Contact Winter 2019 by AxionContinu

Contact winter 2019

Voetjes van de Vloer Muziek en dans

Nieuwe bestuurder: Marie-Claire van Hek IJsselstein dementievriendelijk Videocoaching: oogopslag vertelt verhaal

Inhoud winter 2019

Contact Het magazine van AxionContinu

Dansen Sinds ik half september begonnen ben als bestuurder bij AxionContinu, krijg ik natuurlijk vragen over wat me opvalt in de organisatie en wat mijn plannen zijn. Daarover vertel ik uitgebreid verderop in dit nummer van Contact. Maar een van mijn belangrijkste bevindingen deel ik hier alvast. Ik zie bij de medewerkers veel ambitie en creativiteit. Anders gezegd, er is veel positieve energie om er samen iets moois van te maken.

10 20

4 Marie-Claire van Hek Nieuwe bestuurder 6 Afscheid Eliane 7 Samenwerken met huisartsen 10 Voetjes van de vloer 12 IJsselstein dementie vriendelijk 20 Leefcirkels geven ruimte 24 Videocoaching

Rubrieken 8 Graag gedaan 14 Functie Centraal 16 Mijn verhaal 19 Social talk 22 Kort Contact 26 Op locatie

Een prachtig voorbeeld vind ik het dansfestival ‘Voetjes van de Vloer’, dat in oktober in bijna al onze woonzorgcentra werd gehouden. Geïnspireerd op het Amsterdam Dance Event, waar allerlei soorten muziek mensen uit verschillende culturen verbindt. En dat is precies wat er bij ons festival gebeurde. Medewerkers in verschillende functies van de locaties werkten samen om iets moois neer te zetten. Daarbij noem ik ook medewerkers van het Centraal Bureau die het dansfestival mede organiseerden. En het mooie was dat alle bewoners konden deelnemen. Of de voetjes nu letterlijk van de vloer gingen of dat er samen naar een dansoptreden werd gekeken. Iedereen kon meedoen. Dansen geeft plezier en verbindt mensen. Verbinding vind ik belangrijk, want we kunnen niet zonder elkaar. Om dansen weer als voorbeeld te nemen, of je nu van de foxtrot houdt, liever salsa danst of house je favoriet is. Ieder heeft zijn inbreng op basis van interesse en talent. Maar je doet het altijd samen. Dan gaat het om verbinding tussen locaties van AxionContinu. Maar ook tussen medewerkers, bewoners, familie en vrijwilligers in alle mogelijke samenstellingen. Er valt voor mij nog veel te ontdekken bij AxionContinu. Om in de sfeer te blijven, de openingsdans is mij heel goed bevallen. We zijn met al die positieve energie niet voor niets Optimist in de Zorg.

Marie-Claire van Hek Raad van Bestuur

Klussen voor Timmer & Top Schuren, timmeren, lijmen, schilderen… Sinds een paar maanden is het kunstatelier in ’t Huis aan de Vecht iedere maandag ook een klussenbedrijfje: Timmer & TOP. Cliënten van Reinaerde knappen hier samen met bewoners van ’t Huis aan de Vecht meubeltjes op. Die komen van kringloopzaak De Goede Winkel in Utrecht Overvecht en gaan ‘als nieuw’ weer terug in de verkoop om aan een tweede leven te beginnen. Medewerker welzijn Rianne Laurijsen: “Wij ontvangen een gedeelte van de opbrengst zodat wij weer materiaal voor het opknappen kunnen aanschaffen. Een bijzondere samenwerking waarbij twee werelden elkaar ontmoeten en er een win-win situatie ontstaat.”

Nieuwe bestuurder Marie-Claire van Hek

Combinatie geld op orde en aandacht voor bewoners moet kloppen Twee maanden is ze in dienst als we haar spreken op de dag dat bestuurder Eliane Thewessen definitief afscheid neemt. Marie-Claire van Hek is een van de twee nieuwe bestuurders van AxionContinu. De sollicitatiegesprekken voor de andere bestuurder lopen nog, ze is daar al wel bij betrokken. â&#x20AC;&#x153;Het is belangrijk dat er een klik is met die ander. We zullen verschillend zijn, maar we moeten elkaar wel aanvullen en dezelfde ambities hebben.â&#x20AC;?

nmiddels werkt ze vijftien jaar in de zorg. De laatste negen jaar was dat bij De Wever in Tilburg, een organisatie voor ouderenzorg die volgens haar qua omvang en structuur erg lijkt op AxionContinu. Waarom dan de overstap gemaakt? “Mijn achtergrond is een financiële. Ik heb bij een groot accountantskantoor gewerkt en bij PTT Telecom voordat ik de overstap maakte naar de zorgsector. Toen ik daar kwam te werken, werd vooral een beroep gedaan op dat financiële vakmanschap. Ik was verantwoordelijk voor wat je de harde kant van de zorg noemt: geld, ict, vastgoed. Maar ik ben zeer nieuwsgierig van aard en vraag me voortdurend af hoe dingen beter kunnen. Dus kwam innovatie op mijn pad en ben ik mijn pakket en kennis steeds meer gaan verdiepen en verbreden. Geld en zo moeten natuurlijk op orde zijn, maar de kern van goede zorg is toch de aandacht die je geeft aan je bewoners en je cliënten. De combinatie van hard en zacht moet kloppen.” Het sprak haar aan dat AxionContinu overstapt naar een tweehoofdig bestuur. “De nadruk in mijn takenpakket zal liggen op het ontzorgen van de zorg door goede IT, innovatie en een gezonde financiële situatie. Maar ik ben heel erg van collegiaal bestuur. Het is een illusie te denken dat je het in je eentje kunt klaren, zeker als er zulke uitdagingen zijn als nu in de ouderenzorg.” Ze wijst met name op de toenemende vergrijzing die moet worden opvangen met een krapper wordende arbeidsmarkt. Maar zo’n opgave is voor haar geen reden om terug te keren naar het bedrijfsleven. “Integendeel, zoiets stimuleert me juist.”

Cultuur De eerste maanden bij AxionContinu heeft ze vooral gebruikt om kennis te maken met de organisatie en met medewerkers. Wat is haar vooral opgevallen? “Ik ben inmiddels op alle locaties geweest maar heb natuurlijk nog lang niet iedereen kunnen spreken. Ik zie dat er verschillen zijn tussen woonzorgcentra.

Marie-Claire van Hek:

“De nadruk zal liggen op het ontzorgen van de zorg door goede IT, innovatie en een gezonde financiële situatie.”

Marie-Claire van Hek:

“Iedereen is aardig, open en opvallend positief gestemd”

De Schutse in Lopik heeft een heel ander karakter dan bijvoorbeeld ‘t Huis aan de Vecht. Ik was ook wel benieuwd hoe de omgangscultuur in Utrecht en omgeving zou zijn. Dat was een van de redenen om naar hier te komen. Ik heb tot nu voornamelijk in Brabant gewerkt.” Ze woont in Oirschot, heeft drie kinderen van wie er nog twee thuis wonen, dus gaat ze niet verhuizen. “Ik had een groter cultuurverschil verwacht tussen Utrecht en het Zuiden. Je hoort toch vaak dat het er in de Randstad een stuk zakelijker aan toegaat, maar daar merk ik tot nu weinig van. Iedereen is aardig, open en opvallend positief gestemd. Ook bij de samenwerkingspartners die ik heb ontmoet. Er is een breed gedragen besef dat we er samen de schouders onder moeten zetten. We moeten natuurlijk ook wel, want goede zorg voor ouderen is een maatschappelijke opdracht.”

Verwondering Marie-Claire kan zich goed vinden in het meerjarenbeleidsplan dat vorig jaar is vastgesteld. “Het is ambitieus en richt zich sterk op de medewerkers. En dat is terecht, want uit verwondering op de werkvloer komen veel verbeteringen voort. Dat geldt voor alle afdelingen, niet alleen de zorg. Iemand die ziet dat een werkwijze niet soepel loopt of dat een bepaalde verpakking verspilling in de hand werkt. Dat moet dan niet blijven rondzingen maar worden opgepakt en bijgesteld. Bij mijn vorige werkgever hadden we een afdeling die deels werd gerund door studenten van een hogeschool. Die keken weer heel anders tegen processen aan dan de eigen medewerkers en hadden soms verrassende ideeën. Ik denk dat die potentie om innovatief te zijn bij AxionContinu groot is. Want wat me ook zeer is opgevallen is dat de organisatie op het gebied van kunst en cultuur, van schilderijen aan de muur tot activiteiten als museumbezoek en het festival Voetjes van de Vloer, echt voorop loopt. Die creativiteit zit in het dna. Het zou mooi zijn als we die kunnen inzetten om na te denken over de grotere thema’s.” ●

Eliane Thewessen heeft afscheid genomen als bestuurder van AxionContinu. Ze verlangt vooral

naar meer flexibiliteit in werk en vrije tijd.

Afscheid Eliane Thewessen

‘Kernwaarden dragen onze cultuur’

e wekker ging op maandagmorgen halfzeven en voor ik het wist zat ik op vrijdagavond halfzeven uitgeteld thuis op de bank. Ook in het weekend was ik vaak alweer bezig met het werk, mijn mobiel was altijd binnen handbereik.” Nu wil ze leuke dingen gaan doen zoals lezen, fietsen, wandelen en musea bezoeken. “Maar ik zal ook maatschappelijk actief blijven. Ik zit al in enkele raden van toezicht en zie wel wat nog meer op me af komt. Ik heb veel kennis en een groot netwerk, maar ik ga niet meer fulltime aan de slag.”

De bouwactiviteiten wil ze niet onvermeld laten. “We staan bekend om onze mooie locaties. Voorveldse Hof, Domstate en Voorhoeve zijn opgeleverd, De Bijnkershoek is nog in uitvoering. Het zijn complexe klussen, die in allerlei opzichten bestuurlijk veel vragen. Je moet steeds overleggen en communiceren. Dat doen we als organisatie goed, maar er is altijd kans op reputatieschade.”

Flexibiliteit

Viereneenhalf jaar was ze de hoogste baas. Wat heeft ze bereikt? “Ik klop mezelf niet graag op de borst, bovendien werk je met velen samen. Maar ik ben trots op het jongste Meerjarenbeleidsplan, waarmee de organisatie echt verder kan. Verder heb ik mijn bijdrage gehad in het neerzetten van de drie kernwaarden: vakmanschap, aandacht en plezier. Toen ik begon waren dat er zes tot acht, maar die leefden niet. Nu herkennen medewerkers zich er wel in. Ze zijn gemakkelijk te onthouden en ze dragen echt onze cultuur.”

Tegenvallers waren er ook. “Financieel zat het tegen, we schreven vorig jaar rode cijfers. Het tij lijkt inmiddels gekeerd, maar sommige knelpunten zijn hardnekkig. Zoals de krapte op de arbeidsmarkt. We moeten meer moeite doen om mensen te werven en aan ons te binden. De inzet hierbij is om het werk aantrekkelijker te maken door bijvoorbeeld meer flexibiliteit te bieden. En ervoor zorgen dat mensen het werk kunnen doen waarvoor ze de zorg zijn ingegaan, met minder administratieve druk, een computeromgeving die op orde is en goede telefonie.”

Meepraten

“Ik heb in de afgelopen jaren veel medewerkers gesproken. Natuurlijk hadden ze het een en ander aan te merken, maar ze waren altijd betrokken en trots op wat ze deden. Er is heel veel energie en ambitie. Ik hoor dat ook van buitenstaanders, zoals de inspectie en de ISO-auditoren. We staan bekend als een open organisatie die zich steeds wil verbeteren. Andere instellingen werken graag met ons samen. Dat zegt ook wel iets.” ●

Ze is ook blij met de oprichting van de Verpleegkundigen en Verzorgenden Advies Raad (VVAR). “We hadden al een Ondernemingsraad en een Cliëntenraad, maar de zorg – toch het merendeel van de medewerkers – had nog geen formele stem. De VVAR denkt echt goed mee. Ik vind het belangrijk dat medewerkers rechtstreeks kunnen meepraten over beleid. Als inspraak getrapt moet verlopen, werkt dat vaak stroperig.”

Sinds september bestaat het Ouderengeneeskundig Netwerk Utrecht eerste lijn (ONUe). Een hele mond vol voor een toch wel bijzondere samenwerking. Utrechtse organisaties voor ouderenzorg, waaronder AxionContinu, delen hun kennis en expertise met huisartsen.

Samenwerken

en kennis delen met huisartsen

Z-psycholoog Anneke Demmendal van AxionContinu: “Een aantal jaren geleden zagen de organisaties die zich in de stad Utrecht met ouderenzorg bezighouden, elkaar toch min of meer als concurrenten. Nu is er het besef dat we samen verantwoordelijk zijn voor goede ouderenzorg. Er is in onze organisaties heel veel expertise die we willen delen met de huisartsen.” Ouderen blijven langer in hun eigen omgeving. Je zou kunnen zeggen dat verpleeghuiszorg zich steeds meer verplaatst naar de thuissituatie. “Huisartsen zijn allround zorgverleners. Ze hebben vaak net niet voldoende kennis voor de specifieke problemen waar ouderen mee kunnen kampen. Op dat gebied kunnen ze een beroep doen op specialisten ouderengeneeskunde en psychologen.”

Thuis Het is natuurlijk niet zo dat er nog geen overleg of samenwerking met huisartsen plaatsvond, zo zijn er bijvoorbeeld mobiele geriatrische teams die kunnen worden ingeschakeld en binnen woonzorgcentra werken specialist ouderengeneeskunde en de huisarts soms al samen. Door de oprichting van het ONUe is er nu één centraal aanspreekpunt, is er duidelijkheid over consultatie en inzet van de specialisten, en over het tijdspad en de kosten. Zorgverzekeraar Zilveren Kruis ondersteunt het initiatief. Anneke: “Het hoofddoel is om de kwaliteit van leven van ouderen die nog thuis wonen zo optimaal te laten zijn. Daarnaast is de verwachting dat ouderen minder snel naar een verpleeghuis zullen gaan als

Ouderengeneeskundig Netwerk Utrecht eerste lijn is een samenwerking van AxionContinu, Bartholomeus Gasthuis, Careyn, Novicare, Vecht & IJssel en Huisartsen Utrecht Stad. Meer informatie is te vinden op www.onue.nl.

een deel van die zorg ook thuis kan worden aangeboden, tenzij opname juist de kwaliteit van leven kan vergroten. Het zorgkantoor gaat de effecten van deze samenwerking bijhouden om te bezien of het inderdaad zo gaat uitpakken als we denken.”

Verantwoordelijk De komst van het ONUe moet het voor huisartsen vooral gemakkelijker maken ondersteuning te vinden in de zorg voor hun oudere patiënten. “Zij blijven eindverantwoordelijk. Zij komen met een collegiale vraag, wij denken mee en kunnen adviseren bij diagnoses en behandelvormen. We kunnen ook op huisbezoek gaan als dat nodig is voor gedegen advies.” Als psycholoog heeft ze soms te maken met gedragsproblemen. “Laatst was ik bij een echtpaar dat zoveel ruzie met elkaar maakte dat het voor alle hulpverleners een lastige situatie was. Ik durf dan vragen te stellen die anderen niet stellen. Deze werkten verhelderend en brachten het echtpaar weer dichter bij elkaar. Zonder interventie was de situatie ontspoord.” ●

Vrijwilligers zijn onmisbaar voor AxionContinu. In deze rubriek vertellen zij over hun vrijwilligerswerk in de locaties.

Graag gedaan

Het is nogal druk op de eettafel van woning 20 in woonzorgcentrum De Componist. Cavia’s Trudy en Peppie draaien rondjes om elkaar heen. Mika en Puk, twee enorme konijnen, zoeken snuffelend naar voer. De ratten Blue en Speedy hebben geen rust in hun kont en zijn overal tegelijk. Op een hoek van de tafel overziet kip Jopie onbeweeglijk het geheel en denkt er ongetwijfeld het hare van.

Ontspannen met knuffeldieren

rijwilligster Irma van der Laan noemt de tafelgasten knuffeldieren. Bewoners knuffelen er misschien niet letterlijk mee, maar ze maken wel contact en dat heeft vaak een heilzame uitwerking. Irma herinnert zich een bewoonster van het Utrechtse zorgcentrum De Lichtkring waar ze jaren terug met cavia’s op bezoek kwam. “De vingers van die mevrouw waren helemaal verstijfd, maar met de cavia ontspande ze en zag ik hoe haar vingers zachtjes in de vacht begonnen te kriebelen. Dat is een moment waarop ik denk: ik weet waarom ik dit doe als vrijwilliger. Het kan zoveel voldoening geven.”

Veel ervaring Irma heeft een lange staat van dienst als vrijwilliger. Zeventien jaar geleden begon ze al op de populaire kinderboerderij van Griftsteede in Utrecht Noordoost. Tijdens een vrijwilligersfeest raakte ze aan de praat met een activiteitenbegeleidster van De Lichtkring, waar ze wel iets met knuffeldieren wilde doen. Vervoersproblemen stonden de start in de weg. “Maar ik had voldoende ruimte in mijn auto voor het meenemen van de dieren, dus konden we aan de slag.”

Slechte gezondheid Acht jaar lang ging ze naar De Lichtkring en sinds anderhalf jaar neemt Irma als vrijwilligster van Utrecht Natuurlijk één keer per maand knuffeldie-

Niet bang voor ratten Aan het uiteinde van de tafel kijkt een bewoonster - “Noem me maar Bep, hoor!” - geamuseerd naar het beestenspul. En voor ratten is Bep totaal niet bang, die mogen gerust over haar schouders trippelen. “Ik word er vrolijk van, vooral van de konijnen. Die heb ik zelf ook altijd gehad en daar doen deze dieren me aan denken. Nee, een voorkeur heb ik niet, ze zijn allemaal even leuk!” Zorgmedewerker Geke ziet ook hoe enthousiast bewoners reageren. “De dieren hebben zeker een positief effect. Sommigen vinden het contact echt heel fijn, het neemt een stukje onrust weg.” Tijd om te gaan. Irma neemt de knuffeldieren weer mee naar de kinderboerderij op Griftsteede en komt over een maand weer terug. Thuis wacht haar eigen hond, een Alaska Malamute, zeg maar een sledehond. “Die neem ik niet meer mee, hij was iets te hardhandig voor de cavia’s.” ● Irma van der Laan met bewoner

9 Bingo Casino Eerder nodigde Holland Casino bewoners van De Bijnkershoek uit voor een bingo. Dat was een groot succes. Daar kwam het idee uit voort dat vrijwilligers van het casino een keer naar het woonzorgcentrum zouden kunnen gaan voor een spelletje bingo. Op 18 november was het zo ver. De vrijwilligers namen lekkers en mooie prijzen mee. Sint en Piet waren ook van de partij.

Nationale vrijwilligersdag De vrijwilligers van AxionContinu zijn op 7 december, de Nationale Vrijwilligersdag, in het zonnetje gezet. Zij kregen allemaal een kaart met een bedankje. Op veel locaties werd deze dag speciaal iets voor hen georganiseerd. Vrijwilligers van de woonzorgcentra in Leidsche Rijn bijvoorbeeld, konden naar het café van Intratuin komen voor koffie met appeltaart. De appeltaart werd aangeboden door het tuincentrum. Twee vrijwilligers wonnen met een prijsvraag een bon die zij daar kunnen besteden.

Ook vrijwilliger worden? Kijk op: mijnprachtbaan.nl

Vrijwilligersnieuws

ren mee naar De Componist. Ze woont zelf sinds drie jaar in een aangepast appartement boven het woonzorgcentrum vanwege haar slechte gezondheid. “Ik heb spierreuma en dat beperkt me in mijn bewegen. Voor langere afstanden heb ik een rolstoel nodig.” Het vrijwilligerswerk gaat haar dan ook niet makkelijk af. “Het levert helaas een dubbel gevoel op. Aan de ene kant betekent het een grote lichamelijke inspanning en daardoor hik ik er soms tegenaan. Maar het is ook fijn om onder de mensen te komen en de reacties van bewoners te zien. Sommigen worden heel zacht terwijl ze dat gewoonlijk niet snel tonen. Dat vind ik mooi.”

Lach danst op de gezichten AxionContinu heeft sinds oktober een eigen variant van het bekende Amsterdam Dance Event: het festival Voetjes van de Vloer. Een week lang besteedden alle locaties extra aandacht aan muziek en dans.

p woensdagmiddag leveren ukkies van dansschool Gerda Kagie een spetterende show af in De Bijnkershoek. Een korte blik op het publiek zegt alles al: overal danst een lach op de gezichten. En al ligt het danstempo wat hoog voor de bewoners, ook zittend kunnen de voetjes van de vloer. “Dit is superleuk,” zegt medewerker welzijn Maria Mol. Met collega’s Chantal Essers en Eva Boele is ze druk in touw om de middag vlekkeloos te laten verlopen.

Het restaurant is prachtig versierd, vrijwilligers assisteren met het vervoer van bewoners. Chantal verzorgt de presentatie en Eva geeft tussen de bedrijven door nog een korte demonstratie met haar

“Dit mag van mij wel ieder jaar, even helemaal uit je bol gaan.”

11 Amsterdam Dance Event bracht Saskia daarna op het idee voor een ‘Axionvariant’. “In diezelfde week was er in De Ingelanden een Danspaleis en toen dacht ik: waarom doen we dit niet vaker?”

Organisatietijgers

vroegere danspartner. “Ik vind het prachtig dat bewoners hier naartoe komen omdat ze het leuk vinden en niet omdat we het aanbieden.” Aan variatie geen gebrek tijdens Voetjes van de Vloer. Geen Amsterdamse techno, maar wel Amor con Rollator, Rock & Romper, salsa en volksdansen. Op vrijdagavond in ’t Huis aan de Vecht zit de stemming er goed in tijdens een ‘stille’ disco waar swingende nummers en Hollandse meezingers uit de koptelefoons stromen. En hier gaan wel degelijk de voetjes van de vloer - en de rolstoelen er overheen. “Maar actief meedoen hóeft niet, het festival is in de eerste plaats bedoeld om plezier te maken. Kijken en luisteren zijn ook manieren om mee te doen,” zegt adviseur welzijn én initiatiefneemster Saskia Popal.

College met een boodschap Voetjes van de Vloer ontstond mede dankzij een college dat neuropsycholoog Erik Scherder vorig jaar gaf aan ruim vierhonderd medewerkers. Zijn boodschap: muziek en dans roepen positieve emoties op, stimuleren het brein en dragen bij aan iemands veerkracht. Een uitje met haar eigen kinderen naar het

Daarna ging het snel. Ze startte een werkgroepje met onder andere collega’s én organisatietijgers Ponijem Thomassen en Joyce Vlaming. Er kwam budget voor meerdere dansactiviteiten maar ook voor de aanschaf van dvd’s met muziekfilms en mooie versieringen. Er werd een prachtig programmaboekje gemaakt. Alle locaties kregen de vraag iets leuks te organiseren voor tijdens het festival. En op een aantal locaties werden bijeenkomsten georganiseerd om medewerkers zorg en welzijn te inspireren om muziek te gebruiken tijdens het dagelijks werk, voor afleiding, ontspanning of juist voor activering. “Muziek is op zoveel uiteenlopende manieren belangrijk. Je ziet dat bewoners even hun pijn en zorgen vergeten. Aan het eind van de silent disco in Een vrijwilliger vertelde dat de het ‘t Huis aan de Vecht klonk er luid bewoners deze week wel wat applaus en riep een bewoner: “Dit lichter lijken. Dat vond ik mooi mag van mij wel ieder jaar, even gezegd: niet alleen lichamelijk helemaal uit je bol gaan.” gaan de voetjes van de vloer, De kans daarop is groot, concludeert maar ook geestelijk.” ● Saskia een paar weken later na de evaluatie. “We moeten wel kijken of we de financiën rond kunnen krijgen, maar gaan zeker proberen om er een traditie van te maken. De ervaringen van dit jaar komen daarbij goed van pas." De reacties waren overal positief, zegt ze. “Muziek verbindt groepen mensen die heel verschillend zijn, dat is misschien wel het meest waardevolle aan dit festival.”

“Niet alleen lichamelijk gaan de voetjes van de vloer, maar ook geestelijk.”

In Nederland hebben naar schatting 280.000 mensen dementie. Door de vergrijzing zal dat aantal nog toenemen tot ruim een half miljoen in 2040. Velen van hen wonen thuis, want de verschijnselen zijn niet altijd meteen duidelijk en kunnen soms jaren worden ontkend. Bovendien is het tegenwoordig beleid mensen zo lang mogelijk in hun eigen omgeving te laten zijn. Maar is de samenleving wel ingericht op de omgang met dementie? Zijn we dementievriendelijk genoeg?

IJsselstein

Marion van Hoof-Ward, Shima Karbalai en Janneke van Tilburg

dementievriendelijk

lzheimer Nederland heeft samen met pensioenfonds PFZW en het Ministerie van VWS een landelijke campagne opgezet onder de noemer ‘Samen Dementievriendelijk’. Naast spotjes op televisie is er ook de website samendementievriendelijk.nl. Doel: bewustwording en kennis over dementie vergroten en handvatten bieden om beter te kunnen omgaan met mensen met dementie. Via de site worden onder meer online trainingen aangeboden. Bedrijven en instellingen kunnen het certificaat ‘Samen Dementievriendelijk’ verkrijgen als ze de training hebben gevolgd. De gemeente IJsselstein heeft het certificaat afgelopen oktober ontvangen. De Lekstreek heeft een actieve afdeling van Alzheimer

Nederland. Ze organiseren tal van activiteiten zoals lezingen en wandelingen en geven zelf ook trainingen aan allerlei groeperingen in de samenleving. Van gemeenteambtenaren tot huisartsen en van brandweerlieden tot supermarktmedewerkers. AxionContinu is daar sterk bij betrokken en ‘leent’ medewerkers uit voor het geven van trainingen.

Taboesfeer Janneke van Tilburg en Marion van Hoof-Ward van de Alzheimerafdeling zijn enthousiast over de samenwerking met de gemeente IJsselstein. Marion: “Toen we een paar jaar geleden bij ze aanklopten, zagen ze meteen het belang van dementievriendelijkheid.

Want hoe beter een gemeenschap omgaat met mensen met dementie, hoe langer die daar hun weg in kunnen blijven vinden.” Janneke: “We hebben trainingen gegeven aan ambtenaren. In Lopik deden we dat trouwens ook al, ook die gemeente heeft inmiddels het dementievriendelijkcertificaat. Verder ondersteunen de gemeenten ons op allerlei gebied. Je merkt dat er aandacht is voor het onderwerp. Er is een goede beweging gaande.” Beiden benadrukken dat er nog wel een taboesfeer hangt rond dementie. Janneke: “Mensen schamen zich er vaak voor als ze merken dat ze niet meer goed mee kunnen doen. Ook partners stellen zich in eerste instantie vaak zo op dat ze de problemen verhullen of kleiner maken. Een belangrijk deel van onze missie is om die gêne weg te nemen, want dat schept ruimte om er beter mee om te gaan.” Marion: “Voor wie te maken krijgt met mensen met dementie kan de situatie ook ongemakkelijk zijn. Als een kassamedewerker iemand ziet haspelen met geld … het maakt zo veel uit hoe je daar dan mee omgaat.”

GOED Shima Karbalai is een van de mensen die in IJsselstein trainingen geeft aan beroepsgroepen. Ze is werkzaam op de dagbehandeling van Isselwaerde. Shima: “Ook ik merk dat het onderwerp echt leeft. Ook bij jonge mensen, want iedereen kent wel iemand met dementie. Er is echter veel onzekerheid en onwetendheid over hoe je mensen met dementie tegemoet treedt.” Op de site samendementievriendelijk.nl zijn daar veel tips over te vinden. In zijn algemeenheid is het belangrijk iemand eerst gerust te stellen en vervolgens te vragen hoe je kunt helpen, zonder betuttelend te zijn. Het wordt gepromoot onder het ezelsbruggetje GOED: Geruststellen – Oogcontact maken – Even meedenken – Dank je wel.

Marion van Hoof-Ward:

“Voor wie te maken krijgt met mensen met dementie kan de situatie ongemakkelijk zijn.”

Shima Karbalai:

“Om mensen langer in de samenleving te laten meekomen is het belangrijk dat ze niet in een isolement raken.”

Behulpzaamheid Marion: “Je moet mensen in hun waarde laten en ze niet in de positie brengen dat ze het idee hebben dat ze falen. Maar behulpzaamheid is vaak wel geboden. Een bakker die ziet dat een vaste klant zijn pincode geregeld vergeet, kan zeggen dat hij het bedrag opschrijft en dat de betaling de volgende keer wel komt.” Shima: “Om mensen met dementie langer in de samenleving te laten meekomen is het zo belangrijk dat ze niet in een isolement raken. Als ze het gevoel hebben dat ze niet meer meedoen of raar worden aangekeken vermijden ze de supermarkt of het zangkoor waar ze eigenlijk graag zingen.” Mensen die hebben meegedaan aan de training krijgen een broche met het symbool van dementievriendelijkheid: het vergeet-mij-nietje. Shima: “Veel mensen dragen hem met trots.” ●

Alzheimer Nederland Alzheimer Nederland zet zich in voor de belangen van mensen met dementie. Door voorlichting te geven, onderzoek te stimuleren en door lotgenotencontact te organiseren. In veel plaatsen zijn Alzheimer cafés voor mensen die met ‘breinproblemen’ te maken hebben. Want er zijn veel vormen van dementie. Alzheimer Nederland heeft circa vijftig regionale afdelingen die lokale initiatieven ontplooien. De afdeling Lekstroom is actief in de gemeenten Houten, Lopik, Nieuwegein, Vianen en IJsselstein. (alzheimer-nederland.nl/regios/lekstroom) Ook de stad Utrecht heeft een afdeling (alzheimer-nederland.nl/regios/stad-utrecht).

Functie centraal

Bij AxionContinu werken ruim 2000 medewerkers in bijna 140 verschillende functies. In deze rubriek staat steeds een andere functie in de schijnwerpers.

Wondverpleegkundige Petra Doekes

Dynamisch “Wondzorg is een dynamisch vak waarin je blijft leren.” Petra Doekes is wondverpleegkundige. “Eigenlijk is het praktijkverpleegkundige met wondzorg als aandachtsgebied. Binnen de divisie Verzorgd wonen werk ik samen met twee collega’s, Carmen Huisraad en Agaath Bruin. Samen ondersteunen we de artsen met elk een eigen aandachtsgebied. Wij zijn de schakel tussen de zorg en de specialisten.” Petra werkt per week drie dagen als wondverpleegkundige en twaalf uur als coördinerend verpleegkundige.

Ouders “Ik ben negentien jaar geleden begonnen als helpende op een afdeling voor mensen met dementie. Directe aanleiding was de ziekte en het overlijden van mijn ouders. Nadat ik eerst mijn VIG-diploma had behaald, wilde ik verder leren en heb ik de opleiding verpleegkunde gedaan.” In 2015 begon ze als verpleegkundige bij De Parkgraaf waarna ze al snel ook coördinerende diensten kreeg. “Met wondzorg heb ik affiniteit en toen ik in 2017 de kans kreeg om binnen de divisie Verzorgd wonen de opleiding wondverpleegkunde te gaan volgen, heb ik die met beide handen aangepakt. Sinds maart van dit jaar ben ik gediplomeerd wondverpleegkundige.”

Samenwerking Petra benadrukt het belang van samenwerking bij wondzorg. “Binnen onze organisatie werken we met ‘decubitus-coördinatoren’, verzorgenden en verpleegkundigen met extra scholing in wondzorg. Zij bepalen de eerste aanpak, informeren mij over het ontstaan van de wond, wat er al is ingezet en ze bewaken het genezingsproces. Op afstand kijk ik mee en zo nodig neem ik contact op om bij te sturen. Geneest een wond onvoldoende dan kom ik langs om te bekijken wat er meer of anders kan worden gedaan.”

Samenspel “Wondgenezing is een samenspel van diverse factoren en veel meer dan alleen het plakken van een pleister. Bij ouderen is het zelfhelend vermogen van het lichaam verminderd. Bij problemen met de bloedvaten bijvoorbeeld komen er minder belangrijke cellen en zuurstof naar het te helen gebied. Dat vertraagt de genezing.

Als een wond niet geneest, moet je onderzoeken welke factoren belemmeren en hoe die kunnen worden verminderd of weggenomen. Zijn voeding en vochtopname wel optimaal? Daar kan de diëtist naar kijken. Zijn bijvoorbeeld de bloedsuikers ontregeld? Daarin kan de arts misschien nog bijsturen met medicatie. De ergo- en fysiotherapeut kunnen de zit- of lighouding bekijken. En ook erg belangrijk, wat kan de cliënt zelf nog doen om de genezing te ondersteunen?”

Preventie “Bij huidletsel zijn druk en schuifkrachten vaak de oorzaak. Het is belangrijk om die eerst weg te nemen. Het regelmatig wisselen van houding, het kantelen van de rolstoel, het vrij leggen van de hielen, het werkt niet alleen preventief, maar draagt ook bij aan de genezing aan van een wond.” Met het ouder worden, wordt de huid dunner en kwetsbaarder, daarom is preventie zo belangrijk. “Je moet in de ouderenzorg ook op dit gebied problemen proberen voor te zijn. Door de dunne huid is een skin tear bij ouderen een veel voorkomende wond. Dat is een pijnlijke wond waarbij de (dunne) bovenste huidlaag van de onderste huidlaag is ‘losgescheurd’. Het dragen van lange mouwen door de cliënt kan een optie zijn om letsel te voorkomen. Maar ook het korthouden van nagels en geen sieraden dragen tijdens het werk zijn voor collega's belangrijke aandachtspunten.”

Cliënt centraal Petra bepaalt het wondbeleid. “Daarvoor houd ik de literatuur bij, ga ik naar congressen, spreek ik met leveranciers. Dat houdt het werk uitdagend. Ik wil graag doorgroeien in dit vakgebied en vind het erg leuk om opgedane kennis te delen met collega’s.” “Een complexe wond zien helen”, antwoordt ze op de vraag waar ze in haar werk van kan genieten. Maar er zijn ook situaties waarbij je moet overschakelen naar een ander plan. Comfort en wondzorg die niet belastend is, staan dan voorop. Ook bij wondzorg moet de cliënt centraal staan. Engelsen verwoorden dat heel mooi: treat the whole patient, not the hole in the patient.” ●

Functie Praktijkverpleegkundige Functiedoel Is verantwoordelijk voor en bieden van ondersteuning (proces en inhoud) in de geneeskundige praktijkuitvoering. Opleiding Beroepsopleiding op niveau 4/5 (praktijk)verpleegkundige. Aantal medewerkers 4 Aantal fte 3,22

Elk levensverhaal is bijzonder. In ‘Mijn verhaal’ vertellen bewoners over hun lange levensgeschiedenis.

Mijn verhaal

Dagelijks op en neer tussen twee levens Bert de With (65) leidt twee levens tegelijk. Sinds een paar jaar woont hij in woonzorgcentrum De Ingelanden, maar bijna iedere dag brengt de regiotaxi hem naar de Antoniahoeve in Benschop. Daar werd hij geboren en boerde hij het grootste deel van zijn leven. En daar ligt nog steeds zijn hart.

et is een veelzeggende foto uit het familiealbum: de jonge Bert die op een zomerse dag achter het enorme stuur van een trekker zit. Helblonde haren. Hemdje met korte mouwen. Big smile. Voorop een broer, naast hem zijn zus. Jong geluk in één beeld gevangen. Vraag je dezelfde Bert zestig jaar later in De Ingelanden hoe het met hem gaat, dan laat het antwoord niet lang op zich wachten: “Het kan beter. Ik zou liever op de boerderij zitten. Ik mis het trekkerwerk.”

Buitenmens Bert voelt zich altijd een beetje opgesloten tussen vier muren, hij is volbloed buitenmens. Maar de hersenbloeding die hem ruim drie jaar geleden

trof, maakte hem afhankelijk van zorg. Lopen lukt niet meer, zijn linkerarm ligt noodgedwongen op een kussentje niks te doen. Intussen probeert hij er het beste van te maken, dat wel. Hij zoekt ondanks zijn beperkingen nog steeds contact met medebewoners, al is het alleen maar om welterusten te zeggen. En op zijn gezicht breekt de zon door wanneer hij het zoveelste nieuws hoort over de stikstofdiscussie en protesterende boeren. “Ze organiseren zich goed, maken geen trammelant. En de koning steunt ons! Hij zegt dat de héle samenleving de problemen moet oplossen en niet alleen de boeren.”

Biologische geitenhouderij Vraag je Bert een paar dagen later in de keuken van de boerderij nog eens hoe het met hem gaat, dan voelt hij zich top. Hier is hij thuis, op het bedrijf dat zoons Gijsbert en Christaan inmiddels hebben overgenomen en waar de koeien hebben plaatsgemaakt voor biologisch gehouden geiten en varkens. De langhuisboerderij ging van generatie op generatie over. Berts overgrootouders lieten hem in 1916 bouwen, drie jaar terug werd het eeuwfeest nog uitbundig gevierd met familie, vrienden en buren en twee nichtjes die zich in de stijl van honderd jaar terug verkleedden.

weer van haar over. Maar wie wordt opvolger? Berts jongste broer is nog maar 13 en de broer onder Bert zou de volgende generatie boer kunnen zijn, maar die droomt van een bestaan als timmerman. Eigenlijk is er geen keus. En Bert houdt van de boerderij, van de vele contacten in de buurt. Van de vrijheid van het boerenbestaan. Maar als je diep, heel diep bij hem naar binnen kijkt, wil hij dan écht boer worden? Eigenlijk niet, want het boerenleven heeft ook nadelen en zonder collega’s kan het werk best eenzaam zijn.

Nieuwe balans Het noodlot slaat toe De jonge Bert is gelukkig op de boerderij totdat het noodlot toeslaat: zijn vader Florus krijgt kanker en sterft op 39-jarige leeftijd in het Utrechtse Diakonessenhuis. Opa Gijs is nog steeds eigenaar van de ‘hofstee’, maar verricht alleen nog handen spandiensten. Er komt een jonge knecht en wanneer die trouwt, gaat Berts moeder de koeien twee keer per dag melken. Na de landbouwschool neemt Bert het

Maar Bert maakt er het beste van, zoals hij altijd doet. Hij zoekt naar mogelijkheden om ook ‘buiten de deur’ te werken en wat meer onder de mensen te komen. Bij de Gebroeders Van der Lee kan hij bijvoorbeeld aan de slag, eerst als helper op de boerderij en later ook in de werkplaats van het loonbedrijf dat ze oprichten. Daar voelt hij zich met zijn kijk op de techniek van machines als een vis in het water. In 2004 doet hij als boer een stap terug: zijn koeien gaan de deur uit en Bert verhuurt zijn

18 Zoon Gijsbert op de shovel en Bert kijkt van een afstandje toe.

land en de schuren aan een veehandelaar. Maar de trekker blijft van pas komen voor het voeren van de ‘huurkoeien’. “Dat trekkerwerk deed ik gewoon het liefst.”

Geitenjongens Anno 2019 lopen op het erf van de Antoniahoeve heden en verleden naadloos in elkaar over. Zoon Gijsbert zit op de shovel, Bert kijkt van een afstandje toe. Met hun breedgerande hoeden lijken ze wel cowboys. “Goatboys,” corrigeert Gijsbert. Geitenjongens.

Bert met kleindochters

Aan het eind van de middag maakt Bert nog een rondje. Met de hond in zijn kielzog neemt hij een kijkje bij de kippen. Geeft hij glunderend de kleinkinderen een stukje kaas. Rijdt hij de weilanden in waar hij vroeger de koeien naartoe bracht en weer ophaalde. “Het is soms wel wat georganiseer, maar zolang het lukt, proberen we dit vol te houden,” zegt zijn vrouw Joke. Gelukkig springen dochter Liesbeth en schoonzoon Jaco vaak bij. Ze nemen Bert zelfs mee naar boerenvergaderingen, waar iedereen hem kent. Maar straks rijdt de regiotaxi hem naar De Ingelanden. En morgen komt hij weer terug om de boel van onder zijn breedgerande cowboyhoed een beetje in de gaten te houden. ●

Social talk

AxionContinu en bijna alle locaties zijn actief op social media. Volg ons op Facebook en Twitter

AxionContinu op LinkedIn AxionContinu is ook op LinkedIn te vinden met een eigen pagina. Hier laten we zien dat we een interessante organisatie zijn, waar van alles gebeurt. Ook vacatures plaatsen we hier. Veel collegaâ&#x20AC;&#x2122;s delen die weer in hun eigen netwerk. Steeds meer mensen weten AxionContinu te vinden: afgelopen jaar kwamen er 500 volgers bij en inmiddels zijn het er al ruim 2.600.

Leefcirkels geven ruimte

Vrijheid op maat Bewegen is altijd goed, zeker voor mensen met dementie. Maar dan moet er wel voldoende ruimte zijn. Leefcirkels geven die ruimte. Bewoners van Mariënstein krijgen dankzij het draadloze detectiesysteem sinds anderhalf jaar ‘bewegingsvrijheid op maat’. En dat bevalt goed, weet afdelingsmanager Miranda Heijgen.

en wereld die precies past bij de mogelijkheden van iemand met dementie, dat is Mariënstein sinds er met drie leefcirkels wordt gewerkt. Prikkelgevoelige bewoners die onrustig worden van te veel ruimte, krijgen die ook minder. Anderen kunnen naar de receptie of het restaurant wandelen en de meest zelfstandige bewoners kunnen overal vrij rondlopen, ook in de tuin. Deuren gaan alleen dicht wanneer dat nodig is, dat is dan de grens van de leefcirkel. Miranda neemt meneer Van de Broek bij de arm om te laten zien hoe het systeem werkt. Zodra hij de

buitendeur nadert, zet de bewegingssensor in zijn polsband het systeem in werking en krijgen medewerkers op hun telefoon een melding waar meneer staat. “Als we denken dat een bewoner met iemand anders door de deur wil lopen, zijn we er zo bij. Tot nu toe is er maar één keer iemand echt naar buiten geglipt.”

Levensbestendig wonen AxionContinu vindt levensbestendig wonen belangrijk en naar aanleiding van dat speerpunt kwam drie jaar terug in Mariënstein het gesprek op gang over elektronische hulpmiddelen. Iedereen werd daarbij betrokken: medewerkers, familie en vrijwilligers. Natuurlijk ging het ook over alle risico’s van een slotenvrij gebouw dat niet was berekend op bewoners met dementie. Trappen werden afgesloten en ook de centrale keuken, met ovens en heet frituurvet, kreeg een hekje. “Maar we wilden er geen fort van maken.”

Na een verbouwing van De Klaproos (de tot dan toe ‘gesloten’ afdeling voor mensen met dementie), gingen alle deuren in Mariënstein open. “We waren bang dat heel veel bewoners aan de wandel zouden gaan, maar daarvan was helemaal geen sprake. Bij de deur van de Klaproos die voorheen gesloten was, konden bewoners nog weleens boos worden omdat zij ook door die deur wilden, maar daar hebben we nu veel minder last van. Er is juist wat meer leven in de brouwerij gekomen, meer gezelligheid.” Maar het grootste winstpunt vindt Miranda dat bewoners minder snel overgeplaatst hoeven te worden naar een ‘echt’ verpleeghuis zoals Isselwaerde. “Daar ben ik echt blij mee. Een overplaatsing is altijd ingrijpend, voor bewoners, familie en de medewerkers die afscheid van iemand moeten nemen.”

Miranda Heijgen:

“Er is juist meer leven in de brouwerij gekomen, meer gezelligheid.”

Koelkast als boekenkast Soms gebeuren er dingen die niet zijn voorzien. Bewoners die niet dementeren en de deur van hun appartement open laten staan, treffen soms iemand in hun kamer aan die daar per ongeluk naar binnen liep. “Dat is voor hen niet prettig, maar ze zijn er inmiddels ook wel aan gewend. Bewoners mogen in Mariënstein best lekker rommelen zolang dat geen Miranda Heijgen met een bewoner

kwaad kan. Iemand gebruikt bijvoorbeeld steeds zijn eigen koelkast als boekenkast. Niemand heeft daar last van. We houden de grenzen goed in de gaten en praten daar ook over met de familie.” Als het aan Miranda ligt, krijgen de leefcirkels uitbreiding naar een vierde niveau: de echte buitenwereld, IJsselstein. “We zitten pal naast het stadscentrum, je loopt er zo naartoe. En IJsselstein is een kleine, fijne gemeenschap waar mensen nog een beetje op elkaar letten. Ze kennen ons ook, maar we moeten nog wel goed overleggen voordat we eventueel kiezen voor een vierde niveau. Natuurlijk willen wij ook alle mogelijke haken en ogen in beeld hebben.”

Wandelen met de hond Eén bewoner maakt al dagelijks een rondje in de buurt met zijn hond. Het personeel van Mariënstein heeft hem ‘in beeld’ met een track&trace-systeem. “Natuurlijk, er kan hem iets overkomen, maar moet je iemand die nog zo vitaal is overplaatsen naar een traditioneel verpleeghuis waar zijn hond niet mee naartoe mag? Meneer geniet nu en ik ben er supertrots op dat wij dat mogelijk kunnen maken.” ● Bekijk in het jaarverslag van AxionContinu een filmpje over de leefcirkels https://www.axioncontinu.nl/ Publieksjaarverslag-2018 (8 Vrijheid om te lopen in Mariënstein)

Kort Contact Berichten van(uit) AxionContinu

Digitale kerstgroeten van bewoners Je kunt natuurlijk je naasten een kaartje sturen met kerst, maar dat is voor bewoners van een woonzorgcentrum soms best een gedoe. De 18-jarige MBO-student Moos Vreugdenburg heeft daar iets op bedacht. Hij helpt senioren met maken van een digitale kerstgroet. Half november kwam hij met zijn vader naar De Ingelanden, waar bewoners erg enthousiast waren. Voor een groen scherm spraken zij hun persoonlijke kerstwens in. Moos koos met hen een passende achtergrond met een kerstdecoratie of iets anders. Zo wilde een bewoner een Harley Davidson als achtergrond. Ook de achtergrondmuziek was naar keuze. Moos stuurt de persoonlijke kerstgroeten via WhatsApp naar naasten van de bewoners.

Kalender 21 januari Wereld Knuffeldag 21 januari Warme truiendag 14 februari Valentijnsdag 1 maart Nationale Complimentendag 20 maart Nationale Pannenkoekendag

Openingsweek Medicura Zorgwinkel in Domstate Om kennis te maken met de nieuwe Medicura Zorgwinkel die gevestigd is in het gebouw van Domstate in Utrecht, wordt in de week van 6 januari een openingsweek georganiseerd. Tijdens deze openingsweek zijn er leuke acties en kunnen mensen profiteren van 20% korting op het gehele assortiment. Zo worden iedere dag vijf actierollators verkocht voor een stuntprijs van â&#x201A;Ź 25,- en ontvangen klanten bij aankoop van een product een gratis set xl-speelkaarten. Ook maken klanten bij een bezoek aan de Zorgwinkel kans op een sta-opstoel.

De Medicura Zorgwinkel is een speciaalzaak in gezondheidsen zelfzorgartikelen. Men kan hier onder andere terecht voor hoog-laag bedden, scootmobielen, sta-op stoelen, rollators en rolstoelen. De medewerkers van de Zorgwinkel hebben ervaring in de zorg en kunnen de klant uitstekend de weg wijzen in de vele zorgproducten. Ook het kosteloos

lenen van verpleegartikelen is mogelijk. Medicura heeft hiervoor contracten met alle Nederlandse zorgverzekeraars. Waar en wanneer: Beneluxlaan 928, Utrecht (tussen ingang Domstate en De Gildenborgh). Maandag 6 januari t/m vrijdag 10 januari, van 9.30 tot 17.30 uur en zaterdag 11 januari van 9.30 tot 17.30 uur.

Ouder wordende hersenen

ISO-certificering voor AxionContinu

Het is duidelijk dat er bij het ouder worden allerlei veranderingen optreden in de hersenen. Er is niet alleen sprake van verlies, maar ook van ontwikkeling van hersenen en van vaardigheden. Het is van belang dat we oog krijgen voor deze specifieke fase in een mensenleven, zodat we de winst ervan ten volle kunnen benutten en eventuele nadelen kunnen compenseren. In Het 50+ brein combineert Margriet Sitskoorn nieuwe wetenschappelijke inzichten over de ouder wordende hersenen met kennis uit haar eerder geschreven boek ‘Lang leven de hersenen’. Zij koppelt deze inzichten aan de hedendaagse maatschappij van langer doorwerken, digitalisering, steeds meer zelf moeten doen en zo lang mogelijk genieten. Margriet Sitskoorn is hoogleraar klinische neuropsychologie aan Tilburg University en klinisch neuropsycholoog.

AxionContinu heeft met succes het ISO-certificeringstraject afgerond. Dat betekent dat alle locaties aan de ISO 9001 kwaliteitseisen voldoen. Bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid voor cliënten. Zorgorganisaties zijn verplicht de kwaliteit te laten toetsen. Audiotoren (‘controleurs’) hebben in woonzorgcentra en op het Centraal Bureau gesprekken gevoerd, indrukken opgedaan en stukken gelezen. De auditoren gaven aan onder de indruk te zijn van de betrokkenheid van de medewerkers. Zij zien medewerkers die met passie zorgen en de cliënten goed kennen. De sfeer en de rust in de huiskamers voor kleinschalig wonen vielen ook op. Verder zagen zij een professionalisering, zoals de specialistisch verpleegkundigen bij de divisie Revalidatie en herstel (de beide zorghotels en De Parkgraaf).

in de moderne maatschappij

Kennisreeks dementie herzien Het boekje ‘Dementie, een wereld op zich’ is opnieuw uitgebracht in de Kennisreeks van AxionContinu. In deze herziene uitgave is te lezen wat AxionContinu biedt aan mensen met dementie, zowel thuis als in een woonzorgcentrum. Maar ook hoeveel ontwikkelingen er zijn in de zorg aan mensen met dementie. Het boekje is te lezen op www.axioncontinu.nl/publicaties. Daar staan ook de andere boekjes in deze reeks. Wilt u een exemplaar ontvangen? Stuur dan een e-mail met naam en adres naar communicatie@axioncontinu.nl.

21 november: Internationale STOP decubitus dag! Op donderdag 21 november was het Internationale STOP decubitus dag. Een dag waarop wereldwijd aandacht besteed wordt aan het voorkomen van decubitus. Decubitus of doorligplekken, zijn blaren of wonden die ontstaan door druk. Het komt vooral voor bij mensen die lang in een rolstoel zitten of op bed liggen en moeilijk zelf van houding kunnen veranderen. Deze doorligplekken hebben veel verzorging nodig, veroorzaken veel pijn en het herstel duurt soms lang. AxionContinu doet er alles aan om doorliggen te voorkomen. Tijdens de STOP decubitusdag werd daarom het voorkomen van decubitus weer eens goed onder de aandacht gebracht bij zorgmedewerkers. De decubituscoördinatoren (‘aandachtsvelders’) deelden deze dag kaartjes uit met do’s en don’ts voor signalering en preventiemaatregelen. Want bewust signaleren in een vroeg stadium kan decubitus voorkomen!

Videocoaching

Reina de Wilde filmt een medewerker en een bewoner.

Een oogopslag kan al een verhaal vertellen Een bewoner die heel onrustig is of extreem passief. Soms zijn er situaties dat een bewoner en een medewerker elkaar niet begrijpen. Het komt zelfs voor dat medewerkers bang zijn om dicht bij iemand in de buurt te komen. Wat doe je dan? Het inzetten van videocoaches is één van de mogelijkheden die AxionContinu gebruikt.

icolette Cornelissen, groepsleider in De Componist, weet uit eigen ervaring hoe waardevol het werk van de videocoach is. Ze kreeg te maken met een bewoonster die krabde en medewerkers sloeg die haar wilden verzorgen, bijvoorbeeld tijdens het wassen. Na het zien van de door videocoach Reina de Wilde gemaakte beelden, zag ze wat de bewoonster nodig had in de communicatie om rustig te blijven. “Ik begon over de vakantie, maar dat

was te veel informatie voor mevrouw. Ze werd agressief omdat we haar gedrag niet goed begrepen. Je denkt vaak dat praten geruststellend is, maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn.”

Rust belangrijk Na overleg met Nicolette kozen de videocoaches de beelden die met het team gedeeld mochten worden. “Iedereen kon zien hoe belangrijk rust voor mevrouw was. De oplossing: uitleggen wat je doet, je beperken tot het hier en nu en geduldig blijven. We zagen de agressie tijdens het wassen steeds verder verminderen.” Reina en haar collega Thirsa Veltrop hebben al heel wat situaties op video vastgelegd die leidden tot inzichten bij medewerkers en daarmee tot een andere benadering. Overprikkeling en heftige reacties bij aanrakingen komen in de praktijk het vaakst voor, zegt Thirsa. “De initiatieven en het

tempo van een bewoner volgen, dat is negen van de tien keer de oplossing. Dat is best lastig voor medewerkers die veel werkdruk ervaren, maar juist dan is het goed om even afstand te nemen en met aandacht te kijken naar wat iemand zegt of doet en welke signalen we misschien hebben gemist. Op basis daarvan kunnen we ons handelen weer aanpassen. Jezelf laten filmen is een kleine investering, maar zowel medewerkers als bewoners plukken er de vluchten van.”

Geen super-nannies Nu er bij AxionContinu steeds meer aandacht is voor complex gedrag (zie kader), wordt videocoaching vaker ingezet. Toch merken Thirsa en Reina nog een soort koudwatervrees. Reina: “Medewerkers zijn wat terughoudend, denken dat wij ‘super-nannies’ zijn die ze op de vingers tikken. Maar achteraf vinden ze het altijd bijzonder leerzaam. En het werk wordt alleen maar leuker wanneer je merkt dat een iets andere benadering van een bewoner effect heeft.” Koudwatervrees is ook al niet nodig omdat het filmen helemaal geen mega-operatie is. De camera die de videocoaches gebruiken, is bijvoorbeeld heel bescheiden zodat ze onopvallend kunnen werken. Soms biedt vijf of tien minuten film genoeg nuttige informatie.

Conny van der Valk:

“Iets laten zien werkt soms beter dan iets uitleggen.”

deze werkwijze de kwaliteit van de zorg nog zou kunnen verhogen. “Dat kan door er tijdens de basisopleiding meer aandacht aan te besteden. Daarover zijn we momenteel aan het praten.”

Positieve insteek Psycholoog Conny van der Valk onderschrijft de waarde van het gebruik van video-opnamen. “Iets laten zien werkt soms beter dan iets uitleggen. Soms zijn ervaren medewerkers zich niet bewust van wat ze goed doen in het contact met bewoners. Ze handelen intuïtief en dan is het niet altijd makkelijk uitleg te geven aan bijvoorbeeld jongere collega’s.” Vooral de positieve insteek van de video-coaches vindt ze mooi. “Ze kijken vooral naar wat er goed gaat in het contact tussen medewerker en bewoner. Ik geloof dat de video-aanpak echt een bijdrage kan leveren aan het vergroten van het zelfvertrouwen.” ●

Veelbetekenende oogopslag Reina: “Een oogopslag kan al veelbetekenend zijn of een kleine verandering in iemands mimiek. Soms laat ik hetzelfde beeld wel vijf keer zien. Medewerkers vinden het heel fijn om daar in alle rust naar te kijken.” Reina en Thirsa geloven dat meer bekendheid met

Complex gedrag Als een bewoner gedragingen vertoont die als moeilijk worden ervaren, kan er sprake zijn van complex gedrag. De psycholoog, specialist ouderengeneeskunde en zorgmedewerkers kijken samen hoe de leefsituatie voor de bewoner aangenamer en comfortabeler kan worden. Als het nodig is, worden andere experts ingezet van

het flexibel specialistisch team complex gedrag van AxionContinu. De videocoaches maken deel uit van dit team. Meer weten over hoe AxionContinu omgaat met complex gedrag? Lees de Kennisreeks op www.axioncontinu.nl/publicaties.

Op locatie

In de locaties van AxionContinu gebeurt van alles. Tips? Mail de redactie: communicatie@axioncontinu.nl

70 jaar getrouwd! (De Wartburg)

Ze gaven elkaar 70 jaar geleden het ja-woord. Het echtpaar De Jong-van den Wijngaard, dat in een serviceappartement in De Wartburg woont, runde samen lang een melkzaak. Zij hebben drie kinderen, vijf kleinkinderen en zes achterkleinkinderen. Het feest werd gevierd met familie en vrienden.

Grijze Koppen Orkest speelt door (De Bijnkershoek)

Ankie van Gend 40 jaar in dienst (De Verdieping)

Ankie begon op 3 november 1979 met de opleiding Ziekenverzorgende. Na haar diplomering kwam ze al snel bij de afdeling Opleidingen terecht. Ze heeft onder meer meegewerkt aan de ontwikkeling van de opleiding Ziekenverzorgende. Nu is ze opleider bij Opleidingscentrum De Verdieping.

Visiteclowns op bezoek (De Schutse) Bewoners van De Schutse kregen de visiteclowns op bezoek. Dat zijn professionele clowns die zich gespecialiseerd hebben in het spelen voor mensen met dementie. De bezoeken worden mede mogelijk gemaakt door de stichting Vrienden van AxionContinu.

Het Grijze Koppen Orkest in De Bijnkershoek gaat zeker nog twee jaar door dankzij subsidies van het Kf Hein Fonds, het Richard Hoogland Fonds en van het initiatieven fonds van Gemeente Utrecht. Er zijn zoâ&#x20AC;&#x2122;n twintig workshops (repetities) voor bewoners, waarna een concert volgt, met kinderen van een basisschool en muzikanten uit de buurt. Het is altijd een vrolijke boel. Bekijk het filmpje op www.axioncontinu.nl/ grijze-koppen-orkest

Even lekker bijkomen (De Parkgraaf) In De Parkgraaf is een nieuwe Welnessruimte geopend. Elke vrijdag kunnen gasten van De Parkgraaf en Domstate en bewoners van De Gildenborgh op afspraak terecht voor een schoonheidsbehandeling van een schoonheidsspecialist. Daarnaast biedt team welzijn ook manicure, handmassage, mindfulness en ontspanningsoefeningen aan. Deze nieuwe mooie rustgevende Wellnessruimte geeft bewoners, revalidanten en gasten de mogelijkheid om te ontspannen, te genieten en even tot zichzelf te komen.

Colofon Contact is het magazine van AxionContinu. Het magazine verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 6.000 exemplaren. Contact wordt verspreid onder cliënten, medewerkers, vrijwilligers en relaties van AxionContinu.

De redactie wenst iedereen een heel gelukkig nieuwjaar

Redactieadres AxionContinu Afdeling Communicatie Beneluxlaan 922 3526 KJ Utrecht (030) 282 22 00 communicatie@axioncontinu.nl Redactie Marleen ten Berge Maaike Hoogland Petra van der Sanden Berber Schrijver Louis Nouws Eddy Steenvoorden Willem de Bruijn Fotografie Willem Mes Eddy Steenvoorden en anderen Vormgeving BLADEN&CO/Willem de Bruijn Druk Drukkerij Hendrix Winter 2019 ContACt wordt gedrukt op papier van verantwoorde herkomst

Food for Good Bewoners van woonzorgcentrum De Gildenborgh kennen wijktuin Food for Good in park Transwijk

AxionContinu. Optimisten in de zorg.

als hun broekzak. ’s Zomers maken

AxionContinu biedt wonen, zorg en revalidatie, thuis of in één van de veertien locaties in Utrecht, IJsselstein en Lopik. Onze passie is het bieden van waardevolle zorg aan cliënten door te denken in mogelijkheden. In wat wél kan. Zo halen we het beste uit een situatie, zelfs wanneer die onomkeerbaar is. Daarom is AxionContinu: Optimisten in de Zorg.

jes van veldbloemen, maar ook

www.axioncontinu.nl

gezelschap weer terug.

ze er bijvoorbeeld mooie boeketwanneer de temperatuur daalt zijn ze er wekelijks te vinden. Op een frisse maar prachtige dag eind november dronken de bewoners er een kopje koffie en was er een ‘mispel-proeverij’. Via een mooi omweggetje door de tuin ging het

Teamspirit Werk jij in de wijkverpleging, dan vind je daar de ideale combinatie van zelfstandig werken en support van een team van collega’s. De hele dag op jezelf aangewezen zijn is bij ons zeker niet het geval. Onze teams komen samen aan het begin én einde van hun dienst. Het team bestaat uit collega’s met een verschillende zorgachtergrond en kwalificatieniveau. Ieder teamlid draagt vanuit de eigen deskundigheid en affiniteit bij aan goede op maat gerichte zorg en begeleiding in de thuissituatie. Je hebt de drive om hier actief aan mee te werken. De samenwerking met collega’s: dat maakt het werk bij AxionContinu bijzonder.

Voor vacatures en opleidingen: