bedrxan165 by bedrxan

‫بارزانی یان مالیكی‪ ،‬دەستكەوت یان پیالن؟‬

‫لە ئایندەیەكی نزیكدا‬

‫ﻣﻮﻛـــــﺮی‬

‫ژﻣﺎرە )‪ (١٦٥‬ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﻰ ‪ ٢٠١٢‬زاﻳﻴﻨﯽ‪ ،‬ﭘﻮوﺷﭙەڕ ‪٢٧١٢‬ی ﻛﻮردی‬

‫‪17‬‬

‫ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﭼﻠەی ﮔەورە رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳﯽ ﻛﻮرد‬

‫ﻣﺤەﻣەد ﻣﻮﻛﺮی‬ ‫) ‪(٢٠١٢ - ١٩٤٥‬‬

‫ژﻣﺎرە )‪ (١٦٥‬ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﻰ ‪ ٢٠١٢‬زاﻳﻴﻨﯽ‪ ،‬ﭘﻮوﺷﭙەڕ ‪٢٧١٢‬ی ﻛﻮردی‬

‫ﺳﯿﻨەﻣﺎی‬

‫‪18‬‬

‫ﺑ‪‬وﻛﺮاوەﯾەﻛﯽ رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮﯾﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑەدرﺧﺎن دەردەﭼێ‬ ‫ﺑەﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ‪ :‬ﭘﺸﺘﯿﻮان ﻋەﺑﺪوڵ‪‬‬

‫ژﻣﺎرە ‪ ،١٦٥ - ١‬ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ‪٢٠١٢‬ی زاﯾﯿﻨﯽ‬

‫ﺑەﺳەرھﺎتﻟە‪ -‬ﺷﺎری ھەوﻟﯿﺮ دەﻛﺮﯾﺘەوە‬ ‫ھﯚﻟﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎ‬ ‫ژﻣﺎرە )‪ (١٦٥‬ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﻰ ‪ ٢٠١٢‬زاﻳﻴﻨﯽ‪ ،‬ﭘﻮوﺷﭙەڕ ‪٢٧١٢‬ی ﻛﻮردی‬

‫ژﻣﺎرە ‪٢٢ - ١٦٥ - ١‬ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ‪٢٠١٢‬‬

‫ﺗﺎﯾﺒەت‬

‫مانگنامەیەكی رۆژنامـــەوانیی رووناكبیری گشـــتییە ‪ -‬دەزگای چاپ و باڵوكردنەوەی "بەدرخان" دەریدەكات‬ ‫خولی دووەم‪ ،‬ژمارە (‪ ،)165‬چوارشه‌ممه‌‪ ،‬حوزەیرانى ‪2012‬زایینی ‪ -‬پووشپەری ‪2712‬ی كوردی ‪ -‬ساڵی دوازدەیەم‬ ‫سەربەست حوسێن‬ ‫لە داستانی عیشقی‬ ‫بۆ خاك و نیشتمان‬ ‫و نەتەوەو جوانە‬ ‫عەسكەری‪ ،‬لە رۆمانی‬ ‫(ئەوین لە واڵتێكی‬ ‫لەت لەتكراودا)‬ ‫رووبەڕوو و راشكاوانە‬ ‫لە دیمانەیەكی‬ ‫تایبەتی بەدرخاندا‬

‫جەاللی میرزا كەریم‬ ‫(‪)1993-1936‬‬ ‫لە (دەقێكی دوێنێی‬ ‫بڕوای شار) لە‬ ‫بەدرخان بخوێنەرەوە‬ ‫ئەم وێنەیەش‬ ‫بۆ یەكەمین جارە‬ ‫باڵو دەكرێتەوە‪،‬‬ ‫لەالیەن شاعیری‬ ‫ناسراو سەباح‬ ‫رەنجدەر نێردراوە‪.‬‬ ‫ل‪12‬‬

‫ل‪10-9‬‬

‫ﺑ‪‬وﻛﺮاوەﯾەﻛﯽ رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮﯾﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬ ‫ﻟەﮔەڵ ﺑەدرﺧﺎن دەردەﭼێ‬ ‫ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻛەﺳێﻚ ﺋﺎزادە ﺑەﺳەرھﺎﺗﯽ‬ ‫ﺧﯚی ﺗێﺪا ﺑ‪‬وﺑﻜﺎﺗەوە‬

‫ﺳﯿﻨەﻣﺎ‬ ‫ﭘﺸﺘﯿﻮان ﻋەﺑﺪوﻟ‪‬‬

‫ﻧەﺑێ‪،‬ﺑە ﻛﻮڕی ﮔەورە ﺑﯿﺖ‪ ،‬ﺧﯿﻨﺪن ﺗەواو ﺑﻜەی‪ ،‬واﺳﯿﺘە ﺑﻜەی‪ ،‬داﺷﻨەﻣەزرێﯽ!‬ ‫ﺑﺎوﻛﺖ‬ ‫ﺑەم ﺑﯿﺮ‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎ‬ ‫ﺑﻜەوە‪ :‬ھﯚﻟﯽ‬ ‫ﻟەوەﯾەﻛﺠﺎر ‪٥‬‬ ‫زواﻧە ﺑە‬

‫‪30‬‬ ‫ژﻣﺎرە )‪ (١٦٥‬ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﻰ ‪ ٢٠١٢‬زاﻳﻴﻨﯽ‪ ،‬ﭘﻮوﺷﭙەڕ‬ ‫‪٢٧١٢‬یﻟەﻛﻮردیﺑﺎرەی داﻣەزراﻧﺪﻧﻤەوە!‬ ‫ﯾﺎدداﺷﺖ‬ ‫ﻣﻦ و واﺳﯿﺘەﻛﺎراﻧﻢ ‪-‬‬

‫ﺗﺎزەﺗﺮﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ دەﻧــﮓ و ڕەﻧــﮓ ﻟە‬ ‫ھەوﻟێﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﺪا دەﻛﺮێﺘەوە‪ ٤ ،‬ﺳﺎڵﯚﻧﯽ‬

‫اﻟﻌﺮﺑﻲ‬

‫ﻛﻮردو ﻛــــــﺎن‬

‫‪٢٠٠٠/١٠/٢٢‬‬ ‫ﺷــــﮫــــﺮﻳــــﺔ‬ ‫داﺑەﺷـــﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫)ﺻﻔﺮ( ﻟەﻓﻲﺋﺎھەﻧﮕﯽ‬ ‫ﺻﺪر اﻟﻌﺪد ﺟﯿﺎ‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﯽ ‪٣٥‬ﻣﯿﻠﯿﻤﯽ و ﺳﺎڵﯚﻧێﻜﯽ ‪ 3D‬و ‪،5D‬‬ ‫ﭘﺎش ﻧەﻣﺎﻧﯽ ھﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ‬ ‫أﻣﻞ ﺑﺎﺟﻼن‬ ‫ﺑﺎﺷﺮاف‪ :‬اﻟﺼﺤﻔﻴﺔ‬ ‫ﺋﯚﺳـــﻜﺎر‪ ،‬ﻛە ﺳﺎ‪‬ﻧە‬ ‫ﺧە‪‬ﺗﯽ‬ ‫)ﺳﯿﺮوان‪ ،‬ﺣەﻣﺮا‪ ،‬ﺻـــﺤـــﺎﻓـــﻴـــﺔ‬ ‫و ‪ ٤‬ﺳﺎڵﯚﻧﯽ دﯾﻜە‪ ،‬ھەرﯾەﻛەو )‪ (١٥٠‬ﺑﯿﻨەر‬ ‫ﺳە‪‬ﺣەدﯾﻦ‪،‬ـە ﻛﺮﯾﺴﺘﺎڵ(‬ ‫ﮔﻮێﺪاﻧە‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ‪ ،‬ﺑێ‬ ‫ﻋــﺎﻣﺔ‪،‬ﻛــﺎﻛـ‬ ‫ﭼﺎوﻟەڕێﯽ وەراﻣﯽ دۆﻛﺘەر ﺑﻮوم‪ ،‬ﺋێﻮارەﯾەﻛﯽ ــــ ﯾەﻋﻨﯽ‬ ‫ﻟە ﺧﯚﻋەﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ‬ ‫ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎی‬ ‫ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺎی‬ ‫‪٢٠١٢/٦/٢٢‬‬ ‫)‪(١٦٥‬‬ ‫اﻟﺪورة اﻟﺜﺎﻧﻴﺔ‬ ‫اﻷول‪،‬‬ ‫ﺣـﺮةوەزارەت ﻧەﯾﺪەزاﻧﯽ داﯾــەوە اﻟﻌﺪد‬ ‫دەﮔﺮێ‪ ،‬ﺳﯿﻨەﻣﺎ ﺑﭽﻮﻛەﻛەش )‪٣٠‬ﺗﺎ‬ ‫ـەی ھﯚڵەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫درەﻧﮓ ھﺎوڕێﻜەمﺋﺎﺧﯚ‬ ‫ھەوﻟێﺮ ﺋێﺴﺘﺎ ﺳەرﻣﺎ و ﮔەرﻣﺎ و ھﺎوﯾﻦ و زﺳﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎﺑﻮوە‪،‬ﺑﯚﺑﯚ ﺋەﻣﺮەﻛەی‬ ‫ﺧﯿﻨﺪن ﺗەواو‬ ‫زەﻧﮕﯽ ﻟێﻛـدا‪:‬‬ ‫ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ داﺑەﺷـــﯽ دەﻛﺎت‪.‬‬ ‫ﯾێﻚ ﺋەم )‪ (٥‬ﺳﺎﻟﯚﻧەی‬ ‫‪ (٤٠‬ﺑﯿﻨەر دەﮔﺮێﺖ‪،‬‬ ‫ﺑە دوای ﺧەﺑەر ﻛەوﺗﻢ‪ ،‬ﭘﻠەو ﻣﻠەﺷﻢ‬ ‫دەﻛﺮێﺖ‪ .‬دەرﻛﺮدﯾﯿە؟‬ ‫ﺑﺎﺷﯽ؟!‬ ‫ھﺎوﯾﻨﯽ ‪ ،٢٠٠٧‬ﻛە ﺗــﺎزە زاﻧــﻜــﯚم ﺗەواو ــ ﺋەﻟﻮو‪ ،‬ﻛﻮی ﻛﺎﻛە ﻋەﻟﯽ‬ ‫دروﺳﺖ‬ ‫ــ ڕەﻗەم‬ ‫ﭼەﻧﺪە؟ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ )ﻛﺎن(‬ ‫ﻓﯿﺴـــﺘﯿﭭﺎڵﯽ‬ ‫)ﻣێﮕﺎ ﻣـ‬ ‫ﺗەﻗﺪﯾﻤﯽــەﻻری‬ ‫ﻛﺮدﺑﻮو‪ ،‬ﻧێﻮ ﺗ‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎ ﻟە‬ ‫ـﯚل( ــﻛەﺧﯚش ﺑﯿﺖ ﯾﺎﺧﻮا‪ ،‬ﺋەﺗﻮ ﻛﻮی؟!‬ ‫ﻛﭽێﻚ‪،‬‬ ‫داﻣەزارﻧﺪﻧﻢ ﻛﺮد‪،‬‬ ‫ﺷـــﺎری ‪٢٠٠٩‬‬ ‫ﺑەرواریﻟە ‪١٨‬ی ‪١٠‬ی‬ ‫ــ ﻛﺎﻛە ﺋەوە ﺑڕﯾﺎرە و ﺗەواو! ﺳﺎڵﯽ دادێ! ﻟە ﺟەرﯾﺪەﻛﺎن وەرﮔﺮﺗﻦ و ﺋێﺴﺘﺎش ھەﻣﻦ‪ ،‬ــﻛە‪،٢٨١٠٥‬‬ ‫)ﻛﺎن(‬ ‫ﺳـــﺎ‪‬ﻧە‬ ‫)ﻣەﺳڵەﺣە(‬ ‫ﭘﺎﺳﯽ‬ ‫ﺋﺎﺷﻘﯽ ﺑﺒﻮوم و‬ ‫ﮔەراﺟﯽﺑﻮو‬ ‫ﭘێﺸﺘﺮﻛە ﻣﺎوەﯾەك‬ ‫ھەرﮔﯿﺰﺑﻮو ــﻟەدەﻧﮕﻮﺑﺎﺳﯽ وەزارەت ﭼﯽ ﺑﻮو؟ ﺋەﮔەر ﺷەﻧﺴﯽ ﻣﻦ ﺑﺮادەرێﻜﯽ زاﻧﻜﯚم ﻟەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾە ﺑ‪‬م ﭼﻮﻧﻜە ﺣەﯾﺎﺗﯽ ﺋﯿﺸﯽ ﺣﻮر ﻟەم وراﺗەدا ــ ﻧﺎوت ﺣەﻟﯽ ﺳﺪﯾﻘە؟‬ ‫دەﻛﺮێﺖ‬ ‫ﺳـــﺎز‬ ‫ﻓەڕەﻧﺴـــﯽ‬ ‫ی‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎی‬ ‫ژﻣﺎرەﺑەﺑﺮێﻢ!ﻧﺎوی‬ ‫ﺷﯚرﺷەو‬ ‫ﻛﻮردی‬ ‫‪٢٧١٢‬ی‬ ‫ﭘﻮوﺷﭙەڕ‬ ‫زاﻳﻴﻨﯽ‪،‬‬ ‫‪٢٠١٢‬‬ ‫ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﻰ‬ ‫)‪(١٦٥‬‬ ‫و‬ ‫ﻧەﺑﻮون‬ ‫ﺧﯚش‬ ‫ﭘێ‬ ‫درم‬ ‫ھﯿﭻ‬ ‫ﻧﯿﯿە‪،‬‬ ‫زاﻣﻦ‬ ‫ﭼﻮار‬ ‫ھﺎﺗﺒﯚوە‪،‬‬ ‫ﻟێﯽ‬ ‫ﻧﺎوم‬ ‫ﻛە‬ ‫ﺑﻮو‪،‬‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ‬ ‫دەﻛەم!‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﯽ‬ ‫ﺗەﻗﺪﯾﻤﯽ‬ ‫ﺋەﻣﻦ‬ ‫ﻧﺎﻛﺮێ‬ ‫ھەﻣﻮوﺟﺎر‬ ‫ﭘێﯽ‬ ‫ڕێﮕﺎیﻧــەدەھــﺎت‬ ‫ﺳەر ﻟــەرووم‬ ‫ﺑەرێ!‬ ‫ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎراﻧﯽ ﺗەﻣەﻧﯽــ‬ ‫ﺑەدرﺧﺎن ﺷﺎری ﺳــــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚﭼﯽ‬ ‫ـــﺎڵﯿﺪا ﻟە‬ ‫ﺑەرێ ﺳـ‬ ‫‪67‬‬ ‫ﺋەوە ﻣﯚﻣﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﻣﻮﻛﺮی ھەڵﻜﺮاو دواﺗﺮ ﺋەﻧﺪازﯾﺎر‬ ‫ﺧﺎﻧەوادەو دۆﺳﺘﺎﻧﯽ رۆﻣﺎﻧﻨﻮس ﺑەﺷﺪارﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﺑەدرﺧﺎن‬ ‫ـﻮردیﺑە‬ ‫ﺗﺎﯾﺒەت‬ ‫ﻛەﻟﭽەری‬ ‫ﺑـــ‪‬وﻛـــﺮاوەﯾـــەﻛـــﯽ‬ ‫ﭘێﺸﻜەشﺑە ﻣﯿﺰاج‬ ‫ھەر رۆژێﻚ دێ‬ ‫ﭼﻮﻧﻜە دەزاﻧﻢ‬ ‫رۆﻣﺎﻧﻨﻮس ﭼﻮار‬ ‫ﺧﯿﻨﺪی ﻟە زاﻧﻜﯚ‪،‬‬ ‫ﺑەر ﺳﺎری‬ ‫ﻣﮫﯿﻤە‪،‬ــﺎت ــ‬ ‫»وەزارەﺗﯽﻟەﺧﯿﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ‪‬‬ ‫دەﯾﮕﻮت‪:‬‬ ‫ﺑﯿﻨەران دەﻛ‬ ‫ﭘێﺸﻮازی‬ ‫ﻛـ‬ ‫ﺋەو ﺑە‬ ‫دەﻛﺮێ‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦﺧﯚی‬ ‫ﺷﻮێﻨﯽ‬ ‫ﭼــﺎوەرێ ﺑﻜە‪،‬‬ ‫دواﯾﯽ ــﻛﺮد‪.‬ﻛﺎﻛە‬ ‫ـــﻤەرﮔەﯾەﻛﯽ‬ ‫دووەﻣﯿﻦﻟەﻛە ﭘێﺸـ‬ ‫ﻟەوەی‬ ‫ﺟﮕە‬ ‫وﺗﺎرێﻜﯽ‬ ‫ﻧﯿﻦ‪ ،‬ﺟﺎف(‬ ‫)ﺧﻮﺳﺮەو‬ ‫ﮔەرم و‬ ‫رەﺑەقﭼەﻧﺪ‬ ‫ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی‬ ‫دەﺑێﺖ ﺑە‬ ‫ھەڵﺒەتـــﻤەﻛە‬ ‫دەدەﻣەوە‪،‬رێﻮڕەﺳـ‬ ‫ﺧەﺑەرتـــەرەﺗﺎی‬ ‫ﻛﯚﭼﻜﺮدﻧﯿﺪا‪،‬و ﺳـ‬ ‫ـــەر‬ ‫ﺑﯚﻛﺲﺑﺴـ‬ ‫رۆژ‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﯽ‪40‬‬ ‫ﺗێﭙەڕﯾﻨﯽ‬ ‫ﻧﯿﯿە‪،‬‬ ‫ھﯿﭻ‬ ‫ﻟە‬ ‫ﺋﺎﮔﺎﺷﺖ‬ ‫و‬ ‫دەﻛەن‬ ‫ﻓەﺳڵﺖ‬ ‫ﻧەﻛﺮد!‬ ‫ﻗﺴەﻣﺎن‬ ‫ﭘێﻜەوە‬ ‫ﺳەﻋﺎت‬ ‫ﺑﻜەم!‬ ‫دۆﻛﺘەر‬ ‫ﻟﯚ‬ ‫ﺗﯿﻠﯿﻔﯚن‬ ‫وەرام‬ ‫ﻟە‬ ‫ﺑﺮﯾﺎرﻣﺎﻧﺪا‬ ‫ﺑﺎﺷە‪«،‬‬ ‫ﺧﯿﻨﺪﻧﯿﺶ‬ ‫ﺷەﻧﺴﯽ‬ ‫ﻟــــەدوایﻟەوێ‬ ‫ﭘﯿﺸﻜەش‬ ‫ﺋﯚﻓﯿﺲ‬ ‫ﺗﺎزەﺗﺮﯾﻦ‬ ‫)ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎـــﺒــــﯿــــﺮﯾــــﯽ‬ ‫رووﻧــــﺎﻛـ‬ ‫ﻣﺎﯾە!‬ ‫ﺳـــﯿﻨەﻣﺎ‬ ‫ﻓﯿﺴـــﺘﯿﭭﺎڵﯽ‬ ‫رزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﻛـﻛﻪ‬ ‫ﺑﺪوﻟﻮاﺣﻴﺪ‬ ‫ﺋﺎزادـ ﻋﻪ‬ ‫ﺷﺎﻋﯿﺮﯾﺶ ﺑەد‪.‬‬ ‫رﻣﻴﺎﻧﻰ و‬ ‫)ﻗﻮﺑﺎدی ﻋﺎدل ﮔﻪ‬ ‫ھەروەھﺎ ﻟﯚی د‪.‬‬ ‫)دوایﯾەﻛێﻜﯿﺶ‬ ‫رﻳﻢﺑﻮوە‪،‬‬ ‫ـــﻮرد‬ ‫ـــەوەی‬ ‫ﺑﺰوﺗﻨ‬ ‫ﻗﻮرﺋﺎﻧﯽ ﭘﯿﺮۆز‬ ‫ﺋﺎﯾەﺗێﻚ‬ ‫ھﺎوڕێﯿﺎن و‬ ‫ـــﺘﺎن و‬ ‫دۆﺳ‬ ‫ـــەوادەو‬ ‫ﺗەﻗﺪﯾﻤﯽﺧﺎﻧـ‬ ‫ـــﺪاری‬ ‫ﺑەﺑەﺷـ‬ ‫ﺳەرەوە ﻟﯚﺗﺎﻧﻢ‬ ‫ﺟەﻟﯿﺰادەی(ی دێڕێﻜﯽ‬ ‫وەﻛﺌەوەی ﻟەﭼەﻧﺪ‬ ‫ﻛﺮد‪.‬و زەﻧﮕێﻜﻢ‬ ‫ﺳﺎﻣﺎن( وەرﮔﺮت‬ ‫ﻟەﻻﯾەن رەﻗەم ﻛﯚڕەﻛەﻛەﯾﻢ‬ ‫ﺋﺎﻛﺮەﯾﯽ ﻟێﺪا‪،‬‬ ‫ﻟە ﻧەژدەت‬ ‫دۆﻛﺘەر‬ ‫زەﻧﮕێﻜﻢ ﺑﯚ‬ ‫ﺑﻜەﯾﻦ ﻟﯚ‬ ‫ﺧﯿﻨﺪﻧﯽـ ﺑﺎ‪‬‬ ‫وەزارەﺗﯽ‬ ‫ﻣەﻣﻨﻮون!‬ ‫ﺧە‪‬ﺗﯽﺑﺮام‬ ‫ﺑﻮوە ﻟەــ ﺑﺎﺷە‬ ‫دەﺑێ‬ ‫ﺗﺎﯾﺒەت‬ ‫ﺳﺎﻟﯚﻧێﻜﯿﺸﯿﺎن‬ ‫دەﻛــﺎت‪،‬‬ ‫داﺑﻨﺮێﺖﻛـﭼﻮﻧﻜە‬ ‫ﺋﯚﺳﻜﺎر(‬ ‫ـــﻮرد‪ .‬ھەروەھﺎ‬ ‫ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫رۆﻣﺎﻧﻨﻮﺳــــە‬ ‫ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮد‪.‬‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮوی‬ ‫)ﻣﻮﻛﺮی(‬ ‫ﺷﯿﻌﺮێﻚ ﻛە ﺑﯚ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری‬ ‫ﻟێﮋﻧەی‬ ‫دەﺳﺘﯽ ﭘێﻜﺮد و دواﺗﺮ وﺗﺎری‬ ‫ﺑە زۆرەوە‬ ‫ﻟەﮔەڵ‬ ‫ـە‬ ‫ـ‬ ‫ـﯿ‬ ‫ـ‬ ‫ـﯿ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺘ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺸ‬ ‫ـ‬ ‫ﮔ‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ‬ ‫ـــﺎری‬ ‫ـ‬ ‫ﻟەﺷ‬ ‫)ﺗەوار(‬ ‫ھﯚڵﯽ‬ ‫ﻟە‬ ‫رۆﺷــــﻨﺒﯿﺮان‬ ‫ﺋﺎﮔﺎﺷﻢ‬ ‫ھەر‬ ‫رووﯾﺪاو‬ ‫ﭼﯽ‬ ‫‪٢٠١٠‬‬ ‫ﻛﺮدەوە‬ ‫روون‬ ‫ﻟێﺪا!‬ ‫ﺑﻮو!‬ ‫ﻧﺎﺋﺎرام‬ ‫دڵﻢ‬ ‫ﺑﻮون!‬ ‫ﺗەﻋﯿﻦ‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﯽﺗەﻧﯿﺎ‬ ‫ﻛﺮدەوە‪،‬‬ ‫ﺗێﻠﯿﻔﯚﻧﻢ‬ ‫دﯾﻜە‬ ‫ﺟﺎری‬ ‫ﭼەﻧﺪﯾﻦ‬ ‫ﺑەدرﺧﺎن‬ ‫ﺑ‪‬وﻛﺮدﻧەوەی‬ ‫راوێﮋﻛﺎری رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮﯾﯽ دەزﮔﺎی ﭼﺎپ‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺮدﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻛﻮردی ‪.‬‬ ‫ﻓﯿﺴـــﺘﯿﭭﺎڵەﻛە ﺑﯚ‬ ‫ـــﯚیوﭘﺘـــﺮ‬ ‫ﻓﺎرﺳــــﯽ‬ ‫)ﻋەرەﺑﯽ‪،‬‬ ‫زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺍﻟﻌﻘﻴﺪﺓﻛە‬ ‫ﺋەوەی‬ ‫ﻓﻲ ﺑەھـ‬ ‫ﻗەﺳﯿﺪەﯾەك‬ ‫دەروێﺶ(ەوە‬ ‫ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ﻋەﺑﺪوڵ‪ (‬وە‬ ‫ﻟەﻻﯾەن دﻛﺘﯚر‬ ‫رێﻮڕەﺳﻤەﻛە‬ ‫ﻭﺍﻟﺴﻠﻄﺔ‪.‬‬ ‫ﺣﺮﻣﺎﻥ‬ ‫ﺍﻟﻤﺴﺘﻘﺒﻠﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻨﻴﺔ‬ ‫دواﺗﺮ ﻓﻲ‬ ‫دەردەﭼێ ﻫﻮ‬ ‫ﺍﻟﺬﻱ‬ ‫ﺍﻟﻔﺪﺭﺍﻟﻴﺔ‪،‬‬ ‫ﺇﺭﺍﺩﺓ‬ ‫ﺳ‪‬و ﺫﻟﻚ‬ ‫ﻏﻴﺮ‬ ‫)ھﯚﺷەﻧﮓﻭﻧەﺑﻮو!‬ ‫ﺍﻷﺳﺎﺱ ﻟێ‬ ‫ﺳﺎﻣﺎن!‬ ‫ﺑەدرﺧﺎنﻛﺎك‬ ‫)ﺷێﺮﻛﯚﺳ‪‬و‬ ‫ﺍﻟﺘﻐﻴﻴﺮ ﺍﻟﻰ ــ‬ ‫ﺗﺘﺤﻮﻝﮔﯿﺎن!‬ ‫ﻛﺎك دۆﻛﺘەر‬ ‫ﻣﻘﺎﺑەﻟەﯾەﻛﯽ ــ‬ ‫ـــﻤێﻜﯽ ﺑەر‬ ‫ﭼەﻧﺪـ رۆژێﻚ‬ ‫ﻣﺎﺗەﻣﯿﻨﯽ‬ ‫ﺑڕﯾﺎرەﭼﻠــــەی‬ ‫ﻟەوـــﺘەدا‬ ‫ﺷﺎﯾﺸـ‬ ‫ﻟە ڕێﻮەڕەﺳ‬ ‫ﻧﻮوﺳﺮاوەﻛەم‬ ‫واﺑﺰاﻧﻢ‬ ‫‪٢٠١٢‬یﻣﺎﻣەوە!‬ ‫ﭼﺎوﻟەڕێﻜﺮدن‬ ‫ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯿەﻛﺎن‬ ‫)ﺋەﻣﻨﯽ ﺳﺎﻟﯚﻧە‬ ‫ﺳەرﺟەم‬ ‫ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﻰ‬ ‫‪- ١٦٥‬‬ ‫ﻣﻮﻛﺮی ‪-‬‬ ‫ژﻣﺎرە ‪٨٧‬‬ ‫ﻓﯿﺴﺘﯿﭭﺎڵە‬ ‫دﻧﯿﺎﯾە‪.‬‬ ‫ﮔەﻻﻧﯽ‬ ‫ﺑﻮاری‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗەرەﻟە‬ ‫ﺑﻤﺬﻫﺐـــﻮە‬ ‫زاﯾﯿﻨﯽـــﯽﻟەو زاﻧﯿـ‬ ‫ﺋەمـ‬ ‫ﺑەﺑﺎﺷ‬ ‫ﺋﺎزەری(‬ ‫ﭼﻮوە و‬ ‫ـــﻮردی‬ ‫ﺗﺎﻗﯿﺒﯽﻛـ‬ ‫ـــﯿﺒﻮو‪ ،‬ﻓﻲ و‬ ‫ﻧﻮﺳـ‬ ‫ﻣﺤەﻣەد‬ ‫ـــەوە ﻛە‬ ‫ﺧﻮێﻨﺪراﯾـ‬ ‫ﻣﯿﻮاﻧەﻛﺎن‬ ‫ﺑەﺧێﺮھﺎﺗﻨﯽ‬ ‫ﻣﻀﺎﻋﻔﺔوێڕای‬ ‫ﺇﻟﻰ وﺗێﯿﺪا‬ ‫ﺧﻮێﻨﺪراﯾەوە‬ ‫ﺍﻟﺘﻌﺪﺩﻳﺔ‬ ‫ﺍﻹﻋﺘﺮﺍﻑ‬ ‫ﻓﻌﺪﻡ‬ ‫ﺗﻘﺮﻳﺮ‬ ‫ﺣﻘﻪ‬ ‫ﺍﻟﺸﻌﺐ‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺍﻕ ﻭ‬ ‫ﺻﻴﺎﻧﺔ ﻭﺣﺪﺓ‬ ‫ﻣﺸﺮﻭﻉ‬ ‫ﺋەھﻠەن!ﻳﺆﻭﻝ‬ ‫ﺷﻌﺎﺭ‬ ‫زۆر‬ ‫ﻣﻦ و‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺍﻗﻲﻛــەم‬ ‫ﺋﯿﺸەﻛەم‪،‬‬ ‫ﻟﻴﺲﺑﯚﻟــەﮔــەر‬ ‫ﺟەﻧﺎﺑﺘﺎن؟!‬ ‫ﺳەﻻم‪،‬‬ ‫ﻋەﻟەﯾﻜﻤە‬ ‫ﺍﻟﻌﺠﺰ ﻭ ــ‬ ‫ﻧەژدەت ــ‬ ‫ﻛﻮرددۆﻛﺘەر‬ ‫ﮔەورەیﻟەﮔەڵ‬ ‫ﻗەوﻣﯽ(م‬ ‫ﻣﻮﻛﺮی(‬ ‫)ﻣﺤەﻣەد‬ ‫ﺑﯚ رۆﻣﺎﻧﻨﻮﺳــــﯽ‬ ‫ژﻣﺎرەﻛەش‬ ‫زەﺑﺎﻟەو‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑﺎﻛﻮری‬ ‫ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی‬ ‫ﻭﻭﻋﻴﻪ‪٩ .‬ی‬ ‫ﻣﺎﻧﮕﯽ‬ ‫دەوروﺑەری‬ ‫دەﻛﺮد‪،‬‬ ‫ﺑﻨەﻣﺎڵەیداﻣەزراﻧﺪﻧﻢ‬ ‫ﺍﻟﻔﻠﺴﻔﺔﺑــﺮام‪،‬‬ ‫دواﺗﺮدەﻛـــﺎت‬ ‫ﻭﺟﺬﺭــﺴــﺎن‬ ‫ـﻖ ﻗ‬ ‫ﺗﻘﺴﻴﻤﻪ‪.‬ﺳــﺪﯾـ‬ ‫ﺑەرھەمـەﻟوــﯽ‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەیو ــــ ﺣـ‬ ‫ﺗﯿﺸﻜﯽ)ﺣەﻟﯽ‬ ‫دۆﻛﺘەر‬ ‫)ﻏﺎﻧﯽﻛﺎك‬ ‫ﺋەوم‬ ‫ژﯾﺎن وﺋﺎﺳﯚ‪،‬‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەی‬ ‫ﻛﺮدﺑﻮو‪ ،‬ﻟﯚ‬ ‫ﺋﺎﻛﺮەﯾﯽ‬ ‫ﻟەوەﯾﺶ‬ ‫ﺑەرﭼﺎوی‬ ‫ﺑﺮێﻜﯽرۆڵێﻜﯽ‬ ‫وەرﮔێڕاﻧﺪا‬ ‫)ﺋﺎرﯾﺎن(‬ ‫ﻛﯚﭼﻜﺮدوو‬ ‫وﺗﺎری‬ ‫زﻣﺎﻧﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺳﺪﯾﻖ(م‪،‬ھەڵﻮێﺴﺖ‬ ‫ﺍﻟﻤﺸﻜﻼﺕ‪.‬ﺳەر‬ ‫ﺧﺴﺘە‬ ‫ﻋﺪﻡﺑﯚ‬ ‫ھەﺑﻮوە‪،‬و‬ ‫ھەﯾە‬ ‫درێﮋی‬ ‫ﺟﮕەﺍﻟﺘﻬﻲﺀ‬ ‫ﻧەڕۆﯾﯽ! ﻭ‬ ‫ﺍﻟﺜﻘﺎﻓﻴﺔ‬ ‫ﻣێﮋووﯾەﻛـــﯽﻭ‬ ‫ﺍﻟﺴﻴﺎﺳﻴﺔ‬ ‫ﻟەﻻﯾەنﺇﺭﺍﺩﺗﻪ‬ ‫ﺑﻤﺤﺾ‬ ‫ﻣﺼﻴﺮﻩ‬ ‫ﻳﻌﻮﺩ‬ ‫ﻫﺬﻩ‬ ‫ﻣﻔﺎﻗﻤﺔ‬ ‫زێﺘﺮ‬ ‫راﻛێﺸﺎو‬ ‫دروﺳــﺘــﻜــﺮاون‪،‬ــــﺖــو‬ ‫ھەڵﻮێﺴ‬ ‫ﺑﺎس ﻟە‬ ‫ﺗێﯿﺪا‬ ‫ﻛە‬ ‫ﻛﺮا‪،‬‬ ‫ﺳــــﺎز‬ ‫ﻛەﻟە‬ ‫ـە(‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺗ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺑ‬ ‫ـ‬ ‫ﺷ‬ ‫رزﮔـــﺎر‬ ‫ﺳەرۆﻛﯽ‬ ‫ﺑﺎرزاﻧﯽ‬ ‫ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن‬ ‫ھێﺸﺘﺎ‬ ‫ﻛە‬ ‫‪،٢٠٠٩‬‬ ‫ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﯿەوە؟!‬ ‫داﻣەزراﻧﺪﻧەﻛەﻣﺎن‬ ‫ﻣەﺳەﻟەی‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﺋﺎﺳﯚ‪،‬‬ ‫داﻣەزراﻧﺪن‬ ‫ﻟﯚ‬ ‫ـﯽ‬ ‫ـ‬ ‫زاﻧ‬ ‫ـەس‬ ‫ـ‬ ‫ﻛ‬ ‫ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ‬ ‫ﺑە‬ ‫ﯾەﻛەم‬ ‫ﻛﻮرد ﻛە‬ ‫ﻛﺮدووە‪،‬‬ ‫ﻛﺎری‬ ‫ـــﺪا‬ ‫ـ‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەﮔەرﯾﺸ‬ ‫ﻟەﺑﻮاری‬ ‫ـــﯽ‬ ‫ـ‬ ‫ﺳﻮﭘﺎﺳ‬ ‫ﺗﯿﺎﯾﺪا‬ ‫ﻛﺮاو‬ ‫ـــﻜەش‬ ‫ـ‬ ‫ﭘێﺸ‬ ‫ـــەوە‬ ‫ـ‬ ‫ﻛﻮڕﯾﯿ‬ ‫ی‬ ‫ﮔﻮﺗﯿﺸﯽ‪:‬‬ ‫و‬ ‫ﻣﻮﻛﺮی(‬ ‫)ﻣﺤەﻣەد‬ ‫روﻧﺎﻛﺒﯿﺮی‬ ‫ﻻﯾەﻧﯽ‬ ‫و‬ ‫ﭼﺎر‬ ‫ﻣﺴﻤﻮﻋﺔ‬ ‫ﻏﻴﺮ‬ ‫ﺃﻟﺤﺎﻥ‬ ‫ﻻﺳﺘﻘﺒﺎﻝ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺍﻟﺨﺎﻧﻘﺔ‬ ‫ـﺮﺓ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺪﺍﺋ‬ ‫ـ‬ ‫ﺍﻟ‬ ‫ﻟﻜﺴﺮ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻻ‬ ‫ﺍﻟﺬﻱ‬ ‫ﺍﻟﻼﻣﺮﻛﺰﻱ‬ ‫ﺍﻟﻨﻈﺎﻡ‬ ‫ﻓﻜﺮﺓ‬ ‫ﺍﻟﻰ‬ ‫ﺍﻟﺒﻌﺜﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﺎﺗﻮﺭﻳﺔ‬ ‫ﺳﻘﻮﻁ‬ ‫ﻓﻘﺒﻞ‬ ‫ﯾەﻛﺠﺎرﯾﺶ ﺳﺎڵﯽ ‪١٩٨٢‬‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎنﻛﺮا‪.‬‬ ‫ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫دەﺑﯿﻨێﺖ ‪.‬‬ ‫ﺋﺎزاد(‬ ‫ﭘﺎڵەواﻧێﺘﯽ )‬ ‫ڕۆڵﯽ‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﯽ‬ ‫ﺗێﻠﯿﻔﯚﻧﻢ ﻟە‬ ‫ﭼﻮﻧﻜە‬ ‫)ﺋﺎزاد(‬ ‫وەزارەﺗﯽ‬ ‫ﺩﻋﺎﺓﺗەﻗﺪﯾﻤﯽ‬ ‫ﺑﺮﯾﺎرم دا‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەت‬ ‫ﻋەﻟﯽ‪ ،‬ﺑﺒﻮرە‬ ‫ﻛﺎك‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯿﺪاﺋەھﺎ‬ ‫راﺑﺮدوودا ــ‬ ‫دەﻛﺮێﺖ؟‬ ‫ﭼﻞﺋﺎﯾﺎ‬ ‫ﻛﺮدﯾە‪،‬‬ ‫زەﻧﮕێﻜﻢ ﺑﯚ ﻟێ‬ ‫ﻧﺎویﺑﻜەم!‬ ‫ﺑە ﻟەﻛﻦ‬ ‫واﺳﯿﺘەﯾەﻛﯽ‬ ‫ﻗﺎدرم‬ ‫ﺣەﻣەد‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەیﺑێﻜەس‬ ‫ﻳﺒﺮﻫﻦﺳﻮدﻓە‬ ‫ـــەریﺑە‬ ‫ڕۆژێــﻚ‬ ‫ﺑﻮوە‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ھەرێﻤﯽ‬ ‫ﺳەرﻧﻮوﺳـ‬ ‫ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ‬ ‫ﯾەﻛێﺘﯿﯽ‬ ‫ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ‬ ‫رەﻗەﻣەﻛەﺗﻢ ﻟەﻛﺮد‬ ‫ﻻﯾەﻛﯽ‬ ‫ھەﻣﻮو‬ ‫ھەﻣﯿﺸە‬ ‫ﻣﻮﻛﺮی‬ ‫ـــﺎڵﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣەﻟێﻚ ﺳـ‬ ‫ﭘەﻧﺠﺎ‬ ‫»ﻟە‬ ‫ﺑﺎﻷﻭﻧﻮﻟﺠﻴﺎ‬ ‫ﺇﻳﻤﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺪی‬ ‫ﺍﻟﻤﺰﻭﺭﺓ‬ ‫ﺍﻟﻮﺣﺪﺓ‬ ‫ﻳﺤﺒﺴﻨﺎﺑﻮو‪،‬ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﻌﺴﻜﺮﻳﺔ‬ ‫ﺍﻹﻧﻘﻼﺑﺎﺕ‬ ‫ﺑﺘﻜﺮﺍﺭ‬ ‫ﻳﺴﻤﺢ‬ ‫ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﺇﻗﻠﻴﻢ‬ ‫ﻛﺎﻥ‬ ‫‪٢٠٠٣‬‬ ‫ﻧﺎﺳﺮاوەدواﯾﯽﻋﺎﻡ‬ ‫ﺳﻮوری‬ ‫ﻓەرﺷﯽ‬ ‫ﺑەﺳـــەر‬ ‫ﺗﻮاﻧﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺑەﺳــــەر‬ ‫ﻛﺮد!ﺗێﭙەڕﯾﻨﯽ ‪ 40‬رۆژ‬ ‫ﺑە ﺑﯚﻧەی‬ ‫ھەڵﮕﻮرد‬ ‫ﭘﺮﺳەداﻧﺎنﻟﯚ‬ ‫ﺗێﻠﯿﻔﯚﻧێﻜﻢ‬ ‫ﺑﻜەم‪،‬‬ ‫رۆﺷﻨﺒﯿﺮی‬ ‫ﻧەﻣﺎﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻟەﻛﻦ‬ ‫داﻣەزراﻧﺪن‬ ‫ھێﺸﺘﺎن‬ ‫ﻛﺎك‬ ‫ﺳەرﭼﺎو‬ ‫ﻛﯚﭼﯽ ــ‬ ‫‪٢٧١٢‬ی‬ ‫ﭘﻮوﺷﭙەڕ‬ ‫زاﻳﻴﻨﯽ‪،‬‬ ‫‪٢٠١٢‬‬ ‫ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﻰ‬ ‫)‪(١٦٥‬‬ ‫ﻣﺎوەﯾەك‬ ‫دەﻛﺎت‬ ‫دروﺳﺖ‬ ‫ﻓﺎﻣﯿﻠﯽ وﻣﯚل‬ ‫ﻧێﻮ‬ ‫ﮔەورەی‬ ‫ﺳﺎﻟﯚﻧﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣەڵێﻚ‬ ‫ژﻣﺎرەﻟﻮﺑﻨﺎﻧﯽ‬ ‫ھﺎوﻛﺎت‬ ‫ﻣﻨﻄﻖﮔﻮﺗﯽ‪:‬‬ ‫داﻣەزراﻧﺪن و‬ ‫ﺑﺎﺳﯽ‬ ‫ﺳﺎڵﯽﺑﯿﻨﯽ‪ ،‬ﺑﻮوە‬ ‫ھەرێﻤﯽ‬ ‫ﺣﻜﻮﻣەﺗﯽ‬ ‫زﻣﺎﻧﺤﺎڵﯽ‬ ‫ﻓﯿﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽﻛە‬ ‫‪،1992‬‬ ‫دوایو ﻟە‬ ‫ﺍﻟﻤﻨﻈﺮﻭﻥﯾﺎ‬ ‫ﺑەـــﺘﻨﯽ‬ ‫ﺟﻮﻧﺪﯾﺎﻧﯽـ‬ ‫ﻛەﻧﺎﺷ‬ ‫ﻛﻨە چﺗﻮوﻟە‬ ‫ـــﺘﺎن‬ ‫ﺋەوەﻛﻮردﺳـ‬ ‫دەوروژاﻧﺪ‬ ‫وە‪‬ﻣەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ھێﻼﻧەی‬ ‫ﺑﻮوەو‬ ‫ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻚ‬ ‫ﺍﻻﺳﺘﻼﺏ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻟﻮﺍﺣﺪ(‬ ‫)ﺍﻟﻌﻠﻢ‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺍﻗﻴﺔ ﻭ‬ ‫ﻛﺎﺗﯽﻭ‬ ‫ﺍﻟﺪﻳﻜﺘﺎﺗﻮﺭﻳﺎﺕ‬ ‫ﻛﻮردی ﻭ‬ ‫ﺍﻟﺪﻣﻮﻳﺔ‬ ‫ّﺯﺕ‬ ‫ﻋەﻟﯽ‪،‬ﻋﺰ‬ ‫ﺑﻤﺆﻫﻼﺕ‬ ‫ﻳﺘﻤﺘﻊ‬ ‫ﺋەواﻧﯿﺶﻣﻮﻛﺮی(دا‪،‬‬ ‫)ﻣﺤەﻣەد‬ ‫ﻛﻮرد‬ ‫ﮔەورەی‬ ‫رۆﻣﺎﻧﻨﻮﺳــــﯽ‬ ‫ﺗێﺒﭙەڕی‬ ‫)ﻛﺎن(ﻭ دا‬ ‫ﻟﺨﺼﻮﺻﻴﺔراﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ‬ ‫)ﺑەرێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯽ‬ ‫ﺗﻜﺮﺍﺭ ﻧﺎوم ﻟە‬ ‫ﻧﯿﯿە‪،‬‬ ‫ﻣﻮﺷﻜﯿﻠە‬ ‫ﺳەرﭼﺎو! ﻟﺪﻳﻪ ﺇﻳﻤﺎﻧﻪ ــ‬ ‫ھەر ﻛە ﺑﻮو ﺑە‬ ‫ﻧﯿﯿە‪،‬‬ ‫ﺑﺎش!‬ ‫ﺋێﻮارەﺗﺎن‬ ‫دۆﻛﺘەر‪،‬‬ ‫ﻛﺮدﻧەوەی ﻛﺎك‬ ‫ﺳ‪‬و‬ ‫ــ‬ ‫دەﻛﺮێﻨەوە‬ ‫ھﯚﻟە‬ ‫ﺋەم ‪٥‬‬ ‫ﻛﻮردﺳـــ زۆر‬ ‫رۆﻣﺎﻧﻨﻮس‬ ‫ﻭﺣﺪﺓوەك‬ ‫ﺩﺍﻋﻴﺔزﯾﺎﺗــــﺮ‬ ‫ﻳﺸﺪـــە‪‬م‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﻧە! ﺑـ‬ ‫ﺑﻮوە‪.‬‬ ‫ـــﺘﺎن‬ ‫ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەم‬ ‫دەھێﻨﺎﯾە‬ ‫ﺑەردﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﯾەﻗﯿﻨە‬ ‫ﺗەﻻری‬ ‫ﮔﻮﻣﺎﻧێﻚ‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺍﻕ ﺇﻟﻰ‬ ‫ﺍﻟﺬﻱ‬ ‫ﻛﯚﺗﺎﯾﯽﻭ ﺳﻴﺎﺳﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﺴﻠﻄﻲ‬ ‫ﺑەﻣەﯾﺶ ﺍﻟﻌﻘﻞ‬ ‫ﻹﻧﻬﺎﺀ‬ ‫ﺍﻟﺴﻴﺎﺳﻴﺔ‬ ‫ﻟﻠﻤﺮﺣﻠﺔ‬ ‫ﻛﺤﻞ‬ ‫ﺑﺎﻟﻔﺪﺭﺍﻟﻴﺔ‬ ‫ھەرﯾەك ﻟە )ﻟﻘﯽ ﺳــــﻠێﻤﺎﻧﯽ و‬ ‫ﺧە‪‬ﺗـــﯽ‬ ‫ﺑﮕـــﺮە‬ ‫رێﻮڕەﺳﻤەﻛەﻟێﺪا!‬ ‫رۆﺷﻨﺒﯿﺮی(ی‬ ‫ﯾﺎدە‪ ،‬وەزارەﺗﯽ‬ ‫ﻛﻮڕان‪،‬‬ ‫ـﺎوەﻧــﺪی ھﻨﺪرێﻨﯽ‬ ‫ﺍﻟﻈﺎﻟﻤﺔ‪.‬دواﻧـ‬ ‫ھﺎﺗﯿﺘەوە‪،‬‬ ‫ﮔﯿﺎن‪،‬‬ ‫دۆﻛﺘەر‬ ‫ﺑﻮودەﻛەم‬ ‫ھﺎوﻛﺎرﯾﺖ‬ ‫ﻛەرﻛﻮﻛﯽ ﺳﭙﺎﺳﯽ‬ ‫ــ‬ ‫ـــەن ﺳ‪‬و!‬ ‫ﻟەﻻﯾـ ــ‬ ‫ﺳـــەرەﻛﯽﺑﻮو‪،‬‬ ‫ﭼەﻧﺪﻋەﯾﺐ‬ ‫ﺑﯚ ﭘێﻢ‬ ‫ـــﯽــ‪‬م‬ ‫ﻧﺎﺳﺮاوەوو دڵــەوە‬ ‫ﻟە‬ ‫ﺑﯿﺎﻧﯽ‬ ‫زﻣﺎﻧێﻜﯽ‬ ‫دەﻣﮕﻮت‪:‬ـ‬ ‫رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺸ‬ ‫ﺍﻟﺬﻳﻦ‬ ‫ﺃﻭﻟﺌﻚ‬ ‫ﻛەﻧﯿﻢ‪ ،‬ﺑﻣﺎ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﻮﺭﺍﺀ‪،‬‬ ‫ﺍﻟﺘﻬﻤﻴﺶ ﻭ‬ ‫ﻛﻮە؟ ﺇﺛﻨﺎﻥ‬ ‫ﻳﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﻭﺗﻤﻜﻦ ﺑﻦ‪،‬ﻣﻦ ﻻ‬ ‫ﻟەرزە«‪.‬ﺋەﮔەرﺍﻟﻌﺮﺍﻕ‬ ‫زەروورەﻓﻲ‬ ‫زۆرﺍﻟﻘﺎﺩﻣﺔ‬ ‫ﮔەﻻوێﮋو‬ ‫ﺑﻨﻜەی روﻧﺎﻛﺒﯿﺮی‬ ‫ھﺎت‪.‬ﻓﻲ ﺗﺸﺨﻴﺺ ــ ﺳ‪‬و ﻛﺎك‬ ‫ﻣەﻛﺘەﺑەﻛﯽ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﻦ ھﺎوﻛﺎر‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯽ‬ ‫ﻛﻮرد وﺳﺪﯾﻖ(م‪،‬‬ ‫ﻧﻮﺳەراﻧﯽ)ﺣەﻟﯽ‬ ‫ﯾەﻛێﺘﯽ ــ ﺋەﻣﻦ‬ ‫دار‬ ‫ﻳﻔﻌﻞﭼڵە‬ ‫ﻓﯿﺴـــﺘﯿﭭﺎڵەﻛەش ﻛە‬ ‫ھەڵﮕﻮرد! ﺍﻹﻗﺼﺎﺀ ﻭﺍﻟﺘﻤﻴﻴﺰ ﺋەﮔەرﻧﺎ‬ ‫ـــﯽ(‬ ‫ﻓەرەﻧﺴـ‬ ‫ﺗﻮرﻛﯽ‬ ‫ﻋەرەﺑﯽ‪،‬‬ ‫ـــﯽ‪،‬‬ ‫)ﻓﺎرﺳـ‬ ‫ـــﺎڵﯽ وەك‪:‬‬ ‫ﻣﻮﻛﺮی( ﻟەﺳـ‬ ‫)ﻣﺤەﻣەد‬ ‫ـــەی‬ ‫وەﻻﺟێﮕـ‬ ‫ﺑەﺧێﺮﺑێﯽ)ﻛﺎﻛە‬ ‫ﺍﻟﻮﺍﻗﻊ‪.‬ﻛﻮردــ ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ﻧﻮﺳەراﻧﯽ‬ ‫ﻣﺎﻗﺒﻞ‬ ‫ﺑﺎﻟﻌﺮﺍﻕ وﺍﻟﻰ‬ ‫ﺍﻟﻌﻮﺩﺓ‬ ‫ﺍﻷﺯﻣﺎﺕ‬ ‫ﮔﯿﺎﻧە!ﻭ ﺣﻞ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﺋﻔﻲ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎژەﯾـﺑﻬﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷە‪،‬ﻳﻤﺮ‬ ‫زۆرﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺍﻟﺤﺮﺟﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺮﺣﻠﺔ‬ ‫ﯾەﻛێﺘﯽﺃﺭﺽ‬ ‫وﺗﺎریﻋﻠﻰ‬ ‫دواﺗﺮﺫﻟــﻚ‬ ‫ـــﺘﯿﻤﺎﻧﯽﺇﺛﺒﺎﺕ‬ ‫ـــە‪،‬ــ ﺳ‪‬و‬ ‫ﺋەدی‬ ‫ﻛﺎﻛە‪،‬‬ ‫داﺧﺮا!‬ ‫ﺗێﻠﯿﻔﯚﻧەﻛە‬ ‫ﻧﯿﺸـﺑﺰاﻧﻢ‬ ‫وﯾﺴﺘﻢ‬ ‫ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﯚوە‪،‬‬ ‫ﻣﻘﺎﺑەﻟەﻛەﺗﺎن ﺑ‪‬و‬ ‫ﻣەﻛﺘەﺑﯽﺋﺎﺳﯚ!‬ ‫ﯾەﻛێﺘﯽ‬ ‫ﻧﺎوەﻧﺪی‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﻧﯿﯿە!‬ ‫ﻟەو‬ ‫ﺍﻟﻤﺴﺘﻤﺮﺓ ــ ﭘﯿﻒ‬ ‫ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ﺋەوﯾﺶ‬ ‫ﻳﺮﻳﺪﻭﻥزێڕﯾﻨە‪،‬‬ ‫ﺧﻮرﻣﺎی‬ ‫ﻟﻌﺒﻮﺍــێــﺪاﺩﻭﺭوﺍً‬ ‫ﺳﺪﯾﻖ(م؛‬ ‫ﺍﻟﺪﻡ ﻭ)ﺣەﻟﯽ‬ ‫ﺋەﻣﻦ‬ ‫ﮔەڕەﻛـ ــ‬ ‫ﻧﺎﯾێﯽ؟‬ ‫ﭘێﯿﻢ‬ ‫ﺑﯚﺗﺎﻧﯽ(ﯾەوە ﻟ‬ ‫ﻓﺎﻟﻜﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻧﻴﻮﻥــﻜــەم‬ ‫ﻣەمـﯚ ھــﺎوڕێ‬ ‫زەﻧﮕێﻜﻢ ﺑـ‬ ‫درت ﺑﻮو؟‬ ‫ﻛﻮردﺳـ ﺑە‬ ‫ﻧﺰﻳﻒـــﺎری‬ ‫ھەڵﮕﻮرد!ـ‬ ‫)ﻗە‪ (‬ﻟەﺷ‬ ‫ﺍﻟﻜﺒﻴﺮﺓ ﻟــــە‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﺨﺎﻃﺮ ‪1944‬‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺍﻕﭘﺎﻧﯚراﻣﺎی‬ ‫ﻓﻌﺎﻻًﭘﺎﺷـﺑﯚـــﺎن‬ ‫ﺧﻮێﻨﺮاﯾەوە‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻟﺒﺪﻳﻬﻴﺔ‬ ‫ﻣﻬﺘﻢ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻏﻴﺔ‪،‬‬ ‫ﻛەرﻛﻮك ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﺤﺪ‬ ‫ـــﯽﻭﻛﺎكﻭﻗﻒ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ ﺗﻜﺎﺩ‬ ‫ﺋێﻮارەی رۆژی ﭼﻮارﺷەﻣﻤە رێﻜەوﺗﯽ‬ ‫ـــﺘﺎن(‬ ‫ﺣەﻣەد‬ ‫ﻏﻴﺮﺑێﻜەس‬ ‫ﻟەﮔەڵ‬ ‫دەرھێﻨـــەریـﺮ‪،‬‬ ‫ﺳﻘﻮﻁدواﺗـ‬ ‫وەرﮔێڕدراون‪.‬ڕۆژ‬ ‫ﺍﻟﻬﺪﺭ ﭼەﻧﺪ‬ ‫ﻧﺎﺳـــﺮاوی‬ ‫دﯾﺎرو‬ ‫ﺋﺎﺳﯚ!‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەی‬ ‫دادێ‬ ‫ﺳــﺎری‬ ‫ﺳﻮوﺗﺎﻧﯽی‬ ‫ﻣﺎﻧﮕﯽ ‪٩‬‬ ‫ﺑــﺮا‪،‬‬ ‫ﻛەــﻢ‬ ‫ﻛﺮاﺃﻥدێ‬ ‫ﻭﺃﺭﺍﺩﻭﺍ ــــ‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺍﻕدڵﻨﯿﺎ ﻧﯿﻢ‬ ‫ﺑﻜە‪،‬‬ ‫ھێﺸﺘﺎن‬ ‫دەﺳﺘﺨﯚش‪،‬‬ ‫ــ‬ ‫ژﻧەﻛﺎن‬ ‫وﺑﺴﻜﯽ‬ ‫ﻛەزی‬ ‫ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧە‬ ‫ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ﺑﺄﻥـــەری‬ ‫وەزارەﺗﯽـ‬ ‫ﺗﻘﻮﻝ‪،‬ﭘەﯾﻜ‬ ‫ـــە‪،‬‬ ‫ﮔﻮﺗﻨێﯿـ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽﻭ ھێـ‬ ‫ﺷﺎرەدا‬ ‫ﺋەو‬ ‫ﻟﺘﺒﻨﻲﻟە‬ ‫ھەر‬ ‫ﺑﻮوەو‬ ‫ﻟەداﯾﻚ‬ ‫ﭘﺎشﺑﻮو‬ ‫ﺧﯚڵەﻣێﺸﯽﺑﺮﯾﺘﯽ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوان‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﯽـــﯽ‬ ‫ﭘێﺸﻜەﺷـ‬ ‫ﻣﻮﻛﺮی‬ ‫ـــﺮیﻟﯚﺷﻲﺀ‬ ‫ﻛﺄﻱ‬ ‫ﺍﻟﻌﻘﻞ‬ ‫ـــﮋایﻗﺎدرﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ‬ ‫ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺍﻟﻤﺎﻟﻴﺔ‬ ‫ﻟﻠﺜﺮﻭﺍﺕ‬ ‫ﺍﻟﻜﺒﻴﺮ‬ ‫ﻛﻨﺘﻴﺠﺔ‬ ‫ﺑﺎﻟﺒﻼﺩ‬ ‫ﺗﻌﺼﻒ‬ ‫ﮔﻮت‪«:‬ﺗەﻗﺪﯾﻤﯽﺟﻤﻬﻮﺭﻳﺔ‬ ‫ﻧەﻣﺪﯾﻮە!ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﭼﻠەیﻓﻲ ﺑﻨﺎﺀ‬ ‫ﻣﻮﻛـرێﻚ‬ ‫ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی‪،‬‬ ‫ﭼﻮوﯾﻨە‬ ‫ﺣەﺳەن‬ ‫ﺷێﺮزاد‬ ‫‪ 2012/6/13‬ڕێﻮڕەﺳــــﻤێﻜﯽ‬ ‫ﻛﻮردی‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ‬ ‫ژوورەﻛەیﺑﺎوﻛﯽ‬ ‫ﻛﻮرد‬ ‫دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳﺘﺎن؟‬ ‫ـــﯽ ﻋەﻟﯽ‪،‬‬ ‫ﺍﻷﻣﻦﻛﺎك‬ ‫ﻓﻲﻟەــ ھەﻟەو‬ ‫دەﻛەم‪...‬‬ ‫ﻣﻮﺑﺎﺷەرە‬ ‫وەرﻣﺎن‬ ‫ﺣﻜﻢﺧﯿﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ‪‬‬ ‫وەزارەﺗﯽ‬ ‫ﻟەوەی‪ ،‬ﻟەﻛە‬ ‫ــ ﭼﯚن ﻛﺎك دۆﻛﺘەر ﺋەوە ﭼﻮار رۆژە ﺑ‪‬و‬ ‫ﺗەڕی‬ ‫دەرﺑﺎرەیﺷەراب‬ ‫ﻧﻴﺎﺑﻲﺑە‬ ‫ﻟێﻮی‬ ‫ﻳﺨﻀﻊﺷﺎﻛﺮ‪:‬‬ ‫ﺣﺎﻛﻢ‬ ‫ھەڵەﺑﺠەﯾﯽ(‬ ‫)ﺑەﺧﺘﯿﺎر‬ ‫ـــﺎش‬ ‫ﭘەﯾﻜەرﺗـ‬ ‫ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی‬ ‫‪2012‬ی‬ ‫‪/5/6‬‬ ‫رێﻜەوﺗـ‬ ‫ـــﺮدووە‪.‬‬ ‫ﻧﺎﺳڕێﺘەوە‪..‬ـ‬ ‫ﺍﻟﺘﻔﺮﺩﻳﺔـــەواو ﻛ‬ ‫ﺧﯚی ﺗـ‬ ‫ﻧﺎوﺑﺮاو و‬ ‫ژﯾﺎﻧﯽ‬ ‫دﯾﻜﯚﻣێﻨﺘﺎری‬ ‫ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ‬ ‫ﺍﻟﺰﻣﻦ‪.‬‬ ‫ﻟﺘﺤﻮﻻﺕ‬ ‫ﺁﺧﺮ‬ ‫ﻓﻀﺎﺀ ﺍﻟﺘﻌﺎﻳﺶ‬ ‫ﻭﺍﻹﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻓﻲ‬ ‫ﻛﻤﺸﺮﻭﻉ‬ ‫ﺍﻻﺳﺎﻟﻴﺐ‬ ‫ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ‬ ‫ﻧﻈﺎﻡ‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽﻓﻴﻬﺎ‬ ‫)‪(١٦٥‬ﺷﺎری‬ ‫)ﺗەوار( ﻟە‬ ‫ھﯚڵﯽ‬ ‫ﺑﻮوﯾﺘەوە‪،‬ﻟە‬ ‫ﻣﺎﺗەﻣﯿﻨﯿﯿەﻛە‪،‬‬ ‫ﭘﻮوﺷﭙەڕ ‪ew‬‬ ‫‪ li gel hevalên‬ﻟە‪û‬‬ ‫‪xwe‬‬ ‫ﻛﻮردی‬ ‫‪٢٧١٢‬ی‬ ‫زاﻳﻴﻨﯽ‪،‬‬ ‫‪٢٠١٢‬‬ ‫ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﻰ‬ ‫ژﻣﺎرە‬ ‫‪Mîrhac‬‬ ‫‪MISTEFA‬‬ ‫‪Kurdistanê‬‬ ‫‪û em‬‬ ‫‪hemû‬‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﯽ‬ ‫ﺑە‬ ‫ﺑﻮو‬ ‫ﮔﯚﻧﺎی(‬ ‫)ﯾەڵﻤﺎز‬ ‫داﻣەزراﻧﺪﻧﻢ‬ ‫ﺗەﻣﺎی‬ ‫ﺑە‬ ‫ﻛﺎﻛە‬ ‫ﺳﭙﺎس!‬ ‫ﺑﺎﺷﯿﻦ!‬ ‫ــ‬ ‫ﺳﺎﻟﺢ(‬ ‫)ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫ﻟﯚ‬ ‫ﺗێﻠﯿﻔﯚﻧﻢ‬ ‫‪،٢٠٠٨‬‬ ‫‪٩‬ی‬ ‫ﻣﺎﻧﮕﯽ‬ ‫ﻧﺎ«!‬ ‫ﯾﺎن‬ ‫دەﮔﺮێ‪،‬‬ ‫ﻟﯚ‬ ‫ﺟەرﯾﺪەﻛﺖ‬ ‫ﺧﯚم‬ ‫ﺑە‬ ‫ﺳﺒەی‬ ‫دەﭼڕێ‪:‬‬ ‫ﮔﯚراﻧﯽ‬ ‫ﺧﺎوﺧﺎو‬ ‫ﺋەﻣﯿﺶ‬ ‫و‬ ‫دەﺳﻮوﺗێ‬ ‫»رۆﻣﺎ«‬ ‫ﮔﯿﺎن!‬ ‫ﺣﺎﻛﻢ‬ ‫ﺳ‪‬و‬ ‫ــ‬ ‫ﺧﺮاﯾەڕوو‪.‬‬ ‫ﻣــﻦﻟە ﯾﺎدەﻛە‬ ‫دروﺳﺘﻜﺮاﺑﻮو‪،‬‬ ‫ﻇﻞ دڵ( ﻟە‬ ‫ﺗﺤﺖــــﯿﯽ‬ ‫)ﻧەﺧﯚﺷ‬ ‫ﻭﻹﻋﺎﺩﺓﺷــــەو ﺑە‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺍﻕ )‪(1‬ی‬ ‫ﺍﻟﺴﻠﻄﺔ ﻓﻲﻟەﻛﺎﺗﮋﻣێﺮ‬ ‫ﻛﺮاﺑﻮو‪ .‬ﭘﺎش‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرەوە‬ ‫ﻟێﮋﻧەی‬ ‫)ﺑﺮﻟﻤﺎﻧﻲ(ـــەن‬ ‫رۆﺷﻨﺒﯿﺮان و ﻟەﻻﯾـ‬ ‫ـــﺮﺍﺀﺓ ﺍﻟــﻮﻗــﺎﺋــﻊ‬ ‫ﻳﺤﺴﻦ ﻗـ‬ ‫ﺣﻜﻮﻣﺔ ﺍﺗﺤﺎﺩﻳﺔ‬ ‫ﺍﻟﺴﻠﻤﻲ‬ ‫ﺍﺗﺤﺎﺩﻱ‪،‬ﺋﺎﻣﺎدەﺍﺩﺍﺭﺓ‬ ‫ﺩﻳﻤﻘﺮﺍﻃﻲ‬ ‫ﻧﯿﺮۆن‪!..‬‬ ‫ﻧﺎﺳﻜە‬ ‫ﭘﺎدﺷﺎﯾەﻛﯽ‬ ‫د‪.‬چ‬ ‫‪bi armanca‬‬ ‫‪alikarî‬‬ ‫‪kirina‬‬ ‫‪geriyan‬ﺑەرﭼﺎو ﻟە‬ ‫ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ‬ ‫ﺑﯿﻨﻢ؟ﺗێﯿﺪا‬ ‫رێﻜﺨﺮا ﻛە‬ ‫ﺳﻮراﻧﻲ‬ ‫ﺳﺎﻣﺎن‬ ‫‪li wî‬‬ ‫ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﻛﺎن‪،‬‬ ‫ﺑەرێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ‬ ‫ﺳەرۆﻛﯽ ﻟە‬ ‫ﺳﯚران ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﯚ‬ ‫ﺗەرﺑﯿﯿەی‬ ‫ﺑەڕێﻮەﺑەری‬ ‫ﺳﻮﭘﺎﺳﻢ ی‬ ‫ﻣﻨﯿﺶ‪:‬‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ‪،‬‬ ‫‪ Kurdistanê‬ﺋەو ﺑﻮو ﺑە‬ ‫ﺧە‪‬ﺗەﻛەﺑﯚﺑە‬ ‫ﺳەرﭼﺎوﻛە‬ ‫ﭼﯿﺘﺎن ﭘێﺑﺒﻨﺎﺀ ــ)ڕێﮕﺎ(‬ ‫ﻣێﮕەﻟﯿﻨە‪..‬‬ ‫ﺑﻜەن‪.‬‬ ‫ﻣێﺮدﯾﺸﯽ ﻭﻛﺮد‪)،‬‬ ‫ﺋەوە‬ ‫ﺗﻮاﻧﺮاﮔﯿﺎن‪،‬‬ ‫ﺑێﻜەس‬ ‫اﻟﻌﺎدل‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی‬ ‫ﺳەﻋﯿﺪ‬ ‫ﺑەدرﺧﺎن‬ ‫ﺗﺎﯾﺒەت‬ ‫دﯾﺎر ﺑﺄﻥ‬ ‫ﻳﻌﺮﻑ‬ ‫ﺍﻟﺨﻄﺎﺑﻴﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺸﻜﻴﻼﺕ‬ ‫اﻟﻤﺘﺤﺪەﺍﻟﺒﺪﺀ‬ ‫ﺑﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﺑ‪‬وﻛﺮاوەﯾەﻛﯽﻻ‬ ‫ﻓﺪﺭﺍﻟﻴﺔ‬ ‫ﻟﻠﻮﺭﺍﺀ‪.‬‬ ‫ﺍﻟﺴﺎﻋﺔ‬ ‫ﻋﻘﺎﺭﺏ‬ ‫ﺃﻗﺎﻟﻴﻢ‬ ‫ﻣﺘﻜﻮﻥ‬ ‫ﺳﻮوﺗﺎن‪..‬‬ ‫ﺑێﺒﺎك ﻟە‬ ‫ﺑﯿﮫێﻨە‪،‬ﻟە )رۆﻣﺎ(‬ ‫ــ ﮔڕی‬ ‫ﻋﺎﺻﻤﺔ‪kû‬‬ ‫ﺑە‪ji‬‬ ‫‪rojavayê‬‬ ‫‪i dema‬‬ ‫‪kû Serokê‬‬ ‫ﺑەرداوەو ‪em‬‬ ‫‪li Selahaddîn‬‬ ‫دەردەﭼێ‬ ‫ﺑەدرﺧﺎن‬ ‫ﻟەﮔەڵ‬ ‫ھﻮﻧەرﯾﯽ‬ ‫ﻛﺮدەوە‪..‬ﻟە دەﻛﺮێ؟‬ ‫ﻣﻮﺑﺎﺷەرەﻛە‬ ‫ﺑﻜەم‬ ‫واﺳﯿﺘە‬ ‫‪Kurdên‬ﻟﯚ ﻭ ﺋـ‬ ‫دوای‬ ‫دەﺑﯿﻨﻦ‪،‬ﻣﻦﺑە‬ ‫‪ demî‬وەك‬ ‫ﭼﺎوەڕێﻢ!‬ ‫ھەﻣﻮوﺗﺎﻧﻢ وﮔەرم‬ ‫ـەوەیﺳﺎرد‬ ‫ﺷەوێﻜﯽﺇﻥوا‬ ‫واﺳﯿﺘەﯾەﻛەوەمﻟە‬ ‫ﻻﻣﺮﻛﺰﻳﺔ ﻭ ﻛە‬ ‫ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻣﻦ ﻧﯿﯽ؟‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﯽ )ون‬ ‫ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﻧﯿﻮەﯾﯽ‬ ‫ﺷﺎری‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎی‬ ‫ﺑەڕێﻮﺑەراﯾەﺗﯽ‬ ‫داوای ﻟە‬ ‫‪Kurdistanê‬‬ ‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺎﺕ‪bajarên‬‬ ‫‪wekî‬‬ ‫دەژەﻧێ‬ ‫ﺑﻮو( ﺑﺎﺳﻢ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﺸﻨﺞ‬ ‫ﺍﻟﺠﺪﻝ‬ ‫ﻣﻤﺎﺭﺳﺔ‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺑﻲ‬ ‫وەرە‪ ،‬ﻓﻲ‬ ‫ﻓﺪﺭﺍﻟﻴﺎﺕ‬ ‫ﻭﺍﻹﻃــﻼﻉ‬ ‫ﺍﻟﺮﺟﻮﻉ‬ ‫ﻋﺪﻡ‬ ‫ﺇﺩﺍﺭﺍﺕ‬ ‫‪Netewiyê‬‬ ‫‪Kurd‬‬ ‫‪Felakeddîn‬‬ ‫‪diman.‬ﻫﻮ‬ ‫ﺍﻟﺘﻐﻴﻴﺮ‬ ‫ـﺄﻥ‬ ‫ـﯚم وﺑـ‬ ‫ﺍﻟﻤﻌﻠﻮﻡ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﻘﺴﻢﺑﯚ‬ ‫ﺑﺰاﻧﻢ ﺷﺘێﻜﺖ‬ ‫ﻋﻠﻰ ــ ﺑەﯾﺎﻧﯽ‬ ‫دەوروﺑەری‬ ‫دەدی‪..‬ﺑێﻤەوە‬ ‫ﻧەﻛەم‪ ،‬ﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﻗەزایﺋەوﺋەو‬ ‫داﻣەزراﻧﺪﻧﻢ!‬ ‫ـەم ﻛە‬ ‫‪Kak‬ــڕەﻛـ‬ ‫ﺟﺎﻧﺘﺎ ﺷ‬ ‫ﮔﯿﺘﺎر ﺑە ﺧـ‬ ‫ﺑەﯾﺎﻧﯽ‪،‬‬ ‫ﺗﺎح‬ ‫ﻓﻪ‬ ‫ﺑەﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ‪:‬‬ ‫ﺑﺮادەرێﻜﯽ‬ ‫ﺳﺪﯾﻖ(ە‪،‬‬ ‫)ﮔﯚﺳﺘﺎ )ﻋەﻟﯽ‬ ‫ﺑﺮادەرە‬ ‫دەﻛەم!ﻣﺤﻪﻣﻪــدیﺋەو‬ ‫ﺧەوﻧەم‬ ‫دووﺳﺎڵە‬ ‫دەﻣێ‬ ‫‪Qamişlo,‬ﻓﻲﻣﻦ‬ ‫ﻣـــﺎﻧـــﮓ‬ ‫دوای‬ ‫ﺑــــڕﯾــــﺎرە‬ ‫ﻛەرﻛـ‬ ‫رەﻧﮕەی‬ ‫ﮔەﻧﻢ‬ ‫ـــﻮڕە‬ ‫ﺋەم‬ ‫‪Efrîn,‬‬ ‫ﺑﺒﺮێﺘەوە‪.‬‬ ‫ﮔﺎﻓﺮاس(‬ ‫ﻟەﮔەل‬ ‫ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ‬ ‫ﻛـــﺮدوە ﻛــە‬ ‫ـەوﻟﻛــﻭـێــﺮ‬ ‫دی ھـ‬ ‫دووﻛەﻷ ﺗێﻜەﻷ‬ ‫ﻣﯚﺳﯿﻘﺎو‬ ‫ﺟﻮاﻧە‬ ‫ﻛﻤﺎﺑﺮا ّ‬ ‫‪Nemir‬‬ ‫‪Mistefa‬‬ ‫زاﻧﻜﯚی‪jî li‬‬ ‫‪gel‬‬ ‫‪me‬‬ ‫‪bû‬‬ ‫ﭘێﯽ ‪û‬‬ ‫‪ewî‬‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﺴﺘﻘﺒﻞ‬ ‫ﺍﻟﻤﻮﻫﻮﻡ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺿﻲ‬ ‫ـــﻮوكﺮﻩ‬ ‫ﻳﺴﻄ‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺍﻕ‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﺘﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﻔﺪﺭﺍﻟﻴﺔ‬ ‫ﺗﺠﺎﺭﺏ‬ ‫ﺍﻟﺪﺳﺘﻮﺭ‬ ‫ﺍﻹﻗﺮﺍﺭ‬ ‫‪ Çiyayê‬ﺗﻢ‬ ‫ﺑﻦ‪ ..‬ﻣﺤﻠﻴﺔ‪.‬وا ﻭﻗﺪ‬ ‫ﺍﻟﺪﺳﺘﻮﺭ‪ .‬ﺧﯚم‬ ‫ﻟەﭼﺎوی ﻟە‬ ‫ﻛە‬ ‫ﺑﭽﻮوﻛەﻛەم‬ ‫ھﺎت‪،‬‬ ‫ﺑەﯾﺎﻧﯽ‬ ‫دوو‬ ‫ﻣﺎﻧﮓء ھەوﻟێﺮ!‬ ‫ﺳەﻻﺣەددﯾﻦ‬ ‫دۆﻛﺘەرێﻜﯽ‬ ‫ـﺎری‬ ‫دﯾـ‬ ‫‪Kakayî‬ﻫﻮ‬ ‫ﺑﻠﻮﻍ‬ ‫ﻋﻨﺪ‬ ‫ﺍﻟﻤﻄﻠﺐ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری‬ ‫ﻟﯿﮋﻧەی‬ ‫وﺗﺎری‬ ‫داﺑﻤەزرێ‪...‬‬ ‫دەﯾەوێ ﻟێﺮە‬ ‫ﺍﻟﺴﻴﺪ ﻋەزﯾﺰە‪،‬‬ ‫دەﯾﺠﻮور‪.‬‬ ‫ﺷەواﻧﯽ‬ ‫ﻧەﻛﺮا‬ ‫ﭘێﯿﺎن‬ ‫ﺋەﺳﺘێﺮەﻛﺎن‬ ‫ﺋﺎﺧﺮ‬ ‫‪Kurmanca‬‬ ‫ﺑﺈﻗﻠﻴﻢ‪û‬‬ ‫‪Kubanê‬‬ ‫ﻧﺎﺳﺮاوی‬ ‫ﻛﯚﻣﯿﺪی‬ ‫ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﻟﻜﻲ‪-،‬ﺟﯿﮫﺎن‪.‬‬ ‫ـــە‬ ‫دەﯾڕواﻧﯿﯿـ‬ ‫ﻛﻮردﺳـ‬ ‫ھەﻣﻮو‬ ‫دەﻛﺎ‪..‬‬ ‫ﺍﻷﺯﻣﺎﺕﺑە ﻭﺋﺎﮔﺮ‬ ‫ﻻﺳﺎرەو ﮔەﻣە‬ ‫ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ‬ ‫ﺋﯿﻤﺎم‬ ‫ــﺎدل‬ ‫ـــﺘﺎﻧەوەـﻋـ‬ ‫ﺳﺘﺎﻓﯽ‬ ‫‪Barzanî‬‬ ‫زاﯾﯿﻨﯽ‪li‬‬ ‫ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ‪bû‬‬ ‫‪organizasyona‬‬ ‫‪me‬‬ ‫‪çêdikir.‬‬ ‫)‪(١٩٨٤‬‬ ‫ﺳـــﺎڵﯽ‬ ‫ﻧﯿﯿە؟ـﺎً‬ ‫دووﺑﺎرەﺍﻷﺻﻨﺎﻡ‬ ‫ﯾﺶ ﻋﻦ‬ ‫‪Sowyetê‬ـﺎﻋ‬ ‫ﺍﻟﻤﺰﻋﻮﻡ‪ ،‬ﭼﯿﯽﺩﻓـ‬ ‫ﺑﻜﺮێﺖ‪،‬ﻟەﻳﻘﻒ‬ ‫ﺍﻟﺬﻱ‬ ‫ﻧﻮﺭﻱ‬ ‫ﺍﻟﻔﺪﺭﺍﻟﻴﺔ‬ ‫ﺍﻷﻧﻈﻤﺔ‬ ‫ﻣﯿﺴڕیﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﻄﺒﻴﻘﻴﺔ‬ ‫ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﻗﺎﺗﻮﭘﺎﻧﺘﯚڕێﻜﯽ‬ ‫ژﻣﺎرە ﺗـ‬ ‫ـﺮە‪،‬‬ ‫ـﮋﺗـ‬ ‫ﻓﯿﻠﻤەﻛەیدرێ‬ ‫وەﺳﺘﺎم و چ‬ ‫ﺑﺎﻹﻋﺘﺮﺍﻑــﺎن‬ ‫ﭼﺎوﻟەڕێﯽ ژﯾ‬ ‫ﻣﻌەﻣەد!‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ‬ ‫ﺋەﻟﻮو‪ ،‬ﺳ‪‬و‬ ‫ﻗەدەرێﻚ ﻭ ــ‬ ‫ﺟﺎرێﻚ‪،‬‬ ‫ھﯿﻨﺎﺑﻮوم‪،‬‬ ‫ﻟﯚی‬ ‫ﻓﺮﻧﺴﺎوە‬ ‫ﺑﻮوﺋەوﻟە‬ ‫‪٢٠١٢‬ی‬ ‫‪،١٦٥‬‬ ‫ـﺎزە‪٧٠‬‬ ‫ھەﯾە؟‬ ‫ﻛڕﯾﺒﻮو‪،‬ﺿﺪ ــ ﭼﯿﯽ‬ ‫‪Birastî‬ﻫﻮ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴﻴﺎﺳﺎﺕ ﻭ‬ ‫ﻟﻸﻋﻤﺎﻝ‬ ‫ﺍﻟﻤﺴﻮﻍ‬ ‫رۆﺷﻨﻜەﻧەوە‪..‬‬ ‫‪komeleya‬‬ ‫‪xwendekaran‬‬ ‫ﻋﻦ‪çendîn‬‬ ‫‪xwendekarên‬‬ ‫‪gelek‬‬ ‫‪alikariya‬‬ ‫ﭼﻠەی‪me‬‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ھەرێﻤﯽ‬ ‫ﺑێﺘە‬ ‫ﺑﺈﻗﻠﻴﻢ (‬ ‫ﺋﯿﻤﺎم‬ ‫ﺳﻠﻄﺎﺗﻪ ﻋﺎدل‬ ‫)ﻣﻮﻛﺮی( ‪) li‬‬ ‫ھەوﻟێﺮﯾﺶﺑە‬ ‫ﻧەﺑﻮو‬ ‫ھەڵﯚﯾەك‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎی‬ ‫ﺑەرێﺰ‬ ‫ﺳﻮوردا‬ ‫ﻓەرﺷﯽ‬ ‫ﻭﺍﻟﺤﻀﺎﺭﻱ ــــﻛﻮرد‬ ‫ﺳەﻋﺎت ﻟە‬ ‫ـەك‬ ‫ﭼــﻮوم‪ ،‬ﯾـ‬ ‫ـــﯿﺪاﻛــﺮد و‬ ‫ـەرم‬ ‫ـەﺑ‬ ‫ﺑەڕێﻮﺑەریـ‬ ‫ﺍﻟﺘﻨﻘﻴﺐ ﻋﻦ ﻟ‬ ‫زﺳﺘﺎن‬ ‫داﻣەزراﻧﺪن!‬ ‫ﻟﯿﺴﺘێﻜﯽ‬ ‫ﻧەﯾﺨﺴﺘﻤە‬ ‫ﻟﻜﻦ ــ‬ ‫ﭘﺮﯾﺸﻜێﻚ ﺋەﻧﺪام‬ ‫ھﺎﺗﺒﻮو‬ ‫ﺗەﻧﮫﺎﺑـ‬ ‫ﺍﻟﻤﻔﺮﺩﺍﺕـﺎزە‬ ‫ﺑﺰاﻧێﺗـ‬ ‫ﮔەرەﻛەـﺘــەی‬ ‫وەﺧـ‬ ‫ﺋــەو‬ ‫ﺍﻟﻌﻘﻞ‬ ‫ﻣﻨﻄﻖ‬ ‫ﺍﻟﺒﻨﻴﻮﻱ‬ ‫ﺍﻟﻤﺸﺮﻭﻉ‬ ‫ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛەﺷــﻫﺬﺍ‬ ‫ﺍﻟﻌﺎﻟﻢ ﻭ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﻮﺍﺟﺪﺓ‬ ‫ﺍﺗﺤﺎﺩﻱ‪،‬‬ ‫)ﻧــﻮری‬ ‫دەﺳــﺘــﯽ‬ ‫ﺑﻌﻴﺪﺍًـە‬ ‫ﺑەﺳـــەرـﻮو ﻟـ‬ ‫ﺍﻟﻔﻜﺮﻳﺔھـﻭـەﻣـ‬ ‫وە‪‬ھـــﯽ‬ ‫ﻣﺎﺗەﻣﯿﻨﯽـﯚمﻻً‬ ‫روودەدا‪..‬‬ ‫ﻣﺎ‪‬ﻧە ﭼﯽ‬ ‫ﻧەﻣﺪەزاﻧﯽ ﻟەو‬ ‫ﺳ‪‬و!ﻣﻦ‬ ‫ﺗﺎرﯾﻚ ﻛە‬ ‫ﺷەواﻧﯽ‬ ‫ﺍﻟﺨﻄﺐ‬ ‫ﺗﺪﺍﻭ‬ ‫ﺃﻛﺜﺮ‬ ‫‪salên‬‬ ‫ﺍﻟﻘﺎﺋﻤﺔ‪an‬‬ ‫‪de‬‬ ‫ﺑە ‪bi‬‬ ‫‪navê‬‬ ‫‪Kurdên‬‬ ‫‪Sowyetê‬‬ ‫‪seredana‬‬ ‫ﻓﻲ ‪û‬‬ ‫‪em‬‬ ‫ﺑەرﺑﺪا‪..‬‬ ‫ﺷﺎرێﻚ‬ ‫‪demî‬ﻟە‬ ‫دەﺗﻮاﻧێ ﮔڕ‬ ‫ﭼﯚن‬ ‫ﻟﯚﻛەﯾﺸﺴﻨﯽ‬ ‫ـﺎری‬ ‫رووـ‬ ‫ﺍﻟﻴﻮﻡدﯾ‬ ‫ﻣەﺑەﺳﺘﯽ‬ ‫ﺣﺰﺑێﻚ‬ ‫ﺗﺎﻗە‬ ‫ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی‬ ‫ﺷﺎﺑﺎڵﯽ‬ ‫ھەوﻟێﺮەوە‬ ‫ﻛﺎراﻧﯽ‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎ‬ ‫ﺑەﻧﺎوی‬ ‫ﺑﻜﺎت‪،‬ﺑەرێﻮەﺑەر‬ ‫ﻗەﻧﺎﻋەتﺟەﻧﺎﺑﯽ‬ ‫ﺑﻮوم؛‬ ‫ﭼﺎوﻟەڕێ‬ ‫ﭘﺮﺳﮕە‬ ‫ﺧﺮاﭘﯽ‪،‬‬ ‫‪1957‬ﻟە‬ ‫ﻣﺎددﯾﻢ‬ ‫ﺑﺎرودۆﺧﯽ‬ ‫‪ kirin‬ھﺎت و‬ ‫ﺳﺪﯾﻖ(ە‪،‬‬ ‫)ﺣەﻟﯽ‬ ‫ﭘەردەﻛﺎن‪ .‬ﻧﺎوم‬ ‫ﺍﻷﺻﻮﻝ ﮔﯿﺎن‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ‬ ‫ﻛﺮدﻧﯽــ‬ ‫روو‬ ‫ﻛﺮد و‬ ‫ﺷەرﻣﺎﻧە‪wî‬داوای‬ ‫‪hemû‬ﺑێ‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧێﻚ‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻓﺮﺽ‬ ‫ﺍﻹﺳﺘﻤﺮﺍﺭ‬ ‫ﺑـــە ﻭ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻤﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺸﺮﻭﻁ ﻭ‬ ‫ﺇﺟﻬﺎﺽ‬ ‫ﺷﺎریﻧﺤﻮ‬ ‫ﻟﻴﺘﻘﺪﻡ‬ ‫ﺍﻟﻮﻗﻮﻑ‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻭ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺳﻴﺎﺩﻱ‬ ‫ﺩﻭﺭ‬ ‫ﻳﺤﺘﻞ‬ ‫ﻫﻨﺎﻙ ﻣﻦ‬ ‫ﻓﻲی‬ ‫)دﯾﻮار(‬ ‫‪daxwazkirin‬ﻓﯿﻠﻤﯽ‬ ‫ﺗێﭙەڕی‬ ‫دﯾﻜە ﻟەو‬ ‫ﻋەﺳﻤﺎن(ە و‬ ‫ﻣﻦ‪..‬‬ ‫ﻓەرﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻗﺎﻣﺖﻟە‬ ‫دوور‬ ‫ﭘەﻧﺠەرەو‬ ‫ﻟەو دﯾﻮ‬ ‫ﺗﺎﺭﻳﺨﻴﺔ‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﻐﻴﻴﺮ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺼﺮﻳﺤﺎﺕ‪.‬‬ ‫‪Komeleya‬‬ ‫‪Xwendekarên‬‬ ‫‪wî kirin‬‬ ‫ﻛەﺳﯽ ‪û jê‬‬ ‫‪Kurdistanê‬‬ ‫‪geriyan.‬‬ ‫‪Em‬‬ ‫ﻣﯚﺳﯿﻘﺎ‪..‬‬ ‫ﺋەم‬ ‫دەﺳﻮوﺗێ و‬ ‫رۆﻣﺎ‬ ‫ھەﺑﻮو!‬ ‫دەورەی‬ ‫و‬ ‫ﺳﯚران‬ ‫ﻟە‬ ‫»ﻟﯚ‬ ‫دەﯾﺎﻧﮕﻮت‪:‬‬ ‫ھﺎوڕێﻜﺎﻧﯿﺸﻢ‬ ‫ﺋﺎﺳﯚ‪.‬‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەی‬ ‫ﻟە‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﻢ‪،‬‬ ‫ﻟەﮔەر‬ ‫و‬ ‫ﺷڕ‬ ‫ﺟﺎﻧﺘﺎی‬ ‫ﺑە‬ ‫ﻧەﻣﺪاﯾێ!‪.‬‬ ‫ﻗﺎﯾﻤﺎﻧە‬ ‫ھەرە‬ ‫ﺑەﺷێﻜﯽ‬ ‫ﺑەﻧﯿﺎزە‬ ‫ﻛە‬ ‫ﺗﺎزەﻛەی‬ ‫ﻓﯿﻠﻤە‬ ‫ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﺎ‬ ‫ھەﻣﻮو‬ ‫ﻣﻮڵﻜﯽ‬ ‫ﺑە‬ ‫ﺧﯚی‬ ‫ﺋەو‬ ‫ﻟە‬ ‫ﻟﯚژﯾﯿﺴﺘﯽ‬ ‫ـەواوی‬ ‫ـ‬ ‫ﺗ‬ ‫ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی‬ ‫ﺑڕﯾﺎرﯾﺪا‬ ‫ھێﮋا‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮواﻧﯽ‬ ‫ﻧﺎﻛﺮێ!‬ ‫ﭘێ‬ ‫ھﯿﭽﻢ‬ ‫ﺋەﻣﻨﯿﺶ‬ ‫ﻧﯿﯿە‪،‬‬ ‫)‪(....‬‬ ‫‪ ١٥‬ﻳﻤﻜﻦ‬ ‫ﻻ‬ ‫ﺍﻟﻔﻜﺮﻱ‬ ‫ـﺎﺏ‬ ‫ـ‬ ‫ﺍﻹﺭﻫ‬ ‫ﻗﻴﻮﺩ‬ ‫ﻳﺮﺗﺪ‬ ‫ﺍﻟﻔﺪﺭﺍﻟﻴﺔ‪،‬‬ ‫ﻟﻠﻔﻠﺴﻔﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﻮﻟﻴﺪﻳﺔ‬ ‫ﺃﺟﻞ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﻌﻤﻞ‬ ‫ﺃﻣﺎﻡ‬ ‫ﺳﻠﺒﻲ‬ ‫ﺑﺸﻜﻞ‬ ‫ﻳﺮﻓﺾ‬ ‫ﺍﻻﺗﺤﺎﺩﻳﺔ‬ ‫ﺍﻟﺴﻠﻄﺔ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﮔﯚﻧـــﺎی‪ .‬دواﺗﺮ‬ ‫ﻣێﺮدەﻛﺎن‪...‬‬ ‫ﻓەرﻣﻮوژن و‬ ‫ﭼﺎواﻧﯽ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ!دوور ﻟە‬ ‫‪Kurdên‬‬ ‫‪Rojava‬‬ ‫‪li‬‬ ‫ﺍﻟﻤﺠﺘﻤﻊ‬ ‫ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫ﻳﻨﺨﺮﻁ‬ ‫ﻣﺎوەی‪kû‬‬ ‫ﺗـــﺎ ‪ew jî‬‬ ‫‪dixwazin‬‬ ‫‪tevlî‬‬ ‫‪çun‬‬ ‫‪cihên‬‬ ‫‪enfalan‬‬ ‫‪û me‬‬ ‫ﺳﻮوﺗﺎوەﻛﺎﻧﺪا‬ ‫رۆﺣە‬ ‫ﺟەﺳﺘەو‬ ‫ﺑەﺳەر‬ ‫ھﺎﺗەوە!‬ ‫دەﭘڕﯾﮋێﻨێ و‬ ‫ﺑﺎﻻﺷﺘﻐﺎﻝ ﭼﯚﻣﺎن‬ ‫ﻋەﻟﯽ!‬ ‫ﯾەﻛﺪیﻛﺎك‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎنــ‬ ‫ﺧﺰﻣەﺗﯽ‬ ‫ﭼﻮوﯾﻨە‬ ‫ﺋﺎﺳﯚوە‪،‬‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەی‬ ‫ﻧﻮوﺳەران‪ ٣‬وداﻧە‬ ‫ﺑﻜﯿﺮێ‬ ‫وێﻨە‬ ‫ﻣێﺮﮔەﺳﯚرﻟە‬ ‫زۆری‬ ‫ﺋﺎزادی و‬ ‫ﻫﺬﺍﻟە‬ ‫ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدن‬ ‫ﺍﻟﻼﻋﻨﻒ و‬ ‫ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ دەزاﻧﯽ‬ ‫ﺧﯚﺷﻢ‬ ‫ﻧەﮔەﯾﺸﺘەﺑــﻮو‪،‬‬ ‫ڕاﺳﺘﮕﯚﯾﺎﻧە‬ ‫داﻧﭙێﺪاﻧﺎﻧێﻜﯽ‬ ‫)ﻋﺎدل‬ ‫ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾەﻛەی‬ ‫ﺋﺎزﯾﺰ‬ ‫رۆﺷﻨﺒﯿﺮاﻧﯽ‬ ‫ﻟﻠﺤﺮﻳﺎﺕ‬ ‫ﻓﻀﺎﺀ‬ ‫ﺧﻠﻖ‬ ‫‪ qehreman‬ﺍﻟﻰ‬ ‫ﺗﺆﺩﻱ‬ ‫ژوورێ! ﻻ ﻳﺮﻳﺪ ﺃﻥ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺿﻲﻟە ﻭ‬ ‫ﻧﺤﻮ‬ ‫ﺑﻤﻮﻗﻔﻪ‬ ‫ﻛــﺎرەﺛﻘﺎﻓﺔ‬ ‫دەرﭼﻮوەﻭ‬ ‫ﺍﻟﻔﺪﺭﺍﻟﻴﺔ‬ ‫ﺭﺳﺎﻟﺔ‬ ‫ﻧﺸﺮ‬ ‫ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻭ‬ ‫ﺩﻳﻤﺎﻏﻮﺟﻴﺔ‬ ‫ﻧﺎﺑﯿەﺃﻭ‬ ‫ﻃﺎﺋﻔﻴﺔ‬ ‫ﻷﺳﺒﺎﺏ‬ ‫دەﺑﻮون‪..‬‬ ‫ﻟەﻣﻼﻧێﯽ‬ ‫ھەرێﻤﯽ دەﺳﺖ‬ ‫‪Şamê‬‬ ‫‪komeleya‬‬ ‫‪xwe‬‬ ‫ﻓەرﺷﯽ‬ ‫ﻛﻮرد‬ ‫ﺳـــﺎڵ‬ ‫‪Pêşmergeyên‬‬ ‫‪makineyên‬‬ ‫‪cil‬‬ ‫‪dirutinê‬‬ ‫‪anîn‬‬ ‫ﺃﺳﺎﺳﻪ‬ ‫ﻟێﺪەدا‪..‬ﺑﻨﻴﺘﻪ‪،‬‬ ‫ﻭﺗﺤﻮﻳﻞ‬ ‫ﻧﻔﺴﻪ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ھەﻟﮫەﻟە‬ ‫ﺷێﺘﺎﻧە‬ ‫ﺷﺎﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽﭼﻮوﯾﻨە‬ ‫ھەﻣﻮوﻣﺮاﺟﻊ ﭘێﻜەوە‬ ‫ﻟەوﺣەی ﺷەش‬ ‫داﻧﯿﺸﯽ!«‬ ‫ﺋەوھﺎ‬ ‫ﻟەوەی‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﯽ‪،‬‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﺳﯚران‬ ‫ﻟە‬ ‫ﻧﺎوم‬ ‫ــ‬ ‫دۆﻛﺘەرەوە‪...‬‬ ‫ﻛﺎك‬ ‫ھێﺸﺖ!‬ ‫ﺟێ‬ ‫ﺋەوێﺸﻢ‬ ‫وﯾﺴﺖ‪،‬‬ ‫ڕوﺷﺪی‬ ‫دﻛﺘﯚر‬ ‫ﺑەرێﺰ‬ ‫ﻣەﺑەﺳﺘە‬ ‫ﺋەم‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫‪.‬‬ ‫ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﺳەر‬ ‫ژﯾﺎن‬ ‫ﺑﻜﺮێﺖ‪.‬‬ ‫ﺑەڕێﺰەﻛﺎن‬ ‫ﻧـــﺎﭼـــﺎری ﺩﻋﻤﺎً‬ ‫‪dadimezrênin.‬‬ ‫ﭘﯿﺸﺎﻧﺪەن‪..‬‬ ‫ﺷەواﻧﻢ‬ ‫ﺋﯿﻤﺎم(ﻭﻧﮫێﻨﯽ‬ ‫ﺧێﺰاﻧﯿﻢﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ‬ ‫ﺋەﺳﺘێﺮاﻧەی‬ ‫‪،٢٠٠٨‬ﻟەو‬ ‫ﻟﻤﺼﺎﻟﺢﺗﻒ‬ ‫ﺑﺠﺪﻳﺔ ﻭ‬ ‫ﺍﻟﺸﻌﺐ‬ ‫ﺗﻄﻠﻌﺎﺕ‬ ‫ﺃﺧﺬ‬ ‫ﺍﻟﻤﺴﺘﻘﺒﻞ‪ ،‬ﺑﻞ‬ ‫ھەﻟﮕﻮردﻧﺤﻮ‬ ‫ﻳﺘﻮﺛﺐ‬ ‫ﻃﺮﺡ ــ ﺃﻥ‬ ‫ﻋﺪﻡ‬ ‫ﺍﻟﺪﺳﺘﻮﺭﻳﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﻮﻋﻴﺔ‬ ‫ﻣﺎﻧﮓءﻭ‬ ‫ﺇﻗﻠﻴﻤﻴﺔ‬ ‫ﺷﻌﺎﺭﺍﺗﻴﺔ ﺃﻭ‬ ‫‪bibin‬‬ ‫‪û li gel‬‬ ‫ﺳـــﻮوری‪wan‬‬ ‫ﺳﺪﯾﻖ(م‪،‬ﻳﺮﻳﺪ ﻭ ‪dijî‬‬ ‫ﺍﻟــﺬﺍﺕ ‪li wir‬‬ ‫‪belavkirin.‬‬ ‫‪Paşê‬‬ ‫دواﺗـــﺮ‬ ‫)ﻛﺎن(‪.‬‬ ‫ﺑﺎڵﯽ‬ ‫ﭘەڕو‬ ‫ﺷﺎر ﺑە‬ ‫ﺑﺎڵﻨﺪەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻣﻊ‬ ‫ﻧﻘﺪﻳﺔ‬ ‫ﻣﯿﻮاﻧە ــﻋﻼﻗﺔ‬ ‫ﺋەﻣﻦ )ﺣەﻟﯽ‬ ‫ﻛﺎك‬ ‫‪Dr‬ﻟە‬ ‫‪٢٠‬ی‪٢ li‬ی‬ ‫ﺋﺎﮔﺮﯾﻨەوە‪..‬ـــە‬ ‫ﺗﺘﻴﺢ ﺑ‬ ‫ﻟە ﻟێﯿە‬ ‫ﺣەزم‬ ‫ﺗﺎﯾﺒەﺗە‪،‬‬ ‫ﺑﺎرودۆﺧﯽ‬ ‫دۆﻛﺘەر!‬ ‫ﻛﺎك‬ ‫‪ ew‬ﺑﺎش‬ ‫ﺑەﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑـــەﻗﺎدر‬ ‫ﺣەﻣەد‬ ‫ﺑێﻜەس‬ ‫ﻟەﮔەر‬ ‫ڕۆژە‬ ‫ھەر ﺋەو‬ ‫ﻟﯚﺗﺎﻧﻢﭘڕ‬ ‫ﻗەڵەﻣە‬ ‫ﺋەم‬ ‫ﻧﺎﻛﺎوی‬ ‫دەﺑﯿﻨﻢ‪..‬ﺑە‬ ‫‪Hiseyn‬‬ ‫ھەﻣﻮوﺗﺎن‬ ‫ھەﻧﻮوﻛە‬ ‫ﺋەوەﺗﺎ‬ ‫‪dagirkerên‬‬ ‫ﺣﺎﺭﺱ‪şer‬‬ ‫‪filma‬‬ ‫‪kû‬‬ ‫‪me‬‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺍﻕ‬ ‫ﺗﺪﻓﻊ‬ ‫ﺑﻞ‬ ‫‪Kurdistanê‬ــﻪ‬ ‫ﺇﺭﺍﺩﺗ‬ ‫ﺇﺣﺘﺮﺍﻡ‬ ‫ﺑەرھەﻣەوە ﻭ‬ ‫ﺍﻟﻔﺮﺩﺍﻧﻲ‬ ‫ﻛﻜﺎﻫﻦ‬ ‫ﻣەرﮔﯽﻫﻮ‬ ‫ﺍﻟﻔﺪﺭﺍﻟﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﻔﻜﻴﺮ‬ ‫ﺟﺪﻭی‬ ‫ھەوﻟێﺮ‪،‬ﻓﻲ‬ ‫ﺑﺎﻟﻤﻄﻠﻖ‬ ‫‪bîranînên‬ﺍﻟﻔﻜﺮﺓ‬ ‫ﺑەرێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽوﻫﺬﻩ‬ ‫ﻋﺮﻭﺑﻴﺔ‬ ‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺃﻭ‬ ‫ﻋەﺑﺎﻛەی‪..‬‬ ‫ﺗﺎج‬ ‫ﺳەرﺗەﺧﺖ‪ û‬و‬ ‫ﻻیﻛﯚش و‬ ‫ﻧێﻮ‬ ‫دەﻓڕن و‬ ‫ﺑەرز‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەی‬ ‫ﻟﻠﻔﻜﺮ ﺑﺎﺳﻜﺮد ﻟە‬ ‫ﺋەوەی‬ ‫ﺑﻜەن‪ .‬ﺳﻌﻲ وەك‬ ‫ﭘەروەردەی‬ ‫ﮔﺸﺘﯽ‬ ‫ﺷﺘێﻜﻢ ﻟﯚ‬ ‫ﺋەﮔەر‬ ‫ھەوﻟێﺮ‪،‬‬ ‫ﺑێﻤەوە‬ ‫دەرﮔﺎ(‬ ‫دەﻛەوﻧە ﺑﯚ‬ ‫ﮔەرﻣﯿﯿەوە‬ ‫)ﺑە‬ ‫دووﺑﺎرە‬ ‫ﻗﻮﺑﺎدی‬ ‫‪dokumentiya‬ﻭ‬ ‫ﺍﻟﻈﺮﻭﻑ‬ ‫ﺩﺭﺱ‬ ‫ﺋەھﻠەنﻋﺒﺮ‬ ‫ــﻟﻠﻔﺮﺩ‬ ‫ﺣەﺳەن‬ ‫ﺷێﺮزاد‬ ‫ﻛﻮردیﭘﻼن‬ ‫وەزارەﺗﯽ‬ ‫ﮔە‪‬ڵﯽ ﻟە‬ ‫ﺋەﯾﻮب‬ ‫ھەﻣﺎنﻛﻦ‬ ‫ﭼﻮوﯾﻨە‬ ‫‪xwe‬‬ ‫‪de‬‬ ‫‪lêgerînek‬‬ ‫ﺑﺮژاﻧﮕﯽ‪dike‬‬ ‫ﻧەﺑﺎڵﻘەﻛﺎن‬ ‫ﻹﻋﺎﺩﺓﻛﭽە‬ ‫ﻣﻨﺎﻷء‬ ‫ﻛەروێﺸﻚ‪.‬‬ ‫ﻛﯚﺗﺮو‬ ‫ﺳﻮێﺴﻜە‪.‬‬ ‫ﺳﻤﯚرەو‬ ‫ﺑەرﻛەوت‬ ‫ﻟﻌﺴﻜﺮﺓﻛﺎرﯾﮕەری‬ ‫زەﺑﺮێﻜﯽ‬ ‫ﻛﻮردﯾﻤﺎن‬ ‫ﺋەدەﺑﯽ‬ ‫‪bikin.‬‬ ‫‪Serokê‬‬ ‫‪Netewiyê‬‬ ‫‪amadekirî‬‬ ‫‪Elmanyayê‬‬ ‫ﺋــــەم ﻛﺎﺗەﺗـ‪li‬‬ ‫ﺳـــﻮورﺍً‬ ‫ﻛﯚڕی‬ ‫ﺧﯚڵەﻣێﺸﯽﺑــــﯚ‬ ‫ﺑەﺧێﺮﺑێﻦ‬ ‫ـــﺎش و‬ ‫ـــﺎن ﺑﻭـ‬ ‫ﻭﺧﻄﻮﺭﺓ‪.‬‬ ‫ﺃﻛﺜﺮ‪Lê‬ﺗﻌﻘﻴﺪ‬ ‫ﻣﺴﺎﺭﺍﺕ‬ ‫ﺇﻟﻰ‬ ‫ﺍﻟﻤﺮﻛﺰﻳﺔ ﻭ‬ ‫ﺍﻟﺼﻮﺭﺓ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌﻠﻦ‬ ‫ﻗﺴﻤەﺗەﻛەمﺃﻥ ــ ﻓﻲ‬ ‫ﺫﻟﻚ ﺍﻟﻰ‬ ‫ﺭﺍﺩ‬ ‫ﺍﻟﻮﺳﻂ‬ ‫ﺑﻤﻨﻄﻖﺑﺮۆو‬ ‫ﺳەر‬ ‫ﺑﯚﻧﯽ‬ ‫ھﺎﺗﻮوم!‬ ‫داﻣەزراﻧﺪﻧەﻛەم‬ ‫ﺋﺎﺳﯚ‪ ،‬ﺑﯚ‬ ‫‪behsa‬ﺍًو‬ ‫ﻭﺍﻟﺠﻨﻮﺏ‪ ،‬ﻛﺮد‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﯿﻢ‬ ‫ﺗەﻗﺪﯾﻤﯽ‬ ‫ﺳﯚران‬ ‫وەرە‬ ‫ﻧﯿﯿە!‬ ‫ﺍﻟﺨﻔﺎﺀﺑە ﺣەز‬ ‫ﻧﺎﻛﺮێ! ﺧﯚ‬ ‫ﻛﺎك ‪li‬ﻋەﻟﯽ!‬ ‫دەﻛﺎ‪.‬ﺑێﯽ‬ ‫ﺧێﺮ‬ ‫ﺑﯚﻧﯿﺎنﺑە‬ ‫ﺋەھﻠەن‬ ‫ﺍﻟﺤﺪﻭﺩ‬ ‫ﺇﺟﺘﻴﺎﺯ‬ ‫ﺍﻟﺸﺮﻭﻁ‬ ‫‪Kurd‬ﺑە‬ ‫ﻓەرﺷـــﯽ‬ ‫ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧە‬ ‫ﻓﻘﻴﻪ ﻟﻠﻤﻨﻄﻖ داﻧﺎن‪...‬‬ ‫ﺋەو ‪ew‬‬ ‫‪wan rojan‬‬ ‫ﺑﻮون‪..‬‬ ‫ﭼﺎوەڕێ‬ ‫ﻛﺮاﺳێﻜﯽ‬ ‫‪Nemir‬‬ ‫‪Mistefa‬‬ ‫‪hemû‬‬ ‫‪televizyonên‬‬ ‫‪Elmanî‬‬ ‫ﺟﻮانو‬ ‫ـــﺎن‬ ‫دەﻧﮓچـ‬ ‫ﻣﯿﮫﺮەﺑ‬ ‫ـــﯽ‬ ‫ﻇﻞﺋێـ‬ ‫ـــەو‬ ‫ﺑﻜە!ﺋێﻤـ‬ ‫ﺗەﻧﻜەوە و‬ ‫ﻣﺎﺗەﻣﯽ‬ ‫ـــﺪارﺑﻮون ﻟـ‬ ‫دەﭼﻦ‪..‬‬ ‫ﯾەﻛﺪﯾﺪا دێﻦ‬ ‫ﺋەوەﺗﺎ‬ ‫ﻓﻴﻘﺎﺩ ﺇﻟﻰ‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺍﻕ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻨﻈﺎﻡ‬ ‫ﺃﻣﺎ‬ ‫ﻓﻲﺑەﻧﺎوﺩﺍﺋ‬ ‫ﻳﺤﻠوّﻖ‬ ‫داﻧﯿﺸە‪،‬ﺃﻥ‬ ‫ھﺎوڕێﯿەﻛـــﻲ‬ ‫ﻓەرﻣﻮوـﻮﻟ‬ ‫ـــﻮەشــ ﺍﻷﺻـ‬ ‫ﺍﻟﺰﻋﻴﻢ‬ ‫ﺗﺤﺖ‬ ‫ﻟﻠﻌﺮﺍﻕ‬ ‫ﺍﻟﻤﺸﻮﻫﺔ‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ‬ ‫‪wiha‬ﻻ‬ ‫ﺍﻹﺗﺤﺎﺩﻳﺔ‬ ‫ﺍﻷﻗﺎﻟﻴﻢ‬ ‫دەﻛﺎ‪..‬‬ ‫ﮔﯿﺘﺎرەﻛەی‬ ‫ژێﯽ‬ ‫ﺳەر‬ ‫ﻟێﻮی‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺳﯽ‬ ‫ﻛەوﺗە‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯽ‬ ‫ژﻧﺎﻧەی ﺑەﺋﯿﺸﯽ‬ ‫ﭼﻠەیدوای‬ ‫ﻟﻐﺔو‬ ‫ـﯽ‬ ‫ـــەـﺘـ‬ ‫دەﺳـ‬ ‫ﺧﺴﺘﻨە‬ ‫دەﻣﻮـﻢ‬ ‫ﺑەﺷـﺎﻧــ‬ ‫ﺒﻖـەﻛـ‬ ‫ﺳەرـ‬ ‫ﯾﺎدﻛﺮدﻧەوەوـﺎﻣ‬ ‫ﺍﻟﺴـ‬ ‫رۆژﻧ‬ ‫‪kû‬وﻛﺎﻛە!‬ ‫ﺳ‪‬و‬ ‫ﺋﺎﺳﯚــﺮﺓ ــ‬ ‫ﺍﻟﺨﻠﻖ‬ ‫ﻭﺇﺗﻘﺎﻥ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻮﺳﻊ‬ ‫ﻣەﺳـــﺘﯽ‬ ‫‪got:‬ﺑﯚ‬ ‫)ﺳـــﺎﺗێﻚ‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﯽ‬ ‫‪dike:‬‬ ‫‪Li salên 55‬‬ ‫ﺳﯚران!‪û‬‬ ‫ﺇﻗﺎﻣﺔ‪54‬‬ ‫‪Barzanî‬‬ ‫‪`Kesê‬‬ ‫‪de‬‬ ‫‪me‬‬ ‫‪belavkirin‬‬ ‫‪kû her‬‬ ‫ﻣێﺮدە ﻣڕو‬ ‫ﭼﺎوەڕێﯽ‬ ‫ﺍﻟﺴﻠﻄﻮﻱﻛەﺋﺎزﯾﺰﻣﺎن‬ ‫ـــﯽ‬ ‫ـــﺎو‬ ‫ﺍﻟﺤﺎﻣﻲ رﯾـ‬ ‫ﻧﯿﯿە‪،‬ﺑێ‬ ‫ﺧەﻣﺨﯚرێﻜــــﯽ‬ ‫ﺗێﻜﭽڕژاﻧە‪..‬‬ ‫ﻗەﺷەﻧﮕە ﺋەو‬ ‫ﺍﻟﻮﻫﻢﺑﺮادەرێﻜـوای‬ ‫ﺷﺎﯾﺴﺘەی‬ ‫رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮێﻜﯽ‬ ‫ﮔەورەو‬ ‫ﭼﯿﯿە؟‬ ‫ﭘﺮﺳﮕەﻛە‬ ‫ﺗەﻟﻌەت‪،‬‬ ‫ﭘﺎﻛﯿﺰە‬ ‫ﭼﻮوﻣە‬ ‫ﻣەﺳﺘەﻛﺎﻧﯿﺎنرۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯽ‬ ‫ﻣەﺳەﻟە ﻭ ﺋﯿﺸﯽ‬ ‫ﻭﻫﺬﺍ ــ‬ ‫ﭼﺎﺧﻮاردﻧەوەﯾەك!‬ ‫دەﻟێﺴێﺘەوە‪..‬‬ ‫ـــەرێﻜﯽزﻣﺎن‬ ‫ﻧﻮوﺳـ ﱠﺑە‬ ‫ﻭﺇﻥ ﻫﺪﺭ‬ ‫ﻣﺤﺴﻮﺑﺔ‪.‬‬ ‫ﻣﺨﺎﻃﺮ‬ ‫ﻟﻴﺤﻮﻝ‬ ‫ﺍﻷﺳﻄﻮﺭﻱ‬ ‫ﺍﻟﻘﺎﺋﺪ‬ ‫ﺍﻷﻭﺣﺪ‬ ‫ﺍﻟﻮﺣﺪﺓ‬ ‫‪me‬ﻛﻦﺗﺠﺰﺋﺔ‬ ‫ﺳﻮی‬ ‫ﺑێﯽ!‬ ‫ﻏﻴﺮﺑە‬ ‫ﺑێﻜەس!‬ ‫ھەﻟەو‬ ‫ﺧﻄﺎﺏ ــ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‪،‬‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫ﺧﯚڵەﻣێﺸەﻛە ﻋﻤﺎ‬ ‫ﻳﺘﻐﻴﺮ‬ ‫ﻭﺍﻹﺑﺘﻜﺎﺭ‪،‬‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺍﻗﻴﺔ‪an‬‬ ‫‪57‬ﺗﺎ ‪û‬ﻟە ‪de‬‬ ‫‪a li Şamê‬‬ ‫‪destê‬‬ ‫ﺧێﺮ ‪wî‬‬ ‫‪çek‬‬ ‫‪bigre‬‬ ‫‪gelekin,‬‬ ‫ھەﯾە‪ji‬‬ ‫‪rewşa‬‬ ‫ﻟﻜﻲ‪Kurd‬‬ ‫ﺑﺎوﻛە ‪û‬‬ ‫ﺋﯿﻨﺠﺎ‬ ‫)‪(٢٠٠٠‬‬ ‫ﺳﺎڵﯽ‬ ‫ﺋەﺳﭙەﻛﺎن(‬ ‫ﻣەﯾﺨﺎﻧەﻛﺎن‪..‬‬ ‫ﻣێﺰی‬ ‫ﻟەﺳەر‬ ‫ﺧەوﺗﻮو‬ ‫ﺍﻟﺪﻳﻤﻘﺮﺍﻃﻴﺔﻣﻦﺋەوھﺎ‬ ‫ﺍﻟﻜﺒﻴﺮ ــ وە‪ ‬ﺑﺎﺷە‪ ،‬ھەر‬ ‫دۆزﯾﻨەوە‪..‬‬ ‫‪ Xwendekarên‬ﻓێڵﻢ‬ ‫دەﯾــﺎن‬ ‫ﻓﻲـﻮو‪،‬‬ ‫ـﺎرم ﺑـ‬ ‫راﺑﺮدووداـﻮرﺗـ‬ ‫‪ kes‬ﻗـ‬ ‫ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﯽ‬ ‫ﺋەرﻛﯽ‬ ‫ﻟﻠﺒﻮﺍﺑﺔﺧێﺰاﻧە و‬ ‫ﻣەﺳەﻟە‬ ‫ـــﺎڵﯽﺋەﮔەر‬ ‫دۆﻛﺘەر‬ ‫ﭼﻮو‪.‬‬ ‫ﻟەﻛﯿﺲ‬ ‫دەﮔەڕام‪..‬‬ ‫ﺋﯿﻘﺎﻋێﻜﯽ وادا‬ ‫ﺑەدوای‬ ‫ﻋﻮﻣﺮێﻜە‬ ‫ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎﻧە‬ ‫ﺋەم‬ ‫ﺗەﻛﻠﯿﻔێﻜﻢﺳـ‬ ‫ﭘەﻧﺠﺎ‬ ‫ﭼﻞ‬ ‫‪başûrê‬ﻟە‬ ‫ﻛﺎكﻛە‬ ‫ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن‪،‬‬ ‫ﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻨﻔﻄﻲ‬ ‫ﺍﻹﻧﺘﺎﺝ‬ ‫دەﺑﯽ‪ ...‬ﺍﻟﻰ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻌﺪﺩﻳﺔ‬ ‫ﺍﻟﻮﻃﻦ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﺸﺮﻗﻴﺔ‬ ‫ﻟﻤﻨﻄﻖ‬ ‫ﺍﻟﻔﻬﻢ‬ ‫ﻗﺼﻮﺭ‬ ‫ﺋەﻣﻦ ﻟﯚ‬ ‫‪welat‬ﯾﺎن‪bo‬ﻧﺎ‪،‬‬ ‫ھەﯾە‬ ‫داﻣەزراﻧﺪن‬ ‫ھەوﻛﺎ‬ ‫‪Komeleya‬‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻭﺍﻷﻋﻤﺎﻝ‪.‬‬ ‫ﻭﺍﻷﻗﻮﺍﻝ‬ ‫ﺍﻷﻓﻜﺎﺭ‬ ‫ﻟە ــﻓﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﺜﺮﻭﺓ‪lê ji‬‬ ‫ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ ‪û‬‬ ‫‪gelê‬‬ ‫ﺧﻄﺎﺏﭘڕــ ﻟە‪me‬‬ ‫‪Kurdistanê‬‬ ‫‪agahdar‬‬ ‫‪bibe.‬‬ ‫ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧەوە‪..‬‬ ‫ﺳ‪‬وﻧﺎن‬ ‫ھﯿﻼﻛﯽ‬ ‫ﭘﯿﺎواﻧەی‬ ‫ﻭﺍﻹﺳﺘﻴﻌﺎﺏﯾﺎن‬ ‫ﻋەﻟﯿﺪی(‬ ‫دەرھێﻨەر‬ ‫ﻣﯚﺳﯿﻘﺎژەﻧﯿﻦءﻧﺎﻛەن‪،‬‬ ‫ﻟەﺳەر )‪(.....‬‬ ‫ﻟەﮔﯿﺎﻧﯽ ﻛە ــ‬ ‫دەﭼﻮو‪:‬ﺋەوﭘڕ‬ ‫دﯾﻮەﺧﺎن‬ ‫‪ damezrand‬ﻟە‬ ‫ﭘﺎﻛﯿﺰە‬ ‫ﻟەﺳەر ﺷﺎﻧە‪،‬‬ ‫ﺑﯿﺎﻧﻮویﺑﭽﻮوﻛﻢ‬ ‫ﭼەﻧﺪ ﺑەﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ‬ ‫ﺑﻜﺮێ؟‬ ‫ﺧﯚم‪..‬‬ ‫ﮔڕی‬ ‫ﻣﻮﻛﺮی ﺑﯚ ﺋﯿﺸێﻚ ﺑﯚ‬ ‫ﺋەﻣﺴﺎڵ‬ ‫)ﺷـــەھﺮام ی‬ ‫)ﮐﺎن(‬ ‫ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵەدا«‪.‬‬ ‫ﭘﺎرﯾﺴەوە‬ ‫ﻗەﻓەزو‪..‬‬ ‫ژوورەﻛەی ﻧێﻮ‬ ‫ﺑﻮﻟﺒﻮﻟەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳﻮوﺗﺎوی‬ ‫دەﻧﻮوﻛﯽ‬ ‫ﺧﯚڵەﻣێﺸﯽ‬ ‫ھﺎﺗﯿﻤە؟‬ ‫ﮔﯚراﻧﯽ ھەﻧﺪێ‬ ‫وە‪‬ﻣەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ھێﻼﻧەی‬ ‫ﺑﻮو‬ ‫ـــﯿﺎرێﻚ‬ ‫ﺑﯚﻧﯽـ‬ ‫ﭘﺮﺳ‬ ‫ھەﻣﯿﺸە‬ ‫ﺍﻻﺟﻬﺰﺓ‬ ‫ﺍﻟﻌﺴﻜﺮﻱ ﻭ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺗﺎﯾﺒەت‬ ‫‪xwendekar‬‬ ‫ﺍﻟﺘﺴﻠﻴﺢ‪û‬‬ ‫‪pîsporên‬‬ ‫ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن‪..‬‬ ‫ﺑﺎوەﺷﯽ‬ ‫ﺧﺰاﺑﻮوﻧە ﻧێﻮ‬ ‫‪Kurdên‬ﺋێﻮارەوە‬ ‫‪ Rojava‬ھەر ﻟە‬ ‫ڕۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﯿە؟‬ ‫ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﻣﺎددەﯾێﻜﯽ‬ ‫واﺳﺘەﭼﯽ!‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی‬ ‫ﻛﻮڕی‬ ‫و‬ ‫ﻛﭻ‬ ‫ﻟە‬ ‫ﺑﻮو‬ ‫ﺋەﮔەر‬ ‫ھێﺸﺘﻮون‪،‬‬ ‫ﺟێﯽ‬ ‫ﻣﻨﺪا‬ ‫ﺳەر‬ ‫ﺑە‬ ‫ﺑﺎوﻛﻢ‬ ‫ﻓەرﻣﻮون‬ ‫دەﻛەم‪،‬‬ ‫ﺗﻜﺎ‬ ‫دەﻛﺮێ‪،‬‬ ‫ﺣەﺗﻤەن‬ ‫دەوروژاﻧـــ‬ ‫ﻓﯿﻠﻤـــﯽ‬ ‫ﺑـــە‬ ‫)‪(٢٠٠٩‬‬ ‫ﺳـــﺎڵﯽ‬ ‫ﻣﻨە‪..‬‬ ‫ﮔﯚراﻧﯽ‬ ‫دوا‬ ‫ﺋەوە‬ ‫ﺋﯿﺘﺮ‬ ‫ﺟﻮێﺪەﻛﺎﺗەوە‬ ‫ﻟێﻜﺪی‬ ‫ﻛﭽﺎن‬ ‫ﻣﺎﭼﻨەﻛﺮاوی‬ ‫ﻟێﻮی‬ ‫ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ڕۆژی‬ ‫ﺗــﺎ‬ ‫‪٥/١٦‬‬ ‫ڕۆژی‬ ‫ﻟــە‬ ‫ھەﻧﺎر(‬ ‫)ﺧﻮێﻨﯽ‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﯽ‬ ‫ﮐﻮرﺗە‬ ‫و‬ ‫ھەﯾە‬ ‫ﻣﯿﻼﻛﻤﺎن‬ ‫‪١٠٥‬‬ ‫ﺑێﻜەﺳﯽ‬ ‫ﮔﯿﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑە‬ ‫ــ‬ ‫ﺑە‬ ‫و‬ ‫ـــەر‬ ‫ـ‬ ‫داھێﻨ‬ ‫ـــە‬ ‫ـ‬ ‫ﻗەڵەﻣ‬ ‫ﺑێ‬ ‫ـــﺮۆز‬ ‫ـ‬ ‫ﭘﯿ‬ ‫و‬ ‫ـــەرز‬ ‫ـ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﯾەﻗﯿﻨە‬ ‫ـــەﻻری‬ ‫ـ‬ ‫ﺗ‬ ‫ﺑﻮو‬ ‫ـــﻚ‬ ‫ـ‬ ‫ﮔﻮﻣﺎﻧێ‬ ‫و‬ ‫‪û‬‬ ‫‪piştî‬‬ ‫‪çend‬‬ ‫‪salan‬‬ ‫‪ji‬‬ ‫‪wan‬‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﺒﻨﺎﺀ‬ ‫ﺻﺮﻓﻪ‬ ‫‪ cuda‬ﺑﺪﻝ‬ ‫ﺍﻟﻤﺨﺎﺑﺮﺍﺗﻴﺔ‬ ‫‪gelek‬‬ ‫‪beşên‬‬ ‫‪cuda‬‬ ‫‪bo alikariya Kurdan‬‬ ‫ـــﺪ ‪li‬‬ ‫ﺗەواو‬ ‫داﻣەزراﻧﺪﻧەﻛە‬ ‫ﺟﺎرێ‬ ‫ھەوﻟێﺮ‪ ،‬ــ ﺑﯚ‬ ‫ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ‪ Ji‬ــ ﺳ‪‬و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ!‬ ‫‪ hevalan gelek hatin‬رەزاﻣەﻧﺪﯾﺖ ﻟەﺳەر ھەﺑێ ﺑﮕەڕێﻤەوە‬ ‫دام!‬ ‫ﺧﺰﻣەﺗﺖ‬ ‫ﮐە ﻟە‬ ‫ﺋەﺳﺘێﺮەﻛﺎن‬ ‫ﻣﺎﻧﮓء‬ ‫ﺑەرام ﺑﺎ‬ ‫ﻋەرﯾﺰەﯾەكــﺪ‬ ‫ــەﻧـ‬ ‫ــەرﻣـ‬ ‫ــﻮﻧـ‬ ‫‪ bo‬ھ‪ji‬ـ‬ ‫‪١٥٠‬یـــــﺎ‬ ‫ـــــەروەھـ‬ ‫ﺳﺎڵێﮏ‪ ،‬ھـ‬ ‫ــــﻮو‬ ‫ھەﻣﺑﺎـ‬ ‫‪٥/١٧‬ﻧﺎ! ی‬ ‫ﺑەرھەﻣﯽ‬ ‫ﺑەس‬ ‫ﻧﺎردﯾﯿە‪،‬‬ ‫ﺑﻜﻮژێﻨەوە‪..‬ﻧﻮری‬ ‫دﻛﺘﯚر‬ ‫ﺋەﻣەش‬ ‫ﺑـــﺎ(‬ ‫ﻟەﮔەڵ‬ ‫)ﺳـــﺮﺗە‬ ‫ھەڵﻮێﺴﺘەﻛەی‪،‬‬ ‫دەھێﻨﺎﯾە‬ ‫ﺑەردﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫‪pêwîstin‬‬ ‫‪vê‬‬ ‫‪yekê‬‬ ‫‪Elmanya‬‬ ‫‪berhevdikin‬‬ ‫ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﻴﺠﻲ‬ ‫ﺑﺒﻌﺪ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻤﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺪﻧﻲ ﻭ‬ ‫ﻟﯿﺪی‬ ‫ﻋﻪ‬ ‫ـﺮام‬ ‫‪pere‬ـﻪھـ‬ ‫ﻟەرزە‪.‬ﺷـ‬ ‫ﻛــﻮرد‬ ‫ﻣﺎﻛﺎری‬ ‫ﻻت!‬ ‫دێﻤەوە‬ ‫دواﺗﺮ‬ ‫ﺑﻜەم‪،‬‬ ‫ﻓەرﻣﻮو!‬ ‫ﻛﺎﻛە‪،‬‬ ‫ﺋەھەﻟەن‬ ‫ــ‬ ‫ﻣەﻣﻨﻮوﻧﺘﺎﻧﻢ!‬ ‫ﻟەﮔەر‬ ‫ﻛﺮدﯾە‪،‬‬ ‫ﺗەﺧەروﺟﻤﺎن‬ ‫ﺋەﻣﺴﺎڵ‬ ‫ﺳﯿﻨﻪــ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﮔەورەی‬ ‫ﭼﺮاﺧﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋەوەﺗﺎ‬ ‫داﯾﺪەﻧێﻢ!‬ ‫ھەﺑﯽ‬ ‫ﻣەﺟﺎل‬ ‫ھەر‬ ‫ﺑﻨﻮوﺳﻦ‪،‬‬ ‫»‬ ‫وﺗﯿﺸﯽ‬ ‫ﻣەﺣﻤﻮد‬ ‫ﺋەﺣﻤەد‬ ‫ﻓەڕەﻧﺴﺎ‬ ‫ﻟە‬ ‫)ﮐﺎن(‬ ‫ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ‪-‬ﯾە‪،‬‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎی‬ ‫ھوﻧەری‬ ‫ھەڵﭙﮋﯾﻨﺮا‬ ‫ﺧﻮدادا‬ ‫ﺑەڕووی‬ ‫ڕێﮕﺎﯾە‬ ‫ﺋەو‬ ‫ﺳەﺧﺘﯽ‬ ‫ﺑەرەو‬ ‫‪Ewrupa‬‬ ‫‪û‬‬ ‫‪gelek‬‬ ‫‪ji‬‬ ‫‪wan‬‬ ‫ﺳﻮوردا‬ ‫ﻓەرﺷﯽ‬ ‫ﺑەﺳەر‬ ‫دەﻗﯽ‬ ‫ﻛﯚﭼەﻛەی‬ ‫ﮔﻮڵﺒﺎران ﺑێ‬ ‫‪divê‬‬ ‫‪hûn‬‬ ‫‪xwendina‬‬ ‫‪xwe‬‬ ‫ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەك‬ ‫ﻣﻮﻛﺮی‬ ‫ﻣﺤەﻣەد‬ ‫ـــﺘﺎ‬ ‫ﻧﺎوێﻚﻫﺬﻩ‬ ‫ﺗێﭙەڕی‪.‬ﺇﻥ‬ ‫ﺑﺪﻟﻴﻞ‬ ‫ﻣﻌﺎﺻﺮ‪،‬‬ ‫ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﻛﻮﻧﺠێﻚ ﻣﺎوە ﭘڕﺷﻨﮓء ‪bi‬ﻟە ﻭ‬ ‫ـﺮﯾـﻟەـﻦ‬ ‫دوێﻨێ‪:‬ـﺘـ‬ ‫ـﺎﺷـ‬ ‫‪ ١٠‬ﺑـ‬ ‫ﻧــێــﻮان‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳـﻟــﻪ‬ ‫ﻛــﻪ‬ ‫ﮔﻮﺗﯽ‪:‬‬ ‫ﯾﺎدی ﺗێﻠﯿﻔﯚﻧێﻜﯽ‬ ‫‪Kurdistanê‬ھﺎﺗﯿﺘەوە‪،‬‬ ‫ﻛەـﯚران‬ ‫ﻧەﺑﻮویﻧــﺎوم ﻟە ﺳـ‬ ‫ﭘــــﺮۆژهــ‬ ‫ﺑﯿﺖ!‬ ‫ﻟە ‪٤‬ﺳﺎڵ‬ ‫ﺑﺎرودۆﺧﻢ ــ ﻧﺎﻛﺮێ! دەﺑﯽ‬ ‫ﻛﻨەﻧﮕﯚ‪،‬‬ ‫ﻟێﯿە‬ ‫ﺣەزﻣﺎن‬ ‫ﺑﺮادەرم‬ ‫ﻛﯿﮋەﻛﯽ‬ ‫ﺗێﻨەڕژێ‪..‬؟‬ ‫…`ﻣﻨﯽ‬ ‫رووﻧﺎھﯽ‬ ‫ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری ﻛﺮد وچ‬ ‫)دارا(‬ ‫وەﻛﯽ‬ ‫داﻧﯿﺸﺘﺒﻮوﯾﻦ‬ ‫ژوورێ‬ ‫‪jî vegeriyan‬‬ ‫ﺑەﺷﺪارﺑﻮوی‬ ‫ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ‬ ‫ﺗێﯿﺪا ﺑﯚﻟەﺑەﺷە‬ ‫ﺑەڕێﻮەدەﭼێﺖو‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺸﮑﺮدﻧﯽ‬ ‫ﻓەرﻣﯽ‬ ‫ﺑەﺷﯽ‬ ‫ﻣﻨﺪاڵەی‬ ‫ﻟێﺮەﺋەو‬ ‫ﺗﺎواﻧﯽ‬ ‫ﻧﺎن‬ ‫‪serkeftî‬‬ ‫‪biqedînin.‬‬ ‫‪Li‬‬ ‫‪Elmanyayê‬‬ ‫‪ku‬‬ ‫ﭼﻠەی‬ ‫رێﺰی‬ ‫ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﯾﺶ‬ ‫ﺳەﻟﯿﻢ(‬ ‫)ھﻮﻧەر‬ ‫ـــﺘﮕە‬ ‫وێﺴـ‬ ‫ـــﺖ‬ ‫ﺳﺖـ‬ ‫ﺷﻪ ﮔﺸ‬ ‫‪ bajarê‬ﻟە‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧێﺖ‬ ‫ﺧێﺮا‬ ‫ـــﯽ‬ ‫ﻟەـ‬ ‫وﺗﺎرێﻜ‬ ‫ﺍﻟﻤﺠﺘﻤﻊ‬ ‫ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪﻣﻠﻚ‬ ‫ﺍﻟﻤﻮﺍﺭﺩ‬ ‫ﺳــﯿــﺮوان‪ ،‬ﻟە‬ ‫ﻻی‬ ‫»ﺳــﺒــەی ﺑﭽﯚ‬ ‫دەوروﺑەر!‬ ‫ﻣەﻣﻨﻮوﻧﻢ!‬ ‫‪ xwedê‬ــ ﺑﺎﺷە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﻌەﻣەد‪،‬‬ ‫ﺗەﻋﯿﻦ‬ ‫ﻣﯿﻦ‬ ‫ﭘێﻨﺠﻪ‬ ‫ﻓــﯿــﻠــﻢو‬ ‫دﻧﯿﺎ‬ ‫ـﺎوی‬ ‫رﭼـ‬ ‫ﺑــﻪ‬ ‫ﺳەﻣﺎ‬ ‫ﻣﺎﺗەﻣﯽ ﺗﺮﺳﯽ‬ ‫ﻛــﺎك ﻟە‬ ‫ﻣﺎوە‬ ‫ﻛێ‬ ‫ﻧەﯾﮕﺮێ‪..‬؟ ﺋەﯾﻮب‬ ‫ﺃﻓﺮﺍﺩﺑﯚ‬ ‫ﻟﺠﻤﻴﻊزەﻧﮕﯽ‬ ‫رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾەوە‬ ‫ﺑﯿﻨﻨەوە ‪lê‬‬ ‫ﺑﯚم‪xweş‬‬ ‫ﺋەﮔەر‪be‬‬ ‫ﺗﺎﯾﺒەﺗە‪Dr ،‬‬ ‫ﺑـــەﺗـــﺎﯾـــﺒـــەت‬ ‫ﺳﻮوﺗﺎن‪،‬ــﭭـــﺎڵ‬ ‫ﻋﺎﻣﻞـــﯿـ‬ ‫وەزارەﺗﯽــﺘ‬ ‫ﺗﺎویــﺴـ‬ ‫ــێـ‬ ‫ﺋﺎﮔﺮ‪ ،‬ﻟە ﻟەﻓـ‬ ‫ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵەدا‬ ‫ﺋەو‬ ‫ﺟﯿﺎوازەﮐﺎﻧﯽ‬ ‫‪Hiseyn‬وﻟە‬ ‫ﻟﻪـــە‬ ‫ـــﻮرﺗـ‬ ‫ﺑـــەﺷـــﯽﺑﯿﻦ!ﮐـ‬ ‫ﺳەروویﺳەر‬ ‫ﺗێﻠﯿﻔﯚﻧەﻛەم وا‬ ‫ژﯾﺎن‬ ‫ﮔﺸﺘﯿﯽﯾەﻛێﺘﯽ‬ ‫ی‪.‬ن‪.‬ك و‬ ‫ﻧﺎوەﻧﺪی راﮔەﯾﺎﻧﺪن‬ ‫ﺍﻟﻤﻜﻮﻧﺎﺕزﯾﺮۆ(‬ ‫)ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗـــﺮ‬ ‫ﺑـــە‬ ‫درودێﻚ‬ ‫ـــﺪات‬ ‫‪ Kîkî‬ﺑ‬ ‫وﭼﺎﻧێﻚ‬ ‫ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧ‬ ‫ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﻛﺎن‪،‬‬ ‫ﺑەرێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ‬ ‫رۆﻣﺎنﻟە وﺟێﯿە‬ ‫‪٤Bedirxan,‬ﺳﺎر‬ ‫دەﺑﯽ‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﯽﻧﺎﺑﯽ ﻛﺎﻛە‪،‬‬ ‫‪ Dr‬ــ‬ ‫ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﻧەﭼﻢ ﻟﯚ‬ ‫داﺧﺮاﯾەوە وﺑڕاﺑڕﯾﺎرﻣﺪا‬ ‫ﻧﯿﯿە !‬ ‫ﺗەﻋﯿﻨﺎت‬ ‫‪dijî‬ﺑــەس‬ ‫ژﯾﺎﻧﯿﺪاـﺎو!‬ ‫‪her‬ـ‬ ‫ـــﯽ ﺳــەرﭼ‬ ‫ﺧﻮﻟﯽـــ ﺑە‬ ‫ﺍﻟﻤﺨﺘﻠﻔﺔ‬ ‫ﺧەﻧﯽ ﻭ‬ ‫دوورەﻛﺎنﺷﯿﻌﺮ و ﻟە‬ ‫ﺷﺎﻧﯚ و‬ ‫ﭼﯿﺮۆك و‬ ‫ﯾﯽ‬ ‫وه‬ ‫ﻧێﻮﻧﻪـﺗﻪ‬ ‫ﻓﯿﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ‬ ‫ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﻮﺗﯽ‪:‬‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﯽﺑێﻜەس‬ ‫ﻟێﺪا‪،‬‬ ‫ﮔﺎﮔەﻟﯿﻨە‪.‬‬ ‫ﮔە‪‬ﻟﯽ‪li‬ﺑﻜەن‬ ‫ﺧﯚ‬ ‫ﭼﻮﺳﺘﻜەن و‬ ‫‪Emîr‬‬ ‫‪Cemşîd‬‬ ‫زۆر ‪Yek‬‬ ‫‪ji wan‬‬ ‫‪kesên‬‬ ‫‪kû‬‬ ‫‪sal‬‬ ‫‪çêkirin‬‬ ‫ﻓەرەﻧﺴﯿﯿەﮐﺎن‬ ‫ﻓﯿﻠﻢ‬ ‫ـﻮرﺗـوـە‬ ‫ﺧﯚﺗﺎن ﮐـ‬ ‫ﺗەﻟەﺑێﻚو‬ ‫ﻓﯿﻠﻢ‬ ‫ﭼەﻧﺪﯾﻦ‬ ‫‪festîwalek‬ﻟە‬ ‫)ﮐﺎن(‬ ‫ﺋەﻣﺴﺎڵﯽ‬ ‫ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ‬ ‫ﺋەم‬ ‫ﺑەﺧﺘﯿﺎری ﺑﯚ‬ ‫ﻛەرﻛﻮوك‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ چو‬ ‫ﻛﻮرد ﻟﻘﯽ‬ ‫ـــەراﻧﯽ‬ ‫‪Hiseyn‬ـ‬ ‫ﻧﻮوﺳ‬ ‫)ﺳﯽﻟەﭬﯽ(‬ ‫ﺑﻨﻮوﺳە و‬ ‫ﻧەﭼێ‬ ‫ﺑﯿﺮت‬ ‫ﺳﻪﺑﯽ!‬ ‫ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ‬ ‫ﻟەﺑەر ھﯚﻛﺎرێﻚ‪،‬‬ ‫ﺗﯿﺎﯾە و ﺳﯚران‪ ،‬ﺗەﻧﯿﺎ‬ ‫داﻣەزراﻧﺪن‬ ‫ھەرﻛە‬ ‫ﺑﻨﻮوﺳە‪ tê‬و‬ ‫ﻋەرﯾﺰەﯾەك‬ ‫داھێﻨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ‪.‬‬ ‫و‬ ‫ﺟﻮاﻧﯽ‬ ‫و‬ ‫ﺑەﺧﺸﺶ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﺑﻨێﺮێﺖ‬ ‫ﺳـــﻮورەﻛەدا‬ ‫ﻓەرﺷە‬ ‫ﺑەﺳـــەر‬ ‫ﺑەﺑﺎﺷﯽﻓﻲ‬ ‫ﺷﻜﻮﻛﻨﺎ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻳﺰﻳﺪ‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺍﻕ‪،‬‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﯽ‬ ‫ـــﯽ‬ ‫ـ‬ ‫زﻣﺎﻧﺰاﻧ‬ ‫ـــﯿﺎﻧەوە‬ ‫ـ‬ ‫ھەﻣﻮوﺷ‬ ‫ﻧەﺧﺘێﻚ‬ ‫دەدﻣەوە‪،‬‬ ‫وەراﻣﯽ‬ ‫ﺋەﻣﻦ‬ ‫ﺑﯿﻨە‬ ‫ﻛﺎ‬ ‫ــ‬ ‫ر‬ ‫ﭼﻮوه‬ ‫‪،‬‬ ‫ڵﺒﮋێﺮدراوه‬ ‫ھﻪ‬ ‫‪٢٠١٢‬‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳﻮوﺗﺎن‪!..‬‬ ‫ﻧێﻮ‬ ‫ﺳەﻣﺎﺗﺎن‬ ‫ﺟﻮاﻧە‬ ‫‪Dr‬‬ ‫‪Mihemed‬‬ ‫‪Salih‬‬ ‫‪Cuma‬‬ ‫‪Dr.‬‬ ‫‪Kîkî‬‬ ‫‪vê bîr‬‬ ‫‪û baweriyê‬‬ ‫وەردەﮔﯿﺮێﻦو ﺑﯚ ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺶ ‪ye‬‬ ‫‪li wan‬‬ ‫‪festiwalan‬‬ ‫ﻓەڕەﻧﺴﺎﺑە ‪de‬‬ ‫ھەﻧﺎر(‬ ‫)ﺧﻮێﻨﯽ‬ ‫‪ de‬ﻓﯿﻠﻤﯽ‬ ‫ﮐﻮرﺗە‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺸﮑﺮاو‬ ‫دووﺟﺎر‬ ‫ﺑﺒە«‬ ‫رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮی ﺷﺖ‬ ‫ﺗﺎﯾﺒەﺗە‪،‬‬ ‫ـــﺮاو زۆر‬ ‫ــﺎرودۆﺧـــﻢ‬ ‫)‪ (٥‬ﻟەوە‬ ‫ﺑﻨﻜەی ﺑﯿﺮم‬ ‫زو‪‬ﻧەﺑﻮونﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎﻧﻢ‪،‬‬ ‫ﺧﻮﺷﻚ و ﺑــﺮا‬ ‫ﺳەرﭼﺎو!‬ ‫ﺑﯚوە‪،‬‬ ‫ﮔەﻻوێﮋ‪.‬‬ ‫ـــﺘەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ھەڵﻮێﺴـ‬ ‫ﻟەﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺣﻜﻮﻣەت‬ ‫ﻛﻮردﻛە‬ ‫ﺋێﺴﺘﺎش ﺧﯚم(‬ ‫)ﻧﻤﻮوﻧەی‬ ‫داﻣﺎوە‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺍﻟﺤﺎﻟﻴﺔ‪،‬‬ ‫ﻟﻸﺯﻣﺔ‬ ‫ﺍﻟﻘﺮﻳﺐ‬ ‫ﺍﻟﺤﻞ‬ ‫ﺗﻮاﻧﯽ‬ ‫ـــەرﭼﺎوە‬ ‫ﺋەو‬ ‫ﻗﻮوڵﯽ ﺑـرێﻜﺨـ‬ ‫‪Emer‬ﺳـ‪Dr‬‬ ‫‪Şêxmus‬‬ ‫ﺋــەﺧــەر‪û‬‬ ‫ــــ ‪gelek‬‬ ‫ﻣﯚڵەﺗە‪..‬‬ ‫دوا‬ ‫ﭘﯿﺎوە ﻧەوﺳﻨەﻛﺎن‪.‬‬ ‫ﺑەﺷﯽ ھﯚ‬ ‫‪.ew‬‬ ‫ﻓﯿﺴﺘﯿﭭﺎڵﻪ‬ ‫ﺋەﻓﺮاﻧﺪن وﺋﻪﻟەم‬ ‫ﺳﻮوری‬ ‫ﻟەﻻﯾەنی‬ ‫ﺋەوﻣﺎﻓﻮوره‬ ‫‪Hiseyn‬و ‪Dr‬‬ ‫‪Kîkî‬‬ ‫ﺗێﭙەڕی‪ye..‬‬ ‫ﯾﺎن‪Ew‬‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺸﮑﺮدﻧﯽﺋەوەﺑەو‪ji‬‬ ‫‪li gel hinek‬‬ ‫ﻧﻮاﻧﺪن‬ ‫ﭼﯿﺮۆک‬ ‫ﻟەﺑﺎری‬ ‫ﻓەرﻣﯽ‬ ‫ﺑەﺷﺪارﺑﻮواﻧﯿﺸەوە‬ ‫‪٤٠٠‬ھەزاریﺷڵﭙەی‬ ‫ﻛﺮدەوە‪ :‬ﻟە‬ ‫ﻧﯿﯿە؟)‪(٣‬‬ ‫ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﻛﺎﺗﺖ‬ ‫ھەڵﮕﻮرد‪ ،‬ﻧﺎﻣەوێ‬ ‫ﺟﻮاﻧێﻜﺪاــﻟە ﺳﭙﺎس‬ ‫ﺋﯿﺴﺘﯿﺴﻨﺎ‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯿﺸﻢ‪،‬‬ ‫ﺧﻮێﻨﯽد‪.‬زۆرﺑەی‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻛە‬ ‫‪ hevalên‬ﺑﻜەﯾﻦ؟‬ ‫ﺗەﻗﺪﯾﻢ‬ ‫ﻛەی‬ ‫ﮔﯿﺎﻧﺒـ ــ‬ ‫)ﺳەرۆﻛﯽ‬ ‫ﺷێﺮﻛﯚ‬ ‫ﺗێﻠﯿﻔﯚﻧەﻛەی‬ ‫‪50‬و‬ ‫راﺑﻮارد‬ ‫راﺑﻮاردم‪،‬‬ ‫ﺑﮕﺎﺗەﭘێ‬ ‫دﯾﻜەدا وا زۆری‬ ‫‪me‬‬ ‫‪yên‬‬ ‫‪din kû‬‬ ‫‪xwe‬ﻟﻪژﯾﺎﻧﯽ‬ ‫رەﻧﮕﺎوڕەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ـــە‬ ‫ﺑێﯿﻦ‪ji‬ﻛﺎﯾـ‬ ‫ﻟە‬ ‫ﺷــﯽ و‬ ‫ـــﺎزی‬ ‫ژﻧەﻛﺎن‬ ‫ﻧﺎﺑﻨەوە‪.‬‬ ‫رووت‬ ‫ﻋەﺑﺪوڵ‪‬ﻛﺎكﮐـ ﻟە‬ ‫ﻧﺠﺎﺡ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺟﺴﻤﻬﺎ‪،‬‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﮔەﯾﺎﻧﺪﯾﺎﻧە‬ ‫‪hevalên‬ـــﺘﻜﺮد و‬ ‫دروﺳـ‬ ‫ﻣﻮﻛﺮﯾﺎن‬ ‫ﻣﺤەﻣەد‬ ‫ﻛﺎن( ﻛە‬ ‫‪salên‬‬ ‫ﺋﺎﺳـــﺘﯽ ‪an‬‬ ‫‪hê‬‬ ‫ﺗﺤﻤﻞ ‪li‬‬ ‫‪Şamê‬‬ ‫‪komeleyê‬‬ ‫)‪(١٠‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ‬ ‫‪yên‬ـﺎن‬ ‫ﺟــﯿــﮫـ‬ ‫ﻣــﺎی‬ ‫)ﺳــﯿــﻨــﻪ‬ ‫ﺣﺎﻟﺔ »‪.‬‬ ‫ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪ‬ ‫ﺗەﮐﻨﯿﮑەوە‬ ‫زەﻣﺎﻧێﻜﯽﻓﯿﻠﻤﯽ و‬ ‫ھﯿﭻ ﻓﯿﻠﻢ‪،‬‬ ‫زۆرن!ـە‬ ‫ـﻮرﺗـ‬ ‫ـەﺷـ‬ ‫ﻟێﮑﺮا‪.‬‬ ‫ﭘێﺸﻮازﯾﯽ‬ ‫ﻣﯿﻮاﻧﯿﺸﺖ‬ ‫ﺑﺎراﻧێﻜﺪا ﺑـﺑﮕﺮم‪،‬‬ ‫‪ bo‬ــ‬ ‫دەﺑﯽ‪ ،‬ﭼﯽ ﭘێ‬ ‫ﮔﯿﺎﻧێﻜﺪا ‪ li Ewrupa‬ﺑە رێ و ﻗﺴﻢﻟەداﺧﻠﯽ‬ ‫ﺑﯿﮫێﻨە‬ ‫ﺑێﯽ‪،‬‬ ‫ﺧێﺮ‬ ‫ھﺎﺗﯽ ﺑە‬ ‫ﻛﺎﺗێﻚ‬ ‫ﺋەدەﺑﯿﻤﺎﻧﺪاھەر‬ ‫ﺑــﻪ ــ‬ ‫ﺳەرف ﺷەڕ‬ ‫ﮔەرﻣەی‬ ‫داﺧﺴﺘە!‬ ‫ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ‪mane‬‬ ‫ھﯿﻨﺎﯾە؟ﻟە‪li‬‬ ‫ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽژﻧﺖ‪gel vê‬‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ(‬ ‫ﻟﻘﯽ‬ ‫ـﯽﻛﻮرد‬ ‫ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ‬ ‫ﻣﻦـەﭘێﯿﺎن‪..‬‬ ‫ﭘﺎژﻧەی‬ ‫ﻣەﻣﻚء‬ ‫ﺑەﻟەزەﺗﯽ‬ ‫ﻗﺮﭼەﻗﺮﭼﯽ‬ ‫ﺑﮕﺮن ﻟە‬ ‫ﮔﻮێ‬ ‫ﺷﻜێﻦ‬ ‫رێﭽﻜە‬ ‫ﭘێﺸەﻧﮓ‬ ‫ﺑەردەوام‬ ‫‪xwendekar‬‬ ‫‪tevlî‬‬ ‫‪bayê‬‬ ‫‪alikarîkirina‬‬ ‫‪başûrê‬‬ ‫ﺳﺤﺐ‬ ‫ﺇﻣﺘﺤﺎﻥ‬ ‫‪û 09.01.1964‬‬ ‫‪an‬‬ ‫‪de ez‬‬ ‫ھﻮﻧەری ھێﻨﺪە ﺑەرز ﻛە ‪ji‬‬ ‫‪li Şamê‬‬ ‫‪qedandiye.‬‬ ‫‪Paşê‬‬ ‫ﺋەﻣﻦ ﺑە‬ ‫ھەﻣﻮوﻣﺎن‬ ‫ﺳەرﭼﺎو!و و‬ ‫ــﻒ‬ ‫ــﻪﺷـ‬ ‫ﻟـــەوﺑـــﺎرەﯾـــەوەـ‬ ‫ﺳەرﭼﺎو!ﻛ‬ ‫ﺋێﺮە‪،‬ــﻪﺑەﺷـــﯽ‬ ‫ﻛـــﻪﺑـــﻪﺑـ‬ ‫ھەڵﺒﮋێـــﺮدراوی‬ ‫دەرھێﻨـــەری‬ ‫ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﻟﻜﻲ ﻟەﻟـ‬ ‫ـﺎژە‬ ‫ـﺎﻣـ‬ ‫ﺍﻟﺴﻴﺪﺋـ‬ ‫ﺟێﯽ‬ ‫ﺑەرھەﻣﯽ‬ ‫)ﺧﻮێﻨﯽ‬ ‫ھوﻧەرﻣەﻧﺪ‬ ‫ﺳﯿﺮوان‬ ‫ﮐەــ ﻛﺎك‬ ‫ھەﻧﺎر( ﻛﻦ‬ ‫دواﺗﺮ ﭼﻮوﻣە ــ‬ ‫ﺳەرﻣﺎﻣە ‪li‬ڕۆژی‬ ‫‪ Kurdistan‬ــ ﻧﺎ!‬ ‫ھﺎوﯾﻨﺎﻧﯿﺶ‬ ‫ﻛڵﭙەیﺑە‬ ‫ﻛە‬ ‫دەﻛﺮێﺖ؟‬ ‫‪berhev‬ﺑە‬ ‫ﻟەﭼﺎوێﻜﺪا‬ ‫ﺗﯚڵە‬ ‫ﺋﯿﻨﺴﺎﻧێﻜﺪا‬ ‫ﺳﻜﺮﺗێﺮەﻛەی‬ ‫ﻛﻦ‬ ‫ﻋەرﯾﺰەﯾەﻛﻤﺎن‬ ‫ﻟەوێﺶ‬ ‫‪komeleya‬‬ ‫‪me‬‬ ‫‪bûn.‬‬ ‫ﺳﭙﯽ‪.‬‬ ‫ﻟەﺷﯽ‬ ‫ﺑﯚﻛڕووزی‬ ‫ﻛﺎﻣەﯾە‬ ‫ﻓێﺮﺗﺎﻧﻜەم‬ ‫وەرن‬ ‫‪şoreşa‬‬ ‫‪Kurd‬‬ ‫‪û‬‬ ‫‪Kurdistanê‬‬ ‫‪pere‬‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ‬ ‫‪2012/6/13‬‬ ‫‪şamê‬‬ ‫‪derketim‬‬ ‫‪û çûme‬‬ ‫‪Zanîngeha‬‬ ‫‪Dimeşqê‬‬ ‫ﺍﻟﻜﻴﺎﻧﺎﺕ‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽﺗﺒﺪﻳﻞ‬ ‫ﺟﺮﺛﻮﻣﺔ‬ ‫ﻣﻨﻪ‪،‬‬ ‫ﺍﻟﺜﻘﺔ‬ ‫ﺑﺎﺳﯽ ﺑﻜەﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﻧﺎزﯾﯿەوە‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳﯿﻨﻪ‬ ‫ﭘﺮۆژه‬ ‫)ﻛﺎن(‬ ‫ﻓﯿﺴـــﺘﯿﭭﺎڵﯽ‬ ‫ھﺎﺗﯿﻨەدا‬ ‫ــــــــــﺎن(‬ ‫ـــﺴـ‬ ‫ـــەﻣـ‬ ‫ھوﻧـــەری ﺋـ‬ ‫ﮐە‬ ‫ﻣەﺣﻤﻮود(‬ ‫)ﺋەﺣﻤەد‬ ‫رەﻧﮕەﻛﺎن‪ ...‬و‬ ‫ﺗەواوﻛﺮدم‬ ‫ﺑــەڕێــﻮەﺑــەراﯾــەﺗــﯽﻟﯚ‬ ‫ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫‪beşa‬ﯾێﻚ‬ ‫و ﺑە‬ ‫ﺷەھﯿﺪی؟‬ ‫‪ dikin.‬ــ‬ ‫ﻧﺎﻛﺎت!‬ ‫ﺑەﺷﯽ ﻧەﻓﺖ‬ ‫ﺟﮕە ﻟە‬ ‫ﺟﯿﮫﺎنــەوە‬ ‫‪Kîkî‬ﺋ‬ ‫ﺟەﻧﺎﺑﺘﻢ!‬ ‫ﻣﺎﯾﯿﻪﻟﻮﺗﻔﯽ‬ ‫ﻣەﻣﻨﻮوﻧﯽ‬ ‫ﺑﻮو‪ .‬ــ‬ ‫دەﭘێﻜﺎ‬ ‫دوژﻣﻨﯽ‬ ‫ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ھەردڵﯽ‬ ‫ڕۆژاﻧێﻜﺪا‬ ‫ﺗﺎرﯾﻜﯽ‬ ‫ﻧﺎﺳﺮاوه‪،‬ﻣﻨﺪارە ﻟە‬ ‫ھێﺸﺖ و‬ ‫ـــﯽﺟێ‬ ‫ـــﺎڵـﺑە‬ ‫دﯾﻮان‬ ‫‪bûye‬‬ ‫‪)xwestiye‬ﮐـ‪û‬‬ ‫ﻣﻮدﯾﺮﻋﺎﻣﯽ‪kû‬‬ ‫‪li beşa‬‬ ‫‪derbarê‬‬ ‫ﻧﻮوﺳﺮاوێﻜﯽ ڕۆژ ھﯽ‬ ‫‪Berlîn.‬‬ ‫ﮔەﻧﻢ ‪û‬ﻟﯚ ‪ziman‬‬ ‫‪wêjeya‬‬ ‫ﻭﺍﻻﺻﻮﻟﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻔﺮﺩ‬ ‫ﺍﻟﻤﻌﺎﺭﺿﺔ‬ ‫ﺑﯚـﯚ‬ ‫ـﺎژیـﺎرﯾـ‬ ‫‪di‬ـﺘـﺳــﯿــﻨـ‬ ‫‪١٠‬‬ ‫ـﻚ‬ ‫‪vê‬ﮐـــﺎڵــێـ‬ ‫ﻟـــەوەیﺳ‬ ‫ھــﻪﻣــﻮو‬ ‫)وەزارەﺗــﯽ‬ ‫‪Ingilîzî‬ﭘێﺪاﻣەوە و‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯽ‪،‬‬ ‫ﭼﺎوی ﺋﯿﺸﯽ‬ ‫دەﺳﺘﻢ ﻛﺮدەوە ﺑە‬ ‫ﺧﯚﺗە!‬ ‫ﻟەﺳەر‬ ‫‪de‬ـﻮرد‬ ‫ﮔﻮت‪:‬ـ‬ ‫ﻟﺤﻜﻢﮐ‬ ‫ھﻮﻧەرﻣﺎﻧﺪاﻧﯽ‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە‪،‬‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎی‬ ‫ـﯚﻧـ‬ ‫‪dibêje:‬ﻣـ‬ ‫ــﺎری‬ ‫ﺳـــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎری‬ ‫ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺸﮑﺮا و‬ ‫ﺑێﻜەﺳﻢ‬ ‫دەرەوە‪ ،‬ﺑە‬ ‫ﺟﻮاﻧێﻚ‬ ‫‪Salên‬و ﺗﺮﺳﺎ‬ ‫‪ 1992‬ﻟەرزی‬ ‫ﻓﺮﻣێﺴﻚ ﺗێﯿﺪا‬ ‫‪yekê‬و ــ‪١٠‬ﻧﺎ! ‪an de dîsa‬‬ ‫‪bizîşkî‬‬ ‫‪serkeftinek‬‬ ‫ﺷﺎر‪bi..‬‬ ‫‪de wiha‬‬ ‫ﮔەورەﯾﯿﯽ‪Li‬‬ ‫ﺷەرﻣﻨﯽ‬ ‫ﻛﭽﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋێﻮەش‬ ‫‪xwendiye.‬‬ ‫‪sala‬ﺑە ‪Li‬‬ ‫‪1964‬‬ ‫ﺩﻳﻤﻮﻗﺮﺍﻃﻴﺔ‬ ‫‪ wiha‬ﺍﻟﻰ‬ ‫ﺍﻟﺘﺮﺍﺟﻌﻴﺔ‬ ‫ﻧﻮوﺳﺮاوێﻜﯽ‬ ‫ﺳەﻋﺎﺗێﻚ‬ ‫رۆﺷﻨﺒﯿﺮی(م ﺑﺮد‪،‬‬ ‫ﮔەﻟێﻚ ﻟەوێ‬ ‫دوﻧﯿﺎﻛەواﺗە دەﺑﯽ ‪٤‬ﺳﺎر‬ ‫‪ festîwalên‬ــ‬ ‫ﻟەم و‪‬ﺗە‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس‬ ‫ڕووﺧﺎ واﻣﺪەزاﻧﯽ‬ ‫ﻛﺎك‬ ‫رێﺰمـ ﺑە‬ ‫ﺳ‪‬و و‬ ‫ﺳەرﭼﺎو!‬ ‫ــﻮوی‬ ‫ــﻪوﺗـ‬ ‫ﮐــــﺮدووە‪،‬رﻛ‪li‬ـ‬ ‫ﺳەرﭼﺎو!ــﻪ‬ ‫ری ﺳـ‬ ‫ﻓﯿﻠﻤەﮐەــﻪ‬ ‫دهرھـــــێـــﻨـ‬ ‫ﺗﻮاﻧﯿﺎن‬ ‫ـﺎن‬ ‫ﻋﺒﻴﺪـ‬ ‫ـﻮردﺳــﺘ‬ ‫ﺳﻮوﺗﺎﻧە‪ !..‬ﮐ‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﯽ‬ ‫ھوﻧەرﻣەﻧﺪ‬ ‫دەرھێــﻨــﺎﻧــﯽ‬ ‫واﺗە‪ :‬ﻟــە‬ ‫ــﺎت‬ ‫ھاوﮐ‬ ‫ﻧﺎﻧەﻛﯽ‬ ‫ﻓﻲ و‬ ‫ﺷەﻋﺒﯽ‬ ‫ﻣەﺗﻌەﻣێﻜﯽ‬ ‫ﺑﭽﯿﻨە‬ ‫ﺋەم ــ ﺑﺎ‬ ‫‪vedigere‬‬ ‫‪welat‬‬ ‫ﺷﻮاﻧێﻚ‬ ‫‪ piştî‬ﻛﭽە‬ ‫ﭘﺮدیﺑﯽ!ﻣەزن‬ ‫ﻋەﻟﯿﺪی(‬ ‫)ﺷەھﺮام‬ ‫ﮔەﻧﺠﯽ‬ ‫‪dest‬‬ ‫‪bixe.‬‬ ‫ﻛﻮردـ ‪Her‬‬ ‫‪ji bo‬‬ ‫‪Elmanya‬‬ ‫‪de‬‬ ‫ﻟﯚﯾە‪Her‬‬ ‫‪wiha‬‬ ‫‪Hiseyn‬‬ ‫ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ‪çuye‬‬ ‫‪Elmanya‬‬ ‫‪û li Elmanya‬‬ ‫ﺟﻮاﻧە‪.‬‬ ‫ﺋﯿﻤﺰایچ‬ ‫ﻛﺎﻛەﯾﯽ(ﯾەوە‬ ‫)ﻓەﻟەﻛەدﯾﻦ‬ ‫ﭘﻮوﺧﺘﻢ ﺑە‬ ‫‪١٤٠‬ﺋﺎﺧﺮ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ‪...‬‬ ‫ﻧێﻮان ــ‬ ‫ﻛﺎﺗێﻚ‬ ‫ﻧﺎﻣەردێـەر‬ ‫)ﺟــەﻧــەڕاڵ(‪Dr‬ھـ‬ ‫زێﺘﺮ ﻟــە‬ ‫ﺑﮕەﯾﻨە!‬ ‫ﺳﺘﺮان‬ ‫ﭘﺎرﭼەیﻓﻲ‬ ‫ﻗﺒﻮﻟﻪ‬ ‫ﻻﻳﻤﻜﻦ‬ ‫ﺷﻜﻠﻴﺔ‪،‬‬ ‫‪navê‬ﻟﻪ‬ ‫‪Meclisa‬ﻣﺴﺎڵ‬ ‫ﻛﺎت ﻛﻪﺋﻪ‬ ‫ﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﺪه‬ ‫ﻣﺎ ﺳێ‬ ‫ﮐﺎر‬ ‫)‪(٣‬‬ ‫ھەرﯾەک ﺑە‬ ‫ﻋﻮﺳﻤﺎن(و‬ ‫ـﺎوات‬ ‫ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵەﮐەش‬ ‫ــﺪاری‬ ‫دهﺑـــەﺷـ‬ ‫‪ ji ber‬ﻛە‬ ‫ﻛەﺳێﻚ ﺑﯿﻨﺮا‬ ‫‪serkeftinê‬‬ ‫دڵﺨﻮازەﻛﺎﻧﺘﺎﻧﺪا‪û ..‬‬ ‫‪zanyariyan‬‬ ‫‪li ser‬‬ ‫‪Aştî‬‬ ‫‪kû diçe‬‬ ‫‪wergirtiye‬‬ ‫ﺑەﻛﺎرم )ﺋـ ‪û‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ‪vê‬دە‬ ‫ﻭﻫﺬﺍ ﻟەﻟە‬ ‫ﯾەﻛێﻚ‬ ‫ﺑﻮوە ﺑە‬ ‫‪ Bekalaryos‬ﺑە‬ ‫ﺧﯚتﻛەن‬ ‫ﺑﺎوەش‬ ‫راﻛەنء‬ ‫ﻧﺎﯾﺒەﯾﯿە‬ ‫ﺋەﮔەر‬ ‫ﮔﻮﺗﯿﺸﯿﺎن‬ ‫وەرﮔﺮﺗەوە‪،‬‬ ‫ﻧﯿﯿە!‬ ‫ﻛەﺳﯽﻛﺎﺗﻢ‬ ‫ﻛﺎﻛە؛‬ ‫ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦﮔﻮﺗﻢ ﻧﺎﺑﯽ‬ ‫‪ (Friedens‬ــ‬ ‫‪Elmanya,‬ﺳێﯿەم‬ ‫ﻧﺎوی‬ ‫ﺧﯚﻣﺪەﻧﺎﺳﺎﻧﺪ وەك‬ ‫دەرەوە‪،‬‬ ‫)‪Plenum‬ھﺎﺗﻤە‬ ‫دەﯾﮕەﯾﻨﻢ!‬ ‫ﺣەﺗﻤەن‬ ‫ــ‬ ‫ﺍﻻﻗﺘﺼﺎﺩ‬ ‫ﺗﺤﻮﻻﺕ‬ ‫ﻟەﺷﺘﺎن‪..‬ﻭ‬ ‫ﺍﻟﻌﻮﻟﻤﺔ‬ ‫ﯾەﻛﺪﯾﺪا‪ ،‬ﻋﺼﺮ‬ ‫‪Dr Hiseyn‬‬ ‫‪Kîkî‬‬ ‫‪li Ewrupa‬‬ ‫ﺑەﺷﺪارﺑﺒﻦ‪ ،‬ﻟە‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧەوە‬ ‫)ﺷـــﻮان‬ ‫ﻟـــە‬ ‫ﮐﻮردﺳﺎت‬ ‫ﻣﺎڵﭙەڕی‬ ‫ﺑە‬ ‫ﺑﻮوە‪،‬‬ ‫ﺟﯿﮫﺎن‪١٠ ،‬‬ ‫‪ ku‬و‪‬ﺗﯽ‬ ‫‪٥٠‬‬ ‫ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚ ﻟﻪ‬ ‫‪jî bi‬‬ ‫‪dest‬‬ ‫‪bixe,‬‬ ‫دەرھێﻨەری‪ji‬‬ ‫‪welatê‬‬ ‫ﺟﺎﻧەوەرێ‬ ‫ﻛەس‬ ‫ﮔﺸﺖ‬ ‫‪kû bawernameya‬‬ ‫‪wî ya‬‬ ‫‪paşê‬‬ ‫ھوﻧـــەرﻣـــەﻧـــﺪان‪7‬‬ ‫‪sal beşa‬‬ ‫ﺗﻮاﻧەوەی‬ ‫ﺑەرﯾﺪﻟە ﻧێﻮ‬ ‫ﺳﯿﺤﺮێﻜە‬ ‫‪ bizişkî‬چ‬ ‫دﻧﯿﺎو‬ ‫ﺳـــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ‬ ‫دەﯾﻨێﺮﯾﻦ‪،‬‬ ‫‪Pênc‬ﺑە‬ ‫وەزﯾﺮان‪،‬‬ ‫ﻣﺎﻧﮕﯽ ‪(٣)ji‬‬ ‫ڵﺒﮋێﺮدراون رۆژێﻜﯽ ﺑــﺎراﻧـ‬ ‫‪ me‬ﻟە‬ ‫ﺑەرام‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس(‬ ‫‪qebul‬ﺳﺪﯾﻖ‬ ‫)ﺣەﻟﯽ‬ ‫ﺋﯚﭘﻞ دەﺑﺮد‬ ‫ڕۆژیﻟێﺪا‪،‬‬ ‫ھﺎوڕێﻜەم‬ ‫زەﻧﮕﻢ ﻟﯚ‬ ‫ﺧﯚش‬ ‫‪jî dev‬‬ ‫ﻻی ‪kar‬‬ ‫ـﺎوی‪û‬‬ ‫‪barên‬‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﺠﺘﻤﻊ‬ ‫ﺍﻟﻮﺳﺎﺋﻂ‬ ‫ﺍﻹﻟﻜﺘﺮﻭﻧﻲ ﻭ‬ ‫‪bi hezaran‬‬ ‫ﯾﺶﮔﺮﮔﻦ‪km dûr..‬‬ ‫‪avakiribû,‬‬ ‫‪li ser‬‬ ‫‪xwe‬ﻓﯿﻠﻤﯽ‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑﺎﮐﻮوری‬ ‫ﺣەﻣەﺳﺎڵﺢ(‬ ‫‪salan‬ﮔﯚﻧﺎ‬ ‫ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽو‬ ‫ﻋەﺗﻮف‬ ‫ﺑﻮو‪،‬ــﺪ‬ ‫‪navê‬ــﺎﻧـ‬ ‫ﺑﻪـ‬ ‫راﮔـــەﯾ‬ ‫ﭘـ ی‬ ‫»ﻟـــە ھﻪ‬ ‫دﻧﯿﺎ‬ ‫رﭼﺎوی‬ ‫دڵﻢی‬ ‫ـﺮۆژه‬ ‫‪xwendina‬‬ ‫‪bilind‬‬ ‫‪xwendiye.‬‬ ‫‪li‬‬ ‫ﭘﯿﺎواﻧﯽ‬ ‫ﺷەرﻣﻦ‪.‬‬ ‫ژﻧﺎﻧﯽ‬ ‫)ﻛﺎن(‬ ‫ﺳﻮوری‬ ‫ﻓەرﺷﯽ‬ ‫ﺑەﺳەر‬ ‫ﺑەﺧﯚم دەﯾﺒەم!‬ ‫ﻗەﯾﺪﯾﻨﺎﻛە‬ ‫ﻧﯿﯿە‪ ،‬ﮔﻮﺗﻢ‪:‬‬ ‫ﺑەسﻟﯚ‬ ‫ژﯾﺎن ﻟە ﺑەﻧﺰﯾﻦ‬ ‫ﭘڕﻛﺮد‬ ‫‪ meclîsê‬ﭬﯿﻜﺘﺮاﻛەم‬ ‫‪ew‬ـﺎﻛــەی‬ ‫داﮔﯿﺮﻛەرێ واﺗـ‬ ‫ﻣﻮﺑﺎﺷەڕە ﭘﺎﺷﺎن ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻢ ﺋــەوە‬ ‫داﻣەزراﻧﺪن دەﭼﯿﻨە‬ ‫ﺑەﯾﺎﻧﯽ ﺑﯚ‬ ‫ﭘێﯿﻢ ﮔﻮت‪:‬‬ ‫‪niştimanperwerî‬‬ ‫‪bernade‬‬ ‫‪hem têkoşîna‬‬ ‫‪bidestxistina‬‬ ‫‪me‬‬ ‫‪pere‬‬ ‫‪berhev‬‬ ‫ﺗﻨﺬﺭ‬ ‫ﺍﻟﻘﺎﺩﻣﺔ‬ ‫ﻓﺎﻷﻳﺎﻡ‬ ‫ﺍﻹﻋﻼﻣﻲ‪.‬‬ ‫‪nakin‬‬ ‫‪carekedin‬‬ ‫‪nexweşxaneya‬‬ ‫‪Berlîna‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻮوری‬ ‫ﻟــە‬ ‫ـﯽ(‪،‬‬ ‫ـﺪەﻧــﮕـ‬ ‫ﭘﺎﻛﻢـ‬ ‫ﮔﻮﻧﺎھەﻛﺎن )ﺑــێ‬ ‫ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاوە‪،‬‬ ‫ﻧﻮاﻧﺪﻧﯿﺎن‬ ‫ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ‬ ‫‪٢٠١٢/٥/١٧‬‬ ‫)ﮐﺎن(ﺷﻪھﺮام‬ ‫ﺳﯿﻨﻪﻣﺎﯾﯽ‬ ‫ﭘﺮۆژهی‬ ‫ﻛﻪﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ‬ ‫ﺑﻮو ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە رێﯽ‬ ‫ﺑەرزی‬ ‫ﻣﺮدﻧێﻜﯽ ﺳەر‬ ‫ﻛﺮدﻧەوە‪..‬‬ ‫ﺳﻮﭘﺎﺳﻤﻜەن‪ .‬ﻟە‬ ‫وەزﯾﺮان و‬ ‫ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ‬ ‫‪ pisporî‬ﭼﻮوﻣە‬ ‫ﮐﺎریدواﺗﺮ‬ ‫‪mecbur‬ﺋەو ڕۆژی‬ ‫ﺑەردەرﻛﯽ‬ ‫زێﻼﻗﯽ‬ ‫ﭼﻮوﻣە ﺳــﯚران‪ ،‬ﻗــﻮڕو‬ ‫ﻟێﺒﮕﺮێﺳﺎری ‪٢٠١٠‬‬ ‫ﻣﺎﻧﮕﯽ ‪ ٧‬ی‬ ‫ﺑﺎ‪.‬‬ ‫ﺧﯿﻨﺪﻧﯽ‬ ‫وەزارەﺗﯽ‬ ‫‪.‬‬ ‫ﺗێﭙەڕﯾەوە‬ ‫دا‬ ‫‪û‬‬ ‫‪piştî‬‬ ‫‪damezrandina‬‬ ‫‪zanyariyên‬‬ ‫‪karê‬‬ ‫‪xwe‬‬ ‫‪daye‬‬ ‫‪dikir‬‬ ‫‪û‬‬ ‫‪wan‬‬ ‫‪pereyan‬‬ ‫‪dimîne‬‬ ‫‪û‬‬ ‫‪xwendina‬‬ ‫‪rojava‬‬ ‫‪û‬‬ ‫‪Elmanya‬‬ ‫ﻭﺑﻴﻨﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﻤﻔﺎﺟﺂﺕ‪،‬‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺑﻜﺜﻴﺮ‬ ‫)ﺧﻮێﻨﯽ‬ ‫ﻧەﺗﺎﻧﻜﺮدﺑﻮو‪..‬ﻓﯿﻠﻤﯽ‬ ‫ــﻮردﺳـــﺎن‬ ‫)ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞﻛە ﮐـ‬ ‫ھەروەھا‬ ‫ھﺎت‪،‬ـەﮐـ‬ ‫ﺑەﯾﺎﻧﯽـﯽ ﺑـ‬ ‫دەﺳــﺘـ‬ ‫ھێﺸﺘﺎ‬ ‫ﮔﻮﻧﺎھێﻜﯽ‬ ‫ﻛﺮدﺑﯚو ھەر‬ ‫ﻧﻮوﺳﺮاوەﻛەم وارﯾﺪﺋێﻮە‬ ‫ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧﻪی‬ ‫ـﯽو‬ ‫ـﺎﻧــــﻪ‬ ‫ـﺎرەﮐـ»ﺋ‬ ‫ﻧــﺎوی‬ ‫ﺑــﻪ‬ ‫ـﺪی‬ ‫ﻋــﻪﻟــﯿـ‬ ‫ھێﺸﺘﺎن ﺑﺒڕێ‬ ‫ﺗێﺮﺑﻮونﻛەﺳەری‬ ‫ﻟەدوای‬ ‫ﺑڕوا‬ ‫ﺗﺎﻗە‬ ‫ﭘێﻢ‬ ‫ژﻣﺎرەﯾێﻜﯿﺎن‬ ‫ﻗﯚﻧﺪرەﯾەﻛﯽ ﺑە‬ ‫ﭘەروەردەی‬ ‫ﺧﺎوێﻨﯽ وەﺧﺘەی ﺑێ ھﯚﻛﺎر‬ ‫ﮐﺮد‪–،‬ﻛﻦ‬ ‫ﭼﻮوﯾﻨەوە‬ ‫‪komeleyeka‬‬ ‫ﺳﯚران‪din‬‬ ‫‪li Ewrupa‬‬ ‫‪û heman‬‬ ‫دەﺳﻮوﺗﺎن‪de..‬‬ ‫دۆزەﺧﺪا ‪ew bi‬‬ ‫‪Krista‬‬ ‫ھەردووﻛﻤﺎن‪Alf bi‬‬ ‫ﻓەرﻣﯽ‪xwe‬‬ ‫‪wan‬‬ ‫ﻧﯿﻮەڕۆﯾەك‪xwe ya‬‬ ‫‪bilind‬‬ ‫)‪(Bekalorya‬‬ ‫‪xwendiye.‬‬ ‫‪Li wir‬‬ ‫‪demek‬‬ ‫ﻧﻨﺨﺮﻁــــﯽ‬ ‫ـــە‪‬ﺗ‬ ‫رۆژھـ‬ ‫ﻟـــە‬ ‫ھــــەﻧــــﺎر(‪،‬‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫وێﻨەﮔﺮﺗﻨﯽ‬ ‫ﻋﻮﻣەر(‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺸﮑﺮدﻧﯽ‬ ‫ﻟەﺑەﺷﯽ‬ ‫ﻧﺤﻦ‬ ‫‪demî‬ﻭﻟﻜﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﻠﻔﺎﺕ‪.‬‬ ‫ﺣﺮﺏ‬ ‫ﺣەﻓﺘە ﻟە‬ ‫ھەزاران ﺳﺎﻷ‬ ‫ﭼﺎوێﻜﺪا‬ ‫ﺑﻮو ﻧﺎﻧﯽ ﺳﺒەﯾﻨەﺷﻢﻟە‬ ‫دڵﺴﯚزی‬ ‫‪raperîna‬ﭘڕ‬ ‫ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ‬ ‫‪pereyan‬ﻧﯿﺸﺖ‬ ‫دا« ﻟﻪ‬ ‫ده‬ ‫ﺗﺮێﯽ‬ ‫ﻛﻪھﻪ‪-‬ﻣﻮو‬ ‫ﺗێﻠﯿﻔﯚن ﺑﯚ‬ ‫ﮐﺎریدوو‬ ‫‪ kiriye‬دوای‬ ‫ﮔﻮﺗﯿﺸﯿﺎن‬ ‫ﺧﯚم‬ ‫ﺑەﻗﻮڕەوە‬ ‫ﻗﻮرﺗﺎر ﻧەدەﻛﺮد‪ ،‬ﺑە‬ ‫ﻧەﺧﻮاردﺑﻮو!‬ ‫ﺧﯚﻣﺎنﺗﻪو‬ ‫ﭬﯽ(ﯾەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫رۆژێﻚﺳﯽ‬ ‫دۆﻛﺘەر و)‬ ‫‪û her‬‬ ‫ﭘێﻼوی‪wiha‬‬ ‫‪hestên‬‬ ‫‪niştimanperwerî‬‬ ‫‪dianî‬‬ ‫‪Kurdistanê‬‬ ‫ﻛەﺳێﻚ‪ya‬‬ ‫‪Elmanî‬‬ ‫‪werdigre.‬‬ ‫‪dirêj‬‬ ‫ﺧﯚی دا‪û ،‬‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﯽ‬ ‫ﻓﯿﻠﻢ‪،‬‬ ‫ـﻮرﺗــە‬ ‫ـﯽ ﮐ‬ ‫ﺑــەﺷـ‬ ‫ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﯾەﮐﯽ‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ‬ ‫)ﺟەﺑﺎر‬ ‫ـــﺮدووەو‬ ‫ژﻣﺎرەﯾەﻓﻪ ﮐـ‬ ‫ﻓﯿﻠﻤەﮐە‬ ‫ﺋەوێﻨﺪەرێ‬ ‫ﺳﻮوﺗﺎﻧە ﻟەو ﺳﻮوﺗﺎﻧەی‬ ‫ﺑەم‬ ‫‪emeliyatan‬ﺑﻦ‪.‬‬ ‫ﺷﻮﻛﺮاﻧەﺑﮋێﺮ‬ ‫ﺍﻟﺮﺍﻫﻦ‬ ‫ﺣﺎﺿﺮﻧﺎ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻜﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻧﻴﻮﻥ‬ ‫ﻛﻮردێﻜﺪا‬ ‫ﻛﭽە‬ ‫ﺑﯿﻨﺮا‬ ‫ﻛەﺳێﻚ‬ ‫ﺑﺮێﻤﻪﻟە‪ ،‬ﺋەو‬ ‫ﺗﻨﺎم‪،‬وەرﮔﺮﺗﻢ‬ ‫‪Kurdistanê‬ﻟێ‬ ‫ﺋەﻣﺮەﻛەﯾﺎن‬ ‫ژوورێ!‬ ‫ﺋەﻣﺮێﻜەوە ﻛە‬ ‫ﻟەﭼﺎویﺑە‬ ‫ــەم‬ ‫ژوورەﻛـ‬ ‫ﻣﺎداﮔﺎﺳﻜﺎر‪،‬ﺑە‬ ‫‪başûrê‬و ﻛﺮد‬ ‫ھێﺸﺘﻦ‪،‬‬ ‫ﺟێ‬ ‫داﻣەزراﻧﺪﻧﻤﺎن ﺑە‬ ‫ﻟﺴﺘﯿﻦ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﻧﺲ و‬ ‫روواﻧﺪا‪،‬‬ ‫ﭘﺎراﮔﻮﺋﺎ‪،‬‬ ‫ﭬێﯿﻪ‬ ‫ﺑﺮازﯾﻞ‪،‬‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬ ‫‪belavdikir‬ره‬ ‫رھێﻨﻪ‬ ‫ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚیـ ده‬ ‫ﺷﯿﻠﯽ‪ew،‬‬ ‫و‪‬ﺗﺎﻧﯽ ﻛﺮدە ‪ji‬‬ ‫ھەﻣﻮوﺗﺎن‪û eşqa welat kû buye sî ..‬‬ ‫‪gelê‬ﺳﯽ‪li‬‬ ‫‪Kurd‬‬ ‫‪ ٩‬داوای ‪û‬‬ ‫‪Ew‬‬ ‫‪dîsa‬‬ ‫‪pêşî‬‬ ‫‪diçe‬‬ ‫‪beşa‬‬ ‫ﻛﺮدن‪li sala.‬‬ ‫ﺋﺎزادم‪1984‬‬ ‫ﺑﻜە‪an.‬‬ ‫ﻣﺤەﻣەد(‪de‬‬ ‫‪dest‬‬ ‫‪bi‬‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎﮐﺎر‬ ‫ﺑەڕێﻮەﺑەری‬ ‫ﯾﺶ‬ ‫‪ Hikumeta‬ﮐە‬ ‫ھەﻧﺎر(‬ ‫)ﺧﻮێﻨﯽ‬ ‫ﺻﻨﺎﻋﺔ‬ ‫ھــﻮﻧــەرﻣــەﻧــﺪی ﻓﺎﻋﻞ‬ ‫ﺑﺸﻜﻞ‬ ‫ھێﻨﺎﺑﻮو‪،‬ﺗﯚڵە‬ ‫ﺑﯿﻨﺮا‬ ‫ﮔﻮﺗﯿﺎنﻧﺎو دەﺑﺮا‬ ‫ﭘێﺸﻤەرﮔەی‬ ‫‪ carna‬دوای ﯾەك دووﺑە‬ ‫ﺣەﻓﺘە‪:‬‬ ‫ﺷﻮێﻨەی دوای دوو‬ ‫ﺋﯿﺴﺘﻨﺴﺎخ‪،‬‬ ‫ﺋﯿﻤﺰا و‬ ‫ﮔﻮﺗﯽ‪«:‬ﺋەو‬ ‫دەزﮔﺎﻛەﻣﯽ‬ ‫ﺑەرھەﻣﯽ ﺑﺎ‪‬‬ ‫ﺑﻮون ‪jî‬درێﮋﯾﯽ‬ ‫ھەژار‬ ‫ھێﻨﺪە‬ ‫ﯾەﻛﺎﻧﻤﺎن‬ ‫ﭬﯽ‬ ‫ﻛﻮرد‪bo‬‬ ‫‪xebat‬‬ ‫‪dîsa‬‬ ‫‪vedigere‬‬ ‫‪li hemû‬ﻓﻲ‪û‬‬ ‫ﻧﺴﺎﻫﻢ‪deverî‬‬ ‫ﻭ‪ketiye‬‬ ‫‪teslîmî‬‬ ‫‪ziman‬‬ ‫‪dixwîne‬‬ ‫‪rojê‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪bizişkiya‬‬ ‫‪Çînî‬‬ ‫‪û‬‬ ‫‪bizişkiya‬‬ ‫)ﺋەﺣﻤەدﺋەوە ﻧەﺑێ‪..‬‬ ‫ﺗەﻧﮫﺎ‬ ‫ــەوﻛﺮدووە‪.‬‬ ‫ــەﯾ‪jî‬ـﭼﯿﻢ‬ ‫‪Akupunktur‬ﻣﻦ‬ ‫ﻋەﻟﯿﺪی(‬ ‫)ﺷەھﺮاﻣﯽ‬ ‫ــەرھەﻣـــەﮐـ‬ ‫ﺑــەڕێــﻮەﺑــەراﯾــەﺗــﯽ‬ ‫‪ demjimêr‬ﺗﯚڵە ﺑـــ ﺋەﻟﻮو؟‬ ‫ﻟێﯽ ﻟــە‬ ‫‪٢٠٠٨‬‬ ‫‪٩wiha‬ی‬ ‫‪ Kurdistana‬دەﺑــێ ‪١٥‬ی‬ ‫دراوە«‬ ‫ھوﻧـــەریھەﺗﺎ‬ ‫‪Hewlêr‬ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮون‪،‬‬ ‫ﺧﯚﺷﻤﺎن ﺗێﺪا‬ ‫ﯾەك‪ û‬ﺗﯚڵە ھەزار‬ ‫ﻧەك‬ ‫درا‬ ‫ﭼەﻧﺪ‬ ‫ﺩﺭﺍﺳﺔ ﻇﺮﻓﻨﺎ‬ ‫ﻋﻠﻴﻨﺎ‬ ‫ﻧﻤﻮﺫﺟﻲ‪،‬‬ ‫ﻋﺮﺍﻕ‬ ‫‪Kurdistanê.‬‬ ‫‪Kîkî‬‬ ‫‪peywî,‬‬ ‫‪li her‬‬ ‫‪nefesekî‬‬ ‫و وەزﻧﯽ‪dikir.‬‬ ‫‪bi şev‬‬ ‫ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺗﯚ ﺑەﻣﻦ‪jî 5‬‬ ‫‪bi derzî an‬‬ ‫ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ‬ ‫رقء‬ ‫ﮐﺎری ﻟەﺗﺎو‬ ‫د‪‬ﻧەی‬ ‫ﺋەو‬ ‫ﮔﻮﺗﯽ‪ :‬ــ‬ ‫ﺋﯿﻨﺠﺎ‬ ‫ﻛﻮڕان‪ ،‬ﺑﻜەﯾﺖ‪،‬‬ ‫ھەﻧﺪرێﻨﯽ‬ ‫زاﻣﯽﭼەﻧﺪﺟﺎر‬ ‫ﻛەﺳﯿﺸﻢ‬ ‫دەورەﻣەﻧﺪ‪jî‬ﺑﯿﺖ!‬ ‫ﻗﯿﭽەك‬ ‫ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ﻣەﺣﻤﻮد(‪kû‬ﯾﺶ‬ ‫وەرﮔﯿﺮاو‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە‬ ‫‪didomîne:‬‬ ‫‪Ewrupa‬درا‪Li‬‬ ‫‪jî‬‬ ‫ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﺘﺮﯾﻦﺗﯚڵەی‬ ‫دواﻧﺎوەﻧﺪﯾﯽ ﺋﺎزار‬ ‫ھﺎوﻛﺎرﻣﺎنﺃﻥ‬ ‫‪ de,‬ﻟﻨﺎ‬ ‫دەﺳﻮوﺗﺎن‪li ..‬ﻳﺘﻴﺢ‬ ‫‪ welatê‬ﻧﺤﻮ‬ ‫ﺑﺎﺑەﺗە ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﻮﺟﻮﺩﻱ‬ ‫‪gel‬‬ ‫ﻣﯚﻧﺘﺎژیﻟەﺗﺎو ﺋەم ‪xwe‬‬ ‫‪Cara‬‬ ‫‪herî dawî‬‬ ‫ﺳﯿﻨەﻣﺎی ‪ji bo‬‬ ‫‪demjimêr‬‬ ‫‪dixwîne‬‬ ‫‪û paşê‬‬ ‫‪kiriye.‬‬ ‫‪Di‬‬ ‫‪dema‬‬ ‫ﻓەرﻣﻮو!‪li‬‬ ‫‪Suriye‬‬ ‫دەﺳﻮوﺗﺎن‪..‬‬ ‫دەﺳﻮوﺗﺎنء‬ ‫دەﺳﻮوﺗﺎنء‬ ‫وەزﯾﺮاﻧە؟‬ ‫رەﺗﻢ ــﺑﯚﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ‬ ‫دەﺑەﺳﺘﺮێ!‬ ‫‪ gundê‬ﻣﻌﺎﺷﺖ ﺑﯚ‬ ‫ﺑێﺌﺎراﻣﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ!«‬ ‫ــﯚران ﺑﺒە‬ ‫‪» me Komeleyên‬وەرە ﺳـ‬ ‫ﻟەﺳەر‬ ‫‪Barzan‬ﻣﻨﯽ‬ ‫‪10.000‬ـەﻣــەﻛــەی‬ ‫ﻟــەڕۆژاﻧــﯽـﺶ رەﻗـ‬ ‫دۆﻛــﺘــەرﯾـ‬ ‫ﻣەﺣﻤﻮود(‬ ‫ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ‬ ‫ـﺮدووەو‬ ‫ﻓﯿﻠﻤەﮐە ﮐـ‬ ‫‪١٨‬و‪٢٠١٢/٥/٢٠‬‬ ‫‪Kurdên‬‬ ‫ﻛﻮژرا‬ ‫ھەﺗﺎ‬ ‫‪jiyaye‬‬ ‫ﺍﻟﻤﺴﺘﻘﺒﻞ‪û‬‬ ‫‪di demên‬‬ ‫ﻣﺎوەی ‪tengî û‬‬ ‫ﻳﻬﺠﻢ‬ ‫)ﺋەﺣﻤەد ﺍﻟﺬﻱ‬ ‫ﻧﺴﺘﺒﻖ‬ ‫‪jî bawernameya‬‬ ‫‪xwe‬‬ ‫‪bekaloriya‬‬ ‫‪xwe‬‬ ‫‪wergirtibu‬‬ ‫ھەﻧﺎر(‬ ‫)ﺧﻮێﻨﯽ‬ ‫دەرھێﻨەری‬ ‫ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ‬ ‫ﺗێﺒەردان‪..‬‬ ‫ﮔڕم‬ ‫ﯾەﻛﺠﺎری‬ ‫زۆرﺑﻮو‪ .‬ﺑە‬ ‫ﺋەوەﻧﺪە‬ ‫ﺑەزەﯾﯿﻢ‬ ‫‪werdigre‬ﻛﯚڵە ــ ﻓەرﻣﻮو‬ ‫‪Ewrupa‬ﻟﯚ‬ ‫ﻋﻮﺳﻤﺎن( ﻧﯿﯿە‬ ‫‪damezrand‬ووزاری‬ ‫ﺋەﻣﺮی‬ ‫ﺋەوە‬ ‫ھەرواﯾە!‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﯽﺋەوﯾﺶ‬ ‫ﻛﺮدەوە‪،‬‬ ‫ﮔﻮﺗﯽ‪:‬‬ ‫ﻓﯿﻠﻤەﮐەو‬ ‫ﻧﻮوﺳﯽ‬ ‫ﻋەرﯾﺰەﻛە‬ ‫‪ Mark‬ــ ﺋەی ‪û‬‬ ‫ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵ‬ ‫ﭘﺎرﯾﺴەوە‪de‬ﻟە‬ ‫دەﻗﯿﻘەﯾە‪.‬‬ ‫ﻓﯿﻠﻤەﮐە‬ ‫ــﺎر ﻟە‬ ‫دووﺟـ‬ ‫ش دا‪،‬‬ ‫‪zehmetiyan‬‬ ‫‪dîsa‬‬ ‫‪karê‬‬ ‫‪pere‬‬ ‫‪teslîmî‬‬ ‫‪wezîr‬‬ ‫ﻣﺸﺘە‬ ‫ژﯾﺎن و‬ ‫ﭘێﻠەﻗە‬ ‫ژێﺮ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ‬ ‫)ﺋﺎواتﻛﻮرد‬ ‫ﻛﺎﻛە ﻧﺎوی‬ ‫ﭼﻮو‪kû ،‬‬ ‫‪li Elmanya‬‬ ‫‪û çar‬‬ ‫‪sal‬‬ ‫‪jî edebê٩ Ingilîzî‬‬ ‫)ﻛﺎن(ﺃﻭ‬ ‫ﻟﻮﺣﺪﻩ‬ ‫ﺍﻟﻮﺍﻗﻊ‬ ‫ﻓﻨﻔﻲ‬ ‫ﻳﺒﺎﻏﺖ‪.‬‬ ‫ﻟەﻭ‬ ‫‪xwendibu‬ﭼﯿﯽ‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﯽﻛﻨﺘﺎﻧە‪،‬‬ ‫داﻣەزراﻧﺪﻧﻢ ﻟە‬ ‫ﻣﻌﺎﻣەﻻﺗﯽ‬ ‫ﺑەﺷەدا ﺑﻮو‬ ‫ﻧەﺑﯽ‪،‬‬ ‫ﺧەﻣﺘﺎن‬ ‫»ﺧەﺑەرﺗﺎن‬ ‫دەدی‪..‬‬ ‫ﯾەﻛﺴﺎﻧﯿﯿەوە‬ ‫ﺧەوﻧﻢ ﺑە‬ ‫ﻣەﻣﻠەﻛەﺗێﻚ ﺑﻮوم‬ ‫ﭘﺎدﺷﺎی‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫‪her‬‬ ‫ﻧەﺑڕا‪wiha‬‬ ‫ﺗﻮرﮐﯿﺎوە‪ez li‬‬ ‫‪serokatiya‬‬ ‫ﻛەﻧﺎڵﯽ‬ ‫ﻣﺎڵﭙەڕی‬ ‫‪aliyek‬ﺑﯚ‬ ‫ﻧﺎردووﯾەﺗﯽ‬ ‫)ﺧﻮێﻨﯽ‬ ‫ﮐﻮردﺑﻮون‪ ،‬ــﺟێﯽ‬ ‫دەدەﻣەوە‪،‬ﺋەو‬ ‫ﮔەورەﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ھۆڵە‬ ‫‪xwe‬‬ ‫‪daniye‬‬ ‫‪û ji bo‬‬ ‫‪kû gundên‬‬ ‫‪Barzan‬‬ ‫ﺳێ‪beşa bizişkî‬‬ ‫ھەﻣﻮو ‪bixwîne.‬‬ ‫‪Her‬‬ ‫ﺋﺎﻣﺎژەﯾە ‪lê‬‬ ‫‪berî kû‬‬ ‫دەم‬ ‫داﻣەزراﻧﺪﻧﻢ؟ ﻟە‬ ‫ﺳﺘﺎﻓەﮐە‬ ‫وەرﮔﯿﺮاﺑﻮو‬ ‫‪ kir‬ﺑەﻧﺎوی‬ ‫ﻓﻠﻨﺸﺘﻐﻞ‬ ‫ﻳﻜﻔﻲ‪،‬‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﻻ‬ ‫ﺍﻟﻤﺼﺎﺩﻗﺔ‬ ‫ﺑﻮوم‪ ،‬ﻣﻠﯽ‬ ‫‪bizişkî‬ھﯿﻮا‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﯿﺶ ﺑێ‬ ‫ھﺎﺗەوە؟‬ ‫ﺧﯚم ﺑەﺳەر‬ ‫ﻛەرﯾﻢ ــ‬ ‫ﻧەﺑﻮو‪،‬‬ ‫ھەر ﺧەﺑەر‬ ‫ـﺮاو ‪٢٠٠٧‬‬ ‫ﻣﺎﻧﮕﯽ‪jî‬ـ ‪٩‬ی‬ ‫ﻧــﻤـﺑە‬ ‫ﺑﺒڕم‪..‬‬ ‫ﺗێﺮەﻛﺎن‬ ‫ﻋێﺮاقﭘﯿﺎوە‬ ‫دەﻣﯽ‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﯽﻟە‬ ‫ﻧەﻣﻮێﺮا‪ ji‬ﭘﺎروو‬ ‫‪xwendekarên‬‬ ‫‪xizmeta‬‬ ‫‪û gelê‬‬ ‫‪xwe‬‬ ‫‪xelas‬‬ ‫‪bikin.Wan‬‬ ‫ﻣﯿﺮزا‬ ‫ﺟەﻻﻟﯽ‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەی‬ ‫‪welat‬ـﺎت(و‬ ‫ـﻮردﺳـ‬ ‫)ﻛـ‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟەﺳەر‬ ‫ھەﻧﺎر(‬ ‫ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ‬ ‫‪me‬ــﮑ‬ ‫ـﺎﯾــﺸ‬ ‫‪wiha‬‬ ‫‪beşa‬‬ ‫ــەوەش ‪jî‬‬ ‫‪ komeleya‬ﺋـﻛە ﻟە ‪bi‬‬ ‫‪biqedîne‬‬ ‫‪ber‬‬ ‫‪karûbarên‬‬ ‫ﺧﯚﺷﺤﺎڵﯽ‬ ‫ﺟێﮕەی‬ ‫داھﺎﺗﻮو!ــە‪‬م‬ ‫ﺳﺎڵﯽـەدا‪ ،‬ﺑـ‬ ‫ﺑەسـﭭــﺎڵـ‬ ‫ھەوە‪،‬ــﺘــﯿـ‬ ‫ﺑەڵێــێــﺴ‬ ‫ـــەو ﻓ‬ ‫‪ zûtir‬ﻟـ‬ ‫)‪(٦‬‬ ‫ﺑﺎﻟﺤﻀﺎﺭﺓ‬ ‫ﻣﺤﺘﻚ‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ‬ ‫ﺑﻌﻘﻞ‬ ‫‪Kurd li Berlîn bûm.‬‬ ‫ﭼﺎدرەﻛﺎن‪..‬‬ ‫ژێﺮ‬ ‫ﺑﺮﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫دەﻣﯽ‪..‬ﻣﻨﺪاڵە‬ ‫‪rabuye piya.‬‬ ‫‪Her‬‬ ‫‪wiha‬‬ ‫ﺑەﺷﺪارﺑﻮوی ‪piştî‬‬ ‫‪Kurdistanê‬‬ ‫ﺑﺎﺷﯿﺶ‪û ji bo‬‬ ‫‪serkeftî‬‬ ‫ﺑﯿﺨەﻣە ‪şoreşgerî‬‬ ‫‪mecbur‬‬ ‫)ﺑەدرﺧﺎن(‪.‬‬ ‫‪ maye‬ﻓﯿﻠﻤﯽ‬ ‫زاﻣێﻜﺪا ﯾــەﮐــەم‬ ‫ﺑەﺷﺪارﺑﻮوانو‬ ‫ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ﻟەو‬ ‫ﮐـــﻮرد‬ ‫‪ 1991‬ﺑـــﻮو ﺑــﯚ ﺋـﻟەـێــﻤـ‬ ‫دەرھێﻨەرو‬ ‫‪ dişand‬زﻣــﺎنو ﺋەﮐﺘەرو‬ ‫‪diqedîne.‬ﭼﺰەی‬ ‫ـەی و‬ ‫ﻛﺴﭙە‬ ‫‪(٤)dema Seddamê‬‬ ‫‪çendîn‬ﻭﺟﻮﺩﻧﺎ‪،‬‬ ‫ﻣﻌﻄﻴﺎﺕ‬ ‫‪zehmetiyên‬ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺪﻳﺜﺔ‬ ‫ﻟەوەداﯾە‪..‬‬ ‫دادی ﻣﻦ‬ ‫‪salên‬‬ ‫‪avadankirina‬‬ ‫‪Kurdistanê‬‬ ‫‪terka‬‬ ‫‪Suriyê‬‬ ‫‪bike û çû‬‬ ‫)‪(١‬‬ ‫ﺋەو‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﺴﺎزی‬ ‫ھوﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ‬ ‫ﺗەﭘﺎوﺗﻠﺪاﻧﯽ ژاﻧێﻜﺪا‬ ‫‪şerê‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻧێﻜﺪا‬ ‫ﻗﻮو‪‬ﯾﯽ‬ ‫‪ kir li‬ﻟە‬ ‫‪li welatên‬ﺇﻧﺠﺎﺯﺍﺕ‬ ‫ﺗﺤﻮﻳﻠﻬﺎ ﺇﻟﻰ‬ ‫‪Elmanya.‬وەك ﯾەك ﻣﻦ‬ ‫‪dîktator‬‬ ‫‪Kurda‬‬ ‫ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪ‪..‬‬ ‫ﻛﯚﺷﻚء ﻛەﻻوەﻛﺎﻧﻢ‬ ‫ﺃﺟﻞ‪xeribî‬‬ ‫‪û biyaniyê‬‬ ‫ﮔﯿﺎﻧێﻜﺪا‪me alîkarî dikir.‬‬ ‫‪Dema‬‬ ‫‪Dr Hiseyn Kîkî di derbarê‬‬ ‫ﻟە‬ ‫ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵەوە‬ ‫ﺷەواﻧێﻜﺪا ‪de wiha‬ﺑﺎﺧێﻚ‬ ‫ﺋﺎھﯽ ﭼەﻧﺪ‬ ‫ﺗەﻣﺎﺷﺎﮐﺮاو‪ me kû‬ﻟە‬ ‫‪televizyonan‬‬ ‫‪de dema‬‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻨﻄﻘﺔ ﺃﻭ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺻﻌﻴﺪ‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺍﻕ‪careke‬‬ ‫‪din vegeriya‬‬ ‫ھەﻧﻮوﻛە ﯾەﻛﺴﺎﻧﻦ ﻟە ﺳﻮوﺗﺎن‪ya .‬‬ ‫‪picek‬‬ ‫‪rewşa‬‬ ‫‪başûr‬‬ ‫ﺑﯿﻨﺮا‪bizişkiya‬‬ ‫‪derziyê‬‬ ‫ﺋﯿﻨﺴﺎﻧێﻜﺪا‬ ‫ﻟەﺑﺎرەوە‬ ‫زاﻧﺴﺘﯿﺎﻧەی‬ ‫ﺗێﺒﯿﻨﯽ‬ ‫دەﺑﯿﻨﺮا ‪derziyê‬ﺑﺎﺧﯽ ھﯿﻮا‬ ‫ﻣﺎﻧﮕﯽ رووی داﯾﻚ‬ ‫‪dît bandoreke‬‬ ‫‪mezin li ser‬‬ ‫‪baş bû‬‬ ‫ﻗﻮو‪‬ﯾﯽ ‪êdî me‬‬ ‫‪alikariyên‬‬ ‫ھەﺑﻮوە‪Dr‬و ﻧەﺑﻮوەﻛﺎن‪..‬‬ ‫‪Kikî‬ﯾەﻛﻦ‬ ‫‪ di derbarê‬وەك‬ ‫‪ welatê‬ﻭ ﺧﻠﻖ‬ ‫‪xwe.‬ﻭﺍﻟﺘﺮﻛﻴﺐ‬ ‫ﻣﻦ ﺃﺟﻞ ﺍﻟﺘﻮﻟﻴﻒ‬ ‫‪dibêje: Bizişkiya‬‬ ‫‪Hiseyn‬‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧێﻜﺪا‬ ‫ﻟە‬ ‫ﺧﺮاﯾەڕوو«‪.‬‬ ‫ﺑێﺪەﻧﮓ ‪me kir‬‬ ‫‪vê‬و‪û li ser‬‬ ‫ﺑڕوای ﭘێﺪا‬ ‫ﺗﯚوی‬ ‫‪yekê me xwe dişand‬ﻣﺎت‬ ‫‪ji bo Kurdên‬‬ ‫ﺟﺪﻳﺪﺓزەﻣﺎن‪..‬‬ ‫وﺗﺮاوە ﺋﺎﺧﺮ‬ ‫‪ hoya‬ﺑﺎووﺑﺎﭘﯿﺮان‪. .‬‬ ‫زەردەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫دەﻛﺮا ‪ Suriyê de‬ﻟە ﻛﺘێﺒە‬ ‫‪de hemû‬‬ ‫‪tişt bi‬‬ ‫‪êşe, yê‬‬ ‫‪terkkirina‬‬ ‫ﻟﻠﻮﺻﻞ ﻭﺍﻟﻔﺼﻞ‪ ،‬ﺃﻭ‬ ‫ﻣﺠﺎﻻﺕ‬ ‫ﺟﻮاﻧێﻜﺪا‬ ‫ﺧﻮێﻨﯽ‬ ‫ﺋــەﺣــﻤـ ﻟە‬ ‫وﺗﯿﺸﯽ‬ ‫ﺷڵﭙەیــﻤــﻮد‬ ‫‪me‬ـەﺣ‬ ‫‪ piranî‬ﻣـ‬ ‫ـەد‬ ‫‪li Elmanya‬‬ ‫‪komeleyeke‬‬ ‫ﻓﺮﻣێﺴﻜﯽ ﻣەﻧﮓ‬ ‫‪Erê niha‬‬ ‫‪ew vegeriyaye,‬‬ ‫‪Şamê.‬‬ ‫‪Alîkariyên‬‬ ‫ﺑەﮔەل‪pişt, çok,‬‬ ‫ﺑڕوا‪ishal‬‬ ‫‪û kesên‬‬ ‫ژێﺮەوژوور‪wiha‬‬ ‫دوﻧﯿﺎ‪dibêje‬‬ ‫‪Dema ku min‬‬ ‫ﺋﯿﻨﺴﺎن‪..‬‬ ‫ﺗﻮﺧﻤﯽ‬ ‫دەﺑێ‪ ،‬ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ دێ‬ ‫ﺍﻟﺘﺠﺎﻭﺯ‪.‬‬ ‫ﻟﻺﺧﺘﺮﺍﻕ‬ ‫ژاﻧێﻜﺪا‬ ‫‪ bûn.‬و‬ ‫‪Eve‬ﻛﺴﭙە‬ ‫»ﭼەﻧﺪ ﻟە‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن‬ ‫دەڕژا‪din‬‬ ‫‪damezrand‬‬ ‫ﺃﺩﻝ‪belê‬‬ ‫ﻭﺧﺘﺎﻣﺎً‪ne:‬ﻻ‪ew‬‬ ‫ﻧﻐﺮۆ دەﺑﯿﻦ‪wekî..‬‬ ‫‪Derman‬‬ ‫ﭼﺰەی‪û‬‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺸێﮑﯽ‪pere‬‬ ‫ڕاﺑەری‬ ‫‪Krista‬ﻧﻢ ﻟەﭼﺎوی‬ ‫‪ û‬ﻧﻢ‬ ‫‪ku dixwazin‬‬ ‫‪bi cixare‬ﺑە‪dest‬‬ ‫‪li banka‬‬ ‫‪Şamê‬‬ ‫‪navendiya‬ژێﺮ ﺑەﻓﺮدا‬ ‫ﯾﺎن ﻟە‬ ‫ﺷﻲ‪ّ êdî‬‬ ‫‪lê‬ﺍﻟﻤﺎﻟﻜﻲ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺑﯿﻨﺮا‬ ‫ﺧﻮێﻨﯽﺷﺖ‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﯽ زۆر‬ ‫ﺷﯿﺮە‪Guber,‬‬ ‫‪û Yasîr‬‬ ‫‪kû‬‬ ‫ھەﻧﺎر‬ ‫‪xortekî xwendekare. Ew‬‬ ‫ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاوە‪16‬‬ ‫‪sala ew festiwal‬‬ ‫‪heta‬‬ ‫‪an jî kesên‬‬ ‫‪kar dikir‬‬ ‫‪Sînemxan‬‬ ‫‪Celadet‬‬ ‫‪berdin‬ڕاﭘەڕی‬ ‫زەﺣﻤەﺗﻜێﺸەی‬ ‫ﺧﯚرەﻛەی ‪ qelew‬ﺑەو‬ ‫‪Elereşî‬ﻛﯚرﭘە‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﮔڕێﻜﯽ‬ ‫ﻓەوﺗﯿﻦ ﺑە‬ ‫ﯾﺎن‬ ‫ﺇﺟﺘﻤﺎﻋﺎﺗﻪ‬ ‫ﺧﻄﺒﻪ ﻭ‬ ‫‪navsal,‬ﺑﻪ ﻓﻲ‬ ‫ﺑێﺌﺎﻣﺎن‪..‬ﻣﻤﺎ ﻧﻄﻖ‬ ‫ﻟە ‪Kurdê‬‬ ‫‪Şamê‬‬ ‫‪ dimîne‬ﻧﻮێﺒﻮون‬ ‫ﺋێﺠﮕﺎر‬ ‫ﺑـــەرھەمھێـــﻨـــەرو‬ ‫ﻟـــەﺑـــﺎرەی‬ ‫‪wekî‬‬ ‫‪bizişkekî‬‬ ‫ﺳﺎردو ﺗﺎرﯾﻚ‪li..‬‬ ‫‪niha‬‬ ‫‪jî li Elmanya‬‬ ‫‪kû dixwazin‬‬ ‫‪weznê‬‬ ‫‪Bedirxan‬‬ ‫‪seredanî‬ﺑﯚ‪wek‬‬ ‫ﺑەوەی‬ ‫ﺑێﺸﻜەی‪ ji‬ﮔڕدا ‪ xwe‬ﺑڕوا‬ ‫‪ew jî‬ﻛە‪ye‬دوژﻣﻦ‬ ‫ﺷەوێﻜﯽ وا‬ ‫ﺍﻟﺘﻠﻔﺰﻳﻮﻧﻴﺔ‪.‬‬ ‫ﺍﻟﺴﺮﻳﺔ ‪li‬ﺃﻭ‪û‬ﻓﻲ‬ ‫‪li gel me bû. Li ser navê‬‬ ‫ﻣﻘﺎﺑﻼﺗﻪ‪beşa‬‬ ‫‪xwe de‬‬ ‫‪cîhanê‬‬ ‫‪de hatibu‬‬ ‫‪û didome.‬‬ ‫‪Li demên‬‬ ‫ﮐﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﮐﺎﻧﯽ‬ ‫دەرھێـــﻨـــەرو‬ ‫‪kêm bikin‬‬ ‫ﺧﻮێﻨەﻛەی ‪her wiha carna‬‬ ‫‪Şamê‬‬ ‫ﻟەﺧﯚﺑەردان‪!..‬‬ ‫ﻟەزەﺗە ﮔڕ‬ ‫‪ dixwest‬چ‪ û‬ﺑە‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ‪û‬ﻛﻮرد‬ ‫‪gelek‬ﻓێﺮە‬ ‫‪cilûberg‬ﺑەﻧێﺰە‬ ‫‪َ serkeftî‬‬ ‫‪komelê me‬‬ ‫ﻧەﺳﻮوﺗﺎون‪..‬ﻳﺤﺴﻨ‬ ‫ﺍﻟﻤﺮ ُﺀ ﻣﺎ‬ ‫ﻗﻴﻞ‬ ‫ﺋەواﻧەی ﻣﺎون و ﻭﻗﺪ‬ ‫‪awayeke‬ﻪُ‪bi.‬‬ ‫‪gelekî‬‬ ‫‪festîwalê‬‬ ‫‪her rojname‬‬ ‫ﻧەوەی‪jî kesên‬‬ ‫‪nexweşiya‬‬ ‫ﺋەی‪perê‬‬ ‫‪Surî‬‬ ‫‪biguherîne‬‬ ‫ﻧﺎوﺑﺮا‬ ‫ﺑـــەرھەمھێـــﻨـــﯿـــﺶ«‪،‬‬ ‫‪(٢) de‬‬ ‫ھێﺸﺘﺎ‬ ‫ﻓﺮﯾﺎﻛەون‬ ‫ﺧﻨﻜﺎ ‪ şekir li‬ھﯿﻮای‬ ‫ﺗﺮﯾﻘەی ﮔەﺷﯽ‬ ‫‪ û me‬دوا‬ ‫‪û derman‬‬ ‫‪berhevkir‬‬ ‫‪vegeriya‬‬ ‫ﻋەرﺷﯽ ‪welat û‬‬ ‫‪dixwaze‬‬ ‫ﺳێﺠﺎر‪dû‬‬ ‫‪vediqetîne‬ـﺎن‪rupel cîh‬‬ ‫‪gel wan heye‬‬ ‫‪bi derziyên‬‬ ‫ﺑە ‪perê‬‬ ‫‪Êraqê.‬‬ ‫‪Ji ber kû‬‬ ‫ـﻮاﻧــﯿــﻤـ‬ ‫وﺗﯿﺸﯽ ﺑﯚ»ﺗـ‬ ‫ﮔەل‬ ‫ﮔڕﮔﺮﺗﻮوﻣﺪا‪..‬‬ ‫دەوری ﻛﯚﺷﻚ و‬ ‫ﺷﻮورە ﺑﻦ‬ ‫ﺑەرﻧﺎﮔﺮێ‬ ‫‪Paşê‬ﺋﺎﺳﻤﺎن رووﺧﺎ‬ ‫‪şand Kurdistanê.‬‬ ‫‪li avadankirina‬‬ ‫‪Kurdistanê‬‬ ‫‪rewşa‬‬ ‫ﻣەﺷﺨەڵـەت‪Kurdan.‬‬ ‫‪Çînî em dikarin hinek wan‬‬ ‫‪asayişa‬‬ ‫‪Surî‬‬ ‫‪telefona‬‬ ‫‪wî‬‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﺑﮑەﯾﻦ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺒ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﯾ‬ ‫ـ‬ ‫ﺗ‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ‬ ‫ﮔﯚراﻧﯿﻢ‪..‬‬ ‫دوا‬ ‫ﭼﺮﯾﻜەی‬ ‫ﻣﯚﺳﯿﻘﺎو‬ ‫ﺳەدای‬ ‫ﺑڕژێ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻧەڕێﮋرێ‬ ‫ﺋەﮔەر ﺧﻮێﻨﯽ‬ ‫‪Gund‬ﺟﻮو‪‬‬ ‫‪ avakir‬زەوی‬ ‫‪de ew jî xizmeta welat û‬‬ ‫‪ cihnişan‬ﺑﯚ‪tiştan‬‬ ‫‪bikin. Ji ber me li Barzan‬‬ ‫‪guhdardikirin.‬‬ ‫رێﺒﻮونﮐە ﭘێﻮﯾﺴﺖ‬ ‫ﺧەڵﮏ‪،‬‬ ‫ﮐﯚﻣەڵێﮏﭼﺮای‬ ‫‪Ji dayika‬ﺑﺎ داﺑﺎرێﺖ ﺑەﺳەر‬ ‫‪١٩٦٩ /٣/٣‬‬ ‫ﻣﺰﮔەوﺗﯽ‪me‬‬ ‫ﻣﻨﺎرەﻛەی‪motora‬‬ ‫‪avê ji wan re‬‬ ‫ﻻﺷەی ﺳﻮوﺗﺎوو‪gelê xwe bike... ..‬‬ ‫‪Dîsa vedigere welat û êdî‬‬ ‫ﺑەﻏﺪا‪ku‬‬ ‫‪nexweşiya‬‬ ‫ﺷﺎر ‪şekir bi tenê‬‬ ‫ﺑﺎﺧﯽ‪Rewşen‬‬ ‫‪Bedirxan re‬‬ ‫ﺧﺎڵﯿﺶ‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎو‬ ‫ﭘێڵﻮوی‬ ‫ﺑﯿﺒﯿﻨﻦ‪ ،‬ﻛﺮد‬ ‫ﺑﻮو ‪ ...‬وای‬ ‫‪wî‬ﺧەوﻧەﻛﺎﻧﺘﺎن‪..‬‬ ‫ﻗەرەﺑﺮووﺗﯽ‬ ‫‪ji wanre‬ﺑەﻻدا‬ ‫ﻟێﻜﻨەﻧﺮێ ‪ anî‬ھﺎت‬ ‫‪anî, me pez‬‬ ‫‪bicîh‬‬ ‫‪dibe,‬‬ ‫‪lê burokrasî‬‬ ‫‪carekî naçe.‬‬ ‫‪Karê‬‬ ‫‪digotin tu ji bo şoreş pere‬‬ ‫ﺳەرﭼﺎوەﯾە‬ ‫‪ wan bi‬ﻟەم‬ ‫ھەﻣﻮوﺗﺎن‪..‬‬ ‫‪ dicivînî‬ﻛەون‬ ‫رەﺣﻤەﺗﯽ ﻣﻦ‬ ‫ﮔﻮاﺳﺘﺮاوەﺗەوە‪ :‬ﮔﯚﭬﺎری‪bi tereye‬ﺑﺎ ﺑەر‬ ‫ﺑڕواﯾە‬ ‫ﺗﯿﺸﻜﯽ ﺋەو‬ ‫ﭘێﻮﯾﺴﺘەڕووی‬ ‫ﻟە‬ ‫ﭘێﺒﮑﺮێﺖ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎژەی‬ ‫ﮐە‬ ‫‪û me ji xelkê‬‬ ‫‪deverê‬ﺗێﻜﺪرا‬ ‫‪ re‬ﻧﻮێﮋ‬ ‫‪Erê emê niha dest‬‬ ‫‪bi‬‬ ‫»‪giştî،«٩‬‬ ‫‪hessasiyete‬‬ ‫‪her wiha‬رزﮔﺎری‪ ،‬ژﻣﺎرە‬ ‫‪ ûpere‬ﺑﻮون‬ ‫‪yekî‬ﻟە‬ ‫ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ‪biguherine،١٩٦٩‬ﺑﺎ ﺑەر‬ ‫ھەﻧﮕﺎو ﺑﻨێ‬ ‫ﺷﺎر‬ ‫ــەوە‬ ‫ھەژاری ﺋ‬ ‫ﺋــەوەﯾــە ﮐــە‬ ‫‪medreseyek‬‬ ‫‪avakir‬ﭘەڵەی دا‬ ‫دووەﻣﯿﻦ‪ û li sala Dr‬ﺧﻮێﻦ‬ ‫ﺑەﺧﯚڵەﻣێﺶ‪çîroka xwendekareke ..‬‬ ‫‪Hiseyn‬‬ ‫‪Kîkî‬‬ ‫‪salên‬ـ ‪li‬‬ ‫‪ji bo iltihabatan‬‬ ‫‪bizişkiya‬‬ ‫‪dixwest‬‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ‪ .‬ل‪.١٧:‬‬ ‫ﮔﻮێﺘﺎن‪!..‬‬ ‫ﮔﯿﺘﺎرەﻛەم و ﮔﯚراﻧﯽ ﻣﻦ ﺑێ ﻟە‬ ‫ﺳﻮوﺗﺎوی‬ ‫ﺳەدای‬ ‫ﺑەﺷﺪاری‪ û‬ﺋەو‬ ‫ﺟﺎرە‬ ‫‪Kurdê‬‬ ‫‪niştimanperwer,‬‬ ‫‪2000‬‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﻤﺎن‪heta 2005‬‬ ‫‪an‬‬ ‫‪Çînî dikare bête bikaranîn. 1992 an de min demekî li‬‬ ‫‪dive‬‬ ‫‪tu navê‬‬ ‫‪wî bidîme.‬‬ ‫‪nexweşxaneya Diyana kar wek sekreterê‬‬ ‫دەﮐﺎت«‪.‬‬ ‫ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵە‬ ‫‪şoreşger û her wiha‬‬ ‫‪komeleya‬‬ ‫‪Berî her tiştî ji bo ser‬‬ ‫‪Gotin Sînemxan em icaze‬‬ ‫‪kir ez û li gel doktoreke‬‬ ‫‪bizişkekî li beşa xwe de‬‬ ‫‪bizişkan‬‬ ‫‪û 2005‬‬ ‫‪heta 2006‬‬ ‫راﺷﯿﮕەﯾﺎﻧﺪ‬ ‫ﻣەﺣﻤﻮود‬ ‫ﺋەﺣﻤەد‬ ‫‪êşê, Mîgren û van hemu‬‬ ‫‪nadin te heya tu navê wî‬‬ ‫‪Kurdên rojavayî û Krîsta‬‬ ‫‪serkeftî bikin.‬‬ ‫ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ‪an‬‬ ‫‪jî wek Serokê‬‬ ‫‪Komeleya‬‬ ‫‪nexweşiyan ev bizişkiya‬‬ ‫‪kesî bidî me. Sînemxan‬‬ ‫ـﻮرد‬ ‫»ﺋەﻣﺴﺎڵ ﮐـ‬ ‫ــەوﺗـ‪jî‬‬ ‫ﺳـــەرﮐـ ‪kar‬‬ ‫‪Çînî dikare bête bikaranîn. Alf ku Elmane ligel me bûn Bizişkên‬‬ ‫‪gotibû navê wî nayê‬‬ ‫‪Elmanya‬ـــــەورە‬ ‫ــﻨـــێـــﮑـــﯽ ﮔ‬ ‫‪û her wiha du Nujdarên‬‬ ‫‪dike.‬‬ ‫‪Li sala 2006‬‬ ‫‪de ew‬‬ ‫?‪Dr. Hiseyn Kîkî kiye‬‬ ‫‪bîramin. Roja din ez çum‬‬ ‫ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ‬ ‫‪ an‬ﻟە‬ ‫ﺑەدەﺳﺘﺒێﻨێﺖ‬ ‫‪Elmanî kû xelkê Berlîn‬‬ ‫‪dîsa‬‬ ‫‪vedigere‬‬ ‫‪Kurdistanê‬‬ ‫)ﮐـ ‪û‬‬ ‫‪cem wî got îcaze nadin‬‬ ‫‪Ji Şamê heya Ewrupa her‬‬ ‫دوای‬ ‫ــەوﯾـــﺶ‬ ‫ــــﺎن( دا‪ ،‬ﺋـ‬ ‫‪bun wan jî li gel me kar‬‬ ‫‪dûbare li hemû Kurdistanê‬‬ ‫‪Ew li Dimeşqê taxa Kurda‬‬ ‫‪min heya ku ez navê‬‬ ‫‪xebat...‬‬ ‫ﮐﻮرﺗە ﻓﯿﻠﻢ‬ ‫ﺑەﺷﯽ‬ ‫‪dikir. Li sala 1993 an de‬‬ ‫‪digere.‬‬ ‫‪Biryar dide‬‬ ‫ﺋەوەی ﻟە‪êdî‬‬ ‫‪li sala 1938 an hatiye dine. te bidim. Ez çum min‬‬ ‫ﮐﺎﻧﺪﯾﺪ ﺑﻮون ﺑﯚ‬ ‫دا )‪ (١٠‬ﻓﯿﻠﻢ‬ ‫‪ez dîsa li gel televizyona‬‬ ‫‪li Kurdistanê‬‬ ‫‪bicîh bibe.‬‬ ‫‪Xwendina xwe ya seretayî, Pasaporta xwe çêkir û‬‬ ‫‪Dr Hiseyn Kîkî di dema‬‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﺎﻧە‪،‬‬ ‫‪ bicîhbuna‬ﻟەو‬ ‫ﺧــە‪‬ت‪ ،‬ﯾەﮐێﮏ‬ ‫‪Elmanî ya Dortmund hatim Kîkî‬‬ ‫‪di derbarê‬‬ ‫‪navendî, duwayî navêndî‬‬ ‫‪min dev ji karê xwe berda‬‬ ‫‪kû li Şamê xwendekar bû‬‬ ‫ﻓﯿﻠﻤێﮑﯽ ﮐﻮردی ﺑﻮو ﺑەﻧﺎوی‬ ‫)ﺑـــێـــﺪەﻧـــﮕـــﯽ( ﮐـــە ﺋەﮐﺘەرو‬ ‫ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺣﻤﻮود ﻟەﺳەر‬ ‫دەرھێﻨەرو ھەﻣﻮو ﺳﺘﺎﻓەﮐەی‬ ‫ﻓەرﺷﯽ ﺳﻮوری ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ )ﮐﺎن(‪.‬‬ ‫ﮐـــﻮردﺑـــﻮون‪ ،‬ﺗــﻮاﻧــﯽ ﺧە‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﮔــــــــەورەی ﺑـــەﺷـــﯽ ﮐﻮرﺗە‬ ‫ﻓﯿﻠﻤﯽ )ﮐﺎن( ﺑەدەﺳﺘﺒێﻨێﺖ«‪،‬‬ ‫وﺗﯿﺸﯽ‪» :‬ھەرﭼەﻧﺪ ﺋەو ﻓﯿﻠﻤە‬

‫ﻣﻮﻛﺮی ﻧﻮوﺳەر ‪ ..‬رۆﻣﺎﻧﻨﻮوس ‪ ..‬ﭘێﺸﻤەرﮔە ‪ ..‬ﻧەﻣﺮﯾﯽ‬

‫‪12‬‬

‫اﻟﻔﺪراﻟﻴﺔ ھﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻟﻠﻌﺮاق و ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻟﺴﻠﻄﺔ اﻟﻤﺎﻟﻜﻲ اﻟﻤﺘﻔﺮد‬

‫‪23‬‬

‫دوا ﮔـﯚراﻧﯽ ﻧﯿـﺮۆن‬

‫‪Bedirxanî Latînî‬‬

‫‪Bizişk û Şoreşgereke Kurd Dr. Hiseyn Kîkî‬‬

‫ﻋﺎدل ﺋﯿﻤﺎم ﻓﯿﻠﻤێﻚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەھەردێﻨێ‬ ‫‪16‬‬

‫‪D‬‬

‫ﻓﯿﻠﻤﯽ )ﺧﻮێﻨﯽ ھەﻧﺎر( ﻟە ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﻛﺎن‬

‫ﮐﻮرد ﻟە ﻧێﻮ ‪ ١٠‬ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ دەرھێﻨەری دﻧﯿﺎ‬ ‫ئاالن گاڤان‪:‬‬ ‫(ئەز كوردی‬ ‫ﺑڕوای ﺷــــﺎر‬ ‫دزانم)‬ ‫باس لە هاتنی‬ ‫بۆ كوردستان‬ ‫دەگێڕێتەوە‬ ‫بەتایبەتی‬ ‫لەگەڵ داپیرەی‬ ‫كە سینەم‬ ‫خان جەالدەت‬ ‫بەدرخانە‬ ‫ل‪22‬‬

‫حميد درويش‪ :‬أنا متفائل‬

‫ص‪22‬و‪23‬‬

‫ل‪12‬و‪13‬‬

‫سامى هادى‪:‬‬

‫بووكمان زيالنه‌‪ ،‬زيالنه‌ بووكێ‬ ‫ل‪8‬و‪9‬‬

‫به‌درخان‬

‫ئاگاداری خوێن بن‪..‬‬

‫هەواڵ��ەكان‪ :‬ك��وڕە بەرپرس��ێكی حزب‪ ،‬ب��ە خێرایی‬ ‫سەیارەكەی لێدەخوڕێ و هاوواڵتییەك دەخاتە ژێرەوە‪،‬‬ ‫كوڕە خوش��كی بەرپرس��ێكی حكومی گێچەڵ بە كچە‬ ‫ش��ۆفێرێك دەكات و ل��ە ئەنجامدا س��ەیارەی كچەكە‬ ‫وەردەگەڕێ و دەمرێ‪ ،‬كوڕی برای بەرپرسێكی حكومی‬ ‫و حزب��ی دوو هاوواڵت��ی دەخات��ە ژێ��رەوە‪ ،‬كوڕەزای‬ ‫دەوڵەمەندێ��ك چەندی��ن هاوواڵت��ی و پۆلیس دەخاتە‬ ‫ژێرەوەو چەند كەسێكیان لێ دەكوژێ‪.‬‬ ‫لە ئەنجامی ئەمانەو چەندین رووداوی هاوش��ێوە‪ ،‬كەس‬ ‫ناگات��ە دادگاو بە پارەو چاو س��ووركردن‪ ،‬س��وڵحی‬ ‫عەشایەری دەكرێ و خوێنی خۆیان دەكڕنەوە‪.‬‬ ‫لەوانەیە بۆ كەس��وكاری تاوانیار كارێكی دڵخۆش��كەر‬ ‫بێت‪ ،‬كە كوڕەكەیان لە مەترسی گیران و دادگایی كردن‬ ‫رزگاری دەبێ��ت و لە تاوانی كوش��تنی بە هەڵە یان بە‬ ‫ئەنقەس��ت دەربازی دەبێت‪ ،‬لە بەرامبەر هەر كەسێك‬ ‫دەكوژرێن و مەسڵەتی بۆ دەكرێت‪ ،‬بەشێك لە سەروەری‬ ‫یاس��ا دەشكێ‪ ،‬س��ەنگی عەدالەتی دادگا خوار دەبێ‪،‬‬ ‫هەنگاوێك لە دەوڵەتی مۆدێرن و مەدەنی و یەكس��انی‬ ‫هاوواڵتیان لە بەرامبەر یاسا دوور دەكەوینەوە‪.‬‬ ‫یەكێك لەو پرەنس��یپە یاساییانەی كە لەم سەردەمەدا‬ ‫ب��اوەو كاری پێدەكرێ‪ ،‬جیاكردنەوەی مافی گش��تی و‬ ‫مافی تایبەتی لە هەندێك لە تاوانەكان وەك‪ :‬كوش��تن‪،‬‬ ‫دزین‪ ،‬سوتاندن‪..‬‬ ‫خۆش��بوون لە مافی تایبەت زۆرج��ار جێگای رێزگرتن‬ ‫و بەرز نرخاندنەو گیان��ی لێبووردن لەناو كۆمەڵ زیاتر‬ ‫دەكات و ئاسوودەیی كۆمەاڵیەتی دابین دەكات‪.‬‬ ‫بەاڵم پشتگوێ خستن و بێ قیمەتكردنی مافی گشتی و‬ ‫زاڵكردنی عورف و عاداتی عەشایەری‪ ،‬گەر بۆ ساتێك دڵی‬ ‫خێزانێك «كەسوكاری تاوانبار» هێور بكاتەوە‪ ،‬بەاڵم بۆ‬ ‫ماوەیەكی دوور و درێژ دووفاقی لە مامەڵەكردنی یاسا باو‬ ‫دەكات و هیوای عەدالەتی یاساو دەوڵەتی یاسا و میللەتی‬ ‫خاوەن سەروەری و یاسا كەم دەكات و هەنگاوێكی دیكە‬ ‫دەخاتەوە‪.‬گه‌رميانى و‬ ‫دوورماند‪ .‬عادل‬ ‫‌ركابوون له‌‬ ‫‌ستبهدیموكراسی‬ ‫پيرۆزبايى ده لە‬ ‫‌كات‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌بدولواحيد‬ ‫ه‬ ‫د‪ .‬ئازاد عیاسا ‪ ..‬خوێنی خەڵكی بپارێزە‪.‬‬ ‫ل‪5‬‬ ‫بەدرخان‬

‫ئەنفال ئەوەندە گەورەیە‪ ،‬هەرچی بكەیت لەبەرامبەریدا بچووكە‬

‫چامه‌يه‌كى نوێى زامدار‬

‫رێ‬

‫لەم ژمارەیەدا پاش��كۆكانی بەدرخان‬ ‫(جینۆس��اید‪ ،‬موك��ری‪ ،‬كەڵچ��ەری‬ ‫بەدرخان‪ ،‬هونەری بەدرخان‪ ،‬سینەمای‬ ‫بەدرخ��ان‪ ،‬بەدرخان��ی عەرەب��ی‪،‬‬ ‫بەدرخانی التینی و بەسەرهات)‬

‫‪8‬‬

‫بەدرخانی و لەسەر الچێ لەمەوپاش‪ ،‬لە گشت الوە دەتانهاڕن وەكو ئاش‬ ‫‪www.bedrxan.net - bedrxan@yahoo.com‬‬

‫الم‬ ‫ك‬

‫بەرەو بەهەفتانەبوونی‬ ‫بەدرخان‬

‫‪2‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫سەكۆ‬ ‫د‪.‬نەجاتی عەبدوڵاڵ‬

‫كتێبخانەی نیشتیمانیی و‬ ‫دەوڵەتی كوردی‬ ‫ڕەنگە ب��ۆ بڕێك لە خوێن��دەوارەكان‬ ‫پێكەوەگرێدان��ی ئ��ەم ناونیش��انە كەمێك‬ ‫ناكۆك بێتە بەرچاو‪ ،‬ناك��ۆك بەومانایەی‪،‬‬ ‫ك��ە ئەم دوانەیە چ پێوەندیێكیان بەیەكەوە‬ ‫هەی��ە ب��ە زانینی ئ��ەوەی‪ ،‬كە ك��ورد لە‬ ‫ڕۆژگاری ئێستەدا هیچكام لەم دوانەی نییە‪.‬‬ ‫من لێرە ناچمە س��ەر باسكردنی دەوڵەتی‬ ‫كوردی‪ ،‬بەڵكو دەمەوێ ئەوە بڵێم كە ئەگەر‬ ‫نەتەوەیەك‪ ،‬كەڵەكەبوونێك‪ ،‬پاش��خانێك و‬ ‫س��ەرچاوەیەكی گ��ەورەی مەعریفی نەبێت‬ ‫چۆن دەتوانێت داوای دەوڵەت بكات‪ .‬نەتەوە‬ ‫بە مانا سیاس��ییە نوێیەك��ەی چەمكێكی‬ ‫سیاس��یی هۆش��یارە و بە هیچ شێوەیەك‬ ‫چەمكێك��ی ئۆرگانیك��ی نییە‪ .‬ج��ا ئەگەر‬ ‫لە پرۆسیس��ی بە نەتەوەیی بووندا یەكەم‬ ‫كۆڵەگەی بریتیبێت لە یادەوەریی مێژوویی و‬ ‫دووەم كۆڵەگەشی سەرچاوە مەعریفییەكان‬ ‫بێت ئ��ەوا ب��ە دڵنیایی��ەوە دەتوانم بڵێم‬ ‫كورد هیچكام ل��ەم دوو كۆڵەگەیەی نییە‪.‬‬ ‫ئ��ەو تێزەی ك��ە باس ل��ەوە دەكات كورد‬ ‫هەمیشە دوژمنەكانی س��ەركوتیان كردووە‬ ‫و خاوەن��ی جوگرافیایەك��ی دڵڕەق��ە بۆیە‬ ‫نەبووەت��ە دەوڵ��ەت دەركەوت بەراس��تی‬ ‫تێزێكی زۆر نەزۆكە و تەنها بەش��ێكی زۆر‬ ‫كەم��ی ڕاس��تییەكانی بەخۆەگرت��ووە‪ .‬با‬ ‫گریمان��ەی ئەوە بكەین‪ ،‬مێ��ژووی كورد لە‬ ‫ڕاپەرین��ی ‪-1991‬ەوە دەس��تپێدەكات‪ .‬كێ‬ ‫دەتوانێ پێم بلێ كتێبخانەی نیش��تیمانیی‪،‬‬ ‫هەر هیچ نەبێ ئەم بەش��ەی كوردستان لە‬ ‫كوێی��ە كە هەم��وو چاپك��راو و ڕۆژنامە و‬ ‫گۆڤارە كوردییەكانی تێ��دا پارێزراو بێت؟‬ ‫كێ دەتوانێ پێم بلێ ئەرشیڤخانە و خانەی‬ ‫بەڵگەنامەكان��ی ئەم حكومەتە س��اوایە لە‬ ‫كوێیە؟ دەوڵەمەندیی نەتەوەیەك بە ژمارەی‬ ‫ئۆتۆمۆبی��ل و باڵەخانە و هۆتێل و تاوەری‬ ‫بەرز بەرز پێ��وەر ناكرێت‪ .‬هێش��تا زۆری‬ ‫ماوە دەس��ەاڵتی كوردیی لەو ڕاس��تیە زۆر‬ ‫سادەیە تێبگات كە دەوڵەمەندی كولتووریی‬ ‫نەتەوەی��ەك گەلێ��ك ل��ە دەوڵەمەن��دی‬ ‫ئابووری گرینگتر و لە پێشترە‪ .‬من لێرەوە‬ ‫ڕایدەگەیەنم هەركاتێك لە كوردستان بەتەك‬ ‫باڵەخانەیەكدا ڕۆیشتین بەقەد ڕۆتانا بەرزتر‬ ‫و ڕازاوەتر و لەسەری نووسرابوو كتێبخانەی‬ ‫نیش��تمانیی كوردس��تان‪ ،‬ه��ەر كاتێك بە‬ ‫تەك بالەخانەیەكی لە پەرلەمان گەورەتردا‬ ‫ڕۆیشتن و لەسەری نووسرابوو ئەرشیڤخانەی‬ ‫نەتەوەیی كوردستان و هەر كاتێك بە تەك‬ ‫باڵەخانەیەك��ی وەك ئ��ەوەی ئاسیاس��ێل‬ ‫رۆیشتین و لەسەری نووسرابوو مۆزەخانەی‬ ‫نیشتیمانی كوردستان و هەركاتێكیش بەتەك‬ ‫باڵەخانەیەكی وەك ئەوەی كۆرەك تیلیكۆم‬ ‫دا ڕۆیشتین و لەسەری نووسرابوو ئۆپیرای‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەوا هەناس��ەیەك هەڵبكێشن‬ ‫ئەگەر دەوڵەتی كوردی ڕاشنەگەیەندرابێت‪،‬‬ ‫ئ��ەوا دڵنیابن ئەو دەوڵەت��ە بوونی هەیە و‬ ‫هیچ هێزیك ناتوانێ بەری لێ بگرێت‪.‬‬

‫ده‌روازه‌‬

‫كامەیان دڵسۆزترن بۆ ناوچە دابڕاوەكانیان‬ ‫حكومەتی عێراق یان حكومەتی كوردستان؟‬

‫عەبدولغەنی عەلی یەحیا‬ ‫ب��ە فەرمان��ی ئەنجومەن��ی وەزی��ران ل��ە‬ ‫حكومەت��ی ناوەندیدا لیژنەیەكی س��ێ قۆڵی‬ ‫لە نوێنەرانی بەغ��دای پایتەخت و پارێزگای‬ ‫دیالەو وەزارەتی شارەوانی پێكهات‪ ،‬لەپێناو‬ ‫چارەس��ەركردنی كێش��ەی ناوچ��ە ناكۆك‬ ‫لەسەرەكان یاخود مش��تومڕ لەسەر لەنێوان‬ ‫بەغداو دیالە‪ ،‬كە لەڕاستیدا لەنێوان سوننەو‬ ‫ش��یعەیە‪ .‬لیژنەك��ە لەماوەیەك��ی یەكج��ار‬ ‫كورتدا‪ ،‬ك��ە چەند رۆژێك��ی خایاند‪ ،‬توانی‬ ‫ئەو ناوچانەی لەسەردەمی حكومەتی بەعس‬ ‫ب��ە پارێزگای دیال��ە لێكندراب��وون ئەویش‬ ‫لەچوارچێوەی دەس��تكاریكردنی دیموغرافی‬ ‫و ب��ۆ بەرژەوەن��دی عەرەبی س��وننە‪ .‬ئەو‬ ‫لیژنەی��ە توان��ی ناوچەكانی(ئەلش��اعورەو‬ ‫ئ��وم جدرو رك��ە ئەلنابوور) خێ��ر بۆ بەغدا‬ ‫بگەڕێنێتەوە‪ ،‬شایانی باسە حكومەتی بەعس‬ ‫لەس��اڵی ‪ 1987‬بە مەرس��وومێكی كۆماری‬ ‫ناوچە ش��یعە نش��ینەكانی ئام��اژە پێدراو‬ ‫لە بەغ��دای پچڕاندبوو بە دیالەی س��ووننە‬ ‫نش��ینی لكاندبوو‪ .‬بەگوێرەی چاالكییەكانی‬ ‫لیژنەك��ە هێش��تا چەن��د ناوچەیەكی دیكە‬ ‫ماون بڕیار لەس��ەر چارەنووس��یان بدرێت‪،‬‬ ‫وەك ناوچەكانی(ئەلس��ەعادەو ئەلكەرام��ەو‬

‫ئەلحوسەینیەی ش��یمالی) گومانیش لەوەدا‬ ‫نییە گەڕانەوەیان بۆ بەغدا مەسەلەی وەختەو‬ ‫مسۆگەریشە‪.‬‬ ‫پێ��ش ئ��ەم رووداوەش بە چەن��د رۆژێك‪،‬‬ ‫حكومەت��ی ش��یعی بەغ��دا‪ ،‬زەوی و زار و‬ ‫خانووبەرەیەكی زۆری دیوانی وەقفی ش��یعی‬ ‫لە دیوانی وەقفی سووننی لە قەزای سامەڕای‬ ‫س��ەر بە پارێزگای سەاڵحەددین وەرگرتەوە‪،‬‬ ‫هەرچەندە هەراو هۆریایەكی گەورەی لەالیەن‬ ‫س��ووننەكانەوە لێكەوت��ەوە‪ ،‬بەتایبەتی كە‬ ‫باس لە گوساتنەوەی تۆمارگاكانی عەقاری لە‬ ‫س��امەڕا بۆ بەغدا كرا‪ .‬بەاڵم وەك پێدەچێت‬ ‫حكومەت��ی ناوەندی لەس��ەر كارەكانی لەم‬ ‫ب��وارەوە بەردەوامە‪ .‬ب��ۆ نموونە‪ :‬لە بەغدا‪،‬‬ ‫دیوان��ی وەقفی ش��یعی بە زەب��ری چەك و‬ ‫هێزێكی چەكدار‪ ،‬مزگەوتێكی لە چنگ دیوانی‬ ‫وەقفی سووننی وەرگرتەوە‪ ،‬دەنگی ناڕەزاییش‬ ‫لەالیەن س��ووننەكان نەیخوارد‪ ،‬بەڵكو وەك‬ ‫بڵقی سەر ئاواوو كەفی سابوون بوون‪ ،‬وێڕای‬ ‫ئەوەی كە دەنگێكی ناهەق بوو‪.‬‬ ‫بەپێچەوان��ەوە حكومەت��ی كوردس��تان‪،‬‬ ‫حكومەتی ش��یعی عێ��راق خێ��راو بەپەلە‬ ‫هەوڵ��ی وەرگرتن��ەوەی ناوچ��ە ناك��ۆك‬ ‫لەس��ەرەكان دەكات‪ ،‬بەتایبەت��ی لەناوەندی‬ ‫عێراق��دا‪ ،‬ئەوەبوو چەن��د مانگێك لەمەوبەر‬ ‫هەوڵی دابوو ه��ەردوو ناحیەی (ئەلنخێب و‬ ‫رەحالیە) لە پارێزگای( ئەلئەنبار)ی سووننی‬ ‫وەربگرێتەوەو بۆ پارێزگای كەرالبەالی شیعە‬ ‫نشینی بیانگەڕێنێتەوە‪ ،‬شكیش لەوەدا نییە‬ ‫لەم هەوڵەش��دا‪ ،‬س��ەركەوتوو دەبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫قۆناغ بەقۆناغ‪.‬‬ ‫جێی س��ەرنجە‪ ،‬حكومەت��ی ناوەندی عێراق‬ ‫بەو شێوە خێرایی و سووك و ساناییە‪ ،‬دوور‬ ‫لە ریفراندۆم‪ ،‬ناوچەكانی ش��یعە نش��ینی لە‬ ‫پارێزگاكانی سووننە مەزهەب وەردەگرێتەوەو‬ ‫ب��ە یەك��ە ئیدارییەكانی پارێزگای ش��یعە‬ ‫مەزهەب��ەكان گرێی��ان دەدات‪ ،‬كەچ��ی‬ ‫دەره��ەق بە لكاندنی ق��ەزاو ناحیە كوردییە‬ ‫لكێندراوەكان بە پارێزگاكانی سووننە نشینی‬ ‫نەك هەر كەمتەرخەمە‪ ،‬بەڵكو خۆی لەگێلی‬

‫دەدات و كۆس��پ و تەگ��ەرەش بەرامبەر بە‬ ‫گەڕانەوەیان بۆ كوردس��تان دەخاتە بەردەم‬ ‫جێبەجێكردن��ی م��اددەی(‪ )140‬بۆ نموونە‪:‬‬ ‫ئێستا هەردوو قەزای كوردستانی»مەخموور‬ ‫پارێزگای»نەین��ەوا»و‬ ‫توز»ب��ە‬ ‫و‬ ‫«س��ەاڵحەددین»لكێندراون‪ ،‬خ��ۆ ئەو دوو‬ ‫قەزایە ئەگەر بهاتایە قەزای ش��یعە بوونایە‪،‬‬ ‫ئ��ەوا بەخێرای��ی بروس��ك وەردەگیرانەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەبەرئەوەی ه��ەردوو قەزای ناوبراو و‬ ‫بگرە هەر لە مەندەلییەوە تا ش��نگال‪ ،‬قەزاو‬ ‫ناوچەی كوردس��تانین‪ ،‬ناكرێ و نابێت كورد‬ ‫بە هەوڵێك��ی یەك الیەن��ی بیانگەڕێنێتەوە‬ ‫ب��ۆ باوەش��ی كوردس��تان‪ ،‬واش تێمەگەن‪،‬‬ ‫تەنه��ا حكومەت��ی ناوەند بەرپ��رس بێت‪،‬‬ ‫بەڵكو ب��ە بۆچوونی بەندەو هەزارا كەس��ی‬ ‫دیكەش‪ ،‬بەرپرس��ی هەرە گەورە حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردس��تانەو تا حاڵی حازر هەوڵی‬ ‫راس��تەقینەو ج��ددی ب��ۆ وەرگرتن��ەوەی‬ ‫ناوچە دابڕاوەكان ن��ەداوە‪ ،‬نەك هەر ئەمە‪،‬‬ ‫ئەوەتا بۆ چەند س��اڵێك‪ ،‬ب��ە عەرەبكردن‬ ‫دەگەڕێتەوە‪ ،‬كەركووك و لە موسڵ و ناوچە‬ ‫كوردنش��ینەكانی دیال��ەش ه��ەزاران كورد‬ ‫ناوچەكانی خۆیانی��ان هێالو بۆ پارێزگاكانی‬ ‫هەولێر و س��لێمانی و ده��ۆك كۆچیان كرد‬ ‫و ك��ۆچ دەك��ەن‪ .‬لەم��ەش تاڵت��ر‪ ،‬ئەوەتا‬ ‫دەیان هەزار عەرەب لەشارەكانی كوردستان‬ ‫نیش��تەجێ بوونە‪ ،‬بەجۆرێ لەهەندێ شوێن‬ ‫هاوواڵتی كورد لەالیان كرێچین و یاخود دائیرە‬ ‫خانووی گوندە هاوچەرخەكانیان لێ دەكڕن‪،‬‬ ‫بە دووریش��ی مەزانن رۆژێك دابێت هەولێر و‬ ‫سلێمانی دهۆك و قەزاو ناحییەكانیشیان ببن‬ ‫بە ناوچەی ناكۆك و مش��تومڕ لەسەر‪ ،‬ئەرێ‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردس��تان و وەزارەتی‬ ‫ناوچە دابڕاوەكان و لیژنەی ماددەی (‪...)140‬‬ ‫تد‪ ،‬تاكەی بێدەنگی؟ ئەرێ لەجیاتی ئەوەی‬ ‫داوای وەرگرتنەوەی متمانە لە نووری مالیكی‬ ‫بكەن‪ ،‬داوای ناوچە دابڕاوەكان بكەن باش��تر‬ ‫نیی��ە؟ ئەگ��ەر كار وا بڕوات ن��ە متمانە لە‬ ‫حكومەتی مالیك��ی وەردەگرنەوە‪ ،‬نە ناوچە‬ ‫دابڕاوەكانیش‪.‬‬

‫؟!‬

‫ه به‌درخـان چ باسه‌‬ ‫ه ل‌‬ ‫هه‌ياس ‌‬

‫ئا‪ :‬خه‌رمانى يه‌تيم‬

‫* دەڵێن ش��اعیرۆكەیەك پێش��مەرگە بووە‪،‬‬ ‫لەكاتی پێش��مەرگایەتی ش��یعرێكی پڕ تانەو‬ ‫تەش��ەرە لەب��ارەی س��ەركردەكانی ك��ورد‬ ‫دەنووسێت و بەناوێكی خواستراوەوە دەینێرێت‬ ‫ب��ۆ رۆژنامەیەك��ی رژێم و ب�ڵ�اوی دەكەنەوە‪.‬‬ ‫بەدرخ��ان دەپرس��ێت جی��اوازی سیاس��ییە‬ ‫فایلدارەكان و ش��اعیرۆكەی فایل��دار چییە؟‬ ‫پێش��نیار دەكەین ش��یعرەكەی بەئ��اوی زێڕ‬ ‫لەسەر سوكانی س��ەیارە حزب پێداوەكەی بۆ‬ ‫بنووس��رێتەوە‪ .‬بەتەماین لەیەك لە ژمارەكانی‬ ‫بەدرخان ش��یعرەكە دووب��ارە باڵوبكەینەوە‪.‬‬ ‫هەی هەی مەمۆ عەباس��ی خۆش عەباسی‪ ،‬لە‬ ‫دوو دەنگی تۆم ناسی‪.‬‬ ‫* بەدرخان زانیویەتی مەرسەمی هونەرمەندی‬ ‫شێوەكاری كۆچكردووی كورد (محەمەد عارف)‬ ‫لەالیەن بنەماڵەكەی تێك��دەدرێ و زەوییەكە‬ ‫دەفرۆش��ن‪ ،‬كە ‪200‬مەتر بووە‪ ،‬ئەوەشیان بێ‬ ‫ئاگای��ی حكومەت��ی هەرێمی كوردس��تانە لە‬ ‫سامانی نووسەران و هونەرمەندان دوای خۆیان‪،‬‬

‫كە مامەڵەیان لەگەڵ ناكەن‪ .‬فریای كتێبخانەی‬ ‫دكتۆر مارف خەزنەدار بكەون‪ ،‬هەرچی زووە با‬ ‫دەردی مەرسەمەكی هونەرمەند محەمەد عارف‬ ‫نەچێ‪ .‬ئامان‪..‬‬ ‫* ژن��ی برادەرێكی رۆژنامەنووس��مان مكیاژ‬ ‫دەكات و دەخوازێ بچێتە سوپەرماركێت شت‬ ‫بكڕێ‪ .‬ك��وڕە(‪ )3‬س��ااڵنییەكەی‪ ،‬بە دایكی‬ ‫دەڵ��ێ‪ :‬دایە بۆ مكیاژت كردووە‪ ،‬عەیبە زەالم‬ ‫تەماش��ات دەكەن‪ .‬دایكیشی ئەبڵەق دەبێ و‬ ‫دەحەپەسێ‪ ،‬لەبەرامبەر منداڵێك كە تەمەنی‬ ‫‪ 3‬ساڵەو ئەو قسانە بكات‪ .‬بۆیە كار وا بڕوات‬ ‫سەلەفییەكان ناهێڵن شتە جوانەكان ببینین‪.‬‬ ‫* خارە ق��ەرزاوی تەمەنی ‪86‬س��اڵەو چوار‬ ‫ژنی پێش��ووتر هێناوەو پێش ماوەیەك ژنێكی‬ ‫مەغریبی تەمەن ‪ 37‬س��اڵی خواستووەو لەم‬ ‫رۆژانەش ئەسمای تەمەن ‪ 22‬ساڵەی خواستووە‪،‬‬ ‫قەرزاوی بە س��ەرمایەدارێكی زەبەلالحی نێو‬ ‫موس��ڵمان ناسراوە و ئەو برادەرە موسڵمانەی‬ ‫الی خۆش��مان ‪ 3‬ژنی هێناوەو مووچەكەش��ی‬

‫‪ 400‬ه��ەزار دینارە‪ ،‬نووس��ەرێكی ئیس�ل�امی‬ ‫كۆمێنتێكی لەس��ەر ئ��ەم ژنهێنانەی قەرزاوی‬ ‫نووس��یوەو دەڵێ‪ :‬نهێنی سەرقاڵبوونی بە كۆ‬ ‫ئەندام��ی زاوزێ چییە؟ بۆیە ئەمە نهێنییەكی‬ ‫تێدایە‪ ،‬ئەویش ل��ە كۆمەڵگایەكدا دەژین‪ ،‬كە‬ ‫كەپتی سێكسییان هەیە‪.‬‬ ‫* رۆژنامەنووسێكی عەیار ‪ 24‬دەچێتە دیدەنی‬ ‫یەكێك لە سەركردەكان‪ ،‬بەمەبەستی ئەنجامدانی‬ ‫دیدارێكی رۆژنامەوانی س��ەبارەت بە ماددەی‬ ‫(‪ ،)140‬پ��اش بەخێرهات��ن‪ ،‬رۆژنامەنووس��ە‬ ‫پرۆفیشناڵەكە پرس��یاری لێدەكات و سەرەتا‬ ‫دەپرس��ێت‪ :‬فاڵنی (نەمر) راتان سەبارەت بە‬ ‫ماددەی ‪ 140‬چییە؟ لە وەاڵمدا كاكی سەركردە‬ ‫تووش��ی سەرسوڕمان و غەمباری دەبێت و بە‬ ‫رۆژنامەنووسەكە دەڵێت‪ :‬كاكە خۆ من هێشتا‬ ‫نەم��ردووم ب��ۆ دەممرێنیت‪ ،‬ئ��ەوە كێ تۆی‬ ‫ن��اردووە ب��ۆ الی من‪ .‬ئەوی��ش دەڵێ‪ :‬فاڵن‬ ‫سەرنووس��ەر‪ .‬ئەمەیە رۆژنامەنووس��ی ئاخیر‬ ‫زەمان‪ ،‬بە راستی پرۆفیشناڵە!!‬

‫‪3‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫زیندوو كوژ‬

‫دارا محەمەد عەلی‬ ‫ل��ە ‪( ،2012/5/22‬بە زیندووێتی خۆم‪ ،‬هەواڵی‬ ‫مردنی خۆمم زانی)!! ل��ە ‪ Page Zanko‬لە‬ ‫مەوقیعی فەرید مەخمووری لە (‪)Facebook‬‬ ‫دا هاتووە‪:‬‬ ‫من ل��ە هەولێ��رەوە‪ ،‬نازانم بەچی ش��ێوەیەك‬ ‫وەاڵمی خۆم بەرامبەر بەو هەموو ئازیز و دۆست‬ ‫و خۆشەویستانە لە هونەرمەند و ئەدیب و شاعیر‬

‫و رۆژنامەنووس و خەڵكانی رۆش��نبیر و غەیری‬ ‫ئەوانیش بدەم��ەوە‪( ،‬زمانم اڵڵە) بەرامبەر بەو‬ ‫هەموو رێز و س��ۆز و خۆشەویست و هەڵوێستە‬ ‫جوامێرانەتان‪...‬‬ ‫هەر لە میانەی ئێوەشدا بوو ئەوەتا (خۆمم پتر‬ ‫ناسی) ئەو پێناسەی ئێوەش دەربڕینە لە پاكی‬ ‫بێگەردی دڵەكانتان‪ .‬جوان��ی چاوەكانتان‪ ،‬كە‬ ‫دی��ارە تەنیا و تەنیا هەر جوانی دەخوێنێتەوە‪،‬‬ ‫كەوا بوو خۆشەویس��تانم (منی��ش بە ئێوەوە‬ ‫جوان��م) ئەو رێز و حورمەتگرتن��ەی ئێوە (لە‬ ‫دۆزەخەوە بۆ بەهەش��ت دەمپەڕێنێتەوە!!) ئەو‬ ‫بەرگریكردنەت��ان چی بە تەلەف��ۆن و بە نامە‪،‬‬ ‫چی لەسەر سایت و لە ئێستگە بەهەر شێوازێك‬ ‫بووبێت (ئەوەیان لە هەموو شتێكی ئەو دونیایە‬ ‫بۆ من بەهاترو گەورە و مەزنترە بوو‪ .‬هەرگیزا و‬ ‫هەر گیز ئەو هەست و لێپرسین و بەدواداچوونە‬ ‫مرۆییانەی كە بەرامبەر بە من پیش��انتان دا لە‬ ‫بیری ناك��ەم‪ .‬هەربۆیە دەڵێم (قەرزێكە و هیچ‬ ‫پێمنادرێتەوە)‪ ..‬چونكە ئ��ەو گرنگیدانەتان بۆ‬ ‫من (هەویرێكە و ئاو زۆر هەڵدەگرێ)‪...‬‬ ‫(ئ��ای چەند گرنگە مرۆڤ تا لە ژیاندایە‪ ،‬خۆی‬ ‫لە نێو (ئاوێنە)ی چاو و دڵ و دەروون و هەستی‬ ‫جوانی دۆس��ت و هەڤاڵ و غەیری ئەوانیشەوە‪.‬‬

‫خەمی شەقام‬ ‫ببینێت��ەوە‪ .‬ئینجا چرایەك ل��ە كاتی مردنیدا‪.‬‬ ‫دەبێ پل��ەی رێز و حورمەت و خۆشەویس��تی‬ ‫چەیند بێت‪ .‬تەنیا پرسیار بكە‪..‬‬ ‫قەدرگران و ئازیزان‪( :‬ناكرێ ناوەكانتان یەكەیەكە‬ ‫لەسەر ئەم الپەڕەیەدا بنووسمەوە‪ .‬چنكە ئەوتا‬ ‫لەسەر الپەڕەی دڵمدا نووسراوەتەوە)‪.‬‬ ‫خۆشەویس��تانم‪ .‬مەس��ەلەكە ل��ە بنەڕەت��دا‬ ‫دەگەڕێت��ەوە ب��ۆ دیاردەیەك��ی ه��ەر زەق��ی‬ ‫كۆمەاڵیەت��ی گرنگ و مەزن‪ ،‬كەوا دیارە ئێوەش‬ ‫هەروەكو برای بچووكتان و زۆر بە پەرۆشەوەن و‬ ‫خەمی بۆ دەخۆن‪ ،‬چونكە لە میانەی ئەو (دیاردە‬ ‫كۆمەاڵیەتی)یەش��دا‪ ،‬كە خزمەت��ی مرۆڤایەتی‪،‬‬ ‫ئینجا (كۆمەڵگەی ك��وردەواری) پێ دەكرێ و‬ ‫كوردستانی مەزنی پێ جوان و جوانتر دەكربێ‪.‬‬ ‫كە ئەوەشیان (هونەر) بە شێوەیەكی گشتی بە‬ ‫هەموو لق و پ��ۆپ و بابەتە پابەندبووەكانی بە‬ ‫سەرجەم (رەس��ەنایەتی) مرۆڤەوە‪ .‬كەوا دیارە‬ ‫م��ن و ئێوەش بەدەرنین لەو پ��رۆژە مرۆییەدا‪.‬‬ ‫هەر بۆیە پەیمانتان دەدەمێ بە كوێرایی چاوانی‬ ‫ناج��ەز و گەندەڵ و بی��ر و دەڵڕەق و نەخۆش‬ ‫دوژمنی هەموو جوانییەكان (هەر دەبێ پەیمانم‬ ‫پتر و زیاتر هەر بە هونەرەكەم و هەر بە جوانی‬ ‫(هونەر و مرۆڤ)ەوە وەاڵمیان بدەینەوە بەهەر‬ ‫هەموویانی��ش ئەو دەس��تە لە ب��ن و بۆتكەوە‬ ‫دەبڕین‪ ،‬كە بیەوێت جوانیمان لێ بش��ێوێنێت‪،‬‬ ‫لە داوییدا (هونەر و واڵت)مان ناش��یرین بكات‪.‬‬ ‫دیارە ئەو نامرۆڤ و نەزان و هەس��ت مردووانە‬ ‫ئەوەندەیان لێ دەوەشێتەوە كە بچنە نێو بازنەی‬ ‫(زیندووكوژ و مردووپەرستانەوە)‪..‬‬

‫غەدر لەكەس وكاری شەهیدان عاقیبەتی خێر نابێ‬ ‫وەزارەت��ی داد لەنێ��وان‬ ‫بێدادی ودادپەروەریدا‬ ‫حكومەت��ی هەرێم��ی كوردس��تان ئی��دارەی‬ ‫س��لێمانی لە ڕۆژی ‪ 2003/11/29‬بەمەبەستی‬ ‫خزم��ەت كردن��ی كوڕوكچی ش��ەهیدان بەبێ‬ ‫جیاوازی بڕیایدا( ‪)300‬س��ێ سەد هەزار دینار‬ ‫وەك دی��اری دەزگای ش��ەهیدانی یەكێت��ی‬ ‫هەروەها ‪ 750‬هەزار دیناریش وەك پێشینەی‬ ‫هاوس��ەرگیری لەگەنجین��ەی حكومەت بدرێ‬ ‫بەكوڕوكچ��ی ش��ەهید ك��ەدوای یەك س��اڵ‬ ‫بیدەنەوە بە حكومەت بەش��ێوەی قیست كەلە‬ ‫كەفیلەكانیان وەربگیرێت��ەوە‪ ،‬هەردوای ئەوە‬ ‫بەماوەیەك دەنگ��ۆی ئەوەباڵوبۆوە حكومەت‬ ‫لەم پێشینەیە خۆش��بووەو بەهیچ شێوەیەك‬ ‫دوای تەواوبونی ساڵەكە هیچ كەسێك ئاگادار‬ ‫نەكرایەوەو هیچ نوسراوێكی حكومی ئاراستەی‬ ‫هیچ كەس و الیەن��ەك نەكرا بۆ دانەوەی ئەم‬ ‫قەرزە تەنانەت دوای تێكەاڵوبوونەوەی هەردوو‬ ‫ئیدارەش هیچ دەنگوباس��ی ئ��ەوە نەبوو كە‬ ‫لێی��ان بس��ەنرێتەوە‪ ،‬كەچی ل��ە‪2010/8/2‬‬ ‫وات��ەدوای (‪ )8‬س��اڵ نوس��راوێك بەئیمزای‬ ‫دادوەر رەوف رەش��ید وەزیری داد ئاراستەی‬ ‫گەنجینەی كۆیە ك��راوە كەبەپێی ڕاپۆرتێكی‬ ‫چاودێ��ری دارایی پێویس��تە ئەم پێش��ینەیە‬ ‫لەكوڕوكچی ش��ەهید وەربگیرێت��ەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەم��ە بەفی��ڕۆدان و بەهەدەردانی س��امانی‬ ‫میللەتە‪ ،‬بەم پارەیە دەتوانرێ پرۆژەی باشتر‬ ‫ئەنجام بدرێت‪ ،‬پێویس��تە ئ��ەوەش بگوترێ‬ ‫لەس��نووری ش��اری كۆیە ‪ 139‬ك��وڕو كچی‬ ‫شەهید س��وودمەند بوون و نازانین ژمارەیان‬ ‫لە سلێمانی و ش��ارەكانی تر چەندە لەجیاتی‬ ‫ئەوەی بڕیاری لێبوردن و لێخۆشبوون دەربچێ‬ ‫بۆیان كەچی دوای ‪ 8‬ساڵ داوای وەرگرتنەوەی‬ ‫دەكات لەكاتێك��دا واحكومەت بودجەكەی ڕۆژ‬ ‫بەڕۆژ زیاتر دەبێ و گوزەرانی باش��تر دەبێ و‬ ‫چیتر ناڵێن حكومەتەكەمان ساوایە‪ ،‬باشترین‬ ‫بەڵگەش ب��ۆ زیاتر و باش��تربوونی بودجەی‬ ‫حكوم��ەت زیادكردنی پێش��ینەی خانوبەرەیە‬ ‫لە‪ 15‬ملیۆنەوە بۆ ‪ 20‬ملیۆن تەنانەت ئەوانەی‬

‫لەس��ەرەتای ئەمس��اڵەوەش ‪ 15‬ملیۆنەكەیان‬ ‫وەرگرت��وە ماف��ی خۆیانە ك��ە ‪ 5‬ملیۆنەكەی‬ ‫تریش وەربگرن لەالیەكی ترەوەش زیادكردنی‬ ‫پێش��ینەی هاوس��ەری ل��ەو(‪ )750‬هەزارەی‬ ‫كەتایب��ەت بوو بۆ كوڕو كچی ش��ەهید دوایی‬ ‫كرا ب��ە ملیۆنێ��ك و ئێس��تاش كراوەتە(‪)5‬‬ ‫ملی��ۆن بۆ هەم��وو هاوواڵتیی��ەك‪ ،‬بەاڵم بۆ‬ ‫كوڕو كچی ش��ەهیدان بەدیاری و خۆڕایی وبێ‬ ‫بەرامب��ەرە چونكە حكوم��ەت باوكی میللەتە‬ ‫و ئەركی سارش��انی خۆی بەجێدەهێنێ بۆیە‬ ‫بەو كارە جوانانە هەڵس��اوە هەروەها پێدانی‬ ‫قەرزی بچووك بۆ گەنجان كە ئەمانە هەمووی‬ ‫دەس��كەوتی حكومەتی كوردس��تان كابینەی‬ ‫شەشەمە كە جێگای ش��انازی و خۆشحاڵییە‬ ‫ئەم پڕۆژەو بیرۆكە جوانانە كەخەم لەكۆمەاڵنی‬ ‫خەڵكی كوردس��تان دەخۆن لەبەرهەرهۆیەك‬ ‫بێت ب��ەاڵم ئ��ەوەی جێ��گای ڕەخنەوگلەیی‬ ‫كوڕوكچی ش��ەهیدە ئەوەیە هیچ جیاوازییەك‬ ‫نیی��ە لەنێوان ئەو كوڕو كچە ش��ەهیدەی كە‬ ‫بە(‪)300‬هەزار ه��اوكاری كراوە لەگەڵ ئەوەی‬ ‫ب��ە (‪ )5‬ملیۆن هاوكاری دەك��رێ چۆن بریار‬ ‫دەرچ��وە نەك هەر كوڕو كچی ش��ەهید بگرە‬ ‫هەر هاواڵتییەكی ئاسایی تەنانەت دژە شەهید‬ ‫و دژە پێش��مەرگەو دژە كوردیش بێ دەتوانێ‬ ‫(‪ )4‬ملیۆن��ی ت��ر وەربگرێ ئەگەر س��اڵێك‬ ‫و(‪ )9‬مانگ بەر لەئێستا هاوسەرگیری كردبێ‬ ‫ماف��ی ئەوەی هەی��ە وەریگرێت��ەوە بائاواش‬ ‫بریارێك دەربكەن بەلێخۆش��بوون لەو (‪)750‬‬ ‫هەزارەی كە ش��ەش حەوت ساڵ بەر لەئێستا‬ ‫هاوسەرگیریان كردووە نەك لێیان بسەنرێتەوە‬ ‫كە زۆر ئاسایی بەیاس��ا دەكرا تەنانەت هەیە‬ ‫بەر لە ‪ 3‬ساڵ هاوس��ەرگیری كردووەو لێیان‬ ‫وەرگرتۆت��ەوە‪ ،‬ئەم��ە ئەوپەڕی ب��ێ دادی و‬ ‫نادادپەروەرییە كە هەرگیز نەدەبوو وەزارەتی‬ ‫داد نووس��راو بكات و پش��ت بەم ڕاپۆرتەی‬ ‫چاودێری دارایی ببەس��تێ بەلكو پێویس��تە‬ ‫نووس��راو ئاراستەی س��ەرۆكایەتی حكومەت‬ ‫بكات تالەم پێش��ینەیەی كورو كچی ش��ەهید‬ ‫خۆش��بێ كە(‪ )750‬هەزارە واتە ملیۆنیكیش‬ ‫نییە وەك ئەوانەی كەملیۆنێكیان وەرگرتبوو‪،‬‬ ‫ئەمە لەالیەك‪ ،‬لەالیەكی ترەوە لە نوسراوەكەدا‬

‫هاتووە كەبەش��ێوەی كاش واتە (نەقد) لێیان‬ ‫بس��ەنرێتەوە كەچی لەكاتی خۆیدا وابریار بوو‬ ‫بەشێوەی قیستی مانگانە بدرێتەوە كەئەمەش‬ ‫ناعادیالنەوی��ەو نایاس��ایییە‪ ،‬چونك��ە كەس‬ ‫ئاگادارنەكراوەتەوە تاسەرپێچی كردبێ و ئینجا‬ ‫لێی بسەنرێتەوە بەشێوەی كاش واتە نەقد‪0‬‬ ‫ئەگەرئەم تەعبیرە پڕ لەئیهانەگەورەیە بەسەر‬ ‫وەزیردا تێپ��ەڕی بێ ئەبێ چەن��دی بچوكتر‬ ‫تێپەڕی بێ بەسەری هەروەها لەنوسراوەكەدا‬ ‫هاتووە كەبەم پارەیە پرۆژەی باش��تر ئەنجام‬ ‫دەدرێ نازانی��ن بەنەس��بەت كێ پ��رۆژە لەم‬ ‫كارە جوان��ە باش��تر هەیە ئەگ��ەر لەدایكی‬ ‫ڕەش��پۆش و چاوپڕ لەفرمێس��ك و هاوسەری‬ ‫شەهیدی بێ سەردار وبێ ساالر دەپرسی ئەوا‬ ‫هەموویان دوای شەهیدبونی هاوسەرەكەیان و‬ ‫بەجێهێشتنی چەند مناڵێكی وردیلە ئەوا هەموو‬ ‫ئاواتێكی ئەوەیە كە بتوانێ ئەو مندااڵنە گەورە‬ ‫بكەن و شوێنی بێ باوكییان پێوە دیار نەبێت‬ ‫و ژن ب��ۆ كوڕەكانیان بێنن و كچەكانیش��یان‬ ‫بەش��ووبدەن‪ ،‬جا ئەگەر پارەیان نەبێ بۆ ئەم‬ ‫كارە پیرۆزە حكومەت هاوكارییان بكات ئەمە‬ ‫بۆ ئەوان گەورەترین و باش��ترین و جوانترین‬ ‫پرۆژەی��ە‪ ،‬ئەمەش بێدادییەك��ی ترە دەرهەق‬ ‫بەكەسوكاری شەهیدان‪0‬‬ ‫بۆی��ە دادپەروەرانەتری��ن بڕی��ار ئەوی��ە كە‬ ‫چۆن بڕیاردرا ئەوەی دوو س��اڵ بەرلە ئێستا‬ ‫هاوس��ەرگیری كردووە و ملێونێكی وەرگرتوە‬ ‫ب��ا ‪ 4‬ملیۆنی تریش وەربگ��رێ تابكاتە (‪)5‬‬ ‫ملیۆن هەروەها ئەوان��ەی لە‪2011/1/1‬ـــەوە‬ ‫(‪ )15‬ملیۆن پێش��ینەی خانوویان وەرگرتوە‬ ‫بابێن (‪ )5‬ملیۆنی تریش وەربگرن كە دەكاتە‬ ‫(‪)20‬ملیۆن ئاواش بابریار بدەن ئەوەی لەكاتی‬ ‫دەرچوونی ئەو بڕیارەوە هاوسەرگیری كردووە‬ ‫با نەك هەر لێی خۆش��بن بگرە با (‪ )4‬ملیۆن‬ ‫و دوس��ەدو پەنجا هەزاری تر وەربگرن تاوەك‬ ‫یەك یەكس��ان بن و بكات��ەوە (‪ )5‬ملیۆن بۆ‬ ‫ئەوەی هیچ كوڕو كچێك هەس��ت بە جیاوازی‬ ‫ن��ەكات و زگی بەخۆی نەس��وتێتەوە‪ ،‬دیارە‬ ‫بودجەو پارەش هەیە كە بەشی ئەمانەبكات‪0‬‬

‫مامۆستا هێرش گۆمەشینی‬

‫گەاڵڵە‬

‫سمكۆ عەبدولكەریم‬

‫شووكردن لە رێگەی‬ ‫لیژنەی پزیشكییەوە‬ ‫هۆكارەك��ەی هەرچیی��ەك بێ��ت و بۆ هەر‬ ‫مەبەستێك بیت بەشوودانی كچانی خوار تەمەن‬ ‫‪ 18‬س��اڵی غەدرێكی گەورەی��ە لێیان دەكرێت‪،‬‬ ‫هەرچەندە زۆرجار شووكردنەكە ئارەزوومەندانەیە‬ ‫و كچ��ە بە ئ��ارەزووی خۆی بڕی��اردەدات لەم‬ ‫تەمەنە ش��ووبكات‪ ،‬بەاڵم ئەگەر واش بێت ئەوە‬ ‫هەر غەدرە‪ ،‬چونكە ئەم ش��ووكردنە راستر بلێم‬ ‫ئەو بە شوودانە نەك هەر لەڕووی جەستەییەوە‬ ‫رەنگ��ە باش نەبێت‪ ،‬بەڵكو لەڕووی پەروەردەیی‬ ‫و كۆمەاڵیەتی و ئابووریشەوە لە بەرژەوەندیدیاندا‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫ئەمە لە كاتێكدا بەش��وودانی كچانی خوار‬ ‫تەمەن ‪ 18‬س��اڵی بە ش��ێوەیەكی زۆر بەرچاو‬ ‫زیادی ك��ردوە‪ ،‬خەریكە دەبێتە دی��اردە‪ ،‬بۆیە‬ ‫جێگەی هەڵوەس��تە لەس��ەركردنە‪ ،‬من پێشتر‬ ‫لە چەند ماموس��تایەك ئەوەم بیس��تبوو كە لە‬ ‫خوێندنگەكاندا دەمێكە هەس��ت ب��ەوە كراوە‪،‬‬ ‫بەهۆی ئەوەی ناوە ن��اوە كچان واز لە خوێندن‬ ‫دێنن‪ ،‬دواتر دەركەوت��وە‪ ،‬یەكێ لە هۆكارەكان‬ ‫بەش��وودانیانە بەر لە تەواوكردنی خوێندن‪ ،‬ئەم‬ ‫راس��تییە زیاتر لە فەرمانگەی لیژنەی پشكنین‬ ‫ل��ە هەولێر دەردەكەوێت‪ ،‬ئەگەر س��ەرێكی ئەو‬ ‫لیژنەیە بدەیت ئەوا لە نزیكەوە دەبینی كە رۆژانە‬ ‫چەندی��ن كچ س��ەردانی ئەولیژنەیە دەكەن هەم‬ ‫بۆ گەورەكردنی تەمەنیان ه��ەم بۆ ئەنجامدانی‬ ‫پش��كنینی پێویس��ت بۆ س��ەلماندنی توانای‬ ‫جەستەییان بۆ شووكردن‪ ،‬لە هەمووشی سەرنج‬ ‫راكێشتر ئەوە بوو كە هەندێ فایلم بینیووە‪ ،‬كە‬ ‫لە الیەن دادوەرەوە ئاراس��تەی لیژنەی پشكنین‬ ‫ك��راون‪ ،‬بە مەبەس��تی ئەنجامدانی پش��كنینی‬ ‫پێویس��ت و دیاریكردنی توانای جەستەیی ئەو‬ ‫كچانەی تەمەنیان لە خوار ‪ 18‬س��اڵییەوەیە‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی دەركەوێت كە ئایا ئەو كچە لەم تەمەنەدا‬ ‫شیاوە بۆ شووكردن یان نا؟‬ ‫لەو مەسەلەیەدا دووشت مایەی هەڵوەستە‬ ‫لەسەركردنە‪.‬‬ ‫یەكەمی��ان‪ :‬وەك لەوێ گوێبیس��ت بووم‬ ‫رێژەی بە شوودانی ئەو كچانەی خوار تەمەن ‪18‬‬ ‫ساڵی بە بەراوورد لە گەڵ چەند ساڵی ڕابردوودا‬ ‫چەن��د بەرامبەر زیادی كردووە‪ ،‬بە ش��ێوەیەك‬ ‫هەفتان��ە لە ڕێگەی ئ��ەم لیژنەیەوە زیاتر لە ‪10‬‬ ‫كچ كە بە نووسراوی رەسمی لە الیەن دادوەرەوە‬ ‫دەنێردرێن��ە لیژنەكە پش��كنینیان بۆ دەكرێ‪،‬‬ ‫زۆربەی زۆری ئەنجامەكانیش بەم شێوەیەیە كە‬ ‫كچەكە شیاوە بۆ شووكردن‪.‬‬ ‫دوەم‪ :‬لە نێویان��دا فایلی كچی تەمەن ‪13‬‬ ‫س��اڵیم بەرچاو ك��ەوت كە بە هیچ ش��ێوەیەك‬ ‫دادوەر نەك هەر بۆی نییە كچی ‪ 13‬ساڵی مارە‬ ‫بكات‪ ،‬بەڵكو ناش��بێ رەوانەی لیژنەی پزیشكی‬ ‫بكرێت بۆ پشكنین‪ ،‬كەچی كراوە و دەكرێت‪.‬‬ ‫بە پێی یاس��ای ب��اری كەس��ێتی دادوەر‬ ‫دەتوانێ كچی خوار تەمەن ‪ 18‬ساڵی تا تەمەنی‬ ‫‪ 15‬س��اڵی ب��ە ئامادەبوون��ی بەخێوكەرەكی و‬ ‫رەزامەندی خ��ۆی مارەی ب��كات‪ ،‬بە مەرجێك‬ ‫لیژنەی پزیشكی پشكنینی پێویستی بۆ ئەنجام‬ ‫دابێ��ت و بۆی دەركەوتبێت كە ئەو كچە لەڕووی‬ ‫جەستەییەوە شیاوە بۆ شووكردن‪.‬‬ ‫لێ��رەدا حەق وای��ە رێكخراوەكانی ژنان لە‬ ‫ئاست ئەم مەسەلەیەدا بەدەنگ بێن و لە هەموو‬ ‫روویێك��ەوە هەوڵی وش��یاركردنەوەیان بدەن و‬ ‫ریگە نەدەن ئەم جۆرە بە ش��وودانە لەوە زیاتر‬ ‫تەش��ەنە بكات‪ ،‬باش��تریش وایە كچان خۆیان‬ ‫وردتر لەم مەس��ەلەیە بڕوانن‪ ،‬بە ئاگایانەترەوە‬ ‫بڕواننە ئایندە‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫سیاسی‬

‫بارزانی یان مالیكی؟ دەستكەوت یان پیالن؟‬ ‫هەم��وو ئادەمیزاد لەم بارەیەوە بەڵگە‬ ‫و دیكۆمێنت��ی مێژووی��ی و جوگرافی‬ ‫و زانس��تی زۆرمان لەبەر دەس��تدایە‬ ‫كە گەلی ك��ورد پێ��ش لەدایكبوونی‬ ‫حەزرەتی مەس��یح س�ڵ�اوی خوای لێ‬ ‫بێت بە ‪ 6700‬ش��ەش هەزار و حەوت‬ ‫س��ەد س��اڵ لە گوندی (چەرمۆ) لە‬ ‫ناوچەی چەمچەم��اڵ بۆ یەكەمین جار‬ ‫شارستانیەت دروستكراوە و ئادەمیزاد‬ ‫جینیش بووە و چاندن و بەخێوكردنی‬ ‫ئاژەڵی بۆ سوودی خۆیان پەیڕەوكردووە‬ ‫و ئاگری��ان دۆزیت��ەوە‪ ،‬هەروەه��ا لە‬ ‫ئەشكەوتی شانەدەر و زۆر جێگای دیكە‬ ‫لەو دوو مانگەی رابردوویش لە ناوچەی‬ ‫ش��ەمامك لە پایتەختی كوردس��تان‬ ‫(هەولێ��ر) هەزاران كەلوپەل و پەیكەر‬ ‫پارێزەر كەمال محێدین‬ ‫و نووس��ین دۆزراوەتەوە‪ ،‬كە هەمووی‬ ‫بەڵگەن ب��ۆ گەورەیی و خزمەتگوزاری‬ ‫ماف��ی چارەنووس��ی گ��ەالن ك��ە كورد بۆ ئادەمیزادی پێش��وو ئێستا و‬ ‫س��ەربەخۆیی تەواوی��ش دەگرێتەوە‪ ،‬دواتریش ئەگەر ئەم بەڵگە و ئاسارانە‬ ‫مافێك��ی سروش��تییە و ل��ە یەزدانی لە واڵتێكی رۆژئاوا بدۆزنەوە دەیانكرد‬ ‫پاك��ەوە (خ��وای گ��ەورە)وە بڕیاری ب��ە قیبلەی خۆیان ل��ە رووی زانیاری‬ ‫لەس��ەر دراوە بە ئایەتی ژمارە (‪ )13‬و خزمەت��ی مرۆڤایەت��ی‪ ،‬بەڵێ ئەمە‬ ‫لە سورەتی الحجرات لە قورئانی پیرۆز بەشێكی بچووكە لە پێگە و كەسایەتی‬ ‫كە دەڵێت‪:‬‬ ‫و ناس��نامەی كوردستان و گەلی كورد‬ ‫‪È ƿ ǺǷŏ ǶǯƢ‬‬ ‫‪É ÈǼǬÌ ÈǴƻ Ƣ‬‬ ‫‪ ȄÈưǻÉƗȁÈ ÇǂǯÈ‬‬ ‫‪ǻÊƛ ǅƢ‬‬ ‫@‪Ǽǳơ ƢȀÈ ŎȇÈƗ ƢÈȇ‬‬ ‫‪ō‬‬ ‫‪È‬‬ ‫‪É‬‬ ‫‪ ōǹÊƛ ơȂÉǧǁƢǠƬÊǳ ÈǲºÊƟƢƦÈǫȁ ƢƥȂǠºǋ ōǶǯƢ‬كە ب��ە الن��ی كەم��ەوە ژمارەیان لە‬ ‫‪È ÈÈ‬‬ ‫‪ É Ì É ÈǼǴÌ ǠÈ ƳÈ ȁÈ‬هَّ ‪È È Å É‬‬ ‫‪ 30،000،000 >ŚÊƦƻ ǶȈÊ‬لە سی ملیۆن كەس زیاترە‬ ‫هَّ‪È‬‬ ‫‪É ǬÌƫÈƗ Êƅơ ƾÈ ǼÊǟ ǶÌ ǰÉ ǷÈ ǂÈ ǯÌ ÈƗ‬‬ ‫‪Ǵ‬‬ ‫‪ǟ‬‬ ‫ ‬ ‫‪ƅơ ō‬‬ ‫‪ǹ‬‬ ‫‪Ê‬‬ ‫‪ƛ‬‬ ‫ ‬ ‫‪ǶÌ ǯƢÈ‬‬ ‫‪ Æ È Æ È‬و پانتایی كوردستانیش ‪ 500،000‬پێنج‬ ‫‪ơ ǩƾǏ‬هلل ‪ ǶȈǜǠǳơ‬واتە‪:‬‬ ‫خ��وای گەورە مرۆڤەكانی س��ەر گۆی سەد هەزار كم‪ 2‬كە واڵتێكی سەركەش‬ ‫زەوی دروس��تكرد بۆ ئ��ەوەی پێكەوە و دیار و جوان و پڕ لە پیت و بەرەكەت‬ ‫بژین بە ئاس��وودە و سەربەستیییەوە و كەش و هەوا خۆشە‪.‬‬ ‫بە بێ جیاوازی و دەس��تدرێژی لەسەر گەل��ی كورد ب��ە پێوەرەكانی جیهانی‬ ‫و یاس��ایی ل��ە رووی خ��اك و زوبان‬ ‫یەكتری‪.‬‬ ‫كە سەرنش��ینەكان لە كەش��تییەكەی كۆمەاڵیەتی و كلتوری شارس��تانییەت‬ ‫حەزرەت��ی ن��وح هاتن��ە دەرەوە لە و جوگرافی��ا و مێژووی��ی تایبەت بە‬ ‫ناوچەی ئ��ارارات (كوردس��تان) هەر خۆی لەگەڵ بوونی قووڵترین هەس��تی‬ ‫گرووپە بەالی��ەك باڵوەیان لێ كرد بە نەتەوایەتی میللەتێكی دیار و جیاوازە‬ ‫زوبانی تایبەت بە خۆیان لە ناوچەیەكی لە میللەتانی دیكەی جیهان بوویە وەك‬ ‫س��نووردار وەك نیشتمان جێگیربوون هەموو میللەتێك مافی سەربەخۆیی و‬ ‫و كەوتنە ژیان بەس��ەربردن‪ ،‬میللەتی چارەنووس خۆی هەیە‪.‬‬ ‫كوردیش هەروەك یەك لەو ش��عوب و بەڵێ مافی سەربەخۆیی گەل و واڵت و‬ ‫قەبائیالنە زوبان��ی تایبەت بە خۆیان یەكسانی و پێكەوەژیانی ئاسوودە نەك‬ ‫دانا و لە ناوچەی كوردس��تانی ئێستا تەنها بڕیارێك��ی یەزدانی و كردارێكی‬ ‫جێگیرب��وون و تا ئیمڕۆ بە ش��ێوەی مێژوویی ویجدانییە بەڵكو بە ش��ێوەی‬ ‫جۆراوج��ۆر ب��ە هەم��وو هەڵكش��ان فەرم��ی و مودێرنان��ە و زانس��تییانە‬ ‫و داكش��انێكەوە ب��ە بااڵدەس��تی و پش��تگیری لێكراوە پاش سەركەوتن و‬ ‫پەرەس��ەندی شۆڕشی فەڕەنسی ‪14‬ی‬ ‫ژێردەستی ژیانیان بردۆتەسەر‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەوەی مای��ەی ش��انازیی و تەموزی ‪ 1789‬شۆڕشگێڕانی فەڕەنسا‬ ‫س��ەربڵندییە ب��ۆ ك��ورد ئەوەیە‪ ،‬كە بە ك��ۆی دەنگ بڕیاری��ان دا یارمەتی‬ ‫توانیویەتی پارێزگاریی لە خۆی و زوبان هەم��وو ئەو گەالنە ب��دەن‪ ،‬كە داوای‬ ‫و نیشتمانەكەی بكات سەرەڕای هەموو مافی سەربەخۆیی و مافی چارەنووس‬ ‫ئەو زوڵم و كارەس��اتانەی بەس��ەری دەكەن‪ ،‬دیس��ان لە پاش سەدەی ‪19‬‬ ‫هات��ووە لە م��اوەی چەند س��ەدەیی هەوڵ و تەقەڵاڵی جیهانی زیاتر پەرەی‬ ‫نزیك چەندەها ئیمپراتۆریەتی گەورە و سەند بۆ پشتگیری مافی چارەنووس بۆ‬ ‫زەبەالح تەفر و تونا بوون لەگەڵ نەتەوە گەالنی ژێردەستە‪ ،‬لە پێش هەموو ئەو‬ ‫و زوبان و نیشتمانەكانیان‪ ،‬بەاڵم گەلی هەواڵنەش قس��ە زێڕینەكەی سەرۆكی‬ ‫كورد بە هەموو جیهانی س��ەلماند كە ئەمەریكا بەڕێز (وڵسن)ە كە لە پێش‬ ‫قابیلی توان��ەوە و لەناوچ��وون نییە و ل��ە پاش جەنگ��ی یەكەمی جیهانی‬ ‫بەڵگەش بۆ ئەم راس��تییە ئەوەیە كە وتی‪( :‬پێویستە بە بێ مەرج چاودێری‬ ‫ئێس��تا خاوەنی حكومەت��ی هەرێمی ئ��اوات و ئامان��ج و بەرژەوەندییەكانی‬ ‫كوردس��تان و پێگەیەك��ی ب��اش و گەالن بكرێت لە كاتی یەكالكردنەوەی‬ ‫سەركەش��مان هەی��ە ل��ەم جیهان��ە ئەو داخوازییان��ەی پەیوەندییان هەیە‬ ‫پ��ان و بەرینە س��ەرەڕای هەموو ئەو بە س��ەربەخۆیی و نیشتمانپەرستی)‪،‬‬ ‫ناخۆشییانەی بەس��ەرمان هاتووە بە هەروەه��ا ل��ە پەیمان��ی نەت��ەوە‬ ‫درێژایی تەمەنی كوردستان‪.‬‬ ‫یەكگرتووەكان لە مادەی یەكەم بەندی‬ ‫گەلی ك��ورد نەك تەنها مافی خۆیەتی دووەم هاتووە و دەڵێت‪( :‬بەتینكردنی‬ ‫ش��انازی بكات بە مانەوەی تا ئیمڕۆ‪ ،‬پەیوەندی لە نێو دەوڵەتەكان لەس��ەر‬ ‫بەڵكو شانازییەكی گەورە و دیاردەكات بناغ��ەی رێزگرتن لەو فیكر و باوەڕەی‬ ‫بە خزمەتگوزارییەكانی خۆی بەرامبەر كە پێویس��ت دەكات یەكسانی هەبێت‬

‫بۆ ماف��ی هەموو میللەت��ان كە مافی‬ ‫چارەنووس��یان بۆ دەستەبەر دەكات‪،‬‬ ‫هەروەها لە هەمان پەیمان مادە (‪)55‬‬ ‫جەخت دەكاتەوە كە هەموو میللەتێك‬ ‫مافی چارەنووس��ی هەی��ە و نەتەوە‬ ‫یەكگرتووەكان كاری بۆ دەكەن‪ ،‬دیسان‬ ‫كۆنگرە جیهانییەكان جەخت دەكەنەوە‬ ‫لەسەر مافی چارەنووس و سەربەخۆیی‬ ‫گەالن وەك كۆنگرەیی ئاسیا و ئەفریقی‬ ‫س��اڵی ‪ 1951‬موئتەم��ەی پاندونغ لە‬ ‫‪24‬ی ئێپرێڵ��ی ‪ 1955‬و كۆنگ��رەری‬ ‫ئەدی��س ئەبابا لە دارول بەیزا س��اڵی‬ ‫‪ ،1961‬كۆنگ��رەی واڵتە بێ الیەنەكان‬ ‫لە بلغ��راد س��اڵی ‪ 1961‬و كۆنگرەی‬ ‫لوتك��ەی ئەفریقی لە س��اڵی ‪ 1963‬و‬ ‫‪ 19644‬و كۆنگ��رەی قاهیرە س��اڵی‬ ‫‪ 1964‬تا ئێس��تاش رۆژان��ە لە الیەن‬ ‫واڵتە دیموكراتیخوازەكان و كۆمەڵگای‬ ‫دەول��ی و رێكخ��راوە جیهانیی��ەكان‬ ‫بانگەش��ەی مافی چارەنووس دەكەن‬ ‫ب��ۆ هەمو گەالنی جیه��ان‪ ،‬خۆ ئەگەر‬ ‫سەرنج بدەینە پرۆگرامی هەموو حزبە‬ ‫كوردس��تانییەكان و حزبی ش��یوعی‬ ‫عێراق��ی و حەرەك��ەی ئیش��تراكی‬ ‫عەرەبی��ش داوای ماف��ی چارەنووس‬ ‫دەكەن بۆ گەلی كورد و بەڵێنیان داوە‬ ‫خەب��ات بكەن بۆ بەدەس��تهێنانی ئەو‬ ‫ماف��ە رەوایە‪ ،‬كەواتە ب��ۆ ئەبێ مافی‬ ‫چارەنووس خەونی ش��اعیران بێت‪ ،‬تۆ‬ ‫بڵێی��ت ئەندامی ئ��ەو كۆنگرانەی ئەو‬ ‫بڕیارەیان داوە بۆ مافی چارەنووس��ی‬ ‫كورد ئەوانە هەموویان ش��اعیر بوونە‬ ‫لەگەڵ رێزم بۆیان و بە خەونی خۆیان‬ ‫ئەو بڕیارەیان دابێت‪.‬‬ ‫بەڵێ خەباتمان كرد لە پێناو مافەكانمان‬ ‫باجی قورس و گرانمان دا‪ ،‬كیمیاباران‪،‬‬ ‫ئەنف��ال و وێرانكردنی كوردس��تان و‬ ‫بەعەرەبكردنی ش��ارەكانمان هەمووی‬ ‫ل��ە پێن��او ماف��ی چارەن��ووس بوو‪،‬‬ ‫رژێمەكەی س��ەدامی خوێنڕێژ رووخا و‬ ‫بە هیمەتی گەلی عێراق و شۆڕشەكانی‬ ‫كوردس��تان و ئەزموونەكان��ی گەل��ی‬ ‫ك��ورد‪ ،‬بەتایبەت��ی س��ەرۆكەكانی‬ ‫جواڵن��ەوەی ئازادیخوازان��ەی ك��ورد‬ ‫جەنابی مام جەالل و كاك مەس��عوود‬ ‫بارزانی و بەڕێز نەوش��ێروان مستەفا و‬ ‫هەڤاڵەكانیان‪ ،‬كە هەریەكەیان خاوەنی‬ ‫ئەزموون و خەباتی ‪ 50-40‬ساڵەی شاخ‬ ‫و ش��ار‪ ،‬كۆماری عێراق دروستكرایەوە‬ ‫پ��اش هەڵبژاردن��ی ئ��ازاد و دانانی‬ ‫دەس��توور‪ ،‬گۆیا لەب��ەر بەرژەوەندی‬ ‫گش��تی نوێنەرانی ك��ورد فیدرالیەتی‬ ‫راستەقینەیان قبووڵ كرد لە كۆمارێكی‬ ‫دیموكراسی یەكگرتووی فیدرالی بە بێ‬ ‫گەڕانەوە ب��ۆ گەلی كورد و ریفراندۆم‪،‬‬ ‫بەاڵم بەداخەوە لەبەر شەرم و نەزانین‬ ‫و هەن��دێ ت��رس و بەرژەوەندی ئەوال‬ ‫و ئ��ەوال نەمانتوان��ی داخوزییەكانمان‬ ‫لە دەستوور بچەس��پێنین لە ژمارەی‬ ‫مانگی چ��واری رۆژنام��ەی بەدرخانی‬ ‫خۆشەویس��ت و بێالی��ەن وتارێك��م‬ ‫نووس��ی لە ژێر ناوی (ن��ە دەوڵەتی‬ ‫عێراق یەكگرتووە و نە حكومەتەكەش‬ ‫دیموكراتە و فیدرالیەتیش تەنها خۆمان‬ ‫باس��ی دەكەین)‪ ،‬بۆیە پێویست ناكات‬ ‫دووبارەی بكەینەوە‪.‬‬ ‫پ��اش س��ێ س��اڵ هەڵب��ژاردن و‬ ‫دروستكردنی حكومەتەكانی د‪.‬عەالویی‬ ‫و بەڕێ��ز ئیبراهی��م جەعفەری و بەڕێز‬

‫مالیكی لە خولی یەكەمیدا گەیش��تینە‬ ‫دانانی حكومەتی چوارەم‪ ،‬كە لە نێوان‬ ‫لیس��تەكەی د‪.‬عەالویی و لیس��تەكەی‬ ‫بەڕێز مالیكی ب��وو بە كێبڕكێ و بێنە‬ ‫و بەردەیەك��ی توندوتی��ژ ب��ۆ ماوەی‬ ‫‪ 8‬مان��گ پ��اش هەڵب��ژاردن نەتوانرا‬ ‫حكوم��ەت دروس��تبكرێت‪ ،‬ت��ا ب��ە‬ ‫قودرەت��ی قادر بە هاندانی ئەمەریكا و‬ ‫ئێران كۆبوونەوەكەی هەولێر سازدرا و‬ ‫مالیكی بوو بە سەرۆك وەزیران و بەڕێز‬ ‫تاڵەبانی بوو بە سەرۆك كۆمار و بەڕێز‬ ‫عەالوی ببێ بە س��ەرۆكی ئەنجوومەنی‬ ‫بااڵی كێش��ە س��تراتیجییەكان لەگەڵ‬ ‫جێبەجێكردن��ی ‪ 19‬خاڵەكەی الیەنی‬ ‫كورد بە م��ادەی ‪140‬یش��ەوە هەموو‬ ‫الیەك ئەم رێككەوتنەیان مۆر كرد‪ ،‬ئەوە‬ ‫نزیكەی س��اڵێك تێدەپەڕێت بەسەریا‪،‬‬ ‫بەاڵم تەنها سەرۆكایەتییەكەی بەڕێزان‬ ‫مالیك��ی و تاڵەبان��ی جێبەجێك��راوە‬ ‫حكومەت دروس��تكرا بە سەرۆكایەتی‬ ‫مالیكی بە بێ دانانی وەزیرانی بەرگری‬ ‫و ناوخ��ۆ و ئەمنی‪ ،‬كە هەرس��ێكیان‬ ‫مالیك��ی بەڕێوەیان دەبات و لە هەمان‬ ‫كات س��ەركردەیی هێزە چەكدارەكانی‬ ‫عێراق و گەلێ دەس��ەاڵتی ئاش��كرا و‬ ‫نهێنی دیكەی قۆرغ كرد و ئێس��تاش‬ ‫ئەیەوێت بانق��ی ناوەندی عێراق بخاتە‬ ‫ژێر دەستی خۆی‪ ،‬بەرامبەر ئەم كردەوە‬ ‫مەترسیدارانە جەنابی (سەرۆك تاڵەبانی‬ ‫و بارزانی و ئەی��اد عەالوی و موقتەدا‬ ‫سەدر و حزبی ئیس�ل�امی‪ )....‬هەموو‬ ‫هەوڵەكانی خۆیان بەكارهێنا تەنانەت‬ ‫لەگەڵ ئێران و ئەمەریكاش تا مالیكی‬ ‫رێككەوتنەكەی هەولێر جێبەجێ بكات‬ ‫و وازبێنێ��ت لە تاك��ڕەوی‪ ،‬بەاڵم نەك‬ ‫گوێ��ی بە كەس نەدا‪ ،‬بەڵكو كۆمەڵێك‬ ‫هەن��گاوی نادروس��ت و قبوڵنەكراوی‬ ‫هاویشت ئەمەش بوو بە هۆی ئەوەی‪،‬‬ ‫كە سەرۆكی هەرێمی كوردستان بەڕێز‬ ‫بارزانی ل��ە یەكەم رۆژی نەورۆزی ئەم‬ ‫ساڵ واتە لە ‪2012/3/21‬دا راشكاوانە‬ ‫وت��ی‪( :‬ئێمە ناتوانی��ن هیچی تر ئەم‬ ‫سیاس��ەتە چ��ەوت و تاكڕەوییان��ەی‬ ‫سەرۆك وەزیرانی عێراق قبوڵ بكەین‪،‬‬ ‫رێگ��ەش نادەی��ن عێ��راق بگەڕێتەوە‬ ‫رۆژان��ی دیكتاتۆرییەت‪ ،‬پێش ئەوەش‬ ‫ل��ە هەمان وتاری��دا پیرۆزبایی جەژنی‬ ‫ن��ەورۆزی لە گەلی كوردس��تان كرد و‬ ‫ئومێدی خواس��ت لە دواڕۆژێكی نزیكی‬ ‫وەكو ئیمڕۆ بتوانین سەربەخۆ بین‪)...‬‬ ‫پاش ئەم قس��انەی س��ەرۆك بارزانی‬ ‫رەخنە و ش��ەڕی راگەیاندنی دەستی‬ ‫پێك��رد‪ ،‬مالیك��ی وتی هەم��وو كورد‬ ‫لەگەڵ ئەو قسانەی بارزانی نین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ەوەی جێ��گای داخ و پەژارەیەكی‬ ‫زۆرە چەن��د الیەنێكی دیار و ناس��راو‬ ‫لە ناو كورد نەك پش��تگیری سەرۆكی‬ ‫هەرێمی��ان نەكرد‪ ،‬یا ب��ێ دەنگ بن‪،‬‬ ‫بەڵك��و زوو بە زوو بە بێ هەڵوەس��تە‬ ‫و گەڕانەوە بۆ حیزب و سەرۆكەكانیان‬ ‫هەریەكە بەجۆرێك ناڕەزاییان نیش��ان‬ ‫دا بەرامبەر قسەكانی سەرۆكی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەم هەڵوێستە مەترسیدارە‬ ‫بە ئاشكرا لە ناو میدیاكاندا نەك تەنها‬ ‫درزی خس��تە ناو ری��زی گەلەكەمان‪،‬‬ ‫بەڵك��و ت��ا رادەیەك تای ت��ەرازووی‬ ‫مالیكی بەهێزكرد بە ناحەق‪.‬‬ ‫لەو كاتەی لەس��ەر شاش��ەی هەندێ‬ ‫تەلەفزیۆن��ە كوردیی��ەكان گوێ��م لە‬

‫هێرش��كردنە س��ەر جەناب��ی بارزانی‬ ‫و حكومەت��ی هەرێ��م دەب��وو لەگەڵ‬ ‫ستایش��كردنی هەڵوێستەكانی جەنابی‬ ‫مالیكی‪ ،‬ل��ەو كاتان��ەدا قەلەڕەش و‬ ‫فس��وس پاڵەوانەكانی عەبدولسەالم و‬ ‫سەدام حوسێنم كەوتەوە بەرچاو وەكو‬ ‫(یونس الگائی) و فەوزی عەبدولواحێد‬ ‫و پ��ۆاڵ كرۆژەكان��ی ن��او ب��ەرەی‬ ‫بەناوپێش��كەوتوو لەگەڵ بەعسییەكان‬ ‫ك��ە لەس��ەر الپ��ەڕەی رۆژنامەكانی‬ ‫(الپورە‪ ،‬جمهوری��ە الحریەی بەعس و‬ ‫‪ .....‬ستایشی دیكتاتۆرەكانیان دەكرد‬ ‫و دەیان وت كورد ئومەت و میللەت نییە‬ ‫و مافی س��ەربەخۆیی و خودموختاری‬ ‫نییە‪ ،‬بەڕێزان قسەكانی سەرۆكی هەرێم‬ ‫ن��ەك تەنیا كفر و زێدەڕەوی و توند و‬ ‫نامەسئوالنە نییە وەك نەیارانی كورد و‬ ‫كوردایەتی بانگەشەی بۆ دەكەن‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بەڕاس��تی ئومێد و ئاوات و گەشبینی‬ ‫گەڕاندنەوە ب��ۆ دڵ و دەروونی هەموو‬ ‫نیش��تمانپەروەرێكی كورد و دڵسۆزانی‬ ‫عێراقی بۆ دیموكراس��یەت و یەكسانی‬ ‫لە واڵت‪.‬‬ ‫هەربۆی��ە دەبوای��ە هەم��وو حزب��ە‬ ‫كوردستانییەكان رێكخراوە پیشەیی و‬ ‫مەدەنییەكان لە سەرانسەری كوردستان‬ ‫بڕژایانە سەر شەقام بۆ پاڵپشتی قسە‬ ‫رەوا و گرنگەكانی س��ەرۆكی هەرێمی‬ ‫كوردستان و ناڕەزایی دەربڕین بەرامبەر‬ ‫هەڵوێستە خراپەكانی بەڕێز مالیكی و‬ ‫ریسواكردنی هەڵوێستی رەش و نامۆی‬ ‫قەلەڕەش و فسوس پاڵەوانەكانی كورد‬ ‫دژ بە قس��ەكانی س��ەرۆكی هەرێمی‬ ‫كوردستان و ستایشكردنی هەڵوێستی‬ ‫بەڕێز مالیك��ی‪ ،‬خوێنەرانی بەڕێز نابێ‬ ‫تاك��ی كورد حزبی بێت یا س��ەربەخۆ‬ ‫عیلمانی یا ئیسالمی یا مەسیحی بێدەنگ‬ ‫و بێ هەڵوێس��ت بێت ل��ەو موبارەزە‬ ‫ترسناكەی نێوان هەرێمی كوردستان و‬ ‫بەڕێز مالیك��ی و هاندەرەكانی‪ ،‬ئەوەتا‬ ‫مالیك��ی بەڕێز س��ەرەڕای تاكڕەوی و‬ ‫جێبەج��ێ نەكردن��ی رێككەوتنەكەی‬ ‫هەولێر و ناو هێزە سیاسییەكانی عێراق‬ ‫و بەندەكان��ی دەس��توور‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫هەموو داخوازییەكان��ی گەلی كوردی‬ ‫تێ��دا نییە و لە پێش هەمووش��یانەوە‬ ‫باس��ی مافی چارەن��ووس و تەنانەت‬ ‫فیدرالیەتی نەتەوەیی سیاسیش ناكات‬ ‫لەگەڵ هەموو ئەوانە مالیكی دەڵێت‪:‬‬ ‫‪ -1‬لە باسكردنی لەسەر ناسنامەی خۆیی‬ ‫ل��ە وەاڵمێكی بۆ رۆژنام��ەی گاردیانی‬ ‫بەریتانی دەڵێت لە پێش��ەوە شیعەم‬ ‫پاشان عیراقیم پاشان عەرەبم‪ ،‬دواجار‬ ‫ئەندام��ی حیزبی دەعوەم‪ ،‬باس��كردن‬ ‫لەس��ەر ئەم پێناس��ەیە بۆ س��ەرۆك‬ ‫وەزیران��ی عێراق��ی بەن��او دیموكرات‬ ‫و یەكگرت��وو زۆر هەڵدەگرێ��ت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەڵگەیی مێژوویی و جوگرافی حاش��ا‬ ‫هەڵنەگر دەڵێت عێراق پێش ئیسالم و‬ ‫ئیسالمیش پێش شیعە هەبووە‪ ،‬جا بۆ‬ ‫خوێن��ەری بەڕێزی بەجێ دێڵم و تەنها‬ ‫دەڵێم تایفەگەری چۆن دەبێت؟‬ ‫‪ -2‬ل��ە س��ەردانەكەی ب��ۆ كەركووك‬ ‫لەم مانگەدا وتی كەركووك ش��ارێكی‬ ‫عێراقییە‪ ،‬واتە كوردس��تانی نییە‪ ،‬ئەم‬ ‫قسەیە نەك تەنها بۆ ئیستفزازی كوردە‪،‬‬ ‫بەڵك��و دژی بەندەكانی دەس��توورە‬ ‫بەتایبەتی مادەی ‪ 140‬كە تا ئێستا بە‬ ‫ئیعترافی خۆی یەكالنەكراوەتەوە‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫سیاسی‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫مام جەالل‬ ‫‪ -3‬لە س��ەرەتای ئ��ەم مانگە مالیكی‬ ‫لەس��ەر شاشەی تەلەفزیۆن وتی مافی‬ ‫چارەنووسی كورد لە دەستوور بوونی‬ ‫نییە‪ ،‬مالیكی راست دەكات دەبێ ئەوە‬ ‫لەو نوێنەرانەی كورد بپرس��ین كە لە‬ ‫دانانی دەستوور بەش��داربوونە‪ ،‬تەنها‬ ‫ئەوەم��ان بۆ ماوەت��ەوە بڵێین لە بێ‬ ‫خەبەران كەشكەك س��ەاڵوات لەسەر‬ ‫ئەمەش نوورمان نووسی‪.‬‬ ‫‪ -4‬ل��ە رۆژی ‪ 2012/5/21‬حكومەت��ی‬ ‫مەرك��ەزی بڕی��اری نەناردنی نەوت و‬ ‫بەنزین��ی دا ب��ۆ كوردس��تان‪ ،‬برایان‬ ‫خوش��كان پێم بڵێن دوژمنایەتی دەبێ‬ ‫چۆن بێت‪.‬‬ ‫‪ -5‬رۆژنامەنووسێكی ئەمەریكی بە ناوی‬ ‫(نید پاركەر) كە ماوەیەك بەرپرس��ی‬ ‫رۆژنام��ەی (لۆس ئەنجیل��ۆس تایمز)‬ ‫بووە دەڵێت‪( :‬مالیكی س��ەرۆكایەتی‬ ‫رژێمێك دەكات گەندەڵی و وەحشیەتی‬ ‫تێدا بااڵدەستە)‪.‬‬ ‫‪ -6‬ل��ە رۆژی ‪ 2011/12/28‬س��اڵح‬ ‫موتڵ��ەگ جێگری س��ەرۆك وەزیرانی‬ ‫عێراق لە خوا بەزی��اد نەبێت دەڵێت‪:‬‬ ‫(پێویس��تە مالیك��ی دەس��ت لەكار‬ ‫بكێش��ێتەوە‪ ،‬چونكە دیكتاتۆرێكە لە‬ ‫سەدام خراپترە)‪ ،‬بەاڵم وادیارە مالیكی‬ ‫لەبەر بێكەس��ی خۆی پەنایی بۆ ساڵح‬ ‫موتڵەگ بردووەتەوە!!!‬ ‫‪ -7‬سەرەڕای هەموو ئەو بودجەی لەبەر‬ ‫دەستی سەرۆك وەزیرانی عێراقدایە تا‬ ‫ئێستا ش��ارەكانی ناوەند و خوارووی‬ ‫عێراق بێ ئ��او و بێ كارەبا و دەرمان‬ ‫و خزمەتگوزاری��ن بەتایبەتی بەغدای‬ ‫پایتەخت‪.‬‬ ‫‪ -8‬زیاتر لە هەموو وەزارەتەكانی عێراق‬ ‫و هەم��وو بودجەی كوردس��تان پارە‬ ‫تەرخان كراوە بۆ پاراستنی ئاسایشی‬ ‫واڵت لەگەڵ ئەوەش رۆژانە تەقینەوە و‬ ‫فڕاندن و دزی لە زیادبووندایە‪.‬‬ ‫‪ -9‬س��ەدان بەندك��راو و حوكمدراوی‬ ‫تیرۆرست و پیاوكوژ و دز و جاسوس لە‬ ‫بەندیخانە رایانكردووە و بەردەوامیشە‪،‬‬ ‫دەبێ كام الیەنی سیاس��ی لە پش��ت‬ ‫ئەم كارەساتەوە بێت؟!! سەیر ئەوەیە‬ ‫كەس��ێك لە بەندكراوە بێتاوانەكان لە‬ ‫بەندیخان��ە نهێنییەكان ناتوانن رابكەن‬ ‫وەك تاوانبارەكان‪.‬‬ ‫‪ -10‬تۆمەتباركردن��ی حكومەتەك��ەی‬ ‫مالیكی ب��ە جێبەجێكردنی ئەجێندای‬ ‫دەوڵەتانی ئەوال و ئەوال و ناردنی پارە‬ ‫و چ��ەك و ن��ەوت و بەنزین بۆ رژێمی‬ ‫سوریای دیكتاتۆر‪.‬‬ ‫‪ -11‬تەش��ەنەكردنی گەندەڵ��ی و دزی‬ ‫و ئیفلیجبوون��ی هەم��وو دەزگاكان��ی‬ ‫حكومی لە ناوەند و باش��ووری عێراق‬ ‫بە بێ پرس��ینەوە تا ئێستا لە وەزیر و‬ ‫بااڵدەستە دزەكان دادگایی نەكراون و‬ ‫سزای خۆیان وەرنەگرتووە‪.‬‬ ‫‪ -12‬پارە و پوولی مەزارەكانی كەربەال‬

‫مەسعوود بارزانی‬ ‫و نەج��ەف و كوفە و س��امەڕا‪ ...‬كە‬ ‫بە ملی��اران دۆالر مەزەندە دەكرێت لە‬ ‫س��اڵێك كەس نازان��ێ چۆن و لە چی‬ ‫خ��ەرج دەكرێ��ت‪ ،‬دۆالرێك��ی ناچێتە‬ ‫بودج��ەی دەوڵەت‪ ،‬بەاڵم بەڕێز فەرەج‬ ‫حەیدەری دەدرێت��ە دادگا بە بیانووی‬ ‫ئەوەی ‪ 130‬سەد و سی دۆالری داوە بە‬ ‫مووچەخۆری دائیرەكەی خۆی تەنانەت‬ ‫لەبەر ئ��ەوە كاك ف��ەرەج حەیدەری‬ ‫كوردە و ملكەچی كەس نییە‪.‬‬ ‫خوێنەری بەڕێ��ز ئەگەر حكومەتەكەی‬ ‫بەڕێ��ز مالیك��ی فاش��ل و روو ل��ە‬ ‫دیكتاتۆریەت نەبێت ئەبێ چی بێت‪.‬‬ ‫باشە ئەو بەڕێزانەی دەڵێن جێگرەوەی‬ ‫(بەدیل��ی) مالیكی تەنها مالیكییە‪ ،‬لە‬ ‫الیەكەوە ئەم قس��ەیە راس��تە چونكە‬ ‫تەنه��ا بەڕێ��ز مالیك��ی دەتوانێ ئەو‬ ‫هەم��وو تاكڕەویی و یاس��ابەزاندنە و‬ ‫دوژمنایەت��ی ك��ورد ب��كات‪ ،‬بەاڵم بە‬ ‫الیەكەی دیكەی��ەوە زوڵمێكی گەورەیە‬ ‫ل��ە گەلی عێ��راق بە كوردس��تانەوە‬ ‫هەروەها لە هەموو ش��یعەی عێراق و‬ ‫لیستی نیش��تمانی و دەوڵەتی یاسا و‬ ‫حزبی دەعوەش‪ ،‬تۆ بڵێیت لە ناو ئەو‬ ‫هەموو كۆمەڵگایانەوە كەس��ێك نەبێت‬ ‫جێگای مالیك��ی بگرێت��ەوە‪ ،‬بە الی‬ ‫خۆمەوە هیچ الیەنێك لەمانەی سەرەوە‬ ‫ئەو زوڵمە گەورەیە قبوڵ ناكەن‪ ،‬باشە‬ ‫ئەگەر خوانەخواستە مالیكی مرد دەبێ‬ ‫چی بكەین و چاوەڕوانی چی بین‪.‬‬ ‫خ��ۆم وەكو كەس��ێكی ك��ورد بەڕێز‬ ‫مالیكیم ناس��یوە لە س��اڵی ‪ ،2005‬بۆ‬ ‫م��اوەی ‪ 11‬مانگ لە س��اڵی ‪ 2005‬لە‬ ‫كابین��ەی جەمعی��ەی وەتەنی پێكەوە‬

‫ئەیاد عەالوی‬ ‫و كوردس��تان نەبێت دووب��ارە دەڵێم‬ ‫بەڕێز مالیكی ئێ��وە پەتی قەنارەتان‬ ‫بۆ ئامادەكرابوو ئەم شەرەفە گەورەیە‬ ‫لەدەس��ت خۆتان مەدەن و بگەڕێنەوە‬ ‫ریزی میلل��ەت ئەجن��دای دەرەكی و‬ ‫بیانی نەك كەس��یان گەورە نەكردووە‬ ‫بەڵك��و گەورەكان��ی وەك��و ئێوە یان‬ ‫زۆر بچووك كردۆت��ەوە‪ ،‬پێش ئەوەی‬ ‫متمانەت لێبس��ێننەوە خ��ۆت وازبێنە‬ ‫باشترە‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم بەش��ی دووەم��ی قس��ەكانی‬ ‫س��ەرۆكی هەرێم��ی كوردس��تان لە‬ ‫بارەی سەربەخۆیی كوردستان و مافی‬ ‫چارەنووس بۆ گەلی كورد لە پێشەوە‬ ‫وتم��ان ئەو ماف��ە مافێك��ی ئیالهی‬ ‫و سروش��تی مێژوویی��ە‪ ،‬ه��ەر بۆیە‬ ‫ساڵەهای س��اڵە گەلی كورد خەباتی‬ ‫ق��ورس و دژواری لە پێن��اودا كردووە‬ ‫و بەردەوامی��ش دەبێت ل��ەم كاروانە‬ ‫دوورودرێژەیدا تووشی دەیان هەوراز و‬ ‫نشێو هاتووە و دەستەكەوتی گەورەشی‬ ‫بەدەست هێناوە وەك دەستكەوتەكانی‬ ‫ناو پەیمانی س��یڤەر و حكومەتەكەی‬ ‫ش��ێخ مەحم��وودی نەم��ر و كۆمارە‬ ‫خۆشەویس��تەكەی مەهاباد بەرابەری‬ ‫نەمری هەمیشە زیندوو و پێشەوا قازی‬ ‫محەمەد و دەستەكەوتەكانی جۆراوجۆر‬ ‫لەگەڵ حكومەتەكانی عیراق‪ ،‬دواجاریش‬ ‫دروس��تبوونی حكومەت��ی هەرێم��ی‬ ‫كوردستان و گەشەكردنی جووالنەوەی‬ ‫ئازادیخ��وازی ك��ورد ل��ە باك��وور و‬ ‫رۆژهەاڵت و رۆژئاوی كوردس��تان ئەو‬ ‫س��ەركەوتنانە هەن��گاوی س��ەرەكین‬ ‫بۆ گەیش��تن بە س��ەربەخۆیی و مافی‬

‫نووری مالیكی‬ ‫‪ -4‬زیات��ر لە ‪ 10‬زانكۆی جۆراوجۆرمان‬ ‫هەیە‪ ،‬نزیك��ەی یەك ملیۆن خوێندكار‬ ‫و ی��ەك ملیۆن مووچەخ��ۆر و كادری‬ ‫ئیداری و فەننی و زانس��تی و ئابووری‬ ‫و تەندروستی و كۆمەاڵیەتیمان هەیە‪.‬‬ ‫‪ -5‬ت��ا رادەیەك��ی زۆر ل��ە ئەزموونی‬ ‫بەڕێوەبردن��ی دەوڵەت ش��ارەزاییمان‬ ‫پەیداكردووە‪.‬‬ ‫‪ -6‬زیاتر لە ‪ 20‬قونسوڵخانەی جیهانی‬ ‫ل��ە كوردس��تان هەی��ە و نوێن��ەری‬ ‫حكومەتی كوردستانیشی لە زۆر واڵتان‬ ‫بوون��ی هەی��ە‪ ،‬جگە لە ‪ 8‬س��ەفیر و‬ ‫قونسوڵی كوردی لە واڵتانی دەرەوەی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫‪ -7‬س��ەرۆككۆمار و جێگری س��ەرۆك‬ ‫وەزری��ران و وەزی��ری دەروە و‬ ‫سووپاس��االری عیراق و لێپرس��راوی‬ ‫هێزی بەرگ��ری ئاس��مانی و وەزیری‬ ‫دیكەمان هەی��ە كە هەموویان كوردن‪،‬‬ ‫زۆربەشیان پێشمەرگەی شاخ و خاوەن‬ ‫ئەزموونن‪.‬‬ ‫‪ -8‬س��ێ فرۆكەخان��ەی تایب��ەت بە‬ ‫كوردس��تانمان هەی��ە كە نیش��انەی‬ ‫شارستانیەت و بە دەوڵەتبوونن‪.‬‬ ‫‪ -9‬ئێمەی كورد میللەتێكی موسڵمانی‬ ‫میان��ڕەو و دیموكراتخ��واز و ئاش��تی‬ ‫پەرستین‪ ،‬جێگای مەترسی نین لەسەر‬ ‫بەرژەوەندی هیچ واڵتێك‪.‬‬ ‫ئەم دەستكەوتانەی سەرەوە زۆر و زۆری‬ ‫دیكەشمان هەیە‪ ،‬كەواتە پێگەی كورد‬ ‫لە كوردستانی باشوور بە هەموو پێوان‬ ‫و كێشانێك زۆر بەرەو پێشەوە چووە‪،‬‬ ‫هەرچەندە تا ئێس��تا كەموكوڕیشمان‬ ‫ماوە كە دەبێ بە دەس��تێكی پۆاڵیین‬

‫دەبێ ئاگاداری پیالن و فاقی دوو كەوانەكان بین نەكەوینە ناویەوە‬ ‫وەك پیالنەكانی پێشوو‬ ‫ئەن��دام بووی��ن‪ ،‬كردەوەیەكی خراپم‬ ‫ل��ێ نەدی��ت لەگ��ەڵ ئێم��ەی كورد‬ ‫هاوهەڵوێس��ت ب��وو‪ ،‬ب��ەاڵم وادیارە‬ ‫كورسی سەرۆكایەتی وەزیران خستییە‬ ‫نێوان چوار بەرداشەوە‪ ،‬بەرداشی ئێران‬ ‫و ئەمەریكا و سعودیە و عێراقییەكان‪،‬‬ ‫هەر بۆیە ناس��نامەكەی خۆش��ی بەو‬ ‫جۆرەی باسمان كرد پێناسە كردووە‪،‬‬ ‫پێم باشە مالیكی خۆی رزگاربكات لەم‬ ‫تەنگژە خراپە و خەبات و دەربەدەری‬ ‫و ئێش و ئازارەكانی خۆی و خانەوادە‬ ‫بەڕێزەك��ەی نەكات��ە نرخی كورس��ی‬ ‫س��ەرۆكایەتی وەزارەت‪ ،‬چونك��ە ئەم‬ ‫كورس��ییە ئەگەر بەردەوام بووایە بۆ‬ ‫هەركەس��ێك نەدەگەیش��تە بەڕێزیان‪،‬‬ ‫دڵنیاشم كە بەڕێز سەرۆكی هەرێم هیچ‬ ‫مەبەس��تێكی شەخسی لەگەڵ مالیكی‬ ‫نییە و ناش��یەوێ دۆس��تایەتییەكەی‬ ‫لەدەس��ت ب��دات‪ ،‬بەمەرجێ لەس��ەر‬ ‫حیس��ابی بەرژەوەندی گەل��ی عیراق‬

‫چارەن��ووس بۆ گەلی ك��ورد‪ ،‬ئێمەی‬ ‫كورد ئەمڕۆ زۆر بەهێزتر و ئامادەترین‬ ‫با بەچاوێكی واقیعییانە و گەش��بینانە‬ ‫خۆمان بخوێنینەوە و ئەم راستییانەی‬ ‫خوارەوەمان لەبەر چاو بێت‪:‬‬ ‫‪ -1‬ئێم��ە ئەم��ڕۆ حكومەتێكی نیمچە‬ ‫س��ەربەخۆمان هەیە لەگەڵ (‪)100،000‬‬ ‫س��ەد هەزار پێش��مەرگەی رێكخراو و‬ ‫چەكدار و بە ئەزموون‪.‬‬ ‫‪ -2‬زۆر حیزب و س��ەركردەی دڵسۆز و‬ ‫ئازا و خوێندەوارم��ان هەیە‪ ،‬لە پێش‬ ‫هەموویان��ەوە بەڕێزان م��ام جەالل و‬ ‫كاك مەس��عوود و كاك نەوشیروان و‬ ‫هەڤاڵەكانی��ان ك��ە هەریەكەیان ‪-40‬‬ ‫‪ 50‬س��اڵ لە خەباتی ش��ار و ش��اخ‬ ‫قاڵبوونەتەوە‪ ،‬ئێستا خاوەن ئەزموونی‬ ‫جۆراوجۆری بێ وینەن‪.‬‬ ‫‪ -3‬ن��ەوت و گاز و س��امانی زۆر و‬ ‫باش��مان هەیە‪ ،‬كە ل��ە كاتی تەنگانە‬ ‫سوودیان دەبێت‪.‬‬

‫بنبڕیان بكەین‪ ،‬ئەگینا تەشەنە دەكەنە‬ ‫ناو خاڵە باش و دەس��تكەوتەكانمان و‬ ‫رزووكیان دەكەن‪.‬‬ ‫لێرەدا ئەو پرس��یارە دێتە پێش��مان‬ ‫كەواتە بۆ سەربەخۆنین و بۆچی مافی‬ ‫چارەنووسمان نییە‪ ،‬ئایا بۆمان رەوا و‬ ‫لەبارە جاڕی س��ەربەخۆیی كوردستان‬ ‫بدەین وەاڵمی ئەم پرسیارە دوو الیەنی‬ ‫هەیە‪:‬‬ ‫الیەنی یەكەم‪ :‬ئایا مافی سەربەخۆیی و‬ ‫مافی چارەنووسمان هەیە‪ ،‬دەڵێم بەڵێ‬ ‫چونكە هەموو مەرج��ە جیهانییەكانی‬ ‫مافی چارەنووس و سەربەخۆیی لەگەلی‬ ‫كورد و كوردستان بوونی هەیە‪.‬‬ ‫الیەن��ی دووەم‪ :‬ئای��ا جاڕدان��ی‬ ‫س��ەربەخۆیی كوردس��تان و ماف��ی‬ ‫چارەنووس��ی گەلی كورد لە ئێس��تادا‬ ‫شیاو و رەوایە؟ بەڵێ شیاو و رەوایە‪،‬‬ ‫رەوایە بەاڵم سەربەخۆیی وەك پالكی‬ ‫كارەبای��ی نیی��ە دەس��تی پیابنێی و‬

‫موقتەدا سەدر‬ ‫ژوورە تاریكەكان��ی پ��ێ رەوش��ەن‬ ‫كەیتەوە‪ ،‬بەڵكو دەبێ قۆناغ بە قۆناغ‬ ‫بۆی بچێ��ت‪ ،‬واتە لە پێش��ەوە دەبێ‬ ‫ئیرادەمان هەبێت بۆ وەدەس��تهێنانی‬ ‫ئەو مافە پیرۆزە‪ ،‬ئی��رادەش بریتییە‬ ‫لە‪ :‬باس��كردن و بیركردنەوە لەسەری‬ ‫لەگ��ەڵ باوەڕهێنان لەس��ەری دواییە‬ ‫بڕیاردان لەس��ەر داواكردن��ی دواییە‬ ‫كارك��ردن و تێكۆش��ان بۆ س��ەندنی‬ ‫ئەو مافە‪ ،‬دڵنیاش��م لەوەی كە كورد‬ ‫ئی��رادەی هەیە بۆ ئ��ەو مافە رەوایە‪،‬‬ ‫بەاڵم هەنگاوەكان��ی دانەڕێژراون بۆیە‬ ‫دەبێ خۆمان س��از دەین بۆ ریزبەندی‬ ‫هەنگاوەكان و دابینكردنی مەرجەكانی‬ ‫ئ��ەو مافانە ب��ە تایبەتی یەك ریزی و‬ ‫یەك هەڵوێس��تی و دەستنیشانكردنی‬ ‫دۆس��ت و نەیارەكانمان و پتەوكردنی‬ ‫ژێرخان��ی ئابووری و ریزگرتن لە هەژار‬ ‫و بێدەرامەت��ەكان دوورخس��تنەوەی‬ ‫چلكاوخۆر و خۆپەرست و دز و پۆاڵ كوژ‬ ‫و داوێن پیسەكان لە كورسی بڕیاردان‬ ‫و بەش��داریكردنی كۆمەاڵن��ی خەڵك‬ ‫لەهەر بڕیار و هەڵوێس��تێك بە فەرمی‬ ‫و ئاش��كرا لەگەڵ بنبڕكردنی ریشەیی‬ ‫گەندەڵی جددی پ��اش ئەم هەنگاوانە‬ ‫دەتوانین س��ەربەخۆیی جاڕبدەین بە‬ ‫بڕیاری كۆنگریەكی نیش��تمانی فراوان‬ ‫كە هەموو پێكهاتەكانی كوردس��تانی‬ ‫تێدابێت تایبەت ب��ەم مافە رەوایانەی‬ ‫ك��ورد وەك كۆنگرە فروانەكەی‪ ،‬كە لە‬ ‫شاری كۆیە بەس��ترا لە ‪1963/3/11‬‬ ‫بۆ گفتوگۆك��ردن لەگ��ەڵ حكومەتی‬ ‫بەع��س دەستنیش��انكردنی مافەكانی‬ ‫كورد پ��اش بڕیاردانی ئ��ەم كۆنگرە‬ ‫فروانە لەسەر جاڕدانی سەربەخۆیی و‬ ‫مافی چارەنووس ریفراندۆمیشی لەسەر‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫لەگ��ەڵ رێ��زم ب��ۆ هەڵوێس��تی ئەم‬ ‫دڵس��ۆزانەی ك��ە دەڵێ��ن س��نووری‬ ‫كراوەمان نییە و كەس دانمان پیانانێت‬ ‫و لە برس��ان دەمری��ن و پێیان دەڵێم‬ ‫س��ەربەخۆیی باجی گ��ەورەی دەوێ‪،‬‬ ‫چونكە دوارۆژی روون و ئاسوودە و پڕ‬ ‫لە كامەرانی لەدواوەیە ئەوەی ئێس��تا‬ ‫ئێمە هەمانە زۆر لە واڵتە سەربەخۆكان‬ ‫نیانە م��ەرج نییە لە پێش��ەوە كەس‬ ‫دانم��ان پیا بن��ێ چەن��د دەوڵەتێك‬ ‫س��ەربەخۆیان وەرگرتووە تا ئێس��تا‬ ‫كەس دانی پیانەناون س��نوورەكانیش‬ ‫ب��ە نەفەس��ی درێ��ژ و بەرژەوەندی‬ ‫هەمەالیەن��ە دەكرێتەوە‪ ،‬دەبا ش��ەرم‬ ‫و ت��رس و بەرژەوەندی كەس��ایەتی و‬ ‫خزمەتكاری ریسواكەین و پشت بە خوا‬ ‫و میللەتەكەمان ببەستین تا ئەو رۆژەی‬ ‫جاڕی س��ەربەخۆیی تیا دەدەرێت‪ ،‬كە‬ ‫بێگومان س��ەركەتوو دەبین لە هەمان‬ ‫كات دەبێ ئ��اگاداری پی�ل�ان و فاقە‬ ‫(تەللە) دوو كەوانەكان بین نەكەوینە‬ ‫ناویەوە وەك پیالنەكانی پێشوو‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫بنكۆڵ‬

‫ته‌ها سلێمان‬

‫رووفاتی ئەنفالەكان‬ ‫دۆسیەو پرس��ی هەڵدانەوەی گۆڕە بە كۆمەڵەكان‬ ‫و هێنانەوەی��ان بۆ نیش��تمانی خۆیان‪ ،‬یەكێكە لە‬ ‫بابەت��ە گرنگ و گەرمەكان‪ .‬لە كۆی (‪ )289‬گۆڕی‬ ‫بە كۆمەڵ كە تا ئێس��تا لە ش��ارەكانی ناوەڕاست‬ ‫و بیابانەكانی خوارووی عێ��راق دۆزراونەتەوە‪ ،‬بە‬ ‫پێی خەماڵندنە س��ەرەتاییەكان و ئ��ەو گۆڕە بە‬ ‫كۆمەاڵنەی هەڵدراونەتەوە‪ ،‬لە (‪ )%80‬یان كوردن‬ ‫و ل��ە قوربانیانی كۆمەڵكوژییەكان��ی ئەنفالن‪ .‬لە‬ ‫كۆی ئەو ڕێژەیەش تا نوس��ینی ووتارە‪ ،‬تەنها ئەم‬ ‫گۆڕانە هەڵدراونەتەوە( حەزەرلە موسڵ‪ ،‬سەماوە‪،‬‬ ‫مەه��اری یەك و دوو لە دیوانییە‪ ،‬حەیدەرییە یەك‬ ‫و دوو‪ ،‬بوس��ەیە بە موسەنا‪ ،‬حەمرین یەك گۆڕ) و‬ ‫ه��اوكات هەڵدانەوەی ئ��ەو منااڵنەی كە لە (دبز)‬ ‫گیانیان لە دەست دابوو لەوێش نێژرابوون لە گەڵ‬ ‫تەرم��ی (‪ )4‬ئافرەت‪ .‬ك��ۆی ڕووفتەكانی نێو ئەو‬ ‫گۆڕە بە كۆمەاڵنەی هەڵدراونەتەوەو هێنراونەتەوە‬ ‫بۆ نیشتمانی خۆیان ( ‪ )1860‬ڕووفات بوون‪.‬‬ ‫سەرنج و تێبینی جەوهەری و كۆنكریتی لێرەو الی‬ ‫من ئەوەیە‪ ،‬ئەگ��ەر ژمارەی قوربانییەكانی تاوانی‬ ‫ئەنف��ال (‪ )182‬كەس بن‪ ،‬و ل��ە دوای ڕووخانی‬ ‫ڕژێم��ی (بەعس) وە‪ ،‬لە كۆی ئ��ەو ژمارەیە ئێمە‬ ‫تەنه��ا ( ‪ )1860‬ڕووفاتی ئ��ەو قوربانیانەمان لە‬ ‫گۆڕە بە كۆمەڵەكانەوە هێنابێتەوە بۆ نیش��تمان‪،‬‬ ‫واتە دەب��ێ ( ‪ )180140‬ڕووفاتی قوربانییەكانمان‬ ‫ل��ە كۆمەڵكوژی ئەنفال تا ئێس��تا ل��ە گۆڕە بە‬ ‫كۆمەڵەكان ب��ن و ئەگەریش لە ماوەی (‪ )9‬دوای‬ ‫ڕووخانی ڕژێمی (بەعس) لە (‪ )2012 – 2003‬تەنها‬ ‫(‪ )1860‬ڕووفاتمان هێنابێتەوە‪ ،‬پێویستمان بە (‬ ‫‪ )90‬س��اڵی تر هەیە تا بتوانی��ن تەواوی ڕووفاتی‬ ‫كەس و كارەكانمان بێنینەوە بۆ نیشتمان؟!‬ ‫بۆی��ە بەب��ڕوای من لێ��رەوەو بەس��ەرنج دان لە‬ ‫دات��او ژماران��ەی س��ەرەوە‪ ،‬دەكەوین��ە بەردەم‬ ‫بەرپرس��یارێتییەكی نیش��تمانی و نەتەوەی��ی و‬ ‫ل��ە هەمانكاتدا ئەخالقی گ��ەورەوە‪ ،‬چونكە ئەمە‬ ‫ئەو ڕاس��تییەمان بۆ دەس��ەلمێنێ‪ ،‬ك��ە ئێمە تا‬ ‫ئێس��تا نەمانتوانیوە ئەنفال و ڕەهەندە فەلسەفی‬ ‫و فیكری و سیاس��ی و ئاب��وری و كۆمەاڵیەتی و‬ ‫كلتوورییەكانی‪ ،‬وەك وێنەی ڕاستەقینەی خۆیی و‬ ‫پرۆسەی كۆمەڵكوژی گەلەكەمان ببینین و بناسین‬ ‫و بخوێنینەوە‪ ،‬ئەگەر وانەبێ و پێچەوانەكەی ڕاست‬ ‫بێ‪ ،‬بۆچی تا ئێس��تا دۆزینەوەی تەواوی گۆڕە بە‬ ‫كۆمەڵەكانی ئەنفال و هەڵدانەوەیان و هێنانەوەیان‬ ‫نەبوەتە پالنكاری سەرەكی ئێمە؟‬ ‫من لەو ڕاستیە تێدەگەم‪ ،‬كە دۆزینەوەو هەڵدانەوەی‬ ‫گ��ۆڕە بە كۆمەڵەكان و كاری پش��كنینی(‪)DNI‬‬ ‫بۆیان و هێنانەوەیان بۆ نیش��تمان‪ ،‬پرۆس��ەیەكی‬ ‫س��ادەو ئاس��ان نییە و ڕەنگە توانای تەكنیكی و‬ ‫زانس��تی ئێمەش تا بە ئێس��تا لەو ئاستە نەبێ‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ناتوانم بەس��ەر ئەوەدا ب��ازدەم كە ئەمڕۆ‬ ‫لە س��ەر ئاس��تی جیهان بە س��ەدان كۆمپانیای‬ ‫تایبەتمەن��دی ب��ەم ب��وارە هەیە‪ ،‬ك��ە كارییان‬ ‫هەڵدانەوەی گۆڕی بە كۆمەڵ و پشكنینیانە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەگەر دەمانەوێ ئەنفال بكەینە بەشێكی سەرەكی‬ ‫ناسنامەی نەتەوەیی و نیشتمانی خۆمان و پڕۆژەی‬ ‫بنیادنانەوەو دامەزراندنی ئایندەمان و پێش��گرتن‬ ‫لە ئەگەرو مەترس��ییەكانی دووب��ارە بوونەوەی‪،‬‬ ‫دەب��ێ لە ئێس��تا بە دوا لە ڕێگای گرێبەس��ت لە‬ ‫گ��ەڵ چەندین كۆمپانیای بیانی تایبەت بەم بوارە‪،‬‬ ‫چیتر چاوەڕوان نەبی��ن و بە پالن و بەرنامەیەكی‬ ‫گونج��او‪ ،‬دوا گۆڕی بە كۆم��ەڵ هەڵدەینەوەو دوا‬ ‫ڕووفاتیش بگەیەنینەوە نیشتمان‪ ،‬دەنا ناتوانین لە‬ ‫بەرامبەر بەرپرس��یارێتی نەتەوەیی و نیشتمانی و‬ ‫ئەخالقیمان هەڵبێین‪.‬‬

‫مێژوو‬

‫كەریم دیبەگەیی‪ :‬شۆڕشی ئەیلوول كێ كردی و كێ خواردی ؟!‬ ‫به‌درخان‬

‫* ئەوكات كاركردنی ئێوە چۆن بوو؟‬

‫ ئێم��ە ئەوكات��ە لەلق��ی (‪ )5‬پارت��ی دیموكراتی‬‫كوردس��تان ئەندامی لێژنەی گون��د دێ بووین‪ ،‬واتا‬ ‫س��ەرباز و پۆلیس و زۆر بەمان داوامان كرد بەشداری‬ ‫لە شۆڕشی ئەیلوول بكەین‪ ،‬بەالم هەڤاالنی بەرپرسی‬ ‫لێژنەی گوند دێ س��ەرباز و پۆلیس��ی عبدالحس��ین‬ ‫فەیلی ئەندام��ی كۆمیتەی ناوەندی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان و ئەسعەد خەیالنی كارگێری لقی (‪ )5‬پ‪.‬‬ ‫د‪ .‬ك لە بەغدا و جێگری بەرپرسی هەردوو لێژنەكە‪.‬‬ ‫رێنماییەكەی مەكتەبی سیاسیان بۆ ئێمەی ئەندامانی‬ ‫هەردوو لێژنەكە خوێندەوە‪ ،‬كە دەبێ ئێمەی س��ەرباز‬ ‫و پۆلیس لە س��نوری لق��ی (‪ )5‬پ‪ .‬د‪ .‬ك لە بەغدا‬ ‫چاالكی پارتی ئەنج��ام بدەین هەر ئەندامێكی پارتی‬ ‫ئ��ارەزووی هەی��ە كاری پێش مەرگایەت��ی بكات لە‬ ‫س��نوری لقی (‪ )5‬پ‪ .‬د‪ .‬ك ناوی دەدەینە لێژنەكەو‬ ‫لەناو جەرگەی دوژمن لە بەغ��دا و دەوروبەری كاری‬ ‫پێشمەرگایەتی بكات لێرە پێویست ترە‪ .‬ئێمەش ناوی‬ ‫ئارەزوو مەندانمان نووسی كە ئامادەن لە ناو جەرگەی‬ ‫دوژمن لەبەغدا كاری پێش��مەرگایەتی بكەن‪ ،‬بەسەر‬ ‫پەرش��تی بەرپرس و جێگری ه��ەردوو لێژنەی گوند‬ ‫دێ و كارە نهێنیەكانی بەسەرپەرش��تی هەڤال یداللە‬ ‫عبدالكریم فەیلی كە دەورێكی سەرەكی هەبوو لە لقی‬ ‫(‪ )5‬پ‪ .‬د‪ .‬ك بەغ��دا و ئەندامانی هەردوو لێژنەكە لە‬ ‫خوارەوە ئاماژەیان پێدەدەم هەڤاالن ئەمانە بوون كە‬ ‫كاری پێشمەرگایەتیان دەبرد بەڕێوە لە لقی (‪ )5‬پ‪.‬‬ ‫د‪ .‬ك لە به‌غدا سەرەڕای كاری رێكخستنیان‬ ‫‪ –1‬نائیب زابت سەید عومەر سەید نەبی رواندزی‬ ‫‪ –2‬رەئیس عورەفا قادر حەسەن بیرێژی‬ ‫‪ –3‬نائب زابت هێزی ئاسمانی ئەكرەم فەقێ مەحموود‬ ‫سلێمانی‬ ‫‪ –4‬عریف عوسمان عەزیز عەوێنەیی‬ ‫‪ –5‬نائب زابت نەجمەدین گوڵی كەركووكی‬ ‫‪ –6‬عریف مخابرە حەیدەر عەلی مسته‌فا دیبەگەیی‬ ‫‪ – 7‬نائب عریف مدرس��ە المدفعیە كریم عوس��مان‬ ‫زیندین��ی دیبەگەی��ی بەندەت��ان نووس��ەری ئ��ەم‬ ‫یادەوەریە‪.‬‬ ‫جێگای ئاماژە پێكردنە پێش��مەرگایەتی س��ەرەتای‬ ‫شۆڕشی ئەیلوول لە س��نوری لقی (‪ )5‬پ‪ .‬د‪ .‬ك لە‬ ‫ناو جەرگەی بەغدا و دەوروبەری گەلێ چاالكیان تۆمار‬ ‫كرد بە هاوكاری برا فەیلییەكان‪ ،‬بەڕاستی ئەوكات هەر‬ ‫برا فەیلییەكان بوون لە سنوری لقی (‪ )5‬پ‪ .‬د‪ .‬ك لە‬ ‫بەغدا چاالكی پارتیان بەڕێوە دەبرد‪ .‬بە داخەوە ئێستا‬ ‫ئەم گورج و گۆڵییە یان وەك س��ەردەمی س��ەرەتای‬ ‫شۆڕشی ئەیلوول نابینم ئەوەش وا پێدەچێ هۆیەكی‬ ‫تایبەت بە خۆیان هەب��ێ‪ .‬تكایە برا فەیلییەكان لێم‬ ‫زویر نەبن‪ .‬دەبێ ئەوەش��مان لە یاد نەچێ شۆڕشی‬ ‫چەكداری لەسەرەتای شۆڕشی ئەیلوول گەلێ سەخت‬ ‫بوو‪ .‬بە چەكی ماهوزەرو ‪ +‬قۆنداغ بە گرێ ‪ +‬سێتیرو‬ ‫‪ +‬تەیارە ش��كێن ‪ +‬ئینگلیزی (‪ )11‬خۆر ‪ +‬بە كلیل ‪+‬‬ ‫پەرەشوت ‪ +‬جۆرەها چەكی كۆن بەكار دەهات‪.‬‬ ‫لەس��ەره‌تای شۆڕش��ی ئەیلوولی قارەم��ان زۆربەی‬ ‫چەكە كۆنەكان فیش��ەكیان ب��ۆ دادەگرتەوە دەبوایە‬ ‫قەوانەكەشی وون نەكرێ بۆ داگرتنەوە لەگەڵ ئەوەش‬ ‫بەنانی وشك و بەپا رۆیشتن ها لێرەو ها لەوێ و شەڕی‬ ‫پارتیزانی و گیرفانی بەتاڵ شۆڕش��ی ئەیلوول بەرێوە‬ ‫دەچوو‪ .‬بەهۆی بڕوا بەیەكتری و یەكالیی و بێگەردی و‬ ‫بوونی رێزگرتن لەنێوان هێزی پێشمەرگەی كوردستان‪.‬‬ ‫رۆژ بە رۆژ شۆڕش��ی ئەیلوول فراوان دەبوو گەشەی‬ ‫دەكرد لەبەر ئەوەی مێشك بیری لە هیچ شتێكی البەال‬ ‫نەدەكردەوە جگە لەس��ەر كەوتنی شۆڕشی ئەیلوول‬ ‫نەبێ‪ .‬جاری وا رێدەكەوت بە پا لەناوچەی كۆیە بەرەو‬ ‫چیای س��ەربەرزی قەرەچ��وغ دەكەوتینە رێ بەیەك‬ ‫شەو پێش رۆژهەالت دەگەیشتینە گوندی دارەخورما‬ ‫مان��دوو و پەككەوتە هەر بەپاوە خەومان لێدەكەوت‪.‬‬ ‫لەناكاو لێمان دەبووە شەڕ لەگەڵ جاش بە دووی مل‬ ‫هوری ش��ێخ عواس السدید كە ناوچەی كەندیناوەیان‬ ‫داگیر كردبوو ژمارەیەك��ی زۆریان لێدەكوژرا ئێمەش‬ ‫پاش رۆژئاوا بەمانا شەوی دووەم دەگەراینەوە ناوچە‬ ‫ئازادكراوەكانی كوردس��تان‪ .‬بۆ زیاتر ش��یكردنەوە‬ ‫دووش��ەو لەسەر یەك رۆیش��تن‪ ،‬رۆژێك لە بەیانی تا‬ ‫ئێوارە ش��ەركردن = ‪ 36‬كات ژمێر بەبێ وەس��تان‬ ‫و نوس��تن و خواردن مەگەر هەندێ نانی رەق لەگەڵ‬ ‫مەتارەی��ەك ئاو نازان��م ئێمە چ��ۆن رزگارمان بوو‪،‬‬ ‫لەش��ەوی گەڕانەوەمان زۆر ش��پرزە بووین بەپەرت‬ ‫و باڵوەی��ی گەڕاین��ەوە‪ .‬بەالم خ��ۆش بەختانە لێرە‬

‫كەریم دیبەگەیی‬ ‫رایدەگەینم لەوكاتە دەس��ەاڵتی عەبدولس��ەالم عارف‬ ‫بەع��س و عەرەس قەومی هەلپەس��اردبو دەیگرتن و‬ ‫دژیان بوو‪ ،‬ئەم جاشانەی بە دوو شێخ عواس السدید‬ ‫بەهۆی مله��ۆڕی و هاوكاریان لەگ��ەڵ حزبی بەعس‬ ‫كە دژی دەس��ەاڵتی عەبدولس��ەالم كاریان دەكرد بۆ‬ ‫رووخانی‪ .‬بۆیە رژێمی دەسەاڵتی عەبدولسەالم لێیان‬ ‫بێزاربوو كە هێزی پێش��مەرگەی كوردستان دەبووە‬ ‫ش��ەر لەگەڵ ئەم جاشانەی ش��ێخ عواس السدید و‬ ‫رژێمی عەبدولسەالم عارف نەدەهاتنە هاوكاریان هەر‬ ‫خۆش��یان رێگایان بۆ ئێمە خۆش دەكرد كەلەناویان‬ ‫ببەین ((بەرژەوەندی خۆیان وای دەویس��ت ئەمەیە‬ ‫سیاسەت)) دەس��ەاڵتی عەبدولسەالم محەمەد عارف‬ ‫ل��ە ناو خەلكی مەخموور ب�ل�اوەی دەكردەوە كە ئەم‬ ‫بنكەی شێخ «عواس»ە‪ ،‬دژ بە دەسەاڵتیەتی لەوێوە‬ ‫راكردوانی بەعس رەوانەی س��وریا دەكرێن ئاغاكانی‬ ‫دزەیی س��ه‌دامیان دیبوو لەمالی عیادە الحدید‪ .‬بۆیە‬ ‫ئێمە رۆژێك تا رۆژ ئاوا لە چیای قەرەچوغ لەجاش��ی‬ ‫شێخ غواسمان دەدا ژمارەیەكی زۆریان لێكوژرا نەمان‬ ‫بینی هێزی عەبدولسەالم عارف بە هانای جاشەكانەوە‬ ‫بێ��ن‪ .‬هەرچەندە ئەگەر هێزی رژێمی عەبدولس��ەالم‬ ‫عارف بهاتای��ە و یارمەتی جاش��ەكانی بدابایە ئێمە‬ ‫زیانێكی زۆرمان دەبوو لەبەر ئەوەی چیای قەرەچوغ‬ ‫هەردوو دیوی گیرابوو بەهێزی دەسەاڵتی ئەوكات زۆر‬ ‫زەحمەتبوو ش��ەڕی چەند كاتژمێ��ری لێبكرێ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەهۆی سۆزو هەس��تی نەتەوایەتی و گیان فیداكاری‬ ‫ئەو س��ەردەمە ئەو هەڵمەتەی هێزی پێش��مەرگەی‬ ‫كوردس��تان ئەنجامیدا لەگەڵ ئەوەش ئەو گوندانەی‬ ‫داگیرنەكراب��وون لە رۆژئ��اوای چیای قەرەچوغ بەدڵ‬ ‫و بە گیان یارمەتی هێزی پێشمەرگەی كوردستانیان‬ ‫دەدا‪.‬‬ ‫كەلە ناوچە ئازاد كراوەكانی كوردستان چەندین كیلۆ‬ ‫مەتریان دەبڕی بە پارۆیش��تن دەهاتنە خوارێ بە ناو‬ ‫جاش و س��یخور و بۆسە و سوپای داگیركەر خۆیان‬ ‫دەگەیان��دە چیای س��ەربەرزی قەرەچوغ‪ .‬بۆ ئەوەی‬ ‫دەس��ت لە هێزی داگیر كەری بە دووی شێخ عواس‬ ‫السدید بوەش��ێنن و لە ناوچەكە وەدەریان نێن‪ .‬ئەم‬ ‫چاالكیانەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان لە سەردەمی‬ ‫شۆڕش��ی ئەیلوولی مەزن كە بەدەس��تی دەهێنا لە‬ ‫ئەنجامی لەخۆبوردوویی و هەستی بەرزی نەتەوایەتی‬ ‫و نەترسان بە شەهید بوون و گرتن و خانوو سوتاندن‬ ‫و جۆرەها نەهامەتی لەم چەشنەكە ڕوبەروی دەبۆوە‬ ‫پێشمەرگەی لقی (‪ )3‬پارتی زانی هێزی كاوە‪ .‬خۆی‬ ‫رانەدەگرت لە ناوچیایە س��ەربەرزەكانی كوردس��تان‬ ‫چونكە هەمووی خەڵكی دەش��تی قەراج و كەندێناوە‬ ‫و ش��ەمامك بوون‪ ،‬گوندەكانیان داگیر كرابو لەالیەن‬ ‫عەرەبی بە دووی ش��ۆڤینی‪ .‬لە ناوچەكە دەسورانەوە‬ ‫بە هۆسەو هەرا دەیان گوت‪( :‬نحن عرب صاحب غیرە‬ ‫نمحی األكراد من الدیرە) و دەیان گوت‪( :‬نحن بدو وین‬ ‫عدو)‪ .‬بۆیە پێش��مەرگەی ناوچەكەش لە ناو چیاكانی‬ ‫كوردس��تان خۆیان رانەدەگرت و گەرم دەبوون و لە‬ ‫یەكتریان دەگێرایەوە و بۆ ناوچەكە دەكەوتنە رێ بۆ‬ ‫لێدانی ئەم وەحش��انە كە ئاماژەم پێداوە‪ .‬ناوچەكە‬ ‫چەندە س��ەختە و گیراوە ئەو پێشمەرگانەی خۆیان‬ ‫بەخت دەك��رد و دەهاتنە خوارەوە ب��ۆ ناوچەكە بە‬ ‫تەمای گەڕانەوە نەبوون‪ ،‬لەگەڵ ئەوەش الشەكەشیان‬ ‫دەكەوتە دەس��ت دوژمنی داگیركەر بەاڵم هەس��ت و‬ ‫س��ۆزی نەتەوایەتی ك��وردو خۆشەویس��تی لەنێوان‬ ‫جەماوەری ك��ورد و یەكگرتنی پاڵی پێوەدەنا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەداخەوە ئێستا دەبینین لە كەركووكی دل و قودسی‬ ‫كوردستان تیرۆستان خەڵكی كورد لەبەر چاوی كورد‬ ‫دەیڕفرێنن‪ ،‬هەتاك��ەی لەبەر چاوی كورد ئەم دیاردە‬

‫ترسناكە هەبێ و چارەی نەكرێ و بێدەنگ بین‪.‬‬ ‫ی��ان خەڵكی كورد بەچ��اوی خ��ۆی دەیبینێ ئەوە‬ ‫تیرۆریس��تە (عەب��وە) یان (دەنەمێ��ت) یان بۆمب‬ ‫دادەنێتەوە بەتایبەتی لە گەرەكە كوردنیش��ینەكانی‬ ‫كورد لە كەركووك‪ ،‬ئایە ئەم حەش��اماتە كەس��ێك‬ ‫نایبینێ‪ .‬یان دەبینێ ئەوە تیرۆریستەو خۆی گۆریوەو‬ ‫زۆر چاك دەیناس��ێ یان دراوس��ێی ب��ووە خەبەری‬ ‫لێنادات بۆ چی نایپش��كنن و بزانن هۆی چیە‪ .‬لەبەر‬ ‫ئەم دیاردەیە تیرۆریس��تان پەرەیان سەندووە و بەبێ‬ ‫ت��رس لەكەركووك دەس��ورێنەوەو تەنگیان بە كورد‬ ‫هەڵچنیوە‪ .‬هۆیەكەشی دەگەرێتەوە بۆ ئەوە هەستی‬ ‫نەتەوایەتی كورد وەك س��ەردەمی شۆڕشی ئەیلوولی‬ ‫نەب��ەز نابینم‪ ،‬ئ��ەرك و گیروگرفتەكانی ئەم دیاردە‬ ‫ترس��ناكە لە كەركووك��ی چاوی ك��ورد بدۆزینەوە‪.‬‬ ‫ئەگەر ئ��ەوە نەكرێ و ش��وێنەواری دوو ئیدارەیی و‬ ‫ئاس��ایش و پۆلیس و ئیدیكەش كە هەیە لەكەركووك‬ ‫نەس��رێتەوە والنەبرێ و یەك نەگرێتەوە لە كەركووك‬ ‫لەوەی بەرچاوە چاكتر نابێ‪ .‬لەس��ەردەمی شۆڕشی‬ ‫ئەیلوولی قارەمان ئەگەر كوردێك ناسنامەیەكی نامۆی‬ ‫رژێمی لێ بگیرابا لەالیەن پ‪ .‬د‪ .‬ك بە س��زای خۆی‬ ‫دەگەیش��ت‪ .‬ئومێدەوارم وەك س��ەردەمی شۆڕشی‬ ‫ئەیلوول��ی نەب��ەز وابین چاو كراوە بین و دۆس��ت و‬ ‫دوژمنی كورد بناسین‪ .‬نەیەڵین ئەوانەی دژی كوردی‬ ‫ئاووهەوای ك��ورد لەناو كۆمەلی كوردەواری هەڵمژێ‪،‬‬ ‫ك��ورد دەبێ لە كەركووك كوردایەت��ی بكات‪ .‬ئەگەر‬ ‫بەتەمای كەركووكە بەوە دەیباتەوە‪ ،‬ئەگەر دەیەوێ لە‬ ‫كەركووك ژیان بەسەر ببا و دڵنیا بێ لەسەرو سامانی‬ ‫دەبێ لە تیرۆریس��تان بەخۆ بكەوێ ئەوەی دەیبینن‬ ‫دژی كوردە و بەبێ ترسی لەكەركووك دەسوڕێتەوە و‬ ‫هاتوە كورد بكوژێ دەبێ ئاسایشی ئیدارەی پارێزگای‬ ‫كەركووكی لێ ئاگادار بكەینەوە‪ .‬بۆ ئەوەی بە سزای‬ ‫خۆی بگات بەوە كەركووك ئارام دەبێت ‪ .‬بیرهای بیر‬ ‫دژە كورد نابینێت لە كەركووك بس��ورێتەوە ئێس��تا‬ ‫لە س��ایەی بەشداربوانی شۆڕش��ی ئەیلوول و نوێی‬ ‫گەلەكەمان حكومەتی هەرێمی كوردستان و پەرلەمانی‬ ‫كوردستانمان هەیەو كوردس��تان دەسەاڵتی تایبەت‬ ‫بە خۆی هەیە بوودج��ەی دیاری كراوی خۆی هەیە‪.‬‬ ‫لە كوردس��تانیش هەلس��ووڕێنەری كاری ئابووری و‬ ‫دەستكەوتی خۆی هەیە‪ .‬كەچی بەداخەوە لەبەر پچڕ‬ ‫پچڕی و راكێش راكێشی بەرژەوەندی تایبەتی و البەال‬ ‫و خۆخۆیەتی ‪ .‬بەش��داربوانی راستەقینەی شۆڕشی‬ ‫ئەیلوول و نوێی كوردستان لە یاد كراون‪ .‬كە چەندین‬ ‫نەهامەت��ی و دەرب��ەدەری و بەندیخانەو تێهەلدانیان‬ ‫دیوە‪ .‬دەبوو لیس��تێكی تایب��ەت هەبوایە تەنها یەك‬ ‫لیس��ت‪ .‬ناوی ئەو هەڤاالنەی تێ��دا كۆكرابایەوە كە‬ ‫لە س��ەرەتای شۆڕش��ی ئەیلوول ‪ 1961‬بەش��داریان‬ ‫لەم شۆڕش��ە پیرۆزە كردووە‪ .‬بۆ ئەوەی لە مێژووی‬ ‫سەرهەڵدانی كورد تۆمار بكرێ‪ .‬هەركەسە لە خۆیەوە‬ ‫نەلێ من پێش��مەرگەی ئەیلوولم و مافی پێشمەرگەی‬ ‫راستەقینەی پێبدرێ‪ .‬بۆیە داواكارم لەبەرێزان سەرۆكی‬ ‫پەرلەمان و حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەم داوایەم‬ ‫ب��ە هەند هەڵبگرن لە ناوەرۆك��ی ئەم یادەوەریەم لە‬ ‫شۆڕش��ی ئەیلوولی ‪ 1961‬ئاماژەم بە چاالكی لێژنەی‬ ‫گون��د ‪ +‬دێ دا وە كە چەندە كارەكانمان لە لقی (‪)5‬‬ ‫پ‪ .‬د‪ .‬ك لە بەغدا‪.‬‬ ‫ئەندامی لێژنەی گوند ‪ +‬دێ بووم واتا سەرباز و پۆلیس‬ ‫لەناوجەرگەی بەغدا بە ڕابەرایەتی لقی (‪ )5‬پ‪ .‬د‪ .‬ك‬ ‫بەغدا لە ساڵی ‪ 1959‬تاكو كودەتای رەشی حەرەس‬ ‫قەومی ش��وباتی ‪ 1963‬كە وەفدی موفاوەزرات گیران‬ ‫لەگەڵ ئەوە بریاری گواس��تنەوەی ئەو س��ەربازانەی‬ ‫كوردن دەرچوو بۆ ئێچ شری سنووری ئەردەن‪ .‬منیش‬ ‫یەكێك بووم لە گواس��تراوەكان‪ .‬لەبەر ئەوەی ئەركی‬ ‫رێكخس��تنی پارتیم لە ئەستۆ بوو لە لقی (‪ )5‬پ‪ .‬د‪.‬‬ ‫ك بەغدا و هەردوو لێژن��ەی گوند ‪ +‬دێ بەم هۆیەوە‬ ‫لە رێگا لە دەس��ت مأمورەكان رامكرد (‪ )6‬مانگ لە‬ ‫بەغدا مامەوە بۆ بەرێكردنی كاری هەردوو لێژنەكە لە‬ ‫ناو دەمی ئەژدیهای حەرەس قەومی سەربازی راكردوم‬ ‫كاری پارتیم بەرێوە دەبرد هەڤاالنی ئەو س��ەردەم لە‬ ‫لقی (‪ )5‬پ‪ .‬د‪ .‬ك بەغدا دەزانن چۆن رۆژمان بەسەر‬ ‫دەبرد لەناو ئاگرو تەم و مژو قنارەدان‪.‬ئەم رۆژە رەشە‬ ‫هەرگی��ز لەیاد ناچێتەوە پاش��ان لە رێگای لقی (‪)5‬‬ ‫پ‪ .‬د‪ .‬ك گەیش��تم بە لقی دووی پ‪ .‬د‪ .‬ك لە پیرەر‬ ‫‪ +‬قۆرتەالس ناوچەی كۆیە كرام بە رابەری سیاس��ی‬ ‫ل��ە لقی (‪ )3‬پارتیزان هێ��زی كاوە درێژەم بە كاری‬ ‫سیاسی و پێشمەرگایەتیدا‪.‬‬ ‫شۆڕشی ئەیلوول كێ كردی و كێ خواردی؟!‬

‫بەشی دووەم و كۆتایی‬

‫‪7‬‬ ‫مەجید ئاسنگەری نەمر خەباتگێڕ و رۆشنبیر و خزمەتگوزار بوو‬ ‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫یادنامە‬

‫كەمال كۆیی‬

‫مامۆستا مەجید ئەحمەد ئاسنگەر لە بەهاری‬ ‫ساڵی ‪ 1932‬ل��ە ش��ارەك��ەی حاجی قادری‬ ‫كۆیی و مەال گەورە و كاكە دەبابە و دكتۆر‬ ‫خالید هاتۆتە ئەم جیهانە پڕ ئێش و ئازارە‪،‬‬ ‫پ��ەروەردەی خێزانێكی بەڕێز و كوردپەروەر و‬ ‫هەمیشە بەرهەمدار بووە بۆ كوردستان‪ ،‬لە‬ ‫گەڕەكی بەفریقەندی لەنێوان كەكون و هەیبەت‬ ‫سوڵتان بە شنەبایەكەی ئێواران و سبەینان‬ ‫چاوی هەڵێناوە‪ ،‬بە ئاوی سازگاری حەمامۆك‬ ‫و میوەجاتی بەتام و جۆراوجۆری باغ و رەز‬ ‫و دەشتی كۆیە گەشەی كردووە‪ ،‬بە ماست و‬ ‫شیر و پەنیر و هێلكەی گۆشتی تەڕ و تازە‬ ‫و بەتامی دێهاتە ئاوەدانەكانی شارە رازاوەكەی‬ ‫جەستە و مێشك و شان و بازووی خەماڵندووە‬ ‫بە بیروباوەڕی كوردایەتی و نیشتمانپەروەری و‬ ‫پێشكەوتووانە هەست و بیروباوەڕەكانی جۆش‬ ‫داوە‪.‬‬ ‫مامۆستا مەجید پێش چوونە قوتابخانەی لە‬ ‫ساڵی ‪ ،1945‬رۆژان��ە گەردی بەیانییان لەگەڵ‬ ‫وەستا ئەحمەدی نەمر و بەڕێز چووتە دوكانەكەی‬ ‫باوك و باپیری و شارەزایەكی باشی پەیداكربوو‬ ‫لەگەڵ پیشە قورس و سوودبەخشەكەی باب و‬ ‫باپیرانی كە ئاسنگەری بوو لە كۆیە‪.‬‬ ‫مامۆستا مەجیدی نەمر خوێندنی سەرەتایی و‬ ‫ناوەندی لە كۆیە تەواو كردووە‪ ،‬پاشان دەچێتە‬ ‫هەولێر بۆ تەواوكردنی خوێندنی دواناوەندی‪،‬‬ ‫چونكە قوتابخانەی دواناوەندی ئەو زەمانە لە‬ ‫كۆیە نەبووە‪.‬‬ ‫مامۆستا مەجید پێش مردنی و ماڵئاوایی هاتە الم‬ ‫و پاش هەڵبژاردنی ئاخ و ئۆفی خۆی بۆ كێشە‬ ‫ئاڵۆز و درێژخایەنەكەی میللەتەكەی (گەلی كورد)‬ ‫گوتی لەگەڵ ئەوەش كاك كەمال نەك بێ ئومێد‬ ‫نیم‪ ،‬بەڵكو زۆر زۆر باوەڕم بە هێزە بە هەڤاڵە‬ ‫خۆشەویست و زانا و نەبەزەكەم كە (مام جەالل)‬ ‫ی بەڕێزە‪ ،‬كە ئەو كاروانەی كوردایەتی بگەیەنێتە‬ ‫قۆناغی دوایی و راستەقینەی خۆی دیسان گوتی‬ ‫كاك كەمال خۆ جەنابیشت مامۆستا بەڕێز و‬ ‫دڵسۆز و كوردپەروەرەكانی كۆیە دەناسیت وەك‬ ‫مامۆستایانی نەمر (مەجید شێخ نووری‪ ،‬تاهیر‬ ‫سەعید‪ ،‬محەمەد ئەمین مەعرووف‪ ،‬جەالل حەمەد‪،‬‬ ‫كەمال عەبدولقادر‪ ،‬عوسمان ئەفەندی‪ ،‬ئەحمەد‬ ‫حەوێز‪ ،‬سابیر ئیسماعیل و حەننا ئەفەندی و‬ ‫زۆری دیكەش كەناویانم لەبیر نییە)‪ ،‬تا ئیمڕۆش‬ ‫خۆم و هەموو خەلقی كۆیە بە ق��ەرزداری ئەو‬ ‫مامۆستایانە دەزان��م‪ ،‬كە هەموو قوتابی و‬ ‫دانیشتوانەكەیان بە هەولێر و رانیە و قەالدزە و‬ ‫رواندز و شەقاڵوەشەوە فێری كوردایەتی رەسەن‬ ‫و پارتایەتی كردووە‪ ،‬دیسان باسی كاكە زیاد و‬ ‫مام جەالل و كاك عەلی عەبدوڵاڵ و كەریم تۆفیق‬ ‫و عومەر سوور و كاكە دەبابە و دكتۆر خالید‬ ‫و پێشمەرگە قارەكانەكانی شۆڕشی ئەیلوول و‬ ‫شۆڕشی نوێ و فیداكارییەكانی دەشتی كۆیە‬ ‫و رەشەكوژییەكەی تەها شەكرچی كە بە دوو‬ ‫جار ‪ 11‬بێتاوانی خەلقی كۆیەی لە گەنجەكانی‬ ‫شەقامی سەرەكی كۆیە بەست و لەپێش چاوی‬ ‫كەس و كاریان گوللەباران كردن‪ ،‬گوتی براگیان‬ ‫هەموو ئەوانەی باسم كردن مژدەی سەركەوتنی‬

‫لە چەپەوە‪ :‬كەمال محێدین‪ ،‬واحید سەعید‪ ،‬مەجید ئاسنگەر ‪1956 -‬‬ ‫گەلی كوردمان دەدەن��ێ‪ ،‬بۆیە هەندێ بێدەنگ سەعید‪ ،‬مامۆستا ئەمجەد نورەدین‪ ،‬سەدیق سادق‪،‬‬ ‫بووین و دوایە گوتی كاك كەمال بۆ قسەناكەیت كەمال محێدین‪ ،‬دالوەر مەجید‪ ..‬لە پاش نكوی‬ ‫منیش هەناسەیەكم هەڵكێشا و گوتم مامۆستا حیزبی بەعس لە ناوەرۆكی بەیانی ‪ 1970‬ئازار و‬ ‫مەجید بۆ باسی خەبات و تێكۆشان و گرتن و دووبارەبوونەوەی شۆڕش هەر زووبەزوو لە رێگای‬ ‫دەربەدەرییەكانی خۆت ناكەیت‪ ،‬وەاڵمی نەدامەوە حیزبەوە لە مانگی ‪ 1974/5‬خۆی گەیاندە ناوچە‬ ‫و دوایە گوتی‪ :‬با بۆ مێژوو بێت‪.‬‬ ‫ئازادكراوەكانی كوردستان و وەكو پیشمەرگەیەكی‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ا م��ەج��ی��د پ��ۆل��ی دوان��اوەن��دی بە زی��رەك و زان��ا و ئ��ازا چووەتە ری��زی شۆڕشەوە‬ ‫سەركەوتوویی پلە یەك لەدوایەكەكانی تەواو كاروباری خوێندنگاكانیان لە كوردستانی ئازاد و‬ ‫كرد و پاش ساڵێك لە بەشی زوبانی ئینگلیزی ئۆردوگاكانی ناو ئێران پێسپاردووە‪.‬‬ ‫لە دارولموعەلمین لە بەغدا وەرگ��ی��راو و بە پاش رێكەوتنە شوومەكەی جەزائیر و لە نێوان‬ ‫سەركەوتوویی لە خوێندنەكەی دەرچوو لە ساڵی خوێنمژانی گەلی سەدام حوسێن و شای ئێران‬ ‫‪ 1955‬بووە مامۆستای زمانی ئینگلیزی لە شاری شۆڕش باڵوەی كردووە‪ ،‬مامۆستا مەجید وەك‬ ‫هەولێر‪.‬‬ ‫زۆربەی پێشمەرگە و ئەندام و هەوادارانی حیزب‬ ‫لە ساڵی ‪ 1960‬بۆ یەكەم جار لە بەندیخانەی گەڕانەوە كوردستان و ئەویش دەگەڕێتەوە شارە‬ ‫بەغدا لەگەڵ ژمارەیەكی زۆر ئەندام و الیەنگرانی دێرینەكەی خۆی‪ ،‬كەواتە كۆیە لە زۆر پلەوپایەی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان بەند كراوە‪ ،‬پاشان قوتابخانە و فەرمانگاكانی هەولێر پۆستی‬ ‫دوورخراوەتەوە بۆ بەندیخانەی بەسرە بۆ ماوەی وەرگ��رت��ووە و بەشداری ك��ردووە لە كۆنگرەی‬ ‫‪ 4‬مانگ‪ ،‬پاشان بە هەوڵ و تەقالی مامۆستای مامۆستایان لە شەقاڵوە لە ساڵی ‪ ،1959‬لەو‬ ‫گەورەمان زانا و بەڕێز و نەمر جەنابی كاك كۆنگرەیە شیوعییەكان پەست و قەلس بوون‪،‬‬ ‫مەسعوود كە دۆستی عەبدولكەریم قاسمی نەمر دەیانویست ببێتە كوردی لە جێگای كوردستان‪،‬‬ ‫بوو‪ ،‬مامۆستا مەجید بەڕەالكراوە‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم لە ئەنجام كۆنگرە بڕیاری دا بە ناوی‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ا م��ەج��ی��د ئ��اس��ن��گ��ەر ل��ە سەرەتای بەڕێوەبەرایەتی خوێندنی كوردستان‪.‬‬ ‫چەقەلەكردنی هەستی سیاسی و نیشتمانی بە دیسان لەگەڵ یەكێتی مامۆستایانی عیراقی‬ ‫هەست و بیرو هەڵوێستی چەپایەتی (تقدمی) پەیوەندی باشی هەبوو بۆ زۆر لە راستییەكانی‬ ‫چووەتە ناو مەیدانی خەبات و سیاسەت بووە كێشەی كوردی بۆ راست دەكردنەوە لە دامەزراندن‬ ‫بە ئەندام لە حیزبی رزگاری كە پاشكۆی حیزبی و جموجۆڵ و بەرهەمەكانی یەكێتی نووسەرانی‬ ‫شیوعی بوو‪ ،‬بەاڵم پاش هەڵوێستی نا كوردانەی كوردستانیش رۆڵێكی دیار و شایستەی هەبووە‪.‬‬ ‫برا شیوعییەكان و هەندێ لەتوندوتیژییەكانیان ه��ەرچ��ەن��دە مامۆستا مەجید ئاسنگەر لە‬ ‫بە هیمەتی مامۆستا حەمەدەمین مەعرووف و ئێمە گەورەتر بوو بە تەمەن‪ ،‬ب��ەاڵم لە كار‬ ‫جەالل حەمەد و كاك عەبدوڵاڵ و مام جەالل بوو و جوالنەوەكانمان بەشداری دەك��رد و چەند‬ ‫بە ئەندامی پارتی دیموكراتی كوردستان لە ‪21‬ی ج��ار لەگەڵمان دەه��ات��ە چ��ن��ارۆك و دۆڵی‬ ‫شوباتی ‪ 1951‬وەكو كادیرێكی دڵسۆز و زانا و ئەسحابان بۆ رابواردنی چەند شەو و رۆژێك‬ ‫نەبەز و خۆبەخشی كاری حیزبایەتی لە ریزی بۆ دەمەزەردكردنەوەی كوردایەتی و رێكخستنی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‪ .‬ئەم وێنەیە شاهید و حیزبایەتی و زانستی هەمەچەشنەكان بەاڵم‬ ‫بەڵگەیە كە لە هاوینی ساڵی ‪ 1954‬لە شانەیەكی بەداخەوە وەك شاعیری برادەری دەڵێت‪:‬‬ ‫حیزبی ئێمەی كۆكردەوە لە چنارۆك باسی مافی‬ ‫چارەنووسی گەلی كورد و كوردستانی بۆ دەكردین س��ەد س��اڵ ت��ەم��ەن ت��وزی��ك��ە‬ ‫ئەندامانی شانە حیزبییەكە بریتی بوون لە د‪.‬خالید ل��ە م��ن��اڵ��ێ��ت ت��ا ئ��ی��م��ڕۆك��ە‬ ‫م��اڵ��ئ��اوای��ی��ش ل��ە پ��ڕێ��ك��ە‬ ‫ئ��ەوەی ب��ۆ ت��ۆ ئ��ەم��ێ��ن��ێ��ت‬ ‫گ��ەزی خ��اك و ك��ف��ن��ێ��ك��ە‬ ‫بەاڵم هەڤاڵ مەجید ئاسنگەر خۆشبەختانە و‬ ‫سەربڵندانە دەریایەك لە دەوڵەمەندی كەسایەتی‬ ‫و كوردایەتی و مەردایەتی بۆ م��اوەت��ەوە كە‬ ‫هەمیشە هەڤااڵنی حیزبەكەی و میللەتەكەی و‬ ‫خانەوادەكەی شانازی پێوەدەكەن ئەوەبوو هەڤاڵ‬ ‫مەجیدی هەمیشە زیندوو هەروەك لە بەهاری‬ ‫ساڵی ‪ 1932‬هاتە دنیاوە لە سەرەتای بەهاری‬ ‫ئەمساڵیش ماڵئاوایی لێكردین بە خوێن و لەشی‬ ‫الرە بەنرخەكەی وزەیەكی دیكەی دایە خاكی‬ ‫كوردستان قسەم زۆرە و دەستم چیتر قەلەم‬ ‫ناگرێت پەیمان بێت برای دڵسۆز و كوردپەروەر‬ ‫و تا دەگەینەوە پێتان لەبیرت ناكەین لەسەر‬ ‫(چنارۆك‪ /‬كۆیە‪ )1956 /‬لە راستەوە‪ :‬كەمال محێدین‪ ،‬مەجید ئاسنگەر‪ ،‬حیسامەدین تەیب‪ ،‬ئەمجەد هەمان رێگاكەت لە كاروان دانابڕێین هەزار ساڵو‬ ‫لە گۆڕی پاكت خواتان لەگەڵ‪..‬‬ ‫ئەنوەر‪ ،‬دكتۆر خالید‪ ،‬دالوەر مەجید‪ ،‬سەدیق سادق‪ ،‬سەالحەدین سەعید‪ ،‬محەمەد عەلی نوورەدین‬

‫بۆچوون‬ ‫هەندرێن ئەحمەد‬

‫گلییەك لەجەنابی سەرۆكی هەرێم‬

‫هاوڕێ (ا) دەگێڕێتەوە لەسااڵنی حەفتاكاندا‪ ،‬تەلەڤزیۆنی‬ ‫عێراق هەم��وو ئێوارەیەك رۆژان��ەی رۆژنامەكانی هەبوو‪،‬‬ ‫س��ەردێر و هەندێ��ك پەڕەگرافی لەهەم��وو رۆژنامەكانی‬ ‫ئەوكات دەخوێندەوە‪ ،‬كەچی بەالی (تەریق ولش��ەعب)دا‬ ‫نەدەچوو كە بەرباڵوتری��ن رۆژنامە بوو‪ ،‬بۆیە (ئەبوگاتع)‬ ‫رۆژێك لەگۆشە رۆژانەییەكەیدا دەنووسێت‪ :‬لەوە تێدەگەین‬ ‫ك��ە بۆچی تەلەڤزیۆنی حكومەت تەنه��ا رۆژنامەی تەریق‬ ‫ولشەعب ناخوێنێتەوە‪ ،‬بەاڵم بۆخۆیان باشترە هەر بۆئەوەی‬ ‫پێیان نەڵێن نادیموكراتین‪ ،‬دەكرێ ئەو بەشەی بخوێنێتەوە‬ ‫و بڵێ «دەرمانخانە ئێشگرەكانی ئەمشەو وەك لەرۆژنامەی‬ ‫تەریقولشەعبدا هاتووە‪ »....‬ئەگەر هەڵەنەبم ئەبوو گاتع‬ ‫شتێكی بەم ئاراستیە خستبووە روو‪.‬‬ ‫ئەم س��ەربردەیە لەڕووی زەمانییەوە لەمێژیینەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ل��ەرووی رووداودا‪ ،‬كەمێ��ك لەگلییەكەم��ان دەچێت كە‬ ‫دەمانەوێ ئاراس��تەی س��ەرۆكی هەرێمی بكەین‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫(حیفزی ئەلقاب وجیاوازی بابەتەكە)‪.‬‬ ‫حزبی ش��یوعی كوردستان و عێراق‪ ،‬بەڵگەی زۆریان داوە‬ ‫بەوەی كەخ��اوەن و داكۆكیكاری كێش��ەی رەوای گەلی‬ ‫كوردستان و پرسی دیموكراسیەت و چەسپاندنی پایەكانی‬ ‫دەوڵەتی دامەزراوەی و مەدەنی فیدراڵین لەعێراقدا‪ ،‬بۆئەوە‬ ‫باوەڕناكەم هیچ جۆرە گۆمانێك الی هیچ كەسێك مابێت‪،‬‬ ‫بۆیە كاتێك بەمافی خۆی دەزانێ داوای بەش��داری هەموو‬ ‫گفتوگۆكان لەئاستە بااڵكاندا بكات و شەریكی راستەقینەی‬ ‫پرۆسەكە بێت‪ ،‬شتێكی زۆری داوا نەكردووە‪ ،‬بەاڵم زۆرجار‬ ‫دەبینین كە بە(س��ەهوو) بێت یان هەر هۆكارێكی دیكە‪،‬‬ ‫تەجاوزی حزبی ش��یوعی دەكرێ‪ ،‬پێویستە هەڵوەستەی‬ ‫لەسەر بكرێ و دۆستەكانمانی لێ ئاگاداربكەینەوە‪.‬‬ ‫حزبی شیوعی كە بەشداری حكومەتی هەرێمی كوردستانەو‬ ‫لەگەڵ ئەو ریزبەندەدایە كەپێویس��تە لەوێ بێت‪ ،‬ئەویش‬ ‫ریزبەندی نیش��تمانی و لەئەس��تۆگرتنی بەرپرسیارێتی‬ ‫وداكۆكیكار لەئەزموونی هەرێمی كوردستانە‪ ،‬بەڕاستی مافی‬ ‫خۆیەتی لەهەموو گەورەوبچوكێكدا پرس وڕای وەربگیرێت‪،‬‬ ‫بەتایبەتیش كە ڕووداوەكانی كوردستان و عێراق‪ ،‬لە چوونە‬ ‫سیاس��ی و پێش��بینیە واقعییەكانی «حزب» لەدوێنێ و‬ ‫ئەمڕۆدا‪ ،‬بەڕاست ودروست دەرچوون‪.‬‬ ‫لەگەرمەی ئەو حیراكە سیاسیەی لەسەر گۆڕەپانی سیاسی‬ ‫عێراقدا هەیە‪ ،‬هەرێمی كوردستان وەك پارسەنگێكی گرنگ‬ ‫رۆڵی هەیە لەمەج��رای رووداوەكان‪ ،‬بەاڵم هەندێكجار ئەم‬ ‫پارس��ەنگییە لەناوخۆی هەرێمدا‪ ،‬بەدروس��تی راناگیرێت‬ ‫و بۆچوونی هەندێك هێزی سیاس��ی ب��ەدەر لە هەندێكی‬ ‫دیكەدا بەهەند وەردەگیرێت‪ ،‬ئەمەش بانگەشەی شەراكەتی‬ ‫راس��تەقینە دەخاتە بەرپرسیار‪ ،‬چۆن لەبەغدا شەراكەتی‬ ‫راستەقینە گەرەكە ئاواش لەكوردستاندا پێویستە حیفزی‬ ‫مەكانەتی نیشتمانی حزبەكان پارێزراو بێت‪ ،‬لەوەدا ئەوەی‬ ‫بینیم��ان كە لەدوای كۆبوونەوەكان��ی هەولێر و نەجەف‪،‬‬ ‫جەنابی س��ەرۆكی هەرێم‪ ،‬بەنوێنەرایەتی خۆی سەرۆكی‬ ‫دیوانی س��ەرۆكایەتی‪ ،‬بۆالی گۆڕان و یەكگرتوو و كۆمەڵ‬ ‫رەوانە دەكات‪ ،‬كەچی بارەگای مەكتەبی سیاس��ی حزبی‬ ‫شیوعی تەنها ‪ 3‬كم لەدیوانی سەرۆكایەتی هەرێمەوە دوورە‬ ‫كەچی بەسەریدا پاز دەدەن‪.‬‬ ‫رەنگە نەزانم راوێژكارەكانی س��ەرۆكی هەرێم كێن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەكرێ ئەم گلییە تۆمار بكرێ‪ ،‬كەپێویستبوو راوێژكارەكان‪،‬‬ ‫خۆیان ئەوەیان بخس��تبا پێشچاوی س��ەرۆكی هەرێم كە‬ ‫پێویستە حزبی شیوعی لە ناوەڕۆكی كۆبوونەوەكانی هەولێر‬ ‫و نەجەف ئاگادار بكرێتەوە‪.‬‬ ‫لەوە تێدەگەم كە ئەم حزبانەی نوێنەری س��ەرۆكی هەرێم‬ ‫چۆتە الیان كەبەحزبەكانی دەروەی حكومەت دەناس��رێن‪،‬‬ ‫لەم قۆناغەدا كورسیان لەپەرلەماندا هەیە‪ ،‬هەروا كار بۆئەوە‬ ‫دەكرێت كە گوتاری سیاس��ی كوردستانی یەكبخرێت‪ ،‬و‬ ‫پێویستە ئەوانیش لەناو پرۆسەكە بن‪ ،‬بەاڵم نابێت لەسەر‬ ‫حیس��ابی پازدان بەسەر حزبی ش��یوعی بێت‪ ،‬یان وەك‬ ‫ك��ورد گۆتەنی (بە پێ بگرە بێ پێ هی خۆنە) مامەڵەی‬ ‫لەگەڵ بكرێ‪ ،‬چونكە ئەم پەندە بۆ حزبی سیاسی راست‬ ‫دەرناچێ‪ ،‬بەڵكو هەڵوێست و هەڵسوكەوتەكان ئەوە دیاری‬ ‫دەكەن كەشەراكەتی راستەقینە لەچ ئاستێكدایە؟‪.‬‬ ‫كەپێم وایە ئەوەی بووە لەژێر فشاری باردۆخەكەو هەستیاری‬ ‫رووداوەكان��دا بووە و واتێدەگەین كەهەڵەیەكی هونەرییە‪،‬‬ ‫نەك هەڵوێستێكی سیاسی بەردەوام‪ ،‬كەدەكرێ لەداهاتوودا‬ ‫راست بكرێتەوە و ئەم مەسەلەیە بەهەند وەربگرن‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫موكـــــری‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫تایبەتە بە چلەی گەورە رۆماننووسی كورد‬

‫محەمەد موكری‬ ‫( ‪)2012 - 1945‬‬

‫موكری نووسەر ‪ ..‬رۆماننووس ‪ ..‬پێشمەرگە ‪ ..‬نەمریی‬

‫تایبەت بە بەدرخان‬

‫ل��ەدوای تێپەڕینی ‪ 40‬رۆژ بس��ەر كۆچكردنیدا‪،‬‬ ‫بەبەش��داری خان��ەوادەو دۆس��تان و هاوڕێیان و‬ ‫رۆش��نبیران لە هۆڵی (تەوار) لەش��اری سلێمانی‬ ‫لە ڕێوەڕەس��مێكی شایش��تەدا چل��ەی ماتەمینی‬ ‫بۆ رۆماننوس��ی گەورەی كورد (محەمەد موكری)‬ ‫س��از كرا‪ ،‬كە تێیدا باس لە ژیان و هەڵوێس��ت و‬ ‫بەرهەمەكانی كرا‪.‬‬ ‫بە بۆنەی تێپەڕینی ‪ 40‬رۆژ بەس��ەر كۆچی دوایی‬ ‫رۆماننوس��ی گەورەی كورد (محەمەد موكری)دا‪،‬‬ ‫لەالی��ەن هەریەك لە (لقی س��لێمانی و كەركوكی‬ ‫یەكێتی نوسەرانی كورد و بنكەی روناكبیری گەالوێژو‬ ‫مەكتەبی ناوەندی ڕاگەیاندنی یەكێتی نیش��تیمانی‬ ‫كوردس��تان) ئێوارەی رۆژی چوارشەممە رێكەوتی‬ ‫‪ 2012/6/13‬ڕێوڕەس��مێكی تایبەت بە چلەی‬ ‫ماتەمینییەكە‪ ،‬لە هۆڵی (تەوار) لە شاری سلێمانی‬ ‫رێكخرا كە تێیدا ژمارەیەكی بەرچاو لە رۆشنبیران و‬

‫خانەوادەو دۆستانی رۆماننوس بەشداربوون‪.‬‬ ‫س��ەرەتای رێوڕەس��مەكە بە خوێندنەوەی چەند‬ ‫ئایەتێك لە قورئانی پیرۆز لەالیەن (مامۆستا سامان)‬ ‫ەوە دەستی پێكرد و دواتر وتاری لێژنەی ئامادەكاری‬ ‫رێوڕەسمەكە لەالیەن دكتۆر (شێركۆ عەبدوڵاڵ) وە‬ ‫خوێندرایەوە وتێیدا وێڕای بەخێرهاتنی میوانەكان‬ ‫تیشكی خستە سەر هەڵوێست و بەرهەم و زمانزانی‬ ‫و الیەنی روناكبیری (محەمەد موكری) و گوتیشی‪:‬‬ ‫«لە چل پەنجا س��اڵی رابردوودا موكری هەمیشە‬ ‫پرسیارێك بووەو هێالنەی وەاڵمەكانی دەوروژاند و‬ ‫گومانێك بوو تەالری یەقینە بەردینەكانی دەهێنایە‬ ‫لەرزە»‪.‬‬ ‫دواتر وتاری یەكێتی نوسەرانی كورد لەالیەن (كاكە‬ ‫مەم بۆتانی)یەوە خوێنرایەوە‪ ،‬پاش��ان پانۆرامای‬ ‫موكری پێشكەش��ی ئامادەبووان كرا كە بریتی بوو‬ ‫لە فیلمێكی دیكۆمێنتاری دەربارەی ژیانی ناوبراو و‬ ‫لەالی��ەن لێژنەی ئامادەكارەوە ئامادە كرابوو‪ .‬پاش‬

‫وتاری لیژنەی ئامادەكاری‬ ‫چلەی ماتەمینی (موكری)‬ ‫ئامادەبووانی هێژا‬ ‫نووسەران و رۆشنبیرانی ئازیز‬ ‫میوانە بەڕێزەكان‬ ‫ئ��ەم كاتەت��ان ب��اش و بەخێربێن ب��ۆ كۆڕی‬ ‫یادكردنەوەو بەش��داربوون ل��ە چلەی ماتەمی‬ ‫نووس��ەرێكی گەورەو رووناكبیرێكی شایستەی‬ ‫گەلەكەمان‪ ،‬كە لە چل پەنجا س��اڵی رابردوودا‬ ‫هەمیشە پرس��یارێك بوو هێالنەی وەاڵمەكانی‬ ‫دەوروژان��د و گومانێ��ك بوو ت��ەالری یەقینە‬ ‫بەردینەكانی دەهێنایە لەرزە‪.‬‬ ‫مامۆس��تا محەمەد موكری كەسایەتییەك نەبوو‬ ‫وتارێك��ی خێرا بتوانێت لە گش��ت وێس��تگە‬ ‫گرنگەكان��ی ژیانیدا وچانێك ب��دات و درودێك‬ ‫بنێرێت بۆ بەخشش و جوانی و داهێنانەكانی‪.‬‬ ‫ئەو لەبوارەكانی ئەفراندن و لە هەڵوێس��تەكانی‬ ‫گیانب��ازی و لە كای��ە رەنگاوڕەنگەكانی ژیانی‬ ‫ئەدەبیماندا بەردەوام پێشەنگ و رێچكە شكێن‬ ‫بوو‪.‬‬

‫چیرۆك و رۆمان و شانۆ و شیعر و لە سەرووی‬ ‫هەمووش��یانەوە زمانزان��ی و رووناكبیرییەكی‬ ‫قووڵی رێكخ��راو ئەو س��ەرچاوە زواڵاڵنەبوون‬ ‫كە محەمەد موكریان دروس��تكرد و گەیاندیانە‬ ‫ئاستێكی هونەری هێندە بەرز كە هەموومان بە‬ ‫شانازییەوە باسی بكەین‪.‬‬

‫ئەوە مۆمی تەمەنی موكری هەڵكراو دواتر ئەندازیار‬ ‫و رۆماننوس (خوسرەو جاف) وتارێكی پێشكەش‬ ‫كرد‪ .‬هەروەها (قوبادی جەلیزادەی)ی شاعیریش بە‬ ‫شیعرێك كە بۆ (موكری) نووسیبووی بەشداریكرد‪.‬‬ ‫دواتر لەالیەن (هۆشەنگ دەروێش)ەوە قەسیدەیەك‬ ‫خوێندرای��ەوە كە بۆ محەمەد موكری نوس��یبوو‪،‬‬ ‫دواتر وتاری بنەماڵەی كۆچكردوو لەالیەن (ئاریان)‬ ‫ی كوڕیی��ەوە پێش��كەش كراو تیایدا سوپاس��ی‬ ‫هەموو الیەكی كرد بەتایبەتی یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردس��تان چ لە كاتی ناش��تنی یا پرسەدانان و‬ ‫بەتایبەتی ئەم یادە‪ ،‬بەمەیش رێوڕەسمەكە كۆتایی‬ ‫هات‪.‬‬ ‫جێگ��ەی ئاماژەی��ە‪( ،‬محەمەد موكری) لەس��اڵی‬ ‫‪ 1944‬ل��ە گەڕەك��ی (قەاڵ) لەش��اری كەركوك‬ ‫لەدایك بووەو هەر لە ئەو شارەدا خوێندنی ئامادەیی‬ ‫ت��ەواو ك��ردووە‪ .‬لە رێكەوت��ی ‪2012 /5/6‬ی‬ ‫لەكاتژمێر (‪)1‬ی ش��ەو بە (نەخۆش��یی دڵ) لە‬

‫ئەم ك��وڕە گەنم رەنگەی كەرك��ووك لەچاوی‬ ‫هەموو كوردس��تانەوە دەیڕوانیی��ە جیهان‪ .‬لە‬ ‫پێشمەرگەیایەتییەكەش��یدا هەڵۆیەك نەبوو بە‬ ‫شاباڵی بیروباوەڕی تاقە حزبێك قەناعەت بكات‪،‬‬ ‫ئەو خۆی بە موڵكی هەموو ئایدۆلۆژیا جوانەكانی‬ ‫مرۆڤایەتی دەزانی و بەرگریكردن لە ئازادی و لە‬ ‫ژیان سەر لەوحەی هەموو شاكارەكانی بوون‪.‬‬ ‫بە مەرگی لە ناكاوی ئەم قەڵەمە پڕ بەرهەمەوە‬ ‫ئەدەبی كوردیمان زەبرێكی كاریگەری بەركەوت‬ ‫و ئێم��ەو ئێ��وەش هاوڕێیەك��ی میهرەب��ان و‬ ‫خەمخۆرێك��ی بێ ری��او برادەرێك��ی ئازیزمان‬ ‫لەكیس چوو‪.‬‬ ‫ساڵو لەگیانی موكری‬ ‫ب��ەرز و پی��رۆز بێ قەڵەم��ە داهێن��ەر و بە‬ ‫هەڵوێستەكەی‪،‬‬ ‫گوڵباران بێ یادی كۆچەكەی‬ ‫لەگەڵ رێزی سەرپەرشتیاری چلەی ماتەمی بۆ‬ ‫مەكتەبی ناوەندی راگەیاندن ی‪.‬ن‪.‬ك و یەكێتی‬ ‫نووس��ەرانی كورد لقی سلێمانی و كەركووك و‬ ‫بنكەی رووناكبیری گەالوێژ‪.‬‬ ‫د‪ .‬شێركۆ عەبدوڵاڵ (سەرۆكی یەكێتی‬ ‫نووسەرانی كورد لقی سلێمانی)‬ ‫‪ 2012/6/13‬سلێمانی‬

‫تەمەنی ‪ 67‬س��اڵیدا لە شاری س��لێمانی كۆچی‬ ‫دوایی كرد‪ .‬ئەو جگە لەوەی كە پێش��مەرگەیەكی‬ ‫بزوتن��ەوەی رزگاریخوازی ك��ورد بووە‪ ،‬یەكێكیش‬ ‫بووە لە رۆماننوس��ە گەورەكانی ك��ورد‪ .‬هەروەها‬ ‫بەه��ۆی ئەوەی كە زمانەكانی (عەرەبی‪ ،‬فارس��ی‬ ‫و ك��وردی و ئازەری) بەباش��ی زانی��وە لە بواری‬ ‫وەرگێڕاندا رۆڵێكی بەرچاوی هەبووە‪ ،‬جگە لەوەیش‬ ‫لەبواری رۆژنامەگەریش��دا كاری كردووە‪ ،‬كە یەكەم‬ ‫سەرنووس��ەری رۆژنامەی هەرێمی كوردستان بووە‬ ‫لە ساڵی ‪ ،1992‬كە زمانحاڵی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردس��تان بووە‪ .‬ب��ەاڵم زیات��ر وەك رۆماننوس‬ ‫ناسراوەو رۆمانەكانیش��ی بۆ چەند زمانێكی بیانی‬ ‫وەك‪( :‬فارس��ی‪ ،‬عەرەبی‪ ،‬توركی و فەرەنس��ی)‬ ‫وەرگێڕدراون‪.‬‬ ‫هێ��ژای گوتنێی��ە‪ ،‬پەیك��ەری موك��ری لەالیەن‬ ‫هونەرمەندی پەیكەرت��اش (بەختیار هەڵەبجەیی)‬ ‫دروستكرابوو‪ ،‬لە یادەكە خرایەڕوو‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫موكری‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫هاوڕێم موكری‬ ‫وا چلەی ماڵئاوایی��ت بەڕێكرد و كفنی‬ ‫سپی‪ ،‬لە ش��ەرمی تەرمی تەمەنتا زەرد‬ ‫هەڵگەڕا‪ .‬رەش��ە رەیحانەی سەر گۆڕ‪،‬‬ ‫ئەدەبی تازە بوون باران دەكان‪ .‬بەاڵم‪.‬‬ ‫ساتەكانی كۆچت‪ ،‬لە بیری منا چەنگڵە‬ ‫دەدا‪ .‬نەخ��ۆت‪ ،‬نە هەڤااڵنی رێباز لەبیر‬ ‫ناكا‪.‬‬ ‫لەیادمە‪ .‬چل شەوێ لەمەوبەر‪ ،‬لە ئامێزی‬ ‫پێخەفی بەهاری شارا‪ ،‬ئاوێزانی خەونی‬ ‫بەربەیان بووم‪ .‬گەندەڵە گەاڵی درەختە‬ ‫لەخۆبایبوەكانی سەر كورسی دەسەاڵت‪،‬‬ ‫بە تەوژمی هەناس��ەی ساردی ناڕەزایی‬ ‫بێنەوای��ان‪ ،‬هەوڵدەوەری��ن‪ .‬لەالرێ��دا‪،‬‬ ‫دۆش دادەمان‪ .‬هەڵدەستانەوە‪ .‬تەوێڵی‬ ‫شەرمیان‪ ،‬بە سۆتیانی كچە هەتكراوێكی‬ ‫ئەنفال دادەپۆشی‪ .‬بە كۆاڵنە تەنگەژەی‬ ‫خانووە قوڕەكاندا گوزەیانی دەكرد‪ .‬توێژ‬

‫توێژ‪ .‬گوژمە گوژمە‪ .‬گەندەڵی و غروریان‬ ‫دادەماڵ��ی‪ .‬ب��ەدەم پەش��یمانییەوە‪،‬‬ ‫س��ەریان لەبەر دەمی قەڵەمی بەرگریدا‬ ‫دادەنواند‪ .‬خۆیان بە باوەش��ی بوولێڵی‬ ‫هیوای نەتەوەدا دەكردەوە‪ .‬بەدەم تكاو‬ ‫پاڕانەوە‪ .‬س��ەروەت و سامانیان‪ ،‬پایەی‬ ‫كورس��ییەكانیان‪ .‬بەس��ەر هەتیوان��ی‬ ‫رێ��ی خەب��ات و خێزانی ش��ەهیدانی‬ ‫هاوسەنگەریان دەبەخشییەوە‪..‬‬

‫موكری برا‬

‫ئ��ا‪ .‬لەم خەون��ە پەمەییە پی��رۆزەدا‪.‬‬ ‫زەنگی ش��ەبەقی مۆبای��ل رایپەڕاندم‪.‬‬ ‫لەخۆم پرس��ی‪ :‬دەبێ‪ ،‬زیندە خەون بێ‬ ‫و درەختە سەردارەكان وشیار بووبنەوە‪.‬‬ ‫دەست نوێژیان هەڵگرتبێ‪ ،‬دوای رێچكەی‬ ‫گەاڵ وەریوەكان كەوتبن‪ .‬داوام لێبكەن‪.‬‬ ‫ل��ە حزووری ش��ەهیدە ب��ێ گۆڕەكانی‬

‫هاوڕێیان‪ ،‬شەفاعەتیان بۆ بكەم؟!‬ ‫بەاڵم‪ .‬هەی ه��ات‪ .‬زەنگی گەردەلوول‪،‬‬ ‫خەبەری كۆچتی پێبوو!‪ .‬بڕوام نەكرد‪.‬‬ ‫ مرد‪ .‬چۆن مرد؟!‪ .‬تا درەنگانی شەو‪.‬‬‫مێزمان‪ ،‬كورسیمان‪ ،‬پێكمان‪ .‬چاوبازیان‬ ‫دەكرد‪..‬كەی رۆی‪..‬‬ ‫ پەنج��ە نەرمەكانی گریان پیلی گرتم‪.‬‬‫كۆچی هەستی وروژاندم‪ .‬ژێی یادەكانی‬ ‫ئەدەبی بەرگری ژەندم!‬ ‫لە میحرابی مزگەوتدا‪ .‬كوڕە گەورەكەی‬ ‫بەس��ۆزەوە باوەش��ی پێداك��ردم‪ .‬نەم‬ ‫هێش��ت سەرخۆش��یم لێبكا‪ .‬پێم وت‪:‬‬ ‫من‪ .‬بە درێژی تەمەنم‪ ،‬حەس��وودیم بە‬ ‫كەس نەبردووە‪ .‬بەاڵم حەس��وودی بەم‬ ‫كۆچ��ە هێمنەی دەب��ەم!‪ .‬دەبێ مردن‪،‬‬ ‫ئەو ش��ەرەفە‪ ،‬بەس��ەری سپی منیش‬ ‫ببەخش��ێ‪ .‬كەس ب��ە كەنەفیتم گرفتار‬ ‫نەكەم؟!‪ .‬بەڵێ هاوڕێی بەرهەم و رێگام‪.‬‬ ‫ببوورە‪ .‬حەسوودی بەم مردنە بێدەنگەت‬ ‫دەبەم!‪.‬‬

‫كاكە موكری‬

‫بیرتە‪ .‬هەموو جارێ ‪ .‬بە زەردەخەنەوە‪،‬‬

‫ب��ۆ هاوەاڵن��ت دەگێڕای��ەوە‪ ،‬كە پێم‬ ‫وتووی‪:‬‬ ‫ ماڵ و خێزانت دێنیتە هەولێر؟!‪ .‬ئەی‬‫خۆت بۆ كوێ دەچی؟!‪ .‬كەی بە ماڵ و‬ ‫منداڵتەوە دەنووسێی؟! كەی لە شوێنێ‬ ‫ئۆقرە دەگری؟!‪ .‬موكری برا‪ .‬ببوورە‪ .‬ئیتر‬ ‫پرسیاری وا‪ .‬لە تۆو محێدین زەنگەنەش‬ ‫ناك��ەم‪ .‬ب��ار و بارخانەتان لەش��ارێ‬

‫ئاوا بێ گەرمیان‪ ،‬سەرفراز بێ كەركووك‬ ‫سەرم س��وڕماوەو لێم بووە بە راز‪ ،‬ئەو‬ ‫خاك��ە هەڵقرچاوە ئەم هەموو گڕوگڵپەو‬ ‫بڵێسەیە لە كوێوە لە چ سەرچاوەیەكەوە‬ ‫ل��ەكام گڕكان��ەوە هەڵدەقوڵ��ێ و بە‬ ‫ئاس��مانی واڵتدا دەپرژێنێ و هەس��تی‬ ‫ناسكی چاوساغان دەبرژێنێ‪..‬؟‬ ‫من نازان��م ئەو چوار تەنیش��تە كڵۆڵە‬ ‫ب��رژاوە‪ ،‬بە درێژی زەم��ان دووچاوی چ‬ ‫ئەفسوون و تەلیسمێكە تا بە ئەمڕۆ بووە‬ ‫بە وێردی سەر زمان؟ چ رازێكە هەزاران‬ ‫س��اڵە هەروا بێ پەنایە بێ ئبَزدە‪،‬‬ ‫ب��ێ خوایە‪ ،‬گرفتاری ك��ەس و ناكەس‬ ‫دووچاری مامەڵەی ناڕەوایە‪..‬؟ من نازانم‬ ‫خەڵك خ��وای گەرمیان بوو وا گرفتاری‬ ‫خۆیانن‪..‬؟ بەو شێوەیە دووچاری كۆت‬ ‫و بەندە زەریفەكانن و بێ مەبادا‪ ،‬س��ەر‬ ‫سوپودەی فەرهەنگی ویژدانن؟‬ ‫ئێس��تاش ن��ەم زانی��وە‪ ،‬گەرمیانی و‬ ‫كەركووك��ی چەش��ەی كام خوان و كام‬ ‫كانیاون؟ ب��ە چ هەوێنێك ش��ێلراون؟‬ ‫هێندە راس��تن رم ئاس��ا لە گفتارا‪ ،‬لە‬ ‫ك��ردارا لە رەفت��ارا ه��ەق و ناهەق بە‬ ‫تەرازووی ویژدان هەڵدەسەنگێنن‪ ،‬چ دیار‬ ‫و تەبارێكە كەركووك؟‬

‫نەمردی‪ .‬دڵسۆزانە وتت ئازیزان‪ :‬سەد‬ ‫رەحمەت لە بێسارانی‬

‫دامێن��ی ریگۆ زەروو رێبوارم ئاش��وفتە‬ ‫دەپرسم‪:‬‬

‫حەمە برا‬ ‫لەم تاریكستانەدا بێ چرا توون بە‬ ‫توون هۆبە بە هۆبە دۆڵ و دەربەندەكان‬ ‫گەڕای لە هات و نەهاتی واڵتدا تووشی‬ ‫سەگوەڕ هاتی‪ ،‬ئەژدیها ویستی هەڵت‬ ‫لووشێ‪ ،‬هەرەس ویستی دادپۆشێ‬ ‫هاروون رەشید و شمشێرەكەی و هێزی‬ ‫پەالمار یەخەی پێ گرتی و مایتەوەو‬

‫حەمە برا‪ :‬ش��ار بێ چرا ماوەتەوە‪ ،‬لەم‬ ‫شارە پڕ لە خەڵكەیدا‪ .‬غەم سەربارمە‪.‬‬ ‫دارە دارمە‪ ،‬رێی هەڵە دەكەم‪ .‬هەوارگەم‬ ‫لێ ون بووە‪ ،‬خولیاو ناخم بێژینگ ئاسا‬ ‫كوون كون بووە‪..‬‬ ‫حەمە برا‪ :‬بێ تاوم‪ ،‬شڵەژاوم‪ ،‬گاسەرەو‬ ‫ژوورم‪ ،‬گاس��ەرەو خوارم‪ ،‬دەس��ت بە‬

‫هەر گوڵ وەڕەنگێ سەر كیشان نەخاك‬ ‫ئەوان گووڵ خەندان من دیدەی نمناك‬ ‫شەوگارم بێ ئەس��تێرەیە‪ :‬من و ئێمەو‬ ‫ئەوان‪ :‬بێ تۆییمان پێوە دیارە‪.‬‬ ‫ئازیزان‪ :‬من پیادا هەڵنادەم‪ ،‬سەر بۆرە‬

‫ئەگەر گوناهی وەنێم كەرێ بار‬ ‫یەسەر یەشمشێر یەتەناف یەدار‬

‫ئاریان محەمەد موكری سوپاسی هەموو الیەك دەكەم‬

‫خێالن گشت ئامان وەزیر دامان‬ ‫پەخش بینە دامان بارگەی ئیمامان‬ ‫نە كۆچ یار بێ نە دەنگ یاران‬ ‫وەهار وەنەم بێ وەژار ماران‬

‫دان��ادەم‪ ،‬دێ��ر بە دێرم ب��ۆ هاوڕێكەم‬ ‫چەمەرانەی��ە دەیگێڕم‪ ،‬ش��یوەنی من‬ ‫ش��یوەنی قامووس��ی پڕ رێ��زەكاری و‬ ‫نامووس��ی رەفاقەتە‪ .‬ش��یوەنی ئێمەی‬ ‫هاوڕێیانی موكری كاتێك بازنەی زیكری‬ ‫دنیای پەیڤ و وش��ەی جوان و داهێنان‬ ‫دەگێڕین‪ ،‬مەش��خەڵەكەی كەركووك و‬ ‫گەرمیان تاریكس��تانی دڵ و دەروونمان‬ ‫رۆشن دەكاتەوەو هەبەو هانیەتی دنیای‬ ‫سیاسیمان لەبیر دەباتەوە‪.‬‬ ‫بەڕاستی ئەوە كێ بوو ووتی‪ :‬موكرێ بێ‬

‫هۆشەنگ دەروێش لە باڵەخانەی عەلی نەمەلی بەدوای موكریدا‬

‫داگرت‪ ،‬ك��ە ش��ایەنی بەرهەمەكانتان‬ ‫بێت‪ .‬بنوو‪ .‬هاوڕێ��ی قەڵەمم‪ ،‬بێ خەم‬ ‫بن��وو‪ .‬ئازیزەكانت��ان‪ .‬ئاوێزانی گۆیژەو‬ ‫گڵە زەردەن‪ .‬بە پەرۆشەوە‪ ،‬چاودێریان‬ ‫دەكەن‪ .‬بێخەم بنوو‪.‬‬ ‫كاكە مەم بۆتانی‬ ‫سەرۆكی یەكێتی نووسەرانی كورد‬ ‫هەولێر – ‪2012/6/13‬‬

‫هۆزە‪ ،‬بێ عەشیرەتە‪ ،‬بێ تیرەیە‪..‬؟‬ ‫لە كۆمەڵگای پێگەیشتوو و تێگەیشتوودا‬ ‫مۆرك��راوە ب��ێ لێدوان ئەوان��ەی وەك‬ ‫موكری وان پەروەردەی س��ەر خوانێكن‬ ‫ئاوی هەتا هەتایێ دەخۆنەوە‪ .‬موكری لە‬ ‫هۆزی كتێبە‪ ،‬لە عەشیرەتی پێنووس و‬ ‫پەیڤی مەوزون و وشەی جوانە‪..‬؟‬ ‫موكری دنیایەك ش��انازی لەگەڵ خۆیدا‬ ‫بردووە‪ ،‬كێ دەڵێت موكری مردووە‪..‬؟‬ ‫گەلی برادەرینە‬ ‫لە مەرگستانی باوانا لە گەرمیانا‪ ،‬ئاسان‬ ‫نییە نووس��ەرێكی كەركووكی بێ پشت‬ ‫و پەن��ا‪ ،‬هەوار بە ه��ەوار‪ ،‬ملە بە ملە‪،‬‬ ‫هۆبە بە هۆبە‪ ،‬بەرزە فڕانە بكاتە پۆپە‪.‬‬ ‫پۆپەی عیشق‪ ،‬پۆپەی ویژدان‪ ،‬پۆپەی‬ ‫مەستی‪ ،‬پۆپەی راستی‪...‬‬ ‫موكری هەزاران هەڵسوكەوتی دی‪ ،‬زۆر‬ ‫و زەوت��ێ دی‪ ،‬ژانەكان��ی رادەژەناند‪،‬‬ ‫كۆڵی نەدا‪ ،‬تا گەیش��تە حەوت ش��اری‬ ‫عیش��ق و داهێنان‪ .‬لە كووچەو كۆاڵنی‬ ‫ش��اری موكریدا‪ ،‬زەمان ب��ێ باو بوو‪،‬‬ ‫تەم��اح بێ رەواج و كەم هەناس��ەو بێ‬ ‫تاو بوو‪ ،‬س��وور بوو لەسەر جوانی دوور‬ ‫بوو ل��ە گۆبەن و كەپك��ەو داوو تۆڵەو‬ ‫تەڵە‪ ،‬دەه��ۆڵ ژەنی نەدەزانی‪ ،‬دوور لە‬ ‫ریا چاكی و پاكی دروشمی بوو‪ ،‬سادەو‬ ‫خاكی دەژیا‪ .‬بەندەی فەرهەنگی گوزشت‬ ‫و لێگ��ەڕێ و قەیناك��ەو وا چاكەب��وو‪،‬‬ ‫پەیامبەرانە دەجوواڵیەوە‪ ،‬بێ ئاراییشت‬ ‫دەخوالیەوە‪.‬‬ ‫ئیدی كاكە حەمە‪ .‬ئێمەی هاوڕێیانی تۆ‪،‬‬ ‫پەیوەس��تە لە خۆماندا دەخولێینەوە‪،‬‬ ‫هەم��وو ش��ەوێك وەك��و زامێ��ك‬ ‫دەكوڵێینەوە‪ ،‬رۆحت شاد‪ ،‬رەوانت وەك‬ ‫هەمیش��ە پایەبەرز ب��ێ هاوڕێی ئازیزم‬ ‫حەمە موكری‪..‬؟‬ ‫خوسرەو جاف‬ ‫‪ 2012/6/13‬سلێمانی‬

‫قوبادی جەلیزادە‪ :‬كەس لەمن بریندارتر نییە ئەی برین‬

‫‪10‬‬

‫دیداری تەمەن‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫پاڵەوانی رۆمانی (ئەوین لە واڵتێكی لەتلەتكراو) لە بەدرخان‬

‫سەربەست حوسێن ئەو پێشمەرگەیەی كوردی بە دنیا ناساند‬ ‫زۆرن ئەوانەی رۆژانێك لەپێناو خاك و نیشتمان و نەتەوە هەموو شتێكیان پێشكەش بە گەلەكەیان‬ ‫كردووە‪ ،‬لەنێو كوردانیشدا لە رۆژە سەختەكاندا پێشمەرگەكان بەدەر لە پلەی زانستی و هەرجۆرە كارێكی دیكە‪،‬‬ ‫بەشانازییەوە دەیخواست شەرەفی پێشمەرگایەتی پێ بدرێ و لەنێو بزووتنەوەی رزگاریخوازی گەلی كوردا درێژە‬ ‫بە خەبات بدات‪ ،‬كاتێك رۆمانی (ئەوین لە واڵتێكی لەتلەتكراوی) ژنە رۆماننووسی ئەمریكی دەخوێنیتەوە‪ ،‬دڵت‬ ‫پڕدەبێت لە هەموو ئەو دەردەسەری و نەهامەتییەی كە بەسەر گەلی كوردا هاتووە‪ ،‬بۆیە بەدرخان بەپێویستی‬ ‫زانی لە نزیكەوە لەگەڵ كاراكتەری دووەمی پاڵەوانی نێو ئەو رۆمانە رووبەڕوو قسەبكات و دوا هەواڵی نووسەرو‬ ‫ئەندازیارو رۆژنامەنووس (سەربەست حوسێن) بزانێ‪ ،‬كە ناوبراو هاوسەری (جوانە عەسكەری) پاڵەوانی یەكەمی‬ ‫ناو رۆمانەكەیە‪ ،‬بەهیواین لە ژمارەكانی داهاتوودا (جوانە عەسكەری)ش بدوێنین‪.‬‬

‫ئا‪ :‬حەمید بەدرخان‪ ،‬هێمن جەمیل‬ ‫* سەربەست حوسێن كێیە؟‬ ‫ ل��ە ‪ 1958-6-23‬ل��ە ش��اری رانیە‬‫لەدایكبووم‪ ،‬خوێندنی سەرەتایم تا پێنجی‬ ‫سەرەتاییم لە رانیە تەواوكردووە و دواتر‬ ‫بەهۆی حزبایەتی باوكم و دەربەدەرییەوە‬ ‫هاتووینەتە سلێمانی و چەند سالێك لە‬ ‫سلێمانی ژی��اوم و ئامادەییم لە نێوان‬ ‫سلێمانی و هەولێر و قەاڵدزێ تەواوكردووە‬ ‫و بۆ زانكۆش لە زانكۆی بەغدا كۆلێژی‬ ‫ئەندازیاری شارستانی ساڵی ‪ 1981‬تەواوم‬ ‫كرد‪ ،‬لە مانگی ‪7‬ی ساڵی ‪ 1982‬چوومە‬ ‫دەرەوە و بوومە پێشمەرگەی(ی‪.‬ن‪.‬ك)‪،‬‬ ‫لەوێ لە ئیزگە وەكو نووسەر كارم دەكرد‬ ‫هەتاوەكو بەڕێوەبەری بەشی سۆرانی‬ ‫ئیزگە بووم‪ ،‬ئەندامی نووسینی رێبازی‬ ‫نوێ بووم‪ ،‬دوای ئەنفال و لە كۆتاییەكانی‬ ‫‪ 1989‬چومە بەریتانیا‪ ،‬ماجستێرم‬ ‫لە ئەندازیاری شارستانی وەرگ��رت و‬ ‫كۆرسێكی دیكەی خوێندنی بااڵم خوێند‪،‬‬ ‫ساڵی ‪ 1992‬لە بەریتانیا بە مامۆستا لە‬ ‫كۆلێژی ئەندازیاری دامەزرام لە كۆلێژی‬ ‫متكینت‪ ،‬وەكو كاری سیاسی جارێكی تر‬ ‫هەڵبژێردرامەوە بۆ لێپرسراوی كۆمیتەی‬ ‫رێكخستنی ب��ەری��ت��ان��ی��ای(ی‪.‬ن‪.‬ك) تا‬ ‫‪ 1996‬وازم لەو پۆستە هێنا و وەك‬ ‫وت��ەب��ێ��ژێ��ك��ی(ی‪.‬ن‪.‬ك) م��ام��ەوە‪ ،‬لە‬ ‫‪ 2004‬و ‪ 2005‬هاتمەوە كوردستان و لە‬ ‫كوردستان نیشتەجێبووم و ئێستا پیاوی‬ ‫ماڵی خۆمم‪ ،‬كۆمپانیا و نوسینگەیەكی‬ ‫راوێژكاریم هەیە‪.‬‬ ‫* س��ەرەت��ای ئەوینی تۆ پێش ئەوەی‬ ‫بچیتە شاخ هیچ كەسێكی دیكە هەبوو لە‬ ‫ژیانت پێش جوانە عەسكەری؟‬ ‫ لە قۆناغی یەكەمی زانكۆ بووم من‬‫جوانەم ناسی‪ ،‬تەمەنم ‪ 19‬ساڵ بوو‪،‬‬ ‫* یەكەم عەشقت جوانە بوو؟‬ ‫ نەخێر كەسی دیكە هەبوو وەكو هەر‬‫گەنجێكی تر كە پەیوەندی هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫شتێكی ئەوتۆی زۆر تۆخ نەبوو‪.‬‬ ‫* سەرەتای ناسینت بۆ جوان بۆ كەی‬ ‫دەگەڕێتەوە؟‬ ‫ من لەگەڵ جوان خزمایەتییەكمان هەیە‬‫لەبەرئەوە رەنگە من ئەگەر بیربكەمەوە‬ ‫تەمەنم(‪)6-5‬ساڵ بوو‪ ،‬یەكەمجار بوو‬ ‫كە جوانەم بینیوە كە چووینەتە بەغدا‪،‬‬ ‫چونكە ماڵیان لە بەغدا بوو‪ ،‬ئیتر منداڵ‬ ‫بووین و پێكەوە یاریمان كردووە‪ ،‬نەمزانی‬ ‫كە جوانەیەك هەیە لەو خێزانە هەتا لە‬ ‫زانكۆ وەرگیرام لە بەغدا‪ ،‬ئەو كاتە زیاتر‬ ‫ناسیم‪ ،‬چونكە خوشكێكی ئەو خێزانی‬ ‫خاڵم ب��وو ئیتر هاتوچۆمان هەبوو‪،‬‬ ‫لەبەرئەوە زیاتر یەكترمان ناسی‪.‬‬ ‫* چ رەبتێك هەیە لەنێوان لەقەبی‬ ‫عەسكەری جوانە و ئەوەی كە تۆ خەڵكی‬ ‫رانیەیت؟‬ ‫ئێمە لە دایكەوە خزمین‪ ،‬باوكی دایكم‬‫خەڵكی سلێمانییە لەگەڵ دایكی دایكی‬ ‫جوانە خاڵۆزا و پورزا بوون‪ ،‬جوانە نازناوە‬

‫عەسكەرییەكەی لە باوكییەوە هاتووە‪،‬‬ ‫باوكی محەمەد عەلی ب��رازای جەعفەر‬ ‫عەسكەری بووە‪ ،‬عەسكەرییەكەی جوان‬ ‫لە باوكییەوە بۆی هاتووە‪ ،‬بەاڵم دایكی‬ ‫خەڵكی سلێمانییە‪.‬‬ ‫* لەسەردەمی زانۆدا بەیەكگەیشتن یان‬ ‫دوای ئەوەی چویتە شاخ پێكگەیشتن؟‬ ‫ یەكترمان دەن��اس��ی‪ ،‬م��ن لەساڵی‬‫‪ 1979‬ب��ووم بە رێكخستنی یەكێتی‬ ‫و هەر كە گەیشتمە بەغدا من ‪1977‬‬ ‫گەنجێكی ‪ 18-17‬ساڵەی زۆر دڵشكاو‬ ‫ب��ووم بەهۆی ب��ۆردوم��ان��ی ق��ەاڵدزێ و‬ ‫ئاشبەتاڵ‪ ،‬ئ��ەو وەختەی گەنج بووم‬ ‫بڕیارمدا ببم بەپێشمەرگە‪ ،‬كە ببم بە‬ ‫پێشمەرگە ئەگەری سەدا نەوەد هەبوو‪،‬‬ ‫كە شەهیدبیت‪ ،‬ئینجا وا لێكدانەوەم بۆ‬ ‫كردبوو كە شەهید بم ژن ناهێنم‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی ژن نەهێنم نابێت دڵداری بكەم‪،‬‬ ‫ئەو سیناریۆیە الی من هەبوو‪ ،‬بۆیە‬ ‫من كە جوانیشم بینی لەالیەكەوە لە‬ ‫كەلێنێكی دڵمدا جێگەی هەبوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەو بیرۆكەیەش زۆر زاڵ بوو‪ ،‬كە من‬ ‫دەبم بەپێشمەرگە ژن هێنان و دڵداری‬ ‫نابێت بكەم‪ ،‬من زەختێكی زۆرم كردە‬ ‫سەر خۆم‪ ،‬تاساڵی ‪ 1981‬كە دەرچووم‬ ‫لە زانكۆ هەستم دەكرد كە جوان مەیلێكی‬ ‫زۆری هەیە بەرامبەر بە من‪ ،‬بەاڵم من ئەو‬ ‫ئیستیجابەیەم نیشان نەدابوو‪ ،‬كە دەریش‬ ‫چوم یەكسەر بوم بە پێشمەرگە‪.‬‬ ‫* بەیەكگەیشتنتان چ��ۆن ب��وو؟ جوان‬ ‫هاتە شاخ بۆ الت؟‬ ‫ راستیەكەی لە پێشمەرگایەتی چەند‬‫جارێك كەوتمە مەترسی كوشتن و مردن‬ ‫تاڵەموویەك لەمن دورب��وو‪ ،‬هاوڕێم لە‬ ‫تەنیشتم شەهید بوو‪ ،‬هاوڕێم بەدەستی‬ ‫خۆم ناشت‪ ،‬لەبەرئەوە دامنابوو دەمرم‪،‬‬ ‫رۆژێكیان كەوتینە ژێر بۆردومانێكی زۆر‬ ‫توندەوە مردن زۆر لێم نزیك بوو‪ ،‬زۆر سكم‬ ‫بەخۆم سوتا‪ ،‬بەوەی كە من گەنجێگم‬ ‫دەمرم و هیچ شتێك لەپاشم بەجێنەماوە‪،‬‬ ‫نەكورێك نە نەوەیەك‪ ،‬لەئەنجامی ئەوە‬ ‫ئەو هەستە الی من خۆی پێشاندا كە‬ ‫پێش ئ��ەوەی بیر لە دای��ك و ب��اوك و‬ ‫كەس بكەمەوە‪ ،‬دوای مفاوەزات لە ساڵی‬ ‫‪ 1984‬ئێمە چوینەوە بۆ شار و من چومە‬ ‫بەغدا‪ ،‬ئەو كاتە كچێكی تر هەبوو داوای‬ ‫ئەو كچەم كرد رازی نەبوو‪ ،‬وازم هێنا‪،‬‬ ‫بەاڵم دەمویست ژن بێنم بەهەر جۆرێك‬ ‫بێت‪ ،‬لەوەش ئاگادار نەبووم كە جوان‬ ‫هەستێكی هەیە بۆ من‪ ،‬منیش شعورم‬ ‫هەبوو بۆ ئەو ئیتر داوای ئەوم كرد بەاڵم‬ ‫رازی نەبوو‪ ،‬ئیتر دواتر شەڕ دروستبوو‪،‬‬ ‫ب��وار نەبوو بۆ ئ��ەوەی بزانم ج��وان بۆ‬ ‫رازی نەبوو‪ ،‬ئەو باسە هەڵپەسێردرا‪،‬‬ ‫چوینەوە شاخ لە (‪ )86-85‬بەتایبەت‬ ‫ل��ە ‪ 1986‬ب��ۆردوم��ان��ی كیمیاوی زۆر‬ ‫بەرفراوان بوو‪ ،‬مردنەكە زۆر مسۆگەرتر‬ ‫ببوو‪ ،‬هەستەكەی منیش زۆر زیادی‬

‫كردبوو‪ ،‬ئیتر پەیوەندیم بە ماڵەوەمان‬ ‫كرد و ووتم دەمەوێت ژنم بۆ بێنن‪ ،‬وتیان‬ ‫كێ‪ ،‬وتم كاتی ئەوە نییە كێ بێت تەنها‬ ‫دەمەوێت ژن بهێنم‪ ،‬خوشكەكانم دوو سێ‬ ‫كەسیان پێ وتم كە رەفیقی خۆیان بوون‬ ‫و خەڵكی قەاڵدزی بوون‪ ،‬وتبوویان ئێمە‬ ‫شوی پێدەكەین ئەگەر لە شاخیش بێت‪،‬‬ ‫ئیتر یەكێكیانم دەستنیشان كرد كە دە‬ ‫ساڵ دەبوو نەمبینیبو‪ ،‬ئەویش باوكی‬ ‫رازی نەبوو‪ ،‬خوا كردی نەبوو‪ ،‬پێموایە‬ ‫ل��ەو كەین و بەینە ج��وان خەبەرێكی‬ ‫پێگەیشتبوو‪ ،‬كە سەربەست ژن دێنێ‪ ،‬لە‬ ‫سەروبەری دەستپێكردنی پرۆسەی ئەنفال‬ ‫سەركردایەتی بڕیاری دا ئیزگەیەك ببرێتە‬ ‫قەندیل و من سەرپەرشتی بكەم‪ ،‬من‬ ‫لەوێ بووم‪ ،‬بۆ بەهار كە هاتمە خوارەوە‬ ‫بۆ سەردانی برادەران و كەسوكار لەساڵی‬ ‫‪ 1987‬كە هاتمە خ��وارەوە نامەیەكی‬

‫ئەویش‪ ،‬ئینجا بانگی دەكەم و هەمووی‬ ‫پێدەڵێم ئەگەر رازی بوو ئەوكاتە بابێت‪،‬‬ ‫وتی‪ :‬تۆ هەرچی ویژدان بێت نیتە‪ ،‬وتم‪:‬‬ ‫كاكە نیمە و تەواو‪ ،‬دەستبەجێ چووم بۆ‬ ‫قەمچوغە‪ ،‬كە كەسوكاری دایكی دایكم‬ ‫لەوێ بوون‪ ،‬جوابم نارد بۆ دایك و باوكم‬ ‫و وتم ئێوە هەر ژنتان بۆ نەدۆزیمەوە‬ ‫ئەوە خۆم دۆزیمەوە و لەو شاخەش‪ ،‬ئیتر‬ ‫وتم‪ :‬جوانەیە و جوابی بۆ بنێرن با بێت‬ ‫بۆ قەمچوغە و بیبینم‪ ،‬قەمچوغە لەسەر‬ ‫رێی دوكانە گوندێكی رزگاركراوبوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫‪ 500‬مەتر لە حكومەت و جادەوە دووربوو‪،‬‬ ‫دوو رۆژی پێنەچوو جوان لەگەڵ دایك و‬ ‫باوكم هات‪ ،‬ئینجا ئەو رۆژە خواردن و‬ ‫خواردنەوە و هەموو شتێك كەم بوو‪،‬‬ ‫بەهاری ‪ 1987‬بوو‪ ،‬كە ئێوارە دادەهات‬ ‫و نەمردبووین ئاهەنگمان دەكرد كە بە‬ ‫زیندووێتی ماوین‪ ،‬ئەو رۆژە مریشكێكمان‬ ‫پەیداكردبوو‪ ،‬چاوەڕێی جوان بووم و بە‬ ‫كەسم نەوتبوو‪ .‬برادەرەكانم وایاندەزانی‬ ‫بۆ س��ەردان چ��ووب��ووم‪ ،‬مریشكێكمان‬ ‫پەیداكردبوو كە بیخۆین لەسەرەوە بوین‬ ‫سەیرمكرد جوان لەگەڵ دایكم و باوكم‬ ‫بەپێ دێتە سەرەوە‪.‬‬ ‫* هەستت بەچی كرد كە بینیت؟‬ ‫ یەكێكە لە خۆشترین رۆژەكانی ژیانم‪،‬‬‫هەستم بە خۆشییەكی زۆر كرد‪ ،‬هەستم‬ ‫بە لێپرسراوێتییەكی زۆر گەورەش كرد‪،‬‬ ‫هەستم ك��رد كەمرۆڤێكی زۆر ناسك‬ ‫دەهێنم بۆ زروفێكی زۆر ناسك‪ ،‬ئیتر‬

‫سەربەست حوسێن ‪ -‬سلێمانی ‪2012 -‬‬ ‫جوان گەیشتبوو بە ن��ەوزادی برام‪ ،‬كە‬ ‫ئەویش پێشمەرگە بوو‪ ،‬ن��ەوزاد ووتی‪:‬‬ ‫نامەیەكیشت بۆ هاتووە‪ ،‬دیاربوو نەوزاد‬ ‫نامەكەشی كردبووەوەو خوێندبوویەوە‪،‬‬ ‫نامەكەم خوێندەوە‪ ،‬نامەی جوان بوو‬ ‫دەڵێت‪ :‬من ش��ووت پێدەكەم‪ ،‬منیش‬ ‫وەك ئەوەی لە ئاسمان بەرمبدەیتەوە‬ ‫زۆرم پێ خۆش بوو‪ ،‬بزە كەوتە سەر‬ ‫لێوم‪ ،‬نەوزاد وتی‪ :‬ئەوە چییە جا دەڵێیت‬ ‫چی؟ وتم‪ :‬كوڕە دەڵێم باشە بەسەرچاو‬ ‫بەخێربێیت ئ��ەروەاڵ ئیشەڵاڵ ماشەڵاڵ‪،‬‬ ‫وتی تۆ بێویژدانی‪ ،‬وتم‪ :‬بۆ‪ ،‬وتی‪ :‬ئێ‬ ‫كچی عالەم بۆ توشی ئەم بۆردومان و‬ ‫كیمیاوییە دەكەی‪ ،‬كە خۆت بە ئەستەم‬ ‫دەژی��ت‪ ،‬ووتم كچی عالەم نییە كوردە‬

‫هەستم كرد من شتێكم هەیە و مردن با‬ ‫منەتی نەبێت و دەتوانم شتێكم هەبێت‪.‬‬ ‫ئیتر زانیم ئەمە بووكی منە و لە هەموو‬ ‫كەسم خۆشتر دەوێ و ئەوە خۆشترین‬ ‫رۆژی ژیانی منە‪ ،‬بە برادەرەكانم وت‪:‬‬ ‫ئ��ەم خ��واردن��ە بۆ خۆتان و من ئیشم‬ ‫هەیە و دەڕۆم‪ ،‬تەواو من ژنم هێناوە‪،‬‬ ‫ئیتر چومە ماڵی خزمەكەمان و من‬ ‫شەرمنتربووم‪ ،‬بەاڵم جوان باشتر بوو‪،‬‬ ‫سێ ساڵ بوو یەكمان نەبینیبوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەو ماوەیەدا چەند نامەیەكم بۆ ناردبوو‪،‬‬ ‫ئیتر دانیشتین و ئێوارە نانمان خوارد و‬ ‫چوینە سەر سەربانێكی دیكە بۆ ئەوەی‬ ‫قسە بكەین و بڕیارمدابوو هەموو شتێكی‬ ‫بۆ باس بكەم‪ ،‬وتم‪ :‬من ‪ 84‬داوام كردی‬

‫شووت پێنەكردم‪ ،‬ئێستا ‪ 87‬ە تۆ خۆت‬ ‫داوادەكەیت‪ ،‬ئیتر هەتا ئەو قسانەمان‬ ‫كرد مێشوولە گیانیان خوارد‪ ،‬وتم‪ :‬ئێرە‬ ‫شوێنی گەشتوگوزارە‪ ،‬بەاڵم شوێنی من‬ ‫لەو دیو شاخەكەیە و هەموو رۆژێكیش‬ ‫بۆردومان و كیمیاویمان لەسەرە‪ ،‬شتەكەم‬ ‫بە زی��ادە بۆ ئ��ەو ب��اس ك��رد ن��ەك بە‬ ‫كەمی‪ ،‬وتم‪ :‬بۆ ئەوەی ئەگەر هەر درز‬ ‫و كەلێنێك لەدڵیدایە با زوو دەربكەوێت‪،‬‬ ‫وتم‪ :‬بۆردومانمان زۆر لەسەرە‪ ،‬كیمیاوی‬ ‫هەیە‪ ،‬خواردنمان پڕلە ژەهرە كە بۆمان‬ ‫دەن��ێ��رن‪ ،‬نە دەوێ��ری��ن ن��ان بخۆین نە‬ ‫دەوێرین بنووین‪ ،‬نە بەرۆژ نە بە شەو‬ ‫ئیسراحەتمان نییە‪ ،‬نیازی خاریجیشم‬ ‫نییە لەبەرئەوە تكادەكەم‪ ،‬جا ئەو وەختە‬ ‫كە قسەمان دەك��رد كچێكی هەرزەكار‬ ‫ئێستا خاوەنی منداڵە كە كچی ماڵە‬ ‫خزمەكەمان بوو ناوی شەمەیە‪ ،‬هاتبوو‬ ‫گوێی لێڕاگرتبووین بزانین چی دەڵێین‪،‬‬ ‫كە زانیم وای��ە وت��م ج��وان با بیكەین‬ ‫بە عەرەبی ئیتر بە عەرەبی قسەمان‬ ‫كرد‪ ،‬ئیتر بەیانی شەمە وتی‪ :‬وەاڵ من‬ ‫زۆریش دانیشتم بەدیارتانەوە بەاڵم هیچ‬ ‫تێنەگەیشتم بە پێكەنینەوە وتم‪ :‬ئاخر‬ ‫ئەوە فیلم بوو‪ ،‬بەاڵم سەبتایتڵی نەبوو‪.‬‬ ‫جوانە وتی‪ :‬هەر دێم و رازیم‪ ،‬وتم ئەگەر‬ ‫رازیت بەو هاوسەرگیرییە هەوڵبدە زوو‬ ‫نەجاتی ب��دەو وەرە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەلحەقی‬ ‫ه��ەم��وو شتێكم تێگەیاند و ئەویش‬ ‫هەمووی قبووڵكرد‪ ،‬بەاڵم نایشارمەوە بۆ‬ ‫من مەوقیفێكی زۆر خۆش بوو گەیشتم بە‬ ‫ئامانجێكی زۆر گەورە‪ ،‬كە ژیانمی گۆڕی‬ ‫و هەستكردنم بەو تەنیایی و غەریبیە‬ ‫نەماو مردن ئەوەندە منەتی نەما الی‬ ‫من‪ ،‬هەمووی سیانزە رۆژی پێچوو جوان‬ ‫گەڕایەوە‪.‬‬ ‫* چۆن گەڕایەوە؟‬ ‫ لەبەغداوە ماڵی باوكی هێنابوویان‬‫ب��ۆ م��اڵ��ی ك��اك��م عوسمانی ب��رام بۆ‬ ‫سلێمانی لەگەڵ دایك و خوشكەكەی‪،‬‬ ‫لەسلێمانیشەوە زەكیە خ��ان خێزانی‬ ‫سەرتیپێكی الی خ��ۆم��ان ب��وو قادر‬ ‫ئاغای میراودەلی‪ ،‬هاتبوو بەدوایدا و‬ ‫هێنایان لەڕێگەی بنگردەوە هێنایان بۆ‬ ‫مەرگە‪ ،‬ئیتر وەعدمان واداب��وو‪ ،‬كە لە‬ ‫«قەاڵدزێ»وە بیهێنن‪ ،‬من لەبەرگەڵووەوە‬ ‫چووم بۆ قەاڵدزێ و چاوەڕوانم تا جوانە‬ ‫بێت‪ ،‬كە چوم ئەو برادەرانەم لەوێ بوون‪،‬‬ ‫یەكێك لەوانە مستەفای سەید قادر بوو‬ ‫پێموتن م��ن ژن دێنم و رێكخستنی‬ ‫خۆمان ئاگاداربكە لە قەاڵدزێ بۆ ئەوەی‬ ‫بیپەڕێننەوە بۆ ئەوبەری گەرمكان و‬ ‫لەوێوە من بیهێنم‪ ،‬وتی‪ :‬وەاڵ سبەینێ‬ ‫ناكرێ‪ ،‬وتم‪ :‬بۆ؟ وتی‪ :‬سبەینێ نیازی‬ ‫خۆپیشاندانمان هەیە‪ ،‬وتم‪ :‬بابە من ژن‬ ‫دێنم نابێت بیكەن‪ ،‬وتی‪ :‬بابە تۆ ژن دێنی‬ ‫چۆن مەسەلەی نەتەوەكەمان دوابخەین‪،‬‬ ‫وت��م‪ :‬ئاخر كاكە خۆپیشاندانمان زۆر‬ ‫ك��ردووە و ئیتریش دەكەین‪ ،‬ئیتر بوو‬ ‫بەدەمەقاڵێ و دواتر رازی نەبوو‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەوڕۆژە خۆپیشاندانەكە نەكرا و ژنەكەی‬ ‫منیش ئەو رۆژە نەهات‪.‬‬ ‫* هەستت بەچی دەكرد؟‬ ‫ هەستێكی زۆر سەیر ب��وو دەمزانی‬‫شتێكی شەخسییە‪ ،‬ب��ەاڵم بۆ من زۆر‬ ‫گرنگ بوو‪ ،‬دوایی خەتمان گۆڕی چونكە‬ ‫ه��ەم��وو رۆژێ��ك دەی��ان��وت‪ :‬ئەمرۆ‬ ‫خۆپیشاندانەكە دەكەین‪ ،‬ئیتر وتم‪ :‬لە‬ ‫«ق��ەاڵدزێ» وە ب��اش نیە و خەتمان‬ ‫گۆڕی لە بنگرد و ئەوانەوە هێنامان و‬

‫‪11‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫سەربەستی پێشمەرگە‬ ‫چەند رۆژێكی پێچوو ئینجا ئەو ناوچەیە‬ ‫هەموو دەیانزانی كە من چوومەتەوە‬ ‫چاوەڕێی ژنم‪ ،‬ئەو برادەرانە دەیانوت‪:‬‬ ‫ئەروەڵاڵ هات و نەهات و ئەو شتانە‪،‬‬ ‫جۆرێك لە گاڵتەكردنیان پێدەكردم‪ ،‬ئەو‬ ‫دەی��وت‪ :‬ئ��ەوە س��ەی��ارەی��ەك ه��ات لە‬ ‫دوورەوە و بووكی تیایە‪ ،‬ب��ەو جۆرە‬ ‫منیش كامێرەیەكم پێبوو وتم‪ :‬پەیمان‬ ‫بێت هەرچی خەبەری هاتنی بوكم بداتێ‬ ‫ئەو كامێرەیەی دەدەم��ێ‪ ،‬خۆ نەدەكرا‬ ‫هەر لەسەر جادە چاوڕێ بم بۆئەوەی‬ ‫ئەوانیش یارمەتیم بدەن و چاو بگێڕن بۆ‬ ‫هاتنی بووك‪ ،‬ئیتر لێی نوستم و سەعات‬ ‫دوو بوو بێهیوا ببووم‪ ،‬نزیكەی سەعات ‪5‬‬ ‫و ‪ 6‬بوو‪ ،‬وتیان‪ :‬بوكێ هات‪ ،‬من باوەڕم‬ ‫نەدەكرد‪ ،‬وتیان وەڵاڵ هات‪ ،‬كە چووم‬ ‫سەیارەكە تێپەڕیبو‪ ،‬كە دابەزین زەكیەی‬ ‫ئ��ام��ۆزام هێنابووی جلی الدێیانەیان‬ ‫لەبەركردبوو‪ ،‬بۆئەوەی نەیناسنەوە‪ .‬ئیتر‬ ‫چووینە ماڵی قادرئاغای میراودەلی‪ ،‬زۆر‬ ‫سەیر بوو وەكو ئەوەی بەعس هودنەی‬ ‫لەگەڵ من كردبێت بۆ ‪ 16‬رۆژ بۆردومانی‬ ‫نەكرد‪ ،‬زۆر خۆش ژیاین بەهارێكی خۆش‬ ‫ب��وو‪ ،‬ئەمە ‪ 1987-5-19‬ب��وو‪ ،‬ئیتر‬ ‫دەگەڕاین و پیاسەمان دەكرد زۆر خۆش‬ ‫ب��وو‪ ،‬ج��وان وت��ی‪ :‬پێشمەرگایەتی زۆر‬ ‫خۆشە هەر دەڵێی سەیرانە‪ ،‬بەگاڵتەوە‬ ‫وتم‪ :‬جوابم بۆ سەدام ناردووە وتومە من‬ ‫ژندێنم بۆ ‪ 15‬رۆژ خاترمان بگرە‪ ،‬دواتر‬ ‫چوینەوە بەرگەڵوو‪ ،‬ئیتر ببوو بە ژنێكی‬ ‫الدێییانە و جلی دەشۆری و ئاوی دەهێنا‬ ‫و مریشكی كەوڵ دەكرد‪ ،‬بۆ یەك جاریش‬ ‫تووڕە نەبوو‪ ،‬ئەسەفی نەخوارد‪ ،‬بووین‬ ‫بەیەك رۆح و هاوڕێكانم زۆریان پێ سەیر‬ ‫ب��وو(ف��ەره��اد سەنگاوی و زێ��رەڤ��ان و‬ ‫رەنجەو رێبواری موهەندیس و فەرید‬ ‫ئەسەسەرد و ئ��ازاد چ��االك) دەهاتن و‬ ‫دەوری جوانەیان دەدا و دەیانوت‪ :‬تۆ بۆ‬ ‫هاتوویت ل��ەو ب��ەغ��دای��ەوە ش��ووت بە‬ ‫سەربەست ك��ردووە‪ ،‬ئ��ەو ماوەیە زۆر‬ ‫خۆش بوو بەاڵم پێش ئەوەی بێت دوو‬ ‫ژورم��ان هەبوو ئیهمال كرابوو‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫هێرشی برادەرم وتم‪ :‬با پاكی بكەینەوەو‬ ‫ح��ازر بێت و لێرە م��اڵ دابنێین لە‬ ‫بەرگەڵوو‪ ،‬ئیدی هەتا پاكمان كردەوە و‬ ‫سواخمان دا بەدەستی خۆم دوانزە مارم‬ ‫كوشت‪ ،‬نزیكەی ‪ 70‬مشكم كوشت‪ ،‬كە‬ ‫جوان هات هەر یەكەم شەو وتی‪ :‬ئەرێ‬ ‫لێرە مار و دوپشك نییە‪ ،‬وتم‪ :‬نا قەد‬ ‫نەمبینیوە‪ ،‬درۆش بوو‪ ،‬ئێوارە داهات‬ ‫چ��ووە تەوالێت هاتەوە وت��ی‪ :‬مارێكی‬ ‫لێیە‪ ،‬وتم‪ :‬وانیە و ماری لێ نییە‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫با لێیبووە‪ ،‬ئیتر چوم مارەكەی لێبوو‬ ‫بریندارم كرد بەاڵم چووە ناو كەڵەكە‬ ‫ب��ەردەك��ەوە‪ ،‬ئێوارەیەكی درەن��گ بوو‪،‬‬ ‫وتم‪ :‬مار نەبووە تۆ لە مار دەترسیت و‬ ‫بەردت لێبووە بە مار‪ ،‬وتی‪ :‬ئێ دەباشە‪،‬‬ ‫هاوینیش بوو نەماندەوێرا بچینە سەربان‬ ‫چونكە رۆژی سێ تۆپمان هەبوو وەكو‬ ‫ئیستگە و هەموو رۆژێ��ك سێ تۆپمان‬ ‫تێدەگیرا‪ ،‬ئیتر كاتی بۆ نەبوو‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫ئەی ئەوە دووپشك نیە‪ ،‬كە سەیر دەكەم‬

‫زۆر گەورە بوو لەژوور سەری ئەو بوو‪،‬‬ ‫وت��م‪ :‬ئ��ەوە یەك شتی وا هەبێت ئیتر‬ ‫كوشتم‪ ،‬نیو سەعاتی تری پێچوو وتی‪:‬‬ ‫ئەها ئەو دوپشكەی تریش‪ ،‬بەاڵم هیچ‬ ‫پرتەو بۆڵەی نەبوو نەدەترسا‪ ،‬دوای‬ ‫ماوەیەك هەر دەیوت گەرمایە و با بچینە‬ ‫سەربان‪ ،‬وتی‪ :‬تۆ ترسنۆكی و لە تۆپ‬ ‫دەت��رس��ی��ت‪ ،‬وت��م‪ :‬ب��اش��ە برادەرێكم‬ ‫سیسەمێكی لە دار بۆ دروستكردین و‬ ‫شەو چووینە سەربان و دووەم شەو‬ ‫تۆپێك لە تەنیشتمان زرمەی دا لە زەوی‬ ‫و هەرچی خۆڵ و بەرد بوو دای��ەوە بە‬ ‫سەرماندا‪ ،‬كە سەیر دەكەم جوان دیار‬ ‫نەماوە و خۆی هەڵداوەتە خ��وارەوە و‬ ‫هاواری ئەژنۆی دەكرد‪ ،‬ئیتر وتی‪ :‬باشە‬ ‫دەچینەوە ژوورەوە و باسی دەرەوە‬ ‫نەكرایەوە‪ ،‬ئینجا ترسی كیمیاویمان زۆر‬ ‫ب��وو‪ ،‬من دوو جوعبەی قیناعی گازم‬ ‫پەیداكردبوو‪ ،‬رۆژێكیان وتی‪ :‬ئەوە چیە‪،‬‬ ‫وتم‪ :‬قیناعی گ��ازە‪ ،‬وتی‪ :‬با بەكاریان‬ ‫بهێنین‪ ،‬منیش لە مانگی هەنوینیدام و‬ ‫نەمویست وەزع لە خۆمان تێكبدەین و‬ ‫قیناعیش زۆر ناشیرینە وتم‪ :‬كە وەختی‬ ‫هات فێرت دەكەم چۆن بەكاردێت‪ ،‬بۆ‬ ‫سبەینێ بوو تۆپبارانێك دەستی پێكرد و‬ ‫تۆپ دەكەوتە ناو بارەگاوە دەنگی زۆر‬ ‫نەبوو‪ ،‬یەكسەر دەستی جوانم گرت و‬ ‫كونە تەیارەیەك هەبوو لە نزیك خۆمان‪،‬‬ ‫وتم‪ :‬وەرە بچینە ئەوێ‪ ،‬دوایی وردەوردە‬ ‫بۆنی سیر و پیاز و ئەو شتانە دەهات‪،‬‬ ‫خوێندبوومانەوە كە بۆردومانی كیمیاوی‬ ‫بۆنی سەیری هەیە‪ ،‬وتم جوان ئەوە ئەو‬ ‫رۆژەی��ە ك��ە دەب��ێ ت��ەم��ری��ن لەسەر‬ ‫قیناعەكان بكەین‪ ،‬ن��ەم��وت قەسفی‬ ‫كیمیاوییە‪ ،‬رامكرد قیناعەكانم هێنا و‬ ‫وتم‪ :‬لەپێشەوە لەسەری خۆمی بكەم‬ ‫رۆحی دەچێت و دەترسێت‪ ،‬لەپێشەوە‬ ‫لەسەری ئەوم كرد و دوو زمانە هەبوو‬ ‫رامكێشا و ئینجا كردمە سەری خۆم و‬ ‫وتم‪ :‬بابچینە سەرەوە‪ ،‬غازی كیمیاوی‬ ‫قورسە و دادەبەزێت‪ ،‬دەستیم گرت و‬ ‫رام��ان��ك��رد ئ��ەوی��ش ه��ەر دەستی‬ ‫رادەوەشاند‪ ،‬وتم‪ :‬مەترسە و ئێستا‬ ‫دەگەینە ئ��ەوێ و باشترە‪ ،‬ئیتر‬ ‫قیناعەكەی البرد وتی‪ :‬كوڕە خنكام‬ ‫و هەناسەم پێنادرێ‪ ،‬كە سەیر‬ ‫دەك��ەم س��ەری كەپسولەكەم‬ ‫الن��ەب��ردووە‪ ،‬ئیتر كیمیاویەكە‬ ‫تەئسیری لە چاوی كرد و ئەوە‬ ‫ب��وو چ��اوی عەیبداربوو كە بە‬ ‫نهێنی ن��اردم��ان��ەوە ب��ۆ شار‪،‬‬ ‫ن��اردم��ەوە ب��ۆ سلێمانی بۆ‬ ‫چارەسەر‪ ،‬پێموت‪ :‬بڕۆ بۆ الی‬ ‫دكتۆر و بڵێ من ئەندازیاری‬ ‫كشتوكاڵیم و مەوادم رشاندووە‬ ‫ب��ۆ دار و درەخ��ت و چاوم‬ ‫عەزیەتی خ��واردووە‪ ،‬ئیتر دكتۆریش‬ ‫بەسەریدا هاتبوو كە چ��ۆن شتی وا‬ ‫دەكەیت و الی خۆی خوێندەواریت‪ ،‬ئیتر‬ ‫چارەسەریان كرد و هاتەوە‪ ،‬وەختی ئەوە‬ ‫هاتبوو كە بچینەوە قەندیل‪ ،‬چونكە‬ ‫دەبوایە من بچمەوە ئیستگەكەی ئەوێ‪،‬‬ ‫لەوێ مانگی ‪11‬ی ‪ 1988‬گەیشتینەوە‪،‬‬ ‫كە دەڕۆیشتین و نزیك بووینەوە لە‬ ‫ق��ەاڵدزێ لە ناوچەی سندۆاڵن لەماڵی‬ ‫ئاشنایەكی خۆمان‪ ،‬كە ناوی حاجی بوو‬ ‫دوای��ی شەهید ب��وو‪ ،‬ل��ەوێ ماینەوە بۆ‬ ‫چەند شەوێك‪ ،‬رێكخستنمان ئاگاداركرد‬ ‫ك��ە بمانبەن ب��ۆ قەندیل و تەرتیبی‬ ‫ئەوەمان كردبوو‪ ،‬كە بپەڕینەوە و هەموو‬ ‫رۆژێك دوادەخرا و دەیانوت وەزع تەواو‬ ‫نییەو سەیتەرە هەیە و چاومان لەسەرە‪،‬‬ ‫رۆژێكیان برادەرێك هات ناوی حەسەن‬ ‫ب��وو‪ ،‬ب��ەداخ��ەوە ساڵی ‪ 1997‬كۆچی‬ ‫دوایی كرد‪ ،‬زۆر ئازا بوو هات بەدواماندا‬ ‫بە سەیارەیەك‪ ،‬دەمەو ئێوارە بوو‪ ،‬وتی‪:‬‬

‫س��ەی��ت��ەرە هەڵگیراوە و ب��ە سەیارە‬ ‫دەتانبەم‪ ،‬بەناو بەستەنسێندا بردینی‪،‬‬ ‫بەاڵم پڕبوو لە جاش‪ ،‬بەناو كۆاڵنێكدا‬ ‫بردینی برادەرێكی خۆمانم بینی نزیكەی‬ ‫مانگێك ب��وو تەسلیم ب��ب��ۆوە‪ ،‬منیش‬ ‫پورزایەكم لەگەڵ بوو بەناوی كامەران‬ ‫ساڵومان لێكرد‪ ،‬بەاڵم تاقم و تفەنگم‬ ‫پێبو و میلی تفەنگم هێنابۆوە و دەستم‬ ‫لەسەر پەلەپیتكەبوو‪ ،‬چونكە هەم لەو‬ ‫برادەرە دەترسام كە خەڵكی سەنگەسەر‬ ‫بوو كە بمانفرۆشێت و تەسلیممان بكات‪،‬‬ ‫چونكە ئەو وەختە پێشمەرگە شتێك‬ ‫پارەی دەكرد‪ ،‬هەم لەوەی كە ئاشكرا‬ ‫بین و بكەوینە سەیتەرە و كەمینەوە‪،‬‬ ‫چونكە خێزانەكەم لەگەڵدا بوو پێمخۆش‬ ‫نەبوو هەر بگیرێین‪ ،‬ئیتر گەیشتینە‬ ‫زورك��ان ك��ە دەك��ەوێ��ت��ە تەنیشت‬ ‫بەستەستێنەوە‪ ،‬چوینە ماڵی واڵخدارەكە‬ ‫و ح��ازرب��وی��ن ب��ڕۆی��ن م��ن و ج��وان��ە و‬ ‫كامەرانی پورزارم بووین‪ ،‬خەریكبووین‬ ‫شتمان باردەكرد‪ ،‬ئینجا جوانە لێفەیەكی‬ ‫لەبەغداوە لەگەڵ خۆی هێنابوو‪ ،‬زۆر‬ ‫عەزیز ب��وو ل��ەالی‪ ،‬بۆ ه��ەر شوێنێك‬ ‫بڕۆیشتینایە لەگەڵ خ��ۆی دەیهێنا‪،‬‬ ‫خەریكی ئەوە بووین مودەرەعە هات‪،‬‬ ‫نزیكەی ‪ 600‬مەتر دوورب��وو تەپوتۆزی‬ ‫دەكرد‪ ،‬ژنی ماڵەكە هاربوو لێمان ووتی‬ ‫ماڵتان وێران كردم و ئەوە مودەرەعەی‬ ‫حكومەت هات و پێی زان��ی و ماڵتان‬ ‫وێران كردم و بڕۆن بڕۆن هەر دەریكردین‪،‬‬ ‫خەریكبوو شێتمان بكات و هەزار جنێوی‬ ‫پێداین و وتی‪ :‬دوێنێش هاتوون و دەڵێن‬ ‫ئێوە پێشمەرگە دەگوازنەوە‪ ،‬ئێستا دێن‬ ‫و دەمانكوژن‪،‬‬

‫وەڵ��ڵ��ا‬ ‫باشبوو سەیارەكە نەڕۆیشتبوو‪ ،‬وتم‬ ‫حەسەن چی بكەین‪ ،‬وتی‪ :‬وەرن سواربن‪،‬‬ ‫بۆخۆی هاتینەوە بۆ بەستەستێن و كە‬ ‫گەیشتینەوە‪ ،‬وتی‪ :‬درەنگ بووە ناچینەوە‬ ‫بۆ سندۆاڵن‪ ،‬كە لێی بووین وەرنە ماڵی‬ ‫ئێمە‪ ،‬منیش ل��ەالی��ەك��ەوە دەت��رس��م و‬ ‫لەالیەكیشەوە پێمخۆشە‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ئاشنا و دۆستی خۆشمان ب��وو ئیتر‬ ‫چوینە ماڵی برایەكی كە جاشی خەفیفە‬ ‫بوو ئامر مەفرەزە و شت بوو‪ ،‬لەژوورێك‬ ‫دایانناین زیاتر لە ‪ 15‬كاڵشینكۆفی‬ ‫جاشایەتی هەڵواسرابوو‪ ،‬یەكسەر وتم‪:‬‬ ‫جوان ببە بۆ ناو ژنەكان و بە كامەرانیشم‬ ‫وت‪ :‬كامەران راستە ئەوە ماڵی دۆست و‬ ‫ب��رادەری خۆمانە‪ ،‬ب��ەاڵم ب��ەوەی ئەم‬ ‫هەموو جاشە هاتوچۆدەكات ئەگەر‬ ‫یەكێكیان خەبەرمان لێبدات ئەوە بەسە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوە ئەمشەو ناخەوین‪ ،‬ئیدی نانمان‬ ‫خوارد و ئەلحەقی رێزێكی زۆریان لێناین‪،‬‬

‫دیداری تەمەن‬ ‫بەاڵم دڵیشم لەسەر هەزار لێدەدا و ئیتر‬ ‫وەختی نووستن وت��م‪ :‬كامەران من تا‬ ‫سەعات ‪ 3‬حەرەس دەبم و ئەو كاتە تۆ‬ ‫هەڵدەستێنم و تۆ حەرەسیات بگرە‪،‬‬ ‫ئیدی ئەو خەوت و منیش تا سەعات ‪3‬‬ ‫بەخەبەرم هێنا و هەر وتم‪ :‬هەسە ئەو‬ ‫هەڵنەستا وەكو بەرخ نوستبوو‪ ،‬جا ئەو‬ ‫وەختە من بتكوشتمایە خەوم لێنەدەكەوت‬ ‫كەچی پورزاكەم وەكو بەرخ خەوتبوو‪،‬‬ ‫ئیتر مەجبور من هەتا بەیانی بەخەبەر‬ ‫ب��ووم‪ ،‬چونكە كامەران هەر خەبەری‬ ‫نەبۆوە‪ ،‬بەیانی وتم‪ :‬كاكە حەسەن گیان‬ ‫بمانگەیەنەوە بۆ سندۆاڵن‪ ،‬ئیتر ئێمە‬ ‫چووینەوە بۆ سەر خاڵی سەر سفر‪،‬‬ ‫دوای یەك دوو رۆژ هاتەوە بەشوێنماندا‬ ‫و بە هەمان سەیارە و بەهەمان رێگا و‬ ‫كۆاڵن و جادە ئێمەی بردەوە بۆ هەمان‬ ‫ماڵ بۆ زورك��ان‪ ،‬دوای ئ��ەوەی خۆمان‬ ‫ئامادەكرد و شتەكانمان خستە سەر‬ ‫وواڵخ خەبەر هات ووتیان مەڕۆن لە ڕێگا‬ ‫چەتە هەیە‪ ،‬وتم‪ :‬من دوێنێ لەبەر سەدام‬ ‫نەڕۆیشتوم و ئەمڕۆ لەبەر چەتە نەڕۆم‪،‬‬ ‫وەڵاڵ من ناگەمە قەندیل‪ ،‬پێشموابوو‬ ‫ئەگەر نەگەمە قەندیل حەیام دەچێت‪،‬‬ ‫چونكە دەبوایە من لەوێ بم‪ ،‬وتم‪ :‬من‬ ‫هەر دەڕۆم چونكە چەتەش وەك ئێمە‬ ‫مرۆڤە و هەردووكمان تفەنگمان پێیە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوە لەسەدام دەگەڕێمەوە‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫چەتە ناگەڕێمەوە با بڕۆین‪ ،‬ئیتر هەر بۆ‬ ‫یەدەگ وتم‪ :‬كاكە حەسەن رێگا كامەیە‬ ‫ئێمە تۆزێك لەال رێگاوە دەڕۆی��ن‪ ،‬ئیتر‬ ‫الماندا و دوورتر بەاڵم زەحمەتتر‪ ،‬وتمان‪:‬‬ ‫با سەالمەت بین‪ ،‬گەیشتینە سەر گردێك‬ ‫و تازە دنیا تاریكبووە‪ ،‬دەنگ دراین كێی‬ ‫زەالم ئەی تۆ كێی زەالم و‬ ‫نەڕۆیت و كوژران و ئەم‬ ‫شتانە خۆمان بە زەویدادا‬ ‫و تفەنگمان راكێشا و ئێوە‬ ‫كێن ئێوە كێن‪ ،‬حەسەن‬ ‫زۆر ئازا هەستا و وتی‪ :‬من‬ ‫حەسەنم‪ ،‬حەسەنە شێتم‬ ‫پێدەڵێن و كوڕی فاڵنم و‬ ‫خەڵكی بەستەستێنم ئێوە‬ ‫كێن‪ ،‬ئیتر هاتنە پێشەوە و‬ ‫وتییان‪ :‬ئێمە لەوالوە هاتوین‬ ‫وت��وی��ان��ە چ��ەت��ەی لێیە و‬ ‫وامانزانیوە ئێوە چەتەن‪ ،‬ئیتر‬ ‫دزاودز كەوتین‪ ،‬ئینجا ئێمە‬ ‫لێمان پرسین وتمان‪ :‬تا ئێرە‬ ‫هاتوون چەتەتان بینیوە وتیان‬ ‫نەخێر‪ ،‬وتمان‪ :‬ئێمەش هیچمان‬ ‫نەبینیوە‪ ،‬ئیتر هەردوالمان بە‬ ‫ئیسراحەت رۆیشتین و نزیكی‬ ‫سەعات ‪ 4‬گەیشتینە یەكەم خاڵی‬ ‫الی قرناقە و پشت ئاشان‪ ،‬كە‬ ‫رزگاركراوبوو‪ ،‬هێشتا دنیا تاریكە‬ ‫گەیشتینە شوێنێك كە حەسەنی‬ ‫كاروانچی دەی��زان��ی ئەمینە وتی‪:‬‬ ‫بائیسراحەت بكەین‪ ،‬یەكسەر لێفەكەمان‬ ‫الیەكی داخست و من و جوان و كامەران‬ ‫لەسەری نوستین و الك��ەی ترمان دا‬ ‫بەخۆماندا هەتا بەیانی‪ ،‬بەیانی لە دەنگی‬ ‫تەپەی پێی وواڵخ بەخەبەرهاتین‪ ،‬كە‬ ‫سەیر دەكەین ه��ەر لەناو وواڵخەكان‬ ‫خەوتبوین‪ ،‬پێم سەیر بوو‪ ،‬كە پێیان‬ ‫لێنەنابوین‪ ،‬وواڵخ بەسترابۆوە بە تۆپەڵ‬ ‫ئ��ێ��م��ەش ل��ەن��او ئ��ەو ه��ەم��وو ری��خ و‬ ‫تەپاڵەیەدا نوستبوین و جوان كردی بە‬ ‫فەرتەنە لێفەكەم لێفەكەم‪ ،‬تازە لێفە‬ ‫پەڵەدار بوو‪.‬‬ ‫دۆڵە كۆكە لە قەندیلە لەئاوەدانیەوە‬ ‫هەمووی ‪ 4-3‬سەعات دوورە بەاڵم مانگی‬ ‫‪ 11‬بوو گەیشتبوینە ئەوێ رێگاكە بوبو بە‬ ‫‪ 8-7‬سەعات و بەفر باریبو رێگا گیرابوو‪،‬‬ ‫خەڵك لە رێگاكە مردبوو‪ ،‬من و جوانەش‬ ‫دەمانویست بچین‪ ،‬ئازاترین خەڵكی‬

‫ناوچەكە كە شاخەوانێكی زۆر نایاب بوو‬ ‫هەموو خەڵك دەیناسی ناوی مەولە بوو‬ ‫كوڕێكی بااڵ كورتی زۆر ئازا بوو‪ ،‬ماڵیان‬ ‫لە قوڵە هەرمێیە‪ ،‬مەولەمان دۆزییەوە و‬ ‫وتم‪ :‬وەرە بمانبە بۆ دۆڵەكۆكە‪ ،‬وتی‪ :‬كێ‬ ‫و كێن‪ ،‬وتم‪ :‬من و ژنەكەم‪ ،‬وتی ناتانبەم‪،‬‬ ‫كاكە ئەمە بۆ شۆڕشەكەمان گرنگە و‬ ‫دەبێت بچین بۆ ئیستگە‪ ،‬ویستم لەڕێگەی‬ ‫كوردایەتییەوە هانی بدەم تاكو بمانبات‪،‬‬ ‫ئینجا سەیری جوانی ك��ردو وت��ی‪ :‬تۆ‬ ‫كەتە و زلیت دڵنیام هەردوكتان دەمرن‬ ‫ئەگەر نەشمرن ئەوە ئەو ژنە زلە هەر‬ ‫دەمرێت‪ ،‬ئینجا دواییش تەرمەكەی بە من‬ ‫دەردێننەوە‪ ،‬لەبەرئەوە ناتانبەم‪ ،‬وتم‪:‬‬ ‫مەولە گیان بە ‪ 40‬تمەن خەڵك دەبەیت‬ ‫من ‪ 400‬تمەنت دەدەمێ كاكە بۆمكرد بە‬ ‫‪ 700‬تمەن پارەی نیو ساڵی مەولە بوو‪،‬‬ ‫هەرچەندە پارەشم ئەوەندە پێنەبوو‪،‬‬ ‫هەردەمویست رازی بكەم‪ ،‬وتی كاكە لێرە‬ ‫بمكوژیت من نایەم‪ ،‬ئیدی كە زانیم نایەت‬ ‫جێمهێشت و لەماڵی شێخ عوسمان‪ ،‬كە‬ ‫دەكاتە خەزووری شوان كابان نزیكەی‬ ‫‪ 20‬رۆژێ��ك لەوێ بووین‪ ،‬دوای��ی بردمە‬ ‫ئاڵوەتان و لەوێ لە خانووەیەك بگەڕێین‪،‬‬ ‫من وا بڕیارمدا تەواو لەوێ بین‪ ،‬ئاڵوەتان‬ ‫یەكەم گوندی ناو ئێرانە و پێشمەرگەش‬ ‫قەدەغەیە لەوێ بێت لەبەرئەوە ئێمە‬ ‫بە نهێنی چوینە ئاڵوەتان و لەژوور‬ ‫دەگەڕاین تا جوانی تێدا دابنێم و خۆم‬ ‫بچمەوە قەندیل‪ 300 ،‬ماڵ بوو هەموو‬ ‫ماڵەكان لەسەر هەوار و باخ و باخات‬ ‫بون و پایز بوو گەڕابونەوە‪ ،‬گوندەكە‬ ‫زۆر قەرەباڵغ بوو كەس ژووری بەتاڵی‬ ‫نەبوو بەكرێی بدات‪ ،‬ماڵ هەبوو دوو جار‬ ‫و سێ جار چوبوم‪ ،‬ئێوارەیەك چوومە‬ ‫ماڵێك وتی‪ :‬ئاغا ئەوە تۆ سێیەم جارتە‬ ‫بێیتە ماڵی ئێمە لەوانەیە زۆر موحتاج‬ ‫بیت بۆ ژوورێك‪ ،‬وتی‪ :‬من شەرمەندەم و‬ ‫روشم نایەت بیڵێم‪ ،‬بەاڵم ئەو ژێرخانەمان‬ ‫هەیە و هی حەیوانە ئەگەر پێت باشە‬ ‫بۆت پاك دەكەمەوە و وەرە ئەوێ‪ ،‬كە‬ ‫سەیرم كرد یەكسەر ئەژنۆیەكم چووە ناو‬ ‫ریخ و تەپاڵەوە‪ ،‬وتم‪ :‬هەر زۆر چاكە‬ ‫و وێنەی نیە‪ ،‬ووتی باشە بەاڵم دەبێت‬ ‫نێوانێك دروست بكەیت چونكە كەر و‬ ‫مانگایەكمان هەیە‪ ،‬ئیتر نێوانێكمان‬ ‫دروست كرد و كەر و مانگاكەمان بردە‬ ‫بەری سەرەوە و خۆشمان لەالی خوارەوە‬ ‫بوین و لێفە گرنگەكەمان راخستەوە و‬ ‫تیایدا نیشتەجێ بوین‪ ،‬شەوێكیان جوان‬ ‫هاتەوە لەسەر كانی وتی‪ :‬من هەڵگیراوم‬ ‫یەعنی چی؟ ووتم بۆ؟ ووتی ئەوە من‬ ‫دوو سێ ج��ارە كە دەچمە سەر كانی‬ ‫ژنەكان بە نەوعێك قسە لەگەڵ یەكتر‬ ‫دەكەن و ئەمشەو گوێم لێبووە ژنێكیان‬ ‫بەوانی دیكەی دەوت ئ��ەوە كچەكەیە‬ ‫كە هەڵگیراوە‪ ،‬ئیتر بۆم ش��ەرح كرد‬ ‫ژن هەڵگیران یەعنی چی‪ ،‬ئیتر ووتم‬ ‫ئەوە باشترین شتە و هیچ مەڵی‪ ،‬دواتر‬ ‫ماڵی برادەرێكم دۆزی��ەوە كاكە عەبەی‬ ‫كاریكاتێریست جوانەم هێشتەوە و ووتم‬ ‫كاكە عەبە من خواحافیز چوم بۆ قەندیل‬ ‫و جوان لەوێ مایەوە یەك زستانی رێك‪.‬‬

‫ب��ە كۆچی دوای��ی (مامۆستا‬ ‫مەجید ئاسنگەر)ئەو نووسەرە‬ ‫رووناكبیرە كەلێنێكی گەورە‬ ‫كەوتە نێو دنیای رۆژنامەگەری‬ ‫و بەتایبەتی وەرگێڕان لە زمانە‬ ‫جیاجیاكانی جیهاندا‪.‬‬ ‫ب��ەن��اوی دەزگ��ای چ��اپ و‬ ‫باڵوكردنەوەی بەدرخان پرسەو‬ ‫سەرەخۆشی خۆمان ئاراستەی‬ ‫بنەماڵەی كۆچكردوو دەكەین‪.‬‬ ‫بەدرخان‬

‫‪12‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫سەرپەرشتیارانی كەلچەری بەدرخان‬

‫ب�ڵ�اوك��راوەی��ەك��ی‬ ‫روون��اك��ب��ی��ری��ی‬ ‫گ��ش��ت��ی��ی��ە لەگەڵ‬ ‫بەدرخان دەردەچێ‬

‫د‪ .‬عادل گه‌رميانى و د‪ .‬ئازاد عه‌بدولواحيد كه‌ريم‬ ‫راوێژكاری رووناكبیریی دەزگای چاپ و باڵوكردنەوەی بەدرخان‬

‫ژمارە ‪ - 165 - 87‬حوزەیرانى ‪2012‬ی زایینی‬

‫دوا گـۆرانی نیـرۆن‬ ‫شێرزاد حەسەن‬ ‫چ پادشایەكی ناسكە نیرۆن‪!..‬‬ ‫گڕی لە (رۆما) بەرداوەو بێباك لە سووتان‪..‬‬ ‫گیتار دەژەنێ‬ ‫پێی جوانە مۆسیقاو دووكەأل تێكەأل بن‪..‬‬ ‫ئەو منداڵێكی السارەو گەمە بە ئاگر دەكا‪..‬‬ ‫گەرەكە بزانێ تەنها پریشكێك‬ ‫چۆن دەتوانێ گڕ لە شارێك بەربدا‪..‬‬ ‫رۆما دەسووتێ و ئەم مۆسیقا‪..‬‬ ‫بەسەر جەستەو رۆحە سووتاوەكاندا دەپڕیژێنێ‬ ‫شێتانە هەلهەلە لێدەدا‪..‬‬ ‫باڵندەكانی شار بە پەڕو باڵی ئاگرینەوە‪..‬‬ ‫بەرز دەفڕن و دەكەونە نێو كۆش و سەرتەخت و تاج و عەباكەی‪..‬‬ ‫بۆنیان دەكا‪ .‬بۆنی خۆڵەمێشی سەر برۆو برژانگی‬ ‫سەر دەمو لێوی‪ .‬سەر ژێی گیتارەكەی دەكا‪..‬‬ ‫بە زمان خۆڵەمێشەكە دەلێسێتەوە‪..‬‬ ‫ئەم باوكە میهرەبانە‬ ‫بۆنی خۆڵەمێشی دەنووكی سووتاوی بولبولەكانی نێو قەفەزو‪..‬‬ ‫لێوی ماچنەكراوی كچان لێكدی جوێدەكاتەوە‬

‫دەقی دوێنێ‪:‬‬

‫بڕوای شــــار‬

‫جەاللی میرزا كەریم‬ ‫(‪)1‬‬

‫لە گیانێكدا‬ ‫ئینسانێكدا‬ ‫لە قوواڵیی ئاسمانێكدا‬ ‫لە شڵپەی خوێنی جوانێكدا‬ ‫لە كسپە و چزەی ژانێكدا‬ ‫زۆر شت بینرا‬ ‫ئێجگار نوێبوون‬

‫(‪)2‬‬

‫بۆ گەل‬ ‫مەشخەڵ‬ ‫چرای رێبوون‬ ‫وای كرد پێڵووی چاو لێكنەنرێ‬ ‫لە ڕووی تیشكی ئەو بڕوایە‬ ‫هەژاری شار هەنگاو بنێ‬

‫شاعیرانە خۆڵەمێشی پاش سووتانی كەزی وبسكی ژنەكان‬ ‫لە لێوی بە شەراب تەڕی خۆی ناسڕێتەوە‪..‬‬ ‫«رۆما» دەسووتێ و ئەمیش خاوخاو گۆرانی دەچڕێ‪:‬‬ ‫( سوپاسم بكەن‪ .‬مێگەلینە‪..‬‬ ‫كە لە شەوێكی وا سارد هەمووتانم گەرم كردەوە‪..‬‬ ‫من دەمێ ساڵە ئەو خەونەم دەدی‪..‬‬ ‫ئاخر مانگء ئەستێرەكان پێیان نەكرا شەوانی دەیجوور‪.‬‬ ‫رۆشنكەنەوە‪..‬‬ ‫شەوانی تاریك كە من نەمدەزانی لەو مااڵنە چی روودەدا‪..‬‬ ‫لەو دیو پەنجەرەو پەردەكان‪ .‬دوور لە فەرمانی من‪..‬‬ ‫دوور لە چاوانی من ژن و مێردەكان‪...‬‬ ‫دەست لەمالنێی یەكدی دەبوون‪..‬‬ ‫تف لەو مانگء ئەستێرانەی نەیانتوانی نهێنی شەوانم پیشاندەن‪..‬‬ ‫ئەوەتا هەنووكە هەمووتان دەبینم‪..‬‬ ‫سمۆرەو سوێسكە‪ .‬كۆترو كەروێشك‪ .‬مناألء كچە نەباڵقەكان‬ ‫ئەو ژنانەی بە كراسێكی تەنكەوە چاوەڕێ بوون‪..‬‬ ‫چاوەڕێی مێردە مڕو مەستەكانیان‬ ‫خەوتوو لەسەر مێزی مەیخانەكان‪..‬‬ ‫یان ئەو پیاوانەی بە بیانووی هیالكی نان پەیداكردنەوە‪..‬‬ ‫هەر لە ئێوارەوە خزابوونە نێو باوەشی ژنەكانیان‪..‬‬

‫بەرەو سەختی ئەو ڕێگایە‬ ‫كە نان‬ ‫ژیان‬ ‫بەختیاری بۆ ئەم تیایە‬

‫(‪)3‬‬

‫لە گیانێكدا‬ ‫ئینسانێكدا‬ ‫لە تاریكی ڕۆژانێكدا‬ ‫فرمێسك تێیدا لەرزی و ترسا‬ ‫گەلێك پردی مەزن ڕووخا‬ ‫كەسێك بینرا‬ ‫كەسی گشت كەس‬ ‫ژیان الی بەس‬ ‫مردنێكی سەر بەرزی بوو‬ ‫تاقە بڕوا‬ ‫قوربانی پڕ دڵسۆزی بوو‬ ‫كەسێك بینرا‬ ‫بە پێشمەرگەی كورد ناو دەبرا‬ ‫چەند لێی درا‬ ‫ئازار درا‬ ‫هەتا كوژرا‬ ‫ناوی كورد و كوردستانی‬ ‫لە دەم نەبڕا‬

‫(‪)4‬‬

‫لە قوواڵیی ئاسمانێكدا‬ ‫لە ئاهی چەند شەوانێكدا‬ ‫مانگی رووی دایك دەبینرا‬ ‫مات و بێدەنگ‬ ‫فرمێسكی مەنگ‬ ‫نم نم لەچاوی دەڕژا‬ ‫بۆ كۆرپە شیرە خۆرەكەی‬ ‫كە دوژمن لە بێشكەی گڕدا‬ ‫بەنێزە فێرە خوێنەكەی‬ ‫دوا تریقەی گەشی خنكا‬ ‫ئاسمان رووخا‬ ‫زەوی جوواڵ‬ ‫منارەكەی مزگەوتی شار‬ ‫هات بەالدا‬ ‫نوێژ تێكدرا‬ ‫خوێن پەڵەی دا‬

‫بەڕووی خودادا هەڵپژینرا‬ ‫لە تاوانی ئەو منداڵەی‬ ‫وا سەر بڕا‬

‫(‪)5‬‬

‫لە شڵپەی خوێنی جوانێكدا‬ ‫لە گەرمەی شەڕ بارانێكدا‬ ‫كڵپەی تۆڵە لەچاوێكدا‬ ‫دڵی دوژمنی دەپێكا‬ ‫چاوی جوانێك‬ ‫كچە شوانێك‬ ‫كە نامەردێ‬ ‫جانەوەرێ‬ ‫داگیركەرێ‬ ‫رێی لێبگرێ‬ ‫لەدوای تێربوون سەری ببڕێ‬ ‫لە چاوێكدا‬ ‫لەچاوی كچە كوردێكدا‬ ‫بینرا تۆڵە‬ ‫نەك یەك تۆڵە هەزار تۆڵە‬ ‫تۆڵەی زامی‬ ‫بێئارامی‬ ‫ژێر پێلەقە و مشتە كۆڵە‬

‫(‪)6‬‬

‫لە كسپە و چزەی زامێكدا‬ ‫تەپاوتلدانی ژانێكدا‬ ‫باخێك بینرا‬ ‫باخی هیوا‬ ‫تۆوی بڕوای پێدا دەكرا‬ ‫بڕوا بەگەل‬ ‫بە ڕابەری‬ ‫بەو زەحمەتكێشەی ڕاپەڕی‬ ‫بڕوا بەوەی‬ ‫ئامانجی كورد‬ ‫هیوای نەوەی‬ ‫بەرناگرێ‬ ‫ئەگەر خوێنی بۆ نەڕێژرێ‬ ‫‪ 1969 /3/3‬بەغدا‬ ‫لەم سەرچاوەیە گواستراوەتەوە‪ :‬گۆڤاری‬ ‫رزگاری‪ ،‬ژمارە «‪ ،»9‬كانوونی ‪،1969‬‬ ‫سلێمانی ‪ .‬ل‪.17:‬‬

‫شێرزاد حەسەن‬ ‫ئەوەتا چ جوان بەناو یەكدیدا دێن و دەچن‪..‬‬ ‫وای كە قەشەنگە ئەو تێكچڕژانە‪..‬‬ ‫من عومرێكە بەدوای ئیقاعێكی وادا دەگەڕام‪..‬‬ ‫بۆ مۆسیقاژەنینء گۆرانی پڕ لە گڕی خۆم‪..‬‬ ‫ئیتر ئەوە دوا گۆرانی منە‪..‬‬ ‫با مانگء ئەستێرەكان بكوژێنەوە‪..‬‬ ‫ئەوەتا چراخانی گەورەی من‬ ‫چ كونجێك ماوە پڕشنگء رووناهی منی تێنەڕژێ‪..‬؟‬ ‫كێ ماوە لە ترسی ئاگر‪ ،‬لە تاوی سووتان‪ ،‬سەما نەیگرێ‪..‬؟‬ ‫خۆتان چوستكەن و خۆ خەنی بكەن گاگەلینە‪.‬‬ ‫چ جوانە سەماتان لە نێو سووتان‪!..‬‬ ‫هۆ پیاوە نەوسنەكان‪ .‬ئەوە دوا مۆڵەتە‪..‬‬ ‫لە هیچ زەمانێكی دیكەدا وا رووت نابنەوە‪ .‬ژنەكان‬ ‫گوێ بگرن لە قرچەقرچی بەلەزەتی مەمكء پاژنەی پێیان‪..‬‬ ‫وەرن فێرتانكەم كامەیە بۆكڕووزی لەشی سپی‪.‬‬ ‫هی گەنم رەنگەكان‪...‬‬ ‫ئێوەش كچانی شەرمنی شار‪..‬‬ ‫چ بیانوویەكی جوانە‪ .‬ئەم سووتانە‪!..‬‬ ‫راكەنء باوەش كەن بە دڵخوازەكانتاندا‪..‬‬ ‫چ سیحرێكە لە نێو یەكدیدا‪ ،‬توانەوەی لەشتان‪..‬‬ ‫ژنانی شەرمن‪ .‬پیاوانی گرگن‪..‬‬ ‫سوپاسمكەن‪ .‬لە گوناهەكان پاكم كردنەوە‪..‬‬ ‫ئێوە بۆ هەر گوناهێكی كە هێشتا نەتانكردبوو‪..‬‬ ‫هەزاران ساأل لە دۆزەخدا دەسووتان‪..‬‬ ‫شوكرانەبژێر بن‪ .‬بەم سووتانە لەو سووتانەی ئەوێندەرێ‬ ‫ئازادم كردن‪ .‬هەمووتان‪..‬‬ ‫من چیم كردووە‪ .‬تەنها ئەوە نەبێ‪..‬‬ ‫ئەو داڵنەی لەتاو رقء لەتاو خۆشەویستی دەسووتان‪..‬‬ ‫دەسووتانء دەسووتانء دەسووتان‪..‬‬ ‫بەزەییم ئەوەندە زۆربوو‪ .‬بە یەكجاری گڕم تێبەردان‪..‬‬ ‫من پادشای مەملەكەتێك بووم خەونم بە یەكسانییەوە دەدی‪..‬‬ ‫نەموێرا پاروو لە دەمی پیاوە تێرەكان ببڕم‪..‬‬ ‫بیخەمە دەمی‪..‬منداڵە برسییەكانی ژێر چادرەكان‪..‬‬ ‫دادی من لەوەدایە‪..‬‬ ‫كۆشكء كەالوەكانم وەك یەك سووتاند‪..‬‬ ‫هەنووكە یەكسانن لە سووتان‪.‬‬ ‫وەك یەكن هەبووە و نەبووەكان‪..‬‬ ‫لە كتێبە زەردەكانی باووباپیران‪ . .‬وتراوە ئاخر زەمان‪..‬‬ ‫دونیا ژێرەوژوور دەبێ‪ ،‬كۆتایی دێ توخمی ئینسان‪..‬‬ ‫یان لە ژێر بەفردا نغرۆ دەبین‪..‬‬ ‫یان فەوتین بە گڕێكی بێئامان‪..‬‬ ‫بۆ شەوێكی وا ساردو تاریك‪..‬‬ ‫چ بە لەزەتە گڕ لەخۆبەردان‪!..‬‬ ‫فریاكەون ئەی ئەوانەی ماون و هێشتا نەسووتاون‪..‬‬ ‫شوورە بن بە دەوری كۆشك و عەرشی گڕگرتوومدا‪..‬‬ ‫با بڕژێ سەدای مۆسیقاو چریكەی دوا گۆرانیم‪..‬‬ ‫با دابارێت بەسەر الشەی سووتاوو‪..‬‬ ‫باخی قەرەبرووتی خەونەكانتان‪..‬‬ ‫با بەر رەحمەتی من كەون هەمووتان‪..‬‬ ‫با بەر لە بوون بەخۆڵەمێش‪..‬‬ ‫سەدای سووتاوی گیتارەكەم و گۆرانی من بێ لە گوێتان‪!..‬‬

‫‪13‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫كەڵچەر‬

‫دەنگێك لە گەرمیانەوە‬

‫تەحسین گەرمیانی ئەو رۆماننووسەی‬ ‫رەخنەگرانمان ئاوەڕیان لێنەداوەتەوە‬

‫ساالر تاوەگۆزی‬ ‫زۆرن ئەو نووسەرە كوردانەی كە لەبەر‬ ‫هۆكاری سیاسیی یان چەند هۆكارێكی‬ ‫دیكە تووشی نامۆیی زمان بوون‪ ،‬بەو‬ ‫مانایەی كە ئ��ەوان ناتوانن بەزمانی‬ ‫دایكیان بنووسن‪ ،‬ب��ەاڵم لەبەرانبەر‬ ‫ئ��ەوەدا ل��ەزم��ان��ی بیانیدا داهێنانی‬ ‫گەورەیان كردووەو لە جیهانی رۆشنبیری‬ ‫گەالنی دیكەدا بوون بەناوی دیار‪ ،‬كەچی‬ ‫لەپاداشتی ئەو خزمەتە گەورەیەی كە بە‬ ‫ئەدەبیات و دنیای نووسینی نەتەوەكانی‬ ‫دیكەیان كردووە‪ ،‬ناسنامەی نەتەوەكەی‬ ‫خۆیان لێزەوت كراوە یان نووسینەكانیان‬ ‫پشتگوێخراوە و ئەو مافەی كە شیاویانە‬ ‫پێیان ن��ەدراوە‪ ،‬لەهەمووی خراپتریش‬ ‫ئ��ەوەی��ە‪ ،‬كە ئ��ەوان بەهۆی كێشەی‬ ‫زم��ان��ەوە لەناو نەتەوەكەی خۆیاندا‬ ‫بەپێی پێویست گرنگییان پێنەدراوە‪،‬‬ ‫لە ئەم سۆنگەیەوە بەپێویستمانزانی‪،‬‬ ‫كە لەمەوال لەهەر ژمارەیەكی رۆژنامەی‬ ‫(بەدرخان) دا بەزمانی ك��وردی باس‬ ‫لە ژیان و بەرهەمی ژمارەیەك لە ئەو‬ ‫نووسەرانە بكەین و ئاوڕێكیش لە ئەو‬ ‫نووسینانە بدەینەوە‪ ،‬كە دەرب��ارەی‬ ‫بەرهەمەكانیان نووسراون‪ ،‬بە ئومێدی‬ ‫ئەوەی كە بتوانین هەر هیچ نەبێت ئەو‬ ‫نووسەرانەی نەتەوەكەمان بە خوێنەرانی‬ ‫كورد ئاشنا بكەین و پەردە لەسەر چەند‬ ‫الیەنێكی داهێنانەكانیان هەڵبدەینەوە‪.‬‬ ‫ژیان و بەرهەمەكانی تەحسین گەرمیانی‬ ‫(تەحسین گەرمیانی) لەساڵی ‪ 1959‬لە‬ ‫(جەلەوال) لەدایكبووە‪ ،‬چیرۆكنووس و‬ ‫رۆماننووس و شانۆنامەنووسە‪ ،‬لەساڵی‬ ‫‪1995‬ـەوە ئەندامی (یەكێتی ئەدیبان و‬

‫بەدرخان‬

‫تەحسین گەرمیانی‬ ‫نووسەرانی ئێراق)ە‪ ،‬هەروەها ئەندامی‬ ‫فەخری دام��ەزراوەی (ناجی نوعمان)ە‬ ‫لە لوبنان‪( .‬تەحسین) یەكێكە لە ئەو‬ ‫نووسەرانەی كە لە ئەدەبی عەرەبیی‬ ‫هاوچەرخدا پێگەیەكی تایبەتی خۆی‬ ‫هەیەو نووسینەكانی بوون بەجێگەی‬ ‫سەرنجی چەندین ت��وێ��ژەرو ناوەندی‬ ‫رۆشنبیری و ئەكادیمی عەرەبی‪ ،‬هەر‬ ‫لەسەر ئەو بنەمایەیش چەند خەاڵتێكی‬ ‫ل��ەس��ەر ئ��اس��ت��ی واڵت��ان��ی عەرەبی‬ ‫پێبەخشراوە كە داوتر باسیان دەكەین‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی جێگەی نیگەرانییە ئەم‬ ‫ن��ووس��ەرەو بەرهەمەكانی نەبوونەتە‬ ‫جێگەی بایەخی رەخنەگرانی كوردو‬ ‫بەزمانی كوردی ئەزموونی ئەو نووسەرە‬ ‫توێژینەوەیەكی ئ��ەوت��ۆی لەبارەوە‬ ‫نەكراوە‪ ،‬هەروەها راگەیاندنی كوردیش‬ ‫تا ئەو شوێنەی ئێمە ئاگادارین ئاوڕی‬ ‫لێنەداونەتەوە‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدایە كە‬ ‫بەشێكی زۆر لە وتارو شانۆنامەو چیرۆك‬ ‫و رۆمانەكانی گوزارشت لە واقیعی كورد‬ ‫و كوردستان دەكەن‪.‬‬

‫نووسەر (تەحسین گەرمیانی) تا ئێستا‬ ‫چەندین بەرهەمی بەزمانی عەرەبی‬ ‫ب�ڵاوك��ردووەت��ەوە كە لە خانەی چاپ‬ ‫وپەخشە جیاجیاكانی واڵتانی عەرەبیدا‬ ‫چاپ ك��راون‪ ،‬جگە لەوەیش چەندین‬ ‫دەستنووسی هەیە كە لەچاوەڕوانی‬ ‫چ��اپ��دان‪ .‬دیارترین ئ��ەو بەرهەمانەی‬ ‫گەرمیانی كە تا ئێستا باڵو بوونەتەوەو‬ ‫هەندێكیان لەپێشبڕكێكاندا خەاڵتیان‬ ‫پێبەخشراوە‪ ،‬ئەمانەن‪:‬‬ ‫‪ - 1‬ه��واج��س ب�لا م��راف��ئ (كۆمەڵە‬ ‫چیرۆك)‪ ،‬دار الشؤون الثقافية العامة‪،‬‬ ‫‪.2001‬‬ ‫‪ - 2‬ثغرها علی مندیل (كۆمەڵە چیرۆك)‪،‬‬ ‫دار ناجي نعمان‪ ،‬لبنان ‪.2008‬‬ ‫‪ - 3‬بینما نحن‪ .‬بینما هم (كۆمەڵە‬ ‫چیرۆك)‪ ،‬دار الینابیع‪ ،‬دمشق‪.2010 ،‬‬ ‫‪- 4‬الحزن الوسیم (رۆمان)‪ ،‬دار الینابیع‪،‬‬ ‫دمشق‪2010 ،‬‬ ‫‪ - 5‬بقایا غبار (كۆمەڵە چیرۆك)‪ ،‬دار‬ ‫رند‪ ،‬دمشق‪.2010 ،‬‬ ‫‪ - 6‬بعل الغجریة (رۆمان)‪ ،‬دار تموز‪،‬‬ ‫دمشق ‪.2010‬‬ ‫‪ - 7‬قفل قلبي (رۆمان)‪ ،‬دار فضاءات‪،‬‬ ‫عمان‪.2011 ،‬‬ ‫‪ - 8‬خ��وذة العریف غضبان (پێنج‬ ‫شانۆنامە)‪ ،‬دار رند‪ ،‬دمشق‪.2011 ،‬‬ ‫‪ - 9‬م��ن أج��ل ص��ورە زف��اف (دوو‬ ‫شانۆنامە)‪ ،‬دار رند‪ ،‬دمشق‪.2011 ،‬‬ ‫‪ - 10‬لیسوا رجاال (كۆمەڵە چیرۆك)‪،‬‬ ‫دار رند‪ ،‬دمشق‪.2011 ،‬‬ ‫‪ - 11‬أوالد الیهودیة (رۆمان)‪ ،‬دار رند‪،‬‬ ‫دمشق ‪.2011‬‬ ‫‪ - 12‬البحث عن هم (شانۆنامە)‪ ،‬دار‬ ‫رند‪ ،‬دمشق‪.2011 ،‬‬ ‫‪ - 13‬حكایتی م��ع رأس مقطوع‬ ‫(رۆمان)‪ ،‬المؤسسة‬

‫ال��ع��رب��ی��ة‬ ‫ل��ل��دراس��ات‬ ‫والنشر‪ ،‬بیروت‪.2011 ،‬‬ ‫‪ - 14‬ام��رأة الكاتب (وت��ارو‬ ‫بۆچوون و ئەزموون)‪ ،‬دار رند‪ ،‬دمشق‪،‬‬ ‫‪.2011‬‬

‫خەاڵتەكان‪:‬‬

‫ل��ەگ��رن��گ��ت��ری��ن ئ��ەو خ��ەاڵت��ان��ەی كە‬ ‫بەبەرهەمەكانی (تەحسن گەرمیانی)‬ ‫بەخشراون‪ ،‬ئەمانەن‪:‬‬ ‫‪ - 1‬پلەی سێیەم لەساڵی ‪ 1991‬لە بۆ‬ ‫كۆمەڵە چیرۆكی (كرنفال للشهید)‪.‬‬ ‫‪ - 2‬پلەی یەكەم لە ساڵی ‪ 2003‬لە بۆ‬ ‫كۆمەڵە چیرۆكی (یوم اغتالوا الجسر)‪.‬‬ ‫‪ - 3‬خەاڵتی داهێنان لە بۆ كۆمەڵە‬ ‫چیرۆكی (ثغرها علی مندیل) لەمیانی‬ ‫پێشبڕكێی (ناجي نعمان)ی رۆشنبیری‪،‬‬ ‫خولی پێنجەمی ساڵی ‪ 2007‬لە لوبنان‪.‬‬ ‫‪ - 4‬پلەی یەكەم لە ساڵی ‪ 2008‬لە بۆ‬ ‫چیرۆكی (مزرعە الرؤوس) لە پێشبڕكێی‬ ‫(ناوەندی نوور) لە سوید‪.‬‬ ‫‪ - 5‬پلەی دووەم لەساڵی ‪ 2011‬لە بۆ‬ ‫رۆمانی (مزرعة الرؤوس)‪ ،‬لە پێشبڕكێی‬ ‫دام��ەزراوەی (الكلمة) لەمیسر لە‬ ‫پێشبڕكێی ( نەجیب مەحفوز بۆ رۆمان‬ ‫و چیرۆك) لە دامەزراوەی (الكلمة) لە‬ ‫میسر‪ ،‬خولی دووەمی ساڵی ‪.2010‬‬ ‫توێژینەوە دەربارەی چیرۆك و رۆمان و‬ ‫شانۆنانەكانی (تەحسین گەرمیانی)‪:‬‬ ‫سەرباری ئەو وتارانەی كە لە رۆژنامەو‬ ‫گ��ۆڤ��ارو ماڵپەرە ئەلیكترۆنییەكاندا‬ ‫دەرب��ارەی چ��ی��رۆك و رۆم��ان و‬ ‫شانۆنامەكانی (تەحسین گەرمیانی)‬ ‫نووسراون‪ ،‬لەناوەندە ئەكادیمییەكانی‬ ‫عێراق و واڵتانی عەرەبیشدا چەندین‬

‫توێژینەوەی‬ ‫ئە كا د یمی‬ ‫ب��ەزم��ان��ی‬ ‫عەرەبی سەبارەت‬ ‫ب��ە ب��ەره��ەم��ە‬ ‫ئ��ەدەب��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫ن��ووس��ەر پێشكەش‬ ‫كراون‪ ،‬كە خۆیان لەئەم‬ ‫توێژینەوانەی خوارەوەدا‬ ‫دەبیننەوە‪:‬‬ ‫‪ - 1‬توێژەر (بشار علیوی) لەنامەی‬ ‫دكتۆراكەیدا‪ ،‬كە پێشكەشی كۆلێژی‬ ‫(هونەرە جوانەكان)ـی شاری (حلە)‬ ‫ـی ك��ردووە‪ ،‬بەشێكی تایبەت كردووە‬ ‫بە توێژینەوە لە شانۆنامەكانی نووسەر‬ ‫ب��ەن��اوی (المرجعیات المعرفیە فی‬ ‫مسرحیات تحسین كرمیانی)‪.‬‬ ‫‪ - 2‬توێژەر (حامد صالح) لە (پەیمانگەی‬ ‫بااڵ) لە بەغدا توێژینەوەی دكتۆراكەی‬ ‫تایبەت كردووە بە رۆمانەكانی تەحسین‬ ‫گەرمیانی لەژێر ناونیشانی (الشخصیات‬ ‫فی روایات تحسین كرمیانی)‪.‬‬ ‫‪ - 3‬لەماستەرنامەیەكدا‪ ،‬كە لەژێر‬ ‫ناونیشانی (بناء السرد القصصی عند‬ ‫(تحسین كرمیانی‪ /‬عبدالله طاهر‬ ‫البرزنجی‪ /‬هیفاء زنكنه)‪ ،‬پێشكەشی‬ ‫زانكۆی (تكریت)ی ك��ردووە‪ ،‬توێژەر‬ ‫(وسام سعید) لە چیرۆكەكانی تەحسین‬ ‫گەرمیانی كۆڵیوەتەوە‪.‬‬ ‫ژمارەیەك لە توێژەرانی ئەكادیمی لەم‬ ‫دواییەدا كتێبێكیان بەناوی (مغامرة‬ ‫ال��ك��ت��اب��ة ف��ي ت��م��ظ��ه��رات الفضاء‬ ‫النصي) ل��ەب��ارەی وت��ارو چیرۆك و‬ ‫رۆم��ان و شانۆنامەكانی تەحسین‬ ‫گەرمیانی باڵو كردووەتەوەو كتێبەكەیش‬ ‫‪ 22‬توێژینەوە لەخۆ دەگرێت و پرۆژەی‬ ‫نووسین و باڵوكردنەوەی كتێبەكەیش‬ ‫بەسەرپەرشتی رەخنەگری دیار دكتۆر‬ ‫(محمد صابر عبید) ئەنجامدراوە‪.‬‬ ‫شایانی باسە كتێبەكە لە (دار عالم‬ ‫الكتب) لە (عەممان) چاپكراوە‪.‬‬

‫جینۆساید لە رۆمانەكانی حوسێن عارف و بورهان شاوی‬

‫ل��ە هەوڵێكیدا ب��ۆ زی��ات��ر ناساندنی‬ ‫كارەساتی ئەنفال و جینۆسایدكردنی‬ ‫گەلی ك��ورد ل��ەس��ەردەم��ی دەسەاڵتی‬ ‫بەعسییەكان لەعێراق و دەرخستنی‬ ‫چۆنییەتی رەنگدانەوەی ئەو كارەساتانە‬ ‫لەناو دوو دەقی ئەدەبیدا‪ ،‬رۆژنامەنووس‬ ‫و قوتابی ماستەر (ساالر تاوەگۆزی)‬ ‫لە بەرواری ‪ 2012/4/14‬رێكەوت لەگەڵ‬ ‫(رۆژی ئەنفال) دا توێژینەوەیەكی‬ ‫لەژێر ناونیشانی (بونیادی شوێن‪،‬‬ ‫لێكۆڵینەوەیەكی بەراوردكارییە لەنێوان‬ ‫هەردوو رۆمانی ئەلجەحیمولموقەددەسی‬ ‫بورهان شاوی و هێالنەی حوسێن عارف‬ ‫دا) بەزمانی عەرەبی و بەمەبەستی‬ ‫بەدەستهێنانی بڕوانامەی ماستەر لە‬ ‫(ئەدەبی) بەرارود پێشكەش بە زانكۆی‬ ‫سەالحەددین كرد‪.‬‬ ‫لەتوێژینەوەكەیدا توێژەر بە بەپشتبەستن‬ ‫بە (فەلسەفەی شوێن‪ ،‬زانستی گێڕانەوە‪،‬‬ ‫هونەری سینەما‪ ،‬رێبازی بونیادگەرایی‬ ‫و قوتابخانەی ئەمەریكی ئەدەبی‬ ‫ب��ەراوردك��اری و لە ڕێگەی باسكردن‬

‫ل��ە ش��وێ��ن‪ ،‬ه��ەوڵ��ی داوە چۆنییەتی‬ ‫ب��ەرج��ەس��ت��ەك��ردن��ی كارەساتەكانی‬ ‫ئ��ەن��ف��ال و هەڵەبجە و راگواستنی‬ ‫ب��ە زۆری گوندەكانی ك��وردس��ت��ان و‬ ‫چەند رووداوێ��ك��ی دیكەی هەشتاكانی‬ ‫سەدەی رابردوو لە عێراقدا لە هەردوو‬ ‫رۆم��ان��ی «ئەلجەحیمولموقەددەس»‬ ‫و «هێالنە»دا ب��ەراورد و شیبكاتەوە‬ ‫و رەه��ەن��دە سیاسیی و دەروون��ی و‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكانیان بخاتەڕوو‪ .‬هەروەها‬ ‫هەوڵی داوە دیالۆگێكی شارستانییانە‬ ‫لەنێوان گەلی كورد و عەرەبدا ساز بكات‬ ‫و بەشداری لە دروستكردنی پردێكی‬ ‫نوی بۆ گواستنەوەی رۆشنبیری ئەو دوو‬ ‫گەلە بكات‪.‬‬ ‫نەخشەی لێكۆڵینەوەكە لە پێشەكییەك‬ ‫ودەروازەیەك و سێ بەش و كۆتاییەك‬ ‫وچەند راسپاردەو پاشكۆیەك پێكدێت‪،‬‬ ‫لە دەروازەی لێكۆڵینەوەكەدا توێژەر‬ ‫باسی لەالیەنی تیۆری لێكۆڵینەوەكەی‬ ‫ك��ردووەو لەو چوارچێوەیەیشدا باسی‬ ‫لە (چەمكی شوێن) لە رووی (زمان‪،‬‬ ‫فەلسەفەو ئەدەب)ەوە كردووە‪.‬‬

‫ساالر تاوەگۆزی‬ ‫بەشی یەكەمی ئەم لێكۆڵینەوەیە لەژێر‬ ‫ناونیشانی (جۆرەكانی شوێن لەرۆماندا)‬ ‫یە‪ ،‬لە باسی یەكەمی بەشەكەدا توێژەر‬ ‫بەشێوەی دوانەیی (ثنائي) باسی لە‬ ‫شوێنی (هۆگر ‪ -‬دژبەر) كردووە‪ ،‬دواتر‬ ‫لە باسی دووەم دا هەر بەهەمان شێوەی‬ ‫دوانەیی باسی لە شوێنی (خەیاڵی ‪-‬‬ ‫واقیعی) كردووە‪.‬‬

‫لە بەشی دووەم دا كە لەژێر ناونیشانی‬ ‫(وەس��ف��ی ش��وێ��ن)ە‪ ،‬ت��وێ��ژەر تیشكی‬ ‫خستووەتە س��ەر پێناسەو گرنگیی‬ ‫وەسف لە دەقی گێڕانەوەدا‪ ،‬دواتر باسی‬ ‫لە رۆڵ��ی وەس��ف لەبەرجەستەكردنی‬ ‫شوێندا ك��ردووەو سروشتی وەسفیشی‬ ‫ل��ە رۆم��ان��ی (ك�لاس��ی��ك��ی‪ ،‬واقیعی‪،‬‬ ‫رۆمانی شەپۆلی هۆش ورۆمانی نوێ)‬ ‫دا روونكردووەتەوە‪ .‬لە باسی یەكەمی‬ ‫هەمان بەشدا كە تایبەتە بە قسەكردن‬ ‫دەربارەی (وەسف لەرووی ئەرك)ەوە‪،‬‬ ‫ئاماژە بەچەند ئەركێكی وەسفكراوەو‬ ‫ل��ەو نێوەندەیشدا ت��وێ��ژەر (ئەركی‬ ‫جوانكاری‪ ،‬ئەركی راڤەكردن وئەركی‬ ‫بەهەڵەبردن)ـی لە ه��ەردوو رۆمانی‬ ‫(ئەلجەحیمولموقەددەس) و (هێالنە) دا‬ ‫باس كردووە‪ .‬هەروەها باسی دووەمی‬ ‫تایبەت ك��ردووە بە قسەكردن لەسەر‬ ‫(وەسف لەرووی پەیوەندی بە گێڕانەوە)‬ ‫وە‪.‬‬ ‫هەرچی بەشی سێیەمیشە تایبەتە بە‬ ‫قسەكردن لەسەر (پەیوەندی شوێن بە‬ ‫رەگەزەكانی دیكەی رۆم��ان)ەوە وەك‪:‬‬

‫(كەسایەتی‪ ،‬كات‪ ،‬رووداو وملمالنێ)‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم لەنێو ئ��ەو رەگ��ەزان��ەی رۆماندا‪،‬‬ ‫لە دوو باسی جیادا توێژەر باسی لە‬ ‫پەیوەندی نێوان (شوێن و كەسایەتی)‬ ‫و(ش��وێ��ن وك��ات) ك��ردووەو‪ ،‬لەمیانی‬ ‫قسەكردنیشیدا دەرب��ارەی پەیوەندی‬ ‫ش��وێ��ن ب��ەو دوو رەگ��ەزەوە ئاماژەی‬ ‫بەپەیوەندی نێوان شوێن و هەریەك‬ ‫لە رەگەزەكانی (ملمالنێ) و(رووداو)‬ ‫كردووە‪ .‬پاشان لە كۆتایی لێكۆڵینەوەكەی‬ ‫دا دەرئەنجامەكانی خستووەتە روو‪،‬‬ ‫پ��اش ئ��ەوەی��ش بەخستنەڕووی چەند‬ ‫راسپاردەیەك ودانانی پاشكۆكان كۆتایی‬ ‫بەكارەكەی هێناوە‪.‬‬ ‫جێگەی ئاماژەیە‪ ،‬چ��اوەڕوان دەكرێت‬ ‫كە لەماوەی ئاییندەدا توێژینەوەكەی‬ ‫(س��االر ت��اوەگ��ۆزی) بەزمانی عەرەبی‬ ‫وەك كتێبێك چاپ بكرێت و هەنووكە‬ ‫توێژەر خ��ۆی ك��ار لەسەر وەرگێڕانی‬ ‫توێژینەوەكەی بۆ زمانی كوردی دەكات‬ ‫تاوەكو وەك سەچاوەیەك لەئاییندەدا‬ ‫توێژەران و خوێندكارانی كورد بتوانن‬ ‫سودی لێوەربگرن‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫جینۆساید‬

‫هەڵمەتی جینۆسایدی كورد بۆ رای گشتی‬

‫مختص في مجال المقابر الجماعية تسجيل مالحظات عن احدى المقابر الجماعية‬

‫‪An expert of mass graves-rec‬‬

‫‪15‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫جینۆساید‬

‫ئەنفال ئەوەندە گەورەیە‪ ،‬هەرچی بكەیت لەبەرامبەریدا بچووكە‬

‫‪discovering holey quran at the mass graves‬‬

‫‪16‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫باڵوكراوەیەكی هونەریی گشتییە لەگەڵ بەدرخان دەردەچێ‬ ‫بەسەرپەرشتی‪ :‬محه‌مه‌د فه‌تاح‬

‫ژمارە ‪ ،165 - 70‬حوزەیرانی ‪2012‬ی زایینی‬

‫فیلمی (خوێنی هەنار) لە فێستیڤاڵی كان‬ ‫لە پاریسەوە‬ ‫کورتە فیلمی (خوێنی ھەنار)‬ ‫کە بەرھەمی بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫ھونەری سینەمای سلێمانی‪-‬یە‪،‬‬ ‫لە بەشی فەرمی نمایشکردنی‬ ‫ب��ەش��ی ک��ورت��ە ف��ی��ل��م لە‬ ‫فێستیڤاڵی ئەمساڵی (کان) لە‬ ‫فەڕەنسا دووجار نمایشکراو‬ ‫لەالیەن بەشداربووانیشەوە‬ ‫پێشوازیی لێکرا‪.‬‬ ‫ل��ەوب��ارەی��ەوە ھونەرمەند‬ ‫(ئەحمەد مەحموود) کە جگە‬ ‫ل��ەوەی ک��اری م��ۆن��ت��اژی بۆ‬ ‫فیلمەکە ک��ردووە‪ ،‬ھاوک��ات‬ ‫ب��ەش��داری فێستیڤاڵەکەش‬ ‫بووە‪ ،‬بە ماڵپەڕی کوردسات‬ ‫ی راگ��ەی��ان��د «ل��ە ڕۆژی‬ ‫‪ 2012/٥/17‬فێستیڤاڵی (کان)‬ ‫دەس��ت��ی ب��ەک��ارەک��ان��ی کرد‪،‬‬ ‫لەبەشی فەرمی نمایشکردنی‬ ‫ب��ەش��ی ک��ورت��ە فیلم‪ ،‬فیلمی‬ ‫(خوێنی ھەنار) کە بەرھەمی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی ھون��ەری‬ ‫سینەمای سلێمانییە وەرگیراو‬ ‫ل��ەڕۆژان��ی ‪١٨‬و‪2012/٥/20‬‬ ‫ش دا‪ ،‬فیلمەکە دووج��ار لە‬ ‫ھۆڵە گەورەکانی ئەو بەشەدا‬ ‫ن��م��ای��ش��ک��راو بەشێوەیەکی‬ ‫باشیش لەالیەن بەشداربووان‌و‬ ‫ھونەرمەندانی فیلمسازی ئەو‬ ‫تەماشاکراو‬ ‫فێستیڤاڵەوە‬ ‫تێبینی زانستیانەی لەبارەوە‬ ‫خرایەڕوو»‪.‬‬ ‫ئ��ەح��م��ەد م��ەح��م��ود وتیشی‬ ‫«چەند نمایشێکی تایبەتیان بۆ‬ ‫فیلمی خوێنی ھەنار ئەنجامداوە‬ ‫ل��ەب��ارەی ب��ەرھەمھێ��ن��ەرو‬ ‫دەرھێ��ن��ەرو کۆمپانیاکانی‬ ‫ب��ەرھەمھێ��ن��ی��ش»‪ ،‬ناوبرا‬ ‫وتیشی «ت��وان��ی��م��ان سێجار‬ ‫نمایشی ت��ای��ب��ەت بکەین بۆ‬ ‫کۆمەڵێک خەڵک‪ ،‬کە پێویست‬ ‫بوو بیبینن‪ ،‬گرنگترین خاڵیش‬ ‫کە پێویستە ئاماژەی پێبکرێت‬ ‫ئ��ەوەی��ە ک��ە ئ��ەوە دووەمین‬ ‫جارە فیلممان بەشداری ئەو‬ ‫فێستیڤاڵە دەکات»‪.‬‬ ‫ئەحمەد مەحموود راشیگەیاند‬ ‫«ئەمساڵ ک��ورد توانیویەتی‬ ‫س��ەرک��ەوت��ن��ێ��ک��ی گ��ەورە‬ ‫بەدەستبێنێت لە فێستیڤاڵی‬ ‫(ک��ان) دا‪ ،‬ئ��ەوی��ش دوای‬ ‫ئەوەی لە بەشی کورتە فیلم‬ ‫دا (‪ )١٠‬فیلم کاندید بوون بۆ‬ ‫خ��ەاڵت‪ ،‬یەکێک لەو فیلمانە‪،‬‬ ‫فیلمێکی کوردی بوو بەناوی‬ ‫(ب��ێ��دەن��گ��ی) ک��ە ئەکتەرو‬ ‫دەرھێنەرو ھەموو ستافەکەی‬ ‫ک��وردب��وون‪ ،‬ت��وان��ی خەاڵتی‬ ‫گ��ەورەی ب��ەش��ی کورتە‬ ‫فیلمی (کان) بەدەستبێنێت»‪،‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ھەرچەند ئەو فیلمە‬

‫هونەرمەند (ئاوات عوسمان) دەرهێنەری فیلمی (خوێنی هەنار)‬ ‫بەناوی تورکیاوە وەرگیرابوو ھەموو ستافەکە کوردبوون‪،‬‬ ‫ل��ەو ف��ێ��س��ت��ی��ڤ��اڵ��ەدا‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوەش جێگەی خۆشحاڵی‬ ‫زم��ان‌و ئەکتەرو دەرھێنەرو ب��وو ب��ۆ ئ��ێ��م��ەی ک��ورد لەو‬

‫فێستیڤاڵەدا»‪.‬‬ ‫ل��ە ڕۆژی ‪ 5/16‬ت��ا ڕۆژی‬ ‫‪ 5/17‬ی ھەم��وو ساڵێک‪،‬‬ ‫فێستیڤاڵی (کان) لە فەڕەنسا‬ ‫بەڕێوەدەچێت‌و تێیدا لەبەشە‬ ‫جیاوازەکانی ئەو فێستیڤاڵەدا‬ ‫چەندین فیلم‌و ک��ورت��ە فیلم‬ ‫وەردەگیرێن‌و بۆ ئەمساڵیش‬ ‫لە بەشی فەرمی نمایشکردنی‬ ‫ب��ەش��ی ک��ورت��ە فیلم‪ ،‬فیلمی‬ ‫(خوێنی ھەنار) کە بەرھەمی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی ھون��ەری‬ ‫سینەمای سلێمانییە‪ ،‬نمایشکرا‬ ‫ل��ە دەرھێ��ن��ان��ی ھونەرمەند‬ ‫(ئ��اوات عوسمان)و ھەریەک‬ ‫ل��ە ھون��ەرم��ەن��دان (ش��وان‬ ‫عەتوف‌و گۆنا حەمەساڵح) یش‬ ‫کاری نواندنیان ئەنجامداوە‪،‬‬ ‫(ئیسماعیل‬ ‫ھەروەھا‬ ‫عومەر) کاری وێنەگرتنی بۆ‬ ‫فیلمەکە ک��ردووەو (جەبار‬ ‫محەمەد) یش بەڕێوەبەری‬ ‫ب��ەرھەم��ەک��ەی��ەو (ئەحمەد‬ ‫مەحمود) یش کاری مۆنتاژی‬ ‫بۆ فیلمەکە ک��ردووەو ماوەی‬ ‫فیلمەکە ‪ ٩‬دەقیقەیە‪.‬‬ ‫جێی ئاماژەیە فیلمی (خوێنی‬ ‫هەنار) لەسەر ئاستی عێراق‬ ‫ی��ەک��ەم فیلمی بەشداربووی‬

‫فێستیڤاڵی (کان) ی ئەمساڵ‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ه��ون��ەرم��ەن��د‬ ‫ئەحمەد مەحمود وتیشی «‬ ‫هونەرمەندانی بەشداربووی‬ ‫ف��ێ��س��ت��ی��ڤ��اڵ ب��ەت��ای��ب��ەت‬ ‫فەرەنسییەکان زۆر بەباشی‬ ‫کورتە فیلمی (خوێنی هەنار)‬ ‫یان لەباری چیرۆک و نواندن‬ ‫و تەکنیکەوە هەڵسەنگاند «‪.‬‬ ‫جێی ئ��ام��اژە ل��ە فێستیڤاڵی‬ ‫ئ��ەم��س��اڵ��ی (ک��ان) دا‬ ‫هونەرماندانی ک��ورد لەسەر‬ ‫ئاستی ک��وردس��ت��ان توانیان‬ ‫بە (‪ )٣‬کار لە سێ پارچەی‬ ‫کوردستانەوە بەشدارببن‪ ،‬لە‬ ‫باکووری کوردستان فیلمی‬ ‫(ب��ێ��دەن��گ��ی)‪ ،‬ل��ە باشووری‬ ‫ک��وردس��ان فیلمی (خوێنی‬ ‫ه��ەن��ار)‪ ،‬ل��ە رۆژه��ەاڵت��ی‬ ‫کوردستانیش سیناریۆیەکی‬ ‫ه��ون��ەرم��ەن��دی سینەماکار‬ ‫(شەهرامی عەلیدی)‬ ‫ئەم بابەتە لەالیەن هاوكارمان‬ ‫هونەرمەند (ئەحمەد مەحموود)‬ ‫لە پاریسەوە لە فێستیڤاڵ (كان)‬ ‫ناردوویەتی بۆ ماڵپەڕی كەناڵی‬ ‫ئاسمانی (ك��وردس��ات)و رۆژنامەی‬ ‫(بەدرخان)‪.‬‬

‫هونەرمەند ئەحمەد مەحموود لەسەر‬ ‫فەرشی سووری فێستیڤاڵی (کان)‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫سینەمای‬

‫باڵوكراوەیەكی سینەماییە لەگەڵ بەدرخان دەردەچێ‬ ‫بەسەرپەرشتی‪ :‬پشتیوان عەبدوڵاڵ‬

‫ژمارە ‪ ،165 - 1‬حوزەیرانی ‪2012‬ی زایینی‬

‫هۆڵی سینەما لە شاری هەولێر دەكرێتەوە‬ ‫تایبەت‬ ‫بەم زوانە بە یەكجار ‪ 5‬هۆلی سینەما بە‬ ‫تازەترین سیستەمی دەن��گ و ڕەن��گ لە‬ ‫هەولێری پایتەختدا دەكرێتەوە‪ 4 ،‬ساڵۆنی‬ ‫فیلمی ‪35‬میلیمی و ساڵۆنێكی ‪ 3D‬و ‪،5D‬‬ ‫پاش نەمانی هۆڵەكانی سینەما لە هەولێر‬ ‫بینەر‬ ‫و ‪ 4‬ساڵۆنی دیكە‪ ،‬هەریەكەو (‪)150‬‬ ‫(سیروان‪ ،‬حەمرا‪ ،‬سەاڵحەدین‪ ،‬كریستاڵ)‬ ‫(‪30‬تا‬ ‫لە خۆ دەگرێ‪ ،‬سینەما بچوكەكەش‬ ‫ئاخۆ ك��ەی هۆڵەكانی سینەما بۆ هەولێر‬ ‫‪ )40‬بینەر دەگرێت‪ ،‬ئەم (‪ )5‬سالۆنەی‬ ‫دروست دەكرێت‪.‬‬ ‫سینەما لە نێو ت��ەالری (مێگا م��ۆل) كە‬ ‫پێشتر گەراجی پاسی (مەسڵەحە) بوو لە‬ ‫سەر ڕێگای شۆرشەو بە ناوی سینەمای‬ ‫ك��وردی پێشوازی لە بینەران دەك��ات و‬ ‫تازەترین فیلمی بۆكس ئۆفیس پیشكەش‬ ‫دەك��ات‪ ،‬سالۆنێكیشیان تایبەت دەبێ بە‬ ‫نمایشكردنی فیلمی سینەمایی كوردی ‪.‬‬ ‫سەرجەم سالۆنە سینەماییەكان لەالیەن‬ ‫هونەرمەندی باكوری كوردستان (غانی‬ ‫رزگ��ار ش��اب��ات��ە) دروس��ت��ك��راون‪ ،‬كەلە‬ ‫كوردستان بە ناوی (ئازاد) ناسراوە چونكە لە كۆمەلێك فیلمی سینەماییدا ڕۆڵی پاڵەوانێتی ( ئازاد) دەبینێت ‪.‬‬ ‫هاوكات كۆمپانیایەكی لوبنانی كۆمەڵێك سالۆنی گەورەی سینەمایی لە نێو فامیلی مۆل دروست دەكات كە بە ماوەیەك دوای‬ ‫كردنەوەی ئەم ‪ 5‬هۆلە ئەوانیش دەكرێنەوە‬

‫عادل ئیمام فیلمێك لە كوردستان بەرهەم دێنێ‬ ‫تایبەت بە بەدرخان‬ ‫وا ب��ڕی��ارە دوای دوو م��ان��گ دی‬ ‫هونەرمەندی كۆمیدی ناسراوی میسڕی‬ ‫( عادل ئیمام ) بێتە هەرێمی كوردستان‬ ‫بە مەبەستی دی��اری كردنی لۆكەیشسنی‬ ‫فیلمە تازەكەی كە بەنیازە بەشێكی هەرە‬ ‫زۆری لە هەرێمی كوردستان وێنە بكیرێ‬ ‫‪ .‬بۆ ئەم مەبەستە بەرێز دكتۆر ڕوشدی‬

‫سەعید سەرۆكی كۆمپانیای العادل المتحدە‬ ‫داوای لە بەڕێوبەرایەتی سینەمای شاری‬ ‫ه��ەول��ێ��ر ك��ردوە ك��ە هەماهەنگی لەگەل‬ ‫ستافی فیلمەكەی ع��ادل ئیمام بكرێت‪،‬‬ ‫بەرێز بەڕێوبەری سینەمای هەولێریش‬ ‫بەناوی سینەما كارانی شاری هەولێرەوە‬ ‫بڕیاریدا پشتگیری ت��ەواوی لۆژییستی لە‬ ‫ك��ارە سینەمایەكەی هونەرمەند (عادل‬ ‫ئیمام) بكرێت‪.‬‬

‫کورد لە نێو ‪ 10‬باشترین دەرهێنەری دنیا‬

‫تایبەت‬

‫سینه‌ماكاری ك��ورد ش �ه‌ه��رام عه‌لیدی‬ ‫ك��ه‌ل��ه‌ن��ێ��وان ‪ 10‬ب��اش��ت��ری��ن پ��رۆژه‌ی‬ ‫ب�ه‌رچ��اوی دنیا له‌شه‌ست و پێنجه‌مین‬ ‫خولی فیستیڤاڵی نێونه‌ته‌وه‌یی فیلمی‬ ‫كانی ‪ 2012‬هه‌ڵبژێردراوه‌‪ ،‬چووه‌سه‌ر‬ ‫مافووره‌ی سووری ئه‌م فیستیڤاڵه‌‪.‬‬ ‫ب��ه‌ش��ی (س��ی��ن��ه‌م��ای ج��ی��ه��ان له‌كان)‬ ‫ك��ه‌ب��ه‌ب��ه‌ش��ی ك��ه‌ش��ف و ناساندنی‬ ‫پرۆژه‌سینه‌ماییه‌كانی جیهان ناسراوه‌‪،‬‬ ‫ه��ه‌م��وو س��اڵ��ێ��ك ‪ 10‬س��ی��ن��اری��ۆ و ‪10‬‬ ‫ده‌ره��ێ��ن��ه‌ری س��ه‌رك��ه‌وت��ووی دونیا‬ ‫ده‌ستنیشانده‌كات كه‌ئه‌مساڵ له‌نێوان ‪140‬‬ ‫سیناریۆ له‌‪ 50‬واڵتی جیهان‪ 10 ،‬باشترین‬ ‫پ��رۆژه‌ی به‌رچاوی دنیا هه‌ڵبژێردراون‬ ‫كه‌نوێترین پرۆژه‌ی سینه‌مایی شه‌هرام‬ ‫ع �ه‌ل��ی��دی ب��ه‌ن��اوی «ئ��ه‌و گۆڕستانه‌ی‬ ‫كه‌هه‌موو رۆژێك ترێی ده‌دا» له‌ته‌نیشت‬ ‫‪ 9‬سیناریۆی ده‌رهێنه‌ره‌كانی واڵتانی شیلی‪ ،‬برازیل‪ ،‬ڤێیه‌تنام‪ ،‬ماداگاسكار‪ ،‬پاراگوئا‪ ،‬روواندا‪ ،‬برێمه‌‪ ،‬تونس و فه‌لستین‪.‬‬

‫سینەما‬ ‫پشتیوان عەبدولاڵ‬

‫كوردو كــــــان‬ ‫جیا لە ئاهەنگی دابەش��كردنی‬ ‫خەاڵتی ئۆس��كار‪ ،‬كە سااڵنە‬ ‫ئەكادیمیای سینەمای ئەمەریكی‬ ‫لە ئەمەریكا دابەش��ی دەكات‪.‬‬ ‫فیس��تیڤاڵی سینەمایی (كان)‬ ‫كە س��ااڵنە لە ش��اری (كان)‬ ‫ی فەڕەنس��ی س��از دەكرێت‬ ‫دەكرێ بە دووەمین گرنگترین‬ ‫فیس��تیڤاڵی س��ینەما (دوای‬ ‫خەاڵتی ئۆسكار) دابنرێت چونكە‬ ‫پت��ر فیس��تیڤاڵەكە بۆ فیلمی‬ ‫گەالنی دنیایە‪ .‬ئەم فیستیڤاڵە‬ ‫مێژوویەك��ی درێژی هەیە و بۆ‬ ‫یەكجاریش ساڵی ‪ 1982‬كورد‬ ‫توانی بەس��ەر فەرشی سووری‬ ‫فیستیڤاڵی (كان) دا تێبپەڕی‬ ‫و بگ��رە خەاڵت��ی س��ەرەكی‬ ‫فیس��تیڤاڵەكەش كە چڵە دار‬ ‫خورمای زێڕینە‪ ،‬ئەویش لەالیەن‬ ‫دەرهێن��ەری دیارو ناس��راوی‬ ‫كورد باوكی سینەمایی كوردی‬ ‫(یەڵماز گۆنای) بوو بە فیلمی‬ ‫(ڕێگا) كە توانرا خەاڵتەكە بە‬ ‫نیوەیی لەگەڵ فیلمی (ون بوو)‬ ‫ی (گۆستا گافراس) ببرێتەوە‪.‬‬ ‫س��اڵی (‪ )1984‬یش دووبارە‬ ‫كورد بەس��ەر فەرشی سووردا‬ ‫تێپەڕی ب��ە فیلمی (دیوار) ی‬ ‫گۆن��ای‪ .‬دواتر ت��ا ماوەی ‪15‬‬ ‫س��اڵ كورد نەگەیشتە فەرشی‬ ‫س��ووری (كان)‪ .‬دوات��ر ب��ە‬ ‫هەمان قوبادی دووبارە كوردی‬ ‫گەیاندنە فەرش��ی س��وور بە‬ ‫فیلمی (س��اتێك بۆ مەس��تی‬ ‫ئەسپەكان) ساڵی (‪ )2000‬ئینجا‬ ‫دەرهێنەر (ش��ەهرام عەلیدی)‬ ‫س��اڵی (‪ )2009‬ب��ە فیلم��ی‬ ‫(س��رتە لەگەڵ ب��ا) ئەمەش‬ ‫بەسەر فەرشی سووردا تێپەڕی‪.‬‬ ‫هونەرمەند (هونەر سەلیم) یش‬ ‫ب��ە فیلمی (كیلۆمەت��ر زیرۆ)‬ ‫بەس��ەر فەرشە س��وورەكەدا‬ ‫تێپەڕی‪ .‬ئێستاش كورد توانی‬ ‫بگاتە ئاس��تی باشترین (‪)10‬‬ ‫دەرهێن��ەری هەڵبژێ��ردراوی‬ ‫فیس��تیڤاڵی سینەمایی (كان)‬ ‫و هونەرمەندی س��ینەماكاری‬ ‫گەنجی كورد (شەهرام عەلیدی)‬ ‫بووە بە یەكێك لە باشترین دە‬ ‫دەرهێنەری س��ینەمایی دنیاو‬ ‫بەسەر فەرشی سووری (كان)‬ ‫دا تێپەڕیەوە ‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫بەسەرهات ‪-‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫ژمارە ‪22 - 165 - 1‬ی حوزەیرانی ‪2012‬‬

‫باڵوكراوەیەكی رووناكبیریی گشتییە‬ ‫لەگەڵ بەدرخان دەردەچێ‬ ‫بۆ هەموو كەسێك ئازادە بەسەرهاتی‬ ‫خۆی تێدا باڵوبكاتەوە‬

‫بیر لەوە بكەوە‪ :‬باوكت نەبێ‪ ،‬كوڕی گەورە بیت‪ ،‬خیندن تەواو بكەی‪ ،‬واسیتە بكەی‪ ،‬داشنەمەزرێی!‬

‫من و واسیتەكارانم ‪ -‬یادداشت لە بارەی دامەزراندنمەوە!‬

‫عەلی سدیق‬ ‫یێك‬ ‫هاوینی ‪ ،2007‬كە ت��ازە زان��ك��ۆم تەواو‬ ‫كردبوو‪ ،‬تەقدیمی دامەزارندنم كرد‪ ،‬كچێك‪،‬‬ ‫كە ماوەیەك بوو ئاشقی ببووم و هەرگیز‬ ‫ل��ەرووم ن��ەدەه��ات پێی برێم! هەمووجار‬ ‫دەیگوت‪« :‬وەزارەتی خیندنی بااڵ مهیمە‪،‬‬ ‫لەوێ شەنسی خیندنیش باشە‪ »،‬بریارماندا‬ ‫تەقدیمی وەزارەتی خیندنی بااڵ بكەین لۆ‬ ‫تەعین بوون!‬ ‫چەند رۆژێك بەر لەو بڕیارە مقابەلەیەكی‬ ‫(ئەمنی قەومی)م لەگەڵ دۆكتەر نەژدەت‬ ‫ئاكرەیی كردبوو‪ ،‬لۆ رۆژنامەی ئاسۆ‪ ،‬ئەوم‬ ‫بە باشترین ك��ەس زان��ی لۆ دامەزراندن‬ ‫واسیتەیەكی لەكن بكەم! زەنگێكم بۆ لێ‬ ‫كرد!‬ ‫ــ ساڵو كاك دۆكتەر‪ ،‬ئێوارەتان باش!‬ ‫ــ ساڵو!‬ ‫ــ ئەمن (حەلی سدیق)م‪ ،‬رۆژنامەنووسی‬ ‫ئاسۆ! مقابەلەكەتان باڵو بۆوە‪ ،‬ویستم بزانم‬ ‫بە درت بوو؟‬ ‫ــ دەستخۆش‪ ،‬هێشتان نەمدیوە!‬ ‫ــ چۆن كاك دۆكتەر ئەوە چوار رۆژە باڵو‬ ‫بوویتەوە‪ ،‬سبەی بە خۆم جەریدەكت لۆ‬ ‫بینم؟‬ ‫ــ بیهێنە‪ ،‬چاوەڕێم!‬ ‫بەیانی‪ ،‬بە خ��ۆم و جانتا ش��ڕەك��ەم كە‬ ‫دی��اری دۆكتەرێكی زانكۆی سەالحەددین‬ ‫بوو لە فرنساوە لۆی هینابووم‪ ،‬جارێك‪،‬‬ ‫ئ��ەو وەخ��ت��ەی ت��ازە ب��ۆم هاتبوو ئەندام‬ ‫پەرلەمانێك بێ شەرمانە داوای كرد و روو‬ ‫قایمانە نەمدایێ!‪ .‬بە جانتای شڕ و لەگەر‬ ‫‪ 3‬دانە رۆژنامەی ئاسۆوە‪ ،‬چووینە خزمەتی‬ ‫كاك دۆكتەرەوە‪...‬‬ ‫ــ بەیانی باش كاك دۆكتەر!‬ ‫ــ ئەهلەن (بە گەرمییەوە بۆ الی دەرگا)‬ ‫ئەهلەن بە خێر بێی كاك عەلی!‬ ‫رۆژن��ام��ەك��ان��م خستنە دەس��ت��ی و دوای‬ ‫چاخواردنەوەیەك!‬ ‫ــ كاك دۆكتەر تەكلیفێكم هەیە ئەگەر‬ ‫بكرێ؟‬ ‫ــ حەتمەن دەكرێ‪ ،‬تكا دەكەم‪ ،‬فەرموون‬ ‫لە خزمەتت دام!‬ ‫ــ ئەمساڵ تەخەروجمان كردیە‪ ،‬لەگەر‬ ‫كیژەكی برادەرم حەزمان لێیە لە كنەنگۆ‪،‬‬ ‫تەعین بین!‬ ‫ــ بە س��ەرچ��او! ب��ەس تەعینات نییە !‬ ‫عەریزەیەك بنووسە و هەركە دامەزراندن‬ ‫بۆوە‪ ،‬بە سەرچاو!‬ ‫ــ كەی بێین تەقدیم بكەین؟‬ ‫ــ هەر كاتێك هاتی بە خێر بێی‪ ،‬بیهێنە‬ ‫ئێرە‪ ،‬بە سەرچاو! بە سەرچاو!‬ ‫ــ مەمنوونی لوتفی جەنابتم! ئ��ەوە لە‬ ‫گەورەییی خۆتە!‬ ‫ــ سەرچاو! سەرچاو! ساڵو و رێزم بە كاك‬ ‫ستران بگەینە!‬ ‫ــ حەتمەن دەیگەینم! هاتمە دەرەوە‪،‬‬ ‫دڵم خۆش بوو‪ ،‬زەنگم لۆ هاوڕێكەم لێدا‪،‬‬ ‫پێیم گوت‪ :‬بەیانی بۆ دامەزراندن دەچینە‬ ‫وەزارەتی خیندنی بااڵ‪.‬‬ ‫بەیانی هات‪ ،‬هەردووكمان چووینەوە –كن‬ ‫ دۆكتەر و( سی ڤی)یەكانی خۆمان و‬‫داوای دامەزراندنمان بە جێ هێشتن‪ ،‬سی‬ ‫ڤی یەكانمان هێندە هەژار بوون درێژیی بااڵ‬ ‫و وەزنی خۆشمان تێدا نووسیبوون‪ ،‬هەتا‬ ‫قیچەك دەورەمەند بیت!‬ ‫دۆك��ت��ەری��ش رەق��ەم��ەك��ەی منی لەسەر‬ ‫عەریزەكە نووسی و گوتی‪:‬‬ ‫«خەبەرتان دەدەمەوە‪ ،‬خەمتان نەبی‪ ،‬بوو‬ ‫بە مانگی ‪9‬ی ‪ 2007‬هەر خەبەر نەبوو‪،‬‬

‫چاولەڕێی وەرامی دۆكتەر بووم‪ ،‬ئێوارەیەكی‬ ‫درەنگ هاوڕێكەم زەنگی لێ دا‪:‬‬ ‫ــ ئەلوو‪ ،‬كوی كاكە عەلی باشی؟!‬ ‫ــ خۆش بیت یاخوا‪ ،‬ئەتو كوی؟!‬ ‫ــ دەنگوباسی وەزارەت چی بوو؟ ئەگەر‬ ‫ناكرێ ئەمن تەقدیمی مامۆستایی دەكەم!‬ ‫ــ خەبەرت دەدەمەوە‪ ،‬هەڵبەت دەبێت بەر‬ ‫لە وەرام تیلیفۆن لۆ دۆكتەر بكەم!‬ ‫زەنگێكم بۆ دۆكتەر نەژدەت ئاكرەیی لێدا‪،‬‬ ‫دڵم زۆر نائارام بوو!‬ ‫ــ ساڵو كاك دۆكتەر گیان!‬ ‫ــ ئەهلەن!‬ ‫ــ كاك دۆكتەر (حەلی سدیق)م‪ ،‬رۆژنامەی‬ ‫ئاسۆ‪ ،‬بۆ مەسەلەی دامەزراندنەكەمان‬ ‫تێلیفۆنم كردیە‪ ،‬ئایا دەكرێت؟‬ ‫ــ سەرچاو كاك عەلی‪ ،‬هێشتان دامەزراندن‬ ‫نییە‪ ،‬هەر كە بوو بە سەرچاو!‬ ‫ــ سپاسی هاوكاریت دەكەم دۆكتەر گیان‪،‬‬ ‫زۆر زەروورە ئەگەر بتوانن هاوكار بن‪،‬‬ ‫تێلیفۆنەكە داخرا!‬ ‫زەنگێكم ب��ۆ ه��اوڕێ��ك��ەم ل��ێ��دا و پێیم‬ ‫گوت‪»:‬تەقدیمی مامۆستایی بكە‪ ،‬دڵنیا نیم‬ ‫لەوەی‪ ،‬كە وەزارەتی خیندنی بااڵ وەرمان‬ ‫دەگرێ‪ ،‬یان نا»!‬ ‫ئەو بوو بە مامۆستا‪ ،‬مێردیشی كرد‪ ،‬منیش‪:‬‬ ‫وەك دەبینن‪ ،‬بە دوای واسیتەیەكەوەم لۆ‬ ‫دامەزراندنم!‬

‫دوو‬

‫چاولەڕێی ژی��ان وەستام و چ قەدەرێك‬ ‫نەیخستمە لیستێكی دامەزراندن! زستان‬ ‫هات و بارودۆخی ماددیم روو لە خراپی‪،‬‬ ‫هاوڕێكانیشم دەیانگوت‪« :‬لۆ لە سۆران و‬ ‫چۆمان و مێرگەسۆر نابیە مامۆستا! باشترە‬ ‫لەوەی ئەوها دانیشی!»‬ ‫ب��ە ن��اچ��اری ‪20‬ی ‪2‬ی ‪ ،2008‬لە‬ ‫بەرێوەبەرایەتی گشتی پەروەردەی هەولێر‪،‬‬ ‫تەقدیمی مامۆستاییم كرد و قسمەتەكەم‬ ‫كەوتە سۆران!‬ ‫چوومە كن پاكیزە تەلعەت‪ ،‬تا لە پرسگەكە‬ ‫ق��ورت��ارم ب��وو‪ ،‬دەی��ان فێڵم دۆزینەوە‪..‬‬ ‫ژوورەكەی پاكیزە لە دیوەخان دەچوو‪ :‬پڕ‬ ‫بوو لە كچ و كوڕی مامۆستای واستەچی!‬ ‫ــ ساڵو مامۆستا!‬ ‫ــ ئەهەلەن كاكە‪ ،‬فەرموو!‬ ‫ــ ن��اوم لە س��ۆران هاتیتەوە‪ ،‬بارودۆخم‬ ‫تایبەتە‪ ،‬ئەگەر بۆم بیننەوە دەوروبەر!‬ ‫ــ نابی كاكە‪ ،‬دەبی ‪4‬سار لە جێیە دوورەكان‬ ‫بی!‬ ‫ـ��ـ ئ��ەخ��ەر ب��ارودۆخ��م زۆر تایبەتە‪،‬‬ ‫رۆژنامەنووسیشم‪ ،‬ئیستیسنا نییە؟‬ ‫ــ ژنت هینایە؟‬ ‫ــ نا!‬ ‫ــ مندارە شەهیدی؟‬ ‫ــ نا!‬ ‫ــ كەواتە دەبی ‪4‬سار لەوێ بی!‬ ‫ــ ئاخر مامۆستا‪...‬‬ ‫ــ گوتم نابی كاكە؛ كاتم نییە!‬ ‫لە رۆژێكی ب��اران��اوی مانگی (‪ )3‬ئۆپل‬ ‫ڤیكتراكەم پڕكرد لە بەنزین لۆ موباشەڕە‬ ‫چوومە س��ۆران‪ ،‬ق��وڕو زێالقی بەردەركی‬ ‫پەروەردەی سۆران قۆندرەیەكی بە خاوێنی‬ ‫قورتار نەدەكرد‪ ،‬بە پێالوی بەقوڕەوە خۆم‬ ‫كردە ژوورێ! ئەمرەكەیان لێ وەرگرتم و‬ ‫دوای یەك دوو ئیمزا و ئیستنساخ‪ ،‬گوتیان‬ ‫دەب��ێ ‪15‬ی ‪9‬ی ‪ 2008‬ل��ە قوتابخانەی‬ ‫دواناوەندیی هەندرێنی كوڕان‪ ،‬بكەیت‪ ،‬ئینجا‬ ‫معاشت بۆ دەبەسترێ!‬ ‫ــ ئەی كاكە ئەوە ئەمری وزاری نییە لۆ‬ ‫دامەزراندنم؟‬ ‫ــ بەڵێ هەوە‪ ،‬بەس ساڵی داهاتوو!‬

‫ـ��ـ یەعنی ك��اك��ە وەزارەت نەیدەزانی‬ ‫خیندن تەواو بووە‪ ،‬بۆ ئەمرەكەی ئێستا‬ ‫دەركردییە؟‬ ‫ــ كاكە ئەوە بڕیارە و تەواو! ساڵی دادێ!‬ ‫شەنسی من برادەرێكی زانكۆم لەو قوتابخانەیە‬ ‫مامۆستا بوو‪ ،‬كە ناوم لێی هاتبۆوە‪ ،‬چوار‬ ‫ساری رەبەق گەرم خیندی لە زانكۆ‪ ،‬چوار‬ ‫سەعات پێكەوە قسەمان نەكرد!‬ ‫رەقەم كۆڕەكەكەیم وەرگرت و زەنگێكم لۆی‬ ‫لێدا!‬ ‫ــ ساڵو كاك سامان!‬ ‫ــ عەلەیكمە سەالم‪ ،‬جەنابتان؟!‬ ‫ـ��ـ ح��ەل��ی س��دی��ق ق��س��ان دەك��ات ب��رام‪،‬‬ ‫نامناسیەوە؟!‬ ‫ــ ئەها كاك عەلی‪ ،‬ببورە رەقەمەكەتم لە‬ ‫كن نەمابوو‪.‬‬ ‫ــ موشكیلە نییە‪ ،‬ئەوە ناوم لە كنە توو‬ ‫هاتیتەوە‪ ،‬دوان��اوەن��دی هندرێنی كوڕان‪،‬‬ ‫مەكتەبەكی كوە؟‬ ‫ــ بەخێربێی كاكە‪ ،‬وەال زۆر باشە‪ ،‬ئەدی‬ ‫بۆ نایێی؟‬ ‫ـ��ـ دێ��م ب��را‪ ،‬مانگی ‪ 9‬ی س��اری دادێ‬ ‫موباشەرە دەكەم‪...‬‬ ‫مانگی ‪9‬ی ‪ ،2008‬تێلیفۆنم لۆ (محمد سالح)‬ ‫ی بەڕێوەبەری تەربییەی سۆران كرد‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ��ەوەی واسیتە بكەم و موباشەرەكە لە‬ ‫قەزای ئەو نەكەم‪ ،‬یانی بێمەوە دەوروبەری‬ ‫هەولێر!‬ ‫ــ ئەلوو‪ ،‬ساڵو مامۆستا معەمەد!‬ ‫ــ ساڵو!‬ ‫ــ مامۆستا گیان ناوم (حەلی سدیق)ە‪،‬‬ ‫رۆژنامەنووسم‪ ،‬لە رۆژنامەی ئاسۆ‪.‬‬ ‫ــ فەرموو كاك عەلی!‬ ‫ــ ناوم لە سۆران دەرچووە بۆ مامۆستایی‪،‬‬ ‫بارودۆخی خێزانیم تایبەتە‪ ،‬حەزم لێیە‬ ‫بێمەوە هەولێر‪ ،‬ئەگەر شتێكم لۆ بكەن‪.‬‬ ‫ــ ناكرێ! خۆ بە حەز نییە! وەرە سۆران‬ ‫ئیشی رۆژنامەنووسی بكە!‬ ‫ــ مەسەلە ئیشی رۆژنامەنووسی نییە‪،‬‬ ‫مەسەلە خێزانە و ئەركی سەرپەرشتیی‬ ‫چەند منداڵێكی بچووكم لەسەر شانە‪ ،‬كە‬ ‫باوكم بە سەر مندا جێی هێشتوون‪ ،‬ئەگەر‬ ‫رەزامەندیت لەسەر هەبێ بگەڕێمەوە هەولێر‪،‬‬ ‫مەمنوونتانم!‬ ‫ــ ناكرێ! دەبی ‪4‬ساڵ لێرە بیت!‬ ‫ــ باشە مامۆستا معەمەد‪ ،‬مەمنوونم!‬ ‫تێلیفۆنەكەم داخرایەوە و بڕیارمدا نەچم لۆ‬ ‫سۆران‪ ،‬تەنیا لەبەر هۆكارێك‪ ،‬خۆشەویستی‬ ‫خوشك و ب��را بچووكەكانم‪ ،‬بیرم لەوە‬ ‫كردەوە‪400 :‬هەزاری مامۆستایی‪ ،‬كە زۆربەی‬ ‫بە رێ و قسم داخلی سەرف دەبی‪ ،‬چی پێ‬ ‫دەكرێت؟ ئەمن كە بە هاوینانیش سەرمامە‬ ‫ئەو پارەیە هەر بەشی نەفت ناكات!‬ ‫دەستم كردەوە بە ئیشی رۆژنامەنووسی‪،‬‬ ‫وامدەزانی رۆژنامەنووس لەم واڵتە واتە‪:‬‬ ‫زێتر ل��ە (ج��ەن��ەڕاڵ) ه��ەر لۆیە كاتێك‬ ‫خۆمدەناساند وەك ناوی سێیەم بەكارم‬ ‫دەبرد (حەلی سدیق رۆژنامەنووس) بەرام‬ ‫پاشان تێگەیشتم ئ��ەوە وات��اك��ەی نییە‪،‬‬ ‫بەتایبەت لە مانگی ‪ 7‬ی ساری ‪ 2010‬ئەو‬ ‫وەختەی بێ هۆكار نیوەڕۆیەك كە هێشتان‬ ‫نانی سبەینەشم نەخواردبوو! كەسێك خۆی‬ ‫كرد بە ژوورەك��ەم بە ئەمرێكەوە كە لە‬ ‫دەزگاكەمی هێنابوو‪ ،‬گوتی‪»:‬ئەو شوێنەی‬ ‫تۆ بەمن دراوە»‬ ‫خۆشەویستترین كەسیشم چەندجار گوتی‪:‬‬ ‫«وەرە س��ۆران ببە مامۆستا!» رەتم‬ ‫كردەوە‪ ،‬ئەویش چوو‪ ،‬ژیان هەروایە!‬

‫سێ‬

‫كە لە مامۆستاییش بێ هیوا بووم‪ ،‬ملی خۆم‬

‫دای��ەوە رۆژنامەوانی‪ ،‬بێ گوێدانە‬ ‫سەرما و گەرما و هاوین و زستان‪،‬‬ ‫بە دوای خەبەر كەوتم‪ ،‬پلەو ملەشم‬ ‫لە جەریدەكان وەرگرتن و ئێستاش هەمن‪،‬‬ ‫باڵم چونكە حەیاتی ئیشی حور لەم وراتەدا‬ ‫زامن نییە‪ ،‬هیچ درم پێ خۆش نەبوون و‬ ‫نین‪ ،‬چونكە دەزانم هەر رۆژێك دێ بە میزاج‬ ‫فەسڵت دەكەن و ئاگاشت لە هیچ نییە‪،‬‬ ‫وەكئەوەی لەچەند دێڕێكی سەرەوە لۆتانم‬ ‫روون كردەوە ‪ 2010‬چی روویداو هەر ئاگاشم‬ ‫لێ نەبوو!‬ ‫ل��ەگ��ەر ئیشەكەم‪ ،‬ك��ەم و زۆر تاقیبی‬ ‫دامەزراندنم دەكرد‪ ،‬دەوروبەری مانگی ‪9‬ی‬ ‫‪ ،2009‬كە هێشتا نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی‬ ‫حكوومەت بوو‪ ،‬بریارم دا تەقدیمی وەزارەتی‬ ‫رۆشنبیری بكەم‪ ،‬تێلیفۆنێكم لۆ هەڵگورد‬ ‫جوندیانی (بەرێوەبەری گشتی راگەیاندنی‬ ‫وەزارەتی رۆشنبیری)ی لێدا!‬ ‫ــ ساڵو كاك هەڵگورد!‬ ‫ــ ساڵو گیانە!‬ ‫ــ كاك هەڵگورد! ئەمن (حەلی سدیق)م؛‬ ‫رۆژنامەی ئاسۆ!‬ ‫ــ هەلەو كاك عەلی‪ ،‬دەنگوباستان؟‬ ‫ــ باشین! سپاس! كاكە بە تەمای دامەزراندنم‬ ‫لە بەرێوەبەرایەتی كتێبخانەكان‪ ،‬چیتان پێ‬ ‫دەكرێ؟‬ ‫ــ بەیانی وەرە‪ ،‬بزانم شتێكت بۆ دەكەم!‬ ‫بەیانی هات‪ ،‬برا بچووكەكەم كە لە خۆم‬ ‫درێ��ژت��رە‪ ،‬ت��ازە قاتوپانتۆڕێكی كڕیبوو‪،‬‬ ‫ل��ەب��ەرم ك��رد و چ��ووم‪ ،‬ی��ەك سەعات لە‬ ‫پرسگە چاولەڕێ بووم؛ جەنابی بەرێوەبەر‬ ‫دەورەی هەبوو!‬ ‫هاتەوە!‬ ‫شەش مراجع پێكەوە چووینە ژوورێ!‬ ‫ــ كاك هەلگورد ئەمن (حەلی سدیق)م‪،‬‬ ‫وەك ئەوەی لۆتانم باسكرد لە رۆژنامەی‬ ‫ئاسۆ‪ ،‬بۆ دامەزراندنەكەم هاتووم!‬ ‫ــ فەرموو دانیشە‪ ،‬دەنگ و باسی ئاسۆ‬ ‫چییە؟‬ ‫ــ وەاڵ باشە‪ ،‬هەر ئەوها دەبی‪...‬‬ ‫ــ بۆ ئیشێك لەسەر (‪ ).....‬ناكەن‪،‬‬ ‫ماددەیێكی باشی ڕۆژنامەوانییە؟‬ ‫ــ بۆ نا! بەرام جارێ با دامەزراندنەكە تەواو‬ ‫بكەم‪ ،‬دواتر دێمەوە الت!‬ ‫تێلیفۆنێكی كرد و گوتی‪:‬‬ ‫«س��ب��ەی بچۆ الی ك��اك س��ی��روان‪ ،‬لە‬ ‫بەرێوەبەرایەتیی گشتیی كتێبخانەكان‪،‬‬ ‫بیرت نەچێ تەلەبێك بنووسە و (سی ڤی)‬ ‫شت ببە»‬ ‫ــ سپاس كاك هەڵگورد‪ ،‬نامەوێ لە كاتت‬ ‫بگرم‪ ،‬میوانیشت زۆرن!‬ ‫ڕۆژی دواتر چوومە ــ كن ــ كاك سیروان‬ ‫و بە یێك ڕۆژ كارەكانی لۆ تەواوكردم و‬ ‫نووسراوێكی پێدامەوە و لۆ (وەزارەت��ی‬ ‫رۆشنبیری)م برد‪ ،‬بە سەعاتێك نووسراوێكی‬ ‫پووختم بە ئیمزای (فەلەكەدین كاكەیی)یەوە‬ ‫وەرگرتەوە‪ ،‬گوتیشیان ئەگەر خۆت نایبەییە‬ ‫ئەنجوومەنی وەزیران‪ ،‬بە بەرید دەینێرین‪،‬‬ ‫گوتم‪ :‬قەیدیناكە بەخۆم دەیبەم!‬ ‫ڕۆژی دواتر چوومە ئەنجوومەنی وەزیران و‬ ‫نووسراوەكەم وارید كرد و ژمارەیێكیان پێم‬ ‫دا‪ ،‬گوتیشیان دوای دوو حەفتە تێلیفۆن بۆ‬ ‫ئەو ژمارەیە بكە‪.‬‬ ‫دوای دوو حەفتە‪:‬‬ ‫ــ ئەلوو؟‬ ‫ــ فەرموو!‬ ‫ــ ئەنجوومەنی وەزیرانە؟‬ ‫ــ فەرموو‬ ‫ــ معامەالتی دامەزراندنم لە كنتانە‪ ،‬چیی‬ ‫بەسەر هاتەوە؟‬

‫ــ ڕەقەم چەندە؟‬ ‫ــ ‪ ،28105‬بەرواری ‪18‬ی ‪10‬ی ‪2009‬‬ ‫ــ ناوت حەلی سدیقە؟‬ ‫ــ بەرێ بەرێ!‬ ‫ــ كاكە چ��اوەرێ بكە‪ ،‬لە شوێنی خۆی‬ ‫مایە!‬ ‫ــ باشە برام مەمنوون!‬ ‫چەندین جاری دیكە تێلیفۆنم كردەوە‪ ،‬تەنیا‬ ‫چاولەڕێكردن مامەوە! وابزانم نووسراوەكەم‬ ‫چووە زەبالەو ژمارەكەش لەو كۆمپیوتەرە‬ ‫برێكی راكێشاو زێتر نەڕۆیی!‬

‫چار‬

‫ڕۆژێ��ك بە سودفە بێكەس حەمەد قادرم‬ ‫بینی‪ ،‬بووە باسی دامەزراندن و گوتی‪:‬‬ ‫ــ زۆر ئاسانە!‬ ‫لە دڵ��ەوە كەنیم‪ ،‬ب�ڵام پێم عەیب بوو‪،‬‬ ‫ئەگەرنا دەمگوت‪:‬‬ ‫ــ پیف لەو ئاسانییە!‬ ‫چەند ڕۆژ دوات��ر‪ ،‬لەگەڵ بێكەس حەمەد‬ ‫قادر چووینە وەزارەتی ڕۆشنبیری‪ ،‬رێك لۆ‬ ‫ژوورەكەی حاكم شاكر‪:‬‬ ‫ــ ساڵو حاكم گیان!‬ ‫ــ سەرچاو بێكەس گیان‪ ،‬ئەوە بۆ دیار‬ ‫نیی؟‬ ‫ــ ئەو برادەرە (عەلی سدیق)ە‪ ،‬برادەرێكی‬ ‫عەزیزە‪ ،‬دەیەوێ لێرە دابمەزرێ‪...‬‬ ‫ــ چیی هەیە؟ چیی نییە؟‬ ‫ـ��ـ وەاڵه��ی ه��ەم��وو ل��ە دەس��ت��ی (ن��وری‬ ‫عەسمان)ە و كەسی دیكە لەو حكوومەتە‬ ‫(‪ )....‬نییە‪ ،‬ئەمنیش هیچم پێ ناكرێ!‬ ‫دانپێدانانێكی ڕاستگۆیانە ب��وو‪ ،‬خۆشم‬ ‫ویست‪ ،‬ئەوێشم جێ هێشت!‬ ‫هەر ئەو ڕۆژە لەگەر بێكەس حەمەد قادر‬ ‫چووینە كن ئەیوب گەاڵڵی لە وەزارەتی پالن‬ ‫دانان‪...‬‬ ‫ــ ساڵو كاكە!‬ ‫ــ هەلەو بێكەس! بە خێر بێی!‬ ‫ــ هەوكا دامەزراندن هەیە یان نا‪ ،‬ئەمن لۆ‬ ‫هەندێ هاتیمە؟‬ ‫ــ بە گیانی بێكەسی ‪ 105‬میالكمان هەیە و‬ ‫دكتۆر نوری ‪150‬ی ناردییە‪ ،‬بەس عەریزەیەك‬ ‫بنووسن‪ ،‬هەر مەجال هەبی دایدەنێم!‬ ‫لە ژوورێ دانیشتبووین وەكی (دارا) ناوێك‬ ‫لە وەزارەتی رۆشنبیریەوە زەنگی بۆ ئەیوب‬ ‫گەاڵلی لێدا‪ ،‬بێكەس گوتی‪:‬‬ ‫ــ كا بینە ئەمن وەرامی دەدمەوە‪ ،‬نەختێك‬ ‫بەو داماوە (نموونەی خۆم) كە حكومەت‬ ‫زۆری پێ رابواردم‪ ،‬رابوارد و تێلیفۆنەكەی‬ ‫داخستە!‬ ‫لەوێش عەریزەیەكمان لە كن سكرتێرەكەی‬ ‫مودیرعامی دیوان بە جێ هێشت و هاتینە‬ ‫دەرەوە‪ ،‬بە بێكەسم گوت‪:‬‬ ‫ــ با بچینە مەتعەمێكی شەعبی و نانەكی‬

‫‪19‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫خۆش بخۆین‪ ،‬سندان لەو وەزعە بدات!‬ ‫رۆژانە شوێن بێكەس حمە قادر دەكەوتم‪ ،‬لۆ‬ ‫وەزارەتی رۆشنبیری هەنگاوم دەنا و یەك‬ ‫– دوو كاتژمێرێك لە كافتریای وەزارەت‬ ‫لەگەڵ راوێژكارە خانەنشین و فەرمانبەرە‬ ‫بێ ك��ارەك��ان چ��ای (یوسفی چاچی)مان‬ ‫دەخ��واردەوە‪ .‬تا وای لێهات لە پرسگە‬ ‫مۆبایل و ناسنامەیان لێ وەرنەدەگرتم!‬ ‫هەمیشە بە زەییم بە حالی ئەو چاچیە‬ ‫دەهات و دەگەر فڕكردنی هەر قومێك –چاــ‬ ‫زێتر هەستم بە شەكەتی و ئازارەكانی‬ ‫دەكرد و بە بۆنەی (‪ )32‬ساڵ چاچیەتی‬ ‫كاكە (یوسف) لە فەرمانگەی رۆشنبیری‬ ‫حكومەت! وتارێكم بە ناوی (تێكەو فڕكە)‬ ‫نووسی و لە رۆژن��ام��ەی ئاسۆ باڵوەبوو‪،‬‬ ‫وتارێك لێوان لێو لە حەقیقەت و پڕاو پڕ‬ ‫لە بەرائەتی فەرمانبەرێك كە (‪ )32‬ساڵی‬ ‫تەمەنی بەخشی بە خزمەتی رۆشنبیرانی‬ ‫ورات! كەوتە سەر پەڕەی رۆژنامەیەك و‬ ‫حەتمەن رۆژگارێك دێت ببێتە شایەتحالی‬ ‫ژیانی پڕ لە ئەمەكی دڵسۆزانی حكومەت‬ ‫لە ئاستی نزمدا!‬ ‫ب��ەرام هەندێ لە رۆشنبیرانی وراتەكەم‬ ‫(تێكەو فڕكە)یان بە جۆرێك تەفسیر كرد‪،‬‬ ‫ئیدی كاكە (یوسف) لە –چاــ خۆشەكانی‬ ‫بێبەشی كردم!‬

‫پێنج‬

‫وەخت نزیك بە گۆڕینی كابینە بوو‪ ،‬بە‬ ‫عارف قوربانیم گوت‪:‬‬ ‫ــ دەرێن عیالقاتت لەگەر دۆكتەر (نوری‬ ‫ع��وس��م��ان) ب��اش��ە! ل��ۆ پێی ن��ارێ��ی ئەو‬ ‫دامەزراندنەم لۆ بكا؟‬ ‫ــ باشە بچۆ الی دكتۆر نوری و بە ناوی‬ ‫م��ن��ەوە قسەی ل��ەگ��ەڵ بكە‪ ،‬س��ێ ناوی‬ ‫دیكەشت بۆ دەنێرم لەگەڵ ئەوەی خۆت‬ ‫بیانبە‪.‬‬ ‫نامەیێكی بۆ ناردم و سێ ناوی تێدا بوو‪:‬‬ ‫ل��ە تەنیشت ه��ەر یەكێكیش‪ ،‬رەقەمی‬ ‫معامەالتەكە ن��ووس��راب��وو‪ ،‬لە دەفتەری‬ ‫تێبینیەكانم نووسیمەوەو ن��او و رەقەم‬ ‫واریدەی ئەنجوومەنی وەزیرانی خۆم ئیزافە‬ ‫كرد!‬ ‫تێلیفۆنم لۆ دۆكتەر نوری عوسمان كرد‪:‬‬ ‫ــ ساڵو كاك دۆكتەر ؟‬ ‫ــ ساڵو!‬ ‫ــ ك��اك دۆكتەر ئەمن (حەلی سدیق)م‬ ‫لە ڕۆژنامەی ئاسۆ‪ ،‬عارف قوربانی ڕێز و‬ ‫ساڵوی هەبوو!‬ ‫ــ سەرچاو كاكە‪ ،‬فەرموو!‬ ‫ــ دەمەوێ بێمە كنتان‪ ،‬ئەگەر پێت ئاسایی‬ ‫بی؟!‬ ‫ــ ئیشێك هەیە؟‬ ‫ــ لۆ دامەزراندنمە!‬ ‫ــ دامەزراندن نییە‪ ،‬بڕیاری ڕاگرتنی دراوە!‬ ‫ــ دۆكتەر! لۆ عارف قوربانییە!‬ ‫ــ دەڵێم بۆ هەر كێ بێ ڕاگیراوە!‬ ‫ــ باشە مەمنوون! هیوادارم وا بێ؛ یەعنی‬ ‫لۆ هەمووان!‬ ‫دام��خ��س��ت��ەوە و چ��ەن��دڕۆژ دوات��ر‪ ،‬تێلم‬ ‫كردەوە‪:‬‬ ‫ـ��ـ دۆك��ت��ەر گ��ی��ان! مەعلوماتمان هەیە‬ ‫دام��ەزران��دن لە كن جەنابتدا دەك��رێ و‬ ‫خەلقێكی زۆری��ش لە وەزارەت��ی خیندنی‬ ‫ب��ااڵدا دام��ەزراون‪ ،‬ئێمەش چ��وار كەس‬ ‫نووسراومان لە ئەنجوومەنە‪ ،‬ئەگەر لۆمان‬ ‫بكەن‪ ،‬مەمنوون دەبین‪...‬‬ ‫ــ ئەتو دەڵێی تێناگەی؟ ئەو ڕۆژەش گوتم‬ ‫دامەزراندن وەستاوە!‬ ‫ــ ئاخر دۆكتەر گیان! ئەوە ناوی عارف‬ ‫قوربانیشی تیدایە!‬ ‫ــ گوتم بۆ هەموان وایە‪ ،‬عارف و مارف‬ ‫و هەر كێیەك بێ دامەزراندن نییە‪ ،‬ئەوە‬ ‫تەعلیماتە!‬ ‫ــ ئەدی دۆكتەر لە بیرت نییە كە بە عارفت‬ ‫گوتبوو‪ ،‬برێتە دۆك��ت��ەر بەرهەمی هەتا‬ ‫بتكاتەوە بەرێوەبەری گشتی دیوان خۆ ئەوە‬ ‫لەناو رۆژنامەنووسان قسەی زۆری لەسەر‬ ‫كرا؟ خێرە ئێستا لە بیرت كردییە؟‬ ‫ــ ئەو تەلەفۆنە داخە خوێڕی!‬ ‫دامخستەوە و‪ ..‬دوای ‪ 5‬خولەك‪ :‬بەنەعلەت‬ ‫بیت شەیتان!‬ ‫تێلیفۆنم لۆ عارف قوربانیی سەرنووسەری‬

‫ڕۆژنامەی ئاسۆ كرد و تەواوی بەزمەكەم‬ ‫تێگەیاند‪ ،‬هەستم كرد ئەو هەڵسوكەوتەی‬ ‫منی زۆر لە دڵدا گران بوو‪ ،‬بە نابەدڵییەوە‬ ‫گوتی‪:‬‬ ‫«هەولێری! هەولێری!»‬ ‫بەرام فایدەی چییە! تازە كار لە كار ترازابوو‪،‬‬ ‫ئەوەی هاتبووە سەر زمانم گوتبووم!‬ ‫گوتم‪ :‬تازە ناوەستم‪ ،‬شتێكم لۆ بكەن‪ ،‬هەر‬ ‫دەبێ دابمەزرێم و بە هەقی خۆمی دەزانم‪،‬‬ ‫لەوانەشە بێ ئومێدبوون و كار بۆ نەكردنم‪،‬‬ ‫پێوەندیی سەرەكی بە ڕۆژنامەی ئاسۆوە‬ ‫هەبێ‪ ،‬ئەگەرنا ئەمنیش (پارتی) بام لۆیان‬ ‫دەكردم!‬ ‫گ��وت��ی‪« :‬ع��ەری��زەی��ەك ب��ۆ سەرۆكی‬ ‫ئەنجوومەنی وەزیران بنووسە‪ ،‬بزانم شتێكت‬ ‫بۆ ناكەم!‬ ‫نووسیم و بە ئیمایل ن��اردم‪ .‬ئێستاش‬ ‫چ��اول��ەڕێ��م وەرام��ی ئ��ەو ع��ەری��زەی��ەم پێ‬ ‫بگاتەوە!‬ ‫چ��ەن��دڕۆژ دوات��ر‪ ،‬لە ئینتیرنێتدا قسەم‬ ‫لەگەر (توانا ئەحمەد) كرد و ژمارەی ئەو‬ ‫نووسراوەی سەردەمی فەلەكەدین كاكەییم لۆ‬ ‫نارد‪ ،‬گوتی غەمت نەبی‪ ،‬خۆم موتابەعەی‬ ‫دەكەم! زۆر چاولەڕێی ئەویش بووم‪ ،‬هیچ‬ ‫نەبوو! چەندجار لە ئینتیرنێتەوە نامەم لۆی‬ ‫نارد‪ ،‬ئێستاش چاولەڕێی وەرامم!‬ ‫لە مانگی ‪7‬ی ‪2010‬دا‪ ،‬ئەو ڕۆژەی سەرۆكی‬ ‫هەرێم لە (پاریس)ەوە گەڕایەوە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫عارف قوربانی ڕۆییشتم‪ ،‬لۆ ئ��ەوەی ڕێی‬ ‫فرۆكەخانەی ئەربیلی نێودەولەتی نیشاندەم‬ ‫لۆ پێشوازی‪ ،‬لە ڕێگەدا جارێكی دیكە باسی‬ ‫دامەزراندن هاتەوە گۆڕێ‪ ،‬عارف قوربانی‬ ‫تێلیفۆنی لۆ دۆكتەر (ئامانج)ێك كرد لە‬ ‫ئەنجوومەنی وەزیران بوو‪:‬‬ ‫ــ دكتۆر گیان كورێك دێتە الت‪ ،‬ناوی‬ ‫(عەلی سدیق)ە‪ ،‬ئیشی دامەزراندنی بۆ‬ ‫بكە! دوای دوو ڕۆژ چووم و نووسراوێكم‬ ‫لۆی برد!‬ ‫تێلیفۆنم بۆی كرد و گوتی‪:‬‬ ‫ــ هەر لە پرسگەی ئەنجوومەن داینێ‪،‬‬ ‫دەگاتە الم!‬ ‫دوای دوو ڕۆژ تێلیفۆنم كردەوە‪:‬‬ ‫ــ ساڵو كاك دۆكتەر ؟‬ ‫ــ ساڵو!‬ ‫ــ حەلی سدیق قسە دەكا! ویستم هەواڵێكی‬ ‫دامەزراندنەكە بزانم‪ ،‬ئاخۆ دەكرێ؟‬ ‫ــ كاكە ئەوە ئیشی من نییە! ببوورە! بە‬ ‫كاك عارف بڵێ‪ ،‬ئەو لەو ئیشانە دەزانێ!‬ ‫من ناتوانم!‬ ‫ــ بەاڵم دۆكتەر گیان كاك عارف ئەو كارەی‬ ‫بە ئێوە سپارد!‬ ‫ــ كاكە با كاك عارف خۆی بیكات! ئەو‬ ‫چەندان ن��ووس��راوی دیكەی داوەت��ە كاك‬ ‫بەرهەم و لە سەری نووسراوە باشە‪ ،‬با بۆ‬ ‫تۆش وا بكا!‬ ‫شەرمم ڕێی لێ گرتم‪ ،‬ئەگەرنا دەمگوت‪:‬‬ ‫ئەدی ئیشی ئێوە؟‬ ‫بە كاك عارفم گوت‪ :‬دۆكتەر ئامانج دەڵێ‬ ‫ئەوە كاری من نییە و ئی كاك عارفە‪ ،‬ئیتر‬ ‫ئێوە دەتوانن دامەزراندنم لۆ بكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستا دڵنیابووم كە نایكەن‪ ،‬ئینجا نازانم‬ ‫مەسەلە چییە‪ ،‬خۆزگە زانیبام!‬ ‫ل��ە ب��ەرواری ‪10‬ی ‪8‬ی ‪2010‬دا‪ ،‬هەموو‬ ‫ئ��ەوان��ەی ل��ە دام��ەزراوەی (خ��ەن��دان)دا‬ ‫كار لەگەر (م��ن) دەك��ەن و لە ڕێی كاك‬ ‫عارفەوە ناویان پێشكێش كرابوو‪ ،‬ناویان‬ ‫هاتەوە و چەند دانەیێكیان بۆ هەولێر هاتن‬ ‫و معامەالتی دامەزراندنیان كرد‪ ،‬نیوەڕۆش‬ ‫كاتێك بە یەكەوە نانمان دەخ��وارد‪ ،‬زۆر‬ ‫دڵیان خۆشبوو!‬

‫شەش‬

‫تا ئەو جیاوازییەم نەدیتبوو‪ ،‬لە نێوان‬ ‫كارمەندانی ئاسۆ (هەولێرــ كەركوك‬ ‫و سلێمانی)‪ ،‬لەكنم ئاسایی ب��وو‪ ،‬بەرام‬ ‫كە هاوكارەكانم لە دام��ەزراوەی خەندان‬ ‫لە حكوومەت تەعین ب��وون‪ ،‬لەو ڕۆژەوە‬ ‫زۆر پەست بووم؛ تەواو تەواو بێ تاقەت‬ ‫بووم‪ ..‬چەندڕۆژ بەر لەو هەواڵە‪ ،‬تێلیفۆنم‬ ‫دەگ��ەر كا ع��ارف قوربانی ك��ردب��وو‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی لە میزانیەی هاوكاریی نەخۆش لە‬ ‫حكوومەت یارمەتیی برا بچووكەكەم بدەن‪،‬‬ ‫كە پانزدە هەزار دۆالری پێویست بوو لۆ‬

‫نەشتەرگەرییێك‪ ،‬بەرام كە ئەوەم بینی‪،‬‬ ‫لەویش بێ ئومێد بووم‪ ،‬ئیتر وازم لە هەموو‬ ‫شتێك هێنا و دڵنیابووم ل��ەوەی هەموو‬ ‫قسەكان بۆ غافالندنن‪.‬‬ ‫خۆ ئەمن شعورم بەوە كردبوو كە ئەو‬ ‫داواك��اری��ەش ن��ەك��ەم‪ ،‬ب��ەرام سكرتێری‬ ‫دكتەری نەشتەرگەری برا بچكۆالنەكەم‬ ‫گۆتی‪»:‬برا جەنابت م��ادام لە رۆژنامەی‬ ‫ئاسۆ ك��ار دەك��ەی��ت‪ ،‬نزیكیت لەگەڵیان‬ ‫هەیەو داوا بكە لە حكومەت هاوكاریتان‬ ‫بكەن ب��ۆ ن��ەش��ت��ەرگ��ەری‪ ،‬ك��ە حكومەت‬ ‫زۆرێ��ك ل��ەو ك��اران��ەی ك��ردووەو ئێمەش‬ ‫چەندان نەشتەرگەریمان كردووە پارەمان‬ ‫وەرن��ەگ��رت��ووەو تەنها وەسلمان داوە بە‬ ‫خاوەن نەشتەرگەریەكان و دواتر لە رێگەی‬ ‫حكومەتەوە پارەمان لۆ هاتووە‪ ،‬بۆیە ئەوە‬ ‫تەنها شتێك نییە بۆ تۆ‪ ،‬بەڵكو هاوكاریەكە‬ ‫لە حكومەت تەرخان ك��راوە لەسەردەمی‬ ‫كابینەكەی كاك نێچیرڤان»‪.‬‬ ‫لەم ساتەوەختانە كە خەریك بە چنینەوەی‬ ‫غ��ەم ب��ووم ل��ە چ��اوەڕوان��ی تەعینات و‬ ‫ئەنجامی نەشتەرگەری! عارف قوربانی لەو‬ ‫كاتەدا تێلیفۆنی لۆ كردم و گوتی‪ »:‬دێم بە‬ ‫یەكەوە دەچینە الی (سۆران)ی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران؛ تۆ دوو عەریزە بنووسە‪ ،‬هەم بۆ‬ ‫نەشتەرگەرییەكە‪ ،‬هەمیش بۆ دامەزراندن!‬ ‫هات بۆ هەولێر و منیش نەمدیت‪ ،‬شەو‬ ‫تێلیفۆنم لۆی كرد و گوتی دواتر تێلت لۆ‬ ‫دەكەمەوە‪ ،‬بەرام نەیكردەوە!‬ ‫نامەیەكم نووسی پڕ لە نیگەرانی‪ ،‬ئەگەر‬ ‫نەدەبوا نامەكەی لۆ بنێرم‪ ،‬برام ناردم‪،‬‬ ‫هەستم كرد زۆر دلگران بوو لە رۆژانی‬ ‫دوات��ر‪ ،‬ب��ەرام وەك هەمیشە بە دڵێكی‬ ‫گەورەوە وەریگرت!‬ ‫ڕۆژێك بەسەر دامەزرانی برادەرەكانم بە‬ ‫س��ەرچ��وو‪ ،‬ه��ەر چاولەڕێی زەنگی عارف‬ ‫قوربانی ب��ووم‪ ،‬لەو گەرمایەی هەولێر و‬ ‫بێ ئومێدیی دام��ەزران��دن و بێ تاقەتیی‬ ‫ئیشی ڕۆژنامەوانی‪ ،‬فەیسبووكم كردەوە‪،‬‬ ‫پەنجەرەیێكی چات بووەوە‪:‬‬ ‫ــ خارە كوی‪ ،‬كو؟‬ ‫ــ خارە هیچ باش نیمە!‬ ‫ــ خێرە؟‬ ‫ــ لە بەرەنگۆ‪ ،‬چونكە یێك كەستان لە هەولێر‬ ‫هەیە (وەك خۆتان دەرێن) هەزارجار داوام‬ ‫كرد‪ ،‬داتاننەمەزراندم‪ ،‬كەچی كارمەندانی‬ ‫خەندان ناویان هاتەوە!‬ ‫ــ ئینجا كاكە تۆ بە كێت گوتووە؟‬ ‫ــ عارف قوربانی! دۆكتەر ئامانج! توانا‬ ‫ئەحمەد! شیرزاد شێخانی‪ ،‬تۆش!‬ ‫ــ كاكە بە شااڵو بڵێ‪ ،‬شااڵو!‬ ‫ــ تەلەفۆنم كردییە‪ ،‬داخراوە مۆبایلەكەی‪،‬‬ ‫وەرامیش نییە!‬ ‫ــ بوەستە! ئێستا ڕەقەمەكانت دەدەمێ‪( ،‬‬ ‫پێنچ ژمارە تێلیفۆنی ئاسیاسێڵ)‬ ‫دوای ‪ 5‬خولەك‪:‬‬ ‫ــ كاكە هەموویان داخراون!‬ ‫ــ باشە تۆ چیت هەیە‪ ،‬بۆم بنێرە؟ منیش‬ ‫ئێستا بە ئیمەیل بۆ ئەو برادەرانەی دەنیرم‪،‬‬ ‫دڵنیاشبە واڵمی دەبێ!‬ ‫داواكارییەكەم بۆی ن��ارد و نامەیێكیشم‬ ‫نووسی‪:‬‬ ‫«س�ڵاو لەشكر گ��ی��ان! كاكە گیان ئەو‬ ‫ن��ووس��راوەی بۆ تۆی دەنێرم‪ ،‬شەشەمین‬ ‫نووسراوە بۆ دامەزاندنم! لەم یەك دوو رۆژە‬ ‫لۆ كاك عارف دوو نووسراوم ناردووە! ئینجا‬ ‫نازانم چییان بەسەردا هاتووە!‬ ‫جارێك نووسراوێكی دیكەم داوەت��ە د‪.‬‬ ‫ئامانج‪ ،‬بەرام ئەویش گوتی ناتوانم بیكەم‪،‬‬ ‫گوتیشی بە كاك عارف برێ!‬ ‫ج��ارێ��ك ژم��ارەی ئ��ەو م��ع��ام��ەالت��ەی كە‬ ‫پێشتر كردبووم‪ ،‬بۆ ئەنجوومەنی وەزیران‬ ‫ڕۆییشتووە‪ ،‬بە كاك توانام داوە‪ ،‬ئەویش‬ ‫گوتی خۆم بە دوای��دا دەچ��م‪ ،‬كەچی هەر‬ ‫وەرامیشم ناداتەوە!‬ ‫هەمان ژمارەم بە شیرزاد شیخانیش داوە‪،‬‬ ‫ئەویش هیچ!‪...‬‬ ‫بە كورتی‪ :‬دوا هیوام تۆی‪ ،‬ئەگەر تۆش‬ ‫نەتتوانی تەنیا یێك شتی برایانەم لێت‬ ‫دەوێ‪ :‬تكا دەكەم بە ڕاستی پێم برێ كە‬ ‫ناكرێ‪ ،‬تووڕە نابم و دڵگرانیش نیم‪ ،‬بەرام‬ ‫توخوا پێم مەرێ چاولەرێ بە و هیچیش‬

‫بەسەرهات‬ ‫نەكرێ!»‬ ‫یادداشتەكانم تا ئێرە نووسیبوون‪ ،‬كاتێك‬ ‫بۆ ع��ارف قوربانیم ن��ارد و لەگەڵیشیدا‬ ‫نووسیبووم‪« :‬بە نیازم لە حەوتنامەی‬ ‫هاوواڵتیدا باڵوی بكەمەوە!»‬ ‫ــ خارە عارف كوی؟ ئیمەیلێكم لۆ كردی‪ ،‬لە‬ ‫سەریم نووسیوە‪« :‬تایبەت! بیخوێنەوە!»‬ ‫دوای سەعاتێك زەنگێ هاتە مۆبایلەكەم‪،‬‬ ‫ت��م��اش��ام ك��رد ن��ووس��راوە‪Arif( :‬‬ ‫‪)qwrbany‬‬ ‫ــ (بە پێكەنینەوە) كورە ماڵت نەشێوێ‪،‬‬ ‫تۆ كەست نەهێشتووە!‬ ‫ــ تەنیا ڕاستیم گێڕاوەتەوە!‬ ‫ــ دەستت خۆش بێ‪ ،‬بە جددی زۆر جوان‬ ‫ب��وو‪ ،‬ئ��ەی م��ادام ئ��ەو ستۆریە جوانانە‬ ‫دەنووسی‪ ،‬خێرە جارجار بۆ ئاسۆ شتی وا‬ ‫ناكەی؟‬ ‫ــ بۆ ئاسۆش زۆرم كردییە‪ ،‬بەس كەم پێی‬ ‫زانراوە!‬ ‫ــ باشە عەلی گیان! قسەم لەگەڵ سۆران‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬ئەوە ژمارەكەیێتی‪ ،‬بچۆ الی و‬ ‫عەریزەكەی بدەرێ‪ ،‬ئەوەش نووسینەكەت‬ ‫بۆ ئەو فۆروێرد دەكەم!‬

‫حەفت‬

‫تێلیفۆنەكە داخرایەوە و زەنگم بۆ ژمارەكەی‬ ‫(سۆران) لێدا!‬ ‫ــ ساڵو كاك س��ۆران! (حەلی سدیق)م‪،‬‬ ‫وابزانم كاك عارف قسەی لەگەڵتدا كردووە!‬ ‫ــ (دەنگێك بە هێواشی) دەكرێ دوای نیو‬ ‫سەعاتی دیكە قسە بكەین؟‬ ‫ــ بۆ نا‪ ،‬بە سەرچاو! ‬ ‫دوای یێك سەعات تێلیفۆنم ك��ردەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی تەواو مەجال وەرگرێ‪:‬‬ ‫ــ ساڵو كاك سۆران!‬ ‫ــ ساڵو كاك عەلی‪ ،‬عەریزەت هەبوو؟‬ ‫ــ بەڵێ‪ ،‬چۆن بتوانم بگەینمە دەستتان؟‬ ‫بێم لۆ ئەنجوومەنی وەزیران؟‬ ‫ــ ئەمرۆ نا‪ ،‬بەاڵم تۆ ئەگەر هەر لە هەولێر‬ ‫دەبیت‪ ،‬بەیانی سەعات ‪ 11‬بۆم بنێرە!‬ ‫ــ من خۆم هەولێریم! هەر لێرەم! نیازیشم‬ ‫نییە ئ��ەو ش��ارە جێ بێلم! بەیانی خۆم‬ ‫دێنم!‬ ‫ــ باشە گیان‪ ،‬بە خێر بێی!‬ ‫سەعات یانزدە و نیوی شەو‪ ،‬شووتی و‬ ‫ترێم بە دەم كێشانی نێرگەلەوە دەخواردن‪،‬‬ ‫ئینتیرنێتیشم كردبووەوە‪ ،‬لە تەنیشتمەوە‬ ‫زەنگی مۆبایلەكە لێی دا!‬ ‫وەرامم دایەوە! دەقەیەكی تەواو پێكەنی و‬ ‫منیش بێ ئەوەی وشەیێكم بیستبێ‪ ،‬لەگەڵیدا‬ ‫دەستم بە پێكەنین كرد‪ ،‬ئینجا گوتی‪ :‬بە‬ ‫ڕاستی یادداشتەكەت زۆر لە نووسینەكانی‬ ‫عەزیز نەسین دەچێت! ئافەرین! بەاڵم من‬ ‫ناوێرم هیچ بڵێم‪ ،‬چونكە تۆ هەمووی تۆمار‬ ‫دەك��ەی! (بە پێكەنینەوە) مۆبایلەكەت‬ ‫دەنگ تەسجیل ناكا؟‬ ‫ــ بۆنا‪ ،‬هێندە رەشبینم متمانەی خۆشم‬ ‫لەدەستداوە‪ ،‬نازانم چیم بەسەرهاتووە‪،‬‬ ‫ئەوەی دەبینم سیقەم كزبووە بە ئینسانەكان‬ ‫لەو ژیانە‪ ،‬رەنگە هۆكار خۆم بم‪ ،‬لۆیە‬ ‫بمبورە! سپایكۆلم لەسەر مۆبایلەكە هەیەو‬ ‫خۆی هەموو شتێك تۆمار دەكات‪ ،‬ئەگەر‬ ‫لەبازاربم و دایكم برێ دوو كیلۆ تەماتە‬ ‫بكڕە‪ ،‬تۆمار كراوە‪ ،‬پشت ئەستورم لەوەی‬ ‫كاتێك چوومەوە برێت گوتم سێ كیلۆ!‬ ‫ــ هاهاها!‬ ‫ــ بەهەرحال‪ ،‬چۆنی كاك سۆران؟‬ ‫ــ سوپاس كاك عەلی! زۆر بەو یادداشتە‬ ‫پێكەنیوم؛ پڕە لە ڕاستی‪ ،‬بەاڵم دڵنیابە ئەو‬ ‫برادەرە جیاوازی ناكا لە نێوان هەولێر و‬ ‫سلێمانی دا!‬ ‫ــ دەزانم! نارێم ئەو جیاوازی دەكا‪ ،‬پێشم‬ ‫وایە نەمگووتووە هۆكار ئەوە! ئەوەی من‬ ‫نووسیومە گلەیییە لە ژیانی خۆم‪ ،‬نە كەسی‬ ‫دیكە! خۆ ئەوم زێتر لەهەر سیاسیەك و‬ ‫بەرپرسێكی ئەم واڵتە خۆشتر دەوێ! بەرام‬ ‫ئەوەش رێگر نییە لەوەی نەتوانم رەخنەی‬ ‫لێ بگرم!‬ ‫ــ دەستت خۆش بێ‪ ،‬بەاڵم باش بوو ناوی‬ ‫منی تێدا نەبوو!‬ ‫ــ غەمت نەبێ‪ ،‬ئەوە ناوی تۆش دەكەوتە‬ ‫ناویەوە‪ ،‬ئینجا هەر خوا بكا لەسەر دەستی‬ ‫تۆ كۆتاییی پێ بێ!‬

‫ــ بەو هیوایەم ئەوەی لە دەستم بێ‪ ،‬بۆت‬ ‫بكەم‪ ،‬بەڵێنت پێ دەدەم زۆر هەوڵت‬ ‫بۆ ب��دەم‪ ،‬ب��ەاڵم دەب��ێ ئ��ەوەش بزانی كە‬ ‫دامەزراندن جارێ وەستاوە‪ ،‬ئەو برادەرەش‬ ‫كە بڕیاریدا‪ ،‬ئیتر تەواو‪ ،‬بەاڵم بریارێك هەیە‬ ‫لە ڕێی وەزارەتەكانەوە لەسەر ئەساسی‬ ‫كەفائە دام��ەزران��دن ببێتەوە‪ ،‬دڵنیابە‬ ‫كەمتەرخەمی ناكەم!‬ ‫ــ حەتمەن منیش گلەیی ناكەم‪ ،‬ئەگەر‬ ‫دلنیابم ل��ەوەی بۆ هەمووان وەك یەكە‪،‬‬ ‫ئەوەش دەزانم بڕیاردانی ئەو برادەرە باشترە‬ ‫لەهەندێكان‪ ،‬پێشم خۆشە كە وایە‪ ،‬هەڵبەت‬ ‫مەركەزیەت لە قراردان‪ ،‬بە قازانجی چینی‬ ‫خ��وارەوەی��ە‪ ،‬ب��ەرام كاتێك كە دەستەاڵت‬ ‫ن��ەدات ب��ەخ��وارەوە بۆ ئ��ەوەی بە كەیفی‬ ‫خۆیان بكەونە ناو گۆڕینی قەرارەكان‪ ،‬وەك‬ ‫پێشتر بینیمان ئ��ەوەی دەیگوت بە پێی‬ ‫تەعلیم دامەزراندن وەستاوە‪ ،‬خۆی لەهەر‬ ‫كەسێك زێتر پێشێلی ئەو تەعلیماتانەی‬ ‫دەكرد!‬ ‫ــ دڵنیابە ئ��ەوەی لەدەست من بێت‪ ،‬و‬ ‫بتوانم هەوڵی بۆ ب��دەم‪ ،‬كەمتەرخەمی‬ ‫ناكەم!‬ ‫ــ مەمنوونتم‪ ،‬گەورەییی خۆتە و ئەو‬ ‫هاوغەمییە هەموو شتێكە! ت��ازە ئەگەر‬ ‫نەشكرێ‪ ،‬لە كنم ئاسایییە!‬ ‫ــ باشە برا! تۆ عەریزەكانت بۆئیمایلەكەم‬ ‫بنێرە‪ ،‬چونكە سبەی زۆر سەرقاڵم! ئینشاال‬ ‫لە دەرفەتی دیكەدا بە خزمەتیشت شاد‬ ‫دەبم!‬ ‫ــ من لە خزمەتت دام‪ ،‬ئیمایلەكەتم بۆ‬ ‫بنیرە‪ ،‬هەر ئێستا بۆت دەنێرم!‬ ‫یێك دەق��ەی نەخایاند‪ ،‬كە ئیمایلەكەم‬ ‫ب��ۆ ه��ات‪ ،‬عەریزەكانم هەمیشە لەسەر‬ ‫دیسكتۆپەكەی كۆمپیوتەر حازر بوون‪ ،‬تا‬ ‫بەو ئینتەرنێتە خاوە ئەوان ئەتەچ بوون‪،‬‬ ‫نامەیێكم نووسی‪:‬‬ ‫«س�ڵاو ك��اك س��ۆران! ه��ی��وادارم ب��اش و‬ ‫ساڵمەت بیت!‬ ‫ب��رای بەڕێز! من س��ادەم‪ ،‬وەك��ئ��ەوەی لە‬ ‫یادداشتەكەمدا دیارە‪ ،‬بۆیێكران و نەكرانی‬ ‫دامەزراندنەكەم لە كن ئاسایییە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫من دەیكەم هەولێكی جددییە بۆ بوون‬ ‫بە فەرمانبەر‪ ،‬ئ��ەوەش مافێكی رەوایە‪،‬‬ ‫تا ئەو توانایەی هەمە و سپاسی هەموو‬ ‫ئەو ب��رادەران��ەش دەك��ەم‪ ،‬كە هاوكارییان‬ ‫كردووم‪ ،‬رەنگە نەتوانم پاداشتیان بدەمەوە‪،‬‬ ‫مەگەر ئەو رۆژەی ئەو نووسینانە دەكەونە‬ ‫سەر قاغەز‪ ،‬رەنگە زمانێكی جوانتر لەوێ‬ ‫دەركەوێت بۆ سپاس كردنیان‪ ،‬سپاس بۆ‬ ‫تۆ‪ ،‬كە بە دڵفراوانییەوە بە تەنگ داواكەم‬ ‫دێیت و خۆت بە غەمخۆر دەزانی‪ ،‬ئەوە بەسە‬ ‫بۆ من‪ ،‬ئیتر كران و نەكرانی دامەزراندن بە‬ ‫المەوە ئاسایییە!‬ ‫دووب��ارە بە پێویستی دەزان��م سپاسی تۆ‬ ‫بكەم‪ ،‬رێز و خۆشەویستیم بۆتان!‬

‫هەشت‬

‫منداڵ بووم ئەو كاتەی باوكی رەحمەتیم‬ ‫پێمی گوت‪»:‬فكر ل��ەوە نەكەیەوە ببیە‬ ‫معاشخۆری میری‪ ،‬بخینە‪ ،‬زۆریش هەولدە‬ ‫پڕ زانست و زانیاری بیت‪ ،‬ئەوەی لەسەر‬ ‫من بێت و پێم بكرێ درێخی ناكەم لۆت‪،‬‬ ‫بەرام بیر كردنەوەت لەوەی رۆژێك لە رۆژان‬ ‫چاوت لە دەستی حكومەت بێت‪ ،‬هەڵەیە!‬ ‫تا ئەو رادەیەی جۆرێكە لە نانی چاوشۆڕی‬ ‫و لە ئێمە ناوەشێتەوە!» ئەو كە پیاوی‬

‫‪20‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫دوێنێ ب��وو‪( ،‬مەبەستم ئ��ەو پیاوانەی‬ ‫ئەمڕۆیان دروست كرد) بەرائەتتر تەمەنی‬ ‫قوربانی كوردبوون و نیشتمان پەروەری‬ ‫بەڕێكرد‪ ،‬مەگەر موچەی عەسكری‪ ،‬كە‬ ‫ماوەیەك ناچاربوو بیكات! ئەگەرنا رۆژێك‬ ‫لە رۆژان دینارێكی حكومەت و یەكێتی و‬ ‫پارتی لە گیرفانی نەدیت‪ ،‬هەستم دەكرد‬ ‫لەو روانگەوە بیر دەكاتەوەو ئامۆژگاریەكان‬ ‫بە ئێمە دەدات‪ »:‬رەنگە مەسەلەكەش لەوە‬ ‫قوڵتر بێت‪ ،‬كێ دەزانی معاشخۆری میری‬ ‫و چاوشۆڕی‪ ،‬مەبەستی لە حزبی بەعس‬ ‫و رژێمە هاوتاكانی نەبووە؟! ئەمن ناتوانم‬ ‫درك بەو لێكدانەوەیە بكەم!‬ ‫كوردپەروەری‪ ،‬بێ ئەوەی قەرزباری كەس‬ ‫بێت‪ ،‬خ��ۆ ن��ەت��ەوە دۆس��ت��ی و نیشتمان‬ ‫پەروەریش منەتی تێدا نییە! هەوڵ دان‬ ‫و خزمەت ك��ردن و سەربەرزانەش مردن‬ ‫بێ ئ��ەوەی تەنازول بكەی» دۆستەكانی‬ ‫(ئەیلول) و هاوسەنگەرەكانی (یەكێتی)شی‬ ‫ئەوەندە بێ نمەك بوون جگە لەوەی رۆژێك‬ ‫بیریان لە هەواڵ پرسینی خۆی لە ژیانی پڕ‬ ‫ئازاری بەهۆی نەخۆشیەوە و یادگاریەكانی‬ ‫رۆژانی پێشمەرگایەتی نەكردەوە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫بە ساردیەوە دەهاتنە پرسەكەی‪.‬‬ ‫كە هەنگاوم دەنا لۆ دامەزراندن‪ ،‬گەلێك‬ ‫جار بیرم لەو وشانە دەك��ردەوە‪ ،‬شەرمم‬ ‫دەكرد خۆم بە كەسێكی الواز ببینم و چاوم‬ ‫لەدەستی حكومەتێك بێت كە خەمخۆری‬ ‫میللەتەكەی نییەو ناتوانێ دادپەروەرانە‬ ‫سەیری خەلكەكەی بكات‪ ،‬بەاڵم هەمیشە‬ ‫رقێك لە دڵم چەكەرەی دەك��رد و بیرمی‬ ‫بەالی ئەوە دەگوزەراند»بۆ دەبێ كۆل بدەم‬ ‫و دەستەوئەژنۆ دانیشم‪ ،‬لە كاتێكدا هیچ‬ ‫كارێك لەم وراتە گرەنتی نییەو سیاسەت‬ ‫بێ مانایە وەك هەمیشە بێ مانابووە‪،‬‬ ‫زۆربەی ئیمتیازاتەكانی خیندن و كاریش‬ ‫بەستراونەتەوە بە دامەزراندن»‪.‬‬

‫نۆ‬

‫شازدە رۆژی تەواو! بەسەر ناردنی عەریزە‬ ‫رۆیشت‪ ،‬نامەیێكی ئینتەرنێتم لۆ (سۆران‬ ‫عەزیز) نارد‪ ،‬نووسیبووم‪:‬‬ ‫«ك��اك��ە س��ۆران س�ڵ�او‪ ،‬ه��ی��وام ب��اش و‬ ‫سەالمەتیتانە!‬ ‫كاكە گیان‪ ،‬ئێستا كە ئەو نامە دەنیرم‪16 ،‬‬ ‫رۆژ و ‪ 16‬شەو و ‪ 16‬سەعات و ‪ 16‬دەقە‬ ‫بەسەر نامەكەی پێشوترم رۆشتووە‪ ،‬لەوێندەر‬ ‫داوای دامەزراندنم لەبۆت نارد‪ ،‬بەو هیوایە‬ ‫ئەم هەموو شازدەیە خێری تێدا بیت‪.‬‬ ‫برای ئازیزم‪ ،‬راستی حەزم كرد هەوالێكی‬ ‫دامەزراندنەكەم و ئەو هاوكاریە بزانم‪ ،‬دەبێ‬ ‫بە چ گەیشتبێتەوە؟‬ ‫هیوادارم بتوانن شتێكمان لۆ بكەن»‬ ‫چاولەرێ‪ ،‬وەرام نەبوو!‬ ‫رۆژێك دوای نامەكە نەمتوانی دان بەخۆمدا‬ ‫بگرم و تێلیفۆنم كرد!‬ ‫ــ بەر ل��ەوەی بڵێت‪ :‬ئەلوو! سالو كاك‬ ‫سۆران!‬ ‫ــ سالو كاك عەلی‪ ،‬ببورە كە سەرقال بووم‪،‬‬ ‫نەمتوانی وەرامی نامەكە بدەمەوە!‬ ‫ــ ئاساییە‪ ،‬پێویستە من داوای لێبوردن‬ ‫بكەم‪ ،‬حەزم كرد هەوالێكی دامەزراندنەكە‬ ‫بزانم؟!‬ ‫ــ كاكە گیان رەنگە هەفتەی داهاتوو‬ ‫بكرێت‪ ،‬خەمت نەبێ‪ ،‬كارەكان بەرەو پێش‬ ‫رۆش��ت��وون‪ ،‬ب��ەاڵم تەنها دامەزراندنەكە‪.‬‬ ‫هاوكاریەكە زەحمەتە‪ ،‬هەوڵم بۆ ئەویش‬ ‫داوە‪ ،‬بەاڵم راستی باوەڕ ناكەم بكرێت!‬ ‫ــ قەیدی ناكە برام‪ ،‬هەر یەكەك بكرێت‪،‬‬ ‫باشترە لە هیچ! سپاست دەكەم برا گیان‪،‬‬ ‫منەتبارتم!‬ ‫تلیفۆنەكەم داخستنەوە‪ ،‬هێندە دل خۆش‬ ‫بووم‪ ،‬هەستی خۆم پێ كۆنترۆل نەدەكرا‪،‬‬ ‫وامدەزانی بوومەتە (سەرۆكی حكومەت)‬ ‫هەتا تاقەتم بەبەردا هەبوون! دەستەكانم‬ ‫لێكداو بۆكسێكم بە مێزی بەردەمم كێشا‪،‬‬ ‫ئێش بەدەستم گەیشت‪ ،‬هەستم بەوەش‬ ‫دانەمركایەوە‪!..‬‬ ‫بیرم لەوە دەكردەوە‪ ،‬ئەگەرچی دواكەوتم‬ ‫لە دامەزراندن كە مافێكە و تەنانەت زۆریش‬ ‫سەرەتایی بۆ هەر كەسێك كە توانایەكی‬ ‫تێدابێت‪ ،‬بەاڵم كەسانێك هەن خەمخۆری‬ ‫داواكانم و بە گەرمیەوە بە تەنگ ویستی‬ ‫منەوە دێ��ن‪ ،‬بۆ نموونە (س��ۆران عزیز)‬

‫كاتێك تێلیفۆنم لۆی دەكرد‪ ،‬هێندە سادەو‬ ‫ساكار دەهاتە –گۆ – لەگەر خودمدا ئاوێتە‬ ‫دەبوو و لە بەرزترین حالەتی هەلچوونیش‬ ‫خاو دەبوومەوەو كران و نەكرانی دامەزرانم‬ ‫و بەدەست هاتن و نەهاتنی مافێكی رەوا لە‬ ‫كنم دەبوونە رۆتین و ئومێدێكی گەورەتر لە‬ ‫ناخمدا چەكەرەی دەكرد‪ ،‬وەك ئەوەی پێم‬ ‫برێ‪« :‬دەرگاكان زۆرن بۆ ئەوەی تیشكی‬ ‫هیوای تێدا بدۆزیەوە»‪.‬‬ ‫ئ��ێ��وارەی رۆژی ‪ 2010/9/2‬كاتێك بە‬ ‫شەقامی سەرەكی گەرەكی حەی عەسكەری‬ ‫(نەورۆز) دەرۆیشتم‪ ،‬ئەو شەقامەی گەلەك‬ ‫لە یادگاری ترش و شیرنم وەبیردێنتەوە و‬ ‫زۆرج��اران دەمباتەوە بەشی یەكەمی ئەو‬ ‫یادداشتانە‪ ،‬وەكی لە ئیستعالماتی مدیر‬ ‫عامی دیوانی وەزارەت��ی خیندنی بااڵ لە‬ ‫چاوەڕوانی دیداری واسیتەیەك لۆ تەعین‬ ‫ب��وون‪ ،‬چاولەرێ دەبووین و شەرمیشمان‬ ‫دەك��رد ب��ێ ئومێدیمان ل��ەب��ۆ یەكتری‬ ‫دەربڕین!‬ ‫لەوێ زەنگی تەلەفۆنەكەم لێیدا‪ ،‬دەستم بە‬ ‫دوگمە سەوزەكە داگرت‪:‬‬ ‫ــ ئەلو كاك سۆران؟‬ ‫ــ سالو كاك عەلی‪ ،‬وەك هەمیشە (بە‬ ‫پێكەنینەوە) ئەم تەلەفۆنە لە ترسان نییە!‬ ‫ــ قوربانتم كاك سۆران‪ ،‬برای خۆشەویستی‬ ‫منی!‬ ‫ــ عەلی گیان ویستم خ��ەب��ەری ئەوەت‬ ‫بدەمێ‪ ،‬كە دامەزراندنت بۆ ك��راوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوەی داوات كردبوو(وەزارەتی رۆشنبیری)‬ ‫نەكرا‪ ،‬لەسەر میالكی وەزارەتی پەروەردە‬ ‫دامەزرای!‬ ‫ــ ئاخ‪ ..‬هەر مامۆستایی نەبێت؟‬ ‫ــ ئیتر ئەوان خۆیان دەزان��ن‪ ،‬ژمارەكەت‬ ‫‪ 10191‬ب��ەرواری ‪ 2010/9/1‬بڕۆ وەزارەتی‬ ‫پەروەردە و معامەالت بكە‪ ،‬هەر گرفتێكیشت‬ ‫هەبوو تێلیفۆنم بۆ بكە‪.‬‬ ‫ــ دەی برا گیان‪ ،‬هەرچی بێت رازیم! زۆر زۆر‬ ‫سپاسی تۆ دەكەم‪ ،‬بەو هەوڵ و كۆششەت‪،‬‬ ‫نازانم چۆن ئەو قەرزە بدەمەوە‪ ،‬هەرچۆنێك‬ ‫بێت‪ ،‬ئەوە لەبیر ناكەم‪ ،‬مەمنوونتم!‬ ‫ــ سەركەوتووبیت عەلی گیان‪.‬‬ ‫تەلەفۆنەكەم داخستەوە‪ ،‬لە الیەك زۆر دڵ‬ ‫خۆش! شتێكم بۆ كراوە‪ ،‬لە الیەكەوە زۆر‬ ‫بێ تاقەت‪ ،‬لە دڵی خۆمەوە دەمگۆ‪»:‬ئەگەر‬ ‫بۆ مامۆستایی بێت منەتی تێدا نییە‪ ،‬من ‪3‬‬ ‫سال بەر لە هەوكا ئەوەم لەبۆ كرا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كە تێنەگەن زروفی تایبەت چییە؟! دیسان‬ ‫دەبێ وازی لێ بێنم‪ ،‬ئەوە لێرە كردیان‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم كێ لە تەربیەكان دەزان��ی زروفی‬ ‫تایبەت چییە؟! ساڵی ‪ 2007‬هیچ نەما‬ ‫نەیكەم‪ ،‬كەس نەما پەنای بۆ نەبەم‪ ،‬نەكرا!‬ ‫ئاخر مامۆستایی لە گوندە دوورەكان چۆن‬ ‫بەمن دەكرێ؟!‬ ‫برا لەخۆ بچوكترەكەم دەگەر بوو‪ ،‬لەوكاتەدا‪،‬‬ ‫لە ناو سەیارە‪ ،‬گوتی‪:‬‬ ‫ــ راوەستە دەبەیەك شەربەت دەكرم»‬ ‫نەوەستام و گوتم‪:‬‬ ‫ــ ژەه��ر بۆ ئێمە باشە‪ ،‬ئێمە شایەنی‬ ‫خ��واردن��ەوەی شەربەت نین‪ ،‬ژەهرێك بە‬ ‫چركەیەك كۆتایی بە هەموو دەردەسەریەكان‬ ‫بێنێ‪ ،‬زۆر گرنگە‪ ،‬خۆ هیچ نەبیت دەكەویە‬ ‫سەر الپەرەی رۆژنامەكان!‬ ‫ئ��ەو ب��ێ دەن��گ ب��وو‪ ،‬ت��ا گەیشتینە‬ ‫بەنزینخانەیەك!‬

‫دە‬

‫ــ برا لەخۆ بچوكترەكەم جارێكی دیكە‬ ‫هاتەوە ـ گۆ ـ راوەستە با بەنزین لەتڕومبێل‬ ‫بكەین‪ ،‬راوەستام! زەنگی تەلەفۆن لێیدا‪.‬‬ ‫تەماشام كرد بێكەس حمەد قادرە!‬ ‫ــ برا كوی باشی؟‬ ‫ــ ئەمن نەباشم خارە بێكەس!‬ ‫ــ خێرە؟ ئەوە لە كێندەری؟‬ ‫ــ لە جەهەنەم!‬ ‫ــ هاهاها ‪ ..‬ئەوە چت لێ بەسەر هاتیە؟ بۆ‬ ‫ئەوها دەرێی برا؟‬ ‫ــ واز لەوە بێنە‪ ،‬دامەزراوم‪ ،‬بەاڵم وەزارەتی‬ ‫رۆشنبیری نییە!‬ ‫ــ ئی پیرۆزە‪ ،‬پیرۆزە‪ ،‬وەال گەلەكم پێ‬ ‫خۆشە!‬ ‫ــ پیرۆزی چی‪ ،‬بە دری من نییە كاكۆ!‬ ‫ــ گرنگ ئەوەیە دامەزرای‪ ،‬لەكوێیە؟‬ ‫ــ ئیستعالماتی جەهەنەم!‬

‫ــ هاهاها یەعنی حكومەتی كوردی تەعینات‬ ‫لە جەهەنەمیش دەكات؟‬ ‫ـ��ـ ئ��ەدی ئ��ەوە نییە ئەمن ل��ەوێ ناوم‬ ‫هاتیتەوە؟‬ ‫ــ واز لە فشەو گالتە بینە‪ ،‬لەكوێ ناوت‬ ‫هاتیتەوە؟‬ ‫ــ دەرێ��م جەهەنەم‪ ،‬بەراستمە‪ ،‬لۆ من‬ ‫مامۆستایی وەك جەهەنەم وایە‪ ،‬چونكە نە‬ ‫دەتوانم بیكەم و نە هێندەش دوور بكەومەوە‪،‬‬ ‫ئیتر چی؟ ئاخر برا گیان ئەمن بەخۆم دەزانم‬ ‫چیم پێ دەكرێ و چیم پێ ناكرێ‪ ،‬حكومەت‬ ‫چوزانی من ناتوانم مامۆستایی بكەم‪ ،‬دەبێ‬ ‫كەی تێبگات‪...‬ئاخ!‬ ‫ــ ئەو هەموو بێزاریەی ناوێ برا‪ ،‬هیچ نییە‬ ‫چارەسەر نەبێت!‬ ‫ــ راستدەكەی‪ ،‬چارەسەر هەیە! رەنگە‬ ‫ئەوانیش هەڵەیان ن��ەك��رد بێت‪ ،‬ئەمن‬ ‫رۆژنامەنووسم‪ ،‬رۆژن��ام��ەن��ووس! دەزانی‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس چییە؟! ئاخر وەزارەت��ی‬ ‫رۆشنبیری و ن��او كتێبخانەی گشتی و‬ ‫خیندنەوە چ سودێكی لۆ رۆژنامەنووس‬ ‫هەیە؟!‪ ،‬جەهەنەم باشە‪ ،‬ئ��ەوێ پڕە لە‬ ‫گرفت‪ ،‬پڕە لە كەیسی باش لۆ مانشێتی‬ ‫رۆژنامە! پڕە لە بەسەرهات و دەردەسەری‬ ‫و دۆڕان و مالوێرانی‪ ،‬دەرێن هەیفا وەهبی‬ ‫و نانسی عەجرەم و ئەنجێال جولیش لەوێ‬ ‫ڤێالیان كڕیوە! دەتواندرێت سودیان لێ‬ ‫ببیندرێت بۆ هەواڵی هونەری‪ ،‬راپۆرتی‬ ‫باشی لۆ رۆژنامەوانی لێ دروست دەبێ!‬ ‫بەاڵم گرفتێك هەیە ئەمن كەیفم بەهونەر‬ ‫نایەت! ئا ئا بیرم كەوتەوە (هیتلەر)یش‬ ‫لەوێیە‪ ،‬قابیلە ل��ەوێ نەبێ‪ ،‬زۆر گرنگە‬ ‫رووداوی كوشتنەكەی خۆیمان بۆ باس بكا!‬ ‫گرنگە لە زمانی خۆیەوە بۆمان باس بكات‬ ‫كە چەند لە ژنەكەی دەترسا‪ ،‬ئەو ژنەی‬ ‫زەندەقی لە مشك چووبوو! ئاخر كاكە‬ ‫ئەوان هەلەیان نەكردووە‪ ،‬چونكە بەهەشت‬ ‫پڕە لە نازو نیعمەت‪ ،‬كەسێك نییە گلەیی‬ ‫هەبێت‪ ،‬منداری فەقیری كە بە فڕكردنی‬ ‫ه��ەواو گیرفانی پڕ لە –كەسەرــ گەورە‬ ‫بووە‪ ،‬چۆن دەبێ بگات بە نازو نیعمەت؟!‬ ‫لە ن��ازو نیعمەت كێ هەیە دەردی دری‬ ‫خۆی هەڵڕێژێ‪ ،‬بەهەشت پڕە لە جوانی و‬ ‫هەر بەكەلكی ستایش دێ! برا ستایش بە‬ ‫كەلكی كاری رۆژنامەوانی نایەت‪ ،‬ئێمە لەم‬ ‫وراتەدا كە هەموومان دەگەر باشەكانین‪ ،‬چ‬ ‫پێویست دەكا بیان نووسینەوە‪ ،‬هەقە قسە‬ ‫لەسەر خراپەكان بكەین! من ناتوانم ستایش‬ ‫بنووسمەوە‪ ،‬نا!‬ ‫ــ ئەرێ برا ئەوە چیت بەسەر هاتووە‪ ،‬كاكە‬ ‫هیچ كێشەیەك نییە‪ ،‬تۆ برۆ معامەالتت بكە‪،‬‬ ‫بەدوو رۆژ نەقلت دەكەمەوە بۆ وەزارەتی‬ ‫رۆشنبیری‪...‬‬ ‫ــ هیوادارم ئەو فشەیەی لە دل��ەوە بەو‬ ‫قسەیەی تۆم دێت‪ ،‬هەلە بێت‪ ،‬هەرچۆنێك‬ ‫بێت سپاس‪.‬‬ ‫ــ باشە برا رۆژی یەك شەممە دەتبینم‪،‬‬ ‫ج��اری فایدەی نییە و برۆ و دڵت ئارام‬ ‫بكەوە!‬ ‫ــ خوات لەگەڵ‪ .‬دوای تلیفۆنەكە‪ ..‬بیف!‬ ‫دڵ ئارام كردنەوە‪ ،‬ئەو خەلقە وادەزانن دڵ‬ ‫ئارامكردنەوە فاسولیا خواردنە!‬ ‫رۆژی یەك شەممە هات‪ ،‬ویستم برۆم لۆ‬ ‫وەزارەت��ی پ��ەروەردە‪ ،‬بێكەس گوتی‪»:‬تۆ‬ ‫نابێ بەتەنیا ب��ڕۆی‪ ،‬هیچ گوێت لێ نییە‬ ‫لەسەر شتێكی بچوك كە ئەقرت نەگرێ‪،‬‬ ‫هەموو معامەالتەكان بدڕێنی‪ ،‬راوەستە‬ ‫منیش دێم»‪.‬‬ ‫من و بێكەس محە قادر چووین لۆ وەزارەتی‬ ‫پ��ەروەردە‪ ،‬ل��ە ئیستعالمات پرسیمان‬ ‫ئەوانەی ناویان هاتیتەوە لۆ دامەزراندن‬ ‫دەچیتە كێندەر‪ ،‬كارمەندێك ئاماژەیەكی بۆ‬ ‫دەرەوە كردوو گوتی» برۆن بۆ واریدە لەو‬ ‫كابینەیە»‪.‬‬ ‫ب��ەدوای ئاماژەكە كەوتین و چ واریدەمان‬ ‫نەبینی‪ ،‬ب��ەاڵم گەیشتین بە»وەرگرتە»‬ ‫چەند ئافرەتێك دانیشتبوون!‬ ‫ــ بەیانیتان باش!‬ ‫ــ بەخێر بێی كاكە‪ ،‬فەرموو؟‬ ‫ـ��ـ ب��ۆ دام��ەزران��دن ه��ات��ووی��ن‪ ،‬ناوێكمان‬ ‫گەڕاوەتەوە ئێرە‪ ،‬ژمارەكەی ‪ 10191‬بەرواری‬ ‫‪ 1‬ی ‪9‬ی ‪2010‬‬ ‫ــ ناوت چییە؟‬

‫بەسەرهات‬ ‫ــ حەلی سدیق رحمان!‬ ‫یەكێكیان بە نابەدلیەوە لەبەر خۆیەوە‬ ‫قسەی دەكرد و دەیگۆ‪:‬‬ ‫ــ ئەو ناوانەی ئەورۆ زۆر هیالكیان كردین‪،‬‬ ‫كاكە ئەوەتا ناوت هاتیتەوە‪ ،‬بەاڵم دەبی‬ ‫دوای جەژن بێیەوە بۆ معامەالت‪ ،‬چونكە‬ ‫وەزیر لێرە نییە!‬ ‫ــ ئەدی ئەگەر بزانن‪ ،‬وەزیفەكەم چییە‪،‬‬ ‫فەرمانبەریە‪ ،‬مامۆستاییە؟‬ ‫ــ وەال كاكە لیستەكە ‪ 128‬ناوە‪ ،‬هەموو‬ ‫جۆرێكی تێدایە‪ ،‬بەاڵم جیانەكراوەتەوە‪.‬‬ ‫كچێك ل��ەو س��ەری ژوورەك��ەوە ب��ەدەم‬ ‫ئاواكردنی الپەرەكانی سجلێك گوتی‪:‬‬ ‫ــ مشەكەل مەدبەغە»‬ ‫بێكەس حەمەد ق��ادر‪ ،‬بە (پێكەنینەوە)‬ ‫كەوتیتە ناو مشەكەل مەدبەغیش‪ ،‬چیت‬ ‫دەوێ؟! ئەوێشمان جێ هێشت!‬

‫یازدە‬

‫لەو وەختە هەستم دەكرد كە متمانە لە نێو‬ ‫ناسیاوەكانم لەدەست دەدەم‪ ،‬بە حوكمی‬ ‫ئەوەی لە رۆژنامەی (ئاسۆ) بووم و جار‬ ‫جارە لۆ مقابەلە وەزیرم دەبینین‪ ،‬زۆر كەم‬ ‫بوون ئەوانەی باوەڕیان دەكرد كە ناتوانم‬ ‫ئیشیان لۆ بكەم‪ ،‬هەموو جارێ دەیانگۆ‪:‬‬ ‫ــ نایكەی‪ ،‬نا! یەعنی بتوانی وەزیر ببینی‪،‬‬ ‫كو ناتوانی دامانمەزرێنی؟‬ ‫ــ ئەوجا وەرە ئەو خەركەی تێبگەینە!‬ ‫ئێ ناهەقیشیان نەبوو‪ ،‬زۆرێك لە كەسایەتیە‬ ‫سیاسی و رۆژنامەنووسەكانیش وایاندەزانی‬ ‫كە ئێمە بەیانیان لەگەر دۆكتەر (بەرهەم‬ ‫سالح) كۆبوونەوە دەكەین هەتا بابەتی‬ ‫رۆژمان بۆ دیاری بكات‪ ،‬ئاخر عەشایرێكی‬ ‫داماوی تەنیا خاكەناس بەدەست كو باوەڕ‬ ‫بكات ئیشی حكومەت لەدەست حكومەتە‬ ‫نەك رۆژنامەنووس!‬ ‫گەلەك جاران شەرمیشم دەكرد برێم‪ ،‬وەال‬ ‫كاكە ئەمن بە هەموو ژیانم دوو جاران دۆكتەر‬ ‫بەرهەمم دی��ووە‪ ،‬جارێك لەسەفرەیەكی‬ ‫«دوك��ان»‪ ،‬ك��ە ی��ەك ج��رك��ەش لەگەری‬ ‫ن��ەدوام‪ ،‬جارێكیش لە لە كۆبوونەوەیەك‬ ‫(‪ )43‬جركە مەجالی قسە كردنم پێ درا‬ ‫ئەویش سالی ‪ 2008‬بوو!‬ ‫خ��ۆ ب��اس��ك��ردن��ی ح��ال��ی خ��ۆش��م لەسەر‬ ‫دامەزراندن‪ ،‬وەك نووكتە وابوو! بۆیە هەر‬ ‫نەمدەویست بچمەوە سەر ئەو مەسەلەیە!‬ ‫جەژن هات و جەژنانە چەندین داواكاری‬ ‫دامەزراندن و پلە گۆڕینی هێنایە مارێ‪،‬‬ ‫بەس دانەیەكیانم لێ دایە دۆكتەر ئامانج‪،‬‬ ‫ئەویش هەر بە بیری نەهێنمەوە باشترە!‬ ‫یەك شەممە دوای جەژن چوومەوە وەزارەتی‬ ‫پ��ەروەردە‪ ،‬ناوەكەم بڕگەی(‪ )54‬بوو‪ ،‬لە‬ ‫ئەمری دامەزراندنی ‪ 128‬واستەچی وەك‬ ‫خۆم (واپێدەچوو) ئەگەرنا لۆ لە لیستی‬ ‫خاسی ئەنجوومەنی وەزی��ران؟ بە ژمارەی‬ ‫(‪ 2010/9/1 )10191‬ــ دامەزرابووین‪ ،‬بە‬ ‫پلەو مووچەی شایستە بە بڕوانامەكان‪،‬‬ ‫چووم بۆ واریدە‪ ،‬ئەمرەكە ببینم‪ ،‬گوتیان‪:‬‬ ‫ــ برۆ نووسینگەی وەزیر»‬ ‫لەنووسینگەی ب��ەرێ��ز جەنابی وەزی��ر!‬ ‫گوتیان‪:‬‬ ‫ــ برۆ زاتیە!‬ ‫ل��ە زات��ی��ە‪ ،‬ل��ە ـ��ـ ك��ن ـ��ـ ك��اك ئ��ەرداش‬ ‫گوتیان‪:‬‬ ‫ــ برۆ پاشكۆكانی وەزارەت!‬ ‫لە تابقی سەرەوەی پاشكۆی وەزارەت لە‬ ‫كن مامۆستا (كەریم) جێی تەعین بوونی‬ ‫مامۆستایانی ئامادەیی‪ ،‬گوتیان‪:‬‬ ‫ــ برۆوە وەزارەت‪ ،‬بەشی خۆیەتی‪ ،‬تابقی‬ ‫سێ‪ ،‬بێ مەسعەد!‬ ‫لە خۆیەتی ناوەكەیان دیتەوە و بۆیان‬ ‫فۆتۆكۆپی كردم و گوتیان‪:‬‬ ‫ــ هەڕوە پاشكۆ!‬ ‫لە پاشكۆی وەزارەت موەزەفێك بە ناوی‬ ‫(یوسف) گوتی‪:‬‬ ‫ــ هیچ چارت نییە‪ ،‬دەبی ببیە مامۆستا!‬ ‫ــ پەكووف! بەو بڕیارە لە ناوقەدمڕا پسا!‬ ‫بەرام زمانم نەوەستاو گوتم‪ :‬مامۆستایی‬ ‫ناكەم برا‪ ،‬لە ‪2007‬ەوە نەمكردیە!‬ ‫ــ دەنا هەر ئەوەیە‪ ،‬بیكەی و نەیكەی لەوە‬ ‫زۆرتر نییە‪ ،‬دەبی مەمنوونیش بیت!‬ ‫ـ��ـ خ��ۆ ل��ە ئ��ەم��رەك��ە ن��ەگ��وت��راوە ببیتە‬ ‫مامۆستا‪ ،‬باشە نامەوێ ئەگەر چارەسەرێك‬ ‫نەبیت! بەرە بەری تەواو بوونی دەوام بوو‪،‬‬

‫بەخۆشم شەحنم تەواو ببوو‪ ،‬پشتیشم زۆر‬ ‫ژانی دەكرد‪ ،‬دەمار وەرگەڕابوو لە تۆپانێ!‬ ‫گەرامەوە مارێ!‬ ‫رۆژی دوات��ر چوومە مەكتەبی رێكخراوە‬ ‫دیموكراتیەكانی یەكێتی‪ ،‬ه��ەت��ا كاك‬ ‫«س��ەره��ەن��گ»ی بەرپرسی لقی هەولێر‬ ‫قسەیەك لەگەر مامۆستا لوتفی بكات‬ ‫و واسیتەیەكم لۆ بكات‪( ،‬ب��ژار حەكیم)‬ ‫لێپرسراوی راگەیاندنی مەكتەبی رێكخراوە‬ ‫دیموكراتیەكان‪ ،‬گوتی‪:‬‬ ‫ــ بە كاك سەرهەنگ دەلێم‪ ،‬بەاڵم لەوێ‬ ‫مامۆستا عبدالواحید محمد (بەرێوەبەری‬ ‫مۆلەتەكان ل��ە ب��ەرێ��وەب��ەرای��ەت��ی گشتی‬ ‫فێركردنی ئامادەیی ‪ -‬وەزارەتی پەروەردە)‬ ‫م‪ ،‬دیت و دەمناسی‪ ،‬گوتی‪:‬‬ ‫ــ بەیانی وەرەو خۆم شتێكت لۆ دەكەم‪.‬‬ ‫لەبەر ئەوە نەمهێشت بە كاك سەرهەنگ‬ ‫برێت‪ ،‬ئێستا خەم لەوە دەخۆم كە نەمهێشت‬ ‫ئەویش واسیتەیەكم لۆ بكات!‬ ‫دوازدە‬ ‫بەیانی چوومە ــ كن ـ مامۆستا عبدالواحید‪،‬‬ ‫ژوورێ��ك��ی ئێجگار بچووك و دەرگایەكی‬ ‫نەپساوە لە هاتووچۆی خەڵكی‪ ،‬پیاوێكی‬ ‫راست و دروست و كاركردنی بەپێی رێنماییە‬ ‫و گلەیی یەكجار زۆری خەلقی لەسەرە‪،‬‬ ‫چونكی ئەوالو ئیمالی نازانی! دەمێك لەوێ‬ ‫دانیشتم تا مراجعەكانی بەرێكرد‪.‬‬ ‫كە سەیری ك��رد قەلەق و دەموچاوێكی‬ ‫پەشێو روخساری پێكەنیناوی گرتووم‪،‬‬ ‫تێلیفۆنێكی لۆ مامۆستا لوتفی كرد و گوێم‬ ‫لێبوو‪ ،‬گوتی‪:‬‬ ‫ــ مامۆستا ناسیاوێكم هەیە ناوی هاتۆتەوە‬ ‫لە لیستێك تەنها نووسراوە پلەو موچەی‬ ‫شایستەیان پێ بدرێت‪ ،‬ئەگەر دەتوانن‬ ‫بیكەن بە فەرمانبەر‪ ،‬چونكە ناتوانێ ببێتە‬ ‫مامۆستا‪ ،‬بڕوانامەكەشی رێی لێ ناگرێ‪،‬‬ ‫جونكە دەرچ��ووی كۆلیژی زمانە‪ ،‬بەپێی‬ ‫فەرمانی دامەزراندنیشی كە لە ئەنجوومەن‬ ‫دەرچووە هەر ئاساییە ببیتە فەرمانبەر!‬ ‫مامۆستا لوتفی پێی گوتبوو‪ ،‬ئێوە شتێكم‬ ‫لۆ بنووسن وەك ــ پەراوێزــ و ئەمنیش‬ ‫رازیم‪.‬‬ ‫لەگەر مامۆستا عبدالواحید چووینە كن‬ ‫مامۆستا (ئەحمەد گ��ەل) بەرێوەبەری‬ ‫گشتی فێركردنی ئامادەیی و پیشەییەكانی‬ ‫وەزارەت��ی پ��ەروەردە‪ ،‬دوای یەكتر ناسین‪،‬‬ ‫گوتی‪:‬‬ ‫ــ ئ��ەو رۆژنامەنووسانە هەموو گیانیان‬ ‫ری��ك��ۆردە و تەنانەت كۆخەو هەناسەش‬ ‫تەسجیل دەكەن!‬ ‫بە پێكەنینەوە گوتم‪:‬‬ ‫ــ خەمتان نەبێت‪ ،‬ئێوەش كەمتان پێ‬ ‫نەكردووین!‬ ‫هەستم كرد مامۆستا عبدالواحید ویستی بە‬ ‫رستەیەك دەرگای گفتوگۆ لەسەر ئەم بابەت‬ ‫دابخات و درێژە نەكێشێ‪ ،‬بۆ ئەوەی بێتە‬ ‫سەر (ئەسلی مەوزوع) گوتی‪:‬‬ ‫ــ كاك عەلی یەكێكە لەو رۆژنامەنووسە‬ ‫ب��اش��ان��ەی هەمیشە ك��اری ج��وان��ی لێ‬ ‫دەوەشێتەوەو ئیشی جوان دەكات!‬ ‫مامۆستا ئەحمەد گ��ەل ل��ەس��ەر ئەمری‬ ‫دامەزراندنەكەمی نووسی‪:‬‬ ‫«بەرێز بەرێوەبەری گشتی دیوان‪ ،‬دەكرێ‬ ‫وەك فەرمانبەر لە وەزارەت كار بكات‪،‬‬ ‫مامۆستای كوردی زۆرە بەپێی رێنماییەكان‬ ‫ئەگەر دەكرێت ئێمە الریمان نییە»‪..‬‬ ‫ئەمرەكەم بردەوە وەزارەت‪ ،‬چەندی كردم و‬ ‫بردم‪ ،‬نەمتوانی بگەم بە مامۆستا لوتفی‪ ،‬لۆ‬ ‫ئەوەی قسەیەكی لەگەر بكەم‪ ،‬نامەیەكم لۆ‬ ‫نووسی و لەگەر ئەمرەكە لێكمدا‪...‬‬ ‫بەرێز مامۆستا لوتفی‪ ،‬سالو!‬ ‫ب��رای ب��ەرێ��زم ف��ەرم��ان��ی دام��ەزران��دن��م‬

‫‪21‬‬

‫بەسەرهات‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫لەبەردەستتانە‪ ،‬هەروەك مامۆستا (ئەحمەد‬ ‫گ��ەل) پ��ەراوێ��زی لەسەر نووسیە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫هاریكاریم بكەن لە بوون بە فەرمانبەر‪،‬‬ ‫سپاستان دەك��ەم‪ ،‬حالەتی تایبەتم هەیە‬ ‫كە ناتوانم ببم بە مامۆستا‪ .‬لەگەل رێزم‪.‬‬ ‫(عەلی سدیق)‬ ‫سكرتێرەكە‪ ،‬نە هێشتی نامەكە بچێتە‬ ‫ژوورەوە‪ ،‬نە خۆشم‪ ،‬زۆر بە المەوە سەیر‬ ‫بوو‪ ،‬دوای ‪ 6‬جار هەولدان‪ ،‬نەمتوانی بە‬ ‫دی��داری مامۆستا لوتفی شاد ببم‪ ،‬ئیدی‬ ‫وازم هێنا و دوای ئ��ەوەی ئەمرەكەم‬ ‫چ��ووە ژوورەوە‪ ،‬ه��ات��ەوەو ئیمزایەك لە‬ ‫سەرنووسینەكەی مامۆستا (ئەحمەد گەڵ)‬ ‫كرابوو‪ ،‬بۆ خۆیەتی‪...‬‬ ‫چووم بۆ الی ئەرداش و نووسراوێكیان لۆ‬ ‫كردم بۆ‬ ‫بەرێز بەرێوەبەرایەتی گشتی پەروەردەی‬ ‫هەولێر‬ ‫ب‪ /‬دامەزراندن‬ ‫بەرێز (عەلی سدیق رح��م��ان) دەرچووی‬ ‫كۆلیژی (زم��ان) بەشی (زم��ان��ی كوردی)‬ ‫ب��ەف��ەرم��ان��ی س��ەرۆك��ای��ەت��ی ئەنجومەنی‬ ‫وەزی��ران‪ /‬سەرۆكایەتی دی��وان ژم��ارە (‪1‬ــ‬ ‫‪ )191‬ل��ە ‪ 2010/9/1‬دام��ەزراوە‪ ،‬لەسەر‬ ‫میالكی وەزارەتەكەمان لە پێویستیتان بە‬ ‫راژەی ناوبراو وەك (فەرمانبەر) ئاگادارمان‬ ‫بكەنەوە‪...‬‬ ‫لەگەڵ رێزماندا‬ ‫لوتفی صدیق محمد‬ ‫یەكسەر ئەو نووسراوەم بردە بەرێوەبەرایەتی‬ ‫گشتی پ��ەروەردە‪ ،‬لەبەر ئەوەی سادیرەم‬ ‫نەكردبوو‪ ،‬خرایە رۆژی دواتر!‬ ‫رۆژی دوات��ر لەگەل بێكەس حمەد قادر‬ ‫بردمانە بەرێوەبەرایەتی گشتی پەروەردە‪،‬‬ ‫هێندە قەرەبالغ بوو‪ ،‬نەدەتوانرا مەجالێك‬ ‫وەرگرین‪ ،‬بێكەس لە كەریم مودەریس ــ‬ ‫بەرێوەبەری راگەیاندنی پەروەردەی گشتی‬ ‫– پرسی‪:‬‬ ‫ــ چی دەكرێت؟!‬ ‫ئەویش گوتی‪:‬‬ ‫ــ بەخوا پاكیزە خان بەس گوێ بە قسەی‬ ‫خۆی دەدات و هیچ شتێك سودی نییە!‬ ‫بۆیە من باوەرم نییە هیچم پێ بكرێت‪...‬‬ ‫بێكەس پێشنیاری ك��رد‪ ،‬بچینە یەكێتی‬ ‫نووسەران ــ لقی هەولێر‪ ،‬دەیگۆ‪:‬‬ ‫ــ كاكە ئەو هەولێریانە‪ ،‬بە هەولێری نەبی‬ ‫ناگیرێن‪ ،‬ئی پاكیزە هەولێریە! (عبدالرحمان‬ ‫فەرهادی)یش هەولێریە! رێز لە یەكتری‬ ‫دەنێن! پلەو پایەی الی پاكیزە بەهێزە‪،‬‬ ‫نامەیەك لەو وەردەگرین بۆ ئەوەی هاوكار‬ ‫بێت بۆ ئەمرەكەو رەتی نەكاتەوە»‪.‬‬ ‫ئەمنیش بە قسەم كرد!‬ ‫ئێوارەی هەمان رۆژ چووین لۆ یەكێتی‬ ‫نووسەران‪ ،‬ل��ەژووی دانیشتنی نووسەران‬ ‫(ئیسماعیل ب��ەرزن��ج��ی) بەرێوەبەری‬ ‫راگەیاندنی وەزارەت��ی پ��ەروەردە بەسەر‬ ‫قەنەفەكەوە خ��ەوی لێكەوتبوو! بێكەس‬ ‫دوای پێكەنینێكی كورت‪ ،‬گوتی‪:‬‬ ‫ــ بێ دەنگبە‪ ،‬پیاوی حكومەت ماندووە»‬ ‫تەكلیفمان ل��ە عبدالرحمان فەرهادی‬ ‫سەرۆكی لقی هەولێری یەكێتی نووسەران‬ ‫ك��رد‪ ،‬شتێكمان بۆ بكات‪ ،‬بێ دوو دڵی‬ ‫بەرەو تابقی سەرەوە هەنگاوی ناو‪ ،‬دوای‬ ‫‪ 10‬دەقیقە دی��ار نەمانی بە نامەیەكەوە‬ ‫گەڕایەوە‪ ،‬نووسیبووی‪:‬‬ ‫(بەرێز ‪ :‬مامۆستا پاكیزە‪،‬‬ ‫هەلگری نووسراو‪ ،‬نووسەرو رۆژنامەنووسێكی‬ ‫گەنجە‪ ،‬خەریكی دامەزراندنەو پێویستی‬ ‫بە هاوكاری بەرێزتان هەیە‪ ،‬تكایە كار‬ ‫ئاسانی لە دامەزراندنەكەی بكەن‪ ..‬ــ برات‬ ‫ــ عبدالرحمان فەرهادی)‬ ‫ئەو نووسراوەم لەگەل نووسراوی مامۆستا‬ ‫لوتفی لێكداو دام بە دەستی (پاكیزە‬ ‫خان)‬ ‫نووسراوەكی بەرێز سەرۆكی لقی هەولێری‬ ‫لێكردەوەو كاغەزێكی لەزگەی پەمەیی هێناو‬ ‫نووسی‪:‬‬ ‫ــ «بەرێز بەرێوەبەری گشتی دیوان ئێمە‬ ‫پێویستمان بە مامۆستایە نەك فەرمانبەر‬ ‫ئەگەر وەك مامۆستا بێت سوپاستان‬ ‫دەكەین»‪.‬‬

‫سێزدە‬

‫جارێكی دیكە هەمان بەزمی (‪ 2007‬ــ‬

‫‪)2008‬م تووش هاتەوە‪ ،‬چەندی كردم و‬ ‫گوتم‪:‬‬ ‫ــ مامۆستا گیان‪ ،‬وەك مامۆستا دامەزراوم‪،‬‬ ‫ناتوانم بیكەم‪ ،‬ئەوان پێشنیاری فەرمانبەر‬ ‫دەكەن‪ ،‬دنیایەك دائیرەتان هەیەو بمخەنە‬ ‫یەكێك لەوانە‪ ،‬بەڵێن بێت ئیشی جددی‬ ‫بكەم‪ ،‬ناتوانم مامۆستابم‪ ،‬ه��ەزاران جار‬ ‫گوتم ئەو پیشەیە لەگەر من یەكناگریتەوە‪،‬‬ ‫ناتوانم بچمە دوورە شار»‪.‬‬ ‫سەرێكی باداو گوتی‪:‬‬ ‫ــ تەسەور ناكەی چەندە پێویستمان بە‬ ‫مامۆستایە‪ ،‬ببە مامۆستا لە (تۆبزاوە یان‬ ‫مەال عومەر) كە ‪ 20‬دەقیقە لە شارەوە‬ ‫دوورن دات دەنێم‪ ،‬زۆرم��ان پێویست بە‬ ‫مامۆستایە‪..‬‬ ‫ــ ئاخر مامۆستا گیان گرەنتی چی هەیە من‬ ‫معامەالتی دامەزراندن بكەم نامخەنە سۆران‬ ‫و چۆمان؟‬ ‫ــ تۆ بیكە‪ ،‬خەمت نەبێ لە تۆبزاوەت‬ ‫دادەنێم!‬ ‫ــ مامۆستا گیان‪ ،‬بەلێنی زۆریان پێداوم‬ ‫و دڵم رەش بووە‪ ،‬ئەوەم لەسەر كاغەزێك‬ ‫بۆ بنووسە‪ ،‬بەلێن بێت لەسەر قسەی تۆ‬ ‫مامۆستایی بكەم بەرام لەو شوێنە نزیكانە!‬ ‫ــ كاكە تۆ باوەڕ بە چ دەكەی‪ ،‬گوتم بیكەو‬ ‫تەواو‪ ،‬ئێمە مامۆستامان دەوێ و بڕایەوە!‬ ‫هاتمە دەرەوە‪ ،‬لە پرسگە مۆبایلەكەم‬ ‫وەرگرتەوەو زەنگێكم بۆ بێكەس حمەد قادر‬ ‫لێدا!‬ ‫ــ خارە بێكەس (عبدالرحمان فەرهادی)ش‪،‬‬ ‫نەیخوارد!‬ ‫ــ وەرە وەزارەت��ی رۆشنبیری بزانین بە‬ ‫(كەنعان موفتی) شتێك ناكەین‪ ،‬ئەویش‬ ‫وەك جەنابی مدیرعام هەولێریە!‬ ‫چووم و بێكەس تەكلیفی لە كەنعان موفتی‬ ‫كرد‪ ،‬موفتی گوتی‪:‬‬ ‫ــ كاكە ئەوە تەنیا قسەی خۆی دەبیستێ‪،‬‬ ‫نە ئی من و نە ئی كەسی دیكەی گوێ‬ ‫لێ نابێت!‬ ‫بیرم لەوە دەكردەوە من دامەزراندن نەكەم‪،‬‬ ‫دەمگۆ‪:‬‬ ‫ـ��ـ س��ەگ و م��زگ��ەوت‪ ،‬م��ن و دائیرەی‬ ‫حكومەتیان نەگوتیە! بەرام لێم ببوو بە‬ ‫ع��وق��دەی نەفسی‪ ،‬وەك��ی م��ن��داری ساوا‬ ‫ج��رن��اگ��ەی لەشتەكی ب��گ��ری��ت‪ ،‬ئەوهام‬ ‫لێهاتبوو! تەلەفۆنێكم لۆ رێداری برادەرم‬ ‫ك��رد‪ ،‬ك��وڕی (ب��ەك��رە س��ۆر)ی جێگری‬ ‫لێپرسراوی مەلبەندی سێ و گوتم‪:‬‬ ‫ــ بە باوكت برێ قسەیەك لەگەر مامۆستا‬ ‫لوتفی بكات‪ ،‬بەلكو ئەو بەزمەم لۆ تەواو‬ ‫بكات‪ ،‬ئەرێ ئەمن مردم!‬ ‫ــ بەسەر چاو!‬ ‫شەو تێلیفۆنی لۆ كردمەوەو گوتی‪:‬‬ ‫ــ رۆژی شەممە مدیر عامەكان دەچنە‬ ‫مەلبەندو لەوێ باوكم پێی دەلێ‪ ،‬زۆریش‬ ‫برادەری باوكمە!‬ ‫هەر ئەو ئێوارەیە (‪ )2010/9/21‬زەنگم بۆ‬ ‫(ستران عبداللە) سەرنووسەری رۆژنامەی‬ ‫كوردستانی نوێ لێداو گوتم ‪:‬‬ ‫ــ كاك ستران معامەالتی دامەزراندنم الی‬ ‫مامۆستا لوتفی وەستاوە‪ ،‬ئەگەر شتێكم لۆ‬ ‫بكەن!‬ ‫ــ یەكێتیە؟‬ ‫ــ بەرێ‪ ،‬مدیر عامی دیوانیشە!‬ ‫ــ رەقەمەكەم بۆ بنێرە بەیانی قسەیەكی‬ ‫لەگەڵ دەكەم‪...‬‬ ‫رەقەمەكەم لۆی نارد‪ ،‬دوای چەند جارێك‬ ‫تێلیفۆن‪ ،‬بێ وەرام چاولەرێ مامەوە!‬ ‫ب��وو ب��ە ‪ 2010/9/30‬نەشتەرگەری برا‬ ‫بچووكەكەمان كرد‪ ،‬بێ هاوكاری و یارمەتی‬ ‫ئەوالو ئیمال! دكتۆرێكی رووسی لەو سەری‬ ‫دنیاوە هاتبوو‪ ،‬كە چاوی بە بارو دۆخەكە‬ ‫كەوت یڕیاریدا یەك دینار هەق دەستی خۆی‬ ‫وەرنەگرێ! بێ ئەوەی گرێیەك لەسەر دلی‬ ‫هەر كەسێكمان بێلتەوە گوتی‪:‬‬ ‫ــ لەبەر ئ��ەوەی ئ��ەم نەشتەرگەریە زۆر‬ ‫سەختە‪ ،‬حەز دەكەم لە ئەستۆی من بێت‪،‬‬ ‫تەنانەت پ��ارەی ماددەكانیش كە تیایدا‬ ‫بەكاردێت (‪ )$7600‬حەوت هەزارو شەش‬ ‫سەد دۆالرە(تەڵ و قالبی پالستیكی) ئێوە‬ ‫نیوەی ب��دەن و نیوەشی لەسەر من! لە‬ ‫كاتێكدا تەواوی نەشتەرگەریەكە (‪)$24000‬‬ ‫بیست و چوار هەزار دۆالری دەویست! بە‬

‫(‪ )$5000‬پێنچ هەزار دۆالر سەركەوتووانە‬ ‫ت��ەواوی ك��رد‪ ،‬خوا پاداشتی بداتەوە كە‬ ‫نەیهێشت دەس��ت ل��ەب��ەر حكومەت پان‬ ‫بكەینەوە! ئەگەرچی پانیشمان كردەوە‪،‬‬ ‫بەس خۆ منەتباریان نەبووین!‬ ‫ن��زی��ك��ەی ی��ەك م��ان��گ ب��ەس��ەر ئەمری‬ ‫دامەزراندنی ئەوجارەم رەتدەبوو‪ ،‬نۆ رۆژ‬ ‫بوو‪ ،‬نووسراوەكەی مامۆستا (پاچیزە)م‪،‬‬ ‫لە ــ كن ــ مابۆوە‪ ،‬بڕیارمدا خۆم بچمە‬ ‫وەزارەت و تا مامۆستا لوتفی نەبینم‬ ‫نەگەڕێمەوە! چ��ووم‪ ،‬ئاخر كۆالنی تابقی‬ ‫یەكەم ــ دەستە چەپ‪ ،‬ژوورەكەی مامۆستا‬ ‫(لوتفی)ە‪ ،‬وەزارەتی پەروەردە‪ ،‬ئەو چەند‬ ‫ج��ارەی من ب��ۆی چ��ووم‪ ،‬ی��ەك چركەش‬ ‫نەمدی‪ ،‬چۆڵ بێت‪ ،‬جار لەجار قەرەبارغتر!‬ ‫چوومە پێشەوەو سەالمێكم لە سكرتێرەكە‬ ‫كرد‪ ،‬كە هەمیشە قەمیسێكی (شین)ی‪،‬‬ ‫لەبەردایە!‬ ‫ــ كوی برام؟‬ ‫ــ دوای ‪ 2‬دەقە‪ ..‬معامەالتت لێرەیە؟‬ ‫ــ ن��ەوەال‪ ،‬ئەوە لە دەستمدایە‪ ،‬دەمەوێ‬ ‫بچمە كن مامۆستا لوتفی!‬ ‫ــ لێرە نییە‪ ،‬بڕۆ پرسگە دانیشە‪ ،‬كە هاتەوە‬ ‫گازت دەكەم!‬

‫چاردە‬

‫كچێكی ناسك و جوان‪ ،‬بااڵ ناوەند و سپی‪،‬‬ ‫(ت ـ شێرت) سوورو لەچكە كراوەكەی زێتر‬ ‫سەرەنج راكێشی كردبوو! پالی دابووە دیوار‬ ‫و لەگەر سكرتێرەكە تەنیا مێزێكیان نێوان‬ ‫بوو! لە شوێنی خۆم كشامەوەو سەرەنجێكم‬ ‫دا‪ ،‬رووی وەرگێرا! حەتمەن هەستی بە‬ ‫شتێك كرد! دوای یەك دەقە بە نیگایەكەوە‬ ‫لێمی روانی‪ ،‬ویستم هەر لەوێ بمێنمەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم باشتر بوو ئەوێش جێ بلێم‪ ،‬رۆشتم!‬ ‫جەنابی سكرتێری مدیر عامی دیوانی‬ ‫وەزارەت��ی پ��ەروەردە ب��ەدەم رۆیشتنمەوە‬ ‫گوتی‪:‬لە پرسگە چاوەڕێكە!‬ ‫پرسگە‪ ،‬جمەی دەه��ات! زۆر چ��اوم گێڕا‬ ‫كەلێنێك ببینمەوە لێی دانیشم‪ ،‬فایدەی‬ ‫نەبوو! هاتمە دەرەوە و فكرم كردەوە‬ ‫سەردانێكی پەرلەمان بكەم‪ ،‬خۆ دەمێكە‬ ‫مامۆستا (كاروان)م‪ ،‬نەدیوە‪ ،‬تا مامۆستا‬ ‫لوتفی دەگرێتەوە‪ ،‬هەم زی��ارەت و هەم‬ ‫ت��وج��ارەت! ت��وج��ارەت!! دوو چۆلەكە بە‬ ‫بەردێك! كە بیناكەیان هەر لەو حەوشەیەی‬ ‫وەزارەت��ی پ��ەروەردە ب��وو‪ ،‬سوڕامەوە‪،‬‬ ‫لە پرسگەی پەرلەمان نە رێیاندام و نە‬ ‫هێشتیان مناقەشەش بكەم!‬ ‫گەرامەوە لۆ ــ كن ــ سكرتێری مدیر عام!‬ ‫ــ كاكە دەمەوێ مامۆستا لوتفی ببینم!‬ ‫ــ ئیشەكەت چییە؟‬ ‫ــ دام��ەزران��دن��ە‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوە چەند جارە‬ ‫ئەوالو ئیمالم پێ دەكەن‪ ،‬با خۆم بیبینم و‬ ‫قسەیەكی لەگەر بكەم!‬ ‫ــ كا نووسراوەكەتم بدێ‪ ،‬ئەگەر پێویستی‬ ‫كرد‪ ،‬خۆی بانگت دەكا!‬ ‫ــ كاكە جارەكانی دیكەش ئەوهاتان گوت‪،‬‬ ‫كەچی ئەو هەموو بینەو بەردەیە‪ ،‬بە جیم‬ ‫دەگەیەنێ‪ ،‬دەبا خۆم ‪ 2‬دەقە بیبینم!‬ ‫ــ ئەتو لەمن باشتر دەزانی ئیشەكان كوە‪،‬‬ ‫بەاڵم هەر دەتەوێ ئیزعاجم بكەی‪ ،‬دەزانی‬ ‫دەتەوێ ئیزعاجم بكەی؟!‬ ‫ــ ناوەال‪ ،‬مەبەستم ئەوە نییە‪ ،‬كاكە مادام‬ ‫داواكاریەك دەنووسم لەگەر نووسراوەكە لۆم‬ ‫ببە ژووری‪ ،‬لۆ ئەوەی ئزعاج نەبی!‬ ‫ــ بینووسە!‬ ‫لە كاغەزێك نووسیم‪»:‬بەرێز مامۆستا‬ ‫لوتفی‪ ،‬ئەگەر بكرێت‪ ،‬دەم��ەوێ چەند‬ ‫دەقەیەك بتانبینم‪ ،‬بۆ هەندێك روونكردنەوە‬ ‫لەبارەی دامەزراندنەكەم»‪.‬‬ ‫بردیانە ژوورێ و هەر زوو بانگم كرا!‬ ‫ــ ساڵو مامۆستا لوتفی!‬ ‫ــ ساڵو!‬ ‫ــ مامۆستا (ئەحمەد گەڵ) پەراوێزێكی بۆ‬ ‫نووسیبوون و لەسەر داوای ئەو نووسراوتان‬ ‫لۆ ك��ردم كە ئەگەر پێویستیان ب��وو لە‬ ‫پ��ەروەردەی گشتی دەوام بكەم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پاكیزە خان پێویستی بە فەرمانبەر نییە‪،‬‬ ‫ه��ەروەك ل��ەو ك��اغ��ەزی س��ەر نووسراوی‬ ‫جەنابتان نووسیویەتی!‬ ‫ــ ئێ باشە بۆ نابی بە مامۆستا؟‬ ‫ــ ناتوانم مامۆستایی بكەم‪ ،‬ئەگەرنا بە‬ ‫چاوان و زۆریش بە خۆشحالیەوە بە كارێكی‬

‫پیرۆزی دەزانم!‬ ‫ــ بۆ ناتوانی؟‬ ‫ــ رۆژنامەنووسم و ئەركی خێزانیشم لە‬ ‫ملدایە!‬ ‫ــ ئێ مامۆستایی بكەو هەر بنووسە! منیش‬ ‫ئەمجارە یەك مەقالەتان لەسەر دەنووسم‪،‬‬ ‫ئەنگۆ (رۆژنامەنووسان) هەموو شتەكتان بە‬ ‫دلی خۆتان دەوێ!‬ ‫ــ مەسەلەكە ئەوە نییە بە پلەی یەكەم‪،‬‬ ‫مەسەلەكە زۆرتر خێزانییە!‬ ‫ــ بۆ لەم شارە بەس تۆ خێزانت هەیە؟‬ ‫سەدان لە دەرەوەی شار مامۆستان و چ‬ ‫كێشەیان نییە!‬ ‫ــ مامۆستا گیان‪ ،‬من ژنم نەهێناوە‪ ،‬تا‬ ‫خەمی ئ��ەوم بێت‪ ،‬مەبەستم لە خێزان‪،‬‬ ‫خوشك و برای ورد و منداڵ و تەلەبەیە‪،‬‬ ‫ئەركی سەرپەرشتی و چاولێبوونیان گرنگە‪،‬‬ ‫پاشان ئەمن لە ‪2007‬ەوە مامۆستایم بۆ‬ ‫كراوەو نەمكردووە‪ ،‬ئێستاش ئەگەر نامكەنە‬ ‫فەرمانبەر‪ ،‬پێم برێن و مەمنوونتان دەبم‬ ‫ئەگەر ئەوەندە بینەو بەردەم پێ نەكەن‪،‬‬ ‫مامۆستایی ناكەم و ئەوە بڕیارە داومە!‬ ‫ئیدی بۆ دەبێ ماندووم بكەن؟!‬ ‫ــ وەالهی ئەتو زۆر پیاوی دەزان��ی؟! ئی‬ ‫چیت دەوێ بیڵێ؟!‬ ‫ــ فەرمانبەر!‬ ‫ــ لەكوێ؟‬ ‫ـ��ـ ه��ەر ك��وێ��ی��ەك ب��ێ��ت‪ ،‬گ��رن��گ ئەوەیە‬ ‫فەرمانبەر!‬ ‫لەسەر نووسراوەكە‪ ،‬نووسی‪« :‬ئەوەلیات»‬ ‫و گوتی‪:‬‬ ‫ــ برۆ ئەوەلیاتی ئەو نووسراوە بێنەوە‪،‬‬ ‫چ��ووم��ە ك��ن ك��اك (ئ��ەرداش) خەریكی‬ ‫تێكردنی ــ چا ــ بوو‪ ،‬ئەوەلیاتی پێدامەوە‪،‬‬ ‫بردم و مامۆستا لوتفی‪ ،‬لەسەری نووسی‪:‬‬ ‫ــ بەرێوەبەرایەتی گشتی فێركردنی بنەرەتی‬ ‫و باخچەكانی ساوایان‪ ،‬بۆ كاری پێویست‬ ‫نووسراوەكەی دامەوەو و گوتی‪:‬‬ ‫ــ با فەرمانی پێ دەربكەن‪ ،‬بردمەوە الی‬ ‫ك��اك (ئ��ەرداش) بێ سێ و دوو ئەمری‬ ‫دامەزراندنی لۆ دەركردم و گوتی‪:‬‬ ‫ــ بە شەرەفم ش��ازی جێگات بەقسمەت‬ ‫بووە! بەوە دلم خۆش بوو لۆیە گوتم‪:‬‬ ‫ــ لەخوا بەزیاد بێت!‬ ‫ــ بە (پێكەنینەوە) پیرۆزە!‬ ‫دوای ئیمزای مدیر عام و وەزیر و سادیرە‪،‬‬ ‫رۆیشتم و وامزانی بەتەواوی وەزارەتم جێ‬ ‫هێشت!‬

‫پازدە‬

‫فەرمانی دام��ەزران��دن��ی –خ��ۆم ـ��ـ بردە‬ ‫پاشكۆ!‬ ‫بۆ بەرێوەبەرایەتی گشتی پ��ەروەردەی‬ ‫هەولێر بەرێكەوتم‪ ،‬هەتا شەهادەكەم كە‬ ‫ساری ‪ 2007‬بردبوومە ئەوەێ بۆ معامەالتی‬ ‫دام��ەزران��دن‪ ،‬بیهێنمەوە‪ ،‬زۆر گ��ەڕان‪،‬‬ ‫نەدیتراوە! كەوتەوە بەیانی!‬ ‫هاوپۆلێكی زانكۆم لە تۆماری كۆلیژی زمان‬ ‫فەرمانبەر بوو‪ ،‬تێلیفۆنێكم لۆی كرد! تا‬ ‫بزانم بڕوانامەی دیكەم دەدەنێ‪ ،‬یان هەر‬ ‫دانەیەكە لەبەر گەندەلی و دووـ��ـ سێ‬ ‫دامەزراندن! گوتی‪:‬‬ ‫ـ��ـ دەب��ێ ش��ەه��ادەك��ەی دیكە بینیەوە‪،‬‬ ‫یان نووسراوێكی فەرمی بێنی كە بزریان‬ ‫كردووە!‬ ‫رۆژی دواتر چوومەوە پەروەردەی گشتی‪،‬‬ ‫ناوەكەمیان لەهەموو كۆمپیوتەرەكاندا‬ ‫ن��ەدۆزراوە‪ ،‬رەق��ەم تەلەفۆنی مامۆستا‬ ‫(جەوهەر ئەنوەر)ی خۆیەتی پەروەردەی‬ ‫گشتیم وەرگ��رت‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی ج��ار جارە‬ ‫تلیفۆنی لۆ بكەم‪ ،‬یان كە دۆزیانەوە هەواڵم‬ ‫پێ بدەن‪ ،‬جار جارە زەنگێكم بۆ لێدەدا‪،‬‬ ‫هەر زوو دەیگۆ‪:‬‬ ‫ــ جەرگۆ هێشتان نەمدیتیتەوە‪ ،‬ئەتو‬ ‫سبەینێ وەرە!‬ ‫چەندان سبەینە رۆیشتم و فشە بوو‪ ،‬هەتا‬ ‫‪6‬جاران ئەوجا دیتراوە كە ئەمری فەسلم لۆ‬ ‫دەرچوو بوو‪ ،‬كەچی ناوەكەم و موالیدەكەشم‬ ‫غەرەت بوون!‬ ‫نوسخەیەك لە ئەمری فەسلەكەیان دامەوە‪،‬‬ ‫زۆرم داوای بڕوانامەكەم كرد‪ ،‬گوتیان‪:‬‬ ‫ــ نابی و خەتەرە!‬ ‫لە تۆماری كۆلیژی زمان بە نووسراوێكی‬ ‫فەرمی داوای بڕوانامەكەیان كردەوە‪ ،‬ئینجا‬

‫پێیاندامەوە!‬ ‫شەهادەم وەرگ��رت و پشكنینی پزیشكیم‬ ‫كردوو و نفوس و جنسیەو بیتاقەی بایەعم‬ ‫كۆپی ك��ردو دوو دان��ە رسمی خۆشم بە‬ ‫فایلەكە وەك��رد لەگەر مسادەقەی مالی‪،‬‬ ‫ن��ووس��راوی دەس��ت ب��ەك��ارب��وون��ی��ش��م لە‬ ‫فەرمانگەكەم هێناو تەسلیمی وەزارەتم‬ ‫كردو بووم بە فەرمانبەری میری بە پلەی‬ ‫یاریدەدەری تێبینەر‪ ،‬بە موچەی ‪408.000‬‬ ‫بەهەمووی!‬ ‫شەوێك كە خەریكی ئاودیوكردنی چەرەزات‬ ‫بووم! تلیفۆنێكم لۆ هات و كە وەرامم داوە‪،‬‬ ‫دەنگێكی تێر گوتی‪:‬‬ ‫ــ لە نووسینگەی تایبەتی سەرۆكی حكومەت‬ ‫پەیوەندی دەكەم‪ ،‬جەنابتان (عەلی سدیق)ن!‬ ‫ــ بەرێ هەوە برام‪ ،‬فەرموو!‬ ‫ــ كاكە ئەوە ئەمری دامەزراندنت دەرچووە‪،‬‬ ‫ب��ە ژم��ارەی (‪ )13072‬ب��رۆ وەزارەت��ی‬ ‫پەروەردەو معامەالت بكە!‬ ‫ــ سپاس كاكە‪ ،‬ئەمن نزیكی مانگێكە دەوام‬ ‫دەكەم‪ ،‬ناوم هاتیتەوە لە ئەمرێكی دیكەو‬ ‫دامەزراوم!‬ ‫ــ باشە برام پیرۆزت بێت‪ ،‬دیارە دووبارەیە‬ ‫ناوەكەت!‬ ‫ــ وا پێدەچێ‪ ،‬حەتمەن هەر وایە!‬ ‫دوای زەنگەكە پێكەنیم و بیرم لەوە‬ ‫دەك��ردەوە‪ ،‬چونكە ئێستا دام��ەزراوم لە‬ ‫شوێنی دیكەش ناوم دێتەوە‪ ،‬سەیرە‪ ،‬خۆ‬ ‫ئەگەر شەهادەیەكی (هین) لە تكریت و‬ ‫سامەرا بینم‪ ،‬مومكینە بتوانم ئەوجارەش‬ ‫دامەزرێم! زۆریش سەیرە!‬ ‫هێندەی ن��ەب��رد‪ ،‬ه��ەم��ان رەق��ەم زەنگی‬ ‫لێداوە!‬ ‫ــ فەرموو برام؟‬ ‫ــ ئەوە تەلەفۆنی فاتیمەیە؟!‬ ‫ــ نەخێر ب��رام هەو نییە‪ ،‬ئەمن (حەلی‬ ‫سدیق)م‪ ،‬كەمێك پێش ئێستا پەیوەندیتان‬ ‫كرد كە دامەزراوم!‬ ‫ــ ئەها‪ ،‬ببورە! بەاڵم بۆ رەقەمی تۆ بەرامبەر‬ ‫ئەو ناوە نووسراوە؟!‬ ‫ــ نازانم‪ ،‬نا نا دەزان��م‪ ،‬ببورە ئەوە ناوی‬ ‫فاتیمە بوو؟‬ ‫ــ بەلێ برام ناوەكە تەواوە‪ ،‬دەیناسی؟‬ ‫ــ بەرێ‪ ،‬بەرێ! ئەدی كو نایناسم! ئەوە‬ ‫كاتی خۆی لەگەر ناوەكەی خۆم ئەو ناوەشم‬ ‫نارد بوو‪ ،‬كچی پیاوێكی هەژارەو گوتم ئەگەر‬ ‫پێتان كرا ئەویش دابمەزرێنن‪ ،‬سپاس خۆم‬ ‫خەبەریان دەدەمێ‪ ،‬دە باشە برام رەقەمی‬ ‫‪ 13076‬برگەی ‪ 6‬با بچێتە وەزارەتی تەربیە‬ ‫معامەالت بكات!‬ ‫ــ گەلەك مەمنوون برام! كەیف خۆش بووم‪،‬‬ ‫لە دامەزراندنی خۆم زێتر بەوەی توانیم ببمە‬ ‫واسیتەی دامەزراندنی كەسێكی دیكە! بێ‬ ‫گومان بە هەوڵ و قوەتی ئێوەیە!‬ ‫ئ��ەم��ڕۆ ك��ە ئاخر دێ��ڕی ئ��ەو یاداشتانە‬ ‫دەنووسم‪ ،‬یەكەم مووچەی فەرمانبەریم‬ ‫وەرگرتیەو كردمە سەدەقەی سەری هەموو‬ ‫ئەو كەسانەی بە وشەیەك چاكە بێت یان‬ ‫خراپە لەو مەسەلەدا دواون! بەو هیوایەم‬ ‫تەمەن درێژ و لەش ساغ بن بتوانن یارمەتی‬ ‫هەموو كەسێك بدەن و بە وەزیفەی خۆیان‬ ‫بزانن كاری مرۆڤ دۆستانە پەشیمانی لەدوا‬ ‫نییە‪ ،‬حەتمەن كەسی م��رۆڤ دۆستیش‬ ‫ئەوەی لێ دەوەشێتەوە! هیوادارم رۆژێك‬ ‫بێت بتوانم قەرزی چاكەكاران بدەمەوەو‬ ‫خوداش هەستی مرۆڤ دۆستانە بە هەموو‬ ‫الی��ەك ببەخشێ و تواناو بەهرە لەهەر‬ ‫كەسێكدا دروست بكات لۆ یارمەتی ئەوانی‬ ‫دیكە‪ ،‬كە سالەهایە خەریكی خیندن و‬ ‫پێگەیشتنن‪ ،‬حەتمەن ئەوانیش هیچیان لە‬ ‫خاوەن واسیتەكارەكان كەمتر نییە! تەنها‬ ‫واسیتە نەبێت!‬

Bedirxanî Latînî

Alan Gavan Sadallah

‫ی كوردی‬2712 ‫ پووشپەڕ‬،‫ زايينی‬2012 ‫) حوزەیرانى‬165( ‫ژمارە‬

EZ KURDÎ DIZANIM

avê min Alan Gavan Sadallahe, li sala 2002 li New Zeland hatim dinyayê. Li 10.04.2012 li gel bavê xwe Azad Sadallah hatim Kurdistanê. Min li Kurdistanê dapira xwe Sînemxan Jeladet Bedirxan û gelek kesên din jî dîtin, lê her kes Kurdî diaxaft. Mixabin min di destpêkê de Kurdî nedizanî. Paşê piştî çend rojan dapîra min çû Parisê. Lê gote min dema ez vegeriyam dive tu Kurdî fer bibî û li gel min Kurdî biaxivî. Min jî dest bi ferbûna Kurdî kir, bavê min ji bo min kitêbek ji bo fêrbûna Kurdî anî. Ez hemû roj berê xwe didimê û dixwînim. Hêdî hêdî ez fêr bûm û min destpêkir li gel xelkê Kurdî biaxivim. Êdî ez dikarim bibêjim ez Kurdî dizanim. Ez dizanim bapîrêmin Sallah Saddalah ferhengek Kurdî – Ingilizî çêkir. Ji bû wê û ji bo ku ez Kurdim dive ez Kurdî fêr bibim, heta dapîra

Kurdistanê de wiha dibêje: Li sala 2006 an de dema ez hatim min serokwezîr kak Neçîrvan dît û hemû endamên mekteba sîyasî. Ji xwe kak Neçîrvan ji berê de me nas dikir û wan daxwazkirin kû ez vegerim Kurdistanê. Piştî ku ez dîsa vegeriyam Elmanya li gel kak Dr Deştî Dizayî û Dr Dexîl, em axaftin û min xwest êdî ez vegerim. Ji xwe wan jî got serçavan hun kengê bixwazin werin pêwîstî tiştek nabê tenê bawernameyên xwe li gel xwe bînin û werin. Piştî ku ez hatim Kurdistan birastî ez gelek ecêb mam. Gotin 14 demjimêran de emê karûbarê we bicîhbikin. Ez çum wezareta tenduristî 14 roj bawername li cem xwe hiştin û piştî 14 rojan li wezaretê gotin me ji bîr kiriye kû em forma serîlêdanê bidîn we. Min forma serîlêdanê tijekir

min û bapîrê min ji min razî bibin. Piştî ku em hatin Kurdistanê ji bo silavkirina bapîrê xwe, li gel bavê xwe em çûn Zaxo. Her wiha min xwest bibînim bapîrê min li kû mezin bûye û Zaxo û bajarên dine Kurdistanê baştir nas bikim. Birastî Zaxo bajarekî gelek ciwane. Ez çûm ser Pira Delal, min gelek jê hez kir. Ji Zaxo em çûne Dihokê. Di rêya gundan de derbas

bûn, min dît çiya, dar û ber û rûbarê Xabûr çend tazene. Em şevekî li Dihokê man, gelek kefa min hat. Em li Dihokê çûn Dreamland, li vir min leyîst. Min gelek hez li wir kir û paşê em vegeriyan Hewlêrê. Di rê da em li xalên pişkinînan rawestiyan, min pencerê seyarê dianî xwar û digot ‘Çawanî bira?’ Wan jî bersîv didan ‘Serserê min ser çava’, ji ber hindê ez gelek rehet

û dîsa min da wan. Sê çar meh tu xeber ji wan nehat paşê Dr Deştî Dizayî ji min re got karê te temam bu, here wezaretê bawernameya xwe bistîne. Ez çum wezaretê gotin raste lê hê wezîr îmza nekiriye. Dîsa sê car meh derbasbun û digotin wezîr hê îmza nekiriye. Piştî wê yekê jî gotin divê em imtihanek çêbikin. Min got eve 35 sale min xwendina xwe ya bizişkî temam kiriye. Gotin başe nexwe ne imtihan em semînerek cêbikin. Kaxizek dane min ji bo kuliyeya bizîşkî û ji wir jî şandin Zankoya bizîşkî. Ji bo ez semîner çêbikim min muîdek stand. Piştî sê demjimêran gotin me wergervaneke Elmanî peyda nekir ji bo wê yekê em nikarin semîner çêbikin. Piştî sê rojan min muideke din wergirt û ez çum min li zanîngeha bizişkê

semînerek da. Lijneyê de yên amadebun nehiştin ez semîner temam bikim û paşê pirsyar bikin. Dawiyê semînerê de gotin başe emê kaxiza we bişînin wezareta xwendina bilind piştî wî ez çum cem wan û gotin bawernameya te nayê qebulkirin. Min jî bawernameya xwe hemû wergirt û min got spas dikim. Piştî wê yekê min rewşa xwe ji Dr Deştî Dizayî re got paşê ji bo Bizişkiya Çînî min serî li sendiqaya bizişkan da kû ez bi awayeke taybetî kar bikim. Peywendî li navbera bizişkên Kurd û Elman Kîkî dixwaze li ser navê Komelaya Bizişkên Elman ku berê wî serokatiya wî dikir û li ser navê komeleyê bizişkên Kurdistanê û Nujdarên

bum, ji ber ku min dît çend xwes mirovin, cend guhê xwe didin mirovan. Berî ez werim Kurdistanê xelq digot Kurdistan welatek ne arame, lê dema min bi çavên xwe dît, dilê min gelek rehet bû. Hewlêr bajarekî gelek xweşike. Ji bo biçûkên wekî min hemû tişt hene. Ez gelek hez dikim biçim Bazara Hewlêrê, ji ber ku li wir gelek tişt hene û xelkê wî gelek başin, guhê xwe didin min û li gel min diaxivin. Ez ji yek tişt ditirsim; dema ku ez li ser kolanek derbas dibim, ji ber ku şofêr gûhê xwe nadin xelkê ji derve, li New Zeland dema em ji kolanan derbas dibin, hemû şofêr radiwestin û rê didin me. Tiştekî din jî, xwezî xelk zêdetir guh bidin paqijiya bajar, da ku Hewlêr li cîhanê de bibe xweşiktirîn bajar. Ez gelek ji seyarê hez dikim û li Hewlêrê min gelek seyarên nû û xweşik dîditin. Ez gelek hez dikim biçim Speed Center, ji ber ku gelek xweşe, heta li New Zelanda tiştekî wisa tûne. Kurdistanê bişînin Elmanya ji bo perwerdebun û haydarbuna bizişkiya Elmanî û her wiha başbuna danustandin peywendiyên bizişkên Kurd û Elman projeyeka xwe heye. Her wiha bi vê projeyê dixwaze li Hewlêrê jî navendeke Komeleya Bizişkên Elmanî vekin ku bikaribin vê projeyê pêkbînin. Dr Hiseyn Kîkî dibêje : Ji bo vê bernameyê min proje pêşkêşî Hikûmeta Herêma Kurdistan kiriye û hêvîdarim ev proje rojek zu de pêk were û em jî hewl bidin ku ev proje cîhbicîh bibe. Yekemcar li Kurdistan bizişkekî Tibba Çînî Her wiha Dr Hiseyn di dawiya hevpeyvîna me de di derbarê tib û bizişkiya Çînî de wiha dibêje: Ev

Ez li gel bavê xwe li Kurdistanê digerim. Ez şum Bêxal, Geliye Elî Beg û Rewandiz, gelek cihên xweşikin. Bes dîsa ji bo min nexwes bu ku li Bexal xelk gûhê xwe nadin paqijiya jingehê. Her wiha ez çûme Parlementoya Kurdistanê. Ez li nava parlementoyê geriyam û ez gelek kêf xweş bûm ku min pasevanên şeref û Zêrevanî dîtin, ew jî gelek xweş mirovbûn, min li gel wan axaft gûhê xwe dane min û min wêne li gel wan stand. Li Parlementoyê bavê min got ‘Evder mala demokrasiyê ye’. Ezê li Kurdistanê bimînim, ji ber ku evder welatê mine û ez hez dikim dema mezin bibim, ji Zêrevanî an ji Pêşmerge bibim tisteke mezin. Tistekî girîng jî min navê xwe li dibistana Şuwêfat tomar kir, heyva nehê ezê dest bi xwendinê bikim. Ez li bendê me, dema dapira min Sînemxan ji Parîsê vegeriya, ezê jêra bibêjim ‘EZ KURDÎ BAŞ DIZANIM!”. beşa tibbê eve yekem care li Kurdistanê heye. Min li sala 1984 an de dest bi bizişkiya Çînî kir. Wî demî dema min destpêkirî li Elmanya jî gelekî kêm bû. Min li Nemsayê li cem profesoran destpêkir li cem prof Pişko dû sê hefte li wir min destpêkir û paşê vegeriyam Elmanya. Paşê êdî li Elmanya destpêkirin xwendingeh vekirin Li Dortmundê pêşî profesorek Çînî hate destpêkir min bi xwe jî li cem wî 350 demjimêr bizişkiya Çînî û zanyariya derziyê xwend. Ew xul bi taybet ji bo derçûyên jinan bu. Dema ez Kurdistan bicîhbûm, pêşî min li nava Hewlêrê nivîsîngeh vekiribû eve 5 mehe ez hatime Eynkawa û xizmeta gelê Kurdistanê dikim. Têbinî: Ev hevpeyvîn li roja 17.03.2008 hatibû encamdan.

Bedirxanî Latînî

‫ی كوردی‬2712 ‫ پووشپەڕ‬،‫ زايينی‬2012 ‫) حوزەیرانى‬165( ‫ژمارە‬

Bizişk û Şoreşgereke Kurd Dr. Hiseyn Kîkî

Mîrhac MISTEFA i dema kû Serokê Netewiyê Kurd Nemir Mistefa Barzanî li Sowyetê bû çendîn xwendekarên Kurdên Sowyetê seredana wî kirin û jê daxwazkirin kû ew jî dixwazin tevlî Pêşmergeyên qehreman bibin û li gel wan dijî dagirkerên Kurdistanê şer bikin. Lê Serokê Netewiyê Kurd Nemir Mistefa Barzanî got: `Kesê kû destê wî çek bigre gelekin, lê ji bo welat û gelê me xwendekar û pîsporên gelek beşên cuda cuda pêwîstin ji bo vê yekê divê hûn xwendina xwe bi serkeftî biqedînin. `… Yek ji wan kesên kû li vê bîr û baweriyê de ye Dr Hiseyn Kîkî ye. Ew ji salên 50 an hê li Şamê xwendekar tevlî bayê şoreşa Kurd û Kurdistanê bûye û xwestiye kû li beşa bizîşkî de serkeftinek bi dest bixe. Her wiha ji bo vê serkeftinê û zanyariyan jî bi dest bixe, ji welatê xwe bi hezaran km dûr hem têkoşîna bidestxistina zanyariyên karê xwe daye û heman demî de ew bi hestên niştimanperwerî û eşqa welat kû buye sî û li hemû deverî ketiye peywî, li her nefesekî de, li gel welatê xwe jiyaye û di demên tengî û zehmetiyan de dîsa karê xwe daniye aliyek û ji bo xizmeta welat û gelê xwe rabuye piya. Her wiha piştî çendîn salên zehmetiyên li welatên xeribî û biyaniyê careke din vegeriya ya welatê xwe. Erê niha ew vegeriyaye, lê belê êdî ew ne wekî xortekî xwendekare. Ew wekî bizişkekî navsal, li beşa xwe de û li cîhanê de bi awayeke gelekî serkeftî vegeriya welat û dixwaze li avadankirina Kurdistanê de ew jî xizmeta welat û gelê xwe bike... Erê emê niha dest bi çîroka xwendekareke Kurdê niştimanperwer, şoreşger û her wiha bizişkekî li beşa xwe de serkeftî bikin. Dr. Hiseyn Kîkî kiye? Ew li Dimeşqê taxa Kurda li sala 1938 an hatiye dine. Xwendina xwe ya seretayî, navendî, duwayî navêndî

Dr. Hiseyn Kîkî li Şamê qedandiye. Paşê li Zanîngeha Dimeşqê beşa ziman û wêjeya Ingilîzî xwendiye. Li sala 1964 çuye Elmanya û li Elmanya Bekalaryos wergirtiye û paşê 7 sal beşa bizişkî xwendiye. Pênc salan li nexweşxaneya Berlîna rojava û Elmanya pisporî xwendiye. Li wir demek dirêj emeliyatan kiriye û li sala 1984 an de dest bi bizişkiya Çînî û bizişkiya bi derzî an jî Akupunktur kiriye. Di dema kû li Suriye bekaloriya xwe wergirtibu û çar sal jî edebê Ingilîzî xwendibu lê berî kû biqedîne ji ber karûbarên şoreşgerî mecbur maye terka Suriyê bike û çû Elmanya. Dr Hiseyn Kikî di derbarê hoya terkkirina Suriyê de wiha dibêje Dema ku min li banka navendiya Şamê kar dikir Sînemxan Celadet Bedirxan wek seredanî hatibu Şamê û dixwest perê Surî biguherîne perê Êraqê. Ji ber kû asayişa Surî telefona wî guhdardikirin. Ji dayika wî Rewşen Bedirxan re digotin tu ji bo şoreş pere dicivînî û yekî bi tereye dixwest pere biguherine dive tu navê wî bidîme. Gotin Sînemxan em icaze nadin te heya tu navê wî kesî bidî me. Sînemxan gotibû navê wî nayê bîramin. Roja din ez çum cem wî got îcaze nadin min heya ku ez navê te bidim. Ez çum min Pasaporta xwe çêkir û min dev ji karê xwe berda

û 09.01.1964 an de ez ji şamê derketim û çûme Berlîn. Her wiha Dr Hiseyn piştî kû diçe Elmanya, ji ber kû bawernameya wî ya xwendina bilind qebul nakin ew carekedin mecbur dimîne û xwendina xwe ya bilind (Bekalorya) ya Elmanî werdigre. Ew dîsa pêşî diçe beşa ziman dixwîne rojê 5 demjimêr û bi şev jî 5 demjimêr dixwîne û paşê jî bawernameya xwe werdigre kû li Elmanya beşa bizişkî bixwîne. Her wiha beşa bizişkî jî bi serkeftî diqedîne. Dr Hiseyn Kîkî di derbarê bizişkiya derziyê de wiha dibêje: Bizişkiya derziyê de hemû tişt bi êşe, yê pişt, çok, ishal û kesên ku dixwazin dest bi cixare berdin an jî kesên qelew kû dixwazin weznê xwe kêm bikin û her wiha carna jî kesên nexweşiya şekir li gel wan heye bi derziyên Çînî em dikarin hinek wan tiştan cihnişan bikin. Ji ber ku nexweşiya şekir bi tenê carekî naçe. Karê wan bi giştî hessasiyete her wiha ji bo iltihabatan bizişkiya Çînî dikare bête bikaranîn. Berî her tiştî ji bo ser êşê, Mîgren û van hemu nexweşiyan ev bizişkiya Çînî dikare bête bikaranîn. Ji Şamê heya Ewrupa her xebat... Dr Hiseyn Kîkî di dema kû li Şamê xwendekar bû

ew û li gel hevalên xwe bi armanca alikarî kirina Kurdên kû ji rojavayê Kurdistanê bajarên wekî Efrîn, Qamişlo, Çiyayê Kurmanca û Kubanê komeleya xwendekaran li salên 1957 an de bi navê Komeleya Xwendekarên Kurdên Rojava li Şamê komeleya xwe dadimezrênin. Dr Hiseyn li bîranînên xwe de lêgerînek dike û ew wiha behsa wan rojan dike: Li salên 55 û 54 an de û 57 a li Şamê me Komeleya Xwendekarên Kurdên Rojava damezrand û piştî çend salan ji wan hevalan gelek hatin Ewrupa û gelek ji wan jî vegeriyan Kurdistanê xwedê lê xweş be Dr Emîr Cemşîd Bedirxan, Dr Mihemed Salih Cuma Dr Emer Şêxmus û gelek hevalên me yên din kû li Ewrupa mane li gel vê komeleya me bûn. Salên 1992 an de dîsa vedigere welat Dr Hiseyn Kîkî li Ewrupa jî dev ji kar û barên niştimanperwerî bernade û piştî damezrandina komeleyeka din li Ewrupa û her wiha raperîna başûrê Kurdistanê ew ji bo xebat dîsa vedigere Kurdistanê. Kîkî wiha didomîne: Li Ewrupa jî me Komeleyên Kurdên Ewrupa damezrand û her wiha ez li serokatiya komeleya xwendekarên Kurd li Berlîn bûm. 1991 dema Seddamê dîktator şerê Kurda kir li televizyonan de dema me dît bandoreke mezin li ser me kir û li ser vê yekê me li Elmanya komeleyeke din damezrand Krista û Guber, û Yasîr Elereşî kû ji Kurdê Şamê ye ew jî li gel me bû. Li ser navê komelê me gelek cilûberg û derman berhevkir û me şand Kurdistanê. Paşê me li Barzan Gund avakir me motora avê ji wan re anî, me pez ji wanre anî û me ji xelkê deverê re medreseyek avakir û li sala 1992 an de min demekî li nexweşxaneya Diyana kar kir ez û li gel doktoreke Kurdên rojavayî û Krîsta Alf ku Elmane ligel me bûn û her wiha du Nujdarên Elmanî kû xelkê Berlîn bun wan jî li gel me kar dikir. Li sala 1993 an de ez dîsa li gel televizyona Elmanî ya Dortmund hatim

Kurdistanê û em hemû Kurdistanê geriyan li wî demî em li Selahaddîn diman. Kak Felakeddîn Kakayî jî li gel me bû û ewî organizasyona me çêdikir. Birastî gelek alikariya me kirin û em wî demî hemû Kurdistanê geriyan. Em çun cihên enfalan û me makineyên cil dirutinê anîn li wir belavkirin. Paşê ew filma dokumentiya kû me amadekirî li Elmanyayê li hemû televizyonên Elmanî de me belavkirin kû her kes ji rewşa Kurd û başûrê Kurdistanê agahdar bibe. Ji bo alikariya Kurdan li Elmanya pere berhevdikin Li Elmanyayê bajarê ku Dr Hiseyn Kîkî dijî her sal festîwalek tê çêkirin li wan festiwalan de ew li gel hinek hevalên xwe yên komeleyê ji bo alikarîkirina başûrê Kurdistan pere berhev dikin. Kîkî di derbarê vê yekê de wiha dibêje: Li festîwalên li Elmanya de li ser navê Meclisa Aştî (Friedens Plenum) ku me avakiribû, li ser navê meclîsê me pere berhev dikir û wan pereyan Krista Alf bi xwe wan pereyan dianî Kurdistanê li gelê Kurd belavdikir û carna jî teslîmî Hikumeta Kurdistana Hewlêr dikir. Cara herî dawî jî ji bo gundê Barzan 10.000 Mark pere teslîmî wezîr kir kû gundên Barzan zûtir xelas bikin.Wan jî me dişand Kurdistanê û ji bo avadankirina Kurdistanê me alîkarî dikir. Dema kû picek rewşa başûr baş bû êdî me alikariyên xwe dişand ji bo Kurdên Şamê. Alîkariyên me piranî Derman û pere bûn. Eve 16 sala ew festiwal heta niha jî li Elmanya dimîne û didome. Li demên festîwalê de her rojname dû rupel cîh vediqetîne rewşa Kurdan. Dîsa vedigere welat û êdî bicîh dibe, lê burokrasî ... Dr Hiseyn Kîkî li salên 2000 û heta 2005 an wek sekreterê komeleya bizişkan û 2005 heta 2006 an jî wek Serokê Komeleya Bizişkên Elmanya jî kar dike. Li sala 2006 an de ew dîsa vedigere Kurdistanê û dûbare li hemû Kurdistanê digere. Biryar dide êdî li Kurdistanê bicîh bibe. Kîkî di derbarê bicîhbuna

‫‪24‬‬

‫شيعر‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫بۆچی (مەحموود دەروێش) قەسیدەی (كوردستان)ـی لە‬ ‫دیوانەكانیدا باڵو نەكردووەتەوە؟‬

‫ئاماده‌كردنى‪ :‬ساالر تاوەگۆزی‬ ‫زۆرێك لە خوێنەرانی مەحموود‬ ‫دەروێش نەیانبیستووە كە ئەو شاعیرە‬ ‫قەسیدەیەكی بەناوی (كوردستان)‬ ‫هەیەو لەساڵی ‪ 1972‬دا لە رۆژنامەی‬ ‫( التآخي) زمانحاڵی (پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان) لە بەغدا باڵو بووتەوە‪،‬‬ ‫هۆكاری بێئاگایی خوێنەرانی مەحموود‬ ‫دەروێش لە قەسیدەی كوردستان بۆ ئەوە‬ ‫دەگەڕێتەوە كە كاتی خۆی ئەو شاعیرە‬ ‫قەسیدەكەی لە هیچكام لە دیوانەكانیدا‬ ‫باڵو نەكردووەتەوە‪ ،‬ئێمە وەك خۆمان‬ ‫چاومان بە كۆی بەرهەمەكانی مەحموود‬ ‫دەروێش دا گێڕا كە لەساڵی ‪ 1971‬باڵو‬ ‫كراوەتەوە كە لە دیوانی (أوراق الزیتون)‬ ‫یش لەخۆی دەگرێت‪ ،‬بەاڵم قەسیدەی‬ ‫ناوبراومان تێدا نەبینی‪ .‬جگە لە ئێمە‬ ‫نووسەری كورد (سیامەند ئیبراهیم)یش‬ ‫لە ماڵپەری (كورداخ) ئاماژەی بەوە‬ ‫داوە‪.‬‬ ‫دەگێڕنەوە كە یەكێك لە نووسەرانی‬ ‫كورد لە ماڵەكەی خۆی لە (عەممان)‬

‫لە ساڵی ‪ 2007‬سەردانی مەحموود‬ ‫دەروێشی كردووەو پرسیاری لێكردووە‪:‬‬ ‫بۆچی قەسیدەی كوردستان لە‬ ‫دیوانەكانتدا باڵو ناكەیتەوە ؟ مەحموود‬ ‫دەروێشیش پێی گوتووە لەبەر ئەوەی‬ ‫كە خاوەنەكانی خانەكانی چاپ و باڵو‬ ‫كردنەوە باڵوكردنەوەی ئەو قەسیدەیە‬ ‫لە دیوانەكانمدا رەت دەكەنەوە!‪.‬‬ ‫دوور لە مەدای راستی و دروستی‬ ‫ئەم گێڕانەوەیە‪ ،‬پێمانباشە جارێكی‬ ‫دیكە بپرسین گەلۆ هۆكاری باڵو‬ ‫نەبوونەوەی قەسیدەی كوردستان لە‬ ‫دیوانەكانی مەحموود دەروێشدا چییە؟‬ ‫ئەگەر بێت و لەرووە هونەرییەكەیەوە‬ ‫وەاڵمبدەینەوە دەڵێین‪ :‬پێدەچێت‬ ‫هۆكارەكە بۆ بێهێزی قەسیدەكە لەرووی‬ ‫هونەرییەوە بگەڕێتەوە‪ .‬بەاڵم هۆكارێكی‬ ‫دیكە یان وەاڵمێكی دیكە هەیە كە لە‬ ‫وەاڵمی پێشوو زۆر بەهێزترە‪ ،‬ئەویش‬ ‫پەیوەندی بە جەماوەرە عەرەبییەكەی‬ ‫مەحموود دەروێشەوە هەیە‪ ،‬بەومانایەی‬ ‫كە شاعیر ویستوویەتی پێ بەپێ‬ ‫لەگەڵ جەماوەرەكەی بڕوات و زیزیان‬

‫نەكات‪ ،‬چونكە ئەگەر ئەو قەسیدەیەی‬ ‫باڵو بكردابایەتەوە لەالیەن جەماوەرە‬ ‫عەرەبییەكەی شاعیرەوە پێشوازییەكەی‬ ‫باشی لێنەدەكرا‪ .‬رەنگە لێرەدا كەسێك‬ ‫بپرسێت‪ :‬ئەدی لۆ مەحموود دەروێش‬ ‫قەسیدەی (لیس للكردي إال الریح)ـی‬ ‫لە دیوانەكانیدا باڵوكردیتەوە كە كاتی‬ ‫خۆی بۆ (سەلیم بەرەكاتی) نوسیبوو‬ ‫؟‪ .‬وەاڵمی ئەم پرسیارە قورس‬ ‫نییە‪ ،‬چونكە جیاوازی هەیە لەنێوان‬ ‫قەسیدەیەك كە وەك گەلێك بەكورددا‬ ‫هەڵبدات و بەرگری لێبكات‪ ،‬قەسیدەیەك‬ ‫كە بە شێوەیەكی شەخسی و سۆزداری‬ ‫بۆ كۆنە هاوڕێیەكی كوردی خۆی‬ ‫نوسرابێت‪ ،‬كە ئەویش سەلیم بەرەكاتە‪.‬‬ ‫لێرەدا پێمانباشە كە ئیدی لەسەر‬ ‫شیكردنەوەو تەخمینكردن نەڕۆین‪،‬‬ ‫چونكە ئامانجی ئێمە پرسیاركردنە‬ ‫لە پەیوەندی شاعیرێكی عەرەبی‬ ‫بەجەماوەرەكەیەوە‪ ،‬بەتایبەتی لەئەم‬ ‫قۆناغەدا پەیوەندی رۆشنبیری عەرەبی‬ ‫و جەماوەری عەرەبی خەوشێكی زۆری‬ ‫تێدایە‪.‬‬

‫لەناوی خاكی كوردستانا‬ ‫كوردستان‬ ‫لەوخاكەدا كە ترس و سووتاندن تیایا‬ ‫وەرگێڕانی‪ :‬جەاللی میرزا كەریم ئێشك ئەگرێ‪،‬‬ ‫ناوەشێنرێ ؟‪.‬‬ ‫« با هەر بمرن كرێكاران‪،‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ئەگەر وتیان‬ ‫لەگەڵتاناین‪..‬‬ ‫ئیتر ئێمەش لەمەودواوە‪..‬‬ ‫لەگەڵتاناین‪..‬‬ ‫ئەڵێین‪ :‬هەر بژی عوروبە‪.‬‬ ‫كاتێ بۆمبا لەكێوا ئەتەقێتەوە‬ ‫ئەی عوروبە!‬ ‫دڵی خەڵكی‪ .‬لەگەڵتانە‪..‬‬ ‫بەناو خاكی كوردستانا تێپەڕ ببە‪.‬‬ ‫چاوی خەڵكی لەتەكتانا بەسەر دڕكا‬ ‫تێپەڕ ببە‪ .‬ئەوا دروێنەی هاوینە‪.‬‬ ‫گوێ ناداتێ لەگەڵتانا ئەڕوا‪ .‬ئەڕوا‬ ‫ئاخۆ ئەتوانی‪ .‬ببینی؟؟‬ ‫كۆیلەكانی هەموو دنیا‬ ‫نەء‪ .،‬نابینی‬ ‫لەكەمەری ئۆقسانوسەوە تاباكوور‬ ‫ئەگەر لەلولەی تۆپەوە تێ بڕوانی‪.‬‬ ‫لەگەڵتانان‪ .‬لەگەڵتانان‬ ‫نەتەوەكەم!‬ ‫***‬ ‫پیاو خراپان پەالماری‬ ‫لەگەڵتانام‪..‬‬ ‫مێژوویان دایت‬ ‫دایك و باوكم لەگەڵتانە‬ ‫بەناوی تۆو عرووبەوە‬ ‫زەیتونیشم‪ ،‬بۆی پرتەقاڵ‬ ‫خوێن ئەڕێژرێ‬ ‫لەگەڵتانە‪..‬‬ ‫ئێستا پێاڵو فەرمانڕەوایی تۆ ئەكا‬ ‫سۆزو هۆنراوەكانیشمان‬ ‫بەناوی تۆو عرووبەوە‬ ‫سەربازێكن لەكوشتارا‪ .‬لەپاڵتانان‪.‬‬ ‫لە رۆخی دیجلەو فوراتا‬ ‫ئەی ئەوانەی وەك یاساوڵ‬ ‫مێژوو ئەدەنە بەر چەقۆ‬ ‫خۆر لەزنجیرو پێوەندی پیاوی ناپاك‬ ‫نەتەوەكەم‬ ‫ئەپارێزن‬ ‫ئیتر ئەوەندەمان بەسە‬ ‫تۆف و زریان‪ .‬لەیەكترمان دانابڕێ‪..‬‬ ‫بالەخۆیان و تابوریان بێ بەری بین‪.‬‬ ‫خەباتی نەتەوەكەتان‪ .‬خەباتمە‬ ‫نەتەوەكەم!‬ ‫كەسوارێكتان لێ ئەگلێ‬ ‫دوژمنانت توڕدەرە ناو‬ ‫ئەڵقەی پەت لەملی منا‪..‬‬ ‫سەرەنوێلكی پیسی رۆژگار‬ ‫ئەجەڕێنرێ‪.‬‬ ‫هەتا وەكو ڕومان ببێ‬ ‫بڵێین‪ :‬هەر بژی عوروبە‬ ‫‪2‬‬ ‫نەك لەسەر الشەی مردوان‬ ‫« دەسا هەر بژی عوروبە»‬ ‫بڵێین‪ :‬هەر بژی عوروبە‪.‬‬ ‫سەاڵحەددین!!‬ ‫ئەی تۆ ؟‬ ‫‪3‬‬ ‫ئەوە ئەسپەكەی تۆش گال ؟‬ ‫ئەی شەهرەزاد!‬ ‫ئااڵكەی تۆش نەوی كرا ؟‬ ‫شەوگار‪ .‬ڕاوی بەیان ئەكا‬ ‫ئایا شمشێرەكەی دەستت‬

‫باخەكانی كوردستانیش‬ ‫وەرزێكی پڕ ژان و زامن‬ ‫خۆشەویستی و‬ ‫چرپە و هەواڵی دراوسێ‬ ‫قەدەغەیە‪.‬‬ ‫تەنیا ئەوەی كە ڕەوا بێ‬ ‫«خوێنی كوردە‪..‬‬ ‫بۆتە نەوتی هەڵگیرسانی‬ ‫ئاگردانی كینەو ڕقیان»‬ ‫نەوتی چرای ڕیسواییان‬ ‫لەمەرگی خەڵكی تردایە‬ ‫ئەی شەهرەزاد!‬ ‫داستانی پڕ قارەمانی‬ ‫لەشەوانی خەونی خۆشتا‬ ‫سەراپا ژەنگی هەڵهێنا‬ ‫یادگارو‪ .‬ئەو جوانوەی‬ ‫بەسەر كێوی چەقۆو ڕما‬ ‫هەڵ ئەزنێ‪..‬‬ ‫خۆشەویستی و‪ .‬ئەو شمشێرەی‬ ‫لەتێكۆشان وازی هێنا‬ ‫سەراپا ژەنگی هەڵهێنا‪..‬‬ ‫***‬ ‫شەرمەزارییە بۆ بەغدا‬ ‫كە تەنیا شت تیاڕوا بێ‬ ‫« خوێنی كورد بێ‪»..‬‬ ‫لەڕادیۆدا‪..‬‬ ‫لەڕۆژنامەی بەیانیدا‬ ‫ڕەنگی الپەڕەی ڕۆژنامە‪ .‬لەم شارەدا‬ ‫ئاودامان خڵتانی خوێنە‬

‫مەحموود دەروێش‬ ‫سەرنیشانی هەواڵ تیایا‬ ‫وائەنوسرێ‪:‬‬ ‫«سەرجەم قەاڵچۆمان كردن»‬ ‫ڕەوەی گورگ شانازی ئەكاو‬ ‫لەخۆشیدا هەر بزەی دێ‪.‬‬ ‫« ئەم خاكی كورستانەمان‪..‬‬ ‫كێاڵ‪ .‬بست بەبست گۆڕمان تیا چاند»‬ ‫« بەهەزاران‪ .‬كەللەسەرمان‪..‬‬ ‫بێ ژمارە‪ .‬لەناویا چاند»‬ ‫***‬ ‫ئەی شەهرەزاد!‪.‬‬ ‫شەوگار‪ .‬ڕاوی بەیان ئەكا‬ ‫خۆشەویستی قەدەغەیە‬ ‫پێخەفی نەر م ونیانت‬ ‫لەبەر پێی گەورەی چەپەڵتا‬ ‫توڕ دراوە‪..‬‬ ‫سێاڵوی خوێنی كوردستان‬ ‫خوێن ڕێژانی ئەخنكێنێ‬ ‫هەر كەسێكیش كە یاری بەئاگر بكا‬ ‫لەئەنجاما ئەبێ هەر خۆی بسوتێنێ‬ ‫ئەی شەهرەزاد!‪..‬‬ ‫تەنیا هەر ئەوان ئەمرن‬ ‫كە چرای شەویان بەنەوتی‬ ‫خەڵكی تر هەڵ ئەگیرسێنن‪..‬‬ ‫ئیتر خوات لەگەڵ هەتاكو‬ ‫چیرۆكی چەرخی داهاتوو‬ ‫چەرخی‪ .‬بازوی شۆڕشگێڕان‬ ‫دیوارەكانی هەڵ ئەچنێ (*)‪.‬‬

‫(*) ئەم قەسیدەیەی (مەحموود دەروێش) لەژمارە ‪15‬ـی باڵوكراوەی (ڕۆڤار) باڵو بووەتەوە كە لەالیەن‬ ‫دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم دەرچووەو ژمارەكەش تایبەتە بە (جەاللی میرزا كەریم)‪ .‬مەبەست لەدووبارە‬ ‫باڵوكردنەوەی لێرەدا ئەوەیە كە جارێكی دیكە قەسیدەكە بخەینەوە پێشچاوی خوێنەران‪ .‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫جێگەی سەرنجە ئەوەیە كە لەنێوان دەقە عەرەبییەكەی قەسیدەكە كە لە ژمارە (‪)37‬ی ‪1‬ی نیسانی ‪2011‬‬ ‫لەرۆژنامەی (الغاوون) باڵوبووەتەوەو دەقە كوردییەكەی كە (جەاللی میرزا كەریم) وەری گێڕاوە جیاوازییەك‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەوەیش یان بۆ وەرگێڕانەكە دەگەڕێتەوە‪ ،‬یانیش بۆ جیاوازی نێوان ئەو دەقەی عەرەبییەی قەسیدەكە‬ ‫كە (جەاللی میرزا كەریم) پشتی پێبەستووە‪ ،‬لەگەڵ ئەو دەقە عەرەبییەی قەسیدەكە كە لەدوای ئەو بابەتە‬ ‫باڵوبووەتەوە كە من لەرۆژنامەی (الغاوون) وەرمگرتووەو وەرمگێڕاوە‪( .‬ساالر تاوەگۆزی)‪.‬‬

‫‪25‬‬

‫شيعر‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫وێنەكان‬

‫هۆنراوەی‪ :‬سهمیر خورانی (*)‬ ‫وەرگێڕانی‪ :‬ساالر تاوەگۆزی (**)‬ ‫وێنەكان‬ ‫وێنەكان‬ ‫وێنەكان‬ ‫لەگشت وێنەكان بێزار بووم‬ ‫چەند وێنەیەك لەسەر مێزەكانن‬ ‫چەند وێنەیەك لەسەر رەفەكان‬ ‫چەند وێنەیەك لە گۆشەكاندان‬ ‫چەند وێنەیەك لەسەر لێواری‬ ‫ئاوێنەكان‬ ‫چەند وێنەیەك بەدیوارەكەدا‬ ‫هەڵواسراون‬ ‫چەند وێنەیەك لەماڵەوەن‬ ‫چەند وێنەیەك لە فەرمانگەكان‬ ‫چەند وێنەیەك لەترۆمبێلەكان و‬ ‫چەند وێنەیەكیش لە شەقامەكان‬ ‫چەند وێنەیەك بەسەر سنگ و‬ ‫بەرۆكەوەن‬ ‫چەند وێنەیەك لەسەر لووتكەی‬ ‫باڵەخانەكان‬ ‫چەندین وێنەیش لەناو زباڵن‬ ‫چەند وێنەیەك لە مەیدانەكانی‬ ‫شاردان‬ ‫چەند وێنەیەك لە زەیتن‬ ‫چەند وێنەیەكیش لەبەرد‬ ‫چەند وێنەیەك لە برۆنزن‬

‫كردستان‬ ‫‪1‬‬

‫معكم قلوب الناس‬ ‫لو طارت قذائف في الجبال‬ ‫معكم عيون الناس‬ ‫فوق الشمس تمشي ال تبالي‬ ‫معكم عبير األرض‬ ‫من خصر المحيط إلى الشمال‬ ‫معكم أنا‪ ...‬أمي‪ ...‬وزيتوني وعطر‬ ‫البرتقال‬ ‫معكم عواطفنا‪ ...‬قصائدنا‬ ‫جنود في القتال‬ ‫يا حارسين الشمس من أصفاد‬ ‫أشباه الرجال‬ ‫ما مزقتنا الريح إن نضال أمتكم‬ ‫نضالي‬ ‫إن خر منكم فارس شدت على‬ ‫عنقي حبالي‬ ‫‪2‬‬

‫تحيا العروبه!‬ ‫هل خر مهرك يا صالح الدين‬

‫(‪)1‬‬

‫چەند وێنەیەكیش لەوەهمن و‬ ‫لەناو دەماغی ژەنگاویماندا‬ ‫خۆشەكراون‬ ‫وێنەی بچووكی كەسانێكی‬ ‫قەڵەون‬ ‫وێنەی گەورەی كەسانێكی‬ ‫بچووكن‬ ‫***‬ ‫لەمنداڵیماندا چەندە وێنەمان‬ ‫خۆشدەوێت‬ ‫لەگەنجێتیماندا چەندە وێنە‬ ‫دەپەرستین‬ ‫لەپیریماندا چەندە لەوێنە‬ ‫دەترسێین‬ ‫لە خەڵوەتیشدا چەندە رقمان‬ ‫لەوێنەیە‬ ‫***‬ ‫چەند وێنەیەك هەن دەبێت‬ ‫خۆشمان بوێن و‬ ‫بەزۆر هەڵیانبواسین‬ ‫***‬ ‫چەند وێنەیەك هەن‬ ‫خۆشماندەوێن‬ ‫وەلێ ناتوانین بیانبینین‬ ‫***‬ ‫چەند وێنەیەك هەن كە هۆگریان‬ ‫بووین‬ ‫بەاڵم دڕێندران‪.‬‬ ‫هل هوت البيارق‬ ‫هل صار سيفك صار مارق؟‬ ‫في أرض كردستان‬ ‫حيث الرعب يسهر والحرائق‬ ‫الموت للعمال إن قالوا‪:‬‬ ‫لنا ثمن العذاب‬ ‫الموت للزراع إن قالوا‪:‬‬ ‫لنا ثمن التراب‬ ‫الموت لألطفال إن قالوا‪:‬‬ ‫لنا نور الكتاب‬ ‫الموت لألكراد إن قالوا‪:‬‬ ‫لنا حق التنفس في الحياة‬ ‫ونقول بعد اآلن‪ :‬فلتحيا العروبه‬ ‫مري إذا في أرض كردستان‬ ‫مري يا عروبه‬ ‫هذا حصاد الصيف هال تبصرين؟‬ ‫لن تبصري‬ ‫إن كنت من ثقب المدافع تنظرين‬ ‫يا أمتي‬ ‫باسم العروبة‬ ‫يستباح الدم تحكمك النعال‬ ‫باسم العروبة‬ ‫يطعن التاريخ من شطآن دجلة‬

‫چەند وێنەیەكی نوێیش هەن‬ ‫كە هۆگریان دەبین‬ ‫ئایا ئەوانیش دەدڕێندرێن ؟‬ ‫***‬ ‫یادەوەریمان پڕبووە لەوێنە‬ ‫چەند وێنەیەك هی خواوەندەكانن‬ ‫چەند دانەیەكیش هیی بتەكان‬ ‫چەند وێنەیەك هیی ئازیزان و‬ ‫چەند وێنەیەكیش هیی خۆمان‬ ‫***‬ ‫ئاخۆ كەی وێنەكانی خۆمان‬ ‫لەجێگەی وێنە نابووتەكان‬ ‫هەڵدەواسین؟!‪.‬‬ ‫د‪ .‬سەمیر خۆرانی‬

‫‪2005/9/13‬‬

‫(‪ )1‬سیرە ذاتیة لرجل یحترق ‪.68‬‬ ‫(*) لەساڵی ‪ 1969‬لە شاری (كەركوك) لەدایك بووەو بەشێك لە خوێندنی سەرەتایی لەوێ‬ ‫تەواو كردووە‪ ،‬دواتر لە نیوەی دووەمی حەفتاكانی سەدەی رابردوو ماڵیان هاتووەتە (شەقاڵوە)‬ ‫و لەوێ خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی و بەشێك لە خوێندنی ئامادەیی تەواو كردووە‪ .‬دواتر‬ ‫هاتوونەتە (هەولێر) و هەر لەوێ خوێندنی ئامادەیی تەواو كردووەو پاشان لە بەشی عەرەبی‬ ‫لە كۆلێژی پەروەردە لە زانكۆی سەالحەددین وەرگیراوەو ساڵی ‪ 1991‬بڕوانامەی بەكالۆریۆسی‬ ‫بەدەستهێناوە‪ .‬لەنێوان سااڵنی ‪ 1993-1991‬لەئامادەیی (سەفین) لەشەقاڵوە وەك مامۆستای‬ ‫زمانی عەرەبی بووە‪ .‬لەساڵی ‪ 1996‬دا لەزانكۆی سەالحەددین بڕوانامەی ماستەری لە (ئەدەبی‬ ‫عەرەبی هاوچەرخ) بەدەستهێناوەو هەر لەهەمان زانكۆیش لەساڵی ‪ 2004‬بڕاوانەی دكتۆرای لە‬ ‫(رەخنەی ئەدەبی هاوچەرخ) وەرگرتووە‪.‬‬ ‫(سەمیر خۆرانی) جگە لەوەی كە شاعیرەو خودان چوار كۆمەڵە شیعری بەزمانی عەرەبی‬ ‫چاپكراوە بەناونیشانی (الرحیل عبر المدارات ‪ ،2002‬صوب الملكوت تطیر العصافیر ‪ ،2005‬حفنە‬ ‫من ثلوج الجبل ‪ ،2006‬سیرة ذاتیة لرجل یحترق ‪ )2007‬كتێبێكیشی لەبواری رەخنەی ئەدەبی‬ ‫بەناونیشانی (المرآة والنافذة) هەیەو خودان چەندین لێكۆڵینەوەی رەخنەییشە‪ .‬هەروەها‬ ‫زمانەكانی (سریانی‪ ،‬كوردی‪ ،‬عەرەبی‪ ،‬ئنگلیزی) دەزانێت‪ ،‬جگە لەوە رۆژنامەنووسەو بەشداری‬ ‫لە دەركردنی گۆڤاری (الینبوع‪ ،‬ردیا كلدایا) دا كردووەو لەچەندین گۆڤارو رۆژنامەو ماڵپەری‬ ‫ئەلیكترۆنیدا بابەت وتوێژینەوەی باڵو كردووەتەوەو هەروەها بەشداری لە دامەزراندنی (كۆمەڵەی‬ ‫رۆشنبیری كلدان) و (یەكێتی ئەدیبان و نووسەرانی كلدان و سریان) كردووەو ئەندامی (یەكێتی‬ ‫ئەدیبان ونووسەرانی عێراق)ە‪ .‬سەرچاوە‪( :‬المشهد الثقافي في عنكاوا)‪ ،‬نوری بطرس‪.‬‬ ‫(**) ماستەر لە (ئەدەبی بەرارود)‪.‬‬

‫والفرات‬ ‫يا أمتي‬ ‫لم يكفنا أنا براء‬ ‫منهم ومن طابورهم‬ ‫لم يكفنا أنا براء‬ ‫ألقي لمزبلة الزمان‬ ‫أخس ما عرف الزمان‬ ‫ألقي عدوك يا عروبه!‬ ‫ونقول بعد اآلن‪ :‬فلتحيا العروبه‬ ‫يا شهرزاد‪ ...‬يا شهرزاد‬ ‫الليل يفترس الصباح‬ ‫وحقول كردستان موسمها جراح‬ ‫الحب ممنوع وهمس الجار ال‬ ‫شيء مباح‬ ‫إال دم األكراد نفط الموقدين‬ ‫مصباح عارهم بموت اآلخرين‬ ‫‪3‬‬

‫يا شهرزاد‬ ‫هدأت أساطير البطولة في لياليك‬ ‫المالح‬ ‫والذكريات البيض والمهر الذي‬ ‫ركب الرماح‬

‫والحب واألمجاد والسيف الذي‬ ‫مل الكفاح‬ ‫عار على بغداد ما فيها مباح‬ ‫إال دم األكراد في المذياع‬ ‫في صحف الصباح‬ ‫حبر الجرائد في مدينتنا دم‬ ‫إنا أبدناهم وتعتز الذئاب وتبسم‬ ‫إنا زرعنا أرض كردستان‬ ‫لحدا عاريا من فوق لحد‬ ‫إنا زرعناها جماجم ال تعد‬ ‫يا شهرزاد‬ ‫الليل يفترس الصباح‬ ‫الحب ممنوع ومخدعك الوثير‬ ‫ملقى على أقدام سيدك الحقير‬ ‫ودماء كردستان تغرق سافحيها‬ ‫والالعب المأفون بالنيران‬ ‫سوف يموت فيها‬ ‫يا شهرزاد‬ ‫ما مات إال الموقدون‬ ‫مصباحهم ظلما بزيت اآلخرين‬ ‫فإلى اللقاء مع العصور القادمه‬ ‫قومية العصر الذي‬ ‫صنعته كف الثائرين‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬ ‫رەهەندە گەپەكانی‬ ‫ئاوارەییم‬

‫پێشڕەوی سەید برایمی‬

‫مەدالیای ئیفتیخار‬

‫تاقانەی هەولێریان برایمەفەندی‬

‫مارف كۆیی‬

‫لەوەتی هەستی بە خۆی كردووە كۆمۆنیست بووە‪ ،‬چونكە لە‬ ‫خێزانێكی چەپ و پێشكەوتووخواز پەروەردە بووە‪ .‬بڕوایەكی‬ ‫زۆری بە بیری چەپ و خەباتی كرێكاری و هەژاران و ڕەنجدەران‬ ‫هەیە‪ ،‬هەرچەند لە خێزانێكی دەستكورت نەبووە‪ ،‬بەڵكو مام‬ ‫ناوەند بووە‪ .‬باوكی خاوەنی چەند گامێش و دوو سێ خانوو‬ ‫بووە لە گەڕەكی بایزاغ��ای كۆیە‪ .‬یەكێ لە خانووەكانی كە‬ ‫كۆش��ك بووە‪ ،‬بەكرێ داویەتییە حكومەت بۆ قوتابخانە‪ ،‬كە‬ ‫تازە قوتابخانەی دووەمی میری لە كۆیە كرابۆوە‪ ،‬لە كۆتایی‬ ‫س��ییەكاندا‪ .‬یەكەمیان قوتابخانەی (ئوال) ئەوی دیكەیان (‬ ‫سانیە)‪ ،‬كە لەماڵی ئەوان بوو‪ .‬هەر لە قوتابخانەی سەرەتایی‬ ‫بووە‪ ،‬باڵوكراوەكانی حزبی تەحروری ئەوس��ا ( شیوعی) لە‬ ‫چلەكاندا دابەش كردووە بەسەر دۆست و الیەنگرانی حزب‪.‬‬ ‫لە ساڵی ‪ 1953‬لە كۆیە دەرچووەو چوون بۆ بەغدا‪ ،‬لەوێش‬ ‫ه��ەر كاری حزبی كردووە‪ ،‬ب��ە تایبەتی لە كاری چاپەمەنی‬ ‫حزب‪ .‬لە ‪ 1963‬بۆتە پێشمەرگە‪ .‬لە سەرەتای حەفتاكاندا لە‬ ‫رۆژنامەی بیری نوێ و چاپخانەی حزب دەست بەكار بووە‪.‬‬ ‫لە ساڵی ‪ 1973‬لەڕێگای حزبەوە بۆ خوێندن هاتۆتە ئەڵمانیای‬ ‫رۆژهەاڵت‪ .‬دوای ئەوەی بەعس كەوتە گیانی شیوعیەكان لە‬ ‫‪ 1978‬ناچار بوو لەوێ دابمەزرێ و كار بكاو ژنیش بهێنێ‪.‬‬ ‫تا دی��واری بەرلین نەڕوخا لە مانگ��ی ‪10‬ی ‪ 1989‬من كاك‬ ‫مارفم نەدیبوو‪ .‬نەش��مزانی بوو‪ ،‬ك��ە كۆییەك لە ئەڵمانیای‬ ‫رۆژه��ەاڵت دەژی‪ .‬من لە بەرلینی رۆژئاوا دەژیام‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ب��ۆ ئێمە چوون بۆ بەرلینی رۆژهەاڵت زەحمەت نەبوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بۆ خەڵكی ئەوێ زۆر زەحمەت‪ ،‬بۆ ئەڵمانەكان هەر یاس��اغ‬ ‫بوو‪ .‬كە دیوار روخا بە لێشاو روویان دەكردە بەرلینی رۆژئاوا‬ ‫هەریەكەشیان ‪ 100‬ماركی رۆژئاواییان وەردەگرت بۆ مەسرەف‪.‬‬ ‫لە ‪ 1990‬لە ڕێگای خوالێخوشبوو فریاد محێدین‪ ،‬كە ئەویش‬ ‫خەڵكی كۆیە بوو ناس��یم‪ .‬ئیدی لەوس��اوە تا پێمان كرابێ‬ ‫دۆستایەتی و كۆییاتی و خۆییاتی خۆمان كردووە‪ ،‬تا ئێستاش‬ ‫بەردەوامین‪.‬‬ ‫كاك مارف ل��ە ڕادەبەر حەزی لە خوێندنەوەیە‪ ،‬بە تایبەتی‬ ‫بابەتە سیاس��ی و مێژووییەكان‪ .‬بە ه��ەردوو زمانی كوردی‬ ‫و عەرەب��ی دەخوێنێتەوە‪ .‬هەر بۆیە خاوەنی كتێبخانەیەكی‬ ‫خنجیالنەیە‪ .‬پێی ئەس��تەم نییە پارە بۆ كتێب و رۆژنامەو‬ ‫گۆڤارەكان سەرف بكا‪ .‬لە زۆربەی چاالكیە سیاسییەكانیش‬ ‫بە پەرۆشەوە بەشداریان تێدا دەكا‪ .‬شیوعییەكی كوردستانی‬ ‫تۆخە‪ ،‬دەتوانم بڵێم كۆمۆنیستێكی نەتەوەییە‪.‬‬ ‫لەبەر ئەوەی دەمێكە لە كۆی��ە دەرچووە( لە ‪ ،)1953‬بۆیە‬ ‫ش��ێوەزاری قسەكانی لە چلەكان و پەنجاكانی كۆیە دەچێ‪.‬‬ ‫زۆرجاران لە كاتی خۆێندنەوە‪ ،‬كە تووش��ی ووشەیەكی نوێ‬ ‫دەبێ دەپرسێ واتای چییە؟ هێشتا لە ئاخافتندا زۆر زاراوەی‬ ‫كۆنی كۆیە بەكاردەهێنێ‪ ،‬كە ئێستا بونیان نەماوە‪.‬‬ ‫لە كۆچڕەوەكەی س��اڵی ‪ 1991‬كوردانی بەرلین لە هەر چوار‬ ‫پارچەكەی بۆ پشتگیری و پشتیوانی خەڵكی كوردی باشوور‬ ‫بۆ ماوەی نزیكەی مانگێك گردبوونەوەیەكی هەمیش��ەییان‬ ‫ئەنجام دا لە ناوەندی ش��اری بەرلین‪ ،‬ك��ە كوردەكان پێی‬ ‫دەڵێن شوێنی كەنیسە شكاوەكە‪ .‬ئەو كلێسایەی‪ ،‬كە هەندێ‬ ‫پاشماوەی بوردومانەكانی شەری دووەمی جیهانی لێ ماوە‪.‬‬ ‫شەوو رۆژ نوێنەری حزب و رێكخراوەو كەسایەتییە كوردەكان‬ ‫لەوێ دەماینەوەو چاالكی هەمەجۆرمان ئەنجام داو سەرنجی‬ ‫خەڵكی ئەڵمانمان بۆ مەسەلەی كوردو كۆچڕەوە ملیۆنییەكە‬ ‫ڕاكێش��ا‪ .‬لە ئەنجام��دا ‪ 70‬هەزار ماركمان كۆك��ردەوە‪ .‬بۆ‬ ‫چۆنییەت��ی ناردنی ئەو پارەیە كۆبونەوەیەكمان ئەنجامدا بە‬ ‫سەرپەرشتی د‪ .‬محەمەد ساڵح جومعە‪ ،‬كە كوردی كوردستانی‬ ‫رۆژئاوا بوو‪ .‬لە ‪ 1963‬لە شۆڕشی ئەیلوول بەشداری كردووە‪.‬‬ ‫ماوەیەك ئەندامی سەركردایەتی پارتی بووە‪ .‬سەردەمانێكیش‬ ‫راوێژكاری مەسعود بارزانی بووە‪ .‬كوردیەكەی زۆر خۆش بوو‬ ‫( سۆرمانجی ) بوو بە سێنایی لێی حاڵی دەبووی‪ .‬نزیكەی‬ ‫نیو سەعاتێك قسەی بۆ كردین‪ ،‬دوایی پرسی كێ پرسیاری‬ ‫هەیە؟ یەكسەر كاك مارف‪ ،‬كە لە تەنیشتم دانیشتبوو هەڵساو‬ ‫گوتی‪:‬‬ ‫ جا من هیچی تێگەیشتم تا پرسیار بكەم!!‬‫لەوانەیە دە كەس بۆی هەڵساو بە توڕەبوونەوە دەیانپرسی‪:‬‬ ‫ئەوە لە كوێوە هاتووە؟ چۆن كوردێك؟‬ ‫زانیم خەریكە وەزعەكە تێك دەچێ‪ ،‬بۆیە هەڵسام و گوتم‪:‬‬ ‫ تكای��ە ئ��ارام ببنەوە‪ .‬م��ن كاك مارف چاك دەناس��م و‬‫هەردووكمان خەڵكی شارێكین‪ ،‬كۆیین‪ ،‬ئەو دەمێكە لە كۆیە‬ ‫دەرچ��ووەو ماوەیەكە لە ئەڵمانیایە‪ ،‬خوا عەلیمە كاك مارف‬ ‫جگ��ە لە دیالكیتكی كۆیە هیچ دیالێكتێكی دی حاڵی نابێ‪.‬‬ ‫گوندێك لە نزیك كۆیە ناوی هەرمۆتەیە لەویش حاڵی نابێ‪.‬‬ ‫هەندێكیان بزەیان هاتێ و ئەوانی دیش هێور بوونەوە‪ ،‬ئەوجا‬ ‫كاك مارف رووی تێكردم و گوتی‪:‬‬ ‫ ماڵت ئاوەدانی بی پێشڕەو رزگارت كردم‪ ،‬خۆ بەتەمابوون‬‫لێم بدەن!!‬

‫برایەمە فەندی هەولێری‬ ‫چوونە دەرەوە لە ساڵی (‪ ،)1963‬ئەو بەڕێزانە‬ ‫ئا‪ :‬عەبدولوەهاب شێخانی‬ ‫مامۆستا هەژار ئەو نازناوەی داوەتە برایمەفەندی بوون كە هەر هەموویان خەڵكی هەولێر بوون‪:‬‬ ‫(تاقانەی هەولێرییان)‪ .‬ئێمەش لێرەدا لەبەر ‪ 1‬ـ ئیدریس حوسێن‪.‬‬ ‫زیرەكی و پاكی و كۆكی برایمەفەندی هەمان ‪ 2‬ـ وەستا سابیر بێركۆتی‪.‬‬ ‫‪ 3‬ـ وەستا محەمەد سەعاتچی‪.‬‬ ‫نازناومان دووبارەكردەوە‪.‬‬ ‫لە ساڵی (‪ )1922‬لە قەراج لەدایكبووە لە ساڵی ‪ 4‬ـ (مەمۆ) خوارزای (خەلیلەی سایق پەست‬ ‫‪ 1948‬چۆتە (ئامادەیی پۆلیس) لە ساڵی ‪ 1951‬بوو) لە شەڕێك جاش گرتیان و رژێم بە دەرزی‬ ‫بووە بە (مفەوەز) لەبەر ئەوە بە برایمە فەندی كوشتی‪.‬‬ ‫ناسراوە‪ ،‬لە كاتی پیشەی (مفەوەزی) رۆڵی ‪ 5‬ـ نامیق هەولێری بوو ناسرابوو بە (نامۆ)‪،‬‬ ‫كاریگەری لە هەولێر هەبوو و دزی و رێگری و لەگەڵ برایمە فەندی شەهید بوو لە پشدەر‪.‬‬ ‫زوڵم نەدەكرا لە هەولێر لە ترسی برایمەفەندی ‪ 6‬ـ حەسەن خۆشناو پیاوێكی بااڵ بەرز بوو‪.‬‬ ‫دز و جەردە و رێگری هەموو دەناسین و بواری ‪ 7‬ـ سەباح كوڕی ئیبراهیمەفەندییە‪ ،‬كە زۆر‬ ‫كاری گەندی پێ نەدەدان و زۆریش چاونەترس منداڵ بووە بوویتە پێشمەرگە‪.‬‬ ‫و ئازابووە‪ ،‬بۆیە هەر زوو ناوبانگ دەردەكات لە ‪ 8‬ـ جەوهەر ناوێك خەڵكی بنەساڵوەی بوو‬ ‫هەر لە بنەساڵوە دەبێتە پێشمەرگە لەگەڵ‬ ‫هەموو هەولێر دەناسرێ‪.‬‬ ‫س��ەرەت��ای پەیوەندیكردنی برایمەفەندی بە برایمەفەندی‪.‬‬ ‫ش��ۆڕش هیچ پەیوەندی بە حزبی پارتی و ‪ 9‬ـ فەرهاد برایمەفەندی پێش باوكی بوویتە‬ ‫شیوعی نەبووە‪ ،‬بەڵكو هەر كوردایەتی و زوڵمی پێشمەرگە بە (‪ )13‬مانگ وەگەڵ مالزم خدر‬ ‫رژێمی عێراق هانی دەدات بچێتە دەرەوەو حزبی شوعی كەوتبوو‬ ‫پەیوەندی بە شۆڕشەوە بكات‪ ،‬چونكە حوكمی ‪ 10‬ـ جەبار خەڵكی هەولێرێ بوو‪.‬‬ ‫(ح��ەرەس ق��ەوم��ی) زۆر پیس و ب��ۆگ��ەن و ‪ 11‬ـ عەلی نامیق تابوور‪.‬‬ ‫زاڵمانە بوون‪ ،‬بەاڵم برایمەفەندی هەر بە تەنیا ‪ 12‬ـ یەحیا‪.‬‬ ‫ناڕوات بۆ پێشمەرگایەتی‪ ،‬بەڵكو دوو پیكاب ‪ 13‬ـ كەریم شەوقی مەحمود‪.‬‬ ‫شۆفرلێت و (‪ )18‬كەس و دوو (رەشاش برین) ‪ 14‬ـ سەباح و فەرهادی كوڕی برایمەفەندی‪.‬‬ ‫چەند تفەنگێكی ئینگلیزی دەبات و دەچێتە ‪ 15‬ـ بەكر خەڵكی هەولێرێ بوو‪.‬‬ ‫ئیدی دەست بە چاالكی و ئەركی پێشمەرگایەتی‬ ‫بنەساڵوە‪.‬‬ ‫مام ئیدریس گوتی من لەگەڵی چوومە دەرەوە دەك��ات رۆژێ��ك خ��ۆی و هێزەكەی لە نێوان‬ ‫بۆ پێشمەرگایەتی چووینە بنەساڵوەی گەورە‪ .‬گردەسۆر و قوشتەپە‪ ،‬دوو زیلی عەسكەر بە‬ ‫سەرەتا بارەگامان لە س��ەرچ��اوەی كارێزێك سەرباز و چەك و چۆلەوە دەگرێت دەیانهێنێتە‬ ‫دانا كە شوێنێكی چاك بوو بۆ خۆشاردنەوە ناوچەی ئازادكراو‪ ،‬لە دوای ئەوە لە رەبایەكی‬ ‫لە تەیارە نزیك بنەساڵوە‪ ،‬كە بە «ئەشكەوتی جاشان دەدات‪.‬‬ ‫برایمەفەندی» ناسرابوو كە ئێستاش هەر بەو دوای ئەوە بارەگای دەگواستنەوە بۆ گوندی‬ ‫ناوە بەناوبانگە‪ .‬لە ساڵی (‪ )1963‬چونكە (س��ووس��ێ)ی دۆڵ��ی س��م��اق��ول��ی‪ ،‬ل��ەوێ لە‬ ‫برایمەفەندی و جەماعەتەكەی لە بەهاری ساڵی ناو باخچان بارەگا دادەنێت و تاكو ساڵی‬ ‫(‪ )1964‬هێز و بەتالیۆن لق تەشكیل دەكرێ‪،‬‬ ‫‪ 1963‬پەیوەندی بە شۆڕشەوە دەكەن‪.‬‬ ‫ماوەی ساڵێك لەوێ ماینەوە‪ ،‬لە ساڵی (‪ )1963‬برایمەفەندی دەكرێتە ئامر بەتالیۆن لە گوندی‬ ‫تەنیا و تەنیا برایمەفەندی بەرپرسی دەشتی (حاجی قەاڵیی) یەكێك لە چاالكییە هەرە‬ ‫هەولێر بوو هەمووی هیچ بەرپرسێكی دیكە گرنگەكانی برایمەفەندی (‪ )33‬دینار دەنێرێ بۆ‬ ‫نەبوو لە دەشتی هەولێر لەشكرەكەش ئەوەی هەولێر‪ ،‬نەجمەی عەسكەری و سێدارە و جللی‬ ‫هەبوو هەر بە لەشكری برایمەفەندی بەناوبانگ عەسكەری و كراسی درێژی عارەبان و چەفیە‬ ‫بوو‪ ،‬ئەو بەڕێزانەی كە لەگەڵ برایمەفەندی عەگال دەكڕێ‪ ،‬بەاڵم عەگال دەست ناكەوێت‪،‬‬

‫لە مووی بزن عەگال دروست دەكەن و جللەكان‬ ‫لەبەر دەكەن‪.‬‬ ‫‪ 1‬ـ ب��ەرگ��ی نەقیبی برایمەفەندی لەبەری‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫‪ 2‬ـ بەرگی مالزمی و دوو نەجمە فەرهادی كوڕی‬ ‫لەبەری دەكات‪.‬‬ ‫‪ 3‬ـ كەریم مەحمود برای مەال عەزیزی جلكی‬ ‫رەئیس عورەفا و پلەی رەئیس عورەفا هەڵدەگرێ‬ ‫(یەحیا)ش بەرگی عەرەبی لەبەر دەكات و ئەو‬ ‫دوو زیلەی لەگەڵ پیكابی عەسكەری كە لە‬ ‫نزیك گردەسۆر دەگیرێ دێنن و دەچنە ناوچەی‬ ‫بەڕانەتەی‪ ،‬هەرچی جاش هەیە خڕیان دەكاتەوە‬ ‫دەڵێ برایمەفەندی بەسەر هەولێریدادایە ئێوەش‬ ‫لێرە هەمووان دانیشتوون‪ ،‬هەمووان سواری زیلی‬ ‫عەسكەری دەكات دوای ماوەیەك هەر هەموویان‬ ‫چەك دەكات و دەیانباتە دەربەندی گۆمەسپانێ‪،‬‬ ‫(‪ )16‬كەسیان لێ دەنێرێتە الی (بارزانی) دوای‬ ‫ماوەیەك ئازاددەكرێن‪ ،‬بەاڵم نابنەوە جاش لە‬ ‫ماڵی خۆیان دادەنیش‪ ،‬لە ‪ 1963/9/10‬لەگەڵ‬ ‫فەرهادی كوڕی دەچن بۆ دیدەنی (بارزانی)‪،‬‬ ‫لەو ئان و ساتەدە مەفرەزەكی دێتە هەولێر‪،‬‬ ‫كە پێكهاتبوو لە (یەحیا و محەمەد سادق‬ ‫و سەلیم(مەمۆ)‪ ،‬بە س��واری جێبەكی دێنە‬ ‫هەولێرێ‪ ،‬دەچن بەنزین لە جێبەكە بكەن‪ ،‬لە‬ ‫حەسارۆكان دەكەونە كەمینی جاشان هەرسێك‬ ‫شەهید دەبن‪ ،‬تەرمەكانیان لە ناو شاری هەولێر‬ ‫دەگێڕن‪ ،‬مام عومەر برای (یەحیا)ی گێڕایەوە‪،‬‬ ‫گریاو وتی‪« :‬ئێستاشی لەگەڵدا بێ قەبریان پێ‬ ‫نازانین و گۆڕیان بزرە»‪ ،‬دوای ئەوە مەفرەزەیێك‬ ‫دێتە ناو شار لە جاشەكان دەدەن‪ ،‬لە تۆڵەی‬ ‫ئەو پێشمەرگانە زۆریان لێ دەكوژن‪.‬‬ ‫لە ساڵی (‪ )1964‬تەیارە بۆردومانی بنەساڵوەی‬ ‫دەكات‪ ،‬برایمەفەندی تەقە لە تەیارەكان دەكات‬ ‫و لە دارەمان تەیارەكە دەكەوێت‪ ،‬دوای ئەوە لە‬ ‫سكەی قیتاری هەولێر دەدات‪ .‬ئەمەش دڵۆپێكە‬ ‫لە چاالكییەكانی برایمەفەندی‪.‬‬ ‫برایمەفەندی نوێنەری ب��ارزان��ی ب��وو‪ ،‬چووە‬ ‫ناوچەی پشدەر كە خەڵكەكە ئامۆژگاری بكات‬ ‫نەبن بە چاش‪ ،‬لەوێ دەبێتە شەڕ بە هەڵە‬ ‫برایمەفەندی دەك��وژی وادەزان��ن (بورهان)ە‪،‬‬ ‫كوڕێكی پێشمەرگە لەگەڵ شەهید بوو بە ناوی‬ ‫(نامیق) پێیان دەگوت (نامۆ)‪ ،‬خەڵكی قەاڵی‬ ‫هەولێر بوو شەهید بوو‪ ،‬برایمەفەندی پێش‬ ‫شەهیدبوونی دەڵێتە مەجیدی برای (سەباح)‬ ‫ی ببە و قوتاری بكە‪ ،‬چونكە سەباح منداڵ بوو‬ ‫خۆی لە پێشەوەی شەڕەكە دەمێنێ و بەرگری‬ ‫دەات و كۆڵ نادات‪ ،‬زۆر تەقەی لێ دەكەن لە‬ ‫هەموو الیەك لەو ئان و ساتەدا وەستا محەمەد‬ ‫لەگەڵ عەبدولڕەزاق شەهید دەبێ‪.‬‬ ‫لە شەڕی هەندرێن و زۆزك خێزانی برایمەفەندی‬ ‫دەكەن بە درع بەرەو رووی پێشمەرگەی دەبەن‪،‬‬ ‫خەبەر بۆ برایمەفەندی دەچێ دێتە هەولێر و‬ ‫دەچێتە (قریە زبات) خێزانی عەرەبان دەبات و‬ ‫خەبەر دەدەنە رژێم ئەگەر خێزانی ئێمە هیچی‬ ‫لێ بێ ئەمانە هەموو رەمی دەكەین‪ ،‬یەكسەر‬ ‫خێزانی برایمەفەندی بەردەدەن‪.‬‬ ‫بەسەرهاتێك‪ :‬رۆژێك برایمەفەندی نەخۆش دەبێ‬ ‫و لە خەستەخانە دزییەكی گەورە لە هەولێر‬ ‫دەك��رێ‪ ،‬هەرچەند دەكەن دزەكە نادۆزنەوە‪،‬‬ ‫دەچ��ن��ە الی برایمەفەندی ل��ە خەستەخانە‬ ‫دەیهێننە دەرەوە و دەڵێ بمبەن بۆ الی فاڵن‬ ‫چایخانە‪ ،‬كە دەچێتە چایخانەكە یەكسەر دەڵێ‬ ‫ئا ئەو كوڕە بگرن‪ ،‬دەیهێنن و دوای ماوەیەك‬ ‫دانی پیا دەنێ‪ ،‬كە ئەو دزییەكەی كردووە‪ ،‬بۆیە‬ ‫لە تەشخیس كردن زۆر زیرەك بووە‪.‬‬ ‫زۆر زیرەك و بەتوانا بووە‪ ،‬تاقانەی هەولێریان‬ ‫ه��ەزار س�ڵاو لە گیانی پاكی برایمەفەندی‬ ‫و ه��ەڤ��ااڵن��ی م��ەدال��ی��ای س��ەرب��ەرزی و رێز‬ ‫و خۆشەویستی ب��ۆ رووح��ی پاكی و ناوی‬ ‫لەیادنەكراوی برایمەفەندی‪.‬‬

‫‪27‬‬

‫سیاسی‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫نامەیەكی گلەیی ئامێز بۆ بەڕێز نووری مالیكی‬ ‫سەرۆك وەزیرانی كۆماری عێراقی فیدراڵ‬

‫ساڵوێكی گەرم‪...‬‬ ‫بەندە هاوڕێیەكی دێرینتانە‪ ،‬كە لەدوای‬ ‫پ��رۆس��ەی ئ��ازادی ع��ێ��راق��ەوە شەرەفی‬ ‫ئەندامیێتی یەكەمین خولی ئەنجومەنی‬ ‫ن��وێ��ن��ەران��ی ع��ێ��راق��ی پ��ێ بەخشرا‪،‬‬ ‫جەنابیشتان یەكێك بوون لە ئەندامە دیارو‬ ‫ئەكتیڤەكانی‪.‬‬ ‫سەرۆك وەزیرانی بەڕێز‪:‬‬ ‫ل��ە سۆنگەی ئینتیمای ن��ەت��ەوەی��ی و‬ ‫نیشتیمانییەوە حەز دەكەم بە گیانێكی پڕ‬ ‫لە خۆشەویستی بۆ واڵتەكەم بە پێویستم‬ ‫زان��ی رەوش��ی شڵەژاوی گۆڕەپانی ئەم‬ ‫رۆژانەی عێراقتان بۆ بحەمەڕوو‪ ،‬كە رەنگە‬ ‫خوانەخواستە ئاگرێك لەگەڵ خۆیدا بێنێ‬ ‫و تەڕ و وشك لەگەڵ خۆیدا بسووتێنێ‪.‬‬ ‫ب��ۆ م��ێ��ژوو دەی��ڵ��ێ��م‪ ،‬م��ێ��ژوو نووسی‬ ‫گ��ەورەی كورد شەهید»محەمەد جەمیل‬ ‫رۆژب��ەی��ان��ی»ل��ەس��ەرەت��ای شەستەكاندا‬ ‫وتارێكی لە رۆژنامەی»صوت االكراد»دا‬ ‫باڵوكردۆتەوە‪ ،‬كە لە بەغدا دەردەچوو‪،‬‬ ‫كاتێك بە پەنجەی بێگانەو نۆكەرانی‬ ‫هێزەكانی هەرێمی و بیانی پیالنیان دەگێڕاو‬ ‫تۆوی دووبەركیان لەنێوان پێكهاتەكانی‬ ‫كەركووكدا دەچاند و پیاوچاكانی كوردی‬ ‫شارەكەیان تیرۆر دەك��رد‪ ،‬بەتایبەتیش‬ ‫لەدوای رووداوە خوێناوییەكانی تەممووزی‬ ‫‪ 1959‬ش��ەه��ی��دی ن��اوب��راو وتارێكی‬ ‫بەناوونیشانی»حسبتك ساهرا فنمت یا‬ ‫سیدی»نووسی‪ ،‬كە وەكو نامەیەك وابوو‬ ‫بۆ پێشەوا»عەبدولكەریم قاسم»و تیایدا‬ ‫هەموو ئەو ك��ارە نامرۆییانەی دەرهەق‬ ‫بە كورد دەكرا باسكردبوون بەبێ ئەوەی‬

‫سوپاسنامە‬ ‫زۆر بەگەرمی سوپاسی زۆر بەڕێز مام‬ ‫جەالل سەرۆك كۆماری عێراقی فیدراڵ‬ ‫و كاك عەدنان موفتی ئەندامی(م‪.‬س)‬ ‫ی یەكێتی نیشتیمانی ك��وردس��ت��ان و‬ ‫ب��ەڕێ��ز ك��اك ن��ەوزاد ه��ادی پارێزگاری‬ ‫هەولێر و ئەندامانی مەكتەبی سیاسی و‬ ‫سەركردایەتی هەموو الیەنە سیاسییەكانی‬ ‫كوردستان و لێپرسراوی لقی دووی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان و مەڵبەندی(‪)3‬‬ ‫ی یەكێتی نیشتیمانی ك��وردس��ت��ان و‬

‫دەوڵەت هیچ رێوشوێنێكی یاسایی دەرهەق‬ ‫بەو تاوانكاران بگرێتەبەر‪.‬‬ ‫ك��ەرك��ووك ش��اری ب��رای��ەت��ی و پێكەوە‬ ‫ژیانە‪ ،‬دانیشتوانەكەی بەدەستی رژێمە‬ ‫لەناوچووەكان دووچ��اری راگواستن و‬ ‫دەرب��ەدەری و گۆڕینی نەتەوەی خۆیان‬ ‫بوونە‪ ،‬مەبەست لەم سیاسەتانەش گۆڕینی‬ ‫شێوە جوانەكەی شارەكەو گۆڕینی ئیرادەی‬ ‫خودای گەورە بووە‪ ،‬كە دەفەرمووێت»لقد‬ ‫خلقنا االنسان فی أحسن تقویم»‪.‬‬ ‫ئەم شارە نەگبەتە جارێك بۆ مێژوو و‬ ‫پێگەی جوگرافیایی خۆی دەینااڵند و‬ ‫جارێك چاوەڕوان بوو كە چۆن و كەی بە‬ ‫چ شێوەیەك لە منداڵدانی ماددەی ‪140‬ی‬ ‫دەستووری عێراقی لەدایك دەبێت‪.‬‬ ‫لێرەدا گلەیی من لە بەڕێزتان لەوەدایە‬ ‫كاتێك تەشریفتان هێنا بۆ كەركووك بەو‬ ‫هیوایە بووك كە هانی كورد و عەرەب و‬ ‫توركمان و ئاشووری شارەكە بدەن‪ ،‬كە‬ ‫پردی متمانە لەنێوان خۆیاندا دروست بكەن‬ ‫و خۆشەویستی لەنێو خۆیاندا باڵوبكەنەوە‪،‬‬ ‫و رێز لەیەكتری بنێن و دەوڵەت دڵنیایان‬ ‫بكاتەوە كەوا هەموو پێداویستییەكانی‬ ‫ژیانێكی بەختەوەریان بۆ دابین بكات‬ ‫و كێشە ئاڵۆزەكانیان چارەسەر بكات‪،‬‬ ‫بەاڵم بەداخەوە كەركووكتان بەشێوەیەك‬ ‫بەجێهێشت‪ ،‬و واتان كرد هەندێك بڵێن‬ ‫كەركووك كوردییە و هەندێكی تر بڵێن‬ ‫توركمانییە و هەندێكی دی��ك��ە بڵێن‬ ‫عەرەبییە‪ ،‬رێك وەك ئەوەی كە شاعیر‬ ‫دەڵێت‪:‬‬ ‫في الالذقية ضجة ما بين أحمد والمسيح‬ ‫هذا بناقوس يدق وذا بمئذنة يصيح‬ ‫كل یعظم دینه یا ليت شعري ماصحيح؟‬

‫ئێمەی ك��ورد كاتێك دەڵێین كەركووك‬ ‫كوردستانییە مەبەستمان ئەوە نییە بڵێین‬ ‫شارێكی ئەفغانی یان پاكستانییە‪ ،‬بە‬ ‫تێگەیشتنی ئێمە كوردستانییە بەوەی كەوا‬ ‫لەڕووی جوگرافییەوە بەشێكە لە هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬كە لە بنەڕەتدا ئەویش بەشێكە‬ ‫لە عێراقی گەورە‪.‬‬ ‫رێزدار سەرۆك وەزیران‪:‬‬ ‫پێویستە بگەڕێینەوە بۆ رابردوویێكی‬ ‫نزیك‪ ،‬ئەوەی بەسەر واڵتەكەماندا هات و‬ ‫دوای دەرچوونی بەیاننامەی ‪11‬ی ئاداری‬ ‫‪1970‬ی مێژووییی لەدوای خەباتێكی سەخت‬ ‫و قوربانییەكی زۆر كورد لەپێناو ئازادی‪،‬‬ ‫رژێمی لەناوچوو دانی بە مافە رەواكانی‬ ‫كوردی عێراق نا‪ ،‬بەاڵم پاش تێپەڕبوونی‬ ‫م��ەڵ��ب��ەن��دی»‪»6‬ی��ەك��ێ��ت��ی نیشتیمانی‬ ‫كوردستان دەكەین‪ ،‬هەروەها وەزیرەكان‬ ‫و ئەندامانی پەرلەمانی كوردستان و‬ ‫حكومەتی ناوەندی بەغدا لەگەڵ زانایانی‬ ‫ئایینی و راوێژكار و بەڕێوەبەرە گشتییەكان‬ ‫و مامۆستایانی زانكۆ و دكتۆر و كەسایەتی‬ ‫و تەواوی هاوواڵتیانی ناو شاری هەولێر و‬ ‫تەواوی سەرۆك عەشیرەتەكانی بەشدار‬ ‫لە پرسەكەمان و دراوسێی بە ئەمەك و‬ ‫دڵسۆزی خۆشەویستمان عەمید حاجی‬ ‫سەرهید دزەی��ی و خ��ان��ەوادەك��ەی‪ ،‬كە‬ ‫هاوكاری پەرشی ماتەمینەكەمان بوو‪،‬‬ ‫هەروەها هەموو ئەوانەی كە بە نامەو‬

‫چ��ەن��د ساڵێك ل��ە بەڵێنەكانی خۆی‬ ‫پاشگەز بووەوەو لەبەرامبەر دامركاندنی‬ ‫شۆڕشی كورد لە كوردستان تەنازولی لە‬ ‫بەشێكی زۆر خاك و ئاوی واڵت كرد بۆ‬ ‫رژێمی شاهانشای ئێران‪ ،‬ئەمەش واڵتی‬ ‫بۆ شەڕێكی درێژخایەن پەلكێش كرد‪ ،‬كە‬ ‫هەشت ساڵی رەبەقی خایاند و زیاتر لە‬ ‫یەك ملیۆن شەهید بوونە سووتەمەنی ئەو‬ ‫شەڕەو ژمارەیەكی زۆر بێوەژن و هەتیوی‬ ‫لێكەوتەوەو واڵتی وێرانكرد‪ .‬ئینجا رووی‬ ‫كردە واڵتێكی عەرەبی دراوسێی موسڵمان‪،‬‬ ‫كە كوێت بوو و داگیری كرد‪ ،‬دەردەسەری‬ ‫گەمارۆی ئابووری هەتا رووخانی رژێم كە‬ ‫لە رابردووێكی زۆر نزیكدا بینیمان‪ .‬جا‬ ‫ئەگەر رژێم دەستی بخستایە ناو دەستی‬ ‫بارزانیی نەمر و یەكیان بگرتایە‪ ،‬هەموو‬ ‫ئەو رووداوان��ە رووی��ان ن��ەدەدا‪ ،‬ئارامی و‬ ‫دادوەری و ئ��ازادی بۆ كورد و سەرجەم‬ ‫عێراقییەكان دەهاتە دی‪.‬‬ ‫بەڕێز سەرۆك وەزیران‪:‬‬ ‫ویستم ئەم رووداوە مێژووییانەتان بۆ‬ ‫بخەمە روو تاكو جەنابتان رێگە نەدەن‬ ‫سەرهەڵبدەنەوە‪ ،‬بۆیە داوای لێبوردنتان‬ ‫لێ دەك��ەم و پێتان دەڵێم‪ :‬ب��اوەش بۆ‬ ‫یەكتری بكەنەوەو قەیرانەكانی واڵت‬ ‫حەكیمانە چارەسەر بكەن‪ ،‬چونكە ئێستا‬ ‫جەنابتان گ��ەورەی واڵتن‪ ،‬با هاوواڵتیان‬ ‫لە ناز و نیعەمەتدا بژین و ئێوە ببنە‬ ‫پێشەنگێگ بۆ ئەوانەی لەدوای خۆتانەوە‬ ‫دێن و بەرپرسێتی چاودێریكردنی واڵت و‬ ‫خەڵكەكەی دەگرنە ئەستۆ‪.‬‬ ‫ه��ی��وام پێتانە ب��ە متمانەو برایانەو‬ ‫بەرپرسیاریێتی هاوبەشەوە ب��اوەش بە‬ ‫سەرۆك مەسعود بارزانیدا بكەن‪ ،‬جەنابیان‬ ‫پ��ێ��ش��ەوان��ەی ن��ەت��ەوەو ك��وڕی پێشەوا‬ ‫بارزانیی نەمرەو سەرۆكایەتی هەرێمی‬ ‫ب��ە ك��ودەت��ای��ەك��ی س��ەرب��ازی خوێناوی‬ ‫وەرنەگرتووە‪ ،‬بەڵكو بە ویست و خواستی‬ ‫خەڵكی كوردستان بووە سەرۆكی هەرێم‪.‬‬ ‫لەپێناو یەكپارچەیی خاكی عێراق‪،‬‬ ‫زامەكانی ساڕێژ بكەن و هیواكانی بێننە‬ ‫دی‪ ،‬هەر جەنابیشتان بوون بە پێچەوانەی‬ ‫س��ەرك��ردە عێراقییەكانی ت��ری ئەمڕۆی‬ ‫عێراق‪ ،‬لە سەردەمانی راب��ردوودا و لە‬ ‫هەندران شانازییان بە ناسنامەی عێراقێتی‬ ‫خۆیان دەكرد‪.‬‬ ‫برینەكانی ساڕێژ بكەن با كورد هەست بكات‬ ‫عێراق واڵتی خۆیەتی و با رەشماڵەكەی‬ ‫عێراق و نجڕ و نجڕ نەبێت‪ ،‬و ك��ورد و‬ ‫كوردستانیش لەدەست نەدەن‪.‬‬ ‫لەگەڵ رێز و حورمەت‬ ‫عەبدوللەتیف گلی ‪ /‬كەركووك‬ ‫تەلەفۆنیش سەرەخۆشیان لێكردین‪ ،‬كە‬ ‫لەڕاستیدا كاریگەر بوون بۆ سوك كردنی‬ ‫خەم و دڵتەنگی و پەژارەمان لە پرسەی‬ ‫خوالێخۆشبوو(فاتیمە سەعید عومەر) خوا‬ ‫تەمەنتان درێژ بكات و پاداشتی چاكەتان‬ ‫بداتەوە‪ .‬دووبارە رێز و ساڵومان لێ قبووڵ‬ ‫بكەن و تەمەن درێژ بن‪.‬‬ ‫انا لله وانا الیە راجعون‬

‫لەجیاتی خانەوادەی خەیالنی لە رواندز‬ ‫د‪ .‬ئەسعەد خەیالنی‬ ‫د‪ .‬شێروان موسلح عەبدولكەریم خەیالنی‬ ‫‪2012/6/14‬‬

‫دووراو دوور‬ ‫دڵزارحەسەن‬

‫ئایە سەرۆكی هەرێم مەرجەعە‬ ‫یان پەرلەمانی كوردستان‬ ‫دوای چەند مانگێك لە ئاڵۆزی و قەیرانەكانی نێوان‬ ‫مالیكی و بارزانی‪ ،‬لەس��ەر پرسی لێسەندنەوەی‬ ‫متمانە ل��ە مالیكی و ئەگەرەكان��ی دوای ئەم‪،‬‬ ‫جی��اوازی تێڕوانینی یەكێتی و پارتی لەس��ەر‬ ‫ئ��ەم دۆخە‪ ،‬دواجار گەیاندە بنبەس��ت‪ .‬پارتی‪،‬‬ ‫بە تایبەت بەرێز س��ەرۆكی هەرێم لە وتارەكەی‬ ‫رۆژی نەورۆزدا ئاراس��تەی داخوازیەكانی كوردی‬ ‫ل��ە راگەیاندنی دەوڵەتی كوردیی��ەوە گۆڕی بۆ‬ ‫البردنی مالیكی س��ەرۆك وەزیرانی عێراق‪ ،‬ئەمە‬ ‫جەوه��ەری جیاوازی بۆچون��ی پارتی و یەكێتی‬ ‫بە ئاش��كرا دەرخس��ت‪ .‬بێگومان هەردوو پرس‬ ‫البردنی مالیك��ی و راگەیاندنی دەوڵەتی كوردی‬ ‫تا حەدێك‪ ،‬بێ گەڕانەوە بۆ خەڵك و پەرلەمانی‬ ‫كوردستان هەڵگری بڕیارێكی شەخسی و تایبەتی‬ ‫جەناب��ی س��ەرۆكی هەرێم بووە‪ .‬ل��ەم دۆخەدا‬ ‫س��ەركردایەتی یەكێت��ی و كۆمەاڵن��ی خەڵكی‬ ‫كوردس��تان تووش��ی ش��ۆك بوون‪ ،‬سەرسامی‬ ‫خەڵك ل��ە چاوەڕوان��ی راگەیاندن��ی دەوڵەتی‬ ‫كوردییەوە بۆ البردنی كەس��ێك ئەو قەناعەتەی‬ ‫دروس��تكرد‪ ،‬كە س��ەرۆكایەتی هەرێم تا ئێستا‬ ‫خاوەن س��تراتیژیەتێك و بڕیارێك��ی یەكگرتوو‬ ‫نیە‪ ،‬بۆیە بەم زەعیفی��ە دەردەكەوێت‪ .‬یەكێتی‬ ‫گلەیی ئ��ەوە لە بەرێز س��ەرۆكی هەرێم دەكات‬ ‫نەیتوانیوە پارێزگاری لە هاوپەیمانیەتی نێوانیان‬ ‫بكات و تاك الیەنان��ە كاری بۆ البردنی مالیكی‬ ‫كردووە‪ .‬لێدوانەكەی وتەبێژی پارتی و نووسینە‬ ‫ئیس��تفزازیەكانی نووس��ەرانی پارتیش لەسەر‬ ‫بەرێز س��ەرۆك كۆماری عێ��راق‪ ،‬گوایە بارزانی‬ ‫بە تەنها جێهێش��تووە‪ .‬وتەبێژوو سەركردایەتی‬ ‫یەكێتی مەجبور ب��ە وەاڵمدانەوە كرد‪ ،‬هەڵبەتە‬ ‫راس��تییەكی ت��اڵ هەیە‪ ،‬كە هەم��وو الیەكمان‬ ‫پێویس��تە دانی پێدا بنێین‪ ،‬ئەمیش گۆڕینەوەی‬ ‫س��ۆزە لە الیەن جەنابی سەرۆكی هەرێمەوە لە‬ ‫تاڵەبانی و حزبە هاوپەیمانەكەیەوە بۆ هاشمی و‬ ‫سەدر و عەالویی و جەعفەریەوە‪ .‬باشە با بپرسین‬ ‫البردن��ی مالیكی كە بە موب��ادەرە مێژوویەكەی‬ ‫جەنابی��ان ل��ە كۆبونەوەكەی هەولێ��ر بوو بە‬ ‫سەرۆك وەزیران چ دەس��تكەوتێكی نەتەویی و‬ ‫سیاس��ی بۆ هەرێم بەرهەم دەهێنێت؟!!! هەقە‬ ‫لەوە تێبگەین كێشەی ئێمە گۆڕینی كەس و دەم‬ ‫و چاوەكان نییە لە بەغدا‪ ،‬بەڵكو گرفتی سەرەكی‬ ‫و جەوه��ەری ئێمە لەگ��ەڵ دوو چۆر ئەقڵیەتە‪،‬‬ ‫ك��ە یەكێكیان لە بەغدای��ە و ئەمەی دیكەش لە‬ ‫ناو خودی هەرێمدایە‪ .‬راس��تە س��ەركردەكانی‬ ‫عێراق بە مالیكی و ئەوانەی ئێس��تاش بوونەتە‬ ‫دۆس��تمان تۆزقاڵێك باوەڕیان بە مافی كورد و‬ ‫دۆزەكەی نییە‪ ،‬بەاڵم س��ەركردایەتی سیاس��ی‬ ‫كوردس��تان بەگش��تی و بە تایبەتی س��ەرۆكی‬ ‫هەرێ��م تا ئێس��تا ئەو قەناعەتەی بۆ دروس��ت‬ ‫نەبووە‪ ،‬كە پەرلەمانی كوردس��تان و كۆمەاڵنی‬ ‫خەڵ��ك مەرجەع��ی یەكالك��ەرەوەی ئەم جۆرە‬ ‫كێش��ە و قەیرانانەن‪ .‬نەگەڕانەوەی سەرۆكایەتی‬ ‫هەرێم بۆ پەرلەمان دواجار بەكەم س��ەیركردنی‬ ‫رای خەڵ��ك و ئەم دەزگایەی��ە كە دەنگی كۆی‬ ‫خەڵكی تێدا كۆبۆتەوە‪ .‬س��ەیر ل��ەوە دایە داوا‬ ‫ل��ە بەغدا دەكەی رێزی دەس��توور و پەرلەرمان‬ ‫بگرێت‪ ،‬خۆش��مان رێز لە پەرلەمانی كوردستان‬ ‫ناگرین‪ .‬پێشموایە خەلەلەكە لەوە دایە كەسانێك‬ ‫خۆیان ل��ە پەرلەمان و رای خەڵكی بە گەورەتر‬ ‫و حەكیمانەتر دەزانن‪ .‬بەداخەوە دۆخەكە هێندە‬ ‫ئالۆزبووە كەس مەشهەدەكانی دوای ئەم قۆناغە‬ ‫بە ئیجابی نابینێت‪ ،‬هۆكارەكەش��ی فرە الیەنە‪.‬‬ ‫تەنها بەرێز س��ەرۆكی هەرێمی��ش دەتوانی ئەم‬ ‫بارگرژیە ئاس��ایی بكاتەوە ئەمیش بە گەڕانەوە‬ ‫بۆ پەرلەمان و رای خەڵك دەبێت‪.‬‬

‫‪28‬‬

‫وەرگێڕان‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫ئاسۆ حەیدەری‬

‫گۆته ‪ ..‬دیوانی ڕۆژهەاڵتی نووسەری ڕۆژئاوایی‬

‫نووسەری گەورەی ئەڵمان یۆهان ڤۆلفگانگ ڤۆن گۆتە ‪ ،‬لە دایکبووی‬ ‫شاری فرانکفورت ‪ ، ١٧٤٩‬شاعیر و ڕۆماننوس و زانا و سیاسەتمەدار‬ ‫کە لە گەڵ شاعیر و شانۆنووسی هاوڕێی فریدریش شیللەر دوو‬ ‫بەهێزترین سەفیری ئەدەبی وواڵتەکەیانن ‪ ,‬گەر ئەدەبی ئەڵمانی‬ ‫لە جیهان بە دەیان نووسەر و بلیمەتی مەزن ناسراون ‪ ،‬بەاڵم پێش‬ ‫هەموویان بەم دوو دەنگە نەک لە ویژدانی ئەڵمانی بەڵکو لە سەرتاپای‬ ‫جیهان دا جێگای دیار و لوتکەیان داگیر کردووه‪.‬‬ ‫گۆتە گەر بە رۆمانی ئازارەکانی ڤێرتەری الو و فاوست و دیوانە‬ ‫شیعرییەکانی و سەفەرنامەکانی لە الی خوێنەرانی کورد ناسراوه ‪،‬‬ ‫بەاڵم یەکێک لە شاکارە هەرە گەورەکانی ئەم کتێبەیە کە بەداخەوە‬ ‫تاکو ئێستا زۆر بەکەمی المان ناسراوە ‪ ،‬ئەم شاکارەی کە بە‬ ‫دەستخەتی خۆی و بە زمانی عەرەبی لە سەر نووسیەوە الدیوان‬ ‫الشرقي للمٶلف الغربي ‪ ,‬هەرچەندە گەر دەقاودەق ناونیشانەکەی‬ ‫لە ئەڵمانی وەڕگێڕدرێتە سەر زمانی کوردی و عەرەبی بەم شێوەیە‬ ‫دەبێت ( دیوانی رۆژهەاڵتی رۆژئاوایی – الدیوان الشرقي الغربي )‪.‬‬ ‫ئەم کتێبە لە ساڵی ‪ ١٨١٤‬گۆتە دەست بە نووسینی کردووە و لە‬ ‫ساڵی ‪ ١٨١٩‬لە شتوتگارت لە چاپ دراوە ‪ ،‬پاش ئەوەی رۆژهەاڵتناس‬ ‫جۆزێف ڤۆن هامەر پورگستال دیوانی حافیزی شیرازی لە ساڵی‬ ‫‪ ١٨١٢‬وەرگێرایە سەر زمانی ئەڵمانیدوای ئەوەیگۆته لە یەکێک لە‬ ‫سەفەرەکانی بۆ ناوچەی ڕاین کچێکی خۆش دەوێ بە ناوی ماریانا‬ ‫فۆن ویلێمەر کە دەبێته ئیلهامبەخشی بەشێکی زۆری ئەم شیعرانە‬ ‫کە لە دوو توێی ئەم دیوانەدان ‪ ،‬شیعرەکان بە ناوی شاعیرانی‬ ‫ناسراوی عەرەب و فارس دەنووسێتەوە و خۆی دەخزێنێتە کەسایەتی‬ ‫ئەم شاعیرانە و ماریانا بە ن��اوی خ��وازراوی عەرەبی و فارسی‬ ‫دەکاتهسیمبۆڵی خۆشەویستی لەم دیوانەدا ‪.‬‬ ‫گۆته لەبەر ئەوەی ناوێکی زۆر ئەم شاعیرانەی هێناوە کە ئەو کات لە‬ ‫نێو خوێنەرانی ئەڵمان نەناسراو بوون ‪ ،‬پاشکۆیەکی نووسیەوە کە لە‬ ‫یەکەمین چاپدا باڵوکراوەتەوە ‪ .‬ئەم پاشکۆیە دەربارەی دینی ئیسالم‬ ‫و قوتابخانە و ڕێچکە ئەدەبییەکان و کەسایەتییە ناسرەوەکانی جیهانی‬ ‫عەرەبی و فارسی و و عیبری و تورکی نووسیوە ‪ ،‬کە خوێنەر چەند‬ ‫چێژ لە شیعرەکانی وەردەگرێ ‪ ،‬ئەوەندەش هەست بە جیهانیبوونی‬

‫گۆتە لەو زەمانەدا دەکات و چەند عاشقی ڕۆژهەاڵت و پاکی‬ ‫و بێگەردییەکەی بووە‪.‬‬ ‫ئەمەی خوارەوە یەکەمین پارچە شیعری دیوانەکەیە‪ ،‬کە لە‬ ‫زمانی ئەڵمانی وەرگێردراوەتهسەر زمانی کوردی‪.‬‬

‫هیجره‌ت‬ ‫باکوور و رۆژئاوا و باشور وورد وخاش ده‌بن‬ ‫عه‌رشه‌کان داده‌ڕمێن ‪ ،‬ده‌وڵه‌تان ده‌له‌رزن‬ ‫تۆش په‌نابه‌ره‌بۆ ڕۆژهه‌اڵتی ساف و روون‬ ‫تاکو خۆشی وه‌رگری له‌شەماڵی باوکان‬ ‫له‌وێ ‪ ،‬له‌گه‌ڵ عیشق و خواردنه‌وه‌و گۆرانی‬ ‫ئاوی خدر ده‌بێ جوانت بکاته‌وه‌‬ ‫له‌وێ ‪ ،‬له‌نێو ڕوونی و ڕاستی‬ ‫ده‌مه‌وێ ڕەگەزی مرۆڤایه‌تی‬ ‫له‌قواڵیی بنه‌چه‌ی خۆیدا پاک که‌مه‌وه‌‬ ‫له‌و جێگایه‌ی هێشتا له‌خودا وه‌رده‌گیرێ‬ ‫وه‌حیه‌کانی ئاسمان به‌زمانه‌کانی سه‌رزه‌وی‬ ‫به‌بێ ئه‌وه‌ی سه‌رمان بێشێ‬ ‫له‌و جێیه‌ی ئه‌وان باوکه‌کان به‌رز رێزده‌گرن‬ ‫خزمه‌تی هه‌ر بێگانه‌یه‌ک ڕه‌ت ده‌که‌نه‌وه‌‬ ‫ده‌مه‌وێ پێخۆشحاڵ بم له‌ده‌ورانی الوی‬ ‫باوه‌ڕ پان و به‌رینه‌‪ ،‬بیرکردنه‌وه‌ش ته‌سک و ته‌نگن‬ ‫ووشه‌له‌وێ چه‌ند گرنگ بوو‬ ‫چونکه‌ووشه‌یه‌ک بوو له‌ده‌می یه‌کێک هاته‌ده‌ر‬ ‫ده‌مه‌وێ له‌گه‌ڵ شوانان تێکه‌ڵ بم‬ ‫له‌مێرگه‌کان جوان ببمه‌وه‌‬ ‫کاتێ له‌گه‌ڵ کاروان ڕێ ده‌که‌م‬ ‫بازرگانی بە شیالن و قاوه‌و مسک دەکه‌م‬ ‫هه‌ر ڕێچکه‌یه‌ک ده‌گرمه‌به‌ر‬ ‫له‌سه‌حراوه‌بۆ شاره‌کان‬ ‫به‌نێو به‌رده‌اڵنی ڕه‌ق و چه‌قێن‪ ،‬هه‌وراز و نشێو‬ ‫ئه‌یا حافیز ‪ ،‬دڵره‌وێنه‌وه‌یه‌ئاوازه‌کانت‬

‫ئەو تاسەیەی کە هەرگیز کۆتایی نایەت‬

‫بوو گوستاڤسۆن‬ ‫وەرگێڕانی لە سوێدییەوە‪ :‬ڕزگار شێخانی‬ ‫دیوانی‪ :‬سکڵی ناو خۆڵەمێش‪ ،‬کەریم دەشتی‬ ‫وەرگێڕانی بۆ سوێدی‪ :‬ڕزگار شێخانی‬ ‫دەزگای چاپ و باڵوکردنەوەی ئاپێک‪ .‬سوێد‬ ‫کەریم دەشتی‪ ،‬س��اڵی ‪ ١٩٥٥‬لە هەولێر‪ ،‬لە باشووری‬ ‫کوردستان (عێراق) لە دایک بووە و ئێستایش هەر لەوێ‬ ‫دەژی‪ .‬س��اڵی ‪ ١٩٨٠‬یەکەم دیوان��ی باڵوکردەوە و لەو‬ ‫کاتەوە‪ ١٥ ،‬دیوانی باڵوکردووەتەوە‪ .‬لە فارسییشەوە بۆ‬ ‫کوردی تەرجەمە دەکات‪ .‬ئێستایش‬ ‫بە دیوانی (سکڵی ناو خۆڵەمێش)‪،‬‬ ‫کە ڕزگار شێخانی تەرجەمەی سوێدی‬ ‫کردووە‪ ،‬لە سوێد دەناسێنرێت‪.‬‬ ‫(س��کڵی ناو خۆڵەمێش) سرووشی‬ ‫ل��ە عیرفانی تەس��ەووفی و زمانی‬ ‫س��یمبۆلیی نەریتیانەی ئ��ەوەوە‬ ‫وەرگرتووە‪ ،‬لەگەڵ ئەوەیشدا هەست‬ ‫دەکرێ دیوانەکە زۆر مودێرنە‪ .‬ئەمە‬ ‫سەرس��وڕهێنەرە کە ش��اعیر‌یکی‬ ‫هاوچەرخ‪ ،‬دەتوانێ بە نەریتی زێتر‬ ‫لە هەزار ساڵەی تەسەووفییەوە‪ ،‬بە‬ ‫شێوەیەکی ڕەس��ەن و دڵنیا درێژە‬ ‫بە نووس��ین بدات‪ .‬ئەو هێزەی کە‬ ‫هان��دەر و هۆکارە‪ ،‬هێ��زی گەڕانە‬ ‫بەدوای خۆشەویس��ت‪ ،‬یان خودا‪ ،‬بەاڵم ئەمە گەڕانێکە‬ ‫کە هەمیش��ە دەست پێ دەکاتەوە و هەر بۆیەیش هیچ‬ ‫کۆتاییەکی نییە‪ .‬جۆن سوێدێنمارک لە پێشەکییەکەیدا‬ ‫دەڵێ‪ ،‬کە ئەم ‪ ٩٢‬شیعرەی دیوانەکە کۆرسێکی گۆرانیی‬ ‫خەتابارکردن‪ ،‬ئەش��قێکی گۆشەگیری پێکدەهێنن‪ .‬زۆر‬ ‫ڕاستی گوتووە‪.‬‬ ‫(سکڵی ناو خۆڵەمێش) باس��ی ئەوینێک دەکات‪ ،‬کە‬ ‫هەموو ش��تێک دەگۆڕێ‪ ،‬ئەوینێک ک��ە لە یەک کاتدا‬ ‫ئێرۆتیک��ی فیزیک��ی و ڕۆحییە‪ .‬ش��یعرەکان ڕوویان‬ ‫ل��ە (تۆ)یەک��ی فرەڕەهەند کردووە‪ ،‬ک��ە دەکرێ هەم‬ ‫مەحبووبە و هەم (خۆشەیست)‪ ،‬واتە خودا بێت‪ .‬ئەمە‬ ‫مێتودێکی باوە لە شیعری عیرفانیدا‪ ،‬تێیدا تاسە هەستە‬ ‫بااڵدەستەکەیە‪ .‬ش��یعرەکانی (کەریم دەشتی)یش وان‬

‫و زۆر جاریش ئاماژە بە ش��اعیرانی کالس��یکی سۆفی‬ ‫دەکات‪ ،‬بۆ نموونە بە ڕۆمی و حافز‪ .‬لە شوێنێکدا دەڵی‪،‬‬ ‫ک��ە دڵی (وەک نەی کون کونە)‪ ،‬کە بێگومان ئاماژەیە‬ ‫بۆ شیعری یەکەمی (مەسنەوی)ی ڕۆمی‪.‬‬ ‫پارادۆکسەکان (دژگۆییەکان) بە بەردەوام نمە دەکەنە‬ ‫ناو سکڵی ناو خۆڵەمێش��ەوە‪ ،‬تێیدا ئەشق هەم وەک‬ ‫ئ��ازادی و زیندنێ��ک و ه��ەم وەک زۆر دوور و نزی��ک‬ ‫دەردەخسترێ‪ .‬لە ڕاستیدا ئەشقی خودا تەنیا مەراقێکی‬ ‫بێ هیوا و ئازارکێشانێکی ئەبەدییە‪( .‬کەریم دەشتی) لە‬ ‫زۆر شیعردا ئەو تێگەیشتنە نەریتییە‬ ‫عیرفانییەی لەبارەی فەنابوونی خود‬ ‫و توان��ەوە ل��ە خ��ودادا‪ ،‬دەگۆڕێ‪.‬‬ ‫ه��اوکات ددانی پێدا دەنێ‪ ،‬کە ئەمە‬ ‫خەیاڵە کە پێت وا بێ‪ ،‬لەگەڵ خودا‬ ‫یەکتان گرتووە‪ .‬ڕێک ئەمەیە‪ ،‬وزەی‬ ‫خرۆشینەر لە ش��یعرەکاندا دروست‬ ‫دەکات‪ :‬ک��ە بخوازی��ت لەگەڵ خودا‬ ‫یەکبگریت و هاوکاتیش بزانی کە ئەمە‬ ‫خەیاڵە‪.‬‬ ‫بگەم بە تۆ ون دەبی‬ ‫نەگەم بە تۆ ون دەبم‬ ‫ل��ە نێ��وان دوو ونبوون��ی ئ��اوا‬ ‫مەینەتبار‬ ‫ئاسکێکم لە تەونی ڕۆژگار‬ ‫گەڕانی ڕۆحی کۆششێکی بەردەوامە‪ ،‬تاکە دڵنیایی ئەو‬ ‫لە سەرگەردانی و تەنیایی پێک هاتووە‪.‬‬ ‫(س��کڵی ناو خۆڵەمێ��ش) بەڵگەیەک��ی هەژێنەرە لە‬ ‫گەڕیدەیەکی ڕۆحیی مودێرنەوە‪ ،‬کە بەردەوام گومان و‬ ‫دڵەڕاوکێ پەالماری دەدەن‪ .‬بۆیە کتێبەکە شاهێدییەکی‬ ‫باوەڕپێکراوی وایە‪ .‬دەکرێ هەر شیعرێک وەک زیکرکردن‬ ‫لەسەر ڕێگای بەرەو (ڕەها) بخوێنرێتەوە‪.،‬‬ ‫من هێندە فرمێسکم ڕشتووە و گریاوم‬ ‫بۆیە من لە سایەی ئەوینت هەست دەکەم‬ ‫لە قوڕ نیم لە ئاوم‬ ‫تەرجەمەکانی ڕزگار شێخانی بە ئاواز و ڕیتم و هەستیارن‪،‬‬ ‫هەست دەکرێ کە زۆر حەز لەو تێکستانەی تەرجەمەی‬ ‫کردوون‪ ،‬دەکات‪.‬‬

‫گۆتە لە ساڵی ‪(١٨٧٨‬هونەرمەندی وێنەکێش تیشباین بۆی کێشاوە)‬

‫کاتێ سه‌رقافڵه‌له‌سه‌رپشتی به‌رزی هێستره‌که‌ى‬ ‫به‌ده‌نگه‌سحراوی‌یه‌که‌ی ده‌چڕێنێ‬ ‫ئه‌ستێره‌کان وه‌خه‌به‌ر دێنێ‬ ‫و دز و جه‌رده‌کان ده‌ترسێنێ‬ ‫ده‌مه‌وێ له‌گه‌رماو و مه‌یخانه‌کان‬ ‫حافیزی پیرۆز ‪ ،‬یادت که‌مه‌وه‌‬ ‫کاتێ چارۆگه‌ی نازدارحه‌یران ده‌شنێته‌وه‌‬ ‫پرچی بۆناوی ده‌له‌رێته‌وه‬ ‫‌به‌ڵێ ‪ ،‬پسته‌پستی خۆشه‌ویستی شاعیر‬ ‫خودی حۆری‌یه‌کان به‌هه‌وه‌س دێنێ‬ ‫دەتانەوێ حەسودی پێ ببەن‬ ‫یاخود تۆزێک ئازاری بدەن‬ ‫تەنیا بزانن ‪ ،‬کە ووشەکانی شاعیرە‬ ‫لە دەرگای بەهەشتدا‬ ‫هەردەم بە هێمنی لە دەرگا دەدا و باڵدەگرێ‬ ‫داوای ژیانی ئەبەدی دەکا‬

‫ساڵح حەیدەری لە دووتوێی نامەیەكی ماستەردا‬

‫بەدرخان‬

‫لەماوەی راب��ردوو كتێبی ‪ 288‬الپ��ەڕەی توێژەرو‬ ‫نووسەر بورهان حاتەم گۆمەتاڵی»ساڵح حەیدەری‬ ‫‪ 2001 – 1922‬رۆڵی سیاسی و رووناكبیری»كەوتە‬ ‫بەردەستی خوێنەران‪.‬‬ ‫ئەم كتێبە لەباڵوكراوەكانی گۆڤاری»‪»K21‬ەو سێیەمین‬ ‫كتێبە‪ ،‬كە ئەم دەزگایە چاپی دەكات‪ ،‬جگە لە جووتە‬ ‫گۆڤاری»‪ K21‬و لەیال قاسم لەیال زانا»‪.‬‬ ‫مومتاز حەیدەری برای ساڵح حەیدەری خودانی‬ ‫گۆڤاری ‪ K21‬پێشەكی بۆ نووسیوە‪.‬‬ ‫ئەم كتێبە بەشێكە لە پێداویستییەكانی نامەی‬ ‫ماستەر لە بەشی مێژووی زانكۆی سەاڵحەددین‪،‬‬ ‫ه��ەروەك نووسەر لە پێشەكییەكەیدا ئاماژەی‬ ‫پێدەكات»ساڵح حەیدەری»یش یەكێك بووە لەو‬ ‫كەسایەتییە سیاسییانەی كورد‪ ،‬كە هەر لە چلەكانی‬ ‫سەدەی رابردووەوە رۆڵی سەرەكی لە دامەزراندنی‬ ‫چەندین رێكخراوو پارتی ماركسیی و نەوەییدا بینیوە‪،‬‬ ‫كە هەر یەكێك لەوانە كاریگەری بەسەر رۆژگاری‬ ‫خۆی و دواتریشەوە بەجێهێشتووە‪ ،‬ئەمە سەرەڕای‬ ‫ئ��ەوەی كە ناوبراو بەپێی ئەو ئایدیا سیاسی و‬ ‫هزرییەی كە هۆی باوەڕی پێی هەبووە‪ ،‬كارو چاالكی‬ ‫سیاسی لەگەڵ چەندین رێكخراوی دیكەی ماركسی و‬ ‫نەتەوەیی درێژە پێداوە‪ ،‬كە لەڕاستیدا هەر یەكێك‬ ‫لەوانە بەشێك لە واقیعی سیاسی و ه��زری ئەو‬ ‫كاتانەی مێژووی كورد پێكدەهێنن‪ ،‬هەروەها وەكو‬ ‫رۆژنامەنووسێكی لێهاتوو كە جێ پەنجەی بەسەر‬ ‫زۆرێك لە رۆژنامە كوردی و عەرەبییەكانەوە دیارە‪،‬‬ ‫بۆیە لەدوو توێی ئەم كتێبە‪ ،‬نووسەر سەرنجمان بۆ‬ ‫چەندین خاڵ و راستی مێژوویی رادەكێشێ‪ ،‬كە تاكو‬ ‫ئێستا یان باسیان لێوە نەكراوە یاخود لەم الو لەوال‬ ‫باڵوبوونەتەوە‪.‬‬ ‫ساڵح ح��ەی��دەری لەسەرەتای چلەكانی سەدەی‬ ‫رابردوو یەكێك بووە لە دەستپێشخەرانی دامەزراندنی‬ ‫ئەڵقەی رۆشنبیری ماركسی و دواتر دامەزراندنی‬ ‫یەكەمین شانەی رێكخراوی كۆمۆنیستی لەشاری‬ ‫هەولێر و لەوانەیە لە كوردستان‪.‬‬

‫ساڵح ح��ەی��دەری ب��ەش��داری ل��ە بەشێكی زۆری‬ ‫رۆژنامە نهێنییەكانی پێش ‪14‬ی تەممووزی ‪1958‬‬ ‫و پاشتریش كردووە‪ .‬دواتر لە ئێستگەی شۆڕشی‬ ‫ئەیلوول و هەروەها ئەو رۆژنامانەی كە بە ئاشكرا‬ ‫دەركراون‪ ،‬تێبینی ئەوە دەكەین یەكێكە لەوانە كە‬ ‫لەسەرەتای چلەكانەوە هەڵساوە بە نووسینی بابەتی‬ ‫فیكری و فەلسەفی ماركسی و یەكێكە لەوانەی‬ ‫بیری چەپیان لە كوردستان باڵوكردۆتەوە‪ ،‬ئیلتیزام‬ ‫كردنی بە رێچكەو رێنمایی حزبی و رەخنەگرتن لە‬ ‫عەقڵییەتی عەشایەری هەردەم هۆكارێك بووە لە‬ ‫دروستبوونی گرفت و ملمالنێ لەپێناو چەسپاندنی‬ ‫راو بۆچوونەكانی كە ب��ەداخ��ەوە لە بەشێكیان‬ ‫سەركەوتوو نەبوو‪.‬‬ ‫جێگای باسكردنە توێژەر ماندووبوونێكی زۆری‬ ‫بینیوە لە كۆكردنەوەی سەرچاوەو شیكردنەوەی ئەو‬ ‫زانیارییانەی دەستی كەوتووە‪.‬‬ ‫نووسین و باڵوكردنەوەی ئەم كتێبە كەلێنێكی‬ ‫گەورەی پڕكردۆتەوە كە خوێنەری كورد پێویستی‬ ‫پێی هەبوو‪.‬‬

‫‪29‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫سیاسی‬

‫راستە جیاوازی هەیە‪ ،‬بەاڵم لە ستراتیژدا نییە!‬ ‫جەمال عەبدولاڵ‬

‫• لە مەسەلەی لێسەندنەوەی متمانە لە نوری‬ ‫ئەلمالیكی س��ەرۆك وەزیرانی ئێستای عێراق‪،‬‬ ‫هەندێك لە كەناڵەكانی راگەیاندن بابەتییانە بۆ‬ ‫ئەم مەسەلەیە ناچن و بەشێوەیەك ئەم باس و‬ ‫خواسە دادەڕێژن و رووپۆش دەكەن كە وا نیشان‬ ‫ب��دەن جیاوازی زۆر ریشەیی و ق��ووڵ لەنێوان‬ ‫یەكێتی و پارتیدا هەیە و جیاوازی زۆر قووڵ و‬ ‫ترسناك لەنێوان هەردوو بەڕێزان سەرۆك تاڵەبانی‬ ‫و سەرۆك بارزانیدا هەیە‪.‬‬ ‫• لە مەسەلەی لێسەندنەوەی متمانە راستە‬ ‫جیاوازی لە تێڕوانینەكاندا لەنێوان یەكێتی و‬ ‫پارتیدا هەیە‪ ،‬بوونی جیاوازی حاڵەتێكی زۆر‬ ‫سروشتی و پێویستە نەك لە نێوان پارتی و‬ ‫یەكێتیدا‪ ،‬بەڵكو لەناو هەریەك لەو دوو حزبە‬ ‫لەناوخۆیشیاندا و بوونی ئەم جیاوازییەش بە‬ ‫مەعنای داڕووخان و دنیا ئاخیربوون نایەت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫لەنێوان یەكێتی و پارتیدا هیچ تێڕوانین و هیچ‬ ‫لێكدانەوە و بۆچوونێكی جیا نەمێنێت و كت و مت‬ ‫لە هەموو مەسەلەكاندا وەك یەك بڕوانن‪ ،‬كەواتە‬ ‫ئیتر ئەم دوو حزبە دەبێت ببنە یەك حزب و نابێت‬ ‫وەك دوو حزب بمێننەوە‪.‬‬ ‫• یەكێتی وپارتی لەوەدا جیاواز نین كە دەبێت‬ ‫عێراق‪ ،‬عێراقێكی دەستووری بێت‪ ،‬كە عێراقیش‬ ‫دەس��ت��ووری ب��وو‪ ،‬ك��ەوات��ە دەب��ێ��ت عێراقێكی‬ ‫دیموكراسی و فیدراڵی و پەرلەمانی و فرەیی بێت‬ ‫و ئەم عێراقە دەبێت پابەند بێت بە جێبەجێكردنی‬ ‫هەموو مادەكانی دەستووری عێراق وەك خۆی‪،‬‬

‫یەكێتی و پارتی لەوەدا جیا نین كە هیچ كامێكیان‬ ‫نابنە بەشێك لە ملمالنێی نێوان شیعە و سوننە‬ ‫لەعێراقدا‪ ،‬یەكێتی و پارتی لەوەدا جیا نین كە هیچ‬ ‫كامێكیان نابنە جێبەجێكاری پرۆژە و بەرنامەی‬ ‫هیچ دەوڵەتێكی ئیقلیمی لەناوچەكەدا‪ ،‬یەكێتی‬ ‫وپارتی لەوەدا جیانین كە هیچ كامێكیان ملمالنێی‬ ‫شەخسیان لەگەڵ هیچ كەسێكی ناو هیچ نەتەوە و‬ ‫مەزهەب و پێكهاتەیەكی عێراق نییە‪ ،‬هەموو ئەوەی‬ ‫كە هەیە بریتییە لە چۆنییەتی رووبەڕووبوونەوەو‬ ‫دانانی سنوورێك بۆ تاكڕەوی و رووبەڕووبوونەوەی‬ ‫مەترسی دروستبوونی دیكتاتۆری سەرلەنوێ‬ ‫لە عێراقدا و لە ژێر پەردە و بیانوویەكدا بێت‪،‬‬ ‫چۆنییەتی رووبەڕووبوونەوەكە بریتییە لە تاكتیك‪،‬‬ ‫نەك ستراتیژ‪ ،‬بە مەعنایەكی تر یەكێتی وپارتی‬ ‫جیاوازییەكەیان ل��ە چۆنییەتی و ئالییەتی‬ ‫رووبەڕووبوونەوەكەیە‪ ،‬نەك ئەوەی كە یەكێكیان‬ ‫بیەوێت رووب��ەڕوو بێتەوە و ئەویتریان پشتی‬ ‫لێبكاتەوە‪ ،‬دیسان بەمەعنایەكی تر یەكێتی و‬ ‫پارتی لە ستراتیژدا وەك یەكن و هیچ ناكۆكییەكی‬ ‫ستراتیژیان لەم مەسەلەیەدا لەگەڵ یەكدا نییە‪،‬‬ ‫ئەوەی كە هەیە بریتییە لە باشترین ئالییەت و‬ ‫باشترین و گونجاوترین تاكتیك لە ئێستادا بۆ ئەم‬ ‫رووبەڕووبوونەوەیە‪.‬‬ ‫• ئێوە سەیر بكەن تەنانەت لە نێوان هەردوو‬ ‫حزبی كۆماری و دیموكراتەكانی ئەمەریكادا لەو‬ ‫كاتەی كە ئەمەریكا رووب��ەڕووی رژێمی سەدام‬ ‫حوسێن ببووەوە جیاوازی لە تێڕوانیندا هەبوو‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم جیاوازییەكە ئ��ەوە نەبوو كە حزبێكیان‬

‫عوسمان شه‌ريف دانش‬

‫جه‌مال لۆلۆ‬

‫ڕۆڵەیەكی تێكۆشەر و ئازاو پاك‬

‫مامۆس��تا عوس��مان دانش لە ناوەڕاستی ساڵی‬ ‫‪ 1920‬لە گەڕەكی مەڵكەندیی شاری سلێمانی لە‬ ‫باوەشی خانەوەدایەكی ڕۆشنبیر و بەئاگا لەدایك‬ ‫بووە‪ ،‬لەپاش خوش��كێك و برایەكی بە ناوەكانی‬ ‫حەالوە و ڕەشید‪ ،‬ئەم سێیەم كەسی خێزانەكەیان‬ ‫ب��ووە‪ ،‬پاش ئەمی��ش برایەكی تری��ان بووە بە‬ ‫ناوی عومەرەوە‪ .‬باوكی شەریف ئەفەندی وەستا‬ ‫س��ەعید لە دەورانی دووەم جاری حكومەتەكەی‬ ‫«شێخ مەحمودی نەمر» حكومەتی كوردستان‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری حەپسخانەی حكومەت بووە‪ ،‬پاشان‬ ‫لە ناوەڕاس��تی بیس��تەكاندا بووە بە موختاری‬ ‫گەڕەك��ی (گۆی��ژە)‪ .‬هەرچەندە ب��اری دارایی‬ ‫خانەوادەكەیان باش بووە‪ ،‬بەاڵم عوس��مان دانش‬ ‫بەهۆی تێكەاڵویی لە كاروباری سیاسیدا تا پۆلی‬ ‫سێهەمی ناوەندی خوێندووە‪ .‬ساڵی ‪ 1944‬كە لقی‬ ‫كۆمەڵەی ژیانەوەی كورد «ژ‪ .‬ك» لە س��لێمانی‬ ‫دامەزراوە‪ ،‬مامۆس��تا عوس��مان دان��ش لەگەأل‬ ‫كۆمەڵێك كەسایەتی و مامۆستا و شاعیر شەرەفی‬ ‫دامەزراندنی ئەو لقەیان بەركەوتووە‪ .‬یەكێك بووە‬ ‫لە ئەندامە هەرە چوستء چاالكەكانی كۆمەڵەی‬ ‫«ژ‪ .‬ك» كە پاش��ان ئەدیب و شاعیر و سیاسی‬ ‫كورد ئیبراهیم ئەحمەد ئەبێ بە لێپرس��راوی لقی‬ ‫سلێمانی كۆمەڵەكە‪.‬‬ ‫كۆمەڵ��ەی «ژ‪ .‬ك» لە ‪ 16‬ئابی س��اڵی ‪1942‬‬ ‫لە ش��اری مهاباد دامەزرا دواتر لقی لە شارەكانی‬ ‫پارچەكانی تری كوردس��تان كردۆتەوە‪ ،‬لە شاری‬ ‫سلێمانی لقی هەبووە لە ئەندامە زۆر دیارەكانی كە‬ ‫هەستێكی كوردانەیی جوانیان هەبووە‪ ،‬بڕوایان بە‬ ‫سەربەخۆیی كوردستان و دروستكردنی دەوڵەتێكی‬ ‫كوردی كە هەر چاوار پارچەیی كوردستان لەخۆ‬ ‫بگرێت سوێندیان بە خوای گەورەو بە كوردستان‬ ‫دەخوار كاتێ دەبوونە ئەندام لەم كۆمەڵەیەدا‪ ،‬هەر‬ ‫بۆی��ە یەكێك لەو ئەندامانەی كە هەموو ژیانی بۆ‬ ‫كورد تەرخان كردبوو مۆم ئاس��ا بۆ شەوەزەنگی‬ ‫كوردان دەسوتا مامۆستا عوسمان دانش بوو‪ ،‬لە‬ ‫لقی سلێمانیدا جگە لە عوسمان دانش لە سلێمانی‬ ‫چەند كەسانێكی تر ئەندام بوون لەوانە مامۆستا‬ ‫ئیبراهیم ئەحمەد كە دواتر بووە س��ەرۆكی لقەكە‬

‫عوسمان دانش‬ ‫هەروەها فائق بێكەسی شاعیر‪ ،‬مامۆستا ئیسماعیل‬ ‫حەقی شاوەیس‪ ،‬محەمەد عەلی مەدهۆش‪ ،‬سدیق‬ ‫شاوەیس وە لە ژنان كە ڕۆڵی بەرچاویان گێڕاوە‪،‬‬ ‫بەهیە مەعروف‪ ،‬ناهیدە ش��ێخ س��ەالم‪ ،‬زەكیە‬ ‫بابان‪ ،‬لوتفیەی مەال صدیق‪ ،‬خەالوە خانی مەلیك‬ ‫مەحمود و چەندانی تر‪.‬‬ ‫مامۆستا عوس��مان دانش لەس��ەردەمی خۆیدا‬ ‫كاریگەریی زۆری هەبووە لەسەر الوەكان جێگای‬ ‫ڕێزو خۆشەویس��تی ئەوان بووە زۆر پشتیان پێ‬ ‫بەس��تووە‪ ،‬بەڵگەش بۆ ئەمە دوو نامەی دەست‬ ‫نوس��ی مامۆس��تا رەحیمی قازی و كوڕی ڕەش‬ ‫«عەلی قازی» كە ئێستا لەبەردەستدایە لە ساڵی‬ ‫شەستەكاندا بۆ مامۆستایان نوسیوە بە شانازییەوە‬ ‫باس لەوە دەكەن كە خوێندكاری مامۆستا بوونە‬ ‫بەتایبەت رەحیمی ق��ازی ڕۆمان نوس كە دەڵێ‬ ‫((كاك��ە باوەڕ بكە لە قواڵیی دڵەوە‪ ،‬لەالیی من‬ ‫خۆشەویستن و بەڕێزن و هیچ كاتێك لەبیر ناچی‪،‬‬ ‫یەكەمین لەبەر پیاوەتی و روح س��وكی و چاكی‬ ‫خۆت‪ ،‬دوهەمین لەبەر ئەوەی كە تاقە مامۆستایی‬ ‫كوردو وێژەیی كۆمارەكەمان بووی‪ ،‬خۆشەویستی‬ ‫پێش��ەواو گەلەكەمان بووی و ئەبێ بڵێم دانەری‬ ‫ب��ەردی یەك��ەم قوتابخانەی ك��وردی بووی لە‬ ‫نیشتمانەكەماندا))‪.‬‬ ‫هەروەه��ا عەلی ق��ازی ل��ەو نامەی��ەدا كە لە‬

‫سەدام حوسێن بە دیكتاتۆر بزانێت و ئەویتریان‬ ‫بە دیكتاتۆری نەزانێت‪ ،‬بەڵكو جیاوازییەكە لە‬ ‫ئالییەت و وەسیلەی رووبەڕووبوونەوە و كاتی‬ ‫رووبەڕووبوونەوەكە ب��وو‪ ،‬نەك شتی تر‪ .‬واتە‬ ‫لێرەشدا جیاوازییەكە لە تاكتیكدابوو نەك ستراتیژ‪.‬‬ ‫ئەگینا خۆ قانونی رزگاركردنی عێراق لە ساڵی‬ ‫‪1998‬دا لەوكاتەدا دەرچوو كە سەرۆك كلینتۆن‬ ‫سەرۆك كۆماری ئەمەریكا بوو‪ ،‬دیموكراتەكان‬ ‫لەسەر حوكم بوون‪ ،‬كەچی ناوەرۆكی ئەو قانونە‬ ‫بە هێزی سەربازی و لە ساڵی ‪2003‬دا جێبەجێكرا‬ ‫كە كۆمارییەكان و سەرۆك بوش لەسەر حوكم‬ ‫بوون! هیچ كام لەو جیاوازییانەی نێوان دیموكرات‬ ‫و كۆمارییەكانی ئەمەریكا ئەو كاتە و ئێستاش‬ ‫نەبووە هۆی داڕووخانی ئەمەریكا و دروستكردنی‬ ‫دڵەڕاوكێ لەناو خەڵكی ئەمەریكادا‪.‬‬ ‫ئێستاش ئەو جیاوازییە تاكتیكیەی كە سەبارەت بە‬ ‫مەسەلەی سەندنەوەی متمانە لە نوری ئەلمالیكی‬ ‫لەنێوان پارتی و یەكێتیدا هەیە هەق وایە بە‬ ‫حاڵەتێكی سروشتی و ئاسایی وەربگیردرێت‬ ‫و لەالیەن هەندێك لە كەناڵەكانی راگەیاندنی‬ ‫ناوخۆیشیمانەوە بەشێوەیەك مامەڵە لەگەڵ ئەم‬ ‫مەسەلەیەدا نەكەن كە بۆ مەبەستی سیاسی و‬ ‫حزبی و هەندێكجار شەخسی بەكار بهێنرێت و نان‬ ‫و پیازی پێوە بخورێت‪ .‬ئەوەی ژیانی دیموكراسی‬ ‫بوێت حەق وایە بزانێت دیموكراسی ئەم حاڵەتانەشی‬ ‫تێدایە و حەق وایە بە ئەعسابێكی ساردەوە مامەڵە‬ ‫لەگەڵ ئەم مەسەالنەدا بكات‪.‬‬ ‫س��اڵی ‪ 1966‬بۆ مامۆس��تایی نوسییەوە دەڵێ‪:‬‬ ‫((مامۆستا دەبێ پیرۆزبایت لێ بكەم ئەو هەموو‬ ‫الوەت ب��ۆ كوردس��تان پەروەردە ك��رد جێگای‬ ‫شانازییە‪ ،‬هیوادارم سەركەوتو بن لە پێگەیاندنی‬ ‫خوێندكاراندا‪.‬‬ ‫مامۆستا ئیبراهیم ئەحمەد هەمیشە عوسمان دانشی‬ ‫وەك ڕۆڵەیەكی تێكۆشەر و ئازاو پاك و روح سوك‬ ‫وەسف كردووە‪ ،‬مامۆستا ئیبراهیم ئەحمەد دەڵێ‪:‬‬ ‫((لە ئەندامەكانی چاالكی كۆمەڵە یەكێك هەبوو‬ ‫ناوی «عوسمان ش��ەریف ئەفەندی» بوو كە بە‬ ‫عوسمان دانش ناوی دەركردبوو من خۆم لە ڕێگەی‬ ‫ئەم الوەوە پەیوەندیم لەگەأل كۆمەڵە پەیدا كردو‬ ‫ب��ووم بە ئەندام‪ .‬الم وای��ە زۆربەی ئەندامەكانی‬ ‫تا ئەوس��اتی كۆمەڵەكەش هەم��وو بە چاالكی و‬ ‫تێكۆش��انی ئەو بووبوونە ئەندام بەاڵم لە چاالكی‬ ‫كوردایەتی و دڵسۆزیدا گوڵی ئەكرد))‪.‬‬ ‫س��اڵی ‪ 1945‬لقی سلێمانی بۆ بەشداری خەباتی‬ ‫كوردایەتی كوردس��تانی ڕۆژهەاڵت دوو نوێنەری‬ ‫خۆیان لە سلێمانییەوە دەنێرن بۆ ئەوێ ئەوانیش‬ ‫خوالێخۆش��بوو مامۆس��تا (ئیس��ماعیل حەقی‬ ‫شاوەیس و عوسمان دانش) بوون‪ ،‬لەوێ چاویان‬ ‫بە جەنابی پێش��ەوا قازی محەم��ەد و ئەندامانی‬ ‫دیك��ەی س��ەركردایەتی كۆمەڵ��ە دەكەوێت و‬ ‫پەیوەندیان پێوە كردبوون چەندین بیروڕا ئاڵوگۆڕ‬ ‫كرابوون بەاڵم ئیس��ماعیل حەقی شاوەیس پاش‬ ‫مانگێك دەگەڕێتەوە س��لێمانی و عوسمان دانش‬ ‫لەوێ دەمێنێتەوە‪ ،‬ئیتر لێرەوە لە ئەزمونێكی نوێی‬ ‫ژیانیدا تێكەاڵوی ژیان و باری ڕۆشنبیری و سیاسی‬ ‫ش��اری مەهاباد دەبێ و ه��ەر زوو جێی خۆی لە‬ ‫دڵی پێشەواو ش��اعیران و سیاسیەكانی كۆماردا‬ ‫دەكاتەوە‪ .‬هەر لەم شارەدا ژیانی هاوسەری پێك‬ ‫دەهێنێ و لەالیەن خودی پێشەواوە كچێكی خزمی‬ ‫خۆیی لێ مارە دەكات و نۆ مناڵی لێ دەبێت‪.‬‬ ‫ل��ەدوای دامەزراندنی كۆماری میللی كوردس��تان‬ ‫لە شاری مهاباد‪ ،‬قوتابخانەی «گەالوێژ» یەكەم‬ ‫خوێندنگای زمانی ش��یرینی كوردی بۆ كوڕان و‬ ‫كیژانی ئەو شارە دادەمەزرێت‪ ،‬دانش یەكێك بووە‬ ‫لە دامەزرێنەر و مامۆستایەكی هەڵسوڕاو و چاالكی‬ ‫خوێندگەكە بووە‪ ،‬بەیانیان لەم خوێندگەیە وانەی‬ ‫وتۆتەوەو ئێوارانیش وانەی بە گەورەكان وتۆتەوە‬ ‫بۆ نەهێش��تنی نەخوێندەواری لە س��اتەوەختی‬ ‫دامەزراندن��ی كۆمارو هەڵكردن��ی ئااڵیی پیرۆزی‬ ‫كوردستان‪ ،‬شاگەشەكە دەبێت و پاش گریانێكی‬ ‫زۆر تێكەاڵو بە خۆش��ی و ش��ادی بەدیا ئااڵوە‪،‬‬

‫هەرجارەو باسێك‬ ‫سەهین موفتی‬

‫متمانە س��ەندنەوەكە‬ ‫بەچی گەیش��ت ؟‬ ‫دواهەمین گۆرانكاری بەسەر پرۆسەی سیاسی عێراق‬ ‫تا ئێستا ئەنجامدانی پەیوەندییەكی تەلەفۆنی نێوانی‬ ‫مالیكی و س��ەدر بوو‪ ،‬كە باس��یان ل��ە چۆنییەتی‬ ‫چارەس��ەر كردنی قەیران و تەنگەژە سیاسییەكانی‬ ‫واڵت كردبوو‪ ،‬واش چاوەروان دەكرێت لە چەند رۆژی‬ ‫داهاتوودا هەریەك لە نوری مالیكی و موقتەدا سەدر‬ ‫دیدارو چاوپێچكەوتن لەس��ەر دۆخەك��ە بە ئەنجام‬ ‫بگەیەنن ‪.‬‬ ‫پرس��یار لێرە ئەوەیە‪ ،‬س��وور بوونی رەوتی سەدر‬ ‫لە س��ەندنەوەی متمانە لە نوری مالیكی كە بەڵێنی‬ ‫بە هەردوو الیەنەكەی دیك��ە دابوو‪ ،‬كە هەریەك لە‬ ‫هاوپەیمانی كوردس��تانی‪ ،‬یا روونتر بڵێین مەسعود‬ ‫بارزان��ی و پارتەكەی و ئیئتیالفی عێراقییە‪ ،‬ئەویش‬ ‫دوای ئەنجامدان��ی چەند كۆبوونەوەیەكی هەر س��ێ‬ ‫الیەنەك��ە لە هەولێرو نەجەف‪ ،‬ب��ە كوێ دەگات ؟‬ ‫ئاخۆ رەوتی س��ەدر هەر لەس��ەر هەڵوێستەكەیان‬ ‫بەردەوام دەبن‪ ،‬یا لێرە بەدواوە لەس��ەر ئەو پرسە‬ ‫نەرمی دەنوێنن‪ ،‬ئەگەر س��ەیری رابردووێكی نزیك‬ ‫بكەی��ن‪ ،‬بەتایبەتی دوای پرۆس��ەی ئ��ازاد بوونی‬ ‫عێراق‪ ،‬ئەوە بەدیار دەكەوێت‪ ،‬كە الیەنە سیاس��ییە‬ ‫عێراقییەكان بە (ش��یعەو سووننە ) وە بەرامبەر بە‬ ‫پرسی كورد و گەلی كوردستان‪ ،‬هەمان هەڵوێست و‬ ‫هەمان بۆچوونیان هەیە‪ ،‬مەبەست لێرە ئەوەیە‪ ،‬كە‬ ‫تۆ دەڵێی كورد‪ ،‬ئەوا عەرەبەكان یەكسەر بە هاواڵتی‬ ‫پلە دوو لێی دەروانن ‪.‬‬ ‫وات��ە دوور نی��ە جارێك��ی دی س��ەدرییەكان بۆ‬ ‫بەرژوەندی خۆیان بچن��ەوە ژێر چەترەكەی مالیكی‬ ‫و دوو هاوپەیمانەك��ەی كوردس��تانی و عێراقیە لەو‬ ‫پرس��ەدا جێ بێڵن‪ ،‬چونكە ئەس��تەمە شیعەكان بۆ‬ ‫خاتری چاوی رەش��ی ك��وردەكان لێكترازان لە نێو‬ ‫ماڵی خۆیاندا بێننە ئاراوە ‪.‬‬ ‫بۆیە پێویس��تە س��ەركردایەتی ك��ورد لەمەودوا بە‬ ‫ورییای��ەوە مامەڵە لەگەأل الیەنە عێراقییەكان بكات‪،‬‬ ‫هێندە بە س��انایی متمانەیان پێنەكات‪ ،‬چونكە نابێ‬ ‫ئەوەیان ل��ە بیر بچێت‪ ،‬كە ع��ەرەب هەر عەرەبەو‬ ‫هەر بە عروبەیی دەمێنێتەوە‪ ،‬و بە دڵنیاییەوە دوور‬ ‫نییە مالیكی خۆی ل��ە عێراقییەش نزیك بكاتەوەو‬ ‫لە هاوكێش��ەكەدا بەتەنها ك��ورد بمێنێتەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫سەرەنجام متمانە سەندنەوەكەی مالیكی بە مانەوەی‬ ‫لە شوێنەكەی خۆی كۆتایی پێدێت‪.‬‬ ‫دان��ش دەیەوێت لەو بانە بەرزەوە كە ئااڵی لەس��ەر هەڵكراوە لە‬ ‫ب��اوەش بگرێت و خۆی بۆ هەڵ��دەدات هاوڕێیانی دەیگرنەوەو لە‬ ‫هۆكارەكەی دەپرس��ن لە وەاڵمدا دەڵێ‪(( :‬ئ��ەوا بە چاوی خۆم‬ ‫بینیم ئااڵی كوردس��تان بە بەرزییەوە هەڵكرا بۆیە ئێستا مردن بە‬ ‫ئ��اوات دەخوازم نەوەك ڕۆژێك بێ��ت ئااڵ بە نەویی ببینم)) لەبەر‬ ‫ئەوە هێندە جێ��گای باوەڕو متمانە نەبوو‪ ،‬ب��ەردەوام بێگوێدانە‬ ‫س��ەختی و زەحمەتی ڕێگاوبان هەمیشە بۆ نەپچڕانی پەیوەندی‬ ‫س��لێمانی و مهاباد هاتوچۆی دەكرد‪ ،‬ڕۆژنامە و گۆڤار و نامیلكە‬ ‫چاپكراوە سیاس��یەكانی لەنێوان هەردوالدا دەگۆڕیەوە‪ .‬پەیوەندی‬ ‫توندوتۆڵی لەگەأل ڕەحمەتی «مستەفا بارزانی»یدا هەبووەو بارزانی‬ ‫زۆری خۆشءیس��تووە‪ ،‬هەركاتێ باربوو یارمەتی لە لقی سلێمانی‬ ‫كۆمەڵەوە بۆ بارزانیەكان نێردرابێ عوس��مان دانش دەستنیشان‬ ‫كراوە لەبەرئەوە زۆر جێگای متمانەی هەردوو ال بووە‪.‬‬ ‫لە سااڵنی ‪ 1939‬و بەدواوە‪ ،‬ناوبەناو لە چەندین ژمارەكانی «ژیان»‬ ‫و «ژین»دا شیعرو پەخشانی باڵوكردۆتەوە‪ ،‬بابەتەكانی بریتی بوون‬ ‫لە ڕەنگدانەوەی واقیعی ژیانی ئەوسەردەمە‪ .‬ئاشنایەتی لەگەأل كتێب‬ ‫و خوێندنەوەدا زۆر بووە لەنێو برادەرانیدا بە ئەمەكء قس��ەخۆش‬ ‫بووە‪ ،‬بە هی��چ جۆرێك پلەوپای��ەی كارو فەرمانی هیچ یەكێ لە‬ ‫حكومەتەكانی عێراقی وەرنەگرتووە‪ .‬لە گێڕانەوەیەكدا دەڵێ من هیچ‬ ‫كات كارو فەرمان و پارەی دوژمنی گەلەكەم ناوێ لەگەأل ئەم هەموو‬ ‫بەرخودانەدا ئەو سوتانە بۆ ڕێبازی كورد بوون‪ ،‬ڕۆژی ‪1970/10/10‬‬ ‫لە شاری سلێمانی لە تەمەنی ‪ 50‬ساڵیدا دڵە گەورەكەیی لە لێدان‬ ‫كەوت‪.‬‬

‫‪30‬‬

‫العربي‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬ ‫ش��ه��ري��ة‬ ‫ص��ح��اف��ي��ة‬ ‫عــامة‪ ،‬حـرة‬

‫صدر العدد (صفر) في ‪2000/10/22‬‬ ‫باشراف‪ :‬الصحفية أمل باجالن‬ ‫العدد األول‪ ،‬الدورة الثانية (‪2012/6/22 )165‬‬

‫الفدرالية هي توحيد للعراق و تقسيم لسلطة المالكي المتفرد‬

‫د‪ .‬سامان سوراني‬ ‫م��ن المعلوم ب��أن التغيير هو‬ ‫المطلب عند بلوغ األزم��ات و هو‬ ‫المسوغ لألعمال والسياسات و هو‬ ‫أكثر المفردات تداوالً في الخطب‬ ‫والتصريحات‪ .‬التغيير تجربة تاريخية‬ ‫ينخرط فيها المجتمع باالشتغال‬ ‫علی نفسه وتحويل بنيته‪ ،‬أساسه‬ ‫عالقة نقدية مع الذات تتيح للفرد‬ ‫عبر درس الظروف و تحليل الشروط‬ ‫السبق‬ ‫و إجتياز الحدود بمنطق َّ‬ ‫والتوسع وإتقان لغة الخلق واإلبتكار‪،‬‬

‫لكي يتغير عما هو عليه‪ ،‬في األفكار‬ ‫واألق��وال واألعمال‪ .‬من غير ذلك‬ ‫تتحول إرادة التغيير الی شعار‬ ‫يؤول إلی مضاعفة العجز و مفاقمة‬ ‫المشكالت‪.‬‬ ‫فقبل سقوط الدكتاتورية البعثية عام‬ ‫‪ 2003‬كان إقليم كوردستان يتمتع‬ ‫بمؤهالت ع ّززت لديه إيمانه بالفدرالية‬ ‫کحل للمرحلة السياسية القادمة في‬ ‫العراق وتمكن من إثبات ذلك علی‬ ‫أرض الواقع‪ .‬فالكوردستانيون لعبوا‬ ‫دوراً فعاالً في بناء جمهورية العراق‬ ‫وأرادوا فيها نظام حكم جمهوري‬ ‫نيابي (برلماني) ديمقراطي اتحادي‪،‬‬ ‫متكون من عاصمة و أقاليم و‬ ‫محافظات المركزية و إدارات محلية‪.‬‬ ‫وقد تم اإلقرار في الدستور باإلعتراف‬ ‫بإقليم كوردستان و سلطاته القائمة‬ ‫بإقليم ات��ح��ادي‪ ،‬لكن هناك من‬ ‫يحتل اليوم دور سيادي في السلطة‬ ‫االتحادية يرفض ألسباب طائفية‬ ‫أو ديماغوجية و شعاراتية أو دعماً‬ ‫لمصالح إقليمية أو عروبية هذه‬ ‫الفكرة بالمطلق في الوسط والجنوب‪،‬‬ ‫راداً ذلك الی أن إقامة األقاليم‬

‫اإلتحادية ال يعني سوی تجزئة‬ ‫الوحدة العراقية وه��ذا قصور في‬ ‫الفهم واإلستيعاب لمنطق الفدرالية‪،‬‬ ‫الذي هو في األساس مشروع صيانة‬ ‫وحدة العراق و ليس تقسيمه‪ .‬وجذر‬ ‫هذه الفلسفة يعود الی فكرة النظام‬ ‫الالمركزي الذي ال يسمح بتكرار‬ ‫اإلنقالبات العسكرية الدموية و تكرار‬ ‫الديكتاتوريات الظالمة‪.‬‬ ‫ال يختلف إثنان في تشخيص المرحلة‬ ‫الحرجة التي يمر بها العراق والمخاطر‬ ‫الكبيرة التي تكاد أن تعصف بالبالد‬ ‫كنتيجة لتبني االساليب التفردية‬ ‫كمشروع في ادارة السلطة في العراق‬ ‫وإلعادة عقارب الساعة للوراء‪.‬‬ ‫إن عدم الرجوع واإلطالع علی تجارب‬ ‫الفدرالية و فلسفتها التطبيقية في‬ ‫األنظمة الفدرالية المتواجدة في العالم‬ ‫و التنقيب عن األصول التي قامت‬ ‫عليها و الوقوف بشكل سلبي أمام‬ ‫العمل من أجل نشر رسالة الفدرالية‬ ‫و ثقافة الالعنف و التوعية الدستورية‬ ‫و عدم طرح جدوی التفكير الفدرالي‬ ‫هو سعي في الخفاء والعلن إلعادة‬ ‫الصورة المشوهة للعراق تحت ظل‬

‫الزعيم األوحد و القائد األسطوري‬ ‫الحامي للبوابة الشرقية من الوطن‬ ‫الكبير و النية المستقبلية في حرمان‬ ‫الشعب العراقي من حقه في تقرير‬ ‫مصيره بمحض إرادته ووعيه‪.‬‬ ‫و لكسر الدائرة الخانقة التي يحبسنا‬ ‫فيها دعاة الوحدة المزورة و المنظرون‬ ‫لخصوصية العراقية و إلنهاء العقل‬ ‫التسلطي و سياسة التهميش و‬ ‫اإلقصاء والتمييز الطائفي و حل‬ ‫األزمات المستمرة و وقف نزيف الدم و‬ ‫الحد من الهدر الكبير للثروات المالية‬ ‫و تحقيق األمن واإلستقرار في فضاء‬ ‫التعايش السلمي تحت ظل حكومة‬ ‫اتحادية فدرالية ال بد من البدء‬ ‫ببناء فدراليات في القسم العربي من‬ ‫العراق كما ّ‬ ‫يسطره الدستور‪ .‬السيد‬ ‫نوري المالكي‪ ،‬الذي يقف ضد هذا‬ ‫المشروع البنيوي والحضاري ليتقدم‬ ‫نحو إجهاض الشروط التوليدية‬ ‫للفلسفة الفدرالية‪ ،‬يرتد بموقفه هذا‬ ‫نحو الماضي و ال يريد أن يتوثب نحو‬ ‫المستقبل‪ ،‬بل يريد ككاهن للفكر‬ ‫الفرداني و حارس لعسكرة المركزية‬ ‫و فقيه للمنطق األصولي أن يحلّق‬

‫في دائرة الوهم السلطوي ليحول‬ ‫خطاب الديمقراطية والتعددية الی‬ ‫خطاب العقيدة والسلطة‪.‬‬ ‫فعدم اإلعتراف بمذهب التعددية‬ ‫السياسية و الثقافية و عدم التهيء‬ ‫الستقبال ‌‌ألحان غير مسموعة‬ ‫يبرهن مدی إيمانه باألونولجيا (العلم‬ ‫بالواحد) و منطق االستالب‪ ،‬الذي‬ ‫يشد داعية وحدة العراق إلی الوراء‪،‬‬ ‫علی ما يفعل أولئك الذين يريدون‬ ‫العودة بالعراق الی ماقبل سقوط‬ ‫الطاغية‪ ،‬غير مهتم بالبديهية التي‬ ‫تقول‪ ،‬بأن العقل كأي شيء آخر‬ ‫يخضع لتحوالت الزمن‪.‬‬ ‫من يحسن قراءة الوقائع والتشكيالت‬ ‫الخطابية يعرف بأن ممارسة الجدل‬ ‫المتشنج باسم الماضي الموهوم‬ ‫والمستقبل المزعوم‪ ،‬دفاعاً عن‬ ‫األصنام الفكرية و بعيداً عن منطق‬ ‫العقل و العلمية و اإلستمرار في‬ ‫فرض قيود اإلرهاب الفكري ال يمكن‬ ‫أن تؤدي الی خلق فضاء للحريات و‬ ‫أخذ تطلعات الشعب بجدية و إحترام‬ ‫إرادته بل تدفع العراق إلى مسارات‬ ‫أكثر تعقيداً وخطورة‪ .‬أما النظام‬ ‫في العراق فيقاد إلى مخاطر غير‬ ‫محسوبة‪ .‬وإن هدر اإلنتاج النفطي‬ ‫والثروة الطبيعية علی التسليح‬ ‫العسكري و االجهزة المخابراتية بدل‬ ‫صرفه في البناء المدني و العلمي‬ ‫ببعد استراتيجي و اجتماعي معاصر‪،‬‬ ‫بدليل إن هذه الموارد ملك لجميع‬ ‫أف��راد المجتمع و عامل توحيد‬ ‫المكونات المختلفة في العراق‪ ،‬يزيد‬ ‫من شكوكنا في الحل القريب لألزمة‬ ‫الحالية‪ ،‬التي تحمل في جسمها‪،‬‬ ‫في حالة نجاح السيد المالكي من‬ ‫إمتحان سحب الثقة منه‪ ،‬جرثومة‬ ‫تبديل الكيانات المعارضة لحكم‬ ‫الفرد واالصولية التراجعية الى عبيد‬ ‫في ديموقراطية شكلية‪ ،‬وهذا ما‬ ‫اليمكن قبوله في عصر العولمة‬ ‫و تحوالت االقتصاد اإللكتروني و‬ ‫الوسائط والمجتمع اإلعالمي‪ .‬فاأليام‬ ‫القادمة تنذر بكثير من المفاجآت‪،‬‬ ‫وبينها حرب الملفات‪ .‬ولكي ننخرط‬ ‫نحن الكوردستانيون في حاضرنا‬ ‫الراهن و نساهم بشكل فاعل في‬ ‫صناعة عراق نموذجي‪ ،‬علينا دراسة‬ ‫ظرفنا الوجودي علی نحو يتيح لنا‬ ‫أن نستبق المستقبل الذي يهجم‬ ‫و يباغت‪ .‬فنفي الواقع لوحده أو‬ ‫المصادقة عليه‌ ال يكفي‪ ،‬فلنشتغل‬ ‫بعقل تركيبي محتك بالحضارة‬ ‫الحديثة علی معطيات وجودنا‪ ،‬من‬ ‫أجل تحويلها إلی إنجازات علی‬ ‫صعيد العراق والمنطقة أو من أجل‬ ‫التوليف والتركيب و خلق مجاالت‬ ‫جديدة للوصل والفصل‪ ،‬أو لإلختراق‬ ‫التجاوز‪.‬‬ ‫وختاماً‪ :‬ال شي ّ‬ ‫أدل علی المالكي‬ ‫مما نطق به في خطبه و إجتماعاته‬ ‫السرية أو في مقابالته التلفزيونية‪.‬‬ ‫وقد َ‬ ‫قيل المر ُء ما يحسن ُه‪.‬‬

‫‪31‬‬

‫بدرخان العربی‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫ليلى قاسم‪ ،‬ابنة خانقين ونسيم كوردستان العليل‬ ‫امل باجالن‬ ‫ليلى قاسم ابنة خانقين هذه‬ ‫المدينة التي لطالما عرفت‬ ‫بقدرتها على العطاء وتميزها‬ ‫بانجابها المناضلين و العاشقون‬ ‫لوطنهم كوردستان‪ .‬فيها ولدت‬ ‫ليلى قاسم بتاريخ ‪ 27‬كانون‬ ‫االول ‪ 1952‬في قرية بانميل هي‬ ‫ابنة السرة كردية متواضعة ربت‬ ‫ابنائها على روح الوطنية واالعتزاز‬ ‫بقوميتهم الكردية كغيرها من‬ ‫االسر في خانقين كان والدها عامل‬ ‫بسيط في مصفى الوند عاشت‬ ‫مع والدتها واخوتها الثالثة سالم‬ ‫صباح وصبيح وشقيقتها صبيحة‪،‬‬ ‫دخلت ليلى مدرسة مصفى الوند‬ ‫االبتدائية للبنات واستمرت‬ ‫بالدراسة في مسقط راسها حتى‬ ‫تخرجها من اعدادية خانقين‬ ‫للبنات سنة ‪ 1970‬ابتدأت‬ ‫دراستها الجامعية في كلية االداب‬ ‫بجامعة بغداد ‪ /‬قسم االجتماع عام‬ ‫‪ 1971‬وحينها تبلورت شخصيتها‬ ‫وتكونت لديها اراء وافكار متاثرة‬ ‫بقوميتها كاي فتاة كردية فكانت‬ ‫ليلى الخانقينية التي عرفناها‬ ‫المناضلة التي انخرطت في‬ ‫العمل الحزبي ودخلت في طريق‬ ‫الكفاح السياسي مع عدد من‬ ‫رفاقها الطلبة الكورد ليتحدو بذلك‬ ‫النظام البعثي الشوفيني الظالم‪،‬‬ ‫وليعلنو كلمتهم رافضين الظلم‬ ‫والذل والمهانة معتزين بكونهم‬ ‫كردا وواضعين بذلك ارواحهم‬ ‫على اكتافهم في سبيل الحرية‬ ‫والديمقراطية‪.‬‬ ‫القي القبض على ليلى قاسم‬ ‫بتاريخ ‪ 24‬نيسان ‪ 1974‬من‬ ‫قبل االجهزة االمنية والحزبية‬ ‫البعثية‪ ،‬ثم اقتيدت الى اقبية‬ ‫االم��ن في بغداد لتواجه اشد‬ ‫انواع التعذيب على يد الجالدين‬ ‫والمجرمين البعثيين‪ ،‬ورغم‬ ‫كل ماعانت وقاست لم تدلي‬ ‫باي اعترافات على رفاقها في‬ ‫التنظيم لتثبت بذلك انها شهيدة‬ ‫كوردستان االولى والمناضلة من‬ ‫اجل حرية ارضها وشعبها‪ ،‬وقضية‬ ‫كوردستان المشروعة والعادلة تم‬ ‫اعدامها ورفاقها االخرين بتاريخ‬ ‫‪ 1974/5/12‬اي بعد اسبوعان‬ ‫من اعتقالها‪.‬‬ ‫وبمناسبة ذكرى استشهادها ‪38‬‬ ‫قمنا ببعض اللقاءات مع ابناء‬ ‫وبنات مدينة خانقين ليتحدثو‬ ‫لنا عن ارائهم وردود افعالهم حول‬ ‫الموضوع حيث التقينا باحدى‬ ‫صديقاتها المقربات والتي تتحدث‬ ‫لالعالم عن ما تعرفه عن ليلى‬ ‫قاسم منذ الطفولة وحتى يوم‬ ‫وفاتها والول مرة كما التقينا بعدد‬ ‫من الفنانين والمثقفين ممن‬ ‫عاصروها ومن جاءو من بعدها‬ ‫واصفين لنا شعورهم واحاسيسهم‬ ‫وهم يستذكرون ليلى قاسم ابنة‬ ‫خانقين الشجاعة‪.‬‬ ‫اعتقالها وتعذيبها يعادل نضال‬

‫البيشمركة لعشرات السنين في‬ ‫الجبال‬ ‫زكية وهاب عبد الرحمن خريجة‬ ‫معهد معلمات اربيل متقاعدة‬ ‫حاليا تسكن النجف من اهالي‬ ‫خانقين شقيقة الفنان واالديب‬ ‫والشاعر ازاد خانقيني رحمه الله‪.‬‬ ‫تحدثت عن ذكرياتها لنا حول‬ ‫صداقتها مع الشهيدة فقالت‬ ‫كانت ليلى صديقتي وجارتي‬ ‫واختي منذ ان ولدت ونشات‬ ‫وحتى تخرجنا من االعدادية معا‬ ‫انا وليلى لم نفارق بعضنا كنا نقراء‬ ‫ون��درس ونذهب الى المدرسة‬ ‫ونعود الى البيت سوية‪.‬وكانت‬ ‫من صفاتها هادئة‪ ..‬مسالمة‪..‬‬ ‫التفارق االبتسامة وجهها‪ ..‬محبة‬ ‫لصديقاتها تتميز ببساطة مالبسها‬ ‫من عائلة بسيطة متوسطة الدخل‬ ‫وكان والدها عامال مع والدي‬ ‫في مصفى الوند‪ ،‬واتذكر عندما‬ ‫كنت في المدرسة االبتدائة‬ ‫رسبت ليلى في الصف الخامس‬ ‫و نجحت انا ولشدة تعلقنا ببعضنا‬ ‫اتفقنا ان ال اتخرج من االبتدائية‬ ‫الى المتوسطة حتى تلحقني‬ ‫بالدراسة ونتخرج معا‪ ،‬وفعال‬ ‫بقيت في الصف السادس سنتان‬ ‫حتى نجحت ليلى من صفها‪.‬ثم‬ ‫اكملنا المرحلة االعدادية ونجحت‬ ‫ليلى من السادس االعدادي سنة‬ ‫‪ 1970‬ليتم قبولها في كلية‬ ‫االداب في بغداد ‪ ،‬حينها انتقلت‬ ‫مع عائلتها الى بغداد ‪ ،‬ولم اراها‬ ‫بعد ذلك ابدا اال انني كنت اسمع‬ ‫عنها انها تدرس في الكلية في‬ ‫بغداد وانها اصبحت شابة جميلة‬ ‫ويافعة وكنت سعيدة جدا بذلك‪.‬‬ ‫عندما سمعت نبا اعدامها اصبت‬ ‫بانهيار عصبي لمدة ثالثة لم‬ ‫اتقبل الخبر حتى ان والدتها‬ ‫بعد استشهادها كانت تاتي الى‬ ‫خانقين وتقول الهلي فلتاتي الي‬ ‫زكية الحتضنها واشمها فبها عطر‬ ‫ابنتي ليلى ‪.‬‬ ‫وما اثر بي جدا ولن انساه ان ليلى‬ ‫في السجن قبل اعدامها بيوم‬ ‫واحد ذهبت والدتها لزيارتها للمرة‬ ‫االخيرة قالت لم استطع حتى ان‬ ‫اراه��ا ولكني تكلمت معها من‬ ‫خلف الزنزانة وكان هناك شباك‬ ‫عالي جدا بالجدار كانت توصيني‬ ‫بان ال احزن عليها وان نتقبل‬ ‫االمر فهذا قدرها وان الموت في‬ ‫سبيل كوردستان واجب المفر‬ ‫منه وعليهم ان يفخرو بها وفي‬ ‫تلك اللحضات تقول والدتها ان‬ ‫ليلى مدت يدها من ذاك الشباك‬ ‫المرتفع واعطتها خصلة من شعرها‬ ‫الطويل والمؤلم في االمر ان مع‬ ‫خصلة الشعر كانت بها جزء من‬ ‫فروة راسها!وكانت ليلى قد اوصتها‬ ‫بان تضع هذه الخصلة في حضرة‬ ‫االمام العباس بن ابي طالب في‬ ‫كربالء بعد ان يتم اعدامها( وربما‬ ‫ربطت ليلى الشهيدة ماساتها‬ ‫بظلم الذي جرى على الي بيت‬ ‫الرسول ولذلك وضعت شكواها في‬

‫الشهیدة ليلى قاسم‬ ‫حضرتهم)‪ ،‬ثم سردت لنا كيف‬ ‫استلمت جثمانها‪ ،‬وتقول السيدة‬ ‫زكية عبد الوهاب ان الوالدة ذهبت‬ ‫الى االمن العامة في اليوم التالي‬ ‫لتستلم جثة ابنتها فطردوها وقالو‬ ‫لها ان تستلمها من الطب العدلي‬ ‫وحينما ذهبت الى هناك نضرت‬ ‫الى جثتها و كانو قد اقتلعو عينيها‬ ‫االثنتين ووضعو القطن بدال عنها‬ ‫وال ندري ان فعلو ذلك قبل او بعد‬ ‫الوفاة وحسب ادعاء جالديها ان‬ ‫قلع العينين حدث بعد االعدام‬ ‫اذ خرجت العينين من المقلتين‬ ‫الثر االعدام خنقا‪.‬‬ ‫ان والدة ليلى قاسم كانت امراة‬ ‫ذكية وشجاعة توفت بعد استشهاد‬ ‫ابنتها بعشر سنوات اما والدها‬ ‫فقد توفى بعد خمس سنوات‪.‬‬ ‫ليلى التي تم اعتقالها وقتلها‬ ‫على يد جالديها من البعثيين لم‬ ‫يتم اعدامها سوى لسبب واحد‬ ‫انها كردية تحمل الدم الكوردي‬ ‫في عروقها وان معاناتها في تلك‬ ‫االسابيع في سجون االعتقال‬ ‫وحتى رحيلها يعادل نضال‬ ‫المقاتلين البيشمركة في الجبال‬ ‫لعشرات السنين كانت فتاة كردية‬ ‫مناضلة شجاعة ثابتة حتى الرمق‬ ‫االخير على مبدئها واحب ان‬ ‫اضيف ان اعدام ليلى او اي كردي‬ ‫او كردية اخرى ال يقل مرتبة عن‬ ‫حكم االع��دام الذي صدر بحق‬ ‫الزعيم البرزاني توفاه الله‪.‬‬

‫عليها اي قوة خافية تلك التي‬ ‫كانت لديها لتقاوم اعتى نظام‬ ‫ديكتاتوري عرفه التاريخ ومن‬ ‫اجل رفع اسم كوردستان ‪.‬‬ ‫ليلى قاسم يفتخر بها ليس في‬ ‫خانقين فحسب انما ومن خالل‬ ‫لقاءاتي ببعض االخوة واالصدقاء‬ ‫من مناطق كوردستان ارى انهم‬ ‫يحيون ذكراها كل عام ويعرفون‬ ‫عن قصة نضالها الكثير وجد‬ ‫متاثرين بشخصيتها الفريدة‬ ‫‪...‬عندما تذكر خانقين تجد ليلى‬ ‫قاسم احد ابرز شخوصها الخالدة‪.‬‬ ‫فكرت الكثير مع الكثير بعمل‬ ‫فلم وثائقي درامي عن ليلى قاسم‬ ‫منذ سنوات عدة كنت اخشى‬ ‫ان الاعطي هذه المناضلة حقها‬ ‫او اكون قد اقصر بسرد الحقيقة‬ ‫ولكن بعد دراسة حثيثة قررت ان‬ ‫اعمل هذا الفلم انشاء الله نهاية‬ ‫هذا العام لوجود تحضيرات كثيرة‬ ‫فنية وغيرها من المستلزمات‪.‬‬ ‫اننا كرجال يشد بعضنا على يد‬ ‫بعض في الشدائد ونكون اقوياء‬ ‫بالجماعة ونحن على اراضنا وبين‬ ‫اخوتنا ولكن ليلى قاسم نضالها‬ ‫كان في مكان بعيد كل البعد عن‬ ‫محاصرة بالوحوش ومتنمرين‬ ‫على امراة ال تحمل سالحا سوى‬ ‫الفكر فاي جراءة تمتلكها تلك‬ ‫الفتاة واي شخصية هي كانت‬ ‫لتقاوم العدو في عقر داره‪.‬‬ ‫اتمنى لو ان يفكر المسؤولين في‬ ‫حكومة كوردستان باعادة رفات‬ ‫الشهيدة الى تراب كوردسان فهي‬ ‫استشهدت من اجله من حقها ان‬ ‫تحتضنها هذة االرض الطاهرة‪.‬‬

‫عمل فليم وثائقي عن ليلى قاسم‬ ‫المخرج واالعالمي الشاب اياد‬ ‫جبار ق��ال عندما يذكر اسم‬ ‫الشهيدة ليلى قاسم في اي من‬ ‫المناسبات احتار بتلك المراة ليلى قاسم هي الشمس في علم‬ ‫الحديدية التي قد يندر صنفها كردستان‬ ‫في زماننا هذا واشعر بالفخر والعزة ياسين محمد محيي الدين فنان‬ ‫كونها من مدينتي خانقين ‪..‬باب تشكيلي عاصر الشهيدة ليلى‬ ‫حيرتي ياتي اوال بسؤال اسال به قاسم ونباء استشهادها مع رفاقها‬ ‫نفسي واالخرين ماذا كان دافع ولشدة تاثره بما مرت به وما حدث‬ ‫ومحفز تلك الفتاة للنظال وما تلك للشهيدة المناضلة قام الفنان‬ ‫المبادءى التي تربت وترعرعت برسم لوحة لها مما دفعنا الى‬

‫طرح عدة تسؤالت حول الضروف‬ ‫التي جعلته يرسم اللوحة بتلكة‬ ‫الصورة والشكل فقال ان الذي‬ ‫دفعني الى رسم تللك اللوحة هو‬ ‫قراءتي لسيرة حياة تلك المناضلة‬ ‫الشجاعة التي وعت ترعرعت على‬ ‫حب قوميتها منذ الطفولة و لم‬ ‫تتردد في مواجهة كل من كان‬ ‫يحاول االستهزاء و النيل من‬ ‫الكرد حتى بعد اعتقالها ارهبت‬ ‫سجانيها و معذبيها و لم تخش‬ ‫الموت الى اخر نفس ‪.‬‬ ‫اما استخدامي لتلك االل��وان و‬ ‫من يالحظها يجد انها الوان علم‬ ‫كوردستان وهي الشمس في‬ ‫وسطها واعتقد ان ليلى قاسم‬ ‫تستحق وبجدارة ان تتوشح بها‬ ‫و تموجاتها هو تموج العلم الذي‬ ‫سيظل خفاقا في سماء الكورد‬ ‫والى االبد‪ ،‬وان ليلى قاسم سوف‬ ‫تضل تخفق في قلوب ووجدان‬ ‫الجميع‪ ،‬وام��ا ااختياري رسم‬ ‫الوجه لكي اجسد ليلى قاسم من‬ ‫خالل مالمحها التي تظهرفيها‬ ‫القوة والصالبة والجرائة بحق ‪.‬‬ ‫ان ليلى قاسم و رفاقها نجوم‬ ‫في سماء الكورد و الكوردايتي‬ ‫وستظل مشعة لكل االجيال‬ ‫طالما ان الحياة باقية على هذا‬ ‫الكوكب وقد رسمتها كنجمة من‬ ‫تلك النجوم في ذكرى استشهادها‬ ‫في ‪1974 / 5 / 12‬‬ ‫عندما القي القبض عليها و على‬ ‫رفاقها في ‪ 1974 / 4 / 29‬و‬ ‫لم يمض عليهم اسبوعان من‬ ‫التعذيب الوحشي ومحاكمة‬ ‫صورية حتى اعدموا جميعا و‬ ‫بينهم خطيبها ج��واد‪ .‬سمعنا‬ ‫باعتقالها لكننا لم نتوقع اعدامهم‬ ‫بتلك السرعة القياسية ‪ ،‬تالمنا و‬ ‫تالم جميع الكورد و كان يوما‬ ‫بالغ الحزن يوم استالم جثتها و‬ ‫هي بالمالبس الكوردية كعروس‬ ‫ول��م تكن ع��روس الح��د سوى‬ ‫كوردستان ‪.‬‬ ‫ان الشهيدة المناضلة ليلى‬ ‫قاسم ورفاقها االبطال الذين تم‬ ‫القاء القبض عليهم في اواخر‬ ‫نيسان ‪ 1974‬وتمت محاكمتهم‬ ‫محاكمة صورية والصقو ضدهم‬ ‫تهم االرهاب والتفجير الكاذبة‬ ‫والتي لم يصدقها احد انذاك كانو‬ ‫حقا شهداء التحرر والديمقراطية‬ ‫والسالم اذ انهم ان��اروا طريق‬ ‫النضال في الجبال بفكرهم‬ ‫التحرري وبفدائهم ارواحهم‬ ‫لكوردستان ان ليلى قاسم هي‬ ‫مفخرة االمة الكوردية بحق‪.‬‬ ‫و التضحية التي قدمتها المناضلة‬ ‫في سبيل وطنها وفي سبيل مبدا‬ ‫الحرية والديمقراطية ال تستطيع‬ ‫كل امراة او فتاة تقديمها انها‬ ‫انسانة مميزة حقا بماقدمت‬ ‫جعلت اسم كل فتاة كردية خالدة‬ ‫كذكراها التي التزول ولن تزول‬ ‫وان البعث الفاشي ال��ذي قام‬ ‫بالعديد من الجرائم ضد الكورد‬ ‫اخذ عقابه واختفو في مزبلة‬ ‫التاريخ واما نحن الكورد ابناء‬ ‫وبنات ليلى قاسم هانحن ننعم‬ ‫بالحرية واالمن والسالم بفضل‬ ‫دماء شهداء االمة الذين خطو لنا‬ ‫مستقبلنا بارواحهم الزكية‪.‬‬

‫حەمید بەدرخان‬

‫الم‬ ‫رێك‬

‫مرۆ‪14132‬‬

‫ژمارە (‪ )165‬حوزەیرانى ‪ 2012‬زايينی‪ ،‬پووشپەڕ ‪2712‬ی كوردی‬

‫لە دیداری‬ ‫سەرۆك كۆمار‬

‫لە دیداری سەرۆك كۆماری عێراق‬ ‫(م��ام ج��ەالل) دەس��تەیەك لە‬ ‫مامۆس��تایانی زانكۆو ئەكادیمی و‬ ‫نووس��ەرو رۆژنامەنووس��ی شاری‬ ‫هەولێر لە ‪ 2012/5/4‬لە كۆش��كی‬ ‫ئاش��تی یا (كۆشكی س��پی) لە‬ ‫باڵەخان��ەی (م‪.‬س‪ .‬ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫بەحزووری مەال بەختیارو سەعدی‬ ‫پی��رەو م‪ .‬بەك��ر‪ ...‬هەنگاوێكی‬ ‫گرنگ ب��وو لە بەرامب��ەر ئەوەی‬ ‫س��ەرۆك ی��ەك ی��ەك گ��وێ لە‬ ‫قس��ەكانی رووناكبیران بگرێ و لە‬ ‫بەرامبەریش��دا وەاڵمی پێویستیان‬ ‫بداتەوە‪.‬‬ ‫لەو دانیشتنەدا زۆر لە ئامادەبووان‬ ‫داوای كردن��ەوەی س��ەنتەرێكی‬ ‫كلتووریی��ان ل��ە (م��ام) كرد لە‬ ‫هەولێر‪ ،‬چونكە هەولێر پایتەختەو‬ ‫هەموو وەزارەتەكان و باڵیۆزخانەو‬ ‫قونسوڵخانەكانی واڵتە جیاجیاكانی‬ ‫دنی��ای تێدایە‪ ،‬بۆیە پێویس��تی‬ ‫بەوج��ۆرە س��ەنتەرانە هەی��ە‪،‬‬ ‫ورووژاندنی ئەم پرسیارە خۆی لە‬ ‫خۆیدا بۆ دروستكردنی باڵەخانەیەك‬ ‫دەبێتە هۆكارێكیش بۆ پێگەیاندنی‬ ‫كادیری راگەیاندن‪ ،‬ئەوكاتە دەكرێ‬ ‫سوود لە تواناكانیان وەربگیرێ و‬ ‫وەكو راگەیاندنكارێكی پڕۆفیشناڵ‬ ‫كارەكانی خۆیان ئەنجام بدەن‪.‬‬ ‫لە تەوەرێكی دیكەی دانیشتنەكەدا‬ ‫س��ەرۆك زۆر راش��كاوانە قسەی‬ ‫لەس��ەر تەنگەژەكان��ی ئەم��ڕۆی‬ ‫عێراق كرد و دووپاتی كردەوە‪ ،‬كە‬ ‫دیالۆگ هەردەم دەتوانێ كێشەكان‬ ‫یەكالی��ی بكاتەوە‪ .‬س��ەبارەت بە‬ ‫كردنەوەی س��ەنتەرێكی كلتووری‬ ‫و دامەزراندنی كەناڵێكی ئاسمانی‬ ‫بۆ هەولێ��ر‪ ،‬چونكە ش��ارەكانی‬ ‫دیكە هەریەك��ەو كەناڵی تایبەتی‬ ‫بەخۆیان هەیە وەكو كوردس��ات‪،‬‬ ‫بادینان س��ات‪ ،‬كەرك��وك‪ ،‬گەلی‬ ‫كوردستان‪ ،‬الحریە لە بەغدا‪ ،‬بۆیە‬ ‫راشكاوانە مام بەڵێنی داو گوتی‪:‬‬ ‫من لەگەڵ جوندیانی و پیرە قسەم‬ ‫ك��ردووەو ل��ە ئاییندەیەكی نزیك‬ ‫پێداویس��تییەكان دابی��ن دەكەین‬ ‫و بەجۆرێ��ك كە لەگ��ەڵ ئەمڕۆی‬ ‫سەردەم بگونجێت‪ ،‬بۆیە مام جەالل‬ ‫وەك پیرۆتی ج��اران لە بەرامبەر‬ ‫رۆژنامەنووس��اندا قس��ەكانی بە‬ ‫ئاقاری ئەوەبوو كە لەنێوان كوردان‬ ‫هیچ لێكترازانێك نییە‪ ،‬بەڵكو لەمەڕ‬ ‫كارە چارەنووسس��ازەكاندا ئێم��ە‬ ‫یەك دەنگ و یەك هەڵوێستین‪.‬‬ ‫لەكۆتایی دانیشتنەكەدا سكرتێری‬ ‫س��ەرۆك بە برادەرێكی گوت‪ :‬بۆ‬ ‫یەكەمینج��ارە م��ام ج��ەالل دوو‬ ‫كاتژمێر و نیو دانیش��تن بكات و‬ ‫تووڕە نەبێت‪ ،‬ئەوەش��یان جێگای‬ ‫دڵخۆشی نووسەران و مام بوو‪.‬‬

‫خاوەن ئیمتیازو بەڕێوەبەری بەرپرس‪:‬‬ ‫حەمید ئەبوبەكر بەدرخان (‪)07504555878‬‬ ‫بەڕێوەبەری نووسین‪:‬‬ ‫عەبدولڕەحمان مەعروف (‪)07504638541‬‬ ‫‪www.bedrxan.net‬‬ ‫‪www.bedrxan.com‬‬ ‫‪bedrxan@yahoo.com‬‬ ‫سەرپەرشتیاری سایت‪ :‬فەرهاد باپیر ‪ -‬ئەڵمانیا‬

‫‪awrahman2002@yahoo.com‬‬

‫نەخشەساز‪ :‬ئاسۆ حەسەن ئەحمەد‬ ‫‪assohassan@gmail.com‬‬

‫بەشی كۆمپیوتەر‪ :‬ئەیـوب یوسـف ئەبوبەكـر‬

‫بەدرخان یەكەم هەفتەنامەی ئەهلی ئازادە‪ ،‬دوای راپەڕین ژمارە سفری لە ‪ 2000/10/22‬لە سلێمانی دەرچووەو‬ ‫هەموو ‪ 8‬و ‪22‬ی مانگێك دەزگای چاپ و بالوكردنەوەی بەدرخان لە باشووری كوردستان دەریدەكات‬ ‫راوێژكاری‬ ‫راوێژكاری‬ ‫راوێژكاری‬ ‫راوێژكاری‬ ‫راوێژكاری‬ ‫راوێژكاری‬

‫زمانەوانیی‪ :‬د‪.‬وریا عومەر ئەمین‬ ‫رووناكبیریی‪ :‬د‪ .‬ئازاد عه‌بدولواحيد كه‌ريم‬ ‫كەلتووری‪ :‬د‪ .‬عادل گه‌رميانى‬ ‫مێژوو‪ :‬د‪ .‬محەمەد عەبدوڵاڵ كاكەسوور‬ ‫هونەری‪ :‬محەمەد زادە‬ ‫یاسایی‪ :‬پارێزەر حوسامەددین یاسین سەرداری‬

‫ناونيشان‪:‬‬ ‫كوردس��تان‪ ،‬هەولێ��ر‪ ،‬ش��ەقامی‬ ‫ئاراس‪ ،‬باڵەخانەی سەرداری‬ ‫نۆرماڵ‪+ 964 66 251 0679 :‬‬ ‫مۆبایل‪+ 964 750 455 5878 :‬‬