Azeri Defence ADEX-2018 Special Edition

1DYDO 4UXS +ԥUEL 'ԥQL] LQúDVÕ VDKԥVLQGԥ WԥTULEԥQ LOOLN ԥKԥPL\\ԥWOL LUVԥ PDOLN $YURSDQÕQ OLGHU úLUNԥWLGLU 0 úWԥULOԥULPL]ԥ WԥTGLP HWGL\LPL] PԥKVXOODU LQQRYDWLY ROPDTOD \DQDúÕ KԥP Gԥ PLOOL PDUDTODUÕQ P|KNԥPOԥQPԥVLQԥ [LGPԥW HGLU 'DKD oR[ PԥOXPDW DOPDT o Q VԥKLIԥPL]ԥ EDú oԥNLQ QDYDO JURXS FRP

Zakir Həsənov Azərbaycan Respublikasının müda iə naziri, general-polkovnik

Azərbaycan hərbi potensialını gücləndirmək məqsədilə dost və tərəfdaş dövlətlərlə əməkdaşlığa daim yüksək maraq göstərir. Çünki Azərbaycan Respublikasinın Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı cənab İlham Əliyevin də dəfələrlə vurğuladığı kimi, ordu quruculuğu bizim üçün ən başlıca, ən prioritet məsələdir. Məhz bu səbəbdən ordumuzda aparılan genişmiqyaslı islahatlar dövlətimizin başçısının birbaşa rəhbərliyi və tapşırığına əsasən həyata keçirilir.

Dünyanın aparıcı silah istehsalçılarının yüksək texnologiyaların tətbiqi ilə hazırladıqları müasir, dəqiq, geniş ərazidə məhvetmə qabiliyyətinə malik silah-sursat, döyüş texnikası və digər hərbi vasitələr Azərbaycan Ordusunun təchizatına daxil edilir. Bu proses davamlı surətdə, mərhələlərlə həyata keçirilməkdədir. Ordumuzun, xüsusən də müdafiənin ön xəttində yerləşən bölmələrin yeni silahlar, döyüş texnikası ilə təchiz olunması istiqamətində işlər yüksələn templə davam edir. Bu gün biz tam əminliklə deyə bilərik ki, ən müasir silah-sursat və döyüş vasitələri ilə təchiz edilən, yüksək vətənpərvərlik ruhuna malik, mənəvi-psixoloji cəhətdən hazırlıqlı Azərbaycan Ordusu Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin hər bir əmrini yerinə yetirməyə hazırdır və qadirdir.

Dövlətimizin başçısının həyata keçirdiyi iqtisadi islahatlar Azərbaycanın bütün sahələrdə inkişafına təkan verdiyi kimi, onun hərbi qüdrətinin də sürətlə artmasına səbəb olub. Odur ki, bu gün Azərbaycan Ordusunun adı dünyanın güclü, müasir tələblərə cavab verən orduları sırasında çəkilir.

Ali Baş Komandanın diqqət və qayğısı ilə orduda həyata keçirilən kompleks islahatlar nəticəsində 2016-cı ilin aprel döyüşlərində və cari ilin may ayında Naxçıvan istiqamətində həyata keçirilən Günnüt əks-həmlə əməliyyatında qazanılan uğurlar mümkün olub. Hər iki tarixi məqam Azərbaycan Ordusunun döyüş hazırlığının, mənəvi-psixoloji durumunun və peşəkarlığının yüksək səviyyədə olduğunu əyani şəkildə sübut etdi.

Bakıda keçirilən növbəti “ADEX-2018” beynəlxalq müdafiə sərgisi də sadaladığım fəaliyyətlərin daha bir istiqamətidir. Bu sərgidə iştirak edən ölkələrin sayının getdikcə artması onun bir çox dövlətlərin hərbi-sənaye müəssisələrinin diqqətini cəlb edən tədbir olduğunu təsdiq edir.

Xarici ölkələrin dövlət qurumları, biznes dairələri və sənaye strukturları tərəfindən sərgiyə göstərilən böyük maraq bu tədbirin aktuallığının və əhəmiyyətinin bariz nümunəsi olmaqla yanaşı, Azərbaycanın dost və qardaş ölkələr üçün mühüm strateji tərəfdaş kimi yüksək əhəmiyyətini bir daha nümayiş etdirir.

Hazırda dünyada baş verən hərbi-siyasi proseslər dövlətlərin təhlükəsizliyinə olan yeni təhdidlər hərbi-texniki əməkdaşlıq və müasir texnologiyaların mübadiləsi məsələlərinin aktuallığını daha da artırıb. Sözsüz ki, “ADEX2018” beynəlxalq müdafiə sərgisi iştirakçı ölkələr üçün milli hərbi sənaye potensialının nümayişi, habelə hərbi sənaye kompleksinin müxtəlif sahələrində istifadə olunan müasir müdafiə texnologiyaları və nümunələri, eləcə də ən yeni hərbi texnika növləri ilə tanışlıq və beynəlxalq əməkdaşlıq əlaqələrinin qurulması baxımından səmərəli meydandır.

Müdafiə sənayesinin inkişafına xidmət edən bu cür sərginin keçirilməsi və orada iştirak etmək istehsal edilən hərbi məhsulların dünya bazarında rəqabətə davamlılığına da mühüm töhfə verəcəkdir. Bu sərgi iştirakçı ölkələr üçün mövcud hərbi-texniki əməkdaşlığı möhkəmləndirmək və geniş perspektivlər əldə etmək imkanı qazandıracaq, dostluq və birgə işin inkişaf etdirilməsi baxımından faydalı olacaq, mövcud müasir texnologiyalar bazasının təkmilləşdirilməsində isə mühüm rol oynayacaqdır. Əminəm ki, artıq üçüncü dəfə Azərbaycanda keçirilən “ADEX-2018” beynəlxalq müdafiə sərgisi hərbi əməkdaşlıq sahəsində qazandığımız uğurlar sırasında olmaqla yanaşı, ölkəmizin hərbi potensialının təqdimatı, təcrübə mübadiləsi və təhlükəsizlik məsələlərinin müzakirəsi üçün səmərəli olacaqdır.

Sərgi təşkilatçılarına, iştirakçılara, bütün dostlarımıza qarşıya qoyulan hədəflərə çatmağı arzu edir, uğurlar diləyirəm.

3

Farid Mammadov General Director Caspian Event Organisers

Welcome to ADEX 2018 It is our honour to welcome you to the 3rd Azerbaijan International Defence Exhibition, ADEX 2018.

The ADEX exhibition is quickly becoming one of the most high-pro ile events in the region, while demonstrating the achievements of Azerbaijan’s defence industry complex, its principal aim is to present the latest military developments of other countries and to showcase the achievements of our national security sector. Moreover, the exhibition’s great value is in organising meetings of international military delegations with participating companies and the military leadership of our state. Participation in the exhibition also creates an ample opportunity to foster partnership relations between foreign companies and local manufacturers in the ield of developing special technical equipment and weaponry.

Successful military reforms carried out by the President of the Republic of Azerbaijan HE Ilham Aliyev have created conditions for equipping the Azerbaijani army with powerful and modern weapons and equipment, and have also enabled our country to play a strategic role in resolving political and economic issues in the region. The successful policy pursued by the President of the Republic of Azerbaijan in the defence industry has resulted in not only production of our own weapons and equipment, but also the capability of exporting Azerbaijani defence products to other countries. Over recent years, more than 20 military factories have been built on Azerbaijani territory where more than 1,200 military products are produced.

In excess of 220 companies from 31 countries, in addition to more than 30 international military delegations take part in the exhibition. This year’s ADEX exhibition has gathered a wide range of modern weapons, including: air and missile defence systems, military shipbuilding, the development and modernization of weapon systems, the military aviation industry, military research, UAV systems, robotic complexes, small arms, rounds and ammunition, demilitarization systems, missile and artillery armament, MLRS, optical-electronic and laser technology, armoured tank vehicles, submarines, naval cyber security, EW and C4ISR systems and much more.

We are very proud to be involved in the organization of this prestigious international event, which is taking place on the initiative of the Ministry of the Defence Industry and with the support of the Ministry of the Defence of the Republic of Azerbaijan.

We are con ident that ADEX 2018 will once again make a signi icant contribution to the advancement of Azerbaijan’s military and industrial complex, and will further enhance military-strategic cooperation between countries, while strengthening the security of the region.

We wish the exhibitors productive achievements!

4 www.azeridefence.com

Bülent ÜNAL TÜYAP İdarə Heyətinin sədri

Azərbaycan Ordusunun 100 illiyini təbrik edirik!

Ortaq tarixi olan iki qardaş ölkə - Türkiyə və Azərbaycanın əlaqələri hər zaman “iki dövlət, tək millət” düsturu ilə davam etmişdir. İki ölkə bir çox sahələrdə uğurlu işbirliklərinə örnək olub. bu sahələrdən ən önəmlilərindən biri də heç şübhəsiz müdafiə sənayesidir. Türkiyə və Azərbaycan arasındakı yaxın münasibətlərin müdafiə sənayesində də inkişaf etdirilməsi bölgədə asayişin və sülhün təmin olunmasında, bu proseslərin davamlı olması baxımından son dərəcə önəmlidir. Şəxsim və TÜYAP ailəsi adına Azərbaycan Respublikasının və Azərbaycan Ordusunun 100-cü ilini ürəkdən təbrik edir, daha neçə yüz illəri qeyd etməyi arzulayıram.

6 www.azeridefence.com

Servis xidmətinə keçid - silahların və hərbi texnikanın döyüş hazirlığı vəziyyətində saxlanmasında yeni strategiya O.V. Bədəlov Hava Hücumundan Müdafiə Silahlarının və Hərbi Texnikalarının Servis Xidməti MMC-nin direktoru Müasir şəraitdə hava hücumundan müdafiə (HHM) qüvvə və vasitələri dövlət təhlükəsizliyinin ən mühüm elementlərindən biridir. Buna görə də HHM qüvvələrinin silah və hərbi texnikasının (SHT) təyinat üzrə istifadəyə hazır vəziyyətdə saxlanması dövlət təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Azərbaycan Respublikası HHM qoşunlarının arsenalına daxil olan müasir silah sistemləri və hərbi texnika arasında zenit-raket kompleksləri, radiolokasiya sistemləri, eləcə də avtomatlaşdırılmış idarəetmə və rabitə sistemləri yer alır. Bütün bu komplekslərin və onların elementlərinin sırasında əhəmiyyətli həcmdə radioelektron aparatura mövcuddur və bunlar mürəkkəb radioelektron sistemlər kateqoriyasına daxildir.

Məlum olduğu kimi, silahların intensiv istismarı moto-resurs sərfinə, ayrı-ayrı elementlərin sıradan çıxmasına və nəticə etibarilə də silahların həm texniki, həm də döyüş hazırlığı səviyyəsinin aşağı düşməsinə səbəb olur. Bununla yanaşı, silahların mövcud texniki xidmət və təmiri

8 www.azeridefence.com

baxımından, SHT-nın döyüş şəraitində təmiri ilə bağlı konkret çətinliklər mövcuddur. Bu çətinliklər xidmət və təmir zamanı texniki personaldan yüksək hazırlıq səviyyəsini, eləcə də müvafiq avadanlıq, ehtiyat hissələri, qovşaq və blokların mövcudluğunu tələb edən müasir HHM vasitələrinin mürəkkəbliyi ilə şərtlənir. Buna görə də, müasir şəraitdə ən rasional çıxış yolu (bazar iqtisadiyyatı şəraitində bu prosesin sərfəli idarə olunması metodlarından istifadə etməklə) silah sistemləri və hərbi texnikanın ənənəvi texniki xidmət və təmirinin hərbi təşkilindən kompleks servis xidmətinin sənaye sisteminə keçid hesab olunur.

“Servis xidməti” dedikdə, dövlət müqavilələrinə uyğun olaraq hərbi və zavod şəraitində təmir müəssisələri, eləcə də servis

mərkəzi tərəfindən həyata keçirilən SHT və resurslarının işlək və ya istismara yararlı vəziyyətdə olmasının, habelə istismar ömrünün dəstəklənməsi (bərpası) üzrə tədbirlər silsiləsi nəzərdə tutulur. HHM silah və hərbi texnikasının servis xidməti onların istismarına zəmanət müddətində və zəmanət müddətindən sonrakı dövrdə servis mərkəzinin istehsalat potensialından istifadə etməklə, eləcə də saxlama, daşıma, istifadəyə hazırlıq və təyinat üzrə istifadə zamanı HHM vasitələrinin işlək vəziyyətdə saxlanması üçün zenit raket və radiotexniki qüvvələr üzrə hərbi hissə və bölmələrin mühəndis-texniki heyətinin iştirakı ilə keyfiyyətli xidmətlərin təqdim olunmasını tələb edir.

SHT-nın servis xidmətlərinin təqdim edilməsi ixtisaslaşmış müəssisə - servis mərkəzi tərəfindən həyata keçirilir.

Servis mərkəzinin əsas öhdəlikləri: – SHT-nin texniki vəziyyətinin monitorinqi; – SHT-nin planlı texniki xidmətinin həyata keçirilməsi; – SHT-nin istənilən növ təmirinin həm intensiv istismar yerində, həm də zavod şəraitində operativ şəkildə həyata keçirilməsi;

– İstehsalçı zavodlara öz zəmanət öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi üzrə xidmət göstərmək; – SHT obyektlərinin bülletenlər üzrə yenilənməsi, silahların modernləşdirilməsi üzrə işlərin həyata keçirilməsi; – Silahların ehtiyat hissələr, alət və ləvazimat nümunələrinin tamamlanması, yeni aqreqatların əldə edilməsi, eləcə də hərbi hissələrdən daxil olmuş istismara yararsız aqreqatların təmiri sayəsində mübadilə fondunun (ehtiyat texnika parkının) yaradılması; – İstismar sənədlərinin tələblərinə uyğun olaraq, SHT-nın texniki xidmət və (cari təmir çərçivəsində) bərpa işi üzrə nisbətən mürəkkəb tənzimləmə və sazlama əməliyyatının təmir bölməsinin şəxsi heyətinə öyrədilməsi, eləcə də istismar personalı ilə SHT-nin istismarı üzrə uzaqdan konsultasiyanın keçirilməsi; – HHM silah nümunələrinin texniki vəziyyətinin təhlil edilməsi və onların etibarlığının artırılması, istismar müddətinin uzadılması, texniki istismar xüsusiyyətlərinin və istismar metodlarının təkmilləşdirilməsi üzrə təkliflərin hazırlanması.

Servis mərkəzi öhdəliklərin həyata keçirilməsi üçün qovşaq və aqreqatların montajını/demontajını, onların tənzimlənməsini, yağ və texniki mayelərin dəyişdirilməsini, qaynaq işlərinin aparılmasını, boya örtüklərinin bərpasını və s. təmin edən zəruri yükqaldırıcı və xüsusi avadanlıqlarla təchiz olunur. Radio-aparaturanın təmir və sazlanması işini həyata keçirmək üçün

xüsusi stendlər, yüksək texnoloji nəzarətölçü cihazları və digər zəruri avadanlıqlar quraşdırılır. Mühəndis-texniki personalın texniki sənədlərlə işləməsi, material, alət, istehlak malları, eləcə də təmir fondunu təşkil edən zəruri ehtiyat hissələri, qovşaq və blokların saxlanması üçün yer nəzərdə tutulur. Servis mərkəzinin xarici ərazisində

9А310МБ Özüyeriyən atəş qurğusuda (ÖAQ) texniki xidmətin həyata keçirilməsi prosesi texnikanın saxlanması, təmiröncəsi texniki xidmətin həyata keçirilməsi üçün platformalar, eləcə də sazlama və digər işlərin icrası üçün yer hazırlanır.

9

SHT-nin nasaz bloklarının təmiri

Servis mərkəzinin tərkibində səyyar təmir briqadasının işini, yükləmə-boşaltma proseslərini və texniki baxış və təmir obyektlərinin daşınması üzrə xidmətləri təmin edən mobil vasitələrin mövcudluğu nəzərdə tutulur. Bunların arasında: – HHM sistemlərinin döyüş vasitələrindəki radioelektron avadanlıqların, eləcə də avtomobil və tırtıllı texnikanın təmiri və texniki xidmət maşınları; – Ehtiyat hissə, blok və aqreqat komplektlərinin saxlanması və daşınması üçün avtomobil qoşquları; – Ərazi şəraitində texniki xidmət və təmir obyektlərinin elektrik təchizatını təmin edən müstəqil elektrik qidalanma vasitələri; – Yükləmə-boşaltma işlərini həyata keçirmək üçün avtomobil kranı; – İstismara yararsız SHT nümunələrinin təxliyəsi və ağır tırtıllı texnikanın təmir yerinə və geriyə daşınması üçün treylerlər; – Səyyar təmir briqadasının texniki xidmət və təmir işlərinin icrası dövründə ərazi şəraitində rahat yaşayışını təmin etmək üçün səyyar modullar; – Xidməti və nəqliyyat maşınları var.

Servis mərkəzi HHM qoşunlarının hərbi birləşmə, hərbi hissə və hərbi bölmələrində istismar olunan bütün HHM nomenklaturasının texniki xidməti və təmiri üzrə istənilən növ işlərin icrası sahəsində zəruri hazırlıq və təcrübəyə malik olan mütəxəssislərlə təmin edilir.

Servis mərkəzi öz avadanlıq və mütəxəssisləri ilə həm stasionar şəraitdə sənaye avadanlıqlarından, həm də səyyar

10 www.azeridefence.com

texniki xidmət və təmir vasitələrindən istifadə edərək ixtisaslaşmış təmir briqadasının SHT-nin intensiv istismar bölgəsinə ezam edilməsi ilə qarşıya qoyulmuş bütün tapşırıqların yerinə yetirilməsini təmin edir. Bununla yanaşı, tənzimlənən texniki xidmətin həyata keçirilməsi və SHT-nin bütün təmir işlərinin operativ şəkildə yerinə yetirilməsi tapşırıqları prioritetdir.

Silah və hərbi texnikanın planlı texniki xidməti (TX 1, TX 2), eləcə də mövsümi texniki xidmət istismar yerlərində personal tərəfindən, hər SHT nümunəsinin istismar sənədlərinə uyğun olaraq həyata keçirilir.

Texniki xidmətin gedişində nasazlıqları aradan qaldırmaq, eləcə də istismar müddətini tamamlamış qovşaq və aqreqatları dəyişdirmək üçün texniki xidmət və təmir üzrə səyyar vasitələrdən istifadə etməklə, servis mərkəzinin səyyar təmir briqadasının ixtisaslaşmış mütəxəssisləri cəlb edilir.

Məlum olduğu kimi, SHT-nin istismarı prosesində silah nümunələri və ele mentlərinin təmiri daha mürəkkəb və çətindir.

Bununla yanaşı, SHT-nin aşağıdakı təmir növləri nəzərdə tutulub: cari, orta və əsaslı təmir.

Bir qayda olaraq, SHT-nin cari təmiri intensiv istismar (daimi dislokasiya) ərazilərində xidməti personal tərəfindən aqreqat metodu – nasaz elementlərin ehtiyat hissələri, eləcə də alət və ləvazimat komplektindən işlək vəziyyətdə olan elementlərlə dəyişdirilməsi yolu ilə həyata keçirilir. Əgər təmirdən sonra sazlama işinə zərurət yara-

narsa və ya SHT-nin konkret elementlərinin cari təmir prosesi texnoloji baxımdan mürəkkəb olarsa, o zaman belə işlərin icrası üçün servis mərkəzinin səyyar briqadasının mütəxəssisləri cəlb olunurlar. Bununla yanaşı, nasaz element bərpa üçün servis mərkəzinə ötürülür, onun əvəzinə isə SHT-nin bərpa obyektində servis mərkəzinin ehtiyat hissələri, alət və ləvazimat komplektindən işlək vəziyyətdə olan element quraşdırılır.

Orta və əsaslı təmir yalnız servis mərkəzinin mütəxəssisləri tərəfindən mərkəzin sexlərində stasionar təmir diaqnostika avadanlıqlarından istifadə edilməklə həyata keçirilir. SHT obyektinin servis mərkəzində təmir edilməsi mümkün olmadığı təqdirdə, bərpa edilməsi mümkün olmayan bloklar (qovşaqlar, aqreqatlar) istehsalçı zavoda göndərilir.

Servis mərkəzinin işində əsas diqqət SHT-nın texniki xidmət və (cari təmir çərçivəsində) bərpa işi üzrə nisbətən mürəkkəb tənzimləmə və sazlama əməliyyatının yerinə yetirilməsinin hərbi təmir bölməsinin mütəxəssislərinə öyrədilməsinə, eləcə də SHT-nin istismarı üzrə uzaqdan konsultasiyanın keçirilməsinə yönəldilməlidir.

Gələcəkdə servis mərkəzləri SHT-nin döyüş imkanlarını artırmaq, istismar xüsusiyyətlərini yaxşılaşdırmaq və istismar müddətini uzatmaq məqsədi ilə SHT nümunələrinin modernləşdirilməsi üzrə işləri icra edə bilər və bu, onların vəzifəsidir.

Beləliklə, HHM silah sistemlərinin texniki xidmət və təmir sisteminə servis mərkəzlərinin daxil edilməsi SHT-nin istismar keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırmağa və onun operativ bərpasının artırılmasına imkan verəcək ki, bu da onun texniki və döyüş hazırlığı səviyyəsinin artırılmasını təmin edəcəkdir.

SHT servis xidməti strategiyasının tam tətbiqi üçün servis mərkəzlərinin işini tənzimləyən, bütün məsələ və işləri əhatə etməli olan, HHM silah sistemləri və hərbi texnikanın tələb olunan döyüş hazırlığını təmin etmək məqsədini ehtiva edən normativ sənədlərin hazırlanması zəruridir. Bu sənədlərdə texniki təchizatı idarəetmə orqanlarının, eləcə də silahlı qüvvələrin servis mərkəzləri və sənaye müəssisələri ilə zəruri qarşılıqlı fəaliyyəti nəzərdə tutulmalıdır. Servis mərkəzlərində işin planlaşdırılması SHT qoşunlarının texniki xidmət və təmir planlarına uyğun həyata keçirilməlidir. Öz növbəsində, servis mərkəzləri təmir texnologiyalarının təkmilləşdirilməsi üzrə işləri icra etməli, SHT-nin müasir şəraitdə istismarı prosesində zəruri elektron informasiya təminatlarını hazırlamalı və onlardan istifadə etməlidir.

BİZİ ADEX 2018 2-ci Zalda ZİYARΘT EDİN

CİRİT Goes Thermobaric CİRİT, the 2.75″ Laser Guided Missile with the longest range in its class, continues to expand its capabilities by adding Thermobaric Warhead to its warhead options. Accordingly, the number of alternative warheads offered by the company, which previously had two options including the multi-purpose warhead with anti-armor, anti-personnel and incendiary functions and the high explosive warhead, has increased to three.

The CİRİT's integration capability with various platforms is also noteworthy.

Work is continuing on the integration of the CİRİT, which is already being used on the T-129 ATAK and AH-1 COBRA attack helicopters, to the TIGER Helicopter.

The latest memorandum of understanding signed between ROKETSAN and MBDA

Germany during the ILA 2016 was about this integration.

While work on the integration of the CİRİT to the BLACK HAWK helicopters is progressing, there is also ongoing work on its integration to light helicopters.

The most recent development in this field was the memorandum of understanding, signed during Farnborough 2016 between ROKETSAN and Airbus Helicopters, on the integration of the CİRİT to the H135M and H145M helicopters and with Airbus Defense and Space for C295 Gunship Aircraft.

While on one hand, working on the integration of the CİRİT to various unmanned aerial vehicles continues unremittingly, on the other, ROKETSAN has shown that the missile can be

7HFKQLFDO 6SHFLILFDWLRQV RI WKH &ø5ø7 0LVVLOH / en/ t/

1,9 m

/ ei/ / t

15 kg (" ithout canister)

Ran/ e

1.5 km (Min) – 8 km (Max.)

/ ar/ ead

x High Explosive " arhead x Multi-Purpose " arhead Anti-Armor Anti-Personnel Incendiary

/ / idan/ e

x Thermobaric " arhead Mid-course Guidance " ith MEMS-IMU Terminal Guidance " ith Semi-Active Laser Seeker

Pro/ / lsion

Min. Smoke Composite Solid Propellant

Platfor/ s

All Platforms " ith MIL-STD-1760 Interface (Fixed and Rotary " ing Aircrafts, Land Vehicles, Naval Platforms and UAVs)

Tar/ et Ty/ es

Light Armored" Unarmored VehiclesInfantry

/ aser Desi/ nation

Compatible " ith STANAG 3733

12 www.azeridefence.com

integrated to land vehicles through the Pedestal Mounted CİRİT (PMC) System and can be used as an effective weapon.

ROKETSAN also demonstrates to its customers how the CİRİT is launched from fixed and mobile land systems.

CİRİT missile system integrated to a towed land platform was ordered by a customer abroad, which is already in use.

Previously integrated into the AT802 Border Patrol Aircraft, the CİRİT was also integrated into the C295W aircraft for Farnborough 2016, in line with a cooperation agreement signed with Airbus Defence and Space, and the aircraft was exhibited at Dubai Airshow 2017. Studies are also being carried out on the use of CİRİT on fast patrol boats and corvette-sized ships. The missile has already been used on some of these platforms during various operations and has also proven itself during combat.

Emphasizing that the CİRİT All Up Round Missile is a system that can meet variety of user operational requirements, Selçuk YAŞAR, President and CEO of ROKETSAN, said “The CİRİT is taking the concept of the ‘2.75” guided rocket’, which emerged from the idea of having a costefficient missile, to a much higher level.

The CİRİT, which is the leader in its class with a range of 8 km, has also shown that it is capable of carrying out some of the missions of other missiles in higher classes. It is now possible to meet the guided missile needs of land, air and naval forces with a single missile production line. I can confidently say that there is no other missile on the market that can offer such flexibility with these costs.”

General Director of “Aqreqat” Production Association Farhad JAFARGULIEV:

OUR GOAL IS TO PROVIDE CUSTOMERS WITH AWARD-WINNING HIGH QUALITY PRODUCTS General Director of “Aqreqat” Production Association of the Ministry of Defence Industry of the Republic of Azerbaijan Farhad Jafarguliev answers questions from the AZERI DEFENCE magazine - Sir, would you please inform our readers about the activities and opportunities of “Aqreqat” Production Association? What are its fields of activity?

- Subsequent to the establishment of the Ministry of Defence Industry in December 2005 by decree of the President of the Republic of Azerbaijan Mr Ilham Aliyev, one of the cornerstones of the Ministry was “Aqreqat” Production Association (“Aqreqat” PA). The intention is to increase the volume of manufactured products at our production units in the near future. New production sites are being created. Our production units produce military, as well as civilian products.

14 www.azeridefence.com

Our company is charged with upgrading BTR-70 and BRDM-2 armored vehicles. The upgraded vehicles are being used by local military units. Additionally, export to several countries is underway.

Our production units produce 25kg and 50 kg aerial training bombs. We have orders for aerial training bombs this year, which are on the verge of being finalized.

Work is underway to create 100 kg aerial bombs and, in collaboration with the Scientific and Research Institute, 100 kg and 250 kg falling aerial concrete bombs.

Simultaneously, the PBS-1 silencer for automatic weapons, accessories for night shooting, bayonet and special purpose knives, shooting devices for different types of firearms, 7.62 mm and

12.7 mm machine guns, as well as various types of belts for 23 mm AA mounts, including boxes and filling machines, various sizes of collapsible mechanical target systems for shooting ranges, electronic service stations for engineering service, sets for crossing points in mined areas, field telephones, air reducers for tanks and BMPs (armoured personnel carriers), field thermos and other military products continue to be developed in our production units.

I would like to point out that the products manufactured at our production units are more durable and superior to similar products manufactured by the post-Soviet countries. The premises of the association have flexible technology

allowing them to fulfil any order today.

Our goal is to provide customers with better quality products.

- When will the unit for the production of artillery shells of “Aqreqat” Production Association be commissioned? What caliber shells will be produced there?

- Modern technology, machine tools, hydraulic and mechanical presses, automated galvanic lines for various chemical coatings and equipment for lacquer finishing of casings have been installed in all new production sites of “Aqreqat” PA. State-of-the-art production plants have been constructed in our plant to produce various caliber’s and types of shell shafts and prime charge casings.

Final adjustment work is being done in workshops for the opening of the production unit, which is expected to go into operation soon. The production unit is projected to produce 26 types of 100 mm, 122 mm, 125 mm, 130 mm and 152 mm shells (HE, cumulative, armourpiercing, etc.). The production process of casings and sabots, which are currently part of the aforementioned fire resources, has been completely mastered. After the facility is in operation, the demand of the Azerbaijani Armed Forces for the aforementioned shell varieties will be fully met. At the same time these products have great export potential.

- What can you tell us about your projects regarding the upgrading of armoured vehicles?

- Our company has been carrying out various projects for the repair and upgrading of BTR-70 and BRDM-2 armoured vehicles for almost ten years.

Our plant is one of the most experienced enterprises in the CIS countries. Our

upgraded BTR-70 armoured carrier has an extensive driving distance, high dynamic qualities, and high barrier defeating capacity. The most important changes made to the BTR on the project are friendly driving and an updated power section. Improvements were made without touching the exterior of the vehicle. A diesel engine KAMAZ740.11.240 has been installed at 260 hp (176.5 kW). This has eliminated driving problems associated with two engines that were previously synchronised. The vehicle’s manoeuvrability is now closer to that of the BTR-80. Note that the BTR-60 and BTR-70 each had two engines, which was causing problems in their use, resulting in the rapid failure of vehicles.

The engine and driving system of the upgraded BTR-70 have completely changed. In addition to increasing the speed and manoeuvrability of the vehicle,

a modern cooling system has been introduced. This is one of the main advantages of the upgrade. The electrical parts and the driver’s dashboard are entirely replaced inside the vehicle.

Depending on the client’s request, during the upgrade the vehicles can be equipped with communication and night vision systems, including various towers.

The speed of the upgraded vehicle has increased to 80 kph, and the driving distance to 550 km. Upgraded BTR-70 vehicles have a sideways movement capacity at 25 degrees, whilst conquering the height at an angle of 30 degrees.

To date, a number of BTR-70, BTR60 and BRDM-2 vehicles have been upgraded and delivered to the Azerbaijani Armed Forces and Internal Troops. The BTR vehicles that we have modernised for the Defence Ministry are used on the front line. Their technical servicing is also carried out by our plant.

In general, we can systematise the advantages of our BTR-70 upgrade project as follows: The most serious problem of the Soviet-era BTR-70 armoured carriers was its complexity and its cooling system.

15

These problems have been solved in our project.

The vehicle exceeds its predecessor in terms of speed, exploitation and fuel consumption, with a 550 km direct driving distance.

The vehicle now has a modern ventilation system and a distribution box which is produced in our plant.

As a result of the upgrade of BRDM2 armored vehicles, maneuverability and driving are significantly improved. The vehicle has a D-245.30E2 diesel engine with 156 horsepower (115 kW). The BRDM-2, which has a maximum speed of 100 kph, can repel sloping obstacles under a 30 degree angle at an angle of 25 degrees. Thanks to the new engine and improvements the driving distance of BRDM-2 has been increased to 1000 km.

In addition, the vehicle is equipped with the TNA4-4 navigation device, as well as new night vision devices.

- How do you see the export capabilities of upgraded BTR-70 and BRDM-2 vehicles? Do you have any orders from abroad?

- Foreign countries are showing a great interest in BTR-70 and BRDM-2 which we have upgraded. We have received orders from a number of countries. At present, upgrading BTR-70s is carried out at our plant based on an order from the African region. We are currently in negotiations on new orders.

We have a new contract for BRDM-2 and after the BTR-70 upgrade, we will start work on the order of BRDM-2.

- Sir, your company has been one of the most important entities producing various products for the aviation industry. Does your company maintain this profile today?

16 www.azeridefence.com

- We have paid special attention to helping our production units maintain their previous profiles during this reconstruction. Today our company cooperates with many aircraft manufactures of CIS countries. Our company, specialized in this direction, was producing dual-use products for the aviation industry back in the USSR era.

Among them was the production of highpressure and cylindrical balloons. These balloons, currently in production, are widely used in both civil and military aviation.

- Can you please give more details about your aerial training bombs and their technical parameters?

- Aerial training bombs are currently in use by our National Air Forces. Foreign countries also show great interest in these types of bombs which have many advantages over the aerial training bombs produced in the former USSR, Russia and Ukraine. First, these bombs are created in Azerbaijan. We have been engaged in the production of this product for five years.

Each year, we receive a certain number of orders. Our customers are satisfied with the product. The second and more important advantage is that our bombs are multiuse and safe. After the shoot, the bombs do not explode and it is possible to re-fill them. Our plant is carrying out production of smoke, light and lightemitting types of aerial training bombs of 25 kg, 50 kg, and 100 kg.

- How do you foresee the export capabilities of the newly established production sites, especially of shells?

- There is great interest generating orders from abroad. I think that in the coming years we will be able to assume large export projects related to various

calibre artillery shells. There is great demand and consequently there are orders in the market for these types of ammunition.

- Are you thinking of any projects in the field of repair and upgrade of other military equipment in the future?

- We have extensive experience in the development of BTR and BRDM-2 armoured vehicles. Based on this experience, we can also implement upgrade of other types of armoured vehicles, if there are orders. In particular, we can construct vehicles based on the BTR-70 for safe transport of people in combat zones, dangerous areas, or emergency situations. Such vehicles are needed everywhere. I would further point out that currently the technical capabilities of our company, as well as the level of preparation of our specialists, allow us to organise technical services on all types of wheeled combat vehicles from foreign countries.

- You mentioned that you have started manufacturing two types of new products – the AQK-30 automatic grenade launcher and the RPQ-7V2 portable anti-tank grenade launcher.

- Correct. The new products produced by “Aqreqat” PA include the AQK-30 automatic grenade launchers and the RPQ-7V2 portable anti-tank grenade launchers. We have received an order for AQK-30 and delivery is in progress. The RPQ-7V2 portable anti-tank grenade launcher is now being exported.

Note that the AQK-30 grenade launchers produced in our plant differ from the Russian-made AQS-30 grenade launchers. As a result of improvements in the company, the AQK-30 grenade launchers have a higher battlefield capacity compared to its foreign analogues. The application of a removable barrel in the construction of grenade launchers increases both its reliability and its durability.

- What products will be showcased by “Aqreqat” PA at the ADEX 2018 exhibition?

- We will showcase 15 products at ADEX 2018. Note that we demonstrated ten products at the last exhibition. Among this year’s exhibits are the upgraded BTR70 and BRDM-2 armoured carriers, silencers for sub-machine guns (5.45 mm and 7.62 mm), all types of shells, aerial training and combat bombs, new AQK-30 grenade launchers and soon.

“Rafael” şirkəti ADEX-2018 sərgisində: “ağıllı” və aktual məhsullar “Rafael” şirkəti ADEX-2018 sərgisində yaxınmənzilli taktiki raketlər, “hava-yer” tipli silah sursatları, habelə elektro-optik kəşfiyyat, naviqasiya və hücum konteynerləri, məlumatların istismarı və təhlil, eləcə də hava hücumundan müdafiə sahələrini əhatə edən qabaqcıl hava və yer sistemlərindən ibarət məhsul portfelini nümayiş etdirir.

GPS müdaxiləsinə davamlı olan sistemlərin hazırlanması sahəsində dünya lideri olan “Rafael” şirkəti həm hücum əməliyyatları, həm də hədəf aşkarlama məqsədi ilə öz əməliyyat səmərəliliyini dəfələrlə sübut etmiş və döyüşdə sınaqdan keçirilmiş (GPS sisteminə istinad etməyən) həll variantlarını təqdim edir. Çağdaş dövrümüzdə döyüş meydanları quruda və dənizdə (vaxt baxımından mühüm olan) hədəflərin yerini müəyyən etmək, tanımaq, izləmək və zərərsizləşdirməyə çalışan silahlı qüvvələr üçün ciddi problem yaradır.

Açıq sahələrdə və ya şəhər ərazilərində (vaxt baxımından mühüm olan) hədəfləri ələ keçirmək demək olar ki, qeyri-mümkündür və onları

18 www.azeridefence.com

yaxalamaq (zərərsizləşdirmək) imkanları çox məhduddur. Belə hallarda vaxt mühüm əhəmiyyət kəsb edir və əməliyyatın uğurlu olması üçün dəqiqlik, etibarlı rabitə və sursatların universallığı əsas şərtdir.

Vaxt baxımından mühüm olan hədəfləri ələ keçirmək, izləmək və zərərsizləşdirmək üçün “sensordan atıcıya” prosesinin həm operativ, həm də səmərəli şəkildə tamamlanması tələb olunur (əks təqdirdə, hədəfin əldən çıxma ehtimalı var).

Belə ssenarilərdə uğura nail olmaq üçün silahlı qüvvələrə kəşfiyyat və atıcılarla yanaşı, sensor, rabitə və şəbəkələşməni inteqrasiya edən sinerjili sistem (koordinasiyalı hərəkətetmə sistemi) tələb olunur.

Bütün bunlar “sensordan atıcıya” prosesinin real vaxt rejimində, sürətlə, dəqiq və səmərəli şəkildə tamamlanmasına imkan yaradır.

Sensordan atıcıya və şəbəkə əsaslı döyüş əməliyyatı (NCW) üzrə vaxt baxımından mühüm olan imkanlar “Rafael” şirkətinin istehsal etdiyi sensorlar “Rafael” şirkətinin mükəmməl və ərazidə sınaqdan keçirilmiş çoxspektrli və çoxplatformalı sensorları düşmən qüvvələrini quru, dəniz və havada aşkarlamağa / yerini müəyyən etməyə və tanımağa imkan verən (istənilən hərbi əməliyyat ssenarisi üçün) kompleks həll variantı təklif edir.

Bura “Rafael” şirkətinin “Litening” hücum və naviqasiya konteyneri, çoxspektrli havadan hədəfalma və naviqasiya konteyneri daxildir.

Naviqasiya və hədəfin işıqlandırılması üçün nəzərdə tutulmuş “Litening”

konteyneri gündüz və gecə vaxtı hücum imkanlarını əhəmiyyətli dərəcədə artırır.

“Rafael” şirkətinin kəşfiyyat qurğuları ilə təchiz edilmiş “Reccelite” konteyneri aşağı və orta yüksəkliklər üçün nəzərdə tutulmuş (real vaxt rejimli) kəşfiyyat sistemidir. Bu sistem hava konteyneri, geniş rəqəmsal Data Link (DL) və yerüstü istismar stansiyasından (YİS) ibarətdir.

“Reccelite” təsvirlərin (insandan öncə) avtomatik emalı üzrə qabaqcıl imkanlara, o cümlədən tikişsiz mozaika, dəqiq coğrafi qeydiyyat, optimal stereoskopik displey, super dəqiqlik və s. funksional imkanlara malikdir.

“Rafael” şirkətinin rabitə və şəbəkələşmə sistemi Etibarlı və təhlükəsiz rabitə / şəbəkələşmə idarəetmə prosesini tamamlamaq baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. “Rafael” şirkətinin genişzolaqlı şəbəkələşmə sistemləri mobil və stasionar platformalara qoşulmanı (məs.: “Rafael” şirkətinin taktiki əməliyyatlar üçün nəzərdə tutulmuş BNET kimi qabaqcıl “IP Mobile Adhoc Network SDR” mobil sistemi, kəşfiyyat konteynerlərində istifadə üçün nəzərdə tutulmuş və münasib qiymətə təklif olunan genişzolaqlı məlumatötürmə kanalları üzrə həll variantları, habelə multi-sensorlardan istifadə etməklə real vaxt rejimində audio-video yayım imkanlarını) təmin

edir. “Rafael” şirkətinin Global Link cihazı çoxsaylı avtomatik releləri olan və güclü məlumat, səs və video xidmətlərini eyni anda dəstəkləyən avia-bort radiostansiyasıdır.

“Rafael” şirkətinin kəşfiyyat sistemləri “Sensordan atıcıya” prosesinin operativ şəkildə tamamlanması məlumatların sürətlə toplanmasını, eləcə də verilənlər bazasına inteqrasiyasını, təhlilini və yayılmasını tələb edir. “Rafael” şirkətinin “Imilite” universal kəşfiyyat sistemi (real vaxt rejimində) dəqiq təşkil edilmiş vahid proses çərçivəsində çoxsaylı sensorlardan video və təsvirlərin alınması, emalı və göstərilməsi üçün nəzərdə tutulub.

“Rafael” şirkətinin silahları “Rafael” şirkətinin taktiki və universal dəqiqlikli silah sistemləri silahlı qüvvələrin imkanlarını daha da artıraraq geniş həll variantlarını təklif edir, o cümlədən gündüz / gecə vaxtı və istənilən hava şəraitində (real vaxt rejimində) hədəf vurulana qədər döyüş əsnasında vurulan ziyan üzrə göstəriciləri və hədəfin mövqeyi üzrə yeni məlumatları təmin edir.

Bu sistemlərə “Spice” qrupuna daxil olan, hədəfləri sərraf dəqiqliyi ilə və gərgin hücum şəraitində vuraraq məhv edə bilən müstəqil “hava-yer” tipli silah

sistemləri daxildir. “Spice” sistemləri döyüşdə sınaqdan keçirilib və İsrail Hərbi Hava Qüvvələri, eləcə də bir sıra beynəlxalq sifarişçilər tərəfindən istifadə olunur.

“Spice” sistemlərində hədəflərin 3 metrdən daha yaxşı dairəvi mümkün xəta (CEP) ilə dəqiq və effektli şəkildə məhv edilməsinə nail olmaq üçün ən müasir naviqasiya, yönləndirmə və özünüidarəetmə metodları tətbiq edilir.

“Spice” sistemləri zərbə vurulacaq hədəf ərazidən kənarda buraxılır və INS/GPS sistemindən istifadə etməklə, hərəkət trayektoriyasının orta hissəsində naviqasiyanı həyata keçirir.

“Spice” sistemləri əvvəlcədən müəyyən edilmiş təsir bucağı və azimutu ilə dəqiq və müstəqil şəkildə düz hədəf yerinə çatır.

Hədəfə yaxınlaşanda “Spice” sisteminin unikal korrelyasiya alqoritmi (axtarış cihazı vasitəsi ilə) real vaxt rejimində alınmış elektro-optik təsviri silahın kompüter yaddaşında saxlanılmış tapşırığın ilkin kəşfiyyat məlumatları ilə müqayisə edir. Özünü idarəetmə mərhələsində sistem korrelyasiya alqoritmi texnologiyasından istifadə etməklə hədəfin yerini müəyyən edir və onu vurmaq üçün izləyici qurğudan istifadə edir. Bu funksiya nəticəsində “Spice” sistemi hədəfin yerini müəyyənləşdirmə xətasının və GPS müdaxilənin qarşısını alaraq kənar zərəri xeyli azalda bilər.

“Rafael” şirkətinin “Spice 1000” yönləndirmə dəsti qurulmuş aviasiya bombası F-16 təyyarəsinin silahlanmasında. Foto: Rafael

19

Sikorsky AH-60L Arpia-IV helikopterindən “Spike NLOS” atışı. Foto: Rafael

Hədəfə yaxınlaşdıqca “Spice” sisteminin tapşırıq profili seçilmiş hədəf profilinə uyğunlaşmaq üçün konkret hücum azimutuna və təsir bucağına (məsələn: dərinə) nüfuz etmək üçün dik dalma bucağına köklənə bilər.

“Spice” seriyasına daxil olan məhsullar: 1000 funtluq ümumi təyinatlı və ya nüfuzetmə döyüş başlıqları (məsələn: 100 kilometrlik atış məsafəsi olan, 3 metrlik CEP ilə GPS müdaxiləsinə davamlı MK-83 və RAP1000 döyüş başlıqları üçün “Spice-1000” dəsti).

“Rafael” şirkətinin unikal elektrooptik texnologiyası 30-dan çox ölkəyə satılmış, 30000 raketi artıq tədarük edilmiş və 5500 ədədi istifadə edilmiş “Spike” qrupunun ayrılmaz tərkib hissəsidir. “Spike” qrupu yer, hava və dəniz platformalarına uyğun, müxtəlif mənzilli və bir sıra hədəfləri vurmaq üçün nəzərdə tutulmuş raketlərdən ibarətdir. Bu qrupa daxil olan raketlər gündüz / gecə, istənilən hava şəraiti üçün mürəkkəb CCD və ya IIR sensor-

“Rafael” şirkəti tərəfindən “Spike NLOS” raketləri həm də “Sand Cat” zirehli maşınlarına qurulur. Foto: Rafael

20 www.azeridefence.com

lara, eləcə də tandem döyüş başlıqlarına malikdir. Bu raketlərin sərt trayektoriyası döyüş başlığının ən həssas məkanda yerləşən hədəfi sərraf dəqiqliyi ilə vurmasına imkan verir. “Spike” qrupuna daxil olan bütün raketlər etibarlıdır və əməliyyat, loqistika dəstəyi və raketlər arasında istehsal ümumiliyi baxımından (istismar müddətində) az xərc tələb edir.

“Rafael” şirkətinin “Spike” seriyalı məhsullarına aşağıdakılar daxildir: “Spike NLOS” - “Rafael” şirkətinin güclü təsirə malik ultra-uzaq mənzilli “Spike” raketi “Spike NLOS” elektro-optik idarəetməli, dəqiq və hərəkət trayektoriyasının orta hissəsi üzrə naviqasiya sistemli çoxməqsədli raketdir (uçuş mənzili 30 km). Bu silah sistemi yer, hava və dəniz platformalarından buraxıla bilər.

“Spike-ER” – döyüş maşınları, vertolyotlar və donanma gəmiləri üçün çoxməqsədli raket sistemi “Spike-ER” müxtəlif platformalar, o cümlədən vertolyotlar, sürət qayıqları və döyüş texnikası üzərində quraşdırılmaq üçün nəzərdə tutulmuş tank

əleyhinə uzaq mənzilli və çoxməqsədli raket sistemidir. “Spike-ER” raketləri maksimum 8 kilometr məsafədən tankları məhv edə bilər.

“Spike-LR2” – piyadalar, xüsusi təyinatlılar və döyüş texnikası üçün dəqiq raket sistemi “Spike-LR2” sabit və hərəkət edən hədəflərə qarşı yüksək vurma dəqiqlikli, ən müasir CCD / IIR axtarış cihazı, qabaqcıl izləyici qurğu və dəqiq yönləndirmə sistemi ilə təchiz edilmiş (yüngül çəkili) 5-ci nəsil portativ raket sistemidir.

“Spike-SR” (qısamənzilli) portativ, çoxməqsədli və elektrooptik idarəetməli raket sistemi “Spike-SR” xüsusi olaraq piyada qoşunları üçün nəzərdə tutulub. Uçuş mənzili 500-1500 metr olan “Spike-SR” raket sistemi istənilən hava şəraitində, istənilən relyef növündə, o cümlədən əhalinin məskunlaşdığı şəhər ərazilərində və sıx meşəlik sahələrdə istifadə edilə bilər. Bu sistem müxtəlif şəraitdə fərqli münaqişə səviyyələrinə uyğunlaşdırıla bilər.

“Rafael” şirkətinin döyüş üçün internet əsaslı həll variantları sensor, kəşfiyyat-təhlil sistemləri, komanda və idarəetmə şəbəkələri və atıcı silahların problemsiz inteqrasiyasına, eləcə də bütün dövrə boyu müştərək əməliyyat təsviri vasitəsi ilə səmərəli rabitə əlaqəsinə imkan yaradır və vaxt baxımından mühüm olan hədəflərin həm operativ, həm də effektiv şəkildə zərərsizləşdirilməsini təmin etməklə yanaşı, GPS müdaxiləsini və tapşırığın istər icrasına, istərsə də tamam lanmasına mane olan şəraiti aradan qaldırır.

Fəlah Quliyev:

İXRACAT HƏCMİNİN ARTIRILMASI ÜZƏRİNDƏ ÇALIŞIRIQ – Cənab Quliyev, “Cihaz” İstehsalat Birliyinin tərkibinə daxil olan müəssisələrin fəaliyyət istiqamətləri və istehsal imkanları barədə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

– “Cizah” İstehsalat Birliyi Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin strukturuna daxil olan birliklərdən biridir. Zavodlarımızda müxtəlif hərbi təyinatlı məhsullar istehsal olunur. Bunlardan müxtəlif kalibrli minaatanları, 40 mmlik tank əleyhinə qumbaraatanları, qumbaraatanlar üçün atəş yığımlarını, döyüş modullarını, zirehli maşınları, dəqiq cihazları, çoxqatlı çap lövhələrini və s. göstərə bilərəm. Nazirliyin bi-

22 www.azeridefence.com

Azərbaycan Müda iə Sənayesi Nazirliyinin istehsal imkanlarına və çeşidlərinə görə aparıcı müəssisələrindən biri də “Cihaz” İstehsalat Birliyidir. Birliyin tərkibinə daxil olan zavodlar keçmiş SSRİ dövründən müda iə və dəqiq cihazqayırma sahəsində ixtisaslaşıblar. Hazırda bu zavodlar hərbi təyinatlı məhsullarla yanaşı sualtı gəmiqayırma və kosmik sənaye üçün də müxtəlif növ məhsulların istehsalını həyata keçirirlər. “Cihaz” İstehsalat Birliyinin baş direktoru Fəlah QULİYEV-lə müsahibəmizdə bu qurumun imkan və potensialını öyrənməyə çalışdıq.

zə verdiyi dövlət müdafiə sifarişi proqramından, ixrac müqavilələrindən asılı olaraq zavodlar həmin məhsulların istehsalı ilə məşğul olurlar.

– Fəlah müəllim, sizin istiqamətlərinizdən biri də sovet dönə-

mindən qalma dəqiq cihazqayırmadır. Bu istiqamətdə fəaliyyətlər davam edir, yoxsa?

– Dəqiq cihazqayırma müəssisəsinin əsas profilidir. Müəssisə 1956-cı ildən fəaliyyət göstərir və dəqiq cihazqayırma üzrə ixtisaslaşıb. Müxtəlif növ

PROUD PARTNER OF THE AZERBAIJANI ARMED FORCES We have built a reputation for pushing the boundaries and pioneering armoured vehicles that are ground-breaking in their design, protection levels, and mobility.

From the Mbombe 8 Infantry Combat Vehicle, to the 4x4 Marauder Armoured Personnel Carrier, our vehicles are built for the world’s most discerning armed forces. We are very proud that our Marauder and Matador vehicles are in operation with the Azerbaijani Armed Forces.

Strong international partnerships that create local defence industrial capability have always been the cornerstone of our engagement with customers around the world.

www.paramountgroup.com

dozatorların, sərfölçənlərin istehsalı sahəsində böyük təcrübəyə malikdir və bu ənənə davam edir. Hazırda müəssisədə müxtəlif maye, o cümlədən aqressiv mayelər üçün sərfin və təzyiqin geniş diapazonunda sərfölçənlər, sayğaclar, dozatorlar və siqnalizatorlar layihələndirir və istehsal edir. Bu cihazlar neft sənayesi, mülki və hərbi gəmiqayırma, aviasiya və raket texnikası, kommunal təsərrüfat, atom-elektrik stansiyaları və istilik elektrik mərkəzlərində tətbiq olunur.

Bu gün müəssisələrimiz Rusiyanın tək gəmiqayırma sənayesi üçün deyil, eyni zamanda kosmik sənayesi üçün bəzi cihazların istehsalını həyata keçirir.

Bu cihazlar keyfiyyətlə istehsal olunur və 25 il zəmanət verilir.

Bizim cihazlar sualtı gəmilərin atom reaktorlarına, suya dalmasına, torpedo çıxışına nəzarət edir.

Müəssisəmizdə kosmodromlarda istifadə üçün “Omeqa-2” adlı sərfölçən hazırlandı və Rusiyaya ixrac olundu.

Bu cihazlar Baykonur kosmodromunda kosmik gəmilərə yanacağın yüklənməsində istifadə edilir. Dünyada analoqu olmayan bir cihazdır.

Müəssisəmizdə həmçinin 40 qata qədər elektron çap lövhələri istehsal edilir. Bu lövhələr müxtəlif sahələrdə, o cümlədən də kosmik gəmilərdə istifadə edilir.

– “Omeqa-2” qurğusunun yaradılması və ixracı nə zaman gerçəkləşdirildi? Buna tələb varmı?

– 2014-cü ildə biz yaradılmanı və sınaqları yekunlaşdırdıq. 2016-cı ildə ilk nümunələr quraşdırıldı. Bu günə kimi də istifadə olunur.

– Fəlah müəllim, sizin bir istiqamətiniz də zirehli maşınların istehsalı ilə bağlıdır. “Paramount Group”la birgə işlər davam edirmi? MLS şirkəti ilə layihə hansı mərhələdədir?

– “Paramount Group” bizim ənənəvi tərəfdaşımızdır. “Paramount Group”la birlikdə istehsal etdiyimiz maşınlar döyüşlərdə özlərini yüksək səviyyədə göstərdi. Odur ki, Müdafiə Nazirliyi və digər güc strukturlarının bu maşınlara istəyi artıb.

– Hazırda xarici dövlətlərdən biri böyük sayda bu maşınlara maraq göstərir. Biz fikirləşirik ki, yaxın vaxtlarda maşınlardan (Marauder və Matador) sınaq üçün həmin ölkəyə göndərək.

Xüsusi vurğulamaq istərdim ki, 2009, 2010 və 2012-ci illərdə istehsal olunan maşınlarla bu gün istehsal edilən maşınlar arasında çox böyük fərqlər var. Biz o maşınlar üzərində təkmilləşdirmə işləri aparırıq.

– MLS-in layihələndirdiyi maşınlar “Marauder” və “Matador”a nisbətən daha böyük qabaritlidir.

Onlara Azərbaycanda ehtiyac varmı?

– Zirehli maşın seçimində onun təyinatı, qoyulan döyüş tapşırığı rol oynayır: bu canlı qüvvə daşıyacaq, təcili yardım maşını kimi istifadə oluncaq, yoxsa canlı qüvvəni döyüşə aparmaq, döyüşdən çıxarmaq və yaxud kəşfiyyat üçünmü istifadə olunacaq? Döyüş tapşırığından asılı olaraq, maşınların qabaritləri, keçicilik qabiliyyəti dəyişir.

Ona görə, biz çox sayda variantlara baxırıq. MLS şirkəti ilə isə bildiyiniz kimi, “Qasırğa” və “İldırım” adlı maşınlar üzərində işləyirik. “İldırım” MRAP 2016-cı ildə ADEX sərgisində nümayiş etdirildi. “İldırım” MRAP-larının qabaritlərinin kiçildilməsi məsələlərinə baxılır. Məndə olan məlumata görə, MLSin MRAP-ları bir neçə dövlətə ixrac edilib.

– Ordunun və digər güc strukturları “Marauder” və “Matador” və MLS-in zirehli maşınlarından hansılarına daha çox maraq göstərirlər?

– İstehsalçı kimi deyim ki, “Marauder” və “Matador”a maraq daha çoxdur. Xüsusilə də “Marauder”. Çünki o bir az kiçikdir və manevr imkanları daha çoxdur. “Matador” isə canlı qüvvənin daşınması üçün çox əlverişlidir.

“Marauder” sırf olaraq komandir maşınıdır. Hər iki maşın döyüşlərdə istifadə edilib və özünü doğruldub. Bu maşınların personal daşıyıcı konfiqurasiyalarına istək daha çoxdur.

– “Cihaz” İB-nin zirehli maşınlar üçün döyüş qüllələri üzərində işlədiyini bildirdiniz. Bu qüllələr barədə danışaq.

– 14,5 və 7,62 mm-lik pulemyotlarla silahlandırılmış “Şimşək” qülləsinin yaradılmasnı və sınaqlarını tam bitirmişik. Sınaqlar çox uğurlu alınıb. Layihə “Sherg Engineering” şirkəti ilə birlikdə həyata keçirilib. Ola bilsin ki, yeni istehsal olunacaq maşınların silahlandırılmasında həmin qüllələrdən istifadə edək. 2016-cı ildə ADEX sərgisində də bu qülləni nümayiş etdirmişik.

– Səhv etmirəmsə, əvvəl “Şimşək” qülləsinə böyük kalibrli silah qoymuşduz. Amma indi qeyd etdi-

24 www.azeridefence.com

niz 14,5 və 7,62 mm-lik pulemyot qurulub.

– Bizim məqsədimiz, atış proqramlarını dəyişməklə eyni qüllə üzərinə 7,62 mm (yardımçı), 12,7 mm, 14,5 mm pulemyotlar, 20 mm, 23 mm və 30 mmlik topları qoymaqdır. Uzun müddət aparılan sınaqlar zamanı məlum oldu ki, birinci versiyada 20 mm-lik topa qədər, yalnız silahı dəyişməklə qüllədən istifadə edə bilərik. Yəni istədiyimiz vaxt 12,7 mm və 14,5 mm pulemyot və yaxud, 20 mm top qoya bilərik.

– Hazırda “Şimşək” qülləsinin sınaqları hansı mərhələlərdədir: Bitdi yoxsa?

– Qüllənin sınaqlarını Müdafiə Sənayesi Nazirliyi səviyyəsində bitirmişik. Bu yaxınlarda Silahlı Qüvvələrin iştirakı ilə atış testlərini keçirməyi planlaşdırırıq. Artıq bir neçə xarici dövlət üçün nümayişlər keçirmişik. Çox xoşlarına da gəlib və artıq real sifarişlər üçün danışıqlar gedir.

cına gətirib çıxardı. Nazirliyin rəhbərliyi həmişə bu sahəyə xüsusi diqqət yetirir. Fəxredici haldır ki, ilk dəfə kiçikli bir sifarişlə başladıq, indi hər keçən gün ixrac xəritəmiz genişlənir. Demək olar ki, bütün qitələrə çıxırıq. İxrac həyata keçirdiyimiz ölkələr çoxdur və bu gün onların adlarını açıqlamaq istəmirəm. Qeyd edim ki, digər postsovet ölkələri ilə işləyən ölkələr artıq bizimlə işləməyə maraqlıdırlar. Bu da Prezident cənab İlham Əliyev tərəfindən aparılan uğurlu siyasətin nəticəsidir.

Məlumat verim ki, ixracata Türkiyə ilə başladıq, daha sonra Afrika ölkələri ilə davam etdirdik. Əlbəttə bu gündə Türkiyəyə yenə ixracatımız var. Eləcə də ABŞ-a silah ixracı həyata keçirmişik.

Minaatanlara gəlincə, müəssisə-

mizdə 3 növ 60 mm-lik, o cümlədən 82 və 81 mm-lik minaatanların istehsalı həyata keçirilir. Bu məhsullar həm Azərbaycan Ordusuna verilib, həm də xaricə ixrac olunub. Bu ildə ixracımız olub və yenə ixrac gözlənilir.

Minaatanların istehsalı zamanı onların borularının soyudulmasına xüsusi diqqət yetirilir. Bizim mühəndislər bu sahədə yeniliklər etməyə nail olublar. Bu da Azərbaycan istehsalı olan minaatanların əsas fərqləndirici parametrlərindəndir.

“Cihaz” İstehsalat Birliyi olaraq, hər il 10-11 milyon dollar civarında ixracat həyata keçirir, getdikcə də bu həcmi artırırıq. İxracın strukturundakı əsas ağırlığı RPQ və minaatanlar təşkil edir.

– Fəlah müəllim, məhsullar arasında dünya bazarında ən çox görünənlər minaatanlar və TƏQ-7 (RPQ-7) qumbaraatanlarıdır. Üç il əvvəl Türkiyəyə RPQ-7 ilə ixracatınız başladı. Bugünkü ixracat həcmi və potensialı barədə məlumat verə bilərsinizmi?

– Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin son illərdə apardığı uğurlu istehsal siyasəti sonda ölkədə bu sənayenin ixra-

25

dırıq. Bu məhsula həm özümüzdə, həm də xaricdə böyük tələb var.

görə önə çıxır. Artıq dünyanın 6 ölkəsinə bu məhsulun ixracını həyata keçirmişik.

Çünki bu məhsullar bizim konstrukturlar tərəfindən təkmilləşdirilib və çox keyfiyyətli istehsal olunur. Ayrı-ayrı dövlətlərdə keçirilən sınaqlarda da demək olar ən keyfiyyətli RPQ-7 bizimki seçilib. Şərqi Avropa ölkələrinin istehsal etdiyi, RPQ-7 tipli qumbaraatanlarla bizimkilər arasında fərq var.

Azərbaycan istehsalı olan RPQ-lər xarici analoqlarından etibarlılığı, resursunun çox olması və s. parametlərinə

– RPQ-7 sursatlarının istehsalı sizin müəssisələrdə aparılır, yoxsa kənarda?

– RPQ-nin mərmiləri “Şərq” İB-də istehsal edilir. “Cihaz” İstehsalat Birliyinin “Sənayecihaz” zavodunda da bu məhsulların sınaq nümunələri hazırlanıb. RPQ üçün piyada əleyhinə qəlpəli döyüş sursatının yığımı demək olar ki, hazırdır. Zavod sınaqlarını keçirmişik və çox uğurlu alınıb.

– Planlarınız arasında RPQ-26 qumbaraatanın istehsalı da olmalı idi. Bununla bağlı işlər nə yerdədir?

– Hazırda RPQ-26 yaradılma mərhələsindədir. Həm silahın, həm də sursatın yaradılması ilə məşğuluq və iki mərhələni tamamlamışıq. 2019-cu ilin birinci yarımilliyində sınaqlar qurtarmalıdır.

Biz bu məhsulu əsas variant üzərində təkmilləşdirmə aparmaqla yara-

– Sizin həm də poliqonların inşası və təchiz edilməsi proyektləriniz var idi. Bu layihə davam edirmi?

– Biz Daxili Qoşunların və Dövlət Sərhəd Xidmətinin bir poliqonunu qurmuşuq. Hər iki qurum çox razıdır, heç bir problem yoxdur. Bu istiqamətdə yeni cihazların yaradılmasına davam edirik. Eyni zamanda bir xarici dövlətlə poliqon inşasına dair danışıq aparırıq.

Poliqon cihazlarının istehsalı ilə yanaşı, simulyatorların yaradılması barədə də düşünürük. Məsələn, “Kornet” tank əleyhinə idarə olunan raketlərin simulyatorlarına böyük ehtiyac var. Hazırda bir Ukrayna şirkəti ilə birgə layihəni müzakirə edirik.

– ADEX – 2018 sərgisində neçə adda məhsul çıxarırsınız? Nə kimi yenilikləriniz olacaq?

– Ənənəvi zirehli maşınlar, minaatan, qumbaraatan və digər məhsullarla yanaşı, yeniliklərimizdən RPQ-26-nı sərgidə nümayiş etdirəcəyik.

– Sonda əlavə etmək istədiyiniz fikirlər varmı?

– Təşəkkür edirəm.

"Şimşək" qülləsi ilə silahlandırılmış BTR-70 zirehli transportyoru və qüllənin daxili idarəetmə sistemi

26 www.azeridefence.com

Modernisation of fixed and rotary wing aircraft Paramount Group, the African based global defence and aerospace business has one of the strongest aerospace offerings in the developing world comprising supersonic fighter aircraft solutions, air force establishment, systems integration, avionics, unmanned aerial vehicles (UAVs), sighting and mission sensors. Integrating advanced systems that extend the mission performance and lifespan of fixed-wing aircraft, helicopters and unmanned airborne vehicles is a key competence.

Part of the problem for many developing nations has often been a less than adequate defence budget to acquire new aircraft including helicopters and UAVs, military vehicles and naval vessels. Since its foundation years, Paramount has set up innovative funding structures to enable clients to procure traditionally hard to finance packages to suit their available resources.

This is one of Paramount Group’s core competencies to this day. Its comprehensive finance capability incorporates a wide range of funding structures compliant with IMF and World Bank requirements. This allows Paramount to create defence solutions that are not only affordable but also best-in-class.

In addition, Paramount has built significant expertise in aircraft upgrade and modification, maintenance, integration, logistics and training solutions.

This world-class capability is available to any air force in the world, which is critical to extend the service life of aircraft while reducing the high acquisition costs of new equipment.

28 www.azeridefence.com

Paramount has vast experience with the Mirage F1 having acquired the SAAF’s retired Mirage F1 fleet some years ago, complete with spares stocks, simulators, training aids and other related material. This gave it full airframe and engine overhaul capability, as well as the ability to upgrade and modernise avionics and mission systems. Their latest acquisition gives Paramount an ideal platform to introduce supersonic fighter capability to growing air forces, along with full maintenance and ground support, air base overhaul and pilot training.

At the signing of an agreement in April with US-based Draken International for the ongoing engineering support of their fleet of Mirage F1M aircraft recently acquired from the Spanish Air Force, Draken International CEO Jared Isaacman rated Paramount as “one of the few companies in the world that possesses extensive depth of F1 experience and knowledge.”

The Spanish Mirage F1Ms will now undergo reassembly, restoration and airworthiness certification by Para-

mount Aerospace Systems at Draken’s Lakeland, FL maintenance facility.

Paramount Aerospace Systems, a subsidiary of the Paramount Group, has for many years supported a number of air forces around the world in the maintenance and technical operation of advanced fighter aircraft.

Paramount Aerospace Systems has been operating a pilot training capability from ab initio to advanced fighter training in South Africa and customer countries. The Company has extensive capability on this aircraft type with full airframe and engine overhaul capability, as well as the ability to upgrade and modernise avionics and mission systems.

In recent months, Paramount was able to significantly enhance its pilot training capability through the acquisition of four dual-seater Dassault Mirage F1 fighter aircraft from the French Government. These aircraft will complement Paramount’s Impala / Aermacchi MB-326 jet trainers previously operated by the South African Air Force (SAAF) at the training academy north of Pretoria where pilots with

basic flying skills are instructed in combat techniques.

Flexible Light Armaments System for Helicopters (FLASH) Building on a strong and trusted foundation of avionics and weapon system integration/upgrades over the last 20 years for Rotary and Fixed Wing aircraft, Paramount Group has announced that it is expanding its FLASH (Flexible Light Armaments System for Helicopters) weapons and sensor suite, which will soon be offered on fixed wing aircraft. FLASH is about to undergo flight trials aboard a Fennec helicopter and be displayed to potential customers at Africa Aerospace and Defence Expo (AAD 2018) in September.

Paramount Group’s extensive experience in avionics and weapon system integration/upgrades for rotary wing comprises Mi-24, Mi-17, EC 635 and AS 550 helicopters.

FLASH was launched at the International Military Helicopter Conference in London in January this year as a collaborative and smart partnering approach that allows customers to select a wide variety of weapon, sensor and equipment options from different suppliers. To date, 27 companies (30% are South African) have signed up to be part of the FLASH demonstrator project, offering everything from weapons to helicopter ballistic protection panels, and avionic displays, such as satellite communications. There are three companies offering sights with various capability and limited restrictions, for example.

Paramount Advanced Technologies (PAT) CEO Ralph Mills said “we see a future in arming light utility helicopters,” as it is more cost effective than buying new or upgrading existing attack helicopters. Some of its key attributes are that it is ITAR-free, scalable and expandable.

Mills said that by collaborating, there are now 27 companies selling the concept rather than just Paramount.

PAT can offer a very wide range of sensors and weapons to meet just about every customer requirement. “Hunting together as a pack, we can accomplish more,” he said.

Paramount Advanced Technologies will have a fully equipped helicopter ready by Africa Aerospace and Defence (AAD) in September. The company is promoting FLASH on a global scale and aims to conduct live fire testing later this year.

FLASH has been incorporated onto the Fennec helicopters and the FLASH system already has a launch customer in the Middle East, but PAT has acquired its own AS550 Fennec demonstrator/prototype that is being fitted with different FLASH weapons and equipment options.

The basic FLASH weapons kit will comprise 70 mm rockets and 12.7 mm cannon pods but this can be expanded to 20 mm cannon pods and guided weapons. The AS550 Fennec demonstrator is fitted with a helmet-mounted display, electro-optical turret, mission display, GPS receiver, air data, attitude

and heading reference system (ADAHRS), mission computer, and weapons. Various armament options are available such as FN RMP gun pod; 12 tube rocket launchers; 20 mm cannon pods; Thales FZ unguided rockets; Thales FZ guided rockets; 68 mm guided missiles and Ingwe anti-tank missiles.

PAT envisions the FLASH System ranging from FLASH Scan to an equipped helicopter being able to carry out a wide array of roles, such as armed reconnaissance; fire support; observation and surveillance; airborne command and control; maritime patrol; counter insurgency; training; border surveillance and anti-poaching.

SWIFT – Smart Weapons Integration for Fast Jets & Trainers Paramount’s strategy is to use the existing building blocks of experience and technology developed on legacy platforms into current and relevant platforms. This way the customer can benefit from low NRE, speed to market and adaptable solutions to customer’s needs.

Paramount Group’s extensive experience in avionics and weapon system integration/upgrades for fixed wing comprises F1 Mirage, Pilatus PC7, Hawk MK120, BAE Hawk MK120 upgraded with Navigation, EW & weapons for South African Airforce and currently the Leonardo M345 Trainer.

29

FLASH & SWIFT are focused on current threats and current customer requirements. Both products have low acquisition and operation costs. They are both suitable for non-conventional / asymmetric warfare. They address the customers growing need for multirole configuration to adapt to different mission roles without major re-configuration and extended time delay.

FLASH & SWIFT are rotary and fixed wing platforms that are scalable from basic observation to anti-tank operations.

The development of these two platforms embodies a collaborative approach where all the Paramount partners contribute to the solution and providing a robust, highly supportable and a cost effective light weaponized solution. This collaboration of South African and global defence OEMs create a broader marketing and support network.

The platforms can be described as low cost, short timeframe, light combat and surveillance solution utilizing the best of the best in the defence industry.

The main partners are Thales FZ, Hensoldt, Genesys Aero, FN Herstal, Denel Dynamics, etc.

FLASH system can be extended to other rotary wing solutions e.g. A109, Bell212, MI-17, etc.

For the first time these two, FLASH & SWIFT systems will be showcased together at AAD 2018.

New solutions Whilst always focused on doing things differently, Paramount has laid the groundwork for innovative manufacturing, which it calls a ‘portable manufacturing’ model. It enables incountry manufacturing, the transfer of technology and skills, and the creation of local job opportunities.

Depending on the requirements of the client this could also result in the rolling out of a defence industrial complex, thus creating significant benefits for the economy.

“We believe that our unique, solutions-focused approach has contributed enormously to our success,” Ivor Ichikowitz, Group Chairman of Paramount group states. “Many companies manufacture products and then take them to market. Paramount starts by assessing the security and defence challenges faced by the governments and agencies we work with. We then apply our unparalleled knowledge, wealth of experience and vast capabilities to craft world-class solutions to directly address these needs.”

These needs, according to Ichikowitz, include versatile aerospace and defence technology that can support nations in building security, supporting economic growth and providing stability to their citizens, institutions and core industries.

He firmly believes the aerospace and defence industry is one of the most

A Ballistic Calculator for Artillery A ballistic calculator for artillery, created by the Research and Development Institute of the Ministry of Defence Industry of the Republic of Azerbaijan, ensures that automated calculations are made by artillery front observers and battery commanders within a minimal timeframe.

The ballistic calculator was developed based on a standard mobile phone, and it calculates basic iring parameters required for operative and high precision control of artillery units by battery and division teams. The ballistic calculator can be used to calculate ire parameters for 60 mm, 82 mm and 120 mm mortars, as well as for D-20, D30 howitzer batteries. The main advantages of the device, as compared to other similar devices, are its friendly in-

30 www.azeridefence.com

terface, light weight and reliability. Additional measures have been taken to protect against external interference on the mobile phone.

The ballistic calculator is used to determine, within a short period, preparations for ire management, basic ire parameters, topographical distance from a shooting position, topographical rotation angle from the main direction of ire to the target, target coordinates and other important parameters. Another advantage of the ballistic calculator is that calculations can also be performed for several shooting and observation stations. It has the potential for secure transfer of calculated results to other mobile phones. The ballistic calculator has an open architecture and capability to be expanded.

important drivers of innovation in any economy, which has tremendous positive downstream benefits for a vast array of sub-suppliers, sub-contractors and services providers.

Therefore, Paramount’s solutions are particularly suited to nations and regions where the constantly evolving threats of extremism, terrorism, insurgency, piracy and asymmetric warfare remain pervasive. It conforms exactly to what Paramount describes as the need for solutions that will better equip governments with the aerospace capabilities needed to tackle such threats when the world is changing so rapidly.

This philosophy “allows for a quicker turnaround time from design to factory floor and an ability to make rapid adjustments to specifications.

This swift process allows us to constantly modify aircraft in order to keep pace with external technological and security advancements – without having to re-engineer a complex manufacturing system or rebuild a supply chain.”

An unexpected benefit derived from digitised R&D and manufacturing is that new centres of engineering excellence can develop rapidly anywhere.

Being Africa-based, Paramount believes it has special insight in defence challenges faced by “unpredictable” regions of the world, thus making it “possible for us to design and manufacture our products and solutions anywhere in the world.”

Novruz ABDULLAYEV: The Research and Development Institute of the MODIAR is working on creating new weapons We are staying on top of the development of high-precision combat aircraft General director of the Research and Development Institute of the Ministry of Defence Industry of the Republic of Azerbaijan (RDI MODIAR) Novruz ABDULLAYEV answers questions by the AZERI DEFENCE magazine.

– First, please inform our readers about the activities of the Research and Development Institute of the Ministry of Defence Industry; how long has your institute been functioning and what is its role in the structure of the Ministry of Defence Industry?

– RDI was created simultaneously with MDI. The order was signed by the President of the Republic of Azerbaijan Ilham Aliyev to establish the Ministry and an institute to carry out scientific and applied research in the field of defence industry. The first work assignment at the institute was on January 25, 2007. RDI MDI deals with defence and security applications.

Today, 10 to 15 percent of the defence products produced by MODIARcontrolled units and businesses for domestic needs are covered by RDI MDI projects. The creation of new products and mastering processes continue.

32 www.azeridefence.com

– We would like to hear about the products in detail. Let’s start with the aerial training and combat bombs demonstrated at ADEX-2016.

– First of all, let's talk about aerial training bombs. We have nine types of aerial training bombs, including three calibres and three types of calibres.

Two types of fuses have been created for them. These are 7 kg, 50 kg and 100 kg aerial training bombs, all of which release smoke and light, and have tracing features. Security issues are at a high level. The component parts used for manufacturing our training bombs do not face any import and export restrictions requiring special authorization in the list of specifications. For comparison, I would point out that training bombs produced and used in the post-Soviet territory are only 50 kilograms and work with fuses. We have also prepared a 250kilogram training bomb along with the 7, 50, and 100 kg training bombs, but

we have not offered it for weaponization; we use them only in our own testing. Our seven-kilogram training bomb also has dimensions allowing it to be used in unmanned aerial vehicles. I would like to underscore that in the post-Soviet territory, bombs weighing less than 50 kg are not intended to be used independently. However, our 7 kg training and 25 kg combat bombs are available independently.

– Let’s talk about the aerial combat bombs created by RDI MODIAR. What types are there?

What can you say about the technical and tactical possibilities of these bombs?

– The institute created 25 kg, 50 kg, 100 kg and 250 kg HE anti-personnel aerial bombs. They have already Tranining and combat bombs designed by RDI MODIAR. Photo: AD

undergone plant and field testing. The 500-kilogram HE anti-personnel bombs were bench tested and proved their value. In addition, 100 kg and 250 kg of falling aerial penetration bombs (concrete dibber bombs) were also created. Falling aerial penetration bombs of 100 kg and 250 kg, designed to destroy the enemy’s armed concrete facilities and shelters, are ready for serial production. A 100 kg penetration bomb is capable of blasting through at least 0.2 ± 0.70 meters thick reinforced concrete, while 250 kg penetration bomb can penetrate at least 0.8 - 1.1 meters thick armed concrete. Note that these indicators are not their maximum limits.

Other projects are related to gliding and smart aerial bombs and bomb containers. The bomb container option is for “carpet bombing.” It is possible to carry at least four pieces of 7 kg of training, 25 kg or 50 kg combat bombs as compared to one in each suspension system of the Su-25 aircraft.

This allows the Su-25 aircraft to take up to 32 bombs of 25 and 50 kg per flight.

We present an example of a bomb container with 25 kg combat elements at the exhibition.

One of our important projects is the gliding aerial bomb that we exhibited at the previous exhibition. For this purpose, the long-range winged guidance set is designed to operate on autopilot and maintain the trajectory of the release.

– Will the new winged gliding and guiding set be displayed at ADEX 2018? Please provide some details.

– The new winged gliding and guiding set created by RDI MDI is smart and is of a modular type; it can be integrated into any aerial bomb. During its design, we looked at the options for integrating it into 50 kg, 100 kg and 250 kg bombs. At ADEX-2018, we will also present a new improved gliding and guiding set for 50 kg bombs, along with a winged guiding set that we demonstrated at the previous exhibition. This set is then routed to the intended target by its memory, regardless of its direction of deployment. Further enhancing the

new product, a solid-fuel engine is also installed allowing flight distance to be increased by several times.

– Are the coordinates of the target included on the ground before take-off, or must the pilot load these coordinates during the flight?

– At this stage we do not anticipate the inclusion of target coordinates and route guidance that require the pilot’s input during flight.

– Can you tell us about 57 mm and 80 mm unguided aerial missiles developed by your Institute? As we have heard, factory testing of the export options of 57 mm and 80 mm

MT-LB AM

33

is distinct from the S-8 missile used in the post-Soviet countries. Its fuel and flight distance have been changed, and it is a 100% local product.

– Do you plan to develop a guided version of these missiles in the future?

– If necessary, we can work on it.

– You have developed a new control set for aerial bombs together with the Turkish company ASELSAN. Can you tell us about this?

missiles has been completed. What are the differences between these missiles and other similar missiles produced in post-Soviet territory?

– The 57-mm unguided aerial missile (AR-57) is a new product; it has two modifications - AR-57 KQ (dual purpose) and AR-57 QF (HE fragmentation). This missile differs from the S-5 missiles used in postSoviet territory in all its parameters; the missile has greater flight distance and is produced locally, including its warhead and fuse. The flight distance of the missile is at least twice as much as S-5. The results of our experiments are positive; we've got the indicators we want. The 80 mm missile (AR-80) also

Armoured Intelligence and Combat Vehicle (AICV)

– Recently, we have focused on creating a new generation highprecision air weapons; we are cooperating with ASELSAN in this area.

The product we plan to exhibit is a laser guidance set integrated into a 250 kg HE aerial fragmentation bomb. The warhead for the bomb is made by RDI MDI, and the laser guidance set is manufactured by ASELSAN. Joint production is intended for local and foreign customers.

– What new products are you presenting at the exhibition?

– The most important of the products to be presented at the exhibition is the module-type experimental tactical missile developed by specialists at our Institute. The first stage of bench and firing testing this missile has been successfully

completed. The operability of all major components and modules has been checked. By changing the composition of the modules, tactical and technical characteristics and operation sequence of the tactical missile, you can set a different designation and tactical and technical parameters. We plan to present an inert example of the missile and provide more information about it during the ADEX 2018 exhibition.

Besides the above-mentioned plans for ADEX 2018, we will show the ballistic calculator for artillery, as well as radio-electronic fighting vehicles, maneuvering and radio-intelligence systems for satellite navigation.

Among these systems, GSM / BSREM is intended for silencing base stations of mobile GSM communications in combat zones and anti-terrorist operations, and GSM / TREM device for silencing mobile GSM terminals in the area.

Signals to GPS and GLONASS satellite navigation systems called KNSREM are intended for preventing operation of satellite navigation and control systems, automated artillery and other intelligence complexes that use satellite navigation and anti-aircraft enemy attacks.

The Intel RC Intelligent Radiocommunication System allows for radio seconding at frequencies of 30500 MHz. The system has algorithms that automatically analysis radio sources and data transmitted, and rate their activity.

– Among the products developed

by RDI MDOIAR, there are also active protection means (blanketing smoke, etc) for armoured vehicles.

Have you started serial production of these means?

– The export options for these means have been examined and the results are acceptable for production.

– Can you tell us about the modernization of armored vehicles

by RDI MODIAR? – The Institute has also modernized the MT-LB lightweight armour, as well as the BRDM-2 armoured combat vehicle. The electromechanical remote control module was installed on the MT-LB vehicle (MT-LB-AM). The vehicle’s gun complex includes a 15-barrel multiple unguided rocket launcher (57 mm diameter dual purpose), a 7.62 mm PKT machine gun, an AQ-17 type automatic

34 www.azeridefence.com

– Do you cooperate with other scientific or military science institutions of Azerbaijan?

– We cooperate with state science, military-science and higher education institutions of our country.

grenade launcher with a diameter of 30 × 29 mm and an 81 mm smoke grenade launcher. If necessary, the composition of these weapons can be altered. In the process of upgrading, the vehicle's internal control systems have also been updated.

The tactical-technical characteristics of the Armoured Intelligence and Combat Vehicle (AICV), developed as a result of the deep modernization of BRDM-2 by our experts, have been improved and can be used for prolonged periods of time in offensive operations. The AICV has a 114 kW (155 horsepower) fourturbocharged engine, combined hydro pneumatic transmission and a fivespeed transmission box. The vehicle is equipped with an autonomous diesel generator and ventilation system. The platform of the AICV is mine explosion resistant, while its bullet-proof side parts are safe against small-calibre guns and explosives. The double armour of the hull ensures protection of personnel from even B-32 armoured bullets. Another feature of the vehicle is its roll-over safety during explosions.

The vehicle also has an autonomous, digital and three navigation system.

– One of the most important points in military products is how they perform in war.

Are the opinions and recommendations of military personnel with war experience considered in the development and upgrade of your products?

– The RDI MDI staff includes senior military servicemen who were involved in battles and retired. This practice exists since the inception of our Institute. Plus we are constantly in touch with military servicemen of other law enforcement agencies.

– How are young people attracted to the military industry?

– Most of our Institute’s employees are young people, and many of them graduated from higher education institutions in Azerbaijan. Preparing a specialist in our field is a long process and has certain peculiarities. We train graduates of Baku State University, the National Aviation Academy, the Azerbaijan Technical University, the Azerbaijan Oil and Industrial University, and then work to further enhance their level of preparation for our specialties.

– Do you have other thoughts you want to add in conclusion?

– I think more work should be done for Azerbaijan, which is in a state of war. There are new tasks ahead. The RDI MDI team I have worked with will do its best to contribute to the implementation of all tasks set forth by the President of the Republic of Azerbaijan Ilham Aliyev.

PROENGIN: Excellence in CBRN threat Management Proengin is a French company founded in 1972 that develops, manufactures and markets Chemical and Biological detection systems.

Proengin’s sensors are designed to detect in few seconds very small quantities (some micrograms per cubic meter) of chemical warfare agents of all kinds, from mustard gas that was used during World War-I to the most recent Novichok agents that had stricken four persons in UK recently.

Besides chemical agents the same sensors detect biological warfare agents such as Anthrax.

The technology used by Proengin, flame spectrophotometry, is unique in CBRN field. This technology consists in burning gas or particles (in a small flame) and analyze the light of the flame.

The different spectra of that light gives the nature of the atoms burned in the flame and therefore the presence of toxic chemical or biological warfare agents.

36 www.azeridefence.com

CHEMICAL DETECTION AP4C is an improved version of portable chemical detector AP2C originally developed by Proengin upon request of French army .

Detection capacity of AP2C has been doubled therefore the range of detectable chemical warfare agents was wildly extended.

Proengin AP4C and S4PE detector

Today, Ap4C can detect in a simultaneous way all dangerous compounds containing Sulfur, Phosphorous, Arsenic and/or HNO chemical bond.

AP4C has the capacity to work in very severe environmental conditions (highly humid, dusty, muddy and explosive areas) and all measurements remains unaffected by the presence of

other organic chemical compounds such as paint or bleach.

Moreover, AP4C will detect without upgrade new agents that will be developed in the future, as well as still not precisely known agents like Novichok agents (or Non- traditional agents).

The response time is the shortest on the worldwide market, but what makes AP4C unique is also the shortest (quasi instantaneous) recovery time after the positive detection.

AP4C is therefore the chemical detector that has the highest level of availability on the field.

AP4C-V - detector for use on reconnaissance vehicles and battle tanks AP4C-V is the detector based on the same detection technology with the same internal system, but with redesigned air entrance to face high wind enabling to take-in representative sample of the outside air, even with a direct cumulated wind and speed of 100 km/h. Data are shown on easy to understand control box or directly on the control computer of the vehicle.

AP4C-V is the perfect detector for all kinds of reconnaissance missions and battle field exploration.

AP4C-F – detector for use aboard naval ships At sea, ANEP-57 recommendations stipulate the availability of both stationary and mobile types of chemical detection. As AP4C is the perfect mobile chemical detector for contamination control, the use of AP4C-F provides the naval ships with reliable and efficient chemical detection.

This ruggedized detector shows the same detection performances as the AP4C, with 2 supplementary features. It produces its own consumable gas by electrolysis, thus lightning daily maintenance; and more than an alarm, is able to trigger the ventilation security system of the vessels, thus protecting the citadel from the chemical danger. The AP4C-F is able to be operated on open deck, retaining all its performances.

MAB is non-stop monitoring detector and therefore the chemical detector that has the highest level of availability on the field.

Chemical and Biological Detection with only one sensor

AP4CFB

equipped with stationary chemical detectors. AP4C-F, designed to be operated on naval citadels, is of course adapted to provide the same detection and protection on terra firma, for all kind of critical infrastructures.

BIOLOGICAL DETECTION MAB is a new generation of biological field detector !

With a proven extremely low false alarm rate, the detector MAB has the unique capacity to discriminate from natural background dangerous or suspicious biological particles such as Anthrax.

The very reliable detector MAB has been adapted to be mounted on track vehicles. Important point is that MAB insensitive to diesel exhausts.

The armies of more than 70 countries are equipped by our Biological and Chemical detectors.

Thanks to the flame spectrophotometry technology used in all Proengin detection systems, MAB able to operate in very severe outside conditions, shows the lowest false alarm rates (negative and positive) and requires very reduced maintenance service.

Proengin has developed a unique system, AP4C-VB, able to detect simultaneously Chemical and Biological threats.

AP4C-VB has been developed, as all Proengin Detection devices using Flame Spectrophotometry technology.

Chemical threats are detected by presence of some specific signature characteristic for Chemical Warfare agents or Toxic Industrial gases and biological threats are detected by discriminating bacteria from other particles present in the atmosphere.

One and only sensor inside AP4CVB allows those two types of detection simultaneously and instantaneously.

Using only one sensor allow Proengin to propose most economical Chemical and Biological threats detection system on the market.

AP4C-FB is non-stop 24/7 and selfcontained version of that combined chem-bio detector for Critical Infrastructures. Producing by electrolysis own consumable gas AP4CFB sharply reduce all expenses on consumables. The only consumable it needs is a liter of purified water per month (!).

Proengin sensors are operating in more than 70 countries in Armed forces, aboard Navy ships, within Police organizations but also Civil defense organizations.

In addition numerous major critical infrastructures (governmental or international) in the world are protected by Proengin’s detection systems.

AP4C-F – detector for critical buildings and areas protection State palaces, courts and parliaments are more and more AP4CV Chemical Agent Detector and MAB biological alarm systems

37

Ukrainian company presents Artillery Operation System

As real ighting experience shows, the artillery, known as the “God of War,” continues to play a key role, and the timeliness of making the decision to open ire is one of the keys to success on the battle ield. For this purpose the automated ire control system for artillery units, ArtOS, was created.

In the Ukrainian city of Dnepr, engineers developed a unique automated ire control system for artillery units, the Artillery Operation System (ArtOS), which is an innovative solution equal to the world's highest standards.

ArtOS is designed to calculate and deliver iring data automatically, for both tube artillery and multiple-launch rocket systems, including mortars.

The principal bene it of ArtOS is its ability to reduce training time signi icantly, from detecting the target to per-

38 www.azeridefence.com

forming artillery ire missions. ArtOS eliminates calculation errors and can transmit the inished command in no less than two seconds. Thanks to ArtOS all calculations are automatic; it calculates data for iring artillery pieces, determining coordinates, performing topographic and geodetic adjustments, and also making corrections to calculations for iring proofs, and all of these data are transferred directly to the gun commander and gunner. The ArtOS system is applicable to all types of guns, MLRS and mortars, currently used by the Ukrainian Armed Forces.

The ArtOS system consists of Roda Solid Pad LX8A tablets, NSU (Network Supply Unit) modules and GDDS (Gunner Data Display Systems).

The system reduces the time required to identify and destroy the target by four times. In addition, the ArtOS complex is capable of resolving 70% of the tactical and combat tasks that artillery encounters.

Note that it is not just a ‘ballistic calculator’, but a full- ledged system for the operational interaction of an entire artillery unit.

The battery commander has an operational map at his disposal to plan and issue commands for opening ire, aiming, loading guns and a volley command; he can

stop shooting, and control the transmission and execution of all commands.

The battery commander can perform tactical con igurations and determine targets. The terminal has a navigation mode. During movement through the terrain, the route of movement is displayed and can be transferred to subordinates or back to headquarters.

An artillery battery with six guns requires a minimum of eight tablets. Each weapon determines its GPS coordinates; calculation of target data is carried out individually for each gun. The ArtOS software is downloaded to each tablet by the company's administrators and can only be used in this programme.

For servicemen, it is important that the programme be easy to use, and the interface be logically clear – you can train the entire unit in two to three hours.

The irst testing of the system was conducted in March 2016. For the time being, nine sets of ArtOS are already in operation in combat situations in the Armed Forces of Ukraine. By order of the Minister of Defence of Ukraine, the ArtOS system has been approved for use in the Armed Forces of Ukraine.

Considering that the Armed Forces of Azerbaijan are developing dynamically, the training of personnel has improved, weapons and equipment are updated and modernized, such a system can be of considerable interest for artillery units of the Azerbaijani Army. There are almost no similar systems in the world, and the competitive price is a huge advantage of ArtOS.

“Şərq” İstehsalat Birliyinin baş direktoru İlqar NƏZƏROV:

İSTEHSAL ETDİYİMİZ SİLAHLARA XARİCDƏN BÖYÜK MARAQ VAR Azərbaycan Respublikası Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin (MSN) aparıcı müəssisələrindən olan “Şərq” İstehsalat Birliyinin direktoru İlqar Nəzərov AZERİ DEFENCE-nin suallarını cavablandırır

– Cənab Nəzərov, “Şərq” İstehsalat Birliyinin potensialı, istehsal imkanları, məhsul portfeli barədə məlumat vermənizi istərdik. Birliyin müəssisələri hansı istiqamətlər üzrə fəaliyyət göstərir?

– “Şərq” İstehsalat Birliyi Müdafiə Sə na ye si Na zir li yi nin strukt run da mühüm yer tutur. Birliyin müəssisələrində dövlət yaradılma proqramlarına uyğun olaraq silahlar, sursatlar və müxtəlif məhsullar istehsal edilir. Müəssisələrdə atıcı silahlar, onların ehtiyat hissələri, zirehli texnika üçün ehtiyat hissələr və digər texnikaların ehtiyat hissələri istehsal olunur, o cümlədən PUA-ların istehsalı həyata keçirilir. Bu gün müxtəlif növ PUA istehsal edilir.

40 www.azeridefence.com

Müəssisə həmçinin atıcı silahlar üçün döyüş sursatlarının istehsalı üzrə ixtisaslaşıb. Bunlardan 9x19, 5.45x39, 7.62x39, 7.62x51, 7.62x54, 12.7, 14.5, 23 və 30 mm-lik patronlar, bundan əlavə 40 mm qumbaraatanlar üçün 3 növ, habelə 40x46 mm-lik qumbaralar istehsal edilir. Hazırda 30 mm-lik 30AT avtomat topunun istehsalına hazırlıq işləri gedir. Bu ilin sonunadək hazırlıq işlərini başa çatdırıb seriyalı istehsala başlayacağıq.

Qeyd etdiyim kimi, Birliyimizin Təcrübə-Sınaq Mərkəzi də mövcuddur.

Mərkəzdə milli mühəndislərimiz tərəfindən müxtəlif növ atıcı silahların layihələndirilməsi, yaradılması və sınaqları həyata keçirilir.

Bu gün 12-13 il geriyə baxdığımızda nazirliyin yaradılmasının müdrik bir qərar olduğunu görürük. Atılan addımlar özünün iqtisadi bəhrəsini də verir. Təbii ki, müdafiə sənayesi ordumuzun, güc strukturlarımızın ehtiyaclarını milli imkanlar hesabına qarşılamaq, kənardan asılılığı aradan qaldırmaq məqsədi ilə yaradılıb. Lakin bu gün biz istehsal etdiyimiz məhsulların bir qismini xaricə ixrac edirik. İxrac nəinki müəssisənin, eləcə də dövlətin imicinə təsir edir. İxraca təqdim etdiyimiz məhsullar böyük maraq doğurub. Çox sayda müqavilələr imzalamışıq.

– İxracın struktrunda əsas yeri silahlar tutur, yoxsa sursatlar?

– Demək olar ki, paritetdir. Bir qədər silahlarda üstünlük var. Silahlarımızın keyfiyyəti yüksək olduğuna görə tələbat mövcuddur.

26 iyun 2018-ci il tarixində Bakı şəhərində keçirilmiş hərbi paradda “Azad Systems” şirkəti tərəfindən istehsal edilmiş “Orbiter-3” mini taktik PUA-lar yerli istehsal olan “Marauder” zirehli maşınlarının üzərində nümayiş olundu. Foto: AD

– “Şərq” İstehsalat Birliyi 2011ci ilin əvvəlindən PUA-ların seriyalı istehsalını həyata keçirir. PUA layihələriniz barədə nələri söyləyə bilərsiniz?

– Hazırda birliyimiz tərəfindən taktik, mini taktik və mini olmaqla müxtəlif növ PUA istehsal olunur. Müəssisənin açılışı 2011-ci ilin əvvəlində, cənab Prezidentimiz İlham Əliyevin iştirakı ilə olmuşdur. Sonrakı dövrlərdə dövlət başçısı özü bir neçə dəfə müəssisədə olub, yeni modellərin istehsalı və tətbiqi imkanları ilə maraqlanıb.

Bütün PUA-lar kəşfiyyat üçün nəzərdə tutulub. PUA-larımız Azərbaycan Ordusunun istifadəsində yer alır. Hərbçilərimizin istəyi və tövsiyələri əsasında təkmilləşdirilir. Eyni zamanda xaricə ixracı da həyata keçirilib.

dartlarında ilk silahı olan 7.62x51 mmlik “Yalquzaq” snayper tüfəngi ordumuzun silahlanmasına verilib. Hazırda digər modellərin –“Mübariz”, “Yırtıcı” və “Vaşaq” tüfənglərinin üzərində tamamlanma işləri gedir. Bu 3 modelin ilkin və qəbuledici sınaqlarını başa çatdırmışıq, qalıb ixtisaslaşdırma sınaqları. Gələn ilin əvvəlində seriyalı istehsala keçməyi planlaşdırırıq.

Bundan başqa, 14.5 mm çaplı snayper tüfənglərinin üzərində təkmilləş-

dirmə işləri aparılır. İlk silahımız olan “İstiqlal” snayper tüfənginin “İstiqlal1T” indeksli yeni nümunəsi yaradılıb.

Eləcə də 14.5 mm-lik NST-14.5 adlı snayper tüfəngi yaradılıb.

Son il lər də təq dim et di yi miz mühüm silahlardan biri də HP-7.62 hücum pulemyotumuzdur. Bu il HP7.62-nin bütün sınaqları başa çatdırılıb və seriyalı istehsala başlanıb. İlk partiya sifarişçiyə verilib. Bu pulemyota böyük həcmdə ixrac sifarişləri var.

Azərbaycan Ordusunun hərbçisi HP-7.62 hücum pulemyotu ilə. Foto: MSN

– Qeyd etdiniz ki, atıcı silahların istehsalı əsas istiqamətlərdəndir. Silahlarla bağlı danışaq.

– “Şərq” İstehsalat Birliyi tərəfindən 5 adda snayper tüfənginin yaradılması üzərində işlər aparılır. İki snayper tüfəngimiz - 14.5 mm-lik İST-14.5 “İstiqlal” və Azərbaycanın NATO stan-

41

özümüzdə istehsal olunduğundan silahda istənilən dəyişiklik və təkmilləşdirməni edə bilirik. Məsələn lülələri götürək. Bu gün müəssisəmizdə müxtəlif növ silah lüləsi istehsal edilir.

Keyfiyyət baxımından xarici istehsalla rəqabət edir. Lülələrdə fərqli soyutma sistemi tətbiq eləmişik. Bu soyutma sistemini HP-7.62-də, NST-də tətbiq eləyir, tələblərə uyğunlaşdırırıq.

HP-7.62 pulemyotu müəssisəmizdə istehsal edilən UP-7.62 pulemyotun bazasında yaradılıb. Lakin xüsusi təyinatlılar üçün nəzərdə tutulduğundan fərqlilik çoxdur. Lülənin uzunluğu qısadır. Hücumda rahat istifadə üçün tənzimlənən qundağa, dəstəyə, ayaq üstə atmağa imkan verən sandığa malikdir.

Daşınması daha asandır. Üzərinə istəYuxarıda: “Şərq” İB-nin baş direktoru İlqar Nəzərov AZ-50 avtomatı barədə məlumat verir, ortada “İqlim” Elmi-İstehsalat Müəssisəsinin Türkiyənin TİSAŞ şirkəti ilə birgə istehsal etdiyi 3 tapança modeli.

Aşağıda: Prezident İlham Əliyev “Azad Systems” müəssisəsinin açılışında “Aerostar” taktik PUA yığımı ilə tanış olarkən. Foto: AD/ Prezidentin saytı

42 www.azeridefence.com

nilən aksesuarları əlavə eləmək mümkündür. HP-7.62 sinfində dünyada bənzər silahlar azdır. Xüsusi olaraq vurğulamaq istərdim ki, silahların istehsalında istifadə edilən bütün hissələr

– 2017-ci ilin iyun ayında “Şərq” İstehsalat Birliyində RPQ-7V2 əl qumbaraatanları üçün mərmilər və RBG 40x46 qumbaraatanları üçün sursatlar istehsal edən müəssisələriniz istifadəyə verildi. Bu müəssisə lər da xil ol maq la, bir li yi ni zin döyüş sursatları istehsal imkanları barədə nələri söyləyə bilərsiniz?

– Hazırda müəssisələrimiz tərəfindən atıcı silahlar üçün 5.45 mm-dən 14,5 mm-ə qədər müxtəli növ patronların, 23 və 30 mm-lik toplar üçün sursatların, həmçinin qumbaraatanlar üçün

mərmilərin, 40x46 mm-lik müxtəlif növ qumbaralı atəş yığımlarının istehsalı həyata keçirilir. Müəssisə yaranan dövrdə ilk olaraq daxili tələbatın qarşılanması nəzərdə tutulurdu. Bu sursatlar üzrə ordunun və güc strukturlarının tələbatını tam ödəyirik. Istehsal həcminin genişləndirilməsi üzrə böyük işlər görülür və nailiyyətlər əldə olunub.

RPQ-7V2 üçün kumulyativ, kumulyativ-tandem və termobarik mərmilərin yaradılması və istehsalı proqramımızda nəzərdə tutulur. Kumulyativ mərmilərin seriyalı istehsalı davam edir və qoşunlara çatdırılmasına başlanıb.

Hazırda kumulyativ-tandem və termobarik mərmilər üzrə seriyalı istehsalla bağlı işlər aparılır. 2019-cu ildə hər iki mərmi növünün seriyalı istehsalına başlamağı planlaşdırırıq.

Yeri gəlmişkən, RBG-40 “Şərq” İstehsalat Birliyinin ən son məhsullarındandır. Bu il dövlət proqramında nəzərdə tutulan sayda güc strukturlarına təqdim eləmişik. Xaricdən də böyük sayda sifarişimiz var.

Revolver tipli RBG qumbaraatanları üçün 4 növ qumbaranın istehsalı müəssisəmizdə həyata keçirilir və istehsal olunan məhsul partiyalarını güc strukturlarımıza təqdim eləmişik.

– İlqar müəllim, RBG-lərin istehsalına başlanmazdan öncə MSN tərəfindən bir neçə xarici ölkənin şirkətinin bənzər məhsulları araşdırıldı. Amma serb modeli seçildi.

Bunun bazardakı digər analoqlarından üstün cəhətləri nədir?

– RBG-40 qum ba ra a ta nın ən mühüm fərqi davamlı atışın aparılma imkanı və təhlükəsizliyi ilə bağlıdır.

Digər bənzər qumbaraatanlarda qumbaranın kapsulu əyilərsə, baraban yerini dəyişərsə atış dayandırılmalı, ayrı bir tərtibatdan istifadə etməklə, mütəxəssisin iştirakı ilə silah yenidən sıfırlanmalıdır. Amma bizdə istehsal olunan məmulatda bu problem aradan qaldırılıb.

– 2010-cu ildə Rusiyanın Kalaşnikov Konsernindən AK-74M avtomatının istehsalına dair lisenziya da almışdınız. Bununla yanaşı yerli mühəndislər tərəfindən bir neçə ye-

“Şərq” İB müəssisələrində istehsal edilmiş döyüş sursatları, aşağıda isə “Yalquzaq” snayper tüfənginin atış sınaqları. Foto: AD/MSN

ni modellər hazırlanıb və bunlardan birini 26 iyunda Bakı şəhərində ke çi ri lən hər bi pa rad da da gördük. Xarici görünüşdə “Kalaşnikov” avtomatına bənzəyən bu modellər bildiyimiz qədər xeyli dəyişikliklərə məruz qalıb. Bu silahlarınız barədə oxucularımıza bir qədər geniş məlumat verə bilərsinizmi?

– Kalaşnikov Konserni ilə imzalanmış müqavilə əsasında 5.45 mm çaplı AK-74M avtomatının Azərbaycanda istehsalı quruldu. Bu günədək böyük sayda avtomat istehsal olunaraq güc strukturlarımıza təqdim olunub. Qeyd etdiyiniz kimi, bununla yana şı, mühən dis lə ri miz tə rə fin dən 5.56x45 mm-lik EM-14 və 7.62x39 mm-lik AZ-7.62 avtomatları yaradılıb. İlkin sınaqlar uğurla başa çatdırılıb və EM-14 avtomatının bəlli partiyası sifarişçiyə təhvil verilib. Bizim mühəndislərimiz tərəfindən yaradılmış avtomatların AK-74-dən fərqi erqonomikası, atışa, ən əsas göstəricilərə təsir göstərən elementlərin təkmilləşdirilməsi, müasir texnologiyanın tətbiqidir. Tam resurs atışlarından sonra da atışların göstəriciləri 100 faiz təmin olunub.

– Türkiyənin TİSAŞ şirkəti ilə birgə tapançaların istehsalını da həyata keçirirsiniz. İxraca təklif olunurmu?

– Bu il həm güc strukturlarımızdan, həm də xaricdən böyük sayda sifarişimiz var. Tapança istehsalına 2012ci ildən başlanıb. Hazırda 4 model – “Zəfər”, “Zəfər-K”, “İnam” və “Zəfər-P” modelinin istehsalı həyata keçirilir.

Bunlardan “Zəfər-P” polimer gövdəlidir. Lülə his sə si nin is teh sa lı nı da özümüz mənimsəmişik.

“Şərq” İB-də istehsal edilmiş 14.5 mm çaplı İST-14.5 “İstiqlal” və 7.62 mm çaplı “Yırtıcı” snayper tüfəngləri. Foto: AD

– Söhbətimizin əvvəlində yeni məhsullarınız sırasında 30 mm-lik topdan bəhs etdiniz. Bununla bağlı əlavə məlumat verə bilərsinizmi?

– Bu alınma texnologiya əsasında istehsaldır. Avtomatik topdur və zirehli texnikalar üçün nəzərdə tutulur.

yat təyyarələri üçün istilik dəyişdiriciləri, nəm ayırıcılar və digər hissələrin hazırlanması istiqamətində işlər aparırıq. Yeni məhsulların sınaq nümunələ ri nin ha zır lan ma sı na baş la mı şıq.

Növbəti ildən bu sahənin genişləndirilməsi və ixracını planlaşdırırıq.

Bundan başqa, tank, PDM, MTLB kimi maşınlar üçün tırtıllar, yağ, yanacaq çənləri, yanacaq, yağ hidravlik sistemlərinin istehsalını həyata keçirir və ordumuzu təmin edirik.

– Gələcək planlarınız nədir? Digər hansı istiqamətlərə yönəlməyi düşünürsünüz?

– Müəssisələrimizin imkanları hər il genişlənir. Bu da bizim digər perspektiv istiqamətlərə yönəlməyimizə təsir göstərir. Hazırda müəssisənin bazasında müasir döyüş və hərbi nəqliy-

– “Şərq” İstehsalat Birliyi ADEX sərgisində hansı yenilikləri təqdim edir?

– ADEX-2018 sərgisində ilk dəfə 7.62x39 mm AZ-50 avtomatını nümayiş etdiririk. Avtomat müəssisəmizdə xüsusi olaraq hazırlanmış, hazırda heç bir yerdə mövcud olmayan 50 patron tutumlu daraqla dəstləşdirilir. Silah xarici dizayn baxımından AK-74 və ya AZ-7.62-yə bənzəsə də, daxildə müəyyən dəyişikliklər edilib. İşçi mexanizmlər dəyişdirilib. Yaxın vaxtlarda bu avtomatın seriyalı istehsalına başlayacağıq. Bundan başqa, müəssisələrimizdə istehsal olunmuş bütün növ silah və döyüş sursatlarının nümunələri sərgidə təqdim olunacaq. “İqlim” Elmi-İstehsalat Müəssisəsində müxtəlif növ atıcı silahlar üçün lülələr istehsal olunur. Foto: AD

45

ROKETSAN to exhibit its new generation missiles and munitions at ADEX 2018

TRG-300

ROKETSAN, one of the leading defence industry companies of Turkey, will be showcasing its new generation missiles and munitions, including the “ground-to-ground,” “ground-to-air” and “air-to-ground” missiles, as well as guided antitank missiles at the ADEX 2018 exhibition. Weaponry demonstrated by ROKETSAN have been successfully used for many years by the armies of many countries in the region, including Azerbaijan.

Artillery Rocket Innovations Continue ROKETSAN is continuing to improve its artillery rockets, which are currently in use by the Turkish Armed Forces and the company’s foreign customers, with an innovative approach.

Recently, the company has added guidance capability to its 122 mm and 300 mm rockets. The TIGER (TRG-300) Missile, delivered to the Turkish Armed Forces in November 2016 following a five-year design, development and qualification phase, has a minimum range of 30 km and a maximum range of 120 km. The TIGER, which moves towards its target by means of a Global Navigation Satellite System (GNSS) aided Inertial Navigation System (INS), proved its efficiency at a range of 120 km during the challenging qualification tests conducted by the Turkish authorities.

46 www.azeridefence.com

With its fragmentation (steel ball) warhead and proximity fuze, the missile can intensively and effectively cover critical point targets.

On the other hand, the TRG-122 brings the capabilities of the TIGER Missile to 122 mm calibers. The missile can effectively cover the targets under fire from a minimum range of 16 km and a maximum range of of 35 km.

Thus, ROKETSAN offers its customers: • Missile with fragmentation (steel ball) warhead in the case of 300 mm calibre and in the case of the 122 mm, TR-122 rocket with high explosive warhead, TRB-122 rocket with HEFragmentation (steel ball) warhead and TRG-122 Missile with HE and HEFragmentation (steel ball) warhead.

By also taking its innovative approach to the system level, ROKETSAN has developed systems that are capable of

launching different types of rockets and missiles from the same platform. The T107/122 Multi Purpose and Multi Barrel Rocket Launcher (MBRL) System is capable of firing 3x20 rounds of 107 mm rockets or 1x20 round of 122 mm rockets/missiles.

It uses sealed and thermally insulated rocket pods. The T-122/300 MBRL on the other hand is a Multi Barrel Rocket Launcher System, which can be equipped with a 122 mm 2x20 tube or 300 mm 2x2 tubes, sealed pod. Both systems are capable of automatically identifying the type of pod placed in their multi purpose cradles. These pods offer minimum reloading time and maximum protection against adverse environmental conditions for the missiles and rockets placed on them. The systems that are configured on the 6x6 or 8x8 tactical wheeled vehicles include all the required subsystems to launch missiles and rockets with high precision on their targets.

TRG-122

ROKETSAN also facilitated the development of a tailor-made multiple cradle launcher for a customer abroad.

Selçuk YAŞAR, President and CEO of ROKETSAN, shared his views about the artillery rocket and missile systems product family as follows: “We are continuing to add new capabilities to our systems, which we have developed with the aim of covering the critical targets under fire quickly and effectively, by amending them in line with technological developments and our

customers’ requirements. ROKETSAN does not only offer high performance, cost-effective and reliable solutions but also continues to support its customers at all times, without imposing any export or use restrictions on its products.”

TRG-300 TIGER Missile System The Artillery Missile TIGER (TRG300), designed and produced by ROKETSAN, is a ground to ground missile which can provide mass fire power on

high payoff targets with coverage between 30 km and 120 km range with perfect accuracy. TIGER Missile provides timely, accurate and effective fire support to maneuvering forces.

TIGER Missile is able to hit targets accurately with its satellite system supported inertial guidance system. TIGER Missile is placed inside a canister and it is stored, transported, loaded and launched in Missile in Canister (MIC) configuration.

TIGER Missile can be launched from ROKETSAN made MBRL Weapon System, T-122/300 MBRL Weapon System, MCRL122/300 Launching Vehicles and other compatible platforms with suitable interfaces for integration.

The Launcher is used to fulfill fire support missions for maneuvering forces against area/high pay-off targets, day & night and in adverse weather conditions.

The launcher platform is integrated on a 6x6 Tactical Wheeled Vehicle (TWV) that has superior on-road and off-road travel capacity as well as a strong structure providing a reliable platform.

The Launcher is also a deterrent force due to its long range and mass fire capabilities. It is therefore ready for vital tasks in a very wide array of missions from peace support operations to the attack with fire missions in addition to standard tactical missions for the support of a maneuvering force.

The Launcher has shoot-and-scoot capabilities enabled by navigation, automatic hydraulic leveling & stabilization and automatic cradle laying capabilities integrated to the weapon management system.

The Launcher is equipped with the necessary mechanical, electrical and electronic sub-systems to perform various steps required (mission planning, deployment, ballistic calculation, laying etc.) in order to conduct a fire mission, either under command of Command & Control Vehicle or individually. The system can be customized in different versions, which have different sub-systems including platform (vehicles), radios, power sources, navigation system etc., in various brands and models according to the user's logistical infra-structure and needs.

Due to the fully automatic weapon control, navigation and laying systems, the Launcher has a crew of maximum three, consisting of a commander, a gunner and a driver.

47

SOM Next Generation Cruise Missile

KHAN Missile System The Artillery Missile KHAN (with 610 mm diameter), designed and produced by ROKETSAN, is a ground to ground missile which can provide mass fire power on high payoff targets within area of influence of the army. KHAN Missile provides fire support to manoeuvering units by creating timely, accurate and effective firepower.

KHAN Missile is able to hit targets accurately with its inertial guidance system or its GNSS supported inertial guidance system. KHAN Missile is placed inside a canister and it is stored, transported, loaded and launched in Missile in Canister (MIC) configuration.

KHAN Missile can be launched from ROKETSAN made KHAN Weapon System and other compatible platforms with suitable interfaces for integration.

The Launcher is used to fulfill fire support missions for maneuvering forces against area/high pay-off targets, day & night and in adverse weather conditions.

The launcher platform is integrated on an 8x8 Tactical Wheeled Vehicle (TWV) that has superior on-road and off-road travel capacity as well as a strong structure providing a reliable platform.

The Launcher is also a deterrent force due to its long range and mass fire capabilities. It is therefore ready for vital tasks in a very wide array of missions from peace support operations to the attack with fire missions in addition to standard tactical missions for the support of a maneuvering force.

The Launcher has shoot-and-scoot capabilities enabled by navigation, automatic hydraulic leveling & stabilization and automatic cradle laying

48 www.azeridefence.com

capabilities integrated to the weapon management system.

The Launcher is equipped with the necessary mechanical, electrical and electronic sub-systems to perform various steps required (mission planning, deployment, ballistic calculation, laying etc.) in order to conduct a fire mission, either under command of Command & Control Vehicle or individually. The system can be customized in different versions, which have different sub-systems including platform (vehicles), radios, power sources, navigation system etc., in various brands and models according to the user's logistical infra-structure and needs.

Due to the fully automatic weapon control, navigation and laying systems, the Launcher has a crew of maximum three, consisting of a commander, a gunner and a driver.

Next Generation Cruise Missile, SOM Stand Off Missile (SOM) is an air to surface cruise missile family against highly defended stationary and moving land/surface (ASuW) targets. Its modular design supports operational flexibility.

The first flight test of SOM was performed in 2011 and serial production was started in 2013 under the contract between ROKETSAN and Turkish MoD. As part of the serial production frame the production line qualification has been completed and the first batch of missile deliveries with the components of the SOM Missile System, including the Test & Programming Unit and the Captive & Dummy Training Missiles, have been successfully delivered. Further capability

enhancement activities are still in progress within this contract.

A contract for the in-house development of a smart munition compatible with the F-35 Joint Strike Fighter, which will be based on the existing SOM technology, was signed in 2012 between ROKETSAN and the Undersecretariat for Defence Industries.

Within this scope, SOM-J development activities besides the platform integration studies in collaboration with the Lockheed Martin Aeronautics, the main contractor of JSF Program, have been initialized in 2014.

A business partnership agreement was signed with Lockheed Martin Missiles and Fire Control (LMMFC) for the design, development, production and marketing of the SOM-J Weapon System in 2014 and the contract was signed in 2016.

The integration activities of F-35 are being carried out by Lockheed Martin Aeronautics, and these activities are planned to be completed in 2023. The SOM-J specifically developed for intensively protected targets, developed for the F-35 aircraft, for sea and land targets, will be carried inside the airframe to maintain the low radar signature of the aircraft.

SOM provides availability to adaptation to various missions due to its open architecture software. Composite materials are used within its structure and the radar absorbing material enables low visibility. SOM provides the advantage of smaller size and weight, compared to similar systems with a 250+km range for SOM and 200+km range for SOM-J. SOM operational concept will be enhanced by in flight re-programming and network capabilities to be enabled by the integration of data link.

TEBER

Laser Guidance Kit TEBER TEBER is a low-cost laser guidance kit that is attached to MK-81(250lb) and MK-82(500lb) general purpose bombs.

TEBER converts the bombs into precision smart weapons using INS, GPS and Laser Seeker.

TEBER’s modular design offers affordable options. An add-on Laser Seeker which is located on the front section allows precise hit capability for moving, relocatable and maritime targets even if the target is maneuvering at high speeds. Laser Seeker may be equipped with or without a Height of Burst seeker.

TEBER tail section can identify the bombs (MK- 81/MK-82) which is integrated onto and can be installed very quickly in the field with Laser Seeker.

Tail kit contains a GPS/INS for precise guidance and aerodynamic control surfaces. Body Strakes, which supply additional lift and stability, the weapon maneuver capability.

ROKETSAN’s Anti-Tank Missile Family Coming with Different Applications ROKETSAN is about to finalize its Long Range Anti-Tank Missile System project UMTAS and its Medium Range Anti-Tank Missile System project OMTAS,

both of which are being developed in line with the requirements of the Turkish Armed Forces. The UMTAS and OMTAS Missiles, which are being developed as a product family, enable ROKETSAN to meet the various requirements of users in today’s battlefield.

While the Laser Guided Long Range Anti-Tank Missile System (L-UMTAS) is already in the inventory of the Turkish Armed Forces, following the completion of the qualification phase, the qualification phase of the UMTAS with an imaging infrared seeker has been completed for the product and production line. In addition, a number of test firings from attack helicopters have been successfully completed, and the serial production of the missile has begun. While the integration of UMTAS into armoured land vehicles and land platforms is under way, the ongoing process of product and production line qualification of OMTAS

UMTAS

49

MAM-L Smart Micro Munition

has now been completed and the missile is ready for serial production.

Selçuk YAŞAR, states that with UMTAS and OMTAS they have developed a product family that will serve their users for many years. “The point is, anti-tank missiles are not just about eliminating the everdeveloping armor technologies; now you need to be capable of meeting all kinds of emerging threats. In addition to their anti-tank capabilities, which are their main mission, the UMTAS and OMTAS were designed to be effective against any other ground or surface threats. We will be witnessing such implementations frequently in the coming period.”

ROKETSAN’s MAM-L Boosts Effectiveness of UAVs The Smart Micro Munition (MAML), developed by ROKETSAN in line with today’s battlefield requirements, attracts attention as a solution that increases the efficiency of air platforms with low payload capacity, especially that of unmanned aerial vehicles (UAV). MAML, a variant of the Laser Guided L-UMTAS (Long Range Anti-Tank Missile System) that is also developed by ROKETSAN, the only difference being that it does not have a rocket motor and glides in the air has already been integrated to the BAYRAKTAR and KARAYEL tactical UAVs that are currently being used by the Turkish Armed Forces. The MAM-L, which is being successfully used in various operations involving UAVs, stands out as a munition that has proved itself in the field.

50 www.azeridefence.com

With its low weight of about 50 pounds and a length of 1 m, the MAM-L offers a cost-efficient solution for light attack aircraft as well as UAVs. The MAML, with its high explosive fragmentation warhead, is highly effective against light structures, unarmored ground vehicles, radar antennas and soft targets like weapon pits and personnel, in a 25 m radius. The other version with tandem high energy anti-tank warhead is effectively used against heavy armored tanks. The munition can be used efficiently at ranges of up to 8 km, depending on the altitude from which they are released, and the range can be extended to 14 km with optional INS/GPS version.

Meanwhile, the fact that MAM-L is a member of the same family with ROKETSAN’s medium range anti-tank missile OMTAS and long range anti-tank missiles UMTAS/L-UMTAS, offers a significant advantage to its users in terms of training and logistics.

ROKETSAN also gained considerable experience in the integration of the MAM-L into air platforms. As long as the air platforms have the required

infrastructure, ROKETSAN can operationalize the MAM-L by completing all the related integration works within a few months. In the event of the infrastructure requiring additional elements, ROKETSAN also offers its customers integration support.

Selçuk YAŞAR, President and CEO of ROKETSAN, states that the MAM-L will soon become the preference of many countries: “The design and application concept of the MAM-L provides its users with the capability of effectively neutralizing time critical targets, particularly those that arise during reconnaissance and surveillance missions.

Meanwhile, thanks to its precision guidance and small dimensions, the MAML offers a solution with a low collateral damage. When compared with all the other capabilities of the armed forces, a combination of the MAM-L and a tactical UAV is the most cost effective solution.

We believe that soon other countries will also start taking an interest in this solution.”

Qoşunların döyüş əməliyyatları zamanı maddi-texniki təchizatı üçün səyyar vasitələr Kolodyajnıy Valeriy Vladlenoviç, hərbi elmlər doktoru, professor Hərbi münaqişələrdən irəli gələn təcrübə onu göstərir ki, silahlı qüvvələrin müasir döyüş əməliyyatları silah və hərbi texnikadan (SHT) həm kütləvi istifadə, həm də SHT-nin böyük itkisi ilə səciyyələnir. Bu baxımdan, müasir məhvedici vasitələrin tətbiqi təkcə düşmənlə döyüş aparan birinci eşelonun hərbi bölmələrində deyil, həm də ikinci eşelonun tərkibində və ya ehtiyatda olan hərbi bölmələrdə SHT-nin intensiv şəkildə sıradan çıxmasına səbəb olur.

Hərbi bölmələrdə mürəkkəb və müxtəlif silah və hərbi texnikanın artması onların istismar və təmir şəraitini də çətinləşdirir. Belə bir şəraitdə qoşunların maddi-texniki təchizatının (MTT) əhəmiyyəti kəskin şəkildə artır.

Belarusun “NPOO OKB TSP” şirkəti hərbi hissə və bölmələrin (döyüş tapşırıqlarını yerinə yetirərkən) madditexniki təchizat məsələlərinin həllini təmin edən texniki vasitələri hazırlayır və bu vasitələrin silsilə istehsalını həyata keçirir. Bu vasitələrin arasında aşağıdakılar yer alır: – avtomobil və tırtıllı texnikanın təmiri üçün səyyar emalatxanalar; – xüsusi radioelektron aparaturanın və mürəkkəb texniki vasitələrin təmiri üçün səyyar emalatxanalar; – ehtiyat hissələri və ləvazimatları saxlama və çatdırma vasitələri; – enerji təchizatı üçün səyyar vasitələr; – ərazi şəraitində vəzifəli şəxslərin yerləşməsi və məişət ehtiyaclarını təmin edilməsi üçün səyyar modullar.

МТО-АТ-МБ və МТО-АТГ-МБ səyyar emalatxanaları ərazi şəraitində avtomobil və tırtıllı texnikanın texniki xidməti və cari təmiri üzrə universal vasitələrdir. МТО-АТ-МБ (МТО-АТГ-МБ) səyyar emalatxanası “МАЗ631705” avtomobil şassisinin üzərində montaj edilib.

Kompozit materiallardan hazırlanmış konteyner-kuzovda çilingər işlərini yerinə yetirmək üçün avadanlıq və iş yerləri, eləcə də elektrik təchizatı və həyat təminatı sistemləri yerləşdirilib. Konteyner-kuzovda quraşdırılmış dəzgah, alət və ləvazimatlar avtomobil texnikasının (tırtıllı texnikanın) intensiv istismar bölgəsində həmin texnikanın təmiri və ya texniki xidməti zamanı tələb oluna biləcək çoxçeşidli çilingər işlərini icra etməyə imkan yaradır.

МТО-АТ-МБ maşınının hidro-manipulyatoru

Solda ĐœĐ Đ˘Đž-1ĐœĐ‘ tÉ™mir vÉ™ texniki xidmÉ™t maĹ&#x;ÄąnÄą, saÄ&#x;da ĐœĐ Đ˘Đž-ĐœĐ‘ maĹ&#x;ÄąnÄąnÄąn interyeri

Konteyner-kuzovun bortunda (çÜl tÉ&#x2122;rÉ&#x2122;fdÉ&#x2122;n) qapÄąlarla baÄ&#x;lanan vÉ&#x2122; çÜldÉ&#x2122;, texniki xidmÉ&#x2122;t vÉ&#x2122; tÉ&#x2122;mir platformalarÄąnda iĹ&#x;lÉ&#x2122;mÉ&#x2122;k ßçßn sÉ&#x2122;yyar avadanlÄąqlarÄąn yerlÉ&#x2122;Ĺ&#x;dirildiyi rÉ&#x2122;flÉ&#x2122;r quraĹ&#x;dÄąrÄąlÄąb. HÉ&#x2122;r Đ&#x153;ТĐ&#x17E;-Đ?Т(Đ?ТĐ&#x201C;)-Đ&#x153;Đ&#x2018; maĹ&#x;ÄąnÄą uzanan oxu vÉ&#x2122; mĂźvazinÉ&#x2122;t qurÄ&#x;usu olan hidro-manipulyator ilÉ&#x2122; tÉ&#x2122;chiz edilib. Đ&#x153;ТĐ&#x17E;-Đ?Т(Đ?ТĐ&#x201C;)-Đ&#x153;Đ&#x2018; maĹ&#x;ÄąnÄąnÄąn avadanlÄąqlarÄą aĹ&#x;aÄ&#x;ÄądakÄą É&#x2122;sas iĹ&#x;lÉ&#x2122;ri icra etmÉ&#x2122;yÉ&#x2122; imkan verir: Aqreqat, qovĹ&#x;aq, blok vÉ&#x2122; mexanizmlÉ&#x2122;rin diaqnostikasÄą, tÉ&#x2122;miri vÉ&#x2122; sazlanmasÄą; Hidro-qaldÄąrma iĹ&#x;lÉ&#x2122;r (10 tona qÉ&#x2122;dÉ&#x2122;r); Ă&#x2021;ilingÉ&#x2122;r-montaj vÉ&#x2122; mexaniki iĹ&#x;lÉ&#x2122;r; Elektrik avadanlÄąqlarÄąnÄąn tÉ&#x2122;miri vÉ&#x2122; sazlanmasÄą; Elektrik-qaz qaynaq iĹ&#x;lÉ&#x2122;ri; Akkumulyator batareyalarÄąnÄąn servisi vÉ&#x2122; yĂźklÉ&#x2122;nmÉ&#x2122;si; SĂźrtgĂź mÉ&#x2122;mulatlarÄąnÄąn (yaÄ&#x;larÄąn) dÉ&#x2122;yiĹ&#x;dirilmÉ&#x2122;si vÉ&#x2122; gĂźc qurÄ&#x;ularÄąnÄąn, gĂźc ĂśtĂźrĂźcĂźlÉ&#x2122;rinin vÉ&#x2122; hÉ&#x2122;rÉ&#x2122;kÉ&#x2122;t hissÉ&#x2122;sinin bunlarla doldurulmasÄą, elÉ&#x2122;cÉ&#x2122; dÉ&#x2122; kÉ&#x2122;nar tutumdan yanacaqdoldurma; TÉ&#x2122;nÉ&#x2122;kÉ&#x2122; vÉ&#x2122; dĂźlgÉ&#x2122;r iĹ&#x;lÉ&#x2122;ri; Ĺ&#x17E;in-montaj iĹ&#x;lÉ&#x2122;ri; ObyektlÉ&#x2122;rin, demontaj edilmiĹ&#x; aqreqatlarÄąn, qovĹ&#x;aq vÉ&#x2122; mexanizmlÉ&#x2122;rin yuyulmasÄą, tÉ&#x2122;mizlÉ&#x2122;nmÉ&#x2122;si vÉ&#x2122; boyanmasÄą, elÉ&#x2122;cÉ&#x2122; dÉ&#x2122; avtomobillÉ&#x2122;rin (tÄąrtÄąllÄą maĹ&#x;ÄąnlarÄąn) tÉ&#x2122;miri vÉ&#x2122; texniki xidmÉ&#x2122;ti ĂźzrÉ&#x2122; digÉ&#x2122;r iĹ&#x;lÉ&#x2122;r. É&#x2020;É&#x152;É&#x2C6;-ČşÉ&#x152; ČşÉ&#x152;Č˝ -É&#x2020;Čť PDĂşĂ&#x2022;QĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q ÔĽVDV [ VXVL\\ÔĽWOÔĽUL . WOÔĽVL WÔĽFKL] HGLOPLĂş YÔĽ]L\\ÔĽWGÔĽ NT Hidro-PDQLSXO\DWRUXQ \ NJ|W UPÔĽ TDELOL\\ÔĽWL WRQ (10.3) 0DNVLPDO KÔĽUÔĽNÔĽW V UÔĽWL NP V - <D[ĂşĂ&#x2022; \RO ĂşÔĽUDLWLQGÔĽ - 7RUSDT \RO ĂşÔĽUDLWLQGÔĽ 7ÔĽOÔĽE ROXQDQ FÔĽUÔĽ\DQĂ&#x2022;Q Q|Y YÔĽ JÔĽUJLQOL\L $oĂ&#x2022;OPD \Ă&#x2022;áĂ&#x2022;OPD P GGÔĽWL GÔĽT

23800 2.6

80 40 3F 220/380 V 50 Hz 15

Đ&#x153;РТĐ&#x17E;-1Đ&#x153;Đ&#x2018; (Đ&#x153;РТĐ&#x17E;-2Đ&#x153;Đ&#x2018;) tÉ&#x2122;mir vÉ&#x2122; texniki xidmÉ&#x2122;t maĹ&#x;ÄąnlarÄą mĂźxtÉ&#x2122;lif dĂśyĂźĹ&#x; vasitÉ&#x2122;lÉ&#x2122;rinin radioelektron aparatura vÉ&#x2122; digÉ&#x2122;r mĂźrÉ&#x2122;kkÉ&#x2122;b qurÄ&#x;ularÄąn intensiv istismar É&#x2122;razilÉ&#x2122;rindÉ&#x2122; texniki xidmÉ&#x2122;ti vÉ&#x2122; cari tÉ&#x2122;miri ßçßn nÉ&#x2122;zÉ&#x2122;rdÉ&#x2122; tutulub. Đ&#x153;РТĐ&#x17E;-Đ&#x153;Đ&#x2018; maĹ&#x;ÄąnÄąnÄąn avtomobil Ĺ&#x;assisi qismindÉ&#x2122; yĂźksÉ&#x2122;k hÉ&#x2122;rÉ&#x2122;kÉ&#x2122;t qabiliyyÉ&#x2122;tli vÉ&#x2122; ßçoxlu â&#x20AC;&#x153;Đ&#x153;Đ?Đ&#x2014;-631705â&#x20AC;? avtomobilindÉ&#x2122;n dÉ&#x2122; istifadÉ&#x2122; edilir.

Avtomobilin Ĺ&#x;assisi ĂźzÉ&#x2122;rindÉ&#x2122; kompozit materiallardan hazÄąrlanmÄąĹ&#x;, nÉ&#x2122;m vÉ&#x2122; tozdan qorunan konteyner-kuzov yerlÉ&#x2122;Ĺ&#x;dirilir. Konteyner-kuzovda xĂźsusi nÉ&#x2122;zarÉ&#x2122;t Ăślçß cihazlarÄą, xĂźsusi vÉ&#x2122; kĂśmÉ&#x2122;kçi avadanlÄąqlar, elÉ&#x2122;cÉ&#x2122; dÉ&#x2122; Đ&#x153;РТĐ&#x17E; maĹ&#x;ÄąnÄąnÄąn iĹ&#x;ini tÉ&#x2122;min edÉ&#x2122;n É&#x2122;sas sistemlÉ&#x2122;r quraĹ&#x;dÄąrÄąlÄąb. Đ&#x153;РТĐ&#x17E;-Đ&#x153;Đ&#x2018; maĹ&#x;ÄąnÄąnÄąn iĹ&#x;ini tÉ&#x2122;min edÉ&#x2122;n É&#x2122;sas sistemlÉ&#x2122;r arasÄąnda hÉ&#x2122;yat tÉ&#x2122;minatÄą sistemi (kondisiyalaĹ&#x;dÄąrma, istilik, havalandÄąrma) vÉ&#x2122; hÉ&#x2122;m kÉ&#x2122;nar Ĺ&#x;É&#x2122;bÉ&#x2122;kÉ&#x2122;dÉ&#x2122;n, hÉ&#x2122;m dÉ&#x2122; 12 kVt gĂźcĂźndÉ&#x2122; mĂźstÉ&#x2122;qil dizel aqreqatÄąndan qidalanmaqla iĹ&#x;lÉ&#x2122;yÉ&#x2122;n enerji tÉ&#x2122;chizatÄą sistemi yer alÄąr. Ä°Ĺ&#x; yerlÉ&#x2122;rindÉ&#x2122;ki xĂźsusi avadanlÄąqlar, texniki vasitÉ&#x2122;lÉ&#x2122;r vÉ&#x2122; nÉ&#x2122;zarÉ&#x2122;t-Ăślçß cihazlarÄą siqnallarÄąn rÉ&#x2122;qÉ&#x2122;msal vÉ&#x2122; analoq emalÄąnÄą (o cĂźmlÉ&#x2122;dÉ&#x2122;n dalÄ&#x;alarÄąn radiotezlik vÉ&#x2122; super-yĂźksÉ&#x2122;k tezlik diapazonunda emalÄąnÄą) hÉ&#x2122;yata keçirÉ&#x2122;n elektron qurÄ&#x;ularÄąn, kĂśmÉ&#x2122;kçi elektrik mÉ&#x2122;nbÉ&#x2122;lÉ&#x2122;rinin cari tÉ&#x2122;mirinÉ&#x2122; imkan yaradÄąr: radioelektron aparatura bloklarÄąnÄąn diaqnostikasÄą, nasazlÄąqlarÄąn aradan qaldÄąrÄąlmasÄą vÉ&#x2122; siqnal parametrlÉ&#x2122;rinin ĂślçßlmÉ&#x2122;si; sÄąradan çĹxmÄąĹ&#x; elementlÉ&#x2122;rin dÉ&#x2122;yiĹ&#x;dirilmÉ&#x2122;sindÉ&#x2122;n sonra tÉ&#x2122;nzimlÉ&#x2122;mÉ&#x2122; vÉ&#x2122; sazlama iĹ&#x;lÉ&#x2122;rinin icrasÄą; radioelektron aparaturanÄąn cari tÉ&#x2122;miri; mĂźrÉ&#x2122;kkÉ&#x2122;b radioelektron sistemlÉ&#x2122;rin texniki xidmÉ&#x2122;t kompleksinin hÉ&#x2122;yata keçirilmÉ&#x2122;si.

Đ&#x153;ТĐ&#x17E;-Đ?Т(Đ?ТĐ&#x201C;)-Đ&#x153;Đ&#x2018; texniki xidmÉ&#x2122;t maĹ&#x;ÄąnÄą vÉ&#x2122; Đ&#x153;ТĐ&#x17E;-Đ?Т-Đ&#x153;Đ&#x2018; çilingÉ&#x2122;r avadanlÄąÄ&#x;Äą

52 www.azeridefence.com

МРТО-МБ maşının əsas xüsusiyyətləri: Kütləsi (təchiz edilmiş vəziyyətdə), kq.

25150

Maksimal hərəkət sürəti, km/s: Yaxşı yol şəraitində

85

Torpaq yol şəraitində

40

Tələb olunan cərəyanın növü və gərginliyi

3F 380 V 50 3F 220 V 400 Hs

Açılma /yığılma müddəti, dəq.

15

Fasiləsiz işləmə müddəti, s

24

Ərazi şəraitində hərbi texnikanın istismarının gedişində ehtiyat hissələr, alət və ləvazimatların operativ şəkildə əldə edilməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Müəssisə tərəfindən silsilə şəkildə istehsal olunan ehtiyat hissələri, alət və ləvazimatlar komplektinin saxlanması və çatdırılması üçün vasitələr daşınan ehtiyat hissələr, alət və ləvazimatlar komplektinin yerləşdirilməsi və saxlanması üçün zəruri şəraiti təmin edən, silah və hərbi texnikanın cari təmirinə imkan yaradan 9Т456-МБ (tentlə örtülmüş) konteyner-kuzovu olan xüsusi qoşqularla təklif edilir.

Kuzovun daxilində konkret silah və hərbi texnika nümunəsi üçün təmir fondunun sistemli şəkildə düzülməsini və saxlanmasını təmin edən xüsusi dolablar, stellajlar və qablaşdırma yeşikləri quraşdırılıb. Bununla yanaşı, hazırlanmış və silsilə şəkildə istehsal edilən 9Т456-МБ konteynerkuzovların modifikasiyalarında radioelektron aparatura, qovşaq, aqreqatların elementlərinin yerləşdirilməsi, eləcə də ayrıca avtomobil və tırtıllı texnikaların ehtiyat hissələri üçün xüsusi şərait nəzərdə tutulub.

Müəssisədə istehsal edilən texniki xidmət və təmir vasitələri kompleksinə ərazi şəraitində və ya digər xüsusi şəraitdə işləyən, elektrik enerjisinin istehlakçılarını 3 faza 400V 50 Hs və 230V 400 Hs cərəyanla təmin edən, səyyar, unifikasiya edilmiş müstəqil enerji sistemi daxildir. Enerji sisteminin tərkibində səyyar elektrik stansiyası və paylayıcı qurğu yer alır. “ПЭС-МБ” səyyar elektrik stansiyası müasir yüksək texnoloji enerji qurğusudur və istehlakçıları 3 faza 400V 50 Hs və / yaxud 230V 400 Hs cərəyanla təmin etmək üçün nəzərdə tutulub.

Səyyar elektrik stansiyanın (SES) şassisi qismində ikioxlu “МАЗ-897000” avtomobil qoşqusu istifadə edilir. Konteyner-

9Т456-МБ ehtiyat hissələr, alət və ləvazimatlar komplekti qoşqusu

kuzovda aqreqat bölməsi, operatorun işləmə yeri və avadanlıqlar yerləşdirilir.

Səyyar elektrik stansiya aşağıdakıları təmin edir: Montaj edilmiş iki dizel generatorundan 3 faza 400V 50 Hs və çıxış gücü 2x100 kVt olan dəyişən cərəyanın əldə edilməsi; 3 faza 400V 50 Hs dəyişən cərəyanın 2x6 kVt çıxış gücü ilə 230V 400 Hs dəyişən cərəyana çevrilməsi; Aşağıdakı şiddətlə 3 fazalı dəyişən cərəyanın istehlakçılara kommutasiyası və paylanması: 400V 50 Hs 2х100 kVt şiddətində; 230V 400 Hs 2х60 kVt şiddətində. “ПЭС-МБ” stansiyasının əsas xüsusiyyətləri: Kütləsi (təchiz edilmiş vəziyyətdə), kq.

17380

Ötürmə müddəti, maks. dəq.: – Tranzit rejimdən gözləmə rejiminə

30

– Gözləmə rejimindən işçi rejimə

5

Fasiləsiz işləmə müddəti, s: – İlkin yüklənmə olmadan

12

– İlkin yüklənmə ilə

24

Bir dizel generatoru üçün nominal gücdə 21 yanacaq sərfi, Maks. l/s

MQM-1 mobil qərargah modulu açılmış vəziyyətdə

53

lər asılıb. Mətbəx bölməsində havalandırma lyuku quraşdırılıb.

Beləliklə, sözügedən innovativ müəssisə müasir şəraitdə hərbi qoşunların bir sıra maddi-texniki təchizat problemlərini səmərəli şəkildə həll etməyə imkan verən yüksək keyfiyyətli və səyyar MTT vasitələrini müstəqil şəkildə hazırlayır, silsilə istehsalını həyata keçirir və sifarişçiyə çatdırır.

ПЭС-100МБ səyyar elektrik stansiyası və aşağıda stansiyanın interyeri

MQM-1 (-2, -3) mobil qərargah modulu döyüş tapşırıqlarının icrası zamanı həyat təminatı sisteminin elementidir.

Müəssisədə həcminə və avadanlıqların yerləşməsinə görə konteyner-kuzovdan çox da fərqlənməyən mobil qərargah modulları hazırlanır və silsilə şəkildə istehsal edilir. Mobil qərargah modulu rəhbər heyəti təmsil edən vəzifəli şəxslər üçün rahat iş və istirahət şəraitini təmin etmək məqsədi ilə hazırlanıb. MQM “МАЗ-631708” şassisi üzərində dəyişən həcmli konyetner-kuzovda montaj edilib.

MQM qoşunların (döyüş tapşırıqlarını hazırlayarkən) ətrafdakı şəraitin verilmiş parametrlər diapazonunda rəhbərliyi təmsil edən vəzifəli şəxslərin və ya mühəndistexniki heyətin rahat şəraitdə yerləşdirilməsini təmin edir.

MQM-nun əsas elementi “МАЗ-631708” avtomobilinin şassisi üzərində quraşdırılmış dəyişən həcmli konteyner-kuzovdur. Konteyner-kuzov həyat təminatı (elektrik təchizatı, istilik, havalandırma, kondisiyalaşdırma, su təchizatı, kanalizasiya) sistemləri ilə təchiz edilib və aşağıdakı funksional bölmələrə bölünüb: – sənədlərlə işləməyə və tabelikdə olan vəzifəli şəxslər ilə qısa toplantı keçirməyə imkan verən iş bölməsi. Bu iş bölməsi ofis mebelləri, ləvazimatlar və sənədlərin emalı və saxlanması üçün zəruri olan ofis cihazları ilə təchiz edilib; – rəhbər heyəti təmsil edən vəzifəli şəxslərin dincəlməsi (yatması) üçün şəraiti olan istirahət bölməsi. Bu istirahət bölməsi yataq və yataq ləvazimatları (yataq dəsti, yorğan, balış) ilə təchiz edilib. Bundan başqa, burada şəxsi əşyaları saxlamaq üçün tumba, antresol və yataq otağı üçün ləvazimatlar, eləcə də televizor var. Ərazi şəraitində yeməyin saxlanmasını və hazırlanmasını təmin edən mətbəx bölməsi. Mətbəx bölməsi mətbəx qablarının yerləşdirilməsi və saxlanması üçün dolablarla təchiz edilib. Asma dolablarda quraşdırılmış mikrodalğalı soba və qab-qacaq dəstləri yerləşdirilib. Alt dolablarda təmizləyici mətbəx qarışdırıcısı olan yuyucu panel, individual plitə, quraşdırılmış soyuducu, elektrik çaydanı, eləcə də yemək hazırlamaq üçün ləvazimat dəsti yerləşdirilib.

Məişət tələbatını təmin edən sanitar-texniki bölmə. Sanitar-texniki bölmədə duş kabinəsi, əlüzyuyan, bio-tualet və dəsmal qurudan elektrik asılqan quraşdırılıb.

Bütün bölmələr bir-birindən qapılarla ayrılır. İş, yataq və sanitar-texniki bölmələrdə (açıq vəziyyətdə öz-özünə anidən bağlanmamaq üçün fiksatorları olan) pəncərələr quraşdırılıb.

Pəncərələrdə parça və ağcaqanad əleyhinə toru olan pərdə-

54 www.azeridefence.com

NPOO “ОКБ ТСП” şirkəti əsas fəaliyyət sahəsi mövcud silah və hərbi texnika nümunələrinin əsaslı şəkildə modernləşdirilməsi, elmi-texniki və hərbi-elmi araşdırmaların aparılması,

ikitəyinatlı yeni silah və texniki vasitələrin hazırlanması və silsilə istehsalı, hərbi qoşunları və silahları idarəetmə sistemləri üçün aparat-proqram vasitələrinin hazırlanması və istehsalından ibarət olan innovativ müəssisədir. Müəssisə tapşırıqların həllinə uyğunlaşan çevik struktura, yüksək elmitexniki potensiala, yüksək ixtisaslı mühəndis-texniki personala, eləcə də müasir tədqiqat və istehsalat bazasına malikdir.

Müəssisə müqavilələrdə müəyyən edilmiş müddətlər çərçivəsində ikitəyinatlı məhsulların hazırlanması, silsilə istehsalı və sifarişçiyə çatdırılması sahəsində zəngin təcrübəyə malikdir. Müəssisə həmçinin 12 ildən artıq fəaliyyət müddəti ərzində bir sıra hökumətlərarası proqramın reallaşdırılmasında yaxından iştirak edib və etibarlı tərəfdaş kimi tanınır.

NPOOO “OKB TSP” Республика Беларусь, 220114, г. Минск, пр-т Независимости, 115 – 307 115 – 307 Nezavisimosti Ave., Minsk, 220114, Republic of Belarus (Belarus Respublikası) Тел./ Tel.: +375 (17) 237 69 07 Факс/ Faks: +375 (17) 211 87 36 E-poçt: tsp@tspbel.com

İŞBİR hədəfləri ilə böyüməyə davam edir İŞBİR Elektrik Sanayi A.Ş. 41 il əvvəl sektorda yerini almış Türkiyənin ilk generator fabriki və ən yüksək gücdə alternator istehsalçısıdır. Xaricdə çalışan türk işçilərin ortaqlığı ilə 1977-ci ildə qurulmuş İŞBİR şirkəti adını da məhz “İşçi Birliyi”dən götürüb.

1988-ci ildən etibarən Türkiyə Silahlı Qüvvələrini Gücləndirmə Fonduna (TSKGV) bağlı olaraq fəaliyyətini davam etdirən İŞBİR sərmayəsinin 99.85%-i TSKGV-yə aid olan 6 ortaqlıqdan biridir. Şirkətin başlıca fəaliyyət sahəsi generator, alternator, elektrogen qrupları, elektrik panoları və konvertorların dizaynı, yaradılması, istehsalı və testlərinin keçirilməsi, sertifikatlaşdırılması, kalifikasiyası və logistik dəstəyin təmin olunmasıdır.

Bu gün gəldiyi nöqtədə İŞBİR Türkiyə müdafiə və aviasiya sənayesində davam etməkdə olan çox sayda layihədə önəmli rola sahibdir.

Bunları aşağıdakılar kimi sıralamaq olar: Türkiyə Silahlı Qüvvələrində istifadə edilən bütün pilotsuz uçuş aparatlarının (PUA) yer stansiyalarının generatorları İŞBİR tərəfindən istehsal olunur. PUA generatorlarının istehsalı çərçivəsində TUSAŞ-ın istehsal etdiyi “Anka”, “Baykar Makina” şirkətinin istehsal etdiyi “Bayraqdar TB2” və “Vestel Savunma” şirkətinin istehsal etdiyi “Karayel” PUA-larının bütün generatorları İŞBİR-in müəssisələrində, şirkətin mühəndisləri tərəfindən dizayn və istehsal edilib.

Quru Qoşunları Komandanlığının ehtiyaclarına uyğun olaraq Taktik Sahə Rabitə Sistemlərində (TASMUS) istifadəsi planlaşdırılan 2x15 kVA gücündə yedəkdə daşınan generatorlar, ADOP (Avtomatlaşdırılmış Atəş Dəstəyi) layihəsi çərçivəsində istehsal edilən 2x15 kVA generatorlar, Mobil Yüksək Tezlik Kəsmə və Dinləmə Sistemində istifadə olunan 2x13 kVA Dual generatorlar, Müvəqqəti Modulyar Bazalar üçün istehsal edilən fərqli güclərdə sinxron generatorlar, Sərhəd Təhlükəsizliyi Layihəsi çərçivəsində

istifadə olunacaq 2x25 kVA Dual generatorlar və Radiostansiya Sistemi Layihəsi çərçivəsində istifadə edilən 2x13 kVA avtomatik yedəkli generatorların istehsalı davam edir. İŞBİR-in məhsul portfelində dəniz platformaları üçün generatorlar xüsusi yer tutur və şirkət bu sahədə dünyadakı azsaylı istehsalçılardandır. Türkiyə Hərbi Dəniz Qüvvələri Komandanlığına təhvil verilmiş MİLGEM generatorları layihənin üçüncü gəmisi olan “Burqazada” və dördüncü gəmisi olan “Xınalıada”da quraşdırılıb. Birinci gəminin generatorları şəbəkəyə daxil edilib və 2017-ci ilin oktyabr ayında liman testləri tamamlanıb. Test və ölçmə gəmisində (TVEG) istifadə olunacaq 4x750 kVA gücündə generatorların da istehsalı tamamlanıb və sifarişçiyə göndərilib.

Tədqiqatlara diqqət ayrılır İŞBİR istehsal fəaliyyətləri ilə yanaşı, ekosistemi bir araya gətirən seminarlar da təşkil edir. “Generator və Enerji Sistemləri” mövzusunda ilk seminar 2016-cı ilin sonunda təşkil olunmuşdur. Bu seminarda müəyyən edilən hədəflərin biri də müəssisənin böyüdülməsi və bu məqsədlə yeni bir zavodun qurulmasıdır. Zavodun Türkiyənin MİLGEM gəmiləri üçün İŞBİR tərəfindən istehsal edilmiş generator

yerləşəcəyi torpaq sahəsi satın alınıb və layihəsi hazırlanıb. Yaxın zamanlarda inşaatla bağlı tenderin keçirilməsi nəzərdə tutulur. Yeni zavodda qurulması planlaşdırılan dəzgahlar müəyyən edilib, bunlar üçün daxildə və xaricdə bazar araşdırmalarının aparılması tamamlanıb. Bu dəzgahların tətbiq edildiyi yeni zavod 2019-cu ilin sonunda istehsala başlayacaqdır. İŞBİR-in digər bir hədəfi isə müəssisə daxilində araşdırma və tədqiqat mərkəzinin (Ar-Ge) qurulmasıdır. Hazırlıqları tamamlanan İŞBİR araşdırma və tədqiqat mərkəzi 2017ci ilin may ayında istifadəyə verilib. İŞBİR-in hədəfləri arasında yer alan alternator çeşidlərinin artırılması istiqamətində çalışmalar da tamamlanıb və alternator məhsulları xətti genişləndirilib. Alternator məhsullarının çeşidinin artırılması istiqamətində çalışmalar yeni texnologiyaların tətbiqi ilə davam etdirilir. İŞBİR tərəfindən ikinci “Generator və Enerji Sistemləri” seminarı isə mütəxəssislərin, o cümlədən ASELSAN və ROKETSAN kimi böyük firmaların, nümayəndəliklərin də iştirakı ilə cari ilin mart ayında gerçəkləşdirilib. Bu seminarda müəyyən edilmiş hədəflərin birincisi Türkiyədə generator bazarında alternatorların yeganə istehsalçısı

Soldan sağa – İŞBİR şirkəti tərəfindən yaradılmış və istehsalı davam edən səssiz generator və ADOP layihəsi üçün dizayn edilmiş elektrik generator. Foto: İŞBİR

olmaqdır. Qeyd edək ki, Türkiyədəki generator istehsalçılarının demək olar ki, hamısı alternatorları idxal edir. İŞBİR istehsal həcmini və keyfiyyətini artırıb, maliyyətini aşağı salmaqla bu bazarda söz sahibi olmağı planlaşdırır. Şirkətin bundan sonrakı məqsədi dünyanın azsaylı alternator istehsalçıları sırasına girməkdir.

Səssiz taktik generatorlar İŞBİR-in davam etdirdiyi tədqiqat çalışmalarının ilk məhsulu Türkiyənin ilk “Səssiz Generatoru”dur. Vacib

56 www.azeridefence.com

ehtiyacları qarşılayaraq İŞBİR 5-1020-30 kW güclərdə taktik səssiz generatorları istehsal edərək patentləşdirib. Hazırda İŞBİR şirkəti tərəfindən müdafiə sənayesi layihələri çərçivəsində 5 kW tək, 20 kW tək, 2x20 kW Dual, 30 kW tək və 2x30 kW Dual taktik səssiz generatorların istehsalı davam etdirilməkdədir. Növbəti mərhələdə daha fərqli güclərdə səssiz taktik generatorların yaradılması və istehsalı planlaşdırılıb. Hazırda 50 kVA güc üzərində çalışan İŞBİR perspektiv planda 500 kVA-a qədər generatorların istehsalını nəzərdən keçirir.

Araşdırma və tədqiqat mərkəzlərində yaradılan xüsusi məhsullar və modernləşdirmə layihələri ilə yanaşı, müdafiə sənayesinə birbaşa qatqısı olan yeni nəsil hibrid sistemlərdə istifadə edilən generatorların və

alternatorların dizaynı, tək bir qaynaqdan çoxlu enerji çalışma prinsipi ilə kogenerasyon sistemləri üzərində də çalışmalar davam edir. İŞBİR-in əsas hədəfi ölkə iq tisadiyyatında birbaşa iştirak və əlavə dəyəri yüksək olan 100 faiz yerli generator istehsal etməkdir. İŞBİR generatorlarında yerli motorun istifadəsi ilə bağlı çalışmalar başladıb.

Bu tip çalışmalar və ortaqlıqlar sayəsində yaxın gələcəkdə 100 faiz yerli generatorları da istehsal edərək ölkə iqtisadiyyatına birbaşa qatqı təmin etməyi planlaşdırır. İŞBİR dünən olduğu kimi, bu gün də mövcud təcrübəsi, peşəkar kadrları və texnoloji infrastruktru ilə həm ictimai təşkilatlar və özəl qurumlar, həm Silahlı Qüvvələr, həm də Türk millətinin ehtiyacı olan generatorları istehsal etməyin haqlı qürurunu daşımağa davam edəcəkdir.

Interview with Chingiz Aliyev, General Director of “Üfüq” Production Association of the Ministry of Defence Industry, for the AZERI DEFENCE magazine:

General Director of “Üfüq” Production Association Chingiz Aliyev:

WE PLAN TO START PRODUCTION OF MARINE NAVIGATION SYSTEMS - Mr Aliyev, what are the position, role and activities of the “Üfüq” Production Association at the Ministry of Defence Industry?

- “Üfüq” PA is one of the Ministry of Defence Industry’s leading companies.

Defence products manufactured at our association’s plants are designed mainly for engineering, rocket-artillery and chemical services.

These plants are engaged in executing orders in accordance with the nomenclature issued by the defence and law enforcement agencies of Azerbaijan. Additionally, we are working on creating new products. Our production units maintain ISO and AGAP certification.

- What will the new products be?

- Well, from our new products, I can point to a variety of antennas for radio-electronic use and new mine detecting units produced in our plant.

Our newly created mine detecting units

will allow us to detect metal elements, ammunition and engineering mines to a depth of 2.5 meters. This is a new, upgraded version of the mine detector called IMA-07, which was produced in the Soviet era. The new device is stronger and more complex than IMA07. Our association is also preparing a variety of illuminating cartridges of 40 mm, 50 mm and 60 mm, as well as preparations for filling the newly created cartridges. Related to this, work is currently underway to produce ammunition of various calibre and types.

- The IMA-07 mine detector passed its first tests in the SovietAfghan war. What improvements have been made subsequently?

- As you mention, IMA-07 has been used for many years in our Armed Forces. Over the past years, the detector was improved, taking into account the initiatives and proposals of the military, and problems identified in different

operational conditions have been eliminated. Moreover, its weight has been reduced and the packaging has been improved. The radio resource base has been replaced with more modern and better quality samples.

Today we have a lot of orders for those detectors.

Our company is fulfilling various orders for engineering services. At the same time, we produce armoured jackets and helmets of different protective classes. Various beds, traffic lights and shot-guns are also being used for the military and civilian use.

Note that today our company continues the production of both civilian and military batteries.

- Armoured jackets are produced jointly or 100% domestically?

- About 75 percent of the protective equipment is manufactured by our plant. However, some components are not available locally. For example, we do not produce one piece of armour

57

required for the armoured jacket. Those parts are imported from Turkey or other countries. We collaborate with the Turkish company “Öztek” in this field, and the products of this company are high quality.

We have manufactured and delivered large quantities of armoured

jackets to our army. This year there are a great many orders for armoured jackets and helmets. Taking into account the numerous requests for armoured jackets, there is no question that this volume will increase in the coming years. Today armoured jackets are required not only by defence and law enforcement agencies, but also in our banking and postal sectors.

Along with armoured jackets and helmets, our company also produces other protective gear - chemical and bactericidal clothing, as well as “Radon” ABC-protective masks. We have new orders for ABC-protective masks this year.

- In recent years, the disposal of weapons and ammunition has been highlighted in the activity of “Üfüq” PA. Please inform us about your activity in this field.

- In our company the question of disposal of various types of ammunition and small-calibre guns has been completely mastered. We dispose of artillery and jet missiles, which have been spent by the defence and law enforcement agencies of our country and which are either outdated or dangerous to store. Note that equipment and technologies employed in the disposal field fully meet modern standards.

- It was planned to build production lines to fill artillery shells at your plant. When will these production lines be commissioned?

- Establishment of filling sites should be completed soon. There will be 100 mm, 122 mm, 125 mm, 130 mm and 152 mm artillery and tank shells. The main responsibility for the production of ammunition is with “Üfüq” PA. - Can you tell us about your export opportunities?

- There is great demand from foreign countries for various types of ammunition and grenades, in particular.

In 2017, we executed large volumes of exporting, however our main task has always been the provision of our own Armed Forces.

- What kind of cooperation do you have with foreign companies?

- We cooperation with the Turkish companies MKEK, ROKETSAN and “Öztek”. We get parts for the IMA-07 detectors from ASELSAN. Besides those, we have relations with Iran, Pakistan, Bulgaria, Serbia, Bosnia and Herzegovina, Russia, Belarus and Ukraine. We have seen great interest in our products from Middle Eastern and African countries, and negotiations on this issue are underway.

developing this area again. In this regard, the ministry's leadership has given instructions. I think we will be able to produce the devices needed for our marine industry.

- What are your plans for the future? What innovations might there be?

- As I said, work is being done to develop new products at our association’s plants. Along with those, we have other prospects. We are investigating, exploring and reviewing products in developed countries around the world. The exhibitions are well acquainted with products from leading countries in the world. One of the key priorities in our association is the field of navigation. Along with batteries, we also entertain the idea of building military and civilian generators, solar cells. Simultaneously, we continue to increase the range of civilian products.

- How do you resolve your staffing as a defence industry association?

- At the Azerbaijan Technical University, there is a faculty preparing specialists in the defence industry, and their graduates are sent to factories.

We engage them in various profiles and specialties. We choose staff from them and begin to work toward their advancement.

- How many items will you exhibit at ADEX 2018?

- We will bring 69 items to the exhibition; these are mainly ammunition and some engineering devices and equipment. This year, some products are being demonstrated for the first time. A new version of the IMA-07 detector, as I mentioned before, will also be on display at the exhibition.

- Your plant was one of the unique enterprises in the Soviet era specialising in marine industry and navigation. Is that still your priority today?

- As you say, our plant was engaged in the development of navigational equipment under the Ministry of the Maritime Fleet of the former Soviet Union until 1992. The devices and equipment created at our plant were manufactured at factories in Russia. In the past, the plant built, manufactured, assembled and repaired navigation equipment for vessels and submarines.

At present we are considering

59

AMEA Strateji Elmi Tədqiqatlar Mərkəzinin rəhbəri Fətəli ABDULLAYEV:

Ən mükəmməl zirehli gödəkcələri təqdim etməyə hazırlaşırıq Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Strateji Elmi Tədqiqatlar Mərkəzinin rəhbəri, siyasi elmlər doktoru Fətəli Abdullayev AMEA Yüksək Texnologiyalar parkının müdafiə təyinatlı proqramları və zirehli gödəkcə istehsalı layihəsi barədə AZERİ DEFENCE jurnalının suallarını cavablandırır.

– Fətəli müəllim AMEA nəzdində Yüksək Texnologiyalar (YT) Parkı artıq iki ilə yaxındır fəaliyyət göstərir.

Texnoparkın rezident şirkətlərinin bir qismi də müdafiə təyinatlı layihələrin reallaşdırılması ilə məşğuldur. AMEA YT Parkının fəaliyyət istiqamətləri, təqdim etdiyi imkan və imtiyazlar barədə məlumat vermənizi xahiş edirik? Hansı şirkətlər YT Parkına üzv ola bilər?

– Prezident cənab İlham Əliyevin 8 noyabr 2016-cı il tarixli sərəncamı ilə AMEA nəzdində Yüksək Texnologiyalar

60 www.azeridefence.com

Parkı yaradıldı. 2017-ci ilin mart ayından rəsmi olaraq fəaliyyətə başladıq. Bu gün AMEA YT Parkı elmin kommersiyalaşdırılması, bilik iqtisadiyyatının qurulması, ixrac yönümlü istehsal sahələrinin yaradılması və s. istiqamətlərdə fəaliyyət göstərir.

Texnoparkın imkanlarına, rezidetlərə təqdim etdiyi imtiyaz və güzəştlərə gəlincə, deyə bilərəm ki, Azərbaycanda mövcud olan 9 vergi növünün 5-dən (gəlir, mənfəət, torpaq və əmlak vergiləri) rezidentlər azad olurlar. Rezidentin bu

və ya digər texnoparkın ərazisində icra etdiyi layihələr çərçivəsində idxal etdiyi texnologiya və avadanlıq gömrük rüsumlarından azaddır. Hansı ki, bu məhsulun maya dəyərinə 50%-ə qədər təsir göstərir. Bundan əlavə, texnoparkımız bütün infrastruktura malikdir. Burda həm hazır istehsalat sahələri, həm anbar imkanları, həm yeni istehsal sahələrinin tikilməsi və qurulması üçün müvafiq ərazilər mövcuddur.

2015-ci ilin mart ayın da Si lah lı Qüvvələrin Hərbi Akademiyası ilə AMEA

“Buta Armor” şirkəti tərəfindən istehsal ediləcək zirehli gödəkcə və zireh lövhələri.

Foto: AD

arasında əməkdaşlıq sazişi imzalanıb. Bu sazişə əsasən, biz Hərbi Akademiya ilə sıx işləyirik. Eləcə də Dövlət Sərhəd Xidməti və ANAMA kimi qurumlarla əlaqələr qurulub.

Qeyd edim ki, AMEA YT Parkı AMEA Təcrübə-Sənaye Zavodunun bazasında yaradılıb. Hazırda AMEA YT Parkın rezidentlərindən “Elm və Texnologiyalar Parkı” MMC (ETP) hərbi yönümlü, müdafiə təyinatlı layihələrin icrası ilə məşğul olur.

Adıçəkilən şirkətin fəaliyyətinin əsas məqsədi yüksək texnologiyaların hazırlanması, işlənməsi və təkmilləşdirilməsi məqsədi ilə elmi-texniki tədqiqat və konstruktor işlərinin aparılması, onların nəticələrinin xüsusi təyinatlı istiqamətlərdə, o cümlədən sənaye və xidmət sahələrində tətbiqi üçün şəraitin yaradılması, fəaliyyətin təşkili və inkişaf etdirilməsindən ibarətdir. ETP tərəfindən həm mülki, həm də hərbi təyinatlı multikopterlər və PUA-lar, həmçinin digər məmulatlar istehsal edilir. Dron və PUA-larımız döyüş şəraitində sınaqlardan keçirilir, hərbçilərin fikir, tövsiyə və məsləhətləri əsasında təkmilləşdirilir.

Rezidentimiz olan “DN Tecnologies” MMC simulyatorların yaradılması və istehsalı ilə məşğuldur. Başqa bir rezidentimiz “Buta Armor” şirkəti ölkədə ilk dəfə olaraq yüksək innovasiyalar tətbiq etməklə, ən yüksək qoruma səviyyəsinə, erqonomikaya malik zirehli gödəkcələrin və dəbilqələrin, həmçinin digər zirehli məhsulların istehsalını həyata keçirəcək.

Digər rezidentimiz – AzərbaycanBolqarıstan sərmayəli “AzMonbat” şirkəti isə hərbi və mülki təyinatlı akkumulyatorların istehsalını həyata keçirəcəkdir.

- Zirehli gödəkcələrin istehsalı layihəsi barədə bir qədər geniş məlumat verə bilərsinizmi?

- “Buta Armor” şirkəti Bolqarıstanın “Mars Armor” şirkətinin texnologiyası əsasında zirehli gödəkcələrin istehsalı ilə məşğul olacaq. “Mars Armor” şirkəti fərdi mühafizə vasitələri istehsal həcminə görə dünyanın üçüncü, Avropanın isə birinci şirkətidir. Azərbaycanda olan tələbatı ödəmək, qabaqlamaq məqsədi ilə belə bir zavodun Azərbaycanda qurulması qərarlaşdırıldı. Zireh vasitələrinin istehsalı daima tədqiqat tə-

ləb edən sahədir. silah istehsalçıları ilə zireh istehsalçıları daim bir-biri ilə yarışır. “Buta Armor” və AMEA-nın bu sahədə əməkdaşlığı gələcəkdə yeni növ zirehlərin yaradılmasına gətirib çıxaracaqdır. 2018-ci ilin fevral ayında AMEA YT Parkında “Buta Armor” şirkətinə rezidentlik verilib. Qeyd edim ki, bu layihənin digər tərəfdaşı “EPC Group” şirkətidir.

Layihə çərçivəsində “Buta Armor” və AMEA-nın müvafiq strukturları, o cümlədən Polimer Materialları İnstitutu əməkdaşlıq edəcək, bu sahədə davamlı tədqiqatlar aparacaqdır. Bunun üçün müəssisə nəzdində iki test-sınaq və tədqiqat laboratoriyası da yaradılır.

“Buta Armor”un məhsul xətti genişdir. Bura ordu, xüsusi təyinatlı qüvvələr, dəniz və sahil mühafizə, polis və təhlükəsizlik qüvvələri, inkasator, minatəmizləmə qurumları, habelə VİP qoruma üçün zirehli geyimlər, müxtəlif model dəbilqələr, ordu qüvvələri və polis üçün

61

qalxanlar daxildir. AMEA YT Parkında istehsal ediləcək zirehli gödəkcələr 9x18 tapança güllələrindən 7.62x54 mm pulemyot və snayper güllələrinədək, həmçinin 450 m/saniyə sürətə malik qəlpələrə qarşı qorumanı təmin edəcək. Bu yaxınlarda YT Parkda “Buta Armor”un “show room”unun açılışında da bildirildi ki, istehsalçı mümkün qorumanı ən yüksək erqonomika və rahatlıqla birləşdirərək istifadəçilərə təqdim edir. Zirehli gödəkcələrin ən ağırı 7-8 kq təşkil edəcək ki, bu da kifayət qədər aşağı çəkilərdən hesab olunur. Hərbi və hüquq-mühafi zə qüvvə lə ri üçün nə zər də tu tu lan gödəkcələr modulyar dizayna malikdir.

Gödəkcələr istənilən tapşırığa uyğun şəkildə zəruri aksesuarlarla təchiz edilə bilər.

Xüsusi olaraq vurğulamaq istərdim ki, Azərbaycanın özündə bu zavodun olması həm ölkənin idxaldan asılılığını aradan qaldırır, həm də şəxsi heyət barədə məlumatların məxfiliyini təmin edir. Biz istənilən hərbi qurumla əməkdaşlığa açığıq. Hərbi və təhlükəsizlik qurumlarının istəyi üzərinə bu zirehlər istənilən formada, istənilən səviyyədə istehsal edilib sifarişçiyə çatdırıla bilər.

- Zavodun illik istehsal gücü nə qədər nəzərdə tutulur?

- İllik istehsal həcmi zirehli gödəkcələrdə ilkin etapda 25 minə yaxın nəzərdə tutulur. Ancaq istehsal limitlə bitmir. Zavod işə 6 istehsal xətti ilə başlayır. Ancaq sifariş çox olarsa istehsalçı müəssisə bu xətlərin sayını artırmaqla, istehsal gücünü də artıra bilər.

- Qeyd etdiniz ki, sınaq-test laboratoriyası da olacaq.

- Bəli. Zavodun ərazisində sınaq tiri və sertifikatlaşdırılmış laboratoriyası ola-

çı şirkətin bildirdiyinə görə, zavodda həm də lövhələr olmadan bıçaq zərbəsindən, 9x18/9x19 mm kalibrdən 450 m/saniyə sürətə malik qəlpələrədək qoruya bilən zirehli gödəkcələr də istehsal ediləcək. Onu da xüsusilə vurğulamaq istərdim ki, bölgədə “Buta Armor”un təqdim etdiyi standartlarda zirehli gödəkcə istehsal edən şirkət nə Türkiyədə, nə İranda, nə də Orta Asiyada mövcud deyil.

caq. Orada standartlara uyğun olaraq bütün sınaqlar keçiriləcək.

- Zireh lövhələri hansı materiallardan hazırlanır?

- Baş lan ğıc da po li mer- kom po zit lövhələr istifadə olunacaq. Bu partnyor bolqar şirkətinin özünün nou-hausudur.

Polimer-kompozit lövhələrdə güllələr fiksasiya olunur. Dəydiyi nöqtədə qalır. Digər lövhələrdə isə yayınma baş verir və nəticədə əsgər, yaxud yanında dayanan digər əsgər zərər çəkir. Layihənin digər

- Xaricə ixrac barədə fikirlər varmı?

- Əlbəttə. Biz Azərbaycanın ordu və güc strukturlarını təmin etməklə yanaşı, məhsulların “Made in Azerbaijan” brendi ilə xaricə ixrac barədə də fikirləşirik.

Artıq qonşu ölkələrdən – Orta Asiya ölkələrindən sifarişlər də alınıb.

- AMEA YT Parkında istehsal ediləcək zirehli gödəkcələri bazardakı analoqlarından fərqləndirən xüsusiyyətlər nələrdir?

- Maksimum mühafizə və maksimum erqonomika. Çəki yüngüldür, ağırlığın bərabər bölünməsi təmin olunub. Üstəlik qiymət və keyfiyyət arasında olan fərqdir. Əminliklə deyə bilərik ki, qiymət və keyfiyyət fərqinə görə bazarda bizimlə rəqabət edə biləcək istehsalçı yoxdur.

Biz istənilən sınaqlarda bu məhsulları yoxlamağa və rəqabətə hazırıq. İstehsal“Buta Armor” tərəfindən minaaxtaranlar üçün xüsuusi hazırlanan qoruyucu geyim.

üstünlüyü ondan ibarətdir ki, növbəti mərhələdə alimlərimizin də iştirakı ilə zireh lövhələrinin Azərbaycanda istehsalı nəzərdə tutulur. Çünki Azərbaycanda polimer sahəsində uzun illərdir elmi tədqiqatlar aparılır. Lövhə istehsalı çox böyük layihədir. Burada söhbət ildə yüz minlərlə lövhənin istehsalından gedir. Bu zavod qurulduqda biz Amerikanın məşhur “Dupont” şirkəti ilə rəqabət edə biləcəyik.

- Zavod nə vaxt işə düşəcək?

- AMEA tərəfindən YT Park ərazisində “Buta Armor” şirkətinə hazır bina verilib. Yaxın aylar ərzində orada avadanlıqların quraşdırılması başa çatacaq və istehsala start veriləcək. Zavodun özünün yeni binasının istifadəyə verilməsi isə bir ilədək çəkəcəyi gözlənilir.

ADEX-2018 sərgisində “Buta Armor”un zirehli gödəkcə nümunələri ilk dəfə AMEA YT Parkın stendində nümayiş olunur. Arzu edənlər stendimizə baş çəkib məhsullarla tanış ola bilərlər.

62 www.azeridefence.com

“AzMonbat” - hərbi texnikalar üçün akkumulyatorların yeni ünvanı

AZMONBAT BAT T ERI ES

“AzMonbat” Azərbaycan-Bolqarıstan birgə müəssisəsi ADEX-2018 sərgisində tank və digər zirehli maşınlar daxil olmaqla, zirehli texnikalar üçün müxtəlif növ akkumulyator batareyalarını nümayiş etdirməyə hazırlaşır. Şirkətin təqdim etdiyi akkumulyator batareyaları özünün dayanıqlılığı və digər üstün parametrlərinə görə bazardakı analoqlarını üstələyir. Bu bardə AZERİ DEFENCE jurnalına “AzMonbat” şirkətinin həmtəsisçisi, “EPC Group” şirkətinin rəhbəri Reza Vəziri bildirib.

Reza Vəzirinin sözlərinə görə, xarici sərmayəli ortaq şirkət olan “AzMonbat” AMEA Yüksək Texnologiyalar Parkında yerləşir. Müəssisədə “AzMonbat” şirkəti 80%, Bolqarıstanın “Monbat” şirkəti isə 20% paya malikdir. Akkumulyator zavodunun təməli 2018-ci ilin fevral ayında qoyulub. Layihənin elm tutumlu hissəsi olduğundan AMEA elmi-tədqiqat isntitutları ilə əməkdaşlıq həyata keçirilir. Perspektivdə litium batareyaların da yaradılması nəzərdə tutulur.

Partnyorumuz “Monbat” şirkəti 500 milyon dollar kapitalizasiyası olan beynəlxalq şirkətdir. Almaniya, Fransa və Bolqarıstanda zavodları var. Bakıda inşa edilən zavodda tanklar, PDM, ZTR və digər hərbi texnikalar üçün yüksək key iyyətli akkumulyatorlar istehsal olunacaq.

ADEX sərgisində bu akkumulyatorların bir qismi nümayiş etdirilir, - deyə Vəziri vurğulayıb.

Reza Vəziri bildirib ki, ilk olaraq müəssisədə 110-125 Ah (NATO), 70-160 Ah (Rusiya) tutumlu 12V və 24V hərbi

64 www.azeridefence.com

akkumulyatorların istehssalı planlaşdırılır. Bu akkumulyatorlar vibrasiyaya, həmçinin yüksək isti və soyuq havalarda dözümlüyü, temperatur dəyişmələrinə dayanıqlığı sübut olunub. Şirkət rəhbərinin sözlərinə görə, beynəlxalq marka ilə yüksək key iyyətdə istehsal olunacaq akkumulyatorlara 5 il zəmanət verilir: “Beş ilin tamam olmasına iki gün qalmış akkumulyatorda problem olarsa, biz onu dəyişirik. Bu ən önəmli avantajımızdır”.

Hərbi təyinatlı akkumulyatorların strateji məhsul olduğunu vurğulayan Reza Vəziri bildirib ki, bu məhsulların ölkədə istehsalı hərbi texnikanın sayı, tipi barədə informasiyaların kon idensiallığı baxımından da önəm kəsb edir. Qeyd olunan seqment üzrə bazar araşdırmalarının aparıldığını deyən Vəzirinin sözlərinə görə, regionda heç bir dövlət bu tip akkumulyator istehsal etmir: “İstehsal edilən akkumulyatorlar da açıla bilən, doldurula bilən akkumulyatorlardır. Bu isə çox böyük problem yaradır. Bizim akkumulyatorlar açıla bilməz, sökülə bilməz, içindən heç nə götürülə bilməz”.

“AzMonbat”ın akkumulyator istehsalı layihəsinin üç mərhələdə icra olunacağını qeyd edən şirkət rəhbəri qeyd edib ki, birinci mərhələdə hərbi texnika

üçün yüksək amperajlı akkumulyatorların və Azərbaycandakı mobil operatorlar üçün batareyaların yığımı nəzərdə tutulur. Bununla paralel olaraq Azərbaycan hökumətinin dəstəyi ilə zərərli və toksik maddə olan akkumulyatorların mərkəzləşmiş qaydada yığımına başlanıb. İkinci fazada isə minik avtomobilləri və digər texnikalar üçün akkumulyatorların istehsalı həyata keçiriləcək. Hazırda yığım zavodu ilə yanaşı, tullantıların təkrar emalı zavodu qurulur və utilizasiya üçün akkumulyatorların qəbuluna başlanıb: “İstənilən hüquqi və iziki şəxslər, müva iq strukturlar əllərində olan akkumulyatorları gətirib təhvil verə və pullarını ala bilərlər”.

R.Vəziri bildirb ki, “AzMonbat” qrupu ildə 120000 ədəd ağır və 120000 ədəd yüngül akkumulyator batareyası istehsaletmə gücünə sahib olacaq.

“Optika-Mexanika” İstehsalat Birliyinin baş direktoru Xəqani İSAYEV:

Optik nişangahlarımız xarici analoqları ilə rəqabət aparır Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin “OptikaMexanika” İstehsalat Birliyinin baş direktoru Xəqani İsayevin AZERİ DEFENCE jurnalına müsahibəsi

– Xəqani müəllim, “OptikaMexanika” İstehsalat Birliyinin fəaliyyət istiqamətləri barədə məlumat verməyinizi istərdik.

Birliyin Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin təminat və təchizatında rolu nədən ibarətdir?

– “Optika-Mexanika” İstehsalat Birliyinə daxil olan müəssisələr optik sistemlərin yaradılması və istehsalı ilə yanaşı, müxtəlif mexaniki cihazların, maskalanma vasitələrinin və döyüş sursatlarının istehsalı üzrə ixtisaslaşıb.

Müəssisəmiz Azərbaycan Silahlı Qüvvələrini və güc strukturlarını optik nişangahlarla təmin edir. Müəssisədə yeni nəsil optik cihazlar yüksək keyfiyyətlə istehsal edilir. Burada tank əleyhinə əl qumbaratanları üçün QON-1, minaatanlar üçün MTON tipli optik nişangahları, RS-M tipli kollimator nişangahını, yeddi və on dəfə böyütmə qabiliyyətinə malik binokulları, snayper tüfəngləri üçün STON 4-14x50 (624x50), optik nişangahları və s. qeyd etmək olar. Bunlarla bərabər A-100 tipli monokulyar gecəgörmə cihazları istehsal olunur.

Adı çəkilən cihazların optik və mexaniki hissələrinin istehsalı müəssisə tərəfindən tam mənimsənilib. İstehsal olunan məhsullar müəssisədə mövcud

olan sınaq sahəsində tam yoxlanıldıqdan sonra sifarişçiyə göndərilir.

Hazırda bizim seriyalı istehsal üçün üzərində işlədiyimiz məhsullardan biri də səhra periskopudur. Bu ilin sonuna qədər sınaqları bitirib seriyalı istehsala hazırlamaq niyyətindəyik.

Müəssisəmizdə optik cihazlarla yanaşı, döyüş sursatlarının istehsalına xüsusi yer verilir. İstehsalı mənimsənilən məmulatlar sırasında avtomatik qumbaraatanlar üçün atəş yığımlarını və müxtəlif yamsılama vasitələrini qeyd etmək olar.

Texniki tekstil məmulatların istehsalı sahəsində ixtisaslaşmış müəssisəmizdə xüsusilə maskalanma torları, çadırlar, kimyəvi, radioloji və bakterioloji təsirlərə malik geyim dəstləri (bunlar yüngül geyim dəstləridir), həmçinin zirehli gödək-çələrin kamuflyajı, qoburlar, daraq çantaları, silah və toplar üçün üzlüklər və s. istehsal olunur.

Qeyri-standart avadanlığın istehsalı sahəsində ixtisaslaşmış müəssisəmizdə müxtəlif növ avtomatik silahlar üçün patron lentlərinin və qutularının, həmçinin avtomatik xətlərin istehsalı təşkil edilmişdir.

– 60 mm-lik işıq və tüstüburaxan minaların istehsalı layihəniz vardı.

Bu məhsulların istehsalına nə vaxt başlanması nəzərdə tutulur?

– Nazirliyin Elmi-Tədqiqat İnstitutu tərəfindən layihə edilmiş 60 mm-lik işıq və tüstüburaxan minaların nümunələri hazırlanır. Onların mənimsənilməsi bu il başa çatdırılacaq.

Bu minalar ərazidə tüstü pərdəsinin yaradılması, eləcə də gecə vaxtı işıqlandırılma məqsədi ilə istifadə olunur.

- Müəssisəniz bildiyimiz qədər həm də optik cihazların təmirini həyata keçirir.

“Alov” zavodunda istehsal edilən STON optik nişangah. Foto: AD

65

Soldan sağa – “Alov” zavodunda istehsal edilən minaatan optik nişangahı (MTON) və “Optika-Mexanika” İB-nin istehsalı olan 30 mm-lik qumbaralar. Foto: AD

– Təbii ki, öz istehsal etdiyimiz məhsulların təmiri ilə də məşğul oluruq.

Bundan başqa, Silahlı Qüvvələrdə digər ölkələrin istehsalı olan optik cihazlar var ki, onların bəzilərinin təmirini həyata keçiririk.

Optik cihazların texniki xidməti və təmirinin təşkili ilə bağlı bir sıra şirkətlərlə danışıqlar aparırıq.

Yaradılacaq istehsal sahəsində bütün növ, o cümlədən zirehli texnika və artilleriya toplarında istifadə edilən optik nişangahların və müşahidə cihazlarının texniki xidməti və təmiri nəzərdə tutulub. Burada gecəgörmə və termal cihazların servis xidmətinin təşkilinə və təmirinə xüsusi önəm verilir.

– Bununla əlaqədar ASELSAN şirkətinin nümayəndələri ilə daimi görüşlərimiz olur. Biz müxtəlif optik cihazların birgə istehsalının təşkili ilə bərabər, şirkətin Silahlı Qüvvələrdə istismarda olan cihazlarının servis xidmətlərinin təşkili ilə bağlı danışıqlar aparırıq. ASELSAN şirkəti ilə birgə həyata keçirdiyimiz layihələr sırasında A-100 tipli gecəgörmə monokulyarının istehsalının təşkilini xüsusilə qeyd etmək istəyirəm. Layihənin icrası nəticəsində müəssisəmizin mütəxəssisləri tərəfindən gecəgörmə cihazlarının istehsalı sahəsində böyük təcrübə əldə edilmişdir.

– Türkiyənin ASELSAN şirkəti ilə birgə müəssisənizin nəzdində yeni növ optik cihazların istehsalı və servis xidmətinin göstərilməsi ilə bağlı layihə üzərində işlər gedirmi?

– Snayper tüfəngləri üçün optik nişangahların yaradılması tamamlandımı?

– Müəssisəmizdə yaradılmış STON adlı snayper tüfəngləri üçün optik nişangahların seriyalı istehsalı üçün hazırlıq işləri davam etdirilir. Yaxın

vaxtlarda dövlət sınaqları keçiriləcək.

Bu nişangahlar 7.62 mm çaplı snayper tüfəngləri ilə yanaşı, 12.7 mm çaplı tüfənglərdə də istifadə oluna bilər.

Snayper tüfəngləri üçün 4-14 və 6-24 dəfə dəyişən böyütmə qabiliyyətinə malik olan STON tipli teleskopik nişangahlar kiçik ölçülü və az müddətli görünən hədəfləri təyin etmək, nişanalma bucağını müəyyən etmək, uzaq və orta məsafələrdə yüksək dəqiqliyə malik silahları hədəfə tuşlamaq və dəqiq atəş açmaq üçün istifadə olunur.

Optik nişangah Mil-Dot sisteminə uyğun torla təchiz edilmişdir.

– Müəssisənizin maskalanma torlarının istehsalı barədə nələri söyləyə bilərsiniz?

– 2009-cu ildən bu günədək müəssisəmizdə müasir standartlara cavab verən radioelektron maqnit dalğalarına, gecəgörmə cihazlarına və termal kameralara qarşı maskalanma torları və digər vasitələr istehsal edilir.

Maskalanma torlarımız qeyd etdiyim kimi, radioelektron maqnit dalğalarına, gecəgörmə cihazlarına və termal kameralara qarşıdır. Onları təlimata uyğun şəkildə, düzgün qurduqda torun altında gizlədilən texnika və ya canlı qüvvəni müəyyən etmək mümkün deyil. İkiüzlü – meşə-səhra və meşə-qar rəngli maskalanma torlarımız var. 2009-cu ildən müəssisəmiz Azərbaycan Ordusunu və güc strukturlarını maskalanma torları ilə tam təmin edir.

Bu il Dövlət Sərhəd Xidmətinin sifarişi olub və icra etmişik.

– Digər məhsullarla bağlı ixrac imkanlarınız necə?

– Qumbaraatanlar üçün optik nişangahların ixracı həyata keçirilib.

Hazırda bir sıra ölkələrlə minaatanlar üçün optik nişangahların və kollimator nişangahların satışı ilə bağlı danışıqlar

66 www.azeridefence.com

aparırıq. İxracatın və satışın strukturu ilbəil dəyişir. Məsələn, Bu il DSX kollimator nişangahları və binokullar sifariş verib. Bundan əvvəlki ildə sifarişlər fərqli idi.

– Qumbaraatanlar üçün döyüş sursatlarının istehsalı barədə danışdınız. Bunlar Silahlı Qüvvələr, yoxsa ixracat üçündür?

– Müəssisələrimizdə 30 mm-lik AQS-17 və AQS-30 tipli avtomatik qumbaraatanlar üçün 30x29 mm-lik VOQ-17M, VOQ-17M İN və VUS-17 tipli qumbaraatan atəş yığımlarının istehsalı həyata keçirilir.

Qeyd edim ki, bu qumbaralar müəssisəmizin mütəxəssisləri tərəfindən təkmilləşdirilib və hazırda analoqlarla müqayisədə daha yüksək qəlpələnmə qabiliyyətinə malikdir. Bu il Müdafiə Nazirliyindən, Daxili Qoşunlardan və bir sıra xarici ölkələrdən sifarişlər almışıq. İndiyədək Afrika regionuna ixrac etmişik. Bu il adıçəkilən sursatların hər üç növünə sifariş var.

– Qazaxıstan və Özbəkistandan maraqlanırlar. Lakin hələ ki, ixracatımız yoxdur. Müəyyən məhsullar barədə sorğular olur. Ən çox da ehtiyat hissələri ilə maraqlanırlar. Onu da deyim ki, bizim məhsullar MDB bazarındakı digər istehsalçıların məhsullarından keyfiyyətinə görə heç də geri qalmır. Bəzi məhsullarda hətta onları qabaqlayırıq.

– Bəli müəssisəmizin inkişaf proqramında ov tüfəngləri üçün optik nişangahların istehsalına xüsusi yer ayrılıb. Respublikada bu məhsula müəyyən tələbat var. Bu gələcək planlardan biridir.

– MDB məkanında Azərbaycanın məhsullarına maraq varmı?

– ADEX-2018 sərgisində hansı məhsulları nümayiş etdirəcəksiniz?

– Müəssisəmizdə istehsal edilən bütün növ optik müşahidə sistemləri və nişangahlar sərgidə nümayiş olunacaq. Eləcə də yeni məhsulumuz olan səhra periskopunu və STON-u da nümayiş etdirəcəyik. Sərgidə həmçinin 30 mm-lik qumbaraatan atəş yığımları, maskalanma torları və s. də yer alacaq.

Lülәaltı vә AQS-30 qumbaraatanları üçün istehsal edilәn döyüş sursatları.

Fotolar: AD

– “Optika-Mexanika” İstehsalat Birliyinin xarici şirkətlərlə əməkdaşlığı barədə nələri söyləyə bilərsiniz?

– Türkiyənin ASELSAN, Belarusun BELOMO, Rumıniyanin İOR şirkətləri ilə yaxşı əlaqələrimiz mövcuddur. Biz bu şirkətlərdən müəyyən dəst ləş diricilər və ehtiyat hissələr əldə edirik.

– Bir neçə il əvvəl müəssisənizdə ov tüfəngləri üçün nişangahların istehsal ediləcəyi bildirilirdi. Bu istiqamətdə nələri düşünürsünüz?

“Alov” zavodunun STON optik nişangahı ilә dәstlәşdirilmiş “Yalquzaq” snayper tüfәngi.

Fotolar: AD

67

Karel â&#x20AC;&#x201C; Over 16 years of Expertise in Military Communication System Products and Solutions Karel was established in 1986 as a telecommunication equipment manufacturer and designs PBX products and services for the Turkish market. The company led Turkeyâ&#x20AC;&#x2122;s transition from electro-mechanic communication systems to electronic communication systems. Karel, has the proprietary right of ownership of its state of the art technology products in the field of communication electronics in Turkey and also has an R&D department that is in compliance with international standards since the establishment of the company. Karel, as the market leader in Turkey, exports their products and solutions to more than 30 countries. Karel provides services to more than 700 thousand businesses with their PBX products only in Turkey and stands among the top 3 in Europe and the top15 manufacturers in the world.

With over 1,850 employees, Karel has recently been providing solutions for the Turkish Armed Forces and Navy in respect to communication needs for more than 16 years. The Karel Military Product Family has a wide product range from durable communication switchboards to Public Address General Alarm (PAGA) systems designed for navy Military ships. For the last ten years, Karel has put PBX intercom systems and PAGA systems on the market for moderate-large Military ships in respect to the needs of the Turkish Naval Forces and shipyards.

in turnover by developing cooperation with prime contractors in the home market.

Continuing infrastructure investments for R&D activities in the defence industry will subsequently improve test capabilities. In doing so, test capabilities in this regard will gain advantages for the company in respect to the competition due to intensity of environmental conditions and EMC/EMI necessities in military products. With standard and progress training which will support design work for aerial platforms, the skills of R&D personnel will be honed.

durable against impact. The DS200T distinguishes itself from others with features such as its backlight broad display, backlight key set, receiver installed to cabinets and headset that provide ease of use and PC-based system management interface. It provides connectivity with devices such as Analog/IP/ISN terminals, answer phone, fax and modem, GSM Gateway and IP-DECT systems.

With the IKT - Intercommunication system, they provide intercom solutions for naval and land vehicles.

IKT systems are waterproof and appropriate for use in challenging field

Company Objectives; Product Portfolio; In the defence industry, the companyâ&#x20AC;&#x2122;s most significant objective is to extend their market to South Asia, the Middle-East and Turkish Republics, conducting exporting transactions in the long term. Additionally, the company aims to maintain an increase

68 www.azeridefence.com

Karel manufactures products and solutions in respect to the needs of the defence industry. The product range which started with military communication systems has expanded over the years to solid state discs, electronic control card and systems, manual military computers, inertial navigations devices under military standards. These products are still being utilized by the Turkish Armed Forces and foreign armies.

The DS200D/T series military communication systems, depending on the location of use, are differentiated from each other and customized according to land/naval uses.

The DS200T military Analog switchboard is designed for tough field conditions and they are portable and

conditions (vibrations, shock, heat).

With its flexible structure, it provides intercommunication and wireless access to various numbers of users.

Particularly, Intercom systems developed for armoured vehicles by KAREL have become more and more

popular amongst vehicle manufacturers. Since Karel offers a cost-effective solution for internal and radio communication needs of vehicle crew while fulfilling all military environmental and electromagnetic compatibility standards. The IKT systems provide send and receive access to two different radios and the commander can also control crew access permission. Different variations of KAREL IKT-Intercom systems offer a wide range of usage according to the needs of different vehicles.

The AD101 system, developed as a Military ship Alarm and Public Address System, meets the needs of alarm and announcement in military Military ships due to its developed features and integrated structure. With the Alarm

and Address system, region-based alarms are given, announcements are made to selected regions and airplay is carried out over Radio-CD. The AD101 Alarm and Address System enables alarm and announcement calls or airplay in bodies define as Military ship-wide or as grouped. The system operates integrated with Accounting Switching

Fabrics (MAS) and Military ship Switchboards. The system also has User Stations (Kİ) authorized over Accounting Switching Fabrics and an external interface to alarm and announce with Handset over a telephone switchboard. Power supplies which will provide power needs of the devices are located within the GKB unit.

Telephone Repeater Units (amphitheatre) within the scope of ASS are located on the amp modules on the General Control Units.

The AD101 Alarm and Address system is a modular structure created with the integrated operation of more than one product. Units are developed according to19” rack cabinets. The system has a power supply with both AC-DC and DC-DC features and which can be scaled to be compatible with different power needs. The system is controlled and managed over the amphitheatre unit central system. The system was designed for easy assembly and suitable for maintenance. Thanks to the modular structure, broken units are easily replaced without injuring integrity.

The MIL-STD 461E and MIL-STD810F were developed in compliance with military standards. By using military connectors in the system, measures were taken against corrosion, vibration and other breakdowns. The power supply of the entire system is provided from a single point. Special filtering prevents noise in the power supply. With the management software, the entire system is easily configured and error statuses are easily monitored.

Karel Defence Industry Solutions Director Senih Başol “Karel will continue to develop products and projects for the defence industry with its experienced R&D infrastructure, and to play a major role as a subcontractor in both national and international defence projects. Our company culture allows us to easily collaborate with many different companies. We always work to accomplish projects on time.”

69

ANAMA - world brand in humanitarian mine clearance Since its establishment in 1998 ANAMA undergoes a long path chasing the development where broad cooperation and partnerships are the key elements. The main goal set for the national agency is undertaking of humanitarian demining operations, in full accordance with the IMAS, on accessible areas and occupied territories once they liberated. The undeniable fact remains undisputed that mine and unexploded ordnance problem (UXO) problem in Azerbaijan is a result of the military aggression of Armenia over Azerbaijan's territory, as well as former Soviet abandoned ammunition storages and testing ranges.

To achieve its goals together with the support and assistance of the United Nations Development Program (UNDP), United States Department of State (US DOS), The European Commission and other international Government and Non-Government Organizations ANAMA has stressed on establishment of national mine action capacity that has been successfully achieved in the following years of its existence. ANAMA jointly with international experts has managed to build a sustainable national capacity.

Today, the national capacity of ANAMA has all the basic instruments of humanitarian demining both from operational manpower and modern demining tools- deminers, minedetecting dogs, mechanical demining

70 www.azeridefence.com

machines, deep search tools, regional bases, training facility, training and quality monitoring division, and special mobile emergency response teams.

ANAMA has also established management capacities in Mine Risk Education and Victim/Survivors Assistance that constitute the nonoperational aspects of mine action, number of successful projects that could be measured based on the decrease in number of casualties among the civilians.

ANAMA has also succeeded in advocating the Mine Action to the Government of Azerbaijan that has led to the inclusion of humanitarian mine action in the broader development context and turned ANAMA into one of the important players in drafting and implementing the state sustainable development plans. A significant example of it could be the fact, that Humanitarian demining operations being conducted in regions of Azerbaijan are included in the SocioEconomic Development Plan 2003-2008 and 2009-2013, 2014-2018 of the President of Azerbaijan. Since July 2000 up to date, ANAMA has released 530 054,169 sq.m of SHA/CHAs (by manual demining and demining by mine detection dogs, technical survey, area reduction, land release and mechanical land preparation) where 798,295 different mines and UXO/AXOs were found and destroyed.

ANAMA continued its Emergency spot checks aimed at addressing requests from individuals, communities, government bodies and international humanitarian organizations on clearance of houses, educational institutions, industrial factories, canals, water reservoirs where the explosive contamination creates direct and in some cases indirect affect on the overall socioeconomic level of the regions.

Nevertheless the major threat created by those explosive remnants of war is the humanitarian threat caused to the civilians. In order to rapidly respond to emerging requests in different geographical location of the country, ANAMA tasks not only the Emergency Response Team, but also the demining teams under the NGOs depending on the location where the nearest ones are operating.

Benefiting from international support ANAMA continues it cooperation with NATO/NSPA by successfully implementing its II Trust Fund Project, namely Jeyranchel Clearance Project. The former Soviet Army firing and training range known as Jeyranchel located in NW Azerbaijan is adjacent to the state border with Georgia, covers an area of approximately 64 Sq Km. The Jeyranchel live firing range was in active use over the period 1955-1991.

The hazard from UXO and mines in the Jeyranchel area presented a serious

humanitarian, socio-economic and environmental threat to the local population. The joint ANAMANATO/NSPA PfP Trust Fund Project “Jeyranchel Clearance Project” on the clearance of 64 sq km has been officially confirmed by NATO on 4th of October 2011. United States of America and Turkey confirmed with its dedication as the Lead Nation for this project. The Government of Azerbaijan being deeply concerned with this situation and considering the importance of this project for the country contributed 50% of the total budget of the project. For over six years, against the backdrop of incredible risk and danger, ANAMA has successfully cleared 66 million square meters of the territory and 18 526 individual dangerous items were found and safely destroyed. During this period mine risk education programs were also carried out to raise awareness. As result the number of UXO-related accidents decreased.

Along with this local participation, ANAMA successfully cooperates with international organizations and similar centers in other countries with a view to mutual assistance and exchange of experience that leads to further development based on best practices.

In response to the state priority to support the national capacity development of other mine affected sates that are still undergoing the nationalization processes ANAMA has established a regional training center.

The Goygol Regional Training Base (GGRTB) was recognized by experts as fully equipped and suitable for training courses for local and international staff.

GGRTB is located in Goygol city, some 360 km west of the capital city Baku and approximately 10 km south from Ganja, the second largest city in Azerbaijan. GGRTB base except the office and other facilities consist of two separate training buildings: 2 classrooms (1st is for 24 men, and 2nd is for 60) equipped with computers, laser projectors. ANAMA TSQAD instructors are able to teach courses in Azerbaijani, Russian, Turkish and English languages. In case of requests for other languages, ANAMA normally involves translators and interpreters.

Starting from 2009, in accordance with the Government’s foreign priorities, ANAMA has conducted a range of mine action trainings delegates from Afghanistan, Georgia, Turkey, Ukraine and Tajikistan in the framework of bilateral relations. This initiative will be continued in future.

Mine Risk Education (MRE) activities which covered population of 26 districts, including internally displaced people from occupied territories settled in IDP camps and frontier areas, successfully continue.

Up-to date, including trainings in previous years, 195 training sessions for 3,635 teachers from 1,200 schools in 26 districts have been delivered.

Total number of teachers attended during 10 years consisted of 1,200 males and 2,435 females. Every year, 55,000 students in secondary schools have MRE classes. Up-to now 710,000 pupils in the secondary schools have been targeted.

71

IDEF’19 -Will Host The World Defence Technologies on One Platform Under the management and responsibility of the Turkish Armed Forces Foundation, IDEF’19 14th International Defence Industry Fair, organized by Tüyap Fairs and Exhibitions Organizations Inc. will be held on between April 30-May 3, 2019 at Tüyap Fair and Congress Center in Büyükçekmece, Istanbul.

Organized in May in the last year and inaugurated by the Prime Minister Binali Yıldırım, the 13th International Defense Industry Fair (IDEF'17) saw the visit of 133 committees and 637 committee members from 67 countries and 2 international organizations. 1 president, 26 ministers, 6 chiefs of general staff, 17 deputy ministers, 5 deputy chiefs of staff, 10 force commanders, 14 undersecretaries and numerous civilian and military supply of ices participated in the fair.

Important commercial connections were established in the meetings between domestic and foreign companies and committees, and 2.240 appoint-

ment meeting and booth visit and 50 signing ceremonies were organized in the fair which hosted 820 companies and company representatives (503 foreign companies from 50 countries and 317 domestic companies).

Being one of the largest 5 defense industry fairs in the world and showcasing the products of the world defense industry, International Defense Industry Fair (IDEF) received high interests of visitors and participants. The fair saw intense attention from visitors and was visited by 65.782 professional visitors in 2017. Exhibiting the domestic and foreign defense industrial products in an area of 120,000 square meters, the fair was followed by 282 press members from 24 countries.

IDEF’17 saw participation from USA, Germany, American Samoa, Australia, Austria, Azerbaijan, United Arab Emirates, Bahrain, Bangladesh, Belgium, Bosnia-Herzegovina, Brazil, Bulgaria, Czechia, China, Denmark, Indonesia, Estonia, the Philippines, Fin-

land, France, South Africa, South Korea, India, the Netherlands, England, Spain, Israel, Sweden, Switzerland, Italy, Japan, Canada, Kazakhstan, Lithuania, Lebanon, Malaysia, Norway, Pakistan, Poland, Russia, Serbia, Slovakia, Sudan, Saudi Arabia, Chili, Thailand, Ukraine, and Jordan.

In addition to the beforementioned countries, the fair welcomed visitors from Afghanistan, Argentina, Burkina Faso, Algeria, El Salvador, Ivory Coast, Iraq, Cameroon, Qatar, Kenya, Nigeria, Rwanda, Singapore, Somalia, Uganda, Venezuela, and Greece.

Fair will continue to be most succeed fair which host the defence industry technologies from world in 2019.

Contact: idef@tuyap.com.tr + 90 0212 867 11 92 www.idef.com.tr

HP-7.62 hücum pulemyotu Azərbaycan mühəndisləri tərə indən 2012-ci ildə yaradılmış 7.62x54 mm çaplı HP-7.62 hücum pulemyotunun sınaqları tamamlanıb və yaxın vaxtlarda silahın seriyalı istehsalına başlanacaq. Özünün unikal imkanlarına görə xarici analoqları ilə rəqabət aparan pulemyotda bir sıra yeniliklər tətbiq edilib. MSN mü təxəssislərinin sözlərinə görə intensiv atəş zamanı qızan lülədən yaranan isti hava axınının nişanalmaya təsirini azaltmaq üçün lülənin üzərində istilik yayıcı yerləşdirilib. Pulemyotun əl qundağı yüksək möhkəmliyə malik alüminium ərintidən hazırlanıb. Üst və yanlarda yerləşən piccatini relsləri silaha müxtəlif

AZERI DEFENCE Hərbi-texnoloji jurnal Təsisçi və baş redaktor Rəşad SÜLEYMANOV Tel: (+994 55) 667-50-72 E-mail: azeridefence@gmail.com editor@azeridefence.com Web: www.Azeridefence.com Ünvan: Bakı şəhəri, H.Zərdabi küç., 78B AHB İş Mərkəzi, 208

Türkiyə təmsilçiliyi Mehmet Demirkol Çankaya, 06540 Ankara – TÜRKİYƏ Tel: (+90 552) 437 32 67 azeridefence-tr@etkilesimltd.com

Jurnal Ədliyyə Nazirliyində dövlət qeydiyyatına alınıb. № 3632 Azərbaycan Respublikası Vergilər Nazirliyi tərə indən 21 iyun 2012-ci ildə dövlət qeydiyyatına alınıb.

taktik aksessuarları əlavə etməyə imkan verir. Uzunluğu nizamlanan və yanağın qurulmasına imkan verən plastik qundağa sahib HP-7.62 pulemyotundan atəş qısa (10 atışa qədər), uzun (30 atışadək) qatarlarla və fasiləsiz aparıla bilər. Silahın çəkisi isə 8.2 kq, nişangah məsafəsi 1000 metr, ümumi uzunluğu qundaq açıq vəziyyətdə 1080 mm, qundaq yığılı halda 980 mm, atəş tezliyi 650 atış/dəqiqə, praktiki atəş tezliyi isə 250 atış/dəqiqə təşkil edir. Pulemyot 100 və 200 patron tutumlu sursat qutusu ilə komplektləşdirilir. HP-7.62 pulemyotu xüsusi təyinatlılar, hava-desant bölmələri üçün ideal seçim hesab olunur.

AD JURNALI MMC Qeydiyyat nömrəsi (VÖEN): 1702181521 Reklam materiallarına görə AZERI DEFENCE jurnalının redaksiyası məsuliyyət daşımır.

Materiallardan istifadə zamanı istinad zəruridir.

«Aspoliqraf LTD» MMC-nin mətbəəsində çap olunmuşdur. Çapa imzalanmışdır 17.09.2018.

Format 60x90 1/8. Sifariş 37.