GKB 10-2019

gereformeerd 72E JAARGANG • NUMMER 10 • 17 MEI 2019

KERKELIJK LEVEN

2

Ds Rutger Heij kreeg laatst de vraag: waar zie je God als je de bijbel dicht laat? Achter die vraag proefde hij een heel diep verlangen naar geloof.

KERKBLAD OPEN VENSTERS

4

Zo’n vijfentwintig buitenlandse evangelisten en voorgangers preekten afgelopen zondag 12 mei en preken komende zondag 19 mei verspreid door het land.

NIEUWS VAN DE KERKEN

13 Op 28 april 2019, de laatste zondag voor zijn emeritaat, heeft ds Bert Meijer zijn werk als predikant in actieve dienst afgesloten. Een bijzonder afscheid.

Dopen voor de doden Wat denken zij die zich voor de doden laten dopen te bereiken? Als de doden toch niet worden opgewekt, waarom zouden zij zich dan voor hen laten dopen? (1 Kor. 15: 29) DOOR DS DAVID DE JONG

Mormonen proberen zelfs de doden nog te redden door zich in hun plaats te laten doden. Zo’n plaatsvervangende doop heeft plaatsgevonden voor prins Claus en ook voor Anne Frank.

Maar volgens mij haakt Paulus aan bij wat hij eerder zei: als de Christus niet is

opgewekt “worden de doden die Christus toebehoren niet gered”. Het enige wat de doop hun opgeleverd heeft, is een plek in het dodenrijk.

Nu, zegt Paulus, wat denken mensen die zich voor het dodenrijk laten dopen te bereiken? Waarom zou je je laten dopen, als er geen opstanding der doden is? Want dopen, dat is iemand levend begraven. Zou er geen opstanding van doden zijn, dan zou de doop niet meer betekenen dan: “Straks gaat het naar de doden” (Pred. 9:3). Maar we worden door de doop niet bepaald bij onze eigen dood, maar bij die van Christus. In zijn dood word je bij de doop begraven, om met Hem op te staan in een nieuw leven (Rom.6,4).

Door de doop bent u, ben jij op Christus’ weg geplaatst: de weg van kruis en opstanding.

Neem dus je kruis op je en volg je Heiland. Daarmee zwem je tegen de stroom van je tijd in. Zoals de apostel al zegt: “Slecht gezelschap bederft goede zeden”. Maar als je je door de stroming van je tijd mee laat sleuren, heb je geen besef van God. Je gelooft dan misschien wel dat Hij zijn eigen Zoon uit de doden heeft opgewekt, maar in feite niet dat Hij dus ook jou zal opwekken. “U moest u schamen”, schrijft Paulus, en wij lezen het opdat dat niet van ons gezegd kan worden.

Durf dan je veilige leventje op het spel te zetten, om het zó juist te vinden.

Want wat baat het je de hele wereld te winnen, maar schade te lijden aan je ziel? Wat schiet je ermee op nu een rustig en veilig en zeker bestaan op te bouwen, als je het opbouwt voor de doden?

KERKELIJK LEVEN

Wat je van God kunt zien Laatst kreeg ik een hele mooie vraag van iemand: waar zie je God als je de bijbel dicht laat? Achter die vraag proefde ik een heel diep verlangen naar geloof. De jongeman die mij deze vraag stelde wilde overtuigd worden van het bestaan van God. Hij wilde iets van bewijs hebben.

DOOR DS RUTGER HEIJ

Ik duid dat positief: hij wil zo graag geloven. Hij zei: help me daarbij, wijs me aan waar ik God kan zien als ik de bijbel dicht laat. Misschien denk je nu: wat is dat voor dwaze vraag, je moet de bijbel juist wel open doen als je God wil zien en leren kennen. Toch snap ik de vraag van deze jongeman wel. Want bijbel lezen gaat uit van geloof, namelijk dat de bijbel Gods woord is. Alleen voor wie al gelooft is de bijbel een boek dat bewijst dat God bestaat. Ik moet hierbij denken aan artikel 2 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Daar staat: je leert God kennen door twee dingen, door wat Hij doet en door wat Hij zegt.

God leren kennen door wat Hij doet staat zelfs voorop. Dat onderstreept het goed recht van de vraag waar je God ziet als je de bijbel dicht laat.

De liefde van mensen

Mijn antwoord op die vraag is: je ziet God in de liefde van mensen. Want laten we eens even meegaan in de gedachte dat de aarde is ontstaan door evolutie, zonder God. Eén van de kerngedachten van evolutie is dat de sterkste overleeft: survival of the fittest. Maar waar komt dan de liefde vandaan? Hoe kan het dat er mensen zijn die liefde geven die hen iets kost?

Volgens de theorie van de survival of

2

the fittest zou de mens alleen voor zichzelf gaan. Overigens staat dit in 1 Johannes 4:12 (ik laat de bijbel dus toch niet dicht): ‘Niemand heeft God ooit gezien. Maar als we elkaar liefhebben, blijft God in ons en is zijn liefde in ons ten volle werkelijkheid geworden.’ Als mensen elkaar liefhebben, met gevende opofferende liefde, dan is God aanwezig. Wie iets van God wil zien dat zijn bestaan bewijst moet kijken naar de liefde van mensen, die onlogische liefde die alleen maar te verklaren is vanuit het bestaan van God.

Wat God doet

Nu noemt artikel 2 van de NGB nog iets anders waardoor je God leert kennen: ‘de schepping, onderhouding en regering van de hele wereld.’

Zo zullen veel mensen dat ook in hun hoofd hebben: je leert God kennen door de schepping. Probleem hiervan is dat dit een geloofsstandpunt is geworden. Toen de NGB geschreven werd was het geloof in God nog allesbeheersend in Europa en de enige verklaring voor het ontstaan van de wereld was die van de schepping door God. Maar wij merken dat deze redenering voor veel mensen om ons heen niet meer opgaat. Dat is op zich niet nieuw. De Romeinen in de tijd

vlak na Jezus kwamen ook niet uit bij God door te kijken naar de schepping. De apostel Paulus schrijft: ‘Ze hebben de waarheid over God ingewisseld voor de leugen; ze vereren en aanbidden het geschapene in plaats van de schepper’ (Romeinen 1:25) Dus God leren kennen door de schepping, of in ieder geval God gaan aanbidden door de schepping, gaat niet altijd op. Nu zegt Paulus het in Romeinen 1 breder dan ‘God leer je kennen uit de schepping’. In Romeinen 1:20 schrijft Paulus: ‘Zijn onzichtbare eigenschappen zijn vanaf de schepping van de wereld zichtbaar in zijn werken, zijn eeuwige kracht en goddelijkheid zijn voor het verstand waarneembaar. Er is niets waardoor zij te verontschuldigen zijn.’ Je leert God kennen in wat Hij doet, dat is breder en ook niet alleen iets van het verleden. Ik denk dan dus ook aan hoe God iedere dag liefde bewerkt tussen mensen. Het punt van Romeinen 1 is: nu Gods onzichtbare eigenschappen zichtbaar zijn in zijn daden, moet je je overgeven aan de waarheid van zijn bestaan. God wil erkend worden door de mens. Want God wil de mens redden van het oordeel dat komt over het leven waarin Hij niet erkend wordt (vers 18).

Gods eigenschappen

Wat zijn die onzichtbare eigenschappen van God? Ze worden benoemd in artikel 1 NGB. Daar staat een heel rijtje dat overigens niet compleet is.

Bedenk ook dat hier menselijke woorden gebruikt worden om iets te zeggen over God. Hoewel God die woorden zelf gebruikt in de bijbel schieten ze toch tekort. Ook het woord ‘eigenschappen’ kan je op het verkeerde been zetten. Als wij het bij mensen hebben over hun eigenschappen dan benoemen we die dingen die iemand het meest kenmerken. Iemand kan invoelend zijn en meegaand, maar dan is hij of zij het omgekeerde niet. Voor de eigenschappen van God geldt dat Hij ze allemaal 100 procent is. Wat God is, is Hij helemaal. De eigenschappen van God worden ook wel zijn volkomen-

17 MEI 2019

NOG EVEN DIT

heden genoemd. Voordeel van dat wat vreemde woord is dat je je ervan bewust blijft dat je niet menselijk over Gods eigenschappen moet denken. Artikel 1 noemt het volgende: God is één, eenvoudig, eeuwig, niet te doorgronden, onzienlijk, onveranderlijk, oneindig, almachtig, wijs, rechtvaardig en goed.

God kennen

Of jij God kent kun je checken aan de hand van 1 Johannes 4:7-8: ‘Ieder die liefheeft is uit God geboren en kent God.’ God kennen is niet weten hoe Hij in elkaar zit, maar het is zijn bestaan erkennen en in verwonderde aanbidding neerbuigen voor zijn grootheid. God zegt: mijn eigenschappen zijn zichtbaar in wat Ik doe.

Wij zien zijn geduld toch in het feit dat de wereld nog bestaat? Wij zien zijn creativiteit toch in de diversiteit van de schepping? Wij zien de kracht van zijn liefde toch in mensen die lief hebben en trouw zijn? Vraag je af of jij God ziet in zijn daden. En vraag je af wat het met je doet dat Hij je wil redden van een leven waarin Hij niet erkend wordt. God doet er alles aan om je te overtuigen van zijn heerlijke bestaan. Waar wordt het kennen van God praktisch in je leven? Als je God kent kun je over Hem vertellen. Aan je kinderen als je die hebt, maar ook aan mensen die God nog niet kennen (evangelisatie). Verder, hoe meer je God kent hoe meer je Hem gaat loven en prijzen. En ook zul je beter met God kunnen omgaan, hoe meer je God kent hoe beter je weet wat Hij fijn vindt. En je gaat Hem meer vertrouwen. Of je iemand vertrouwt hangt af van hoe je die persoon kent, dat geldt ook voor God. Nog een laatste ding: vanuit Romeinen 1 leer je Gods oordeel over ongeloof aanvaarden. Dat Gods onzichtbare eigenschappen zichtbaar worden in zijn daden op aarde betekent dat niemand meer een goede reden heeft om God niet te erkennen. Laten wij oefenen met het aanwijzen van Gods onzichtbare eigenschappen om zo steeds dieper overtuigd te raken van zijn heerlijke bestaan.

Onsterfelijkheid DOOR HEERCO WALINGA Sinds het boek ‘Homo Deus’ van de Israëlische historicus Harari, is het denken over de onsterfelijkheid van de mens vanuit wetenschappelijk perspectief nog meer in de belangstelling gekomen. Hij voorspelt op basis van lijnen uit de geschiedenis van de mensheid, dat er een moment komt dat we alle gebrekkige delen van ons lichaam zullen kunnen vervangen en dat er dus onsterfelijkheid in het verschiet ligt. Dat zal, zeker aanvankelijk, alleen weggelegd zijn voor de superrijken, maar toch…

Daar komt – meent Harari – geen God (Deus) meer bij kijken, want de mens (Homo) is dan zelf zo briljant als een almachtige God en wordt dan Homo Deus.

Ik weet het, ik doe dat fantastische, maar dood-enge boek te kort met deze paar woorden, maar in grote lijn klopt het wel, dat streven naar onsterfelijkheid.

In een tijd dat mensen over ‘voltooid leven’ nadenken staan de mogelijkheden van de wetenschap tegenover de wenselijkheid als het gaat over onsterfelijk zijn.

Konden we vroeger nog onbevangen vragen: ‘Onsterfelijk… wie zou dat nu niet willen zijn?’ tegenwoordig zeggen mensen soms: ‘Mijn leven is voltooid, laat me nu maar sterven,’ en ze grijpen naar dodelijke middelen.

Anderen – en dan denk ik vooral aan machthebbers en dictators – zoeken wel onsterfelijkheid. Ze weten dat hun lijf dat (nog) niet toestaat, maar de wetenschap dat hun namen in de geschiedenisboeken zullen voorkomen geeft hun toch een aangenaam gevoel.

Dat heb ik nooit goed begrepen als het ging om machthebbers die door de meeste mensen gehaat worden. Ik bedoel maar: hoe kan een wrede dictator tevreden zijn met zijn naam in de boeken, terwijl hij weet dat er bij het lezen ervan afschuw gevoeld wordt. En hoe kan iemand die een bloederige en zinloze oorlog ontketent, het nu fijn vinden dat aan zijn naam ‘De Verschrikkelijke’ toegevoegd wordt?

Onsterfelijkheid zonder God… het is een regelrechte ramp.

Daarom lijkt het me van dagelijks levensbelang – letterlijk – om te leven in het bewustzijn dat kinderen van de Allerhoogste inderdaad onsterfelijk zullen zijn als Zijn Koninkrijk definitief op aarde en in de hemel gevestigd zal zijn.

Die onsterfelijkheid is niet gebaseerd op het maken van naam (hetzij beroemd, hetzij berucht) in de geschiedenis, maar op liefde voor de Naam aller namen.

Het zou een waarschuwing moeten zijn voor alle machthebbers: u wilt dat uw naam in de geschiedenisboeken komt? Er is een betere boodschap, een goede boodschap, een evangelie: heb lief. Dan mag uw lijf in een simpel graf of in een prachtig mausoleum liggen, dat doet er niet toe, maar dan staat uw naam in het Boek der levenden. Dat is pas mooie onsterfelijkheid. hwalinga@walinga.org

3

OPEN VENSTERS

Buitenlandse predikanten preken tijdens Ontmoetingsdiensten Zo’n vijfentwintig buitenlandse evangelisten en voorgangers preken afgelopen zondag 12 mei en komende zondag 19 mei in diensten verspreid door het land. Rond deze Ontmoetingsdiensten hebben kerkgangers de kans om de buitenlandse predikant te spreken. Het grote aantal Ontmoetingsdiensten in mei, heeft te maken met de Internationale Conferentie van mission-organisatie Verre Naasten, de Theologische Universiteit Kampen en hogeschool Viaa die plaatsvindt tussen 8 en 22 mei.

DOOR LEONORE VERVOORN De buitenlandse dominees komen uit kerken in pakweg vijftien landen in Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Tijdens de Internationale Conferentie volgen zij een programma van colleges en workshops. Een belangrijk aspect van hun bezoek is, dat ze kennismaken met onze samenleving en onze kerken, vertelt Jan-Matthijs van Leeuwen, programmamedewerker bij Verre Naasten. “Zo zijn ze op excursie gegaan naar Den Haag. Verder kiezen we ervoor om de buitenlandse bezoekers te laten overnachten bij gastgezinnen in en rondom Zwolle. Zo kunnen ze iets meemaken van het gewone leven in Nederland, maar ook ervaren hoe het is om in Nederland christen te zijn.”

Wereldwijd verbonden

Ook zijn er de Ontmoetingsdiensten.

“De buitenlandse voorgangers leveren graag een bijdrage aan Nederlandse kerkdiensten”, vertelt Van Leeuwen. “Van eerdere Ontmoetingsdiensten weten we dat dit soort internationale kerkdiensten als erg bijzonder en inspirerend wordt ervaren. Tijdens zo’n dienst weet én voel je je ineens extra verbonden met de wereldwijde kerk. Alleen daarom al zou iedereen zo’n Ontmoetingsdienst moeten meemaken!”

4

Verspreid in het land

Verspreid door Nederland worden diverse Ontmoetingsdiensten gehouden. Een aantal van deze buitenlandse voorgangers die komen preken, stellen zich graag aan u voor. Een overzicht van alle Ontmoetingsdiensten van zondag 19 mei is te vinden op: www.verrenaasten.nl/ontmoetingsdiensten2019 Satyajit Mondal (Bangladesh) “Ik ben geboren en groeide op in een christelijke familie. Toch kende ik Jezus lange tijd niet als mijn Redder en Heer. Sterker nog, toen ik wat ouder werd, gaf ik toe aan allerlei lusten en

ging ik mee in wat de wereld mij aanbood. Mijn leven bestond uit slechte dingen. Gelukkig kwam in 1996 de ommekeer. Eén van mijn nichten vertelde mij over Jezus. Via haar leerde ik Hem ik kennen, zij liet mij het licht van Jezus zien en ik gaf mijn leven aan Hem. Sindsdien ben ik volop betrokken geraakt bij de kerk. Voordat ik Jezus leerde kennen, was mijn reputatie niet goed. Maar daarna wilde ik niets anders dan een dienaar van God zijn!”

Bedreigingen

“Meer en meer ging ik mij inzetten voor de kerk. Ik hielp de predikant en leidde ook de zondagsschool, het kinderprogramma, jeugdgroepen en gebedsbijeenkomsten. Ook kreeg ik een rol bij het stichten van nieuwe kerken, al ging dat niet zonder slag of stoot. Ik kreeg te maken met bedreigingen van orthodoxe Hindoes. Tijdens één van die confrontaties raakte ik zelfs gewond...”

Tegenstand

“Er is veel tegenstand in Bangladesh.

Toch kan dat mij niet stoppen. Ik ga door met mijn missie-werk en met het loven van God. En niet zonder resultaat: in de afgelopen jaren mocht ik verschillende christelijke geloofsgroepen starten veel mensen naar Jezus leiden!” Satyajit Mondal gaat voor op zondag 19 mei om 9.30u in de GKv Bazuinkerk in Kampen-Zuid, Cello 1.

Lilian Kamya (Oeganda) “Wij worden geroepen om schatten te verzamelen in de hemel en onze gedachten te richten op de dingen die boven ons zijn. Maar wij leven op aarde en wij moeten een impact hebben op de samenleving, voordat wij naar de Here gaan.”

“Lilian was 4 jaar oud toen haar vader overleed. Ze groeide op met haar moeder, een Anglicaanse met een religieuze achtergrond. “Toen ik op een dag verhuisde, ontmoetten we onderweg mensen die evangeliseerden.

Zo leerde ik op jonge leeftijd God kennen.” Lilian sloot zich aan bij de

17 MEI 2019

Presbyterian Church. Op haar 18e trouwde ze en inmiddels hebben zij en haar man 4 kinderen.

Met haar ervaring in het zendingswerk bemoedigt ze mensen die door moeilijke tijden gaan. Lilian geniet van het feit dat zij deel kan zijn van het leven van anderen en hen hun moeilijkheden ziet overwinnen. “God is genadig geweest; wij hebben deze uitdagingen overwonnen”, zo zegt zij.

Lilian wil de conferentie gebruiken om te leren hoe wij als christenen im-

pact kunnen hebben op de aarde terwijl wij ons richten naar boven.” Lilian Kamya gaat voor op zondag 19 mei om 10.00u in de GKv Martuskerk in Amersfoort-Zuid, Copernicusstraat 18.

Moussa Bongoyok (Kameroen) “Ik hoop dat de conferentie mij zal helpen om de relatie met onze geloofspartners te versterken en om een connectie te maken met onze broeders en zusters in de wereld. Zodat we van elkaar kunnen leren en succesvoller worden in het verspreiden van het geloof.”

“Moussa is niet opgegroeid in een christelijke familie. “Mijn familie was beïnvloed door zowel de Afrikaanse religie als de islam. Ik hoorde voor het eerst van het evangelie toen ik een christelijke school bezocht in 1977. Ik werd christen in 1981”, vertelt hij.

Moussa is getrouwd en heeft 3 kinde-

ren. Hij begon zijn loopbaan als predikant van een lokale kerk, ging vervolgens lesgeven op een seminar en verschillende christelijke universiteiten. Nu leidt hij het universitaire instituut voor internationale ontwikkeling.

Moussa en zij vrouw genieten ervan om mensen in kerken en zendingsmissies aan het werken te zien en wil-

len ook graag leren van de ervaringen van anderen hierbij. Hij stelt voor dat we reflecteren op de missies in een veranderde wereldlandschap, interculturele relaties of alomvattende ontwikkeling.” Moussa Bongoyok gaat voor op zondag 19 mei om 9.30u in de GKv in Monster, Molenstraat 71a en om 16.30u in de GKv Het Kruispunt in Alphen aan den Rijn, Van Nesstraat 2.

ik 20 was ben ik teruggekomen via de geloofsgemeenschap Navigators op de universiteit.”

Hussein is van 2005 – 2012 bezig geweest met evangelisatie in de regio Mangochi. Hij gaf Bijbel- en leiderschapstrainingen in een lokale kerk.

Zo kon Hussein de predikant daar ondersteunen. De regio waar hij evangeliseerde was vijandig en het religieuze bestuur probeerde moslims te beschermen tegen het christendom.

Toch konden de mensen die tot geloof kwamen, ondanks de tegenwerking, standhouden. Zij werden gedoopt en leerden het Woord en de Heer beter kennen.

Sinds 2014 geeft Hussein les aan de Nkhoma Universiteit. Hij begon met lesgeven in kerkgeschiedenis en het Nieuwe Testament. Tegenwoordig geeft hij les in: filosofie van het onderwijs, filosofie van religies, christelijk leiderschap en professionele ontwikkeling van leraren.” Hussein Latif gaat voor op zondag 19 mei om 10.00u in de GKv Herengrachtkerk in Leiden, Herengracht 68.

Andere plaatsen waar voorgangers van deze conferentie voorgaan zijn: Staphorst en Leusden Meer informatie over de Internationale Conferentie van Verre Naasten en de ontmoetingsdiensten is te vinden op: www.verrenaasten.nl/ic Noot van de redactie: Leonore Vervoorn is werkzaam als communicatie-medewerkster bij De Verre Naasten.

Hussein Latif (Malawi) “Ik voel mij erg vereerd dat ik deelneem aan de conferentie. Ik kan hier uitgedaagd, toegerust en geïnspireerd worden om mijn gemeenschap beter te dienen.”

“Hussein Latif is getrouwd en heeft 3 kinderen. Hij is geboren in een gemixte familie: christenen en moslims.

“Tot mijn 9e ben ik gescheiden van mijn vader (moslim) opgegroeid. Mijn moeder en mijn stiefvader stuurden mij naar de zondagsschool en catechisatie. Ik werd op mijn 10e gedoopt. In mijn tienerjaren ben ik een poosje weggeweest bij de kerk. Toen

5

SCHRIFT WERK

Zie Jezus zitten!

MAAR IK ZEG TEGEN U ALLEN HIER: VANAF NU ZULT U DE MENSENZOON ZIEN ZITTEN AAN DE RECHTERHAND VAN DE MACHTIGE EN HEM ZIEN KOMEN OP DE WOLKEN VAN DE HEMEL. MATTEÜS 26:64 Jezus laat zien dat hij zit aan de rechterhand van de Machtige. Maar konden ze dat op dat moment al zien? Hoe kunnen wij dat ook vandaag zien?

Het is een bijzondere uitspraak van Jezus voor het Sanhedrin, die probeert een aanklacht tegen Jezus te vinden. Deze uitspraak richt onze blik op de toekomst en geeft ons hoop.

DOOR DS HENK JAN VISSER Jezus is gevangen genomen en voor de hogepriester Kajafas gebracht.

Het Sanhedrin is samengekomen. De oudsten en schriftgeleerden vergaderen over de vraag wat er tegen Jezus ingebracht kan worden, zodat ze hem tot de dood kunnen veroordelen. Dat is hun duidelijke opzet. Allerlei valse beschuldigingen worden ingebracht, maar geen ervan blijkt kloppend te krijgen. De getuigenverklaringen stemmen niet overeen.

Dan staat de hogepriester op en zegt: ‘Ik bezweer u bij de levende God, zeg ons of u de messias bent, de Zoon van God’. Jezus reageert met: ‘U zegt het’. En dan volgt onze tekst.

terugkomt. De weg van lijden en sterven is een weg naar de verhoging, het ontvangen van alle macht en een weg naar herstel van alle dingen. De toekomst is in hand van de Heer Jezus Christus. Hij is de koning, die komt in de naam van de Heer.

Wat een machtige verklaring is dit van Jezus. Hij overziet de tijden en laat het weten, dat hij de messias is, die gekomen is. Hebben ze op dat moment er al iets van gezien? Ik denk het niet. Ze waren verblind in hun haat en woede. Maar later zijn voor een aantal van hen de ogen opengegaan.

Vanaf nu

Later hebben ze het mogen weten, dat Jezus in de hemel is. Stefanus heeft voor ditzelfde Sanhedrin getuigd van de hoge plaats, die Jezus heeft ingenomen in de hemel. Stefanus ziet vervuld van de heilige Geest de luister van God en Jezus, die aan Gods rechterhand staat. Hij roept het uit: ‘Ik zie de hemel geopend en de Mensenzoon, die aan Gods rechterhand staat’. Maar als de ouders en schriftgeleerden dat horen beginnen ze te schreeuwen en te tieren en doen ze hun handen voor hun oren.

Ze willen niet zien, ze willen niet horen. Maar door het geloof mag Stefanus het zien. Jezus is in de hemel aan

Het is een opmerkelijk woord van Jezus. Hij wijst op zijn hoge positie, die hij hierna zal innemen. Jezus’ verhaal is niet afgelopen met een veroordeling tot de dood. Hij is de vorst die gaat zitten op zijn troon aan de rechterhand van God. Hij is het die alle macht heeft, omdat hij de dood verslaat en weer opstaat. ‘Mij is alle macht gegeven in de hemel en op de aarde’, zal Jezus tot zijn discipelen zeggen bij zijn heengaan. Dus is de boodschap aan het Sanhedrin, dat Jezus de macht ontvangt en niet alleen in de hemel maar ook op de aarde zijn macht uitoefent, totdat hij

6

Getuigenis

Gods rechterhand. Hij oefent zijn macht uit tot op de dag van vandaag.

Ze grijpen Stefanus en voeren hem naar buiten waar ze hem stenigen.

Maar de mantelbewaarder Saulus mag op weg naar Damascus hetzelfde zien. Jezus zittend aan de rechterhand van God. Een helder licht verblindt hem onderweg, maar daardoor gaan ook bij Saulus de ogen open. Hij wordt verkondiger van die machtige boodschap dat Jezus leeft en vanuit de hemel alle dingen regeert. Hij heeft de macht ontvangen in de hemel en op de aarde. Het gaat gebeuren. Je ziet hem komen op de wolken van de hemel.

Zien

Ja, zien en zien is twee. Met beide ogen zien we niet alles. Maar met de ogen van het geloof zien we ook de dingen die niet te zien zijn voor iedereen. We kijken verder dan wat met onze ogen is vast te stellen of in beeld is te vatten. Het is een zien dat verder reikt dan wat wetenschappelijk valt te bewijzen. Het is de waarheid van Jezus’ macht. Hij oefent zijn macht uit en is bezig met zijn terug komen op de wolken. Heb je daar ook oog voor?

Zie je het gebeuren in deze wereld?

Hoe het maar goed in de gaten. Jezus is onze Koning. Hij zit in de hemel en komt terug.

17 MEI 2019

DENKEN EN DOEN

Festivals Het festivalseizoen is weer begonnen. Overal in het land genieten duizenden mensen van muziek en andere activiteiten in de buitenlucht. De festivalkoorts is losgebarsten: 150.000 ‘feestbeesten’ schudden er een dansje uit bij house en andere dansmuziek. Dance Valley verwacht op 10 augustus ongeveer 25.000 tot 30.000 bezoekers. Het gaat om mega-evenementen met dj’s als wereldsterren. Het is goed om hieraan eens wat meer aandacht in ons kerkblad te besteden, niet alleen omdat zo veel mensen en ook christenen er plezier aan beleven, maar ook omdat deze festivals nogal al wat zwarte randjes kennen.

DOOR MR EMO BOS Iemand vertelde dat zij toen ze zo’n muziekfestival bezocht bij de ingang haar oordoppen al moest indoen. De muziek daverde haar tegemoet en doof worden, of misschien nog wel erger, een piep in je oren die niet meer weggaat, is wel een heel treurig souvenir van een goed feest. Ook de terreinindeling werkt niet steeds mee, waardoor er bij vrijwel ieder podium het harde geluid van een ander podium te horen is. En onder dat hevige en van alle kanten komende lawaai wordt het helemaal los gaan bij je favoriete artiest heel moeilijk.

Festivalorganisatoren zeggen dat de geluiden zelden hoger gaan dan rond de 100 decibel. Dat klinkt geruststellend, voor zover deze informatie juist is. Maar geluiden vanaf 80 decibel kunnen al schadelijk zijn. Geluiden van 120 decibel kunnen je gehoor direct beschadigen. Van belang is vooral de duur van de geluiden. Zo kan je een geluid van 80 decibel 8 uur per dag (of 40 uur per week) ‘veilig’ horen. Maar elke 3 decibel erbij is een verdubbeling van het geluid, waardoor 83 decibel nog maar 4 uur per dag (of 20 uur per week) veilig is. En 86 decibel nog maar 2 uur per dag (of 10 uur per week). Geluid van 103 decibel kan je gehoor in minder dan 5

minuten beschadigen. Helaas is deze gehoorschade niet te herstellen. Muziek moet je voelen, zo luidt het verweer, maar de prijs is hoog. Gehoorschade is blijvend, ook als de muziek is verstomd.

Stijf van de drugs

Erger was, zo zei de eerder genoemde vrouw, dat het aan veel bezoekers goed te zien was dat ze stijf stonden van de drugs. De ellende kwam in zijn volle omvang bij haar binnen toen ze zag hoeveel medische zorg er nodig was. Er was zelfs een heuse intensive care verpleegunit met koelruimte op het veld aanwezig.

Het drugsgebruik wordt in de hand gewerkt doordat de feesten uren- en soms dagenlang duren. Het zo lang springen en dansen lijkt zonder stimulerende middelen niet vol te houden. Nu kan men zeggen dat de jongeren en ook ouderen dat zelf maar moeten weten, maar dat is te makkelijk. De maatschappelijke kosten rijzen de pan uit. Vaak worden xtc-pilletjes gebruikt. Om een voorbeeld te noemen: Alleen al in het opgevangen rioolwater van het festival Decibel zat maar liefst vier kilo drugs! Erger is dat de productie van deze pilletjes plaatsvindt in vieze schuren en lood-

sen met behulp van de smerige chemicaliën, waarna de afval in de natuur wordt gedumpt.

Officieel zijn drugs en alcohol bij de meeste festivals niet toegestaan, maar in de praktijk werkt dit verbod niet. Ook al is er controle en politie aanwezig, het gebruik gaat door.

Wanneer toch bij iemand de aanwezigheid van drugs wordt vastgesteld, krijgt de betrokkene slechts een boete, maar mag hij of zij gewoon doorlopen. Van de controle gaat dus weinig werking uit.

Intussen worden boeren, natuurbeheerders en ook gemeenten met de afval van de tientallen drugsfabrikanten geconfronteerd. De opruimkosten zijn exorbitant hoog. De volksgezondheid loopt gevaar.

De burgemeester van Oss noemde in een interview een geval waarin een meisje dat in een voormalig drugspand (hennepteelt) was gaan wonen door geknoei met de elektriciteit werd geëlektrocuteerd. Onderlinge afrekeningen van de drugscriminelen leiden tot liquidaties.

Gewone ondernemers met financiële problemen raken verstrengeld in de klauwen van de drugsmaffia. Witwaspraktijken zijn niet te voorkomen en nemen toe. En dat alleen omdat er mensen zijn die voor hun feesten drugs gebruiken om uit hun dak te gaan.

Gedoogbeleid

Het gedoogbeleid van de overheid kan zo niet blijven bestaan, want dat leidt tot groei van de georganiseerde criminaliteit. Om het tij te keren moeten politie en justitie onverbiddelijk gaan optreden en gebruikers van drugs de toegang tot een festival ontzeggen. Wanneer desondanks blijkt dat het drugsgebruik niet drastisch afneemt moet de vergunning voor het festival worden ingetrokken of geweigerd.

Het zal duidelijk zijn dat het ons als christenen niet geraden is dit soort festivals te bezoeken, ook al spelen er nog zulke goede bands. Laten we de duistere praktijken van de drugsmaffia niet steunen.

7

KORTE BERICHTEN

Missie V.O.N.K. Een donker bos, een touw over het water, doorzettingsvermogen, een blinddoek, saamhorigheid, de warmte van een kampvuur, een mooi gesprek, de zonsopkomst en flink afzien, samen met je teamgenoten… zomaar wat ingrediënten van Missie V.O.N.K. 2019. Meedoen betekent twaalf uur lang, in teamverband, de strijd aangaan met jezelf en met anderen, in het duister van de Sallandse bossen. En ook: in de voetsporen treden van een bekende Bijbelse evangelist, en daarbij afhankelijk zijn van de samenwerking met jouw team. Kortom, sportiviteit én inhoud!

Weekend na Pinksteren: 14-15 juni Verre Naasten organiseert Missie V.O.N.K. voor het vierde jaar op rij, opnieuw in het weekend na Pinksteren. Ben jij erbij, samen met je team? Dit sportieve, nachtelijke sponsor-event vindt plaats van vrijdag 14 op zaterdag 15 juni, in het oosten van het land.

Doe ook mee!

Durf jij deze outdoor-uitdaging aan? Gaaf! De opdracht: zoek zo’n 10 enthousiastelingen bij elkaar en meld je zo snel mogelijk aan als team. Je mag meedoen als kerkenteam, maar ook groepen vrienden, studenten, collega’s of familieleden zijn van harte uitgenodigd om zich op te geven voor Missie V.O.N.K. 2019. Als je maar met z’n tienen bent en van een sportieve uitdaging houdt, met inhoud!

Check onze website Meer weten? Bekijk foto’s en filmpjes van eerdere edities op www.missievonk.nl. Ook alle benodigde informatie vind je daar. Heb je vragen of zou je even met ons willen overleggen over jullie mogelijkheden? Bel of mail ons gerust: (038) 4270 410 of missievonk@verrenaasten.nl.

We zien je graag!

Team Missie V.O.N.K. 2019 / Verre Naasten

Concert Marcel Zimmer De landelijk bekende zanger Marcel Zimmer, geeft samen met zijn band, voor jong en oud, een concert op vrijdag 24 mei a.s. van 20.00 tot 22.30 uur in de Ontmoetingskerk(Hart van Vathorst) aan de Angelinapolder 1-3 in Amersfoort. Naast oude, bekende samenzangnummers, staan er tijdens het concert ook een aantal nieuwe liederen op het programma. De zaal is open vanaf 19.30 uur. Voor kaartverkoop en meer informatie zie www.truetickets.nl/ marcel-zimmer

Predikantendag Open Doors met pastor Maruc Open Doors houdt woensdag 5 juni een Predikantendag voor dominees en voorgangers. Pastor Maruc uit India vertelt over de situatie in zijn land, waar christenen steeds meer onder druk komen te staan. De dag staat onder leiding van dominee Ron van der Spoel.

Tijdens de Predikantendag krijgen dominees en voorgangers handvatten om een preek in het kader van de

8

jaarlijkse Zondag voor de Vervolgde Kerk vorm te geven. Deze themazondag in het teken van christenvervolging wordt dit jaar gehouden op zondag 16 juni, maar kerken kunnen ook op een andere zondag aanhaken.

Ron van der Spoel maakte al een voorbeeldpreekschets voor de Zondag voor de Vervolgde Kerk met als titel ‘Eén in Hem’. Hij haalt daarbij twee Bijbelgedeelten aan: Ef. 4:14-19 en 1 Kor. 12:12-27. De Predikantendag

is dus een ideale voorbereiding voor de Zondag voor de Vervolgde Kerk!

Het programma begint om 10.00 uur en eindigt rond 15.00 uur. Voor een lunch wordt gezorgd. Plaats van samenkomst is de Open Hof, Jacob Catsstraat 3 in Harderwijk. Aanmelden kan via de website: www.opendoors. nl/predikantendag. Alle predikanten, voorgangers, kerkelijk werkers en studenten zijn van harte uitgenodigd!

17 MEI 2019

NIEUWS UIT DE KERKEN

Informatieavond in Nieuwegein 7 mei 2019: In het kerkgebouw De Rank in Nieuwegein verzamelen zich ongeveer 45 mensen om zich een avond te bezinnen op het eenwordingsproces GKV-NGK. De bezoekers zijn afkomstig uit verschillende GKv en NGK kerken uit Nieuwegein en omgeving. Er is zelfs iemand van Christelijk Gereformeerde huize. Van de Regiegroep is ds. Rob Vreugdenhil aanwezig.

Roelof Hoving van het Praktijkcentrum, de gespreksleider, roept de mensen de kerkzaal in. Als belangstellende van buiten de regio, loop ik mee.

Wat levert zo’n avond op? Is er bij de gelovigen hier in het Stichtse sprake van spanningen, van blijdschap, enthousiasme, of bezwaren?

DOOR MR EMO BOS In de kerkzaal deelt Roel Hoving enkele stellingen op papier uit en vraagt de bezoekers zich bij een van de nummers 1 t/m 7 op te stellen om daarmee te laten zien waar zij in het eenwordingsproces staan en aan te geven waarom, en of ze op de voorhand tips hebben. Uit de opstelling blijkt dat de meningen nog wel wat uiteen lopen. Verreweg de meesten kunnen zich heel goed vinden in het proces, hoewel het enkelen toch wel te snel gaat. Dat laatste speelt vooral bij ouderen die de scheuring van 1967 van nabij hebben meegemaakt en daar nog pijn van ondervinden.

Sommigen geven aan dat het thema van eenwording nauwelijks een rol speelt in hun gemeente. Bijvoorbeeld omdat de gemiddelde leeftijd van de leden erg jong (± 26 jaar) is, of omdat hun gemeente veel aandacht heeft

voor eigen projecten. Iemand merkt op dat de vrijgemaakte kerken erg zijn veranderd, zonder dat daarvan rekenschap is gegeven. Enkelen waarschuwen voor dwang in het kerkverband. Verder wordt gepleit voor meer contact en samenwerking (evangelisatiewerk, kringen e.d.).

Br. Hoving leest vervolgens enkele verzen uit de Bergrede en gaat voor in gebed. Ds. Vreugdenhil vertelt iets over het proces van eenwording en legt uit wat het werk van de Regiegroep is. Gestreefd wordt naar een beweging van onderaf, vanuit de gemeenten en niet top down, vanuit de landelijke besturen. De Regiegroep heeft vier opdrachten: 1e. werken aan verzoening, herstel van verhoudingen en het wegnemen van pijn; 2e missie (het verlangen naar een nieuwe kerk stimuleren) en kerkorde (het

concept is hopelijk in juni klaar); 3e het bevorderen van nieuwe organisatorische samenwerking van deputaten, commissies, het Praktijkcentrum, SKW, TU, financiën; 4e communicatie om het draagvlak te versterken (website, nieuwsbrief, regioavonden).

Vervolgens krijgen de deelnemers gelegenheid om in kleine groepen een paar punten van het document Verlangen naar een nieuwe kerk van de Regiegroep te bespreken. De punten betreffen de betekenis van de kerk voor de wereld, het staan in de traditie met ons voorgeslacht, en het functioneren in gemeenschap met andere gemeenten. Uit de terugrapportage, die uiteraard heel beknopt was, komt naar voren dat het uitwisselen van informatie en het aanhoren van verhalen positief zijn ervaren. Sommigen verzoeken om een niet al te grote bemoeienis van het kerkverband, want er is in beide kerken een ontwikkeling naar steeds ‘eigenwijzere’ gemeenten. Daar moet je gewoon rekening mee houden, zo menen ze. Een andere groep oordeelt dat het samengaan geen doel op zich moet zijn, maar een krachtenbundeling ten behoeve van de evangelieverkondiging. De zegsman wijst op de opdracht van de Here Jezus aan ons om alle volken te onderwijzen in hetgeen Hij de leerlingen heeft voorgehouden.

Desgevraagd geeft ds. Vreugdenhil aan dat er ondanks verscheidenheid, overigens ook binnen de kerken zelf, geen sprake is van een leerverschil tussen de GKV en de NGK. Dat mocht met vreugde worden vastgesteld.

Vanuit de vergadering wordt de Regiegroep gecomplimenteerd met de mooie teksten in het Verlangendocument. Tenslotte zingen we het lied van Sela: Breng ons samen, één in uw naam om daarmee aan te geven dat het samen de naam van God willen dienen centraal staat.

Al met al heb ik het als een plezierige en nuttige bijeenkomst ervaren. Het streven naar eenheid werd gedeeld en nieuwe en nuttige onderlinge contacten werden gelegd. Een stimulans om lokaal het gesprek aan te gaan.

9

OPVOEDING

Van wie leerde Jakob liegen?

OVER DE INVLOED VAN DE OUDERS OP DE OPVOEDING Aartsvader Jakob staat voor velen bekend als de man van de leugen. Die door handige slimmigheidjes grip op zijn leven wilde houden. Denk bijvoorbeeld aan hoe hij het eerstgeboorterecht van zijn broer Esau aftroggelde.

DOOR JETZE BAAS Bekend is het verhaal van zijn geboorte. Hij was een van een tweeling.

In de buik van zijn moeder werd al gevochten tussen die twee. Toen de tweeling werd gebaard, kwam eerst Esau ter wereld en daarna Jakob. Tijdens die geboorte hield Jakob de hiel van Esau beet. Dat bezorgde hem zijn naam: Jakob, hij die de hiel vasthoudt, hielenlichter. Het lijkt daardoor dat Jakob al vanaf het begin een potentiele bedrieger is. Het is de vraag of jij je Jakob zo voor moet stellen: leugenaar vanaf zijn geboorte. Jakob is niet meer of minder dan andere baby’s, dan jij en ik: belast met de erfzonde.

Jakob is geen bedrieger vanwege zijn naam. Dan zou hij er zich op kunnen beroepen: “Ik kan er niets aan doen, het is nu eenmaal mijn lot.”

De ouders

Letten we op de ouders van Jakob, dan zijn er een paar bijzondere situaties vast te stellen. In de eerste plaats de manier waarop ze tot een huwelijk kwamen. De knecht van Abraham had Rebekka meegenomen naar Kanaän. Ze was hem door God aangewezen. Als Isaak en Rebekka getrouwd zijn, lijkt kinderloosheid hun deel. Wat voor invloed zal dat op hun relatie gehad hebben? Spanning, onbegrip, gelovige aanvaarding? Als ze na lange tijd eenmaal in verwachting blijken te zijn, zegt de HEER dat Rebekka een tweeling bij zich draagt.

10

Met daaraan verbonden de bijzondere profetie: de oudste zal de jongste dienen. Wat hebben de ouders met die uitspraak gedaan? Hebben ze er samen open over gesproken, over gebeden? Heeft dat spanning opgeleverd? Heeft het geleid tot ongelijke behandeling van de kinderen? Het blijkt dat Isaak meer om Esau geeft, en dat Rebekka meer met Jakob heeft (Gen 25: 28). Dat het beter klikt met de ene ouder dan met de ander, hoeft geen probleem te zijn.

De vraag is: weten Jakob en Esau dat de oudste de jongste zal gaan dienen? Dat de jongste voorrang heeft?

Dat is niet met zekerheid te zeggen.

Wel lezen we dat hier omheen heel wat ‘afgeklungeld’ wordt, denk alleen maar aan het (ver)kopen van het eerstgeboorterecht.

Openheid

De situatie bij de familie Isaak toont dat openheid in de opvoeding van groot belang is. Dat je als ouders open tegenover elkaar bent. Samen biddend bij God je vragen neerlegt. Open naar Hem. En open naar de kinderen.

Als dat niet gebeurt, ontstaat er een gespannen sfeer, er worden stiekeme acties ondernomen, het onderlinge wantrouwen groeit etc. Kortom: er groeit een onveilige situatie voor opgroeiende kinderen. En juist veiligheid en geborgenheid zijn van levensbelang voor een gezonde ontwikkeling.

Het heeft er veel van weg dat gebrek aan openheid een grote rol speelt bij dit gezin. Dat loopt uiteindelijk uit op een vreselijke situatie van leugen en bedrog. Over veiligheid en geborgenheid gesproken….

Het gaat mis

Isaak belooft Esau zijn grote zegen te geven, als hij een lekker stuk wildbraad bij zijn vader zal brengen. Moeder Rebekka hoort dat Isaak dit zegt.

Misschien stond ze bij de tent en hoorde dit toevallig. En hoe reageert ze dan? In plaats van tegen Isaak te zeggen: Dit kun je niet maken! Je weet toch wat de HEER ons heeft beloofd? Nee, ze bedenkt een slim plan.

Hoe komt ze daarbij? Heeft ze dat misschien van thuis bij Betuël en Laban meegekregen? Haar broer Laban laat in de Bijbel niet zo’n positieve indruk achter.

Rebekka weet hoe ze voor Esau het eten lekker bereiden moet. Maar de actie om Jakob ‘om te bouwen’ tot Esau, slaat alles. Jakob wil dat niet, en terecht! Maar Rebekka zegt: Die vloek neem ik wel op me… Jakob laat zich overhalen. In de Bijbel staat hoe deze geschiedenis afloopt: geen winnaars, uitsluitend verliezers. Is het nog een vraag hoe Jakob een bedrieger geworden is?

Hoe belangrijk is de voorbeeldrol van ouders! Daarbij: het zijn niet voornamelijk je woorden, het is vooral je houding, die anderen beïnvloedt.

Eerlijk en oprecht

Ouders, wees oprecht. Trek samen op, in alle openheid. Geen verborgen agenda’s voor elkaar. En ga je toch de fout in – en je gaat! – wees dan open naar je kind: “Dat heeft mamma, of pappa verkeerd gedaan: wil je vergeven? Zullen we samen vergeving vragen?” Dat lijkt misschien een zwaktebod, maar het is de grootste winst die je kunt halen uit een gebroken situatie.

Het blijft wezenlijk: Ouders die samen bidden om wijsheid, die elkaar opdragen in gebed. Bewust van eigen zwakheid, zodat Gods kracht meer in je openbaar wordt.

17 MEI 2019

KERK ONDERWEG

Erasmus voor Rome (1) In zijn beschouwing na het TV-optreden van de paus op de Paasdag 2019 sprak Antoine Bodar dit keer over de schildering van het laatste oordeel in de dom van Orvieto. Hij betoogde dat de dienaren van de kerk ook nu ernst moeten maken met een christelijke moraal, al kost dat offers. Daarop had de Florentijnse Dominicaanse boeteprediker Savonarola tegen het eind van de 15 eeuw ook al gewezen. Bodar blijkt van mening dat deze man alsnog wel zaligverklaard mag worden1. Dit deed mij denken aan Desiderius Erasmus van Rotterdam (1466-1536).

DOOR DS H.K. BOUWKAMP Bewonderaars van de christelijke humanist Erasmus in de 16e eeuw vonden ook dat deze geleerde zo spoedig mogelijk op de lijst voor zaligverklaring gezet moest worden.

Het is nooit gebeurd, aangezien er over Erasmus in de pauselijke kerk ambivalent gedacht werd. Er was een respectvolle en tolerante lijn, waarin men hem hoog had vanwege zijn geleerdheid en geschriften. En er was een harde lijn, waarin men hem wantrouwde en hem aansprakelijk stelde voor Lutherse rebellie. Van beide fronten hier drie voorbeelden2.

Pro

a. Paus Leo X, die op 3 januari 1521 Maarten Luther excommuniceerde (buiten de kerk stelde), schreef in 1518 voorin de editie 1519 van Erasmus’ Grieks-Latijnse Nieuwe Testament (herzien en uitgebreid t.o.v. de 1e druk 1516) een lovende aanbeveling . Deze studie zou het orthodoxe geloof ten goede komen. Natuurlijk wist hij niet dat Luther dit boek zou gebruiken als bron voor z’n Duitse vertaling van het Nieuwe Testament, eerste druk september 1522. b. De volgende paus, Adrianus VI (uit Utrecht, paus in1522/23) was Erasmus ook genegen. In zijn briefwisseling

met hem schrijft hij op 1 december 1522, dat Erasmus zijn vele gaven nu ook moet gebruiken tot eer van Christus, de verdediging van de Kerk en het heilig geloof. Vurig wenst hij dat Erasmus de pen zal opnemen tegen de nieuwe ketterijen. Daarmee ‘zult u tegelijk degenen die u verdacht proberen te maken van lutheranisme, het zwijgen opleggen.’3 In 1524 kwam Erasmus’ geschrift ‘Over de vrije wil’ tegen Luther uit. c. De Weense bisschop Friedrich Nausea (1490-1552) neemt in zijn catechismus van 1543 een voorbeeld aan die van Erasmus 1533. Hij schrijft dat Erasmus een ‘door de Geest van God bewogen schrijver’ is, dat zijn maathouden, zijn zedelijke zuiverheid en zijn vrome levensuitgang voorbeeldig zijn. Deze bisschop stelt dan ook voor om Erasmus spoedig op de lijst voor zaligverklaring te zetten.

In het algemeen is te stellen dat paus, keizer en koning Erasmus tijdens diens leven († Bazel 1536) als hooggeachte geleerde autoriteit behandelen en ontzien.

Contra

a. De geleerde humanist Hieronymus Aleander (1480-1542), die als pauselijke nuntius (later kardinaal) een be-

langrijke rol speelde in de kerk-politieke ontwikkelingen van zijn tijd, kende Erasmus persoonlijk. Tegen de milde houding van zijn pausen vond hij in 1521 al, dat Erasmus de ‘fomes malorum’ (de brandstof van de kwade geesten) was: Erasmus schiep de onderbouw voor de Lutherse ketterij, schreef erger tegen het geloof dan Luther; op thema’s als biecht, aflaatpraktijk, kerkelijke ban en autoriteit van de paus verbreidde hij zelfs gemener al datgene, wat Luther zich eigen maakte. b. De Spaanse theoloog D.L. Stunica schrijft in 1523 te Rome, dat Erasmus niet recht denkt over het primaat van de apostolische stoel, evenmin over de sacramenten en de kerkelijke dogma’s en instellingen, maar ‘in alles en in elk opzicht met de ketter Luther overeenstemt, hetgeen uit dit door ons bewerkte boekje over zijn goddeloosheden en snoodheden duidelijk genoeg blijkt’. c. De inquisiteur Theodoricus Hezius (Dirk van Heeze), eerst vurig bewonderaar van Erasmus, ging na 1530 in Luik en Leuven de ketterij bestrijden, werkte mee aan een zuiveringsactie tegen het gebruik van Erasmus’ boeken op scholen, stimuleerde te Leuven ook een geheim censuurdossier tegen Erasmus, dat in 1552 werd meegegeven aan de afgevaardigden naar het concilie van Trente.

Deze gedachtenlijn ontwikkelt zich na de dood van Erasmus tot een algemene harde lijn.

1 Girolamo Savonarola (1452-1598). Wegens conflict met paus Alexander VI tot de brandstapel veroordeeld. Door paus Paulus IV 1558 gerehabiliteerd. In 1947/2007 wilden dominicanen hem nomineren voor zaligverklaring. Jezuïeten zijn tegen. Gebeurt niet.

2 Gegevens uit: Rudolf Padberg, Erasmus als Katechet, Freiburg 1956; en: Silvana Seidel Menchi, Erasmus als Ketzer, Leiden 1993 p. 36v.

3 Marcel Verweij (vert.), Pas de deux in stilte, De briefwisseling tussen Desiderius Erasmus en Paus Adrianus VI (1522/23), Uitg. Ad Donker Rotterdam 2002, blz.

65/66.

11

LITURGIE

Een stevige hand en mededelingen Het orgel zwijgt, het geroezemoes in de kerk ebt weg en er komen mannenbroeders in een rij de kerkzaal in. De laatste twee van de rij gaan niet naar de kerkenraadsbank maar geven elkaar een hand. Een van hen is de voorganger. Die klimt de preekstoel op en de dienstdoende ouderling gaat bij de andere kerkenraadsleden zitten. Als kind vroeg ik me af of die ouderling zachtjes wat tegen de dominee zei als hij hem een hand gaf: ‘Sterkte, dominee.’ of zoiets. Er deed ook een grap de ronde, namelijk dat een ouderling de dominee ‘een goede stoelgang’ toewenste.

DOOR HEERCO WALINGA Waarom die handdruk? In de Bijbel wordt er niet over gesproken en ook de kerkorde en de belijdenis geven geen voorschriften. Het is een (goede) gewoonte geworden, waarvan de betekenis later meer en meer is ingevuld.

De oorsprong schijnt in de tijd van de hagenpreken te liggen, aldus ds. Joh. Francke in een artikel in het blad Dienst van lang geleden. De mensen waren ergens in het geheim verzameld en de organisatoren van zo’n bijeenkomst hadden een voorganger uitgenodigd. Niet ieder ‘gemeentelid’ kende de voorganger. En als die dan bij de groep kwam, gaf één van de organisatoren hem een hand.

Daarmee zei hij zoveel als: ‘Deze man is het, het is in orde.’

Vandaag heeft die handdruk deze betekenis: de kerkenraad, als ‘regerend orgaan’ geeft de voorganger het mandaat om tucht te oefenen, de gemeente te vertroosten, te vermanen, te leren, op te scherpen.

De handdruk is dus niet maar een soort ‘sterkte gewenst’ of een symbolisch begin van de eredienst. Er wordt hier een verantwoordelijke taak op de schouders van de dominee gelegd.

En aan het einde van de dienst krijgt niet de dominee een hand van de ou-

12

derling, maar andersom. De voorganger geeft daarmee de taak weer terug aan de hele de kerkenraad kun je zeggen.

In jaren van kerkstrijd is het wel voorgekomen, dat de dienstdoende ouderling het niet eens was met de preek van de dominee en dat hij daarom aan het eind weigerde de dominee een hand te geven. Die ouderling had het niet helemaal begrepen.

Hij meende dat de handdruk aan het einde een persoonlijke instemming inhield. Hij nam, door de dominee de hand te weigeren, de taak van het leiden van de gemeente eigenlijk niet terug. En dat zal nou net niet zijn bedoeling geweest zijn.

Mooi begin en prachtig einde van de kerkdienst, die handdrukken. U kunt daarin ook zorg van de Heer van de Kerk ontdekken. Zorg voor Zijn gemeente op aarde. Die heeft Hij toevertrouwd aan mensen zoals u en ik.

Mensen die beloofd hebben dat ze naar de gemeente zullen omzien, dat ze erop zullen letten of de kudde geen gevaar loopt. Ze hebben allerlei taken: bewaken, beschermen, meeleven, vermanen, opscherpen, leren. En al die taken worden door die handdruk aan het begin van de dienst,

voor de duur van een uur of anderhalf, op de schouders van één man gelegd. U mag wel veel voor die man bidden. Dat heeft hij echt nodig.

Er wordt verschillend gedacht over het feitelijke begin van de eredienst.

Dat had gevolgen voor allerlei dingen: als er een lied zou worden gezongen dat niet in de Psalmen- en Gezangenbundel voorkwam, dan deden we dat voordat de handdruk gegeven werd. Dan ‘kon het wel’, vonden we. Daar zat wel enige krampachtigheid in die we de laatste vijftien, twintig jaar wel kwijt zijn.

Het lijkt logisch en liturgisch ook juister om het begin van de eredienst te leggen bij het votum, onze vaststelling dat we in heel ons leven, en in het bijzonder in de eredienst afhankelijk zijn van onze hemelse Vader. Daarna groet de Heer zijn gemeente, en daarmee is de ontmoeting een feit. ‘Lijkt’, want er valt wat voor te zeggen dat de zondagse eredienst een concentratie genoemd kan worden van ons dagelijks leven als het gaat om de eer van onze God. En dan kun je nadenken over de vraag of de mededelingen in de dienst zelf een plaats moeten hebben. Dat lijkt een vraag van puur organisatorische aard, maar er zit meer aan vast. Is het karakter van de eredienst niet ook bepaald door het ontmoeten van elkaar als gemeenteleden? Of heeft de eredienst alleen het karakter van de ontmoeting van God met z’n volk en dus niet van dat volk onderling? Denkend aan het begrip ‘gemeenschap der heiligen’ die in die erediensten extra vorm krijgt in de samenkomst, meen ik dat ook de onderlinge ontmoeting goede aandacht mag hebben. En als we dan – zoals opgemerkt – de eredienst zien als een concentratie van onze dagelijkse eredienst voor onze God, dan kunnen ook ‘dagelijkse dingen’ zoals mededelingen over ziekte en vergaderingen en wat niet al, daarin een plaats hebben. Als eerbied, en dus eer voor onze God bovenaan staan, dan kunnen ook allerlei aspecten van het gemeentelijk leven een goede plaats in de erediensten hebben.

17 MEI 2019

NIEUWS UIT DE KERKEN

Emeritaat ds Bert Meijer Op 28 april 2019, de laatste zondag voor zijn emeritaat, heeft ds Bert Meijer zijn werk als predikant in actieve dienst afgesloten. Dat heeft hij gedaan in Brouwershaven, en dat was wel heel bijzonder.

DOOR PETER VAN DER MEIDE Want zo’n 38 jaar geleden werd hij als predikant bevestigd in onze kerk: de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt te Brouwershaven, op zondag 17 mei 1981. Dat was een heel bijzonder moment. Een aantal jaren hadden we namelijk geen eigen fulltime predikant, want we vormden een combinatie met de kerk te Goes. Met de bevestiging en intrede van kandidaat Meijer kwam er een eind aan deze combinatie. De pastorie in Brouwershaven werd weer bewoond door een eigen fulltime predikant, met zijn gezin.

Na 6 jaar predikant geweest te zijn in Brouwershaven vertrok hij, met zijn inmiddels gegroeide gezin, in maart 1987 naar de andere kant van Nederland. Van Zeeland naar Groningen, omdat hij een beroep had aangenomen van de kerk te Enumatil. Om vervolgens na 6 jaar opnieuw een beroep aan te nemen: en wel van de kerk te Bergentheim. Eind 1992 dus weer een verhuizing: nu van Groningen in het noorden naar het oosten van Overijssel. En nu, na 38 predikantsjaren, komt Bert op zondag 28 april 2019 naar Brouwershaven. Dit om in onze kerk afscheid te nemen als predikant in actieve dienst vanwege zijn emeritaat per 4 mei 2019.

Daarmee is de cirkel rond: waar hij als predikant is begonnen eindigt hij ook.

In de afscheidsdienst bezingen we de HERE als de God van liefde, genade, vergeving en vernieuwing. Ds. Meijer verwoordt in gebed en verkondiging

zijn dankbaarheid dat hij 38 jaar predikant heeft mogen zijn. De Here, zijn zender, gaf hem daarvoor de mogelijkheden. Hij vond het heel mooi, maar ook moeilijk werk en hij besefte dat zijn werk onvolkomen was.

Als tekst voor zijn afscheidspreek had hij 1Kor. 2:2 gekozen: “Ik had besloten u geen andere kennis te brengen dan over Jezus Christus - de gekruisigde”.

In het evangelie is de gekruisigde Christus het belangrijkste. Om in verbondenheid met Hem te leven in geloof, hoop en liefde.

Er is de afgelopen 38 jaren veel veranderd, ook in onze kerkgemeenschap, maar het evangelie van de gekruisigde Christus blijft hetzelfde en mag niet veranderd worden. Aan het slot van de dienst zingen we elkaar toe “Ga met God en Hij zal met je zijn” en geeft ds. Meijer ons de zegen van God mee.

Na de dienst hebben we nog een gezellig informeel samenzijn.

Noot van de redactie: dit artikel is op verzoek van de GKv Brouwershaven geschreven en aangeleverd aan het Gereformeerd Kerkblad.

13

UIT DE CLASSES

Classis Kampen 14 februari 2019

De opening van deze classis wordt verzorgd door ds. A.J. Haak van de roepende kerk te Emmeloord.

Ds. A.A.M. Wilschut heeft in de afgelopen tijd twee beroepen ontvangen, nl. van de kerk van Apeldoorn-Centrum en van de kerk van Berkel en Rodenrijs. Ds. Wilschut heeft het beroep van de kerk van Berkel en Rodenrijs aangenomen en zal tegen de zomer vertrekken.

Op Urk is er het probleem van de pulskorvisserij. Dat zal een drama zijn voor heel wat vissers.

Uitwisseling over het leven van de gemeenten: In Emmeloord is het traject van het afbouwen van de taken van ds Voorberg met het oog op de naderende emeritering ingezet.

In Kampen-Noord is er voldoende reactie uit de gemeente ontvangen om te kunnen starten met de uitvoering van de plannen voor de verbouw/renovatie van het kerkgebouw. De duur van het traject is 2 ĂĄ 3 jaar.

Sint Jansklooster-Kadoelen heeft op haar advertentie voor een pastoraal werker reeds 7 reacties ontvangen.

In Steenwijk konden bij 7 vacatures, waarvan 3 ouderlingen en 4 diakenen, slechts 2 diakenen benoemd worden.

In Vollenhove heeft de kerkenraad het voorgenomen besluit van openstelling van het diakenambt voor vrouwen in een gemeentevergadering besproken. Openstelling van de overige ambten is geparkeerd tot na de GS 2020.

In Zwartsluis zijn afgelopen zondag de eerste vrouwelijke diakenen bevestigd. Ook hier is de openstelling van de overige ambten geparkeerd tot na de synode.

Informatie over samenwerking en contact met andere kerken: In Marknesse wordt de komende week in een gemeentevergadering gesproken over hoe verder te gaan met de samenspreking met de NGK. Op Urk zijn in de afgelopen tijd weer

14

contacten ontstaan met de NGK. In Kampen hoopt de GKv dit jaar op Goede vrijdag samen met de CGK en de NGK het Heilig Avondmaal te vieren. Dit is al jaren een traditie van CGK en NGK. Aan br A. Dekker, kerkelijk werker in de GKv Vollenhove, wordt op zijn verzoek, en gezien het getuigenis van de kerkenraad van Vollenhove, verlenging van de preekbevoegdheid met 2 jaar tot 19 maart 2021 verleend.

Ds A.J. Haak wordt aangesteld als begeleider van br Dekker ingevolge art.

5 v.d. Generale Regeling voor de preekbevoegdheid.

De classis gaat akkoord met de door de quaestor van de classis ingediende jaarrekening 2018 en de begroting 2019. De bijdrage van de classiskerken wordt voor dit jaar vastgesteld op â‚Ź 0,06 per ziel. De kascontrole moet nog plaatsvinden.

Zendingswerk onder asielzoekers: De classis stemt in met het voorstel van de kerk van Emmeloord i.s.m. de kerken van Kampen-Noord en Kampen-Zuid om het quotumbedrag voor alle classiskerken gelijk te trekken. Voorheen werden deze kerken voor het dubbele quotum aangeslagen. De classis Hattem steunt dit zendingswerk met een vast bedrag per ziel. Het quotum voor onze classis wordt in de mei-vergadering vastgesteld.

Classis AmsterdamLeiden

HETTY HUIZENGA, DEPUTAAT SCRIBA CLASSIS KAMPEN

M.N. DEN BESTEN-NIEMEIJER, NOTULIST

7 maart 2019

Namens de samenroepende kerk van Oegstgeest heeft br. Noort de vergadering op christelijke wijze geopend.

Er wordt vergaderd in Oegstgeest en de afgevaardigden van de gemeente in Oegstgeest hebben verteld over het gemeenteleven. Tevens geeft ds.

W. Griffioen een presentatie over de Akergemeente en het project Chaudfontaine in Amsterdam. Ds. J.M. de Jong van de kerk van Amsterdam-Centrum wordt welkom geheten binnen de classis. Er is kennis genomen van de visitatie verslagen van Rijnsburg, Katwijk en Amstelveen.

Ds. E.B. Buitendijk wordt benoemd als visitator, hij stelt zich tevens beschikbaar voor het deputaatschap examens. Op haar verzoek wordt zr.

Cora Judels ontheven uit haar taak als deputaat administratieve ondersteuner. Zij wordt bedankt voor het werk dat ze gedaan heeft. Er wordt een nieuwe DAO voor de classis gezocht uit een van de classiskerken.

Als u dit wilt of u wilt meer informatie, kunt u dit aangeven bij uw kerkenraad. De volgende classisvergadering zal D.V. plaatsvinden op 6 juni 2019.

17 MEI 2019

COLOFON

Zonder commentaar Leve de kerk!

Ik weet het. De mensen die je het meeste kunnen teleurstellen, zijn de mensen van wie je de hoogste verwachtingen had. Daarom komt een ruzie in je kerk vaak harder aan dan een botsing op je werk. Vorige week zat ik nog tegenover een man die met tranen in zijn ogen vertelde over een conflict met een voorganger dat hij jaren geleden had gehad en dat nog niet is bijgelegd. Het was een tere wond. Er zijn ook weinig conflicten pijnlijker, verwarrender en onverzoenlijker dan de conflicten waarbij je allebei God erbij haalt. Bij conflicten heb ik sowieso de neiging een blokje om te gaan, maar bij kerkelijke conflicten krijg ik trek in een ruimtereis. Het zal ermee te maken hebben dat mijn vader als voorganger zelf het meest geleden heeft aan de soms moeizame contacten met sommige kerkelijke superieuren en dat ik zijn vroege sterven daar niet los van kan zien. Ik ken de pijn.

En toch. Zelden heb ik een zondagse kerkdienst overgeslagen. Het is een patroon in mijn leven waarvan ik blij ben dat het zo diep is ingesleten. Het brengt me steeds weer op de wekelijkse bijeenkomsten met mensen die ik niet heb uitgezocht, die niet per se mijn vrienden zijn, die soms karakters hebben waarvan ik niet wist dat ze bestonden, maar met wie ik mijn diepste hoop en mijn grootste liefde deel. Het is dat wonderlijke en wereldwijde concept dat al 2000 jaar meegaat. Het schept een verbondenheid – tussen jong en oud, tussen rijk en arm, tussen blank en gekleurd, tussen hoog- en laagopgeleid – die in een tijd van identiteitspolitiek en toenemende culturele apartheid menselijkerwijs niet mogelijk lijkt.

Maar het allermooiste en het allerbeste wat de kerk doet, is het doorfluisteren van het verhaal van die ene Man. Gert-Jan Segers, ND 2 april 2019 Zonder Commentaar is een rubriek waarin redacteuren doorgeven uit allerlei bladen hoe men schrijft over christenen, geloof, bijbel, kerk enz. De redactie hoeft het helemaal niet eens te zijn met wat hierin wordt weergegeven, maar wil de lezer iets aanreiken van hoe men denkt.

REDACTIE-SECRETARIAAT Aanleveradres voor classisverslagen en persberichten: Jac. de Groot, Ballade 12, 8265 SB Kampen gereformeerd.kerkblad@gmail.com De redactie behoudt zich het recht voor verslagen en berichten in te korten EINDREDACTIE Ds Henk Jan Visser (eindredacteur) Jac de Groot MA REDACTIE mr E. Bos e.bos01@hetnet.nl J.A. de Groot MA groot.jac.de@gmail.com ds R.P. Heij rheij@hetnet.nl drs P. Houtman piet.houtman@hotmail.com ds H.J. Visser henkjanvisser8@gmail.com H. Walinga hwalinga@walinga.org (vacature) REDACTIONEEL MEDEWERKER A.M. Pathuis anne-maaike@live.nl BLADMANAGEMENT BDUvakmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld Telefoon: 0342 49 48 46 Fax: 0342 49 29 99 Aanleveradres voor kerkdiensten: Kerkdiensten.gkb@bdu.nl Telefoon: 0342 494882

UITGEVER, ABONNEMENTEN EN BEZORGING BDUvakmedia, afd. abonnementen Postbus 67, 3770 AB Barneveld Tel. 0342 494884 – fax 0342 494299 abonneeservice@bdu.nl OPGAVE ADVERTENTIES Roel Abraham Tel. 06 54274244 r.abraham@bdu.nl PRIJS JAARABONNEMENT - binnenland - studenten - buitenland - proefabonnement (10 nrs)

€ 64,93 € 35,43 € 103,54 € 14,35

OPZEGTERMIJN 2 kalendermaanden voor de nieuwe betalingsperiode Voor mensen met een leeshandicap zijn de artikelen uit dit blad verkrijgbaar op CD. Informatie: CBB tel. 0341 565499, e-mail info@cbb.nl www.gereformeerdkerkblad.nl

15