KlusVisie 1-2019 by BDUmedia

Jaargang 21 - Nummer 1 - 2019

VAKBLAD VOOR HET PROFESSIONELE KLUSSEN- & ONDERHOUDSBEDRIJF

BREEKT DE MARKT VOOR… …strobouw door?

ONTSPANNEN ELEKTRISCH KETTINGZAGEN

HET BETERE INVALLEN… …volgens DeWalt

DE TOPTOOLS VAN BIJNA… …nul-op-de-meter

2018

Compact. Eenvoudig. Doordacht.

Perfect voor onderweg. De nieuwe CTL MINI en MIDI. Gering gewicht, compacte afmetingen en vele innovatieve details – de nieuwe compacte stofzuigers CTL MINI en MIDI overtuigen in alle opzichten. Met touchbediening, gladde afzuigslang en vlakke opbergruimte voor gereedschap. Met handmatige reiniging en vervanging van standaardﬁlter van buitenaf. Met geintegreerde Bluetooth® technologie start de stofzuiger automatisch via de Bluetooth® accu of de afstandsbediening.

Meer info op www.festool.nl

Ervaar live op de Bouwbeurs

Gereedschap voor het beste resultaat

7 Kijkje in de nabije toekomst

STARINGBUURT: KIJKJE IN DE NABIJE TOEKOMST

De ambitieuze energietransitie-agenda van de overheid om woningen gasloos te maken, zal de huiseigenaar op kosten jagen. Deze ambities leveren de vakman werk op. KlusVisie bezoekt een gasloos, nul-op-de-meterproject. Want dit zijn de huizen waarin we in de toekomst ook gaan klussen.

12 Dikke stammen zagen met accupower Kettingzagen op benzine stinken en maken herrie. Accuzagen verlichten de klus. Maar leveren ze ook puike prestaties?

22 Strobouw rukt voorzichtig op

DIKKE STAMMEN ZAGEN MET ACCUPOWER

Ergens in 2009 besluit een aantal vakmensen huizen met stro te bouwen. Deze bouwtechniek bevalt hen zo goed, dat ze actief worden met Strobouw Nederland. Het loopt niet direct storm. Maar het kan verkeren: anno 2019 kunnen ze het werk niet meer aan.

26 Invallen maar dan anders

STROBOUW RUKT VOORZICHTIG OP

DeWalt betreedt de arena waarin 165 mm-accuinvalzagen strijden om aandacht. De producent pakte de sterke en zwakke punten van de concurrentie en eigen zaagmachines aan. Het resultaat: een stoere 54 volt-machine die zich onderscheidt met een innovatieve invaltechniek.

LEES OOK OVER:

INVALLEN MAAR DAN ANDERS

16 VLOK-manager Dennis Kosten pakt de zaken aan 30 De Tool Top 2018 van KlusVisie

KlusVisie januari 2019

PRODUCTINFORMATIE

Terminator voor volle zakken

Minder vaak trapje op, trapje af

Inmiddels te zien bij de vakhandel en ongetwijfeld ook op de Bouwbeurs 2019: Festools CT-voorafscheider. Zinvolle accessoire? Wel als je regelmatig grote hoeveelheden stof en spanen wil afvoeren. De stofzuigerzak vult snel door het grove spul en het stoffilter loopt vol. Tijdens het zuigen ervaar je een afname van de zuigkracht. Festool belooft dat de voorafscheider tot wel 95 procent van het stof afvangt. Deze techniek maakt korte metten met volle zakken, ontlast het standaardfilter en garandeert een constante hoge zuigkracht. De cycloon die het scheidingswerk uitvoert, zit in een systainer en scheidt de grove en fijne deeltjes. Handig: het extra stopcontact dat je in en uit de systainer kunt schuiven. Zo kun je ook gereedschap en de stroomvragende plug-it-afzuigslang aansluiten.

Op de laatste schildersbeurs presenteerde vakschilder Hans Stoffels in de stand van Goudhaantje zijn deﬁnitieve versie van de uitschuifbare kwast. Deze combikwast gaat door het leven als duobrush Paintpecker, gemaakt door Van Dam’s Kwastenfabriek. Uit de synthetische bles van de patentkwast schuift een penseel. Dankzij deze truc hoef je zowel minder vaak de trap op en af, op zoek naar het kwastje voor de randjes, scharnieren, langs glas, noem maar op. Het penseel is nat dus direct inzetbaar. Je kunt zowel een Paintpecker voor watergedragen als voor oplosmiddelhoudende verf aanschaffen.

MEER INFORMATIE: WWW.FESTOOLS.NL

MEER INFORMATIE: WWW.PAINTPECKER.COM

Inspelen op trends en kleurontwikkelingen

MEER INFORMATIE: WWW.MFLOR.COM

KlusVisie januari 2019

Vloerenbedrijf mFLOR introduceert Abstract: een collectie pvc-tegels die moet inspelen op de laatste trends en kleurontwikkelingen in interieurs. De tegels uit deze collectie hebben volgens de leverancier een populaire vintage look & feel met een hybride design, waardoor de vloer een zachte, textielachtige uitstraling heeft. De Abstract-collectie is vormgegeven op het formaat van rechthoekige tegels van 91,44 x 45,72 cm. De totale dikte van de tegel is 2,5 mm met een sterke slijtlaag van 0,55 mm, waardoor de collectie geschikt is voor intensieve, projectmatige toepassingen. De pvc-vloer voelt warm aan, is geluiddempend wat zorgt voor een aangenaam loopgeluid, heeft een hoge slijtvastheid waardoor de vloer goed bestand is tegen krassen en is waterbestendig, waardoor de vloer eenvoudig te reinigen en onderhouden is, aldus mFLOR. Deze eigenschappen moeten zorgen voor optimaal comfort en gebruiksgemak. Bovendien is de vloer geschikt voor vloerverwarming en -koeling. De Abstract-collectie is op voorraad en kan geleverd worden in de volgende kleuren: 53121 Chocolate Black, 53122 Blast Bronze, 53124 Asp Grey, 53125 Coffee Brown, 53126 Downton Brown en 53127 Spark Almond.

PRODUCTINFORMATIE

Serie extra grote dakramen Fakro heeft naar eigen zeggen solide technische oplossingen ontwikkeld voor eenvoudige bediening van de grote ramen van het bedrijf die voorzien kunnen worden van drievoudige beglazing. Deze dakramen zouden in de toekomst ook toepasbaar moeten zijn in nieuwbouwwoningen die gebouwd worden volgens de Beng-eisen. De ramen zijn traploos te openen tot een hoek van 45 graden. De ramen zijn daarnaast robuust van buiten en elegant van binnen en gemaakt om een leven lang mee te gaan. Bovendien is in het ontwerp al rekening gehouden met hergebruik van productonderdelen en materialen. De nieuwe luxe uitzettuimeldakramen van Fakro brengen met een maximaal glasoppervlak van meer dan twee vierkante meter veel licht in huis. Dit raam is onderdeel van het nieuwe aanbod van het bedrijf. Volgens Fakro is er ook sprake van een groeiende belangstelling voor het balkondakraam. Dankzij de afmetingen kan het opengeklapte raam een luxe balkonfunctie vormen in een kamer. MEER INFORMATIE: WWW.FAKRO.NL

Aangenamer werken dankzij innovaties Berner introduceerde onlangs een draadloze productinnovatie voor het laden van werklampen en smartphones waarmee het dagelijks werk van de vakman een stuk aangenamer zou moeten worden. Zowel de twee nieuwe laadpads als de doorontwikkelde Berner-lampen Pocket DeLux en X-Lux met inductietechnologie zijn bij dit bedrijf leverbaar. De draadloze laadpads kunnen eenvoudig en snel zowel horizontaal als verticaal bevestigd worden. Met de twee sterke magneten aan de achterkant kan de productinnovatie probleemloos op een magnetisch metalen vlak gehangen worden zoals een werkplaatswagen. Tevens kunnen de laadpads met schroeven vastgezet worden. De doorontwikkelde lampen Berner Pocket DeLux Wireless en X-Lux Wireless zijn gemaakt om te worden geladen met de draadloze laadstations. De batterij-indicator maakt het mogelijk de accustand van de lamp op elk moment af te lezen. De rood knippe-

Nooit meer naar materiaal zoeken

rende indicator waarschuwt de gebruiker als de accucapaciteit minder dan 25 procent is. Het draadloze laadsysteem met de nieuwe werkplaatslampen is niet alleen los, maar ook als volledig set verkrijgbaar.

MEER INFORMATIE: WWW.BERNER.NL

MEER INFORMATIE: WWW.BOUWTAG.NL

Veel aannemers verliezen tijd aan het zoeken en vinden van het eigen materieel. Het is er wel, maar waar? Welke uitvoerder heeft een bepaald materieelstuk in gebruik? Of staat het ergens nutteloos op een werk terwijl het voor een ander werk gehuurd moet worden? Inzet van eigen materieel en mensen kan vanaf nu worden geoptimaliseerd door de Bouwtag. Dit is een compacte en robuuste traceertag, heeft een eigen accu en is op ieder stuk bouwmateriaal te plakken. De Bouwtag communiceert met het nieuwe LoRanetwerk van KPN dat hiervoor zeer geschikt is. Na het aanbrengen van de Bouwtag op een materiaalstuk kan vervolgens op de eigen ‘beschermde’ website en via google maps de locatie gevolgd worden. De Bouwtag is door Visser Assen samen met KPN ontwikkeld voor de materieelbeheerder in de bouw en infra.

KlusVisie januari 2019

LiHD Topprestaties zonder snoer.

eld! r e w r e t e ologi n h c e t u c ste ac g i t h c a r k De

Meer informatie op www.metabo.com/lihd

DUURZAAM BOUWEN

Bijna nul-op-de-meter in het Rotterdamse Spangen De ambitieuze energietransitieagenda van de overheid om woningen gasloos te maken, zal de huiseigenaar op kosten jagen. Zeker eigenaren van de alles behalve standaard jaren 30-woningen zullen diep in de buidel moeten tasten. Het goede nieuws: deze ambities levert de vakman werk op. Om aan genoeg vakmensen te komen die dat werk gaan uitvoeren, is wel een opgave op zich. Gezien de kosten van aanpassingen van bestaande woningen zullen veel mensen overwegen om een nieuwbouwwoning te betrekken. En dan bij voorkeur een gasloos nul-op-de-meter-huis. Helaas komen deze nieuwbouwwoningen maar mondjesmaat op de markt. JAAP VAN RIJN Een van de steden die zwaar inzet op de energietransitie, is Rotterdam. Deze moet vorm krijgen in zowel de bestaande bouw als de nieuwbouw. De Maasstad kent oude wijken die tot nog maar een paar jaar geleden niet populair waren. Was je klaar met studeren of verdiende je genoeg, dan zocht je je heil elders. De stad onderkende dit probleem al in de jaren negentig van de vorige eeuw. Maar voordat beleid en plannen daadwerkelijk omgezet kunnen worden in stenen, ben je jaren verder. Binnenstedelijk bouwen is een moeizaam en ingewikkeld proces vergeleken met bouwen op een opgespoten zandplaat in de polder.

Beruchte wijk, duurzame wijk Spangen, de wijk waar Het Kasteel van voetbalclub Sparta staat, was zelfs een beruchte wijk. Inmiddels is deze buurt zichtbaar aan het opknappen, mede door de stadsvisie en de sterk aantrekkende woningmarkt. Hier moet gestapelde oudbouw wijken voor eengezinswoningen voor een nieuwe middenklasse. Een interessant project van de corporatie Woonstad Rotterdam werd onlangs opengesteld voor publiek. In de Staringbuurt verrijst een complex met bijna nul-op-de-meter vrije sector huurwoningen. Dankzij dit type woningen willen genoeg mensen die wat te besteden hebben best in de stad blijven wonen. KlusVisie nam een kijkje op de bouwplaats, want nieuwsgierig naar een soort woning waarin de vakman in de toekomst steeds vaker aan de slag zal gaan.

enige harde isolatiemateriaal met een Dubo-keurmerk van het Nibe. De slaapkamers zijn voorzien van elektrische radiatoren en lage-temperatuurvloerverwarming houdt de keuken en huiskamer warm. Regentonnen vangen het water op van de daken, de tonnen geven vervolgens het water langzaam vrij. Het water stroomt vervolgens via greppels naar de groene wadi, de Water Afvoer Drainage Inﬁltratie, een buffer- en inﬁltratiesysteem dat als tijdelijke wateropslag dient. Dit is de tweede wateropslag in de wijk, de andere ligt vlakbij het Kasteel van Sparta. Vanuit de wadi stroomt het water langzaam naar het riool. Voor deze techniek is gekozen omdat Spangen laag ligt en last heeft van overstromende straten bij zware regenval. De wadi gaat ook dienst doen als groene verblijfsruimte voor de bewoners.

Deze Brink Renovent Excellent is een hoog rendement ventilatietoestel met warmterugwinning en wordt geleverd door het bedrijf in de capaciteiten 400, 300 en 180 m³/h.

Regentonnen Alle gasloze woningen worden verwarmd met een warmtepomp. De kozijnen zijn uitgevoerd met HR+++-triple glas en de ventilatie is geregeld met een warmteterugwinsysteem. Op de daken liggen zonnepanelen en op de schuurdaken mos-sedum. De daken isoleerde de bouwer met opvallend dikke isolatiedekens. De spouwen zijn gevuld met Kingspan Kooltherm met een warmtestraling reﬂecterende laag. Kooltherm is het

Ook de warmte van het douchewater met deze wtw wordt maximaal benut.

KlusVisie januari 2019

DUURZAAM BOUWEN

ACADABRA VOOR EIGENAREN ONTCIJFEREN De meeste huiseigenaren hebben, als zij aan een aanpassing van de woning denken, vooral interesse om het wooncomfort te verbeteren. Het realiseren van een gasloos huis dat wordt verwarmd met elektra is voor velen technische acadabra. Dus ontstaan er initiatieven die de huiseigenaar bij de hand willen nemen. Zoals The FCTR E (spreek uit: The Factory). Deze organisatie belooft de realisatie van een e-home, de all-electric-woning, in de nieuwbouw, zonder een grote investering in apparatuur. Je zou het een leaseovereenkomst kunnen noemen.

Onderhoud De eigenaar betaalt een maandelijks bedrag voor een membership die volgens de organisatie niet meer kost dan de huidige energierekening. Hierbij wordt uitgegaan van een traditionele cv-installatie, cv-onderhoud en 3 procent gemiddelde gasprijsstijging over vijftien jaar. Ook zou de eigenaar geen last meer hebben van stijgende energieprijzen. De organisatie stelt het e-home met de huiseigenaar samen. Op basis van het rapport ontvangt deze een vrijblijvend membershipvoorstel op maat. Daarna nemen de energie-experts van The FCTR E het over. Zo nemen zij contact op met de bouwer en zorgen ze dat de juiste basisvoorzieningen worden aangelegd. De kosten voor een compleet All-Electricpakket met een netto-verkoopwaarde van € 27.537 kost per maand € 189 (zie de website voor actuele prijzen). Dit is inclusief btw, aftrek van subsidies, standaard installatiekosten, servicegarantie en 5 procent rente. Het All-Electric-pakket kan bestaan uit een 8kW-grond-waterwarmtepomp, 400 liter boilervat en 26 zonnepanelen voor een woning met een oppervlakte van 150 m². De organisatie houdt het jaar rond de werking van het energiesysteem in de gaten. Storingen worden 24/7 verholpen. Ook regelt The FCTR E onderhouds- of schoonmaakbeurten . Meer informatie: www.thefctre.com

KlusVisie januari 2019

De daken bestaan voor het grootste deel uit zonnepanelen. Zichtbaar in een dakopening is de NIBE F2040, een lucht/ water-warmtepomp. Deze unit zet warmte in de buitenlucht om in bruikbare energie voor het verwarmen en koelen van de huizen en het bereiden van warmtapwater. Dit kan zelfs bij buitentemperaturen tot -20 °C. De gekozen plek is slim, want dat deel van de nok is doorgaans een loze ruimte.

DE RECHTER OORDEELT: DE OVERHEID HEEFT EEN ZORGPLICHT Onlangs deed het Gerechtshof in Den Haag een uitspraak met verstrekkende gevolgen in de Urgenda-zaak: de Nederlandse Staat versus Urgenda. Urgenda is een organisatie voor duurzaamheid en innovatie die Nederland sneller duurzaam wil maken. Het hof oordeelde dat klimaatverandering een grote bedreiging vormt en dat de Staat een zorgplicht voor zijn burgers kent. En daarom zal de overheid zo snel mogelijk de Nederlandse CO2-emissies moeten verlagen. Een reductie van minder dan 25 procent in 2020 is in strijd met het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens. De uitspraak is bijzonder. Want voor het eerst verplicht een gerechtshof een overheid klimaatmaatregelen te nemen. De Staat overweegt om in cassatie te gaan.

Om het hemelwater gelijkmatig naar het riool af te voeren, stroomt het eerst in regentonnen. Vervolgens stroomt het water naar een zandvang die is verbonden met een strook met drains. Het hemelwater wordt verder geleid naar een ringleiding die het water in een greppel laat stromen. Als deze vol

De bouwer plaatst op de huizen kant-en-klare daken van Linux die dit bedrijf levert met een Komo-attest met productcertificaat. Linex geeft aan de eerste prefabkappenfabrikant te zijn die dit certificaat heeft gekregen. De kap is inmiddels ook Stip-gecertificeerd (SKH-STIP-00028). Deze certificatie wordt verstrekt als het verwerkte hout een product is van verantwoord bosbeheer.

is, stroomt het over in de lager gelegen wadi. In de wadi ligt een slokop op een waterhoogte van 0,3 meter. De slokop functioneert als een overstort en voert het water af naar het Staringplein waar het water in het riool kan stromen. Ook het water van de schuurtjes en de tuinen stroom af naar de wadi.

KlusVisie januari 2019

NIEUWS Beng-eisen 2020 De organisatoren van het NEN-congres EPG 2.0 maakten eind 2018 de aangepaste Beng-eisen bekent. De eisen van Beng (Bijna Energie Neutrale Gebouwen) worden vanaf 2020 de standaard waaraan nieuwbouwaanvragen moeten voldoen. Wie meer wil weten over deze nationale bepalingsmethode, haalt via de NEN gratis de Nederlands Technische Afspraak (NTA 8800) op: www.nen.nl/nta 8800. Het doel van deze afspraak is om te komen tot een stelsel voor een eenvoudige, transparante bepalingsmethode die bruikbaar is bij de bouwregelgeving. De methode moet bijvoorbeeld ook aansluiten bij de behoefte en beleving van de consument. De nieuwe berekeningsmethode vervangt alle voorafgaande methoden. Er wordt hierbij niet meer alleen naar de EPC gekeken, de energievraag van gebouwen. Volgens de initiatiefnemers is deze eerste versie voldoende betrouwbaar om als basis te dienen voor het kostenonderzoek dat moet leiden tot de deﬁnitieve eisen voor bijna-energieneutrale nieuwbouw vanaf 2020. Praktijkprestatiefactor De NTA 8800 is niet bedoeld om het werkelijke energiegebruik in te schatten. Dat verbruik is onder

meer sterk afhankelijk van bewonersgedrag en het aantal gezinsleden. De projectgroep NTA 880 geeft aan dat in alle hoofdstukken gewerkt wordt met een praktijkprestatiefactor: “Deze geeft weer wat het verschil is tussen de prestatie van de techniek in een laboratoriumopstelling en de praktijk. Deze factor is 1,0 (geen terugloop van prestatie in de praktijk, of de terugloop is al verwerkt in de prestatieverklaring), 0,95 of 0,9. De praktijkprestatiefactor draagt er toe bij dat er een betere aansluiting ontstaat tussen de daadwerkelijke energieprestatie en de prestatie op papier.” Nieuwe ontwikkelingen die aan NTA 8800 zijn toegevoegd: PVT (combinatie van zonnecollector en zonnepaneel), gebiedsmaatregelen (zoals stadsverwarming), booster-WP, biomassa en WKK. (Meer informatie: www.lente-akkoord.nl) Een paar andere feitjes uit de NTA: energiebehoefte van een nieuwbouwwoning is 70 kWh/m2/jaar (Beng 1) en 30 kWh/m2 /jaar (Beng 2). Bij het niveau Beng 3 zal het aandeel hernieuwbare energie 50 procent gaan bedragen, zo is de ambitie. Handboek Beng De organisatie Archidat Bouwformatie voerde onderzoek uit naar de bouwkundige en installatietechnische maatregelen en de kostenefﬁciëntie

binnen Beng. Het resultaat staat in de BouwdetailWijzer handboek Beng. Deze is voor professionals gratis verkrijgbaar op de BouwBeurs 2019 na registratie via de BouwBeurs-website.

Legionella nog steeds alive & kickin’ Een recordaantal van 561 Nederlanders liep vorig jaar een legionella-besmetting op, zo blijkt uit cijfers van Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Dit is een stevige toename van het aantal besmette mensen. Het RIVM vermoedt dat de verandering van het klimaat hier mede oorzaak van is. Verdachte plekken zijn koeltorens in gebouwen die tijdens warme zomers vaker inschakelen. Ook signaleert het RIVM lokale uitbraken van legionella, onder meer bij afvalwaterzuiveringen van vleesverwerkende bedrijven in Brabant. Het totaal aantal Nederlanders dat met legionella is besmet ligt waarschijnlijk nog hoger, want zeker 40 procent van besmettingen wordt in het buitenland opgelopen.

‘Prijsafzwakking op verhitte woningmarkt’ De huizenprijzen stijgen tot 2021 verder door, al zwakt deze toename de komende twee jaar wel af. Dat stelt het Economisch Bureau van ABN Amro in de eerste Woningmarktmonitor van 2019. De economen van de bank gaan ervan uit dat de huizenprijzen dit jaar met 6 procent stijgen en in 2020 nog eens met 4 procent. Ondertussen blijft het aantal woningverkopen dit en komend jaar verder afnemen, aldus het Economisch Bureau. Voor 2019 is een afname van 5 procent geraamd, waarna in 2020 opnieuw een daling van 5 procent wordt voorspeld. Philp Bokeloh, econoom bij ABN Amro: “Tot voor kort gingen we ervan uit dat de woningprijzen in 2019 met 7 procent zouden stijgen. We verlagen deze prognose nu naar 6 procent, omdat het vertrouwen in de woningmarkt is afgenomen. Dit komt onder meer door toenemende onzekerheid over de groei van de economie. Desondanks denken we dat de woningprijzen dit en komend jaar blijven stijgen. De toename ligt per saldo iets boven het historisch gemiddelde, omdat de hypotheekrente aanhoudend laag is en het woningaanbod ook de komende jaren krap zal zijn.”

KlusVisie januari 2019

TEST

Stankvrij en geluidsarm Een kettingzaag met verbrandingsmotor zakt met veel herrie in een dik stuk hout, de geur van uitlaatgassen verspreidend. Dan verschijnt de hoofdrolspeler op het toneel: een accukettingzaag. Wat direct opvalt: de forse geluidsreductie tijdens het zagen. De zaag gaat op het oog net zo rap door het hout als de benzinezaag. En de lucht blijft schoon. Of we zo’n kettingzaag een keer willen testen. Uiteraard. JAAP VAN RIJN Speurwerk op internet maakt snel duidelijk dat in houtland USA verschillende producenten al een paar jaar accukettingzagen verkopen. Die zagen maken ze vooral voor de hobbyzager. De accu’s bevatten veel minder energie dan de exemplaren waarover we anno 2019 kunnen beschikken. Een kettingzaag verbruikt veel energie, dus ook zo’n type zaag met accu. Een vette accu geschikt voor professioneel werk is dan ook een moetje. Een gesnoerde kettingzaag doet het vooral goed in de werkplaats. Maar weinig Nederlandse vakmensen werken daar met zo’n zaag.

KlusVisie januari 2019

En buiten is een snoermachine vaak niet erg praktisch in gebruik. Dus laten we de 230 volt-machine links liggen en gaan voor de accuversie.

Wattuur Zoals de Makita DUC353 en de Milwaukee M18 FCHS-121B. Makita kiest voor twee 5.0 Ah-accu’s en Milwaukee voor een enkele 12 Ah(!)-accu. Dus kunnen we verwachten dat de Milwaukee het iets langer op de klus moet volhouden. Want 12 Ah x 18 volt is zo’n 216 wattuur en 10 Ah x 18 volt goed voor

180 wattuur, de meeteenheid voor energie. Makita zet op de machine 2 x 18 volt = 36 volt. Die rekensom maakt Milwaukee niet. Wellicht beschikt de Makita over wat meer kracht. We zullen zien. Want gegoochel met elektronica zet ons regelmatig op het verkeerde been. Denk aan het onverklaarbare meer kracht bij meer Ah. Daarbij telt bij een kettingzaag ook de kettingsnelheid. Een lagere snelheid zou in theorie meer trekkracht (Nm) moeten opleveren. Maar ook met trekkracht hebben we wonderbaarlijke verschijnse-

Hogere kettingsnelheid Wat de prestaties van de Stihl betreft kunnen we kort zijn. Deze puik presterende kettingzaag, die is voorzien van een antivibratiesysteem, gaat net wat rapper door het hout dankzij een hogere kettingsnelheid. De machine kan ook meer zaagsneden op een volle tank maken dan de accumachines. Nadelen zijn er ook. Een explosiemotor vraagt om meer onderhoud. De eigenaar zal onder meer regelmatig bougies moeten vervangen en de carburateur moeten afstellen. Ook niet ideaal zijn de verbrandingsgassen en het geproduceerde geluid dat net tot boven de 100 dB(A) piekt. Wie rekening met omwonenden wil houden en niet van benzine is gecharmeerd, zal voor de accuzaag kunnen kiezen. Die is ook beter te verteren in de werkplaats en schuur. Want zowel de Milwaukee als de Makita blijft ergens rond de 85 dB(A) hangen en stoten geen gassen uit. Stihl biedt ook accumachines. Omdat genoeg lezers van dit magazine beschikken over Makita- dan wel Milwaukee-accugereedschap en niet over accutools van Stihl, houden we het bij de benzinezaag.

kettingzagen len mogen ervaren. Dikke boomstammen moeten ons wijzer maken.

Fenomenale grote houtvoorraad Die vinden is een kleinere uitdaging dan verwacht. Want een kennis blijkt te beschikken over een enorme hoeveelheid eikenhouten stammen. Dankzij Prorail. Dat bedrijf besluit ergens in 2018 bomen die direct langs het spoor in een baanvak staan vanwege valgevaar te verwijderen. De grond van dit baanvak is een paar meter breed. De omgezaagde stammen leggen de zagers dan ook voor het gemak op het terrein van de kennis. Die daar in eerste instantie niet blij mee is. Maar het laten wegtrekken met machines over een smal pad en een kwetsbare oprit zou overlast en schade kunnen veroorzaken. Dus biedt Prorail de stammen gratis aan. De kennis beschikt vanaf dat moment over een fenomenale grote

houtvoorraad waarvan hij brandhout en planken kan laten maken. Een plaatselijke timmerwerkplaats heeft interesse in de dikke stammen. De rest dient als hout voor de kachel. We kunnen onze lol op.

Benzinezaag De kennis en een van de testers beschikken over hagelnieuwe Stihl MS 211-zagen met 40 cm lange zaagbladen en 35 cc-motoren. Deze machines zijn bedoeld voor huis- en tuinklussen en daarom goed vergelijkbaar qua prijs, tankinhoud en capaciteit met de twee accuzagen. Volgens Stihl verbruikt de MS 211 dankzij 2-MIX-technologie 20 procent minder brandstof en produceert hij 70 procent minder uitlaatgassen dan een even sterke Stihl met een tweetaktmotor zonder die technologie. Met de 40 cm bladlengte kan de zager bomen met een diameter van 30 cm doorzagen, haardhout zagen en houtconstructies maken.

Scherp vijlen Eerst maken we de tandjes van de kettingzagen scherp. Onder meer Stihl biedt daar gereedschap voor. Het gaat om ronde vijlen waarmee je in een hoek van 30Â° na een paar keer heen en weer halen braampjes op de tandjes maakt.

KlusVisie januari 2019

TEST VEILIG KETTINGZAGEN

Nat verrot hout De stapels boomstammen zijn helaas niet op dikte gesorteerd. Tussen de ongelijke stammen komen we ook dunne zijtakken en takjes tegen. Een deel verwijderen we met de hand. Een aantal stammetjes is door vocht gaan rotten. De Stihl heeft hier geen problemen mee, die raust overal doorheen. Bij zowel de Makita als de Milwaukee loopt bij het zeiknatte hout de ketting eraf. De machines stoppen direct, dus met de veiligheid zit het goed. Blijkbaar missen de machines bij deze uitdaging net even die extra power en snelheid die de Stihl biedt. Maar het kan ook aan de verschillende kettingen hebben gelegen. Dat zit zo. Een accuzaag voert de producent uit met een lichtere ketting dan bij een benzinezaag. Die ketting rekt iets meer op tijdens het zagen. Daarbij werken we met nieuwe kettingen die wat extra oprekken in het begin. Die liggen dan wat losser om het zwaard heen. Dus kom je ongelijk en nat hout tegen, dan doe je er goed aan om op tijd te ketting wat op te spannen. Je houdt dan de punt van het zwaard omhoog, omdat anders het gewicht van het zwaard het spannnen kan beïnvloeden. Neem je een pauze, zet dan de ketting wat losser. Want tijdens het kofﬁe drinken krimpt de zaagketting en zit deze te strak om het zwaard als je weer aan de slag gaat. We maken van de nood een deugd: zelf ervaren hoe snel we de zagen weer aan het werk krijgen. De kap van de Makita maken we los zonder gereedschap, da’s handig. We verwijderen natte houtpulp en maken het zaagblad goed schoon, ook in de uitsparing waarin de ketting loopt. Vervolgens bevestigen we het zaagblad en brengen we de ketting met een draaiwieltje op spanning.

• Altijd met een kettingzaagbroek aan de slag gaan. Ze zijn ook te huur voor rond de € 15 per dag. In de broek is de sterke Kevlarvezel verwerkt. Raakt de ketting dit materiaal dan loopt deze direct vast. • Zaaglaarzen zijn veiliger dan veiligheidschoenen met veters. • Draag een helm met een beschermkap en gehoorbescherming. • Werk met handschoenen aan. • Controleer voorafgaand aan de klus de kettingspanning en de scherpte van de zaagtandjes. • Controleer het oliepeil. • Zorg dat je altijd stevig staat, dit voor meer controle op de zaag. • Zaag op afstand van anderen. • Zaag bij voorkeur niet met de neus van het zaagblad, deze kan dan terugslaan, de beruchte kick-back. • Zaag niet vanaf een trap en werk bij voorkeur niet boven het hoofd.

Mdf-slurrie Bij de Milwaukee hebben we een pijpsleutel nodig om de kap te openen. De sleutel bevindt zich in een uitsparing onder de machine. We zien na verwijdering van de kap dat de vorige gebruiker mdf met de zaag verwerkte. Het ﬁjne zaagsel vormt met de kettingolie en natte houtpulp een glibberige smurrie voor de zaagketting. Les voor ons: altijd voor het zagen de machine goed schoonmaken. Na het plaatsen van de kap draaien we met een schroevendraaier die in een soort draaischroef past de ketting op de juiste spanning.

KlusVisie januari 2019

Oliepeil zichtbaar De zaagketting wordt automatisch gesmeerd. Het oliepeil is bij beide machine zichtbaar dankzij een kunststofruitje van het eenvoudig te vullen reservoir. De machines lekken in ruststand geen olie via de kettingtoevoer, zo is de ervaring tot dusver.

Energievreters

Ontgrendelen We zijn klaar voor een paar uur zaagwerk. Eerst bekijken we de veiligheidsvoorzieningen. Beide machines beschikken over een snel met de hand te bedienen kettingontgrendeling. Bij de Makita moeten we een tiptoets activeren en kunnen we daarna de schakelaar ontgrendelen. De Milwaukee laat het bij een veilige mechanische ontgrendeling. We kunnen dankzij de softstart de zaagkettingen langzaam laten opkomen.

Makita levert bij de testmachine vier accu’s en een dubbele oplader. Milwaukee houdt het bij twee testaccu’s. Die zijn hard nodig. Want we zoeken zoals gewoonlijk de uitersten op. Kunnen de machines een dikke stam aan, dan zullen stammetjes met diameters van pak ’m beet 10 tot 20 cm relatief een makkie zijn. De dikke stam zal wel veel energie vreten. Het zaagblad van de Makita is 5 cm korter dan die van de Milwaukee. Met de laatste zaag kunnen we dus vaker een dikke stam in één keer doorzagen dan met deze Makita. Uiteraard biedt Makita ook een versie met 40 cm blad. De Makita gaat wat rapper door de stam door een iets hogere kettingsnelheid. De machine grijpt wat agressiever aan en heeft een iets betere balans dan de Milwaukee die zwaarder is. We zijn oprecht onder indruk dat beide accukettingzagen inmiddels dit werk aan kunnen. Petje af. Na dit extreme werk en het verzagen van stammen van rond de Ø 15 x 15 cm, zeker zo’n tachtig zaagsneden, kunnen de Makita-accu’s de lader in. Die zijn in een uur tijd opgeladen. Doe je normaal zaagwerk dus niet dat extreme van deze test, dan hoef je met vier accu’s geen tijdverlies te boeken. De Milwaukee gaat zoals verwacht langer door. De machine neemt zijn tijd waar ook wat voor te zeggen is. Zo rustig zagen is minder vermoeiend en voelt veilig aan. De kettingzaag blijft goed op toeren. De accu houdt het zo’n tien minuten langer uit dan de twee Makita’s. De laadtijd bedraagt zo’n twee uur. Dus is er een kans dat we op een zeker moment voor een korte periode zonder accu kunnen zitten. De Milwaukee-accu zit in een bak van de machine. Wat opvalt: er is ruimte over. Komt er nog een energierijkere accu aan, dan is deze zaag daar blijkbaar op voorbereid.

Conclusie

TECHNISCHE SPECIFICATIES KETTINGZAGEN Makita DUC35

Milwaukee M18 FCHS-121B

Accucapaciteit

5 Ah

12 Ah

N.v.t.

Cilinderinhoud

N.v.t.

35,3 cm³

Max. kettingsnelheid m/sec. Lengte zaagblad

Stihl MS 211

12,4

24,8

35 cm

40 cm

40 cm Ja

Toerenregeling

Kettingrem

Elektrische rem

N.v.t.

Automatische kettingsmering Geluiddrukniveau Circa prijzen ex. btw

84,4 dB(A)

84 dB(A)

100 dB(A)

€ 310,- (zonder accu)

€ 600,-* (met 1 accu)

€ 410,-

* Een Milwaukee-setlader plus twee 12 Ah-accu’s doet op internet rond de € 520 euro exclusief btw.

Beide machines presteren boven onze verwachting. Wie een accuzaag zoekt, koopt met de Milwaukee en Makita sterk gereedschap. De accu zelf zal bij genoeg vakmensen de doorslag geven. De keuze van Makita voor twee 5 Ah-accu’s is slim. Want deze accu’s zijn ook bruikbaar op schroefboormachines, cirkelzagen, slijpers, noem maar op. Met de 12 Ah-accu is dat een ander verhaal, die is veel zwaarder en groter dan een 5 Ah-accu. Milwaukee biedt tot nu toe een paar andere machines die presteren met zo’n prikbom. Dus is deze accu vooralsnog minder breed inzetbaar.

KlusVisie januari 2019

ONDERNEMEN ‘We nemen niet zomaar iedereen aan als lid, de lat ligt hoog’

De VLOK geeft gas Dennis Kosten, de nieuwe verenigingsmanager van de VLOK, pakt de zaken voortvarend aan. Zo maakt hij zich sterk voor de VLOK Academie. Zodat de leden nog meer kwaliteit kunnen bieden. Ook wil hij de VLOK verder laten uitgroeien tot een organisatie waar andere vakmensen zich thuis voelen. Als ze maar aantoonbaar kwaliteit leveren. De ultieme troef van de VLOK, de tweezijdige algemene voorwaarden, wil hij verder uitspelen. Want dat een klant zwart op wit mag verwachten dat de VLOK-vakman zijn afspraken nakomt, is en blijft uniek.

Dennis Kosten: “Ik adviseer de leden alvast vooruit te lopen op de Wet Kwaliteitsborging die er hoe dan ook komt. Deze maakt ook vakmensen die zelfstandig werken verantwoordelijk voor het opgeleverde werk. De nieuwe wet zegt niets anders dan dat je moet bewijzen dat de klus volgens de regels is uitgevoerd. Dus gaan we vastleggen wat is gerealiseerd. Je kunt over certiﬁcaten van producenten beschikken. Prima, maar dat is voor de wet niet relevant. Je moet laten zien dat je de klus daadwerkelijk goed uitvoerde. Dat betekent de realisatie van een badkamer in een mooi opleveringsrapportje vastleggen met tekst en foto’s. En ook welk materiaal is verwerkt. Je krijgt zo de mogelijkheid de klant onderhoudsinformatie te geven. Dit rapport kun je vervolgens voor acquisitie gebruiken. We gaan de vakmensen bijstaan met een app die we ergens in 2019 willen lanceren. Deze moet simpel zijn, want onderdeel van je werk. Met je mobieltje bouw je het rapport op. Dat hoeft niet meer dan een paar minuten per dag te kosten. De app hoort bij het kwaliteitsverhaal van de VLOK.” En dan kun je andere materialen met een aantrekkelijkere marge verwerken dan in de offerte is opgegeven. “Je zult op termijn toch met dat rapportje een en ander inzichtelijk moeten maken. Of je nu wel of niet bij ons bent aangesloten. VLOK-vakmensen gaan in ieder geval voor kwaliteit en zekerheid, daar hoort dat rapport ook bij. De Geschillencommissie zal voorsorteren op de wet. Wij zien uitspraken die verwijzen naar wettelijke normen waaraan je moet voldoen. Daar spelen wij nu al op in met de nakomingsgarantie: niet alleen herstel maar ook de vervolgschade valt hieronder. Dat gaat verder dan de nieuwe wet. Maar ook met de borging van de uitspraken van de

KlusVisie januari 2019

Geschillencommissie door middel van de nakomingsgarantie gaan we verder dan de nieuwe wet.” Wat vinden de belangenbehartigers van consumenten hiervan? “Vereniging Eigen Huis vindt dit heel belangrijk en is ook nauw bij het ontwerp van de wet betrokken. Die willen dat in de wet het onderdeel rechten voor consumenten wordt uitgebreid. Dat certiﬁceringsverhaal kan ze een stuk minder boeien. Overigens zul je altijd consumenten tegenkomen die voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten.” Wat zijn de uitdagingen voor de VLOK zelf? “Dat we kunnen doorgroeien naar een brancheorganisatie voor vakmensen. Want door als collectief te groeien met vakgroepen als de meubelmakers, de parketteurs en wellicht in de toekomst de schilders, worden we interessanter. Dat zijn vakmensen die interesse hebben in de nakomingsgarantie en onze tweezijdige voorwaarden. Maar we zullen niet vergeten wie we zijn en waar we vandaan komen. We nemen niet zomaar iedereen aan als lid, de lat ligt hoog. We pakken wat dat betreft in ieder geval het kwaliteitsprogramma Vakmanschap en Zekerheid weer op. Ook willen steeds meer leden dat er meer aandacht komt voor duurzaamheid. Daar vragen steeds meer consumenten advies over. We kunnen deze kennis gaan bieden met de VLOK Academie. Dat plan ligt al een paar jaar op de plank. Het is nu tijd om daarmee aan de slag te gaan. Ook willen we social media meer gaan inzetten om consumenten duidelijk te maken dat VLOK-leden de unieke tweezijdige garantie bieden. Daarmee borgen we de garantie. Dat doet geen keurmerk ons na. Zo maken we de consument duidelijk dat het in hun belang is om voor een VLOK-lid te kiezen.”

“We willen doorgroeien naar een brancheorganisatie voor vakmensen.”

Je komt bij Dakvenstermeesters vandaan dat juist het verschil wil maken met een keurmerk. “Voor mij heeft een keurmerk alleen maar waarde als het werk getoetst wordt door een onafhankelijke organisatie. De certiﬁceringorganisatie SKH toetst het keurmerk van Dakvenstermeesters. Deze organisatie geeft ook trainingen en neemt examens af is. Dat moet kwaliteit garanderen. De VLOK biedt een andere basis voor kwaliteit: afspraak is afspraak en dat borgen wij met de nakomingsgarantie. De vereniging zit op het niveau van ISO 9000 (kwaliteitsmanagement, red.). Wat die nakomingsgarantie betreft, dat is misschien niet het beste woord om een consument te overtuigen. We zijn wellicht iets te bescheiden: je levert wat is afgesproken en dat is normaal. Dus hang je dit niet aan de grote klok. We gaan zeker goed nadenken hoe we deze ultieme garantie sterker kunnen uitdragen. De leden mogen wat dat betreft actie van ons verwachten.”

‘Je kunt beter samenwerken met mensen die verzekerd zijn’ De leden van de VLOK waren tot voor kort verzekerd bij Meeùs. Zij hadden proﬁjt van een op maat gemaakte verzekering: een dekking die ze nodig hebben en een interessante prijsstelling. Geen eenheidsworst, dus. Meeùs werd dit jaar door verzekeringsreus Aon overgenomen. Zijn de leden nu beter af? Robert Rispens, die als manager bij Aon de VLOK in zijn portefeuille heeft, geeft aan dat een grote partij als Aon de kleinzakelijke markt goed kan bedienen, omdat ze over de capaciteit beschikt om aparte teams op afzonderlijke branches te zetten. “Het team voor de bouw en verbouw bestaat inmiddels uit tien medewerkers zodat vakmensen die bellen niet of heel kort hoeven te wachten. Ze krijgen mensen aan de lijn die weten wat er speelt bij in de bouw en verbouw. En ze spreken de taal van de ondernemer, het moet snel geregeld zijn.” AON ontwikkelde voor de VLOK-leden een nieuw verzekeringsproduct voor de dekking van de bedrijfsaansprakelijkheid. Wat is er anders met de nieuwe verzekering? “Verzekeraars krijgen steeds meer inzicht in de diverse beroepsgroepen in de verbouw en bouw. Zo zijn we beter in staat om risico’s in te schatten. Iemand die vooral badkamers realiseert, vormt een ander risico dan een stukadoor. Risico’s bepalen we op basis van schades. Door verzekeringen meer op het werk toe te snijden, blijven ze interessant voor vakmensen en voor ons. Bij de VLOK wordt ook gesegmenteerd naar vakgroepen. Zo hebben parketteurs en meubelmakers een andere verzekering want ze vallen in een andere risicoklasse. Klussenbedrijven die zich ontwikkelen tot kleine aannemers, dus meer bouwkundig werk uitvoeren, hebben een betere dekking nodig. De nieuwe polis die per 1 januari van dit jaar is ingegaan, speelt goed in op de individuele situatie. Zo is er een uitgebreidere dekking met de Opzichtclausule. Daarmee verzeker je goederen die je van de klant in bewerking hebt. De statistieken laten zien dat daar regelmatig schade ontstaat. VLOK-leden krijgen van ons een vragenlijst waarin zij kunnen aangeven welke werkzaamheden zij verrichten. Zij kunnen dan zelf zien in welke verzekeringsklasse ze vallen. Als je in de tussentijd meer risicovol werk uitvoert, is dat niet gedekt. Wees dus alert en meld dit op tijd en we passen de verzekering voor je aan.”

WAT ZIJN TWEEZIJDIGE ALGEMENE VOORWAARDEN? Algemene Voorwaarden zijn de kleine lettertjes waarnaar verwezen wordt in een overeenkomst tussen consument en ondernemer. Als deze voorwaarden in overleg met een consumentenorganisatie tot stand zijn gekomen, dat heten ze tweezijdig. Goedkeuring van de consumentenorganisaties vereist tenminste drie zaken. Denk aan evenwichtige voorwaarden, de aansluiting bij de Geschillencommissie en de garantie van de vakorganisatie dat leden de uitspraak van de Geschillencommissie nakomen (de VLOK-nakomingsgarantie).

Je kunt ook online een interessante premie bij elkaar shoppen. “Als je alleen naar polisprijzen kijkt, kun je online inderdaad veel vinden. Mensen zien budgetvarianten die ﬁnancieel aantrekkelijk lijken. Kijk je er kritisch naar, dan zit er veel niet in. Je loopt door een beperkte dekking ﬂinke risico’s als het misgaat. Vergelijk het met de budgetpolis van de zorgverzekeraar. Voor vakmensen die zelfstandig werken, is het belangrijk dat hij of zij tijdens de klus ergens schade aan goederen van de klant kan veroorzaken, de opzichtschade. Dat moet dus gedekt zijn, wat bij budgetpolissen doorgaans niet het geval is. Bij de online-aanbieder krijg je wat anders dan met een collectieve verzekering. Vaak gaat het bij deze budgetpolissen om alleen de aansprakelijkheid. Wat je ook ziet: polissen waar veel meer inzit dan dat je nodig hebt. Een tip: denk bij opzegging aan je inlooptijd, de periode dat je tussen twee verzekeringen geen dekking hebt. De VLOK-verzekering kent standaard een jaar inloop.” Je kunt bij een verzekering nooit aanvinken wat je precies nodig hebt. “Nou, dat is anders toch maar mooi gelukt met de VLOK! Dat is het voordeel van het samenwerken met

Nieuwe VLOK-polis speelt in op de individuele situatie

een partner. De consument wordt steeds mondiger. De VLOK heeft leden met twee rechterhanden. Van klussen weten ze alles. Maar dan komen ze op een dag in conflict met de klant. Volgens hun eigen technische inzichten staan ze in hun recht. Maar ze kunnen, als de zaak voor de Geschillencommissie komt, onvoldoende aannemelijk maken dat ze het bij het rechte eind hebben. Gelijk hebben is in het recht iets ander dan gelijk krijgen. De klant beschikt tegenwoordig doorgaans wél over professionele rechtsbijstand, zo ontstaat regelmatig een ongelijke situatie. Dit werd ook zichtbaar in de cijfers van zaken van de Geschillencommissie. De rechtsbijstandverzekering van Aon voor VLOK-leden maakt dat je er niet alleen voor staat. Ja, je kunt apart als bedrijf een rechtsbijstandsverzekering afsluiten. Dan betaal je een veel hogere jaarpremie, bij ons ben je een paar tientjes per jaar aan deze verzekering kwijt. Neem dat vooral mee als je online aan het verzekeringshoppen bent.” Hoe zit het met constructief werk? “De premiestelling is inhoudelijk aangepast aan de werkzaamheden. Voer je bouwconstructief werk uit, dan betaal je een hogere premie dan de vakmensen die dit soort klussen niet aannemen. Je kunt dus met de bouwconstructieve verzekering – eventueel aangevuld met een CAR-module – een complete dekking bieden voor de klant en voor jezelf. De VLOK komt met een flyer waarin ook deze module nader wordt toegelicht.” Wat zijn de eisen die jullie aan vakmanschap stellen? “De wettelijke vestigingseisen zijn er niet meer. Dat gaat wel veranderen met werkzaamheden aan de cv-installatie. Wil je straks dat werk blijven doen, dan zul je de juiste papieren moeten halen. Anders is die klus niet gedekt door de verzekering. Let in ieder geval goed op als je met onderaannemers werkt, die zijn niet automatisch meeverzekerd. Je kunt beter samenwerken met mensen die verzekerd zijn, zoals VLOK-leden.” Hoe kijken de verzekeraars naar de komst van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen? “Los van die wet kijken we scherper naar het risicoprofiel van vakmensen. Mijn advies wat de wet betreft: we weten niet precies wanneer die van kracht wordt, maar vakmensen doen er goed aan zich op deze toekomst voor te bereiden.”

KlusVisie januari 2019

KLUSBUS

Autobelastingenstelsel op de schop De klimaatdoelstellingen van het kabinet voor 2030 worden niet gehaald wanneer het huidige autobelastingenstelsel niet op de schop gaat. Dat blijkt uit een onderzoek van RAI Vereniging en adviesbureau Revnext.

De beste maatregel lijkt een systeem van eerlijk betalen naar gebruik. Hierbij worden de autobelastingen omgevormd naar een kilometerprijs op basis van de CO2-uitstoot van een auto. Dit zorgt er voor dat de belastinginkomsten op peil blijven en zorgt voor een verbetering van de bereikbaarheid. Volgens Steven van Eijck, de voorzitter van RAI Vereniging, is er geen andere conclusie meer mogelijk dan dat eerlijk betalen naar gebruik zo snel mogelijk moet worden

ingevoerd. In het kader van het aanstaande klimaatakkoord van het kabinet moeten personenauto’s in 2030 zo’n 23 procent minder CO2 uitstoten dan in 2017. Om deze doelstelling te halen, zet het kabinet vol in op de elektriﬁcatie van personenauto’s. Invoering kilometerprijs Wanneer de overheid de bestaande autobelastingen niet aanpast, dan verliest de schatkist tot 2030 € 10,7 miljard aan inkomsten (exclusief accijnsderving). Dit komt door het wegvallen van de inkomsten uit MRB en BPM op benzine- en dieselauto’s. Bij invoering van een kilometerprijs met variabele hefﬁng is de derving ‘slechts’ € 2,8 miljard. Volgens Van Eijck draait de gewone automobilist straks op voor de subsidies van elektrische auto’s omdat de MRB en BPM op benzine en diesel fors worden verhoogd. “Onaanvaardbaar”,

stelt Van Eijck. “Betalen naar gebruik is eerlijker en levert een veel groter maatschappelijk voordeel op.” Bewuster nadenken over autogebruik Uit het onderzoek komt ook naar voren dat bij een variabele kilometerprijs automobilisten bewuster gaan nadenken over het autogebruik. Daarmee wordt de CO2-reductie niet alleen bereikt door de verkoop van nieuwe elektrische auto’s, maar door gedragsverandering van alle autobezitters. Dit leidt uiteindelijk in 2030 tot 11 procent minder verkeer op de wegen en minder ﬁles. Volgens Van Eijck kan niemand meer om betalen naar gebruik heen. “Iedereen die blijft vasthouden aan het huidige belastingsysteem om de CO2-doelstellingen te halen en de eenzijdige focus op meer asfalt tegen de ﬁles, staat met de rug naar de toekomst. Het is nu de tijd om door te pakken en lef te tonen.”

Ladder van het dak draaien Ben je op zoek naar een manier om de ladders met weinig lichamelijke inspanning van het busdak te halen? Steek dan eens je licht op bij V-A-S-T (Tja, dat is toch echt de spelling die het bedrijf hanteert, het valt in ieder geval op). Met een stang draai je het draagrek verticaal tot een comfortabele grijphoogte. Meer informatie: www.v-a-s-t.nl

Kleine bus, veel laadruimte Steeds meer vakmensen die in stedelijke gebieden werken, kiezen voor een kleinere werkbus. Dat zijn steeds vaker vervoermiddelen als de Peugeot Partner en de Opel Combo. Of de Ford Transit die de foto toont. De grootste uitvoeringen van dit type miniklusbussen bieden door een slimme constructie, zoals slim weggewerkte wielkasten, laadruimte aan twee europallets. Denk ook aan laadlengten tot 2,13 meter. De cabines presenteren, afhankelijk van de gekozen uitvoering, alle snufjes van een luxe personenauto.

KlusVisie januari 2019

PRODUCTINFORMATIE DUURZAAM

Koud, warm, kokend én gezuiverd water Itho Daalderop introduceert het kokendwaterpakket Close-in More. Dit pakket bestaat uit een 10 liter-kokendwaterboiler en een 4-in-1-kokendwaterkraan die koud, warm, kokend én gezuiverd water tapt. Het assortiment bestaat uit twee pakketten: de Close-in More RVS 4in1 Square en de Close-in More Chrome 4in1 Round. Naast de kraan en de boiler bevat het pakket een EasyBox voor meer installatiegemak. De 10 liter-kokendwaterboiler kan in het keukenkastje onder het tappunt geplaatst worden en zorgt voor direct kokend, warm of geﬁlterd water. 7,5 liter kokend water van 100 °C, 20 liter warm water van 55 °C en 30 liter warm water van 40 °C. De boiler wordt gekenmerkt door een hoog comfort en laag verbruik en werkt water- en energiebesparend, aldus Itho Daalderop. De kranen zijn elektrisch en uitgerust met touchbediening en led-indicatie. De bediening is voorzien van een kindveilige druk- en draaibeveiliging met elektronische terugslag. De automatische regeling zorgt ervoor dat de kokendwaterstraal direct stopt wanneer de knop wordt losgelaten. Ook is de kraanuitloop zo ontworpen dat de buitenkant niet te heet wordt.

Eeuwen oud, maar wel innovatief

MEER INFORMATIE: WWW.ITHODAALDEROP.NL

Afsluitbaar binnenrooster Tilmar introduceert het TKI-toevoerrooster: een rond stalen rooster met zichtplaat, dat geschikt is voor montage in plafonds, wanden en direct op ventilatiekanalen door middel van de bijgeleverde montagering. Het rooster is traploos instelbaar door te draaien aan de centrale schijf en eventueel vast te zetten met de borgmoer. De speciale constructie van het rooster inclusief isolatiemateriaal voorkomt tocht en condensatie, het rooster heeft bovendien geluiddempende eigenschappen. Het roosters is van verzinkt staal, afgewerkt in Ral-9016 en wordt geleverd inclusief montagering.

MEER INFORMATIE: WWW.DUNAGRO.NL

Dun Agro is sinds 2009 bezig met het ontwikkelen van een woning gemaakt van hennepbeton. Hennepbeton is een mengsel van hennephout, natuurlijke lijm en water. Dit heeft geleid tot de eerste hennepwoning in Nederland. Deze woning is sinds de zomer van 2012 te bezichtigen op de locatie van Dun Agro aan de Raadhuisweg 11 te Oude Pekela. Het maken van woningen van hennepbeton is niet nieuw en wordt over de hele wereld gedaan. Wat wel nieuw is, is het prefab bouwen van woningen, wat de bouwsnelheid ten goede komt. Daarnaast zijn er nog een aantal voordelen van hennepbouw, waaronder een hoog isolatievermogen wat betreft temperatuur en geluid, het materiaal is dampopen ten behoeve van de afvoer van vocht en door de lijm is het brandwerend. Hennepbeton is bovendien CO2-negatief; het verwijdert meer CO2 dan dat het erin stopt. Dun Agro claimt bovendien dat de bouwmethode betaalbaar is. MEER INFORMATIE: WWW.TILMAR.NL

KlusVisie januari 2019

NIEUWS Controles in de bouw schieten tekort Veel bouwtoezichthouders vinden dat de controles tekortschieten. Want ze hebben last van bezuinigingen en tijdgebrek. Dit blijkt uit een onderzoek dat werd uitgevoerd in opdracht van EenVandaag onder 357 medewerkers van afdelingen Bouw- en Woningtoezicht. Meer dan de helft van de ondervraagden (56 procent) zegt de gevolgen van de bezuinigingen te voelen. Zo is het aantal bouwprojecten en verbouwingen sinds de crisis hard gestegen, maar zijn veel afdelingen Bouwen Woningtoezicht juist gekrompen.

“Door gebrek aan capaciteit moeten we keuzes maken”, reageert een toezichthouder. “Hoe je het ook wendt of keert: dat gaat toch ten koste van het toezicht.” Lang niet alle bouwprojecten kunnen worden bezocht, zeggen veel ondervraagden. Alleen de grote bouwwerken worden nog bekeken en dan ook nog op het minimumniveau of daar nog onder. “Vaak wordt een bouwproject nog maar één of twee keer bezocht”, vertelt een andere inspecteur. Ook opmerkelijk is dat driekwart van de ondervraagde gemeentelijke toezichthouders (74 procent) het toezicht door gemeenten op de bouw onvoldoende vindt. Op de vraag of er voldoende tijd is voor controles op de bouwplaats, reageren de toezichthouders verdeeld. De helft (51 procent) van de medewerkers zegt te weinig tijd te hebben, iets minder (45 procent) heeft wel genoeg tijd. Meer toezicht nodig Directeur Wico Ankersmit van de Vereniging BWT geeft toe dat, mede door de bezuinigingen, de controle hapert: “In feite zouden wij helemaal geen toezicht moeten houden. Want dan zou er gebouwd worden volgens de regels. Maar wij zien juist dat er veel meer toezicht nodig is. Als dat er niet is, kom je als toezichthouder minder incidenten tegen omdat er iets over het hoofd wordt gezien.” Toch wil Ankersmit geen verband aanwijzen tussen het gebrek aan toezicht en de incidenten van de laatste tijd. “Ik denk echt dat de oorzaak zit in het feit dat de bouw in minder tijd steeds meer moet presteren. Veel projecten zijn aanbesteed in crisistijd. Vaak kunnen ze het eigenlijk niet bouwen voor de geboden prijs.” Verslechterd De gemeentelijke toezichthouders constateren dat de bouwsector de regels slecht naleeft. Een aanzienlijk deel (41 procent) vindt dat de kwaliteit van bouwen de afgelopen jaren is verslechterd. Slechts 10 procent zag het beter worden. “Wij leggen constant projecten stil omdat de constructie niet voldoet”, aldus een deelnemer aan het onderzoek. Een ander zegt: “Het

KlusVisie januari 2019

gaat veel aannemers om snel geld verdienen. De kwaliteit neemt de laatste twee jaar heel erg af op de bouwplaats.” Twee derde van de ondervraagden (66 procent) zegt het afgelopen jaar bouwfouten ontdekt te hebben die, zonder ingrijpen, schade aan het gebouw

hadden kunnen veroorzaken. Ruim een derde (37 procent) kwam zelfs fouten tegen die tot instortingen hadden kunnen leiden. Ook het gebrek aan bekwaam personeel vormt een risico op de bouwplaats, merken veel gemeentelijke toezichthouders op. Bron: eenvandaag.avrotros.nl

Woningeigenaren pakken vooral het kozijn aan Bouwkennis onderzocht welke werkzaamheden woningeigenaren de laatste drie jaar lieten uitvoeren. Vakmensen verrichtten werkzaamheden aan de beglazing en raamkozijnen (33 procent). Goede tweede zijn de keu-

kenrenovaties (24 procent). Ook het dak had de aandacht van de eigenaren (22 procent). Mensen gaven ongeveer even veel geld uit aan- en uitbouwen, buitendeuren, schuifpuien & garagedeuren als aan daken gevelisolatie.

NIEUWS Naar de BouwBeurs? Bezoek Rabo GroenHuis en Anne

Viba, de organisatie die zich inzet voor werkelijk duurzaam bouwen en verbouwen, zal haar kennisbijeenkomsten voortaan in het Utrechtse Anne organiseren. Anne – Alle Nederlanders Naar Energieneutraal – presenteert in haar gebouw een experience center voor duurzaam wonen. De organisatie wil mensen laten ervaren dat je ook comfortabel kunt wonen met duurzame oplossingen. Anne is naast een proeftuin ook een demonstratieruimte voor technische oplossingen. Vlakbij Anne staat het Rabo GroenHuis op het terrein van de

Jaarbeurs. Dit huis, een prefabwoning van Sustainer Homes, is afgewerkt met onbehandeld hout van de snel-

groeiende populier. De vloer binnen en het terras buiten is van bamboe. BouwBeurs-bezoekers die meer willen

weten over duurzaam bouwen, laten begin februari deze twee initiatieven niet links liggen.

naar eigen zeggen de meest privacyvriendelijke zoekmachine die persoonlijke gegevens niet opslaat, bijhoudt of deelt. Zo belooft de organisatie achter de zoekmachine het IP-adres niet te registreren. “De enige uitzondering geldt voor geautomatiseerde zoekopdrachten (robots) die zoekopdrachten versturen naar onze servers. Wanneer onze software mogelijk misbruik detecteert, registreren en blokkeren we het betreffende IP-adres om onze service veilig en gratis te houden”, aldus Startpage dat ook geen tracking cookies

gebruikt. Startpage.com gebruikt wel het cookie ‘preferences’ om zoekvoorkeuren te onthouden. Dit cookie is naar eigen zeggen volledig anoniem en wordt automatisch na 90 dagen inactiviteit verwijderd. Startpage is van mening dat het een fabeltje is dat zoekmachines gebruikers moeten proﬁleren om fatsoenlijk geld te kunnen verdienen: “De niet-gepersonaliseerde advertenties die Startpage.com toont, leveren een fractie op van wat andere zoekmachines verdienen, maar ze betalen al onze rekeningen.”

Surfen zonder meekijkers Wie wel klaar is met zoekmachines die je gegevens met andere partijen delen, kijkt naar de mogelijkheden die Startpage.com biedt. Dit is een Nederlands initiatief dat bescherming van per-

soonlijke gegevens belooft. “Het zijn jouw data, geen big data”, aldus de makers van de zoekmachine. Je totale zoekgedrag – denk aan IP-adressen en cookies – is geld waard. Startpage is

Voorbeeldprojecten duurzaam bouwen Ben je op zoek naar informatie over duurzame gebouwen? Surf dan eens naar Podium Duurzame Gebouwen. Dit initiatief van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland biedt voorbeelden van geselecteerde innovatieve, energiezuinige en duurzame projecten. Je kunt zoeken naar verschillende woningtypes. Meer informatie: ez.maps.arcgis.com

KlusVisie januari 2019

CIRCULAIR BOUWEN

Breekt de strobalen Het is 2009. Piotr Bronicki, een betonman in hart en nieren, bouwt een strobouwhuis. Deze bouwtechniek bevalt hem zo goed, dat hij met zijn vrouw en andere strobouwers actief wordt met Strobouw Nederland. Zijn vrouw Audrey wordt secretaris van deze organisatie. Het loopt niet storm. Maar het kan verkeren: anno 2019 kunnen ze het werk niet meer aan. JAAP VAN RIJN

Aannemer Piotr Bronicki stort met plezier betonfunderingen. Dankzij dit werk doet hij veel bouwkundig inzicht op. Piotr besluit op een zeker moment met zijn Brabantse vrouw Audrey van den Heuvel een eigen huis te bouwen. Ze schrijven zich in voor een vrije kavel bij diverse gemeenten in Oost-Brabant. Uiteindelijk biedt Veghel een mooie plek. Eén ding staat voor Piotr vast: dat huis wordt niet van beton. Want hij kent de nadelen van uit beton opgetrokken huizen, zoals slechte akoestiek. Piotr komt uit Polen, dus gingen (en gaan) hij en Audrey regelmatig daar op bezoek. In de bergstreek waar Piotr vandaan komt, staan veel woningen van kalk, leem en hout die een eerbiedwaardige leeftijd hebben, een aantal is zo’n vierhonderd jaar oud. Het aangename binnenklimaat en de knusheid van deze huizen valt hen op. Ook tijdens bezoeken aan andere landen waar ze deze bouwstijl bekeken, ervaren ze de

Bouwen met geperste strobalen is niet nieuw. Wel actueel: steeds meer mensen kiezen voor een huis van strobalen of steeds vaker van prefab stropanelen. Met stro bouwen vraagt om speciﬁeke vakkennis. Want je vindt tijdens de klus genoeg uitdagingen op je pad. Zo vormen gestapelde strobalen een wand die instabiel kan worden. Door de strobalen in een houten frame van verticale en horizontale balken te klemmen (houtskelet) en traditionele raam- en deurkozijnen te verwerken, krijg je de gewenste ﬂexibele maar voldoende stijve constructie. Ook moet je aandacht besteden aan de aansluiting van de strobalen op de fundering. Voer je deze niet goed uit, dan kan er vocht in het stro trekken wat voorkomen moet worden.

KlusVisie januari 2019

Audrey van den Heuvel: “Het leem voor onze woning hebben we zelf bij de Maas gehaald. Vroeger en ook nu gebruikten de steenfabrieken de klei voor de bakstenen, wat overbleef was leem. Dat kun je niet bakken. Dankzij leemproeven ontdekten we bij welke verhoudingen geen scheurvorming optreedt.” Piotr Bronicki: “Wij kunnen klanten hier het eindresultaat tonen, ze zien dat na al die jaren het huis in perfecte staat is.”

bouw door?

Deze fraaie klus werd uitgevoerd in het Zeeuwse Zoutelande. Bij strobouw wordt eerst een fundering gelegd. Daarop wordt de houten constructie getimmerd. De bouwer stapelt tussen de staanders de strobalen. Na het plaatsen werden de strobalen ‘geschoren’. Want een minder ruw oppervlak vraagt om minder stucmortel. Voor de buitengevel kan worden gekozen voor een afwerking met houten geveldelen of van kalkstuc, zoals op de foto zichtbaar. Deze kalkstuc geeft een opvallend strak resultaat. Ook andere gevelbedekkingen zijn mogelijk, dit vraagt wel extra aandacht in de detaillering. De binnenzijde werkt de bouwer af met een leemlaag met een laagdikte van minimaal 4 cm. Deze breng je in meerdere arbeidsgangen op. Aan de binnenzijde kan de bouwer ook afwerken met het keihard opdrogende kalkhennep of met kalkstuc. Let op de opvallend strakke afwerking van de buitengevel met kalkstuc. De leemdikte heeft ook te maken met het binnenklimaat. Door een dikkere laag leem op te zetten, krijg je de vochthuishouding op peil. Samen met stro ontstaat een goede akoestiek en worden huisgeurtjes geneutraliseerd. Deze constructie houdt in de zomer warmte langer buiten en houdt warmte vast in de winter.

positieve eigenschappen van natuurlijke bouwmaterialen. Conclusie: leembouw is letterlijk duurzaam en zorgt voor een comfortabel binnenklimaat. Ze besluiten zich verder te verdiepen in de bouwtechniek en komen uit bij strobalenbouw. In 2009 bezoeken Audrey en Piotr de manifestatie European Straw Bale Gathering (www.strawbuilding.eu) en besluiten daar pioniers te worden in Nederland van met leem en kalk afgewerkte strobouw. Ook bezoeken ze de vakwerkweek in Duitsland. Ze onderkennen de mogelijkheden in deze bouwtechnieken. Het eerste project: de eigen vrijstaande woning op de Veghelse kavel.

Vochtregulatie Bijna tien jaar later willen Audrey en Piotr met plezier de ontwikkeling in de strobouw toelichten. We spreken af in hun strobouwvilla. De woning ziet er bouwkundig gezien aan de buitenkant goed uit. Zittend aan de keukentafel valt het lekkere binnenklimaat en de ﬁjne akoestiek op. Of is dat maar suggestief omdat we weten dat dit huis met onder meer hout, strobalen, kalkstuc en leem is opgetrokken? Niet dus. Alleen een aanbouw is van beton en steen gemaakt. Audrey en Piotr nemen bezoekers vaak mee naar deze ruimte om het klimaatverschil zelf te laten ervaren. Piotr geeft aan dat er niets mis is met beton: “Maar ik wil er zelf liever niet in wonen.”

Audrey: “De slechte akoestiek valt me elke keer weer op. Het zijn vaak klankkasten omdat mensen kiezen voor harde vloeren, gestuukte wanden en gladde keukens. Dan wordt het ook vechten tegen de luchtvochtigheid. In een strowoning geniet je van een perfecte akoestiek en luchtvochtigheid. Je hoeft geen extra maatregelen te nemen.” Piotr: “De vochtregulatie organiseren we met materialen in plaats van installaties. Dat scheelt energiekosten. Daarbij slijten installaties, die kosten krijgen bewoners ook op hun bordje.”

Aan de slag De gemeente Veghel is de eerst hobbel die Audrey en

KlusVisie januari 2019

CIRCULAIR BOUWEN Piotr moeten nemen bij de bouw van hun huis. Daar is weinig kennis over strobouw. Gelukkig valt hun plan in goede aarde: de ambtenaren zijn opvallend meegaand. De volgende hobbel vormt de Welstandscommissie. Audrey en Piotr schakelen een architect in met de nodige ervaring. Dankzij zijn en hun eigen kennis zijn ze in staat de Welstandscommissie onder de tafel te praten, aldus Audrey: “Het plan voldeed aan alle eisen van de gemeente. Wat ook hielp: ze wilden deze buurt als een ecologische wijk neerzetten. Daar is weinig van gekomen, zoals je wellicht gezien hebt. Mensen denken hier nogal traditioneel. Zo werden warmtepompen van tafel geveegd. En zoals wij bouwden, werd al helemaal met verbazing aanschouwd.” Piotr: “Mensen hebben bar weinig kennis van strobouw, dus ik kan die verwondering wel begrijpen. Maar ook bij bouwdeskundigen heerst veel onwetendheid. Ze willen zich er niet in verdiepen, houden vast aan technieken die ze wel beheersen. Dat is in hun belang. In de Franse Elzas staat inmiddels een gebouw van zeven verdiepingen dat is opgetrokken uit ge-engineerd Europees hout, denk aan gelamineerde balken die niet zijn geïmpregneerd.”

Piotr: “In de Franse Elzas staat een gebouw van zeven verdiepingen dat is opgetrokken uit ge-engineerd Europees hout, denk aan gelamineerde balken die niet zijn geïmpregneerd.”

Bouwen en voorlichten tegelijk

KlusVisie januari 2019

Traditionele leembouw met strobalen in de Verenigde Staten. Tegenwoordig worden de wanden steeds vaker gerealiseerd met prefab stropanelen.

MET HOUTBOUW DE LUCHT IN Aan de Amsterdamse Amstel verrijst HAUT, met 21 verdiepingen en een hoogte van 73 meter tot nu toe de hoogste houten hybride woontoren ter wereld, aldus het architectenbureau Team V. En daar blijft het niet bij: de gevels gaan energie opwekken. Dit wereldrecord zal overigens niet lang standhouden, zo is de verwachting. Want in het Japanse Tokyo gaat een houten wolkenkrabber van 350 meter hoog verrijzen. Meer informatie: www.hautamsterdam.nl

(Beeld: Team V)

Audrey geeft aan dat ze met de bouw van het huis ook aan voorlichting deden: “Tijdens de bouw organiseerden we workshops. Regelmatig waren hier twintig mensen tegelijk aan het werk. Omwonenden keken hun ogen uit: aparte mensen die met strobalen bouwen!” Piotr, lachend: “Ze dachten dat we met kapitaalvernietiging bezig waren. Ook onze vrienden en familie hadden hun twijfels. Ze ervaren inmiddels de pluspunten van dit huis. Het staat hier nu bijna tien jaar probleemloos, dat helpt ook.” Audrey: “De mensen die ons hielpen tijdens de bouw zagen de mogelijkheden. De meesten zijn dan ook met houten strobouw doorgegaan. De strobouw groeit inmiddels hard. Ook grote partijen tonen interesse, zoals woningcorporaties. We zijn inmiddels als Strobouw Nederland in gesprek met het ministerie van onderwijs over het bouwen van scholen. En als ik zie hoeveel mensen in deze sector in de afgelopen jaren aan de slag zijn gegaan, is dat ook een goede indicatie. Op dit moment wordt veel strobouw toegepast in het Oosterwold bij Almere. Wij zijn daar ook actief. Oosterwold was bestemd als industrieterrein, maar de crisis gooide roet in het eten. Het terrein is nu in vrije woningkavels opgedeeld. Veel kopers passen houtskeletbouw toe. Wat me opvalt: de mensen die de vrijheid hebben om zelf te bouwen, kiezen bewuster. Ze kijken goed om zich heen wat er te koop is. Ze vragen zich af bij welke bouwtechniek ze comfortabel kunnen wonen en komen meestal op ecologisch bouwen uit.”

BEKNOPT OVERZICHT REALISEREN STROBALENHUIS • Organiseer een droge opslag als je strobalen op eigen terrein wilt opslaan. De strobalen worden met zeilen afgedekt of je slaat ze op onder een dak of in een schuur. • Je kunt ook met prefabstropanelen werken. Dan worden de strobalen verwerkt in panelen die tijdens het werk worden geleverd en is een opslag niet nodig. • Pers je zelf de strobalen in een houtskelet, dan worden de balen bij voorkeur in de zomermaanden geplaatst, het afwerken kan ook in de herfst en winter plaatsvinden. Werk je met prefabstropanelen, dan kun je zowel in de winter als zomer bouwen. • Je kunt in de winter afwerken als de woning met hout wordt bekleed. Kiest de klant voor een gestuukte buitengevel, dan moet de temperatuur dag en nacht minimaal drie weken boven de 5 °C zijn. • Met het oog op de tilbaarheid bedraagt de ideale strobaalmaten 70/80 cm x 45/50 x 30 cm. Zo’n baal weegt tussen de 11 en 15 kilogram. • Voor balen van bijvoorbeeld 75 cm breed worden dragende staanders om de 70 cm geplaatst. Daartussen worden de strobalen klemmend verwerkt. • Strobalen hebben een gemiddelde lambda-waarde (warmtegeleidingcoëfﬁciënt) van ongeveer 0,042 W/mK. • Bij de woning die Piotr en Audrey bouwden, werden de strobalen eerst in dun leem gedipt. Deze methode wordt niet meer toegepast omdat het te arbeidsintensief is. Je kunt beter een leemlaag aanbrengen als de balen geplaatst zijn. • Strobalen mogen niet direct op de fundering rusten, vanwege risico op intrekkend vocht. Strobalen worden 30 cm van het maaiveld geplaatst, dit om optrekkend vocht te voorkomen. De onderste 30 cm kan met verschillende soorten opbouw worden gerealiseerd. Er moet in ieder geval een dampdichte overgang zijn tussen de 30 cm opbouw en de strobalenwand. • Vaak wordt bij het dak gekozen voor een andere ecologische isolatie dan stro. Dit omdat de liggers dikker moeten zijn voor stro en dat brengt hogere kosten met zich mee. Vaak worden houtvezelplaten op de bovenzijde van het stro toegepast om de vochtbarrière te waarborgen. • De verwerker kan bij het realiseren van ramen eerst houten stelkozijnen plaatsen waar de ramen aan worden gemonteerd. De bouwer kan ook in de loop van de bouw de ramen plaatsen. • Buizen en WCD’s installeer je bij voorkeur in de binnenwanden. • De raaplaag wordt aan de binnenzijde rechtstreeks op het stro aangebracht, aan de buitenzijde wordt vaak een houtvezelplaat van 4 cm toegepast. Deze constructie zorgt dat je eenvoudiger en vlakker het stucwerk kunt realiseren. Het vormt ook een goede bescherming voor andere afwerkingen zoals bijvoorbeeld potdekselen. Ook creëer je een vochtbuffer zodat het vocht van buitenaf niet in het stro komt. • Na droging van de raaplaag kan een stuklaag van leem of kalkstuc worden opgebracht. Kalkstuc kan ook op de buitenmuur worden toegepast. Ook kiezen bouwers voor een afwerking van houten delen. Een dakoverstek is niet noodzakelijk omdat de afwerking met stuc of hout genoeg bescherming biedt tegen weersinvloeden. Leemstuc aan de buitenzijde wordt afgeraden omdat dit niet waterbestendig is.

Geen compromis, geen belemmering

Geen richtlijnen

Piotr: “Net als ons destijds sluiten ze geen compromis. De prijs per m² is standaard, dus dat hoeft geen belemmering te zijn. De exploitatiekosten zijn lager, want de woningen zijn veel beter geïsoleerd. Wij stoken zelf op houtpellets, die kachel voedt ook de vloerverwarming. We beschikken tevens over een zonneboiler voor warm water, voor elektra hebben we zonnepanelen. In 2009 had je qua installaties veel minder keuze dan nu. En er zaten best veel haken en ogen aan. Het voordeel van die oude systemen is wel dat ik ze zelf kan reparen of vervangen. Bij de huidige elektronica van bijvoorbeeld een warmtepomp is dat een ander verhaal, die techniek is zo ingewikkeld en gevoelig.”

Op de vraag welke garanties de klant mag verwachten, is Piotr helder: “Wij geven tien jaar garantie op een opgeleverd huis. Het is wel zo dat er voor leem, stro en kalkstuc weinig richtlijnen zijn. We moeten voor de klant duidelijk omschrijven wat ze kunnen verwachten. Het voordeel van pionieren is dat we

Deze woning in Brummen is gebouwd met prefab stropanelen. De binnenwanden zijn relatief glad gestuukt met leempleister. Groene materialenleveranciers kunnen ook een ﬁjne wandafwerking van leem leveren. Stro-leemmuren kunnen een hogere isolatiewaarde laten zien dan traditionele constructies. Omdat een strowand van minimaal 40 cm dikte veel beter in staat is warmte op te slaan, staat het Bouwbesluit de verwerking van strobalen en prefab panelen van stro toe. Volgens TNO voldoen wanden van stro met een afwerking of kalkstuc aan de voorgeschreven brandwerendheidseisen. Ook qua geluidsisolatie voldoet het materiaal aan de bouwkundige eisen, aldus de bouwers.

werkelijk alles zelf hebben uitgeprobeerd. Denk aan stuken van leem op poriso. En op hout van oude pellets waarop we rietmatten schoten waarop de leemstuc is aangebracht. Wij kunnen klanten hier het resultaat tonen, ze zien dat na al die jaren het huis in perfecte staat is.” Meer informatie: strobouw.nl en svarok.com

WORKSHOP STROBOUW Strobouw Nederland geeft regelmatig workshops. Ook worden cursussen Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) georganiseerd. Meer informatie: strobouw.nl/Strobouw_Extra/Workshop/ en www.facebook.com/svarokgezondebouw of stuur een email naar audrey@strobouw.nl.

KlusVisie januari 2019

TEST

DeWalts geniale inval: recht naar beneden zakken

DeWalt betreedt de arena waarin 165 mm accu-invalzagen strijden om aandacht. De producent onderzocht de sterke en zwakke punten van de concurrentie en eigen zaagmachines. En ontdekte dat er werk te doen was. Laten we maar direct met de deur in huis vallen: de stoere 54 volt-machine onderscheidt zich in ieder geval met een innovatieve invaltechniek en een unieke parallelgeleider. TON BEIJK & JAAP VAN RIJN

KlusVisie januari 2019

Stevig duwen trekwerk De koolborstelloze DeWalt toont wat trekjes van de gesnoerde versie, maar blijkt geen knip- & plakversie. We gaan aan de slag met een echte 54 volt-invalzaag die alle power uit de 3 x 18 V = 54 V-accu moet kunnen halen. Wat tijdens het besnuffelen direct opvalt: het aparte invalmechanisme dat tot 55 mm diep reikt. We gaan ervan uit dat DeWalt gebruikerservaringen in het nieuwe model verwerkt. Blijkbaar ervaren genoeg vakmensen de techniek waarbij je met de hand en pols de machine naar voren toe het materiaal induwt, als belastend. DeWalt biedt een ergonomisch minder belastende scharniertechniek met twee armen, de parallelinval. Helaas kunnen we

niet achterhalen of deze techniek meer of minder duurzaam is. Na wat stevig duwen trekwerk vertoont het robuust ogende mechanisme van deze testmachine geen speling. We zetten de 6.0 Ah-accu op de machine en duwen zonder voelbaar het polsgewricht te belasten het draaiende zaagblad het hout in. Dit is wennen. We moeten echt meters maken om deze werktechniek zonder nadenken toe te kunnen passen. Eenmaal er aan gewend, luidt onze conclusie: met deze zaag produceren we zonder meer comfortbel en ontspannen rechte en versteksneden.

DeWalt DCS520 Anti-kickback en diepte stop Een ander nieuwtje is de anti-kickback-functie die met een knopje in- en uitschakelbaar is. Terugslag ervaren we vooral bij haakse slijpers. Maar we kunnen niet herinneren dat een invalzaag uit het werk knalde. Want dat moet een beklijvende ervaring zijn geweest, een machine van zo’n 5 kilogram die plotsklaps omhoog slaat. Voor alle zekerheid de parallelgeleiders – het geheugen kan ons in de steek laten – op een zaagspoor checken, maar we zien geen schade. En van beschadigde deuren kunnen we niets herinneren. Het zal te maken hebben dat we altijd (echt!) met twee handen zagen. Maar goed, het kan geen kwaad. Nadeel is dat je met een anti-kickback de zaag niet op de rail naar achteren kunt trekken. Dus bedacht DeWalt een slimme aan- en uitschakelknop. Handig is ook de dieptestop die zowel de dieptemaat met als zonder parallelgeleider aangeeft.

DUBBELRUBBER Ook de meegeleverde parallelgeleider valt op. Die voert DeWalt extra breed uit en met rubber aan beide kanten. Dit is ook goed nieuws voor linkshandigen. Want je kunt dankzij de rubbers niet alleen de ene kant voorbereiden op rechte sneden en de andere op versteksneden. Ook kun je de machine omkeren zonder de geleider los te maken. De zaag glijdt over een rail die DeWalt precies in het midden positioneert. Aan de onderzijde voorkomen vier rubberstrips beschadiging aan het materiaal. Onder de voetplaat zitten twee instelbare ronde geleiders die de machine zonder speling over de rail geleiden.

Conclusie

Schulpen en instelbare toeren Nadat we de invaltechniek voldoende beheersen, gaan we schulpen met een 19 mm-zaagblad. Het gaat om een stuk berkenhout van 28 mm dik. Dit is echt zware kost voor invalzagen en zal veel van de accu vergen. Doet de power van 54 volt zich gelden? Helemaal. We kunnen snede na snede produceren. Er is geen enkel verschil merk- of hoorbaar met een 220 volt zaag die we ook mee laten lopen. De stofafzuiging werkt prima maar niet uitzonderlijk goed. De machine beschikt ook over een toerenregelaar zodat we de snelheid op het materiaal kunnen afstemmen. Dat lijkt een zinvolle toevoeging, gezien de hoeveelheid zaagbladen voor verschillende materialen die worden aangeboden.

DeWalt produceert een beresterke accu-invalzaag voor vooral het buitenwerk waar we de spanenafvoer vrij de lucht in laten blazen. We kunnen uiteraard ook met een stofzak werken. Is de stofzuiger nodig, dan kunnen we net zo goed een gesnoerde zaag pakken. Behalve als we, en dat is voor ons nog toekomstmuziek, over een accuzuiger beschikken. De machine is uniek met zowel de invaltechniek als de parallelgeleider. Wie van deze geleider wil proﬁteren, moet wel de DeWalt aanschaffen, want geen ander merk past erop. TECHNISCHE SPECIFICATIES Spanning

18/54 volt

Accucapaciteit

6.0 Ah

Toerental

2500-4000 p.m.

Ø zaagblad

165 mm

Asgat

Afschuincapaciteit

Max. zaagdiepte

59 mm

bij 90°

55 mm met rail

bij 45°

44 mm

bij 45°

40 mm met rail

Gewicht met accu

5,5 kg

KlusVisie januari 2019

VLOK

journaal

visie op het klussenbedrijf

Ook tijd voor jezelf!

VLOK Jaarthema 2019: Duurzamer? Duurzamer!

De vraag hoe je balans vindt tussen werk en privé,

De VLOK was op 26 november 2018 te gast bij de Greenworks Academy te Apeldoorn. Gastheer Gerard Hospers liet de VLOK-leden op een interactieve manier kennismaken met de informatie en kennis die beschikbaar is over de duurzaamheid van materialen die in de bouw worden toegepast. En dan duurzaamheid getoetst aan een serie eigenschappen.

tussen uitvoering en administratie en het indelen van de beschikbare tijd, is een zeer logische. Je kunt je tijd indelen in dagdelen: ochtend, middag, avond. Voor het gemak stel ik me even een papieren maandplanning voor (digitaal kan ook) met weeknummers en dagdelen. In één oogopslag heb je zicht op wat er wanneer is ingepland of nog open is. Belt een klant voor een klus of een offerteaanvraag dan kun je direct bepalen wanneer er tijd voor hem/haar is. Geeft een klantvriendelijk gevoel.

Duurzaamheid ligt ten grondslag aan de

Wat met die avonden? Naast de uitvoering moet er tijd

oprichting van de VLOK – inmiddels 35 jaar

zijn om aan opdrachten te komen, administratie te

geleden met inspiratie van de Stichting MeMo

komen tot een groot nationaal centrum, goed

verzorgen en aan jezelf toe te komen.

(Mens- en Milieuvriendelijk Ondernemen) en

bereikbaar met alle vormen van vervoer, waar

Kies daarvoor wekelijks vaste avonden, voorbeeld:

de Twaalf Ambachten – en heeft altijd een rol

particulieren en professionals zich intensief

maandagavond offerte(s) opnemen, dinsdagavond

gespeeld bij de activiteiten van onze vakver-

kunnen informeren over alle aspecten van

begroten/offreren, woensdagavond sporten, donderda-

eniging. Ook 2019 staat dus weer nadrukkelijk

gezond bouwen en wonen: materialen,

gavond administratie en vrijdagavond...

in het teken van dit grote thema, onder meer in

toepassingen, gezondheid (straling, lucht, licht,

Met zo’n dagindeling neem je dus ook tijd voor jezelf op

samenwerking met de Greenworks Academy,

geluid, groen, water, aarde, etc.) voelbaar +

(balans tussen werk en privé).

die ook vestigingen heeft in Breda en Amster-

meetbaar, comfort, met slimme oplossingen als

En kijk nog eens naar je uurtarief. Misschien geeft de

dam (www.greenworksacademy.nl).

circulair bouwen en natuurlijk effectief

markt je nu de ruimte om met een hoger tarief de

Op voorstel van de regiocontactpersonen is als

isoleren. In huis en ruim eromheen. Klein- en

vrijdagmiddag weer vrij te krijgen voor je administratie.

Jaarthema 2019 gekozen voor ‘Duurzamer?

grootschalig. Van 12Ambachten tot WELL.

Dan heb je weer een avond voor jezelf en weet je voor

Duurzamer!’. Duurzaam leeft bij klanten, leidt

het weekeinde toch hoe de vlag ervoor staat.

tot vragen, tot ontwikkelingen en raakt de

O ja, zorg dat je aan het eind van de dag op tijd thuis

oorsprong van de VLOK. Doel is het onder-

Tijdens de ledenvergadering besloten de

bent om te eten en het werk echt even af te sluiten. Heb

werp in de volle breedte te belichten en daarbij

aanwezig VLOK-leden met algemene

je een partner en kinderen? Dan spreek je die ook nog

nadrukkelijk ook ruimte maken voor activitei-

stemmen de contributie voor 2019 niet te

even. Weet je over en weer wat er gaande is.

ten van de leden.

verhogen, het stopzetten van de VLOK-

Zo breng je structuur in je leven en het ondernemen.

Direct de spits afbijtend gaf Wilco Machielse

Geschillenpolis door de verzekeraar op te

van KlusKlus uit Zeist de gelegenheid om iets

vangen met een Tijdelijke Bijdrage voor de

te zeggen over zijn initiatief www.woonge-

Nakoming Uitspraken Geschillencommissie

zond-experience.nl om in de regio Utrecht te

(gelijk aan de vroegere premie), het jaarverslag 2017 goed te keuren en het bestuur decharge te verlenen voor het over dat jaar gevoerde beleid, de begroting 2019 goed te keuren, het Jaarthema vast te stellen en tenslotte in het bestuur Jack Bal als nieuw bestuurslid te benoemen en de voor hun laatste termijn de herbenoeming goed te keuren van voorzitter Gerard Oltmans en penningmeester Paul Scholte.

Aktueel

Nieuwe collectieve aansprakelijkheidsverzekering voor VLOK-leden Door de overname van Meeùs Assurantiën heeft

Op naar 2021!

de VLOK met Aon Verzekeringen de nieuwe

De Minister van Wonen, Kajsa Ollongren, is

huisadviseur van de VLOK. Aon is wereldwijd

eruit. De Wet Kwaliteitsborging voor het

een van de grootste tussenpersonen. Door de

bouwen kan wat haar betreft op 1 januari

– overigens in oktober aan de VLOK bekend

2021 ingaan. Voor haar was belangrijk dat de

gemaakte – opzegging van Allianz van de VLOK

zijn. Daartoe is een Tijdelijke Bijdrage dekking

rol van het gemeentelijk bouwen

Aansprakelijkheidsverzekering voor Bedrijven

Nakomingsgarantie in het leven geroepen die

woningtoezicht goed in beeld gebracht kan

(AVB) annex Geschillenpolis moest Aon

gelijk is aan de in 2018 gelden premie (50 euro

worden. Zij heeft daarover afspraken met de

onmiddellijk aan de slag. Gelukkig wist Aon al in

per jaar).

gemeenten gemaakt. Die zullen nadrukkelijk

een maand tijd in een roerige verzekeringsmarkt

hun rol als handhaver gaan invullen.

VLOK-leden dienen behalve over een goede

Dat betekent dat de VLOK al in het komende

AVB ook over een bedrijfsrechtsbijstand te

jaar gaat starten met het helpen van leden om

Belangrijkste eigenschappen van het vernieuwd

beschikken. Vanwege deze verplichting heeft

zich op die nieuwe wetgeving voor te

pakket voor de VLOK-AVB zijn:

de VLOK een collectieve Incasso- en Rechts-

bereiden. Daarbij zullen we ook

• Een scherpe premie op basis van collectiviteit

bijstandsverzekering Consumentengeschillen

samenwerken met onze partners, zoals Aon

• Een uitbreiding van het soort bedrijvigheden

met een nieuw voorstel te komen.

afgesloten bij verzekeraar DAS. De premie

Verzekeringen. De nieuwe wet verplicht

van klus- en onderhoudsbedrijven tot (ver)

voor die verzekering bedraagt in 2019: 60 euro

aannemers om hun klanten vooraf in te

bouwbedrijven en aanverwante bedrijven,

per jaar (excl. assurantiebelasting).

lichten over de manier waarop zij risico’s

zoals parketteurs en interieurbouwbedrijven

Voor de collectieve Ongevallen- en Invalidi-

hebben gedekt.

• Een speciaal op ons type kleinschalige

teitspolis tenslotte blijft de premie ook in 2019

En niet te vergeten met onze kennispartners

bedrijven afgestemde dekking (met een

gelijk, te weten: 22,15 per jaar (excl. polis-

in het VLOK Kwaliteitsprogramma

verruimde Opzichtclausule *)

kosten).

Vakmanschap en Zekerheid. De

• Een oplossing voor een doorgroei van

NHQQLVFHUWL¿FDWHQ ± ZDDUELM GH NHQQLVSDUWQHU

zelfstandige zonder personeel tot ondernemer

*) De Opzichtclausule is voor ons type

voor het vakmanschap tekent en de VLOK

met drie medewerkers (incl. werkgevers-

bedrijven een belangrijke

voor de ultieme zekerheid van de VLOK-

aansprakelijkheid)

verzekeringsvoorwaarde, die in doorsnee

1DNRPLQJVJDUDQWLH ± ]XOOHQ RQ]H YDNPHQVHQ

aansprakelijkheidsverzekeringen niet wordt

alle gelegenheid bieden hun kwaliteiten

opgenomen. Met deze clausule hebben

zichtbaar te maken aan de woonconsument!

Meer informatie over de nieuwe VLOK-AVB en de premies is te vinden op www.vlok.nl.

vakmensen een dekking voor zaken die zij

Her faillissementsrisico voor de nakoming van

bewerken of onder zich hebben van derden.

uitspraken van de Geschillencommissie

Bijvoorbeeld spullen van je opdrachtgever.

Klussenbedrijven was in de vorige VLOK-polis

Ten opzichte van 2018 is de dekking via de

meeverzekerd. Dit keer bleek geen verzekeraar

Opzichtclausule verhoogd van 10.000 naar

dit risico in dekking te willen nemen. Daarom

50.000 euro per gebeurtenis!

Partners in Vakmanschap en Zekerheid:

zal de VLOK daarin weer eigen risicodrager

Met VLOK ‘liever thuis!’ Van 22 tot en met 24 november 2018 waren de VLOK-ambassadeurs Bram Boerdijk van Tangram Klussenbedrijf en Mart Rietveld weer present op de ‘liever thuis!’-beurs in het Beursgebouw in Eindhoven. Vele ouderen en hun kinderen maakten gretig gebruik van hun praktische adviezen. Ook de extra garantie die VLOK-leden kunnen bieden bleek (weer) in goede aarde te vallen.

BRANCHEVERENIGING VOOR KLUSSENBEDRIJVEN

Engelandlaan 290 2711 DZ Zoetermeer Postbus 582 2700 AN Zoetermeer

Tel.: 079 - 343 62 12 Fax: 079 - 343 62 14 email: info@vlok.nl www.vlok.nl

TOPTOOLS 2018

TopTools 2018 2018 liet een paar interessante trends zien. Steeds meer producenten voorzien machines van koolborstelloze motoren. Deze verbruiken minder energie dan de koolborstelmotoren die ook minder warm worden. Dat zou slijtage moeten schelen. Een andere trend: meer keuze in acculadingen, wat de aanschafkosten drukt. Met dank aan de langere looptijd van accu’s in combinatie met een brushlessmachine. Wat ook doorzet: vakmensen binden aan het merk met opvallend uitgebreide combisets. De kosten druk je door met minder accu’s te werken. Ook een klantenbinder: steeds meer lading, de eerste 12 Ah-accu’s zien het licht. Duur spul, bedoeld voor machines die extreem veel stroom vragen. Bij de selectie van de TopTools van 2018 geeft de acculading niet de doorslag. De machines beoordelen we vooral op nuttige technieken die zorgen dat we comfortabel kunnen werken. Als de accu het dan langer volhoudt, is dat mooi meegenomen.

Zwaargewicht licht in gewicht Bosch timmert stevig aan de weg met Heavy Duty 12 volt-machines. Een verrassing is de Bosch GHO 12V-20-schaaf. Zo’n houtschiller verricht het werk met veel power. Dit type gereedschap is dan ook doorgaans groot en zwaar. Dus is een machine van 1,7 kilogram welkom die presteert bij de kleinere schaafklussen. Dankzij het lage gewicht kunnen we met de machine op een verdieping een naar buiten draaiend klemmend raam bijwerken. Want met deze relatieve lichtgewicht kun je uit het raam hangen. De machine schilt op 1 mm schaafdiepte met gemak een 5 cm brede balk dark meranti. De 14.500 omwentelingen per minuut maken dit mede mogelijk. Ook op 2 mm diepte presteert de machine naar behoren, maar wel in een lager tempo. Bosch biedt een opvallend goed hanteerbare schaaf voor de snelle schaafklussen en het kantje breken. Bosch GHO 12V-20 > 10,8 Volt (12 Volt opgegeven) > max. 14,500 omwentelingen > max. sponningdiepte 17 mm > max. schaafdiepte 2 mm > gewicht 1,7 kg > internetprijzen vanaf € 210 exclusief btw

INNOVATIE VAN 2018

Slangen bezweren op hoog niveau Festool pakt met de ontribbelde stofzuigerslang het predicaat Innovatie van 2018. Want we zijn in één klap verlost van de ergernis dat een ribbelslang achter het werk blijft haken. Die ribbels zijn een moetje want maken de slang stevig en ﬂexibel. Dus laat Festool de ribbels intact en schuift er duurzame, gladde nylonstof overheen. En daar blijft het niet bij. De slang voorziet de producent van een Bluetoothverbinding die de communicatie met accu’s en de stofzuigers verzorgt. Festool Afzuigslang D 27/22x5m-AS-GQ/CT > € 232,70 exclusief btw

KlusVisie januari 2019

Schroefboor pakt opvallend snel uit ACCESSOIRE VAN 2018

Het Koreaanse Aimsak wil vakmensen overtuigen van de kracht van 21,6 V-gereedschap. Gedurfd, want we komen maar weinig machines tegen in deze voltageklasse. De schroefboormachine kent een robuuste bouw, de koolborsteloze motor is uitgevoerd met overlastbeveiliging. Deze machine draait met maximaal 2200 toeren terwijl de meeste 18 volt-schroefkloppers reiken tot maximaal 2000 toeren. De Aimsak mag zich bewijzen tijdens testen die eerder sterke 18 voltmachines uitvoerden. De Aimsak draait een M10 x 180 mm-houtdraadbout zonder echte terugval in toeren loeisnel in een knoest. Geen machine voert deze zware test tot nu toe zo snel en krachtig uit, zo blijkt uit ons archief. Met dank aan de trekkracht en het hogere toerental. Ook klussen met de slangenboor, de gatenzaag en de speedboor gaan de machine opvallend makkelijk af. Boorwerk in 10 mm dik staal is geen enkel probleem en in kalkzandsteen pakt de scherpgeprijsde machine met de klopfunctie – opgegeven 36.000 slagen per minuut – bijzonder snel uit. Aimsak BL22R806 > 21,6 volt > 6.0 Ah > 80 Nm > toerental, onbelast 500/2200 > slagen per minuut 9000/36.000 > gewicht 2 kg > adviesprijs € 429 exclusief btw

Onweerstaanbaar: slank, scherpe tanden en schulpen als geen ander Dun, dunner, dunst; zo kunnen we 2018 ook samenvatten. Niet dat we dit jaar de gehaktbal 100 procent voor de wortel inruilden. Het zijn de machinebouwers die het betere afslanken bedrijven. Eerst presenteerde Metabo een 1,5 mm-zaagblad, een perfecte accessoire. Maar dat blad was blijkbaar niet dun genoeg. Dit najaar leverde Makita de Efficut in de werkplaats af, een 1 mm-zaagblad met 1,45 mm dunne tanden. Die alleen op een Makita-zaag past. Wat jammer is, want we gunnen iedereen de zaagresultaten die de Efficut neerzet. Om schade te voorkomen, verkleint Makita het raakvlak van de tandjes door deze met een holle uitsnede uit te voeren. Deze techniek zorgt voor minder spanen die ook nog eens beter afgevoerd worden. Het zaagblad schulpt 28 mm dik berken bijna twee keer zo snel dan een 2 mm-zaagblad. En maakt hoorbaar minder herrie. Ons oordeel: een absolute topper. Makita Efficut > 165 mm > max. 9250 toeren per minuut > € 60 exclusief btw

KlusVisie januari 2019

TOPTOOLS 2018 M8 x 70 mm geen enkel probleem Brushlessmotoren maken in de 10,8-voltageklasse een meetbaar verschil. De krachtige schroefboortolletjes kosten wel meer centen dan de minder sterke machines met koolborstels. Van de machines die we in 2018 testten, steken twee boven het maaiveld uit. We weigeren te kiezen, zo klein zijn de verschillen. Wie een sterke basicmachine in handen wil hebben, komt uit bij Makita en Fein. De Fein ontwikkelt opvallend veel kracht met slechts 20 Nm en boort superieur. De machine ligt lekker in hand wat deze Fein mede tot een favoriet maakt. De Makita en de Fein-speedboren draaien opvallend sneller een M8 x 70 mm-houtdraadbout helemaal in de beruchte KlusVisie-knoest. En ze reiken beide 6 cm diep met de M10 x 80 mm-houtdraadbout. Over overbelasting gesproken… Ook met kalkzandsteen geen centje pijn. Deze machines ﬁksen het maar mooi, aantonend dat je inmiddels ook echte sterke 12 V-machines kunt kopen. Fein ABSU 12 C > 10,8 V > 400/1300 t.p.m. onbelast > boren: hout 30 mm, staal 10 mm > schroeven max. 6 x 200 mm > koppel 20 Nm > 1,2 kg > adviesprijs € 183 exclusief btw, incl. 2 x 2.5 Ah-accu’s. Makita CXT DF332 > 10,8 V > 450/1500 t.p.m. onbelast > boren: hout 28 mm, staal 10 mm > koppel 35 Nm > 1,1 kg > adviesprijs € 185 exclusief btw, incl. 2 x 2,0 Ah-accu’s

HULPMIDDEL VAN 2018

Flexibel klussen met meewerkende bankschroef De 1,6 kilogram wegende Stanley-bankschroef laat zich dankzij een zwaar uitgevoerd kogelgewricht in vele hoeken positioneren. De Multi Grip van gietaluminium beschikt over kaken die met een druk van 25 kilogram materiaal klemvast zetten. Op de klus vinden we altijd deuren en objecten waarop de Stanley past, zonder schade te veroorzaken dankzij kapjes op de kaken. Vervolgens binnen het bereik van 360° materiaal klemmen en dit bewerken. Zonder meer een handig hulpmiddel. Stanley Multi Grip 360° bankschroef > € 24,70 exclusief btw

KlusVisie januari 2019

GEREEDSCHAP VAN 2018

Voorritser produceert snaarstrakke sneden Mafell-machines, populair bij houtbewerkers in Duitsland, zijn relatief onbekend in Nederland. Aan de kwaliteit kan het niet liggen, aan de prijs wel. Wat koop je voor een stevig bedrag? Onder meer de borstelloze 18 volt-invalzaag die de energie uit de 5,5 Ah-accu haalt. De Duitse degelijkheid spat van de machine af. Tijdens het zagen op de parallelgeleider kunnen we de minimale speling er helemaal uitdraaien, de machine blijft lekker glijden. Ook ﬁjn: de Mafell staat voorritsen toe, voor een 100 procent strakke zaagsnede. Met de voorritsaanslag wordt het zaagbad 0,1 mm naar links geduwd. Na het maken van de achterwaartse sleuf, klikken we de aanslag terug. Zo ontstaat een minimale ruimte tussen het zaagblad en de plaat. Het resultaat: een snaarstrakke zaagsnede. Ook nuttig: de aanwijzer die de positie van de zaag aangeeft, handig bij het maken van een uitsparing voor een vloerluik en in parket. Mafell MT 18 bl > 18 volt > 5,5 Ah > toerental 0-4850 > zaagdiepte max. 57 mm, 45° 40,5 mm, verstekbereik -1° - +48° > gewicht 4,5 kg > adviesprijs € 1078 inclusief btw, inclusief twee accu’s en aanslag

Compact & sterk Compact & sterk, zo kun je de Metabo 18 V-bouwzaag treffend omschrijven. De producent levert bij de machine een 1,5 mm dun 165 mm zaagblad dat minder weerstand biedt en minder spanen afvoert dan een dikker blad. Fijn, want cirkelzagen zijn stroomvreters. Dit gaat looptijd schelen, in positieve zin. De maximale zaagdiepte is 52 mm met de geleiderail en 58 mm zonder, een forse capaciteit voor deze kleine zaag. Met de Metabo kun je bij het dak in één arbeidsgang zagen door 22-28 mm dakbeschot, 22 mm panlatten en tengels 6-8 mm. Ook trekt de zaag in verstek opvallend soepel strakke zaagsneden. Controle met de blokhaak bewijst dat de machine zuiver werk aﬂevert. Metabo KS 18 LTX 57 > 18 volt > 7.0 Ah > max. toerental 4600 > hoekinstelling 0 / + 50° > zaagdiepte 0 - 57 mm, bij 90° 57 mm, bij 45° 43 mm > gewicht 3,4 kg > adviesprijs € 229 exclusief btw

KlusVisie januari 2019

TIJD OM DE KRACHTEN TE BUNDELEN

GRATIS TOEGANG? Ga naar bouwbeurslive.nl/toegang en gebruik deze code: 10000443 W W W.BOU WBEURSLIVE.NL | 4 - 8 FEBRUARI 2019 | JA ARBEURS | UTRECHT

Er wordt weer gebouwd, de bouwsector draait op volle

de klus geklaard? Sta je in je kracht? Kom naar

toeren. Hoe vind je de juiste vaklui op het juiste moment?

BouwBeurs in Utrecht, van 4 tot en met 8 februari 2019.

Wanneer stap je over op BIM? Wel of niet in loondienst?

Wanneer investeren in automatiseren? Hoe krijg jij

connecties. Tijd om de krachten te bundelen!

daar bouw je beter van

PUZZEL

Zo doet u mee! De oplossing van de KlusVisie-puzzel kunt u doorgeven via ons emailadres: klusvisiepuzzel@bdu.nl. Vergeet niet uw adresgegevens en telefoonnummer te vermelden.

Sudoku KlusVisie januari 2019

De winnaar uit KlusVisie nr. 8: Leo van Boxtel uit Riel.

De oplossing was: gezondheid, vrede en geluk in 2019

Prijs Deze editie is de prijs de Mafell A10 M-accuschroefboormachine met 35-delige bitset van Felo. Klein van formaat, groots in prestaties: de compacte accuboorschroefmachine A10 M van Mafell is een verrassing in zijn klasse door de buitengewoon grote kracht en de slimme functies. Dit multitalent is een perfecte keuze voor montage- en inrichtingswerkzaamheden. Deze prijs wordt u aangeboden door Baptist Arnhem.

Sudoku januari 2019 In bijgaand diagram is een aantal cijfers geplaatst. Aan u de taak om in alle lege vakjes een cijfer in te vullen, zodanig dat op elke horizontale regel, verticale regel en in elk van de negen blokjes van negen cijfers waaruit het diagram is opgebouwd, alle cijfers van 1 tot en met 9 eenmaal voorkomen. Plaats de cijfers uit de gekleurde vakjes over naar het oplossingsbalkje voor de oplossing van deze puzzel.

Oplossingen vĂłĂłr 11 februari insturen.

KlusVisie januari 2019

NIEUWS Hé, die ozb stijgt mee! De huizenprijsexplosie zal sporen trekken in de portemonnee van huiseigenaren. Want volgend jaar zal de ozb gemiddeld 2,2 procent stijgen. Dit blijkt uit de jaarlijkse steekproef van Vereniging Eigen Huis onder 111 gemeenten. Het risico dat huiseigenaren via de ozb moeten opdraaien voor begrotingstekorten neemt alleen maar toe nu gemeenten steeds meer nieuwe taken toegewezen krijgen vanuit het Rijk. Gemeenten en huiseigenaren zullen de komende jaren onder andere grote investeringen moeten doen om wijken en woningen ’van aardgas los’ te maken. Directeur Rob Mulder vindt het principieel onjuist dat vooral huiseigenaren opdraaien voor begrotingstekorten en voor de voorzieningen waar alle bewoners gebruik van maken. Daarom pleit de vereniging voor een ander belastingsysteem, waarbij zowel huurders als eigenaren via een

Charles Verhoef Voorzitter Zelfstandigen Bouw

Dat doen we altijd zo algemene ingezetenenhefﬁng meebetalen. Op de site van de vereniging kun je bekijken hoeveel de onroerende-zaakbelasting in jouw gemeente stijgt. Of daalt. Want dat kan ook nog.

Zonnepanelen en dakisolatie in ruil voor asbestsanering Een asbestdak laten verwijderen? Dat gaat duur uitpakken, want de subsidiepot van de Rijksoverheid is leeg. Dat gaat een dik probleem worden voor veel pandeigenaren die tot uiterlijk 2023 tot asbestsanering moeten overgaan. Het wegvallen van de subsidie scheelt 4,50 euro per m². Vereniging Eigen Huis vindt dat het verbod op asbestdaken onuitvoerbaar is. De consumentenorganisatie wil dat de overheid het verbod pas invoert als er oplossingen

column

zijn voor de problemen voor huiseigenaren, denk aan de ﬁnanciering. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven geeft aan dat ze in 2019 een ﬁnancieringsplan presenteert voor laagrentende leningen. Heb je klanten met een asbestuitdaging? Wijs ze dan op regelingen van lagere overheden. Die overwegen een subsidie te verstrekken als de eigenaar na asbestsanering zonnepanelen laat leggen en eventueel dakisolatie laat uitvoeren.

De vermakelijke eindejaarsconference van Guido Weijers bevat een boodschap die bij mij herinneringen deed herleven aan de zware bouwcrisis. Zijn boodschap: mensen doen wat ze altijd al doen. Omdat anderen dat nu eenmaal ook doen. In de kranten steken verhalen op van een dreigende crisis. De aandelenkoersen schieten naar beneden, de huizenmarktbubbel zal klappen. Als de crisis komt – laten we hopen dat deze lang op zich laat wachten – vrees ik dat we doen wat we altijd al doen. Omdat we dat altijd al zo doen. Dat we de bouwproductie weer laten instorten, omdat de overheid nu eenmaal moet bezuinigen in crisistijd. Dat we weer veel vakmensen uit de sector gooien, omdat we even geen werk voor ze hebben. En dat we de prijzen en tarieven weer naar een dieptepunt laten zakken, omdat we elkaar nu eenmaal kapot concurreren op prijs. Omdat we dat nu eenmaal altijd al doen. Als die crisis voorbij is, kunnen we weer moord en brand schreeuwen dat er een tekort is aan vakmensen, de tarieven de pan uitrijzen en er een groot tekort is aan huizen. Ik heb niet het idee dat de politici het bij een volgende crisis anders gaan doen. Toch heb ik hoop. Dit kabinet blijft steken in plannen. Van het uitvoeren van de plannen is nog niets terecht gekomen. Misschien was 2018 daarom zo’n goed jaar. Laten we dat in 2019 wederom doen. Omdat we dat nu eenmaal altijd zo doen.

KlusVisie januari 2019

NIEUWS Meer aansprakelijkheid door de Wet kwaliteitsborging

column Gerard Oltmans Voorzitter van de Branchevereniging voor Klussenbedrijven, VLOK

In 2019 wordt alles (weer) anders

De Onderzoeksraad voor de Veiligheid legt wellicht een bommetje onder het wetsvoorstel Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen die nog niet door de Eerste Kamer heen is geloodst. Deze raad deed onderzoek naar de instorting van een parkeergebouw van Eindhoven Airport. Naar aanleiding van de onderzoeksresultaten stelt zij dat het wellicht niet zo’n goed idee is om het bouwtoezicht uit te besteden aan private partijen. Want de bouw leert weinig van gemaakte fouten. Dus is publiek toezicht nodig om

bouwers bij de les te houden. De minister denkt dat met versterking van het toezicht door gemeenten de wet wel degelijk een verbetering is ten opzichte van de huidige praktijk. Wat bouwers en verbouwers goed moeten realiseren, is dat zij meer aansprakelijkheid gaan dragen als de wet van kracht wordt. Want naast aansprakelijkheid voor geborgen gebreken maken ook gebreken die de bouwer zijn toe te rekenen deel uit van de aansprakelijkheid.

Bouwhubben de toekomst? De dochter Bouwmaterieel van bouwer VolkerWessels en sloopbedrijf Beelen trekken in Amsterdam Nederlands eerste circulaire BouwHub op. Het terrein zal maar liefst 10 hectare beslaan. De reden: bouwlocaties in steden op tijd kunnen beleveren wordt door de toegenomen drukte en milieueisen een steeds grotere uitdaging. Met de los- en laadlocatie BouwHub verwachten de initiatiefnemers sneller, efﬁciënter en met minder overlast bouwmaterialen op de bouwplaatsen te krijgen.

Veel gezocht: afbouwers Van alle vakkrachten zijn afbouwers, timmerlieden en elektriciens het meest schaars. Maar ook zijn particulieren en bedrijven koortsachtig op zoek naar loodgieters, stukadoors en vloerenleggers. Vanwege het almaar groeiende tekort aan

De ‘wereld’ is nerveuzer aan het worden is. Dreigende handelsoorlogen, klimaatverandering, de prijzen van aandelen dalen, brexit. Wat heb je als klusser met brexit te maken? Materialen koop je lokaal in en tegen dezelfde condities als je collega’s. Een eventuele duurdere import treft iedereen, net zoals de milieumaatregelen. Denk aan de onzekerheid van het wel of niet van het aardgas af moeten. Dit kan gaan doorwerken bij de consument. Want als het minder lijkt te gaan en de onzekerheid heerst, reageert de consument. Die kan zomaar beslissen om toch maar even te wachten met het geven van die verbouwingsopdracht. Vanzelfsprekend gaat dit niet van de ene op de andere dag. Maar de trend wordt inmiddels zichtbaar. Kijk ook naar de reactie van de consument op de btw-verhoging van 6 naar 9 procent. Stelt geen bal voor. Maar die verhoging wordt wel aangegrepen door bedrijven, die zien dit als kans om extra verhogingen door te voeren. Ze beschouwen de prijsverhogingen als compensatie voor de kostenstijgingen van hun toeleveranciers. En daar reageert de consument weer op: “Shit, alles wordt weer duurder!” Kijk daarom in 2019 goed naar je klantenkring. Waar kunnen gaten vallen en hoe vul je die op? Dat is geen doemmaar vooruitdenken!

vakmensen zijn NOA, CNV Vakmensen en FNV in samenwerking met Savantis een groot instroomplan gestart. Ze hebben ambassadeurs aangetrokken die vmbo-scholen en bedrijven bezoeken en ze werven nieuwe leermeesters.

KlusVisie januari 2019

AGENDA BEURZEN KlusVisie Een uitgave van: vakmedia

Uitgeefteam BDUvakmedia: Corina Kuipers (uitgever), Peter Vorstenbosch (hoofd content) en Ron van de Hoef (salesmanager) Redactiecoördinator Jaap van Rijn Redactiemedewerkers Ton Beijk, Paul Sevink Bureauredactie redactie.klusvisie@bdu.nl Job van der Mark (contentregisseur), Linda Hulsman, Albert Schuurman Administratie BDUvakmedia Postbus 67 3770 AB Barneveld Telefoon 0342 - 49 48 82 Fax 0342 - 49 42 99 E-mail abonnementen@bdu.nl Postbank 866912 ABN-AMRO 47.32.66.636 Abonnementen Jaarabonnement: € 54,98 excl. btw. Jaarabonnement buitenland: € 67,05 excl. btw. Abonnementen kunnen ieder moment ingaan en worden aan het einde van het kalenderjaar automatisch verlengd. Opzegging van het jaarabonnement kan uitsluitend schriftelijk en uiterlijk voor 1 november van het lopende jaar. Advertentieverkoop Hielke van der Werf Telefoon 020 - 662 42 01 E-mail: h.v.d.werf@bdu.nl Vormgeving Walter Bouwman, Karin Hofman, Hans de Vries Giesbers Communicatie Groep, Duiven

BouwBeurs 2019 4 - 9 februari 2019, Jaarbeurs, Utrecht www.jaarbeurs.nl

Beurs Eigen Huis 15 maart 2019, Jaarbeurs, Utrecht www.jaarbeurs.nl

Second Home beurs 8 maart 2019, Jaarbeurs, Utrecht www.jaarbeurs.nl

Installatie Vakbeurs 2019 14 - 16 mei 2019, Evenementenhal Gorinchem www.evenementenhal.nl

Materia District 12 - 14 maart 2019, Ahoy Rotterdam www.ahoy.nl

Installatie Vakbeurs 10 - 12 september 2019, Evenementenhal Hardenberg www.evenementenhal.nl

Bouw Compleet 8 - 10 oktober 2019, Evenementenhal Hardenberg www.evenementenhal.nl Schilder- glas- en afbouwvakdagen 8 - 10 oktober 2019, Evenementenhal Hardenberg www.evenementenhal.nl

Eindelijk: de overheid biedt de sleutel die op vele sloten past Met eHerkenning kun je als ondernemer voortaan snel en veilig inloggen bij de overheid en ook bij een aantal bedrijven. Dankzij deze digitale sleutel heb je maar één inlogmiddel nodig om je te identiﬁceren bij die organisaties. Je hoeft dus niet steeds opnieuw wachtwoorden aan te vragen en te onthouden. Anders dan bij DigiD is eHerkenning niet één technische voorziening. Het wordt geleverd door meerdere erkende leveranciers in een netwerk. Zij hebben samen met de overheid naar eigen zeggen glasheldere afspraken gemaakt over strenge eisen aan veiligheid, betrouwbaarheid en de bescherming van persoonlijke gegevens. De overheid beheert deze afspraken en controleert of ze nagekomen worden. Alleen private partijen die aan álle afspraken voldoen, mogen aan eHerkenning meedoen.

Meer informatie: www.eherkenning.nl

Technische realisatie Vellendrukkerij BDU, Barneveld Auteursrechten voorbehouden © klusvisie Alle auteursrechten en databankrechten ten

Marktplaats voor klein maar ﬁjn wonen

aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze berusten bij KlusVisie c.q. de betreffende auteur. Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, scan, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook. KlusVisie wordt tevens elektronisch opgeslagen en geëxploiteerd. Alle auteurs van tekstbijdragen in de vorm van artikelen of ingezonden brieven en/of makers van beeldmateriaal worden geacht daarvan op de hoogte te zijn en daarmee in te stemmen e.e.a. overeenkomstig de publicatieen/of inkoopvoorwaarden. Deze zijn bij de redactie ter inzage of op te vragen.

ISSN 1566-6131

KlusVisie januari 2019

Wie een Tiny House wil verkopen of verhuren of een grondperceel wil verhuren of verkopen dat geschikt is voor

de plaatsing van Tiny Houses, surft naar de marktplaats TinyFindy. Tiny Houses vormen volgens de initiatiefne-

mers een snel opkomende, innovatieve woonbeweging in Nederland. De huisjes waarin de bewoners vanuit een bewuste keuze wonen, zijn klein (< 50 m²), duurzaam (vaak zoveel mogelijk zelfvoorzienend), vrijstaand en bedoeld voor permanente bewoning. TinyFindy is ook opgezet voor producten en diensten die op Tiny Houses van toepassing zijn. De site is niet bedoeld voor (micro)-appartementen of huisjes voor recreatief gebruik, zoals vakantiehuisjes. Meer informatie: tinyﬁndy.nl

Impaktor s op ek on Bezo 12.B038 stand

De Wera Impaktor bits zijn al jaren de beste oplossing voor schroeven i.c.m. slagschroefmachines. De speciale bithouder en extra taaie bits met Diamantcoating zorgen voor de langst mogelijke levensduur en zijn ongeslagen in de huidige markt.

DIAMOND

IMPACT PROOF

| Atoomweg 2 - 2421 LZ Nieuwkoop | Tel.: +31 (0)172 52 01 10 | info@gb.nl |

Tri-Torsion

www.gb.nl

UNI-flexplug Realiseer met de UNI-flexplug een strakke en veilige bevestiging van zowel minerale wol als harde isolatie, te gebruiken bij kalkzandsteen, beton en metselwerk. De â&#x20AC;&#x153;flexibeleâ&#x20AC;? schotel blijft altijd verticaal met het isolatiemateriaal: geen indrukking, behoud van isolatiewaarde.

Bezoek onze stand in hal 12 4 t/m 8 februari 2019

Win €

10.000,-

gereedschap!

Vul de actiekaart in op onze stand 12.B008 op de BouwBeurs en maak kans op deze mooie prijs.

Combiset Makita DLX3090TX1 Set bestaande uit een 18V boor-/schroefmachine, slagschroevendraaier, lamp met roteer- en vouwbare kop (DML801), 3x 18V 5,0Ah accu’s en een snellader. Dit alles geleverd in zeer robuuste koffertas. 428.230.2254 e accu! Met GRATIS 3

SETPRIJS VAN

509,00

475,00

OP = OP r Onmisbaar voioonal ss fe iedere pro

Kofferactie High Tack óf All-in-one seal

ffer 12 kokers in ko

Robuuste kunststofkoffer afgevuld met 12 kokers Zwaluw High Tack óf All-In-One Seal. Nu onze High Tack; een professionele constructie- en montagelijm én de All-In-One Seal; de echte alleskunner altijd bij de hand! 871.576.2173/1548

47,

VANAF

Sterke groothandel voor bouw en industrie

Artikelnummer Type 871.576.2173 12x High Tack in koffer 871.576.1548

OP = OP

€ 47,50 12x All-in-one seal in koffer € 49,00

Ruim 25.000 artikelen op voorraad

Gerenommeerde A-merken

Heel snel leveren