Stofpreventie op kleine locaties

De Parabool pakte blootstelling aan Stofpreventie op kleine locaties

Kleinschalige bedrijven en instellingen kunnen soms wel een steuntje in de rug gebruiken bij het adequaat aanpakken van arbeidshygiënische risicoʼs. Zorgstichting De Parabool bracht haar preventiebeleid voor blootstelling aan stof en chemicaliën op orde. De stoffenregistratie is up-to-date, terwijl met bronmaatregelen de risicoʼs voor medewerkers en cliënten zijn geminimaliseerd.

tekst Rob Jastrzebski

De Parabool levert zorg en ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking en is actief in de regio Deventer-Raalte. De stichting telt circa 400 medewerkers en zo’n 600 cliënten. Het dienstenpakket van De Parabool omvat woongroepen, begeleid wonen, werk en dagbesteding, verspreid over 33 locaties. Cliënten verrichten werkzaamheden in onder andere een houtwerkplaats, een wasserij, kaarsenmakerij, bakkerij en een locatie waar keramische materialen en schilderijen worden vervaardigd. Op die activiteitenlocaties wordt ook met schadelijke stoffen gewerkt en dat wil de stichting graag veilig organiseren. Op basis van een risico-inventarisatie is de afgelopen jaren een verdiepingsslag gemaakt om een goed overzicht te krij-

Serie Werken met gevaarlijke stoffen

Dit is het derde artikel in deze serie. In het eerste artikel Goede bedoelingen, slechte info (sept 2021) komt aan de orde dat informatie over gevaarlijke stoffen lastig bij elkaar te sprokkelen is. In het tweede artikel (okt 2021) Biomonitoring voor extra zekerheid leggen werknemers van Exolum uit hoe dat komt. gen van de gebruikte stoffen en de blootstellingsrisico’s nog verder te verminderen. HR-adviseur Mireille Schutte, die ook arbo in haar takenpakket heeft, vertelt hoe De Parabool dat heeft aangepakt.

Solide preventiebeleid

“De risico’s van de stoffen die op onze werklocaties worden gebruikt zijn relatief gering. We praten over kleine volumes en een lage gevaarklasse. Maar vanuit onze zorgplicht en goed werkgeverschap willen we de bescherming van zowel onze medewerkers als onze clienten goed geregeld hebben. Met een solide preventiebeleid en een goed

Medewerkers van de bakkerij kregen een longfunctieonderzoek ter bescherming tegen bakkersastma.

overzicht van de stoffen die we gebruiken en hun mogelijke gevaren. Dan gaat het onder andere om industriële wasmiddelen in de wasserij, om lijmstoffen en lakken, verf, oplosmiddelen en glazuren op de locatie Kleurmeesters. Daar maken cliënten producten als potten en vazen en ook schilderijen.” De blootstellingspreventie beperkt zich niet tot chemische producten op de werklocaties, maar kijkt ook naar stofbescherming in het algemeen. Schutte: “In de houtwerkplaats willen we mensen beschermen tegen inademing van houtstof, terwijl in de bakkerij meelstof een risico vormt. Los van het feit dat inademing van stof schadelijk kan zijn voor de luchtwegen en longen, kan het ook gevaar opleveren voor mensen met allergieën. We beschouwen stofpreventie dus over de volle breedte op al onze activiteitenlocaties.”

Beperkingen kleine locaties

Dat een meer verdiepende analyse van stoffenrisico’s nodig was, werd duidelijk tijdens de periodieke risico-inventarisatie die De Parabool in 2017 liet uitvoeren door arbeidshygiënist Tamara Onos. Er bleek geen actueel overzicht te zijn van de op de locaties gebruikte chemische stoffen en veiligheidsbladen waren deels afwezig, verouderd of alleen in de Engelse taal. Het vergde volgens Schutte behoorlijk wat tijd en inspanning om de benodigde actuele informatie op tafel te krijgen. “Daarbij liepen we aan tegen de beperkingen van een organisatie met kleine locaties. Onze medewerkers hebben al hun aandacht en energie nodig voor de cliëntenzorg en we hebben maar een kleine kantoororganisatie met beperkte capaciteit voor de bedrijfsvoering. Omdat we niet alle deskundigheid op het gebied van arbeidshygiëne in huis hebben, moeten we die kennis inhuren. We vinden het belangrijk dat een externe deskundige kritisch meekijkt, omdat bij veel mensen op de werkvloer het idee heerst dat ‘het bij ons toch wel meevalt met die stoffenrisico’s’. Maar alles wat we redelijkerwijs kúnnen doen om clienten en werknemers goed te beschermen, moeten we ook doen. Daar heeft Tamara Onos ons goed bij ondersteund. Samen met een stagiair heeft zij van alle gebruikte chemicaliën bij de fabrikanten de actuele veiligheidsbladen opgevraagd. Al die informatie hebben we vervolgens overzichtelijk in een digitaal bestand geordend. Nu is de uitdaging

ʻBij ons vallen de risicoʼs van schadelijke stoffen toch wel mee?ʼ

Bij Kleurmeesters worden ecologische verf en oplosmiddelen gebruikt om het gezondheidsrisico te minimaliseren.

om dat overzicht ook stelselmatig up-todate te houden.”

Stop-principe

In combinatie met de actuele stoffenregistratie heeft de stichting het veilig werken met chemische producten ook bij de bron aangepakt. Schutte: “Wij kennen het zogeheten stop-principe. Dat houdt in dat we bij activiteiten met schadelijke stoffen een stap terug doen en nagaan of we bepaalde chemicaliën kunnen vervangen door minder schadelijke alternatieven. Door te kiezen voor ecoproducten voor stoffen als verf en verfverdunners, verminderen we de gevaren al. Zo hebben we wasbenzine als oplosmiddel vervangen door een ecothinner op biologische basis. Een ander deel van onze bronaanpak is dat we activiteiten met een blootstellingsrisico, zoals het spuiten van verf en vernis, niet door de cliënten laten uitvoeren maar door de begeleidende medewerkers. Zo waarborgen we dat onze kwetsbare cliënten zo min mogelijk aan die stoffen worden blootgesteld.” Ook op het gebied van meelstofbescherming heeft De Parabool een extra stap gemaakt, door alle medewerkers op vrijwillige basis te laten deelnemen aan een longfunctieonderzoek. Het onderzoek is gedaan in verband met het risico op bakkersastma. Aan medewerkers zijn adviezen gegeven en uit het onderzoek is gebleken dat er de afgelopen jaren een aantal verbeteringen zijn doorgevoerd, waardoor de risico’s zijn verminderd.

Kern van het verbetertraject was het vinden van een goede balans in bescherming

Verdiepende geluidsmeting

Terugblikkend op de uitgevoerde verbeterslag in de afgelopen twee jaar zegt Mireille Schutte tevreden te zijn met de bereikte resultaten op het gebied van arbeidshygiëne en gezondheidsbescherming in De Parabool. In het traject bleek de ondersteuning met externe kennis en deskundigheid heel waardevol voor een organisatie met beperkte stafcapaciteit. “Naast de externe ondersteuning hebben we ook veel baat gehad bij tips en adviezen van de website blijmetstofvrij.nl. Die is opgezet vanuit de meel- en bakkerijgrondstoffenverwerkende industrie. Naast het waarborgen van actuele stoffeninformatie en stofpreventie, besteden we ook aandacht aan geluid. Er hebben verdiepende geluidsmetingen plaatsgevonden in de bakkerijen, de houtwerkplaats en de locatie Het Groene Erf. Medewerkers en cliënten van deze locaties konden een gehoortest doen.”

Cliënt aan het werk in de wasserette.

Omvang en aard

De kern van het verbetertraject was volgens Schutte het vinden van een goede balans in de beschermingsmaatregelen. Het preventiebeleid is afgestemd op de omvang en aard van de activiteiten met als oogmerk het opleggen van topzware beschermende maatregelen en beschermingsmiddelen te vermijden. Daarbij speelt een rol dat de werkdruk bij de medewerkers van De Parabool hoog is. Hoe minder extra werklast met extra taken, hoe beter zij zich kunnen concentreren op het begeleiden van de clienten. Ook vanuit dat oogpunt is het voor de Parabool belangrijk om preventie al te laten beginnen bij risicoreductie door vervanging van bepaalde chemicaliën door minder schadelijke ecoproducten.

Verandering en nieuwe RI&E

“Onze organisatie staat nu voor een periode van verandering en vernieuwing”, vervolgt ze. Zo gaat onze locatie Kleurmeesters met de schilder- en keramiekwerkplaats in Deventer verhuizen naar een nieuwe plek. Hetzelfde geldt voor de houtwerkplaats in Heeten. Die vernieuwingen zijn aanleiding om organisatiebreed een nieuwe risico-inventarisatie te laten doen. We bouwen voort op de basis die we met het verbetertraject van de afgelopen jaren hebben gelegd. En waar mogelijk investeren we nog extra in veiligheid en gezondheid. Eigenlijk stond vorig jaar al een nieuwe risico-inventarisatie gepland, maar die is vervallen wegens corona. De pandemie vroeg veel van onze medewerkers op het gebied van zorg. Bovendien lagen de dagbestedingsactiviteiten lange tijd stil. De verhuizing naar enkele nieuwe locaties is een mooie aanleiding om ook ons risicobeleid opnieuw te actualiseren.”

HR-adviseur Mireille Schutte: “Ondersteuning door een extern deskundige was voor ons heel waardevol."