Jaargang 110 | Nummer 11 | November 2018
ZuivelZicht
Wereldwijde groei van investeringen in kaasproductie 11_Cover_01L.indd 1
ZUI VELE XP OR T AziĂŤ en VS zetten aanval in op traditionele spelers
CON O K A A SM A KE R S CoĂśperatie zet extra stap op weg naar verdere verduurzaming
05-11-18 10:49
UCN DĞ NC
Meer dan 100 jaar jong is Koninklijke CSK een gevestigde naam in de zuivelindustrie. Onze ingrediënten zitten in het hart van bijna alle Nederlandse zuivelproducten. Wij zetten daarmee ook samen het Nederlandse zuivelproduct op de wereldkaart. Veel geroemde smaken en texturen mogen bij CSK geboren en geborgd worden. Het is misschien niet zomaar toevallig dat onze producten die dat mogelijk maken, zoals cultures, coagulanten en coatings allemaal beginnen met de ‘C’ van CSK. Zo versmolten zijn wij met het succes van de Nederlandse zuivel. Maar er is meer.
100% NL
(naar)
Wij zijn Nederlanders en daarom weten wij alles van zuivel maar ook van de wereld veroveren. Samen met de zuivelproducten van onze klanten reizen wij de hele wereld over. Met de producten die al beroemd zijn, maar we strekken ons ook uit naar nieuwe concepten, die het in zich hebben om beroemd te gaan worden. Wij dagen de zuivelindustrie uit om samen met ons nieuwe zuivelapplicaties te ontwikkelen. Voor nieuwe markten, maar ook binnen bekende internationale zuivelsoorten als bijvoorbeeld Mozzarella en landspecifieke yoghurts is veel moois te doen. Er is zoveel meer om van te genieten.
100% WORLD
18ZUI011_ADVERTENTIE.indd 2
(door)
Er is bijna niets zo verbindend, aantrekkelijk en motiverend als het fenomeen smaak. Smaak verovert harten en werelden. Precies dat wat wij samen met de zuivelindustrie willen doen. Wij hebben een onwrikbaar geloof dat smaak ons samen verder zal helpen. Taste can build a bridge. Het bouwt bruggen tussen culturen, tussen producten en markten en tussen de Nederlandse expertise en wereldsmaken. Wilt u meer weten? www.cskfood.com
100% TASTE
01-11-18 13:51
INHOUD
19
6
20 Wereldzuivelcongres 6
Ban Ki-moon Voormalig secretaris-generaal VN onderstreept belang van melk voor de wereldbevolking.
8
IDF-rapport Wereldwijde groei van productie en consumptie van zuivel.
12 Scenario IFCN rekent tot 2030 op jaarlijkse groei melkplas van 2,3 procent. De laatste jaren steken zuivelondernemingen weer meer geld in uitbreiding van de productiecapaciteit voor kaas. (Foto: NZO)
14 Wereldhandel Zuivelexporteurs in VS en Azië zetten aanval in op hegemonie van EU en Oceanië.
16 Investeringen
Bedrijf 19 Cono Zuivelcoöperatie zet nieuwe stappen in verduurzaming van de keten.
Markt 20 Fact Het belang van onderzoek naar milde processing.
22 E-commerce Webwinkels interessant verkoopkanaal voor zuivelbedrijven.
25 Marktcijfers De ontwikkelingen op de internationale zuivelmarkt.
Zuivelfabrieken kiezen weer voor uitbreiding kaasproductie.
www.zuivelzicht.nl
ZuivelZicht november 2018
11_Inhoud_01R.indd 3
3
05-11-18 14:45
*5 *.5./- 1 *5* -5" /5' 1 - *51 *5/+/ ' 5,-+ .1 #'$!" # 5 *5+,/#) '$. /# 54$%*52#%54 -5 */"+0.# ./5 +)51 * 5" *5. ) *5 ) /5 ( + 5" /51+(! * 5! */ !- - 5, && /5/ 5&0** *5 * $ * 5
$*$!$*!5 5 .$* /# 5 */#5)$ -+ $+'+!$. " 5.3./ ) *5 $*$!$*!.,-+ 0- .5 *.(0$/#*!5 $%5 5' /./ 52 / 5- ! (! 1$*!5
/ - ., -#*!5 * -!$ ., -#*!5 1 ' 2 / - " * '$*!5
#.# 5+,5/+/ ' 5+, - /#+* ' 5&+./ *5 ,/$) '#. /$ 51 *5 5- $*#!$*!./#% 5 +*/$*0 5 * "/51++-51 -"+!$*!5 ,-+ 0 /$1#/ $/5
- ' 2$% 5* /2 -&5) /5 +*.#./ */ 5 *, &5 . "$& -" $ 51 *5./ /$./$ & *5 *5)+*$/+-$*!5
$'/5052 / *5"+ 52#%505&0** *5" ', *5025 + (./ ''$*! *5/ 5 - $& * 5 )5 *5 +*/ /5 +,5) /5025 ( +5+ 5 +' 5 +*/ /, -.++*5+ 5 4+ & 5222 +' *(5 + 5 '5 *.5+,5 5
5
Nieuwe Mobiele Plankenwasser Met gepaste trots wil ik u onze nieuwe mobiele plankenwasser aankondigen. Deze machine is conform de laatste standaarden ontwikkeld en blinkt uit in hygiĂŤnisch ontwerp en reiniging van uw kaasplanken.
Gesloten en zeer hygienisch ontworpen!
Eenvoudige reiniging van de machine!
Contact en aanvullende informatie: info@scconsultancy.net of telefonisch 06 – 2297 1253 Indien u op zoek bent naar tweedehands kaas apparatuur: www.scconsultancy.net
18ZUI011_ADVERTENTIE.indd 4
05-11-18 15:07
ZI JLI JN ZuivelZicht ZuivelZicht is een uitgave van BDUvakmedia ISSN 0165-8573 Postbus 67, 3770 AB Barneveld www.bdumedia.nl
vakmedia
Redactie ZuivelZicht Postbus 93044 2509 AA Den Haag T: 070 2191707 E: redactie.zuivelzicht@bdu.nl I: www.zuivelzicht.nl Hoofdredactie René van Buitenen E: r.v.buitenen@bdu.nl Centrale redactie Albert Schuurman (contentregisseur), Linda Hulsman, Job van der Mark; E: redactie.vakmedia@bdu.nl Medewerkers aan dit nummer Yves de Groote, Martin de Vries Advertenties Hielke van der Werf T: 020 5736056 E: h.v.d.werf@bdu.nl Abonnementen Abonnementsprijzen (12 nummers): € 120,75 (studenten € 68,25); buitenland: € 159,60. Proefabonnement (3 edities): € 11,15. Schriftelijke beëindiging (vóór 1 november) per einde kalenderjaar. Abonnementenadministratie Abonnementenadministratie BDUvakmedia Postbus 67 3770 AB Barneveld T: 0342 494882 E: abonnementen@bdu.nl Ontwerp: Giesbers Communicatie Groep, Velp
De zondebok Zet het mes in de rundveestapel en eet minder vlees en zuivel. Dat is beter voor het milieu, willen natuur- en milieuorganisaties ons regelmatig doen geloven. Als je niet beter wist, zou je denken dat een substantiële krimp van de rundveestapel dé oplossing is van het klimaatprobleem. De koe is een geliefde zondebok. De reductie van broeikasgassen moet terug. In 2030 moet de uitstoot met 49 procent zijn verminderd ten opzichte van 1990. Dat de zuivelsector zoals elke andere sector daar een bijdrage aan moet leveren, staat buiten kijf. Vergeten wordt dat dat ook met technische maatregelen kan, zoals de zuivelketen al
Duurzamer eten is complexer dan vaak wordt gedacht
aangaf in haar bijdrage voor het nationaal klimaatakkoord. Ook op het feit dat de veestapel de laatste decennia al flink is gekrompen, wordt geen acht geslagen. Toch spreken de cijfers boekdelen. Het CBS telde in 1990 1.878.000 melk- en kalfkoeien. Op 1 april van dit jaar waren er nog 1.630.000; een krimp van 13 procent. Vergelijk dat eens met de ontwikkeling van voorbeeld het Nederlandse wagenpark. Dat breidde in dezelfde periode volgens het CBS met 43 procent uit (van 344 naar 487 personenauto’s per 1.000 inwoners). Of neem het aantal vliegbewegingen bij Schiphol. Dat groeide in hetzelfde tijdsbestek met 114 procent. Een voedingspatroon zonder zuivel biedt geen soelaas. Vervanging van dierlijke eiwitten door plantaardige eiwitten levert niet per definitie meer milieuwinst op, blijkt uit recent onderzoek. De som van alle plantaardige alternatieven die nodig zijn om de ontbrekende voedingsstoffen aan te vullen, heeft een vergelijkbare ecologische voetafdruk; omdat meerdere plantaardige voedingsmiddelen vaak geïmporteerd worden. Duurzamer eten is complexer dan vaak wordt gedacht. De Hollandse pot met vlees en zuivel blijkt duurzamer dan menig menu met exotische plantaardige voedingsmiddelen. Het belang van melk in een voedingspatroon werd onlangs weer eens benadrukt door Ban Ki-moon, de voormalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Zijn betoog: melk is onmisbaar om de duurzaamheidsdoelstellingen van de VN te realiseren.
Druk: Vellendrukkerij BDU, Barneveld
René van Buitenen Hoofdredacteur
ZuivelZicht november 2018
11_Zijlijn_01R.indd 5
5
05-11-18 14:50
WE RE LDZUI VE L CO N GRES
Ban Ki-moon spoort zuivelsector aan tot verdere verduurzaming
‘Melk cruciaal voor realiseren van VN-doelstellingen’ In Zuid-Korea vond vorige maand het wereldzuivelcongres plaats. Ban Ki-moon, voormalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties, was de prominente gast. Hij onderstreepte het belang van melk en zuivelproducten voor de wereldbevolking – en putte daarbij uit eigen ervaring. Tekst: René van Buitenen
Melk en zuivelproducten zullen een belangrijke en duurzame bron van voeding vormen voor de 9 miljard mensen die in 2015 op de wereld zullen zijn. Dat is de stellige overtuiging van de voormalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon. De 74-jarige Zuid-Koreaanse diplomaat maakte dat vorige maand duidelijk tijdens de opening van de World Dairy Summit, dat in zijn geboorteland werd gehouden.
Ban Ki-moon was de hoofdgast van het wereldzuivelcongres. De organiserende International Dairy Federation had hem gevraagd tijdens zijn toespraak in te gaan op de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen, die de Verenigde Naties onder zijn leiding eind 2015 opstelde om tot een duurzame en betere wereld te komen. Het staat volgens Ban Ki-moon buiten kijf dat de melk een cruciale rol speelt in het realiseren van deze zeventien
zogeheten Sustainable Development Goals (SDG’s). Met name voor de eerste drie doelstellingen (geen armoede, geen honger en goede gezondheid en welzijn) is melk in zijn visie essentieel. “Melk is een belangrijk voedingsproduct en vormt daarom een essentiële basis voor noodhulp”, zei hij. “Het verstrekken van melk is een van de eenvoudigste manieren om mensen in conflictgebieden te helpen.”
Judith Bryans, voorzitter van de International Dairy Federation, in gesprek met de voormalig secretaris-generaal van de VN, Ban Ki-moon. De Koreaanse diplomaat opende vorige maand het wereldzuivelcongres. (Foto: IDF)
6
22_Artikel_13L.indd 6
ZuivelZicht november 2018
05-11-18 10:52
WE RE LDZUI VE L CO N GRES
Basisvoedingsmiddel Ban Ki-moon vermoedt dat de toename van de wereldbevolking gevolgd gaat worden door een acuut voedseltekort voor grote groepen mensen. “Ik geloof dat melk een van de oplossingen zal zijn om die voedseltekorten te bestrijden. Het is een basisvoedingsmiddel dat ondervoede en hongerige kinderen van essentiële voedingsstoffen kan voorzien.” Ban Ki-moon putte tijdens zijn speech uit eigen ervaringen. Als kleine jongen groeide hij zelf begin jaren vijftig op met melk dankzij een stimuleringsprogramma dat de Zuid-Koreaanse overheid na afloop van de Koreaanse oorlog opzette om de bevolking te voeden. En passant merkte Ban Ki-moon op dat de gemiddelde lichaamslengte van de Zuid-Koreanen nadien met 15 cm is toegenomen.
‘Het verstrekken van melk is een eenvoudige manier om mensen in conflictgebieden te helpen’
jaar geleden toen het wereldzuivelcongres in Rotterdam plaatsvond, werd ondertekend door de IDF en de FAO. De voedsel- en landbouworganisatie van de VN en de internationale zuivelorganisatie maakten toen duidelijk zich te willen inzetten voor een betere wereld door de duurzame productie van zuivelproducten te bevorderen. Die verklaring erkent de betekenis van de zuivelsector wereldwijd – zowel als essentieel onderdeel van een evenwichtig voedingspatroon, als motor voor werkgelegenheid en als bron van inkomen voor zo’n 1 miljard mensen. Zuivel biedt bovendien in veel landen vooral ook vrouwen de kans hun positie te versterken, een aspect dat ook Ban Ki-moon in zijn toespraak benadrukte. Ban Ki-moon vindt dat de zuivelsector met de in Declaration of Rotterdam zijn belangrijke rol erkent in het realiseren van de duurzaamheidsdoelstellingen van de Verenigde Naties. Hoewel de Zuid-Koreaan eind 2016 terugtrad als secretaris-generaal van de Verenigde Naties is hij nog altijd nauw betrokken bij de verwezenlijking van de idealen. Zo is hij covoorzitter van het naar hem vernoemde Ban Ki-Moon Centrum in Wenen, dat begin dit jaar is opgericht om de doelstellingen verder vorm te geven.
Industriële koeling Highcare Kaasrijping Cleanrooms Airconditioning Maatwerk
Oproep Niet alleen melk, maar juist ook de sector zelf kan volgens Ban Ki-moon een belangrijke rol spelen bij de armoedebestrijding, ook al omdat het veel mensen werk verschaft. “In tegenstelling tot producten die een of twee keer per jaar worden geoogst, kunnen zuivelproducten elke dag worden geproduceerd. Dit betekent dat er meer geld kan circuleren op het platteland, waardoor de plattelandseconomieën vitaler worden. Dat verbetert het welzijn van de mensen; de kwaliteit van het leven wordt er beter op.”
Rotterdam Ook haalde hij in zijn toespraak de Dairy Declaration of Rotterdam aan, die twee
Ban Ki-moon riep de internationale zuivelsector dan ook op de inspanningen om de SDG’s te bereiken, voort te zetten door de duurzame productie van zuivel te blijven bevorderen. Zodat niet alleen het belang van melk wordt ingezien maar dat ook de bijdrage van de zuivelindustrie aan de wereld werkend wordt. Daarvoor is volgens Ban Ki-moon wel noodzakelijk dat de zuivelsector zijn inspanningen om de productie verder te verduurzamen continueert. “Ik hoop dat de verwezenlijking van deze doelen kan bijdragen aan een beter klimaat voor uw sector om verder te floreren en dat u de ontwikkeling van de mensheid en de samenleving kan stimuleren.”
Voets & Donkers ontwikkelt met grote precisie luchtbehandelingssystemen die exact de juiste condities creëren voor kaasrijping.
www.voetsdonkers.nl
22_Artikel_13L.indd 7
05-11-18 10:52
WE RE LDZUI VE L CO N GRES
IDF maakt analyse van de mondiale zuivelsector
Productie en consumptie van zuivel groeien wereldwijd De mondiale productie van melk groeit, de consumptie neemt ook toe (vooral kaas) en nog geen 10 procent van alle melk wordt wereldwijd verhandeld. Zie daar de wereldzuivelmarkt in een notendop. Tekst: RenĂŠ van Buitenen
Wat is de stand van zaken op de internationale zuivelsector? Wat zijn de belangrijke trends in productie, consumptie en wereldhandel? De International Dairy Federation publiceert daar jaarlijks een rapport over. De samenstelling daarvan is in handen van de Franse zuivelorganisatie CNiel en het Nederlandse ZuivelNL. Tijdens het wereldzuivelcongres vorige maand presenteerde Jurgen Jansen van ZuivelNL de belangrijkste ontwikkelingen.
Melkproductie De productie van melk neemt wereldwijd nog altijd toe. Vorig jaar bedroeg de groei 2,5 procent. Die toename is iets meer dan in voorgaande jaren. Dat is een gevolg van de relatief goede melkprijzen die vorig jaar werden betaald. Dat stimuleerde de productie tot 849 miljoen ton. Dat betreft niet alleen koemelk; ook melk van buffels, geiten, schapen en kamelen zijn in dit totaal verwerkt. Koemelk is verreweg
het voornaamste product. Niet minder dan 82 procent van alle melk die vorig jaar in de wereld werd geproduceerd betrof koemelk. De grootste groei van de melkplas komt niet van koeien. De productie van buffelmelk laat al een aantal jaren de voornaamste groei zien. Vorig jaar nam de productie daarvan met 4 procent toe. Sinds 2010 hebben de producenten van buffelmelk hun aandeel in de totale wereldmelkplas opgevoerd tot inmiddels
2QWZLNNHOLQJ PHONSURGXFWLH LQ
Ń„ ĎŹĐš ĎŹ ƚŽ ĎĐš
Ď ĆšĹ˝ ĎŻĐš Ń… ĎŻĐš
%URQ ,') 7KH :RUOG 'DLU\ 6LWXDWLRQ
8
33_Artikel_01L.indd 8
ZuivelZicht november 2018
05-11-18 10:55
WE RE LDZUI VE L CO N GRES
14 procent. Azië, Pakistan en India zijn de voornaamste producenten van buffelmelk. De koemelkproductie concentreert zich vooral in Azië en in de Europese Unie. Gezamenlijk zijn beide regio’s goed voor de helft van de productie van koemelk. Oceanië is weliswaar een zeer belangrijke speler in de handel in koemelkproducten, maar als producent speelt deze regio een bescheiden rol: niet meer dan 5 procent van de wereld koemelkproductie vindt daar plaats. De productie van koemelk nam vorig jaar wereldwijd met 2,2 procent toe, maar het beeld is divers: sterke groei in India, Pakistan, Turkije en Australië en enkele EU-lidstaten (Polen en het Verenigd Koninkrijk) en daling in Duitsland, Frankrijk, Nederland, Nieuw-Zeeland, Argentinië en Chili. Ook in China viel de productie vorig jaar terug. Dat leidde tot een sterke toename van de import.
Verwerking Lang niet alle koemelk die in de wereld wordt geproduceerd, komt in zuivelfabrieken terecht. Een groot deel van de melk gebruiken boeren voor eigen consumptie. Van de 696 miljoen ton koemelk die vorig jaar werd geproduceerd, belandde nog geen twee derde uiteindelijk in de fabriek. Kenmerkend voor de melkverwerking in het verslagjaar van de IDF was het opgelopen prijsverschil tussen vet en eiwit. De productie van vol poeder nam opvallend sterk toe (3,3 procent) terwijl in het voorgaande jaar nog een daling van ruim 7 procent werd gerapporteerd. De motor achter de productiegroei van vol poeder was China. Daardoor voerden vooral Nieuw-Zeeland, de EU en de Verenigde Staten de productie op. Ook de kaasproductie is aan een sterke opmars bezig. De groei bedroeg 2,6 procent. Dat is bovengemiddeld gerekend vanaf 2010. De productiegroei doet zich voor in alle regio’s. In de EU is de toename gering; de Verenigde Staten en Oceanië laten een veel sterkere toename zien. De samenstellers van het IDF-rapport
verwachten dat de kaasproductie in deze drie regio ’s de komende jaren verder zal oplopen.
Consumptie De oplopende kaasproductie is een gevolg van de groei van de consumptie in Aziatische landen. Vooral in China en Korea wordt meer kaas gegeten, signaleert de IDF. Ook in de Verenigde Staten neemt de consumptie toe. In de Europese Unie is sprake van een lichte teruggang in de kaasconsumptie. De algehele consumptie van zuivelproducten groeit nog altijd in de wereld. Gemiddeld genomen consumeerden de 7,5 miljard mensen op de wereld vorig jaar 113 kg melk; een toename van 1,3 procent. Met enige slagen om de arm bij gebrek aan betrouwbare statistische gegevens gaan de analisten van de IDF er van uit dat bijna de helft van de consumptie zich afspeelt in het informele circuit en daarmee uit de statistieken blijft. Verse consumptiemelk en consumptiemelkproducten vormen de voornaamste categorie. De consumptie daarvan stabiliseert, zelfs in China, waar de consumptie in 2016 nog een groei van ruim 4 procent liet zien. Groeicijfers noteert de IDF nog wel in markten als India, Turkije, Brazilië en Mexico. Dat is niet voldoende om de daling in de verzadigde markten van de EU en de Verenigde Staten te compenseren. In deze markten groeit de consumptie van yoghurt en yoghurtdranken meer en meer, ten koste van dagverse melk.
Handel Van alle koemelk in de wereld wordt een beperkt deel (ongeveer 9 procent) verhandeld. Dat was vorig jaar bijna 75 miljoen ton. De zuivelhandel neemt sinds 2010 gemiddeld jaarlijks met 4,5 procent toe. De groei vlakt wel wat af. In de eerste jaren van dit decennium bedroeg de groei ruim 5 procent. Dat is twee keer zoveel als de toename van de productie. Vorig jaar nam de wereldhandel met 2,4 procent toe. Het groeitempo wordt sterk beïnvloed door de gebeurtenissen in twee belangrijke importlanden: Rusland en China. engineered wood products
www.vidarwood.com
33_Artikel_01L.indd 9
05-11-18 10:55
WE RE LDZUI VE L CO N GRES
Jurgen Jansen van ZuivelNL presenteerde het IDF-rapport over de zuivelsector anno 2018. (Foto: IDF)
Het handelsembargo dat in Rusland in 2014 van kracht werd, was een streep door de rekening van een aantal belangrijke zuivelexporteurs. Ondertussen is China weer terug op de markt als belangrijke importeur van zuivelproducten, wat de mondiale zuivelhandel ook sterk beïnvloedt. De groei van de wereldhandel manifesteert zich vooral in mager melkpoeder (10,3 procent) en kaas (4,1 procent). Het handelsvolume van melkpoeder (-3,4 procent) en boter (-13,9 procent) is vorig jaar sterk teruggevallen. De veranderingen in de wereldhandel
hebben vanzelfsprekend gevolgen voor de verwerking. Omdat China meer verschillende zuivelproducten is gaan importeren zoals mozzarella en lang houdbare melk en niet langer voornamelijk vol poeder op de wereldmarkt koopt, passen zuivelondernemingen in Nieuw-Zeeland (de voornaamste leverancier) hun productiecapaciteit daar op aan. Dat is vergelijkbaar met een ontwikkeling die CNiel en ZuivelNL in de Europese Unie signaleren. Nadat in de eerste jaren na het einde van de quotering de focus daar lag op uitbreiding van de capaciteit voor melkpoeder,
is nu uitbreiding van de productiecapaciteit van kaas en vooral mozzarella waarneembaar. De grote spelers in de wereldhandel zijn nog altijd de Europese Unie en Nieuw-Zeeland. Gezamenlijk hebben zij meer dan de helft van de markt. Met een aandeel van 28 procent is de EU de grootste speler in de wereldhandel. Nieuw-Zeeland volgt op 26 procent. Op enige afstand volgt de Verenigde Staten met een aandeel van 14 procent. Daarna komen Australië, Wit-Rusland, Uruguay en Argentinië.
Prijs
*URHL ZHUHOGNDDVSURGXFWLH ŵůŶ ƚŽŶŶĞƐ нϮ͘ϲй
ϮϮ нϮ͘Ϯй нϯ͘ϰй
Ϯϭ
нϮ͘ϵй нϬ͘ϳй
ϮϬ
нϮ͘ϯй
нϭ͘ϯй
Ϯϭ͘ϭ
ϭϵ
ϮϬ͘ϲ ϮϬ͘ϭ
ϭϴ
ϭϵ͘ϱ ϭϴ͘ϴ
ϭϳ
ϭϴ͘ϭ
ϭϴ͘ϰ
ϮϬϭϬ
ϮϬϭϭ
ϮϬϭϮ
ƌŽŶ͗ / &͕ dŚĞ tŽƌůĚ ĂŝƌLJ ^ŝƚƵĂƚŝŽŶ ϮϬϭϴ
10
33_Artikel_01L.indd 10
ϭϵ͘Ϭ
ϮϬϭϯ
ϮϬϭϰ
ϮϬϭϱ
ϮϬϭϲ
ϮϬϭϳ
Het eerder genoemde prijsverschil tussen vet en eitwit heeft de prijzen die producenten vorig jaar ontvingen nogal bepaald. Boter en vol melkpoeder noteerden ver boven het gemiddelde van voorgaande jaren, terwijl prijzen van bijvoorbeeld mager melkpoeder ver onder het gemiddelde bleven en daarmee niet herstelden van het voorgaande jaar. Al met al zorgde dat voor een hogere melkprijs. Dat heeft grote gevolgen gehad voor de consumptie van zuivelproducten in een aantal landen, merkt de IDF. De verkoopprijzen in Egypte, Zuid-Afrika en Argentinië namen namelijk zo sterk toe, dat de consumptie dramatisch terugviel.
ZuivelZicht november 2018
05-11-18 10:56
Mahuna is specialist in het maken en verpakken van zuiveltoppings in topcups. snel
Wij maken granola, muesli en andere toppings.
betrouwbaar exibel
ontwerp door Studio Peper & Goud
Eigen recept is mogelijk.
18ZUI011_ADVERTENTIE.indd 11
innovatieve recepten
bio & conventioneel
Mahuna b.v.
www.topcups.nl
Floridadreef 104 3565 AM UTRECHT T. 030 248 4050
01-11-18 13:51
WE RE LDZUI VE L CO N GRES
Raming IFCN in meest gunstige scenario:
‘Wereldzuivelmarkt groeit tot 2030 jaarlijks met 2,3 procent’ Hoe ziet de mondiale zuivelmarkt er in 2030 uit? Op die vraag trachten onderzoekers van het internationale netwerk van melkveehouders IFCN een antwoord te vinden. Tijdens het wereldzuivelcongres werd vorige maand het eerste van vier scenario’s gepresenteerd. Tekst: René van Buitenen
De in Duitsland gevestigde organisatie IFCN verzamelt vanuit de hele wereld al jarenlang gegevens over de ontwikkeling van de kostprijs van melk. Aan de hand van allerlei economische en demografische data werkt dit netwerk van melkveehouders aan een model om de ontwikkeling van de melkmarkt in te schatten. Dat wil het doen aan de hand van verschillende scenario’s.
Tijdens het wereldzuivelcongres in Korea presenteerde het IFCN het eerste scenario, uiteraard met de nodige relativering. Want niemand weet welke externe factoren de markt de komende jaren zullen beïnvloeden, maakte IFCN-directeur Torsten Hemme duidelijk. “Als je een aantal jaren vooruit wilt kijken, is het goed om eerst terug te blikken over dezelfde tijdspanne”, vindt
Hemme. Zo’n exercitie doet je volgens hem namelijk beseffen wat er in zo’n periode kan veranderen zonder dat je daar van te voren aan gedacht had. Aangezien de prognose van het IFCN zich richt op 2030 vroeg hij de congresgangers in hun gedachten terug te gaan naar dertien jaar geleden. “Waar waren jullie mee bezig in 2005 en wat is er sindsdien veranderd?”
De gemiddelde melkproductie per koe zal de komende jaren wereldwijd toenemen, verwacht organisatie IFCN. (Foto: iStock/Toa)
12
22_Artikel_09L_2.indd 12
ZuivelZicht november 2018
05-11-18 10:57
WE RE LDZUI VE L CO N GRES
Consequenties Met dat besef kreeg het publiek een bestcasescenario van de zuivelmarkt anno 2030 voorgeschoteld. Wat gebeurt er met de zuivelmarkt als de wereldwijde economie blijft groeien, als geopolitieke rampspoed uitblijft, als economische grootmachten handelsakkoorden met elkaar sluiten en als het imago van zuivel positief blijft? In dat geval zal de wereldzuivelmarkt tussen 2017 en 2030 jaarlijks met 2,3 procent kunnen groeien, stelt Lukas Wyrzykowski, data-analist bij het IFCN. De consequenties daarvan zijn volgens hem enorm. Want een dergelijk groeipercentage betekent dat er 304 miljoen ton meer melk in de wereld bijkomt. “Dat is ongeveer drie keer de productie van de Verenigde Staten.” Dat betekent dat de koeien gemiddeld 23 procent meer melk zullen moeten produceren; de melkveebedrijven 54 procent meer. Is dat mogelijk? Hemme vermoedt van wel. Maar dat kan alleen als de melkprijs tegen die tijd wereldwijd gemiddeld zo’n $ 41 per 100 kg melk bedraagt (bij 4,0 procent vet en 3,3 procent eiwit). Op dat prijsniveau zullen de wereldwijde vraag en aanbod van melk in balans zijn. Een prijs van $ 41 komt volgens IFCN overeen met het gemiddelde dat de melkprijs liet zien gedurende de periode 2007-2014. Sindsdien beweegt de wereldmelkprijs zich volgens de gegevens van het Duitse bureau grofweg tussen de $ 22 en $ 35. Nog wat cijfers die volgens de Duitse analisten bij het meest positieve scenario passen. De veestapel groeit tussen 2017 en 2030 jaarlijks met bijna 1 procent naar 417 miljoen koeien. De productie per koe zal harder toenemen: met 1,6 procent per jaar. Want dankzij de technische vooruitgang die de sector wereldwijd weet te bewerkstelligen verwacht het IFCN dat de productie per koe toeneemt. Koeien leveren over dertien jaar gemiddeld 2.700 kg melk, volgens de prognose. Het gemiddelde bedrijf heeft dan vier koeien, een koe meer dan in 2017. De vraag is welk landen dat extra volume zullen produceren. Het gros van
Torsten Hemme (links) en Lukas Wyrzykowski van het IFCN.
de 304 miljoen ton melk zal uit India, Pakistan en Bangladesh komen, vermoedt het IFCN. Deze landen zullen goed zijn voor misschien wel de helft van de groei. De mondiale handel in zuivelproducten zal naar verwachting tussen 2017 en 2030 jaarlijks met 4,3 procent groeien en uitkomen op 95 miljoen ton melkequivalenten. Dat groeitempo houdt daarmee gelijke tred met het tempo van de afgelopen jaren. Tegelijkertijd ziet het IFCN de consumptie van zuivel jaarlijks met 1,2 procent toenemen. Dat zou betekenen dat de wereldburger in 2030 135 kg aan zuivelproducten tot zich neemt. Dat was vorig jaar nog 116 kg.
Vraagtekens Vanuit de zaal werden vraagtekens geplaatst bij deze ramingen. Want zijn de landen waar de grote groei vandaan moet komen wel voldoende in staat om zoveel meer melk te produceren? Volgens Hemme moet niet onderschat worden wat er op dit moment gebeurt in bijvoorbeeld India. Hij sluit niet uit dat India dankzij stimuleringsprogramma’s van de overheid de productie zo ver kan opvoeren dat het de wereldmarkt op gaat en daarmee de balans verstoort tussen vraag en aanbod in dit scenario. India kan dit scenario maken of breken, luidt dan ook zijn stelling. “De structuur van de melkveehouderij in deze landen verandert erg snel. We zien een grote afname in het aantal boerderijen en tegelijkertijd zien we de
productie per boerderij snel toenemen. Dat proces gaat door”, aldus Hemme. Hij zet er wel een kanttekening bij. Veel zal namelijk afhangen van de mate waarin de lokale zuivelbedrijven de extra melk goed kunnen verwerken en verkopen. “We zien met name dat de distributie- en de logistiekschakels in de keten moeite hebben zich aan te passen aan de veranderingen in de melkaanvoer die momenteel in deze landen plaatsvinden.”
Boterhype Een ander punt van discussie dat enkele congresgangers naar voren brachten, is de duur van de hoge vetprijs die voor de relatief hoge melkprijs heeft gezorgd. Blijft dat zo of is er sprake van een boterhype die binnenkort voorbij is, waardoor de prijzen weer zullen dalen en er een onbalans ontstaat? En hoe zeker is het dat het imago van zuivel in de wereld goed blijft, gezien de groeiende vraag naar alternatieve dranken in de Westerse wereld? Op dergelijke vragen kan het IFCN pas een antwoord geven als het andere scenario’s heeft doorgerekend. De komende tijd wil de organisatie ook onderzoeken wat er met de zuivelmarkt gebeurt als er wel een sterkere vraag is naar melk, maar als die behoefte in toenemende mate wordt ingevuld door plantaardige alternatieven en de melkprijs daardoor achterblijft. Ook andere scenario’s waarin verstoorde handelsrelaties of ongunstige geopolitieke omstandigheden een prominente rol spelen rekent het IFCN door.
ZuivelZicht november 2018
22_Artikel_09L_2.indd 13
13
05-11-18 10:57
WE RE LDZUI VE L CO N GRES
Ook VS en Aziatische zuivelbedrijven willen profiteren van groeiende vraag
Aanval op traditionele spelers wereldhandel De wereldzuivelhandel wordt al jaren gedomineerd door de Europese Unie en Nieuw-Zeeland. De nummer drie van de mondiale handel, de Verenigde Staten, wil haar marktaandeel opvoeren. Ook Aziatische bedrijven zien mogelijkheden om te profiteren van de groeiende vraag naar zuivel in de wereld. Tekst: René van Buitenen
In de Verenigde Staten groeit de productie van melk twee keer zo snel als de consumptie. “We zullen dus veel meer gaan exporteren”, zegt Michael Dykes, ceo van de International Dairy
Foods Association tijdens de World Dairy Summit. Nu al gaat zo’n 20 procent van de export naar de wereldmarkt. De directeur van de Amerikaanse zuivelorganisatie verwacht dat dit
Mengniu is een van de grotere Aziatische zuivelondernemingen die zich nadrukkelijk profileren op de internationale zuivelmarkt. (Foto: Reuters)
14
22_Artikel_14L.indd 14
percentage de komende jaren zal oplopen. Op het wereldzuivelcongres hield hij vorige maand een betoog waaruit duidelijk bleek hoezeer de Amerikaanse melkveehouderij intensiveert. Enthousiast vertelde Dykes over het record dat de beste koe van de Amerikaanse melkveestapel vorig jaar vestigde. De koe in kwestie, Selz-Pralle Aftershock 3918, leverde in één lactatie van 365 dagen niet minder dan 35.457 kg melk af, dus ongeveer 100 kg melk per dag. “Stel je eens voor dat de gemiddelde productie die kant opgaat”, zegt Dykes. Uit gegevens van het Amerikaanse ministerie van landbouw blijkt dat de gemiddelde melkproductie per koe in de VS de afgelopen tien jaar jaarlijks met 12 procent toeneemt. Het gemiddelde ligt momenteel op 10.323 kg. Ter vergelijking: de Nederlandse koe produceert gemiddeld ruim 1.000 kg melk minder. De jaarproductie ligt hier op 9.123 kg melk volgens de laatste gegevens van fokkerijorganisatie CRV. De aanhoudende groei van de Amerikaanse melkproductie is volgens Dykes noodzakelijk omdat het aantal melkveebedrijven afneemt en de bestaande bedrijven fors uitdijen. Zij hebben meer volume nodig om uit de kosten te komen. Tegelijkertijd neemt de consumptie van melk in de Verenigde
ZuivelZicht november 2018
05-11-18 10:59
WE RE LDZUI VE L CO N GRES
Staten af, maar is er een groeiende behoefte aan andere zuivelproducten. “Het is de uitdaging om aan die behoefte tegemoet te komen met steeds weer nieuwe producten. We zullen met innovaties moeten komen, zowel op productniveau als met nieuwe verpakkingen.”
Enorme dynamiek De dynamiek van de zuivelmarkt is op dit moment enorm, vindt Dykes. “De veranderingen gaan veel sneller dan enkele jaren geleden.” Hij voorziet een verdere consolidatie in de Amerikaanse zuivelsector. Bedrijven fuseren, kopen elkaar op of sluiten strategische samenwerkingsverbanden. Partijen in dezelfde keten zullen veel nauwer gaan samenwerken. De keten tussen boer en zuivelproducent zal dan ook korter worden.” Een duidelijk voorbeeld is de toenemende activiteit van de Amerikaanse retail in de melkverwerking. Als directeur van de brancheorganisatie voor zuivelproducenten verwelkomde Dykes onlangs de eerste retailer als lid. WalMart opende kortgeleden een eigen melkfabriek. Andere supermarktketens zullen niet achter willen blijven, denkt Dykes. Voor de zuivelindustrie is het zaak om de verbinding tussen het eindproduct en de koe te behouden. Dykes ziet namelijk een generatie opgroeien die niet vertrouwd is geraakt met het drinken van melk en die geen enkel besef heeft dat zuivelproducten van melk worden gemaakt. “Laat staan dat ze weten dat melk van een koe komt.”
Belevenisboerderij Seon Hee Kim, de topvrouw van de Koreaanse zuivelonderneming Maeil Dairies, neemt die trend onder jonge consumenten ook waar. Daarom opende
‘De veranderingen gaan veel sneller dan enkele jaren geleden’
haar bedrijf afgelopen zomer speciaal voor consumenten een eigen boerderij. Op deze Sangha Farm wordt stap voor stap uitgelegd wat er allemaal moet gebeuren voordat er een pak melk op het schap staat. Het is een ‘belevenisboerderij’: bezoekers kunnen er hun eigen kaas maken. Het Koreaanse bedrijf heeft een omzet van $ 1,5 miljard en is een snel groeiende onderneming. Het werd in 1969 door de overheid opgezet en wist goed te profiteren van de opkomst van de nationale economie en de toenemende welvaart. Daardoor steeg de zuivelconsumptie in het land. Maar de laatste jaren merkt ook Maeil Dairies dat de jonge Koreaan steeds minder melk drinkt. Om de afzet van met name consumptiemelkproducten vlot te trekken boordde het bedrijf een nieuwe markt aan: Maeil Dairies stortte zich op de ‘booming’ koffiemarkt door met succes een keten van koffiezaken in Korea op te zetten.
Aziatische opmars Het bedrijf verkoopt inmiddels een aanzienlijk deel van zijn productenpakket via een webshop en is al jaren actief in het buitenland. Het was in 1981 de eerste Koreaanse zuivelaar die babyvoeding exporteerde naar het MiddenOosten. Inmiddels is Maeil Dairies de grootste exporteur van babyvoeding naar China. Maeil Dairies voert de leuze ‘More than Food, beyond Korea’ en dat zegt alles over de internationale ambities van het bedrijf. En staat misschien wel symbool voor de opmars die de Aziatische zuivelindustrie doormaakt. Het Chinese concern Mengniu Dairy (omzet $ 8 miljard) kijkt ook over de landsgrenzen. Mingfang Lu, de ceo van het bedrijf, maakte tijdens het zuivelcongres duidelijk dat Mengniu Dairy ook buiten China wil profiteren van de groeiende vraag naar zuivelproducten. Daarom profileert de onderneming zich meer en meer in het buitenland. Zo was Mengniu dit jaar sponsor van het wereldkampioenschap voetbal en is het de officiële marketingpartner van de Amerikaanse basketbalorganisatie NBA.
Van onze kaasplanken kun je eten )GEGTVKƂ EGGTF XQGFUGNXGKNKI
9Ď RTQFWEGTGP CN LCCT kaasplanken van formaat WKV JGV DGUVG 0QQTF 'WTQRGUG XWTGP
2TKOG 3WCNKV[ %JGGUG $QCTF 2CPGNU
LAMICO B.V. Papierbaan 16-22 9672 BH Winschoten Tel: +31 (0) 597 - 47 17 40 info@lamico.nl
www.lamico.nl
22_Artikel_14L.indd 15
05-11-18 10:59
WE RE LDZUI VE L CO N GRES
Trend onder grote zuivelbedrijven
Accent investeringen verschuift naar kaas De Franse zuivelorganisatie Cniel houdt de investeringsdrang van de grote zuivelbedrijven in de wereld nauwlettend in de gaten. Tijdens het wereldzuivelcongres vorige maand zette Benoit Rouyer van de Cniel de belangrijkste ontwikkelingen op een rijtje. Tekst: René van Buitenen
Het is begrijpelijk dat zuivelondernemingen hun strategieën baseren op prognoses over de groei van de markt waarin ze actief willen zijn. Maar volgens de Franse zuivelanalist Benoit Rouyer zijn de externe omstandigheden vandaag de dag zo onzeker dat bedrijven snel op het verkeerde been worden gezet. Rouyer, die werkzaam is voor de Franse zuivelorganisatie Cniel, consta-
teerde tijdens het wereldzuivelcongres vorige maand, dat zuivelondernemingen daarom keer op keer gedwongen worden hun koers te verleggen. De ramingen die ten grondslag liggen aan hun investeringen komen vaak niet uit door omstandigheden die zij niet in de hand hebben. “Na jaren van stabiele groei viel bijvoorbeeld in China op een gegeven moment de import van
melkpoeder ver terug, terwijl veel zuivelbedrijven in de wereld juist volop hadden geïnvesteerd in uitbreiding van de droogcapaciteit. Of neem de Russische ban op agrarische producten, die volstrekt onverwacht kwam. Beide factoren heeft niemand voorzien en hebben tot lagere prijzen op de zuivelmarkt geleid.” Andersom zijn er ook lichtpuntjes die
Overzicht van recente investeringen van Nestlé. (Bron: Cniel)
16
22_Artikel_05L.indd 16
ZuivelZicht november 2018
05-11-18 11:00
WE RE LDZUI VE L CO N GRES
onverwachte kansen bieden. Rouyer wijst op herwaardering voor botervet. Mede aangezwengeld door een lovend coververhaal over boter in Time. “Het ziet er naar uit dat daarmee een structurele verandering in de consumptie van boter teweeg is gebracht.” De groei van de markt voor producten met een ethische claim als biologisch of gmo-vrij is ook zo’n meevaller gezien de onverwacht grote omvang, vindt Rouyer. “Tien jaar geleden waren dergelijke producten nog uniek. Nu is een op de vijf nieuwe producten dat op de markt verschijnt van zo’n claim voorzien.”
Spreiding investeringen Rouyer volgt de investeringen die de grote internationale spelers in de zuivelsector bekendmaken op de voet. “Het is onmogelijk om precies te zeggen hoeveel er in de zuivelsector precies wordt geïnvesteerd, door wie en waar. Er zijn geen officiële statistieken. We zijn daarom volledig afhankelijk van officiële bekendmakingen van de bedrijven zelf en van berichten in de media.” Op basis daarvan signaleert hij een aantal trends. Allereerst valt op dat de grote zuivelondernemingen hun investeringen over zoveel mogelijk landen spreiden. Nestlé bijvoorbeeld is actief in 53 landen en investeerde de laatste drie jaar in niet minder dan twintig verschillende landen verspreid over de hele wereld. Rouyer raamt het totale investeringsbedrag voor die periode op ongeveer een half miljard dollar. Nestlé spendeerde dat geld voornamelijk aan fabrieken voor de productie van melkpoeders en babyvoeding. Een vergelijkbaar verhaal gaat op voor Lactalis, dat de laatste jaren investeerde in fabrieken in zeventien verschillende landen. Het Franse concern met een omzet van € 18,4 miljard bezit inmiddels 240 fabrieken in 47 verschillende landen.
Opkomende economieën Een andere opvallende trend die Rouyer op het vizier heeft is dat zuivelonderne-
22_Artikel_05L.indd 17
mingen in opkomende economieën hun vleugels uitslaan. Een voorbeeld is de Mexicaanse zuivelonderneming Lala. Dat lijfde vorig jaar de Braziliaanse zuiveldivisie van de Vigor-groep in, inclusief negen zuivelfabrieken. Lala heeft ondertussen ook productiebedrijven in de Verenigde Staten, Costa Rica, Guatamala en Nicaragua. Vanuit Vietnam bewandelt Vinamilk een vergelijkbare weg. Deze zuivelonderneming bezit sinds een aantal jaren fabrieken in de Verenigde Staten, Cambodja en Nieuw-Zeeland. In juli van dit jaar kocht Vinamilk zich in in een zuivelonderneming in Laos. Een andere opvallend verschijnsel volgens de Franse analist is de verschuiving in het type investeringen dat momenteel wereldwijd plaats heeft. Rouyer constateert dat er minder geld wordt gestoken in uitbreiding van productiecapaciteit voor melkpoeders, maar juist meer in de kaasproductie. Sinds vorig jaar overtreffen de wereldwijde investeringen in productiecapaciteit voor kaas, de investeringen in melkpoederfabrieken. Een van de grootste projecten is de bouw van een nieuwe kaasfabriek in de Verenigde Staten. In Michigan bouwt een consortium van Dairy Farmers of America, Select Milk Producers en het Ierse zuivelconcern Glanbia voor $ 425 miljoen in een fabriek die dagelijks 3,5 miljoen liter melk gaat verwerken tot kaas en wei. De investering werd deze zomer aangekondigd; in 2020 moet de fabriek klaar zijn. Glanbia bouwt in eigen land samen met de Amerikaanse firma Leprino een nieuwe mozzarellafabriek voor zo’n $ 150 miljoen. De Canadese producent Agropur heeft $ 190 miljoen vrijgemaakt om de capaciteit van haar kaasfabriek in South Dakota uit te breiden. Twee recente voorbeelden van uitbreiding van de poederproductie zijn te vinden in Ierland (waar Glanbia $ 180 miljoen steekt in vergroting van de capaciteit van haar fabriek in Belview) en in Nieuw-Zeeland. Daar investeert Synlait $ 185 miljoen dollar in de bouw van een nieuwe fabriek op het Noordereiland.
Harmonize your production process Innovative solutions and Products. Fully Integrated Industrial Process Automation utilizing:
For more information ask for Guido Sival: Phone:
+31 88 77 65 400
E-mail:
info-nl@proleit.nl
Internet: www.proleit.nl
05-11-18 11:00
De Nr.1 specialist in gereviseerde zuivelmachines
• Nieuw en gereviseerde zuivelapparatuur
• RVS (proces) tanks • Ontwerp en realisatie van zuivellijnen
Melk Yoghurt Boter
Graafdijk oost 23 2973 XB Molenaarsgraaf The Netherlands T +31 184 64 1266 E info@heuvelzuivelmachines.nl www.heuvelzuivelmachines.nl
Margarine
Smeltkaas Kaas
2.000 machines in voorraad Garantie bij levering Snelle levertijden Lage investering Complete projecten
+31(0)348-558080 info@lekkerkerker.nl
SA
www.lekkerkerker.nl
Sijtsma N oord bv
EMS SYST TY E F
F OO D
P HACC
Specialisten in betonrenovatie, stralen, vloer- & wandcoating
IED
CERTIF
• Ruim 35 jaar dé specialist binnen de zuivel- en voedingsmiddelenindustrie • HACCP coating systemen voor vloeren, wanden, plafonds en pekelbaden • Werkzaamheden kunnen tijdens productieproces worden uitgevoerd 9&$ HQ +$&&3 JHFHUWLÀFHHUG
+31(0)517 23 22 00
18ZUI011_ADVERTENTIE.indd 18
info@sijtsma-noord.nl
www.sijtsma-noord.nl
01-11-18 13:52
B E D R I JF
‘We willen vooruit boeren’
Cono Kaasmakers breidt duurzaamheidsprogramma uit Om de melkproductie op de bedrijven van haar leden verder te verduurzamen zet Cono Kaasmakers een nieuwe stap. Zij breidt het programma Caring Dairy uit. Tekst: René van Buitenen
Cono Kaasmakers wil haar productieketen verder verduurzamen. Het duurzaamheidsprogramma dat de zuivelcoöperatie al tien jaar heeft, wordt volgend jaar uitgebreid onder het motto ‘Blije koeien, meer gras in de bek en een beter milieu’. De uitbreiding maakt het mogelijk dat de leden van de coöperatie tot € 0,75 per 100 kg melk aan extra premies kunnen verdienen, meldt de kaasproducent.
Een van de wijzigingen in het duurzaamheidsprogramma is de invoering van een verbod op het gebruik van glyfosaat in de melkveehouderij. Ook zal Cono 100 procent gmo-vrije kaas maken. Dat betekent dat de koeien op de melkveebedrijven die aan de coöperatie leveren, voer krijgen dat vrij is van glyfosaat en van genetisch gemodificeerde organismen. Cono Kaasmakers stimuleert met haar programma Caring Dairy de melkveehouders om hun bedrijfsvoering continu te verbeteren. Het aanvullende programma waarmee veehouders de extra premie vanaf volgend kunnen behalen steunt op drie pijlers: blije koeien, meer gras en een beter milieu. Bij ‘blije koeien’ hoort volgens Cono Kaasmakers het streven naar maximaal weiden – niet alleen voor melkvee, maar ook voor jongvee. “Weiden hoort bij het natuurlijk gedrag van koeien en draagt
Om de aanvoer van melk verder te verduurzamen breidt Cono Kaasmakers haar duurzaamheidsprogramma uit. (Foto: NZO)
daarom bij aan het welzijn. Gezonde dieren staan aan de basis van een hoge levensduur van de koeien en een laag diergeneesmiddelen gebruik. In de stal wordt het welzijn van de koeien verhoogd door onder meer de verplichte massageborstel, zachte ligbedden, en elke koe een eigen ligplaats.”
Keuzemenu De leden van Cono kunnen in het aanvullende programma kiezen uit achttien indicatoren. Elke indicator kan 5 cent per 100 kilo melk opleveren. Dit bedrag komt bovenop de € 2,75 die de coöperatie nu als premie betaalt voor weidegang en Caring Dairy. Om optimaal te kunnen inspelen op veranderende wet- en regelgeving of op nieuwe marktvragen zijn de verschillende doelen naar mening van de coöperatie niet statisch, maar dynamisch opgesteld. Een einddatum voor het programma is er niet, maar voorlopig is de horizon gelegd bij 2025. Cono heeft een naam hoog te houden op het gebied van duurzaamheid, meent algemeen directeur Wim Betten. “Natuurlijk willen we niet stil blijven staan, we willen vooruit boeren. Bovendien weten wij dat er straks bepaalde wettelijke eisen op de boer afkomen. Met de aanvullingen op het duurzaamheidsprogramma willen we dat voor zijn. Ook de afnemers van onze premiumkazen hebben steeds meer belangstelling voor – en baat bij de duurzame bedrijfsvoering op onze boerderijen. Wij willen de samenleving laten zien hoe goed onze boeren bezig zijn. Zij behoren tot de beste boeren ter wereld als het gaat om dierwelzijn en CO2-uitstoot en dat mag wat ons betreft wel eens wat vaker worden verteld.”
ZuivelZicht november 2018
11_Artikel_08R.indd 19
19
05-11-18 11:01
MARK T
Deskundigen: ‘Zoveel mogelijk eigenschappen rauwe melk behouden’
Milde processing is nieuwe werkelijkheid “Homogenisering onder hoge druk moet in de zuivel plaatsmaken voor milde, duurzame processen. Innovatieve technologieën moeten er voor zorgen dat de producten sporenvrij worden en net zo veilig zijn als gepasteuriseerde melk. De consument wil het, dus moeten we voeding maken dicht bij de natuur.” Tekst: Martin de Vries
Lector zuivelprocestechnologie Peter de Jong van Van Hall Larenstein benadrukt bij de opening van het nieuwe Food Application Centre for Technology (Fact) het belang van onderzoek naar milde processing. “Processing heeft veel goeds gebracht. Advanced Glycation
Endproducts wil je niet. De vraag is of er dan wel ruimte is voor veilige milde processing. Toch, met de opkomst van internet is een chaos aan feiten ontstaan, waardoor iedere idioot zich kan verdedigen. Daar kun je alles van vinden, maar de consument wil het
gewoon. Neem Unilever bijvoorbeeld. Die gaat in de eerste plaats niet voor gezonde voeding, maar voor een product dat de consument kan herkennen. Dus dicht bij de natuur.” Volgens De Jong is een ander groot voordeel van milde processen dat belangrijke voedingswaarden niet verloren gaan, waar dat bij homogenisering wel gebeurt. “Vetvertering is gerelateerd aan het specifieke oppervlak van de vetbollen in de rauwe melk. Nu wordt het vet verdeeld door de melk. De vraag is of dit goed is.” De Jong stelt dat rauwe melk eigenlijk “het ultieme milde proces is”. Uit onderzoeken blijkt bijvoorbeeld dat sommige kinderen met een lactoseallergie bij rauwe melk geen last hebben van die koemelkallergie. Nadelig zijn de besmettelijke ziekteverwerkende micro-organismen, die door processing worden afgedood. “UHTpasteurisatie zorgt voor vier keer minder denaturatie van immunoglobulines. Microbieel veilig en een minder vlakke smaak.”
Voedselveiligheid
Projectingenieur Jan Brouwer van het Fact toont de mogelijkheden van nieuwe pilotplant.
20
22_Artikel_15L.indd 20
Bioloog Joost van Neerven van Wageningen Universiteit en FrieslandCampina bevestigt de stelling van Peter de Jong. “Melk wordt geprocessed om de patogenen er uit te halen”, legt hij uit. “Zoogdieren voeden met melk voor groei, ontwikkeling en als bescherming tegen componenten die het
ZuivelZicht november 2018
05-11-18 11:02
MARK T
immuunsysteem beïnvloeden. Eiwitten zijn hittegevoelig. Met processing verbetert de voedselveiligheid, maar de eiwitfunctionaliteit verdwijnt langzaam maar zeker.” Van Neerven wijst op de positieve gezondheidsaspecten van onbewerkte zuivel. “Bij kinderen die op jonge leeftijd rauwe melk drinken, neemt het astmarisico af. De intactheid van de eiwitten lijkt te correleren met de ontwikkeling van een astma-allergie. Ook de risico’s op luchtweginfecties nemen sterk af. Hypothese is dat dit door het contact van rauwe melk met het immuunsysteem komt, voor het in de maag verdwijnt. Het grote verschil kan de homonisering zijn.” Met minimale processing kunnen de goede eigenschappen van de rauwe melk volgens Peter de Jong ook behouden blijven. “Membraanemulsificatie is een methode om processing milder te doen. Met ultrasound kan het onder veel lagere druk. Innovatieve Stoom Injectietechnologie combineert hoge druk en hoge temperatuur. Uit de cijfers blijkt dat een behandeling van één seconde zorgt voor een sporenvrij product, die ook qua veiligheid vergelijkbaar is met commerciële gepasteuriseerde melk.”
Pilotplant Het Fact in Leeuwarden is een pilotplant voor de ontwikkeling en toepassing van dergelijke milde processen. “Interessant voor het mkb vanwege zijn foodprint, het verlagen van de kostprijs en het minimaliseren van processing. Op deze plek kunnen nieuwe technologieën in een veilige omgeving worden getest en er kunnen proefproducties worden gedraaid. Uiteindelijk willen we allemaal een superieur product. Melk heeft een intrinsieke hoge voedingswaarde. Technologie kan helpen om die te exploiteren.” Ruud Verdurmen, RD director bij
‘Veel consumenten denken dat we overprocessen om winst te maken’
Het nieuwe innovatiecentrum voor voedseltechnologie, Food Application Center for Technology (Fact) in Leeuwarden, is ondergebracht bij hogeschool Van Hall Larenstein en MBO Life Sciences in Leeuwarden. Voedselbedrijven in Noord-Nederland kunnen hier onderzoek doen, experimenteren en innoveren. (Foto’s: Alex J. de Haan)
Danone Nutricia Research, ziet eenzelfde trend naar minder processing in de zuivel. “Veel consumenten denken dat we als industrie overprocessen om winst te maken, terwijl we het juist doen om de functionaliteit van het product te optimaliseren.” Ondanks die overtuiging ziet hij binnen de keten een groeiende vraag naar natuurlijke producten. “Plantaardig en organic zijn geen hype meer. Bij Danone is dit aandeel tussen 2011 en 2016 met 7 procent gegroeid. Dat is echt serieus en voor ons ook de reden geweest om in 2016 de overname van Alpro aan te kondigen. Vegetarisch is al lang niet meer alleen een vervanging van vlees. Er zit nu een gezondheidsaspect aan. Fermenteren is ook zo’n ontwikkeling waar positieve effecten aan worden gekoppeld. Op dat gebied is er nog veel te doen en te ontwikkelen.” De onderzoeksdirecteur erkent wel dat stijgende vraag en aanbod organic en biologisch dynamisch niet verenigen met de opdracht om de wereld te voeden. Toch ziet hij wel toekomst in het meer personaliseren van producten. Daarin speelt ‘big data’ een cruciale rol. “Er komen steeds meer data door
sensoren beschikbaar. Door slimme algoritmes moeten we nu relaties leggen. Het gaat zelfs zo ver dat met DNAonderzoek, gecombineerd met ‘big data’, consumentengedrag wordt bepaald. Ook wij kijken daarnaar.”
Modellering Data uit fabrieken en laboratoria zijn volgens procestechnoloog Maykel Verschuren van Nizo Foodresearch goud waard. Hij bekijkt het vooral vanuit het oogpunt van modellering. “Met modellen kun je uiteindelijk virtueel processen laten draaien”, legt hij uit. Ondanks dat het belang van modellering wordt erkent, wordt data op het gebied van veiligheid, stabiele kwaliteit, functionaliteit en kosten nog maar mondjesmaat ingezet. En dat is jammer, vindt Verschuren. “Je moet begrijpen wat er gebeurt in een proces en je moet het vervolgens kwantificeren. In de praktijk gaat het er om dat je indicatoren voor verhitting, glycatie en hitteresistente sporen bij elkaar brengt. Dat wil je in een softwareomgeving zetten. Immers, als je weet wat de fysica van een systeem is, kun je dat extrapoleren.”
ZuivelZicht november 2018
22_Artikel_15L.indd 21
21
05-11-18 11:02
MARK T
Tetra Pak Index 2018
Onlineshoppers interessant voor zuivelbedrijven Het succes van onlineshoppen biedt zuivelbedrijven nieuwe mogelijkheden in hun logistieke keten en hun marketing. De verpakking vervult hierbij een sleutelrol. Gemak, technologie, duurzaamheid, personalisatie zijn de drijfveren, verduidelijkt Stéphanie Bruhière van Tetra Pak. Yves De Groote
Onlineshoppen is veruit het snelst groeiende verkoopkanaal in de retail. Stéphanie Bruhière, communicatiemanager bij Tetra Pak voor België, Nederland en Frankrijk, verwijst naar de elfde internationale Tetra Pak Index, die medio oktober op de internationale Juice Summit in Antwerpen werd gepresenteerd. Het rapport staat vol met inzichten in deze nieuwe omnichannel-wereld en is gebaseerd op onderzoek uitgevoerd door Euromonitor in vijf landen. In de periode maart 2016-maart 2017 steeg de onlineretailverkoop met 30 procent, een verdubbeling van het jaar ervoor.
Twee inspirerende, succesvolle zuivelvoorbeelden in de Tetra Pak Index 2018 zijn de biologische gearomatiseerde melk onder de merknaam Sangha Farm van Maeil Dairies in Korea en de biologische langhoudbare melk van het Kiota in de Verenigde Arabische Emiraten. De onlinegroei van Sangha Farm ging zo snel dat e-commerce nu de hypermarkten in kanaalaandeel heeft ingehaald, van 38 procent in 2015 tot 57 procent van het totaal in 2017. Twee derde van lang houdbare witte melk in Tetra Pak worden nu online verkocht. Koita is nu de nummer 1-speler in de
Verenigde Arabische Emiraten voor de verkoop van biologische melk in Tetra Pak. Naast de verkoop via standaarde-commercekanalen heeft het bedrijf sinds kort een aan-huismelkafleveringssysteem voor zijn klanten, die zich online hiervoor kunnen abonneren. Beide kanalen zijn samen goed voor 10 procent van de totale omzet en groei. Kiota verkoopt, net als Maeil Dairies, ook via traditionele premiumwinkels. “Offline- en onlineverkoop convergeren steeds verder”, zegt Bruhière. “Consumenten vragen nog altijd beleving bij de producten die ze kopen. Ze zien in de winkel een product en bestellen het online voor bijvoorbeeld thuisbezorging of zien een product online en kopen het in de winkel.” De nieuwste Tetra Pak Index onderscheidt vier businessmodellen (zie kader).
Gemak dient de mens
Maeil Daieries verkoopt meer biologische melk onder de merknaam Sangha Farm via internet dan via supermarkten. (Foto: TetraPak)
22
22_Artikel_09L_3.indd 22
Gemak is, voor technologie, de voornaamste drijfveer voor onlineshoppen, benadrukt Bruhière. “Aanklikken van de bestelknop is voldoende om een product te kopen. De koper kiest hiervoor het meest de smartphone, voor de tablet of desktop.” Hieraan vooraf gaat gewoonlijk het online zoeken naar een product en leverancier. Consumenten besteden meer tijd online, waardoor internet een belangrijke bron is van productontdekking, vaak via blogs en sociale media, naast webbrowsers of webwinkels van bijvoorbeeld retailers. “Voor voedings-
ZuivelZicht november 2018
05-11-18 14:44
MARK T
bedrijven en merkeigenaren is het belangrijk dat ze zo hoog mogelijk in de zoekresultaten staan”, adviseert Bruhière. Verder benadrukt zij het belang van een goede kwaliteit van de verpakking, die onbeschadigd bij de consument wordt geleverd.
Digitale technologie Als het gaat om digitale technologie bij onlineshoppen denkt de communicatiemanager uiteraard aan de mogelijkheden voor de traceerbaarheid en transparantie in de volledige keten, van de melkveehouder, de melkproducent en leverancier tot en met de consument. Maar dat is nog niet alles. “Heeft de consument een bestelling geplaatst, dan stuurt hij feitelijk rechtstreeks een volledig geautomatiseerde logistieke keten aan met de nodige voordelen”, merkt Bruhière op. “De zuivelfabrikant produceert niet alleen de producten die consument vraagt, maar hij kan ook nog eens sneller leveren in vergelijking met de traditionele distributieketen.” Robots zorgen voor het orderpicken en verpakken in het juiste formaat en laden van vrachtwagens.
Gemak is de voornaamste drijfveer voor onlineshoppen. (Foto: Shutterstock)
Duurzaamheid Duurzaamheid begint bij de verpakking, verwijst Bruhière in het bijzonder naar de Tetra Rex-verpakking, volledig gemaakt van hernieuwbare biobased materialen. Het karton is FSCgecertificeerd en LDPE-folie en een HDPE-dop zijn gemaakt uit suikerriet.
Businessmodellen Momenteel zijn er verschillende onlinekruideniersmodellen: • Levering aan huis. Detailhandelaren geven steeds vaker prioriteit aan levering aan huis, afhankelijk van de vraag van de consument. Maar het is duur, waardoor het voor retailers moeilijk wordt om winst te maken, vooral omdat consumenten hier niet (veel) voor willen betalen. • Klik en verzamel. Consumenten online bestelde producten op bij een winkel of ander ophaalpunt, zoals een benzinestation, postkantoor of andere makkelijk te bereiken locatie. Dit model is aantrekkelijk voor traditionele ketens met een grote ecologische voetafdruk, zoals hypermarken, en is vooral populair in de Verenigde Staten, waar de hypermarkten groter zijn dan in Europa. Walmart biedt nu bijvoorbeeld een drivethrough-service in meer dan 1.000 winkels. • Derde partij/persoonlijke shoppers. Dienstverleners zoals Instacart die producten voor bij winkeliers ophalen en afleveren bij consumenten, worden steeds populairder. Maar ook Amerikaanse retailpartners als Sam’s Club, Target en Costco gebruiken Instacart voor de levering en levering in de Verenigde Staten. • Direct naar de consument. Van veel (zo niet de meeste) grote bedrijven wordt verwacht dat ze de komende jaren direct-to-consumer-modelservices zullen toevoegen. Sommigen, zoals The Coca-Cola Company, Unilever, Procter & Gamble doen dit al. Coca-Cola levert geselecteerde merken rechtstreeks aan consumenten thuis via een pilot genaamd eFulfillment.
Het formaat van de Tetra Pakkartonverpakkingen in het algemeen zorgen voor een zo hoog mogelijke belading van de pallets en dus een zo laag mogelijk ecologische voetafdruk van de verpakking.
Personalisatie Personalisatie is essentieel, zowel voor de communicatie met consumenten als voor het aanpassen van de winkelervaring. Dankzij intelligente technologie kan elk verkocht verpakt product nu een uniek digitaal identificatiemiddel dragen, waardoor de mogelijkheid ontstaat voor rechtstreekse een-op-eencommunicatie met consumenten. Puleva, een dochteronderneming van Lactalis in Spanje, maakte hiervan gebruik in een pilotproject voor de promotie voor haar gearomatiseerde melkdranken. Consumenten downloaden de app Puleva Tido (beschikbaar via Google Play en Apple Store), voor het scannen van de QR-code op de top van elke Puleva Tetra Brik-verpakking. Ze kregen een punt voor elke gescande code, waardoor ze kunnen deelnemen aan trekkingen voor een reeks prijzen. Het project werd gelanceerd in maart 2018 en liep tot juni en had als doel om zowel de penetratiegraad als de gemiddelde aankoop te verhogen. Bovendien wil Puleva zich te positioneren als een innovatieleider.
ZuivelZicht november 2018
22_Artikel_09L_3.indd 23
23
05-11-18 14:44
18ZUI011_ADVERTENTIE.indd 24
01-11-18 13:52
MARK TCIJFERS
PRODUCTIE Melkaanvoer mondiaal (jan’18 - aug’18; % t.o.v. ’17) EU-28
Verwerking EU (jan’18 - aug’18; % t.o.v. ’17) Kaas
+1,7%
waarvan: Duitsland Duitsland
x 1.000 ton
7.500
+2,7%
Frankrijk Frankrijk
NMMP
x 1.000 ton 500
+1,2% 6.000
Nederland
400
-6,3%
300
+9,5%
200
-20,7%
+1,0%
-1,6%
Verenigde Staten
+1,1%
4.500 -1,0%
Nieuw-Zeeland
+0,1%
Argentinië
+6,4%
Australië
+0,9%
Wit-Rusland
+5,8% +1,1% +2,6%
3.000
100
+1,0%
Uruguay
-8,3%
+2,4%
+5,7% 0
-4,6%
1.500
+16,4%
0
25
50
75
100
0
Overig IT
125
x miljard kg
PL FR
NL DE
Overig FR
BE DE
DK NL
PRIJZEN Melkprijs (sep’18 t.o.v. aug’18, in %)
Marktprijs (okt’18 t.o.v. sep’18, in %)
LTO melkprijsvergelijking 45
Boter 82%
€/100 kg
7.000
40
+1,0%
35
5.000
2.500
25
3.000
€/1.000 kg NL -4,3% WM -0,3%
2.000 NL -13,8% WM -2,8%
2.000 okt-16
sep-18
3.500 3.000
4.000
sep-17
€/1.000 kg
6.000
30 20 sep-16
Mager melkpoeder ADPI
okt-17
1.500
okt-18
1.000 okt-16
okt-17
okt-18
EXPORT Kaas (jan’18 - jul’18, % t.o.v. ’17) Wereldhandel
Intrahandel EU
x 1.000 ton 750
5.000
600
4.000
-0,3% 450
3.000
300
+6,6% -3,7%
150
Niet-mager melkpoeder (jan’18 - jul’18, % t.o.v. ’17)
x 1.000 ton
0
1.000 800
NL*
VS
NZ
x 1.000 ton
x 1.000 ton 250
+1,4% 200
-3,9%
100 -13,2% -16,9% +108,6%
200 0
EU
NL
+7,2%
150
400
2.000
0 EU*
Intrahandel EU
600
+1,9%
1.000
-1,1%
Wereldhandel
50
-3,4%
0 NZ
EU*
NL*
VS
EU
NL
*Derde landen export
Bron: ZuivelNL
www.zuivelnl.org
ZuivelZicht november 2018
11_Marktcijfers_02R.indd 25
25
05-11-18 14:47
BELRUBRIEK KAASPROMOTIE
KAASBEWERKINGSMACHINES
INDUSTRIËLE AUTOMATISERING
IN- EN VERKOOP TANKS
LUCHTBEHANDELING
KWALITEITSCONTROLE RVS TANK- EN APPARATENBOUW
inlichtingen: tel: 020-5736056 • fax 020-6242519 18ZUI011_ADVERTENTIE.indd 26
01-11-18 13:52
Tetra Pak Processing Systems DĂŠ specialist in het leveren en onderhouden van productieoplossingen, componenten en turnkey oplossingen voor de volgende categorieĂŤn: Dairy, Cheese, Prepared Food, Beverage, Ice Cream en Cosmetics. www.tetrapak.com tpps.benelux@tetrapak.com +31 30 634 9999
+32 2 467 6848
Moving food forward. Together. Processing with Tetra Pak
kaasperssystemen weivatensysteem kaastransportsystemen spoeltunnels uitpakkers mouldhandling afblaassystemen merkenleggers
Joure - 0513 468 999 info@bosgraaf.net - www.bosgraaf.net
18ZUI011_ADVERTENTIE.indd 27
01-11-18 13:53
supporting healthy natural food
Reiniging en desinfectie voor de zuivelsector
®
SynQ
Voor een mooi zuivelproduct is hygiëne tijdens de productie essentieel. In2Food heeft jarenlange ervaring in de zuivelindustrie. Het ruime assortiment reinigings- en desinfectiemiddelen van SynQ is speciaal ontwikkeld voor de levensmiddelenindustrie. SynQ producten zijn van hoge kwaliteit met een lage dosering en hebben herkenbaar gekleurde cans voor extra gebruiksgemak. De producten zijn duurzaam en voldoen uiteraard aan alle eisen.
Kijk voor meer informatie op www.in2food.nl/synq/ Voor persoonlijk advies op het gebied van reiniging en desinfectie en een op maat gemaakt hygiëneplan kunt u contact opnemen met 026 - 3186704 of info@in2food.nl.
In2Food is onderdeel van
18ZUI011_ADVERTENTIE.indd 28
www.in2food.nl/synq/
01-11-18 13:53