Tine

Omzetgroei behoedt Tine niet voor winstdaling 2019 toont twee gezichten aan Noors zuivelconcern

Tine, het op een na grootste zuivelbedrijf van Scandinavië, heeft enkele pittige jaren achter de rug. De jaarcijfers over 2019 tonen twee gezichten.

Tekst: Hermann-Josef Martinx

Door wetten en regels waar het bedrijf zelf geen invloed op had, begon het huishoudboekje van Tine de afgelopen jaren hier en daar op eigen Jarlsbergkaas te lijken: overal gaten. Om een voorbeeld te geven: op last van de World Trade Organisation moest de Noorse overheid de nationale exportsubsidies op kaas stopzetten. Vanaf 2016 werd deze subsidie tandenknarsend afgebouwd, om in juli 2020 te eindigen op nul. Daarnaast stegen de invoerrechten

voor kaas die richting EU-landen gaat. De impact van dergelijke handelspolitieke maatregelen op Tine’s kaas-export is groot. Zoals Zuivelzicht in 2018 al meldde, kon de kaasexport van Tine zich zonder overheidssubsidie sowieso amper staande houden tegenover de binnen- en buitenlandse concurrentie. Het management van Tine reageerde met een reeks kostenbesparende maatregelen, investeringen in goedkopere productiemethoden en modernisering, plus een aantal verschuivingen om de export overeind te houden. Tegelijk wordt nagedacht over nieuwe mogelijkheden op de binnenlandse markt. De Noorse consumenten krijgen de komende jaren meer Noorse kaas en nog andere, nieuwe zuivelproducten uit eigen land aangeboden.

Samen sterk Om de eigen concurrentiepositie te versterken, leunt het vanuit oude zuivelcoöperaties ontstane Tine wat meer op zijn samenwerkingspartners. Het gevoel dat je samen sterker staat zit immers in het bedrijfs-DNA. Zo presenteerde het bedrijf in maart 2019 samen met Orkla Foods Norge een nieuwe, Noorse cheddarkaas. Orkla, al jarenlang een trouwe partner van Tine, gebruikt de nieuwe cheddar vooral voor de

Tine in 2019

Uit de jaarcijfers 2019 van Tine blijkt dat het netto bedrijfsresultaat daalde naar € 85,2 miljoen euro. Dat is 27,3 procent minder dan in 2018. Tine verwerkte in 2019 in totaal 1,163 miljard liter koe- en geitenmelk in dertig Noorse zuivelfabrieken –vergeleken met het voorgaande jaar een daling van circa 3 procent. Aantal medewerkers Tine Group: 5.408 Investeringen 2019: € 219 miljoen Ledenaantal moedercoöperatie Tine SA: 9.567

Duurzaamste van Noorwegen

De Tine Group werd in 2019 door consumenten uitgeroepen tot ‘meest duurzame onderneming van Noorwegen’. Een van de meest in het oog springende wapenfeiten is de bouw in 2019 van een nieuwe, buitengewoon energiezuinige zuivelfabriek. De fabriek is aangesloten op het lokale stadsverwarmingsnet en wekt elektriciteit op via 6.000 vierkante meter zonnepanelen. Ter plaatse voorziet een eigen tankstation de vrachtwagens van biogas, terwijl laadpalen het gebruik van elektrische personenauto’s stimuleren. Een warmtepomp levert energie voor zowel de magazijnkoeling als ook stoom voor in de fabriek. Overtollige warmte wordt elders benut, bijvoorbeeld voor vloerverwarming en warm water. Voor de bouw van de modelfabriek ontving het zuivelconcern € 1,7 miljoen investeringssteun van het Noorse energieagentschap Enova.

pizzaproductie. Na een serie verbouwingen en aanpassingen in een van de eigen kaasmakerijen startte de productie eind 2019. Ook met dochteronderneming OsteCompaniet komt een nieuw samenwerkingsproject van de grond. Dit richt zich op de bereiding van witte kaas. Witte kazen komen momenteel voor 90 procent vanuit het buitenland. Tine en OsteCompaniet zetten in op witte kaas van Noorse melk. Buitenlandse partners zijn er ook. Bijvoorbeeld het Ierse zuivelbedrijf Dairygold. Samen met de Ieren bouwde Tine de afgelopen jaren een kaasfabriek in Ierland. De partners willen van hieruit zowel de Europese als ook de Amerikaanse markt bedienen. Tine investeerde in totaal ongeveer € 77 miljoen in dit project. De fabriek draait sinds kort, eerst nog op proef.

Echte witte geitenkaas Tine stak vorig jaar ook € 17,4 miljoen in de uitbreiding en modernisering van zijn zuivelfabriek in de regio Troms, in het noorden van het land. Hier vernieuwde men onder meer de productie-installatie en het rijpingsmagazijn voor geitenkaas. Door de uitbreiding neemt de melkverwerkingscapaciteit van de zuivelfabriek met meer dan 30 procent toe, van ongeveer 35 miljoen liter tot meer dan 45 miljoen liter per jaar. Daar was uiteraard over nagedacht: vooral de verkoopcijfers van een zogenoemde ‘echte witte geitenkaas’ voorspelden goed nieuws. Dat nieuws werd nog beter toen Tine al snel een grote order voor deze kaas binnensleepte vanuit de Verenigde Staten.

Ommekeer Een volgende investering is ruim € 10 miljoen voor het omvormen van een grote kaasmakerij in het westen van Noorwegen. Zodra de gewenste aanpassingen in het najaar van 2020 klaar zijn, zullen hier de bekendste Noorse kazen zoals Jarlsberg en Norvegia worden geproduceerd. Begin 2020 kondigde het Tine-management bovendien een capaciteitsverdubbeling en modernisering aan voor de centraal in het land gelegen zuivelfabriek in Dovre. Hier mikt men op de toenemende vraag naar speciale kaasjes met namen als Snøfrisk (met room van geitenmelk) en Selbu Blå (een blauwe schimmelkaas). Alle investeringen passen naadloos binnen de vijf jaar geleden ingezette bedrijfsstrategie. Tine besloot toen al de bakens te verzetten en heeft in de periode 2015 tot en met 2019 zo’n € 674 miljoen geïnvesteerd in uitbreiding, modernisering en verlaging van kosten voor productie en logistiek. Dit pakket betaalde zich in 2019 nog niet volledig uit. Ondanks de internationale belemmeringen en toenemende concurrentie werd een omzetstijging ter waarde van € 70,5 miljoen bereikt. De binnenlandse omzet bereikte zelfs een recordhoogte: 3,5 procent boven het niveau van 2018. Maar klinkende winstcijfers ontbreken nog. De netto winst daalde met 27,3 procent, om uit te komen op € 85,2 miljoen. Nog niet de grote ommekeer waar Tine naar uitkijkt.