Bejo Scholierenmagazine

Exploring nature never stops

SCHOLIERENMAGAZINE Kom meer te weten over Bejo.

bejo.nl f

INHOUDSOPGAVE Wie is Bejo en wat doen we? ������������������������������������������������������������������� 3 Geschiedenis Bejo ����������������������������������������������������������������������������������������������� 5 Blijft er vraag naar goede groentezaden? ����������������������������� 7 Waar werkt Bejo? ������������������������������������������������������������������������������������������������� 9 Onderzoek en veredeling bij Bejo �������������������������������������������������� 10 Waarom veredelen we? ������������������������������������������������������������������������������ 11

Hoi! Geef jij binnenkort een spreekbeurt of maak je een werkstuk over Bejo?

Speciaal voor jou hebben we dit scholierenmagazine gemaakt, waarin je alles over ons te weten komt.

Succes!

Productie, bewerking en verkoop bij Bejo �������������������������� 12 Gezondheid ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 14 Concepten �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 15 Recept ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 16 Wat weet JIJ over groentezaden en veredeling? �������� 17 Seed Valley ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 19 Bejo in Beeld ����������������������������������������������������������������������������������������������������������� 20

2

Welkom bij Bejo!

WIE IS BEJO EN WAT DOEN WE? Bejo is een innovatief en internationaal familiebedrijf en richt zich als groentezaadveredelingsbedrijf op onderzoek, veredeling, productie, bewerking en verkoop van groentezaad van hoge kwaliteit. Wereldwijd telt Bejo vestigingen in ruim 30 landen en meer dan 1800 medewerkers. We zijn een van de grootste groentezaad­ producenten van de wereld van koolgewassen (brassica’s), wortelen en uien.

Verder richten we ons onder andere op de zaden van witlof, knolselderij, rode biet, spinazie, prei, andijvie, sla en tropische gewassen zoals tomaat en peper. Bejo heeft ook een uitgebreid assortiment biologische zaden. Wij leveren onze zaden uitsluitend aan professionele groentetelers (boeren).

Grote keus groenterassen We bieden een grote keus aan groentegewassen. Binnen die gewassen hebben we ook weer een grote keus aan verschil­ lende rassen. Zo hebben we bijvoorbeeld 90 wortelrassen.

Ons assortiment van meer dan 1200 rassen verdeeld over zo’n 50 gewassen is geschikt voor verschillende markten en klimaten. Met verschillende markten bedoelen we dat we rekening houden met de wensen van verschillende mensen.

De fabriek die groenten snijdt verwerkt het liefst grote dikke wortelen. Chef-koks van restaurants willen graag mooie dunne bospeen. Uiteraard is het klimaat ook belangrijk

UITGELICHT Zaadveredeling Veredelen betekent het ontwikkelen van nieuwe of verbeterde rassen. Dit doet een veredelaar door bestaande rassen met elkaar te kruisen waardoor er een nieuwe soort kan ontstaan. Door de beste unieke eigenschappen van twee rassen met elkaar te kruisen probeert de veredelaar twee eigenschappen in één nieuw ras samen te brengen. Dit is een proces dat jaren kan duren.

Een voorbeeld: bij uien is het belangrijk om een goede opbrengst te hebben, maar ook om de uien tegen ziektes te beschermen. Deze twee eigenschappen proberen we in een nieuw ras samen te brengen, zodat er een nieuw ras ontstaat dat een goede oogst geeft en niet gevoelig is voor bepaalde ziektes.

Als een veredelaar een nieuw ras wil maken moet hij in ieder geval een tijdje vooruit denken. Afhankelijk van het soort groente duurt de ontwikkeling van een nieuw ras namelijk toch gauw tien tot vijftien jaar.

om rekening mee te houden. Een wortel die in het tropisch warme Zuid-Amerika heel goed groeit, overleeft de koude winter in het landklimaat van Oost-Europa niet.

?

Wist je dat…

DE MEESTE VITAMINES IN HET GROENE GEDEELTE

VAN DE PREI ZITTEN? DIT Wor telen, uien, kool, bietjes, spinazie, tomaat... het begint bij een zaadje!

GROENE GEDEELTE KUN JE OOK ETEN. PREI KOMT MEESTAL UIT NEDERLAND EN KUN JE HET HELE JAAR DOOR KOPEN. PREI KUN JE ZOWEL RAUW ALS GEKOOKT ETEN.

Bejo Scholierenmagazine 3

Bejo hoofdkantoor in Warmenhuizen, Nederland

Bejo in Polen

Vernieuwend blijven

veredelen nieuwe rassen, zorgen ervoor dat we voldoende

We vinden het belangrijk om steeds vernieuwend te blijven

zaad produceren wat we vervolgens zelf verwerken en klaar

door nieuwe, betere rassen aan ons assortiment toe te

maken om te verkopen. Samen zorgen we ervoor dat de klant

voegen. We spreken veel met onze klanten en houden in de

de beste kwaliteit zaad krijgt.

gaten naar wat voor soort groenten er vraag is. Zo kunnen we rekening houden met de wensen van de klant en de

Ook werken we aan de nieuwste innovaties en technologieën

consument. Op deze manier bepalen we welke nieuwe

om nog meer over planten te leren en betere groenterassen

groenterassen we willen ontwikkelen. We willen natuurlijk

te ontwikkelen. Daarbij kun je denken aan ontwikkelingen die

wel dat onze klant blij is met een groenteras van Bejo!

direct te gebruiken zijn, maar vaak zijn het ontwikkelingen

Uien

voor de lange termijn. We hebben als doel dat telers nu en in de toekomst met succes groenten kunnen telen zodat de

Op het gebied van uien werkt Bejo samen met het bedrijf

groeiende wereldbevolking genoeg en gezonde groenten

De Groot & Slot in Broek op Langedijk. Samen met Broer B.V.

krijgt. Met geduld, passie en doorzettingsvermogen werken

in Andijk en De Groot en Slot is Bejo bezig met de veredeling

Bejo collega’s steeds aan verbeteringen. Een zoektocht die

van nieuwe plantuienrassen die onder de merknaam

nooit stopt en waarbij we altijd rekening houden met de

‘Quality inside’ op de markt worden gebracht.

natuur: Exploring nature never stops.

Bijen Als producent van groentezaden zijn wij enorm afhankelijk van bijen voor de bestuiving van onze

Het bedrijf

gewassen. Maar liefst 80% van onze gewassen is afhankelijk van de bestuiving door bijen. Die

Bejo is een internationaal familiebedrijf. Bejo hecht veel

bestuiving is nodig om uiteindelijk zaden te kunnen

waarde aan de natuur, de mens en de omgeving. Daarom

oogsten. Kortom; zonder bijen - geen zaden.

proberen we met alles rekening te houden, zodat iedereen tevreden blijft.

Miljoenen bijen zijn ieder jaar voor ons aan het werk. We hebben onze eigen imkerijen in bijvoorbeeld Nederland en

We staan met onze laarzen bij onze klanten in het veld, want

Frankrijk. Ook doen wij onderzoek naar bijen, waarbij we

we willen weten en leren wat de teler nodig heeft en vinden

bijvoorbeeld kijken naar voeding en imkerijtechnieken om

het belangrijk om hen goede adviezen te kunnen geven.

betere en sterkere bijenvolken te kunnen ontwikkelen.

Met de wensen van de klant gaan we aan de slag. We

4

GESCHIEDENIS BEJO In 1899 begon Jacob Jong als kruidenier in de zaadhandel. In 1912 begon Cor Beemsterboer in de zaadhandel. In de jaren ’60 zijn zij samen gaan werken op het gebied van nieuwe veredelingstechnieken (hybridisatie ) voor groente­zaden. De samenwerking verliep goed en daarom besloten zij in 1978 als één bedrijf verder te gaan in de veredeling, productie en verkoop van groentezaden. De nieuwe naam voor het bedrijf werd Bejo. In dat eerste jaar was Bejo een klein bedrijf met wereldwijd rond de veertig medewerkers.

UITGELICHT Hybridisatie is een manier van veredelen die voor de beste resultaten zorgt. Hybride groentezaad komt voort uit een kruising van twee ouderplanten, een moeder en een vaderplant. Als je de moederplanten met de vaderplanten kruist krijg je allemaal dezelfde nakomelingen. Dat heet een F1 hybride (eerste kruising).

Het voordeel van de F1 hybride is dat alle planten er allemaal hetzelfde uitzien. Deze planten zijn tegelijk klaar om te oogsten. De teler hoeft dus maar één keer met zijn machine het land op om te oogsten. Soms is het zo dat een hybride ras sneller groeit of meer oogst oplevert.

In de jaren 80 en 90 heeft Bejo een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Er zijn veel vestigingen in Europa bijgekomen.

Vanaf het jaar 2000 werden nieuwe onderzoekstechnieken zoals DNA-merkertechnologie populair, waarmee de ontwikkeling van nieuwe groenterassen sneller kan plaatsvinden.

Naam en logo De naam Bejo is ontstaan uit de eerste twee letters van de achternamen van de oprichters: ‘Be’ van Beemsterboer en ‘jo’ van Jong.

Het zwarte gedeelte van het logo is het beeld van een zaadje. Daarbinnen zie je een groene

kiem waaruit een (kool)plantje met twee lobblaadjes groeit.

Het zaadje is afgebeeld als de letter b. Het beeldmerk bestaat

UITGELICHT DNA-merkertechnologie Dit is een methode waarbij het DNA van een plant wordt bestudeerd in het laboratorium. Een stukje blad van de plant is al genoeg om binnen een paar dagen meer informatie over bijvoorbeeld virusresistentie (= ongevoelig voor een virus), kleur, bloeitijd en groeisnelheid te krijgen. Dit zijn eigenschappen die normaal gesproken pas duidelijk worden nadat veredelaars de planten vele maanden tot een paar jaar hebben geteeld en bestudeerd.

al sinds 1978, toen de twee bedrijven gingen samenwerken.

Het is nog steeds een krachtig logo.

Bejo Scholierenmagazine 5

Geschiedenis koolveredeling

De handel van zaad was in

Al sinds de zeventiende eeuw (ruim 400 jaar geleden)

het begin nog het werk van

speelt Nederland een belangrijke rol in de teelt (= het laten

marskramers (verkopers van

groeien van gewassen) en veredeling van koolgewassen.

kleine artikelen die te voet

De ontwikkeling van teelt en veredeling in Nederland begon

het platteland rondtrokken

met kool. Hoewel de uiterlijke vorm per koolgewas enorm

om spullen te verkopen).

kan verschillen (rode kool, spruiten, bloemkool, broccoli en

Overgebleven zaad van de

boerenkool) zijn ze allemaal onderdeel van de verzamelnaam

boeren verkochten zij weer

voor kool: ‘Brassica’.

door.

De eerste koolgewassen, men denkt dat dit sluitkolen

Rond 1800 begonnen de

waren, kwamen waarschijnlijk al in ons land in de Romeinse

eerste handelaren ook

tijd. Een sluitkool kan een rode of witte kool zijn, waarbij

zelf zaad te produceren.

de blaadjes zo dicht op elkaar zitten dat er een ronde bol

Doordat het verkeer beter georganiseerd

ontstaat. Opvallend is dat de meeste kolen geteeld werden

werd (goede wegen, treinverbindingen etc.) konden deze

in West-Friesland, namelijk in ‘De Streek’ tussen Hoorn

handelaren hun zaad over de hele wereld verkopen. Deze

en Enkhuizen en in ‘De Langedijk’. De grond is daar zeer

handelaren probeerden ook de kwaliteit te verbeteren en zo

geschikt om kolen te laten groeien. Dat is rondom gemeente

ontstond het veredelen van groenten.

Schagen. De kolen die in deze gebieden in de middeleeuwen werden verbouwd werden op de markt in Alkmaar verkocht

Sommige groenten die je tegenwoordig op je bord krijgt

en later, in de zeventiende eeuw, in Amsterdam.

worden in verre landen in de wereld geteeld, maar de meeste groenten groeien hier gewoon op het land om ons heen.

In de omgeving van gemeente Schagen (Noord-Holland)

?

Wist je dat…

groeit nog steeds heel veel kool. Witte kool, rode kool, bloemkool, broccoli en boerenkool. De grond in Harenkarspel CHINESE KOOL NIET VOOR NIETS ZO HEET? CHINEZEN

ZIJN ER DOL OP. VOORAL ROND DE GROTE STEDEN VIND JE OP HET LAND EN IN TUINTJES VEEL KOOL.

6

is daar heel geschikt voor.

BLIJFT ER VRAAG NAAR GOEDE GROENTEZADEN? Zaad is van levensbelang voor de mens. Zonder zaad is er geen oogst, zonder oogst is er geen voedsel. Om ervoor te zorgen dat mensen over de hele wereld groenten kunnen eten is het dus belangrijk dat deze kleine groep bedrijven blijft bestaan.

De komende jaren hebben we te maken met een aantal ontwikkelingen en uitdagingen: X de

Organic – RIGHT FROM THE START

wereldbevolking groeit (steeds meer mensen hebben

voedsel nodig) X mensen

dat we zorgvuldig om moeten gaan met onze natuurlijke

vinden gezondheid steeds belangrijker en eten

daarom steeds meer groenten en fruit X mensen

Bejo gelooft in een duurzame, langetermijnaanpak. We vinden

vinden een schoon milieu steeds belangrijker,

hulpbronnen - zoals de inzet van bijen. Ook voor toekomstige generaties. Vanuit interesse naar biologische en duurzame groenteteelt en vanwege vraag vanuit de markt is Bejo in de

waardoor er minder chemische meststoffen en

jaren ’90 als een van de eerste veredelaars begonnen met

gewasbeschermingsmiddelen gebruikt gaan worden

biologische teelt. Ons biologisch assortiment telt inmiddels

X er

is minder landbouwgrond beschikbaar, waardoor er

minder ruimte is om groenten te laten groeien. Dat is

ruim 192 rassen verdeeld over 40 gewassen. Daarmee zijn wij marktleider op dit gebied.

natuurlijk lastig als er tegelijk meer mensen op de wereld komen. Het is belangrijk dat er zoveel mogelijk groenten

Bejo kijkt dus ook naar steeds gezondere, milieuvriendelijkere

groeien die van goede kwaliteit zijn.

landbouwmethoden. We leren veel van ons biologisch programma en passen biologische technieken toe in al onze

Vanwege al deze ontwikkelingen blijft Bejo investeren in

overige teeltactiviteiten. Nieuwe inzichten delen we met onze

innovatie om te kunnen voldoen aan deze groeiende vraag naar

klanten en partners. En van hen leren wij ook weer.

kwaliteitszaad.

Bejo ondersteunt kleine boeren

?

Wist je dat…

Zorgen voor goed zaad kan meer doen voor de ontwikkeling van een arm land dan miljoenen euro’s ontwikkelingshulp.

DE BRASSICA OLERACEA, OFTEWEL BOEREN­KOOL, AL ZO’N

4000 JAAR GELEDEN BEKEND WAS IN KLEIN-AZIË EN AL OP HET MENU STOND VAN DE OUDE EGYPTENAREN? NA 350 VOOR CHRISTUS RAAKTE DE BOEREN­ KOOL DANKZIJ WERELDREIZIGERS VERSPREID OVER DE REST VAN

Doordat Bejo groenterassen ontwikkelt die voor hun grond geschikt zijn, krijgen mensen in arme landen meer gezond voedsel tot hun beschikking.

Bejo vindt het belangrijk om praktische landbouwkennis, technologie en kwaliteitsgroente­zaad beschikbaar te maken voor kleine boeren. Daarom organiseert en ondersteunt Bejo diverse projecten in Latijns-Amerika, Zuidoost-Azië en Afrika. Een aantal van deze activiteiten zijn:

DE WERELD. X Bejo

ondersteunt kleine boeren in landen waar landbouw

nog niet zo ver ontwikkeld is als in Nederland. Zo is er in Afrikaanse landen behoefte aan advies over het telen van

Bejo Scholierenmagazine 7

gewassen. In gebieden waar de boeren open staan voor advies, laten we zien hoe zij hun landbouw kunnen verbeteren. Als het nodig is brengen we er kleine oogstmachines of andere apparatuur. Boeren die leren hoe zij het beste uit goede groentezaden kunnen halen hebben een beter inkomen.

X In

Guatemala heeft Bejo een school die onderwijs

biedt aan kansarme kinderen van kleine boeren.

Naast de normale schoolvakken, leren zij ook veel over landbouw. Deze kennis kunnen zij gebruiken in hun familiebedrijf. De kinderen zijn tussen de 12 en 15 jaar en

Groep afgestudeerde leerlingen samen met docenten en schooldirecteur op de school in Guatemala.

komen uit meer dan 40 verschillende plaatsen. We hopen

Wie koopt er Bejo zaad?

dat zij enthousiast raken om later een goede groenteteler te

Professionele groetentelers die grote stukken landbouw­

worden.

grond hebben, waarop zij groenten telen, kopen groentezaden

X In

Vietnam heeft Bejo een zaadproductie locatie, dat werk

biedt aan vele mensen in het gebied. De trainingen die er

van Bejo. De groenten zijn bedoeld om te verkopen aan bijvoorbeeld supermarkten en restaurants.

worden gehouden zorgen bovendien voor een betere kennis van goede landbouwtechnieken in de omgeving.

Mensen die voor zichzelf groente kweken, bijvoorbeeld in een volkstuin, kopen hun groentezaden niet bij Bejo. In een verpakking zitten namelijk zo veel zaden. Daar heb je wel heel veel grond voor nodig. In de kleinste verpakking zitten 2500 zaadjes. In de grootste verpakking zitten wel 10 miljoen zaadjes. Kun je je voorstellen dat je 2500 tot miljoenen bloemkolen in je tuin hebt staan?

Te koop: 2500 tot 10 miljoen zaadjes

Eet ik ook groenten die gegroeid zijn uit Bejo zaad?

De kans is groot dat jij een Bejo groente op je bord hebt gehad. Zo is Bejo een van de belangrijkste leveranciers van wortelzaad. Ken je de snack worteltjes van de supermarkt?

Die komen van Bejo. Ook de gesneden boerenkool die je in de supermarkt ziet komt uit een Bejo zaadje. De Coolwrap (platte witte kool) die in meerdere supermarkten verkrijgbaar is, is ook van Bejo afkomstig (zie Concepten, pagina 15).

8

Veredelingsstations

Productiegebieden

Verkoopactiviteiten

Verkoopkantoren

WAAR WERKT BEJO? Bejo produceert groentezaden over de hele wereld.

vervoerd. Al het zaad wordt dus eerst per boot, vliegtuig en/

Doordat we tientallen vestigingen en heel veel

of vrachtwagen naar Warmenhuizen gebracht en getest,

productievelden wereldwijd verspreid hebben, kunnen

behandeld, opnieuw getest en verwerkt tot het aan de

we de beste omstandigheden uitzoeken voor de groei

kwaliteitsstandaard van Bejo voldoet. Daarna wordt het zaad

van onze groentezaden.

verpakt en/of opgeslagen zodat het klaar is voor transport naar onze klanten over de gehele wereld.

In Warmenhuizen wordt het wereldwijd geproduceerde zaad gecontroleerd op kwaliteit. Daarna wordt het zaad

In Warmenhuizen wordt ook uitgebreid onderzoek gedaan. De

geschoond, bewerkt, verpakt, opgeslagen en verder

nieuwste onderzoeksmethoden worden getest en toegepast.

?

Wist je dat…

BEJO VERSCHILLENDE GROENTERASSEN HEEFT VOOR

VERSCHILLENDE LANDEN? DIT HEEFT VOORAL TE MAKEN MET DE WEERSOMSTANDIGHEDEN WAARONDER HET GROENTERAS MOET KUNNEN GROEIEN.

Bejo Scholierenmagazine 9

ONDERZOEK EN VEREDELING BIJ BEJO UITGELICHT

Steeds betere groenterassen Bejo veredelaars en Bejo onderzoekers werken veel met elkaar samen. Dit is noodzakelijk voor de ontwikkeling van nieuwe groenterassen. De onderzoekers gebruiken innovatieve (vernieuwende) technologieën om onder andere rassen te ontwikkelen met een betere kiemkracht , verzaaibaarheid en bescherming tegen ziekteverwekkers.

Via DNA- merkertechnologie (zie uitleg op pagina 5) kunnen we al in een vroeg stadium zien wat de eigenschappen van een ras zijn. Dit kan het veredelingsproces met jaren verkorten. Zo kunnen we nu al in het (kiem) plantje zien of bloemkool bijvoorbeeld de kleur paars heeft, terwijl we de bloemkool voorheen zeker één seizoen moesten laten groeien om te zien of het de gewenste kleur zou hebben.

Kiemkracht Het aantal planten dat uit 100 zaden uitgroeit tot een heel klein plantje; het kiemplantje.

Verzaaibaarheid Of het zaad makkelijk gezaaid kan worden met de machines van de groenteteler.

Ziekteverwekkers Ziekten en plagen die zaden op het veld of tijdens het bewaren kunnen aantasten. Natuurlijk is dit niet goed voor de opbrengst en de kwaliteit van de groenten.

We kunnen daardoor sneller door met het veredelingsproces (dus verkorten).

Vitamines, smaak en kleur

wortelassortiment kijken we naar de meest smaakvolle

Ook doen Bejo onderzoekers onderzoek naar inhoudsstoffen,

wortelen. We doen onderzoek samen met Wageningen UR

zoals vitamines, smaak en kleur. We doen bijvoorbeeld

(Wageningen Universiteit & Onderzoekscentrum) op het

onderzoek naar hoeveel vitamine C er in koolgewassen

gebied van smaak. Zij werken met een smaakpanel, dat

zit. Deze onderzoeken doen we minimaal drie jaar achter

getraind is op het proeven van de verschillende onderdelen

elkaar om zo duidelijke gegevens te hebben. In ons

van smaak, zoals bitter, zoet, zuur, etc.

10

WAAROM VEREDELEN WE?

W ie heeft er een idee? Stel deze vraag aan de klas.

Mensen met verschillende wensen

Groente bewaren

Veredelen wordt gedaan om meerdere redenen. Je wilt

Sommige producten zijn het hele jaar beschikbaar, zoals

toch wel dat je eten lekker smaakt? Maar het moet er ook

witte kool, maar witte kool kan niet groeien in de winter. Toch

mooi uitzien, een gezonde kleur hebben en de vorm is ook

ligt het in de winter in de winkel. Hoe kan dat? Witte kool

belangrijk.

wordt bewaard in heel grote koelcellen. Zodra de kool op is in de winkel kunnen er nieuwe kolen uit de koelcel gehaald

Naast de eigenschappen die jij en ik belangrijk vinden zijn

worden om het schap in de winkel weer aan te vullen, maar

er ook bedrijven die iets specifieks wensen van de groente.

een kool bewaren is soms lastig. De ene kool is hier beter

Neem bijvoorbeeld kool. Nadat de kool geoogst is op het

geschikt voor dan de andere. Ook dat is het werk van een

land, kunnen de kolen naar een fabriek gaan. Daar wordt de

veredelaar, die selecteert kolen die goed bewaard kunnen

groente gewassen, gesneden en verpakt voordat het op weg

worden zonder dat ze bederven.

kan naar de supermarkt.

Gezonde groenten

Wensen vanuit de fabriek

De veredelaar is ook op zoek naar gezonde kolen die weer

In de fabriek wordt gewerkt met machines. Die zijn ingesteld

en wind kunnen doorstaan. Kolen groeien namelijk in de

op bepaalde maten. Een kool moet dus een bepaalde maat

buitenlucht op het land. Daar zijn zij vatbaar voor ziektes in

hebben zodat die door de machine kan. Groenten moeten ook

de grond en in de lucht. Planten die ziek worden geven vaak

vers blijven, we houden niet van bruine randjes wanneer de

minder opbrengst of zorgen voor een slechte kwaliteit van het

groente gesneden en verpakt is. Een veredelaar moet dus

eindproduct en dat wil de teler natuurlijk niet. Veredelaars

bekijken waar de groente aan moet

zijn dan ook altijd op zoek naar gezonde kolen die niet ziek

?

Wist je dat…

voldoen als het nog naar BEJO ZAAD

kunnen worden, dat noemen we ook wel resistent.

een fabriek gaat voor

VOOR PAARSE, WITTE EN GELE WORTELEN OP DE

MARKT BRENGT? ER ZIJN OOK

verwerking.

Iedere Bejo veredelaar is gespecialiseerd in een bepaald gewas. Behalve koolveredelaars hebben we onder andere wortelveredelaars, uienveredelaars en veredelaars die zich bezig houden met paprika & peper.

REGENBOOGWORTELEN, IN KLEUR VARIËREND VAN ZALMROZE TOT LICHTGEEL. RESTAURANTS VINDEN DAT VOORAL INTERESSANT.

Bejo Scholierenmagazine 11

PRODUCTIE, BEWERKING EN VERKOOP BIJ BEJO

?

Wist je dat…

WIST JE DAT ER 250.000 UIENZAADJES

OP EEN HECTARE GEZAAID WORDEN? (EEN HECTARE IS

Productie

EEN STUK GROND VAN

Zodra groenterassen ontwikkeld zijn, bepaalt de productie­

De grootste productievelden

afdeling de beschikbaarheid van het zaad en de kwaliteit

bevinden zich in Nederland,

van het Bejo zaad in de markt. Uiteraard hopen we altijd op

Frankrijk, Australië, Italië, de

de beste weersomstandigheden, zodat we zoveel mogelijk

Verenigde Staten en Nieuw-Zeeland.

zaad kunnen oogsten en uiteindelijk kunnen verkopen, maar

De planten, met daaraan bloemen met zaadjes, worden

100 X 100 METER).

we weten niet altijd wat de natuur voor ons in petto heeft.

geoogst en daarna gedroogd. Als de zaadjes droog zijn

Zo kunnen hevige regenbuien of overstromingen roet in

kunnen machines de zaadjes makkelijker eruit halen. Het

het eten gooien, waardoor er minder zaad of misschien wel

zaad wordt daarna op de productielocatie voorgeschoond om

helemaal geen zaad geoogst kan worden. Zaadproductie is

de grove onzuiverheden te verwijderen. Je kunt dan denken

dus een belangrijk onderdeel van onze activiteiten.

aan steentjes en takjes die tussen het zaad gekomen zijn.

Daarna gaat het zaad per schip of vliegtuig en vervolgens

Bejo zaad wordt wereldwijd geproduceerd. Uitgestrekte

met vrachtwagens naar Bejo in Warmenhuizen. Daar wordt

velden waarin zaadjes zijn geplant laten we groeien totdat er

het zaad verder schoongemaakt, bewerkt, verpakt en verder

bloemen aan komen. De grond die we gebruiken om zoveel

vervoerd.

mogelijk zaad te krijgen om deze te kunnen verkopen noemen we productievelden.

12

Bewerking Bejo verwerkt ieder jaar 2700 ton zaad. Vanaf het moment dat het zaad in Warmenhuizen aankomt ondergaan de partijen zaad een lange weg van schoning en kwaliteitscontroles.

Afhankelijk van de wensen van de klant, worden zaden verder bewerkt. Zo kunnen we het zaad een extra laagje geven dat bescherming biedt tegen schimmels en insecten. Dit laagje noemen we een coating.

Verkoop Bejo zaad wordt wereldwijd verkocht via distributeurs (tussenpersonen) en eigen vestigingen in het buitenland.

Zo verkoopt Bejo Frankrijk aan de groentetelers in Frankrijk en verkoopt Bejo Italië aan de groentetelers in Italië. Op deze manier hebben Bejo vertegenwoordigers direct contact met de klant en hebben we zelf de controle over alles.

?

Wist je dat…

EEN KILO TOMATEN­

ZAAD DUURDER IS DAN EEN KILO GOUD?

UITGELICHT Hoe ‘maakt’ Bejo zaadjes?

Wanneer je groenten lang genoeg laat groeien in de grond, ontstaan er bloemen aan de plant. Planten maken zaad in hun bloemen. Wanneer je dit zaad zaait, groeien er uit dit zaad weer nieuwe planten en dus nieuwe groenten. Zaden verschillen in uiterlijk van rond tot plat en ovaal, van klein tot groot.

In elk zaadje zit een nieuw babyplantje. De stevige buitenkant beschermt het zaadje tegen kou en water. Een zaadje wacht met ontkiemen tot het écht kan. Het heeft genoeg warmte, lucht en water nodig. Het plantje kan dan goed uit het zaadje groeien. Eerst groeien er wortels de aarde in. Daardoor kan het zaadje zelf voedsel uit de grond halen. Daarna groeien de eerste blaadjes boven de grond uit. Uiteindelijk groeit een plantje uit tot een groente.

Bejo Scholierenmagazine 13

GEZONDHEID Bejo doet verschillende onderzoeken naar de inhouds­­stoffen

Als je te weinig groente eet kun je dat niet compenseren

in haar groenterassen. We vergelijken de inhoudsstoffen,

door meer fruit te eten. Groenten en fruit kunnen elkaar niet

zoals vitamines, smaak en kleur in een gewas of een

vervangen. Ze bevatten verschillende voedingsstoffen, zoals

groep Bejo rassen. De beste rassen promoten we bij

vitamines en mineralen. Ook zitten er in groenten andere

telers, handelaren, verwerkingsbedrijven zoals Vezet

hoeveelheden voedingsstoffen dan in fruit.

of supermarkten.

Omdat groente en fruit verschillen in voedingsstoffen Bejo vindt het ook belangrijk dat mensen bewust zijn van

adviseert het Voedingscentrum om dagelijks zowel 250 gram

gezonde voeding en dat het eten van groente en fruit hierbij

groenten als 2 stuks fruit te eten. Belangrijk is om ook binnen

erg belangrijk is.

groenten en fruit te variëren, zo krijg je zo veel mogelijk verschillende voedingsstoffen binnen.

Zo doet Bejo mee aan projecten waarin onderzoek wordt gedaan naar de stofjes in groenten die goed zijn voor je gezondheid en ook waarom die stofjes juist zo goed zijn.

Een voorbeeld van een project is De Waarde(n) van Groenten en Fruit (www.waardenvangroentenenfruit.nl). De effecten van verschillende inhoudsstoffen uit groenten worden gemeten door middel van de nieuwste technologie. De

?

Wist je dat…

BIETJES GOED ZIJN VOOR JE BOTTEN EN JE GEBIT?

BIETEN ZIJN NAMELIJK RIJK

informatie over wat er in de groenten zit en hoe groenten

AAN CALCIUM EN VEZELS. DE

bijdragen aan je gezondheid zorgt ervoor dat mensen een

VEZELS ZORGEN ERVOOR DAT

bewustere en gezondere keuze kunnen maken.

JE GEMAKKELIJK NAAR HET TOILET KAN.

14

CONCEPTEN Graag denken we mee met de supermarkt en de consument over nieuwe groente ideeën (concepten).

Hiermee laten we zien dat Bejo een innovatief bedrijf is en hopen we bijvoorbeeld de teler en de supermarkt

Een vierkant koolblad van een speciaal geselecteerde platte

te inspireren, zodat er meer verschillende soorten

witte kool met een milde smaak. Deze is te gebruiken als

groenten in het schap komen. Ook restaurants vinden

wrap, voor sushi of onderdeel van een gezonde sandwich.

het interessant om weer eens iets anders op het menu te zetten.

Zo hebben we de Krunchelly als tussendoor snack en de Coolwrap waar je van de koolbladeren makkelijk rolletjes kunt maken.

Maar ook als ingrediënt in een gezonde, smaakvolle salade. www.coolwrap.eu

SNACK WORTEL Ook heeft Bejo wortelrassen die zeer geschikt zijn voor de verwerkende industrie. Uit deze

Voorbeelden van Bejo concepten zijn:

grote dikke wortels kunnen makkelijk kleine worteltjes gesneden worden om in kleine zakjes te verpakken. Deze worden verkocht als snack worteltjes.

Bejo heeft rassen ontwikkeld die smakelijk, knapperig en makkelijk te bereiden zijn. Krunchelly is bleekselderij met een aantrekkelijke en frisse appelgroene kleur. Deze

VERSE UI Delicioni is een smaakvolle verse ui met mooi decoratief loof. De sappige en

bleekselderij heeft geen ‘draden’ en daardoor heeft het

knapperige bite en de krachtige smaak

een lekkere ‘bite’. Gezond en smakelijk voor elk moment

maakt deze ui zeer geschikt voor

van de dag!

gebruik in salades en om te grillen.

KOOLRABI SNACKS Koolrabi is een koolachtige groente die vooral in Duitsland en Aziatische

Purple Power staat voor Bejo’s

landen erg populair is. Het bevat veel

paarse groenten met veel goede

vitamine C en heeft veel antioxidanten

voedingsstoffen. Zoals een zoete paarse asperge die goed te

(een verzamelnaam voor stoffen zoals

gebruiken is in salades, maar ook de supergezonde purple

de vitamines E en C). Kohlrispy koolrabi

sprouting broccoli.

sticks zijn heerlijk sappig en knapperig en hebben een lekkere zachte, zoete smaak.

Bejo Scholierenmagazine 15

RECEPT Help jij graag mee in de keuken? Je kunt dit Coolwrap recept voor thuis maken of leuker… laten proeven in de klas.

COOLWRAP MET GEROOKTE KIP Ingrediënten X koolblad X 100 X 1

geblancheerd (vierkant, per blad 5 hapjes)

gram gerookte kipblokjes

lente-uitje fijn gesneden

X 40

gram appel in kleine blokjes gesneden

X 10

gram pijnboompitten

X 1

eetlepel mayonaise

X 1

eetlepel crème fraîche

X peper

en zout

Bereidingswijze Snijd vierkante bladeren uit de koolbladeren. Je kunt deze kort blancheren. Een snelle manier om te blancheren: kook water in de waterkoker en giet dit in een pan. Daarna doe je de koolbladeren een paar minuten in het gekookte water.

Eet smakel ijk!

16

Voorzichtig! Vervolgens spoel je de bladeren af met koud water. Laat de bladeren uitlekken of droog ze. Meng alle ingrediënten en verdeel dit over het koolblad. Rol deze strak op met plasticfolie en laat deze opstijven in de koelkast.

Schuin snijden met een scherp mes en serveren maar!

Eet smakelijk!

Jij weet nu al heel veel over groentezaad­ veredeling en groenten, maar weten je klasgenoten dat ook? Stel ze een vraag en laat ze even nadenken voordat jij ze het goede ant woord geeft!

Tip: speel het spel ‘Raad het zaad’ met behulp van de drie afbeeldingen.

(Zie pagina 18).

WAT WEET JIJ OVER GROENTEZADEN EN VEREDELING? Hoe groeit kool?

Wat doet een veredelaar?

Kool groeit onder bepaalde omstandigheden het best, maar

Een veredelaar maakt een nieuw ras. Dit doet hij door

hoe kan zo’n klein zaadje zo’n groente worden dat we er van

bestaande rassen te kruisen met elkaar waardoor er een

kunnen eten?

nieuwe soort kan ontstaan. Uit die kruising komen zaadjes.

Deze zaadjes worden uitgezaaid op een proefveld, daar

Een zaadje kiemt, dat betekent dat er een plantje uit het

gaat de veredelaar kijken of de planten beter zijn dan de

zaadje komt. Je kijkt eigenlijk naar het jasje van het zaadje.

bestaande rassen. Als blijkt dat een plant beter is kan de

Als het zaadje er rijp voor is komt het plantje uit zijn jasje,

veredelaar besluiten deze als nieuw ras te introduceren. Zo

net als een kuiken uit een ei. Het jasje breekt dus open en er

kunnen dus de goede eigenschappen van twee verschillende

komt een klein plantje uit die langzaamaan groter groeit door

rassen in een nieuw ras samen komen. Simpel gezegd; de

licht en water. Uiteindelijk komen er blaadjes aan. Als het

ene kool heeft de juiste kleur, de andere kool heeft de juiste

plantje sterk genoeg is kan je deze in de aarde zetten. En als

smaak. De veredelaar kruist deze twee en zo kan er een kool

je er goed voor zorgt wordt het uiteindelijk een grote kool.

ontstaan die EN de juiste kleur heeft EN ook de juiste smaak.

Dit is een proces dat jaren kan duren. Een veredelaar moet dus heel veel geduld hebben.

Bijvoorbeeld A moeder broccoli = lelijke kleur, veel opbrengst B vader broccoli = mooie kleur, weinig opbrengst A x B nieuw ras = een broccoli met een mooie kleur en veel opbrengst.

Wat is een ras?

?

Wist je dat…

Een ras is een groep planten die erg op elkaar lijken. Ze zien BEJO’S CUMULUS ASPERGE

5 KEER OP RIJ TOT ‘DÉ LEKKERSTE ASPERGE

er ieder jaar hetzelfde uit, hebben dezelfde eigenschappen zoals kleur en smaak, en staan vastgelegd in een beschrijving. Een nieuw Bejo ras krijgt ook een nieuwe naam.

Zo hebben we een asperge met de naam Cumulus, een wortel met de naam Nerac en een preiras met de naam Jumper.

VAN BRABANT’ IS UITGEROEPEN?

Bejo Scholierenmagazine 17

Hoe groeien spruiten?

Hoe groeit boerenkool?

Spruitjes zijn eigenlijk kleine kolen. Het zijn alle­maal blaadjes

De boerenkoolplant bestaat uit een dikke stam met grote

dicht op elkaar. Ze groeien in de bladoksels van de grote

gekroesde bladeren. De bladeren worden geoogst en dat is

bladeren van een spruitjes­plant. Wanneer de spruiten

wat we opeten. Boerenkool is het lekkerst als er wat vorst

ongeveer 2 tot 3 centi­­meter groot zijn en nog gesloten zijn

over de kool is geweest. Bejo veredelaars letten op de

kunnen ze geplukt worden. Een spruit­plant wordt ongeveer

opbrengst, of ze goed tegen de winter kunnen (winterhard­

60 tot 120 centimeter hoog. Tijdens de oogst worden alle

heid), kleur, gezondheid op het veld en houdbaarheid van de

spruitjes van de plant geplukt.

boerenkool. Dit winterharde gewas wordt geoogst als de meeste andere groenten niet meer op het veld staan.

Hoe groeit koolrabi?

?

Wist je dat…

VOOR DE MOOIE KLEUR VAN

LIPPENSTIFT RODE Wist je dat koolrabi de knolvormige, verdikte stengel is van

KOOL WORDT GEBRUIKT?

een koolplant? Anders dan koolraap groeit koolrabi boven de grond. Het is dus niet de wortel die je eet. Wist je dat er een groene en een paarse koolrabi bestaat? Koolrabi is zowel rauw als gekookt een heerlijke groente om te eten.

Antwoord: A = Kool zaad, B = Uienzaad, C = Wortelzaad

Raad welk zaadje van welke groente is

A �����������������������������������������������������������������������������������

18

B �����������������������������������������������������������������������������������

C �����������������������������������������������������������������������������������

beauty

and brains http://dna.translate.com

DNA

NEDERLANDS

TA C ATA G C TA G C TA C ATA G A C A C T C ATA G C A A C C T G C ATA G T C C TA C ATA G C TA G C TA C ATA G A C A ATA C ATA G C TA G TA C T TA G A G A C T C ATA G C A A C C T G C ATA G T C C TA G A A C A C T G A ATA C ATA G A C A T G C ATA C C AT G C T G C TA A C T C T G C ATA C A AT G C T T G C TA A C T C T C T C ATA G C A A C C T G C ATA G T C C TA C AT C A C T G A ATA C ATA G A C A C T C ATA G C A A C C T G A C TA G T C C TA C ATA G C TA G C TA C ATA G A C A T TA C AT C A C T G ATA A G TA G A C A TA C ATA G C TA G T TA C ATA G A C A

GROTE RODE BLOEM, SCHERMVORMIGE TROS, VIRUSRESISTENT, VROEGE BLOEI

TRANSLATE

VEREDELEN DOE JE VOOR EEN WERELDMARK T

INNOVATIE

INVESTERING RESEARCH & DEVELOPMENT

14% Percentage omzet

INTERNATIONAAL

35

69

5%

6% 7%

2%

37

1,4

5%

TECHNOLOGIE VERPAK T ALS EEN ZAADJE

LOCATIES

L ANDEN

LOCATIES

Innovatie in zaad is de sleutel tot duurzaamheid en voedselzekerheid

SEED VALLEY

OMZET

Op de markt voor tuinbouwzaden is Holland een onver woestbaar handelsmerk

011 001 100 011 10010 001110 00 001 10000 001100 00 001 001 11000 011100 10 001 110 011 10010 001110 00 011 100 00Landelijk gemiddelde 100 001 00 011 100 00 001 100 10 10 110 00 Bron: CBS, Research en development; 001 10000 001100 110 011 1000 kerncijfers per sector van uitvoering 00 100 00

14%

Conditionering

Primen

1,3

O

1,2

8%

50%

Nederland Europa buiten Europa

1,1

NH2

01110000 00111000 00110010

36%

x 1Miljard

Coaten / Pilleren

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 prognose

ARBEIDSMARKT

45%

Man

Vrouw

OPLEIDINGSNIVEAU

SEED VALLEY

+

18

70

Nationaliteiten

55%

Veredeling / R&D

WERKGELEGENHEID

6%

5%

7%

6%

5%

4000

13%

12%

5%

3%

3%

4%

3000 1000

0

0 2017 2018 2019 2020 2021 2022 prognose

HOORN VOLLEGRONDSGROENTEN

MB O

M ONDIAAL MIDDELPUNT HBO € 2500 - 2900 V AN PL ANTENVEREDELING O € N 2700 -Z 32A 00 ADT EW ECHNOLOGIE € 1 80 0 - 2 3 00

5000

2000

ENKHUIZEN

GEMIDDELD STARTERS SALARIS

4000

3000 2000 1000

2017 2018 2019 2020 2021 2022 prognose

Robotisering / Automatisering

6000

5000

7%

Nieuwe teeltmethoden

INTERNATIONAAL 6000

18 - 24 25 - 34 35 - 44 45 - 54 55 - 65

WARMENHUIZEN

OH

Ontsmetten

1,0

Campagne-uitingen, zoals posters en brief kaarten kun je aanvragen via info@seedvalley.n l.

ANDIJK

Zaadbedrijven liggen op het snijvlak van biologie en technologie. Nieuwe, betere rassen zijn het resultaat van intensieve research. Met diverse bewerkingen en technieken wordt de kwaliteit van zaden verhoogd.

Sorteren

OMZET

44%

Hbo- of wo-niveau

*Afhankelijk van functie

Seed Valley is hét wereldwijde kenniscentrum voor plantveredeling en zaadtechnologie. Meer dan veertig innovatieve bedrijven ontwikkelen hoogwaardige rassen en nieuwe technologieën voor de groente- en sierbloementeelt. Vanuit Seed Valley worden zaden en bijbehorende technologie geëxporteerd naar klanten over de hele wereld.

BLOEMEN BLOEIENDE TUINPL ANTEN

KASGROENTEN

Specialisten werken aan verbeterde groenteen bloemenrassen die een hogere opbrengst geven, resistent zijn tegen ziektes en optimaal groeien onder specifieke klimaatomstan digheden.

SEED VALLEY

Kwaliteitszaad voor telers – waar ook ter wereld – is de belangrijkste factor voor meer en gezondere voeding.

De bedrijven in Seed Valley leveren een belangrijke bijdrage aan de wereldwijde beschikbaarheid van gezonde voeding en kleurige bloemen.

+31 88 123 73 33 info@seedvalley.nl | www.seedvalley.nl

Seed Valley is hét internationale centrum voor planten­

Meer informatie vind je op www.seedvalley.nl en

veredeling en zaadtechnologie, gelegen in Noord-Holland.

www.seedvalley.nl/wat-ga-jij-doen

Het is de thuisplaats voor tientallen innovatieve bedrijven die hoogwaardige rassen en nieuwe technologie ontwikkelen voor de groenten- en sierbloementeelt.

De naam Seed Valley is niet toevallig gekozen: hier wordt ‘groene software’ ontwikkeld, de genetische programmatuur die bepaalt hoe groente smaakt, welke kleur een bloem heeft en of een plant resistent is tegen ziektes en plagen. Hier werken specialisten voortdurend aan tuinbouwgewassen die een hogere opbrengst geven en optimaal groeien onder specifieke klimaatomstandigheden.

Vanuit Seed Valley wordt plantaardig uitgangsmateriaal en bijbehorende technologie geëxporteerd naar klanten over de hele wereld. Daarmee staan wij aan de bron van gezonde

Bejo en Technasium onderwijs Bejo vindt het belangrijk dat leerlingen in het bètatechnisch onderwijs op havo en vwo niveau kennismaken met echte opdrachten uit de praktijk.

Daarom levert Bejo graag een bijdrage aan de invulling van het Technasium onderwijs door ieder jaar een opdracht aan te bieden voor het vak Onderzoek & Ontwerpen (O&O). Bejo bedenkt een interessante reëel vraagstuk waarmee leerlingen direct aan de slag kunnen. Hiermee willen we graag helpen om de belangstelling voor bètatechnische beroepen te vergroten.

voeding en een bloeiende wereld.

De samenwerking tussen het voortgezet onderwijs

Bejo is een van de bedrijven die stichting Seed Valley

actueel en levensecht is voor de meer dan 30.000

ondersteunt. Seed Valley promoot de zaadsector om mensen

en het bedrijfsleven zorgt ervoor dat het onderwijs technasiumleerlingen.

enthousiast te maken voor een baan in deze sector, in dit gebied.

Bejo Scholierenmagazine 19

BEJO IN BEELD Film Bejo Brand Movie, het verhaal van Bejo Deze film duurt ± 4,5 minuut

Aflevering NPO ‘Het Klokhuis’ over asperges

Aflevering NPO ‘Het Klokhuis’ over wortelen Deze aflevering duurt ± 14,5 minuut

Aflevering RTL 4 ‘Wist je dat?’ over asperges

Deze aflevering duurt ± 14,5 minuut

Deze aflevering duurt ± 6 minuten

Film Werken bij Bejo, Hendrik Jan medewerker Gewasverzorging

Afbeeldingen die gebruikt zijn in dit scholierenmagazine

Deze film duurt ± 1,5 minuut

20

zijn hier te downloaden.

Exploring nature never stops

WIL JE NOG MEER INFORMATIE? Kijk dan eens op: www.bejo.nl www.bejo.com www.werkenbijbejo.nl www.coolwrap.eu www.youtube.com/c/bejozaden

Succes!

©2021 Bejo scholierenmagazine Alle foto’s en teksten in het Bejo spreekbeurtmagazine zijn eigendom van Bejo Zaden B.V. Deze mogen ALLEEN worden gebruikt voor persoonlijk, niet-commercieel gebruik tijdens spreekbeurten op de basisschool. Voor andere doeleinden geldt dat de foto’s en teksten NIET verveelvoudigd mogen worden, gekopieerd, gepubliceerd, opgeslagen, aangepast of gebruikt in welke vorm dan ook, online of offline, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Bejo Zaden. B.V.