Infoblad, verschijnt 3x per jaar - vzw duikschool Odyssee - v.u.: B. Spiessens, Groenstraat 37, 3110 Rotselaar
België- Belgique PB - PP 3000 Leuven 1 BC 6679 P 409159
Editie 71 O2011
ktober
Olá amigos
GAS ging duiken in Mexico
Proef duikleiding en oplaten van OSB verslag van een incident
Dubbel dichtbij
Opprebais én z’n karpers nader bekeken
1
Zomergevoel Bart Spiessens
Ik krijg het niet over m’n hart om te zeggen dat de zomer voorbij is. We hebben er namelijk geen gehad, maar dat weerhield heel wat van jullie niet om te gaan duiken. Sommigen deden dat in eigen vertrouwde wateren tijdens de weekduiken of tijdens een duikweekendje in de Grevelingen. En anderen bedoken de Oosterschelde eens niet van de kant, maar van de M.S. Zeehond. En dan zijn er die zich volledig laten gaan en duiken in Mexico of zelfs met hun boot van Egypte naar de Middellandse Zee varen en onderweg overal stoppen om te duiken. Van al deze uitstappen en reisjes kan je in deze editie een verslag lezen. Veiligheid is het belangrijkste in onze sport en we kunnen leren uit andermans fouten. Daarom heeft de duikonderricht ons een artikel aangeleverd over een duikincident eerder dit jaar en een goede toelichting wat we eruit kunnen leren. Sinds kort hebben we weer toegang tot de steengroeve van Opprebais. Tijd dus om deze duikstek en de locale fauna en flora terug in eens door te lichten. En in de activiteitenkalender vind je enkele data om te noteren in je agenda. In z’n volledig eigen stijl filosofeert Harry over de mythes van Odyssee en leren we twee leden wat beter kennen. We nemen een kijkje in het logboekje van Giselinde Vandevelde (aka Lynn) en deelt Pascal De Roo zijn beste onderwaterfoto’s met ons. Veel leesplezier en zoals steeds kijken we uit naar jullie ervaringen, verhalen en foto’s. Stuur ze snel naar redactie@duikschool-odyssee.com PS: Kijk je niet scheel op de puzzel! De oplossing lift soms voor je neus
5
Onze voorzitter vertelt
8
De Mythes
13
Duikonderricht: toen
6 Olá amigos : Gas op ontdekking in Mexico
van Odyssee: What’s in a name?
11 Twee 50-plussers en hun avontuurlijke leventje
en nu
15
Zalig overwinteren: duiken
16
Verslag van een
in Tenerife
incident: proef duikleiding en OSB oplaten
18
Het logboekje van Giselinde Van
21
Allemaal beestjes: de
20 Duikstek ontdekt: Opprebais 22
de Velde
karper
In de lens gevangen: Pascal
De Roo
24 Puzzel mee onder zee: Vind de 10 verschillen
25 Agenda-uitjes: als je even niet weet wat te doen 26
Dé wie-wat-waar-lijst?
3
OPEL Service op z’n best.
GARAGE LUC BECKX Carrosserieherstellingen alle merken Eigen richtbank Gratis Prijsofferte
Vijfde Liniestraat 59 3110 Rotselaar Tel. 016 44 57 29 Fax 016 44 75 88 E-mail luk.beckx@pandora.be
wij gaan héél diep
www.bulckens.com I www.zwartopwit.com 4
Administratief Clubblad n° 71 vzw diepzeeduikschool Odyssee (verschijnt ± driemaandelijks) Maatschappelijke zetel Hulsberg 31 - 3010 Kessel-lo Rek.nr. 775-5999219-81 Website http://www.duikschool-odyssee.com E-mail: info@duikschool-odyssee.com Clublokaal Café - rustieke herberg “t’Huis” Provinciebaan 18 - 3110 Rotselaar Lidgelden 2012 Introduik: Lid: 2e lid: Steunend lid:
€ 7,50 € 100,00 € 20,00 € 20,00
Trainingen dinsdag
20u45 - 22u00
Voorzitter Bert Schoofs 0475 29 42 11 Diestsestwg 507, 3010 Kessel-lo bert@duikschool-odyssee.com Secretaris Walter Van Den Eynde 0497 22 24 86 Korbeek-Losestraat 31, 3001 Heverlee walter@duikschool-odyssee.com Zwembadverantwoordelijke Jos Spiessens 0477 31 01 18 Hulsberg 31, 3010 Kessel-lo jos@duikschool-odyssee.com Materiaalmeester Rudi Buelens 0475 63 04 58 Aarschotsebaan 153, 1910 Kampenhout rudi@duikschool-odyssee.com Penningmeester Bjorn Schurgers 0475 49 80 28 Brusselsestraat 278a bus 4, 3000 Leuven bjorn@duikschool-odyssee.com Communicatieverantwoordelijke Bart Spiessens 0477 35 89 72 Groenstraat 37, 3110 Rotselaar bart@duikschool-odyssee.com Activiteiten-coördinator Chantal de Geyter 0498 20 96 90 Aarschotsebaan 153, 1910 Kampenhout chantal@duikschool-odyssee.com Redactie Bart Spiessens Lay-out Giselinde (aka Lynn) Van de Velde Advertenties Alle inlichtingen betreffende het plaatsen van advertenties zijn te bekomen via bart@duikschool-odyssee.com. Werkten mee aan deze editie: Odysseeërs Bart, Lynn, Stefaan, Bert, Harry, Henri, Pascal, Sonja, Marc & het duikonderricht Bedankt allemaal!
Herorganisatie voor efficiëntere opleidingen Voor degenen die het nog niet wisten, ik ben slecht in dingen onthouden. Of althans, toch niet de dingen die ik zou willen onthouden. Voor een feitenrelaas moet je niet bij mij zijn. Dus ik ga het niet hebben over alle leuke dingen die er de voorbije zomer zijn gebeurd. Niet over de goede opkomst van helpers bij Werchter. En ook niet over de weers- en file-ellende die gemaakt heeft dat we amper in de Oosterschelde hebben gedoken de voorbije vakantie. Helaas zijn er 2 emotionele herinneringen die blijven hangen. - Het afscheid van Veerle Gekiere. Hoe een mooie en fijne vrouw door muizenissen gedwongen wordt om uit het leven te stappen. Haar familie heeft bij de uitvaart dat prachtig omkaderd, en het heeft mij alvast geholpen om de gebeurtenissen een plaats te geven. - Ook was er het dodelijk ongeval van een medekandidaat 2*I te Wemeldinge Parking. Alhoewel hij niet overleden is aan een duiktechnische handeling of fout, merk ik toch dat dit ongeval nog steeds beroering opwekt zowel bij de aanwezige clubleden als mede-k2*I. Er zal dus nog wat tijd en gesprekken nodig zijn om ook dit goed te plaatsen. Vooruitkijkend, proberen we ons te herorganiseren zodat we ook als ondertussen iets grotere club kunnen blijven bestaan: - Aangepaste zwembad uren bij opleidingen. Door in 2 shiften te werken hopen we ook degenen die niet in opleiding zijn toch wat plaats in het zwembad te kunnen geven. - Meer regelmatige duiken: we proberen ook een regelmatige duikafspraak in de buurt van Leuven op te zetten. Een wekelijkse afspraak in de Nekker en maandelijkse in Opprebais zal worden uitgetest. Hiermee hopen we meer opleidingsmogelijkheden en een doordeweeks club-alternatief voor “nietzwembad” leden te voorzien. Met de uitbreiding van het aantal activiteiten en leden, is het ook nodig om het aantal energieke organisatoren uit te breiden. Je hoeft geen instructeur te zijn om onze club mee te dragen. Iedereen die al 1 of 2 jaren in de club is kan helpen organiseren, een activiteit voor te stellen en uit te werken, of een taak op zich nemen. Wil je iets doen, of heb je een idee, spreek er eens over met Chantal of iemand anders van het bestuur. Tegen november/december maken we alweer de planning voor volgend jaar op waar we alle voorstellen een plaats kunnen geven. Tenslotte is het belangrijk om onze hechte clubgeest te blijven verzorgen. De nieuwe sweaters gesponsord door een uitstekend het beste bandenmerk, is daar een element van. Een beetje extra attentie voor mekaar. Met iedereen willen duiken. Een handje toesteken waar nodig. Geloven in ieders goede bedoelingen. Meeleven naar het volgende duikbrevet of duikfeit. Of simpelweg af en toe samen in het zonnetje aan een duikstek zitten maakt onze club bijzonder. Ik kijk er alvast weer naar uit. Uw Dienaar & Groepsfilosoof Bert
5
Reisverhaal
Olá amigos !
d GAS onder
We zijn nu ondertussen met z’n drietjes (Gilles, Ann, en ikzelf) een jaartje bezig met duiken. In die tijd hebben we de microbe goed te pakken gekregen. Het idee om te gaan duiken is bij ons beginnen borrelen tijdens onze “paasreis” naar Aruba in 2009: wat zou het leuk zijn om niet alleen te snorkelen, maar helemaal letterlijk en figuurlijk ondergedompeld in het onderwaterleven te bewegen. We houden sindsdien ook vast aan onze traditionele “oplaadbattterij”paasreis. Vooral onder het motto : er zijn zoveel mooie plaatsen te ontdekken op deze aardbol.
e parasol
Stefaan Kennis
Dit jaar konden we naast relaxen, natuur en cultuur opsnuiven ook het duiken toevoegen. Toch wel effe spannend ! Deze combinatie bleek perfect mogelijk in Mexico, en meer bepaald in Yucatan, het oostelijk schiereiland. Een zalig all-inclusive hotel vlak aan het strand van Playa del Carmen, ten zuiden van Cancun, bleek ook tal van duikmogelijkheden te bieden – dat zag er veelbelovend uit! Bijvoorbeeld het eiland Cozumel blijkt een duiktrekpleister te zijn, destijds nog bestudeerd door Jacques-Yves Cousteau (diene met zijn onafscheidelijke rode muts, blijkt ook bijgedragen te hebben tot de ontwikkeling van het eerste Scuba-apparaat in 1943), maar vooral het koraalrif blijkt
Chitzen Itza tempel
wereldwijd het op één na langste te zijn na the Great Barrier Reef. Met het vliegtuig naar een duiklocatie was toch wel nieuw voor ons en het was duidelijk dat we niet al ons gewoonlijk duikmateriaal zouden kunnen meenemen. Ter voorbereiding hebben we toch wat sites afgesurft op zoek naar locale duikorganisaties. Het bleek al heel snel duidelijk dat het aanbod enorm was alsook het materiaal bleek geen enkel probleem te zijn. Dus daarom hebben we ons lijstje dan maar beperkt tot vinnen, tuba, masker en computer (zo konden we ook nog lustig wat snorkelen). Onze reis vertrok in Schiphol met een tussenlanding in Varadero, Cuba. Hier werd ons al duidelijk wat ze later bedoelen met : “Do you have a mexican minute”... dat kan effe duren ! Daarna doorvliegen naar Cancun en transfer naar ons hotel, net op tijd om meteen onder de lakens te kruipen om de jetlag te beperken. Zoals het een goede reisorganisatie betaamt, wordt er de eerste dag een infosessie gehouden – wij waren vooral geïnteresseerd hoe de Maya tempels (o.a. Chitzen Itza – foto 2) te bezoeken – maar
6
vooral hoe te duiken. Het leuke was dat hieromtrent informatie gegeven werd door iemand van “diversity diving” – degene die ons tijdens onze research wel ok leek. De eigenaar was zelfs een Hollander. We hebben dan meteen de dagen vastgelegd voor onze duiken : 2 keer op het rif en 2 keer in de cenotes (zoals de grotten van Han, maar dan ondergelopen).
Duiken op het rif
Alles was piekfijn geregeld : pick-up in hotel, materiaal passen en alle materiaal werd voor ons in het bootje geladen. De duiklocaties werden afgestemd op onze maximale 20 meter. Daarna zetten we koers naar de eerste plaats : Tortugas reef.
Duiken met Schildpadden
Reisverhaal Ann op de boot
GAS aan de ingang van de grot
Gilles bij het sanitair
Ikzelf had al een keer in Dubai van een boot gedoken, maar voor Ann en Gilles was het de eerste keer (foto 3). Toch wel effe wennen om in de juiste houding te geraken. Duikleider Jorge had tijdens de briefing al aangegeven dat er wel wat stroming zat en de boodschap was : “Go with the flow”. Samen met Hans, een Nederlandse toerist, zijn we dan met ons vijven meteen naar de diepte gegaan. Dat was toch de bedoeling, maar daar ik wat meer tijd nodig had om te klaren, ging ik niet met de rest mee tot de bodem op 20m. Daardoor zat ik in een snellere stroming dan de rest, dan maar achterwaarts met de stroom meegaan om de anderen in de gaten te houden. Na een aantal minuten waren we verenigd. Dit was wel een spannend moment. Vanaf dan was het zalig genieten van de fantastische zichtbaarheid, een lekkere 27°C en het voorbijflitsende onderwaterleven : cowfish, trunkfish (een vierkante vis !), lionfish, spotfin squirrelfish en vele andere... en dan uiteindelijk : de waterschildpad. Gilles heeft alle moeite van de wereld gedaan om deze toch te kunnen aanraken – en met succes. Terug aan de oppervlakte hebben we wel een tijdje moeten wachten op de boot (dan stelt ge u wel de vraag : wat gebeurt er onder ons..). Terug aan boord hebben we ons begeven naar een minder stromingsrijke plaats : Gardines reef. Deze
duik was veel rustiger en we hadden meer tijd om achter hoekjes en kantjes te kijken. Ook hier prachtig onderwaterleven met schildpadden, trompet fish, spidershrimp, guitar sting ray en een giant moray ! Dit was een prachtige bootduikervaring.
mekaar en voldoende afstand laten. Om niet te verdwalen in de grotten is er een route-lijn gespannen die je over het ganse traject dient te volgen. We zijn ook maar tot 9 meter diepte geweest. Al bij al niet echt een soort duik die we opnieuw zou-
Duiken in de Cenotes
Twee dagen na het rif was er de volgende trip naar de duiklocatie : Dos Ojos (2 ogen) iets meer naar het binnenland. Duikleider Memo (nee niet Nemo) kwam ons oppikken, onderweg een lunchpakketje meegenomen en dan richting een Maya dorpje waar de ingang tot de grot lag (foto 4). De faciliteiten waren dik in orde (foto 5). Duiken in de Cenotes heeft wel iets bijzonder. Voor het onderwaterleven moet ge het niet doen, want er is er geen. Enkel een
Stefaan in de Cenotes
hoop stalagmieten en stalactieten waar je kundig tussendoor dient te navigeren. Er zijn een aantal specifieke regels in acht te nemen zoals steeds op een rijtje achter
7
Gilles in de Cenotes
den doen, maar toch eens de moeite om gedaan te hebben (foto 6/7). Leuk was dat er op bepaalde momenten ook een duiker naast ons wat foto’s en filmpjes van ons gemaakt heeft. Een leuke herinnering. Een reis die we ons nog lang zullen herinneren ! We hebben een paar mooie duiken gedaan. Zelfs het snorkelen voor de kust was prachtig met barracuda’s, sepia, lionfish, squirrelfish, trunkfish, en andere. Nadien (en gelukkig niet voor onze duiken) hebben we nog een artikel gelezen over een haai die in het begin van het jaar nog een zwemmer heeft aangevallen.
Odysee mythes
De mythes van Odyssee What’s in a name?
Bij het zoeken van een duikclub, heel lang geleden, ben ik gevallen voor de naam Odyssee. De Odyssee (Odysea) is het op een na grootste klassieke litteraire meesterwerk. De held is Odysseus, de listigste der Grieken, krijgsman, zeevaarder, reiziger, liefhebber van vrouwen, voortdurend sprekend in jambische verzen. Een sportclub met zo een naam profileert zich en nestelt zich in de niche van sportclubs met cultureel-historische inslag of niet soms? Sinds dit jaar is er een lid van het instructeurkader die systematisch een (1) waargenomen diersoort met de wetenschappelijke (enfin Latijnse of Griekse) naam in het logboek vermeldt. Dit is een begin. De voornaamste karakteristieken, leefomgeving en paargewoonten van wat bij die Griekse of Latijnse naam hoort kan de halve duikclub je meegeven. Wat overblijft is de story erachter. Zoveel boeiender en meeslepender. Ik zal bij wijze van voorbeeld en inleiding in de discipline hierna een paar diersoorten beschrijven niet allen op de biologische manier, maar ook met de insteek vanuit de mythologische oudheid. Het gaat om soorten waarmee ik een persoonlijke band heb, enfin die in mijn logboek vermeld staan. Alle informatie hierna is wetenschappelijk correct in alle opzichten en niet verzonnen, ook al is het moeilijk te vatten. Ik verzin trouwens nooit iets en vatten doe ik nog veel minder.
Mythologie De Gorgonen, verleidelijk, dodelijk, tot leven wekkend.
Brede platte neus, bolle ogen, everzwijntanden, een haarbos van slangenkoppen, een huid van keierige zweren en bronzen schubben. Niet echt mooie dames nietwaar? Toch zijn ze niet altijd
lelijk geweest. Naar het schijnt waren ze eens bloedmooi in die mate dat ze begeerd werden door de oppergoden. In die tijd bedreef de god van de zee, Posseidon, de liefde met hen of een van hen (minstens met Medusa, waarover later). Daarbij moet hij een liefdesrivale, de godin Athena (volgens sommige verhalen ook Aphrodite of Venus zelf), versmaad hebben. De wraak van de genegeerde dame(s) was niet min. Ze veranderde de schoonheden in de monsters als boven beschreven. Aldus groeiden de Gorgonen zelf uit tot verbitterende wraakgodinnen. Hen rechtstreeks aankijken stond gelijk met onmiddellijke dood. Wraak is vreselijk maar volgens de oude Grieken ook heilzaam. Het bloed uit de aderen aan hun linkerkant was een dodelijk gif maar het bloed uit de aderen van hun rechterkant kon doden tot leven wekken.
Medusa, de afgrijselijke voortplantster, slecht geëindigd.
Zoals boven aangehaald waren er drie Gorgonen: Medusa, Stheno en Euryale. Medusa betekent ‘de regerende’, Stheno is ‘ de machtige’ en Euryale ’de verspringende’. Homeros citeert er maar een; Medusa, maar haar story is dan ook het vertellen waard, vooral het einde ervan. Haar nakomelingen leven nog steeds in het water zoals hierna zal uiteengezet worden. Leun rustig achteruit, want het duurt een tijdje voor we de pointe bereiken.
8
We moeten namelijk beginnen bij de koning van Argos, Acrisios. Het orakel van Delfi had voorspeld dat hij gedood zou worden door zijn kleinzoon. Nu had Acrisios slechts een dochter, Dannae. Het arme kind werd prompt opgesloten in een torenkamer zodat zij van voortplanting zou verstoken blijven. Maar de opperste landgod, Zeus, even geil als zijn broer Posseidon, begeerde haar. Hij transformeerde zichzelf in een klimplant (gouden regen) om zich toegang te verschaffen tot haar kamer. Dames, kijk uit voor klimplanten want Dannae beviel van een zoon: Perseus. Acrisios gooit moeder en kind in een koffer de zee in. De koffer spoelt aan op het eiland Seriphos en wordt gevonden door de arme maar nobele visser Dictys. Deze ontfermt zich over moeder en kind en
Odysee mythes
tussen het drietal ontwikkelt zich een grote genegenheid. Perseus heeft een gelukkige jeugd en beoefent als jongen de atletiek op het strand. Wellicht blonk hij vooral uit in het discuswerpen. Hun geluk wordt overschaduwd door de koning van het eiland die onder de indruk is van de rijpe schoonheid van Dannae en haar steeds tot intimiteiten dwingt. Dit tot verdriet van Dictys en verontwaardiging van de jonge halfgod Perseus.
val wordt haar hoofd van haar lichaam gescheiden door het zwaard van Aphrodite en belandt in de zak van Perseus. Aan de andere kant van de zee kwam de zaak ook Posseidon ter ore. Deze geile buikschuiver herinnert zich zijn beeldschone minnares van weleer en doet wat elke man (God) moet doen ten tijde van nood voor beeldschone vroegere minnaressen die feeksen geworden zijn: hij komt ter hulp!
Deze laatste komt op voor zijn moeder en stapt naar de koning om te zeggen dat het gedaan moet zijn. Nu kan de koning hem natuurlijk direct laten onthoofden maar de perverse satraap besluit Perseus tot een met zekerheid dodelijk spelletje te verleiden. Hij toont geveinsd berouw voor zijn perversiteiten en begrip voor de jonge held. Hij zal Dannae niet langer dwingen, als Perseus hem het hoofd van Medusa brengt. Een stilte valt onder de toehoorders, want alleen haar aanblik is al dodelijk. Dannae ontbloot haar borsten en biedt ze, samen met al de rest, aan de koning aan terwijl ze haar zoon wenend bezweert de zaak blauwblauw te laten. Maar met de overmoed van de jeugd aanvaardt Perseus de uitdaging. Klein detail, de koning van het nietige eiland Seriphos kent zijn (goden)wereld niet zo goed. Niet alleen is Perseus de zoon van Zeus zelf maar is Medusa van oudsher ook de aartsvijandin van Athena (en Aphrodite?). De zaak komt dan ook ter sprake op de Olympus en Hermes, de boodschapper der goden, snelt met een aantal nuttige geschenken naar Seriphos. Van Hades de helm die onzichtbaar maakt (moet wel teruggegeven worden), van Athena een schild, zo gepolijst dat het een spiegel is, sandalen met vleugels (bedoeld: zwemvinnen) en van Aphrodite een zwaard en een zak om het hoofd met slangenharen in op te vangen. Tevens gewapend met een 15 liter fles en een ontspanner van een niet nader genoemde god begeeft Perseus zich te water.
In een kolk van schuim spoedt hij zich naar de plek des onheil en…komt te laat. De razende Posseidon bedrijft in zijn verdriet en uitzinnigheid als laatste eresaluut nogmaals de liefde met haar en benut daartoe de door Perseus geslagen opening. Uit het zaad van Posseidon en het bloed van Medusa wordt de tweeling Pegasus en Chrysaor geboren. Perseus komt weg met het hoofd, toont het aan de perverse koning maar schenkt het aan Athena die het op haar schild aanbrengt. Perseus wordt een legende bij leven en is overal een veel gevraagde gast. Hij neemt deel aan talrijke atletiekwedstrijden in heel Griekenland
Onzichtbaar gehelmd vangt Perseus met het spiegelschild de blik van de Medusa op die terstond doodvalt. In haar
9
en lokt telkens volle stadions. Als u nu wil weten hoe het afgelopen is met de koning van Argos, de grootvader van Perseus en het orakel van Delfi, wel, bij het bijwonen van een atletiekwedstrijd werd Acrisios getroffen door een discus en stierf ter plaatse.
Mijn ontmoetingen met de Gorgonen en de afstammelingen van Medusa Gorgonen
Gorgonen komen overvloedig voor in Mediterrane en tropische wateren. Ik vermeld ze nog slechts in het logboek als ik voor het eerst op een plaats kom en hun overvloed mij treft, wat niet wil zeggen dat ik er niet telkens van geniet. Ik hou van Gorgonen..Ze lichten paars, geel of crème op in de straal van je duiklamp. Vooral s’nachts als hun pluimvormige poliepen uitwaaieren, kan je ze slechts associëren met de juveniele Gorgonen uit de Mythologie, zo mooi en verleidelijk dat zelfs de zeegod ze niet kon weerstaan.
Odysee mythes Biologie De Gorgonen Stam: Cnidaria (neteldier) Onderstam: Anthozoa (bloemdieren) Klasse: octocorallia (achtstralig) Orde: Gorgonacea (hoornkoraal) 120 soorten, verdeeld in 18 families
De Eurypegasus Draconis (ik stel als Nederlandse benaming voor: zeemot)
De Eurypegasus Draconis
Het was in het boerejaar 2006 tijdens mijn 441 ste duik bij een clubreis in Dahab. Ik dook met Hans en Steve, maar het was Walter die bij het begin van de duik op 2m diepte de aandacht trok op de necrofiele afstamming van Posseidon en Medusa. Het is een visje van enkele centimeter, dat voorzien is van vleugelachtige vinnen en een spitse snuit. Hij dwarrelt half undercover over het substraat waar hij de wormpjes en kleine diertjes opzuigt. Ik heb hem sindsdien nooit meer waargenomen. Ondanks de verschrikkelijke erfelijke belasting is het een sympathieke en aandoenlijke verschijning. Hij zag er op een bescheiden manier gelukkig uit. Het ga je goed, kleine loser. Misschien tot nog een keer.
Heeft aan zijn voorgeslacht ook zelf een merkwaardig seksueel leven overgehouden, want begint het leven als een afgeknepen poliep. Net als zijn giftige stammoeder kan hij behoorlijk netelen en net als zijn stammoeder (in haar jonge jaren) beweegt deze kwal zich sensueel heupwiegend door het water. Beautyfull bitch.
De Chrysaora Hysocella
De andere helft van de tweeling leeft een minder verborgen leven. Het gaat hier om de kompaskwal. Ze wordt vrij vaak waargenomen. Onlangs, bij de bootduik in de Oosterschelde met Jason (nee, niet die van de Argonauten maar de zoon van Jimmy) zagen wij er nog een onder ons terwijl we terug naar de boot palmden.
10
Stam: Chordata Onderstam: Vertebrata Klasse: Actinopterygii Orde: Gasterostei Formes Familie: Eurypegasus Soort: Eurypegasus Draconis
De Chrysaora Hysoscella of kompaskwal Stam: Cnidaria (neteldier) Onderstam: Medusozoa (kwalachtigen) Klasse: Scyphozora (schijfkwallen) Orde: Semacostmeae Familie: Pelagidae Soort: Chrysaora Hysoscella   Harry
Reisverhaal
Het avontuurlijke leven van twee 50-plussers Johan en Sonja zijn echte levensgenieters. Elk jaar trekken ze er enkele maanden op uit met hond en boot. Sonja staat erop dat ze familie en vrienden op de hoogte houdt van hun belevenissen. Hier volgt een sterk ingekorte samenvatting van hun avonturen afgelopen zomer.
Ma 25/07 – van Hurgada naar Suez met duikstops Na de redelijk donkere Oosterscheldeduik was het verschieten toen we naar het 30 meter diep liggende wrak EL MINA konden zweven. Zaaaalig gevoel voor mij. De andere duiken in ABU RAMADA en LITTLE GIFTUNG waren te midden van zwermen honderden vissen van allerlei kleur en aard die ofwel bewegingsloos tegen indrukwekkende kleurige koraalwanden zweefden of die volop jaagden rondom ons. Mijn hoofd draaide als een tol om telkens het mooiste of spannendste van het ogenblik te zien. Kiezen tussen een reuze Napoleon, een zwemmende octopus, 2 zwemmende reuze morenen, een enorme roze schorpioenvis. Na 2 dagen zei Johan zijn gezond verstand ons dat we ons moesten klaar maken om richting Port Said te vertrekken. BLUFF POINT, hier lagen we dan tussen de groten gelijk de echten. De safari boten wilden met plezier onze luchtflessen vullen. De mensen waren zeer aangenaam. Ene wou ons al meenemen voor een 60 meter diepe duik! Onze nachtduik was zoals gewoonlijk de moeite met de vele grote kleurrijke grote slakken, jagende lionfish, schorpioen- en steenvissen! Bij de aankomst in Suez laveerden we tussen de reuze containerschepen naar onze bekende aanlegplaats in de haven met de nooit ontbrekende stevige avondbries om de spanning erin te houden.
Do 4/08 – Prachtig Turkije, maar veel technische problemen Hoe indrukwekkende was dat om na 2,5 dagen en 2,5 nachten non stop zeilen van Port Said tot Kemer in Tukije 600 km af te leggen met alleen maar het geluid van de wind en het wassen van het water achter de boot. Maar nu zijn we in het energie gevende groene bergachtige Turkije. Toen we om 1h ’s nachts in het pikdonker toekwamen in ons door bergen omringde vertrouwde baaitje en ons de bedwelmende kruidengeuren tegemoetkwamen, voelden we ons thuis komen. Toen alles administratief vlot verliep werden we geconfronteerd met technische problemen. Oh jee, afscheid van een contente ontspannen man….. Nu we eindelijk kunnen uitrusten, gaat alles kapot! Na snorkelen in Egypte zijn de verwachtingen 0 en wat zien we hier? Kleurige naaktslakjes (ringed chromodoris!!), krabben en spinnen en dit in 32° warm water terwijl het in Egypte 28° was! Suuuper. Dan weer terug aan het werk… De dag erop zijn vele klussen geklaard en problemen opgelost. Tijdens de avondsnorkel zien we een schildpad op de grond slapen. We maken hem wakker met onze lampen, zien hem langzaam omhoog zweven, dan weer sierlijk dalen, maar plots voelt hij zich bedreigd en verandert hij als een bliksemschicht van richting, cirkelt om ons heen en verdwijnt. We hoopten daar jagende tandbaarzen te zien, maar zagen alleen
11
maar slapende vissen die hun kleurenpracht lieten bewonderen; verder nog een stingray, een snake blenny. Voor het ogenblik zijn we aan het genieten van de prachtige natuur, het warme water, lekkere eten en van het feit dat alle problemen redelijk snel opgelost geraken.
Za 20/08 – Duiken en snorkelen in de buurt van Kas Hoewel we nog altijd opgelucht zijn niet meer in Egypte te zitten, missen we het Egyptische koraal en de vissen heel erg. Toch hebben we al enorm genoten van 5 prachtige diepe duiken in Kas met onze duikclub/vrienden van vorig jaar. We hebben zowel onder de duikers als onder de zeilers heel toffe mensen ontmoet die zoooo lief, spontaan en hartelijk tegen ons zijn dat onze batterijen ervan 100 % opladen. Leuk hé! Het snorkelen geeft ons nog altijd evenveel plezier als het duiken. Minutenlang octopussen volgen die over de rotsen glijden om eten te zoeken en die onvoorstelbare kleuren aannemen volgens hun gemoed of de omgeving; een prachtige murene ontdekken; tussen zwermen honderden kleine vissen en baracudatjes zwemmen. Hier in Kas zijn de rotswanden prachtig begroeid met roos koraal, mooie pijpjes, rood sponskraal, enz.. Vandaag hebben we 2 grote black-ring sea hare (zeehaas) gezien. Veel liefs, Sonja en Johan.
Scuba Service Store
Papenaardekenstraat 214, 2900 Schoten, BelgiĂŤ
Openingsuren: ma. - di. - wo. - vrij. & za. van 10.00 tot 19.00 uur (donderdag gesloten).
Scuba Service Store - Ronny en Peggy Desmet - Papenaardekenstraat 214 - B-2900 Schoten gsm: +32 475 689 690 - fax: +32 3 633 21 35 - e-mail: info@scubaservice.be - www.scubaservice.be
Duikonderricht
Duikonderricht in vroegere dagen
Vervolgens ging je trainen in het zwembad en als je dit een half jaar volhield mocht je na het slagen van het examen zwembad (niveau huidig 2*) en het slagen van een examen theorie (niveau huidig 2*) eindelijk je doopduik doen.  De eerste 5 duiken waren zoals nu beperkt tot -15m, daarna was er geen beperking meer. De proeven waren iets anders dan nu, maar vele proeven van nu waren er toen ook al ,volledig of gedeeltelijk. Stijgen zonder mondstuk is een proef die intussen weggevallen is. In die tijd waren er ook geen 4 technische brevetten (1*-2*-3*-4*) maar slechts 3, elementair brevet ( het huidige 2*brevet; wel dient opgemerkt dat je voor het elementair brevet van toen geen duikleidingen moest doen.) Het middenbrevet (huidige 3*) en het hoger brevet (huidige 4*)
Marc Geunes Doorheen de jaren is het duikonderricht van Nelos toch wel een beetje veranderd en heeft het zich aangepast aan de wensen van de duikers en kandidaat duikers. Vooraleer we vroeger mochten duiken waren de medische proeven toch wel iets strenger.
Zoals je ziet was een eenvoudig bezoek aan de arts niet voldoende. Om te beginnen een EEG, oftewel een hersenonderzoek. Wat ik me er nog van herinner was dat er veel draadjes op mijn hoofd waren vastgemaakt. Vervolgens een EKG onder inspanning. Eventjes jezelf in het rood trappen op een fiets bij de cardioloog. Als je dan nog altijd geschikt was om te duiken een longonderzoek. In het onwaarschijnlijke geval dat je ook hierdoor spartelde nog een audiogram en vervolgens naar de huisarts. Ik denk dat indien men nu zulke medische onderzoeken nog zou hanteren, het aantal leden in de NELOS duikscholen toch wel een serieuze terugval zou kennen.
Hierboven kan je op mijn proevenkaart de proeven van het middenbrevet raadplegen. Enkele zaken die toch wel opvallen zijn de proeven stijgen zonder mondstuk van -30m naar -10m en een trap van 5 minuten maken na een duik naar 40 meter. The times they are a changing.
13
In actie
Rock Werchter 2011 Het weerbericht beloofde een voornamelijk droog weekend, niet te warm, maar ook niet te koud. Ideaal weer om onze taak van barmhartigheid uit te voeren. Onze Ferrari-rode tapwagen werd mooi ingepland op dezelfde locatie als vorig jaar en onze ervaring leerde dat we ons moesten voorbereiden. We boekten dan ook een ruime koelwagen en voorzagen zelfs een mobile home voor sanitaire en relaxatie redenen. Beiden een goede zet! De uitbreiding van de shiften
zorgde ervoor dat alles een pak vlotter en aangenamer verliep zowel voor de vrijwilligers als voor de drankbehoeftigen. Om een idee te geven: ruwweg duizenden bekertjes getapt, honderden flesjes frisdank verkocht, tientallen vaten gestoken en 3 grote dozen cowboy hoeden uitgedeeld. Dat alles deden we met 50 Odyssee vrijwilligers in 6 dagen (100 uren) in 20 shiften. Oh ja, we vervingen ook 6 WC rollen en ons sanitair blok werd dagelijks 2x gereinigd. Bart Spiessens
Bootduik MS Zeehond, een evaluatie Met z’n allen een dagje spenderen op een boot, genieten van de zon, de duiken, het eten... Dat stond zondag 10 juli op ons programma. Die dag kwam, ging, en werd uiteraard ook geëvalueerd. Dit waren de positieve kantijes: • Leuk om een dagje samen te zijn; • Zat helemaal vol. We hadden zelfs een extra boot(je) ingelegd; • Mooi weertje, lekker relax; • Redelijke uren van uitvaren en terugkomen; • Interessante ervaring voor velen, inclusief het meemaken van slecht geplaatste droppings en stroming onder water; • Vlotte reservering en afspraken met
schipper, redelijke prijs, veel parking. Wat kon dan toch nog beter? • Beperkt aantal duikers mogelijk. Iets te weinig voor onze club. Veel gepuzzel dus; • Zwakke duikplaats keuzes van de schipper. Zelf al véél mooiere plaatsen in de buurt gedaan; • Schipper is geen duiker en dat merk je; • De schipper had iedereen wat minder mosselen gegeven om een paar extra porties te verkopen. En dit omdat niet alles wat op de menukaart stond aanwezig was; • Een plaatsje vinden in Yrseke om iets te drinken was niet eenvoudig (maar uiteindelijk toch iets leuks gevonden).
Conclusie van deze bootduik: voor herhaling vatbaar, maar wat mij betreft niet met de MS Zeehond. Bert Schoofs
Zilverwrak gevonden! Het Amerikaanse bergingsbedrijf Odyssey Marine Exploration heeft het wrak van de SS Gairsoppa gelokaliseerd, een Brits vrachtschip uit de Tweede Wereldoorlog dat in zijn ruim ongeveer 240 ton zilver heeft liggen. Dat heeft het bedrijf maandag bekendgemaakt. Odyssey hoopt de buit, vandaag ongeveer 152 miljoen euro waard, in de lente van volgend jaar te kunnen bergen. Het bedrijf kwam met de Britse autoriteiten over-
14
een dat het 80 procent van de buit mag houden. De rest is voor de Britse schatkist (nvdr. het bestuur plant nu al de volgende luxe-clubreis) De SS Gairsoppa werd in februari 1941 tot zinken gebracht door een Duitse U-boot en ligt op een diepte van 4.700 meter op de bodem van de Atlantische Oceaan. (Bron: www.destandaard.be)
Reis-ideetje
Duiken in Tenerife
Henri Joris
Beste vrienden Zoals elk jaar, nu toch al meer dan 20 jaar, ga ik elk jaareinde, tot een goed begin, duiken in Tenerife. Gewoonlijk vertrek ik rond 15 december en verblijf aldaar tot ongeveer 15 januari.Ook dit jaar zal ik, bij leven en welzijn, op de duikstekken aldaar te vinden zijn. Duiken doe ik daar, bij het duikcentrum “Coralsub” gelegen in het hotelpark “Ten Bel”
Waarom ga ik ieder jaar naar Tenerife en dan nog wel in de winter? Tenerife wordt “Het eiland van de eeuwige lente” genoemd.... en dat zegt al wel genoeg. Tijdens het hele jaar en dus ook in de winter, zal het kwik er maar heel zelden beneden de 17 graden celcius dalen, dat is dan s’nachts, en zelfs in februari (koudste moment aldaar) kun je er tussen 10 en 17 uur zalig genieten van de zon, gewoon op het strand of in een ligstoel, in zwembroek of bikini. Ook in februari (koudste moment) is het oceaanwater nog 18 graden en in december, als ik er ben, is de watertemperatuur 20 à 21 graden. Van zulke temperaturen kunnen we hier in Belgie maar zelden, in volle zomer, dromen. Daarbij is Tenerife gelegen op maar een 4-tal uren vliegen vanuit België en geniet je van europese mentaliteit wat ook bijdraagt tot een mooie vakantie.
Hoe verloopt een duikdag in Tenerife?
Als we rond halfnegen aan het duikcentrum aankomen, worden we verwelkomd door een sympatieke eigenaar en vinden we onze uitrusting netjes gedroogd aan de rekken, reeds buitengerold. Onze kleine uitrustingen hebben we de dag ervoor in een eigen kastje geborgen, en we vinden de gevulde 12 of 15 liter luchtflessen net achter het hoekje. Leden met een Nitrox brevet kunnen zonder meerprijs, gebruik maken van Nitrox. We hebben rustig de tijd om ons klaar te maken voor de duik. Duiken doen we vanaf een Zodiac, die uitgerust is met een zeer confortabele trap om uit het water te komen, wat zeer goed doenbaar is met volledige uitrusting. Alle duikplaatsen liggen op een afstand van 5 tot 20 minuten varen van de duikbasis. De zichtbaarheid in het water is er zeer zelden minder dan 20 meter en meestal ong. 30 meter. Op de duikplaats gaan we naar beneden via het ankertouw en voor de meeste duiken laten we ons leiden door de stroming of ons initiatief om dan, na het oplaten van de OSB, opgepikt te worden waar we bovenkomen. Makkelijker kan het moeilijk zijn.... Wie die dag een 2de duik wil doen, komt om 14.00 uur naar het duikcentrum. Familie, die de reis naar Tenerife meemaken en niet duiken, kunnen de hele dag van de
15
zon genieten aan het grote, met oceaanwater gevulde zwembad aan het duikcentrum, en moeten hun “duiker” dus maar zeer weinig tijd missen. In de buurt kunnen mooie wandelingen gedaan worden. Bij de terugkeer van de duik, kunnen we met onze uitrusting onder de douche om alles goed te spoelen en hangen de uitrusting aan de rekken die door de bedienden worden binnengerold op het einde van de dag. Dus eens ter plaatse, geen gesleur aan uitrusting voor de tijd van je verblijf. Trek zeker ook een dagje uit om de 2800 meter hoge “TEIDE” te gaan bezoeken of een rondrit te maken op het eiland.
Waar kan je verblijven? Voor wat betreft het verblijf op Tenerife zijn er alle mogelijkheden. Er zijn 2 hotels, op 2 en op 10 minuten wandelen van de duikbasis. Er zijn privé-appartementen te huur op 5 à 10 minuten wandelen van de duikbasis. Het “Ten Bel” park staat bekend voor een rustige omgeving, en dus niet voor het drukke gedoe en nachtleven dat je wel vindt op 15 minuten rijden, in “Los Christianos en Playa de Las Americas”. In het rustige vissersdorpje “Las Galletas” vind je een overschot aan kleine restaurantjes, mini mercados en winkeltjes. Wie interesse heeft om mij op Tenerife te vervoegen, en dan zeker kan zijn van (goede) begeleiding en de mooiste duikplaatsen, kan bij mij terecht voor alle mogelijke inlichtingen. Ik kan je zelfs helpen bij het doen van “proeven” wat in wat warmer en zeker helder water best te doen is..... Best betaalbare vliegtuigteckets zijn er regelmatig in “last minute” te vinden. Tot duiks, misschien in Tenerife... Wil je graag ook eens in Tenerife duiken? Contacteer dan gauw Henri via hj1@scarlet.be of 016/355.113
Duikonderricht
Verslag van een incident
proef duikleiding in Oosterschelde en oplaten van de OSB
Vooreerst bedankt aan de schrijvers van het volgende artikel. Het is inderdaad belangrijk en leerrijk om de juiste toedracht van een incident uit eerste hand te horen, om er zelf iets van op te steken. Wat opvalt is dat er bij een incident of accident zo goed als altijd meerdere factoren zijn die bijdragen tot het voorval. Als er slechts één probleem zou zijn, (bv bevroren ontspanner) wordt dit probleemloos opgelost. de instructeur om de proef af te breken en te stijgen naar de oppervlakte.
Ook in onderstaand voorval zijn er meerdere factoren die elk op zich niet zo erg zijn, maar samen wel degelijk een probleem vormen. Men spreekt ook wel van een ketting van gebeurtenissen. Om een incident te vermijden volstaat het dikwijls om één van de bijdragende factoren weg te nemen om de ketting te breken en het incident te voorkomen. Dit is ieders verantwoordelijkheid, niet alleen van het kader. Het is belangrijk om soms een neen durven te zeggen als je ergens twijfels over hebt, beter neen dan “had ik maar” achteraf.
Het begin
Er werd afgesproken tijdens de briefing om na oplaten van de OSB om boven water te overleggen hoe beide duikers verder naar de kant zouden terugkeren, dit ifv stroming en afstand van de kant.
De kandidaat deed ‘Duikleiding naar 30m’ en deze werd zeer goed uitgevoerd maar de kandidaat had een zeer hoog verbruik en te weinig lood mee. Op het ogenblik van de proef dook de kandidaat met slechts 4 kg lood. (Nu duikt hij met 8 tot 9 kg in zoutwater). De instructeur had hem hierop gewezen en extra lood aangeboden maar de kandidaat wou het met 4 kg proberen. Op het ogenblik van de proef had de kandidaat eveneens nog maar een 6-tal Oosterscheldeduiken. Het was zijn eerste duik terug in zoutwater sinds sinds een half jaar (en met volledig ander materiaal). Het oplaten van OSB verliep zeer problematisch omwille van te weinig lood (de kandidaat hing onderste boven om stijgen te vermijden). Hierop besliste
16
Aan de oppervlakte vroeg de kandidaat om het oplaten van de OSB opnieuw te doen. Dat kon echter niet om hij nog slechts 20bar over had. De instructeur beslist omwille van zuidelijke windrichting en toenemende stroming om terug uit te zakken. Gezien de instructeur nog 100bar op zijn fles had en de kandidaat slechts 20bar beslist hij dat hij de kandidaat het laatste stukje tot aan de kant op de 2de ontspanner van de instructeur laat voeren, dit wordt gebriefd terwijl beide duikers aan de oppervlakte zijn.
Misverstand
Hier was er een misverstand! De kandidaat had de vraag gesteld aan de instructeur om de proef opnieuw te proberen. Bij het bovenkomen bleek dat er nog lucht in de jacket van de kandidaat te zitten. De overtollige lucht werd eruit gelaten en de kandidaat dacht daarmee dat hij nu wel zwaar genoeg uitgelood was om de OSB op te laten. De instructeur wou echter niet dat hij de proef opnieuw deed, dit was ook zo gebriefd, maar toen de instructeur zijn 2de ontspanner aan aan de kandidaat gaf om terug uit te zakken en de duik te beeïndigen, dacht deze dat hij alsnog de proef opnieuw mocht proberen.
Duikonderricht
Ze zakken traag en vallen terug op 19m, dieper dan verwacht door de redelijke stroming en de vertraging van het moeilijk onder geraken (weinig lood en veel lucht in de plooien van de wing van de kandidaat). Op het ogenblik dat ze terug de bodem raken hedden geen van beide eigelijk door dat ze 19 m diep zaten. Ze wisten beide wel dat ze dieper zaten dan 8m (diepte waar we de proef gestart waren) maar gingen er van uit dat ze op een diepte van 12 tot 14 m zaten. Op de bodem aangekomen blaast de kandidaat onmiddellijk terug lucht in zijn OSB terwijl hij ademt op de 2de ontspanner van de instructeur. Pas nadat zijn OSB al was opgeblazen merkt de instructeur op dat de kadidaat terug zn OSB had opgeblazen. De reel van zijn OSB was geblokkeerd door een musketon die hij niet had losgedaan waardoor de reel niet kon afrollen. De kandidaat liet zijn opgeblazen OSB niet los waardoor hij, in combinatie met te weinig lood ongecontroleerd begon te stijgen.
purgerend terug in de mond van de kandidaat. Tijdens het stijgen heeft de kandidaat niet geademd aan de aangeboden ontspanner omdat hij schrik had om water te happen en daarmee in paniek te kunnen geraken. De kandidaat had ook nagenoeg volledig uitgeademd waardoor het risico op longoverdruk beperkt was. Beiden stijgen verder gecontroleerd tot aan de oppervlakte. De kandidaat geeft tijdens het stijgen geen paniekerige indruk. Afgecheckt aan de oppervlakte als alles OK was met de kandidaat, wat het geval was, de OSB werdt gerecupereerd en al palmend worden de resterende 50m tegen stoom aan de oppervlakte naar de kant afgelegd. Goed verschoten maar tevreden dat het goed afgelopen is en dankbaar voor de ervaren begeleiding.
En wat hebben we vandaag geleerd?
1. De kandidaat was te “eager” om de proef succesvol af te ronden, De instructeur moet dit inschatten. 2. De kandidaat was nog niet aangepast om terug om proeven in de Oosterschelde af te leggen (te lang geleden en volledig andere uitrusting). 3. Als iets niet loopt zoals verwacht (niet goed uitgelood, te hoog verbruik) beter iets defensiever beginnen handelen en de proef af te gelatsen (zie ook puntje 1). 4. Beter en duidelijk communiceren wanneer de plannen wijzigen, dit is niet evident in open water met golven, wind en met een kap op. 5. Bij het terug uitzakken, diepte checken en niet uitgaan van evidenties. 6. Wanneer één van beide duikers nog slechts 20 bar op de fles heeft,niet meer terug uitzakken maar aan de oppervlakte naar de kant palmen in Oosterschelde, (dit is omstandigheidsgebonden, stroming wind,...).
Door zijn plotse stijging verliest hij zijn ontspanner (de 2de ontspanner van de instructeur) uit zijn mond en trekt zijn bril van zijn gezicht (die blijkbaar was volgelopen). De kandidaat was nog steeds in de veronderstelling dat ze maar een 10-tal meter diep zaten (de OSB proef was op een diepte van 8m) en liet, bij het verliezen van de octopus van de instructeur zich gewoon langzaam omhoog gaan. Het stijgen duurde echter langer dan de kandidaat verwachtte omwille van de grotere diepte. De kandidaat probeerde gewoon rustig omhoog te gaan en niet paniekerig naar zijn ontspanner te grijpen omdat hij dacht genoeg lucht in de longen te hebben om boven te komen.
7. Steeds zuurstof aanwezig hebben (wat in dit geval OK was). Gelukkig was het niet nodig deze te gebruiken. 8. Wees er steeds van bewust dat je nooit alle factoren onder controle hebt.
Van zodra de instructeur de kandidaat heeft bijgepamld (na enkele (5-10?) meters stijgen) neemt de instructeur de kandidaat in NELOSgreep, probeer de stijgsnelheid onder controle te houden, recupereert zijn 2e ontspanner en duwt deze al
17
kandidaat & instructeur
Gelogd
Het logboekje van... Lynn Van de Velde
Elke keer opnieuw zetten we een logboekje in de kijker. Neus met ons mee door de vele duiken en verhalen van Lynn Van de Velde.
Het begin
Hoe ben je begonnen met duiken? We spreken eind jaren negentig, ik was een puber van ongeveer 17 en had een vakantiejob als redder in het Gemeentelijk zwembad De Warande in Wetteren. Een vrouw was in het zwembad haar trouwring kwijt. Samen met de hoofdredder ging ik de ring zoeken in de filter. Een korte uitleg en weg was ik.
Een aantal jaren later stond ik wekelijks als redder geboekt tijdens de trainingen van duikclub Hydra Aalst. Het kriebelde al langer maar door de ontmoeting met m’n toenmalig vriendje (een duiker van die club) sprong ik algauw in water. Spoedcursus gevolgd om m’n eerste brevet te behalen en twee maand later vertrokken we op duikvakantie naar Noorwegen. Hoeveel duiken heb je gelogd? Op dit moment zo’n 340 duiken. Waar was je eerste duik? De eerste duik heb ik gemaakt op 1 juni 2002 in domein De Ster in St Niklaas. M’n tweede duik was onmiddellijk een bootduik in Katshoek in Zeeland. Ik herinner me nog dat ik toen al veel gezien heb: krabben, kreeften, verschillende naaktslakken,... Ik was verkocht en 20 dagen/duiken en 1 droogpak ervaring later stond ik klaar om naar Noorwegen te gaan.
De wauw-factor
Giselinde Van de Velde
Wat was je mooiste duik? Een duik op het wrak van ‘le Grec’ in het zuiden van Frankrijk. Een combinatie van impressies: de diepte, het vinden van de boeg, maar vooral de grote schroef. Je voelt je dan zo nietig. De dag nadien gedoken op de Donateur met een gelijkaardige ervaring. Toen ik op meer dan 40 meter diepte de gedenkplaat van twee verdwenen duikers zag, moest ik toch wel even slikken. Het is een stevige ‘reality-check’!
Odyssee
18
Gelogd
Wat is je favoriete duikplaats in onze wateren? Ik ben eerder een fan van de Oosterschelde dan van de Belgische putten. Voor het mooie leven op de obstakels duik ik graag op het Gemaal van Dreischor en de peilers van de Zeelandbrug. Van de steengroeves is La Roche Fontaine m’n favoriet met de straaljager, porche en zo, maar dat heeft dan meer met herinneringen te maken.
reiskriebels
Welke duikvakantiebestemmingen heb je al bezocht? Fjordduiken in de buurt van Alesund en Sulesund in Noorwegen, Egypte: cruise naar het diepe zuiden, Sharm-ElSheikh en kantduiken in Marsa-Alam, twee maal naar Zanzibar, Simidan eilanden in Thailand, Cozumel en duiken in open grotten (de cenotes, zie het artikel van de familie KennisKenens eerder in het clubblad) in Mexico, maar ook in het Mediterrane gebied Griekenland (Corfu), Kroatië (natuurpark bij Zadar), Spanje, Portugal en Frankrijk (wrakken rond Hyeres).
Wat zou nog willen zien? Ik heb al veel gezien van beestjes die hoog op anderen hun lijstje staat zoals manta, walvishaai, spookfluitvis,... Ja, er is toch iets... (ooit gezien in een documentaire) een ‘sea angel’. Een weekdiertje dat leeft in koude wateren, lees ijskoud genre Antarctica. Wel een probleem voor iemand die altijd uit z’n pak rilt. Vertel ons een stomme stoot die je ooit uithaalde... Ik voel me nu al ongemakkelijk als ik er aan denk. Tijdens een duik in de beginperiode leek m’n inflator niet meer te werken. Telkens als ik lucht wou bij blazen zakte ik dieper. Ik maakte me druk en begon me serieus te enerveren. Ondanks stevig palmen kon ik niet op dezelfde diepte bijven. M’n buddy reageerde op mijn signalen en kwam kijken wat er scheelde. Ik deed teken dat ik lucht wou bijblazen in m’n jacket, maar telkens ik aan het balletje trok zakte ik weg. M’n buddy nam verbaasd de inflatordarm ipv de ontluchtingsklap en blies rustig bij. Toen pas besefte ik hoe stom het moest lijken dat ik via de ontluchtingsklep lucht wou bijblazen. Ik steeg nu wel, maar zakte gelijktijdig diep weg van schaamte.
Wat is je favoriete duikbestemming? Dat is echt moeilijk te zeggen. Elke plek heeft wel z’n charmes. Wat me echt is bijgebleven zijn de cenotes in Mexico, het leven in Thailand, het glasheldere water in Noorwegen en de adembenemende wrakken in Frankrijk. Maar eigenlijk wil ik telkens andere plekken ontdekken. Heb je nog een droombestemming? JA! Ik zou doodgraag naar Micronesië gaan, maar dat blijkt onbereikbaar te zijn (zowel organisatorisch als financieel).
19
Duikstek
Duikstek ontdekt
Opprebais
Opprebais, is voor ons, duikers uit het Leuvense, een van de meest dichtbij zijnde duikplaatsen die we hebben en het is er nog erg mooi ook. Ik zou zelfs durven beweren, een van de mooiste duikplaatsen van Belgie. En omdat we er voorlopig enkele keren de kans krijgen om er te gaan duiken, was er interesse voor een artikeltje, die ons zou kunnen wegwijs maken onder water.
Steengroeve
Opprebais is een oude steengroeve, die sind het staken van de werkzaamheden op natuurlijke wijze volgelopen is met bronwater. Eveneens op natuurlijke wijze, al hebben enkele duikers de natuur een handje geholpen, is deze put uitgegroeid tot een waar natuurparadijs, vooral voor duikers. Er zijn drie steigers aangebracht die het de duikers gemakkelijk maken, in en uit het water te komen. Spijtig genoeg zijn die 3 steigers kort bij mekaar en moeten we er dus wel heel goed opletten, dat het alleen op die plaatsen is dat we uit het water
kunnen komen!
Wat valt er zoal te zien?
Door de jaren heen is er een ware rijkdom aan fauna en flora tot stand gekomen. En wat we er kunnen tegenkomen is niet alleen plaats-, maar ook seizoensgebonden. In de winter is het alsof er een metamorfose is opgetreden. We zien dan nog heel weinig vissen en andere dieren zoals de zoetwaterkreeftjes omdat deze de warmste plekjes gaan opzoeken en dat is niet alleen kort bij de diepste plekjes aan de bodem maar ook zelfs ondergegraven in de modder. Maar toch is het ook in de winter
interessant duiken in Opprebais omdat het water er dan heel dikwijls super helder is zodat we op 20 meter diepte nog zonder lamp kunnen duiken. Bij de bodem zijn parcours uitgelegd met koorden zodat je zonder moeite een vroeger laadplatform kunt tegenkomen, met daarop een “klok” gemonteerd. In die klok kun je tot borsthoogte uit het water komen in de luchtbel, en dat op 15 meter diepte. Er is ook een caravan, een autowrak een minibus, een bromfiets een “vis” enz... in achtergelaten. Er is ook een parcours uitgelegd met grote buizen waar je doorheen kunt zwemmen. Verder vind je er nog de overblijfselen van een “bos”, ergens in een grotje een “zeemeermin” en er is een “put” in de bodem die tot 27 à 28 meter gaat...... Als het lente is, dan vinden we in de ondergelopen boomkruinen de spierwitte eierslierten van de baars die her en der zijn opgehangen alsof ze een kerstboom willen sieren. Kort nadien komen de padden en de kikkers uit de weide omgeving mekaar opzoeken in het water om er zich uit te leven aan hun seksuele driften. En naarmate het water een beetje warmer wordt, geven we onze ogen de kost aan de talrijke vissen en zoetwaterkreeftjes. De een zien we zo aan ons voorbij zwemmen en de anderen moeten we zoeken tussen kloven en spleten langs de kanten, waar ze zich tegoed doen aan de miljoenen driehoeksmosseltjes die er groeien.
Vissoorten
Opprebais kan in één adem worden vermeld met de karpers, want die zitten er bij tientallen. Hoewel ik nog geen record grote heb gezien, zijn er toch wel exemplaren bij van ruw geschat 60cm lang (en zelfs meer). En als we het toch over grote vissen hebben
20
kan ik je gerust een snoek beloven die zeker kort bij de meter lang is. Baarsjes en voorns kun je soms met hele scholen tegenkomen. Regelmatig zie je al eens forellen. Zeelt, brasem en rietvoorn kun je er ook ontmoeten en als je een grote steur ziet naast één van de 2 relatief grote roodwangschildpadden, dan heb je echt geluk gehad! Je ziet wel, Opprebais is zeker een duikje waard nu we de kans krijgen ( ik heb er daar al meer dan 450;->) maar één ding moeten we goed voor ogen nemen, “ HET REGLEMENT” Als we ons daaraan houden hopen we er nog veel te kunnen komen. Eén scheve schaats kan het einde betekenen voor iedereen. Zo, laten we de volgende keer eens naar Opprebais gaan duiken, en waar je het doet, hoe je het doet, met wie je het doet, maakt allemaal niet uit, als je het maar veilig doet en.... kom goed boven. Henri joris
Beestig
De karper
jouw buddy in zoet water Wie er al eens bij was, voor een duik in Opprebais (of La Gombe, of Barrage de l’eau d’Heure of waar nog meer....) heeft er zeker al gezien. Maar wat is de karper voor een vis en waar komt hij vandaan? De Europese karper, syprinus karpio, kan tot 1m20 lang worden... zo een heb ik nog nooit gezien! Karper is de naam van een soort vis (karperachtigen) waarvan er heel veel ondersoorten bestaan. Het is een “gordadier”; straalvinnig; van het geslacht syprinus.
In Opprebais zien we onder ander de gewone karper of boerekarper. Dat is een karper waarvan de huid, zoals bij vele vissen, volledig bedekt is met schubben. Hij heeft een bronsachtige kleur en heeft 4 baarddraden. Hij is het meest verwant met de wilde karper en wordt ook het meest gekweekt om uitgezet te worden in viswateren. De uitzetting van gekweekte karper is trouwens de reden waarom er bijna geen echte wilde karpers meer te vinden zijn. De wilde karper is met uitsterven bedreigd omdat de verschillende soorten karpers onderling verder kweken. De karper kan meer dan 40 jaar oud worden. Een andere karper die we in Opprebais kunnen bewonderen is de spiegelkarper. Deze karper onderscheidt zich van de anderen, omdat hij alleen aan de bovenste zijkant van zijn lichaam, links en rechts één rij grote schubben heeft. De rest van zijn lichaam heeft geen schubben maar is een als leder uitziend egaal vel. En dan hebben we ook in Opprebais, de zogenaamde lederhuid karper, die over het hele lichaam geen schubben heet. Deze karper wordt ook wel eens naaktkarper genoemd. Maar bij deze soorten karper blijft het
helemaal niet hoor. Er zijn nog heel veel verschillende soorten karperachtigen. De gewone goudvis en ook de koi zijn karpersoorten. Er bestaat trouwens een onderverdeling van soorten karpers, zijnde de wilde en gekweekte soorten ten weste van de Kaspische zee, de Syprinus karpio, en deze van ten oosten van de Kaspische zee, de Syprinus rubrofuscus. Maar zelfs die twee grote ondersoorten kunnen makkelijk met elkaar kruisen. Wees echter maar gerust, het zou een wonder heten als jou koi het morgen met een inheemse wilde karper zou beginnen doen.Voor de natuurlijke voortplanting hebben ze stromend water van 20 à 25 graden nodig. Zelfs met de opwarming van de aarde zullen we dat de eerste jaren niet mogen beleven.
bij de oppervlakte? Welnu, die dieren houden van warm water en in de zomermaanden is het net de bovenste laag water dat het meest wordt opgewarmd door de zon. Omdat verschillende soorten karpers, in de paaitijd samen paaien, wordt er van de verschillende soorten eitjes en hom samen in het water geloosd. Hierdoor worden er heel veel “hybride” geboren die dan niet meer voor nageslacht kunnen zorgen...
Karper op het menu....
In Belgie, vooral bij de Joden, maar ook bij de Slavische bevolking wordt nog regelmatig karper gegeten bij grote feesten. Het mag ons ook niet verwonderen dat bij de Chinese bevolking, regelmatig karper op het menu staat
Als slot nog enkele cijfers
In de Nekker in Mechelen kunnen we nog een andere soort bewonderen, namelijk de graskarper. Deze werd jaren geleden uitgezet omdat er een ware wildgroei ontstond van waterplanten in deze plas en met de hoop dat de graskarpers dat een beetje in toom konden houden. Spijtig genoeg hebben deze karpers een ware ravage gehouden en heeft geen enkel groen sprietje nog de kans om zijn kopje boven de bodem te steken. Het is ook zeer moeilijk om deze graskarpers te vangen omdat zij niet verzot zijn op de gewone aassoorten die door vissers voor karper gebruikt worden. Hebben jullie opgemerkt dat bij voorbeeld in Opprebais, de karpers te vinden zijn, kort
21
In Frankrijk, in de Lac du Curton bij Bordeaux werd een karper gevangen van 42,6 kg. Dat was meteen de zwaarste karper ter wereld. Algemeen wordt aangenomen dat een karper van meer dan 35 kg. extreem zeldzaam is. De zwaarste karper die in België gevangen werd, woog 37,194 kg. En omdat de karper zo een krachtpatser is, is het vooral voor de sportvissers dat deze vis massaal gekweekt wordt. Laat ons volgende keer maar eens horen, welke soort karper je waar gezien hebt. Tot dan. Henri joris
Fotografie
Fotograaf in de lens
Pascal Deroo
Net als velen voelde ik de onweerstaanbare kriebels om wat er allemaal te zien is onder water vast te leggen op de gevoelige plaat. Ik was en ben nog steeds gefascineerd door de kleine dingen, the macro-stuff. De Oosterschelde en de Middelandse zee zijn mijn favoriete locaties. De muck-, critter- en macroparadijzen Philipijnen en zeker Lembeh staan hoog op m’n verlanglijstje... Hoe het allemaal begon
Ik ben net als velen begonnen met een compact camera, een Olympus Mju500 in een Olympus onderwaterhuis, beperkt tot -40m. Al gauw heb ik daar een externe flitser met optische sturing (slave) voor aangeschaft om het probleem van backscatter een beetje te kunnen vermijden. Ik had er nog een extra Inon UCL165 macro-voorzetlens (wetdiopter) bij aangeschaft om dichter op het onderwerp te kunnen en zo meer detail vast te leggen.
een onderwaterhuis voor mijn Nikon D90 spiegelreflexcamera aan te schaffen. Na uitvoerig marktonderzoek is het is een Hugyfot onderwaterhuis geworden van Belgische makelij. Hugyfot is namelijk een dochterbedrijf van Greenforce en staat bekend om de uitstekende en vlotte service. Hierop staan 2 elektronisch gestuurde Inon Z240 flitsers. Het onderwaterhuis heeft een TTL-converter, een elektronische vacuüm-check en een
lekmelder (deze laaste 2 zijn al uitvoerig getest geweest op hun deugdelijkheid). Voorlopig is het onderwaterhuis voorzien van een flatport met een 60mm macro-lens. Hierbij gebruik ik ook een Dyron macro-wetdiopter om supermacro-opnames te maken. Ik ga ook nog aan sinterklaas vragen of er nog een groothoeklens en een domepot in zijne zak past, maar ik vrees ervoor.
Violette draadslak (flabellina affinis)
Liever manueel
Na en jaar of 2 wou ik een toestel dat volledig manueel instelbaar was omdat ik meer zelf wou beslissen hoe de foto er zou gaan uit zien dan dit aan het toestel over te laten. Ik wou af van de ‘auto’ functie. Een onderwaterhuis voor een spiegelreflexcamera was me op dat ogenblik veel te duur. De fantastische Canon G9 in combinatie met een Ikelite onderwaterhuis kregen op de verschillende fora lovende kritieken. Voordeel van het ikelitehuis is zijn prijs/kwaliteit en het feit dat deze tot -60m kon. Hierbij heb ik een Inon Z240 flitser aangeschaft die elektronisch werd aangestuurd. Later volgde nog een tweede flitser, een Inon D2000s(slave) die optisch werd aangestuurd door de elektronische Z240 (master). Hierbij gebruikte ik eveneens vaak een extra inon UCL165 wetdiopter
Waar: Hyères Cap Médès (nachtduik) Wanneer: sept 2011
D90, f20, 1/60, 60mm1 - 1 flitser
Grote sterslak of reuzendoris (hypselodoris picta picta) Waar: Hyères, Le Marcel (Fr) Wanneer: sept 2011
D90, f32, 1/200, EC+1.7, 60mm - 2 flitsers
Spookkreeftje of wandelend geraamte (caprella linearis)
een tandje bij
Waar: ponton bergse diepsluis Wanneer: aug 2011
Na jarenlang plezier gehad te hebben van de G9 werd het hoog tijd voor mij om een tandje hoger te schakelen en
D90, f22, 1/60, 60mm1 - 1 flitser
22
Fotografie D90, f22, 1/60, 60mm - 2 flitsers
Roux’ slijmvis (blennius rouxi)
Waar: Hyères Cap Médès (Fr) Wanneer: sept 2011 (nachtduik)
G9, f7.1, 1/50, 44mm - 1 flitser
Rode Zee-anemoonvis (amphiprion bicinctus)
Traag weefsel (Textus Tardus) Waar: de vuilbak (NL) Wanneer: juni 2008
Waar: Egypte stJohns Wanneer: sept 2010
G9, f4.5, 1/40, 37mm - 2 flitsers G9, f8, 1/250, 17mm - 1 flitser
G9, f8, 1/250, 37mm + wetdiopter - 1 flitser
Oprolkreeft of galathea (Galathea squamifera) Waar: La Ciotat (Fr) Wanneer: nov 2008
G9, f8, 1/250, 25mm + wetdiopter - 2 flitsers
Variabele slijmvis (Parablennius pilicornis) Waar: La Ciotat (Fr) Wanneer: nov 2008
Murene (murena helena)
Waar: l’Estartit (Sp) Wanneer: okt 2009
Waaierkokerworm (sabella pavona)
Waar: zeelandbrug (Nl) Wanneer: sept 2008
Zeekat of sepia (sepia officinalis) G9, f2.8, 1/125, 8mm - 2 flitsers
Waar: bergse diepsluis (Nl) Wanneer: mei 2009
G9, f3.5, 1/150, 11mm + wetdiopter - 2 flitsers
en een lief woordje
Duiken met een fotograaf in je kielzog is geen evidentie, je wordt geacht uit z’n buurt te blijven, geen stof te maken, interessante onderwerpen aan te brengen, minuuten lang naar iets liggen staren dat je helemaal niet ziet,… Bij deze wil ik m’n oprechte verontschuldigingen uiten aan al wie stenen kl*ten krijgt van onderwaterfotografen en toch af en toe met mij wordt opgezadeld. Anderzijds wil ik iedereen bedanken die met mij al één of meerdere fotoduiken heeft gedaan voor het oeverloze geduld.
G9, f3.2, 1/1250, 7mm - 1 flitser
Floating star
Waar: l’Estartit (Sp) Wanneer: okt 2009
23
Wedstrijd
Puzzel mee onder zee Zoek de tien verschillen!
Ook deze keer weer een leuke uitdaging onder water. Vind jij de 10 verschillen? Stuur gauw je oplossing naar redactie@duikschool-odyssee.com, opnieuw kan je puntjes verdienen in het puntensysteem. Oplossen én mailen maar!
En de winnaar is...
In onze reeks ‘hoe teken je’ presenteren we vandaag ... Omèr de Schildpad!!!
De woordzoeker uit de vorige editie was blijkbaar een makkie voor velen, want al snel liepen de juiste resultaten binnen. We zochten volgende oplossing: “Het onderwaterleven wordt nog boeiender als je duikt met duikschool Odyssee in Leuven. Duik met ons mee.”
Het lukt je gegarandeerd als je de onderstaande stappen volgt. Die duikfles geraakt nog vol!
De spreekwoordelijke onschuldige kinderhand viste een winnaar uit de mailbox. Albert Van Duysse mag binnenkort een duikgids in ontvangst nemen.
24
Gepland
Als je even niet weet wat te doen...
Dit najaar zal er regelmatig op donderdagavond gedoken worden in “De Nekker” in Mechelen. Exacte informatie over welke donderdagen en afspraken kan je binnenkort in een nieuwsbrief lezen.
Zaterdag 22 oktober
Duik in Opprebais Eerder in het clubblad kon je al lezen wat er te zien en te beleven valt bij een duik in Opprebais. Wil je deze duikplek graag ontdekken? Schrijf dan tijdig in bij Christine. Locatie: Opprebais Organisator: Christine Nysten
Donderdag 27 oktober
Clubduik ‘Indoor’
duik waarbij we om 19u afspreken aan het zwembad om tegen 20u te water te gaan. Einde duik 21u. Nadien eten we samen nog gezellig een spaghetti. Prijs: € 10 voor leden (inclusief duik & spaghetti) Opgelet! Slechts 25 plaatsen beschikbaar. Locatie: Nemo 33, Ukkel Organisator: Bert Schoofs
Zaterdag 12 november
Duik in Opprebais
Wil je deze duikplek graag ontdekken? Schrijf dan tijdig in bij Christine. Locatie: Opprebais Organisator: Christine Nysten
Zaterdag 3 december
Odyssee ledendag
Nemo33 is het vermaarde zwembad met kristalhelder water, 33 graden watertemperatuur en een 35m diepe put. (ontdek meer op www.nemo33.com De duik is toegankelijk voor iedereen en is ook (zeer) geschikt voor beginnende duikers en zelfs doopduiken - voor zover we voldoende kader meehebben. Beperkte mogelijkheid tot proeven. Duikdiepte bepaald door brevet. Avond-
Gezien het grote succes van de ledendag vorig jaar, besloot het bestuur om dezelfde formule aan te bieden! Voor de leden die er vorig jaar bij waren, is er geen extra uitleg nodig. De meesten althans herinneren zich nog goed het verloop van de dag. Voor de nieuwe leden wat toelichting: ’s Ochtends vertrekken we vanaf de
25
carpool parking in Rotselaar met de bus naar Dive 4 Life in Siegburg voor een indoor dive. (meer info over Dive 4 Life vind je hier: www.dive4life.de) Duiken is mogelijk voor alle niveau’s! En meerdere duiken zijn ook mogelijk. Ook niet-duikende familieleden kunnen mee. Zij kunnen tijdens het duiken naar het tropische zwembad in hetzelfde complex of naar de ambachtelijke kerstmart in Siegburg. Na de duik rijden we door naar Keulen om de kerstmarkt te bezoeken en na de nodige Schnaps und Glühwein, duiken we een Stube in voor een stevige maaltijd. De bus brengt ons nadien veilig terug naar Rotselaar. Meer detailinformatie volgt later via de nieuwsbrief. Locatie: Dive 4 Life, Siegburg & Köln Organisator: Walter Van Den Eynde
Zondag 4 december
Duik in Opprebais Wil je deze duikplek graag ontdekken? Schrijf dan tijdig in bij Christine. Locatie: Opprebais Organisator: Christine Nysten
huisstijlontwerp, belettering, promotiemateriaal. drukwerk voor elke gelegenheid, zakelijk of persoonlijk. huwelijksuitnodigingen, geboortekaartjes, communiedrukwerk.
Verzekeringen
Giselinde Van de Velde 0474 520 979 giselinde@targett.be
Wij hebben het voor U.
VERZEKERINGEN
ANTOINE MEULEMANS PASTORIJSTRAAT 2C 3110 ROTSELAAR TEL. 016 44 70 83
genieten van vakmanschap!
Welkom in Herberg t’ Huis, wereldberoemd in Rotselaar en omstreken. Bijna honderd jaar geleden begon het verhaal van Herberg t‘Huis. Hoofdonderwijzer Frans Michiels, zijn dochter Josephine en haar man Jef Van Haegenborgh, hun dochter Helena samen met Jos Staes, hun zoon Frank en sinds kort ook diens dochter Annelies : vijf generaties reeds zorgt deze familie voor een aangenaam en gezellige verpozen in het hart van de Demer en Dijle gemeente Rotselaar, parel van het Hageland. Vandaag is herberg t’Huis meer dan ooit een begrip in Rotselaar. En daar zit het vakmanschap van Frank Staes voor veel tussen.
Provinciebaan 18 3110 Rotselaar 016 44 53 35 Vergaderzaal reserveren? Tel 016/ 44.53.35 - GSM 0494/ 90 51 46 staes.frank@telenet.be (woensdag gesloten)