VẼ TAY VỚI THIẾT KẾ ĐỒ HỌA

VẼ TAY với

THIẾT KẾ ĐỒ HỌA

NGUYỄN THIÊN HOA

NGUYỄN THIÊN HOA

VẼ TAY

với

THIẾT KẾ ĐỒ HỌA

mỤC LỤC Lời nói đầu Phần 1: Vai trò của vẽ tay với thiết kế đồ họa.

Thiết kế đồ họa là gì?

03 08

Thiết kế đồ họa cần những kỹ năng gì?

10

Vẽ tay với thiết đồ họa

15

Vẽ tay là gì?

Vẽ tay cũng là một thú vui

Phần 2: Vẽ tay cho người mới bắt đầu

13 23

Giới thiệu

26

Các thao tác cơ bản

31

Chuẩn bị

Bài 1: Dựng hình Bài 2: Khối cầu

Bài 3: Khối hộp Bài 4: Khối trụ

Bài 5: Khung lưới và vẽ cách điệu

Phần 3 - Từ vẽ tay đến thiết kế đồ họa.

27

33

41

50

59 67

Phác thảo.

81

28 to make

101

Ví dụ minh họa

Lời kết Tài liệu tham khảo

87

108

LỜI NÓI ÐẦU Thiết kế đồ họa (TKĐH) được biết đến là một trong những ngành mỹ thuật ứng dụng khá hấp dẫn và được rất nhiều người theo học ngày nay. Nếu như các trường Đại học mất đến 4, 5 năm để đào tạo ngành TKĐH, với gần một nửa số thời gian trong đó là để học vẽ, thì ở các trung tâm hoặc trường dạy nghề quá trình học vẽ này sẽ được lược bỏ, học viên sẽ được bắt tay vào học luôn các phần mềm chuyên dụng, và như thế người học sẽ chỉ cần một nửa thời gian so với Đại học để tốt nghiệp ngành học này. Điều đáng nói là việc học ở các trung tâm đang ngày càng được ưa chuộng, thể hiện ở số lượng học viên đăng ký học ngày càng nhiều, không chỉ vì thời gian học ngắn mà còn bởi việc học các phần mềm thiết kế cho người học được thực hành nhiều, gần gũi với công việc thực tế, dễ dàng có việc làm ngay khi ra trường. Việc học các phần mềm đồ họa như Photoshop hay Illustrator đang trở thành một xu hướng, bởi bạn có thể dễ dàng tạo ra những logo, poster... chỉ trong vài ba tháng học.

Dường như việc học vẽ chỉ gây tốn thời gian mà lại không trực tiếp giúp gì để kiếm việc sau này thì phải?! Phải chăng việc học vẽ đã trở nên lỗi thời, bây giờ cái gì chẳng vẽ trên máy được, vừa nhanh lại vừa chính xác nữa, thế nên các trường Đại học cũng nên giảm bớt thời gian học vẽ và chuyển sang tập trung đào tạo Photoshop, Illustrator,... để bắt kịp xu hướng đi là vừa!

Bạn có đồng tình với quan điểm ở trên không thế? Có phải có gì đó sai sai rồi không? “TKĐH là một trong những ngành mỹ thuật ứng dụng” cơ mà, là mỹ thuật mà lại không cần học vẽ cũng được à?

Bản thân mình cũng là một thanh niên đang theo học ngành TKĐH ở Đại học, thời gian học vẽ vài ba năm đầu như kể trên cũng đã tự thân trải qua. Quá trình này đến rồi đi như một lẽ dĩ nhiên, trong khi mình chỉ biết ngoan ngoãn học theo chương trình, mà hiếm khi thắc mắc về việc tại sao mình lại phải học chúng. Rồi khi chuyển sang học các môn chuyên ngành (như thiết kế logo, thiết kế tờ rơi, tờ gấp...), là lúc phải kết hợp kiến thức tổng hợp, từ cả kiến thức mỹ thuật cơ sở, lẫn kỹ năng sử dụng các phần mềm thiết kế, mình mới bắt đầu suy nghĩ và tự đặt câu hỏi rằng: Thời gian qua học vẽ như

3

thế là để làm gì? Quá trình ấy có giúp được gì cho công việc TKĐH của mình hay không (khi mà mình đã tốn nhiều thời gian như thế để học nó)? Nếu có thì như thế nào? Và học như thế nào mới hiệu quả?

Sau một thời gian tìm hiểu các tài liệu liên quan, kết hợp với những kiến thức và kinh nghiệm của bản thân trong quá trình học vừa qua, câu trả lời mình tìm được sẽ được chia sẻ trong cuốn sách này. Nội dung cuốn sách sẽ gồm ba phần: Phần một đi tìm “Vai trò của học vẽ với TKĐH”, phần hai sẽ giới thiệu “Vẽ tay cho người mới bắt đầu” và phần cuối mở rộng mối liên hệ “Từ vẽ tay đến TKĐH”. Tất cả được biên tập và sắp xếp theo quan điểm của cá nhân mình, nên sẽ không tránh khỏi sự thiếu sót hoặc thiên về chủ quan, nếu bạn cũng có cùng mối quan tâm như trong cuốn sách, hãy cùng chia sẻ và đóng góp quan điểm của mình để cuốn sách này có thể đầy đủ và khách quan hơn. Đối tượng của cuốn sách này sẽ là những ai quan tâm đến TKĐH hoặc đơn giản là hứng thú với việc học vẽ. Có thể bạn đã từng học vẽ nhưng cũng chưa rõ mục đích việc học đó là gì? Hay bạn đã thành thạo sử dụng các phần mềm đồ họa và đang có ý định tìm hiểu thêm kiến thức về vẽ tay? Hy vọng những chia sẻ trong đây có thể mang thêm một góc nhìn mới hoặc giúp ích một phần nào đó cho bạn trong việc học vẽ cũng như theo đuổi ngành TKĐH hiện nay.

Nguyễn Thiên Hoa

4

PHẦN 1 VAI TRÒ CỦA VẼ TAY VỚI THIẾT KẾ ĐỒ HỌA

6

Google search từ khóa “Thiết kế đồ họa”, cho ra hơn 3 triệu kết quả trong vòng 0,66s với muôn vàn các tiêu đề và quảng cáo như: “Thiết kế đồ họa – Ngành học hot nhất hiện nay” hay “Tuyển sinh ngành TKĐH tăng cao”, nhưng bên cạnh đó cũng nhiều không kém là những topic với chủ đề: “Học TKĐH như thế nào?” hoặc “TKĐH ra trường làm gì?”.

7

Kết quả trên cho thấy, dù được đánh giá là rất hot, nhưng TKĐH là gì và học như thế nào thì không phải ai cũng rõ. Bởi vậy chúng ta hãy cũng tìm hiểu xem TKĐH là gì trước đã, rồi mới tính đến chuyện học vẽ có vai trò thế nào đối với TKĐH được.

TKĐH là gì? “ TKĐH là tạo ra logo, poster, banner... à?”

Nếu đi tìm định nghĩa TKĐH trên Internet, bạn sẽ choáng ngợp giữa muôn vàn cách định nghĩa, từ chung chung đến chi tiết, mỗi cái lại khác nhau một chút nên cuối cùng

cũng không ai chắc được đâu mới là khái niệm chuẩn chỉnh cả.

Tuy nhiên, ta có thể tạm nhìn vào giải nghĩa TKĐH theo trong từ điển như sau

“Graphic Design: the art or profession of using design elements to convey information or create an effect; also: a product of this art.”

Tạm dịch: “Thiết kế đồ họa là nghệ thuật sử dụng các yếu tố thiết kế để truyền tải thông điệp hoặc tạo ra một sự ảnh hưởng. Đây là một sản phẩm nghệ thuật.” hình (shape), khối (form)... để tạo hình và biến hóa chúng theo những cách thức độc đáo nhưng vẫn đảm bảo được các nguyên tắc thiết kế như tính cân bằng (balance), tính thống nhất (unity), tính nhịp điệu (rhythm)...

Để hiểu vấn đề một cách rõ ràng, hãy chú ý đến 2 khía cạnh chính của nó, đó là mục đích và cách thức thể hiện: - Về mục đích: TKĐH là để truyền tải thông điệp/ tạo ra ảnh hưởng thông qua kênh thị giác.

- Về cách thức: TKĐH là sử dụng các yếu tố của thiết kế như chấm (dot), đường (line), hình

8

Như vậy, tạo ra những logo, poster, banner đẹp... chỉ là bề nổi của TKĐH, về thực chất TKĐH chính là tạo ra giải pháp hình ảnh để thực hiện mục đích truyền thông.

9

TKĐH cần những kỹ năng gì?

Với ngành học thiết kế đồ họa bây giờ, để làm nghề sau này thường ở trong 4 mảng chính: Bao bì, xuất bản, quảng cáo và web. Nếu ngay từ đầu, bạn đã xác định được nghề mình muốn cụ thể theo lĩnh vực nào thì sẽ càng dễ dàng để xác định những môn và kỹ năng bạn cần học. Để khách quan và dễ dàng tìm xem mình nên học những thứ gì cho nghề tương lai, có 3 cách được chị Vũ Thu Hương – giảng viên, Art Director có kinh nghiệm trong ngành đồ họa chia sẻ, đó là:

- Qua các list môn học của các trường uy tín (bạn nên lấy từ những trường có tiếng, đặc biệt là ở các nước phát triển).

- Qua yêu cầu tuyển dụng (Nhưng ở Việt Nam, đôi khi, học thế bạn sẽ thành siêu nhân. Thế nên, bạn cũng phải đối chiếu nó với những thông báo tuyển dụng của các nước có nền design phát triển để loại bỏ đi những đòi hỏi vô lí.).

- Qua những người giỏi làm trong lĩnh vực đó, đặc biệt là các chuyên gia.

Đồ họa web

Đồ họa bao bì 10

Đồ họa quảng cáo

Đồ họa xuất bản

Hãy tự làm một cuộc nghiên cứu và thu thập thông tin của chính bạn, còn sau đây là những gì mình tổng kết được về những yêu cầu mà một nhân lực làm thiết kế cần có: - Tư duy thẩm mỹ, sáng tạo: Khả năng hiểu biết và sử dụng các yếu tố, quy luật của thiết kế để mô tả và thực hiện ý tưởng.

- Kiến thức đồ họa chuyên ngành: Kiến thức đặc thù về các mảng của đồ họa như Nhận diện thương hiệu, Minh họa, Bao bì, Web... .

11

- Sử dụng phần mềm chuyên dụng Ps, Ai, Id...: Công cụ chủ yếu trong TKĐH. - Hiểu biết về marketing: Tìm được ngôn ngữ chung của Marketer và Designer, biết cách sử dụng hình ảnh để truyền tải thông điệp một cách tốt nhất.

- Kỹ năng giao tiếp, ứng xử xã hội: Biết cách trao đổi công việc, trình bày ý tưởng và xử lý những các tình huống với đồng nghiệp và khách hàng

Trong các kỹ năng cần thiết đối với TKĐH nêu trên, ta vẫn chưa thấy “vẽ tay” xuất hiện. Tuy nhiên, khái niệm Vẽ thực chất là gì và như thế nào có lẽ không phải ai cũng biết.

12

Vẽ tay là gì?

“Là cầm bút lên và tạo ra đường nét hoặc hình thù gì đó trên giấy?”

Theo Wikipedia: “Vẽ là một hình thức nghệ thuật thị giác sử dụng nhiều công cụ vẽ khác nhau để ghi dấu lên giấy hoặc một bề mặt nào đó. Nó là một trong những hình thức truyền đạt ý tưởng thị giác đơn giản và hiệu quả nhất”.

Thuật ngữ “Vẽ” (là “Drawing” trong tiếng Anh) được ứng dụng trong công việc dưới rất nhiều phương pháp khác nhau, từ bút chì, bút mực cho tới các loại than chì hay phấn vẽ. Thuật ngữ này đã từng được hiểu theo nhiều cách khác nhau, ở nhiều thời điểm khác nhau, nên khó mà định nghĩa Vẽ một cách rõ ràng được.

Thời kỳ Phục Hưng, thuật ngữ “disegno” (tiếng Ý) với ý nghĩa tương đương là Vẽ, được đặc trưng bởi sự đơn sắc (không có màu), cấu tạo từ các đường nét (line) và dùng để mô tả/phác thảo cho sự khởi đầu của một ý tưởng/tác phẩm nghệ thuật.

13

Hay từ xa xưa ở thời nguyên thủy, con người đã tạo ra những hình vẽ trên các hang động để lưu giữ thông tin và giao tiếp với nhau. Đây cũng là cơ sở tạo nên chữ tượng hình và chữ viết như chúng ta có ngày nay.

Tóm lại, Vẽ là cách chúng ta tạo ra những đường nét, hình khối... trên một bề mặt nào đó, với mục đích diễn tả một nội dung hay ý tưởng thông qua con đường thị giác.

13

14

Vẽ tay với TKĐH Theo các định nghĩa trên về Vẽ tay, có thể nhận ra vai trò truyền tải thông điệp hay giao tiếp đã luôn đi liền với Vẽ tay từ thuở sơ khai. Bạn có thấy quen hay không? Hãy nhớ lại mục đích của TKĐH, sau cùng thì việc tạo ra một logo hay poster đẹp và ấn tượng, cũng là để hấp dẫn người xem, thực hiện truyền thông thị giác. Tức là về mặt bản chất, vẽ tay và TKĐH cùng hướng đến một mục đích. Để làm rõ hơn mối liên hệ giữa Vẽ tay với TKĐH, hãy để ý kỹ hơn đến những kỹ năng mà vẽ tay sẽ mang lại cho bạn:

15

Quan sát và tư duy Khi học vẽ, bạn sẽ bắt đầu từ cách dựng hình và lên đậm nhạt từ những hình khối cơ bản. Lý do là để vẽ bất kỳ vật thể đơn giản nào cho đến phức tạp như cấu trúc cơ thể con người, ta đều phải quy chúng về dạng khối cơ bản, để vẽ được đúng cấu trúc và tỉ lệ, từ đó mới có thể tiếp tục lên chi tiết và trau chuốt bài vẽ được.

Chính vì vậy, việc quan sát mẫu và tư duy về mẫu (chúng được cấu tạo từ những khối nào, biểu diễn ánh sáng lên mẫu ra sao) là điều bạn nhất thiết phải luyện tập thật chăm chỉ khi học vẽ. Quan sát và tư duy liên tục chính là kỹ năng quan trọng nhất mà việc học vẽ mang lại cho bạn. Đối với ngành TKĐH, kỹ năng quan sát và tư duy sẽ giúp bạn tiếp thu được các kiến thức chuyên ngành nhanh hơn, từ việc nắm bắt được các xu hướng thiết kế mới cho đến việc sáng tạo ra những phong cách của riêng mình.

16

Làm quen, nắm bắt và hiểu được các yếu tố thiết kế.

Các yếu tố của thiết kế - Elements of design bao gồm: chấm (dot), đường (line), hình (shape), khối (form), chất liệu (texture), color (màu sắc), sắc độ (value) và không gian (space) .

Các nguyên tắc của thiết kế Principles of design bao gồm: tính nhịp điệu (rhythm), tính cân bằng (balance), tính thống nhất (unity), tính tương phản (contract), tính tỉ lệ (proportion) và tính ảnh hưởng (dominance).

17

Với vài giây ngắn ngủn search Google bạn có thể tìm thấy ngay định nghĩa và minh họa khá dễ hiểu cho những yếu tố ở trên.

Nhưng để ghi nhớ, nắm bắt và sử dụng được chúng thì vẽ tay là cách thức hiệu quả và phổ biến nhất được biết đến.

18

Hãy hình dung đến việc bạn vẽ một quả táo thôi, từ một chấm chọn trước, bạn sẽ vẽ một đường bao (có dạng hình tròn) để tạo nên chu vi quả táo hoặc vẽ thêm cả cuống và lá cho nó nữa

Tiếp đó để quả táo trông thật hơn, bạn sẽ lại phải tô màu cho nó, tùy sắc độ chỗ tối chỗ sáng để tô đậm nhạt khác nhau tạo dạng khối cho quả táo. Vỏ quả táo có đặc điểm là bóng và mịn, nên dùng những nét tô mềm mại, đan khít với nhau để diễn tả chất liệu đó.

19

Nếu muốn bức tranh quả táo thêm sống động, có lẽ bạn sẽ vẽ thêm mặt bàn, hoặc một bình hoa bên cạnh quả táo để tạo ra không gian cho nó.

Như vậy, chỉ với việc vẽ một quả táo, bạn có để ý là mình vừa sử dụng đến tất cả các yếu tố của thiết kế hay không? Đó chính là cách mà bạn dần làm quen, nắm bắt và hiểu được các yếu tố thiết kế.

Góc nhìn và kỹ năng cá nhân Bên cạnh đó, cùng một mẫu vật là quả táo nhưng sẽ không có hai người nào có thể vẽ ra hai trái táo giống nhau hoàn toàn được. Đó cũng chính là một trong những điểm đặc biệt của vẽ tay.

20

Với góc nhìn khác nhau và kỹ năng vẽ riêng của từng người, những bản vẽ tay là độc đáo và duy nhất. Hãy nghĩ xem nếu là một designer, thì đâu mới là cách để bạn tạo ra màu sắc và phong cách riêng của mình?

Liệu có phải là góc nhìn và kỹ năng cá nhân hay không?

Sự tỉ mỉ, bình tĩnh và từ tốn Cuối cùng, nhưng cũng không kém phần quan trọng, tất cả các công đoạn của một bài vẽ, từ dựng hình đến đánh bóng đòi hỏi bạn phải tập trung và thật tỉ mỉ. Hãy nghĩ đến việc dùng từng nét chì đan vào nhau để tạo sắc độ đậm - nhạt cho mẫu, việc này đòi hỏi một khoảng thời gian đáng kể, nếu không đủ bình tĩnh và từ tốn thì bạn hẳn sẽ không thể hoàn thành quá trình này.

Dù bạn đã biết vẽ hay chưa, thì việc hiểu được vai trò, cũng chính là mục đích của việc vẽ tay là vô cùng cần thiết, đôi khi còn quan trọng hơn cả chuyện biết hay không nữa. Biết được mục đích vẽ tay, bạn sẽ có động lực để bắt đầu nó mà không quá ngần ngại, biết được vẽ tay để làm gì, bạn sẽ không bỏ lỡ quá trình rèn luyện nó khi có cơ hội.

21

Cũng như trong công việc sau này, sự tỉ mỉ trong quá trình thiết kế là vô cùng cần thiết để hạn chế tối đa những lỗi và thiệt hại có thể xảy ra trước khi publish hay in ấn. Đồng thời, sự bình tĩnh và từ tốn cũng là chìa khóa để bạn không “đánh khách hàng” khi gặp phải muôn vàn những tình huống trớ trêu mà một designer chắc chắn sẽ phải đối mặt khi dấn thân vào nghề.

Tranh minh họa (phải) của Thái Mỹ Phương

22

Vẽ tay cũng là một thú vui Một ngày lang thang trên Vietdesigner, mình chợt bắt gặp một topic khá thú vị: “Làm đồ họa có nhất thiết phải vẽ tay đẹp không?” được đăng bởi một bạn đang có ý định học TKĐH mà chưa biết bắt đầu từ đâu. Điều đáng nói là topic này có đến hàng chục comment góp ý tranh luận, với đủ loại ý kiến trái chiều khác nhau. Người cho rằng nhất thiết phải biết vẽ, nếu không học TKĐH sẽ rất khó, kẻ lại tự lấy dẫn chứng bản thân cũng đang làm TKĐH và xác nhận rằng vẽ tay cũng chẳng cần thiết mấy. Mỗi bên đều có lý luận và dẫn chứng riêng, cứ tranh luận qua lại mãi rồi cuối cùng chẳng ai kết luận hộ bạn trẻ kia là nên như thế nào mới đúng.

Điểm chung duy nhất giữa hai phe tranh luận kể trên là họ đều coi vẽ tay như một bức tường hay thử thách gì đó rất khó khăn. Bên ủng hộ vẽ tay thì cho rằng, biết vẽ tay cũng giống như bạn đã vượt qua

23

được một thử thách lớn, nên sẽ dễ dàng thành công sau này.

Còn bên ngược lại coi vẽ tay như một trở ngại, có thể bỏ qua được cho đỡ mệt thì cứ bỏ qua.

Theo cá nhân mình, vẽ tay không chỉ là một kỹ năng nên học mà còn là một thú vui rất đáng để thử. Đừng nghiêm trọng hóa vấn đề và làm mọi việc trở nên khó khăn. Sẽ tuyệt vời thế nào nếu bạn có thể vẽ ra những thứ xinh đẹp xung quanh mình, và sẽ càng thú vị biết bao nếu vẽ được ra những suy nghĩ và ý tưởng của mình, không chỉ để cho chính bản thân bạn mà còn để mọi người xung quanh hiểu bạn đang muốn diễn tả điều gì! Vậy tội gì không học vẽ thử xem sao!

Tranh minh họa của Thái Mỹ Phương

24

PHẦN 2 VẼ TAY CHO NGƯỜI MỚI BẮT ĐẦU

25

Giới thiệu

Trong các môn cơ sở mỹ thuật, vẽ tay hay còn gọi là hình họa đen trắng được học trong một khoảng thời gian dài, với các mẫu vật thay đổi dần từ dễ đến khó, từ cơ bản đến phức tạp (hình khối, tĩnh vật, đầu tượng, tượng toàn thân, người thật).

Trong đó quá trình học vẽ hình khối là nền tảng quan trọng để học vẽ nâng cao và chuyên sâu hơn sau này. Lí do là bởi tất cả mọi thứ xung quanh ta, từ đơn giản đến phức tạp, đều được quy về dạng khối để vẽ cho đúng cấu trúc và ánh sáng.

Tuy nhiên khi nhập môn vẽ, việc vẽ những hình khối đơn điệu tạo ra cảm giác nhàm chán, khá nhiều người nóng lòng muốn mau chóng bỏ qua giai đoạn này để chuyển sang vẽ tĩnh vật hay một thứ gì đó thú vị hơn. Mình cũng không phải ngoại lệ. .

26

Nhưng điều đáng buồn là dù có chuyển sang vẽ tĩnh vật, hay thậm chí là mẫu người trong khi hình khối của bạn còn chưa vững thì mọi thứ sẽ trở nên rất khó khăn. “Rõ khối” là một trong những yêu cầu quan trọng nhất để chấm điểm môn vẽ khi thi vào các trường Mỹ thuật.

Có thể bạn đã đoán ra khi xem mục lục, là nội dung của những bài vẽ trong phần này hầu như đều là về các khối cơ bản. Ngoài việc vẽ theo mẫu như thường thấy ở lớp học vẽ, bạn vẫn sẽ được vẽ những gì mình muốn thông qua những thử thách đặc biệt, lại vừa rèn luyện kĩ năng vẽ của mình một cách thoải mái và không hề nhàm chán. Phần bổ sung này được tham khảo từ cuốn “Bạn có thể vẽ trong 30 ngày” của Mark Kirstler.

Chuẩn bị Dụng cụ học vẽ dĩ nhiên là điều đầu tiên mà bất kỳ một ai cũng sẽ háo hức sắm sửa khi bắt đầu đi học vẽ, và mình cũng không phải ngoại lệ. Sau đây là những đồ dùng thiết yếu mà các bạn nên có khi nhập môn vẽ tay: 1. Bút chì Bút chì hẳn là thứ đầu tiên mọi người nghĩ đến khi đi học vẽ, khoan hãy nói về hãng bút chì nào nên mua, trước hết chúng ta hãy tìm hiểu tóm tắt về thông số cần biết về một chiếc bút chì đã.

Bạn đã bao giờ để ý những ký hiệu ghi trên cây bút chì của mình, như HB hay 2B, chúng biểu thị cho điều gì chưa? Có 3 loại ký hiệu trên bút chì mà ta có thể bắt gặp, đó là H, B và F là viết tắt tương ứng của Hard, Black và Fine.

Lõi bút chì (không kể bút chì màu) được cấu tạo từ than chì (chứ không phải kim loại chì đâu nhé) và đất sét, tỉ lệ trộn 2 nguyên liệu này sẽ quyết định độ cứng hay độ đen của bút.

- Bút chì H (có từ H đến 9H) là loại bút chì cứng, cho ra những nét mảnh, nhạt trên giấy, dễ tẩy, ít hao chì nên ít phải gọt, có thể làm rách giấy nếu ấn mạnh. Đây là loại bút phổ biến dùng để phác thảo, vẽ kiến trúc, lên chi tiết.

- Bút chì B (có từ 2B đến 9B) là loại bút chì mềm, cho ra những nét đậm, dễ bị bết nhòe nếu bề mặt vẽ bị va chạm, hao chì nhanh nên phải gọt nhiều lần. Đây là loại bút dễ đi nét trên mặt giấy, thường dùng để lên đậm nhạt, bóng đổ khi vẽ mỹ thuật.

27

- Bút chì HB là loại ở giữa và phổ thông, được sử dụng rộng rãi cho mọi người, với độ đậm và nét mảnh vừa phải, có thể tìm thấy ở bất kỳ cửa hàng văn phòng phẩm nào, thường dùng để vẽ hoặc ghi chép thông thường.

- Bút chì F, khá hiếm gặp, đậm hơn H nhưng nhạt hơn B, có thể gọt rất nhọn mà không bị gãy.

Khi mới học vẽ, để phù hợp cho việc phác thảo hình và lên sáng tối cho bức vẽ, ta cần sử dụng những bút chì không quá đậm và có độ bết vừa phải để dễ đi nét và kiểm soát độ đậm. Do đó nên lựa chọn những bút chì từ 2B đến khoảng 4B là hợp lý nhất.

Về hãng bút chì, thường bán ở các cửa hàng họa cụ hiện nay, phổ biến nhất là bút chì Steader (màu xanh dương) của Đức và bút chì KOH (màu vàng cam) của Tiệp. Với cùng số B thì chì Steader cho nét ganh và bóng hơn vì có có thêm dầu trong lõi chì. Các bạn theo định hướng Kiến trúc, Xây dựng (học vẽ tĩnh vật, tượng và phối cảnh) thì thường dùng chì Steader để nét được rõ ràng và sắc nét, trong khi những bạn theo Mỹ thuật (học vẽ người) thì thường chọn KOH để nét chì được uyển chuyển và mềm mại hơn.

Cá nhân mình thấy quan trọng nhất vẫn là cách bạn vẽ. Trong khoảng từ 2B đến 4B như đã nêu ở trên, các bạn có thể thử mua vài hãng bút sẵn có và tiện lợi với khu vực của bạn ở trước đã. Sau một thời gian vẽ, bạn sẽ tự cảm nhận và lựa chọn được hãng bút nào phù hợp với mình nhất.

28

2. Giấy vẽ Giấy vẽ chuyên dụng thường được sử dụng hiện nay là giấy Canson có màu trắng hoặc ngả vàng, thường bán ở các cửa hàng họa cụ. Ở đây chúng ta chỉ cần giấy Canson khổ A3 và A2.

Các bạn có thể mua khổ A0 về tự cắt nhỏ ra để tiết kiệm hơn, nhưng khổ giấy khi cắt ra sẽ bị thiếu, không to bằng khổ giấy nhỏ bán sẵn.

Ngoài ra nên mua thêm một vài cuốn sketchbook để tiện cho việc làm bài thử thách hoặc tự luyện tập mỗi khi có thời gian rảnh.

3. Tẩy Tẩy 4B (màu vàng hoặc đen) là loại thường được sử dụng nhất. Đây là loại tẩy mềm, không làm mòn giấy nhưng để lại khá nhiều vụn tẩy. Khi dùng, ta sẽ cắt chéo tẩy thành 2 hình tam giác vuông, mục đích là để có những đầu nhọn để lấy sáng khi lên đậm nhạt, hoặc tẩy chi tiết nhỏ.

29

4. Bảng vẽ và phụ kiện Khi học vẽ hình họa chì, chúng ta sẽ không đặt giấy lên bàn để vẽ như bình thường nữa mà sẽ dán giấy lên bảng vẽ. Bảng vẽ sẽ được đặt/cầm dựng lên song song với mẫu, mục đích là để ta có thể so sánh, đối chiếu dễ dàng nhất mẫu với bài vẽ của mình.

Phụ kiện: Kẹp giấy hoặc băng dính giấy để cố định giấy vào bảng.

6.Túi đựng bút dạng cuộn Thuận lợi để bạn cất giữ và sử dụng nhiều bút chì với số B khác nhau.

5. Dao rọc giấy Dùng để gọt bút chì. Tại sao có gọt bút chì mà lại phải dùng dao để gọt cho mệt? Câu trả lời là gọt bút chì sẽ chỉ gọt cho bạn một kiểu là ngòi chì nhọn hoắt, với phần ngòi khá ngắn. Khi vẽ hình họa ta cần sử dụng ngòi bút chì rất linh hoạt và thường phải nghiêng bút khá nhiều. Do đó gọt sao cho ngòi chì dài vừa phải và không quá nhọn là điều bạn phải dùng dao để tự điều chỉnh.

Khi mua dao, các bạn hãy chú ý chọn loại có hộp lưỡi dao bán cùng. Bởi lưỡi dao sẽ rất nhanh cùn hoặc gỉ, và so với việc thay dao thường xuyên thì thay lưỡi dao sẽ tiện lợi và tiết kiệm hơn khá nhiều đấy.

30

Một vài thao tác cơ bản 1.Cách cầm bút chì + Cầm bút cao: Cách cầm này tạo được các góc độ dài và rộng trong khi vẽ, dùng cổ tay, khuỷu tay và cánh tay để vẽ. Chúng ta phải tập làm quen với cách cầm bút này để phát huy được yếu tố kỹ thuật và nắm bắt được không gian lớn.

+ Cầm bút thấp: Khi chúng ta vẽ những chi tiết nhỏ, cách cầm này ít dùng trong hình họa do có những hạn chế không đi được các nét dài.

31

2.Cách gọt bút chì Bút chì thường được làm theo hình khối lục giác với 6 mặt bên.

Khi gọt ta kết hợp tay phải cầm dao, tay trái dùng ngón tay cái đẩy vào gáy dao theo từng cạnh của bút, các ngón còn lại nắm và kéo tạo một lực đẩy. Cố gắng gọt ngòi bút thành khối vuông, không nên vót nhọn, bởi nét sẽ bị ganh và ngòi bút dễ bị gẫy.

Gọt khoảng 3 cm, đầu bút nhọn vừa phải

3.Cách dùng que đo Người vẽ ngồi hoặc đứng tại chỗ, tay cầm que đo (hoặc bút chì) đưa thẳng ra trước mắt. Que đo vuông góc với mặt đất, ngón tay cái để lên que làm dấu, mắt nheo lại để đo các chiều ngang, chiều dọc của mẫu, đồng thời so sánh tỷ lệ của chúng với nhau rồi ghi lại trên que đo.

Cách đo tỷ lệ mẫu (sử dụng thân viết chì hoặc que đo)

32

- Phương pháp đo là dùng một chiều nào đó của vật thể được rút ngắn lại làm đơn vị so sánh để tìm ra độ dài, ngắn chung cho từng bộ phận và toàn bộ vật mẫu nhằm kiểm tra lại sự ước lượng bằng mắt của người vẽ có chính xác không. Qua đó, người vẽ có thể chỉnh sửa lại các sai sót về tỷ lệ để từng bước đẩy sâu bài vẽ.

BÀI 1 DỰNG HÌNH 1. Tập nét Trước khi dựng được bất kỳ một hình nào đó (shape), thì bạn phải bắt đầu từ những đường nét đơn lẻ, từng bước vẽ nên chu vi của hình đó đúng không?

Vẽ đường thẳng bằng thước kẻ hẳn là rất tiện, nhưng từ giờ trở đi, bạn sẽ dùng chính bàn tay và đôi mắt của bạn để vẽ đường thẳng, đường cong và tất cả những thứ khác nữa. Đừng quá lo sợ, rất nhiều người đã làm được điều này, nếu tập luyện chăm chỉ, bạn cũng sẽ không phải ngoại lệ đâu.

33

Trước tiên, hãy bắt đầu bằng những đường thẳng theo phương nằm ngang, dọc và chéo. Bắt đầu từ một điểm chọn trước, lướt bút một mạch trên mặt giấy để vẽ ra đường thẳng bạn muốn. Hãy vẽ nhanh, dứt khoát nhất có thể, như vậy thì đường thẳng của bạn sẽ đỡ bị run rẩy và đứt đoạn. Hãy chú ý thay đổi tư thế cầm bút sao cho thoải mái nhất với bạn.

Tiếp tục luyện tập với các đoạn thẳng ngắn, dài khác nhau, theo mọi hướng mà bạn muốn. Ở mỗi hướng, hãy vẽ thật nhiều đoạn thẳng song song cạnh nhau nhé, điều này sẽ tốt cho bạn lên đậm nhạt sau này.

- Đường cong sẽ là những việc tiếp theo ta bắt tay vào. Đường cong ở đây là một phần của đường tròn, bởi thế cách tốt nhất để vẽ được là khi cầm bút, hãy hình dung đến chiếc compa.

Tìm một điểm tựa trên giấy làm trụ (có thể là ngón út), sau đó cua bút quanh trụ. Luyện tập đường cong nhiều lần và tìm ra cách cầm bút thoải mái nhất với bạn nhé!

34

2. Đan nét Vậy nét ngoài dùng để phác thảo chu vi của mẫu ra thì còn dùng để làm gì nữa không?

Chắc chắn là có rồi. Để diễn tả bóng đổ và ánh sáng của mẫu, chúng ta cũng sẽ dùng hệ thống các nét đan cài với nhau thành những sắc độ đậm nhạt khác nhau.

Sau khi đã vẽ được các đường thẳng và đường cong theo nhiều góc độ, bây giờ chúng ta sẽ chuyển sang kết hợp chúng lại với nhau nhé.

35

Luyện tâp vẽ nhiều dải màu đậm nhạt và thay đổi cách mà bạn tạo ra chúng, từ số lớp nét, góc đan nét, mật độ giữa các nét hay thậm chí là kích thước to, nhỏ của nét. Đây là cách tốt nhất để bạn nắm bắt và sử dụng linh hoạt được nét vẽ của mình sau này.

Hãy dùng nét, từng lớp một. Lớp sau lệch hướng so với lớp trước một góc khoảng 30 độ. Càng ở chỗ đậm thì số lớp càng nhiều, ngược lại ở chỗ nhạt, số lớp nét sẽ càng ít. Ngoài ra bạn hãy để ý đến mật độ của các nét trong từng lớp nữa nhé, ở những chỗ đậm, các nét có thể dày hơn, trong khi ở chỗ nhạt khoảng cách giữa các nét có thể (xa) thưa hơn.

36

3. Dựng hình Ở đây chúng ta sẽ bắt đầu với hình tròn, hình vuông và tam giác đều.

Tại sao lại là những hình này chứ không phải thứ gì thú vị hơn, như một con cá chẳng hạn? Bởi vì từ những hình học này sẽ cấu tạo nên những hình khối cơ bản: khối cầu, khối lập phương, khối trụ, khối chóp.... Và để vẽ một con cá hay bất kỳ thứ gì khác thì đều phải quy chúng về các khối cơ bản để có thể vẽ đúng cấu trúc và ánh sáng được. Do đó chúng ta sẽ tập vẽ những hình học cơ bản này trước, để tìm ra cách để vẽ một con cá (hoặc bất kỳ thứ gì) thật đẹp như thế nào sau nhé.

Lưu ý: Khi vẽ các cạnh của hình vuông hay hình tam giác, hãy vẽ những đường thẳng dài thật dứt khoát đi qua các điểm đã chọn trước. Đừng sợ lại phải mất công tẩy những đoạn thừa. Cũng như khi luyện nét, nếu bạn chỉ vẽ một đoạn thẳng ngắn đủ để nối các điểm đã chọn với nhau, nét thẳng của bạn sẽ bị run và có thể lệch hướng. Ngoài ra những đoạn thừa khi bạn vẽ nét dài sẽ giúp bạn dóng hình và xác định vị trí của mẫu tốt hơn khi phải vẽ nhiều mẫu cạnh nhau sau này.

37

Hình vuông: 4 cạnh bằng nhau, 4 góc vuông.

Hãy sử dụng mắt, tay và linh cảm của bạn để ước lượng ra những đoạn thẳng bằng nhau, chấm 4 điểm ở 4 góc hình vuông để xác định giao điểm của các đường thẳng bạn sẽ vẽ, sử dụng những nét thẳng bạn đã tập luyện trước đó rồi vẽ hình vuông thật dễ dàng thôi nào.

Hình tròn: Từ tâm đến bất kỳ điểm nào trên đường tròn sẽ đều có khoảng cách bằng nhau và bằng bán kính. Đối với hình tròn, hãy nhớ chọn điểm làm tâm rồi xác định khoảng 4 đến 6 bán kính xung quanh, vẽ những cung tròn nối những điểm đầu của các bán kính lại với nhau. Vẫn chưa tròn ư?

Nắn chúng lại theo cảm nhận của bạn, rồi bạn sẽ vẽ được một hình tròn thật đẹp thôi Tam giác đều: 3 cạnh bằng nhau.

Với tam giác, ta sẽ bắt đầu từ cạnh đáy trước nhé. Lấy hai điểm để giới hạn độ dài cạnh đáy, sao cho vẽ đc một đường thẳng có phương nằm ngang, song song với mép giấy đi qua hai điểm ấy. Sau khi có được cạnh đáy, hãy ước lượng trung điểm của nó, đỉnh đối diện với cạnh đáy sẽ nằm trên đường thẳng đi qua trung điểm này và vuông góc với đáy. Vẽ hai cạnh còn lại cắt nhau tại đỉnh vừa xác định. Xong! .

38

BẠN CÓ BIẾT Bài này chúng ta đã được tập luyện và sử dụng khá nhiều về nét hay còn gọi là line. Trong thiết kế, line là một trong những yếu tố cơ bản và rất quan trọng, không chỉ là đơn vị để cấu tạo nên những yếu tố khác của thiết kế như shape (hình), form (hình khối) mà bản thân line khi kết hợp với nhau (đan nét là một ví dụ) sẽ tạo nên texture (chất liệu) cho vật thể mà ta vẽ.

39

Ngoài ra, nếu quan sát và cảm nhận từ những sự vật xung quanh cuộc sống, bạn sẽ nhận ra mỗi loại line sẽ mang một ý nghĩa nhất định. Trong thiết kế gọi khái niệm này là đường tâm trạng (mood lines). Ví dụ như đường thẳng theo phương vuông góc với mặt đất thể hiện sự chắc chắn, vững vàng (kiến trúc Lăng Bác chẳng hạn).

Những đường thẳng song song với mặt đất (như đường chân trời) lại mang đến sự yên bình trong khi những đường cong (dáng hình người phụ nữ) là biểu tượng cho sự mềm mại và gợi cảm.

THỬ THÁCH 01 Bạn có biết là có nhiều bức tranh được vẽ nên chỉ bởi các nét không? Tác giả đã sử dụng những đường line với kích thước khác nhau, mật độ và chiều hướng khác nhau để mô tả lại những vật thể hay khung cảnh trong thiên nhiên.

Bạn có công nhận những bức tranh trông rất độc đáo và thú vị không? Đã đến lúc bạn được vẽ những thứ mình muốn theo cách của riêng bạn rồi đây. Hãy chọn một bức tranh bạn thích (có thể đơn giản chỉ là một bông hoa hay một con vật, hoặc một phong cảnh nào đó), vẽ lại chúng hoặc chép lại cũng được, nhưng chỉ là phần chu vi thôi nhé.

Rồi, bây giờ hãy dùng các đường nét bạn đã biết để “tô màu” cho bức tranh đó. Chỗ nào bằng phẳng, chỗ nào uốn lượn, chỗ nào sáng, chỗ nào tối... hãy vận dụng hết tất cả sự sáng tạo của bạn để diễn tả được chúng nhé. Bài tập luyện nét này sẽ rất vui đấy, chỉ sử dụng nét thôi, rồi bạn sẽ bất ngờ với những thứ mà mình có thể tạo ra được đó.

40

BÀI 2 KHỐI CẦU

1. Vẽ khối cầu đơn lẻ Nếu vẽ một quả táo bạn sẽ vẽ như thế nào? Có phải là như bên phải này không?

Làm thế nào để nó trông nổi lên như thật đây? Hay nói cách khác là quả táo này mới chỉ có chiều rộng và chiều dài, bây giờ chúng ta sẽ học cách để làm cho quả táo trông có thêm chiều sâu nữa.

Vì quả táo có dạng khối cầu, nên ta sẽ học cách để vẽ được khối cầu trước nhé. Để sau đó, dù có vẽ quả táo, quả cam hay quả lê... bất kì quả nào có dạng khối cầu, bạn cũng sẽ đều biết cách vẽ được chúng hết.

Quan sát khối cầu phía bên trái:

41

Để vẽ bất kì thứ gì, chúng ta sẽ luôn

- Khi nheo mắt, ta sẽ thấy trên vật

biết, sau đó nhớ đến những luật thị

sắc độ là sáng, tối và trung gian

bắt đầu bằng cách quan sát – nhận

giác liên quan và cuối cùng mới bắt tay vào vẽ. .

thể sẽ xuất hiện 3 vùng ứng với 3

(là vùng giao giữa sáng và tối).

Trong vùng tối, không tối hoàn toàn, mà có một khu vực sáng

Quan sát – Nhận biết:

- Quan sát mẫu bạn có nhận ra khối

cầu khác hình tròn vì nó có sáng - tối, đậm - nhạt và bóng đổ, chính điều này làm cho nó trông có chiều sâu

yếu, gọi là phản quang. Bóng đổ của vật thể sẽ luôn nằm đối diện với nguồn sáng (nguồn sáng ở trên – bóng đổ ở dưới, nguồn sáng

bên trái – bóng đổ bên phải). Vậy

không? Vậy để Đánh bóng (hay lên

ta sẽ có 5 mức độ đậm nhạt khác

quan tâm đến nguồn sáng đầu tiên.

sáng - Phản quang - Vùng trung

sáng – tối, bóng đổ cho mẫu), hãy

Bởi thực chất, việc vẽ vật thể trong

không gian 3 chiều chính là miêu tả lại

ánh sáng lên vật thể đó. Ở đây nguồn sáng ở phía trên, bên phải.

42

nhau, theo thứ tự tối dần: Vùng gian - Vùng tối - Bóng đổ. Có sự

chuyển đổi từ từ sắc độ qua từng vùng.

Luật thị giác:

Thực hành vẽ

Để tạo được chiều sâu cho vật thể trên mặt phẳng giấy, ta cần lưu ý những luật thị giác sau: 1. Đánh bóng (Shading): Lên đậm nhạt (sáng tối) và tạo bóng đổ cho vật thể để tạo ảo giác về chiều sâu.

2. Đường chân trời (Horizon line) hay đường tầm mắt giúp xác định khoảng cách và vị trí tương đối của mẫu trong không gian

Hãy cùng bắt tay tạo nên hình vẽ 3D đầu tiên của bạn nào!

- Dựng một hình tròn trước.

- Vẽ đường tầm mắt đằng sau hình tròn vừa dựng.

- Đánh bóng:

+ Vẽ bóng đổ cho mẫu đối diện với nguồn sáng.

+ Sử dụng hệ thống nét đan vào

nhau như đã luyện tập ở bài 1 để lên đậm nhạt cho khối cầu, đánh

từng nét dài phủ cả khối và nền (có thể gợi một vài đường chì nhẹ để

phân mảng sáng, trung gian, tối để tập trung lên đậm nhạt).

43

+ Đan nét từng lớp, ở những vùng tối

+ Hoàn thiện bài vẽ bằng cách gợi

đầu đi nét nhẹ, bao quát tổng thể

làm nổi bật vùng sáng của mẫu.

sẽ dùng nhiều lớp chì hơn. Những lớp cả hình. Những lớp sau đẩy đậm

dần, tập trung chi tiết vào những vùng tối.

+ Đặc biệt chú ý tạo sự hòa trộn và chuyển độ dần dần từ vùng sáng

đến vùng tối vì tính chất cong của bề mặt khối cầu.

44

thêm không gian xung quanh để

DONE! Bây giờ bạn đã biết cách để vẽ quả táo hay bất kỳ thứ gì có hình cầu rồi đó!

Bây giờ, tự chọn một nguồn sáng và hoàn thiện quả táo lúc đầu của bạn bằng cách làm nó có chiều sâu đi nào!

2. Vẽ khối cầu nâng cao Bạn đã vẽ được một quả táo rồi, nhưng sẽ ra sao nếu bạn lại muốn vẽ một rổ táo, với nhiều quả táo nằm cạnh nhau? Có điều gì khác biệt so với khi vẽ một quả táo không?

- Quan sát – Nhận biết: + Xác định nguồn sáng: Bóng đổ phía dưới và lệch và phía sau của những quả táo có nghĩa là nguồn sáng từ phía trên và đằng trước lũ táo. Do đó ta không nhìn thấy vùng tối của những quả táo, điều này không thuận lợi nếu ta muốn vẽ lại chúng trên giấy, bởi thế bạn hoàn toàn có thể chọn một nguồn sáng khác, giống như khi vẽ khối cầu ở phần 1, nguồn sáng phía trên bên trái chẳng hạn.

45

+ Để ý vị trí tương quan giữa những quả táo, trên mặt phẳng, quả phía sau trông cao hơn quả táo phía trước. + Có 2 bóng đổ của quả táo: 1 là xuống nền và 2 là lên quả táo phía sau.

Luật thị giác:

Thực hành vẽ:

Ngoài những luật thị giác đã có ở phần 1, sẽ có thêm một số luật thị giác nữa bạn cần biết để vẽ được cả rổ táo đấy. Đó là: 1. Kích thước (Size): Vật thể có kích thước lớn hơn tạo cảm giác gần mắt hơn.

2. Chồng lên nhau (Overlapping): Vẽ một vật trước một vật khác để tạo cảm giác vật đó gần mắt bạn hơn.

3. Mật độ (Density): Những vật ở xa sẽ mờ và ít chi tiết, ngược lại những vật ở gần cần tả rõ và chi tiết.

- Bắt đầu vẽ từ 1 quả táo, gần mắt bạn nhất: Vẽ một hình tròn đầu tiên, tiếp đó phác thêm phần trên và cuống táo, nắn hoặc phác thêm phần dưới gọn lại để được hình một trái táo hoàn chỉnh.

- Vẽ tiếp những quả táo phía sau bằng cách tương tự, điều lưu ý duy nhất là vị trí của chúng. Vẽ những quả phía sau trông cao và nhỏ hơn quả trước đó (Luật Kích thước và Chồng lên nhau) để tạo cảm giác những quả táo đang lui dần về phía sau. Hãy vẽ cả những nét khuất của chúng, điều này sẽ giúp bạn định hình và chỉnh sửa những quả táo của mình dễ dàng hơn.

46

- Chọn nguồn sáng ở trên phía bên trái, đánh bóng những quả táo và bịa bóng đổ của chúng theo ánh sáng. Để ý là có 2 loại bóng đổ đấy, trong đó vẽ bóng đổ từ quả phía trước lên quả phía sau sẽ giúp phân chia vị trí và tạo chiều sâu thêm cho bức tranh.

- Đừng đánh bóng mọi quả táo như nhau, lưu ý về Mật độ: Gần tỏ xa mờ. Hãy chỉ đánh bóng đậm và chi tiết những quả táo phía trước, gần mắt bạn hơn, và đánh bóng nhạt và nhòe dần với những trái táo ở xa.

Cụ thể là Vùng sáng của quả táo gần sẽ sáng hơn vùng sáng của quả táo phía xa (bôi một lớp chì mỏng để dìm bớt vùng sáng của những quả ở xa) và Vùng tối của những quả gần cũng sẽ đậm và đan nét kĩ hơn so với những quả ở xa, làm tương tự với bóng đổ.

- Xong!

47

BẠN CÓ BIẾT - Hình tròn là một trong những hình học cơ bản được ứng dụng rất nhiều trong thiết kế đồ họa. Đặc biệt là ngày nay khi cuộc sống bận rộn và thời gian càng trở nên ít ỏi, việc làm cho mọi thứ, trong đó có thiết kế trở nên đơn giản và rút gọn đang ngày một được ưa chuộng.

- Logo của mạng xã hội nổi tiếng Twitter là hình chú chim xanh, được thiết kế tỉ mỉ từ sự liên kết của những vòng tròn – với ý nghĩa giống như cách bạn xây dựng mạng lưới, gây cảm hứng và kết nối ý tưởng, giao lưu với đồng nghiệp bạn bè.

- Họa sĩ thiết kế Augie Freeman nói về vai trò của hình tròn trong thiết kế logo bằng cách so sánh nó với một “cổng thông tin” đến một chiều không gian khác. Ông cho rằng “Vòng tròn kết nối thường đại diện cho sự đoàn kết, sự gắn kết (logo Olympic), hay một thị trường toàn cầu (logo AT&T), một cảm giác của sự vĩnh cữu, sự thống nhất và hoàn hảo, sự trọn vẹn và một “cảm giác tự nhiên”.

48

THỬ THÁCH 02 Trong thực tế cuộc sống xung quanh, bạn có thể nhìn thấy những vật thể có dạng khối cầu xếp chồng hoặc nằm cạnh nhau như thế nào? Một chùm bóng bay, một ổ trứng gà hay là những hành tinh trong hệ Mặt Trời...

49

Hãy chọn bất kỳ một sự vật nào mà bạn yêu thích, quan sát chúng, có thể tưởng tượng thêm thì càng tốt và vẽ lại chúng giống như cách vẽ những trái táo vừa học. Việc này sẽ giúp bạn tư duy về ánh sáng và rèn luyện kỹ năng vẽ những khối cầu thêm thú vị hơn đó.

BÀI 3.

KHỐI HỘP 1 - KHỐI LẬP PHƯƠNG Trong những tiết học mỹ thuật hồi nhỏ, có lẽ ai cũng đã từng vẽ hình ngôi nhà rồi nhỉ. Có khi nào bạn chán vẽ ngôi nhà với nguyên mặt phía trước và chuyển sang vẽ nó ở một góc độ khác, có thể nhìn được tận 2 mặt của ngôi nhà đó, nhưng rồi trông nó cứ xiêu xiêu vẹo vẹo và chẳng đứng vững chút nào?

Ngôi nhà cũng như rất nhiều vật thể khác xung quanh ta có dạng hình hộp, để vẽ được chúng trước hết hãy học cách vẽ khối hộp, mà tiêu biểu là khối lập phương đầu tiên nhé

50

Lí do là vì khối lập phương có các cạnh bằng nhau, nên khi vẽ ta sẽ dễ dàng nhận ra được sự biến dạng của hình từ thực tế so với khi vẽ trên giấy.

Quan sát khối lập phương bằng thạch cao sau:

- Quan sát – Nhận biết: + Nguồn sáng: Phía trên, bên trái (bóng đổ bên phải). + Ranh giới sáng tối giữa trên khối lập phương rất rõ ràng và được phân chia bởi chính các cạnh của khối. Diện (mặt) gần nguồn sáng và nhận được nhiều ánh sáng nhất là vùng sáng nhất, diện nhận được ánh sáng ít hơn có sắc độ trung gian, diện bị khuất sáng là vùng tối. Không có sự chuyển đổi hay hòa quyện sắc độ trên cùng một diện. + Sự biến dạng: Những cạnh phía sau trông ngắn hơn cạnh phía trước (cạnh gần mắt ta nhất), mặt bên ở gần trông to hơn mặt bên ở xa.

51

- Thực hành vẽ: + Dựng 3 đường thẳng theo phương thẳng đứng ứng với 3 cạnh nằm dọc của khối lập phương, chú ý ước lượng tỉ lệ khoảng cách giữa các cạnh. + Dựng 2 cạnh đáy cắt nhau theo mẫu. + Dựng 2 cạnh phía trên đối diện với cạnh đáy. Để tạo cảm giác chiều sâu, ta sẽ ko dựng 2 cạnh này song song hoàn toàn với đáy, mà hơi lệch xuống phía dưới một chút, làm cho 2 cạnh dọc phía sau ngắn hơn với cạnh dọc phía trước. + Dựng 2 cạnh còn lại của mặt trên hình lập phương bằng cách vẽ chúng lần lượt song song với cạnh đối diện. + Dựng chu vi bóng đổ và vẽ đường tầm mắt phía sau khối hộp. + Đánh bóng: Đánh từng nét dài phủ cả khối và nền. Bạn có thể đánh những đường cong, không nhất thiết phải là đường thẳng, để chì nghiêng khoảng 40-45 độ, đánh nhạt. Lưu ý là không nên đánh từng mảng sáng, tối trong một khối, vì như vậy vừa gây mất thời gian, vừa không đẹp lại xấu nét chì vì bị đứt khúc. Sau khi đã phủ lớp nền lên, bạn bắt đầu đánh những mảng sáng tối. Đánh từ tối lên sáng, muốn làm mảng nào đậm thì đánh nhiều lớp, không nên ấn bút chì cho đậm để lên chỗ tối, vì như vậy chì sẽ bị bết và khó điều chỉnh sau khi đã hoàn thành bài. Gợi không gian, phía bên sáng của khối nên đánh nền đậm, phía bên tối nên đánh nhạt. Mục đích là không để phía bên tối nhất của khối trùng với nền.

52

2. KHỐI HỘP NÂNG CAO Bạn đã vẽ được ngôi nhà thật đẹp cho mình chưa? Bây giờ chúng ta sẽ học thêm một vài thứ đơn giản để có thể trang trí thêm cửa sổ, cửa ra vào hoặc là những tầng nhà cao hơn nữa nhé.

Cụ thể là chúng ta sẽ cùng vẽ những khối hộp nằm chồng lên hoặc xếp cạnh nhau. Dĩ nhiên sẽ có cả cách vẽ những lỗ hổng để tạo thành cửa cho chúng nữa.

Lần này sẽ không có mẫu, nhưng hãy cứ bắt đầu với tòa nhà đơn giản này trước đã: - Dựng một hình lập phương như phần 1 (Chú ý dựng cạnh nằm dọc phía trước dài hơn 2 cạnh phía sau để tạo chiều sâu nhé).

- Lấy một điểm làm dấu cách cạnh ở giữa một khoảng, từ đó vẽ 2 cạnh của khối hộp phía dưới song song với khối hộp vừa vẽ trước đó. Vẽ tiếp 2 cạnh còn lại của mặt trên khối hộp bằng quan hệ song song của cặp cạnh đối diện nhau.

- Dựng các cạnh dọc của hình hộp phía dưới, lưu ý vẽ cạnh phía ở giữa dài hơn 2 cạnh hai bên để tạo chiều sâu. Vậy là xong tầng dưới của tòa nhà.

53

- Dựng cửa cho tầng trên bằng cách vẽ những đoạn thẳng đứng làm mép cửa (dóng chúng song song với mép giấy), vẫn lưu ý vẽ đoạn thẳng phía gần mắt dài hơn đoạn thẳng ở phía xa (Luật kích thước).

- Nối 2 đoạn thẳng vừa vẽ để tạo nên cánh cửa.

- Tạo bề dày cho cửa bằng theo quy tắc: “Cửa bên phải độ dày bên phải, cửa bên trái độ dày bên trái” (Quy tắc này áp dụng với bất cứ loại cửa, lỗ, đường dẫn nào...).

- Vẽ thêm những nét khuất của khối hộp bên trên và tẩy đi những phần thừa để tạo không gian phía trong khối hộp.

- Chọn nguồn sáng, vẽ thêm đường chân trời và đánh bóng cả tòa nhà.

Cũng với cách thức như vậy, bạn có thể xây thêm nhiều tầng nhà nữa, trang trí chúng với cửa sổ, ban công, cầu thang và những chi tiết làm bạn cảm thấy thú vị.

54

BẠN CÓ BIẾT - Hình họa người là một trong những phần phức tạp nhất của hình họa. Mọi bộ phận bên ngoài cơ thể ta nhìn thấy như tay, chân, mặt mũi... đều có liên kết mật thiết với cấu trúc xương ở bên trong. Nếu không nắm được cấu trúc, hình người của bạn sẽ rất dễ rơi vào trạng thái kì dị như gãy cổ, gãy tay hoặc đầu nhỏ, thân dài...

55

Để việc vẽ đơn giản và đúng cấu trúc, người ta sẽ vẽ cơ thể người trên cơ sở các khối hộp.

Nếu khối hộp ở đầu sẽ định hình cho bạn diện nào để vẽ mắt, mũi và diện nào để vẽ tai, thì khối hộp ở thân sẽ giúp bạn vẽ cánh tay đúng khớp vai chứ không phải cắm từ lưng ra.

56

- Khối lập phương ở một góc nhìn nhất định sẽ có các cạnh và các diện nhìn thấy được bằng nhau.

Trong trường hợp này, nó trông giống như hình lục giác, chính sự trùng hợp này đã tạo nên cảm hứng cho khá nhiều thiết kế đồ họa.

57

THỬ THÁCH Hãy vẽ những tòa nhà khang trang và nhiều tầng hơn, nhưng lần này hãy vẽ cả dãy phố khu bạn ở nữa. Nhà một tầng nằm cạnh nhà cao tầng, nhà thò ra, nhà thụt vào. Luôn nhớ các luật để tạo ra chiều sâu cho bức tranh và lưu ý quan hệ song song giữa các cạnh sẽ giúp bạn vượt qua thử thách này. Cuối cùng chọn nguồn sáng và phân tích xem bạn sẽ lên đậm nhạt và bóng đổ cho dãy phố của mình ra sao nhé.

58

Luyện tập: Quan sát tất cả những vật xung quanh bạn, thử nghĩ xem liệu có bao nhiêu thứ có thể dùng khối hộp để vẽ lại chúng? Nếu bạn có một chiếc đàn ghi-ta, liệu bạn sẽ bắt đầu vẽ nó như thế nào?

BÀI 4 KHỐI TRỤ Chai nước, cái cốc, hay thậm chí là cánh tay của chúng ta, để vẽ được tất cả chúng, hãy cùng tìm hiểu cách vẽ khối trụ ngày ngay sau đây.

59

Quan sát – Nhận xét - Xác định nguồn sáng theo bóng đổ: Bóng đổ phía bên trái nên nguồn sáng phía bên phải.

- Quan sát các sắc độ đậm nhạt: Khối trụ cũng có bề mặt cong nên sắc độ đậm nhạt cũng chuyển độ dần dần từ vùng sáng đến vùng tối, với 5 sắc độ: sáng, trung gian, tối, phản quang bóng đổ.

60

-Khối trụ là hình khối có trục đối xứng.

-Mặt đáy và mặt trên của khối trụ thực tế có dạng hình tròn, nhưng khi quan sát trên hình nó đã biến dạng thành hình elip.

Hình elip này sẽ thay đổi tùy vào góc nhìn của ta với khối trụ -Hãy lấy một vật có dạng hình trụ ra làm mẫu, thay đổi điểm nhìn của bạn để thấy sự khác biệt giữa các hình elip ở mặt trên của khối: điểm nhìn càng cao, hình elip càng tròn, ngược lại điểm nhìn càng thấp, hình elip càng dẹt

Thực hành vẽ -Dựng một đường thằng giữa trang giấy để làm trục đối xứng cho mẫu -Ước lượng tỉ lệ giữa chiều cao và chiều rộng của mẫu dựng hình chữ nhật làm chu vi, lấy 4 điểm ứng với 4 đỉnh của hình chữ nhật -Dựng các đường thẳng đi qua 4 điểm đã chọn trước.

-Vẽ hình elip theo cạnh phía trên của hình chữ nhật vừa dựng -Dựng hình elip tương tự ở mặt đáy, lưu ý dựng cả nét khuất để căn chỉnh hình được tốt nhất.

-Dựng bóng đổ và đường tầm mắt sau khối trụ -Bắt đầu đánh bóng khối từ đậm đến nhạt, đánh các nét dài phủ toàn bộ bài rồi mới từ từ đi chi tiết vào các diện nhỏ -Gợi không gian xung quanh để làm nổi bật vùng sáng của mẫu.

Hoàn thành Luyện tập: Chọn một mẫu vật cụ thể như lon coca hoặc cốc nước, lần này không chỉ vẽ khối trụ như lần trước mà hãy chú ý tả thêm các chi tiết của mẫu nữa.

61

62

VẼ KHỐI TRỤ NÂNG CAO Bây giờ chúng ta sẽ không quan sát mẫu nào nữa mà sẽ ôn tập cách vẽ khối trụ thật thoải mái bằng cách sau đây: -Vẽ những hình elip với kích thước và vị trí khác nhau theo trục chọn trước. Chúng sẽ đại diện cho mặt trên và mặt đáy của khối trụ khi được nhìn từ nhiều góc độ khác nhau.

-Dựng 2 cạnh bên của mỗi khối trụ từ 2 mặt trên và mặt đáy của chúng. Lưu ý luật kích thước: mặt nào của khối trụ gần mắt bạn hơn thì sẽ to hơn.

-Có thể vẽ những khối trụ biến dạng (dạng ống) bằng cách bẻ cong 2 cạnh bên của nó.

-Kết hợp khối hộp hoặc khối cầu để có những tác phẩm của riêng bạn Vẽ là một thú vui mà, phải không?

63

BẠN CÓ BIẾT Khối trụ là một trong những khối cơ bản được ứng dụng rất nhiều trong cuộc sống hàng ngày, từ hội họa cho đến các thiết kế ứng dụng. Thử nhìn xung quanh bạn và liệt kê xem có bao nhiêu đồ vật có cấu trúc/một phần cấu trúc từ khối trụ?

64

Trong thiết kế đồ họa, những bao bì được làm theo dạng hình trụ vừa mang lại sự chắc chắn của khối hộp, vừa có nét mềm mại từ mặt cong giống khối cầu, bởi vậy đây là kết cấu bao bì khá phổ biến và được sử dụng rộng rãi ở rất nhiều nơi

65

THỬ THÁCH Quan sát tấm hình sau: Nó có khiến bạn nghĩ đến một thành phố với những tòa cao ốc nằm sát bên nhau hay không?

Giống như bài khối cầu, lần này chúng ta sẽ luyện tập vẽ các khối trụ chồng lên nhau giống như hình bên. Nhiệm vụ của bạn là vẽ ra những khối trụ chồng lên nhau theo cách bạn muốn, có thể giống y hệt bức hình ở bên, cũng có thể là một thành phố với những tòa nhà từ khối trụ tương tự như vậy.

Thêm những chi tiết bạn thích, như là những cái lỗ để tạo thành ô cửa sổ chẳng hạn (cách đục lỗ vẽ cửa đã được nêu phần khối hộp nâng cao). Cuối cùng và quan trọng nhất, hãy nhớ chọn nguồn sáng, để ý có 2 loại bóng đổ và áp dụng các luật thị giác cần thiết nhé!

66

BÀI 6 KHUNG LƯỚI. VẼ CÁCH ĐIỆU Mọi vật xung quanh chúng ta đều được cấu tạo nên từ các khối cơ bản (hoặc các khối biến dạng của chúng), quan sát, tư duy được vật theo cấu trúc khối là bạn đã nắm được cách để vẽ lại chúng trên mặt phẳng rồi đấy.

KHUNG LƯỚI VẼ TRANH GRID DRAWING Khi bạn có một bức ảnh mẫu và muốn vẽ lại hoặc phóng to chúng, thì sử dụng khung lưới là một lựa chọn khá tiện lợi. Bằng việc đặt lưới ô vuông lên bức ảnh gốc, sau đó vẽ lại một khung lưới tương tự ra giấy (bề mặt mà bạn muốn vẽ) rồi tiến hành vẽ chi tiết lại bức ảnh gốc nhờ các đường gióng của khung lưới.

Tuy nhiên để có thể phân tích được cấu trúc khối của vật thể, nắm bắt được ánh sáng, tỉ lệ và chiều hướng...của chúng không phải là điều dễ dàng. Bạn cần có một quá trình luyện tập với thời gian đủ dài để có thể làm chủ được những kĩ năng đó.

Nhưng có một cách để hỗ trợ bạn phác lại những hình mẫu bạn muốn, khi bạn chưa có đủ kỹ năng quan sát và dựng hình, đó là cách sử dụng khung lưới sẽ được giới thiệu dưới đây.

Phương pháp này sẽ giúp bạn rèn luyện được mắt quan sát và cách ước lượng tỉ lệ của mẫu thông qua việc gióng hình qua khung lưới. Để thực hiện phương pháp này, điều được chú ý đến đầu tiên có lẽ là tỉ lệ. Tỉ lệ bao nhiêu giữa chiều rộng và chiều dài của khung lưới là hợp lí?

67

Câu trả lời là tùy thuộc vào bức tranh gốc mà bạn muốn vẽ lại.

Trong các phương pháp vẽ khung lưới, tỉ lệ và kích thước của bức tranh gốc có thể bị thay đổi hoặc giữ nguyên, phụ thuộc vào khung lưới bạn dựng. Tuy nhiên ở đây, mình sẽ chỉ hướng dẫn cách dựng khung lưới với tỉ lệ và kích thước tương tự như bưc tranh gốc.

Cách tiến hành khá đơn giản, trước hết hãy vẽ một hệ thống lưới ô vuông lên bức tranh mẫu của bạn. Kích thước của mỗi ô vuông trong lưới tùy thuộc vào độ chi tiết của bức tranh và cách bạn muốn vẽ lại chúng, kích thước ô càng nhỏ, số lượng ô càng nhiều, bạn sẽ càng gióng tỉ lệ và kích thước được kĩ hơn. Sau đó vẽ hệ lưới tương tự ra giấy và bắt dầu vẽ lại bức tranh từ tổng thể đến chi tiết thông qua việc gióng hình qua các ô vuông.

68

Tranh vẽ truyền thần của Ngô Sơn Tùng bằng phương pháp khung lưới.

Ngoài ra, còn có một hệ thống khung lưới nữa được xây dựng từ các đường chéo và hình chữ nhật. Phương pháp này rất được họa sĩ lừng danh Vincent Vangogh ưa thích sử dụng, khi ông thử nghiệm và khám phá ra nó, việc vẽ tranh đúng phối cảnh đã trở nên dễ dàng và thuận lợi hơn rất nhiều.

Một số tác giả sử dụng khung lưới như các viên gạch và biến bức tranh của mình trở nên độc đáo nhờ vậy.

69

70

VẼ CÁCH ĐIỆU Thiên nhiên luôn là nguồn cảm hứng sáng tạo bất tận đối với con người. Những hoa lá, cỏ cây hay động vật trong tự nhiên bản thân nó luôn mang trong mình những cấu trúc, tỉ lệ, màu sắc...thật hài hòa và sống động.

Vẽ cách điệu chính là cách ta học hỏi và lấy cảm hứng từ thiên nhiên để đưa chúng vào trong các tác phẩm thiết kế của mình.

71

Hãy tưởng tượng bạn rất thích hoa hồng, những cánh hoa mịn màng và thơm ngát với vủ đủ loại sắc màu khiến bạn thật muốn chọn hoa hồng để làm biểu tượng cho công ty của mình.

Tuy nhiên, việc để nguyên hình ảnh bông hoa hồng như trong tự nhiên vào thiết kế không tiện lợi chút nào: Nó quá chi tiết và phức tạp để in vào mọi ấn phẩm của công ty? Bạn không phải là người duy nhất thích hoa hồng, vậy nếu ai đó cũng lấy hoa hồng làm biểu tượng thì làm sao phân biệt được hoa hồng của bạn với người đó?

Và đó chính là hai trong số những lí do chúng ta cần biết về cách điệu.

72

Vậy cách điệu là gì? Nói một cách đơn giản, cách điệu một đối tượng là việc bạn sử dụng các yếu tố cơ bản của thiết kế như line và shape để vẽ tối giản đối tượng, nhưng vẫn giữ được những nét đặc trưng của nó.

Quá trình cách điệu này hoàn toàn phụ thuộc vào góc nhìn và chủ ý của nhà thiết kế với đối tượng, do đó nó mang tính chất độc đáo và sáng tạo, không thể bị trùng lặp.

Có 2 loại cách điệu: - Cách điệu tự nhiên chủ yếu là mô phỏng theo hình dáng có sẵn của đối tượng tự nhiên, bớt đi những thứ quá rườm rà và không cần thiết, tiết điệu hóa phần nào các đường nét tạo hình, cường điệu hóa một vài chi tiết đẹp đặc trưng của đối tượng. Và điều quan trọng nhất, tuy là mô phỏng cái đẹp có sẵn của tự nhiên nhưng cũng phải có phần sáng tạo chủ động của người vẽ để làm sao vẫn có được sự hài hòa giữa cái tổng thể và chi tiết, tạo được nhịp điệu và nhất quán vầ cách vẽ, hay cao hơn, tức là phong cách.

73

Cách điệu cấu trúc là chọn những gì là tiêu biểu nhất của đối tượng (thường lược bỏ khá nhiều), xếp đặt lại bố cục lại, cường điệu hóa, biểu trưng hóa chúng sao cho cô đọng nhất, tối giản nhất.

74

Cách thức thực hiện Để cách điệu một đối tượng người ta thường sử dụng 2 yếu tố của thiết kế để làm nguyên liệu, đó là: Nét và mảng.

- Cách điệu nét (line): Sử dụng nét trong cách điệu rất phổ biến.

Riêng về cách điệu hóa bằng nét ngoài việc chọn đối tượng cho phù hợp điều đáng lưu ý nhất là tiết tấu, nhịp điệu của đường nét, mối quan hệ giữa thẳng và cong, mềm và cứng, thưa và mau, thô và mảnh sao cho thuận mắt, hợp lý và có thẩm mỹ.

75

Nếu cần biểu cảm cho cái đẹp mạnh mẽ thì nên sử dụng nhiều sự phối hợp đối lập, đường nét dứt khoát rõ ràng, hoặc sử dụng nhiều đường thẳng mạnh, nét gấp nhiều hơn là đường cong nét lượn mềm mại.

Cách điệu mảng (shape): Việc sử dụng các mảng màu để cách điệu thường mang lại ấn tượng rõ ràng và mạnh mẽ. Trong đó, ta cần chú ý đến tương quan giữa các mảng, nên có mảng chính, mảng phụ, tránh các mảng đều nhau.

Bên cạnh đó, không gian âm những “lỗ thủng” xen kẽ giữa mảng. cũng là một điều đặc làm tác phẩm cách điệu trở tinh tế và ấn tượng hơn.

hay các biệt nên

Ngoài ra để luyện tập và tạo ra những tác phẩm độc đáo, ta có thể kết hợp cả 2 phương pháp trên. Cách điệu sử dụng cả nét và mảng, để tìm ra tỉ lệ và nhịp điệu phù hợp là cách thức để bạn trau dồi thêm khả năng cảm nhận và kĩ năng kết hợp, sử dụng các yếu tố thiết kế cho công việc sau này của mình.

76

THỰC HÀNH Chọn đối tượng: Chọn một đối tượng trong tự nhiên như con vật, hay một loại thực vật Vẽ lại đối tượng chi tiết, càng giống thật càng tốt.

Bước này sẽ giúp bạn hiểu được cấu trúc và tỉ lệ, tương quan giữa các phần của mẫu. Có thể sử dụng khung lưới để hỗ trợ bước này (Đây là lí do mình gộp Khung lưới và vẽ cách điệu vào 1 bài).

Nháp và chọn lọc các yếu tố đặc trưng nhất của mẫu, với những phần còn lại nghĩ xem vẽ chúng đơn giản nhất bằng cách nào.

Vẽ lại đối tượng, tập trung vào phần đặc trưng và đơn giản hóa những chi tiết rườm rà.

Sử dụng nét/mảng biểu diễn mẫu.

Nên dựa vào cấu trúc và ánh sáng trên mẫu để lựa chọn nét/mảng phù hợp: cấu trúc cong: nét sẽ mảnh ở hai đầu và đậm ở giữa, cấu trúc thẳng: nét đều; phần khuất sáng: mảng lớn, phần nhiều sáng: những mảng nhỏ đan xen.

77

MỞ RỘNG Vẽ cách điệu thường dùng để tinh giản đối tượng, chọn lọc họa tiết sử dụng trong vẽ trang trí. Có thể dễ dàng nhận ra những họa tiết trên gạch hoa, vải thổ cẩm hay điêu khắc gỗ ở các nhà thờ, cung điện xưa đều là sản phẩm của vẽ cách điệu từ thiên nhiên.

78

PHẦN 3 TỪ VẼ TAY ĐẾN THIẾT KẾ ĐỒ HỌA

79

Hơn hai phần ba cuốn sách đã trôi qua, với những gì mình chia sẻ, hy vọng các bạn đã rõ hơn phần nào khi trả lời những câu hỏi “Tại sao nên biết vẽ tay?” hay “Học vẽ tay thì như thế nào?”

Như tiêu đề đã nêu, ở phần này, chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu xem từ Vẽ tay đến TKĐH cụ thể có mối quan hệ ra sao?

80

PHÁC THẢO Trong thiết kế, so với vẽ tay, có lẽ cụm từ ta được nghe thấy nhiều hơn và cũng quen thuộc hơn đó là “phác thảo” (hay sketch). Vậy phác thảo là gì? Nó có gì khác so với vẽ tay?

Như đã nêu ở phần một, vẽ tay (drawing) được hiểu đơn giản nhất là cách tạo ra dấu vết trên một bề mặt nào đó, nhằm biểu thị hoặc diễn đạt mục đích của người vẽ.

Tuy nhiên vẽ tay cũng thường được hiểu là vẽ tranh, tức là quá trình vẽ để hoàn thành một tác phẩm nghệ thuật.

Còn với phác thảo – thứ được coi như là một kỹ năng không thể thiếu đối với các nhà thiết kế, được định nghĩa là một bản vẽ nhanh và sơ lược, dùng để tóm tắt và hình dung ra ý tưởng của thiết kế. Phác thảo cũng là một dạng của vẽ tay, là phương thức để trau dồi khả năng quan sát và rèn luyện thêm kỹ năng vẽ.

81

Project do Bratus Agency thực hiện cho Lotteria.vn

82 84

Đối với nhiều người, phác thảo chỉ đơn giản là vẽ ra thứ bạn nghĩ trong đầu, kể cả bản vẽ ấy trông có méo mó và không rõ hình thù gì cũng được. Miễn là bản thân họ hiểu cái mình vẽ ra và có thể thiết kế dựa trên đó.

Nếu vậy chẳng cần học vẽ căn bản hay mất công ngồi ngắm mấy cái khối hộp như phần 2 để làm gì đúng không?

Nhưng đợi đã, bạn có chắc chắn là sẽ mãi mãi thực hiện quá trình thiết kế một mình được như thế? Phác thảo của bạn chỉ mình bạn hiểu và vậy là đủ? Sẽ ra sao nếu có bạn nhận được một dự án lớn và cần trình bày phác thảo cho đồng nghiệp hay khách hàng có thể hiểu bạn định thực hiện ý tưởng như thế nào?

83 84

Những lúc như vậy, nếu có kiến thức căn bản về hình khối và cấu trúc, tỉ lệ...thì dù cho hình vẽ của bạn không đẹp lung linh, nhưng nó cũng sẽ đúng và đủ để mọi người có thể hiểu điều bạn muốn diễn tả.

84

PHÁC THẢO HAY KHÔNG PHÁC THẢO? Theo trang designinformer.com, thay vì mở bộ phần mềm Adobe ra và ngồi đợi ý tưởng kì diệu xảy ra thì hãy cầm bút chì lên để “vận động” trước đã, bởi những lí do sau: -Thiết kế là một quá trình thử nghiệm và sửa đổi. Với một mảnh giấy và bút chì, thật đơn giản để các ý tưởng tới từ từ. Lợi ích của việc phác thảo ra ý tưởng là bạn không ép buộc não bộ của mình làm việc để đạt tới một kết quả tốt. Hãy mô tả các ý tưởng lần lượt, bỏ chi tiết này, thêm chi tiết kia, đôi khi cảm thấy không ưng ý thì bỏ hết đi, cứ thế việc “trống rỗng” sẽ không còn là áp lực nữa, và bạn sẽ thoải mái hơn khi bắt đầu quá trình thiết kế của mình.

85

-Phác thảo là thăm dò, tìm kiếm một đường đi đúng. Không phải hồi nhỏ mỗi lần bạn học một điều mới thì nó thường gắn liền với một hình trong sách đấy sao. Hình ảnh giúp bạn kích thích não làm việc hơn bất cứ thứ gì.

-Hãy để phác thảo trở thành thói quen, luôn sẵn sàng một quyển sổ nhỏ và vài cây bút trong túi của bạn. Ý tưởng và cảm hứng có thể xảy đến bất cứ lúc nào, phác thảo sẽ giúp bạn không để lỡ mất 1 sáng kiến hãy gợi ý quý giá nào chợt đến chợt đi nữa.

86

VÍ DỤ MINH HỌA Từ đầu đến giờ chúng ta đã tìm hiểu rất nhiều từ vai trò của vẽ tay cho đến những kiến thức cơ bản khi bắt đầu cầm bút chì và giấy lên để học vẽ. Nhưng hẳn sẽ là một thiếu xót lớn, nếu không chỉ ra một vài ví dụ cụ thể, để chúng ta có thể hình dung hơn rõ hơn, con đường từ một bản phác tay ban đầu trở thành một ấn phẩm đồ họa thật sự ra sao. Bởi thế, hãy cùng xem chúng ngay sau đây thôi.

87

#1 Logo Complete Revamp Thực hiện bởi desinger Alan Lee (Bài dịch được tham khảo từ RGB.vn)

Lý thuyết của Alan là bạn càng dành nhiều thời gian đế phác thảo, thì kết quả cuối cùng khi bạn áp dụng vào đồ họa càng mỹ mãn. Ý tưởng là chủ đạo, máy tính chỉ là một công cụ để hiện thực hóa ý tưởng đó

88

Complete Revamp là một công ty chuyên về sửa chữa và làm mới. Bởi vậy, mẫu logo mang tính mạnh mẽ, dứt khóat để truyền tải đuợc đúng tính chất của một công ty xây dựng.

Liệt kê mọi yếu tố có thể phù hợp để truyền tải ý tưởng, Alan cố gắng để phác thảo trong đầu những hình ảnh liên quan đến chủ đề và liên kết chúng lại với nhau.

Sau khi cân nhắc, Alan chọn mô hình những khối đồ chơi bằng gỗ cho trẻ em để dựa theo đó mà thiết kế. Ông dùng Google để tham khảo thêm một số mẫu và tìm ra nguồn cảm hứng cho mình.Nhà thiết kế chọn lọc ra một vài góc cạnh để từ đó phát triển ý tưởng lên. Ông thích in chúng ra và đính lên bảng vẽ, hơn là xem trực tiếp trên màn hình.

89

Cuối cùng, Alan cũng đã tìm được một dạng khối hình vòm thích hợp để mô phỏng chữ cái “C”, và một dạng khối hình vuông và tam giác nhìn giống chữ cái “R”.

Với hình dáng đuợc phát triển trên, nó cũng sẽ rất tuyệt khi được thực hiện trên màn hình, cũng như trên bản thảo.

Logo cuối cùng, sau khi đã hoàn thiện tất cả các công đoạn của thiết kế.

90

#2 Logo Vinpearl Safari

Thực hiện: Bratus Agency “Có nhiều phương pháp và cách thức để tìm kiếm ý tưởng cho Logo. Với chúng tôi sketch với giấy vẫn đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn đầu thiết kế sơ khởi. Sketch cho chúng tôi tự do đào sâu vào tư duy và trí tưởng tượng. Thoải mái tiếp cận mở rộng với nhiều hình thức thể hiện như wordmark, abstract symbol, letterform, emblem, pictorial.” – Facebook của Bratus Agency chia sẻ.

91

92

Ý tưởng chủ đạo để thiết kế logo được lấy từ bản đồ Phú Quốc, logo vingroup, các loài động vật tại khu bảo tồn và icon place.

Ngoài ra, các designer của dự án này cũng nghiên cứu phân tích các thương hiệu đã thành công trong cùng lĩnh vực vườn thú, để tìm tòi và áp dụng với những cảm hứng mới mẻ hơn.

Vinpearl Safari (thuộc tập đoàn Vingroup) là công viên bảo tồn và chăm sóc động vật hoang dã lớn nhất Việt Nam, nằm tại Bãi Dài – một bờ biển nằm ở phía Tây Bắc của đảo Phú Quốc. Định nghĩa của Vinpearl Safari Park là ngoài một công viên triển lãm động vật hoang dã, nó cũng được xem như là một trung tâm nghiên cứu, nhân giống và bảo tồn động thực vật quý hiếm nhất trên thế giới.

93

94

Cuối cùng, phác thảo các phương án khả dụng và tạo nên một logo mang tính đặc trưng và sáng tạo độc đáo cho thương hiệu

95

96

#3 Branding’s Lesbian Donkey Thực hiện Bratus Agency

The Lesbian Donkey là một thương hiệu chuyên về dầu ô liu của Hy Lạp.

Quá trình thiết kế bộ nhận diện thương hiệu cho Lesbian Donkey được lấy cảm hứng từ khung cảnh thiên nhiên và con người của hòn đảo Lesbos, nơi những thương hiệu được thành lập và cũng là quê hương của loại dầu ô liu nổi tiếng nguyên chất và giàu dinh dưỡng.

97

Ngoài logo, bao bì, thì những mình họa cho layout của website công ty là những hình vẽ tay vô cùng tỉ mỉ và sống động được thực hiện bởi đội ngũ designer của Bratus.

98

Ngoài ra là một số project khác cũng đến từ Bratus Agency

99

100

28 TO MAKE Để trở thành một designer cần một quá trình học hỏi và thực hành không ít vất vả. Trong quá trình ấy, sẽ không tránh khỏi những lúc bạn cảm thấy thật chán nản hoặc rơi vào một trạng thái trống rỗng và chẳng biết phải tiếp tục như thế nào hay tìm cảm hứng ở đâu.

Cũng vì lí do đó, ở phần cuối này của cuốn sách, mình sẽ giới thiệu đến các bạn một khóa học về thiết kế - nghệ thuật online mang tên 28 to make.

Đó là dự án do Creative Blog mang đến. Qua việc thực hiện các project trong 28 ngày liền, bạn sẽ tạo lập được cho mình một thói quen mới, có thêm những gợi ý thú vị để thúc đẩy sự tư duy và cảm hứng sáng tạo, ngay từ những cảnh vật và cuộc sống xung quanh mỗi ngày của mình.

Chi tiết cụ thể bạn có thể tìm kiếm ở www.creativelive.comcourses/28-to-make, có video hướng dẫn cho từng ngày đến từ các artist và designer tài năng. Đặc biệt là khóa học “28 to make” này hoàn toàn free.

101

28 to make sẽ có lịch trình như sau: Tuần 1: Vẽ mỗi ngày Tuần 2: Khám phá line, form và texture Tuần 3: Tìm hiểu ngôn ngữ thị giác và suy nghĩ sáng tạo Tuần 4: Kết nối thế giới xung quanh bạn thông qua hình ảnh và các con chữ

Trong đó, mình sẽ tập trung giới thiệu tuần 1 (5 ngày đầu tiên), với những bài tập vẽ tay rất thú vị .

Bạn không cần chuẩn bị gì nhiều ngoài một quyển sổ còn giấy trắng (nếu là sổ sketch thì càng tốt) và vài cây bút (nếu có kích ngòi bút khác nhau hoặc thêm bút màu nữa thì càng vui). Chúng ta sẽ bắt đầu ngay thôi: Ngày 1: Vẽ một loại đồ uống bạn đang có trong tay Một cốc trà sữa, một ly trà đá hoặc một cốc bia cũng tốt. Hãy vẽ lại thứ đồ uống bạn đang cầm trong tay đi nào.

Nhưng cũng có thể đơn giản như trên thôi.

Có thể thêm chi tiết trang trí như thế này.

102

Ngày 2: Vẽ một chậu cây cảnh Nếu bạn không có một chậu xương rồng hay hoa đá nào trong phòng thì vẽ một chậu phong lan nhà hàng xóm hay bất kì chậu cây cảnh nào bạn gặp được cũng đều tốt cả.

103

Ngày 3: Vẽ một bìa đĩa CD Trong thời buổi nhạc số, bài nào mới cũng có trên youtube thì đào đâu ra một đĩa CD cơ chứ! Nhưng đây mới chính là điểm hay ho của thử thách này, vẽ một thứ bạn thường không nghĩ đến và còn

104

chẳng quan tâm đến sự tồn tại của nó sẽ khiến bạn hơi khó chịu lúc đầu, nhưng đây có thể lại là một gợi ý tốt khi bạn chẳng nghĩ ra ý tưởng gì thì sao?

Ngày 4: Vẽ những thứ có trong túi bạn Sau khi vẽ những thứ bạn chẳng bao giờ để ý đến vào hôm qua, hôm nay chúng ta sẽ vẽ về những thứ luôn bên cạnh bạn mỗi ngày. Lấy hết đồ trong túi bạn ra và vẽ lại chúng nào!

Hãy kết hợp cả chữ viết để minh họa cho những đồ vật đó. Cố gắng đừng vẽ chúng rời rạc nhau quá, hãy sắp xếp/ kết hợp chúng theo cách mà bạn thích.

105

Ngày 5: Vẽ hóa đơn.

What? Bạn không nghe nhầm đâu, chính là hóa đơn đấy. Cái mảnh giấy nhỏ nhỏ đầy các con số và chữ cái bạn nhận được khi thanh toán tiền điện, tiền mạng hay một cốc trà sữa ấy. Hãy vẽ lại cái hóa đơn đó theo cách của bạn, có thể trang trí khung viền theo ý muốn của bạn, thay đổi kích thước của tờ hóa đơn, sử dụng các kiểu chữ mới mẻ, hay bất kì chi tiết nào mà nghĩ ra, đừng ngần ngại tạo ra một tờ hóa đơn thật độc đáo của riêng bạn.

106

Hãy thực hiện các bài tập trên thường xuyên nhất có thể, biến chúng thành thói quen và bạn sẽ thấy mình có thể tìm thấy cảm hứng và ý tưởng ở mọi nơi, mọi chỗ và nhận ra chúng không hề xa xôi chút nào.

LỜI kết Vốn là một kẻ thích viết lách và cũng ham chia sẻ những điều mình biết với mọi người, chẳng biết từ lúc nào, mình cũng mong có thể viết ra một cuốn sách thật sự. Đặc biệt là sau khi xem một bộ phim hay hoặc đọc được một cuốn sách truyền cảm hứng, thì cái ý định muốn viết được một cuốn sách lại càng trở nên rõ ràng hơn. Và bây giờ, vào một ngày giữa tháng 8, mình đã hoàn thành xong cuốn sách đầu tiên của cuộc đời mình.

Trong quá trình nghiên cứu, tìm tòi tài liệu để viết sách, mình nhận ra đây cũng là cơ hội để mình học hỏi và tự vấn lại bản thân về những điều mình đã, đang và sẽ làm có mục đích gì, có thật sự cần thiết hay không. Dù yêu thích vẽ vời, nhưng mình biết từ vẽ đến thiết kế vẫn còn là cả một chặng đường dài. Khi viết những dòng này, mình cũng đang ở những chặng đầu tiên trong con đường đến với thiết kế. Nhưng dẫu khó khăn thế nào, mình vẫn tin rằng chuẩn bị tốt từ những điều cơ bản sẽ là hành trang giúp ta đi được những hành trình sau này lâu hơn và xa hơn.

Sau cuốn sách này, mình hy vọng đã chia sẻ và giới thiệu đến bạn được chút gì đó có ích cũng như mới mẻ. Và nếu nhờ thế mà bạn tin tưởng và quyết định bắt tay vào học vẽ hay làm theo những gợi ý trong sách có chia sẻ, thì đừng ngại ngần liên lạc với mình, mình chắc chắn sẽ cố gắng để hỗ trợ bạn nhất có thể. Một người viết sách sẽ chẳng còn gì hạnh phúc hơn thế nữa.

Cảm ơn các bạn đã đọc đến những dòng cuối cùng này!

Nguyễn Thiên Hoa 14/8/2017

107

Tài liệu tham khảo Blog tôi học đồ họa (https://toihocdohoa.com/blog/) DoArt (http://doart.com.vn/)

Ebook Bạn có thể vẽ trong 30 ngày - Mark Kirstler Mỹ thuật MS (https://mythuatms.com/) Design.vn (http://designs.vn)

Website ĐH Mỹ thuật TPHCM (http://hcmufa.edu.vn/tap-chi/ thong-tin-my-thuat-so-9-10/de-ve-tot-hinh-hoa-co-ban-/)

Luyện thi khối H,V (http://www.luyenthikhoih.com/2015/12/hoa-tiet-trang-tri.html) V&A (http://www.vam.ac.uk/content/articles/w/what-is-drawing/)

Creative Blog (http://blog.creativelive.com/drawing-for-graphic-design-exercises/) The drawing website (http://www.thedrawingwebsite.com)

ThoghtCo. (https://www.thoughtco.com/drawing-skills-needed-for-graphic-designer-1697515) Pinterest (www.pinterest.com)

Bratus Agency (http://bratus.co/)

108

VẼ TAY

với

THIẾT KẾ ĐỒ HỌA

NGUYỄN THIÊN HOA