Bedrijf

Spectaculaire winstgroei voor Noorse zuivelonderneming Coronamaatregelen in eigen land helpen Tine

Er zullen wereldwijd niet veel bedrijven zijn die het coronajaar 2020 met evenveel succes zijn doorgekomen als de Noorse onderneming Tine. Het zuivelconcern was op de thuismarkt zo succesvol dat het een recordwinst boekte.

Tekst: Hermann-Josef Martin

Vorig jaar meldde ZuivelZicht dat de Noorse zuivelonderneming Tine in 2019 3,5 procent meer had omgezet, maar dat de nettowinst met 27,3 procent was gekelderd. Slotzin uit dat artikel: ‘Nog niet de grote ommekeer waar Tine naar uitkijkt’. Het concern had zich immers de voorgaande jaren drie slagen in de rondte gewerkt om efficiënter te worden. Door het wegvallen van overheidssubsidies, toenemende concurrentie en enkele veranderingen in het consumentengedrag waar aanvankelijk traag op was gereageerd, dreigde een neerwaartse spiraal. En dus investeert Tine al enkele jaren in modernisering en rationalisering van de productie. Ook omarmt het bedrijf in binnen- en buitenlandse samenwerkingsmogelijkheden en probeert het nieuwe producten in de markt te zetten. In 2019 leverde dat zoals gezegd geen ommekeer op, maar 2020 bracht die wel.

Succesvolle ijsdochter

Het in Oslo zetelende bedrijf boekte in 2020 een geconsolideerde omzet ter waarde van € 2,5 miljard. Dat betekent ten opzichte van 2019 een stijging met 3,8 procent. De binnenlandse melkverwerking groeide met 3,1 procent, terwijl de omzet van de internationale melkdivisie met 3,9 procent omhoogging. Nog beter verging het de niet-melkspecifieke activiteiten, zoals de verkoop van ijs en andere desserts uit het vriesvak: +9,3 procent. Volgens Tine is de forse stijging vooral te danken aan de sterke toename van de vraag bij de binnenlandse ‘ijsdochter’ Diplom. Daar steeg de verkoop met maar liefst 16,4 procent. Fjordland, een andere Noorse dochteronderneming, deed het ook prima met een omzetstijging van 5,1 procent in 2020. Dit bedrijf is gespecialiseerd in kant-en-klaarmaaltijden, yoghurt, desserts, margarine en snacks. Door de coronapandemie en de daarop volgende lockdown piekte de verkoop van kant-en-klaar voedsel aan Noorse huishoudens.

Recordwinst

De nettowinst van de Tine Group als geheel steeg in 2020 spectaculair: met 80,8 procent naar 1,8 miljard Noorse kronen, oftewel € 177 miljoen. Dat is een recordwinst, voor het overgrote deel te danken aan de sterk toegenomen binnenlandse zuivelverkoop. En die succesvolle verkoop had alles te maken met corona. Vanwege de pandemie gingen de grenzen dicht. Daarmee kwam abrupt een einde aan het in Noorwegen populaire ‘winkeltoerisme’ in het goedkopere buurland Zweden. Bovendien viel dankzij de gesloten grenzen ook de buitenlandse concurrentie grotendeels weg. De winkelschappen met zuivel vulden zich meer en meer met producten van Tine en haar dochterondernemingen. Minder concurrentie en minder transport betekenden ook dat de bedrijfskosten daalden. Daarnaast is ook aannemelijk dat de efficiëntiemaatregelen van de voorbije jaren zich eindelijk uitbetaalden.

Tine profiteerde het afgelopen jaar van de gesloten grenzen. Daardoor viel de buitenlandse concurrentie op de thuismarkt grotendeels weg. (Foto: Katrine Lunke)

Hogere melkprijs

Dankzij de recordwinst kon Tine de aangesloten melkveehouders meer geld per liter melk uitbetalen. De melkprijs steeg met gemiddeld 6,4 procent. De ruim 9.000 leden/melkveehouders ontvingen ook een fors hogere nabetaling van 7,6 cent. In het boekjaar 2020 kregen de dertig

Export

De internationale activiteiten van de Tine Groep richten zich vooral op Noord-Amerika en Europa. In de Verenigde Staten leunen de Noren vooral op dochteronderneming Norseland. De omzet steeg er met 1 procent vergeleken met 2019. Interessanter is het feit dat Norseland zijn minderheidsbelang in het Amerikaanse zuivelbedrijf Lotito Foods omzette in een meerderheidsbelang. Daarmee versterkt Tine haar positie binnen de Amerikaanse consumentenmarkt. In Europa daalde de omzet van de Tine Groep in 2020 met 16,3 procent ten opzichte van een jaar eerder. Zweden en het Verenigd Koninkrijk bleven de belangrijkste Europese buitenlandse markten. Een belangrijke rol is

weggelegd voor de in Zweden gevestigde distributiemaatschappij Wernersson Ost AB. Ondanks de corona-problematiek met gesloten grenzen deed dit bedrijf het in 2020 opvallend goed, met een omzetstijging van liefst 20 procent. Dat was voornamelijk toe te schrijven aan aanzienlijke prijsstijgingen van kaas én een substantiële afname van de bedrijfskosten. In andere Europese landen moest Tine echter nogal wat terrein prijsgeven: de gesloten grenzen hadden uiteraard ook een keerzijde. Het zal de Noren niet echt pijn hebben gedaan: 2020 gaat de boeken in als een absoluut topjaar.

melkfabrieken van de Tine Groep ruim 1,35 miljard liter reguliere melk geleverd en bijna 50 miljoen liter biologische melk. De geitenmelk haalde net niet de 20 miljoen liter. De binnenlandse dominantie van de Tine Groep is dusdanig groot – 81 procent van de aangevoerde melk gaat naar Tine – dat de Noorse overheid het bedrijf verschillende verplichtingen en begrenzingen heeft opgelegd, zodat andere Noorse zuivelbedrijven ook nog wat speelruimte overhouden. In eigen land ligt het marktaandeel van Tine bij de melkverkoop op 71 procent. Bij room is dat 79 procent, bij yoghurt 61,4 procent.

Besparing

Eind 2020 had de Tine Groep iets minder dan 5.350 mensen in dienst. Ruim 4.000 werken bij het moederbedrijf, de rest zit verdeeld over binnen- en buitenlandse dochterondernemingen. Het in 2019 gestarte efficiëntie- en rationalisatieprogramma wordt doorgezet. Concreet betekent het dat eind 2021 ongeveer vierhonderd banen komen te vervallen, goed voor een verwachte besparing van € 100 miljoen.

Investeringen

In de periode 2015-2020 investeerde de Tine Groep zo’n € 900 miljoen in modernisering en/of nieuwbouw. Op verschillende plekken verrezen hypermoderne fabrieken, waarvan één in Ierland. Ook werden bestaande fabrieken aangepast of uitgebreid, zoals gebeurde bij de kaasmakerij Meieriet Verdal, waar Tine van Noorse melk gemaakte cheddar produceert. In 2020 investeerde Tine voor zo’n € 130 miljoen. In het najaar van 2021 start de bouw van een nieuwe zuivelfabriek in Noord-Noorwegen (Storsteinnes). Vorig jaar is hier al een rijpingsmagazijn voor geitenkazen gebouwd. De bestaande kaasmakerij van Storsteinnes wordt gerenoveerd. Soortgelijke plannen liggen er voor nog minstens twee andere Tine-vestigingen.

Dankzij de gesloten grenzen viel voor Tine de buitenlandse concurrentie grotendeels weg