Aan de informatie in dit Bejo magazine kunnen geen rechten worden ontleend. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van Bejo en met bronvermelding.
INHOUD
BEJO BIETENMAGAZINE
4 DE RISICO’S EN UITDAGINGEN BIJ HET PRODUCEREN VAN BIETENZAAD 6 SVZ: INNOVATIE EN DUURZAAMHEID IN DE VOEDSELINDUSTRIE 8 ONTMOET BIETENTELERS VAN OVER DE HELE WERELD
VOORTDUREND WERKEN AAN ROBUUSTE, BETROUWBARE RASSEN
DE WEG VAN HET ZAAD
DE AMBITIEUZE DOELSTELLINGEN VAN HAK
16 INNOVATIES IN RODE BIETEN: DE ROL VAN GEAVANCEERDE ZAADTECHNOLOGIE
18 RASSENINFORMATIE
22 “IN EEN VELD MET 1.000 PLANTEN MOETEN WE ELKE PLANT ÉÉN VOOR ÉÉN BEKIJKEN” 24 BIETEN ALS CULTUREEL ERFGOED? 26 DE KRACHT VAN DE RODE BIET 28 BEJO-PARTNER IN LETLAND: EZERKAULIŅI AGRO
WERELDWIJDE OPPERVLAKTE 32 ONTDEK DE BIETENREVOLUTIE: BIET IT! 33 VAN SCHAALTJES NAAR STAZAK 34 VERSCHILLENDE BEWAARMETHODEN VOOR BIETEN 36 DE VEELZIJDIGE WERELD VAN RODE BIETEN
VOORWOORD
Welkom bij deze eerste editie van ons bietenmagazine. We zijn blij u deze uitgebreide gids over alles wat met bieten te maken heeft te kunnen presenteren. Deze editie duikt in de veelzijdige wereld van dit levendige wortelgewas en behandelt alles van de nieuwste uitdagingen op het gebied van zaadproductie tot de culturele betekenis van bieten in verschillende hoeken van de wereld. “Ons doel is om bieten te vieren als een krachtpatser in de wereld van groenten, door inzichten en verhalen te bieden die bietenprofessionals zoals u inspireren en betrekken.”
Bejo veredelt al tientallen jaren met succes bietenrassen en recente succesvolle introducties onderstrepen onze toewijding aan dit gewas. Alle tijd die de Bejo-veredelaars in dit gewas investeren, dient slechts één doel: het ontwikkelen van nog betere, betrouwbaardere rassen.
Zaadproductie is de hoeksteen van een succesvolle bietenteelt, maar gaat gepaard met tal van uitdagingen. De professionals van Bejo zijn er om deze uitdagingen te overwinnen en risico’s te beperken. Dankzij onze lange geschiedenis en ervaring in de productie van bietenzaad, zorgen we voor een stabiele levering van kwaliteitszaad voor onze klanten.
Natuurlijk kunnen we in dit magazine niet om het onderwerp klimaatverandering heen. Naarmate de temperaturen stijgen, nemen de snelheid van de levenscyclus en de verspreiding van de meeste ziekteverwekkers in de bietenteelt toe. Dit betekent dat plagen en ziekten die ooit onder controle waren, nu gedijen in nieuwe gebieden. Fytopathologisch onderzoek is een integraal onderdeel van onze inspanningen om betrouwbare, ziekteresistente variëteiten te kweken.
Bejo investeert al vele jaren in onderzoek naar zaadtechnologie. Waar chemische gewasbeschermingsmiddelen vele jaren de standaard zijn geweest, gaan we nu naar een wetgevend landschap ten gunste van een chemicaliënvrije wereld. Bejo is al in staat om schone en gezonde zaden te leveren, maar ook telers hebben een rol om deze zaden toe te vertrouwen aan een gezonde en evenwichtige bodem.
We nodigen u uit om artikelen te lezen samen met telers van over de hele wereld en uit verschillende sectoren, die unieke perspectieven en benaderingen van de bietenteelt bieden. Daarnaast vindt u overzichten van bewaartechnieken over de hele wereld. We kijken ook naar de gezondheidsvoordelen van bietenconsumptie en presentaties van bieten in verschillende markten.
We vertrouwen erop dat u geïnspireerd zult zijn en wensen u veel succes met uw inspanningen op het gebied van bieten.
Aarzel niet om contact op te nemen met uw Bejo-vertegenwoordiger.
Kevin van Schaik, Robert Schilder, Ronald Loos
DE RISICO’S EN UITDAGINGEN BIJ HET PRODUCEREN VAN BIETENZAAD
IN GESPREK MET JOS DOODEMAN EN JULIEN JOUANNEAU
BEJO PRODUCEERT BIETENZAAD IN FRANKRIJK, AUSTRALIË EN NIEUW-ZEELAND. ER WORDT DUS OP ZOWEL HET NOORDELIJK ALS HET ZUIDELIJK HALFROND GETEELD. OP DEZE MANIER VERSPREIDEN WE RISICO’S, ZODAT WE ALTIJD EEN BEPAALDE HOEVEELHEID OOGST HEBBEN. TOCH BLIJFT HET PRODUCEREN VAN BIETENZAAD EEN UITDAGING. IN EEN GESPREK MET JOS DOODEMAN (GLOBAL SEED PRODUCTION SPECIALIST) EN JULIEN JOUANNEAU (PRODUCTION MANAGER IN FRANKRIJK) VRAGEN WE HEN MET WELKE RISICO’S EN UITDAGINGEN ZIJ TE MAKEN KRIJGEN.
Klimaatveranderingen “Risicospreiding is belangrijk. We werken nou eenmaal met de natuur en zijn dus afhankelijk van weersomstandigheden. En ja, ook wij zien het klimaat veranderen,” begint Doodeman. Hij gaat verder: “Australië en Nieuw-Zeeland zijn voor ons gunstige productielanden vanwege het stabiele klimaat. Toch ervaren we nu al een aantal jaar dat de regenval veel extremer is in maanden waarin we dat niet verwachten.” Jouanneau ziet deze trend ook in Frankrijk. “We krijgen vaker te maken met hevige regenval. Daarnaast vriest het in de winter minder of zelfs helemaal niet en hebben we in de zomer vaker hittegolven. Zaadproductie is altijd al risicovol werk geweest, klimaatveranderingen maken de uitdaging nog net iets groter. We hebben daarom veel contact met onze veredelaars en onderzoekers om robuuste rassen te ontwikkelen die weerbaar zijn tegen ziekten”.
Frankrijk als productieland Ondanks het veranderende klimaat en de daarmee samenhangende risico’s voor de oogst heeft Bejo op het Noordelijk halfrond alleen zaadproductie in Frankrijk. Doodeman legt uit waarom: “Dit heeft twee belangrijke redenen. Als
Bejo werken we samen met telers die zaad voor ons produceren. Hiervoor zijn langetermijnrelaties essentieel. Door een goede samenwerking met betrouwbare partners is er het vertrouwen om kennis met elkaar te delen. Het delen van kennis en ervaringen helpt beide partijen om producties te optimaliseren. De tweede reden is dat de Franse overheid een streng wetsysteem heeft om windbestuiving te voorkomen. Wind kan sporen van bijvoorbeeld suikerbiet meedragen naar een rode bietenveld. Deze bestuiving kan enorme gevolgen hebben voor de kwaliteit van het zaad, wat er zelfs toe kan leiden dat hele zaadpartijen vernietigd moeten worden.”
“In Frankrijk hebben wij inderdaad een speciaal systeem dat ervoor zorgt dat windbestuiving wordt gereguleerd”, bevestigt Jouanneau. Hij gaat verder: “Dit wordt beheerd en gecontroleerd door een organisatie genaamd SEMAE. Agrarische bedrijven zijn verplicht om aan te geven wat zij waar en wanneer verbouwen. Op deze manier worden de afstanden bepaald tussen de verschillende velden. Dit kan variëren tussen 5, 10 of soms zelfs 20 kilometer, afhankelijk van het risico. Het systeem zorgt ervoor dat we gecontroleerd kunnen telen en windbestuiving voorkomen.” Belangrijk om daar aan toe te voegen vervolgt Doodeman, “Is dat alle
productiebedrijven de restricties van SEMAE respecteren. Je kunt het zien als een soort ‘gentlemen’s agreement’, samen zorgen we ervoor dat we alle productievelden vrijhouden van windbestuiving.”
Monitoren en selecteren
Jouanneau vertelt verder: “Daarnaast heeft ons technische team de belangrijke taak om onze velden continue te monitoren en selecteren. Van begin maart tot half april worden alle productievelden zeker twee, maar soms zelfs wel drie keer gecontroleerd om te onderzoeken of er geen bestuiving heeft plaatsgevonden. Dit kost veel tijd en met de arbeidstekorten van tegenwoordig is dat lastig. Toch is dit een essentieel proces om onze productievelden schoon te houden. We onderzoeken nu of het mogelijk is dat AI gedreven drones ons in de toekomst kunnen ondersteunen bij het monitoren en selecteren van velden. Voor het tweede jaar op rij testen we hoe een drone ons bij bepaalde processen kan helpen.”
Kwaliteit
Goed omgaan met al deze uitdagingen en risico’s zorgen ervoor dat we de hoge kwaliteit van ons productiezaad kunnen waarborgen. Het doel is namelijk altijd om niet alleen de hoogste kwantiteit, maar ook de hoogste kwaliteit productiezaad te leveren. We blijven inspelen op veranderingen in de natuur en ons voorbereiden op de toekomst. Dit doen we door nauw in contact te blijven met veredelaars en onderzoekers. Hiervoor is een ‘Beet Expert Team’ opgericht met als doel om kennis te delen en van elkaar te leren. Door deze krachten te bundelen blijven we op de hoogte van wat er zich afspeelt in de markt, houden we de ontwikkelingen rondom het klimaat in de gaten en bespreken we hoe we daar als Bejo op kunnen reageren.
Wet- en regelgeving
Niet alleen de natuur, maar ook de strengere weten regelgeving brengen extra uitdagingen met zich mee. Jos vertelt: “Met name in Europa wordt de wet- en regelgeving rondom bestrijdingsmiddelen strenger. Terwijl we ook nog steeds te maken hebben met ziekten zoals bijvoorbeeld meeldauw. Dit merken we ook in de zaadproductie. Jouanneau vult aan: “We zien dat het nu in ons voordeel werkt dat Bejo al jaren investeert in biologische zaden. Alle opgedane kennis zetten we niet alleen in voor biologische zaden, maar waar mogelijk passen we het ook toe bij de productie van ons conventionele zaad. Op deze manier proberen we het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen te minimaliseren. Doodeman vat samen: “Een goede motivatie om te investeren in biologische teelt is dat de uitdagingen daar nog groter zijn. Als het je dus lukt om voldoende biologische zaden van hoogwaardige kwaliteit te produceren dan moet dat voor het conventionele zaad zeker lukken.”
Er is duidelijk veel om rekening te houden bij de productie van bietenzaad, blijkt uit het gesprek met de collega’s. Dat kan inspannend zijn, maar, zo vinden beiden: “Het is vooral wat ons werk heel leuk maakt. En wij kijken vol goede moed naar de toekomst, Bejo heeft zich uitstekend voorbereid.”
JULIEN JOUANNEAU
JOS DOODEMAN
SVZ: INNOVATIE EN DUURZAAMHEID IN DE VOEDSELINDUSTRIE
DIT ARTIKEL NEEMT JE MEE IN DE FASCINERENDE WERELD VAN SVZ, EEN TOONAANGEVEND BEDRIJF IN DE VOEDINGSMIDDELENINDUSTRIE. ZIJ HEBBEN EEN FOCUS OP HUN INNOVATIEVE EN DUURZAME TOEPASSINGEN VAN RODE BIETEN. SVZ LEVERT HOOGWAARDIGE INGREDIËNTEN AAN DE WERELDWIJDE VOEDSELINDUSTRIE. MARCEL VAN BOESSCHOTEN, PROCES- EN PRODUCTTECHNOLOOG BIJ SVZ, DEELT ZIJN INZICHTEN OVER DE CRUCIALE ROL DIE DIT KRACHTIGE GEWAS SPEELT. RODE BIETEN WORDEN GEBRUIKT VOOR EEN BREED SCALA AAN TOEPASSINGEN, ONDER ANDERE ALS NATUURLIJKE KLEURSTOF. WE ONDERZOEKEN HOE DE TOEPASSINGEN BIJDRAGEN AAN DE DUURZAAMHEIDSDOELEN VAN DE INDUSTRIE EN SVZ MARKTLEIDER MAKEN DOOR DUURZAME LANDBOUWUITDAGINGEN AAN TE PAKKEN EN INNOVATIEVE PRODUCTIEMETHODEN TE INTRODUCEREN.
Marcel van Boesschoten, sinds 2008 werkzaam bij SVZ, vertelt hoe rode bieten niet alleen cruciaal zijn voor hun productassortiment, maar ook een sleutelrol spelen in hun duurzaamheidsstrategie. “Rode bieten zijn veelzijdig en bieden enorme voordelen voor onze duurzaamheidsagenda,” aldus van Boesschoten. SVZ gebruikt geavanceerde extractietechnieken om natuurlijke kleurstoffen uit bieten te halen. Deze dienen als duurzame alternatieven voor synthetische additieven in de voedselindustrie, wat resulteert in gezondere en kleurrijke voedingsmiddelen zonder chemische toevoegingen. Het rode bietensap, sapconcentraat of de puree wordt gebruikt in tal van voedingsmiddelen zoals sappen, zuivel, maar ook tortilla’s.
Bij SVZ, dat zich specialiseert in het verwerken van industriële groenten en fruit, ligt de focus op het behoud van natuurlijke eigenschappen en kwaliteit tijdens het
verwerkingsproces. “Hierbij is het belang van goede grondstoffen essentieel; wat niet in de grondstof zit, kan ook niet in ons product komen”, geeft van Boesschoten aan. Het belang van duurzame teeltpraktijken en de samenwerking met lokale boeren om de kwaliteit te waarborgen hoort hier uiteraard ook bij. De uitdagingen bij de verwerking zijn significant, vooral bij het behouden van de voedingswaarden en kleur tijdens de productie. Marcel deelt zijn inzichten over hoe SVZ deze uitdagingen aangaat: “Van zaadje tot eindproduct, het is een constante balans tussen natuur en technologie.”
SVZ gebruikt rode bieten niet alleen voor hun smaak en voedingswaarde, maar ook voor hun natuurlijk aanwezige kleurstoffen, die een natuurlijk alternatief vormen voor kunstmatige kleuren.
“Het extractieproces van sap in combinatie met de rode bietenkleurstoffen is een boeiend samenspel van nauwkeurigheid en innovatie,” zegt van Boesschoten. Hij legt uit dat SVZ voortdurend bezig is met het verbeteren van hun methoden om de hoogste kwaliteit en duurzaamheid te garanderen.
“We streven ernaar om onze ecologische voetafdruk te minimaliseren door het gebruik van specifieke teeltmethoden en het verminderen van afval door elke component van de biet te gebruiken.”
SVZ werkt binnen het concept Carte Blanche ook aan de ontwikkeling van ‘kleurloze en smaakarme’ groente ingrediënten, een nieuw terrein dat het verkent om de kleurechtheid van het eindproduct te behouden zonder de visuele aspecten van deze voedingsproducten te wijzigen. De voedingswaarde van de groente wordt daarentegen wel benut. Deze innovatie speelt in op de vraag naar natuurlijke ingrediënten die de integriteit en de esthetiek van het eindproduct behouden.
SVZ heeft productielocaties in Europa (Spanje, België, Polen) en Amerika. Het bedrijf werkt intensief samen met lokale boeren om de teelt van rode bieten en andere groente en fruitsoorten te optimaliseren, met duurzaamheid en kwaliteit als hoogste prioriteit. Daarnaast onderzoekt SVZ toekomstige innovaties zoals het gebruik van drone-technologie en geavanceerde biotechnologie om de efficiëntie en duurzaamheid van de teelt en verwerking van rode bieten verder te verbeteren. Het bedrijf streeft naar waterbesparing en vermindering van het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in hun teeltprocessen.
De focus op rode bieten is een uitstekend voorbeeld van hoe traditionele gewassen kunnen worden getransformeerd tot sleutelcomponenten in moderne, duurzame voedingsproducten. Van Boesschoten sluit af met het belang van toekomstgericht denken in de industrie: “Elke stap die we zetten richting duurzamere praktijken is een stap naar een gezondere planeet.”
@SVZ, growing better together.
MARCEL VAN BOESSCHOTEN,
PROCES- EN PRODUCTTECHNO LOOG BIJ SVZ
Achtergrond
Marcel heeft een solide achtergrond in voedingsmiddelentechnologie met studies op MBO- en HBO-niveau, gevolgd door een rijke carrière die hem van de graanverwerking naar de voorhoede van de innovatie in de voedingsmiddelenindustrie heeft gebracht.
Carrière bij SVZ
Van Boesschoten is begonnen in 2008 als productontwikkelaar. In de jaren erna heeft hij het werkterrein verbreed en samen met zijn collega’s van de R&D afdeling een verbindende sleutelrol gecreëerd tussen afdelingen agro, productie en verkoop inclusief klanten. Zijn focus ligt op het gebruik van agrarische natuurlijke grondstoffen zoals rode bieten.
Persoonlijke drive
Marcel is gepassioneerd over het transformeren van natuurlijke ingrediënten in gezonde en milieuvriendelijke producten. Hij gelooft sterk in duurzaamheid en innovatie.
ZUID-AFRIKA
ONTMOET BIETENTELERS VAN OVER DE HELE WERELD
BRAZILIË
u Naam: Fabrício Costa Turquete u Leeftijd: 39
u Plaats: EFFA Agribusiness, Carandaí/MG
u Gewassen: wortel, rode biet, maïs en soja
u Aantal hectaren: 360 hectare geïrrigeerd en meer dan 450 hectare niet-geïrrigeerd
Wat was het belangrijkste doel van je bedrijf?
De focus ligt op bieten en nieuwe zuivelproducten. Ons bedrijf wil de investeringen diversifiëren en tegelijkertijd rechtstreeks verbonden houden met het land.
Heb je een specialiteit of iets nieuws?
Onze meest recente investering betreft melkvee en vleesvee.
Welke Bejo-rassen heb je? Boro (180 hectare) en Natuna
Hoe ziet de toekomst van je bedrijf eruit?
We plannen een positieve toekomst voor ons bedrijf door altijd te streven naar verantwoorde en duurzame groei. Dit doen we door te investeren in technologieën die de productiviteit en kwaliteit van de producten die we maken kunnen verbeteren.
BRAZILIË
u Naam: Daniel Rodrigo Prodocimo
u Leeftijd: 42
u Locatie: Mococa, staat São Paulo, Brazilië
u Gewassen: bieten, uien, soja, maïs en koffie
u Aantal hectaren: In totaal 170 hectare, waarvan 60 hectare bieten en 40 hectare uien. Maïs en soja maken deel uit van de vruchtwisseling.
Wat was het belangrijkste doel van je bedrijf?
De nadruk ligt op alle culturen die ik eerder noemde.
Heb je een specialiteit of iets nieuws?
We hebben geen specialiteiten, omdat we alleen een nichemarkt bedienen. Bovendien is het door het tekort aan arbeidskrachten niet mogelijk om verder te diversifiëren dan de gewassen die ik al verbouw.
Welke Bejo-rassen heb je?
Boro en ook een beetje Bresko. Maar mijn belangrijkste afzetmarkt is Boro. Boro is een bekend ras op de markt. Ik kweek al heel lang Boro en het is een ras dat me veel zekerheid geeft. Bresko is alleen voor markten die bieten met een rondere vorm nodig hebben. Niet dat Boro geen goede vorm heeft, maar Bresko is iets ronder.
Hoe ziet de toekomst van je bedrijf eruit?
Ons bedrijf volgt de tradities van vorige generaties. Op dit moment hebben we ons technologisch niveau verbeterd, bijvoorbeeld met een pivot irrigatiesysteem, een koelruimte voor bieten, zonne-energie en het gebruik van zaden met een hoge opbrengst. Ik denk dat mijn zoon deze traditie zal voortzetten, want hij studeert momenteel voor een graad in landbouwkunde.
u Naam: Jannie Lategan
u Leeftijd: 43
u Locatie: Brits district in de Noordwestelijke provincie van Zuid-Afrika
u Gewassen: We hebben een geïrrigeerde boerderij en bieten zijn een van de vier verschillende gewassen die we verbouwen. We verbouwen ook tarwe, soja en maïs.
u Aantal hectaren: 350 hectare
Wat was het belangrijkste doel van je bedrijf?
We proberen elk gewas de optimale zorg te geven die het nodig heeft en we hebben geen voorkeur. Het is belangrijk om gedisciplineerd te zijn in alle aspecten van de specifieke behoeften van het gewas, van grondbewerking tot oogstdag.
Heb je een specialiteit of iets nieuws?
Nee.
Welke Bejo-rassen heb je?
Ik teel Boro.
Hoe ziet de toekomst van je bedrijf eruit?
Hopelijk kunnen we het hoge tempo van landbouwinnovatie en technologische ontwikkeling bijhouden. Het is belangrijk om op zo’n manier te boeren dat de volgende generatie het beste uit zichzelf kan blijven halen en dat de huidige generatie haar kennis en liefde voor het boerenbedrijf kan doorgeven. Ik denk dat je je goed zult voelen en van landbouw zult houden als je je realiseert dat het een voorrecht is, geen recht. God geeft ons de kans om zijn prachtige schepping te ervaren, van het planten tot het verzorgen en oogsten van de producten die hij heeft geschapen.
VERENIGD KONINKRIJK
u Naam: Greg Colebrook
u Leeftijd: 32
u Plaats: Greens of Soham, Cambridge, Verenigd Koninkrijk
u Gewassen: bieten, aardappelen en uien
u Aantal hectaren: 800 hectare
Wat was het belangrijkste doel van je bedrijf?
De nadruk ligt op het telen van bieten op 800 hectare, met een productie van 40.000 ton per jaar. Het product wordt rechtstreeks verkocht aan voedingsfabrieken en groothandelsmarkten op basis van wassing, grootte en kwaliteit. We telen ook aardappelen en uien. Ons doel is om het hele jaar door bieten te leveren aan de Britse en Europese markten, gespecialiseerd in de productie van jonge bieten.
Heb je een specialiteit of iets nieuws?
Nee.
Welke Bejo-rassen heb je? Pablo en Action.
Hoe ziet de toekomst van je bedrijf eruit?
In de toekomst willen we blijven investeren in nieuwe technieken, zoals ‘Zero Wheeling’. Dit heeft ons bedrijf geholpen om nieuwe manieren te ontwikkelen voor het optisch sorteren van bieten op de wasplaats.
OEZBEKISTAN
u Naam: Furkat Khadjimuratov
u Leeftijd: 60
u Plaats: Tasjkent Oezbekistan, Top Agro zaden
u Gewassen: Boro
u Aantal hectaren: Tussen 1 en 3 hectare per producent
Wat was het belangrijkste doel van je bedrijf?
Ik ben Bejo distributeur in Oezbekistan en werk al 26 jaar met Bejo. Onze bietentelers in Oezbekistan telen gemiddeld tussen 1 en 3 hectare bieten met 400.000 tot 500.000 zaden per hectare geteeld op ruggen. De irrigatie is voornamelijk groefirrigatie, maar druppelirrigatie is steeds populairder geworden sinds de introductie ervan.
Heb je een specialiteit of iets nieuws?
De markt is vooral gericht op bieten voor de verse markt omdat bieten een populair gewas zijn in de Oezbeekse keuken. Het wordt vooral gegeten als salade, in soep of gezouten en gecombineerd met andere groenten. In het vroege voorjaar kunnen we bieten exporteren van Oezbekistan naar de buurlanden. Deze bieten worden onder plastic tunnels geteeld.
Welke Bejo-rassen heb je?
We verkopen vooral Pablo en Boro, twee populaire rassen op de bietenmarkt. Vooral de tweede zaai van Boro is populair, met zaaien vanaf juli-augustus en oogsten in de tweede helft van oktober. Vorig jaar zijn we begonnen met de introductie van Bresko en Manolo. De opslag gebeurt op het veld, in kuilen in de grond en in magazijnen.
Hoe ziet de toekomst van je bedrijf eruit?
De snelle groei van onze bevolking en onze exportmogelijkheden betekenen dat we de toekomst met optimisme tegemoet kunnen zien.
NEDERLAND
u Naam: Joost Jonk
u Leeftijd: 40
u Plaats: BioBeta B.V. - Zeewolde, Nederland
u Gewassen: bieten en uien (biologisch)
u Aantal hectaren: 350 hectare
Wat was het belangrijkste doel van je bedrijf?
We telen, verwerken en verpakken voornamelijk biologische bieten en uien. Als onderdeel van ons teeltplan telen we ook pompoenen, wortelen, pastinaken, aardappelen, broccoli, erwten, bonen, aardappelen, granen en gras/klaver. Het doel van ons bedrijf is om de biologische producten te telen waar onze klanten om vragen, met inachtneming van de kwaliteitseisen.
Heb je een specialiteit of iets nieuws?
Nieuwe functies die bijdragen aan de hoofddoelstelling van ons bedrijf zijn de onkruidrobot, die helpt bij het verwijderen van onkruid, en een nieuw camerasysteem voor het sorteren.
We willen biologische landbouw ontwikkelen in samenwerking met onze klanten. Via onze teelten verwerkingsactiviteiten willen we samen met hen biologische producten toegankelijk maken voor een brede doelgroep.
VOORTDUREND WERKEN AAN ROBUUSTE, BETROUWBARE RASSEN
IN GESPREK MET BEJO-VEREDELAARS
JACK VAN DORP EN KATERINA KONTIDOU
BEJO IS AL TIENTALLEN JAREN SUCCESVOL MET HET VEREDELEN VAN RODE BIET. RASSEN ALS PABLO EN BORO ZIJN EEN BEGRIP SINDS DE JAREN ’90 EN OOK RECENTER HEEFT HET BEDRIJF SUCCESVOLLE INTRODUCTIES GEHAD. ER ZULLEN ER MEER VOLGEN, VERWACHTEN VEREDELAARS JACK VAN DORP EN KATERINA KONTIDOU. ZIJ BESPREKEN VERSCHILLENDE ONDERWERPEN DIE SPELEN BINNEN DE VEREDELING EN KIJKEN OOK VOORUIT: “DANKZIJ NIEUWE VEREDELINGSTECHNIEKEN KUNNEN WE TIJDSWINST BOEKEN.”
Van Dorp is Breeding Manager van het bietenteam, dat daarnaast verantwoordelijk is voor selderij, knolselderij en wortelpeterselie. Kontidou is als Junior Breeder actief in dat team. Wanneer je aan tafel zit met twee veredelaars, is een voor de hand liggende vraag: waarom veredelen jullie eigenlijk? Oftewel, welke eigenschappen willen jullie uiteindelijk terugzien in de rassen? “Betrouwbaarheid, robuustheid, gezondheid, dat vooral”, somt Van Dorp op. “We willen rassen ontwikkelen van goede kwaliteit: met een goede vorm en een mooie in- en uitwendige kleur. En natuurlijk moeten we rekening houden met resistenties en de uitdagingen die klimaatverandering met zich meebrengt. Daarnaast vraagt de markt ook steeds meer naar inhoudsstoffen, zoals brix.”
Resistenties
Dat de temperaturen wereldwijd langzaam maar zeker stijgen, betekent dat er ook voor veredeling extra werk te doen is. Zo kunnen ziekten als virussen en schimmelziekten zich sneller verspreiden, iets waartegen de veredelaars zich proberen te wapenen door resistenties aan de rassen toe te voegen. Veredeling besteedt met name veel aandacht aan resistentie tegen het Rhizomanievirus, dat onder meer leidt tot geel verkleurde bladeren en aantasting van de wortel.
“Wanneer het eenmaal in de grond zit, is dit virus vrijwel niet weg te krijgen”, vertelt Van Dorp hierover. “Het is een toenemend probleem, waarbij de hete zomers zorgen voor een versnelde verspreiding. Ook aan het ontwikkelen van resistentie tegen Cercospora, een schimmel die bladeren infecteert, besteden we veel tijd.”
Tijdsbesparing
Het proces van het kruisen van ouderlijnen, het doen van proeven en het inkruisen van resistenties, kan met klassieke veredelingsmethoden vijf tot zes jaar in beslag nemen. Met merkertechnologie kunnen de veredelaars onderzoek doen naar het DNA en zo in een vroeg stadium een keus maken. Met DNA-testen kan direct bekeken worden welke plantjes interessant zijn voor een vervolgstap, legt Van Dorp uit: “Doordat we een hele cyclus aan proeven kunnen overslaan is de tijdsbesparing enorm. Dat kan ons in de helft van de tijd hetzelfde resultaat opleveren.”
Successen
Het wereldwijde succes dat Bejo behaalt met biet komt ook omdat het een ‘relatief sterk gewas’ is. Het is weerbaar en gedijt goed in verschillende klimaten. Met name dat laatste spreekt Kontidou aan. “We werken voor een gebied dat zoveel breder is dan alleen Europa, de hele wereld behoort
tot onze afzetmarkt. En als veredelaars hebben we met veel uitdagingen te maken, die we samen met onze collega’s aangaan.” Als grootste uitdaging in haar werk noemt ze: “Wanneer we een ras introduceren dat een wereldwijd succes wordt en dat telers een betrouwbare opbrengst garandeert.”
Klassieke voorbeelden van dat soort succesvolle introducties zijn rassen als Pablo, begin jaren ’90: een mooie uniforme biet, die een toegevoegde waarde in de markt bood. Boro, stammend uit 1995, was een nog sterkere groeier die het beter deed in moeilijke klimaatomstandigheden.
Met deze twee namen zijn de rassen genoemd waarmee Bejo een goede positie in de markt veroverde. In de laatste jaren kampen de veredelaars met extra uitdagingen, met name de strijd tegen Rhizomanie. Manzu was het eerste ras dat hier een hoge tolerantie tegen had: een biet met soortgelijke eigenschappen als Boro, met die resistentie als belangrijke extra eigenschap. Rhizu kan dan weer meer als opvolger van Pablo gezien worden.
De veredelaars van Bejo werken in hun activiteiten nauw samen met vertegenwoordigers binnen Bejo, maar luisteren ook naar inzichten vanuit de industrie, geven Van Dorp en Kontidou aan. “Dat is voor alle betrokken partijen het meest interessant. Verkoop en Veredeling bezoeken vaak samen proeven over de hele wereld. De wensen en inzichten vanuit Verkoop en de aankomende ontwikkelingen vanuit Veredeling kunnen zo optimaal op elkaar afgestemd worden.”
Duurzaamheid
De slogan Exploring nature never stops is op alle communicatie van Bejo terug te vinden. Die slaat op het duurzaam gebruiken van de schaarse natuurlijke hulpbronnen. Biet is een gewas dat perfect binnen deze duurzame
ambitie past. Het is sterk, goed biologisch te telen en heeft relatief weinig kunstmest en chemicaliën nodig.
“Omdat Bejo-rassen over grote delen van de wereld geteeld worden, zitten daar ook gebieden tussen met een hogere ziektedruk”, geeft Kontidou aan. “Daarnaast staan onze proeven ook in diverse landen; al die informatie samen is erg interessant voor ons en helpt ons besluiten te nemen.”
Alle tijd die bij Bejo geïnvesteerd wordt in biet, dient voor de teler uiteindelijk vanzelfsprekend slechts één doel: het inzetten van nog betere, bedrijfszekere rassen. Van Dorp, hierover: “Het is een uitdaging om alle sterke eigenschappen in één ras te stoppen, maar we streven er altijd naar om robuuste rassen te veredelen die in veel gebieden inzetbaar zijn en waar de teler op kan vertrouwen. De oogst mag niet het ene jaar goed zijn en het volgende jaar niet, daar heeft hij niets aan. Een goede oogst moet de standaard zijn.”
De veredelaars sluiten af met een nuttige tip: op zoek naar een ras dat tolerant is tegen Rhizomanie? Die eigenschap zit al in de naam van het ras verstopt. Alle rassen die eindigen op een ‘u’ zijn namelijk in het bezit van deze resistentie.
Zaadproductie uit Nieuw-Zeeland wordt naar Frankrijk gestuurd voor reiniging en upgrading.
BIETENZAAD WORDT GETEELD IN
FRANKRIJK, NIEUW-ZEELAND EN AUSTRALIË.
SCHONEN & SORTEREN
WE VERWIJDEREN ONZUIVERHEDEN UIT DE PARTIJ EN SORTEREN OP VORM, GEWICHT, GROOTTE EN KLEUR. Zo selecteren we alleen de beste zaden.
Frankrijk en Australië hebben beide schoonmaak- en upgradefaciliteiten.
ONTVANGST VAN HET ZAAD
NAAR BEJO WARMENHUIZEN (NEDERLAND).
BEJO IS NAL-GEAUTORISEERD
Naktuinbouw Authorized Laboratories (NAL) autoriseert bedrijfslaboratoria voor bemonstering en zaadtesten.
BEMONSTERING
WE NEMEN VAN ELKE PARTIJ EEN MONSTER.
TESTEN
Gedurende het hele proces voeren we testen uit op: GEZONDHEID: aanwezigheid van bacteriën, virussen of schimmels KWALITEIT: kiemkracht, zuiverheid en andere zaadbepalingen. GENETISCHE ZUIVERHEID: alle zaadpartijen worden gecontroleerd.
DE WEG VAN HET ZAAD
GECONDITIONEERDE OPSLAG
Optimale temperatuur (12 °C) en luchtvochtigheid (30%).
DESINFECTEREN
Met behulp van stoom, heet water en hete lucht desinfecteren wij de zaden om ziekteverwekkende SCHIMMELS te verwijderen.
VERRIJKEN
Op verzoek van de klant verrijken we het zaad voor nog betere resultaten. COATING: VOOR EEN BETERE VERZAAIBAARHEID EN VITALITEIT.
VERPAKKEN & LABELEN DE VERPAKKINGSEENHEDEN VARIËREN VAN 10.000 TOT 500.000 ZADEN.
ORDERVERWERKING & VERZENDING
WE VERZENDEN ONZE ZADEN NAAR MEER DAN 100 LANDEN IN DE WERELD.
DE AMBITIEUZE DOEL STELLINGEN VAN HAK
GROENTE- EN PEULVRUCHTENFABRIKANT HAK IS AL BIJNA 75 JAAR EEN BEGRIP IN NEDERLAND. HET NOORD-BRABANTSE BEDRIJF AMBIEERT EEN EERLIJKE EN DUURZAME TOEKOMST
VAN DE LOKALE AKKERBOUW EN HEEFT DAAR STEVIGE DOELSTELLINGEN BIJ GEFORMULEERD. ZO WIL HAK IN 2027 OVERGESTAPT ZIJN OP BIOLOGISCHE TEELT VOOR ALLE GROENTEN EN PEULVRUCHTEN UIT NEDERLAND. JOACHIM NIEUWHOFF, DIRECTEUR INKOOP EN LANDBOUW, GEEFT EXTRA UITLEG OVER DIT PLAN.
Binnen drie jaar alleen nog maar biologische teelt uit Nederland; vanwaar deze scherpe deadline?
HAK wil blijven investeren in verduurzaming. De afgelopen jaren hebben we al onze lokale teelt On the way to PlanetProof gecertificeerd, en dit is de volgende stap. We geloven in de voordelen van biologische landbouw voor de lange termijn en dat deze in belangrijke mate bijdraagt aan de toekomstbestendigheid van ons bedrijf, de Nederlandse teelt en een betere leefomgeving met onder andere een gezonde bodem, een goede waterkwaliteit en gezondere voeding.
En liggen jullie op schema?
We zijn gestart met het telen van biologische bieten en de eerste liggen inmiddels in de supermarkt. Het gaat nadrukkelijk niet om een aparte lijn, maar om een vervanging van de huidige rode bieten. Biet is een robuust gewas dat zich goed leent voor biologische teelt. Het heeft een vrij korte teeltijd, waardoor onkruid, ongedierte en schimmels minder kans krijgen. Daarnaast past het gewas goed
in de planning van biologische telers. Na de rode biet zullen dit jaar sperziebonen, boerenkool en witte kool (zuurkool) van Nederlandse bodem volgen.
Welke uitdagingen moeten jullie overwinnen om je doelstellingen te bereiken?
Qua teelt ligt de grootste uitdaging in de bestrijding van onkruid. Door de teelten later te zaaien, verkorten we het groeiseizoen en verkleinen we de kans op onkruid. Dit zorgt wel weer voor een uitdaging aan de planning- en productiekant, hierin zullen keuzes moeten worden gemaakt. In de toekomst zal robotisering een belangrijke tool worden in de onkruidbestrijding.
Welke specifieke eisen stellen jullie aan biologische teelt?
Voor ons houdt dat in dat we geen chemische gewasbescherming of kunstmest gebruiken. Groene middelen onder het SKAL-certificaat zijn toegestaan.
Hoe belangrijk is het gewas rode biet voor HAK?
Onze bieten zijn een geliefd product voor veel consumenten in Nederland. Het is een product met een specifieke en unieke receptuur waarmee HAK zich onderscheidt van andere fabrikanten. Bieten moeten dan ook aan voorwaarden voldoen: wij verwerken alleen ronde, rode bieten in verschillende sorteringen. De bieten worden gewassen en gesorteerd aangeleverd en moeten vrij zijn van vreemde bestanddelen. Ze dienen gezond en onbeschadigd te zijn, zonder (of vrijwel zonder) vraatschade of zwarte plekken.
Welke rol kan Bejo als zaadbedrijf spelen bij het behalen van jullie doelstellingen?
Door kwalitatief hoogwaardige rassen beschikbaar te houden, die een stabiele opbrengst geven onder wisselende klimatologische omstandigheden. Het inkruisen van verschillende resistenties (zoals tegen Rhizomanie) blijft daarbij een heel belangrijk instrument. Dus het blijven veredelen en op zoek naar verbetering van bestaande rassen is daarbij ook een voorwaarde. En we moeten gezamenlijk kansen in de markt met elkaar blijven bespreken. Bejo is goed in het veredelen van nieuwe rassen. Zijn dat gewassen waar HAK wat mee kan, dan dienen we samen deze kansen te pakken.
HAK
HAK is een Nederlandse groenteen peulvruchtenfabrikant uit het Noord-Brabantse Giessen. Het in 1952 opgerichte bedrijf produceert naast zomer- en wintergroenten als sperziebonen, wortelen, rode kool en rode biet ook peulvruchten als bruine bonen en kapucijners. Met haar groenten wil HAK een plantaardig en gezond voedingspatroon stimuleren. Minimaal 85 procent van de producten worden geteeld binnen een straal van 125 kilometer rond Giessen, met een zo minimaal mogelijke negatieve impact op de planeet. HAK staat voor een eerlijke en duurzame toekomst voor de lokale akkerbouw en onze voeding, waarbij een aantrekkelijk verdienmodel voor de teler wordt gezien als een essentiële voorwaarde om dit te realiseren.
u Inzetten op verduurzaming en volledige biologische lokale teelt in 2027
INNOVATIES IN RODE BIETEN: DE ROL VAN
GEAVANCEERDE
ZAADTECHNOLOGIE
DE LANDBOUWSECTOR STAAT NOOIT STIL, GEDREVEN DOOR DE BEHOEFTE AAN DUURZAME ONTWIKKELING EN HET GARANDEREN VAN VOEDSELZEKERHEID. BINNEN DEZE DYNAMIEK SPEELT ZAADTECHNOLOGIE EEN SLEUTELROL. DIT GELDT VOOR VEEL GEWASSEN EN NIET IN DE LAATSTE PLAATS VOOR DE TEELT VAN RODE BIETEN. OVER DIT ONDERWERP GEVEN WE HET WOORD AAN DRIE BIOLOGISCHE ZAADBEHANDELINGSSPECIALISTEN VAN BEJO. LIESBETH VAN DER HEIJDEN, SENIOR ONDERZOEKER, GERTJAN VAN WESTEN, ONDERZOEKER EN KELLY VAN KOOPEREN, ONDERZOEKER, ALLEN VAN SEED PATHOLOGY RESEARCH, LICHTEN DE LAATSTE ONTWIKKELINGEN EN TOEKOMSTIGE RICHTING VAN ZAADTECHNOLOGIE IN RODE BIET TOE.
De behoefte aan innovatie in de teelt van rode bieten wordt steeds duidelijker. Telers worden geconfronteerd met uitdagingen zoals veranderende regelgeving, klimaatverandering en de voortdurende dreiging van ziekten. Bejo loopt voorop in de ontwikkeling van geavanceerde zaadbehandelingstechnieken. Niet alleen om de gezondheid van de plant te verbeteren, maar ook om bij te dragen aan een duurzamere teelt.
Innovatie in zaadtechnologie
Van der Heijden en Van Westen delen hun kennis en toewijding aan innovatie. Ze leggen uit hoe Bejo zich richt op het ontwikkelen van technieken die de kiemkracht en veerkracht van rode bietenzaden verbeteren. Een belangrijk aandachtspunt is de ‘stoomvacuümbehandeling’, een unieke methode ontwikkeld door Bejo om schadelijke ziekteverwekkers op het zaad te elimineren zonder gebruik te maken van chemicaliën. “Deze behandeling is een gamechanger in zaadtechnologie en is het resultaat van ons streven naar duurzaamheid en innovatie,” benadrukt Van der Heijden.
Van Kooperen voegt hieraan toe: “De bietenzaden worden ontsmet door vacuüm- en stoomwisselingen. De aanpassingen met vacuüm helpen bij een gelijkmatige verdeling van de hete stoom in de zaadpartij. De ontwikkeling van behandelingsapparatuur en het ontwerp van gerichte
gewaspathogeenprotocollen is tijdrovend en voortdurende verbetering is een belangrijk onderdeel van het onderzoek. De infectiebelasting dicteert de intensiteit die nodig is voor de behandeling. Voorschriften op maat zouden wenselijk kunnen zijn.”
Er wordt ook onderzoek gedaan naar natuurlijke zaadbehandelingen, die milieuvriendelijk zijn en essentiële voedingsstoffen aan het zaad toevoegen. Deze zaadbehandelingen zijn ontworpen om de interactie tussen het zaad en zijn microomgeving te optimaliseren, waardoor de planten een betere start krijgen.
De toekomst van rode bietenzaad
Met het oog op de toekomst onderstrepen experts het belang van veerkracht in de rode bietenteelt. Met de beperking van chemicaliën is de zoektocht naar alternatieven intensiever dan ooit. Bejo is betrokken bij verschillende onderzoeksprojecten voor de ontwikkeling van alternatieven, op het gebied van (zaad)behandelingen en biofungiciden. Rode biet is een interessant model voor ons onderzoek naar alternatieve behandelingen, omdat we in de Europese Unie al twee seizoenen bietenzaad zonder chemicaliën hebben geleverd. Dit komt doordat de goedkeuring van Maxim voor rode bieten pas in 2022 kwam.
“De richting is duidelijk: we gaan naar een toekomst waarin chemische bescherming wordt vervangen door natuurlijke weerbaarheid”,
legt van Westen uit. “Het verbod op chemische gewasbeschermingsmiddelen en de noodzaak om duurzaam te telen vraagt om geïntegreerde gewasbescherming. We zijn in staat om schoon en gezond zaad te leveren en innovaties om het zaad veerkracht te geven in de vorm van een rijk microbioom of biofungiciden. Telers hebben een rol in het voorkomen van ziekten in het veld door goed te zorgen voor de gezondheid van hun bodem door middel van vruchtwisseling en nauwkeurige monitoring. Gezond zaad en een gezonde bodem zijn immers het begin van een goed gewas.”
In het onderzoek wordt steeds meer aandacht besteed aan het microbioom van zaden. Dit is de gemeenschap van micro-organismen die van nature op en in zaden leven. Bejo onderzoekt hoe dit microbioom kan worden geoptimaliseerd om de gezondheid van planten en de weerstand tegen ziekten te verbeteren.
Bejo’s werk in zaadtechnologie en rode bieten markeert een belangrijke transitie in de landbouw: weg van chemische afhankelijkheid naar meer duurzame, biologische methoden. Voor telers en ketenpartners biedt deze innovatieve aanpak niet alleen uitzicht op gezondere gewassen, maar ook op een toekomst waarin landbouw en ecologische verantwoordelijkheid hand in hand gaan. Bejo blijft zich inzetten om technologieën te ontwikkelen die inspelen op de uitdagingen van vandaag, met het oog op een duurzamere toekomst.
u Achtergrond: Liesbeth werkt al bijna een kwart eeuw bij Bejo, waar ze begon als onderzoeker en is uitgegroeid tot een toonaangevende specialist op het gebied van zaadtechnologie. Met een rijke achtergrond in de biologie en een PhD in mycorrhiza ecologie (cohabitatie van schimmels en planten via wortels) van Wageningen University & Research, heeft Liesbeth diepgaande expertise in de biologische behandeling van zaden en de ontwikkeling van technologieën die de veerkracht en gezondheid van planten bevorderen.
u Visie: “Innovatie in zaadtechnologie is cruciaal voor het overwinnen van de huidige uitdagingen in de landbouw. Ons doel is om telers te voorzien van zaden die niet alleen bestand zijn tegen ziekten, maar ook bijdragen aan een duurzamere toekomst.”
ONDERZOEKERZAADPATHOLOGISCH ONDERZOEK
u Achtergrond: Gertjan, met een achtergrond in biologie aan de Universiteit van Nijmegen, kwam bijna tien jaar geleden bij Bejo. Zijn werk richt zich op het onderzoeken en testen van biologische gewasbeschermingsmiddelen en het onderzoeken van de rol van het zaadmicrobioom voor een betere gezondheid van planten.
u Visie: “We zitten midden in een grote verschuiving in de landbouw, waar biologische middelen een steeds belangrijkere rol zullen spelen als onderdeel van geïntegreerde gewasbescherming en natuurlijke veerkracht. Het is essentieel dat we blijven innoveren en samenwerken om de uitdagingen van de toekomst aan te gaan.”
ONDERZOEKER -
ZAADPATHOLOGISCH ONDERZOEK
u Achtergrond: Kelly werkt al acht jaar bij Bejo en heeft biologie gestudeerd in Leiden. Ze houdt zich voornamelijk bezig met onderzoek op het gebied van de stoomvacuümbehandeling. Ze verdiept zich ook in ziekteoverdracht, zowel in het veld als onder meer gecontroleerde omstandigheden. Dit onderzoek toont het risico aan van besmetting met zaadpathogenen voor de vestiging van planten, bijvoorbeeld rode bieten.
u Visie: “Fysieke desinfectie is een bewezen methode en blijft zeer relevant, zeker nu chemische middelen wegvallen. Samenwerking tussen fysieke desinfectie (het verwijderen van ziekteverwekkers) en biologische alternatieven (het toevoegen van veerkracht) is essentieel.”
DR. LIESBETH VAN DER HEIJDEN
GERTJAN VAN WESTEN KELLY VAN KOOPEREN
RASSENINFORMATIE
WODAN
Wodan is een vroeg, hybride rode bietenras met een goede schiettolerantie, ideaal voor verschillende klimaten. Het produceert uniforme, ronde, gladde bieten met een rijke interne en externe kleur, waardoor het perfect is voor verse markten en bossen. Zijn sterke bladeren ondersteunen veelzijdige plantschema’s en het is geschikt voor zowel verwerking als pigmentextractie.
RHIZU
Rhizu , met zijn gemiddelde resistentie tegen Rhizomanie, levert consistente ronde bieten op met een levendige, dieprode kleur en gladde huid. Het is geoptimaliseerd voor planten met een hoge dichtheid en heeft een minimale bladaanhechting en penwortel, waardoor het nog geschikter is voor efficiënte teelt en verwerking.
PABLO
Pablo is een glad, rond hoofdras van rode bieten dat uitblinkt in aanplantingen met een hoge dichtheid. Met zijn uniforme vorm, gladde huid en uitstekende kleur is het marktleider voor zijn aanpassingsvermogen aan vroege, hoofd- en late productiecycli. Het is bestand tegen doorschieten en droogte en garandeert een hoge opbrengst van bieten van topkwaliteit, waardoor het ideaal is voor verse consumptie, verwerking en opslag.
MANOLO
Manolo is een zeer productief, vroeg rood bietenras met een gladde, ronde vorm en een aantrekkelijke roodpaarse kleur. Deze biet heeft robuuste bladeren en weerstand tegen doorschieten, zonder zonering en een uitstekend aanpassingsvermogen aan ongunstige weersomstandigheden. Het is ideaal voor aanplant in hoge dichtheid en heeft een goed opslagpotentieel.
BRESKO
Bresko is een middenlate biet met gladde, ronde wortels en een intense kleur, zowel intern als extern. Het sterke, ziekteresistente loof en de compacte bladaanzet verbeteren de bruikbaarheid van de wortels, waardoor het ideaal is voor verse consumptie, verwerking en opslag. Bresko staat bekend om zijn uitstekende smaak en uniformiteit, is goed geschikt voor verschillende klimaten en heeft een hoog opbrengstpotentieel.
BAZZU
Bazzu is geschikt voor de meer continentale klimaten, maar ook voor de klimaten met Rhizomania geïnfecteerde gebieden door zijn intermediaire resistentie. Bazzu is een robuust bietenras met een uniforme opbrengst, gelijkmatig ronde, gladde bieten en een opvallend dieprode kleur. Met sterk, gezond loof en een uitstekende smaak is Bazzu veelzijdig voor verse markten, industrie en opslag, met een kleine bladaanzet voor een gemakkelijke oogst.
BORO
Boro is een hoogproductief rode bietenras, geschikt voor verschillende klimaten en bodems, ideaal voor de versmarkt. Het produceert ronde, donkerrode bieten met robuust, gezond loof. Boro staat bekend om zijn uitstekende zoete smaak en gladde, ringloze bieten en wordt ook geprefereerd voor zijn voedzame sap. De sterke bladeren ondersteunen het hele jaar door planten en passen zich goed aan aan warme, vochtige regio’s, met een geweldige bewaarkwaliteit.
MANZU
Manzu is een eersteklas rode bietenras met intermediaire resistentie tegen Rhizomania, bekend om zijn gladde, ronde bieten en intens dieprode kleur. Het heeft een robuust, rechtopstaand loof, waardoor het ideaal is voor aanplant in de lente en zomer. Manzu is geschikt voor verse markten, industrieel gebruik en opslag en combineert een uitstekende smaak met een goed suikergehalte en ziekteresistentie.
RASSENINFORMATIE
BOHAN
Bohan is een robuust, hittebestendig bietenras dat bekend staat om zijn grote, gladde, ronde wortels met een intense interne en externe rode kleur zonder zonering. Het heeft sterk, ziektebestendig loof, waardoor het geschikt is voor verse consumptie en industriële verwerking, maar ook voor bosbouw. Dit ras past zich aan verschillende plantseizoenen en omstandigheden aan, wat zorgt voor een hoge opbrengst en een lang bewaarpotentieel.
TAUNUS
Taunus is een cilindrische rode biet die bekend staat om zijn hoge suikergehalte en uniforme snij-eigenschappen, waardoor hij perfect is voor de voedingsindustrie. Dit ras heeft een dieprode interne en externe kleur zonder zonering en heeft gladde wortels die ideaal zijn voor verwerking. Taunus biedt robuuste bladeren, een uitstekend opbrengstpotentieel en een sterke weerstand tegen doorschieten en past zich goed aan verschillende groeiomstandigheden aan.
AMARELLY (BEJO 3594)
Een gele hybride biet met mooie intense interne en externe kleur. Uitstekende uniforme vorm met frisgroene en gezonde bladeren. Amarelly behoudt zijn uniforme kleur zelfs onder meer stressvolle omstandigheden, wat betekent dat het zeer geschikt is voor verschillende klimaten.
ASSORTIMENT RODE BIETEN
Ronde biet
Lange biet
Gekleurde biet
= ook verkrijgbaar als biologisch zaad 1-9: een hoger cijfer betekent een betere beoordeling voor de woning in kwestie
u IR = Intermediate Resistance
u BNYVV = Beet Necrotic Yellow Vein Virus ( Rhizomania)
i Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de Bejo-vertegenwoordiger uit uw regio of kijkt
“IN EEN VELD MET 1.000 PLANTEN MOETEN WE ELKE PLANT ÉÉN VOOR
ÉÉN
BEKIJKEN”
ONDERZOEKERS DORA COELHO EN BERBER DE WOLFF
OVER ONTWIKKELINGEN IN HUN WERK
IN EEN VAN DE BEJO-RESEARCHKASSEN TONEN DORA COELHO EN BERBER DE WOLFF RIJEN BIETEN IN POTTEN OP TAFELS. OF WAT ER VAN DIE BIETEN OVER IS TENMINSTE. VAN SOMMIGEN ZIJN DE BLADEREN EN WORTELS AANGETAST, ANDEREN ZIJN HELEMAAL VERDWENEN. “VERLOREN GEGAAN DOOR DE RHIZOCTONIA-SCHIMMEL,” WIJST DE WOLFF AAN. HET TOONT AAN WAAR BEIDE FYTOPATHOLOGEN MEE TE MAKEN HEBBEN: DE STRIJD TEGEN PATHOGENEN (PLANTENZIEKTEN) DIE DOOR DE JAREN HEEN STEEDS UITDAGENDER IS GEWORDEN.
Coelho en de Wolff maken deel uit van het uitgebreide team van fytopathologen van Bejo. Dit zijn wetenschappers die zich bezighouden met onderzoek naar inhoudsstoffen en ziekten in gewassen (en hoe de impact daarvan kan worden geminimaliseerd). Een voorbeeld van hun werk op het gebied van inhoudsstoffen: een paar jaar geleden concludeerden ze in een groot onderzoek naar smaak onder meer dat het suikergehalte van de biet (brix) de zoetheid of algemene indruk van de biet in een smaakpanel niet volledig voorspelt. En dat verschillende verbindingen een rol spelen bij het ontwikkelen van het krachtige aroma. Bedrijfsbreed heeft Bejo verschillende fytopathologen in dienst en het team van Coelho, gespecialiseerd in onder andere de bietenteelt, bestaat naast de Wolff ook uit Research Assistant Marja Seignette.
Samenwerking
Bij het ontwikkelen van rassen is samenwerking tussen de verschillende afdelingen bij Bejo cruciaal. De veredelaars werken aan rassen waar de teler op kan vertrouwen (meer hierover in het artikel op pagina 10), het verkoopteam adviseert klanten en signaleert problemen waar zij tegenaan
lopen. Vaak zijn dit ziekteverwekkers die de opbrengst van een gewas bedreigen. De fytopathologen zijn nauw betrokken bij al deze processen.
Coelho en de Wolff vertellen enthousiast over hun werk en de ontwikkelingen in hun vakgebied. In een notendop: de fytopatholoog onderzoekt in het laboratorium welke ziekteverwekkers verantwoordelijk zijn voor de veldproblemen en geeft advies over identificatie en bestrijding. Deze ontwikkelt ook de protocollen voor het testen van verschillende ziekteverwekkers (onder meer schimmels, virussen, bacteriën en insecten) op planten. Door te kijken naar de symptomen, of via verdere analyse op specifieke ingrediënten, worden de beste planten geselecteerd als onderdeel van het proces om rassen te ontwikkelen met ziekteresistenties en verbeterde kwaliteit.
Dit kan tijdrovend zijn, vooral als we een populatie planten testen die genetisch allemaal verschillend zijn, legt de Wolff uit: “Als we bijvoorbeeld een veld met 1.000 planten hebben, moeten we ze één voor één bekijken om betrouwbare conclusies te kunnen trekken over de eigenschap die we evalueren. Met de resultaten kunnen veredelaars dan hun voordeel doen in hun werk.”
Nieuwe ontwikkelingen
Het werk van de onderzoekers is de afgelopen jaren geïntensiveerd door strengere regelgeving voor het gebruik van chemicaliën en – we kunnen er niet omheen – klimaatverandering. “Hogere temperaturen verhogen de snelheid van de levenscyclus en de verspreiding van de meeste ziekteverwekkers en insecten (die ziekten kunnen overbrengen),” legt Coelho uit. “En met mildere winters overleven ze tijdens deze periodes ook in het volgende seizoen.” En, vervolgt ze: “Als gevolg daarvan hebben we ook te maken met muterende ziekteverwekkers, de evolutie van nieuwe ziekteverwekkers en resistenties die vaker doorbroken worden. Daarom is het belangrijk om varianten van ziekteverwekkers uit verschillende regio’s te testen die een impact kunnen hebben op de lokale productie. Ook omdat, door de toename van wereldwijde handel en reizen, de ziekten zich sneller verspreiden naar nieuwe gebieden. Dit betekent dat we op de hoogte moeten blijven van de nieuwste ontwikkelingen in het veld en onze programma’s hierop moeten aanpassen.”
Bekende ziekteverwekkers voor bieten zijn Rhizomanie (bodemvirus die de wortels infecteert), Cercospora (bladvlekkenziekte), Rhizoctonia (kiemplantwegval en wortelrot), aaltjes (plantparasitaire nematoden die zich voeden aan plantenwortels) en Phoma (kiemplantwegval en bewaarziekte).
Maar er zijn er meer en er ontwikkelen zich ook steeds nieuwe varianten. Is dit bij te houden voor het toch selecte groepje dat dit tot zijn expertise rekent? Coelho, lachend: “Uitbreiding van het team is altijd welkom, maar ik denk dat we vooral veel zullen profiteren van de recente ontwikkelingen op het gebied van moleculaire diagnostiek en van de nieuwe technologieën voor het automatiseren van bepaalde stappen in ziekteproeven. En natuurlijk van de mogelijkheden die kunstmatige intelligentie ons biedt.”
Dit kan bijvoorbeeld gebruikt worden in highthroughput fenotyperingssystemen, voegt de Wolff toe: “Je kunt een geautomatiseerd systeem ontwikkelen dat foto’s neemt van zieke planten (fenotypering) en ze meteen een score geeft door een model te trainen om de symptomen te herkennen. Dit kan bijvoorbeeld in de kas met hightech camera’s of in het veld, met drones.”
Herkennen beiden in Bejo een werkgever die het belang inziet van investeren in deze moderne technologieën? “Absoluut,” vindt Coelho. “Bejo streeft er altijd naar om vooruitstrevend te zijn en handelt daar ook naar. Dat moet ook wel om de missie van ons bedrijf te realiseren: duurzame rassen van de hoogste kwaliteit produceren. Resistentie tegen ziekteverwekkers is daarbij essentieel. Maar met een team van toegewijde mensen en toegewijde onderzoekers per gewas, aangevuld met de mogelijkheden van moderne technologie, zijn alle voorwaarden aanwezig om die missie te realiseren.”
BIETEN ALS CULTUREEL ERFGOED?
HET IS EEN WERELDWIJDE TREND: HET BESCHERMEN VAN UNIEKE STREEKPRODUCTEN TEGEN CONCURRENTIE DOOR ZE TOT ‘CULTUREEL ERFGOED’ TE BENOEMEN. CHAMPAGNE MAG PAS CHAMPAGNE HETEN ALS HET OOK ECHT IN DE CHAMPAGNESTREEK WORDT GEPRODUCEERD. DAT VEEL WIJNEN EN KAZEN OOK BESCHERMD ZIJN, ZAL GEEN VERRASSING ZIJN. MAAR BIETEN ALS CULTUREEL ERFGOED? DAT LIJKT MINDER VOOR DE HAND TE LIGGEN. HET SPEELT MOMENTEEL IN AUSTRALIË.
Een groep telers beroept zich daar op de unieke rol die bieten spelen in de Australische hamburgervariant, ‘the burger with the lot’, om zo de lokale teelt van bieten te beschermen.
Wat is dat precies, zo’n ‘burger with the lot?’ Het volledige recept is als volgt; smeer een beetje mayonaise op het broodje, leg de met kaas overbakken burger erop, bacon, ananas en een plak biet. Voeg tomaat en ei toe, spuit er wat barbecuesaus op en doe de bovenkant op het broodje. Klaar is ‘the burger with the lot’.
Dit wordt ook wel de ‘Aussie burger’ genoemd. Voor zover wij weten wordt nergens anders ter
wereld een plak bieten gebruikt op hamburgers, maar er is geen Australiër te vinden die niet weet wat een ‘Aussie burger’ is.
Door een combinatie van factoren is er een tijdelijk tekort aan gesneden bieten ontstaan. Een groep telers heeft die gelegenheid aangegrepen om het belang van de biet voor de Australische ‘hamburgercultuur’ onder de aandacht te brengen.
Door schaalvergroting zijn wereldwijd veel kleine fabriekjes die bieten verwerkten gesloten of overgenomen door grotere bedrijven. Ook Australië is niet aan deze trend ontkomen. De laatste 10 jaar zijn ook hier fabrieken gesloten en is een gedeelte van de productie verplaatst naar Nieuw-Zeeland. Dat lokale telers hier niet blij mee waren moge duidelijk zijn.
Afgelopen jaar is Nieuw-Zeeland overvallen door de cycloon Gabrielle, wat in de regio Hawke’s Bay tot hevige overstromingen heeft geleid. Dit is precies het gebied waar een groot gedeelte van de bietenteelt plaatsvindt. Door de schade aan de oogst zijn tekorten in de aanvoer van bieten ontstaan. Koren op de molen dus voor Australische telers die hun verloren bietenteelt weer terug willen.
Voor de telers is het niet te bevatten dat zo’n belangrijk onderdeel van de Australische cultuur op het spel wordt gezet door het uit te besteden aan het buitenland. “In ons immens grote land worden van Tasmanië tot Queensland bieten geteeld, en dan verplaatsen we de teelt naar een gebied ter grootte van een postzegel”, zo luidt de algemene gedachte. De telers vragen zich af hoe het land zichzelf zo kwetsbaar heeft kunnen maken.
Het feit dat de oogst naar Nieuw-Zeeland is verplaatst, maakt de situatie extra onbegrijpelijk voor de telers. De rivaliteit die op sommige vlakken toch speelt tussen beide landen, maakt dat het verhaal ook veel media-aandacht heeft opgeleverd.
Goed nieuws voor de Aussies: de nieuwe oogst is alweer los gekomen en daarmee is het tijdelijke tekort opgelost. De Australiërs kunnen namelijk echt niet zonder hun ‘burger with the lot’.
Zelfs niet als ‘the lot’ uit Nieuw-Zeeland komt.
DE KRACHT VAN DE RODE BIET
DE RODE BIET IS EEN WAAR SUPERFOOD, VOL MET VOEDINGSSTOFFEN
DIE BIJDRAGEN AAN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL. VAN DE KLEURRIJKE
BETANINE TOT EEN GROTE HOEVEELHEID VITAMINES; DEZE GROENTE
BIEDT TALLOZE VOORDELEN VOOR HET MENSELIJK LICHAAM.
Betanine: De paarse kracht
De intense paarsrode kleur van de rode biet is te danken aan betanine, een antioxidant (onder andere) die helpt bij het beschermen van cellen tegen schadelijke vrije radicalen. Betanine heeft ook anti-inflammatoire eigenschappen, waardoor het kan bijdragen aan het verminderen van ontstekingen in het lichaam.
Foliumzuur en Vitamine C
Rode bieten bevatten veel foliumzuur, wat belangrijk is voor de vorming van rode bloedcellen en de gezondheid van het zenuwstelsel. Daarnaast zijn ze rijk aan vitamine C, een krachtige antioxidant die het immuunsysteem ondersteunt en bijdraagt aan de opname van ijzer.
Nitraten: De sleutel tot betere bloedstroom
De rode biet bevat aanzienlijke hoeveelheden nitraten. Deze verbeteren de bloedstroom en verlaagt de bloeddruk. Het nitraat wordt omgezet naar nitriet door de enzymen in de mond. Hierdoor gaan de aderen goed openstaan en wordt de bloedtoevoer naar de spieren verhoogd. Je spieren worden zo sneller en makkelijker voorzien van zuurstof waardoor de verzuring wordt uitgesteld. Ook worden afvalstoffen sneller afgevoerd en het herstel bevorderd. Uit diverse studies blijkt bovendien dat de nitraten uit geconcentreerd rode bietensap de sportprestaties van duursporters verbetert.
Vezels en brix:
Goed voor de spijsvertering
Rode bieten zijn rijk aan vezels, goed voor een gezonde spijsvertering en het reguleren van cholesterol. De hoge brixwaarde betekent dat het gewas veel natuurlijke suikers bevat, wat zorgt voor een zoete en smaakvolle smaak.
Extra voordelen en inhoudstoffen
Rode bieten bevatten ook kalium, mangaan, ijzer, magnesium en vitamine B6. Ze verminderen oxidatieve stress, verbeteren cognitieve functies en ondersteunen de lever bij ontgifting.
Rode bietenproducten
Er zijn verschillende manieren om te profiteren van de gezondheidsvoordelen van rode bieten. Vers geperst rode bietensap is een krachtige bron van antioxidanten zoals betanine en vitamine C. Gefermenteerde producten bevatten probiotica en nitraten. Gedroogde rode bietenpoeders en -supplementen concentreren de voedingsstoffen. Rode bietenhummus is een gezonde spread rijk aan vezels, eiwitten en betanine.
De rode biet is een krachtpatser in de wereld van groenten, met een overvloed aan voedingsstoffen die bijdragen aan een gezonde levensstijl. Door deze kleurrijke groente op te nemen in je dieet, profiteer je van de talrijke voordelen voor je algehele gezondheid en welzijn. Dus wil jij je vitaliteit een impuls geven, zorg dan dat bieten wekelijks op het menu staan!
I GROW BORO
BEJO-PARTNER IN LETLAND: EZERKAULIŅI AGRO
IN LETLAND LEVERT BEJO PRODUCTEN AAN EZERKAULIŅI AGRO, EEN BELANGRIJKE SPELER OP DE OOST-EUROPESE MARKT VOOR GROENTEVERWERKING. EN NIET ALLEEN OP HET GEBIED VAN VERWERKING; HET BEDRIJF HEEFT TEVENS DE TEELT VAN VOLLEGRONDSGROENTEN ALS BIET, WORTEL, PASTINAAK, RADIJS EN UI IN EIGEN HAND GENOMEN. IN TOTAAL PRODUCEERT EZERKAULIŅI AGRO OP JAARBASIS MEER DAN 5.000 TON VERWERKT PRODUCT. WE LEGGEN EIGENAAR KRISTĪNE BRUNOVSKA EEN AANTAL VRAGEN VOOR.
De combinatie van teelt en verwerking binnen hetzelfde bedrijf, hoe is dat zo ontstaan?
De boerderij Ezerkauliņi is in 1997 opgericht. Aanvankelijk deden we alles, zo’n 40 verschillende gewassen, met de hand. In de loop de jaren zijn we gaan uitbreiden: we kochten, land, kassen en nieuwe machines om de producten te verwerken. Om verder uit te kunnen breiden zijn we samen gaan werken met boerderijen en hebben we bedrijven overgenomen. Ook hebben we in 2011 en 2012 biogasinstallaties opgericht, om duurzaam te kunnen telen. Al deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat we de noodzakelijke volumes kunnen produceren en een ruim assortiment kunnen aanbieden. In onze kassen telen we nu komkommers, tomaten, sla en groene uien op 9 hectare.
Hoe ziet de markt in Letland eruit?
De consumptie van groenten neemt toe. Mensen kiezen voor een gezonder eetpatroon en kiezen ook meer en meer voor lokaal geteelde producten. Daarbij kiezen ze voor verse groenten die op dat moment beschikbaar zijn.
En als we het specifiek over rode biet hebben?
Rode biet is een veelgebruikte groente in de keuken, in zowel zoete als hartige gerechten. Ook dranken met biet erin zijn populair. Van onze verse bieten is het grootste deel bedoeld voor binnenlands gebruik: vanuit Letland exporteren we zo’n 40 procent. Voor voorgekookte bieten is dat percentage nog iets lager, daarvan is 30 procent voor de export bestemd.
Wat zijn populaire producten?
We verkopen zowel verse als verwerkte groentes, onder de merken Ezerkauliņi en Mārupes Siltumnīcas. Onder Ezerkauliņi vallen verwerkte groentes als zuurkool met biet, maar ook gemarineerde bieten en biet op Koreaanse wijze. Ons meest populaire product is een verpakking met 500 gram gekookte bieten.
EZERKAULIŅI
AGRO
u Gevestigd in Letland, vlakbij hoofdstad Riga
u 304 medewerkers
u 2.500 hectare landbouwgrond
Hoe lang werken jullie al samen met Bejo?
We kopen al zo’n 25 jaar rassen van Bejo. Op het moment gebruiken we onder meer Manolo, Bresco, Manzu en Wodan. Het is belangrijk voor ons dat bieten een hoog suikergehalte hebben, wat voor een prettige smaak zorgt. Ook moet de biet een duidelijke ronde vorm hebben, wat verlies tijdens het pellen tegengaat. Manolo is in dit verband een uitzonderlijk goede biet.
Welke ontwikkelingen zien jullie in de toekomst?
Naast ons bestaande aanbod zijn we geïnteresseerd in gekleurde (gele) bieten en chiogga bieten met een stabiele kleur. Dit is belangrijk, omdat de kleur tijdens het koken nog wel eens wil verdwijnen. Zelf zullen we ons blijven profileren als aanbieder van gezonde producten, met de nadruk op de versheid en lokale oorsprong. Als aanvulling bieden we ook eenvoudige en smakelijke recepten, om de consument te inspireren.
u Omzet 26,5 miljoen euro
u Specialisatie: biet, wortel, radijs, pastinaak en ui.
WERELDWIJDE OPPERVLAKTE
ONTDEK DE BIETENREVOLUTIE: BIET IT!
EEN SMAKELIJKE CAMPAGNE VOOR DUURZAAMHEID EN GEZONDHEID
WIST JE DAT… IN NEDERLAND BIJ ÉÉN OP DE DRIE HUISHOUDENS
RODE BIET MAAR VIER KEER PER JAAR OP TAFEL KOMT? TIJD OM
AANDACHT TE GENEREREN VOOR DIT HEERLIJKE GEZONDE EN VEELZIJDIGE PRODUCT! IN 2023 IS DAAROM DE BIETENCLUB IN HET LEVEN GEROEPEN, BESTAANDE UIT TELERS, GROENTEVEREDELAARS EN VERWERKERS VAN RODE BIETEN.
Dit samenwerkingsverband is tot stand gekomen om de rode biet vanuit de hele keten top of mind te maken bij de Nederlandse consument. Daarnaast wil de Bietenclub met de biet een praktisch en concreet antwoord geven op maatschappelijke issues op het gebied van duurzaamheid (teelt) en gezondheid. Dit gaat gebeuren met de campagne Biet it!
Met deze campagne motiveren we mensen om bieten toe te voegen aan hun favoriete maaltijd. Doe wat je al doet, maar maak er een bietenversie van. Oftewel: Biet it! Bieten zijn niet alleen erg gezond, maar ook voordelig: je helpt dus je portemonnee, je lichaam en de planeet. Wil je meer weten over de bietenclub of inspiratie opdoen, kijk dan eens op bietenclub.nl!
Biet it! Geef je gerecht een bietentwist. Impressie van één van de acties: pop-up restaurant ‘Bar Bietstro’.
Beetz, een Nederlandse verwerker van biologische rode bieten, stapt in september over naar een nieuwe verpakking. Ze gaan namelijk van schaaltjes naar een stazak (pouch).
Deze nieuwe verpakking is voor de geraspte rode biet, bietenblokjes en de gemarineerde babybieten – die uiteindelijk verkocht worden in de Nederlandse retail.
Deze verandering verlengt de houdbaarheid met 21 dagen waardoor er minder derving in de winkel is. Daarnaast wordt de hoeveelheid plastic per verpakking met 50% verlaagd. Doordat het product in een staande pouch komt is deze ook beter zichtbaar in het winkelschap.
Bij Beetz zijn ze blij met deze voortgang. De rode biet is een enorm belangrijke groente voor hen en ze hopen dat met deze stap de biet in meer Nederlandse huishoudens aan tafel te zien is.
VERSCHILLENDE BEWAARMETHODEN VOOR BIETEN
OM BIETEN GEDURENDE HET HELE JAAR TE KUNNEN LEVEREN WORDT EEN DEEL NA DE OOGST BEWAARD. HIERVOOR ZIJN VERSCHILLENDE BEWARINGSMETHODEN, AFHANKELIJK VAN DE KLIMATOLOGISCHE OMSTANDIGHEDEN IN HET GEBIED EN DE KOSTEN VAN DE METHODIEK. PAULO CHRISTIANS (GENERAL MANAGER BEJO BRASIL) VERTELT WELKE VAN DIE METHODEN IN BRAZILIË WORDEN TOEGEPAST. VERVOLGENS LEGT RONALD LOOS (AREA CROP MANAGER EASTERN EUROPE BIJ BEJO) UIT HOE BIETEN IN EUROPA WORDEN BEWAARD.
Brazilië
In Brazilië worden bieten het hele jaar door geconsumeerd, maar dan moeten deze ook wel voortdurend beschikbaar zijn. “Je zou zeggen dat je in zo’n groot land als Brazilië het hele jaar door bieten kunt planten”, begint Christians. “Dat is ook zo, maar warme en hete periodes maken het een uitdaging voor telers. Hierdoor moeten bieten vaker bespoten worden, wat weer zorgt voor een daling van de kwaliteit, waardoor de opbrengst lager is.” Hij vervolgt: “Telers kunnen wel op zoek naar een beter klimaat, maar dan stijgen de distributiekosten. Om deze reden worden ook in Brazilië bieten in bewaring gebracht.”
In de meeste teeltgebieden duurt het droge seizoen van maart tot september. Dit is het belangrijkste zaaiseizoen. De laatste bieten worden in juli gezaaid en met een cyclus van 90 groeidagen is er versproduct van juni tot oktober. Als het aanbod van verse bieten in het droge seizoen hoog is, dan liggen de prijzen automatisch laag. In september gaan de bieten daarom, afhankelijk van de prijs, naar de verse markt of naar de opslag in afwachting voor een betere prijs. In januari en februari zijn de prijzen namelijk vaak hoger door het lagere aanbod.
De meeste Braziliaanse telers slaan bieten op in plastic dozen, gestapeld op pallets. Het is belangrijk dat bieten tijdens het bewaren vochtig blijven. De pallets worden daarom opgeslagen in geconditioneerde koelcellen. Deze hebben een vloer die water vasthoudt. Door middel van sproeiers worden de bieten vochtig gehouden. Het is noodzaak dat de luchtvochtigheid tussen de 85% en 100% blijft, met temperaturen tussen de 2 en 5 graden. Bij kleinschalige bedrijven zie je dat bieten wel eens in zakken van 20 tot 25 kilo worden bewaard. Sommige telers hebben een hekel aan al het water op de vloer en de modder die daarmee gepaard gaat. Zij gebruiken zware, geweven zakken. Deze zakken worden vervolgens goed afgesloten, zodat al het vocht in de zak blijft. De ruimte wordt extra vochtig gemaakt door vernevelaars in de koelcellen.
“Ook in een land als Brazilië is het dus belangrijk om een bietenras te hebben dat goed is voor de bewaring. Ons veel gebruikte ras Boro kan zes maanden goed bewaard worden, indien nodig zelfs nog iets langer. We hebben wel eens andere rassen geprobeerd voor de bewaring, maar op dit moment is Boro nog steeds favoriet bij de Braziliaanse teler”, concludeert Christians.
Europa
In Europa worden veel bieten bewaard onder volledig gecontroleerde omstandigheden, zoals met een mechanisch koelsysteem. Hiermee kunnen telers hun bieten, in de meeste gevallen, voor een langere periode bewaren. In tegenstelling tot wat in Brazilië gangbaar is proberen telers uit Europa de bieten onder droge omstandigheden te bewaren. Bieten worden bewaard in kisten of los gestort. Via een gecontroleerd ventilatiesysteem wordt de lucht regelmatig ververst, zonder dat de bieten hieronder lijden. Een mechanisch koelsysteem is een goede manier om bieten te bewaren. Deze methode is alleen kostbaar, helemaal met de hoge energieprijzen van de afgelopen jaren. Waar het klimaat het toelaat zie je daarom dat sommige landen binnen Europa bieten buiten bewaren onder stro.
Voor een goede bewaring onder een dek van stro wordt een uniforme hoop van bieten gemaakt van maximaal vier meter hoog en een maximale breedte van vijf meter op een goed gedraineerde ondergrond. Zolang er geen vorst wordt voorspeld kan de hoop afgedekt worden met stro (soms in combinatie met een kleine hoeveelheid aarde, zodat het stro niet verschuift). Het stro zorgt ervoor dat de hoop evengoed geventileerd wordt.
Voor extra ventilatie kan er ook een ventilatiekanaal op de bodem geplaatst worden. Bij vorst is het essentieel om de bieten af te dekken met plastic, om de kwaliteit te waarborgen. In dat geval is het raadzaam het plastic direct te verwijderen zodra de temperatuur weer boven het vriespunt komt, dit belemmert namelijk de ventilatie.
“Als je bieten in bewaring wilt brengen raad ik je aan om deze niet te oogsten bij warm en droog weer. Bieten gaan dan namelijk warm de bewaring in en dat kan het klimaat in de hoop negatief beïnvloeden”, aldus Loos. “Als je geen andere keuze hebt kun je onder deze weersomstandigheden de bieten na het oogsten op de hoop bevochtigen. Dit zorgt voor een gunstige luchtvochtigheid en dat de temperatuur van die bieten daalt.” Loos gaat verder: “Ik adviseer om te oogsten met een klembandrooier. Deze machine vermindert het percentage beschadigde bieten aanzienlijk. Het is essentieel dat bieten schadevrij de bewaring ingaan. Daarnaast is ventilatie belangrijk, gebruik daarom een transportband om de hoop te maken. Op deze manier kun je grond en kleine bieten uitsorteren, zodat deze de ventilatiekanalen tussen de grote bieten niet afsluiten”.
Hoewel bieten in “ongecontroleerde omstandigheden” bewaard worden, krijgen we door moderne technieken met slimme sensoren wel steeds meer inzicht in de omstandigheden in de hoop. Daardoor kunnen er betere keuzes gemaakt worden. Afhankelijk van het ras en de bewaaromstandigheden is het mede daardoor mogelijk om bieten tot zes maanden te bewaren onder stro.
De beste manier om bieten te bewaren verschilt uiteraard per situatie. Voor advies kunt u altijd contact opnemen met de Bejo-vertegenwoordiger uit uw regio.
DE VEELZIJDIGE WERELD VAN RODE BIETEN
RODE BIETEN ZIJN BEKEND OM HUN DIEPRODE KLEUR EN AARDSE SMAAK. ZE ZIJN NIET ALLEEN EEN VOEDZAME TOEVOEGING AAN ONZE MAALTIJDEN, MAAR OOK EEN VEELZIJDIG INGREDIËNT DAT DE WERELD OVER REIST. VAN DE VELDEN VAN DE TELER TOT DE SCHAPPEN VAN DE HANDELAAR, RODE BIETEN HEBBEN EEN WEG GEVONDEN IN DE HARTEN EN KEUKENS VAN CONSUMENTEN OVER DE HELE WERELD.
RODE BIETEN WORDEN INNOVATIEF VERMARKT EN GEBRUIKT IN ZOWEL TRADITIONELE GERECHTEN ALS MODERNE SUPERFOODS EN COSMETICA.
Europa: traditioneel en trendy
In Europa worden rode bieten traditioneel geconsumeerd als onderdeel van salades of gekookt als bijgerecht. Met de opkomst van gezondheidstrends zien we ze vaker in sapjes en smoothies. In Nederland worden rode bieten bijvoorbeeld gebruikt in babyvoeding, wat wijst op hun voedingswaarde en veelzijdigheid. In Spanje gebruikt men rode biet bijvoorbeeld in ‘Salmorejo’, een verfrissend gerecht dat de veelzijdigheid van bieten in de Mediterrane keuken toont. In Oost-Europa ligt de nadruk op de traditionele manieren waarop dit gewas wordt gewaardeerd, zoals borsjt.
Noord-Amerika: snack en supplement
In Noord-Amerika zijn rode bieten een populair ingrediënt geworden in gezonde snacks. Gedroogde en knapperige bietenchips zijn een favoriet voor degenen die op zoek zijn naar een gezonder alternatief voor traditionele aardappelchips. Daarnaast worden rode bieten in poedervorm verkocht als een superfood supplement, vaak toegevoegd aan smoothies of gebruikt als een natuurlijke kleurstof in voedingsmiddelen.
Latijns-Amerika: kleurrijk en creatief
In Latijns-Amerika, vooral in Brazilië en Mexico, zijn bieten wijdverbreid. Ze worden gebruikt in een verscheidenheid aan producten, van vers sap en baby- en dierenvoeding tot cosmetica zoals crèmes, lippenstift en blush. Rode bieten geven niet alleen kleur en smaak aan tortilla’s, maar worden ook verwerkt in enchiladas, noedels voor salades en zelfs in ijs, wat de creatieve culinaire toepassingen van deze groente benadrukt.
Azië: traditioneel en innovatief
In Aziatische landen worden rode bieten vaak gebruikt in traditionele gerechten, maar er is ook een groeiende trend van innovatieve toepassingen. In India worden rode bieten bijvoorbeeld gebruikt in een verscheidenheid aan curry’s en pickles. Terwijl in Japan, rode bieten worden gebruikt als een natuurlijke kleurstof in zoetwaren en gebak.
Kleur op je bord
Naast de rode bieten zijn er ook kleurrijke varianten zoals gele, witte en chioggia bieten. Gele bieten zijn favoriet bij kinderen vanwege hun zoetere smaak. Chioggia bieten vallen op door hun roze-witte ringen, perfect voor salades. Witte bieten bieden een subtiele smaak die gerechten verfijnt. Zij geven extra kleur en smaak aan elke maaltijd.
De marketing van rode bieten toont hun veelzijdigheid. Ze worden niet alleen vers op de markt gebracht, maar ook voorgekookt en verwerkt tot blokjes, plakjes en julienne. Van gezondheidsvoedsel tot cosmetica, bieten blijven ons verrassen met hun veelzijdige toepassingen en blijvende populariteit.
SCAN DE QR-CODE OM HET BIETENMAGAZINE IN VERSCHILLENDE TALEN TE LEZEN.
