Voetvak 5

05 SEPTEMBER 2017

HET VAKBLAD VOOR DE ONDERNEMENDE VOETVERZORGER

Honingmassage Omgaan met de emoties van je cliënten

BUITENLAND: VOETZORG IN VIETNAM

18

e accreditati punten

‘De Hallux centraal’

Boek uw plaats nu!!

Vol = Vol

€ 5,- korting

Zaterdag 23 september 2017

bij digitale registratie www.asws.nl (€129,- ex btw)

NBC - Nieuwegein Blokhoeve 1, 3438 LC Nieuwegein

Dagvoorzitter: Margreet van Putten

De grote teen (= hallux) speelt een belangrijke rol voor ieder mens. Reden om deze teen centraal te stellen in het PedicureCongres 2017. In de loop van het congres komen verschillende experts aan het woord over de grote teen. U krijgt inzicht in nieuwe richtlijnen, er wordt gesproken over bepaalde grote teen afwijkingen en de gevolgen daarvan.

Een programma dat u niet wilt missen.

Meer informatie: www.asws.nl of bel 0172-575888

04/’17 01/’17

jaar

Opleiding Dermatologie

4

AUGUSTUS 2017

1997-2017

WORLD CHAMPIONSHIP MASSAGE

MASSEREN MET MUZIEK TIJDENS FESTIVAL WONDERFEEL

voor voetprofessionals TRENDS: FASHION, HAAR & MAKE-UP

Dermatologie 2 daagse opleiding Nieuwegein: 8 september en 13 oktober 2017 (09.30-16.30 uur) KRP 27 punten, stAdap 14 punten Vaardigheidstraining in de diagnostiek van voetschimmel en nagelmycose Nieuwegein, 23 september of 18 november 2017 (09:30-16:30 uur) Accreditatie: KRP 21 punten, stAdap 19 punten Praktische microscooptraining Nieuwegein, 7 november 2017 (10:00-16:00 uur) Accreditatie: KRP 20 punten Kennissessie wondzorg Nieuwegein, 13 september 2017 (10:00-16:00 uur) Accreditatie: KRP 18 punten, stAdap 5 studiebelastinguren Kennisessie diabetische voet, micobioom en huidziekten Nieuwegein, 29 november 2017 (13:30-19:00 uur) Accreditatie: KRP 18 punten, stAdap 5 studiebelastinguren

LEZERSACTIE UNG COLLECTIES BUITENLAND

# 06/’17

Kijk voor meer informatie en aanmelden op www.dermasalon.nl

NEUROKINETIC THERAPY

05 01 SEPTEMBER 2017 FEBRUARI 2017

1 FEBRUARI 2017

HET VAKBLAD VAKBLAD VOOR VOOR DE DE ONDERNEMENDE ONDERNEMENDE VOETVERZORGER VOETVERZORGER HET

‘GELEENDE’ FOTO’S OP JE WEBSITE Honingmassage Omgaan met De kwestie:

de emoties Training te duur? van je cliënten ZOMERINSPIRATIE

TRENDS 2017 NAGELEN IN AUSTRALIË

ARABISCHE NAIL ART NIEUW KRULSYSTEEM TÊTE-À-TÊTE MET DE HAIR PRO’S VAN WELLA

Ondernemen:

Wat maakt een website succesvol?

BUITENLAND:

VOETZORG IN VIETNAM

BDUVAKMEDIA ABONNEMENTENBEHEER vakmedia

U-Consultancy viert dit jaar haar 20 jarig bestaan en organiseert daarom op 30 oktober hét landelijke dermatologie congres: Dermasalon 2017.

Een niet te missen congres met workshop-programma's en relevante kennis en vaardigheden afgestemd op de praktijk! (Accreditatie: KRP 18 punten).

FACEBOOK-FANS

PIJNEDUCATIE DOOR PROFESSOR PAUL VAN WILGEN

www.profnail.nl

VAKBLAD VOOR PROFESSIONELE HAND- EN NAGELVERZORGING

Kijk voor meer informatie en inschrijven op www.uconsultancy.nl

Dermasalon 2017

PSOAS EN MASSAGE

ZO MAAK JE

HOE HERKEN JE ALS MASSEUR YIN EN YANG?

BDUvakmedia is uitgever van ESTHÉ, BDUvakmedia is sinds Massage kort uitgever van ProfNail, VoetVak+, Magazine Estheticienne, Prof Nail, Voetvak+, Massage en StyleVision.

Stuk-voor-stuk mooie Magazine en Style Vision. Stuk voor stuk merken in het beauty- en wellnessmooie merken in het beauty en wellness segment.Gemaakt Gemaakt passie segment. metmet passie voor voor het vak.

het vak. We zijn er voor u. Ook als Onze gezamenlijke als lezer deelt u het gaat om eenpassie, adreswijziging, dit immers met ons. We zijn er voor u. Ook als een naamsverandering, een opzegging het gaat om een adreswijziging, een naamsof een extra abonnement zijn we u verandering, een opzegging of een extra graag van dienst. abonnement zijn we u graag van dienst.

Onze abonnementenadministratie Onze abonnementenadministratiekunt kuntuu voortaan bereiken op bereiken op telefoonnummer telefoonnummer0342-494882 0342-494882ofof per per email (abonnementen@bdu.nl). e-mail naar abonnementen@bdu.nl.

INHOUD VOETVAKPLUS Vakblad voor de ondernemende voetverzorger

ACTUEEL 4

Verschijnt 8 x per jaar, 15e jaargang,

Nieuws en wetenswaardigheden

nummer 5, september 2017 www.voetvakplus.nl

REPORTAGE 6 Lou-Ké in Rotterdam

Redactie: Jacha Rootlieb (hoofdredacteur), Sarah den Boer, Yvonne de Leeuw, Femke van Soest.

DERMATOLOGIE 8

E-mail: redactie@voetvakplus.nl Tel.: 06-11663301

Een tropische infectie

Medewerkers: M.D.W. Brouwer (dermatoloog i.o.), Hans van Geenen (fysio- en manueel therapeut/ podoloog), Mr. R. van Domselaar, (podotherapeut),

PODOLOGIE 12

Marleen Sahetapy, Corné Ter Maten, Debbie

Lage rugklachten

Tamerus (medisch pedicure), Petra Teunissen, Lizet van Triet, Ursela Vogt (medisch pedicure), Sija Versluis, Hans de Vries, Ellen Wagenaar,

BUITENLAND 16

Robert C. Wonink (echografist, registerpodoloog).

Voetzorg in Vietnam

Advertenties: Frank van Gils (f.gils@bdu.nl)

UIT DE PRAKTIJK 19

tel. 06-53888266 Abonnementen: abonnementen@bdu.nl,

De emoties van je cliënten

tel. 0342-494882 Nederland: € 83,00 per jaar (incl. 6% btw, op basis van automatische incasso). België: € 89,00 per jaar (prijswijzigingen voorbehouden).

Opzeggen abonnement:

31 MASSAGE

Opzegtermijn voor het opzeggen van uw

JURIDISCH 22 Mededelings- en onderzoeksplicht bij aankopen

abonnementen voor onbepaalde tijd: uiterlijk twee maanden voor de volgende

ONDERNEMEN 24

abonnementsperiode.

Klachten

MARKETING 26 Marketingfouten Uitgever: Corina Kuipers Directie: Wiljo Klein Wolterink

DECORATIEF 28

Vormgeving: Giesbers Communicatie Groep, Velp Druk: BDUprint, Barneveld

Scherven brengen geluk

6 REPORTAGE

32 DECORATIEF

MASSAGE 31 Honingmassage

vakmedia

VOETVERWENNERIJ 34 05 SEPTEMBER 2017

HET VAKBLAD VOOR DE ONDERNEMENDE VOETVERZORGER

Aloë vera-gel www.voetvak.nl

# 05/’17 VAKBLAD VOOR DE ONDERNEMENDE VOETVERZORGER

Honingmassage Omgaan met de emoties van je cliënten

©2017 BDUvakmedia

BUITENLAND: VOETZORG IN VIETNAM

Coverfotografie: istockphoto.com

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar

Adverteerders: ASWS 2, Dijadigital 35, Interfoot 11, de Medische Voet 35, Pediroda 36, U-Consultancy 2.

gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Het reprorecht van de inhoud van deze uitgave is beschermd.

Voor alle kwesties inzake het kopiëren van teksten: Stichting Reprorecht, Prof. E.M. Meijerslaan 3, Postbus 882, 1180 AW Amstelveen, tel. 020-3470310.

Het volgende nummer van VoetVak+ verschijnt rond 20 oktober.

OPEN DAG MEDISCHE VOET Op zaterdag 9 september vindt bij De Medische Voet in Amsterdam een open dag plaats. Tijdens deze dag kun je tussen 10.00 en 14.00 uur ruim tien verschillende lessen bijwonen. Het zijn presentaties van cursussen of onderdelen van opleidingen als Oncologisch en Geriatrisch Voetzorgverlener. Er komen allerlei onderwerpen aan bod, waaronder: EHBO, Fresen en freestechniek, Dementie, Geriatrie, Medicijnkennis, Oncologie, Orthopedie, Praktijkplan, Psoriasis, Psychologie, Specialistische technieken, Voetreflex en Wondzorg.

Inschrijven is niet nodig. www.demedischevoet.nl

VAKBEURS UITERLIJKE VERZORGING Het uitnodigingsbeleid van Vakbeurs Uiterlijke Verzorging in Venray is dit jaar aangescherpt om de kwaliteit van bezoekers verder te verhogen.

Hierdoor komen deelnemers op de beursvloer in contact met bezoekers die werkzaam zijn als pedicures, nagelstylist, schoonheidsspecialist, visagist of masseur. De eerste editie met deze nieuwe opzet vindt plaats op 14, 15 en 16 oktober in Evenementenhal Venray. Daarbij is een leeftijdsgrens van 16 jaar gesteld. Verder investeert de organisatie in een op maat gemaakt programma voor elk onderdeel van de branche. Er is een Massage Plein met doorlopend demonstraties van diverse technieken en er zijn demonstraties op de verschillende stands. Op het Nagelplein zijn doorlopend workshops te volgen en op zondag zijn er nagelwedstrijden. Aan het programma voor pedicures wordt nog gewerkt. www.vakbeursuiterlijkeverzorging.nl

Agenda 16 - 18 september Beauty Trade Festival Jaarbeurs, Utrecht www.beautytradefestival.nl

30 september Voetcongres de Medische Voet De Reehorst, Ede www.voetcongres.nl

23 september PedicureCongres NBC, Nieuwegein www.asws.nl

28 - 29 oktober Vakbeurs Pedicure Expo, Houten www.asws.nl

4 | voetvak

VAN CVAE NAAR STICHTING BRAVO Het Centrum voor Ambachtseconomie (CvAE) stopt per 1 januari 2018 met het borgen van het branchediploma.

De eigenaar van de branchekwalificaties pedicure en medisch pedicure moet haar activiteiten stoppen omdat de financiële middelen die hiervoor beschikbaar waren gesteld, zijn uitgeput. ProVoet richt een nieuwe stichting op die het eigenaarschap van de kwalificaties van het CvAE overneemt. De naam van deze nieuwe stichting is Stichting Branchediplomering Voetzorg, kortweg stichting Bravo. Bravo kent een eigen bestuur, met Kees Boonman als voorzitter. Bravo zal zich richten op bezigheden met betrekking tot de kwaliteit rond de examinering van de branchediploma’s en heeft hiervoor de stichting Examenkamer ingehuurd als toezichthouder.

Ook gaat Bravo zich mengen in het opleidingsproces.

De doelstelling van Bravo is de kwaliteit van de branchediploma’s pedicure en medisch pedicure te consolideren en waar mogelijk te verbeteren. Bravo gaat per 1 november van dit jaar van start. www.provoet.nl

REPORTAGE interview: Jacha Rootlieb

Brenda Hiwat van Lou-Ké in Rotterdam:

“Professionaliteit kent vele uitingen” Onlangs nog vierde medisch pedicure Brenda Hiwat het twaalf en een half jarige bestaan van haar praktijk Lou-Ké. Dit was tevens het startsein voor de lancering van een nieuw logo voor haar zaak. Dat je praktijk al twaalf en een half jaar succesvol is, is natuurlijk niet toevallig, daar moet je wel wat voor doen.

Dat het succes dan ook niet uit de lucht komt vallen bij Lou-Ké blijkt wel als we met Brenda praten over haar ideeën over het pedicurevak.

Hoe is Brenda eigenlijk in het pedicurevak terechtgekomen? Ze vertelt: “Ik ben van oorsprong afkomstig uit de verpleging. Wegens gezondheidsproblemen koos ik voor een carrièreswitch. Ik wilde mij niet laten afkeuren, zielig achterover leunen is niets voor mij!

Vanuit mijn beroep als (OG) verpleegkundige en als verpleegkundige in de thuiszorg, zag ik al veel voetenleed.

Ik vond het altijd al jammer om te zien hoe mensen hun voeten te kort deden. Daarom besloot ik voor het pedicurevak te gaan. Indertijd heb ik na het pedicurediploma, met uitzondering van ortheses, alle certificaten behaald toen de specialisatie medisch pedicure in beeld kwam.

Helaas bleek het EVC-traject op dat moment niet te deugen en kon ik de gehele opleiding tot medisch pedicure overnieuw doen. In financieel opzicht was dat erg jammer en in de klas wist ik ook al heel veel. Toch heb ik aandachtig de lessen gevolgd. Wel heb ik heel vaak mijn mond gehouden om anderen de ruimte te geven zich te ontplooien en niet de alwetende te zijn.”

Lou-Ké Brenda’s praktijk heeft bepaald geen alledaagse naam.

Waar staat de naam Lou-Ké voor? Brenda: “De zaak is vernoemd naar mijn dochters Lou-Aisa en Kénisha. Toen

Brenda Hiwat voor de spiegel die een cliënt voor haar maakte.

ik me kwam inschrijven bij de Kamer van Koophandel zei de meneer daar dat een naam als ‘Brenda’s pedicure’ al te veel voorkomend en niet echt onderscheidend was, dus werd het Lou-Ké.”

Specialistische behandelingen Op de site lezen we dat men bij Lou-Ké terecht kan voor zowel manicure- als pedicurebehandelingen. Brenda: “Ik voer voornamelijk medisch pedicurebehandelingen uit, de echt specialistische behandelingen. Al vanaf het begin wist ik dat ik geen ‘voetenvrouwtje’ wilde zijn. Op maandag werk ik voor ouderen in een verpleeg- en revalidatiecentrum, zij vinden de aanvulling met een manicure heel fijn, het maakt dat ze zich weer even mooi voelen met hun verzorgde handen en nagels. Ik werk alleen op de natuurlijke nagels, ik doe dan ook geen gelnagels. Mijn verpleegkundige achtergrond staat vermeld op mijn website. Daardoor geven cliënten aan meer vertrouwen in

voetvak | 5

REPORTAGE

Brenda’s praktijk.

mij te hebben en komen ze bij mij met hun serieuze voetproblemen.”

Praktijk aan huis Lou-Ké is gevestigd in Brenda’s woning in Rotterdam Nesselande. Was een praktijk aan huis een bewuste keuze?

Brenda: “Indertijd was Nesselande een groeiende wijk.

Toen wij dit huis kochten, stond er in het bestemmingsplan al dat hier bedrijfsactiviteiten gevoerd mochten worden. Toch denk ik veel na over een extern pand, maar een andere locatie moet beter zijn dan mijn praktijk aan huis.

Tot op heden zijn er steeds allerlei praktische problemen met externe locaties, zoals bijvoorbeeld een bedrijfsverzamelpand waar geen stromend water in mijn werkruimte zou zijn. Mijn praktijk zit op de eerste verdieping en mijn cliënten worden ouder, dus ik zoek wel verder. Het moet sowieso een leuk pand zijn met een verzorgde hal waar ik een mooi bedrijf nog verder kan opbouwen.

Diverse clientèle Niet al mijn cliënten zijn op leeftijd. De jongste was acht maanden, met ingroeiende nageltjes door te strakke sokjes. Andere cliënten zijn 100+, zoals die uit het verpleeghuis. Verder is mijn clientèle heel divers; man, vrouw, oud, jong. Het aandeel mannen groeit, gisteren heb ik nog nee moeten zeggen tegen een voetballer, ik heb nu een wachttijd van ongeveer acht weken. Waar het vroeger meer diabeten waren die kwamen, zie ik nu de meer bewuste man in mijn stoel voor een volledige behandeling inclusief manicure. Al had ik laatst een meneer die door zijn vrouw was meegelokt. Hij was er echt ingeluisd door zijn vrouw die vond dat hij zijn voeten moest laten behandelen. Hij bood in het begin veel weerstand, maar achteraf was hij enorm tevreden en hij komt zeker terug.

6 | voetvak

Social media Voor een teveel aan social media heb ik geen tijd. Ik moet het allemaal zelf doen. Wat ik doe, doe ik liever goed dan dat ik te veel doe. Zo heb ik een website die ik momenteel aan het bijwerken ben en ik moet natuurlijk ook alle mails en appjes beantwoorden. Toen ik net met mijn praktijk begon heb ik een keer geflyerd en de huisarts een brief gestuurd. Toen daarop geen reactie kwam heb ik de huisarts gebeld om te vragen waarom. De assistente meldde dat zij geen goede ervaringen hadden met pedicures. Ik heb de assistente een behandeling aangeboden en later nog de arts. Inmiddels krijg ik mensen van ze doorverwezen met likdoorns, ingroeiende nagels en andere voetproblemen. Het grootste deel van mijn clientèle is door mond-tot-mondreclame bij me gekomen. Eigenlijk was ik niet eens van plan om op Facebook te gaan, maar toen ik mijn buurman aan zijn voetprobleem heb kunnen helpen in samenwerking met de huisarts, gaf hij aan dat ik vooren na foto’s moest maken en plaatsen. Niet om een statement te maken, maar wel om te tonen waarvoor mensen bij mij terechtkunnen en wat de mogelijkheden zijn voor hun voetproblemen. Ik krijg daardoor ook veel uitdagende gevallen.

Samenwerking Ik ben van mening dat het medisch pedicurediploma gezien kan worden als een rijbewijs. Pas als je aan de slag

gaat, kun je jezelf ontwikkelen en de diepte in gaan. Zelf richt ik me op de menselijke anatomie en fysiologie. Pedicure is soms een ‘raar’ beroep. Ik vind dat we samen de markt moeten bedienen en elkaar het brood op de plank moeten gunnen. Want ik kan toch niet alleen alle voeten van heel Rotterdam behandelen. Graag werk ik samen met professionele en serieuze collega’s, om het beroep naar een hoger niveau te tillen. Helaas kom je op de ‘voetenmarkt’ rare situaties tegen. Zoals de samenwerking met podotherapeuten waar ik twee jaar lang nare ervaringen mee heb gehad en daarom de samenwerking heb verbroken. De zorgverzekeringen hebben de cliënten onvoldoende ingelicht over de wijzigingen door het NZA waardoor er veel onduidelijkheid is wat betreft het medisch noodzakelijke en het cosmetische deel, wat resulteerde in discussies omtrent vergoedingen. Maar het is mijn eer te na om discussies over geld te voeren! Vervolgens bleek de podotherapeut mijn tarieven ook nog eens achter mijn rug om te bekritiseren. En dat terwijl zij gebruik kon maken van mijn cliëntenbestand. Dit voelde niet meer als een samenwerking maar als tegenwerking.

Daarbij heeft ze allerlei streken uitgehaald waaronder ongegronde wijzigingen aan het zorgplan waardoor het cosmetische gedeelte nu medisch toelaatbaar was en ze daardoor toch weer aan mijn tarief kwam. Daarnaast hadden mijn cliënten ook klachten over haar bejegening. Er was continu discussie over van alles en nog wat. Verbeter de wereld en begin bij jezelf, dat heb ik gedaan, vandaar dat ik de samenwerking heb verbroken. Ik ben een professionele vakvrouw en sta open voor een goede samenwerking met verschillende disciplines. Echter onder de condities van eerlijkheid, oprechtheid en een grote mate van een ander gunnen wat je zelf zou willen ontvangen.

Ik wil gezonde voeten voor iedereen, met name degenen met risicovoeten zoals de diabeten.

Professionele eigenwaarde De samenwerking met een andere podotherapeut heb ik ook niet voortgezet omdat ik het na twee jaar geprobeerd

te hebben en met collega’s geëvalueerd te hebben, ben gaan inzien dat podotherapeuten het vetorecht hebben.

Hoe heeft men hier ooit mee akkoord kunnen gaan? Ons tarief wordt bekritiseerd en beïnvloed. Terwijl het bij hen ook niet transparant is en je ook uiteenlopende vergoedingen hebt die om de drie maanden uitbetaald worden.

En zo zijn er nog veel meer voorbeelden maar ja… We worden als medisch pedicure dom gehouden en als kleine ‘voetenvrouwtjes’ weggezet. Heel triest. Ik heb te veel professionele eigenwaarde om zo weggezet te worden. Ik heb een aantal cliënten met een hoge Simms-classificatie die bereid zijn mijn tarief zelf te betalen. Hen behandel ik nog, maar dan wel met een brief van de huisarts. En natuurlijk zijn er goede en mooie samenwerkingen met podotherapeuten, maar die moet ik nog tegenkomen.

Kosten en kennis Als het aan mij lag zou het beroep van medisch pedicure nog verder professionaliseren. De opleidingsbranche zou ook transparanter mogen, in dat opzicht verwacht ik ook meer van ProVoet. Nu merk ik dat er per examenbureau verschillende eisen worden gesteld. Zo moet je bij sommige examenbureaus een heel examen overdoen omdat een klein onderdeel niet goed was. Maar zo werkt het op school toch ook niet? Als je zakt op één vak, moet je dat vak overdoen, niet het examen van al je vakken! De intentie van medisch pedicure is mooi, maar helaas passen we niet meer alle kennis toe die we ooit hebben geleerd.

Wij hebben veel kosten moeten maken om allerlei instrumenten te kopen om te screenen, terwijl die taak volgens het NZA aan andere disciplines is toegekend. Wat deels begrijpelijk is, want de slager keurt niet zijn eigen vlees.

Verder zou het mooi zijn als medisch pedicures ook ècht medisch pedicures zouden kunnen zijn. En laat alsjeblieft de ‘voetenvrouwtjes’ met hun ‘gefriemel’ zich op laten leiden en zich verdiepen in het menselijk lichaam. Professionaliteit kent vele uitingen, dat zit niet perse in een luxe auto en een groot pand, maar in je uniform, je uitstraling, je hygiëne, je instrumenten en vakkundige werkwijze.

Het zit ‘m ook in de tijd die je neemt voor zorgvuldigheid, de tijd voor de puntjes op de i!

Volwaardig inkomen

Het nieuwe logo van Lou-Ké, hier op de taart die werd geserveerd op de receptie ter ere van het twaalf en een half jarig bestaan.

Het aantal uren dat ik werk? Dat is zo’n 50 tot 60 uur.

Op maandag werk ik in een revalidatie- en verpleeghuis.

Op dinsdag tot en met vrijdag in mijn eigen praktijk. Een keer per zes weken werk ik een dag bij een beschermde woonvorm voor psychiatrische ouderen en een keer per zes weken is mijn praktijk op zaterdag open voor een ‘mannendag’. Dat noem ik zo omdat de cliënten die ik vroeger ‘s avond had, nu op die zaterdag komen. Dat zijn meestal mannen, bijvoorbeeld vrachtwagenchauffeurs of sales managers die veel reizen en die echt niet op een ander moment kunnen. Die dag is dan ook altijd vol. Natuurlijk heb ik dan nog schoonmaak, de boekhouding, bijscholing, beursbezoek, noem maar op! Ik kan wel zeggen dat ik uit mijn praktijk een volwaardig inkomen heb.”

voetvak | 7

DERMATOLOGIE Door M.W.D. Brouwer, dermatoloog i.o

Een tropische infectie De zomer is begonnen. Voor de meeste Nederlanders een reden om uit te kijken naar hun zomervakantie. Maar de zomer brengt naast mooi weer en vakantie ook andere dingen met zich mee.

De afgelopen jaren is er veel te doen rondom migratie, die vooral rondom de zomermaanden een piek in het aantal vluchtelingen oplevert. Dit brengt veel mensen uit andere delen van de wereld naar Nederland. Daarmee zien we hier steeds meer mensen met importziekten: aandoeningen die endemisch zijn in het land van herkomst, maar van oorsprong niet in Nederland voorkomen. Een vrij bijzonder voorbeeld van een importziekte is de Madura-voet.

8 | voetvak

aureus). Botryomycosis wordt in de literatuur veelal beschouwd als een aparte aandoening. De term botryomycosis is eigenlijk een misnomer: de naam doet vermoeden dat het gaat om een mycose (schimmelinfectie), terwijl het in werkelijkheid gaat om een infectie door bacteriën.

Micro-organismen Bij zowel mycetoma als bij botryomycosis is het lichaam niet goed in staat om de micro-organismen op te ruimen. Dit kan verder in de hand worden gewerkt door een afweerstoornis zoals HIV/AIDS of het gebruik van immuunsuppressieve medicatie bij bijvoorbeeld een niertransplantatie of reuma. Als het niet lukt om micro-organismen volledig op te ruimen, probeert het lichaam een infectie zo goed mogelijk in te dammen.

Dit leidt tot de vorming van granulomen: conglomeraten van afweercellen en ingekapselde micro-organismen. Indien er bij een ontsteking veel granulomen zijn, wordt gesproken van een granulomateuze ontsteking.

Een mycetoma, ook wel Madura-voet genoemd, is een granulomateuze (zie verderop voor meer uitleg) ontsteking van de huid en subcutane weefsels.

De aandoening wordt veroorzaakt door verschillende micro-organismen.

Mycetoma is een Griekse term voor een ‘schimmeltumor’. De Madura-voet komt endemisch voor in Afrika, India en Centraal- en Zuid-Amerika. De naam is afgeleid van de Indiase stad Madura, waar de aandoening in 1842 werd beschreven door dr. John Gill. Echter, de aandoening bestaat waarschijnlijk al veel langer: er zijn archeologische aanwijzingen dat de aandoening al voorkwam in de Byzantijnse tijd.

Verschillende typen Er worden verschillende typen onderscheiden: Actinomycetoma (infectie met een micro-organisme dat een soort overgangsvorm is tussen een bacterie en een schimmel), Eumycetoma (een infectie met echte schimmels), en botryomycosis (een infectie veroorzaakt door conglomeraten van bacteriën, zoals Stafylococcus

staat hierdoor secundair lymfoedeem.

Men moet bedacht zijn op een onderliggende osteomyelitis. Opvallend genoeg geeft een Madura-voet ook in een vergevorderd stadium vaak weinig pijnklachten. Ondervoeding en een slechte afweer spelen de infectie in de kaart, waarbij in zeldzame gevallen de infectie zich kan verspreiden naar andere organen zoals de longen, met potentieel fatale afloop.

Verwekkers Verwekkers kunnen zijn: ■ Actinomycetes: Actinomadura madurae, Actinomadura pelletieri, Actinomyces israelii, Streptomyces somaliensis, Nocardia spp.

■ Eumycetes: Pseudallescheria boydii, Scedosporium apiospermum, Madurella mycetomatis.

■ Botryomycosis: Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Proteus, Bacteroïdes.

Het ontstaan

Diagnose stellen

Mycetoma en eumycetoma komen meestal voor aan de voet, soms ook op een hand, de romp of het hoofd.

De infectie wordt vaak opgelopen door het lopen op blote voeten, waarbij de micro-organismen via direct contact met de vloer of aarde in de huid terechtkomen. Vooral via wondjes aan de voeten of via splinters is er een porte d’entrée voor deze micro-organismen. Daar ontstaat eerst een lokale infectie met kleine abcesjes. Doorgaans ervaren patiënten hiervan weinig klachten. In de loop van weken tot jaren treedt langzame progressie op waarbij zwelling van de voet ontstaat met hierin granulomateuze ontsteking, abces- en fistelvorming. Uit de fistelopeningen kan pus komen, maar ook gekleurde (rood, wit, geel of zwart) korrels (grains).

De kleur van deze grains kan informatie geven over de mogelijke verwekker (zie overzicht ‘Verwekkers’).

Door de uitgebreide ontsteking kan grote schade worden aangericht aan de weke delen en botten. Vaak ont-

Voor het stellen van de diagnose bestaan verschillende mogelijkheden.

Bij voorkeur worden pus en grains verzameld voor direct onderzoek of voor een kweek. De kleur van de grains geeft een eerste aanwijzing in de richting van de mogelijke verwekker. Onder de microscoop is aan de structuur vaak af te leiden om welk micro-organisme het gaat. Met een huidbiopt kan het type weefselreactie worden bekeken, waarmee onderscheid kan worden gemaakt met andere huidaandoeningen. Daarnaast kunnen ook in het huidbiopt met verschillende kleuringen micro-organismen zichtbaar worden gemaakt.

Om aantasting van het bot te onderzoeken kan een röntgenfoto worden gemaakt. Met andere beeldvormende technieken zoals een CT-scan of een MRI-scan kan naast botaantasting ook goed in beeld worden gebracht hoe uitgebreid de schade aan de weke delen is. Tot slot is het belangrijk om onderzoek te doen naar een onderliggende afweerstoornis, zoals HIV.

voetvak | 9

DERMATOLOGIE

Madura-voet.

Madura-voet.

Hoe te behandelen?

Grains.

Kleur korrels (grains) of afscheiding: n Rood: Actinomadura pelletieri, Streptomyces somaliensis.

n Wit of geel: Acremonium strictum, Actinomadura madurae, Aspergillus nidulans, Noetestudina rosatii, Phaeoacremonium krajdenii, Pseudallescheria boydii, Streptomyces somaliensis, Nocardia caviae (geel) Nocardia asteroides (geel), Nocardia brasiliensis (geel). n Zwart: Aspergillus terreus, Curvularia lunata, Cladophialophora bantiana, Exophiala jeanselmei, Leptosphaeria senegalensis, Leptosphaeria tompkinsii, Madurella grisea, Madurella mycetomatis, Pyrenochaeta romeroi.

10 | voetvak

Mycetoma kan moeilijk te behandelen zijn, vooral de eumycetoma die veroorzaakt wordt door schimmels.

De schimmels groeien zeer langzaam en antimycotica dringen daarom lastig door in de micro-organismen.

Vaak is zeer langdurig behandeling met antibiotica of antimycotica nodig, gedurende maanden tot jaren.

Vaak is een combinatie van verschillende middelen nodig. Overleg met een microbioloog over de keuze van de antibiotica of de antimycotica is noodzakelijk. Recidieven komen ondanks adequate therapie helaas vaak voor. Kleine beperkte afwijkingen kunnen chirurgisch worden verwijderd. Soms is de weefseldestructie zo groot dat amputatie van een ledemaat noodzakelijk is. Ook bestraling behoort tot de mogelijkheden.

Gelijkenis Aandoeningen die kunnen lijken op een Madura-voet zijn: n MycobacteriĂŤle infecties (zoals lepra en tuberculose) en overige schimmelinfecties. Deze infecties kunnen een vergelijkbaar klinisch beeld geven. Kweekbiopten van de huid of kweken van pus zijn noodzakelijk om de verwekker aan te tonen. n Osteomyelitis: ontsteking door infectie van het bot. Hierbij kunnen ook pussende fistels gezien worden.

Madura-voet.

n Sarcoïdose: dit is een inflammatoire aandoening die tot granuloomvorming in diverse organen kan leiden. De granuloomvorming bij deze aandoening berust niet op een infectie. De precieze oorzaak is nog steeds niet bekend. Sarcoïdose komt het meest frequent voor in de longen en de huid, maar ook het hart, de ogen en de nieren kunnen aangedaan zijn. Sarcoïdose geeft een heel divers spectrum aan huidafwijkingen, variërend van rode vlekken en papels tot pussende tumoren waarbij ook onderliggende botaantasting voor kan komen. n Maligne tumoren (onder andere sarcoom, plaveiselcelcarcinoom, T-cel lymfoom): met een huidbiopt kan onderscheid worden gemaakt tussen de verschillende aandoeningen. n Neuropathische voet (zoals bij vergevorderde stadia van lepra). n Leishmaniasis: dit is een parasitaire infectie die wordt overgebracht door zandvliegen. Deze zandvliegen komen niet in Nederland voor. De aandoening is endemisch in (sub-)tropische gebieden zoals Zuid-Amerika en Azië. Echter, de laatste jaren worden ook steeds vaker infecties gerapporteerd die zijn opgelopen rondom de Middellandse Zee, bijvoorbeeld in Zuid-Spanje.

De infectie geeft in eerste instantie een niet-pijnlijke zwelling die later spontaan overgaat in een wond. Er kunnen spontaan meerdere zwel-

Grains.

lingen en wonden ontstaan die zich via (het patroon van) de lymfebanen verspreiden. n Syfilis: een seksueel overdraagbare infectie met de spirocheet Treponema pallidum. Syfilis wordt ook wel ‘de aap onder de huidziekten’ genoemd omdat het zoveel verschillende huidaandoeningen kan nabootsen. Voor de differentiële diagnose met de Madura-voet is vooral tertiaire syfilis belangrijk.

Twee tot vier jaar na besmetting kan ‘vroege’ tertiaire orgaansyfilis ontstaan. Hierbij kunnen zwellingen en ulcererende huidafwijkingen optreden, lijkend op granulomen. Ook hierbij kunnen de botten aangetast zijn.

n Kaposi sarcoom: deze aandoening wordt veroorzaakt door een infectie met het humaan herpes type 8 (HHV-8). Vooral het endemische type of Kaposi sarcomen bij patiënten met niet-behandelde/-onderkende HIV kunnen uitgebreide tumoren geven, vaak voorkomend aan de onderste extremiteiten.

Bronnen: www.huidziekten.nl Bolognia. Dermatology. Third Edition Lichon V1, Khachemoune A. Mycetoma : a review. Am J Clin Dermatol.

2006;7(5):315-21.

Rook’s Textbook of Dermatology Eight Edition

[ ADVERTENTIE ]

WWW.VOETVERZORGINGSGROOTHANDEL.NL *Producten voor voetverzorging en nagelstyling *Inventaris *Steunzolen maatwerk *Motoren *Reparatie *Onderhoud *Opleidingen

M.Kroon INTERFOOT LEERDAM B.V. Industrieweg 7 4143 HP Leerdam 0345-633121 Fax:0847396526 interfoot@planet.nl De openingstijden van INTERFOOT® Leerdam zijn: Dinsdag t/m vrijdag 9.30-17.00 uur • Zaterdag 10.00-14.00 uur • *1E Zondag v/d maand 12.00-16.00 uur

voetvak | 11

PODOLOGIE Door: Hans van Geenen, fysio- en manueel therapeut/podoloog

Als we ervan uitgaan dat mensen 2.500 tot 15.000 stappen per dag zetten, dan is het niet moeilijk voor te stellen dat iemand met een al dan niet pijnlijk voetprobleem anders gaat bewegen en ook zijn looppatroon gaat wijzigen. Dit zal op den duur onherroepelijk leiden tot overbelasting van spieren, botten en gewrichten, ook in de gebieden van het lichaam die zich proximaal van de voet bevinden.

lage rugklachten Vooral door het gebruikmaken van computergeavanceerde technieken is een beter inzicht verkregen in de biomechanica van de gehele onderste extremiteit en de wervelkolom.

Door deze computer-based technieken is het mogelijk om gedurende elk moment van gewichtdragende activiteit van de voet de krachten te bepalen die inwerken op bewegingen en bewegingspatronen van de voet en de onderste extremiteit.

In de moderne podotherapeutische praktijken is het door onder andere het drukmeetplatform en de in de schoen te plaatsen drukmeetzool mogelijk om binnen een minuut de driedimensionale plaats van de grondreactiekrachten tijdens staan, lopen en rennen te bepalen.

Deze techniek levert niet alleen een belangrijke bijdrage aan de diagnostiek, maar is ook van enorm belang bij het samenstellen van de juiste therapeutische zool.

Functiestoornissen in de voet hebben effect op het gehele skelet en kunnen de oorzaak zijn van veel klachten in het gehele bewegingsapparaat, dus ook in de knie,

12 | voetvak

de heup en de rug, door compensatoire veranderingen in de gehele statiek van het lichaam. Dus, onregelmatigheden in functie of positie van een deel van de keten hebben invloed op de gehele keten. Dit wordt ook wel ‘von Baeyer’s Closed Chain of Links’ genoemd. De voet is het enige vaste punt, het enige contact met de grond van waaruit de rest van het lichaam zich kan stabiliseren. Anders gezegd:

De voeten zijn per definitie de fundamenten van het lichaam bij het zich ruimtelijk driedimensionaal handhaven Dankzij onze voeten hebben we een grenzeloos bewegingsvermogen.

Biomechanische onbalans en geringe afwijkingen van voeten en benen kunnen dan ook al verregaande consequenties hebben voor het gehele houdings- en bewegingsapparaat.

Onvoldoende stabiliteit geeft verstoring bij lopen en staan en de coördinatiestoornissen die hiervan het gevolg zijn, geven grote uitslagen van functies in enkels, knieën en heupen.

Functie herstellen Als fysiotherapeut van het eerste uur heb ik in de loop van mijn praktijkjaren vele opleidingen gevolgd, zoals de opleiding manuele therapie, Cyriax (Orthopedische geneeskunde, red.) en podologie. De opleiding manuele therapie had mij al overtuigd van het feit dat, willen wij een bepaalde klacht causaal behandelen, we ons niet moeten beperken tot alleen het pijnlijke gebied. We moeten de functie van alle gewrichten van de onderste extremiteit en de wervelkolom herstellen. Door de kennis vanuit de podologie en podotherapie hebben we meer inzicht gekregen in het ontstaan van allerlei aandoeningen en overbelastingsklachten. Dit biedt ons - meer dan fysiotherapie - de mogelijkheid tot causale therapie. Door vele jaren ervaring weet ik dat patiënten met lage rugklachten veel baat kunnen hebben bij biomechanische inlegzolen. Dit heeft mij gesteund in de overtuiging dat de meeste chronische lage rugklachten niet worden veroorzaakt door een congenitale afwijking of een doorgemaakt trauma, maar eerder het gevolg zijn van een jarenlange bestaande functiestoornis in de voet en een abnormaal looppatroon dat genezing van het betreffende trauma in de weg stond.

Zooltherapie H.L. Dananberg heeft een studie gepubliceerd met als doelgroep patiënten met lage rugklachten die al jaren vruchteloos waren behandeld met uiteenlopende vormen van therapie, zelfs een rugoperatie. Het resultaat van deze studie was dat bij 84% van de patiënten de klachten afnamen, of dat zij pijnvrij werden en bleven door zooltherapie. Dit terwijl 71% van de patiënten die ooit aan hun rug geopereerd waren, na 12 maanden opnieuw klachten kregen. Bevindingen op een x-foto en op een MRI die abnormaal bleken te zijn, worden ook vaak als oorzaak gezien van een klacht maar zijn vaak toevallig aan het licht gekomen. Tijdens het onderzoek van mijn eigen bil- en beenklachten vijf jaar geleden bijvoorbeeld, werd er op een röntgenfoto een forse slijtage

van mijn heupgewricht aangetoond; de reden waarom ik op een gegeven moment geen 100 meter meer kon lopen. Voor alle zekerheid werd er ook een MRI van de lumbale wervelkolom gemaakt. Hoewel ik geen last had van mijn lage rug, kwamen er toch forse degeneratieve afwijkingen van mijn lumbale wervelkolom aan het licht.

Een intra- articulaire injectie in mijn heupgericht gaf echter onmiddellijke verlichting van mijn heupklachten.

Op basis hiervan werd duidelijk dat de klachten niet uit mijn rug kwamen en ik dus in aanmerking kwam voor Total Hip Prothese. Beeldvormend onderzoek alleen mag dus niet bepalend zijn voor een diagnose, maar eerder ter bevestiging van een diagnose.

Ontstaan van lage rugklachten In 1997 kwamen C.B. Payne en H.J. Dananberg met een nieuwe theorie gebaseerd op eerder werk van Dananberg waarin hij stelde dat therapie meer gericht zou moeten zijn op verbeteren van beweging dan op controle van beweging. Voor een goede beschouwing van deze theorie moeten we even stilstaan bij het feit dat het belangrijkste vlak waarin wordt bewogen bij lopen het sagittale vlak is. Meer dan 80% van het lopen geschiedt in deze richting en het is de vraag of de meeste voetspecialisten hier bij stilstaan want de meeste zolen blijken toch gemaakt te zijn vanuit het perspectief van frontale vlak-stabiliteit. Anders gezegd; de meeste elementen van de zolen beogen een correctie in het frontale vlak. Zeker wanneer we gewend zijn cliënten te onderzoeken in de traditionele stand of middels een vluchtige inspectie met een loopje in de gang, zijn de frontale vlak-afwijkingen toch het meest in het oog springend. Maar zelfs als we ons beperken tot afwijkingen op het frontale vlak, zullen cliënten bij controle melden dat ze zich beter voelen. Men is dan ook snel geneigd te beweren dat de behandeling geslaagd is. Zeker, iedere vorm van verbetering van stabiliteit is winst en zal zeker positieve invloed hebben op bepaalde activiteiten bij staan waardoor spanning wegge-

nomen kan worden door een verbetering van de houding. Maar het is zeker niet de beste manier om repeterende bewegingen in een gesloten kinematische keten te verbeteren en biomechanische functiestoornissen, die van invloed zijn op de ware aard van de pathologie van lage rugklachten, te verhelpen. De oorzakelijke factor van lage rugklachten zullen we dus ook moeten zoeken in bewegingen van het sagitale vlak en de optimale behandeling zullen we dus ook moeten vinden door een diepgaand onderzoek van deze sagitale vlakbewegingen voor de rug.

Het sagitale vlak In de eerste plaats zullen we ons moeten afvragen wat de destabiliserende factor is voor de lage rug. Zoals we weten is flexie van de lumbale wervelkolom de meest belaste beweging voor de lendenwervelkolom. Als de lumbale wervelkolom voorover buigt tijdens het lopen, dan zullen de achterste facetten van de wervelgewrichten zich openen. De tussenwervelschijven zullen aan de voorzijde meer gecomprimeerd worden en daarbij de neiging hebben naar achteren te worden geperst. Stel dat er ook nog een beenlengteverschil in het spel is, dan is de gedestabiliseerde tussenwervelschijf ook meer naar unilateraal verschoven waarbij de klachten zich meer aan een zijde van de rug zullen presenteren. Deze omstandigheden zullen axiale rotatiekrachten veroorzaken wat kan leiden tot lokale overbelasting van spieren en beschadiging van de tussenwervelschijf. Als compensatie van voornoemde flexie van de lendenwervelkolom zullen de heupextensoren aanspannen in een poging om de wervelkolom te stabiliseren en de abnormale flexie tegen te houden. Deze overbelasting van spieren vormt vaak een van de eerste symptomen die patiënten met lage rugpijn ervaren.

Beschadiging De onderste extremiteit bij volwassenen bedraagt 15-20% van het totale lichaamsgewicht. De benen hechten zich via de m. iliopsoas voornamelijk

voetvak | 13

PODOLOGIE

vast aan de voorzijde van het L1-L4 complex van de wervelkolom en de daarbij horende tussenwervelschijven. Wanneer de lage rug en de heup van het standbeen in vroege buiging zijn in de loopcyclus en er een blokkering of verstoring is in het sagitale vlak, dan wordt de doorgaans moeiteloze voorwaartse swing van het been negatief beĂŻnvloed. Door deze vroegtijdige buiging moet het been nu meer opgetild en naar voren gebracht worden met behulp van het m. iliopsoas complex (m.psoas major en m.iliacus). Dit betekent een grotere belasting op de gedestabiliseerde lage rug. Door deze repeterende beweging tijdens het lopen zullen de tussenwervelschijven ernstig beschadigd raken. Bovendien zal deze torsionele belasting zich gemakkelijk kunnen uitbreiden tot het gebied van de vierde en vijfde lendenwervel door de abnormale rotatiekrachten in de lage rug.

Drie draaimomenten In een poging om het concept van het bewegen in het sagitale vlak tijdens het lopen beter te begrijpen kunnen we dit concept iets meer gedetailleerd bekijken. H.J. Dananberg heeft hier de wetenschappelijke- en onderzoeksbasis voor gelegd. In essentie moeten we begrijpen dat de voet beweegt over drie draaimomenten in elke individuele loopcyclus. Het eerste draaipunt is het rollen over de hiel na de hiellanding. Het tweede belangrijke moment in de afwikkeling van de voet is het loskomen van de hiel van de grond terwijl de enkel in dorsaalflexie is en de flexoren van het onderbeen aanspannen. Rond het laatste draaipunt zien we de beweging over de metatarsophalangeale gewrichten waarbij de hallux door de m. peroneus longus stevig tegen de grond gefixeerd moet worden. Dit kan alleen met de voet in supinatiestand waarbij het os cuneiforme 1 en het MTP1 hoger staan dan het os cuboid. Middels deze draaimomenten kan het lichaam voorbij het passieve standbeen gebracht worden. Alles wat deze beweging tegenhoudt of

14 | voetvak

Normale dorsaalflexie grote teen. blokkeert, betekent een verstoring van de gesloten kinematische keten.

Ook als deze beweging niet op het juiste moment plaatsvindt of te laat is in zijn bewegingssnelheid ten opzichte van de rest van het lichaam, zal er flexie ontstaan in de kinematische keten en zal dit de voorwaartse beweging van het accelererende lichaam over het standbeen afremmen. Deze buiging geldt voor de gehele kinematische keten, dus inclusief het knie-

en heupgewricht en de lumbale en zelfs cervicale wervelkolom. Al deze regio’s bevinden zich dan in een onstabiele fase. Stabiliteit in de passieve gewichtdragende delen van het lichaam en het skelet kan alleen aanwezig zijn wanneer de gewrichten in extensie zijn. Zo niet, dan zullen abnormale krachten ervoor zorgen dat schade ontstaat aan de wervelkolom en spieren zich niet kunnen herstellen van de ontstane overbelasting.

Indicatie voor hallux limitus: schuine vouwnaad bovenbouw schoen.

Indicatie voor hallux rigidus: afdruk grote teen op inlegzooltje.

Drukanalyse Centraal in de theorie van Dananberg is dan ook dat iedere functionele beperking van dorsaalflexie van de grote teen tijdens afzet een verandering veroorzaakt in bewegingspatronen tijdens het lopen met abnormale spanning in de gehele keten. Faciliteren van de beweging in het sagitale vlak betekent in dit geval het herstellen van de normale flexie van de grote teen tijdens de afzet, of als dit bijvoorbeeld bij een hallux limitus of hallux rigidus niet mogelijk is, zodanige aanpassingen te maken in de zool (zoals het maken van een verdieping in de zool) dat toch afgewikkeld kan worden over de grote teen. We kunnen voor dit soort aandoeningen dankbaar gebruik maken van drukanalyse via drukmeetzooltjes in de schoen.

Loopanalyse met behulp van een voetscan. heupspieren onder begeleiding van een fysiotherapeut kan ook een belangrijke bijdrage leveren aan een beter looppatroon.

Meerdere aandoeningen Behalve de functionele- en structurele hallux limitus zijn er natuurlijk meerdere aandoeningen die terug te voeren zijn op afwijkingen in het sagitale vlak, zoals een functionele pes equinus, een beperking van de dorsaalflexie van het enkelgewricht bij gestrekte knie, aandoeningen van midden- en voorvoet of een functiestoornis van de knie. Al deze aandoeningen kunnen in principe de drie genoemde momenten in de loopcyclus afremmen en flexie veroorzaken, met alle gevolgen van dien.

Biomechanisch disfunctioneren Naast de analyse van drukzoolmeting in de schoen is het gebruik van ‘video slow motion-technieken’ - vooral gericht op het sagitale vlak - van onschatbare waarde. In staat zijn factoren als kracht versus tijd, het centrum van kracht en asymmetrie tussen voeten te kunnen meten is enorm waardevol bij het voorschrijven van therapeutische zooltjes.

Maar vergeet niet dat ook verkorte kuitspieren en een beperkte externe heuprotatie, zoals voorkomt bij een overmatig geproneerde voet, tot biomechanisch disfunctioneren kan leiden. Stretchen van kuitspieren en

Test Mocht u als pedicure te maken krijgen met mensen die last hebben van lage rugpijn bij lang staan of lopen, dan is dit meestal het eerste teken dat correctiezolen goed zouden kunnen helpen. Ter bevestiging hiervan kunt u ook de ‘lage rug supinatietest’ doen. Laat mensen met een overmatig geproneerde voet of voeten in een ontspannen houding op beide voeten staan en vraag ze naar eventuele ongemakken of spanningsklachten van de lage rug. Laat ze vervolgens hun voeten supineren tot een neutrale positie van het subtalaire gewricht waarbij een lijn door het midden van de hiel loodrecht staat op het grondvlak en informeer dan of dit helpt iets van hun lage rugklachten weg te nemen. Deze test is weliswaar meer gericht op afwijkingen in het frontale

Pronatie linkervoet.

vlak, maar is gebaseerd op de theorie dat interne femur-rotatie (rotatie van het dijbeen, red.), veroorzaakt door een overmatige pronatie, een grotere trek zal veroorzaken van de m. iliopsoas op de lendenwervelkolom en het bekken met een toename van spanning op de lage rug. Deze test kan u inzicht geven of doorverwijzen naar een podotherapeut voor het aanmeten van correctiezooltjes zou kunnen helpen.

Onderliggende oorzaak Het behoeft geen betoog dat veel lage rugklachten veroorzaakt of beïnvloed worden door repeterende bewegingen bij een abnormale voetfunctie, resulterend in compensatoire en loopafhankelijke houdingsafwijkingen. Het resultaat van diverse onderzoeken liet, gemeten in pijn en tijd, een twee keer zo positief resultaat zien in vergelijking met traditionele behandeltechnieken voor lage rugklachten. Echter kan geen enkele inlegzool resultaat hebben als we niet eerst de onderliggende oorzaak aan het licht brengen. Computer geavanceerde technieken hebben een revolutie veroorzaakt in de wereld van de biomechanica van de voet.

Door deze revolutie is het mogelijk geworden om subtiele veranderingen in het looppatroon te analyseren en correcties aan te brengen die tot een optimaal resultaat kunnen leiden.

voetvak | 15

BUITENLAND Door: Robert Wonink, echografist, registerpodoloog

De American Orthopaedic Foot and Ankle Society (AOFAS) biedt al meer dan tien jaar de mogelijkheid aan leden van de organisatie om als vrijwilliger aan het werk te gaan in gebieden waar hulp (meer dan) welkom is. De Nederlandse dr. van Dalen is uit een groot aantal enthousiaste en ervaren voet- en enkelchirurgen voor deze reis uitgekozen om deel te nemen aan dit vrijwilligersprogramma. Ik kreeg de kans om met haar mee te gaan naar Vietnam als echografist.

Voetzorg in Vietnam Natuurlijk had ik van te voren geen idee wat me te wachten stond. Ik ben daarom een week voordat het vrijwilligersprogramma van start zou gaan naar Vietnam gegaan. Daar heb ik met een privégids door noordwest Vietnam getrokken om het echte Vietnam te leren kennen en de Vietnamezen van het platteland te ontmoeten. Het was heel bijzonder om de mensen thuis te bezoeken en bij de Black Hmong tribe te mogen slapen en eten. Alleen al de huizen waren bijzonder. Bij ons zie je zulke huizen alleen in het openluchtmuseum te Arnhem; Eenvoudige bamboe optrekjes met golfplaten daken en zand op de vloer, met een open vuur op de grond en een rieten matje op het zand om op te slapen. Geen ramen, geen deur, geen verdiepingen, geen kraan en geen wc in huis, alleen een hutje met wat hout, bamboe of zeil eromheen.

Eerlijke verdiensten Voor veel van de mensen die ik bezocht is zelfs het kopen van een appel niet eens mogelijk. Mijn vrouwelijke gids werkt voor de Sapa Sisters, dit is een organisatie die zich inzet voor eerlijke kansen voor de vrouwen van de Hmong-bevolking en voor eerlijke verdiensten. Het geld dat deze vrouwen verdienen, verbetert niet alleen de leefomstandigheden van hun familie, maar ook van de overige leden van het dorp en de positie van de vrouw zelf (als kostwinner).

200 traumapatiënten per dag Na het noordwesten van Vietnam te hebben bezocht, vertrok ik naar Ha-

16 | voetvak

Het was heel moeilijk om foto’s te maken van patiënten, het voelde als een inbreuk op hun privacy. Dit is één van de weinige foto’s van de overvolle situatie in het ziekenhuis. Hoe langer je kijkt, hoe meer je ziet.

Deze jongen kon er nog verbazingwekkend goed mee lopen, maar het is niet te doen. De voet is niet ingericht op lopen op de zijkant van de voet. We hebben ook patiënten gezien die hier al langer mee rond liepen en daardoor enorme schade hadden aangericht.

Veel van de pathologie die we in Vietnam zagen kennen we in Nederland niet op die leeftijd. Meestal wordt bij ons dergelijke pathologie al op jonge leeftijd verholpen. noi. Dit blijkt een leuke stad te zijn en is de moeite van een bezoekje waard.

De verschillen tussen het platteland en Hanoi zijn enorm. Het eerste dat me opviel is dat in Hanoi de mensen in stenen huizen en in (hoogbouw) appartementen wonen. Er zijn relatief weinig bedelaars. Het verkeer daarentegen is er gevaarlijk. Hanoi telt 2,5 miljoen motorrijders en elke dag raken veel mensen ernstig gewond. In het Viet Duc ziekenhuis waar we hebben gewerkt, komen zo’n 200 traumapatiënten per dag binnen, veel daarvan zijn motorrijders. De traumatologen werken daar 24 uur per dag, zeven dagen per week, en dan nog kan het soms drie weken duren voordat een patiënt geopereerd kan worden. Het ziekenhuis ligt bomvol, alle zaaltjes staan vol bedden, net als de gangen en veelal liggen er twee patiënten in een bed.

Uit praktisch oogpunt liggen er veelal

geen matrassen op de bedden. Onder de bedden leeft de familie van de patiënt. Zij koken het eten voor de patiënt. Elk bed heeft een eigen ventilator die alles in het rond blaast. Overal zie je verband en bloed.

Nationaal congres Het is in dit ziekenhuis in Hanoi waar we voor het vrijwilligersproject hebben gewerkt. Ook zijn we in plaatselijke ziekenhuisjes in de provincie aan de slag gegaan. Zowel dr. van Dalen als ik hebben daarnaast allebei een aantal lezingen gegeven op een groot nationaal congres voor 189 orthopedisch chirurgen in Hanoi.

‘Poli draaien’ krijgt een heel andere betekenis zo. De patiënten werden de kamer binnen geleid en iedereen keek mee. Bella onderzoekt de patiënt, praat hardop over wat ze voelt, ziet en denkt. De doktoren eromheen praten mee, de patiënt staat even in het middelpunt van alle belangstelling. zelfs voor de Vietnamezen erg heet en daarnaast ook nog eens erg vochtig.

Toen we in het districtsziekenhuis van Ba Vin aankwamen, wachtten de vele patiënten in de hitte in een lange rij voor dr. Van Dalen, haar Amerikaanse collega Michael Strauss en mij. We waren overweldigd door de ernstige aandoeningen die we zagen en we begonnen ons af te vragen hoe we die enorme hoeveelheid mensen zouden kunnen helpen in zo weinig tijd. We moesten kiezen welke patiënten geopereerd zouden kunnen worden en welke patiënten moesten wachten op een volgende kans.

Casussen Werken in een hittegolf In de periode dat wij er waren, heerste er een hittegolf in Vietnam. Het was de heetste tijd in 50 jaar, wat het werken extra moeilijk maakte. Het was

Er was een klein meisje van vier jaar oud, met een milde spasticiteit en twee klompvoeten. Een van haar voeten werd vorig jaar al door een AOFAS-orthopedische chirurg geope-

voetvak | 17

BUITENLAND

reerd, nu kwam ze voor haar andere voet. Maar haar onbehandelde voet was niet zo slecht in vergelijking met veel andere patiënten die we die dag zagen, dus we besloten haar niet te opereren. De volgende dag kwam haar verzorger naar ons toe. Hij hoopte ons ervan te kunnen overtuigen om van gedachten te veranderen: ze was een wees, ze had helemaal geen familie. De verzorger probeerde een westerse familie te vinden die bereid was haar te adopteren, maar ze zou betere kansen hebben als ze ‘normale’ voeten zou hebben. Hij vertelde dat ze zonder zijn zorg zonder meer aan haar lot zou worden overgelaten en zou sterven.

Geen amputatie We zagen ook een jongen met een enorm dikke, opgeblazen voet, zo groot als een voetbal. Hij wilde per se dat zijn voet geamputeerd zou worden. Maar omdat hij nog kon lopen en omdat er anderen waren met grotere problemen hebben we ook hem niet op de lijst gezet. Aan het einde van de dag kwam zijn vader naar ons om nog eens het belang van een amputatie te bepleiten, zonder voet zou hij betere kansen hebben. Maar daar waren we niet van overtuigd. Wat mede een rol speelde bij deze beslissing is dat revalidatie, protheses en financiële hulp voor gehandicapten in Vietnam niet of slechts in beperkte mate voorradig is. Veel van de patiënten die we zagen droegen de gevolgen bij zich van de napalm, de Agent Orange en de ontbladeringsvergiffen die de Amerikanen hebben ingezet in de oorlog die in Vietnam nog heel vers in het geheugen ligt.

Opereren onder bloedleegte kent men niet in dit ziekenhuis. Je kan een tourniquette om het been draaien en dat is het dan ook wel. Dat maakt opereren echt heel moeilijk, hoe vind je je anatomische structuren in een plas ondoorzichtig bloed? Er is dan ook veel gedept en geveegd….. se chirurgen en verpleegkundigen in Ba Vin. Het personeel in Hanoi sprak Engels, maar in Ba Vin sprak het personeel rudimentair Engels. Omdat we niet goed konden communiceren met het medisch personeel, waren er veel misverstanden. Dit maakte het ook erg moeilijk om ideeën uit te wisselen of om te onderwijzen.

Externe fixators AOFAS orthopedisch chirurg dr. Michael Strauss is een zeer ervaren orthopedisch chirurg met een extreem goed gevoel voor humor. Beide waren onder de gegeven omstandigheden een noodzaak. Hij had veel externe fixators meegenomen uit Amerika. Die bleken van grote waarde. Veel voetreconstructies waren zonder zijn spullen niet mogelijk geweest. Het was moeilijk communiceren met de Vietname-

18 | voetvak

Echografie Persoonlijk denk ik dat echografie een grote toekomst heeft in Vietnam.

Het is betaalbaarder dan MRI en relatief eenvoudig om er handig mee te worden. Na mijn lezing in Hanoi stak dr. Tuan, hoofd van het Viet Duc ziekenhuis, aansluitend op mijn lezing van wal in een enorm pleidooi voor de echografie. Hij was erg blij met de aanwezigheid van een echogra-

fist en hoopte dat er in de komende jaren in toenemende mate gebruik van gemaakt gaat worden. Ik heb me opgegeven voor het opzetten van een lesprogramma voor echografie in Vietnam.

Al met al waren mijn ervaringen in Vietnam erg intens. Het heeft allemaal veel indruk op mij gemaakt en ik denk er nog elke dag aan. Het was moeilijk om zoveel armoede en wanhopige gezondheidstoestanden op het platteland te zien. Ook vond ik het moeilijk om bepaalde keuzes te moeten maken.

Mocht u ooit naar Vietnam gaan, kijk dan even op www.sapasisters.com en boek daar uw gids, dan weet u zeker dat er (veel) goeds met uw geld gebeurt.

UIT DE PRAKTIJK Door: Ursela Vogt, medisch pedicure

Iedere dag is het weer een verrassing hoe sommige cliënten bij je komen. De een is altijd vrolijk en de ander is stil of juist wat chagrijnig. Als je met mensen werkt is het soms net als met het weer, zo schijnt de zon en zo zijn er wolken. Ik heb liever de mensen die als de zon zijn. Vrolijk, goed gemutst en in voor een grapje.

Dit maakt mijn werkdag wel zo prettig. Toch is dit ook wel eens anders, dan komt een cliënt binnen met een gezicht als onweer. Of zien ze zo angstaanjagend bleek dat je meteen doorhebt dat er iets mis is.

Omgaan met de emoties van je cliënten Zo heb ik de afgelopen jaren zelf mogen ervaren wat het met je doet als je in een rotperiode zit en er clienten komen die (in mijn ogen) zitten te zeuren. Zeuren over een pijntje, of over hun buurvrouw die niet eens goedendag zwaaide. Of juist dat ze zo baalden dat ze een feestje hadden en daardoor hun wekelijkse bridge-uitje moesten missen. Nu lag dit grotendeels aan mij. Ik was er met mijn gedachten niet helemaal bij door het ziekteproces van mijn ouders. Dit ging voor alles. De tijd die ik met mijn ouders had wilde ik volledig benutten en ik wilde er voor ze zijn zoals ze er ook altijd voor mij zijn geweest. Regelmatig heb ik daarom in die periode een papiertje aan de deur gehangen met daarop de tekst ‘wegens omstandigheden direct gesloten. Ik neem nog contact met u op.’

Begrip Meestal was mijn man dan zo lief om de afhandeling hiervan op zich te nemen. Gelukkig kon ik veelal op begrip

rekenen. Want ik vertelde mijn clienten altijd wat er aan de hand was.

Hierdoor kon ik natuurlijk ook mijn verhaal kwijt en kweekte ik ook begrip en steun. Tot op de dag van vandaag pluk ik daar de vruchten van. Er zijn zelfs cliënten bij de condoleance geweest. Hoe bijzonder is dat toch eigenlijk? Na deze vervelende ervaring heb ik daar ook de positieve dingen uit gehaald. Want ik heb toendertijd mijn cliënten echt leren kennen. Ik hoorde wel eens als dooddoener: ‘ja ik weet wat je bedoelt, het went wel en je moet het een plekje geven.’ Grrr, een plekje geven, ik ben verdorie gewoon een stuk van mijzelf kwijt geraakt.

Geamputeerd zoals ik laatst las in een artikel. Het voelt voor mij echt zo. Ik ben echt een deel van mijzelf kwijt nu mijn ouders er niet meer zijn. Met hen deelde ik veel van wat ik in de praktijk meemaakte. De verhalen van mensen die ziek waren, wiens echtgenoot was gestorven, (klein)kinderen die ziek waren of zelfs overleden. Allemaal verhalen die ik hoorde en weer deelde

met mijn ouders. Een veilig thuishaven waar ik alles kwijt kon.

Meneer Zo was er ook een meneer die vijf jaar geleden voor het eerst in mijn praktijk kwam. Hij had last van zijn voet.

Een vervelende likdoorn die operatief was verwijderd gaf hem nog steeds ellende. Het litteken zorgde weer voor een likdoorn. Om de vier weken kwam hij met altijd hetzelfde ritueel. Populair doen, alsof ik hem heel erg leuk vond. Met nieuwjaar kreeg ik steevast drie zoenen. Na drie jaar liet ik het maar toe. Er wat van zeggen had weinig zin. Deze meneer woonde aan de weg waar mijn ouders woonden. Hij zag ze bij mij komen en vroeg zich af wie dat toch waren. Toen was nog niet bekend dat mijn vader ziek was. Hij zei vanaf toen altijd goedendag tegen ze.

En ja, hij bleef populair doen bij mij.

Toen hij geopereerd was (gedotterd), stond hij ineens in zijn onderbroek voor mijn neus. Nu ben ik toch veel

voetvak | 19

UIT DE PRAKTIJK

gewend en ik schrik niet gauw. Hij wilde laten zien waar ze hem gedotterd hadden en hoe het in zijn werk ging. Tja, wat moet je dan? Ik heb het er nog vaak over met mijn zoons omdat ze ineens mijn harde gelach hoorden vanuit de praktijkruimte.

Gelukkig vatte meneer het goed op toen ik hard lachte. Ik was ook echt even heel erg verbaasd en eigenlijk was het zeer lachwekkend. Natuurlijk deelde ik ook dit verhaal met mijn ouders. En zo gebeurde het dat tegelijkertijd mijn vader ernstig ziek werd en meneer zijn echtgenote. Onzekere tijden braken aan. En ja, dan weet je waar je over praat. Ik kon hem wat bieden van wat ik soms van mijn moeder hoorde. Hoe moeilijk het is om je dierbare zo te zien lijden. En hij sprak op zijn beurt ook vaak met mijn moeder. Toen bleek dat mijn vader niet beter werd en zijn vrouw ook niet, kwam er ineens het bericht dat zijn vrouw was overleden. Daarop heb ik hem een kaart gestuurd.

Verdriet en ergernis Na het overlijden van meneer zijn vrouw huilde hij vaak als hij kwam. In die periode werd het duidelijk dat het met mijn vader ook niet meer goed zou komen. Daar had ik veel verdriet van. Daarom kon ik deze meneer ook niet goed meer verdragen, ik begon me zelfs aan hem te ergeren. Ik kon zijn verdriet er niet ook nog eens bij hebben, al hoorde ik van anderen wel dat hij vond dat hij zo fijn met mij kon praten en dat ik hem zo goed begreep. Terwijl ik hem juist liet weten dat hij er goed aan zou doen om hier met zijn arts over te praten, maar dat wilde hij niet. Toen hij na die periode zelf ziek werd en niet kon komen, was ik opgelucht om hem niet te hoeven zien. Totdat hij weer een afspraak maakte en vertelde over wat hij allemaal mee had gemaakt. Hij wist de afspraken ook steeds verder te rekken, zelfs als ik na hem andere cliënten inplande. Totdat ik vorig jaar de praktijk tijdelijk dicht deed.

Overlijden Mijn moeder was inmiddels ook ernstig ziek en zowel zij als mijn vader

20 | voetvak

hadden nog maar kort te leven. Dit wist hij en hij was ook wel begaan.

Maar hij moest dus tijdelijk naar een collega. Na het overlijden van mijn ouders heb ik mijn praktijk weer geopend. Mijn collega liet hem weten dat hij weer terug kon naar mij. Maar nee, hij wachtte op mijn belletje om hem dat te melden, want we hadden zo’n goed contact. Toch belde ik hem niet, en liet hem bij mijn collega.

Dacht ik. Eind oktober belde hij en sprak in op het antwoordapparaat.

Hij was met de VUT, hij had het helemaal gehad had op zijn werk, hij wilde genieten van zijn zoons. De een zou dit jaar afstuderen en de ander ging trouwen, een mooi vooruitzicht.

Maar hij moest ook naar de dokter want hij was zo moe, misschien was het zijn hart. Na drie weken belde hij me op, hij kwam niet, hij was ziek.

Hij klonk ook anders. Na een week zag ik hem ineens. Hij kwam aangelopen met een rollator en wilde een afspraak maken. Ja, hij was heel ziek, longkanker en de eerste chemo was al achter de rug. Ik schrok echt. De week erop kwam hij voor een behandeling. Wat een verschil. Van een man met veel bravoure, naar een broze man. Hij wilde sowieso de bruiloft meemaken. En de chemo’s; ‘ach die doe ik wel even’. Ik wenste hem veel sterkte en goede tijden. Vijf weken later hoorde ik van mijn man dat meneer was overleden. En dat heeft me toch aan het denken gezet. Eigenlijk was het niet zozeer dat ik hem vervelend vond. Maar ik denk dat het kwam omdat hij te dichtbij kwam.

De grens tussen privé en zakelijk was weg. Ik was kwetsbaar en stelde me volledig open.

Goede man Ik heb een kaart gestuurd naar zijn zoons met daarop een persoonlijke tekst over hem. Want eigenlijk was het een goede man met een hart van goud die alles deed om zijn gezin bijeen te houden. En het iedereen naar de zin te maken. Dat hij dan nu ineens weg is, gelijktijdig met mijn ouders, zorgt ook wel weer voor een bijzondere herinnering. Hij kwam in mijn leven op het moment dat ik het

moeilijk kreeg, en hij verdween weer toen mijn leven een andere wending kreeg.

Geen psycholoog Tegenwoordig probeer ik zo neutraal mogelijk te blijven, me niet te veel mee laten slepen in mijn cliënten hun verhaal. Hoe zielig en vervelend het soms ook is, ik ben geen psycholoog.

Ik probeer ze te stimuleren naar een arts te gaan of iemand anders die ze helpen kan. Maar dat ook is ook afhankelijk van hoe ik zelf in mijn vel zit. Ben ik moe, dan ben ik vatbaarder voor andermans problemen.

Ik probeer bijvoorbeeld een andere wending te geven aan het verhaal of ik zet mijn motor aan en zeg dat ik even niets hoor vanwege het geluid.

Dat wil nog wel eens helpen.

Lastig?

Op lastige cliënten bereid ik me tegenwoordig voor. Maar wat is lastig?

Lastig zijn in mijn ogen mensen die (te) veel aandacht vragen. Afspraken vergeten en er op een andere manier weer tussen proberen te komen.

Dan hebben ze zogenaamd hun teen gestoten en heeft het gebloed. Dan geef ik aan dat ze beter even langs de huisarts kunnen gaan als ze het niet vertrouwen. Negen van de tien keer hoeft dit dan niet omdat het niet ‘erg’ genoeg is. Dan weet ik genoeg en hebben ze geprobeerd er weer eerder tussen te komen.

Grens bewaken Verder scherm ik mijn privéleven zoveel als mogelijk af. Zakelijke telefoontjes beantwoord ik alleen op momenten dat ik dat kan en op de tijden dat ik werk. Op dit moment is dat even lastig omdat ik nu een externe praktijk heb. Daar is (nog) geen vaste telefoon. Cliënten kunnen me via de mail, Facebook of via de online planner bereiken. Vaak vragen ze naar mijn mobiele nummer, maar dat geef ik niet. Privé en werk wil ik graag gescheiden blijven houden.

De grens bewaken is wel moeilijk. In de weekenden zal ik sowieso niet de telefoon opnemen. Vele collega’s vinden dit raar. Want we leven immers

Afspraak verzetten

Ieder jaar leer ik weer bij en ieder jaar leer ik weer af.

Hoe ouder, hoe wijzer?

Voor het maken van een vervolgafspraak bied ik mijn cliënten altijd twee opties. Over het algemeen doe ik niet moeilijk en kan een afspraak echt wel eens een keer worden verzet, maar ze moeten niet steeds willen veranderen en proberen op de dagen dat ik vrij ben een afspraak te maken.

Respect Eigenlijk heb ik niets te klagen over mijn cliënten. Ze hebben respect voor mij en ik voor hen. Wanneer dit weg is, dan moeten ze gaan. Dit heb ik gelukkig nog niet meegemaakt. Wel dat er een man was die steeds maar bleef klagen over de ketenzorg. Wel of geen bijbetaling, wat is medisch en wat niet, gezeur. Hij wilde niet luisteren naar mijn kant van het verhaal.

Inmiddels is hij door omstandigheden bij een andere pedicure terechtgekomen. En dat is prima. Hij heeft me netjes gemaild dat hij bij haar bleef.

Ik heb hem netjes een berichtje gestuurd om hem te bedanken voor het vertrouwen in mij. Mocht het weer nodig zijn, dan is hij altijd welkom.

Dat heb ik netjes afgesloten met hem.

Dit geeft wel enorme rust.

Echtpaar met streken

in een 24-uurseconomie? Nou ik niet.

Artsen en tandartsen blokken hun weekenden en vrije uren af. Als je als professional gezien wilt worden, dan zal je toch een stap terug moeten doen en je strak aan de uren gaan houden. Vind ik tenminste. Hierdoor bescherm ik mezelf en laat ik me niet beïnvloeden door de grillen van mijn cliënten. Benaderen ze mij via social media, dan wil ik nog wel eens reageren. Maar dan doe ik dat op een moment waarop ik dat wil en niet op een moment waarop de cliënt dat wil. Hetzelfde met de mail. Die beantwoord ik meestal dezelfde dag. Maar dan op een moment waarop mij dat uitkomt.

Zo heb ik ook een echtpaar dat al jaren bij mij komt. Mevrouw is erg mondig en meneer heeft verschillende lichamelijke klachten. Ze proberen altijd wat uit te halen en verzinnen er een heel verhaal bij. Dan hebben ze zogenaamd met de podoloog gesproken en deze zou dan van alles gezegd hebben. Tegenwoordig zeg ik dat ik de podoloog ook heb gesproken en dat deze heeft aangegeven zich er niets te van kunnen herinneren dat ze dit gezegd zou hebben.

Ook geven ze aan de zorgverzekeraar te hebben gebeld. Waarop ik dan aangeef dat ik meteen ga bellen om te verifiëren en mij eventueel een bevestiging te laten sturen. Maar nee, plotseling hoeft dat niet want…

Nou ja, je raadt het al. Tegenwoordig is het op dat front ook rustig. Lik op stuk geven is het beste. Veel van dit soort tips krijg ik dan ook van mijn man. En als mensen aangeven dat ze

het te duur vinden, dan zeg ik ‘ja, ik moest ook even wennen.’ En warempel, het werkt! Mensen weten dan niets meer te zeggen.

Verhaal delen Gelukkig kan ik goed ventileren bij mijn man. Hij begrijpt me en geeft ook tips. Of ik gooi een lastige casus of vervelend gedrag soms in de Facebookgroep of op de app met collega’s. Dat werkt goed. Ik hoop binnenkort met meerdere disciplines in het bedrijfsverzamelgebouw te zitten waardoor ik weer energie krijg van hun verhalen en hun manier van werken. Dit geeft mij ook weer veel inzicht in hoe ik soms zelf (beter) over kan komen.

Inzicht Ik durf ook wel te zeggen dat ik na 13 jaar werkervaring goed inzicht heb in met wie ik te maken heb, bij wie ik mijn hart uit kan storten en welke cliënten me echt dierbaar zijn.

Met deze cliënten heb ik een goede vertrouwensbasis. En ja, ze vertellen me soms ook veel. Maar ik kan het redelijk goed filteren. En ook al is het een vervelend verhaal, dan lukt het me toch goed om het even te laten rusten totdat ze weer komen.

voetvak | 21

JURIDISCH Door: Mr. R. van Domselaar, illustratie: Dennisvdw, iStock

Mr. van Domselaar geeft raad:

De mededelings-en onderzoeksplicht bij aankopen U herkent het ongetwijfeld: u koopt een nieuw product en binnen enkele dagen komt u erachter dat het product niet de eigenschappen bezit die u voorafgaande aan de koop had verwacht.

De vraag is vervolgens voor wiens rekening en risico deze ‘dwaling’ komt. Met andere woorden: had de verkoper u moeten attenderen op het feit dat het product deze eigenschap niet bezit óf had u zelf onderzoek moet doen naar de (on)mogelijkheden van het betreffende product?

Dit worden de zogenoemde ‘mededelingsplicht’ en ‘onderzoeksplicht’ genoemd. In deze bijdrage zal ik - aan de hand van een voorbeeld - enkele handvatten geven hoe in juridisch opzicht met deze problematiek wordt omgegaan.

hanger naar Zuid-Limburg stelt zij vast dat de auto onvoldoende vermogen heeft om de aanhangwagen bergopwaarts te trekken. Karin wendt zich tot mr. Van Domselaar met de vraag of zij de koopovereenkomst kan ontbinden.

De onderzoeksplicht van de koper

Bij de koopovereenkomst tussen Karin en Jan dient de auto aan de overeenkomst te beantwoorden. Dat wil zeggen dat de auto de eigenschappen moet bezitten die Karin op grond van de overeenkomst mocht De bescheiden auto en de (te) zware verwachten. In elk geval moet de auto de eiaanhangwagen met laserapparatuur genschappen bezitten die voor een norKarin Huizer heeft sinds kort een bemaal gebruik nodig zijn en van welke drijf dat laserapparaten produceert eigenschappen Karin de aanwezigvoor het behandelen van schimheid niet behoefde te betwijfelen. melnagels. Aangezien de vraag Indien Karin twijfelt of de auto benaar deze laserapparaten enorm paalde eigenschappen bezit, dient is gegroeid, besluit Karin een zij hieromtrent vragen te stellen auto te kopen, zodat zij met een aan de verkoper of dient zij zelf aanhangwagen de laserapparaeen onderzoek te verrichten. Op tuur kan vervoeren naar de kohet moment dat de auto niet de pers. Karin vindt op internet een eigenschappen bezit die nodig zijn tweedehands auto met trekhaak. Het voor een normaal gebruik en waargaat om een Volkswagen Polo met een van Karin de aanwezigheid van die bescheiden motorvermogen van 45 pk. eigenschap niet behoefde te betwijfeDe auto wordt aangeboden door Jan de Mr. R. van Domselaar is advocaat len, is er sprake van non-conformiteit Ham. Karin bezoekt Jan en zij raken aan bij Amice Advocaten B.V., en kan Karin het aankoopbedrag tede praat over het bedrijf van Karin. Karin www.amice-advocaten.nl. rugvorderen. Karin komt echter geen vermeldt dat zij voornemens is om met recht toe op non-conformiteit als zij de auto per maand zes laserapparaten - die zo’n 500 kilo niet aan haar eigen onderzoeksplicht heeft voldaan. Zoper stuk wegen - naar klanten te vervoeren. Hierbij geeft als wij hierna zullen zien heeft ook de verkoper in bepaalKarin aan dat in haar aanhangwagen zes laserapparaten de gevallen een mededelingsplicht. tegelijkertijd vervoerd zullen worden. Karin en Jan komen De mededelingsplicht van de verkoper tot zaken en de auto wisselt voor een bedrag van €1.450 In het algemeen is sprake van een mededelingsplicht voor van eigenaar. Lang plezier van haar aankoop heeft Karin de verkoper indien hij een bepaalde eigenschap van het niet: bij de eerste rit met zes laserapparaten in de aan-

22 | voetvak

Tip! Indien u een (duur) product koopt, is het verstandig om bij de verkoper duidelijk aan te geven voor welk doel u dit product gaat gebruiken.

Stel daarnaast (eventueel schriftelijk) voorafgaande aan de koop vragen aan de verkoper over de eigenschappen van het product. Indien de verkoper geen deskundige is, is het raadzaam om zelf een onderzoek te laten uitvoeren naar het product. Met name bij de koop van tweedehands producten van een ondeskundige verkoper legt de onderzoeksplicht van de koper meer gewicht in de schaal.

product kent (of behoorde te kennen) die niet bekend is bij de koper, terwijl verkoper wist (of behoorde te weten) dat die eigenschap voor de koper van belang is. Als sprake is van een deskundige verkoper, wordt de mededelingsplicht eerder aangenomen. De mededelingsplicht van verkoper prevaleert op grond van vaste jurisprudentie boven de onderzoeksplicht van de koper, omdat de koper in zekere mate van de mededelingen van de verkoper mag uitgaan. Als een verkoper inlichtingen verschaft over een eigenschap van het gekochte, rust op de koper in principe geen plicht meer om hiernaar zelf onderzoek te doen.

De ontknoping in het geschil In de zaak van Karin staat vast dat de auto niet de eigenschappen bezit welke Karin ervan had verwacht. Het is echter de vraag of Karin zelf een onderzoek had moeten verrichten naar het vermogen van de auto of dat Jan had dienen mede te delen dat deze auto onvoldoende vermogen heeft om zware apparatuur te vervoeren. Hiervoor is omschreven dat een koper een onderzoeksplicht heeft en - in bepaalde gevallen - de verkoper een mededelingsplicht heeft. Karin heeft zich echter op geen enkele wijze verdiept in de vraag of deze auto de aanhangwa-

gen met zes zware apparaten kan vervoeren. Om deze reden zal gekeken moeten worden of er feiten en omstandigheden aanwezig zijn die tot gevolg hebben dat Jan als verkoper, Karin over het onvoldoende trekvermogen van de auto diende te informeren.

Uit de bespreking tussen mr. Van Domselaar en Karin kwam naar voren dat Jan een autohandelaar is die meer dan 40 jaar ervaring heeft in het vak. Bovendien heeft Jan tijdens de onderhandelingen aangegeven dat Karin met deze auto ‘prima uit de voeten kan’ voor haar werk. Tot slot wist Jan dat het trekvermogen om de zware aanhanger te trekken een essentieel onderdeel was om de auto al dan niet te kopen. Ondanks het feit dat Jan niet expliciet heeft aangegeven dat de auto voldoende vermogen heeft om een aanhangwagen met 3.000 kilo te trekken, acht mr. Van Domselaar voldoende feiten en omstandigheden aanwezig om Jan - die ook na enkele sommatiebrieven op geen enkele manier bereid was om dit geschil gezamenlijk op te lossen - in rechte te betrekken. Na het uitbrengen van een dagvaarding, besloot Jan alsnog te willen zoeken naar een oplossing in der minne en hebben partijen de zaak uiteindelijk alsnog geschikt. Hierbij heeft Karin het volledige koopbedrag retour ontvangen van Jan.

voetvak | 23

ONDERNEMEN Door: Debbie Tamerus, medisch pedicure

We maken het allemaal wel eens mee.

Een cliënt geeft ‘feedback’ in de vorm van een klacht. In eerste instantie is dit eigenlijk helemaal niet zo leuk natuurlijk. Toch ben ik erg blij om het te horen, want slechts een heel beperkt percentage van de cliënten deelt ook daadwerkelijk zijn klacht met mij.

Alleen als een cliënt iets meldt kan ik hierop reageren en eventueel een oplossing bieden. Helaas krijgen we dit soort verhalen onderling niet snel te horen van onze collega’s. Daarom wil ik graag mijn ervaring met je delen, zodat je weet dat iedere pedicurecollega wel eens te maken krijgt met klachten.

Het is niet altijd belangrijk wie er schuld heeft Onlangs belde een cliënt om me te laten weten dat haar prothesenagel

24 | voetvak

er na drie weken is afgevallen. Of ze langs kan komen om een nieuwe te laten zetten. Omdat het mooi weer is en ze ook een gekleurde gel op haar teennagels heeft laten zetten, besluit ik om haar snel te helpen.

Na de behandeling staat mijn cliënt klaar met haar portemonnee. Ik vind het dan fijn om te kunnen zeggen dat het service is en dat hier geen kosten aan verbonden zijn. Is het belangrijk om te weten hoe het gekomen is dat de nagel los is geraakt?

Jazeker, maar niet voor deze service.

Bij mij moet een prothesenagel minimaal vier weken blijven zitten. Vaak blijven ze nog veel langer zitten. Het gebeurt echter zelden dat hij loskomt en dan is deze service toch ook een mooie reclame. Het voordeel is dat de cliënt nu ook open staat voor mijn advies over haar schoenenkeuze (want daar bleek het aan te liggen).

Servicebehandeling Een andere keer had ik een man in mijn behandelstoel die tevreden mijn praktijk verliet. Een week later

stil aan de andere kant van de lijn.

Meneer zegt stotterend dat hij dit niet wil. Natuurlijk heb ik me afgevraagd wat nu de werkelijke reden is geweest voor de afzegging van de afspraak, maar dat heb ik uiteindelijk losgelaten omdat je er toch niet achter komt. Wel maak ik hier weer een leermoment van.

Sta open voor feedback Vaak vertel ik mijn cliënten dat wanneer er iets is, ik het graag wil horen.

Zo belde een cliënt mij met de mededeling dat haar paarse kleurgel, blauw was geworden. Ze hoeft niet perse een nieuwe gel, maar wilde mij dit toch graag laten weten. Uiteraard stond ik erop dat ze even terug zou komen voor een nieuwe gel. Verder heb ik haar laten weten dat ik het erg fijn vind dat ze me hierover heeft geïnformeerd en ik bedank hier dan ook voor. Naar aanleiding hiervan ben ik dan ook gaan informeren en wat bleek? In de oude top coat zat geen uv-beschermer. Sterker nog, ik wist niet dat dit bestond. Naar aanleiding van de klacht van mijn cliënt ben ik hiernaar gaan informeren en tegenwoordig behandel ik de gel met een top coat die de kleur beschermt tegen de invloed van uvlicht.

Een collega bellen voor advies

echter belt deze cliënt mij op met de mededeling dat hij graag de volgende afspraak wil afzeggen. Als reden geeft hij aan dat hij met een likdoorn zit die ik niet heb weggehaald. Ondanks dat dit mij verrast en ik naar mijn idee die likdoorn niet heb gezien, laat ik hem weten dat ik dit erg vervelend vind en dat dit uiteraard niet de bedoeling is. Ik heb dan ook voorgesteld om een afspraak te maken voor een servicebehandeling om eens te kijken naar de betreffende likdoorn. Na mijn voorstel is het erg

Een cliënt stuurde mij een mail met daarin het verhaal dat ze haar volgende afspraak wilde afmelden vanwege een wondje aan haar teen dat is gaan ontsteken. Ze wil voortaan ook zelf haar nagels knippen. De laatste keer is dit zo’n vier weken daarvoor gebeurd. In mijn dossier vind ik niets over een wondje en ik kan me hier ook niets van herinneren. Ik mail haar dat ik dit niet alleen erg vervelend vind, maar ook jammer omdat ze niet meteen contact met mij heeft opgenomen. Ik kan dan immers zien wat er aan de hand is en haar advies geven. Eerlijk gezegd vind ik een dergelijke situatie erg vervelend, mede

omdat deze cliënt al jaren mijn praktijk bezoekt en ik hier nu niks mee kan. Omdat deze kwestie maar door mijn hoofd bleef spoken, besloot ik een collega te bellen met mijn verhaal. Deze collega adviseerde om mevrouw gewoon op te bellen. Zo gezegd, zo gedaan. Met een goed gesprek als gevolg. Niet alleen kan ik op deze manier dergelijke ervaringen beter loslaten, ik besef ook dat ik voortaan niet meer ga mailen over dergelijke zaken, maar gewoon even persoonlijk contact opneem.

Allergie voor gel-lak Een cliënt stuurde mij een WhatsApp met daarbij een foto van haar voeten. Deze heb ik twee dagen ervoor nog behandeld. De foto toont voeten die onder de blaren zitten, beginnend bij haar nagelriemen. Ik ben me rot geschrokken en heb dit ook nog niet eerder meegemaakt. Deze cliënt gaf zichzelf al de schuld omdat ze nagelolie heeft gebruikt. Ik vertel haar dat dit naar alle waarschijnlijkheid niet de oorzaak is. Na haar opnieuw in mijn stoel te laten plaatsnemen, kom ik er door allerlei vragen te stellen achter dat ze bij de schoonheidsspecialist ook wel eens een allergische reactie heeft gehad. Na wat speurwerk blijkt dat deze cliënt een allergie heeft opgebouwd voor gel-lak. Ik heb de cliënt na afloop een kleine attentie meegegeven omdat ik dankbaar ben dat ze met haar probleem bij mij teruggekomen is.

Hierdoor hebben we samen kunnen uitzoeken wat de oorzaak is en wat er aan te doen is. Dit is voor mij ook weer een leermoment geweest.

Ik hoop dat ik je heb kunnen laten zien dat een ontevreden cliënt ons allemaal kan overkomen. We zijn immers mensen. Wel is het belangrijk om degene die klaagt te laten weten dat je het waardeert dat ze de moeite neemt om het te vertellen. Alleen dan kunnen we ook naar een oplossing zoeken.

voetvak | 25

MARKETING Door: Corné Ter Maten, www.netbeauty.nl

De meest gemaakte marketingfout onder pedicures “Wat is de meest gemaakte marketingfout onder salons?” Die vraag werd me tijdens een netwerkevent gesteld door een enthousiaste beauty professional.

Om die vraag te beantwoorden moest ik heel even nadenken. Het is niet eenvoudig om zomaar de meest gemaakte fout aan te wijzen, in de praktijk zie ik namelijk een hele hoop fout gaan: websites die niet gevonden worden, Facebookberichten zonder likes, een nieuwspagina waarvan het laatste bericht alweer een jaar oud is... je kent het wel. Toch wist ik, na even denken, al gauw dat ik maar één juist antwoord kon geven.

26 | voetvak

Laat ik maar gewoon met de deur in huis vallen. De meest gemaakte marketingfout onder pedicures is dat de belangrijkste stappen worden overgeslagen en dat er direct aan promotie begonnen wordt. Pedicures laten zich daarbij vaak leiden door de trends: ze plaatsen een video op Facebook, een foto op Instagram en ze voegen een blog toe aan hun website omdat een marketing-guru zegt dat een bedrijf tegenwoordig móet bloggen om succesvol te zijn.

Resultaat?

Wellicht haal je op die manier wel wát resultaat, maar je kunt er niet vanuit gaan dat je zo het best mogelijke resultaat bereikt. Ik vergelijk dit probleem vaak met een modeontwerper.

Stel dat je een modeontwerper bent, dan kun je kijken naar wat de laatste trends zijn. Bepaalde vormen, bepaalde kleuren, bepaalde stoffen... Maar als je nog niet goed overweg kunt met een naaimachine, dan zul je nooit het beste resultaat bereiken. Nou, voor jouw marketing werkt dat precies zo.

Je kunt je praktijk wel gelijk beginnen te promoten, maar als de basis van je marketing nog niet goed is dan zul je nooit het optimale resultaat bereiken.

Hoe het wél moet Voordat je enthousiast aan je aan promotie begint, moet je eigenlijk eerst de volgende twee stappen eens goed doorlopen.

Stap 1: Kijk naar wat jou uniek maakt Wat is het DNA van je praktijk? Op welke tak van de sport richt je je? Is je doelgroep jong of wat ouder? Is je praktijk heel toegankelijk, of juist heel chic? En denk eens goed na over wat jouw sterke punten zijn. Is dat misschien je locatie? Of zijn het je specialisaties, die geen andere praktijk in de wijde omgeving heeft? Misschien richt je je op het hogere segment, of misschien ben je juist heel betaalbaar.

Er bestaat hierbij geen goed of slecht, maar het is wel belangrijk dat je ontdekt waarin jij verschilt van alle andere praktijken. Als dit voor jou nog niet duidelijk is, hoe kun je dan van een

cliënt verwachten dat hij of zij straks voor jou kiest?

Stap 2: Bepaal je marketingboodschap Nu je weet wat jouw sterke punten zijn, is het zaak om er een overtuigende boodschap van te maken. Stel dat jouw salon zich op het hogere segment richt en dat je erg goed bent in nagelbeugels, dan kun je dat wel letterlijk zo zeggen, maar ik denk niet dat je daar per se iemand mee overtuigt om klant te worden. Kijk juist eens wat de voordelen zijn van jouw diensten. Of wat de nadelen zijn die iemand ondervindt wanneer ze géén klant bij je wordt. Ga er vooral niet vanuit dat een cliënt dit zelf wel verzint. Kauw het voor. Vertaal jouw sterke punten naar een boodschap waarin je doelgroep zich herkent. Spreek daarbij ook de emotie aan! (hier zal ik in de volgende editie dieper op ingaan)

Wat en hoe Nu je weet wat jou uniek maakt en hoe je dat op een aantrekkelijke manier kunt communiceren, hoor je eigenlijk pas met promotie bezig te gaan. Nu je de basis op orde hebt is het ook gelijk vele malen makkelijker om te bepalen wat je gaat promoten en hóe je dat gaat doen. Als je nu met promotie bezig gaat, weet je precies welk gevoel je moet uitstralen, welke boodschap je moet communiceren en welke kanalen je logischerwijs het meest opleveren.

Ondernemen is marketing Je merkt al dat marketing een vak apart is. En de kans is groot dat jij pedicure bent geworden omdat je het leuk vindt om mensen te helpen en niet om met marketing aan de slag te mogen. Maar eerlijk is eerlijk, geen bedrijf kan om marketing heen. Ondernemen ís marketing. En als je dan toch met marketing bezig gaat, dan kun je dat het best zo efficiënt mogelijk doen. Dus heb je het idee dat jij de basis nog niet goed op orde hebt?

Dan kan het geen kwaad om daar deze zomer nog eens goed over na te denken…

voetvak | 27

DECORATIEF Met ‘broken glass’ maak je snel een zomers design of een prachtige bruidsnagel. De minuscule scherfjes geven iedere print een sprankelende uitstraling.

Scherven brengen

Tekst: Petra Teunissen, ontwerp en uitvoering nail art: Sija Versluis, Magnetic Nail Academy Soesterberg, model: Petra, materialen en cursussen: Magnetic Nail Design, fotografie: www.getinthepicture.nl.

28 | voetvak

Broken glass zijn ‘flakes’ van kunststof. Ze zijn te koop in kleine potjes in vier kleuren. Je kunt ze op op verschillende manieren aanbrengen. Het gemakkelijkste is om ze in een top gel naar keuze te leggen en af te sealen met een tweede laagje top gel. Je kunt er ook een bijzondere French Pedicure mee maken als inlay. Dan maak je eerst het nagelbed met gel of acryl, leg de flakes clear of white in de gel of acryl en seal ze met een transparante gel of acryl naar keuze. Sija koos voor een gekleurde achtergrond met lichtpaarse gel polish.

Stap voor stap Bereid de nagel voor op een achtergrond met gel polish.

Desinfecteer de nagelplaat met nail cleanser en droog de nagel met een nail wipe. Frees de nagelplaat dof en verwijder het pterygium. Borstel het stof weg en neem de nagelplaat nogmaals af met nail cleanser. Breng Gelpolish Bonder aan. Je kunt dit even laten drogen of 30 seconden uitharden in de led-lamp (1). Vervolgens breng je Gel Polish Base & Top aan, dit laat je ook 30 seconden uitharden.

Laat de plaklaag zitten. Breng de eerste laag gekleurde gel polish, de lila Blueberry Swirl (103318) aan (2). De eerste laag gaat 30 seconden in led. Bij het aanbrengen van de tweede, dekkende laag, corrigeer je indien nodig de nagelwallen met een fijn (vrush)penseel (3). Laat de gel polish weer 30 seconden uitharden en breng direct een dunne laag Soak Off Top Gel aan (4). Breng met een vrush pen in de natte gel de ‘Broken Glass flakes (118832) aan in

de kleur holografic. Verdeel ze over de nagel en zorg dat ze niet te dik bovenop elkaar komen (5). Laat een deel van de ondergrond vrij. Hard de gel 30 seconden uit. Verzegel het broken glass met Soak Off Top Gel (6). In de natte gel leg je twee of drie ronde strasssteentjes (7) en daarna wat groepjes goudkleurige ‘beads’ (8). Laat de Soak Off Top Gel 30 seconden uitharden en verwijder tot slot de plaklaag (9).

Tips van Sija Broken glass is weliswaar niet van glas gemaakt, maar de fragmentjes zijn wel wat scherp. Ze moeten dus altijd geseald worden met een top gel. Let op er dat er geen flakes uitsteken. Mocht dat per ongeluk wel het geval zijn, vijl de nagel dan na het uitharden egaal met een White block en breng nog een laagje top gel aan. Ik koos bij de strassteentjes voor het type aurora borealis. Dat geeft een mooie oliegloed, die goed past bij de schittering van het broken glass. Over de steentjes komt geen gel meer, want dan verlies je juist die oliegloed en de schittering van de strass.

Omdat het zomer is, werkte ik de nagel af met Soak Off Top Gel. Dit finishing product beschermt de nagels extra goed tegen vergeling door uv-licht. De ondergrondkleur is bewust gekozen omdat paars bij alle huidtinten mooi staat, van heel licht tot heel donker. Dat geldt voor alle soorten paars, van lila tot donker violet. Twijfelt je klant dus over een kleur, adviseer dan paars. Dan zit je altijd goed, ’s zomers en ’s winters en bij iedere huidskleur.

1

2

3

4 voetvak | 29

DECORATIEF

5

6

7

8

9 30 | voetvak

MASSAGE Door: Lizet van Triet Fotografie foto’s 1,2,3 en foto Ellen: Marleen Sahetapy

Honingmassage werkt heel ontspannend, zo is de ervaring van Ellen Wagenaar. Al in de oudheid baadde Cleopatra dagelijks in melk en honing. De vrouw van de Romeinse keizer Nero gebruikte deze combinatie weliswaar voor haar gelaat, maar Ellen past dat zodanig aan dat een heerlijke voetbehandeling ontstaat. Naast ontspannend werkt deze massage ook peelend en cellulite bestrijdend aldus de docent, masseur, aromatherapeut en schoonheidsspecialist.

1 Honingmassage.

Honingmassage deel I

Ellen Wagenaar geeft trainingen in verschillende vormen van (voet) massage en in aromatherapie. Daarnaast behandelt zij cliënten in haar praktijk. Zij merkt dat die genieten van een ontspannende voetmassage met honing. Zij start haar behandeling meestal met een warm voetenbad. Ontspannende handgrepen met honing als massageolie volgen over de voeten en onderbenen. Als afsluiting staat een kopje geurige kruidenthee met honing klaar.

inzetten bij onder meer stress en onzekerheid. Leg de warme steen op de plaats die je cliënt als prettig ervaart.” Meestal dekt Ellen de edelsteen ook nog af met een warme kompresdoek.

Warme honing Voordat Ellen met haar speciale technieken start, brengt zij eerst warme

Warmte

Warme honing gieten.

2

Vaak start Ellen met een warm voetenbad. Maar niet altijd: “Warmte op de buik werkt ook weldadig en heilzaam.” Dan denkt zij aan een kruik of aan een warm kompres met bijvoorbeeld een paar druppeltje aromatische olie, zoals van de roos: “Roos werkt positief op verdriet of pijn. Het laat je genieten, ook als mensen het soms moeilijk hebben.”

Een warme rozenkwarts op de buik is daarnaast een heerlijk alternatief voor een kompres. Dat kan prima op de kleding liggen. ”Je kunt dit goed

3 voetvak | 31

MASSAGE

honing aan op de huid. Ellen: “De warme honing voelt niet alleen lekker aan, ik kan daardoor bovendien langer masseren.” Daartoe doopt zij een speciale honingspatel in de honing (foto 1) en laat dit vlak boven het te masseren lichaamsdeel op de huid komen (foto 2).

Peeling Ellen: “Een voordeel van masseren met honing is dat de huid van de

32 | voetvak

4

5

6

7 8

8

9

onderbenen en voeten gelijktijdig wordt gepeeld: het verwijdert dode huidcellen.” Daartoe effleureert en kneedt zij de huid totdat de honing kleverig en stroef wordt. Op foto 3 is een dwarse effleurage van de kuit te zien, waarbij gelijk de huid wordt losgetrokken. De wit grijze strepen die daarna zichtbaar worden, worden niet alleen door de honing gevormd, maar ook door de dode huidcellen die daarmee verwijderd zijn.

Ellen voegt toe: “Honing kent nog meer voordelen: het heeft een antibacteriële werking. Daarnaast wordt het tegenwoordig in crèmes, lotions en maskers verwerkt als natuurlijke verzachter. Bovendien reguleert het de vochthuishouding.

De huid wordt er zijdezacht door.”

Omvattend Heerlijk ontspannend is de omvattende greep. Op foto 4 is te zien

Ellen Wagenaar werkt als docent, masseur, aromatherapeut en schoonheidsspecialist.

Voor meer info kijk op www.stichtingwellness.nl.

dat Ellen met haar rechterhand de bovenzijde van de voet en met haar linkerhand de onderzijde ervan zoveel mogelijk omsluit. Zij houdt haar handen daar even vast en geeft er een intermitterende druk. Een effleurage over de voet (foto 5) en het onderbeen (foto 6) volgt.

Strijking in de lengterichting Om de circulatie te stimuleren, geeft Ellen strijkingen bovenop het onderbeen. Zij start net boven de enkel (zie foto 7) en effleureert dan naar met de rechterhand naar boven en met de linker naar beneden (foto 8). Op de voetzool geeft zij stevige strijkingen met haar duimen in de lengterichting van de voet (foto 9).

Afronding Na afloop van de massage lost ze de honing op met in warm water gedrenkte kompresdoekjes. Zij droogt de voeten met een handdoekje eerst weer zachtjes af. Om de ontspanning vast te houden, geeft zij tot slot een rustige en stevige intermitterende druk. Een op de cliënt aangepaste huidolie - en eventueel een honingpakking - kalmeert en ontspant de huid van de voeten nog verder.

Honingmassage is volgens Ellen een van de meest effectieve behandelingen bij cellulite. Wil je jouw voetbehandelingen uitbreiden, dan kun je een honingmassage aanbieden waarbij je eveneens de bovenbenen betrekt. Meer hierover vind je in de volgende editie.

Aromatherapie Ellen is niet alleen op het terrein van massage een goeroe, maar zeker ook op het gebied van aromatherapie. Na de honingmassage brengt zij op de voeten en onderbenen de huidolie aan, die de cliënt op dat moment nodig heeft. Dat kan zijn ter ontspanning, met onder meer lavendel, roos, en jasmijn. Om vermoeidheid te bestrijden, voegt zij de essentiële olie uit grapefruit, citroen, rozemarijn of tijm toe. En slapeloosheid pakt zij aan met onder andere lavendel, sandelhout of mandarijn en een droge huid met sandelhout, jasmijn, atlas ceder of lavendel. Ellen adviseert om altijd te kiezen voor een echte essentiële olie en niet voor een chemisch geurtje: “Veel mensen kunnen daar niet tegen: ze worden niet lekker of krijgen door deze goedkopere oplossing hoofdpijn.”

Lezersaanbieding Onder haar cliënten is er veel vraag naar Honingmassage. Vandaar dat Ellen Wagenaar in haar nieuwe centrum in Klarenbeek daar ook trainingen in geeft. Speciaal voor de abonnees van VoetVak+ biedt Wellness & Aromatherapie, de stichting waaraan Ellen Wagenaar verbonden is, een korting aan van 15% op de eerstvolgende training op 23 november. Je betaalt dan geen €150,-, maar slechts €125,-. Tijdens de training

komt niet alleen de Honingmassage aan bod, je krijgt ook je uitleg van tien essentiële oliën voor de voeten en onderbenen en je leert meer over het geven van voetbaden. Stuur een mailtje naar redactie@voetvakplus.nl met je naam en adres en vermeld dat je je met 15% korting wilt inschrijven op de eerstvolgende training Honingmassage. Je krijgt natuurlijk ook een potje natuurlijke honing mee.

voetvak | 33

Voetverwennerij

Aloë vera-gel Aloë vera-gel is van diverse goede merken verkrijgbaar. In de zomer is het natuurlijk fantastisch om een vers aloe vera-blad te gebruiken voor de huid. Pluk een stukje verse aloë vera en verwijder de groene schil. De pure aloë vera-gel is een stevig blokje plakkerige gel die direct op de huid aangebracht kan worden. Er kan ook een masker van gemaakt worden voor de voeten. Meng dan de gel met een theelepel vette plantolie met een staafmixer tot een romige gel. Deze romige gel is zeer zacht en voedend voor de huid. De verse aloë vera-gel kan ook gemengd worden met een hydrolaat zoals lavendelwater of pepermuntwater. Bij roodheid of zonnebrand is het een ideaal natuurlijk middel om de huid te koelen, te verzachten en te helen. In plaats van de verse aloë vera-gel kan er ook een natuurlijke aloë vera-gel gebruikt worden uit een fles of tube.

Recepten met aloë vera: Droge huid • Stukje verse aloë vera of 3 theelepels aloë vera-gel • 1 theelepel calendula maceraat • 2 druppels lavendelolie Mix de gel met de calendula en de lavendelolie.

Deze gel/emulsie is zeer verzachtend en herstellend voor de huid

Verkoelend • Stukje verse aloë vera of 3 theelepels aloe vera-gel.

• 1 theelepel calendula maceraat.

• 2 druppels lavendelolie.

• 2 druppels pepermuntolie.

Los de pepermuntolie en de lavendelolie op in de calendulamaceraat.

Mix de aloe vera gel goed met de gemengde calendula-olie.

Deze gel/emulsie is zeer verkoelend voor de huid. of: • 1 eetlepel aloë vera gel uit een potje of tube.

• 1 eetlepel pepermunt hydrolaat.

Meng de ingrediënten goed door elkaar en breng aan op de huid.

Tekst: Ellen Wagenaar, fotografie: Marleen Sahetapy Fotografie.

34 | voetvak

De Medische Voet en ROC TOP dragen bij aan de professionalisering van voetzorg

Voeten zijn het einde!

Vind je gezondheid van mensen belangrijk? Wil je daar iets aan bijdragen en kun je je goed inleven in anderen? Werk je graag zelfstandig en vind je voeten het einde? Dan past het beroep van medisch pedicure goed bij jou!

Zelfstandig ondernemer in de zorg Je bent klantgericht, dienstverlenend en ondernemend.

Tegelijk werk je graag in de medische sector, ben je doortastend en sta je stevig in je schoenen.

Ook al luisteren anderen graag naar jouw advies, toch ben je terughoudend en ken je de grenzen van je competenties. Als medisch pedicure ben je zelfstandig ondernemer in de zorg.

Mbo4 medisch pedicure Met een rijks-erkend Mbo4-diploma medisch pedicure kom je verder in de voetzorg. De vraag naar deze zorg groeit, dus straks kun je als zorgprofessional overal terecht met dit diploma. Opleidingsinstituten De Medische Voet en ROC TOP werken samen om de waarde van dit diploma te garanderen.

"Bezoek de website voor meer informatie over onze opleidingen, cursussen & congressen."

www.demedischevoet.nl info@demedischevoet.nl - 020 670 5000

Instituut voor voetverzorging

Opleiding basis-, medisch- en sportpedicure met SCAS erkenning!

Leslocaties: Almelo, Apeldoorn, Arnhem, Eindhoven, Hillegom, Leerdam, Puth, Weesp, Zwolle

www.pediroda.nl

webshop: www.pediroda-shop.nl