Bangkok Layers contemporary art exhibition

Curating Topography: Methodology of Topography of Mirror Cities

The conception of “curating topography” I use here as the methodology of “Topography of Mirror Cities” can be brief ly described by the graph of curating topography (see figure 1). The “beginning” in the center refers to the beginning of “cognitive mapping”, which appropriates the concept of cognitive mapping proposed by Fredric Jameson.

It tries to endow individual subjectivity by intensifying a new sense of place in

By Sandy Hsiu-chih Lo a global system, and creates new model of representation with complex represent dialectics, in order to enhance the selfalsoofstarts from The conception of “curating topography” positioningCurating accuracy, topography prove the ability aims at the outside the I use here as the methodology of and the understanding world and place represent “beginning” and the concentric circle “Topography of Mirror Cities” the canimaginative be relationship between of “sense of place”.

Cognitive brief ly described by the graph of and oneself the real situation.

The mapping to self-positioning and curating topography (see figure “beginning” 1). The isisrelated similar to the “standpoint” understanding world, and “place” “beginning” in the center refersand to the “point of view” ofthe traditional also “a way of is seeing, knowing and beginning of “cognitive mapping”,landscape which ispainters, and also the thetopography”. world”. If we regard appropriates the concept of cognitive beginningunderstand of “curating the world a composition mapping proposed by Fredric Jameson.

Only by starting fromasthis “beginning”of different places, we canable see different It tries to endow individual subjectivity is topographic curating to showmatters. If is the self-position of by intensifying a new sense of place in the “beginning” the representation of space with a sense cognitive then “place” is the a global system, and creates newof model place, and to lay mapping, a real foundation anchor of one’s identification of representation with complex represent for subjectpositioning positioning. and worldview. Just as Harvey said, dialectics, in order to enhance the self“The preservation or construction positioning accuracy, prove the ability of understanding the world and represent of a sense of place is then an active the imaginative relationship between moment in the passage from memory oneself and the real situation. The to hope, from past to future.” The “beginning” is similar to the “standpoint” place is regarded as the foundation of and “point of view” of traditional resistance of politics and an important landscape painters, and is also the force to fight capitalist commodity beginning of “curating topography”. flow and monetization. It activates Only by starting from this “beginning” the environment and society by is topographic curating able to show combining local characteristics and the representation of space with a sense recovering collective memories. of place, and to lay a real foundation However, Harvey also emphasized the dangerousness of exclusive nationalism for subject positioning.

2

& 3

and local fascism in particular. If, the memory of place is closely related to local conceptions, and it is difficult to share with outsiders, then insurmountable barriers, exclusive nationalism, and localism will take shape.

The sense of place expressed by art language may surpass the limits of place and acquire more universality because art language can be shared more easily. Besides, the imaginative “place” is greatly powerful, because it is removed from the present and the past, and aims at the future. Driven by utopian thoughts and desire, it plays a more important role in politics. Then, what is more appropriate than art to

describe the utopian imagination? In the art reality of globalization, biennial exhibitions and art fairs, which are ubiquitous, are the mainstream art trends. They are not only the main functioning operational mechanisms in global art that increasingly converge, but also an important link of transnational capitalism economy. Curating topography maybe a way out to break through the mechanism that confine the power of art and wear down the creativity of art.

In my concept of curating topography, the art that stems from the beginning of cognitive mapping and the sense of place reappears some “landscapes” of place, which I name them as “being

Curating Topography

being landscapes

becoming landscapes sense of place

curating topography

beginning

curating topography

figure 1 / รูปที่ 1

place reappears some “landscap place, which I name them as “be

landscapes” and “becoming landscapes”.

The “landscapes” of these two types interact as both cause and effect with the “sense of place”. However, “landscape” is different than “place”; the former, in general, combines physical landscape (object of being seen) and viewpoint (way of seeing). Most viewers are outside the landscape; on the contrary, they are in it as far as “place” is concerned. Both of “being landscapes” and “becoming landscapes” stem from and are shaped by the “beginning” of cognitive mapping, in which viewers are exposed to both outside and inside of the landscape by imagination, and afford the cognitive mapping of place—“sense of place”. If there is a deeper connection between “being landscapes” and “imaginative and conceptual place” with a sense of past and present, then “becoming landscapes” is more closely connected with the place in the real world with a sense of present and future.

Eventually, “being landscapes” and “becoming landscapes” that stem from the “sense of place” will become new elements of it and jointly compose the huge collage of the place.

e is a deeper connection between ng landscapes” and “imaginative conceptual place” with a sense of and present, then “becoming

แนวคิดทางภูมิลักษณ์: วิธีวิทยาภูมิ ลักษณ์แห่งเมืองสะท้อนเมือง โดย แซนดี้ ซิ่ว จือ โหล แนวคิดเกี่ยวกับ “curating topography” ที่ หยิ บ ยกขึ้ น มาใช้ ใ นฐานะหลั ก การวิเ คราะห์ ส�ำหรับโครงการ “Topography of Mirror Cities” สามารถอธิบายได้โดยคร่าวผ่านกราฟ ของ “การคัดสรรตามภูมิลักษณ์” (ดูรูปที่ 1) “จุดเริ่มต้น” ในส่วนกลางของกราฟสัมพันธ์กับ จุดเริ่มต้นของ “การวางผังองค์ความรู”้ (cognitive mapping) ซึ่ ง สอดคล้ อ งกั บแนวทางการท� ำ แผนที่เชิงองค์ความรู้ของ เฟรดริก เจเมอสัน เป็นความพยายามทีจ่ ะประสิทธิป์ ระสาทต่ออัตวิสยั ของแต่ละบุคคล โดยเน้นย�ำ้ เกี่ยวกับส�ำนึกเรื่อง พื้นที่ทั่วโลก ทั้ งยังพยายามสร้างรูปแบบใหม่ ของการน�ำเสนอภาพแทน ผ่านตรรกะอันซับซ้อน เพื่อที่จะยกระดับความแม่นย�ำต่อการก�ำหนด ต�ำแหน่งแห่งหนของตัวตน พิสูจน์ความสามารถ ในการท�ำความเข้าใจต่อโลก และแสดงถึงความ สัมพันธ์เชิงจินตนาการระหว่างตัวตนกับความ เป็นไปทีเ่ กิดขึน้ จริง “จุดเริ่มต้น” มีความคล้ายคลึง กับ “จุดยืน” และ “จุดส�ำรวจ” ของจิตรกรด้าน ภูมิทัศน์สมัยดั้งเดิม และยังเป็นจุดเริ่มต้นของ “การคัดสรรตามภูมิลักษณ์” อีกด้วย ซึ่งมีเพียง การตั้งต้นจาก “จุดเริ่มต้น” นี้เท่านั้นที่จะท�ำให้ การคัดสรรเชิงภูมิลักษณ์สามารถแสดงถึงภาพ แทนของพื้นที่ผ่านจริตของแต่ละสถานที่ ทั้ ง ยังสามารถวางรากฐานในการก�ำหนดต�ำแหน่ง แห่งหนอันแท้จริงได้ แนวคิดการคัดสรรตามภูมิลักษณ์นี้ ตั้งต้นจาก และมุง่ เน้นไปยังพืน้ ทีร่ อบนอกของ “จุดเริ่มต้น” รวมถึงศูนย์กลางของวงกลมในส่วน “ส�ำนึกเชิง พื้นที่” (sense of place) ขณะที่การวางผัง องค์ความรู้เกี่ยวเนื่องกับการก�ำหนดต�ำแหน่ง แห่งหนและความเข้าใจต่อโลก “สถานที่” จึง

4

& 5

Curating Topography

ข้าพเจ้าตั้งชือ่ พวกมันว่า “ภูมทิ ศั น์ทเี่ ป็นอยู”่ และ “ภูมิทัศน์ที่กลายเป็น” ที่ซึ่ง “ภูมิทัศน์” ทั้งสอง ประเภทนี้สร้างปฏิสัมพันธ์ทั้งในแง่สาเหตุและ ผลกระทบต่อ “ส�ำนึกเชิงพื้นที่” อย่างไรก็ตาม “ภูมิทัศน์” มีความแตกต่างจาก “สถานที่” ซึ่ง โดยทั่วไปแล้ว ภูมิทั ศ น์ จ ะผสมผสานระหว่ าง อนเป็น “วิธีการมองเห็ ยนรูน้ และเข้ าใจ ลัเสมื กษณะทางกายภาพ (วัตถุนที่มเรีองเห็ ได้) และ อว่นาโลกเป็ มุโลก” มมอง…(วิธีใ“หากเราถื นการมองเห็ ) แม้วา่ นผูองค์ ช้ มส่ปวระกอบ นใหญ่ ของสถานที ่ต่างๆมิทเราจะสามารถมองเห็ จะอยู ่ภายนอกภู ัศน์ ทว่าพวกเขาก็อยูน่ใความ นนั้น เป็นไปอันหลากหลายได้ ‘จุดเริ่ม” ต้ทัน้ง’ ตราบใดที ่มีความเกี่ยวเนื่อและหาก งกับ “สถานที เป็ น ต�ดำเรื แหน่ ว ตนในการวางผั แนวคิ ่อง ง“ภูแห่มิทง หนของตั ัศน์ที่เป็นอยู ่” และ “ภูมิทัศน์ง ความรูน”้ความเข้ วนั้น“จุ‘สถานที คือ ทีองค์ ก่ ลายเป็ ต่างก่อารูใจแล้ ปมาจาก ดเริ่มต้น่’” ก็ของ ต� ำ แหน่ งงยึองค์ ด เหนี ่ ย วของเอกลั ก ษณ์ การวางผั ความรู ้ ซึง่ ผูช้ มจะได้ สมั ใผันแต่ สกับลทัะ้ง ตัวตนและมุมมองต่อโลก” ่ฮาร์วีย์ ภายนอกและภายในของภู มทิ ศั เฉกเช่ น์ผา่ นจินนทีตนาการ าวไว้ว่า “การเก็ บรัคกวามรู ษาหรื การสร้า่ ซึงส�ง่ ก็ำคนึอื ก ทัได้​้งกยังล่สามารถวางผั งองค์ ด้ า้ อนสถานที เชิงพืน้ ทีางน่ ั้น“ส�เป็ำนนึห้กวเชิงเวลาอั ชวี ิตชีาวาบนเส้ การสร้ งพื้นทีน่”มีหากว่ “ภูมิทนัศทาง น์ที่ จากความทรงจ� ำสู่ความหวั ง จากอดี ่อนาคต” เป็ นอยู”่ และ “สถานที เ่ ชิงแนวคิ ดและจิตนสูตนาการ” สถานทีส่จำ� นึ​ึงกถูของอดี กพิจารณาว่ ภายใต้ ตและปัาเป็ จจุนบรากฐานของแรง นั มีการเชือ่ มโยง ง เป็นนพลั ำคั่อญมโยงกั ในการบ กัต้นายินทานทางการเมื ่งขึ้น “ภูมิทัศน์ที่กอลายเป็ ” จึงส�งเชื ต่ อ สู ้ กั บ่บการหลั ่ง ไหลของสิ ค้ า แบบทุ ยม สถานที นโลกแห่ งความจริงนภายใต้ ส�ำนึนกนิของ รวมถึ ง ระบบเงิ อนาคตมากยิ ่งกว่นา ตราหรื ในที่สุดอแล้การสร้ ว “ภูมาิทงรายได้ ัศน์ที่เป็น เป็น”่ การกระตุ อมและสั อยู และ “ภูมน้ สภาพแวดล้ ทิ ศั น์ทกี่ ลายเป็ น” ซึง่ งก่คม อรูปโดยการ มาจาก ผสมผสานระหว่ งลักำษณะเฉพาะของท้ องถิๆ่น “ส� ำนึกเชิงพืน้ ที”่ าจะน� มาซึง่ องค์ประกอบใหม่ และการพลิ ำร่วม อย่างไรก็ และร่ วมกันกเรีฟืย้นงร้ความทรงจ� อยเป็นภาพขนาดใหญ่ ของดี ฮาร์วีย์ย่นังั้นเน้ๆนย�ำ้ เป็นพิเศษถึงความอันตรายของ สถานที ลัทธิชาตินิยมอันผูกขาดและลัทธิฟาสซิสต์ใน ระดับท้องถิ่น หากความทรงจ�ำของสถานทีส่ มั พันธ์ อย่างใกล้ชิดกับแนวคิดของท้องถิ่นและยากที่ จะแบ่งปันกับคนภายนอกแล้ว อุปสรรคซึง่ ไม่อาจ จัดการได้ อย่างแนวคิดชาตินยิ มและท้องถิ่นนิยม แบบผูกขาดจักก่อตัวขึ้น เนื่องจากภาษาศิลปะสามารถถูกส่งต่อได้อย่าง ง่ายดาย การแสดงออกผ่านศิลปะเกีย่ วกับส�ำนึก เชิงพื้นที่จึงอาจข้ามขีดจ�ำกัดของสถานที่และ เข้าถึงความเป็นสากลได้มากยิ่งกว่า นอกจากนั้น “สถานที”่ ยังมีพลังมหาศาลด้วยเพราะมันอยูห่ า่ ง จากความเป็นปัจจุบนั และอดีต ซ�้ำยังมุง่ เน้นไปสู่ อนาคต ผ่านการขับเคลือ่ นด้วยความคิดและความ ปรารถนาเชิงอุดมคติ มันจึงแสดงบทบาทส�ำคัญ ในทางการเมืองได้มากกว่า ทว่า.. สิ่งทีเ่ หมาะสม กว่าภาษาศิลปะในการอธิบายจินตนาการเชิง อุดมคติคืออะไร? สัจจะแห่งวงการศิลปะในยุค โลกาภิวฒ ั น์ การจัดงานเบียนนาเล่และอาร์ตแฟร์ ซึง่ มีให้เห็นได้ทั่วไป นับเป็นแนวโน้มของกิจกรรม

ทางศิลปะกระแสหลัก ซึ่งไม่เพียงแค่เป็นกลไก ส�ำคัญในกระบวนการท�ำงานของวงการศิลปะ ระดับโลกให้มาบรรจบกันมากขึ้นเรื่อยๆ เท่านั้น แต่มนั ยังท�ำหน้าทีเ่ ป็นจุดเชือ่ มส�ำคัญของเศรษฐกิจ แบบทุนนิยมข้ามชาติอกี ด้วย ดังนั้น “การคัดสรร ตามภูมลิ กั ษณ์” อาจเป็นวิธหี นึง่ ทีจ่ ะสามารถทะลุ ทะลวงกลไกซึ่งจ�ำกัดขอบเขตของศิลปะ และ ลดทอนความคิดสร้างสรรค์ของการท�ำงานศิลปะ ลงไป ภายใต้แนวคิดเรื่องการคัดสรรตามภูมิลักษณ์นี้ ศิลปะที่เกิดจากจุดเริ่มต้นของการวางผังองค์ ความรู้และส�ำนึกเชิงพื้นที่ จะท�ำให้ “ภูมิทัศน์” ของแต่ละสถานที่บางแห่งปรากฏขึ้นอีกครั้ง ซึ่ง ข้าพเจ้าตั้งชือ่ พวกมันว่า “ภูมทิ ศั น์ทเี่ ป็นอยู”่ และ “ภูมิทัศน์ที่กลายเป็น” ที่ซึ่ง “ภูมิทัศน์” ทั้งสอง ประเภทนี้สร้างปฏิสัมพันธ์ทั้งในแง่สาเหตุและ ผลกระทบต่อ “ส�ำนึกเชิงพื้นที่” อย่างไรก็ตาม “ภูมิทัศน์” มีความแตกต่างจาก “สถานที่” ซึ่ง โดยทั่ ว ไปแล้ ว ภู มิ ทั ศน์ จ ะผสมผสานระหว่ า ง ลักษณะทางกายภาพ (วัตถุที่มองเห็นได้) และ มุมมอง (วิธีในการมองเห็น) แม้วา่ ผูช้ มส่วนใหญ่ จะอยู่ภายนอกภูมิทัศน์ ทว่าพวกเขาก็อยู่ในนั้น ตราบใดที่มีความเกี่ยวเนื่องกับ “สถานที่” ทั้ง แนวคิดเรื่อง “ภูมิทัศน์ที่เป็นอยู่” และ “ภูมิทัศน์ ทีก่ ลายเป็น” ต่างก่อรูปมาจาก “จุดเริ่มต้น” ของ การวางผังองค์ความรู้ ซึง่ ผูช้ มจะได้สมั ผัสกับทั้ง ภายนอกและภายในของภูมทิ ศั น์ผา่ นจินตนาการ ทั้งยังสามารถวางผังองค์ความรูด้ า้ นสถานที่ ซึง่ ก็คอื การสร้าง “ส�ำนึกเชิงพื้นที่” หากว่า “ภูมิทัศน์ที่ เป็นอยู”่ และ “สถานทีเ่ ชิงแนวคิดและจินตนาการ” ภายใต้สำ� นึกของอดีตและปัจจุบนั มีการเชือ่ มโยง กันยิ่งขึ้น “ภูมิทัศน์ที่กลายเป็น” จึงเชื่อมโยงกับ สถานที่บนโลกแห่งความจริงภายใต้ส�ำนึกของ อนาคตมากยิ่งกว่า ในที่สุดแล้ว “ภูมิทัศน์ที่เป็น อยู”่ และ “ภูมทิ ศั น์ทกี่ ลายเป็น” ซึง่ ก่อรูปมาจาก “ส�ำนึกเชิงพืน้ ที”่ จะน�ำมาซึง่ องค์ประกอบใหม่ๆ และร่วมกันเรียงร้อยเป็นภาพขนาดใหญ่ของ สถานที่นั้นๆ

Topography of Mirror Cites Urbanization and the rise of mega-cities began with the Industrial Revolution, starting around 1750, and more than 50% of the Earth’s population is expected to be living in cities by 2050.

However, through the process of globalization and the development of capitalism, cities around the world are becoming more and more alike; “places” are gradually losing their uniqueness, and day by day the residents of cities are becoming alienated from local traditions, lifestyles, and even their own self-identity. In addition, the problems of pollution, global warming, migration, urban sanitation, residential justice, religious conflict, the wealth gap, and the conflict between human beings and other species are common in cities. More importantly, city space has changed in its economic structure, social structure, and spatial structure due to urbanization. Indeed, space has become the most intense battleground for all kinds of power.

Urbanization and the rise of mega-cities began with the Industrial Revolution, starting around 1750, and more than 50% of the Earth’s population is expected to be living in cities by 2050.

However, through the process of globalization and the development of capitalism, cities around the world are becoming more and more alike; “places” are gradually losing their uniqueness, and day by day the residents of cities are becoming alienated from local traditions, lifestyles, and even their own self-identity. In addition, the problems of pollution, global warming, migration, urban sanitation, residential justice, religious conflict, the wealth gap, and the conflict between human beings and other are common As a result, the “mirror” of species the “mirror in cities.

More importantly, cities” reflects toward others and reflectscity space hasand changed its economic on itself, eachincity becomesstructure, social structure, and spatial a “mirror image” of another city.structure due to “Topography ofurbanization.

Mirror Cities”Indeed, intendsspace has become the most intense battleground to construct the “places” into “becoming for all kinds of power. art fields” by regarding the cities as 6 “places” through the practice of art.

If we believe that contemporary art must be implemented and tested in every particular context and we believe in the autonomy of art and the aesthetic perception that art will promise a better future world, then I think it is crucial to understand that the real “place” involves a “specific context”. As for the contradiction between “ethics” and “aesthetics”, I think that “ethics” is like the ultimate good of “promising a better future world” and “aesthetics” is the insistence on the “autonomy of art”. “A better future world” and “autonomy of art” should be based on a specific context that is “an inclusive and non-exclusive place”. “Topography of Mirror Cities” is a curatorial practice based on the methodology of “curating topography”.

& 7

ศิลปะ โดยพิจารณาเมืองต่างๆในรูปแบบของ “สถานที่” ผ่านการสร้างสรรค์ผลงานศิลปะ

ภูมิลักษณ์แห่งเมืองสะท้อนเมือง

Topography of Mirror Cities

การเกิดขึน้ ของเมืองและการเพิ่มขึน้ ของมหานคร เริ่มต้นขึน้ จากการปฏิวตั อิ ตุ สาหกรรมราวปี ค.ศ.

1750 และคาดว่ามากกว่า 50% ของประชากรโลก จะอาศัยอยู่ในเมืองภายในปี พ.ศ. 2593 อย่างไร ก็ตาม ภายใต้กระบวนการของโลกาภิวัตน์และ การพัฒนาของระบบทุนนิยม เมืองต่างๆ ทั่วโลก จึงมีความคล้ายคลึงกันมากขึ้นเรื่อยๆ สถานที่ ต่ า งๆจะค่ อ ยๆสู ญ เสี ย เอกลั ก ษณ์ ข องตนไป และผู้คนที่อาศัยในเมืองก็จะเหินห่างออกจาก ประเพณีท้องถิ่น วิถีชีวิต และแม้กระทั่งตัวตน ของตนเองยิ่งขึ้นทุกวัน นอกจากนั้น ยังมีปัญหา ที่พบบ่อยในสังคมเมือง ได้แก่ ปัญหาเกี่ยวกับ มลพิ ษ ภาวะโลกร้ อ น การอพยพย้ า ยถิ่ น สุขาภิบาลเมือง ความเป็นธรรมด้านการอยูอ่ าศัย ความขัดแย้งทางศาสนา ช่องว่างระหว่างคนรวย และคนจน ความขัดแย้งระหว่างมนุษย์และสาย พันธุ์อื่น เป็นต้น ที่ส�ำคัญไปกว่านั้น พื้นที่เมือง ยังมีการเปลีย่ นแปลงในโครงสร้างทางเศรษฐกิจ โครงสร้างทางสังคม และโครงสร้างเชิงพื้นที่ เนื่องมาจากการเกิดขึ้นของเมือง แท้จริงแล้ว พื้นที่ต่างกลายเป็นสมรภูมิอันร้อนแรงส�ำหรับ อ�ำนาจทุกรูปแบบ

อ่ ว่าศิลปะร่ดวมสมั ดั งนั้ น “เครื่ อ งสะท้ถ้อาเราเชื น” ของแนวคิ “เมืยอจ�งำเป็นต้องถูกน� สะท้อนเมือง” จักแสดงให้เห็นภาพของเมือ่ งอืน่ ๆ และสะท้ อ นถึ ง เมื อ งตนเอง ทั้ งแต่ ล ะเมื อ ง สุนทรีอยภาพของศิ ว่าจะสามารถน� ำ ยั งกลายเป็ น “ภาพสะท้ น” ของกั นลปะ และกั น อนาคตที ด ่ ก ี ว่ า มั น จึ ง ส� ำ โครงการ “Topography of Mirror Cities” จงใจจะสร้าง “สถานที่” ให้กลายเป็นสนามแห่ง ศิลปะ โดยพิจารณาเมืองต่างๆในรูปแบบของ “สถานที่” ผ่านการสร้างสรรค์ผลงานศิลปะ เสมือนเป็นความดีสงู สุดส�ำหรับ “ค�ำ ถ้าเราเชือ่ ว่าศิลปะร่วมสมัยจ�ำเป็นต้องถูกน�ำมาใช้ และถูกทดสอบในทุกๆ บริบทเฉพาะ ทั้งยังเชือ่ มั่น ในความเป็นอิสระของศิลปะและการรับรู้เชิง สุนทรียภาพของศิลปะ ว่าจะสามารถน�ำพาเราสู่ อนาคตทีด่ กี ว่า มันจึงส�ำคัญอย่างยิ่งทีจ่ ะต้องเข้าใจ ว่า “สถานที”่ นั้นมีความเกีย่ วข้องกับ “บริบทเฉพาะ” ส่ ว นข้ อ แตกต่ า งระหว่ า ง “จริ ย ธรรม” และ “สุนทรียศาสตร์” ฉันมองว่า “จริยธรรม” เปรียบ ษณ์บ”“ค�ำมั่นต่ออนาคต เสมือนเป็นความดีสงู ภูสุมดส�ิลำักหรั ของโลกที่ดีกว่า” และ “สุนทรียศาสตร์” คือการ ยืนหยัดใน “ความเป็นอิสระของศิลปะ” ดังนั้นแล้ว “โลกในอนาคตที่ดีขึ้น” และ “ความเป็นอิสระ ของศิลปะ” ควรถูกวางไว้ในบริบทเฉพาะซึง่ ก็คอื “สถานที่ ที่ เ ป็ น องค์ ร วมและไม่ เ ฉพาะตั ว ” โครงการ “Topography of Mirror Cities” จึงเป็นแนวทางปฏิบัติของภัณฑารักษ์ที่ยึดหลัก วิ ธี ก ารวิ เ คราะห์ ใ นรู ป แบบ “การคั ด สรรตาม ภูมิลักษณ์”

BANGKOK LAYERS Curatorial Statement By jiandyin (Jiradej and Pornpilai Meemalai)

Bangkok Layers Curatorial Statement

every society in every period tended to

Methodology: set up their own knowledge system Curating the Bangkok Layers Knowledge system and order of thinking likewise truth[2]. For instance, in the of each historical period are foundations Renaissance era, between 14 th -16 th that control over human’s perception, centuries, it referred to the knowledge of belief and understanding of all things. similarities, the association of things. It References such as archives, essays, then continued with the Enlightenment, articles or even words that widely an intellectual and philosophical spread in society at each period of movement in 17th-18th centuries that time are all powerful references for emphasized on classification and exploring meanings and valuating comparison between things through things. Michel Foucault (1926-1984) weighing, measuring and classifying defined it “Discourse”. Such discourse the identity of things with the assumption does not refer to literal meaning, but that it would signify all substances existed in the society based on language’s clearly via language. Until the age of semiotic system that allows us to reach the industrial revolution in 19th century, specific significance[1]. Foucault expanded the development of knowledge turned this thought precisely in The Order of to focus on the causes of all things, raising the question: what actually Things: An Archeology of the Human Sciences with the notion to explore creates a thing? As a result, history has and in-depth investigate into layers of become the principal of all knowledge documents in order to discover the as rationale for causes[3] – the source structure of thought in each era. This of knowledge that relates with us nowacertain structure is knowledge system days one way or another. When we use Foucault’s of Thoughts” to that is comparable to the horizon of society every in every“History period tended to analyze beyond control of thought that predominated people’s set up their ownthings knowledge system atin certain perception at certain time. Apparently, likewise individual’s truth[2]. Forthinking instance, the period of time as a vital key to understand the th Renaissance era, between 14 -16 th limitation of human’s thinking, it is centuries, it referred to the knowledge of แผนที่กรุงเทพฯ ประเทศไทย พ.ศ. 2463 คู่มือส�ำหรับ apparent that such of limitation also occurs similarities, the association things.

It เอเชียตะวันออก: อินเดียตะวันออก, จัดท�ำโดยการรถไฟ to history Our interest towards จักรวรรดิญี่ปุ่น, โตเกียว, ญี่ปุ่น, พ.ศ. 2460 then continued withwriter. the Enlightenment, Map from An Official Guide to Eastern Asia: an intellectual and philosophical East Indies, prepared by the Imperial Japanese movement in 17th-18th centuries that Government Railways, Tokyo, Japan, 1917 emphasized on classification and (ที่มา: http://2bangkok.com/2bangkokcomparison between things through masstransit-map-1917map.html) weighing, measuring and classifying the identity of things with the assumption that it would signify all substances

the structure that is the context of our thoughts concerning what reason behind the thoughts is the origin of the marginalization of the subject[4] .

Because the knowledge system is a formulated entity that has power over human behaviours in various aspects; for example, the notion, “Nation was originated by our ancient predecessors who sacrificed their lives to protect their land,� that has influenced the concept and expression of people who believe in it through language and cultural manners in relation to the belief

that has given to the concept[5]. When considering the dynamic structure behind the knowledge constitution or the discourse of openness is mythological representation that is adjustable or can be replaced with recent knowledge through representational deconstruction procedure, pointed by Jacques Derrida (1930-2004). Are those representations possible to form another knowledge outside them? In tracing the methodology behind the knowledge system, the process of connecting all texts from scientific textbooks, literature and folk writings, narratives, drawings, photos, etc., all documentations are considered as evidences of discourse within the theoretical speculation and textual analysis emphasizing on exploration and interpretation towards the historical context which regard history as a single collective narrative, how will it transition us from past to present knowledge?

Considering Bangkok Layers, curators have achieved the project through exploring information across place, and time, proposing through a contemporary art exhibition that displays a direct relation between information and persons towards decoding, interpreting and raising open-end questions over multi layers of information to disclose the fragments hidden under large carpet, woven by

10 & 11

Bangkok Layers Curatorial Statement

the society and control some parts or chapters from appearing in public for particular social purposes. There are number of multimedia of visual art works by artists and experts, who are interested in interpreting the interrelation amongst contemporary art, socio-politics and history, using artistic fundamental evaluation towards the concept and the dynamic of exhibition development process, to associate people with social knowledge by valuing and redefining over imagined landscapes and exploring history of a place or a particular location – even demolished historical sites.

Such methodology is essential for learning and understanding individual’s reactions towards socio-environment enclosed with significance.

This exhibition aims to focus on the interpretation across the boundary of sociological phenomenology knowledge in relation to place, time and mainstream history associated with complexity between past, present and future projection through contemporary art process that achieved over research methodology, in order to reflect the process of reconstructing a knowledge as alternative representation of the existing knowledge. Questions and contradicted statements emerge through dialogues to challenge expectation from both audiences, artists/researchers who created works. It also presents

visions and perspectives in multi facets of forms and methodologies under the subject. It builds and lights up learning experience and opening the gate that is overlapped multi-layers of meanings of the mainstream knowledge, including the aim to seek micro thinking order in the society by way of redefinition in an interdisciplinary visual art space that merges various fields of approach within the role of artistic production[6], a catalyst that provokes social interpretation[7] . This is the knowledge system that fluidly transforms and inconstantly develop itself under diversified conditions unlike continuous chain loop. As a result, the relationship among distinctive factors within each phenomenon is essential to study, especially that of reactions able to deliver an understanding of the logic that inhibited in the phenomenon directly[8]. Creating an open-wide understanding will enhance the interpretation potentiality. It often enables artists/experts and audiences to collaboratively participate in forming the method of moderating the variableness that frequently occurs in education field of sociological structuralism study which is subject to certainty of knowledge, division and rejection of otherness.

unlike continuous chai result, the relationship amo factors within each phe essential to study, espec

imagination between people and actual phenomenon. This occurrence has formed a perspective or vision towards certain place and space that ref lects Place-Space

Place today is taken to mean a combination of experiences, memories and other living interactions that include humans relative to spaces – Tim Cresswell

According to the main curatorial statement by Sandy Hsiu-chih Lo When (Chiefconsidering Curator), sheplace has pointed out interesting standpoint or vision projecting through conventional landscape painting, referring to Fredric Jameson’s (b.1934-) concept that encourages us to reconsider the new concept of place and space by introducing the all live deliberately relation people to the and actual imaginationinbetween [10] phenomenon. This occurrence has formed a perspective or vision towards certain place and space that ref lects localities of the capital city, the main content of the project which constitutes from facts. Lo has corresponded the notion with a conclusion of the significance of place as a course of seeing. It constructs knowledge and understanding towards the world that surrounds us.

When considering place and space in regard of geographical environment that enables humans to communicate with each other and identify who they are, the Humanistic Geography and the Space and Place stated that, “Wherever humans are, they all live deliberately in relation to the place”[9]. The Humanistic Geography[10]

concept, a study of human experience towards place and space, in the case of Bangkok, a metropolitan city with open border to new inhabitants, ethnic groups, economics, sociocultural influences, politics and government, etc., may involve excessively wide subject under limited time and space of the exhibition, because in the course of place and space of Bangkok, the capital city of Thailand, an overlapped, expansive and a magnitude place that draws people from various origins to migrate and settle for a period of time with increasing numbers through the future. If we combine today’s Bangkok’s population of 5,605,672 people with its 4 perimeter cities’, it has summed up to 10,765,226 people altogether. This means there are 3,616.64 people living in each square kilometer. The notion of representative study or model study of any place and space could be an opportunity that conveys audience to reach certain information, documents, letters, maps, diagrams, objects, etc, which are accumulation of facts for study through an open space, filled with activities emphasizing on participants’ authority, allow them to dominate and conduct over the space[11]. It has operated through creating a place with visions and a project with specific geography of Bangkok within a context of becoming a condition rather than a “static” thing

12 & 13

Bangkok Layers Curatorial Statement

such as rivers, interpretation, imagination and to reconsider the dimension of history on how the city happened to be an important place. Through the structure of thoughts and social organization that we belong to, all social phenomenon occurred are all filled with reality structure. The movement of Phenomenology philosophy has underlined that humans and environment are inseparable. The concept initially introduces the study from ordinary, micro level that are facts, then gradually calls into questions over problems ahead with a respect that things are part of the place and space as the model study of observing ordinary things: electricity poles by the street or fish sellers at a harbour[12]. The Phenomenology of Perception of Maurice Merleau Ponty (b.1908-1961) has intently revealed the relation between the space and us in the way that, “My body is understandable than I thought,” as space of the body is complex and associate with many things. In conclusion, our bodies not only lie inside the space and place, but rather live and spend the life in it[13].

Tim Cresswell’s view towards “Place and Space” is important with its role as a basic structure or constitution of culture - society[14]. The focus on people’s thoughts, things and actions having appropriate places often reveals the opposite. Viewing this way, we can

logically articulate that the transgression on the normality of a place and space is often labeled as something occurs out of otherness, other people or other things and other actions that are outside its boundary. Cresswell pointed that, “Humans experience towards place and space constructs identity and a direct benefit over itself[15]”. In other words, the spiritual of a place arises from human behaviors and actions. What is the course that makes people able to contact and gradually perceive a space, whether it is a house, a community or a nationhood?

How does human acquire the sensation with place and space which reflects through time? In this way, Yi Fu Tuan (b.1930-) has interestingly proposed 2 types of definitions for place and space: Place is security and space is freedom. Whether humans consider a sacred versus biased place, mythical space and place, time in an experiential space or cultural attachments to space, Tuan viewed that humans always relate themselves with one thing and yearn with place and space w for another thing. through time? In this way (b.1930-) has interestingly Bangkok Layers types of definitions fo

Around 5,000 years ago until

10th BE., Bangkok was still under the sea mud. Many parts had started to become solid lands, consisting of mangrove forests, large and small rivers that increasingly became transportation routes in and

for another thing.

Bangkok Layers

out the Gulf of Thailand. Some parts were highlands settled by dispersed groups of people. Archeologists had excavated and found some stones and metal tools in the mud, which showed that this land used to be humans’ ancient path long ago[16]. Until 15th BE., there was an enormous economic and sociocultural changes resulting with many new born states around the Gulf of Thailand; such as Ayothayasriramathep (ancient city of Ayuthaya), standing at the triangle basin, mouth of the Chaopraya River. It was a broad and curvy river in the shape of horseshoe (oxbow lake) through Bangkok[17] which turned out a significant land, recognized as a city of passage and important frontier, until 19th BE. The oldest village around this area is cited in a classical poem, Khlongkamsruensriprachya, by Sriprachya, in the early Ayuthaya period.

The Banckocq or the present Bangkok city used to be comprised of lands from both sides of the river Chaopraya– Bangkok and Thonburi.

In the old days, a number of small villages in this area has an intertwined relationship with the historical basin, which was once an international port.

More and more people migrated in and settled down, trading goods with one another. Until then, Bangkok gradually grew into an urban city after the excavation of short-cut canals

successfully done[18] during the reign of Prachairachathiraj (Ramathibodi II, 1534 - 1546) and heightened commercial activities. Eastern merchants from China, Japan, Cham, Java, Malayu as well as Western merchants from India, Arab, Persia, England, Holland, France, and to name but a few had come to Bangkok and many of them travelled up north to Ayuthaya city. Bangkok was constituted a town during the reign of Pramahachakrapadi (1548 - 1568) before it was defeated to Hongsawadi for the first time in 1569[19]. According to the Wan Walit archive in 1640, (Chronicles of the Ayuthian Dynasty: Jeremias Van Vliet, a manager of the Dutch East India Company in Ayuthaya during 1633 - 1656), names of important towns founded by King U Thong; Langhseca, Lijgoor, Cuij, Piprij, Chongh Cout Thiam, Banckocq and Ayuthian appeared in the chronicle of U Thong Kingdom. Apparently, Bangkok was one of those towns, considering as the port of entry and exit and also one of the most important locations under the Kingdom of Siam with strong fortified buildings to defend enemies.

As indicated in the archive written by Nicolas Gervaise, a French ambassador from the French Royal court (1663 1729), many European documents had cited the 2 fortresses from both side of the river the “Bangkok Fortress” and

14 & 15

according to the Forbin’s letter[20], it is stated that a metal chain was hung between the two fortresses to act as a water barricade so that all the large vessels must get a permission from governor before entering the zone[21].

Bangkok, in the east bank of the Chaophraya River, was established as the capital city of Rattanakosin Kingdom on 2 April 1782, during the reign of Phra Phutthayotfa Chulalok, the first monarch of the Chakri dynasty.

On 21st April 1782, the king had the

Bangkok Layers Curatorial Statement

Bangkok City Pillar raised. He ordered to demolish the Bangkok fortress in the east bank of Bangkok and relocate Chinese and Annamese commercial communities in that area to Sampheng, Nangloeng and Tha Tian areas in order to build the grand palace, the Temple of the Emerald Buddha or Wat Phra Si Rattana Satsadaram and to respectfully invite the Emerald Buddha to the temple. The palace was completed in 1785. While the capital city was officially celebrated par ancient royal court tradition, the king named the new city:

out the Gulf of Thailand. Some parts were highlands settled by dispersed “Krungthepmahanakhon Bavorndavaravadisri groups of people. Archeologists had excavated and found some stones and ayuthaya Mahintharayutthaya Mahadilokphop metal tools in the mud, which showed that thisUdomratcha land used to be humans’ ancient Noppharatratchathaniburirom path long ago[16]. Until 15th BE., there niwetmahasathan Amonphimanawatan was an enormous economic and sociocultural changes resulting with many sathit Sakkathattiyawitsanukamprasit” new born states around the Gulf of Thailand; such as Ayothayasriramathep (ancient city of Ayuthaya), standing at the triangle basin, mouth of the Chaopraya River. It was a broad and curvy river in the shape of horseshoe (oxbow lake) through Bangkok[17] which turned out a significant land, recognized as a city of passage and important frontier, until 19th BE. The oldest village around this area is cited in a classical poem, Khlongkamsruensriprachya, by Sriprachya, in the early Ayuthaya period.

The Bankoc or the present Bangkok city used to be comprised of lands from both sides of the river

represented how Bangkok was a city where the divine Sakka Devaraja offered a Vishnu ritual, the most supreme magical ritual beyond all sovereignty to create a great city equally to city of heaven and gods – the beautiful city where the Emerald Buddha dwelled, the splendid fairy city that no battles were ever defeated, the city which was by the The name ofincluding the city, which flourished nine gems appeared in several archives numerous grandiose palaces, and aduring the reignsby ofreincarnated King Rama I-III, revealed paradise resided kings. theConcerning belief sincethe thegeographical Ayuthaya era that

Bangkok’s ancestorsas were inherited from representations of Bangkok, reproduced Davaravadi and Ayuthaya according things over and over again, within to the Ramayana[22].

Later, the King the etymology, how do they deliver Rama IVtoward (Phra Chom KlaoThe Chao Yu understanding Bangkok?

Hua) 1978, had adjusted Orientalism,

by Edwardone Said part (1935-of the verse from Bavorndavaravadisri to 2003), had generated understanding, Amonrattanakosin.

It has clearly through references, towards the georepresented howthat Bangkok was a city graphical imagination place and where the divine Sakka Devaraja space of Bangkok has been imaginingoffered ritual, the most supreme as wellaasVishnu being a representation in art, magical ritual beyond all sovereignty literature, songs, films, etc. and the to create a great city equally to city of heaven and gods – the beautiful city where the Emerald Buddha dwelled, the splendid fairy city that no battles were ever defeated, the city which was flourished by the nine gems including numerous grandiose palaces, and a paradise resided by reincarnated kings.

Concerning the geographical representations of Bangkok, as reproduced

things over and over again, within the etymology, how do they deliver understanding toward Bangkok? The Orientalism, 1978, by Edward Said (19352003), had generated understanding, through references, towards the geographical imagination that place and space of Bangkok has been imagining as well as being a representation in art, literature, songs, films, etc. and the

center of the government to regulate the direction and policy of the nation.

In centralization’s view that describes city that embraces with environmental determinism and the tendency to be overwrapped by too many influential players and circumstances[23], this affected individuals whose imagination, concept and experience were contrary to be labeled as opponents.

Such reproduction of the capital city’s geopolitical imagination can happen even in individual’s everyday life or even connect to subjects that receive widely interest from public.

The disclosure of the authoritarian architecture of geopolitics has profoundly broadened our aspects towards Bangkok.

Moreover, it also affects our habitual “common sense” that sometimes shapes our assumption over things. The obeyed deceleration may become exceptional.

Common things that seem ordinary may turn out fascinating and it is necessary to continually raise questions to search for true answers. Therefore, studying history of the history is undoubtedly important.

Bangkok Layers: Curators’ Note

Not knowing of history is equivalent to being blind in one eye, but credulously believing in history is equivalent to being blind in both eyes.

Dr. Charnvit Kasetsiri

16 & 17

Bangkok Layers Curatorial Statement

It might take countless mirrors to reflect merely one topographical image of Bangkok. Although a mirror is capable to reflect clearly, it is a fragile material. Therefore, the mirror has to be enormous enough to entirely reflect Bangkok as the subject. Bangkok holds its myriad historical, sociocultural, economic, political, and governmental contexts which are too difficult to be understood within a specific science methodology. This has made anyone with an interest in the learning require imaginations and creativity to deliberate and analyze the information. It also leads to a task of making the places of the case study to be marginal so that people’s curiosity is protected from being contradictory to the original knowledge. The reflections of the mirrors appear before our eyes are not the truth in its entirety. It is necessary and essential for the interdisciplinary art sphere that the reflections of Bangkok case study should be made envisioned in order to invoke people’s imaginings and creatively provide spaces of discussion accordingly.

Bangkok Layers: Contemporary Art Exhibition

This Bangkok Layers art exhibition is part of the Topography of Mirror Cities project, conducted by Sandy Hsiu-chih Lo as chief curator, and is funded by the National Culture and Arts Foundation, Taiwan. The project chief curator has invited curators from 6 countries to mirror the “Place”

of each capital city to be a study platform of visual and contemporary art exhibition.

The 6 curators consist of:

1. Ade Darmawan, Indonesia,

project title: Mass Rapid

Mobility, Jakarta

2. Jiandyin (Jiradej and

Pornpilai Meemalai), Thailand,

project title: Bangkok Layers, Bangkok

3. Lian Heng Yoeh, Malaysia,

project title: History Community-Identity,

Kuala Lumpur

4. Mahbubur Rahman,

Bangladesh, project title:

City of the Book, Dhaka

5. Manray Hsu, Taiwan,

project title: Herbal

Urbanism, Taipei.

6. Vuth Lyno, Pen Sereypagna,

Cambodia, project title:

Geo-body, Phnom Penh

The Bangkok Layers: contemporary art exhibition to be installed at the Bangkok Art and Cultural The 46thcurators consist of: Center, between - 22nd April 2018,

organized by Baan Noorg Collaborative

project title: Mass Rapid Arts and Culture, curated

by Jiandyin

Mobility, Jakarta (Jiradej and Pornpilai Meemalai) has 2. Jiandyin (Jiradej and invited artists and experts from various historian, archeologist, fields, such as art

astronomer, etymology designer, and Bangkok 3D architecture graphic designer to participate in the artistic production project title: Historyto signify the dynamic reflections of Community-Identity, the capital city of Thailand. Artists exposeKuala and experts will theirLumpur concepts

4. Mahbubur Rahman,

Bangladesh, project title:

City of the Book, Dhaka

5. Manray Hsu, Taiwan,

project title: Herbal

Urbanism, Taipei.

through multimedia works that can be divided into 3 categories:

1. Something Like a Thing: through multimedia works that can

Something Like Every Time be divided into 3 categories:

by Anupong Charoenmitr

1. Something Like a Thing:

2. Bio-dictionary

Something Like Every Time

by Hongjohn Lin (PhD.)

by Anupong Charoenmitr

3. Bangkok 1688- by artists/

2. Bio-dictionary

perts from various fields

by Hongjohn Lin (PhD) include:

3. Bangkok 1688- by artists/ 3.1 Forbin’s Bangkok Governor

perts from various fields

by Warawut Srisopark include: 3.2 Time Zero 3.1 Forbin’s Bangkok Governor

by Nareemas Chehlaeh (PhD)

by Warawut Srisopark 3.3 A Meaning of Histories…

3.2 Time Zero

by Sébastian Tayac (PhD)

by Nareemas Chehlaeh (PhD) 3.4 Krungthep k̆ m̂ ā-x̌ ā 3.3 A Meaning of Histories…

by Pachara Chairuengkitti

by Sébastian Tayac (PhD) 3.5 Makassar Rebellion 3.4 Krungthep k̆ m̂ ā-x̌ ā

by Supot Kunanukun

by Pachara Chairuengkitti 3.6 Layers of Chronicles 3.5 Makassar Rebellion

by Jirawan Kiatphotha

by Supot Kunanukun 3.7 Geo-Romanticism 3.6 Layers of Chronicles

by Awika Smuksaman

by Jirawan Kiatphotha 3.8 Bangkok 3.7 Geo-Romanticism

by Rachan Klomklieng

by Awika Smuksaman 3.9 Insight 3.8 Bangkok

by Kaensan Rattanasomrerk

by Rachan Klomklieng 3.10 Bangkok-Fortification East side 3.9 Insight

by Sawitree Premkamol

by Kaensan Rattanasomrerk 3.10 Bangkok-Fortification East side

by Sawitree Premkamol

18 & 19

Footnotes

& P. 9 >

[3] Nopporn Prachakul, editor, The Chapter “Les Corps Dociles” from Surveiller et Punir (Bangkok: Kobfai Publishing Project, 2004), 10.

<P.10

[4] Gary Gutting, 2005, Foucault: A Very Short Introduction, Translated from English by Saipin Suputhamongkol, Bangkok, Openworlds Publishing House, 2015, 65.

[18] In the book: Old Story, A Telling of Presence by Rome Bunnag signified the annals that was written on Snake year of 884 on Thai calendar year or 1522. The King Chairachathiraj ordered to excavate short-cut canals from the present Bangkok Noi’s canal gate through the Bangkok Yai canal’s gate, these short-cut canals gradually washed out and became wider, for more info: https://www. thairath.co.th/content/124803 [19] Wongthet, Bangkok : The Historical Background, 41.

Chevalier de Forbin, a French

[20] naval commander who arrived Ayuthaya in October, 1685 with Chevalier de Chaumont, lead ambassador for King Louis XIV, appointed to expand relations with King Narai. Forbin accepted to [12] Thirayuth Boonmee, serve the kingdom as the governor Ferdinand de Saussure who supervised construction of Linguistic Revolution: A Path to [9] http://www.sac.or.th/ the fortress of Bangkok and trained Postmodernism, (Bangkok: databases/anthropology-conThai armies under French military Vibhasa Publishing, 2000), 28. cepts/glossary/69 standard. The King Narai appointed him the grand admiral [13] Stanford Encyclopedia of (b.1930-) stated [10] Yi-Fu Tuan Philosophy. Maurice Mer- space possesses who commanded navy and army of that original Siam. For more info: M.C. leau-Ponty. Accessed 5, structureFebruary and orientation by Damrasdamrong Dhevakul, 2018. Available fromof https:// virtue the presence of the National Library of Thailand’s plato.stanford.edu/entries/ human body; Body implicates merleau-ponty/ space; space coexists with collection of royal chronicles Vol. the sentient body. Visual 50 (National Library of Thailand’s [14] Royal Holloway, University collection of royal chronicles, perception, touch, movement, of London. Professor Tim combine to give Chapter and thought us 80) The Siamese Memoirs Cresswell. Accessed February 5,sense ofof Count de Forbin (Bangkok: our characteristic space.

2018. Available from https:// This fundamental relationGurusapa Trade Union, 1970), 5. pure.royalholloway.ac.uk/portal/ emerges through our physical en/persons/tim-cresswell(process before it feedbacks[21] as Sujit Wongthet, Bangkok : 7d41a2c8-6df1-413f-9b67a conscious tool of our The Historical Background, 50.

892b73b00697).html preferences and perceiving, [22] Wongthet, Bangkok : sensing, movement designation The Historical Background, 122.

[15] Royal Holloway, University and integration of thoughts that of London. Professor originateTim our perception towards [23] Jittipat Poonkham translated, Cresswell. Accessed February measure of space.5,(https://tcatf.

Geopolitics: A Pocket Book of 2018. Available from https:// hypotheses.org/177) Knowledge, (Bangkok: Openpure.royalholloway.ac.uk/ worlds Publishing House, 2017), 32. portal/en/persons/tim-cress[11] Jittipat Poonkham well(7d41a2c8-6df1-413f-9b67translated, Geopolitics: A Very 892b73b00697).html Short Introduction, (Bangkok: Openworlds Publishing House, 2017), 30.

&P.17>

[8] Nopporn Prachakul, editor, The Chapter “Les Corps Dociles” from Surveiller et Punir, P. 21.

[17] Wongthet, Bangkok : The Historical Background, 18.

[11] Jittipat Poonkham translated, Geopolitics: A Very Short Introduction, (Bangkok: Openworlds Publishing House, 2017), 30.

& P. 13>

& P. 11 >

[7] Arnd Schneider and Christopher Wright, editor, Between Art and Anthropology: Contemporary Ethnographic Practice, (UK: Berg, 2010), P. 114.

[10] Yi-Fu Tuan (b.1930-) stated that original space possesses structure and orientation by virtue of the presence of the human body; Body implicates space; space coexists with the sentient body. Visual perception, touch, movement, and thought combine to give us our characteristic sense of space.

This fundamental relation emerges through our physical process before it feedbacks as a conscious tool of our preferences and perceiving, sensing, movement designation and integration of thoughts that originate our perception towards measure of space. (https://tcatf. hypotheses.org/177)

<P.16

[6] Dr. Kengkij Kittiruenglarp proposed that creation is a process of forming and mobilizing the potential of thought and creativity with a purpose to construct new knowledge that alternate people’s perspective toward the world.

Therefore, creation challenges our thought and the existing knowledge to proceed new things or knowledge in the society.

More detail: Beyond Borders of the Knowledge (Chiang Mai: Published by Department of Media Arts and Design, Faculty of Fine Arts, Chiang Mai University, 2017), P. 56.

[16] Sujit Wongthet, Bangkok : The Historical Background, (Bangkok: Matichon Publishing, 2005), 17.

& P. 15>

Bangkok Layers Curatorial Statement

[5] Sorayut Aiemueayut, Across the Horizon of Thoughts, 44.

[9] http://www.sac.or.th/ databases/anthropology-concepts/glossary/69

<P.14

[2] Fredric Jameson (b. 1934-) made opinion toward the concept of truth that there is no absolute truth. The “truth” is part of metaphysic where Post-structuralism has made the path to dismantle it. More info: Charles Harrison & Paul Wood, editor, Art in Theory 1900-2000: An Anthology of Changing Ideas (UK: Blackwell Publishing, 2003), 1049.

<P.12

<P.8

[1] Sorayut Aiemueayut, editor, Across the Horizon of Thought (Chiang Mai: published by Media Art and Media Design, Fine Arts Faculty, Chiang Mai University, 2017), 43.

[12] Thirayuth Boonmee, Ferdinand de Saussure Linguistic Revolution: A Path to Postmodernism, (Bangkok:

20 & 21

บางกอกหลอกชัน ้ บทภัณฑารักษ์ โดย jiandyin (จิระเดช และ พรพิไล มีมาลัย)

ปัญญาระหว่างศตวรรษที่ 17-18 กร ได้ หั น เหไปเน้ น การแยกแยะความ ระหว่ า งสรรพสิ่ ง โดยการชั่ ง ตวง ว ประเภทสิ่งต่างๆ ตามคุณสมบัตเิ ฉพาะ

Bangkok Layers Curatorial Statement

วิธีวิทยา: แนวคิดบางกอกหลอกชั้น

กรอบความรู ้ ห รือ โครงสร้ า งทาง ความคิดของแต่ละยุคสมัยคือกรอบทีก่ ำ� กับวิธคี ดิ ความเชือ่ และวิธเี ข้าใจต่อสิ่งต่างๆ ของมนุษย์เรา แหล่งอ้างอิงเช่น บันทึกจดหมายเหตุ ข้อเขียน บทความ หรือแม้แต่ค�ำพูดทั้งหลายได้ ไหลเวียน เผยแพร่ อ อกไปในสั ง คมของแต่ ล ะยุ ค สมั ย เป็นแหล่งอ้างอิงที่ทรงพลังส�ำหรับใช้ขุดค้นเพื่อ หาความหมายและให้คุณค่าแก่สรรพสิ่ง มิเชล ฟูโกต์ (Michel Foucault ค.ศ. 1926-1984) เรี ย กมั น ว่ า “วาทกรรม หรื อ Discourse” หากแต่วาทกรรมเช่นนี้มิ ได้หมายถึงตัวภาษา โดยตรง แต่เป็นสิ่งที่ด�ำรงอยู่แล้วในสังคมด้วย อาศัยภาษาซึ่งมีลักษณะที่เป็นสัญญะ วาทกรรม สามารถชี้น�ำให้เราเข้าถึงชุดความหมายนั้นๆ ได้[1] ฟูโกต์ได้ขยายความแนวคิดเรื่องนี้อย่าง ละเอียด ในหนังสือ The Order of Things: An Archeology of the Human Sciences (ถ้อยค�ำกับสรรพสิ่ง: โบราณคดีแห่งศาสตร์ที่ว่า ด้วยมนุษย์) ซึง่ น�ำเสนอแนวคิดในการขุดค้นและ ส�ำรวจลึกลงไปในเอกสารชั้นต่างๆ เพื่อค้นหา โครงสร้ า งทางความคิ ด ของแต่ ล ะยุ ค สมั ย โครงสร้างที่ว่านี้คือกรอบความรู้ ซึ่งเป็นเสมือน ขอบฟ้าทางความคิดทีค่ รอบผูค้ นในยุคนั้นๆ เอาไว้ จะเห็นได้ว่าสังคมแต่ละยุคสมัยล้วนอุปโลกน์ ชุดความรู้ของตนเองขึ้นเป็นสัจธรรม[2] ดังเช่น

กรอบความรู้ในยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาการระหว่าง ย่ นมาให้าคยวามส�ำ คริสต์ศตวรรษที่ 14-16 อ้างอิได้งถึเปลี งความคล้ อะไรก�วำัติทาง คลึงกันของสรรพสิ่ง ต่อมาในยุทีคว่ า่ การปฏิ ปัญญาระหว่างศตวรรษที่ 17-18 กรอบความรู้ ได้ หั น เหไปเน้ น การแยกแยะความแตกต่ า ง ค�ำ วั ด และจั ด ระหว่ า งสรรพสิ่ ง โดยการชั่ ง ตวง ประเภทสิง่ ต่างๆ ตามคุณสมบัตเิ ฉพาะอัตลักษณ์ ซึ่งเชื่อว่าจะสามารถสะท้อนทุไม่ กสิท่งางใดก็ ทุกอย่ทาางหนึ งได้ ่ง เมื่อเราน� อย่างโปร่งใสด้วยภาษา เมือ่ ถึงยุคแห่งการปฏิวตั ิ อุตสาหกรรมในคริสต์ศตวรรษที่ 19 กรอบความรู้ ได้เปลีย่ นมาให้ความส�ำคัญต่อสาเหตุของสรรพสิ่ง ำความเข้ าใจข้อจ�ำ ทีว่ า่ อะไรก�ำหนดให้เกิดอะไร ด้วท�ยพั ฒนาการของ กรอบความรู้ดังกล่าว ส่งผลให้ประวัติศาสตร์ กลายเป็นกรอบแม่บทของความรูท้ ั้งปวงในฐานะ าอะไรที ค�ำอธิบายเกี่ยวกับสาเหตุ[3] คือคนเราว่ ต้นตอหรื อที่มท่ าำ� ของกรอบความรู ้ ที่ สั ม พั น ธ์ กของการท� ั บ เราในปัำจ จุ บั น ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง เมื่อเราน�ำ “ประวัติศาสตร์ ความคิด” จากข้อเสนอของฟูโกต์มาวิเคราะห์ สิ่งที่อยู่เหนือการควบคุมของปัจเจกบุคคลที่คิด ณ เวลาใดเวลาหนึ่ง เป็นกุญแจส�ำคัญในการ ท�ำความเข้าใจข้อจ�ำกัดการคิดของคนเรา ข้อจ�ำกัด เช่นนีย้ อ่ มเกิดขึน้ กับผูเ้ ขียนประวัตศิ าสตร์เช่นกัน ความสนใจต่อโครงสร้างที่เป็นบริบทการคิดของ คนเราว่าอะไรทีท่ ำ� ให้คดิ และเป็นเช่นนั้น คือทีม่ า ของการท�ำให้องค์ประธานเป็นชายขอบนั้นเอง[4] เหตุ ที่ ก รอบความรู ้ เ ช่ น นี้ มิ ไ ด้ เ ป็ น สิ่ง ที่ เ กิ ด ขึ้ น

ลอยๆ ในความคิดหรือส�ำ ประดิษฐ์ขึ้นและมีอ�ำนาจก�ำ ลอยๆ ในความคิดหรือส�ำนึกของมนุษย์ มันได้ถกู ประดิษฐ์ขึ้นและมีอ�ำนาจก�ำหนดหรือมีอิทธิผล ต่อพฤติกรรมชีวิตของมนุษย์เราในแง่มุมต่างๆ ตัวอย่างเช่น กรอบความรู้ที่ว่า “ชาติเกิดจาก การที่บรรพบุรุษแต่โบราณได้สร้างและเสียสละ เลือดเนื้อเพื่อปกป้องรักษา” ส่งผลต่อแนวคิด และการแสดงออกของผู้ที่เชื่อในกรอบความรู้ เรื่อ งนี้ ผ ่ า นภาษาและรู ป แบบวั ฒ นธรรมที่ สอดคล้องกับความเชื่อในกรอบความรู้นั้น[5] หากจะพิ จ ารณาระบบการสร้ า งกรอบความรู ้ หรือวาทกรรมในแบบเปิด (openness) ที่ ไม่ หยุ ด นิ่ง ตายตั ว เป็ น มายาภาพตั ว แทนซึ่ ง สามารถปรั บ เปลี่ ย นหรือ ถู ก แทนด้ ว ยกรอบ ความรู ้ ใ หม่ ผ ่ า นกระบวนการรื้อ สร้ า งตั ว แทน ตามทั ศ นะของ ฌาคส์ แดร์ ริ ด า (Jacques Derrida ค.ศ. 1930-2004) เป็นไปได้หรือไม่ ที่ภาพตัวแทนเหล่านั้นจะสามารถสร้างกรอบ ความรูก้ รอบหนึง่ ภายนอกตัวของมันเอง การค้นหา ร่องรอยของแบบแผนภายใต้กรอบความรู้และ การเชื่อมโยงบรรดาข้อความต่างๆ ตามหนังสือ ต�ำราวิชาการ งานวรรณคดีและวรรณกรรมพืน้ บ้าน บันทึกเรื่องเล่า แผนผัง ภาพวาด ภาพถ่าย ฯลฯ เอกสารหรือจดหมายเหตุเหล่านี้ถือได้ว่าเป็น หลั ก ฐานพยานแห่ ง วาทกรรมในมิ ติ ข องการ ใคร่ ค รวญเชิ ง ทฤษฎี แ ละการวิเ คราะห์ ตั ว บท (theoretical speculation and textual analysis) โดยให้ความส�ำคัญแก่การขุดค้น และท�ำความเข้าใจต่อบริบททางประวัติศาสตร์ แบบจ�ำเฉพาะ (history as a single collective narrative) จะสามารถเชือ่ มโยงตัวเราจากอดีต สู่กรอบความรู้ของปัจจุบันได้อย่างไร

Bangkok Layers ผลงานภัณฑารักษ์ ทีอ่ าศัยการสืบค้นข้อมูลข้ามกาลเทศะ ด้วยแนวทาง การน�ำเสนอนิทรรศการศิลปะร่วมสมัยทีแ่ สดงออก เชิงสัมพันธภาพทางตรงระหว่างข้อมูลกับบุคคล โดยอาศัยการถอดรหัสตีความและการตั้งค�ำถาม ปลายเปิดต่อข้อเท็จจริงในข้อมูลต่างๆ หลายระดับชั้น

เพือ่ เผยส่วนทีซ่ กุ ซ่อนหรือปกปิดไว้ภายใต้ผนื พรม ขนาดใหญ่ที่สังคมถักทอขึ้น และกดทับบางส่วน บางตอนไว้ไม่ให้ปรากฏเพือ่ เป้าหมายบางประการ ทางสังคม ผลงานหลากหลายสื่อทัศนศิลป์ของ ศิ ล ปิ น และผู ้ เ ชี่ ย วชาญจากหลายสาขาใน นิทรรศการครั้งนี้ ต่างให้ความสนใจต่อการตีความ ที่เกี่ยวข้องสัมพันธ์กันระหว่างศิลปะร่วมสมัย สังคม การเมืองและประวัตศิ าสตร์ โดยการประเมิน คุ ณ ค่ า พื้ น ฐานทางทั ศ นศิ ล ป์ จ ากแนวคิ ด และ พลวัตรในการน�ำเสนอกระบวนการสร้างสรรค์ ตามทั ศ นะของ นิทรรศการ เป็นการเชื ่อมโยงบุ คคลกัฌาคส์ บกรอบแดร์ ริ ด า (Jacque Derrida ค.ศ. 1930-2004) เป็นไปได้หรือไม ความรูท้ างสังคมด้วยการให้ คณ ุ ค่าและความหมาย วแทนเหล่ านัน้นมา จะสามารถสร้างกรอบ กับสมมุติสถาน-การสืทีบ่ภค้าพตั นประวั ติความเป็ ของสถานที่หรือเทศะหนึ่งใด แม้แต่พื้นที่เชิง ประวัตศิ าสตร์ซงึ่ ได้ถกู ท�ำลายไปแล้ว แนววิธวี ิทยา เช่นนี้นับว่าเป็นสิ่งจ�ำเป็นส�ำหรับการเรียนรู้และ 22 ต�ำ ม่ ตี อ่ ปรากฏการณ์ ท�ำความเข้าใจของปัจเจกชนที & วิทยาและสังคมแวดล้อมอย่างมีนัยส�ำคัญ 23

นิ ท รรศการครั้ง นี้ มุ ่ ง พิ จ ารณาและ ตีความข้ามกรอบความรู้ทางปรากฏการณ์วิทยา ด้ า นสั ง คมศาสตร์ ที่ เ กี่ ย วโยงกั บ กาล-เทศะ เชิงประวัตศิ าสตร์กระแสหลัก ซึง่ มีความสัมพันธ์ โดยให้ความส�ำ ซับซ้อนระหว่างอดีต ปัanalysis) จจุบนั และการคาดการณ์ ำ อนาคต ผ่านการปฏิบตั แิ และท� ละสนามทางศิ ลปะร่วมสมัย แบบจ� ในรูปแบบของการศึกษาค้ นคว้ำา เพือ่ สะท้อนแนวทาง การสร้างกรอบความรูใ้ หม่ขนึ้ มาแทนทีก่ รอบความรู้ สู่กรอบความรู ้ของปัจจุบานั ได้อย่างไร เดิม ด้วยการสร้างบทสนทนาในนิ ทรรศการฯผ่ การตั้งค�ำถามตามหรือ ค�ำถามแย้ง ทีท่ า้ ทายความ คาดหวังทั้งจากผู้ชมและศิลปินหรือผู้เชี่ยวชาญ การน� ำ ทีส่ ร้างผลงาน น�ำเสนอทั ศนะและทั ศนียภาพองค์ รวมที่มีความหลากหลายในรูปแบบและวิธีวิทยา ตามประเด็นที่ก�ำหนด เพื่อสร้างประสบการณ์ การรับรู้ การส่องสว่างและเปิดช่องทีซ่ อ้ นทับกัน หลายเชิ ง ชั้น ของความหมายในกรอบความรู ้ กระแสหลัก และเป้าหมายในการแสวงหาโครงสร้าง ความคิดในระดับจุลภาคของสังคม ด้วยการสร้าง นิ ย ามใหม่ ใ นพื้ น ที่ ท างทั ศ นศิ ล ป์ เ ชิ ง สหวิ ท ยา

ทางภูมิศาสตร์แนวมนุษยนิยม geography)[10] การศึกษาประสบกา มนุษย์ที่มีต่อสถานที่หรือเทศะอย่างกร

Bangkok Layers Curatorial Statement

การประสานศาสตร์ความรู้อื่นๆ ในฐานะของ งานสร้างสรรค์[6] และตัวเร่งปฏิกริ ิยาทีย่ งั ผลให้ เกิดการตีความทางสังคม[7] อันเป็นกรอบความรู้ ที่เลื่อนไหลเปลี่ยนแปลงแปรรูปไปตามปัจจัย แวดล้อมต่างๆ ซึ่งมีพัฒนาการแบบไม่ต่อเนื่อง ต่างจากสายโซ่ทรี่ อ้ ยต่อเชือ่ มกันโดยไม่ขาดห้วง ด้วยเหตุนี้ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยต่างๆ ใน ปรากฏการณ์จึงมีคุณค่าอย่างมากส�ำหรับการ ศึกษา โดยเฉพาะความสัมพันธ์ของแรงกระท�ำ ซึ่ ง ท� ำ ให้ เ กิ ดความเข้ า ใจตรรกะที่ ด�ำ รงอยู ่ ใ น ปรากฏการณ์นั้นได้โดยตรง[8] การสนับสนุนและ สร้ า งความเข้ า ใจที่ เ ปิ ด กว้ า งนั้น สามารถเพิ่ม ศักยภาพต่อการตีความ ซึง่ บ่อยครั้งเปิดโอกาสให้ ศิลปิน/ผู้เชี่ยวชาญและผู้ชมมีส่วนร่วมกันสร้าง แบบแผนการบรรเทาความคลาดเคลื่อน ที่มัก เกิ ด ขึ้ น ในแวดวงการศึ ก ษาด้ า นสั ง คมศาสตร์ และมานุษยวิทยาแบบโครงสร้างนิยม ซึ่งยึดถือ กรอบความรู้ที่แข็งขืนลดทอนและปฏิเสธความ เป็นอื่น

สถานที่-เทศะ

ปัจจุบัน สถานที่ ถูกใช้ในความหมาย ของการผสมผสานระหว่างประสบการณ์ ความ ทรงจ�ำ และการปฏิสมั พันธ์อนื่ ๆ ในชีวิต ซึง่ รวมถึง ความสัมพันธ์ของมนุษย์ที่มีต่อเทศะ – ทิม เครสเวล

จากบทภั ณ ฑารั ก ษ์ ก ลาง Sandy Hsiu-chih Lo (Chief Curator) ได้ยกตัวอย่าง จุดยืนหรือมุมมองที่น่าสนใจผ่านการเฝ้ามอง ภาพผลงานจิตรกรรมประเพณีนยิ มแนวภูมทิ ศั น์ โดยอ้างถึงแนวคิดของ Fredric Jameson (b. 1934-) ในฐานะเป็ นก� ำ ลั งเสริ มซึ่ งท�ำ ให้ บุคคลท�ำความเข้าใจแนวคิดใหม่เกีย่ วกับสถานที่ หรื อ เทศะ (place-space) ด้ ว ยการน�ำเสนอ ความสัมพันธ์ของจินตนาการระหว่างบุคคลและ สถานการณ์จริง ยังผลให้จดุ ก�ำเนิดหรือจุดเริ่มต้น กลายมาเป็นจุดยืนหรือมุมมองที่มีต ่อ สถานที่

หรือเทศะหนึ่งใด ที่แสดงถึงต�ำแหน่งแห่งหน ของเมืองหลวงอันเป็นเนื้อหาหลักในโครงการฯ โดยมีรากฐานความจริงประกอบสร้างขึ้นด้วย แนวคิดดังกล่าว Lo ให้ข้อสรุ ปถึงความส�ำคัญ้ น ที่ ที่ ก� ำ ระยะเวลาและพื ของสถานที่ในฐานะเป็นหนทางในการมองเห็น การสร้างความรู้และการท�ำความเข้าใจต่อโลก ที่แวดล้อมเราอยู่ หากเราพิจารณาสถานที่หรือ เทศะในลักษณะสภาพแวดล้อมทางภูมศิ าสตร์ ทีม่ ี ส่วนท�ำให้มนุษย์สามารถสือ่ สารถึงกัน และบ่งบอก ว่าตนเองเป็นใคร ในหนังสือเรื่อง Humanistic Geography (Casey D. Allen) และ Space and Place (John Agnew, b.1949-) อธิบายว่า “ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหน มนุษย์ต่างมีชีวิตในแบบของ ตัวเองที่สัมพันธ์กับถิ่นที่อยู่นั้น”[9] โดยแนวคิด ทางภูมิศาสตร์แนวมนุษยนิยม (Humanistic geography)[10] การศึกษาประสบการณ์ของ มนุษย์ที่มีต่อสถานที่หรือเทศะอย่ างกรุกษาแบบจ� งเทพฯ ำ หรือการศึ เมืองมหานคร ซึง่ มีขอบเขตหรืหนึ อขนาดพื น ้ ที เ่ ปิดนรัทางเลื บ อกทีน่ ำ� ง่ ใดจึงอาจเป็ ประชากรและกลุ่มชาติพันธุ์วรรณนา เศรษฐกิจ สังคม-วัฒนธรรม การเมืองการปกครอง ฯลฯ อาจเป็นเรื่องที่มีเนื้อหากว้างใหญ่เกินจากกรอบ ระยะเวลาและพื้ น ที่ ที่ ก� ำ หนดในนิ ท รรศการ ครั้งนี้ ด้วยเหตุที่สถานที่หรือเทศะอย่างกรุงเทพ มหานครฯเมืองหลวงของประเทศไทย เป็นพื้นที่ ที่มีการทับซ้อนขยายตัวและเป็นแม่เหล็กดูดดึง ผูค้ นจากทั่วสารทิศ ให้อพยพเข้ามาอยูอ่ าศัยท�ำมา หากินมานานนับจากอดีต และมีแนวโน้มเพิ่มขึน้ เรื่อยๆ ต่อไปในอนาคต ปัจจุบนั กรุงเทพมหานคร มีประชากรทั้งหมด 5,605,672 คน เมือ่ รวมเข้ากับ พื้นที่เขตปริมณฑล 4 จังหวัดจะมีประชากรสูง ถึง 10,765,226 คน หากคิดพื้นที่ของกรุงเทพ มหานครฯเป็นพื้นที่ต่อคนต่อตารางกิโลเมตร จะพบว่าในทุกๆ 1 ตารางกิโลเมตรมีคนอยูจ่ ำ� นวน 3,616.64 คน แนวคิดเรื่องการศึกษาภาพตัวแทน หรือการศึกษาแบบจ�ำลองของสถานที่หรือเทศะ หนึง่ ใดจึงอาจเป็นทางเลือกทีน่ ำ� พาผูช้ มให้เข้าถึง ข้อมูลหลักฐาน เอกสาร จดหมาย แผนที่ แผนผัง

วัตถุสิ่งของ ฯลฯ ซึ่ งท�ำ หน้ าที่ เ ป็ น แหล่ งรวม ข้อเท็จจริงแห่งประเด็นศึกษา โดยเปิดพื้นที่ ใน รูปแบบกิจกรรมที่ให้ความส�ำคัญกับอ�ำนาจของ ผูก้ ระท�ำการทีส่ ามารถยึดครองเทศะ จัดการเทศะ การสร้างสรรค์สถานทีด่ ว้ ยวิสยั ทัศน์และโครงการ จ�ำเพาะทางภูมศิ าสตร์ของกรุงเทพฯ ภายใต้กรอบ บริบ ทซึ่ ง อยู ่ ใ นสภาวะของสิ่ง ที่ ก� ำ ลั ง จะมาถึ ง (becoming) มากกว่าจะเป็นบางสิ่งที่ “ตายตัว” เช่น แม่น�้ำล� ำคลอง การตี ค วาม จิ นตนาการ และท�ำความเข้าใจมิ ติ ทางประวั ติ ศ าสตร์ ของ การกลายเป็นสถานที่ส�ำคัญอย่างเมืองหลวง แห่งนี้ ผ่านโครงสร้างความคิดระบบระเบียบทาง สังคมที่เราสังกัดอยู่ รวมทั้งปรากฏการณ์ทาง สังคมต่างๆ ทีเ่ กิดขึน้ ล้วนมีทมี่ าจากความเป็นจริง เชิงโครงสร้างทั้งสิ้น กระแสของปรัชญาปรากฏการณ์ (Phenomenology) ได้ตอกย�้ำถึงการที่มนุษย์ เป็นส่วนหนึง่ ของสิ่งทีแ่ วดล้อมอย่างแยกไม่ออก แนวคิ ด นี้ ใ ห้ ค วามสนใจเริ่ ม ต้ น การศึ ก ษาจาก จุดเล็กๆ ธรรมดาที่เป็นจริง แล้วค่อยๆ ขบคิด นแหล่ งรวมำนึกถึงความเป็นส่วนหนึง่ ปัำหน้ ญหาต่าทีอ่เๆป็ไปด้ วยการส� ของสถานที่หรือเทศะ[11] กรณีศึกษาจากการ ญกับ่งอ�ธรรมดาสามั ำนาจของ ญ อาทิเช่น เสาไฟฟ้า เฝ้าสัำคั งเกตสิ ริมถนน หรือคนขายปลาที่ท่าเรือ[12] ธรรมดา แห่งปรากฏการณ์วิทยาของ Maurice Merleau Ponty (b.1908-1961) ดังกล่าวแสดงให้เห็น ง บตัวเราอย่างตั้งใจ ถึงความสัมำลั พันงธ์จะมาถึ ของเทศะกั ในฐานะที่ “ตัวฉัน เข้ าใจได้ มากกว่ าที่ ฉัน คิ ด” ำล�ำคลอง การตี ความ จินตนาการ ด้วยเหตุ ที่เทศะทางร่ างกายของเรานั้นเป็นสิ่งที่ มีความสลับซับซ้อนและสัมพันธ์กับสิ่งต่างๆ ำคัาญวโดยสรุ อย่างเมื กล่ ปก็อคงหลวง ือ ร่ างกายของเรามิ ไ ด้ เ พี ย ง ตั้ งอยู่ภายในเทศะหรือสถานที่ หากแต่อาศัย และใช้ชีวิตอยู่ภายในนั้น[13]

งโครงสร้างทั้งสิ้น กระแสของปรัชญาปรากฏการณ์ henomenology) ได้ตอกย�้ำถึงการที่มนุษย์ นส่วนหนึง่ ของสิ่งทีแ่ วดล้อมอย่างแยกไม่ออก ำนึกถึงความเป็นส่วนหนึง่

“สถานทีห่ รือเทศะ” ในทัศนะของ Tim Cresswell จึงมีความส�ำคัญอย่างมาก เนือ่ งจาก มีบทบาทในลักษณะเป็นกรอบพืน้ ฐานหรือธรรมนูญ ทางสังคม-วัฒนธรรม[14] การให้ความสนใจ ศึ ก ษาเกี่ ยวกั บความนึ กคิ ดของผู ้ ค น สิ่ ง ต่ า งๆ และการกระท�ำของบุคคลผูเ้ กีย่ วข้องและมีผลต่อ สถานที่หรือพื้นที่หนึ่งใดนั้น ยอมเผยให้เห็นสิ่ง ตรงข้ามกันเสมอ หากเรามองประเด็นนี้ในเชิง ตรรกะอาจพูดได้วา่ การล่วงละเมิดสภาวะอันเป็น ปกติของสถานทีห่ รือเทศะนั้น โดยมากจะถูกระบุ ให้เกิดขึน้ จากความเป็นอืน่ คนอืน่ สิ่งอืน่ และการ กระท�ำอืน่ ๆ ทีอ่ ยูน่ อกขอบเขตตัวมัน Cresswell เสนอว่า “ประสบการณ์ของมนุษย์ทมี่ ตี อ่ สถานที่ หรือเทศะ คือสิ่งทีส่ ร้างอัตลักษณ์และความส�ำคัญ โดยตรงให้ แ ก่ ตั ว มั น [15]” พู ด อี ก อย่ า งก็ คื อ จิตวิญญาณของสถานที่เกิดจากพฤติกรรมและ การปฏิบัติของมนุษย์เรานั่นเอง อะไรคือหนทาง ที่ ท� ำ ให้ ผู ้ ค นสั ม ผั ส และคิ ด เกี่ ย วกั บ เทศะได้ อย่างเป็นขั้นเป็นตอน ไม่ว่ารูปแบบของเทศะนั้น คือบ้าน ชุมชน หรือความเป็นชาติ มนุษย์เรามี ความรูส้ กึ ต่อสถานทีแ่ ละเทศะซึง่ สะท้อนผ่านกาล ได้อย่างไร ในกรณีเช่นนี้ Yi-Fu Tuan (b.1930-) ได้เสนอนิยามเรื่องสถานที่และเทศะไว้น่าสนใจ สองนัย กล่าวคือสถานที่ (Place) แสดงออก ถึ ง ความมั่ น คงปลอดภั ย และเทศะ (Space) แสดงออกถึงเสรีภาพ ไม่วา่ มนุษย์จะค�ำนึงถึงพืน้ ที่ ที่มีความศักดิ์สิทธิ์และอคติ เทศะหรือสถานที่ แห่งมายาคติ เวลาในพืน้ ทีแ่ ห่งประสบการณ์ หรือ ความเกีย่ วโยงทางวัฒนธรรมทีม่ ตี อ่ เทศะ Tuan มองว่ามนุษย์เราจะยึดโยงตนเองเข้ากับสิ่งหนึ่ง และถวิลหาอีกสิ่งหนึ่งเสมอ

24 & 25

Bangkok Layers Curatorial Statement

ปรากฏชื่อเมืองส�ำคัญตามความในพงศวดารฯ ต�ำนานเรื่องท้าวอู่ทองผู้สร้างเมืองต่างๆ เช่น เมื อ งลั ง กาสุ ก ะ (Langhseca) เมื อ งสี ค ร (Lijgoor) เมืองกุย (Cuij) เมืองพริบพรี (Piprij) เมืองคองขุนเทียน (Chongh Cout Thiam) เมืองบางกอก (Banckocq) และเมืองอยุธยา (Ayuthian) จะเห็นได้ว่าบางกอกมีฐานะเป็น หนึง่ ในเมืองส�ำคัญ เป็นเมืองท่าหน้าด่านเข้าออก เช่น อิ่สน�ำเดีคัยญอาหรั ย อังกฤษ ฮอลันดา

บางกอกหลอกชั้น และเป็นสถานที ที่สุดบแห่เปอร์ งเดียเชีวในราชฝรั ่ ง เศส ฯลฯ เดิ น ทางเข้ า มายั งบางกอกและ

ราว 5,000 ปีทแี่ ล้วจนถึงพุทธศตวรรษ อาณาจั ก รสยามที่ มี ป ้ อ มปราการแข็ ง แรง ผ่ า นขึ ้ น เหนื อ สู ่ ก รุ ง ศรี อ ยุ ธ ยาเป็ นจ�ำนวนมาก ที่ 10 กรุงเทพฯยังจมอยู่ใต้ทะเลโคลนตมป้อโดย งกันข้าศึกได้ ตามบันทึกจดหมายเหตุของ ครั น ้ สมั ย รั ช กาลสมเด็ จ พระมหาจั ก บางแห่งได้เริ่มแข็งตัวเป็นผืนแผ่นดินมากขึ ้ น ราชทูตจากราชส�ำนักฝรั่งเศส นิโกลาส์ แชร์แวสรพรรดิ (พ.ศ. บางกอกก็ได้รบั เอกสาร การยกฐานะขึน้ เป็น มีป่าชายเลนไม้โกงกาง และเกิดแม่นำ�้ ล�ำ(Nicolas คลอง 2091-2111) Gervaise, 1663-1729) เมื อ ง ก่ อ นที จ ่ ะเสี ย กรุ ง ศรี อ ยุ ธ ยาให้ กบั กรุงหงสาวดี น้อยใหญ่หลายสาขา เป็นเส้นทางคมนาคมออกสู ่ จากยุโรปหลายชิ้นเรียกป้อมปราการทั้ง 2 ฟาก ง ้ แรกเมื อ ่ ปี พ.ศ.

2112 [19] เมื องบางกอกยัง ทะเลอ่าวไทยขยายขึ้นเรื่อยๆ บางแห่งแม่ เป็นนที�้ำนี่ ้ว่า ครั “ป้อมเมืองบางกอก” ในบันทึกของ ปรากฏบั น ทึ ก ค� ำ บอกเล่ า ในหนั ง สื ดอนสูง มีผคู้ นตั้งหลักแหล่งประปรายเป็นหย่ฟอร์ อมๆ บงั [20] กล่าวว่าทีป่ อ้ มบางกอกทั้งสองฝัง่ อมี พงศาวดาร ธยาอฉบั บวัน่อวลิ (Chronicles ห่างไกลกัน นัก โบราณคดี ไ ด้ ขุด พบเครืโซ่ ่ องมื เหล็อ กขึงกรุ ไว้รงศรี ะหว่อยุางป้ ม เพื กันตมิพ.ศ. ให้เรื2182 อใหญ่ of the Ayuthian Dynasty: Jeremias เครื่องใช้ท�ำด้วยหินและโลหะตกค้างฝังดิผ่นาและ นไปมาได้ ถ้าไม่ขออนุญาตเจ้าเมืองเสียก่อน[21] van Vliet, ผูจ้ อ่ ดั เมื การสถานี การค้าได้บริรษบั การสถาปนา ทั อินเดียตะวันออกของ จมโคลนตมอยูบ่ า้ ง แสดงให้เห็นว่าพืน้ ทีบ่ ริ เวณนี้ เมื องกรุงเทพฯ ฮอลั น ดาที ก ่ รุ ง ศรี อ ยุ ธ ยาระหว่ พ.ศ. 2176-2199 มีผคู้ นยุคดึกด�ำบรรพ์เดินทางผ่านไปมาบ้างแล้เป็วน[16] ราชธานีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ในวันที่ า6งปีเมษายน ปรากฏชื ่ อ เมื อ งส� ำ คั ญ ตามความในพงศวดารฯ ต่อมาราวพุทธศตวรรษที่ 15 เกิดการเปลีย่ นแปลง พ.ศ. 2325 โดยปฐมบรมราชวงศ์จักรี พระบาท ต�ำทนานเรื ่องท้าจุาฬวอูาโลกมหาราช ่ทองผู้สร้างเมืทรง องต่างๆ เช่น ทางเศรษฐกิจ การเมือง และสังคมวัฒนธรรมขึ สมเด็น้ จพระพุ ธยอดฟ้ ก ะ (Langhseca) ขนานใหญ่ บ้านเมืองและรัฐรุ่นใหม่เติบสถาปนาราชธานี โตขึ้น เมื อ งลัแง กาสุ ห่ ง นี้ ขึ้ น ทางฝั ่ ง ตะวั น ออกเมื อ งสี ค ร เมืองกุ้นยในวั (Cuij) องพริบพรี (Piprij) โดยรอบอ่าวไทย เช่น อโยธยาศรีรามเทพของแม่ พื้นที่ น�้ำเจ้(Lijgoor) าพระยา จากนั นที่ 21เมืเมษายน เมื อ งคองขุ น เที ย น (Chongh Cout บริเวณที่ราบลุ่มดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่ น ้ � ำ พ.ศ. 2325 พระองค์โปรดเกล้าฯ ให้มพี ระราชพิ ธี Thiam) เจ้าพระยา ซึ่งเป็นทางน�้ำกว้างใหญ่ไหลคดเคี้ยว เมืองบางกอก (Banckocq) และเมืองอยุธยา เป็นรูปโค้งเกือกม้า (oxbow lake) ผ่านกรุงเทพฯ (Ayuthian) จะเห็นได้ว่าบางกอกมีฐานะเป็น [17] กลายเป็ น พื้ น ที่ ที่ มี ค วามส� ำ คั ญ ในฐานะ หนึง่ ในเมืองส�ำคัญ เป็นเมืองท่าหน้าด่านเข้าออก เมืองทางผ่านและเป็นหน้าด่านส�ำคัญจวบจน และเป็นสถานที่ส�ำคัญที่สุดแห่งเดียวในราชเมือ่ ถึงพุทธศตวรรษที่ 19 ชุมชนบ้านเรือนเก่าแก่ อาณาจั ก รสยามที่ มี ป ้ อ มปราการแข็ ง แรง ที่สุดในบริเวณนี้ปรากฏชื่ออยู่ในโคลงก�ำสรวล ป้องกันข้าศึกได้ ตามบันทึกจดหมายเหตุของ สมุทรหรือก�ำสรวลศรีปราชญ์ ซึง่ เป็นวรรณกรรม ราชทูตจากราชส�ำนักฝรั่งเศส นิโกลาส์ แชร์แวส (Nicolas Gervaise, 1663-1729) เอกสาร เก่าแก่มาแต่ยุคต้นกรุงศรีอยุธยา จากยุโรปหลายชิ้นเรียกป้อมปราการทั้ง 2 ฟาก

เมืองบางกอกหรือกรุงเทพฯ ในปัจจุบนั เดิมทีหมายรวมดินแดนทั้งสองฟากแม่น�้ำ (เจ้าพระยา) แม่นำ�้ นี้ว่า “ป้อมเมืองบางกอก” ในบันทึกของ มิ ได้แยกเป็นฝั่งกรุงเทพฯและฝั่งธนบุรี พื้นที่ ฟอร์บงั [20] กล่าวว่าทีป่ อ้ มบางกอกทั้งสองฝัง่ มี บริเวณนี้ปรากฏเป็นชุมชนบ้านเรือนขนาดย่อม โซ่เหล็กขึงไว้ระหว่างป้อม เพื่อกันมิให้เรือใหญ่ ทีม่ คี วามสัมพันธ์กบั ลุม่ น�้ำมาแก่อดีต เป็นจุดพัก ผ่านไปมาได้ ถ้าไม่ขออนุญาตเจ้าเมืองเสียก่อน[21] เมือ่ เมืองกรุงเทพฯ ได้รบั การสถาปนา เรือนานาประเทศ ผูค้ นเคลือ่ นย้ายมาตั้งหลักแหล่ง แลกเปลี่ยนสินค้ามากขึ้น จนเติบโตเป็นชุมชน เป็นราชธานีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ในวันที่ 6 เมษายน เมืองขึน้ ตามล�ำดับ หลังการขุดคลองลัดบางกอก พ.ศ. 2325 โดยปฐมบรมราชวงศ์จักรี พระบาท [18]ส�ำเร็จในรัชกาลสมเด็จพระไชยราชาธิราช สมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรง (ครองราชย์ พ.ศ. 2077-2089) ยังผลให้การ สถาปนาราชธานี แ ห่ ง นี้ ขึ้ น ทางฝั ่ ง ตะวั น ออก ค้าขายเติบโตมั่งคั่ง บรรดาพ่อค้าจากตะวันออก ของแม่น�้ำเจ้าพระยา จากนั้นในวันที่ 21 เมษายน เช่น จีน ญี่ปุ่น จาม ชวา มาลายู และตะวันตก พ.ศ. 2325 พระองค์โปรดเกล้าฯ ให้มพี ระราชพิธี

ฝังเสาพระหลักเมืองที่กรุงเทพมหานคร รวมทั้ง โปรดเกล้าฯให้รื้อถอนป้อมบางกอกฝัง่ ตะวันออก เสีย พร้อมทั้งเคลื่อนย้ายชุมชนการค้าของชาว จีนและญวนในบริเวณนั้น ให้ร่นไปอยู่ที่ส�ำเพ็ง นางเลิ้งและท่าเตียน เพื่อก่อสร้างพระบรมมหา ราชวังตลอดจนวัดพระศรีรัตนศาสดาราม และ อัญเชิญพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร หรือ พระแก้วมรกตมาประดิษฐานยังวัดพระศรีรัตน ศาสดาราม เมื่อพระนครและพระมหาปราสาท ราชนิเวศน์สร้างเสร็จในปี พ.ศ. 2328 พระองค์ ทรงมีพระบรมราชโองการให้ประกอบพิธีบรม ราชาภิเษกเต็มตามแบบแผนโบราณราชประเพณี แล้วพระราชทานนามพระนครใหม่นี้ว่า

เหนื อ ความยิ่ ง ใหญ่ ทั้ งปวง เป็ น พระนครซึ่ ง เปรียบได้กับนครเทพวิมานของเหล่าทวยเทพ และเป็นทีส่ ถิตของพระแก้วมรกต เป็นนครแห่งเทพ ซึง่ มีความงดงามอันมั่นคงเจริญยิ่งและไม่มผี ู้ใด รบชนะได้ มีความบริบูรณ์ด้วยแก้วเก้าประการ น่ารื่นรมย์อย่างยิ่ง และมีพระราชนิเวศใหญ่โต มากมาย เป็นวิมานเทพที่ประทับของพระราชา ผู้อวตารลงมาสถิตสถาพร

หากลองพิ จ ารณาภาพตั ว แทนทาง ภูมิศาสตร์ของกรุงเทพฯ ในฐานะสิ่งที่ถูกผลิต สร้างขึ้นซ�้ำแล้วซ�ำ้ เล่าในเชิงนิรุกติศาสตร์ ภาพ ตัวแทนทางภูมิศาสตร์เหล่านี้ช่วยให้เราท�ำความ เข้าใจกรุงเทพฯ ได้อย่างไร หนังสือ บูรพานิยม

“กรุงเทพมหานคร บวรทวารวดีศรีอยุธยา มหินทรายุธยา มหาดิลกภพ นพรัตนราชธานีบุรี รมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตาร สถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์” นามพระนครทีป่ รากฏในเอกสารหลายฉบับตั้งแต่ รัชกาลที่ 1 ถึงรัชกาลที่ 3 แสดงให้เห็นถึงคติ ความเชื่อครั้ งกรุงศรี อยุ ธ ยาว่ า กรุ งเทพฯ มี บรรพบุรุษเป็นทวาราวดีและศรีอยุธยาตามคติ รามายณะ[22] ต่อมาในแผ่นดินพระบาทสมเด็จ พระจอมเกล้าเจ้าอยูห่ วั ทรงเปลีย่ นสร้อย “บวร ทวารวดีศรีอยุธยา” เป็นอมรรัตนโกสินทร์ จะเห็น ได้วา่ นามเมืองกรุงเทพฯนั้นหมายความถึงเมืองที่ ท้าวสักกเทวราชพระราชทานให้พระวิษณุกรรม ลงมาเนรมิ ต ไว้ เป็ น เนรมิ ต กรรมอั น ยิ่ ง ใหญ่

(Orientalism, 1978) ของเอ็ดเวิร์ด ซาอิด (Edward Said, ค.ศ. 1935-2003) ช่วยอธิบาย อ้างอิงสร้างความเข้าใจถึงแนวคิดเรื่องการจิตนาการ ทางภูมริ ฐั ศาสตร์ทวี่ า่ สถานทีห่ รือเทศะของเมือง อย่างกรุงเทพฯ เคยและยังคงถูกจินตนาการ พร้อมกับเป็นภาพตัวแทนในงานศิลปะ วรรณกรรม เพลง ภาพยนตร์ ฯลฯ รวมทั้งการเป็นศูนย์กลาง ของรัฐทีก่ ำ� หนดทิศทางและนโยบายประเทศ ส่งผล ให้จนิ ตภาพ แนวคิดและประสบการณ์ของปัจเจก ที่ เ ห็ น ต่ า งกลายเป็ น ปฏิ ปั กษ์ ในมุ ม มองแบบ

26 & 27

Bangkok Layers Curatorial Statement

ศู น ย์ ก ลางที่ พ รรณนาถึ ง เมื อ งซึ่ ง มี ค วามเป็ น อาจต้ อ งใช้ ก ระจกเงาบานไม่ ถ ้ ว น นิยัตินิยมทางสิ่งแวดล้อม (environmental เพื่อจะสะท้อนภูมิเมืองของกรุงเทพมหานครฯ determinism) และแนวโน้มของเมืองทีม่ ตี วั แสดง เพียงภาพเดียว แม้กระจกเงาจะมีความสามารถ และปัจจัยบางอย่างที่มีอิทธิพลมากเกินไป[23] ในการสะท้อนภาพได้ชดั แต่กเ็ ป็นวัสดุทเี่ ปราะบาง การผลิ ต ซ�ำ้ จิ น ตนาการทางภู มิ รั ฐ ศาสตร์ ข อง เกินกว่าขนาดของมันทีต่ อ้ งมีความใหญ่โตมโหฬาร เมืองหลวงในลักษณะเช่นนี้เกิดขึ้นได้แม้ในชีวิต มากพอ จึงจะสะท้อนภาพมหานครอย่างกรุงเทพฯ ประจ�ำวันของปัจเจกบุคคล หรือแม้แต่การเข้าไป ในฐานะองค์ประธานได้ในคราวเดียว ด้วยเหตุที่ เกีย่ วข้องกับประเด็นสาธารณะทีม่ หาชนให้ความ บริ บ ททางประวั ติ ศ าสตร์ สั ง คม-วั ฒ นธรรม สนใจ การเปิดเผยสถาปัตยกรรมเชิงอ�ำนาจทาง เศรษฐกิจ การเมืองและการปกครองของเมือง ภูมิรัฐศาสตร์ สามารถช่วยให้เรามองกรุงเทพฯ อย่างกรุงเทพมหานครฯมีรายละเอียดของเนือ้ หา เมื อ งศู น ย์ ก ลางมหานครแห่ ง นี้ ไ ด้ อ ย่ า งกว้ า ง ขนาดมหึ ม า ยากต่ อ การศึ กษาท� ำความเข้ า ใจ ขว้ า งลึ ก ซึ้ ง มากขึ้ น อี ก ทั้ งยั ง ท� ำ ให้ สิ่ ง ที่ เ ป็ น ด้วยระบบวิธีวิทยาของศาสตร์ความรู้แขนงใด “สามัญส� ำนึก ” ซึ่ งเราคุ ้ นชิ น จนบางครั้ งอาจ แขนงหนึ่ ง โดยเฉพาะ ยั ง ผลให้ ผู ้ ส นใจศึ ก ษา ทึกทักเอาว่าเป็นเช่ น นั้ นเช่ นนี้ คล้ ายกั บเป็ น จ�ำเป็นต้องอาศัยจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ ธรรมชาติที่เชื่องชาว่ าง่ าย แต่ สิ่ งเหล่ านี้ อาจ ประกอบการพิจารณาวิเคราะห์ข้อมูล และโดย กลับกลายเป็นสิ่งที่ ไม่ธรรมดาอีกต่อไป เรื่อง การท�ำให้พื้นที่ศึกษากลายเป็นชายขอบ เพื่อให้ ธรรมดาที่ดูสามัญอาจกลายเป็นสิ่งที่น่าค้นหา ความสงสัยใคร่รู้ของบุคคลไม่เป็นปฏิปักษ์ต่อ อาจต้ ก ระจกเงาบานไม่ ถ ้ ว น ำให้ข้อกังขาเป็นสิ่งที่ และจ�ำเป็นต้องตั้ งค�ำถามเพื ่อหาค�ำตอบ ด้วอย งใช้กรอบความรู ้เดิม และท� ่อจะสะท้ตอิศนภู มิเมืองของกรุ งเทพมหานครฯ เหตุนี้การศึกษาประวัติศาสตร์เพื ของประวั าสตร์ ยอมรับได้ ด้วยเหตุที่ภาพสะท้อนจากกระจกเงา ความสามารถ จึงมีความส�ำคัญอย่างยิ่ง เพียงภาพเดียว แม้กระจกเงาจะมี ซึ่งปรากฏแก่ เราก็มิใช่ตัวความจริงของสิ่งที่ถูก ในการสะท้อนภาพได้ชดั สะท้ แต่กอเ็ ป็นเสี นวัสยดุทีทเี่ ดีปราะบาง ยว ดังนั้นสนามทางสหวิทยานกว่าขนาดของมั งมีความใหญ่

บางกอกหลอกชั้น:เกิสารจากภั ณฑารักษ์นทีต่ อ้ การศิ ล ป์ จึ ง มีโคตมโหฬาร วามจ� ำ เป็ น และมี ค วามส� ำ คั ญ มากพอ จึงจะสะท้อนภาพมหานครอย่ างกรุงำเทพฯ อย่างยิ่งต่อการท� ความเข้าใจในประเด็นศึกษา ประธานได้ ใกรณี นคราวเดี ยว ด้วยเหตุ ที่ งเทพมหานครฯ โดย ศึกษาภาพสะท้ อนกรุ การไม่รู้ประวัติศาสตร์เท่ากัในฐานะองค์ บคุณตาบอดข้ าง บริ บอททางประวั นธรรม มีหน้สัางทีคม-วั ่กระตุฒ ้นให้ เกิดจินตนาการและเปิดพื้นที่ หนึ่ง แต่การเชื่อประวัติศาสตร์ ย่างไม่มีข้อติ ศ าสตร์ เศรษฐกิ จ การเมืองและการปกครองของเมื อง กังขาเท่ากับคุณตาบอดสองข้ าง โต้แย้งอย่างสร้างสรรค์ อย่างกรุงเทพมหานครฯมี รายละเอียนิดของเนื อ้ หาลปะร่วมสมัย: ทรรศการศิ

บางกอกหลอกชั ้น า ใจ ขนาดมหึ มา ยากต่ ก ษาท� ำ ความเข้

- ดร. ชาญวิ ทย์ เกษตรศิ ริ อการศึ

อนึง่ ้แนิทขนงใด รรศการศิลปะร่วมสมัยบางกอก ด้วยระบบวิธีวิทยาของศาสตร์ ความรู

แขนงหนึ่ ง โดยเฉพาะ หลอกชั ยั ง ผลให้​้นผ(Bangkok ู ้ ส นใจศึ ก ษาLayers) ครั้งนี้เป็นส่วน หนึ่งของโครงการ Topography of Mirror จ�ำเป็นต้องอาศัยจินตนาการและความคิ ดสร้างสรรค์ ำเนินโครงการฯโดย Sandy ประกอบการพิจารณาวิเCities คราะห์ขบริ ้อมูหลารและด� และโดย Hsiu-chih Lo ภัณ การท�ำให้พื้นที่ศึกษากลายเป็ นชายขอบ เพืฑารั ่อให้กษ์กลาง (Chief Curator) รับทุนเป็สนั บสนุ ความสงสัยใคร่รู้ของบุได้ คคลไม่ นปฏิ ปักนษ์จาก ต่อ National Culture and Arts Foundation กรอบความรู้เดิม และท�ำให้ข้อกังขาเป็นสิ่งที่ กระทรวงวัฒนธรรม รัฐบาลไต้ หวัน โดยเธอได้เชื้อเชิญภัณฑารักษ์ ยอมรับได้ ด้วยเหตุที่ภาพสะท้ อนจากกระจกเงา จาก 6 ประเทศร่ ซึ่งปรากฏแก่เราก็มิใช่ตัวความจริงของสิว่งมน� ที่ถูกำเสนอภาพสะท้ อ นของ สะท้อนเสียทีเดียว ดังนั้นสนามทางสหวิทยาการศิ ล ป์ จึ ง มี ค วามจ� ำ เป็ น และมี ค วามส� ำ คั ญ อย่างยิ่งต่อการท�ำความเข้าใจในประเด็นศึกษา กรณีศึกษาภาพสะท้อนกรุงเทพมหานครฯ โดย

ำคัญ ให้กลายเป็นพื้นที่ สถานที่ในแต่ละเมืองส�ำคัญ ให้กลายเป็นพื้นที่ ของการศึกษา ผ่านสนามทางสหวิทยาการศิลป์และ รูปแบบนิทรรศการศิลปะร่วมสมัย ภัณฑารักษ์ทั้ง 6 ท่าน ได้แก่

1. Ade Darmawan ประเทศ ำเสนอโครงการ

อินโดนีเชีย น�ำเสนอโครงการ

Mass Rapid Mobility

ที่กรุงจาการ์ ตา ำเสนอ 2. Jiandyin (จิระเดชและพรพิไล

มีมาลัย) ประเทศไทย น�ำเสนอ

โครงการ บางกอกหลอกชั้น

(Bangkok Layers) ที่กรุงเทพฯ

3. Lian Heng Yoeh ประเทศมาเลเชีย

น�ำเสนอโครงการ History-Com munity-Identity ที่กรุงกัวลาลัมเปอร์

ที่กรุงกัวลาลัมเปอร์ 4. Mahbubur Rahman ประเทศ

ำเสนอโครงการ 4.

Mahbubur Rahman ประเทศ

บังกลาเทศ น�ำเสนอโครงการ

City of the Book ที่กรุงธากา

5. Manray Hsu สาธารณรัฐ ำเสนอโครงการ

ไต้หวัน น�ำเสนอโครงการ

Herbal na Urbanism ที่กรุงไทเป

6. Vuth Lyno, Pen Sereypag na ำเสนอโครงการ

ประเทศกัมพูชา น�ำเสนอโครงการ

Geo-body ที่กรุงพนมเปญ

โครงการนิทรรศการศิลปะร่วมสมัย บางกอกหลอกชั้ น (Bangkok Layers: Contemporary Art Exhibition) จัดขึ้นที่ หอศิ ล ปวัำเนิ ฒนนธรรมแห่ ง กรุ ง เทพมหานครฯ การ ระหว่างวันที่ 4-22 เมษายน 2561 ด�ำเนินการ โดย บ้านนอก ความร่วมมือทางศิลปวัฒนธรรม และภัณฑารักษ์ Jiandyin (จิระเดชและพรพิไล มีมาลัย) โดยเชื้อเชิญศิลปินและผู้เชี่ยวชาญ จากหลายสาขา อาทิ นักประวัติศาสตร์ศิลปะ นักโบราณคดี นักดาราศาสตร์ นักนิรุกติศาสตร์ การออกแบบ นั ก ออกแบบกราฟิ ก สถาปั ต ย์ เข้ า ร่ ว มสร้ า งสรรค์ ผ ลงานเพื่ อ แสดงออกถึ ง

พลวัตรในภาพสะท้อนของเมืองหลวง ศิลปิน และผู ้ เ ชี่ ยวชาญทั้ งหลายได้ น�ำ เสนอรู ปแบบ แนวคิดของผลงานศิลปะหลากหลายสือ่ ซึง่ สามารถ จ�ำแนกออกเป็น 3 ส่วนดังนี้

1.ผลงาน Something like

a thing: Something like

every time โดย อนุพงศ์ เจริญมิตร

2.ผลงาน Bio-dictionary

โดย ดร. หงจัง หลิน

3.โครงการศิลปะความร่วมมือ

บางกอก1688- โดยศิลปินและ

ผูเ้ ชีย่ วชาญสาขาต่างๆ ประกอบด้วย

3.1 ผลงาน ผู้ว่าการเมืองบางกอก

โดย วราวุธ ศรีโสภาค

3.2 ผลงาน ศูนย์กาล

โดย ดร. นารีมัส เจะและ

3.3 ผลงาน ประวัติศาสตร์

หมายความ...

โดย ดร. เซบาสเตียง ทายัค

3.4 ผลงาน กรุงเทพก็ม้า-อ๋า

โดย พชร ไชยเรืองกิตติ

3.5 ผลงาน กบฏมักกะสัน

โดย สุพจน์ คุณานุคุณ

3.6 ผลงาน ตะกอนบท

โดย จิราวรรณ เกียรติโพธา

3.7 ผลงาน ภูมิ-จินตนา

โดย อวิกา สมัครสมาน

3.8 ผลงาน บางกอก

โดย ราชันย์ กล่อมเกลี้ยง

3.9 ผลงาน หยั่ง

โดย แก่นสาร รัตนสมฤกษ์

3.10 ผลงาน บางกอก-ปราการฝั่ง

ตะวันออก โดย สาวิตรี เปรมกมล

28 & 29

<P.22

ฐานข้อมูลค�ำศัพท์ทางมานุษยวิทยา. เข้าถึงเมื่อ 5 กุมภาพันธ์ 2561. เข้าถึงได้จาก http://www.sac. or.th/databases/anthropology -concepts/glossary/69

[2] Fredric Jameson (b. 1934-) ให้ทัศนะเรื่องมโนทัศน์เกี่ยวกับสัจธรรม ความจริงแท้อันเป็นสากลนั้นไม่มี ความจริงที่ว่านั้นเป็นส่วนหนึ่งของ อภิปรัชญา ซึ่งแนวคิดหลังโครงสร้าง นิยม (Post-structuralism) ได้ ค้นหาหนทางละทิ้งเสีย ดูรายละเอียด ใน: Charles Harrison & Paul Wood, editor, Art in Theory 1900-2000: An Anthology of Changing Ideas (UK: Blackwell Publishing, 2003), 1049.

[10] Yi-Fu Tuan (b.1930-) ให้เหตุผลว่าร่างกายมนุษย์มีส่วน เกี่ยวข้องกับพื้นที่โดยตรง พื้นที่ ปรากฏและอยู่ร่วมไปพร้อมๆ กับสติ ภายในร่างกายของมนุษย์เรา ความสัมพันธ์แบบดั้งเดิมเช่นนี้ ปรากฏแสดงผ่านระบบการท�ำงาน ในตัวเรา ก่อนที่จะสนองตอบเรา ในฐานะเป็นเครื่องมือของจิตส�ำนึก ทางการเลือกสรรและการมุ่งหมาย ในทัศนะการรับรู้, สัมผัส, การเคลื่อนไหวและการหลอมรวม ทางความคิดซึ่งสร้างการรับรู้คุณ ลักษณะของพื้นที่ขึ้นมา (https:// tcatf.hypotheses.org/177)

[5] ศรยุทธ เอี่ยมเอื้อยุทธ, ข้ามขอบ ฟ้าความคิด, 44.

[9] ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การ มหาชน). Humanistic Anthropology.

[14] Royal Holloway, University of London.

Professor Tim Cresswell.

Accessed February 5, 2018.

Available from https://pure. royalholloway.ac.uk/portal/ en/persons/tim-cresswell(7d41a2c8-6df1-413f-9b67892b73b00697).html [15] Royal Holloway, University of London.

Professor Tim Cresswell.

Accessed February 5, 2018.

Available from https://pure. royalholloway.ac.uk/portal/

&P.27>

[8] นพพร ประชากุล, บรรณาธิการ, ร่างกายภายใต้บงการ, 21.

[13] Stanford Encyclopedia of Philosophy. Maurice Merleau-Ponty. Accessed February 5, 2018. Available from https://plato.stanford. edu/entries/merleau-ponty/

<P.26

[7] Arnd Schneider and Christopher Wright, editor, Between Art and Anthropology: Contemporary Ethnographic Practice, (UK: Berg, 2010), 114.

[12] ธีรยุทธ บุญมี, การปฏิวัติสัญ ศาสตร์ของโซซูร์: เส้นทางสู่โพสต์โม เดอร์นิสม์ (กรุงเทพฯ: ส�ำนักพิมพ์วิ ภาษา, 2551), 28.

& P. 25>

[6] ดร.เก่งกิจ กิติเรียงลาภ เสนอ ว่าการสร้างสรรค์คือการสร้างและ ระดมศักยภาพของความคิดและการ สร้างสรรค์ โดยมีเป้าหมายเพื่อผลิต สร้างความรู้แบบใหม่ที่ท�ำให้ผู้รับรู้เกิด ความเปลี่ยนแปลงในการมองโลก ดังนั้นการสร้างสรรค์จึงเป็นการท้าทาย ความคิดและความรู้เดิมเพื่อท�ำให้เกิด สิ่งใหม่หรือความรู้ใหม่ให้กับคนใน สังคม ดูรายละเอียดใน: โพ้นพรมแดน ความรู้ (เชียงใหม่: ภาควิชาสื่อศิลปะ และการออกแบบสื่อ คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2560), 56.

[11] จิตติภัทร พูนข�ำ แปล, ภูมิรัฐศาสตร์: ความรู้ฉบับพกพา, (กรุงเทพฯ: โอเพ่นเวิลด์ส พับลิชชิ่ง เฮาส์, 2560), 30.

<P.24

[4] สายพิณ ศุพุทธมงคล แปล, ฟูโกต์: ความรู้ฉบับพกพา, (กรุงเทพฯ: โอเพ่น เวิลด์ส พับลิชชิ่งเฮาส์, 2558), 65.

& P. 23>

[1] ศรยุทธ เอี่ยมเอื้อยุทธ, บรรณาธิการ, ข้ามขอบฟ้าความคิด (เชียงใหม่: ภาควิชาสื่อศิลปะและ การออกแบบสื่อ คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2560), 43.

[3] นพพร ประชากุล, บรรณาธิการ, ร่างกายภายใต้บงการ (กรุงเทพฯ: โครงการจัดพิมพ์คบไฟ, 2547), 10.

Bangkok Layers Curatorial Statement

8 & 29

เชิงอรรถ

ฐานข้อมูลค�ำศัพท์ทางมานุษยวิทยา. เข้าถึงเมื่อ 5 กุมภาพันธ์ 2561. เข้าถึงได้จาก http://www.sac. or.th/databases/anthropology -concepts/glossary/69 en/persons/tim-cresswell(7d41a2c8-6df1-413f-9b67[10] Yi-Fu Tuan (b.1930-) 892b73b00697).html ให้เหตุผลว่าร่างกายมนุษย์มีส่วน งกับเทศ, พื้นทีกรุ ่โดยตรง พื้นที่ [16] เกี สุจ่ยิตวข้ต์ อวงษ์ งเทพฯมาจาก ไหน?ปรากฏและอยู (กรุงเทพฯ: ส�ำ่รนั่วมไปพร้ กพิมพ์มอติมๆ ชน,กับสติ ภายในร่ 2548), 17. างกายของมนุษย์เรา ความสัมพันธ์แบบดั้งเดิมเช่นนี้ นระบบการท�ำงาน [17] ปรากฏแสดงผ่ เรื่องเดียวกัน, า18. ในตัวเรา ก่อนที่จะสนองตอบเรา ่องมื [18] ในฐานะเป็ ในหนังสือนเรืเครื ่องเก่ าเล่อาของจิ ปัจจุบตันส�ำนึก ทางการเลื โดย โรม บุนนาคอกสรรและการมุ ระบุพงศาวดารบั่งหมาย นทึก ศนะการรั รู้, สั884 มผัส(พ.ศ. , ไว้ว่า ในทั ปีมะโรง จุลศักบราช การเคลื อ ่ นไหวและการหลอมรวม 2065) สมเด็จพระชัยราชาธิราช โปรด ดซึ่งสร้าจากปากคลอง งการรับรู้คุณ ให้ขุดทางความคิ คลองลัดบางกอก ลักษณะของพื ที่ขึ้นมาต(https:// บางกอกน้ อยเวลานี้น้ ไปทะลุ รงปาก tcatf.hypotheses.org/177) คลองบางกอกใหญ่ คลองลัดบางกอก ถูกน�้ำกัดเซาะค่อยๆ ใหญ่ขึ้นๆ...

[11] จิยตดที ติภ่: ัทhttps://www. ร พูนข�ำ แปล, ดูรายละเอี ภูมิรัฐศาสตร์: ความรู้ฉบับพกพา, thairath.co.th/content/124803 (กรุงเทพฯ: โอเพ่นเวิลด์ส พับลิชชิ่ง [19] เฮาส์ สุจิตต์, 2560), วงษ์เทศ,30.กรุงเทพฯ มาจากไหน?, 41.

[12] ธีรยุทธ บุญมี, การปฏิวัติสัญ เส้นบทางสู [20] ศาสตร์ เชอวาลิขเองโซซู อร์ เดอร์:ฟอร์ ัง ่โพสต์โม เดอร์นอิสชาวฝรั ม์ (กรุง่งเทพฯ: ำนักพิมพ์ง วิ นายทหารเรื เศส เดินส�ทางมาถึ 2551), กรุงศรีภาษา, อยุธยาเมื ่อเดื28. อนตุลาคม พ.ศ.

2228 พร้อมกับคณะราชทูต เชอวาลิ [13]โชมองต์ Stanford เอร์ เดอ ซึ่งEncyclopedia พระเจ้าหลุยส์ที่ of Philosophy.

14 ทรงแต่ งตั้งเป็นราชทูMaurice ตมาเจริญพระ Merleau-Ponty. ราชไมตรีกับพระนารายณ์Accessed มหาราช 5, ่ร2018.

Available ฟอร์บFebruary ัง ได้สมัครอยู ับราชการเป็ น https://plato.stanford. ผู้สร้าfrom งป้อมบางกอกและฝึ กหัด edu/entries/merleau-ponty/ ทหารไทยตามยุ ทธวินัยฝรั่งเศส พระนารายณ์มหาราชได้ทรงตั้งให้เป็น [14] Royal Holloway, นายพลผู้บัญชาการทั พเรือและทัพบก University of London. และพระราชทานบรรดาศั กดิ์เป็น Professor Tim ออกพระศึ กสงคราม ดูรCresswell. ายละเอียดใน: Accessed 2018. หม่อมเจ้ าด�ำรัสด�ำFebruary รง เทวกุล, 5,ประชุ ม Available from https://pure. พงศาวดาร เล่มที่ 50 (ประชุ มพงศาวดาร royalholloway.ac.uk/portal/ ภาคที่ 80) จดหมายเหตุฟอร์บัง en/persons/tim-cresswell((กรุงเทพฯ: องค์การค้าของคุรุสภา, 7d41a2c8-6df1-413f-9b672513), 5.

892b73b00697).html [21] สุจิตต์ วงษ์เทศ, กรุงเทพฯ [15] Royal มาจากไหน?, 50. Holloway, University of London.

TimกรุCresswell.

[22] Professor สุจิตต์ วงษ์เทศ, งเทพฯ Accessed มาจากไหน?, 122.February 5, 2018.

Available from https://pure.

[23] royalholloway.ac.uk/portal/ จิตติภัทร พูนข�ำ แปล, ภูมิรัฐศาสตร์: ความรู้ฉบับพกพา, (กรุงเทพฯ: โอเพ่นเวิลด์ส พับลิชชิ่ง เฮาส์, 2560), 32.

จดหมายเหตุฟอร์บัง นายพลเรือผู้น�ำกองเรือยุทธ การณ์ อัศวินคณะทหารแซงต์ หลุยส์ (เล่ม 2), ฟอร์บัง, เคาท์; ซีมง เรอบูเลท์, หลุยส์ เลอ กงต์, (อัมสเตอร์ดัม: ส�ำนักพิมพ์ ฟรองซัว ฌิราร์ดี), 1730.

Memoires du Comte de Forbin: Chef D’Escadre, Chevalier de L’ordre Militaire de Saint Louis (volume 2), Forbin, Comte de; Simon Reboulet; Louis Le Comte (Amsterdam: Chez Francois Girardi), 1730. (ที่มา: http://www.sequiturbooks.com/ memoires-du-comte-de-forbin-2-vol-set. html) ป้อมเมืองบางกอก ภาพร่างแบบโดย ซิเออร์ เดอ ลา มาร์ ปี พ.ศ. 2230 Bangkok-Fortification Drawing by Sieur De La Mare 1687 AD. (ที่มา: Jacq-Hergoualc’h 1993, doc.44)

ANUPONG CHAREONMITR

Anupong Charoenmitr, born in Bangkok, Thailand in 1981. He received his Master’s Degree from the Faculty of Painting, Something Like a Thing, Sculpture and Graphic Arts, Silpakorn Sometime Like Every Time, University. He is interested in researching 2018 and observing sets of knowledge and Multi-channel full HD video, truth involved in primary living, presenting color, sound/silent conceptual, sharp visual images that A Stateroom, 5 min, loop reflect impressive perspectives through B Joker, 10 min 20 sec, loop photography and videography, in the Eye Awards ปี พ.ศ.

2559 ที ่ ArtScience C People, 10 min 20 sec, loop manner of romanticist methodology Museum ประเทศสิ ง คโปร์ และงาน ScreenD Mangpo, 3 min 55 sec, loop and agony that occurs in ordinary lives. grab7EMedia Art Award ปี พ.ศ.

2558 ที ่ Mangji, 3 min 55 sec, loop Anupong’s works have been exhibited Pinnacles Gallery เมื อ ง Townsville F Minister, 1 min 55 sec, loop ประเทศออสเตรเลี ย นอกจากนี้ ผ ลงานสาขา in various international festivals and Video ของอนุ พ งศ์ ยั ง ได้ รั บ รางวั ล ในงาน received global recognition; his digital/ International Arte Laguna Prize ปี video category were nominated in 2016 Prudential Eye Awards at the พ.ศ. 2556-2557 ที่เมืองเวนิส ประเทศอิตาลี the ArtScience Museum in Singapore and อีกด้วย ส�ำหรับผลงาน Something Like a in Screengrab7 Media Art Award at Thing, Sometime Like Every Time ใน Pinnacles Gallery, Townsville, Australia นิทรรศการบางกอกหลอกชั้น อนุพงศ์ได้พัฒนา in 2015, and his video was awarded in ผลงานวิดีโอในลักษณะหลากจอภาพ (Multi- the International Arte Laguna Prize in channel VDO) ในประเด็นปัญหาเรื่องทัศนียภาพ Venice, Italy in 2013-2014. In “Something ของอ�ำนาจลวงตาในเชิงภูมิรัฐศาสตร์ ซึ่งสร้าง like a Thing, Sometime like Every ภูมิสัณฐานวิทยาของสถานที่และเทศะ (place time” in Bangkok Layers exhibition, and space) หรือโครงร่างของดินแดนและ Anupong has developed his video ปฏิ ป ั ก ษ์ แ ห่ ง อ� ำ นาจผ่ า นศิ ล ปะการแสดงลิ เ ก art presenting a multi-channel video, โดยให้ความส�ำคัญกับผู้แสดงและฉากลิเกใน illustrating issues about the sight of ฐานะร่ า งกายและพื้ น ที่ ส มมุ ติ แสดงออกถึ ง the geopolitical deceptive power, ความสลับซับซ้อนของการด�ำรงอยูร่ ว่ มกันภายใต้ which has created geomorphology of พื้ น ที่ ที่ จ� ำ ลองขึ้ น ใหม่ อนุ พ งศ์ ห ยิ บ ยกทฤษฎี places and spaces, or structures of ของ Susan Stewart (b. 1952) อ้างถึงทัศนะ power’s territory and enemy through ที่ว่า ร่างกายกับภาพสะท้อนของโครงสร้างทาง Thai traditional dramatic performance The work puts an emphasis on the สังคม คือร่างกายที่เป็นผลผลิตของบริบททาง art. actors and the set designs, considering สังคมและวัฒนธรรม และร่างกายกับปฏิบัติการ them as bodies and fictional areas and ของอ�ำนาจและความรู้ซึ่งเป็นที่ตั้งรองรับปฏิบัติ presents complexity of co-existence การทางวาทกรรมของอ�ำนาจ การมองร่างกาย under a space created anew. In this ในลักษณะเหนือจริงซึง่ เรียกว่า ร่างอุจาด อัปลักษณ์ work, Anupong brings up Susan (grotesque body) นั้น สมควรมองและพิจารณา Stewart’s theory (b. 1952) which refers เสียใหม่ในลักษณะกลับในออกนอก หรือมอง to an idea describing that social bodies ในลั ก ษณะสั ญ ลั ก ษณ์ แ บบกลั บ หั ว กลั บ หาง and reflections are those resulted from (Symbolic inversion) เพือ่ การรื้อถอนท�ำลาย social and cultural contexts, bodies แบบแผนและจัดระเบียบโครงสร้างของอ�ำนาจ and implementation of power, and ใหม่ในทางกลับด้าน ซึง่ ร่างอุจาดอัปลักษณ์เหล่านี้ knowledge which is the base for

Floor Plan no. 1A-F

ควรได้ รั บ การพิ จ ารณาในฐานะวากยสั ม พั น ธ์ (syntax) หรื อโครงสร้ างความสั มพั นธ์ ทาง ไวยากรณ์ในผลงานศิ ล ปะ เพื่ อพิ นิจวิ เ คราะห์

32 & 33

discursive implementation of power.

The interpretation of bodies in a surrealist approach called “grotesque bodies” should be reinterpreted and reconsidered in an inside-out manner or in a manner of symbolic inversion in order to unbuild original traditions and rearrange the power in an inverse manner. These grotesque bodies should be considered as a syntax or relational structures of grammar in art to re-analyse the meanings of complex places and spaces more deeply.

อนุพงศ์ เจริญมิตร

Statement for Artists’ works

Something Like a Thing, Sometime Like Every Time, 2561 วิดีโอ-หลายจอ ความละเอียดสูง, สี, เสียง/เงียบ A ท้องพระโรง, 5 นาที, วน B ตัวโจ๊ก, 10 นาที 20 วินาที, วน C ผู้คน, 10 นาที 20 วินาที, วน D มังโป, 3 นาที 55 วินาที, วน E มังจี, 3 นาที 55 วินาที, วน F เสนาบดี, 1 นาที 55 วินาที, วน อนุพงศ์ เจริญมิตร เกิดทีก่ รุงเทพฯ ปี พ.ศ. 2524 จบการศึกษาระดับปริญญาโท คณะจิตรกรรมฯ มหาวิทยาลัยศิลปากร เขามีความสนใจในการ สืบค้นสังเกตการณ์ชุดความรู้และความจริงอัน เนื่องด้วยชีวิตขั้นมูลฐาน ด้วยมิติการน�ำเสนอ ภาพแนวคิดอันแหลมคม สะท้อนเจาะลึกมุมมอง ที่ น ่ า ประทั บ ใจผ่ า นเทคนิ ค การถ่ า ยภาพและ ภาพยนตร์วีดิทัศน์ ในแนวทางแห่งวิธีวิทยาแบบ จิ น ตนิ ย มและความเจ็ บ ปวดธรรมดาสามั ญ ในชีวิตมนุษย์ อนุพงศ์ได้ร่วมแสดงผลงานใน นิทรรศการระดับนานาชาติหลายแห่งและได้รับ รางวัลระดับนานาชาติอีกหลายชิ้น อาทิ รางวัล สาขา Digital/Video ในงาน Prudential

Eye Awards ปี พ.ศ. 2559 ที่ ArtScience Museum ประเทศสิงคโปร์ และงาน Screengrab7 Media Art Award ปี พ.ศ. 2558 ที่ Pinnacles Gallery เมื อ ง Townsville ประเทศออสเตรเลี ย นอกจากนี้ ผ ลงานสาขา Video ของอนุ พ งศ์ ยั ง ได้ รั บ รางวั ล ในงาน International Arte Laguna Prize ปี พ.ศ. 2556-2557 ที่เมืองเวนิส ประเทศอิตาลี อีกด้วย ส�ำหรับผลงาน Something Like a Thing, Sometime Like Every Time ใน นิทรรศการบางกอกหลอกชั้น อนุพงศ์ได้พัฒนา ผลงานวิดีโอในลักษณะหลากจอภาพ (Multichannel VDO) ในประเด็นปัญหาเรื่องทัศนียภาพ ของอ�ำนาจลวงตาในเชิงภูมิรัฐศาสตร์ ซึ่งสร้าง ภูมิสัณฐานวิทยาของสถานที่และเทศะ (place and space) หรือโครงร่างของดินแดนและ ปฏิ ป ั ก ษ์ แ ห่ ง อ� ำ นาจผ่ า นศิ ล ปะการแสดงลิ เ ก โดยให้ความส�ำคัญกับผู้แสดงและฉากลิเกใน ฐานะร่ า งกายและพื้ น ที่ ส มมุ ติ แสดงออกถึ ง ความสลับซับซ้อนของการด�ำรงอยูร่ ว่ มกันภายใต้ พื้ น ที่ ที่ จ� ำ ลองขึ้ น ใหม่ อนุ พ งศ์ ห ยิ บ ยกทฤษฎี ของ Susan Stewart (b. 1952) อ้างถึงทัศนะ ที่ว่า ร่างกายกับภาพสะท้อนของโครงสร้างทาง สังคม คือร่างกายที่เป็นผลผลิตของบริบททาง สังคมและวัฒนธรรม และร่างกายกับปฏิบัติการ ของอ�ำนาจและความรู้ซึ่งเป็นที่ตั้งรองรับปฏิบัติ การทางวาทกรรมของอ�ำนาจ การมองร่างกาย ในลักษณะเหนือจริงซึง่ เรียกว่า ร่างอุจาด อัปลักษณ์ (grotesque body) นั้น สมควรมองและพิจารณา เสียใหม่ในลักษณะกลับในออกนอก หรือมอง ในลั ก ษณะสั ญ ลั ก ษณ์ แ บบกลั บ หั ว กลั บ หาง (Symbolic inversion) เพือ่ การรื้อถอนท�ำลาย แบบแผนและจัดระเบียบโครงสร้างของอ�ำนาจ ใหม่ในทางกลับด้าน ซึง่ ร่างอุจาดอัปลักษณ์เหล่านี้ ควรได้ รั บ การพิ จ ารณาในฐานะวากยสั ม พั น ธ์ (syntax) หรื อ โครงสร้ า งความสั ม พั น ธ์ ท าง ไวยากรณ์ ในผลงานศิ ลปะ เพื่ อ พิ นิจ วิ เ คราะห์ ความหมายของสถานที่ (place) และการยึดครอง หรือจัดการเทศะ (space) อันสลับซับซ้อนเสียใหม่ ให้ ลึกซึ้งยิ่งขึ้น

AWIKA SAMUKSAMAN

Geo-Romanticism, 2018 Weaving, 297 x 420 mm each, 420 x 594 mm each In collaboration with Baan Noorg Collaborative Arts and Culture Awika Samuksaman was born in 1991 in Surin, Thailand. She received her Bachelor of Fine and Applied Arts Program in Textile, Costume, Garment and Fashion Design from Thammasat University. Living and working in Nonthaburi, Thailand, she is interested in learning and developing basic weaving for everyday use and communication which is rooted from the traditional culture and has been a part of everyday life. In 2018, Awika worked as an advisor for Thailand Creative Culture project run by the Department of Industry Promotion, Ministry of Industry. In 2015-2016, she conveyed her knowledge of weaving with handheld looms at Thai Cotton Fair which was held at SACICT (Support Arts and Crafts International Centre of Thailand).

Awikaâ&#x20AC;&#x2122;s interest in textures in textile works has brought her into folk wisdom through her journeys, research of methods and cultural context of weaving among local ethnic groups. Her work exhibited in Bangkok Layers presents the basic weaving methods to create warp and weft, applied with geological mapping that relies on grids to indicate positions between latitudes and longitudes, challenging the contemporary imaginary geological spaces which Floor Plan no. 2

34 & 35

Statement for Artists’ works

adhere to mathematical accuracy, connections, and comparisons but leave expressions that challenge feelings, search, external truth, and noumena which exist in opposition to phenomena.

The work presents the way to geologically map in a manner of Romanticism through explorers who take adventures in new and astonishing environments and expresses a concept of space where humans can dream about survival, quality living, and convenience which are basic natural inspirations. Romantic geography aforementioned has put an emphasis on how the values of binary oppositions between lightness and darkness, chaos and order, and mind and body fuse together to adjust the frames of knowledge-thoughts and critical evaluations of studies of societies and spaces.

อวิกา สมัครสมาน

ภูมิ-จินตนา, 2561 ทอผ้า, 297 x 420 มม ต่อชิ้น, 420 x 594 มม ต่อชิ้น ร่วมกับ: บ้านนอกความร่วมมือทาง ศิลปวัฒนธรรม อวิกา สมัครสมาน เกิดปี พ.ศ. 2534 ที่จังหวัด สุรินทร์ พ�ำนักและปฏิบัติงานที่จังหวัดนนทบุรี จบการศึกษาระดับปริญญาตรี สาขาการออกแบบ พัสตราภรณ์ มหาวิ ทยาลั ย ธรรมศาสตร์ เธอ สนใจศึกษาและพัฒนาการทอผ้าแบบพื้นฐาน

เพือ่ ประโยชน์ใช้สอยและการสือ่ สาร ซึง่ มีรากเหง้า จากวัฒนธรรมแบบดั้ งเดิม และเป็นส่วนหนึ่ง ในการด�ำรงชีวิตของมนุษย์ ในปี พ.ศ. 2561 อวิการับหน้าทีเ่ ป็นทีป่ รึกษาโครงการ Thailand Creative Culture ให้กบั กรมส่งเสริมอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม และถ่ายทอดความรู้งาน ทอผ้าด้วยกีพ่ กพาในงานฝ้ายทอใจทีศ่ นู ย์ศลิ ปาชีพ ระหว่ า งประเทศ (SACICT) ระหว่ า งปี พ.ศ.

2558-2559 ความสนใจในมิตงิ านทอได้เชือ่ มโยง เธอไปสู ่ ภู มิ ป ั ญ ญาท้ อ งถิ่ น ผ่ า นการเดิ น ทาง ศึกษาวิจัยเทคนิควิธี และบริบททางวัฒนธรรม งานทอผ้ากลุม่ ชาติพนั ธุแ์ ละพืน้ บ้าน ผลงานของ อวิกาในนิทรรศการบางกอกหลอกชั้นน�ำเสนอ แนวทางอันเป็นพื้นฐานของเส้นยืนและเส้นพุ่ง ในระบบการทอ ทับซ้อนเข้ากับวิธยี อ่ ส่วนในการ เขียนแผนที่โดยอาศัยเส้นกริดตัดเพื่อระบุพิกัด และระวางระหว่างละติจดู และลองจิจดู (Latitude and Longitude) ผลงานของอวิ กาท้ า ทาย พื้นที่จิตนาการเชิงภูมิศาสตร์ในปัจจุบัน ที่ยึดถือ ความแม่ น ย� ำ ทางคณิ ตศาสตร์ การเชื่ อ มโยง และการเปรียบเทียบ แต่ละทิ้งการแสดงออกที่ ท้ าทายความรู ้ สึ ก การแสวงหาและความจริ ง ภายนอก การรับรู้ของปัจเจก (Noumenon) ซึ่งด�ำรงอยู่ตรงข้ามกับโลกแห่งปรากฏการณ์ โดยน� ำ เสนอแนวทางการบั น ทึ ำก แผนที่ ท าง ในการด� ภูมิศาสตร์ในลักษณะจินตนิยม (Romantic) ผ่ า นนั ก ส� ำ รวจที่ ผ จญภั ย ไปสู ่ ส ภาพแวดล้ อ ม ใหม่ๆอันน่าตื่นตา และแสดงกรอบคิดเกี่ยวกับ พืน้ ทีซ่ งึ่ มนุษย์ใฝ่ฝนั ถึงความอยูร่ อด ความเป็นอยู่ ที่ดีและความสะดวกสบายอันเป็นแรงบันดาลใจ ตามธรรมชาติขั้นพื้นฐาน ภูมิศาสตร์จินตนิยม (Romantic Geography) ดังกล่าวได้เน้นย�ำ้ การหลอมรวมคุ ณ ค่ า ของขั้ว ตรงข้ า มทั้ง สอง ระหว่างแสงสว่างและความมืด ความยุ่งเหยิง และระเบียบ จิตใจและร่างกายเข้าด้วยกัน เพื่อ ปรับแต่งกรอบความรู้-ความคิดของปัจเจกและ การประเมินคุณค่าเชิงวิพากษ์ในการศึกษาทาง สังคมและเทศะ (societies and space)

and Longitude) ผลงานของอวิ กาท้ า พื้นที่จิตนาการเชิงภูมิศาสตร์ในปัจจุบัน ที่ย ความแม่ น ย� ำ ทางคณิ ตศาสตร์ การเชื่ อ ม

HONGJOHN LIN (PhD) Bio-dictionary, 2018 Dictionary, painting, varied dimension on exhibition site Artist assistants: Saroot Supasuthivech, Wilaiwan Prathumwong In collaboration with: Somsuk Somsong, Pittaya Pongsompan, Preecha Mantrakul, Praphas Hanvorayothin, Plern Kaojaree (Suwannabhumi Mosque Community and Wat Suwan Community)

Hongjohn Lin was born in 1964, lives and works in Taipei, Taiwan. He graduated with a Doctoral Degree in Arts and Humanities from the New York University, the United States. Lin is currently the Kuandu Hongjohn Lin was born indirector 1964, livesof and have examined into a group of marginal Museum of Fine Arts and the of who live by the Chao Phraya works in Taipei, Taiwan. He graduateddean people Taipei National University of Arts. with a Doctoral Degree in Arts and River in Khlong San district and the His works were in various Humanities from theexhibited New York nearby areas aiming to value the living art festivals, including Rotterdam University, the United States. Lin conditions of people within the center Film Festival and Asian Triennial is currently the director of Kuandu ofatthe city culture in Bangkok and Manchester, Kingdom in for the crux of the phenomenon Museum of Fine Artsthe andUnited the dean of search 2008.

Lin was also a co-curator for Taipei Taipei National University of Arts. of the human and community evacuations Biennial 2010. As an a theorist, His works wereinexhibited in artist, various authorized by the splendid government a curator, and an educationist, is art festivals, including Rotterdam he policies.

The marginal people’s lifeinterested in topics regarding history, Film Festival and Asian Triennial at keywords, that Lin has recorded, have political and society, researching Manchester, thescience, United Kingdom in put an emphasis on the case study of into case study of for marginal 2008. Lin wasaalso a co-curator Taipei people the communities and the society and theAs human condition is controlled Biennialwhom in 2010. an artist, a theorist, have created a link to the ecological andand occupied with bio-power the conditions of the individuals a curator, an educationist, he is by living jurisdiction in the contemporary society. interested in topics regarding history, who live amidst instability of their his work exhibited political In science, and“Bio-dictionary” society, researching lives risking being evacuated. Lin has in Bangkok Layers, Lin and his into a case study of marginal people team underlined/given details about the whom the human condition is controlled and occupied with bio-power by the jurisdiction in the contemporary society.

In his work “Bio-dictionary” exhibited in Bangkok Layers, Lin and his team

Floor Plan no. 3

keywords of lives in order to create anamorphic images which can be perceived from a specific perspective.

With this approach, Lin has accentuated the empirical existence in which the observers need to look for a clear dimensional thinking in order to understand it.

36 & 37

Statement for Artists’ works

หงจัง หลิน เกิดปี พ.ศ. 2507 พ�ำนักและปฏิบตั งิ าน ที่กรุงไทเป ประเทศไต้หวัน จบการศึกษาระดับ ปริญญาเอก สาขา Arts and Humanities จากมหาวิทยาลัยนิวยอร์ก ประเทศสหรัฐอเมริกา ปัจจุบันด�ำรงต�ำแหน่งผู้อ�ำนวยการ Kuandu Museum of Fine Arts และคณบดี คณะ Fine Arts มหาวิทยาลัย Taipei National University of Arts หลินเข้าร่วมแสดงผลงาน ในเทศกาลศิลปะนานาชาติ อาทิ Rotterdam Film Festival และ Asian Triennial ที่ เมืองแมนเชสเตอร์ ในปี พ.ศ. 2551 เป็นภัณฑารักษ์ ในนิทรรศการ Taiwan Pavilion Atopia, Venice Biennial ในปี พ.ศ. 2550 และ ภัณฑารักษ์รว่ มในนิทรรศการ Taipei Biennial ในปี พ.ศ. 2553 ในฐานะศิ ล ปิ น นั ก ทฤษฎี ภัณฑารักษ์และนักการศึกษา หลินให้ความสนใจ ประเด็นทางประวัติศาสตร์ รัฐศาสตร์และสังคม โดยท�ำการศึกษากลุ่มตัวอย่างคนชายขอบที่ถูก อ� ำ นาจรั ฐ ยึ ด ครองและควบคุ ม มานุ ษ ยสภาพ ทางชีวะภาพ (bio-power) ในสังคมร่วมสมัย ส�ำหรับผลงาน Bio-dictionary ในนิทรรศการ บางกอกหลอกชั้น หลินและคณะท�ำงานได้ลงพืน้ ที่ ศึกษากลุ่มคนชายขอบชุมชนริมน�ำ้ เจ้าพระยา บริเวณเขตคลองสานและบริเวณใกล้เคียง เพื่อ ตรวจวั ด คุ ณ ภาพชี วิต อั น เปราะบางของผู ้ ค น ใจกลางวั ฒ นธรรมเมื อ งแห่ ง หนึ่ ง ในกรุ ง เทพ มหานครฯ และการค้นหาเค้าเงื่อนแห่งปรากฏการณ์ การเคลื่อนย้ายผู้คนและชุมชนด้วยอ�ำนาจทาง กฎหมายผ่านนโยบายรัฐที่สวยหรู ชุดค�ำส�ำคัญ

ดร. หงจัง หลิน

ชีว-พจนานุกรม, 2561 พจนานุกรม, จิตรกรรม, ขนาดผันแปรในพื้นที่นิทรรศการฯ ผู้ช่วยศิลปิน: สะรุจ ศุภสุทธิเวช, วิ ไลวรรณ ประทุมวงศ์ ร่วมกับ: สมสุข สมทรง, พิทยา พงศ์สมภาร, ปรีชา หม่าน ตระกูล, ประภาส หาญวรโยธิน, เพลิน เกาจารี (ชุมชนมัสยิด สุวรรณภูมิและชุมชนวัดสุวรรณ)

(Life-keyword) ในชีวิตคนชายขอบทีห่ ลินบันทึก ได้สร้างความส�ำคัญต่อกรณีศึกษาชุมชนและ สังคม ซึ่งเชื่อมโยงสัมพันธ์ต่อนิเวศสภาพความ เป็นอยู่ของบุคคลซึ่งใช้ชีวิตท่ามกลางสภาวะ หมิ่นเหม่ระหว่างการอพยพโยกย้ายหรือยืนหยัด อยู่ต่อ โดยการขีดเส้นใต้หรือขยายความหมาย ของค�ำ ส� ำคั ญ ในชี วิ ตผู ้ ค น เพื่ อ สร้ า งภาพรั บรู ้ แบบลวงตา (Anamorphic image) ทีส่ ามารถ มองเห็นได้เฉพาะมุมใดมุมหนึง่ เท่านั้น กระบวนการ เช่นนีต้ อกย�้ำความมีอยูเ่ ชิงประจักษ์ทผี่ ส้ ู งั เกตการณ์ จ�ำเป็นต้องมองหามิติที่แน่ชัดในการท�ำความ เข้าใจ

JIRAWAN KIATPHOTHA Layers of Chronicles, 2018 Inkjet print, 297 x 420 mm Lay out: Hsuan Kao In collaboration with Baan Noorg Collaborative Arts and Culture Jirawan Kietpotha, born in 1986, Ratchaburi, lives and works as a lecturer in the French Department, Faculty of Arts, Silpakorn University. She acquired her Master’s Degree from the University of Grenoble Alpes (France) in 2016, mainly interested in the study of history and Franco-Thai relations during Ayutthaya period, especially Thai society and Siamese studies in which she brought up the archive letter of Chevalier De Forbin, who was the governor of Bangkok, to participate in Bangkok Layers exhibition. Jirawan’s study and investigation reveal layers of sediments stacked and memorized throughout history. She achieved through exploring and in depth analyzing over layers of the document in search for structure of people’s thoughts, place, space and time which has marginalized the studied subject. Nevertheless, considering the limitation of a person who documents something in regard of thinker at a certain time, the context of the person’s thoughts often becomes more significant than the archive itself. Jirawan’s study of context and environment of Forbin’s archive letter, presenting multi-layers of texts, has obstructed decoding process Floor Plan no. 4

38 & 39

over fundamental thoughts. It has made this archive diverse from other royal chronicles and archive letters, which were diplomatically documented, comparing to the parallel timelines.

Due to this document and analysis present divergent viewpoint or perhaps negative aspect of the archive, it is extremely vital as a historical testimony to appear for present days.

Statement for Artists’ works

ของจิ ร าวรรณเผยให้ เ ห็ น ชั้น ตะกอนที่ ถ มทั บ ผ่านบัน ทึกช่วงเวลาในประวั ติ ศ าสตร์ เธอใช้ กระบวนการขุ ด ค้ น และส� ำ รวจลึ ก ลงไปใน เอกสารชั้นต่างๆ เพื ค้นหาโครงสร้ างความคิ จิร่อวรรณ เกียรติ โพธา ด ของบุคคล สถานที่ เทศะและเวลา ท�ำให้องค์ 2561น ชายขอบ ประธานในประเด็ นตะกอนบท, ศึ ก ษากลายเป็ , 297้ บxั น ทึ420 แต่ เ มื่ อ พิ จ ารณาถึพิงมข้พ์ออจ�ิงำค์กัเดจ็ทของผู ก ในมม ดหน้ากระดาษ:ง่ ท�เซวี ฐานะบุคคลทีค่ ดิ ณ จัเวลาใดเวลาหนึ ำให้ยบนริเกา บท บ้านนนอกความร่ วมมื ทางความคิดของผูบ้ ร่นั วทึมกั กมับก: เป็ สิ่งส�ำคัญยิ่งกว่ าอ ลปวั ฒนธรรม สิ่งทีถ่ กู บันทึก การศึทางศิ กษาบริ บทแวดล้ อมในบันทึก จดหมายเหตุฟอร์แบ็งของจิราวรรณและการ น�ำเสนอตั บทในลักเกีษณะทั ซ้อนหลายเชิ งชั้น2529 ที่ จิรวาวรรณ ยรติโบพธา เกิ ดปี พ.ศ. ได้ ส ร้ า งอุ ป สรรคในการถอดรหั จังหวั ดราชบุรี ปัจจุบันพ�ำนัสกความคิ และปฏิบดัติงานใน มูลฐานทีฐานะอาจารย์ ่ส่งผลให้ตัวบทบั กมีแชง่าภาษาฝรั มุมที่ต่างไป ประจ�นำทึภาควิ ่งเศส คณะ จากพระราชพงศาวดารหรื จดหมายเหตุ ื่นๆ กษา อักษรศาสตร์ มหาวิอทยาลั ยศิลปากรอจบการศึ ซึง่ ถูกบันระดั ทึกบในเชิ ตเมือ่ เทียบกับเหตุจากมหาวิ การณ์ ทยาลัย ปริญงการทู ญาโทสาขาภาษาศาสตร์ ในช่วงเวลาเดี ยวกัน Alpes ด้วยเหตุประเทศฝรั ที่เอกสารและบท Grenoble ่งเศส เมือ่ ปี พ.ศ. วิเคราะห์ฉ255 บับนีเธอมุ น้ ำ� เสนอการมองมุ มต่างหรืกอษาประวั แม้แต่ตศิ าสตร์ ง่ ความสนใจในการศึ ภาพเชิงลบของสิ ่งทีถ่ กู มบันพัทึนกธ์จึรงะหว่ ถือว่ามีงฝรั ความส� ำคัญ และความสั ่ง เศส-ไทยสมั ย อย่างยิ่งในฐานะพยานทางประวั ตศิ กาสตร์ ปี่ รากฏ อยุธยา โดยเฉพาะการศึ ษาสัทงคมไทยและชาว แสดงต่อสยามในบั ปัจจุบัน นทึกจดหมาย ซึง่ เธอได้หยิบยกประเด็น ศึกษาบันทึกจดหมายเหตุของเชอวาลีเยร์ เดอ ฟอร์แบ็ง (Chevalier de Forbin) ในฐานะ เจ้าเมืองบางกอกเข้าร่วมจัดแสดงในนิทรรศการ บางกอกหลอกชั้น ขบวนการศึกษาสืบค้นข้อมูล

ของจิ ร าวรรณเผยให้ เ ห็ น ชั้น ตะกอนที่ ถ มทั บ ผ่ านบั น ทึ กช่ ว งเวลาในประวั ติ ศาสตร์ เธอใช้ กระบวนการขุ ด ค้ น และส� ำ รวจลึ ก ลงไปใน เอกสารชั้นต่างๆ เพื่อค้นหาโครงสร้างความคิด ของบุคคล สถานที่ เทศะและเวลา ท�ำให้องค์ ประธานในประเด็ น ศึ ก ษากลายเป็ น ชายขอบ แต่ เ มื่ อ พิ จ ารณาถึ ง ข้ อ จ� ำ กั ด ของผู ้ บั น ทึ ก ใน ฐานะบุคคลทีค่ ดิ ณ เวลาใดเวลาหนึง่ ท�ำให้บริบท ทางความคิดของผูบ้ นั ทึกมักเป็นสิ่งส�ำคัญยิ่งกว่า สิ่งทีถ่ กู บันทึก การศึกษาบริบทแวดล้อมในบันทึก จดหมายเหตุฟอร์แบ็งของจิราวรรณและการ น�ำเสนอตัวบทในลักษณะทับซ้อนหลายเชิงชั้น ได้ ส ร้ า งอุ ป สรรคในการถอดรหั ส ความคิ ด มูลฐานที่ส่งผลให้ตัวบทบันทึกมีแง่มุมที่ต่างไป จากพระราชพงศาวดารหรือจดหมายเหตุอื่นๆ ซึง่ ถูกบันทึกในเชิงการทูตเมือ่ เทียบกับเหตุการณ์ ในช่วงเวลาเดียวกัน ด้วยเหตุที่เอกสารและบท วิเคราะห์ฉบับนีน้ ำ� เสนอการมองมุมต่างหรือแม้แต่ ภาพเชิงลบของสิ่งทีถ่ กู บันทึก จึงถือว่ามีความส�ำคัญ อย่างยิ่งในฐานะพยานทางประวัตศิ าสตร์ทปี่ รากฏ แสดงต่อปัจจุบัน

KAENSAN RATTANASOMRERK Insight, 2018 2-channel video installation, color, sound, 4.30 min and 4.30 min loop

Kaensan Rattanasomrerk was born in 1989 in Bangkok, Thailand. He graduated and received a Bachelor’s Degree from the Faculty of Journalism and Mass Communications, Thammasat University.

His works have been exhibited in several international film and art festivals, such as Kuan-Du Film Festival in Taipei, Taiwan in 2012. The works include “Substantial” which was exhibited in In Transit exhibition held at The Art Center, Office of Academic Resources, Chulalongkorn University in 2013, “Exit” in collaboration with Jakrawal Nilthamrong which was exhibited at URS21 Chung Shan Creative Hub, Taipei, Taiwan in 2013, and “Enclose” which was exhibited at Treasure Hill Artist Village, Taipei, Taiwan in 2014.

He also participated in Tokachi Artist in Residence, Hokkaido, Japan in 2014.

Kaensan’s works often focus and raise

Kuan-Du Film Festival in Taipei, n in 2012. The works include antial” which was exhibited in Floor Plan no. 5

que s tions on s oci a l phe nome na published across mainstream media.

His works also convey some notable remarks towards disputable contexts of truth and beliefs that influence public opinions. In Bangkok Layers exhibition, Kaensan brings up a topic about stability and beliefs, displaying events at his chosen case study area which is the Erawan Shrine at the Ratchaprasong intersection. The place, considered the center of sacred beliefs, draws people in and outside Thailand together and acts as a modern dominant symbol of Bangkok’s economy and politics.

Kaensan presents a 2-channel video installation with narratives describing his personal stories regarding the bombing at the Erawan Shrine in 2015 which reveals how the governmental jurisdiction and political groups exploited people’s beliefs and sacredness, and hid another set of truth behind the event. The repeated and indecipherable abstract motions Kaensan presents in his video installation highlights the limitation access to the truth people are facing in the context of places and spaces under a condition of time.

40 & 41

Statement for Artists’ works

เรื่องความมั่นคงและความเชือ่ โดยการร้อยเรียง ภาพเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับสถานที่กรณีศึกษา แก่นสาร รัตนสมฤกษ์ ณ ศาลพระพรหม บริเวณสี่แยกราชประสงค์ใน ฐานะศูนย์กลางความเชื่ออันศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งดึงดูด หยั่ง, 2561 ผู ้ ค นจากทั่ ว สารทิ ศ ทั้ งไทยและเทศ และเป็ น วิดีโอติดตั้ง-จอคู่ สัญลักษณ์เชิงอ�ำนาจสมัยใหม่ทางด้านเศรษฐกิจ ความละเอียดสูง, สี, เสียง, และการเมืองของกรุงเทพมหานครฯ แก่นสาร 4.30 นาที และ 4.30 นาที ได้ วนน�ำเสนอผลงานวิดีโอจัดวาง 2 จอภาพ โดย สร้างบทบรรยายประกอบภาพเคลือ่ นไหว ซึง่ เล่า เรื่อวทีงความมั โดยการร้อยเรียง เรื่องราวส่ ่เกี่ยวข้่นอคงและความเชื งกับเนื้อหาข่าอ่ วจาก แก่ น สาร รั ต นสมฤกษ์ เกิ ด ปี พ.ศ. 2532 ที่ วนตั ภาพเหตุ การณ์ ้นกัเ วณศาล บสถานที่กรณีศึกษา เหตุ ารณ์ ค วามรุ น แรงซึ ่ ง เกิที่ดเกิขึด้ นขึบริ กรุงเทพมหานคร จบการศึกษาระดับปริ ญกาตรี ณ ศาลพระพรหม บริเวณสี่แยกราชประสงค์ใน พระพรหม เผยให้ เ ห็ น ถึ ง ความพยายามของ สาขาภาพยนตร์และภาพถ่าย คณะวารสารศาสตร์ ฐานะศู นย์กลางความเชื นศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งดึงดูด อ�ำนาจรัฐและฝ่ ายการเมื องที่มักจะใช้่อปอัระโยชน์ และสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ้ ค นจากทั่ วกสารทิ ้ งไทยและเทศ จากความเชือ่ ผูและความศั ดิส์ ทิ ธิศป์ ทักปิ ดซ้อนเร้น และเป็ น ปี พ.ศ. 2558 แก่ นสารร่ วมแสดงผลงานใน ลักษณ์่เเบืชิ้องอ�งหลั ำนาจสมั ยใหม่ทางด้านเศรษฐกิจ ดความจริ ่แฝงอยู งปรากฏการณ์ เทศกาลภาพยนตร์และศิลปะนานาชาติหชุลายครั ้ง งสัทีญ องของกรุงเทพมหานครฯ เหล่งไทเป านั้น แก่นและการเมื สารน�ำเสนอภาพเคลื ่อนไหวเชิง แก่นสาร อาทิ Kuan-Du Film Festival กรุ ดวาง ไม่ 2 จอภาพ โดย ิหนึ่งที่ซ�้ำวนเวีดยีโอจั นไปมา ประเทศไต้ ห วั น ในปี พ.ศ. 2554 นามธรรมในอี ผลงาน ได้กนมิ�ำตเสนอผลงานวิ างบทบรรยายประกอบภาพเคลื สามารถอธิ ายที ่มาที่ ไปได้อย่างแน่ชัด และอ่ นไหว ซึง่ เล่า Substantial ในนิทรรศการ In Transit ที่ บสร้ งราวส่ วนตัวที่เกี่ยาถึวข้งความจริ องกับเนืง้อหาข่าวจาก คคลในการเข้ หอศิลปวิทยนิทรรศน์ จุฬาลงกรณ์มหาวิตอกย� ทยาลั้ำยข้อจ�ำกัเรืด่อของบุ เหตุ ก ารณ์ ค วามรุand น แรงซึ ่ ง เกิ ดซึขึ่ง้ น บริเ วณศาล (place space) กรุงเทพฯ ในปี พ.ศ. 2556 ผลงาน Exitณร่วสถานที มกับ ่และเทศะ พระพรหม เผยให้ เ ห็ น ถึ ง ความพยายามของ รงอยู่ภายใต้ เงื่อนไขของเวลา จักรวาล นิลธ�ำรงค์ ที่ URS21 Chungด�ำShan Creative Hub กรุงไทเป ประเทศไต้หวัน ผลงาน อ�ำนาจรัฐและฝ่ายการเมืองที่มักจะใช้ประโยชน์ Enclose ที่ Treasure Hill Artist Village จากความเชือ่ และความศักดิส์ ทิ ธิป์ กปิดซ้อนเร้น กรุงไทเป ประเทศไต้หวัน และเข้าร่วมโครงการ ชุดความจริงที่แฝงอยู่เบื้องหลังปรากฏการณ์ Tokachi Artist in Residence เมื อ ง เหล่านั้น แก่นสารน�ำเสนอภาพเคลื่อนไหวเชิง ฮอกไกโด ประเทศญีป่ นุ่ ในปี พ.ศ. 2557 ผลงาน นามธรรมในอีกมิติหนึ่งที่ซ�้ำวนเวียนไปมา ไม่ ของแก่นสาร มักให้ความสนใจและตั้งค�ำถามต่อ สามารถอธิบายที่มาที่ ไปได้อย่างแน่ชัด และ ตอกย�้ำข้อจ�ำกัดของบุคคลในการเข้าถึงความจริง ปรากฏการณ์ทางสังคมซึง่ แพร่กระจายสารผ่านสือ่ กระแสหลัก และตั้งข้อสังเกตในประเด็นข้อถกเถียง ณ สถานที่และเทศะ (place and space) ซึ่ง เกี่ ย วกั บ บริ บ ทของความจริ ง และความเชื่ อ ด�ำรงอยู่ภายใต้เงื่อนไขของเวลา ที่มีผลต่อความคิดของมหาชน ในนิทรรศการ บางกอกหลอกชั้ น แก่ นสารหยิ บยกประเด็ น

กระจุกดาวเปิดอายุปานกลาง (Open Cluster) CHEHLAEH ระหว่างการศึกษาวิจัยNAREEMAS เธอได้รับประสบการณ์ (PhD) การท�ำงานที่หอดูดาวแห่งชาติประเทศเบลเยียม Time ร่วมกับนักดาราศาสตร์ ชาวยุZero, โรปเป็2018 นเวลา 1 ปี One channel video, และเข้าร่วมกิจกรรมดาราศาสตร์ นานาชาติ อีกcolor, 56 sec.,Observatory loop หลายครั้ ง เช่ น Vatican In collaboration with Summer School (VOSS) ในปี พ.ศ. 2557 Noorg Collaborative ประเทศอิ ต าลี และBaan UST-GUAS Radio ArtsSchool and Culture Astronomy Winter ในปี พ.ศ.

2558 ประเทศเกาหลี ใ ต้ ในฐานะนั ก ฟิ สิ ก ส์ ดาราศาสตร์ (Astro-physician) ซึ่งศึกษา ครอบคลุมเนือ้ หาและแขนงวิชาต่างๆ ในบริเวณ กว้ า ง ส� ำ หรั บ นิ ท รรศการบางกอกหลอกชั้ น นารีมัสได้ประยุกต์ผลงานวิจัยบางส่วนเกี่ยวกับ การกระจายตัวของกระจุกดาวเปิด NGC 2126 ในกลุ่มดาวสารถีของระบบดาราจักรแบบเกาะ กลุม่ กันพร้อมกับดาวฤกษ์นบั พันดวง ซึง่ แต่ละดวง มีอายุแตกต่างกันไป แสงสว่างจากกระจุกดาว เปิดโดยมากเกิ ดจากดาวฤกษ์ ี �้ำเงินความร้อนสูง Floor Plan no. 6 สน ที่มีมวลมากและมีอายุน้อยเพียงไม่กี่ 10 ล้านปี อายุและระยะทางของดวงดาวแม้เยาว์วัยแต่ก็ กินเวลานานกว่าที่การมองเห็นเชิงประจักษ์ของ

Nareemas Chehlaeh, born in 1989, Narathiwat, Thailand, lives and works in Chiang Mai, recently graduated her PhD of Science (Physics) from Chiang Mai University, Thailand, and obtained a scholarship from the Development and Promotion of Science and Technology Talent Project (DPST), Ministry of Science and Technology. She is interested in Astronomy especially Stellar Astrophysics, under the topic of Photometric analysis of variable stars in intermediateage open clusters. While continuing her research and study, she obtained opportunity to work at the Royal Observatory of Belgium (ROB) for one year with professional astronomers in Europe. She participated in several astronomical activities, such as the Inte r nationa l School for You ng Astronomy (ISYA) 2013 in Indonesia, the Vatican Observatory Summer School (VOSS) 2014 in Italy, and the UST-GUAS Radio Astronomy Winter School 2015 in South Korea as an Astrophysician which involves wide area of contents and disciplines. In Bangkok Layers exhibition, Nareemas applied part of her research concerning the scattering of the open clusters in the galaxy which gather amongst thousands of fixed stars with distinctive ages. The light of open clusters often occurs f r o m m a s s ive h ig h t e mp e r at u r e blue-color stars, as young as tens of million years old. A star, even a young age one, associates longer period of age and distance than our empirical perception can estimate before it

42 & 43

reaches our sights. Therefore, everytime we look up in the sky, the image that appears to our eyes are all pasts.

Nareemas has shown a representation of historical time through a cosmos model referenced with coordinates of the investigator and implied with significant date and time (13’ 44’’ N-100’ 29’’ E 38.70 MASL 1.4 kpc = 4566.19 ly = 4.321016 km /11-7-1688) along with her direct experience of investigation beneath the broadest definition of cosmology concept to reinterpret the starting of zero point where there is nothing - neither time nor emptiness.

Statement for Artists’ works

ดร. นารีมัส เจะและ

ศูนย์กาล, 2561 วิดีโอ-จอเดี่ยว, สี, 56 วินาที, วน ร่วมกับ: บ้านนอกความร่วมมือ ทางศิลปวัฒนธรรม นารีมัส เจะและ เกิดปี พ.ศ. 2532 ที่จังหวัด นราธิ ว าส ประเทศไทย พ� ำ นั ก และท� ำ งานที่ จังหวัดเชียงใหม่ จบการศึกษาระดับปริญญาเอก ด้านฟิสกิ ส์ดาราศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยได้รับทุนการศึกษาจากโครงการพัฒนาและ ส่งเสริมผู้มีความสามารถทางวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยี กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เธอมุ่งความสนใจศึกษาด้านดาราศาสตร์โดย เฉพาะฟิสิกส์ดาราศาสตร์ของดาวฤกษ์ โดยการ วิเ คราะห์ ท างโฟโตเมตรีข องดาวแปรแสงใน

กระจุกดาวเปิดอายุปานกลาง (Open Cluster) ระหว่างการศึกษาวิจัยเธอได้รับประสบการณ์ การท�ำงานที่หอดูดาวแห่งชาติประเทศเบลเยียม ร่วมกับนักดาราศาสตร์ชาวยุโรปเป็นเวลา 1 ปี และเข้าร่วมกิจกรรมดาราศาสตร์นานาชาติอีก หลายครั้ ง เช่ น Vatican Observatory Summer School (VOSS) ในปี พ.ศ. 2557 ประเทศอิ ต าลี และ UST-GUAS Radio Astronomy Winter School ในปี พ.ศ.

2558 ประเทศเกาหลี ใ ต้ ในฐานะนั ก ฟิ สิ ก ส์ ดาราศาสตร์ (Astro-physician) ซึ่งศึกษา ครอบคลุมเนือ้ หาและแขนงวิชาต่างๆ ในบริเวณ กว้ า ง ส� ำ หรั บ นิ ท รรศการบางกอกหลอกชั้ น นารีมัสได้ประยุกต์ผลงานวิจัยบางส่วนเกี่ยวกับ การกระจายตัวของกระจุกดาวเปิด NGC 2126 ในกลุ่มดาวสารถีของระบบดาราจักรแบบเกาะ กลุม่ กันพร้อมกับดาวฤกษ์นบั พันดวง ซึง่ แต่ละดวง มีอายุแตกต่างกันไป แสงสว่างจากกระจุกดาว เปิดโดยมากเกิดจากดาวฤกษ์สนี �้ำเงินความร้อนสูง ที่มีมวลมากและมีอายุน้อยเพียงไม่กี่ 10 ล้านปี อายุและระยะทางของดวงดาวแม้เยาว์วัยแต่ก็ กินเวลานานกว่าที่การมองเห็นเชิงประจักษ์ของ มนุษย์จะประมาณระยะทางได้ เนื่องจากระยะ เดินทางอันยาวไกลของมันที่สะท้อนมาถึงเรา ดังนั้นทุกครั้งทีเ่ ราแหงนมองดวงดาว ภาพทีป่ รากฏ แก่สายตาของเราล้วนเป็นอดีตทั้งสิ้น นารีมัสได้ น�ำเสนอภาพตัวแทนกาลเวลาเชิงประวัติศาสตร์ ผ่านแบบจ�ำลองของเอกภพ โดยอ้างอิงพิกัด ของผู้สังเกตการณ์และวันเวลาแฝงอย่างมีนัย ส�ำคัญ (13’ 44’’ N-100’ 29’’ E 38.70 MASL 1.4 kpc = 4566.19 ly = 4.321016 km / 11-7-1688) ร่วมกับประสบการณ์ตรงในการ สังเกตการณ์ของเธอเองภายใต้กรอบคิดทาง จักรวาลวิทยาในความหมายทีก่ ว้างทีส่ ดุ เพือ่ สร้าง ความเข้าใจถึงจุดเริ่มต้นของความเป็นศูนย์ ซึ่ง ปราศจากเวลา และไม่มีแม้แต่ความว่างเปล่า

PACHARA CHAIRUENGKITTI Krungthep k̆ m̂ ā-x̌ ā, 2018 Text, Single-channel monitor HD video, color, sound, 3 min 18 sec.,loop Music Krungthep Ratree: Soontraporn, sound editor: Siwanut Boonsripornchai In collaboration with Baan Noorg Collaborative Arts and Culture Pachara Chairuengkitti, born in 1984, lives and works in Ratchaburi province, received a BFA in Communication Design at the School of Fine and Applied Arts, Bangkok University. He researches and develops an artistic provincial accent project that emphasizes on the characteristics of rural accent, through graphic and typographic design that can be applied for particular use on each occasion. He explores the syllable and pronunciation method for provincial accent. According to his research and development of artistic provincial accent project, Pachara creates additions to the original Thai tone marks and combines two tone marks for each syllable of local accent, for example, the word “Hma” (dog) is divided into Hma and Ah sounds, using his created tone marks similar to the original ones, yet, combining with another symbol of tone mark to create a particular pronunciation that represents the root of certain rural accent. His research, development and creation embrace significant role towards the concept of localism, revealing that the local cultural root is declined by central culture.

The concept of centralism arose in Floor Plan no. 7

44 & 45

conjunction with the power structure พชร ไชยเรืองกิตติ เกิดปี พ.ศ. 2527 เกิด พ�ำนัก that passed down for a period of time, และท�ำงานทีร่ าชบุรี เขาส�ำเร็จการศึกษาปริญญาตรี has affected provincial languages and สาขาวิชาออกแบบนิเทศศิลป์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ rural accents and were rarely documented มหาวิทยาลัยกรุงเทพ พชรศึกษาวิจย ั และพัฒนา literally. As many societies recognized งานสร้างสรรค์โครงการภาษา “เหน่อ” ภาษาอัน written language sacred, therefore, the สื่อส�ำเนียงเป็นเอกลักษณ์ประจ�ำท้องถิ่น และ invented writing characters for พชร ไชยเรือstand งกิตติ เกิ ดปี พ.ศ.

2527 เกิด พ�ำนักกและการประดิษฐ์ตัวอักษร งานออกแบบกราฟิ central language accent, instructed และท�ำงานที ร่ าชบุรี เขาส�ำเร็จแบบใหม่ การศึกษาปริให้ญสญาตรี อดคล้องกับการน�ำไปใช้งานใน through compulsory to ลป์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ สาขาวิeducation ชาออกแบบนิเทศศิ โอกาสต่ า งๆ เขาได้ คดิ ค้นวิธกี ำ� หนดกรอบการอ่าน diminish the diversity of languages มหาวิทยาลัยกรุงเทพ พชรศึและการออกเสี กษาวิจยั และพัฒยนางใหม่ ให้มีเสียงหรือส�ำเนียง and assimilate as Thai central language งานสร้างสรรค์โครงการภาษา “เหน่อ” ภาษาอัน ั และพัฒนาโครงการภาษา which does not truly reflect the existing เหน่อ ในงานศึกษาวิจย สื่อส�ำเนียงเป็นเอกลักษณ์ปเหน่ ระจ�อำพชรได้ ท้องถิ่นสร้และ างวรรณยุกต์ใหม่เพิ่มขึน้ จากเดิม accent of spoken language.

p

Statement for Artists’ works

4 & 45

งานออกแบบกราฟิกและการประดิ ัวอักษร ย งสองเสี ย งที่ มี ห น้ า ตา เพื่ อ ระบุษกฐ์ตารออกเสี แบบใหม่ ให้สอดคล้องกับคล้ การน� ำ ไปใช้ ายวรรณยุงกานใน ต์เดิม โดยแยกแต่ละพยางค์ใน โอกาสต่างๆ เขาได้คดิ ค้นวิธกี ส�ำ� ำหนดกรอบการอ่ าน ยงติดกัน เช่นค�ำว่า หมา เนียงออกเป็นสองเสี และการออกเสียงใหม่ ให้มในส� ีเสียำงหรื อ ส� ำ เนี ย ง อ ให้ แ ยกเป็ น ม้ า กั บ อ๋ า เนี ย งภาษาเหน่ เหน่อ ในงานศึกษาวิจยั และพัและออกแบบวรรณยุ ฒนาโครงการภาษา กต์ที่มีหน้าตาเหมือนไม้โท เหน่อ พชรได้สร้างวรรณยุกต์แล้ ใหม่วมีเพิข่มีดขึตัน้ ดจากเดิ ม อนไม้จัตวาติดอยู่ที่หาง ลงมาเหมื เพื่ อ ระบุ ก ารออกเสี ย งสองเสี ย งที ่ ม ี ห น้ า ตา เพื่อช่วยการออกออกเสียงซึ่งเป็นรากเหง้าของ คล้ายวรรณยุกต์เดิม โดยแยกแต่ ละพยางค์ น องถิ่นพื้นบ้าน ผลงานวิจัย ภาษาตามส� ำเนียใงท้ ส�ำเนียงออกเป็นสองเสียงติดพักัฒนนาและสร้ เช่นค�ำว่าางสรรค์ หมา ของเขามีความส�ำคัญต่อ ในส� ำ เนี ย งภาษาเหน่ อ ให้ แแนวคิ ยกเป็ดเชิ น งม้ท้อางถิ กั บ่นอ๋นิายม ซึง่ แสดงให้เห็นถึงรากเหง้า และออกแบบวรรณยุกต์ที่มวัีหฒน้านธรรมท้ ตาเหมือนไม้ องถิโ่นทที่ถูกปฏิเสธจากวัฒนธรรม แล้วมีขีดตัดลงมาเหมือนไม้เมืจอัตงกรุ วาติงดแนวคิ อยู่ที่หดาง ศูนย์กลางนิยมเกิดขึน้ พร้อมกับ เพื่อช่วยการออกออกเสียงซึอ�่งำเป็ นรากเหง้ าของ นาจที ่สืบทอดมายาวนาน เป็นเหตุให้ส�ำเนียง ภาษาตามส�ำเนียงท้องถิ่นพืภาษาพู ้นบ้าน ดผลงานวิ ัย ่นไม่ ได้รับการบันทึกเป็นตัว แบบท้อจงถิ พัฒนาและสร้างสรรค์ของเขามี ำคัญต่อ อักษรความส� เนื่องจากในหลายสั งคมถือว่าภาษาเขียน แนวคิดเชิงท้องถิ่นนิยม ซึง่ แสดงให้ เ ห็ น ถึ ง เป็นของศักรากเหง้ ดิ์สิทธิ์ าตัวอักษรซึ่งเป็นสิ่งประดิษฐ์ วัฒนธรรมท้องถิ่นที่ถูกปฏิจึเสธจากวั ฒนธรรม งยังคงแทนเสี ยงส�ำเนียงในภาษาแห่งศูนย์กลาง พชร ไชยเรืองกิตติ เมืองกรุง แนวคิดศูนย์กลางนิอ�ยำมเกิ ด ขึ น ้ พร้กอระบวนการทางการศึ มกับ นาจ โดยใช้ กษาภาคบังคับ อ� ำ นาจที ส ่ บ ื ทอดมายาวนาน เป็ น เหตุ ใ ห้ ส ำ � เนี กรุงเทพก็ม้า-อ๋า, 2561 เป็นเบ้าหลอม เพืยอ่ งริดรอนความหลากหลายทาง แบบท้สีอ, งถิ่นไม่ ได้รภาษาให้ ับการบักนลืทึนกกลายเป็ เป็นตัว นไทยกลาง ซึง่ ไม่ใช่ตวั แทน บทน�ำ, วิดีโอ ภาษาพู จอเดียวดHD, อั ก ษร เนื อ ่ งจากในหลายสั ง คมถื อ ว่ า ภาษาเขี ยน เสียง, 3 นาที 18 วินาที, วน เสี ย งส� ำ เนี ย งของภาษาพู ด ในปั จ จุ บั น อย่ า ง เป็ น ของศั ก ดิ ์ ส ิ ท ธิ ์ ตั ว อั ก ษรซึ ่ ง เป็ น สิ ง ่ ประดิ ษ ฐ์ เพลงกรุงเทพราตรี: สุนทราภรณ์ สมบูรณ์ ยงส�ยำเนียงในภาษาแห่งศูนย์กลาง ตัดต่อเสียง: ศิจึวงนัยัสงคงแทนเสี บุญศรีพรชั อ� ำ นาจ โดยใช้ ก กษาภาคบังคับ ร่วมกับ: บ้านนอกความร่วมมืระบวนการทางการศึ อทาง เป็ น เบ้ า หลอม เพื อ ่ ริ ด รอนความหลากหลายทาง ศิลปวัฒนธรรม ภาษาให้กลืนกลายเป็นไทยกลาง ซึง่ ไม่ใช่ตวั แทน เสี ย งส� ำ เนี ย งของภาษาพู ด ในปั จ จุ บั น อย่ า ง สมบูรณ์

RACHAN KLOMKLIENG Bangkok, 2018 Spray painting on wall, 1000 x 400 cm.

Gong-Rachan Klomklieng, born in 1982, lives and works in Ratchaburi, Thailand, graduated with a Bachelorâ&#x20AC;&#x2122;s Degree in Painting from Rajamangala University of Technology Krungthep, South Bangkok Campus. His street art covered many public areas in Southeast Asia, Asia, and Australia. The exhibitions he participated in include Thaitai: A Measure of Understanding at the URS21 Chung Shan Creative Hub, Taipei, Taiwan, 2013, 365 Days: LIFE MUSE (Model Study for Nongpo Foreign labourers) at Art Centre, Silpakorn University, Bangkok, 2017, Souled Out Studios at Bangkok CityCity Gallery, Bangkok, 2018, to name but a few. GongRachan is interested and creates Thai fonts conveying identity, characteristics and representation that intervene and deconstruct the concept of street art community under the western influence.

The symbolism and the reproduction of sentences, words and meanings in his work imply and decode social and cultural criticism. These recent years, Gong-Rachan has been developing a series of city and place names; for instance: Thap Phraya, Thap Pong, Kham Kaen, etc. to express and narrate the history and geopolitics behind the architectural structure which is the Floor Plan no. 8

46 & 47

environmental context enveloping particular cities. In his work “Bangkok,” Gong-Rachan presents title of cities at different places, documented through time, with multi facets of actions and issues. It represents the time management which is the fundamental structure of a community, a condition of place and space over time[1] towards a city that lies within layers of historical sediment over a period of time to accentuate inseparable relations between people and time, place and space.

Statement for Artists’ works

ราชันย์ กล่อมเกลีย ้ ง

บางกอก, 2561 พ่นสีผนัง, 1000 x 400 ซม. ก้อง-ราชันย์ กล่อมเกลี้ยง เกิดปี พ.ศ. 2525 ในจั ง หวั ด ราชบุ รี พ� ำ นั ก และท� ำ งานที่ ร าชบุ รี ประเทศไทย เขาจบการศึกษาปริญญาตรีสาขา จิ ต รกรรม จากมหาวิ ท ยาลั ย เทคโนโลยี ร าช มงคลกรุงเทพ วิท ยาเขตพระนครใต้ ผลงาน ศิ ล ปะสตรีท ของเขาครอบคลุ ม หลายพื้ น ที่ สาธารณะทั้งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เอเชีย และออสเตรเลีย นอกจากนั้นเขาได้เข้าร่วมแสดง ผลงานในนิทรรศการศิลปะร่วมสมัยอีกหลายครั้ง

อาทิ Thaitai: A Measure of Understanding จัดแสดงที่ URS21 Chung Shan Creative Hub กรุงไทเป ประเทศไต้หวัน ปี พ.ศ. 2556, 365 Days: LIFE MUSE (การศึ ก ษาแบบ จ�ำลองแรงงานข้ามชาติชมุ ชนหนองโพ) จัดแสดง ทีห่ อศิลป์มหาวิทยาลัยศิลปากร กรุงเทพฯ ปี พ.ศ.

2559 และ Souled Out Studios จัดแสดงที่ Bangkok CityCity Gallery กรุงเทพฯ ปี พ.ศ. 2561 ก้อง-ราชันย์ สนใจและพัฒนาการ ประดิษฐ์ตัวอักษรไทยเพื่อแสดงอัตลักษณ์และ เอกลักษณ์ภาพตัวแทนแทรกแซงและรื้อถอน แนวคิดชุมชนศิลปะสตรีทในแบบอิทธิพลตะวันตก ด้วยรูปสัญญะและการผลิตซ�ำ้ ของประโยค-ค�ำ และความหมาย ผลงานของเขามีนยั เพือ่ การอ่าน หรือถอดรหัสเชิงวิพากษ์ทางสังคมและวัฒนธรรม ช่วงหลายปีที่ผ่านมา ก้อง-ราชันย์ได้พัฒนาชุด ผลงานชือ่ เมืองตามสถานทีต่ า่ งๆ เช่น ทัพพระยา ทับโป่ง ขามแก่น ฯลฯ เพื่อแสดงออกและบอก เล่ า ที่ ม าเชิ ง ประวั ติ ศ าสตร์ แ ละโครงสร้ า ง สถาปัตยกรรมทางภูมิรัฐศาสตร์ซจ�ึ่งำเป็นบริบท แวดล้อมของเมืองนั้นๆ ส�ำหรับผลงาน “บางกอก” ก้อง-ราชันย์น�ำเสนอนามเมืองซึ่งบันทึกช่วง เวลาต่างกรรมต่างวาระ แสดงถึงวิธีการก�ำหนด ช่วงเวลาซึ่งเป็นโครงสร้างพื้นฐานของชุมชน เป็ น ระบบการจั ด การของกาลภายใต้ เ งื่อ นไข ของสถานที่ แ ละเทศะ (Place and Space over time)[1] ของเมืองที่มีชั้นตะกอนแห่ง ประวัติศาสตร์ทับถมมาอย่างยาวนาน และเพื่อ ตอกย�้ ำ ความสั ม พั น ธ์ ที่ มิ อ าจแยกจากกั น ได้ หรือถอดรหัสเชิงวิพากษ์ทางสังคม ระหว่างบุคคลกับเวลา สถานที่และเทศะ ช่วงหลายปีที่ผ่านมา ก้อง-ราชัน ผลงานชือ่ เมืองตามสถานทีต่ า่ งๆ เ

แวดล้อมของเมืองนั้นๆ ส�ำ ก้อง-ราชันย์น�ำ and identity (New York: Routledge, 2006), 16.

[1] David Morley, Home Territories: media, mobility

system with European standard at the Bangkok fortress. The fortified building on the east was firstly built during 1687-88 within a huge area that can be referred to the present landscape from the north side at Tien pier (Tha Tien) towards Phra Chetuphon temple to the south at Rajini school, the MRTâ&#x20AC;&#x2122;s Sanam Chai station until Wat Ratchabophit school and Museum Siam on the west and reaches SAWITREE the Chao Phraya PREMKAMON River on the east.

During 1688, there were 2 battles on the east side of the fortressSawitree of Bangkok.

One Premkamol, born in 1991, of the incidents was the Makassar rebels lives and works in Nonthaburi, received and Siamese troops the herbesieged BA from Computer Aided Design French armies by Phra Phetracha, the Management, Techand Construction usurper. The siege took over 6-month nology and Industrial Management period but it was not succeeded Faculty, King to Mongkut University takeover the fortress.Technology It ended with an of Bangkok. During North armistice and the French troopsshe were 2013-2016, was assistant architect allowed to leave Siam in November at the Quality House Co., Ltd. In 1688. The east fortress was later the Bangkok Layers project, with her demolished during the earlyarea, period of major architecture, construction the constitution ofmanagement, Ratttanakosin graphic and multimedia kingdom while the palace was builtSawitree in programing, studied and 1782.

Bangkok-Fortification made in depth research â&#x20AC;&#x201C; investigated, East side, 2018 integrated and analyzed scattered 2 channel monitors full HD information as of the eastern Vauban video, color, silent, architecture structure, place and space 4 min 9 sec., loop that became vague with time, re-emerged In collaboration with Baan the dimension of this geographical Noorg Collaborative Arts architecture. It reveals the connection and Culture between design concept of architecture, civil engineering, town planning, social organization in parallel with new art of fortification and modern military strategy in relating interdisciplinary technological war, military and security, economics-politics and resource management. The concept of the construction was made through Floor Plan no. 9

48 & 49

foundation piles to absorb destructive impacts from the use of gunpowder and metal cannon-balls weapons. Its pentagonal bastions under the modern military concept of an absolutist government was designed and initiated

by Sebastien Le Prestre de Vauban (b. 1633-1707) who was an architect, engineer, a significant French militarian during 17th century. The Vauban’s fortification concept played significant role in the history of fortification. It had been military’s standard building system that spread all over the world including America and Asia continents.

The UNESCO had identified a number of Vauban’s fortresses as the world heritage.

Statement for Artists’ works

The Vauban’s fortification concept and construction method reached Siam through the ambassador Chevalier de Chaumont’s visit which established ties with Ayutthaya kingdom in 1685.

King Narai had requested Chevalier de Forbin to serve the kingdom and in charge as a commander to expand the fortress construction to meet European standard and to act as a French army military base of French armies. The Vauban’s fortification plan was permitted to be built on the east side of the Chao Phraya River under the engineering design of Sieur De La Mare’s supervision. Chevalier de Forbin was appointed as Ok Phra Sakdi Songkhram or grand admiral, governor of Bangkok and General of Siamese army and navy to train the armies and to administer the military

system with European standard at the Bangkok fortress. The fortified building on the east was firstly built during 1687-88 within a huge area that can be referred to the present landscape from the north side at Tien pier (Tha Tien) towards Phra Chetuphon temple to the south at Rajini school, the MRT’s Sanam Chai station until Wat Ratchabophit school and Museum Siam on the west and reaches the Chao Phraya River on the east.

During 1688, there were 2 battles on the east side of the fortress of Bangkok. One of the incidents was the Makassar rebels and Siamese troops besieged the French armies by Phra Phetracha, the usurper. The siege took over 6-month period but it was not succeeded to takeover the fortress. It ended with an armistice and the French troops were allowed to leave Siam in November 1688. The east fortress was later demolished during the early period of the constitution of Ratttanakosin kingdom while the palace was built in 1782.

สาวิตรี เปรมกมล

บางกอก-ปราการฝัง่ ตะวันออก, 2561 วิดีโอ-จอคู่ ความละเอียดสูง, สี, เงียบ, 4 นาที 9 วินาที, วน ร่วมกับ : บ้านนอกความร่วมมือ ทางศิลปวัฒนธรรม

สาวิ ต รี เปรมกมล เกิ ด ปี พ.ศ. 2534 พ� ำ นั ก อยู ่ ที่ จั ง หวั ดนนทบุ รี จบการศึ กษาปริ ญ ญาตรี สาขาคอมพิ ว เตอร์ ช ่ ว ยออกแบบและบริ ห าร งานก่ อ สร้ า ง คณะเทคโนโลยี และการจั ดการ อุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้า พระนครเหนื อ ระหว่ า งปี พ.ศ. 2556-2559 ท�ำงานต�ำแหน่งผู้ช่วยสถาปนิก บริษัท ควอลิตี้ เฮ้าส์ จ�ำกัด (มหาชน) ด้วยความเชี่ยวชาญด้าน โปรแกรมสถาปัตยกรรม กราฟิกและมัลติมีเดีย ในโครงการ Bangkok Layers สาวิตรีท�ำการ ศึกษาสืบค้น-สอบสวน ประมวลและวิเคราะห์ ข้อมูลซึง่ มีอยูอ่ ย่างกระจัดกระจายตามแบบแผน ทางสถาปัตยกรรมของป้อมเมืองบางกอกฝั่ง ตะวั น ออก สถานที่ แ ละเทศะที่ ถู กลบเลื อ นไป ในกาลเวลา ให้ปรากฏแสดงมิตทิ างสถาปัตยกรรม แห่งภูมิรัฐศาสตร์ ที่น�ำเสนอให้เห็นรายละเอียด ของความเชื่ อ มโยงระหว่ า งแนวคิ ด ในการ ออกแบบสถาปัตยกรรม วิศวกรรมโยธา แผน พัฒนาผังเมือง การจัดระเบียบสังคม ควบคู่ไปกับ ศิลปะแห่งป้อมปราการและยุทธวิธดี า้ นวิศวกรรม ทางการทหารสมัยใหม่ และการเชือ่ มโยงสหศาสตร์ ทางเทคโนโลยี การสงครามและความมั่ ง คง เศรษฐกิจ-การเมือง และการบริหารจัดการทรัพยากร แนวคิดการสร้างป้อมปราการทีป่ รับระบบฐานราก ด้วยเสาเข็มสามารถต้านแรงสะเทือนอย่างสูง รองรับพัฒนาการและเทคโนโลยีทางการทหาร ซึ่งใช้ดินปืนและปืนใหญ่เป็นอาวุธท�ำลายล้าง ด้วยรูปแบบสถาปัตยกรรมทรงดาวแฉก ตาม แบบฉบับสถาปัตยกรรมทางการทหารสมัยใหม่ ภายใต้แนวคิดทีว่ า่ รัฐคืออ�ำนาจสูงสุด ซึง่ ถูกคิดค้น และพั ฒ นาขึ้ น โดย โวบอง (S ébastien Le Prestre de Vauban, b. 1633-1707) สถาปนิ ก วิ ศวกร นั กการทหารคนส� ำ คั ญ ของ ฝรั่งเศสในศตวรรษที่ 17 แนวคิดการสร้างป้อม แบบโวบองมี บ ทบาทส� ำ คั ญ ต่ อ ประวั ติ ศ าสตร์ การสร้างป้อมปราการ เป็นรูปแบบมาตรฐาน การก่อสร้างอาคารด้านการทหารที่แพร่ขยาย

50 & 51

ไปทั่วโลก ทั้ งใน ทวีปอเมริกาและทวีปเอเชีย ปัจจุบนั UNESCO ได้ขนึ้ ทะเบียนป้อมตามแบบ โวบองหลายแห่งเป็นมรดกโลก

Statement for Artists’ works

รูปแบบและแนวคิดการสร้างป้อมโวบองเข้ามาสู่ สยาม เมือ่ ครั้งคณะราชทูตฝรั่งเศสน�ำโดยเชอวาลี เยร์ เดอ โชมงต์ (Chevalier de Chaumont) เดิ น ทางเข้ า มาเจริญ พระราชไมตรีกั บ กรุ ง ศรีอยุธยาในปี พ.ศ. 2228 สมเด็จพระนารายณ์ ได้ ข อตั ว ราชทู ต เชอวาลี เ ยร์ เดอ ฟอร์ บั ง (Chevalier de Forbin) เข้ารับราชการในราช ส�ำนักและควบคุมการก่อสร้าง ขยายป้อมที่มีแต่ เดิมให้มั่นคงตามแบบยุโรปและเป็นที่ตั้ งของ กองทหารฝรั่งเศส แบบผังป้อมโวบองได้รับการ อนุมตั ิให้สร้างขึน้ ณ เมืองบางกอกฝัง่ ตะวันออก ของแม่น�้ำเจ้าพระยา โดยมี สิเยอร์ เดอ ลามาร์ (Sieur De La Mare) ท�ำหน้าทีอ่ อกแบบวิศวกรรม ส่วนฟอร์บัง ได้รับพระราชทานยศให้เป็นออก พระศักดิสงคราม เจ้าเมืองบางกอกและนายพล ผูบ้ ญ ั ชาการทัพบกและทัพเรือ มีหน้าทีฝ่ กึ ยุทธวิธี การทหารสมัยใหม่ และวางระบบกองทัพตาม แบบยุโรปทีป่ อ้ มเมืองบางกอก ป้อมเมืองบางกอก ฝัง่ ตะวันออกเริ่มก่อสร้างขึน้ ระหว่างปี พ.ศ. 223031 ขนาดพืน้ ทีข่ องป้อมกินอาณาบริเวณกว้างใหญ่ มาก หากอ้างอิงสถานทีจ่ ริงในปัจจุบนั พบว่า พืน้ ที่ ทิศเหนือจรดท่าเตียน วัดพระเชตุพนฯ ทิศใต้จรด โรงเรียนราชินี สถานีรถไฟฟ้า MRT สนามชัย ทิศตะวันตกจรดโรงเรียนวัดราชบพิธ มิวเซียม สยาม ทิศตะวันออกจรดแนวแม่นำ�้ เจ้าพระยา

ในช่วงปี พ.ศ. 2231 เกิดเหตุการณ์การต่อสู้ที่ ป้อมเมืองบางกอกฝั่งตะวันออก 2 ครั้ง ได้แก่ เหตุการณ์กบฏมักกะสัน และการโจมตีขับไล่ กองทหารฝรั่งเศสโดยออกพระเพทราชา การ ปิ ด ล้ อ ม-โจมตี ใ นครั้ง นั้น ยื ด เยื้ อ กิ น เวลานาน กว่า 6 เดือน แต่ไม่สามารถยึดป้อมมาได้ ใน ที่สุดทั้งสองฝ่ายตกลงท�ำสัญญาสงบศึก และให้ ชาวฝรั่ง เศสเดิ น ทางออกจากสยามในเดื อ น พฤศจิกายน พ.ศ. 2231 กาลต่อมาป้อมเมือง บางกอกฝั่งตะวันออกได้ถูกรื้อถอนลง เมื่อครั้ง เริ่มตัง้ กรุงรัตนโกสินทร์และก่อสร้างพระบรม มหาราชวัง ในปี พ.ศ. 2325

SEBASTIEN TAYAC (PhD) A Meaning of Histories…, 2018 Eng, Text: Bangkok Layers: Jurnal No. 1 Vol. 1 (April 2018), Single-channel monitor HD video, color, sound, 9 min 11 sec., loop Cinematography: Siwat Maksuwan In collaboration with Baan Noorg Collaborative Arts and Culture

Sébastien Tayac (PhD), born in 1976 in Cenon (Gironde), France, now lives and works in Chiang Mai, Thailand is a full-time lecturer at the Visual Arts Department, Faculty of Fine Arts, Chiang Mai University. Tayac graduated with a PhD degree in Languages, Civilizations and Eastern Societies (Art History) from the University of Paris III - Sorbonne Nouvelle. He published his articles such as “From Altermodernism to Radicant” and has been the curator for Gallery Seescape since 2013. He is specialized in art history and interested in social art and humanity to reinforce and create communities through participatory art knowledge.

In 2016, Tayac joined 365 Days: LIFE MUSE (a model study for Nongpho

Floor Plan no. 10

community’s foreign labourers) project as an invited artistic researcher. In the model study, he raised questions towards contemporary social issues regarding their functions in the area of visual art which hold responsibilities for society.

Tayac’s work exhibited in Bangkok Layers has developed academic articles by challenging them with a performance, by writing an article and interpreting the article through video art. In his article, he brings up 2 academic views from 2 individuals. The two views are different yet share their intertextuality interestingly.

The 2 individuals consist of Thongchai Winichakul (b. 1957-) who talks about historical studies describing that the past was often built by our own thoughts and believed to be real, and Pablo Picasso (b. 1881-1973) who stated that art was a lie that made us able to access the truth. The interestedness of both views which present assumed reality and truthful lies shows us an attempt and an emphasis towards accessibility to the contexts of truth rather than the truth itself. Although the written history is not the truth of the past, it is merely a beneficial tool that connects us from the past to the present significantly, and although historical studies through the compulsory educational system would deny questions and arguments without opportunities for the history to be able to be functional and act as a tool to decrypt knowledge, to give precedence to and make an understanding of ourselves in the present days which are based on limitations and conditions of time, imaginations to make an understanding of the past are still required. Accordingly, history stays beside us and has inevitably become a part of our lives.

52 & 53

Sébastien Tayac (PhD), born in 1976 in Cenon (Gironde), France, now lives and works in Chiang Mai, Thailand is a full-time lecturer at the Visual Arts Department, Faculty of Fine Arts, Chiang Mai University. Tayac graduated

Statement for Artists’ works

2516) ทีก่ ล่าวว่า ศิลปะคือเรืดร. อ่ งโกหกที ท่ ำ� ให้ยเรา เซบาสเตี ง ทายัค สามารถเข้าถึงความจริง ความน่าสนใจจากทัศนะ ประวังตประดิ ิศาสตร์ษหฐ์มายความ..., 2561 ทัง้ สองด้านซึ่งน�ำเสนอความจริ และ บทความภาษาอังกฤษ: บางกอก หลอกชั วารสาร ฉบับที่ 1 ปีที่ 1 ำคัญในการเข้ าถึ้นงบริ บทของ (เมษายน 2561), วิดีโอ-จอเดี่ยว ความละเอียด, สี, เสียง, 9 นาที 11 วินาที, วน ถ่ายท�ำภาพเคลื่อนไหว: ัช เมฆสุตวรรณ์ ำคัญ แม้การศึศิกวษาประวั ิศาสตร์ ร่วมกับ: บ้านนอกความร่วมมือ ทางศิลปวัฒนธรรม ำถามและการโต้ แย้ง ำหน้าที่ ดร. เซบาสเตี ง ทายั ค เกิดปี พ.ศ. 2519 ที่ ำความเข้ายใจตั วเราเองใน เมือบ่ งเซอนง (ฌิรงด์ ำรงอยู นพืน้ ฐานของข้ อจ�)ำประเทศฝรั กัดและ ่งเศส พ�ำนัก และปฏิบัติงานที่จังหวัดเชียงใหม่ ประเทศไทย เขาด� ำ รงต� ำความเข้ ำ แหน่ ง อาจารย์ า ใจอดี ตป ระจ� ำ ภาควิช า จิตรกรรม คณะวิจติ รศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ทายัคจบการศึ กษาระดักบคนอย่ ปริญญาเอก ำวันของเราทุ าง (PhD) สาขา Languages, Civilizations and Eastern Societies (Art History) จากมหาวิทยาลัย Paris III - Sorbonne Nouvelle เขาท�ำ หน้าที่ภัณฑารักษ์ให้แก่ Gallery Seescape ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2556 และมีผลงานตีพิมพ์ อาทิ “From Altermodernism to Radicant” ทายัคมีความเชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์ศิลปะ และมุ่งความสนใจในงานศิลปะเชิงสังคมศาสตร์ และมานุษยวิทยาเพื่อขับเคลื่อนและสร้างสรรค์ ชุมชนผ่านกรอบความรู้ทางสหวิทยาการศิลป์ ในปี พ.ศ. 2559 ทายัคเข้าร่วมโครงการ 365 Days: LIFE MUSE (แบบจ�ำลองการศึกษา แรงงานข้ามชาติ ในชุมชนหนองโพ) ในฐานะ

นักวิจัยรับเชิญทางทัศนศิลป์ โดยตั้งค�ำถามต่อ กรณีปัญหาสังคมร่วมสมัยเกี่ยวกับประโยชน์ ใช้สอยในงานด้านทัศนศิลป์ที่มีความรับผิดชอบ ต่ อ สั ง คม ในผลงานของทายั ค ในนิ ท รรศการ บางกอกหลอกชั้น ครั้งนี้ เขาได้พัฒนางานเขียน บทความทางวิช าการและความท้ า ทายในเชิ ง การแสดง โดยการเขียนบทความและบรรยาย ความผ่านผลงานวิดีโอ บทความของทายัคได้ อ้างถึงทัศนะทางวิชาการของบุคลากรสองท่าน ที่มีความแตกต่างแต่มีนัยสอดคล้องกันอย่าง น่าสนใจ ได้แก่ ธงชัย วินิจจะกูล (พ.ศ. 2500-) กล่าวเกี่ยวกับการศึกษาเชิงประวัติศาสตร์ที่ว่า อดีตมักถูกประดิษฐ์สร้างโดยแนวคิดของตัวเราเอง และเชื่อว่าเป็นจริง และปีกัสโซ (พ.ศ. 24242516) ทีก่ ล่าวว่า ศิลปะคือเรือ่ งโกหกทีท่ ำ� ให้เรา สามารถเข้าถึงความจริง ความน่าสนใจจากทัศนะ ทัง้ สองด้านซึ่งน�ำเสนอความจริงประดิษฐ์และ ความลวงที่เป็นจริง แสดงให้เห็นความพยายาม และการให้ความส�ำคัญในการเข้าถึงบริบทของ ความจริ ง มากกว่ า ตั ว ความจริ ง เสี ย เอง แม้ ประวัตศิ าสตร์ทถี่ กู เขียนขึน้ จะไม่ใช่ความจริงแท้ ของอดี ต แต่ ก็ เ ป็ น เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ห้ ป ระโยชน์ และเชื่อมโยงตัวเราระหว่างอดีตกับปัจจุบันได้ อย่างมีนัยส�ำคัญ แม้การศึกษาประวัติศาสตร์ กระแสหลั ก ผ่ า นระบบการศึ ก ษาภาคบั ง คั บ ที่ ผ่านมาจะปฏิเสธการตั้งค�ำถามและการโต้แย้ง โดยไม่เปิดโอกาสให้ตัวประวัติศาสตร์ท�ำหน้าที่ และเป็นเครื่องมือเพื่อถอดรหัสความรู้ การให้ ความหมายและการท�ำความเข้าใจตัวเราเองใน ปัจจุบนั ซึง่ ด�ำรงอยูบ่ นพืน้ ฐานของข้อจ�ำกัดและ เงื่อนไขของเวลา ณ จุดนี้ แต่ดเู หมือนว่าจินตนาการ เป็ น สิ่ง ที่ ข าดไม่ ไ ด้ ใ นการท� ำ ความเข้ า ใจอดี ต ประวัติศาสตร์จึงกลายเป็นเรื่องใกล้ตัวและเป็น ส่วนหนึ่งในชีวิตประจ�ำวันของเราทุกคนอย่าง หลีกเลี่ยงไม่ได้

SUPOT KUNANUKUN Makassar Rebellion, 2018 Comic strip, 13 x 19 cm, 1,000 copies In collaboration with Baan Noorg Collaborative Arts and Culture

SUPOT KUNANUKUN Makassar Rebellion, 2018 Comic strip, 13 x 19 cm, 1,000 copies In collaboration with Baan Noorg Collaborative Arts and Culture

Floor Plan no. 11

Supot Kunanukun, born in 1976, lives and works in Chiang Mai, received Master’s Degree from Faculty of Fine Arts Department of Visual Arts, Chiang Mai University. He has been interested in Thai traditional techniques in using adhesive from tamarind, white clay filler and pigments from natural materials such as carbon stone and color from Indigofera tinctoria plant. His artworks and paintings often associate with historical study. His contemporary painting was seen on Terengganu Palace’s wall, Malaysian and Buddha history paintings at Nong-Or Temple, Chiang Mai. For Bangkok Layers exhibition, Supot studied information from all sorts of historical documents, integrated them as an illustration set derived from Royal chronicles collection no.

50, chapter 80, in Forbin’s archive letter, focusing the details of a chronicle incident of Makassar rebellion that occurred on the east fortress - a horrified incident and battle for Bangkok residents during 1688. The precise chronicle was documented by Chevalier de Forbin or Ok Phra Sakdi Songkhram (grand admiral), governor of Bangkok and General of the Armies at the time. He was assigned to seize the rebels who came by boat from Ayutthaya through Bangkok town, accidentally eventuated to a bloodshed battle while entering the estuary. When the rebels realized the capturing plan, they fought back with their weapons or kris, murdering numerous Thai, Thai-Portuguese, French, British, monks and civil armies.

In the Makassar rebellion cartoon series, the artist includes onomatopoeia that simulates virtual situation as similar as

54 & 55

reading text without voices of conversation as representation of the incident and a reflection of the history, simultaneously.

The imagination captured from chronicle images of the archive letter has achieved through storytelling without narratives in order to separate text from imagination over reading. It conveys intervention over the excluded texts, allowing possession and management towards place and space as well as interpretation through reader’s imagination - a mechanism for excavation and reinterpretation on historical context which lies beyond the limitation of historical knowledge.

Statement for Artists’ works

สุพจน์ คุณานุคุณ

กบฏมักกะสัน, 2561 หนังสือการ์ตูน, 13 x 19 ซม, จ�ำนวน 1,000 เล่ม ร่วมกับ: บ้านนอกความร่วมมือ ทางศิลปวัฒนธรรม สุพจน์ คุณานุคุณ เกิดปี พ.ศ. 2519 พ�ำนักและ ท�ำงานที่จังหวัดเชียงใหม่ จบการศึกษาศิลปมหา บัณฑิต คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ปัจจุบันเขาให้ความสนใจศึกษาค้นคว้าเทคนิค ช่างไทยโบราณ การใช้กาวเม็ดมะขาม ดินสอพอง และการใช้ สี ที่ ไ ด้ จ ากวั ต ถุ ดิบ ตามธรรมชาติ เช่น ดิน หินเขม่า และสีจากต้นคราม ผลงาน จิตรกรรมและวาดภาพประกอบของสุพจน์มัก เกี่ยวข้องกับการศึกษาข้อมูลทางประวัติศาสตร์ เขาสร้างสรรค์ผลงานจิตรกรรมฝาผนังร่วมสมัย ณ พระราชวั ง รั ฐ ตรั ง กานู ประเทศมาเลเซี ย

และผลงานภาพพุทธประวัตทิ วี่ ดั หนองอ้อ อ.แม่จนั จ.เชี ย งราย ในส่ ว นของนิ ท รรศการบางกอก หลอกชั้น สุพจน์ศึกษาข้อมูลจากเอกสารต่างๆ ทางประวัตศิ าสตร์เพือ่ ประมวลเป็นภาพประกอบ โดยใช้เนือ้ หาจากประชุมพงศาวดารเล่ม 50 ภาค 80 บั น ทึ ก จดหมายเหตุ ฟ อร์ บั ง ซึ่ ง เจาะจง รายละเอียดล�ำดับภาพเหตุการณ์กบฏมักกะสัน ที่เกิดขึ้น ณ ป้อมเมืองบางกอกฝั่งตะวันออก ในปี พ.ศ. 2231 ภาพล�ำดับเหตุการณ์และการต่อสู้ ดุดันจนชาวบ้านย่านบางกอกอกสั่นขวัญแขวน ไปตามๆ กันในครั้ งนั้ น ถูกบันทึกเอาไว้อย่าง ละเอียดโดย เชอวาลีเยร์ เดอ ฟอร์บงั (Chevalier de Forbin) หรือออกพระศักดิสงคราม เจ้าเมือง บางกอกและนายพลผู ้ บั ญ ชาการกองทั พ บก และทัพเรือขณะนั้น ซึง่ ได้รบั มอบหมายให้จบั กุม ตัวเหล่ากบฏที่เดินทางจากอยุธยาล่องลงมาสู่ เมืองบางกอกเพื่อผ่านประตูสู่ปากอ่าว แต่ทว่า เหตุการณ์ไม่ราบรื่นเกิดการต่อสูก้ นั อย่างดุเดือด เมือ่ กลุม่ กบฏล่วงรูอ้ บุ ายในการจับกุมตัว พวกเขา ใช้กริชอาวุธประจ�ำกายต่อสู้และได้ผลาญชีวิต ทหารไทย ทหารลูกครึ่งโปรตุเกส ทหารฝรั่งเศส ทหารอั ง กฤษ พระภิ ก ษุ และชาวบ้ า นบริ เ วณ ใกล้เคียงอีกเป็นจ�ำนวนมาก กบฏมักกะสันฉบับ การ์ตูนภาพประกอบค�ำเลียนเสียง (onomatopoeia) สร้างบรรยากาศแวดล้อมในเหตุการณ์ เสมือนจริงขึ้นจากการอ่านที่ปราศจากเสียงบท สนทนา เพื่อแสดงภาพตัวแทนเหตุการณ์และ ภาพสะท้อนประวัติศาสตร์ไปพร้อมๆ กัน โดย จิ น ตภาพที่ ส ร้ า งขึ้ น จากภาพล� ำ ดั บ เหตุ ก ารณ์ ดล�่ ำ ตามบั น ทึ ก จดหมายเหตุ นั้น มี วิธรายละเอี ี เ ล่ า เรื่อยงที ปราศจากเรื่องเล่า เพือ่ แยกตัวบทและจินตนาการ ในปี เพ.ศ.

2231 ภาพล�ำ ของการอ่านออกจากกัน เปิดโอกาสให้ กิดการ แทรกแซงตัวบททีแ่ ยกส่วนออกไป และเปิดพืน้ ที่ การยึดครองหรือจัดการเทศะ (space) และการ ตีความตามจินตนาการของผู้อ่าน อันเป็นกลไก หนึ่งในการขุดค้นและท�ำความเข้าใจบริบททาง ประวั ติ ศ าสตร์ ซึ่ ง อยู ่ น อกเหนื อ ข้ อ จ� ำ กั ด ของ ความรู้ทางประวัติศาสตร์

เหตุการณ์ไม่ราบรื่นเกิดการต่อสูก้ เมือ่ กลุม่ กบฏล่วงรูอ้ บุ ายในการจับก ใช้กริชอาวุธประจ�ำ

WARAWUT SRISOPARK Bangkok Governor, 2018 Oil painting, 70 x 50 cm In collaboration with Baan Noorg Collaborative Arts and Culture

Warawut Srisopark, born in 1969, lives and works in Bangkok, received his Masterâ&#x20AC;&#x2122;s Degree in Historical Archaeology at Silpakorn University in 1996. He specialized in documentary production and historical exhibition design, which have been displayed in various museums in Thailand. His background in history combined with oil painting skills have resulted the oil portrait paintings he has been developing for the past 10 years enclosed with layers of interesting connotations. In Bangkok Layers exhibition, Warawut develops portraits which often conceal with secretive codes through facial appearance, eye expression, backdrop or even costumes and accessories of the person. Even though his paintings are not detail wise as in realistic paintings, the dimension of Warawutâ&#x20AC;&#x2122;s portrait painting development has raised questions in 2 areas: the image of the person appeared in the place-space and time, and, the complex and overlapped historical images, archives or notes from narratives, personal details which are fragments, traces in an artistâ&#x20AC;&#x2122;s painting; a trick or a tool for audience to deconstruct the painting structure as typical painting Floor Plan no. 12

56 & 57

that signifies an individual person, reveals the identity, an in depth psychology or mentality, the rank or power of person in the painting in the act of a historical archive through this representation method for substituting or intervening the reconstruction of mainstream historical-archaeology.

วราวุธ ศรีโสภาค

Statement for Artists’ works

เจ้าเมืองบางกอก, 2561 จิตรกรรมสีนำ�้ มัน, 70 x 50 ซม. ร่วมกับ: บ้านนอกความร่วมมือ ทางศิลปวัฒนธรรม วราวุธ ศรีโสภาค เกิดปี พ.ศ. 2512 พ�ำนักอยู่ที่ กรุ ง เทพฯ เขาจบการศึ ก ษาระดั บ ปริ ญ ญาโท โบราณคดีสมัยประวัติศาสตร์ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร ในปี พ.ศ. 2539 ท�ำงาน ผลิตสื่อภาพยนตร์สารคดีและเป็นผู้เชี่ยวชาญ ด้านการสร้างสรรค์นทิ รรศการเชิงประวัติศาสตร์ ให้กับพิพิธภัณฑ์ในประเทศไทยหลายแห่ง ด้วย พืน้ ฐานความรู-้ ความเชีย่ วชาญทางประวัตศิ าสตร์ ผนวกกับความสามารถในงานจิตรกรรมสีนำ�้ มัน ยังผลให้ผลงานภาพเขียนสีน�้ำมัน ภาพเหมือน บุคคลที่เขาสร้างสรรค์ขึ้นในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา นี้มีนัยหลายเชิงชั้นอย่างน่าสนใจ ในนิทรรศการ บางกอกหลอกชั้น วราวุธพัฒนาภาพเหมือนบุคคล ซึง่ ซ่อนรหัสชุดต่างๆ ผ่านสีหน้า แววตา ฉากหลัง หรือ แม้ แ ต่ ร ายละเอี ย ดในเครื่อ งแต่ ง กาย เครื่องประดับของบุคคลนั้นๆ จะเห็นว่าภาพเขียน

จิ ต รกรรมของเขาไม่ ไ ด้ เ น้ น รายละเอี ย ดของ ภาพวาดตามความเป็นจริงทุกประการ อย่างไร ก็ ต ามมิ ติ ใ นการสร้ า งสรรค์ ผ ลงานจิ ต รกรรม ภาพเหมือนบุคคล (portrait painting) ของ จิ ต รกรรมของเขาไม่ เ น้ น รายละเอี ย ดของ วราวุธได้ตั้งไค�ด้ำถามในสองกรณี ด้วยกัน ได้แก่ ภาพวาดตามความเป็ น จริ กประการ ภาพตัวตนบุคคลซึงทุง่ ปรากฏตั วอยูอย่ ่ ณางไร สถานที-่ เทศะ ก็ ต ามมิ ติ ใและเวลา นการสร้และภาพประวั า งสรรค์ ผ ลงานจิ ต รกรรม ติศาสตร์ จดหมายเหตุ ภาพเหมือซึนบุ่งบัคนคลทึก(portrait painting) ของคคลที่สลับ เรื่องเล่ารายละเอี ยดของบุ วราวุธได้ตทั​ั้งบค�ซ้ำอถามในสองกรณี ด ้ ว ยกั น ได้ แก่ นเป็นส่วนเสีย้ ว การทิ้งร่องรอยในผลงาน ภาพตัวตนบุจิคตคลซึ ง ่ ปรากฏตั ว อยู ่ ณ สถานที ่ เทศะ รกรรมของเขากลายเป็นอุบายหรือเครื่องมือ และเวลา ส�และภาพประวั ำหรับผู้ชม เพืต่อิศน�าสตร์ ำไปใช้จดหมายเหตุ รื้อถอนโครงสร้างของ ซึ่งบันทึกเรืภาพวาดในฐานะจิ ่องเล่ารายละเอียตดของบุ คคลที่สลับ บที่ระบุ รกรรมตามแบบฉบั ทับซ้อนเป็ตันวส่ตนของปั วนเสีย้ ว จการทิ ง ้ ร่ อ งรอยในผลงาน เจกบุคคล แสดงอัตลักษณ์บุคคล จิตรกรรมของเขากลายเป็ อุบกายหรื เครื่องมืตอของบุ ค คล จิ ต วิเ คราะห์ เ บื้ อนงลึ หรืออสภาพจิ ส�ำหรับผู้ชการบ่ ม เพืง่อบอกต� น�ำไปใช้ ร อ ้ ื ถอนโครงสร้ างของ ำแหน่งและอ�ำนาจของบุ คคลทีถ่ กู วาด ภาพวาดในฐานะจิ ต รกรรมตามแบบฉบั บ ่ระบุ โดยการ ในฐานะเป็นบันทึกทางประวัติศทีาสตร์ ตัวตนของปั จเจกบุ คคลตรกรรมเป็ แสดงอัตนลัตักวษณ์ บุคคล ้อสร้าง อาศั ยภาพจิ แทนในการรื จิ ต วิเ คราะห์ เ บื ้ อ งลึ ก หรื อ สภาพจิ ต ของบุ คล ตศิ าสตร์ แทรกแซงหรือแทนทีก่ รอบความรูท้ คางประวั การบ่งบอกต� ำ แหน่ ง และอ� ำ นาจของบุ ค คลที ถ ่ ก ู วาด กระแสหลักในทางโบราณคดี ในฐานะเป็นบันทึกทางประวัติศาสตร์ โดยการ อาศัยภาพจิตรกรรมเป็นตัวแทนในการรื้อสร้าง แทรกแซงหรือแทนทีก่ รอบความรูท้ างประวัตศิ าสตร์ กระแสหลักในทางโบราณคดี

บรรณานุกรม |

Bibliography ปรีดี พิศภูมิวิถี. จากบางเจ้าพระยา สู่ปารีส. กรุงเทพฯ: มติชน, 2551. นพพร ประชากุล, บรรณาธิการ. ร่างกายใต้บงการ: ปฐมบทแห่ง อ�ำนาจในวิถีสมัยใหม่. แปลจาก The Chapter “Les Corps Dociles” from Surveiller et Punir. แปลโดย ทองกร โภคธรรม. กรุงเทพฯ: โครงการจัดพิมพ์คบไฟ, 2547. ภาสกร วงศ์ตาวัน. แผ่นดินทุรยุค: จากพระเจ้าทรงธรรมถึงสมเด็จพระ นารายณ์มหาราช ทางสีเลือดเหนือ บัลลังก์กษัตริย์อยุธยา. กรุงเทพฯ: ยิปซี, 2555. รีด, แอนโทนี. เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในยุคการค้า ค.ศ. 1450-1680: เล่มหนึ่ง ดินแดนใต้ลม. แปลจาก Southeast Asia in the Age of Commerce 1450-1680, Volume One: The Lands Below the Winds by Anthony Reid (1988). แปลโดย พงษ์ศรี เลขะวัฒนะ. เชียงใหม่: ซิลค์เวอร์ม, 2548. เริงวุฒิ มิตรสุริยะ. “อุษาคเนย์” ประวัติศาสตร์อาเซียน ฉบับ ประชาชน. กรุงเทพฯ: ยิปซี, 2557. เริงวุฒิ มิตรสุริยะ. ฝรั่งบันทึกสยาม. กรุงเทพฯ: ยิปซี, 2552. วิบูล วิจิตรวาทการ. แผ่นดินสมเด็จ พระนารายณ์. กรุงเทพฯ: สร้างสรรค์ บุ๊คส์, 2544. ศรยุทธ เอี่ยมเอื้อยุทธ, บรรณาธิการ. ข้ามขอบฟ้าความคิด. เชียงใหม่: ภาควิชาสื่อศิลปะและ การออกแบบสื่อ คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2560. ศรยุทธ เอี่ยมเอื้อยุทธ, บรรณาธิการ. โพ้นพรมแดนความรู้. เชียงใหม่: ภาควิชาสื่อศิลปะและ การออกแบบสื่อ คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2560. ศรยุทธ เอี่ยมเอื้อยุทธ. “หนังสือ Photographies East: The Camera and Its Histories in East and Southeast Asia.” วารสารสือ่ ศิลปะและการออกแบบสือ่ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, (ตุลาคม 2558 - มีนาคม 2559): 125-130. สปอร์แตช, มอร์กาน. เงาสยาม ยามผลัดแผ่นดินพระนารายณ์. แปลจาก Ombres Siamoises ของ Morgan Sportès แปลโดย กรรณิกา จรรย์แสง. กรุงเทพฯ: มติชน, 2554.

สุจิตต์ วงษ์เทศ. กรุงเทพฯมาจากไหน?. กรุงเทพฯ: มติชน, 2548. สุนีย์ ประสงค์บัณฑิต. แนวความคิด ฮาบิทัสของปิแอร์ บูร์ดิเยอ กับทฤษฎี ทางมานุษยวิทยา. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์กรมหาชน), 2553. แสงเพชร [นามแฝง]. บนแผ่นดิน อยุธยา. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: วันชนะ, 2548.

Morley, David. Home Territories: Media, Mobility and Identity. New York: Routledge, 2000.

Schneider, Arnd, and Wright, Christopher, ed. Between Art and Anthropology: Contemporary Ethnographic Practice. Oxford; New York: Berg, 2010.

Harrison, Rachel V., and Jackson, Peter A., ed. The Ambiguous Allure of the West.

Hong Kong: Hong Kong University Press, 2010.

Harrison, Charles, and Wood, Paul, ed. Art in Theory 1900-2000: An Anthology of Changing Ideas. UK: Blackwell, 2003. ฐานข้อมูลออนไลน์ | Online-database ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การ มหาชน). Humanistic Anthropology. ฐานข้อมูลค�ำศัพท์ทางมานุษยวิทยา. เข้าถึงเมื่อ 5 กุมภาพันธ์ 2561. เข้าถึงได้จาก http://www.sac.or. th/databases/anthropology-concepts/glossary/69 ไทยรัฐออนไลน์. คลองลัดเจ้าพระยา. เข้าถึงเมื่อ 5 กุมภาพันธ์ 2561. เข้าถึงได้จาก https://www. thairath.co.th/content/124803 Stanford Encyclopedia of Philosophy. Maurice Merleau-Ponty. Accessed February 5, 2018. Available from https://plato.stanford. edu/entries/merleau-ponty/ Royal Holloway, University of London. Professor Tim Cresswell. Accessed February 5, 2018. Available from https:// pure.royalholloway.ac.uk/ portal/en/persons/tim-cresswell(7d41a2c8-6df1-413f9b67-892b73b00697).html

58 Bibliography

กัตติง, แกรี. ฟูโกต์: ความรู้ฉบับพกพา. แปลจาก Foucault: A Very Short Introduction. แปลโดย สายพิณ ศุ พุทธมงคล. กรุงเทพฯ: โอเพ่นเวิลด์ส, 2558. กิตติ โล่ห์เพชรัตน์. ศึกชิงอยุธยาก่อน จะล่มสลาย. กรุงเทพฯ: ก้าวแรก, 2554. เกริกฤทธี ไทคูนธนภพ. สมเด็จพระ เพทราชา กษัตริย์ผู้ต่อต้านอารยธรรม ตะวันตก. กรุงเทพฯ: สยามความรู้, 2555. จักรกริช สังขมณี. “หนังสือ Refracted Visions: Popular Photography and National Modernity in Java.” วารสาร สื่อศิลปะและการออกแบบสื่อ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, (ตุลาคม 2558 - มีนาคม 2559): 116-121. ไชยรัตน์ เจริญสินโอฬาร. สัญวิทยา, โครงสร้างนิยม, หลังโครงสร้างนิยมกับ การศึกษารัฐศาสตร์. กรุงเทพฯ: วิภาษา, 2545. ดอดส์, เคลาส์. ภูมิศาสตร์: ความรู้ฉบับ พกพา. แปลจาก Geopolitics: A Very Short Introduction. 2nd ed. แปลโดย จิตติภัทร พูนข�ำ. กรุงเทพฯ: โอเพ่นเวิลด์ส, 2560. ธีรยุทธ บุญมี, มิเชล ฟูโกต์ (Michel Foucault). กรุงเทพฯ: วิภาษา, 2551. ธีรยุทธ บุญมี. การปฏิวัติสัญศาสตร์ ของโซซูร์: เส้นทางสู่โพสโมเดอร์นิสม์. กรุงเทพฯ: าษา,. ฟู2551. กัตติง,วิภแกรี โกต์: ความรู้ฉบับพกพา. ธีรยุทแปลจาก ธ บุญมี.Foucault: ถอดรื้อปรัชAญาและ Very Short ศิลปะแบบตะวั นตกเป็นศูแปลโดย นย์กลาง.สายพิณ ศุ Introduction. พิมพ์คพุรัท้งธมงคล. ที่ 2. กรุงกรุ เทพฯ: สายธาร, งเทพฯ: โอเพ่นเวิลด์ส, 2546.2558. นิธิ เอีกิยตวศรี . ชาติตน์ไทย, งไทย, ติ โล่วงศ์ ห์เพชรั . ศึกเมื ชิงออยุ ธยาก่อน แบบเรีจะล่ ยนและอนุ าวรีงเทพฯ: ย์: ว่าด้วก้ยาวแรก, มสลาย.สกรุ วัฒนธรรม, 2554. รัฐ, และรูปการจิตส�ำนึก. กรุงเทพฯ: มติชไทคู น, 2538. เกริกฤทธี นธนภพ. สมเด็จพระ บรัดเลย์ , บีช แดน. เพทราชา กษัตริพระราชพงศาวดาร ย์ผู้ต่อต้านอารยธรรม กรุงศรีตะวั อยุนธตก. ยา ฉบั หมอบรัสยามความรู ดเลย์. กรุงบเทพฯ: ้, พิมพ์ค2555. รั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: โฆษิต, 2549.จักรกริช สังขมณี. “หนังสือ เบลซีRefracted ย์, แคทเธอรีVisions: น. หลังโครงสร้ าง Popular นิยมฉบั บย่อ. แปลจากand PoststrucPhotography National turalism: A veryinShort Modernity Java.” วารสาร Introduction. แปลโดย อภิญญา สื่อศิลปะและการออกแบบสื ่อ เฟื่องฟู สกุลท.ยาลั กรุงยเทพฯ: ศูนย์, (ตุลาคม มหาวิ เชียงใหม่ มานุษ2558 ยวิทยาสิ ธร (องค์ การมหาชน), - มีรนิ าคม 2559): 116-121.

2549.ไชยรัตน์ เจริญสินโอฬาร. สัญวิทยา, ด�ำรัสโครงสร้ ด�ำรง เทวกุ า, ประชุ างนิลย,ม,หม่หลัอมเจ้ งโครงสร้ างนิมยมกับ พงศาวดาร ม ฐ50 (ประชุ มพงศาวดาร การศึกเล่ ษารั ศาสตร์ . กรุ งเทพฯ: ภาคทีวิ่ ภ80): าษา,จดหมายเหตุ 2545. ฟอร์บัง. กรุงเทพฯ: การค้. าภูคุมริศุสาสตร์ ภา, 2527. ดอดส์องค์ , เคลาส์ : ความรู้ฉบับ พกพา. แปลจาก Geopolitics: A Very Short Introduction. 2nd ed. แปลโดย จิตติภัทร พูนข�ำ.

Bangkok Layers Contemporary Art Exhibition Exhibition Period: 04 – 22 April 2018 Venue: Studio 4, Bangkok Art and Culture Centre, Bangkok, Thailand Contemporary Art Exhibition Project directors and curators: jiandyin (Jiradej and Pornpilai Meemalai) Assistant curator: Suphitchaya Khunchamni Project manager: Penwadee Nophaket Manont History advisor: Warawut Srisopark Project accountants: Pornpilai Meemalai, Suphitchaya Khunchamni Poster and exhibition graphic designer: Supphakarn Wongkaew Exhibition designer: Baan Noorg Kaanchang, Aek Suwannarat Exhibition installation: Baan Noorg Kaanchang, Atichanan Kaew-anan, Aek Suwannarat, Weerayoot Mulasart Exhibition media set-up: Sarattha Intern: Hsuan Kao Construction: Man Make Interior Co., Ltd. Exhibition Hand-out Publisher and Editor: Baan Noorg Collaborative Arts and Culture Curatorial and artists texts: jiandyin (Jiradej and Pornpilai Meemalai) Bangkok Layers Journal: Sébastien Tayac (PhD) Proofreaders Thai-Eng.: Anutra Ungsuprasert, Pornpilai Meemalai Translators Thai-Eng.-Thai: Pornpilai Meemalai, Penwadee Nophaket Manont, Polwach Beokhaimook Hand-out designer: Supphakarn Wongkaew Hand-out illustrators: Sawitree Premkamon, Suphitchaya Khunchamni Printing: Parbpim Ltd., 700 copies

Project initiator and Chief curator of Topography of Mirror Cities: Sandy Hsiu-chih Lo Organizer of Topography of Mirror Cities: Hyacinth Culture Organizer of Bangkok Layers: Baan Noorg Collaborative Arts and Culture Official support: National Culture and Arts Foundation, Ministry of Culture, Taiwan Venue support: Bangkok Art and Culture Centre Equipment sponsors: Sony Thailand, TKS chemical (Thailand) Co., Ltd., Epson Thailand Media Partners: Fine Art Magazine, Art4D Opening/Closing program Opening Live Performance: Chintana Klaiprayong Forum: Sandy Hsiu-chih Lo, jiandyin (Jiradej and Pornpilai Meemalai), Penwadee Nophaket Manont

Baan Noorg Collaborative Arts and Culture Co-founders: jiandyin (Jiradej and Pornpilai Meemalai) Baan Noorg’ Executive director: Pornpilai Meemalai Baan Noorg’ Artistic director: Jiradej Meemalai Baan Noorg’ Manager: Suphitchaya Khunchamni Baan Noorg’ Board committees: Sakarin Krue-On, Shih Tung Lo, Chia Wei Hsu, Jiradej and Pornpilai Meemalai 162 Moo 2 Nongpho Photharam Ratchaburi 70120 Thailand www.facebook.com/baannoorg/

60 & 61

Project initiator and Chief curator of Topography of M Cities: Sandy Hsiu-chih Organizer of Topography Mirror Cities: Hyacinth C Organizer of Bangkok Layers: Baan Noorg Coll tive Arts and Culture Official support: National Culture and Arts Found Ministry of Culture, Taiw Venue support: Bangkok A and Culture Centre Equipment sponsors: Sony Thailand, TKS che (Thailand) Co., Ltd., Eps Thailand Media Partners: Fine Art Magazine, Art4D

Opening/Closing progra Opening Live Performan Chintana Klaiprayong Forum: Sandy Hsiu-chih jiandyin (Jiradej and Pornpilai Meemalai), Penwadee Nophaket Man

นิทรรศการศิลปะร่วมสมัย บางกอกหลอกชั้น

ระหว่างวันที่ 4 – 22 เมษายน 2561 ณ ห้องสตูดิโอ 4 หอศิลปวัฒนธรรม แห่งกรุงเทพมหานคร กรุงเทพฯ ประเทศไทย

Institutions

นิทรรศการศิลปะร่วมสมัย ผูอ้ ำ� นวยการโครงการ และภัณฑารักษ์: jiandyin (จิระเดช และ พรพิไล มีมาลัย) ผูช้ ว่ ยภัณฑารักษ์: สุพชิ ญา ขุนช�ำนิ ผูจ้ ดั การโครงการ: เพ็ญวดี นพเกตุ มานนท์ ทีป่ รึกษาประวัตศิ าสตร์: วราวุธ ศรีโสภาค ฝ่ายการเงิน: พรพิไล มีมาลัย, สุพิชญา ขุนช�ำนิ ออกแบบกราฟิกใบปิดและ นิทรรศการ: ศุภกานต์ วงษ์แก้ว ออกแบบนิทรรศการ: บ้านนอกการช่าง, เอก สุวรรณรัตน์ ติดตั้งนิทรรศการ: บ้านนอกการช่าง, อธิชนัน แก้ว อนันต์, เอก สุวรรณรัตน์, วีรยุทธ มูลศาสตร์ ติดตั้ง Media: สารัตถะ ผูฝ้ กึ งาน: เซวียน เกา ก่อสร้าง: บริษัท แมนเมค อินทีเรียร์ จ�ำกัด

ริเริ่มโครงการและภัณฑารักษ์ โครงการ Topography of Mirror Cities: Sandy Hsiu-chih Lo ด�ำเนินโครงการ Topography of Mirror Cities: Hyacinth Culture ด�ำเนินโครงการ บางกอกหลอกชั้น: บ้านนอก ความร่วมมือทาง ศิลปวัฒนธรรม ผูส้ นับสนุนหลัก: National Culture and Arts Foundation กระทรวงวัฒนธรรม สาธารณรัฐจีน(ไต้หวัน) ผูส้ นับสนุนห้องจัดแสดง: หอศิลปวัฒนธรรมแห่ง กรุงเทพมหานคร ผูส้ นับสนุนอุปกรณ์: Sony Thailand, TKS chemical (Thailand) Co., Ltd., Epson Thailand สือ่ ความร่วมมือ: Fine Art Magazine, Art4D

คู่มือน�ำชมนิทรรศการ จัดพิมพ์และบรรณาธิการ: บ้านนอก ความร่วมมือ ทางศิลปวัฒนธรรม บทภัณฑารักษ์และบทแถลงศิลปิน: jiandyin (จิระเดช และ พรพิไล มีมาลัย) วารสารแนบ: ดร.เซบาสเตียง ทายัค พิสจู น์อกั ษรไทย-อังกฤษ: อนุตรา อึ้งสุประเสริฐ, พรพิไล มีมาลัย แปลไทย-อังกฤษ-ไทย: พรพิไล มีมาลัย, เพ็ญวดี นพเกตุ มานนท์, พลวัชร์ เบี้ยวไข่มุข ออกแบบคูม่ อื ประกอบนิทรรศการ: ศุภกานต์ วงษ์แก้ว ภาพประกอบสูจบิ ตั ร: สาวิตรี เปรมกมล, สุพชิ ญา ขุนช�ำนิ ส�ำนักพิมพ์: หจก. ภาพพิมพ์ จ�ำนวน 700 เล่ม

พิธีเปิดนิทรรศการและ กิจกรรมประกอบนิทรรศการ แสดงสดพิธีเปิดนิทรรศการ: อาจารย์ จินตนา กล้ายประยงค์ กิจกรรมเสวนา: Sandy Hsiu-chih Lo, jiandyin (จิระเดช และ พรพิไล มีมาลัย), เพ็ญวดี นพเกตุ มานนท์

บ้านนอก ความร่วมมือทางศิลปวัฒนธรรม ผู้ร่วมก่อตั้งบ้านนอกฯ: jiandyin (จิระเดช และ พรพิไล มีมาลัย) ผู้อำ� นวยการบ้านนอกฯ : พรพิไล มีมาลัย ผู้อำ� นวยการศิลป์บ้านนอกฯ : จิระเดช มีมาลัย ผู้จัดการบ้านนอกฯ : สุพิชญา ขุนช�ำนิ คณะกรรมการบ้านนอกฯ : สาครินทร์ เครืออ่อน, ซื่อ ตง โล, เจีย เหว่ย สวี่, จิระเดช-พรพิไล มีมาลัย 162 หมู่ 2 ต�ำบลหนองโพ อ�ำเภอ โพธาราม จังหวัดราชบุรี 70120 ประเทศไทย www.facebook.com/ baannoorg/

กิตติกรรมประกาศ อาจารย์ภูธร ภูมะธน / แซนดี ซิ่ว จือ โหล / อาจารย์จนิ ตนา กล้ายประยงค์ / อาจารย์ปวิตร มหาสารินนั ทน์ / ลักขณา คุณาวิชยานนท์ / พิชญา ศุภวานิช / ฟาริดา เฮงษฎีกุล / เกรียงศักดิ์ จิวานันต์ / วรรณศิริ ตั้งคารวคุณ / โฆษิต วิวัฒน์วิชา / ประธาน ธีระธาดา / ธวัชชัย สมคง / ปณิธิ พจนาพิทักษ์ / เพ็ญวดี นพเกตุ มานนท์ / อรรคเชฏฐ์ สิกขากุล ศิวนัส บุญศรีพรชัย / ลภพ จิตรศาสตร์ / สุวิชชา ดุษฎีวนิช / ศุภกานต์ วงษ์แก้ว / อนุตรา อึ้งสุประเสริฐ / ครอบครัวมีมาลัย / ครอบครัวขุนช�ำนิ

62

Phutorn Phumaton / Sandy Hsiu Chih Lo / Chintana Klaiprayong / Pawit Mahasarinand / Luckana Kunavichayanont / Pichaya Suphavanij / Farida Hengsadeekul / Kriangsak Jivanun / Wannasiri Tangkarawakun / Kosit Wiwatwicha / Pratarn Teeratada / Tawatchai Somkong / Paniti Potchanapitak / Penwadee Nophaket Manont / Akkachet Sikkakun / Siwanut Boonsripornchai / Laphop Jittrasart / Suwitcha Dussadeevanich / Supphakarn Wongkaew / Anutra Ungsuprasert / Meemalai Family / Khunchamni Family

Acknowledgement

Acknowledgement

ปฏิวัติสยาม 1688 เขียนโดย E.W. Hutchinson ส�ำนักพิมพ์ White Lotus 1688 Revolution in Siam, E.W. Hutchinson, Publishing White Lotus (ที่มา: https://davidderrick.wordpress. com/2015/06/07/siams-1688-revolution/)