‌"‪.‬‬ ‫به‌هۆی هه‌ڵكردنی ئ���ااڵوه‌ له‌كه‌ركوك هیچ وه‌ك���و ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای‬ ‫بژارده‌یه‌كی تریان بۆ ئه‌وان نه‌هێشتوه‌ته‌و‌ه كه‌ركوك جه‌ختی لێكرده‌و‌ه نه‌وتی كه‌ركوك‬ ‫ته‌نه���ا ئ���ه‌وه‌ نه‌بێت ئ���ه‌و بڕی���ار‌ه بده‌ن‪ ،‬به‌سیاس���ه‌تی (دیفاكتۆ) بۆ كورد یه‌كالیی‬ ‫وتی "په‌رله‌مانت���اره‌كان وتیان چۆن كورد بوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هێش���تاش ئه‌و پرس���یار‌ه‬ ‫شه‌قامی له‌كه‌ركوك هه‌ی ‌ه ئێمه‌ش شه‌قامی وه‌اڵمنه‌دراوه‌ت���ه‌وه‌ ئای���ا توركی���او ئێران‬ ‫به‌ئاسانی رێگ ‌ه ده‌ده‌ن كورد نه‌وتی كه‌ركوك‬ ‫خۆمان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫بڕی���ارده‌ری لیژن���ه‌ی دارای���ی په‌رله‌مانی بۆخۆی ببات؟ به‌تایبه‌ت توركیا كه‌ ده‌یان‬ ‫عێراق له‌ب���اره‌ی پرس���ی هه‌ڵكردنی ئااڵو س���اڵه‌ راهات���وه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی س���ودێكی‬ ‫ناواخنی كێش���ه‌كانی وابه‌سته‌ به‌كه‌ركوك‪ ،‬خه‌یاڵی له‌نه‌وتی كه‌ركوك ببینێت‪.‬‬

‫پێكهاته‌كانی‬ ‫كه‌ركوك كه‌ نفوزیان‬ ‫له‌پارێزگا‌ هه‌یه‌‬ ‫شه‌ڕیانه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئاینده‌ی پشكی‬ ‫خۆیان له‌نه‌وتی‬ ‫شاره‌كه‬

‫پێشمەرگە کێڵگە نەوتیەکان دەپارێزێت‬

‫ئا‪ :‬وریا‬ ‫به‌فه‌رمانی سه‌ردار قادر پارێزگاری‬ ‫سلێمانی به‌وه‌كاله‌ت هه‌ڵمه‌تێكی‬ ‫به‌رفراوان ده‌ستپێكراوه بۆ نه‌هێشتی‬ ‫زیاده‌ڕۆییه‌كان‌و بڕیاره‌ كۆی‬ ‫سێكته‌ره‌كان بگرێته‌وه‌‪ ،‬پارێزگاریش‬ ‫ئه‌م هه‌ڵمه‌ته‌ به‌خزمه‌تی گشتی‬ ‫ناوده‌بات رایده‌گه‌یه‌نێت "هه‌ڵمه‌ته‌كه‌‬ ‫كۆی زیاده‌ڕۆییه‌كان ده‌گرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬دژایه‌تیه‌ك���ی زۆری ئ���ه‌م‬ ‫هه‌ڵمه‌ته‌ ده‌كرێت كه‌ ئێوه‌ له‌نێو بازاڕ‬ ‫كردوتانه‌و كاس���بكاره‌كان به‌ زیان بۆ‬ ‫خۆیان ناوی ده‌به‌ن؟‬ ‫س���ه‌ردار ق���ادر‪ :‬ئ���ه‌م هه‌ڵمه‌ته‌ بۆ‬ ‫نانبڕینی كه‌س نیه‌‪ ،‬ده‌مانه‌وێت شوێنی‬ ‫شیاو بده‌ینه‌ كاسبكاران بۆ درێژه‌دان‬ ‫به‌كاس���بی خۆیان‪ ،‬ئێس���تا لیژنه‌یه‌ك‬ ‫دروس���تكراو‌ه له‌بازاڕی ده‌بۆكه شوێن‬ ‫چ���اك ده‌كه‌ی���ن بچن له‌وێ كاس���پی‬ ‫خۆی���ان بكه‌ن‪ ،‬رێكخس���تنه‌وه‌ی بازاڕ‬ ‫ئامانجی ئێمه‌و ئه‌وانیشه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم كاس���بكاره‌كان ده‌ڵێن‬ ‫خه‌ڵ���ك روناكات���ه‌‌ ئه‌و ش���وێنه‌ی كه‌‬ ‫بۆیان دانراوه‌؟‬ ‫س���ه‌ردار قادر‪ :‬ب���ه‌رده‌م مزگه‌وتی‬ ‫گه‌وره‌ شوێنێكی گشتیه‌و به‌چ مافێك‬ ‫ئه‌وان بێن سیس���تمی هاتوچۆو باری‬ ‫ته‌ندروستی خه‌ڵك تێكبده‌ن‪ ،‬ناكرێت‬ ‫موڵكی گش���تی به‌كار بهێنرێت به‌ناوی‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌سابه‌ت نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬زیاده‌ڕۆی���ی دیك���ه‌ش‬ ‫الده‌به‌ن؟‬ ‫س���ه‌ردار قادر‪ :‬ئه‌مه‌ پڕۆسه‌یه‌كه‌ بۆ‬ ‫هه‌مو س���ێكته‌ره‌كانی دیكه‌ ده‌چێت‪،‬‬ ‫هه‌وڵێك���ی گش���تیگیره‌‪ ،‬ده‌مانه‌وێت‬ ‫بارێك���ی ته‌ندروس���ت دورس���تبێته‌وه‌‬ ‫موڵكی گش���تی هه‌مو كه‌س س���ودی‬ ‫لێوه‌ربگرێت نه‌ك به‌ته‌نها گروپێك‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬لێكۆڵینه‌وه‌ له‌زیاده‌ڕۆییه‌كانی‬ ‫زه‌ویش ده‌كه‌ن؟‬

‫سه‌ردار قادر‬ ‫سه‌ردار قادر‪ :‬بۆ هه‌مو سێكته‌ره‌كان‬ ‫ده‌چین له‌س���ه‌رخۆو قۆن���اغ به‌قۆناغ‌و‬ ‫كاری تێدا ده‌كه‌ین‪ ،‬ش���اری خۆمانه‌و‬ ‫ده‌بێت بارێكی ته‌ندروس���ت دروس���ت‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌و خه‌ڵك كه‌س���ابه‌ت بكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌سه‌ر موڵكی گشتی نا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دوای ئه‌م پرۆس���ه‌یە نیازی‬ ‫چیتان هه‌یه‌؟‬ ‫سه‌ردار قادر‪ :‬ئێمه‌ پڕۆسه‌كه‌مان وایه‌‬ ‫ب���ه‌ره‌و قه‌زاو ناحیه‌كان بچین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌وانی���ش هاواڵتی ئ���ه‌م پارێزگایه‌ن‬ ‫ده‌بێ���ت بارێكی ته‌ندروس���تیان تێدا‬ ‫دروستببێت‪ ،‬به‌ئامانجی ئه‌وه‌ی هاتوچۆ‬ ‫ئاس���ان بێت‌و كاس���بكاران له‌شوێنی‬ ‫تایبه‌ت كه‌سابه‌تی خۆیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌س���تانكه‌یت دژایه‌تیه‌كی‬ ‫زۆر دروستده‌بێت بۆ به‌ڕێزتان له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م پرسه‌؟‬ ‫س���ه‌ردار قادر‪ :‬ئه‌گه‌ر تۆ خزمه‌تی‬ ‫گشتی بكه‌یت ده‌بێت دژایه‌تی بكرێیت‬ ‫ی���ان ده‌ستخۆش���ی‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌س���ه‌ر‬ ‫خزمه‌تی گش���تی بێت گوناهه‌ خه‌ڵك‬ ‫دژایه‌تیم���ان ب���كات‪ ،‬چونك���ه‌ ئێمه‌‬ ‫هه‌مومان واڵتمان خۆشده‌وێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌س فش���اری نه‌كردوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌م پرۆسه‌یه‌ بوه‌ستێت؟‬ ‫س���ه‌ردار قادر‪ :‬نه‌خێر كه‌س فشاری‬

‫دروس���تنه‌كردوه‌‪ ،‬م���ن داوام له‌الیه‌نه‌‬ ‫سیاس���یه‌كان كردوه‌ كه‌ هاوكارمانبن‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ش���ار رێكبخه‌ینه‌وه‌و سود‬ ‫لەموڵكی گش���تی ببینین و هه‌لی كار‬ ‫بڕه‌خسێنین‪.‬‬

‫پڕۆسه‌كه‌مان‬ ‫وایه‌ به‌ره‌و قه‌زاو‬ ‫ناحیه‌كان بچین‬ ‫چونكه‌ ئه‌وانیش‬ ‫هاواڵتی ئه‌م‬ ‫پارێزگایه‌ن‬

‫کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت‪ ،‬بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە‬

‫کوالێتی‬ ‫تەندروستی‬ ‫باشتر‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )571‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/4‬‬

‫‪9‬‬

‫ناكۆكی هێزە چەكدارەكان‪ ،‬ناوچە بچوكەكەی مەسیحییەكانی دەشتی نەینەوا‬ ‫بۆ دو بەشی بچوكتر دابەش دەكات‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫مەسیحییەكانی دەشتی نەینەوا‪ ،‬وەك‬ ‫پێکیاتەیەکی دیكە‪ ،‬پاش هاتنی داعش‬ ‫بەئومێدی رزگاكردنەوەی ناوچەكانیان‬ ‫بەسەر ئەجێندا جیاوازەكاندا دابەشبون‌و‬ ‫كەوتنە دروستكردنی هێزی چەكدار‬ ‫بەو ئامانجەی پاش رزگاركردنەوەی‬ ‫ناوچەكانیان بتوانن خۆیان پارێزەری‬ ‫خۆیان بن‪ ،‬بەاڵم دابەشبونەكە هێند‬ ‫كاریگەرە ناوچە بچوكەكەی ئەوانی بۆ‬ ‫دو بەشی بچوكتری ناکۆک دابەشكردوەو‬ ‫ئەمەش وایكردوە بەشێكی زۆر‬ ‫ئاوارەكان نەتوانن بگەڕێنەوەو گوندو‬ ‫شارۆچكەكانیشیان بەنیمچە وێرانی‬ ‫بمێننەوە‪.‬‬ ‫پاش ئەوەی لەساڵی‪2014‬دا ناوچەكانیان‬ ‫لەالیەن داعش���ەوە پەالمار درا‪ ،‬هاوشێوەی‬ ‫ئێزیدیی���ەكان‪ ،‬مەس���یحییەكانی دەش���تی‬ ‫نەینەواش لەالیەن پێش���مەرگەو هێزەكانی‬ ‫دیكەی عێراقەوە جێهێڵران‪.‬‬ ‫كلدو ئاش���ورییەكان بۆ رزگاركردنەوەی‬ ‫ناوچەكانی���ان چەندین هێزی���ان پێكهێنا‪،‬‬ ‫ئێس���تا بەش���ێكیان ماون‌و بەشێكیشیان‬ ‫لەنێو هێزە گەورەكاندا توانەوە‪ .‬گرنگترین‬ ‫ئ���ەو هێزانەی لەو ماوەیەدا دروس���ت بون‬ ‫بریتین لە‪:‬‬ ‫هێزەكانی پاسەوانانی دەشتی نەینەوا‬ ‫ناسراو بە(‪)NPG‬‬ ‫تاكە هێزە كە بەر لەڕوداوەكانی داعش‌و‬ ‫لەس���اڵی ‪ 2004‬لەالیەن سەركیس ئاغاجان‬ ‫كە پێشتر چەند پۆستێكی لەنێو حكومەتی‬ ‫هەرێمدا هەبوە‪ ،‬دامەزراوە‪.‬‬ ‫عەمی���د دڵش���اد لەڕاگەیاندنی هێزەكانی‬ ‫زێرەڤانی ئەوەی بۆ ئاوێنە پشتڕاستكردوە‬ ‫كە هێزێكی ئاشوری سەر بەزێرەڤانی هەن‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم لەب���ارەی ژمارەو ئامانج‌و ش���وێنی‬ ‫جێگربون���ی هێزەكەوە ئام���ادە نەبو هیچ‬ ‫بڵێت‪ .‬بەپێ���ی زانیارییەكان���ی ئاوێنە ئەو‬ ‫هێزە لەئێس���تادا نزیك���ەی‪ ٢٥٠٠‬چەكداری‬ ‫هەیەو لەالیەن وەزارەتی ناوخۆی حكومەتی‬ ‫هەرێمەوە موچەیان بۆ دابین دەكرێت‪.‬‬ ‫یەكینەكانی پاراستنی دەشتی نەینەوا‬ ‫ناسراو بە(‪)NPU‬‬ ‫بەپێ���ی وت���ەی یەعق���وب گۆرگی���س‬ ‫ك���ە رێكخ���ەری سیاس���ی هێزەكەی���ە لە‬ ‫حەمدانیە‪ ،‬گەورەقەزای مەس���یحی نشین‪،‬‬ ‫هێزەكەیان نزیك���ەی‪ 1000‬چەكداری هەیەو‬ ‫دۆس���یەی ئەمنی ناوچەیەك���ی بەرفراوانی‬ ‫مەسیحینش���ینی دەش���تی نەین���ەوا ك���ە‬ ‫خۆی لەبەرتل���ە‪ ،‬كەرملێ���س‪ ،‬حەمدانیەو‬

‫دەشتی نەینەوا‬ ‫بەغدێ���دە‪ -‬دا دەبینێتەوە لەالیەن ئەوانەوە‬ ‫بەڕێوەدەبرێت‌و سەر بەحەشدی شەعبین‪.‬‬ ‫یەكینەكانی پاراس���تنی دەشتی نەینەوا‬ ‫لەمانگی تش���رینی دوەمی س���اڵی ‪2014‬دا‬ ‫لەالیەن بزوتنەوەی دیموكراتی ئاشورییەوە‬ ‫دام���ەزراوە ك���ە یون���ادم یوس���ف كەن���ا‬ ‫س���ەرۆكایەتی دەكات‌و هێزی پارتەکەی کە‬ ‫زۆربەی���ان کلدانیین نزیکەی‪ ٦٠٠٠‬چەکداری‬ ‫سەر بەحەشدی شەعبییە‪.‬‬ ‫هەرچەن���دە ئامانجێك���ی هێزەك���ە کە‬ ‫گرتنە دەس���تی دۆس���یەی ئەمن���ی ناوچە‬ ‫مەسیحینش���ینەكانی دەش���تی نەینەوا بو‬ ‫تاڕادەیەك ب���ەدی هاتوە‪ ،‬بەاڵم ئامانجێكی‬ ‫دیكەی کە گەڕان���ەوەی‪ 150‬هەزار ئاوارەی‬ ‫مەس���یحی ب���و بۆ س���ەر م���اڵ‌و حاڵیان‪،‬‬ ‫نەهاتۆت���ە دی‌و ئەو هێزەش وەك نوێنەری‬ ‫مەسیحییەكان لەوەزارەتی ئەوقاف دەڵێت‬ ‫خ���ۆی بوەت���ە بەش���ێك لەڕێگرییەكان���ی‬ ‫گەڕانەوەی ئ���اوارەكان بەتایب���ەت بۆ ئەو‬ ‫ناوچانەی لەژێر كۆنترۆڵی ئەم هێزەدان‪.‬‬

‫مەسیحی لەعێراق س���ەرۆكایەتی دەكرێت‪،‬‬ ‫نزیك���ەی‪ 1000‬چەكداری هەی���ە‪ .‬كەتیبەكە‬ ‫تەنی���ا چەكداری مەس���یحی لەخۆ ناگرێت‬ ‫بەڵكو راستەوخۆ سەر بەڕێكخراوی بەدرەو‬ ‫تێكەڵن لەگەڵ هێزی شەبەكی شیعە‪.‬‬ ‫هێزەكانی دەشتی نەینەوا‬ ‫ناسراو بە(‪)NPF‬‬ ‫حزبی دیموكراتی بەیت نەهرێن‌و یەكێتی‬ ‫نیش���تیمانی بەی���ت نەهرێن بەهاوبەش���ی‬ ‫هێزێكیان بەناوی هێزەكانی دەشتی نەینەوا‬ ‫پێكھێناوە‪ .‬هێزەكە لەمانگی یەكی‪ 2015‬دا‬ ‫دروستكراوە بەهەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی‬ ‫پێشمەرگەو نزیكەی‪ 700‬چەكداری هەیە‪.‬‬

‫هێزەكانی دوێخ نەوشا‬ ‫لەالیەن حزبی نیش���تمانی ئاش���ورییەوە‬ ‫لەمانگ���ی حوزەیرانی‪ 2014‬دامەزراوە‪ .‬بەوە‬ ‫ناس���راوە زۆرب���ەی چەكدارەكانی خەڵكی‬ ‫ناوچەكە نین ك���ە ژمارەی���ان لەنێوان‪100‬‬ ‫ب���ۆ‪ 200‬چەكدار دەبێت‌و لەگەڵ ئەوەش���دا‬ ‫چەكداری بیانی لەوانە ئەمریكی‌و ئوسترالی‌و‬ ‫حەشدی مەسیحییەكانی موسڵ‬ ‫لەش���وباتی‪ 2016‬دروست بو‪ ،‬سەلمان فەڕەنسی تێدایە‪.‬‬ ‫هەرچەن���دە دەوترێ���ت ئ���ەم دو هێزەی‬ ‫ئاس���ۆ حەب���ە س���ەركردایەتی دەكرد كە‬ ‫لەالی���ەن ن���وری مالكی جێگری س���ەرۆك كۆتای���ی لەالیەن وەزارەتی پێش���مەرگەوە‬ ‫كۆماری عێراقەوە پش���تیوانی دەكرا‪ .‬بەاڵم پاڵپش���تی دەكرێن ب���ەاڵم جه‌ب���ار یاوه‌ر‬ ‫ئەمانە ژمارەیان ك���ەم بوەو دواتر چونەتە ئه‌مینداری گش���تی وه‌زاره‌تی پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫ره‌تیك���رده‌وه‌ هی���چ هێزێك���ی چه‌ك���داری‬ ‫نێو كەتیبەكانی بابلیۆنەوە‪.‬‬ ‫مه‌س���یحی له‌چوارچێوه‌ی وه‌زاره‌ته‌كه‌یاندا‬ ‫بونی هه‌بێ���ت‌و بەئاوێنەی وت"ئه‌وه‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫كەتیبەكانی بابلیۆن‬ ‫هێزێكی س���ەر بەحەش���دی ش���ەعبیەو س���ه‌ر به‌هێزه‌كانی زێره‌ڤانییه‌و زێره‌ڤانیش‬ ‫لەكۆتایی س���اڵی‪ 2014‬دامەزراوەو لەالیەن سه‌ر به‌وه‌زاره‌تی ناوخۆن‌و له‌سه‌ر وه‌زاره‌تی‬ ‫رەیان كلدانی‪ ،‬سكرتێری گشتی بزوتنەوەی پێشمه‌رگ ‌ه نین"‪.‬‬

‫هەزاران ئاوارەی‬ ‫مەسیحی لەبەر‬ ‫ملمالنێكان ناتوانن‬ ‫بگەڕێنەوە ئەو‬ ‫ناوچانەی داعش‬ ‫وێرانیكردون‬ ‫خالید ئەلبێرت نوێنەری مەس���یحییەكان‬ ‫لەوەزارەت���ی ئەوقاف‌و كاروب���اری ئایینی‬ ‫حكومەت���ی هەرێ���م لەبارەی دابەش���بونی‬ ‫ئەو ناوچەی���ەوە بۆ دو ب���ەش دەڵێت كە‬ ‫لەكات���ی رێككەوتنی نێوان هەرێم‌و بەغداوە‬ ‫ب���ۆ رزگاركردن���ەوەی ناوچ���ەكان ئەوەی‬ ‫لێكەوتۆتەوە بەاڵم هێزەكانی سەر بەحەشدی‬ ‫شەعبی تۆمەتبار دەكات بەوەی كە رێگرن‬ ‫لەگەڕانەوەی ئاوارەكان‌و قوڵكردنەوەی ئەو‬ ‫دابەش���كارییە‪ .‬دەڵێت"ئ���ەوان رێگە نادەن‬ ‫خەڵك بگەڕێتەوەو هێزەكانیان لەناو ماڵی‬ ‫خەڵ���ك دەخ���ەون‌و كردویانەتە ب���ارەگاو‬

‫بەخەڵكیان وتوە ئەمە ناوچەی جەنگە"‪.‬‬ ‫دەش���ڵێت بۆ ئەوەی خەڵك بگەڕێتەوە‬ ‫دەب���ێ ئ���ەو هێزانە ناوچەك���ە چۆڵ بكەن‬ ‫یاخ���ود بیدەنەوە دەس���ت پێش���مەرگەی‬ ‫ئاش���وری كە لەالیەن حكومەتی هەرێمەوە‬ ‫پش���تیوانی دەكرێن‌و ناوچەكانیش ئاوەدان‬ ‫بكرێنەوە‪.‬‬ ‫دەش���ڵێت"ئەگەرنا لە ناوچەی تلسكۆف‬ ‫كە بەدەست پێش���مەرگەوەیە‪ ،‬زیاتر لە‪200‬‬ ‫خێ���زان گەڕاونەت���ەوەو ئێم���ەش لەگ���ەڵ‬ ‫كەنیس���ەی ئەمریكی هاوكاری ناوچەكەمان‬ ‫كردوە ب���ۆ ئاوەدانكردن���ەوەو دابینكردنی‬ ‫ئاو"‪.‬‬ ‫بەاڵم یەعقوب گۆرگی���س رەتیدەكاتەوە‬ ‫هیچ كێش���ەیەكیان لەگەڵ هێزەكانی دیكە‬ ‫هەبێت‌و دەڵێت لەگەڵ پێش���مەرگەو هێزە‬ ‫عێراقییەكان‌و هێزەكانی دیكەی ئاش���وری‬ ‫هەماهەنگیان هەیە‪.‬‬ ‫لەب���ارەی ئ���ەوەی ئ���ەوان بونەتە هۆی‬ ‫نەگەڕانەوەی ئاوارەكان دەڵێت "ئەو قسەیە‬ ‫راست نییە كە هێزەكان بوبێتنە بەربەست‬ ‫لەب���ەردەم گەڕان���ەوەی ئ���اوارەكان ب���ۆ‬ ‫شوێنەكانی خۆیان‪ .‬ئێمەش هەمو هاوكارین‬ ‫بۆ ئەوەی ئاوارەكان بگەڕێنەوە"‪.‬‬ ‫ئ���ەو پێی وایە نەگەڕان���ەوەی ئاوارەكان‬ ‫پەیوەندی ب���ەوەوە هەیە كە خزمەتگوزاری‬ ‫وەك ئ���اوو كارەبا نیی���ە لەناوچەكانیاندا‪،‬‬ ‫زۆب���ەی خان���و ماڵ���ی خەڵك���ی ناوچەكە‬ ‫س���وتێنراو هیچ قەرەبوی���ەك نەكرانەوە نە‬ ‫لەالیەن حكوم���ەت‌و نە لەالیەن كۆمەڵگەی‬ ‫نێودەوڵەتیی���ەوە‪ .‬ئەوانەش���ی ئاوارە بون‬ ‫ئەوەیە كە هەمویان منداڵیان لەقوتابخانەیە‬ ‫بۆیە تاوەرزی خوێندن تەواو نەبێت پێموایە‬

‫خەڵك ناگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫میخائیل بنیامین‪ ،‬س���ەرۆكی سەنتەری‬ ‫نەین���ەوا ب���ۆ لێكۆڵین���ەوەو پەرەپێدان‌و‬ ‫چاالكوانی سیاس���ی مەس���یحی پێی وایە‬ ‫كە بەهۆی ئ���ەو گروپ���ە چەكدارانە لەناو‬ ‫مەس���یحییەكان متمان���ە نەم���اوە بەهیچ‬ ‫الیەنێ���ك‌و دەڵێت "ئەوەی بەس���ەر ئێمەدا‬ ‫هات‪ ،‬كەس بەرگری لەئێمە نەكردو ئێمەیان‬ ‫جێهێش���ت بەخاك‌و خەڵك���ەوە‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫پێویستە خەڵكی ناوچەكە خۆیان‌و خاكیان‬ ‫بپارێزن بەاڵم لەشێوەی گروپی ملیشیایی‌و‬ ‫بێ نیزامیدا نا"‪.‬‬ ‫پێش���ی وای���ە كە ئەگ���ەر هەی���ە لەناو‬ ‫یەك���دا ئەو هێزانە ب���ەر یەكبكەون چونكە‬ ‫مەرجەعیەت���ی ئ���ەو هێزان���ە جی���اوازن‌و‬ ‫ناكۆكیان هەیە‪ ،‬بەتایبەتی لەنێوان ئەوانەی‬ ‫س���ەر بەزێرەڤانین لەگەڵ ئەوانەی س���ەر‬ ‫بەحەشدی شەعبین‪.‬‬ ‫س���ەردانكردنەوەی‬ ‫دەش���ڵێت"بۆ‬ ‫ناوچەكانیشیان خەڵكی ئێمە زۆر زەحمەت‬ ‫دەبین���ن بەتایب���ەت ئەو ناوچان���ەی لەژێر‬ ‫كۆنترۆڵ���ی هێزەكانی س���ەر بەحكومەتی‬ ‫عێراق���دان‪ ،‬چونك���ە كاتێ���ك دەیانەوێت‬ ‫س���ەردانیش بكەنەوە بەچەن���د بازگەیەكی‬ ‫پێش���مەرگەو هێزەكان���ی دیك���ەی س���ەر‬ ‫بەحكومەت���ی عێراقدا دەبێ���ت تێپەڕ ببن‌و‬ ‫سەختگیری زۆریش لەو بازگانەدا هەیە"‪.‬‬ ‫ئ���ەو ب���اس ل���ەوەش دەكات ك���ە هیچ‬ ‫رێككەوتنێك لەنێوان هێزە ئاش���ورییەكان‬ ‫خۆیاندا نییە بۆ كردنی ناوچەكە بەپارێزگا‬ ‫یان هەرێم‪ ،‬بەاڵم مافی ئەو كەمینانەیە كە‬ ‫لەڕوی ئیدارییەوە قەوارەیەكیان لەناوچەی‬ ‫دەشتی نەینەوا بۆ دروست بكرێت‪.‬‬

‫كاكەییەکان‪ :‬بۆ گەیشتن بەخوا رێگەی خۆمان هەیە‬ ‫ئا‪ :‬نیكی محەمەد‬ ‫كاكەیی‪ ،‬ئایینێكە كە بەردەوام وەك‬ ‫رازو نهێنێ ماوەتەوە‪ ،‬ئەوەش بەهۆی‬ ‫ئەوەی كە پەیڕەوكارانی خۆیان دەپارێزن‬ ‫لەدركاندنی پەیام‌و داخوازییەكانی‬ ‫ئایینەكەیان‪ .‬بەشێك پێیانوایە كاكەیی‬ ‫ئایینێكی وەرگیراوەو تێكەڵەیەكە‬ ‫لەبیروباوەڕە زەردەشتی‌و مانەوی‬ ‫مەزدەكی‌و تەنانەت مەسیحییەكان‪،‬‬ ‫هەندێكی دیكە بەمەزهەبێكی دەزانن‬ ‫كە پاش ئیسالم داهێنراوەو هەندێكی‬ ‫دیكە بەیەكێك لەلقەكانی عیرفان‌و سەر‬ ‫بەمەزهەبی شیعەی جەعفەری دەزانن‪.‬‬ ‫پەیڕەوان���ی ئایینەك���ە لەچەند واڵتێكی‬ ‫جیاجیا ه���ەن‪ ،‬ئەمەش وایك���ردوە لەهەر‬ ‫واڵتەو ناوێك���ی هەبێت‪ ،‬ئەوان ئایینەكەیان‬ ‫لەئێران بەیارس���ان‌و لەهەندێ ش���وێنیش‬ ‫بەعەل���ی ئیاله���ی‌و لەتوركی���او س���وریا‬ ‫بەعەلەوی‌و لەعێراق بەكاكەیی ناودەبرێن‪.‬‬ ‫جگە لەو واڵتانە یارسانەكان لەناوچەكانی‬ ‫قەفقازی���اش ه���ەن‪ ،‬ئەم���ەش هەندێ���ك‬ ‫پێیان وایە بەهۆی كۆچەوە رۆیش���تونەتە‬ ‫ئ���ەوێ‌و هەندێکی دیك���ەش دەڵێن بەهۆی‬ ‫باڵوبونەوەی ئایینەكەوەیە‪.‬‬ ‫ئەم ئایینە لەكوردس���تان كە بەكاكەیی‬ ‫ناودەبرێت بەشێکن لەپێکهاتەی نەتەوەیی‌و‬ ‫ئایینی کوردستان‌و لەزۆر ناوچەی کوردستان‬ ‫بەشێوەی پەرشوباڵو نیشتەجێ بون‪.‬‬

‫ئایینەكە لەسەردەس���تی نەوەیەكی نوێ‬ ‫لەكوردس���تان خەریكە وردە وردە بەشێك‬ ‫لەڕازەكان���ی دەدركێنرێ���ن‪ ،‬لەگەڵ ئەوەش‬ ‫هەندێكیان بەتایبەت لەو ناوچانەی كەركوك‬ ‫ك���ە روب���ەڕوی هێرش���ی داع���ش بونەوە‪،‬‬ ‫هەوڵ دەدەن زیاتر دەس���ت بەنهێنییەكانی‬ ‫ئایینەكەیان���ەوە بگرن‌و زۆرجار ئەوان وەك‬ ‫شیعەو موسڵمان خۆیان دەناسێنن‪.‬‬ ‫ژین���ۆ كاكەی���ی نوس���ەرو رۆش���نبیری‬ ‫كاكەیی بۆ ئاوێنە‪ ،‬تیش���ك دەخاتە س���ەر‬ ‫بەشێكی الیەنە ش���اراوەكانی ئایینەكەیان‬ ‫ئ���ەو دەڵێت"كاكه‌یی ئایینێكی‌ جیاوازه‌و بۆ‬ ‫گه‌یشتن به‌خودا رێگه‌ی‌ خۆمان هه‌یه"‌‪.‬‬ ‫مێژوی سەرهەڵدانی ئایینەكەش بۆچونی‬ ‫جیاجیای لەب���ارەوە هەیەو ئەو نوس���ەرە‬ ‫كاكەییەش دەڵێت كە ناتوانرێت مێژویەكی‬ ‫دیاریكراو بۆ س���ەرهەڵدانی ئایینەكە دیاری‬ ‫بكرێت چونكه‌ بەوتەی ئ���ەو ئایینەكەیان‬ ‫دەڵێت كە پێ���ش قۆناغی بانگه‌وازو دانانی‬ ‫ده‌ستوری كاكه‌یی له‌نیوه‌ی دوه‌می سه‌ده‌ی‬ ‫دوه‌م���ی كۆچی له‌س���ه‌رده‌می (س���وڵتان‬ ‫سه‌هاك)دا‪ ،‬سوڵتان له‌(گه‌رد)ێكدا بو‌ه له‌ناو‬ ‫ده‌ری���ادا‪ ،‬وات ‌ه له‌ئه‌زه‌له‌وه‌و به‌ش���ێوه‌یه‌كی‬ ‫باتنی بون���ی هه‌بوه‌‪ ،‬پاش���ان به‌فه‌رمانی‬ ‫یه‌زدان دوڕه‌كه‌(گەردەك���ە) ته‌قیوه‌ته‌وه‌و‬ ‫دونیای لێدروس���ت بوه‪ ،‬فك���ره‌ی (گه‌ردو‬ ‫ده‌ریا) ئ���ه‌و‌ه ده‌گه‌یه‌نێت كه‌ ئ���ه‌م ئایین ‌ه‬ ‫(هه‌م پاك���ه‌ وه‌ك گه‌رد ه���ه‌م رونه‌ وه‌ك‬ ‫ده‌ریا)و پاش���ان له‌نیوه‌ی دوه‌می سه‌ده‌ی‬ ‫دوه‌می كۆچیدا‪ ،‬س���وڵتان له ده‌وره‌ی یان‬

‫دۆنی (بالوڵ���ی دانا) خۆی ئاش���كراكردو‬ ‫هه‌وڵ���ی باڵوكردن���ه‌وه‌ی ئایینه‌ك���ه‌ی داو‌ه‬ ‫له‌كوردستان‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش ك���رد كه‌وا‬ ‫كۆنترین ده‌ق الی ئێم���ه‌ ئه‌و ده‌قانه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن (س���وڵتان س���ه‌هاك) نوسراو‌ه ك ‌ه‬ ‫دانه‌ری ده‌س���توری كاكه‌ییه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌قانه‌ش‬ ‫پێی ده‌وت���ری (كه‌اڵم)و كتێب���ی پیرۆزی‬ ‫كاكه‌یش بریتی��� ‌ه له‌(س���ه‌ره‌نجام)‪ ،‬پاش‬ ‫س���ه‌ره‌نجام وته‌كانی (چ���اودار) كه‌پێیان‬ ‫ده‌وترێ‌ (كه‌اڵمی چاودار) كه‌ كه‌س���انێكن‬ ‫له‌الی���ه‌ن خواو‌ه به‌ش���یان دراوه‌و ل ‌ه غه‌یب‬ ‫ده‌زانن‪.‬‬ ‫ئایینی كاكەیی بەشێوەی شیعر نوسراوە‬ ‫ل���ه‌الی كاكه‌ییەكان ئه‌و ش���یعر‌ە پیرۆزانه‬ ‫‌(ك���ه‌اڵم) زۆر له‌گه‌ڵ ئامێ���ری (ته‌مبور)‬ ‫رێك ده‌كه‌وێت‪ ،‬چونكه‌ زۆربه‌ی ئاوازه‌كانی‬ ‫(كه‌اڵم) له‌س���ه‌ر (ریتمی خاوه‌)‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ته‌مب���ور یه‌كێك بو‌ه له‌كۆنترین ئامێره‌كانی‬ ‫ئه‌و س���ه‌رده‌مه‌ به‌تایبه‌ت له‌ئێرانی كۆن ك ‌ه‬ ‫النكه‌ی باڵوكردنه‌وه‌ی ئه‌م ئایین ‌ه بوه‌‪ ،‬ورد‌ه‬ ‫ورده‌ له‌گ���ه‌ڵ هه‌مو خوێندن���ی كه‌اڵمێكدا‬ ‫له‌مه‌راس���یم ‌ه ئایینیه‌كاندا تەمبور لێدراوه‌‪،‬‬ ‫به‌م ش���ێوه‌ی ‌ه ئه‌م تەمبورە سروش���تێكی‬ ‫پی���رۆزی الی كاكه‌یی وه‌رگرت���وه‌‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫به‌ده‌قی پیرۆز هیچ ده‌قێكی له‌سه‌ر نییه‪.‬‬ ‫پەیوەندیی���ە‬ ‫كاكەیی���ەكان‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكانی���ان لەگەڵ موس���ڵمانان‬ ‫لەكوردستانی باش���ورو رۆژهەاڵت ئاساییەو‬ ‫بەقس���ەی ژینۆ ه���ەر لەكۆن���ەوە بۆ هەمو‬

‫مه‌راس���یمه‌ ئایین���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تییەكان���ی‬ ‫موسڵمانان وه‌ك (مه‌ولود‪ ،‬جه‌ژن‪ ،‬شایی‪،‬‬ ‫ش���یوه‌ن) رۆیش���تون‌و ئه‌وانیش بۆ هه‌مو‬ ‫بۆنه‌كانی كاكه‌یی هاتون‌و دەشڵێت"ئێستاش‬ ‫هه‌روای���ه‌ ح���ه‌زه‌ر له‌هیچ كه‌س���ێ‌ ناكه‌ین‪،‬‬ ‫سوڵتان له‌س���ەرە‌نجامدا ته‌نها وتویه‌تی ك ‌ه‬ ‫تێكه‌ڵی (به‌د) نەكه‌ین‪ ،‬ئه‌گینا له‌گه‌ڵ هه‌مو‬ ‫كه‌سێدا رێگە پێدراو‌ە هەڵ بكەیت"‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەو بانگەشانەی لەالیەن خەڵكانی‬ ‫دەرەوەی ئایینەكەوە بۆیان دروست دەكرێت‬ ‫گوایه‌ مردو به‌ ش���ێوه‌ی س���تونی ده‌نێژن‬ ‫یان به‌دانیش���تویی دەڵێت"ئه‌م���ه‌ درۆیه‌‌و‬ ‫زۆرێكیش له‌كه‌سانی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و سیاسی‬ ‫به‌شداری زۆرێك لەمه‌راسیمی مردوناشتنی‬ ‫ئێم���ه‌ بون به‌تایبه‌ت ب���ه‌م دواییانه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫جیاوازی له‌گه‌ڵ ئیس�ل�ام ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ (ئێم ‌ه‬ ‫روی‌ مردومان ده‌كه‌ینه‌ س���وڵتان ئیسحاق)‬ ‫كه‌ نه‌زه‌رگه‌ی له‌ش���ێخانه‌ لەكوردس���تانی‬ ‫رۆژهەاڵت لەئێران‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ قیبله‌مانه‌‪ ،‬ریوایەتەكان سوڵتان بەزاتی خۆی زیندویان‬ ‫به‌اڵم ئیسالم روی ده‌كات ‌ه كه‌عبه‌ی پیرۆز‪ ،‬دەکاتەوەو ئەوانیش دەیكەنە جەژن‪ .‬ژینۆ‬ ‫ئه‌گینا ئه‌گه‌ر یه‌ك موس���ڵمانیش له‌س���ه‌ر دەڵێت"ئێمەش لە عیش���قی ئەوانەوە‪ 3‬رۆژ‬ ‫قه‌بران نه‌ب ‌ێ ئێم ‌ه هه‌ر به‌(سوره‌تی فاتحە) بەڕۆژو دەبین"‪.‬‬ ‫كۆتایی به‌مه‌راسیمی ناشتنه‌ك ‌ه دێنین"‪.‬‬ ‫ئەو جەختی���ش دەكاتەوە ك���ە کاکەیی‬ ‫كاكەیی���ەكان س���ێ رۆژ‪ ،‬رۆژو دەگ���رن ئایینێک���ی جیاوازەو ئەوان موس���ڵمان نین‬ ‫ئەوەش بەهۆی عیش���قی یارانی قەوڵتاس ب���ەاڵم ب���ڕوای نەبڕاوەیان بەخ���ودا هەیەو‬ ‫كە بەپێی گێڕانەوە ئایینیەكانیان كۆمەڵێ دەش���ڵێت"ئه‌گه‌ر ئێمه‌ موس���ڵمان بین كوا‬ ‫یارسان بون لەسەڵماس���ەوە لەئازەربیجان نوێژو رۆژو زه‌كات‌و ‪...‬هتد‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ئێم ‌ه‬ ‫بەڕێکەوت���ون ب���ۆ پردیوەر لەش���ێخان بۆ بۆ گەیشتن بەدیوانی خودا رێگەی تایبەتی‬ ‫ئەوەی بەدیداری سوڵتان شادبن‪ ،‬لەشاخی خۆمان هەیە کە ئایینەکەمان بەدەق دیاری‬ ‫شاهۆ بەفریان لێ دەبارێت‌و دەمرن بەپێی کردوە"‪.‬‬

‫ئێمه‌ روی‌ مردومان‬ ‫ده‌كه‌ین ‌ه سوڵتان‬ ‫ئیسحاق كه‌ نه‌زه‌رگه‌ی‬ ‫له‌شێخانه‌ لەكوردستانی‬ ‫رۆژهەاڵت لەئێران‬ ‫چونكه‌ ئه‌وه‌ قیبله‌مانه‬

‫گوندی هاوار‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫له‌سه‌ر شه‌ڕ‌ه منداڵ پیاوێك ‌ی ته‌مه‌ن ‪ 35‬ساڵ ده‌كوژرێت‌‬ ‫لێ���ده‌كات‌و چه‌ند رۆژێ���ك پێش ئه‌و‌ه‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫رێبوار‌و دراوسێكه‌یان ده‌بێته‌ شه‌ڕیان‌و‬ ‫ناوبژی ده‌كرێن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی سنور ‌‬ ‫له‌گوندی‌ مۆفه‌ره‌ ‌‬ ‫عومه‌ر عبدولڕه‌حمان خالۆزای‌ رێبوار‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ‌‪ ،‬پیاوێك له‌سه‌ر‬ ‫باسی‌ ئه‌و س���ات ‌ه ده‌كات ك ‌ه هه‌واڵیان‬ ‫ی‬ ‫شه‌ڕه‌منداڵ‌ ته‌ق ‌ه له‌هاوسێیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك���وژراوه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫پێداو‌ه پورزاكه‌ ‌‬ ‫ده‌كات‌و ده‌یكوژێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫"كاتژمێ���ر ‪6‬ی‌ ئێ���واره‌ ب���و خه‌ریك ‌‬ ‫ی نانخ���واردن بوین له‌گ���ه‌ڵ خێزانه‌كه‌م‪،‬‬ ‫كاتژمێر ‪ 5:30‬خوله‌كی‌ ئێواره‌ی‌ رۆژ ‌‬ ‫ێ شه‌ممه‌ به‌هۆی‌ ش���ه‌ڕ‌ه منداڵه‌و‌ه ته‌له‌فونی���ان بۆكردم وتی���ان وه‌ر‌ه بۆ‬ ‫س‌‬ ‫ی خاڵۆزات كوژراوه‌‪،‬‬ ‫ی رێبوار نه‌خۆشخان ‌ه رێبوار ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪ 35‬به‌ن���او ‌‬ ‫پیاوێك��� ‌‬ ‫ی سنوری‌ چه‌مچه‌ماڵ ك ‌ه چومه‌ به‌رده‌م نه‌خۆش���خان ‌ه خزم‌و‬ ‫ی مۆفه‌ره‌ ‌‬ ‫له‌گوند ‌‬ ‫له‌الیه‌ن دراوسێكەیه‌و‌ه به‌یانزه‌ فیشه‌ك كه‌س���وكار كۆبوبونه‌وه‌‪ ،‬پزیش���كه‌كان‬ ‫ی س���ه‌رقاڵی‌ توێكاری‌ ته‌رمه‌كه‌ی‌ رێبوار‬ ‫ده‌كوژرێ���ت‌و هاوس���ه‌رو برایه‌كه‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیوكاتژمێر وه‌رگرتنه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌چه‌ند فیش���ه‌كێك برین���دار ده‌كرێن‪ ،‬بون له‌دوا ‌‬ ‫ی یه‌كێكیان س���ه‌خته‌‌و كه‌سێكیش الشه‌كه‌ی‌ پێڕاگه‌یانین ك ‌ه یانزه‌ فیشه‌ك‬ ‫برین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بكوژه‌كه‌ بریندار ده‌بێت‪ .‬به‌ر س���نگ‌و س���كی‌ كه‌وت���وه‌‌و گیان ‌‬ ‫له‌كه‌سوكار ‌‬ ‫ی له‌ده‌ستداوه‌"‪.‬‬ ‫رێبوار ماوه‌ی‌ نۆ ساڵ ده‌بێت له‌گوند ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوبراو باس له‌و‌ه ده‌كات كه‌ محه‌مه‌د ‌‬ ‫ی پێكه‌و‌هن‌و‬ ‫ی له‌گه‌ڵ دراوسێكه‌ ‌‬ ‫مۆفه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی منداڵ ‌‬ ‫په‌یوه‌ندییان زۆر باشبوه‌‪ ،‬به‌اڵم چه‌ند كوڕی‌ رێبوار هاوڕێی‌ قوتابخانه‌ ‌‬ ‫ی دراوسێكه‌یان بو‌ه چه‌ند ساڵێكه‌ پێو‌ه‬ ‫ڕۆژێ���ك پێش ئه‌و‌ه محه‌م���ه‌دی‌ كوڕ ‌‬ ‫ی خاڵخااڵن‌و چه‌ند‬ ‫ی پێنجه‌می‌ سه‌ره‌تایی ‌ه ده‌چون���ه‌ قوتابخان ‌ه ‌‬ ‫كه‌ قوتابی‌ پۆل ‌‬ ‫ی دیكه‌ش شه‌ڕیان بوه‌‌و قسه‌یان‬ ‫ی دراوسێكه‌یان ده‌دات‌و ده‌بێت ‌ه جارێك ‌‬ ‫له‌كوڕ ‌‬ ‫ی دواتر دراوسێكه‌یان به‌ی���ه‌ك وتوه‌‌و دواتر ئاش���تبونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫شه‌ڕیان‪ ،‬بۆ ڕۆژ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ یه‌ك���ه‌م جاریان نی���ه‌ كه‌ كه‌س‬ ‫ده‌چێت ‌ه قوتابخانه‌كه‌‌و هه‌قی‌ كوڕه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی نازانێت له‌س���ه‌رچی‌‌و بۆچی‌ ش���ه‌ڕیان‬ ‫له‌محه‌م���ه‌د ده‌كات���ه‌وه‌‌و هه‌ڕه‌ش��� ‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫ی "ئه‌و رۆژ‌ه پێش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌بو‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ده‌س���ت ‌‬ ‫بكوژرێت محه‌مه‌دی‌ كوڕ ‌‬ ‫دراوس���ێكه‌یان لێیده‌درێ���ت‌و دێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫بۆماڵه‌وه‌ ش���كات ده‌كات‪ ،‬باوكیش��� ‌‬ ‫ی ماڵه‌كه‌یان‬ ‫پێیده‌ڵێ���ت بڕۆ شوش���ه‌ ‌‬ ‫ی خۆت بكه‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫بشكێنه‌و هه‌ق ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌قس��� ‌هی‌ باوكی‌ ده‌رناچێ���ت‌و هه‌ق ‌‬ ‫ی ده‌كاته‌وه‌‌و دواتر ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ماڵه‌وه‌‌و چه‌ن���د كاتژمێرێكی‌ پێده‌چێت‬ ‫ك ‌ه دراوس���ێكه‌یان‌و دو كه‌س���ی‌ دیك ‌ه‬ ‫به‌كاڵش���ینكۆف‌و ده‌مانچ���ه‌و‌ه دێن��� ‌ه‬ ‫ی رێب���وار‌و بانگ���ی‌ ده‌كه‌ن ‌ه‬ ‫س���ه‌رماڵ ‌‬ ‫‌رگای ماڵه‌كه‌ی���دا‬ ‫ده‌ره‌وه‌‌و له‌ب���ه‌رده ‌‌‬ ‫ێ ده‌س���تڕێژی‌ لێده‌ك���ه‌ن‬ ‫ده‌س���تبه‌ج ‌‬ ‫ئه‌وكات له‌س���ه‌ر زه‌ویه‌ك ‌ه ده‌كه‌وێت ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‌ه ناكه‌وێت هاوارێكیش بكات‬ ‫فریا ‌‬ ‫تابێن به‌هانایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی "پیاوی‌ دراوسێكه‌یان‌و رێبوار‬ ‫وتیش ‌‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند مانگێك پێش ئه‌و‌ه ڕوداو‌ه‬ ‫شه‌ڕیان ده‌بێت به‌اڵم خزم‌و كه‌سوكارو‬ ‫هاوڕێ‌ نزیكه‌كانیان ئاشتیان ده‌كه‌نه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه ئه‌وكاتیش هه‌ر له‌سه‌ر شه‌ڕ‌ه منداڵ‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫ده‌بێته‌ ده‌نگه‌ده‌نگی���ان‌و ماوه‌ ‌‬ ‫رۆژێك ده‌بو ئاش���تببونه‌وه‌‌و ساڵویان‬ ‫له‌ی���ه‌ك ده‌كرد‪ ،‬له‌ڕابردودا س���ه‌ردان‌و‬

‫میوانداری‌ به‌هێز له‌نێوانیاندا هه‌بو"‪.‬‬ ‫عومه‌ر ئام���اژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات ئه‌وكات ‌ه‬ ‫ی فیش���ه‌كه‌كان‬ ‫له‌گه‌ڵ بیس���تنی‌ ده‌نگ ‌‬ ‫ی دێن‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌‌و ب���را بچوكه‌كه‌ ‌‬ ‫به‌ده‌م رێبواره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دراوس���ێكه‌یان‬ ‫ی ده‌كات ‌ه ڕوی‌ براكه‌ی‬ ‫ی چه‌كه‌كه‌ ‌‬ ‫لوله‌ ‌‬ ‫رێبوارو ڕانی‌ ده‌شكێنێت‌و فیشه‌كێكیش‬ ‫ی ده‌كه‌وێت‬ ‫به‌ر قاچ���ی‌ هاوس���ه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ورد ‌‬ ‫ك ‌ه ئێس���تا له‌ژێ���ر چاودێ���ر ‌‬ ‫پزیش���كدان‌و چه‌ند نه‌شته‌رگه‌رییه‌كیان‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ ئه‌نجام دراوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "له‌دوا ‌‬ ‫كوش���تنی‌ رێب���وار‪ ،‬دراوس���ێكه‌ی‌‌و‬ ‫ب���را‌و كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ خانوه‌كه‌ی���ان‬ ‫ی یاساییمان‬ ‫چۆڵكردوه‌‌و ئێمه‌ش سكااڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر تۆماركردون‪ ،‬برایه‌كی‌ بكوژ ‌‬ ‫خاڵۆزاكه‌م هه‌ر ئ���ه‌و ئێواره‌ی ‌ه بریندار‬ ‫ی پۆلیس���ه‌و‌ه‬ ‫ده‌بێت‌و له‌الیه‌ن هێزه‌كان ‌‬ ‫ده‌س���ت به‌س���ه‌ر ده‌كرێت ك��� ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫داوامان وای ‌ه ئه‌و كه‌سانه‌ سه‌رجه‌میان‬ ‫ده‌ستگیربكرێن‪ ،‬ك ‌ه ژماره‌یان سێ‌ كه‌س‬ ‫ی خاڵۆزاكه‌م"‪.‬‬ ‫بوه‌ چونه‌ت ‌ه سه‌ر ماڵ ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‬ ‫وتیش���ی‌ "خاڵۆزاكه‌م كێشه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌س نه‌بوه‌‌و چه‌ند ڕۆژێك پێش ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بكوژرێت چاومان به‌یه‌ك كه‌وت باس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌كرد‪ ،‬كێش���ه‌و ده‌نگه‌ده‌نگ ‌‬ ‫هیچ��� ‌‬

‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ كه‌س نه‌بوه‌‪ ،‬نازانم چۆن توش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاره‌كان ‌‬ ‫ئه‌و روداو‌ه بوه‌ ك ‌ه خه‌ریك ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���و له‌گ���ه‌ڵ كۆمپانیای���ه‌ك له‌بازگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پشكنین ‌‬ ‫هه‌ولێر كه‌ركوك س���ه‌رقاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئۆتۆمبیل���ی‌ بار هه‌ڵگر ب���وه‌و به‌یان ‌‬ ‫ده‌ڕۆیشت‌و ئێواره‌ ده‌هاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی چه‌مچه‌ماڵ‌‪،‬‬ ‫ی پۆلیس��� ‌‬ ‫به‌رێوه‌به‌ر ‌‬ ‫عه‌قید حه‌ی���ده‌ر بێس���ه‌ری‌ له‌مباره‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌ئاوێن��� ‌هی‌ راگه‌یاند ئێ���واره‌ی‌ رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بنار ‌‬ ‫ی مۆفه‌ر ‌‬ ‫سێ‌ ش���ه‌مم ‌ه له‌گوند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌مچه‌ماڵ دو منداڵ ‌‬ ‫مه‌قان له‌سنور ‌‬ ‫ێ ده‌بێت به‌شه‌ڕیان‌و به‌وهۆیه‌و‌ه‬ ‫دراوس ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌مه‌قاڵێ‌‌و شه‌ڕه‌ته‌قه‌ له‌نێوان خێزان ‌‬ ‫ئه‌و دوو منداڵه‌دا ڕوده‌دات‌و هاواڵتیه‌ك‬ ‫ی ‪ 35‬س���اڵ ‌ه‬ ‫ی رێبوار كه‌ ته‌مه‌ن ‌‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫ده‌كوژرێ���ت‌و س���ێ‌ كه‌س���ی‌ دیكه‌ش‬ ‫ی "لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫بریندار ده‌بن‪ ،‬ئه‌و وت��� ‌‬ ‫له‌ڕوداوه‌ك��� ‌ه به‌رده‌وام���ه‌‌و یه‌كێ���ك‬ ‫ی بكوژه‌ك ‌ه ده‌ستگیركراوه‌‌و‬ ‫له‌كه‌سوكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پزیشكی‌ دادوه‌ر ‌‬ ‫كوژراوه‌ك ‌ه ره‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���راوه‌‌و برینداره‌كانی���ش ره‌وان���ه‌ ‌‬ ‫ی فریاكه‌وت���ن ك���راون‌و‬ ‫نه‌خۆش���خان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌س���وكاری‌ كوژراوه‌كه‌ش س���كااڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫یاساییان تۆماركردوه‌‌و په‌ڕاو ‌‬ ‫بۆ روداوه‌كه‌ كراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫دراوسێكه‌یان‌و‬ ‫دو كه‌سی‌ دیكه‌‬ ‫به‌كاڵشینكۆف‌و‬ ‫ده‌مانچه‌وه‌ دێنه‌‬ ‫سه‌رماڵی‌ رێبوار‌و‬ ‫بانگی‌ ده‌كه‌نه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‌و له‌به‌رده‌رگای‌‌‬ ‫ماڵه‌كه‌یدا ده‌ستڕێژی‌‬ ‫لێده‌كه‌ن‬

‫سه‌باره‌ت به‌مندااڵن ‌ی بێسه‌رپه‌رشت هێشتا كار به‌یاسا ‌ی ‪‌ 5‬ی ساڵ ‌ی ‪ 1986‬عێراقی ده‌كرێت‬

‫مندااڵن ‌ی بێسه‌رپه‌رشت‪ :‬له‌دوا ‌ی ته‌مه‌ن ‌ی ‪ 18‬ساڵ ‌ی نازانین روبكه‌ین ‌ه كو ‌ێ‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬

‫كه‌م نین ئه‌و مندااڵنه‌ی‌ به‌هۆی‌‬ ‫كێشه‌ی‌ خێزانی‌‌و نه‌بونی‌ كه‌سوكارو‬ ‫راگرتنی‌ كه‌سی‌ یه‌كه‌میان‬ ‫له‌زیندانه‌كان بێ‌ جێگه‌و النه‌‬ ‫ده‌مێنه‌وه‌‌و تاكه‌جێگایه‌ك روی‌‬ ‫تێده‌كه‌ن خانه‌ی‌ مندااڵنی‌ بێ‌‬ ‫سه‌رپه‌رشته‌‪ ،‬به‌اڵم گرفت ئه‌وه‌یه‌‬ ‫به‌پێی‌ یاسا ته‌مه‌نێك دیاری‌‬ ‫كراوه‌ بۆ مانه‌وه‌ له‌و خانه‌یه‌دا‪ ،‬كه‌‬ ‫گه‌یشتنه‌ ته‌مه‌نی‌ ‪ 18‬ساڵ‌‪ ،‬كچ‌و‬ ‫كوڕ ده‌بێت خانه‌كه‌ جێبهێڵن‪ .‬ئه‌م‬ ‫مه‌رجه‌ زۆرێك له‌و كه‌سانه‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫چاره‌نوس‌و ئاینده‌یه‌كی‌ تاریكدا‬ ‫راده‌گرێت‪.‬‬ ‫كارزان محه‌مه‌د‪ ،‬ك����ه‌ له‌ته‌مه‌نی‌ ‪9‬‬ ‫س����اڵیه‌وه‌ له‌ ماڵی‌ كوڕانی‌ سلێمانی‌‬ ‫ژیان����ی‌ به‌س����ه‌ربردوه‌ تاته‌مه‌نی‌ ‪18‬‬ ‫ساڵی‌‌و ئێستا فه‌رمانبه‌ره‌‪ ،‬له‌مباره‌وه‌‬ ‫وت����ی‌ "پێش ئه‌وه‌ی‌ ته‌مه‌نم بگاته‌ ‪19‬‬ ‫س����اڵ‌ رۆژو ش����ه‌و بیرم ده‌كرده‌ چی‌‬ ‫بكه‌م له‌ده‌ره‌وه‌ ك����ه‌ په‌ناگه‌و داڵده‌و‬ ‫كه‌سوكارێكی‌ خه‌مخۆرم نییه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هه‌ر من نه‌بوم‪ ،‬چوار هاوڕێی‌‬ ‫دیك����ه‌ش بوین نه‌مانده‌زان����ی‌ له‌دوای‌‬ ‫ته‌مه‌نی‌ ‪ 18‬ساڵی‌ چیبكه‌ین‌و روبكه‌ینه‌‬

‫كوێ‌‪ ،‬دواتر هاوڕێیه‌كم له‌به‌رده‌م داد ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆنی‌ س����لێمانی‌ بینیه‌وه‌ كه‌ ژورێكی‌‬ ‫گرتبو به‌ك����رێ‌‌و تێدا ده‌ژی����او كاری‌‬ ‫میوه‌فرۆش����ی‌ ده‌كرد‌و دو هاورێكه‌ی‌‬ ‫دیكه‌ش����م نه‌بینیه‌وه‌‪ ،‬منیش له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫هاوڕێیه‌كم����ه‌وه‌ داوام لێكرد له‌خانه‌ی‌‬ ‫پیران به‌ش����ه‌و بمێنم����ه‌وه‌‌و به‌ڕۆژیش‬ ‫كارمده‌كرد"‪.‬‬ ‫ناوبراو باس ل����ه‌وه‌ ده‌كات له‌دوای‌‬ ‫ماوه‌ی����ه‌ك له‌خان����ه‌ی‌ پی����ران وه‌ك‬ ‫فه‌رمانبه‌ر داده‌مه‌زرێت‌و دواتر كچێك‬ ‫ده‌ناس����ێ‌‌و پرۆسه‌ی‌ هاوس����ه‌رگیریی‌‬ ‫پێكده‌هێنێت‌و ماوه‌ی‌ چه‌ند س����اڵێكه‌‬ ‫پێكه‌وه‌ ژیان به‌س����ه‌رده‌به‌ن‌و خاوه‌نی‌‬ ‫ماڵ‌و ژیانی‌ خۆیانن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "پێویسته‌‬ ‫یاسایه‌ك بۆ پارێزگاری‌ كردن له‌و كچ‌و‬ ‫كوڕانه‌ دابڕێژرێت كه‌ خانه‌ی‌ مندااڵنی‌‬ ‫بێسه‌رپه‌رشت جێده‌هێڵن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫چاودێریی‌ بكرێن تاده‌كه‌ونه‌ سه‌ر پێی‌‬ ‫خۆیان‌و دابینكردن����ی‌ بژێویی‌ ژیانیان‬ ‫مسۆگه‌ر ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫كێشه‌كانی‌ خێزان هۆكاری‌ سه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رت����ه‌وازه‌ بون����ی‌ خێزان����ه‌كان‌و بێ‌‬ ‫سه‌رپه‌رش����ت مانه‌وه‌ی‌ ئه‌و مندااڵنه‌یه‌‬ ‫ك����ه‌ دواجار روبه‌ڕوی‌ خانه‌ی‌ مندااڵنی‌‬ ‫بێسه‌رپه‌رشت ده‌كرێنه‌وه‌‪.‬‬

‫پێش ئه‌وه‌ی‌ ته‌مه‌نم بگاته‌ ‪19‬‬ ‫ساڵ‌ رۆژو شه‌و بیرم ده‌كرده‌ چی‌‬ ‫بكه‌م له‌ده‌ره‌وه‌ كه‌ په‌ناگه‌و داڵده‌و‬ ‫كه‌سوكارێكی‌ خه‌مخۆرم نییه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ماڵی‌ كوڕان له‌سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ئه‌ن����وه‌ر عومه‌ر به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫ئه‌وان����ه‌ی‌ له‌الی����ه‌ن ماڵ����ی‌ كوڕانه‌وه‌‬ ‫وه‌رده‌گیرێ����ن ته‌مه‌نی����ان له‌نێ����وان‬ ‫‪ 4‬ب����ۆ ‪ 18‬س����اڵدایه‌‪ ،‬مه‌رجه‌كان����ی‌‬ ‫وه‌رگرتنیش����یان بریتیی����ه‌ ل����ه‌وه‌ی‌‬ ‫ناس����نامه‌ی‌ عێراقی هه‌بێ����ت‌و هه‌ردو‬ ‫باوانی‌ له‌ده‌س����تدا بێت به‌هۆی‌ مردن‌و‬ ‫راگرت����ن‌و ده‌س����ت به‌س����ه‌راگرتن‌و‬ ‫زیندانیك����ردن ی����ان ئاماده‌نه‌ب����ون‌و‬

‫لێنه‌پرس����ینه‌وه‌‌و په‌روه‌رده‌ نه‌كردن‌و‬ ‫كێش����ه‌ی‌ خێزانی‌و نه‌زانرێت باوانیان‬ ‫كێیه‌‌و په‌رته‌وازه‌ بوبن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌م‬ ‫مندااڵنه‌ كه‌ به‌بڕیاری‌ داداگا ده‌خرێنه‌‬ ‫خانه‌ی‌ بێسه‌رپه‌رش����تان‪ ،‬له‌م ساڵدا‬ ‫ژماره‌ی����ان زیادی‌ كردوه‌ بۆ ‪ 14‬منداڵ‬ ‫به‌راورد به‌ساڵی‌ پار ئه‌م رێژه‌یه‌ كه‌می‌‬ ‫كردوه‌ ئه‌وی����ش به‌ه����ۆی‌ پڕۆژه‌یه‌ك‬ ‫كه‌ گه‌ڕان����ه‌وه‌ی‌ منداڵه‌ بۆ ناو خێزان‬ ‫به‌ه����اوكاری‌ به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ كاروباری‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و بڕیاری‌ دادگا‪ .‬پڕۆژه‌كه‌‬

‫به‌س����ه‌ركه‌وتویی‌ ئه‌نج����ام دراوه‌‌و‬ ‫ژماره‌یه‌ك من����داڵ له‌الیه‌ن ژماره‌یه‌ك‬ ‫خێزان به‌چه‌ند مه‌رجێكی‌ یاسایی‌ ئه‌و‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ جێبه‌جێ‌ ك����راوه‌و دواتریش‬ ‫له‌الیه‌ن توێژه‌ره‌كانمانه‌وه‌ س����ه‌ردانی‌‬ ‫ئ����ه‌و مااڵن����ه‌ ده‌كرێ����ت تادڵنیابی����ن‬ ‫له‌ژیانی ئه‌و مندااڵن����ه‌‌و به‌رده‌وامیش‬ ‫چاودێری‌ ده‌كرێ����ن له‌الیه‌ن كاروباری‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ " ئ���ه‌و یاس���ایه‌ی‌ كاری‌‬ ‫پێده‌كرێ���ت له‌خانه‌ی‌ كوڕان یاس���ای‌‬ ‫‪5‬ی‌ س���اڵی‌ ‪ 1986‬عێراقیه‌و مندااڵن‬ ‫له‌ته‌مه‌ن���ی‌ ‪ 4‬س���اڵ وه‌رده‌گرێ���ت بۆ‬ ‫ته‌مه‌ن���ی‌ ‪ 18‬س���اڵ له‌ماڵ���ی‌ كوڕان‬ ‫بمێنن���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر خوێن���دكار بێت‪،‬‬ ‫ده‌توانێت ساڵێكی‌ دیكه‌ش بمێنێته‌وه‌‬ ‫تاخوێندنه‌كه‌ی‌ ته‌واو ده‌كات‌و ده‌چێته‌‬ ‫په‌یمان���گاو زانكۆ‌و ئ���ه‌وكات له‌داخلی‌‬ ‫ده‌مێنێت���ه‌وه‌‌و گه‌ر خوێندكاریش نه‌بو‬ ‫ئه‌وه‌ له‌الی���ه‌ن هه‌وڵی‌ تاكه‌كه‌س���ی‌‌و‬ ‫پشتبه‌ستن به‌خۆی‌ هیچ په‌یوه‌ندیه‌كی‌‬ ‫به‌ماڵ���ی‌ كوڕان‌و كچان���ه‌وه‌ نامێنێت‌و‬ ‫هه‌رچه‌ن���د ئه‌و هه‌واڵن���ه‌ زۆر الوازبون‬ ‫به‌پ���ێ‌ پێویس���ت نه‌بوه‌ ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌‬ ‫یاسایه‌و ئه‌و مندااڵنه‌ پێویسته‌ له‌ماڵی‌‬ ‫كوڕان ده‌ربچن‌و زۆرینه‌یان ده‌چنه‌وه‌ الی‌‬ ‫كه‌سوكاریان یان ژیانی‌ هاوسه‌رگیری‬ ‫پێكده‌هێنن‌و كارده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ خانه‌ی‌ ك���وڕان ئاماژ‌ه‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كات ئ���ه‌و مندااڵنه‌ی‌ له‌ماڵی‌‬ ‫كچان‌و ك���وڕان ده‌مێنه‌وه‌ س���ه‌رجه‌م‬ ‫پێداویس���تیه‌كانیان بۆ دابینده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "له‌چاودێری‌ ته‌ندروس���تی‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‪ ،‬پاراس���تنی‌ ژیانی���ان‌و‬ ‫راهێنان���ی‌ ده‌رونی‌‌و چه‌ندی���ن وانه‌ی‌‬ ‫خۆشنوس���ی‌‌و هون���ه‌ری‌‌و زمانی���ان‬ ‫بۆده‌كرێته‌وه‌ وه‌ك منداڵێكی‌ ئاس���ایی‌‬ ‫زیاتر خزمه‌ت ده‌كرێن له‌الیه‌ن كه‌سانی‌‬ ‫پسپۆڕو ش���اره‌زا‌وه‌ وه‌ك كه‌سوكاری‌‬ ‫خێزانێك مامه‌ڵه‌ی���ان له‌گه‌ڵ ده‌كرێت‬ ‫تا هه‌ست به‌نامۆیی‌‌و دڵه‌ڕاوكێ‌ نه‌كه‌ن‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگادا"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "سااڵنه‌ به‌تایبه‌ت له‌وه‌رزی‌‬ ‫به‌هارو ن����ه‌ورۆزدا چه‌ندین س����ه‌فره‌و‬ ‫سه‌یرانیان بۆ ئاماده‌ ده‌كرێت‌و به‌بڕیاری‌‬ ‫زۆرینه‌ی����ان جێگه‌یه‌ك دیاری‌ ده‌كرێت‬ ‫تاگه‌شتی‌ بۆ ئه‌نجامبده‌ن‌و وه‌ك چۆن‬ ‫خێزانه‌كان له‌ ماڵێك����دا كۆده‌بنه‌وه‌‌و‬ ‫سه‌یران ده‌كه‌ن‪ ،‬رۆژانه‌ رێگری‌ ناكرێت‬ ‫له‌چونه‌ده‌ره‌وه‌ بۆ س����ه‌ر كاره‌كانیان‌و‬ ‫س����ه‌ردانی‌ خزم‌و كه‌سوكاریان بكه‌ن‪،‬‬ ‫ژماره‌یه‌كی����ان كه‌س����وكاریان هه‌یه‌‌و‬ ‫ژماره‌یه‌كیشیان ته‌مه‌نیان هه‌ڵكشاوه‌‌و‬ ‫له‌زانك����ۆ‌و په‌یمان����گاكان ده‌خوێنن‌و‬ ‫ده‌توانن له‌خانه‌ بمێنه‌وه‌‌و س����ه‌ردانی‌‬ ‫هاورێكانیان بكه‌ن "‪.‬‬

‫گه‌رمیان‪ :‬دیارده‌ ‌ی دو ژنه‌و س ‌ێ ژن ‌ه به‌ڕێژەیەک ‌ی به‌رچاو زیاد ‌ی كردوه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫توندوتیژی‌ خێزانی‌ له‌گه‌رمیان‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات توندوتیژیی‌‬ ‫خێزانیی‌ له‌ده‌ڤه‌ره‌كه‌یان‬ ‫له‌هه‌ڵكشاندایه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"هۆكارێكی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌هێنانی‌ ژن ‌‬ ‫ی‬ ‫دوهه‌م‌و سێهه‌مه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫عه‌قید له‌میعه‌ قادر‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رات���ی‌ توندوتیژی‌ خێزانی‌‬ ‫له‌گه‌رمی���ان به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د‬ ‫توندوتی���ژی ته‌نها لێدان‌و كوش���تن‌و‬ ‫س���وتان ناگرێت���ه‌وه‌و جۆره‌كان���ی‌‬ ‫توندوتیژی‌ زۆرن له‌په‌راوێزخس���تن‌و‬ ‫به‌كارهێنان���ی‌ وش���ه‌ی‌ نه‌ش���یاوو‬ ‫توندوتیژی‌ سێكسی‌ ده‌گرێته‌وه‌ یان‬ ‫ژن هه‌یه‌ ته‌مه‌نێكی‌ زۆری‌ هه‌یه‌ به‌اڵم‬ ‫له‌الیه‌ن كه‌س���وكارو هاوسه‌ره‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫گرنگی‌ پێنادرێ���ت‌و په‌راوێز خراوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ژن‌و كچ هه‌بوه‌ كێشه‌كه‌یان‬ ‫ب���ۆ چاره‌س���ه‌ر ك���راوه‌و چونه‌ته‌وه‌‬ ‫ناو خێزانه‌كانی���ان‪ ،‬كه‌چی‌ جارێكی‌‬

‫دیكه‌ توندوتیژی���ان به‌رامبه‌ر ئه‌نجام‬ ‫دراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێمه‌ له‌دوای‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و ژن‌و كچانه‌ به‌دواداچونی‌ بۆده‌كه‌ین‬ ‫ئاخۆ له‌دوای‌ چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌‬ ‫توش���ی‌ هیچ ئ���ازارو توندوتیژییه‌ك‬ ‫بون یان نا‪ ،‬كه‌ له‌الیه‌ن س���ه‌نته‌ری‌‬ ‫راوێ���ژكاری‌‌و به‌ش���ی‌ به‌دواداچ���ون‬ ‫كاری‌ له‌س���ه‌ر ده‌كرێت‌و حه‌وت رۆژ‬ ‫جارێك په‌یوه‌ندی ده‌كرێت به‌خاوه‌ن‬ ‫كه‌یس���ه‌كه‌وه‌‌و وته‌ی‌ لێوه‌رده‌گیرێت‬ ‫گه‌ر چاره‌سه‌ی‌ كێش���ه‌كه‌ی‌ نه‌كرابو‬ ‫ئه‌وا جارێكی‌ دیكه‌ دێته‌و‌ه شه‌ڵته‌رو‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ سه‌رچاوه‌ی‌ كێشه‌كه‌ن‬ ‫فه‌رمانی���ان ب���ۆ ده‌رده‌كرێت‌و به‌پێ‬ ‫یاسا مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫له‌میع���ه‌ ئاماژه‌ش ب���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ ئ���ه‌و توندوتیژیان���ه‌ی‌‬ ‫به‌رامب���ه‌ر ژن���ان‌و كچ���ان ده‌كرێت‬ ‫كێشه‌ی‌ كلتوریه‌‪ ،‬ئه‌‌و وتی‌ "زۆربه‌ی‌‬ ‫توندوتیژییه‌كان بۆ هه‌بونی‌ كلتورێك‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ك���ه‌ پیاوس���االریه‌و‬ ‫كۆمه‌ڵ���گای‌ ك���وردی‌ تێڕوانێك���ی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ هه‌یه‌ بۆ ژنان‌و مافه‌كانیان‌و‬

‫هاوژین‌و كه‌س���وكاریانه‌وه‌ مه‌ترس ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر ژیانی���ان هه‌ی���ه‌و ده‌برێنه‌‬ ‫داڵده‌دانی‌ ژن���ان‌و چاودێری‌ ده‌كرێن‬ ‫تاتوش���ی‌ لێدان‌و ئ���ازار نه‌بن‪ ،‬دوای‬ ‫چاره‌س���ه‌ری كێش���ه‌كانیان ده‌توانن‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌ ماڵه‌وه‌‌و ژیانی‌ ئاس���ایی‌‬ ‫خۆیان به‌سه‌ر به‌رن"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ش به‌وه‌ ده‌كات له‌كه‌مپه‌كان‬ ‫هۆشیاری باڵوده‌كه‌نه‌وه‌ كچی منداڵ‬ ‫به‌ش���و نه‌ده‌ن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ " پرسیارم‬ ‫له‌دایك‌و ب���اوك‌و خێزانی‌ ئه‌و كچانه‌‬ ‫ك���ردوه‌ ب���ۆ ل���ه‌و ته‌مه‌ن���ه‌ كه‌مه‌دا‬ ‫ده‌یانخه‌نه‌ ژیانی‌ هاوس���ه‌رگیریه‌وه‌؟‬ ‫ئه‌وان له‌وه‌اڵمدا ده‌ڵێن ئێمه‌ سونه‌تی‌‬ ‫خوای‌ گ���ه‌وره‌ جێبه‌ج���ێ‌ ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ی‌ یه‌كه‌می‌ كێشه‌كانه‌‌و چونك���ه‌ ئافره‌تی‌ ئێمه‌ هێش���تا ئه‌و هه‌وڵده‌ده‌ین قس���ه‌یان ب���ۆ بكه‌ین‌و به‌شێكیشی‌ بۆ ئه‌و دۆخه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ی نییه‌ تێیانده‌گه‌یه‌نین كێشه‌و گرفته‌كانیان ك���ه‌ ئاواره‌كانی‌ تێ���دا ده‌ژی له‌ڕوی‌‬ ‫ی دوه‌می���ش ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ تێگه‌ش���تنه‌ی‌ نیه‌‪ ،‬بڕوا به‌خۆ ‌‬ ‫خاڵ��� ‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ خێزانی‌‪ ،‬زۆر كێش���ه‌ چۆن هه‌ڵس���وكه‌وت له‌گه‌ڵ ره‌گه‌زی‌ بۆ چاره‌س���ه‌رده‌كه‌ین‪ ،‬ج���ار هه‌یه‌ ژیان‌و گوزه‌رانیانه‌وه‌ له‌الی‌ ئه‌وان زۆر‬ ‫هه‌یه‌ په‌یوه‌ندی‌ ته‌نه���ا به‌پیاوانه‌وه‌ به‌رامب���ه‌ر ده‌كات به‌ش���ێوه‌یه‌ك كه‌ كێشه‌كه‌ قورسه‌‌و چاره‌سه‌ری‌ ئاسان ئاس���اییه‌و وه‌ك دابونه‌ریتی‌ خۆیان‬ ‫نیه‌و ئه‌وكات به‌پێی‌ رێكاری‌ یاسایی‌ س���ه‌یری‌ ده‌ك ‌هن‌و دیارده‌ی‌ دو ژنه‌و‬ ‫نیه‌و به‌شێكیشی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ژنان‌و كێشه‌ی‌ بۆ دروست نه‌بێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���ه‌و ژن‌و كچانه‌ی‌ دێنه‌ ماوه‌یه‌كی‌ زیاتری‌ بۆ ته‌رخان ده‌كه‌ین‪ ،‬س���ێ‌ ژنه‌ به‌ڕاده‌یه‌كی‌ به‌رچاو زیادی‌‬ ‫كچان���ه‌وه‌ هه‌ی���ه‌و ئێم���ه‌ له‌الی���ه‌ن‬ ‫خۆمانه‌وه‌ قس���ه‌یان له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ین به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌م���ان س���اكااڵ كاری‌ ه���ه‌ره‌ گرنگی‌ ئێم���ه‌ ئه‌وه‌یه‌ كردوه‌‌و چه‌ندین كه‌یسی‌ له‌وجۆره‌مان‬ ‫تابڕوا بێنن‌و تێگه‌یش���تنیان هه‌بێت تۆم���ار ده‌ك���ه‌ن بانگی���ان ده‌كه‌ین‌و ژیانیان بپارێزی���ن چونكه‌ زۆرینه‌یان هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ كاریگه‌ری‌ ئایینی‌ به‌شێكی‌‬ ‫توێژه‌ره‌كانمان���ه‌وه‌ له‌دوای‌ تۆماركردنی‌ س���كااڵ له‌الیه‌ن سه‌ره‌كی‌ ئه‌و توندوتیژیانه‌ن"‪.‬‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێش���ه‌كانیان له‌ڕێگ���ه‌ی‌‬

‫هۆکاری به‌شێكی‌ توندوتیژییه‌كان بۆ هاتنی‌ ئه‌و ژمار‌ه‬ ‫ئاواره‌ زۆره‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ رویان له‌گه‌رمیان كردوه‌‌و‬ ‫كه‌سوكاریان ئاساییه‌ به‌الیانه‌وه‌ كچی‌ ‪ 12‬ساڵ‌و ‪ 13‬ساڵ‬ ‫بده‌ن به‌پیاوێكی‌ كورد كه‌ ژنی‌ دوهه‌م‌و سێهه‌می‌ هه‌بێت‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫ی ده‌گ��رم‌و ئ��اره‌زوی‌‬ ‫ێ له‌موزیكی‌ كورد ‌‬ ‫زارا‪ :‬گو ‌‬ ‫ده‌نگی‌ عایشه‌شان‌و جوان حاجۆ ده‌كه‌م‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‬ ‫"گۆچانی‌ سپی‌" یه‌كێكه‌ له‌و ئاهه‌نگه‌‬ ‫خێرخوازیانه‌ی‌ سااڵنه‌ رێكده‌خرێت‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ هاوكاریكردنی‌ ئه‌و‬ ‫منداڵ‌و الوانه‌ی‌ نابینان‪.‬‬ ‫ل����ه‌م ئاهه‌نگ����ه‌دا چه‌ندی����ن‬ ‫هونه‌رمه‌ندی‌ گۆرانیبێژ له‌واڵتانی‌‬ ‫جیهان به‌شداری‌ ده‌كه‌ن‌و سااڵنه‌‬ ‫له‌چه‌ن����د واڵتێك����ی‌ جی����اوازو‬ ‫له‌چه‌ند كاتێكی‌ جیاواز به‌ڕێوه‌‬ ‫ده‌چێ����ت‪ ،‬بۆ س����اڵی‌‪2016‬‬ ‫ته‌بلیسی‌ پایته‌ختی‌ جۆرجیا‬ ‫پێشوازی‌ له‌م ئاهه‌نگه‌ كردو‬ ‫له‌هۆڵی‌ ئۆپێرا ئاهه‌نگه‌كه‌‬ ‫ئ����ه‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌چ����و‪،‬‬ ‫گۆرانیبێژه‌ی‌ به‌شداری‌‬ ‫ئاهه‌نگه‌ك����ه‌ی‌ كردب����و‬ ‫(زه‌ریفه‌ موغویان‪-‬زارا)‬ ‫بو‪ ،‬له‌دیدارێكی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌‪ ،‬زارا باس‬ ‫له‌ژیانی‌ تایبه‌تی‌‌و كاره‌‬ ‫هونه‌رییه‌كانی‌ ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵێت"من له‌س����اڵی‌‬ ‫‪ 1983‬له‌س����انت‬ ‫بتر س����بو ر گ‬

‫وه‌‪،‬‬ ‫نۆ‌و‬ ‫وه‌‪،‬‬ ‫انۆ‬ ‫ه‌ی‌‬ ‫ده‌و‬

‫ۆی‌‬ ‫انۆ‬ ‫كه‌‬

‫ه‌ی‌‬ ‫دان‬ ‫وه‌‌و‬

‫ێت‬ ‫ێت‬ ‫هه‌ر‬ ‫ێته‌‬ ‫وه‌م‬ ‫بێ‬

‫داوا‬ ‫�ه‌‌و‬ ‫سه‌‬ ‫ێت‬ ‫جه‌‬ ‫ێك‬ ‫ه‌وه‌‬

‫ترین‬ ‫ێو‬

‫كرا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ق سااڵن ‌ه‬ ‫مه‌نێكه‌و‬ ‫له‌س����ێ‬ ‫ۆره‌كانی‬ ‫عێراقه‌وه‌‬ ‫ۆتاییشدا‬ ‫ه‌وه‌ هیچ‬ ‫ه‌ زۆره‌ی‬ ‫ی ئه‌و‪12‬‬

‫وردستان‬ ‫رده‌واریدا‬ ‫مه‌درید‬

‫له‌بواری‬ ‫نگایه‌كی‬ ‫زۆری بۆ‬ ‫س����اڵی‬ ‫ه‌ تێكه‌ڵ‬

‫ی ساڵی‬ ‫پڕۆسه‌ی‬

‫اڵم دواتر‬ ‫شبركێ‌و‬ ‫و عێراق‬ ‫نزیكه‌ی‬ ‫خزمه‌ت‬

‫‪11‬‬

‫‪»æêīµ »ËĠňĥŎð‬‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫ته‌خته‌ ره‌ش‬ ‫چیرۆكی‌‪ :‬زهیر قرش ‌‬ ‫ی‬ ‫سیناریۆ‌و دیالۆگ‌و ده‌رهێنان‪ :‬سه‌میره‌‬ ‫مه‌خمه‌لباف‌و موحسین مه‌خمه‌لباف‬ ‫وێنه‌گرتن‪ :‬ئیبراهیم غه‌فوری‌‬ ‫مۆنتاژ‪ :‬موحسین مه‌خمه‌لباف‬ ‫مۆسیقا‪ :‬محه‌مه‌دره‌زا ده‌رویشی‌‬ ‫به‌رهه‌می‌ هاوبه‌ش����ی‌‪:‬ئێران‪ ،‬ئیتاڵیا‪،‬‬ ‫ژاپۆن ‪2000‬‬

‫له‌ڕوس����یا له‌دایك‌و باوكێكی‌ كوردی‌ ئێزدی‌ به‌ڕه‌گه‌ز ئه‌ندام���م له‌رێكخ���راو ‌ی “‪ ”By Call of Heart‬ك ‌ه‬ ‫ئه‌رمه‌نی‌‌و خه‌ڵكی‌ ناوچه‌ی‌ غیومری‌ ئه‌رمینیا له‌دایك له‌ڕێگه‌ی‌ چاالكیه‌كانی‌ ئ���ه‌م رێكخراوه‌وه‌ هاوكاری ‌ی‬ ‫بوم‪ ،‬به‌شی‌ شانۆم له‌ئه‌كادیمیای‌ سانت بترسبورگ پێشكه‌ش���ی‌ مندااڵنی‌ كه‌مئه‌ندام ده‌كه‌ین‪ ،‬س���ااڵن ‌ه‬ ‫ته‌واوكردوه‌ له‌گه‌ڵ س����یرگی‌ ڤالدیمیر هاوسه‌رگیریم وه‌ك ئه‌ندام به‌ش���داری‌ ده‌كه‌م له‌ئاهه‌نگی‌"گۆچان ‌ی‬ ‫كرد به‌اڵم دوای‌ س����اڵێك له‌یه‌كت����ری‌ جیابوینه‌وه‌و س���پی‌" ك ‌ه یه‌كێك ‌ه له‌و ئاهه‌نگ���ه‌ خێرخوازیانه‌ ‌ی‬ ‫س���ااڵن ‌ه رێكیده‌خه‌ین له‌واڵتانی‌ جیاواز به‌مه‌به‌ست ‌ی‬ ‫ئێستاش ژیانم ته‌رخانكردوه‌ بۆ هونه‌ره‌كه‌م"‪.‬‬ ‫هاوكاریكردن���ی‌ ئ���ه‌و من���داڵ‌و الوان���ه‌ی‌ نابینان‌و‬ ‫سه‌ره‌تای‌ به‌شداری‌ هونه‌ری‌ و سه‌ركه‌وتنێكی‌ مه‌زن هه‌روه‌ها له‌ڕوسیاش سااڵنه‌ به‌شدار ‌ی چه‌ند چاالك ‌ی‬ ‫له‌باره‌ی‌ ده‌ستپێكی‌ كاری‌ هونه‌رییه‌وه‌‪ ،‬زارا وتی‌ ت���ری‌ خێرخوازی‌ ده‌كه‌م‌و هیوادارم بتوانم له‌ڕێگه‌ ‌ی‬ ‫چیرۆك����ی‌ فیلمی‌ (ته‌خت����ه‌ ره‌ش)‬ ‫"سه‌ره‌تای‌ به‌ش���داریم له‌كاری‌ هونه‌ری‌ ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه هونه‌ره‌كه‌مه‌و‌ه خزمه‌ت بكه‌م به‌مرۆڤایه‌تی‌‌و به‌وانه‌ ‌ی‬ ‫باس له‌موعانات‌و چه‌رمه‌س����ه‌رییه‌كانی‌‬ ‫بۆ ئه‌وكاته‌ی‌ ته‌مه‌نم ‪ 14‬س���ااڵن بو كه‌ به‌ش���داریم پێویستیان به‌هاوكاری‌‌و پشتیوانی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫كوردانی‌ باشور‌و رۆژهه‌اڵتی‌ كوردستان‬ ‫ك���رد له‌پێش���بڕكێی‌ ته‌له‌فزیۆن���ی‌ "ئه‌س���تێره‌ی‌‬ ‫گه‌یشتن به‌كۆشكی‌ كرملین‌و رێكخراوی‌ یونسكۆ ده‌كات‌و زمانی‌ ئاخافت����ن له‌فیلمه‌كه‌دا‬ ‫رۆژ"‌و به‌گۆران���ی‌ دڵی‌ جولیت توانیم س���ه‌ركه‌وتن‬ ‫زارا له‌ساڵ ‌ی ‪ 2016‬به‌هۆی‌ سه‌ركه‌وتنه‌كانی‌ وه‌ك زمانی‌ كوردییه‌‪.‬‬ ‫به‌ده‌س���ت بهێنم‌و دوای‌ ساڵێك واته‌ له‌ساڵی‌ ‪1998‬‬ ‫فیلمه‌كه‌ باس له‌چه‌ند مامۆستاییه‌كی‌‬ ‫له‌فێس���تیڤاڵی‌ "رێگ���ه‌ ب���ده‌ن من���دااڵن پێبكه‌نن" گۆرانیبێژو وتنی‌ گۆرانیه‌ك بۆ پش���تیوانی‌ سوپا ‌ی‬ ‫له‌واڵتی‌ میس���ر خه‌اڵتی‌ س���ه‌ره‌كیم به‌ده‌س���تهێناو روسیا له‌س���وریا له‌الیه‌ن سه‌رۆكی‌ روسیا ڤالدیمیر گه‌ڕۆك ده‌كات ك����ه‌ به‌خۆیان‌و ته‌خته‌‬ ‫هه‌روه‌ها له‌پێش���بركێی‌ ‪ Grand-Prix‬له‌س���یبیریا پوتی���ن خ���ه‌اڵت‌و مه‌دالی���ا ‌ی ده‌وڵه‌تی‌ روس���یا ‌ی ره‌شه‌كانیانه‌وه‌ به‌گوند‌و رێگه‌ شاخاوییه‌‬ ‫به‌شداریم كردو توانیم پله‌ی‌ یه‌كه‌م به‌ده‌ست بهێنم‌و له‌كۆش���ك ‌ی كرملین پێ‌ به‌خشرا‪ ،‬هه‌ر هه‌مان ساڵ چۆڵ‌و سامناكه‌كاندا هاتوچۆ ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫له‌س���اڵی‌‪ 1999‬خه‌اڵتی‌ باشترین ده‌نگم پێ‌ به‌خشرا له‌الی���ه‌ن رێكخ���راوی‌ یونس���كۆ وه‌ك گۆرانیبێژ ‌ی فێربونی‌ خوێندنه‌وه‌‌و نوسین له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫وه‌ك گۆرانیبێژی‌ س���اڵ‌و له‌دوای‌‪ 6‬ساڵ به‌رده‌وامیم یونسكۆ بۆ ئاش���تی‌ ده‌ستنیشانكرا له‌به‌رانبه‌ر ئه‌و كرێیه‌كی‌ كه‌م یاخود ته‌نانه‌ت به‌رامبه‌ر‬ ‫له‌گۆرانی‌ وتن توانیم س���نوری‌ واڵته‌كه‌م تێبپه‌ڕێنم‌و كارو پرۆژه‌و ئاهه‌نگ���ه‌ خێرخوازییانه‌ی‌ ئه‌نجامیان پێدانی‌ نان‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ چیرۆكی‌ ئه‌و مامۆس����تا‬ ‫گۆرانیه‌كان���م بگه‌یه‌نمه‌ زۆرێ���ك له‌واڵتانی‌ جیهان‌و ده‌دات‌و بڕیار‌ه به‌شداری‌ له‌پرۆژه‌ خێرخوازییه‌كانی‌‬ ‫گه‌ڕۆكانه‌ خ����ۆی‌ له‌خۆی����دا بابه‌تێكی‌‬ ‫له‌سااڵنی‌ ‪‌2003‬و‪ 2004‬بۆ ماوه‌ی‌ دو ساڵ له‌سه‌ریه‌ك یونسكۆش بكات‪.‬‬ ‫سه‌رنجڕاكێشه‌‌و له‌و رێگه‌یه‌وه‌ ده‌رهێنه‌ر‬ ‫توانی���م خه‌اڵتی‌ باش���ترین ده‌نگ به‌ده‌س���ت بهێنم‬ ‫زیره‌كانه‌ بابه‌تی‌ گرنگی‌ دیكه‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫زاراو كوردستان‌و گۆرانی‌ كوردی‌‬ ‫له‌سه‌ر ئاس���تی‌ ئه‌وروپاو له‌فێستیڤاڵی‌"‪Hopes of‬‬ ‫زارا له‌باره‌ی‌ ناوه‌كه‌ ‌ی ده‌ڵێت" من ناوم زه‌ریفه‌یه‌ موعانات����ی‌ ك����ورده‌كان ده‌خات����ه‌ رو‬ ‫‪ "Europe‬هه‌روه‌ها به‌ده‌س���تهێنانی‌ حه‌وت خه‌اڵتی‌‬ ‫مۆس���یقای‌ نه‌ته‌وه‌ی���ی‌‪ " "Golden gramophone‬ب���ه‌اڵم به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ل���ه‌الی‌ كورده‌كانی‌ قه‌فقازیا هه‌روه‌ها تیش����كده‌خاته‌ س����ه‌ر گرفتی‌‬ ‫له‌سه‌ر ئاس���تی‌ ناوخۆیی‌‌و نیش���تیمانی‌ له‌ڕوسیاو به‌گش���تی‌ زارا وه‌ك خۆشه‌ویس���تی‌ ده‌رده‌بردرێت مندااڵن����ی‌ گون����د‌و ش����وێنه‌ دوره‌كانی‌‬ ‫به‌ش���داریكردن له‌چه‌ندین فێس���تیڤاڵ‌و كۆنسێرت‌و خانه‌واده‌كه‌ش���م له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ خۆشیانویستوم ئه‌و كوردستان‌و به‌كارهێنانی‌ منداڵ له‌كاری‌‬ ‫نازناوه‌یان پێ‌ به‌خش���یوم‌و خۆیش���م ناوه‌كه‌م زۆر قاچاخچێتیدا‪.‬‬ ‫پێشبڕكێی‌ موزیكی‌ جیاواز"‪.‬‬ ‫به‌دیوێك����ی‌ تردا فیلمه‌ك����ه‌ ئه‌یه‌وێت‬ ‫الپه‌سه‌نده‌و پێمخۆشه‌ به‌زارا بانگم بكه‌ن‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌موزی���ك‌و گۆران���ی‌ كوردی���ش ئه‌وه‌مان پێ‌ بڵێت كه‌ شه‌ڕ‌و جه‌نگه‌كان‬ ‫زاراو گۆرانی‌‌و كاری‌ خێرخوازی‌‬ ‫زارا جگه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ توانیویه‌تی‌ ببێت ‌ه ده‌ڵێت"ئه‌گه‌رچی‌ من به‌زمانی‌ روس���ی‌‌و ئینگلیزی‌ كارێك����ی‌ وای‌ كردوه‌ كه‌ دانیش����توانی‌‬ ‫گۆرانیبێژێك���ی‌ س���ه‌ركه‌وتو له‌هه‌مان گۆران���ی‌ ده‌ڵێم‌و چه‌ند جارێكی���ش گۆرانی‌ كوردیم گونده‌كان هه‌ست به‌جێگیربون نه‌كه‌ن‌و‬ ‫كاتیش���دا توانیویه‌ت���ی‌ ئه‌ندامێك ‌ی وتوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم گ���وێ‌ له‌موزیكی‌ ك���وردی‌ ده‌گرم‌و هه‌ر به‌و هۆیه‌شه‌وه‌ نه‌خوێنه‌واری‌ باڵی‌‬ ‫چاالك���ی‌ چه‌ن���د رێكخ���راوو ئاشنایه‌تیم پێی‌ هه‌یه‌و ئاره‌زوی‌ ده‌نگی‌ عایشه‌شان‌و به‌سه‌ر ئه‌و ناوچانه‌دا كێشاوه‌‪.‬‬ ‫فیلم����ی‌ (ته‌خت����ه‌ ره‌ش) دووه‌مین‬ ‫دامه‌زراوه‌یه‌ك���ی‌ خێرخ���واز ‌ی جوان حاجۆ ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ كوردستانیش‪ ،‬زارا وتی‌"من كوردستانم فیلم����ی‌ درێ����ژی‌ ده‌رهێنه‌ر س����ه‌میره‌‬ ‫بێت‌و س���ااڵنه‌ به‌شدار ‌ی چه‌ندین‬ ‫چاالك���ی‌ خێرخ���وازی‌ ده‌كات خۆش ده‌وێت‪ ،‬به‌داخه‌و‌ه به‌هۆی‌ سیاس���ه‌ته‌ خراپه‌ مه‌خمه‌لبافه‌‌و چه‌ندین خه‌اڵتی‌ جیهانی‌‬ ‫له‌جیهان���داو له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه وت ‌ی یه‌ك له‌دوا ‌ی یه‌كه‌كان ك���ورده‌كان په‌رته‌واز‌ه بون وه‌رگرت����وه‌ له‌وان����ه‌‪ :‬خه‌اڵت����ی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫"م���ن ئه‌ندام���ی‌ دام���ه‌زراوه‌ ‌ی ب���ه‌اڵم خۆش���حاڵم ئه‌م���ڕۆ ك���ورده‌كان ده‌نگێكی‌ داوه‌ران له‌فێس����تیڤاڵی‌ س����ینه‌مایی‌‬ ‫‪ "Step‬گه‌وره‌یان هه‌یه‌و به‌تایبه‌تیش له‌دوای‌ شه‌ڕ ‌ی داعش‪ ،‬كان‪ ،‬خه‌اڵت����ی‌ لیژنه‌ی‌ داوه‌رانی‌ فیلمی‌‬ ‫"‪towards‬‬ ‫ك���ه‌ ه���اوكاری‌ پێشكه‌ش��� ‌ی هیوادارم ك���ورد ببێته‌ خاوه‌ن���ی‌ ده‌وڵه‌ت‌و خاكی‌ ئه‌مریك����ی‌ له‌لۆس ئه‌نجل����س‌و خه‌اڵتی‌‬ ‫من���دااڵن‌و مێردمندااڵن��� ‌ی ب ‌ێ خۆی‌‪ ،‬ب���ه‌و هیوایه‌ی‌ بتوانم له‌ئاینده‌دا س���ه‌ردانی‌ تایبه‌تی‌ م����ۆزه‌ی‌ هون����ه‌ره‌ جوانه‌كان‬ ‫له‌بۆستن‪.‬‬ ‫سه‌رپه‌رشت ده‌كات‌و هه‌روه‌ها كوردستان بكه‌م"‪.‬‬ ‫یه‌كه‌می����ن فیلمی‌ درێژی‌ س����ه‌میره‌‬ ‫مه‌خمه‌لباف فیلمی‌ (سێو) بو كه‌ ساڵی‌‬ ‫‪ 1998‬به‌رهه‌مهێنرا‌وه‌و ئه‌ویش به‌هه‌مان‬ ‫شێوه‌ چه‌ندین خه‌اڵتی‌ دراوه‌تێ‌‪.‬‬ ‫س����ه‌میره‌ مه‌خمه‌لب����اف له‌ته‌مه‌ن����ی‌‬ ‫هه‌ش����ت س����اڵییه‌وه‌ هاتۆته‌ ب����واری‌‬ ‫سینه‌ما‌و له‌وكاته‌دا له‌فیلمی‌ (پاسكیل)‬ ‫كه‌ له‌ده‌رهێنانی‌ موحسین مه‌خمه‌لبافی‌‬ ‫باوكی‌ بو نواندنی‌ كرد‪.‬‬ ‫له‌نێ����وان س����ااڵنی‌ ‪ 1974‬تا ‪1997‬‬ ‫له‌قوتابخانه‌یه‌ك����ی‌ تایبه‌ت س����ینه‌مای‌‬ ‫خوێندوه‌‌و پاش����ان له‌س����اڵی‌ ‪1997‬دا‬ ‫دو كورت����ه‌ فیلمی‌ ده‌رهێن����ا ئه‌وانیش‬ ‫(بیابان) كه‌ فیلمێكی‌ خه‌یاڵی‌ زانستی‌‬ ‫بو‪ ،‬دووه‌میشیان فیلمی‌ (قوتابخانه‌ی‌‬ ‫هون����ه‌ر) كه‌ فیلمێك����ی‌ دۆكیۆمێنته‌ری‌‬ ‫بو‪.‬‬

‫ئه‌ژین ئیسامعیل شیعر بۆ ئه‌شقێكی‌ ئه‌به‌دی‌ ده‌نوسێت‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬

‫كچێكی‌ شاری‌ رانیه‌ به‌هۆی‌‬ ‫ئاشقبونی‌ به‌كه‌سێكه‌وه‌ ده‌ستی‌‬ ‫كردوه‌ به‌شیعرنوسین‌و وه‌كو‬ ‫خۆیشی‌ باسی‌ ده‌كات "ئه‌و شیعر بۆ‬ ‫ئه‌شقێكی‌ ئه‌به‌دی‌ ده‌نوسێت‌و پێی‌‬ ‫وایه‌ مه‌رج نیه‌ ئه‌وینداری‌ له‌نێوان‬ ‫دو ره‌گه‌زی‌ جیاواز بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌ژین ئیسماعیل دانیشتوی‌ شار ‌‬ ‫ی‬ ‫رانیه‌‌و له‌ته‌مه‌نی‌ مناڵیه‌وه‌ ش���یعر‌و‬ ‫په‌خشان ده‌نوسێت‪ ،‬ئه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫وت "نوس���ین خۆی‌ ه���ات به‌رۆكی‌‬ ‫گرت���م‌و له‌ش���ه‌وێكی‌ باراناویدا ورده‌‬ ‫ورده‌ نمه‌كانی‌ بارانم ده‌نوس���ینه‌وه‌‬ ‫هه‌تا گه‌یش���تم به‌ئێس���تا‌و به‌رده‌وام‬ ‫بوم‪،‬كاتێكیش ئاشقی‌ یاسه‌مین بوم‬ ‫ئه‌وكاته‌ ده‌روازه‌ی‌ شیعر‌و په‌خشانم‬ ‫زیادی‌ كرد‌و په‌ره‌ی سه‌ند‌و رۆژ به‌ڕۆژ‬ ‫ئیلهامی‌ زۆرترم بۆ ده‌هات"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ش كرد كه‌وا‬ ‫"هه‌مو كه‌س���ێك ده‌توانێت ش���یعر‬ ‫بنوسێت‪،‬به‌اڵم ناتوانێت ئه‌و شێوازه‌‌و‬ ‫په‌یامه‌ ده‌ربڕێ���ت كه‌خۆی‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫هه‌روه‌ها هه‌ر كه‌س���ێك ئاشق نه‌بێت‬

‫ناتوانێت تامی‌ خۆشه‌ویس���تی‌ بكات‬ ‫هه‌رگیزیش ناگاته‌ لوتكه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و كچه‌ شاعیره‌ ئه‌وه‌شی‌ خسته‌ڕو‬ ‫كه‌"كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ئێمه‌ داخراوه‌‌و له‌ژێر‬ ‫پرس���یاردایه‌ نایانه‌وێ���ت ئاف���ره‌ت‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پێیه‌ت���ی‌ بیگه‌ێنێت ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ خ���ودی‌ ئافره‌ته‌كه‌‬ ‫ك���ه‌وا نه‌یتوانی���وه‌ له‌شكس���ته‌كاندا‬ ‫به‌رده‌وام بێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌روه‌ه���ا پش���تگیری‌‬ ‫خێزانی���ش به‌ش���ێكی‌ گرنگ���ی‌‬ ‫پێشكه‌وتنه‌ به‌وه‌ی‌ ئه‌گه‌ر من ماڵه‌وه‌‬ ‫هانده‌رم نه‌بونایه‌ نه‌مده‌توانی‌ بگه‌مه‌‬ ‫ئه‌و ئاسته‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا"كۆمه‌ڵگه‌ رێگره‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ی‌ ئافره‌ت بێته‌ پێش���ه‌وه‌ هه‌ر‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌ت���ه‌وه‌ كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ ئێم���ه‌‬ ‫په‌رده‌یه‌ك���ی‌ به‌س���ه‌ر ئافره‌تدا داوه‌‬ ‫به‌وه‌ی‌ هه‌مو شتێكی‌ ال عه‌یبه‌ بوه‌‌و‬ ‫هه‌ر له‌ژوره‌وه‌ بون‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئێستا‬ ‫له‌جاران زۆر جی���اوازی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌كو پێویست نیه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "داوا له‌هه‌مو ئافره‌تان‌و‬ ‫كچان ده‌كه‌م هه‌وڵبده‌ن ئه‌و ترس���ه‌‬ ‫بش���كێنن‌و ئ���ه‌و په‌یام���ه‌ی‌ هه‌تانه‌‬ ‫بیگه‌یه‌نن"‪.‬‬

‫پەیجی بەڕێوەبەرێتی گشتی رۆشنبیری‌و هونەری سلێامنی‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫ئ���ەو کارەی‌ ک���ە خەڵکانێک���ی‌ زۆر‬ ‫س���ەرکەوتو ناب���ن لەئەنجامدانی���دا‬ ‫تۆ س���ەرکەوتن بەدەس���تدەهێنیت‬ ‫تیای���داو ئەوەش دەبێتە هۆی‌ ئەوەی‌‬ ‫پاڵێوراوێک���ی‌ کارامەو س���ەرکەوتو‬ ‫بیت‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫بەش���ێوەیەکی‌ ئەرێنی‌ لەش���تەکان‬ ‫دەڕوانی���ت‌و ب���ەدوای‌ هەندێ���ک‬ ‫الیەن���ی‌ داراییەوەی���ت بۆی���ە وریابە‬ ‫لەو مەترس���یانەی‌ ک���ە هەوڵیان بۆ‬ ‫دەدەیت‪.‬‬

‫‪www.facebook.com/www.dcysul.org‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫هەوڵب���دە پابەندی���ت بەکارەکەتەوە‬ ‫زیاتر بێت‌و باشتریش وایە ئەو کارانە‬ ‫جێبەجێ بکەیت کە پێتدەسپێردرێن‪،‬‬ ‫هەوڵ مەدە خۆشەویستەکەت تووڕە‬ ‫بکەیت‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫گرنگیدان���ت هەم���ووی‌ ب���ۆ الیەن ‌‬ ‫ی‬ ‫دارایی‌ دەبێت و ئەوەش واتلێدەکات‬ ‫ک���ە ت���ەواو پەیوەس���ت بی���ت بەو‬ ‫الیەنەوە‪ ،‬هەس���تێکی‌ زۆر بەرامبەر‬ ‫خۆشەویستەکەت هەیە‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫پێویستە زۆر وریابیت لەو هەنگاوانە ‌‬ ‫ی‬ ‫کە ئەنجامیان دەدەیت چونکە زۆرێک‬ ‫لەخەڵک���ی‌ چاوەڕێ���ی‌ هەڵەیەک���ت‬ ‫لێدەکەن تاوەکو لەخشتەت بەرن‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫لەم���ڕۆدا هەل���ی‌ کارێک���ی‌ نوێ���ت‬ ‫ب���ۆ دەڕەخس���ێت‌و باش���تر وای���ە‬ ‫بی���ری‌ لێبکەیت���ەوەو راس���تەوخۆ‬ ‫ڕەتینەکەیتەوە چونکە سوور بوونت‬ ‫لەم کارەی‌ ئێستات باش نیە‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫بۆتوكس‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫بۆچی‌ به‌كار دێت‬

‫بۆپڕكردنه‌وه‌ی‌ چاڵ‌و چۆڵی‌‪.‬‬

‫بۆتوكس یه‌كێكه‌ له‌ هه‌ره‌باوترین‬ ‫رێگاكان���ی‌ جوانكاری‌ ك���ه‌ به‌ب ‌‬ ‫ێ‬ ‫ به‌كاردێ���ت بۆبه‌كارهێنان���ی‌‬‫نه‌ش���ته‌رگه‌ری‌ ب���ه‌كار دێت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫رێگه‌ی���ه‌ زۆر ب�ڵ�اوه‌و بۆچه‌ن���د به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ برۆ‪.‬‬ ‫ئامانجێك به‌كار دێت له‌وانه‌‪:‬‬ ‫ ده‌توانرێ���ت به‌كاربێت بۆئه‌و‬‫ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ چرچی‌ روخسار كه‌س���انه‌ی‌ توش���ی‌ ئیفلیج���ی‌‬‫به‌تایبه‌تی‌ ناوه‌چه‌وان‌و ده‌وربه‌ری‌ ده‌موچاو ب���وون به‌هۆی‌ روداوێك‬ ‫چ���او‌و ده‌وروبه‌ری‌ ده‌م‪ .‬هه‌روه‌ها یاخ���ود جه‌ڵ���ده‌ ی���ان ئیفلیجی‌‬ ‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ سالۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫چنور قادر ‪:‬خه‌ونی‌ هه‌میشه‌یم‬

‫ته‌نیا گه‌ڕانه‌وه‌م بو بۆ كوردستان‬ ‫ئا‪ :‬نیكی‌ محه‌مه‌د‬ ‫چنور قادر هونه‌رمه‌ندی‌ شانۆكار له‌هه‌ڵه‌بجه‌ ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات خه‌ونی‌ ئه‌و ته‌نیا گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بوه‌ بۆ‬ ‫كوردستان تاكو به‌رده‌وام بێت له‌كاری‌ هونه‌ری‌‌و‬ ‫شانۆ‪ ،‬چونكه‌ به‌پێی‌ قسه‌كانی‌ خۆی‌ كاركردن‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت قورس بوه‌ بۆ ئه‌و هه‌ر ئه‌وه‌ش‬ ‫وایلێكردوه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬

‫چنور قادر ماوه‌یه‌ك���ی‌ زۆر له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت ژیاو‬ ‫هه‌ر له‌قۆناغی‌ سه‌ره‌تاییه‌وه‌ ده‌ستیداوه‌ته‌ كاری‌ شان‬ ‫به‌شداری‌ زۆربه‌ی‌ فێستیڤاڵه‌كانی‌ خوێندنگاكه‌ی‌ كردو‬ ‫له‌باره‌ی‌ شانۆوه‌ چنور قادر به‌ئاوێنه‌ی‌ وت"كاری‌ شا‬ ‫بۆ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ئێمه‌ گرانه‌ به‌تایبه‌تی‌ بۆ ئه‌و ئافره‌تانه‌‬ ‫كه‌ روبه‌ڕوی‌ توانجی‌ خه‌ڵك ده‌بنه‌وه‌ له‌م كاته‌دا ئیراد‬ ‫به‌هێزی‌ ئافره‌ت ده‌گه‌یه‌نێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌روه‌ه���ا ئ���ه‌وه‌ش بین���ه‌ری‌ ش���انۆ‬ ‫كه‌منه‌ك���ردوه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌پێچه‌وانه‌وه‌ هه‌میش���ه‌ ش���ا‬ ‫بینه‌ری‌ تایبه‌تی‌ خۆی‌ هه‌بوه‌ هه‌ر ئه‌وه‌ش وایكردوه‌‬ ‫واشانۆكاران به‌رده‌وام بن"‪.‬‬ ‫چن���ور ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "كاركردن له‌ده‌ره‌وه‌‬ ‫واڵت زۆر گرانه‌ ئه‌ویش به‌هۆی‌ لێكدابڕانی‌ هونه‌رمه‌ند‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌ش���ارێك ناتوانرێت به‌ئاسانی‌ بدۆزرێنه‌و‬ ‫كۆبكرێنه‌وه‌ بۆ كارێكی‌ شانۆیی‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"به‌اڵم به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ئه‌گه‌ر ده‌رهێنه‌ر بیه‌وێ‬ ‫كارێك بكات له‌كوردس���تان ئه‌وا به‌ئاسانی‌ ده‌توانرێ‬ ‫كۆبكرێنه‌وه‌و كاره‌كه‌ بكرێ���ت به‌راورد به‌ئه‌وروپا‪ ،‬ه‬ ‫بۆی���ه‌ش دابڕان ل���ه‌و هونه‌ره‌ی‌ تۆ ده‌ته‌وێ���ت ده‌بێ‬ ‫خ���ه‌ون‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ خه‌ونی‌ هه‌میش���ه‌یی‌ من گه‌ڕانه‌و‬ ‫بوه‌ بۆ كوردس���تان‪ ،‬چونكه‌ هه‌ست ده‌كه‌م دابڕان‬ ‫ئاگابونه‌ به‌هونه‌ر"‪.‬‬ ‫ناوب���راو له‌ب���اره‌ ‌ی كه‌موكوڕیه‌كان���ی‌ ش���انۆ د‬ ‫له‌دام‌وده‌زگاكان���ی‌ ئی���داره‌ی‌ پارێ���زگای‌ هه‌ڵه‌بج���‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ رۆشنبیری‌ هه‌ڵه‌بجه‌ ده‌كات‌و ده‌ڵێ‌"به‌س‬ ‫خه‌مساردی‌ به‌رامبه‌ر هونه‌رمه‌ندان‌و رۆشنبیران ناكرێ‬ ‫تاكو ئێستا هۆڵێكی‌ شایسته‌ نه‌بێت بۆ شانۆ له‌هه‌ڵه‌بج‬ ‫له‌كاتێك���دا چه‌ندین جار داوامان كردوه‌ به‌وه‌ی‌ هۆڵێ‬ ‫تایبه‌ت به‌شانۆ له‌پارێزگاكه‌دا بكرێته‌وه‌‪،‬به‌اڵم به‌داخه‌‬ ‫تاكو ئێستا وه‌اڵممان نه‌دراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫زگماكی‌‪.‬‬ ‫ پێویس���ته‌ ئه‌وه‌ بزانرێت ك ‌ه‬‫بۆتۆك���س ته‌نها ب���ۆ‪ 3‬بۆ‪ 6‬مانگ‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌ هه‌ی���ه‌و هه‌روه‌ه���ا‬ ‫له‌كه‌س���ێكه‌وه‌ بۆیه‌كێك���ی‌ ت���ر‬ ‫ده‌گۆڕێ���ت‪ ،‬پێویس���ته‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫شاره‌زایش ئه‌م كاره‌ بكات چونكه‌‬ ‫هه‌ندێ‌ جار ئه‌بێته‌ هۆی‌ ناشیرین‬ ‫كردنی‌ روخسار‪.‬‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫ی رێزلێنان بۆ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كالسیكۆ له‌سه‌یدسادقه‌وه‌‬ ‫مه‌راسیمێك ‌‬ ‫ی ئه‌نجامده‌درێت ده‌چێت بۆ به‌غدا‬ ‫ی چاالكی‌ وێژه‌ی ‌‬ ‫به‌ش ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئیمان زه‌ندی‬

‫فۆتۆی (كالسیكۆ)ی فۆتۆگرافه‌ر هه‌ڵۆ جه‌باری به‌شداری گه‌وره‌ت‬ ‫پێشبڕكێ‌و پێشانگا ده‌كات له‌سه‌ر ئاستی عێراق‪ ،‬ئه‌و توانی له‌نێ‬ ‫زیاتر له‌‪ 7‬هه‌زار فۆتۆدا یه‌كێك بێت له‌‪ 12‬فۆتۆی هه‌ڵبژێردراوی‬ ‫پێشبڕكێكه‌‪.‬‬

‫ب����ه‌اڵم هه‌ڵۆ به‌داخه‌ كه‌ له‌و‪12‬كه‌س����ه‌ هیچ كوردێك خه‌اڵت نه‌ك‬ ‫له‌باره‌ی پێشبڕكێكه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ وت"كۆمه‌ڵه‌ی وێنه‌گرانی عێراق‬ ‫پێش����انگای فۆتۆگرافی ده‌كاته‌وه‌‌و دیاره‌ پێشانگاكه‌ بۆ هه‌مو ته‌م‬ ‫ب����ێ جیاوازی زم����ان‌و نه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مس����اڵیش وێنه‌كان وه‌رگیران‬ ‫ج����ۆری جیاواز كه‌ ده‌كرا له‌هه‌ر جۆرێ����ك ‪ 4‬وێنه‌ بنێردرێت له‌جۆ‬ ‫(ره‌نگا‌وڕه‌نگ‪ ،‬ره‌ش‪ ،‬س����پی‪ ،‬هێڵه‌كان) دیار‌ه له‌سه‌رتاسه‌ری ع‬ ‫ژماره‌یه‌كی زۆر فۆتۆگرافه‌ر به‌شداریان كردو وێنه‌یان ناردوه‌‪ ،‬له‌كۆ‬ ‫له‌الیه‌ن لیژنه‌یه‌كه‌وه‌ ‪ 12‬فۆتۆ هه‌ڵبژێردران كه‌ خه‌اڵتكراون به‌داخه‌‬ ‫كوردێك له‌و ‪ 12‬كه‌سه‌ خه‌اڵت نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم جگه‌ له‌وه‌ له‌و رێژه‌‬ ‫فۆتۆیه‌ كه‌ بۆیاننێردرابو چه‌ند فۆتۆیه‌ك قبوڵ كراوه‌ منیش له‌كۆی‬ ‫فۆتۆیه‌ی كه‌ ناردبوم فۆتۆی كالسیكۆم قبوڵكرا"‪.‬‬ ‫وتیشی"ئه‌و وێنه‌یه‌شم ته‌عبیر له‌دو كه‌سایه‌تی كوردی دیاری كو‬ ‫ده‌كات داناو وریا شێركۆ كه‌ كورته‌بااڵن له‌حه‌وشه‌ی ماڵێكی كور‬ ‫له‌موان به‌جلی كوردی‌و به‌لۆگۆی هه‌ردو یانه‌ی به‌رشه‌لۆنه‌و ریاڵ‬ ‫یاری ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫جه‌باری پێ����ش ئه‌وه‌ی تێكه‌ڵ ببێ����ت به‌ب����واری فۆتۆگرافی‬ ‫ش����ێوه‌كاریدا كاری ك����ردوه‌و هه‌روه‌ها به‌ش����داری چه‌ند پێش����ان‬ ‫هاوبه‌ش����ی كردوه‌ له‌چاالكی قوتابخانه‌كان‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و حه‌زێكی ز‬ ‫كاری وێنه‌گرتن هه‌بوه‌ وه‌كو خۆیش����ی ئاماژه‌ی پێده‌كات له‌دوای‬ ‫‪2000‬وه‌ ب����ه‌رده‌وام كامێرای����ان هه‌بوه‌ تا له‌دوای س����اڵی ‪2004‬وه‌‬ ‫به‌جیهانی فۆتۆگرافی ده‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌ڵۆ له‌س����اڵی‪ 1985‬له‌كه‌ركوك له‌دایكبوه‌‌و له‌دوای كۆڕه‌وه‌كه‌ی‬ ‫‪ 1991‬روده‌كه‌نه‌ قه‌زای سه‌یدسادق‌و نیشته‌جێ ده‌بن هه‌ر له‌وێش پ‬ ‫هاوسه‌رگیری پێكده‌هێنێت‪.‬‬ ‫وتیشی"س����ه‌ره‌تا به‌كامێ����رای ئه‌نه‌ل����ۆك وێنه‌م ده‌گرت ب����ه‌اڵ‬ ‫له‌كامێرایه‌كی دیجیتاڵه‌وه‌ ده‌س����تم پێكرد تائێس����تا له‌ده‌یان پێش‬ ‫پێشانگای هاوبه‌ش به‌ش����داریم كردوه‌ له‌سه‌ر ئاستی كوردستان‌و‬ ‫له‌چه‌ند پێش����بڕكێدا پله‌ی یه‌كه‌م تاس����ێیه‌مم به‌ده‌ست هێناوه‌‪.‬‬ ‫س����اڵێكه‌ كارم گۆڕیوه‌ به‌كردنه‌وه‌ی چه‌ند خولێك تا له‌داهاتودا‬ ‫به‌گه‌نجان بكه‌م كه‌ ده‌ستیان به‌كاره‌كه‌ كردوه‌"‪.‬‬

‫(‪،)2017/4/2‬‬ ‫پێش���نیوه‌ڕۆی‬ ‫به‌ئاماده‌بونی بابه‌كر دڕه‌یی به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫گشتی رۆش���نبیری‌و هونه‌ری سلێمانی‌و‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌به‌ڕێوه‌به‌رو لێپرسراوی به‌ش‬ ‫و فه‌رمانبه‌ران‪ ،‬له‌باره‌گای به‌شی چاالكی‬ ‫وێژه‌یی مه‌راس���یمی ده‌س���تله‌كارترازان‬ ‫به‌بۆن���ه‌ی خانه‌نش���ینبونی مامۆس���تا‬ ‫ئه‌یوب كوێخ���ا رۆس���ته‌م به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫به‌شی چاالكی وێژه‌یی به‌ڕێوه‌چو‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌تا‬ ‫له‌مه‌راس���یمه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی له‌وته‌یه‌كدا له‌باره‌ی‬ ‫مامۆس���تا ئه‌یوب‪-‬ه‌وه‌ وتی"مامۆس���تا‬ ‫ئه‌ی���وب پیاوێكی تێكۆش���ه‌رو ماندوه‌‪،‬‬ ‫س���اڵه‌های س���اڵه‌ خه‌ریكی نوس���ین‌و‬ ‫كاری رۆش���نبیرییه‌‪ ،‬نزیكه‌ی ‪ 30‬كتێبی‬ ‫نوس���یوه‌ له‌بواره‌ جیاجیاكانی هونه‌رو‬ ‫رۆش���نبیریی‌و بواری مێ���ژوی ئه‌ده‌ب‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگ���ه‌ له‌وه‌ی ل���ه‌كاری ئیداریش‬ ‫وه‌كو كه‌س���ێكی س���ه‌ركه‌وتو چه‌ندین‬ ‫ساڵ كاری كردوه‌‪ .‬كه‌ هه‌رده‌م به‌وپه‌ڕی‬ ‫له‌خۆبردوی���ه‌وه‌ كاری ك���ردوه‌و جێگای‬ ‫رێزو ش���انازی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كه‌مان‬ ‫بوه‌‪ .‬بۆیه‌ له‌ناخه‌وه‌ سوپاس���ی ده‌ك ‌هم‌و‬ ‫هیوای سه‌ركه‌وتنی بۆ ده‌خوازم"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا ئه‌یوب كوێخا رۆسته‌م‪،‬‬ ‫وته‌یه‌كی سوپاسگوزاری پێشكه‌شكردو‬ ‫ئاماژه‌ی ب���ه‌و كارو چاالكیان���ه‌ كردوه‌‬ ‫كه‌ به‌ش���ی چاالكی وێژه‌ی���ی له‌ماوه‌ی‬ ‫دامه‌زراندن���ی كردویه‌ت���ی س���ه‌ره‌ڕای‬ ‫قه‌یرانه‌كان‪.‬‬

‫کاوڕ‬ ‫لەوانەی���ە بەه���ۆی‌ شکس���تێکی‌‬ ‫پیش���ەییەوە دوچ���اری‌ دڵەڕاوکێ‬ ‫ببیتەوە کە بۆی هەیە بەهۆی ئیرەیی‌‬ ‫بردن ی���ان بەهۆی‌ گرێبەس���تێکی‌‬ ‫گرنگەوەبێت‪.‬‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫هەندێ���ک هەڵ���ەی‌ پیش���ەییت ئ���ەم ماوەیە پڕ دەبێت لەماندویەتی‌‌و‬ ‫راستدەکەیتەوەو کۆمەڵێک وردەکاری‌ تێکچون���ی‌ ئ���ارەزوت ب���ەاڵم هی���چ‬ ‫ژمێری���اری‌ بەدیدەکەی���ت کە ئەوەش کاریگەرییەکی‌ ئەوتۆی‌ نابێت لەسەر‬ ‫داهاتوت‪ ،‬فشارەکانی‌ خۆشەویستەکەت‬ ‫هەستی‌ ئارامیت پێدەبەخشێت‪.‬‬ ‫کاریگەری‌ نەرێنیان دەبێ‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫پەیوەن���دی‌ س���ۆزداریت بەئ���ارەزو ملکەچی‌ هەندێک فش���ار نابیت‌و لەم‬ ‫کۆنتڕۆڵدەکرێ���ت کە ئ���ەوەش دەبێتە رۆژەشدا دوچاری‌ بژاردەیەک دەبیت‬ ‫ی یەکالکەرەوە بەاڵم نابێتە هۆی‌ دروستکردنی‌ گرفت‬ ‫ه���ۆی‌ ئ���ەوەی‌ بڕی���ار ‌‬ ‫بۆ ژیانت‪.‬‬ ‫بدەیت لەم روانگەیەوە‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫س���ەرەڕای‌ بونی‌ گ���ۆڕان لەهەندێک‬ ‫الیەن���دا ب���ەاڵم ژینگەک���ەت ه���ەر‬ ‫بەگونجاوی‌ دەمێنێتەوەو لەم رۆژەدا‬ ‫خرۆش‌و توانایەکی‌ زۆرت دەبێت‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫رەخنەگرتن لەڕەهەند‬ ‫ئاراس فەتاح‬ ‫(بەشی دوهەم)‬ ‫كولتوری تاوانباركردن‬ ‫رەهەن���د پڕۆژەیەکی سیاس���یی نەبو‪،‬‬ ‫تاوەک���و لەوێن���ەی حزبە سیاس���ییەکان‬ ‫لەسەر ش���ەرعییەتی شۆڕشگێڕێتیی بژی‪.‬‬ ‫وەکو پرۆژەیەک���ی فیکرییش هیچ یەکێک‬ ‫لەدامەزرێنەرانی رەهەند بانگەشەی ئەوەی‬ ‫نەکردوە کە لەسەر “شەرعییەتی فیکری”‬ ‫دەژێ���ت‌و شایس���تەی رەخنەلێگرتن نییە‪،‬‬ ‫یان پێگەی ئەکادیمیی‌و ڕۆشنبیریی خۆیان‬ ‫بۆ وەرگرتنی پۆستی سیاسیی‌و ئیداریی‪،‬‬ ‫یاخود دەس���كەوتی مادی���ی‌و مەعنەویی‬ ‫بەکارهێنابێ���ت‪ .‬س���ەیرئەوەیە س���ااڵنێک‬ ‫ئەوەندەی لۆژیکی موئامەرە بەسەر رەهەنددا‬ ‫زاڵب���و وەك نیمچە گروپێکی سیاس���یی‬ ‫یاخود تیمێك���ی نهێنی���ی‌و موئامەرەکەر‬ ‫لەدەس���ەاڵت وێنادەکرا‪ ،‬ئەوەندە لۆژیکی‬ ‫رۆش���نبیریی ب���ۆ خوێندنەوەو ش���یکاری‬ ‫زانس���تیی‌و بابەتی���ی تێزو نوس���ینەكانی‬ ‫هی���چ یەكێ���ك لەدامەزرێنەران���ی بون���ی‬ ‫نەبو‪ .‬لیس���تی حوکمە رۆشنبیرییەکانیش‬ ‫بەس���ەر “رەهەندیی���ەکان”دا درێژە؛ هەر‬ ‫لەتاوانبارکردنی���ان بەدزی���ی ئەدەبی���ی‌و‬ ‫فیکریی���ەوە بیگ���رە‪ ،‬بەتێپەڕی���ن‬ ‫بەبێمێتۆدی���ی‌و‬ ‫بەتاوانبارکردنی���ان‬ ‫بێتوانای���ی‌ لەبەرهەمهێنان���ی مەعریف���ەو‬ ‫بەهەڵەتێگەیش���تن لەچەمک‌و فەیلەسوف‌و‬ ‫قوتابخان���ە فیکرییەکان���ەوە‪ ،‬ت���ادەگات‬ ‫بەتۆمەت���ە حازربەدەس���تەكانی تری ناو‬ ‫سیاسەت‌و رۆشنبیریی حزبییمان‪ ،‬لەوێنەی‬ ‫تۆمەتی خیانەتكردن لەبەها نەتەوەییەکان‌و‬ ‫بینینی رۆڵی تابوری پێنجەم‪.‬‬ ‫لەمەال بەختیارەوە بۆ سەردار عەزیز‬ ‫ئ���ەم نەریتە لەبەخش���ینەوەی تۆمەتی‬ ‫سیاسیی‌و فیکری بۆ رەهەند وەک پڕۆژەیەکی‬ ‫فیکریی سەربەخۆ‪ ،‬مێژویەکی درێژی هەیە‪.‬‬ ‫لەنەوەدەکاندا مەال بەختیار شانسی خۆی‬ ‫لەتاوانبارکردنی پڕۆژەی فیکریی رەهەنددا‬ ‫تاقیکردەوە‪ .‬ئەم سیاس���ەتمەدارە بەهەمو‬ ‫الوازییە مەعریفییەکەیەوە‪ ،‬کۆی قورسایی‬ ‫سیاس���یی‌و میدیایی خۆی خس���تەگەڕ بۆ‬ ‫سەلماندنی ئەوەی گوایە “رەهەندییەکان”‬ ‫گروپێکی پۆستمۆدێرنیستی دژبەدەسەاڵت‌و‬ ‫دژ بەحزب‌و دژ بەئایدیۆلۆژیان‪ .‬وێنایەکی‬ ‫ئەهریمەنییان���ەی مەعریفی���ی وای‬ ‫پێبەخش���یبون‪ ،‬بەوەی “رەهەندییەکان”‬ ‫جگ���ە لەدوژمنایەتیكردن���ی “ئەزمون���ە‬ ‫دیموكراسییە خۆماڵییەكە”ی مەالبەختیارو‬ ‫حزبەکەی‪ ،‬هی���چ ئامانجێکی تریان نەبو‪.‬‬ ‫ئەم هەڵمەتە رێکخراوەش لەهێرش���ەکانی‬ ‫رۆژنامەی کوردس���تانی نوێدا دژ بەڕەهەند‬ ‫گیرسایەوە‪ ،‬کاتێک سەرنوسەرو رۆشنبیرە‬ ‫فەرمانبەرە حزبییەکانی دەیانگوت ئەزمونە‬ ‫دیموکراس���ییەکەی ئێمە س���اوایەو دۆخی‬ ‫کوردستان ناسکە‪ ،‬کەچی “رەهەندییەکان”‬ ‫ئەم حەقیقەتانە نابینن‌و گەنجان‌و خەڵکی‬ ‫کوردستان تەنها بەدژایەتیکردنی دەسەاڵت‌و‬ ‫نانەوەی گێڕەشێوێنیی گۆشدەکەن‪ .‬دواتر‬ ‫ه���ەر یەک ل���ەكاك ڕێبین ه���ەردی‌و كاك‬ ‫مەری���وان وریا قانع بەكتێ���ب وەاڵمی ئەو‬ ‫تۆم���ەت‌و تاوانباركردن���ە بێبنەمایانەیان‬ ‫دایەوە‪.‬‬ ‫پاش���ان پارتی���ش هات���ە س���ەرخەت‌و‬ ‫هەوڵی دەمکوتکردنی نوسەرانی رەهەندی‬ ‫بەوە دا کە گوایە ئ���ەو رەخنەیەی ئەوان‬ ‫لەدەسەاڵتی دەگرن‪ ،‬پەیوەندی بەئازادیی‬ ‫بیروڕاوە نییە‪ ،‬بەڵکو فەوزایەکی گەورەیەو‬ ‫دەبێ���ت یاس���ا رێگە ل���ەم ئەنارش���یزمە‬ ‫بگرێ���ت‌و س���نورێکی بۆدابنێ���ت‪ .‬ب���ەم‬ ‫پاس���اوەش بەفەرمانی مەس���عود بارزانی‬ ‫س���کااڵی یاسایی لەس���ەر ژمارەیەكی زۆر‬ ‫لەنوس���ەران‌و رۆژنامەنوسان تۆماركرا‪ ،‬کە‬ ‫تاوەکو ئەم چرکەس���اتە ئەزمونی تیرۆری‬ ‫یاسایی لەوش���ێوەیە لەمێژوی رۆشنبیریی‬ ‫ئێمەدا بێوێنەیە‪ .‬لەنێوان ئەو نوسەرانەی‬ ‫رەهەندیش���دا جگە ل���ەکاک ڕێبین‪ ،‬پارتی‬ ‫سکااڵی لەسەر کاک مەریوان‌و من بەهۆی‬ ‫وتارێکی رەخنەییمانەوە لەس���ەر ئەو قسە‬ ‫مەترس���ییدارانەی بارزانی کە لەپەرلەمانی‬ ‫کوردس���تاندا لەس���ەر بی���روڕای ئ���ازادو‬ ‫فەوزەوییەت کردی‪ ،‬تۆماركرد‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی ب���ۆ من س���ەیرە‪ ،‬لەمڕۆش���دا‬

‫کاک س���ەردار درێ���ژە بەهەم���ان نەریت‌و‬ ‫کولت���ور دەدات‌و هەمان ئ���ەو تۆمەتانەی‬ ‫یەکێتی‌و پارت���ی‌و موفەکیرەکانیان دوبارە‬ ‫دەکاتەوەو “رەهەندیی���ەکان” بەگروپێکی‬ ‫فەوزەوی‌و دژەدەس���ەاڵت لەقەڵەمدەدات‪.‬‬ ‫تەنه���ا جیاوازییەک لەنێوان “رەخنە”کانی‬ ‫مەالبەختیارو س���ەردار عەزیزدا بەرامبەر‬ ‫بەرەهەن���د هەبێت ئەوەیە ک���ە یەکەمیان‬ ‫سیاس���ەتمەدارو بیری���اری یەکێتیی���ەو‬ ‫دوهەمیش���یان ئەکادیمی���ی‌و ڕاوێ���ژکاری‬ ‫سەرۆکایەتیی پەرلەمانی سەر بەبزوتنەوەی‬ ‫گۆڕانە‪ .‬لەوە بترازێت حوکمەکانی ئەم دو‬ ‫کەسە دژ بە”رەهەندییەکان” جیاوازییەکی‬ ‫جەوهەرییان نییە‪.‬‬ ‫جێ���ی تێڕامان���ە ک���ە كاك س���ەردار‬ ‫تەنانەت لەدروس���تكردنی تۆمەتیش���دا بۆ‬ ‫ڕەهەن���د‪ ،‬داهێنانێک���ی تایب���ەت بەخۆی‬ ‫بەرهەمنەهێناوە‪ .‬ئ���ەو تەنها ئەو تۆمەتە‬ ‫کۆنان���ەی دوبارەكردۆت���ەوە ك���ە بەر لەو‬ ‫مەالبەختیارو پارتی ئاراس���تەی نوسەرانی‬ ‫رەهەندیان كردبو‪ .‬تاک���ە جیاوازی نێوان‬ ‫مەس���عود بارزان���ی‌و س���ەردار عەزیزیش‬ ‫لەتۆمەتبارکردن���ی رەهەندییەکان‌و هەمو‬ ‫ئەوان���ەی دژ بەدەس���ەاڵت‌و سیس���تەمە‬ ‫س���وڵتانییەکەی هەرێ���م خەب���ات دەکەن‬ ‫لەوەدایە‪ ،‬بارزانی وشەی “فەوزەوییەت”ی‬ ‫عەرەبی بەكارهێناوەو س���ەرداریش وش���ە‬ ‫عەرەبییەكەی بۆ ئینگلی���زی وەرگێڕاوەو‬ ‫کردویەتی بە”ئەناركیزم”‪.‬‬ ‫لەنێوان قبوڵكردنی رەخنەو‬ ‫قبوڵنەكردنی تۆمەتدا‬ ‫وەكچۆن كاتی خۆی وەاڵمدانەوەی توندی‬ ‫تۆمەتەكانی م���ەال بەختی���ار پەیوەندیی‬ ‫بەوەوە نەبو كە نوسەرانی ڕەهەند رەخنە‬ ‫قبوڵناكەن‪ ،‬ئاواش ئ���ەم وەاڵمەی من بۆ‬ ‫كاك س���ەردار پەیوەندیی بەقبوڵنەكردنی‬ ‫رەخن���ەوە نیی���ە‪ ،‬بەڵك���و پەیوەندی���ی‬ ‫بەقبوڵنەكردن���ی تۆمەت بۆهەڵبەس���تن‌و‬ ‫تاوانباركردن���ەوە هەی���ە‪ .‬وەاڵمدان���ەوەی‬ ‫تۆمەت جی���اوازە لەوەاڵمدانەوەی رەخنەی‬ ‫زانس���تیی‌و ئەکادیمیی کە من س���ااڵنێکە‬ ‫خوازیارم ئەم کولتورە بەرامبەر بەڕەهەند‬ ‫بێت���ەدی‪ .‬هەربۆی���ە وەاڵمدانەوەی توندی‬ ‫تۆمەت مانای ئ���ەوە نییە کە من رەخنەم‬ ‫قبوڵ نیی���ە‪ ،‬وەکو هەندێ���ک حەزدەكەن‬ ‫رەخن���ەکان بەو ئاراس���تەیە بەرن‪ ،‬بەڵکو‬ ‫مان���ای گەڕان���ەوەی رێ���زە ب���ۆ فیک���رو‬ ‫ڕۆش���نبیر لەواڵت���ی ئێمەدا ک���ە ناوەندە‬ ‫رۆشنبیرییەکەش���ی خەریکە وەکو ناوەندە‬ ‫سیاس���ییەکەی دابڕمێت‌و توش���ی پەتای‬ ‫داتەپانی زانس���تیی‌و وێرانبونی ئێتیکیی‬ ‫ببێ���ت‪ .‬وەك پێش���تریش وت���م‪ ،‬وەكچۆن‬ ‫لەكوردس���تاندا ش���ەرمی سیاسیی لەهیچ‬ ‫فۆرمێكیدا بونی نەماوە‪ ،‬بەهەمانشێوەش‬ ‫خەریكە بەرەو ئەوە بچین هیچ شەرمێكی‬ ‫مەعریفیی‌و فیكرییش نەمێنێت‪ .‬بەداخەوە‬ ‫ئەم هەوڵەی کاک سەرداریش بۆ قسەکردن‬ ‫لەس���ەر “رەهەندیی���ەکان” درێژەدانێكی‬ ‫نابەرپرس���انەیە بەهەم���ان كەلەپ���وری‬ ‫هیچنەگوت���ن لەس���ەر پ���ڕۆژەی رەهەندو‬ ‫بەردەوامییدان���ە بەس���ونەتێك لەحوکمی‬ ‫کوێرانەو تۆمەتبەخش���ین كە س���ادەترین‬ ‫میتۆدو بنەمای نوسینێكی نیمچەمیتۆدیی‬ ‫تێدا رەچاو نەکراوە‪.‬‬ ‫لەئاس���تی رۆشنبیرییش���دا‪ ،‬هەوڵەكەی‬ ‫كاك سەردار درێژکراوەیەکی زۆر بێتامتری‬ ‫هەوڵی ئەو کەس���انەی پێش خۆیەتی کە‬ ‫بانگەش���ەی دابڕانێکی مەعریفییان لەگەڵ‬ ‫رەهەنددا دەک���ردو خۆیان بەپێش���ەنگی‬ ‫کاروانێكی لەو بابەتە دەزانی‌و دەیانویست‬ ‫“قۆناغی پۆست رەهەندیزم” دروستبکەن‌و‬ ‫الپەڕەیەکی مەعریفیی نوێ لەڕۆشنبیریی‬ ‫کوردیی���دا هەڵبدەن���ەوە‪ .‬بێگومان كەس‬ ‫نەیگوتوە ئەنجامدانی كارێكی لەو شێوەیە‬ ‫مەحاڵ���ەو قابیل���ی پیادەك���ردن نیی���ەو‬ ‫گرنگیش نییە‪ .‬ك���ەس نەیگوتوە رەهەند‬ ‫سەرەتاو كۆتایی مەعریفەیە لەكوردستاندا‪،‬‬ ‫كەسیش دەستی هیچ ڕۆشبیرو گروپێكی‬ ‫فیكریی نەگرتوە ئ���ەم كارە بكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پیادەکردنی ئەم کارە ڕۆشنبیرییە گرنگە‬ ‫نە بەدرێ���ژەدان بەتۆمەتدروس���تكردن بۆ‬ ‫رەهەندو نوسەرەكانی‌و نە بەنوسینی چەند‬ ‫پەرەگرافێکی بێ بنەم���ای وەك ئەوانەی‬ ‫كاك س���ەردارو ن���ە ب���ە بەردەوامییدان‬ ‫بەكولتوری بێڕێزیی‪ ،‬دروستنابێت‪.‬‬ ‫بێبایەخكردنی رەنج‌و ماندوبونی ئەوانیتر‬ ‫بەداخ���ەوە تاوەکو ئەم���ڕۆ هیچ یەكێك‬ ‫لەوان���ەی رەخن���ە لەرەهەن���د دەگ���رن‪،‬‬ ‫نەهاتون تێزە سەرەكییەكانی ئەم یان ئەو‬ ‫نوسەرەی ئەم گۆڤارە ڕەخنە بكەن‪ .‬پێمان‬ ‫ناڵێن ئەم تێزانە لەكوێدا راس���ت‌و لەكوێدا‬ ‫ناڕاستن؟ كام نوسەری رەهەند كام تێزی‬ ‫لەكام نوس���ەری جیهانی دزی���وەو لەكام‬ ‫لێکۆڵینەوەیدا بەهەڵە لەچ فەیلەسوفێکی‬

‫خۆرهەاڵتی���ی‌و خۆرئاوایی تێگەیش���توەو‬ ‫گواس���تویەتیەوە؟ پێمان ناڵێن ڕەخنەی‬ ‫كۆنكرێتی كام بەدحاڵیبونی ئەو نوسەرانە‬ ‫دەكەن؟ نیش���انمان نادەن كام نوس���ەری‬ ‫رەهەن���د لەكوێ���دا چ میتۆدێك���ی پەیڕەو‬ ‫كردوەو ئ���ەم میتۆدەش بۆ هەڵەیە؟ باواز‬ ‫ل���ەوە بهێنین كە تاوەک���و ئەمڕۆ یەكێك‬ ‫نەهاتوە لەژمارە یەكی گۆڤاری رەهەندەوە‬ ‫نیش���انمانبدات جیاوازی نێوان نوس���ەرە‬ ‫س���ەرەكییەكانی ئەم گۆڤارە چیین‌و چۆن‬ ‫هەمویان كۆپییەكی سادەی یەكترین‌و هیچ‬ ‫جیاوازییەكیان لەنێواندا نییە‪.‬‬ ‫نوس���ەرەكانی رەهەن���د زۆر بەپرۆژەی‬ ‫رەهەن���دەوە ماندوب���ون‪ ،‬باجێك���ی زۆری‬ ‫س���ەربەخۆبونی خۆیان‌و ڕاگرتنی ئاستی‬ ‫زانس���تیی پرۆژەک���ەو تێكەڵنەبونی���ان‬ ‫بەزۆنگاوی سیاس���ەت لەكوردس���تاندا دا‪.‬‬ ‫چەند كەسێكیش���یان س���ااڵنێكی درێژی‬ ‫تەم���ەن‌و کارو پ���ارەو ژیانی شەخس���یی‬ ‫خۆیان بۆ ئەنجامدان‌و س���ەرکەوتنی ئەم‬ ‫پرۆژەیە تەرخانك���رد‪ .‬بەرگەی ئەو هەمو‬ ‫تۆم���ەت‌و تاوانباركردن���ە هەمەجۆرانەیان‬ ‫گرت كە بەش���ێكە لەكولتوری سیاسیی‌و‬ ‫رۆش���نبیری لەكوردس���تاندا‪ .‬هەركەسێك‬ ‫بیەوێت رەخن���ەی ئەم پرۆژەی���ە بكات‪،‬‬ ‫پێویس���تی بەوەیە النیكەم لەگۆترە قسە‬ ‫نەكات‌و نوسینەكان بەوردی بخوێنێتەوەو‬ ‫ڕاوبۆچونەكانی لەس���ەر بنەم���ای بەڵگەو‬ ‫ناوەڕۆكی تێكستەكان بینا بكات‪ .‬ئەمەش‬ ‫بەوە نابێت لەسوچی ئەم یان ئەو ڕۆژنامەدا‬ ‫لەدە پازدە دێڕێكدا حوكمی قورس بەسەر‬ ‫ئ���ەو ه���ەزاران الپەڕەیەدا ب���دات كە ئەو‬ ‫گۆڤ���ارە لەخۆیگرتوە‪ .‬زۆر بەداخەوە هەم‬ ‫كاك س���ەردارو هەم زۆربەی ئەوانەی وەك‬ ‫كاك س���ەردار رەخن���ەی رەهەند دەكەن‪،‬‬ ‫هیچ یەكێ���ك لەو كارە س���ەرەتاییانەیان‬ ‫ئەنجامنەداوە‪ ،‬كەچی بەكامی ئیسراحەت‌و‬ ‫لەدوتوێی چەن���د پەرەگرافێكی بێماناو پڕ‬ ‫هەڵەدا‪ ،‬تۆمەتی بێبەنەماو نەسەلمێندراو‬ ‫دەدەن���ە پ���اڵ پڕۆژەک���ەو نوس���ەران‌و‬ ‫نوسینەکانیان‪.‬‬

‫تاکە جیاوازی نێوان‬ ‫مەسعود بارزانی‌و‬ ‫سەردار عەزیزیش‬ ‫لەتۆمەتبارکردنی‬ ‫رەهەندییەکان‌و‬ ‫هەمو ئەوانەی دژ‬ ‫بەدەسەاڵت‌و سیستەمە‬ ‫سوڵتانییەکەی‬ ‫هەرێم خەبات‬ ‫دەکەن لەوەدایە‬ ‫بارزانی وشەی‬ ‫“فەوزەوییەت”ی‬ ‫عەرەبی بەكارهێناوەو‬ ‫سەرداریش وشە‬ ‫عەرەبییەكەی‬ ‫بۆ ئینگلیزی‬ ‫وەرگێڕاوەو کردویەتی‬ ‫بە”ئەناركیزم”‬

‫لەسەر تێزە سەرەكییەكانی نوسەرەكانی‬ ‫رەهەند بکات‪ ،‬پێویستی بەلێکۆڵینەوەو‬ ‫لەسەروەستانی راس���تەقینە هەیە‪ ،‬نەك‬ ‫س���ەرپێیی لەئیس���راحەتی نێ���وان دو‬ ‫س���ەفەرو دو بۆن���ەدا‪ ،‬لەخەیاڵ ‌ی خۆیدا‬ ‫بەچەن���د پەرەگرافێ���ک حوکمی قورس‌و‬ ‫ڕای نەسەلمێندراو دابڕێژێت‪ .‬هەر پرۆژەو‬ ‫گۆڤارێك���ی فیكریی ل���ەدوای رەهەندەوە‬ ‫دروس���تببێت‪ ،‬پێویس���تی بەوەیە‪ ،‬وەکو‬ ‫رەهەن���د‪ ،‬شوناس���ێکی ڕۆش���نبیریی‌و‬ ‫مەعریفیی تایبەت بەخۆی بەرهەمبهێنێت‪.‬‬ ‫ئەم���ەش بەهەوڵ‌و رەنج���دان‌و ماندوبون‬ ‫دەبێ���ت‪ ،‬نەك بەفڕێدان���ی تۆمەت‪ .‬هیچ‬ ‫ك���ەس‌و گۆڤارێ���ك ناتوانێ���ت ئ���ەوەی‬ ‫رەهەند‌و نوس���ەرەكانی كردی���ان تەنها‬ ‫بەقس���ە فڕێ���دان‌و بەدەرکردن���ی چەند‬ ‫ژمارەیەکی ك���ەم لەگۆڤارێکی نوێ‪ ،‬یان‬ ‫نوس���ینی چەند وت���ارو وەرگێرانی چەند‬ ‫كتێبێ���ك‪ ،‬ئەنجامیبدات‪ .‬زۆڕێك لەوانەی‬ ‫رەهەن���د دەنێ���ژن‌و لەس���ەر تەرمەكەی‬ ‫ش���ایی دەكەن‪ ،‬هەگبە مەعریفییەكەیان‬ ‫بانگەش���ەی ئایدیۆلۆژییەو تاوەکو ئەمرۆ‬ ‫جگە لەچەن���د هەوڵێكی س���ەرەتایی و‬ ‫بچوك‪ ،‬هیچی ئەوتۆیان نیش���ان نەداوین‬ ‫کە جێگەی دڵخۆش���یی بێ���ت بۆ ئێمەو‬ ‫نەوەی دوای رەهەند‪.‬‬ ‫پەیوەندی نێوان پرۆژە فیكرییەكان‬ ‫بەبۆچونی من هیچ پڕۆژەیەکی فیکریی‬ ‫جێ���گای پڕۆژەیەک���ی ت���ر ناگرێتەوە‪.‬‬ ‫گرنگێتیی هەم���و پڕۆژەیەکی فیکرییش‬ ‫لەدروس���تکردنی گوتاری ن���وێ‌و زمانی‬ ‫ن���وێ‌و خوێندن���ەوەی نوێ���ی تایب���ەت‬ ‫بەخۆیەتی‪ .‬ئەم���ە وادەكات‪ ،‬بەڕای من‪،‬‬ ‫هی���چ پڕۆژەیەکی نوێی ناو ڕۆش���نبیری‬ ‫کوردیی���ش نەتوانێت جێگ���ەی رەهەند‬ ‫بگرێتەوە‪ ،‬ن���ەک لەبەرئ���ەوەی رەهەند‬ ‫دانسقەیەکی دەستلێنەدراوی مەعریفییە‪،‬‬ ‫بەڵک���و لەبەرئەوەی هەم���و پرۆژەیەکی‬ ‫فیکریی ن���وێ بۆئ���ەوەی بتوانێت وەکو‬ ‫رەهەند زم���ان‌و کولتورێکی فیکریی نوێ‬ ‫بەرهەمبهێنێت‌و ش���وێنگەو پێگەی خۆی‬ ‫دروس���تبکات‌و کاریگەری خۆی بەس���ەر‬ ‫ڕۆش���نبیریی کوردیی���دا بەجێبهێڵێ���ت‪،‬‬ ‫پێویستی بەكارو رەنج‌و زەحمەتكێشانی‬ ‫زۆر هەیەو پێویس���تی بەوەش���ە لەكێشە‬ ‫س���ەرەكیی‌و بنەڕەتییەكانی كۆمەڵگای‬ ‫كوردیی���ەوە بئاڵێت‪ .‬ه���اوكات ئەو وزە‬ ‫رەخنەیی���ەش لەدەس���تنەدات كە فیكر‬ ‫لەدونیای ئێمەدا بەڕادەیەكی زۆر گەورە‬ ‫پێویس���تیی پێیەتی‪ .‬هی���چ پرۆژەیەكی‬ ‫فیکریی ناچێتە ش���وێنی ئەویتر‪ ،‬بەڵكو‬ ‫دەتوانێت لەهەندێك خاڵ���دا بەردەوامی‬ ‫پێش خۆی بێ���ت‌و لەهەندێك خاڵی تردا‬ ‫دابڕان بێت لێی‪ .‬بێگومان هەمو پڕۆژەیەکی‬ ‫نوێ پێویس���تی بەوەیە لەپەیوەندییەكی‬ ‫رەخنەیی���دا بێت لەگەڵ پرۆژەكانی پێش‬ ‫خۆی‪ ،‬بەاڵم ئ���ەم پەیوەندییە رەخنەییە‬ ‫جی���اوازە لەدروس���تكردنی تۆم���ەت‌و‬ ‫داوەریكردنی نابەرپرسیارانە‪.‬‬

‫رەهەند وەک���و هەم���ان پێکهاتەکەی‬ ‫س���ااڵنی راب���ردو‪ ،‬جارێکی ت���ر دوبارە‬ ‫دروس���تناکرێتەوە‪ .‬گریم���ان خودی ئەم‬ ‫پڕۆژەیە جارێکی تریش دروستبکرێتەوە‪،‬‬ ‫ئ���ەوا رۆڵ‌و پێگەیەکی ت���ری دەبێت کە‬ ‫لەسەردەمی خۆیدا گێڕاوێتی‪ .‬گەر ئێستا‬ ‫هەمو ئەوانەی لەش���اری فرانکفۆرت کە‬ ‫لەس���اڵی‪١٩٩٦‬دا لەماڵەک���ەی من���دا بۆ‬ ‫دامەزراندنی گۆڤاری رەهەند کۆبوینەوە‪،‬‬ ‫جارێکی تر کۆبکەین���ەوە‪ ،‬مومکین نییە‬ ‫بتوانین هەمان پڕۆژە بەرهەمبهێنینەوە‪،‬‬ ‫هەمان بۆچ���ون‌و هەمان رۆڵمان هەبێت‌و‬ ‫هەمان کاریگەرییش بەس���ەر رۆشنبیریی‬ ‫کوردییدا دروستبکەین کە ئەو سەردەمە‬ ‫هەمانبو‪ .‬هۆکارەکەش���ی تەنها پابەندی‬ ‫ئەوە نییە کە لەپێش هەڤدەی ش���وبات‌و‬ ‫ل���ەدوای هەڤ���دەی ش���وباتەوە هەندێک‬ ‫لەدامەزرێنەرانی رەهەند بەسەر چەندین‬ ‫هێڵی فیکری‌و بەرژەوەندیی شەخس���یی‌و‬ ‫دیس���پلینی زانس���تیی جیاوازو ناکۆکدا‬ ‫دابەشبون کە کۆکردنەوەیان بۆ جارێکی‬ ‫تر مەحاڵ���ە‪ ،‬بەڵکو پابەندی ئەوەش���ە‬ ‫کە خ���ودی کۆمەڵ���گای کوردیی‌و کاری‬ ‫میدیای���ی‌و پەیوەندیی نێوان ڕۆش���نبیرو‬ ‫رەهەند وەکو هەم���و پرۆژەکانی تری سیاس���ەت‌و ڕۆڵی رۆش���نبیران‌و نوسین‬ ‫ناو دونی���ای فیکر‪ ،‬لەقۆناغێکی مێژوییدا لەکوردس���تاندا گۆڕانی قوڵ‌و گەورەیان‬ ‫لەدایكب���و کاری خ���ۆی ک���رد‪ .‬لەفۆرمە بەسەردا هاتوە‪.‬‬ ‫مادییەكەش���یدا وەك گۆڤار س���ااڵنێکە‬ ‫بیرم���ان نەچێ���ت لەپ���اڵ رەهەندداو‬ ‫وەس���تاوە‪ .‬بەمانەیەكی تر ئەمڕۆ شتێك‬ ‫نەماوە ناوی رەهەن���دو “رەهەندییەكان” بەکۆمەکی گەورەی هەندێك لەنوسەرانی‬ ‫بێت‪ .‬ئەوەی هەیە بەردەوامیی كۆمەڵێك رەهەن���د‪ ،‬رۆژنام���ەی ئ���ازاد لەدایکبو‪.‬‬ ‫لەنوسەرە سەرەكییەكانی ئەو گۆڤارەیە‪ ،‬رۆژنامەگەریی���ەک ک���ە ڕۆڵ���ی گەورەی‬ ‫ل���ەدەرەوەو لەغیاب���ی ئەو گۆڤ���ارەدا‪ ،‬لەوش���یارکردنەوەی ئینس���انی ئێم���ەدا‬ ‫لەباڵوکردنەوەی نوسین‌و لێکۆڵینەوەکانیان گێ���ڕاو نوس���ەرانی رەهەن���د ماوەیەکی‬ ‫لەبواری جی���اوازو لەناو كایەی جیاوازدا‪ .‬زۆر بەنوس���ینی خۆبەخ���ش‌و بەکۆمەکی‬ ‫هەركەسێكیش بیەوێت دەرئەنجامگیریی عەمەلیی لەسەرخس���تنی ئ���ەم روبەرە‬

‫نوێیەدا بەش���داربون‌و پش���کی شێریان‬ ‫لەگ���ەڵ ئ���ەو ه���اوڕێ رۆژنامەنوس���ە‬ ‫جەریئان���ە بەردەکەوێت کە س���ەرەڕای‬ ‫هەمو هەڕەشەو گوشارەکانی دەسەاڵت‪،‬‬ ‫کولت���وری س���ەربەخۆیی‌و بەرگریی���ان‬ ‫لەمیدی���ای کوردیی���دا بەرهەمهێنا‪ .‬هەر‬ ‫ئەو نوسەرو رۆژنامەنوسە سەربەخۆیانە‬ ‫بون کە ئ���ەو ڕوب���ەرو پەراوێزانەیان بۆ‬ ‫س���ەربەخۆیی فیک���رو جی���اوازی بیروڕا‬ ‫فەراهەمکردو بەرگرییان لەڕۆژنامەگەریی‬ ‫ئ���ازاد کرد ک���ە خۆش���بەختانە تاوەکو‬ ‫ئەم���ڕۆش بەردەوامیی‌و بونی���ان هەیەو‬ ‫سااڵنێک پێش دروستبونی ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫روبەری گشتییان پێ وشیار دەکردەوە‪.‬‬ ‫لەناو فەزای میدیایەکدا ملمالنێیان دەکرد‬ ‫كە جگە لەمیدیای حیزبی‌و نوسەرەکانی‪،‬‬ ‫جێگای کەسی تری تێدا نەدەبوەوە‪.‬‬ ‫رەهەند وەك پرۆژەیەكی پلورال‬ ‫هەڵەیەکی گ���ەورەی کاک س���ەردارو‬ ‫ئەوان���ەی لەس���ەر رەهەن���د دەنوس���ن‬ ‫ئەوەیە ک���ە دامەزرێنەرانی رەهەند وەکو‬ ‫کوتلەیەکی هاوشێوە تەماشا دەکەن كە‬ ‫ئەمیان كۆپی ئەویتریان بوە‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫وەک���و گوتم ه���ەر یەکێك لەنوس���ەرە‬ ‫س���ەرەكییەكانی ئ���ەم گۆڤ���ارە زمانی‬ ‫تایبەت بەخۆی‌و شێوازی نوسین‌و بابەت‌و‬ ‫میتۆدو پاش���خانی فیکریی‌و ئەکادیمیی‬ ‫تایبەتی خۆی هەبوەو چەمکی تایبەتیی‬ ‫لەکای���ەی جی���اوازدا بەرهەمهێن���اوە کە‬ ‫لەهەندێك ش���وێندا ت���ەواو بەیەکتریش‬ ‫ناکۆکبون‪ .‬کێ دەتوانێت کایەی نوسین‌و‬ ‫بۆچون���ە فیکریی‌و سیاس���ییەکانی کاک‬ ‫ف���اروق رەفیق‪ ،‬ک���ە بەچەندین قۆناغی‬ ‫جیاوازو دژبەی���ەک لەنوێنەرایەتیکردنی‬ ‫ڕای سیاسیی‌و فیکرییدا تێپەڕبون‪ ،‬بخاتە‬ ‫ناو هەمان پێوەری فیکریی‌و سیاس���یی‌و‬ ‫میتۆدیی کاک مەریوان یان کاک رێبین؟‬ ‫یان ك���ێ دەتوانێت لێکۆڵین���ەوەو تێزە‬ ‫سۆسیۆلۆگییەکانی من لەسەر سەرهەڵدان‌و‬ ‫ملمالنێی گروپە ستراتیژییەكان‌و ڕۆڵیان‬ ‫لەپرۆسەی بەکۆمەڵگابون لەکوردستانداو‬ ‫تێزەکانم لەس���ەر سیس���تەمی پڕۆژەی‬ ‫دروستکردنی دەوڵەت‌و نەتەوە لەعێراق‌و‬ ‫ش���یکارەکانم بۆ سیس���تەمی بەعسیزم‬ ‫وەک دەس���ەاڵتدارێتییەکی تۆتالیتێ���ری‬ ‫پۆس���تکۆلۆنیالیی تادەگاتە ئەو تێزانەی‬ ‫لەگەڵ کاک مەریوان لەسەر سوڵتانیزم‌و‬ ‫دەسەاڵت لەکوردستاندا گەشەمان پێداوە‪،‬‬ ‫بەمیتۆدو تێزو دیدە فیکری‌و سایكۆلۆژی‌و‬ ‫كولتورییەکان���ی‌و كاك بەختی���ارەوە‬ ‫گرێبدات لەس���ەر فاشیزمی خۆرهەاڵتیی‌و‬ ‫کاپیتالیزمی خۆرهەاڵتی‌و هتد؟ كەسێك‬ ‫ژمارەکان���ی گۆڤاری رەهەن���دو گۆڤاری‬ ‫سەردەمی رەخنەش بەوردی بخوێنێتەوە‬ ‫ئەوەی بۆ ئاش���كرا دەبێت تەنانەت لەو‬ ‫ژمارانەدا كە هەمومان لەسەر یەك بابەتی‬ ‫سەرەكیی نوسیومانە‪ ،‬بەشێوازی جیاوازو‬ ‫لەدیدی جیاوازو بەمیتۆدی جیاواز لەسەر‬ ‫هەمان بابەتمان نوسیوە‪ .‬ئەمە وادەکات‬ ‫هەڵەیەکی گەورە بێت فیکری نوسەرانی‬ ‫رەهەن���د لەژێر “گروپی رەهەندییەکان”دا‬ ‫کۆبکرێت���ەوە‪ ،‬بەتایبەت���ی كاتێ���ك ئەو‬ ‫بەتۆپەڵکردنە بەمەبەس���ت حوكمدانبێت‬ ‫بەس���ەر نوسین‌و تێزی نوس���ەرەكانیدا‪.‬‬ ‫ه���ەر رەخنەیەکی���ش ل���ەو پڕۆژەی���ە‬ ‫بگیرێ���ت راس���تتر وایە ناوی نوس���ەرو‬ ‫نوسینەکانیان بهێنرێت‌و شیکاری میتۆدو‬ ‫تێزەکانیان بکرێ���ت‪ ،‬نەک هەڕەمەکییانە‬ ‫ک���ۆی نوس���ەرەکانی پرۆژەک���ە بخرێتە‬ ‫ن���او مەنجەڵێکەوەو بەمەی���ل‌و ئارەزوی‬ ‫رەخنەگر شلەی سەمەنییەکی فیکری لێ‬ ‫دروستبکرێت‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫النیکەم شەرمی‬ ‫ئەوەی بگرتبایە‬ ‫کە هیچ نەبێت‬ ‫کاک مەریوان‌و من‬ ‫زانستە سیاسیی‌و‬ ‫کۆمەاڵیتییەکانمان‬ ‫خوێندوەو چەندین‬ ‫ساڵە كاك مەریوان‬ ‫وەکو مامۆستا‬ ‫لەزانکۆیەکی‬ ‫ناوداری ئەوروپییدا‬ ‫لەو بوارانەدا وانە‬ ‫دەڵێتەوە‬ ‫من بەناوی كێوە قسەدەكەم؟‬ ‫هەر ئەم هۆکارانەش���ە واملێدەکات کە‬ ‫من ل���ەم وەاڵمدانەوەی���ەدا بەناوی کۆی‬ ‫رەهەندەوە قس���ە نەکەم‪ ،‬بەڵکو بەپلەی‬ ‫یەکەم بەناوی خۆم‌و پاشان بەناوی کاک‬ ‫مەریوانەوە قس���ەبکەم‪ ،‬چونکە سااڵنێکە‬ ‫چ بەجیاو چ پێکەوە لەس���ەر ئەو بوارانە‬ ‫دەنوسین کە بەکایەی زانستیی‌و فیكری‬ ‫كاركردنی خۆمانی دەزانین‪ .‬ئەم شێوازی‬ ‫پێکەوەنوسینەش نەریتێکە لەناو کایەی‬ ‫رۆش���نبیریی هەم���و کۆمەڵگایەکدا بونی‬ ‫هەیە‪ .‬کاتێک کاک س���ەردار بانگەشەی‬ ‫ئ���ەوەدەکات کە ئێمە میت���ۆدی تازەمان‬ ‫نیی���ەو مەعریفەم���ان بەرهەمنەهێناوەو‬ ‫لەزانس���تە سیاس���یی‌و کۆمەاڵیەتییەکان‬ ‫س���ەردەرناکەین‪ ،‬كاتێ���ك دەڵێت ئێمە‬ ‫لەدەسەاڵت نەگەیشتوین‌و لەسەر شتێک‬ ‫قس���ەمان كردوە كە لەكوردستاندا بونی‬ ‫نییە‪ ،‬دەبایە النیكەمی میتۆدی زانستیی‬ ‫ڕەچ���او بکردبایەو پێم���ان بڵێت لەکام‬ ‫نوسیندا ئێمە‪ ،‬یان هەر نوسەرێکی تری‬ ‫رەهەند‪ ،‬بەهەڵە فۆکۆی بەکارهێناوەو كام‬ ‫تێزمان لەسەر دەسەاڵت هەڵەیەو لەبەرچی‬ ‫هەڵەی���ە؟ بەچ پێوەرێک���ی ئەکادیمیی‌و‬ ‫زانس���تیی ئێمە “ش���ارەزای سیاسەت‌و‬ ‫دەزگاو ئاب���وری‌و جیۆپۆلەتیک‌و دەوڵەت‬ ‫نین”؟ كام نوس���ینی ئێمە شایەتی ئەوە‬ ‫ئەدات كە ئێمە ش���یكردنەوەی سیاسیی‬ ‫هەڵەم���ان كردوە؟ ئێم���ە چ مانایەكمان‬ ‫بەدەس���ەاڵت بەخش���یوە كە هەڵە بێت؟‬ ‫كام دیدم���ان س���ەبارەت بەسیاس���ەت‬ ‫هێن���اوە كە نیش���انیدەدات ئێمە س���ەر‬ ‫لەزانس���تی سیاسەت دەرناکەین؟ چیمان‬ ‫لەس���ەر دەوڵەت‌و نەتەوە نوس���یوە كە‬ ‫هەڵەیە؟ چ قس���ەیەكمان لەسەر ئابوری‬ ‫كوردستان كردوە کە نیشانیدەدات ئێمە‬ ‫سەر لەئابوری دەرناكەین؟ كام نوسینی‬ ‫ئێم���ە گەواهی ئەوە ئ���ەدات كە نازانین‬ ‫جیۆپۆلیتی���ك چییە؟ لەڕاس���تیدا كاك‬ ‫سەردار دەبوایە یان بینوسیبایە کە ئەم‬ ‫کارە لەداهات���ودا دەکات‪ ،‬یاخود النیکەم‬ ‫ش���ەرمی ئەوەی بگرتبایە کە هیچ نەبێت‬ ‫کاک مەریوان‌و من زانس���تە سیاس���یی‌و‬ ‫کۆمەاڵیتییەکانمان خوێن���دوەو چەندین‬ ‫س���اڵە كاك مەری���وان وەکو مامۆس���تا‬ ‫لەزانکۆیەک���ی ن���اوداری ئەوروپییدا لەو‬ ‫بوارانەدا وانە دەڵێتەوە‪.‬‬

‫ئاشکرایە هەندێک لەنوسەرانی رەهەند‬ ‫وەک���و بەرپرس���یارێتییەکی ئەخالقیی‪،‬‬ ‫لەسەر هەندێ پرس‌و ڕوداوی سیاسیی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتیی‌و ڕۆشنبیریی گرنگ هاتونەتە‬ ‫قسەو نوسینی هاوبەشیان باڵوکردۆتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەمە لەو راستییە کەمناکاتەوە کە‬ ‫هەر یەكێك لەنوسەرە س���ەرەكییەكانی‬ ‫رەهەند‪ ،‬لەڕۆژی دامەزراندنی گۆڤارەکەوە‬ ‫لەبەش���ەكانی ت���ری ئەم نوس���ینەدا‬ ‫لەساڵی‪١٩٩٦‬وە تاوەکو ئەمڕۆ‪ ،‬كە زیاد‬ ‫لەبیس���ت ساڵ دەكات‪ ،‬بەهەزاران الپەرە هەوڵ���دەدەم زۆر بەچڕی���ی هەندێک لەو‬ ‫نوس���ین‌و وەرگێڕانی���ان بەرهەمهێناوە‪“ ،‬تێزە” پڕهەڵەو پڕگرفت‌و بارگاویکراوانەی‬ ‫لەکایەی جیاوازی زانس���تیی‌و بەمیتۆدی کاک س���ەردار بەس���ەربکەمەوە‪.‬‬ ‫جی���اواز کاریانک���ردوە‪ .‬ئ���ەم پلورلیزمە ڕونیدەکەمەوە کێ کولتورالیس���تە؟ ئێمە‬ ‫ناوەكیی���ە وادەکات مەرجی ئەخالقیی‌و چۆن لەچەمکی سیاس���ەت‌و دەسەاڵت‌و‬ ‫ئەكادیمیی هەرە سەرەتایی رەخنەکردنی دەس���ەاڵتدارێتیی گەیشتوین‌و بڕێکی ئەو‬ ‫ئ���ەم پرۆژەیە ئەوەبێ���ت‪ ،‬النیكەم تێزە تێزان���ەش کە ئ���ەو وەك داهێنانی خۆی‬ ‫سەرەكییەكانیان تاوتوێبکرێت‌و ژێرخانە نماییشیکردون‪ ،‬ئێمە‪ ،‬كاك مەریوان‌و من‪،‬‬ ‫میتۆدیی‌و چەمكە سەرەكیی‌و دەرئەنجامە پێش ئەو بەچەندین ش���ێوازو لەچەندین‬ ‫سیاس���یی‌و كۆمەاڵیەتیی‌و تیۆرییەكانیان وت���ارو لێکۆڵینەوەدا ش���یکارمانکردون‪.‬‬ ‫بخوێنرێت���ەوە‪ .‬لەعورفی نوس���یندا هەر لەکۆتاییشدا تێگەیشتنە هەڵەکانی لەسەر‬ ‫نرخاندنێك پشت بەو وەزیفە مەعریفییە پرسی دەسەاڵت لەکوردستان‌و راڤەکردنە‬ ‫پێشینیانە نەبەستبێت‪ ،‬دەچێتە خانەی هەڵەکانی بۆ چەمکی دەسەاڵت الی فۆکۆ‬ ‫تاوتوێ دەکەم‪.‬‬ ‫حوکمدانی کوێرانەو نەزانییەوە‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫وه‌همی پارتی‬ ‫جه‌عفه‌ر عه‌لی‬ ‫هێزه‌ سیاسیه‌كانی باشوری كوردستان‬ ‫ره‌نگه‌ هیچ كاتێك هێنده‌ی ئێستا له‌مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ پارتی دیموكراتی كوردستاندا‪ ،‬له‌‌نێو‬ ‫وه‌هم����ی مه‌زنێتی‌و فۆبیای پارتیدا نه‌ژیابن‪.‬‬ ‫هه‌م����وان ده‌زانی����ن پارتی هێ����زی براوه‌ی‬ ‫یه‌كه‌می دواهه‌ڵبژاردنی كوردستان‌و هێزێكی‬ ‫كاریگ����ه‌رو گه‌وره‌یه‌‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم براوه‌یه‌ك نییه‌‬ ‫هێزی پێكهێنانی حكومه‌ت به‌ته‌نیای هه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو‌ پێویستی به‌هاوپه‌یمانی له‌گه‌ڵ هێزی‬ ‫دیك����ه‌دا ده‌بێ‪ ،‬واته‌ پارت����ی كه‌ كه‌متر‪%٤٠‬‬ ‫ژماره‌ی كورسیه‌كانی په‌رله‌مانی هه‌یه‌ چۆن‬ ‫ده‌توانێ له‌ب����ری كۆی كورس����یه‌كان بڕیار‬ ‫بدات‪ ،‬ئه‌وه‌ چییه‌ واده‌كات ببێته‌ تاكه‌ هێزی‬ ‫بڕیار له‌هه‌ر شتێك ئاره‌زو بكات‪ ،‬زه‌مینه‌ی‬ ‫به‌سه‌نته‌ركردن‌و كۆكردنه‌وه‌ی دوابڕیار له‌هه‌ر‬ ‫پرسێكی نیشتمانی‌و نه‌ته‌وه‌یی له‌الی پارتی‬ ‫له‌كوێوه‌ سه‌رچاوه‌ی گرتوه‌‪ ،‬له‌هێزی پارتی‬ ‫خۆیه‌وه‌‪ ،‬یان له‌بێهێزی هێزه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫پارتیه‌وه‌ هاتوه‌‪.‬‬ ‫پارت����ی له‌هه‌رێمێك����دا ده‌ژی‪ ‌،‬جۆرێ����ك‬ ‫له‌پلورالیزم����ی سیاس����ی تێدای����ه‌‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫هه‌رچ����ی ئاره‌زوی كردبێ له‌ژێر چه‌تری ئه‌م‬ ‫پلورالیزمه‌ سیاس����یه‌دا‌ كردویه‌تی‪ ،‬زۆركات‬ ‫بیری له‌وه‌ نه‌كردۆته‌وه‌‪ ،‬یان راس����تتر بڵێین‬ ‫س����ه‌نگی سیاس����ی بۆ هێزه‌كانی ته‌نیشت‬ ‫خ����ۆی دانه‌ناوه‌‪ ،‬ئه‌م هێزانه‌ش به‌پاس����اوی‬ ‫جۆراوجۆر كۆی ره‌فتارو بڕیاره‌كانی پارتیان‬ ‫به‌ش����ێوه‌ی جیاجیا قبوڵ ك����ردوه‌‪ .‬پارتی‬ ‫له‌نێو فره‌ڕه‌نگی سیاسی باشوردا له‌دۆخێكی‬ ‫ته‌واو فه‌رامۆشكردن‌و هه‌ستنه‌كردن به‌هێزه‌‬ ‫سیاس����یه‌كانی ته‌نیش����ت خۆی����ه‌وه‌ ده‌ژی‪،‬‬ ‫ده‌زانێ ئه‌م هێزانه‌ هه‌ن‪ ،‬پێگه‌ی جه‌ماوه‌ری‌و‬ ‫رۆڵ‌و كاریگه‌ری����ان ده‌زان����ێ‪ ،‬په‌یوەن����دی‌و‬ ‫ملمالنێ ناوه‌ك����ی‌و ده‌ره‌كیه‌كانیان ده‌بینێ‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌ك پاراسایكۆلۆژیستێك توانیویه‌تی‬ ‫له‌خ����ه‌وی موگناتیس����یدا بیانهێڵێت����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی����ان تائه‌ندازه‌یه‌كی گ����ه‌وره‌ له‌كاریگه‌ری‌و‬ ‫جوڵه‌ی سیاسی نێو پرۆسه‌ سیاسیه‌كه‌یان‬

‫بخات‪ .‬پارت����ی ده‌زانێ كه‌ گۆڕان‌و یه‌كێتی‌و‬ ‫دواتری����ش یه‌كگرت����وو كۆمه‌ڵی ئیس��ل�امی‬ ‫پێگه‌ی جه‌ماوه‌ری‌و په‌یوه‌ندی سیاس����یان‬ ‫له‌سه‌ر ئاس����تی عێراق‌و ناوچه‌كه‌ به‌شێوه‌ی‬ ‫جیاجی����ا هه‌یه‪ ،‬ب����ه‌اڵم كۆی ئ����ه‌م هێزانه‌‬ ‫خۆیان‪ ،‬چ له‌نێو حكومه‌ت یان له‌ده‌ره‌وه‌یدا‪،‬‬ ‫له‌ڕه‌فتاری سیاسیاندا ئه‌وه‌یان پیشاننه‌داوه‌‪،‬‬ ‫ك����ه‌ نیگه‌ران����ی قوڵی����ان ل����ه‌م پرۆس����ه‌ی‬ ‫هه‌س����تنه‌كردنه‌ی پارت����ی به‌ئ����ه‌وان هه‌بێ‪،‬‬ ‫نیگه‌رانیه‌كانیان نه‌گواستۆته‌وه‌ بۆ ئاستێكی‬ ‫بااڵو كاریگه‌ر‪ ،‬یان ئه‌م نیگه‌رانیانه‌ به‌ش����ی‬ ‫ئه‌وه‌ی نه‌ك����ردوه‌ بتوانن ش����تێكی كه‌م نه‌‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ن����دی خۆیان‌و ن����ه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫هاواڵتیان����ی هه‌رێ����م‪ ،‬له‌ڕه‌فت����ارو مامه‌ڵه‌ی‬ ‫سیاسی‌و ئیداری‌و ئابوری پارتی بگۆڕن ‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ تاڕاده‌یه‌ك ئه‌م بۆچونه‌ راس����ت‬ ‫بێ‪ ،‬كه‌‌ هه‌ر هێزێكی سیاسی كوردی هه‌مان‬ ‫ئه‌م ده‌رفه‌تانه‌ی پارتی بخه‌یته‌ به‌رده‌ست‪،‬‬ ‫ده‌رفه‌ت����ی جوڵ����ه‌و بڕیاردان����ی ئازادانه‌ی‬ ‫بێ ملمالنێ‌و به‌ربه‌س����تی ج����دی‪ ،‬له‌وانه‌یه‌‌‬ ‫وێنه‌یه‌ك����ی زۆر جی����اواز ل����ه‌وه‌ی پارتیمان‬ ‫پیش����اننه‌دات‌‪ .‬له‌دۆخێكی وه‌ه����ادا‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫گرنگه‌ ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ده‌بێ به‌دوای وش����ككردنی‬ ‫ئ����ه‌م كه‌ن����اڵ‌و جۆگه‌الن����ه‌دا بگه‌ڕێی����ن كه‌‬ ‫ده‌ڕژێنه‌ باوه‌شی مه‌غروریه‌تی هه‌ر هێزێكی‬ ‫سیاس����یه‌‌وه‌‪ ،‬به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك كه‌ هه‌ستكردن‬ ‫به‌ئه‌وانی����دی تێ����دا ده‌ك����وژێ‪ .‬هێزه‌كانی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی پارت����ی نه‌یانتوانیوه‌ ئه‌م كه‌نااڵنه‌‬ ‫بدۆزنه‌وه‌‪ ،‬یان له‌ڕاس����تیدا به‌شێكیان گه‌ڕان‬ ‫به‌دوای ئه‌م كه‌نااڵنه‌یان نه‌كردۆته‌ به‌شێكی‬ ‫گرنگ له‌خه‌می سیاسی خۆیان‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی هاوسه‌نگی سیاسی لەباشور‬ ‫به‌تایبه‌تی‌و كوردس����تان به‌گشتی بێته‌دی‪،‬‬ ‫پێویس����ته‌ دو ف����ۆرم له‌هه‌س����تكردن زیندو‬ ‫بژی����ن‪ ،‬یه‌كی����ان‪ ،‬كۆی هێزه‌‌‌ سیاس����یه‌كان‬ ‫هه‌س����ت بكه‌ن وه‌ك هێزێك‌ هه‌ن‪ ،‬ناسنامه‌و‬ ‫پێگه‌و بونی سیاس����ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی خۆیان‌و‬ ‫ئه‌و س����ه‌دان هه‌زار ده‌نگده‌ره‌ رێز لێبگرن‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌نگی����ان پێ����داون‪ ،‬دوه‌می����ان‪ ،‬هێزه‌‬ ‫سیاس����یه‌كان هه‌ست به‌بونی یه‌كدی بكه‌ن‪،‬‬ ‫پارتی هه‌ستبكا كه‌ یه‌كێتی‌و گۆڕان‌و هێزی‌‬ ‫دیكه‌ی����ش له‌مه‌یدانه‌ك����ه‌دا بونی����ان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كێتی‌و ئه‌وانیدیش به‌هه‌مانشێوه‌‪،‬‬ ‫هه‌س����ت به‌بون‌و پێگه‌ی جه‌م����اوه‌ری ئه‌م‬ ‫هێزانه‌ بكه‌ن كه‌ به‌ته‌نیش����تیانه‌وه‌ خه‌ریكی‬ ‫كاری سیاس����ین‪ ،‬هێزه‌كان����ی به‌ش����ه‌كانی‬ ‫دیكه‌ی كوردس����تانیش به‌هه‌مانشێوه‌‪ ،‬واته‌‬ ‫هه‌س����تكردن ده‌بێته‌ پرۆسه‌یه‌كی دوالیه‌نه‌‪،‬‬ ‫یه‌كیان ناوه‌ك����ی‌و ئه‌ویدیكه‌یان ده‌ره‌كییه‌‪،‬‬

‫یه‌كی����ان تایبه‌ت����ه‌ به‌خ����ۆت‪ ،‬ئه‌ویدیكه‌یان‬ ‫په‌یوه‌ندی����داره‌ به‌ئه‌ویدی‪ .‬تائه‌م پرۆس����ه‌ی‬ ‫هه‌س����تكردنه‌ نه‌یه‌ته‌ بون‪ ،‬هیچ كۆبونه‌وه‌و‬ ‫گفتوگۆیه‌ك����ی سیاس����ی ناتوان����ێ دڵنیایی‬ ‫هه‌رێمێكی سه‌قامگیرو ئاراممان بۆ ماوه‌یه‌كی‬ ‫درێژ پێببه‌خشێ‪.‬‬ ‫له‌ئێس����تای باش����وری كوردس����تاندا‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی ئه‌م هه‌س����تنه‌كردن‬ ‫به‌بونی سیاسی ئه‌واندیكه‌دا ده‌ژی‪ ،‬به‌پله‌ی‬ ‫یه‌كه‌م‪ ،‬پارتی دیموكراتی كوردستانه‌‪ .‬ده‌بێ‬ ‫پارتی جارێك����ی دی له‌وه‌ حاڵی بكرێ‪ ،‬كه‌‬ ‫هێزی ب����راوه‌ی یه‌كه‌می هه‌ڵبژاردن به‌مانای‬ ‫تاكه‌هێ����زی بڕی����اردان نیی����ه‌‪ ،‬ب����ه‌ مانای‬ ‫كۆنتڕۆڵی ئاب����وری‌و ئی����داره‌و په‌یوه‌ندی‌و‬ ‫له‌شكر نییه‌‪ ،‬به‌مانای ئه‌وه‌ نییه‌ گرێبه‌ستی‬ ‫نه‌وت����ی گوماناوی‌و نهێنی له‌گ����ه‌ڵ ده‌ره‌وه‌‬ ‫بكه‌ی‪ ،‬كه‌ی ئاره‌زو بكه‌ی ده‌رگای په‌رله‌مان‬ ‫بكه‌یته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر كاتێكی����ش حه‌زتكرد قفڵی‬ ‫بده‌ی‪ ،‬هه‌ر ده‌موچاوێكی به‌سیاس����ه‌ته‌كانی‬ ‫ت����ۆ رازی نه‌بو رێگه‌ی هه‌ولێ����ری لێبگری‌و‬ ‫ه����ه‌ر میدی����اكارو ده‌زگایه‌ك����ی میدیاییش‬ ‫به‌دڵ����ی تۆ نه‌جواڵیه‌وه‌‪ ،‬به‌بیانوو پاس����اوی‬ ‫جیا جیا‪ ،‬له‌پش����تی پیكابێك����ه‌وه‌ ئاودیوی‬ ‫دێگه‌ڵه‌ی بكه‌یته‌وه‌‪ .‬ئه‌م سیاسه‌ته‌ی پارتی‬ ‫به‌ش����ێكی په‌یوه‌ندی به‌خ����ودی ئه‌م فۆرمه‌‬ ‫له‌سیاسه‌ته‌ پاوانخوازییه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ پارتی‬ ‫پراكتی����زه‌ی ده‌كات‌و ب����اوه‌ڕی پێی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌ش����ێكی دیكه‌یش����ی په‌یوه‌ندی به‌م تێزه‌‬ ‫بێمانای����ه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ هێزه‌ سیاس����یه‌كانی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی پارتی‪ ،‬ل����ه‌ به‌رژه‌وه‌ندی پارتی‪،‬‬ ‫ش����ه‌رمنانه‌ كاری له‌سه‌ر ده‌كه‌ن‪ ،‬تێزێك كه‌‬ ‫به‌بێده‌نگ����ی ده‌چێته‌وه‌‌ خزم����ه‌ت به‌هه‌مان‬ ‫ئه‌م تێ����زو بۆچونه‌ی كه‌ پارت����ی كاری بۆ‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌وه‌ی����ه‌ ( پارتی هێزێكه‌‬ ‫تێكناشكێت)‪ ،‬یان چونه‌ نێو ملمالنێی جدی‌و‬ ‫گه‌وره‌ له‌گه‌ڵ پارتی‪ ،‬ئاشتی‌و ئارامی هه‌رێم‬ ‫تێكده‌داو زۆر رسته‌ی بێمانای دیكه‌یش‪ ،‬كه‌‬ ‫هێز‌ه سیاسیه‌كانی باشور ده‌خوازن خۆیان‌و‬ ‫پاسیڤبونی خۆیانی له‌پشتدا بشارنه‌وه‪‌.‬‬ ‫ملمالنێی س����اده‌‌و شه‌رمنانه‌ی ئێستای‬ ‫هێزه‌‌ سیاس����یه‌كان له‌گه‌ڵ پارتی‪ ،‬له‌پارتی‬ ‫زیاتر ناچێت����ه‌ خزم����ه‌ت به‌رژه‌وه‌ندی هیچ‬ ‫هێزێكی سیاس����ی دیكه‌وه‪ ،‬ملمالنێیه‌ك كه‌‬ ‫ره‌گێكی قوڵی له‌نێو فۆبیاو وه‌همدا ده‌ژی‪،‬‬ ‫له‌ه����ه‌ر هه‌نگاوێ����ك له‌گه‌ڵ پارت����ی‪ ،‬له‌هه‌ر‬ ‫كۆبون����ه‌وه‌و دانیش����تنێك له‌گ����ه‌ڵ پارتی‪،‬‬ ‫راسته‌وخۆو ناڕاس����ته‌وخۆ‪ ،‬به‌نه‌غمه‌ی ئه‌م‬ ‫وه‌هم����ه‌و له‌ژێ����ر كاریگه‌ری فۆبی����ای ئه‌م‬ ‫وه‌همه‌دا قسه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬وه‌همێك كه‌ پڕیه‌تی‬

‫پارتی له‌هه‌رێمێكدا‬ ‫ده‌ژی‪ ‌،‬جۆرێك‬ ‫له‌پلورالیزمی سیاسی‬ ‫تێدایه‌‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌رچی‬ ‫ئاره‌زوی كردبێ له‌ژێر‬ ‫چه‌تری ئه‌م پلورالیزمه‌‬ ‫سیاسیه‌دا‌ كردویه‌تی‬ ‫زۆركات بیری له‌وه‌‬ ‫نه‌كردۆته‌وه‌‪ ،‬یان‬ ‫راستتر بڵێین سه‌نگی‬ ‫سیاسی بۆ هێزه‌كانی‬ ‫ته‌نیشت خۆی دانه‌ناوه‬ ‫له‌ نابه‌رپرسیارێتی‌و بێ جورئه‌تی سیاسی‪،‬‬ ‫پڕیه‌تی له‌پرسیاری شاراوه‌ كه‌ خۆراك به‌برا‬ ‫گه‌وره‌یی ناڕه‌واو نایاسایی پارتی ده‌به‌خشێ‪.‬‬ ‫له‌كاتێك����دا گومانێك ل����ه‌وه‌دا نییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫پارتی به‌رامبه‌ر‌ یوسف محه‌مه‌دو وه‌زیره‌كانی‬ ‫گ����ۆڕان كردی‪ ،‬ئه‌گه‌ر گ����ۆڕان یان یه‌كێتی‬ ‫یان هه‌ر هێزێكی دیكه‌ ده‌س����ه‌اڵتی كارێكی‬ ‫هه‌مانش����ێوه‌یان له‌به‌رامبه‌ر پارتیدا هه‌بایه‌و‬ ‫بیانكردب����ا‪ ،‬ئه‌وا له‌غیاب����ی پارتی له‌هه‌ولێر‬ ‫هه‌مو شتێك ده‌وه‌ستێنرا‪ ،‬وه‌كچۆن به‌ر له‌‪٣١‬‬ ‫ئابی‪١٩٩٦‬و دوای ده‌ركردنی پارتی له‌هه‌ولێر‬ ‫ئه‌و راستیه‌مان بینی‪ .‬كه‌س نكوڵی له‌پێگه‌و‬ ‫هێزی سیاس����ی‌و جه‌ماوه‌ری پارتی ناكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی پارت����ی له‌وێنه‌ی برا گه‌وره‌ی‬ ‫هه‌موان نمایشده‌كات‪ ،‬په‌یوه‌ندیه‌كی ئه‌وتۆی‬ ‫به‌هێ����زی جه‌ماوه‌ری‌و بنك����ه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫پارتیی����ه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬هێن����ده‌ی په‌یوه‌ندی به‌م‬ ‫وه‌هم����ه‌ بێمانایه‌ش����ه‌‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ك����ه‌ بۆته‌‬

‫فۆبیایه‌ك����ی سیاس����ی‌و رۆژانه‌‌ به‌رپرس����ه‌‬ ‫بااڵكانی یه‌كێتی‌و یه‌كگرتو به‌پله‌ی یه‌كه‌م‌و‬ ‫له‌نێو گۆڕان‌و كۆمه‌ڵیش به‌ شێوه‌ی جیاجیا‬ ‫وه‌ك سرودی س����ه‌رده‌می منداڵی ده‌رخیان‬ ‫كردوه‌و ده‌یڵێنه‌وه‌‪ ،‬كه‌ ناكرێ كوردس����تان‬ ‫تێكبده‌ی����ن‪ ،‬وه‌ك ئ����ه‌وه‌ی له‌نێوان ش����ه‌ڕو‬ ‫ته‌س����لیمبوندا‪ ،‬دۆزینه‌وه‌ی ف����ۆرم‌و رێگه‌ی‬ ‫دیك����ه‌ی ملمالن����ێ‌و س����تۆپكردن به‌غروری‬ ‫هێزێكی مه‌غرور مه‌حاڵ‌بێ‌‪.‬‬ ‫له‌‪١٧‬ی شوباتی‪‌٢٠١١‬دا هیچ هێزێكی‬ ‫سیاسی هه‌وڵێكی جدی نه‌دا تائه‌م وه‌همه‌ی‬ ‫پارتی‪ ،‬تایب����ه‌ت له‌هه‌ولێر‪ ،‬به‌تاڵ بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫دواتریش كاتێك پارتی گرێبه‌ستی گوماناوی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬وه‌ك تاك����ه‌ بڕیارده‌ری هه‌رێم رێگه‌‬ ‫به‌خۆی ده‌دات بڕیاری ش����ه‌ڕو ئاشتی بدات‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ به‌غدا ده‌به‌ستێ‪ ،‬تێكده‌دات‪،‬‬ ‫به‌ته‌نیا بڕیاری په‌كخستنی په‌رله‌مان ده‌دات‪،‬‬ ‫موچه‌ی خه‌ڵك ده‌بڕێ����ت‪ ،‬له‌كاتێكدا هه‌مو‬ ‫ئه‌مانه مه‌سه‌له‌ی نیش����تمانین‌و په‌یوه‌ندیان‬ ‫به‌ژیانی كۆی خه‌ڵكی باشوره‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌به‌رامب����ه‌ر هه‌مو ئه‌مانه‌دا چه‌ندین س����اڵه‌‬ ‫هێزێكی سیاس����ی نابینی به‌جورئه‌ته‌وه‌ كار‬ ‫بۆ تێكشكاندن‌و به‌تاڵكردنه‌وه‌ی ئه‌م وه‌همه‌‬ ‫بكات‪ ،‬ك����ه‌ پارت����ی وه‌ك حه‌قیقه‌ت له‌الی‬ ‫ئه‌ندامانی خۆی چاندویه‌تی‪ ،‬هیچ یه‌كێك له‌م‬ ‫هێزانه‌‪ ،‬تایبه‌ت یه‌كێتی كه‌ له‌ڕوی سیاسی‌و‬ ‫ئاب����وری‌و عه‌س����كه‌ری‌و په‌یوه‌ندی عێراقی‌و‬ ‫ئیقلیمیه‌وه‌‪ ،‬وێڕای كێشه‌ نێوخۆییه‌كانیشی‪،‬‬ ‫باشتر له‌هێزه‌ سیاس����یه‌كانی وه‌ك گۆڕان‌و‬ ‫كۆم����ه‌ڵ ده‌یتوان����ی له‌به‌رامب����ه‌ر پارتی����دا‬ ‫بوه‌س����تێته‌وەو بیگێڕێته‌وه‌ بۆ هه‌ستكردن‬ ‫به‌بونی یه‌كێتی‌و هێزه‌كانی دیكه‌یش‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌مو ئه‌م ماوه‌یه‌دا ب����ۆ ته‌نیا جارێكیش‬ ‫كارتێكی فش����اریان له‌هه‌ولێر له‌سه‌ر پارتی‬ ‫تاقینه‌كرده‌وه‌‪ ،‬النیكه‌م تابزانن ئه‌م وه‌همه‌ی‬ ‫ك����ه‌ پارتی له‌ڕوی س����ایكۆلۆژیه‌وه‌ خه‌ریكه‌‬ ‫بیكات����ه‌ به‌ش����ێك له‌حه‌قیقه‌ت����ی پێكهاتی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت����ی مرۆڤه‌كان‌ له‌باش����ور‪ ،‬تاچه‌ند‬ ‫راس����تی تێدایه‌‪ .‬چیده‌بو ئه‌گ����ه‌ر ئه‌م هێزه‌‬ ‫سیاسیانه‌ دوای ساڵ‌و نیوێك له‌په‌كخستنی‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬ته‌نیا جارێ����ك له‌هه‌ولێر بڕیاری‬ ‫خۆپیش����اندانێكی مه‌ده‌نیانه‌ی ده‌یان هه‌زار‬ ‫كه‌سیان له‌ئه‌ندام‌و الیه‌نگرانی خۆیان بدابا‪،‬‬ ‫له‌كاتێك����دا ئه‌مانه خاوه‌نی ده‌ی����ان هه‌زار‬ ‫ئه‌ن����دام‌و كادی����ری حزبی‌و س����ه‌دان هه‌زار‬ ‫‌هه‌وادارو ده‌نگ����ده‌رن له‌پایته‌ختدا‪ ‌.‬هه‌رگیز‬ ‫ب����ڕوام وانییه‌ پارتی هه‌زاران كه‌س بكوژێ‌و‬ ‫زیندانی بكات‪ ،‬ئه‌مه‌ ته‌نیا وه‌همێكه‌ پارتی‬ ‫كاری بۆ دروس����تكردنی كردوه‌و هێزه‌كانی‬

‫کلکی ئێردۆغان لەدەستی "مایکڵ روبین"دایە!‬

‫ده‌ره‌وه‌ی پارتی����ش له‌ڕێ����ی میدیاو ئه‌ندام‌و‬ ‫كادیرانی����ان بێئ����اگا ئ����ه‌م وه‌همه‌یان وه‌ك‬ ‫فۆبیای پارتی له‌نێو هه‌ناوی خۆیاندا سه‌وز‬ ‫كردوه‌و به‌هه‌مانش����ێوه‌ی پارتی كارده‌كه‌ن‬ ‫تابیگۆڕن به‌ڕاس����تی‌و سیاسه‌تی نادروستی‬ ‫خۆیانی له‌پشتەوە بش����ارنه‌وه‌‪ .‬واته پارتی‬ ‫چه‌ند كاری بۆ دروستكردنی ناساندنی وه‌هم‬ ‫وه‌ك راس����تی كردوه‌‪ ،‬هێزه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫پارتیش هێنده‌ كاریان بۆ كردوه‌‪ ،‬سه‌ره‌نجام‬ ‫به‌هه‌م����وان خه‌ریكی دروس����تكردنی حزبی‬ ‫وه‌همین‪ ،‬حزبێك تێكش����كاندن ناناس����ێت‪،‬‬ ‫ئازادی قبوڵ ناكات‪ ،‬ده‌توانێ خۆپیشاندان‬ ‫قه‌ده‌غه‌ بكات‌و سانسۆری هه‌ر شتێك‌بكات‬ ‫كه‌ به‌دڵ����ی ئه‌و نه‌بێ����ت‪ ،‬ئه‌مانه‌ چه‌ندیش‬ ‫راست بن‪ ،‬هێشتا ناتوانن ئه‌م راستیه‌ بگۆڕن‬ ‫كه‌ خه‌ریكه‌ ده‌بێته‌ فاكته‌رێك یان پاساوێك‬ ‫ب����ۆ هه‌ر جۆرێ����ك له‌مل����دان‌و چه‌مانه‌وه‌ بۆ‬ ‫خواسته‌كانی پارتی‪ .‬هێزه‌ سیاسیه‌كانی ئێمه‌‬ ‫له‌بری سه‌رقاڵ بون به‌پۆسته‌كانه‌وه‌‪ ،‬له‌بری‬ ‫خۆخه‌ریككردن به‌ده‌مه‌قاڵێی بازاڕییانه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ب����ری چه‌له‌حان����ێ‌و گوتنه‌وه‌ی دروش����م‌و‬ ‫گوتاری حه‌ماس����یانه‌و هاوار هاواری پشتی‬ ‫مایك‌و رس����ته‌ی ره‌نگاوڕه‌نگی نێو ستۆدیۆ‬ ‫حزبیه‌كان����ه‌وه‌‪ ،‬گرنگتر ئه‌وه‌ی����ه‌ خه‌ریكی‬ ‫كاركردن بۆ تێكشكاندن‌و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م فۆبی����او وه‌همه‌ بن‪ ،‬فۆبی����او وه‌همێك‬ ‫تارمایی وابه‌سه‌ر سه‌ری هه‌موانه‌وه‌‪ ،‬له‌سه‌ری‬ ‫بێ خه‌یاڵی به‌رپرسه‌ بااڵكانی حزبه‌وه‌ بگره‌‬ ‫بۆ دوائاستی خواره‌وه‌ی ئۆرگانه‌كانی حزب‬ ‫ش����ۆڕبۆته‌وه‌و فێ����ری درۆی (كاكه‌ پارتی‬ ‫هیچی له‌گه‌ڵ ناكرێ) ی كردون‪ .‬له‌ئێستادا‬ ‫باش����ترین رێگه‌ی به‌ئاگاهێنانه‌وه‌ی هێزێكی‬ ‫سیاس����ی بۆ ده‌رچون له‌وه‌ه����م‌و دواجاریش‬ ‫هه‌س����تكردن به‌پێگ����ه‌و بون����ی سیاس����ی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت����ی هێزه‌كان����ی ته‌نیش����ت خۆی‪،‬‬ ‫هه‌رچی����ه‌ك بێت‪ ،‬نه‌خش����ه‌ڕێگه‌و پرۆژه‌كان‬ ‫نین‪.‬‬ ‫‌ ئ����ه‌وه‌ به‌ته‌نیا خودی هێزی ناوه‌كی‌و‬ ‫ده‌ره‌ك����ی پارتی نییه‌‪ ،‬پارت����ی وه‌ك هێزی‬ ‫خاوه‌ن بڕیار ده‌س����ه‌پێنێ‪ ،‬به‌ڵكو كاركردنی‬ ‫نه‌یاره‌كانیشیه‌تی له‌سه‌ر گه‌وره‌تركردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م وه‌هم����ه‌و دواجاریش پیش����اندانی ئه‌م‬ ‫وه‌هم����ه‌ وه‌ك حه‌قیقه‌تێك����ی سیاس����ی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی له‌میدیاكان‌و ك����ۆڕو كۆبونه‌وه‌‬ ‫حزب����ی‌و رێكخراوه‌ییه‌كانی����ان‪ ،‬تاالنیك����ه‌م‬ ‫پاساوی درێژه‌دان به‌خۆحه‌شاردان له‌پشتی‬ ‫بیانویه‌كه‌وه‌ هه‌ب����ێ بۆ چه‌مانه‌وه‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫پارتی یان هه‌ر هێزێكی سیاس����ی دیكه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫وه‌ك پارتی سیاسه‌ت بكات‪‌.‬‬

‫شیکاری هەڕەشەکانی مایکڵ روبین لەسەر ئێردۆغان‬ ‫عارف هەمەوەندی‬ ‫مای����کڵ روبی����ن نوس����ەرو ش����رۆڤەکاری‬ ‫ئەمەریک����ی ش����ارەزا لەب����واری رۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاس����ت‪ ،‬کە دەڵێم ش����ارەزا پێدەچێت‬ ‫خوێنەر خەیاڵی بۆ ئەو کۆلکە ‚شرۆڤەکارانە’‬ ‫بچێت کە لەسەر شاشەی تیڤیە کوردیەکانەوە‬ ‫دەردەکەوێ����ت‪ ،‬ب����ۆ ئ����ەو ش����رۆڤەکارانەی‬ ‫‚ش����ارەزایە’ لەبواری تورکیاو زمانی تورکی‬ ‫نازانێت‪ ،‬بۆ ئەو ش����رۆڤەکارەی ‚ش����ارەزا’ی‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاستەو عەرەبیەکەی دوکەڵ‬ ‫دەکات‪ ،‬خەیاڵی بۆ ئەو شرۆڤەکارانە بچێت‬ ‫کە لەبەر دەس����تنەکەوتنی میوان‌و کەس����ی‬ ‫پس����پۆڕ لەبواری بابەتی داواک����راودا‪ ،‬لەبەر‬ ‫خاتری ناس����یاوی‌و برادەرێکی هێندراوەتەوە‬ ‫سەر شاشەی کەناڵە پڕۆفێشناڵەکان!‬ ‫روبی����ن یەکێ����ک لەو ش����رۆڤەکارانەی کە‬ ‫بەواتای وشە شرۆڤە دەکات‌و هەر بەوەشەوە‬ ‫نەوەستاوە لەسەردەمی جۆرج بۆشی کوڕدا‬ ‫لەپێنتاگ����ۆن وەک راوێ����ژکار کاری کردوە؛‬ ‫راپۆرتەکان����ی دەزگای هەواڵگری ئەمەریکی‬ ‫‪CIA‬و ئاسایشی نەتەوەیی ئەمەریکا لەسەر‬ ‫رۆژهەالتی ناوەراست ئامادە دەکات‪.‬‬ ‫روبین ش����ارەزایە؛ چونکە هەر سێ زمانی‬ ‫تورکی‌و عەرەبی‌و فارسی بەباشی دەزانێت‌و‬ ‫هەم����و تویتەکان����ی لەپەیج����ە تایبەتەکەی‬ ‫خۆی‪ ،‬دەبێتە هەواڵی ماڵپەڕە ناسراوەکانی‬ ‫هەواڵ‪.‬‬ ‫روبین پیاوی دەوڵەتی قوڵی ئەمەریکایەو‬ ‫یەکێک����ە لەنیۆکۆنەکان(موحاف����ەزەکارە‬ ‫نوێکان)و پێش‪ 4‬مانگ لەهەوڵی کودەتاکەی‬ ‫‪15‬ی تەم����وزی واڵت����ی تورکی����ا‪ ،‬لەیەکێک‬ ‫لەنوس����ینەکانیدا ب����اس ل����ەوە دەکات کە‬ ‫ئێردۆغ����ان ب����ۆ قایمترکردنی دەس����ەاڵتی‬ ‫تاکڕەوی خۆی‪ ،‬هەڵدەستێت بەدروستکردنی‬

‫س����یناریۆیەکی هاوشێوەی ئەوەی شەوی‪15‬‬ ‫ی تەموز بینیمان‪.‬‬ ‫وات����ە کاتێک کەس لەدونی����ادا نەیدەزانی‬ ‫لەتورکیادا س����یناریۆی کودەت����ا داڕێژراوە‪،‬‬ ‫روبین لەنوس����ینەکانیدا باس����ی وردەکاری‬ ‫پالنی کودەتاکەی دەکرد‪.‬‬ ‫بۆیە کاتێک روبین ش����تێک دەنوس����ێت‪،‬‬ ‫ب����ۆ کەس����ێک بیەوێ����ت ش����رۆڤەی روداوو‬ ‫پێش����هاتەکانی داهات����و بکات‪ ،‬پێویس����تە‬ ‫لەسوچێکدا وەک تێبینی بینوسێت‪ ،‬تاسەری‬ ‫سوڕنەمێنێت لەوەی رودەدات!‬ ‫روبی����ن ماوەیەکە لەپەیج����ی تویتی خۆی‬ ‫گرتویەت����ی بەئێردۆغانی س����ەرۆک کۆماری‬ ‫تورکیاوەو پێی دەڵێ����ت "ئێمە دەزانین ئەو‬ ‫پارانەی کە دزیوتە لەکوێ شاردوتەوە‪ ،‬هەر‬ ‫بەڕاس����ت تۆ وادەزانیت ئێمە نازانین لەکوێ‬ ‫پارەکانت شاردۆتەوە!"‬ ‫روبین ئ����ەم تویتان����ە بەزمان����ی تورکی‬ ‫دەنوس����ێت‌و لەتورکیادا مێدیاو مێدیاکاران‬ ‫لەترس����ی ئێردۆغان ناوێرن قس����ەی لەسەر‬ ‫بک����ەن‪ ،‬مەگ����ەر مێدیاکارێک ل����ەدەرەوەی‬ ‫واڵتی تورکیا بێت‌و دەس����تی لەوە ش����تبێت‬ ‫کە جارێکی ت����ر تائێردۆغان مابێت لەژیاندا‬ ‫بگەڕێتەوە واڵتی تورکیا!‬ ‫روبی����ن زۆر ج����ار رەخن����ەی لەئێردۆغان‬ ‫گرت����وە لەوتارەکانیدا‪ ،‬ب����ەاڵم ئەمە یەکەم‬ ‫جارە راستەوخۆ قسەی پێدەڵێت‌و هەڕەشەی‬ ‫لێدەکات بەئاش����کرا‪ ،‬گەر پێش����تر لەوتارە‬ ‫ئینگلیزیەکانی����دا رەخن����ەی لێگرتبێت‪ ،‬ئەم‬ ‫جارە بەزمانی تورکی هێرشی دەکاتە سەر‪،‬‬ ‫وەک ئەوەی بیەوێت پەیامەکە راس����تەوخۆ‬ ‫نوس����ەرەکانی رۆژنام����ەی نیویۆرکتایم����زو‬ ‫بەخودی ئێردۆغان بگات‪.‬‬ ‫ئەوەی لێرەدا جێی سەرسوڕمانە ئێردۆغان واش����نگتۆن پۆس����ت هەڵش����اخاوە کاتێک‬ ‫بەرامبەر ئەم قس����انەی روبین دەنگی لێوە بەرامبەری قس����ەی رەق یاخ����ود رەخنەیان‬ ‫لێگرتبێت‪.‬‬ ‫نایەت‌و قوڕو قەپی لێکردوە‪.‬‬ ‫ئێردۆغان بەڕوی واڵتانی ئەڵمانیاو هۆاڵنداو‬ ‫لەکاتێک����دا ئێردۆغان چەندین جار بەڕوی‬

‫روبین ئەم تویتانە‬ ‫بەزمانی تورکی‬ ‫دەنوسێت‌و لەتورکیادا‬ ‫مێدیاو مێدیاکاران‬ ‫لەترسی ئێردۆغان‬ ‫ناوێرن قسەی‬ ‫لەسەر بکەن‪ ،‬مەگەر‬ ‫مێدیاکارێک لەدەرەوەی‬ ‫واڵتی تورکیا بێت‌و‬ ‫دەستی لەوە شتبێت کە‬ ‫جارێکی تر تائێردۆغان‬ ‫مابێت لەژیاندا‬ ‫بگەڕێتەوە واڵتی تورکیا!‬

‫یەکێت����ی ئەوروپ����ا هەڵدەش����اخێت کاتێک‬ ‫گۆڤارێک ی����ان رۆژنامەیەکیان کاریکاتێرێک‬ ‫یان نوس����ینێکی رەخنەگرانەی لەسەر باڵو‬ ‫دەکەنەوە‪.‬‬ ‫بەاڵم بەرامبەر روبی����ن هیچ ناڵێت‌و زاتی‬ ‫ئەوەی نیە قسەیەک بکات!‬ ‫لەوکات����ەدا ک����ەس نەیدەزانی چ ش����تێک‬ ‫لەپش����ت پەردەوە دەگوزەرێ����ت‌و روبین بۆ‬ ‫هەڕەش����ە لەئێردۆغان دەکات‪ ،‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫ئاش����کرا لەتویتەکانی روبین ب����ەدی دەکرا‬ ‫ئەوەبو ک����ە دەوڵەتی قوڵی ئەمەریکا داوای‬ ‫ش����تێک لەئیردۆغان دەکەن‌و بەئاشکرا پێی‬ ‫دەڵێن "گەر ئ����ەوەی دەمانەوێت نەیکەیت‪،‬‬ ‫ئەوا ش����وێنی پارەکانت دەزانین‌و دەس����تی‬ ‫بەسەردا دەگرین"‪.‬‬ ‫س����ەرەتای ئ����ەم تویتان����ەی روبی����ن‬ ‫ب����ۆ‪ 23.3.2017‬دەگەڕێتەوە کاتێک روبین‬ ‫لەیەکەم تویتیدا نوس����ی " ئێردۆغان بەرەو‬ ‫کۆتای����ی دەچێ����ت" و دواتر نوس����ی " گەر‬ ‫ئێردۆغان گەندەڵ نەبوایەو کەس����ێکی نەزان‬ ‫نەبوایە کەس سوکایەتی پێنەدەکرد"‪.‬‬ ‫(کاتێ����ک روبی����ن ئەم تویتە دەنوس����ێت‬ ‫هێزەکانی پۆلیس����ی فیدڕاڵ����ی ئەمەریکی‪،‬‬ ‫یاری����دەدەری بەڕێوەب����ەری گش����تی بانکی‬ ‫هەڵکی����ان بەگیرهێن����اوەو لێکۆڵین����ەوەی‬ ‫لەگەڵ دەکەن‪ ،‬بێجگە لەدەزگای هەواڵگری‬ ‫ئەمەریک����ی‌و تورکی����ا ک����ەس نازانێت ئەم‬ ‫بەرپرسە گەورەیەی بانکی هەڵک لەئەمەریکا‬ ‫گیراوە‪ ،‬روبی����ن لێرەدا پەیامێکی ش����اراوە‬ ‫دەنێرێت ب����ۆ ئیردۆغان‌و دەڵێت‪ ":‬کەس����ی‬ ‫دوەم لەدۆس����یەی گەندەڵی خ����ۆت‌و چوار‬ ‫وەزیرە گەندەڵەکەت دەستگیر کراوەو هەمو‬ ‫نهێنیەکانت لەژێر دەستماندایە"‪).‬‬ ‫دەس����تگیرکردنی مەهمەت ه����اکان ئەتیال‬ ‫یاریدەدەری بەڕێوەبەری گشتی بانکی هەڵک‪،‬‬ ‫ک����ە پارەی نەوتی هەرێمی کوردستانیش����ی‬

‫تێدا دەخەوێنرێت‪ ،‬لەدوای دەس����تگیرکردنی‬ ‫رەزا زەڕاب دێت کە س����اڵی رابردو لەالیەن‬ ‫پۆلیسی فیدڕاڵیەوە لەفڕۆکەخانەی مەیامی‬ ‫دەستگیر کرا‪.‬‬ ‫ئێس����تا هەردو هاواڵتیە تورکەکە لەالیەن‬ ‫داواکاری گش����تی نیویۆرک����ەوە تۆمەتبارن‬ ‫بەش����کاندنی ئابڵوقەی س����ەپێندراوی سەر‬ ‫ئێران‌و پارە سپیکردنەوەو ئەنجامدانی کاری‬ ‫ساختە لەتۆمارە فەرمیەکاندا‪ ،‬دۆسیەیەکە‪71‬‬ ‫کەس����ی تری تێدایەو‪ 4‬وەزیرەکەی ئاکەپەو‬ ‫بیالل����ی کوڕی ئیردۆغان لەناو دۆس����یەکەدا‬ ‫هەن‪ ،‬هەربۆیە کوڕەکەی ئیردۆغان ماوەیەکی‬ ‫زۆرە ناوێرێت بچێتە دەرەوەی تورکیا‪.‬‬ ‫ڕوبی����ن کاتێک بین����ی ئێردۆغ����ان گوێ‬ ‫بەهەڕەش����ەکانی ن����ادات‪ ،‬ب����ۆ ڕۆژی دواتر‬ ‫هێرشی تویتەکانی چڕتر کردەوەو وتی "هەر‬ ‫بەڕاست ئێردۆغان وادەزانێت ئێمە نازانین ئەو‬ ‫پارانەی دزیوێتی لەکوێ شاردویەتیەوە؟"‬ ‫وەک پێش����تریش ئاماژەم پێدا روبین ئەم‬ ‫قس����انە دەکات‪ ،‬ک����ەس نازانێ����ت پیاوێکی‬ ‫نزیک لەئێردۆغان چنگی ئەمەریکا کەوتوەو‬ ‫روبین بەوهۆیەوە داش����ی سوار بوە بەسەر‬ ‫ئێردۆغاندا‪.‬‬ ‫روبین دوات����ر لەڕۆژەکانی‪ 25‬و‪ 26‬مانگی‬ ‫ئ����ازار لەهێرش����ەکانی بۆ س����ەر ئێردۆغان‬ ‫ب����ەردەوام دەبێ����ت‌و دەڵێ����ت " ئێردۆغان‬ ‫دەیەوێ����ت وەک ئەتاتورک ببێتە کەس����ێکی‬ ‫جەنگاوەر‪ ،‬ئەوەی ئەتاتورک دروس����تی کرد‬ ‫ئێردۆغان روخاندی‪ ،‬بزانە هەڕەشەو گوڕەشە‬ ‫هیچ واڵتێک بەهێز ناکات‪ ،‬دەتوانی لەقەزافی‬ ‫بپرسیت"‪.‬‬ ‫روبین بەم ش����ێوەیە لەس����ەر هێرشەکانی‬ ‫ب����ەردەوام دەبێت لە‪ 27‬و‪ 28‬مانگی ئازارداو‬ ‫ک����ەس نازانێت ئەم هەڕەش����انەی روبین چ‬ ‫ئامانجێکی لەپش����تەوەیەو هۆکاری نوسینی‬ ‫لەوکاتەدا چیە‪.‬‬

‫س����ەر لەئێوارەی‪ 28‬ی مان����گ بۆ یەکەم‬ ‫جار هەواڵی ئ����ەوە کەوتە مێدیای تورکیاوە‬ ‫کە کاربەدەستێکی بانکی هەڵک لەئەمەریکا‬ ‫دەستگیر کراوە‪.‬‬ ‫بۆ ڕۆژی دواتر‪ 29.3.2017‬کاتژمێر‪4:58‬‬ ‫خولەکی س����ەر لەبەیانی روبین وەک ئەوەی‬ ‫بیەوێ����ت بیری ئێردۆغ����ان بێنێتەوە دەڵێت‬ ‫(وەک لەتویتەکەی ‪ 23‬ی مانگدا وتم‪ ،‬ئێمە‬ ‫دەزانین لەکوێ پارە دزراوەکانت شاردۆتەوە)‬ ‫دواتر لەهاشتاگەکانیدا ئاماژە بەهەڵک بانک‌و‬ ‫مەهمەت هاکان ئەتیالو رەزا زەراب دەکات!‬ ‫دوای ئ����ەم تویت����ەی روبی����ن‪ ،‬لەهەمان‬ ‫رۆژدا لیژنەی ئاسایش����ی نیشتیمانی تورکیا‬ ‫بەس����ەرکردایەتی ئێردۆغ����ان کۆب����وەوەو‬ ‫بەش����ێوازێکی چاوەڕواننەک����راو بڕی����اری‬ ‫کۆتاییهێنان بەئۆپەراسیۆنی قەڵغانی فورات‬ ‫دەرکرا!‬ ‫ئەمە لەکاتێکدا بو ئێردۆغان بەمەبەستی‬ ‫هێرشکردنە س����ەر کانتۆنەکانی رۆژئاوا ئەم‬ ‫ئۆپەراس����یۆنەی دەس����تپێکردبو‪ .‬لەکاتێکدا‬ ‫ب����و بەمەبەس����تی کۆکردن����ەوەی دەنگ بۆ‬ ‫گشتپرس����یەکەی‪ ،‬ش����انازی بە بەردەوامیی‬ ‫ئۆپەراس����یۆنەکە دەک����رد‪ .‬لەکاتێکدا بو‪71‬‬ ‫س����ەربازی تورکیا کوژراوەو ژمارەیەکی زۆر‬ ‫برین����داری داوەو بەبێ هیچ دەس����تکەوتێک‬ ‫دەستی لەئۆپەراسیۆنەکە هەڵگرت!‬ ‫ب����ەاڵم روبی����ن وەک نوێن����ەری دەوڵەتی‬ ‫قوڵی ئەمەری����کا لەم����اوەی‪ 6‬رۆژدا چۆکی‬ ‫بەئێردۆغان دادا‪.‬‬ ‫هەر بۆیە کاتێک روبین شتێک دەنوسێت‪،‬‬ ‫هەر بۆ خۆش����ی نی����ەو روداوی زۆر گەورە‬ ‫بەدوای خۆیدا دەهێنێت‪.‬‬ ‫بۆی����ە گەر کەس����ێک بیەوێت پێش����بینی‬ ‫روداوەکان بکات‪ ،‬پێویس����تە پێشبینیەکانی‬ ‫مایکڵ روبین‌و قس����ەکانی لەکەنارێکدا وەک‬ ‫تێبینی بنوسێت!‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrusti. sul@gmail. com‬‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫‪15‬‬

‫الپەڕەی تەندروستی‪ ،‬بەسپۆنسەری بەڕێوبەرایەتی تەندروستیی سلێمانی‬

‫كێن ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ سود ل ‌ه دژه‌خۆر وه‌رناگرن؟‬ ‫د‪ .‬هه‌ڵگورد ساڵح جاف‪ .‬پزیشكی‌ ددان‌و رۆژنامه‌نوسی‌ زانستی‌‌‬

‫چه‌ند ئامۆژگاریه‌ك بۆئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫تاقمی ددان به‌كار ئه‌هێنن‬ ‫ی پر له‌ئاوو‬ ‫ پێویس���ت ‌ه هه‌مو شه‌وێك تاقمه‌ك ‌ه له‌ده‌م ده‌ربهێنیت‌و له‌قاپێك ‌‬‫سه‌رداپۆشراو هه‌ڵبگیرێت‪.‬‬ ‫ی تاقم‬ ‫ی تایبه‌ت به‌پاككردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ پێویس���ت ‌ه هه‌فتانه‌ دوجار تاقمه‌ك ‌ه به‌حه‌ب ‌‬‫خاوێن بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی كه‌م جارێك س���ه‌ردانی‌ پزیش���ك بكرێت‬ ‫ باش���تر وایه‌ س���ااڵنه‌ به‌الیه‌ن ‌‬‫ی ناو ده‌مو دوربون له‌نه‌خۆشی‌‪.‬‬ ‫بۆدڵنیابون له‌نه‌رم ‌ه شانه‌كان ‌‬ ‫ی ددان‪،‬‬ ‫ی تاقمه‌ك ‌ه دوربكه‌وه‌ له‌به‌كارهێنانی‌ فاست‌و هه‌ویر ‌‬ ‫ بۆپاككردنه‌وه‌ ‌‬‫ی‬ ‫ی الواز كردن ‌‬ ‫چونك���ه‌ هه‌ویری‌ ددان زبر ئه‌كات‌و فاس���تیش ئه‌بێت ‌ه ه���ۆ ‌‬ ‫تاقمه‌كه‌‪.‬‬ ‫‪ -‬دوربكه‌وه‌ له‌جگه‌ره‌كێشان‌و مادده‌ كهولییه‌كان‪.‬‬

‫ی ئه‌و‬ ‫ی دژه‌خ���ۆر رێگه‌یه‌كی‌ زۆر به‌ریده‌كه‌وێت بۆنمون ‌ه ده‌ست‌و قاچ‌و ‪ -3‬هه‌میش���ه‌ بگ���ه‌ڕێ‌ ب���ه‌دوا ‌‬ ‫به‌گش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫باشه‌ بۆ پاراستنی‌ پێست له‌سوتان‌و مل چونكه‌ ئه‌وانیش به‌هه‌تاو زیانیان دژه‌خۆرانه‌ی‌ كه‌ ناس���راون‌و ماركه‌ ‌‬ ‫باش���ن چونك ‌ه مه‌رج نی���ه‌ هه‌مویان‬ ‫چ���رچ بون‪ .‬به‌اڵم گه‌ر به‌م ش���ێوان ‌ه پێده‌گات‪.‬‬ ‫به‌كارنه‌یه‌ت ئه‌و س���ودی‌ بۆ پێس���ت ‪ -2‬پێش چونه‌ده‌ره‌وه‌ت به‌نیوكاتژمێر سودیان هه‌بێت‪.‬‬ ‫ی ‪ -4‬گه‌ر له‌ماڵ���ه‌وه‌ش بویت دژه‌خۆر‬ ‫دژه‌خۆره‌ك ‌ه له‌ده‌موچاوت بد‌ه بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫نابێت‪:‬‬ ‫ی دروست به‌كاربێن���ه‌ چونك���ه‌ تیش���كی‌ خۆر‬ ‫به‌باشی‌ بیخواته‌وه‌ كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی په‌نجه‌ره‌ی‌ ماڵه‌و‌ه‬ ‫‪ -1‬پێویس���ت ‌ه دژه‌خ���ۆر له‌هه‌م���و بكات نه‌ك به‌پێچه‌وانه‌وه‌ راسته‌وخۆ به‌ئاسانی‌ له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ده‌گاته‌ پێستت‪.‬‬ ‫ی بچیت ‌ه ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ش���وێنانه‌ بدرێت ك��� ‌ه هه‌تاو پاش به‌كارهێنان ‌‬

‫‪ -5‬له‌ڕۆژان���ی‌ هه‌وری���ش پێویس���ت ‌ه‬ ‫ی بهێنیت‪.‬‬ ‫به‌كار ‌‬ ‫‪ -6‬پێویست ‌ه هه‌ر دو كاتژمێر جارێك‬ ‫ێ بكه‌یته‌و‌ه چونك ‌ه‬ ‫دژه‌خۆره‌كه‌ ن���و ‌‬ ‫پاش ئه‌وكاته‌ سودی‌ بۆت نابێت‪.‬‬ ‫‪ -7‬بڕێك���ی‌ ب���اش له‌پێس���ته‌كه‌ بد‌ه‬ ‫س���ه‌یری‌ مه‌كه‌ ره‌نگه‌كه‌ی‌ زۆره‌ پاش‬ ‫ی نامێنێت‪.‬‬ ‫چه‌ند خوله‌كێك ره‌نگه‌كه‌ ‌‬

‫پێویسته‌ حه‌ب ‌ی فۆلیك ئه‌سید به‌چه‌ند رێگه‌یه‌ك ئازاری‌ قوڕگت كه‌م بكه‌ره‌وه‌‪:‬‬

‫پێش دوگیان بون بخورێت‬

‫زۆر پێویس���ت ‌ه ئ���ه‌و خانمان���ه‌ی‌ بیر دایكه‌كه‌ نه‌یزانی���وه‌ دوگیان ‌ه هه‌ربۆی ‌ه‬ ‫ێ پێویسته‌ پێشوه‌خت بخورێت‪.‬‬ ‫له‌دوگی���ان بون ده‌كه‌نه‌وه‌ پێش س��� ‌‬ ‫ی دایكه‌كه‌ ئام���اده‌ده‌كات‬ ‫ی فۆلیك ئه‌س���ید بخۆن ‪ -‬منداڵدان��� ‌‬ ‫مان���گ حه‌ب��� ‌‬ ‫چونك ‌ه ئه‌م حه‌ب ‌ه چه‌ند سودێكی‌ هه‌ی ‌ه بۆ من���داڵ‌و ئه‌گ���ه‌ری‌ له‌بارچون كه‌م‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌وانه‌‪:‬‬ ‫ی فۆلیك ئه‌س���ید‬ ‫ هه‌رچه‌ن���ده‌ حه‌ب ‌‬‫ی پێویست ده‌دات به‌له‌ش ك ‌ه به‌كارده‌هێنی���ت به‌اڵم پێویس���ت ‌ه ئه‌و‬ ‫ ڤیتامین ‌‬‫خۆراكان��� ‌ه ئ���ه‌م ماده‌یه‌ی���ان تێدای ‌ه‬ ‫رۆژانه‌ پێویستی‌ پێیه‌تی‌‪.‬‬ ‫ی ناته‌واو بخورێ���ت وه‌ك( س���ه‌وزه‌ گه‌اڵپانه‌كان‬ ‫ ئه‌گه‌ری‌ دروس���تبونی‌ منداڵ ‌‬‫ك���ه‌م ده‌كات���ه‌وه‌‪ .‬چونك��� ‌ه زۆرینه‌ی وه‌ك سڵق‌و س���په‌ناخ‌و برۆكلی‌و كاهو‌و‬ ‫ناته‌واوییه‌كان له‌س���ه‌ره‌تای‌ دوگیانیدا كه‌له‌رم‪ ،‬پرته‌قاڵ‪ ،‬نیس���ك‌و فاسولیاو‬ ‫ی سور‪)...‬‬ ‫دروس���ت ده‌بن كه‌ هه‌ندێ‌ جار هێشتا ماسی‌و گۆشت ‌‬

‫ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫ق���وڕگ‬ ‫هه‌وكردن���ی‌‬ ‫به‌ه���ۆی‌ چه‌ند ش���تێكه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫له‌وانه‌(ڤای���رۆس‪ ،‬به‌كتری���ا‪،‬‬ ‫هه‌س���تیار بون���ی ت���ۆزو خۆڵ‪،‬‬ ‫ی ده‌م‪،‬‬ ‫ی ه���ه‌وا به‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫هه‌ڵمژین��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ڕانه‌وه‌ ‌‬ ‫ێ جاری���ش به‌هۆ ‌‬ ‫هه‌ند ‌‬ ‫ی گ���ه‌ده‌‪ .)...‬ه���ه‌ر بۆی ‌ه‬ ‫ترش���ه‌ڵۆك ‌‬ ‫ی قوڕگت هه‌بو ده‌توانیت‬ ‫كاتێك ئازار ‌‬ ‫سود له‌م خااڵنه‌ وه‌رگریت‪:‬‬ ‫‪ -1‬رۆژان���ه‌ چه‌ند جارێ���ك غه‌رغه‌ر‌ه‬ ‫ێ بك ‌ه به‌ئاوی‌ شله‌تێن‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫به‌ئاوو خو ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌كارهێنانی‌ چه‌ند جارێك به‌ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌س���ت به‌نه‌مان���ی‌ نیش���انه‌كان ‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌ك ‌ه ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫‪ -2‬ش���له‌مه‌نی‌ زۆر بخ���ۆره‌وه‌ چونك ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫شل ‌ه ئه‌بێت ‌ه هۆی‌ ش���یكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌ردراوان���ه‌ ك���ه‌ له‌و ناوچه‌ی���ه‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫به‌وه‌ش ئازار نامێنێت‪.‬‬ ‫‪ -3‬ده‌توانیت ئه‌و نوقاڵن ‌ه به‌كار بێنێت‬ ‫ك���ه‌ تایبه‌تن به‌قوڕگ ئێش��� ‌ه چونك ‌ه‬ ‫ی پاككردن���ه‌وه‌ی‌ قوڕگ‌و‬ ‫ئه‌بن ‌ه ه���ۆ ‌‬ ‫شێداركردنی‌‪.‬‬ ‫ی هه‌س���ت ك���ردن به‌ئازار‬ ‫‪ -4‬له‌كات��� ‌‬ ‫پێویس���ت ‌ه پش���وی‌ ته‌واو وه‌ربگریت‌و‬ ‫كاتێك بۆخه‌و دانێیت‪.‬‬

‫‪http://www. dohsuli. com‬‬

‫فەیسبوك‪https://www. facebook. com/tandroostyt :‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫ره‌شه‌نبیرییا به‌شداریکرنێ‬

‫وه‌کو ئالته‌رناتیڤ بۆ ره‌دکرن یان هه‌واداریێ‬

‫سه‌بری سلێڤانه‌یی‬ ‫ره‌وش���ه‌نبیری س���تاتۆیه‌کا کۆله‌کتیڤ���ه‌‪،‬‬ ‫سه‌رئه‌نجاما که‌د و به‌رهه‌مێن دیرۆکا جڤاکێ‬ ‫مرۆڤایه‌تی یه‌‪ .‬ئه‌م نکارن بێژن س���تاتۆیه‌کا‬ ‫که‌س���ایه‌تی یه‌ و گاڤا کو ب که‌س���ایه‌تی ڤ ‌ه‬ ‫دهێته‌ گرێدان هینگێ نابیته‌ فینۆمین‪ ،‬به‌لکو‬ ‫دبیته‌ ئینس���یاتیڤ‪ .‬هزرمه‌ن���د و جڤاکناس‪،‬‬ ‫جڤاکان ل س���ه‌ر دوو ئاس���تان دابه‌ش دکن‪:‬‬ ‫جڤاکه‌ک کو ره‌وش���ه‌نبیر تێده‌ هه‌نه‌‪ ،‬ئه‌و ب‬ ‫خوه‌ نابێ���ژت من ره‌وش���ه‌نبیر هه‌نه‌‪ ،‬به‌لکو‬ ‫که‌د و به‌رهه‌مێ وی جڤاکی دس���ه‌لمینت کو‬ ‫ره‌وشه‌نبیر هه‌ن ‌ه و هه‌رده‌م ئاماده‌نه‌‪ ،‬بۆ نموون ‌ه‬ ‫ده‌مێ ئه‌م دبینن یاسا سه‌روه‌ره‌‪ ،‬دیمۆکراسی‬ ‫به‌رق���ه‌راره‌‪ ،‬ده‌س���تهه‌الت و ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫ه���ه‌ردوو ئاکتیڤ���ن‪ ،‬وه‌کهه‌ڤی و یه‌کس���انی‬ ‫هاتنه‌ چه‌س���پاندن‪ ،‬دادپه‌روه‌ری به‌ربه‌الڤ ‌ه و‬ ‫و گه‌شه‌پێدان به‌رده‌وامه‌‪ ،‬هه‌روه‌سان جڤاکێ‬ ‫سڤیل س���ازه‌‌ ومافێ مرۆڤی د ئاستێ هه‌ری‬ ‫بلند ده‌ یه‌‪ ،‬زێده‌ب���اری پارازتنا ژینگه‌هێ و‬ ‫خوه‌زایێ‪ ،‬هینگێ م���رۆڤ دزانت ئه‌و هه‌موو‬ ‫که‌د و به‌رهه‌مێ ره‌وشه‌نبیریێ یه‌‪.‬‬ ‫به‌لێ‪ ،‬هه‌گه‌ر مه‌ دیت یاسا هاته‌ به‌زاندن‪،‬‬ ‫وه‌کهه‌ڤی و یه‌کسانی بێسه‌روبه‌ر بوون‌‪ ،‬مافێ‬ ‫مرۆڤی هاته‌ پێش���ێلکرن‪ ،‬ده‌س���تهه‌الت هات ‌ه‬ ‫پاوانکرن و ئۆپۆزسیۆن ژی هاته‌ هه‌تکاندن‪،‬‬ ‫ل جهێ دیمۆکراس���یێ سته‌م و توندی په‌یدا‬ ‫ب���وو‪ ،‬هینگ���ێ بزان��� ‌ه ره‌وش���ه‌نبیری وه‌کو‬ ‫ستاتۆیه‌کا کۆله‌کتیڤ په‌یدا نه‌بوویه‌ و هه‌گه‌ر‬ ‫که‌س���ه‌ک هه‌بت ژی‪ ،‬ئه‌و دبیته‌ ئینسیاتیڤ‬ ‫که‌سایه‌تی‪.‬‬

‫هه‌ت���ا رۆژا ئی���رۆ‪ ،‬سیاس���ه‌تا ده‌وله‌تێن‬ ‫مه‌زن ژ ئالێ هنده‌ک که‌س���انێن ره‌وش���ه‌نبیر‬ ‫دهێته‌ دارژتن هه‌روه‌ک فرانس���یس فۆکۆیاما‬ ‫و س���امۆئێل هنتنگتون و ئه‌ڤه‌ پره‌نس���یپێ‬ ‫به‌ش���داریکرنێ بۆ مه‌ دیار دکت‪ ،‬کو دبێژنێ‬ ‫ره‌وش���ه‌نبیرییا به‌ش���داریکرنێ‪ .‬به‌ل���ێ ل‬ ‫ده‌ڤه‌را رۆژهه‌التا ناڤه‌راس���تێ‪ ،‬هه‌روه‌س���ان‬ ‫ل کوردس���تانێ‪ ،‬پره‌نسیپێ به‌شداریکرنێ ب‬ ‫به‌هانه‌یا بێالیه‌نیێ بوویه‌ قوربان‪ .‬وه‌سان‪ ،‬ن ‌ه‬ ‫به‌شداریکرن په‌یدا دبت نه‌ ژی سه‌رخوه‌بوون‬ ‫دمین���ت و ل جه���ێ وان مه‌ندبوون و بزاڤه‌کا‬ ‫الواز سه‌ری هلددت‪.‬‬ ‫مه‌ندبوون وه‌کو ئاسته‌کێ نێگه‌تیڤ‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫کو که‌سێ ره‌وش���ه‌نبیر‪ ،‬وه‌کو بوونه‌وه‌ره‌کێ‬ ‫ڤ���ه‌ده‌ر ژ جڤاکی دهێته‌ دیتن‪ ،‬ل جهێ هزرێ‬ ‫و پرۆژان‪ ،‬ئه‌و ڤه‌ده‌ر دبت‪ ،‬په‌نایێ بۆ وه‌هم و‬ ‫فانتازیایێ دبت‪ ،‬د جهێ خوه‌ د‌ه داخویانییان‬ ‫ددت‪ ،‬ه���ه‌ر بوویه‌ره‌کا هه‌ب���ت راڤ ‌ه و ئانالیز‬ ‫دکت‪.‬‬ ‫بزاڤا الواز ژی وه‌کو ئاستێ پۆزه‌تیڤ‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫کو زێده‌باری راڤه‌ و ئانالیزێ‪ ،‬هنده‌ک جاران‬ ‫ره‌خن���ێ ژی دگرت ب تایب���ه‌ت ل مێتۆدێن‬ ‫سه‌ره‌ده‌ریێ و ئاالڤێن چاره‌سه‌ریێ‪ ،‬به‌لێ بێ‬ ‫ک���و ژ جهێ خوه‌ بلڤ���ت و هه‌گه‌ر لڤی ژی ب‬ ‫تنێ دا ئیحراج نه‌بت‪.‬‬ ‫به‌لێ‪ ،‬ره‌وشه‌نبیرییا به‌شداریکرنێ‪ ،‬ئه‌وه‌ کو‬ ‫که‌سێ ره‌وش���ه‌نبیر ته‌جاوزا خیتابا ته‌یۆریک‬ ‫بکت‪ ،‬دگه‌ل ره‌خنه‌ و ئانالیزێ‪ ،‬هه‌لویسته‌ک‬ ‫پراکتیکی هه‌مبه‌ر هه‌ر گوهه‌رین و نووهاته‌کێ‬ ‫هه‌بت‪ ،‬خوه‌دان بزاڤه‌کا جددی و ره‌فتاره‌کێ‬ ‫س���اخله‌م بت ب تایبه‌ت ل ده‌مێن پێدڤی‪ ،‬ب‬ ‫ئاخاڤتنه‌کا دی‪ ،‬چو ئاسته‌نگ د ناڤبه‌را وی‬ ‫و جڤاک���ی ده‌ بمینن‪ .‬وات���ه‌‪ ،‬نابت بێالیه‌نیێ‬ ‫بکت به‌هانه‌ بۆ درێغی ی���ان ڤه‌ده‌رییا خوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ب تنێ ره‌ڤینه‌ ژ به‌رپرسیارییا ده‌می‪.‬‬ ‫دیار‌ه تێگه‌هێ ره‌وشه‌نبیریێ چو په‌یوه‌ندی‬ ‫دگه‌ل تێگه‌هێ ئانتلکتوێل نینه‌‌‪ ،‬له‌ورا ژی چو‬ ‫باندۆرێ ناکت‪ .‬ل جهێ تێگه‌هێ ئانتلکتوێل‪،‬‬ ‫تێگه‌هێ (پقاف���ه‌) بوویه‌ ژی���ده‌رێ زانین و‬ ‫ره‌وش���ه‌نبیرییا م ‌ه و د ئه‌نجام ده‌ کولتوورێ‬

‫مه‌ کوردان پێویستی‬ ‫ب پرۆژه‌یه‌ک وه‌سان ‌ه‬ ‫کو په‌یوه‌ندی ب‬ ‫دیمۆکراسی نه‌ته‌وه‌بوون‬ ‫و به‌شداریکرنێ هه‌بت‬ ‫دا کو ده‌ستێ خو‌ه‬ ‫ده‌ینن سه‌ر جهێن‬ ‫خلوول ‌ه و بزانن چاوان‬ ‫پێشوازیێ ل قووناغێن‬ ‫داهاتوویی بکن‬ ‫م���ه‌ بوویه‌ ترێ���زا کولوورێ سه‌رده‌س���تان‌‪:‬‬ ‫کولتوورێ ره‌دکرن یان هه‌واداریێ‌‪.‬‬ ‫ئێک ژ پرسگرێکێن ره‌وشه‌نبیرییا رۆژهه‌التا‬ ‫ناڤه‌راستێ ب گشتی‪ ،‬ئه‌وه‌ کو نه‌شیای ‌ه ببت‬ ‫هێزه‌کا خوه‌سه‌ر‪ ،‬ل جهێ کو خو‌ه پێشکێشی‬ ‫جڤاک���ی بکت‪ ،‬ی���ان دێ قه‌بێ ده‌س���ته‌التێ‬ ‫خوازت‪ ،‬یان ژی دێ ب ته‌مامی وێ ره‌د کت‪،‬‬ ‫ب گۆتنه‌کا دی‪ :‬یان هه‌ناسه‌یه‌کا دژمنکارانه‌‪،‬‬ ‫یان ژی هه‌ناس���ه‌یه‌کا هه‌وادارانه‌‪ ،‬ل ده‌مه‌کێ‬ ‫کو وه‌زیفه‌تا ره‌وشه‌نبیریێ چو ژ هه‌ردووکان‬ ‫نینه‌‪ ،‬به‌لکو به‌شداریکرنه‌ د ئاڤاکرن‪ ،‬ئیدار‌ه‬ ‫و بریاردانێ ده‌‪.‬‬

‫س���ه‌ن یات س���ین دامه‌زرین���ه‌رێ چینایا‬ ‫سه‌رده‌م‪ ،‬به‌ری سه‌د ساالن ره‌وشه‌نبیری ب‬ ‫س���ێ پره‌نس���یپان ڤه‌ گرێدایه‌‪ :‬دیمۆکراسی‪،‬‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی و به‌ش���داریکرن‪ .‬وات���ه‌‪ ،‬ه���ه‌ر‬ ‫پرۆژه‌یه‌کێ سه‌رکه‌ڤتنێ بخوازت ب تایبه‌ت بۆ‬ ‫ملله‌ته‌کێ چاڤ ل ئازادی و سه‌رخوه‌بوونێ‪،‬‬ ‫گه‌ره‌که‌ وان هه‌رسێ پره‌نسیپان د ژیانا خو‌ه‬ ‫ی���ا سیاس���ی و جڤاک���ی ده‌ پراکتیز‌ه بکت‪.‬‬ ‫پرسیار ئه‌وه‌‪ ،‬کێ ژ مه‌ کوردان پتر پێویستی‬ ‫ب هه‌رسێ پره‌نسیپان هه‌ی ‌ه نه‌ماز‌ه د ده‌مه‌ک‬ ‫هه‌ستدار وه‌ک ڤی ده‌می ده‌؟!‬ ‫ئه‌ز دترس���م وه‌کو ئه‌ره‌بان ب س���ه‌رێ م ‌ه‬ ‫بهێت‪ ،‬کو به‌رده‌وام خ���وه‌ تاقی دکن‪ ،‬به‌لێ‬ ‫بس���ه‌رناکه‌ڤن‪ .‬ئه‌وان د هه‌موو بوار و بیاڤان‬ ‫د‌ه خوه‌ جێرباندن‪ ،‬په‌نا بۆ هزرا پێش���ره‌وی‪،‬‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‪ ،‬سۆشیالیس���ت‪ ،‬مارکیسی‪ ،‬ئاینی‬ ‫و‪ ...‬هتد برن‪ ،‬به‌لێ نه‌ش���یان پرسگرێکرێن‬ ‫جڤاکێن خوه‌ چاره‌سه‌ر بکن‪ ،‬چونکو خواندنێن‬ ‫دورست بۆ ماهییه‌تا وان جڤاکان نه‌کرن‪ .‬ئه‌و‬ ‫تووشی هنده‌ک ئه‌وهامان بوون‪ ،‬هه‌ولدانا وان‬ ‫ب تنێ چاڤلێکرن‪ ،‬نه‌ک���و خواندنا دۆرهێلی‬ ‫ب���وو‪ ،‬کا پێویس���تی ب کی���ژان میکانیزم���ا‬ ‫س���ه‌ره‌ده‌ریێ هه‌یه‌‪ ،‬بۆ نموونه‌‪ :‬بێهووده‌ ی ‌ه‬ ‫ره‌وش���ه‌نبیرێن جیهانا رۆژئاڤ���ا پرۆژه‌یه‌کێ‬ ‫ئاین���ی وه‌کو ئالته‌رناتیڤ ب���ۆ ملله‌تێن خو‌ه‬ ‫ت���ه‌رح بکن‪ ،‬چونکو ملل���ه‌ت و جڤاک زوو ب‬ ‫زوو پرۆژێن وه‌س���ان هه‌مبێز ناکن‪ ،‬کا چاوان‬ ‫ئه‌ره‌بستانا سعوودی یان ئه‌فغانستان نه‌شێن‬ ‫پرۆژه‌یه‌کێ س���یکۆالر هه‌مبێز بکن و هه‌گه‌ر‬ ‫ره‌وش���ه‌نبیران هه‌ول���دان ژی‪ ،‬هینگێ ژبلی‬ ‫خوه‌خاپاندنێ چو ئه‌نجامێن دی ب ده‌س���تڤ ‌ه‬ ‫ناهینن‪ .‬نه‌خوه‌‪ ،‬دیراسه‌تکرنا ره‌وشا جڤاکی‬ ‫یا راس���ته‌قینه‌ ‪ /‬دۆرهێل‪ ،‬دووری خوه‌زی و‬ ‫ئه‌وهامان‪ ،‬باشترین رێک ‌ه بۆ هلبژارتنا هنده‌ک‬ ‫فه‌لسه‌فه‌یان وه‌کو ئالته‌رناتیڤ بۆ گوهه‌رین و‬ ‫ده‌ربازبوونێ ژ مه‌ندبوون و بزاڤا الواز‪.‬‬ ‫مه‌ کوردان پێویستی ب پرۆژه‌یه‌ک وه‌سانه‌‪،‬‬ ‫کو په‌یوه‌ندی ب دیمۆکراس���ی‪ ،‬نه‌ته‌وه‌بوون‬ ‫و به‌ش���داریکرنێ هه‌بت‪ ،‬دا کو ده‌ستێ خو‌ه‬ ‫ده‌ینن س���ه‌ر جهێن خلوول��� ‌ه و بزانن چاوان‬

‫پێشوازیێ ل قووناغێن داهاتوویی بکن‪.‬‬ ‫راستییا جڤاک و ملله‌تی چو په‌یوه‌ندی ب‬ ‫حه‌ز و ئه‌وهامێن ته‌خا ره‌وشه‌نبیران ڤه‌ نینه‌‪،‬‬ ‫به‌لکو پێویس���تی ب ک���ه‌د و ماندیبوونا وان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬کو ب جددی دگه‌ل خو‌ه رابوه‌س���تنن‪،‬‬ ‫برینان ده‌ستنیشان بکن‪ ،‬ئه‌ڤجار سیاسه‌ته‌کا‬ ‫ته‌ڤاه���ی دارێژن و ب تنێ هینگێ ئه‌م دکارن‬ ‫بێژن ره‌وش���ه‌نبیرییا کوردی یا ل سه‌ر خو‌ه‬ ‫کر‪ .‬به‌ل���ێ نها‪ ،‬پرس دهێن��� ‌ه تێکه‌لکرن ب‬ ‫تایبه‌ت پرس���ێن فه‌لسه‌فی وسوسیۆلۆژی بۆ‬ ‫نموون ‌ه سیاسه‌ت و دین‪ .‬ئه‌ڤ ‌ه نه‌ دوو پرسێن‬ ‫فه‌لس���ه‌فی نه‌‪ ،‬به‌لێ به‌داخه‌ ره‌وش���ه‌نبیرییا‬ ‫ک���وردی ب ئاوایه‌کێ فه‌لس���ه‌فی ‪ /‬ته‌یۆریک‬ ‫س���ه‌ره‌ده‌ریێ دگ���ه‌ل وان پرس���ان دکت‪ ،‬ل‬ ‫ده‌مه‌کێ کو هه‌ردوو پرس سوس���یۆلۆژی نه‌‪،‬‬ ‫ب ریهـ و ریش���الێن جڤاکی ڤه‌ وابه‌س���تن و‬ ‫هه‌گه‌ر پێویس���تی ب هه‌لویست و مایتێکرنا‬ ‫ره‌وشه‌نبیران هه‌بت‪ ،‬گه‌ره‌که‌ وه‌کو دوو پرۆژ‌ه‬ ‫بهێنه‌ دیراس���ه‌تکرن دا کو س���ه‌ره‌ده‌رییه‌کا‬ ‫ته‌ندورس���ت دگه‌ل بهێته‌ کرن‪ ،‬نه‌کو هنده‌ک‬ ‫ره‌وشه‌نبیر ره‌د بکن و هنده‌ک ژی پرۆپاگه‌ندا‬ ‫بۆ بکن‪.‬‬ ‫نموونه‌یه‌کا دی دخوازم بئازرینم‪ ،‬هه‌ڤده‌م‬ ‫دگه‌ل مه‌دا ئیسالمی و بزاڤێن تیرۆریستی ل‬ ‫ده‌ڤه‌رێ‪ ،‬بێهووده‌ ی ‌ه ره‌وش���ه‌نبیرییا کوردی‬ ‫مێهڤانکییا خوه‌ ل س���ه‌ر تراژیدیا خوه‌ ڤه‌دت‬ ‫و ده‌س���ت ب ته‌س���نیف و ئیتیهامێ بکت و‬ ‫بێژت داعش ئیس�ل�امه‌ یان ئیس�ل�ام داعشه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌س���ان بێهوود‌ه یه‌ ئ���ه‌م به‌روڤاژی ژی‬ ‫پرۆپاگه‌ندێ بکن و بێژن داعش و ئیس�ل�امێ‬ ‫چو په‌یوه‌ندی دگه‌ل ئێکدوو نینه‌‪ .‬ئه‌و ره‌فتار‬ ‫دس���ه‌لمینت کو مه‌ جڤاکێ خو‌ه سه‌رانسه‌ری‬ ‫دیرۆکێ وه‌کو پێدڤی نه‌خواندییه‌‪ ،‬هه‌روه‌سان‬ ‫دسه‌لمینت کو مه‌ چو پرۆژه‌ ژی نینن‪ ،‬به‌لکو‬ ‫خ���وه‌ ل هێڤی���ا ده‌می دگرن هه‌ت���ا هنده‌ک‬ ‫پرس���یاران بهاڤێژت به‌ر مه‌‪ ،‬لێ یا باش���تر‬ ‫ئه‌وه‌ ئه‌م ده‌س���ت ب پرس���یارێن خو‌ه بکن‬ ‫و خواندنێن پێش���وه‌خت بۆ ه���ه‌ر تێگه‌هـ و‬ ‫پێکهاته‌یه‌کێ بکن‪ ،‬دا ل گۆر راستییا جڤاکی‬ ‫و دۆرهێلی‪ ،‬ل ئالته‌رناتیڤان بگه‌رن و دووری‬

‫ئه‌وهامان‪ ،‬هنده‌ک پالنان ئاماده‌ و پێشکێش‬ ‫بکن‪ ،‬ئه‌ڤجار گازن���دان ژ ملله‌تی بکن هه‌گه‌ر‬ ‫هات و پشتا خو‌ه دا مه‌‪.‬‬ ‫د هه‌موو بواران ده‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت د سیاسه‌تێ‬ ‫ژی ده‌‪ ،‬پرس���ا ئینپوت و ئاوتپوت هه‌یه‌‪ ،‬کا‬ ‫ئه‌م ڤێ پرس���ێ دگه‌ل ره‌وشه‌نبیرییا کوردی‬ ‫بدن و بس���تینن‪ .‬ئه‌رێ ئه‌و هه‌موو ئینپوتێن‬ ‫کو سه‌رانسه‌ری دیرۆکا کوردی هه‌ن ‌ه (به‌رێ‪:‬‬ ‫جینۆس���اید‪ ،‬حه‌له‌بچه‌‪ ،‬ئه‌نفال‪ ،‬ته‌عریبکرن‪،‬‬ ‫ته‌جری���دا ناس���نامێ‪ ،‬نها ‪ :‬قه‌یرانا یاس���ی‪،‬‬ ‫قه‌یرانا یاس���ایی‪ ،‬قه‌یرانێن ئابۆری و دارایی‪،‬‬ ‫نه‌سه‌روه‌رییا یاس���ایی‪ ،‬داخستنا په‌رله‌مانی‪،‬‬ ‫له‌نگبوونا حوکوومه‌تێ‪ ،‬به‌زاندنا س���ه‌روه‌رییا‬ ‫هه‌رێمێ ژ ئالێ تورکیا و هنده‌ک هێزێن دی‪،‬‬ ‫ش���ه‌رێ براکوژیێ و‪...‬هتد) م���ا قه‌ی نکارن‬ ‫ببن ئینپوت بۆ ره‌وشه‌نبیرییا کوردی؟ به‌لێ‬ ‫پرسیارا سه‌ره‌ک ‌ه ئه‌ڤه‌ یه‌‪ :‬وه‌کو ئاوتپوت چ‬ ‫بۆ م ‌ه ده‌ردکه‌ڤت؟ مخابن ب تنێ هه‌لبه‌س���ت‬ ‫و هونراو‌ه و د ئاستێ هه‌ری بلند ده‌ ستران و‬ ‫ڤیدیۆکلیپ‪ .‬ئه‌ڤه‌ ب خوه‌ ب خو‌ه دسه‌لمینت‪،‬‬ ‫کو پرس���گرێک د ئینپ���وت و ئاوتپوتان د‌ه‬ ‫نینه‌‪ ،‬به‌لکو د ماکینا ره‌وش���ه‌نبیرییا مه‌ د‌ه‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ل جهێ ئه‌م ل خه‌له‌لێ د ناڤ خوه‌ د‌ه‬ ‫بگه‌رن‪ ،‬ب بس���ته‌هی ژ به‌رپرسیاریێ دره‌ڤن‬ ‫و ل ده‌رڤه‌یی خ���وه‌ ل هنده‌ک ئارگومه‌نتان‬ ‫دگه‌رن و ئه‌ڤه‌ دس���ه‌لمینت ک���و ئه‌م ئه‌قلێ‬ ‫گوهه‌رینکاری پراکتی���ز‌ه ناکن‪ ،‬به‌لکو ئه‌قلێ‬ ‫به‌هانه‌گه‌ری ته‌کووز دکن‪.‬‬ ‫ل دوماهیکێ دبێژم‪ ،‬ره‌وشه‌نبیرییا کوردی‬ ‫ب���ه‌ری کو په‌نایێ ب���ۆ هه‌ر ته‌ی���ۆره‌ک یان‬ ‫فه‌لس���ه‌فه‌ک ده‌ره‌کی ببت و چاڤ لێ بکت‪،‬‬ ‫باشتر‌ه هه‌گه‌ر خواندنێن راڤه‌یی و داڤه‌یی بۆ‬ ‫راستی و ماهییه‌تا جڤاکێ خوه‌ بکت‪ ،‬ئه‌ڤجار‬ ‫هنده‌ک هزر و فه‌لس���فه‌فێن ن���وو کو دگه‌ل‬ ‫ده‌م���ی و قووناغێ دگونج���ن‪ ،‬ته‌رح بکت‪ ،‬ب‬ ‫هێڤیی���ا کو ل دوماهیکێ زه‌مینه‌ک جددی بۆ‬ ‫دانوس���تاندنان په‌یدا ببت ئه‌ڤجار به‌ره‌بابه‌ک‬ ‫ل س���ه‌ر وان هزر و فه‌لس���ه‌فه‌یان په‌روه‌رد‌ه‬ ‫ببت‪ ،‬ب ئاوایه‌کێ خوه‌س���ه‌ر هزر بکت و هه‌ر‬ ‫تێگه‌هه‌کێ راستا وی بهێت ئه‌قله‌ن ‌ه بکت‪.‬‬

‫هه‌ڵه‌ی میدیایی‌و ئامانجی نیشتیمانی ‬ ‫جوتیار شەریف‬ ‫میدیا کوردییه‌کان به‌س���ه‌ربه‌خۆو سێبه‌رو‬ ‫حزبیه‌وه‪ ‌،‬ب���ێ ئاگا یان به‌ئاگا هه‌ڵه‌ی گه‌ور‌ه‬ ‫دژی ئامانجی نیشتیمانی ئه‌نجام ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫س���اڵی پ���ار له‌مانگ���ی جوالی���ی هاوڕێ‬ ‫تورکمانه‌که‌م له‌ یاری توشی پێکان بو‪ ،‬دوای‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌واڵیان به‌من���دا تێلم بۆ ئۆتۆمبیلی‬ ‫فریاگوزاری کرد‪ ،‬پ���اش چاوه‌ڕوانیه‌کی زۆرو‬ ‫هاوارو ناڵه‌ی براده‌ره‌که‌م له‌تاو ئازار‪ ،‬دواجار‬ ‫هاتن به‌ده‌ممانه‌وه‌و گه‌یشتینه‌ نه‌خۆشخانه‌ی‬ ‫سۆدرهام له‌ناوه‌ڕاستی ستۆکهۆڵمی پایته‌ختی‬ ‫سوید‪.‬‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی هاوڕێکه‌میان له‌س���ه‌رته‌ختی‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ دانا هێن���ده‌ چاوه‌ڕوانی بینینی‬ ‫دکتۆرمان کرد ئیتر قاچ���ی هاوڕێکه‌م هێنده‌‬ ‫ئاوسا له‌سه‌ری خۆی گه‌وره‌تر بو‪ ،‬هه‌رکاتێک‬ ‫زیاتر ه���اواری ئه‌کرد په‌رس���تیارێک ده‌هات‌و‬ ‫ده‌رزییه‌کی مۆرفینی ب���ۆ هێورکردنه‌وه‌ی بۆ‬ ‫ده‌کرد‪.‬‬ ‫کاتژمێر بوبه‌‪12‬ی ش���ه‌و هاوڕێکه‌م به‌ده‌م‬ ‫نااڵندن‌و کاریگه‌ری زۆری رێژه‌ی مۆرفینه‌که‌وه‌‬ ‫خه‌وی لێکه‌وت‪ ،‬له‌پڕ نه‌خۆش���خانه‌ قه‌ره‌باڵخ‬ ‫بو رۆیش���تمه‌ ده‌ره‌وه‌و بینیم زیاتر له‌‪100‬کوڕو‬ ‫کچی الو بریندار بوبون‪ ،‬ئه‌وشه‌وه‌‪24‬ی جوالی‬ ‫بو‪ ،‬سویدییه‌کان پێ ده‌ڵێن جه‌ژنی ناوه‌ڕاستی‬ ‫هاوین‪.‬‬ ‫ئه‌م روداوه‌ له‌یه‌کێک له‌ن���ادی کڵه‌په‌کانی‬ ‫نزیک نه‌خۆشخانه‌ی سۆدرهام رویدابو‪ ،‬زیاتر‬ ‫له‌‪100‬گه‌نجی سه‌رخۆش که‌ هه‌مویان سویدی‬ ‫بون به‌ربوبونه‌ یه‌ک‌و به‌چه‌قۆو بتڵی ش���کاو‬ ‫یه‌کتریان بریندارکردبو‪.‬‬ ‫برینداری هه‌ندێکیان به‌ڕاده‌یه‌کی زۆر سه‌خت‬ ‫بو‪ ،‬هه‌ندێکیان چه‌قۆ الی بۆری هه‌ناس���ه‌یان‬ ‫درابو‪ ،‬هه‌ندێکیان الی سک‌و گورچیله‌یان که‌‬ ‫ژیانیان له‌مه‌ترسیدابو‪.‬‬ ‫خه‌مس���اردی کارمه‌ندانی نه‌خۆش���خانه‌که‌و‬ ‫سیس���ته‌م جێبه‌جێک���ردن‌و دانان���ی نۆبه‌ت‌و‬ ‫کات بۆ که‌س���انێک ژیانیان له‌لێواری مه‌رگدا‬ ‫بو‪ ،‬ئیتر منی به‌ت���ه‌واوی توڕه‌ کردبو چونکه‌‬ ‫هه‌ندێ جار له‌واڵتانی پێش���که‌وتو زۆر رێکی‌و‬ ‫زۆر جێبه‌جێکردن���ی یاس���ا زوڵ���م له‌خودی‬ ‫مرۆڤه‌کان ده‌کات‪ ،‬به‌نمونه‌ الی ئه‌وان ئاساییه‌‬ ‫مرۆڤێک بمرێت به‌اڵم سه‌ره‌و سیستمی ئیش‌و‬ ‫یاسای رۆژانه‌یان تێکنه‌چێت‪ ،‬که‌ ئه‌مه‌ هه‌رگیز‬

‫الی من‌و ئه‌وانه‌ی له‌گۆش���ه‌نیگای مرۆڤبونه‌وه‌‬ ‫ده‌ڕوانن ئاسایی نیه‪.‬‬ ‫م���ن به‌پێی هه‌م���و پێ���وه‌ره‌کان‌و ‪21‬جۆر‬ ‫ش���ێوازی که‌ره‌س���ته‌ی هه‌واڵ له‌ماسمیدیای‬ ‫نوێ���دا‪ ،‬ئ���ه‌م بابه‌ته‌م به‌ڕوداوێک���ی گه‌وره‌ی‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی ده‌زانی‌و پێمواب���و ده‌بێت میدیا‬ ‫کاری له‌س���ه‌ربکات ل���ه‌ دو الیه‌نه‌وه‌‪ :‬یه‌که‌م‪،‬‬ ‫روداوه‌ک���ه‌ بۆخ���ۆی الدانێک���ی کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫گه‌وره‌یه‌ م���رۆڤ تێیدا زه‌ره‌رمه‌ند بوه‌ ده‌بێت‬ ‫میدی���ا ئاش���کرای ب���کات‌و له‌ئه‌نجامه‌کانی‌و‬ ‫هۆکاره‌کانی بکۆڵێته‌وه‪‌.‬‬ ‫دوه‌م‪ ،‬ناکرێت سیس���تمی نه‌خۆشخانه‌کان‬ ‫مرۆڤ بکاته‌ قوربانی پێویسته‌ یاساو سیستم‬ ‫بۆ خزمه‌تی خودی مرۆڤ بن گۆڕانکارییه‌کان‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ک بکرێ���ت‪ ،‬س���ه‌ره‌تا حاڵه‌ت���ه‌‬ ‫مه‌ترس���یداره‌کان چاره‌س���ه‌ر بکرێ���ن‌و دواتر‬ ‫نۆبه‌ت به‌سه‌ر ئه‌وانی تردا جێبه‌جێ بکرێت‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ کات زۆر دره‌ن���گ بو نامه‌یه‌کم‬ ‫له‌ڕێگه‌ی ئیمه‌ڵه‌وه‌ نارد بۆ سه‌رپه‌رشتیاره‌که‌م‬ ‫ل���ه‌ رۆژنام���ه‌ی داگێن���س نیهێت���ەر‌‪ ،‬بڕوام‬ ‫نه‌بو به‌خه‌ب���ه‌ر بێت‪ ،‬به‌اڵم کارینی‪55‬س���اڵ‬ ‫به‌خه‌به‌رب���و‪ ،‬وه‌اڵم���ی دامه‌وه‌و وت���ی تانیو‬ ‫کاتژمێری تر له‌نوس���ین ئه‌بمه‌وه‌‪ ،‬منیش تێلم‬ ‫بۆ کردو له‌ ڕوداوه‌که‌م ئاگا‌دارکرده‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌وپ���ه‌ڕی متمانه‌ به‌خۆب���ون‌و دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫وتم‪ ،‬رێگه‌م بده‌ن به‌ناوی داگێنس نیهێتەرە‌وه‌‬ ‫برین���داره‌کان بدوێن���م ئێس���تا ده‌توانن ئێوه‌‬ ‫"برێ���ک نویزێک" له‌م روداوه‌ دروس���ت بکه‌ن‬ ‫دواتریش من ئاڕتیکڵێکی له‌س���ه‌ر ئه‌نوسم بۆ‬ ‫به‌شی ئینگلیزی سایته‌که‪‌.‬‬ ‫به‌اڵم کارین به‌وپه‌ڕی خوێنساردییه‌وه‌ پێی‬ ‫وتم‪ ،‬تۆزێک هێوربه‌ ئ���ه‌وه‌ هه‌ربابه‌تی هه‌واڵ‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬به‌یانی ک���ه‌ هاتی بۆ ڕۆژنامه‌ قس���ه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌که‌ین‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند هاوڕێکه‌م ب���ه‌و ئازاره‌وه‌ کاتژمێر‬ ‫‪6‬ی به‌یانی چاره‌سه‌ری وه‌رگرت من شه‌و هیچ‬ ‫نه‌نوس���تبوم‪ ،‬به‌اڵم په‌رۆش���ی من بۆ زانینی‬ ‫ئه‌وه‌ی بۆچی ئ���ه‌و روداوه‌ بابه‌تی هه‌واڵ نیه‌‬ ‫وای لێکردم خۆم بگه‌یه‌نمه‌ رۆژنامه‌‪ .‬کاتژمێر‪8‬‬ ‫‌کارین منی بانگهێشتی ژوره‌که‌ی کردو وتی ئه‌و‬ ‫بابه‌تانه‌ بۆ ئێمه‌ گرنگ نین‪ ،‬کۆمه‌ڵێک گه‌نجی‬ ‫ه���ه‌رزه‌کار له‌ نادییه‌کی ش���ه‌وانه‌ ئه‌خۆنه‌وه‌و‬ ‫ئه‌بێ به‌شه‌ڕیان‪ ،‬که‌ی بابه‌ته‌ ئێمه‌ وه‌کو میدیا‬ ‫گه‌وره‌ی بکه‌ین؟ روداوێکی زۆر نۆرماڵه‪‌.‬‬ ‫من قسه‌کانی کارین توشی شۆکی کردبوم‪،‬‬ ‫ئه‌مویست بابه‌تیانه‌و به‌زانستی پێی بڵێم ئه‌وه‌‬

‫که‌ره‌س���ته‌ی میدیاییه‌و ئه‌رک���ی میدیایه‌ کار‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌مو الیه‌نێکی ژیان بکات به‌تایبه‌ت‬ ‫که‌موکوڕییه‌کان ‪.‬‬ ‫به‌اڵم کارین وتی ئێمه‌ مانگانه‌ کۆبونه‌وه‌مان‬ ‫له‌گه‌ڵ نوێنه‌ری پۆلیس‌و ئاسایشی ئه‌م واڵته‌‬ ‫هه‌یه‌و رێککه‌وتوین له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی ناکرێت‬ ‫هه‌ندێ بابه‌ت که‌ س���ود به‌جێ ناهێڵێت زیاد‬ ‫له‌ڕاده‌ گه‌وره‌ بکه‌ین‪.‬‬ ‫من له‌کارینم پرس���ی چ هۆکارێک واله‌ئێوه‌‬ ‫ده‌کات له‌گ���ه‌ڵ پۆلیس‌و ئاس���یش رێککه‌وتن‬ ‫بکه‌ن کاتێک ئێوه‌ رۆژنامه‌یه‌کی س���ه‌ربه‌خۆو‬ ‫ئازادن‪ ،‬کارین‪":‬ئامانجی نیشتیمانی"‪.‬‬ ‫من ئیت���ر له‌وه‌ تێگه‌ش���تم س���ویدییه‌کان‬ ‫نایانه‌وێ هه‌مو روداوه‌کان بخه‌نه‌ س���ه‌رپه‌ڕه‌ی‬ ‫رۆژنامه‌کان‪ ،‬چونکه‌ دڵنیان دواتر رێکخراوه‌کانی‬ ‫ش���ه‌فافی ‌هت‌و مافی مرۆڤ به‌پله‌ی یه‌که‌م کار‬ ‫له‌سه‌ر به‌ڵگه‌ میدیاییه‌کان ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫تێگه‌یش���تم به‌گه‌وره‌نه‌کردنی هه‌ندێ بابه‌ت‬ ‫ریزبه‌ندیی س���وید ئه‌پارێزن له‌واڵتانی یه‌که‌م‬ ‫بۆ مافی مرۆڤ‪ ،‬تێگه‌یش���تم له‌سوید ئامانجی‬ ‫نیش���تیمانی هه‌یه‌‪ ،‬هه‌موان له‌سه‌ری هاوڕان‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌م���ان کاتدا که‌وتمه‌ گێژاوی ئه‌وه‌ی‬ ‫مێدی���ای ک���وردی چه‌ند هه‌ڵ���ه‌و دژه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئامانج���ی نیش���تیمانی‪ ،‬ڕێ���ک ‪ 3‬مانگ به‌ر‬ ‫له‌م به‌س���ه‌رهاته‌ی م���ن روداوه‌که‌ی چاڤیالند‬ ‫ب���و له‌ن���ه‌ورۆزی ‪ 2016‬که‌چه‌ن���د گه‌نجێکی‬ ‫ه���ه‌رزه‌کاری ئه‌هل���ی گۆرانبێ���ژی میلل���ی‌و‬ ‫به‌ندبێژان پشێوییه‌کیان نابوه‌وه‌‪ ،‬که‌ پشێوی‬ ‫نانه‌وه‌ی ه���ه‌رزه‌کاران له‌زۆربه‌ی واڵتانی دنیا‬ ‫وه‌ک کارێک���ی نۆرماڵ س���ه‌یرده‌کرێت‪ ،‬وه‌کا‬ ‫کاردانه‌وه‌ی ده‌رون���ی و دانه‌مه‌زرانی ژێری و‬ ‫کاری هۆرمۆنات له‌سه‌ر قۆناغ و ته‌مه‌نه‌که‌یان‬ ‫ته‌ماشا ده‌کرێت‪.‬‬ ‫که‌چ���ی میدی���ای ک���وردی به‌س���ه‌رجه‌م‬ ‫جۆره‌کانی���ه‌وه‌ مانگێک خه‌ریکی گه‌وره‌کردنی‬ ‫ئ���ه‌م روداوه‌بو‪ ،‬رۆژێک ده‌ک���را به‌کرده‌یه‌کی‬ ‫حزب���ی‪ ،‬رۆژێک���ی ت���ر ده‌ک���را به‌حاڵه‌تێکی‬ ‫ناوچه‌گه‌ری‌و قه‌زاکانی ده‌وربه‌ری سلێمانی پێ‬ ‫تاوانبار ده‌کرا‪ ،‬گوایه‌ ئه‌وانه‌ هاتون پش���ێوی‬ ‫له‌س���لێمانی بنێنه‌وه‌‪ ،‬کاتێک ئ���ه‌و قه‌زایانه‌‬ ‫خۆیان سه‌ربه‌سلێمانین‪.‬‬ ‫هه‌رچ���ی په‌یامی میدیایی هه‌ب���و چاندنی‬ ‫رق‌و قین‌و دوبه‌ره‌کی‌و پشێوی بو‪ ،‬له‌کاتێکدا‬ ‫ئه‌توانرا روداوه‌که‌ زۆر به‌ساکاری روماڵ بکرێت‬ ‫"هه‌ڵچونی چه‌ند گه‌نجێکی هه‌رزه‌کار بوه‪" .‬‬ ‫په‌یامی میدیایی هێنده‌ له‌سه‌ر گه‌وره‌کردنی‬ ‫روداوه‌ س���اکاره‌کان‌و نیش���اندانی کۆمه‌ڵگه‌ی‬

‫من ئیتر له‌و‌ه تێگه‌شتم‬ ‫سویدییه‌کان نایانه‌وێ‬ ‫هه‌مو روداوه‌کان بخه‌ن ‌ه‬ ‫سه‌رپه‌ڕه‌ی رۆژنامه‌کان‪،‬‬ ‫چونکه‌ دڵنیان‬ ‫دواتر رێکخراوه‌کانی‬ ‫شه‌فافیه‌ت‌و مافی‬ ‫مرۆڤ به‌پله‌ی یه‌که‌م‬ ‫کار له‌سه‌ر به‌ڵگ ‌ه‬ ‫میدیاییه‌کان ده‌که‌ن‬ ‫کوردی وه‌ک کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی ناشیرین بێت چۆن‬ ‫دێته‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئامانجی نیشتیمانی‌و چاوه‌ڕوان‬ ‫بین یه‌کێتی‌و کۆڕبه‌نده‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌کان دانی‬ ‫پێدانێن کورد گه‌لێکی شیاوه‌ بۆ ده‌وڵه‌تداری؟‬ ‫خ���ۆ ناکرێ بێئ���اگا بیت له‌وه‌ی ئ���ه‌وان کار‬ ‫له‌سه‌ر به‌ڵگه‌ میدیاییه‌کان ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫س���ه‌رنجتان راده‌کێش���م ب���ۆ روداوێکی تر‬ ‫له‌س���وید‪ ،‬له‌ مانگ���ی فێبریوه‌ری ئه‌مس���اڵ‬ ‫له‌گه‌ڕه‌کی رێنکه‌بی شاری ستۆکهۆڵم روداوێک‬ ‫رویدا‪ ،‬که‌ س���ه‌یری میدیاکانی س���ویدم کرد‬ ‫به‌ڕوداوێکی ئاس���ایی وه‌سفیان کردبو‪" ،‬ته‌نها‬ ‫چه‌ند گه‌نجێک به‌ردیان له‌پۆلیس گرتوه‌و سێ‬ ‫ئۆتۆمبیل سوتێنراوه‪‌".‬‬ ‫به‌اڵم من خۆم ئه‌و ش���ه‌وه‌ له‌س���تۆکهۆڵم‬ ‫بوم تاکاتژمێر‪3‬ی ش���ه‌و ش���ه‌ڕه‌ته‌قه‌بو گڕی‬ ‫ئاگر ئاس���مانی ڕون���اک کردب���وه‌وه‌ لۆژیکی‬ ‫نی���ه‌ روداوه‌که‌ هێنده‌ س���اکار بێ���ت‪ ،‬ته‌نها‬

‫به‌دواداچونێکی بچوکم بۆ کرد‪،‬‬ ‫فه‌ره���اد س���ه‌باح‪ ،‬کوردێکی دانیش���توی‬ ‫س���تۆکهۆڵمه‌‌ وت���ی چیرۆک���ی رێنکه‌ب���ی بۆ‬ ‫زیات���ر له‌‪10‬س���اڵ له‌مه‌وب���ه‌ر ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫پیاوان���ی ده‌رمانف���رۆش‌و بانده‌کانیان ئارامی‬ ‫ئه‌و گه‌ڕه‌که‌یان شێواندوه‌و‪10‬س���اڵیش ئه‌بێت‬ ‫گ���ه‌ر کارێکی زه‌رورم نه‌بێت نه‌ڕۆیش���تومه‌ته‌‬ ‫ئه‌وگه‌ڕه‌ک���ه‌و گ���ه‌ر رۆشتبێتیش���م خێ���را‬ ‫گه‌ڕاومه‌ته‌وه‪‌.‬‬ ‫بوار ئاراس‪ ،‬گه‌نجێکی دانیشتوی ئۆپساالیه‌‬ ‫وتی نه‌ک ته‌نها گه‌ڕه‌کی رینکه‌بی له‌هه‌مو هێڵی‬ ‫ئه‌کاال له‌س���تۆکهۆڵم‌و له‌مالم���ۆو یوتۆبۆریش‬ ‫کاری مافیاکانی ده‌رمان هه‌یه‌و به‌ش���ێک له‌و‬ ‫که‌س���انه‌ی داوای مافی په‌نابه‌رییان له‌سوید‬ ‫کردوه‌ دی���ار نامێنن گوم���ان ده‌کرێت کاری‬ ‫بازرگانانی ده‌رمان بێت ئه‌وان به‌کاربێنن‪.‬‬ ‫چه‌ند رۆژێک دوای ئه‌وه‌ رۆش���تمه‌ گه‌ڕه‌کی‬ ‫شێس���تا که‌ گه‌ڕه‌کێکی نزی���ک له‌ڕینکه‌بیه‌‪،‬‬ ‫شوان‌و جه‌الل دو کوردی رۆژهه‌اڵتین که‌ زیاتر‬ ‫له‌‪30‬ساڵه‌ له‌س���تۆکهۆڵم ده‌ژین وتیان شه‌وی‬ ‫روداوه‌که‌ له‌به‌ر ته‌قه‌ خه‌ومان لێنه‌که‌وت گڕی‬ ‫ئاگر ئاسمانی ئه‌م ناوچه‌یه‌ی روناک کردبوه‌ بۆ‬ ‫به‌یانی روداوه‌که‌ش بۆخۆمان چوینه‌ رینکه‌بی‬ ‫بینیم���ان ده‌ی���ان ئۆتۆمبیل س���وتێنرابون‪،‬‬ ‫روداوه‌که‌ش زۆر گه‌وره‌بو‪.‬‬ ‫سه‌رنجڕاکێش���ی بابه‌ته‌ک���ه‌ وای لێک���ردم‬ ‫خۆم بڕۆمه‌ رینکه‌بی له‌ناوش���ه‌مه‌نده‌فه‌ره‌که‌دا‬ ‫هه‌میش���ه‌ بی���رم له‌م دێ���ڕه‌ ئه‌ک���رده‌وه‌ "تۆ‬ ‫بڵێیت من له‌و س���ویده‌ بم ک���ه‌ له‌منداڵیه‌وه‌‬ ‫وه‌ک به‌هه‌ش���تی ئارام���ی‌و ماف���ی م���رۆڤ‬ ‫بیستومه‌ ئێس���تا ناوێرم بۆ گه‌ڕه‌کێکی بچم‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ هه‌رده‌بێ سه‌رکه‌ش���ی بک���ه‌م‌و بڕۆم"‬ ‫که‌ گەیش���تمه‌ ئ���ه‌وێ چه‌ند که‌س���ێکی کاڵو‬ ‫له‌س���ه‌رم بینی هه‌ڵسوکه‌وتیان نامۆ بو‪ ،‬خۆم‬ ‫تێنه‌گه‌یاندن به‌هێمنی رۆیش���تمه‌ کافتریایه‌ک‬ ‫داوای کافیه‌کم ک���ردو له‌چه‌ند گه‌نجێک نزیک‬ ‫بومه‌وه‌و وتم باسی شه‌وی روداوه‌که‌م بۆ بکه‌ن‬ ‫یه‌کێکیان وتی من له‌وێ بوم پۆلیسه‌کان الی‬ ‫وێستگه‌ی ش���ه‌مه‌نده‌فه‌ره‌که‌ دوای که‌سێکی‬ ‫گومانلێک���راو که‌وت���ن له‌پڕ هه‌ندێ که‌س���ی‬ ‫ده‌مامک���دار ده‌رکه‌وت���ن‌و س���ه‌ره‌تا به‌ به‌رد‬ ‫هێرش���یان کرده‌ سه‌ر پۆلیس���ه‌کان‌و کاتێک‬ ‫پۆلیس���ه‌کان ته‌قه‌یان کرد ئه‌وانیش چه‌کیان‬ ‫ده‌رهێناو ته‌قه‌یان کرد‪.‬‬ ‫یه‌کێکی تریان وتی کاتێک‌ هاتینه‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫ته‌قه‌ بو‪ ،‬ته‌قه‌ له‌هه‌ردوالوه‌ ئه‌کرا بۆماوه‌یه‌ک‬ ‫ئ���ه‌وان کۆنترۆڵی دۆخه‌که‌ی���ان کردبو چه‌ند‬

‫ئۆتۆمبیلیان س���وتاندو تااڵنیشیان کرد به‌اڵم‬ ‫دواتر کاتژمێر‪ 3‬ش���ه‌و هێزێکی زۆری پۆلیس‬ ‫ه���ات‌و کۆنترۆڵی گه‌ڕه‌که‌که‌ی ک���رد‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫هه‌مو هه‌ڵهاتن‌و پۆلیس که‌س���ی بۆ ده‌ستگیر‬ ‫نه‌کرا‪ ،‬بۆخۆم پۆلیسێکی بریندارم بینی به‌اڵم‬ ‫وتیان دو پۆلیس بریندار بوه‪‌.‬‬ ‫روداوه‌ک���ه‌ی ڕینکه‌ب���ی هێن���ده‌ گه‌وره‌بو‪،‬‬ ‫تره‌مپی به‌ قسه‌هێناو لەوتارێکدا وتی ئاگاتان‬ ‫له‌ڕوداوه‌که‌ی دوێنێ ش���ه‌وی سویده‌ به‌هۆی‬ ‫په‌نابه‌ره‌وه‌ واڵته‌که‌یان چی لێ به‌سه‌رهاتوه‌؟‬ ‫به‌اڵم هه‌رزو به‌رپرس���انی سوید تره‌مپیان‬ ‫به‌درۆ خس���ته‌وه‌و وتیان روداوێکی ئاس���ایی‬ ‫بوه‌‪ ،‬خێ���را له‌که‌ناڵ���ه‌ حکومیه‌کانه‌وه‌ چه‌ند‬ ‫گروپێک���ی میوزیک���ی‌و چاالک���ی گه‌نجان���ی‬ ‫گه‌ڕه‌ک���ی رینکه‌بی���ان نیش���اندا گوایه‌ ژیان‬ ‫له‌گه‌ڕه‌که‌که‌ ئاس���اییه‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی س���وید‬ ‫نازی زۆری هه‌یه‌ الی ئه‌مریکیه‌کان به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌دوای به‌ش���داریکردنی سوید له‌جه‌نگی دژی‌‬ ‫ڤێتنام���ه‌وه‌‪ ،‬ه���ه‌ر بۆیه‌ تره‌مپ زو پۆزش���ی‬ ‫هێنایه‌وه‌و وتی هه‌واڵه‌که‌م له‌ فۆکس نیوزه‌وه‌‬ ‫خوێندوه‌ت���ه‌وه‌و ره‌نگه‌ هه‌ڵه‌ی ئه‌وانبێ‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ پاس���او ب���و‪ ،‬زانیارییه‌کانی تره‌مپ زۆر‬ ‫ورد بو له‌س���ه‌ر بابه‌ته‌که‌‪ ،‬که‌ ره‌نگه‌ زانیاری‬ ‫هه‌واڵگری بێت پێی گه‌یشتبێت‪.‬‬ ‫له‌کۆتایی���دا ئه‌بێ تێبگه‌ین س���ویدیش ئه‌و‬ ‫به‌هه‌ش���ته‌ ئارامه‌ نیه‌ ئێمه‌ لێی تێگه‌یشتوین‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ س���ویدییه‌کانن له‌ژێ���ر ئامانجی‬ ‫نیش���تیمانیدا کار بۆ جوان نیشاندانی سوید‬ ‫ئه‌ک���ه‌ن له‌دنی���ا‪ ،‬هه‌روه‌ها ئ���ه‌وه‌ش میدیای‬ ‫کوردیی���ه‌ هه‌ندێ جار له‌یه‌کێتی‌و پارتی زیاتر‬ ‫زیان له‌ئامانجی نیشتمانی کوردستان ئه‌ده‌ن‪،‬‬ ‫جارێک هاوڕێیه‌کی نه‌رویج���ی پێی وتم ئێوه‌‬ ‫میلله‌تێکی ژنکوژن بۆ؟ وتم بۆچی وائه‌ڵێیت؟‬ ‫وت���ی جارێ���ک م���ن له‌میدیایه‌ک���ی کوردیی‬ ‫خوێندومه‌ته‌وه‌ نوس���یببوی ل���ه‌‪ 1990‬تا‪2015‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‪25‬س���اڵدا ‪20‬ه���ه‌زار ژن له‌هه‌رێم���ی‬ ‫کوردستان کوژراوه‪‌.‬‬ ‫به‌وپێیه‌ بێت س���اڵی‪800‬ژن کوژراوه‌‪ ،‬ئاخر‬ ‫درۆو گه‌وره‌کردنیش به‌و ئه‌ندازه‌یه‌؟ له‌وسه‌ری‬ ‫دنیا ش���ه‌رمه‌زارمان بکات؟ به‌داخه‌وه‌ لینکی‬ ‫هه‌واڵه‌ک���ه‌ی بیرنه‌مابو ب���ه‌اڵم زۆر دڵنیا بو‬ ‫ئه‌یوت به‌ئینگلیزی���ش خوێندومه‌ته‌وه‌‪ ،‬دیاره‌‬ ‫میدیایه‌کی ساده‌و ساکار نه‌بوه‪.‬‬ ‫من دڵنی���ام هه‌ندێ له‌میدی���ا کوردییه‌کان‬ ‫رۆژانه‌ هه‌ڵه‌ی ل���ه‌وه‌ گه‌وره‌ترو دژه‌باو له‌گه‌ڵ‬ ‫ئامانجی نیشتیمانی ده‌که‌ن‪‌.‬‬

‫کتێب‬

‫توركیا به‌رده‌وام فتیله‌و شه‌ڕو ئاشوب ‌ی كه‌ركوك بوه‌‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫‪17‬‬

‫داواكارییه‌كانی به‌ره‌ ‌ی توركمانی‌ له‌به‌ژوه‌ندی‌ توركیاو دژی‌ كوردو توركمانه‌‬

‫رونیده‌كاته‌وه‌ توركمانه‌كان ده‌یانویس���ت‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫بورهانه‌دینی‌ كوڕی‌ سوڵتان عه‌بدولحه‌مید‬ ‫توركمانه‌كانی‌ كه‌ركوك تائه‌مڕۆش توركیا بكرێته‌ پادش���ای‌ عێراق‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئینگلیزو‬ ‫به‌واڵتی‌ دایك ده‌زانن‪ ،‬هه‌ر دژایه‌تیكردنێ‌ هاوپه‌یمانه‌كان داواكه‌ی���ان ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌و‬ ‫به‌زۆر ناماقوڵ ناویده‌به‌ن‪ ،‬له‌به‌رانبه‌ریشدا‬ ‫بۆ ده‌وڵه‌تی‌ توركیا به‌دژایه‌تیكردنی‌‬ ‫خۆیانی‌ ده‌زانن‪ .‬ئه‌مه‌ بۆچونی‌ نوسه‌رێكی‌ توركمانه‌كان ده‌نگ به‌كاندیده‌كه‌ی‌ ئینگلیز‬ ‫فه‌یسه‌ڵی‌ كوڕی‌ شه‌ریف ناده‌ن‪.‬‬ ‫كورده‌‪ ،‬هه‌روه‌ها پێیوایه‌ كوردو‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ دۆخی‌ سیاس���ی‌ توركمانه‌كان‬ ‫توركمان له‌سه‌ر ئه‌رزی‌ واقیع تائه‌مڕۆ‬ ‫له‌سه‌رده‌می‌ پادشایه‌تیدا‪ ،‬نوسه‌ر ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كی‌ هاوبه‌شیان بۆ دروست‬ ‫به‌درێژایی‌ ماوه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ پاشایه‌تی‌‪،‬‬ ‫نه‌بوه‌‪ ،‬به‌ڵكو هه‌ریه‌كه‌یان له‌ئاوازێك‬ ‫توركمان له‌عێراقدا نه‌یانتوانی‌ هیچ حیزبێ‌‬ ‫ده‌خوێنێ‌‌و ئه‌ویتر ئیستفزاز ده‌كات‪.‬‬ ‫یان رێكخراوێكی‌ سیاسی‌ دابمه‌زرێنن‌و هیچ‬ ‫كتێبی‌ كوردو توركمان‪ :‬رابردویه‌كی‌ پڕ سه‌نگ‌و چاالكییه‌كی‌ سیاسیان نه‌بو‪.‬‬ ‫له‌قه‌یران‪ ،‬داهاتویه‌ك���ی‌ ته‌ماوی‌و نادیار‪،‬‬ ‫توركمانه‌كان داواده‌كه‌ن كه‌ركوك‬ ‫له‌نوسینی‌ موعته‌سه‌م نه‌جمه‌دینه‌‪)185( ،‬‬ ‫بخرێته‌ سه‌ر توركیا‬ ‫الپه‌ڕه‌ی���ه‌و له‌باڵوكراوه‌كان���ی‌ كۆمه‌ڵ���ه‌ی‌‬ ‫له‌ئاكام���ی‌‬ ‫ل���ه‌(‪،)1958/7/14‬‬ ‫روناكبی���ری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ كه‌ركوكه‌‪ .‬له‌م‬ ‫كتێب���ه‌دا نوس���ه‌ر به‌تان‌و پ���ۆی‌ مێژوی‌ كوده‌تایه‌ك���ی‌ س���ه‌ربازییدا كۆتای���ی‌‬ ‫توركمانه‌كاندا چوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌ به‌ڵگه‌وه‌ به‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ پاش���ایه‌تی‌ له‌عێراق���دا‬ ‫كۆمه‌ڵێك كارو ك���رده‌وه‌ی‌ توركمانه‌كانی‌ ده‌هێنرێ���ت‪ ،‬سیس���تمی‌ ده‌س���ه‌اڵتیش‬ ‫له‌عێراقدا ده‌بێته‌ كۆماری‌‪ .‬له‌(‪- 1958‬‬ ‫له‌قۆناغه‌ جیاوازه‌كاندا خستۆته‌ڕو‪.‬‬ ‫له‌پێش���ه‌كی‌ كتێبه‌ك���ه‌دا‪ ،‬نوس���ه‌ر ‪ )1963‬عه‌بدولكه‌ریم قاسم ده‌سه‌اڵتداری‌‬ ‫ده‌نوس���ێت‪ :‬ئ���ه‌وه‌ی‌ مای���ه‌ی‌ نیگه‌رانییه‌ یه‌كه‌م���ی‌ عێ���راق ده‌بێت‪ .‬س���ه‌باره‌ت‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ نێوان كوردو توركمان مێژویه‌كی‌ به‌دۆخ���ی‌ توركمانه‌كان ل���ه‌م قۆناغه‌دا‪،‬‬ ‫دورودرێژ‌و زه‌وییه‌كی‌ خوێناوی‌ به‌یه‌كیانه‌وه‌ نوسه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬له‌سه‌رده‌می‌ قاسمدا له‌ژێر‬ ‫ده‌به‌س���تێت‪ ،‬ئ���ه‌م دو نه‌ته‌وه‌یه‌ له‌س���ه‌ر چه‌ت���ری‌ الوازی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و ناجێگیری‌‬ ‫ئ���ه‌رزی‌ واقیع تائه‌م���ڕۆ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كی‌ سیاسیدا‪ ،‬به‌پاڵپشتی‌ توركیاو به‌هاوكاری‌‬ ‫هاوبه‌ش���یان بۆ دروس���ت نه‌ب���وه‌‪ ،‬به‌ڵكو شۆڤێنێتی‌ عه‌ره‌بی‌‪ ،‬توركمانه‌كان پایه‌ی‌‬ ‫هه‌ریه‌كه‌ی���ان له‌ئاوازێك ده‌خوێنێ‌‌و ئه‌ویتر سیاس���ی‌ خۆیان له‌سه‌ر دژایه‌تی‌ كوردو‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ قاسم بنیاتنا‪.‬‬ ‫ئیستفزاز ده‌كات‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر رونیده‌كات���ه‌وه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫توركمانه‌كان له‌سه‌رده‌می‌ عوسمانییه‌كاندا توركمان���ه‌كان به‌درێژای���ی‌ م���اوه‌ی‌‬ ‫نوسه‌ر س���ه‌ره‌تای‌ هاتنی‌ توركمانه‌كان ده‌س���ه‌اڵتی‌ پاش���ایه‌تی‌ له‌عێراق���دا‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ سه‌ده‌ی‌ چوارده‌هه‌م‪ ،‬كاتێك نه‌یانتوانیب���و هیچ پێگه‌یه‌كی‌ سیاس���ی‌‬ ‫چه‌ند عه‌شیره‌تێكی‌ توركمانی‌ به‌مه‌به‌ستی‌ به‌رچاویان هه‌بێ���ت‪ ،‬بۆیه‌ زیاتر خویان‬ ‫دابینكردنی‌ بژێوی‌ ژی���ان دێنه‌ كه‌ركوك‪ .‬داب���وه‌ ب���ازاڕو كه‌س���ابه‌ت‌و زۆرب���ه‌ی‌‬ ‫له‌سه‌ده‌ی‌ شازده‌دا كه‌ركوك وه‌ك به‌شێك كه‌ناڵه‌كانی‌ به‌رهه‌مهێن���ان‌و بازرگانیان‬ ‫له‌ویالیه‌ت���ی‌ ش���اره‌زور ده‌به‌س���ترێته‌وه‌ ب���ۆ خۆیان قۆرخكردبو‪ .‬به‌ش���ێكی‌ زۆر‬ ‫به‌ده‌وڵه‌تی‌ عوس���مانیه‌وه‌‪ .‬نوسه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬له‌س���ه‌رمایه‌دارو بازرگان‌و ده‌وڵه‌مه‌ندو‬ ‫عوس���مانییه‌كان به‌حوكمی‌ زمان‌و كلتوری‌ ده‌ره‌به‌گه‌كانی‌ ئه‌و سه‌رده‌مه‌ی‌ كه‌ركوك‬ ‫هاوبه‌ش له‌توركمان���ه‌كان نزیك ده‌بنه‌وه‌و له‌توركمان���ه‌كان بون‪ ،‬له‌ده‌ره‌نجامی‌ ئه‌و‬ ‫دۆخه‌ش���دا "توركمانه‌كان سه‌دله‌س���ه‌د‬ ‫ده‌یانكه‌ن به‌حاكمی‌ كه‌ركوك‪.‬‬ ‫نوسه‌ر عوس���مانییه‌كان به‌بناغه‌دانه‌ری‌ له‌گ���ه‌ڵ قاس���م‌و ش���یوعیه‌كاندا ناكۆك‬ ‫ناكۆكییه‌كان���ی‌ نێ���وان توركم���ان‌و كورد بون‌و خۆیان به‌دوژمنی‌ ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌‬ ‫ده‌زانێت‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‪ :‬له‌سه‌رده‌می‌ ده‌زانی‌"‪.‬‬ ‫له‌سه‌رده‌می‌ قاسمدا‪ ،‬په‌یوه‌ندی‌ نێوان‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ عوسمانیدا سیاسه‌تی‌ ته‌تریك‌و‬ ‫ته‌رحیلكردن���ی‌ ك���ورد‪ ،‬یه‌ك���ه‌م ب���ه‌ردی‌ عێراق‌و جیهان���ی‌ عه‌ره‌بی‌‌و ئیس�ل�امی‌‬ ‫بناغ���ه‌ی‌ عه‌قڵیه‌ت���ی‌ دژایه‌ت���ی‌‌و ناكۆكی‌ توش���ی‌ ئاڵ���ۆزی‌ ده‌بێت‪ ،‬بۆیه‌ قاس���م‬ ‫نێوان نه‌ته‌وه‌كانی‌ كه‌ركوكی‌ دروس���تكرد‪ ،‬ناچارده‌بێت له‌گ���ه‌ڵ توركیا په‌یوه‌ندی‌‬ ‫ل���ه‌و س���ه‌رده‌مه‌دا ده‌ی���ان خێزانی‌ كورد دروست بكات‪ ،‬ئه‌م هه‌نگاوه‌ش به‌وته‌ی‌‬ ‫بون به‌توركمان‪ ،‬ئه‌مڕۆش هه‌ندێك له‌وانه‌ نوس���ه‌ر ده‌بێته‌ هۆی‌ كردنه‌وه‌ی‌ ده‌رگا‬ ‫چونه‌ت���ه‌ پ���اڵ توركمانه‌ تون���دڕه‌وه‌كان‌و بۆ توركمان���ه‌كان تاوه‌كو "بۆ جارێكیتر‬ ‫ده‌ستی‌ بااڵیان له‌كێشه‌و گرفته‌كان هه‌یه‌‪ .‬خۆیان بخه‌نه‌وه‌ كۆشی‌ توركیا‪ ،‬هاوكات‬ ‫هه‌رله‌باره‌ی‌ سیاسه‌تی‌ عوسمانییه‌كانه‌وه‌‪ ،‬ده‌وڵه‌تی‌ توركیاش بۆ ئامانجی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫نوسه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬عوسمانییه‌كان له‌كه‌ركوكدا خۆی‌ به‌كاریانبهێنێت"‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌رده‌می‌ قاس���مدا توركمان���ه‌‬ ‫باوه‌ش���یان بۆ ئه‌و هه‌مو كوردو عه‌ره‌بانه‌‬ ‫ده‌كرده‌وه‌ كه‌ ناسنامه‌ی‌ خۆیان بۆ توركمان تون���دڕه‌وه‌كان داواده‌ك���ه‌ن كه‌رك���وك‬ ‫ده‌گۆڕی‌‪ ،‬هاوش���انی‌ ئه‌مه‌ش توركمانه‌كان بخرێته‌ سه‌ر توركیا‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش‬ ‫پله‌و پای���ه‌و ده‌س���ه‌اڵت‌و یارمه‌تی‌ دارایی‌ شاندێك به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ یونس عومه‌ر‬ ‫زۆریان له‌هه‌ردو بواری‌ مه‌ده‌نی‌‌و سه‌ربازیدا ره‌وانه‌ی‌ توركیا ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌‬ ‫ه���ه‌زار ئیم���زا كۆده‌كه‌ن���ه‌وه‌و ده‌یده‌نه‌‬ ‫وه‌رده‌گرت‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ توركیا‌و داواده‌كه‌ن‬ ‫باكوری‌ عێ���راق بخرێته‌ س���ه‌ر توركیا‪.‬‬ ‫سه‌رده‌می‌ پاشایه‌تی‌‌و‬ ‫له‌باره‌ی‌ وه‌اڵمی‌ توركیا بۆ ئه‌و داوایه‌ی‌‬ ‫بێده‌نگبونی‌ توركمانه‌كان‬ ‫دوای‌ كۆتایهاتن���ی‌ جه‌نگ���ی‌ جیهان���ی‌ توركمانه‌كان‪ ،‬نوس���ه‌ر ده‌ڵێت "توركیا‬ ‫یه‌كه‌م‌و هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ی‌ ئیمپراتۆرییه‌تی‌ نه‌یتوانی‌ ئ���ه‌و داوایه‌یان بخاته‌ڕو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫عوس���مانی‌‪ ،‬عێراق ده‌بێت���ه‌ ده‌وڵه‌تێكی‌ یارمه‌تیانده‌دات‌و پالنیان بۆ داده‌نێ‌ كه‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆو سیس���تمی‌ ده‌س���ه‌اڵتیش چۆن له‌كه‌ركوك خۆی���ان رێكبخه‌نه‌وه‌و‬ ‫تیایدا پادش���ایه‌تی‌ ده‌بێت‪ .‬وه‌كو نوسه‌ر هاوپه‌یمانی‌ ببه‌ستن‌و دژی‌ هه‌ر هه‌وڵێكی‌‬

‫كورد ئه‌وه‌نده‌ ‌ی‬ ‫توركمانی‌ به‌الوه‌ گرنگه‌‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ تێڕوانینی‌‬ ‫گه‌النی‌ تری‌ به‌الوه‌‬ ‫گرنگ نییه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫"توركمان به‌شه‌ریك‌و‬ ‫دۆستی‌ نه‌ك ته‌نها‬ ‫رابردو ئێستای‌ ده‌زانێ‌‬ ‫به‌ڵكو بۆ ئاینده‌و‬ ‫هه‌تاهه‌تایه‌ ده‌بێت‬ ‫ئه‌م دو نه‌ته‌وه‌یه‌ له‌م‬ ‫شاره‌دا پێكه‌وه‌ بژین‬ ‫كوردی‌ ب���ۆ ده‌ستخس���تنی‌ مافه‌كانیان‬ ‫بوه‌س���تنه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا رێگه‌ن���ه‌ده‌ن‬ ‫به‌گه‌ڕاندن���ه‌وه‌ی‌ كه‌رك���وك بۆ س���ه‌ر‬ ‫كوردستان به‌هه‌ر نرخێك بێت"‪.‬‬ ‫چاخی‌ به‌عسییه‌كان‪:‬‬ ‫سه‌رده‌مێكی‌ لێڵ‬ ‫له‌هاتن���ه‌ س���ه‌ر كاری‌ به‌عس���ییه‌كان‬ ‫له‌ساڵی‌ (‪ )1963‬تا ئه‌وكاته‌ی‌ له‌ساڵی‌‬ ‫(‪ )1979‬سه‌دام حسێن ده‌بێته‌ سه‌رۆك‬ ‫كۆمار‪ ،‬توركمانه‌كان به‌چه‌ند قۆناغێكی‌‬ ‫جیاوازدا گوزه‌ر ده‌كه‌ن‪ .‬نوسه‌ر ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫توركمانه‌كان هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ نه‌یانتوانی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌سه‌اڵتی‌ قاسمدا هه‌ڵكه‌ن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫خۆیان دایه‌ لۆی‌ به‌عسیه‌كان‌و قه‌ومییه‌‬ ‫توندڕه‌وه‌كانه‌وه‌ به‌تایبه‌تی‌ له‌كه‌ركوك‪.‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ شه‌س���ته‌كاندا توركمان‌و‬ ‫به‌عس���ییه‌كان وه‌ك���و هاوپه‌یمانێ���ك‬ ‫ده‌بینرێ���ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌گ���ه‌ڵ به‌هێزبون‌و‬ ‫توندبونه‌وه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ به‌عسیه‌كاندا‪،‬‬ ‫توركمانه‌كان جارێكیتر بوخچه‌ی‌ خۆیان‬ ‫ده‌پێچنه‌وه‌و له‌سیاسه‌ت دورده‌كه‌ونه‌وه‌‪.‬‬ ‫نوسه‌ر له‌مباره‌یه‌وه‌ رونكردنه‌وه‌ی‌ زیاتر‬ ‫ده‌دات‌و ده‌ڵێت‪ :‬له‌سه‌ره‌تای‌ شه‌سته‌كاندا‬ ‫تۆرانییه‌كان‌و به‌عس���یه‌ تون���دڕه‌وه‌كان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ زۆر فراوان‌و دڕندانه‌ كه‌وتنه‌‬ ‫ئازاردانی‌ خه‌ڵك‪ ،‬له‌دادگاو پۆلیسخانه‌و‬ ‫س���ه‌رجه‌م فه‌رمانگه‌كان���ی‌ حكوم���ه‌ت‬ ‫كه‌وتنه‌ ئه‌زیه‌تدانی‌ خه‌ڵك‪ ،‬بۆیه‌ كوردی‌‬ ‫كه‌ركوك ب���ه‌زۆری‌ رویانكرده‌ گونده‌كان‬ ‫تاكو له‌شه‌ڕی‌ ئه‌وانه‌ رزگاریان بێت‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌دۆخ���ی‌ توركمان���ه‌كان‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ فه‌رمانڕه‌وای���ی‌ ه���ه‌ردو برا‬ ‫عه‌بدولس���ه‌الم‌و عه‌بدولره‌حمان عارف‪،‬‬ ‫نوس���ه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬له‌س���ه‌رده‌می‌ هه‌ردو‬ ‫عارف���دا بارودۆخی‌ توركم���ان هه‌ندێك‬ ‫هێمن���ی‌ به‌رچ���اوی‌ به‌خ���ۆوه‌ بین���ی‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم توركمان���ه‌كان نه‌یانتوان���ی‌ هیچ‬ ‫ده‌س���تكه‌وتێك له‌م ماوه‌یه‌دا بۆ خۆیان‬ ‫به‌ده‌ستبێنن‪ ،‬بۆیه‌ دواتر ئه‌م بارودۆخه‌‬ ‫زۆر به‌خراپ���ی‌ به‌س���ه‌ر توركمان���دا‬ ‫شكایه‌وه‌‪.‬‬

‫پێنج کتێب لەسەر تەیب جەبار‬

‫لەماوەی رابردودا پێنج کتێب کە چواریان بە‌زمانی کوردی‌و یەکێکیان‬ ‫بە‌عەرەبییە لەس����ەر ش����اعیرو ئەندازیار تەیب جەبار کەوتنە کتێبخانەی‬ ‫کوردی‌و بە‌دیاری گەییشتوونەتە ئاوێنە‪ .‬کتێبی یەکەم‪ :‬لێکۆڵینەوەیەکی‬ ‫مامۆستا عەبدوڵاڵ تاهیر بەرزنجییە بە‌ناونیشانی ' ئەندازەی وشەو وێنە'‬ ‫لە‌بارەی ئەزموونی (تەیب جەبار) ی شاعیرەوە‪ .‬کتێبی دووەم‪( :‬یرشد‬ ‫الظالم الی طریق جانبی) کۆکراوەیەکی زوربەی ئەو نووس����ینانەیە کە‬ ‫بە‌زمانی عەرەبی لە‌س����ەر ئەزمونی ش����یعریی تەیب جەبار نووس����راون‪.‬‬ ‫کتێبەک����ە (صفا‌ء ذیاب) ئام����ادەی کردووە‌و لە‌دار وراقون لە‌بەس����رە‬ ‫چاپ کراوە‪ .‬کتێبی س����ێهەم‪ :‬جوانیی مەحاڵ‪ :‬دەروازەیەک بۆ ناساندنی‬ ‫نوێگەری لە‌شیعری تەیب جەبار دا‪ .‬ئەم کتێبە لێکۆڵینەوەیەکە لە‌بارەی‬ ‫ئەزموونی ش����یعری ئەو شاعیرەوە‪ .‬کتێبی چوارەم‪ :‬چەند پرۆژەیەک بۆ‬ ‫تێکدانی ڕەوشتی ئاو‪ .‬ئەم کتێبە زنجیرە وتارێکی تەیب جەبار خۆیەتی‬ ‫لە‌بارەی ش����وێن‌و ش����ارەوە‪ .‬کتێبی پێنجەم‪ :‬لێکۆڵینەوەیەکی حس����ین‬ ‫بەفرینە لە‌سەر شیعری (ئەو ڕۆژەی من دەمرم) ی تەیب جەبار‪.‬‬ ‫(صفا‌ء ذیاب) لەپێش����ەکیی کتێبەکەیدا س����ەبارەت بە تەیب جەبار‬ ‫دەنووس����ێ‪' :‬تەیب جەبار ئیش لە‌س����ەر ژیانی ڕۆژانەی دەکا‪ ،‬ترۆپکی‬ ‫چیا لە‌ملیوانەوە دەگرێ‌و فڕێی دەداتە قوواڵیی ڕووبارەوە‪ ،‬پێدەشتەکان‬ ‫دەخاتە بنهەنگڵی‌و لە‌ئامێزی ئاسمانیان دەنێ‪ ...‬ئەو شاعیرە شارەکەی‬ ‫بەو جۆرەی کە خۆی دەیەوێ ڕۆ دەنێتەوە‪ ،‬تەنانەت ئەگەر ش����ارێکیش‬ ‫دەرچێت کە ئەم خۆی پێی ئاشنا نەبێ‌و کەسیشی تێدا نەژیا بێت‪'.‬‬

‫توركمانه‌كان میوانن له‌عێراق‬ ‫به‌وته‌ی‌ نوس���ه‌ر له‌ماوه‌ی‌ ده‌سه‌اڵت ‌ی‬ ‫س���ه‌دام حس���ێندا (‪،)2003 - 1979‬‬ ‫توركمانه‌كان له‌سیاسه‌ت دوركه‌وتنه‌وه‌و‬ ‫رویانك���رده‌ كاری‌ بازرگانی‌‪ ،‬بۆیه‌ كه‌متر‬ ‫روب���ه‌ڕوی‌ زوڵ���م‌و له‌ناوچ���ون بونه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانكات���دا ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ عێ���راق‬ ‫بونی‌ توركم���ان له‌عێراقدا وه‌كو هاواڵتی‌‬ ‫ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌باسكردنی‌ قۆناغی‌ سه‌دامدا‪ ،‬نوسه‌ر‬ ‫نمون���ه‌ی‌ ئه‌وه‌ ده‌گێڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬جارێكیان‬ ‫وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ عێ���راق تاریق عه‌زیز‬ ‫س���ه‌ردانی‌ توركی���ا ده‌كات‪ ،‬له‌میان���ی‌‬ ‫گفتوگۆی‌ نێوانیاندا توركه‌كان پرسیاری‌‬ ‫بارودۆخی‌ توركمانه‌كانی‌ عێراق ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌وه‌اڵمدا عه‌زی���ز پێیانده‌ڵێت‪ :‬توركمان‬ ‫له‌عێراقدا نییه‌‪ ،‬هه‌ندێ���ك خێزان هه‌ن‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌وانه‌ میوان���ن الی‌ ئێمه‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫زۆر بیری���ان ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ده‌توانین بۆتانی‌‬ ‫بنێرینه‌وه‌‪ .‬نوس���ه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬به‌رپرس���ه‌‬ ‫توركه‌كان ده‌زانن به‌رپرسانی‌ به‌عس ئه‌و‬ ‫قسه‌یه‌یان زۆر به‌ڕاس���ته‌‪ ،‬بۆیه‌ بێده‌نگ‬ ‫ده‌ب���ن‌و جارێكیت���ر ئه‌و باس���ه‌ له‌نێوان‬ ‫توركه‌كان‌و حكومه‌تی‌ به‌عس���دا دروست‬ ‫نابێته‌وه‌‪.‬‬ ‫توركمانه‌كان له‌سایه‌ی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمدا‬ ‫له‌به‌ه���اری‌ (‪ )1991‬گه‌ل���ی‌ ك���ورد‬ ‫راپه‌ڕین ده‌كات‌و كۆتایی‌ به‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫به‌عس ده‌هێنێ���ت‪ ،‬له‌س���اڵی‌ (‪)1992‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م كابین���ه‌ی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م‬ ‫داده‌مه‌زرێ���ت‪ .‬له‌س���ه‌ره‌تای‌ س���ااڵنی‌‬ ‫نه‌وه‌ده‌كاندا‌و له‌سێبه‌ری‌ الیه‌نه‌ سیاسییه‌‬ ‫كوردییه‌كاندا‪ ،‬توركمانه‌كان له‌كوردستان‬ ‫ده‌س���تده‌كه‌نه‌وه‌ به‌دامه‌زراندن���ی‌ حزب‌و‬ ‫رێكخراوی‌ سیاسی‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌چاالك���ی‌ سیاس��� ‌ی‬ ‫توركمانه‌كان له‌م قۆناغه‌دا‪ ،‬نوسه‌ر ده‌ڵێت‬ ‫"له‌دوای‌ دروس���تبون ‌ی حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫به‌یارمه‌تی‌‌و پاڵپش���تی‌ دارایی‌‌و سیاسی‌‌و‬ ‫مه‌عنه‌و ‌ی یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ چه‌ندین پارت‌و‬

‫رێكخراوی‌ سیاس���ی‌ توركمان ‌ی دامه‌زران‪.‬‬ ‫كورده‌كان هه‌ر له‌سه‌ره‌تاو‌ه پاڵپشتی‌ داوا‬ ‫ره‌واكانی‌ توركمانی���ان ده‌كرد‌و به‌وپه‌ڕ ‌ی‬ ‫ئازادیی���ه‌وه‌ رێگای���ان دا ب���ه‌و حزبان��� ‌ه‬ ‫به‌وپ���ه‌ڕی‌ ئازادییه‌و‌ه چاالكی‌ سیاس��� ‌ی‬ ‫خۆیان ئه‌نجامب���ده‌ن‪ ،‬هه‌رچه‌ند هه‌ندێك‬ ‫له‌و حزبانه‌ له‌به‌رامبه‌ر هه‌ندێك ده‌سكه‌وت ‌ی‬ ‫دارای���ی‌ كه‌وتن���ه‌ تۆڕی‌ جاسوس���یه‌ت ‌ی‬ ‫توركیاوه‌و له‌دژ ‌ی به‌رژه‌وه‌ند ‌ی كوردستان‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتیان ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم حكومه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌رێم به‌هیچ شێوه‌یه‌ك له‌ڕو ‌ی چاالكیی ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كانی‌ توركمان نه‌وه‌ستایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫كۆتای ‌ی سه‌دام‌و‬ ‫نوێبونه‌وه‌ ‌ی ملمالنێكان‬ ‫س���اڵی‌ (‪ )2003‬كۆتای ‌ی به‌ده‌سه‌اڵت ‌ی‬ ‫سه‌دام حس���ێن دێت‪ ،‬به‌اڵم وه‌كو نوسه‌ر‬ ‫ئاماژه‌ی‌ بۆ ده‌كات له‌دوا ‌ی روخانی‌ رژێم ‌ی‬ ‫به‌عس "توركمان ‌ه توندڕه‌وه‌كان جارێكیتر‬ ‫هاتنه‌وه‌ مه‌ی���دان بۆ دژایه‌تی‌ كورد‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌سه‌ره‌تاوه‌ ده‌س���تیان له‌گه‌ڵ شۆڤێنی ‌ی‬ ‫عه‌ره‌بی‌‌و به‌ره‌ی‌ تیرۆر تێكه‌ڵ كرد"‪.‬‬ ‫به‌بڕوا ‌ی نوسه‌ر له‌م قۆناغه‌دا توركمان‬ ‫وه‌ك پێكهاته‌یه‌ك���ی‌ كه‌ركوك ده‌بن به‌دو‬ ‫به‌شه‌وه‌‪ ،‬ش���ه‌قامی‌ توركمان ‌ی به‌الیه‌ك‌و‬ ‫ب���ه‌ره‌ی‌ توركمان���ی‌ به‌الی���ه‌ك‪ .‬له‌باره‌ ‌ی‬ ‫تێڕوانین���ی‌ ب���ه‌ره‌وه‌ ده‌ڵێ���ت "ب���ه‌ره‌ ‌ی‬ ‫توركمان ‌ی تائه‌مڕۆ ته‌نها تێڕوانین ‌ی ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌رك���وك نه‌درێت به‌ك���وردو نه‌خرێته‌و‌ه‬ ‫سه‌ر كوردستان"‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر پێیوای���ه‌ بیركردن���ه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ب���ه‌ره‌ی‌ توركمانی‌ نه‌ ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ند ‌ی‬ ‫توركمان��� ‌ی عێراقه‌‌و ن���ه‌ خزمه‌ت به‌گه‌ل ‌ی‬ ‫توركم���ان له‌كه‌رك���وك ده‌كات‪ ،‬به‌ڵك���و‬ ‫"ته‌نه���ا ره‌نگدان���ه‌وه‌ ‌ی خه‌ونێكی‌ كۆن ‌ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ عوس���مانی‌‌و حكومه‌ت��� ‌ه‬ ‫یه‌ك ل���ه‌دوا ‌ی یه‌كه‌كان���ی‌ توركیای ‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌رده‌وام توركمان���ی‌ عێراق‌و كه‌ركوكیان‬ ‫كردوه‌ته‌ قوربان ‌ی به‌رژه‌وه‌ندیی ‌ه بااڵكان ‌ی‬ ‫حكومه‌ت ‌ی توركی‌"‪ .‬پاشان ده‌ڵێت "هه‌مو‬ ‫داواكارییه‌كانی ب���ه‌ره‌ی‌ توركمان ‌ی ته‌نیا‬ ‫ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ند ‌ی ده‌س���ه‌اڵتی‌ توركیایه‌‪،‬‬

‫به‌زیان ب���ۆ هه‌ردو گه‌لی‌ ك���وردو تورك‬ ‫له‌كه‌ركوك ده‌شكێته‌وه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‬ ‫"توركمانه‌كان ‌ی كه‌ركوك تائه‌مڕۆش توركیا‬ ‫به‌واڵت ‌ی دایك ده‌زانن‪ ،‬هه‌ر دژایه‌تیكردن ‌ێ‬ ‫بۆ ده‌وڵه‌ت���ی‌ توركی���ا به‌دژایه‌تیكردن ‌ی‬ ‫خۆیانی‌ ده‌زانن"‪.‬‬ ‫توركیا چی‌ له‌كه‌ركوك‌و‬ ‫توركمان ده‌وێت؟‬ ‫نوسه‌ر توركیا به‌وه‌ تۆمه‌تبار ده‌كات ك ‌ه‬ ‫"به‌رده‌وام فتیله‌و شه‌ڕو ئاشوبی‌ كه‌ركوك‬ ‫بوه‌‪ ،‬س���وره‌ له‌س���ه‌ر ده‌س���تێوه‌ردان‌و‬ ‫نانه‌وه‌ ‌ی فیتنه‌و شه‌ڕو تێكدانی‌ په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫نێوان گه‌الن ‌ی كه‌رك���وك‌و دژایه‌تیكردن ‌ی‬ ‫كورد"‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت "كه‌س���ێك نیی ‌ه‬ ‫له‌كه‌ركوك���دا ئه‌و راس���تییه‌ نه‌زانێت ك ‌ه‬ ‫توركیا چۆن ب���ه‌ به‌رده‌وام��� ‌ی یارمه‌ت ‌ی‬ ‫توركمانه‌ توندڕه‌و ئاژاوه‌چیه‌كان ده‌دات‪،‬‬ ‫به‌نهێن���ی‌ له‌ناو ب���ار ‌ی یارمه‌تیدا چه‌ك‌و‬ ‫ته‌قه‌مه‌نی‌ بۆ كه‌ركوك ده‌نێرێت"‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر هێما بۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات توركیا‬ ‫توركمان��� ‌ی كه‌رك���وك ب���ۆ دو ئامان���ج‬ ‫به‌كارده‌هێنێ���ت‪ ،‬یه‌كه‌م‪ :‬به‌مه‌به‌س���ت ‌ی‬ ‫گوشار دروستكردن له‌سه‌ر عێراق‌و كورد‬ ‫بۆ به‌رده‌وامبون له‌س���ه‌ر هه‌نارده‌كردن ‌ی‬ ‫نه‌وت��� ‌ی كه‌ركوك له‌ڕێ���گای‌ توركیاو‌ه بۆ‬ ‫به‌نده‌ری‌ جیهان‪ .‬دوه‌م‪ :‬فشارخستن ‌ه سه‌ر‬ ‫كوردی‌ عێراق بۆ رێگرتن له‌دروس���تبون ‌ی‬ ‫قه‌واره‌یه‌كی‌ ك���وردی‌‪ ،‬چونك��� ‌ه توركیا‬ ‫ئه‌وه‌ به‌هه‌وێن ده‌زانێ‌ بۆ دروس���تكردن ‌ی‬ ‫قه‌واره‌یه‌كی‌ كوردی‌ له‌توركیا"‪.‬‬ ‫كورد ئاشتی‌‌و توركمان ‌ی ده‌وێ‌‬ ‫نوس���ه‌ر جه‌خ���ت له‌وه‌ده‌كاته‌و‌ه كورد‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ توركمان���ی‌ ب���ه‌الوه‌ گرنگه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ تێڕوانین��� ‌ی گه‌النی‌ تری‌ به‌الو‌ه‬ ‫گرنگ نییه‌‪ ،‬چونكه‌ "توركمان به‌شه‌ریك‌و‬ ‫دۆس���تی‌ نه‌ك ته‌نه���ا رابردو ئێس���تا ‌ی‬ ‫ده‌زانێ‌‪ ،‬به‌ڵكو بۆ ئاین���ده‌و هه‌تاهه‌تای ‌ه‬ ‫ده‌بێت ئ���ه‌م دو نه‌ته‌وه‌ی ‌ه له‌م ش���اره‌دا‬ ‫پێكه‌وه‌ بژین"‪.‬‬ ‫به‌تێڕوانین ‌ی نوسه‌ر كورد له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫زۆرینه‌ ‌ی هه‌ره‌ زۆر ‌ی دانیشتوانی‌ كه‌ركوك‌و‬ ‫ناوچه‌كانی‌ تر ‌ی كوردستان پێكده‌هێنێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌رده‌وام مه‌به‌س���تی‌ بو‌ه ئاش���تی‌ له‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌ س���ه‌قامگیر بێت‪ ،‬بۆیه‌ "زۆرجار‬ ‫نه‌ك هه‌ر ده‌ستپێش���خه‌ر بو‌ه بۆ ئاشتی‌‪،‬‬ ‫بگره‌ لێبوردنی‌ خۆ ‌ی له‌وانه‌ی‌ كه‌ زیانیان‬ ‫پێبه‌خشیوه‌و دژایه‌تیان كردوه‌ راگه‌یاندوه‌‌و‬ ‫له‌زوڵم‌و زۆرو ناهه‌قی‌ چاوپۆشی‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش له‌پێناو دورخس���تنه‌وه‌ی‌ شه‌ڕو‬ ‫نائارامیی‌‌و ماڵوێران ‌ی له‌كوردس���تانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم الیه‌نه‌كانی‌ تر كه‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌یان‬ ‫به‌واڵتی‌ خۆیان نه‌زانیوه‌‪ ،‬به‌رده‌وام هه‌وڵ ‌ی‬ ‫تێكدان���ی‌ په‌یوه‌ندیی���ه‌كان‌و به‌رپاكردن ‌ی‬ ‫شه‌ڕو پشێوی‌‌و نائارامییان داوه‌"‪.‬‬ ‫دوای‌ خس���تنه‌ڕو ‌ی ئه‌و مێژوه‌‪ ،‬نوسه‌ر‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬له‌پێناو ش���كاندن ‌ی به‌سته‌ڵه‌ك ‌ی‬ ‫ئه‌م قه‌ناعه‌ت���ه‌ نادروس���ته‌ی‌ كه‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫بوه‌ته‌ پێش���ینه‌ی‌ شه‌ڕو نائارامی‌‌و یه‌كتر‬ ‫نه‌خوێندن���ه‌وه‌‪ ،‬پێویس���ته‌ س���ه‌رله‌نو ‌ێ‬ ‫مێ���ژوی‌ په‌یوه‌ن���د ‌ی گه‌الن��� ‌ی كه‌ركوك‬ ‫هه‌ڵبوه‌ش���ێته‌وه‌‌و خوێندن���ه‌وه‌ی‌ نوێ‌‌و‬ ‫دروستی‌ بۆ بكرێت‪ ،‬هه‌ر الیه‌نێكیش پێش‬ ‫گله‌ی ‌ی كردن له‌به‌رامبه‌ره‌كه‌ی‌ پێویس���ت ‌ه‬ ‫به‌خۆی���دا بچێته‌وه‌‌و رابردو ‌ی خۆی‌ بخات ‌ه‬ ‫ناو ته‌رازوی‌ ویژدانه‌وه‌‪ ،‬به‌په‌ند وه‌رگرتن‬ ‫له‌ڕابردو هێڵه‌كان ‌ی په‌یوه‌ندی‌ ئاراسته‌ ‌ی‬ ‫ژیانی‌ ئاینده‌ی‌ دیاری‌ بكات‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫‪ %91‬مامۆستایان كه‌رتی‌ په‌روه‌رده‌ به‌شكستخواردو ده‌زانن‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫په‌یمانگای‌ كوردی‌ بۆ هه‌ڵبژاردن‬ ‫به‌هاوكاری‌ ده‌سته‌ی‌ داكۆكی‌ له‌مافی‌‬ ‫مامۆستایان ئه‌نجامی‌ ڕاپرسی‌‬ ‫چه‌ندایه‌تی‌ مامۆستایانی‌ له‌پارێزگای‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ سه‌باره‌ت به‌كه‌رتی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫راگه‌یاند‪.‬‬ ‫ك���ۆی‌ ژم���اره‌ی‌ فۆڕمه‌كان���ی‌‬ ‫راپرس���یه‌كه‌ ‪895‬دانه‌ب���و‪471 ،‬نێر‪،‬‬ ‫‪424‬مێیه‌‪ ،‬كه‌ مامۆستایانی‌ باخچه‌و‬ ‫قوتابخانه‌و خوێندنگاكان به‌شداربون‪،‬‬ ‫‪70‬مامۆستای‌ باخچه‌و ‪ 587‬بنه‌ڕه‌تی‌‌و‬ ‫‪ 238‬ئاماده‌یی‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ ڕاپرس���یه‌كه‌‬ ‫له‌ ‪2-10‬ت���ا‪ 2017-3-10‬له‌س���نوری‌‬ ‫پارێزگای‌ هه‌ڵه‌بجه‌دا ئه‌نجامدراوه‌‪.‬‬ ‫په‌یمانگای‌ كوردی‌ بۆ هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫ده‌سته‌ی‌ داكۆكی‌ له‌مافی‌ مامۆستایان‬ ‫ئامانجی���ان له‌م راپرس���یه‌ بریتی‌ بو‬ ‫له‌زانین���ی‌ بی���روڕای‌ مامۆس���تایانی‌‬ ‫س���نوری‌ پارێ���زگای‌ هه‌ڵه‌بج���ه‌‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ به‌ته‌نگه‌وه‌هاتنی‌ حكومه‌ت‬ ‫له‌ده‌سته‌به‌ركردنی‌ مافه‌په‌روه‌رده‌یی‌‌و‬ ‫بژێوییه‌كانیانی‌ مامۆس���تایان ئاستی‌‬ ‫بژێوییان‌و كاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر كاری‌‬ ‫مامۆستایه‌تیان‪ ،‬هه‌روه‌ها گرتنه‌به‌ری‌‬ ‫شێوازه‌كانی‌ فشار له‌پێناوگه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫مافه‌كانی‌ مامۆستایان‌و ده‌ستوه‌ردانی‌‬ ‫حزب له‌كه‌رتی‌ په‌روه‌رده‌و ناڕه‌زایه‌تی‌‬ ‫مامۆستایان‌و كاریگه‌ری‌ گه‌ڕانه‌وه‌یان‬ ‫بۆ هۆڵه‌كانی‌ خوێندن‪.‬‬ ‫له‌راپرس���یه‌كه‌دا وه‌اڵم���ی‌ یانزده‌‬ ‫پرسیاردراوه‌ته‌وه‪ ،‬له‌وه‌اڵمی‌ پرسیاری‌‬ ‫كه‌رتی‌ په‌روه‌رده‌ چۆن ده‌بینیت؟ ‪42‬‬ ‫كه‌س به‌س���ه‌ركه‌وتو وات���ه‌ به‌ڕێژه‌ی‌‬ ‫‪ 820 ،%4,7‬كه‌س به‌شكستخواردو‬ ‫واته‌ ‪ 29 ،%91,6‬ك���ه‌س نازانم كه‌‬ ‫به‌ڕێژه‌ی‌ ‪4 ،%3,2‬ك���ه‌س وه‌اڵمیان‬ ‫نه‌داوه‌ت���ه‌وه‌ به‌ڕێ���ژه‌ی‌ ‪ .%0,4‬ل���ه‌‬ ‫وه‌اڵمی‌ پرس���یاری‌ دوه‌مدا‪ ،‬مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت له‌گه‌ڵ مامۆس���تایان چۆن‬ ‫ده‌بینی���ت؟ ‪ 4‬كه‌س ده‌ڵێن زۆرباش‪،‬‬ ‫‪ 42 ،%4‬ب���اش ‪ ،%4,7‬خراپ ‪،423‬‬ ‫به‌ڕێ���ژه‌ی‌ ‪ ،%47,3‬زۆرخراپ ‪،424‬‬

‫‪ %74‬مامۆستایان‬ ‫داوادەکەن وەزیری‬ ‫پەروەردە دەست‬ ‫لەکاربکێشێتەوە‬ ‫‪ %92‬مامۆستایان‬ ‫دەڵێن حزب‬ ‫دەستێوەردانی هەیە‬ ‫لەکەرتی پەروەردەدا‬

‫چەند خوێندکارێک لەکاتی وانە خوێندندا‬ ‫‪ ،%47,4‬ب���ێ‌ وه‌اڵم ‪ ،%0,2 .2‬ئایا ئایا داوا ده‌كه‌یت وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌ به‌گونجاوت���ر ده‌زانیت؟ ئاش���تیانه‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ له‌خه‌می‌ مافی‌ ده‌ست له‌كاربكێشێته‌وه‌؟ به‌ڵێ‌ ‪ ،%46,9 ،420 ،622‬توندوتی���ژی‌ ‪،101‬‬ ‫مامۆستایاندایه‌؟ به‌ڵێ‌ ‪ 25‬كه‌ ‪ ،%74,0 ،%2,8‬نه‌خێر ‪ ،%15,1 ،135‬نازانم ‪ ،%11,3‬هه‌ردوكیان ‪،%40,2 ،360‬‬ ‫نه‌خێر ‪ ،833‬كه‌‪ ،%1 ،93‬نازانم ‪ .10,3 ،92 ،35‬ب���ێ‌ وه‌اڵم ‪ .%7 ،6‬ئایا بێ‌ وه‌اڵم ‪ .%1,6 ،14‬ئایا ئاماده‌یت‬ ‫كه‌ ‪ ،%3,9‬بێ‌ وه‌اڵم ‪ 2‬كه‌ ‪ .%2‬وه‌ك حزب ده‌ستوه‌ردانی‌ هه‌یه‌ له‌ كه‌رتی‌ به‌ش���داربیت له‌دروس���تكردنی‌ فشار‬ ‫مامۆستایه‌ك موچه‌كه‌ت به‌شی‌ ئه‌وه‌ پ���ه‌روه‌رده‌؟ ‪823‬به‌ڵ���ێ‌‪ ،%92,2 ،‬بۆسه‌ر حكومه‌ت بۆئه‌وه‌ی‌ مافه‌كانت‬ ‫ده‌كات كه‌ وه‌ك مرۆڤێكی‌ ئاس���ایی‌ نه‌خێ���ر ‪ ،%3,8 ،34‬نازان���م ‪ ،34‬بۆ بگه‌ڕێته‌وه‌؟ به‌ڵێ‌ ‪،%80,8 ،723‬‬ ‫نه‌خێ���ر ‪ ،%10,7 ،86‬نازان���م ‪،66‬‬ ‫ێ وه‌اڵم ‪.%4 ،4‬‬ ‫بژی���ت؟ به‌ڵێ‌ ‪ 32‬كه‌ ‪ ،%3,6‬نه‌خێر ‪ ،%3,8‬ب ‌‬ ‫خراپی‌ بارودۆخی‌ مامۆس���تا زیاتر ‪ ،%7,4‬ب���ێ‌ وه‌اڵم ‪ .%1,1 ،10‬ئایا‬ ‫‪ ،%96,2 ،861‬بێ‌ وه‌اڵم ‪ 2‬به‌ڕێژه‌ی‌‬ ‫‪ .%0,2‬ب���ه‌م دۆخ���ه‌وه‌ ده‌توانی���ت له‌ئه‌ستۆی‌ كێدایه‌؟ مامۆستایان ‪ ،16‬گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ مامۆستایان بۆ هۆڵه‌كانی‌‬ ‫وه‌ك پێویس���ت به‌كاری‌ مامۆستای‌ ‪ ،%1,8‬حكوم���ه‌ت ‪ ،%47,7 ،427‬خوێندن كۆتای���ی‌ به‌ناڕه‌زایه‌تیه‌كان‬ ‫هه‌س���تیت؟ به‌ڵ���ێ‌ ‪ ،%14,3 ،128‬حزب���ه‌كان ‪ ،%42,2 ،378‬ب���ێ‌ ده‌هێنێت؟ به‌ڵێ‌ ‪ ،%6,4 ،57‬نه‌خێر‬ ‫نه‌خێ���ر ‪ ،%79,8 ،714‬نازانم ‪ ،48‬وه‌اڵم ‪ .%8,3 ،74‬چ ش���ێوازێكی‌ ‪ ،%89,3 ،799‬نازانم ‪،%3,6 ،32‬‬ ‫‪ ،%5,4‬ب���ێ‌ وه‌اڵم ‪5‬ك���ه‌س ‪ .%0,6‬فش���ار بۆ وه‌رگرتن���ه‌وه‌ی‌ مافه‌كانت بێ‌ وه‌اڵم ‪.%0,8 ،7‬‬

‫دان���ا عه‌ب���دول سه‌رپه‌رش���تیاری‌‬ ‫مه‌یدان���ی‌ راپرس���یه‌كه‌و ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌سته‌ی‌ داكۆكی‌ له‌مافی‌ مامۆستایان‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یان���د "په‌یمانگای‌‬ ‫كوردیم���ان راس���پاردوه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌م‬ ‫راپرسیه‌ بده‌ن به‌وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌و‬ ‫خوێندنی‌ بااڵو یونس���ێف‌و یونسكۆو‬ ‫رێكخراوه‌ بیانیه‌كان���ی‌ په‌یوه‌ندیدار‬ ‫بەپ���ه‌روه‌رده‌و فێرك���ردن‌و كولتور‪،‬‬ ‫له‌هه‌ڵه‌بج���ه‌ش ناردومانه‌ بۆ زانكۆو‬ ‫ئیداره‌ی‌ سنوره‌كه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫زانكۆی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ش به‌نیازین كارێكی‌‬ ‫هاوبه‌ش بكه‌ین بۆ كار له‌سه‌ركردنی‌‬ ‫له‌داهاتودا"‪.‬‬

‫دانا عه‌بدول نیگه‌رانه‌ له‌ئاماده‌نه‌بونی‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ په‌روه‌رده‌و‬ ‫یه‌ك���ه‌ی‌ سه‌رپه‌رش���تیاری‌ له‌كات���ی‌‬ ‫راگه‌یاندن���ی‌ راپرس���یه‌كه‌"هه‌ر بۆیه‌‬ ‫بڕیارم���ان داوه‌ ئه‌نجامه‌كانی���ان‬ ‫ب���ۆ بنێری���ن‪ ،‬پێمانوای���ه‌ ئ���ه‌وان‬ ‫له‌خه‌می‌ پ���ه‌روه‌رده‌ نی���ن هه‌روه‌ك‬ ‫له‌ڕاپرسیه‌كه‌ش���دا ده‌ركه‌وتوه‌ بۆیه‌‬ ‫زیاتر وه‌ك فش���ارێك ئه‌بێت بۆیان‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ گه‌شبین نین كه‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫خۆی‌ كاری له‌سه‌ر بكات پێمان وایه‌‬ ‫به‌فش���ارو جواڵندنیان كاری‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌كه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها داتایه‌كی‌ زانس���تیه‌‬ ‫بۆ توێژه‌ران‌و خه‌مخۆران"‪.‬‬

‫"پێویست ‌ه تاقیكردنه‌و‌ه گشتیه‌كان به‌توێژینه‌و‌ه دیار ‌ی بكرێت نه‌ك پێشنیار"‬ ‫مامۆستایه‌ك توێژینه‌وه‌یه‌ك له‌سه‌ر تاقیكردنه‌وه‌ گشتیه‌كان ئه‌نجام ده‌دات‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫شێركۆ عه‌لی‌ توێژینه‌وه‌یه‌كی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌نجامی‌ تاقیكردنه‌وه‌ گشتیه‌كانی‌‬ ‫پۆلی‌ نۆی‌ بنه‌ڕه‌تی‌‌و دوانزده‌ی‌‬ ‫ئاماده‌یی‌ له‌ساڵی‌ خوێندنی‬ ‫‌‪ ،2016-2015‬له‌سنوری‌ گه‌رمیان‬ ‫(كه‌الرو كفری‌‌و خانه‌قین)‬ ‫ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫له‌م توێژینه‌وه‌یه‌دا لێكۆڵه‌ر شیته‌ڵی‌‬ ‫ئه‌نجام����ی‌ تاقیكردنه‌وه‌كانی‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌ به‌كارهێنان����ی‌ چه‌ن����د پێوه‌رێك‬ ‫ك����ه‌ بریتیه‌ له‌تێكڕایی‌ نم����ره‌‪ ،‬الدانی‌‬ ‫پێوانه‌یی‌‪ ،‬چه‌شنی‌ نمره‌كان‪ .‬له‌به‌شی‌‬ ‫زانستی‌‪ ،‬خولی‌ یه‌كه‌م ‪ 3035‬خوێندكار‬ ‫به‌شداری‌ تاقیكردنه‌وه‌كانیان كردوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ‪ 1833‬كچ و ‪1202‬كوڕ بوه‌‪ ،‬رێژه‌ی‌‬ ‫ده‌رچون له‌به‌ش����ی‌ زانستی‌ له‌ ‪،%20‬‬ ‫ده‌رنه‌چو ‪ ،%78‬له‌به‌ش����ی‌ وێژه‌ییش‪،‬‬ ‫خولی‌ یه‌كه‌م‪ ،‬ژم����اره‌ی‌ خوێندكارانی‌‬ ‫به‌ش����داربو ‪ ،2197‬رێ����ژه‌ی‌ ده‌رچو‬

‫‪ ،%15‬ده‌رنه‌چ����و ‪ .%85‬هه‌روه‌ه����ا كه‌موكورتیه‌كان زۆرن‪ ،‬ئاشكراترینیان‬ ‫له‌قۆناغی‌ نۆی‌ بنه‌ڕه‌تی‌‪ ،‬خولی‌ یه‌كه‌م ئه‌وه‌یه‌ نمره‌كانی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ زۆر الوازه‌و‬ ‫كه‌ ژماره‌ی‌ خوێندكاران ‪ ،6585‬رێژه‌ی‌ جی����اوازی‌ زۆر زۆر هه‌ی����ه‌ له‌نێ����وان‬ ‫ده‌رچ����ون به‌په‌ڕینه‌وه‌‪،%13،‬ده‌رچ����و نمره‌كانی‌ مامۆس����تاو تاقیكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫‪ ،%39‬ماوه‌(كه‌وت����و) ‪.%48‬له‌خولی‌ نیشتمانی‌ جگه‌له‌وه‌ی‌ بۆم ده‌ركه‌وتوه‌‬ ‫دوه‌میشدا‪ ،‬ژماره‌ی‌ خوێندكار‪ ،3179‬كه‌ ئاستی‌ مامۆستایانی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ زۆر‬ ‫رێ����ژه‌ی‌ ده‌رچون به‌په‌ڕین����ه‌وه‌ ‪ ،%10‬الوازه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه����ا به‌ب����ه‌راورد له‌نێوان‬ ‫نم����ره‌ی‌ بنه‌ڕه‌تی‌‌و نم����ره‌ی‌ ئاماده‌یی‌‬ ‫ده‌رچو ‪ ،%14‬ماوه‌ ‪ %76‬بوه‌‪.‬‬ ‫توێژه‌ر شێركۆ عه‌لی‌ عه‌بدواڵ‪ ،‬ماسته‌ر ده‌بینین چه‌ند پێوه‌رێك به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫له‌بی����ركاری‌ جێبه‌جێكاری‌‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ ناته‌ندروس����ت گۆڕان����كاری‌ پێ دێت‬ ‫راگه‌یاند "هه‌رچه‌ن����ده‌ توێژینه‌وه‌كه‌م جگه‌ل����ه‌وه‌ی‌ له‌پۆل����ی‌ ی����ه‌ك تا نۆی‬ ‫له‌وه‌ زیاتربوه‌ كه‌ ب��ڵ�اوم كردۆته‌وه‌‪ ،‬بنه‌ڕه‌تی‌ ته‌نه����ا یه‌ك تاقیكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫چونك����ه‌ ئام����اری‌ قوتابخانه‌كان����ی‌ گش����تی‌ هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ئ����ه‌وه‌ گه‌وره‌ترین‬ ‫گه‌رمی����ان وەرگرتوە‪ ،‬به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ كه‌موكورتیی����ه‌‪ ،‬چونك����ه‌ چاودێ����ری‌‬ ‫زۆر ورد نمره‌كان����م ش����یته‌ڵكردوه‌‪ ،‬نامێنێ����ت‌و ئه‌نجامه‌ك����ه‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫ورده‌كارییه‌كان����م خس����تۆته‌ڕو‪ ،‬ك����ه‌ نمره‌ی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ زۆر ناته‌ندروستن"‪.‬‬ ‫توێژه‌ر به‌ به‌كارهێنان����ی‌ به‌رنامه‌ی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ش����یته‌ڵی‌ واناكات بۆ نمره‌ی‌‬ ‫به‌كه‌لۆری‪ ،‬داواش����م كردوه‌ كه‌ هه‌مان ئه‌كسڵ‌و ئه‌كس����س چه‌ند پێوه‌رێكی‌‬ ‫توێژین����ه‌وه‌ ئه‌نج����ام بده‌م له‌س����ه‌ر ئاماری به‌كارهێن����اوه‌ "كه‌ زۆر گرنگن‬ ‫ئاس����تی‌ وه‌زاره‌ت بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ بزانین بۆ هه‌ڵس����ه‌نگاندنی‌ باب ‌هت‌و مامۆستاو‬ ‫كه‌موكورتی����ه‌كان چی����ن‌و له‌كوێدایه‌‪ ،‬په‌روه‌رده‌كان بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌راورد بكه‌م‬ ‫چونكه‌ له‌توێژینه‌وه‌كه‌ بۆم ده‌ركه‌وتوه‌ له‌نێوان پ����ه‌روه‌رده‌كان‌و قوتابخانه‌و‬

‫خوێندنگاكان وابه‌نیازم توێژینه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫باشتر ئه‌نجام بده‌م"‪.‬‬ ‫شێركۆ عه‌لی‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ نمره‌كان‬ ‫له‌به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ گه‌رمیان‬ ‫وه‌رده‌گرێ����ت توێژینه‌وه‌ك����ه‌ ئه‌نجام‬ ‫ده‌دات "كاتێك داوام له‌به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌‬ ‫كرد ك����ه‌ توێژینه‌وه‌یه‌كی‌ له‌و جۆره‌م‬ ‫ئه‌نجامداوه‌ زۆریان پێباش����بو‪ ،‬دواتر‬ ‫له‌دو س����میناردا له‌ك����ه‌الرو خانه‌قین‬ ‫باس����ی‌ توێژینه‌وه‌كه‌م كردو پاش����ان‬ ‫راده‌ستی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ گه‌رمیانم كردو‬ ‫ئه‌وانیش به‌ڵێنیانداوه‌ به‌رزی‌ بكه‌نه‌وه‌‬ ‫بۆ وه‌زاره‌ت"‪.‬‬ ‫ش����ێركۆ عه‌لی‌ پێش����نیار ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵێت "ده‌بێت وه‌زاره‌ت تاقیكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫پۆل����ی‌ ‪ 9‬بكات به‌گش����تی‌ واته‌ هه‌مو‬ ‫نمره‌كان����ی‌ پۆل����ی‌ ‪ 9‬له‌تاقیكردنه‌وه‌‬ ‫گشتیه‌كانه‌وه‌ وه‌ربگیرێت‪ ،‬بۆ پۆله‌كانی‌‬ ‫‪ 5‬و‪6‬یش تاقیكردنه‌وه‌ی‌ گشتی‌ بكرێت‬ ‫به‌سیس����ته‌مێكی‌ تایبه‌ت‌و پێویس����ته‌‬ ‫به‌توێژینه‌وه‌ ئه‌و جۆره‌ تاقیكردنه‌وانه‌‬ ‫دیاری‌ بكرێت نه‌ك به‌پێشنیار‪ ،‬چونكه‌‬

‫له‌واڵت����ی‌ ئێمه‌ كێش����ه‌ ئه‌وه‌یه‌ بایه‌خ‬ ‫به‌توێژینه‌وه‌ نادرێت بۆیه‌ كێش����ه‌كان‬ ‫چاره‌سه‌ر ناكرێت"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و توێ����ژه‌ره‌ وتیش����ی‌ "ئه‌گه‌ر‬ ‫وه‌زاره‌ت بیه‌وێ����ت چاكس����ازی‌ بكات‬ ‫ده‌بێت ده‌رگا بكات����ه‌وه‌ بۆ توێژه‌ران‬ ‫توێژین����ه‌وه‌ ئه‌نج����ام ب����ده‌ن له‌بواری‌‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ ن����ه‌ك چاكس����ازی‌ بكات‬ ‫له‌ڕێگای‌ كۆنفرانس����ی‌ شكڵی‌ كه‌ هیچ‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌كی‌ تێدانه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌پسپۆڕان‌و ش����اره‌زایانی‌‬ ‫بواری‌ پ����ه‌روه‌رده‌ زۆر جه‌ختكردنه‌وه‌‬ ‫له‌تاقیكردن����ه‌وه‌كان ره‌ت ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ش����ێركۆ عه‌ل����ی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"زۆر جه‌خ����ت كردن����ه‌وه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫تاقیكردن����ه‌وه‌ گش����تیه‌كان س����ودی‌‬ ‫ب����ۆ پ����ڕۆژه‌ی‌ خوێندن هه‌ی����ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌بێ����ت وه‌زاره‌ت چ����اوی‌ بكێش����ێته‌‬ ‫س����ه‌ر پله‌ی‌ معیاری‌ كه‌ پێوه‌رێكه‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵس����ه‌نگاندنی‌ مامۆستایان‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌و هه‌ڵسه‌نگاندنانه‌ زۆر كه‌موكورتی‌‬ ‫تێدایه‌"‪.‬‬

‫وه‌زاره‌ت بیه‌وێت‬ ‫چاكسازی‌ بكات ده‌بێت‬ ‫ده‌رگا بكاته‌وه‌ بۆ‬ ‫توێژه‌ران توێژینه‌وه‌‬ ‫ئه‌نجام بده‌ن نه‌ك‬ ‫چاكسازی‌ بكات له‌ڕێگای‌‬ ‫كۆنفرانسی‌ شكڵی‌ كه‌‬ ‫هیچ توێژینه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫تێدانه‌بوه‬

‫نمونەیەک لەپێوەرەکانی توێژینەوەکە‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫‪19‬‬

‫ریکالم‬

‫پرسەنامە‬

‫پرس���ەو سەرەخۆشی خۆمان ئاڕاستەی هاوڕێ و هاوکارمان (میران عوس���مان) دەکەین بەبۆنەی کۆچی دوایی‬ ‫باوکی بەڕێزیانەوە‪ ،‬لەخوای گەورە داواکارین ئەمە دوا ناخۆش���یانبێت و گیانی کۆچکردوش بە بەهەشتی بەرین‬ ‫شاد بکات‪.‬‬ ‫ستافی ئاوێنە‬

‫رونكردنه‌وه‌یه‌ك بۆ هه‌ڤاڵ مه‌ال به‌ختیار (ل‪ .‬ده‌ست ‌ه ‌ی كارگێڕیی م‪ .‬س‪ .‬ی‪ .‬ن‪ .‬ك)‬ ‫بۆ رای گشتیی‌‌و رۆشنبیران‪...‬‬ ‫رۆژی ‪ 2014/3/14‬به‌ش���ی راگه‌یان���دن‌و‬ ‫روناكبیری���ی مه‌ڵبه‌ن���دی (‪ )11‬ی‬ ‫رێكخس���تنی‌ گه‌رمیان���ی‌ (ی‪ ،‬ن‪ ،‬ك)‬ ‫كۆڕێك���ی ب���ۆ به‌ڕێ���ز م���ه‌ال به‌ختی���ار‬ ‫لێپرسراوی ده‌سته‌ی‌ كارگێڕیی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس���یی یه‌كێت���ی‌ له‌هۆڵ���ی بۆنه‌كان ‌ی‬ ‫كه‌الر رێكخس���ت به‌ناونیش���انی‌ (ئه‌رك ‌ه‬ ‫بنچینه‌ییه‌كان���ی‌ به‌رده‌وامیی پرۆس���ه‌ ‌ی‬ ‫دیموكراسیی)‪ ،‬به‌ئاماده‌بون ‌ی ژماره‌یه‌كی‬ ‫زۆر له‌ڕۆش���نبیران‌و الیه‌نگرانی‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫ئه‌ندامان���ی‌ الیه‌نه‌ سیاس���ییه‌كان‌و چین‌و‬ ‫توێژه‌كانی‌ تری خه‌ڵكی گه‌رمیان‌و كه‌الر‬ ‫به‌تایبه‌تی���ی‌‪ .‬له‌كۆتایی قس���ه‌كانی‌ كاك‬ ‫به‌ختی���اردا به‌ند‌ه وه‌ك هه‌ر كه‌س���ێكی‬ ‫تر ك���ه‌ به‌ش���داری گفتووگۆكه‌یان كردو‬ ‫سه‌رنج‌و پرسیاری خۆیان هه‌بو له‌ڕێگه‌ی‬ ‫به‌ڕێ���ز رزگاری حاجی حه‌مید كه‌ ئه‌ركی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ كۆڕه‌كه‌ی‌ له‌ئه‌س���تۆ گرتبو‬

‫ئاراس���ته‌ی‌ كاك به‌ختی���ار ك���را‪ ،‬منیش‬ ‫س���ه‌رنج‌و تێڕوانینی‌ خۆم ئاراست ‌ه كردو‬ ‫رون كرده‌وه‌‪ ،‬به‌ش���ێوه‌ی‌ زاره‌كیی‌و دواتر‬ ‫به‌وپ���ه‌ڕی دڵفراوانیی���ه‌وه‌ له‌الیه‌ن كاك‬ ‫به‌ختیاره‌وه‌ وه‌اڵمی پێویس���تم وه‌رگرت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ جێگ���ه‌ ‌ی نیگه‌رانی���ی‌‌و تێڕامان ‌ی‬ ‫منه‌ ئه‌وه‌یه‌ ك ‌ه له‌دوای ساڵێك تێپه‌ڕبون‬ ‫به‌سه‌ر ئه‌و كۆڕه‌دا‪ ،‬سه‌رجه‌م وته‌كانی‌ كاك‬ ‫به‌ختی���ارو موداخه‌له‌كانی‌ من‌و هاوڕێكانم‬ ‫له‌كتێبێكدا به‌ناونیش���انی‌ [پێش���بینی ‌ی‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدان‌و مه‌ترس���ییه‌كانی‌ داعش)‬ ‫له‌ساڵی ‪2015‬دا چاپ كرا‪ .‬له‌الپه‌ڕه‌(‪)104‬‬ ‫ی كتێبه‌كه‌دا ئه‌و رسته‌یه‌ی‌ من ك ‌ه وتوم ‌ه‬ ‫(یانی‌ ئێ���و‌ه خه‌ونێكی واتان دروس���ت‬ ‫ك���ردو‌ه كاكه‌ بۆ ده‌س���ه‌اڵتی‌ سیاس���یی‬ ‫ك���ورد وا بكات م���ن مانگی چوار بچم بۆ‬ ‫ئه‌وروپ���ا) له‌كاتێكدا به‌ هه‌ڵه‌ نوس���راو‌ه‬ ‫گوای��� ‌ه وتومه‌ ((یانی‌ ئێ���و‌ه خه‌ونێكی‬ ‫واتان دروست كردوه‌ كاكه‌ بۆ ده‌سه‌اڵت ‌ی‬

‫سیاس���یی كورد وا بكات من مانگی چوار‬ ‫بچم بۆ په‌كه‌كه‌‪ )).‬له‌ كاتێكدا به‌ش���ه‌ش‬ ‫كامێرای ته‌له‌فزیۆن ریكۆرد كراوه‌‪ .‬به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك نه‌ قس���ه‌ ‌ی وام كردوه‌‪ ،‬نه‌ ل ‌ه‬ ‫هیچ یه‌كێ���ك له‌و كامێرایان���ه‌وه‌ ریكۆرد‬ ‫كراوه‌‪ ،‬ل���ه‌م رونكردنه‌وه‌یه‌دا رایده‌گه‌یه‌نم‬ ‫به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك باسی رۆیشتنم بۆ ناو‬ ‫په‌كه‌كه‌ نه‌كردوه‌‪ .‬وه‌ك كه‌س���ێكی ئازادو‬ ‫بێالیه‌ن به‌یه‌ك مه‌ساف ‌ه ته‌ماشای خه‌بات ‌ی‬ ‫سیاسیی س���ه‌رجه‌م پارت ‌ه سیاسییه‌كان ‌ی‬ ‫هه‌ر چوار پارچه‌ی‌ كوردس���تان ده‌كه‌م‌و‬ ‫خه‌باتیان له‌پێناوی گه‌ل���ی كورددا به‌رز‬ ‫ده‌نرخێنم‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای تێبینیی‌‌و ره‌خن ‌ه‬ ‫لۆژیكییه‌كانم له‌سه‌ریان‪.‬‬ ‫بۆ ئاگاداری هه‌مو الیه‌ك‪.‬‬ ‫تێبینی‪ :‬پێش���تر ئەم رونکردنەوەیەم بۆ‬ ‫رۆژنامەی چاودێر نارد باڵویان نەکردەوە‬ ‫رێبوار مه‌ال مه‌حمود‬

‫ونبون‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی (بورهان طاهر علی) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ی (محمد جه‌الل حمید) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س‬ ‫ی كه‌الر‪ ،‬ك ‌ه بڕه‌ك ‌هی‌ (‪ 300.000‬سێ‌ سه‌د هه‌زار دینار)ه‌‪ ،‬به‌ناو ‌‬ ‫ی پار‌ه وه‌رگرتن‪/‬ش���اره‌وان ‌‬ ‫* پس���وله‌یه‌ك ‌‬ ‫ی خاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی (باقی نامق قادر ) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی (حسین محمد نوری ) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی (رئوف حسین رەزا) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪632 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/4/3 :‬‬

‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحیی ‌هی‌ رزگاری‌ (صمود)‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی خانوو‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫ی ڕێگا پێدانی‌ كردو‌ه ب ‌ه مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی (‪ )5266‬داوا ‌‬ ‫ی (نه‌ورۆز ره‌س���وڵ ره‌حیم) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائ ‌‬ ‫وه‌رگرتو‌ه ك ‌ه هاواڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی و خۆیه‌ت ‌ی‬ ‫كارگێر ‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪524 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/3/15 :‬‬

‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحیی ‌هی‌ رزگاری‌ (صمود)‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردنی‌ خانوو‬ ‫ی الدین محمد) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )3950‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (فائق مح ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫عدد‪610 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/4/2 :‬‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی و خۆیه‌ت ‌ی‬ ‫كارگێر ‌‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحیی ‌هی‌ رزگاری‌ (صمود)‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی كردو‌ه به‌ مه‌به‌ستی‌ دروستكردنی‌ خانوو‬ ‫ی ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )11545‬داوا ‌‬ ‫وه‌رگرتو‌ه ك ‌ه هاواڵتی‌ (شوكری ‌ه عبدالكریم علی‌) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماو‌هی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی خانووبه‌ر‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ تۆماركردن ‌‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫ی خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫فەرمانگەی‌ تۆماركردن ‌‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫ی جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی ‌‬ ‫لیژن ‌ه ‌‬

‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌ه‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫فەرمانگەی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫ی خاوه‌ندارێتی ‌‬ ‫لیژن ‌هی‌ جێگیركردن ‌‬

‫پاڵپشت بەسەلماندنی خاوەندارێتی تەواوی زنجیرەی (‪ /٣٧٠‬چوارتای کۆن) بۆ داواکاری تۆمارکردن بەرێز (بە شێوەیەک کۆی پشکەکان بریتییە‬ ‫لە (‪ )٢٤‬پش���ک و بۆ هەریەک لە (پەروین کریم احمد و بەخش���ین خس���رو نجم الدین) (‪ )٤٠‬پشک و بۆ هەریەک لە (بەڵێن بەختەوەر و منااڵنی‬ ‫خسرو نجم الدین) (‪ )٨٠‬پشک)) بەپێی بڕیاری جێگیرکردنی خاوەندارێتی رێکەوتی (‪ )٢٠١٧/٤/٣‬کە لەم لیژنەیەوە دەرچوە‪ ،‬بۆیە بانگەوازی ئەم‬ ‫بڕیارە دەکەین و هەرکەس���ێکیش پەڵپی هەیە با س���کااڵی خۆی پێش���کەش بە دادگای تایبەتمەند بکات لە ماوەی (‪ )٣٠‬رۆژدا‪ ،‬کە لە رۆژی دوای‬ ‫باڵوبونەوەی ئەم بانگەوازەوە دەستپێدەکات‪ ،‬چونکە پاش تەواوبوونی ئەم ماوەیە فەرمانگەی تۆمارکردنی خانووبەرەی شارباژێڕ زنجیرەی ناوبراو‬ ‫تۆماردەکات بەپێی بڕیاری ناوبراو ئەگەر هیچ ئاگادارکردنەوەیەک لە دادگاوە نەبوو بە قەیدکردنی سکااڵ‪.‬‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫تێبینه‌ری‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫هیـوا محـمـد جـالل‬

‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌ه‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫فەرمانگەی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫ی خاوه‌ندارێتی ‌‬ ‫لیژن ‌هی‌ جێگیركردن ‌‬

‫بانگه‌وازی‌‬

‫بانگه‌وازی‌‬

‫(بڕیاری جێگیرکردنی خاوەندارێتی خانووبەرە بە نوێکراوە)‬

‫بانگه‌وازی‌‬

‫(بڕیاری جێگیرکردنی خاوەندارێتی خانووبەرە بە نوێکراوە)‬

‫(بڕیاری جێگیرکردنی خاوەندارێتی خانووبەرە بە نوێکراوە)‬

‫پاڵپش���ت بەس���ەلماندنی خاوەندارێتی تەواوی زنجیرەی (‪ /٢١٩‬چوارتای کۆن) بۆ داواکاری تۆمارکردن بەرێز (میراتگرانی‪ /‬رحمە امین معروف)‬ ‫بەپێی بڕیاری جێگیرکردنی خاوەندارێتی رێکەوتی (‪ )٢٠١٧/٤/٣‬کە لەم لیژنەیەوە دەرچوە‪ ،‬بۆیە بانگەوازی ئەم بڕیارە دەکەین و هەرکەسێکیش‬ ‫پەڵپی هەیە با س���کااڵی خۆی پێش���کەش ب���ە دادگای تایبەتمەند بکات لە ماوەی (‪ )٣٠‬رۆژدا‪ ،‬کە ل���ە رۆژی دوای باڵوبونەوەی ئەم بانگەوازەوە‬ ‫دەس���تپێدەکات‪ ،‬چونکە پاش تەواوبوونی ئەم ماوەیە فەرمانگەی تۆمارکردنی خانووبەرەی شارباژێڕ زنجیرەی ناوبراو تۆماردەکات بەپێی بڕیاری‬ ‫ناوبراو ئەگەر هیچ ئاگادارکردنەوەیەک لە دادگاوە نەبوو بە قەیدکردنی سکااڵ‪.‬‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫ی خانووبه‌ر‌ه ‌‬ ‫تێبینه‌ری‌ تۆماركردن ‌‬ ‫هیـوا محـمـد جـالل‬

‫پاڵپش���ت بەس���ەلماندنی خاوەندارێتی تەواوی زنجیرەی (‪ /١١٧‬چوارتای کۆن) بۆ داواکاری تۆمارکردن بەرێز (میراتگرانی‪ /‬عدباللە علی محمود)‬ ‫بەپێی بڕیاری جێگیرکردنی خاوەندارێتی رێکەوتی (‪ )٢٠١٧/٤/٣‬کە لەم لیژنەیەوە دەرچوە‪ ،‬بۆیە بانگەوازی ئەم بڕیارە دەکەین و هەرکەسێکیش‬ ‫پەڵپی هەیە با س���کااڵی خۆی پێش���کەش ب���ە دادگای تایبەتمەند بکات لە ماوەی (‪ )٣٠‬رۆژدا‪ ،‬کە ل���ە رۆژی دوای باڵوبونەوەی ئەم بانگەوازەوە‬ ‫دەس���تپێدەکات‪ ،‬چونکە پاش تەواوبوونی ئەم ماوەیە فەرمانگەی تۆمارکردنی خانووبەرەی شارباژێڕ زنجیرەی ناوبراو تۆماردەکات بەپێی بڕیاری‬ ‫ناوبراو ئەگەر هیچ ئاگادارکردنەوەیەک لە دادگاوە نەبوو بە قەیدکردنی سکااڵ‪.‬‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫تێبینه‌ری‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫هیـوا محـمـد جـالل‬

‫ی خانووبه‌ر‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ تۆماركردن ‌‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫ی خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫فەرمانگەی‌ تۆماركردن ‌‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫ی جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی ‌‬ ‫لیژن ‌ه ‌‬

‫هەرێمی کوردستان ـ عێراق‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران‬ ‫وەزارەتی کار و کاروباری کۆمەاڵیەتی‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی گشتی چاودێری و گەشەپێدانی کۆمەاڵیەتی‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی چاودێری کۆمەاڵیەتی سلیمانی خۆیەتی‬ ‫ژمارە‪٤٦٥ /‬‬ ‫بەروار ‪٢٠١٧/٣/٢٧‬‬

‫بانگه‌وازی‌‬

‫(بڕیاری جێگیرکردنی خاوەندارێتی خانووبەرە بە نوێکراوە)‬ ‫پاڵپش���ت بەس���ەلماندنی خاوەندارێتی تەواوی زنجیرەی (‪ /٢٣٦‬چوارتای کۆن) بۆ داواکاری تۆمارکردن بەرێز (کریم قادر حس���ن) بەپێی بڕیاری‬ ‫جێگیرکردنی خاوەندارێتی رێکەوتی (‪ )٢٠١٧/٤/٣‬کە لەم لیژنەیەوە دەرچوە‪ ،‬بۆیە بانگەوازی ئەم بڕیارە دەکەین و هەرکەس���ێکیش پەڵپی هەیە‬ ‫با س���کااڵی خۆی پێش���کەش بە دادگای تایبەتمەند بکات لە ماوەی (‪ )٣٠‬رۆژدا‪ ،‬کە لە رۆژی دوای باڵوبونەوەی ئەم بانگەوازەوە دەستپێدەکات‪،‬‬ ‫چونک���ە پاش تەواوبوونی ئەم ماوەیە فەرمانگەی تۆمارکردنی خانووبەرەی ش���ارباژێڕ زنجیرەی ناوبراو تۆماردەکات بەپێی بڕیاری ناوبراو ئەگەر‬ ‫هیچ ئاگادارکردنەوەیەک لە دادگاوە نەبوو بە قەیدکردنی سکااڵ‪.‬‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫ی خانووبه‌ر‌ه ‌‬ ‫تێبینه‌ری‌ تۆماركردن ‌‬ ‫هیـوا محـمـد جـالل‬ ‫ی خانووبه‌ر‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ تۆماركردن ‌‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫ی خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫فەرمانگەی‌ تۆماركردن ‌‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫ی جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی ‌‬ ‫لیژن ‌ه ‌‬

‫ئاگاداری‬

‫بەڕێوەبەرایەتی چاودێری کۆمەاڵیەتی س���لێمانی کۆمەڵێک کەل و پەلی بەکارهاتووی هەیە لە زیادکردنێکی ئاش���کرادا دەیانفرۆشێت هەر کەس و‬ ‫الیەنێک خوازیارە بەش���داربێت لەم زیادکردنەدا س���ەردانی بەڕێوەبەرایەتی چاودێری کۆمەاڵیەتی س���لێمانی بکات لە بەکرەجۆ بەرامبەر دادنوسی‬ ‫بەکرەجۆ بەرواری زیادکردنەکە ‪ ٢٠١٧/٤/١٠‬کاتژمێر (‪)١٠‬ی سەرلەبەیانی دەبێت‪.‬‬ ‫تێبینی‪:‬‬ ‫‪ /١‬بەشداربوی زیادکردنەکە دەبێت بارمتەی یاسایی دابنێت‬ ‫‪ /٢‬تێچوی ئاگادارییەکە لەسەر ئەوکەسەیە کە زیادکردنەکەی بۆ دەرئەچێت‬ ‫‪ /٣‬ئەو کەسەی کە زیادکردنەکەی بۆ دەرئەچێت دەبێت لەماوەی ‪ ٣‬رۆژدا سەرجەم کەل و پەلەکانی بگوازێتەوە‬ ‫لەگەڵ رێزدا‬

‫بانگه‌وازی‌‬

‫(بڕیاری جێگیرکردنی خاوەندارێتی خانووبەرە بە نوێکراوە)‬ ‫پاڵپش���ت بەس���ەلماندنی خاوەندارێتی تەواوی زنجیرەی (‪ /٢٢٠‬چوارتای کۆن) بۆ داواکاری تۆمارکردن بەرێز (میراتگرانی‪ /‬محمد حس���ین سعید)‬ ‫بەپێی بڕیاری جێگیرکردنی خاوەندارێتی رێکەوتی (‪ )٢٠١٧/٤/٣‬کە لەم لیژنەیەوە دەرچوە‪ ،‬بۆیە بانگەوازی ئەم بڕیارە دەکەین و هەرکەسێکیش‬ ‫پەڵپی هەیە با س���کااڵی خۆی پێش���کەش ب���ە دادگای تایبەتمەند بکات لە ماوەی (‪ )٣٠‬رۆژدا‪ ،‬کە ل���ە رۆژی دوای باڵوبونەوەی ئەم بانگەوازەوە‬ ‫دەس���تپێدەکات‪ ،‬چونکە پاش تەواوبوونی ئەم ماوەیە فەرمانگەی تۆمارکردنی خانووبەرەی شارباژێڕ زنجیرەی ناوبراو تۆماردەکات بەپێی بڕیاری‬ ‫ناوبراو ئەگەر هیچ ئاگادارکردنەوەیەک لە دادگاوە نەبوو بە قەیدکردنی سکااڵ‪.‬‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫ی خانووبه‌ر‌ه ‌‬ ‫تێبینه‌ری‌ تۆماركردن ‌‬ ‫هیـوا محـمـد جـالل‬

‫سەرنج حمەسعید عبدالرحمن‬ ‫بەڕیوەبەر‬

‫‪www.awenecom‬‬ ‫نوێرتین هەواڵ زۆرترین زانیاری‬

‫‪18‬‬

‫)‪ )571‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/4/4‬‬

‫لەندەن‌و‬ ‫کەرکوک‬

‫‪ 6‬ئاكامی ملمالنێكانی كوردستان‬

‫کاوە رەش ـ بەریتانیا‬ ‫ژمارەی دانیش���توانی لەندەنی پایتەخت‬ ‫بەریتانیا‪ ،‬زیاتر لەهەش���ت ملیۆن‌و نیوە‪،‬‬ ‫بەپێی دوایین سەرژمێری ساڵی‪ ،٢٠١١‬لەو‬ ‫ژمارەیەدا رێژەی ئینگلیزە سپیپێستەکانی‬ ‫ئەو ش���ارە‪ ،‬دابەزیوە بۆ نزیکەی ‪،٪٤٥‬‬ ‫کەواتە ئینگلیزەکان لەپایتەختی واڵتەکەی‬ ‫خۆیان ب���ون بەکەمینە! تەنانەت لەدواین‬ ‫هەڵبژاردنی‪٢٠١٦‬دا "سدیق ئەمان خان"‪،‬‬ ‫ک���ە لەدایکبووی‪١٩٧٠‬ی���ەو بەڕەچەڵەک‬ ‫موس���ڵمانێکی سونی پاکس���تانیە‪ ،‬بۆتە‬ ‫سەرۆکی شارەوانی ئەو شارە‪ .‬جگە لەوەی‬ ‫ش���ارێکی گرنگی کیش���وەری ئەورپایە‪،‬‬ ‫نزیکەی‪ ٣٠٠‬نەت���ەوەی جیاوازی بەزمان‌و‬ ‫کولتوری هەمەڕەنگەوە لەخۆگرتوە‪ .‬دوای‬ ‫هەمو ئەو گۆڕان���ە لەڕوی دیمۆگرافیەوە‪،‬‬ ‫کەچی نەمانبیس���ت‌و نەمانبینی‪ ،‬هەرگیز‬ ‫کەس���انێک راس���ت ببنەوە بڵێن لەندەن‬ ‫دەکەی���ن بەواڵتێک���ی جی���اواز‪ ،‬چونکە‬ ‫ئینگلی���زەکان بونەتە کەم���ە نەتەوە لەو‬ ‫شارەدا‪ .‬تەنانەت لەڕاپرسییە مێژوییەکەی‬ ‫ساڵی رابردودا‪ ،‬بۆ جیابونەوە لەیەکیەتی‬ ‫ئەوروپا‪ ،‬رێژەی دەنگی نەخێر بۆ مانەوە‬ ‫لەیەکێت���ی ئەورپادا زۆرت���ر بوو‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەش‪ ،‬هێشتا بەخەیاڵی کەسدا نەهاتوە‬ ‫بڵێن شارێکە دەبێ بخرێتە راپرسیەوە بۆ‬ ‫ئەوەی دانیشتوانی چارەنوسی دیاریبکەن‪.‬‬ ‫لەهێندێک ش���وێنی بەریتانیا‪ ،‬شارۆچکە‬ ‫هەی���ە بەدەگمەن خەڵک���ی بەڕەچەڵەک‬ ‫ئینگلیزی لێنیش���تەجێیە‪ ،‬بەاڵم چونکە‬ ‫بەشێکە لەخاکی شانش���ینی یەکگرتوی‬ ‫بەریتانی���ا‪ ،‬هەرگیز کەس ئەو مافەی نیە‬ ‫قسە دەربارەی چارەنوسی بکات‪.‬‬ ‫ئەگەر بێینە س���ەر کەرکوک‪ ،‬لەڕوی فرە‬ ‫نەتەوەو زمانەوە‪ ،‬مۆزائیک‌و هەمەڕەنگە‪،‬‬ ‫کەرک���وک ئەو ش���ارەی بەش���ێوەیەکی‬ ‫سیس���تماتیک گۆڕان���کاری دیمۆگراف���ی‬ ‫بەسەرداهاتوە‪ ،‬بەتایبەت دوای داگیرکردنی‬ ‫لەالیەن ئینگلیزەکانەوە لەس���اڵی‪١٩١٨‬و‬ ‫پاشان لەس���ەردەمی دەسەاڵتی بەعس‪،‬‬ ‫دەرکردن���ی خێزانە ک���وردەکان‌و هێنانی‬ ‫ع���ەرەب‪ .‬ئەگەرچ���ی بەپێ���ی ئام���ارە‬ ‫نافەرمیی���ەکان ژم���ارەی دانیش���توانی‬ ‫کەرکوک ناگاتە ملیۆنێ���ک کەس‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەساڵی‪٢٠٠٩‬وە‪ ،‬کورد زۆرینەی ئەوشارە‬ ‫پێکدەهێنن‪ ،‬بەدوای ئەوانیشدا تورکمان‌و‬ ‫ع���ەرەب‌و ئەوانی دی دێن‪ .‬ئەگەر بهاتایە‬ ‫کورد کەمین���ەش بوایە‪ ،‬بەاڵم چونکە بە‬ ‫بەڵگەو مێژو سەلماوە خاکی کوردستانە‪،‬‬ ‫دەبو کێش���ەو قس���ەی ک���ورد هەرگیز‬ ‫لەبارەی دانیشتوانەوە نەبوایە‪ .‬ئەوکاتەی‬ ‫ماددەیەکی دەستوری‌و کاتی بۆدیاری کرا‪،‬‬ ‫بۆ یەکالیبونەوەی چارەنوسی ئەو شارە‪،‬‬ ‫س���ەرکردە کوردەکان هەرگی���ز کارێکی‬ ‫عەقاڵن���ی‌و دووربینی���ان ئەنجامنەداوە‪.‬‬ ‫ئ���ەوان دەبو کێش���ەیان لەس���ەر رێژەو‬ ‫ژم���ارەی نەتەوەکان���ی دیک���ە نەبوایە‪،‬‬ ‫بەڵکو کوردستانی بونی ئەوشارە کرۆکی‬ ‫ملمالنێکانیان بوایە‪.‬‬ ‫گرینگترین کێشە کە هەریەکە لەتاڵەبانی‌و‬ ‫بارزان���ی لەس���اڵی‪ ،٢٠٠٣‬دەبو یەکالییان‬ ‫بکردایەوە ئەوە بو‪ ،‬ئەوکاتەی تاڵەبانی‌و‬ ‫بارزانی بەیاوەری بەرهەم ساڵح‪ ،‬بەنهێنی‬ ‫لەواڵتی ڤێرجینیا لەئەمەریکا لەگەڵ"‪"CIA‬‬ ‫کۆبونەوە‪ ،‬بۆ کارکردن لەگەڵ ئەمەریکا‪،‬‬ ‫کە بڕیاری دابوو رژێمی سەدام بگۆڕێت‪،‬‬ ‫کارت���ی کەرکوکیان بخس���تایەتە س���ەر‬ ‫مێزەکە‪ .‬خودی کارمەندانی"‪ "CIA‬خۆیان‬ ‫دەڵێن‪ ،‬جگە لەکوردەکان لەباکوری عێراق‬ ‫کە دەب���و هاوکارمان بن لەزەویەوە‪ ،‬هیچ‬ ‫هێزێکی دیکە نەبوو پش���تی پێببەستین‪.‬‬ ‫کارمەندەکانی "‪ "CIA‬کە لەسەر بۆردێکی‬ ‫س���پی‪ ،‬نەخشەی جەنگ‌و کاتی دابەزینی‬ ‫هێزەکان���ی ئەمەریکایان‪ ،‬ب���ۆ بارزانی‌و‬ ‫تاڵەبانی‌و بەرهەم س���اڵح ب���اس کردبو‪،‬‬ ‫بارزان���ی گوتب���وی تۆ بڵێ���ی لەنیوەی‬ ‫رێگ���ە بەجێماننەهێڵ���ن‪ .‬تاڵەبانی���ش‬ ‫بەگوێ���ی بەرهەم س���اڵحیدا چرپاند بو‪،‬‬ ‫دەڵێی ئەمجارە بەڕاس���تیانە کە سەدام‬ ‫دەڕوخێنن‪ .‬ئەوان بێ هیچ دەستکەوتێکی‬ ‫سیاس���ی‌و نەتەوەیی قبوڵی���ان کردبو‪،‬‬ ‫چۆنت���ان بوێت وەها هێزەکانمان وەپێش‬ ‫ئێ���وە دەخەی���ن‪ .‬ئ���ەوەی دەتوانرا بۆ‬ ‫کەرکوک بیک���ەن‪ ،‬خۆیان لێخەمس���ارد‬ ‫کردوە‪ ،‬چونکە ل���ەو دۆکیمێنتەرییەی لە‬ ‫‪ BCC‬بەس���ێ بەش باڵوبۆت���ەوە لەمەڕ‬ ‫روخاندنی ڕژیمی س���ەددام‪ ،‬س���ەرکردە‬ ‫کوردەکان بەتۆزقاڵێکیش باسی کێشەی‬ ‫خاک ناکەن‪.‬‬ ‫ئ���ەو ئااڵی���ەی نەتەوەکانی ئەو ش���ارە‪،‬‬ ‫ئەم���ڕۆ خەریکە ش���یرو تیری لەس���ەر‬ ‫دەس���ون‪ ،‬ئەوکاتەی تاڵەبان���ی‌و بارزانی‬ ‫بەهەڵەداوان بەدوای"‪"CIA‬دا رۆیشتن بۆ‬ ‫ئەمەریکا‪ ،‬دەبو بۆ خوێی چێشتیش بوایە‬ ‫باس���یان بکردایە‪ ،‬کە دەبێت لەکەرکوک‬ ‫هەڵبکرێ‪.‬‬

‫ئەنوەر حسێن (بازگر)‬ ‫وردە وردە سیاس���ەت‌و س���تراتیژەكانی‪،‬‬ ‫كە پارتی ئەجێنداسازی بۆ كردبو خەریكە‬ ‫ئاكامەكان���ی دەچنێت���ەوە‪ ،‬بەب���ێ ئەوەی‬ ‫شەریكی‌و هاوبەشی كەس قبوڵبكات‪.‬‬ ‫ پارت���ی نەخش���ە رێگایەك���ی ئابوری‬‫راگەیاند (كە خۆی لەدەرهێنان‌و فرۆشتنی‬ ‫ن���ەوت بەتوركیا دەبینێتەوە) بەوش���ێوەیە‬ ‫خەتێكی ئاوریش���می نەوت‪ ،‬دیبلۆماسی‌و‬ ‫عەسكەریش���ی بەردەس���تهێنا‪ ،‬كە بەملیار‬ ‫دۆالری ب���ۆ خ���ۆی چنی���ەوەو تەنان���ەت‬ ‫هاوپەیمانەكەی خۆش���ی ن���ەك لەو خێرە‬ ‫شەریك نەكرد‪ ،‬بەڵكو خستیە ژێر قەرزێكی‬ ‫زۆرو زەوەن���دەوەو ئی���دارەی حزبەك���ەی‬ ‫خۆیشی باش پێ بەڕێوەبرد‪.‬‬ ‫ بەڕواڵ���ەت لەڕوی ئاب���وری‌‌و نەوتەوە‬‫خۆی لەگەڵ عێراق دابڕی‌و تاڵە پەیوەندییە‬ ‫سیاسییەكانیشی درێژەپێداو ئەمەشی كردە‬ ‫كارتی بانگەشە بۆ سەربەخۆیی‪ ،‬ریفراندۆم‌و‬ ‫كاریگەری كەمیشی جێنەهێشت‪.‬‬ ‫ب���ەم كارتەی زۆرت���ر كەوت���ە دژایەتی‬ ‫پەكەك���ەو یەكێتیش���ی‌‪ ،‬لەتوركی���ا زۆر‬

‫دورخس���تەوە‪ ،‬ب���ەالی ئێراندا ب���ردی‪ ،‬كە‬ ‫مەعلوم نییە ئێران‪ ،‬س���ەدا چەندی ئەوەی‬ ‫توركی���ا بۆ پارتی كردوە‪ ،‬ئێران بۆ یەكێتی‬ ‫دەكات‪ ،‬ئ���ەوە لەكاتێكدای���ە دو س���اڵە‬ ‫یەكێتی دەیەوێ���ت هێڵی (نەوتی كەركوك‬ ‫ گەرمیان ‪ -‬كرمانشان) بخاتەگەڕ‪ ،‬چەندە‬‫پارتی قەیرانی بۆ سازكردوە‪ ،‬ئێران هێندە‬ ‫هاوكاری جدی نەبوە‪.‬‬ ‫ ئەوەش لەوالوە بوەس���تێت‪ ،‬كە نەوتی‬‫كەركوك نیوەی بەدەست پارتی‌و نیوەشی‬ ‫بەدەس���ت عێراقەوەیە‪ ،‬لەكاتێكدا تاپۆكەی‬ ‫بەن���اوی یەكێتییەوەو گەر كەركوك نەبوایە‬ ‫یەكێتی لەهەڵبژاردنەكانی پێشو دەنگەكانی‬ ‫لەیەكگرتو نزیك دەبوەوە‪ ،‬ئەنجامەكەش���ی‬ ‫پێدەچێت‪ ،‬نەوتەكەی بۆ میوانەكانی بێت‌و‬ ‫ش���ەڕی داهاتوش���ی وەكو ئەوەی داعش‌و‬ ‫حەشدی شەعبی بۆ یەكێتی بێت‪.‬‬ ‫ هەر لەكەرك���وك‪ ،‬پارتیش بەئەندازەی‬‫یەكێت���ی خۆی ك���رد بەخاوەن���ی بڕیاری‬ ‫هەڵكردنی ئااڵ لەو شارە‪.‬‬ ‫ پ���اش قەیران���ی پەرلەمان���ی‬‫كوردس���تان‪ ،‬چوار الیەنەك���ە جگەلەچەند‬ ‫بەیاننامەیەك‌و چەند پرێس كۆنفرانس���ێك‬ ‫هاوپەیمانێتییەكەی���ان وەكو بەفر توایەوە‪،‬‬ ‫پارت���ی‪ ،‬یەكێت���ی لەنێوان دۆس���ت‌و نەیار گ���ەورەی ئەمەریك���ی‪ ،‬ئەوروپ���ی‌و توركی‬ ‫هێش���تەوە‪ ،‬دڵ���ی یەكگرت���وی نەرمكرد‪ ،‬مامەڵەی رەسمییان لەگەڵ كردوەو جاروبار‬ ‫گۆڕان‌و كۆمەڵی‌ ئیسالمیشی پەراوێزخست‌و عاجزبونی یەكێتیش���ی بەهەند وەرگرتوەو‬ ‫قورس���ایی ئی���داری خ���ۆی خستەس���ەر هەندێك لەپەرلەمانتارەكانیش لەش���وێن ‌ی‬ ‫حكوم���ەت‪ ،‬ك���ە بەدەس���ت خۆوەیەتی‌و بێ���ژەری تیڤیەكان هەر قس���ە دەكەن‪ ،‬بێ‬ ‫قورس���ایی سیاس���ی و دبلۆماسیش���ی ئەوەی كەس گوێیان لێبگرێت‪.‬‬ ‫ پارتی وایلێكرد كە بابەتی بێ موچەیی‌و‬‫لەدەس���ت س���ەرۆكی هەرێم وەكو دیفاكتۆ‬ ‫هێش���تەوەو لەم ماوەیەدا س���ەدان وەفدی قەیرانی دارایی تەنها لەناوچەی سەوز بێت‪،‬‬

‫پاش قەیرانی‬ ‫پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬چوار‬ ‫الیەنەكە جگەلەچەند‬ ‫بەیاننامەیەك‌و چەند‬ ‫پرێس كۆنفرانسێك‬ ‫هاوپەیمانێتییەكەیان‬ ‫وەكو بەفر توایەوە‬

‫هەولێرو دهۆكیش وەكو میرنیشینی دوبەی‬ ‫بن‌و خۆپیشاندانەكانی مامۆستایان لەناوچەی‬ ‫سەوز بەدوای روداوەكانی حەڤدەی شوبات‬ ‫مەترس���ی جدی بون‪ ،‬بەتایبەتی بۆ س���ەر‬ ‫یەكێتی لەوالشەوە بوەس���تێت‪ ،‬كە گۆڕان‬ ‫ملمالنێكان���ی لەجیاتی لەگەڵ پارتی‪ ،‬هانی‬ ‫مامۆستایانی دەدا دژی یەكێتی لەدەڤەری‬ ‫سەوز‪ ،‬تەنانەت حزبی شیوعیش ئەمكارەی‬ ‫دەكردو ئەم بابەتە جگەلەو بانگەش���ەیەی‪،‬‬ ‫كە یەكێتی دیموكراسی فەراهەمكردوە‪ ،‬بێ‬ ‫متمانەیی‌و شڵەژاوی ئیداریی‌و پەروەردەیی‌و‬ ‫زەرەروزیان���ی زۆری ب���ەدوای خۆیدا هێنا‪،‬‬ ‫كەچ���ی دە مامۆس���تا لەهەولێ���رو دهۆك‬ ‫فزەیان نەكرد‪.‬‬ ‫بابزانی���ن هەڵبژاردنەكان���ی داهات���و‬ ‫دیموكراتییەكەی س���ەوز دەیخوات‪ ،‬یان بێ‬ ‫دەنگییەكەی زەرد ‪.....‬؟!‬ ‫ لەناوچ���ەی زەرد پارت���ی بەواقیع���ی‬‫كەوتۆتە شەڕێكی س���ارد لەگەڵ پەكەكەو‬ ‫وەكو هەڕەشە بۆ س���ەر خۆی دەیبینێت‌و‬ ‫توانیویەتی دەیان كێشەی بۆ بخوڵقێنێت‌و‬ ‫النیكەم هەوڵی ئیحتیواكردنی دەدا‪.‬‬ ‫بەاڵم لەناوچەی سەوز پەكەكە خەریكی‬ ‫تەش���كیالت‌و رێكخستن‌و خۆپیشاندانە‪ ،‬كە‬ ‫دیارنییە داهاتو چی لێ سەوز دەبێت‪.‬‬ ‫ مەسەلەی سەربەخۆیی‌و ریفراندۆمیش‪،‬‬‫ك���ە پارت���ی ئەجێنداس���ازی‌‌و ئیعالمی بۆ‬ ‫دەكات‪ ،‬ت���ا ئێرە باش گرتویەتی‌و س���ۆزی‬ ‫خەڵكی هاوبەشە لەگەڵی‪.‬‬ ‫خ���ۆ هیچ ك���ەس ناتوانێ���ت دژی بێت‌و‬ ‫ئاكامەكەشی گەر سەركەوتن بو قازانجەكەی‬ ‫پارتی دەیچنێتەوە‪ ،‬گەر سەركەوتوش نەبو‬

‫تایبه‌ت‬

‫دەكرێ���ت بخرێتە ملی عێ���راق‌و ئەمەریكاو‬ ‫زروفی ناوچەیی‌و نێودەوڵەتی‪.‬‬ ‫ هەمو ئەم هەنگاوانەی‌ پارتی‪ ،‬پێش���تر‬‫دیراسەكراون‌و بیریان لێ كراوەتەوە‪.‬‬ ‫ رەنگە گ���ەر هەڵبژاردنەکانی داهاتوش‬‫بەڕێوەبچێ���ت ئاكامەكان���ی رەنگە بەدڵی‬ ‫یەكێتی‌و گۆڕان‌و كۆمەڵ‌و یەكگرتو نەبێت‪.‬‬ ‫بەاڵم سەد دەرسەد بەوشێوەیە دەبێت‪،‬‬ ‫كە پارتی خەونی پێوە دەبینێت‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫هەرێم‌و حكومەت لەدەس���تیدا دەمێنێتەوەو‬ ‫تەنها س���ەرۆكێكی نوێی پەرلەمان ئاڵوگۆڕ‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫كە وابو ئەم هەمو ئاریش���ەو قەیرانە چی‬ ‫گۆڕی؟‬ ‫كێ سودمەند بو؟ كێ زەرەری كرد؟‬ ‫خۆ گ���ەر هەمو ش���تێكیش وەكو خۆی‬ ‫لێبێت���ەوە‪ ،‬ئ���ەوەی ك���ە زەرەری نەكرد‬ ‫پارتییە‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم هەمو الیەك دەبێ���ت ئەوە بزانن‪،‬‬ ‫ك���ە خاڵێكی گرنگ لەم هاوكێش���انە بێهێز‬ ‫دەبێ���ت كە دیموكراس���ییە‪ ،‬ب���ەو واتایەی‬ ‫كەم رەنگبون���ی یەكێتی‌و ك���ەم رۆڵبونی‬ ‫یەكێتی دەكاتە كەم رەنگبونی دیموكراسی‬ ‫لەپرۆسەی سیاسیدا‪.‬‬ ‫بۆیە پێویس���تە یەكێتی‪ ،‬ئەم هاوكێشانە‬ ‫راس���تبكاتەوەو خۆی كۆبكات���ەوەو بڕیاری‬ ‫گرن���گ بدات‌و رێز لەهەمو فكر‪ ،‬ئایدۆلۆژیاو‬ ‫هێزەكانی تریش بگرێت‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم بەچونە پێش���ی هاوكێش���ەكان‬ ‫بەمشێوەیە‪ ،‬كۆی سیستمی سیاسی هەرێم‬ ‫دەگۆڕێت‪ ،‬كە مەترس���ی زۆر بەدوای خۆیدا‬ ‫دەهێنێت‪.‬‬

‫كوردستان له‌به‌رده‌م گۆڕانكارییه‌كانی ئیقلیمی‌‌و نێوده‌وڵه‌تیدا‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ گۆڕان‌و پێداچونه‌وه‌ ‪ ،‬له‌م روانگه‌یه‌وه‌‬ ‫ئه‌حمه‌د هه‌ورامی‌‬ ‫دیارده‌ی‌ داعش كه‌ شانۆی‌ سیاسی‌ رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاس����تی‌ گ����ۆڕی‌ گه‌لێك ناكۆك����ی‌ كۆنی‌‬ ‫هاوپه‌یمانانی‌ نێوده‌وڵه‌ت����ی‌ له‌دژی‌ داعش گه‌ش����انده‌وه‌و هه‌ندێكی‌ نوێی‌ دروس����ت كردو‬ ‫له‌وانه‌ش روس����یا به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ ب����ه‌رده‌وام به‌هۆش����یانه‌وه‌ هاوكێش����ه‌ جیهانیه‌كان����ی‌‬ ‫پش����تگیرییان له‌پێشمه‌رگه‌و شه‌ڕڤانانی‌ كورد به‌شێوه‌یه‌ك له‌شێوه‌كان گۆڕی‌ به‌تێپه‌ڕاندنی‌‬ ‫ك����ردوه‌ له‌كاتی‌ ش����ه‌ڕه‌كانی‌ س����وریاو عێراق گۆڕانكاری‌ به‌س����ه‌ر به‌ش����ه‌كانی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫دژی‌ داع����ش‪ .‬داهاتو له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ به‌نده‌ له‌كوردس����تانی‌ رۆژئاوادا ئیداره‌ی‌ خۆسه‌ری‌‌و‬ ‫سیاس����ه‌تی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌ڕۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستدا دروس����تكردنی‌ كانتۆن له‌س����ه‌ربنه‌مای‌ خاك‌و‬ ‫چۆن ده‌بێت له‌س����ه‌رده‌می‌ (دۆناڵد تڕه‌مپ)‪ ،‬نه‌ت����ه‌وه‌ په‌یوه‌ن����دی‌ به‌الوازبون����ی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ك����ورد رێگایه‌كی‌ دۆزیی����ه‌وه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ سوریاوه‌ هه‌بو‪ ،‬داعشیش یه‌كێكه‌ له‌و فاكته‌ره‌‬ ‫ببێت����ه‌ هاوپه‌یمان����ی‌ س����ه‌ره‌كی‌ ئه‌مه‌ری����كا به‌هێزانه‌ی‌ كه‌ ده‌رفه‌تی‌ داڕوخانی‌ مه‌ركه‌زیه‌تی‌‬ ‫ره‌نگه‌ بارودۆخه‌ك����ه‌ بگۆڕێت‪ ،‬ئه‌مڕۆ گره‌نتی‌ ده‌وڵه‌ت‌و ش����كاندنی‌ س����ه‌روه‌ری‌ ئه‌و واڵته‌ی‌‬ ‫نزیكبون����ه‌وه‌ له‌ئیداره‌ی‌ نوێی‌ ئه‌مه‌ریكا به‌نده‌ ره‌خس����اند‪ .‬په‌الماردان����ی‌ كورده‌كانی‌ باكور‬ ‫ب����ه‌ڕاده‌ی‌ دژایه‌ت����ی‌ كردن به‌رامب����ه‌ر ئێران‪ .‬له‌الیه‌ن داعش����ه‌وه‌ له‌ئه‌نجامی‌ شكس����ته‌كانی‌‬ ‫پێده‌چێت ئی����داره‌ی‌ نوێی‌ ئه‌مه‌ریكا ئه‌زمونی‌ ب����و به‌رامبه‌ر پێش����مه‌رگه‌و ش����ه‌ڕڤانان‪ ،‬هه‌ر‬ ‫نه‌بێت له‌ناوخۆدا به‌پشێوی‌ تێپه‌ڕێت‌و به‌زویی‌ روداوێك له‌توركیاو الوازبونی‌ ده‌وڵه‌ت ده‌بێته‌‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ خۆی‌ بگۆڕێت‪ ،‬ره‌نگه‌ ببێته‌ هۆی‌ ره‌خس����اندنی‌ هه‌لی‌ زیاتر بۆ پرسی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫دوباره‌بونه‌وه‌ی‌ كاره‌ساته‌ رابردوه‌كانی‌ مێژوی‌ كوردو داوا نه‌ته‌وه‌ییه‌كان ده‌ش����كێته‌وه‌ له‌واڵ‬ ‫ته‌دا‪.‬‬ ‫ساڵی‌ ‪ 1975‬بۆ گه‌لی‌ كورد‪.‬‬ ‫وه‌ك نوس����ه‌رێكی‌ به‌ناوبانگ����ی‌ ئه‌مریك����ی‌‬ ‫(پیته‌ر ڕۆبه‌رت)پزیش����كێكی‌ ئه‌مریك ‌ی كه‌‬ ‫هاوكاری‌ ش����ه‌ڕڤانانی‌ كوردی‌ كرد له‌قامیشلۆ ده‌ڵێت (له‌ئاینده‌یه‌كی‌ نزیكدا توركیا دابه‌ش‬ ‫ره‌خنه‌ی‌ له‌واڵته‌كه‌ی‌ ده‌گرێ‌‌و ده‌ڵێت‪":‬له‌وه‌ی‌ ده‌بێت به‌اڵم نازانم كورد چی‌ ده‌كات؟)‬ ‫داعش عێراقی‌ له‌ڕوی‌ جوگرافی‌ سه‌ربازیه‌وه‌‬ ‫ئه‌و ش����ه‌ڕانه‌ی‌ له‌س����وریا ده‌كرێ‌ له‌هه‌ردوالی‌‬ ‫شه‌ڕكه‌ر چه‌كی‌ واڵته‌كه‌م ده‌بینرێ‌‪ ،‬واڵته‌كه‌م بچوك كردۆته‌وه‌ به‌هۆیه‌وه‌ گرنگترین لێكه‌وته‌ی‌‬ ‫وه‌ك بازاڕێك بۆچه‌كه‌كانی‌ سه‌یری‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ئه‌م روداوه‌ بۆ كورد بوه‌هۆی‌ گواس����تنه‌وه‌ی‌‬ ‫ناوه‌ڕاست ده‌كات"‪ .‬ئه‌مه‌ریكا دۆستی‌ ئه‌مڕۆیه‌ ش����ه‌ڕی‌ خاك بۆ ئاس����تێكی‌ بااڵتر به‌جۆرێك‬ ‫ره‌نگه‌ دۆستی‌ سبه‌ی نه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ به‌دوای‌ ئه‌و ناوچه‌ كوردس����تانیانه‌ی‌ داعش له‌عێراقی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن����دی‌ خۆیه‌وه‌یه‌تی‌ نه‌ك پاراس����تنی‌ داگیركرد پێش����مه‌رگه‌ گه‌ڕاندیه‌وه‌ سه‌رخاكی‌‬ ‫دۆس����ته‌كانی‌‪ .‬گرنگی����دان به‌ك����وردو هێ����زه‌ كوردستان‪ ،‬عێراقی‌ دوای‌ داعش وه‌ك عێراقی‌‬ ‫كوردیه‌كان له‌سه‌رئاستی‌ نێوده‌وڵه‌تیدا ته‌نها پێ����ش داعش نامێنێ����ت‌و گۆڕان����كاری‌ زۆری‌‬ ‫بۆشه‌ڕی‌ داعشه‌ ئه‌گینا له‌هه‌گبه‌ی‌ هیچ هێزێكی‌ به‌سه‌ردا دێت‪.‬‬ ‫له‌ئاستی‌ نێوه‌ده‌وڵه‌تیشدا مه‌سه‌له‌ی‌ كورد‬ ‫ئیقلیم����ی‌‌و نێوده‌وڵه‌تیدا ش����تێك نیه‌ به‌ناوی‌‬ ‫قه‌واره‌ی‌ س����ه‌ربه‌خۆی‌ كورد‪ .‬له‌م سۆنگه‌یه‌وه‌ به‌ستراوه‌ به‌پێش����هات‌و ملمالنێ‌و ئه‌گه‌ره‌كانی‌‬ ‫یه‌كێك له‌س����یناریۆكان بریتیه‌ له‌سه‌رهه‌ڵدانی‌ ش����ه‌ڕی‌ داعش����ه‌وه‌ به‌پێچه‌وانه‌ی‌ سه‌رده‌می‌‬ ‫مامالنێیه‌ك����ی‌ ئیقلیمی‌ نێ����وان توركیاو ئێران (س����ایكس بیك����ۆ) كه‌ س����ه‌رده‌می‌ بێده‌نگی‌‬ ‫له‌سه‌ر دابه‌شكردنی‌ زۆنی‌ ده‌سه‌اڵت له‌قۆناغی‌ كردنی‌ داوا نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی‌ كورد بو‪.‬‬ ‫س����ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌مانه‌ كاركردنی‌ نه‌ته‌وه‌ییانه‌ی‌‬ ‫دوای‌ شه‌ڕی‌ داعش به‌شێكیش له‌و سیناریۆیه‌ش‬ ‫بریتیه‌ له‌دۆزین����ه‌وه‌ی‌ هێزی‌ لۆكاڵ بۆ كردنی‌ بارگاوی‌ ب����ه‌م گۆڕانكاریی����ه‌ نوێیانه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس����تان به‌مه‌یدان����ی‌ پێكدادان‪ .‬هێزه‌كان����ی‌ ناو بزوتنه‌وه‌ی‌ ك����ورد له‌هه‌رچوار‬ ‫ئه‌مڕۆ ملمالنێ����كان له‌نێ����وان توركیاو ئێران به‌شه‌كه‌ی‌ كوردستان گره‌نتی‌ سه‌ركه‌وتنن بۆ‬ ‫له‌باكورو باشورو رۆژئاوای‌ كوردستان له‌پێناو قۆناغێكی‌ سیاسی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی‌ نوێ‪.‬‬ ‫هه‌ڵوێس����تی‌ حه‌ش����دی‌ ش����ه‌عبی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی����ه‌كان په‌ره‌ده‌س����ێنێت‪ .‬ئه‌نكه‌ره‌‬ ‫هاوكاری‌ الیه‌نه‌ دۆسته‌كانی‌ خۆی‌ له‌ناوچه‌كه‌دا ناوچه‌ كوردستانیه‌كان‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ جێگه‌ی‌ هه‌ڵوه‌س����ته‌كردنه‌ گروپه‌‬ ‫ده‌كات بۆ دروستكردنی‌ ده‌وڵه‌تێكی‌ مه‌زهه‌بی‌‬ ‫س����وننه‌ له‌به‌رامبه‌ر پڕۆژه‌ی‌ هیاللی‌ ش����یعی‌ چه‌كداره‌ بااڵده‌س����ته‌كانی‌ ئێستای‌ ناو عێراق‬ ‫كه‌ به‌شێوه‌یه‌ك له‌الیه‌ن په‌ڕله‌مانی‌ عێراقه‌وه‌‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫كێش����ه‌ ل����ه‌وه‌دا نییه‌ داع����ش ته‌نها چه‌ند به‌یاس����ا كراون له‌ژێر چه‌ترو ناوی‌ حه‌ش����دی‌‬ ‫ناوچه‌یه‌ك����ی‌ عێ����راق‌و س����وریای‌ داگیركردوه‌ شه‌عبی‌ كۆكراونه‌ته‌وه‌ له‌وانه‌ (‪ -1‬عه‌سائیبی‌‬ ‫به‌ڵكو ده‌س����تتێوه‌ردانی‌ ئه‌مه‌ریكاو روس����یا ئه‌هلی‌ حه‌ق ‪ -2‬رێكخراوی‌ به‌در‪ -‬باڵی‌ سه‌ربازی‌‬ ‫كێشه‌كانیان زیاتر ئاڵۆزكردوه‌ به‌ڕاده‌یه‌ك كه‌ ‪ -3‬كه‌تیبه‌كانی‌ حیزبوڵاڵ ‪ -4‬لیوای‌ ئه‌بولفه‌زلی‌‬ ‫عه‌باسی‌ ‪ -5‬سه‌رایای‌ خوراسان ‪ -6‬بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاسۆی‌ ئاینده‌ی‌ ناوچه‌كه‌ نادیاره‌‪.‬‬ ‫كاریگه‌ری‌ داعش له‌سه‌ر واڵتانی‌ ناوچه‌كه‌و حیزبوڵاڵی‌ نه‌جیبان ‪ -7‬جه‌یش����ی‌ ئه‌لكه‌ڕاڕ)‪.‬‬ ‫ئه‌مان����ه‌ به‌دام����ه‌زراوی‌ به‌ڕێوه‌نابرێن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫كورد‬ ‫داع����ش به‌هاتن����ی‌ ده‌س����تی‌ خس����ته‌ ناو له‌الیه‌ن چه‌ند س����ه‌ركرده‌ی‌ سیاس����ی‌ شیعی‌‬ ‫هاوكێشه‌ی ملمالنێكان ‌ی رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست‌و به‌رژه‌وه‌ندجیاوازی‌ واڵتانی‌ ده‌ره‌كی‌ به‌تایبه‌تی‌‬ ‫بااڵنس����ی‌ هێزی‌ له‌ناوچه‌كه‌دا خسته‌ به‌رده‌م له‌الیه‌ن ئێرانه‌وه‌ سه‌رپه‌رشتی‌ ده‌كرێن‪.‬‬

‫حه‌شدی‌ شه‌عبی‌ پڕۆژه‌یه‌كی‌ ئاماده‌كردوه‌‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی‌ كوردو توركومان له‌ناو ریزه‌كانی‌‌و‬ ‫ئه‌وپڕۆژه‌ی����ه‌ش له‌الی����ه‌ن (ه����ادی‌ العامری‌و‬ ‫مه‌ه����د ‌ی ئه‌لموهه‌ندی����س)وه‌ ئاماده‌ك����راوه‌و‬ ‫پێش����كه‌ش به‌حكومه‌ت����ی‌ عێراق����ی‌ ك����راوه‌‪،‬‬ ‫مه‌به‌س����تی‌ س����ه‌ره‌كی‌ پڕۆژه‌كه‌ش كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌رگای‌ وه‌رگرتن����ی‌ ك����وردو توركومان����ه‌‬ ‫له‌كه‌رك����وك‌و خانه‌قین‌و دیال����ه‌و ناوچه‌كانی‌‬ ‫مادده‌ی‌ (‪ )140‬بۆ رێكخستنی‌ ژماره‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫له‌الوانی‌ كوردو توركومان له‌ڕیزه‌كانی‌ حه‌شدی‌‬ ‫شه‌عبیدا‪ .‬پڕۆژه‌كه‌ش بۆ زیادكردنی‌ هه‌ژمونی‌‬ ‫حه‌ش����دی‌ ش����ه‌عبیه‌ له‌وناوچانه‌ بۆمه‌به‌ستی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ چه‌ند هێزێكی‌ سیاسی‌ عه‌ره‌بی‌ شیعه‌‬ ‫بتوان����ن كاریگه‌ری‌ دروس����ت بك����ه‌ن بۆ زامن‬ ‫كردنی‌ ده‌نگ����ی‌ ژماره‌یه‌ك له‌كوردو توركومان‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ داهاتودا‪ ،‬هه‌ربۆ مه‌به‌ستی‌‬ ‫هه‌ژمونی‌ ده‌س����ه‌اڵتیان بو ك����ه‌ ئامرلیان كرد‬ ‫به‌قه‌زاو هه‌وڵ����ی‌ به‌پارێزگابونی‌ دوزخورماتو‬ ‫ئه‌ده‌ن‪.‬‬ ‫به‌ه����ۆی‌ خراپ ‌ی بارودۆخی‌ ئابوری‌و نه‌بونی‌‬ ‫هه‌لی‌ كارو ه����ه‌ژاری‌ له‌ناوچه‌ك����ه‌دا پڕۆژه‌كه‌‬ ‫ئه‌م����ه‌ی‌ به‌ده‌رف����ه‌ت دان����اوه‌ بۆ راكێش����انی‌‬ ‫گه‌نجان����ی‌ ئ����ه‌و ناوچه‌یه‌‪ ،‬تائێس����تاش زیاتر‬ ‫له‌(‪ )1300‬كوردو سێ‌ ئه‌وه‌نده‌ش توركومانی‌‬ ‫شیعه‌ په‌یوه‌ست بون به‌حه‌شدی‌ شه‌عبییه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ركاتێك كارگه‌یش����ته‌ س����ه‌رملمالنێی‌ نێوان‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس����تان‌و گروپه‌كانی‌ حه‌ش����دی‌‬ ‫ش����ه‌عبی ده‌بنه‌ گه‌وره‌ترین مه‌ترس����ی‌ بۆسه‌ر‬ ‫ئاسایش����ی‌ وزه‌ی‌ كوردس����تان‪ ،‬به‌تایبه‌ت����ی‌‬ ‫كێڵگه‌كانی ناوچ����ه‌ جێناكۆك����ه‌كان‪ ،‬كێڵگه‌‬ ‫نه‌وت‌و غازییه‌كانی‌ سنوری‌ پارێزگای‌ كه‌ركوك‬ ‫(بابه‌گوڕگ����وڕو جه‌مب����ورو بای‌ حه‌س����ه‌ن‌و ده‌وڵه‌تی‌ كوردی‌ پش����تگیری‌ زاره‌كیه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ئاڤاناو خه‌ب����ازه‌) هه‌روه‌ها ئه‌و كێڵگه‌ نه‌وت‌و هه‌ن����د ‌ێ واڵت����ی‌ ئیقلیمی‌‌و هه‌مان سیاس����ه‌ت‬ ‫غازییانه‌ی ده‌كه‌ونه‌ سنوری‌ پارێزگای‌ نه‌ینه‌وا‪ .‬له‌الی����ه‌ن ئه‌مه‌ریكاو روس����یا گیراوه‌ته‌به‌ر كه‌‬ ‫هه‌س����ت ده‌كرێت ئه‌م هه‌ڵوێس����ته‌ی‌ حه‌شدی‌ جێگه‌ی‌ ناكۆك����ی‌ بو‪ ،‬س����ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌م هه‌مو‬ ‫شه‌عبی‌ دوای‌ گرتنه‌وه‌ی‌ موسڵ‌و شه‌ڕی‌ داعش ناكۆكیانه‌ی‌ سیاسه‌تی‌ ئیقلیمی‌‌و نێوده‌وڵه‌تی‌‬ ‫چوار ده‌وڵه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كه‌ به‌شێكی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫دێته‌دی‌‪.‬‬ ‫(مۆف����ه‌ق روبێع����ی‌) راوێژكاری‌ پێش����وی‌ دانیش����توانه‌كه‌یان كوردن (توركیاو سوریاو‬ ‫ئاسایشی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ عێراق هه‌ڵوێستی‌ عێراقی‌ ئێ����ران‌و عێ����راق) هه‌ماهه‌نگ����ی‌‌و ه����اوكاری‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ ناوچ����ه‌ جێناكۆك����ه‌كان رایگه‌یاند‪ .‬یه‌كترده‌ك����ه‌ن له‌كاتێك����دا ب����اس دێته‌س����ه‌ر‬ ‫به‌گوێره‌ی‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌ی‌ كه‌پێشتر له‌نێوان س����ه‌ربه‌خۆیی‌ ك����ورد‪ ،‬ئه‌وان����ه‌ی‌ دژایه‌ت���� ‌ی‬ ‫هه‌رێ����م‌و به‌غ����داو ئه‌مه‌ریكا ك����راوه‌ له‌دوای‌ س����ه‌ربه‌خۆیی‌ كورد ده‌كه‌ن به‌شێوازو رێگای‌‬ ‫كۆتای����ی‌ هاتنی‌ ش����ه‌ڕی‌ داع����ش هێزه‌كانی‌ جیاواز پاس����او بۆدژایه‌تی‌ كردنی‌ ئه‌م پرسه‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ ده‌كش����ێنه‌وه‌ كه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ ده‌هێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر كوردس����تان له‌باكوری‌ عێراقدا ببێته‌‬ ‫ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان كۆنت����ڕۆڵ كراونه‌ته‌وه‌و‬ ‫ده‌ڵێت ئیداره‌ی‌ هه‌رێم خۆی‌ له‌لێدوانی‌ جیاواز ده‌وڵه‌تێك����ی‌ س����ه‌ربه‌خۆ كێش����ه‌ی‌ ئابوری‌و‬ ‫له‌ڕێككه‌وتنه‌ك����ه‌ به‌دوربگرێ����ت‌و چاوه‌ڕوانی‌ سیاس����ی‌ جددی‌ ب����ۆ واڵتانی‌ دراوس����ێ‌ وه‌ك‬ ‫ئاس����ایی‌ دۆخه‌كه‌ بكات‪ ،‬جگه‌ له‌و رێككه‌وتنه‌ توركیاو ئێ����ران‌و هه‌روه‌ها حكومه‌تی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫سێ قوڵییه‌ بۆكشانه‌وه‌ی‌ پێشمه‌رگه‌ له‌وناوچانه‌ عێراق ده‌خوڵقێنێت؟‬ ‫له‌دیدی‌ توركیاوه‌ به‌ره‌وپێش����چونی‌ پرسی‌‬ ‫هیچ رێككه‌وتنێكی‌ دیكه‌ قبوڵناكرێت‪.‬‬ ‫تائێس����تاش هێزه‌ كوردیه‌كان ستراتیژێكی‌ سه‌ربه‌خۆیی‌ كوردستان به‌شێوه‌یه‌كی‌ هه‌نگاو‬ ‫یه‌كگرتوی����ان نیه‌ به‌رامبه‌ر ئه‌و هه‌ڵوێس����ته‌ی‌ به‌هه‌نگاو گرنگی‌ سیاسی‌‌و سودی‌ ئابوری‌ زیاتر‬ ‫حه‌شدی‌ شه‌عبی‌ له‌ناوچه‌ كوردستانیه‌كاندا‪ .‬ده‌بێ����ت وه‌ك راگه‌یاندنی‌ به‌په‌ل����ه‌و له‌ناكاوی‌‬ ‫دیدو بۆچونی‌ واڵتانی‌ ئیقلیمی‌‌و نێوده‌ڵه‌تی‌ ئه‌وده‌وڵه‌ته‌ چونكه‌ دروس����تبونی‌ ئه‌وش����ێوه‌‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌ له‌كوردستانی‌ عێراقدا له‌وانه‌یه‌ ببێته‌‬ ‫له‌سه‌ر ده‌وڵه‌تی‌ كوردی‌‬ ‫له‌سه‌ر ئاس����تی‌ واڵتان نێوه‌ندگیری‌ كردنی‌ ه����ۆی‌ هاندانی‌ س����ه‌ربه‌خۆییه‌كی‌ گه‌وره‌تر بۆ‬ ‫رێككه‌وتن����ی‌ نوێ‌ ك����ه‌ رێگه‌خۆش����بكات بۆ كورده‌كان له‌واڵتانی‌ تری‌ وه‌ك توركیاو سوریا‬

‫هیچ ئومێدێك نی ‌ه‬ ‫حزبه‌كانی‌ كوردستان‬ ‫دیدی‌ ستراتیژیان‬ ‫هه‌بێ‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ئاینده‌ی‌ واڵت ئه‌مه‌ش‬ ‫رێگه‌ی‌ به‌ به‌رپرسان ‌ی‬ ‫واڵتان ‌ی ئیقلیمی‌ داو‌ه‬ ‫كه‌به‌ڕاشكاوانه‌ دژ ‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ گه‌لی‌ كورد‬ ‫بوه‌ستن‌و هه‌ڕه‌شه‌ ‌ی‬ ‫لێبكه‌ن‬

‫كه‌ ده‌بێته‌ مه‌ترس����ی‌ سیاسی‌‌و ئابوری‌ له‌سه‌ر‬ ‫توركیاو به‌ش����ێكی‌ زۆرری‌ كێشه‌كانی‌ توركیا‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ چاره‌س����ه‌رنه‌كردنی‌ كێش����ه‌ی‌‬ ‫كورد له‌و واڵته‌دا به‌شێوه‌یه‌ك كه‌ چاره‌نوسی‌‬ ‫توركیا به‌نده‌ به‌وه‌ی‌ چۆن مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌م‬ ‫كێشه‌یه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌هه‌مان ش����ێوه‌ پرسی‌ سه‌ربه‌خۆیی‌ كورد‬ ‫پرسێكی‌ هه‌س����تیاره‌ به‌الی كۆماری‌ ئیسالمی‌‬ ‫ئێران����ه‌وه‌ چونك����ه‌ ده‌ترس����ێت هه‌نگاوێكی‌‬ ‫له‌وشێوه‌یه‌ ببێته‌ هاندانی‌ به‌شێكی‌ به‌رچاوی‌‬ ‫گه‌النی‌ ئێران‪.‬‬ ‫هیچ ئومێدێك نیه‌ حزبه‌كانی‌ كوردس����تان‬ ‫دیدی‌ س����تراتیژیان هه‌ب����ێ‌ به‌رامبه‌ر ئاینده‌ی‌‬ ‫واڵت ئه‌م����ه‌ش رێگ����ه‌ی‌ ب����ه‌ به‌رپرس����انی‌‬ ‫واڵتان����ی‌ ئیقلیمی‌ داوه‌ كه‌به‌ڕاش����كاوانه‌ دژی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ گه‌لی‌ كورد بوه‌ستن‌و هه‌ڕه‌شه‌ی‌‬ ‫لێبكه‌ن واڵتان����ی‌ جیهانی����ش مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ س����ه‌ربه‌خۆی‌ كورد ناك����ه‌ن! كه‌واته‌‬ ‫ده‌بێت پرس����ی‌ س����ه‌ربه‌خۆیی‌ بدرێته‌ ده‌ست‬ ‫میلله‌ت وه‌كو (فۆكۆیاما) ده‌ڵێت "پێویس����ته‌‬ ‫كورد خۆی‌ شوناس����ی‌ خۆی‌ دی����اری‌ بكات"‪.‬‬ ‫ل����ه‌م كاتانه‌دا دانوس����تانی‌ ناوخ����ۆی‌ نێوان‬ ‫به‌غداو كوردس����تان س����ه‌باره‌ت به‌سه‌روه‌ری‌‬ ‫كورد له‌وس����تراتیژه‌ ناجێگیرانه‌ باش����تره‌ كه‌‬ ‫به‌پش����تیوانی‌ هێزه‌ بیانیی����ه‌كان دابڕێژرێت‪.‬‬ ‫جیاكردنه‌وه‌ی‌ ده‌سه‌اڵت له‌ڕێگای‌ دانوستانه‌وه‌‬ ‫چاره‌س����ه‌رێكی‌ باش����تره‌ بۆ دروس����تكردنی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ ك����وردی‌ بۆ هه‌رێمی‌ كوردس����تان‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌هۆی‌ دانوس����تانه‌وه‌ ڕێ����گا له‌دوباره‌‬ ‫به‌سه‌ربازی‌ بون‌و ناكۆكیه‌كان له‌نێوان به‌غداو‬ ‫هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان ده‌گیرێت‪ .‬دانوس����تان‬ ‫رێگه‌یه‌كه‌ بۆداڕشتنی‌ متمانه‌و ئاسایش له‌نێوان‬ ‫هه‌ردوالدا چونكه‌ س����ه‌ربه‌خۆیی‌ كوردس����تان‬ ‫له‌به‌غدایه‌ نه‌ك له‌واشنتۆن‌و ئه‌نكه‌ره‌و تاران‪.‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر به‌غدا پش����تیوانی‌ س����ه‌روه‌ریه‌كی‌‬ ‫دادپه‌روه‌رانه‌ی‌ هاوبه‌شی‌ ده‌وڵه‌تی‌ سه‌ربه‌خۆی‌‬ ‫كوردس����تان بكات ئه‌وا ئه‌گه‌ره‌كانی‌ دژایه‌تی‌‬ ‫كردنی‌ هه‌ردو ده‌وڵه‌تی‌ هه‌رێمی‌ ئێران‌و توركیا‬ ‫كه‌متر ده‌بێت����ه‌وه‌ به‌م ش����ێوه‌یه‌ش ده‌كرێت‬ ‫فاكت����ه‌ری‌ تێكده‌رانه‌ به‌دور بگ����رن‪ .‬چونكه‌‬ ‫سه‌رئه‌نجام كۆمه‌ڵگای‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ كوردستان‬ ‫به‌سه‌روه‌ری‌ خۆیه‌وه‌ له‌ئامێز ده‌گرێت‪.‬‬ ‫شه‌ڕی‌ ناوخۆو س����ه‌ربه‌خۆیی‌ دو دروشمی‌‬ ‫جی����اوازن‪ ،‬چونك����ه‌ ده‌وڵ����ه‌ت به‌یه‌كڕی����زی‌‬ ‫میلله‌ت‌و هێزه‌كانی‌ دروست ده‌بێت بانگه‌شه‌ی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌و هه‌ڵگیرس����انی‌ شه‌ڕی‌ براكوژی‌‬ ‫ته‌نها له‌پێن����او ره‌زامه‌ن����دی‌ دوژمنانی‌ گه‌لی‌‬ ‫كورده‌‪ ،‬كورد چاوه‌ڕوانی‌ له‌ناوبردنی‌ داعش����ی‌‬ ‫ده‌كرد نه‌ك ش����ه‌ڕی‌ یه‌كتركردن رژانی‌ خوێنی‌‬ ‫رۆڵه‌ی‌ كورد به‌ده‌س����تی‌ كورد هیچ پاساوێكی‌‬ ‫نیه‌‪ .‬خه‌ڵكی‌ كوردستان له‌شه‌ڕو ئاژاوه‌ ماندو‬ ‫بێزارو نیگه‌رانه‌و خه‌ڵكی‌ ده‌ترسێ‌ هه‌رێم ببێته‌‬ ‫مه‌یدانی‌ شه‌ڕو ئه‌زمونه‌كانی‌ رابردو له‌كوشتن‌و‬ ‫ئاواره‌بون دوباره‌ ببنه‌وه‌‪ ،‬گه‌له‌كه‌مان جارێكی‌‬ ‫تر نابێته‌ گوێڕایه‌ڵ‌و پاش����كۆی‌ داگیركه‌ران‌و‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتی‌ ن����اڕه‌واو خۆس����ه‌پێنی‌ خۆماڵی‌‬ ‫به‌خۆی‌ ره‌وا نابینێت‪.‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫بای بای پەرلەمان‬ ‫بەخێربێی دیوەخان!‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیرو ویدات حسێن؟‬ ‫ریکالم‬

‫ئاسۆس هەردی‬ ‫پارت����ی‌و یەکێتی بڕیار دەدەن لیژنەیەکی هاوبەش پێکبێنن بۆ ئەوەی لەگەڵ حزبەکانی‬ ‫ت����ردا س����ەبارەت بەئامادەکاری بۆ ریفران����دوم گفتوگۆ بکەن‪ .‬پێ����ش کۆبونەوەکانیش‬ ‫بەرپرسێکی بااڵی پارتی رایدەگەیەنێ "ریفراندوم پێویستی بەیاساو پەرلەمان نیە!"‬ ‫پێش����ەکی پێم وایە ئەگەر بەڕاست ئامانجەکە ئەنجامدانی ریفراندومێکە کە شەرعییەتی‬ ‫یاسایی‌و قورس����اییەکی راس����تەقینەی هەبێت‪ ،‬پێش هەمو ش����تێک پێویستە لەالیەن‬ ‫دامودەزگا ش����ەرعییە هەڵبژێردراوەکانەوە زەمینەسازی یاسایی‌و ئامادەکاری پێویستی‬ ‫بۆ بکرێت‪ ،‬پاشان لەپرۆسەیەکی رون‌و شەفافداو لەژێر چاودێریی نێودەوڵەتیدا جێبەجێ‬ ‫بکرێت‪ ،‬بەاڵم ئەمە بابەتی ئەم وتارە نیەو ئەم مەس����ەلەیە جێدێڵم بۆ پسپۆڕانی بواری‬ ‫یاساو راپرسی‪.‬‬ ‫ئەوەی جێگەی س����ەرنجە کۆبونەوەی بەپەلەی دو حزبەکەو ئەو لێدوانەی بەرپرسەکەی‬ ‫پارتییە‪ .‬باش����ە ئەگەر لەپرس����ێکی چارەنوسس����ازی وەک ریفراندومدا پێویستمان بەو‬ ‫دەزگایە نەبێت کە ئیرادەی خڵکی کوردس����تان بەرجەستە دەکات‌و لەڕۆژی ئەمڕۆماندا‬ ‫تاکە دەزگایەکە ش����ەرعییەتی دەنگی خەڵکی لەپشتەوەیە‪ ،‬ئیدی لەکێشەو گرفتەکانی‬ ‫ت����ردا بۆچیمانە؟! من پێم وایە ئەم قس����ەیەی بەرپرس����ە بەڕێزەک����ەی پارتی‪ ،‬بەڕونی‬ ‫وێنەی ش����ێوازی ئەو دەوڵەت‌و حوکمڕانییەمان بۆ دەکێش����ێت کە لەخەیاڵدانی پارتی‌و‬ ‫یەکێتیش����دا ئامادەیە‪ .‬لەم مۆدێلەدا دەشێت پرۆس����ەی هەڵبژاردن هەبێت‪ ،‬حکومەت‌و‬ ‫پەرلەم����ان‌و دەس����ەاڵتی دادوەری لەچوارچێوەی دامودەزگای قەبەدا دروس����ت بکرێن‌و‬ ‫بودجەی زۆریش����یان بۆ تەرخان بکرێت‪ ،‬بەاڵم ئەمانە ه����ەر بۆ نمایش‌و خۆجوانکردنن‬ ‫بەڕوی دەرەوەدا‪ .‬چونکە کە دێینە س����ەر مامەڵەی کرداری لەگەڵ واقیع‌و چارەنوس����ی‬ ‫کوردس����تاندا‪ ،‬دو حزبەک����ە دوب����ەدو کۆدەبن����ەوەو لەبری هەمو خەڵکی کوردس����تان‌و‬ ‫لەدەرەوەی هەمو دامودەزگا ش����ەرعییەکان بڕی����اردەدەن‪ .‬پاش کۆبونەوەکەیش دەڵێن‬ ‫پەرلەمانمان بۆچیە؟ یا دەڵێن "ئەم مەسەالنە لەوە گرنگترن پەرلەمان بڕیاریان لەسەر‬ ‫بدات!" ئەی ئەوە نەبو دەیانگوت سەرۆکی هەرێم گەورەترە لەوەی لەالیەن پەرلەمانەوە‬ ‫"تەعین!" بکرێت؟‬ ‫لەهەمان کاتیشدا بەخێری خۆیان بڕیار دەدەن لەگەڵ حزبەکانی تریش کۆببنەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نەک بۆ وەرگرتنی راوبۆچونیان‪ ،‬بەڵکو بۆئەوەی دوایان بکەون‌و شانازی بەشداریکردنیان‬ ‫لەم پرۆس����ە مێژوییەدا بەرکەوێت! خۆ ئەگەر هەر بۆچون‌و پێش����نیارێکیان هەبێت کە‬ ‫لەگەڵ رێوشوێنەکانی ئەواندا نەگونجێت‪ ،‬ئەوە تۆمەتەکان لەئێستاوە ئامادەن‪.‬‬ ‫ئ����ەوەی ئێس����تا دەیبینی����ن‪ ،‬هیچ نیە جگ����ە لەدوبارەبون����ەوەی دۆخ����ی رێککەوتنی‬ ‫ستراتیجی‪ ،‬ئەوکاتەی مەکتەبی سیاس����ی هەردو حزبەکەو سەرکردەکانیان لەدانیشتنە‬ ‫داخراوەکانیاندا هەمو بڕیارە چارەنوسسازەکانیان دەردەکردو پۆست‌و داهاتەکانیشیان‬ ‫لەنێو خۆیاندا دابەش دەکرد‪ .‬پاش����ان وەک نمایش����ێک پەرلەمانتارەکانیان رادەسپارد‪،‬‬ ‫بەپێی پێویست لەکاتی دەنگداندا دەست بەرزکەنەوە‪ .‬تەنها جیاوازی ئەوەیە‪ ،‬لەئێستادا‬ ‫بەهۆی حزبەکانی ئۆپۆزسیۆنی پێش����وەوە دەنگدانی پەرلەمانیان بۆ مسۆگەر ناکرێت‪،‬‬ ‫بۆیە چیدی "پێویس����ت بەپەرلەمان ناکات!" لەڕاستیدا هەر ئەمەش هۆکاری سەرەکیی‬ ‫پەکخس����تنی پەرلەمانە‪ .‬پەرلەمان ئەگەر جێگەی ئەش����هەدوبیلال نەبێت‪ ،‬بەکەڵکی ئەو‬ ‫بەڕێزانە نایەت‪.‬‬ ‫بۆیە ئەمڕۆ ئەگەر ش����تێک ئیرادە لەحزبەکانی تردا مابێت‌و هێش����تا پابەندی دروشمە‬ ‫قەبەکانیان‌و ئەو بەڵێنانە بن کە بەدەنگدەرەکانیان داوە‪ ،‬نابێ هیچ سازش����ێک لەسەر‬ ‫شەرعییەتی پەرلەمان بکەن‪ .‬وا نەبێ‪ ،‬دەبێ هەر لەئێستاوە بڵێین‪ :‬بای بای پەرلەمان‪،‬‬ ‫بەخێر بێی دیوەخان!‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬