TELERS WERKEN SAMEN IN BLOEMKOOLCLUB
ULTIEME COÖPERATIE DIE GEEN COÖPERATIE IS VIJF TELERS IN FLEVOLAND BUNDELEN SPECIFIEK VOOR BLOEMKOOL HUN KRACHTEN ZODAT ZE SAMEN STERK STAAN EN EEN AANTREKKELIJKE PARTNER ZIJN VOOR DE VERWERKERS VAN BLOEMKOOL. ‘VANAF DAG 1 WAS ER EEN BEPAALDE CHEMIE. WE KIJKEN WAT DE MARKT VRAAGT EN DAT GAAN WE SAMEN TELEN.” “Ik stuur wel even een appje naar de groep en dan zien we wel wie er zin heeft om te komen.” Zo regelt Perry Leemans, Purchase & Sales Manager bij Green Organics, het gesprek voor het schrijven van dit artikel met een groep samenwerkende bloemkooltelers waarvoor hij de afzet coördineert. Het resultaat is typisch voor deze Flevolandse bloemkoolclub: ze zijn er allemaal. Een mooie gelegenheid om elkaar weer eens te treffen, vinden ze. Het gesprek vindt plaats op het bedrijf van teler Jan Bokdam in Biddinghuizen. Hij was in 2004 één van de initiatiefnemers; samen met collega en plaatsgenoot Jan van Woerden. De andere aanwezigen zijn: Michiel Stehouwer uit Swifterbant, Arend Leen Hoekstra uit Lelystad, Bas van den Dries uit Dronten en Martijn Schieman uit Lelystad. De laatste heeft een biodynamisch bedrijf, de anderen telen biologisch.
Start in 2004
Deze telers hebben elkaar gevonden in de productie en afzet van biologische bloemkool voor de diepvries- en conservenindustrie. Ze werken nauw samen met afzetbemiddelaar Green Organics uit Dronten. Het verhaal van de bloemkoolclub begint in 2004. De telers leverden destijds aan coöperatie Nautilus, maar zagen zich door een reorganisatie genoodzaakt een andere oplossing te bedenken. Van Woerden en Bokdam benaderden Jan Groen. Deze was kort daarvoor gestart met zijn bedrijf Green Organics. De telers kenden hem uit de Nautilus-tijd. “We vroegen:
20
BEJO ORGANIC MAGAZINE
wil je onze bloemkool verkopen?”, vertelt Bokdam. “Hij zei toen: ik kan niets beloven. Een paar weken later kwam hij bij ons terug. Of we 45 hectare konden regelen? Dat hebben we toen met z’n vijven opgepakt.”In de jaren erna is het gezamenlijke areaal geleidelijk gegroeid. De club teelt een kleine 100 hectare, zomer- en
“Samen kunnen we op het juiste moment vlammen.” Jan Bokdam
“We kijken wat de markt vraagt en dat gaan we samen telen.” Perry Leemans
een stuk bij iemand te laten staan, omdat de volgende aan de beurt is. Dat besluiten we op dat moment samen en we verdelen de pijn achteraf.“ “Eigenlijk is dit de ultieme coöperatie, maar dan zonder de formele organisatie”, vindt Groen van Green Organics.
Voor elkaar klaar staan
herfstbloemkool, voor 8 à 9 afnemers. De leden leveren het grootste deel zelf. Ze kunnen waar nodig extra capaciteit organiseren bij nog eens vijf telers. Leemans: “Vanaf dag 1 was er een bepaalde chemie. We kijken wat de markt vraagt en dat gaan we samen telen.”
De leden stemmen alles af
De vijf clubleden onderhouden een hecht contact. Ze stemmen bijna alles af: vanaf de verdeling van het areaal en de plantdata tot en met de oogst en het laden. Waar nodig helpen ze elkaar met arbeid of machines. Namens Green Organics onderhoudt Leemans de contacten met de verwerkers. Hij is de spin in het web. Hij heeft een scherp beeld van de stand van het gewas, mede doordat zijn collega Wilco Remijn vanuit Green Organics teeltbegeleiding levert. “Bloemkool is voor de industrie een moeilijk planbaar product”, zegt Leemans. “Toch willen de groenteverwerkers weten wat er binnenkomt. Ze hebben geïnvesteerd in een verwerkingscapaciteit van 10, 20 ton per uur, zodat ze het product zo vers mogelijk kunnen verwerken. Die verwerkingslijn mag niet stilvallen. Dat is de uitdaging. Soms kun je de geplande oogst van week 41 pas in 43 leveren. Binnen de club kunnen ze het meestal onderling oplossen. Ze laten geen vrachtwagen halfvol wegrijden. Dat is de kracht van dit collectief.” “Samen kunnen we op de juiste momenten vlammen”, zegt Bokdam. “Daardoor komen de klanten graag bij ons terug.”
Mede-initiatiefnemer Van Woerden heeft ervaren dat de leden van de club ook voor elkaar klaar staan als het een keer écht fout gaat. Enkele jaren geleden kreeg hij een ernstig ongeluk met de oogstmachine. Hij lag zwaargewond in het ziekenhuis, maar de oogst op zijn land ging ongevraagd gewoon door. Daar hoefden de anderen niet lang over te praten. Van Woerden teelt zelf geen bloemkool meer, maar voelt zich nog altijd betrokken. Ook buiten de drukte van het teeltseizoen weten de leden elkaar te vinden. Elk jaar bezoeken ze een van de afnemers. Daarnaast hebben ze jaarlijks een gezellige activiteit samen met de partners. ”Wat wij doen is teamwork: samen knallen als het erop aankomt, maar ook samen leuke dingen doen.” vlnr staand: Wilco Remijn (Green Organics), Jan van Woerden, Martijn Schieman, Perry Leemans (Green Organics), Jan en Stephan Bokdam. vlnr geknield: Bas van den Dries, Arend Leen Hoekstra, Michiel Stehouwer
“Wat wij doen is teamwork.” Jan van Woerden
Voor eigen rekening
De samenwerking van de telers heeft geen formele structuur. Er is zelfs niet eens een echte naam. De mannen spreken van ‘de bloemkoolclub’. “Alles gaat in overleg en op basis van vertrouwen”, zegt Bokdam.“Iedereen doet mee voor eigen rekening en investeert zelf in de mechanisatie. We stemmen wel alles onderling af. Ook als het een keer tegenzit, regelen we het samen.” Een voorbeeld? “Tijdens de oogst moet je wel eens besluiten
BEJO ORGANIC MAGAZINE
21