Beleggers Belangen 38

nr. 38 | 18 september 2015 | â‚Ź5,95

AP

BELEGGERS BELANGEN

BESI is overdreven hard gestraft voor een verlaagde omzetprognose WOLTERS KLUWER is niet koopwaardig ondanks het succes van zijn strategie NUTSBEDRIJVEN zitten nog altijd in de hoek waar de klappen vallen VINCI heeft de weg omhoog gevonden AP

VERZADIGD

GEEN KOOPKANSEN ONDER GROTE VOEDINGSCONCERNS

15bel038z001 1

16-09-15 12:10

INHOUD | 3

WEEK 38 | 18 september 2015 19 | NEDERLAND

20 | NEDERLAND

46 | INTERNATIONAAL

48 | INTERNATIONAAL

Besi heeft geleerd van het verleden

Nieuw jasje past Wolters Kluwer

Kaf en koren in nutssector Europa

Vinci: geen beren meer op de weg

Chipfabrikant Besi zit in een mindere periode, maar zet de juiste stappen om verder onheil te voorkomen.

De toekomst van de uitgever is gered door de omslag van printuitgaven naar digitale producten.

Nutsbedrijven die leunen op stroomopwekking blijven achter bij concerns die zich op distributie richten.

Het probleem met de Franse overheid over tolwegen is uit de wereld en de economie trekt aan.

14 | OMSLAGARTIKEL

INHOUD

5 | ETF STOXXEURO600 HEALTH +86,3%

De honger lijkt gestild De grote voedingsproducenten hebben in Europa weinig meer te winnen en storten zich massaal op de groeiende middenklasse in opkomende economieĂŤn. Maar ook daar doemen donkere wolken op in de vorm van de haperende economie van China en de crisis op de grondstoffenmarkten. Diversificatie naar andere producten is een van de beoogde oplossingen.

9 | KPN -7,5%

04 Commentaar 04 Sociale media 05 Portefeuilles 06 Lezersvragen 08 Beurs en Economie 09 Assetallocatie 13 Tips 14 Omslagartikel 19 Aandelen Nederland 23 Update 24 Analisten 44 Overzicht portefeuilles 46 Aandelen Internationaal 50 Beleggingsfondsen 52 Technische Analyse 56 Koerswijzer 62 Interview 64 Service 66 Tot slot

13 | INVESTOR AB STERK TRACKRECORD 18 september 2015 | BELEGGERS BELANGEN 38

15bel038z003 3

16-09-15 18:19

AANDELEN NEDERLAND | 19

BESI % ■ Legenda

30

20

okt

dec

feb

apr

jun

aug ■

Na de jongste correctie staat de koers weer rond het niveau van een jaar geleden.

De markt heeft even wat minder behoefte aan de producten van Besi.

LAGERE OMZET VERWACHT IN HET DERDE KWARTAAL

BEURS SCHRIKT VAN BESI Het aandeel Besi ging hard onderuit nadat het bedrijf bekend had gemaakt dat de omzet in het derde kwartaal een stuk lager zal zijn dan eerder verwacht. De reactie lijkt ons overdreven. We zien geen reden om flinke verliezen te voorspellen en de financiële positie van Besi is prima. tekst: Hildo Laman

C

hipmachinefabrikant Besi heeft aangegeven dat de omzet in het derde kwartaal lager zal zijn dan eerder voorzien.

Besi verwacht een omzet van €70-75 mln, terwijl eerder uitgegaan werd van €83,2-88,4 mln. Er hoeft geen twijfel over te bestaan dat de winst in het derde kwartaal ook substantieel lager zal uitvallen dan vorig jaar. Op de beurs werd Besi na het nieuws afgestraft met een koersdaling van meer dan 20%. Naar onze mening is dit echter een overdreven reactie.

Over het algemeen zijn de resultaten van Besi de laatste jaren beter geworden. Er is zes jaar achtereen winst gemaakt, en ondanks de waarschuwing voor de tweede helft van dit jaar denken we dat Besi ook dit jaar in de plus zal eindigen. Dat neemt niet weg dat de resultaten nog altijd cyclisch zijn. Wel lijkt het

JAARCIJFERS In mln € Omzet Nettowinst Wpa (in €)

2014 2013 2012 2011 378,8 254,9 273,7 326,9 71,1 16 15,6 26,2 1,89 0,43 0,42 0,73

er sterk op dat de dalen wat minder diep zijn (geen verlies) dan voorheen het geval was. De gemiddelde winst per aandeel in de afgelopen vijf jaar is €0,97, tegenover slechts €0,34 in de laatste tien jaar. Dat komt omdat er in de periode 2004-2008 vier maal een min in de boeken stond, en maar één keer winst.

GELEERD VAN HET VERLEDEN Wie belegt in Besi, moet geloven dat een dergelijke slechte periode nu niet aanstaande is. Wij zijn wat dat betreft optimistisch. Besi heeft net als veel andere bedrijven in de sector geleerd van de crises in het verleden en heeft zich aangepast om moeilijke periodes beter te doorstaan. Besi heeft bijvoorbeeld al aangegeven dat 10% van het personeelsbestand zal moeten wijken vanwege de neergang. De variabele kosten worden zo snel verlaagd.

Financieel staat Besi er nog altijd goed voor: na aftrek van leningen (die niet groot zijn) heeft het bedrijf €91,4 mln aan cash; de hoge dividenduitkering van dit jaar is al in dit saldo verwerkt. Het volgende dividend zal waarschijnlijk wel lager zijn. Een dividend van, zeg, €0,30 tot €0,50 per jaar hoeft de komen-

de jaren financieel geen probleem te zijn, ook niet als de resultaten aan de lage kant blijven.

Flinke verliezen moeten dan wel uitblijven, en een grote overname zou de hoogte van het dividend ook tijdelijk kunnen beïnvloeden.

Maar op basis van de huidige koers is het niet zo gek om uit te gaan van een dividendrendement van 2 à 3% over de komende jaren. Als de resultaten weer verbeteren, kan dat een stuk hoger uitvallen.

We passen onze wpa-taxatie voor 2015 aan naar €1,05 (van €1,50) en voor het volgende jaar verlagen we deze naar €0,90 (€1,50). Vooral deze laatste bijstelling is erg onzeker, want het is de vraag of de huidige neergaande trend in de verkopen meerdere kwartalen zal aanhouden. De winst zou hoger kunnen uitvallen dan we op dit moment verwachten, maar ook veel lager. We verlagen onze dividendverwachting drastisch, naar €0,50. Op basis van onze verlaagde taxaties voor volgend jaar is de k/w net iets minder dan 15, en is het geschatte dividendrendement 3,8%. Daarmee vinden we het aandeel niet duur. Zoals gezegd gaan we hierbij niet uit van een paar jaar met flinke verliezen. Het risico daarop zullen we moeten accepteren. <

CONCLUSIE

Het gaat minder goed met Besi, maar we vinden de negatieve koersreactie overdreven. Dit jaar zal er waarschijnlijk nog winst gemaakt worden, en financieel staat Besi er goed voor. We blijven daarom bij ons positieve advies: 'kopen'.

Besi: kopen openingskoers 16 september: €14,76 18 september 2015 | BELEGGERS BELANGEN 38

15bel038z019 19

16-09-15 18:38

weken

10 euro atisch stopt autom

BELEGGERS BELANGEN nr. 36 | 5 september 2014 | â&#x201A;Ź5,95

HAL raakt zijn onderwaardering kwijt ING is als belegging aantrekkelijker zonder de verzekeringsactiviteiten VIVENDI rondt zijn herpositionering af en moet nu op overnamepad KOFFIE heeft een sterke rally gehad maar de prijs kan nog verder stijgen

dividENd E-MAGAZiNE BELEGGERS BELANGEN nr. 39 | 26 september 2014 | â&#x201A;Ź5,95

26 SEptEMBER 2014

BELEGGERS BELANGEN

ROODMICROTEC wil een doorbraak forceren door diensten te integreren SBM OFFSHORE is nog altijd door veel onzekerheden omgeven TNT EXPRESS ziet zich genoodzaakt de margedoelstelling aan te passen ORACLE kampt met groeipijnen

BIJ PHILIPS SCHEIDEN ZICH DE WEGEN

GOED VOOR UW PORTEFEUILLE

OPSPLITSING VERLICHTING EN GEZONDHEIDSZORG MOET BEIDE TAKKEN WINSTGEVENDER MAKEN

%(/ S &29(5

GOUDEN TIPS E-MAGAZINE

dEZE MAANd BELEGGERS BELANGEN nr. 38 1 | |419 januari september 2014 |2014 â&#x201A;Ź5,75| â&#x201A;Ź5,95

OVERNAMEKANDIDATEN zijn plannen er AIR FRANCE-KLM heeft mooie genoeg; wij presenteren erintien. maar stakingen gooien roet het eten ARCADIS heeft quadekoers een tijd te TNT EXPRESS blijft komende terechte inhaalrace gemaakt, die veel leunen op kostenbesparingen zelfs nog onvoldoende is.

MCDONALD'S verliest omzet en zet in CISCO achten wijen niet in staat op gezonder eten betere service om met de resultaten te blijven verrassen.

FARMAFONDSEN zijn duur geworden

GROEIMARKT MET GEBRUIKSAANWIJZING E-COMMERCE IS COMPLEX MAAR BIEDT PRACHTIGE KANSEN

SPECIAL

OPKOMENDE MARKTEN HET RENTESPOOK Opkomende markten zijn nog steeds kwetsbaar

2 5 8

9 10 12

pRAktijkvooRBEELd ShELL ELL iS vEELZEGGEN vEELZEGGENd EELZEGGENd

Extreme verschillen

2014 ZET STRATEGEN OP VERKEERDE BEEN JAAR VAN VERRASSINGEN MET MOGELIJKE MONETAIRE VERRUIMING EN GROTE GEOPOLITIEKE SPANNINGEN

D

Dividendportefeuille Nieuws Tip van de maand: Yum! Brands

13 14 15

ETF: S&P500 High Quality Portfolio Tips terugblik Een bondig endividend actueel overzicht van de beste Educatie: groei (Chevron) van Beleggers Belangen.

Dat is wat het istips belangrijker dan hoogte (Shell).

Gouden Tips E-magazine om de twee weken Lezersvragen voor deagenda particuliere belegger biedt. Inclusief Service: de resultaten van onze eerdere tips en een Service: rendementen overzicht van onze voorbeeldportefeuilles. johan Brinkman, hoofdredacteur Beleggers Belangen

01 Delta Lloyd

at dividendgroei op lange termijn veel belangrijker is dan tip: freek Tewes de hoogte (bij aanvang) van dat dividend is geen wereld wereldnieuws. Toch kiezen veel beleggers in de praktijk vaker het TWEETs OVER DIVIDEnD aandeel met het hogere dividendrendement, zeker als er Verzekeraar snijdt verder in de kosten, verbetert zijn solOp Twitter wordt u dagelijks op de hoogte binnen een bepaalde sector keuze is uit meerdere aandelen.

EĂŠn van Delta Lloyd van op de dividendportefeuille doorresultaat valt de beste voorbeelden is wat dat betreft natuurlijk Shell, dat de hoek hoek-en houdt gehouden vabiliteit het dividend peil. Het operationeel @mennovanhoven steen vormt binnen veel beleggingsportefeuilles. De achterliggende wat tegen, maar dat moet in de tweede jaarhelft beter kunnen. gedachte is logisch: het dividendrendement is altijd aantrekkelijk, @mennovanhoven Novartis, Roche en Microhet aandeel doet het redelijk en, last but not least, Shell is al decen decensoft zijn als de drie zwaarstwegende aandelen nialang een van de meest stabiele en betrouwbare dividen dividendbetalers het tweede uitweging op â&#x201A;Ź280van mln11,6% (consensus nu in samen goedkwartaal voor een in 77) vergeop de Nederlandse beurs. Wie een blik werpt op de performancee nettowinst kwam leken met een verlies van â&#x201A;Ź92 mln in dezelfde periode vorig jaar. Dat was vooral te de dividendportefeuille. van het aandeel ziet echter dat Shell het qua totaalrendement een aan beleggingen voor eigen risico die een rendement opleverden van 8,4%. @mennovanhoven Interesting: Credit Suisse stuk minder goed heeft gedaan dan Amerikaanse concurrentendanken als winst bleef wat achter; datvoor lag aan de lagere$GG marktrente en een daling van verhoogt advies Goldcorp van neuChevron. Zo deed Chevron het gemiddeld genomen overDe deoperationele laatste de premie-inkomsten op levensen schadeverzekeringen.

De hypotheekproductie groeitral naar outperform. Aandeel is top senior 3, 5 en 10 jaar aanmerkelijk beter dan Shell, met een steeds verder devan daarentegen met 53%gold tot â&#x201A;Ź564 er werden$33. verschillende nieuwe collectieve penpick mln meten koersdoel oplopend verschil in totaalrendement met het verstrijken de ja jasioencontracten gesloten.

Delta Lloyd wist opnieuw de kosten te verlagen, ditmaal met 3% @mennovanhoven Drie weken geleden stond ren. Shell was de laatste tien jaar goed voor een totaalrendement van â&#x201A;Ź369 mln, en koerstGoldcorp op dit punt af op zijn doelstelling.

Delta nog $28, vandaag $23,20 enLloyd weerwist de solvabiliongeveer 140%, terwijl Chrevon het met +200% een stuk tot beter deed. teit dividend, te verbeteren van 84 naar stopniveau.

207%, ruim boven de doelstelling van 200%. onder Het kan erg snel gaan.... #di-Goed nieuws De koers van een aandeel volgt normaal gesproken ook het is verder het dividend $GG stabiel wil houden. Voor 20 4 wordt uitgegaan van zeker op langere termijn. Indien een aandeel het dividend maar dat Delta Lloydvidend een ongeveer gelijkblijvend operationeel resultaat.

Wij verwachten een iets @mennovanhoven Deutsche Bank heeft koers-betere tweede jaarlijks blijft verhogen, zal de koers uiteindelijk volgen. Anders dan jaarhelft. waardering blijven aandelenvan koopwaardig.

Dupont $DDde verhoogd $75 naar <$80 Shell heeft Chrevron een prachtig trackrecord opgebouwd van 27Bij de huidige doel

OP kOERs mET VERsObERInG

D

n.a.v. 'Activism' ontwikkelingen. jaar aan onafgebroken jaarlijkse dividendverhogingen. Minstens zo Microsoft verhoogt divibelangrijk is dat de jaarlijkse dividendgroei bij Chevron gemiddeld TWEEDE jAARhELfT@mennovanhoven WoRDT BETER DELTA LLoyD dend met 11%, kwartaaldividend naar $0,31. genomen veel hoger uitvalt dan bij Shell. In het educatie-artikel op Euronext A'dam #dividend $MSFT Beurs: pagina 12 zet ik de ontwikkeling van het jaarlijkse dividendinko dividendinkoFondscode:heeft vandaag NL0009294552 @mennovanhoven Citigroup men van Shell af tegen Chevron. Niet voor niets staat dividendgroei Jaaromzet 2013: â&#x201A;Ź5,9 mrd koersdoel voor #SABMiller verhoogd naar op lange termijn centraal bij de dividendportefeuille, zeker bij de Nettowinst 2013: â&#x201A;Ź168,3 mln 3900p, ziet bod van #ABInbev nog steeds als nieuwe aankopen.< 20 Koers 16-9: â&#x201A;Ź18,12 menno.van.hoven@reedbusiness.nl meest waarschijnlijke scenario.

Hoogste koers 12 mnd*: â&#x201A;Ź21,10 Laagste koers 12 mnd*: â&#x201A;Ź15,05 Beurswaarde: â&#x201A;Ź2,3 mrd 15 Koers-winstverhouding: 6,06 Dividendrendement: 5,71% *intraday

DIVIDEND E-MAGAZINE 26 september 2014 okt

dec

feb

koopadvies 16 september

Profiteer ook. Ga nu naar www.beleggersbelangen.nl/proefabonnement

9 september 20 4

iNhoud

BELEGGERS BELANGEN

Tipterugblik: Microsoft GOED VOOR UW PORTEFEUILLE

KEUZESTRESS Het aantal beleggingsfondsen groeit maar door BESCHERMING Portefeuilles die tegen politieke onrust kunnen VASTGOED Grote risico's en beperkte mogelijkheden

%(/ S &29(5 63(&

Menno van hoven oven

apr

jun

aug

TIPS VAN DE WEEK 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Delta Lloyd Aalberts HAL Hornbach Sprint FMC Corporation LO Sel. Vantage 3000 Preferred Stock ETF Health Care REIT Asia Pacific Equity

Met bovenstaande fondsen kunt u in onze visie het komende jaar een positief rendement behalen. We hebben de fondsen gerangschikt van 'eenvoudig' (ĂŠĂŠn ster) tot 'ingewikkeld' (vijf sterren). De belangrijkste les: beleg alleen met instrumenten die u begrijpt.

TIPS TERUGBLIK TIPS 5 SEPTEmBER 2014

IN %

GLG Japan Equity (k) Embraer (k) Dollar General (k) NestlĂŠ (k) William Hill (k) Air Liquide (k) Beter Bed (k) Bekaert (k) Energias de Portugal (k)

+ ,74 + ,42 + ,24 -0,84 - ,65 - ,7 -2,9 -4,6 -7,58

TIPS 22 AUGUSTUS 2014 Arcadis (h) Nucor (k) JPMorgan Chase (k) Total (k) Pandora (k) Schlumberger (k) Pets at Home (k) Tenneco (k)

TIPS 8 AUGUSTUS 2014 Wessanen (k) Novartis (k) Zurich Insurance (k) Ten Cate (k) Invesco Greater China (k) Docdata (k) Cameron (k) Manpower (k) CBS Corp. (k)

IN % + 4,69 +5,67 +4,74 +4,07 +3,49 - ,33 -3,29 -9, 0

IN % + 7, + 4,50 +5,8 +4,76 +4, 7 +2,72 +2, 5 + ,44 -0,34