gereformeerd 72E JAARGANG • NUMMER 23 • 29 NOVEMBER 2019
KERKBLAD WWW.GEREFORMEERDKERKBLAD.NL
@GerefKerkBlad
KERKELIJK LEVEN
2
We zijn vrij! Stel je voor dat we nog steeds gevangen zaten in het algemeen menselijk patroon. Totdat je zelf een flinke klap krijgt.
PERISCOOP
4
Eén ding is zeker: wij als mensheid gaan de planeet niet redden. Maar wat is God van plan, wat is Hij aan het doen, met zíjn schepping?
VARIA
8
Fantaseren over bemande ruimtereizen en vormen van leven buiten de aarde. Met name bij dat laatste onderwerp krijgt het thema haast religieuze trekken.
Naar een nederige kerk Daarom staat er: ‘God keert zich tegen hoogmoedigen, maar aan nederigen schenkt hij zijn genade’ (Jak. 4:6). DOOR DS DAVID DE JONG
Laatst kwam ik er achter dat jonge mensen de betekenis van het woord ‘hoogmoedig’ niet meer kennen. ‘Moedig’ betekent dapper, dus ‘hóógmoedig’ zal dus wel ‘súperdapper’ betekenen… Misschien is ‘hooghartig’ duidelijker. Als je maar aanvoelt Jakobus grote moeite heeft met de competitiesfeer in de kerk van zijn dagen. Vijfenzeventig jaar na de vrijmaking zijn de scherpe kantjes er bij ons wel
wat af. Maar of hoogmoed dus plaatsgemaakt heeft voor nederigheid? Misschien zijn we de hoogmoed waarmee we alles beter wisten dan anderen kwijtgeraakt. Maar of we dus ook nederig geworden zijn? Want nederigheid is toch echt wat anders dan negatief doen over jezelf. Volgens mij is dit het verschil tussen hoogmoedigheid en nederigheid: Een hoogmoedige heeft de handen vol aan de ander. Een nederige heeft de handen al vol aan zichzelf. Want een hoogmoedige weet precies hoe een ander moet leven. Maar een nederige weet al niet hoe hij zelf moet leven. Daarmee bedoel ik niet dat iemand die nederig is dus een heel onzeker typ is. Dat zou je kunnen denken als een nederige iemand is die al niet weet hoe hij zelf moet leven. Toch is
dat dan een vergissing. Want iemand die nederig is hoeft ook niet te weten hoe hij moet leven, als hij erop vertrouwt dat God hem de weg wel zal wijzen. Misschien mag ik het ook zo zeggen: Een hoogmoedige meent dat hij veel heeft uit te delen. Maar een nederige weet dat hij nog veel moet ontvangen. Daarom keert God zich tegen de hoogmoedigen: omdat Hij niets aan ze kwijt kan, en schenkt Hij nederigen zijn genade: omdat Hij zoveel aan ze kwijt kan. Er is een groot verschil tussen de kerk waar Jakobus toen zijn brief aan schreef en de kerk die zijn brief nu leest. Maar als we bij het punt komen waar het Jakobus om te doen is, is zijn brief onverminderd actueel. Want kan God zijn genade aan u en aan jou wel kwijt?
KERKELIJK LEVEN
Bevoorrecht We zijn vrij! Stel je voor dat we nog steeds gevangen zaten in het algemeen menselijk patroon. Hard werken, sappelen (de een nog heel wat erger dan de ander), zorgen dat je er tussen komt, vooral aan jezelf denken en voor jezelf opkomen, met je ellebogen werken en zo nodig iemand beentje lichten, en dan blij zijn dat jij meer succes hebt dan die ander, en die maar aan z’n lot overlaten. Totdat je zelf een flinke klap krijgt.
DOOR DRS PIET HOUTMAN
Stel je voor dat je overgelaten was aan het spel van deze wereld, het spel om het geld, de macht, het vrij alles kunnen doen wat je wilt. Dat je een Maserati kon rijden van het geld dat je bij elkaar hebt weten te brengen – alles volgens de regels, dat misschien wel. Dat je meisjes kon misbruiken en dat je nog vol kon houden dat ze het vrijwillig deden ook. Totdat het allemaal minder wordt. En het langzamerhand naar het eind toe gaat. Want ja, dat komt wel. Maar daar denk je niet aan; je voelt je sterk. Daar zijn wij van bevrijd! Niet omdat wij zelf beter oppassen en beter inzicht hebben in waar het in het leven werkelijk om gaat. Of dat het voor ons allemaal niet zo nodig hoeft. Misschien dat mensen om ons heen het zo zullen zien. Die snappen het vaak niet – ze vragen er meestal ook niet naar. Het is iets geheimzinnigs. Het is iets wat Jezus Christus met ons heeft gedaan. Wij zijn gedoopt. In zijn naam. Hij heeft ons uit dat oude patroon, die wereld, losgemaakt, apart gezet, ‘geheiligd’, Hij heeft ons aan Zich verbonden.
Tafel
Stel je voor dat je wel hoop had, maar dan alleen zoals de mensen die niet aan Christus verbonden zijn. Hopen
2
dat er geen ernstige recessie komt. Hopen dat de overheid een oplossing weet te vinden en door te voeren voor de problemen van boeren en bouwers, van pensioenen en schulden. Dat ze geweld adequaat weet te bestrijden en aanslagen te voorkomen. Dat internationaal de overheden en de energiebedrijven alles op alles zetten om de temperatuurstijging binnen de perken te houden. Hopen – boven een diepte van onzekerheid en angst. Wij mogen aan de tafel van Christus zitten. Uitkijkend naar de gróte maaltijd met Hem. Wij zijn bevoorrecht!
Zich verzetten
Er zijn wel allerlei schaduwen die het ons moeilijk maken om dat goed te zien. Om dat te beleven en daarvan te genieten. Die schaduwen komen juist voort uit bepaalde manieren waarop christenen hun geloof beleven. Ik noem er een paar. We willen graag Gods liefde verkondigen. We zien om ons heen steeds meer mensen die niet geloven, en we willen missionair zijn. We zien de kerk slinken en we willen graag dat die weer groeit. We zijn voortdurend op zoek naar middelen en methoden om de mensen van vandaag te bereiken en aan te spreken: dat blijkt moei-
lijk. Tegelijkertijd zien we veel nood in de wereld, zoals eenzaamheid. We willen graag vertellen dat Jezus de Verlosser is! Maar niet altijd maken we duidelijk waarúít Hij dan verlost. We zien mensen die God nodig hebben. We hebben minder oog voor mensen die zich tegen God verzetten. Laten we dan maar vooral naar onszelf kijken, hoor ik al gauw zeggen. Ik zie de bekende uitspraak om de hoek komen kijken dat we (‘nu eenmaal’) allemaal zondige mensen zijn. Maar blij zijn met de verlossing betekent ook dat je de zonde erg vindt en er verdriet van hebt. Te beginnen, inderdaad, bij jezelf. Maar dan ook in de wereld. We vinden IS en president Assad van Syrië verschrikkelijk. Terrorisme-onderzoeker Beatrice de Graaf zegt in een podcast: ik vind het een troost voor de slachtoffers dat er een hel is. En de theoloog Bram van der Beek: God doet recht (de titel van zijn boek over de christelijke toekomstverwachting). Kinderverkrachters vinden we net zo goed verschrikkelijk, en graaiers (iets minder), en de atheïsten die onze kinderen op de universiteit misleiden (nog iets minder, het zijn tenslotte nette mensen). Denken we dan alleen maar: er is hoop als ze zich bekeren tot het geloof in Christus (dat is zo), en kijken we er dan even van weg dat verreweg de meeste mensen dat níét doen en dat Gods oordeel daarover komt? Daar heeft Christus ons van verlost! Niet iedereen komt en laat zich dopen; niet iedereen houdt trouw vast aan zijn of haar doop. Je bent hier een kleine minderheid als je aan de tafel van Christus zit, en je kinderen voorgaat in het geloof; dat is een voorrecht!
Op zoek
We willen graag de liefde van Christus laten zien door daden, bijvoorbeeld door mensen een maaltijd aan te bieden. In Barneveld, waar ik woon, doet de kerk dat elke week. Mooi! Veel mensen komen op die maaltijden af. Maar er is een klassieke valkuil: dat je zo opgaat in het zorgen voor de materiële en lichamelijke behoef-
29 NOVEMBER 2019
NOG EVEN DIT
ten van de mensen dat het evangelie van Christus vaag op de achtergrond blijft. Daar ligt heus wel jouw hartelijke motivatie, maar dat wil nog niet zeggen dat dat bij de mensen overkomt. Nog een punt. In onze geseculariseerde samenleving vinden we het al gauw mooi als mensen op zoek zijn naar iets hogers. Er is veel vraag naar spiritualiteit. Er wordt ook veel gedaan om aan die vraag tegemoet te komen. Maar zoeken die mensen dan ook God, daar waar Hij te vinden is, in Jezus Christus?
Wittebrood
Veel mensen wijzen de boodschap van de kerk af. Te vaak zijn we geneigd om ons dat persoonlijk aan te trekken. Dat wij het niet goed doen; niet goed hebben gedaan. En ja, dan zullen we altijd wil iets vinden waarin we tekortgeschoten zijn. We blijven denken dat, als wij het maar verstandig aanpakken, liefdevol, tactisch, misschien harde pitten uit de boodschap een beetje omzeilend, dat de mensen dan wel zullen luisteren. Lang geleden bemoedigde Prof. Van Bruggen evangelisten al met: ‘Het slot zit aan de binnenkant’ (namelijk van het hart van de hoorder). Een bekende tegenwerping is: op deze manier oordeel je over mensen, en dat mag niet, we moeten het oordeel aan God overlaten. Inderdaad, wij mogen niet oordelen. En dat doen we hiermee ook niet. Maar laten we volop genieten van het voorrecht dat we van Christus zijn. Dat is toch het enige wat we hebben, ons enige houvast, onze enige troost? Dan kunnen we niet blauw-blauw laten waarúít we gered zijn. Dan nemen we de aanklacht serieus: de aanklacht van ons geweten, de aanklacht vanuit het Woord van God, die alle mensen treft. We nemen zijn oordeel serieus, dat we proeven in het Avondmaal, zijn oordeel dat kwam over zijn Zoon. We proeven het wittebrood van de bevrijding. Dát voorrecht willen we, waar de gelegenheid zich voordoet, graag met anderen delen. Dat kan alleen maar als we er zelf blij mee zijn!
Euthanasie voor kinderen… DOOR HEERCO WALINGA Het ‘Nieuwsuur-item’ over euthanasie voor kinderen, jongeren dan 12 jaar, raakte me meer dan ik zeggen kan. Wat ’n dilemma voor ouders van kinderen die lijden. Wat ’n verantwoordelijkheid voor die ouders en de artsen die dat allemaal aanzien en er mogelijkheden voor zoeken. Euthanasie was nooit een optie in mijn denken. Immers: God bepaalt het begin en het einde van ons leven op aarde. En dat geloof ik nog steeds, onwankelbaar. Maar over de vraag welke omstandigheden, welke oorzaken, welke gebeurtenissen God gebruikt om dat begin en dat einde te bepalen, daarover kan ik in mijn beperktheid geen zinnig woord zeggen. Toch? Als aan het leven van iemand een einde komt door een aanslag van een militante groep, kan ik dan zeggen dat dat Gods wil was? Ik denk het niet. Maar weten doe ik het niet. En als aan het leven van een kind dat pijn heeft, dat zelf niet weet waarom het verdriet heeft, een einde komt, omdat er geen middelen zijn om dat leven beter te maken, de pijn te verlichten, het verdriet weg te nemen, kan ik dan zeggen dat dat dat Gods wil is? Ik denk dat dat wel mogelijk is, maar zeker weten doe ik het niet. Zo is denken over euthanasie voor die kleintjes een ongelooflijk dilemma dat je niemand toewenst. En het bepaalt mij bij mijn beperktheid. Waarom ik geen grote woorden wil gebruiken om het goed- of af te keuren. Ik weet het gewoon niet! Mag je als ouders het leven van zo’n kind afsluiten omdat het lijden ondraaglijk lijkt te zijn? Ik weet het echt niet! En daarom moet ik in mijn gedachten over het begin en het einde van het leven op aarde, van welk mens dan ook, me overgeven aan de Almachtige God, die alles overziet, alles bestuurt, alles doet meewerken ten goede. Hij is op weg – met ons, in alle omstandigheden, plezierige en verdrietige – naar Zijn Koninkrijk. Dat is in veruit de meeste omstandigheden van ons leven niet gemakkelijk. Waarom moest hij sterven? Waarom werd zij ernstig ziek? Waarom werd dit kind geboren met pijnlijke handicaps? Waarom kon dat andere kind niet gewoon geboren worden toen er een te vroege geboorte plaatsvond? Vragen over leven en dood, ook van jonge kinderen, waarop de antwoorden pas op de nieuwe aarde en in de nieuwe hemel helder zullen worden, denk ik maar. Dat is de enige rust die ik bij dat soort dilemma’s kan bedenken. hwalinga@walinga.org
3
PERISCOOP
Ellende en redding van het klimaat Het is mooi als je als gemeente eensgezind een klimaatneutraal kerkgebouw weet neer te zetten. Nog veel meer bereik je als je in de politiek kunt voorkomen dat protesterende klimaatactivisten en boeren elkaar in de haren vliegen, als je een eind weet te maken aan gesjoemel en in plaats daarvan tot een samenhangend en consequent beleid komt. Maar we komen pas waar we wezen moeten als we beseffen waar onze God in deze wereld mee bezig is en naar toe werkt, en signalen daarvan goed opvangen. DOOR DRS PIET HOUTMAN Want de planeet redden, dat gaat ons niet lukken. Hoe verantwoord we ook vanaf vandaag alsnog met de schepping zouden omgaan. Net zo min als we onszelf kunnen redden, kunnen we de wereld goed conserveren. Dat beleid van God kunnen we, zo kort en kernachtig mogelijk, samenvatten met de woorden sterven en opstaan. Zoals we dat voor onszelf mogen geloven en verwachten, zo geldt dat ook voor de schepping. De oorsprong van dat beleid is: het sterven en opstaan van zijn Zoon, onze Heer. Laten we daarvoor lezen in Romeinen 8. De schepping is ten prooi aan zinloosheid. Ze is in slavernij van de vergankelijkheid. Nog altijd zucht ze als in barensweeën, en ze lijdt. Dat gaat niet alleen over de klimaat problematiek waar wij ons vandaag
4
het hoofd over breken. Het gaat ook over warme en koude perioden in het verleden, over misoogsten, overstromingen, epidemieën en de armoede, sterfte, honger, kortom het marginale bestaan van de generaties die ons voorgingen de eeuwen door, en van grote delen van de wereldbevolking nu nog steeds.
Voorschot
Maar die schepping heeft hoop gekregen. Ze zal bevrijd worden uit die slavernij. Ze zal delen in de vrijheid en luister die Gods kinderen geschonken wordt. Daar ziet ze reikhalzend naar uit: dat de kinderen van God openbaar worden. Dat wij worden zoals God ons uiteindelijk bedoeld heeft en waar Hij met ons naar toe werkt.
Dat is nú aan de gang. Wij zijn nu kinderen van God en Hij is nu bezig ons te heiligen en ons om te vormen naar het beeld van zijn Zoon. We zijn weer rentmeesters aan het worden, onderkoningen en -koninginnen van de schepping. Maar dat is nog niet voor elkaar. Dat kind van God zijn is nog maar voorlopig, nog grotendeels verborgen, het moet nog openbaar worden; wat God al in ons gelegd heeft moet er nog uit komen. Wij hebben wel de Geest als voorschot ontvangen. Maar juist door die Geest zuchten wij in onszelf in afwachting van de openbáring dat wij kinderen van God zijn: de verlossing van ons sterfelijk bestaan. Zover is het nog niet, daar hopen we op, we kijken ernaar uit. We bidden erom, maar wat we dan moeten zeggen weten we eigenlijk niet. Wat moeten we, oog in oog met de klimaatproblematiek én alle andere ellende die in de wereld op ons afkomt, aan God vragen? (Laat staan dat we dat allemaal zelf zouden kunnen oplossen!) Maar de Geest helpt ons in onze zwakheid. Hij pleit voor ons met woordloze zuchten. En God verstaat het verlangen van de Geest.
Arrogantie
De schepping is vergankelijk. Net als wij. Maar ze gaat vernieuwd worden, herschapen – net als wij. In dat licht kunnen we in Openbaring lezen over de eerste vier bazuinen, over de rampen die over de wereld komen, en waar de ontwikkeling van het klimaat die wij nu zien aan doet denken. Gods oordelen komen over deze wereld, om ruimte te maken voor de komende nieuwe aarde. Die oordelen zijn niet maar een kwestie van oorzaak en gevolg: wij beheren de schepping niet goed en daardoor gaat er zo veel verkeerd in de natuur. Gods oordelen komen over álle zonden van een mensenwereld die zich niet bekeert. Ook over stiekeme zonden; ook over innerlijke zonden die niet naar buiten gekomen zijn in daden. Ook over zonden waar we aan gewend zijn; ook over de zonden van onze cultuur. Kortom, over
29 NOVEMBER 2019
de oerzonde van het afgewend zijn en blijven van God. Wij gaan het klimaat niet redden. We kunnen ons best doen om de gevolgen te verzachten; en wie weet hoeveel we bereiken. Maar voor optimisme is er onvoldoende fundament. Zelfs met de beste bedoelingen blijft er het slagveld van meer of minder legitieme belangen een begeerten. En op die beste bedoelingen kunnen we beter niet te veel rekenen. Optimisme is ongegrond in het licht van de beschikbare gegevens, en minstens evenzeer in het licht van de Bijbel. Het is pretentieus, het is arrogantie tegenover God.
Vrouw van Lot
Wij, die op Hem hopen, kunnen ons beter niet blind staren op te nemen maatregelen en opgaan in de bedrijvigheid die daaruit voortvloeit. Het is nuchter en wijs om mogelijke ernstige consequenties onder ogen te zien. Zoals klappen voor de economie en de portemonnee. De mogelijkheid dat we bij een stijgende zeespiegel moeten vluchten, allemaal naar Oost-Nederland, misschien naar Duitsland. En dat wij dan als vluchtelingen aangewezen zullen zijn op naastenliefde en gastvrijheid van an-
deren. Dat groepen mensen met elkaar slaags zullen raken om beperkte bewoonbare ruimte, beperkte middelen van bestaan, beperkte overlevingskansen. Het hoeft niet erger te worden dan het nu is – wij kunnen in net zulke omstandigheden komen als massa’s mensen vroeger en nu. Hebben wij reden om aan te nemen dat ons dat bespaard blijft? Hebben wij daar soms recht op? Dat mag pessimistisch klinken, maar het is niet bedoeld als bangmakerij. Waar het om gaat is dat we wat we op dit ogenblik hebben: vrede, levensruimte, een geordende samenleving, de beste zorg en sociale voorzieningen van de hele wereld, niet als vanzelfsprekend gaan beschouwen en eraan blijven hangen. Met de woorden van onze Heer, onvergetelijk kernachtig en scherp: “Denk aan de vrouw van Lot!” (Lucas 17: 32). Als de bazuinen klinken zullen mensen bang worden. Ze zullen in paniek raken. Dat is nu aan het gebeuren. Toch is dat niet de diepste bedoeling. Wat God ermee wil is dat mensen zich omdraaien naar Hem, de verlossing door Christus aangrijpen, inclusief de verlossing van de komende toorn, en – met de hele schepping – reikhalzend uitzien naar de volkomen ver-
nieuwing. “…richt je dan op en hef je hoofd, want jullie verlossing is nabij!” (Lucas 21: 28).
Solide basis
Deze basishouding van geloof en hoop is het beste uitgangspunt voor actie voor het klimaat. Het is niet enen: geloven én handelend optreden. Je kunt niet beide gewoon naast elkaar zetten en bij elkaar optellen. Ook een model van evenwicht is niet op z’n plaats, iets als: je moet beide doen en niet eenzijdig zijn; als je te veel gelooft loop je het risico de actie te verwaarlozen, en omgekeerd, als je je helemaal op actie gooit veronachtzaam je het geloof; in wezen een concurrentiemodel. Nee, geloof is de solide basis voor actie. Hoop op Gods plan en beleid is het medicijn tegen klimaathysterie, fanatisme en verbetenheid. Het bevordert nuchterheid in het afwegen van wat werkt en wat niet, en van kosten en baten. Het helpt om mild te blijven tegenover mensen met een andere visie, belangen en prioriteiten dan jij, en anderzijds ook om doortastend te zijn waar het moet. En vooral om, als menselijke actie tekortschiet en faalt, de moed niet te verliezen.
5
SCHRIFT WERK
De verwende vrouw LUISTER HIERNAAR, VERWENDE VROUW, JIJ DIE ZO ONBEKOMMERD LEEFT, DIE DENKT: IK, EN IK ALLEEN! JESAJA 47:8A We leven in een maatschappij waarin de vrouwenemancipatie ver is doorgevoerd. Het streven is om evenveel vrouwen als mannen op hoge posities te krijgen in de politiek en in het bedrijfsleven en in de kerk. Maar als je de bijbel leest, dan kom je nogal eens ‘vrouwonvriendelijke’ teksten tegen. Wat moet je nu met deze tekst uit Jesaja? Doet Jesaja hier aan seksediscriminatie? DOOR DS HENK JAN VISSER
Allereerst begeef ik me als man nu wel op glad ijs door iets over vrouwen te gaan schrijven. Maar ik neem me voor niets lelijks over vrouwen in zijn algemeenheid te schrijven. Ik heb er immers mijn eigen leven aan te danken. Maar Jesaja heeft het dan ook niet in het algemeen over vrouwen. Hij spreekt de verwende vrouw aan. Wie is die verwende vrouw? Al even eerder in dit hoofdstuk spreekt Jesaja tot vrouwe Babel en vrouwe Chaldea. Zij staan parallel, daarmee wordt de stad Babel bedoeld. Zij wordt voorgesteld als een vrouw. Babel staat tegenover Sion. De stad van de Satan tegenover de stad van God. Babel waant zich als een god, met haar luxe en weelde. ‘Ik en ik alleen!’ Daar gaat het om. Maar dat is iets wat God alleen van zichzelf mag zeggen. Daarover lees je in Jesaja 45: ‘Ik ben JHWH, er is geen ander.’ Vrouwe Babel zet zich op de troon als een god. Zij is de belichaming van het kwaad. Vandaag hebben we net zo goed met haar te maken. Het is de mens, die zich verheft tegen God en zelf denkt een god te zijn. Ze denkt alles voor elkaar te krijgen en heel de wereld
6
draait om haar. ‘Ik, en ik alleen!’ Ze denkt voor zichzelf een prachtige toekomst voor ogen te hebben in een onbezorgd leventje. Een leven vol luxe en welvaart. Ze voelt zich onaantastbaar en machtig. Wie kan haar wat maken?
Straf
Maar vrouwe Babel zal haar straf niet ontlopen. Ze wordt diep vernederd. Ze denkt getrouwd door het leven te kunnen gaan en rijk te zijn met haar kinderen. Waarschijnlijk is de godheid van Babel Bel-Marduk daarbij gedacht als de man. Zo laat de HEER zich wel kennen als de man van Sion, die haar komt verlossen van haar kinderloosheid en verlatenheid. Zie daarvoor Jesaja 54. Vrouw Babel moet boeten vanwege haar hoogmoed en zelfverheffing. Ze denkt een zorgeloos leven te kunnen leiden, maar rampen zullen over haar komen. Op één dag zullen ze haar overvallen. Er zijn geen goden of mensen, die haar nog kunnen redden van de ondergang. Waar blijft ze nu met haar grootspraak en zelfverheffing. In Openbaring 18 treffen we
deze woorden opnieuw aan in de oordeelsaankondiging over Babylon: ‘Geef haar net zoveel pijn en rouw te dragen als zij zich luister en overvloed heeft gegund. Ze zegt bij zichzelf: Ik zit hier als een koningin, niet als een arme weduwe. Mij zal niets gebeuren! Daarom zullen alle plagen haar op één dag treffen: dodelijke ziekte, rouw en hongersnood, en ze zal in vlammen opgaan. Want God, de Heer, die dat vonnis heeft geveld, is machtig.’ Juist de machtige stad, die zichzelf eeuwigheidswaarde toekende, zal vallen. De zelfvoldaanheid van de stad Babylon roept Gods oordeel op. In de tijd van Johannes op Patmos had Rome, de plaats van Babylon ingenomen. Jeruzalem is in het jaar 70 na Christus verwoest en in puin gelegd. Maar door de macht van God zullen de rollen totaal worden omgekeerd. De wereldstad wordt een rokende puinhoop, maar Gods stad zal stralen. Dat is de troost voor de christenen toen en vandaag. Vrouwe Babel, zinnebeeld van het kwaad, gaat ten onder aan haar eigen hoogmoedswaanzin.
Hoop
Christus, die koning van alle koningen is, zal overwinnen. Daarom hoeven we als christenen in deze wereld, waar de mens zichzelf op de troon zet, niet te wanhopen. Jezus Christus is het lam, dat de zonde op zich nam, wiens bloed ons heeft geheiligd. Bewaar je voor de hoogmoed van het kwaad. Laat je niet inpakken door haar macht. Hoe persoonlijk het ook naar je toe kan komen. Vrouwe Babel heeft het niet gered en vrouwe Rome al evenmin, want Jezus Christus is gekomen. Hij vernietigt alle koninkrijken, die tegen hem opstaan. Zijn rijk zal straks heel de aard vervullen. Daar mogen we samen naar uitkijken. Laten we dan maar een arme verlaten vrouw zijn, die straks gereinigd en schoongewassen voor de Heer mag verschijnen in stralende luister. Jezus is immers de Bruidegom, die zijn Bruid komt halen. Naar dat grote bruiloftsfeest zien we met verlangen uit.
29 NOVEMBER 2019
DENKEN EN DOEN
Intuïtie Soms bekruipt me het gevoel, dat het niet goed zit. Het is knap ongemakkelijk, want je kunt er geen vinger achter krijgen. Het is ook niet helder te krijgen, waar het gevoel precies vandaan komt. Maar het is er wel. Je kunt er ook geen reden voor bedenken, waarom dat zo in je onderbuik aanwezig is. Toch laat het je niet los. Je zit er mee. Het maakt je wat onrustig. Wat is dat toch precies intuïtie? DOOR DS HENK JAN VISSER Er is meer tussen denken en doen, dan zich laat verklaren of in woorden vast valt te leggen. Het zit in de lucht, in de sfeer die er hangt, in de geur die je ruikt of in de stemming, die er heerst. Het is niet helemaal zuiver, er mankeert iets aan, je weet niet goed wat, maar je voelt het wel aan. Sommige mensen hebben een sterke intuïtie. Je hoeft nog geen woord te zeggen en ze merken, zien, voelen, dat er iets met je aan de hand is. Het is anders dan normaal. Wat er aan scheelt, weten ze niet. Toch is er iets. Ze voelen het aan. Ik vind dat iets bijzonders. Er is blijkbaar meer tussen hemel en aarde, wat we niet vast kunnen leggen wetenschappelijk. Maar wat er toch is.
Wat is intuïtie?
Soms wordt er gesproken over vrouwelijke intuïtie, wat impliceert dat er ook zoiets bestaat als een mannelijke variant. Echter: zowel mannen als vrouwen kunnen op deze wijze waarnemen. Wat mannelijk en vrouwelijk is, is cultuurgebonden. Intuïtie wordt in de psychologie ook wel omschreven als impliciete ingevingen, als gevolg van bepaalde gedachtegangen en waarnemingen. Dit in tegenstelling tot het bewuste of expliciete kennen en waarnemen. Mogelijk helpen intuïtieve ingevingen de mens om in complexe situaties een beslissing te nemen. Dit komt onder andere omdat er hierbij in mindere mate een beroep wordt gedaan op de beperkte
capaciteit van onze hersenen. Intuïtieve ingevingen hoeven echter niet altijd tot de juiste beslissingen te leiden. Het is mij ook wel eens overkomen dat je dacht iemand te herkennen, maar het bleek een totaal ander persoon te zijn. Mijn intuïtie had me helaas in de steek gelaten. Je kunt er dus niet altijd zomaar op blind varen. Intuïtie is er niet vanzelf, maar moet worden gevormd. Het is een vorm van automatische en onbewuste verwerking van informatie die is aangeleerd. Naar dit verschijnsel is vooral in de experimentele psychologie veel onderzoek gedaan. Complexe vaardigheden zoals schaken en alledaagse activiteiten als fietsen, leren lezen en autorijden vragen eerst veel inspanning en concentratie. Vooral bij onervaren mensen vragen ze veel hersencapaciteit. Ervaren schaakspelers en automobilisten handelen daarentegen snel en intuïtief, dat wil zeggen zonder er bij na te denken. Zo liet onderzoek van onder anderen Chris Chabris zien dat ervaren schakers hebben geleerd groepen te vormen van stukken en zetten, in plaats van alle stukken of zetten stuk voor stuk te overdenken. Veel van dit impliciete gedrag kan door oefening worden aangeleerd. Het bewust gecontroleerde of expliciete gedrag fungeert daarbij als een voorstadium, of eerste fase waarbij alle individuele stapjes worden doorlopen en uitgeprobeerd. In de tweede fase slijt dit patroon van denken geleidelijk in. Intuïtie wordt gevormd
door de levenservaringen, die je opdoet. Het valt door oefening te verfijnen en te verbeteren.
Hoe ga je ermee om?
Intuïtie kan je zeker helpen in het leven. Wie intuïtief handelt komt sneller tot een beslissing, dan iemand die er eerst nog eens goed over moet nadenken. Ervaring is daarbij van groot belang. Het kan ook inzicht geven in wat anderen nodig hebben. Verkeerde beslissingen of misverstanden kunnen ermee worden voorkomen. Het volgen van je intuïtie helpt je om lekker in je vel te zitten, en om anderen optimaal tot hun recht te laten komen. Sommigen roepen op om vooral je intuïtie te volgen. Toch zou ik daar een reserve inbouwen. Want het kan je ook net op het verkeerde been zetten. De werkelijkheid is soms net even anders dan je had gedacht. We moeten ons in alles laten leiden door het woord van God. De Geest schakelt ons als hele mens, met je verstand, gevoel, wil en intuïtie in om naar het woord van God te gaan leven. Ook onze intuïtie moet gereinigd worden door het bloed van Jezus. We zijn in alles maar beperkte zondige mensen, die niet vanzelf wel het goede doen. Maar als we luisteren naar het woord van God zal ook je innerlijk vernieuwd, gevormd en afgestemd worden om de wil van onze Heer Jezus Christus te gaan doen, zodat je zijn liefde vorm geeft in heel je functioneren.
7
VARIA
Zien wat er staat Enige tijd geleden werd er een documentaireserie uitgezonden door de NPO met als titel: Govert over de grenzen van de kosmos. DOOR DS W.L. DE GRAAFF Je moet een beetje wetenschaps- en ruimtenerd zijn om hier plezier in te hebben. Fantaseren over bemande ruimtereizen naar Mars, over ruimtedelving en over mogelijke vormen van leven buiten de aarde. En met name bij dat laatste onderwerp krijgt het thema haast religieuze trekken. Met name in de aflevering waarin een UFO jager aan het woord komt en een Waalse wetenschapper die 7 exoplaneten heeft ontdekt, 40 lichtjaren ver weg overigens, die vergelijkbare conditie lijken te hebben als de aarde. Zou er daar ook leven zijn en een beschaving? Of wat te denken van een vrouw die al 50 jaar tevergeefs het heelal afstruint met radiogolven, op zoek naar een teken van leven. Mensen met een haast religieuze overtuiging en toewijding. Maar wel een religie waarbij grote en ingenieuze verrekijkers gebruikt worden. Het blijft een zoeken en een zien met de ogen in de concrete werkelijkheid.
Anders kijken
Het is eigen aan de kerk, eigen aan gelovigen om anders te kijken naar de wereld. Opvallend hoe Jezus zelf tijdens de laatste gezamenlijke maaltijd voor Pesach hierover spreekt tegen zijn leerlingen. Johannes doet daar verslag van in onder andere hoofdstuk 14 vers 15-21. Hij belooft daar dat Hij een andere Pleitbezorger zal sturen, wanneer hijzelf weg zal gaan. Hij doelt daarmee op zijn gevangenschap, sterven, opstanding en hemelvaart. En de Geest van de waarheid zal voor Hem in de plaats bij de volgelingen zijn. En dan zegt Jezus: ‘de wereld kan hem niet ontvangen, want ze ziet hem niet en kent hem niet. Jullie kennen hem wel want hij
8
woont in jullie en zal in jullie blijven.’ En even verderop: ‘Nog een korte tijd en de wereld zal mij niet meer zien, maar jullie zullen mij wel zien, want ik leef en ook jullie zullen leven.’
Zien en niet zien
Zien en niet zien. Dat wordt bepaald door geloven of niet geloven. Wie zonder geloof de hemel afspeurt en signalen probeert op te vangen, zal vast heel veel mooie ontdekkingen doen waar we ontzettend veel baat bij zullen hebben. Maar God of Jezus zal voor hem of haar onzichtbaar blijven. Maar wie gelooft, ziet ondanks dat Jezus door een wolk werd omgeven en werd weggevoerd naar de hemel. Kijken met de ogen van het geloof is kijken voorbij de concrete werkelijkheid. Je kunt het vergelijken met 3D afbeeldingen die je alleen kunt zien wanneer je de twee bijna identieke vlakken met kleurige motieven voor je ogen houdt en je blik op oneindig zet. Geen focus op het papier maar de focus op een plek daar ver voorbij.
Verlangen naar concreet
Gelovigen lijken ook nog wel eens last hebben van een hang naar het concrete. Concrete gebedsverhoring gepaard met spectaculaire en onverklaarbare genezingen doen het altijd goed. Profetie uit het O.T. die een-opeen is toe te passen op ontwikkelingen in het Midden-Oosten of in heel de wereld, gaat er in als zoete koek. Het is zoeken naar houvast, naar iets dat concreet is. Nu is het interessant om tegen deze achtergrond de discussie onder christenen te zien over wat nu een goede manier van Bijbel lezen is. De discus-
sie over de ‘nieuwe’ hermeneutiek. Een gesprek dat weer heel actueel is geworden omdat er zorgen zijn over het verschuiven van met name ethische standpunten. De openstelling van de ambten, de bezinning op homoseksuele relaties en de verkleuring van kerkdiensten. Er lijkt van alles te schuiven en op losse schroeven te staan. En het is dan ook heel begrijpelijk dat je teruggrijpt naar houvast. Houvast in de Bijbel of, sterker nog, in een bepaalde manier van Bijbel lezen die je kunt omschrijven als ‘gewoon lezen wat er staat’.
Rol van de Heilige Geest
Behalve de vraag of en dergelijke benadering van de Bijbel wel echte houvast geeft, is het ook maar de vraag of we bij onzekerheid ons heil en houvast moeten zoeken bij een concrete manier van Bijbellezen. Je weet wat er staat wanneer je eerst leest wat er staat. Ja en nee. Eerder is in de Kerkbode meerdere malen aandacht geweest voor het zorgvuldig lezen, vertalen en exegetiseren van de Bijbeltekst voordat je iets kunt zeggen wat de boodschap voor ons vandaag is. En dan nog blijft ons kennen en ons vertaalwerk mensenwerk en dus beperkt. Er speelt nog wat anders, of beter gezegd, Iemand anders een rol mee. De Heilige Geest. Het is de Geest die ons de ogen open doet. Hij doet ons zien in geloof dat wat de wereld niet ziet. En als het om Bijbellezen gaat, mogen we niet vergeten dat de Heilige Geest een grote rol heeft gespeeld bij het ontstaan van de Bijbel. En dat de Heilige Geest een grote rol speelt bij het verstaan van de Bijbel. Wanneer je een houding voorstaat van het ‘gewoon lezen wat er staat’ en verder niet te moeilijk doen, dan heeft dat ook consequenties voor hoe je aankijkt tegen de rol van de Heilige Geest bij het opschrijven van die tekst. Dat zou een mechanische inspiratie moeten zijn geweest. Bijbelschrijvers als marionetten waarbij de Geest aan de touwtjes trekt. Bijbelschrijvers die vol verwondering en verbazing moeten hebben gelezen
29 NOVEMBER 2019
wat er uit hun mond en vingers kwam. Het is al een lange traditie binnen de Gereformeerde Kerken om in die zin te spreken van een organische inspiratieleer. De NBV als vertaling laat dat ook meer zien dan de NBG 1953. De schrijfstijl varieert nogal. Amos is bijvoorbeeld vrij lomp en direct in zijn taal en het boek Esther ademt de stijl van het koninklijke hof. Kortom de Heilige Geest heeft bij de inspiratie gebruik gemaakt van schrijvers met hun eigen karakter en als kinderen van hun tijd.
vertalingen tot aan vandaag aan toe. En het is niet toevallig dat de kerken al eeuwen bidden om verlichting door de Heilige Geest voordat er uit de Bijbel gelezen wordt. Het is de Geest die ons individueel en als kerken leiding geeft en wij zijn geroepen ons aan die leiding van de Geest over te geven. En hoe die leiding dan plaatsvindt? Dat is een samenspel van goed Bijbellezen, met elkaar van gedachten wisselen, zowel met broeders en zusters nu, als met hen die ons zijn voorgegaan, bidden om wijsheid en erop vertrouwen dat God onze beslissingen zal zegenen, dan wel vergeven.
Leiding van de Geest
Vertrouwen houden
Organische inspiratie
Daarnaast is de Heilige Geest betrokken geweest bij het hele proces van overlevering van de teksten en van
Dat is allemaal niet echt concreet en lijkt allemaal niet echt werelds houvast te geven. Maar dat is nooit an-
ders geweest. Ons weten is dankzij een zien met geloofsogen. Ons weten is vooral zeker zijn dat Gods beloften betrouwbaar zijn. Dat is ook de kern van Petrus’ toespraak met Pinksteren. De Jezus die jullie door de heidenen hebben laten kruisigen, Hij is de Messias die door God als Heer en Heiland is aangesteld. Bekeer je, laat je op Jezus’ Naam dopen en je zult eveneens de Heilige Geest ontvangen. Dat is de belofte van God die al vanaf het begin staat als een huis en ons houvast mag zijn. Noot van de redactie: ds W.L. de Graaff is predikant van de GKv Groningen-Zuid/ Helpman. Dit artikel is met toestemming overgenomen uit de Geref. Kerkbode voor Groningen, Fryslân en Drenthe.
9
KORTE BERICHTEN
Interactieve bijbelstudiereis ‘De laatste 18 uur’ Vrij Zijn heeft speciaal voor kleine groepen een interactieve bijbelstudiereis ontwikkeld: De laatste 18 uur. De bestseller Het wonder van het kruis van Wilkin van de Kamp is de basis waarop het werkboek is samengesteld, en is zeer geschikt om in kleine groepen, gemeente breed of individueel te doorlopen. Tijdens de reis sta je stil bij elk van de zeven momenten waarop het bloed van Jezus vloeide zoals beschreven in Het wonder van het kruis. Aan elk van deze zeven momenten dat Jezus bloedde is een wonder verbonden: het wonder van vergeving, verlossing, reiniging, genezing, bevrijding, verzoening en het wonder van nieuw leven. Het werkboek en de handleiding bie-
den ruimte en dragen mogelijkheden aan om de thema’s bespreekbaar te maken in een kleine groep. Zo wordt het dichterbij gebracht en zullen de deelnemers steeds meer onder de indruk raken van de grootheid en de kracht van het kruis. Het is mogelijk deze studie in zeven weken te doorlopen. Aan de hand van Bijbelstudies, video’s, vragen, getuigenissen, animaties en gebed verdiep je je in de laatste 18 uur van Jezus Christus. Ondanks dat je deze Bijbelstudie het hele jaar door kunt doen, komt De laatste 18 uur het meest tot zijn recht tijdens de 40-dagentijd, als voorbereiding op Pasen. Op www.vrijzijn.nl/delaatste18uur/ is het mogelijk een gratis proefversie van De laatste 18 uur te downloaden.
Activiteitenkalender Twente Dinsdag 10 december 2019: 55+ Enschede-Oost. Kerstmiddag in de Blikopener, met declamatie en een heerlijk buffet als afsluiting van de middag. De kosten voor deze hele middag zijn 15 euro. Geef u op tijd op bij Henk Zweers. U wordt vriendelijk verzocht om het bedrag over te maken op rekeningnummer: NL 28 SNSB 0857 8733 77.
T.n.v. H.H.Zweers o.v.v. kerstmaaltijd. Zaterdag 14 december 2019: Kerstzangavond Noorderkerk met samenzang. Thema: “Er is een roos ontloken”. Medewerking: GZK Laus Deo olv Jorrit Woudt, Henk van der Maten orgel, Krista van den Esker fluit, Maurice van Dijk trompet. Meditatie: ds AJ Mol. Toegang gratis. Kerk open
om 19.00 uur, aanvang 19.30 uur Vrijdag 20 december 2019: Adventsconcert Chr. Gem. Zangvereniging ‘Looft den Heer’ Notter o.l.v. Jan Quintus Zwart, m.m.v. Marcel van de Ketterij, orgel, Henk van der Maten, piano en Mark Wester, slagwerk. In de Ned. Hervormde dorpskerk in Wierden, aanvang 20.00 uur, toegang gratis.
Kerstconcert door Harm Hoeve in Hasselt Op zaterdag 7 december geeft Harm Hoeve zijn jaarlijkse kerstconcert op het orgel van de Grote Kerk in Hasselt, aanvang 20.00 uur. Op het programma staan diverse fantasieën over bekende kerstliederen zoals ‘Stille Nacht ’, ‘Midden in de winternacht’ en ‘Vol van pracht’. Ook een virtuoze toccata van Callaerts en een sprankelend Concerto van Händel worden ten gehore gebracht. Door de goede akoestiek van het kerkge-
10
bouw en de prachtige klank van het orgel is de Grote Kerk een perfecte locatie voor dit sfeervolle concert. Op zaterdag 4 januari is Harm Hoeve ook in Hasselt te beluisteren. Hij geeft dan het traditionele Nieuwjaarsconcert met verzoeknummers. Verzoeknummers kunnen doorgegeven worden via info@harmhoeve.nl. De toegang is € 10; t/m 16 jaar gratis. Voor elke bezoeker is er voor aanvang van het concert aan gratis kopje koffie of thee.
29 NOVEMBER 2019
KERK ONDERWEG
Geloofsschaamte van een dominee: over secularisatie onder christenen Ik was betrapt. Lang kon ik het voor hem verborgen houden dankzij mijn spervuur van vragen. Helaas bleek mijn “opponent” een maatschappelijk werker te zijn geweest die al te snel door had dat alle schijnwerpers op hem gericht waren. Met één vraag had hij me. ‘Wat doe jij dan?’ Ik, nog drukdoende met mijn volgende vraag, moest kleur bekennen: ‘Ehm, ik ben dominee.’
DOOR DS CHRIS VAN ZWOL
Dit was afgelopen vakantie ergens in het mooie Brabant. We waren op een minicamping en ik had me zeer plechtig voorgenomen niets over mijn werk te vertellen. Ik had geen om zin erover te praten, wetende dat ik dan meteen met de kaarten op tafel moest. De meeste christenen hoeven dat niet. Die kunnen lekker vertellen dat ze werken bij de bank, in het ziekenhuis of waar ook maar. Ik kan mijn identiteit in Christus niet verbergen. Maar die keuze wil ik soms wel. Daarmee gaf God mij een prachtige eyeopener: ik, dominee, schaam mij het evangelie. Ik schaam mij van Jezus te getuigen. En deze man en zijn gezin waren op mijn pad gebracht om mij de ogen te openen, die bewuste vakantie in het lommerrijke Brabant. Wat volgde was een prachtige vakantie met diepgaande gesprekken. Ze vroegen ons regelmatig in de late uurtjes naar ons geloof en er ontstond een vertrouwde sfeer om over het leven te praten. En we spraken over die schroom. Ik vertelde dat ik NPO-vrees had. Op de publieke omroep en in de bekende kranten mag alles van het christelijk geloof geridiculiseerd worden, terwijl alle andere
religies interessant en exotisch zijn. Ik vertelde dat ik geen zin had om steeds in het hoekje van de godsdienstwaanzinnigen te worden geduwd. Alsof ik net zo goed had kunnen geloven in de goede fee of het spaghettimonster. Ze waren verbaasd dat ik die schroom had. Zij vonden het onnodig. Onder het mom van: jouw mening is niet minder dan die van een ander. Leerzame ervaring voor die bange dominee. Tegelijkertijd vroeg ik me af: ben ik de enige die op vakantie zijn geloof het liefst onder stoelen of banken steekt? En nu ik er verder over nadenk: waarom komt het missionaire werk in kerken toch slecht op gang? Waarom altijd die paar enthousiastelingen die moeite steken in getuigen? Zijn we soms bang om voor gek versleten te worden? Het doet me denken aan een passage uit een boek van Wim Dekker. Hij schreef hoe zijn dromen in rook leken op te gaan toen hij als jonge predikant merkte dat het geloof zelfs in de kerk werd betwijfeld. De zekerheid dat God er is, leek te zijn verdampt. ‘Waarom moet ik dominee zijn in zo’n tijd?’ Maar dan ontdekt Dekker aan de hand van 1 Koningen 20:28 dat hij
het is die God opsluit in een bepaalde tijd. Alsof God alleen maar een God van de bergen is en niet van de dalen. Alsof God zelf, met dat Hij voor onze buren passé is, ook Nederland is gepasseerd. Als we vervolgens allerlei laagdrempelige capriolen uithalen om de kerk gevuld te krijgen, lijkt het erop alsof God er weer met de haren bijgesleept moet worden. Is de kerk, ben ik, dan niet gewoon geseculariseerd? Geloof ik er nog wel in? Daar in Brabant was ik vermomd als neutrale Nederlander. Christen incognito. Achter-de-voordeur-theologie. Dankzij mijn vrienden van de camping kon ik dat nog geen dag volhouden. Ik werd de dominee van de camping. Dat heeft mij veel mooie gesprekken en relaties opgeleverd. Eén keer ging mijn nieuwe vriend mee naar de kerk. We stonden bekend als de atheïst en de dominee. Hij betreurde alleen maar grijze hoofden te zien in de kerk (het was de Sint Janskathedraal). De kerk had veel goeds, vond ook hij. Maar het was niks voor Hem, omdat hij inmiddels begrepen had dat hij zijn eigen koninkrijk moest overgeven aan Koning Jezus. Maar gesproken had ik met hem over Jezus, en ik bid het hem toe. Ik ontdekte dat je pas over de serieuze dingen van het leven kan praten, als je een relatie hebt. Dat geldt voor mij net zo goed als voor een ander. Het vraagt de bereidheid om relaties aan te gaan met mensen die niet geloven. Een relatie die waarde heeft in zichzelf waarin de ruimte kan ontstaan om iets van Jezus te vertellen omdat je dat de ander in alle ernst gunt. Een relatie waarin je God blijft vertrouwen dat Hij werkt in de harten van mensen. Zodoende ontspant dat je omgang met anderen. Lang leve de uitverkiezing! Minder doen, meer zijn. Een mens onder de mensen te zijn, dat en niet minder. Zonder schroom, want mijn mening mag er ook zijn – buiten de burelen van Hilversum. Noot van de redactie: ds Van Zwol is predikant van de GKv te Middelharnis.
11
UIT DE CLASSES
Classis Harderwijk 12 september 2019
In de verschillende classiskerken is de startzondag gehouden, bij enkele andere staat deze voor de komende weken gepland. In Almere is het thema “Heilige en veilige kerk”. Dit moet uitwerken dat er persoonlijke verschillen van inzicht kunnen bestaan, maar dat we als broers en zussen toch naast elkaar kunnen blijven functioneren. In Barneveld-Voorthuizen is het thema voor dit seizoen “het werken in kringen”. De verwachting is dat hierdoor het gemeenteleven, inclusief het onderling pastoraat, wordt bevorderd. In contacten met de NGK wordt, met name in Voorthuizen, gewerkt aan gezamenlijke gemeentestichting. In Barneveld is dit, gezien de grootte van GKV en NGK, minder urgent. Wel hanteert men hetzelfde jaarthema. Het beroepingswerk heeft goede voortgang en verwacht wordt dat, na het bedanken voor het beroep door ds. W.Blijdorp, een nieuwe naam aan de gemeente kan worden medegedeeld. In Ermelo is het belangrijkste thema de invulling van de ambten. In Harderwijk zijn een drietal zussen als diaken verkozen en benoemd. In de zomerperiode zijn er gezamenlijke middagdiensten geweest met de Hervormde Bethelgemeente, terwijl er, op predikantenniveau, met hen gesprekken zijn. In Lelystad wordt toegewerkt naar het samengaan met de NGK/CGK gemeente. Daarnaast is men in de eigen gemeente gestart met gemeentegroepen (lees: kringen) waaraan 70% van de gemeente meedoet. In Putten staat het thema “naar buiten” als belangrijk item op de agenda. Qua beroepings-werk wordt gedacht aan een deeltijdpredikant die, samen met een jeugdwerker, een volledige taak tot 100% invult. Met de NGK-Ermelo zijn er gesprekken over de NGK-leden die op het grondgebied van Putten wonen. In Zeewolde marcheert het gemeen-
12
tewerk naar wens. De kringen functioneren via pastorale raden waarin ouderlingen, diakenen en de voorzitter van de pastorale raad samenwerken. In de zomerperiode zijn de middagdiensten gecombineerd met de NGK. Br.Jetze Baas uit Barneveld heeft verlenging gevraagd van zijn preekbevoegdheid. Op grond van het rapport van zijn begeleider wordt besloten de bevoegdheid met 2 jaar te verlengen. Paul Waterval zal de komende 2 jaar de begeleiding op zich nemen. NAMENS DE CLASSIS, WIM VAN DER LINDEN, DEPUTAAT ADMINISTRATIEVE ONDERSTEUNING
Classis Rotterdam 19 september 2019
De samenroepende kerk is Capelle aan den IJssel ZuidWest. De vergadering wordt geopend door br. M. van Veelen. Preses is ds P.J.C. Colijn. Deputaten Hulpbehoevende Kerken overleggen hun rapport over 2019 en doen voorstellen voor het komende jaar. Deze worden unaniem aanvaard. In het deputaatschap bestaat nog een vacature, die men graag ingevuld zou zien. De kerken wordt gevraagd uit te zien naar kandidaten. Vanuit Rotterdam-Centrum presenteren de afgevaardigden een aanpak van het jongerenwerk, zoals dat wil worden vorm gegeven door br. A. Havenaar (“pionier voor twintigers”). Lag in het verleden een belangrijk, primair accent op persoonlijk contact, nu wordt ernaar gestreefd meer in groepsverband te werken, waardoor zich ook een onderlinge gemeenschap kan ontwikkelen. Diverse methoden zullen daartoe worden aangewend. Hierbij wordt niet uit het oog verloren dat het werk investeert in kerkelijke jongeren die gedoopt zijn mede met het oog op het her-innemen van hun plaats in de kerk. Br. Havenaar staat ervoor open om ver-
der kennis te maken met de classiskerken. Bij de rondgang Kerkelijk leven blijkt het nieuwe kerkelijk seizoen met energie te zijn aangepakt, onderling met grote verschillen tussen de kerken in opzet en inhoud. Voor een belangrijk deel heeft ds J.M. Oldenhuis zijn taken in Bergschenhoek weer kunnen hervatten. In de kerk te Berkel en Rodenrijs is de kennismakingsronde gestart door de nieuwe predikant ds A.A.M. Wilschut. Uit Rotterdam Noord Oost is ds J.W. Boerma vertrokken naar Hardenberg C. Onder dank voor al het werk wordt afscheid van hem genomen. Het beroepingswerk is opgestart. Omdat ook ds Van Leeuwen beschikbaar is hoeft er geen consulent te worden benoemd. In meerdere kerken is het contact met NGK-gemeenten in ontwikkeling. Deputaten Toerusting Ambtsdragers hadden een bezinningsdag op 14 september 2019 georganiseerd in De Voorhof, Capelle aan den IJssel. De lezing van prof. dr. W. van Vlastuin over ”Ambtsdragers in dienst van het koninkrijk van Christus” maakte veel indruk. In werkgroepen werd doorgesproken over 1. geestelijk leidinggeven, suggestie: tucht? 2. kerk zijn van alle generaties, jong en oud, hoe doen we dat? 3. pastorale gesprekken met gemeenteleden. 4. het diaconale hart van de gemeente De opkomst van ambtsdragers uit drie classes (Rotterdam, Hoogvliet en Dordrecht) was hoog. Betreurd werd dat er betrekkelijk weinig predikanten waren. Er worden herbenoemingen gedaan. Voor nog openstaande functies zullen de kerken apart benaderd worden om kandidaten te zoeken en voor te dragen. Het deputaatschap Predikantszaken zal worden vervuld door ds H.J. Lopers; in het deptuaatschap Beroepszaken neemt ds W.H. de Groot plaats als secundus. Beiden vervangen in de vacature ds J.W. Boerma, ontstaan
29 NOVEMBER 2019
UIT DE CLASSES
door zijn vertrek uit de classis. Werkafspraken en indelingen voor de kerkvisitaties 2019=2020 worden vastgesteld. De visitatoren hebben een rooster van aftreden gemaakt, zodat ieder jaar één predikant visitator zal worden opgevolgd. Uit de vakantieregeling Predikanten blijkt dat éénmaal een beroep is gedaan tot extra pastorale hulp. Verder behoefde er geen gebruik van worden gemaakt. De volgende classis zal gehouden worden in Krimpen aan den IJssel, DV op donderdag 12 dec. 2019. Daarna op 6 februari en 7 mei 2020.
Classis Zeeland 9 oktober 2019
Ds Seong opent namens de roepende kerk van Vlissingen de vergadering met het lezen van 1 Cor. 3 : 1 – 9. Nadat gezamenlijk Gezang 250 : 1 is gezongen gaat hij voor in gebed. Na constituering van de vergadering wordt namens de kerk van Vrouwenpolder meegedeeld dat een beroep is uitgebracht op ds. G. Zomer. Verder wordt medegedeeld dat op de vergadering van de Regiegroep GKV-NGK ongeveer 40 personen aanwezig waren. Het was een geslaagde bijeenkomst. De kerken uit de voormalige classis Axel geven informatie over het leven in hun gemeenten en hun contacten met andere kerken. In Axel is gestart met het jaarthema ‘vooral de liefde’. Verder wordt gewerkt aan een nauwere samenwerking tussen kerkenraad en diakenen en zal de huidige procedure voor de talstelling worden herzien. Er is een overleg geweest tussen het moderamen van de GKV en van de PKN. De bedoeling is dit in de toekomst uit te breiden. Verder staan er verschillende gezamenlijke activiteiten op het programma. Uit Gent wordt gemeld dat het in september 40 jaar geleden was dat de kerk werd gesticht en dat bovendien de kerk nu 10 jaar een zelfstandige gemeente is. Verder is het kerkge-
bouw geheel vernieuwd. Dit alles zal gevierd worden door de eigen gemeenteleden, waarbij de buurt zoveel mogelijk zal worden betrokken. Blijdschap is er over een oudere broeder en zuster die zijn gehuwd en actief betrokken zijn bij de kerk. In Hoek wordt gewerkt met het thema ‘thuis in Gods huis’. Verder is de kerkenraad bezig met het instellen van werkgroepen ter ondersteuning van de kerkenraad. De samenwerking met de PKN verloopt goed en de voorbereidingen voor een gezamenlijke kerstviering zijn gestart. Inmiddels is ook een avondmaalsdienst gehouden in het verpleeghuis De Stelle in Oostburg. Bij de kerkenraad van Terneuzen heerst er dankbaarheid dat de kerkenraad weer voltallig is. Ook is er een geslaagde dag geweest met de gemeente in het kader van het thema ‘verbinding’. Het startweekend van de jeugd is goed verlopen. Met de PKN zal een samenkomst worden gehouden over het thema ‘liefde’. Het kinderkerstfeest zal ook dit jaar weer samen met de PKN worden gehouden. Verder heeft de kerk zich verbonden aan een project van Stichting Present, om zo dienstbaar bezig te zijn in eigen stad.
Zaamslag is begonnen met wijkteams. In elk team zit een ouderling en enkele diakenen. Diakenen kunnen in het vervolg ook reguliere huisbezoeken brengen. De eerste resultaten zijn positief. Het jaarthema, waarvoor is gekozen is ‘liefde voor de ander’. Het contact met de andere kerken op het dorp is goed, maar zou nog verder uitgebreid kunnen worden. Ook de onderlinge contacten tussen de predikanten verlopen goed. Vervolgens worden enkele ingekomen stukken behandeld. Zo is er van de kerk van Gent een brief waarin wordt verzocht om een gedeeltelijk emeritaat van ds. De Coster. Dit zal in januari opnieuw aan de orde worden gesteld. Verder wordt de preekbevoegdheid van br. J.A. Almekinders met één jaar verlengd. Aan de orde komt ook een rapportage van het college van visitatoren over de gebrachte visitatiebezoeken. Enkele punten daaruit worden nader besproken. De volgende classisvergadering zal D.V. worden gehouden op woensdag, 15 januari 2020 te Goes. RIET PIJPELINK
13
OPEN VENSTERS
Open Doors-dag verhuist naar Zwolle Na zes edities in de Jaarbeurs in Utrecht keert de Open Doors-dag volgend jaar terug naar de IJsselhallen in Zwolle. Het evenement vindt daar in 2020 plaats op zaterdag 7 november.
Open Doors hield haar jaarlijkse ontmoetingsdag tot nu toe zeven keer in de Jaarbeurs. De eerste keer was in 1985, toen de organisatie het dertigjarig bestaan vierde. Sinds 2014 waren er nog eens zes edities in Utrecht. De terugkeer naar de IJsselhallen betekent dat dit gehele complex zaterdag 7 november 2020 in het teken van de Open Doors-dag staat. De organisatie kijkt ook naar mogelijkheden om de opzet van het evenement te vernieuwen, bijvoorbeeld door de dag uit te breiden met een concert in de avond. Maarten Dees, directeur van Open Doors Nederland: ‘Ik kom al zo’n twintig jaar onafgebroken op de Open Doors-dag. Het was dit jaar opnieuw een geweldige dag, een grote bemoediging voor de ruim 8.000 bezoekers, onze medewerkers en vrijwilligers én vooral ook voor de sprekers. Dat we samen met alle kinderen ‘God is goed’ zongen, heeft jong en oud ontroert. Het optreden
14
van zangeres Carla Chamoun uit Libanon, met beelden van de Syrische stad Aleppo op de achtergrond, was hartverscheurend. En wat heerlijk dat onze oprichter Anne van der Bijl erbij kon zijn!’ ‘De Open Doors-dag is in de loop der jaren een heel groot en kostbaar event geworden. Dat is prachtig. Maar het betekent ook dat we voor zes actieve uren op die ene zaterdag steeds meer werk moeten verzetten. Tegelijkertijd wilden we geen toegangsprijs hanteren om de drempel voor bezoekers zo laag mogelijk te houden. Daarom denken we al een tijdje na over een vernieuwde opzet, waarbij we de ons beschikbaar gestelde middelen zorgvuldig willen benutten om meer uit de dag te halen, bijvoorbeeld met een extra concert. Het feit dat de Jaarbeurs op de door ons gewenste datum in 2020 niet vrij was, heeft deze gedachtegang versneld.’ ‘Ik zie enorm uit naar de Open Doors-
dag in Zwolle en naar verdere ontwikkeling van dit event. We verlangen ernaar dat de vervolgde kerk steeds meer en steeds hechter verbonden raakt met christenen in Nederland en Vlaanderen.’
Geschiedenis
De Open Doors-dag heeft een rijke geschiedenis. In de jaren tachtig organiseerde Open Doors nog twee landelijke ontmoetingsdagen per jaar. In het voorjaar was er de Gebedsvriendendag voor mensen die het werk van de organisatie biddend ondersteunen. Zij ontvingen de zogenaamde ‘gebedscassette’ met reisverslagen, interviews met koeriers en vervolgde christenen en het laatste nieuws. In het najaar vond de Informatiedag plaats, die later de naam Open Doors-dag kreeg. Beide dagen werden in de Immanuelkerk in Ermelo gehouden. Deze kerk werd in de volksmond dan ook wel de ‘Open Doors-kerk’ genoemd. Na een aantal jaren werd de Immanuelkerk te klein voor de groeiende achterban van Open Doors. Meerdere keren werd de landelijke dag gehouden in de Veluwehal in Barneveld, in de WRZV-hal in Zwolle en daarna in de IJsselhallen in Zwolle. Na het vijftigjarig bestaan in 2005 wordt het 65-jarig bestaan van Open Doors in 2020 ook weer in de IJsselhallen gevierd. Noot van de redactie: dit artikel is een ingezonden persbericht en daarom niet voorzien van een auteursnaam.
29 NOVEMBER 2019
COLOFON
Zonder commentaar Een stukje kerkgeschiedenis We schrijven 1944. Ik zit in de diakenbank naast m’n vader in de Nieuwe Noorderkerk in Rotterdam. Naast mij zit, zoals altijd, Elly van diaken Beunderman. Soms zoeken we in de bijbel dingen op die we leuk vinden. Vorige week wees Elly op een tekst uit Jesaja: “Naakt en barrevoets en met blote billen”. We kwamen niet meer bij. Ineens gebeurt er wat. Mijn vader krijgt een rood hoofd, duwt een paar voorover zittende collega’s naar achter en zegt iets lelijks. Hij davert het podium af en loopt met grote stappen de kerk uit. Hij is niet de enige. Op de galerij staat een man op het punt van weggaan. Hij roept ds. Zwart toe: “Ziet u wat hier gebeurt, ds. Zwart? Wie is hier de scheurmaker?” Ik hol achter mijn vader aan. We wonen vlakbij de kerk en ik ben zo thuis. In de gang, tegen de meterkast, staat mijn vader en huilt. Mijn moeder houdt zijn hand vast. “Wat is er, is er wat gebeurd?” Mijn vader stottert: “Weet je wat Zwart zei? En wie onze van God gegeven synode niet gehoorzaamt is een scheurmaker. Iemand die de kudde van Christus verstrooit.” “Ik ben dus een scheurmaker. Die synode is helemaal de weg kwijt. Ik ga nooit meer naar die kerk toe. Nooit meer.” “Maar dat kan toch niet. ’t Is de kerk van onze ouders. We zijn er gedoopt en we hebben daar belijdenis gedaan…” “Ik ga er nooit meer naartoe. Nooit meer. Die veronderstelde wedergeboorte, hé, vreselijk. ’t Is oorlog, er vallen bommen, stel je voor dat ons jochie in de wieg getroffen zou worden…dood. Wij zijn ervan overtuigd dat hij in het verbond is opgenomen en behouden wordt…maar van de synode mag je dat niet geloven. Is het niet vreselijk?” Mijn vader is dus een scheurmaker en ik ben het ook. Ik liep achter hem aan, de kerk uit. Tien jaar en dan al scheurmaker. De rest van de zondag is vol treurigheid. Mijn vader zit maar somber voor zich uit te staren. Later op de avond komen weer de vliegtuigen aanbrommen, tot de nok gevuld met bommen. Richting Duitsland. Mijn moeder ligt met haar hoofd op haar handen op tafel. “Arme mensen, arme mensen, daar. Oorlog overal, in de grote wereld, en in de kerk. Is het niet vreselijk?” Er ontstaat een nieuwe kerk in Rotterdam-Centrum en wij horen erbij. Column van Kees, Website Tabernakelkerk NGK, Apeldoorn, 25 juli 2019
REDACTIE-SECRETARIAAT Aanleveradres voor classisverslagen en persberichten: Jac. de Groot, Ballade 12, 8265 SB Kampen gereformeerd.kerkblad@gmail.com De redactie behoudt zich het recht voor verslagen en berichten in te korten EINDREDACTIE Ds Henk Jan Visser (eindredacteur) Jac de Groot MA REDACTIE J.A. de Groot MA groot.jac.de@gmail.com ds R.P. Heij rheij@hetnet.nl drs P. Houtman piet.houtman@hotmail.com ds H.J. Visser henkjanvisser8@gmail.com H. Walinga hwalinga@walinga.org (vacature) REDACTIONEEL MEDEWERKER A.M. Pathuis anne-maaike@live.nl BLADMANAGEMENT BDUvakmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld Telefoon: 0342 49 48 46 Fax: 0342 49 29 99 Aanleveradres voor kerkdiensten: Kerkdiensten.gkb@bdu.nl Telefoon: 0342 494882
UITGEVER, ABONNEMENTEN EN BEZORGING BDUvakmedia, afd. abonnementen Postbus 67, 3770 AB Barneveld Tel. 0342 494884 – fax 0342 494299 abonneeservice@bdu.nl OPGAVE ADVERTENTIES Roel Abraham Tel. 06 54274244 r.abraham@bdu.nl PRIJS JAARABONNEMENT - binnenland - studenten - buitenland - proefabonnement (10 nrs)
€ 64,93 € 35,43 € 103,54 € 14,35
OPZEGTERMIJN 2 kalendermaanden voor de nieuwe betalingsperiode Voor mensen met een leeshandicap zijn de artikelen uit dit blad verkrijgbaar op CD. Informatie: CBB tel. 0341 565499, e-mail info@cbb.nl www.gereformeerdkerkblad.nl
15