Tekst & Foto’s: Filiep
Over Vliegenstrontjes en Dooierkorsten Korstmossen vind je in allerlei kleuren van sulfurgeel tot vuurrood over schimmelig wit tot zelfs roetzwart. Sommigen lijken op een platgetrapte kauwgom op het voetpad. Anderen lijken dan weer op een lucifer of een klein hertengewei dat uit de grond steekt of zelfs een vliegenstrontje dat op het balkon ligt. Ze kunnen groeien op allerlei ondergronden als bomen, steen of grond en veel soorten zijn gespecialiseerd in een specifiek soort boom of type steen. Sommigen houden enkel van eiken, een andere soort groeit weer exclusief op Iepen, zoals er ook zijn die enkel op kalksteen voorkomen en nog andere alleen op graniet. Wat is dat nu een ‘korstmos’? De naam is misleidend, want een korstmos heeft weinig te maken met een mos. Het is een samenlevingsverband (symbiose) tussen een alg/blauwwier en een schimmel. Korstmossen hebben de meest wonderlijke namen als Vliegenstrontjesmos, Kauwgommos, bleekgeel Boerenkoolmos, Sinaasappelkorst of Tandpastakorst. Je weet al een beetje hoe ze er zullen uitzien door alleen al hun naam te horen. Ons begijnhof is een superinteressante plek om korstmossen te zien te krijgen. De oude kerk uit natuursteen met kalkrijk cement, de oude muurtjes aan de kant van de Schelde, de alleenstaande oude bomen op het binnenplein (zeker het middenlaantje met haar kromme allegaartje
aan bomen) zijn paradijsjes voor korstmossen. Met een collega korstmoskenner zijn we in drie uur slecht 50 meter ver geraakt van het middenlaantje tot aan de kerk. Tientallen soorten moesten op naam gebracht worden. Enkele foto’s van die namiddag zie je hier bij dit artikel staan. In de jaren 70 toen er door de zware industrie veel zwaveldioxide uitgestoten werd waar korstmossen zeer gevoelig voor zijn (herinner de zure regen) kwamen in industriele steden amper nog twee soorten korstmossen voor. Bij het terugdringen van die zwaveldioxinevervuiling zag men tal van soorten terug heropleven. Korstmossen zijn indicatoren die ons er kunnen op wijzen of vervuilingen van bepaalde stoffen al dan niet toeof afnemen. Bepaalde korstmossen zijn ammoniakminnaars en aan hun verspreidingkaartjes kan je zien in welke streken er aan intensieve veeteelt gedaan wordt en waar de drukke verkeersaders zijn. Ook de klimaatsverandering komt tot uiting bij de korstmossenpopulatie waar we zien dat de warmteminnende soorten toenemen en enkele noordelijke soorten het heel moeilijk krijgen.
Gewoon Purperschaaltje
Groen Boomschildmos
Ga eens wat dichter naar de schors van een oude boom kijken met een vergrootglas, leg je op je buik op het trottoir of bestudeer onze kerk eens van heel dichtbij alsof je aan de klaagmuur in Jerusalem staat. Je zal verbaasd zijn wat een wondere wereld zich voor jou zal openen.
Sinaasappelkorst
Groot Dooiermos
Muurschotelkorst
9
